ماهنامه مثلث شماره 183
ماهنامه مثلث شماره 183
ماهنامه مثلث شماره 183
احمدی نژاد ،84احمدی نژاد92
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالپنجم/شمارهصدوهشتادوسوم 12/مرداد 88/1392صفحه3000/تومان
پروندهویژهدربارهپایان
دورهاحمدی نژاد
مناظره ای با حضور
قدیری ابیانه ،زیباکالم و داوری
احمد ی نژاد سوم
«محمود» باز می گردد؟
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
شیفت از چپ به راست
اخبار اختصاصی مثلث
از تغییرات کابینه روحانی
تالش برای ریاست بانک مرکزی نهاوندیان
اصرار روحانی به وزارت کشوری رحمانی فضلی
غیبت نویسنده برنامه عبور از بحران درکابینه
انتقاد احتمالی مجلس از نجفی ،اخوندی و ربیعی
وزیرخارجه ایمی خواهیم
با عصا و کفش اهنی
گفت وگوی صریح مثلث با اسداهلل عسگراوالدی
قدسرا ازاد می کنیم
ج
لد دوم
یک وزیر خارجه می خواهیم
با عصا و کفش اهنی
گفت وگوی صریح مثلث با
اسداهلل عسگراوالدی درباره اقتصاد دولت
احمدی نژاد و راه های عبور از وضع فعلی
این شرایط را از سوپر مدیریت
احمدی نژاد داریم!
منبع عکس :اتاق نیوز
1
از همان ابتدا هم مخالف سیاست های اقتصادی احمدی نژاد بود؛ اسداهلل عسگر اوالدی ،از جمله سرمایه دارانی
است که ه ر چند به احمدی نژاد رای داده اما دل پرخونی دارد از شرایط اقتصادی کشور و برخورد احمدی نژاد با همه کس
و هم ه چیز .م ی گوید انچه امروز در حوزه کشور های همسایه و اوضاع نا بسامان اقتصادی داریم حاصل «سوپرمدیریت»
اقای احمدی نژاد است و دولت بعدی باید متوجه لزوم اصالح روابط با کشورهای همسایه برای بهبود وضعیت اقتصادی
کشور باشد .عسگراوالدی همچنین م ی گوید که دولت طی سال های اخیر بازار را نسبت به تحوالت ب ی تفاوت کرده
است ،همچنین سرمای ه گذاری را تخریب کرد و باعث شد کشور به سمت قحطی حرکت کند.
علیرضا بهرامی – فاطمه کریمخان
بگذارید از اینجا شروع کنیم که چهار سال پیش
زمان انتخابات ریاست جمهوری که شد ،شما گفته
بودید به خاطر مسائل سیاسی به احمدی نژاد رای
م ی دهید وگرنه سیاس�ت های اقتصادی ایش�ان
را «فش�ل» م ی دانید ،حاال هشت س�ال گذشته و
حاصل سیاست های اقتصادی احمدی نژاد معلوم
اس�ت ،اگر بخواهید ارزیابی از این هشت سال و
این سیاست اقتصادی داشته باشید ،چه چیزی
در نظر شما م ی اید؟
lدرس��ت در همان زم��ان بود ،م��ن در ان زمان به
اقای احمدی نژاد گفتم که حق این نبود که شما این طور به
چین بیایید .باید از قبل قرار م ی گذاشتید و مشخص م ی شد
که چه کسی قرار است از مقامات چینی به استقبال شما بیاید.
باید کسی به استقبال م ی امد که مقامش باالتر م ی بود .به
هر حال هیات ای رانی با چند وزیر امده بود .من گفتم که باید
lدرست است ،وقتی ایشان در اغاز اظهارات شان از
حضور مقامات بلندپایه تشکر کردند ،من تصور کردم که البد
خود شهردار شانگهای حاضر شده است ،وقتی هم که اقای
احمدی نژاد خواست هدیه ای به می زبان بدهد ،من میان او و
می زبان که تصور م ی کردم شهردار شانگهای است قرار گرفته
بودم و هدیه را من از احمدی نژاد گرفتم و به می زبان دادم؛ مقام
ش��هرداری ش��انگهای در چین از مقام وزرا بیشتر است و در
سلسله مراتب حزب کمونیست چین این همان فردی است
که معموال رئی س جمهور بعدی خواهد بود .شان این مقام در
حد نخس ت وزیر اس��ت .به هر حال ما بعد متوجه شدیم که
می زبان ،معاون یا قائم مقام شهردار بوده است نه خود او .من به
این مساله ای راد داشتم.
درباره تیم اقتصادی رئی س جمهور م ی گفتید.
lبعدها هم که صحبت شد ،من در مورد تیم اقای
احمدی نژاد گفتم که این تیم خوبی اس��ت اما م ی ترسم که
کارایی نداشته باشد و نتواند ما را به اهداف 1404نزدیک کند
اما ایشان گفتند که شما کاری به اینها نداشته باشید ،من خودم
حواسم به همه چیز هست و مراقب همه چیز هستم .اینکه
نم ی ش��ود .من بحثم در ش��انگهای این بود که این برخورد
چین ی ها دون شان ما بوده است اما ایشان گفتند که خودشان
مراقبت م ی کنند.
چند ماه بعد اقای بهمنی ،رئی س کل بانک مرکزی به
اتاق ای ران امد و یک سری مسائلی را مطرح کرد که من به انها
ای راد داشتم .ان موقع تازه بحث ارز 1226تومانی به راه افتاده
بود .من به اقای بهمنی گفتم شما این عدد را از کجا اورده اید
و چرا باید مثال 1226تومان باشد و هیچ رقم دیگری نباشد،
گفتم این عدد غلط و ب ی مبناست ،نامطلوب هم هست .انجا
در جلسه ،اقای بهمنی یک سری توضیحاتی داد ،اما بع د ها
در جلس ه ای که خصوص ی تر از ان بود به من گفت که به ما
دستور داده شده است ،بعد من انجا در مصاحب ه ای گفتم که
این تیم اقتصادی کش��ور را به سمت «فشل شدن» م ی برد.
ان موقع خیل ی ها نم ی دانستند فشل ش��دن یعنی چه ،و از
من م ی پرسیدند که این فشل شدن چه معنی م ی دهد ،من
م ی گفتم حاال شش ماه بعد متوجه خواهید شد که این فشل
شدن یعنی چه؛ یعنی سردرگمی ،یعنی اینکه ندانیم چه کاری
باید بکنیم.
یک س��ال بعد از این هم من در مصاحب ه ای مطلبی را
گفتم و ش��رط کردم که این موضوع منتشر نشود ،من گفتم
که تیم اقتصادی اقای احمدی نژاد با این رویه کشور را دچار
قحطی و کمیابی خواهد کرد ،ان دوستان این گفته را منتشر
کردند و این مساله منجر شد به انکه فشار های زیادی به من
وارد شود و سر و صدای زیادی یک باره به راه افتاد...
ش�ما البته بعدا این ح�رف را تکذی�ب کردید و از
مردم عذرخواهی و از دولت هم تشکر کردید.
lبله ،من تحت فش��ار بودم ،چون به من گفته شد
که این حرف من را مردم شنیده اند و در مناطق محروم شهر،
lمن تی��م احمدی ن��ژاد را ناقص م ی دان��م ،حاال
یا م ی خواس��تند کار های��ی انجام دهن��د و نتوانس��ته اند یا
مافوق هایشان نم ی گذاش��تند ،مثل ماجرای اقای متکی که
من را خیلی ناراحت کرد .در همان زمانی که اقای متکی به
افریقا رفته بود ،ب رادر من هم از جانب کمیته امداد سفری به
انجا داشت و اتفاقا ایشان را خیلی خوب تحویل گرفته بودند
و اقای متکی را هم در دی��دار اول تحویل گرفته بودند اما در
دیدار دوم به ایشان گفته بودند که شما از فالن ساعت به بعد
دیگر وزیر نیستید .این دون شان نظام است ،نظام ما به دنبال
حفظ ارزش ها و تفاهم با دیگران است ،اما روش احمدی نژاد
چالش هایی را در این بخش ایجاد کرد .این تیم نم ی توانست
کشور را به سعادت ببرد.
از برنام ه های بزرگی که در دولت احمدی نژاد اجرا
ش�د ،طرح هدفمن�دی یارانه ها بود ،ای�ن طرح را
چطور ارزیابی م ی کنید؟
lدر مورد هدفمندی یارانه ها من بر خالف خیل ی های
دیگر در اتاق بازرگانی کامال با این طرح و موضوع مخالف بودم.
وقتی هم که راضی شدم ،گفتم این رضایت به شرطی است
که تورم بیشتر از پنج درصد رشد نکند ،در ان موقع تورم طبق
اعالم بانک مرکزی9/8 ،درصد بود ،یعنی اگر قرار بود تنها پنج
درصد رشد داشته باشد باید به چیزی در حدود 14تا 15درصد
م ی رسید .در ابان ماه همان سال 90که این طرح اجرایی شد
تورم به 15درصد رسید اما در اذر و دی ماه بعد از ان نرخ تورم
به ترتیب 17و 18درصد اعالم شد .من همان موقع گفتم که
همین جا باید اجرا را متوقف کنیم ،چون تورم در حال رش��د
اس��ت اما عده زیادی از جمله تعدادی از همین دوستان اتاق،
اقای نهاوندیان و حتی اقای نیلی گفتن��د که باید ادامه پیدا
کند و اگر طرح ادامه پیدا کند ،بهتر اس��ت .در ان زمان تنها
مس��اله تورم بود و هنوز خبری از تحریم ه��ا که حدود یک
سال بعد علیه ای ران مصوب ش��د نبود .هر چه جلو تر رفتیم
نگران ی ها بیشتر شد اما باز عده ای اصرار داشتند که این نسخه
شفابخش است در حالی که این طور نبود .وقتی در سال 91
تورم به بیش از 30درصد رسید ،من گفتم که الزم است اجرای
طرح متوقف شود اما باز هم این را گوش نکردند.
در مورد تجارت خارجی هم دولت کارنامه خوبی ندارد.
ما در مجموع پانزده همسایه دس��ت اول و دوم داریم ،یعنی
انهایی که با ما مرز دارند و انهایی که با یک واسطه همسایه
ما هستند .در این همه همسایه ما یک همسایه نداریم که
دوست ما باشد .نتوانسته اند همسایه ها را به دوستان ما تبدیل
کنند .در حالی که تمام این همس��ایه ها از ما س��ود برده اند،
همین کشور امارات ساالنه پانزده میلیارد دالر از مبادله با ما
سود م ی برد .بانک های اماراتی همه شان از مبادالت ما سود
م ی برند .ما گفتیم که اگر انها این همه از مبادالت با ما سود
م ی ب رند ،دیگر نباید به انها اجازه داد که ه ر چه دوس��ت دارند
بگویند .ما االن در کشور های همسایه روابط مان تنها با ع راق
و افغانستان خوب است اما باز انها هم دوستان ما نیستند .در
حالی که ما با 76میلیون نفر جمعیت 1/2 ،درصد از جمعیت
جهان را داریم اما سهم ما از درامد دنیا تنها 0/46درصد است،
در حالی که باید 250میلیارد دالر با دنیا تبادل داشته باشیم،
تمام حجم بده بستان ما با دنیا حدود 100میلیارد دالر است.
جلد دوم
و این درس�ت زمانی بود که چین ی�ک روز قبل از
سفر اقای احمدی نژاد به این کشور ،مانند روسیه
و برخالف ترکیه و برزیل ،به قطعنام ه ای که علیه
ایران صادر شد ،رای مثبت داده بود.
در مراسم روز ملی ایران در اکسپو هم تنها معاون
شهردار شانگهای حاضر شد که در واقع ،معاون
اج رایی نمایشگاه بود ،در حالی که اقای احمدی نژاد
در اغ�از اظهارات�ش در ان مراس�م از اس�تقبال
مقامات عال ی رتبه چینی تشکر کرد و رسانه های
داخلی هم مطلب را همی ن گونه منعکس کردند.
ارزیابی شما از این تیم اقتصادی و سیاست های
دولت احمدی نژاد در حال حاضر چیست؟
مثلث شماره 182
lزمانی ک��ه اقای احمدی نژاد رئی س جمهور ش��د،
رهبری فرمودند ک��ه احمدی نژاد تغییر ایج��اد خواهد کرد و
دستیابی به چشم انداز بیست ساله 1404را ب رای ما سهل تر
و ممکن تر خواهد کرد .من هم متمایل به این بودم که خوب
است و م ی تواند کاری انجام بدهد ،اما وقتی کابینه را معرفی
کرد ،دیدم تیم اقتصادی که با خودش اورده اس��ت ،کسانی
نیس��تند که بتوانیم با انها دس��تیابی به افق 1404را داشته
باشیم.
همچنین در سیاست بی ن المللی ،متوجه شدم که شیوه
تعامل بی ن المللی ایشان ،یک شیوه تعامل با ستیز است ،در
صورتی که این اخالقی نیست ،تعامل با ستیز و گفتن اینکه
«حق با من است» تعامل نیست ،ستیز است.
من فکر کردم در اولین فرصتی که امکانش باش��د با
اقای احمدی نژاد صحبت کنم ،ان س��الی که من به عنوان
صادر کننده نمونه انتخاب ش��دم ،در فرصتی که رفتم تا لوح
یادبود را از اقای احمدی نژاد بگی��رم ،گفتم که این ضرورتی
ندارد که ش��ما خودتان هولوکاست را زیر س��وال ببرید ،یک
وابس��ته درجه چهارم ما در سفارت بورکینافاسو هم م ی تواند
این حرف ها را بزند ،بعد امکان جمع کردنش ب رای شما فراهم
خواهد بود .در ان فرصت ب��ه من گفتند که ما باید با هم زیاد
حرف بزنیم.
در اکسپوی سال 2010شانگهای که اقای احمدی نژاد با
یک هیات پنج نفره از وزرای دولت در ان شرکت کرده بود ،روز
اولی که امدند ،من و تع داد دیگری از دوستان در هتل از ایشان
و وزرای بازرگانی ،صنایع ،دارایی ،راه و ارشاد استقبال کردیم.
کو نیم ساعته
بعد من را در اتاقشان خ واستند و ما یک جلسه ی
در هتل با هم داشتیم که اقای صفری سفیر ما در چین هم
در ان جلسه حضور داشت .ایشان یک سری راهنمای ی هایی
به من کردند که من همه را قبول کردم .من هم بحث هایی
داشتم مثل اینکه در مورد صادرات الزم است ما ایستگاه های
صادراتی ایجاد کنیم ،هم با کشورهای همسایه و هم با چین.
در تمام سه روزی که اقای احمدی نژاد در شانگهای بودند من
همراهشان بودم.
در مورد این چین ی ها مراقبت کرد و شما نباید قبول م ی کردید
که به این شیوه به شانگهای سفر کنید.
مردم به فروشگاه ها هجوم برده اند و دارند مواد غذایی م ی خ رند
و ذخیره م ی کنند .در صورتی که منظ��ور من از اینکه گفتم
قحطی م ی ش��ود این بود که قحطی موبای��ل و ادم و مدیر
م ی ش��ود ،نه اینکه قحطی مواد غذایی م ی شود ،به هر حال
فش��ارها روی من زیاد ب��ود .مثال پی ش نماز مس��جدمان به
من گفت که ش��ما چرا فالن حرف را زده ای؟ یا ب رادر من به
من م ی گفت ک��ه این حرف خوبی نب��ود ،در نهایت هم من
عذر خواهی کردم و توضیح دادم که منظورم چه بوده است اما
در نهایت همان شد که پی ش بینی کرده بودیم.
11
در همین اظهارات
اخیرشان اقای احمدی نژاد
21سوال مطرح کرده اند
که در هر کدام شان پنج
یا شش مورد خالف واقع
وجود دارد
االن شرایط ب ه گونه ای است که اقای احمدی نژاد
تمام انتقادها را با این توجیه پاس�خ م ی دهد که
تحری م ها راه را بر اقتصاد ایران تنگ کرده است،
فکر م ی کنی�د این گ�زاره تا چه ح�د م ی تواند به
واقعیت نزدیک باشد؟
جلد دوم
lاین را حاال م ی گویند .م ی گویند تحریم ها تاثیر گذار
بوده است ،چرا نرفتند در مورد انها با سازمان ملل حرف بزنند؟
چرا نرفتند یک دعوای حقوقی را پیگیری کنند؟ وقتی اولین
قطعنامه صادر شد ما گفتیم که باید کاری کرد .این تحریم ها
به کشور اسیب م ی رس��اند ،اما گفتند که شما نم ی فهمید.
کارهایشان معموال این گونه بوده است .االن این چه اقدامی
است که در روزهای اخر دولت امده اند نمایشگاه را بخشیده اند
به صدا و سیما؟ احمدی نژاد رفته است در صدا و سیما و از او
تجلیل شده است ،او را تحویل گرفته اند ،خوب وظیفه شان
بوده است که شما را تحویل بگی رند اما کجا به شما اجازه داده
م ی شود که زمینی را که متعلق به چندین ارگان است ،اوقاف
در ان سهم دارد ،شه ر داری در ان سهم دارد ،استان قدس در
ان س��هم دارد و حاال یک بخش کوچکی از ان هم در دست
دولت است ،به کسی یا جایی ببخشید؟ ما در این مورد هم
گفتیم که قانون چنین اجازه ای را به کس��ی نم ی دهد اما باز
گفتند شما دخالت نکنید.
همی ن طور در م��ورد تبدیل نرخ ارز ب��رای پاک کردن
بده ی های دولت ،این اقدام به اج��ازه مجلس نیاز دارد ،چرا
بدون اجازه م ی روید چنین اقدام های��ی را م ی کنید ،که بعد
کار به سازمان بازرسی کشیده ش��ود؟ چرا از همان اول این
موضوع را در مجلس مطرح نکرده اید که این مشکالت هم
پیش نیاید؟
زمانی که بانک مرکزی ما را تحری��م کردند ،اگر اینها
بخش خصوصی را تحویل م ی گرفتند ما م ی توانس��تیم که
مشکل را حل کنیم ،همان طور که قبال هم در دوران امام ما
این کار را کرده بودیم که من نم ی خواهم به تفصیل وارد شرح
ان بشوم .چرا در این مورد از ما مشورت گرفته نشد؟ بدون اینکه
به ما نگاه کنند ،گفتند اشتباه کرده اید.
وقتی اقای احمدی نژاد روی کار امد دالر 795تومانی را
از اقای خاتمی تحویل گرفت ،االن قیمت دالر 3500تومان
است که حاال دولت تالش کرده اس��ت و ان را رسانده است
به 3200تومان ،یعنی 400درصد کاهش ارزش پول ملی در
هشت سال! درامد حاصل از فروش نفت در این سال ها 750
میلیارد دالر بوده است ،با این رقم چه کاری نم ی توان کرد؟
مدام دولت ی ها م ی گویند که کش��ور رشد علمی داشته
است ،تعداد دانش��جویان زیاد شده اس��ت ،این افزایش ها و
رشد ها قهری بوده است ،به هر حال جمعیت ما در حال رشد
است ،از وقتی که اقای رجایی دولت را با جمعیت 35میلیون
نفر تحویل گرفت تا امروز جمعیت ای ران رش��د کرده است،
ی کشور س��همی نداشته است،
بناب راین دولت از رش��د علم
سوال ما این است که چند تا سد در دوران ایشان ساخته شده
است که خودش��ان انها را اضافه کرده اند ،نه اینکه کار های
نیمه کاره را تمام کنند .ایشان ب رای کارهای نیمه کاره دیگران
زحمت کشیده اند.
ما در همان روزه��ای اول گفتیم که به جای اینکه این
همه هزینه کنید و بنزین غیرقانونی وارد کنید ،بیاید هزینه
کنید و چند پاالیشگاه درس��ت کنید که تولید بنزین داخل را
تامین کند اما این کار را نکردند.
در همی��ن اظهارات اخیرش��ان اق��ای احمدی نژاد 21
س��وال مطرح کرده اند که در هر کدام شان پنج یا شش مورد
خالف واقع وجود دارد .حاال ش��ما خواهید دید که در مراسم
تنفیذ هم همین موضوع تکرار خواهد ش��د و باز هم همین
حرف ها را تکرار خواهند کرد .انچه من م ی بینم این است که
در اقتصاد هشت سال گذشته هیچ حرکتی به سمت اهداف
ما در اقتصاد 1404نشده است.
ب ه ه ر ح�ال ش�ش ماه�ی هس�ت ک�ه هم�ه
نا بس�امان ی های اقتص�ادی را به گ�ردن تحریم
م ی اندازند ،این موضوع چق�در م ی تواند واقعیت
داشته باشد؟
مثلث شماره 182
lوقتی تحریم اول اتفاق افتاد ،گفتند اینها کاغذ پاره
است ،چرا همان روز اول نگفتند که این تحریم ها موثر است،
وقتی تحریم دوم را علیه ما تصویب کردند باز گفتند که اینها
را باید در خاکروبه اندخت .س��ابقه نداش��ته است که سازمان
ملل در چهار س��ال ،پنج قطعنامه با ای��ن مضمون های تند
علیه کشوری تصویب کند ،حاال چه شده است که فهمیده اند
تحریم ها موثر است؟ حاال که روزهای اخرشان است دم از تاثیر
تحریم ها م ی زنند ،اگر حاال تحریم ها موثر افتاده اس��ت هم
مقصر خودشان هستند ،اگر وقتی تحریم اول را تصویب کردند
یک تیم حقوقی تعیین م ی شد که م ی رفت در الهه علیه این
تحریم ها اقدام م ی کرد ،حاال این مشکالت را نداشتیم .مگر
اقای دکتر مصدق چه کرد؟ با دو الیحه و چهار حقوقدان ،رفتند
در الهه از حق کشور دفاع کردند ،خیلی از این تحریم ها خالف
قانون اس��ت ،چرا هیچ اقدامی از این جهت انجام نداده اند؟
ایشان معتقد بودند که این تحریم ها کاغذ پاره است ،بعد وقتی
کار به تحریم چهارم و پنجم رسید ،وقتی گلویمان را گرفت،
حاال که دیگر دورانشان تمام شده است و باید بروند ،م ی گویند
این تاثیر تحریم ها بوده است.
واقعیت این اس��ت که مدیریت بد ،تحریم ها را تشدید
م ی کند و کرده است .یک تیم حقوقی م ی توانست کار کند و
این مشکالت را ب ر طرف کند .چطور ممکن است که روسیه
و چین در هی چ کدام از این قطعنامه ها هیچ حرفی نزده اند و
رای منفی نداده اند؟ در حالی ک��ه ما مبادالت تجاری مان را از
به اقای احمدی نژاد گفتم که حق این نبود که شما این طور به چین بیایید.
باید از قبل قرار می گذاشتید و مشخص می شد که چه کسی قرار است از مقامات
چینی به استقبال ش�ما بیاید .باید کسی به اس�تقبال می امد که مقامش باالتر
می بود .به هر حال هیات ایرانی با چند وزیر امده بود
12
200میلیون دالر به 48میلیارد دالر رسانده ایم اما چین باز ب رای
ما رای نم ی دهد .چرا این طور برخورد م ی شود؟
رابطه دولت ب�ا بازار را در ای�ن دوره چطور ارزیابی
م ی کنید؟
lواقعیت این اس��ت ک��ه این دولت با ب��ازار رابطه
نداش��ته اس��ت ،اینها تصور م ی کردند که بازار یک س��ری
عناصر تکثرخواه هس��تند و ما را این گونه معرفی کردند .در
این دولت 88درصد اقتصاد در دس��ت دولت بوده اس��ت ،در
دوران اقای هاشمی در ابتدا 80درصد اقتصاد دولتی بود ،بعد
با تالش هایی که صورت گرفت به حدود 65درصد رسید .در
دولت اول اقای خاتمی به حدود 50درصد رس��ید اما در دوره
دوم اقای خاتمی باز سهم دولت در اقتصاد افزایش پیدا کرد
و به 70درصد رس��ید .اما وقتی دولت اقای احمدی نژاد روی
کار امد این روند باز هم رو به رش��د ادامه داشت ،سهم دولت
همین طور در اقتصاد باال تر رفت تا اینکه االن به 88درصد
رسیده است .ان چی ز هایی هم که م ی گویند واگذار کرده اند،
خصوص ی سازی نبوده است ،اینها خصولت ی سازی بوده است،
معامله بانک ها و بیمه ها یا واگذاری های سهام عدالت ،اینها
هی چ کدام خصوصی سازی نیس��ت ،خصوص ی سازی یعنی
اینکه واگذاری انجام شود .این اقتصاد مردمی نیست ،اینکه
ما اخر هر ماه 45هزار تومان به حساب هر فردی بریزیم ،این
اقتصاد مردمی نیست که در شه ر ها 45هزار تومان به هر نفر
بدهید بعد 75هزار تومان به ازای سوخت از انها بگیرد ،البته
این در روس��تاها و دهات ،انجا که مردم پنج تا بچه دارند و از
هیچ گرفتاری شه ر ها خبر ندارند خوب است ،اما در شه ر ها
این شیوه ها جواب نم ی دهد.
شما اشاره کردید که وقتی ش�ما در مصاحب ه ای
گفته بودید که قحطی ممکن است اتفاق بیفتد،
این روی مردم تاثیر گذاش�ت ،فکر م ی کنید این
تاثیر ش�ما بر مردم ناش�ی از چیس�ت و از کجا
م ی اید؟ ای�ا این ی�ک قدرت خ�اص ب�ه بازاریان
م ی بخش�د یا از قدرت خاص انان نش�ات گرفته
است؟
lاین نظر بازار و نظر من به عنوان کسی است که
35سال است کار اقتصادی کرده ام و 20سال است که بعد از
انقالب در حوزه کارشناس��ی اظهارنظر کرده ام .این به خاطر
حوزه کاری من اس��ت ،من به عنوان صادر کننده خشکبار با
تمام باغداران در سرتاسر کش��ور در تماس هستم و هم ه جا
حضور دارم .این حضور در چهل سال گذش��ته تداوم داشته
است .در چهار گوش��ه ای ران به جز کویر همه جا باغ هست و
ما با انان در ارتباطیم .این گونه م ی ش��ود که حرف و تحلیل
ما را قبول دارند.
بازار و جریان سنتی س�رمایه در ایران ،هی چ وقت
در این هش�ت سال گذش�ته نتوانس�ته است از
اهرم های فش�اری که در اختیار دارد درمورد دولت
اس�تفاده کند و حداقل تالش کند ک�ه تاثیری بر
سیاست های اقتصادی دولت بگذارد؟
lبازار که اهرم فشاری ندارد ،اما اگر بحث گفتن باشد،
بازار در حد خودش گفته است ،به بازار هم در این سال ها فشار
زیادی اورده اند .در همان مورد مالیات بر ارزش افزوده فش��ار
زیادی به بازار وارد ش��د .کاری که با بازار انجام شد باعث شد
که بازار نس��بت به اتفاقات ب ی تفاوت بشود .همین حاال که
م ی گویند 25روز است واردات به کشور متوقف شده است ،نه
وقتی تحریم اول اتفاق افتاد ،گفتند اینها کاغذ پاره است ،چرا همان روز اول
نگفتند که این تحریم ها موثر است ،وقتی تحریم دوم را علیه ما تصویب کردند
باز گفتند که اینها را باید در خاکروبه اندخت .س�ابقه نداشته است که سازمان
ملل در چهار سال ،پنج قطعنامه با این مضمون های تند علیه کشوری تصویب
کند ،حاال که روزهای اخرشان است دم از تاثیر تحریم ها می زنند
ارز ب رای واردات به کسی م ی دهند ،نه اجازه ترخیص کاال ها از
گمرک را م ی دهند .در این شرایط وقتی جلوی واردات را بسته
باشید ،اگر یک دالر کاال هم صادر کنید ،در صادرات جلو تر
هستید اما این هم خطر کمیابی را به دنبال دارد ،اثار این توقف
واردات را در شش ماه اینده خواهیم دید.
یعنی همان تحلیلی که مط�رح کرده اید؛ کاهش
ناگهانی قیمت ارز از اراده دولت احمدی نژاد برای
تحویل دولت با نرخ دالر زیر سه هزار تومان نشات
م ی گیرد؟ یعنی م ی توان احتم�ال داد که ارز برای
واردات تخصیص نم ی یابد تا به بازار برای کاهش
قیم ت ها تزریق شود؟
lمن بر ان تحلیل جدی هس��تم ولی نم ی خواهم
بگویم که دولت این ارزی را ک��ه االن ب رای واردات اختصاص
نم ی دهد الزاما به بازار م ی اورد تا قیمت ارز در بازار را کم کند و
ان را به سه هزار تومان برساند اما این توقف واردات به کشور
یزند.
اسیب م
تش��کیل م ی دهند ،ب رای خودش��ان لباس و خوراک فراهم
م ی کنند 40 .میلیون نفر از جمعیت ما زیر 32سال هستند
و این یعنی ساالنه 1.5میلیون نفر جویای کار وارد بازار کار
م ی شوند و دولت باید فکری ب رای انها بکند.
دومین دغدغه مهم ،مس��اله گرانی و معیشت است،
مساله تورم بسیار مهم است ،االن کسی که زیر 600تا 700
هزار تومان در ماه درامد داشته باشد واقعا در بدبختی زندگی
م ی کند و حتی نم ی تواند یک خانه ب رای خودش اجاره کند،
گرانی هم حاصل تورم است و اگر یکی مدیریت شود دیگری
هم حل م ی شود.از طرف دیگر باید فکری به حال تولید کرد،
تولید ما به سرمایه گذاری نیاز دارد .اگر این سرمایه گذاری انجام
نشود ،تمام سرمایه ها صرف واردات م ی شود و این واردات کمر
تولید را به زمین خواهد زد .چهارمی��ن موردی که باید دولت
حاال در شرایط فعلی این س�وال مطرح است که
دولت اقای روحانی باید چه کار هایی انجام دهد و
چه چی ز هایی را در اولویت کاری خودش قرار دهد؟
lمن در مورد دولت اقای روحانی سه دغدغه دارم و از
دولت اقای روحانی توقع دارم که به این سه دغدغه پاسخ دهد،
اول اینکه باید فکری به حال اشتغال جوانان کرد .نسل جوان
از بیکاری است که دچار انحراف م ی شود ،از بیکاری است که
در این پارک ها وقت م ی گذرانند ،یا با این سریال های ترکی
یزنند ،جوان اگر
وقت خود را م ی گذرانند یا در اینترنت پرسه م
کار داشته باشد این مشکالت را نخواهد داشت .اشتغال االن
بزرگ ترین مشکل است ،ب رای مدیریت 20میلیون نفر بیکار
جوان باید حداقل ساالنه 800هزار شغل ایجاد شود تا حداقل
نیمی از جمعیت باالی بیس��ت ساله که هر س��ال وارد بازار
کار م ی شوند ،شغل داشته باشند .وقتی جوانان شغل داشته
باشند ب رای خودشان دختر و پسر پی دا م ی کنند ،خانه و زندگی
lاتفاقا من این را قبول ن��دارم که اقای احمدی نژاد
ضد سرمایه داری کار کرده اس��ت ،بلکه ان کاری که او کرده
است ،ضد س��رمایه گذاری بوده نه س��رمایه داری .اتفاقا اقای
احمدی نژاد س��رمایه داری را تقویت کرد ،اگ��ر غیر از این بود
که پرونده هایی مانند فساد س��ه هزار میلیارد تومانی اتفاق
نم ی افتاد .حداقل با ای��ن وضعیت ارز اینها س��رمایه داری را
تقویت کرده اند ،االن سرمایه های 100و 200میلیارد تومانی
کامال عادی و قابل مش��اهده اس��ت ام��ا هیچ کس حاضر
نیس��ت 20میلیارد تومان س��رمایه اش را در کاری در داخل
کشور بگذارد.
در اخر شاید...
سرمایه هایشان خیلی بیش��تر از این حرف هاست .اما انچه
قطعیت دارد این اس��ت ک��ه عس��گراوالدی از اصل ی ترین
صادرکنندگان خشکبار و شاید اصل ی ترین صادرکننده پسته
ای ران اس��ت که م ی گویند با یک ای میل ،کلی پسته صادر
م ی کند و در نتیجه پول قابل توجهی به دست م ی اورد.
البت��ه در ن��وع رویکرد و روایت��ی که خود از پیش��ینه
اقتصادی و سرمایه دار ش��دن خود در چند مصاحبه در چند
س��ال گذش��ته روایت کرده ،از این موضوع ابایی نداشته و
حتی تاکید م ی کند خیلی هم افتخار م ی کند او را میلیاردر و
سرمایه دار بشناسند ،چراکه بسیار تاکید دارد همه سرمایه اش
را نه تنها بدون هی چ گونه رانت و فسادی به دست اورده ،بلکه
خیلی افتخار م ی کند که همه فعالیت بازرگان ی اش را بدون
ریالی وام از بانک ها به انجام رسانده و از این لحاظ هیچ گاه
به هیچ کس بدهکار نبوده است .اما به هر حال ،او همیشه
خود را یک کاسب جزء توصیف م ی کند که پس از بیش از
نیم قرن فعالیت تجاری طبیعتا سرمایه دار شده است.
«افتخارم این اس��ت که هرگز چی��زی وارد نکرده ام و
در تمام سال های گذش��ته صادر کننده باقی مانده ام .یکی
ازهمی��ن روزنامه ها به من لقب «حاج ی ترانس��فر» داده که
این لقب به خاطر توجه ویژه من به صادرات به من داده شده،
اما از انها خواس��تم دیگر از این لقب اس��تفاده نکنند .گفتم
من حاج اسداهلل عسگراوالدی هستم و هیچ اسم دیگری را
دوست ندارم .من بچه کف بازار هستم و از سال 1314که به
دنیا امدم به یاد ندارم از کسی کمک گرفته باشم».
جلد دوم
اسداهلل عسگراوالدی کیست؟
مثلث شماره 182
2
در تحلیل سیاست های اقای احمدی نژاد عده ای
م ی گویند که سیاست های او ضد سرمای ه داری و
ضد طبقه سرمایه دار بوده است ،به نظر شما این
تحلیل تا چه حد م ی تواند در مورد سیاست های
اقتصادی اقای احمدی نژاد صادق باشد؟
lدیگری وقت��ی نمانده اس��ت ،من بای��د بروم به
ب رنامه ای در صدا و س��یما برس��م و عصر هم جلسه دیگری
دارم ،فردا هم باید به دفتر اقای روحانی بروم ،در انجا جلس ه ای
هست بین صادر کنندگان که باید در ان حاضر باشم .اما این
موضوع شاید جالب باش��د ،یک س��ال پیش وقتی روزنامه
ای ران به بهانه ب رادر من در مورد من چی ز هایی نوش��ت ،من
گفتم امیدوارم که ببینیم این ادم ها و این تیم جلوی قاضی
بایستند و حاال این روز را م ی بینم که این ادم ها در ب رابر قاضی
خواهند ایستادg .
شعبده باز در اقتصاد ،مالحظه کار در سیاست
اطالعات شناس��نامه ای م ی گوید که 78-79س��ال
پیش در چهارراه س��یروس ته ران به دنیا امده است .درباره
او و خانواده اش ش��ایع ه هایی هم وجود دارند که هیچ کدام
ب رای ما مهم نیس��ت اما اسداهلل عس��گراوالدی یا به قول
اط رافیانش «حاج اسداهلل» مردی موثر است در اقتصاد بازار
ای ران؛ هم به لح��اظ فعل و انفعال های تج��اری اش ،هم به
خاطر اظهارنظرهایش در مواقع خاص و بعضا افشاگری های
به موقعش که فضای اقتصاد سیاسی ای ران را تا مدتی تحت
تاثیر قرار م ی دهد .اینها ش��اید تا حدی به دلیل ان باشد که
ب رادرش «ح��اج حبی ب اهلل» از چهره ه��ای تاثی ر گذار فضای
سیاسی کشور و از اعضای قدیم ی و تعیی ن کننده جمعیت
موتلفه محسوب م ی شود ،اما بخش قابل توجهی از ان حتما
به این دلیل اس��ت که به عنوان یکی از تاجران بی ن المللی
ای ران ،همواره فضاهای سیاسی دنیا را هم تا حد لزوم و نیازش
از نظر م ی گذراند ،چه رسد به عرصه داخلی ای ران.
در فض��ای ذهنی ای رانی��ان همواره س��رمایه داری که
در انظار قرار دارد بیش��تر در چشم اس��ت و منشاء شایعات
م ی شود .م ی گویند نشریه فوربس می زان سرمایه او را بیش از
40میلیون دالر براورد کرده است .برخی از رسانه های داخلی
هم او را جزو س��رمایه دارترین بازاریان ای ران قلمداد کرده اند
که قطعا نادرس��ت اس��ت .بر فرض که هم��ان 40میلیون
دالر تخمین زده ش��ده هم درست باشد ،در نهایت به قیمت
امروز دالر ،م ی ش��ود کمی بیش از 120میلی��ارد تومان که
قطعا در فضای کسب و کار ای ران بس��یاری وجود دارند که
اینده در نظر بگیرد ،ارتباط مناسب با همسایه های درجه یک
و درجه دو ماست .ما نیاز داریم که یک وزیر خارجه قوی با عصا
و کفش اهنی داشته باشیم که برود این همسایه ها را ب رای ما
پس بگیرد .ما االن در منطقه و در بین همس��ایگانمان یک
دوست نداریم و این موضوع حاصل مدیریت و در واقع همان
سوپرمدیریت اقای احمدی نژاد است.
دفتری دارد که تجملی و شیک نیست ،اما کارهایش
را الکترونیک انجام م ی دهد .به اندازه رفع نیاز انگلیسی بلد
است ،در تمام کنف ران س های بی ن المللی خشکبار دنیا شرکت
م ی کند و تمام اکسپوهای 50سال گذشته را از نزدیک دیده
اس��ت .رازهایی هم در تج��ارت دارد که از یک ش��خصیت
محافظه کار برم ی اید ،اما موجب ش��ده در 56سال گذشته
هیچ سالی تراز تجاری اش ضرر را نشان ندهد .فعالیت بارز او
در سال های اخیر ،ریاست اتاق مشترک ای ران و چین بوده که
به موازات تحوالت سیاسی سال های اخیر از رونق روزافزونی
برخوردار شده است .در این اتاق با اعضای هیات مدیره ای کار
م ی کند که از نظر عقیدتی با او نزدیکی ندارند اما به ش��دت
به همدیگر اعتقاد دارند و درواقع م ی توان گفت دست راست
و چپ های او را در این اتاق ،کراوات ی ها تشکیل م ی دهند.
هی چ گاه فعالیت رسمی سیاسی نداش��ته ،اما همواره
فردی سیاسی تلقی شده اس��ت .خودش م ی گوید تنها در
سال های قبل از انقالب فعالیت سیاسی کرده است .اما این
به معنی کنار ماندن از امور یا پیگیری نکردن نیست .تقریبا
تمام سیاستمداران ارشد کشور را م ی شناسدو با انها ارتباط
ی دارد ،اما ترجیح م ی دهد ...
نزدیک و صمیم
از ابتدای ش��کل گیری دولت احمدی نژاد ،سیاس��ت
دوگانه ای را در قبال وی پیش گرفت .از یک سو طبیعتا به
طرفداری از بخش خصوصی ،با سیاس��ت های اقتصادی او
به شدت مخالفت م ی کرد ،از طرفی با مدی ران دولتی همیشه
و همچون دیگر دوره ها س��ر تعامل داش��ت و در بحبوحه
انتخابات ریاست جمهوری جنجالی سال 88به احمدی نژاد
رای داد ،حال باید منتظر ماند و دید که با اغاز دولت حس��ن
روحانی که حتما هم سیاستش تعامل با بخش های اقتصادی
ان خواهد بود ،اولین اظهارنظرهای تاثیرگذار یا جنجال ی اش
را چه زمانی انجام خواهد داد؟ g
13
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
تدریجی بودن انحراف
من راجع به کل مجلس مکرر عرض کرده و حاال هم
عرض م ی کنم که مجلس ما باید با مجل س های سابق فرق
داشته باشد .البته فرق هم دارد ،اما هر امری کم کم به انحراف
کشیده م ی شود و چنین نیس��ت که یکدفعه انحراف واقع
شود .در خود انسان نیز چنین است که شیطان و نفس اماره
به تدریج از عمل به مکروهات و بعد از ان به صغایر و از انجا به
باالتر انسان را منحرف م ی کنند .در مجلس سابق دوره اولش
مجلهخبری
16- 29
شیفتازچپبهراست
شهردارتهران؛یکیازدومحسن؟
گفتم،برکنارمکنید
نطقجنجالیدربهارستان
سیاست
34-61
چرا احمدی نژادازاصولگرایانفاصلهگرفت؟
پالک،10طبقهدوم،منزلدکتر
مشاییذوبدر احمدی نژاد است
احمدی نژاد84؛ احمدی نژاد92
هفتهنامهخبری،تحلیلی/سالپنجم/شمارهصدوهشتادوسوم 12/مرداد 88/1392صفحه3000/تومان
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
مناظرهای با حضور
قدیری ابیانه،زیباکالم و داوری
«محمود» باز میگردد؟
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
احمدینژاد ،84احمدینژاد92
پروندهویژهدرباره
پایان احمد ی نژا د سوم
دورهاحمدینژاد
شیفت از چپ به راست
اخبار اختصاصی مثلث
از تغییرات کابینه روحانی
تالش برای ریاست بانک مرکزی نهاوندیان
اصرار روحانی به وزارت کشوری رحمانی فضلی
غیبت نویسنده برنامه عبور از بحران درکابینه
انتقاد احتمالی مجلس از نجفی ،اخوندی و ربیعی
وزیرخارجهایمیخواهیم
با عصا و کفش اهنی
گفتوگوی صریح مثلث با اسداهللعسگراوالدی
شماره پیامک3000411711 :
بهتر بود ،لکن در هر س��ال چیزی به ان اضافه و یا از ان کم
شد تا رسید به انجا که مجالس اخیر را دیدیم .شما ازاول اگر
جلوی فساد را نگیرید معلوم نیست که به وضع سابق منتهی
نشود .البته باید عاقالنه باش��د که مساله حادی پیش نیاید.
مالیمت موثرتر از خشونت در مسائل ،جهت رحمت بیشتر
از جهت خشونت تاثیر م ی کند .من در زمان اختناق رضاخانی
وقتی در مدرسه فیضیه صبحت م ی کردم ،انگاه که از جهنم
و عذاب الهی بحث م ی کردم همه خشکش��ان م ی زد ،ولی
وقتی از رحمت حرف م ی زدم م ی دیدم که دل ها نرم م ی شود و
اشک ها سرازیر م ی گردد و این تاثیر رحمت است .با مالیمت
انسان بهتر م ی تواند مسائل را حل کند تا شدت و مجلس باب
مباحثه است و باید مثل مباحثه طلبه ها باشد که با هم دوست
هس��تند و با یکدیگر بحث و گفت وگو م ی کنند ولی معلوم
است که مباحثه هست .مجلس اسالمی باید ملت و دیگران
را ارشاد کند ،چون مسائل به خارج منعکس م ی گردد و تاثیر
روی مردم م ی گذارد .از این جهت مسئولیت مجلس به عنوان
یک مرش��د و هدایت کننده ب رای مردم زیاد است .این کلی
مطلب است که ان شاءاهلل این مجلس اول انقالب ،پایه ای و
سنت حسنه ای باشد ب رای اینده که هر چه خوب بشود ،شما
در اجر ان شریک هستید .درمساله ای که راجع به کمیته ها
فرمودید ،اعتقادم بر این است که همی ن گونه که هست باشد
و هیچ گونه تحولی درباره ان صورت نگیرد .راجع به استیضاح
هم من هیچ نظری نمی دهم ،فقط با مالیمت و تفاهم باشد.
رافت با خودی و سرسختی با دشمنان
امیدوارم اقایان موفق شوند که وقتی مجلس را تحویل
م ی دهند مردم راضی باش��ند ،تا بعدها به همین اقایان رای
بدهند .البته من تمام اقایان را نم ی شناس��م ،ولی امیدوارم
مجلس دارای یک اکثریت تام متعهد باشد .میل دارم وضع
و امور با مالیمت و اخالق حسنه صورت گیرد ،و این خیلی
بهتر است.
بینالملل
62-71
دیپلماسیتغییر
هارمونیجدید
مصربر لبهپرتگاه
السیسی،جمالعبدالناصرنیست
فرهنگ
72-75
سکانساول
صندلیشمارهیکخیابانسمنان
چهخوبکهخانهسینماتعطیلشد!
ورزش
76 -81
غلبهسیاستبرطبیعت
مجوزداشتیم،اماحوصلهبوروکراسیفدراسیون
رانداشتیم
روح بزرگشان را کم می اوریم
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علی رضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :تقی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -فاطمه سیف -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر فنی و هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد شکراللهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :مهندس فتاح -مهندس مهردادی -دکتر اسماعیل تبار
مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکتر غالم حسن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری مهندس صدوقی
حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی هادی انباردار -سید عارف علوی
رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سید حمید خالقی -دکتر بهرامپور
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
مجله خبری
رهبر معظم انقالب اسالمی در دیدار با دانشجویان:
تکلی ف گرایی هیچ منافاتی
با دنبال نتیجه بودن ،ندارد
رئی س جمهور منتخب که این شعار را مطرح کرده اس�ت حتما معنا و مفهوم مورد نظر خود را درباره
مقوله اعتدال بیان خواهد کرد
مجله خبری
برخی م ی گویند اگر دولت این گونه باشد به او کمک وگرنه انتقاد م ی کنیم .بنده با انتقاد مخالف نیستم
اما اوال انتقاد با عی ب جویی فرق دارد ،ثانیا باید ابتدا فرصت کار و تالش و تحرک داده شود
مثلث شماره 183
چرا و به چه دلیل مدعیان تقلب در انتخابات 88برای مواجهه با مساله ،به خیابان ها اردوکشی کردند؟
بارها و بارها این سوال را نه در مجامع عمومی بلکه به شکلی که قابل پاسخ دادن باشد مطرح کرده ایم
پس چرا جواب نم ی دهند ،چرا عذرخواهی نم ی کنند؟
در جلسات خصوصی م ی گویند تقلبی رخ نداده بود ،پس به چه علت کشور را دچار ان ضایعات کردید
و به لبه پرتگاه بردید؟
ی به جان هم م ی افتادند کش�ور به چه
م ی دانید اگر در فتنه 88خدا کمک نم ی کرد و گروه های مردم
روز و روزگاری م ی افتاد؟ که البته خداوند نگذاشت و ملت هم بصیرت به خرج دادند
ارمانگرایی بدون دیدن واقعیات ،به خیال پردازی و توهم منجر خواهد شد البته باید میان واقعیات و
انچه تالش م ی شود ب ه عنوان واقعیات القا شود ،تفاوت قائل شد
16
مجله خبری
مثلث شماره 183
17
مجله خبری
حدود هزار نفر از دانش��جویان دانش��گاه ها و مراکز
اموزش عالی در نشستی صمیمانه و صریح با رهبر معظم
انقالب به بیان دیدگاه های جامعه دانش��جویی و تبادل نظر
درباره موضوع��ات مختلف علمی ،دانش��گاهی ،فرهنگی،
اجتماعی ،اقتصادی و سیاسی پرداختند.
در این دیدار که از س��اعت پنج بعداز ظهر اغاز شد و تا
نماز مغرب و عشا ادامه یافت 12 ،نفر از نمایندگان تشکل ها
و انجمن های دانشجویی ،مس��ائل مورد نظر ،خواسته ها و
مواضع خود را بیان کردند.
حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای نیز ضمن پاس��خگویی
و بیان برخی نکات درباره مس��ائل مطرح ش��ده ،به تبیین
نس��بت ارمان ها با واقعی ت ها ،وظایف جامعه دانشجویی و
راه های ایجاد و افزایش نشاط و تحرک حقیقی در دانشگاه ها
پرداختند.
ایش��ان با ش��کرگزاری به درگاه پروردگار به خاطر دیدار با
جمع با صفا ،صمیمی و پ رنشاط دانشجویان ،مطالب بیان شده
در این دیدار را غالبا پخته ،سنجیده و بسیار خوب خواندند و
به دستگاه های مختلف بررسی راه های تحقق پیشنهادهای
دانشجویان را توصیه کردند.
رهبر انقالب در پاسخ به دانشجویی که خواستار تبیین
معنای «اعتدال» شده بود ،خاط رنشان کردند« :رئی س جمهور
منتخب که این شعار را مطرح کرده است حتما معنا و مفهوم
مورد نظر خود را درباره مقوله اعتدال بیان خواهد کرد».
حضرت ایت اهلل خامنه ای همچنین با اشاره به سخنان
یکی دیگر از دانش��جویان درباره برخ��ورد صحیح با دولت
رئی س جمهور منتخب افزودند« :همچن��ان که درباره همه
دولت ها تاکید شده اس��ت باید از این دولت نیز حمایت و به
ان کمک کرد».
ایشان افزودند« :برخی م ی گویند اگر دولت این گونه
باشد به او کمک وگرنه انتقاد م ی کنیم .بنده با انتقاد مخالف
نیس��تم اما اوال انتقاد با عی ب جویی فرق دارد ،ثانیا باید ابتدا
فرصت کار و تالش و تحرک داده شود».
حضرت ایت اهلل خامنه ای کار قوه مجریه را واقعا سخت
و دشوار برشمردند و خاط رنشان کردند« :هی چ کس نیست که
نقطه ضعف نداشته باشد ،بناب راین نباید توقعات را به قدری
باال برد که از توان منطقی اشخاص خارج باشد».
رهب��ر انقالب با اش��اره به ض��رورت در نظ��ر گرفتن
مشکالت و واقعی ت های کشور افزودند« :مجموعه نیروهای
فعال سیاسی ،کاری و دانشگاهی دست به دست هم دهند تا
کارها به فضل الهی پیش برود».
یکی دیگ��ر از دانش��جویان از بروز ک��دورت در میان
دانش��جویان به علت اختالف در تحلی ل های سیاس��ی -
مثلث شماره 183
18
اجتماعی سخن گفته بود.
حضرت ایت اهلل خامنه ای با تاکید ب��ر پرهیز کامل از
تبدیل اختالف نظرها به ک��دورت و خصومت گفتند« :جدا
از دانشجویان عزیز و طرفداران س�لایق گوناگون خواهش
م ی کنم که اجازه ندهند «اختالف نظر در تحلیل ،برداشت و
تفسیر» به کینه و دشمنی بینجامد».
ایش��ان در همین زمینه افزودند« :به توصیه حضرت
امام ،مانند طلب ه ها باش��ید که هنگام مباحثه بس��یار جدی
هستند اما در بقیه اوقات رفیق و دوست و همراه یکدیگرند».
رهبر انقالب اس�لامی با اش��اره به مباحثی که برخی
دانشجویان درباره فتنه 88مطرح کردند ،افزودند« :در بررسی
ان حوادث تلخ ،مساله اصلی و عمده ،قانون شکنی و رفتار
غی��ر نجیبان ه جماعتی اس��ت که در مقاب��ل جریان قانون
ایس��تادند و به ای ران عزی��ز ،لطمه و ضربه و خس��ارت وارد
اوردند ».ایشان افزودند« :البته در حاشیه و گوش هو کنار یک
حادثه بزرگ ،ممکن است مسائلی روی داده باشد که گاه یک
نفر مظلوم یا ظالم واقع شود ،در هر حال نباید مساله اصلی
به خاطر این مسائل گم شود».
ایش��ان در همین زمینه این سوال اساس��ی را مطرح
کردند که چرا و به چه دلی��ل مدعیان تقلب در انتخابات 88
ب رای مواجهه با مساله ،به خیابان ها اردوکشی کردند؟
رهب ر انقالب خاط رنشان کردند« :بارها و بارها این سوال
را نه در مجامع عمومی بلکه به ش��کلی که قابل پاسخ دادن
باش��د مطرح کرده ایم پ��س چرا ج��واب نم ی دهن��د ،چرا
عذرخواهی نم ی کنند؟»
حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای افزودند« :در جلس��ات
خصوصی م ی گویند تقلبی رخ ن��داده بود ،پس به چه علت
کشور را دچار ان ضایعات کردید و به لبه پرتگاه بردید؟»
ایش��ان با اش��اره به اوضاع پراش��وب و خونین برخی
کش��ورهای منطقه خاطرنش��ان کردند« :م ی دانی��د اگر در
ی به جان
فتنه 88خدا کم��ک نم ی کرد و گروه ه��ای مردم
هم م ی افتادند کشور به چه روز و روزگاری م ی افتاد؟ که البته
خداوند نگذاشت و ملت هم بصیرت به خرج دادند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای در پاسخ به دانشجویی دیگر
«شدت به خرج دادن» را به معنای جدیت و ایستادگی منطقی
در بحث ،قابل قبول دانستند ،اما تاکید کردند« :اگر منظور
از ش��دت به خرج دادن مخالفت همراه با عنف و زور باش��د،
کامال مخالفم».
رهبر انقالب ،نظ��ر یکی دیگر از دانش��جویان درباره
ضرورت نظارت بر همه قوا و دس��تگاه ها از جمله مجلس،
قوه قضائی��ه و صدا و س��یما را تایید اما خاطرنش��ان کردند:
«چگونگی نظارت بر مجلس و دستگاه قضا ،مطلب مهم ی
است که فعاالن دانش��جویی م ی توانند روی ان کار کنند و
پیشنهاد دهند».
رهبر انقالب اسالمی در ادامه سخنان خود با بیان چند
سوال و پاسخ های انها ،خواستار بحث های دقیق درخصوص
این موضوعات در دانشگاه ها شدند.
اولین سوال« :نس��بت دانش��جو و عنصر انقالبی با
ارمان ه��ای انقالب چیس��ت؟» رهبر انقالب در پاس��خ به
این س��وال ابتدا به تبیین ارمان های انقالب و رابطه انها با
واقعیات جامعه پرداختند.
حضرت ایت اهلل خامنه ای همچنین این نکته را متذکر
شدند که دسترسی به ارمان های انقالب بدون نیرو و نشاط و
جسارت و خط شکنی جوان ها امکان پذیر نیست.
ایشان افزودند« :بر همین اس��اس باید نقش جوانان
در تحقق ارمان های انقالب ،جدی گرفته شود ،زی را معتقدم
جوان ها توانایی گره گشایی دارند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای بعد از این مقدمه ،به تبیین
ارمان های انقالب اسالمی پرداختند و گفتند« :نظام اسالمی
دارای منظومه ای از ارمان هاس��ت که باید ب رای رسیدن به
همه انها تالش ش��ود اما این ارمان ه��ا دارای رتب ه بندی و
درجات مختلف هستند».
ایش��ان رس��یدن به جامع ه ای «عادالنه ،پیش��رفته و
معنوی» را از ارمان های اصلی و درجه یک نظام اس�لامی
دانستند و در تشریح ان ،خاطرنشان کردند« :جامعه عادالنه،
جامع ه ای است که هم مس��ئوالن عادالنه رفتار کنند و هم
مردم نسبت به یکدیگر عدالت داشته باشند ،ضمن انکه این
جامعه در عرصه های علمی ،سیاسی و تمدنی ،پیشرفته و از
نظر معنویت نیز سی راب باشد».
رهبر انقالب اس�لامی با تاکید بر اینکه دستیابی به
چنین ارمانی قطعا قابل تحقق اس��ت و تاکنون نیز در این
مسیر پیش��رفت های خوبی انجام ش��ده ،افزودند« :چنین
جامع ه ای ب رای کش��ورهای اس�لامی و غی راس�لامی الگو
خواهد بود».
حضرت ایت اهلل خامنه ای به برخ��ی ارمان های دیگر
نظام اس�لامی که در مرات��ب بعد از این ارم��ان اصلی قرار
دارند اش��اره کردند و گفتند« :اقتصاد مقاومتی ،سالمت در
جامعه ،صنعت برتر ،کش��اورزی برتر ،تجارت همراه با رونق،
علم پیشرو و نفوذ فرهنگی و سیاس��ی در جهان ،همه در
منظومه ارمان های نظام اس�لامی قرار دارند و قابل تحقق
نیز هستند».
س��وال دوم ی ک��ه رهبر انق�لاب اس�لامی در جمع
دانش��جویان مطرح کردند عبارت بود از «نس��بت ارمان ها
با واقعیات؟»
مجله خبری
مثلث شماره 183
حضرت ای��ت اهلل خامنه ای افزودن��د« :به عنوان مثال
تحریم ها ی��ک واقعیت اس��ت و از طرف دیگر پیش��رفت
اقتصادی یکی از ارمان های انقالب است ،اکنون سوال این
اس��ت که پیش��رفت اقتصادی با واقعیتی همچون تحریم
چگونه امکان پذیر است؟»
ایش��ان تاکید کردند« :در موضوع نسبت ارمانگرایی
با واقعیات ،ما هم ارمانگرایی را کامال تایید م ی کنیم و هم
دیدن واقعیات را ».رهبر انقالب اسالمی خاطرنشان کردند:
«ارمانگرایی بدون دیدن واقعیات ،به خیال پردازی و توهم
منجر خواهد ش��د البته باید میان واقعی��ات و انچه تالش
م ی شود به عنوان واقعیات القا شود ،تفاوت قائل شد».
ایش��ان یکی از روش های معمول در جن��گ روانی را
القای واقعی ت های غیرواقعی خواندند و تاکید کردند« :یکی
از کارکردهای بصیرت این است که انسان واقعیات را انطور
که هست ،ببیند و دچار اشتباه نشود».
رهبر انقالب اسالمی یکی دیگر از شگردهای جنگ
روان��ی را بزرگنمایی بی��ش از حد برخی واقعی��ات و نادیده
گرفتن واقعیات دیگر دانس��تند و گفتند« :به عنوان نمونه،
یکی از واقعیات این است که بخش��ی از نخبگان از کشور
خارج م ی شوند ،اما در کنار ان ،واقعیت دیگری وجود دارد که
«افزایش چشمگیر دانشجویان نخبه» است ،اما در تبلیغات،
واقعیت اول بزرگنمایی م ی شود و واقعیت دوم به هی چ وجه
گفته نم ی شود».
حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در نتیجه گیری این بحث
تاکید کردند« :فعال دانشجویی ارمانخواه که واقعیات را هم
م ی بیند ،در هیچ شرایطی ،چه هنگام پیروزی های شیرین و
چه هنگام هزیمت های تلخ ،دچار احساس انفعال و یاس و
بن بست نم ی شود زی را در ارمانخواهی صحیح و واقع بینانه،
بن بس��ت وجود ندارد ».رهبر انقالب اس�لامی خاطرنشان
کردند« :توقع من از دانشجویان عزیز این است که همواره و
در هر شرایطی ،با نگاه واقع بینانه به دنبال ارمان ها باشند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای سوال س��وم خود را اینگونه
مطرح کردند« :رابطه تکلی ف مداری ب��ا دنبال نتیجه بودن
چیست؟» ایشان در پاسخ به این سوال به جمله معروف امام
خمین ی (ره) که م ی فرمودند« :ما به دنبال تکلیف هستیم»،
اشاره کردند و افزودند« :ایا این جمله بدین معناست که امام با
وجود ان سخت ی ها و زحماتی که سال ها متحمل شده بودند،
دنبال نتیجه نبودند؟ قطعا چنین چیزی صحیح نیست».
رهبر انقالب اسالمی گفتند« :تکلی ف گرایی صحیح
ان است که انسان در راه رسیدن به نتیجه مطلوب ب راساس
تکلیف عمل و از کارهای ضدتکلیف و نامشروع پرهیز کند».
حضرت ایت اهلل خامنه ای تاکید کردند« :انس��انی که
ب رای رس��یدن به نتیجه ب راساس تکلیف عمل م ی کند ،اگر
به نتیجه مطلوب هم نرس��د ،احساس پشیمانی و خسارت
نم ی کند».
ایشان در جمع بندی این موضوع گفتند« :تکلی ف گرایی
هیچ منافاتی با دنبال نتیجه بودن ،ندارد».
رهبر انقالب اس�لامی س��پس به موضوع «ضرورت
وجود شور و نشاط در دانشگاه ها» پرداختند .حضرت ایت اهلل
خامنه ای خاط رنشان کردند« :این شور و نشاط باید در محیط
دانشگاه و در بخش های مختلف علمی ،اجتماعی و سیاسی
نمود پیدا کند ».ایش��ان دانش��گاه را محیط جس ت وجوگر
در زمینه مس��ائل کالن کشور و مس��ائل مختلف سیاسی
دانس��تند و افزودند« :بحث و تحلیل و فهم درست مسائل
مختلف داخلی و بی ن المللی یکی از راه های ایجاد ش��ور و
نشاط در دانشگاه هاست».
رهبر انقالب اسالمی ،شناخت مسائل اصلی و تفکیک
انها از مسائل فرعی و سرگرم نشدن به مسائل غی راولویت دار
را یکی دیگر از زمینه های ش��ور و نشاط در دانشگاه ها بیان
کردند .ایشان خاطرنش��ان کردند« :محی ط های دانشجویی
م ی توانند با بحث های پرنش��اط و تحرک افرین ،مسئوالن
کشور را در اولویت بندی صحیح مسائل کمک کنند».
رهبر انق�لاب در تبیی��ن مصادیقی ک��ه م ی تواند در
دانشگاه ها دس��تمایه بحث های حقیقی نش��اط افرین قرار
گیرد به موضوع حماسه اقتصادی اشاره کردند.
ایش��ان افزودند« :حماس��ه اقتصادی از جمله مسائل
سرنوشت سازی است که دانش��جویان م ی توانند با بررسی
عمیق حدود و راهکارهای ان به پیش��رفت کش��ور کمک
بزرگی کنند ».حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطرنشان کردند:
«البته حماسه اقتصادی ،مساله ای نیست که ظرف چند ماه
نتیجه دهد بلکه یک حرکت بلندمدت است که باید در سال
جاری شروع شود».
ایش��ان اقتصاد مقاومتی و س��بک زندگی را از دیگر
موضوعات واقعی برشمردند که بررس��ی ابعاد و زوایای انها
م ی تواند خون تازه ای در پیکره محی ط های دانش��جویی و
دانشگاهی جاری سازد.
رهبر انق�لاب اس�لامی ،ب��ا دع��وت از محی ط های
دانش��جویی ب رای بررس��ی عمیق «بیداری اس�لامی» و
فراز و نش��ی ب های ان در کش��ورهای منطقه تاکید کردند:
«بیداری اسالمی پدیده بسیار مهمی است که با انت ی تزهای
استکباری از بین نم ی رود».
ایشان با اش��اره به حوادث جاری در برخی کشورهای
منطقه افزودند« :این حوادث نشان م ی دهد که عمق بیداری
اسالمی در این کشورها وجود دارد اما به علت اینکه مسائل
خوب مدیریت نشد و ناش��یگری کردند امروز اوضاع کشور
بزرگ مصر ،بسیار دردناک شده است».
حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای افزودند« :تش��کل ها و
محی ط های دانش��جویی با بحث های عمیق درباره «روند
بی داری اسالمی ،خاکریز طوالنی استکبار در مقابل این پدیده،
اش��تباهات صورت گرفته در کش��ورهای منطقه و مقایسه
حوادث انها با روند اس��تق رار و استمرار جمهوری اسالمی در
ای ران» به کشور و ملت خدمت خواهند کرد».
رهبر انقالب بررس��ی و تبیین عم��ق راهبردی نظام
اسالمی را از دیگر موضوعاتی دانستند که م ی تواند به تحرک
و نشاط فکری دانشگاه ها کمک کنند.
ایشان خاطرنش��ان کردند« :نگاه واقع بینانه به اوضاع
منطقه نش��ان م ی دهد برخی موضوعات مایه اس��تحکام
نظام اسالمی و نش��ان دهنده عمق راهبردی و استراتژیک
جمهوری اس�لامی هس��تند ».حضرت ایت اهلل خامنه ای
افزودند« :هدف از س��خنان صریح امام خمین��ی(ره) درباره
هس��ته های انقالبی خارج از کش��ور ،تش��کیل این عمق
اس��تراتژیک بود که امروز استکبار با دس��تپاچگی سعی در
مبارزه با ان دارد ،اما به جایی نخواهد رس��ید ».رهبر انقالب
به تالش دش��منان اس�لام ب رای ایجاد اختالف و دشمنی
میان ش��یعه و سنی اش��اره و خاطرنش��ان کردند و افزودند:
«شیعه را در نقاط مختلف م ی کوبند چرا که تصور م ی کنند
شیعیان پایگاه طبیعی جمهوری اس�لام ی اند اما دشمنان
نم ی دانند که در بسیاری از کش��ورها ،ب رادران اهل سنت با
شدت بیشتری از نظام اسالمی دفاع م ی کنند ».رهبر انقالب
در جمع بندی این بخش از سخنانش��ان خط��اب به جامعه
دانش��جویی تاکید کردند « :مسائل سیاس��ی – اجتماعی
ناظر به واقعیات زندگی م ی تواند نشاط و تحرک دانشگاه ها
را موجب ش��ود و نتیجه مباح��ث را به عن��وان فراورده های
علم ی در اختیار مس��ئوالن ق��رار دهد ».حض��رت ایت اهلل
خامن��ه ای در ادامه سخنانش��ان ،تالش علم��ی را صحنه
دیگری ب رای افزایش نشاط حقیقی در دانشگاه ها دانستند.
ایش��ان افزودند« :نیاز علم��ی از نیازهای اساس��ی و درجه
یک کش��ور اس��ت و باید تالش کنیم روند پیشرفت های
10سال اخیر ،به طور مضاعف ادامه یابد».
رهبر انق�لاب پیش��رفت های علمی را گره گش��ای
مشکالت اقتصادی – سیاسی و اجتماعی برشمردند و تاکید
ی در دانشگاه ها و در کشور باید
کردند« :کار و پیشرفت علم
به صورت جهادی انجام شود».
ایشان دانشجویان را به افزایش ارتباط با اساتید ارزشی
و مکتبی ،گس��ترش روابط با «مراجع فکری مورد اعتماد و
سالم» و تقویت مطالعات فکری فراخواندندg .
19
گزارش اول
شیفت از چپ به راست
هفته گذشته کابینه روحانی تغییرات بزرگی را شاهد بود
مجله خبری
عجب حکایتی ش��ده ماجرای کابینه حسن روحانی.
حاال که هنگامه معرفی اعضای پیشنهادی دولت فرا رسیده،
مس��اله ،دیگر فقط اعضای حاضر در این لیس��ت نیست.
افرادی که دیگر قرار نیست عضو کابینه شوند حاال خود به
موضوعی مهم تبدیل شده اند.
تا لحظ��ه ای که این گ��زارش تنظیم م ی ش��ود البته
هنوز هی��چ خبر رس��می درباره کابینه منتش��ر نش��ده اما
م ی گویند شمخانی ،یونسی ،ویسه ،نیلی ،مسجدجامعی،
صفدرحس��ینی ،مجید انصاری ،فرج ی دانا و توفیقی دیگر
شانسی ب رای حضو در کابینه ندارند یا الاقل دیگر قرار نیست
وزیر و رئیس شوند.
این افراد ت��ا پیش از این ق��رار ب��ود در وزارتخانه ها و
پس ت های مهمی حضور داشته باشند .حاال اینکه در روزهای
اخر چه رایزن ی ها و چه تحوالت��ی رخ داده که ترکیب کابینه
تغییر یافته ،هنوز جزو اخباری است که یا رسانه ها از ان خبر
ندارند یا فعال ترجیح بر ان است که چیزی نگویند.
هرچه هس��ت اخباری که از گوش��ه و کنار به گوش
م ی رس��د حکایت از الب ی های فش��رده دارد؛ الب ی هایی در
سطوح مختلف.
خبر تاییدنش��ده ای حکایت از ان دارد که سه ش��نبه
جلس ه ای مهم با حضور روحانی ،خاتمی و هاشمی تشکیل
شده است .جلس ه ای که دستورکارش فهرست کابینه جدید
بوده است .این خبر تاییدنشده حکایت از ان دارد که انتصاب
رحمان ی فضلی یک��ی از موضوعات مهم م��ورد بحث بوده
است .فردی که گفته م ی شود اکنون مهمترین و اصل ی ترین
گزینه وزارت کشور اس��ت .او اکنون مقابل همه گزینه های
اصالح طلب ب رای این پس��ت است؛ از اس��حاق جهانگیری
تا علی یونسی.
یک منبع مطلع به خبرنگار مثلث گفته است اسحاق
جهانگیری شخصا تمایلی به حضور در این وزارتخانه نداشته
است و ترجیح داده حتی به معاونت اولی هم نرود .جهانگیری
گویا معتقد اس��ت حضورش در وزارتخانه ای مانند صنعت
بیش��تر م ی تواند مثمرثمر باشد .ش��اید هم خواسته خود را
از حاش��ی ه های دولت یازدهم در بخش سیاس��ی دور کند.
م ی گویند او با این تصمیمش در مرکز انتقادات اصالح طلبان
قرار گرفته است .اصالح طلبانی که حاال با قطع ی شدن وزارت
کشوری رحمان ی فضلی یک وزارتخانه مهم را از دست رفته
م ی دانند .در جاگیری نیروهای سیاسی ،رحمان ی فضلی را در
زمره نیروهای علی الریجانی به ش��مار م ی اورند .م ی گویند
حس��ن روحانی با اصرار بر این گزین��ه اش او را نه به عنوان
نیروی علی الریجانی بلکه فردی نزدی��ک به خود معرفی
کرده است .علوی که از او به عنوان یکی از گزینه های وزارت
اطالعات یاد م ی ش��د هم گویا یکی از اف��رادی بوده که در
فهرست گزینه های وزارت کش��ور قرار داشت .حاال با همه
این اوصاف رحمان ی فضلی در لیست مسافران پاستور قرار
گرفته است .عب دالرضا رحمان ی فضلی متولد ۱۳۳۸در شیروان
و دارای دکترای جغ رافیا گرایش ب رنامه ریزی و کارشناس ارشد
جغ رافیای سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس است.
وی رئیس دیوان محاسبات کشور ،نماینده دوره چهارم
مجلس ش��ورای اسالمی و قائم مقام ش��ورای عالی امنیت
ملی و مع��اون اجتماعی ،فرهنگی ،رس��انه ای در دوره علی
الریجانی بود ه است .همچنین او از سال 1382تاکنون استاد
مثلث شماره 183
20
دانشکده علوم زمین دانشگاه شهید بهشتی ته ران در رشته
تحصیلی و تدریسی جغ رافیا بوده است .معاون مالی -اداری و
معاون اموزشی دانشکده علوم انسانی دکتر شریعتی دانشگاه
فردوسی مشهد و همچنین موسس و رئیس دوره شبانه این
دانش��گاه ،معاون فرهنگی -اجتماعی ستاد مبارزه با قاچاق
کاال و ارز ،عضو ش��ورای عالی اطالع رس��انی دولت ،معاون
امور بی ن الملل وزارت کشور ،معاون امور مجلس و استان ها،
معاون سیاسی و رئیس س��تاد انتخابات صدا و سیما ،عضو
شورای عالی اجرای سیاست های کلی اصل ،44دبیر هیات
نظارت بر صندوق توسعه ملی ،عضو هیات نظارت بر نشر و
اندوخته اسکناس کشور ،رئیس شورای دستگاه های نظارتی
کشور و همچنین عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی
از جمله سوابق اجرایی رحمان ی فضلی است.
تا پیش از این اخبار رسیده حاکی از این بود که وحیدی
از معدود وزرایی است که در کابینه جدید باقی خواهد ماند.
اخرین اخبار اما از رفتن او حکای��ت دارد .م ی گویند وحیدی
خود مایل به ماندن نبوده اس��ت .حاال از دهق��ان ب رای این
پست نام م ی برند .حس��ین دهقان با تایید این خبر از ارائه
برنامه هایش ب رای تصدی وزارت دفاع به رئی س جمهور خبر
داده و گفته است« :در حال حاضر گزینه دیگری ب رای وزارت
دفاع مطرح نیست ».او که دبیر کمیسیون سیاسی ،دفاعی
و امنیتی مجمع تشخیص مصلحت است در پاسخ به این
سوال که چقدر احتمال م ی دهید به عنوان گزینه اصلی وزارت
دفاع مطرح شوید ،گفته اس��ت« :این موضوع را باید از اقای
روحانی پرسید ولی عل ی الحساب فعال قطعی است و نتیجه
مشخص است اما باید ببینیم در مجلس چه پیش م ی اید».
حسین دهقان گزینه تصدی بنیاد شهید هم بوده است.
برخ��ی رس��انه های اصالح طل��ب و نزدی��ک ب��ه
هاشم ی رفسنجانی شایع کرده بودند که عل ی اکبر ناطق نوری
به دبیرخانه شورای عالی امنیت خواهد رفت؛ یک خبر مهم
که پس از انصراف ناطق نوری از حضور در وزارت کش��ور و
معاون اولی م ی توانس��ت از معادالتی جدی��د خبر دهد .اما
تغیی��ری در کار نخواهد بود؛ ناطق نوری به ش��ورای امنیت
هم نم ی رود تا همان گونه که در یک جمع خصوصی گفته
بدون پست دولتی به رفیق دیرینه اش یعنی حسن روحانی
مشاوره دهد و او را کمک کند .فروزنده جایگزین سعید جلیلی
خواهد ش��د .این خبری با تعداد منابع نقل کننده باالس��ت
و به قولی خبری متواتر اس��ت .حاال که فروزنده به شورای
امنیت م ی رود و اس��حاق جهانگیری هم قرار شده خودش
از میان معاون اولی و وزارت صنعت یک��ی را انتخاب کند،
شانس محمد شریعتمداری ب رای تصدی پست معاون اولی
پنجاه-پنجاه ش��ده اس��ت .اگر جهانگیری ب رای حضور در
وزارت صنعت تصمیم اخرش را بگی��رد ،دیگر گزینه ای جز
محمد شریعتمداری ب رای معاون اولی باقی نم ی ماند.
وزارت ورزش هم تا پیش از این با گزینه های متعددی
مواجه بود؛ از بیژن ذوالفقار نسب تا فائقی و مهرعلی زاده .اما
این بار عادل فرودس ی پور باز هم سوالی پرسید که جوابش
اهالی ورزش را از ابهام بیرون اورد .او از زیر زبان کفاش��یان
بیرون کشید که سلطان ی فر وزیر پیشنهادی ورزش خواهد
بود .اکنون دیگر هی چ کس به گزینه های دیگر فکر نم ی کند.
هرچند طرفداران فائقی هنوز به وزارت او امید دارند.
وزارت اطالعات اما همچنان محل بحث است .محمود
علوی هفته پیش تقریبا تایید کرده بود که وزارت اطالعات
به او پیشنهاد ش��ده اس��ت .اخرین اخبار اما از تغیی راتی در
این پس��ت حکایت دارد .اخبار دیگری هم از شانس قمی و
شوشتری و حتی ش��فیعی ب رای حضور در وزارت اطالعات
حکایت دارد .مطرح اس��ت که اصالح طلبان مخالف حضور
ش��فیعی در وزارت اطالعات هس��تند اما اخری��ن معادالت
سیاس��ی از قطع ی ش��دن وزارتش حکایت دارد .بحث های
مربوط ب��ه کابینه البت��ه در بخش اقتصاد هم داغ اس��ت و
پرحاشیه .البته علوی ب رای وزارت کشور هم مطرح بوده است.
م ی گویند مسعود نیلی که ب رنامه عبور دوماهه از بحران
نوشته ،خود دیگر شانسی ب رای حضور در سازمان مدیریت
و برنامه ندارد .حاال که نجفی هم شانسی ب رای این سازمان
ندارد ،نوبخت گزینه جدی س��ازمان مدیریت ش��ده اس��ت.
برخی هم از احتمال حض��ور روغن ی زنجانی خبر م ی دهند.
خبر تاییدنش��ده ای ام��ا حکایت از الب ی های فش��رده ب رای
بازگرداندن نیلی به این پست دارد .م ی گویند او که تئورسین
اقتصادی دولت جدید بوده ،خودش باید نسخه اقتصادی اش
را اجرا کند .در پلنی دیگر مطرح است که اگر تالش ها ب رای
سازمان ب رنامه به فرجام نرسد و نیلی به انجا نرود ،نهاوندیان
به بانک مرک��زی خواهد رف��ت تا به جای قاس��می ،رئیس
بانک مرکزی ش��ود و اقتصاد از بانک مرکزی هدایت شود.
در همین زمینه اس��ت که م ی گویند طی ب نیا که چهره ای
اکادمیک اس��ت به وزارت اقتصاد خواهد رفت .طی ب نیا در
سال ۱۳۷۲دکترای تخصصی خود را با موضوع رساله «تورم
ساختاری در ای ران» از دانشکده اقتصاد دانشگاه ته ران دریافت
کرد و در ادامه در دانشکده اقتصاد دانشگاه ته ران به تدریس
مشغول ش��د .وی از س��ال ۱۳۷۳به عنوان دبیر کمیسیون
اقتصاد دولت وارد کار اجرایی در س��طح کالن اقتصاد ای ران
ش��ده اس��ت .تخصص وی در حوزه های بخ��ش عمومی،
پول ،سیاس��ت های پولی ،سیاس��ت های مالی و مالیاتی و
برنامه ریزی اقتصادی اس��ت .علی طی ب نی��ا در کنار بیش
از دو دهه تدریس در حوزه های مذک��ور اقتصاد و راهنمایی
بی��ش از ۱۱۰رس��اله دکت��را و پایان نامه کارشناس ی ارش��د،
سابقه حضور مستمر و کارشناسانه در قالب سیاست گذار و
تصمیم ساز اقتصادی در سه دولت اخیر را داراست .برخی از
سمت های اجرایی طی ب نیا دبیری کمیسیون اقتصاد هیات
دولت در دولت های پنجم تا هشتم،معاونت طرح و بررسی
نهاد ریاست جمهوری با س��ابقه حضور چهارساله ،معاونت
اقتصادی سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور در سال های
۸۴و ،۸۵عضویت در ش��ورای پول و اعتبار در س��ال های
۸۱تا ،۸۸معاونت هماهنگی و امور فن��ی و اقتصادی نهاد
ریاس��ت جمهوری و عضویت در ش��ورای پژوهشی سازمان
امور مالیاتی کش��ور و موارد متعدد دیگر اس��ت .مدیر گروه
اقتصاد نظری دانشکده اقتصاد دانشگاه ته ران و مدیر گروه
اقتصاد اجتماعی-نهادی دانشکده اقتصاد دانشگاه ته ران ،در
کنار تالیفات و تحقیقات دانشگاهی ،برخی دیگر از سوابق
کارنامه دانشگاهی وی است.
چه کسانی رای اعتماد نمی گیرند؟
«رای عدم اعتماد مجلس به برخی از وزرای پیشنهادی
نه فقط خدمت به مردم و نظام بلکه خدمت شایس��ته ای به
اقای دکتر روحانی نیز هس��ت و نمایندگان محترم مجلس
باید یقین داشته باشند که رئی س جمهور منتخب از رای عدم
اعتماد به تعدادی از اعضای معرف ی شده خشنود خواهد شد
و اگرچه بعید نیس��ت به ظاهر و بنا به مصالحی نسبت به
عدم حضور انها در کابینه خویش اب راز ناخرسندی کند ولی
از انجا که شواهد نشان م ی دهد اصحاب فتنه را تحت فشار
و رودربایستی با برخی از س��ران و عوامل فتنه در فهرست
نزدیکان روحانی
نگران ی هایی از
تیم اقتصادی
دارند برای همین
به دنبال ریاست
بانک مرکزی
نهاوندیان هستند
مسعود نیلی که
برنامه عبور از
بحران دولت جدید
را نوشته برعکس
گمانه زن ی ها به
سازمان مدیریت
نخواهد رفت
گویا علی ربیعی
برای وزارت رفاه
معرفی م ی شود
و اگر در مجلس
رای نیاورد ،بانک
جانشین او
م ی شود
با وجود مخالفت ها
با رحمانی فضلی
گویا حسن
روحانی تاکنون به
انتخاب خود اصرار
داشته است
گرچه از علوی برای
وزارت اطالعات
نام برده م ی شود
اما همچنان
محسن قمی از
گزینه های این
وزارتخانه است
علی یونسی
شاید بزرگ ترین
جامانده کابینه
حسن روحانی
باشد
مجله خبری
گزینه های خود جای داده اس��ت رای ع��دم اعتماد به انها را
هدیه ای گره گش��ا از س��وی مجل س شورای اسالمی تلقی
م ی کند که راه را ب رای خدمت بیشتر ایشان هموارتر خواهد
کرد ».این بخشی از سرمقاله حسین شریعتمداری در یکی از
شماره های هفته گذشته روزنامه کیهان است.
حال که کیه��ان این موض��ع را مطرح ک��رده برخی
ی در جلسه
تحلیلگران م ی گویند ممکن است اتفاقات مهم
رای اعتماد و البته شاید تا پیش از معرفی اعضای کابینه رخ
دهد .اما کدام گزینه ها بیشتر در مظان عدم رای اوری هستند.
طبیعتا نگاه ها به گزینه هایی دوخته ش��ده که بیشتر
تم اصالح طلبی دارند .مهمترین شان هم محمدعلی نجفی
است .او گمانه زن ی ها را تایید کرده و گفته است گزینه اصلی
وزارت اموزش و پرورش اس��ت .دیگر گزینه ای که بیشترین
حرف و حدیث ها را به دنبال خواهد داشت ،علی ربیعی است
که ب رای وزارت تعاون مدنظر اس��ت .او البته نقش��ی مهم
در چینش کابینه داش��ته و از افراد حلقه اول حسن روحانی
به شمار م ی اید .عباس اخوندی هم اگر چه از نزدیکان راست
سنتی به شمار م ی اید و اکنون در لیست کابینه پیشنهادی
ب رای وزارت مسکن در نظر گرفته ش��ده اما از جمله افرادی
اس��ت که م ی گویند کارش ب��رای رای اوری کمی س��خت
خواهد بود .همسو با او از بیژن زنگنه هم به عنوان گزینه ای
نام م ی برند که به س��ختی م ی تواند با رای اعتماد مجلس
جایگزین رستم قاسمی در وزارت نفت شود.
حاال دیگر زم��ان زیادی باق��ی نمان��ده .ان گونه که
خبرها از اس��امی جدید در کابینه روای��ت م ی کند ،م ی توان
تحلیل کرد که کابینه از چپ به راس��ت شیفت کرده است.
ایا اگر چنین شود م ی توانیم به این تحلیل برسیم که بدنه
اصالح طلبان راه خود را خیلی زودتر از انچه تصور م ی ش��د
از حس��ن روحانی جدا خواهند کرد؟ گویا بای��د منتظر گذر
زمان باشیمg .
مثلث شماره 183
شهردار تهران؛ یکی از دو محسن؟
اصولگرایان غیر از محمدباقر قالیباف به رستم قاسمی هم
برای شهرداری تهران فکر می کنند
گوی��ا در بهش��ت خبرهای مهم��ی دهان ب��ه دهان
م ی چرخد .اصالح طلبان م ی گویند یکی از این دو محسن،
شهردار پایتخت خواهد شد؛ «محسن مهرعلی زاده یا محسن
هاشمی» .خبری تاییدنشده م ی گوید محمد باقر قالیباف هم
از عدم تمایلش ب رای ادامه حضور در شهرداری ته ران گفته
است .اگر این حرف ها درست باشد گویا باید منتظر تغیی رات
فراوانی در معادالت شورای شهر ته ران هم باشیم .حاال که
احمد مسجدجامعی دیگر قرار نیست به وزارت ارشاد برود و
بنا بر مالحظاتی در شورای شهر ماندگار شده است ،م ی گویند
او بیشترین شانس را ب رای تکی ه زدن بر کرسی ریاست شورای
شهر ته ران دارد .پیش از این شایع شده بود که در توافقی قرار
شده که مسجدجامعی رئیس شورای شهر شود و در قبال این
رئیس شدن محمدباقر قالیباف هم در شهرداری ته ران باقی
بماند .اصالح طلبان شورا اما گویا این معادله را برنتافته و به
یک گزینه اصالح طلب ب رای رفتن به بهشت فکر م ی کنند.
محسن هاش��می البته چند روز پیش دیداری مهم با
محمدباقر قالیباف داشته است؛ البته هاشمی مخالفانی در
میان اصولگرایان دارد.
محس��ن مهرعلیزاده هم که در لیس��ت گزینه های
وزارت ورزش حضور داش��ت ،حاال که رفتن س��لطان ی فر به
دولت قطعی شده از گزینه های اصلی شهرداری ته ران است.
در این میان م ی گویند اصولگرایان غیر از محمد باقر
قالیباف به رس��تم قاسمی هم ب رای ش��هرداری ته ران فکر
م ی کنند؛ هرچند م ی گویند زنگنه اب��راز تمایل کرده که اگر
به وزارت نف��ت رفت حتما رس��تم قاس��می را در کنار خود
داشته باشد.
در شورای ش��هر اتفاقات دیگری هم در جریان است.
ول ی اهلل شجاع پوریان با رفتن سلطان ی فر به شورا راه خواهد
یافت و اگر افراد دیگ��ری مانند حجت و دنیا مالی هم بروند،
باز هم اصالح طلبان دیگری به شورا راه خواهند یافتg .
21
پارلمان
نطق جنجالی در بهارستان
مجادله کالمی علی مطهری و احمد توکلی درباره حوادث سال 88
مجله خبری
فرزند ایت اهلل مطهری انگار قصد ندارد در سکوت به
کار خود ادامه دهد .هفته ای نیست که گفته های او خبرساز
نش��ده و با واکنش های مختلف روبه رو نشود .همین هفته
گذشته بود که با مطرح کردند ماجرای دستگاه شنود در دفتر
کارش ،همه توجهات را به سمت خود جلب کرد.
این بار نیز با نطق میان دس��تورش در روز یکش��نبه
گذشته جنجال س��از ش��د؛ نطقی که در ان خواستار ازادی
میرحسین موسوی و کروبی شده بود.
نماینده ته ران با بیان اینکه به تعبیر ش��هی د مطهری
شعارهای خوارج مرده اما روح خارج ی گری همچنان در برخی
از ما حلول کرده است ،گفت« :حضرت علی (ع) فرمودند که
فتنه خ��وارج مانند بیماری هاری در حال س��رایت کردن به
جامعه مس��لمین بود و من بودم که چش��م فتنه را دراوردم
وگرنه احدی جرات این کار را نداشت ،امروز نیز ما باید چشم
فتنه را در اوریم ».ب ی دلیلی نبود که عده ای با ش��نیدن این
سخنان تصور کردند که منظور وی افرادی هستند که غائله
قم را به وجود اوردند ،چرا که او اواخر نطقش در این باره گفته
بود« :به تعبیر شهید ایت اهلل مطهری شعارهای خوارج مرده
اس��ت اما روح خارج ی گری همچنان در برخ��ی از ما حلول
کرده است ».او با اشاره به غائله قم افزوده بود« :امروز نیز ما
باید چشم فتنه را در اوریم».
البته این تنها بخش های جنجال ب رانگیز صحب ت های
مطهری نبود .او در این نطق از محاسن دولت احمدی نژاد در
احیای شعارهای انقالب و توجه به مردم گفت ،اما در عین
حال انتقادات تند و تیزی نسبت به عملکرد دولت انجام داد.
او از واگذاری هایی که در روزهای اخر انجام شده انتقاد کرد و
خواست تا دولت فعلی ب رای دولت بعدی تعهد ایجاد نکند.
او در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه گفتمان
افراط تنها چهار میلیون رای داش��ت ،گفت« :این در حالی
اس��ت که م ی بینیم س��روصدای افراطیون از همه بیشتر
اس��ت و ب رای دولت اینده تعیی ن تکلی��ف م ی کنند ،گویی
پیروز انتخابات بوده اند ،اینها باید قبول کنند که پیروز این
انتخابات اصالح طلبان معتدل و اصولگرایان معتدل بودند
که ب ر خالف القای افراطیون ،هیچ دیواری میان انها نیست
و حلقه اعتدال انها را به یکدیگر پیوند داده است ».مطهری
در ادامه با بیان اینکه مجلس بای��د به انتخاب مردم احترام
بگذارد ،خاطرنشان کرد« :نمایندگان مجلس سعی نکنند با
بهانه های واهی مانند ارتباط با فتنه گران ،وزرای کابینه را به
مثلث شماره 183
22
رئی س جمهور منتخب تحمیل کنند».
وی که روزگاری ج��زو اصولگرایان بوده و ام��روز خود را
«اصولگرای معتدل» م ی داند ،اضافه کرده بود« :اصولگرایان
تندرو به جای مصادره انتخاب مردم ،بهتر است به اسی ب شناسی
خود بپردازند و دفاع از نظام و حقوق مردم را در دستورکار خود
قرار دهند».
او در ادامه با بیان اینکه اکثر زندانیان سیاسی ،جرمی
جز انتقاد ندارند ،بیان کرد« :جا دارد که زندانیان سیاسی ازاد
و تکلیف اقایان موسوی و کروبی نیز روشن شود ،چنانچه
این دو نفر باید عذرخواهی کنند یا اگر نیازی به عذرخواهی
اقای احمدی نژاد که هی��زم فتنه را با مناظ��ره و رفتارهای
بعدی خود به وجود اورد ،نیست ،حداقل به انها اجازه دفاع از
خود داده شود ».جمالت او در حمایت از موسوی و کروبی
خش��م تعدادی از نمایندگان را ب رانگیخت .ب��ا وجودی که
عل ی مطهری و احم��د توکلی در دوران مجلس هش��تم و
نهم نزدیکی بسیار زیادی با یکدیگر داشتند ،اما حرف های
مطهری صدای توکلی را هم در اورد.
توکلی با بیان اینکه تنازل س��ازی خطای موس��وی و
کروبی در فتنه ۸۸مش��کلی را حل نم ی کند ،در واکنش به
حرف های مطهری م ی گوید« :اینکه بگوییم جرم موسوی
و کروبی کم است و خطاهای احمدی نژاد را هم اندازه با ان
قرار دهیم به معنای اعتدال نیست ».وی با اشاره به اینکه
علت اصلی فتنه خالفکاری ها و قانون شکن ی های موسوی
بود ،تاکید کرد« :موس��وی به ادعاها و اظهارنظرهای قبلی
خود نیز پایبن��د نمان��د و در مقابل قان��ون تمکین نکرد،
ولو اینکه اعتراض داش��ت و مانند ایت اهلل هاش��می پس
از رد صالحیت در ب رابر قانون تمکین نداش��ت ».توکلی با
بیان اینکه موس��وی م ی توانس��ت با تمکین مقابل قانون
در دوره دوم احمدی نژاد همچون اقلیت��ی پرقدرت حضور
داشته باش��د ادامه داد« :وی م ی توانس��ت به اهرم نقد در
جریان اقلیت رفتار احمدی ن��ژاد را تعدیل کرده و به احتمال
زیاد االن رئی س جمه��ور بود بناب راین اق��ای مطهری نباید
احمدی نژاد و موسوی را در کنار هم قرار دهد ».این نماینده
مجلس با تاکید بر اینکه موس��وی علت اصلی ایجاد فتنه
بود یاد اور شد« :البته احمدی نژاد هم در فتنه خطاهای قابل
توجهی داشت اما قابل مقایسه با فتنه گری های موسوی و
کروبی نبود».
او با انتقاد از حرف های مطهری در مورد اقلیت بودن
احمدتوکلی:متاسفانه
تعبیرسخناقای
مطهریاینبود که
افراطیون چون چهار
میلیون رای دارند حق
اظهارنظر در مورد
دولت اینده را ندارند
حامیان جلیلی ان را زمینه ساز دیکتاتوری اکثریت معرفی
کرد .توکلی با بیان اینکه نباید حق اظهارنظر نمایندگان را
به میزان رای انها مرتبط دانس��ت ،تاکید کرد« :متاسفانه
تعبیر سخن اقای مطهری این بود که افراطیون چون چهار
میلیون رای دارند حق اظهارنظر در مورد دولت اینده را ندارند
در حالی که این استدالل مبنا ندارد و م ی تواند جاده را ب رای
دیکتاتوری اکثریت هموار کند .این سخن با اظهارات سابق
اقای مطهری هم سازگار نیست ».نماینده مردم ته ران در
مجلس ش��ورای اس�لامی با تاکید بر اینکه جریان اقلیت
حق دارد حرف زده ،نق��د کرده و در خص��وص دولت اینده
موضع گیری داشته باشد ،اظهار کرد« :گرفتن چنین حقی از
اقلیت در واقع امضا کردن پای دیکتاتوری اکثریت است».
توکلی تصریح کرد« :با اینکه بنده با افراطیون که مورد
انتقاد اقای مطهری هس��تند در موارد بسیاری اختالف نظر
دارم اما معتقدم این جریان حق حرف زدن دارد .مثل اینکه
ایشان در مجلس به عنوان منتقد دولت فعلی ،اقلیت بود و
ما از سخنان و حق اظهارنظر وی دفاع م ی کردیم».
وی با اشاره به بخشی از سخنان علی مطهری مبنی
بر اینکه مجلس نباید به بهانه ارتباط با فتنه وزرای کابینه
دولت یازدهم را تحمیل کند ،تاکید کرد« :این تعیین تکلیف
کردن ب رای مجلس است .چنین اظهارنظری نادرست بوده
و قابل دفاع نیست .به نظر من وزیری که از فتنه و فتنه گری
حمایت ک��رده ،صالحیت وزیر ش��دن را ن��دارد ».به اعتقاد
توکلی دوری از فتنه و فتنه گری در حقیقت اعتدال است .اما
مطهری نیز در پاسخ به توکلی به مهر گفت« :حرف من این
است که باید تکلیف اقایان موسوی و کروبی پس از اشتی
جدایی جریان فتنه از اصالحات
روزنامه رس��الت به قلم محمد کاظ��م انبارلویی ،با عنوان «جنبش دانش��جویی و
بازخوانی فتنه »88نوشته« :چهار سال از فتنه سال 88م ی گذرد .حضور مردم و نخبگان
سیاسی وس��ط معرکه نبرد نرم دش��من یک مانور ب رای امادگی جهت صیانت از نظام
و انقالب بود .در این مانور ،امنی��ت و اقتدار ملی که مورد تاراج س��روی س های امنیتی و
جاسوسی دشمن قرار گرفت ،هوشمندانه بازسازی شد .هوشمندی رهبری معظم انقالب
باعث شد جریان فتنه از جریان اصالحات جدا انگاشته شود تا انبوه کسانی که فریب سران
فتنه را خورده بودند به دامن انقالب برگردند .این راهبرد ،نقشه های شوم دشمن ب رای به
راه انداختن یک جنگ داخلی و نبرد خیابانی را بر باد داد .یک باره پشت سران و اهل فتنه
خالی شد .انها ماندند و یک کارنامه سیاه پر از خیانت و شرارت!»
به اعتقاد نویسنده روزنامه رسالت جریان اس��تکبار در ش��رایط فعلی دو راهبرد دارد -1 :فعال کردن
ش��کاف های قومی ،مذهبی ،سیاس��ی ب رای به راه انداختن جنگ داخلی -2فعال کردن هسته های ترور
و کشتارهای خونین و ادامه م ی دهد« :کارنامه سه دهه گذشته انقالب اس�لامی نشان داده است مردم در
مقابله با این راهبرد همیشه پیروز بوده اند و امروز ملت ای ران در اوج اقتدار ملی و دولت ای ران در اوج کارامدی
و مشروعیت استg ».
خدمت مجلس به روحانی با رای عدم اعتماد
مجله خبری
حسین شریعتمداری در سرمقاله کیهان با عنوان «هدیه مجلس به روحانی و ملت»
نوشت« :با توجه به ترکیب کابینه پیش��نهادی و برخی از شواهد موجود م ی توان حدس
زد که اقای روحانی در انتخاب گزینه ها ،اوال؛ از سوی اصحاب فتنه ،مدعیان اصالحات و
کارگزاران به شدت تحت فشار بوده است و ثانیا؛ ب رای مقابله با سهم خواهی جریانات یاد
شده ،زحمت فراوانی را متحمل شده است».
شریعتمداری معتقد است« :رئی س جمهور منتخب در انتخاب اعضای کابینه خود با
مجموعه ای از «فشارها»« ،انتظارها» و «رودربایست ی ها» روبه رو بوده است و ب رای خروج
از این چنبره ،دست کمک به سوی مجلس شورای اسالمی و نمایندگان ملت دراز کرده
است ».او در ادامه به مجلس هش��دار م ی دهد« :اگر خدای نخواسته نمایندگان مجلس
با رای اعتماد خود به اصحاب وطن فروش و نانجیب فتنه امریکایی -اسرائیلی 88اجازه حضور در کابینه را
ی در حد و اندازه غفلت ،بلکه مرتکب خیانت به مردم و نظام شده اند».
بدهند ،نه فقط اقدام
او در پایان م ی نویس��د ک��ه «روحان��ی ،رای ع��دم اعتماد ب��ه انها را هدیه ای گره گش��ا از س��وی
مجل س شورای اسالمی تلقی م ی کند که راه را ب رای خدمت بیشتر ایشان هموارتر خواهد کردg».
مثلث شماره 183
ملی که در انتخابات رخ داد ،روش��ن ش��ود و ضرورتی ب رای
ادامه حصر انها نیست ».مطهری صراحتا گفته که از نطق
در مجلس استنباط نم ی ش��ود که او خواهان تقلیل دادن
جرم موسوی و کروبی است و م ی افزاید« :حرف من این بود
که اگر انها باید عذرخواهی کنند اقای احمدی نژاد هم باید
عذرخواهی کند .این به این معنی نیس��ت که اتهام یا جرم
انها مساوی است».
این نماینده ته ران در مجلس ش��ورای اسالمی ادامه
داد« :یا ازاد شوند یا محاکمه ،البته در صورت محاکمه باید
به طور همزمان به اتهامات اقای احمدی نژاد هم رسیدگی
شود .وضع فعلی قابل دوام نیست .اقای توکلی باید پاسخ
دهد که ایا وضع فعلی را م ی پسندند و اگر م ی پسندند این
وضع تا کی باید ادامه داشته باشد؟ اکنون که اکثر هواداران
اینها با نظام اش��تی کرده اند ،چه ضرورتی ب��رای ادامه این
وضع وجود دارد؟»
در ارتباط با س��خنان علی مطهری م ی توان گفت که
او از ابتدا همی��ن خط را دنبال کرده ب��ود .از همان روزهای
اغازین اتفاقات ٨٨جزو اولین کس��انی بود که نوک پیکان
حمالتش را به سمت احمدی نژاد گرفت و گفت که او نیز در
به وجود امدن فتنه نقش داشته است .از سوی دیگر مهرداد
بذرپاش که روزگاری به دولت نزدیک بود با اش��اره به نطق
علی مطهری در مجلس گفته که برخی نطق هایی که این
روزها در مجلس قرائت م ی شود ،ب رازنده مجلس نیست.
او با بیان اینکه نطق اقای مطهری وقتی در مجلس
قرائت ش��د من را یاد گزارش های احمد ش��هید علیه نظام
مقدس جمهوری اس�لامی ایران انداخت ،گفت« :ش��اید
گزارش احم��د ش��هید در برخ��ی جنب ه ه��ا منصفانه تر از
گزارش اقای مطهری ب��ود ».وی ادامه داد« :اقای مطهری
به عنوان مداف��ع دولت اعتدال در صحنه حاضر اس��ت ،اما
بعید م ی دانم مواضع ایش��ان رنگ و بویی از اعتدال داشته
باشد و حتما این مواضع مورد تایید رئی س جمهور منتخب
که با شعار اعتدال در صحنه حاضر ش��ده اند نیز نیست».
وی تاکید ک��رد« :اگر ظلمی ش��ده قبل از ه��ر چیزی در
حق انقالب ،زندگی و معیش��ت م��ردم و همچنین در حق
مادرانی قرار گرفت��ه که فرزندانش��ان به ج��رم حمایت از
نظام تا س��رحد مرگ کت��ک خورده اند؛ جریح��ه دار کردن
عاشقان سی د الش��هدا که ناباورانه ظهر عاشورا به همه دین
و ایمانشان توهین شد جرم است .اما با این وجود م ی بینیم
که پشت تریبون مجلس برای حق و حقوق علم کنندگان
این بس��اط اش��ک م ی ریزند .ایا ما اجازه داریم نس��بت به
حق و حقوق ملت که در حقش��ان اجحاف شده ب ی تفاوت
باشیم؟»
با وجودی که علی مطهری به انتقادی که به او ش��ده
پاسخ صریح داده ،اما در مورد انتقادات بذرپاش سکوت کرد
و چیزی نگفتg .
رسانه ها
کاسه های داغ تر از اش
محمد صف��ری در مطلبی ب��ا عنوان «کاسه لیس��ان داغ ت��ر از اش!» ب��ا انتقاد از
تندروی های برخی اصالح طلبان افراطی ،ب رای ستون سرمقاله روزنامه سیاست روز نوشت:
«پنداری اصالح طلبان ،همان هایی که فتنه ۸۸را باعث و بانی بوده اند ،دوباره قصد دارند
با افراط گری های خود چالشی را ب رای دولت اینده درست کنند .شخصی ت هایی که در ان
زمان هر کدام به نوعی اتش بیار معرکه بودند .انگار یادشان رفته است که همان ها ۱۸تیر
را افریدند و از کاه کوه ساختند و با تیتر درشت نوشتند« :کوی دانشگاه ته ران به خاک و
خون کشیده شد ».و اکنون کاسه داغ تر از اش شده اند و داعیه مادری سر داده اند که وی رانه
تحویل اقای روحانی خواهد شد و خود را ان گونه والیت پذیر و والیتمدار نشان م ی دهند که
یادشان رفته است اصال گوش نم ی دهند به توصی ه های رهبری که بارها گفت ،عملکرد
خوب و بد دولت را با هم ببینید».
او با اش��اره به اتهام مصادره روحانی به نف��ع اصولگراها که از طرف اصالح طلبان مطرح م ی ش��ود،
م ی نویسد« :اگر کمی سیاست داش��تید ،این پیروزی را پیروزی خود نم ی پنداش��تید و دیگری را متهم به
مصادره به خاطره هزیان گویی ناشی از شکست سنگین در انتخابات ارزیابی نم ی کردید ،که اگر چنین بود
جناح مقابل هم مانند شما جرزنی م ی کرد و ۱۸میلیون رای را به حساب نم ی اورد .همان کاری که شما در
۲۲خرداد ۸۸کردیدg ».
23
گزارش
تعلیقگزارشجنجالی
گزارش غائله قم باز هم خوانده نشد
مجله خبری
اگرچه ب ر اساس دس��تور کار از پیش اعالم شده صحن
علنی مجلس ،انتظار م ی رفت که گ��زارش اهانت به رئیس
مجلس در ۲۲بهمن س��ال گذش��ته در قم قرائت شود ،اما
چنین نشد .جلسه علنی روز یکشنبه گذشته مجلس صرف
بررسی طرح سنجش و پذیرش دانشجو در دانشگاه ها و مراکز
اموزش عالی کشور شد و ب ا وجودی که قرار بود گزارش واقعه
اهانت به رئی س مجلس در قم خوانده شود ،این اتفاق نیفتاد.
تنها دو تذکر نمایندگان بود که به این موضوع اشاره داشت.
واقعه قم به تنهایی از زمان وقوع ان تا امروز،خبرساز بوده،
اما مراح��ل تهیه و تنظیم ،انتش��ار اخبار ان و این
روزها نحوه قرائ��ت ان در مجلس نیز بحث های
زیادی را پدید اورد.
خبرهایی که اعضای کمیته بررس��ی کننده
این واقعه از حضور و نقش برخی نهاد ها ،اشخاص
و جریانات در قم ارائه کردن��د ،قرائت این گزارش
را مهمت��ر و توجه ب��ه ان را بیش��تر ک��رد .بعد از
اینکه مشخص ش��د این گزارش به اتمام رسیده
و نام برخ��ی نهاده��ا از جمله «موسس��ه پرتو»،
وابس��ته به ایت اهلل مصباح یزدی در ان درج شده،
مخالفت هایی ب رای جلوگیری از قرائت این گزارش
صورت گرف��ت .برخی نماین��دگان حتی جایگاه
حقوقی این کمیته را غیرقانونی دانس��تند و ان را
انتصابی معرفی کرده و به این استناد قصد داشتند
تا جلوی انتشار این گزارش گرفته شود .اما مجلس
اعالم کرد قرائت ای��ن گزارش در دس��تورکار روز
دوش��نبه (هفتم مردادماه) قرار دارد .همزمان هفته گذش��ته
خالصه ای از این گ��زارش در اختیار نماین��دگان قرار گرفت
و بخش هایی از ان در مطبوعات درج شد .مجلس قول داد
برئیس
حتما این گزارش خوانده شود .منصور حقیقت پور ،نای
کمیسیون امنی ت ملی هم خبر داده بود که حتما این گزارش
خوانده خواهد شد .به این ترتیب انتظار م ی رفت در روزی که
خود الریجانی ریاست جلسه را برعهده نداشت ،این گزارش
قرائت شود.
نمایندگانی که عموما از نزدیکان فکری و جناحی گروه
پایداری و ایت اهلل مصباح هستند تالش کردند تا این گزارش
قرائت نشود .این درحالی بود که پی ش تر عالءالدین بروجردی
گفته بود روح اهلل حسینیان که قبال با قرائت گزارش مخالف
بود ،پس از مطالعه گزارش مدافع قرائت ان در مجلس شده.
با این وجود تنها در دو تذکر نمایندگان به این موضوع اشاره
شد؛ نخست تذکر کمال الدین پیرموذن ،نماینده مردم اردبیل
در ابتدای جلسه علنی مجلس که قرائت گزارش حادثه ۲۲
بهمن قم را حق مجلس و یک ضرورت خواند و گفت« :این
چه داس��تان دل ازاری اس��ت که مجلس و نمایندگان ان به
خاطر اجرای وظیفه قانونی خود قبل از اینکه از ناحیه دیگران
مثلث شماره 183
و مشکل داران سرکوب شوند ،توسط همکاران بسیار محدود
مجلسی خود تخریب م ی شوند».
نماینده مردم اردبیل خطاب به محمد حسن ابوترابی
که در غیاب الریجانی ریاست جلسه را ب ر عهده داشت ،گفت:
«خواهشا ب رای دفاع از حفظ شان و اقتدار مجلس به جایگاه و
حقوق نمایندگان بها دهید و به عزیزی که در نشریه اش همه
مجلس را زی ر سوال برده تذکر دهید ».اشاره او به حمید رسایی
و سرمقاله ای بود که تحت عنوان «گزارشی به نام مجلس
نهم با ادبیات مجلس شش��م» در نشریه ٩دی منتشر شده
بود .او در این مقاله با انتشار بخش هایی از این گزارش ان را
عکس های خبری
دیدار نمایندگان با
هاشمیرفسنجانی
عزاداری
شب قدر در
هند
24
متناقض دانسته و خواسته بود که به ریشه های این اعتراض
توجه شود .همچنین نوش��ته بود که این گزارش عالوه بر
متهم ساختن ایت اهلل مصباح ،موسس��ه امام خمینی(ره) و
برخی از شاگردان وی ،اتهاماتی به برخی افراد شاغل در سپاه
پاس��داران ،نیروی انتظامی و اداره اطالعات و شورای تامین
استان قم وارد کرده اس��ت .ادامه اداره جلس ه علنی را باهنر
برعهده داشت و نماینده ای که نشریه ا ش مورد تذکر واقع شده
بود هم در پایان جلس��ه علنی و در دوره ریاست محمدرضا
باهنر در تذکر دیگری به این موضوع پرداخت و نایب رئیس
مجلس در پاس��خ به وی گفت« :ان ش��اءاهلل این
گزارش به موقع در صحن علنی قرائت م ی ش��ود
که م ی توان به ان پاسخ هایی داشت؛ چه در صحن،
و چه در رسانه ها ».باهنر با بیان اینکه «پیشاپیش
حرف زدن و قضاوت کردن صحیح نیست» ادامه
داد« :بهتر است همکاران محترم درباره این گزارش
قضاوت نکنند ».نایب رئیس مجلس همچنین در
پاسخ به تذکر غالمرضا مصباح ی مقدم که درباره
دستورجلس��ات مجلس بود هم گفت« :ما درباره
همین گزارش کمیته حادثه 22بهمن قم که برخی
از اقایان هم اعتراض کردند ،بنده هم اصرار داشتم
و عالقه من��د بودم که گزارش کمیس��یون امنیت
ملی درباره حادثه 22بهمن ق��م در صحن علنی
قرائت شود اما راه ایی ن نامه ای پیدا نکردیم ،چون ما
دستوری را در دستور جلسه داشتیم و باید به اتمام
برسد تا بتوانیم دستور بعدی را مورد رسیدگی قرار
دهیم ».در اخرین دقایق جلسه علنی حسین نقوی حسینی،
نماینده ورامین در واکنش به تذک��ر دوم که هویت کمیته
بررسی حادثه قم را زیر س��وال برده و ان را انتصابی خوانده
بود ،گفت« :یکی از همکاران محترم در بیاناتش��ان هیات
تحقیق حادثه قم را انتصابی خواندند که به عنوان سخنگوی
کمیسیون امنیت ملی ب رای تنویر افکار عمومی الزم است
توضیح دهم که وقتی مسئولیتی ب ر اساس درخواست صحن
علنی به کمیسیون س��پرده م ی ش��ود ،رئیس کمیسیون
ماموریت کمیته را در جلس��ه ای رس��می اع�لام م ی کند و
افرادی ب رای این ماموریت های ویژه انتخاب م ی شود ».او از
حاشیهدرروزهایاخر
سخنان رحیمی در کردستان ،جنجالی
شده است
مجله خبری
انگار قرار نیس�ت حاشیه دست از س�ر معاون اول
دولت حتی در روزهای پایانی بردارد .رحیمی هفته گذشته
در سفری که به استان کردس�تان داشت ،مدعی شد که
«برخورد با مدیرعام�ل یکی از کارخانه ه�ای موادغذایی
اس�تان کار درس�تی نبوده و باعث ان ش�ده تا یک نخبه
به گوش�ه زندان بیفتد ».او دلیل زندانی ش�دن «خ – ز» را
اختالف دونهاد با یکدیگر عنوان کرده بود.
رحیم�ی در این س�فر اعالم ک�رده بود ک�ه بعضی
نمایندگان مجلس ب�ا کارهای خود عام�ل عقب ماندگی
اس�تان ش�ده اند و بای�د در رفتار خ�ود تغییرات�ی اتخاذ
کنند؛اظهاراتی که با واکنش نمایندگان روبه روشد.
سردار رجبی ،فرمانده سپاه کردستان نیز به اظهارات
رحیمی واکنش نش�ان داد و گفت« :اینک�ه اقای رحیمی
از مس�ئوالن ،نمایندگان مجلس و ب ه خص�وص نماینده
ول ی فقیه درخواست م ی کند ازادی این متهم را دنبال کنند،
غیرعادی بودن موضوع را نشان م ی دهد و این نم ی تواند
چیز ساده ای باش�د که رحیمی از این شخص پشتیبانی
م ی کند ».ب�ه اعتق�اد وی «اقدامات رحیم�ی و افرادی که
برای مس�ئولیت کردس�تان گذاش�ته ،مانع توسعه این
استان بوده».
یکی از واکنش ها را محسنی اژه ای داشت .رحیمی
مدعی ش�ده بود در بازجوی ی ه�ا به این ف�رد گفتند که با
ی چه ارتباطی داشته ای ،درحالی که من تا به حال او
رحیم
را ندیده ام .سخنگوی قوه قضائیه به این ادعا پاسخ داد و
ضمن عدم تایید گفته های رحیمی ،این اظهارات را باعث
«تاثر و تاسف» خواند.
دادستان کل کشور گفت« :یکی از اتهامات این فرد
اخالل در امر ارزی و پولی کشور است که باید بگویم فرد
مذکور همدستانی در ارتکاب این بزه داشته است که پس
از تحقیقات کامل قاضی و صدور حکم قطعی جزئیات ان
بیان خواهد شدg».
مثلث شماره 183
مسئولی ت های سنگین این کمیته های ویژه سخن گفت که
برخی مایل به عضویت در ان نیس��تند .به گفته وی پس از
حادثه قم ،این موضوع در کمیسیون امنیت ملی مطرح شد و
اعضای کمیته بررسی ب رای ختم غائله تشکیل شد .از این رو
این کمیته رسمی بوده و نه انتصابی .اعضای این کمیته در
مصاحب ه های جداگانه ای از نحوه تشکیل ان دفاع کرده بودند.
انها در پاس��خ به منتقدان که اعضای ان را فاقد صالحیت
معرفی م ی کردند گفته بودند که اعضای این کمیته عموما
دارای سوابق اطالعاتی ،امنیتی و کارهای قضایی هستند.
ب راس��اس گزارش خبرنگاران پارلمانی موضوع این گزارش
حتی بعد از زنگ پایان جلسه علنی نیز ادامه داشته و منجر
به درگیری لفظی دو نماینده ش��د .بعد از انکه زنگ پایانی
جلسه علنی به صدا در امد ،احمد بخشایش ،نماینده اردستان
و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی نسبت به
تذکر سی د حسین نقوی به شدت اعتراض م ی کند و فحوای
صحبتش این بود که نقوی به اشتباه م ی گوید که اعضای
این کمیته انتصابی بودند و باید در اخرت پاسخ دهند .نقوی
در پاسخ به بخش��ایش گفته بود« :ش��ما باید جواب دهید،
ما کجا دروغ م ی گوییم؟» خبرن��گار خبرگزاری فارس که در
صحنه حاضر بود اینطور گزارش کرد که در ادامه سی د شریف
حسینی ،عضو هیات رئیسه مجلس با میانجیگری خطاب
به بخش��ایش گفت« :اگر اعضای کمیته حادثه 22بهمن
انتصابی بودند ،چرا روز اول اعتراض نکردید؟»
سپس نقوی خطاب به بخش��ایش گفت« :شما دروغ
م ی گویید ».و بخشایش به نقوی پاس��خ داد« :بنده دارم با
ش��ما با احترام صحبت م ی کنم ،چرا غی ر منطقی صحبت
م ی کنی؟» سپس بخشایش خطاب به شریف حسینی نیز
گفت« :ش��ما نباید دخالت بکنی!» در ادامه سی د احمدرضا
دستغیب ،عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی به
سمت نقوی رفت و پس از روبوسی او را به گوشه ای از صحن
مجلس هدایت کرد تا این درگی��ری بیش از این ادامه نیابد.
نقوی همچنین خطاب به بخش��ایش گفت« :مگر تو روزه
نیستی ،چرا اینقدر دروغ م ی گویی؟»
با این حال باهنر اعالم نکرد که این گزارش چه زمانی
در مجلس قرائت م ی ش��ود .جلس��ه اینده مجلس روز ١٣
مردادماه ساعت 15:30عصر تشکیل م ی شود که اختصاص
به مراسم تحلیف رئی س جمهور منتخب دارد .به این ترتیب
الاقل تا اواخر هفت ه اینده نباید منتظر قرائت این گزارش بود.
در عین حال باید منتظر ماند و دید ایا متن خالصه شده این
گزارش دستخوش تغییر خواهد شد یا خیر ؟g
چهره
بشار اسد در میان
اسیب دیدگان
اجتماع بزرگان
مدافعان حرم
25
چهر ه ها
مجله خبری
میهمان این هفته برنامه شناس��نامه که از شبکه سه
سیما با مجری گری رنجب ران پخش م ی شود ،سردار اسماعیل
احمدی مقدم بود .رئیس پلیس کشور در این برنامه از دوران
نوجوانی و حضورش در جریان انقالب به واسطه حضور در
خانواده ای که با مبارزه اش��نا بود گفت .او در ١٩سالگی در
جریان اعتراضات سال ٥٦به اهانت روزنامه اطالعات نسبت
به حضرت امام به قم م ی رود و مدتی در انجا فعالیت م ی کند.
س��ردار احمدی مقدم در ای��ن مصاحب ه ح��رف های
مهم ی زد .مسائلی که او در رابطه با موضوع کهریزک بیان
کرد بازتاب های وسیعی در رسانه های داخلی و خارجی داشت.
او گفت که «در تابستان ۸۸در نامه ای خطاب به مقام معظم
رهبری نوش��تم که مطمئن باش��ید بنده هرگز از جنابعالی
دلگیر نخواهم ش��د .من که نباید م ی گفت��م ،من گفتم مرا
برکنار کنید و ایشان نپذیرفتند ».در روزهای فتنه ۸۸شماری
از بازداشت شدگان به بازداشتگاه کهریزک منتقل شدند که سه
نفر در این بازداشتگاه کشته شدند .انتشار خبر کشته شدن
ان سه نفر جنجال ب رانگیز شد؛ پرونده ای که به تازگی حکم
ان صادر شد و سه قاضی متهم در این پرونده به انفصال دائم
از خدمات قضایی محکوم ش��دند .اسماعیل احمدی مقدم
گفته بود« :در ان ایام برخی از نمایندگان مجلس مانند علی
مطهری ،احمد توکلی و حمیدرضا کاتوزیان خواستار استعفای
من شدند ».فرمانده نیروی انتظامی در ادامه در خصوص نامه
خود به رهبری در ان زمان گفته اس��ت« :نوشته بودم در هر
صورت اگر جنابعالی صالح بدانید در این حوادث اخیر بنده
مس��ئولیت هر انچه اتفاق افتاده ،اعم از اینکه ناجا کرده یا
نکرده را م ی پذیرم ،ش��ما من را برکنار کنید تا غائله بخوابد.
گفتم ،برکنارم کنید
اسماعیل احمدی مقدم
در این نامه نوشتم که مطمئن باش��ید بنده هرگز از جنابعالی دلگیر
نخواهم شد .من که نباید م ی گفتم ،من گفتم مرا برکنار کنید و ایشان
نپذیرفتند ».مقام معظم رهبری اتفاقات کهریزک را محکوم کرده بودند
و در همان زمان دستور دادند مجرمان این واقعه شناسایی و مطابق
قانون با انها برخورد شود .اسماعیل احمدی مقدم در ادامه این مصاحبه
گفته است؛ به دنبال اظهارات احمد توکلی ،با وی در مرکز پژوهش های
مجلس دیدار کرده و نامه خود به رهبری را به اقای توکلی نشان داده
اس��ت .به گفته فرمانده نیروی انتظامی ،این نامه از جمله اس��نادی
بوده که به احمد توکلی ،نماینده مجلس ،نشان داده تا او را در جریان
امور مرتبط با بازداشتگاه کهریزک بگذارد .اقای احمدی مقدم در نامه
خود به مقام معظم رهبری نوشته بوده« :دوستان ما طوری از موضوع
کهریزک متاثر شده اند که اصال دارند اصل داستان را فراموش م ی کنند.
یعنی کسانی که فتنه را به راه انداخته اند تبدیل به مطالب ه گر شده اند
و ما بدهکار شده ایم ».او گفت« :در اعتراضات ۸۸سعی م ی کردم به
ترتیبی عمل کنم که «فراجناحی» باشد ».اقای احمدی مقدم گفت:
«در روزهایی که در خیابان ها تظاه رات بود ،وقتی جلس ه ای داشتیم
هیچ وقت نم ی رفتم مس��یر را دور بزنم و راه را دور کنم بلکه از میان
جمعیت مسیرمان را طی م ی کردیم و همه هم دست تکان م ی دانند».
اسماعیل احمدی مقدم با اشاره به دیدارش با حسن روحانی گفت:
«به اقای روحانی گفتم احمدی نژاد در حوزه ماهواره و پوشش چالش
داشت؛ اما پلیس به دنبال چالش نیست .ما سیاستگذار نیستیم؛ اما
خوب نیست چند حرف مختلف از دل نظام بیرون اید؛ چرا که این باعث
م ی شود مجرمان متجری شوند ».رئیس پلیس ناجا در مورد شایعاتی
که راجع به باجناق بودن وی با احمدی نژاد مطرح است هم گفت« :ما
هیچ نسبت سببی و نسبی با هم نداریم .یکی از ضد انقالب ها در خارج
از کشور این شایعه را به راه انداختg ».
مثلث شماره 183
روحانی و عارف با وساطت جنتی رای اوردند
عباسعلیکدخدایی
عباس��علی کدخدایی االن نه عضو حقوقدان شورای
نگهبان است و نه سخنگوی ان .او فعال معاون اجرایی این
نهاد است .کدخدایی دو هفته گذشته در رای گیری مجلس
تنها با ی��ک رای کمتر از رفتن به ش��ورای نگهبان باز ماند.
با این ح��ال حرف های زیادی ب رای گفتن دارد که بس��یاری
منتظر شنیدن ان هستند .س��خنان او در این سال ها از این
جهت اهمیت داشته یا دارد که یگانه مجرای انتقال مواضع
رسمی این نهاد به افکارعمومی بوده است .کدخدایی امسال
ب رای نخس��تی ن بار از طرح ش��ورای نگهبان ب��رای دریافت
برنامه از برخی نامزدهای انتخابات ریاس��ت جمهوری خبر
26
داد؛ طرحی که تا پیش از این مسبوق به سابقه نبوده است.
همی ن ط��ور گفت که نح��وه تاییدصالحی��ت در انتخابات
ریاست جمهوری و مجلس با هم متفاوت است .در اولی شورا
در کار احراز صالحیت است ،درحالی که در مجلس بحث بر
سر ردصالحیت اس��ت .کدخدایی هفته گذشته گفت وگوی
مفصلی با روزنامه شرق داشت که در ان از ناگفته ها و حواشی
انتخابات اخیر گفته است؛ از چگونگی ردصالحیت هاشمی و
نیز پادرمیانی «علی الریجانی» و «حسن روحانی» به عنوان
پیغام بر از شورا به مجمع تشخیص مصلحت نظام با هدف
راضی کردن «ای��ت اهلل» به کناره گیری و انص��راف از ادامه
حضور در کارزار انتخابات تا نحوه تایی د صالحیت «روحانی»
و «عارف» که به قول کدخدایی با وس��اطت ایت اهلل جنتی
صورت گرف��ت .کدخدایی م ی گوی��د که بارها ش��ده افراد
زیادی به انه��ا مراجعه کردند و از انها خواس��تند در صورتی
که صالحیتشان در این ش��ورا تایید نشده اعالم کنند تا انها
انصراف دهند .او درباره ردصالحیت هاشمی توضیح م ی دهد:
«درباره اقای هاشمی وقتی رای گیری شد ایشان رای الزم را
نداش��ت .اقایان فقهای ش��ورای نگهبان به ویژه دبیر شورا،
حضرت ایت اهلل جنتی گفتند که بهتر است برخی بزرگان با
ایشان مالقاتی داشته باشند و بگویند باتوجه به این رای ،بعد
گالیه ای نکنند که چرا به ما نگفتید».
کدخدایی گفته که دوشنبه یعنی یک روز قبل از انکه
باید اسامی تاییدصالحی ت ش��دگان را به وزارت کشور اعالم
م ی کردیم من به اق��ای روحانی گفتم ک��ه دیگر امیدی به
رای گیری نیس��ت .همین یک بار رای گیری ش��ده و اقایان
نظرشان این است که این پیام به اقای هاشمی منتقل شود.
فردا دکت��ر الریجانی بعد از مالقات با اقای هاش��می رفتند
نتیجه را به دبیر شورای نگهبان گفتند با این عنوان که اقای
هاشمی نپذیرفت ه و گفته اند اشکالی ندارد ،من م ی ایستم .بعد
هم همین گفته را اقای الریجانی تلفنی به من گفتند .اقای
روحانی هم همین خبر را بعدا تلفنی به من گفتند».
س��خنگوی پیش��ین ش��ورای نگهبان ب��ا گالیه از
هاشمی که نباید به شایعات توجه کنند ،در ارتباط با حضور
وزی راطالعات در جلسه شورای نگهبان توضیح داد« :اصال
درمورد اقای هاشمی حرف نزدند .نسبت به مباحث و حوادث
پی رامونی و تحلیل اوضاع و احوال کشور و مسائل بی ن المللی
صحبت کردند .صحب ت های ایش��ان یقی��ن دارم که هیچ
اثری از این جهت روی رای افراد نداشت ،یعنی اگر وزیر هم
نم ی امد همین تعداد رای به ایشان داده م ی شد».کدخدایی
شایعه عدم حضور ایت اهلل شاهرودی در روز رای گیری ب رای
هاشمی را تایید کرده و م ی گوید« :صبح ما دیدیم که ایشان
تش��ریف نیاوردند .ما پیگیری کردیم گفتند ظاه را ایش��ان
نم ی توانند کاری ب رایش��ان پیش امده اما معلوم نبود که ان
روز موضوع اقای هاش��می مطرح م ی ش��ود ».کدخدایی در
گفت وگویی یک راز را افش��ا م ی کند .او اگرچه نم ی خواست
نام دو نفری که ایت اهلل جنتی ب رایش��ان رایزنی کرده تا رای
الزم را بیاورند ،بیان کند اما در نهایت با وجود ترس از ایجاد
«زلزله در کشور» م ی گوید« :یکی اقای روحانی که ابتدا پنج
رای داشتند و بعد روی ش��ش رای ثابت ماندند ،اقای جنتی
رایزنی کردند و اقای دکتر عارف که پنج رای داش��تند .اقای
جنتی گفتند من ایشان را م ی شناسم از قدیم ،انسان متدینی
هستند اگر تمایل دارید به ایشان رای دهیدg».
برسد به دست باراک حسین اوباما
نامه جدید عسگراوالدی
روحانی و موسوی
تفاوت بنیادین دارند
اقتصادی س��ال ،88هیچ نقطه مثبتی را بیان نم ی کردند و
این حق نبود .چون خود موسوی کسی بود که روی توده های
محروم حس��اس بود و به انها توجه داشت و م ی توانست از
توجه احمدی نژاد به مردم به نیکی یاد کند».
او «بنیان های فکری روحانی و موس��وی» را متفاوت
مجله خبری
احمد توکل��ی به عنوان یک��ی از اصولگرای��ان منتقد
دولت محم��ود احمدی نژاد چهره ای ج��ذاب ب رای مصاحبه
روزنامه ه��ای اصالح طلب اس��ت .البته صراح��ت لهجه او
در مصاحبه هیچ وقت پنهان نیس��ت .او هفته گذش��ته در
گفت وگو با روزنامه شرق از رفتن دولت محمود احمدی نژاد
گفت .او احمدی نژاد را «اعجوبه هزاره س��وم» دانست «که
دیگر تکرار نم ی شود».
توکلی در پاسخ به این س��وال که ایا گروه های حامی
احمدی ن��ژاد حاضرند مس��ئولیت اشتباهش��ان را بپذیرند،
م ی گوید« :در چهارس��ال دوم اقای احمدی نژاد ،هرچه مردم
ناله کردند ،این گروه های اصولگرا ماله کشیدند و پوشاندند،
طبعا مردم از انها دلخور م ی شوند .رفتار گروهی که قدرت را
در اختیار دارند ،هر روز بیش از روز قبل ،تاثیر خود را در زندگی
مردم نشان م ی دهد و اصولگرایان به قدری که وظیفه داشتند،
جلوی این رفتارهای نادرست را نم ی گرفتند .مردم م ی خواهند
یک زندگی سالم حداقلی را داشته باش��ند و عالیق دینی و
سیاسی و اجتماع ی شان را هم با درجات مختلف دارند .مردم
عضو حزب نیستند که هر تصمیمی شورای مرکزی حزب
گرفت تبعیت کنند ،بلکه به رفتارها نگاه م ی کنند و ب ر اساس
ان قضاوت و تصمیم گیری م ی کنند .همان طور که در سال
،76اقای خاتمی نماد تحول و تغییر تلقی شد و توانست در
مقابل اقای ناطق که خیلی پر س��ر و صدا تر بود پیروز شود.
م ی خواهم از این حرف ،این نتیجه را بگیرم که اصولگرایان
به دلیل اینکه چهارس��ال نقد صحیح از رفتار دولت را کنار
گذاشتند ،از مردم پاس��خ گرفتند که ما این تاییدها را قبول
نداریم».
او ماهی��ت رفت��ار احمدی ن��ژاد را در دور اول و دوم
ریاس��ت جمهوری متفاوت م ی داند .همچنین ب��ه گفته او
«اقای موس��وی و دوستان ش��ان در تصویر کردن وضعیت
مجلسباروحانی
مخالفتیندارد
چالش ب رانگیزی که مانع ش��ناخت و درک بیشتر شما باشد
وجود ندارد .شایسته اس��ت از این فرصت مناسب باقیمانده
دوره مسئولیت خود به نحو مطلوب استفاده کنید .اینجانب
خیرخ واهانه و صمیمانه م ی گویم که کوبیدن بر طبل دشمنی
با ملت ای ران که طی 35سال گذشته هر روز صدای ان بیشتر به
گوش م ی رسد به نفع دولت شما و منافع دو ملت و صلح جهانی
نیست .این را نه به این خاطر م ی گویم که اکنون پرقدرت ترین
کشور منطقه و بانفوذترین ملت بین ملت های جهان هستیم،
بلکه به این دلیل م ی گویم که در این مناقشه خداوند بزرگ از
ملت ما حمایت م ی کند و شما از حمایت خدا ب ی نصیب هستید
به همین خاطر ملت ما همیشه در این هماوردی پیروز است».
او در پایان با اشاره به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری
در ای ران به اوباما نوش��ته« :حقا از این «فرصت» بی ن المللی
پدیدامده استفاده کنید و نگذارید به «تهدید» تبدیل شودg».
مثلث شماره 183
بحث رابطه ب��ا امریکا یا مذاکره مس��تقیم بین ای ران و
امریکا چند سالی است که مطرح است .اما اول بار این محمود
احمدی نژاد بود که با نوشتن نامه ای به رئی س جمهور امریکا باب
نامه نگاری را باز کرد .البته اوباما بعدها پاسخ نامه را داد ،اما نه به
احمدی نژاد .بلکه او پاسخ نامه را خطاب به رهبر معظم انقالب
نوشت .در همین رابطه هفته گذشته حبی ب اهلل عسگراوالدی با
نوشتن نامه ای به اوباما خبرساز شد .عسگراوالدی علت نوشتن
نامه را خبرهایی عنوان داشت که این روزها بین رسانه هایی
منتشر م ی شود که در ان مذاکره مستقیم را مدنظر قرار داده اند.
به اعتقاد او علت عدم برقراری رابطه ،اصرار امریکا در طول سه
دهه گذشته بر مواضع اس��تکباری اش و گذاشتن پی ش شرط
ب رای ای ران بود .او خطاب به اوباما نوشته« :ظاه را شما اولین
رئی س جمهور سیاهپوست هستید که در این کشور انتخاب
شدید .به رغم ستم تاریخی دولت های امریکا به ملت ای ران طی
نیم قرن گذشته فکر م ی کنم مردم ای ران احساسی که نسبت به
شما دارد با روسای پیشین ایاالت متحده امریکا متفاوت باشد».
او با اشاره به گفته های اوباما در اولین پیام نوروزی اش به مردم
ای ران که گفته بود« :خواستار در پیش گرفتن یک دیپلماسی
ب رای حل تمام مش��کالت ف ی مابین و برقراری روابط سازنده
با ای ران هستم» م ی نویسد« :با این مواضع مثبت انتظار این
بود که از ب رنامه خصمان��ه و لجوجانه امریکا علیه ملت ای ران
کاسته ش��ود .اما متاسفانه طی پنج س��الی که شما بر اریکه
قدرت نشسته اید نه تنها فشارها و تهدیدها و تحریم ها کاسته
نشده است بلکه هر روز ب ر حجم و اندازه ان افزوده م ی شود».
عسگراوالدی علت عدم درک درست و شناخت مقامات امریکا
از ای ران را ناش��ی از عواملی م ی داند که به انها اطالعات غلط
م ی دهند؛ اول منافقین و دوم صهیونیس ت ها .او سپس به اوباما
توصیه م ی کند که «اگر خ واهان جدی روابط و گفت وگو با ای ران
هستید باید در صحت منابع اطالعاتی خود تجدید نظر کنید».
این عضو ارش��د موتلفه به اتهام امریکا درب��اره برنامه
هسته ای ای ران اش��اره کرده و م ی نویس��د « :چرا یک دروغ و
تهمت ناروا را تکرار م ی کنید و اس��اس دیپلماسی خود را بر
یک دروغ و نی رنگ مستقر کرده اید؟ ایا فکر م ی کنید گفت وگو
در فضای دروغ ،فریب و نیرنگ شکل م ی گیرد؟ ما معتقدیم
نتیجه و محصول ان چیزی جز ب ی اعتمادی ما و عدم صداقت
شما نیست ».او ادامه داده« :من فکر م ی کنم اگر شما دور از
فشارهای اس��رائیل و تحمیل جناح تندرو ب ی منطق ،منافع
حال و اینده دو ملت امریکا و ای ران را در نظر داش��ته باش��ید
مقدمات گفت وگوی صادقانه ان هم از موضع احترام دوجانبه
پدید م ی اید ».این عضو ارشد یکی از کهن ترین احزاب ای ران
م ی افزاید« :به گمانم شما م ی دانید بین دو ملت ای ران و امریکا
خصوصا نخبگان دو کش��ور ،ضمن احترام متقابل ،مس��اله
م ی داند و م ی گوی��د« :اگر اقای موس��وی م ی گفت در این
انتخابات تخلف شده و من نتیجه ان را واقعی نم ی دانم ،ولی
از راه قانونی قضیه را دنبال م ی کنم و اگر به نتیجه نرسیدم
هم تمکین م ی کنم ،این اتفاقات نم ی افتاد .در یک مسابقه
فوتبال وقتی قبول کردیم طبق قوانین فیفا و با حضور داور
بازی کنیم ،وسط کار نم ی توانیم قاعده بازی را عوض کنیم.
حتی اگر داور منصفانه قضاوت نکرد ما حق نداریم طرفداران
را به وسط زمین بیاوریم .متاسفانه اقای موسوی خیرخواهی
دوستان خودش را هم نپذیرفت».
توکلی از بیانیه موسوی پس از نامزدی تمجید م ی کند
و م ی گوید« :نشان از همان موسوی دهه 60داشت که مدرن
و به روز ش��ده بود ».او م ی افزاید« :یک سیاس��تمدار در تراز
انقالب اس�لامی ان بیانیه را داده بود .بیانیه اولی که بعد از
اعالم کاندیداتوری منتشر شد .انجا همان موسوی بود که در
دوره اصالح طلبان گفت «توطئه توهم نیست» و روزنامه های
زنجیره ای اصالح طلب به او حمله کردند و ایشان دیگر تا اخر
دوره اصالحات سکوت کرد ».توکلی گفت اما در ادامه مسیر
موسوی عوض شد.
این نماین��ده اصولگرای مجلس پایه گ��ذار رفتارهای
افراطی را اصالح طلبان دانس��ته و م ی گوید« :مثال ش��عار
«مرگ بر مسئوالن کشور» را نخستین بار اصالح طلبان در
حضور اقای خاتمی دادند .فکر م ی کنم نخس��تین سالگرد
دوم خرداد بود که وقتی ایش��ان ب رای سخنرانی به دانشگاه
ته ران رفته بود و اقای ابطحی هم انجا حضور داشت ،شعار
«مرگ بر یزدی» سر دادند و اقای خاتمی فقط گفت« :من
از شعار مرگ خوشم نم ی اید ».توکلی در پایان ضمن تشکر
از روحانی به خاطر اهتمام به معرفی سریع تر کابینه گفت:
«برداشت من هم این است که گروهی در مجلس وجود ندارد
که عزم مخالفت با اقای روحانی را داشته باشدg».
27
پارلمان
دانشگاهی با هشت استاد
یک تصمیم غیرمنتظره
محمود احمدی نژاد می خواهد دانشگاه تاسیس کند
داوود حشمتی
مجله خبری
احمدی نژاد پس از اتمام کارش در پاستور به کجا خواهد
رفت؟ این سوالی بود که خیل ی ها در ماه های اخیر به دنبال
پاسخ ان بودند .گمانه های بسیاری در این رابطه وجود داشت.
از بازگشتش به شهرداری تا ماندن در پاستور ،تحت نام «دفتر
رئی س جمهور سابق» .خودش قب ل تر هم گفته بود که یک
دانشگاهی است و به دانش��گاه باز خواهد گشت.حاال قرار
است تا رئی س جمهور جنجالی هش��ت سال گذشته مسیر
زندگ ی اش را با «دانشگاهداری» ادامه دهد.
هفته گذش��ته در جلس ه ای که ش��ورای عالی انقالب
فرهنگی ب��رای تقدیر و تش��کر از هش��ت س��ال فعالیت
احمدی نژاد برگزار کرده بود ،مجوز تاس��یس یک دانش��گاه
غی رانتفاعی به احمدی نژاد داده ش��د .دانش��گاهی که گفته
م ی شود در رش��ته های فنی و مهندس��ی و در مقاطع باالتر
از لیس��انس فعالیت خواهد کرد .اردیبهش��ت ماه امس��ال
مدیرکل دفتر اموزش های غیردولت��ی و غی رانتفاعی وزارت
علوم از ممنوعیت صدور مجوز ب رای تاسیس دانشگاه های
غی رانتفاعی خبر داده و اعالم کرده بود که به علت اشباع شدن
استان های کشور از این دانشگاه ها ،فعال مجوز جدیدی صادر
نم ی شود ،مگر ب رای موسسات غی رانتفاعی تک جنسیتی در
مراکز اس��تان ها .در همین رابطه نیز ش��ورای عالی انقالب
فرهنگی هم مصوبه ای دارد مبنی بر اینکه راه اندازی دانشگاه
غی ر انتفاعی در ته ران ممنوع است ،البته به جز موارد خاص
که از سوی این شورا مجوز دریافت کرده باشند که تاسیس
دانش��گاه احمدی نژاد هم جزو این موارد خاص تش��خیص
داده شد.همین موضوع باعث شد تا دریافت مجوز دانشگاه
از س��وی منتقدان سرس��خت احمدی نژاد به دریافت رانت
تعبیر ش��ود .به اعتقاد برخی از جمله دکتر عمادالدین افروغ
همیشه رانت اقتصادی نیست چرا که این فرصت در اختیار
همه قرار ندارد.
مثلث شماره 183
دانشگاه مشایی یا احمدی نژاد؟
احمدی نژاد در حالی تصمیم به تاس��یس دانش��گاه
گرفت��ه که قبل از این ،مش��ایی ب رای تاس��یس دانش��گاه
ایرانیان پیشقدم ش��ده بود .دانش��گاهی که گفته م ی شد
اعطای مجوز ان در شورای عالی انقالب فرهنگی در دست
بررسی اس��ت و حاال زمزمه هایی از اینکه دانشگاه مد نظر
احمدی نژاد همان دانشگاه جامع بی ن المللی ای رانیان خواهد
بود ،به گوش م ی رسد .دانش��گاه جامع بی ن المللی ای رانیان
دانشگاهی بود که در سال 89اس��فندیار رحیم مشایی که
ان زمان دبیر شورای عالی امور ای رانیان خارج از کشور بود،
پیشنهاد تاس��یس ان را به وزارت علوم داد و یک سال بعد،
موافقت اصولی تاسیس��ش را از وزارت علوم گرفت .با این
حال اساس��نامه این دانش��گاه که قرار بود در تمام مقاطع
تحصیلی دانشجوی بدون کنکور بپذیرد و از میان ای رانیان
خارج از کش��ور هم پذیرش داشته باشد ،به تصویب شورای
عالی انقالب فرهنگی نرسید .در همان سال 90نمایندگان
مجلس کامران دانشجو را فراخواندند تا در جلسه کمیسیون
اموزش مجلس حاضر شود و پاسخگوی نمایندگان مجلس
درباره ابهامات این دانش��گاه باشد .در ان جلسه وزیر علوم،
مرضیه وحید دس��تجردی (وزیر وقت بهداشت) ،عل ی اکبر
صالح��ی (وزیر ام��ور خارجه) ،لط��ف اهلل فروزن��ده (معاون
28
توسعه مدیریت و سرمایه انسانی) ،اب راهیم عزیزی (معاون
ب رنامه ریزی و نظارت راهبردی) ،حمید بقایی (معاون اجرایی)،
اسفندیار رحیم مشایی (جانش��ین رئیس شورای عالی امور
ای رانیان خارج از کشور) و محمد شریف ملک زاده (دبیرکل
شورای عالی امور ای رانیان خارج از کشور) را به عنوان هفت
عضو پیشنهادی هیات موسس دانشگاه جامع بی ن المللی
ای رانیان معرفی کرد .هفت عضو کام�لا دولتی که حضور
انها در یک موسسه غیردولتی شائبه هایی را در پی داشت
و نمایندگان مجلس را به مخالفت با اساسنامه ان واداشت.
با تمام این حاشی ه ها ،دکتر محمدحس��ین یادگاری ،عضو
ش��ورای عالی انقالب فرهنگی م ی گوید که نه تنها نامی از
دانشگاه ای رانیان نشنیده ،بلکه فکر نم ی کند ارتباطی بین
این دانشگاه با دانشگاه احمدی نژاد باشد .او م ی گوید« :دکتر
ی در اینده
احمدی نژاد اعالم کرد م ی خواهد یک فعالیت علم
داشته باشد و در زمینه تربیت نیروهای تحصیالت تکمیلی
فعالیت کند .شورای عالی انقالب فرهنگی هم نظر مثبت
و موافقش را درباره فعالیت علمی ب��رای تربیت نیروهای
تحصیالت تکمیل��ی ب��ه رئی س جمه��ور داد ».موافقتی
که باید منتظ��ر ماند تا صحت و س��قم گمانه زن ی ها بعد از
نامگذاری دانشگاه و مشخ ص شدن اعضای هیات موسس
ان مشخص شود.
کار احمدی نژاد به روحانی افتاد
ب راساس قانون ،ریاست جلسه ش��ورای عالی انقالب
فرهنگی را رئی س جمهور برعه��ده دارد .اگرچه احمدی نژاد
توانس��ت مجوز این دانش��گاه را در اخرین جلس ه این شورا
که خود ریاستش را برعهده داش��ت دریافت کند ،اما جلسه
اینده ش��ورا را روحانی ریاس��ت خواهد کرد .بر مبنای قانون
باید نوع دانش��گاه مورد نظر از س��وی محمود احمدی نژاد
مشخص ش��ده و به ش��ورای عالی انقالب فرهنگی ابالغ و
در جلس��ات اینده مورد بررس��ی قرار گیرد .یک منبع اگاه
از درون ش��ورای عالی انقالب فرهنگی به فارس گفته بود:
«اگر نوع دانشگاه موردنظر ،دانشگاه خاص مورد تائید وزارت
علوم باشد ،اساس��نامه ان باید در ش��ورای معین یا صحن
ش��ورای عالی انقالب فرهنگی به تصویب برسد و اگر این
دانشگاه ،غی رانتفاعی باشد اعضای هیات موسس ان باید در
شورای عالی انقالب فرهنگی تصویب شود .در این صورت
راه اندازی دانشگاه توسط احمدی نژاد زیر نظر رئی س جمهور
جدید بررسی م ی شود».
رئی س دولت فعلی در اخرین مصاحبه تلویزیونی خبر
دانش��گاهداری را تایید کرد .پس از انتش��ار این خبر که کار
دریافت مجوزش به دولت روحانی کشیده خواهد شد ،برخی
منابع خبر دادند که احمدی نژاد تالش م ی کند تا مجوزهای
الزم را از وزرای خودش در همین روزهای باقیمانده دریافت
کند .در همی��ن رابطه خبرگزاری مهر مدعی ش��د که یک
منب��ع اگاه به این خبرگ��زاری گفته« :هم اکن��ون ب رای این
دانشگاه تالش م ی کنند تایید وزارتین را بگی رند .ممکن است
هیات موسس را هم بدون مطرح شدن در شورا به امضای وزرا
برسانند و اسامی را تعیین کنند ،اینهاست که حساسی ت ها
را ب ر م ی انگی زاند .در هر صورت در خصوص هیات موسس
و اساسنامه به مشکل بر خواهند خورد چون شورا م ی گوید
اگر من مجوز دادم باید هیات موسس را هم من تایید کنم».
بر اس��اس مقررات وزارت عل��وم ،احمدی ن��ژاد ب رای
تاس��یس دانش��گاه غی رانتفاعی خود بای��د فضایی حداقل
1500متر مربع��ی به عنوان فضای دانش��گاه معرفی کند و
هفت تا هشت عضو هیات علمی داشته باشد .این موسسات
اموزشی اگرچه اجازه دارند برخالف دیگر دانشگاه ها از مرب ی ها
به عنوان اعضای هیات علم ی اس��تفاده کنن��د اما در چارت
سازمانی انها وجود سه عضو هیات علمی با مرتبه استادیاری
به باال و یک روحانی موجه ضروری اس��ت .هیات موسس
ج عضو و حداکثر یازده عضو
ل پن
این دانشگاه هم باید حداق
باشند .به جز اینها ،توانایی تامین هزینه های جاری دانشگاه
هم یکی دیگر از ش��روط وزارت علوم ب��رای مجوز دادن به
موسسان این دانشگاه هاس��ت .اگرچه هنوز به طور رسمی
اطالعات بیشتری درباره دانش��گاه احمدی نژاد منتشر نشده
اما گفته م ی شود حوزه اصلی فعالیت این دانشگاه ،فناوری
اطالع��ات و فناوری های نوین و برتر از جمل��ه ای.تی ،نانو،
هوافضا و هسته ای خواهد بود.
امتیاز فرهنگی یا حق رئیس جمهور؟
از جمله منتقدین راه اندازی دانشگاه توسط احمدی نژاد
م ی توان به عماد افروغ اش��اره کرد .به اعتقاد او این مصداق
رانت است ،رانت فقط اقتصادی نبوده ،گاهی رانت م ی تواند
فرهنگی باش��د که البته ای��ن رانت در ح��د فرهنگی باقی
نم ی ماند و به مباحث اقتصادی هم منجر م ی شود.
افروغ در این باره به مهر م ی گوی��د« :نکته دوم اینکه
شورای عالی انقالب فرهنگی ب راساس چه قاعده ای این اجازه
را به شخص ریاست جمهوری م ی دهد و خالف قاعده عمل
م ی کند؟ ایا تبص��ره ای دارد که خالف قاعده عمل م ی کند؟
انچه من در این رابطه شنیده ام این است که در یک شرایط
بسیار هیجانی و احساسی طرح راه اندازی دانشگاه در ته ران
در شورا مطرح م ی ش��ود و همه دست هایش��ان را به نشانه
موافقت باال م ی برند ،حتی یک نفر هم مخالفت نم ی کند.
با این حساب معلوم م ی شود شورای عالی انقالب فرهنگی
همیشه دستش باال بوده ،اگر دستش باال نبوده که ب رای این
موضوع نیز دستش باال نم ی رفت ».اشاره این استاد دانشگاه
به خبری است که از درون ش��ورای عالی انقالب فرهنگی
منتش��ر ش��د که حاکی از ان بود که بدون اس��تثنا تمامی
اعضای این ش��ورا موافقت خود را با راه اندازی این دانشگاه
اعالم کرده اند.
برخی معتقدند که تصمیم گی ران کالن فرهنگی باید
با بررسی دقیق ،بحث و واکاوی به این گونه مسائل رسیدگی
کنند .انتقاد انها به واگذاری این مجوز به صورت احساسی به
رئی س جمهور سابق است.
این جامع ه شناس در انتقاد از تاسیس دانشگاه توسط
احمدی نژاد ادامه م ی دهد« :متاسفانه این مصداق رانت است،
رانت هم فقط اقتصادی نیس��ت ،ران��ت م ی تواند فرهنگی
باشد ،البته این رانت فرهنگی درحد فرهنگی باقی نم ی ماند،
حتی به مباحث اقتصادی هم منجر م ی شود .در رابطه قدرت
– ثروت فقط منظور ثروت اقتصادی نیست .م ی توانیم ثروت
را س��رمایه ترجمه کنیم و بگوییم سرمایه سیاسی ،سرمایه
اقتصادی ،س��رمایه فرهنگی؛ این یعنی کسی که به قدرت
دولتی م ی رسد فرصتی در اختیار وی قرار م ی گیرد که به یک
سرمایه سیاسی بیشتر ،سرمایه فرهنگی و سرمایه اقتصادی
دسترسی پیدا کند ».یکی دیگر از انتقاداتی که به ارائه این
مجوز وارد است بحث تش��کیل ان در ته ران است ،درحالی
که سال های قبل دولت احمدی نژاد خواستار انتقال کارمندان
و مراکز اموزش عالی به شهرس��تان ها بود .در همین زمینه
دولت مصوبه ای را صادر کرد و مقدمات ان را فراهم کرده بود.
همین دولت امروز با این انتقاد روبه روست که چرا قصد دارد
در ته ران دانشگاه راه اندازی کند؟
اما در طرف دیگر ،این موضوع موافقانی نیز دارد .انها
این احتمال وجود دارد که احمدی نژاد حلقه دوستان و نزدیکانش را به دانشگاه ببرد و از انجا کار سیاست را دنبال کند
دکتر والیتی ،شاید در نیاوران
م ی دانس��تند ،تصمیم داشتند او را در س��مت معاون اولی
ب��ه روحانی تحمی��ل کنند .اما ای��ن اتفاق نیفت��اد و حتی
ب راساس اخبار ،دادن وزارتخانه ای به او نیز منتفی شد .اخرین
اظهارنظرهای عارف نش��ان م ی دهد که قص��د دارد تا یک
حزب فراگیر تشکیل دهد .بناب راین بعید به نظر م ی رسد که
او به ریاست این مرکز گمارده شود .گزینه بعدی اما عل ی اکبر
ناطق نوری است .او که در سال های پیش از انقالب همواره
به هاشم ی رفس��نجانی نزدیک بود ،ممکن اس��ت از سوی
رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام به عنوان جانشین
مثلث شماره 183
مرک��ز تحقیق��ات اس��تراتژیک مجمع تش��خیص
مصلحت نظام ،در سال 1368توس��ط موسوی خوئین ی ها
تاسیس ش��د و تا س��ال 1376یعنی اغاز ریاست جمهوری
س��یدمحمد خاتم��ی به عنوان یک��ی از موسس��ات تابعه
نهاد ریاس��ت جمهوری فعالیت م ی کرد .در واقع این مرکز
تا س��الی که ایت اهلل هاش��می در ریاس��ت جمهوری بود،
جزو زیرمجموعه ای��ن نهاد ب��ود و بعد از رفتن��ش از نهاد
ریاست جمهوری این نهاد هم به مجمع تشخیص مصلحت
نظام پیوست و جزو نهادهای تابعه ان قرار گرفت.
حاال با رفتن حس��ن روحانی از این مرکز به ساختمان
ریاس��ت جمهوری گمانه زن ی ها درباره رئیس این مرکز اغاز
ش��ده .این مرکز پیش از روحانی تنها موس��وی خوئین ی ها
را به عنوان رئیس به خود دیده بود .او ب��ه همراه تعدادی از
فعاالن دانشجویی دوران انقالب که ارتباط خوبی با انها در
جریان تسخیر النه جاسوسی داشت ،در این مرکز فعالیت
م ی کردند .پ��س از خ��روج خوئین ی ها از مرک��ز تحقیقات
استراتژیک در س��ال ،71حس��ن روحانی به عنوان رئیس
این نهاد معرفی شد و تا امروز نیز عهده دار این سمت بود.
حاال با رفتن روحانی به نهاد ریاس��ت جمهوری پی ش بینی
م ی شود که تغیی رات اساسی در نیروهای این مرکز صورت
گیرد چراکه بسیاری از مشاوران و همکاران او در این مرکز
به او در دولت اضافه خواهند شد .از بین نام هایی که ب رای
ریاست مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مطرح شده است ،نام
س��یدمحمد خاتمی ،عل ی اکبر والیتی و محمدرضا عارف
پررنگ تر اس��ت .اگرچه هشت س��ال پیش و پس از پایان
دوران ریاس��ت جمهوری خاتمی ،هاشم ی رفس��نجانی وی
را به عضویت ش��ورای عالی مرکز تحقیقات اس��تراتژیک
مجمع تش��خیص مصلحت نظام منصوب ک��رد ،اما بعید
اس��ت رئی س جمهوری دوران اصالحات ریاس��ت س��ازمان
تحقیقات اس��تراتژیک را بپذیرد .ه��واداران اصالحات که
محمد رض��ا ع��ارف را بیش��تر از روحانی به خ��ود نزدیک
جانشین روحانی
کیست؟
حس��ن روحانی معرفی ش��ود .عل ی اکبر والیتی چهارمین
و اخرین نفری اس��ت ک��ه تاکنون نامش ب رای جانش��ینی
حس��ن روحانی مطرح شده اس��ت .والیتی وزیر امور خارجه
هاشم ی رفس��نجانی بود و بع��د از پایان دوران س��ازندگی
هم هم��واره رابطه خوبی با هاشم ی رفس��نجانی داش��ت.
ریاس��ت والیتی بر مرکز تحقیقات اس��تراتژیک م ی تواند
ادامه دهنده راه و سیاس��ت های حس��ن روحان��ی در مرکز
تحقیقات استراتژیک باشد .حاال دیگر فرصتی باقی نیست
و با رفتن روحانی ،اکبر هاشم ی رفسنجانی ب راساس قانون،
رئیس این مرکز را تعیین خواهد کرد .مرکزی که از اهمیت
باالیی برخوردار است .به اعتقاد برخی سرنوشت دو انتخابات
متفاوت خرداد ٧٦و خرداد ٩٢از میان اندیشه های تولی د شده
این مرکز رقم خورد .در خرداد ٧٦یاران موسوی خوئین ی ها
که سال ها در این مرکز به کار پژوهشی پرداخته بودند ،مانند
سعید حجاریان توانستند س��یدمحمد خاتمی را به پاستور
بفرس��تند .در این دوره هم که بعض ی ها ان را «دوم خرداد
دوم» نام گذاش��تند باز هم این اعضای مجم��ع بودند که
توانس��تند رئی س خود را کمک کنند تا به ریاست جمهوری
برس��د .وظیفه این مرکز انجام مطالعات اس��تراتژیک در
زمینه های مختلف بی ن المللی ،سیاسی ،اقتصادی ،حقوقی،
فرهنگی و اجتماعی است .ب راساس اهداف تعریف شده این
مجمع فعالی ت های پژوهشی ان عمدتا ماهیتی استراتژیک
دارند .مرکز تحقیقات استراتژیک بخش قابل مالحظه ای از
نتایج تحقیقات خود را ب رای مسئوالن عال ی رتبه کشور ارائه
م ی کند و برخی نیز به صورت کتاب منتشر م ی شود .عالوه
بر ان ،نشریه «راهبرد» فصلنامه مرکز تحقیقات استراتژیک
نیز بخش دیگری از نتایج تحقیقی را در قالب مقاالت منتشر
م ی کند .این مرکز پنج معاون��ت دارد و از اعضای تحریریه
نش��ریه راهبرد که این روزها جزو یاران رئی س جمهور اینده
هستند م ی توان به محمدباقر نوبخت ،علی ربیعی ،داوود
دانش جعفری و محمد رحیم عیوضی اش��اره کردg.
متن مصوبه شورای عالی انقالب فرهنگی
دبیرخانه شورای عالی انقالب فرهنگی دوشنبه گذشته
متن مصوبه ای ک��ه برمبنای ان احمدی نژاد م ی توانس��ت
دانشگاه خودش را در ته ران راه اندازی کند منتشر کرد .نکته
مهم در این زمینه زمان درخواستی است که او ب رای این شورا
ارسال کرده .در متن مصوبه امده که یک روز پس از انتخابات،
و درست در زمانی که اعالم شد حسن روحانی توانسته رای
مجله خبری
معتقدند که بهترین جا ب��رای رفتن احمدی نژاد دانش��گاه
است چرا که او هنوز بازنشسته نشده .به اعتقاد انها راه اندازی
دانش��گاه و یک نهاد علمی و اموزش��ی ،ب��ا تجربیاتی که
رئی س جمهوری کنونی از هشت سال کار اجرایی و سال ها
ی در دانشگاه به دست اورده است ،کار مثبتی است.
کار علم
این دسته معتقدند نباید با روسای جمهور سابق با تنگ نظری
برخورد کرد .در صورتی که به سیدمحمد خاتمی هم فرصت
این داده م ی شد تا در یک فضای دانشگاهی به تدوین طرح
«گفت وگوی تمدن ها» بپردازد ،کش��ور از وجود افرادی که
سال های تجربه کار اجرایی کس��ب کرده بودند ،ب ی نصیب
نم ی ماند .موافقان دانشگاه داری احمدی نژاد م ی گویند تمایل
روسای جمهوری س��ابق ب رای کار در حوزه های تخصصی
خودشان را باید پاس داشت و از این نترسید که ممکن است
نهادهای انان ،محلی ب رای تشکیالت س��ازی ش��ود چراکه
در ان صورت نیز کش��ور ضرری نکرده و جامعه به س��مت
عقالنیت هدایت خواهد شد.
مردم را ب رای ریاست بر قوه مجریه کسب کند ،درخواستش را
ارائه کرده .دبیرخانه این شورا متن مصوبه «تایید تاسیس و
استق رار دانشگاه بی ن المللی در ته ران» را که در جلسه ۷۳۵
شورای عالی انقالب فرهنگی در تاریخ ۲۵خردادماه ۹۲بنا به
پیشنهاد محمود احمدی نژاد مورد بررسی قرار گرفته بود ،به
این شرح اعالم و ب رای اجرا ابالغ کرد:
«ماده واحده -تاس��یس دانش��گاه بی ن المللی توسط
هیات موس��س به ریاس��ت اقای دکتر محمود احمدی نژاد
مورد موافقت قرار م ی گیرد .تبصره ـ اساسنامه این دانشگاه
به تایید وزرای علوم ،تحقیقات و فناوری و بهداشت ،درمان و
اموزش پزشکی م ی رسد و استق رار مرکز و واحد ان در ته ران
بالمانع استg».
29
دربارهربطچندچیزبی ربط
نقدونظر
رابطه دولت ها با ادم ها
ت
یتر اول
بیاید که چرا اصحاب علوم انس��انی و اجتماعی نم ی توانند
تحلیل دقیقی از منظر رش��ته خویش نسبت به رفتار مردم
ای ران داشته باشند .معموال در این موارد مردم متهم به نداشتن
رفتار عقالنی و حرکت بر مدار احساسات و عواطف م ی شوند.
اما نکته اینجاست که این انتخابات نیز تاکید داشت که ظاه را
اصحاب علوم انسانی ابزار دقیق نظری ب رای فهم رفتار جامعه
ای رانی ندارند و از این روست که مردم به ویژه ب رای این قشر
نخبه بیش از باقی ،شگفت ی ساز هستند .ضرورت استفاده از
ابزارهای مبتنی بر ریشه های فرهنگی جامعه ای رانی ،امروز
بیش از پیش به چش��م م ی اید .یعنی ما به علوم انس��انی
بومی احتیاج مبرم داریم .البته ب ی شک علوم انسانی بومی
دانشگاهی و نه هر ادعای پوچ یا کاسبکارانه ای که متاسفانه
در دهه اخیر بسیار رواج پیدا کرده است.
دوم -مردم ایران و حرکت به سمت مدنیت والیی
نـقدونظر
مهمترین شگفت ی س��ازی مردم حضور گسترده پای
صندوق های رای بود؛ امری که بسیاری از نخبگان با تردید
بدان م ی نگریس��تند و حتی با اعالم نتایج نظرسنج ی های
انتخاباتی نم ی توانستند خود را قانع به حضوری این چنینی
س��ازند .در این میان در س��ال 1388رهبری فرزانه انقالب
اس�لامی پی ش بینی حضوری حماس��ی را پی��ش از همه
اعالم داش��تند .این امر ع�لاوه بر انکه نش��ان دهنده تکیه
جدی ول ی فقی��ه به متن مردم در جامعه اس�لامی اس��ت،
حاکی از شناخت عمیق از مردم اس��ت؛ شناختی که حاکی
ش��کل گیری مدنیت والیی در ای ران است؛ مدنیتی متفاوت
از انچه در دنیای غرب ش��کل گرفته و ترویج و توسعه داده
م ی شود .ب ی شک فهم اجتماعی از این مدنیت ،جای تامل
و بررسی دارد.
مثلث شماره 183
سوم -شکاف میان مردم و نخبگان دانشگاهی
ضرورت اس�تفاده از ابزارهای
مبتنی بر ریشه های فرهنگی جامعه
ایرانی ،امروز بیش از پیش به چشم
می اید
حرکت به سمت مدنیت والیی
درنگی بر رفتار سیاسی ایرانیان در انتخابات 92
برخواهد داش��ت .با درنگی کوتاه برخی از این اموزه ها را به
شرح زیر م ی توان گفت.
یکم -مردم ایران و شگفتی سازی
محمد اقاسی /کارشناس سیاسی
درس��ت مثل همه انتخاب های مردم ای ران ،انتخابات
یازدهم هم م ی گذرد و انچ��ه م ی ماند تامل بر نحوه حضور
مردم و نخبگان و تالش ب رای بازفهمی جامعه ای رانی است.
ب ی شک این بار نیز بس��یاری از تحلی ل ها به وقوع نپیوست
و بسیاری افراد نیز در بهت و حیرت فرو رفته اند .انچه مهم
اس��ت اموزه هایی اس��ت که این انتخابات ب رای همه ما در
30
از س��ال های دور تا نزدیک انچه زبانزد دانش��گاهی و
غیردانشگاهی اس��ت تاکید بر این مطلب است که «مردم
ای ران را نم ی توان ش��ناخت» .از این رو تعابیری چون «رفتار
احساس��ی»« ،رای دهی دقیقه ن��ودی» و م��واردی از این
دس��ت زیاد نوش��ته ،گفته و ش��نیده شده اس��ت .اما نکته
اینجاست که مردم را نم ی توان ش��ناخت یا ما ابزار مناسبی
را در دست نداشته یا به دست نگرفته ایم؟ انتخابات یازدهم
ریاست جمهوری بار دیگر باعث ش��د که این سوال به وجود
مطلبی که در باال عنوان ش��د یکسویه نیست ،بلکه
مردم به روحانیت نس��بت به نخبگان دانش��گاهی اعتماد
بیشتری دارند .در نظرس��نجی که توسط مرکز افکارسنجی
دانش��جویان ای ران(ایسپا) اجرا ش��د 4/9 ،درصد مردم اعالم
کرده اند که با اتکا به نظر دانشگاهیان فرد مورد نظر خویش
را ب رای ریاست جمهوری انتخاب م ی کنند .ذکر این نکته مهم
اس��ت که باتوجه به اولویت دار بودن س��وال عدد ارائه شده،
امتیازی است که مردم در پاس��خ اظهار داشته اند .در ضمن
این نظرسنجی نشان م ی دهد که مردم نسبت به نخبگان
حوزوی ،اعتماد بیش��تری دارند .از ای��ن رو اهمیت دارد که
نخبگان دانش��گاهی نس��بت به این مس��اله توجه جدی
داشته باشند.
چهارم -رای دهی سلبی و نه ایجابی
در انتخاب��ات دوم خ��رداد 76ب��ه اذعان بس��یاری از
صاحب نظ ران رئی س جمهور منتخ��ب در اعالم «نه» مردم
به کاندیدای رقیب توانست رای قابل توجهی به دست اورد.
در سال های 1384و 1388نیز با دو قطبی شدن جدی فضای
انتخابات ،مردم با اعالم «نه» به اقای هاشم ی رفس��نجانی
یا کس��ی که از وی حمایت م ی کرد ،ف��رد مورد نظر خود را
برگزیدند .در حماسه سیاس��ی 1392نیز مجدد اعالم «نه»
از سوی مردم تکرار شد .به نظر م ی رسد مردم ای ران با اعالم
«نه» به وضعیت موجود ،از جنب ه های مختلف ،رئی س جمهور
حلقهدوممناظره
رابطهمتمدنانه
رابطه ای ران با اروپا باید به چه
سمتیحرکتکند؟
نحوهتعاملمجلسبادولت
بایدچگونهباشد؟
منتخب را برگزیده اند .این «نه» به ش��رایط موجود کشور و
به ویژه ش��رایط اقتصادی بوده اس��ت .این امر حاکی از ان
اس��ت که بیش از انکه مردم رایی «ایجابی» داشته باشند،
رای «س��لبی» را به صندوق م ی اندازند .بسیاری از ای رانیان
اعم از نخبگان ی��ا مردم عادی م ی دانند چ��ه نم ی خواهند،
اما نم ی دانند ک��ه چه چیز م ی خواهند .ای��ن امر نکته مهم
قابل تاملی است که ممکن است تاثی رات ان را در سال های
پیش رو به طور جدی تری ببینیم .این نوع رای دهی به طور
طبیعی پ��س از مدتی در م��ردم دلزدگ��ی و ناامیدی ایجاد
م ی کند .چرا که احساس م ی کردند با امدن «یک نفر» وضع
زندگی انها به نحو مطلوبی تغییر خواهد کرد .اتفاقی که ب رای
روسای جمهور پیشین نیز افتاده است .در رای سلبی بیش
از انکه ب رنامه ها و سیاست های فرد منتخب مطرح باشد ،نوع
حضور او در ارایش های انتخاباتی موضوعیت م ی یابد .از این
رو به جای انکه رئی س جمهور منتخب در س��ال های کاری
با افزایش متحدین حرکت به س��مت برنامه های مورد نظر
روبه رو شود ،با افزایش منتقدان روبه رو خواهد بود .در این نوع
انتخاب طبیعی است که سوال از اینده دولت و افراد کابینه
ب رای مردم ،جایگاه ویژه ای نخواهد داشت.
پنجم -تغییر جدی ارایش سیاسی
هرچند ژورنالیس��م غالب کش��ور به ص��ورت قالبی
باز هم از واژه های��ی چون اصالح طلب و اصولگرا اس��تفاده
جدی کرد و گرچه رئی س جمه��ور منتخب را برخی با عنوان
«راست س��نتی» خواندند ،اما به نظر م ی رسد نحوه ارایش
سیاسی در کشور به طور جدی تغییر کرده است.
با این حال همچنان ادبیات روزنامه نگاری و نیز ادبیات
علوم اجتماعی از واژه های جدید استفاده نکرده است .نگارنده
احتمال م ی دهد با معرفی کابینه یازدهم این تغییر به صورت
جدی تری مالحظه گردد.
به نظر م ی رسد در چند سال گذشته دیگر کشور دارای
دو قطب سیاسی نیست و فضایی طی ف گونه شکل گرفته
که به مرور زمان ب��روزو ظهور جدی تری خواهد داش��ت .از
این رو م ی بایس��ت متناسب با ش��رایط سیاسی -اجتماعی
ای ران ،نس��بت به ش��ناخت ،معرفی و نامگ��ذاری نیروهای
سیاسی -اجتماعی اهتمام داشت.
با توجه به روند س��ریع تغیی رات در جامعه ای رانی و نیز
رخدادهای اجتماعی در انتخابات 1392و به ویژه تغییر ارایش
نیروهای اجتماعی ضروری است که دانش اموختگان علوم
اجتماعی نسبت به تبیین این شرایط اقدام جدی نمایند .این
شرایط فرصتی مناسب ب رای حرکت به سوی علوم اجتماعی
بومی متناسب با ریشه های فرهنگی جامعه ای رانی استg.
رابطه دولت ها با ادم ها
امدنیانیامدنیکانگلیسییاای رانی؛مس الهاصلی،درک
رفتو امدها بیان کننده کل
تغییر دولت نیست ،چرا که نه این
حادثه ای است که رخ داده و نه در چنین ام دو شدی ،م ی توان ابعاد
تغییر و تحول را تشخیص داد .چرا؟ چون اساسا ماهیت دولت
در ای ران ،در پیوند با اشخاص و ادم ها نیست و این چارچوب های
ذهنی و معرفتی اس��ت که خط مش��ی ها و جهت گیری ها را
معلوم م ی کند .پس اگر چنین ادعایی پذیرفته شود ،باید درباره
هیاهوهای بسیار و خرده گی رانه (در باب مساله تحلیف) تامل
کرد و راه دیگری در پیش گرفت.
اول؛ چرا امدن این و ان ،ان چنان با اهمیت نیس��ت؟
چون تجربه دولت های جمهوری اسالمی در سه دهه اخیر
ای ران اسالمی نشان م ی دهد که وعده ها و کردارها و گفتارهای
چند ماهه اول دولت داری ،ارتباط چندان��ی با انچه بعدا رقم
خواهد خورد ،ندارد .اولین دولت پس از جنگ ،با نقد و جرح
دولت زمان جن��گ روی کار امد و با گالی��ه دائمی از وضع
موجودی که ان را محصول ب ی تدبیری ها و ب ی سیاست ی ها
م ی دانس��ت ،دقیقا در همان دولت ،بدنه برنامه ریز پیشین
به کار گرفته ش��د و در چارچوب ایده «هم پیوندی جهانی»،
اقتصاد و سیاست و فرهنگ ،سامان گرفت؛ یعنی سالی بعد
از پیدایش دولت سازندگی ،نام ها و ادم ها به هم رسیدند و در
این سال های اخیر که کال ،یکدست ش��ده اند .در نمونه ای
دیگر ،دولت مشهور به دوم خرداد با عکس یادگاری چهارمین
و اخرین نخس��ت وزیر جمهوری اس�لامی اغاز شد و حتی
این فرایند به س��خن گویی وی و به کار گرفته ش��دن برخی
نیروهایش در دولت اول ( )76-80منجر گردید ،اما این روند
ادامه نیافت و به طور کامل این جری��ان در دولت دوم خرداد
به کناری گذاشته ش��د .همین فراگرد در مورد دولت نهم و
این تجربه تاریخی می گوید
که ادم های روزهای اول
دولت ها که حتی ممکن است
با انها عکس یادگاری هم
گرفته و از حمایت هایشان
تقدیر شود ،به تقدیر زمانه
کنار خواهند رفت یا فراموش
خواهند شد و انچه می ماند
باورهای نهادی و درونی ای
است که دولت را راه می برد
مثلث شماره 183
فرشاد مهدی پور /کارشناس سیاسی
دهم هم رخ داد و اگر عکس های اولین دی��دار این دولت با
رهب ر معظم انقالب را در شهریور 84بنگرید ،خواهید دید که
تقریبا قریب به اتف��اق ان چهره ها ،امروزه در میان مخالفان
دولت ،صف کشیده اند.
دوم؛ این تجربه تاریخی م ی گوید که ادم های روزهای
اول دولت ها که حتی ممکن است با انها عکس یادگاری هم
گرفته و از حمایت های شان تقدیر شود ،به تقدیر زمانه کنار
خواهند رفت یا فراموش خواهند شد و انچه م ی ماند باورهای
نهادی و درون ی ای است که دولت را راه م ی برد .اندیشه های
بنیادین دولتمردان جدید که ان را م ی توان از خالل گفته ها و
نوشته هایشان یا مشی و روش خود و مشاوران شان دریافت.
و چه بس��ا این مورد درباره دولت فعلی ک��ه بخش زیادی از
اعضای ان ،دارای کارنامه هایی اماده و در پیش چشم اند ،با
اسودگی بیشتر نسبت به دو دولت قبل میسر گردد .در واقع
هنگامی که همه توجهات جلب حاشی ه ای کم اهمیت ،چنان
میهمانان یک مراسم سیاسی م ی ش��ود و ده ها گفت وگو و
یادداشت و تحلیل در این باره تولید م ی گردد ،روشن م ی شود
که برخی چون نم ی خواهند فک��ر کنند و جابه جایی رخ داده
را بفهمند ،ترجیح م ی دهند که راه میانه و سهل الوصولی را
بپیمایند که حتما انها را دچار خطای دید خواهد کرد .در واقع،
این خطای دید ،ناشی از ان است که اوال «حاشیه» از «متن»
مهم تر ارزیابی م ی شود و ثانیا تن اسایی اجازه و امکان تالش
بیشتر ب رای فهمیدن اوضاع و احوال را فراهم نم ی اورد.
سوم؛ این مساله کم اهمیت ،اگر چه م ی تواند نشانه ای
محوری ب رای فهم تحوالت باشد ،اما از انجا که صرفا در حد
حدس و گمان و برچس ب زنی است ،هم نم ی تواند مخاطب
کنجکاو را قانع کند که چه چیزی غلط اس��ت و شایس��ته
محکوم شدن و هم با ده ها نش��انه دیگر ،مخدوش م ی شود
و غی راثبات شده (نظیر ترکیب اس��امی احتمالی کابینه که
جهت گیری های مختلف را در برم ی گی��رد) .افزون بر اینها،
تمرکزی چنین ساده دالنه ،موجبات افزایش توجه و تقویت
نـقدونظر
درباره ربط چند چیز بی ربط
جایگاه فرد (افراد) مورد نظر در منظر افکار عمومی را فراهم
خواهد کرد در مساله اول (مخاطب کنجکاو) ،این نکته را هم
باید به خاطر داشت که اگر تفاسیر و تعابیر به کار گرفته شده
در سال های اخیر ،ب رای انها کفایت نظری الزم را ایجاد کرده
بود که رای شان چنین سمت و سویی نم ی یافت ،پس اشکال
و ای راد در جای دیگری است.اشکال و ای راد ،همانی است که
روز مناظره س��وم ،علنی ش��د؛ هنگامی که اکثر نامزدهای
ی پیروزی اند ،چون
اصولگ��را به خیال اینک��ه در یک قدم��
صحنه مبارزه گالدیاتورها ،مشغول مش��ت محکم تر زدن
شدند و از موضع اقتدار ،به سراغ رای دهندگان رفتند و یادشان
رفت که اگر چرخ قدرتی نبود ،دور به انها نم ی رس��ید .انها
تیشه به یکدیگر زدند و درخت را به تمامی از ریشه دراوردند
و باقی قضایا .همین نگرش ،همچنان در بخش های دیگر
اصولگرایان هم وجود دارد و ایشان بدون درک ضرورت های
تاریخی ،همچنان م ی خواهند از یک روش و ابزار ب رای مقابله
با حریف به��ره بگیرند .پایگاه اس��ی ب دیده رای اصولگراها،
با چنین حاش��ی ه پردازی هایی تقویت نم ی شود و چه بسا به
مستحکم ترشدن جریان رقیب نیز بینجامدg .
31
رابطه احترام امیز
نحوه تعامل مجلس با دولت باید چگونه باشد؟
نوذر شفیعی /عضو کمیسیون امنیت ملی
نـقدونظر
با توجه به اغاز به کار دولت یازدهم ،نمایندگان مجلس
و به ویژه طی��ف اصولگرایان ،قرار را بر هم��کاری با دولت
منتخب گذاش��ته اند .درب��اره انچه درب��اره احتمال حضور
برخی مهمانان خارجی در مراسم تحلیف بیان شد باید این
نکته را در نظر گرفت که بنای ما بر تعامل و ارتباط سازنده
با دنیای خارج اس��ت و نباید این مس��اله را فراموش کنیم
که بخشی از مش��کالت اقتصادی ما ناشی از تحریم های
خارجی اس��ت .اگر ش��عار م ی دهیم که باید با دنیای خارج
تعامل داشته باش��یم ،باید از خود بپرس��یم که این تعامل
چگونه باید ایجاد ش��ود؟ یکی از راه های ایجاد این تعامل
این اس��ت که با ورود مقامات المانی ،انگلیسی ،فرانسوی،
ایتالیایی و در مجموع مقامات کش��ورهایی که به تعامل و
ایجاد ارتباط با ای ران اعتقاد دارند ،محدودیت ها و تحریم هایی
که امریکا برای م��ا ایجاد کرده
اس��ت کاهش پیدا کند .در واقع
ما در محاسبات خود باید حساب
اروپا را از امریکا ج��دا کنیم .اگر
همچنان بر عدم رابط��ه با اروپا
پافشاری کنیم ،باتوجه به اینکه
بخشی از تحریم ها به کشورهای
اروپایی برم ی گردد ،پس چگونه
خواهیم توانست مشکالت مردم
را حل کنیم؟ به نظر من باید در
تصمیم گیری ها و اظهارات خود،
نگاه مس��المت امیز و همراه با
تعامل و صب��ر در پیش بگیریم
تا از ش��رایط کنونی عبور کنیم
و خیلی هم این مسائل را بزرگ
نکنیم.
البت��ه بای��د گف��ت اگ��ر
دول��ت از مس��یر انق�لاب و
مقا م معظم رهب��ری منح��رف
ش��ود -که چنین نخواهد شد
– مجلس ب��ا انحرافات مقابله
م ی کند؛ ولی واقعیت این است
که ه��م اصولگرایان و هم غیر
اصولگرای��ان باید ای��ن امکان
حرکت در مس��یر پیش��رفت را
فراهم کنند .امروز مردم با مشکالت زیادی مواجه هستند
و نباید مسائل فردی ،گروهی و جناحی خود را بر مصالح
کش��ور ترجیح دهیم .اق��ای الریجان��ی به عنوان رئیس
مجل��س و افرادی که مس��ئول دعوت از افراد هس��تند،
حق دارند که از اف��راد مختلف با تفک��رات گوناگون در
مراسم تحلیف دعوت کنند و رسانه ها نیز باید با ارامش
مس��ائل را دنبال کنند چراکه ما به دنب��ال ایجاد فضایی
ارام هس��تیم .همه باید دست به دس��ت ه��م بدهیم که
فضایی ارام را به وجود بیاوریم تا همه در این فضای ارام
کار کنند و اگر دولت توانس��ت کار کن��د و رضایت مردم
مثلث شماره 183
32
حاصل ش��د ،ان زمان همه م��ا برنده ش��ده ایم؛ ولی اگر
دولت در محدودیت قرار گرف��ت ،بهانه الزم برای فرار از
مشکالت ایجاد خواهد شد .ما باید با فراهم کردن زمینه
الزم ،شرایط دس��تیابی دولت به اهدافش را فراهم کنیم
تا محصول ای��ن همدلی بین مجل��س و دولت ،تحکیم
بیشتر پایه های نظام و انقالب باشد.
عقاید باید متمدنانه مطرح شوند
در روزهای گذش��ته واکنش های مختلفی به حضور
برخی افراد در مراس��م تحلیف از س��وی برخی نمایندگان
اب راز ش��د که در پاس��خ به انها باید گفت ک��ه باید اصل را
ب��ر رعایت مناف��ع و مصالح نظ��ام و ثبات کش��ور و حفظ
ارامش و پیش��رفت قرار دهن��د .نباید ش��رایط طوری رقم
بخورد که ما س��بب افزایش فشار مش��کالت اقتصادی بر
مردم شویم تا مردم ب رای ما تعیین مس��یر کنند کمااینکه
تا االن هم این افراد ای��ن کار را انجام داده ان��د .بناب راین از
دوستان خود در مجلس انتظار داریم که باتوجه به تاکیدات
مقام معظم رهبری مبن ی بر تعامل با دولت و حفظ ارامش و
همچنین فصل الخطاب بودن کالم ایش��ان ،موارد مد نظر
ایش��ان را رعایت کنیم و اگر قصد داریم مقام معظم رهبری
خشنود باش��ند ،باید مواردی را که ایشان در سخنران ی های
خ��ود ب��ر ان تاکی��د کرده ان��د ،در رفت��ار و گفت��ار خ��ود
رعایت کنیم.
باید این نکته را مورد توجه قرار دهیم که رئی س جمهور
در روزهای ابتدایی کار ،از همه نظر فش��ار زیادی را تحمل
م ی کند و اگر م��ا بخواهی��م از ناحیه مجل��س او را تحت
فش��ار قرار دهیم قطع��ا نخواهد توانس��ت کار مناس��بی
انجام ده��د ،مگر اینکه م��ا از روی عم��د بخواهیم در کار
ایشان س��نگ اندازی کنیم .در واقع باید گفت مسیری که
برخی از نمایندگان در پیش گرفته ان��د ،نه تنها به موفقیت
رئی س جمهور منجر نخواهد ش��د ،بلکه به ایجاد فش��ار و
مزاحمت ب رای ایش��ان خواهد انجامید و نتیجه ان ،افزایش
مش��کالت اقتصادی مردم خواهد بود .نظام ما به قدری از
پایه های محکم و استوار برخوردار است که فعل و انفعاالت
کوچک داخلی و اظهارنظر یک یا دو نفر ،خللی در مس��یر
پیشرفت کشور ایجاد نخواهد کرد.
ما ملتی ب��زرگ و متمدن هس��تیم ک��ه تجربه های
سیاسی گوناگون را پشت سر گذاش��ته ایم و در واقع یکی
از مدل های نوین دموکراسی به ش��مار م ی رویم که مراسم
تحلیف در چارچوب ان برگزار م ی ش��ود و اگ��ر نمایندگان
بحثی در این باره داش��ته باش��ند در بیان مطالب و نظ رات
خود ازاد هس��تند ول��ی این عقای��د بای��د متمدنانه مطرح
ش��ود .طبیعتا این مراس��م در محافل سیاس��ی گوناگون
جهانی مورد بررس��ی قرار م ی گیرد و باید رفتاری متمدنانه
و دموکراتیک در خور ش��ان جمهوری اسالمی ای ران داشته
باشیم .بدون ش��ک تجلی برگزاری یک مراسم موفق هم
نمون��ه ای از ارتباط مثبت قوای مقنن��ه و مجریه در ابتدای
کار دولت یازدهم به ش��مار م��ی رود و در واق��ع یک اقدام
مثب��ت در برقراری ارتباط ب��ا دنیای خارج تلقی م ی ش��ود.
نمایندگان مجلس چش��م انداز مثبتی را ب��رای این دولت
پی ش بینی م ی کنند.
وزرای وفادار به والیت فقیه و متخصص
وقتی که اقای احمدی نژاد در مقام ریاس��ت جمهوری
با مشکل مواجه م ی ش��د دیگران را مقصر قلمداد م ی کرد،
حتی اگ��ر نم ی توانس��ت ان کار را به س��رانجام برس��اند.
البت��ه نم ی توان منک��ر زحمات
دلس��وزانه ایش��ان برای کشور
شد .تالش های ایشان در تاریخ
ثبت خواهد ش��د که قابل تقدیر
است .با این وجود نباید زمینه ای
ب��رای بهانه گی��ری دولت جدید
فراهم ک��رد .در ارتباط مجلس
و دولت ،مجل��س به طور کامل
پی��رو خ��ط مقام معظم رهبری
است و تصمیم گرفته است که
با دول��ت جدید هم��کاری کند.
البته مجل��س انتظ��ار دارد که
دولت وزرای با تجربه و مناس��ب
با ش��رایط کنونی کشور را ب رای
حضور در کابین��ه معرفی کند.
کش��ور م��ا اکن��ون از وضعیت
اقتص��ادی ع��ادی برخ��وردار
نیس��ت و افرادی باید در دولت
اینده حضور داش��ته باش��ند که
از توانای��ی خارج کردن کش��ور
از ش��رایط غی ر عادی اقتصادی
برخ��وردار باش��ند .بنابرای��ن
مجل��س در رای اعتم��اد ب��ه
کابین��ه ،ب��ر وف��اداری وزرای
پیشنهادی به اصل والیت فقیه
و مقام معظم رهبری و تخصص و تجربه تاکید دارد .افرادی
که به مجل��س معرفی م ی ش��وند باید اف��رادی با تجربه و
کارازموده باش��ند چراکه م��ا فرصتی ب رای ازم��ون و خطا
در اختی��ار نداریم و وزرای جدی��د باید ب رای ش��رایط جدید
مناس��ب باش��ند .طبیعتا مجلس از نماین��دگان مختلفی
تش��کیل ش��ده و هر ی��ک از نماین��دگان درباره مس��ائل
مختلف ،نظ رات خ��ود را دارند .اگر این اس��تخوان بندی در
ترکیب وزرای پیش��نهادی اقای روحانی وجود داشته باشد،
مجلس قطعا با ان موافق خواهد ب��ود و با دولت همکاری
خواهد کردg .
حلقه دوم مذاکره
رابطه ایران با اروپا باید به چه سمتی حرکت کند؟
شمس الدین خارقانی /سفیر سابق ایران در المان
نـقدونظر
مثلث شماره 183
ای ران و اروپا ب��ه دلیل نزدیک��ی جغ رافیایی همواره با
یکدیگر روابط خوبی داش��تند؛ در واقع اگ��ر از دیرباز روابط
دو طرف را بررسی کنیم همیش��ه روابط نزدیک و مناسبی
میان ای��ران و اروپا برقرار بود اما ط��ی تحوالتی که پس از
انقالب به وقوع پیوس��ت ،این روابط س��یر نزولی پیدا کرد
تا اینکه در زمان دولت محم��ود احمدی نژاد به پایی ن ترین
حد خود رس��ید .ابتدا باید بررس��ی کرد که اختالفات ای ران
و اروپا چه زمانی به باالترین حد خ��ود ،یعنی نقطه موجود
رس��ید و دالیل ان چه ب��ود .در زمان رژیم گذش��ته نیز این
روابط پابرجا بود هرچند امریکای یها دست باالتر را گرفتند؛
یعنی از ان زمان وارد ای ران ش��دند و ای ران را به عنوان یک
کشور استراتژیک قرار دادند .به همین دلیل روابط ای ران و
اروپا هم گسترده ش��د .از همی ن رو ای ران همواره این قدرت
استراتژیک را در خودش داش��ت و روابطش را با کشورهای
مختلف بر این اس��اس تنظیم م یکرد .پس از انقالب نیز
تقریبا به همین صورت بود و ش��ناختی که امریکای یها و
اروپای یها از ای ران داشتند ،به عنوان یک کشور استراتژیک
بود .بناب راین انها همیش��ه عالقهمند به برق��راری رابطه با
ای ران بودند .باید توجه داش��ت رابطه ای ران و اروپا همیش��ه
یک رابطه صلح امیز بود و هیچ وقت به جز دهه اخیر ،رابطه
امنیتی میان دو طرف برقرار نشده بود .بلکه همیشه رابطه
اقتصادی -سیاسی بود و دیدگاه اروپا نسبت به ای ران امنیتی
نبود .در زمان جنگ ای ران و ع راق تا حدودی این رویکرد تغییر
کرد؛ اما بعد از جنگ و به دنبال مطرح شدن موضوع هستهای،
این رویکرد خیلی متفاوت شد و رویکرد سیاسی و اقتصادی به
رویکرداقتصادی،سیاسیوامنیتیتبدیلشد.ارام ارامنیزبخش
امنیتی ان افزایش یافت .در نهایت همین تغییر باعث شد نگاه
امنیتی به ای ران تشدید شود تا اینکه در زمان دولت کنونی یعنی
دولت احمدی نژاد این رویکرد گسترش پی دا کرد ،البته خود ما نیز
در این امر تاثیر داشتیم .همین مساله باعث شد که ای ران روابط
اقتصادی و سیاس یاش را با اروپا کاهش دهد و انها نیز در همین
مسیر گام بردارند .از دیگر سو ،امریکای یها نیز وارد صحنه شدند
چراکه انها همیشه رویکردشان نسبت به ای ران امنیتی بود و
اختالف میان اروپا و امریکا نیز بر سر این مساله بود .ما نیز از
این اختالف استفاده کردیم و تالش کردیم بین اختالف اروپا و
امریکا حرکت کنیم.
اکنون مساله دیگری که مطرح شده این است که در
صورت بهبود روابط ای ران و غرب ،تحریمها چه سرنوشتی
پیدا خواهند کرد .باید مدنظر داش��ت بع��د از تحریمهای
س��ازمان ملل ،ش��ورای امنی��ت و همچنی��ن تحریمهای
دوجانب های که اروپای یه��ا و امریکای یها ب��رای ما اعمال
کردند ،روابط ای ران و اروپا تحلیل یافت و این روابط در زمان
دولت احمدی نژاد ب��ه کمترین حد خود رس��ید .اکنون این
س��وال مطرح اس��ت که ایا پیروزی دکتر حسن روحانی در
انتخابات ریاس��ت جمهوری و واکنشهای مثبت از جانب
کشورهای غربی باعث خواهد شد رویکرد اروپای یها نسبت
به ای ران تغییر کند؟
در حقیقت اروپای یها جای��گاه باالیی در خاورمیانه و
تغیی راتی که در این منطقه در حال وقوع است ،ندارند .این
در حالی است که یکی از جایگاههای ویژه در منطقه ب رای
اروپا ،ای ران بود .امروز اروپای یها اعتقاد دارند با روی کار امدن
دکتر روحانی این دیدگاه که ای��ران م یتواند یک جایگاه و
تعریف جدید در روابطش با اروپا داشته باشد ،قابل تحلیل و
ارزیابی است .به همین دلیل است که اروپای یها نسبت به
گذشته خودشان را بیشتر ب رای روابط گسترده با ای ران اماده
کردهاند .بناب راین اگر ما بتوانی��م دیدگاههای خودمان را در
رابطه با اروپا نسبت به دولت اقای احمدی نژاد تغییر دهیم،
م یتوانیم این روند را به روند گذشته بازگردانیم یعنی بیشتر
دیدگاه اقتصادی -سیاسی مطرح شود تا امنیتی .این مساله
منوط به این است که ما چگونه بتوانیم مشکالتی که بر سر
راه ای ران و اروپا قرار دارد را ارام ارام کاهش دهیم.
همچنین یکی دیگر از مسائلی که در پی بهبود روابط
ای ران و غرب مطرح م یشود ،بحث کاهش تحریمهاست .اما
باید توجه داشت تحریمها دو بخش دارد؛ یکی بخش شورای
امنیت و دیگری بخش دوجانبه .بخشی از تحریمها که از
جانب شورای امنیت اعمال ش��ده بعید به نظر م یرسد به
سادگی لغو شود یا تغییر کند .اما بخش دو جانبه ان که فشار
زیادی روی ای ران وارد اورده قابل تخفیف و تغییر اس��ت .در
حال حاضر نیز بحث ما روی تحریمهای دوجانبه است .البته
این تحریمها نیز دو بخش دارند؛ یکی تحریمهای امریکا
و دیگری اروپا .تحریمهای امریکا در قبال ای ران دست باال
را دارند و تحریمهای اروپ��ا در پی تحریمهای امریکا انجام
شده اس��ت .بناب راین اگر ما بتوانیم با امریکای یها مذاکرات
خودمان را ب رای کاهش تش��نج اغاز کنیم و روابطمان را در
سطحی بیاوریم که تش��نج را از ماده اصلی روابط سیاسی
حذف کنیم ،به نظر م یرس��د ک��ه اروپای یه��ا م یتوانند
بخشی از تحریمهای خودش��ان را لغو کنند .در حال حاضر
س��یگنالهایی که از جانب امریکا و اروپا به ای ران م ی رسد،
نشان م ی دهد که هر دو طرف در حالت صبر و انتظار هستند
تا ببینند قدم هایی که ای ران ب ر م ی دارد چگونه اس��ت .ای ران
نیز از این طرف تالش م ی کند به تمام جهان نشان دهد که
در سیاست خارج ی اش تغیی راتی در حال انجام است و یک
سیاست خارجی تشنج افرین تبدیل به یک سیاست خارجی
ارام و مسالمت امیز خواهد شد.
بناب راین همین عالمت اگر بتواند در سیاست خارجی
اعمال ش��ود ،س��یگنال های انها نیز عملی م ی شود و دو
طرف تصمیم م ی گیرند قدم ه��ای بعدی را چگونه بردارند.
البته این سیاست نه فقط در مورد ای ران و کشورهای غربی
بلکه باید در مورد تمام کشورهای جهان اعمال شود .دکتر
روحانی باید در صحنه سیاست خارجی از ای ران یک چهره
مسالمت امیز به دنیا نشان دهد .مس��اله دیگر نوع رویکرد
ای ران نسبت به مساله هس��ته ای و مذاکرات 5+1است؛ در
این رابطه ی��ک رویکرد ما رویکرد مذاکراتی اس��ت .در این
راس��تا باید نحوه مذاکره را با طرف مقابل تغیی ر دهیم و از
نحوه مذاکراتی باالدس��تی به یک نحوه مذاکراتی مساوی
برسیم .یعنی به این صورت باشد که دو طرف مساوی باشند
و دو طرف بخواهن��د راه حلی ب رای این پرون��ده پیدا کنند.
همچنین این مساله نیز مطرح است که ایا ای ران م ی تواند
بس��ته های پیش��نهادی اش را به بس��ته های پیشنهادی
5+1نزدیک کند یا خیر .تصور بر این است که این امر نیز
شدنی اس��ت و ای ران با حفظ اصولش م یتواند بستههای
پیش��نهادی اش را به بسته های پیش��نهادی اروپا و امریکا
نزدیک کند .اگر ای��ن اقدام صورت بگی��رد عالمت خیلی
خوبی ب رای اروپای ی هاس��ت و انها از ای��ن طریق م ی توانند
امریکا را نیز به وسیله اهرم های فش��اری که دارند ،مجبور
کنند تا نگاهش��ان را نس��بت به ای ران تغییر دهند .در این
صورت مشکالت میان دو طرف ای ران و غرب خیلی سریع
حل و فصل خواهد شد .در نهایت چون دکتر روحانی کامال
در جریان مذاکرات با غرب اس��ت ،س��ال ها ریاس��ت گروه
مذاکراتی ای ران را بر عهده داش��ته و همچنی��ن قطعا تیم
مجربی تش��کیل خواه��د داد ،م ی تواند خیل��ی راحت این
عالمت را به غرب ارسال کند .تنها مساله ای که باید بیشتر
به ان پرداخته شود ،این است که ما اراده سیاسی الزم را ب رای
حل مشکالت داخل ای ران ایجاد کنیم .ملت ای ران باید بدانند
که اثار تحریم ها جای نگرانی ندارد و قابل حل هستند .اما
دکتر روحانی باید اراده سیاسی الزم را ب رای حل این مشکل
ایجاد کند تا در پی ان راه حل ه��ای الزم جهت حل و فصل
سریع مش��کل پدید اید .در نهایت دولت اتی ای ران باید به
سمتی گام بردارد که هرچه سریعتر به یک رابطه معقول با
غرب و سایر کشورهای دنیا دست پیدا کندg .
انگلیس و المان به همراه فرانسه
مه م ترین کشورهای اروپایی هستند
که حتی م ی توانند در نوع رابطه ایران با
دیگر کشورهای جهان تاثیر بگذارند.
ب ه نظر م ی رسد دولت روحانی قبل از
بحث مذاکره با امریکا وارد مذاکره با
کشورهای اروپایی شود
33
سیاست
چرا احمدی نژادازاصولگرایان
فاصلهگرفت؟
احمدی نژاد جدید
تو گویمثلثبا
گف
اسماعیلکوثری
ت
یتر اول
سیاست
مثلث شماره 183
1
مصطفی صادقی /دبیر تحریریه
تمام شد؛ او از صبح شنبه دیگر رئی س جمهور نیست
و حاال این سوال ذهن تحلیلگران مسائل سیاسی را به خود
مشغول کرده است؛ «ایا باز م ی گردد؟»
برخی از طرفدارانش م ی گویند او ف��ردی کار امد بوده
اما اجازه کار به او نداده اند .برخی معتقدند او خدمات بزرگی
را در کارنامه کاری خود در این هشت سال ثبت کرده است.
عده ای م ی گوین��د او در طول این هش��ت س��ال تغیی رات
فراوانی کرده است برخی دیگر اما معتقدند این احمدی نژاد
34
همان احمدی نژاد سال 84است .هرچه هست حاال دیگر او
رئی س جمهور ای ران نیست .هشت س��ال مردم ای ران عادت
کرده بودند که در اخبار و رس��انه ها حرف ه��ا و تصمیمات
منحصر به ف��رد او را ببینن��د و بش��نوند .ف��ردی غیرقابل
پی ش بینی با شخصیتی غی ر منتظره.
برخی هنوز که هنوز است از او به نیکی یاد م ی کنند،
عده ای هم یا از هم��ان ابتدا مخالف او بودند ی��ا از نیمه راه
منتقدش شدند.
محمود احمدی نژاد که بود؟
«هنگامه انتخابات 84ک��ه فرا رس��ید ،ادبیات اقای
احمدی نژاد ب رای ما سوال ب رانگیز ش��د .ایشان گفتند« :من
تکلیف دارم که به صحنه امده ام ».ما حس��اس ش��دیم که
تکلی��ف دارم یعنی چ��ه؟! باالخ��ره ما س��از و کاری تعیین
کرده ایم .میثاقی هست ،عهد و پیمانی هست ،اصال رعایت
این پیمان و اصول مورد توافق هم تکلیف است.
جلس��ه ای گذاش��تیم ،من ،اقای احمدی ن��ژاد ،اقای
دارابی و اقای زریبافان .من از اقای احمدی نژاد سوال کردم:
«منظورتان از تکلیف چیست؟ ایا اقا به شما حرفی زده اند؟
ما هم جایی حرفی نگفته ایم که شما چنین احساسی داشته
باش��ید ».گفت« :باید چ��ه کار کنیم؟» گفت��م« :اگر فکر
م ی کنید که تکلیفی دارید ،باید بروید و از اقا سوال کنید».
قرار شد ایشان برود س��وال کند .وقتی تعیین کردند ،ایشان
رفت و صحبت کرد و خودش به این جمع بندی رس��ید که
س ستاد اقای قالیباف شود .وقتی امد،
کناره گیری کند و رئی
س��وال کردیم نتیجه مالقات چه شد؟ چیزی نگفت؛ به من
گفت« :تو بگو!» حاال من که در مالقات نبودم .گفتم شما
مالقات کرده اید و باید تعریف کنید .پنج دقیقه بحث کردیم
که ایشان بگوید یا من بگویم .گفتم« :من یک سری کلیات را
م ی دانم اما شما باید بگویید .ما فقط م ی دانیم که شما به این
جمع بندی رسیده اید که کناره گیری کنید و رئیس ستاد اقای
قالیباف شوید ».گفت« :بله» گفتم« :پس روشن است که
باید چه کار کنیم ».این حرف ها مورد اعتراض اقای زریبافان
قرار گرفت .اما اقای احمدی نژاد به ایشان عتاب کرد و گفت
که چیزی نگو ،همین است».
ی تشکیل شد .همان جلس��ه چهار نفره
جلس��ه دوم
احمدی نژاد84
احمدی نژاد92
مشاییذوبدر
احمدی نژاداست
مهدی خورشیدی ،داماد احمدی نژاد در
گفت وگوبامثلث
مناظره ایباحضورقدیریابیانه،
زیباکالموداوری
احمدی نژاد از پاس�تور رفت؛
ارا م ت�ر از ان چی�زی ک�ه
تصور می شد .این ارامش را
بسیاری اغاز پروژه بازگشت
او می دانند
سیاست
مثلث شماره 183
احمدی نژاد سوم
«محمود» بازمی گردد؟
قبل بود تا گزارش ایش��ان از دیدار با اق��ا را بگیریم .البته با
خود اقا مالقات نکرده بود؛ به دفت��ر مراجعه کرده و با یکی
از نزدیکان ایشان صحبت کرده بود؛ ایشان مطالب را به اقا
منتقل کرده و گفته بودند ک��ه به اقا بگویید جمع بندی من
این است و اقا هم ایشان را دعا کرده بودند .این پاسخی بود
که ایشان گرفت.
تکلیف ما روشن شد و اگر ایش��ان تکلیفی ب رای خود
متصور ب��ود ،از بین رف��ت و حتی بنا بر پیش��نهاد خودش،
مسیر جدیدی باز شد .بعد از ان جلسه ما سه یا چهار جلسه
گذاش��تیم تا در خصوص چگونگی اعالم انصراف و ریاست
ستاد اقای قالیباف به جمع بندی برسیم .بعد از جلسه سوم یا
چهارم بود که ایشان دیگر در جلسات حاضر نشد و ما از هم
جدا شدیم .بعد هم ایش��ان اعالم حضور و ثب ت نام کرد و ان
ن شکسته شد».
پیما
این روایت حس��ین فدایی است از پشت پرده اتفاقاتی
که رخ داد و محمود احمدی نژاد با نامزدی در انتخابات نهم
ریاست جمهوری توانست فرد دوم دهه هشتاد و ابتدای دهه
نود در ای ران شود.
ش��خصی که در دهه 60و حتی دهه هفتاد اصال فرد
مطرحی در میان سیاسیون نبود و تنها خاط راتی همچون
حضورش در دادگاه روزنامه س�لام یا ماجرای اعتراضش به
نتیجه انتخابات در س��ال های دور در ذه��ن تحلیلگران و
رصد گران مسائل سیاسی وجود داشت .عکسی از او وجود
دارد در کنار دانشجویان در سال های ابتدایی انقالب که به
دیدار امام رفته است .برخی از دانشجویان پیرو خط امام هم
در نقل خاط راتشان از مخالفت او با اش��غال سفارت امریکا
م ی گویند.
این همه تصویری اس��ت که م ی ت��وان از احمدی نژاد
سال های قبل از دهه هشتاد ارائه داد.
م ی گوین��د او در ده��ه هش��تاد و پی��ش از انتخابات
ریاست جمهوری نهم ،فردی تشکیالتی بوده و البته بسیار
فعال .روایت م ی کنند در س��اختمانی در خیابان خردمند او
عضو ثابت جلسات معروف به یاس بوده است .اعضای ان
ی قرار گرفتن��د .حاضران ان
حلقه بعدا در پس��ت های مهم
جلسات م ی گویند محمود احمدی نژاد از همان دوران روابط
تشکیالتی خوبی با اعضای موثر جناح راست برقرار م ی کند
و تبدیل م ی شود به فرد موثر ش��ورای هماهنگی نیروهای
انقالب در ته ران و بعد هم همان گونه که حسین فدایی ب رای
مثلث روایت کرده در یک پروسه چند هفته ای م ی شود نامزد
ریاست جمهوری و پیروز انتخابات سوم تی ر.
احمدی نژاد اول
س��ید محمد خاتمی ماه ه��ای اخر صدارت��ش را طی
م ی کند و سپهر سیاست ای ران نیز روزگاری متفاوت را پشت
س��ر م ی گذارد .روزگاری که اصالح طلبان باید ب رای خروج از
قدرت اماده ش��وند .انها هم صندل ی های پارلمان را از دست
داده بودند و هم کرس ی های شورای شهر پایتخت را .حاال انها
اخرین امیدشان ماندن در پاستور و نگاهداشت قدرت بود.
ان س��وتر اما اصولگریان قرار داش��تند .انه��ا که با به
اکثریت رسیدن در مجلس و شورا به پاس��تور و صندلی بر
جای مانده از سی د محمد خاتمی چشم دوخته بودند.
ب��ا اف��ول اصالح طلب��ان ح��اال اصولگرای��ان در اوج
نوزایش های سیاس��ی ،خ��ود را در یک قدم��ی فتح نهایی
م ی دیدند .بخت ناس��ازگار اما نامزدهای مورد نظر انان را به
35
کام نرساند .نه علی الریجانی به عنوان نامزد سنت ی ها پیروز
شد و نه محمد باقر قالیباف که فرد دلخواه تحولخواهان بود
توانست رئی س جمهور شود.
در یک هماوردی جذاب سیاسی حاال فردی که هیچ
تصویری از سیاس ی بودنش در س��ال های پس از انقالب در
ذهن ها وجود نداش��ت ،عرصه را به رقابت��ی دو قطبی میان
خود و فردی که از مهمترین رجال سیاسی سال های پس از
انقالب به شمار م ی امد تبدیل کرد.
از نگاهی دیگ��ر انجا که دیگران جل��وداران صحنه را
م ی نگریس��تند او چشم به پش��ت صحنه دوخت و با برهم
ریختن چینش های سیاسی ،رسمی دیگر برپا کرد .به جلسه
شورای هماهنگی نرفت و اول کسی بود که ساز ناسازگاری
را کوک کرد .س��وم تیر که رس��ید او میوه پی��روزی اش را از
تاکتیکی که برگزیده بود ،چید.
هاش��می رئی س جمهور نش��د .اتفاقی مهم در سپهر
سیاس��ت ای ران .حاال ن��ه اصالح طلبان توانس��ته بودند در
سیاست
مثلث شماره 183
محمود احمدی نژاد
در اخرین تاکتیک
سیاسی اش برای
رئیس جمهور
کردن اسفندیار
رحیم مشایی توفیقی
کسب نکرد
نگاهداشت قدرت توفیق یابند و نه اکبر هاشم ی رفسنجانی
توانسته بود بار دیگر نفر دوم ای ران شود.
محمود احمدی نژاد کیست؟ این حاال مهمترین سوال
مردم بود .مردمی ک ه ترجیح داده بودند به جای تجربه دوباره
یک چهره سیاسی به چهره ای جدید رو کنند.
چهره ای که م ی گفتند م ی خواهد ب��ا گفتمان عدالت
حقش��ان را باز پس گیرد .او گفته بود نفت را بر سر سفره ها
خواهد اورد .او گفته بود م ی خواهد رسم های کهن را ب راندازد
و بنیادهای نو برپا کند .او سردمدار و پرچمدار گفتمان سوم
تیر شد.
اصولگرایان��ی که نامزدهایش��ان نتوانس��ته بودند به
جای خاتمی وارد پاستور شوند به سبب قرابت های پیشین
سیاسی با احمدی نژاد پیروزی او را پیروزی خود م ی دانستند.
م ی گفتند رئی س جمهور نهم یک اصولگراست .احمدی نژاد
36
که حاال از ش��هر به کش��ور رس��یده بود و هنوز فارغ از بدنه
سیاسی بود ،با اصولگرایان همراه شد .فهرست پیشنهادی
به کابینه اش را که ن��گاه م ی کردی راس��تگرایانی را نظاره
م ی کردی که س��وار اتوبوس او ب��رای ورود به س��اختمان
ریاس��ت جمهوری اماده ش��ده بودند؛ مس��افرانی که البته
مسیرشان با راننده یکی نماند .احمدی نژاد اول ،احمدی نژاد
اصولگرایان بود با وجود برخی اختالفات که سرباز می کرد.
این دوران حداقل تا سال 88ادامه داشت.
احمدی نژادی دوم
زم��ان اما ه ر چه م ی گذش��ت احمدی نژاد سیاس��ی و
سیاس ی تر م ی ش��د .او ماهیت قدرت را ش��ناخته بود .حاال
تمام تالشش ب ر هم ریختن ساختارهای پیشین و پدید اوردن
سامانی تازه بود .او گویا صحنه را از زاویه ای دیگر م ی دید و
قدرت را از س��طحی دیگر در حال تجربه کردن بود .او خود
را در پوزیش��نی قرار داده بود که بزرگترین هوادار ملت باوری
و وطن دوس��تی (ناسیونالیس��م) به ش��مار م ی امد .این اما
همه وجهه جدی��د او نبود .احمدی نژاد همچنان ش��عارها و
مواضعی را مطرح م ی کرد که در دنیای اسالم و داخل کشور
به شخصیتی مهم تبدیل شده بود .برخی عنوان م ی کردند
او م ی خواهد خود را تبدیل به مصدق اس�لامی کند ومیان
مل ی گرایی و وجهه مذهبی اش با گرایش های اقتصادی اش
ترکیبی جدید ایجاد کند.
حاال دیگر رک و صریح م ی گفت ب��ه هیچ وجه وامدار
اصولگرایان نیس��ت چرا که انها ب رای پیروزی در انتخابات
کمکی به او نکرده بودند .همبستگ ی های پیشین در حال
رنگ باختن بود و او خود مدلی دیگر در ذهن داشت .رفقای
اصولگرا یا خود از کابینه رفتند یا محمود احمدی نژاد حکم به
خداحافظ ی شان داد .کار به انجا رسید که در اخرین جلسات
هیات دولت همه مخالفان را از کابینه جدا کرد و حتی با انکه
حکم به رفتن حس��ین صفار هرندی هم داده بود اما ب رای از
دست نرفتن مشروعیت دولت تا روز پایان دولت نهم مجبور
به تحمل یکدیگر شدند.
مشایی ،احمدی نژاد و دولت دهم
حاشی ه ها از همان روز اول دولت دهم شروع شد .حاال
همه با یک احمدی نژاد متفاوت روبه رو بودند .فردی که به هر
طریقی پای اسفندیار رحیم مشایی ایستاده بود .ان دو حاال با
ازدواج فرزندانشان ،خویشاوند هم شده بودند.
کابینه دیگر مخالفی را درون خود نداشت .رفقا به رقبا
تبدیل شده و رس��انه های اصولگرا با نقد گسترده رفتارهای
احمدی نژاد و دولتمردانش روزهای س��ختی را ب رای او مهیا
کرده بودند .این اما همه فضای پی��ش رو ب رای احمدی نژاد
نبود .او مقابلش اصالح طلبانی را داشت که با واگذار کردن
انتخابات سال ،88به نقد و مخالفت با او و تصمیماتش ادامه
م ی دادند .مضاف بر همه اینها ماجرای خانه نشینی 11روزه
او که از جانب ه��واداران دو اتش��ه اش دور کاری و از جانب
مخالفانش قهر و به طنز 11سپتامبر نام گرفته بود ،صحنه
را به کلی تغییر داد .اصولگرای��ان دیگر حجتی ب رای دفاع از
او نداشتند .نقدها حاال وجهی متفاوت یافته بود .حتی مطرح
شد که طرحی ب رای بررسی عدم کفایت او در دستورکار برخی
نمایندگان شاخص مجلس قرار گرفته بوده است .ان ماجرا
با همه حاش��ی ه هایش پایان یافت .احمدی نژاد اما تنها شده
بود؛ تنها تر از همیش��ه .چنین بود که رخی دیگر از او مقابل
افکار عمومی قرار گرفت .یک تنه مقابل انتقادها م ی ایستاد
و نقدها را ا ز تریبون های مختلف شخصا و البته رک و صریح
پاس��خ م ی داد .او نوعی سیاس��ت ورزی عمومی را به عنوان
دستورکار خود برگزیده بود .مخاطبش را مردم قرار م ی داد و
گاه با بهره مندی از انتن های مستقیم سیما و گاه تریبون های
مهم سفرهای اس��تانی ،به افش��اگری و بیان پشت پرده ها
م ی پرداخت .این رفتار او ،احمدی نژاد را به فردی غی ر منتظره
حسین فدایی به
هفته نامه مثلث
گفته است که قرار
بود احمدی نژاد در
انتخابات 84رئیس
ستاد انتخاباتی
محمدباقر قالیباف
باشد
و غی ر قابل پی ش بینی تبدیل کرده بود .کس��انی که به این
تصمیم م ی رس��یدند که باید از او انتقاد کنند ،البد خود را از
همان ابتدا اماده پاسخ های تند و صریح متقابل م ی کردند.
جراح��ی او در اقتصاد و اج��رای هدفمن��دی یارانه ها
طرفداران او را در شه ر ها و حاشی ه ها دو چندان کرده بود .حاال
او م ی گفت س��هم فق را را از پولدارها گرفته و به طور مساوی
میان ملت تقسیم کرده اس��ت .این کار او ب رایش عقب ه ای
ایجاد کرده بود که احمدی نژاد را استوار تر از قبل ساخته بود.
انتقادها و اعتراض ها البته کم اثر هم نبود .دوستان او
که با تابلوی دولت وارد انتخابات مختلف از ش��ورا گرفته تا
مجلس م ی شدند ،نتیجه چندانی به دست نم ی اوردند .شاید
این از پیچیدگ ی های رفتار سیاسی مردم ای ران به شمار اید.
روزهای عجیب دولت
زمان ب رای محمود احمدی نژاد و البته سیاسیونی که
خود را مقابل او م ی دیدند به گونه ای متفاوت م ی گذش��ت.
اکنون دیگر احمدی نژاد فقط دنبال پاسخ دادن نبود .او حاال
خود زمین بازی را تعیین م ی کرد .به ناگاه تصمیم م ی گرفت
و به ناگاه نامه ای م ی نوشت .وارد فاز رویارویی با مجلس شد
و البته قوه قضاییه را هم ب ی نصیب نگذاشت.
م ی گفتن��د او فردی بس��یار باهوش اس��ت و م ی داند
چگونه ساختارهای رسمی را به چالش بکشد.
هر بار که به مجل��س م ی رفت ،ماجرای��ی تازه ایجاد
م ی ش��د .نه تنها دیگر تالش��ی ب رای حل مس��ائل قبل از
رسیدن به صحن علنی صورت نم ی گرفت ،بلکه حتی وقتی
استیضاح یک وزیر کابینه اش هم منتفی شده بود ،اصرار به
حضور و س��خنرانی در صحن علنی داشت .او اما همچنان
مخاطبش را مردم م ی دانس��ت و بر همان ناسیونالیسم که
با طعم چپ گرایی اقتصادی درامیخته بود ،کارش را پیش
م ی برد .پندارش این بود که هوادارانش سرنوشتش��ان را به
سرنوش��ت او پیوند خواهند داد .فرجام کار اما ان چنان نشد
که او م ی پنداشت.
پاس��تور در ماه های اخر صدارت احمدی نژاد هر روز با
س��وژه های جالبی مواجه بود .محمود احمدی نژاد که بارها
روی خطوط تیز قرمز حرکت کرده بود ،حاال در ماه های اخر
جای خطوط قرمز را هم تغییر داده بود.
مدودف ،مدودف نشد
در حالی که خیلی ها اعتقاد داشتند احمدی نژاد واکنش
تندی به رد صالحیت مشایی نشان می دهد او اما اقدام
مهمی نکرد
سیاست
احمدی نژاد گفته است می خواهد یک دانشگاه تاسیس
کند .ایا او با دانشگاه به سیاست باز می گردد؟
احمدی نژاد سوم
محمود احمدی ن��ژاد دیگر رئی س جمهور نیس��ت .او
چه خواهد کرد؟ گفته اس��ت م ی خواهد در سیاس��ت بماند.
نزدیکانش هم این خب��ر را تایید کرده ان��د .حرفی که اغاز
بازگشت ب رای س��ال 94یا 96را در ذهن ها تداعی م ی کند.
ماندن در سیاست ان هم در ساختار سیاسی ای ران اما قواعد
خود را دارد .او م ی داند که خیلی از ظرفیت احمدی نژاد بودن
را استفاده کرده است.
حاال اگر م ی خواهد بازگردد باید رس��می و راهی دیگر
برگزیند .م ی گفتند م ی خواهد حزب بزند یا بنیاد تاسیس کند.
خودمانی اگر بگوییم به گ��روه خونش نه حزب م ی خورد نه
کارهای این چنینی .احمدی نژاد هر قدر هم غی ر منتظره باشد
باز هم احمدی نژاد است.
او م ی گوید من یک مهندس هستم و اوضاع را با دید و
فکر مهندسی بررسی م ی کنم .حاال باید دید او روند بازگشت
خود را چگونه مهندسی کرده است .احمدی نژاد تاکنون چون
در قدرت بود با بخش��ش منافع از باال ب��ه پایین محبوبیت
فراوانی الاقل در حاشی ه ها و شه ر ها ب رای خود فراهم کرده
بود .او چون در قدرت بود م ی توانست با به چالش کشیدن
تعریف رسمی امور از خود چهره ای شجاع و نترس نشان داده
و محبتش را در دل طی ف هایی از جامعه بنشاند.
مثلث شماره 183
م ی گفتند احمدی ن��ژاد م ی خواهد در پاس��تور بماند.
م ی گفتند م ی خواهد از مدل پوتین -مدودف اس��تفاده کند.
این را نه در س��ال اخر بلکه از هم��ان روز اول دولت دومش
م ی گفتند .انجا که او س��فت و سخت پای رفیق و فامیلش
یعنی اسفندیار رحیم مشایی ایستاد.
او نه تنها هیچ گاه این موض��وع را رد نکرد که به مدل
پوتین -مدودف م ی اندیش��د ،بلکه در ماه ه��ای اخر ثابت
کرد تحلیلگران پر بی راه نم ی گفته اند .او حاال مش��ایی را که
چند وقتی بود از نظرها نهان کرده بود ،بار دیگر مقابل قاب
دوربی ن ها قرار داد .دس��ت در دست او ش��د و همراهش در
شهرها و مراس��م مختلف پرچم گردانی م ی کرد .این بار هم
مخاطب را مردم قرار داده و با استفاده از واژه ملت این را تداعی
م ی کرد که اس��تراتژی اش همچنان تکیه بر ناسیونالیسم
مذهبی و البته این بار با گفتمان بهار است.
واژه سازی های جدید اغاز شد .باز حاشی ه ها پی رامونش
پدید امد .این بار اما حجم واکنش ها خیلی بیش از سابق بود
چر ا که طعم بازگشت و ماندن در قدرت در رفتار رئی س جمهور
احساس م ی شد.
او دیگر ابایی نداشت که بگوید رئی س جمهور محبوبش
اس��فندیار رحیم مشایی اس��ت .حتی به خاطر مشایی ب رای
اولین ب��ار پس از هش��ت س��ال از نهاد ریاس��ت جمهوری
مرخصی گرفت تا ب رای ثب ت نام در انتخابات ریاست جمهوری
همراه ی اش کند .انتقادها را به جان خرید و سخنرانی مهم ی
هم ب رای او در اخرین روز ثب ت نام کاندیداها انجام داد.
احمدی نژاد م ی دانست اسفندیار رحیم مشایی ممکن
اس��ت نتواند از فیلتر ش��ورای نگهبان عبور کند اما باز یک
تصمیم غی ر منتظ��ره گرفت و به تم��ام دولت ی هایی که در
انتخابات ثب ت نام کرده بودند دستور انصراف داد.
حاال او مانده بود و مدودفش .مدودف اما مدودف نشد.
شورا او را تایید صالحیت نکرد .حاال همه نگاه ها به محمود
احمدی نژاد دوخته شده بود؛ فردی که رفتارها و تصمیمات
غیرمنتظره اش در همه این س��الها او را ب��ه فردی غیرقابل
پی ش بینی بدل س��اخته بود .قال��ب تحلیلگران پی ش بینی
م ی کردند او یک «اکت» سیاسی مهم به این رویداد نشان
خواهد داد .م ی گفتند یا انتخابات را برگزار نم ی کند یا تهدید
به استعفا خواهد کرد.
اخب��ار پش��ت پرده دهان ب��ه دهان منتقل م ی ش��د.
م ی گفتند نامه نوش��ته و درخواس��ت حکم حکومتی دارد.
م ی گفتند جلس��ات مختلفی را برگزار ک��رده و رایزن ی های
سنگینی در جریان است.
برخی حتی پا را فراتر گذاش��ته و با باز ک��ردن پرونده
مباحث متافیزیکی و فرا زمینی اخباری از تایید صالحیت در
اخرین لحظات قبل از انتخابات را مطرح م ی کردند .انتخابات
24خرداد برگزارش��د؛ توس��ط دولت و وزارت کشور محمود
احمدی نژاد و البته بدون اسفندیار رحیم مشایی.
کار در همان مرحله اول تمام ش��د .حاال باز نگاه ها به
سمت احمدی نژاد دوخته شده بود .او از خرداد 92در تحولی
غی ر منتظره یک احمدی نژاد دیگر ش��ده بود .واقع نگری در
پهنه رفتارهای احمدی نژاد نشان م ی دهد که او از همان روز
اول خرداد احمدی نژاد دیگری ش��ده بود .باز وجهی و رخی
دیگر از احمدی نژاد .گویا هوش او در خرداد 92و شناختش از
ماهیت قدرت در ای ران ب رای او نقشه راهی دیگر فراهم کرده
است .بدین سان ش��د که احمدی نژاد ب رای ماندن در عرصه
سیاست رسمی ترجیح داد دیگر خطوط قرمز را بیش از این
جابه جا نکند.
او چون در ق��درت بود توانس��ته ب��ود فراگردهایی از
دگرگون ی های ریشه ای را به جریان اندازد .در روزگار صدارت او
زیر و زبر شدن های فراوانی رخ داد.
حاال اما یک تغییر مهم رخ داده است؛ او دیگر در قدرت
نیست .باید احمدی نژادی دیگر شود .باید احمدی نژاد سوم را
خلق کند .برخالف کسانی که نگاهشان پیوسته به گذشته
دوخته شده است ثابت ش��ده که او در گذشته نم ی ماند .هر
کس هم فکر کرده او از این پس به دنبال اش��ارت ها و شاید
نوعی مذاکره ب رای رسیدن به هدفش خواهد بود ،حتما اشتباه
کرده است .ازمون زمان نشان داده او رفتاری متفاوت دارد.
او دیگر در قدرت نیس��ت اما ش��اید با هم��ان وجهه
احمدی نژاد بودنش بنا داشته باش��د تا با افرینش یک پهنه
جدید ،قضایای بحث ب رانگی��ز را از طریق عمومی و نه از راه
صورت های قدرت از پیش تعیی ن شده باز به میدان اورد.
به یک معنا شاید بخواهد باز در همان فضای گفتمانی
خودش بازسازی همبستگ ی های مدنظرش را دنبال کند .او
در این چند سال اگرچه اشتباهات تاکتیکی و سیاسی را در
کارنامه خود ثابت کرد اما با تجربه حضور فراوانش در میان
مردم شهرهای مختلف حاال یک جامع ه شناس خبره است.
او اکنون م ی تواند ادعا کند که کمتر سیاستمداری است که
چون او به میان مردم رفته و انها را شناخته باشد.
احمدی نژاد نم ی خواهد فراموش ش��ود .شاید م ی داند
رسم زمانه این است که «از دل برود هر انکه از دیده برفت».
م ی گوید م ی خواهم دانشگاه تاسیس کنم .اگر چنین باشد
باید این گونه تحلیل کنیم که در ذهن��ش ارتباط با بخش
و بدنه نخبه جامعه را م ی پروران��د .ترکیبی از نخب ه گرایی و
ناسیونالیسم؛ شاید نسخه جدیدش این است.
ممکن اس��ت که او به انتخابات مجلس دهم در سال
94فکر کند .تکیه بر نیروهای اجتماعی که همچنان به او
عالقه مند هس��تند و تصویری مثب��ت از او را در ذهن دارند
با بدنه ای از پایداری ها و س��وم تیری هایی که همچنان او را
دوست دارند .بازگشت به قدرت از پارلمان یا رسیدن مجدد به
پاستور از طریق پارلمان .هر چه هست محمود احمدی نژاد
ی در این سال ها کسب کرده است .او شخصیتی
تجارب مهم
باهوش است که م ی داند چگونه در س��اختار سیاسی ای ران
کارش را پیش ببرد .او تازه به فضای سیاسی ای ران عالقه مند
شده است .ش��اید بعی د ترین تحلیل این باشد که او بخواهد
از سیاست کناره گیری کند .احمدی نژاد ،احمدی نژاد است؛ او
باز م ی گرددg .
احمدی نژاد با شعار اوردن نفت سر سفره ها طرفداران
فراوانی برای خود فراهم کرد
37
چرا احمدی نژادازاصولگرایانفاصلهگرفت؟
سیاست
تو گوی مثلث با اسماعیل کوثری
گف
2
مثلث شماره 183
اسماعیل کوثری ،نماینده مردم تهران و عضو فراکس�یون اصولگرایان مجلس در گفت وگو با هفته نامه مثلث
م ی گوید« :از سال 84تا 88اقای احمدی نژاد تفکر اصولگرایی را دنبال کردند اما بعد از ان چون خیال کردند خودشان
م ی توانند یک تئوریسین جدیدی باشند ،برهمین اس�اس از جریان اصولگرایی فاصله گرفتند ».وی تاکید م ی کند:
«اگر احمدی نژاد با همان تفکر 84باشد و بخواهد ب ه دور از مش�ایی و بقایی و امثال اینها عمل کند به احتمال خیلی
زیاد مردم و اصولگرایان در انتخابات اینده بار دیگر از ایشان حمایت می کنند ،در واقع مردم به ان تفکر 84بازهم رای
م ی دهند .اما اگر تفکر انحرافی باشد به هی چ وجه کسی از ایشان حمایت نخواهد کرد».
زهره دیانی
در انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری 1384طی�ف
اصولگرایان اقای احمدی نژاد را ب ه عنوان کاندیدای
خود برگزیدند و از ایشان حمایت کردند .باتوجه
به اتفاقاتی که در سال های اخیر رخ داد و زاوی ه ای
که بین اصولگرایان و اقای احمدی نژاد پدید امد
شاید این سوال برای خیل ی ها مطرح باشد که چرا
در ان زمان این طیف از کاندیدایی حمایت کرد که
در حال حاضر اختالف نظرهای زیادی با هم دارند؟
لطفا علت این انتخاب را بفرمایید.
lتمام شعارها ،عملکرد و شناختی که اصولگرایان
از قبل از اقای احمدی نژاد داشتند همه در جهت ارزش های
الهی و اسالمی بود ،در نهایت ساده زیستی و ب رنامه هایی که
ایشان ارائه دادند خصوصا عملکردشان در شهرداری موجب
شد خیل ی ها به اقای احمدی نژاد عالقه مند شوند و ایشان را
انتخاب کنند.
ش�ما فرمودید ساده زیس�تی اق�ای احمدی نژاد
یکی از مالک هایی بود که موجب ش�د از ایشان
حمایت ش�ود ،ایا هنوز هم این اعتق�اد را درباره
اقای احمدی نژاد دارید یا انکه ایشان از این نظر
نیز تغییر کرده اند؟
lبا ش��ناختی که ما از اقای احمدی ن��ژاد و خانواده
ایشان داریم هنوز هم ساده زیستی خودشان را دارند اما اقای
38
احمدی نژاد نسبت به اطرفیانشان دقت الزم را نداشتند.
پس اق�ای احمدی ن�ژاد همچن�ان م�ورد تایید
شماست؟
lبله ،ما تنها از خود ایشان شناخت نداریم ،باتوجه به
شناختی که از خانواده اقای احمدی نژاد داریم ساده زیستی را
در این خانواده همچنان مشاهده م ی کنیم.
قبول دارید اگ�ر حمایت اصولگرای�ان نبود اقای
احمدی نژاد نم ی توانست رئی س جمهور شود؟
lقطع��ا همی ن ط��ور اس��ت .اصولگرای��ی یک
تفکر اس��ت .این تفکر برخاس��ته از بطن نظام اس�لامی و
انقالب اسالمی است .یعنی ب رای کسی نیست که بخواهد
ادعا کند .اصولگرایی برخاسته از اسالم ناب است که حضرت
امام امدند و مطرح کردند .بای��د بگویم تفکر اصولگرایی در
اصل تبیی ن شده از سوی مقام معظم رهبری است ،بناب راین
کس��انی که در تئوری و عمل پایبند به این اصول انقالب و
نظام بودند ان را پذیرفتند و در سال 84هم ایشان را به همین
دلیل پذیرفتند .این نیس��ت که ما بگوییم اقای احمدی نژاد
اصولگرایی را مط��رح کردند .اصولگرایی قبل از س��ال 84
تبیین شده بود ،بناب راین در س��ال 84هم این گونه نبود که
از ایشان به اس��م اصولگرایی حمایت شود ،بلکه ما از فردی
حمای��ت کردیم که ب��ه ارزش های اس�لامی و الهی عمل
م ی کند و در شعارهایش به ان پایبند است.
دالیل حمایت خودتان را از اق�ای احمدی نژاد در
سال 84فرمودید ،لطفا بفرمایید در سال 88چرا
از ایشان حمایت کردید؟
lس��ال 88هم همین مس��یری که ذکر شد اقای
احمدی نژاد با قوت و قدرت بیشتری نشان داد .بناب راین از 88
به بعد یا سال 89بود که متاس��فانه ایشان تابع خط و مشی
تفکر انحرافی اقای مش��ایی قرار گرفت .البته نم ی توانیم
بگوییم صددرصد تفکر اقای مشایی بود زی را قطعا خود اقای
احمدی نژاد هم به تفکر ایشان عالقه مند بودند ،بناب راین این
باعث شد بحث جریان انحرافی ب رای اقای احمدی نژاد مالک
عمل قرار گیرد.
ش�ما اش�اره داش�تید از س�ال 88به بعد تفکر
انحراف�ی اق�ای مش�ایی اش�کار ش�د ،فک�ر
نم ی کنید ای�ن تفک�ر از قبل هم وجود داش�ته و
اقای احمدی نژاد هم ب�ه ان عالقه مند بوده اما از
انجایی که ایش�ان به رای و حمایت اصولگرایان
نیاز داشت بنابراین از سال 89تغییر رویه دادند؟
lاقای احمدی نژاد از س��ال 88ب��ه بعد این گونه
برداش��ت م ی کرد اگر به هر روش��ی عمل کند بازهم مردم
به ان روش پایبند هستند و پشت سر ایشان قرار م ی گیرند
اما این طور نیس��ت ،یعنی نه تنها در رابطه با ایشان بلکه در
رابطه با هر فردی اگر مسیرش را نسبت به ارزش های الهی
و انقالبی و والیتمداری عوض کند ،معلوم اس��ت همچون
گذشته از پشتیبانی حامیان خود برخوردار نخواهد بود.
دلی�ل زاوی�ه پیدا ک�ردن اق�ای احمدی ن�ژاد ب�ا
اصولگرایان را از سال 88به بعد در چه م ی دانید؟
lعرض ک��ردم ان تفکری که ارائ��ه کردند و اقای
مشایی گفتند ما با ملت اس��رائیل مشکلی نداریم ،در حالی
که امام فرمودند« :رژیم اس��رائیل اش��غالگر است بناب راین
ما به هی چ وجه مش��روعیت ب رای ان قائل نیستم و از ریشه
و بن قبول��ش نداریم ».اما اقای احمدی نژاد نس��بت به این
موضع گیری اقای مشایی هیچ عکس العملی نشان ندادند
یا اینکه بعد از ان بحث مکتب ای رانی را مقابل اسالم مطرح
کردند.
فکر نم ی کنید حمایت اق�ای احمدی نژاد از اقای
مش�ایی به دلیل موافقت ب�ا افکار ایش�ان بوده
است؟
lبله؛ به دلیل حمایت و تایید افکار مشایی از سوی
اقای احمدی نژاد این مسائل پیش امد .در واقع اقای مشایی
خودش کس��ی نبود اما تایید س��خنان و موضع گیری های
ایش��ان نش��ان دهنده قبول کردن این افکار از جانب اقای
احمدی نژاد بود و در اینجا دیگر حمایت مردمی را از دس��ت
دادند.
و حمایت اصولگرایان را؟
lبله؛ اکثر مردم بحث اصولگرایی را دنبال م ی کنند.
ش�ما قبول دارید که اقای احمدی نژاد خودش را
اصولگرا نم ی داند؟
lما هم به خاطر همین م ی گوییم از سال 84تا 88
اقای احمدی نژاد تفکر اصولگرایی را دنبال کردند اما بعد از ان
چون خیال کردند خودشان م ی توانند یک تئوریسین جدیدی
باشند ،برهمین اساس از جریان اصولگرایی فاصله گرفتند.
با این تفاسیر ما م ی توانیم بگوییم اصولگرایان
در سال 84و 88در انتخاب خود اشتباه کردند؟
lدر اصل موضوع نه .اصولگرایی ب ر اس��اس معیار
مشخصی ب ر گرفته از اسالم ناب است اما اینکه در عمل و در
اجرا اشتباه کردند ،بله .از سوی دیگر تعدد کاندیداها موجب
ش��د مردم احس��اس کنند اینها به دنبال قدرت هستند و در
انتخابات 92به اقای روحانی رای دادند.
من از صحب ت های شما این گونه برداشت م ی کنم
که بیش�تر موضع گیری های اقای مشایی باعث
دوری یا به عبارت دیگر دلخ�وری اصولگرایان از
اقای احمدی نژاد شد یا انکه دلیل دیگری داشت؟
اش�تباهات دیگر اقای احمدی نژاد از نگاه ش�ما
چه بود؟
شما فرمودید مجلس هم تقصیراتی مقابل اقای
احمدی نژاد داش�ت ؛ موضع گی�ری مجلس کجا
اشتباه بود؟
lب رای مثال درباره بودجه ای که تصویب م ی ش��د،
مجلس وسط سال مواد دیگری را تصویب م ی کرد که دولت
ان را اجرا کند ،بناب راین دولت هم خواهان توضیح م ی شد که
محل تامین بودجه ان موارد کجاست؟
یعنی این کار مجلس ب ر اس�اس سیاسی کاری
چ�را اق�ای احمدی ن�ژاد دیگ�ر خ�ود را اصولگرا
نم ی دانستند یا اینکه معتقد بودند بدون حمایت
این طیف رای اورده اند؟
lبه دلیل تفکری که داشتند به این نتیجه رسیده
بودند .همین تفکر هم باعث شد که درباره بیداری اسالمی،
مکتب ای رانی و موارد دیگر مباحثی را مطرح کنند ،اینها حتی
م ی گفتند ما دیگر از مرحله والیت گذشته ایم و به اصل امام
زمان رسیده ایم و باید این طور عمل کنیم.
این روزها برخی منتقدان احمدی نژاد ،افراط ی ها
را منتسب به طیف احمدی نژاد م ی دانند ،شما این
تحلیل را قبول دارید؟
lخیر ،ای��ن غلط اس��ت .مگر کس��ی ک��ه روی
اعتقاداتش محکم م ی ایس��تد و پایبند به ان است -و البته
باید این گونه باش��د -را باید افراطی دانس��ت؟ کسانی که
از افراط ی گری صحبت م ی کنند از ضعفش��ان اس��ت چون
تحمل ندارند و نم ی توانند روی گفته های خودشان بایستند
بناب راین وقتی برخی جلوی حرف اینها ایستادگی م ی کنند
با انگ افراط ی گری مواجه م ی ش��وند .این چه حرفی است
که مطرح م ی کنند و کسانی که اگاهانه پایبند به اصولشان
هستند را افراطی م ی خوانند؟ اینها م ی خواهند سخنانشان
را دیگ��ران بپذیرن��د ،بناب رای��ن همان طور که اش��اره کردم
وقتی با سخنانش��ان مخالفت م ی ش��ود انگ افراط ی گری
یزنند.
م
یعن�ی ش�ما قب�ول ندارید اق�ای احمدی ن�ژاد و
حامیان ایش�ان به برخی از اصول پایبند نبودند
یا تندروی هایی داشتند؟
lمن به احمدی نژاد چه کار دارم؟
اما سوال من راجع به طیف حامی احمدی نژاد بود.
lباید از خود اقای احمدی نژاد سوال کنید .من راجع
به اصولگرایان صحبت م ی کنم .بنده گفتم از سال 88و 89
اینها از اصولگرایان جدا شدند.
یعن�ی احمدی ن�ژاد و حامیان�ش ربط�ی ب�ه
اصولگرایان ندارند؟
lخیر ،بنده م ی گویم اصولگرایی برخاسته از بطن
انقالب و اسالم است .مگر ما اس�لام را از اقای احمدی نژاد
گرفته ایم؟ کس��انی که اصولگرایان را از افراطیون م ی دانند
م ی گویند دشمنان هر کار خواستند بکنند ،شما هیچ چیزی
نگویید .اقای مطهری م ی گوید اگر قرار است جک استروا به
ای ران بیاید و بخواهید ایشان عذرخواهی کند پس کسانی
هم که به سفارتخانه رفتند باید عذرخواهی کند .کجای این
حرف منطق است که جک اس��تروا را مقابل مردم خودمان
قرار م ی دهد؟ انگلستان در س��ال 88که البته یک نمونه از
خباثت های این کشور است نسبت به کشور ما جنایت های
زیادی مرتکب شد که حتی م ی توان درباره این جنایات یک
کتاب هم نوشت .یا اقای مطهری بحث خوارج و افراط ی گری
را مطرح م ی کند چون نم ی تواند مقاب��ل این تفکر محکم
بایس��تد ،پش��ت تربیون این مباحث را بیان م ی کند .مردم
از سال 84تا 88اقای احمدی نژاد تفکر اصولگرایی را دنبال کردند اما بعد از
ان چون خیال کردند خودشان می توانند یک تئوریسین جدیدی باشند ،برهمین
اساس از جریان اصولگرایی فاصله گرفتند
خودش��ان قضاوت م ی کنند زی را اقای مطهری از نام پدرش
استفاده م ی کند و خیال م ی کند درست م ی گوید ،البته ما به
این موضوع اهمیت نم ی دهیم .ایشان هم بیاید و نظرش را
بدهد اما کس��ی که چنین حرف هایی را مطرح م ی کند باید
طاقت شنیدن حرف مقابل را هم داشته باشد.
م ی گفتند اگر کاندیدای احمدی نژاد که مش�ایی
ب�ود در انتخاب�ات رد صالحی�ت ش�ود ایش�ان
اقدامات�ی انجام م ی دهد؛ ش�ما ای�ن صحبت را
شنیده بودید؟
lبله.
پس چرا اقای احمدی نژاد اقدام خاصی نکرد؟
lاین هم از همان فکرهایی ب��ود که م ی گفتند از
والیت گذشته اند و به والیت رسیده اند.
یعن�ی اق�ای احمدی ن�ژاد نم ی خواس�تند کار
خطرناکی انجام دهند؟
lاحمدی ن��ژاد چی��زی نداش��ت ک��ه بخواهد کار
خطرناکی انجام دهد .این سخنان فقط یک بلوف سیاسی
بود.
مثلث شماره 183
lاشتباه اصلی ایش��ان این بود که همه کارها را به
دست مشایی سپردند و خودشان هم انها را تایید م ی کردند،
یعنی اداره کننده نهاد ریاست جمهوری مشایی بود ،بناب راین
هر کاری که م ی کرد نش��ان دهنده تایید احمدی نژاد بود .در
واقع این موضوع نش��ان م ی داد خواس��ته اش همین است.
خانه نش��ینی 11روزه احمدی نژاد مورد دیگ��ری بود که فکر
م ی کرد کار درس��تی انجام م ی دهد .یعنی زمانی که ایشان
باید در میدان حضور م ی داشتند ،خانه نشینی کرد یا در رابطه
با اجرای قانون خیلی از مس��ائل را باید در عمل دقیقا پیاده
م ی کرد که م ی دیدیم با ان مقابله م ی کند ،در حالی که اگر
حرفی داش��تند باید با مجلس مطرح م ی کردند اما ایش��ان
م ی خواس��تند به ش��کل جدلی با مجلس مشکالت را حل
کنند ،البته مجلس هم تقصی راتی داشت و مشکل دو طرفه
بود اما در عین ح��ال اقای احمدی ن��ژاد در جایگاه نفر دوم
کشور قرار داشت .بناب راین باید با روش تعامل این مسائل را
حل م ی کرد اما حالت تقابل به خودش گرفت.
lمقداری سیاس��ی کاری بود .مردم و اصولگرایان
از مقامات باالتر انتظار بیش��تری دارند چون حضرت امام و
مقام معظم رهبری به ما یاد داده اند کسی که باالتر است باید
با صبر ،درایت و طمانینه عمل کند تا اینکه بخواهد عجوالنه
این کار را انجام دهد.
احمدی نژاد از سال
88به بعد این گونه
برداشت می کرد اگر
به هر روشی عمل کند
بازهم مردم به ان
روش پایبند هستند
سیاست
lتایید افکار مش��ایی از س��وی احمدی نژاد باعث
این مسائل ش��د .قطعا اگر احمدی نژاد این مواضع را تایید
نم ی کرد ،مشایی دیگر نم ی توانست به کار خود ادامه دهد.
در اصل مشخص شد اقای احمدی نژاد خودش هم این افکار
را قبول دارد.
بود یا انک�ه واقعا در م�واردی ب�ه قوانین جدید
نیاز بود؟
اقای کوث�ری! اگر قرار باش�د اق�ای احمدی نژاد
یک بار دیگر کاندیدای ریاس�ت جمهوری ش�ود
حاضرید از ایشان حمایت کنید؟
lمس��لما اگر با همان تفکر 84باشد و بخواهد به
دور از مش��ایی و بقایی و امثال اینها عم��ل کند به احتمال
خیلی زیاد مردم و اصولگرایان از ایش��ان حمایت میکنند،
در واقع مردم ب��ه ان تفکر 84بازه��م رای م ی دهند .اما اگر
تفکر انحرافی باش��د به هیچ وجه کس��ی از ایشان حمایت
نخواهد کرد.
در پایان اگر صحبت خاصی دارید بفرمایید.
lصحبت که زیاد اس��ت .بحث ما اصولی اس��ت
و برخاس��ته از بطن اس�لام ناب اس��ت که حضرت امام و
مقام معظم رهبری ان را مشخص کردند ،البته باید بگوییم
از نظ رات شهید بزرگوار ایت اهلل مطهری نیز هست ،بناب راین
ما هم باید همی��ن راه را ادامه دهیم .ما جلوی کس��انی که
بخواهند در مملکت تعدی و تجاوز کنند و همچون گذشته
سلطه ای بر کشور داشته باشند خواهیم ایستاد ،هم با منطق
خودمان و هم مردم این مس��اله را قبول دارند و تاکنون هم
نشان داده اند که جلوی این مسائل ایستاده اند و ان شاء اهلل تا
اخر هم خواهند ایستادg .
اشتباه اصلی ایش�ان این بود که همه کارها را به دس�ت مشایی سپردند و
خودش�ان هم انها را تایید می کردند ،یعنی اداره کننده نهاد ریاس�ت جمهوری
مشایی بود ،بنابراین هر کاری که می کرد نشان دهنده تایید احمدی نژاد بود
39
گزارش ویژه
خانه دکتر احمدی نژاد در انتهای این کوچه قرار دارد
سیاست
مثلث شماره 183
پالک ،10طبقه دوم ،منزل دکتر
اهالی محله احمدی نژاد در مورد
8سال دولت او دیدگاه های
متفاوتی دارند .برخی حامی
هستند و برخی منتقد جدی
گزارشی از محله احمدی نژاد در میدان هفتادو دوم نارمک
گزارش و گفت وگو از مصطفی شوقی
1
صد میدان دیده اس��ت و حاال در می��دان هفتادو دوم
توقف م ی کند ،جایی که از انجا امده بود و حاال بازگش��ته
اس��ت؛ مثل یک فاتح یا مغبون ،به خان��ه ای امده که دوبار
درهایش را به روی مردم گش��وده اس��ت؛ یک بار جایی که
40
ب رای اولین بار از بهش��ت ته ران به پاستور دولت رفت و بار
دوم که س��بزه های خانه را هرس م ی کرد و به قول خودش
باغچه را از سبزی های خ راب پاک م ی کند .خانه اما همان
خانه نیست چه انکه خانه ای که او در سال 84مقایسه کرد
با خانه اشرافی شهردار سابق ته ران که دو شیر بر سردرش
بودند و استخر داشت و باغی با صفا ،حاال به اپارتمان چهار
طبقه نوسازی تبدیل شده که رئیس دولت نهم و دهم را در
طبقه دومش جای داده است.
از خیابان سمنگان که به باال م ی روی و سمت راست
مس��جد جامع نارم��ک ،ک��ه روزگاری از پایگاه های مهم
طرفداران محمود احمدی نژاد بود ،میدان هفتادودوم است؛
میدانی مثل همه صد میدان محله نارمک ،بن بست هدایت
که مدرسه ای بزرگ را در سر کوچه دارد و کیوسک نگهبانی.
پالک 10بن بست هدایت ،خانه محمود احمدی نژاد است،
چهار طبقه ای بزرگ و دنج که پالکش شاید با توقف او در
دولت دهم همراهی دارد.
نارمک در شمال ش��رق ته ران؛ در گذش��ته دهی در
۹کیلومتری جنوب شرقی تجریش و ۵کیلومتری را ه شوسه
دماوند به ته ران بوده .محله ای با صد میدان در سایت محله
مس��احتش ۱۲/۷کیلومتر مرب��ع بوده و دارای س��ه ناحیه
شهری ۸۹ ،هزار و ۱۰۳خانوار و ۳۳۶هزار و ۷۷۲نفر جمعیت
دارد .این منطقه یکی از قدیم ی ترین مناطق ته ران اس��ت
سیاست
نارمک معروف
است به محله
صد میدان؛ محله ای
که رئیس جمهور
دولت نهم و دهم در
ان زندگی می کند؛
میدان هفتادو دوم،
بن بست هدایت،
پالک ،10طبقه دوم
مثلث شماره 183
که در قدیم ،نام ان ده نارمک بوده است؛ محله ای که اواخر
دهه 20و اوایل دهه 30شمسی سکونت فرهنگیان اموزش
و پرورش توسط شرکتی س��اختمانی از فرانسه ساخته شده
است.
«اگر 20س��ال پیش م ی امدید ،اینجا ش��بیه هم بود
اما ح��اال تنها میدان های��ش مانده اند ».این را بازنشس��ته
اموزش و پرورش��ی م ی گوی��د که ظه ر ه��ا وقت��ی از نماز
برم ی گ��ردد ،کمی زیرس��ایه درخت ه��ای ب��زرگ میدان
هفت��ادو دوم م ی نش��یند ب��ا دوس��تانش .او م ی گوی��د که
احمدی نژاد را از خیلی س��ال های قبل م ی ش��ناخته و دیده
است .گرچه چند سالی است که دیگر این طرف ها نم ی اید
اما قبال در س��ال های اولی ریاس��ت جمهوری اش همیشه
اینجا بوده و گاهی وقت ه��ا در خیابان با م��ردم گفت وگو
م ی کرده است.
از مسجد جامع تا خانه احمدی نژاد راهی نیست؛ مادری
دست بچه مدرس��ه ای اش را گرفته و دارد به سمت میدان
هفتاد و دوم م ی رود .م ی پرس��یم خانه اق��ای رئی س جمهور
کجاست؟ م ی خندد و م ی گوید «کنار خانه ما »...م ی پرسم
همس��ایه خوبی بوده؟ م ی گوید «:ما تازه امده ایم اما ازش
تعریف م ی کنن و البته » ...به کیوسک سربازی که سرکوچه
قرار گرفته اشاره م ی کند و م ی خندد و م ی رود.
بن بس��ت هدایت ،کوچه ای حدودا با عرض شش متر
است که مدرسه ای بزرگ با نام هدایت نیمی از سمت چپ
کوچه را گرفت��ه و نیم دیگر را خان��ه محافظان احمدی نژاد
که درست بر س��ر کوچه ،یکی از معدود خانه های قدیمی
محله اس��ت ،چه انکه خانه های دیگر هم یا نوساز شده اند
یا اینکه در حال ساخت و ساز م ی باشند .سرباز بدخلق با تیم
محافظان خانه نارمک هماهنگی م ی کند که گروهی ب رای
تهیه گزارش م ی خواهن��د به داخل کوچه بروند .از پش��ت
پنجره شخصی که به نظر م ی رسد سرتیم محافظان باشد
خیلی راحت اجازه ورود نم ی دهد و م ی رود داخل ،گرچه بعدا
یکی را که اخالق خوبی دارد و بس��یار با ادب اس��ت ب رای
پرسیدن چند سوال م ی فرستند اما از همان بیرون بن بست
باید کارمان را بکنیم.
سه پیرمرد نشسته اند و مش��غول حرف زدن هستند.
وقتی از انها م ی خواهیم در مورد احمدی نژاد صحبت کنند،
خیلی زود مناظره ای مخالف و موافق میانشان در م ی گیرد.
یکی م ی گوید که من خیاط هستم و از دولت جیره و مواجب
نم ی گیرم .دیگری معلم بازنشسته است و سومی شغل ازاد
دارد؛ هم محل ی های احمدی نژاد .از انها پرسیدم که از اقای
احمدی نژاد راضی هستند؟
lمن راضی نیستم .ایش��ان اقتصاد کشور را خوب
مدیریت نکردن��د .االن قیمت ها با گذش��ته فرق م ی کند و
مردم با مشکالت زیادی روبه رو هستند.
شما اش��تباه م ی کنید .همیشه مش��کالت بوده
است .نه ب رای این دولت و نه دولت های دیگر (این را معلمی
م ی گوید که از بقیه جوان تر است).
lنه ،منظورم این بود که در گذشته همه چیز خوب
بود .من یک خیاطم ،مردم لباس شیک م ی پوشیدند .من
خودم پیرم اما لباس ش��یک م ی پوش��م .مردم قدرت خرید
ندارند.
قبول دارم که ندارند اما خیلی چیزها هم پیشرفت
کرده و ما داریم هزینه اش را م ی دهیم.
lمرد سومی که شغل ازاد دارد وارد بحث م ی شود و
م ی گوید« :من همین امروز میوه خریدم .کلی گران ش��ده.
انصاف هم چیز خوبی است .ما کشورمان را دوست داریم اما
کمر مردم دارد م ی شکند».
ش��یطنت م ی کن��م و م ی گوی��م ک��ه در محل��ه
رئی س جمهور همه چیز ارزان است که...
مرد خی��اط م ی خن��دد و م ی گوید« :بع��د از ان حرف
همه چیز گران ش��د .خیل ی ها گفتند حاال که ارزان اس��ت،
برویم محله اقای احمدی نژاد!»
lاقای احمدی نژاد ش��وخی کرده اند ،مثل همیشه
که شوخ هستند.
ما اینجا گران ت��ر م ی خریم که ارزان��ی از یادمان
رفته است.
سه پیرمرد هنوز داش��تند با خود بحث م ی کردند که
داماد اقای احمدی نژاد به همراه ن��وه دکتر از کوچه هدایت
بیرون امدند که به بقالی نزدی��ک خانه بروند و خرید کنند.
ریحانه ،نوه دختری دکتر احمدی نژاد ته چهره اش به او م ی زد
و ش��یطان بود و شلوغ ،با دکتر خورش��یدی کمی صحبت
کردیم و از محله پرس��یدم .او گفت که کدام رئی س جمهور
بعد از پایان دوره اش به نارمک ب ر م ی گردد؟!راست م ی گفت.
او که رفت دوباره پیش پیرمردها برگشتیم که حاال دو تا شده
بودند .خیاط و بازنشس��ته اموزش و پرورش .صحبت اقای
خورشیدی را به انها م ی گویم .فرهنگی بازنشسته م ی گوید
که درست است ایشان مردم دار بوده و بارها اینجا نشسته اند
و درد دل مردم را شنیده اند.
پیرمرد خیاط که خیال ن��دارد از موضع مخالف خود
کوتاه بیاید م ی گوید« :چند س��الی اس��ت که نیامده قبال
بیش��تر م ی امده ».ما که م ی رفتیم این دو هنوز داش��تند با
هم بحث م ی کردند.
پیرمرد دیگری ه��م که ب رای خرید بی��رون امده بود،
مثل خیلی از نارمک ی ها سال ها در اموزش و پرورش بوده.
او م ی گوید که به دکتر رای نداده بوده اما با اینکه همس��ایه
احمدی نژاد است او را نم ی ش��ناخته و اگر برگردد به گذشته
به احمدی نژاد رای م ی دهد .او البته م ی گوید که مشکالت
زیاد ش��ده ،گرانی بیش از اندازه اس��ت اما همه اش تقصیر
احمدی نژاد نیست .از وی م ی پرسم اخرین بار کی او را دیده،
م ی گوید که عید چند س��ال پیش صندلی گذاشته بود در
خیابان و داش��ته با چند نفر حرف م ی زده که او نیز نزدیک
رفته و سالم و علیک کرده است.
روحانی جوانی رد م ی شود و گویا م ی خواهد به مسجد
برود .از او م ی پرسم که م ی داند احمدی نژاد اینجا خانه دارد
و م ی خواه��د بعد از ریاس��ت جمهوری برگردد ب��ه نارمک،
همان طور که همقدم هس��تیم م ی گوید بله و برایش دعا
م ی کند که رئی س جمه��ور را خدا عاقبت ب��ه خیر کند .به
حاج اقا م ی گویم منظورش اط رافیان رئیس دولت اس��ت؟
م ی خندد و م ی گوید احمدی نژاد خودش از مردم است ،اگر
بگذارند و او نیز اگر اب رام نکند .اذان مس��جد جامع نارمک
محله را دعوت م ی کند به نماز و او تند تند م ی رود.
کنار خانه اما س��وپرمارکتی کوچک است که به گفته
صاحب مغازه چند س��الی است که اینجا بس��اط کرده اند.
او م ی گوید تا حاال خ��ود احمدی نژاد از او خری��د نکرده اما
بچه هایش گاه��ی وقت ها م ی ایند .م ی خن��دد و م ی گوید
مغازه کناری همان میوه فروشی معروف است که احمدی نژاد
از او گوجه ارزان خریده اس��ت؛ مغازه ای ک��ه کرکره هایش
پایین است.
سمت چپ بن بست هدایت ساختمانی جدید در حال
بنا شدن اس��ت .از یکی از کارگرهایش که دارد سیمان را با
اب مخلوط م ی کند ،م ی پرس��م احمدی نژاد را م ی شناسد،
لبخندی م ی زند و م ی گوید ،بله! وقتی م ی پرس��م تا حاال او
را دیده م ی گوید نه من اهل افغانستانم .م ی گویم کنار خانه
رئی س جمهور کار م ی کن��د و او هفته دیگ��ر م ی اید اینجا.
ب ی توجه م ی گوید که او ب رادر ماست اما چه کاری با هم داریم
و به دوستش م ی خندد.
ظهر اس��ت و هوا گرم؛ مع��دود افرادی ک��ه از میدان
هفت��ادو دوم م ی گذرند یا س��اکن محله نیس��تند یا اینکه
اگر باش��ند تمایلی ندارن��د در مورد هم محل��ه ای که رفته
است و حاال بازگش��ته ،صحبت کنند .پیرزنی م ی گوید که
خیلی وقت است او را ندیده .وقتی م ی گویم که م ی خواهد
شنبه بیاید م ی گوید« :خوش بیاید ،اما هیچ کس ب رای من
شهی د رجایی نم ی شود .خدا رحمتش کند .به ب ی سرپرست ها
حقوق داد »...راهش را م ی گیرد و م ی رود .به دو دختر جوان
م ی گویم که م ی دانند که احمدی نژاد س��اکن اینجاست و
م ی خواهد دوباره برگردد؟ یک ی ش��ان م ی خندد و م ی گوید:
«یکی از ش��بکه های ماهواره ای گفته بود که بر م ی گردد،
فکر کردم شوخی اس��ت ،مثل رئی س جمهور شدنش ».و با
دوستش م ی خندد .چیزهایی م ی گویند که خیلی به نوشتن
نم ی اید و باید با ان خندید.
یکی از اهالی خانه محافظان بن بست هدایت پیش
ما م ی اید ،بسیار خوش روس��ت و با ادب و از ما توضیحاتی
م ی خواهد ،ب��ه او م ی گوییم و فرص��ت را غنیمت م ی دانم
ب رای چند سوال .م ی گویم که دکتر احمدی نژاد به خانه سر
یزند؟ م ی گوید« :چند باری امده است و اثاث منزل شان نیز
م
از نارمک رسیده ».م ی گویم کی اثاث کشی کرده؟ م ی گوید:
«چند روزی است و خودش��ان هم احتماال شنبه م ی ایند».
محافظ اما بسیار پرتواضع اس��ت و معذرت م ی خواهد که
نم ی تواند کمک بیشتری کند و م ی رود.
وقتی از مهدی خورشیدی ،داماد احمدی نژاد م ی پرسم
که تیم محافظان چه زمانی در خانه نارمک مستقر شده اند؟
م ی گوید« :از زمان ش��هرداری ،خانه س��ر کوچه هدایت را
ب رای تیم محافظان و همراهان خری��داری کرده اند و از ان
زمان اینجا مستقر هس��تند ».م ی پرسم« :احمدی نژاد بعد
از ریاس��ت جمهوری هم همین تعداد محافظ و تشکیالت
را همراهش دارد؟» داماد دکت��ر م ی گوید که این یک بحث
تخصصی است و او نم ی داند.
نارمک معروف است به محله صد میدان؛ محله ای که
رئی س جمهور دولت نهم و دهم ای ران بعد از انقالب اسالمی
در ان زندگی م ی کند و او حاال باید از گذر شاید صدها میدان
سیاس��ت ،به جایی بازگردد که خیلی سال قبل نیز در انجا
بوده؛ میدان هفتادو دوم ،بن بست هدایت ،پالک ،10طبقه
دومg .
41
lهمانطور که گفتم ما در پاس��تور نیز با ایش��ان
بودیم .این ش��رط ضمن عقدی بود که ب رای من گذاشتند.
اقای دکتر م ی خواستند بچه هایش��ان همیشه کنار ایشان
باشند.
قبل از اینکه گفت وگو را شروع کنیم،شما گفتید
ک�ه ک�دام رئی س جمه�ور از نارم�ک ب�ه نارمک
– بع�د از پای�ان دوره ریاست جمهورش�ان-
ب ر م ی گردد! راستی چرا اقای احمدی نژاد به نارمک
برگشت؟
lای��ن برم ی گ��ردد ب��ه روحیات ش��خصی اقای
احمدی نژاد و البته اقتضائات کاری شان .این ب رای من تازگی
نداش��ت چه انکه همیش��ه بر همین اصول پابرجا بوده اند.
ضمن اینکه نارم��ک خانه اقای احمدی نژاد بوده اس��ت ،از
قدیم اینجا بوده ،خانه شان چند س��الی است که اینجا بوده
و خانواده پدری شان نیز همین جا س��اکن بوده اند .طبیعی
اس��ت که اقای احمدی نژاد بخواهد برگردد به خانه خودش.
خانه خودش را چهار طبقه کرده اس��ت ،همه خانواده را دور
هم جمع کرده است.
یعنی احمدی ن�ژاد فکر م ی ک�رد ک�ه روزی باید
برگردد نارمک؟
lبله! بله.
یعنی تکلفی نداش�ت به اینک�ه روزی برگردد به
خانه خودش؟
lنه .ش��اید به خاط��ر همین این خانه را س��اخت.
م ی دانست که باید برگردد و فکرش را هم کرده بود .من یک
چیز به شما بگویم .احمدی نژاد از سال 84م ی گفت باید یک
روزی برگردیم نارمک.
سیاست
ببینید این س�واالت را ب ه خاطر این پرسیدم که
احمدی نژاد س�ال 84ت�ا 92چه تفاوت�ی با هم
داشتند .ایش�ان ان موقع چه م ی گفت و حاال چه
م ی گوید؟
مثلث شماره 183
lبپردازیم به دستاوردهای کاری اش؟
نه ب ه ه ر ح�ال این روزها در این م�ورد امار و حرف
زیاد است .از نظر شخصی م ی گویم.
دکت�ر مه�دی خورش�یدی ،دام�اد محم�ود احمدی نژاد هم�راه ن�وه رئیس دول�ت نه�م و دهم ب�رای خرید
به بقالی محله می رفتند
مشایی ذوب در احمدی نژاد است
مهدی خورشیدی ،داماد احمدی نژاد در گفت وگو با مثلث
2
مهدی خورش�یدی ،داماد احمدی نژاد حاال در طبقه اول خانه نارمک که رئی س جمه�وری برای خود و فرزندانش
ساخته اس�ت م ی نش�یند .او گرچه از برخی مواضع احمدی نژاد انتقاد م ی کند ،اما از پدر همسرش همچنان با نیکی
یاد م ی کن�د و جایی که بای�د هواخواه�ی اش را ثابت نمای�د ،ان را وظیف�ه م ی داند .ای�ن گفت وگو به زندگ�ی بعد از
ریاست جمهوری احمدی نژاد در خانه نارمک م ی پردازد.
ش�ما قبال ب�ا اق�ای احمدی ن�ژاد در ی�ک واحد
مسکونی زندگی م ی کردید؟
lبله در پاستور ما نیز خدمت ایشان بودیم.
زندگی با اقای احمدی نژاد چگونه بود؟
lما از اول مس��ائل سیاس��ی و کاری را وارد خانه
نم ی کردی��م .یعن��ی دی��واری بود می��ان مس��ائل کاری و
موضوعات شخصی .ب رای من البته خیلی فرقی نم ی کند.
ما همانطور که گفتم در خدمت ایشان بودیم ،شاید این تفاوت
42
را بشود احساس کرد که اقای احمدی نژاد نسبت به گذشته
وقت بیش��تری دارند و به خانواده خواهند رسید و بالطبع ما
بیشتر م ی توانیم ایشان را ببینیم .ولی در نهایت فرقی میان
این دو نیست ،چراکه ما این دو قضیه را از هم جدا کرده ایم و
کار خانه با کار بیرون و موضوعاتی که مرتبط با بیرون از خانه
باشد همیشه مورد تفکیک قرار گرفته است.
گفتی�د که قب�ل از این نیز ب�ا اق�ای احمدی نژاد
زندگی م ی کردید ،چرا؟
lاحمدی نژاد س��ال 84یک س��ری خطوط قرمز
داشت که احمدی نژاد سال 92دیگر این خطوط قرمز را ندارد.
در مورد مس��ائل فرهنگی و سیاسی یک سری دیدگاه ها در
سال 84داشت که احمدی نژاد 92دیگر معتقد به انها نیست.
در مورد ادم ها نیز یک سری دیدگاه ها در سال 84داشت که
در س��ال 92دیگر این دیدگاه ها را ندارد و تغییر کرده است.
احمدی نژاد سال 84ادم ها ب رایش خطوط قرمز نبودند ،اما در
سال 92برخی از ادم ها ب رایش خطوط قرمز شدند .این اتفاقا
انتقادی است که ما به ایشان داریم و برخالف رویه شان برخی
را خطوط قرمز کردند.
ی چه کس�انی
واضح ت�ر م ی گویی�د؛ ای�ن برخ�
هستند؟
lبرخی از دوستانش��ان که اط راف ایشان هستند.
اینکه کابینه خطوط قرمز است با سخن اقای احمدی نژاد در
س��ال 84که اگر نزدیک ترین شخصیت به من کوچکترین
اشتباهی کرد ،او را ببرید و محاکمه کنید ،تفاوت دارد.
چرا احمدی نژاد تغییرکرد؟
lاگر بخواهیم اسی ب شناس��ی کنیم م ی رسیم به
اینکه اط رافیان باالخره تاثیر م ی گذارند .همنش��ی ن ها روی
ادم ها تاثیرگذار هس��تند .ما در احادیث و روای��ات داریم که
باالخره همنش��ین خود راطوری انتخاب نکنی��د که بعدها
پشیمان شوید.
صریح بفرمایی�د این خط�وط قرمزی که ش�ما
م ی گویید چه کسانی هستند؟
lخب باالخره هس��تند .یکی از انها اقای مشایی
است و دیگری نیز اقای بقایی و بعضی از اقایان دیگر .اینها
را اقای احمدی نژاد اعالم کردند.
شما دارید مثل برخی از منتقدان سفت و سخت
اقای احمدی نژاد در مورد ایش�ان و اطرافیانشان
صحبت م ی کنید که م ی گویند «اقای احمدی نژاد
ذوب در اقای مشایی است»؟
lمن این اعتقاد را ندارم.
ولی گفتی�د ک�ه اق�ای احمدی ن�ژاد از اطرافیان
خودش تاثیرپذیر هستند؟
lبله ،من ای��ن را گفتم ،اما مانند برخ��ی از اقایان
که م ی گوین��د احمدی نژاد ذوب در مش��ایی اس��ت ،نه من
چنین اعتقادی ن��دارم بلکه معتقدم اقای مش��ایی ذوب در
احمدی نژاد است.
یعنی این دلیلی بر خط قرمز بودن است؟
lبله ،این ش��اید یکی از دالیلی باش��د که ایشان
خط قرمز شده اند.
یک�ی دیگر از دالیلش این اس�ت ک�ه م ی گویند
احمدی نژاد خیلی رفی ق باز است؟
lاحمدی نژاد شاید رفی ق باز خوبی باشد ،اما دامادش
که رفی ق اش بود را نگه نداشت(م ی خندد).
شما که در نهاد ریاست جمهوری دارید با ایشان
کار م ی کنید؟
lیک مدت��ی بودیم اما بعدش رفتی��م .البته هنوز
هم هستیم ،اما نه مثل قدیم(م ی خندد) .امیدوارم هی چ وقت
رفی ق کاری نشویم.
خیل ی ها که با اقای احمدی ن�ژاد کار م ی کردند و
البته حاال نیستند م ی گویند کار کردن با او خیلی
سخت است و ایشان خیلی تند هستند؟
lبله ،بنده از روز اول به این موضوعات انتقاد داشتم.
در مقطعی که محرمانه و خصوصی با ایشان این موضوعات
را در میان م ی گذاش��تم و بعد بنا به دالیلی به هر حال یک
شما گفتید که به ایشان موضوعات را خصوصی
گفته اید .سوالی که مطرح است ،مساله خانواده
اق�ای احمدی ن�ژاد اس�ت .مخصوص�ا بع�د از
ماج�رای 11روزه ک�ه اخوی ایش�ان اق�ای داوود
احمدی ن�ژاد از درون خانواده مس�ائلی را مطرح
کردند .ش�ما ه�م به ه�ر ح�ال در ای�ن خانواده
هستید ،چقدر با واقعیت همراه بود .ایا همانطور
که او گف�ت درون خان�واده در م�ورد احمدی نژاد
انشقاق به وجود امده است؟
lدر مورد حرف اقای داوود احمدی نژاد من اینها را
رد م ی کنم .موقعی که ایشان در بازرسی نهاد بود مشکالت
عدیده ای به وجود اورد .یکی از مشکالتی که به وجود اورد در
مورد پدر بنده بود .خب پدر من ب رادر دو شهید است ،خودش
جانباز جنگ و سردار سپاه .من پیشنهاد م ی کنم حرف هایی
که حاج داوود م ی زند به انها توجهی نکنید.
البت�ه در ان مقط�ع هم پ�در ش�ما گفت وگویی
کردند و انتقادات صریحی بیان داشتند؛ شما هم
نس�بت به انها واکنش نش�ان دادید که واکنش
پدر را به همراه داش�ت .ب ه ه ر حال شما هواخواه
اقای احمدی نژاد در امدید.
lبله ! اما االن هم در مواجهه با حرف های حاج داوود
از موضع هواخواهی احمدی نژاد صحبت م ی کنم .ایش��ان
حرف هایی م ی زند که در درون خانواده چنین است و چنان
اس��ت و از این دس��ت حرف ها .من ان را صددرصد تکذیب
م ی کنم.
یعنی خانواده یک دست است؟
lبله! اصال چنین حرف هایی نیس��ت .یک نکته
هم بگویم که بنده اقای مش��ایی را به مرات��ب از حاج داوود
متدین تر م ی دانم.
lنه من طبقه اول م ی نشینم ،اقای رئی س جمهور
طبقه دوم و همیشه روی ما سوار هستند(م ی خندد).
طبق�ه دوم و س�وم ه�م ک�ه اقا پس�رهای
رئی س جمهور هستند.
lبله .م��ن طبقه اول نشس��تم که نگوین��د داماد
سرخانه است(.م ی خندد)
همان اول بروید بیرون...
lبله .هم��ان اول بروم بیرون .البت��ه همانطور که
گفتم این شرط ضمن عقد بود و بنده نیز به ان عمل کردم.
من دوب�اره ب ر م ی گردم به س�وال ابتدایی خودم.
ترکیب منزل ام�روز اقای احمدی ن�ژاد در نارمک
طوری اس�ت که از منزل اقای مش�ایی هم انجا
هستند و پس ر های اقای رئی س جمهور و حاال خود
اقای احمدی نژاد .شما حرف های سیاسی هم به
یکدیگر م ی زنید .همین انتقاداتی که مطرح است
را م ی گویید...
سیاست
شما این انتقادات را به خود اقای احمدی نژاد هم
گفته اید؟
روزی علنی شد .شاید چون من ذوب در احمدی نژاد نبودم،
خط قرمز نشدم.
برگردیم به خان�ه نارم�ک .ترکیب خان�ه به چه
صورتی است .اقای رئیس طبقه اول هستند...
lچنی��ن فضای��ی نیس��ت .م��ن گفتم ک��ه ما
یزنیم اما واقعا یک فضای خوبی در جریان
حرف هایمان را م
اس��ت .اتفاقا خیلی به هم کمک م ی کنیم و خیلی به قول
ی از
معروف رابطه صمیمی داریم .الحمد اهلل بعد از رفتن برخ
مجموعه خانواده از جمله ب رادر ایشان همه چیز ارام تر شد.
مثلث شماره 183
lبل��ه ،این یک��ی از انتقاداتی اس��ت ک��ه من به
اقای احمدی نژاد دارم .همین اس��ت که مثال به شخصیتی
مثل اقای ناطق نوری این گونه تندی کردند .به نظر من این
کار درستی نبود .البته بنده مواضع خودم را بسیار صریح بیان
کرده ام و ایشان را نیز بسیار دوست دارم و نم ی خواهم ب رایشان
حاشی ه ای درست شود .ضمن اینکه احمدی نژاد بسیار پرکار
بوده اند و همین حواشی متاسفانه کار ایشان را پوشش داد و
ب ر اساس همین حواشی بود که برخی از دستاوردهای بزرگ
دولت اقای احمدی نژاد به خوبی نمایان نشد .متاسفانه برخی
از تندروی ها نزد ایشان بود مثل همین مورد توهین به اقای
ناطق نوری که اخالق را در جامعه از بین م ی برد.
احمدی نژاد سال 84یک سری خطوط قرمز
داشت که احمدی نژاد سال 92دیگر این خطوط
قرمز را ندارد .در مورد مسائل فرهنگی و سیاسی
ی�ک س�ری دیدگاه ه�ا در س�ال 84داش�ت که
احمدی نژاد 92دیگرمعتقدبهانهانیست
بنده از روز اول به این موضوعات انتقاد داشتم.
در مقطعی محرمان�ه و خصوصی با ایش�ان این
موضوع�ات را در میان می گذاش�تم و بع�د بنا به
دالیلی به هر حال یک روزی علنی شد .شاید چون
من ذوب در احمدی نژاد نبودم ،خط قرمز نشدم
نکته ای که این روزها در کنار بازگش�ت به نارمک
در مورد اق�ای احمدی ن�ژاد مطرح اس�ت ،بحث
دانش�گاه ایرانیان اس�ت .ق�رار اس�ت انجا چه
اتفاقی رخ دهد؟
lمن به تازگی مطلع شدم .چیز خیلی غی ر طبیعی
نم ی بینم .عادی و طبیعی است ،به هر حال اقای احمدی نژاد
یک فرد دانشگاهی است و طبیعی است بخواهد دوباره یک
فعالیت دانشگاهی داشته باشدg .
پدر و پسر دو رویکرد متفاوت در مورد
احمدی نژاد اتخاذ کردند .پدر که روزی حامی
او بود به انتقاد سخت نشست و پسر که
داماد خانواده شد می گوید در حفظ مواضع و
انتقاداتش احمدی نژاد را بسیار دوست دارد
43
دکتر به
روایت
تصویر
سیاست
– 1قبل از انقالب احمدی نژاد
– 2احمدی نژاد به عنوان فرماندار خوی
– 3احمدی نژاد در جبهه
– 4احمدی نژاد در استانداری اردبیل
– 5در انتخابات مجلس ششم
– 6احمدی نژاد به عنوان شهردار تهران
– 7در سفرهای تبلیغاتی سال 84
– 8لحظه ثب ت نام احمدی نژاد
– 9احمدی نژاد در اولین مصاحبه
مطبوعاتی
– 10احمدی نژاد – خاتمی هنگام تحویل
گرفتن پاستور
– 11کابینه احمدی نژاد در سال 84
– 12احمدی نژاد -ایت اهلل مصباح
مثلث شماره 183
5
3
4
1
2
6
9
8
7
12
10
11
44
13
20
14
15
24
16
سیاست
مثلث شماره 183
17
– 13سخنرانی احمدی نژاد در سازمان ملل
– 14سفرهای استانی احمدی نژاد
– 15احمدی نژاد در دانشگاه کلمبیا
– 16عکس مبارزه انتخاباتی احمدی نژاد در
مصال به همراه استیلی ،ده نمکی و سلحشور
– 17روز رای دادن احمدی نژاد در سال 88
– 18عکس مناظره احمدی نژاد -موسوی
– 19احمدی نژاد در جشن پیروزی در میدان
ولی عصر (عج)
– 20احمدی نژاد – مشایی
– 21احمدی نژاد در جلسه رای اعتماد
– 22عکس احمدی نژاد -مصلحی
– 23احمدی نژاد در جلسه کابینه پس از
بازگشت مصلحی
– 24احمدی نژاد کنار منشور کوروش
19
22
21
18
23
45
29
28
سیاست
– 25احمدی نژاد در سازمان ملل و
اعالم شعار «زنده باد بهار»
– 26بازدید احمدی نژاد از جوانفکر در
بیمارستان
– 27مصاحبه مطبوعاتی احمدی نژاد
پس از بازگشت از نیویورک
– 28سفرهای استانی احمدی نژاد -
مشایی
– 29احمدی نژاد در مجلس و مجادله با
علی الریجانی
– 30ثبت نام مشایی در وزارت کشور به
همراه احمدی نژاد
– 31احمدی نژاد در کنار روسای قوا در
حرم امام (ره)
– 32دیدار احمدی نژاد با حسن
روحانی
– 33احمدی نژاد -قالیباف
– 34احمدی نژاد – الریجانی در
هواپیما
– 35احمدی نژاد – احمدی مقدم
– 36عکس دیدار احمدی نژاد با
جوادی املی
مثلث شماره 183
33
25
26
27
31
30
32
36
34
35
46
39
41
48
37
38
40
– 37عکس تقدیر احمدی نژاد از حسین
شریعتمداری
– 38عکس مراسم تقدیر از احمدی نژاد
در صداوسیما
– 39احمدی نژاد – هاشمی در مجمع
تشخیص
– 40لحظه خروج ناطق نوری از مجلس
هنگام سخنرانی احمدی نژاد
– 41شیخ صادق – احمدی نژاد
– 42احمدی نژاد – سعید جلیلی
– 43احمدی نژاد -محصولی
– 44در نیروگاه هست ه ای
– 45احمدی نژاد -چاوز
– 46توافق هست ه ای در تهران
(برزیل – ایران – ترکیه)
– 47احمدی نژاد درکنار امیرعبداهلل
– 48اخرین گفت وگوی تلویزیونی
سیاست
مثلث شماره 183
42
47
44
43
46
45
47
مناظره ای با حضور قدیری ابیانه ،زیباکالم و داوری
مناظره می�ان قدی�ری ابیانه،
زیباکالم و داوری درباره احمدی نژاد
متق�دم و احمد ی ن�ژاد متاخ�ر
حاشیه های زیادی به همراه داشت.
عکس :امیر طالیی
احمدی نژاد84
احمدی نژاد 92
سیاست
مثلث شماره 183
48
1
سیاست
مثلث شماره 183
کارهای بزرگی مثل هدفمندی یارانه ها و سفرهای استانی
مثل�ث :محور این مناظره درباره عملکرد دولت اقای
انجام ش��د ،گرچه انها نیز در کلیت ب ی ضعف نبودند .پیش
احمدی نژاد به واسطه پایان دوران ریاست جمهوری اش است.
از دولت نهم ،یکی از مشکالت کشور این بودکه اولویت ها
بناب راین با این س��وال اغاز کنیم که احمدی نژاد ،92چگونه
در اتخاذ تصمیمات و پیگیری پروژه ها مشخص نبود ،ولی
احمدی نژادی است؟ چه تفاوت هایی با احمدی نژاد 88 ،84و
احمدی نژاد این کار را انجام داد .هرچند شخصا به تعدادی از
حتی 89و 90در حوزه های سیاسی ،فکری و اجرایی دارد؟ چه
این تصمیم ها نقد دارم و معتقدم اشتباهاتی در تصمیمات
قرابتی با اصولگرایان دارد؟ چه قرابتی با اصالح طلبان دارد؟
دولت در زمینه های مختلف وجود داش��ت؛ ب��ا این وجود در
چقدر وفادار به احمدی نژاد سال 84بوده است؟ در کل اکنون
کل ،سیاس��ت اقتصادی دولت احمدی نژاد را نس��بتا موفق
با چگونه احمدی نژادی مواجه هستیم؟ اقای قدیری! با شما
م ی دانم؛ به ویژه که در هدفمندی یارانه ها کار بزرگی انجام
شروع م ی کنیم.
شد .البته دولت های گذشته نیز موافق هدفمند سازی بودند
قدیری ابیانه :بس��م اهلل الرحمن الرحیم .به نظر من
اما موانعی سر راهش��ان بود ،اما ب رای اینکه بهترین روش را
قطعا اقای احمدی ن��ژاد با قصد خدمت به اس�لام و نظام و
مردم و با یک نگاه انتقادی به وضعیت گذش��ته سرکار امد.
اتخاذ کنند ،در نهایت هیچ روشی اتخاذ نشد اما دولت دهم
این کار را کرد .اقای هاش��می هم م ی خواست هدفمندی را
ش��عارهایی داد که ش��عارهای او نبود ،بلکه شعارهای امام،
انجام دهد اما مجلس مخالفت کرد .در واقع
اقای هاشمی اولین رئی س جمهور جدی در
اجرای طرح هدفمندی یارانه ها بود ،اما نشد
چون مجلس نگذاشت این کار بشود .اقای
خاتمی ه��م در دوره ریاس��ت جمهوری اش
ضرورت هدفمن��دی را قبول داش��ت اما با
مثلث به عنوان نشری ه ای اصولگ را در طول چهار سال گذشته همواره
سعی کرده در نقد محمود احمدی نژاد منصفانه عمل کند .ما گرچه به او
وجود همراه��ی مجلس شش��م ،در پایان
نقدهای فراوانی داشتیم اما س�عی کردیم ضمن تایید مسیر دولت او با
دوره ریاس��ت جمهوری خود اظهار کرد که
متاس��فم نتوانس��تم در طول هشت سال
انصاف و ارامش با اش�تباهاتش برخورد کنیم .از همی ن رو در مناظره ای
این کار را انجام دهم ،ام��ا احمدی نژاد این
که م ی خوانید هم سعی کرده ایم از نگاه یک اصالح طلب و یک اصولگرا و
کار را کرد و باید این مس��یر ادامه پیدا کند.
یک حامی احمدی نژاد درباره دولتش بحث کنیم .برق راری سنت گفت وگو
با حفظ مواضع از اهداف اصلی هفته نامه مثلث است .ذکر این نکته الزم
معتق��دم مهمتری��ن کار روحان��ی تکمیل
است که برخی دیالوگ های طرفین به واسطه خروج از چارچوب های مجله
هدفمندی است که اگر اتفاق بیفتد خدمت
بزرگی به کش��ور در واقعی شدن قیمت ها
مثلث به چاپ نرسیده است.
و شفاف ش��دن اقتصاد اس��ت .البته دولت
دهم اشتباهاتی را هم در اجرای هدفمندی
یارانه ها مرتکب شد و موانعی را نیز مجلس
انقالب و رهبری بود .مثل وعده تحقق عدالت ،پیش��رفت،
جلوی پای دولت گذاشت .زمان اقای هاشمی هم مجلس
مانع شد ،ان موقع مجلس ی ها م ی گفتند قیمت ها در پروسه
مبارزه با رانت و فساد ،تغییر و جابه جایی مدیریت ها همه در
10س��اله واقعی ش��ود و امروز نیز می گویند زمان کل کار
همین چارچوب قابل ارزیابی است .منتها من فکر م ی کنم
او وقتی به سفرهای استانی رفت و استقبال گسترده مردم را
پنج ساله باشد ،اما اش��تباه هر دو مجلس این بودکه فاکتور
تورم را در نظر نگرفتند .از اختالف های اصولگرایان با اقای
دید ،وقتی کتاب هزاره سوم ب رای او نوشته شد ،وقتی شنید
احمدی نژاد این بود که او م ی خواست از بحث پرداخت نقدی
که با دعاهای افراد مومن سرکار امده ،به نظرم دچار غرور شد؛
یارانه ها ب رای جا انداختن جریان انحرافی و ادامه دولت خودش
به نظر من ظرفیت باالیی نیاز است که کسی در مقابل این
بعد از دولت دهم استفاده کند که این نیت مهمترین عامل
همه تعریف و تمجید مقاومت کند .حضرت امام(ره) به اقای
ب رای مخالفت های مکرر مجلس شد.
فخرالدین حجازی وقتی در جماران از امام تمجید م ی کردند
در بع��د سیاس��ت خارجی معتق��دم احمدی ن��ژاد در
که «شما مثل خورشید هستید» فرمودندکه «این حرف ها
شش س��ال اول دوره خود مواضع خوبی در قبال فشارهای
را بیان نکنید ممکن است بر ادم اثر گذارد ».البته ایشان اثر
بی ن المللی داش��ت و ای��ران را از موضع تدافع��ی و انفعالی
نپذیرفت ،اما اثرپذیری از کسی مثل اقای احمدی نژاد شاید
خارج کرد ،چون پیش از این در بس��یاری موارد تحت عنوان
بعید نباش��د .فکر م ی کنم همین غرور پاشنه اشیل او شد و
تنش زدایی م��ا در مقاب��ل خارج ی ها دائم موض��ع انفعالی
گرفتارش کرد؛ حال انکه اگر دور دوم ریاس��ت جمهوری نیز
م ی گرفتیم .همین تهاجم و مقاومت و ایستادگی در مقابل
مثل دور اول حرکت م ی کرد ،به شعارهایی که داده بود وفادار
غرب دستاوردهای بزرگی را ب رای ما داشت .البته برخ ی فکر
م ی ماند و پایبندی اش بر والیت حفظ م ی شد ،م ی توانست
م ی کنند تشدید تحریم ها ب رای این نوع موضع گیری بود ،اما
یک شهی د رجایی زنده باش��د ،اما این انحراف از مسیر قبلی
من م ی گویم خیر این طور نیس��ت؛ اگر صدام هشت سال
باعث ش��د نیروهایی که با امید به او رای دادن��د از وی جدا
جنگ را به ای��ران تحمیل کرد و امری��کا و اع راب مرتجع از
شوند؛ ضمن انکه احمدی نژاد یک سری ویژگ ی ها داشت که
ان ویژگ ی ها در جاهایی مثبت بود .مثال اینکه تحت فش��ار
او حمایت کردند و اگر سازمان ملل در صدور قطعنامه علیه
عقب نم ی نشس��ت و تحت تاثیر تبلیغ��ات خصمانه علیه
تجاوز ع راق کوتاهی ک��رد -حال انکه ب��ه محض تجاوز
یارانش قرار نم ی گیرفت ،ای��ن م ی تواند یک ویژگی مثبت
ع راق به کویت چندین قطعنامه محکومی��ت این اقدام در
باشد اما اینکه بی توجه به نقد های اصولی باشد جنبه منفی
شورای امنیت سازمان ملل تصویب شد -اینها تقصیر ای ران
خصیصه او بود .از بزرگتری��ن گرفتاری های احمدی نژاد این
و به معنای ضعف ای ران و ق��درت کویت نبود ،بلکه به علت
ماهیت نظام بی ن الملل و شورای امنیت است.چون کشوری
بود که گرفتار جریان انحرافی شد و به ان پایبند ماند و حتی
که در مقابل شان تسلیم نش��ود به خودی خود تحت فشار
در پایان دوره همه اصول را زیر پا گذاشت که جریان انحرافی
قرار خواهد گرفت .اما متاسفانه این اواخر مواضع احمدی نژاد
را بعد از خود بر کشور حاکم کند که خوشبختانه به نتیجه
عوض شد .دائم دم از امادگی ب رای مذاکره با امریکا زد که این
نرسید .یکس��ری تصمیمات را ش��خصی ،بدون مشورت و
برخالف مسیر اولی ه اش بود.
کار کارشناس��ی اتخاذ کرد و همی ن ها به کش��ورلطمه زد،
احمدی نژاد در تظاه رات 22بهمن 91اعالم کرد« :اگر
اما با این وجود نم ی توان همه مش��کالت ام��روز را به پای
امریکا دست از تهدید بردارد امادگی دارم خودم با انها مذاکره
مدیریت احمدی نژاد گذاش��ت .در طول هشت سال گذشته
کنم ».در حالی که ایشان چنین اختیاری نداشت .ضمن انکه
این سیاست غلطی است که بگوییم تحریم ها باشد ،اشکالی
ندارد ولی تهدید نباشد .با این حال متاسفانه دستاوردهایی
که دولت داش��ت در تبلیغات انتخاباتی نادیده گرفته شد و
فقط بر نقاط ضعف دولت نهم و دهم تاکید م ی ش��د .البته
دوره ریاس��ت جمهوری احمدی نژاد قطعا نقاط ضعف داشته
اما اینکه تحریم ها را نتیجه مواضع انقالبی او بدانیم یا همه
مشکالت اقتصادی را به تحریم ها و تصمیمات دولت ربط
دهیم اشتباه است .معتقدم 15الی 20درصد مشکالت ناشی
از تحریم هاس��ت 15 ،الی 20درصد مشکالت نیز م ی تواند
ناشی از سیاست های غلط دولت باشد اما بیش از 60درصد
مشکالت به علت فرهنگ عمومی کار و مصرف در کشور
است .متاسفانه ساعت مفید کاری در کش��ور پایین است،
تعداد روزهای تعطیل باالس��ت ،وجدان کاری ضعیف است
و اس��راف بیداد م ی کند؛ به همین علت مقام معظم رهبری
در سال های متمادی خواستار اصالح الگوی مصرف شدند
که اگر اصالح شود بسیاری از مش��کالت را در کشور شاهد
نیستیم .امروز هم راه حل مشکالت این نیست که با امریکا
مذاکره یا تعامل کنیم بلکه راه حل مشکالت تحقق حماسه
اقتصادی است که مخاطبش همه مسئوالن و مردم هستند.
ساعت مفید کاری در سال 64 ،90دقیقه بود ،سال 91به 22
دقیقه کاهش یافت .اول سال که اب و هوا مناسب است 20
روز مملکت تعطیل م ی شود .این یعنی تولید حداقل ،مصرف
حداکثر که نتیجه اش تورم است 24 .روز در سال تعطیالت
رسمی داشتیم ،رئی س جمهور م ی خواست ان را 27روز کند
که نتوانس��ت و ان را 25روز کرد ،درست برخالف انچه باید
انجام م ی شد.
داوری :به نام خدا .ب رای جواب به سوال الزم م ی دانم
به برخی نکات ک��ه اقای قدیری ابیانه مطرح کردند پاس��خ
بدهم .ب رای این کار باید یاداور ش��وم ک��ه اقای احمدی نژاد
محصول چه فرایندی در جامعه ای ران است .از زمان مشروطه
(تقریبا حدود 150س��ال پیش) به این س��و تحوالت جامعه
ای ران به شدت متاثر از تحوالت جهانی بود و تحوالت جهانی
هم ذیل ساختارهای سرمایه داری پیش م ی رفت .مهمترین
ویژگی ساختار سرمایه داری این است که اگر نتواند خودش
را جهانی کند و ش��اخه های خودش را در اقص ی نقاط جهان
بگس��تراند دچار فروپاشی م ی ش��ود ،دلیلش هم این است
که نظام س��رمایه داری بر س��ود حداکثری بنا ش��ده و سود
حداکثری با مصرف حداکثر و تولید یکنواخت ،اس��تاندارد و
فراگیر ش��ده ارتباط دقیق دارد .بناب راین اگر تولید و مصرف
جهانی نشود نظام سرمایه داری از هم م ی پاشد .تحلیل من
از انقالب اسالمی این اس��ت که انقالب یکی از روند هایی
است که خواست مقابل این روند مقاومت کند و در دهه اول
توانس��ت هویت گرایی را در مقابل روندهای وابسته گرایی
تقویت کند .تا اینکه در اغاز دهه دوم انق�لاب و با روی کار
امدن دولت س��ازندگی و بع��د از ان دول��ت اصالحات روند
ادغام و وابس��ته گرایی در روندهای جهانی ج��ای خود را به
ان روند اس��تقالل خواهی ده��ه اول داد .ب ر اس��اس همین
تفاس��یر م ی توان گفت اقای احمدی نژاد محصول مقاومت
در ب رابر روند وابسته گرایی بود .او امد تا روندهای هویت گرا
و اس��تقالل خواهی را در حوزه اقتصاد ،فرهنگ و سیاس��ت
جمهوری اسالمی پیاده کند .از این رو معتقدم دولت دهم در
یک ط راز باالتری نسبت به دولت نهم قرار داشت .سیاست
دولت نهم در دو سال اول با اقای پورمحمدی و اقای ذوالقدر
بود که انها به حوزه سیاست عمدتا نگاهی از جنس امنیتی
داشتند؛ حوزه اقتصاد به دس��ت اقای دانش جعفری بود که
بازارگرایانه م ی نگریست و این اتفاقا یکی از نقاط ضعف دولت
نهم بود ،چون باالترین نرخ نقدینگی در ان دوره (سال)86
رقم خورد و به 37درصد رسید؛ اقای صفارهرندی و تیمش
مسئولیت رس��یدگی به امور فرهنگی را برعهده داشتند که
مطلق��ا رویکردهای انها ب��ا دیدگاه های اق��ای احمدی نژاد
49
بیشتر وقت داوری در پاسخ به گفته های قدیری گذشت
بخشی از دیالوگ های داوری -قدیری ابیانه
سیاست
مثلث شماره 183
اقای قدیری می گویند که احمدی نژاد دچار غرور شد ،من سوالم این است
که ما به ازای این غرور چیست؟
به نظر من احمدی نژاد پس از مدتی دچار غرور شد و این غرور تبدیل به
پاشنه اشیل او شد
اقای قدیری! گرفتاری احمدی نژاد در جریان انحرافی به چه معنی است؟
به نظر من احمدی نژاد گرفتار جریان انحرافی شد و به ان پایبند ماند
اینک�ه اق�ای قدی�ری گفتن�د احمدی ن�ژاد س�عی ک�رد از هدفمن�دی
ب�رای ج�ا انداخت�ن جری�ان انحراف�ی اس�تفاده کند ب�ا ک�دام مصداق
مطرح می شود؟
اق�ای داوری می گوین�د ک�ه هزین�ه ای ب�رای تبلی�غ مش�ایی نش�د.
اقای احمدی نژاد در تمام س�فر های استانی مش�ایی را همراه خود برد و
پرچم دست به دست کردند
نمی توان دیوار دور خود کش�ید و گفت ،انچه در دنیا درحال وقوع اس�ت
سرانگشت ما می چرخد
چه کسی گفته ،هرچه تحول در دنیا رخ می دهد زیر نظر ماست؟ چه کسی
گفته بحران اقتصادی امریکا زیر سر ماست؟
اگر جریان احمدی نژاد در انتخابات حضور داش�ت ،جریان اقای هاشمی
پیروز نمی شد
شما رای احمدی نژاد را می توانید در ش�ورای شهر ببینید .عکس ایشان
هم باالی لیست بود
چاوز ،اسلام را قبول نکرده بود ولی امام زمان (عج) را قبول داش�ت که
موعود است و می اید و عدالت را پیاده می کند
من با این حرف که چاوز بدون اینکه مسلمان شود امام زمان را قبول کرده،
مخالفم زیرا راه قبول امام زمان (عج) از اسالم می گذرد
همخ��وان نبود چون اق��ای احمدی نژاد در ح��وزه فرهنگ
معتقد است باید به فطرت های عامه مردم اعتماد کرد و امور
فرهنگی را از مس��یر فطری جلو برد .همانطورکه در حوزه
اقتصاد نیز ایشان معتقد است باید رویکردهای جامع ه گرایانه
را دید؛ یعنی اقتصاد نه به عنوان نهاد و ساختار مستقل از بقیه
نهادها و بخش های جامعه بلکه به عن��وان نهادی که تابع
فرهنگ و خصوصیت غالب بر جامعه باشد باید اداره شود.
اینکه احمدی نژاد م ی گوید نباید در کش��ور س��ه هزار فعال
اقتصادی باش��د بلکه 75میلیون نفر بازیگر عرصه اقتصاد
باش��ند ،کامال یک رویکرد جامع ه گرایانه را نشان م ی دهد.
حال انکه در نگاه بازارگرایانه فرض این است که اقتصاد یک
حوزه مستقل است و سایر حوزه ها باید تابع اقتصاد باشند ،کما
اینکه خیل ی ها در ایام انتخابات گفتندکه سیاست خارجی باید
تابع اقتصاد باشد یعنی سیاست خارجی باید به تقویت اقتصاد
داخلی بینجامد .در حوزه سیاس��ت هم همی��ن طور؛ اقای
احمدی نژاد نگاهش به مشارکت عامه است و نه مشارکتی که
صرفا محدود به خواص و نخبگان است و از مسیرهای حزبی
و گروهی محقق م ی شود .این تصویری کلی از دیدگاه های
احمدی نژاد است .من فکر م ی کنم اقای احمدی نژاد در مسیر
دولت خود از سال 84تا 92تالش کرد در این حوزه ها ،اقتصاد
50
را ب راساس جامع ه گرایی ،حوزه اجتماعی و فرهنگ را ب راساس
فطرت گرایی ،سیاس��ت را ب راساس مش��ارکت عامه و حوزه
سیاست خارجی را ب راساس استقالل خواهی و هویت گرایی
تقویت کند؛ یعنی خالف صحب ت های اقای قدیری ابیانه که
گفتند« :احمدی نژاد از سال ششم به بعد مواضعش در حوزه
سیاست خارجی به نوعی انفعالی شد یا به سمت مذاکره با
امریکا رفت ».عمل ش��د .اتفاقا یکی از منتق��دان مذاکره با
امریکا در ش��رایط فعلی اقای احمدی نژاد اس��ت .در جلسه
شورای عالی امنیت ملی که شهریور س��ال گذشته قبل از
س��فر به نیویورک در حضور مقام معظم رهبری برگزار شد
یکی از معدود مخالفان مذاکره ب��ا امریکا اقای احمدی نژاد
بود و انجا گفت که امریکا دنبال مذاکره ب رای مذاکره است.
اینکه اقای احمدی نژاد م ی گوید تهدید برداشته شود ،مفهوم
این اس��ت که رفتار تغییر کند یعنی همان صحبت امام و
رهبرمعظم انقالب مقصود اس��ت و گفته هایش خارج از ان
قابل ارزیابی نیست .اقای احمدی نژاد خواستند به دنیا بگویند
ای ران مواضع جنگ طلبانه ندارد تا روند ب��رای امریکای ی ها
سخت شود و انها رفتارهای خصمانه را عوض کنند .بناب راین
معتقدم قطعا اقای احمدی نژاد تغییرکرده .تردیدی نیست.
اگر تغییر نکرده باشد بای د تردیدکرد .ایشان در سال 92قطعا
پخته تر وبا تجربه تر رویکردهایش را دنبال کرد اما رویکردهای
کالن او تغییر نکرده است .اگر گفتمان ایشان را از سال 84به
این سو دنبال کنیم نوع نگاه ایشان به پدیده ها تغییر نکرده
اما قطعا روش ها و تاکتی ک هایی که ب رای رسیدن به تحقق
رویکردهای خود دارد ارتقا یافته است .بناب راین اصال اعتقاد
ندارم دولت دهم دچار انحراف ش��ده .مق��ام معظم رهبری
هم در س��خنرانی اخیر خود و هم در سخنرانی شهریور 91
فرمودند« :دولت نهم و دهم ش��عارهای امام را زنده کرده و
اتفاقا دشمن ی ها از این منظر است».
اقای قدیری م ی فرمایند احمدی نژاد دچار غرور ش��د.
من سوالم این اس��ت که ما به ازای این غرور چیست؟ وقتی
از پدیده ای صحبت م ی کنیم باید ان پدیده ما به ازایی داشته
باشد .منظور اقای ابیانه این است که اقای احمدی نژاد خود
را تافته جدا بافته از جامعه م ی داند یا رفتارهایی از خود نشان
داده که از ان رفتارها بوی غرور به مشام م ی رسد؟ اگر منظور
اینها باشد که ما چنین رفتارهایی را از رئی س جمهور ندیدیم.
حداقل رفتار احمدی نژاد در سال های اخیر همان شیوه هایی
بوده که ایشان داشته و انجام داده است .اقای قدیری ابیانه
فرمودند« :احمدی نژاد به شعارهای سال 84خود وفادار نبوده
است» سوال من این است که کدام شعارها را احمدی نژاد داد
سیاست
مثلث شماره 183
ولی به انها وفادار نبود؟ شاید در مسیر رسیدن به یک شعار
دچار مشکل شد و نتوانست ان را تماما پیاده کند ،اما دلیلش
عدم وفاداری نبود ،بلکه کارشکن ی ها و دشمن ی هایی بود که
از اط راف و اکناف اتفاق افتاد.
اتهام دیگر عدم التزام به والیت است که معلوم نیست
مبنای ان کجاست؟ اتهام غرور ،عدم وفاداری به شعارها ،عدم
پایبندی به والیت ،انحراف و ب ی توجهی به نقدها اینها نیاز است
که به طور مصداقی بحث شود .شاید خیلی از این نقدها پایه
درستی نداشته باشد اما رئی س جمهور فضای طرح این نقدها را
در کشور نبست .اقای احمدی نژاد برخالف دوره اقای هاشمی
عمل کرد .مصداقی حرف بزنیم؛ گرفتاری در جریان انحرافی
به چه معنی است؟ اصال منظور از جریان انحرافی چیست؟
اینکه احمدی نژاد س��عی کرد از هدفمندی ب رای جا انداختن
جریان انحرافی اس��تفاده کند ،واقعا با کدام مصداقی مطرح
م ی ش��ود؟ یعنی منظور این اس��ت که اقای احمدی نژاد در
جلس ه ای گفته« :م ی خواهم فردی را رئی س جمهور کنم ،ابزار
تحقق این هدف هم هدفمندی یارانه است»؟ اگر احمدی نژاد
قصد جا انداختن چنین مساله ای را داشت باید رسانه هایش
را تقویت م ی کرد اما یکی از غریب ترین جریانات در فضای
رسانه ای کش��ور جریان اقای احمدی نژاد است .امروز اقای
احمدی نژاد حتی یک رسانه مس��تقل غی ر دولتی که بعد از
دولت خود بتواند به ان تکیه کند ،ندارد .ایشان باید به زودی
تمام رسانه های در اختیار خود را تحویل دولت یازدهم دهد.
من از نزدیک در جریان فعالیت انتخاباتی اقای مشایی بودم و
م ی توانم صریح بگویم چنین مدلی در ذهن اقای احمدی نژاد
نیست .اصال او این طوری به صحنه نگاه نم ی کند ،چون نگاه
خاصی به صحنه انتخابات دارد که بسیار متفاوت با رویکرد
گروه های دیگر است که حاال مثال بخواهد از ابزارهایی مثل
هدفمندی یا رسانه نیز ب رای مهندسی افکار عمومی استفاده
کند .معتقدم در طول هشت سال به اقای احمدی نژاد ظلم
ش��د و دولت با مجموعه ای از اتهام��ات و نی ت خوان ی های
غی ر مستند رو به رو ش��د که اگر جریان احمدی نژاد فرصت
حضور در انتخابات را م ی یافت به بس��یاری از این اتهامات،
به طور مستند پاسخ م ی داد .ش��اید یکی از دالیلی که اقای
احمدی نژاد در برخی مقاطع سکوت م ی کرد تصورشان این
بودکه در فرصتی مثل انتخابات م ی شود این بحث ها را باز
کرد که این فرصت از ایشان مضایقه ش��د .در کل عملیات
روانی که علیه احمدی نژاد در این س��ال ها انجام ش��د یک
حباب بزرگ اس��ت که گذش��ت زمان در ماه های اینده این
حباب را م ی ترکاند و فضا را شفاف و اشکار م ی کند.
زیباکالم :با نام و یاد حضرت حق .ب رای پاسخگویی
به این س��وال که احمدی نژاد تغییرکرد یا خیر ،باید ظرفی
که عامل به قدرت رس��یدن او ش��د را بررس��ی کرد .بدون
این کار نم ی توان ارزیابی درس��تی از عملکرد هش��ت ساله
احمدی نژاد داش��ت .به عب��ارت دیگر تحلی ل های��ی از این
دست که دوره ریاس��ت جمهوری اقای احمدی نژاد خوب یا
بد بود ،تا اردیبهش��ت 90خوب بود ،اما بعد از ان بد ش��د یا
کارهایش خیلی بد نبود و م ی توانست بهتر باشد ،یک سری
تحلی ل هایی است که بدون توجه به نحوه به قدرت رسیدن
احمدی نژاد در سال 84بیان م ی شود .معتقدم از ویژگ ی های
بزرگ ساختار سیاسی ما این است که پاسخگو نیستیم .در
چنین ساختاری چطور از احمدی نژاد م ی توان انتظار داشت
که در قبال عملکرد و سیاس��ت هایش پاس��خگو باشد .از
ویژگ ی های مهم اقای احمدی نژاد عدم پاس��خگویی او در
هشت سال ریاس��ت جمهوری بود ،منتها باید اضافه کردکه
این خصلت برگرفته از ساختار اس��ت .معتقدم بدون در نظر
گرفتن گفتمان س��وم تیر نم ی توان درباره اقای احمدی نژاد
صحبت کرد .گفتمان سوم تیر یعنی مجموعه جریاناتی که
مثل رودخانه به هم متصل شدند تا احمدی نژاد با 17میلیون
رای ،سال 84رئی س جمهور ای ران شود.
به نظر من اولین ویژگی گفتمان سوم تیر این است که
از تیر 84تا مرداد 92ایدئولوژی درست و حسابی نداشت .مثال
اقای اوالند وقتی نامزد ریاست جمهوری فرانسه بود م ی گفت
اگر رئی س جمهور ش��وم مالیات را با این فرمول محاس��به
م ی کنم؛ رابطه با اروپا ،ناتو ،ع راق ،افغانستان و ای ران و چنین
خواهد شد و فالن سیاست های فرهنگی و اجتماعی را دارم،
اما گفتمان سوم تیر که متشکل از یک مجموعه گروههاست
جز یکسری کل ی گوی ی ها چیزی ب رای گفتن نداشت .به عنوان
مثال اگر از انها درباره رد صالحیت نامزدها از س��وی شورای
نگهبان ،نح��وه اداره دانش��گاه ها ،سیاس��ت خارجی ،مدل
اقتصادی دولت نهم -اینکه مث��ل ترکیه ،برزیل ،ارژانتین و
مالزی ادام اسمیتی خواهد بود یا همانند کره شمالی دولتی-
پرس��یده م ی ش��د ،مطمئنم جز یکسری ش��عار کلی ،چیز
زیادی بیرون نم ی امد ،اما س��وال این است که پس چرا این
مجموعه ای که هدف و ایدئولوژی نداشت دور هم گرد امد؟
ایا انها فقط م ی خواستند احمدی نژاد را رئی س جمهورکنند؟
خیر ،انها از بغضی که از هاش��می ،خاتمی و اصالح طلبان
داشتند دور هم جمع شدند و البته موفق شدند ،منتها چنین
مجموعه ای خیلی دوام نی��اورد .مجموعه ای م ی تواند دوام
پی دا کند که بگوید چه م ی خواهد و اهدافش چیست؟ 50سال
پیش مجموعه ای به نام نهضت ازادی در ای ران تشکیل شد
که اگر همه اعضای ان در اوج فعالیت داخل یک مین ی بوس
جمع م ی شدند نصف صندل ی های ماش��ین خالی م ی ماند
اما بعد از نیم قرن به رغم همه مش��کالت هنوز هس��تند و
همچنان فعالیت م ی کنند .ش��اید یک دلیلش ان باشد که
امریکای ی ها پشت شان هستند(خنده) ،ولی دلیل اصل ی اش
وجود یک جهان بینی مش��خص درباره لیب رالیسم ،غرب و
اقتصاد در میان انهاست؛ به طوری که م ی گویند اگر روزی به
قدرت برس��یم این کارها را انجام م ی دهیم ولی از مجموعه
گفتمان سوم تیر اگر درباره اقتصاد سوال م ی شد 200 ،دیدگاه
گوناگون در م ی امد .چون ادم های مختلفی بودند .بناب راین
وقتی هدف اولیه که همانا شکست مجموعه اصالح طلبان
و هاشمی در انتخابات 84بود محقق شد به تدریج هرگروهی
راه و مس��یر خود را رفت و نگاه خود را درباره اینده وضعیت
ای ران تشریح کرد.
چرا احمدی نژاد وجه غالب پیدا کرد؟ چون احمدی نژاد با
بزرگان اصولگرا در خیلی حوزه ها همخوانی نزدیک داشت.
برخالف هاش��می و اصالح طلبان که معتقد به تنش زدایی
با غرب و امری��کا بودند ،احمدی نژاد 84پ��ر از بغض و کینه
و کوبی��دن امریکا ،نفی اس��رائیل و نفی هولوکاس��ت بود.
اینها اهنگ های خیلی جالب ب رای بزرگان اصولگرایی بود.
خیلی خوشحال بودند که ب رای اولین بار بعد از مدت ها یک
یزنم
رئی س جمهور امده که م ی گوید من توی دهن امریکا م
یا من اس��رائیل را نابود م ی کنم و غرب باید در مقابل ما زانو
بزند .چرا؟ نه به واسطه انکه احمدی نژاد چه کارکرد و چه کار
نکرد ،بلکه به خاطر موضعگیری ها و ژست های سیاسی که
غرب را نابود م ی کند.
احمدی نژاد همچن��ان محبوب بود؛ ه��ر کاری کرد
اصولگرایان پشت سرش به به و چه چه کردند؛ هرکس جای
احمدی نژاد بود و به او م ی گفتند تو معجزه هزاره سومی ،دور
سرت در نیویورک هاله نور بود ،سفرهای استان ی ات باعث
شد هاش��می و خاتمی را تخریب کنند ،چون به عقل انها
نرسید سفرهای استانی بروند اما تو معجزه کردی ،تو دولت
کریمه و فخیمه هس��تی ،تو دولت یاری ،تو دولت دوستی،
خود را گم م ی کرد ،بر همین اساس به نظر من احمدی نژاد
باز خوب عمل کرد که خودش را گم نکرد .هیچ گاه نش��د
مجموعه اصولگرای��ان به او انتقاد کنن��د و بگویند این چه
کاری بودکردی؟ اس��تیضاحش بکنن��د و بخواهند توضیح
دهد ،احمدی نژاد هرکاری کرد بهترین و کامل ترین بود اما
مشکل از جایی شروع شدکه او خواست بعد از اردیبهشت 90
بگوید من هم هستم .موردی بیاورید که قبل از اردیبهشت
90مجلس یا ایت اهلل جنتی پش��ت احمدی نژاد نایس��تاده
باشد .قرص و محکم مجلس ،شورای نگهبان و نهادهای
نظام پشت او بودند و از گل پایی ن تر به او نگفتند .احمدی نژاد
هر کاری م ی کرد درست و عالی بود .اصال نمره اش بیست
بود ،اتفاقا هرکاری را هم نم ی کرد ،عالی بود و از روی عقل و
کیاست و کاردانی بود .البته من حرف دکتر داوری را قبول
دارم که احمدی نژاد م ی گذاش��ت به او انتقاد و حمله شود.
بینی و بی ن اهلل من از تیر 84به او انتقاد کردم و به من کاری
نداشتند .ش��اید احمدی نژاد من را داخل ادم نم ی دانست و
دون شان خود تصور م ی کرد که حتی بخواهد به من بگوید
ساکت شو ولی تلویزیون با تمام وجود در اختیار احمدی نژاد
بود و همه در اختیار احمدی نژاد بودند تا اینکه...
مثلث :اق��ای دکت��ر! دو ،س��ه مثال نق��ض درباره
صحب ت ه��ای ش��ما وج��ود دارد؛ اینکه ش��ما گفتید همه
اصولگرایان دور احمدی نژاد بودند ،مثال نقضش از ش��روع
دولت نهم بود که عماد افروغ تندترین انتقادات را به انتخاب
پورمحمدی ب رای وزارت کشور در مجلس هفتم مطرح کرد.
سه وزیر پیش��نهادی ایشان نتوانس��تند رای اعتماد کسب
کنند ،جریان اق��ای قالیباف منتقد ج��دی احمدی نژاد بود.
اقای توکلی از ابتدا با ایش��ان زاویه داش��ت .حتی در همان
اوایل اختالف نظر داشتند با صدا وس��یما که رفته رفته حل
شد .بناب راین اصولگرایان یکپارچه حام ی احمدی نژاد نبودند.
زیباکالم :به تعداد انگش��تان یک دست ،مثل دکتر احمد
توکلی ،علی مطهری و عماد افروغ منتقد احمدی نژاد بودند.
مثلث :بعد از مدت کوتاه��ی اقای الریجانی هم به
این جمع پیوستند.
زیباکالم :اینها فرد بودند ،اقای الریجانی هم بعد از
سال 90منتقد احمدی نژاد شد.
مثلث :خیر .بعد از کنار گذاش��تن او از دبیری شورای
عالی امنیت ملی این اتفاق افتاد.
زیباکالم :در کل معتقدم بدون نقد ان مجموعه ای
که احمدی نژاد را ب��اال اورد ،انتق��اد از احمدی نژاد اخالقی
نیس��ت .چون همین مجموعه بود ک��ه م ی گفت کارهای
رئی س جمهور درس��ت و ب ی عیب و نقص اس��ت و مو الی
درزش نم ی رود.
مثلث :اقای دکتر زیباکالم! من از ناحی ه ای که شما
م ی گویید وارد بحث نم ی ش��وم .فقط روایت م ی کنم ،دکتر
داوری م ی گوید« :احمدی نژاد ستاره بخت اصولگرایان بودکه
جریانات اصولگرا را دنبال خود کشاند چون انها مجبور بودند
با او همراه شوند ».اقای قدیری ابیانه م ی گوید« :احمدی نژاد
محصول یک جریان است» -که این حرف به موضع شما
نزدیک است -اگر هر دو نظر را قبول کنیم ،ائتالف تاکتیکی
احمدی نژاد با اقای��ان صفار هرندی ،فت��اح ،پور محمدی و
دانش جعفری و غیره خواه احمدی نژاد برامده از اصولگرایی
باشد یا نماد ان ،باالخره این واقعیت وجود دارد که سوم تیر
یک گفتمانی داشت که ش��ما معتقدید فاقد ایدئولوژی بود
که این قابل نقد اس��ت چون م ی توان درباره اقایان خاتمی
و هاشمی هم همین ادعا را مطرح کرد .شاید اقای هاشمی
هم ایدئولوژی نداشت که اگر داش��ت اقای میرسلیم ،وزیر
ارشادش نم ی ش��د .چون اقتصاد لیب رال و ش��اید نئولیب رال
دولت اقای هاش��می کجا و نحوه مدیریت عرصه فرهنگ
از سوی اقای میرس��لیم کجا .بناب راین ش��اید این خصلت
همه جریان های سیاس��ی اس��ت و این ای راد فقط نباید به
اصولگراها وارد باشد.
قدیری ابیانه :چون اقای زیباکالم اشاره به مواضع
نظام کرد باید یاداور ش��د که رهبری در اس��تانه انتخابات
گفتند« :رئی س جمهور اینده نقاط قوت این دولت را داشته
باشد و نقاط ضعفش را نداشته باشد ».بناب راین ایشان ب رای
دولت نهم و دهم نقاط ضعف هم قائلند اما اینکه در اخرین
دیدار با دولت و رئی س جمهور فقط روی نکات مثبت تاکید
کردند به این معنا نیست که همه کارهای این دولت را تایید
م ی کنند کمااینکه قبال به نقاط ضعف این دولت هم اشاره
51
سیاست
کردند ،ضمن اینکه اصوال مقام معظم رهبری از کس��ی که
رئی س جمهور منتخب م��ردم م ی ش��ود و وظیفه خطیر و
سنگین ریاست جمهوری بر دوش او قرار م ی گیرد ،حمایت
م ی کنند تا بتواند کار کند.
زیباکالم :به نظر ش��ما حمایت نظ��ام از خاتمی با
احمدی نژاد یکس��ان بود و هر دو انها را به یک چشم نگاه
کرد؟
قدیری ابیانه :هر دو یک عملکرد نداشتندکه با یک
چشم به انها نگاه شود .قطعا عملکرد اقتصادی احمدی نژاد
بهتر از دولت اقای خاتمی و سیاست خارجی در شش سال
اول ریاس��ت جمهوری اش قوی تر از دول��ت اصالحات بود.
اقای خاتمی ش��عار تنش زدایی داد ،سیاست این شعار هم
تسلیم بود .مثال خواستار منع پخش فیلم ادواردو شد چون
معتقد بود ایتالیا خوش��ش نم ی اید .حال انک��ه ایتالیا هم
اعتراض نکرد یعنی تنش زدایی تعبیر به این ش��د که کاری
نکنیم کشورهای غربی خوششان نیاید و این بدترین حالت
ممکن است.
زیب�اکالم :یعنی حالت هش��ت س��ال اخیر خیلی
عالی بود؟
قدیری ابیانه :تازه در زمان دولت اقای خاتمی ای ران
در لیست شرارت قرار گرفت .امریکا تحریم های خود را علیه
ای ران تمدید ک��رد .بناب راین اگر بگوییم ش��عار تنش زدایی
بدهیم و در مقابل خواست غرب کوتاه بیاییم منافعی ب رای
کشور دارد ،اشتباه است چون هشت سال ریاست جمهوری
خاتمی نشان داد که چنین اثری ندارد .البته سیاست خارجی
ای ران از ابتدای انقالب سیاس��ت مبتنی بر تنش زدایی بود
اما اینکه ما م ی خواهیم اس��تقالل مان را حفظ کنیم و این
مس��اله باعث تنش م ی ش��ود ،این ضعف ما نیست .مثال
جنگ م ی توانست یک هفته ای تمام شود و ملت این همه
شهید و جانباز ندهد ،راهش این بود که ب رای صدام در ته ران
کنف رانس م ی گذاشتیم و م ی گفتیم بفرما صحبت کن ،چون
او در اغاز جنگ گفت یک هفت��ه دیگر در ته ران کنف رانس
خبری م ی گ��ذارم .در واقع اگ��ر دفاع از حق��وق ملت ای ران
باعث ناراحتی دشمن م ی شود بگذار بشود .شهید بهشتی
خطاب به دشمن م ی گفت« :از ما عصبانی باشید و از این
عصبانیت بمیری��د ».اینکه چیزی نگوییم ت��ا انها ناراحت
نشوند این سیاست خارجی نشد.
درباره اینکه اصولگرایان به احمدی نژاد انتقاد نداشتند،
هم باید گفت که این طور نب��ود .انحالل و تغییر وضعیت
سازمان برنامه و بودجه مورد نقد خیلی از اصولگرایان بود،
انتصاب مشایی به معاون اولی و بعد رئیس دفتری او مرتب
از سوی نیروهای اصولگرا نقد ش��د و حتی گاهی انتقادها
خیلی هم تند ش��د .یادمان نرفته ک��ه حاج منصور ارضی و
برخی مداحان چه مواضع تندی در این باره گرفتند؛ در واقع
انجا که به دول��ت احمدی نژاد انتقاد وارد ب��ود اصولگرایان
انتقاد کردند .اما اینکه مطرح شد ساختار سیاسی پاسخگو
نیس��ت ،باید بگویم خیر .رئی س جمه��ور و اعضای دولت
موظفند اگر مجلس سوال کرد جواب دهند ،انها نم ی توانند
از پاسخگویی استنکاف کنند .گفته شد احمدی نژاد برنامه
نداشت .سوال این است که مگر در انتخابات اخیر نامزدها
ب رنامه داشتند؟ مگر اقای خاتمی در مسائل اقتصادی ب رنامه
داشت؟ من طرح هدفمندس��ازی را ب رای او بردم و نظر من
را قبول ک��رد .در انتخابات ریاس��ت جمهوری اخیر نامزدها
جز اینکه به مشکالت اشاره کنند و اولویت کارها را بگویند
درباره چیز دیگری صحبت نکردن��د .احزاب هم چیزی جز
برخی کلیات همچون عدالت ،ب رابری ،افزایش تولید و غیره
ارائه ندادند .احمدی نژاد اصولگرا بود و خود را اصولگرا معرفی
کرد و من هم از کسانی بودم که شعارهای او را باورکردم که
والیتمدار و به شدت متدین است و م ی خواهد خدمت کند اما
حاال معتقدم یا او از اول این ویژگی ها را نداشت یا والیتمدار
بود و در اواسط دوره ریاست جمهوری خود این مسیر را تغییر
مثلث شماره 183
52
داد .چون مشایی را در حد قدیس باال برد ،کسی که رهبری
م ی گوید ب رای معاون اولی مناسب نیست اما احمدی نژاد او
را همه جا در سفرهای اس��تانی دنبال خود برد .اقای داوری
م ی گوید« :هزینه ای ب رای تبلیغ مش��ایی نشد» ،دیگر چه
هزینه ای م ی خواست انجام شود؟
اقای احمدی نژاد در تمام سفرهای استانی مشایی را
همراه خود برد .هر دفعه هم پرچم دست به دست کرد .روز
ثب ت نام نامزدها در انتخابات ریاست جمهوری نیز ان داستان
را راه انداختند؛ ب رای معرفی مشایی همایش صدهزارنفری
در استادیوم ازادی با بیش از 50میلیارد تومان هزینه ترتیب
داد ،وگرنه چه دلیلی داشت در همه سفرهای استانی مشایی
را با خود ببرد و بعد پرچم به دستش بدهد .این کار توهین به
شعور مردم است .من انتظار داشتم که در انتخابات اخیر یک
فتنه ای برپا شودکه خوشبختانه نشد و احمدی نژاد با متانت
عمل کرد و س��پس به رئی س جمهور جدید تبریک گفت.
اقای داوری گفت« :احمدی نژاد م ی خواس��ت در انتخابات
صحبت کند اما چنین فرصتی ب رای رف��ع اتهامات فراهم
نشد ».اول انکه قرار بود اقای مشایی نامزد شود ،ثانیا اقای
احمدی نژاد در اخرین دیدار هیات دولت با رهب ر معظم انقالب
و جلسه کارگزاران نظام فرصت سخنرانی یافت تا از عملکرد
خود دفاع کند ،تلویزیون هم که به او وقت داد .درکل دولت
احمدی نژاد دس��تاوردهای خوبی داش��ت و این ب ی انصافی
اس��ت که این دس��تاوردها را نادیده بگیریم اما اشتباهات و
ضع ف هایی هم داشت .مثال اخی را گفت اگر دست من بود
همه ثروت کشور را مس��اوی بین مردم تقسیم م ی کردم یا
250هزار تومان یارانه نقدی به هر نفر و دو هکتار زمین به
هر خانواده م ی دادم ،اینها همه شعارهای تبلیغاتی است که
احمدی نژاد مطرح کرد تا مردم به مشایی رای بدهند .البته
این نگاهی با حس��ن نیت به وعده توزیع همه سرمایه های
کشور اس��ت .در مقابل این نگاه م ی توان گفت که چنین
وعده ای ضربه زدن به کش��ور اس��ت چون به توقعات مردم
دامن م ی زند و ثروت کش��ور را به جای هزینه ش��دن در راه
عمران ،ابادانی و ایجاد اشتغال به سمت مصرف گرایی سوق
م ی دهد .دوباره یاداور م ی شوم که به والیتمداری احمدی نژاد
تردی��د دارم .بناب راین ادم ها عوض م ی ش��وند .من تردید به
والیتمداری اقای احمدی نژاد دارم اما خیلی دعا کردم عاقبت
به خیر شود .باالخره او خدماتی داشت همان طورکه هاشمی
و خاتمی خدماتی داشتند .این حرف غلطی است که بگوییم
در زمان خاتمی و هاشمی هیچ کار مثبتی نشد یا برعکس
همه چیز خوب بود .مقام معظم رهبری در پایان دوره اقای
هاشمی فرمودند «هی چ کس ب رای من هاشمی نم ی شود»
اما هاشمی هم تغییرکرد .معتقدم احمدی نژاد اگر دور اینده
بخواهد نامزد ریاس��ت جمهوری یا نامزد نمایندگی مجلس
شود ،توسط ش��ورای نگهبان ردصالحیت م ی شود ،ان هم
به دلیل ان قولتی که در والیتمداری اش اس��ت .احمدی نژاد
شبانه روز کار کرد ،زحمت کشید و خدمت کرد اما خدمت را
با اهداف جریان انحرافی پیوند زد .به جای بیداری اسالمی،
بیداری انسانی را مطرح کرد ،زنده باد بهار را به جای زنده باد
اسالم گذاشت و از مدیریت ای رانی در عوض مدیریت اسالمی
سخن گفت .دائم این حرف ها را تکرارکردکه اینها شان ادم
والیتمدار نیست .به ه ر حال من خوشحالم از اینکه به هر
دلیلی رئی س جمهورمان بعد از ردصالحیت اقای مش��ایی،
س��نگین و وزین عمل کرد و دع��ا م ی کنم خدا ایش��ان را
عاقبت بخیر کند.
به هر حال دو حالت دارد؛ ی��ا از اول احمدی نژاد این
مواضع را داش��ت یا بعد دچار غرور یا اس��تحاله شد ،در هر
صورت مقابلش موض��ع گرفتم .درکل به خ��ط و جریان و
جهان بین ی مان وفاداریم .یک موقع از احمدی نژاد حمایت
کردم ،از هاش��می هم همین طور ،اما ه ر ک��س بخواهد از
جریان انقالب منحرف شود در مقابلش م ی ایستم.
زیباکالم :معیار و مالک انقالب هم شما هستی؟
دارم.
قدیری ابیانه :باالخره من ب رای خودم مالک هایی
زیباکالم :شما ب رای همه 75میلیون ای رانی مالک
و معیار داری؟
قدیری ابیانه :من ب رای خودم تصمیم م ی گیرم.
زیباکالم :شما ب رای همه 75میلیون ای رانی تصمیم
م ی گیری .اگر ب رای خودت م ی گرفتی ای ران گلستان م ی شد.
قدیری ابیان�ه :م��ن ن��گاه خ��ودم را م ی گوی��م،
وقت��ی م ی توانم ب رای هم��ه تصمیم گیری کن��م که ب رای
ریاس��ت جمهوری تایی د صالحیت م ی شدم و رای م ی اوردم.
ان موق��ع م ی توانس��تم ب��ه ص��ورت قانونی ب��رای همه
75میلیون نفر تصمیم بگیرم .اما من نگاه خودم را م ی گویم
ش��ما هم نگاه خودتان را م ی گویید .البته از موقعی که من
از احمدی نژاد انتق��اد علنی کردم ،مش��کلی ب رایم به وجود
نیامد .نظرم را ازادانه گفتم ،ولی این ازادی را احمدی نژاد به
من نداد بلکه قانون اساسی این ازادی را به من داد .معتقدم
احمدی نژاد مسیرش عوض شد ،اما خوش��حالم که بعد از
رد صالحیت مشایی داستانی ساخته نشد .چون من انتظار
مساله س��ازی داش��تم اما این اتفاق نیفتاد .ب رای همین از
ایشان تشکر م ی کنم .باالخره یا من راجع به اهداف ،نیات و
برنامه های احمدی نژاد اشتباه م ی کردم یا نظرم درست بود؛
اما به دالیلی نیات او عملی نشد.
مثلث :اقای داوری! ضمن انکه به نکات اقای قدیری
ابیانه پاسخ م ی دهید بفرمایید چطور شد اقای احمدی نژاد
رویکردش را عوض کرد؟ چون این تصورگاهی وجود داشت
که ی��ا باید مش��ایی تایی د صالحیت ش��ود ی��ا احمدی نژاد
انتخابات را برگزار نم ی کند.
داوری :باید به صحب ت های دکتر قدیری ابیانه انتقادی
کنم ،اما قبل از ان اقای دکتر زیباکالم فرمود« :مجموعه ای
از گروه ها و تشکل های اصولگرا ،احمدی نژاد را رئی س جمهور
کردند ».ب رای توضی��ح در این باره بای��د فالش بک بزنیم
تا روش��ن ش��ود اصولگرایی چه بوده و چه هست .جریان
اصولگرایی یک واکنش به تح��والت بعد از دوم خرداد بود.
منابع انس��انی این جریان بخش عمده ای از جریان راست
دهه شصت و بخشی از چپ های دهه شصت بودند.بعد از
ماجرای کوی دانشگاه 78احزاب و گروه هایی مثل موتلفه و
جامعه روحانیت مبارز در مقابل کلی د واژه اصالحات دور هم
جمع شدند .همان موقع خاطرم هست اقای شریعتمداری
در روزنامه کیهان از شهریور یا مهر 78جلساتی را برگزار و
از تمام رس��انه هایی که به نوعی احساس م ی شد م ی توانند
از ظرفیتش��ان ب رای مقابله با اصالح طلبان اس��تفاده کنند،
دعوت ش��د .دبیر جلس��ه اقای س��جادپور بود ،من هم از
ایسنا دعوت م ی ش��دم ،ان روزها م ی دیدم که یک جریانی
در حال شکل گیری اس��ت .بناب راین جریان اصولگرایی در
نقطه انعقاد خود ،جریانی واکنش��ی به کلی د واژه اصالحات
بود .بناب راین برنامه نداش��ت ،یک��ی از مهمترین نقدهایی
که اقای احمدی ن��ژاد و جریانش به اصولگرای��ان دارد این
اس��ت که اصولگرای��ان ان موقع گفتند ما چهار ش��اخص
اس�لام ،انقالب ،امام و رهبری داریم .اق��ای احمدی نژاد از
اینها پرس��یدکه مردم پس کجا هس��تند؟ ایا ب رای ما فقط
همین چهار ش��اخص وجود دارد؟ باالخره س��ازه مردم باید
باشد تا ان چهار ش��اخص روی ان سوار شود ،مگر م ی شود
انقالب ،اس�لام ،امام و رهبری را جدای از مردم تصور کرد؟
احمدی ن��ژاد از اینجا فاصله اش با اصولگرا ه��ا کلید خورد.
رای احاد جامعه به احمدی نژاد س��ال ،84نه به تصویری بود
که انها از اقای هاشمی در ذهن داشتند ،یک گام به عقب تر
برویم؛ از اواسط دهه ش��صت به خاطر مسائلی مثل فاصله
گرفتن مسئوالن از مردم ،باز تولید اشرافیت در حاکمیت و
اتفاقاتی چ��ون مک فارلین ،مردم هر جا ام��کان بروز نظر
داش��تند روند تغییر را دنبال کردند .اعتقاد دارم از اواخر دهه
شصت شعار تغییر و تمنای تغییر از نقاط کلیدی انتخابات
در گفت وگو میان زیباکالم و قدیری ابیانه کمتر صلح برقرار شد
بخشی از دیالوگ های زیبا کالم -قدیری ابیانه
مگر شما معیار انقالب هستی؟ شما برای 75میلیون ایرانی مالک داری و
تصمیم می گیری؟ اگر برای خودت می گرفتی ،ایران گلستان می شد
هرکس بخواهد از جریان انقالب منحرف ش�ود مقابلش می ایستیم .من
برای خودم مالک هایی دارم
این همه ادم را در مکزیک مسلمان کردی چ را نماندی به این کار خیر ادامه دهی؟
امدم اینجا روی شما کار کنم
مثلث شماره 183
ای ران بود .مردم سال 68ب رای چه به هاشمی رای دادند؟ ان
رای عظیم ی که به اقای هاشمی دادند طوری بود که حتی
اقای شیبانی ،نامزد دیگر ریاست جمهوری هم گفت «من
به هاشمی رای م ی دهم» .تصورش��ان این بودکه هاشمی
م ی خواهد طرح جدیدی در حکومت داری راه بیندازد .اقای
هاشمی در دهه ش��صت نماد عدالت بود؛ خطب ه های او در
نمازجمعه تا انجا در قم تکفیر م ی شدکه گفتند این شیخ زیر
عمامه اش داس و چکش دارد .اقای هاش��می هر هفته در
خطب ه های نماز جمعه به عدالت اجتماعی م ی پرداخت .مردم
احساس کردند نماد تغییر اس��ت و به او رای دادند اما سال
72احساس کردند تغییرش��ان پیاده نشد .برهمین اساس
اقای توکلی با وجودی که چهره ناشناخته ای بود رای خوبی
مقابل اقای هاشمی اورد ،حتی در برخی استان ها همچون
کردستان اول شد .سال 76همین اتفاق ب رای خاتمی افتاد.
من اعتقاد دارم رفتار انتخاباتی م��ردم از 68تا خرداد 92که
روحانی رای اورد بر همین منوال بود .روحانی هم برنامه ای
نداشت .او هم سوار نوار تغییر شد همانطور که احمدی نژاد
سال 84ندای تغییر داد ،همانطورکه سال 88تصویری که از
احمدی نژاد در ذهن مردم نقش بست این بود که احمدی نژاد
م ی خواهد روند تغییر را ادامه دهد ،پس باید روند را دید.
نکته ای را اقای دکتر زیباکالم اشاره کرد و درست هم
بود؛ این که بحث پاسخگویی را باید در بدنه نظام نهادینه
کرد .چون برخی افراد مس��ائلی را به اسم مصلحت نظام از
دید مردم دور ن��گاه م ی دارند .مثال م ی گوین��د اگر از فالن
فرد سوال کنیم مصلحت نظام نیس��ت .متاسفانه از جمله
حضرت امام (ره) که حفظ نظام از اوجب واجبات است ،یک
برداش��ت انحرافی به جامعه ارائه ش��د .مثال القا م ی ش��ود
که اگر مسئولی یا فرد وابسته به مس��ئولی تخلفیکرد به
مصلحت نیس��ت که عدالت در قبال او اجرا ش��ود .به نظر
من این طبقه س��ازی و اشرافیت سازی اس��ت .اشرافیت نه
به لحاظ مالی بلکه ب��ه این منظور که ع��ده ای بر جامعه
شرف پیدا کنند .در دوره هایی خودی و غیرخودی در جامعه
ایجاد شد ،افرادی نس��بت به احاد جامعه از بهره مندی ها و
رانت های سیاسی بیشتر برخوردار شدند؛ ب رای همین مردم
به روحانی رای دادند .روحانی با سیاس��ت ورزی و دو ،سه تا
کلی د واژه توانست رای جمع کند ،اقای روحانی سفر استانی
محدودی داشت ،منتها وقتی ایش��ان خودش را منتقد این
شیوه مدیریت نشان داد توانست از ارای مردم بهره مند شود.
وقتی از کلی��د واژه گازانبری مقابل اقای قالیباف اس��تفاده
کرد خود را از بعضی ش��یوه ها و نگاه ها متمایز کرد .همین
باعث شد پیروز شود وگرنه برنامه ای در انتخابات ارائه نکرد.
بناب راین احمدی نژاد از ابتدا هر چند در شبکه منابع انسانی
جریان راس��ت و اصولگرا قرار داش��ت اما در مسیر خودش
چون به پدیده مردم برخورد کرد و با مردم واقعی در تماس
قرار گرفت و مطالبات انها را دید توانس��ت سطح گفتمان
خودش را از گفتمان اصولگرای��ی باالتر بیاورد ،اما گفتمان
اصولگرایی همچنان درکاست هاست و جریان سیاسی ان
همیشه هم شکس ت خورده اس��ت .برای همین م ی گویم
یک ویژگی حزب سیاسی اصولگرایی این است که همیشه
شکس��ت خورده چون چیزی ب رای اثبات کردن ندارد که به
جامعه ارائه کند .اگر در انتخابات ش��ورای دوم پیروز شدند
دلیلش عدم ش��رکت مردم بود .اگر در مجلس هفتم پیروز
ش��دند دلیلش این بود ک��ه رقبای انها را ش��ورای نگهبان
ردصالحیت کرد .اگر در سال 84پیروزی اقای احمدی نژاد
را م ی بینند بدانندکه ان پیروزی برامده از حمایت انها نبود،
بلکه اصولگرایان بودندکه در سبد احمدی نژاد قرار گرفتند.
سیاست
ب�رای نق�د احمدی ن�ژاد بای�د اصولگرای�ان را نق�دک�رد ،چرا ک�ه برای
س�ال ها اصولگرای�ان ب�دون کوچک تری�ن انتق�ادی از احمدی ن�ژاد
حمایت کردند
من این حرف را قب�ول ندارم .اصولگرایان منتقد انحالل س�ازمان برنامه
بودند .در مورد انتصاب مش�ایی به مع�اون اولی ه�م ،اصولگرایان انتقاد
داشتند
احمدی نژاد کجا کاندیدای جریان اصولگرا بود؟ نامزد موتلفه
و شورای هماهنگی نیروهای انقالب اقای الریجانی بود.
قدیری ابیانه :شما باید بین افراد اصولگرا با جریان
اصولگرا تفاوت قائل شوید؟ چون جریان اصولگرا محدود به
چند شخصیت نیست.
داوری :من اصال تفاوت زیادی نم ی بینم .من اصال
چنین تقس��یم بندی را قبول ندارم .اعتق��اد دارم یک اتفاق
واکنشی بود.
مثلث :اقای احمدی نژاد هم خاصیت واکنشی بودن
و «نه» به هاشمی را داشت؟
داوری :بله ،س��ال 84این واقعیت اس��ت که اقای
هاش��می در موقعیتی قرار داشت که هرکسی در مقابل او
قرار م ی گرفت رای م ی اورد .شاید فردی مثل احمدی نژاد به
خاطر خصلت فردی توانست ارتباط راحت تری با مردم بگیرد
و رای بیشتری کسب کند.
مثلث :اقای داوری! در پاس��خ به گفته شما مبنی بر
جدایی احم��دی نژاد از اصولگرایان و شکس��ت این جریان
سیاس��ی باید گفت که مقام معظم رهبری گفتمان مبارزه
با فقر ،فساد و تبعیض را از اوایل دهه 80مطرح کردند ،هر
چند در سال های گذش��ته هم دغدغه مبارزه با فقر و فساد
و تبعیض را داش��تند و ان را از دولت ها مطالبه م ی کردند.
گفتمان اصولگرایی مخصوصا در حوزه اقتصادی و گفتمان
عدالت بر این مبن��ا پا گرفت و ش��عارهای احمدی نژاد هم
همین بود .بدنه جری��ان اصولگرا و نیروی انس��انی ان به
جهت نزدیکی گفتمانی به اق��ای احمدی نژاد اقبال کردند،
حتی احمدی نژاد شعار «رایحه خوش خدمت» را از فرمایش
رهبر معظم انقالب درباره خدمت در شهرداری گرفت .یعنی
نم ی شود جدا بودن احمدی نژاد را از اصولگرایی اثبات کرد.
53
مناظره سه نفره پر بود از خشم و خنده
بخشی از دیالوگ های داوری -زیباکالم -ابیانه
زیباکالم :اقای داوری کارش درست است .قبل از اینکه بیاید من از او تعریف کردم و گفتم از معدود کسانی است که پای احمدی نژاد و رحیم مشایی ایستاده
است .هوا عوض شده ،رئیس جمهور جدید امده ،چند روز دیگر دولت عوض می شود ولی همچنان مدافع اقای احمدی نژاد و رحیم مشایی است ،شاهدیم که چه
جوری با چنگ و دندان از انها دفاع می کند .مستقل از اینکه حرفش درست است یا خیر ،همین که معرفت و مرام دارد با ارزش است .چون من و شما می دانیم،
دوره احمدی نژاد و مشایی تمام شد ،اما اقای داوری محکم از انها دفاع می کند ،این از نظر من ارزش دارد
قدیری ابیانه :اگر می داند مواضع غلط است و باز معرفت به خرج می دهد خیلی بی معرفتی است
سیاست
زیباکالم :با حرف های اقای داوری کاری ندارم .ایا دفاعیات او این را نشان می دهد که مواضع رحیم مشایی و احمدی نژاد را بر حق می داند یا از باطل بودن
حرف های انها اطالع دارد ولی از روی تعصب قبول نمی کند؟
مثلث شماره 183
قدیری ابیانه :این نشان می دهد که حرف های انها را برحق می داند
زیباکالم :تمام شد رفت .به نظر من این کار ارزش دارد
قدیری ابیانه :برای همین می گوییم منحرف است وگرنه می گفتیم منافق است(خنده جمع)
قدیری ابیان�ه :رانت خواری در دول��ت احمدی نژاد
هم فراوان بود.
داوری :عرضم این است که اقای احمدی نژاد در این
ش��بکه قرار داشت و از ظرفی ت ها هم اس��تفاده کرد .بحث
مبارزه با فقر و فساد و تبعیض یک بعد مهم از عدالت است.
عدالت یک جنبه ایجابی دارد .اگر اقای احمدی نژاد م ی گوید
«من م ی خواهم همه ثروت کشور را بین مردم توزیع کنم»
فرصت نبود ک��ه توضیح دهد که قائل ب��ه نظریه مالکیت
دوگانه شهید صدر اس��ت .مبدع یا توسع ه دهنده ان نظریه
هم در ای ران ایت اهلل هاشم ی شاهرودی از شاگردان برجسته
شهید صدر است .این نظریه غالب سیاست اقتصادی اقای
احمدی نژاد اس��ت .اینکه او م ی گوید «دوست داشتم تمام
سرمایه های کشور را در قالب سهام عدالت بین مردم توزیع
کنم» در واقع نگاه ی��ک تعاونی بزرگ را ب��ه اقتصاد ای ران
دارد .بناب راین این حرف اصال شعار انتخاباتی نیست چون
احمدی نژاد به این باور رسیده است.
مثل�ث :و بحث مبارزه ب��ا فقر و فس��اد و تبعیض و
واکنش به دولت اصالحات و سازندگی مطرح شد...
داوری :بل��ه ،احمدی نژاد از چه زمان��ی مورد تهاجم
اصولگرای��ان قرار گرف��ت؟ این حرف دکت��ر زیباکالم مهم
بود .احمدی ن��ژاد تا زمانی که کار م ی کرد کس��ی نقدی به
او نداش��ت .همه حمایت م ی کردند اما وقت��ی امد از خود
54
برنامه و گفتمان ارائه دهد حمالت شروع شد .مشکلی که
اصولگراها با مشایی دارند این است که اقای مشایی در واقع
ب رای جهت حرکت دول��ت احمدی نژاد تئوری و نظریه خلق
کرد .تحلیل اقای احمدی نژاد دو سال پیش این بود که اگر با
نگاه دقی ق تر و غیرشعاری به تحوالت خاورمیانه نگاه کنیم
نم ی توان انچه ما م ی خواهیم را به تن این تحوالت پوشاند
و االن واقعیت تحلیل یادشده در مصر اتفاق افتاده است.
قدیری ابیان�ه :بیداری اس�لامی در مصر کماکان
وجود دارد.
داوری :این نظر شماس��ت .اصال این طوری نیست،
پشت صحنه ان تحول امریکای ی ها هستند.
قدیری ابیانه :یعنی انقالبی که منجر به کنار رفتن
مبارک شد را شما امریکایی م ی دانید؟
داوری :الزم ش��ود راج��ع ب��ه ان بح��ث م ی کنیم.
امریکای ی ها مساله انرژی در خاورمیانه را از دستور کارشان
خارج کردند .انها در منطقه به این نتیجه رس��یدند که باید
با دموکراس ی های کنترل شده ،بازارهای مصرف ب رای اینده
به وجود اورد .سخنرانی س��ال 2009اقای اوباما در االزهر را
بخوانید ،انها همان نقشه را دنبال کردند.
قدیری ابیانه :شما اشتباه م ی کنید.
داوری :به ه ر حال اقای احمدی نژاد نگاهش این بود.
یک روز درباره تحوالت لیبی نیز این تحلیل را به کار بردیم،
اما وقتی رژیم جدید علیه بشار اسد نیرو به داخل سوریه اعزام
کرد اتفاق دیگری در تحلی ل ه��ا رخ داد .اقای قدیری ابیانه!
تف��اوت احمدی نژاد با اصولگراها این اس��ت ک��ه هیچ گاه
خودش را فریب نم ی هد .بین مردم بوده و برداشتی واقعی
از مس��ائل و اتفاقات دارد .حاال ش��اید اصولگرایان تحلیل
احمدی نژاد از تحوالت منطقه را نپسندند و بگویند خطا در
ان وجود دارد اما واقعیت خودش را نشان داد ،نم ی توان دیوار
دور خود کش��ید و گفت انچه در دنیا درحال وقوع است سر
انگشت ما م ی چرخد .واقعی ت های دنیا این طوری نیست.
قدیری ابیانه :چه کسی گفته هرچه تحول در دنیا
رخ م ی دهد زیر نظر ماست؟
داوری :این بحث ها مطرح است.
قدیری ابیانه :من در کار سیاس��ت خارجی هستم.
چه کسی گفته مثال بحران اقتصادی امریکا زیر سر ماست؟
داوری :نگاهمان این بود که از تحوالت منطقه یک
تصویری از ادامه انقالب اس�لامی نش��ان دهیم .خب این
واقعیت تحوالت منطقه نبود.
قدیری ابیانه :واقعیت همین است.
داوری :واقعی��ت انچ��ه االن در منطق��ه دارد اتفاق
م ی افتد این نیست.
قدیری ابیانه :بله ،این است.
داوری :اشکال ندارد ،بهتر است از این موضوع عبور
سیاست
داوری :برنامه اقای مشایی
برای انتخابات همچون
برنامه اقای جلیلی نبود که
انتخابات را به دو قطبی
سازش /مقاومت تبدیل
کند
مثلث شماره 183
کنیم .نکته بعد اینکه وقتی اقای روحانی پیروز انتخابات شد،
اقای شریعتمداری در س��رمقاله ای اقای روحانی را اصولگرا
خواند و اقای مهدی محمدی نیز گفت که روحانی مرزبندی
فتنه و انحراف است .وقتی ما نم ی خواهیم با سنگ واقعیت
اندیش��ه هایمان را بتراش��یم چنین تحلی ل هایی را مطرح
م ی کنیم.
قدیری ابیان�ه :اصالح طلبان ه��م م ی گویند اقای
روحانی اصالح طلب است.
داوری :اتفاقا صحبت اصالح طلبان دقی ق تر اس��ت.
نم ی توانیم این را رد کنیم.
قدیری ابیانه :چرا نم ی توان رد کرد؟
داوری :م��ن نم ی خواه��م در این فرص��ت کم وارد
تحلیل انتخابات اخیر شوم ،ولی پذیرش اینکه اصالح طلبان
نقش بیش��تری در پیروزی اقای روحانی داشتند به مراتب
عقالن ی تر است تا اینکه بگوییم اصولگرایان اقای روحانی
را رئی س جمهور کردند.
قدیری ابیانه :اتفاقا اصولگراها با اختالف سلیقه ای
که پی��دا کردند نقش بیش��تری در پیروزی اق��ای روحانی
داشتند.
داوری :به لحاظ س��لبی این حرف درس��ت است .ما
یک مشکل جدی در جریان انقالب داریم .ان هم این است
که با حجاب درباره پدیده ها صحبت و یکسری تحلی ل ها و
پیش فرض ها را بیان م ی کنیم .علت هم ان است که خیلی
عالقه به شعار دادن داریم و سیاست اعالمی خیلی ب رایمان
مهم است؛ خیلی دوست داریم بگوییم انچه در مصر در حال
وقوع است فرزند انقالب ماست اما بعد دچار تحلیل دوگانه
م ی شویم .م ی گوییم اتفاقات لیبی بیداری اسالمی است اما
بعد که حکومت جدید ط رابلس ب رای سرکوب بشار اسد نیرو
به سوریه م ی فرستد سانسور خبری م ی کنیم.
قدیری ابیانه :سانس��ور خبری نیس��ت ،تحلی ل ها
پخش م ی شود.
داوری :ش��ما تحلی ل هایی که صدا و س��یما پخش
م ی کند را ببینید.
قدیری ابیان�ه :این طور نیست که شما م ی گویید؛
چون 15خرداد 42تعدادی کشته شدند ،یک مدت سکوتی
بود و بعد انقالب پیروز شد ،نم ی توان این قیام را جزو انقالب
اس�لامی ندانس��ت ،چون قیام 15خرداد منجر به انقالب
اسالمی 22بهمن 57شد.
داوری :چقدر مسیح ی های می دان التحریر را تلویزیون
نشان داد؟ چرا فقط شعار مسلمانان را به تصویرکشید؟ علت
ان بود که نتوانستیم درست تحلیل کنیم.
قدیری ابیانه :میدان التحریر را نش��ان دادیم چون
ب رای ما جالب بود.
داوری :بگویم در ای��ن انتخابات چ��ه اتفاقی افتاد؟
در این انتخابات در مراکز حس��اس حاکمیتی و تا باالترین
س��طوح تحلیل اوردند که اق��ای روحان��ی رئی س جمهور
نم ی ش��ود اما تنها کس��ی که پی��روزی اق��ای روحانی را
پی ش بینی کرد ،اقای احمدی نژاد در 27یا 28اس��فند سال
گذشته بود .خیلی صریح گفت که «تردید نکنید اگر ما در
انتخابات نباشیم جریان اقای هاش��می پیروز است .هیچ
کس نم ی تواند خ�لاء جریان ما را در انتخاب��ات پر کند اال
جریان اقای هاشمی».
قدیری ابیانه :حتما فقط هم اقای مشایی م ی تواند
این کار را انجام دهد؟
داوری :بله ،طبیعی اس��ت .ب رای اینکه برنامه اقای
مشایی ب رای انتخابات همچون برنامه اقای جلیلی نبود که
ی سازش /مقاومت تبدیل کند .این یک
انتخابات را به دو قطب
فول بزرگ در واقع پاس گلی ب ی نظیر به روحانی داد .اقای
مشایی با شعار اصالحات فراگیر زیر چتر رهبری م ی خواست
به صحنه بیاید؛ اقای مشایی با شعار مکتب ای رانی...
قدیری ابیانه :این شعار را هی چ کس از اقای مشایی
باور نم ی کرد.
داوری :ش��ما ب��اور نم ی کردی��د ،چ��را م��ردم باور
نم ی کردند؟
قدیری ابیان�ه :ش��ما رای اق��ای احمدی ن��ژاد را
م ی توانید در شورای شهر ببینید .عکس اقای احمدی نژاد
هم باالی لیست بود.
داوری :توضیح م ی دهم ،ان رای ارتباطی به رای اقای
احمدی نژاد نداشت.
قدیری ابیانه :چرا نداشت؟ عکسش باالی فهرست
بود.
داوری :خیر دلیلش این اس��ت که انتخابات شورای
شهر در ته ران متاثر از انتخابات ریاست جمهوری بود .اقای
قالیباف به همان نسبت که در ته ران رای اورد ،نامزدهایش
هم داخل شورای شهر رفتند .اقای روحانی به همان نسبت
که رای اورد به همان نسبت کاندیداهای اصالح طلب وارد
شورای شهر ته ران شدند.
قدیری ابیانه :فرق ندارد ،ش��ما م ی گویید مشایی
نتوانس��ت در انتخابات ریاس��ت جمهوری ورود کند اما در
شورای شهرکه توانست.
داوری :شورای شهر ته ران استثناست.
قدیری ابیانه :استثنا نیست .سفرهای استانی سال
اخر اقای احمدی نژاد می زان استقبال مردم را از او نشان داد.
داوری :شما فیلم صداو سیما را دیدید .اگر خواستید
فیلم های واقعی این سفرها را م ی اورم که صدا و سیما انها
را پخش نکرد.
قدیری ابیانه :بیاورید.
داوری :صدا و س��یما که ب��ا نیت فق��ط م ی رفت از
قسمت هایی که مردم نیس��تند فیلمبرداری م ی کرد .شما
استقبال مردم در فیلم هایی که تیم خود اقای احمدی نژاد
تهیه کرد را ببینید ،متوجه م ی ش��وید که استقبال مردم با
ن کارها
انچه صدا و سیما روی انتن برد فرق م ی کند .با همی
تصمیم سازی های غلط در سطح تصیم گیری انجام شد.
قدیری ابیان�ه :تصمیمات درباره انتخابات را سران
نظام نگرفتند .تصمیم را کسی که رای به صندوق انداخت
گرفت.
داوری :بله.
قدیری ابیان�ه :مقام معظم رهبری ،رئی س جمهور و
بقیه مسئوالن کشور فقط یک رای داشتند.
داوری :هفت��ه اخر انتخاب��ات دوس��تانی در برخی
نهادها تحلی��ل م ی کردند که چه ها م ی ش��ود .همی ن گونه
تصمیم سازی ش��د .برخی م ی گفتند در دهه چهارم انقالب
مردم به روحانی رای نم ی دهند .من گفتم؛ بله مردم در حالت
عادی بین یک فرد دانش��گاهی و فرد روحانی ،شاید به فرد
دانش��گاهی رای دهند ولی اگر روحانی بیاید و با شما زاویه
داشته باشد مردم به او رای م ی دهند.
قدیری ابیان�ه :خیر ،ما اگر یک نامزد دیگر روحانی
م ی داش��تیم ،در شهرس��تان ها و روس��تاها مردم به او رای
م ی دادند .چون معتقدند این نامزد روحانی است به او اعتماد
کنیم .درباره اقای خاتمی هم همی ن طور شد چون شعار سه
سی د فاطمی سر داد.
داوری :اق��ای دکت��ر قدیری ابیانه! م��ا نگاهمان به
پدیده ها ورای حجاب است ،نه اینکه فقط هر انچه دوست
داریم را ببینیم.
قدیری ابیانه :شما این جور هستید؟
داوری :اتفاقا حرف احمدی نژاد درست از اب در امدکه
گفت اقای روحانی رئی س جمهور م ی شود.
قدیری ابیانه :شاید ایشان وصل به جاهایی باشند
و ارتباطاتی داشته باشند
داوری :شما م ی گویید ایشان متصل است ،توده ای ها
هم به مصدق همین را م ی گفتند .اوایل کتاب «در دامگه
حادثه» اقای پرویز ثابتی مربوط به مل ی ش��دن نفت است.
انجا امده که مخالفان همان موقع مثل همین حرف ها را -
که راجع به احمدی نژاد م ی زنند -به مصدق نسبت م ی دادند.
مث�لا از او نقل م ی کردن��د که «مل ی ش��دن صنعت نفت را
در خواب یک س��یدی با لباس س��فید به م��ن گفت» .با
شایع ه پ راکنی و اتهام زنی مصدق را تخریب کردند .باالخره
دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد تمام شد .شما در بخشی از
صحب ت های خود گفتید که رهبر انقالب فرمودند« :مشایی
ب رای معاون اولی مناسب نیست» .چه زمانی حضرت اقا این
حرف را فرمودند؟ اق��ای ابوترابی و روحانیون مجلس رفتند
خدمت رهب ر معظم انقالب و گفتند« :ما مخالف معاون اولی
اقای مشایی هستیم» .بعد اقا دس��ت خط نوشتند« :اقای
احمدی نژاد! معاون اولی مش��ایی به مصلحت دولت شما
نیست چون بین هواداران شما سرخوردگی ایجاد م ی کند».
قدیری ابیانه :باالخره تاکید بر اینکه مناس��ب این
منصب نیستند شده بود.
داوری :خیر ،جمل��ه این بود که بین هواداران ش��ما
س��رخوردگی ایجاد م ی کند .اقا نفرمودندکه «مشایی ب رای
معاون اولی خوب نیست».
فردای همان روز اقای حسین شریعتمداری درکیهان
نوش��ت قریب به این مضمون که ایش��ان جاسوس است.
حضرت اقا صحبت کردند و نکت��ه ای را فرمودند که اقای
شریعتمداری مجبور شد از نوشته خودش عذرخواهی بکند.
ما که اینه��ا را یادمان نم ی رود .ش��ما م ی گویید 50میلیارد
تومان ب رای مراس��م اس��تادیوم ازادی خرج ش��د ،سند این
50میلیارد تومان هزینه چیس��ت؟ یعنی برای جمع کردن
50هزار نفر در استادیوم باید نفری یک میلیون تومان خرج
شود؟ یک چیزی بگویید که قابل پذیرش باشد ،باالخره ما
یک عدد و رقم ی را م ی فهمیم.
قدیری ابیان�ه :هدف جمع کردن ص��د هزار نفر در
55
سیاست
استادیوم ازادی بود.
داوری :یعنی ب رای هر نفر باید 500هزار تومان خرج
م ی شد؟ این حرف ها را نگویید.
قدیری ابیانه :پس س��ند خرج های این مراس��م را
منتشرکنند.
داوری :اخر این جوری که نم ی شود ،شما عدد ندارید
بگویید که اس��نادش را منتش��ر کنند ،مثل مالنصرالدین
که یک چیزی انداخت و گفت« :اینجا وس��ط زمین اس��ت
اگر منکر هس��تید بروید متر کنید 50 ».میلی��ارد تومان از
کجا امد؟
قدیری ابیانه :رقمش را کاری ندارم.
داوری :اگر هم این طور بود چرا مشایی نیامد؟ مگر
نم ی گویید با هدف انتخاباتی برگزار شد.
قدیری ابیانه :چون جمعیتی نیامد.
داوری :اص�لا این ط��وری نیس��ت .واهلل این طوری
نیست .اصال مشایی برنامه ای نداشت .اقای قدیری ابیانه!
نگاه احمدی نژاد به انتخابات با اینکه س��ایت و روزنامه بزند
و میتینگ برگزار کند فرق دارد .اگر به س��ایت و روزنامه بود
اقای قالیباف باید رئی س جمهور م ی شد .اقای روحانی چند
سایت و رسانه داشت؟ باید منصف بود.
قدیری ابیانه :اقای احمدی نژاد روزنامه دولت را به
مشای ی نامه تبدیل کرد.
داوری :انها را کنار بگذارید.
قدیری ابیانه :روزیکه هشت نفر تایید شدند خبر
تایید هشت نفر را در روزنامه اش نزد .نوشت مشایی کیست.
داوری :اقای قدیری ابیانه! این بحث دیگری است.
قدیری ابیانه :چه بحث دیگری است؟
داوری :ربطی به انتخابات ندارد.
قدیری ابیانه :چرا ربطی ب��ه انتخابات ندارد؟ اتفاقا
ربط دارد .روزنامه دولت جمهوری اس�لامی ای ران وقتی که
شورای نگهبان هشت نفر را تایید کرد اصال این خبر را درج
نکرد .از این چه برداشتی م ی توان داشت؟
داوری :چون خبر س��اعت 9یا 10ش��ب اعالم شد.
روزنامه ها قبل این س��اعت بسته م ی ش��وند ،فردا ان خبر
را منتش��ر کرد .بحث بعدی که اق��ای قدیری ابیانه گفتند
مثلث شماره 183
این بود که ازادی در نقد دوره اق��ای احمدی نژاد را از قانون
اساسی داشتند .زمان ریاست جمهوری اقای هاشمی ،وزارت
اطالعات اقای عزت اهلل سحابی و اقای عباس عبدی را در
روز روشن وس��ط خیابان جلوی زن و بچه بازداشت کرد،8 .
9ماه کسی از اقای عبدی خبر نداش��ت تا وقتی که اقای
موس��وی خوئین ی ها یا فرد دیگری خدمت یک��ی از بزرگان
رفت ،ایشان دستور دادند که عباس عبدی ازاد شود.
قدیری ابیانه :او را به چه علت گرفتند؟
داوری :به خاطر س��رمقاله های روزنامه سالم .اینکه
م ی گویم ب رای س��ال 72است .عزت اهلل س��حابی به خاطر
مواض��ع و بعض��ی از نامه هایی که علیه سیاس��ت تعدیل
اقتصادی دولت اقای هاش��می نوشت ،بازداشت شد .اصال
عزت اهلل س��حابی حرف سیاس��ی علیه اقای هاشمی نزد.
نامه ای را امضا کرد و اقای عزت اهلل سحابی را گرفتند .بع د ها
در مجلس یک نماینده ای عضو کمیسیون برنامه و بودجه
از هاشمی پرسید «چرا عزت اهلل س��حابی را گرفتند» اقای
هاشمی گفت« :رویش زیاد شده بود گرفتیمش تا رویش را
کم کنیم ».م ی خواهم بگویم ازادی برامده از قانون اساسی
است ولی مجری قانون اساس��ی هم مهم است که فردی
مثل احمدی نژاد باش��د که هر چیزی راجع به او بنویس��ند
یا مطرح کنند واکنش نش��ان ندهد؛ ظرفی��ت احمدی نژاد
در تحمل نقد ب ی نظیر بود ،هرچه دلشان خواست نوشتند.
حاال امروز ان قدر وقیح شدند که معلوم نیست چه کسی در
دفتر اقای مطهری شنود گذاشته ،رسانه ها مثل اب خوردن
رئی س جمهور مملکت را به ش��نود گذاری متهم م ی کنند.
سایت ها نوشتند شنود کار تیم احمدی نژاد است.
قدیری ابیانه :رس��انه ها عطف ب��ه ماجرای فیلم
برداری مخفیانه مرتضوی از فاضل الریجانی این را نوشتند.
داوری :الزم است برخی پرونده ها را باز کنیم .روزنامه
اریا سال 79یک خط مطلب نوشت که« :در تابستان 67که
با گروهک منافقین در زندان ها برخورد شد اقای خاتمی ان
موقع مسئول تبلیغات جنگ بود ».این روزنامه فقط به خاطر
یک خط مطلب بدون نظر هیات نظارت و با دستور مستقیم
رئی س جمهور وقت بسته م ی ش��ود .ما حرف های زیادی در
این زمینه ب رای گفتن داریم که چه کس��ی شعار ازادی داد،
من حرف دکتر داوری را قبول دارم که احمدی نژاد می گذاشت به او انتقاد و
حمله شود .بینی و بین اهلل من از تیر 84به او انتقاد کردم و به من کاری نداشتند.
ش�اید احمدی نژاد من را داخل ادم نمی دانست و دون شان خود تصور می کرد
که حتی بخواهد به من بگوید ساکت شو
56
چه کس��ی عمل کرد .احمدی نژاد با شعار ازادی نیامد ولی
ازاد منشانه ترین عملکرد را از خود نش��ان داد چون در ب رابر
منتقدان خود ،واکنش تند نش��ان نداد و گذاشت انها حرف
بزنند .هر فضیلتی را از احمدی نژاد زای��ل کنیم ،این یکی
دیگر واقعیت است .اقای قدیری ابیانه در صحب ت های خود
گفت« :احمدی نژاد در انتخابات داستان درست نکرد ».مگر
احمدی نژاد دنبال چنی��ن کاری بود؟ این حرف را ب رای ثبت
و منتشر شدن م ی گویم .اقای مش��ایی ب رای اتمام حجت
امد ،باور کنید اقای مش��ایی بعد از ردصالحیت به مراتب
خوش��حال تر بود تا روزهایی که درگیرکار ستاد بود .ایشان
فقط امدکه بگوید« :ما م ی توانیم از این اندیشه و فکر دفاع
کنیم اگر ما نباشیم این خالء توسط دیگران پر م ی شود» و
این اتفاق هم افتاد.
قدیری ابیانه :من به ش��خصه اق��ای روحانی را به
اقای مشای ی ترجیح م ی دهم.
داوری :اش��کال ندارد ،اما اقای مش��ایی خواست با
سیستم اتمام حجت کند تا این تصور نشود اگر احمدی نژاد
حذف شد ،دیگر اصولگرایان که با رانت سیاسی م ی خواستند
پا به عرصه انتخابات بگذارند ،رئی س جمهور م ی شوند.
قدیری ابیانه :رانت سیاس��ی نبود .انها در مناظره
سیاسی بد عمل کردند ،اگر درست عمل م ی کردند این طور
نم ی شد.
داوری :این طوری نیست .در س��ال های اخیر ثابت
شد ،سبد رای در ای ران یا در دامن جریان اصالح طلب و اقای
هاشمی است یا در دامن اقای احمدی نژاد .چون فقط این دو
بلد هستند که با مردم چگونه تعامل کنند .مثل اصولگرایان
نیس��تندکه از باال بخواهند به مردم دیکته کنند .اینها زبان
مردم را فهمیدند .بین این دو خط مشی رای مردم در نوسان
است .اقای مش��ایی با کاندیداتوری خودش خواست این را
نش��ان دهدکه اگر ما نباش��یم انها م ی ایند و همین اتفاق
هم افتاد .نکته ای هم درباره ش��عار بهارگفته ش��د ،منظور
رئی س جمهور از بهار ،امام زمان(عج) بود.
قدیری ابیانه :خب م ی گفت ام��ام زمان .چرا گفت
بهار؟
داوری :چه اشکالی دارد؟
اگر خ�ود احمدی نژاد نامزد ش�ده بود به نظ�ر من حداق�ل 15میلیون رای
می اورد .ان وق�ت اگر اقای هاش�می یا اق�ای خاتمی می امدند می توانس�تند
جلوی او را بگیرند ،وگرنه احمدی نژاد روحانی را می برد .بنابراین معتقدم خود
احمدی نژاد 15میلیون رای بالقوه دارد
در جلس�ه ش�ورای عالی امنیت ملی که شهریور سال گذش�ته قبل از سفر
به نیویورک در حضور مقام معظم رهبری برگزار ش�د یک�ی از معدود مخالفان
مذاکره با امریکا اقای احمدی نژاد بود و انجا گفت که امریکا دنبال مذاکره برای
مذاکره است
سیاست
مثلث :نم ی خواهیم وارد این بحث شویم .چرا که ما
روی این مس��ائل بحث داریم و م��ا را از موضع داور به یک
طرف بحث وارد م ی کند.
قدیری ابیانه :امام م ی گفت مجلس ش��ورای ملی
نگویید ،مجل س شورای اسالمی بگویید.
داوری :احمدی نژاد معتقد اس��ت که بای��د از منظر
درستی به اسالم نگاه کرد .م ی گوید اسالم القاعده هم داریم
باید بین اینها تفکیک قائل شد.
قدیری ابیانه :تفکیک وجود دارد.
داوری :چه تفکیکی وجود دارد؟
قدیری ابیان�ه :حاال چون القاعده ش��عار اس�لام
م ی دهد ما دیگر شعار اسالم ندهیم؟
داوری :ما باید از منظر درستی به اسالم نگاه کنیم.
مثلث :بحثی که اقای احمدی نژاد ب رای تفکیک بین
اسالم ناب محمدی با اس�لام القاعده ای دارد توجیه صبغه
هم دارد .اما ان بحثی که موعود باالتر از اس�لام اس��ت به
نظرم واردش نش��ویم .چون باالخره ما روی ان بحث داریم
و اگر مطرح کنی��م از موضع داور مناظره خارج م ی ش��ویم.
قدیری ابیانه :موعود گرایی عین اسالم حقیقی است.
داوری :این مساله جای مناقشه اس��ت .عبورکنیم
چون اعتقاد داریم اتفاقا اندیشه ناب اسالمی این است.
مثلث :چهارس��ال در دول��ت یازدهم وقت اس��ت و
م ی توان نشست و راجع به این موضوعات صحبت کرد.
زیباکالم :فرصت کافی دارید.
(صدای خنده جمع)
قدیری ابیان�ه :مرج��ع تقلید من حض��رت امام و
مقام معظم رهبری هستند اما مرجع تقلید اقای داوری اقای
مشایی است.
داوری( :با خنده) هنوز مش��ایی به مق��ام مرجعیت
نرسیده است.
قدیری ابیانه :خودش را یک درجه باالتر م ی داند.
داوری :خود اقای مشایی مقلد اقاست .این حرف ها
چیست که مطرح م ی شود؟
زیباکالم :اصال اقای مشایی تقلید را قبول دارد؟
داوری :چه کسی؟
زیب�اکالم :تقلید از ق��رن نوزده��م و در زمان قاجار
به وجود امد .قبلش چیزی به اسم تقلید در تشیع نبود.
قدیری ابیانه :من از چند جهت مقلدم.
مثل�ث :اق��ای زیب��ا کالم! ان زمان بع��د از جریان
اجتهادیون وحید بهبهانی و افول اخباری ها ،اجتهاد و تقلید
قوت گرفت.
زیباکالم :ان زمان بودکه چیزی به اسم مرجع تقلید،
ایت اهلل و هر شیعه باید از یک نفر تقلید کند ،به وجود امد.
مثلث :مرجع عام و خاص.
زیب�اکالم :بله ،اگر کس��ی زمان صفویه ،کریم خان
زند یا حتی نادر از اقای دکتر قدیری ابیانه درباره مرجع تقلید
م ی پرسید ،اقای دکتر قدیری ابیانه م ی گفت یعنی چه؟
قدیری ابیان�ه :یک زمانی در ای ران اکثریت س��نی
بودند .چه ربطی دارد؟
زیباکالم :اگ��ر ان زمان م ی گفتن��د فالنی ایت اهلل
اس��ت ،م ی گفتند معنی ایت اهلل چیس��ت؟ ان زمان اخوند
و روحانی بود.
مثلث :دار الفتوی داشتیم و شیخ االسالم.
زیباکالم :شی خ االس�لام پی ش نماز بود ،بناب راین اگر
بخواهیم تاریخی بح��ث کنیم گرفتار می ش��ویم .مرجع
تقلید به معنایی که امروز است در زمان قاجار به وجود امد.
قدیری ابیانه :هر رش��ته ای متخصص دارد .عقل
حکم م ی کند من در مس��ائل پزش��کی به متخصص ان
مراجعه کنم ،در مسائل دینی هم باید به متخصص مراجعه
کرد ،البته اگر کسی مجتهد بود تقلید بر او حرام است.
مثلث :این مناظره ای اس��ت که هیچ کدام از اقایان
همفکر با هم نیس��تند و این خوب اس��ت و نشان م ی دهد
درست افراد را ب رای مناظره انتخاب کردیم.
(صدای خنده جمع)
مثلث :اقای زیباکالم! اصالح طلبان از این احمدی نژاد
جدید چطور اس��تفاده کردن��د؟ یعنی وقتی ش��کافی بین
احمدی نژاد و اصولگرایان به وجود امد اصالح طلبان چطور
از ان استفاده کردند؟
زیباکالم :سوال این است که ایا م ی توان احمدی نژاد
را نقد کرد؟ من معتقدم در فضای سیاس��ی ای ران نم ی توان
احمدی نژاد را نقد کرد .چون نقد منصفانه وجود ندارد؛ چرا؟
چون احمدی نژاد با قدرت بود و هرکاری م ی کرد درست بود،
اما وقتی احمدی نژاد از قدرت جدا شد هرکاری کرد غلط شد.
اقای دکتر ،احمدی نژاد چند سالش است؟
داوری 58 :سال.
زیب�اکالم :احمدی نژاد نزدیک شصت سالش است.
مثلث شماره 183
قدیری ابیانه :خیلی اشکال دارد.
داوری :ایش��ان م ی خواهد یک روایت جدیدی ب رای
نسل جوان جامعه بدهد.
قدیری ابیانه :شعار زنده باد اسالم را به زنده باد بهار
تبدیل کرد.
داوری :این نظر شماست .ایشان م ی گوید ما باید با
زبان نسل جدید صحبت کنیم.
قدیری ابیانه :اگر قبلش شعار زنده باد زمستان بود
و بعد ایش��ان م ی گفت زنده باد بهار ،بله ولی زنده باد بهار را
جایگزین زنده باد اسالم کرد و این اشکال دارد.
داوری :ایش��ان موعود را فراتر از اسالم م ی داند .امام
زمان(عج) ب رای همه جهان اس��ت فقط ب رای مس��لمانان و
شیعیان نیست.
قدیری ابیانه :چه کس��ی گفته منظور از بهار ،امام
زمان(عج) است؟
داوری :اقای احمدی نژاد.
قدیری ابیان�ه :این ه��م از ان حرف هاس��ت .یک
شعاری بدهد و بعد بگوید منظورم امام زمان(عج) است.
داوری :ایش��ان یک تحول جهانی فراتر از اس�لام
مدنظرش اس��ت .اق��ای احمدی نژاد یک نگاه انس��انی به
جهان دارد.
قدیری ابیانه :یعنی نگاهش اسالمی نیست؟
داوری :مگر چیزی که انسانی باشد ،اسالمی نیست؟
قدیری ابیانه :چیزی که اس�لامی باش��د انسانی
هم است .چه لزومی دارد مباحث را طور دیگری طرح کند؟
داوری :چیزی که انسانی باشد ،اسالمی نیست؟
قدیری ابیانه :چیزی که اسالمی باشد حتما انسانی
هم هست.
داوری :تفاوت ها همی ن جاست ،اش��کالی ندارد اگر
اینها انحراف است که ما منحرفیم .بحثی هم نداریم.
قدیری ابیانه :منحرفید دیگر.
(صدای خنده جمع)
مثلث :کاری ب��ه بحث انح��راف ندارم ام��ا طبیعتا
تفس��یرهایی که اقای احمدی نژاد از موضوع مهدویت دارد
و این ن��گاه پلورالیس��تی و اینکه ب رای رس��یدن به موعود
همه چیز از اس�لام نم ی گ��ذرد ،نگاه های مناقش��ه امیزی
است که از...
داوری :نگاه امام است.
تنها کسی که پیروزی اقای روحانی را پیش بینی کرد ،اقای احمدی نژاد در
27یا 28اسفند س�ال گذش�ته بود .خیلی صریح گفت که «تردید نکنید اگر ما
در انتخابات نباشیم جریان اقای هاشمی پیروز است .هیچ کس نمی تواند خالء
جریان ما را در انتخابات پر کند اال جریان اقای هاشمی».
57
معتقدم احمدی نژاد مسیرش عوض شد ،اما خوشحالم که بعد از رد صالحیت
مشایی داستانی ساخته نشد .چون من انتظار مساله سازی داشتم اما این اتفاق
نیفتاد .برای همین از ایشان تشکر می کنم .باالخره یا من راجع به اهداف ،نیات
و برنامه های احمدی نژاد اش�تباه می کردم یا نظرم درس�ت بود؛ اما به دالیلی
نیات او عملی نشد
سیاست
احمدی نژاد سال 84نزدیک 50سالش بود ،ایا چنین ادمی
ظرف هش��ت س��ال یک باره افکار و عقاید دینی و جهان
بین ی اش راجع به مهدویت ،خدا و پیغمبر عوض م ی شود؟
در هش��ت س��الی که او رئی س جمهور ب��ود فرصتی ب رای
مطالعه کتاب و مقاله و شرکت در همایش های تخصصی
تشیع و شیع ه گری نداشت ،بناب راین چرا اصرار دارید بگویید
احمدی نژاد 84خوب بود و احمدی نژاد االن بد است؟
مثلث :ما نگفتیم احمدی نژاد 84خ��وب بود و االن
خوب نیست.
زیب�اکالم :احمدی نژاد از اردیبهشت 90وقتی گفت
حیدر مصلحی وزیر اطالعات نباشد ب رای اصولگرایان از رونق
افتاد .در یک کالم او را منحرف نامیدند.
مثلث :س��وال من این نبود .احمدی نژاد با گفتمانی
باال امدکه قرار نبود جلوی حکم حکومتی خانه نشینی کند.
اگر اقای خاتمی این کار را م ی کرد ،چندان عجیب نبود اما
احمدی نژاد ،چرا .باالخره حامیانش شوک شدند .بچه هایی
که ب رایش کف خیابان ها بودند حاال بهت زده شدند.
داوری :البته ایس��تادن جلوی حک��م حکومتی هم
جواب دارد.
مثلث :احمدی نژاد تبلیغات را از مسجد ارک و مراسم
عزاداری حاج منصور ارضی و هیات رضا هاللی و سینه زنی
شروع کرد .با زنده باد بهارکه شروع نکرد؛ وقتیکسی از انجا
شروع م ی کند و به اینجا م ی رس��د یک موضوع است .شما
به انهایی که ان زمان را دیدن��د حق بدهید این احمدی نژاد
را نپذیرند.
زیباکالم :مرحوم ایت اهلل منتظری از قبل از سال 42
با امام شروع کرد ،اما از نگاه شما ایت اهلل منتظری از مسیر
منحرف شد.
مثلث :مالک ب رای ما امام اس��ت ،نه اقای منتظری.
طبیعتا می زان ما امام اس��ت و بقیه را به واسطه نسب ت شان
با امام می سنجیم.
زیب�اکالم :در ش��رایط ام��روز جامع��ه نم ی ت��وان
احمدی نژاد را نقدکرد و گفت رحیم مش��ایی منحرف است،
اقای قدیری ابیانه م ی گوید رحیم ی مش��ایی منحرف است،
رادیو و تلویزیون و ائمه جمعه م ی گویند او منحرف اس��ت.
یک س��وال س��اده م ی پرس��م کجای عقاید اقای مشایی
منحرف است؟
مثلث :از منظر علما و مخالف��ان ،انجا که م ی گوید
مثلث شماره 183
58
معتقدم احمدی نژاد اگر دور اینده بخواهد نامزد ریاس�ت جمهوری یا نامزد
نمایندگی مجلس شود ،توس�ط ش�ورای نگهبان ردصالحیت می شود ،ان هم
به دلیل ان قولتی که در والیتمداری اش اس�ت .احمدی نژاد شبانه روز کارکرد،
زحمت کشید و خدمت کرد اما خدمت را با اهداف جریان انحرافی پیوند زد
دوره اسالمگرایی تمام شده ،همانطورکه دوره اسب سواری
تمام شده است.
داوری :شما یک جمله بیان م ی کنید.
مثلث :صحب ت ه��ای کامل اقای مش��ایی را اینجا
داریم .اصال چاپ ه��م کرده ایم .محتوای ح��رف این بود:
«االن در دوران جدید کس��ی دنبال اسب س��واری نیست
اس�لام به معنای اسالمگرایی تمام ش��ده ،همان گونه که
دوره اسب سواری تمام ش��ده ».همچنین در سخنران ی اش
بیان ک��رد« :کار ب رای امام زمان طالس��ت و برخی دیگر از
ائمه نقره و برنز».
زیباکالم :اگر این جمله را یک روحانی بگوید شما باز
م ی گویید او منحرف است؟
مثلث :روحانیون بس��یاری مثل یوس��فی اشکوری،
محس��ن کدیور و احمد قابل داش��تیم که حرف خودشان
را زدن��د یا همین االن کل��ی روحانی داری��م که حرف های
دگر اندیشانه م ی زنند .فرقی نم ی کند .حرف خطا ،خطاست
دیگر اقای دکتر.
زیباکالم :ش��ما روحانیونی که ب رایت��ان قابل قبول
هس��تند اگ��ر حرف های ش��اذی بزنن��د ،انه��ا را منحرف
نم ی خوانید چنانکه وقتی امام گفتند شطرنج اشکال ندارد
شما قبول کردید.
قدیری ابیانه :من س��ال های اول انقالب دس��ت
اقای منتظری را م ی بوسیدم ولی حاال او را منحرف م ی دانم.
زیباکالم :ام��ا اگر یک روحان��ی و یک مکالیی که
مورد قبول شما نیست بگوید شطرنج چیز زیاد بدی نیست
شما م ی گویید او منحرف است.
مثلث :اقای دکت! ش��ما م ی خواهید بگویید جریان
اصولگرایی ب��ا نوگرایی مخالف اس��ت .اجتهاد در ش��یعه
یک س��ر طیف علما و س��ر دیگر ان اخباری گری اس��ت.
اخباری گری از زمان مال امین اس��ترابادی تا دوران صفویه
که حکومت شیعه م ی ش��ود با اصولیون در تضاد است اما
باالخره اجتهادیون قدرت گرفتند .در این فضا باالخره اسالم
کارشناس دارد کما اینکه تا کسی در دانشگاه مدرک نگیرد
نم ی تواند ب رای دانش��جو تدریس کند .کارنامه کاری اقای
مشایی مشخص است ،او در دوره ای کارمند صدا وسیما بود
و مدیر رادیو پیام .در بخش ادی��ان وزارت اطالعات کارنامه
دارد ،اما هیچ کدام از این سوابق به ایشان صالحیت دینی
ب رای حکم صادر کردن نم ی دهد .اما ام��ام به عنوان مرجع
دینی حکم شطرنج را م ی دهند .ایشان عمرش را در راه دین
گذاشته و کارشناس و عالم دین است.
زیباکالم :من در روزنامه ای خواندم ظاه را از فروردین
سال جاری رقم قابل مالحظه ای گوشت از چین وارد کشور
ش��ده ،حال انکه چین کمونیست اس��ت .در همین ای ران
زمانی فتوا داشتیم مصرف گوش��ت یخی وارداتی از خارج
حرام اس��ت ،اما همین االن از چین وارد م ی ش��ود و هیچ
مشکلی هم ایجاد نم ی شود.
قدیری ابیانه :چه زمانی چنین فتوایی داده ش��د؟
ضمن انکه اگر دام ذبح اسالمی شود مشکلی ب رای مصرف
گوشت ان وجود ندارد ،بناب راین فرق نم ی کند گوشت از کوبا
و برزیل وارد شود یا از چین.
زیب�اکالم :عرضم این اس��ت که ش��ما روی اصول
دین ی ات ثابت نم ی ایس��تی و اصول دینی خود را ب راساس
مسائل سیاسی عوض م ی کنی .همین اقای رحیم مشایی
اگر از نظر سیاس��ی ب��ا اصولگراها مق��داری نزدیک تر بود
بدتری��ن چیزها و ش��اذ ترین چیزه��ا را هم ک��ه م ی گفت
اصولگرایان توجیه م ی کردند که مقصودش این نبوده بلکه
م ی خواست فالن حرف را بزند.
قدیری ابیانه :این طور نیست.
مثلث :اقای مش��ایی زمان��ی که گفت م��ا با مردم
اسرائیل دوس��تیم ،رفاقت احمدی نژاد با اصولگراها در اوج
بود اما انتقادات تندی به مشایی شد.
داوری :ان زمان هم بیش��تر جریان اقای مطهری و
این افراد انتقاد کردند.
مثلث :خیر ،هم��ه بودند .خبرگ��زاری های اصولگرا
تندترین انتقادات را م ی کردن��د تا کار به نماز جمعه حضرت
اقا کشید و ایشان نقد کردند این حرف را .چون احمدی نژاد
هم م ی گفت نظر دولت نظر مش��ایی اس��ت .مقام معظم
رهبری فرمودندکه این حرف غلطی اس��ت .این اتفاق قبل
از سال 88بود.
زیباکالم :اق��ای قدیری ابیانه! نف��س این جمله که
مردم ای ران با مردم اسرائیل دوستند ،اشکال دارد و چرا؟
قدیری ابیانه :بله .مردم اسرائیل سرزمین فلسطین
را غصب کردند.
زیباکالم :یک س��وال از اقای قدیری ابیانه دارم؛ ایا
ایشان معتقد است که اسرائیل باید نابود شود؟
قدیری ابیانه :چطوری نابود شود؟
سیاست
جریان احمدی نژاد
معتقد است که در میان
اصولگرایان فقط انها
می توانند مقابل جریان
هاشمی رفسنجانی به
پیروزی برسند
مثلث شماره 183
زیباکالم :یعنی رژیمی به اسم اسرائیل نباشد.
قدیری ابیانه :من م ی گویم نباید فلسطین از بین
م ی رفت و جایش اسرائیل به رسمیت شناخته م ی شد .من
م ی گویم فلسطین بایدکامل به نقشه برگردد.
زیباکالم :یعنی اسرائیل نابود شود؟
قدیری ابیانه :اس��رائیل جایی در امریکا تش��کیل
شود.
زیباکالم :پس نابود شود؟
قدیری ابیانه :برود در امریکا تشکیل شود.
زیباکالم :حکم اینکه اسرائیل باید نابود شود را چه
کسی به اقای قدیری ابیانه داده؟
قدیری ابیانه :از منطق و عدالت گرفته شده است.
زیباکالم :من ای��ن س��وال را از اصولگرایان زیادی
پرسیدم .بهترین جواب را اقای کوچک زاده داد .گفت دکتر
زیباکالم لیب رال ،اگر شش میلیارد و نهصد و نود و نه میلیون
و نهصد و نود و نه هزا رو نهصد و نود و نه نفر از هفت میلیارد
جمعیت جهان بگویند اسرائیل نباید نابود شود ،من و امام
خمینی (ره) اس��رائیل را نابود م ی کنیم .اتفاقا من به اقای
کوچک زاده احترام م ی گذارم چون نابودی اس��رائیل را یک
واجب و تکلیف دینی م ی داند.
قدی�ری ابیان�ه :ج��واب ش��ما همین اس��ت که
کوچک زاده داد.
زیباکالم :جواب من را نم ی خواهد بدهی.
قدی ر ی ابیانه :کس��انی به من اج��ازه دادندکه من
این شعار را بدهم که رفراندوم گذاش��تند و گفتند اسرائیل
باید در سرزمین فلسطین تشکیل شود و این رژیم م ی تواند
فلسطین ی ها را بکشد و س��رزمین انها را غصب کند .مگر
اس��رائیل با رفراندم س��رکار امد؟ این رژیم با ترور ،کش��تار
و اش��غالگری سرزمین فلس��طین را غصب کرد .حال انکه
کسی حق ندارد کش��وری را غصب و ملت ان را اواره کند،
برهمین اساس م ی گویم صهیونیس��ت ها حق ندارند سه
میلیون فلسطینی را از سرزمی ن ش��ان بیرون کنند .ما این
رژیم را نم ی پذیریم.
زیباکالم :ما یعنی چه کسی؟
قدیری ابیانه :یعنی من.
زیباکالم :پس بگو قدیری ابیانه نم ی پذیرد.
قدیری ابیان�ه :م��ن و مل��ت ای ران منه��ای اقای
زیباکالم و اسفندیار رحیم مشایی این مساله را نم ی پذیریم.
زیباکالم :ملت ای ران کجا این را نپذیرفتند؟
قدیری ابیانه :همانجایی ک��ه انقالب کردند و روز
قدس راهپیمایی م ی کنند.
داوری :یک پ رانتز باز کنم خارج از بحث اس��رائیل،
نقل قولی که از اقای مش��ایی مطرح ش��د .که گفته بودند
درباره کار طال و نقره.
مثلث:اقای داوری! مکتوبش در شش صفحه مثلث
چاپ شد .عین سخنران ی اش هم موجود است.
داوری :بای��د س��روته ان را خوان��د تا معلوم ش��ود
منظورش چیست.
قدیری ابیانه :بین نقره و طال یک چیز دیگری هم
وجود دارد به نام الماس که ان هم خود اقای مشایی است.
مثلث :اق��ای دکتر! ش��ما صحبتی کردی��دکه اگر
م ی خواهید احمدی نژاد را نقدکنید از حاکمیت باید ش��روع
کنید.
زیباکالم :بله گفتم.
مثلث :من مثال نقض اوردم که برخی از اصولگرایان
به شهادت اقای داوری از 84منتقد دولت احمدی نژاد بودند.
زیباکالم :ب��ه تعداد انگش��تان یک دس��ت منتقد
اصولگرا وجود داشت.
مثلث :جدال اقای احمدی نژاد با قالیباف ،الریجانی،
توکلی ،پورمحمدی ،متک��ی ،دانش جعف��ری و صفار که
اظه ر من الشمس است.
زیباکالم :ش��هادت م ی دهم بغض و کینه ایشان به
اقای قالیباف خیل ی خیلی بیشتر از اقای روحانی بود.
مثلث :من همین را م ی گویم که به فرض شما چنین
خدشه ای وارد است .دومین مس��اله اینکه شما م ی گویید
حاکمیت هیچ انتقادی به احمدی نژاد نک��رد و همه کار او
را تایی��دکرد ،در حال ی ک��ه در اوج نزدیک��ی او با حاکمیت،
صحب ت های مش��ایی درباره دوس��تی با مردم اسرائیل در
نمازجمعه نقد شد.
زیب�اکالم :بحث اس��رائیل چه ربطی ب��ه عملکرد
احمدی نژاد دارد؟ سیاس��ت خارجی احمدی نژاد ،س��فرهای
استانی .یک کد بیاور که در سال 89 ،88 ،87 ،86 ،85و90
یک مرتبه گفته باشند باال چشم احمدی نژاد ابرو است.
مثلث :نظام مسیر اقای احمدی نژاد را قبول داشت.
همین االن هم بحث اصولگرای��ان با اقای احمدی نژاد این
است که مسیر را درست رفت ،حاال در جاهایی سرعتش کند
یا تند شد که بحث دیگری است.
قدیری ابیان�ه :احمدی نژاد در تبلیغات س��ال 84
ضد هدفمندس��ازی صحبت ک��رد .در مصاحب ه اش گفت
حقوق ها ریالی اما یارانه ها را دالری حس��اب م ی کنند .من
وقتی سفیر مکزیک بودم زمانی به مالقات او رفتم ،توضیح
دادم و گزارش نوش��تم که به این دالیل هدفمندی ضرورت
دارد .ایشان هم در حاشیه نامه من به وزرا نوشت «هر چند
بعید است که این امار صحت داشته باشد اما نظر بدهید».
بعد از انکه نظر وزرا به اطالع اقای احمدی نژاد رسید ایشان
از نظر خود برگشت و بر اجرای هدفمندی پای فشرد .پس
اینطور نبود که چ��ون احمدی نژاد را اصولگرا م ی دانس��تم
از سیاس��ت های او انتقاد نم ی کردم .من س��ال 86در مقام
س��فیر ای ران به مکزیک رفت��م و انجا دیدم اقای مش��ایی
مجسمه های مستهجن را اورده و به عنوان تاریخ و فرهنگ
ای ران نمایش م ی دهد همانجا اعالم جنگ کردم.
زیباکالم :شما این همه ادم را در مکزیک مسلمان
کردی چرا نماندی به این کار خیر ادامه بدهی؟
قدیری ابیانه :امدم اینجا روی شما کار کنم.
(صدای خنده جمعی)
داوری :نکت��ه ای ک��ه اق��ای مش��ایی م ی گوی��د
اس�لامگرایی دوره اش تمام ش��ده ،بد تفسیر ش��ده؛ اقای
مشایی و احمدی نژاد نگاهشان این است که مسیر انقالب
جهانی ،مسیر مسلمان کردن هفت میلیارد انسان نیست.
اینکه فک��رکنیم بای��د نماین��ده فرهنگی به کش��ورهای
مختلف بفرس��تیم ،انها بروند در قبایل و محالت ،ادم های
غی ر مسلمان را مسلمان کنند این راهش نیست.
مثلث :اج��ازه م ی دهی��د ان جمله اقای مش��ایی را
بخوانم.
داوری :اقای مشایی م ی گوید «یک روحانی بود .به
او گفتم چرا شما کار طال نم ی کنی؟ کار طال امروز معرفی
کردن انسان کامل است ».منظور این است که امروز وظیفه
و کار اصلی باید معرفی امام زمان باشد.
قدیری ابیان�ه :یعنی هنوز طرف اس�لام را قبول
نکرده باید به او امام زمان را معرفی کرد؟
داوری :چاوز مگر مسلمان بود؟ اما امام زمان را قبول
کرد که موعود است ،م ی اید و عدالت را پیاده م ی کند.
قدیری ابیانه :چاوز اسالم را قبول نکرده بود.
داوری :چاوز مسلمان نبود.
قدیری ابیانه :راه قدس از کربال م ی گذرد ،باور امام
زمان نیز از اسالم م ی گذرد.
داوری :ش��ما فکر م ی کنید وقتی امام زمان م ی اید
هفت میلیارد انسان روی زمین همه مسلمان م ی شوند؟
قدیری ابیانه :بله ،حاال اهل کتاب م ی توانند در ذمه
بمانند ولی مسلمان م ی شوند .فوج فوج به اسالم م ی گروند.
داوری :اینجا تفاوت نگاه و تفاوت تفسیر وجود دارد.
قدیری ابیانه :یعنی از نظر ش��ما وقتی امام زمان
م ی ایند ،انسان ها مسلمان نم ی شوند؟
داوری :م ی ش��وند اما ب��ه ان تلقی که ش��ما مطرح
م ی کنید ،خیر.
قدیری ابیانه :من با این حرف که کسی بدون انکه
مسلمان شود امام زمان را قبول کند ،مخالفم.
داوری :چاوز پذیرفته بود ،کلی مطلب و س��خنرانی
درباره امام زمان دارد .گفته به موعود اعتقاد دارد.
قدیری ابیان�ه :موعود انها مس��یحی اس��ت .اگر
منظورش امام زمان شیعه است باید اسالم را پذیرفته باشد.
داوری :پس اهل سنت چه م ی شوند؟
قدیری ابیانه :اگر بخواهند بپذی رند شیعه م ی شوند.
چون اگر یک اهل س��نت امام زمان را بپذیرد دیگر ش��یعه
محسوب م ی شود.
داوری :تفاوت ها اینجاس��ت .مسیر انقالب اسالمی
از مسیر شیعه ش��دن جهان نم ی گذرد چون بحث عدالت
موعود است.
قدیری ابیانه :پذیرش پیغمبر اسالم مقدمه قبول
امام زمان است.
داوری :این طور نیست.
قدیری ابیانه :اگر کس��ی پیغمبر اسالم را نپذیرد
چگونه م ی خواهد امام زمان را بپذیرد؟
داوری :امام زمان را از منظر عدالت و ازادی انسان ها
م ی پذیرد ،مگر چاوز مسلمان شد؟
قدیری ابیانه :یعنی از منظر اینکه امام زمان فردی
معصوم است ،نم ی پذیرد؟
داوری :مگر قرار اس��ت هفت میلیارد جمعیت کره
زمین مسلمان شوند؟
قدیری ابیان�ه :مگر م ی شود کس��ی پیغمبر خدا را
قبول نداشته باشد ،ولی بگوید من امام زمان را قبول دارم؟
داوری :چاوز نمونه نقض حرف شماست.
قدیری ابیانه :یعنی چاوز امام زمان را به عنوان امام
معصوم قبول دارد؟
59
سیاست
داوری :به عن��وان موع��ود قب��ول دارد ک��ه ظلم را
ریشه کن م ی کند.
مثلث :متن س��خنرانی اقای مش��ایی این است که
«خیل ی ها به من گفتند تو گفتی اسالم تمام شده بلکه دوره
اسالمگرایی تمام شده نه اس�لام ،چرا دوره اش تمام شده،
کدام اس�لام؟ من معتقدم زمانی که عل ی (ع) حاکمیت را به
دست گرفت دوره ان اسالم تمام شد .اسالم تازه دارد شروع
م ی شود .اسالم که همه ظرفی ت هایش معلوم نشده است»
و در جای دیگر ادامه م ی دهد «من با یک روحانی نویسنده
شوخی کردم البته شوخی نبود بلکه واقعیت بود .گفتم حاج
اقا چرا کار طال نم ی کنی؟»
داوری :چ��را به ح��رف اول اقای مش��ایی اش��کال
م ی گیرید؟
مثلث :عرض م ی کنم .ادامه م ی دهد« :این روحانی
کتاب هایی درباره پیغمبر (ص) ،حضرت زه را (س) ،حج و امر
به معروف نوش��ته بود .به او گفتم چرا کار طال نم ی کنی؟
متوجه منظورم نشد ،گفتم اینها همه نقره و برنز است ،االن
زمان معرفی انسان کامل است ».یعنی نوشتن درباره سایر
ائمه و معصومین از نظر اقای مشایی کار طال نیست .این
حرف اساسا مشکل دارد اقای داوری.
داوری :اشتباه نکنید .اقای مش��ایی م ی گوید امروز
ترویج انسان کامل بر ترویج حج یا چی ز های دیگر اولویت
دارد.
مثلث :یعنی ترویج دیگر ائمه نقره است.
داوری :این ظلم اس��ت .ایش��ان م ی گوید «کار طال
نم ی کن��ی» ،یعنی به ج��ای اینکه انرژی ب��رای کار دیگر
بگذاری ،امام زمان را معرفی کن .چراکه او در جامعه غریب
است .اگر این معرفی درست انجام شود همه چیز در ذیلش
اتفاق م ی افتد.
قدیری ابیانه :معنی این جمله ،ان نیست.
داوری :ب ی انصافی نکنید .اقا مشایی اولویت گذاری
کرده است.
قدیری ابیانه :مش��ایی م ی گوید االن کتاب درباره
گذشته نوشتن نقره است.
مثلث :مگر نوشتن کتاب درباره پیامبر چه اشکالی
دارد؟ پیامبر اس�لام در زمان و مکان ه��ای مختلف جاری
است .چه کس��ی گفته ان اسالم تمام ش��ده؟ مگر اسالم
پیامبر با اسالم حضرت ولی عصر(عج) تفاوت دارد که ایشان
چنین تفکیکی قائل می شوند؟
داوری :اش��کالی ندارد ،اقای مش��ایی اولویت بندی
م ی کند.
مثلث :ایشان م ی گوید اسالم زمان حضرت امیر تمام
ش��د .این حرف از کجا امده؟ یعنی چه اسالم حضرت امیر
تمام ش��ده؟ این حرف ها تبعات دارد ،شوخی که نیست به
این سادگی طرح شود.
داوری :خیر این را نگفته اس��ت .ی��ک نکته بگویم.
ایا اسالم عصر خاتمیت با اسالم امروز یکی است؟ اجتهاد
ب رای ادامه یافتن راه اس��ت .بناب راین طبیعی اس��ت انچه
زمان حضرت امیر بود در قالب ش��ریعت بود .االن نیس��ت
چون فضا خیلی رش��د و تعالی کرده اس��ت .ایا هدف این
است که به مشایی بگوییم تو کافر و ملحدی و منحرفی؟
این حرف مش��ایی حرف حضرت امام و حرف دین اس��ت.
حتی اقای هاشمی فراتر از اقای مشایی رفت ،هفته پیش
یک مصاحبه 200صفحه ای با خبرگزاری شفقنا که ظاه را
جمع بندی ان ش��ش ماه طول کشیده منتش��ر شد ،ایسنا
خالصه ان را در هفت صفحه منتش��ر کرد .اقای هاشمی
در ان مصاحب��ه م ی گوید تش��خیص مصلح��ت مکمل
خاتمیت است .یعنی حتی اقای هاشمی خاتمیت را کامل
نم ی داند که من با دکتر زیباکالم شوخی کردم و گفتم زمانی
م ی گفتند مخالف هاشمی دش��من پیغمبر است ،از اینجا
امده( .خنده)
مثلث شماره 183
60
قدیری ابیانه :این معن ی اش این نیست.
مثلث :اقای هاشمی هم اگر این حرف را زده اند به هر
حال علما حتما نظر ایشان را نقد م ی کنند.
قدیری ابیانه :اقای هاشمی منظورش این نیست
که اسالم کامل نبوده است.
داوری :حرف های مشایی حرف غلطی نیست .اسالم
به عنوان شریعت معلوم است .از زمان پیغمبر و علی(ع) در
طول 1400سال با اجتهاد رشد کرده است.
مثلث :اگر تعریف اقای ملکیان را هم بگیریم س��ه
اسالم داریم؛ اسالم متن و نص ،اسالم سیره صحابه و اسالم
مومنین و مسلمین .دوم ی و سوم ی م ی توانند تغییر کنند،
ولی اولی نص صریح اس��ت و قابل تغییر نیست .حضرت
امیر هم مصداق قران ناطق اس��ت و نم ی شود گفت دوران
اسالم ایشان تمام شده .من به این حرف ای راد دارم.
داوری :مگر کلمات مشایی چه م ی گوید؟
مثل�ث :مباحث دین��ی تخصصی اس��ت و ما بعید
قدیری ابیانه :اگر م ی داند مواضع غلط اس��ت و باز
معرفت به خرج م ی دهد خیلی ب ی معرفتی است.
زیباکالم :با حرف های اق��ای داوری کاری ندارم .ایا
دفاعیات او این را نشان م ی دهد که مواضع رحیم مشایی و
احمدی نژاد را بر حق م ی داند یا از باطل بودن حرف های انها
اطالع دارد ولی از روی تعصب قبول نم ی کند؟
قدیری ابیانه :این نشان م ی دهد که حرف های انها
را برحق م ی داند.
زیباکالم :تمام ش��د رفت .به نظر من این کار ارزش
دارد.
قدیری ابیانه :ب رای همین م ی گوییم منحرف است
وگرنه م ی گفتیم منافق است.
(صدای خنده جمع)
مثل�ث :هفته پیش اق��ای ش��م س الواعظین ب رای
مناظ��ره اینجا ام��د و گفت« :اقای هاش��می ب��ه او گفته
چه صدای خوبی داری .ق��ران بخوانی با ای��ن صدا خوب
م ی دانیم ایش��ان در ان مثل یک فقیه و مجتهد تخصص
داشته باشند.
داوری :سررش��ته دارد ،اگ��ر خواس��تید فایل کامل
صحب ت های پیاده ش��ده و دقیق مشایی را م ی اورم .ایشان
اتفاقا ادمی است که در قران غورکرده است.
زیباکالم :اقای داوریکارش درس��ت است .قبل از
اینکه بیاید من از او تعریف کردم و گفتم از معدود کس��انی
است که با احمدی نژاد و رحیم مش��ایی ایستاده است .هوا
عوض شده ،رئی س جمهور جدید امده ،چند روز دیگر دولت
عوض م ی ش��ود ولی همچنان مدافع اق��ای احمدی نژاد و
رحیم مشایی است ،شاهدیم که چه جوری با چنگ و دندان
از انها دفاع م ی کند .مستقل از اینکه حرفش درست است یا
خیر .همین که معرفت و مرام دارد با ارزش است .چون من و
شما م ی دانیم ،دوره احمدی نژاد و مشایی تمام شد ،اما اقای
داوری محکم از انها دفاع م ی کند ،این از نظر من ارزش دارد.
م ی ش��ود ».اقای ش��م س الواعظین جواب داده« :همین
جوری به م��ن م ی گویند منحرفم ،قران ب��ا صوت بخوانم
م ی گویند :منحرف بوده ،منافق هم شده».
(صدای خنده جمع)
زیباکالم :مطمئن باش اگر احمدی نژاد و مشایی را
به زندان بیندازند اقای داوری با همین عرق و تعصب از انها
دفاع م ی کند .این ارزش دارد .بچه های دانشجو ،کتاب سنت
و مدرنیته من را م ی خوانند و م ی گویند چرا از شیخ فضل اهلل
نوری دفاع م ی کنی؟ م ی گویم ب رای اینکه ش��یخ فضل اهلل
حاضر نش��د یک لبخند بزند تا اعدام نشود .این به نظر من
ارزش است.
مثل�ث :با این موض��وع جمع بندی کنی��م که اینده
احمدی نژاد چه م ی شود؟
زیباکالم :گذشته را که خیلی خوب بحث کردیم.
(صدای خنده جمع)
سیاست
درباره شکس��ت اصولگرای��ان باید گفت ک��ه در انتخابات
مجلس هفتم خیلی از اصالح طلبان سرش��ناس در لیست
بودند و در انتخابات ش��رکت کردند .در مجلس هشتم هم
سرلیست مجید انصاری و اسحاق جهانگیری بودند اما باز
اصولگرایان بردند .در انتخابات ش��وراهای اخیر 70 ،درصد
اصولگراها پیروز بودن��د .این با فرمایش اق��ای داوری که
گفتند اصولگرایان زمانی م ی برند که رقیب حذف شده باشد
همخوانی ندارد.
داوری :این نتیجه در ته ران رخ نداد ،شهرس��تان ها
نیز مهم نیست.
مثلث :در ته ران هم اکثریت با اصولگرایان است.
داوری :اکثریت در ته ران با اصالح طلبان اس��ت .اگر
اکثریت با اصولگرایان بود چرا انها نگران ش��هردار ش��دن
محسن هاشمی هستند؟
مثلث :نزدیک به هم هستند.
معظم انقالب پیش��نهاد بدهند که اقای احمدی نژاد عضو
مجمع تشخیص مصلحت نظام شود.
زیباکالم :این یک الترناتیو است.
مثل�ث :ب رای انتخابات مجلس و ریاس��ت جمهوری
دوازدهم چطور خواهد شد؟
قدیری ابیانه :به نظر من رد صالحیت م ی شود.
داوری :درباره اینکه حکمی ب��رای اقای احمدی نژاد
صادر ش��ود ،خبر ندارم ولی فکر م ی کنم احمدی نژاد هیچ
مس��ئولیتی را در حاکمیت نباید بپذی��رد .احمدی نژاد یک
ظرفیت اجتماعی وس��یع دارد به خص��وص از زمانی که با
گفتمان سازی اقای مش��ایی ،فضای گفتمانی هم به این
ظرفیت اضافه شد ایشان توانست بخشی از طبقه متوسط
را به ظرفیت اجتماعی خود الحاق کند .معتقدم احمدی نژاد
باید در صحنه اجتماع و بین مردم بماند .وقتی احمدی نژاد
رئی س جمهور بود در جلس��ات مجمع تشخیص مصلحت
مثلث شماره 183
مثلث :اقای داوری گفتند که تحلیل احمدی نژاد ان
است که فقط جریان او م ی تواند هاشمی و اصالح طلبان را
ببرد ،در این باره تحلیل بفرمایید؟
زیباکالم :احمدی نژاد م ی تواند بگوید سال 84و 88
من بودم که اصولگرایان انتخابات را بردند ،اما سال 92که
من نبودم انها بیش��تر از پنج میلیون رای کسب نکردند .با
این حرف احمدی نژاد نم ی شود به سادگی مخالفت کرد .من
معتقدم اگر اقای رحیم مش��ایی تایی د صالحیت شده بود به
این سادگ ی ها نم ی توانستیم کار را بگیریم .به عبارت دیگر
اگر تایی د صالحیت م ی شد احتمال اینکه رای م ی اورد خیلی
خیلی زیاد بود.
قدیری ابیانه :اگ��ر اقای مش��ایی تایی د صالحیت
م ی شد و من هم تایی د صالحیت م ی شدم بعد کاری م ی کردم
که او رای نیاورد.
زیباکالم :خیر اینطور نیست.
مثلث :در م��ورد فرمایش اقای��ان داوری و زیبا کالم
داوری 14 :نفر خالص اصالح طلبند.
مثل�ث :فض��ای عموم��ی این ط��ور نیس��ت که
اصالح طلبان اکثریت شورای شهر را داشته باشند.
مثلث :البته اقای احمدی نژاد خصلت هایی دارد که
با وجود تورم و وضع اقتصاد ،دوباره اگ��ر در انتخابات نامزد
م ی شد این پتانسیل را داشت که یک رقیب جدی باشد.
زیباکالم :ای��ن جمله را تکمیل م ی کن��م .اگر خود
احمدی نژاد نامزد شده بود به نظر من حداقل 15میلیون رای
م ی اورد .ان وقت اگر اقای هاشمی یا اقای خاتمی م ی امدند
م ی توانستند جلوی او را بگیرند ،وگرنه احمدی نژاد روحانی
را م ی برد .بناب راین معتقدم خود احمدی نژاد 15میلیون رای
بالقوه دارد.
مثلث :با اینده احمدی نژاد جمع بندی کنیم.
قدیری ابیانه :باتوج��ه به صحب ت های مقام معظم
رهبری ،کارهای مثبتی در زمان اقای احمدی نژاد انجام شد.
با توجه به این قضایا ،من قدیری ابیان��ه فکر م ی کنم رهبر
نظام شرکت نم ی کرد ،حاال حضور او در مجمع چه لزومی
دارد؟ من فکر م ی کنم ک��ه نه ب رای ایش��ان لطفی خواهد
داشت نه ب رای مجمع تشخیص.
قدیری ابیان�ه :م��ن گفتم ب��ه اق��ای احمدی نژاد
پیشنهاد م ی ش��ود چون به اقای خاتمی هم پیشنهاد شده
بود اما نپذیرفت.
داوری :اقای خاتمی و اق��ای کروبی نپذیرفتند .من
تصورم این است که احمدی نژاد به لحاظ ظرفیت اجتماعی
که دارد در ساختارهای اجتماعی باید حضور خود را تثبیت
کند و این ب رای مجموعه فکر و گفتمان او بهتر است .ضمن
انکه اینده او به عملک��رد دولت یازدهم ه��م ب ر م ی گردد.
یعنی به اعتقاد من عملکرد دولت روحانی ،اقای هاش��می
و اصالح طلبان م ی تواند در حرکت بعدی اقای احمدی نژاد
تاثیرگذار باشد.
مثل�ث :شما معتقدید که احمدی نژاد الترناتیو دولت
روحانی است؟
داوری :اعتقادم این است که دو جریان احمدی نژاد و
هاش��می و اصالح طلبان م ی توانند با مردم کار کنند .چون
اصولگرایان حرکت با جریان مردم را بلد نیستند ،خیلی باید
اتفاقات در انها بیفتد تا بتوانند ویژگی ان دو جریان یادشده را
پیدا کنند .تازه اگر هم این اتفاقات رخ دهد مثل اقای مشایی
متهم به انحراف م ی ش��وند .یعنی م ی گوی��م اصولگرایان
به جهت مانیفستش��ان از مردم فاصله دارند با همان چهار
اصلی که عرض کردم.
قدیری ابیانه :کس��ی که این چه��ار اصل را قبول
داشته باشد مردم را قبول دارد.
داوری :خیر ،نم ی توان از اسالم ،انقالب ،امام و رهبری
طوری تفس��یری کرد که مردم در ان حضور داشته باشند.
اقای احمدی نژاد هنرش این بود که گفتمان اصولگرایی را
در سطح مردم اورد ،در واقع مردم را به گفتمان اصولگرایی
الصاق کرد .مردم با اصولگراها فاصله گرفته بودند.
قدیری ابیانه :مردم به اصولگرای��ی الصاق بودند.
این حرف ها چیست؟
زیباکالم :عیسی به دین خود ،موسی به دین خود.
(صدای خنده جمع)
زیب�اکالم :یکی از ویژگ ی ه��ای احمدی نژاد غی ر قابل
پی ش بینی بودن اوس��ت .اقای قدیری ابیان��ه گفت «من خدا
را ش��کر م ی کنم بعد از ردصالحیت رحیم مشایی ،احمدی نژاد
هیچ خطایی نکرد و کاف��ه را به هم نریخت» .من هم همانند
خیل ی های دیگر فکر م ی کردم احمدی نژاد به این س��ادگ ی ها
کنار نم ی رود .نم ی دانم شاید بعدها ایشان یک چیزی از خود
نشان دهد ،ولی من با اقای دکتر داوری هم نظرم که احمدی نژاد
به مجمع تشخیص مصلحت نظام نخ واهد رفت چون مجمع
تش��خیص مصلحت نظام را یک جایگاه انتزاعی جدا از مردم
و یک کار بوروکراس��ی م ی داند .اص�لا ذات احمدی نژاد ب رای
این چیزها س��اخته نشده اس��ت .به طرف حزب و تشکل هم
نخواهد رفت چون ذاتش با کار دست جمعی همخوان نیست؛
احمدی نژاد باید بگوید و دیگران اطاعت و پیگیری کنند ،ذات
احمدی نژاد ب رای این ساخته شده که مردم را پای صحب ت های
خود بکشاند و به امریکا حمله کند .به نظر من ایشان در این
وضع و خط ب رای چهار سال اینده باقی خ واهند ماند به این امید
که چهارس��ال بعد به می دان بیاید و روحانی و اصالح طلبان و
هاشمی را دوباره به چالش بکشد .بناب راین بستگی دارد روحانی
چگونه عمل کند .به نظرم احمدی نژاد در س��ال 96م ی تواند
موفق باش��د و دوباره به عنوان رئی س جمهور رای بیاورد و فکر
نم ی کنم شورای نگهبان ایشان را رد صالحیت کند.
مثلث :اقای داوری! شما بفرمایید.
داوری :صحبتی ندارم.
زیباکالم :دیگر چه م ی خواهد بگوید .احمدی نژاد را
رئی س جمهور کردم ،تمام شد و رفت.
(صدای خنده جمع) g
61
بین الملل
هارمونیجدید
محدودیت های اوباما در تعامل با ایران
انتخاب روحانی اختالف میان
مقامات ام ریکایی را افزایش
داده است
ت
یتر اول
اوباما با انتخاب حسن روحانی
در ایران ،در عمل در وضعیت بس�یار
دشواری قرار گرفت ه است؛ او چاره ای
ندارد جز اینکه مقابل خیره سری های
اعض�ای کنگره امریکا ق�رار گیرد تا
بدین وس�یله امکانی برای گشایش
در پرونده هسته ای ایران به وجود اید
بین الملل
مثلث شماره 183
دیپلماسی تغییر
اوباما در مقابل سیاست خارجی روحانی چه گزینه هایی پیش رو دارد؟
1
ابراهیم متقی /استاد دانشگاه تهران
سیاس��ت خارجی امریکا در برخورد با ای ران ب راس��اس
نشانه هایی از تغییر و تداوم شکل گرفته است .بهره گیری از
راهبردهایی همانند محدودسازی ،مقابله ،تالش ب رای تعلیق
قابلی ت های هس��ته ای ای ران ،تحریم و به کارگیری سیاست
تهدید را باید نشانه هایی از مولفه های تکرارشونده سیاست
خارجی امریکا در برخورد با جمهوری اس�لامی دانست؛ در
حال ی که مولفه ه��ای تغییریابنده عمدتا تابعی از سیاس��ت
خارجی امریکا درباره «موضوعات منطقه ای» بوده اس��ت.
واقعیت ان اس��ت که بس��یاری از راهبرد امنیتی امریکا در
محی ط های منطقه ای بدون توجه به قابلی ت های تکنیکی،
62
تاکتیکی و عملیاتی ای ران حاصل نخواهد شد.
در مه 2013جان کری و باراک اوباما خطاب به اعضای
مجلس سنا و نمایندگان امریکا این موضوع را مورد تاکید قرار
دادند که اعمال محدودیت های راهبردی پی ش دستانه علیه
جمهوری اسالمی در شرایط رقابت های انتخاباتی در ای ران کار
پرمخاطره ای خواهد بود .افراد یاد شده بر این موضوع تاکید
داشته اند که رقابت های انتخاباتی ای ران بسیار جدی و پردامنه
خواهد بود .بناب راین کنگ��ره نباید بدون توجه به فرایندهای
جدید سیاس��ت خارجی در ای ران ،به اعمال محدودیت های
راهبردی علیه جمهوری اسالمی مبادرت نماید .بیان چنین
مفاهیمی به معنای ان اس��ت که سیاست عمومی امریکا
تابعی از فرایندهای انتخاباتی بوده و رویکرد رئی س جمهور
جدید ای ران م ی تواند بر روندهای سیاس��ت خارجی تاثیرگذار
باشد.
هم اکنون بیش از 50روز از انتخابات ریاست جمهوری
ای ران گذشته است .روحانی در استانه برگزاری مراسم تنفیذ
و تحلیف است ،درحال ی که هنوز تغییر چندانی در سیاست
خارجی امریکا نسبت به ای ران مشاهده نم ی شود و بسیاری
از محدودیت های اقتص��ادی علیه ای ران اعمال م ی ش��ود.
وزارت خزانه داری امریکا محوری��ت اصلی کنترل راهبردی
جمهوری اسالمی در سیاس��ت بی ن الملل را عهده دار است.
در چنین شرایطی نم ی توان نش��انه های تغییر بنیادین در
سیاست خارجی امریکا نسبت به ای ران را مشاهده کرد .اگرچه
مقامات ای رانی نیز نباید انتظار داش��ته باش��ند که روندهای
کوتاه م��دت در رویکرد امنیتی امریکا نس��بت ب��ه ای ران با
تغیی رات گس��ترده و الگوهای تغیی ر یابنده سیاست خارجی
همراه خواهد شد.
هم اکنون این پرسش مطرح م ی شود که اولین مواردی
که در فرایندهای جدید دیپلماس��ی ای��ران و امریکا مطرح
م ی گردد ،مربوط به حل و فصل چه موضوعاتی خواهد بود؟
طبعا امریکای ی ه ا ترجیح م ی دهند که فعالی ت های هسته ای
ای ران را مورد پرس��ش قرار دهند ،در حال ی ک��ه نگاه ای ران در
فراین��د مذاک��رات دیپلماتیک معطوف به برطرف س��ازی
تحریم های یکجانبه خواهد بود .تحریم در زمره موضوعاتی
ق��رار م ی گیرد که دغدغ��ه اصلی دولت جدی��د خواهد بود.
بناب راین فرایند مذاکرات و ادبیات سیاس��ی مقامات ای رانی
درمذمتدیپلماسیسینوسیواشنگتن
فرهادکلینی
درگفت وگوبامثلث
م ی باید معطوف به برطرف س��ازی تحریم های اقتصادی و
تکنولوژیک یکجانبه باش��د .درحال ی که رویکرد امریکایی
مربوط به ان است که چه روند جدیدی در مذاکرات هسته ای
ای ران قابل بحث و بررسی خواهد بود.
مقامات امریکایی امیدوارند ت��ا زمینه اجرای پروتکل
93+2را فراه��م اورند .اج��رای این پروتکل ب��ه مفهوم ان
است که امکان دسترس��ی اژانس به تاسیس��ات راهبردی
جمهوری اس�لام ی ای ران در حوزه ه��ای مختل��ف نظامی،
صنعتی ،تکنیکی و فنی افزایش خواهد یافت .در سال های
2003به بعد ،مقامات امریکایی تالش گسترده خود را ب رای
کاهش قابلیت هسته ای ای ران به کار گرفته اند .امریکای ی ها
درصددند تا شکل جدیدی از محدودیت راهبردی را به موازات
مذاکرات دیپلماتیک پیگیری نمایند.
-1الیه بندی نگرش گروه های امریکایی در تعامل
با حسن روحانی
قاهرهتحت تاثیر
دوقطب ی هایسیاسی
سال های گذش��ته ماهیت متفاوتی داش��ت .تاکنون ای ران
و امریکا درب��اره موضوعات تاکتیکی با یکدیگر مش��ارکت
داشته اند ،اما هم اکنون زمینه ب رای گسترش چنین سطحی
از همکاری ها به عرصه های راهبردی فراهم گردیده است.
-2موضوع�ات و حوزه ه�ای هم�کاری دیپلماتیک
امریکا و ایران
بین الملل
موقعیت ژئوپلتیکی ای ران در خاورمیانه شاخ ص های
منحصر به فرد و ضرورت ه��ای اجتناب ناپذیری را در تعامل
راهبردی با امریکا فراهم م ی س��ازد .این شاخ ص ها ماهیت
هویتی داش��ته و در س��ال های 1991به بعد منجر به تغییر
تدریجی در شکل بندی های راهبردی ،امنیتی و ژئوپلتیکی
خاورمیانه گردیده اس��ت .بخش قابل توجه��ی از نیروهای
نظام��ی امریکا در منطق��ه «فرماندهی مرکزی» مس��تقر
گردیده اند .این نیروه��ا تالش دارند زمینه ه��ای الزم ب رای
کنترل فرایندهای سیاس��ی و امنیت��ی ب ی ثبات کننده را در
خاورمیانه به وجود اورند.
برنامه دفاع��ی و راهبردی امریکا ک��ه در ژانویه 2011
توس��ط لئون پانه تا تنظی��م گردید ،ش��امل موضوعاتی از
جمله هم��کاری با ای��ران ب��رای اجتناب از نظام ی ش��دن
برنامه های هس��ته ای بوده اس��ت .انچه به عنوان «فتوای
هسته ای» مطرح گردیده را باید نشانه حس ن نیت ای ران ب رای
متقاعدسازی کش��ورهای گروه 5+1از طریق اعتماد سازی
و شفاف س��ازی دانس��ت .بناب راین دو موضوع «بحران های
منطقه ای» و همچنین «فرایند فعالی ت های هسته ای ای ران»
را باید در زمره موضوعاتی دانست که در فضای دیپلماتیک
ای ران و امریکا م ی تواند مورد بحث قرار گیرد.
امریکای ی ها هم��واره از فرایند الهام بخش��ی ای ران در
محیط منطقه ای نگران بوده و در بس��یاری موارد جمهوری
اسالمی را به عنوان نیروی تاثیرگذار در بحران های منطقه ای
تلقی کرده اند .هم اکنون معادله قدرت ،امنیت و بحران های
منطق��ه ای در خاورمیان��ه ،خلیج فارس ،اس��یای مرکزی و
اسیای جنوب غربی دارای تغیی رات مش��هودی در مقایسه
با اولین دهه قرن 21است .بحران امنیتی در سوریه ،زمینه
مسلح شدن گروه های تکفیری را به وجود اورده است .چنین
روندی م ی تواند مخاط رات امنیتی جدی��دی را ب رای امریکا
ایجاد نماید .گروه های تکفیری به رهبری عربستان ،موازنه
منطقه ای را از طریق سازوکارهای کنش غیرمتقارن دگرگون
کرده اند.
اگرچه برخی از نظریه پردازان امریکایی اعتقاد دارند که
موضوع هسته ای دغدغه اصلی امنیت ملی امریکا در برخورد
با ای ران محسوب م ی گردد ،اما واقعیت ان است که نیروهای
جدیدی در منطقه درحال شکل گیری و گسترش هستند که
تهدیدات نوین امنیتی را اجتناب ناپذیر م ی سازند .این نیروها
که به عنوان گروه های ستیزه جو ش��ناخته م ی شوند ،دارای
رویکرد بنیادگرایانه بوده و از رهیافت های تکفیری و َسلَفی
بهره م ی گیرند .گروه ه��ای تکفیری در این��ده به نیروهای
برهم زننده وضع موجود تبدیل م ی شوند .در چنین شرایطی
امریکا ب��ا اس��ی ب پذیری های جدیدی در محی��ط امنیتی
خاورمیانه روبه رو گردیده و ناچار اس��ت ت��ا مذاکرات خود با
دولت روحان��ی را در قالب «مدیریت تهدی��دات منطقه ای»
به انجام رساند.
باراک اوباما ب رای مقابله با تهدیدات نوظهور منطقه ای
بیش از گذش��ته به نقش مش��ارکت جویانه ای��ران نیازمند
اس��ت .گروه های تعامل گرا در امریکا نیازمن��د بهره گیری
از س��ازوکارهای کن��ش دیپلماتی��ک در برخورد ب��ا دولت
حس��ن روحانی م ی باش��ند .در چنین فراین��دی ،مذاکرات
دیپلماتیک ای ران و امریکا از شهریور 1392اغاز خواهد شد،
اما این مذاکرات به مفهوم پایان تحریم ها تلقی نم ی گردد.
گروه های محافظه کار در سیاست خارجی امریکا بر ضرورت
محدودسازی راهبردی جمهوری اس�لامی تاکید دارند .این
مثلث شماره 183
در ش��رایطی که مراس��م تحلیف ریاس��ت جمهوری
حس��ن روحانی در جریان است ،این س��وال مطرح م ی شود
که مقامات امریکای��ی از چه گزینه های��ی در ارتباط با حل
اختالفات فیمابین بهره خواهند گرفت؟ واقعیت ان اس��ت
که پیچیدگ ی هایی در روابط و فرایندهای سیاست خارجی
امریکا و ای ران وجود داشته است .بسیاری از مقامات امریکایی
به ویژه انانی که در مجلس سنا فعالیت دارند ،از گزینه های
محافظه کارانه بهره م ی گیرند .گروه دیگری نیز تالش دارند
تا زمینه های الزم ب رای گسترش فضای همکاری جویانه با
ای ران را از طریق «الگوی متقاعدسازی دیپلماتیک» به وجود
اورند .هر یک از دو گروه یاد ش��ده ،نگ��رش کامال متفاوتی
نسبت به روندهای جدید سیاست خارجی امریکا نسبت به
ای ران خواهند داشت.
افرادی همانن��د ب��اراک اوباما ،چاک ه��گل ،جوزف
بایدن و جان ک��ری از «الگوی تعام��ل دیپلماتیک محدود
و کنترل ش��ده» بهره م ی گیرند .انان مخالف هرگونه گزینه
نظامی در راستای تغییر رژیم در ای ران هستند .افراد یادشده به
همراه 131نفر از اعضای مجلس نمایندگان امریکا از جمله
«دیوید پ رایس» (نماینده دموکرات از کارولینای ش��مالی) و
«چارلز دنت» (نماینده جمهوریخواه از پنس��یلوانیا) که در
19جوالی 2013نامه ای را ب رای باراک اوباما تنظیم کرده اند،
بر ضرورت مذاکرات دیپلماتی��ک ب رای کنترل فعالی ت های
هسته ای ای ران تاکید دارند .انان بر این اعتقادند که دیپلماسی
از جایگاه موثری ب رای دس��تیابی به توافق راهبردی با ای ران
برخوردار است.
مجموعه دیگری در ساختار دیپلماتیک ،قانونگذاری و
راهبردی امریکا حضور دارند که نگرش متفاوتی با اعضای
ش��ورای امنیت ملی ایاالت متحده یعنی کری ،بایدن ،اوباما
و هگل دارن��د .محافظه کاران سیاس��ت خارجی و راهبردی
ایاالت متحده بر این اعتقادند که تحریم های اقتصادی امریکا
علیه ای ران به نتیجه مطلوبی منجر گردیده است .بناب راین
ان��ان از تداوم سیاس��ت اجبار و گس��ترش محدودیت های
راهبردی علیه ای ران حمایت به عمل م ی اورند .انتخاب حسن
روحانی به عنوان ریاست جمهوری شرایطی را به وجود اورده
است که تمایل به گفت وگوی مستقیم با نمایندگان دولت
اوباما را امکان پذیر م ی س��ازد .درحال ی که چنین روندی در
مصربرلبهپرتگاه
چاک هگل ،وزیر دفاع
ایاالت متحده امریکا از
طرفداران گزینه مذاکره
مستقیم با ایران برای
لو فصل دیپلماتیک
ح
پرونده هسته ای است
گروه ها مانع ش��کل گیری تغیی رات س��ریع در روابط ای ران و
امریکا م ی گردند.
باراک اوباما گزینه های��ی از جمله کنش دیپلماتیک،
انعطاف پذیری مرحل��ه ای ،تداوم تحریم ه��ای یکجانبه و
چند جانبه را ادامه م ی دهد .اوباما درصدد خواهد بود تا بازبینی
در الگوی کنش معطوف به بازدارندگی ،مهار و تحریم های
فراگیر علیه ای ران را ب راساس چگونگی واکنش ای ران نسبت
به انتظارات راهبردی خود پیگی��ری نماید .بازتعریف باراک
اوباما از چگونگی و فرایند برقراری سیاست سازنده در روابط
اقتصادی و راهبردی با ای ران در کوتاه مدت کار دشواری خواهد
بود .الگوهای رفتاری در خوشبینانه ترین وضعیت مرحله ای
تغییر م ی کند .اگرچه گروه های محافظه کار در امریکا همواره
مترصد فرصتی هس��تند تا ش��کل جدی��دی از محدودیت
راهبردی علیه ای ران را ایجاد نمایندg .
63
هارمونی جدید
انتخاب روحانی اختالف میان مقامات امریکایی را افزایش داده است
مهدی محتشمی /مدیرکل اسبق امریکای وزارت خارجه
2
بین الملل
شرایط جدیدی که به دنبال انتخابات ریاست جمهوری
اخیر در ای ران ش��کل گرفت ،م یتواند موج��ب ایجاد فضا و
تحول نوینی در مناس��بات ای ران و امریکا ش��ود و این سوال
را مطرحنماید که از این پس دولت امری��کا چه روندی را در
قبال ای ران در پیش خواهد گرفت؟ به نظر م یرسد که نتیجه
مشارکت مردم در انتخابات اخیر و پیروزی اقای دکتر حسن
روحانی ،هیچ گزینهای را جز حل و فصل اختالفات موجود از
طریق دیپلماس��ی و مذاکره رودررو ممکن نم ی سازد .لیکن
اینکه تصور ش��ود هرگونه تعامل با امریکا چه گفت وگو ،چه
مذاکره و چه برقراری رابطه با این کشور ،منجر به رفع یک شبه
ی مشکالت و عادی سازی شرایط م یشود ،یک توهم و
تمام
کج فهمی است .ظرف 34سال گذشته وضعیت مناسبات ای ران
و امریکا ،عالوه بر اینکه به هر دو کشور چه از جنبه سیاسی و
اجتماعی و چه اقتصادی لطمات و ضررهایی را وارد کرده است،
موجب سوءاستفاده و بهره برداری کشورهای دیگر چه رقبای
ای ران در منطقه و چه متحدان امریکا همچون اروپا و اسرائیل
شده است .هنر دیپلماسی باید این باشد که مواضع تندروها
در امریکا و انهایی که خواهان تغییر رژیم در ای ران هستند را
در مقابل مواضع و سیاستهای جریاناتی که خواستار مذاکره
و حل مسائل با ای ران هستند ،ب یاثر کند .پس از پیروزی دکتر
روحانی ما شاهد یک سری تصمیمات در سطح دولت و کنگره
امریکا بودیم؛ از جمله نام��ه 131نماینده کنگره امریکا که از
هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات بودند .ب رای نخستین بار
ظرف 20سال گذشته است که چنین اجماع نسبی در رابطه با
رویکرد مسالمت امیز و صلح جویانه در قبال کشور ما فراهم
شده است .این مس��اله م یتواند به عنوان یک فرصت تلقی
شود تا از این شکاف حداکثر بهرهبرداری صورت گیرد و بتوانیم
از این فرصت مانند سایر کشورهایی که قدرت نسبتا باالیی
در الب یگری در محافل سیاس��ی ،اقتصادی و قانونگذاری
امریکا دارند ،استفاده کرده و در جهت پیشبرد اهداف جمهوری
اسالمی ای ران بهرهبرداری شود .همچنین در سطح دولت نیز
طی دو هفته گذشته شاهد یک سلسله تصمیماتی به نفع
بهکارگیری راه حلهای مس��المتامیز و دیپلماسی بودیم؛
از جمله دولت امریکا اخی را با دس��تور وزارت خزانهداری اعالم
کرد که فشارها و تحریمهایی که در رابطه با ارسال تجهی زات
پزشکی به ای ران وجود دارد ،تسهیل شود؛ همچنین پی رامون
ارسال مواد کش��اورزی و مواد غذایی نیز همکاریهای الزم
صورت گیرد .این اقدامات در واقع عالئمی اس��ت که دولت
امریکا پیش از ش��هریور که وارد مذاکرات هستهای با 5+1
خ واهیم شد به عنوان حس ن نیت بروز داده است .گرچه این گونه
مثلث شماره 183
اقدامات در ب رابر حجم وسیع تحریمها بسیار ناچیز است اما
به عنوان یک اقدام سیاسی تلقی م یشود .باید توجه داشت که
با انتخاب دکتر حسن روحانی به عنوان رئی سجمهور ای ران ،این
اختالفات بین بعضی از اعضای کنگره با یکدیگر و همچنین
دولت اوباما با برخی از مقامات کنگره امریکا بروز کرده است.
تاکنون دولت باراک اوباما با مدیریت موضوع هستهای با غرب
و تصویب قطعنامههای متعدد در شورای امنیت و همچنین
در سطح ملی (تحریم های یک جانبه) توسط کنگره ،موفق
شد تحریمهای ظالمانهای را علیه ای ران وضع کند که اثرات ان
امروز در اقتصاد ای ران پدیدار شده و م یتواند در اینده اثرگذارتر
ت س��ابق امریکا به
نیز باش��د .این در حالی است که در دول
دلیل رویکرد جنگ طلبانه و سیاست یک جانب ه گرایی چنین
ائتالف و اتحادی ش��کل نگرفت .همچنین باید توجه کرد
دولت باراک اوباما خواستار تغییر نظام در ای ران نبوده و مدعی
است برقراری تحریمها به منظور اجتناب ای ران از دسترسی به
ب رنامه هستهای نظامی اس��ت؛ ادعایی که تاکنون در سطح
هیچ مرجع رس��می و بی نالمللی نه تنها ثابت نش��ده است،
بلکه ظرف 20سال گذش��ته ب ی پایه بودن ان مبنی بر اینکه
ای ران با اعالم زمانهای پنج ساله ،سه ساله ،یک ساله و شش
ماهه ،دسترسی به سالحهای هس��ت های پیدا م یکند ،ثابت
شده است .از انجایی که جمهوری اسالمی ای ران در باالترین
سطح ،بارها رسما اعالم کرده که درصدد دسترسی به اهداف
غیرصلح امیز از توان هستهای نیست و شرعا تولید و استفاده
از سالحهای هستهای را حرام اعالم کرده است ،پس باید این
حربه را با ابزار دیپلماتیک از دست امریکا و سایر کشورهایی
که فشار بر ای ران وارد م یاورند ،خارج کرد .این در حالی است
که بیشترین سوءاستفاده از ش��رایط موجود را دولت اسرائیل
کرده است؛ این دولت برخالف اظهار نگرانی و تبلیغ دسترسی
ای ران به سالح هستهای ،خواستار حفظ وضع موجود و معرفی
ای ران به عنوان عامل تهدید امنیت خود و صلح جهانی است.
متاسفانه برخی از سیاستها و اظهارات نسنجیده طی هشت
سال گذشته به این خواست رژیم صهیونیستی کمک کرد.
همچنین اخی را ب ر اس��اس گزارش روزنامه ل س انجل س تایمز،
جان کری ،وزیر خارجه امریکا از کنگره امریکا خواسته تا شروع
مذاکرات ،فرصتی به دولت امریکا داده شود و از حساس کردن
بیش از حد فضای سیاسی و ایجاد التهاب بیشتر در مناسبات
ای ران و امریکا جلوگیری شود .کری اظهار داشته با عنایت به
اینکه دکتر روحانی مایل به گفت وگو ،مذاکره و شفاف سازی
در برنامه هستهای ای ران اس��ت ،نباید اجازه داد فضا بیش از
گذشته متشنج و به س��مت تنش س��وق پیدا کند .بناب راین
اقدامات و صحب ته��ای وزیر خارجه و برخ��ی از نمایندگان
کنگره را م یتوان در این راستا تلقی کرد که فشار و حساسیت
بیشتری در این برهه در ای ران ایجاد نشود .همچنین دیدگاه
دیگری نیز وجود دارد مبن ی بر اینکه در ای ران نیز ممکن است
برخی جریانات وجود داش��ته باش��ند که تمایل به گفت وگو
نداش��ته باش��ند .این رویکرد امریکا انها را نیز م یتواند خلع
س�لاح کند تا از این منظر فش��اری به دولت جدید ای ران وارد
به نظر میرسد که نتیجه مش�ارکت مردم در انتخابات اخیر هیچ گزینهای
را جز حل و فصل اختالفات موجود از طریق دیپلماسی و مذاکره رودررو ممکن
نمی س�ازد .لیکن اینکه تصور ش�ود هرگونه تعامل با امریکا چه گفت وگو ،چه
ی مشکالت
مذاکره و چه برقراری رابطه با این کشور ،منجر به رفع یک شبه تمام
و عادی سازی شرایط میشود ،یک توهم و کج فهمی است
64
نکنند .در نهایت مقامات امریکایی در پی ان هستند که فضا
ب رای گفت وگوهای اینده تا حدی تلطیف شود .در حال حاضر
مهمترین موضوعی که بهانه وضع تحریمهای گوناگون علیه
ای ران شده ،موضوع پرونده هستهای و ادعاهای غرب مبنی بر
غیرصلح امی ز بودن ب رنامه هس��تهای ای ران است اما این بدان
معنا نیست که چنانچه موضوع هستهای ای ران که در قالب
5+1مطرح م یشود به فرجام و سرانجام مناسبی برسد ،دیگر
اختالفاتی میان ای ران و غرب وجود نخواهد داشت .به هر حال
انها از گذشته لیستی از ادعاها را علیه ای ران تنظیم کردهاند،
همچنان که جمهوری اسالمی ای ران نیز ادعاهایی علیه امریکا
و غرب داشته است .از جمله موضوعاتی که به نظر م یرسد
در شرایط فعلی حساس است تحوالت منطقه خاورمیانه از
جمله بحران سوریه است که اکنون به اوج خود رسیده و یقینا
امریکای یها مایل هستند جمهوری اسالمی ای ران نقشی را
ایفا کند که به زعم انان وضعیت در سوریه سر و سامان دیگری
بگیرد .مواضع ای ران در قبال سوریه تا امروز در تعارض با مواضع
دولت امریکا و کشورهای منطقهای مانند ع ربستان ،ترکیه و
مصر بوده اس��ت .بناب راین انها مدعی هستند که پشتیبانی
ای ران از سوریه موجب خواهد شد این وضع در سوریه ادامه پی دا
کند .همچنین رویکرد ای ران در قبال مسائل کشورهای حاشیه
جنوبی خلی ج فارس ،صلح خاورمیانه و موضوع حقوق بشر ،از
جمله موارد مورد اختالف میان طرفین است؛ بناب راین نم یتوان
انتظار داشت که روابط دو کشور یک شبه عادیسازی شود .اما
در این میان موضوع هس��تهای که بهانه انان شده ،موضوع
بسیار مهمی است که در ابتدا باید حل شود .این در حالی است
که میان ای ران و امریکا نسبت به این موضوعات تفاوت دیدگاه
ایدئولوژیک وج��ود دارد و صرف نظ ر ک��ردن از مواضع به این
اسانی نیست .امریکا نیز باید به این نتیجه برسد که به صورت
هژمونیک قادر نخواهد بود نظ رات و دیدگاههای خود را به ای ران
تحمیل کند .در نهایت باید مدنظر داشت مردم ای ران با رای
اکثریت قاطع خود به جناب اقای روحانی و با شناخت مواضع
و پیشینه سیاسی وی ،خواستار اعمال یک سیاست متوازن و
هوشمندانه در چارچوب منافع و امنیت ملی کشور هستند تا
وی بتواند ضمن حفظ حراست از دستاوردهای علمی و فنی
کشور در موضوع هستهای و مسائل عمومی از افزایش دامنه
تهدیدات علیه کشور جلوگیری کند .همچنین در این راستا
باید تیغ تحریمهای وضع ش��ده ،کند و از اعمال تحریمهای
جدید جلوگیری شود تا ای ران به جایگاه حقیقی خود که در شان
ملت و تاریخ خود است ،بازگردد .این وظیفه تمام مردم ای ران،
گروههای سیاسی ،نهادها و احزاب مختلف با هر نوع نگرشی
است که در این برهه زمانی حس��اس به دولت جدید کمک
کنند چون رمز موفقیت و پیشبرد خواستهها و مصالح ملی
در گرو وحدت داخلی و پشتیبانی قاطع از سیاستها و رویکرد
دولت جدید در عرصه بی نالمللی است .همان گونه که نتیجه
این انتخابات تاثیر تعیی ن کنندهای در دیدگاه کشورهای مقابل
از جمله امریکا داش��ت و انتخاب مردم ای ران را با دیده احترام
تایید کرد ،ادامه این مسیر نیز نیاز به وحدت ملی و یکپارچگی
داخلی خواهد داش��ت و تنها از این طریق م ی توان به تحقق
خواستههای حداکثری رسید .در حقیقت حمایت و پشتیبانی
دولت موجب دلگرمی ،تقوی��ت و افزایش ت��وان ملی ب رای
مقابله با انواع تهدیدات است و جلوی خواست ههای ناعادالنه
و یکجانبه دولتهای غربی از جمله ایاالت متحده امریکا و
رژیم اسرائیل را خواهد گرفتg .
مردم ایران ب�ا رای اکثریت قاطع خود به جناب اقای روحانی و با ش�ناخت
مواضع و پیشینه سیاسی وی ،خواستار اعمال یک سیاست متوازن و هوشمندانه
در چارچوب منافع و امنیت ملی کشور هستند تا وی بتواند ضمن حفظ حراست از
دستاوردهای علمی و فنی کشور در موضوع هستهای و مسائل عمومی از افزایش
دامنه تهدیدات علیه کشور جلوگیری کند
فرهاد کلینی در گفت وگو با مثلث؛
3
در مذمت دیپلماسی سینوسی واشنگتن
فرهاد کلینی ،کارشناس ارشد مسائل استراتژیک در گفت وگو با مثلث به بررسی مواضع امریکا در قبال ایران در
برهه فعلی پرداخت .به گفته کلینی در این مدت ما شاهد یک رفتار سینوسی از جانب کنگره امریکا بودیم؛ یعنی گروهی
موضوع تشدید تحریمها را دنبال میکردند و گروهی هم خواستار توجه و بهرهگیری از دیپلماسی و تعامل با ایران بودند.
به همین خاطر به نظر میرسد انها در خصوص موضوع ایران به مدیریت تناقض ها و زمان برای فشار بیشتر و جمعبندی
جدید تر و ارزیابی از دولت یازدهم نیاز دارند .باید منتظر بود و دید از درون دیپلماسی چه چیزی خلق خواهد شد.
با پی�روزی دکت�ر حس�ن روحان�ی در انتخابات
ریاست جمهوری ایران شاهد نوعی مواضع دوگانه
یا دو جبهه گیری متفاوت در امریکا هس�تیم .به
نظر ش�ما این رویکرد امریکا از چه چیزی ناشی
م یشود؟
lهمانطور که اشاره شد در داخل امریکا شاهد برخی
تغیی رات و جابه جایی برخی مقامات در شورای امنیت امریکا
بودیم .س��وزان رایس در موقعیت جدید در ش��ورای امنیت
امریکا ق��رار دارد و تالوار که به موضوع ای��ران و خلی ج فارس
مش��غول بود بنا به برخی از اخبار طی این��ده ای نزدیک به
وزارت امورخارجه خواهد رفت و دس��تیار سیاس��ی و امنیتی
جان کری خواهد ش��د .جان کری اخیر مارتی��ن ایندایک را
به عنوان نماینده جدید امری��کا در خاورمیانه منصوب کرد.
وی صرفا به منافع الب��ی فکر م ی کن��د .همچنین به نظر
م یرس��د تیم کاری بایدن ،جان کری و سوزان رایس در یک
سطح دیگری قرار دارد و چیدمان سیاسی و امنیتی در حال
جابه جایی اس��ت .البته برخی افراد دیگر که در وزارت خارجه
امریکا به موضوع هسته ای ای ران سرگرم بودند مانند اینهور
نیز تغییر کردهاند .ش��اید یکی از عواملی ک��ه امریکا هنوز
نتوانس��ته موضع مش��خصی را در قبال وضعیت جدید در
ای ران اتخاذ کند ،همین تغییر و تحوالت اس��ت .از دیگر سو
ش��اهد اخباری هس��تیم مبنی بر اینکه جان کری به عنوان
وزیر خارجه م یخواهد مدتی زم��ان از کنگره بگیرد تا بتواند
برخی از موضوعات به اصطالح مرتبط با ای ران را مورد پیگیری
قرار دهد.
ایا جمهوریخواهان که در کنگره دست باال را دارند
در نهایت موفق خواهند شد ،اهداف خودشان را به
کرسی بنشانند؟
lگفته م یش��ود برخی از نمایندگان جمهوریخواه
جدا از به صفر کشیدن صادرات نفت ای ران قصد دارند از ماه
اکتبر و اواخر سپتامبر الیحهای را در کنگره در رابطه با قانون
جنگ با ای ران تصویب کنند .در این راستا به نظر م یرسد یک
جریان وابس��ته و بدون منطق در کنگره تالشش این است
که بتواند نقش خودش را ب رای جریان حاش��یه در امریکا به
اثبات برساند و وامداری خودش را انجام دهد .در حال حاضر
در کنگره به طور مشخص اکثریت در دست جمهوریخواهان
است ،اما این بدان معنا نیس��ت که کنگره هر چه بخواهد با
موافقت دولت اوباما روبه رو شود .بناب راین این شرایط دوقطبی
در تصمیمگیری دولت امریکا کم وبیش ادامه پی دا م یکند.
تغییر رفتار ایران و سیاس�تهای دولت جدید تا
چه حد در جهتگیریهای امریکا تاثیرگذار است؟
lباید توجه داشت نحوه تعامل ای ران با امریکا ،بحث
هس��تهای و رقابت ژئوپلتیکی وهمچنین چگونگی مواجه
lاکنون نه تنها در ای ران بلکه در برخی کشورهای
اروپایی نیز این سوال مطرح است که ایا واقعا امریکا موضوع
تحریم را به عنوان وس��یلهای ب رای اهداف خودش قرار داده
و معطوف به موضوع هس��تهای اس��ت یا تحریم بخشی از
سیاست امریکاس��ت که با هدف کنترل بازار ،ایندهسازی و
تعریف از موازنههای جدید مدنظر قرار دارد .چیزی که امروز
شاهدش هستیم این اس��ت که امریکا نوع نیازمندیاش به
خاورمیانه را تغییر داده و باید با یک سری مشخصات دیگر ان
را مورد توجه قرار دهیم .از سوی دیگر خود کشورهای اروپایی
در این خصوص یکی از متضررین بزرگ سیاستهای امریکا
هس��تند .در بحث انرژی اکنون امریکا دارد خود را به سمت
مس��یر ب ی نیاز ش��دن م یبرد و م یخواهد از تکنولوژیها و
منابع جدید اس��تفاده کند .بناب راین امری��کا در این چارچوب
جدید نوع نیازمندیاش به انرژی در خاورمیانه تغییر خواهد
کرد و حتی دیگر به عنوان یک صادرکننده مطرح خواهد بود.
در این صورت فاصله انرژی و تفاوت منابعی که امریکا و اروپا
در اختیار دارند منجر به این خواهد ش��د که اروپا کماکان به
شکلی با خاورمیانه سروکار داشته باشد .در اروپا نیز این سوال
به صورت جدی مطرح است که ایا امریکا در حال درگیر کردن
اروپا با خاورمیانه است؛ مسالهای که م یتواند در اینده ب رای
اروپا مشکالتی را ایجاد کند .همچنین باید توجه داشت بحث
تحریم در حوزه انرژی ،بانکی و کشتی رانی صرفا در چارچوب
موضوع هستهای نیس��ت .ش��اید به همین دلیل است که
رهبر انقالب اسالمی ای ران خیلی نسبت به نتایج مذاکرات
اب راز خوشبینی نم یکنند .زی را اگر هدف امریکا از تحریمها
رسیدن به یک استاندارد مش��ترک در موضوع هستهای بود
دیگر از این نوع سیاستها استفاده نم یکرد و اینده را به قهر
راهبردی سوق نم ی داد .بناب راین امروز در رابطه با این مساله
که امریکا چقدر جدی است تا موضوع ای ران را به یک موضوع
عادی تبدیل کند ب رای متحدان خودش نیز تردید وجود دارد.
البته هنوز نم یتوان قضاوت کرد و باید منتظر ماند و دید از
درون دیپلماسی چه چیزی خلق خواهد شدg .
بین الملل
تغیی راتی که در استانه انتخابات ریاست جمهوری
ایران در برخی سطوح امریکا صورت پذیرفت در
چه راستایی بود؟
lدر این مدت ما شاهد یک رفتار سینوسی از جانب
کنگره امریکا بودیم؛ در این خصوص گروهی موضوع تشدید
تحریمها را دنب��ال م یکردند و گروهی هم خواس��تار توجه
و بهرهگیری از دیپلماس��ی و تعامل با ای ران بودند و کماکان
این وضعیت ادامه دارد .صحنهای که امروز مشاهده م یشود
به این صورت اس��ت که داخل امریکا جریان جمهوریخواه و
تها به دنبال شتاب دادن و کنترل رفتار سیاست
برخی دموکرا
خارجی امریکا در خصوص موضوع ای ران هستند .البته بخشی
از این رفتارها متاثر از نقش البی صهیونیستی در امریکاست
و تابع منطق مشخصی نیست و پیروی از منافع یک جریان
خاص را دنبال م ی کند .این در حالی اس��ت که دولت اوباما
هنوز نم یتواند تاثی��ر الزم را در این رابطه ب ر کنگره وارد کند.
البته بنابه برخی اخبار درز شده بخشی از کنگره بحث تشدید
تحریمها را به رغم مصوبهاش فعال به کاخ سفید ارسال نکرده
است؛ به همین خاطر به نظر م یرسد انها در خصوص موضوع
ای ران به خرید زمان ب رای جمعبندی قویتر ،بررسی بیشتر و
ارزیابی دولت یازدهم نیاز دارند.
این عدم توازن مواضع امریکا در رابطه با تحریم
بیرحمانه این گمان را به وجود اورده که انها مساله
تحری مها را تنه�ا ب ه عنوان ابزاری برای فش�ار بر
ایران قرار دادهاند .به نظر شما در کل هدف امریکا
از اعمال تحری مها علیه ایران چیست؟
مثلث شماره 183
lنظر شخصی من این اس��ت که پس از برگزاری
انتخابات ریاس��ت جمهوری در ای ران و انتخاب دکتر حس��ن
روحانی به عنوان رئی سجمهور جدید ،دولت امریکا با کمی
تاخیر و تامل تح��والت را دنبال کرد .علت اصل��ی این امر
م یتواند به گزارشی که جان کالپر ،رئیس جامعه اطالعاتی
امریکا در ان ش��رایط ای ران در س��ال 2013را ب��راورده کرده
بود ،بازگ��ردد؛ در این گزارش ادعا ش��ده که ای ران در س��طح
سیاست داخلی به سمت نوعی استبداد سیاسی خواهد رفت
و در سیاست خارجی نیز سیاس��ت ماجراجویانهتری را دنبال
خواهد کرد .اینها نتایجی بود که جامع��ه اطالعاتی امریکا
ب رای س��ال 2013در ای ران اعالم کرده بود .اما وقتی انتخابات
ریاس��ت جمهوری در ای ران برگزار شد ،انها شاهد یک حضور
کم نظیر در ای ران بودند و مش��اهده کردند که این انتخابات
بدون هیچ اتفاق خ��اص ،ناامنی و تخلفی برگزار ش��د .این
مساله نشان داد که براورد ایاالت متحده امریکا از ای ران بسیار
نادرست است و نم ی تواند جمع بندی هایی را که دستگاه های
اطالعاتی امریکا در اختیار سیاستمداران قرار م یدهد به عنوان
مبنای تصمیمگیری به حساب بیاورد .به همین خاطر پس از
برگزاری انتخابات در ای ران ،دولت امریکا خیلی با تردید ،تامل
و تاخیر مواضعش را نشان داد .بناب راین انها تحلیل درستی از
سیر و نتایج انتخابات ای ران نداشتند و نتوانستند قضاوتهای
خودشان را مشخص کنند.
دو دس�تگی که میان اعضای کنگ�ره در رابطه با
ایران به وجود امده ،به کجا ختم خواهد شد؟
شدن در دیپلماسی عمومی ،عرصههای مختلف و گوناگونی
هستند و به این صورت نیست که بحث امریکا شامل بسته
کاملی باش��د که بخواهیم از ان قضاوت نهای��ی را دراوریم.
بناب راین هرگونه تصمیم نهایی در این خصوص در چارچوب
نگاه رهبر انقالب اسالمی قرار دارد و طبیعتا دولت جدید نیز
در همین راستا عمل خواهد کرد و به این صورت نخواهد بود
که نگاه جدید و متفاوتی را دنبال کند .طبیعتا دولت جدید اگر
طرح ،نقطه نظر و دیپلماسی خاصی را مدنظر داشته باشد ،ان
را مطرح خواهد کرد و رویکرد در بح��ث امریکا از یک حالت
اجماعی پیروی م یکند.
در این مدت ما ش�اهد ی�ک رفتار
سینوس�ی از جان�ب کنگ�ره امری�کا
بودیم؛ در این خصوص گروهی موضوع
تشدید تحری مها را دنبال م یکردند و
گروهی هم خواستار توجه و بهرهگیری
از دیپلماس�ی و تعامل با ایران بودند و
کماکان این وضعیت ادامه دارد
65
فواد ایزدی در گفت وگو با مثلث؛
4
انتخاب روحانی امریکا را در موقعیت
دشواری قرار داده است
فواد ایزدی ،کارشناس مسائل امریکا ،معتقد است در دولت امریکا دو گروه در رابطه با ایران حضور دارند؛ گروهی
که خواهان افزایش فشار بر ایران هستند و گروهی که معتقدند امریکا باید سیاست هایش را نسبت به ایران تعدیل کند.
در این میان دکتر روحانی باید اقداماتی انجام دهد که با حفظ خطوط قرمز ایران ،جایگاه گروه دوم و اقلیت در امریکا
ارتقا یابد؛ زیرا زمانی شرایط بهبود پیدا می کند که اکثریت تبدیل به اقلیت شود و بالعکس .به گفته ایزدی روی کار امدن
دکتر روحانی با گفتمان اعتدالگرایی ،غرب به خصوص امریکا را در موقعیت سختی قرار داده است .زیرا اگر انها نتوانند
با دولت روحانی نیز به تعامل برسند این سوال در افکار عمومی به وجود می اید که چرا امریکا نمیتواند با هیچ دولتی در
ایران حال چه دولت احمدی نژاد و چه دولت اعتدالگرای روحانی راه بیاید؟
ب�ا روی کار ام�دن دولت جدی�د در ای�ران ،دولت
باراک اوباما چه گزینههایی را در قبال ایران پیش
رو خواهد داشت؟
بین الملل
lدرون حاکمیت امری��کا در قوه مجریه دو جناح در
رابطه با ای ران وجود دارد که این دو جناح نسبت به سیاستهای
امریکا در قبال ای ران با هم اختالف دارند .یکی جناح اکثریت
اس��ت که اینها معتقد به فشار بیش��تر ،تحریم بیشتر و اگر
میسر باشد گزینه نظامی علیه ای ران هس��تند و معتقدند با
امدن دکتر حسن روحانی به عنوان رئی س جمهور جدید اتفاق
خاصی در ای ران رخ نداده و امریکا نیاز دارد که فش��ارهایش را
علیه ای ران افزایش دهد .زی را انها ای��ران را مزاحم م ی دانند و
در کل هدف شان همان س��رنگونی جمهوری اسالمی است
که چند س��ال اس��ت پیگیری م یکنند .در حال حاضر این
هدف تغییر نکرده و باتوجه به اینکه تحریم ها ب رای اقتصاد
کشور مشکالتی ایجاد کرده ،این گروه اکنون امیدوارتر نیز
شده اند و معتقدند این فشار باید بیشتر شود تا کار خاتمه یابد.
اما گروه دوم اقلیت هستند و بر این باورند که سیاست های
امریکا نسبت به ای ران در چند دهه گذشته خیلی موفق نبوده
است .یعنی با وجود فشارهای امریکا ،ای ران به سیاست های
مستقل خودش ادامه داده و در حوزه هایی نیز پیشرفت داشته
است .انها باتوجه به اهمیتی که ای ران در منطقه و جهان داشته
معتقدند سیاس��ت امریکا نس��بت به ای ران باید تعدیل پیدا
کند .البته داخل این گروه نیز جناح های مختلفی وجود دارد
ولی در کل این دو گروه هستند که اکنون در امریکا مواضع
مشخصی را در قبال ای ران دنبال م ی کنند.
مثلث شماره 183
تحرکات و اقداماتی که اخیرا از جانب این گروه ها
شاهد بودیم در چه راستایی قابل ارزیابی است؟
lاخی را در گروه دوم شاهد برخی حرکت ها و اقدامات
بودیم از جمله اینکه 131نماینده کنگره به باراک اوباما نامه ای
نوشتند و خواستار استفاده از ابزار دیپلماتیک ب رای حل مساله
ای ران شدند .این تعداد یعنی 131نفر از می زان معمول افرادی
که این نامه ها را در گذشته امضا م ی کردند یعنی حدود صدنفر
بیشتر اس��ت .ولی باز هم این تعداد در اقلیت قرار دارند زی را
مجلس نمایندگان 435عضو دارد و تنها 131نفر حاضر شده اند
این نامه را امضا کنند .حال اگر بخ واهیم ب ر اساس این چارچوب
بحث ای ران و امریکا را پی ش بینی کنیم نباید خیلی خوش بین
باشیم .یعنی همان نکته ای که مقام معظم رهبری نیز بدان
اشاره داش��تند .زی را اکنون اکثریت در امریکا موافق تعامل با
ای ران نیستند و خواهان سرنگونی جمهوری اسالمی هستند.
حتی اگر جمهوری اس�لام ی ای ران هم نباش��د اینها به دنبال
این هستند که ای ران کشور مستقلی نباش��د .زی را جایگاه و
ویژگ یهای ای ران در دنیا به صورتی است که دولت مستقل
چه اسالمی باشد چه غی ر اسالمی ب رای امریکا در ذهن گروه
66
اکثریت یک رقیب فرض م ی شود .از این جهت امریکای ی ها
دنبال رقیب نیستند ،بلکه به دنبال نابود کردن رقبای خودشان
هستند و در سال های پس از جنگ جهانی دوم به کرات این
مساله را نشان داده اند .ای ران نیز از این قاعده مستثنی نیست و
انها دوست دارند در ای ران دولتی مانند دولت ع ربستان ،امارات
یا کویت روی کار باشد.
سیاس�ت سینوس�ی دولت امری�کا در رابطه با
تحری مها علی�ه ایران در این بره�ه به چه منظور
است؟
lبه نظر م ی رس��د اتفاقی ک��ه در عم��ل در حال
شکل گیری اس��ت ،این اس��ت که تحریم هایی که قرار بود
در اینده نزدیک به لیس��ت تحریم های پیشین اضافه شود،
چند ماهی به تعویق بیفتد .چون به صورت سنتی زمانی که
در کنگره راجع به تحریم های ای ران رای گیری کردند اکثریت
رای مثبت دادند و از هر صدنفر 99نفر با این تحریمها موافق
بودند .اما اکنون این گ��روه اکثریت متوجه ش��ده اند که اگر
بخواهند تحریم جدیدی را علیه ای ران به اجرا بگذارند باتوجه
به نامه 131نفر ممکن است اجماع قبلی دیگر وجود نداشته
باشد ،بناب راین این کار را انجام نم ی دهند زی را نم ی خواهند با
رای نسبتا ضعی ف تری تحریم ها رای بیاورد .بناب راین تصمیم
گرفته اند رای گی��ری در رابطه با تحریمه��ای جدید چند ماه
دیگر انجام ش��ود .دولت باراک اوباما نیز همین درخواست را
داشته و به نظر م یرس��د دولت اوباما مایل است دولت ای ران
طبق خواس��ته انها پیش برود و این امی��د را دارد که دولت
اقای روحانی در این مس��یر گام بردارد .در واقع امریکا در پی
ان است که فرصتی به دست بیاورد چرا که اگر تحریم های
جدید وضع ش��ود کار را ب رای اقای روحانی مشکل م ی کند و
وی نم ی تواند درون سیستم به سمتی حرکت کند که نرمش
بیشتری نس��بت به طرف غربی از خود نشان دهد .بناب راین
امریکا م ی خواهد در وهله نخس��ت این فرصت را در اختیار
اقای روحانی ق��رار دهد تا در فضایی ک��ه تحریم جدید ارائه
نشده ،نرمش از خود نشان دهد.
در شرایطی که پیش امده دولت جدید ایران باید
چه مواردی را مدنظر داشته باشد؟
lانچه دولت جدید در ای ران بای��د به ان توجه کند،
ش��ناخت وضعیت موجود در طرف مقابل است .این نکته را
نیز باید مورد توجه قرار داد که در حوزه دیپلماس��ی س��نتی،
کار ای ران دشوار است .زی را مدعی اصلی ای ران در این حوزه ها
معموال امریکاس��ت و در امریکا یک اجماع نس��بتا باالیی
علیه ای ران وجود دارد .از این جه��ت دولت دکتر روحانی باید
به سمت حوزه های دیگری غیر از دیپلماسی سنتی حرکت
کند .مهمترین حوزه در این میان دیپلماسی عمومی است
و دولت جدی��د باید یک فکر ج��دی در رابطه ب��ا این بحث
اکنون امریکا از روی کار
امدن دکتر روحانی خوف
دارد ،زیرا در صورتی که انها
در این دولت نیز نتوانند با
ایران مذاکره کنند سواالت
زیادی در افکار عمومی دنیا
در مورد عملکرد دیپلماتیک
امریکا به وجود می اید
داش��ته باش��د .همچنین البی ای ران در امریکا نیز در دولت
جدید باید مورد بحث و بررس��ی قرار گیرد .بحث استفاده از
مراکز دعاوی حقوقی ،دادگاهه��ای بی ن المللی و محلی نیز
ب رای مبارزه با تحریم ها به صورت کارشناس��انه باید مدنظر
قرار گیرد .باید توجه داشت داس��تان ای ران و امریکا ،داستانی
نیست که یک شبه فیصله یابد و در کنار دیپلماسی سنتی
باید مباحثی پی رامون دیپلماسی عمومی نیز پیگیری شود .در
صورت اجرای تمام این سیاست ها و اقدامات ممکن است به
سمتی حرکت کنیم که فشارها علیه ای ران کاهش پیدا کند.
در نهایت اگر دولت جدید بخواهد همان سیستم دولت اقای
احمدی ن��ژاد را در پیش گیرد و دیپلماس��ی عمومی در بدنه
دولت به فراموشی سپرده شود ،قطعا موفقیت خاصی کسب
نخواهد شد .بناب راین باید بازبینی جدی در تعامل میان ای ران
و غرب و ای��ران و امریکا صورت گیرد و به س��مت تحول در
دیپلماسی عمومی گام برداریم .همچنین طرف مقابل نیز در
این حوزه خیلی به اسانی راه نم ی اید و دولت ای ران راه دشواری
را پیش رو دارد.
ای�ا روی کار ام�دن دکت�ر روحانی ب ه عن�وان یک
فرد اعتدالگرا برای غ�رب یک گزینه مثبت تلقی
م ی شود و این سیگنال هایی که فرستاده اند را نیز
باید در این راستا برشمرد؟
lاوال باید توجه داشت س��یگنال هایی که از جانب
امریکا م ی بینیم در این سطح سودی ب رای ای ران ندارد ،بلکه
زمانی این سیگنال ها مفید خواهد بود که تبدیل به سیاست
ش��ود .اکنون امری��کا از روی کار امدن دکت��ر روحانی خوف
دارد ،زی را در صورتی که انه��ا در این دولت نیز نتوانند با ای ران
مذاکره کنند این سوال در افکار عمومی دنیا به وجود م ی اید
اکنون که دکتر روحانی با رویکرد اعتدالگرایی روی کار امده و
سیاستهایش کامال با فرد تندرویی مانند احمدی نژاد تفاوت
دارد چرا هیچ تغییری در روابط دو کشور ایجاد نشده است .در
حقیقت یکی از دغدغههای غرب این است که برخورد انها با
دولت اقای روحانی که با گفتمان اعتدالگرایی روی کار امده
نباید مانند دولت پیشین باشد.
دولت اق�ای روحانی چط�ور بای�د از این فرصت
استفاده کند؟
lدر این راستا دولت دکتر روحانی باید اقداماتی انجام
دهد که جایگاه گروه دوم و اقلی��ت در امریکا ارتقا یابد ،البته
به صورتی که از خطوط قرمز ای ران نیز رد نشوند .زی را زمانی
شرایط بهبود پیدا م ی کند که اکثریت تبدیل به اقلیت شود
و بالعکس؛ این امر نیاز به زمان ،کار ،فکر و ش��ناخت طرف
مقابل دارد و خود به خود انجام نم یشود .در نهایت رها کردن
داستان با این عنوان که طرف مقابل زورگوست و ما کاری از
پیش نخواهیم برد ،نتیجه اش وضعیت فعلی خواهد بودg.
بین الملل
ژنرال ها در تنگنا
بین الملل
مثلث شماره 183
پسر محمد مرسی از بازگشت پدرش به قدرت سخن گفته ،در حالی که مذاکرات اشتون با مرسی چندان رضایت بخش نبوده .اخوان هنوز در خیابان هاست
قاهره تحت تاثیر دوقطبی های سیاسی
مصر بر لبه پرتگاه
حسین ابراهیم نیا /کارشناس مسائل خاورمیانه و شمال افریقا
1
وقایع تاثرب رانگیز هفته های گذشته در مصر به وضوح
نش��ان از این دارد که گروه های سیاس��ی اعم از س��کوالر،
اسالمگرا و دیگر گروه ها و در راس ان اخوان المسلمین که
در یک سال اخیر حکومت را در اختیار داشته ،مصر را به چه
مسیری هدایت کرده اند؛ در واقع تصمیمات شتاب زده دولت
محمد مرسی در بس��یاری از زمینه ها بدون برنامه ریزی و
فاجع ه بار بود .اخوان المسلمین به ش��یوه ای حکومت کرد
که بس��یاری از گروه های سیاس��ی و بخش های ساختاری
جامعه را از خ��ود دور کرد و در بس��یاری از موارد حدود خود
را رعای��ت نکرد و از حد خ��ود فراتر رف��ت .همچنین دیگر
گروه های سیاسی به دلیل عدم برنامه ریزی و ب ی تجربگی
با رفتارها و عملکرد هایشان از وظیفه خود کوتاهی کردند.
صحیح است که وقایع شکل گرفته و شکل گیری جنبش
تمرد علیه حکومت اخوان المس��لمین بود ،ول��ی نباید از
نظر دور داش��ت وضعیتی که اکنون در مصر برقرار اس��ت
نتیج��ه اقدامات همه گروه های سیاس��ی با نس��ب ت های
مختلف اس��ت .وضعیت مصر در یک هفت��ه اخیر بیش از
پیش به س��مت دوقطبی ش��دن پیش رفته است ،چراکه
ش��اهدیم سیاس��ت در مصر به س��مت الگوی فردگرایانه
م ی رود و سپهر عمومی جامعه نم ی تواند در مورد اختالفات
خود به س��مت هیچ توافقی حرکت نمای��د؛ لیکن منظور
از الگوی فرد گرایانه ،دوقطبی ش��دن جامع��ه مصر میان
ارتش و اخوان المسلمین است .امروزه مشاهده م ی شود که
حمایت ها یا از رئی س جمهور خلع شده محمد مرسی است
یا فرمانده ارتش ژنرال عبدالفتاح السیس��ی .انحراف ایجاد
شده در مسیر انقالب 25ژانویه مصر خصوصا پس از وقایع
خون الود چند روز گذش��ته سبب ش��ده قطب های دیگری
از دوقط��ب اصلی جدا ش��وند .گرچه ای��ن قطب ها اکنون
تحت تاثیر نزاع ها و کشمکش های دوقطب اصلی سیاسی
هستند و اینده مشخص خواهد کرد که هر یک تا چه اندازه
توان تاثیرگذاری دارند .در حال حاضر احمد طیب شی خ االزهر
و محمد الب رادعی ،معاون رئی س جمهور موقت مصر در امور
بی ن الملل که از اقدامات ارت��ش مصر ب رای برکناری محمد
مرسی ،رئی س جمهوری اسالمگرای این کشور حمایت کرده
بودند ،کش��تار تعداد زیادی از هواداران مرسی در درگیری با
نیروهای ارتش را محکوم کردند؛ این امر نش��ان از اختالف
به وجود امده میان مخالفان اخوان المس��لمین دارد .گرچه
اینده مشخص م ی کند عمق اختالف چه تاثیری بر ائتالف
مخالفان اخوان المسلمین خواهد گذاشت .اما در سوی دیگر
اشوب های داخلی مصر گروه ها و ش��خصی ت های تندرو،
اخوان المسلمین را به خشونت ترغیب م ی کنند .به عنوان
مثال فتوای جهاد شی خ محمد القرضاوی را م ی توان عنوان
کرد که با مخالفت ش��دیداالزهر مصر روبه رو ش��د؛ وی در
فتوای تند خود از همه خواس��ت که به مصر بروند و شاهد
کشتارهایی که در انجا رخ م ی دهد باشند و ب رای یاری اسالم
در کنار ب رادران خود قرار گیرند .وی همچنین بیان م ی دارد
که طرفداران مرسی در معرض کش��تار وحشیانه قرار دارند
و تنها گناه انها ب��ر زبان اوردن کلمه ال اله اال اهلل اس��ت .او
عبدالفتاح السیس��ی ،وزیر دف��اع و فرمان��ده کل نیروهای
مسلح مصر را به وحش��ی گری در برخورد با تظاهرکنندگان
در می��دان رابع ه العدویه مته��م کرد و گفت انه��ا دروغگو
هستند ،به خدا و ملت دروغ م ی گویند و 35میدان در سراسر
مصر ک��ه طرفداران محمد مرس��ی در ان حض��ور دارند را
نادیده م ی گیرند .او شیخ احمد الطیب شی خ االزهر را نیز به
همسویی با عبدالفتاح السیسی ضدمردم مصر متهم کرد.
با وجود اتفاقات روی داده ،مصر بیش از پیش به سمت
تشتت ارا پیش خواهد رفت هرچند که نحوه برخورد ارتش با
معترضان و نحوه برخورد اخ وان المسلمین این که تعاملی باشد
یا اعتراضی ،بیش از پیش تعیین م ی کند که عمق اختالفات
میان گروه ها و قطب بندی های سیاسی چگونه خواهد بود.
لیکن این دو قطب در مصر یعنی ارتش و اخوان المسلمین در
درون خود با تنش ها و اختالفاتی روبه رو هستند .شاهدیم که
67
بین الملل
ارتش نیز در درون خود با اختالف نظر روبه روست .همچنین
نظامیان اختالف نظری هم با سیاسیون حامی خود همچون
الب رادعی پی دا کرده اند .این در حالی است که اخوان المسلمین
هم یکپارچه نیست و برخی از سران این گروه سیاسی همفکر
با فتوای محمد القرضاوی هستند و برخی دیگر نیز خواستار
یک تعامل و توافق با ارتش و گروه های سیاسی حامی ارتش.
این عده از روسای اخوان معتقدند که به نفع اخوان نیست وارد
مبارزه ب رای حکومت شود ،چرا که مصر مشکالت بزرگی در
پیش دارد که ممکن است اخوان المسلمین قادر به حل انها
نباشد و همین امر لطمه اساس��ی به جایگاه سنتی انها وارد
خواهد کرد .اما تا به امروز شاهد هستیم که اخوان المسلمین
و شاخه سیاس��ی اخوان یعنی ازادی و عدالت حاضر نیست
فضای خیاب��ان را رها کن��د و وارد مذاکره و گفت وگو ش��ود؛
اخوان ،مقاومت و ایس��تادگی را انتخاب کرده و معتقد است
که در نهایت ارتش را مجبور به تجدیدنظر یا عقب نش��ینی
خواهد کرد .همچنین ارتش هم از مواضع خود عقب نشینی
نم ی کند چر ا که نخست ،به اعتبار ارتش در صورت ه ر گونه
عقب نشینی ضربه وارد خواهد شد .در واقع ارتش مطلع است
که عقب نشینی ب رابر است با جدایی کامل ارتش از سیاست
در مصر .دوم اینکه ارتش در مصر بیش از 30درصد از اقتصاد
مصر را تحت کنترل خود دارد و هر نوع عقب نش��ینی یعنی
کاهش نقش ارتش در اقتصاد مصر.
در هر حال باتوجه به وقایع می دان ال رابعه ،ارتش تصمیم
جدی ب رای ادامه بازداشت و سرکوب گرفته و اخوان المسلمین
نیز تاکنون صحن��ه را ترک نکرده اس��ت؛ بناب راین مس��اله
م ی تواند ش��کل حادتری به خود بگیرد .در صورت ادامه این
وضعیت اشوب و تالطم سیاسی در مصر بسط و گسترش
بیشتری خواهد یافت و ابعاد ان روز به روز بزرگتر خواهد شد که
در نهایت منافع ملی مصر را تهدید خواهد کرد .در این میان
هرچند شاهدیم ش��یخ االزهر به نمایندگی از االزهر ،محمد
الب رادعی و حزب النور کوش��ش کردند که اشتی ملی برقرار
نمایند ولی تاکنون موفق نبوده اند.
لیکن باتوجه به رویداد هایی که پس از س��قوط محمد
مرسی در مصر خصوصا بعد از اتفاقات خونین میدان رابعه
العدویه در حال روی دادن است ،م ی توان گفت شکل گیری
امیدی که در جامعه مصر پس از سرنگونی مبارک به وجود
امده بود نشان از این دارد که انچه در عمل و واقعیت شکل
گرفت با ان امید ایجادش��ده یک س��ال قبل ب��ا انتظارات و
توقعات عمومی همخ وانی نداشت .اکنون جامعه و سیاسیون
مصر به سمت چندقطب ی های بیشتر با محوریت دو قطب
ارتش مصر و اخوان المس��لمین حرکت خواهند کرد .هرچند
مصر جامع ه ای نیست که هر شخص ،گروه یا حزبی بخواهد
به تنهایی رهبری کند زی را هرکس که خواسته این جامعه را
یکدست نماید با شکست مواجه شده و تفاوتی هم نم ی کرده
است که ان گروه یا شخص چه کسی باشد؛ مبارک ،ارتش،
اخوان المسلمین یا ...اما کشمکش های خیابانی که در مصر
جاری است ،پاسخگوی این تکثر درونی جامعه مصر نیست
و این کشمکش های خیابانی نتیجه ای در بر نخواهد داشت
چر اکه حل بحران شکل گرفته در مصر با تعامل و گفت وگوی
گروه های سیاسی محقق خواهد ش��د و عمال درگیری های
خیابانی جز اینکه مصر را به سمت لبه پ رتگاه ناامیدی و اشوب
بیشتر سوق دهد ،نتیجه ای در بر نخواهد داشت .در صورتی
که توافق و اشتی میان گروه ها و قطب های سیاسی فعلی
حاصل نشود ،در اینده نزدیک جامعه مصر درگیر اختالفات و
قطب بندی های بسیار گسترده تر و بسط اقدامات تخریبی
در کنار تشدید خش��ونت ها و کش��تارها خواهد بود و باخت
اصلی این نزاع داخلی نصیب جامعه مصر م ی شود؛ مصری
که مرکزیت جهان عرب را با تاریخ ،تمدنی کهن و مردمانی
صلح دوست دارد؛ مردمانی که دیدگاه منفی نسبت به جنگ
و خونریزی دارند و در میان جهان عرب به این خصوصیت و
ویژگی نامی هستندg .
مثلث شماره 183
68
نبی اهلل ابراهیمی درگفت وگو با مثلث؛
2
حذف اخوان المسلمین غیر ممکن است
«حذف اخوانالمسلمین از صحنه سیاسی مصر غیرممکن شده است» نبی اهلل ابراهیمی ،کارشناس مسائل مصر،
با تاکید بر این جمله در این گفت وگو درباره جایگاه اخوان در مصر و جهتگیریهای لیبرالها توضیح میدهد .به گفته
وی هم نهاد مذهب در مصر و هم جنبش لیبرالها متوجه نقش و نفوذ جریان اخوان در مصر پسا انقالبی شدهاند؛ البته
این گروهها خواستار حفظ و حرمت نهاد ارتش هم هستند .بنابراین لیبرالها در تنگنای سختی میان گفتمان ملیگرایی
ارتش و اسالمگرایی اخوان گرفتار امدهاند .همچنین وی روی تقویت س�ناریوی احتمالی گسترش افراطگرایی در
یگوید بسیاری نگران ان هستند که با شدت گرفتن سرکوب اسالمگرایان ،بخش های
منطقه خاورمیانه تاکید دارد و م
تندرو اخوان المسلمین و سلفی ها وارد فعالیت های زیرزمینی مسلحانه شوند.
سعیده سادات فهری
اخی�را در مصر اختالفات�ی میان حامیان ش�ش
اوریل و محمد البرادعی با ارتش بروز کرده است.
اکنون دسته بندیهای سیاسی در این کشور به
چه صورت خواهد شد؟
lشمار باالی قربانیان خش��ونت در دو روز گذشته
و همچنین رفت��ار خش��ونتامیز پلیس و ارت��ش مصر با
تظاهرکنندگان باعث بی نالملل ی ش��دن بحران مصر ش��ده
اس��ت .بان ک ی مون ،دبیرکل س��ازمان ملل متحد ،نگرانی
عمیق خ��ود از خونریزی اخی��ر در مصر را اع�لام کرده و از
دولت موقت این کش��ور خواس��ته همه ش��هروندان مصر
را مورد حمای��ت خود قرار دهد .کاترین اش��تون ،مس��ئول
سیاس��ت خارجی اتحادیه اروپا هم از نیروهای سیاس��ی در
مصر خواست از خشونت بپرهیزند .پیش از این جان کری،
وزیر امور خارج��ه امریکا ،در گفتوگوی��ی تلفنی با محمد
الب رادعی ،نگران��ی عمیق امری��کا از رویدادهای اخیر مصر
را اع�لام کرده بود .همه این ش��اخ صها نش��ان دهنده این
مساله است که غرب و امریکا از رادیکالی شدن اوضاع مصر
بیمناک هستند چر ا که به همریختن ارایش سیاسی در مصر
م یتواند اینده سیاس��ی منطقه را دس��تخوش بحرانهای
شدید سیاسی و اجتماعی س��ازد .تغییر رویکرد الب رادعی و
جنبش ش��ش اوریل خود گویای این نکته است که این دو
جریان از طرف غرب در روزهای اینده نقش باالتر سیاس��ی
در مصر بین اخ��وان و ارتش را ب رای وص��ول به یک راهحل
سیاس��ی بازی خواهند کرد .همچنین طی روزهای گذشته
گروهی از مخالفان المرسی نیز دست به انتقاداتی از ارتش و
دولت انتقالی زده اند؛ جنبش تمرد (شورش) که از مهم ترین
و بزرگ ترین گردهمایی جوانان مخالف مرس��ی در مصر به
شمار م ی رود ،نگرانی خود را از شکل گرفتن شرایطی «شبیه
زمان حسنی مبارک» (دیکتاتور پیش��ین مصر) اعالم کرده
اس��ت .تمردی ها در بیانی ه ای که روز ششم مرداد ماه صادر
کردند ،سیاست «ضدتروریستی» جدید دولت انتقالی ب رای
«رصد» فعالی ت های سیاس��ی و دینی در مصر را با شرایط
زمان مبارک مقایسه کرده اند .این جنبش م ی گوید مخالف
مبارزه با تروریسم نیست ،ولی این مبارزه نباید در ضدیت با
ازادی و حقوق بش��ر قرار گیرد .این مساله نشاندهنده این
نکته اس��ت که اعتصاب اخوان در رابع��ه العدویه تاکنون از
تغییر رویکرد البرادعی و جنبش شش اوریل
خود گویای این نکته اس�ت که ای�ن دو جریان از
طرف غرب در روزهای اینده نقش باالتر سیاسی
در مصر بین اخوان و ارتش را برای وصول به یک
راهحل سیاسی بازی خواهند کرد
نظر افکار عمومی به ضرر ارتش تمام ش��ده اس��ت .اخوان
در حال امتیاز گیری سیاس��ی و بازگشت به صحنه سیاسی
مصر است.
اگر مسیر این گروه از ارتش و نظامیان جدا شود،
اوضاع در مصر پیچیدهتر ش�ده و چنددس�تگی
بیشتر خواهد ش�د .در این صورت این گروه چه
روندی را در پیش خواهد گرفت و مطالبات شان
چه خواهد بود؟ ایا خواستار گرفتن قدرت از ارتش
خواهند شد؟
lمحمد الب رادعی ،معاون رئی سجمهوری مصر و
شیخ االزهر ،از بلندپایه ترین روحانیون این کشور ،برخوردهای
خش��ونت امیز نیروهای امنیتی و ارتش با تظاهرکنندگان را
محکوم کردند .ای��ن دو از حامیان اقدام ارت��ش در کنار زدن
محمد مرسی بوده اند ولی چرخش اساسی در زبان سیاسی
این دو شخصیت نشاندهنده این مس��اله است که حذف
اخوان از صحنه سیاسی مصر غی ر ممکن شده است .هم نهاد
مذهب در مصر و هم جنبش لیب رالها متوجه نقش و نفوذ
جریان اخوان در مصر پسا انقالبی شدهاند .البته این گروهها
خواس��تار حفظ و حرمت نهاد ارتش هم هس��تند .بناب راین
لیب رالها در تنگنای سختی میان گفتمان مل یگرایی ارتش و
اسالمگرایی اخوان گرفتار امدهاند .در نهایت به نظر م یرسد،
راه حل جریانهای سیاسی مصر همان گفت وگوی سیاسی
بین تمامی جریانهای سیاسی باشد.
اخیرا قرضاوی فتوای جهاد در مصر صادر کرده و
خواهان ان شده که مسلمانان در حمایت از مردم
مصر وارد صحنه شوند .این گونه فتواها و سخنان
ایا تاثیری در تحوالت خواهد داشت؟
lدر فتوای قرض��اوی عینا این گونه امده اس��ت؛
«کسانی که کودتای نظامی را اجرا کرده اند ،در صورتی که از
این اقدام خود عقب نشینی نکنند قتل انها واجب است زی را
حاکمی شرعی وجود دارد که باید مورد اطالعات قرار گیرد».
وی در واقع ب��ا این فتوا مجوز قتل «عبدالفتاح السیس��ی»
وزیر دفاع و فرمانده نظامی مصر که مرس��ی را برکنار کرده
را صادر کرده اس��ت .وی همچنین امارات را متهم کرد که
مزدوران و اراذل و اوباش را ب رای حمله به حامیان مرسی در
مصر اجیر کرده است .اشاره قرضاوی به جنبش تمرد و برخی
جریانهایی اس��ت که زیر نظر اطالعات امارات و با مشاوره
احمد شفیق علیه اخوان یها فعالیت م یکنند .جامعه کنونی
محمد البرادعی و ش�یخ االزهر ،برخوردهای
خش�ونت امیز نیروه�ای امنیت�ی و ارت�ش ب�ا
تظاهرکنندگانرامحکومکردند .چرخشاساسی
درزبانسیاسیایندوشخصیتنشاندهندهاین
مسالهاستکهحذفاخوانازصحنهسیاسیمصر
غیر ممکنشدهاست
مصر ،برخالف سایر کشورهای عربی جامع های شب ه مدرن
است؛ به گونهای که بیش از انکه از طریق فتوا ،رفتار سیاسی
خود را به پیش ببرند ،تابع منویات سیاسی رهب ران سیاسی
خویشاند .جایگاه نهادهای رسمی دینی در مصر جای خود
را به اعالمی ههای سیاس��ی رهب ران اخوان��ی و غی ر اخوانی
داده اس��ت .به نظر م یرس��د فتواهای سیاسی قرضاوی در
میان جامعه س��نتی مصر تاثی ر گذار باشد ،حال انکه بخش
عظیمی از مردم مصر در جوامع شهری زندگی کرده و به شدت
سیاست زده شدهاند .اخوانالمسلمین بیش از انکه از گفتمان
سنتی پیروی کند ،از ایدئولوژیهای سیاسی ولو با تفسیر و
خوانشی دینی بهره برده است.
در ادامه به بحث اخوانس�تیزی که در منطقه و
کش�ورهایی که انقلاب کردهاند به وج�ود امده،
بپردازیم .چرا در کش�ورهایی چون مصر ،تونس
و لیب�ی اخیرا ش�اهد مخالفت برخ�ی گروههای
مردمی با این گروه اسالمگرا هستیم؟
lمحمد ب راهم��ی پس از قیام س��ال ۲۰۱۱تونس
حزب جنبش مردمی را تش��کیل داد و عضو ش��ورای ملی
قانونگذاری بود که در حال حاضر در حال تهیه پی ش نویس
قانون اساسی جدید تونس است .دولت تونس در حال حاضر
مرکب از حزب نهضت ،دو حزب سکوالر و چند عضو مستقل
است .حزب النهضه ،حزب حاکم تونس ،ادعای برخی اعضای
خانواده اقای ب راهم ی مبنی بر دس��ت داش��تن در قتل او را
به شدت رد کرده است .رس��انه های محلی گفته اند که یازده
گلوله به سوی این سیاس��تمدار مس��لمان چپگرا شلیک
ی صدها نفر در ش��هرهای
ش��ده اس��ت .پس از قتل ب راهم
تونس و سیدی بو زید ،که قیام های موسوم به انقالبهای
عربی از انجا ش��روع ش��د ،به تظاه رات خیابانی پرداختند.
برخی معتقدند که محم��د الب راهمی هماهنگ کننده حزب
چپگرای «الجبهه الشعبیه» و موسس جنبش مل ی گرایان
به شمار م یرفت .او منتقد سرسخت اسالمگرایان و از جمله
کسانی بود که قصد داشت تا مدل کودتای نرم خیابانی در
مصر را در خیابانهای تونس پیاده کند .ب راهمی در منطقه
غزاله در پایتخت تونس کشته ش��د .در این منطقه بیشتر
اسالمگرایان س��لفی زندگی م یکنند .ب راهم ی در روزهای
اخیر ب رای س��رنگونی دولت تونس فراخوان م یداد .اما این
سوء ظنها به النهضه مش��کوک و در جهت مصری کردن
تونس ب رای س��قوط اس�لامگراها تحلیل م یشود .جمعه
گذشته در اعتراض به ترور محمد ب راهمی ،به دعوت اتحادیه
عمومی کارگران تونس ،پایتخت این کشور به حال تعطیل
درامد .این مساله م یتواند سراغاز اعتراضات خیابانی علیه
اسالمگراها باشد .البته به دلیل تقسیم قدرت در تونس بین
ب ا توجه به فش�اری ک�ه روی اخ�وان وارد م ی اید
امکان اینک�ه این گ�روه به س�مت افراط گرایی
پیش رود یا در کل اسلامگرایان افراطی تقویت
شوند ،چقدر است؟
lاکنون س��ناریوی احتمالی گسترش افراطگرایی
در منطقه خاورمیانه به ش��دت تقویت ش��ده است .بسیاری
نگران ان هستند که با شدت گرفتن سرکوب اسالمگرایان،
بخش ه��ای تن��درو اخوان المس��لمین و س��لف ی ها وارد
فعالی ت های زیرزمینی مسلحانه ش��وند .چنین روندی را در
دهه نود میالدی ،الجزایر پس از رانده ش��دن اس�لامگرایان
از صحن��ه مب��ارزات پارلمان��ی تجرب��ه کرده اس��ت .طرح
اخوانزدای��ی به نظر م یرس��د نتیجه معک��وس دهد و ان
گس��ترش افراطگرایی در کل منطقه اس��ت .ب��ا این موج
جدید در کشورهای پس��ا انقالبی ما باید شاهد صفبندی
lانچه در دو م��اه اخیر در مص��ر روی داده احیای
دیکتات��وری و احیای رژیم س��ابق در مصر با توان بیش��تر
اس��ت؛ اخوان اکنون در مقابل یک دیکتاتوری ایس��تاده و
این روند به تضعیف دموکراس��ی در مصر منجر م یش��ود.
بیشتر کس��انی که علیه دولت مرس��ی کودتا کردند عقبه
رژیم مبارک هستند و بخشی دیگر نیروهای جدید و جوانان
ب ی تجربهای هس��تند که ب رای همراهی ب��ا ارتش مصادره
شدند و فریب خوردند چرا که اگر ارتش این پوشش مردمی را
نداشت اصال نم یتوانست دست به این کودتا بزند .همین
بین الملل
به نظر شما پشت پرده این تحوالت چیست؟ ایا
م یتوان گفت دس�تی از بی�رون در این تحوالت
دخالت دارد؟
ی هم پیرامون این قشونکش یهای خیابانی
کم
در مصر و نتای�ج ان توضیح دهی�د .ایا اصال این
قشونکش یها نتیجه خواهد داد یا ممکن است
در نهایت فضا را به س�مت جنگ داخلی س�وق
دهد؟
مثلث شماره 183
lاگر چه تحوالت صورت گرفته علیه اس�لامگراها
در کشورهای پسا انقالبی به شدت مشکوک به نظر م یرسد
ولی تبعات این تحوالت بر س��احت سیاسی جهان عرب و
اینده اسالم سیاسی در این کش��ورها مهم تلقی م یشود با
انچه اخوان یها از بهار انقالبهای عربی برداش��ت کردند،
تنها پس از دو سال باید انتقام گفتمان ضد دیکتاتوری خود
را بپردازند .در واقع اس�لامگراها قربانی طرحهای سیاسی
پیچیده منطقهای ش��دهاند .ب رای نمون��ه ،لطفی بن جدو،
وزیر کشور تونس ،گفته است که محمد ب راهمی ،از رهب ران
مخالفان دولت ،با همان اس��لحهای کشته شد که چند ماه
پیش ب رای قتل شکری بلعید استفاده شده بود .اقای بن جدو
از دو فرد تندرو س��لفی به نام های ابوبک��ر حکیم و لطفی
الزین به عنوان افراد مظنون یاد کرده است .به نظر م یرسد،
اقدامات جهادیهای تونس به شدت بر اعمال سیاسی دیگر
اسالمگراها تاثیر گذاشته و جامعه تونسی ه ر گونه تروری را
به اسالمگراها ولو النهضه نسبت م یدهند.
سکوالرها ،اس�لامگراها و چپها ،تبدیل تونس به مصری
دیگر کمی بعید به نظر م یرسد ولی امکان ادامه تظاه رات
سیاس��ی و تضعیف جریان النهضه به ش��دت باالست .در
همین حال ،به نظر م یرس��د ،متوقف کردن حرکت انتقالی
دموکراتیک در تونس روی داده است؛ کشوری که تنها نمونه
موفق تغییر در منطقه پس از خشونت های مصر ،سوریه و
لیبی است .در همین پیوند ،حمادی جبالی ،دبیرکل حزب
نهضت ،که ش��ش ماه پیش در پی ترور شکری بلعید ناچار
ی «حلقه دوم توطئه علیه
به استعفا شد ،گفت که ترو ب راهم
انقالب و تونس است ».همزمان هزاران معترض در مقابل
وزارت کش��ور تونس تجمع کرده و ش��عارهایی با خواست
استعفای دولت سر دادند .حزب اسالمگرای حاکم به دلیل
سیاست های اقتصادی و ش��کل گیری جنب ش های افراطی
اسالمی مورد انتقاد است .در شهر س��یدی بو زید که جرقه
انقالب دو س��ال و نیم پیش تونس علیه نظام زین العابدین
بن علی در ان زده شد نیز معترضان به خیابان امده و دو دفتر
محلی حزب نهضت اسالمی را به اتش کشیدند .سیدی بو
زید زادگاه ب راهمی است .این شاخ صها همگی نشان دهنده
طرح «اخوانزدایی از منطقه» است .این طرح از سوی غرب
و برخی قدرتهای محافظهکار حمایت م یشود .همچنین
شب شنبه پنجم مرداد نیز صدها نفر از جوانان در محکومیت
قتل المسماری تا صبح خیابان های بنغازی را در اختیار خود
گرفته بودند و سپس روز ش��نبه به دفاتر اخوان المسلمین
حمله بردند .تظاهرکنندگان اخوانالمسلمین را مسئول قتل
عبدالسالم المسماری م ی دانند .ستاد مرکزی حزب «ائتالف
نیروی ملی» لیبی که محمود جب رئیل ،نخس ت وزیر پیشین
لیب��ی ،ان را پایه گذاری ک��رده بود نیز از حمل��ه معترضان
خشمگین در امان نماند .یک عضو پارلمانی حزب عدالت
و سازندگی به خبرگزاری رویترز گفت« :ما قتل المسماری را
به شدت محکوم م ی کنیم و مردم لیبی باید این را بشنوند و
ما را مسئول ندانند ».یکی از تظاهرکنندگان میدان شهدای
ط رابلس گفت« :مردم به خیابان ه��ا امده اند ،زی را انها تمام
احزاب سیاسی را مسئول نابسامان ی های کشور م ی دانند».
این فرد افزود« :یک علت خشم مردم علیه اخوان المسلمین
این است که این تشکل م ی کوش��د دین را وسیله ای ب رای
رس��یدن به اهداف سیاس��ی خود قرار دهد ».ب��ا تحوالت
صورت گرفته ،لیبی م یتواند حلقه س��وم طرح اخوانزدایی
از منطقه باشد .با تحوالت 30ژوئن مصر و ترورهای سیاسی
در لیبی و تون��س جرقه تکمی��ل تقویت گفتمان «پس��ا
اسالمگرایی» از سوی لیب رالهای منطقه ،غرب و قدرتهای
موروثی عربی زده شده اس��ت .نقش سلف یهای وابسته به
عربس��تان در ترورهای اخیر عربی باید مد نظر کارشناسان
ی و جهادی وابسته
و مفس ران منطقه باشد .سلف یهای علم
به عربستان س��عودی به صورت حسابشده ای همپیمان
ط راحان اخوانزدایی در منطقه شدهاند .البته اخوان یها پس
ن
از تحوالت انتقال قدرت در قطر به شدت ضعیف شده و ارما
هالل اخوانی به محاق فراموشی سپرده شده است.
و دو قطبیش��دن جوامع غرب میان لیب رالها از یک سو و
اسالمگرایان از سوی دیگر باش��یم .ب ی شک این دو قطبی
شدن باعث گس��ترش خش��ونت و ناارامی در این کشورها
خواهد شد .با اس��تمرار این وضعیت به نظر م یرسد بازنده
اصلی ،جریانهای تحولخواه منطقه و اسالمگرایان باشند.
در این میان اس��رائیل به ش��دت از ای��ن موقعیت در جهت
منویات سیاسی و امنیتی خود به ویژه در ارتباط با روند صلح
با فلسطینیان استفاده تام م یبرد.
جان کری در گفت و
گوی تلفنی با محمد
البرادعی نگرانی عمیق
ایاالت متحده را از
تحوالت اخیر در مصر
اعالم کرد
نیروهای ب ی تجربه ارتش را به برخورد شدید با جریان اخوان
تشویق م یکنند .کنش سیاس��ی این گروهها در موازات با
سیاستهای راهبردی اس��رائیل و برخی کشورهای مورثی
عرب بوده اس��ت .اگرچه بدنه اجتماعی این نیروهای جوان
در روزهای اینده تغییر موضع خواهند داد ولی س��رکرده انها
همچنان متحد ارتش باقی مانده و به انتقام از جریان اخوان
ادامه خواهد داد .به نظر م یرسد مصر به سمت جنگ داخلی
پیش نخواهد رفت چون این مساله به نفع امنیت راهبردی
غرب نیست ،بناب راین سازوکارهای سیاسی اشتی ملی وزنه
پررنگ تری خواهد داشتg .
69
3
جعفر قنادباشی /کارشناس مسائل افریقا
در چند هفته اخیر سلس��لهای از رویدادهای گوناگون
و مرتبط با یکدیگر ،همچون تندب��ادی وی رانگر و غیرقابل
مهار ،فضای سیاسی مصر را در نوردید و سبب شد تا ضمن
دست به دس��ت ش��دن ناگهانی قدرت ،روند تازه ای در این
پرجمعی ت ترین کشور خاورمیانه اغاز شود .روندی که هنوز
نه تنها در مسیر مشخص و تعیی ن شده ای قرار نگرفته ،بلکه
دورنمای نس��بتا تیره تحوالت جاری مص��ر را بازهم تیره تر
و مبهم تر س��اخته است .انچه مسلم اس��ت ،ارتش مصر با
همه ویژگ ی های پرس��ش ب رانگیزش ،در این صحنه بسیار
پرمناقشه ،نقشی اساس��ی و محوری را ایفا م ی کند و عالوه
بر این م ی کوشد تا دامنه نقش افرین ی ها و تاثیرگذاری های
همه نهادها و جریان های سیاس��ی اعم از مخالف یا موافق
را تا حد ممکن محدود س��ازد؛ امری که باتوجه به قابلی ت ها
و تجاربی که احزاب و گروه های سیاس��ی طی دو س��ال و
نیم گذش��ته ،به ان دس��ت پیدا کرده اند ،غیرممکن به نظر
م ی رسد .به عبارت دیگر ،هرچند نظامیان مصری در صددند با
توسل به اهرم هایی چون مهره چین ی های سیاسی ،تطمیع
(دادن وعده های پ��ر رنگ و لع��اب) و از هم��ه خطرناکتر،
عمل ی کردن برخی از تهدیدات شان مبنی بر توسل به انواع
شیوه های سرکوب ،س��یطره خود را بر تمامی امور اجرایی،
تقنینی و قضایی تثبیت و مستحکم سازند؛ اما ارزیاب ی های
صورت گرفته از مجموع واکنش های داخلی و تحرکاتی که
بین الملل
مثلث شماره 183
برخالف عقب نشینی هفته های
اخیر لیبرال ها در مصر ارتش
همچنان بر مواضع خود ادامه
می دهد
احزاب مصری محتمال از خود نش��ان خواهن��د داد ،حاکی
از ان اس��ت که تحقق چنین انگیزه ای ،نه فقط به س��ادگی
و در کوتاه مدت میس��ر نیست ،بلکه با دش��واری ها و موانع
فلج کننده ای همراه خواهد بود .در واقع به همین علت هم
هست که حامیان منطقه ای و بی ن المللی نظامیان مصری
یا به تعبیر بهت��ر ،مخالفان خارج��ی روی کار امدن مجدد
جریان های اس�لامی در مصر ،به صورت��ی همه جانبه وارد
ماجرا شده و عالوه بر هزینه کردن میلیاردها دالر از درامدهای
70
مصر در مسیر تحوالت تعیین کننده قرار گرفته است
روزهای سرنوشت ساز
نفتی ،دیپلماسی بس��یارفعالی را با هدف تثبیت موقعیت
نظامیان و جلوگی��ری از حذف انه��ا در تصمیم گیری های
اساس��ی ،به اجرا گذاش��ته اند .چنان که کمک های علنی،
بالعوض و میلیاردی ع ربستان ،کویت و امارات به حاکمیت
جدید مصر و رفت و امدهای مکرر مقامات سیاسی غرب به
قاهره و موضع گیری های پ ی در پی و کم سابقه انان در قبال
تحوالت جدید مصر ،چنین عزمی را در استحکام بخشیدن
به موقعیت نظامیان اثبات م ی کند ،البته این تنها یک سوی
ماجرای بسیار سرنوشت س��از کنونی در این کشور اسالم ی
را نشان م ی دهد ،س��ویی که ائتالف ش��کننده ای از احزاب
کوچک لیب رال ،ملی گرا و چپ (عمدتا سکوالر) و همچنین
ش��خصی ت های کم طرفداری چون عمرو موسی و محمد
الب رادعی ،در پروسه مربوط به برکناری مرسی از قدرت ،ان را
همراهی م ی کردند؛ اما اینک درپی به راه افتادن حمام خون در
برخی از میادین و خیابان های قاهره و دیگر شهرهای بزرگ
مصر ،از حمایت علنی و رسمی از نظامیان خودداری م ی ورزند
و همانند دست اندرکاران جوان جنب ش های «تمرد» و «شش
اوریل» ،محتاطانه م ی کوشند تا در کنار نظامیان قرار نگی رند
و در ارتکاب اقدامات خش��ن و ایج��اد صحنه های خونین،
مقصر محس��وب نش��وند .این درحالی اس��ت که در سوی
مقابل ،عزم ها ب رای هر گونه تحرک و موضع گیری سیاسی،
جزم تر است؛ چراکه جریان اسالم ی کنار زده شده از صحنه
قدرت ،در حال حاضر ،نه تنها چیزی ب رای از دس��ت دادن در
اختیار ندارد؛ بلکه با این تص��ور که وظیفه ای تاریخی ب رای
جلوگیری از حاکمیت مجدد نظامیان و ممانعت از سیطره
مخرب انان بر مقدرات مصر را بر دوش م ی کشد ،در صحنه
حاضر شده است .البته در این س��وی مصاف خطیر کنونی
در مصر ،انگیزه ه��ای تعیی ن کننده دیگری نی��ز وجود دارد
که هواداران اخوان المس��لمین و طرفداران محمد مرس��ی
را به مقاومت در ب رابر حاکمی��ت نظامیان ترغیب م ی کند؛
انگیزه هایی که بخشی از ان در قالب نگرش های دموکراتیک
قابل توجیه اس��ت و بخش دیگر ان از اموزه های مذهبی و
اعتقادی سرچشمه م ی گیرد .بدیهی است که در این سوی
ماجرا ،برخالف انچه در طرف مقابل م ی گذرد ،به اشتباهات
و ناکارامدی های اخوان در دوری یک ساله ریاست جمهوری
مرسی ،هیچ اشاره ای نم ی ش��ود؛ بلکه همه سخن ان است
که نظامیان ب راس��اس طرحی از پیش تعیی ن ش��ده و با به
خیابان کشاندن قشرهایی ب ی هویت از مردم ،زمینه کودتایی
نظامی و خونین را در مصر فراهم کرده و با برکناری ظالمانه
و غیرقانونی مرسی ،همه دستاوردهای دموکراتیک و مرتبط
با اعتقادات اس�لامی انقالب مردم مصر را از میان برده اند،
به خصوص که در این صحنه ،اکثریت قریب به اتفاق رهب ران
و هواداران اخوان المس��لمین هنوز که هنوز است ،مرسی را
رئی س جمهور قانونی مصر م ی دانند و بر ضرورت بازگشت وی
به قدرت تاکید و پافشاری م ی کنند .صرف نظر از این موضع
سیاسی و مبتنی بر توجیهات دموکراتیک ،موضعگیری های
اعتقادی و مذهبی نیز در این عرصه مجموعه ای از تحرکات،
موضعگیری ها و اقدامات را باعث شده و اخوان را در موقعیت
بسیار حساس و حتی خطرسازی قرار داده است .چنان که از
این زاویه نگرش ،رهب ران اخوان خود را موظف م ی دانند تا به
منظور پاسداری از اصول اعتقادی ،برخی از خط رات را به جان
بخرند و با وجود هزینه های سنگین مالی و جانی ،به صیانت
از دستاوردهای اعتقادی انقالب مصر بپردازند .حال زمانی که
این نگرش و این نحوه عمل ،با فتاوی جهاد اشخاصی چون
یوسف قرضاوی همراه م ی شود و مورد پشتیبانی جریاناتی
فراتر از مرزها ق��رار م ی گیرد ،طبیعتا ش��رایط خطرناکتر و
سرنوشت سازتری را در صحنه سیاسی مصر پدید م ی اورد.
ش��رایطی که برخی از تحلیگران از ان به عنوان ورود مصر
به داالن تاریکی از خش��ونت ها و خونریزی های ب ی ثمر یاد
م ی کنند .بدیهی است که در این صحنه ،چون پای اعتقادات
ایدئولوزیک در میان است ،هرگونه سازش و حتی گفت وگویی
با نظامیان کودتاچی ضد ارزش تلقی م ی شود و لذا فرض ها
و پی ش بین ی های دیگری نیز م��ورد توجه قرار م ی گیرد و ان
انشعاب هواداران جریان اسالمی مصر به جناح های تندرو و
محافظه کار است .امری که بنا به برخی از حدس و ارزیاب ی ها
ممکن است به زیرزمین ی شدن بخش تندرو و تشکیل احزاب
میانه رو مرکب از رهب ران و هواداران محافظه کار بینجامد .با
این حال تا ان هنگام و فرا رس��یدن چنین شرایطی ،جامعه
مسلمان مصر و مجموعه صاحبان قدرت سیاسی یا نظامی،
ابتدا باید سرنوشت رویایی و مصاف دو سوی تاثیرگذار موجود
السیسی ،جمال عبدالناصر نیست
پرسش هایی که در مورد انها سکوت شده است
فهمی هویدی /ترجمه :مرجان محمدی
4
بین الملل
مثلث شماره 183
در معادالت سیاس��ی این کش��ور را تعیین کنند ،ان هم در
حالی که همچنان موضوع قبضه کردن یک س��ویه قدرت
از جانب نظامیان ،در دستور کار ارتش مصر قرار دارد و انان
کوش��یده اند با طرح انواع اتهامات علیه سیاس��یون به ویژه
سران اخوان و شخص محمد مرسی ،مقدمات کنار زدن انان
را از عرصه قدرت ب رای سال های س��ال فراهم کنند و البته
سالطین مرتجع منطقه و مقامات سیاسی در دنیای غربی
نیز این امادگی را در خود ایج��اد کرده اند تا با حمایت از این
جریان ،از کابوس سرایت انقالب های اسالمی و دموکراتیک
به جوامع تحت سیطره شان رهایی پی دا کنند ،ان هم درحالی
که با کشیده ش��دن جریاناتی تحت عنوان تمرد به تونس
و لیبی نش��انه های امیدوارکننده ای ب رای استبداد منطقه و
اس��تعمارغربی پدید امده و انها را از پتانسیل سرنوشت ساز
انقالب های اس�لامی در ش��مال افریقا ،خاورمیانه و انرژی
ی در خود ذخیره کرده،
فروخفته ای که امواج بیداری اس�لام
غافل کرده استg .
در مورد حال و هوای این روزه��ای مصر و انچه این
روزها در مصر رخ م یدهد ،پرسشهایی در ذهن من خطور
کرده که چکیده و مهمترین انها پرسشهایی است که در
پایین م یاید:
-1روز بیست و س��وم جوالی روزنامه االه��رام ،تیتر
اصل یاش این بود که دادس��تان کل مصر دس��تور حبس
«محمد مرسی» رئی س جمهور برکنار شده مصر را به مدت
15روز به اتهام رد و بدل کردن اطالعات با جنبش حماس و
همکاری اطالعاتی با این جنبش صادر کرد .انتشار این خبر
بالفاصله ارتش را به واکنش واداشت و سخنگوی نیروهای
مسلح این خبر را از ریشه و بن تکذیب کند .همچنین این
س��خنگو ،روزنامه االه رام را متهم به ایج��اد «هرج و مرج و
تحریک افکار عمومی ب رای رس��یدن به اهداف مش��کوک
در خدمت برخی جریان های سیاس��ی خاص» کرد .مساله
به اینجا ختم نشد و به طور رسمی اعالم شد که «عبدالناصر
س�لامه» س��ردبیر روزنامه االه رام ب رای انج��ام تحقیقات
دستگیر شده و او را دست بسته برده اند .هنگامی که انتشار
این خبر تبدیل به رسوایی رس��انهای حرفه ای و وارد امدن
خدش��ه به محبوبیت و صداقت روزنامه االه رام شد ،برخی
از روزنامه نگاران این روزنامه خش��م خود را نش��ان دادند و
خواستار برکناری سردبیر شدند.
پس از ان روزنامه ها نوشتند که سردبیر روزنامه االه رام
مورد بازجویی قرار گرفت و سپس دادس��تانی کل مصر با
کفالتی به ارزش پنج هزار پوند دستور ازادی اش را صادر کرد.
اما سه روز از این اتفاق نگذش��ته بود که اعالم شد دادستان
کل مصر دستور حبس محمد مرسی را صادر کرد و روزنامه
االه رام این خبر را با این توضیح دو کلمه ای در زیر تیترش
منتشر کرد« :بدون شرح».
این اتفاق ها باعث شد که پرسش هایی در مورد طرف
اصلی که خبر را بیرون داد و انگیزه های تکذیب ان توسط
نیروهای مسلح بهوجود بیاید .همچنین این پرسش پیش
امد که چرا کسی که خبر را بیرون داد و منتشر کرد ،متهم
به ایجاد هرج و مرج و تحریک افکار عمومی «ب رای رسیدن
به اهداف مشکوک» ش��د؟ این رخدادها باعث شده است ما
به این نتیجه برس��یم که مردم مصر در ب رابر صحنه ارایی
پیچیده و پر از وقایع جعلی و فریبنده ای قرار دارند.
عالوه ب��ر ان پنج ه��زار پوندی که س��ردبیر روزنامه
االه رام به عنوان کفالت ب رای ازادی اش پرداخت کرد یا یک
نمایش ساختگی بود یا ب رای پیچاندن گوشش بود زی را خبر
را پیش از موعد مقرر منتشر کرده بود .خالصه اینکه در این
زمینه پرسش های زیادی مطرح کرده ایم بدون انکه کسی
به ما اجازه دهد بفهمیم قضیه از چه قرار است و بدون انکه
پاسخی دریافت کنیم.
-2هشتم جوالی واقعه قتل عام گارد ریاست جمهوری
رخ داد ک��ه در ای��ن واقع��ه و در حمله نیروه��ای ارتش به
تظاهرکنن��دگان هوادار مرس��ی بیش از پنجاه ت��ن از این
هواداران جان خود را از دست دادند.
از س��وی دیگر اخبار ضد و نقیضی در مورد علل این
حادثه مرگبار منتشر ش��د ،در حالی که مس��ئوالن دولتی
تظاهرکنندگان را متهم کردند که عامل این حادثه هستند،
روایت متناقض دیگری وجود دارد که روزنامه های غربی و
سازمان دیده بان حقوق بشر منتش��ر کرد و ان اینکه دولت
مصر مس��ئول این کشتار اس��ت .پس از ان رئی س جمهور
موقت «عدلی منصور» اعالم ک��رد کمیته ای ویژه در مورد
این حادثه تشکیل شده است اما پس از ان پرده ها کنار رفت
و دیگر در مورد این کمیته یا تحقیقاتش نه چیزی شنیدیم و
نه چیزی دیدیم .امری که باعث شد در مورد خبر تشکیل این
کمیته شک و تردید کنیم و به این نتیجه برسیم که چنین
خبری چیزی جز خاکستر پاش��یدن در چشم ها و سرپوش
نهادن بر حقیقت نیس��ت .ای��ن تردیدها عمی ق تر ش��د و
ریاست جمهوری ان را مورد تاکید قرار داد ،ان هنگام که ایده
تشکیل کمیته تحقیقات پس از قتل عام رابعه عدویه تکرار
ی که در ان 120تن و به روایتی دیگر 200تن از
نشد ،قتل عام
هواداران مرسی کشته و 4هزار و 500تن دیگر زخمی شدند.
-3ح��رف چ��ه کس��ی را ب��اور کنی��م؛ س��خنان
ریاس��ت جمهوری در مورد میهن یکپارچه متحد و اش��تی
ملی را یا تبلیغات ش��یطنت امیز و دور کردن ها و گسترش
کینه توزی که شب و روز رسانه های دولتی و غی ر دولتی به
ان دامن م ی زنند؟ ایا این درس��ت است که اشتی واقعی در
حال حاضر برقرار است اما با بقایای رژیم حسنی مبارک و
مردان امنیتی سابقش که در دوران حکومت محمد مرسی
رئی س جمهور برکنار شده ،به کناری نهاده شدند؟
-4از حکایت های مسخره و جالب روزگار و قضا و قدر
اینکه محمد مرسی رئی س جمهور برکنار شده ،متهم به رد و
بدل کردن اطالعات با جنبش حماس و همکاری اطالعاتی
با این جنبش م ی شود (اتهامی که فقط رژیم صهیونستی
به وی م ی زد) اما حس��نی مبارک ،رئی س جمهور اسبق که
گنجینه اس��تراتژیک ب رای صهیونیس ت ها بود ،در زندانش
هرگز مورد حساب و کتاب قرار نگیرد.
اگرچه ما هرگز با انجام تحقیقات از ه ر گونه مسئولی
و حساب و کتابش مخالفتی نداریم و به این مساله اعتراضی
نم ی کنیم اما این پرس��ش ب��رای ما پیش امده اس��ت که
ایا تحقیقات و حس��اب و کتاب فقط باید از مرس��ی انجام
شود و به وی محدود ش��ود یا اینکه شامل افراد منتسب به
شورای نظامی نیز م ی شود که متهم به قتل تظاهرکنندگان
هس��تند .همچنین ایا در مورد همکاری ه��ای مختلف از
جمله همکاری اطالعاتی و توطئه چینی مبارک و نظامش
به کمک دیگران و نیز مسئولیت وی و نظامش در عملیات
تقلب ،ش��کنجه و قت��ل تظاهرکنندگان و نیز فهرس��تی
طوالنی از فاجع ه هایی ک��ه در دورانش بر س��ر مصر امد،
چشم پوشی م ی شود؟
-5حمل��ه رس��انه ای و تدابیر ش��دید دول��ت علیه
فلسطین ی ها به طور عام و س��اکنان نوار غزه به طور خاص
و علیه سوری ها و لغو تسهیالت ارائه شده ب رای سوری هایی
که به مصر م ی ایند و نیز علیه یمن ی ها که علیه انها ویزای
ورود تحمیل شده را چگونه تفسیر کنیم؟ در حالی که می زان
دشمنی مصر علیه ب رادران عربش بیشتر م ی شود ما شاهد
سکون در مورد رژیم صهیونیس��تی دشمن تاریخی مصر و
عرب ها هستیم.
-6م��دح و س��تایش برخ��ی از روزنامه ن��گاران از
«عبدالفتاح السیسی» وزیر دفاع را درک م ی کنم اما چیزی
که نم ی توانم بفهمم این اس��ت که چرا برخ��ی به این پناه
م ی برند که بگویند شخصیت السیسی از جمال عبدالناصر
و انورسادات ،روسای جمهور مصر متاثر است .تا جایی که
من م ی دانم این دو رئی س جمهور در یک ش��خصیت جمع
نم ی شوند زی را پروژه س��ادات کودتا علیه پروژه عبدالناصر
قلمداد م ی شود.
گم��ان نم ی کنم ک��ه ای��ن روزنامه ن��گاران قصد ذم
السیس��ی را دارند و باز م ی گویم من هیچ اعتراضی به مدح
وی ندارم .در حال و هوای حاکم بر مصر بار دیگر گسترش
نف��اق می��ان سیاس��تمداران و روزنامه ن��گاران را محکوم
م ی کنمg .
منبع :بوابه الشروق
71
فرهنگ
ت
یتر اول
چهخوبکهخانهسینما
تعطیلشد!
یادداشتمحسنخانجهانی
دربارهخانهسینما
د ِر بسته
سکانس اول
وزیر ارشاد احتمالی چگونه از بحران سینما عبور می کند؟
فرهنگ
مثلث شماره 183
عل�ی جنت�ی قب�ل از ورود ب�ه
س�اختمان بهارس�تان باید چاره ای
برایعبورازبحرانسینماپیداکند
72
1
گاهی یک تصمیم مدیریتی م ی تواند منشاء رویدادها،
حاشی ه ها و تبعاتی باش��د که تمام توان موجود در ان حوزه
تصمیم گیری را مصروف خود س��ازد .گاهی هم وقتی این
تصمیم گیری ها با اصرار همراه م ی ش��ود ،این روند انچنان
ادامه دار م ی شود که ب ی شک ،خس��ارت های زمانی و مادی
و معنوی بس��یاری را موجب م ی ش��ود .ب ی ش��ک وضعیت
خانه سینما در بیش از یک س��ال گذشته ،یکی از موردهای
این چنینی اس��ت .ماجرای اعالم انح�لال و تعطیلی خانه
س��ینما که با ورود جدی رئیس دولت دهم از حدود یک ماه
مانده به پایان مسئولیتش به نظر م ی رسید ممکن است در
دوره فعلی به سرانجام نسبی مطلوبی برسد ،همان گونه که
البته قابل پی ش بینی بود ،هر چه زمان گذش��ت به کالف
سردرگم ی تبدیل شد که نه تنها بازگش��ای ی اش را در دولت
فعلی بعید به نظر م ی رس��اند ،بلکه گویای این پی ش بینی
اس��ت که احتماال در دولت یازدهم هم بخش قابل توجهی
از توان وزارتخانه مربوطه و نیز جامعه س��ینمایی کشور به
این موضوع اختصاص خواهد یاف��ت یا به عبارت صریح تر،
صرف یا تلف خواهد ش��د .اما نکته دیگری که در تحوالت
هفته گذشته جالب به نظر م ی رسد ،این است که گویا وقتی
دولت ها به پایان عمر خود نزدیک م ی شوند ،دیگر مرئوسان
حرف شنوی چندانی از رئیسان ندارند و چه بسا که حتی در
ب رابر انها هم بایستند و سرکشی و نافرمانی کنند .هرچند پس
شو قوس سازمان سینمایی و هیات مدیره منحل اعالم
از ک
شده خانه سینما که به اردوکش ی های خیابانی منجر شده و
پای مدعیان جدید خانه سینما نیز به میان کشیده شده بود و
پس از دخالت نیروی انتظامی ،محمود احمدی نژاد در نامه ای
تاکید و به نوعی دستور صادر کرد که سازمان سینمایی به
توافق برگزاری مجمع عمومی خانه س��ینما در ششم مرداد
پایبند باشد ،اما سازمان س��ینمایی و وزارت ارشاد مسیری را
طی کرد که این امر محقق نشود .ششم مرداد ماه ساعاتی
پیش از برگزاری مجمع عمومی وعده داده ش��ده ،تعدادی از
اعضای خانه سینما پس از حضور در ساختمان شماره 2خانه
سینما ،اساسنامه 25صنف سینمایی را ب رای دریافت رسید به
وزارت ارشاد بردند .افرادی که به نمایندگی از روسای اصناف
سینمایی مسئولیت این کار را برعهده گرفتند ،عبارت بودند از
غالمرضا موسوی ،حسن حس ن دوست ،پروین صفری ،جعفر
صانع ی مقدم ،محمد االدپوش و علی دهکردی.
غالمرضا موسوی ،رئیس شورای عالی تهی ه کنندگان
شامگاه پنجم مرداد ماه در ضیافت افطار این تشکل صنفی
گفته بود خانه سینما به هرحال ،چه فردا (ششم مرداد ماه) ،چه
چند روز اینده بازگشایی م ی شود اما متاسفم ب رای دوستانی
که تالش م ی کنند این اتفاق نیفتد .او روز ششم مرداد جزو
شش نفر از اعضای خانه سینما بود که به نمایندگی از روسای
اصناف مسئولیت پیدا کردند این کار را انجام دهن د تا به این
ترتیب خانه سینما به تفاهمنامه ای که در 13تیر منعقد شده
بود ،به طور کامل وفادار باشد و با تحویل اساسنامه اخرین بند
ان تفاهمنامه را اجرا کند .اما سرانجام خبر رسید که وزارت
فرهنگ و ارشاد اسالمی اسناد ارائه ش��ده از سوی 26صنف
خانه سینما را ب رای قانونی ش��دن نپذیرفته ،چرا که به گفته
انها ،مدارک ارائه شده به عنوان اسناد الزم ب رای طی مراحل
ثبت قانونی جهت اخذ مجوز فعالیت کفایت نم ی کند .این
یکی از بندهایی بود که در نامه س��ه بندی که به نمایندگان
صنوف داده ش��ده بود ،ذکر شد .س��اعاتی بعد ،سینماگران
صندلیشمارهیکسمنان
گزارشی درباره مدی ران سابق
خانهسینما
اعزامی به وزارت ارش��اد در س��اختمان وصال خانه س��ینما
(ساختمان ش��ماره )2در یک نشست رس��انه ای روبه روی
خبرنگاران نشس��تند و از نامه ای خبر دادند که عظیمی به
توحیدی نوشته اس��ت و این نامه را بُرد خودشان محسوب
م ی کردند .در این نشست ،خب رنگاران خبرگزاری های اصلی،
یکی ،دو روزنامه و ب رنامه تلویزیونی هفت حاضر بودند .در این
نشست ،پروین صفری به قرائت نامه ای پرداخت که عظیمی
میرابادی ،معاون فعالی ت های سازمان سینمایی خطاب به
توحیدی ،رئی��س هیات مدیره خانه س��ینما در رد مدارک و
تحویل نگرفتن انها نوشته بود.
سرانجام با برگزاری جلسات روسای اصناف و با حضور
برخی س��ینماگران در خانه س��ینما اطالعی ه ای در ساعات
پایانی شامگاه شش��م مرداد ماه از س��اختمان وصال صادر
شد با این مضمون که «اگهی مجدد جهت برگزاری مجمع
عمومی فوق العاده خانه س��ینما از س��وی هیات مدیره این
تشکل صنفی منتشر م ی شود».
امیدواری دوبار ه برای بازگشایی تا پایان کار دولت
اتفاقات اخیر منتش��ر کنند .مهدی عظیم ی میرابادی که از
سال ها پیش در معاونت سینمایی وزارت ارشاد حضور داشته
اما در دوره اخیر بوده که سمت قابل توجهی گرفته و مطرح تر
شده اس��ت ،با بیان اینکه ب رای خانه سینما تا قبل از مجمع
19تیرماه همه کاری م ی ش��د کرد ،دالیل تحویل نگرفتن
مدارک 24صنف سینمایی را تش��ریح و درباره توصی ه های
رئی س جمهور و محس��نی اژه ای ،حکم دادگاه ،نامه انحالل
خانه سینما ،سازمان ثبت ش��رکت ها ،صنوف و سینماگران
معترض ،ریل گذاری در سینما و غیره توضیحاتی ارائه کرد.
س��خنانی که م ی توان گفت بیان کننده موض��ع و منویات
ذهنی مدی ران سازمان سینمایی بود و از انها اینگونه م ی شد
برداشت کرد که اساس��ا اراده ای در این سمت از ماجرا ب رای
حل معض��ل وجود ن��دارد .معاون فعالی ت های س��ینمایی
کش��ور با ارائه توضیح��ی درب��اره تحویل نگرفتن مدارک
خانه سینما ،با اشاره به اساس��نامه اصالحی خانه سینما که
توس��ط هیات هفت نفره امضا ش��ده بود ،ضوابط تشکیل
یک صنف را برشمرد و اظهار کرد« :صنوف ب رای ثبت ابتدا
باید هیات موسس معرفی کرده ،اساسنامه شان را ب راساس
اساسنامه تیپ اصالح یا تدوین کنند و سپس ان را به مجمع
عمومی خودش��ان ببرند .در مجمع اساس��نامه تصویب و
سپس هیات مدیره انتخاب م ی شود .ما باتوجه به زمانی که
داشتیم و از انجا که م ی خواستیم به توافقنامه پایبند باشیم
اعالم کردیم که در 72ساعت همین کاری را که دیروز انجام
دادید ،باید انجام م ی دادید .دوستان باید همین مدارک را ان
موقع به ما تحویل م ی دادند و ما نیز انها را قبول م ی کردیم
و م ی توانستند مجمع عموم ی شان را برگزار کنند ،حتی اگر
ان زمان یک درخواس��ت ب رای ما صادر م ی کردند کار انجام
ش��ده بود اما چون این اتفاق نیفتاد ،مجمع عمومی صنوف
قانونی برقرار ش��د ».عظیمی همچنین با اب راز ب ی اطالعی
درباره تم��اس رئی س جمهور با وزیر ارش��اد ب��رای برگزاری
مجمع عمومی خانه سینما در شش��م مردادماه ،همچنین
درباره اینکه سخنگوی قوه قضائیه گفته که این قوه در حال
پیگیری موضوع خانه سینما بوده و از دو طرف خواسته است
که کار جدیدی انجام ندهند ،نیز تاکید کرد« :چنین مطلبی را
ندیدیم .البته اگر دستوری نیز وجود داشت ،طبیعتا باید کتبا
ابالغ م ی ش��د ».او همچنین در ب رابر ای��ن مطلب که حکم
انحالل خانه سینما توس��ط دیوان عدالت اداری باطل و این
تشکل فعال تعطیل شده است ،یاداور شد« :خانه سینما تا
ابد تعطیل است و این با انحالل فرقی ندارد ».وی همچنین
اعالم کرد «:نام خانه سینما قبال در موسسه ثبت شرکت ها
ثبت ش��ده اس��ت .ما باید ابتدا انحالل ان را به قو ه قضائیه
اعالم کنیم و سپس این عنوان به تشکل 19تیر داده شود.
در هر صورت ما کارهای قانونی این موضوع را انجام داده و
با ثبت شرکت ها نامه نگاری کرده ایم .در هر صورت سازمان
سینمایی طبق مقررات اجازه مجمعی را در نوزدهم تیر (با
حضور مجمع اصناف) صادر کرد و خانه س��ینما تش��کیل
شده است».
لکوموتیو سینمای ایران سقوط کرده است؟
پس از پایان بحث ها و س��واالت راجع به خانه سینما،
مهدی عظیمی به سخنان چند روز قبل غالمرضا موسوی
درباره ریل گذاری و سقوط لکوموتیو سینما به دره نیز اشاره
کرد و گفت« :در اینکه ریل گذاری قدیم ،س��ینمای کشور را
به قهق را م ی برد ،شک نداریم .تصمیمات جدید ،ریل گذاری
جدیدی را ایجاد کرده که به قول بعض ی ها لکوموتیو قدیمی
را به ته دره فرستاده است .ان لکوموتیو مورد نظر انها ،قابلیت
رسیدن به هدفی را که مد نظر نظام ب رای سینما بود ،نداشت.
بناب راین ضرورت داشت هم ریل گذاری جدیدی ایجاد و هم
لکوموتیو جدیدی ب رای رسیدن به مقصد تهیه شود .اکنون،
مقصد ریل گ��ذاری قدیم از بی��ن رفت��ه و در جهت تثبیت
ریل گذاری جدید فعالی ت هایی صورت گرفته است».
معاون شمقدری ،در ب رابر درخواست خبرنگاران ب رای
بیان اقدامات انجام ش��ده در جهت تثبی��ت این ریل گذاری
جدید بیان کرد« :تشکیل سازمان س��ینمایی و شورایعالی
سینما ،بردن سینمای کشور به خارج از ای ران ،توجه به عرضه
و نمایش بیش از توجه ب��ه تولید ،ایجاد س��اختارهایی که
م ی توانند به عنوان موتور محرک سینما فعالیت کنند و ...از
جمله این فعالی ت هاست».
او در پایان در پاس��خ ب��ه خبرنگاران درب��اره یاداوری
وعده هایی که توس��ط مدی ران فعلی س��ینما ازجمله انجام
پروژه ه��ای بی ن المللی بزرگ داده ش��ده ب��ود ،تصریح کرد:
«البته خ رابکاری ریلی که سال 62در سینمای ای ران گذاشته
شد ،االن معلوم شده است .پس از 16سال م ی بینیم که ان
ریل گذاری باعث شده هیچ چیزی در سینما نداشته باشیم».
فرهنگ
خان ه سینما برای همیشه تعطیل شده است ،نقطه!
س��رانجام با وجود س��کوت طرف مقابل در روز ششم
مرداد ماه ،یک روز بعد ،درس��ت هفت��م مردادماه نمایندگان
چهار رسانه و سایت خبری به وزارت ارش��اد دعوت شدند تا
پاسخ های معاون فعالی ت های سازمان س��ینمایی را درباره
وزیر ارشاد احتمالی چگونه از
بح رانسینماعبورمیکند؟
وزیر ارشاد و عبور از بحران
انتخاب علی جنتی به عنوان وزیر ارشاد شاید مهمترین
خبر روزهای اخی��ر حوزه فرهنگ و هنر باش��د .او بی تردید
روزهای سختی را خواهد داشت .اول از هرچیز باید سینما را
سروسامان دهد .اگر جنتی اصالح طلب بود می شد مطمئن
بود که رای به بازگشایی خانه س��ینما با هیات مدیره سابق
بدهد اما اقای وزیر احتمالی نزدیک به طیف میانه رو است
و طبیعتا باید نظ رات خانه س��ینما 2را ه��م در نظر بگیرد.
او البته ش��اید ب رای عبور از بحران کار را به رئیس س��ازمان
سینمایی اش محول کند .که احتماال از بین اقایان زم ،رضا
داد یا حیدریان یا ش��اید چهره ای جدید انتخاب شود .اولین
چالش وزیر ،سخت ترین چالش اوستg .
مثلث شماره 183
رئیس هیات مدیره خانه س��ینما بعد از جلسه مجمع
عمومی غیررس��می که با حض��ور نماین��دگان صنوف در
ساختمان شماره 2خانه سینما برگزار شد ،عصر ششم مرداد
ماه در نشستی توضیح داد« :مطابق اگهی فراخوان مجمع
عمومی فوق العاده ،باید ان را در س��اختمان شماره 1برگزار
م ی کردیم که به رغم تمام تالش هایی که ب رای کسب مجوز
انجام دادیم که تا س��اعت 17امروز ادامه داش��ت ،متاسفانه
موفق به برگزاری نش��دیم .هیات مدیره خانه سینما موظف
اس��ت ،فراخوان مجمع عمومی را در نوب��ت دیگری اعالم
کند؛ چرا که برپایی جلسه امروز ،مقدمات طی شده و حتما
مجمع عمومی دیگری پی ش بینی شده که تشریفات قانونی
ان انجام خواهد ش��د .به رغم دس��تور صریح رئی س جمهور
همچنان س��نگ اندازی م ی شود .متاس��فانه از دستور اقای
احمدی نژاد پیروی نم ی شود که امیدوارم ظرف روزهای اینده
تا زمانی که دولت دهم مسئولیت دارد ،مشکل حل شود و با
خیال اسوده به استقبال دولت جدید برویم بدون انکه ب رای
دولت یازدهم مشکلی ایجاد کرده باشیم».
معاون نی��روی انتظام ی هم که پی ش ت��ر اعالم کرده
بود تا ششم مردادماه حفاظت خانه سینما را برعهده خواهد
داشت ،به خانه سینمای ی ها اعالم کرد ،ساختمان خانه سینما
تا حل اختالفات تحت نظارت نی��روی انتظامی خواهد بود.
در جلس��ه خان ه س��ینما که تا پیش از افطار ادامه داش��ت،
دست اندرکاران سینمایی از صنوف مختلف حضور داشتند،
ازجمله چهره هایی چون داوود رشیدی ،نورالدین زرین کلک،
محمدرضا دلپاک ،محمدرضا هنرمند ،فریدون شهبازیان ،رویا
تیموریان ،مریم بوبانی ،رضا کیانیان ،مسعود رایگان ،فرشته
طائرپور ،علیرضا شجاع نوری ،ابوالحس��ن داوودی ،مهتاب
کرامتی ،تهمینه می النی ،پارسا پیروزفر ،حبیب رضایی ،هانیه
توسلی ،همایون ارشادی ،عزیز ساعتی و حسین محجوب.
سکانساول
انتخابعلیجنتیبه
عنوانوزیرارشادشاید
مهمترینخبرروزهای
اخیرحوزهفرهنگو
هنرباشد.اوبیتردید
روزهایسختیرا
خواهدداشت.اولاز
هرچیزبایدسینمارا
سروساماندهد
73
در طول س�ال های گذشته
خانه سینما مدیران زیادی
را ب�ه خ�ود دی�ده؛ از تورج
منصوری تا رضا میر کریمی.
اما انتخاب جدید این صنف
همچنان عس�گرپور است
و اعالم وف�اداری به رئیس
سابق
صندلی شماره یک خیابان سمنان
2
گزارشی درباره مدیران سابق خانه سینما
فرهنگ
بحث بر سر تصاحب و ریاست خانه سینما همچنان داغ
است ،اما در این میان مروری بر تاریخچه مدی ران و رئیسان
خانه سینما از بدو تاسیس که از سال 1368تا این روزها یعنی
س��ال ( 92بیش از 24س��ال) را دربر م ی گیرد ،هر شنوند ه و
خواننده ای را به نکات قابل تاملی هدایت م ی کند.
هیات موسسان خانه سینما
مثلث شماره 183
سی د فخرالدین انوار ،سی د محمد بهشتی و محمد مهدی
حیدریان به عنوان هیات موسسان خانه سینما در سال ،1368
با انتصاب یک هیات مدیره ،این نهاد صنفی را تاسیس کردند.
فخرالدین انوار با یک دهه ریاست به عنوان معاون سینمایی،
بیش��ترین حضور را در راس مدیریت سینمای کشور داشته
است .او از سال 62تا 72معاون س��ینمایی وزارت فرهنگ
و ارش��اد اس�لامی خاتمی بود .با این حس��اب معاون وقت
سینمایی در تاسیس خانه سینما در سال 68حضور موثری
داشت ،چون از فخرالدین انوار ب رای همیشه به عنوان عضو
هیات موسس نام م ی ب رند.
س��ی د محمد بهش��تی هم که به عنوان یکی از هیات
موسسان خانه سینما از او نام م ی ب رند ،در سال 1362تا 1373
به عنوان مدیر در بنیاد سینمایی فارابی حضور داشت .البته
او مدیری بود که بنیاد فارابی (وابسته به معاونت سینمایی)
را تاسیس کرد تا روزی سینمای ای ران به این بنیاد احتیاجی
نداشته باشد .محمدمهدی حیدریان هم که سال ها به عنوان
مدیر «سیما فیلم» فعال بود و از او به عنوان یکی از اعضای
هیات موسسان «خانه سینما» نام م ی برند از سال 81تا 84
معاون سینمایی وزارت فرهنگ در دوره احمد مسجدجامعی
بود .با این حساب هیات موسس��ان خانه سینمایی را که به
دستور وزارت ارش��اد دولت دهم ابتدا منحل و با نقض حکم
انحالل ،سپس تعطیل اعالم ش��د ،مدی ران دولتی سینما در
دهه 60تش��کیل م ی دادند .اعض��ای هیات مدیره انتصابی،
عبارت بودند از :منوچهر عسگری نسب ،عبداهلل اسفندیاری،
محمدمهدی دادگو ،مهدی مسعودشاهی ،محسن مخملباف
(در جلسات هیات مدیره ش��رکت نکرد) که در مدت بیش از
سه سال تا اسفند ماه 1371فعالیت کردند.این هیات مدیره
کار خود را از شهریور 1368ش��روع کرد .در همین تاریخ نیز
نخستین اساسنامه خانه سینما تصویب شد .در این دوره ،به
تدریج اهالی حرفه های مختلف سینما ،انجمن های خود را
تشکیل دادند و به خانه سینما پیوستند.
74
در پایان این دوره 19 ،انجمن صنفی موجودیت خود را
اعالم کردند .در اوایل این دوره ،خانه سینما هنوز مکان ثابتی
نداشت و جلسات هیات مدیره و اصناف به طور پ راکنده در بنیاد
فارابی یا وزارت ارشاد تشکیل م ی شد .در انتهای این دوره خانه
سینما در محل استودیو مرکزی صنعت فیلم ای ران که توسط
هیات مدیره اجاره شد ،مستقر ش��د .این دوره سه و نیم سال
طول کشید و سرانجام در روزهای پایانی سال ،71نمایندگان
19انجمن صنفی در نخستین مجمع عمومی خانه سینما ،
نخستین هیات مدیره انتخابی خانه سینما را برگزیدند.
اولین هیات مدیره انتخابی و مدیرعامل خانه س�ینما
(اردیبهشت -1372مرداد )1373
انتخابات خانه سینما در اسفند ماه ،71در اردیبهشت ماه
1372تجدید شد و اعضای هیات مدیره به طور قطع مشخص
ش��دند که عبارت بودند از :عباس گنجوی ،تورج منصوری،
علیرضا داودنژاد ،عبداهلل اس��کندری و غالمرضا موسوی .اما
اولین مدیرعامل خانه سینما که توسط هیات مدیره منتخب
معرفی ش��د ،محمد اقاجانی ب��ود .اقاجانی در صداوس��یما
فعالیت داشت و به عنوان فردی حضور داشت که فخرالدین
انوار ـ معاون س��ینمایی وقت ـ از نظ راتش بهره م ی برد و در
جمع مشاورانش بود .سرانجام او به عنوان اولین مدیرعامل
خانه سینما انتخاب ش��د.در دوره اولین هیات مدیره منتخب
و مدیرعاملی اقاجانی ،عملیات ساختمانی خانه سینما ادامه
یافت و این ساختمان به شکل کنونی درامد.
دومی�ن و س�ومین هیات مدیره ه�ای منتخ�ب (تیر
-1373خرداد )1375
هیات مدیره منتخب تی��ر 1373بدین ش��رح معرفی
شدند :تورج منصوری ،غالمرضا موس��وی ،فواد نور ،محمود
سماک باش��ی ،عباس گنجوی ،عبداهلل اسکندری و فاطمه
معتمداریا.این دوره مصادف بود با دوران معاونت س��ینمایی
محمد مهدی فریدزاده در وزارت ارش��اد.اما در پی اس��تعفای
عباس گنج��وی ،انتخاب��ات هیات مدی��ره تجدید ش��د و
هیات مدیره ای با ترکیب جدید در دی ماه 1373شکل گرفت
که عبارت بودند از :فاطمه معتمداریا ،منوچهر عسگری نسب،
تورج منصوری ،عبداهلل اس��کندری ،محمود سماک باش��ی،
بزرگمهر رفیع��ا و محمدرضا مویینی.رئی��س هیات مدیره
منوچهر عسگری نس��ب بود و س��رانجام تورج منصوری ـ
فیلمبردار سینمای ای ران ـ به عنوان دومین مدیرعامل خانه
سینما ،پس از محمداقاجانی انتخاب شد.
تورج منصوری به عنوان یک س��ینماگر که در کارنامه
هنری اش فیلمب��رداری فیلم های��ی چون «ج��رم»« ،اواز
گنجش��ک ها»« ،میهمان مام��ان»« ،بان��و»« ،هامون»،
«جاده های س��رد» و ...را برعهده داش��ته اس��ت ،مدیرعامل
تش��کیالت صنفی خانه سینما ش��د.اما در مردادماه ،1374
تغیی راتی در ترکی��ب هیات مدیره رخ داد و س��یروس الوند و
محمدعلی نجفی به جای تورج منصوری و عب داهلل اسکندری
به جمع اعضای هیات مدیره راه یافتند .همچنین محمد زکریا
و فواد نور هم در س��مت بازرس های اصلی و عل ی البدل کار
خود را شروع کردند.
چهارمی�ن هیات مدی�ره خان�ه س�ینما و س�ومین
مدیرعامل
چهارمین هیات مدیره خانه سینما که در طول دو سال
فعالیت داش��ت ،عبارت بودند از :س��ی ف اهلل داد ،ابوالحسن
داودی ،داود رش��یدی ،یونس صباحی ،محمدرضا مویینی،
یزاده و حمی د رضا اشتیان ی پور .روسای هیات مدیره
حسن قل
(به ترتیب) :سی ف اهلل داد و ابوالحسن داودی بودند که احمدرضا
دروی��ش را به عن��وان مدیرعامل انتخاب کردن��د .احمدرضا
درویش ،س��ازنده اثاری چون «کیمیا»« ،دوئل» و «سرزمین
خورشید» مدیریت خانه سینما را برعهده گرفت؛ مدیرعاملی
که در زمان او ،اولین جش��ن بزرگ خانه س��ینما در شهریور
ماه 1376برگزار ش��د .جش��نی که حجت االسالم هاشمی
رفس��نجانی ،رئی س جمهوری وقت نیز در ان ش��رکت کرد.
انطور که در تاریخچه خانه س��ینما امده است ،در میانه این
دوره ،زنده یاد س��ی ف اهلل داد به مقام معاونت سینمایی وزارت
فرهنگ و ارشاد اسالمی منصوب شد و این دوره اغازگر دوره
تازه ای از همکاری های صمیمان ه بین خانه سینما و معاونت
سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی بود .البته باتوجه به
سابقه حضور سی ف اهلل داد در خانه سینما این روند طبیعی بود.
حضور نمایندگانی از خانه سینما در شوراهای سیاست گذاری
امور سینمایی مثل هیات عالی نظارت ،شورای درجه بندی
کیفی فیلم ها ،شورای صدور کارت حرفه ای و شورای پروانه
ساخت ،محصول این دوره تازه و مشارکت بیشتر خانه سینما
در سیاست گذاری های بخش سینما بود.
دوره پنجم هیات مدیره خانه سینما و مدیرعامل جدید
(تیر 1377تا اردیبهشت )1379
پنجمین دوره هیات مدیره خانه سینما ،یداهلل صمدی،
امیر اثباتی ،کامبیز روشن روان ،به رام دهقانی ،تورج منصوری،
مهدی س��جاده چی و جمش��ید مش��ایخی بودند .ریاست
هیات مدیره را تورج منصوری ـ که در دوره س��وم مدیرعامل
خانه سینما بود ،برعهده داش��ت .در این دوره ،یداهلل صمدی
ـ کارگردان سینما ـ به عنوان مدیرعامل خانه سینما انتخاب
شد .در کارنامه کاری صمدی ساخت فیلم هایی چون «معجزه
خنده»« ،مردی که زیاد م ی دانست»« ،اتوبوس»« ،ساواالن»،
«اپارتمان ش��ماره » 13و ...دیده م ی ش��ود .در دوره مدیریت
صمدی ،فعالی ت های فرهنگی خانه س��ینما رونق بیشتری
یافت اما بیمه اعضای خانه سینما از س��وی سازمان تامین
اجتماعی دچار مشکل جدی شد و در نهایت با مذاکراتی بین
خانه سینما ،وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی و سازمان تامین
اجتماعی ،موضوع حل شد و اوضاع به حال عادی بازگشت.
دوره شش�م هیات مدیره خانه س�ینما (اردیبهشت
1379تا اردیبهشت )1381
هیات مدیره منتخب مجمع عمومی مورخ 12اردیبهشت
ماه س��ال ،79فرش��ت ه طائرپور ،نورالدی��ن زرین کلک ،تورج
منصوری ،جهانگیر الماس��ی ،کمال تبریزی ،به رام دهقانی
(عل ی الب��دل) ،ف��واد ن��ور (عل ی الب��دل) ،ب��ازرس :عزیزاهلل
ی معلم (عل ی البدل) بودند .در
حاج ی مش��هدی (اصلی) و عل
ابتدای این دوره یداهلل صمدی همچنان از دوره قبل به عنوان
مدیرعامل خانه سینما حضور داشت اما بعد از مدتی منوچهر
محمدی ـ تهی ه کننده سینما ـ به عنوان مدیرعامل خانه سینما
انتخاب ش��د .منوچهر محمدی تهی ه کنندگ��ی فیلم هایی
چون «طالوم��س»« ،عصر روز دهم»« ،می��م مثل مادر»،
«مارمولک» و «ارتفاع پست» را برعهده داشته است.
دوره هفت�م انتخاب�ات هیات مدی�ره خان�ه س�ینما
(اردیبهشت 1381تا )83
وقتی سیدضیاء هاشمی مدیرعامل خانه سینما بود
دی ماه 83؛ سی د ضیا ء هاشمی که این روزها به عنوان
طیف مقابل خانه سینمای ی ها حضور دارد ،به عنوان مدیرعامل
خانه سینما معرفی شد.
سی د ضیاء هاش��می متولد 1337ته ران ،فعالی ت های
س��ینمایی خود را از 1362در حوزه هنری س��ازمان تبلیغات
اسالمی اغاز کرد و تا 1368مس��ئولی ت های مختلفی را در
سیستم های پخش فیلم ،مدیریت سینماهای تحت پوشش
حوزه هنری و تولید فیلم بر عهده داشت .وی از سال 1368
به اتفاق جمعی از کارگردانان س��ینمای ای ران مهاب فیلم را
تاس��یس کرد .تهیه فیلم های دزد عروسک ها ،عروس ،روز
فرشته ،دیدار و روز شیطان از جمله فعالی ت های او در مهاب
فیلم بود .از 1376مجددا همکاری خود را با حوزه هنری اغاز
کرد و موسس��ه پخش و تبلیغات سینمایی را تحت پوشش
سازمان توسعه سینمایی سوره راه اندازی کرد.
در دو سال اخیر باتوجه به حواشی خانه سینما ،او به یکی
از مخالفان هیات مدیره خانه سینما تبدیل شد و درباره حوزه
هنری هم انتقادات تندی را به این نهاد وارد دانست.
رضا میرکریمی ،مدیرعامل خانه سینما شد
چه خوب که خانه سینما تعطیل شد!
3
محسن خانجهانی/مستندساز
این روزها وقتی به این دو سال و اتفاقات پس از تعطیلی
خانه سینما به عنوان یک مستندساز نگاه م ی کنم ،به نکته
قابل تاملی م ی رسم و دلم نم ی اید وقتی دوستانم از هفته نامه
«مثلث» از من خواستند درباره حواشی خانه سینما به عنوان
عضوی از یک تشکل صنفی چیزی بنویسم ،از ان یاد نکنم.
بله من مستندس��از و عضوی از خانه سینما صادقانه
م ی گویم که چه خوب خانه س��ینما تعطیل ش��د! چون اگر
خانه سینما تعطیل نم ی ش��د ،ما این همه همگرایی میان
اهالی سینما را با وجود تفاوت دیدگاه ها چگونه م ی دیدیم! اگر
خانه سینما تعطیل نم ی شد چگونه بیش از 800سینماگر در
یک گردهمایی از طی ف ها و گروه های مختلف فیلمسازی
دور هم جمع م ی شدند؟!
اتفاقا به نظر م��ن در این دو س��ال و خصوصا در چند
ماه اخیر خانه س��ینما بیش از گذشته وجود داش��ت و دارد،
چون اهالی ان بیش از گذش��ته در کنار هم هس��تند و این
گردهمای ی ها و اتحاد میانشان حکایت از وجود خانه سینما
دارد .اما ای کاش خانه س��ینما تعطیل نم ی شد! چون شاید
ریل گذاری مدی ران سینمایی جواب می داد! و این ریل گذاری
که این روزها اینقدر دم از ان م ی زنند ،قطار سینما را به منزل
مقصود م ی رساند .ای کاش خانه س��ینما تعطیل نم ی شد،
شاید اهالی مطبوعات و رس��انه ها بیشتر فرصت م ی کردند
عملکرد اقایان را در وزارت ارش��اد و از جمله مرکز گسترش
سینمای مس��تند و تجربی نقد کنند! انقدر در دو سال اخیر،
هنرمندان و اهالی رس��انه با بحث فرسایش��ی خانه سینما
روبه رو شدند که به نظر م ی رس��د حاال حاالها نه ما و نه انها
نم ی توانیم چالش ی تر و دقی ق تر به مسائل اساس ی تر سینما و
دغدغه هایش نگاه کنیم.
در میان بحث تعطیلی خانه سینما ،نکته مهم تری که
به اذعان عده ای فراموش شد ،بحث امنیت شغلی هنرمندان
بود .به سایر بخش های دیگر سینما به دلیل عدم حضور در
ان بخش ها ورود پیدا نم ی کنم اما نم ی دانم اقای شمقدری و
مدی ران زیرمجموعه شان م ی دانند که به دلیل عدم تصویب
فرهنگ
انتخابات هیات مدیره جدید خانه سینما در تیر ماه سال
85برگزار ش��د .محمد رضا س��کوت از انجمن فیلمبرداران،
ی از کانون
رویا تیموریان از انجمن بازیگ��ران ،رضا میرکریم
کارگردان��ان ،محمد س��ریر از انجمن موس��یقیدانان فیلم،
علی معل��م از انجمن منتق��دان ،کامران ملک��ی از انجمن
فیلمنامه نویس��ان و جعفر فاطمی از انجمن تهی ه کنندگان
س��ینمای مس��تند به عنوان اعض��ای اصل��ی هیات مدیره
خانه س��ینما انتخاب و در جلس��ات بعدی رض��ا میرکریمی
به عنوان رئیس هیات مدیره خانه س��ینما انتخاب شد و پس
از گذشت سه ماه ،رضا میرکریمی با حفظ سمت مسئولیت،
مدیرعاملی این تشکل صنفی را برعهده گرفت.
رضا میرکریم��ی در همان مقطع گفت ک��ه به دالیل
مثلث شماره 183
در این دوره هیات مدیره خانه سینما بدین شرح انتخاب
شدند :ابوالحسن داودی ،به رام دهقانی ،امیر اثباتی ،کامران
ملکی ،علیرضا داودنژاد ،محمدرضا شریف ی نیا (عل ی البدل)،
نظام الدی��ن کیای��ی (عل ی الب��دل) ،بازرس :محمد حس��ین
فرح بخش(اصل��ی) و داود رش��یدی (عل ی الب��دل) .رئی��س
هیات مدیره ابوالحسن داودی بود که پس از مدتی به عنوان
مدیرعامل انتخاب شد .در ابتدای این دوره بحث نهادینه شدن
شورای صنفی نمایش و نقش افزون تر خانه سینما در این نهاد،
طرح و در نهایت تصویب شد .در این دوره جشن خانه سینما
با حواشی که از لحاظ پوش��ش حاضران داشت ،باعث شد،
ساعاتی پس از برگزاری جشن ،مدیرعامل خانه سینما بازداشت
ش��ود و پس از مدتی به دلیل بیماری قبلی به بیمارس��تان
منتقل شود .پس از حواشی جشن خانه سینما ،هیات مدیره
خانه سینما استعفای دسته جمعی دادند.
مختلف هیات مدیره نتوانس��ت مدیرعام��ل را انتخاب کند
و صالح دی��د انتخاب مدیرعام��ل را به تاخیر بین��دازد و این
مسئولیت را بنده تا پایان سال قبول کردم (تا پایان سال .)85
رضا میرکریمی با توج��ه به اعالمی که کرده بود ،س��رانجام
در اردیبهش��ت ماه 86به دلیل مش��غله کاری از مدیرعاملی
خانه س��ینما اس��تعفا داد اما همچنان به عن��وان عضوی از
هیات مدیره فعالیت کرد.پس از استعفای میرکریمی تا انتخاب
هیات مدیره جدید خانه سینما ،مدیرعاملی رسما معرفی نشد
و هیات مدیره وظایف مدیرعاملی را برعهده گرفت.سرانجام
در 19تیر ماه سال « ،87محمد مهدی عسگرپور» کارگردان
قدمگاه و اقلیما به عنوان دهمین مدیرعامل «خانه سینما»
انتخاب ش��د و پس از دو س��ال دوباره در س��ال 89تاکنون
به عنوان مدیرعامل انتخاب ش��د.در همان مقطع سال 87و
انتخاب دوره اول محمدمهدی عسگرپور ،علی معلم از دبیری
جشن خانه سینما اس��تعفا داد .در سال 89نیز محمدمهدی
عسگرپور به عنوان یازدهمین مدیرعامل خانه سینما ،ب رای
دومی ن بار به عنوان مدیرعامل خانه سینما انتخاب شد.
شامگاه 21اذر ماه سال 89با برگزاری مجمع عمومی
خانه س��ینما با حضور 27نماینده از 29صنف س��ینمایی،
هیات مدیره جدید خانه س��ینما انتخاب ش��دند و س��پس با
تشکیل اولین جلسه ،محمدمهدی عس��گرپور را به عنوان
مدیرعامل خانه سینما ابقا کردند؛ مریال زارعی ،فرهاد توحیدی،
امیر اثباتی ،اب راهیم مختاری ،محمد سری ر ،محمدرضا مویینی
و تورج منصوری .البته تورج منصوری و مریال زارعی به دلیل
مش��غله کاری بعد از مدتی از هیات مدی��ره رفتند و دو عضو
ی به
عل ی البدل یعنی س��یروس الوند و مرتض��ی رزاق کریم
هیات مدیره راه یافتند .هیات مدیره پیشین خانه سینما عبارتند
از :محمد مهدی عسگرپور ،مرتضی رزاق کریمی ،محمد سری ر،
فرهاد توحیدی ،محمد رضا سکوت ،امین تارخ و کامران ملکی
به عنوان هفت عضو اصلی هیات مدیره و مسعود اطیابی و
امیر عابدی نیز به عنوان اعض��ای عل ی البدل بودند .اب راهیم
مختاری و محمد رضا صابری ه��م به ترتیب بازرس اصلی و
ی سینماگران موثر در تشکیالت
عل ی البدل بودند.با مرور اسام
خانه سینما در این بیش از 23فعالیتش ،متوجه م ی شویم که
در این روزهای چالش ب رانگیز ب رای بازگشایی این نهاد صنفی
فقط یک چهره است که سخت مقابل این گروه ایستاده است
و دیگران همگی در یک صف قرار دارندg .
برخی طرح های اجتماعی و سیاسی مستند در مرکز گسترش
که وظیفه اش حمایت از تولید مس��تند اس��ت ،چ��ه تعداد
مستندساز فعال بیکار شدند و چه تع داد به خاطر بیکاری دست
یدانند
یدانم شاید م
یربط به حرفه شان زدند؟! نم
به کارهایی ب
اما فرصت نمی کنند توجهی نشان دهند ،چون باید تمام وقت
و انرژی شان را صرف نگه داشتن تعطیلی خانه سینما بکنند
که نکند ،خدای نکرده در خانه سینما باز شود.ای کاش خانه
سینما تعطیل نم ی شد تا شاید در این دو سال بحث صندوق
بیمه بیکار ی هنرمندان به سرانجام م ی رسید .در مصاحبه ای
خواندم هزینه ایجاد این صندوق کمتر از هزینه ای است که
مدی ران سینمایی صرف اهدای بن گوش��ت و مرغ به اهالی
س��ینما کردند که قطعا مس��کن های مقطعی بود!حال در
استانه روی کارامدن دولت جدید و مدی ران سینمایی جدید باید
امیدوار باشیم تا هر چه زودتر گره کور چالش های خانه سینما
باز شود تا دولت و مدیر جدید س��ینمایی فرصت های اولیه
حضورش را با حل این معضل س��پری نکنند و دغدغه های
بزرگ تر از بازگشایی خانه سینما را ب رای اهالی سینما محقق
کنند.دغدغه هایی همچون ممیزی ب ی مورد که روح هنرمند
را ازرده خاط��ر م ی کند یا دغدغه اساس��ی تری چون بیکاری
اهالی باتجربه این حرفه که در این سال ها کمتر فیلم ساختند.
با امید به اینکه «کلید» اقای روحان��ی در عرصه فرهنگ و
هنر شاه کلید باشد و ما اهالی فرهنگ و هنر را از دغدغه های
حاشی ه ای به دغدغه های اصلی حرفه مان سوق بدهدg .
75
ورزش
بختیاری:فدراسیون
می توانستبهترعملکند
ما مجوز داشتیم ،اما حوصله
بوروک راسی فدراسیون را
نداشتیم
پسران کوهستان
ت
یتر اول
غلبه سیاست
بر طبیعت
چرا شرکت اماراتی به کوهنوردان ایرانی کمک نکرد؟
ورزش
مثلث شماره 183
1
پیمودن مس��یر برخی از کوه ها به قدری دشوار است
که ب رای برداش��تن یک قدم باید پنج بار نفس بکشی .مثل
کوهی که سه کوهنورد کشورمان چندی پیش ان را با همه
دشواری های راه فتح کردند و پرچم ای ران را در قله اش به اهتراز
دراوردند ،اما دیگر نفسی ب رای کشیدن نبود .این سه کوهنورد
باشگاه ارش در مسیر بازگشت به دالیلی که هنوز هم خیلی
مشخص نیست راه را گم کردند .تالش ها ب رای پیدا کردن
این کوهنوردان اغاز شد .چند ش��بانه روز گروه های مختلف
سعی کردند موقعیت شان را بیابند ،اما دیگر فایده ای نداشت.
انها حاال قطعا جان خود را از دس��ت داده اند و در کوهستان
هیمالی��ا ارام گرفته اند .با همه اینها ع��ده ای معتقدند عدم
همکاری برخی کش��ورها و ش��رکت هایی که م ی توانستند
در ردیابی این س��ه کوهن��ورد نقش موثری را ایف��ا کنند در
به وقوع پیوستن این اتفاق تلخ ب ی تاثیر نبود .این شرکت ها
بنا به دالیل سیاسی و البته پایبندی شان به موضوع تحریم
اهمال کردند؛ موضوعی که اتفاقا وزیر ارتباطات نیز درباره اش
واکنش نش��ان داد .وزیر ارتباطات م ی گوی��د« :تحریم های
76
بی ن المللی علیه ای ران داغ سه کوهنورد ای رانی را به دل مردم
ای ران گذاشت ».محمد حسن نامی ،وزیر ارتباطات به تشریح
جزئیاتی تازه درباره دیر ش��دن کمک های امدادی به س��ه
کوهنورد ای رانی گرفتار در کوه k3پاکستان پرداخت و گفت:
«به محض اینکه ای��ن خبر به ما اعالم ش��د ،با مرکز تلفن
ماهواره ای تماس گرفتیم .شخص رئی س جمهور در این باره
دس��تور پیگیری دادند و ما هم تا زمان سحر بیش از 20بار
تماس گرفتیم اما به جایی نرسیدیم .بعد گفتند باید از طریق
چین ی ها پیگیری کنیم و ما همین کار را کردیم».
او ادامه داد« :اما این مشکل اصال ارتباطی به چین ی ها
نداش��ت .ما از انها فرکان��س موبایلی را م ی خواس��تیم که
کوهنوردان م��ان از کوهس��تان با ان تم��اس گرفته بودند.
حتی سفیرمان در چین با چین ی ها صحبت کرد و مطمئن
ش��دیم ارتباطی به انها ندارد .دوباره با امارات ی ها که اپ راتور
این ش��رکت ماهواره ای انجا بود تماس گرفتیم .سفیرمان
در ابوظبی پیگیر ش��د اما باز هم اطالع��ات را ب رای نجات
جان کوهنوردان مان به ما ندادند .تقریبا ب رای ما مش��خص
شده که این کارشان دلیلی نداش��ته غیر از بحث تحریم ها
علیه کشورمان».
اما ماجرای تراژیک مفقود ش��دن سه کوهنورد ای رانی
در رش��ته کوه های هیمالیا از زاویه تکنولوژی نیز نمایانگر
یک فاجعه انس��انی اس��ت .امروزه دسترس��ی به اطالعات
مکان اش��خاص از طریق تلفن همراه ی��ک موضوع عادی
به شمار م ی رود و هر س��ه کوهنورد ای رانی -مانند بسیاری
از کوهنوردان حرفه ای -دارای سه دس��تگاه تلفن همراه با
سیم کارت ماهواره ای ثریا بودند.
حتی یکی از انها در طول روزهای بحرانی اغازین نیز
چندین بار با دستگاه خود تماس تلفنی برقرار کرد؛ ارتباطی
که قطعا اطالعات موقعیت وی را در اختیار اپ راتور ماهواره ای
قرار م ی داد .درست در نخستین روزهای انتشار خبر گم شدن
این کوهنوردان ،مس��ئوالن ارتباطی ای ران تماس هایی را با
شرکت ماهواره ای ثریا برقرار کردند و ضمن تشریح موقعیت
ویژه انسانی به وجود امده خواستار دریافت اطالعات مربوط به
طول و عرض جغ رافیایی کوهنوردان ای رانی شدند.
غلبهسیاستبرطبیعت
روحبزرگشانرا
کم می اوریم
یادداشتی احساسی از کوهنورد هم راه
جوانانکوهستان
چ را شرکت اماراتی به کوهنوردان
ای رانی کمک نکرد؟
هستند.
2تیرماه :92تیم در مس��یر کمپ اصلی قل��ه برودپیک
مستقر شده و حرکت خود را به سمت کمپ اصلی برودپیک
اغاز م ی کند .تنها س��ه روز تا رس��یدن به کمپ اصلی قله
فاصله است.
15تیر 92؛ رسیدن به ارتفاع 6600متری
تیم موفق به برپایی چادر خ��ود در ارتفاع 6600متری
شده اس��ت .در اخرین تماس برنامه بعدی شناسایی مسیر
و تالش جهت هم هوایی تا ارتفاع 7100متری عنوان ش��ده
است .حال تمامی اعضای تیم خوب گزارش شده است.
21تیر 92؛ استقرار در کمپ اصلی
اتفاقات تلخ کوهنوردی
ان�گار ق�رار نیس�ت پایانی
داشته باش�د .ایا فدراسیون
کوهن�وردی نم ی توان�د ب�ا
تمهیدات�ی از وق�وع چنی�ن
اتفاقات تلخی جلوگیری کند؟
مسئوالن ثریا اولین درخواس��ت های ای ران را به بهانه
تحریم این کشور رد کردند و س��رانجام پس از ۴۸ساعت و
سرانجام زیر فشار اتحادیه جهانی مخاب رات حاضر به اعالم
طول و عرض و ارتفاع جغ رافیایی هر س��ه کوهنورد شدند؛
اطالعاتی که بسیار دیر در دسترس ای ران و سپس تیم های
نجات قرار گرفت .تعلل اپ راتور ثریا در ب رابر یک فاجعه انسانی
به بهانه تحریم در حالی صورت گرفت که در اختیار قراردادن
ان اطالعات در ساعات اولیه شانس و امید نجات کوهنوردان
را بسیار افزایش م ی داد.
این موض��وع نمون��ه ای از تاثیر واض��ح تحریم های
ناجوانمردانه ای است که شرکت های خارجی علیه ای رانیان
انجام داده اند و تاثیر مستقیم ان بر شهروندان ای رانی تحمیل
شده است.
در برودپیک چه گذشت؟
دوم تیرماه :92این تاریخی اس��ت ب رای شروع؛ شروع
ماموریتی که سه کوهنورد ای رانی سال هاست به دنبال انجامش
پرچم ای ران بر دوازدهمین قله مرتفع جهان ب رافراشته
م ی شود .رویای گشایش «مس��یر ای ران» بر فراز برودپیک
محقق م ی شود .ایدین بزرگی ،مجتبی جراحی و پویا کیوان
سه نفری هستند که قله را از مسیر ای ران فتح م ی کنند.
باش��گاه ارش ای��ن چنین گ��زارش م ی ده��د« :تیم
هیمالیا نوردان باش��گاه کوهنوردان ارش پس از سه تالش
در س��ال های 90،88و 92موفق به گشایش مسیر «ای ران»
در جبهه جنوب غرب قله برودپیک ش��د .اعضای تیم پس
از تالش��ی س��خت مقارن موفق به صعود قله شدند .اشک
شادی بر گونه های همه دوستداران این تیم نشست .به امید
ی اعضای تیم».
بازگشتی ایمن ب رای تمام
27تیر 92؛ تیم مسیر بازگشت را گم م ی کند
تیم سه نفره در بازگشت از قله مسیر را گم م ی کند و
دچار مشکل م ی شود .در ساعت 7:55دقیقه بع د از ظهر ،ایدین
بزرگی از نزدیکی گردنه برودپیک با کیومرث بابازاده تماس
گرفت و گفت که چادرش��ان پاره شده ،حال یکی از اعضای
تیم هم خ راب است و نیاز به اب و غذا و کمک ب رای پایین
امدن دارند.
بابازاده به ایدین گفته که امروز تم��ام تالش ها ب رای
رساندن کمک به تیم صورت گرفته و مقداری اب و غذا هم به
کمپ سوم رسانده شده است .همچنین به ایدین گفته است
که مختصات ج ی پ ی اس محل استق رار خود را پیامک کند
و حداکثر مقاومت خود را بکنند تا فردا نیروی کمکی به انها
برسد .بابازاده درخواس��ت دارد که دوستان ،تلفن او را اشغال
نکنند تا ایدین در تماس گرفتن دچار مشکل نشود.
28تیر 92؛ وضعیت بحرانی م ی شود.
تالش گروه های سوئیسی و امریکایی ب رای یافتن تیم
تو گوهایی که با کوه نوردان سوئیسی و امریکایی
پس از گف
مثلث شماره 183
25تیر 92؛ رویایی که به حقیقت پیوس�ت ،گشایش
«مسیر ایران»
ورزش
تیم گشایش «مس��یر ای ران» در کمپ اصلی مستقر
اس��ت .باتوجه به پایان دوره هم هوایی و پی ش بینی جبهه
هوای خوب چن��د روزه در منطقه یخچال بالتور و توس��ط
س��ایت های معتبر و تیم های حاضر در منطقه ،تیم تالش
نهایی خود را جهت صعود به قله و گشایش مسیر «ای ران»
در جبهه جنوب غ ربی اغاز م ی کند.
در زمان بندی ،یکش��نبه 23تی ر ماه روز تالش جهت
حمله نهایی به قله در 2کرده 3و 2نفره تعیین شده است.
و نمایندگان شرکت ATPانجام ش��د ،یک فراخوان ب رای
کمک به تیم ای رانی برودپیک داده شد.
س�اعت 6صبح :ایدین تماس گرفت و گفت مانند
سابق زمینگیر شده و قادر به حرکت نیستند.
ساعت 8صبح :دو نفر باربر پاکستانی که نیمه شب
از کمپ ب رای امداد حرکت کرده بودن��د در منطقه ای باالتر
از کمپ س��وم در حال ت��راورس به طرف گردن��ه برودپیک
(محدوده حضور تیم) مشاهده شدند.
س�اعت 9صب�ح :یک تیم دو نف��ره از کوهنوردان
سوئیسی که نیمه شب از کمپ اصلی «کی »2ب رای امداد
حرکت کرده بودند نزدیک به کمپ 1رسیده و اعالم کردند که
قصد ادامه صعود دارند.
ساعت :9:30سرپرست تیم سوئیسی اعالم کرد که
تیم های دیگری نیز تشکیل شده و قصد دارند به دنبال تیم
نخست به باال صعود کنند.
س�اعت 10صب�ح :ایدین مجددا تم��اس گرفت و
وضعی ت شان را بحرانی اعالم کرد.
ساعت 1بعد از ظهر :در تماسی که با کمپ اصلی
برودپیک برقرار شد مشخص شد که باربرهای ارتفاع پس از
تالشی ناموفق ب رای رس��یدن به گردنه ،متاسفانه به کمپ
س��وم مراجعت کرده اند .همچنین تیم سوئیسی در تالش
ب رای رسیدن به کمپ دوم است.
س�اعت :1:30تالش م ی ش��ود امروز افراد دیگری
که در منطقه هس��تند ب رای امداد رس��انی به سمت گردنه
صعود کنند.
بع د از ظهر 28تیر 92؛ قطع ارتباط با تیم
در س��اعت 16:45رامین ش��جاعی (یکی از اعضای
تیم در کمپ )3ب رای کنترل و تش��کیل گروه های امدادی
خود را از کم��پ 3به کم��پ اصلی رس��انده و تماس های
الزم با ش��رکت ATPو کوهنوردان مس��تقر در کمپ های
اصلی برودپیک و K2گرفته م ی ش��ود .امشب دو نفر باربر
ارتفاع که در کمپ س��ه مستقر هستند س��عی م ی کنند در
تالشی مجدد خود را تا ساعت هفت صبح به گردنه برسانند
که وقت کافی ب رای تجس��س داشته باش��ند .کوهنوردان
سوئیسی که در کمپ دو مستقر هستند با لوازم و تجهی زات
بعدی خود را به گردنه م ی رسانند .تیم های دیگر نیز در حال
تشکیل است .تماس دائم بین کمپ اصلی برودپیک و ستاد
ته ران بر قرار است و تا این س��اعت ( )22:00از طرف ایدین
تماسی گرفته نشده.
29تیر ،92وضعیت گروه وخیم م ی شود
در حدود ساعت 13:30دو مرحله تماس تلفنی با ایدین
بزرگی برقرار شد .انچه از صحب ت های نامنظم و پ راکنده وی
به نظر م ی رسد این اس��ت که وضعیت نامناسب جسمانی
و مشکالت ناش��ی از اقامت طوالنی در ارتفاع بر انها غلبه
کرده و متاس��فانه مکالمه ای که کمک به یافتن نامبردگان
و یا اطالع از وضعیت جسمانی همراهان وی (پویا کیوان و
مجتبی جراهی) باشد امکان پذیر نشده است .بالفاصله موارد
به رامین شجاعی در بیس کمپ برودپیک منتقل شد و وی
در تالش ب رای اعزام تیم دیگری به کمپ های باالتر است.
س��اعت 19.30ایدین زنگ زد و تقاض��ای کمک کرد.
تغییر محل داده و ارتفاع را 3500متر اعالم کرده که به نظر
77
ب رای بازگشت س��ه کوهنورد ای رانی قائل نیستند .م ی گویند
انها نم ی توانند زنده باشند؛ کوهنوردانی که ب رای ب رافراشتن
پرچم ای��ران و باز کردن مس��یری با نام «مس��یر ای ران» به
دوازدهمین قله مرتف��ع جهان صعود کردند اما بازگش��تی
نافرجام داشتند.
اشتباه است چرا که رسیدن او به این ارتفاع غیر ممکن است.
اما سایر مشخصات با عکسها و نقشه های منطقه مطابقت
دارد .به نظر م ی رسد همان مس��یر را که اشتباه پایین رفته
بودند و دوباره باال برگشته اند به تنهایی دارد پایین م ی رود و
به باالی سر یک دیواره مهیب رسیده.
واکنش عجیب فدراسیون کوهنوردی
اقدامات پس از تماس
س��عی م ی ش��ود از طریق موبایل ایدین مشخصات
جغ رافیایی جی پی اس به وسیله مقامات دولتی پیدا شود.
هلیکوپتری که بتواند کوهنوردان را از بیس کمپ K2
به بیس کمپ برود پیک حمل کند اماده پرواز است.
رامین در حال مذاکره با کوهنوردان حاضر در منطقه
است که هر کسی که کمک کند تمام ی هزینه های ان به
انضمام پاداش قابل توجه پرداخت م ی شود.
30تی�ر 92؛ توماس الم�ل به کمک تیم جس�ت وجو
م ی رود
ورزش
از ساعت 19:30دیروز تماس��ی از طرف ایدین گرفته
نشده .هنوز نتوانسته ایم مشخصات جغ رافیایی تلفن های
دیروز را به دست اوریم .در همین ساعت 8:25صبح توماس
المن کوهنورد و راهنمای معروف المانی توسط هلیکوپتر در
کمپ اصلی برودپیک پیاده م ی شود .در برودپیک هلیکوپتر
فقط در محدوده بیس کمپ توان نشست و برخاست دارد.
رامین اعالم ک��رده توماس را ش��اید بتواند ب��ه همراه چند
کوهنورد دیگر در همین ساعت به باال اعزام کند.
هلیکوپتر در چند پرواز تا ح��د ممکن از منطقه حادثه
عکاسی کرده اس��ت .توماس در این پرواز ها حضور داشته
است .در این لحظه هلیکوپتر به کمپ اصلی برگشته و رامین
ش��جاعی با کمک برهمنی و چند نفر دیگر در حال بررسی
عکس ها هستند .هنوز ارتباط با عزیز و افشین ،دو پاکستانی
که روز قبل روی گردنه رفته بودند برقرار نشده است.
مثلث شماره 183
31تیر 92؛ منصرف ش�دن برخی کوهنوردان خارجی
از کمک
ایدین از س��اعت 19:30روز ش��نبه 29تی��ر 92دیگر
تماسی نگرفته .شرکت ATPجهت پرواز بالگرد در امادگی
کامل اس��ت .کوهنوردان خارجی مس��تقر در کمپ اصلی
برودپیک و K2بع��د از دیدن محل اخرین اس��کان بچه ها
که از تلفن ماهواره ای انها به دس��ت امده به علت دشواری
مس��یر ،امداد را خارج از توان خود براورد ک��رده و نم ی توانند
همکاری کنند.
اول م�رداد 92؛ خالی ش�دن بیس کم�پ از تی م های
جس ت وجوی خارجی
تماس تلفن��ی برقرار نش��ده .قرار اس��ت بی س کمپ
برودپیک از تیم های خارجی تخلیه شود و فقط رامین با چند
خدمه باقی بماند .در K2کوهنوردان عازم اخرین تالش های
خود را انجام داده و دیگر حاضر به امداد رسانی در برودپیک
نشده اند .در تمام روز تماس با شرکت ATPبرقرار بود و چند
باربر و دو فروند هلیکوپتر اماده عملیات هس��تند( .بارب ران
قادر به انجام کار فنی در ارتفاع بیش از 7000متر نیستند).
نظ رات دنیس اوربکو و سیمونه مورو پس از ب ی نتیجه
ماندن جس ت وجوها« :م ی خواهم محل بیواک را در عکس
پیوست نشان دهم ،تیم پنج روز است که انجاست و تمام ی
تیم های امداد شامل باربرهای ارتفاع پاکستانی نتوانستند انها
را پی دا کنند .ما از هلیکوپتر ب رای عکسبرداری استفاده کردیم،
ولی نتوانستیم انها را در عکس هایی که با هلیکوپتر گرفته
شده ،پیدا کنیم و تماسی نیز از انها نداشته ایم».
بع د از ظهر اول مرداد 92؛ انها نم ی توانند زنده باشند
جس ت وجوگران در قل ه برودپیک هیمالیا دیگر شانسی
لیال اسفندیاری
کجوری راد ،کوهنورد
زن ایرانی بود که
رکوردهای صعود
متعددی را به عنوان
نخستین زن کوهنورد
ایرانی به نام خود
به ثبت رساند
محمد اوراز
در سال ،۱۳۸۲
بر اثر بهمن سقوط
کرد و پس از انتقال
به بیمارستان
شفا در اسالم اباد
پاکستان در گذشت
78
فدراس��یون کوهنوردی و صعودهای ورزشی با صدور
بیانی ه ای درب��اره اقدام��ات این فدراس��یون درب��اره حادثه
«برودپیک» توضیحاتی داد.
در متن بیانیه فدراس��یون کوهن��وردی و صعودهای
ورزشی درباره حادثه «برودپیک» امده است:
نظر به حادث ه تلخ پیش امده ب رای تیم باشگاه ارش در
«برودپیک» که قلب هم ه ای رانیان را به درد اورد و باتوجه به
تماس ها و پیگیری های مکرر خب رنگاران محترم رسانه های
گروهی و همچنی��ن تعدادی از هموطن��ان عزیز طی چند
روز گذش��ته از فدراس��یون و همچنین اخبار ضدونقیض و
کذب درب��اره رویکرد فدراس��یون و انفعال درب��اره عملیات
جس ت وجوی کوهنوردان مفقود شده ،بدین وسیله مواردی
در راستای تنویر افکار عمومی به این شرح اعالم م ی شود:
-1با عنایت به موج فراگیر هیمالیانوردی در کش��ور،
فدراس��یون کوهنوردی و صعودهای ورزشی به متقاضیان
و درخواست های مربوط به صعودهای برون مرزی ب ر اساس
ائی ن نامه های موجود ،مس��تندات الزم و بررسی فاکتورهای
مختلفی چون مهارت های فنی ،سوابق تجربی ،تواناهایی
نف رات و ...اقدام به صدور مجوز ش��ورای برون مرزی وزارت
ورزش م ی کند .ب ر اس��اس امار موجود صعودها و اعزام های
صورت گرفت��ه که از کانال فدراس��یون و با مجوز ش��ورای
برون مرزی صورت م ی گیرد ،در شرایط ایمن تر صورت گرفته
و پشتیبانی کامل تری را نیز به همراه داشته است.
-2تیم کوهنوردی باشگاه «ارش» به دلیل عدم انجام
کامل امور و سلسله مراتب الزم از منظر این فدراسیون حائز
شرایط الزم جهت بررس��ی و اخذ مجوز شورای برون مرزی
نش��د .با این حال و بنا بر تصمیمات متولیان ان باش��گاه،
تیمی پنج نفره در برنامه ای ش��خصی و مستقل عازم این
صعود گردید.
-3شایان ذکر است ،پس از حمله تروریستی اخیر به
کوهنوردان خارجی در پاکستان ،فدراسیون ای ران با محکوم
کردن این حادثه باتوجه به حضور کوهن��وردان ای رانی (تیم
باش��گاه ارش) قویا از نهادها و فدراسیون پاکستان خواستار
سابقه اتفاقات تلخ کوهنوردی
به سفارش باش��گاه کوهنوردی دماوند تهیه شده بود تا در
مراسم یادبود او به نمایش عمومی در اید به دالیل نامعلوم ی
در اخرین لحظات مراس��م از پخش ان در سالن ممانعت به
عمل امد .او پیش از صعود اخرش خواسته بود که در صورت
مواجهه با مرگ به جسدش دست نزنند.
به همین دلیل خانواده اس��فندیاری در بیانی ه ای این
چنین درب��اره مرگ لیال واکنش نش��ان دادند« :گس��ترش
مرزهای محدود توانایی ،مقابله با محرومی ت های قراردادی
و اثبات شایس��تگ ی های زنان ،ارمان های��ی بودند که لیال
پرداختن ب��ه انها را در کوهن��وردی یافته ب��ود و چه خوش
درخش��ید و توانمند بود در مجال کوتاهی که ب رای زیستن
داشت؛ سخت زیست و زیبا رفت».
جنگ با طبیعت همیش��ه دو حالت متفاوت دارد؛ برد
و باخت .اما ب رای پیروز ش��دن در این جن��گ ال اقل اینکه
فدراس��یون کوهنوردی بس��یار بهتر و منطق ی ت��ر از اینها
م ی تواند برخورد کند تا کوهنوردان ای رانی این گونه اس��ان
جانشان را از دست ندهندg .
ورزش
محمد اوراز در سال ۷۶ب رای اولین بار پس از فراخوان
فدراسیون کوهنوردی در اردوهای اماده سازی تیم ملی جهت
اعزام به قلل گاشربروم و راکاپوشی در کشور پاکستان شرکت
کرد و با نش��ان دادن توانمندی های الزم موفق به عضویت
در تیم اعزامی به قله راکاپوش��ی با ارتفاع ۷۷۸۸شد .وی در
همان سال به اتفاق شش نفر از دوستان و اعضای تیم موفق
به صعود این قله شد و اولین تجربه هیمالیا نوردی اش را با
موفقیت پشت سر نهاد .سال ۱۳۷۷را م ی توان نقطه عطف
تاریخ زندگی محمد اوراز دانست .در این سال وی به همراه
سه نفر از اعضای تیم ملی کوهنوردی ای ران توانست به قله
اورست ،بلند ترین قله جهان صعود نماید .به این ترتیب وی
به عنوان اولین صعود کننده ای رانی قله اورست شناخته شد.
اما باالخره در س��ال ،۱۳۸۲هنگام صعود به قله گاش��بروم
۱در پاکس��تان ،محمد اوراز به همراه مقبل هنرپژوه بر اثر
بهمن سقوط م ی کنند .مقبل هنر پژوه سالم ماند ولی محمد
اوراز پس از انتقال به بیمارستان شفا در اسالم اباد پاکستان
در گذشت.
یراد ،کوهنورد زن ای رانی بود که
لیال اسفندیاری کجور
رکوردهای صعود متعددی را به عنوان نخستین زن کوهنورد
ای رانی به نام خود به ثبت رس��اند .در یکی از ش��اخ ص ترین
صعودهای خود موفق ش��د به قله دش��وار نانگاپارت صعود
کند؛ صعودی که از سوی فدراسیون کوهنوردی ای ران هرگز
پذیرفته نشد اما پس از مرگش بارها از این صعود یاد شد ،وی
همچنین در تالش ب رای ثبت رک��وردی جدید ،قصد صعود
به قله ،K2دش��وارترین قله جهان را داش��ت ک��ه به دلیل
شرایط نامساعد جوی موفق به این کار نشد .وجه مشخص
صعودهای وی ب��ه هیمالیا ،تامین هزین��ه صعودها به طور
شخصی و بدون کمک های دولتی بود ه است تا جایی که به
گفته خود ب رای صعود مجبور شده بود خانه خود را بفروشد.
وی در اخرین صعود خود در راه بازگشت از صعود موفق قله
گاشربروم به دلیل خستگی و از دس��ت دادن تعادل خود در
سقوطی ۳۰۰متری کشته شد .بنابر وصیت وی جسد او در
همان محل باقی ماند و در قطعه نام اوران بهشت زه را(س)
ته ران تندیسی به یاد وی ساخته ش��د .فیلم یا مستندی به
نام لیالی ب ی لیلی که نس��خه اولیه فیل��م مربوطه در ابتدا
پیمودن مسیر برخی از
کوه ها به قدری دشوار
است که برای برداشتن
یک قدم باید پنج بار
نفس بکشی .مثل
کوهی که سه کوهنورد
کشورمان چندی پیش ان
را با همه دشواری های راه
فتح کردند و پرچم ایران
را در قله اش به اهتراز
دراوردند ،اما دیگر نفسی
برای کشیدن نبود
مثلث شماره 183
حفاظت و تامین امنیت کوهنوردان ای ران شد که این تضمین
از طریق مقامات پاکستانی به فدراسیون اعالم شد.
-4پس از تالش قابل توجه اعضای این تیم در مرحله
صعود به محض اطالع از حادثه پیش امده در مرحله فرود،
ن کوهنوردی و صعودهای ورزش��ی به رغم اینکه
فدراس��یو
نقش��ی در س��ازماندهی و اعزام این تیم نداش��ته است ،با
عنایت به جایگاه خود و مقتضیات اخالقی و انسانی و نیاز
کوهنوردان به پشتیبانی ،با تمام توان ،ظرفی ت ها و ارتباطات
خود در راستای پیش��برد امور مربوط به جس ت وجو ،امداد و
نجات اعضای این تیم اقدام کرده که مش��روح ان در پایگاه
خبری فدراسیون در روزهای گذشته منعکس شده است .از
جمله:
تماس های مس��تمر و مکاتبه با شرکت پاکستانیطرف قرارداد تیم باشگاه «ارش» و درخواست به منظور امداد
و تسریع در انتقال توس��ط بالگرد یا امداد زمینی با امادگی
فدراسیون جهت پشتیبان ی های الزم( .متن تمام ی مکاتبات
موجود است).
تداوم تالش ب رای برقراری تماس با سایر کوهنوردانخارجی مس��تقر در منطق��ه جهت مس��اعدت در عملیات
جس ت وجو و امداد ،از جمله فدراس��یون و تیم مغولستان و
«مایک هورن» سرپرست تیم سوئیس.
تماس های مس��تمر با «منظور حس��ین» ،رئیسفدراسیون پاکستان و درخواست مکرر نسبت به اقدام عاجل
در زمین ه امدادرسانی.
الزم به ذکر است این پیگیری ها کماکان ادامه دارد و
فدراسیون از هیچ مساعدتی فروگذار نخواهد کرد.
-5ضم��ن اب راز تاس��ف از حادث�� ه پی ش ام��ده و اب راز
همدردی با خانواده های کوهنوردان حادثه دیده و همچنین
جامع ه کوهنوردی و صعودهای ورزشی بر خود الزم م ی دانیم
بار دیگر بر این نکت ه مهم تصریح و تاکید کرده و کوهنوردان
گرام ی و حتی خانواده های انان را مطلع کنیم که تشکل ها
و افراد در خصوص صعودهای برون م��رزی خود ترجیحا با
مش��اوره ،راهنمایی و هماهنگی فدراس��یون یا اخذ مجوز
ش��ورای برون مرزی اقدام به اجرای برنامه های خود کنند تا
ایمن تر و با پش��تیبانی کامل تر ،حت ی المقدور کمتر ش��اهد
حوادث تلخ در این رشت ه ورزشی باشیم.
-6اساسا واکاوی ،ریشه یابی و بررس��ی این حادثه از
زوایای مختلف (به خصوص از مسئوالن باشگاه و سرپرست
تیم مذکور نس��بت به جوانب امر و امکان سنج ی های الزم
که به عنوان یک باشگاه ورزشی باید در این رابطه به دستگاه
ی است که در زمان
ورزش کشور پاسخگو باشند) ،امری ضرور
مقتضی م ی تواند جنب ه های تجربی و اموزشی را ب رای جامع ه
کوهنوردی نیز به همراه داشته باشد».
پرچم ایران بر دوازدهمین
قله مرتفع جهان برافراشته
شد تا رویای گشایش
«مسیر ایران» بر فراز
برودپیک محقق شود .ایدین
بزرگی ،مجتبی جراحی و پویا
کیوان سه نفری بودند که قله
را از مسیر ایران فتح کردند
79
مجوز داشتیم ،اما حوصله بوروکراسی
فدراسیون را نداشتیم
2
گفت وگو با دبیر باشگاه کوهنوردی ارش
هومن بختیاری ،دبیر باشگاه کوهنوردی ارش است؛ باشگاهی که سه کوهنورد عزیز کشورمان در ان عضویت
داشتند و از طرف این باشگاه مورد حمایت قرار گرفتند تا برودپیک را فتح کنند .با بختیاری درباره حوادث کوهنوردی
و اتفاق تلخی که برای سه کوهنورد کشورمان رخ داد همصحبت شدیم.
صعود به قله خیلی کار دشواری است.
ورزش
lحتم��ا همین طور اس��ت .صعود به ه��ر قله ای
سخت ی های خاص خودش را دارد .به هر حال هر قله ای یک
مسیر یا مسیرهایی دارد که کوهنوردان باید ان مسیر را پیدا
کنند .در ارتفاع پنج هزار متری اکسیژن تقریبا نصف اکسی ژنی
است که در س��طح دریا خواهید داش��ت .حاال شما حساب
کنید ک��ه در ارتفاع هش��ت هزار متری این اکس��یژن چقدر
کمتر م ی شود.
چرا این س�ه کوهنورد تصمیم گرفتند خودشان
به این قله بروند و این خطر را به جان خریدند؟
مثلث شماره 183
lالزم به توضیح اس��ت که ما به دو روش متفاوت
م ی توانیم یک قل��ه را فتح کنیم؛ روش کالس��یک و روش
الپی .در روش کالس��یک ش��ما امکانات بس��یار خوبی در
اختیار دارید .یک تیم عظیم شما را حمایت م ی کند .تیمی
قوی که از اکس��یژن گرفته تا اذوقه ت��ا نف راتی ب رای حمل
اس��باب و ابزار کوهنوردی در تیم ش��ما حضور دارند ،اما در
روش سب ک بار یا الپی ش��ما کوله خودتان را روی دوشتان
م ی اندازید و با یک سری از محدودیت ها به جنگ با طبیعت
م ی روی��د .در این روش اذوقه محدود اس��ت ،همان طور که
شما اصال نم ی توانید اکسیژن با خودتان ببرید چون باید با
سرعت حرکت کنید و مخزن اکسیژن وقت شما را م ی گیرد.
تیم امداد هم نم ی توانید داش��ته باشید چون در این صورت
تیم امداد باید از لحاظ قدرت و سرعت یا با شما ب رابر باشد یا
اینکه سریع تر از خود شما باشد که این مساله هم بعید است.
این برنامه از چه سالی طراحی شد؟
lاز سال .87یعنی پنج سال پیش که این عزیزان
عالقه داش��تند این قله را فتح کنند .دو ب��ار دیگر هم ب رای
انجام این کار تالش کردند اما موفق نشدند .یک بار در سال
88و بار دیگر در س��ال 90اما دفعه سوم موفق شدند و جان
خودشان را پای این هدف بزرگ و ارزشمند گذاشتند.
ایا فدراس�یون در خصوص همکاری با باش�گاه
ارش ک م کاری داشت؟
lبهترین حرفی که در این باره م ی توان زد این است
که فدراس��یون م ی توانس��ت بهتر از اینها عمل کند .من با
قوانین فدراسیون نااشنا نیستم .سال ها در عرصه کوهنوردی
و مسئولی ت های داخلی و بی ن المللی این رشته تجربه کسب
کرده ام .فدراس��یون م ی گوید هر تیمی ک��ه م ی خواهد به
هیمالیا ب��رود باید از ما مج��وز بگیرد .فدراس��یون از لحاظ
تخصیص امکانات وضعیت خوبی دارد .در واقع م ی تواند به
تیم هایی که قصد صعود دارند کمک کند .از چادر گرفته تا
80
طناب و کیسه خواب و ابزارهای دیگر را در اختیار تیم هایی
قرار م ی دهد که با فدراسیون هماهنگ هستند .ما چند سال
پیش از طرف همین باش��گاه ارش با فدراسیون هماهنگ
کردیم که به قله راکابوشی برویم .با فدراسیون رایزنی کردیم.
انها هم قول همکاری دادند که به شرط هایی با ما همکاری
م ی کنند .اول اینکه تمرینات ما باید زیر نظر فدراسیون انجام
م ی شد .دوم اینکه باید به طور مداوم گزارش م ی دادیم و شرط
سوم هم این بود که فدراسیون هم نف راتی به تیم ما اضافه
کند که تبادل تجربه صورت بگی��رد .اتفاقا محمد اوراز هم
یکی از نف راتی بود که از طرف فدراس��یون به تیم ما ملحق
شد .همین طور فرشاد خلیلی که متاسفانه هر دو این عزیزان
به دلیل س��انحه در کوهنوردی فوت کرده اند .با گفتن این
حرف ها م ی خواهم روی این نکته تاکید کنم که همان سال
فدراسیون با تیم باشگاه ما درست مثل تیم ملی برخورد کرد.
بناب راین مجوز چیز بدی نیست و ما هم این رویه منطقی و
این هماهنگی با فدراسیون را دوست داریم و م ی پذیریم اما
در مورد همین برنامه اخیر باید بگویم بهتر بود فدراس��یون
شرایط را س��خت نم ی کرد و از موضع منطق ،قضیه را مورد
بررسی قرار م ی داد .چون اساسا این کوهنوردان مجوز ب رای
این صعود را گرفته بودند؛ مجوزی که در شورای برون مرزی
هم تصویب شده بود.
با این حساب چرا شما این اسناد را به فدراسیون
ارائه ندادید تا از حمایت انها برخوردار شوید؟
lاس��تفاده نکردن از امکانات دولتی جرم نیست.
ضمن اینکه ما اسناد را در اختیار نداشتیم و حاال هم نداریم.
اسناد در خود فدراسیون است اما توقع این بوروکراسی عجیب
و غریب را هم نداشتیم .هر چند مس��اله خیلی ساده است.
شما فرض کنید یک عده ای م ی خواهند به خارج بروند .خب
مسلم است که شما نم ی توانید جلوی انها را بگیرید.
اما شما به اندازه فدراسیون امکانات نداشتید.
lخیر ،ما هم از نظر فنی اف��رادی داریم که در این
ماجرا از طرح تا پایان ماموریت خیل��ی کمک کردند .از این
گذشته من یک سوال دارم .فدراسیون یعنی چه؟ به نظر من
این فدراسیون یعنی همه انهایی که به کوه م ی روند .رئیس
فدراسیون باید مثل یک پدر برخورد کند .او باید امانتدار باشد
و بداند که فدراسیون تنها س��اختمانی است که به او امانت
داده شده است.
ایا با خانواده های این عزیزان در تماس هستید؟
lبه طور مرتب در طول این م��دت با خانواده های
ایدین بزرگی ،مجتبی جراحی و پویا کیوان جلس��ه داشتیم
یادداشتی احساسی از کوهنورد همراه جوانان کوهستان
و اقداماتی که در این مدت ب رای یافتن این س��ه عزیز انجام
داده بودیم را ب رای انها شرح دادیم و انها کامال در جریان قرار
گرفتند .انها از ما خواستند که مراسم ترحیم برگزار نکنیم و
تنها مراسمی به عنوان بزرگداش��ت ب رای عزیزانشان برگزار
کنیم .این عزیزان واقعا انسان های شریف و مه ربانی هستند
که م ی گویند« :عزیزان از دس��ت رفته ما ج��ان خود را ب رای
هدفی بزرگ گذاش��ته اند و ما دوست داریم مردم بدانند اینها
چه کار بزرگی انجام دادند».
خبر به بن بس�ت رس�یدن تالش ها ب�رای پیدا
ک�ردن ای�ن س�ه کوهن�ورد را چطور ب�ه گوش
خانواده های شان رساندید؟
lمن خودم 13سال در فدراسیون کوهنوردی حضور
داشت ه و نایب رئیس اس��یا نیز بوده ام و تنها بحثی که پیش
امده بود اینکه فدراسیون مجوزی صادر نکرده بود و ما هم
م ی خواس��تیم با امکانات خودمان به این موفقیت برسیم و
از امکانات دولتی اس��تفاده نکنیم ،چون باشگاه ارش انقدر
امکانات دارد که این کار را انجام دهد .فدراسیون هم پس از
این اتفاق تا جایی که توانست کمک کرد و کارهایی را انجام
داد و ما از این بابت هیچ ناراحتی نداریم.
گوی�ا توم�اس الم�ل گفت�ه ب�ود ای�ن س�ه نفر
کوهنوردانی هس�تند که دوس�ت دارند در همان
کوه ارام بگیرند.
lبله ،خانواده دو ت��ن از این کوهنوردان هم همین
موضوع را به ما اع�لام کردند که ما راضی هس��تیم انها در
همان کوهستان ارام بگیرند و تنها یکی از خانواده ها گفت
که اگر در اینده این امکان وجود داشت ،جسد فرزندشان به
پایین منتقل شود.
صحبت خاصی دارید؟
lاجازه بدهید بار دیگر به کار بزرگ این سه کوهنورد
در خصوص بازگش��ایی مس��یر جدید ب رای صع��ود به قله
برود پیک اشاره کنم .در دنیا کمتر کشورهایی م ی توانند این
کار را انجام دهند .من خودم که در پاکستان بودم کوهنوردان
مشهور به این موضوع اذعان داشتند که کار انها قابل تحسین
و کم نظیر ب��ود .چند نفر از انها نیز پرچم ای ران که این س��ه
کوهنورد ب رافراشته کردند را دیده بودندg .
3
تمام ش��د .همه امیدهایمان پر کش��ید و رفت .وقتی
توماس الم��ل ،کوهنورد برجس��ته المانی و س��رتیم گروه
جس ت وجوگر در ارتفاعات برودپیک در نامه ای دراماتیک و
پرسوز و گداز از غیرممکن بودن یافتن سه کوهنورد ای رانی
گفت و تاکید کرد که قطع��ا این تیم س��ه نفره ای رانی زنده
نیستند و حتی نم ی توان دل به یافتن جنازه هایشان بست،
موجی از بهت ،غم و اشک جامعه کوهنوردی و ورزش ای ران
را فرا گرفت .ه ر چه باشد در ای ران جماعتی لحظه به لحظه
اخبار رسیده از برودپیک را دنبال م ی کردند تا نسیمی خوش
از پاکس��تان برس��د و از زنده بودن تیمی بگوی��د که ب رای
نخستین بار از مس��یری متفاوت و بکر قله را فتح کردند و
پرچم ای ران را بر فراز قله به اهتزاز دراوردند تا مسیر ای رانی در
برودپیک ثبت ش��ود .به پاس این افتخار بزرگ چشم انتظار
بازگشتش��ان بودیم ،بازگش��تی که البته هرگز سرانجامی
نداشت .حاال و پس از اعالم رس��می توماس المل ،موجی
از نامه ها و پیغام های احساس��ی ب رای «جوانان کوهستان»
از سراسر دنیا مخابره شد .متن احساسی زیر از سوی اسکات
یووری ،کوهنورد برجس��ته امریکایی قلمی شده که در این
س��فر و در فتح قله ،همراه «جوانان کوهستان» بوده است:
«تازه از هواپیما پیاده شده ام .هنوز خسته هستم و کمی از
زمانی که سفرم را اغاز کردم ،س��ب ک تر شده ام و دارم تالش
م ی کنم به زندگی عادی بازگردم .دلم ب رای همسر ،خانواده و
دوستان عزیزم تنگ ش��ده بود و از همه شما ب رای پیام های
تشویق امیزتان ممنونم .سفر سختی بود با همه عناصری که
در یک سفر بزرگ وجود دارد .متاسفانه این بار عنصر مرگ بر
این سفر سایه انداخته بود.
روز 16ژوئیه س��ه نفر از اعضای تیم ای��ران که با هم
کوهنوردی م ی کردیم در یک اقدام باورنکردنی راه جدیدی
ب رای رس��یدن به قله برود پیک باز کردند .این یک دستاورد
عظیم ب رای این کوهنوردان با استعداد ای رانی بود که از سال
2009روی این مسیر کار م ی کردند .شادی این دستاورد اما،
دیری نپایید .کوهنوردان ای رانی موفق نش��دند طبق برنامه
پایین بیایند و چندین شب را در ارتفاع 7800متری گذراندند.
از کمپ های پایی ن تر ب رایشان کمک فرستاده شد اما تالش
ب رای نجات انها موفقی ت امیز نبود.
من در س��کاردو بودم که خبر را شنیدم .با قلبی مملو
از غم ،سه دوس��ت خیلی خوب را از دست دادم .در این سفر
گمان نم ی کردم دوستی پیدا کنم ،شاید فقط کسی که با او
هم طناب بشوم اما دوس��ت ی ها در مکان ها و موقعی ت های
ورزش
اجازه بدهی�د باز هم ب�ه این س�وال برگردیم که
ب ه نظر م ی رس�د فدراس�یون کوهن�وردی در این
زمینه م ی توانس�ت بهتر عمل کند ،ام�ا به نظر
م ی رسد که همکاری کمی داشته است.
اسکات یووری /کوهنورد امریکایی
بو غری��ب ش��کل م ی گیرد .تی��م ای ران را اف��رادی با
عجی
توانای ی های فردی بسیار باال تشکیل م ی داد .من هفته هایم
را در قراقروم در سایه دو غول گذراندم؛ کوه ها و انسان ها.
با کوهنوردان ای رانی روز 10ژوئن در اس�لام اباد اش��نا
شدم .ب رای گرفتن مجوز و کمپ مشترک اقدام کرده بودیم.
لو نقل به سکاردو
همگی نشسته بودیم و در مورد اینکه حم
چگونه خواهد بود ،حرف م ی زدیم .یکی از کوهنوردان تیم ما
مجبور بود ویزایش را تمدید کند و یکی دیگر از افراد تیم ما
چمدان هایش نرسیده بود .انتظار نداشتم تیم ای رانی به جای
اینکه هرچه زودتر خود را به کوه برس��اند ،ب رای ما صبر کند.
اما خیلی زود دریافت��م که کوهنوردان ای رانی انس��ان های
خوش قلب و دوست داشتنی هستند که به فکر دیگرانند .از
انها پرسیدم که مشکلی نیست اگر چند روز صبر کنند که
ایدین بالفاصله جواب داد« :مشکلی نیست .ما م ی توانیم
صبر کنیم ،هر کاری که باید انجام بدهید».
این سفر س��خت ی های زیادی داشت .ما مشکل مجوز
صعود داش��تیم و به جای پرواز باید از راه زمینی به سکاردو
م ی رفتیم ،اما به عنوان یک تیم واحد بر تمام مشکالت غلبه
کردیم و نه به عنوان یک فرد .این ب رای کسانی که تنها چند
هفته با هم بودند ،غافلگی ر کننده بود.
زندگی در کمپ اصلی با کوهنوردان ای رانی فوق العاده
بود .من از انها یاد گرفتم چطور به زبان فارسی غذا را تعارف
کنم و تش��کر کنم .من هم به انها همه اصطالحاتی که به
لهجه کالیفرنیایی م ی دانس��تم ،یاد دادم .انها مواد غذایی
زیادی از ای ران اورده بودند ،پنیر ،گوش��ت ،ترش��ی ،ماست،
میوه خشک و اجیل .این تنها غذای انها ب رای سفرشان بود
و مجبور نبودند ان را تقس��یم کنند .اما انها بسیار دست و
دلباز بودند و دلشان م ی خواست ما با اشپزی کشورشان اشنا
شویم ،از ما م ی خواستند غذا هایشان را بچشیم.
انها همی��ن بخش��ندگی را در کوه داش��تند .یکی از
کوهنوردان تیم ما ،ب رایان ،نزدیک کمپ دچار یک س��انحه
شد .پای او از شش قسمت شکس��ت .مجتبی از کمپ سه
پایین امده بود و بس��یار خس��ته بود ،با این وجود به ب رایان
کمک کرد .من ان قدر خوش شانس بوده ام که به کشورهای
مختلف بروم و با ادم های مختلف اش��نا شوم .بعضی از این
ادم ها خوب بودند ،بعض ی ها ب��د و در موارد نادر به افرادی بر
خوردم که یک حس قوی از خوب بودن در من ب رانگیخته اند،
چیزی شبیه به نور سپیدی از شادی .این ادم ها بسیار کمیاب
هستند و همان کسانی هستند که دنیا را بدل به جای بهتری
ب رای زندگی همه ما م ی کنند .این افراد چنان کمیابند که اگر
تع داد کمی از انان از دست بروند ،تاثیر منفی بزرگی بر زندگی
ما م ی گذارند .ایدین ،پویا و مجتبی جزو همین افراد کمیاب
هستند .دنیا روح جوان این س��ه نفر را کم م ی اورد؛ من هم.
انها دوستان من بودند و من از رفتن انها غمگینم .قلب من
با خانواده ها و دوستانش��ان است .اعضای تیم ای ران همگی
افرادی با استع داد با شخصیتی بزرگ و البته بازتاب ب ی نظیری
از کشورشان بودندg ».
مثلث شماره 183
lبا انها یک جلسه داش��تیم .در این جلسه به انها
گفتیم باتوجه به اظهارات کارشناس��ان خبره کوهنوردی و
امداد و نجات متاس��فانه انها جان خود را از دس��ت داده اند و
جایی که حدس م ی زنیم پیکر انها در انجا باش��د،غیر قابل
دسترس��ی اس��ت .توماس المل المانی هم که از او کمک
گرفته بودیم به ما گفت که دسترس��ی به ان نقطه و پایین
اوردن اجس��اد انها یعنی به خطر افتادن ج��ان افراد دیگر.
خانواده های این سه عزیز هم با این اتفاق تلخ کنار امده اند و
با سع ه صدر و قلب بزرگی که داشتند ،قبول کردند انها جان
خود را از دست داده اند .ما هم از انها اجازه گرفتیم که تی م امداد
و نجات خود را از منطقه پایین بیاوریم ،چون شرایط جوی در
انجا مناسب نیست.
روح بزرگشان را کم می اوریم
81
فلسطین که به ش��یوه کتاب های مرجع ،با مدخل هایی به
ترتیب حروف الفبا به کوشش مجید صفا تاج منتشر شده و
در مجموع هشت جلد است ،در این مجموعه سعی شده تا به
ی مانند تاریخ و جغ رافی به طور کامل
زیرمجموعه های علوم
پرداخته شود .شخصی ت ها از دیگر مباحث مورد بررسی قرار
گرفته در این اثر است که به تمامی شخصی ت های تاریخی
و تاثیرگذار فلسطین از گذش��ته تاکنون پرداخته شده است.
ش��خصی ت های دینی و مبارزاتی از این دست اند .رویدادها
و اتفاقات مهم در این س��رزمین بخش دیگر اثر را تشکیل
م ی دهد که همه ای��ن موارد به ترتیب ح��روف الفبا تنظیم
شده است.
واژه های مقاومت
کتاب هایی در مورد فلسطین و انتفاضه
دیـــدار مثلث شماره 183
انجا در س��رزمین قبله اول ،مردمانی ساکن هستند،
مردمانی مظلوم ،خواهر و ب رادرانی که از کمترین حقوق
محروم شده اند .با این مردمان است که با واژه هایی اشنا
م ی شویم؛ واژه هایی که با مصداق مکانی به بار معنایی
م ی رس��ند ،واژه هایی چون صهیونیس��م ،اش��غالگری،
س��نگ ،انتفاضه ،جعل تاریخ و هوی��ت و ...این واژه ها
دل های بیشماری را به لرزه درم ی اورد و م ی تواند موضوع
و محور کتاب ها باشد .به بهانه روز قدس؛ مجموعه ای
از کتاب هایی که به زبان فارسی موجود است را معرفی
می کنیم .ش��اید این مجموعه کتاب که سعی شده از
گروه های مختلف و ژانرهای متفاوت انتخاب شود ،گامی
باشد ب رای دریافتن واژه های یک مقاومت که به طور حتم
در کتاب های گرانسنگ دیگری هم موجود است.
م رهبری
«فلسطین» از منظر مقام معظ
کتاب « فلس��طین» از منظ��ر مقام معظم رهبری
توس��ط دفت��ر حف��ظ و نش��ر اث��ار حض��رت
ایت اهلل العظم ی خامنه ای با مقدم ه دکتر عل ی اکبر والیتی
منتشر شده است .در این کتاب عالوه بر انتشار بیانات
مقام معظم رهبری در خطب ه ه��ای نماز جمع ه ته ران در
تاریخ ( 1359/05/17دومین روز قدس) در هشت بخش
شامل کلیات ،شکس��ت ها و پیروزی ها ،مسئولی ت ها،
جنایات ،راه حل ها ،قهرمانان ،روشنگری و اینده روشن به
مرور بیانات حضرت ایت اهلل العظم ی خامنه ای پی رامون
مساله فلس��طین پرداخته شده اس��ت .رهبر انقالب در
بخشی از بیانات خود فرموده اند« :دولت ب ی اصل و نسب؛
دولت جعلى؛ ملت دروغى .از اط راف دنیا ادم هاى شریر را
گرد اوردند و ملغمه اى به اسم «اسرائیل» درست کردند!
این ملت است؟! ه ر جا یهودی هاى شریر و خبیثى بودند،
در انجا جمع شدند .در اغلب کشورها ،یهودی ها هستند
و زندگى م ی کنند -در کشور ما هم هستند که زندگ ی شان را
م ی کنند -کارى به کار کسى ندارند ،کسى هم به انها کارى
ندارد .کشورشان اس��ت و در ان زندگى م ی کنند .انهایى که
به سرزمی ن هاى اشغالى رفتند ،خبی ث ها ،شریرها ،طماع ها،
دزدها و ادمکش ها بودند که از همه جاى دنیا جمع شدند .این
شد یک ملت؟! ملت و دولتى که این طور به وجود امده است
و اسم خودش را اسرائیل گذاشته ،غیر از را ِه ترور ،راهى ندارد؛
حرف حسابى ندارد».
دانشنامه فلسطین
دانش��نامه فلس��طین ،فرهنگنامه ای است با موضوع
82
گنجشکان در الجلیل م ی میرند
این مجموعه شعر ،از شاعری است که زمانی گفته بود:
«ب رادران ما وقتی م ی میرند ،قبر دارن��د ،انها اطمینان دارند
که به خاکشان خواهند پیوست ،ما این اطمینان را نداریم».
شعر محمود درویش ش��عری اشناست .شاعری فلسطینی
ک��ه خیل ی ه��ا او را صدای فلس��طین م ی دانن��د ،در کتاب
«گنجش��کان در الجلیل م ی میرند» 20 ،شعر از اثار محمود
درویش به همراه گفت وگویی با این ش��اعر به چاپ رسیده
است و توسط موسی بیدج به فارسی ترجمه شده است .یک
صهیونیس ت ها بین 10تا 25س��ال سن داشتند .این کتاب
مشاهدات این دس��ته از اوارگان فلس��طینی را در خصوص
نحوه اوارگ ی شان به رشته تحریر در اورده است .در این کتاب
همچنین نقش دولت استعماری انگلیس ،خیانت برخی از
کشورهای عربی و ...در قالب خاطره فلسطینیان اواره افشا
شده است .این کتاب توس��ط خبرنگاران خبرگزاری قدس،
ناهض منصور و رشید ش��اهین به صورت گفت وگو در نوار
غزه ،کرانه باختری ،اردن و س��وریه و نیز برخی منابع معتبر
تهیه شده است.
این نقشه جعلی است
«اس��رائیل موجود ،فقط یک پنجم از خاکی است که
باید به دست ما باش��د و این وظیفه ماست که چهار پنجم
دیگر را با فعالیت و پشتکار به دست اوریم( ».مناخیم بگین)
این جمالت فقط ارمان رهب ران صهیونیست نیست،
بلکه امروز هر دانشاموز یهودی که تورات را از شش سالگی
یاد م یگیرد ،باید ای��ن جمالت را به خاطر بس��پارد .کتاب
«این نقشه جعلی اس��ت» یک کتاب جمع و جور است که
زه را اش��عری نوشته اس��ت .در این کتاب تاریخ فلسطین از
ابتدا تاکنون نقد و بررسی م یشود .ارض موعود در تورات از
نهر مصر ـ نیل ـ تا فرات معرفی شده که فلسطین کنونی
بخشی از ان اس��ت .بقیه قس��متها را م یتوان روی
نقشههایی دید که از طرف دولت یهود به عنوان اسرائیل
ایدهال معرفی شده است .این نوشتار خالصه ای است در
باب تاریخ و سرگذشت سرزمین فلسطین و هدف از ان
بازگو کردن خالف ادعای تاریخی و دینی صهیونیس ت ها.
صبح فلسطین
رمان «صبح فلس��طین» اثر «س��وزان ابوالهوا»
نویسنده فلسطینی ب ا ترجمه مرضیه خسروی توصیفی
است از دغدغه های انسانی در روزهای سخت جنگ .این
رمان از سوی نشر روزگار منتشر شد« .صبح فلسطین»
در س��ال 2009عنوان پرفروش ترین کتاب فرانسه را از
ان خود کرد و تاکنون به 14زبان دنیا ترجمه شده است.
سوزان ابوالهوا نویسنده ای فلسطینی است که جنگ را
تجربه کرده و در رمان «صبح فلسطین» نیز موضوعات
انس��انی و اجتماعی را در البه الی حوادث جنگ روایت
م ی کند .نویسنده در این کتاب زندگی چهار نسل از یک
خانواده را ب رای مخاطب توصیف و تشریح م ی کند و در
عین اینکه موضوع مقاومت مردم فلس��طین را موضوع
اصلی رمانش قرار داده از عشق ،ایمان و غرور م ی نویسد.
شعر از این مجموعه را بخوانید.
«...بیا ،به کشتار بپیوندیم! /دسته گنجشکان /چون
برگ های زیادی /در چ��اه زمان افتادند /ریت��ا! /من بال های
کبود را م ی ربایم /من سنگ قبری هستم /که همواره بزرگ
م ی شود /و کسی /که زنجیرها /در پوست او /تصویری از وطن
یزنند»
نقش م
تا فراموش نشوی
این خاط رات رانده شدگان س��رزمین فلسطین است؛
کتاب خاط��رات بی��ش از 30نفر از اوارگان فلس��طینی که
به هنگام اشغال سرزمین فلس��طین در سال 1948توسط
فروش زمین؛ واقعیت یا شایعه
در این کتاب تالش شده به بررسی زوایای مختلف
ش��ایعه دروغین «فروش زمین توس��ط فلسطینیان»
پرداخته ش��ود .این دروغ بزرگ در بیش��تر کش��ورهای
اسالمی شایع ش��ده اس��ت و در واقع یکی از شایعات و
دروغ پردازی های یهودیان و ایادی انها به شمار م ی رود.
مهم تری��ن ای��ن ادعاها و ش��ایعات این اس��ت« :ملت
فلسطین سرزمین خود را به یهودیان فروختند ،پس چرا
از ما م ی خواهند سرزمینی را ازاد کنیم که فروخته شده و پول
ان هم گرفته شده است؟»
در این پژوهش تالش شده تا مس��تندات کلی درباره
شایعه فروش زمین به یهودیان در عهد امپ راتوری عثمانی
و دوران قیمومیت انگلستان بر فلسطین ،ارائه شود .در این
کتاب همچنین وضعیت اراضی فلسطین و قوانین صادره
درباره ان ط��ی دو مرحله مورد بحث قرار گرفته اس��ت .این
پژوهش مختصر و مفید و در قال��ب یک کتابچه جیبی به
راحتی قابل حمل است تا کسانی که وقت الزم ب رای مطالعه
تفصیلی در این باره را ندارند ،بتوانند حداکثر استفاده را از این
نوشتار بب رندg .
پیشخوان جهانی
«التهذیب فی التفسیر قران» و «تادیب نفس»
دو اثر جدید از ایت اهلل اقا مجتبی تهرانی(ره)
انتش��ارات مصابیح الهدی ،ناش��ر اثار مرحوم ایت اهلل اقامجتبی ته ران��ی(ره) دو کتاب جدید
«التهذیب ف ی التفسی ر قران» و «تادیب نفس» از مجموعه اثار وی را منتشر کرده است .این دو اثر اکنون
نالمللیقرانکریمعرضهشده اند.کتاب«التهذیبفیالتفسی رالق ران»
تو یکمیننمایشگاهبی
دربیس
به زبان فارسی به تفسیر کل ایات جزء 30و تفسیر سوره های ناس ،فلق ،توحید ،مسد ،نصر و کافرون
و همچنین سوره های بقره و ال عمران م ی پردازد .این کتاب جلد نخست از مجموعه پانزده جلدی
تفسیر ایت اهلل اقامجتبی ته رانی است که از مجموعه سخنران ی های وی پی رامون تفسیر ایات قران
جمع اوری شده است .کتاب «تادیب نفس» به موضوع تادیب و تربیت نفس انسان م ی پردازد .این کتاب
جلد نخست از مجموعه پنج جلدی «ادب الهی» است که به تئوری پردازی در مسائل معرفتی پرداخته
است .مجموعه کامل این کتاب به کلیات مباحث تربیتی از دیدگاه اسالم توجه دارد که این عالم بزرگ
در جلسات عمومی به انها اشاره داشت ه است .این کتاب م ی تواند به عنوان دستورالعمل تادیب نفس از
منظر اسالم راهبردی ب رای خودسازی و سیر و سلوک عارفانه باشد .کتاب «التهذیب فی تفسی رالق ران»
در 280صفحه و به بهای 70هزار ریال و کتاب «تادیب نفس» در 328صفحه و به بهای 80هزار ریال از سوی انتشارات مصابی حالهدی منتشر
شده است .اخالق الهی ،کیش پارسایان ،سلوک عاشورایی ،خطبه حضرت زه را(س) ،توضی ح المسائل و مناسک حج از دیگر اثار اقامجتبی
ته رانی استاد اخالق ته ران است که این روزها اولین شب های قدر بدون ایشان را درک م ی کنیم .همچنین مجموعه خاط رات اقا مجتبی
ته رانی هم در بازار نشر موجود است .این اثر خاط رات این عالم ربانی از دوران کودکی تا کهنسالی را در بر م ی گیرد .این عالم وارسته 13دی
سال گذشته دار فانی را وداع گفتg.
حکمت اسالمی و عالم معاصر
مجموعه مقاالت و سخنرانی
طبیعی یا
مصنوعی؛
موضوع
این هفته
اشپیگل
دیـــدار مثلث شماره 183
کتاب «حکمت اسالمی و عالم معاصر» به کوشش غالمحسین خدری از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات
فرهنگی روانه بازار کتاب شد .کتاب «حکمت اس�لامی و عالم معاصر» مجموعه مقاالت و سخنران ی هایی است که در نشست
دو روزه «حکمت اسالمی و عالم معاصر» در پژوهشگاه علوم انس��انی و مطالعات فرهنگی برگزار شد .این نشست در دو محور
حکما (عالمه طباطبایی ،شهید مطهری ،ایت اهلل جوادی املی و عالمه جعفری) و حکمت اسالمی ،مشتمل بر هشت مساله به
این ترتیب برگزار شد؛ حکمت اسالمی معاصر و خداباوری در عصر حاضر ،حکمت اسالمی معاصر و چالش های اخالقی ،حکمت
اسالمی معاصر و مباحث زیس ت محیطی ،حکمت اس�لامی معاصر و معنای زندگی ،حکمت اسالمی معاصر و معرفت شناسی،
حکمت اسالمی معاصر و تعامل علم و دین ،حکمت اسالمی معاصر و حقوق بشر و حکمت اسالمی معاصر و ادیان جدید.
یکی از نکات مهم نشست مذکور ،سخنرانی استادان برجسته حوزه و دانشگاه نظیر ایت اهلل سی د محمد خامنه ای ،ایت اهلل احمد
بهشتی ،ایت اهلل سیدحسن سعادت مصطفوی ،رضا داوری اردکانی و غالمحسین اب راهیمی دینانی بود که متن سخنرانی و مقاله هر یک
از انها در کتاب حکمت اسالمی و عالم معاصر قابل مطالعه است .این کتاب از یک مقدمه به قلم غالمحسین خدری ،عضو هیات علمی
گروه فلسفه ،کالم و عرفان اسالمی و چهار بخش سخنران ی ها ،حکمت اسالمی و عالم معاصر از منظر چهار تن از حکمای اسالمی،
حکمتاسالمیوچالش هایعالممعاصروحکمتاسالمیوچالش هایفرهنگیمعاصرتشکیلشدهاست.کتاب«حکمتاسالمی
وعالممعاصر»شاملمتندقیقسخنران ی هاوده هامقالهعلمی درحوزهحکمت،حکماوفیلسوفاناسالمیاستکهبهقلمنویسندگانی
همچونرضااکبری،مرتضیواعظج وادی،حمیدپارسانیا،حسینکلباسی،سی د یحیییثربی،عب دالرحیمگواهی،مسعودامید،عل ی اکبر
احمدی ،عل ی اصغر مصلح ،مسعود اسماعیلی و مهدی دهباشی استg.
تایم و
موضوع
شهرهای
شکستنی
امریکا
اکونومیست
و ایالت های
امریکا
سیدالشعرای انقالب اسالمی
معرفی سید حسن حسینی به نسل جوان
از جمله نویسندگان و شع رایی که با شهامت تمام از ظرفی ت های زبان فارسی ب رای گسترش
ادبیات انقالبی استفاده کرد ،زنده یاد سیدحسن حسینی اس��ت .او از شاع ران نام اوری است که
پس از انقالب اسالمی با اثاری درخور ،ظهور و بروز یافت .ورود هنرمندانه وی به عرصه ادبیات
با قالب های شناخته شده ش��عری و کوشش در به تصویر کش��یدن مضامین و مفاهیم متعالی
انسانی ،اسالمی و ملی از افتخاراتی است که در کارنامه شاعر به چشم م ی خورد« .سید شاع ران
انقالب» با نگاهی به زندگی و شعر و اندیشه مرحوم سیدحسن حسینی منتشر شده است که در
روند هش��ت ماهه تدوین این اثر ،تحقیقات زیادی از خانواده و نزدیکان مرحوم حسینی به عمل
امده است و سعی بر ان بوده که سیدالشع رای انقالب اس�لامی به کامل ترین شکل ممکن به
نسل جدید معرفی شود .تالش و اهتمام ادبی سیدحسن حسینی و نیز اندیشه هایی که وی با
شعر خود به مخاطب شعرش منتقل کرد ،در کنار ترسیم برهه ای که وی و شعرش در ان بروز و
ظهور کرد از جمله مهم ترین موضوعاتی بوده است که در این کتاب سعی در بیان ان شده است.
همچنین بخش نخست این اثر با عنوان شاعر شور و شعور و شیعه به بررسی اندیشه ها و باورهای شیعی مرحوم حسینی در
شعرهای خود اشاره دارد ولی در فصل جداگانه ای نیز به موضوع اثاری که حسینی در سال ها و روزهای پایانی عمر به ان گرایش
داشته است توجه شده است .نگاهی به موضوع فعالی ت های حس��ینی در عرصه ترجمه و زبردستی وی در فهم زبان عربی و نیز
گزینه گوی ی ها و کلمات قصاری که وی از انها بهره م ی برده است در کنار فصل مش��خصی با عنوان بررسی اثار طنز سیدحسن
حسینی مورد توجه قرار گرفته استg .
زندگی به
سبک ارسطو و
افالطون
83
بیانیه بانک انصار
به مناسبت
روز قدس
روز قدس روز تجلی ازادگی و روز برافراشتن پرچم
عدالتخواه��ی امت��ی به پاخاس��ته که قلوبش��ان «عرش
الرحمن» است ،فرامی رس��د و در سال حماس��ه ها ،ما را
به خلق حماس��ه ای دیگ��ر فرامی خوان��د .روزقدس نماد
ظلم ستیزی ابدی و عدالتجویی ازلی امتی مسلمان است
که همه جهانیان را به حضور در رزمگاه س��تیز بی امان با
همه کفر و طغیان دعوت می کند .جبهه ستمگر استکباری
که با احس��اس خطر از ظرفیت های معن��وی و جلوه های
پرعظم��ت روح��ی و پای��داری ،جبهه ایمان ب��ه رهبری
خمینی کبیر(ره) و نایب برحقش امام خامنه ای(حفظه اهلل)
در منطقه به صورت بی س��ابقه ای هج��وم به ارزش های
معنوی را فزونی بخش��یده اس��ت ،اکنون باید با خروش
یکپارچ��ه و س��همگین احاد مومن��ان در سراس��ر جهان
روبه رو ش��ود که رمض��ان امس��ال را با ایمانی راس��خ و
اراده ای پوالدی��ن به رزمای��ش جهاد با نفس و ش��یطان
درون به امید غلبه بر شیطان بزرگ بدل کرده اند .ایرانیان
مس��لمان با باوری ژرف به اینکه ریشه اصلی بحران های
خاورمیانه تداوم اش��غال فلس��طین و دیگر سرزمین های
اسالمی و استمرار خوی تجاوزگری و وحشی گری و ظلم
رژیم صهیونیستی و پش��تیبانی های ناموجه امریکاست،
باحضور خود در رزمای��ش روز قدس به جهانیان نش��ان
می دهند که هیچ س��تمگری را یارای مقاوم��ت در برابر
امت به پاخاسته اسالم برای جاری ش��دن احکام دینی در
جامعه و روابط بین المللی و رعایت عدالت و انصاف نیست
و بیداری اس�لامی و قیام یکپارچه و پیوس��ته مس��لمین
جهان پشتوانه این ارمان بزرگ بشری است .بانک انصار
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 183
با حضور نماینده وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی برگزار شد
انتخابات کمیته طبقه بندی مشاغل در بانک مهر اقتصاد
انتخابات کمیته طبقه بندی مش��اغل با حضور نمایند وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی
در بانک مهر اقتصاد برگزار ش��د .ب��ه گ��زارش اداره کل روابط عمومی بان��ک مهر اقتصاد؛
انتخابات کمیته طبقه بندی مشاغل که با حضور رضوی پور سرپرست معاونت منابع انسانی و
اموزش ،معاونین دفتر مرکزی و نماینده وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی برگزار ش��د ،جواد
دلپسند -رئیس اداره مهندسی منابع انسانی -با ارائه گزارشی از روند برگزاری مرحله استانی
این انتخابات گفت« :کمیته طبقه بندی مشاغل تکلیفی است که وزارت کار برای شرکت ها و
کارگاه های باالی 50نفر تعیین کرده است ،از این رو این انتخابات برای اولین بار در سال 83
در مجموعه مهر انجام شد و مجددا از سال 89در دو سطح استانی و مرکزی برگزار می شود».
وی با بیان اینکه ترکیب کمیته مرکزی ش��امل دو نماینده از کارکن��ان ،دو نماینده مدیریت
(کارفرما) و یک نفر هم نماینده سرپرستان شعب است ،افزود« :اطالع رسانی برای عضویت
واجدین شرایط در تاریخ 17مهر 91به عموم کارکنان اعالم شد و پس از بررسی نهایی ،اسامی
واجدین شرایط به اطالع کارکنان رس��ید تا از میان انها ،فرد مورد نظر خود را انتخاب کنند».
دلپس��ند با تاکید بر اینکه بررس��ی ش��رایط عضویت مطابق با قانون کار صورت گرفته ،بیان
داشت« :پس از برگزاری انتخابات در استان ها هفت نفر از میان کارکنان و سه نفر هم از میان
سرپرستان ش��عب جهت عضویت در کمیته مرکزی اتنخاب شدند که در نهایت از میان 123
رای صحیح کارکنان ،یداهلل جعفری با کس��ب 42رای و حسنلویی با کسب 45رای به عنوان
نمایندگان کارکنان و از میان 30رای صحیح سرپرس��تان ،اعزازی با کسب 19رای به عنوان
نماینده سرپرستان و با حکم مدیرعامل بانک ،دلپسند و رستمی به عنوان نمایندگان کارفرما
برای عضویت در کمیته مرکزی انتخاب شدندg ».
84
به عنوان بنگاهی ارزشی با سرمایه های بیشمار معنوی با
گرامیداشت این روز بزرگ و لبیک به فراخوان همه ساله
رهبرمعظم انقالب از همه هموطنان و نیز احاد مسلمانان
در سراس��ر گیتی می خواهد که به صف عظیم و بیش��مار
به پاخاس��تگان روزه دار بپیوندن��د و روز قدس امس��ال را
به حماس��ه ای دیگر در مس��یر فتح و پیروزی اس�لام در
جبهه های گسترده مبارزه با استکبار جهانی تبدیل کنند.
بدیهی است مدیران و کارکنان این بانک نیز دوشادوش
احاد هموطنان عزیز روزه دار ب��ه خیل عظیم راهپیمایانی
می پیوندند که فریاد «هیه��ات من الذله» را از عمق جان
س��رمی دهند و با مس��لمانان ستمدیده فلس��طینی اعالم
همبستگی و نس��بت به جنایات صهیونیست های غاصب
ابراز نفرت می کنندg .
جزئیات معرفی پایگاه ثبت نام رسمی VPN
استفاده از سرویس دهندگان غیرمطمئن می تواند هزینه های سنگینی را بابت نشت اطالعات
به سازمان ها تحمیل کند .بنابراین چندی پیش مقرر شد در راستای ساماندهی به سرویس VPN
مورد نیاز سازمان ها و شرکت ها و حمایت از حقوق استفاده کنندگان و نیز جلوگیری از ایجاد اخالل
در سرویس کاربران قانونی این تکنولوژی ها ،طرح ارائه VPNرسمی و قانونی در کشور به اجرا
دراید .بر این اساس شورای عالی فضای مجازی از اغاز اجرای طرح ارائه VPNقانونی در کشور
خبر داد و شروع ثبت نام اشخاص حقوقی از تاریخ 27بهمن 1391اعالم و قرار بود ثبت نام اشخاص
حقیقی متعاقبا اعالم شود .در رابطه با موضوع ،VPNمحمود خسروی ،مدیرعامل شرکت ارتباطات
زیرساخت در نامه ای خطاب به وزارتخانه ها ،سازمان ها ،شرکت ها و بانک ها اعالم کرده بود نظر به
اینکه شرکت ارتباطات زیرساخت متولی ساماندهی و اختصاص شبکه اطالعات مجازی یا همان
VPNدر کشور است و انتقال اطالعات و داده های مهم س��ازمان ها و نهاد های کشوری برای
تبادل در فضای مجازی با استفاده از VPNاز اهمیت نسبی برخوردار خواهد بود ،بنابراین چنانچه
دستگاه مربوط برای تبادل اطالعات قانونی در فضای مجازی نیاز به استفاده از VPNدارد ،دالیل
توجیهی خود را در سایت www.vpn.irدرج کند .بر این اساس ثبت نام صرفا برای ارتباط بین
داخل و خارج کشور بوده و شامل VPNهای داخلی یا استفاده برای دور زدن فیلترینگ نیست.
در مرحله اول تمامی متقاضیان حقوقی اعم از سازمان ها ،موسسات ،دانشگاه ها ،نمایندگی های
خارجی و شرکت ها باید درخواست خود را در این سایت ثبت کنند و بعد از بررسی و تایید درخواست
متقاضیان و تعیین تکنولوژی های مختل��ف مورد نیاز این بخش ها ،مجوز دریافت س��رویس از
تامین کنندگان تاییدصالحیت ش��ده برای انها صادر خواهد ش��د .بعد از اینکه کاربر به س��ایت
www.vpn.irمراجعه کرد باید ابتدا تعهدی اولیه را قبول کند .این تعهد شامل بندهای زیر است:
این ثبت نام صرفا برای ارتباط بین داخل و خارج از کشور است و شامل VPNهای داخلی نیست.
این VPNجهت دور زدن فیلترینگ نیس��ت و در صورت استفاده برای این منظور ،سوءاستفاده
محسوب شده و پیگرد قانونی خواهد داشت .متقاضیان برای گذر از فیلترینگ باید با کمیته مصادیق
مذاکره داشته باشند .باتوجه به اینکه ارتباطات بعدی با متقاضیان از طریق پست الکترونیک و پیام
کوتاه خواهد بود ،مسئولیت عدم تکمیل صحیح این موارد بر عهده متقاضی است .پس از تکمیل
مراحل پیش ثبت نام و دریافت کد رهگیری ،الزم اس��ت مدارک خواسته شده به ادرس دبیرخانه
ارسال شود و چنانچه تا دو هفته این امر صورت نگیرد ،پیش ثبت نام صورت گرفته ملغی خواهد
شد .بعد از قبول شرایط باال بعد از انتخاب نام شهر و شهرستان کاربر بایستی دلیل نیاز به VPN
را به طور کامل مطرح کند ،سپس به صفحه ای انتقال پیدا می کند و باید در این صفحه اطالعاتی
اعم از نام شرکت ،واحد استفاده کننده ،نشانی پست الکترونیکی سازمان و سایر اطالعات مورد نیاز
را وارد کند .بعد از تکمیل فرم مربوط فرم مشخصات صادر می شود .کاربر بعد از اینکه این فرم را
به وسیله سازمان خود تایید کرد باید ان را همراه تعهدنامه محرمانه ای که به او ارائه می شود تحویل
دبیرخانه مرکز ملی فضای مجازی دهدg.