ماهنامه مثلث شماره 185
ماهنامه مثلث شماره 185
ماهنامه مثلث شماره 185
راه قدرت از جامعه می گذرد
هفته نامه خبری،تحلیلی/سالپنجم/شمارهصدوهشتادوپنجم 27/مرداد 88/1392صفحه3000/تومان
صفحات ویژه سیاست نظری در مثلث
و بحث درباره بازسازی اصولگرایان
اصالحات بهارستان
ایا روحانی ناراضی است؟
سه وزیر رای اعتماد نگرفتند
جدایی اقتصاد از
سیاست و فرهنگ
گزارش ها و تحلیل های مثلث
ی پارلمان به دولت روحانی
از را
از ظریف تا زنگنه
گزینه های کلیدی روحانی به کابینه راه یافتند
شگفتیدقیقه90
چرا سلطانی فر رای نیاورد؟
اقایمعلم،یکنمرهکماورد
رای عدم اعتماد به محمدعلی نجفی ،اصالح طلبان را
به شدت ناراحت کرده است
چالشروحانیبرایوزارتعلوم
رای پایین پارلمان به میلی منفرد
ISSN: 2008-5281
MOSALAS.IR
دموکراسی در اتش
سرکوب هواداران مرسی ،مصر را
به دوران مبارک بازگرداند
سعی کردم خودم را سانسورکنم
گفت وگوی مثلث با پوران درخشنده
ائتالف های جدید
مثلث ارایش جدید مجلس پس از
جلسه رای اعتماد را بررسی می کند
جای خالی را با ما پر کنید
قیمت ها به تومان میباشد
سه ماهه
شش ماهه
یک ساله
پست سفارشی ته ران
36/000
72/000
144/000
پست سفارشی شهرستان
38/000
76/000
152/000
بانک ملت به نام هفته نامه مثلث
شماره حساب 43293196/94
شماره کارت 6104-3377-7006-5405
شماره شبا IR28 0120000000004329319694
برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره 3000411711ارسال نمایید
شماره تماس88171506-8 :
09109797859
برای دریافت پیشخوان همراه اول MOSLASرا به 7050پیامککنید
ج
لد دوم
اقای معلم
یک نمره کم اورد
رای عدم اعتماد به
محمدعلی نجفی اصالح طلبان را
به شدت ناراحت کرده است
1
محمدعلی نجفی که حاال 62سال دارد ۲۳ ،دی ۱۳۳۰در
ته ران به دنیا امد .او تحصیالت متوس��طه خود را در دبیرستان
مروی در خیابان ناصر خسرو به پایان رس��اند .سپس در رشته
ریاضی در دانشگاه صنعتی شریف پذیرفته شد و توانست مدرک
کارشناسی را از این دانشگاه اخذ کند .نجفی سپس راهی امریکا
شد؛ شاید به همین جهت بود که دکتر نجفی از نظر اقتصادی
هواخواه اندیش��ه های بازار ازاد ش��د .او در موسسه تکنولوژی
ماساچوست دوره کاشناس ی ارش��د را طیکرد .در دوران حضور
در امریکا نیز با مبارزان انقالبی همچون دکتر مصطفی چمران
و نماینده ایت اهلل طالقانی در ارتباط بود .چندی بعد ،در اس��تانه
انقالب اس�لامی ،دوره دکترای خود را ناتمام گذاشت و به ایران
بازگش��ت.نجفی پس از پیروزی انقالب اسالمی ارتباط خود را
جلد دوم
نگاهی به کارنامه سیاسی محمدعلی نجفی
با دکتر چمران حفظ کرد .او در جایی گفته اس��ت« :در ایران تا
مدت ها مش��اور ش��هید دکتر چمران بودم که ان زمان عنوان
معاونت نخس ت وزیر در امور انقالب و سپس وزیر دفاع را داشتند.
در سال 1358با تماس هایی که با استادم در امریکا گرفتم به این
نتیجه رسیدم که با کسب اجازه از شهید چمران برای تکمیل تز
دکترا به دانشگاه صنعتی اصفهان بروم و ضمن انجام خدمت و
ایفای تعهد خود به ان دانشگاه در فرصتی دو ،سه ماهه مطالب
پایان نامه را تنظیم و برای دانشگاه ام.ای.تی ارسال دارم .قرار من
با استادم این بود که پس از ارسال متن تکمیل شده پایان نامه
برای دو هفته به امریکا بروم و از تز خویش دفاع کنم .درس��ت
روزی که از ته ران عازم اصفهان بودم از رادیوی ماشین شنیدم
که دانشجویان پیرو خط امام ،النه جاسوسی را اشغال کرده اند.
همین امر موجب قط��ع ارتباطات و مکاتبات با امریکا ش��د و
مساله دفاع از تز دکترا را معوق ساخت ».او چندی بعد با حکم
دکتر عارفی ،وزیر وقت اموزش عالی ،رئیس دانشگاه صنعتی
اصفهان شد و بدین ترتیب فعالی ت هایش را در دانشگاه ادامه داد؛
اما این بار در قامت یک مدیر دانشگاهی .اما گویا دست تقدیر
بر این بود که نجفی خود وزیر فرهنگ و اموزش عالی شود؛ چه
انکه مدتی بعد از س��وی دکتر محمدجواد باهنر ،نخس ت وزیر
دولت محمدعلی رجایی به عنوان وزیر پیشنهادی اموزش عالی
به مجلس اول معرفی شد و توانست رای اعتماد نمایندگان را از
ان خود کند .اما دولت انقالبی محمدعلی رجایی و محمدجواد
باهنر ،دولت مستعجل بود و در شهریور ماه 1360با شهادت این
دو عمر این دولت به پایان رسید .اینگونه بود که وزارت نجفی بر
وزارتخانه فرهنگ و اموزش عالی در دولت ایت اهلل مهدوی کنی
و میرحسین موس��وی نیز ادامه یافت .اما مجلس دوم ،موافق
ادامه حضور نجفی در وزارت فرهنگ و اموزش عالی نبود و این
مخالفت را با عدم رای اعتماد به او نشان داد .بدین ترتیب او بار
دیگر راهی دانشگاه شد تا مشغول تدریس شود .نجفی البته در
کنار تدریس ،عهده دار معاونت اموزشی رسانه ملی هم بود.اما
در شهریور ماه 1367در سال پایانی دولت میرحسین موسوی بار
دیگر مسئولیت وزارت بر دوش نجفی گذاشته شد ،اما این بار او
با رای اعتماد نمایندگان مجلس سوم به وزارت اموزش و پرورش
رفت.او در وزارت اموزش و پرورش اقدامات مختلفی انجام داد که
بالطبع موافقان و البته مخالفانی داش��ت .از جمله این طرح ها،
ایجاد تحول در نظام اموزش و پرورش بود .مخالفت ها با نجفی
تا جایی پیش رفت که او یک بار در دام استیضاح گرفتار شد اما از
این ازمون به سالمت بیرون امد .بدین ترتیب نجفی توانست با9
سال حضور بر مصدر وزارت اموزش و پرورش ،طوالن ی ترین دوره
وزارت در این وزارتخانه را تجربه کند .علت استیضاح او در مجلس
س��وم ،نارضایتی جمعی از فرهنگیان و اولیای دانش اموزان از
عملکرد وزارت اموزش و پرورش و مشکالت جدی در امر تعلیم
و تربیت اعالم شده بود .نجفی البته چهره ای صرفا علمی نبود؛
چه انکه او به همراه مدی ران ارش��د دولت هاشم ی رفسنجانی
اقدام به تاس��یس حزب کارگزاران سازندگی کرد .وقتی خاتمی
در انتخابات ریاست جمهوری هفتم پیروز شد کارگزاران به عنوان
یکی از حامیان اصلی او وارد کابینه شدند .محمدعلی نجفی
یکی از این افراد بودg .
مثلث شماره 185
ب رای کس��انی که عضو یک تیم ورزشی یا مثال طرفدار
تیم فوتبالی بوده اند ،این حرف کامال قابل درک است که باخت
گاهی ان قدر میلیمتری واقع م ی شود که حسرت های بزرگی را
به همراه م ی اورد .در یک شبیه پنداری م ی توان گفت که به دست
نیاوردن رای اعتماد از مجل س شورای اسالمی برای تصدی پست
وزارت در کابینه هم از این سیاق می تواند تصور شود .ب ی شک،
نحوه رای نیاوردن محمدعلی نجفی بیشتر به باخت تیم ایتالیا
در ضربات پنالتی در برابر برزیل در فینال جام جهانی شبیه است
تا باخت تیم برزیل در برابر فرانسه با نتیجه سه بر صفر در فینالی
دیگر .شاید در کابینه پیشنهادی دولت یازدهم چنین باختی را
نداشتیم اما رای نیاوردن میل ی منفرد و سلطان ی فر هم بیشتر به
نتیجه گیری از نوع باخت تیم ارژانتین مقابل المان با یک پنالتی
حین بازی فینال شباهت داشت.به ه ر حال ،محمدعلی نجفی
گزینه پیش��نهادی رئی س جمهور جهت تصدی وزارت اموزش
و پرورش با ک��م اوردن تنها یک رای موافق نتوانس��ت اعتماد
نمایندگان را برای وزارت اموزش و پرورش کسب کند .از مجموع
284رای ،نجفی با 133رای مخالف142 ،موافق و 9رای ممتنع
نتوانست اعتماد مجلس را برای تصدی پست اموزش و پرورش
کسب کند.شاید در این چند روز نجفی و دوستانش خیلی به این
موضوع فکر کرده باشندکه اگر تنها یکی از رای های ممتنع در
شو پرورش او در مجلس به موافق
قبال پیش��نهاد وزارت اموز
تبدیل م ی ش��د ،االن او داشت به س��کانداری در این وزارتخانه
م ی پرداخت .یا ش��اید اگر ان نامه مربوط به نامگذاری 9دی را
ننوش��ته بود یا نامش زیر ان نامه انتقادی درباره حوادث س��ال
88به هر نحوی نیام��ده بود یا پیگیر مالقات ب��ا خانواده های
قربانیان ان حوادث نبود ،االن در ترکیب دولت جمهوری اسالمی
حضور داش��ت.به ه ر حال ،در دوره ای که بحثی چون ارتباط با
«فتنه» بیش��ترین حجم مخالفت ها را با کابینه پیشنهادی به
خود اختصاص داده بود ،در نهایت از 18وزیر پیش��نهادی ،تنها
دو نفر ب��ه این دلی��ل از وزارت بازماندند و یک��ی دیگر به دلیل
تخصص .البته وزیر پیش��نهادی اموزش و پ��رورش که اگر به
این وزارتخانه راه م ی یافت اولین وزی��ر اموزش و پرورش تاریخ
جمهوری اسالمی م ی شد که در دو دوره به این کسوت رسیده
اس��ت و همچنین دوس��تانش ،تمام تالش خود را در این چند
روزه به کار گرفتند .تا جای ی که حتی در پاسخ به نامه 11نماینده
مجلس که از او خواسته بودند به برخی شبهات مطرح شده پس
از سخنرانی دفاعش بپردازد ،با توزیع دست نوشته ای نسبت به
این موضوع پاسخ داد .نجفی گفته بود ،نام می دانی که قرار بود به
9دی تغییر یابد قبال به نام مرحوم ایت اهلل حق شناس بود و به
حرمت نام ایشان مخالف تغییر نام بوده ،اما برخی خبرگزاری ها
این انتساب نامی را از قول رئیس کمیته نامگذاری شورای شهر
تکذیب کرده بودند که در ادامه انتش��ار نامه فرماندار در همان
تاریخ ،موید این نکته ش��ده بود اما باز مخالفان از پا ننشستند و
گفتند که ان نام حق شناس ،نام مالکی به نام حق شناس بوده و
به ایت اهلل حق شناس هم ارتباطی نداشته است.نجفی در پاسخ
دست نوشته اش مرقوم کرد که در زمان طرح بحث ،میدان را به
نام ایت اهلل حق شناس م ی شناخته و این استنباط متکی بر نظر
جمع بزرگی از مردم محل بوده ،عالوه بر ان نامه فرماندار ته ران
بود که در این مورد برای تغییر نام میدان ایت اهلل حق ش��ناس
مخالفت و تقاضای تجدیدنظرکرده بود .او درباره نامه انتقادی
از وضعیت کلی کش��ور خطاب به مراجع عظام اما مدعی شد
که نه تنها ان را امضا نکرده ،بلکه برای اولین بار هفته گذش��ته
در جلس��ه کمیس��یون مجلس ان را دیده و ان ر ا ترفند برخی
سایت های هدایت شده از خارج کشور م ی داند که مطالبی علیه
نظام تنظیم م ی کنن��د و نام عده ای از ش��خصی ت های داخلی
را ب رای اعتبار بخش��یدن به مطالب کذب خ��ود درج م ی کنند.
ظاه را در نهایت ،این گونه دفاعیات ،ان چنان که باید کارس��از
نشد ،هرچند با کارساز ش��دن هم تنها یک برگ فاصله داشت.
نه تنها دفاعیات و توضیحات خود نجفی ،حتی سخنان رسول
خادم ،احمد مسجدجامعی ،حبیب کاشانی و حمزه شکیب هم
که در پایان پانصد و شصت و هفتمین جلسه علنی شورای شهر
ته ران در جمع خبرنگاران حاضر شده و توضیحاتی را در مورد
شش سال همکاری با محمدعلی نجفی ،عضو شورای سوم و
وزیر پیشنهادی اموزش و پرورش در دولت یازدهم ارائه کردند و
نظر شخصی خود را در مورد شخصیت وی و نوع همکاری او با
شورا گفتند ،تا حد موفقیت موثر واقع نشد .رسول خادم -رئیس
کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر ته ران -با اشاره به حضور
نجفی در کمیسیون برنامه و بودجه ،نوع نگرش وی به مسائل
را کامال مدیریتی و ویژه توصیف و تاکی��د کرد ،در همه موارد و
مصوبات و مس��اله اموزش و پرورش جزو دغدغه های اصلی او
بوده است .دفاع احمد مسجدجامعی -عضو کمیسیون فرهنگی
و اجتماعی شورای شهر ته ران – هم هرچند شاید چندان مفید
نم ی توانست باشد اما تاکید کرد که حضور وی در دولت م ی تواند
زمینه گسترش مناسبات اموزش و پرورش را با مدیریت شهری
فراهم کند .حمزه شکیب -رئیس کمیسیون توسعه و عمران
شورای ش��هر ته ران -نیز که همراه با سه عضو دیگر در جمع
خب رنگاران حاضر شده بود ،گفت« :به عنوان یک ایرانی و شهروند
فکر م ی کنم الزم است در مورد ش��ش سال تجربه همکاری با
اقای نجفی برای مردم و نمایندگان توضیحات��ی را ارائه کنم.
اقای نجفی در دوره فتنه با تدبیر و هوشمندانه از این دوره گذشت
و باور وی به نظام و والیت فقیه چیزی است که برای همه ما و
همکارانش در شورای شهر کامال محرز شده است ».همچنین
حبیب کاشانی -عضو دیگر شورای شهر ته ران -نیز با بیان
اینکه نجفی همچون بسیاری از مسئوالن و اعضای شورا ،بچه
جنوب شهر است ،گفت« :نجفی در این سال ها و پس از ادامه
تحصیالت ،فرصت های خوبی برای کار و تحصیل در خارج از
کشور داشته ،اما به کش��ور خود بازگشته تا به مردم خدمت کند
و من فکر م ی کنم توانای ی ها و ش��خصیت وی بسیار بیشتر از
یک وزیر م ی تواند موثر باشد و شاید م ی توانست در حد معاون
رئی س جمهور مطرح شود ».معصومه ابتکار ،دیگر عضو شورای
شهر ته ران هم به می دان امد .در بحث های مربوط به مخالفت با
ی نام برده شده بود که همراه با
وزارت نجفی در مجلس ،از خانم
او به خانواده قربانیان حوادث خیابانی سال 88سرکشی م ی کرد.
هرچند بعدا مشخص شد که این سرکش��ی با حکم ماموریت
شورای شهر ته ران بوده است .ابتکار در تذکری در صحن شورا
گفت« :برخی اظه��ارات در مورد خانم الف در کنار اس��م اقای
نجفی مطرح ش��ده که برخی حرف و حدیث ها را به راه انداخته
است ».او با بیان اینکه در جریان موضوع اختالف ها هم عنوانی
به نام م .الف مطرح بود و برخی دوس��تان ای��ن دو را با یکدیگر
یکی دانسته اند ،گفت« :این م .الف معصومه ابتکار است و من
خودم در مورد این موضوع توضیح م ی دهم ».نجفی که برای او
سمت هایی در حد معاونت ریاست جمهوری مطرح شده بود -که
االن هم قوت گرفته است -تمایل خود را برای بازگشت به وزارت
شو پرورش ،تکلیف رئی س جمهور منتخب و درخواس��ت
اموز
فرهنگیان مطرح کرده بود ،اما نهایتا نتوانست برمبنای تجربیات
گذشته خود فصل جدیدی را در یکی از وزارتخانه های کلیدی
کشور تجربه کند.
نجفی البته چهره ای صرفا
علمی نبود؛ چه انکه او به
همراه مدیران ارشد دولت
هاشمی رفسنجانی اقدام به
تاسیس حزب کارگزاران
سازندگی کرد .وقتی خاتمی
در انتخابات ریاست جمهوری
هفتم پیروز شد کارگزاران
به عنوان یکی از حامیان اصلی
او وارد کابینه شدند .محمدعلی
نجفی یکی از این افراد بود
11
پشت دیوار مدرسه
چرا نجفی رای نیاورد؟
2
سالی که نکوس��ت از بهارش پیداست ،و بهار بررسی
اعضای کابینه یازدهم ،با الف وزارت اموزش و پرورش شروع
ش��د و وزیری که پی ش بینی م ی شد با بررسی صالحیتش با
گیر و گرفت هایی ب رای دولت همراه باشد.
بعد از اینکه بررس��ی کلیات هیات دولت در اولین روز
بررس��ی کابینه پیش��نهادی دولت یازدهم به پایان رسید،
عصر روز دوش��نبه ،بررس��ی کابینه با بررس��ی صالحیت
وزیر معرف ی ش��ده ب رای بزرگ ترین وزارتخان��ه دولت ،یعنی
محمدعلی نجفی اغاز شد.
نجفی ه��م از ان گزینه ه��ای روحانی ب��ود که اولین
دوره وزارتش را با کار در هیات دولت هاش��می رفسنجانی
تجربه کرده اس��ت ،اما در ادامه اتهام هایی که در تمام این
سال ها به کابینه های قبل از دولت احمدی نژاد وارد شده او
شو پرورش
را هم صاحب ایده های غربی ب��رای وزارت اموز
م ی دانستند وگفته اند که دردوره او توجه کافی به فعالی ت های
پرورشی نشده است.
مخالفان
جلد دوم
احمد امیری فرهانی ،اولین نماینده مخالف محمد علی
نجفی بود که ادعا م ی کرد رئی س جمهور فردی را معرفی کرده
که چهره شناخته شده سیاسی است نه یک چهره فرهنگی و
علمی « :قبول کنید اموزش و پرورش پس از انقالب ،یادگار
شهی دان رجایی و باهنر و شهداست و ب رای تربیت اسالمی در
میان دانش اموزان جایگاه ویژه ای دارد .اما وزیر معرف ی شده
به رغ��م فعالی ت هایی که در ای��ن وزارتخانه داش��ته ،تغییر
شو پرورش ایجاد کرده که نمونه ان را در
محسوسی در اموز
طرح کلیات نظام اموزشی و تغییر در محتوای کتب درسی
و اتخاذ روش های تربیتی و نادیده گرفتن انها شاهد هستیم.
ش��ما مقدمات انحالل امور تربیتی را مهیا کردید ،به
مقوله پرورش��ی و اموزش های دین��ی در اموزش و پرورش
اعتقادی نداش��ته اید که وزیر بع��دی نیز برنامه ش��ما را در
امر پرورش��ی اجرا کرد .اقای نجفی اذع��ان دارید که حتی
یک روز ه��م در مدرس��ه ای درس نداده و مدیر مدرس��ه ای
نبوده اید ،اما تنها در مدت هش��ت سال مس��ئولیت وزارت
شو پرورش را عهده دار بوده اید که نمونه ای رادات ان زمان
اموز
عدم تحول ساختاری ،عدم تغییر نظام اموزشی ،ناکارامدی و
مشکالت کارکنان و فرهنگیان طی هشت سال بوده است
مثلث شماره 185
12
و در برنامه ای که ارائه کرده اید ،متاس��فانه رجعت به گذشته
کرده اید».
البت��ه در ادامه انتقاد ه��ا هم با اولی��ن جمله نطقش
هماهن��گ نب��ود ،ام��ا در نهایت به عن��وان مخال��ف وزیر
پیشنهادی طاقت نیاورد و با اشاره به حوادث بعد از انتخابات
سال 88خطاب به نجفی گفت« :شما در انتخابات سال 88
در ستاد موس��وی بودید البته عضویت شما جرم نیست اما
جای این سوال است که ش��ما ب ی اطالع از وضعیت کشور
نبودید و با قوانین کشور نیز اشنا هستید .شما چه کاره بودید
که وظیفه داش��تید با همفکران خود در شمال شهر ته ران
حضور یافته و بگویید که از طرف موسوی و کروبی امده اید؟
باید توضیح دهید که چرا در شورای شهر مخالف نامگذاری
میدانی به نام 9دی بوده اید؟»
علیرضا زاکانی ،مخالف بعدی وزیر پیش��نهادی هم
تصریح کرد که به عقیده او ،شخصیت سیاسی اقای نجفی
شو پرورش
ش��خصیتی معتدل ب رای اداره جایی به نام اموز
نیست و با ارائه ش��رح مفصلی از حوادث بعد از انتخابات و
فتنه ،خطاب به نمایندگان گفت« :اقای نجفی در همان ایام
اقدام های اقای کروبی را شجاعانه خواند ،اما اقای نجفی شما
از نظام و شهدا خجالت نکشیدید؟ اقای نجفی در نامه خود به
مراجع گفته اند که اسفبارتر این است که دستگاه های امنیتی
مصرانه در پی اثبات فرضیه ،خیال پردازانه و س��راپا اشتباه
خود هستند و ب رای معرفی فعاالن به عنوان عوامل وابسته به
بیگانه و محرکان انقالب مخملی هستند؛ اقای نجفی این
نامه را با این مضامین ارسال کرده است ولی اگر کسی در روز
روشن نور خورشید را نم ی بیند ،ما بنا نداریم که ان را مسئول
و سرامد مسئوالن قرار بدهیم».
او افزود« :ما حق نداریم عنان کار را به دس��ت کس��ی
بدهیم که ماحصلش را م ی توان در نامه اقای نجفی به مراجع
دید که به نظام اتهام م ی زنند ،ایشان در بخشی از نامه خود
اینگونه اورده است که «ب هراستی اعمال شکنجه های مکرر
در مورد کسانی که زیر لقای اسالم زندگی م ی کنند با توسل
به کدام اصل قانونی ،شرعی و انس��انی توجی ه پذیر است و
چگونه با سکوت م ی توان در قبال این همه خشونت ،داد از
رحمان ی بودن نظامی سر داد که شریعت محمدی را راهنمای
خویش قرار داده است .این روزها دریافت اخبار نگران کننده
در مورد سالمت جسمی و روانی بسیاری از بازداشت شدگان
بر دامنه نگران ی ها افزوده است».
اقای نجفی ش��ما ب رای ما محترم هس��تید ولی من
در ش��ورای عالی هالل احمر بودم که به من��ازل م ی رفتند،
م ی گفتند قبل از ان جناب اقای نجفی با یک خانمی م ی ایند
و م ی گویند که ما نماینده موسوی و کروبی هستیم ،پس چرا
شما مدعی نظام نیستید ،اقای توکلی و نادران مامور بررسی
شدند که م ی توانند شهادت دهند».
بعد از این اظه��ارات مفصل در مورد وقایع س��ال 88
زاکانی به بررس��ی صالحی ت های گزینه پیشنهادی وزارت
ب رای پست وزارت اموزش و پرورش رسید و اظهار کرد« :در
نظام ارزشی اسالم ،انسان ،دو بعد مادی و معنوی دارد که در
مقابل در نظام غرب بعد مادی تنها مورد توجه قرار م ی گیرد.
طبیعتا مسئوالن جامعه اسالمی باید به این موضوع
توجه ویژه ای کنند و بنده از این جهت با اقای نجفی مخالفم
که از بعد اعتقادی انج��ا معیت و اعتق��اد الزم را به جایگاه
شو پ��رورش ن��دارد .دوران وزارت اقای نجفی نش��ان
اموز
م ی دهد که در ای��ن دوران ابعاد اعتقادی کمرنگ ش��ده که
باتوجه به این دوره به خوبی م ی توان در مورد عملکرد اقای
نجفی قضاوت کرد .اموزش و پرورش به تحول بر پایه نگاه
درست به انسان نیازمند اس��ت که اعتقاد ما ب راین است که
اقای نجفی معتقد به ایجاد این تحول نیست».
موافقان
غالم محمد زارعی ،نماین��ده بوی ر احم��د و دنا ،اولین
موافق اقای نجفی بود که با اش��اره به تک��رار واژه فتنه در
س��خنرانی مخالفان اقای نجفی ،تصریح ک��رد که نجفی
در جریان حوادث س��ال 88نقش تعدیل کننده داشته است
و تاکی��د کرد ک��ه انچه در س��خن مخالفان اق��ای نجفی
امده اتهام اس��ت ،چرا که اقای نجفی در ستاد اقای کروبی
هیچ س��متی نداشته اس��ت« :توجه به مس��ائل تربیتی و
شکوفایی برنامه های قرانی در دوران مدیریتی دکتر نجفی
در اموزش و پرورش و ب��ه وقوع پیوس��ت .گنجاندن برنامه
نماز در مدارس در ان دوران تقویت ش��د .توجه به توس��عه
یو حرفه ای در مناطق محروم در دوره دکتر
مراکز اموزش فن
نجفی 18ب رابر شد و افزایش احداث درمانگاه های فرهنگیان
در مناطق دور افتاده و محروم با رش��د 206درصدی روبه رو
شو پرورش و
ش��د ،همچنین تصویب قانون شورا های اموز
واگذاری مسئولی ت ها به مرکز استان ها از شاهکارهای دوران
امیری فراهانی :شما مقدمات انحالل امور تربیتی را مهیا کردید ،به مقوله
شو پرورش اعتقادی نداش�ته اید که وزیر
پرورش�ی و اموزش های دینی در اموز
بعدی نیز برنامه ش�ما را در امر پرورش�ی اجرا کرد .چرا در شورای شهر مخالف
نامگذاری میدانی به نام 9دی بودید؟
دکتر نجفی است».
مهرداد الهوتی ،نماینده موافق بعدی پش��ت تریبون
مجلس به اظهارات زاکانی در مورد سرکش��ی اقای نجفی
به خانواده های اسی ب دیده در جریان حوادث سال 88اشاره
کرد و گفت که ب راس��اس مصوبه شورای ش��هر ته ران که
دکتر نجفی نیز عضوی از ان ش��ورا ب��ود ،هیاتی ماموریت
یافت تا از خانواده ها ی حوادث س��ال 88سرکشی کند که
این ماموریت توس��ط این هی��ات انجام ش��د و گزارش ان
الهوتی :براس�اس مصوبه شورای ش�هر تهران که دکتر نجفی نیز عضوی از ان
ش�ورا بود ،هیاتی ماموریت یافت تا به خانواده ها ی حوادث سال 88سرکشی کند که
این ماموریت توسط این هیات انجام شد و گزارش ان تقدیم مقام معظ م رهبری شد.
تقدیم مقام معظم رهبری ش��د .در بخش��ی از این گزارش
امده اس��ت همه خانواده های حوادث س��ال 88از اقش��ار
ضعیف جامعه هس��تند و اکثرا س��ابقه حضور در جبهه و
س��ابقه ایثارگری دارند .گزارش مفصل هی��ات به انضمام
نامه حجت االسال مو المس��لمین گلپایگانی مس��ئول دفتر
مقام معظم رهبری به شورای عالی امنیت ملی ارجاع داده شد.
ای��ن عض��و کمیس��یون عم��ران مجلس ش��ورای
اسالمی با اشاره به برنامه های بیس ت گانه وزیر پیشنهادی
اموزش و پرورش گف��ت« :دکتر نجف��ی از 22محور برنامه
پنجم توس��عه در بیس��ت محور برنام��ه دارد .ای��ن می زان
توجه به قانون برنامه در کانون توجه هیچ وزیری نیس��ت.
ضمن اینکه بی��ش از 100فرهنگی با بن��ده تماس گرفتند
و گفتند در مجلس بگویی��د که دکتر نجف��ی چه خدمات
شو پرورش ایجاد کردند .فرهنگیان امروز از
ارزنده ای در اموز
نمایندگان انتظار دارند با رای باالیی دکتر نجفی را ب رای وزارت
اموز
شو پرورش انتخاب کنندg ».
دفاعیات نجفی
جلد دوم
مهمل می ش�ود بنابراین بنده چگون�ه می توانم مخالف
تربیت باش�م .در حالی که در برنامه ه�ای خود صحبت
از تعمیق فعالیت ه�ای تربیتی دارم نه ح�ذف ان؟ خیلی
عجیب است که اکنون گفته می ش�ود معاونت پرورشی
شو پرورش در زمان تص�دی من بر این وزارتخانه
اموز
منحل شده در حالی که اینطور نبوده است .اقای امیرابادی
در س�خنان خود مطرح کرد که در دوره من برای انحالل
این معاونت زمینه سازی شد تا در دوره بعد این کار انجام
شود در حالی که این کار در دوره پس از من در زمان اقای
مظفر انجام شد که خودشان اینجا حضور دارند .بنابراین
این موضوع چه ارتباطی با من دارد که گفته می شود شش
سال قبل برای منحل شدن این معاونت زمینه سازی شد.
همان حرفی که در سال 76گفتم اکنون با زبانی علمی تر
درسندتحول بیانشده است .بنابراینمعتقدمقوی ترین
شو پرورش معاونت پرورشی بوده است.
معاونت اموز
در دوره م�ن فعالیت های دینی در م�دارس اوج گرفت و
دارالقران های دانش اموزی ،فرهنگ نماز و روزه ش�کل
گرفت و این دس�تگاه به عنوان برجس�ته ترین دستگاه
قرانی کشور شناخته شد».
وی در بخ�ش دیگ�ری از اظهاراتش با اش�اره به اینکه
تحصیلش را درامریکا نیمه کاره رها کرده و به خاطر دکتر
چمران به ایران برگشته اس�ت از اینکه گفته می شود او
با حکومت اسالمی مخالف اس�ت و رئیس جمهور نشده
است ،ابراز تاسف کرد و ادامه داد« :من کسی هستم که در
شو پرورش از برجسته ترین
دوران تصدی خود در اموز
روحانیون مانند اقایان قرائتی و محمدیان در معاونت های
خود استفاده کرده ام بعد می گویند ارتباط من با حوزه های
علمیه قطع بوده است؛ این جور مصاحبه و جوسازی چه
معنایی دارد؟ چیزی که به من نمی چسبد نچسبانید».
مثلث شماره 185
جلس�ه بررس�ی صالحی�ت اولی�ن وزی�ر پیش�نهادی
رئیس جمهور ،هنوز تحت تاثیر بررس�ی کلیات اعضای
هیات دولت به شدت سیاسی و در سایه حوادث سال 88
بود .محمد علی نجفی اما در دف�اع از خود و انتخاب اقای
روحانی تمام تالشش را کرد« :یکی از ضعف های گذشته
شو پرورش بوده اس�ت.
فقدان برنامه راهبردی در اموز
بنابراین در س�الیان گذش�ته بعضی از تصمیمات ضد و
نقیض گرفته شده است.
شو پرورش اسناد باالدستی
بزرگ ترین امتیازات اموز
شو پرورش و سیاست های
مانند سند تحول بنیادین اموز
کلی این حوزه است که به تایید رهبری رسیده و در سال
92ابالغ شده ،این اسناد سندهای مادری هستند که به
شو پرورش
اعتقاد من در بیست سال اینده اساس اموز
باید بر مبنای انها گذاشته شود گرچه سندهایی مانند سند
ی کش�ور و برنامه پنج ساله
چشم انداز ،نقشه جامع علم
نیز وجود دارد اما باید در 20س�ال این�ده بتوانیم اهداف
منظور شده در سند تحول و سیاست های کلی را محقق
سازیم.
اقای زاکانی در مخالفت با برنامه های من اعالم کرد که
من قصد تغییر در سند تحول را دارم در حالی که اینگونه
نیست و بنده می گویم که محتوای سند می تواند تغییر کند
که در جهت ان مجمعی از نخبگان تشکیل شده و اهداف
انچه در دو سال اخیر در سند مطرح شده ،تهیه نقشه راه
برای اجرای سند و بررسی محتوایی در سند را پیگیری
کنند .چرا که براساس س�ند تحول بنیادین هر پنج سال
یک بار باید این سند مورد بازنگری قرار گرفته و نتیجه ان
به شورای عالی فرهنگی اعالم شود».
مخالفان اقای نجفی او را مته�م کردند که زمینه انحالل
معاونت پرورشی را در سال های بعد و دوران کاری وزیر
شو پ�رورش در دوران اق�ای خاتم�ی فراهم کرده
اموز
اس�ت ،در حالی که الهوتی ،از موافقان اق�ای نجفی در
اظهاراتش تاکید ک�رد و از اقای قرائتی ش�اهد اورد که
در دوران اق�ای نجفی به مواردی از جمل�ه نماز جماعت
در مدارس توجه جدی ش�ده اس�ت .نجفی در مورد این
شو پرورش
ادعای مخالفانش توضیح داد« :غایت اموز
تربیت است که اموزش ابزار ان و تربیت هدف ان است،
شو پرورش
اگر تربی�ت نادیده گرفته ش�ود اص�ل اموز
نجفی درب�اره مواضع سیاس�ی خ�ود نیز توضی�ح داد:
«متاسفانه مخالفان بحث را جای دیگری بردند و مسائل
سیاسی را مطرح کردند که جواب دادن به ان وقت زیادی
الزم دارد .من در جلس�ات زیادی با نمایندگان ش�رکت
کردم و به س�واالت انها جواب دادم .قرار شد باز هم در
جلسات دیگری شرکت کنم و در حالی که خواهش کردم
جلسه بگذاریم که من بتوانم توضیح بدهم اما وقتی پیگیر
شدم دیدم جلسه تشکیل نمی شود ».گزینه پیشنهادی
شو پرورش ،همچنین
رئیس جمهور ب�رای وزارت اموز
در توضیح سر زدنش به خانه قربانیان حوادث سال ،88
تاکید کرد که من به عنوان یک عضو سیاسی شورای شهر
به قول یکی از نمایندگان با خانم الف به خانواده کسانی
که لطمه دیده بودند سر زدیم .زنی بود که شوهرش را از
دست داده و با دو بچه یتیم بی پناه و بی کس مانده بود .او
در تظاهرات ش�رکت نکرده بود بلکه در داروخانه بود که
تیر خورده بود .اگر ما عالقه مند به نظام هس�تیم باید به
س�مت این افراد برویم وگرنه انها به سوی رسانه های
بیگانه می روند .ما این کار را کردیم اما شما باید به عنوان
نماینده های تهران این کار را انجام می دادید».
نجفی با اش�اره به اینکه به دلیل تکلیف دکت�ر روحانی و
اصرار فرهنگیان حاضر شده تا سمتی را که قبال یک بار
تجربه کرده است دوباره به عهده بگیرد ،اظهار کرد« :یک
ماه پیش اقای زاهدی رئیس کمیسیون اموزش مجلس
به من گفت نظر کمیسیون این است که یکی از اعضای
کمیسیون اموزش ،وزیر شود من هم عین همین صحبت
را به اقای روحانی منتقل کردم اما ایشان اصرار داشتند که
خود من وزیر باشم .حاال هم که این مسئولیت را پذیرفتم
به این امید امدم ک�ه ذخیره ای برای اخرتم باش�د .من
نمی خواس�تم برگردم فقط به خاطر معلم ها برگشتم».
نجفی توضیحات مفصل�ی هم در مورد ش�بهه هایی که
اقای زاکان�ی مطرح کرده اس�ت را به مجل�س ارائه داد
و در برخی موارد با فریاد های احس�نت نماین�دگان از او
استقبال شد .با این حال بررسی صالحیت اقای نجفی که
در فاصله دو جلسه دوشنبه عصر و سه شنبه صبح انجام
شد ،در اش�اره به حوادث س�ال 88رکورد دار بود ،بعد از
این جلسه در مورد وزرای دیگر کمتر به حوادث سال 88
اشاره شدg .
13
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
وظیفه نویسندگان در اصالح
اخالق جامعه
من نم یرس��م که همه مجالت را بخوان��م ،اما گاهی
م یبینم ک��ه بعض ی ها انح��راف دارند .خود انه��ا که مدعی
هستند که ما در راه اس�لام قدم برم یداریم ،باید بدانند که این
قلم ها بسیاری شان با اسم اسالم اس��ت و نه ب رای اسالم .این
عهد بزرگی اس��ت به دوش شما؛ مس��ئولیتی بزرگ است و
بدانید که یک روز از باب این مسئولیت س��وال خواهد شد و
مجلهخبری
16- 23
احمدی نژادکنارهاشمی
مذاکراتغیرقابلانتشار
نوبختمامورتشکیلسازمانبرنامه
حامیاحمدینژاد،معاونروحانی
سیاست
24-51
درمیانهمنتقدانوموافقانروحانی
ازسکوتحدادعادلتانطقهایزاکانی
وزیریبرایپرولتاریا
شروعسخت،پایاناسان
سیاستنظری
52-61
راه قدرت از جامعه می گذرد
دولتروحانی،فرصتطالییاصولگرایان
دولتاعتدال ،فرصتبازسازیاصولگرایان
اصولگرایانبایدبهروحانیاعتمادکنند
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
شماره پیامک3000411711 :
انوقت چیزی پنهان نخواهد ماند ،دل شما علیه شما شهادت
م یدهد ،دست شما علیه شما ش��هادت م یدهد ،خود اعضا
بر ضد انسان ،اگر خالف کرده باشد ،شهادت م یدهند .خصوصا
شما که نش��ریهای ب رای جوان ها منتشر م یکنید ،باید بدانید
که اگ��ر دو هزار مجله چاپ کنی��د الاقل ،پنج ه��زار نفر این
مجله را م یخوانند و یک عده کثیری ان را مطالعه م یکنند.
اگر تی راژ روزنامهای دویست هزار باش��د ،پانصد هزار نفر ان را
مطالعه م یکنند؛ اگر انحراف باشد ،پانصدهزار نفر را منحرف
م یکند و این مسئولیت کوچکی نیست .این غیر از معصیتی
است که در خانه است؛ ان هم معصیت است ،اما نه به بزرگی
این .هرچه تی راژ شما بیشتر باشد ،باید بیشتر توجه به اصالح
ان بکنید .انها که م یگویند [ب رای] تی راژ بیشتر ،توجه بیشتر
مردم ،هرچه م یخواهیم م ینویسیم ،اش��تباه م یکنند .انها
ی که در کوچه
مسئولیت بیشتر دارند .همانطوری که مردم
و محالت و کارخانه و صحرا مشغول فعالی تاند مردم سالمی
هستند ،نویسندهها باید فکر کنند که این جمعیت این محیط
را بهوجود اورده و ما در پناه این جمعی ت های میلیونی منشور
درست کردهایم.در زمان سابق ،شما یک سطر نم یتوانستید
بیرون بدهید .و اینکه حاال نشریه منتشر م یکنید از برکت این
مردم است .پس ،شما و همه ما مرهون این جمعیت هستیم.
انها هم اس�لام م یخواهند و مملکتی را که قواعد اس�لامی
پیاده شود .باید مردم را به این راه دعوت کرده و منحرفین را به
راه راست هدایت کرد .باید فس��اد انها را به طور سالم با برهان
از بین برد ،نه با جنگ و جدال .نش��ریه ،بسیار خوب است و در
صورتی که محتوای ان محتوای اموزنده باشد و دست اندر کاران
ان متعهد باشند ،این نشریه راس همه امور م یشود .انسان اگر
ی که قلم ها را ب رای اینها
انصاف داشته باشد ،باید به خاطر مردم
ازاد گذاشتهاند ،از قلم و قدمش استفاده کند .و دیانت هم اقتضای
همین را م یکند .ما باید نشریاتمان مفید باشد و اخالق جامعه را
اصالح کنیم..
بینالملل
62-69
دموکراسیدراتش
مصر،سوریهنمی شود
بازیباخت-باخت
عصرروحانی-اوباما
نقدونظر
70-73
استانداردهایدوگانه؛چالشدیپلماتیک روحانی
«سینما»کهتعریفنشود«،خانه» اشتختهمی شود
نامتهنوزوردزبان هاست
فرهنگ
74 -79
سعیکردمخودمراسانسورکنم
ابرودارییابی ابرویی؛مسالهایناست!
موضوعاینفیلمجهانیاست
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علی رضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :تقی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعضای تحریریه و همکاران :زهیر توکلی -ش��اهین فتحیان -شاهده یوسفی
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -فاطمه سیف -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر فنی و هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد شکراللهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :مهندس فتاح -مهندس مهردادی -دکتر اسماعیل تبار
مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکتر غالم حسن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری مهندس صدوقی
حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی هادی انباردار -سید عارف علوی
رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سید حمید خالقی -دکتر بهرامپور
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
مجله خبری
گزارش اول
مجله خبری
احمدی نژاد کنار هاشمی
یک عضو جدید در مجمع تشخیص مصلحت
مثلث شماره 185
فردای روزی که احمدی نژاد پاستور را به روحانی تحویل
داد در حکمی از س��وی رهب ر انقالب به عضویت در مجمع
تش��خیص مصلحت نظام برگزیده شد .ش��اید احمدی نژاد
توقع دارد که بعد از هشت س��ال کار اجرایی در پس ت های
بهتری از این تجربیات استفاده شود ،اما اگر به عدم انتصاب
سیدمحمد خاتمی بعد از ریاست جمهوری در این مجمع نگاه
کنیم ،خواهیم دید که رهبری نه از س��ر اضط رار که با دقت
این انتخ��اب را انجام م ی دهند .نکته ای ک��ه گویا اط رافیان
رئی س جمهور سابق قادر به تشخیص ان نیستند.
هفته گذشته غالمحسین الهام در مصاحب ه ای ظرفیت
احمدی نژاد را بیشتر از عضویت در مجمع بیان کرد و توضیح
داد« :احمدی نژاد به مقام معظم رهبری عرض کردند که در
خدمت نظامم و هر جا ایش��ان بخواهن��د خدمت م ی کنند.
این دیگر تصمیم مقام معظم رهبری اس��ت که از ایش��ان
خواستند به مجمع برود ولی من ظرفیت اقای احمدی نژاد
و توانمندی اش را ب رای خدمت ،توانمندی بس��یار بیش��تر
م ی بینم .امیدوارم که این ظرفیت در کشور بالفعل بماند».
اما نگاه حداقلی غالمحسین الهام به مجمع مسبوق
به س��ابقه اس��ت .هم الهام و هم رئی س دولت دهم نگاهی
که به جایگاه مجمع تشخیص داشتند با واقعیت این نهاد
متفاوت بود.
سال گذشته و بعد از انتخابات مجلس نهم و انتصاب
مجدد هاشم ی رفسنجانی به ریاست این مجمع ،الهام در یک
مصاحبه مجمع تشخیص را جای افراد بیکار معرفی کرده
بود که بیکار ماندنشان باعث ایجاد مزاحمت ب رای سیستم
م ی ش��ود« :به نظرم مقام معظم رهبری م ی خواهند از همه
چهره های سیاس��ی موجود جامعه ،به خصوص افرادی که
احتمال م ی رود به مجلس نتوانند ورود کنند ،استفاده کنند.
بیکاری ب رای سیس��تم ،مزاحمت ایجاد م ی کند .در مجمع
16
تش��خیص مصلحت ،انتصاب خود اف��رادش هم یک جور
مصلحت است .هم مصلحت است و هم باید از اطالعات انها
در یک جایی در نظام استفاده شود که م ی شود ».در نگاه این
گروه از اط رافیان رئی س جمهور عضویت در مجمع تشخیص
مصلحت نظام یک شغل تشریفاتی است و کارایی چندانی
ندارد .شاید از همین روست که انها معتقدند باید از محمود
احمدی نژاد در جاهایی دیگر استفاده ش��ود که رنگ و بوی
اجرایی بیشتر داشته باشد .به عنوان نمونه ،خود احمدی نژاد
پیش��نهاد کرده بود به بنیاد مس��تضعفان برود .به عالوه او
خواسته بود که س��تاد اجرایی فرمان امام را هم با این بنیاد
ادغام کنند تا او بتواند انها را مدیریت کند.
الهام در ادامه باتوجه به زاویه نگاه طیف احمدی نژاد و
هاشمی افزوده بود« :تثبیت اقای هاشمی را هم رهبری بر
تغییر وی ارجح م ی بینند ،ولی معلوم است که مجمع کارایی
خود را از دست داده است .ش��اید این طور تلقی شود که این
عدم کارایی به دلیل نسبت مجمع با دولت و رفتارهای تند
و کینه ورزانه ان با دولت اس��ت و دولت که عوض شود ،این
کارای ی ها برم ی گردد و رفتارها تغییر م ی کنند ».این سخنان
الهام با واکنش تند اکثر نیروهای سیاس��ی روبه رو ش��د .تا
جایی که کیهان ان را «اظهارات نسنجیده و تعجب اوری»
خواند ک��ه موجب بهره برداری رس��انه های ضدنظام ش��ده
اس��ت .این درحالی بود که رهب ر انقالب بارها از این مجمع
به عنوان «مظهر خرد جمعی در نظام اس�لامی» یاد کرده
بود .احمدی نژاد بنا به مسئولیتش در ریاست جمهوری ،باید
در جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام شرکت م ی کرد،
اما اختالفاتش با هاشم ی رفس��نجانی مانع این کار م ی شد.
اولی ن بار که او بعد از س��ال ها ریاست جمهوری ،در سال اخر
خدمتش پا به مجمع گذاش��ت ،توجه همه را به خود جلب
کرد .صفارهرندی از اعضای این مجمع رفتن احمدی نژاد به
تشخیص مصلحت را نه از سر ناچاری ،بلکه از سر یافتن یک
راه چاره دانسته و گفته بود« :خود احمدی نژاد احساس کرد که
ب رای جامعه یک پرس��ش مطرح شده که مگر م ی شود یک
گوشه ای از نظام بخش دیگری از ان را نفی کند ،به همین
خاطر تصمیم گرفت تا در جلسات مجمع شرکت کند».
کیهان در همان روزهای��ی که ب رای اولی��ن بار الهام
به مجمع تش��خیص مصلحت نظ��ام انتقاد ک��رده بود از
تماس های تلفنی زیادی ی��اد کرد .به نوش��ته کیهان ،این
خوانندگان از ای��ن روزنامه م ی خواس��تند با ای��ن اظهارات
س��خیف برخورد کنند و نوش��ته بود« :اقای الهام در جای
دیگری از هم��ان مصاحبه که خود به ان ارجاع داده اس��ت،
م ی گوید« :معلوم است که مجمع ،کارایی خود را از دست داده
است»! این اظهارنظر با دیدگاه حضرت امام(ره) که تاسیس
مجمع به دستور حضرتش بوده اس��ت و قانون اساسی که
وظایف و جایگاه مجم��ع در ان امده اس��ت و همچنین با
نظر رهب ر معظم انقالب که مجم��ع را «مظهر خرد جمعی
نظام» دانسته اند ،مغایرت اش��کار دارد و اعتراض و انتقاد به
اقای الهام نیز از همین زاویه بوده است ».محمدرضا باهنر
نیز با واکنش تندی او را عمال هی چ کاره خوانده و گفته بود:
«اگر این تعبیر اقای الهام درست باشد االن خود او باید عضو
مجمع تشخیص مصلحت باش��د چرا که او عمال هیچ کاره
است ».حجت االسالم صدیقی ،امام جمعه ته ران نیز «این
حرف ها را حرف های کس��انی دانس��ت که خیلی بنی ه ای
ندارند ».او گفته بود« :اگر بنیه علم ی و تقوایی داشتند این
حرف های ناش��یانه را نم ی زدند ».حجت االس�لام شجونی
که البته در موارد بس��یاری از دولت حمای��ت م ی کرد به جز
حمایت از حلقه انحرافی هم اظهارات غالمحسین الهام را
«توهی ن امیز» خوانده بود .مصطفی پورمحمدی نیز سخنان
الهام را سخیف خوانده و گفته بود« :اظهارات الهام سخیف
عبور از روحانی
رضا سراج هفته گذش��ته در یادداشتی در سایت مش��رق با بررسی
س ه محور کلی اندیشه های سیاس��ی ،قدرت طلبی و خودپدیده پنداری به
ی اصولگرایان
اسی ب شناسی جریان اصولگرایی پرداخت و انها را علت ناکام
در انتخابات اخیر دانست .به اعتقاد او یک دهه قبل ،جریان اصولگرایی با
شعار گفتمان انقالب اسالمی وارد عرصه رقابت سیاسی شد ،اما در عمل
شاهد بروز زاویه هایی در این رویکرد بوده ایم .همین اندیشه های سیاسی زاویه دار با گفتمان انقالب ،امام و
رهبری ،مبنای عمل سیاسی عده ای قرار م ی گیرد و صراحتا از مهم نبودن نتیجه سخن م ی گویند و مدعی
عمل به تکلیف هستند .حال انکه رهبر معظم انقالب صراحتا از لزوم توجه به نتیجه در عمل به تکلیف
سخن گفته اند .این تحلیلگر سیاس��ی ادامه م ی دهد« :به نظر م ی رسد این مساله دلیل اصلی ناکامی
اصولگرایان در این انتخابات بود .هرچند ممکن است که برخی تاکتی ک های غلط حزبی و انتخاباتی نیز
موثر بوده باشد ،اما دلیل اصلی این ناکامی را باید در این زاویه های اندیشه سیاسی جس ت وجو کرد .ما وقتی
رفتار سیاسی برخی جریان های اصولگرا را بررسی م ی کنیم ،یکی دیگر از دالیل عدم اجماع میان این جبهه
گسترده را م ی یابیم و ان قدرت طلبی برخی از جریانات است .جریاناتی که در پشت صحنه تحوالت ،هم واره
به رایزنی طی ف های گوناگون سیاسی (حتی نیروهای غی راصولگرا) مشغ ولند و ب رنامه ریزی انان به گونه ای
تعریف م ی شود که با پیروزی هر یک از طی ف های گوناگون ،خود را به ان نزدیک م ی کنند .این جریانات
یکی از دالیل شکست راهبرد توافق و اجماع در جبهه اصولگرایی بوده اندg».
غفلت ما و مستندهای بیگانگان
مجله خبری
مصطفی ش��اه کرمی در مقاله ای در روزنامه جوان درباره کوتاهی
صداوسیما در بخش ساخت و پخش مستند و مستندهای ساخته شده
توسط شبکه «من و تو» نوشت« :شبکه ماهواره ای «من و تو» به رغم
سابقه کوتاه چند ساله اش با تولید سلس��له وار چندین مستند سیاسی
س��عی دارد با سندس��ازی جعلی اذهان مخاطبانش را درگیر ش��بهات
چندگانه کرده و درنهایت نتیجه دلخواهش را به انها القا کند .این اتفاق و
جوالن شبکه های ماهواره ای در حالی است که شبکه تخصصی مستند و دیگر شبکه های تلویزیون
دغدغه های دیگری در سطح تبلیغ ک ِرم و لوازم اش��پزخانه ب رای خودشان تعریف م ی کنند ».نویسنده
روزنامه جوان ادامه م ی دهد« :نداشتن چشم انداز یا پایبند نبودن برخی مدی ران به ب رنامه های طرح ریزی
شده استراتژیک در حوزه فرهنگی و رسانه ای و سلیقه ای عمل کردن این افراد باعث م ی شود که عمق
استراتژیک فرهنگی کشورمان تا پشت بام خانه ها عقب بنشیند و متاسفانه کار به جایی برسد که چند
ش��بکه ب ی مقدار ماهواره ای ب رای ما زمین بازی تعریف کند .ربایش مخاطب و به نوعی اغوای بیننده
یکی از مهم ترین چالش های کنونی تلویزیون با شبکه های ماهواره است ،چرا که وقتی رسانه داخلی
خودش را موظف به پاسخگویی و تشکی ک زدایی نسبت به مباحث غامض یا تاریخی نداند (با توجه به
عدم تولید محتوای الزم در این زمینه) مسلم است که شبکه «من و تو» که تمام تشکیالتش فرض
کرده با ذهنی ت سازی تفکرات اربابانش را به مخاطبان القا کندg ».
مثلث شماره 185
بود چراکه مجمع جای��گاه واالیی دارد و ه��م در زمان امام
خمینی(ره) و هم در زمان مقام معظم رهبری شخصی ت های
ارزشمند و بزرگواری در ان حضور داشتند و این نهاد سیاسی
مسئولیت سنگینی نیز برعهده دارد ».پورمحمدی که بعد
از سه سال از وزارت کشور برکنار شده و به شدت با اط رافیان
محمود احمدی نژاد و جریان انحرافی دچار مشکل شده بود،
گفت« :اهانت و هتاکی به مجموعه ای از نظام ب راساس نیات
سیاسی حرف های سست و ب ی پایه ای است .مردم پشت پرده
این گونه اظهارات ب ی معنی را متوجه م ی ش��وند و به ان بها
نم ی دهند».
در همین رابطه اسد اهلل بادامچیان از اعضای با سابقه
مجمع تش��خیص مصلحت نظام با انتقاد به سخنان الهام
گفته بود« :مجمع تشخیص مصلحت نظام جای بیکارها
نیست ،بلکه جای عناصر پخته ،قوی و مسلط است و اینکه
مقام معظم رهبری افرادی را از س�لایق مختلف در این نهاد
م ی گذارند ،روشی کامال عقالیی و صحیح است چون ب رای
مصلحت اندیشی نظ رات مختلف نیاز است ».بادامچیان هم
مانند سایرین از او خواسته بود که این اظهارات را به نحوی
جب ران کند .اما الهام در پاس��خ با نوشتن یک نامه گفت که
برداشت همه از صحب ت های او اشتباه بوده .الهام در این نامه
گفته بود که اتفاقا تدبیر رهبری در به کارگیری افراد در مجمع
دقی ق ترین و کارسازترین روش است که م ی تواند یک اتاق
فکر و عقل متصل ب رای نظام اس�لامی باشد و چالش های
سیاس��ی متن جامعه را به برنامه ریزی و اتخاذ تدبیر در یک
جمع کارشناسانه تبدیل نماید ».او در بخش دیگری از این
نامه توضیح داده بود که انتقادش به کارکرد این نهاد اس��ت
و نوش��ته بود« :کارکرد مجمع در گذش��ته به ویژه به علت
رفتارهای ناصواب با دولت موجب از دس��ت دادن کارایی ان
شده است .امید اس��ت این کارایی با تغییر دولت برگردد .از
این گزاره ها چگونه استفاده م ی شود که اینجانب گفته باشم
مجمع جای بیکاران سیاسی اس��ت؟ و از کدام گزاره «اصل
مجمع» و جایگاه حقوقی ان در نظام نفی شده است؟ ایا نقد
کارکرد مجمع خالف اصول اس��ت؟» انتقاد به نحوه کارکرد
مجمع یکی از مهمترین انتقاداتی بود که تیم دولت سابق
به این مجمع وارد م ی کردند .در همی��ن رابطه الهام درباره
علت عدم حضور احمدی ن��ژاد در جلس��ات مجمع مطرح
کرده بود که مجمع در این دوره به رقیب دولت تبدیل شده.
مرتضی نبوی یکی از سیاسیون باسابقه و عضو مجمع در
این باره توضیح داده بود« :این حرف که مجمع تش��خیص
رقیب سیاسی دولت ش��ده ،بهنظر من یک توجیه نچسبی
به مجمع تشخیص مصلحت است .جالب است که برخی
از روس��ای جمهوری س��ابق نظیر اقای خاتمی هم همین
برداش��ت را از مجمع داش��تند .اینکه ما به یک نهاد رسمی
کش��ور بخواهیم با انگهای مختلف ضرب��ه بزنیم ،انهم
ب رای عدم حضوری که هیچ توجیه قانون��ی ندارد ،صحیح
نیست .مجمع اساسا ساختارش اجازه نم یدهد که ماشین
امضای کسی ش��ود ،حتی رئیس مجمع .مجمع یک نهاد
مشورتی ب رای مقام معظم رهبری اس��ت و اعضای ان را هم
رهبری منصوب م یکنند و ایشان توجه دارند که گرایشهای
متفاوتی در اینجا حضور داشته باش��ند ،در نتیجه مجمعی
را که منتخب رهبری اس��ت ما تعبیر کنیم به گروه مخالف
دولت .این درست نیس��ت و همانطور که اش��اره شد ،این
حرف از جمله برداشتهای مختلف دکتر احمدینژاد و اقای
خاتمی است ».این عضو برجسته موتلفه علت عدم حضور
احمدی نژاد را همان موقع ب ی ارتباط با کلیت مجمع دانسته و
گفته بود که او به علت مخالفت با هاشمی به جلسات مجمع
نم ی رود .حاال با حکم جدید رهب��ری ،احمدی نژاد به مجمع
تشخیص خواهد رفتg .
رسانه ها
مقدمه فتنه مهندسی شده
محمد ایمانی در یکی از س��رمقاله های هفته گذشته کیهان به
بررسی روند رای اعتماد مجلس به کابینه دولت پرداخت و به مجلسیان
هشدار داد که از گذشته درس بگی رند .او با برشمردن رفتارهای اهالی فتنه
در سال های گذشته خطاب به مجلسیان نوشت« :دامن زدن به مجادالت
تند میان دو طیف موسوم به «رهروان والیت» و «اصولگرایان» مقدمه
فتنه مهندس ی شده ای اس��ت که در اصل ،عقیم کردن و به تحلیل بردن
اقتدار نظارتی مجلس را در دستورکار خود دارد .مجال دادن به این اختالفات
طبیعتا راه را ب رای الب ی گران که دنبال تجزیه مجلس و جذب افراد ضعی ف تر هستند خواهد گشود .نباید
اجازه داد ماجرای مجلس پنجم و دولت اصالحات بازسازی شود .ضعف مدیریت مجلس در ان روز در کنار
تشدید اختالف و انشعاب میان اکثریت موجب شد تا مجلس در ب رابر افراطیون خلع سالح و منفعل شود
و این همه افراطیون را -پس از عبور از فیلتر نظارتی -از حمله و هتاکی به رئیس و نمایندگان مجلس
باز نداش��ت .ان روزها از مجلس به عنوان مجلس زوری ،دست نشاندگان عامالن قتل های زنجیره ای،
تاریخ گذشته و ...یاد شد .حرمت مجلس را باید پاس داشت و حرمت هر امامزاده به متولیان ان استg».
17
رویداد
محسن اسماعیلی و عباسعلی کدخدایی دو روایت متفاوت از رای روحانی در شورای نگهبان ارائه دادند
مجله خبری
مذاکرات غیرقابل انتشار
مثلث شماره 185
رای روحانی در شورای نگهبان چقدر بود؟
ماه گذشته و بعد از تایید نتیجه نهایی انتخابات اخیر
توس��ط ش��ورای نگهبان مهلت خدمت حقوقدانان شورای
نگهبان به پایان رسید .رئیس قوه قضائیه پنج نفر از جمله
کدخدایی سخنگوی شورای نگهبان و محسن اسماعیلی
را بار دیگر ب رای گرفت��ن رای اعتماد به مجلس معرفی کرد.
مجلس در روزی که کدخدایی را تنها با یک رای کمتر از حد
نصاب از رفتن به ش��ورای نگهبان باز داشت ،با 237رای از
260رای محسن اس��ماعیلی را بار دیگر ابقا کرد .رایی که
گفته م ی ش��ود در دوران انتخاب این افراد از سوی مجلس
ب ی سابقه بود.
با این ح��ال کدخدایی ،خاط��رات و گفته هایش هنوز
ب رای مطبوعات و رسانه ها مهم بود .او در هفته های گذشته
با وجودی که م ی گفت سخنگوی ش��ورای نگهبان نیست
مصاحب ه هایی را انجام داد و عموما خبرس��از بود .کدخدایی
در یکی از مصاحب ه ها که با روزنامه ش��رق داشت از تالش
ایت اهلل جنتی ب رای تایید صالحی��ت روحانی خبر داده بود.
موضوعی که محس��ن اس��ماعیلی ان را در یک گفت وگو
به طور ضمنی رد کرده.
موضوع مذاکرات داخلی شورای نگهبان بسیار جذاب
و شنیدنی است .این ش��ورا که از ١٢نفر تشکیل شده تاثیر
بسیاری بر روند انتخابات دارد .در اولین تاثیر ،تایید صالحیت
کاندیداها برعهده شورای نگهبان است .اینکه کدام کاندیدا
با چه می زان رای توانسته مورد تایید این شورا قرار بگیرد ب رای
بیشتر افراد دارای اهمیت زیادی است .این اهمیت بیشتر از
انجا ناشی م ی شود که مذاکرات و جلسات این شورا به صورت
غیرعلنی برگزار م ی شود و رازالود بودن ان تالش رسانه ها را
18
ب رای کش��ف انچه در روند تصمیم گیری ها گذشته بیشتر
ترغیب م ی کند.
در همین راستا سایت مشرق گفت وگوی تفصیلی را با
کدخدایی انجام داد .او که چند سالی را در سمت سخنگوی
ش��ورای نگهبان گذرانده بود از بسیاری از مسائل مربوط به
تایید صالحی ت ه��ا اگاهی کامل داش��ت .کدخدایی در این
گفت وگو از اتفاقات روزهای تصمیم ساز شورای نگهبان پرده
برداشته بود .او از دیدار اخرش با روحانی گفت و اینکه چطور
به او خبر داده که مورد تایید این شورا قرار گرفته اما درعوض
اقای هاشمی تایید صالحیت نشده .اقای روحانی نیز در این
دیدار از کدخدایی خواسته بود تا بار دیگر شورای نگهبان در
یک جلسه موضوع اقای هاشمی را بررسی کنند و رای گیری
مجددی صورت گرف��ت .اما کدخدایی در پاس��خ گفته بود
که این امکان وجود ندارد چرا که فاصله رای ایش��ان بسیار
باالست و بعید است تغییری در نتیجه ایجاد شود.
کدخدایی پیشتر و در گفت و گو با روزنامه شرق خبر داده
بود که روحانی و عارف دو کاندیدای نزدیک به اصالح طلبان،
با وس��اطت دبیر ش��ورای نگهبان تایید صالحیت ش��دند.
گفتنی اس��ت که اختالفات بین ش��ورای نگهبان و به ویژه
دبیر ان اگرچه از دوره چهارم مجلس و انتقاد انها به نظارت
استصوابی اغاز ش��د ،اما پس از انتخابات مجلس ششم که
در ان رای حدادعادل دستکاری ش��ده بود به اوج خود رسید.
کدخدایی درباره رای روحانی و ع��ارف گفته بود« :من یک
ش��وخی بکنم که هی چ کدام از اعضای ش��ورای نگهبان تا
جایی که من م ی دانم «مهندسی» نخوانده اند .نم ی دانم این
را بگویم یا نه ،م ی ترسم در کشور زلزله شود .اما برخی نامزدها
گاهی رایشان به شش م ی رسد و یک رای دیگر م ی خواهند
که صالحیتشان احراز ش��ود .برخی اقایان دوباره درخواست
م ی کنند یا با اقایان مشورت م ی کنند که اگر این مشکالت
هس��ت ،این حس��ن ها هم هس��ت و در جهت حل مساله
رایزنی م ی کنند اما فراتر از این نه .شاید نسبت به دو نفر که
اگر اسم ببرم ب رای شما خیلی مهم است این کار با وساطت
دبیر شورای نگهبان ،انجام شد؛ یعنی اگر بر همان روال سابق
بود ،رای الزم را نداشت اما دبیر شورای نگهبان گفت من هم
شناخت دارم از اینها ،م ی دانم که م ی توانند مفید باشند و با
یکی دو نفر صحبت کردند که رای نداشتند ،انها هم امدند
رای مثبت خودشان را اعالم کردند».
کدخدایی در پاسخ به این سوال که این افراد چه کسانی
بودند گفته بود« :یکی اقای روحانی که ابتدا پنج رای داشتند
و بعد روی شش رای ثابت ماندند ،اقای جنتی رایزنی کردند
و اقای دکتر عارف که پنج رای داش��تند .اقای جنتی گفتند
من ایشان را م ی شناسم از قدیم ،انسان متدینی هستند ،اگر
تمایل دارید به ایشان رای دهید .البته من این را به خود اقای
روحانی هم گفتم».
کدخدایی درباره بیشترین کسی هم که رای اورد بعدها
در گفت وگو با مش��رق این فرد را سعید جلیلی معرفی کرد.
او در مصاحبه با مشرق که بعد از عدم کسب رای الزم ب رای
شورای نگهبان انجام شد بار دیگر بر این موضوع تاکید کرده
و گفته بود« :اقایان رای الزم را نداش��تند و حضرت ایت اهلل
جنتی بنا به تشخیصی که داشتند با برخی از اقایان صحبت
و رایزنی کردند ،گفتند که چنین چیزی به نظر من م ی رسد
باتوجه به این شرایطی که دارند رای مثبت داشته باشند بهتر
محرمانگی خارج شده ،م ی توان درباره ان گفت وگو کرد .اقای
ی و عزیز ما است که جایشان
دکتر کدخدایی از دوستان قدیم
در میان ما خالی .ا ّما من اینگونه مصاحب ه ها را نم ی پسندم
کما اینکه یکی از فقها نیز در جلسه اخیر به ان اعتراض کرد
بدنیپرترکش
چهره ای جذاب
کردن��د .ابوترابی ب رای ارام کردن جلس��ه علنی از قاض ی پور
تلویحا خواس��ت تا با یک عذرخواهی ارامش را به جلس��ه
برگرداند اما قاض ی پور خواستار برگشتن نمایندگان مخالف
به سر جایشان شد و مدام از انها م ی خواست ساکت باشند.
قاض ی پور گفت« :بن��ده از ابتدای مجلس هش��تم تا امروز
عضو فراکس��یون کارگری بوده ام و هم��واره طرفدار و نوکر
مستضعفان و کارگران هس��تم بناب راین منظورم افراد سالم
و طرفداران نظام مقدس جمهوری اسالم ی ای ران نبود ».این
اظهارات قاض ی پور مورد رضایت نمایندگانی که خواس��تار
عذرخواهی قاض ی پ��ور بودند قرار نگرف��ت و قاض ی پور در
ادامه گفت« :من از تمام نمایندگان واقعی مردم در مجلس
که در جلسه حضور دارند تشکر م ی کنم و اگر انها از حرف
من ناراحت شدند ،عذرخواهی م ی کنم ».با این عذرخواهی
مثلث شماره 185
«اقا! س��اکت ب��اش ،م ی خواهیم گ��وش کنیم» این
جمله ای بود که قاض ی پور وقتی پشت تریبون بود و داشت
ب رای دیگران حرف م ی زد ،گفت .جمله ای که توجه خیل ی ها را
به او جلب کرد و به نمایندگان تذکر داد که او قرار است حرف
بزند نه اینکه گوش کند .ن��ادر قاض ی پور ،نماینده ارومیه در
چند روز اخیر مجلس یکی از چهره های ثابت بود .به عکس
نماین��دگان در مجلس ،م��ردم پای گیرنده ه��ای تلویزیون
نطق های او را از دست نم ی دادند .قاض ی پور ب رای مخالفت با
چهار وزیر اقتصاد ،بهداشت ،خارجه و نیرو ثب ت نام کرد و تنها
نماینده ای بود که در مخالفت با چهار وزیر حرف زد.
نماینده خوش س��خن ارومیه هر چه��ار نطقش را با
چهار رمز یاحسین ،یا اباالفضل (ع) ،یا علی (ع) و یا زه را (س)
پایان داد.
او در اکثر انها با حرارت تالش م ی کرد تا نطقی اتشین
ای راد کند اما ناراحت بود از اینکه چرا نمایندگان به حرف های
او گوش نم ی کنن د و این را بارها به نمایندگان توضیح داد.
نادر قاض ی پ��ور که قصد داش��ت به عن��وان نماینده
مخالف با وزیر پیش��نهادی بهداش��ت و درمان نطق کند،
در ابتدای س��خنان خود خطاب به نمایندگانی که از قاسم
احمدی الشکی به دلیل حمایت از وزیر پیشنهادی بهداشت
تش��کر م ی کردند ،گفت« :اگر وزیر مس��تضعفان بود (وزیر
پیشنهادی بهداش��ت) حمایت نم ی کردید .به خاطر پولش
حمایت م ی کنید ».ای��ن اظهارات قاض ی پور نظم جلس��ه
علنی مجلس را به هم ریخت ،به طوری که حدود 50نماینده
مجلس خواستار تذکر ایی ن نامه ای ش��دند .اما ابوترابی که
ریاست جلسه را برعهده داش��ت از او خواست به سخنانش
ادامه دهد .با این حال گروه��ی از نمایندگان مقابل جایگاه
هیات رئیسه با نشان دادن ایی ن نامه داخلی مجلس تجمع
در حالی که کدخدایی
وساطت ایت اهلل جنتی را
باعث تایید صالحیت روحانی
و عارف عنوان می کند،
در سویی دیگر محسن
اسماعیلی روایت متفاوتی از
جلسات شورا بیان میکند
مجله خبری
اس��ت و اقایان هم یک تجدیدنظری کردند و بعد پذیرفتند
و اعالم کردن��د ».او همچنین برخی ش��ایعات که در مورد
دخالت رهب��ری ب رای تایید صالحیت روحان��ی مطرح بود را
هم تکذیب کرد.
اما هفته گذشته محسن اس��ماعیلی دیگر حقوقدان
ش��ورای نگهبان در مصاحبه با خبرانالی��ن به طور ضمنی
گفته های کدخدایی را رد کرد .اس��ماعیلی از همان روز رای
اعتماد مجلس ی��ک ارزو را مطرح کرد که کمتر دیده ش��د.
او در روز رای گیری گفت که ارزو م ی کنم مذاکرات ش��ورای
نگهبان به طور علنی منتشر ش��ود .بع د ها در یک یادداشت
در وبالگش نیز به این موضوع اشاره کرده و نوشته بود« :در
مقاالتی که من داشته ام بارها این را گفتم ،یکی از ارزوهای
من این بود که مذاکرات شورای نگهبان هم مثل مذاکرات
مجلس علنی باشد و مواضع و عملکرد ما به راحتی و بیشتر
در اختیار دوستان باش��د ،تا همان طور که فرمودند مبنی بر
یقین رای بدهند».
انطور که پیدا بود اسماعیلی قصد داشت تا این پیام را
به گوش همه برس��اند که در صورتی که مذاکرات این شورا
علنی شود جای هیچ شک و شبهه و انتشار اخبار نهانی باقی
نم ی ماند .این عضو شورای نگهبان در اخرین مصاحبه خود
در پاسخ به این سوال که «اخی را اقای دکتر کدخدایی در دو
گفتگوی مفصل ناگفته هایی از جریان انتخابات و بررس��ی
ت نامزدهای ریاست جمهوری را مطرح کرده اند ،ایا این
صالحی
گزارش ها نم ی تواند جای علن ی بودن مذاکرات را بگیرد؟ پاسخ
داده« :نه! اگر مذاکرات علنی باشد دیگر جایی ب رای ناگفته ها
نم ی ماند .مگر قرار است ب رای ملت ناگفته هایی باشد که ما
لطف کنیم و بعضی از انها را افش��ا کنیم .اصال به نظر من
برخی مواردی که در این مصاحبه گفته ش��ده ،از چیزهایی
نیست که حاال قابل انتشار عموم است .من تعجب کردم که
چطور یک دفعه چنین مطالبی منتشر شد .در جلسه شورا هم
این مساله مطرح شد .اما حاال که گفته شده و طبعا از حالت
و کسی دفاع نکرد .ببینید! ایش��ان برداشت خودشان از این
قضایا را به عن��وان ناگفته ها گفتند؛ و این با برداش��ت من و
برخی دیگر از اعضا فرق م ی کند.
او در توضی��ح اینکه چه م��واردی را نظر و برداش��ت
ش��خصی ایش��ان م ی داند گفته :برخی مطالبی که ایشان
گفته اند ،من و بعضی دیگر از دوس��تان خبر نداشتیم و من
االن نم ی توان��م قضاوتی در مورد انه��ا بکنم .بعضی دیگر
از مطالب هم که ما در جریان بودیم ،حداقل این طور نبوده
است .مثال نه اقای س��عید جلیلی باالترین رای را اورد و نه
اقای دکتر روحانی در م��رز رد صالحیت قرار داش��ت که با
وساطت تایید شده باشد .حاال فرض کنید واقعا هم اینطور
بوده باشد؛ باز هم طرح ان در این زمان چه فایده ای دارد؟ چه
رسد به اینکه درست هم نباشد .مگر ما گفته ایم که 30سال
قبل کاندیداهای ریاست جمهوری چند رای داشتند که حاال
این همه عجله داشته باشیم .وقتی رهبری م ی فرمایند من
اصرار بر حمایت و کمک به دولت جدید دارم ،حتی اگر این
اخبار درست باشد ،چه ضرورتی به طرح انهاست؟»
اسماعیلی در اخر ضمن بیان این موضوع که نم ی تواند
اخبار مربوط به رای گیری های ش��ورا را بیان کن��د ،و درباره
جلس ه ای که در ان هاشم ی رفس��نجانی نتوانست رای الزم
را کس��ب کند گفته« :اگر علنی بودن مذاکرات ان جلس��ه
به مصلحت نیست ،پس هیچ کس نباید انها را بازگو کند و
اگر گفتن انها اشکال ندارد ،بهتر ان است که متن مذاکرات
منتشر شود تا معلوم شود ،ان روز چه گذشت .هر یک از اعضا
چه گفت و فالن اقا ب رای چه امده بود».
البته پیش��تر کدخدایی توضیح داده بود که مش��روح
مذاکرات شورای نگهبان به صورت تفصیلی در اداره حقوقی
به صورت ب ی نام جمع اوری م ی شود .به عالوه بر پایه انچه
سخنگوی سابق قوه قضائیه گفته ش��اید در ٣٠یا ٤٠سال
دیگر و زمانی که انها حضور ندارند شاید مشروح این مذاکرات
امکان انتشار پیدا کنندg .
نمایندگان به صندل ی ه��ای خود بازگش��تند .قاض ی پور در
جلسات دیگر هم قصد داش��ت به نطق های حمید رسایی
که در مخالفت ای راد م ی ش��د تذکر ایی ن نامه ای بدهد اما به
وی اجازه داده نش��د .او در جلس��ه بعد خطاب به الریجانی
گفت« :من چهارشنبه م ی خواستم تذکر دهم ،اما شما جلسه
را تمام کردید و تذکر من به امروز موکول ش��د اما به احترام
حضرتعالی این دفعه از اقای رس��ایی گذش��ت م ی کنم ،اما
دفعه بعد گذشتی در کار نخواهد بود».
جهانگیرزاده ،نماینده دیگر ارومیه با دفاع از قاض ی پور
در تذکر ایی ن نامه ای گفت« :اقای قاض ی پور عزیز همه تنش
پر از ترکش است و فردی کامال صادق است که صداقت دارد،
بناب راین اشکالی ندارد م ی تواند نظرش را بگوید؛ گرچه ایشان
شهامت داش��تند و از حرفی که زدند عذرخواهی هم کردند.
اشکال بنده این است که چرا برخی دوستان م ی روند جلوی
اقای قاض ی پور و هنگام نطقش م ی گویند «بیا پایین» ،در
حالی که تذکر حق قانونی نماینده است».
اما پوراب راهیمی یکی از نمایندگان معترض در پاسخ به
جهانگی رزاده با بیان اینکه اقای جهانگیرزاده حق ندارد جلسه
مجلس را به هم بریزد ،گفت« :چه کس��ی به وی این اجازه
را داده اس��ت؛ اقای جهانگیرزاده اصال اجازه ندادند بحث ها
مطرح شود و فضای جلسه متشنج شد و 50نفر دور او جمع
شدند .اقای جهانگیرزاده چگونه م ی خواهد از اقای قاض ی پور
دفاع کن��د ،در حال ی که اق��ای قاض ی پ��ور در صحن علنی
مجلس رس��ما به نمایندگان اهانت کردند؟ اقای قاض ی پور
چه حقی دارد ک��ه بگوید چون این وزیر پیش��نهادی پولدار
اس��ت ،نمایندگان از وی حمایت م ی کنند؟» موضوع اتهام
قاض ی پور و عذرخواهی وی یکی از حواشی پررنگ جلسات
رای اعتماد بودg .
19
گزارش
مجله خبری
مثلث شماره 185
نوبخت،مامورتشکیلسازمانبرنامه
چرا نیلی معاون رئیس جمهور نشد؟
حس��ن روحانی ،رئی س جمهور در حکمی محمد باقر
نوبخت را ب��ه معاون��ت برنامه ری��زی و نظ��ارت راهبردی
رئی س جمهور و سرپرستی معاونت توسعه مدیریت و سرمایه
انس��انی رئی س جمهور منصوب کرد که با این حکم عمال
ادغام این دو معاونت در یکدیگر و تشکیل سازمان مدیریت
و ب رنامه ریزی کلید خورد.
نوبخت پی��ش از این مع��اون پژوهش های اقتصادی
مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
در زمان ریاس��ت روحانی بود .او قبال هم اعالم کرده بود که
ب ر اساس طرح هایی که در دست بررسی داریم ،احیای سازمان
مدیریت و ب رنامه ریزی با رفع نواقص گذشته انجام خواهد شد.
ی همچنین از وجود
معاون ب رنامه ریزی و نظارت راهبرد
بخش ب رنامه ریزی ،یک بخش مدیریتی و یک بخش نظارتی
در طرح جدید س��ازمان مدیریت خبر داده بود که اکنون باید
منتظر ب رنامه های وی ب رای احیای مجدد این س��ازمان پس
از شش سال بود.
نوبخت متولد 1329در رشت است و نماینده مردم این
شهر در ادوار سوم تا ششم مجلس شورای اسالمی و دبیرکل
حزب اعتدال و توسعه بوده که در تمامی این دوران به عنوان
نماینده منتخب نخست شهر ،از طرف مردم ،با اختالف ارای
باال و قابل توجه ،برگزیده شده بود.
دکترای تخصصی مدیریت از دانش��گاه ازاد اسالمی
ته ران ،دکت رای تخصص��ی اقتصاد از دانش��گاه Paisley,
U.Kو دوره بعد از دکترا در توسعه اقتصادی از مرکز مطالعات
کاربردی ( CASINژنو ،سوئیس) نیز از سوابق تحصیلی
20
نوبخت است.
س��ازمان مدیریت و برنامه ریزی کش��ور ک��ه از ادغام
دو س��ازمان قبلی برنامه و بودجه و س��ازمان ام��ور اداری و
ی تش��کیل ش��ده بود ،با تصمیم هی��ات دولت
اس��تخدام
نهم منحل ش��ده و تبدیل ب��ه دو معاون��ت برنامه ریزی و
در حالی که از مسعود
نیلی به عنوان گزینه
معاونت برنامه ریزی یاد
می شد ،نهایتا نوبخت
به این معاونت رفت
نظارت راهبردی و معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی
رئی س جمهور ش��د ،اقدام ی ک��ه از همان ابتدا ب��ا انتقادات
بس��یاری از طرف چهره هایی که عموما اقتص��ادی بودند
روبه رو شد .س��ابقه س��ازمان مدیریت و برنامه ریزی از سال
1320به نام ب رنامه و بودجه است که نظام ب رنامه ریزی متمرکز
و بودجه نویسی به شکل پیش��رفته در کشور اغاز شد و پنج
برنامه هفت ساله توس��عه قبل از انقالب اسالمی و نیز پنج
برنامه پنج ساله توس��عه بعد از انقالب اسالمی و همچنین
لوایح بودجه ساالنه از دستاوردهای س��ازمان برنامه ریزی و
مدیریت است.
همچنین س��ازمان امور اس��تخدام ی کش��ور بحث
نظارت بر ساماندهی نیروی انس��انی و به کارگیری نیرو در
دستگاه های اجرایی دولت و نیز اجرای قانون نظام هماهنگ
پرداخت ها و قانون جام��ع مدیریت خدمات کش��وری را بر
عهده دارد.
هیات دولت نهم با اسی ب شناسی از عملکرد سازمان
ب رنامه و بودجه گذشته و سازمان مدیریت و ب رنامه ریزی وقت
به این نتیجه رسید که این سازمان توسع ه ای به جای رونق
و هماهنگی در پیاده کردن قوانین برنامه توس��عه و اجرای
قانون بودجه در برش های یک ساله قانون برنامه در برخی
از موارد با ایجاد ساز و کارهای دیوان ساالرانه بر سر راه امور
اجرایی وزارتخانه ها سنگ اندازی م ی کند و اجرای پروژه ها را به
تاخیر م ی اندازد ،بناب راین تصمیم بر این گرفته شد که ساختار
سازمانی تبدیل به معاونت رئی س جمهور شود که بتواند در
مقابل مجلس پاسخگو باشد ،چون دلیل ادغام بر این بود که
یک کلمه پرچالش
بزرگواری چهره ای متفاوت در رای گیری
در کنار فتنه گران حضور پی دا کرده و مردم را به کف خیابان ها
اورده اند و انگاه اراذل و اوباش در کنار جنازه سوخته بسیجیان
کف زدند ،چرا باید در کابینه حضور داشته باشند؟»
مجله خبری
اولین جنجال جلس��ات رای اعتماد کابین��ه یازدهم را
بزرگواری ،نماینده کهکیلویه و بوی راحمد با «چماق لری» کلید
زد .بزرگواری یکی از ناطقان مخالفت در کلیت کابینه بود که
در نطق خود گفت« :نباید ش��اهد فعالیت وکی ل الدوله ها و
اقدامات این چنینی در مجلس باشیم؛ البته خود این وزرا که
اکثرا رای خواهند اورد ب��ه چاپلوس ها اهمیت نخواهند داد.
کسی که تا دیروز شاهد بودم دست احمدی نژاد را م ی بوسید،
حاال ببین اینجا چه سخن هایی م ی گوید؛ اینجا محل نقد و
بررسی است و باید درباره مباحث این چنینی سخن گفت».
پیش از او اسدی به دفاع از کلیت بودجه صحبت کرده
بود و در پاسخ به صحب ت های بزرگواری ،ان را ناشی از غرور
و تکبر دانس��ت و کلمات بدی را به کار برد و گفت« :غرور
و تکبر اجازه نداد این اخوند بزرگوار (بزرگواری) تقوا را رعایت
کند .واقعا ایش��ان خودش هم م ی داند چقدر دستمال کش
دولت بوده است».
بزرگواری با بیان اینکه به من گفتند بگذارید ته ران ی ها و
نمایندگان کالنشه ر ها سخن بگویند و شما از منطقه محروم
سخن نگویید که به ضرر ش��ما خواهد بود ،گفت« :من هم
یزنم و هر وزیری
گفتم که سیدم و ل ر تبار ،در نتیجه حرفم را م
که رای اورد و به منطقه محروم من نگاه ویژه نداشت با چماق
لری با وی برخورد خواهم کرد».
او در ادامه گفت« :اقای روحانی عزیز!» ،که الریجانی
خطاب به بزرگواری اظهار داش��ت که بع��د از ان «چماق»،
«روحانی عزیز» خیلی معنی دارد .انتقادات بزرگواری تندتر
شد و از افرادی گفت که «از صندوق عتیقه اقای هاشمی و
خاتمی درامده اند» .بزرگواری به سن باالی کابینه هم اشاره
کرد و به کنایه گفت « :اگر برخی از عزیزان را بخواهیم بر سر
پروژه ها ببریم باید به انها سرم وصل کنیم».
بزرگواری به جریان فتنه اشاره کرد و گفت« :کسانی که
نماینده مردم کهکیلویه با طرح این پرس��ش که چرا
سخن گفتن ما از فتنه این گونه تعبیر م ی شود که ما افراطی
هس��تیم ،ادامه داد« :با توجه به چنین اظهارنظری ،پس ایا
مقام معظم رهب��ری که باره��ا درباره فتنه س��خن گفته اند،
افراطی هستند؟»
سخنان بزرگواری درباره فرزند ایت اهلل هاشمی جنجال
دیگری ب رانگیخت و باعث ش��د که مجلس مجبور ش��ود
پاسخ فرزند ایت اهلل را در صحن علنی قرائت کند .بزرگواری
با زدن اتهام «دله دزدی» به ام��دن زنگنه انتقاد کرد و گفت:
«حتما اق��ای زنگنه بیاید و پ��س از ان ،ان اق��ازاده دله دزد
مهدی هاش��می هم به صحن��ه امده و میداندار ش��ود؛ اگر
شرایط این گونه است اصال نباید به این وزیر رای داد زی را این
اقازاده های دله دزد در این کشور به نظام و روحانیت ما بسیار
ضربه زدند که باید جلوی انها را بگیریم».
بسیاری از نمایندگان به صحب ت های او انتقاد کردند و
خواستار حفظ شان و جایگاه مجلس توسط رئیس مجلس
شدند .بزرگواری در پایان جلس��ه روز اول درباره چماق لری
توضیح داد« :م��ا ضرب المثلی در لرس��تان داریم که ب رای
گرفتن حق به کار برده م ی شود که م ی گوییم حق گرفتنی
اس��ت ،چه به ضرب علی و چه به زور علی ».او لرهای را به
کوچک ،بزرگ و متوسط تقسیم کرد .او کهکیلویه را لر بزرگ
دانس��ت و گفت« :صبح من یک ش��وخی کردم و منظورم
این بود که بنده با پش��توانه مردمی به مجل��س امدم و اگر
در مخالف وزیری صحبت کردم و اگ��ر وزیری بخواهد حق
موکلین من را ادا نکند با همین پشتوانه صحبت م ی کنم».
بزرگواری البته درباره اس��دی گفت که منظورش وی نبوده
و او را به جدش فاطمه زه را (س) واگ��ذار کرد .اخرین خبرها
حاکی از ان بود که میان این دو نماینده مراسم اشت ی کنان
برگزار شدg .
مثلث شماره 185
اختیار بودجه و اعتبار زیر نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی
قرار دارد و در عوض وزی ران کابینه که هیچ اختیاری در گرفتن
بودجه ندارند ،در مقابل عملکرد خود به نمایندگان مجلس
پاسخگو هستند و این تناقضی بود که برپایه ان احمدی نژاد
سازمان مدیریت را منحل کرد .رئی س دولت نهم و دهم حتی
در اخرین روزهای مسئولیت خود نیز از این اقدام دفاع کرد.
مخالفان ادغام دوباره س��ازمان معاونت برنامه ریزی و
توسعه مدیریت معتقدند هنوز عملکرد این سازمان مشخص
نشده که بتوان نظر قطعی راجع به ان داد .اما موافقان ادغام
اعتقاد دارند که تاخیر دولت در ارائه الیحه های بودجه ساالنه
به مجلس و در نتیجه منتقل ش��دن تصویب الیحه بودجه
به بعد از عید و اداره دو ماه یا س��ه ماه اول سال با تنخواه به
صورت عل ی الحساب نکته منفی اس��ت که در کارنامه این
معاونت ساخت دست دولت احمدی نژاد وجود دارد.
همچنین بعد از اینکه قانون مدیریت خدمات کشوری
مصوب س��ال - 86مطابق اص��ل 85قانون اساس��ی در
کمیسیون مش��ترک -به تصویب رس��ید قرار شد ،اجرای
ازمایش��ی این قانون به مدت پنج س��ال از 18بهمن 85تا
18بهمن 90ادامه پی��دا کند .این قانون ماموریت داش��ت
نظام اداری کش��ور را از رویکرد ساعت محوری و روز محوری
به رویکرد کار محوری تبدیل کند و بدین وس��یله بهره وری
نیروی کار در ادارات را افزایش ده��د .همچنین به تبعیض
بین دریافتی کارکنان دستگاه های مختلف اداری پایان دهد و
عدالت برخورداری بین کارکنان دستگاه ها را فراهم کند ،اما با
گذشت هفت سال از اجرای قانون مدیریت خدمات کشوری
و تدوین ایی ن نامه های اجرایی ان هنوز نظام اداری کش��ور
چاالک و چابک نشده.
از سوی دیگر مخالفان این ادغام در توجیه تاخیر بودجه
معتقد بودند که عملکرد دولت دهم در ارائه دیرهنگام الیحه
بودجه از سال 89تا 91نش��ان م ی دهد عمدتا این تاخیرها
ناشی از یک اراده در دولت بوده که نم ی خواست بودجه را به
موقع به مجلس ارائه کن��د .ایی ن نامه داخلی مجلس دولت
را موظف کرده الیحه بودجه هر س��ال را به همراه عملکرد
بودجه س��ال جاری حداکثر تا 15اذر به مجل��س ارائه کند.
مجلس نیز ظرف سه ماه و نیم ،فرصت رسیدگی به الیحه
دولت و تصویب ان و گرفتن تائید ش��ورای نگهبان را دارد و
قبل از اتمام سال باید قانون بودجه سال اینده ب رای اجرا به
دولت ابالغ شود ،اما دولت با این استدالل که ایی ن نامه داخلی
مجلس فقط به درد اداره داخلی مجلس م ی خورد و نم ی تواند
تکلیفی را به دولت تحمیل کند ،از ارائه بودجه در مهلت مقرر
خودداری م ی کرد.
البته غی��ر از نوبخ��ت گزین��ه دیگری ه��م در میان
دولت یازدهم ب رای پس��ت س��ازمان مدیریت و برنامه ریزی
مطرح بود .مس��عود نیلی استاد دانش��گاه صنعتی شریف
و یکی از اقتصاددانان ای رانی اس��ت .او سه س��ال در دوران
ریاست جمهوری هاشم ی رفسنجانی معاون سازمان ب رنامه و
بودجه ای ران بود .از او تا کنون هفت جلد کتاب و تعداد زیادی
مقاله در حوزه های مختلف اقتصاد کالن و اقتصاد سیاسی
منتشر شده است .ب ا امدن حسن روحانی بسیاری او را گزینه
اصلی معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئی س جمهور
م ی دانس��تند .اما این گزینه مخالفان بسیاری داشت .با این
وجود به نظر نم ی رسد او قرار است که به طور کامل از دولت
روحانی ج��دا بماند .برخ��ی گمانه زن ی ها از رفت��ن نیلی به
طبقه هفدهم ساختمان الجوردی میرداماد ،به جای بهمنی
حکایت م ی کند.
نوبخت اما در اولین اظهارنظره��ا بعد از انتصابش به
این سمت در جلسه دفاعیه از وزرا ،به نیابت از روحانی درباره
برنامه های دول��ت و خصوصا بحث برنام��ه صد روزه دولت
توضیحاتی داد و گفت« :اقای روحانی هرگز در سخنان خود
نگفته است که مشکالت کشور را در صد روز حل م ی کند.
انچه که ایش��ان گفتند ای��ن بود که ب رای حل مش��کالت
اقتصادی و حتی ب رای صد روز اول دولت ،ب رنامه دارند .یکی از
اقدامات در صد روزه اول هم ارائه الیحه اصالح قانون بودجه
سال 92است».
نوبخت در همین نطق که در مجلس ارائه کرد وعده
داد که حتما الیح��ه بودجه را به مجل��س ارائه کند و گفت:
«سعی م ی کنیم الیحه اصالح قانون بودجه 92را با فوریت
به مجلس ارائه دهیم .نکته دومی که در صد روز اول محقق
م ی شود ،ارائه الیحه بودجه 93در موعد مقرر قانونی است .به
عبارتی این الیحه را تا قبل از نیمه اذرماه طبق قانون ب رنامه
پنجم ارائه م ی دهیم».
معاون ب رنامه ریزی و راهبردی رئی س جمهور در پایان از
تکثیر برنام ه صدروزه دولت روحانی ب رای نمایندگان خبر داد
و با این کار سعی کرد به نمایندگان نشان دهد که قرار است
دولت روی ه دیگری را پیش بگیرد.
ب راس��اس روی��ه س��ابق بودجه ه��ای دولت��ی ب رای
شهرستان ها با شش ماه تاخیر ابالغ م ی شد .اکثر استان های
کشور که در مناطق سردسیر قرار دارند ،از گرفتن بودجه در
اجرای پروژه های عمرانی در ش��ش ماه اول س��ال محروم
م ی شدند و امور اجرایی کشور مختل م ی شد.
همچنین اختالفی که بین روس��ای ق��وای مجریه و
مقننه بر سر نحوه ارائه و تصویب بودجه بعضا دیده م ی شد،
باعث م ی شد الیحه دولت با انچه از مجلس به عنوان قانون
بیرون م ی امد ،اختالف اساس��ی پیدا کند و در مرحله عمل،
دولت قانون بودجه را به خوبی اجرا نم ی کرد و این هم به ضرر
مردم و پروژه های عمرانی تمام م ی شد.
با این همه دولت یازدهم به خوبی م ی داند که مشکل
در ادغام یا انحالل ها نیست و اجرای سیاست ها به شیوه های
درست است که باعث م ی شود مش��کالت حل و کشور به
مسیر اصلی بازگرددg .
21
گزارش ویژه
حامیاحمدی نژاد،معاونروحانی
انتخاب معاون زن به جای وزیر زن
مجله خبری
بعد از انتشار لیس��ت وزرای پیش��نهادی به مجلس
یک��ی از انتقاداتی که خبرن��گاران در گفت وگوی خبری به
رئی س جمهور داش��تند ،عدم حضور وزیر زن ب��ود .در دوره
دولت دهم ،محمود احمدی نژاد اولین رئی س جمهوری بود
که یک وزیر زن را به وزارتخانه بهداش��ت فرستاد .مرضیه
وحی د دس��تجردی اگرچه عمر وزارتش حتی به چهار س��ال
نرس��ید اما نامش به عنوان اولین وزی��ر زن در تاریخ ای ران
ثبت شده.
بس��یاری باتوجه ب��ه مواضع
رئی س جمه��ور در دوران تبلیغات،
بر این باور بودند که راه احمدی نژاد
حتی به صورت ظاهر ممکن است
ادامه پیدا کند .ام��ا روحانی این کار
را نک��رد .او ترجی��ح داد به س��بک
س��یدمحمد خاتمی به ج��ای وزیر
زن ،یک معاون زن داش��ته باش��د.
ب رای همین منظ��ور الهام امی ن زاده
را به عن��وان معاون��ت حقوقی خود
انتخاب کرد.
امی��ن زاده ج��زو نماین��دگان
مجل��س هفت��م ب��ود ک��ه بعدها
نتوانس��ت به مجلس راه پیدا کند.
رئی س جمهور که خودش حقوقدان
اس��ت ،با بس��یاری از حقوقدانان با
سابقه کشور اشنایی دارد .اما با وجود
نزاده
این ترجیح داد تا دکتر الهام امی
را به عنوان معاون خود انتخاب کند.
ام��ا در مورد امی��ن زاده نکات
دیگری هم وجود دارد .او در انتخابات مجلس نهم به همراه
جبهه توحید و عدالت که از حامیان احمدی نژاد بودند در یک
لیست قرار داش��ت .این جبهه با صدور یک بیانیه ،لیست
انتخاباتی خود را ارائه کرد .در بخشی از بیانیه این جبهه امده
بود« :کسانی که تصور م ی کنند با هفت سال تخریب مداوم
دولت مظل��وم و خدمتگزار و نیز تهمت ه��ا و تخریب های
یک س��ال اخیر ،علیه رئی س جمهور ،دولت و نیزبه حاشیه
راندن و سانس��ور حامیان دولت م ی توانند به مطامع حقیر
سیاسی خویش برسند ،بدانند که مردم بصیر و هوشیار ای ران
اسالمی که شاگردان برجس��ته امام راحل(ره) و رهبرفرزانه
انقالب هستند ،پای صندوق های رای به فضل الهی پاسخ
کوبنده ای به این ط راح ی ها داده و ادامه این مسیر روشن و
مثلث شماره 185
گفتمان ناب اسالمی و انقالبی را تضمین خواهند کرد ».نام
امی ن زاده در این لیست در کنار نام اقایان اقاته رانی ،مهدی
کوچک زاده و فاطمه الیا از اعضای مشهور جبهه پایداری
قرار داشت.
عکس های خبری
بازگشت پیکر
شهدا به خاک
وطن
عکس
منتشر نشده از
نوجوانی امام (ره)
22
الهام امین زاده کیست؟
او دکترای حقوق بی ن الملل خود را از دانشگاه گالسگو
انگلستان دریافت کرده .دانش��گاهی که حسن روحانی نیز
نزاده
دکترای حقوق خود را از ان دانش��گاه دریافت کرد .امی
ی دانشکده حقوق و علوم سیاسی
هم اکنون عضو هیات علم
دانشگاه ته ران است.
وی در هفتمی��ن دوره مجلس ش��ورای اس�لامی به
نمایندگی از پارلمان ای ران در اجالس
کامبوج ب رای تدوین منش��ور حقوق
بشر اسیایی حضور یافت و در حال
حاضر در دانشگاه های امام صادق(ع)
و عالم��ه طباطبای��ی نیز ،کرس��ی
تدریس دارد .از فعالی ت های پارلمانی
او در دور هفت��م مجلس م ی توان به
نایب رئیسی کمیته سیاست خارجی
کمیس��یون امنیت ملی و سیاست
خارجی ،طراح و مداف��ع قوانینی در
خصوص بیمه دندانپزشکی ،حقوق
زنان ،مجروحین ش��یمیایی مصوب
در مجل��س اش��اره کرد .امی��ن زاده
همچنین جزو 129نفر از حقوقدانانی
بود که در سال 88با انتشار بیانی ه ای
از محمود احمدی نژاد حمایت کرد.
ریاس��ت منتخب کش��ورهای
اس��یایی در کمیته زن و ج��وان در
کش��ورهای پاکس��تان و فنالن��د،
ریاست هیات پارلمانی شرکت کننده
در س��مینار حقوق زنان نروژ ،عضوی��ت در کمیته حقوقی
شورایعالی ای رانیان خارج از کشور ،ریاست گروه دوستی ای ران
و فنالند و نایب رئیسی کمیته سیاست خارجی کمیسیون
امنیت ملی از دیگر فعالی ت های پارلمانی امی
نزاده استg.
مجله خبری
روز نخس��ت بررس��ی صالحی��ت وزرای
پیش��نهادی ،روزی خبرس��از بود؛ تا جایی که نام
هاشم ی رفسنجانی و برخی از اعضای خانواده اش
نیز به می��ان ام��د .ماج��را از انجا اغاز ش��د که
س��ی د عل ی محمد بزرگواری ،نماینده عضو جبهه
پایداری در مخالف��ت با کلیات کابین��ه ،فرزندان
هاشمی رفسنجانی را به تیغ نقد کشید؛ اظهاراتی
که با واکنش علی الریجان��ی و برخی نمایندگان
ی که به اب راز مخالفت با وزیر پیشنهادی نفت پرداخت ،گفت:
مواجه شد .بزرگواری هنگام
«اگر اقای زنگنه بیاید اقازاده هایی مثل مهدی هاشمی دله دزد میدان دار م ی شوند .این
اقایان به نظام ما ضربه زدند .اگر شرایط این گونه اس��ت اصال نباید به این وزیر رای داد
زی را این اقازاده های دله دزد در این کشور به نظام و روحانیت ما بسیار ضربه زدند که باید
جلوی انها را بگیریم ».الریجانی که ب ر اساس ایی ن نامه داخلی مجلس م ی توانست جلوی
سخنرانی او را بگیرد ،بعد از پایان این بخش از سخنان بزرگواری ،به واکنشی اعتراضی
بس��نده کرد .نادر قاض ی پور و احمد توکلی نیز این گونه ای راد تهمت و نام بردن از افراد را
شایسته مجلس ندانستند و به سخنان این نماینده اعتراض کردند .عصر روز نخست،
رئیس مجلس بار دیگر به این مساله پرداخت و گفت« :در نطق یکی از اقایان از مهدی
هاشمی نامی برده شد و حرف نادرستی زده ش��د که ایشان جوابی ه ای دادند و من گفتم
که مطابق ایی ن نامه دو ب رابر وقت م ی توانند مطلب ایشان را بخوانند ».پس از ان بود که
ترئیسه مجلس ،جوابیه مهدی هاشمی را قرائت کرد« :امروز
ضرغام صادقی ،عضو هیا
یکی از نمایندگان مخالف دولت «تدبیر و امید» در سخنانی که رگه هایی از عقالنیت،
اعتدال و قانون در ان مشاهده نم ی شد به تکرار اتهامات علیه بنده پرداختند که پیشتر
و طی چهار سال گذش��ته بارها ا ز تریبون های مختلف از جمله رسانه ملی و خانه ملت
بیان شد اما شاید الزم باشد که شما را دعوت کنم به مطالعه دوباره حقوق ملت در فصل
سوم قانون اساس��ی ،انجا که م ی گوید همه افراد ملت اعم از زن و مرد یکسان در ب رابر
قانون قرار دارند و از همه حقوق انسانی ،سیاسی ،اجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی با رعایت
موازین اسالم برخوردارند ».مسئول دفتر هاشم ی رفسنجانی نیز اعالم کرد« :در مراسم
بررسی ب رنامه های وزرای پیشنهادی رئی س جمهور محترم در مجلس شورای اسالمی در
روز دوشنبه ،مورخ 92/5/21بعضی از نمایندگان محترم که به عنوان مخالف ب رنامه های
دولت جدید صحبت م ی کردند ،متاس��فانه عنوان خویش و قداست یک نهاد قانونی را
فراموش کردند و به جای انجام وظیفه قانونی خود که نشانه مجلس زنده و پویا در نظام
جمهوری اسالمی است ،در اقدامی فراقانونی ،تریبون مقدس مجلس شورای اسالمی را
که مذاکرات ان به صورت مستقیم از صداوسیما پخش م ی شد ،الوده به توهین ،تهمت،
افترا و دروغ علیه ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی و خانواده وی کردند ».وی ادامه داد« :اگرچه
نمایندگان محترم در فضای عمومی مجلس مانند مردم عزیز در فضای عمومی جامعه ،با
اظهار تاسف ،از ادبیات این گروه انگشت شمار اعالم ب رائت کرده اند ،اما ب رای اطمینان خاطر
بیشتر مردم و مسئوالن و ب رای ماندگاری در تاریخ ،اعالم م ی شود که نقل قول از ایت اهلل
هاشم ی رفسنجانی درباره شورای نگهبان صحت نداشته و تکذیب م ی گرددg ».
«ب��ر اس��اس م��اده ،۷۹من پن��ج دقیقه
اجازه پاس��خگویی دارم .رس��ایی به طور صریح
به نطق «من» اش��اره ک��رد .تعج��ب م ی کنم
اقای الریجانی م ی گوید که ۷۹نیس��ت .من از
عبارت مشمئز کننده رسایی درباره رهبری انقالب
عذرخواهی م ی کنم و متاسفم که وی این عبارت
را به س��احت مقدس رهبری وارد م ی کند و ب رای
اهداف سیاسی خود حاضر است حتی از رهبری
این گونه خرج کند تا نماینده و همکارش را تضعیف کند ».این جمالت کاظم جاللی
رئیس فراکس��یون رهروان والیت و از چهره های نزدیک به علی الریجانی در جلس��ه
بررسی صالحیت وزی ران پیش��نهادی دولت یازدهم کافی بود تا جدال لفظی شدیدی
میان او و حمید رسایی ایجاد شود .نطق حمید رسایی عضو خبرساز جبهه پایداری در
مجلس نهم تازه به پایان رسیده بود که کاظم جاللی از علی الریجانی درخواست کرد تا
تذکر دهد .او پس از انتقاد شدید از رسایی ،سخنانش را این گونه ادامه داد« :در ایام فتنه،
من ب رای یک سخنرانی به دانشگاه رشت دعوت شدم .شب که در هواپیما نشستم ،دیدم
عزیزی کنار من نشس��ته و گفت« :من فرمانده ناحیه اجتماعی رشت هستم .ب رادرزاده
رسایی در فتنه دستگیر شد و رس��ایی ب رای ازادکردنش پدر نیروی انتظام ی را دراورد».
جاللی سپس مواضع رسایی را موردانتقاد قرار داد و به رفتارهای او اعتراض کرد« :ب رادر
عزیز! اگر ما نجابت م ی کنیم و از روزنامه رنگی هشت صفحه ای تو حرف نم ی زنیم و از
یزنیم ،اگر بخواهیم مانند تو صحبت
پول هایی که به روزنامه تو کمک م ی شود حرف نم
کنیم ادبیاتش را بلدیم ...شما با بیان و قلمتان و اجازاتی که دارید به همه بتازید ...این
کار را نکنید ...شما چقدر افراد را به خاطر ساکتی ن فتنه زدید .شما چقدر اقای الریجانی را
زدید .خوب شد؟ شما خودزنی کردید و دیدید نتیجه انتخابات چه شد؟ مردم تفکر شما را
ب رنم ی تابند ».پس از ان نوبت حمید رسایی بود که به انتقادات جاللی نسبت به خود و
ب رادرش پاسخ دهد« :خدا را شکر که امروز مشروح مذاکرات حتی از تلویزیون هم پخش
م ی شود .تعجب م ی کنم جاللی نطقی شیوا م ی کند و کسی مانعش نم ی شو د و حتی
الریجانی به وی نم ی گوید موضوع ب رادرزاده بنده چ��ه ربطی به بنده دارد؟ اقای جاللی
از د ِر موافقت صحبت کرد ،خب مخالف باید در نقدش صحبت کند .طبیعی است که
مخالف ،صحب ت های موافق را نقد م ی کند ».او س��پس اظهارات جاللی در خصوص
ب رادرش را اینگونه به تیغ انتقاد کش��ید« :حق پاس��خگویی از تریب��ون مجلس ب رای
ب رادر بنده که بسیار محترم و سالم است ،با اینکه از مدی ران اصالحات بود اما فشارهای
زیادی از مجلس ششم به ایشان اوردند که باج بدهد ولی باج نداد و از مدیرکلی سیاسی
قزوین برکنار ش��د .البته ما نظ رات را هم نقد م ی کنیم .من هیچ فشاری در ان زمینه به
ی نیاوردم ...فردی که ان برخورد را کرده بود با ب رادرزاده من ،از ضوابط خارج
نیروی انتظام
شده بود و من ان را پیگیری کردم وگرنه فش��اری در کار نبود .خوشحالم صف بندی ها
امروز مشخ ص تر شد».
یک روز بعد ،پاسخ جمشید رسایی ب رادر حمید رسایی به اظهارات کاظم جاللی از
تریبون مجلس قرائت شد تا این موضوع پایان یابدg .
مثلث شماره 185
انتقاد از خانواده هاشمی
جدال لفظی رسایی و جاللی
عکسی از مصر
که جهان را
حیرت زده کرد
گرم کردن
پزشکیان قبل از
نطق دفاعیه
23
سیاست
ایاروحانیناراضیاست؟
ماجراهای کابینه
حسن روحانی روزهای سختی
را در پارلمان گذراند
ت
یتر اول
سیاست
مثلث شماره 185
اصالحات بهارستان
جدایی اقتصاد از سیاست و فرهنگ
سه وزیر پیش�نهادی روحانی
نتوانس�تند از مجل�س رای اعتم�اد
بگیرند
24
اقبالبهتیمسیاسی
وزرای سیاسی روحانی به راحتی
رایاعتمادگرفتند
وزیریبرایپرولتاریا
علیربیعیم ی تواندوضعیت
اقتصادیطبقاتپاییناجتماعی
را ارتقا دهد؟
مصطفی صادقی
دبیر تحریریه
سیاست
مثلث شماره 185
اکنون که جلسات رای اعتماد مجلس به پایان رسیده
و دیگر مشخص شده چه کس��انی به وزارتخانه های دولتی
خواهند رفت فارغ از اینکه معادالت دولت چگونه رقم خواهد
خورد ب رای تحلیلگران مس��ائل سیاس��ی یک مساله مهم
چرایی شکل گرفتن چنین نتیجه ای در مجلس بود.
به بیان دیگر ارایش سیاسی مجلس و تصمیمی که
در روز اخر بررسی صالحیت وزرای پیشنهادی گرفته شد خود
محل بحث است که جستار در علل وقوعش م ی تواند نتایج
مهمی را مقابل رصد گران مسائل سیاسی قرار دهد.
واقعیت این است که مجلس نهم در فراغ اصالح طلبان
با اکثریت اصولگرایان تشکیل شده است؛ اصولگرایانی که
خود البته با گرایش های متفاوتی در پارلمان حضور دارند.
ای��ن مجل��س پ��س از انتخاب��ات 24خ��رداد ب��ا
رئی س جمهوری مواجه شده بود که اصولگرای صرف نبود.
نه جزو ائتالف س��ه نفره پیش��رفت و نه فردی مانند سعید
جلیلی بود.
حسن روحانی رئی س جمهور یازدهم شده و پارلمان با
فردی مواجه بود که اگرچه اصالح طلب هم نبود اما تغیی رات
ارایش سیاس��ی او را به جایی نزدیک انها شیفت کرده بود؛
جایی که اصولگرایان منتقد وضعیت فعلی ،چند سالی بود
همنشینی با طیفی از اصالح طلبان را تجربه م ی کردند.
وقتی اعالم شد او توانسته بر رقبای اصولگرایش برتری
یافته و کلیددار پاستور شود ،نگاه همه به این مساله معطوف
شد که او با چه افرادی ترکیب هیات وزی ران را شکل خواهد
داد .به دیگر سخن اینکه جایی که او از ان امده بود قالبا افراد
منتقد وضعیت فعلی حضور داش��تند ،جایی که حاضرانش
پیشینه ای متفاوت نسبت به هم داشتند؛ طیفی اصالح طلب
بودند و طیفی دیگر روزگاری از اصولگرایان به شمار م ی امدند.
چنین ش��د که تا پیش از معرفی کابینه مساله اصلی
تحلیلگران این بود که به پاسخ این سوال برسند« :روحانی از
چپ برخواهد خاست یا از راست؟» او در نقطه شروع تازه ای
در زندگی سیاس ی اش قرار دارد.
مضاف بر همه اینه��ا او چند روز قب��ل از انتخابات با
انصراف نام��زد اصالح طلبان ب رای رس��یدن ب��ه اجماع در
مورد خ��ودش مواجه بود و از همه مهمت��ر با حمایت غالب
چهره های مهم اصالح طلب از او.
در سطح دیگری از تحلیل انجا که اصولگرایان به دنبال
حمایت از کاندیدای خ��ود بودند او ب رای رس��یدن به نقطه
رای اوری راه��ی جز چش��م دوختن به بدن��ه اصالح طلبان
نداشت.
بدن��ه ای که تا ان��دک زم��ان باقیمانده ب��ه انتخابات
همچنان تصمیمی مش��خص در مورد مصداق انتخاباتی
نداش��ت و مضاف ب��ر ان ،طیف��ی از این بدن��ه حتی هنوز
تصمیمی ب رای حض��ور انها ،یعنی حض��وری که منجر به
تغیی راتی شود ،نگرفته بود.
ه ر چه بود رس��یدن به اجماع بر س��ر حس��ن روحانی
اگر چه او را به پاستور رسانده بود اما در یک کنش و واکنش
سیاسی حاال انتظار همان بدنه این بود که افرادی از جنس
اصالح طلب��ان را در قبال حمای��ت انتخابات��ی در ترکیب
مسافران پاس��تور ببیند .انتظاری که براورده کردنش ب رای
حسن روحانی هم سهل بود هم سخت.
س��هل از ان جهت که او حاال در قامت رئی س جمهور
در انتخاب یاران��ش مختار بود و س��خت از ان جهت که او
م ی دانست با مجلسی مواجه خواهد شد که انتخاب های او
را زیر ذره بین خواهد برد.
در همین میانه بود که حرف و حدیث های فراوانی در
مورد کابینه یازدهم و تصمیمات حسن روحانی نقل محافل
سیاسی و رسانه ای شد.
یک روز م ی گفتند کابینه حسن روحانی به چپ شیفت
کرده و یک روز م ی گفتند راه به جانب اصولگرایان کج کرده.
در همین شلوغ ی های بازار گمانه زن ی ها حتی برخی
م ی گفتند که حس��ن روحانی در یک رودر بایستی سیاسی
به برخی افراد رسیده و چاره ای جز انتخاب این افراد نداشته.
حتی م ی گفتند نمایندگان مجلس باید ب��ا مخالفت با این
افراد ،حسن روحانی را خوش��حال کرده و او را نجات دهند.
مساله ای که حس��ن روحانی در اخرین نطقش ،غیرواقعی
تعبیرش کرد و گفت اگر به خوشحال کردن من م ی اندیشید
به کل کابینه رای دهید.
یک کابینه 18 ،وزیر ،چند اصالح طلب
وقتی کابینه حسن روحانی در همان مراسم تحلیف
معرفی شد ،دیگر زمان گمان هزنی پایان یافته و حاال فرجه ای
ب رای تحلیل نوع گزینش های روحانی پدید امده بود.
کابینه او چند نقطه بارز و قابل تحلیل داشت .روحانی
به ترکیبی از اصالح طلبان و اصولگرایان رسیده بود .برخی از
ی او بودند و برخی از مدی ران دولت هاشمی .برخی
یاران قدیم
از اصالح طلبان نزدیک به خاتم��ی و برخی از اصالح طلبان
نزدیک به دیگر چهره های مه��م اصالح طلب .او در روزهای
اخر ب رای کابینه اش به اصولگرایانی رسیده بود که تا همان
اواخر حتی هیچ گمانه زن ی ای در موردش��ان صورت نگرفته
بود .چهره هایی مانند مصطفی پورمحمدی ،علی جنتی و
رحمان ی فضلی در این دسته جای م ی گرفتند.
غیر از وزارت دادگس��تری که پس��تی چندان مهم در
کابینه به ش��مار نم ی اید ،ان دو وزارتخانه دیگر ب رای همه
مهم بود.هم ب رای اصالح طلبان هم ب رای اصولگرایان .علی
جنتی در حالی به وزارت ارشاد راه پیدا کرده بود که تا پیش از
ان نام افرادی همچون احمد مسجد جامعی به عنوان گزینه
اصلی این پست مطرح بودند.
وقتی سی د محمد خاتمی از مسجد جامعی حمایت کرد
و ان حرف و حدیث های سیاسی راه افتاد ،گویا حسن روحانی
ترجیح داد از همان اغاز ،راه جدال ب��ا اصولگرایان را ببندد و
هزینه این مس��اله را نپردازد .چنین شد که در میان ناباوری،
تحلیلگران و رصدگران مسائل سیاس��ی به ناگاه با معرفی
علی جنتی مواجه ش��دند؛ فردی که اگرچه سابقه رفاقتش
با حسن روحانی به س��ال های قبل از انقالب باز م ی گشت
اما هرگز در دامنه انتظارات اصالح طلبان قرار نداشت .حاال
25
سیاست
اصالح طلبان یک پست مهم را از دست رفته م ی دیدند.
این ام��ا همه ماجرا نب��ود .یک وزارتخان��ه دیگر هم
از همان فردای پیروزی حس��ن روحانی در س��بد انتظارات
اصالح طلبان قرار داش��ت .انها م ی گفتند س��کاندار وزارت
کش��ور یا باید علی یونس��ی باش��د یا در نهایت اس��حاق
جهانگیری .جهانگیری معاون اول ش��د و یونس��ی مجال
راهیابی به کابینه را نیافت تا در روزهای اخر باز هم در میان
ناباوری اصالح طلبان رحمان ی فضلی ب رای ساختمان فاطم ی
در نظر گرفته شود.سبد اصالح طلبان در کابینه اما خیلی هم
خالی نماند .انها تکنوکرات هایی مانند محمد علی نجفی،
تزاده
میل ی منفرد ،مسعود سلطان ی فر ،طی ب نیا ،زنگنه ،نعم
و عباس اخوندی را در حلقه 18نفره حسن روحانی داشتند.
افرادی که از همان اغاز به نظر م ی رسید کار سختی در
روزهای کسب اعتماد از مجلس داشته باشند.
مثلث شماره 185
مجلس نهم و دولت یازدهم
کابینه که معرفی شد ،حاال توپ در زمین مجلس قرار
26
گرفته بود .معادالت مجلس چه سرنوشتی را ب رای فهرست
پیشنهادی روحانی رقم خواهد زد؟ سوالی که هر تحلیلگری
خود به پاس��خی ب رای ان دس��ت یافته بود .پاسخ هایی که
ه ر یک مبنایی داش��تند .برخی با نگاه��ی خوش بینانه از
رای اعتماد به کل فهرس��ت خبر م ی دادند .برخی با نگاهی
بدبینانه و شاید سختگی رانه به عدم رای اوری شش گزینه فکر
م ی کردند و برخی دیگر نیز دست میانه را گرفته و به افتادن
سه وزیر پیشنهادی تاکید داشتند.
ه ر چه بود از همان اغاز نام این شش نفر به عنوان افراد
لب مرزی مطرح شد؛ محمد علی نجفی ،مسعود سلطان ی فر،
بیژن زنگنه ،میل ی منفرد ،علی ربیعی و عباس اخوندی.
بیشتر بحث ها در مورد این شش نفر مباحث سیاسی
و غالبا مربوط به حوادث س��ال 88بود .برخی هم همچون
زنگنه مضاف بر انچه درمورد سال 88مطرح بود با مسائل
دیگری که مرتبط با دوران مسئولیتشان بود ،مواجه شدند.
ه ر چه بود مجلس چهار روز تمام و در جلسات فشرده
کار بررسی صالحیت وزرای پیشنهادی را اغاز کرد .روزهای
پ ر خبر و پرچالش بهارس��تان البته ب رای اولین بار با پخش
مستقیم از رسانه ملی هم مواجه بود.
تحلیل انچه در چهار روز مباحثات مجلس گذش��ت،
به خوبی م ی تواند نشان دهد چرا س��ه وزیر رای عدم اعتماد
گرفتند و چرا افرادی که تصور م ی ش��د کار س��ختی داشته
باشند توانستند به پاستور راه یابند.
حتی در س��طح دیگری از تحلیل ،با جستاری در ارای
وزرا م ی توان به تحلی ل های��ی در مورد نوع رفتار مجلس که
البته م ی تواند س��ر اغازی از ش��کل گیری ارایشی جدید در
پارلمان باشد هم رس��ید .انچه در نخستین نتیجه گیری از
رخداد 24مرداد حاصل م ی شود ،دلیل عدم رای اوری سه وزیر
اصالح طلب کابینه است.
واقعیت این اس��ت که انها تنها اصالح طلبان کابینه
نبودن��د .حتی از نگاهی دیگ��ر نم ی توان گف��ت باتوجه به
کارنامه این افراد انها به لحاظ سوگیری های سیاسی از همه
تند تر بودند .پس چرا این سه نفر نتوانستند در کسوت وزیر،
راه به پاستور یابند؟
بای��د نگاهی جزئ ی تر داش��ت ب��ه رخ��داد 24مرداد.
محمد علی نجفی وزیر پیش��نهادی اموزش و پرورش بوده
است .مسعود سلطان ی فر وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان
بوده و میل ی منفرد هم وزیر علوم.
مداق��ه در ح��وزه کاری ای��ن اف��راد نش��ان م ی دهد
اصالح طلبانی که ب رای حوزه هایی با بدنه اجتماعی در نظر
گرفته شده بودند با پاسخ نه مجلس مواجه شدند .انها به هر
صورت با وزارتخانه هایی مهم روبه رو بودند که جوانان و بدنه
اجتماعی کشور در حوزه انها بوده است.
حاال اگر قرار باشد با همین نگاه به تحلیل جامع تری
در این مورد برسیم ،بازهم درستی این فرضیه اثبات م ی شود.
باید به ارای سایر وزارتخانهها هم توجه داشته باشیم.
یزاده ،هاش��می ،زنگنه،
علی طی ب نیا ،حس��ین قاض
نعمت زاده و عباس اخوندی همگی یا اصالح طلب هستند
یا تکنوکرات هایی نزدیک به اصالح طلب��ان که هر کدام با
حرف و حدیث هایی مواج��ه بودند .ام��ا در روز رای گیری یا
رای باال به دست اورند یا اینکه به هر ترتیبی توانستند راهی
وزارتخانه خود شوند.
پس حاال م ی توان در درستی این فرضیه به این تحلیل
رس��ید که مش��کل ،اصالح طلبان نبوده اند یا به بیان دیگر
مش��کل فقط حضور اصالح طلبان در کابینه نبوده اس��ت،
بلکه مش��کل و مس��اله حضور اصالح طلبان در حوزه های
اجتماعی بوده است.
مصطفی
پورمحمدی در
لحظات اخر به
کابینه اضافه شد
علی یونسی به
هیچ کدام از
وزارت خانه های
18گانه راه نیافت
مخالفت ها با
زنگنه موجب نشد
او با رای عدم
اعتماد مواجه شود
رحمانی فضلی در
شرایطی به کابینه
پیوست که پیش
از او گزینه های
اصالح طلب
مدنظر بودند
هرچند گفته
می شد عل ی ربیعی
از گزینه های
لب مرزی است اما او
رای خوبی اورد
میلی منفرد
بیشترین رای
منفی را اورد
انج��ا ک��ه حس��ن روحان��ی تصمی��م ب��ه انتخاب
اصالح طلبان در پس��ت های اقتصادی و عمرانی داش��ته،
مجلس راه را ب رای او باز کرده اس��ت .رای باال و ب ی س��ابقه
به طی ب نیا ب��رای تص��دی وزارت اقتص��اد ،رای خوب به
نعمت زاده ب رای وزارت صنایع ،رای قابل توجه به قاض ی زاده
هاش��می ب رای وزارت بهداش��ت ،رای به عب��اس اخوندی
باوجود زاویه های بارز سیاسی و رای اعتماد به زنگنه به رغم
مخالفت های ش��دید برخ��ی چهره های مط��رح مجلس
همگی گویای این اس��ت که مجلس اصولگرا مشکلی با
حضور تکنوکرات ها و اصالح طلبان در این گونه پس��ت ها
نداش��ته اس��ت .به این جمع البته حتما باید علی ربیعی را
هم اضافه کرد .فردی که در اکث��ر تحلی ل ها از او به عنوان
گزینه لب مرزی یاد م ی شد .چنین روند و رویه ای موجب شد
که مس��عود س��لطان ی فر ،محمد علی نجفی و میلی منفرد
به رغم دفاعیات رئی س جمهور و حتی نطق های این سه نفر
به همراه موافقانشان ،باز هم نتوانند راهی به کابینه بیابند.
مجلس به ارایش جدید می رسد؟
در تحلیل رفتار سیاس��ی مجلس یک مس��اله مهم
هم وج��ود دارد .وقتی مجلس نهم تش��کیل ش��د در فراغ
اصالح طلبان رقابتی میان طی ف ه��ای اصولگرای مجلس
پدید امد.
در اتفاقی تازه که پس از انتخابات مجلس نهم رخ داد
تحول خواهان و پایداری ها به یکدیگر رسیدند و طی ف های
نزدیک به علی الریجانی در فراکس��یونی تازه تاس��یس به
همنشینی سیاسی پرداختند.
زاویه این دو طیف که به دو فراکسیون اصولگرایان و
رهروان تبدیل شدند ،در بس��یاری از مباحث مجلس کامال
مشهود و هویدا بود .انتخاب حسن روحانی اما گویا تغیی راتی
را در بهارستان پدید اورده است .حاال مجلس نهم در حالی
که دومین سال از عمر چهار ساله خود را م ی گذراند به شکلی
جدید رسیده است.
انه��ا ب��ا دولت��ی مواجهن��د ک��ه در برخی نق��اط به
اصالح طلبان نزدیک ی هایی دارد .چنین اس��ت که دو طیف
مجلس به نقاط تفاهم بیشتری رسیده اند نمودش به صورت
روشن در ه مرایی به وزرای حسن روحانی مشخص است.
در همین میانه ب ر اس��اس اتفاقی معمول و مرسوم و
معق��ول نمایندگانی از همین دو طیف قرابت بیش��تری به
دولت روحانی پیدا خواهند کرد .به دیگر س��خن اینکه حاال
م ی توان انتظار داشت این طیف ،فراکسیونی حام ی دولت
تش��کیل دهد .بخش��ی از این طیف از فراکسیون سابقش
جدا خواهد شد و بخشی دیگر به همنشینی مشترک در دو
فراکس��یون خواهد پرداخت .در تحلیلی جامع در این مورد
م ی توان پی ش بینی کرد از این پس با این ارایش در مجلس
مواجه باشیم:
lفراکسیون حامی دولت متش��کل از نمایندگان
سابق فراکسیون های رهروان و اصولگرایان
lفراکسیون رهروان والیت
lفراکسیون اصولگرایان
در مواجه��ه با دولت حس��ن روحانی دو فراکس��یون
اصولگرایان و رهروان والیت در مدلی مشابه مدل رای اعتماد
به وزرای پیشنهادی به یکدیگر نزدیک م ی شوند.
مدل رای اعتماد ب��ه ما م ی گوید در مباحث سیاس��ی
مربوط به دولت این دو فراکس��یون اصولگرا از همیش��ه به
هم نزدیک ترند.
چنان که فشارها و تاکیدات انها موجب شد همه افراد
کابینه از ماجرای س��ال 88در صحن مجلس اعالم ب رائت
رس��می کنند .اصولگرایان گویا اکنون دالی��ل خوبی ب رای
وحدت مجدد یافته اند g
وزرای اقتصادی
سیاست
نمایندگان ،اقتصاد را به تکنوکرات ها و برخی
جهادی های سابق سپردند
مثلث شماره 185
علی ربیعی
بیژن زنگنه
عباس اخوندی
محمدرضا نعم ت زاده
محمود حجتی
علی طی ب نیا
چی ت چیان
محمود واعظی
وزرای سیاسی
محمد جواد ظریف
عبدالرضا رحمانی فضلی
سیدمحمود علوی
مصطفی پورمحمدی
حسین دهقان
اعتماد مجلس به وزرای سیاسی – امنیتی
وزرای فرهنگی – اجتماعی
علی جنتی
محمدعلی نجفی
میل ی منفرد
مسعود سلطان ی فر
قاض ی زاده هاشمی
رای نمایندگان به یک اصولگرای میانه رو ،یک
اصالح طلب میانه رو و بی اعتمادی به اصالح طلبان در
3وزارتخانه مرتبط با جوانان
27
سیاست
مثلث شماره 185
28
ایا روحانی ناراضی است؟
حسن روحانی روزهای سختی را در پارلمان گذراند
سیاست
مثلث شماره 185
بعد از مراس��م تحلیف ،روحانی اولی��ن حضورش در
مجلس را در مراسم رای اعتماد به کابینه تجربه کرد .حسن
روحانی با مجلس بیگانه نیس��ت و س��ال ها پیش ،خود در
قامت نماینده و عضو هیات رئیس��ه در مجلس حاضر بوده.
با این حال این بار نه از باالی جایگاه که از صندلی روبه روی
ریاست مجلس کار تایید صالحی ت ها را دنبال م ی کرد.
روحانی روز اول را با 20دقیقه تاخیر به مجلس رفت و
الریجانی از او خواست که پیش از نشستن بر صندلی خود
ت تریبون برود و سخنان خود را اغاز کند.
مستقیم پش
او در اغاز س��خن از یک هفته وقتی ک��ه نمایندگان
ب رای بررسی برنامه ها و صالحیت وزی ران پیشنهادی صرف
کرده اند ،تش��کر کرد .وی همچنین در ادامه سخنان خود از
نمایندگان خواست تا نسبت به بررس��ی صالحیت کابینه
پیشنهادی رفتاری اخالق مدارانه داشته باشند .
روحانی به دفاع از تک تک اعض��ای کابینه پرداخت و
درباره کابینه امنیتی گفت« :البته اینکه کسانی م ی گویند
کابینه امنیتی است یا امنیتی بود ،من به انها م ی گویم اگر
کسی فهم امنیتی داشته باشد حسن است و همه ما به ان
افتخار م ی کنیم».
رئی س جمهور هنگام معرفی اعضای کابینه در دفاع از
وزرای اطالعات و کشور به عضویت تاریخی انها در «جلسه
عقال» اشاره کرد و ان را نشانه اعتدال دانست .جلسه عقال در
سال های اولیه انقالب و طی سال های جنگ توسط برخی
از اعضای س��ابق مجلس تشکیل ش��ده بود .ب ی توجهی و
هر جو مرج در مجلس در هنگام سخنرانی روحانی کنایه او را
به همراه داشت .الریجانی به نمایندگان تذکر داد و روحانی
گفت« :نمایندگان طبعش��ان این اس��ت که هنگام ی که با
هم گفت وگو م ی کنند ،گوشش��ان به تریبون مجلس است
حتی اگر مشغول مذاکره باشند .من خودم مجلسی هستم
و م ی دانم که چنین است ».عصر ان روز روحانی در مجلس
حاضر نبود .ع��ده ای از نمایندگان که در مخالفت س��خن
م ی گفتند مدام بر این تاکید م ی کردند ک ه کاش اقای روحانی
در جلسه حاضر بود .ظاه را انها قصد داشتند تا با برشمردن
مشکالت وزرای پیشنهادی رئیس جمهور را قانع کنند و هیچ
توجهی به این نداشتند که نطقشان باید در نمایندگان ب رای
رای دادن تاثیرگذار باشد.
روز دوم ،بررس��ی صالحی��ت دو وزیر مه��م اطالعات
و وزارت امور خارجه در دس��تورکار بود .روحان��ی روز دوم نیز
در جلس��ه عصر حاضر نبود و نتوانس��ت پای خطابه خوب
ظریف بنشیند.
روحانی همچنین در اولین ساعات روز سوم زمانی که
قرار بود علی ربیعی به عنوان وزیر پیشنهادی کار سخنرانی
کند ،در مجلس حاضر ش��د .او با همراهی ابوترابی و باهنر
وارد مجلس شد و به دفاعیات او گوش داد.
روحانی عصر روز چهارم بار دیگر به مجلس امد تا در
دفاعیات اخرش بتواند روی رای نمایندگان تاثیرگذار باش��د.
او وضعیت کشور را پیچیده خواند و در میان سخنرانی خود
گریزی به سیاست خارجی زد و به ملت مصر تسلیت گفت
و در مقابل ب ی رحم ی های ارتش ب��ا انها اب راز همدردی کرد.
روحانی همچنین در پاسخ به انتقادات چند روز گذشته برخی
از نمایندگان مبنی بر اینکه کابینه روحانی شرکت سهام ی
اس��ت ،گفت« :هیچ نگاه بیرونی و هیچ سهم دهی به هیچ
جناح و حزبی در جریان انتخاب کابینه دخیل نبود ».روحانی
همچنین تاکید کرد وزی ران ای��ن کابینه هی چ کدام حرص و
ولعی ب رای وزارت نداشتند «:من از تک تک انان درخواست
کردم و برخی از انان با اصرار من زیربار مس��ئولیت رفتند».
رئی س جمهور همچنین کابینه خ��ود را فراجناحی خواند و
گفت« :همه همکاران من متدین ،متخصص و پاک دست
هستند».
روحانی در بخش��ی از س��خنانش از نح��وه مخالفت
نمایندگان مبن��ی بر حضور وزرا در جری��ان فتنه 88تلویحا
گالیه ک��رد و به برخی ش��ایعات در خصوص نح��وه تایید
وزرای کابینه توسط وزارت اطالعات پایان داد و گفت« :من
به دستگاه امنیتی کش��ورم اطمینان دارم ،انها به خود من و
نمایندگان ویژه ام اطمینان دادند که هیچ کدام از وزی ران من
از لحاظ مالی ،اخالقی و امنیتی مشکلی ندارند ،من حتی به
این استعالم ها هم اکتفا نکردم و مشورت و رایزنی نسبت به
وزی ران را در باالترین سطح پیگیری کردم».
روحانی که به نظر م ی رسید وزارت نفت ب رایش بسیار
مهم اس��ت ،از زنگنه با قدرت بیش��تری دفاع کرد و گفت:
«اخرین وزارتخانه نفت اس��ت اما نمایندگان فریاد زدند که
وزارت ورزش هم باقی مانده ».روحانی خطاب به نمایندگان
گفت« :معلوم است شما خیلی هم خسته نیستید ».روحانی
در تعریف از زنگنه وزیر پیشنهادی نفت وی را شایسته ترین
فرد ب رای وزارت نفت خواند و گفت« :در این وضع فرد بهتری
را ب رای این وزارتخانه نم ی شناسم ».وی همچنین زنگنه را
فردی پاکدست خواند و گفت« :در قضیه کرسنت بنده مولف
ان بودم و پرونده کرس��نت را دنبال کردم .به نظر من زنگنه
فردی پاکدست اس��ت ».روحانی با اظهارات خود در صحن
علنی مجلس دفاع تمام ق��دی از زنگنه وزیر پیش��نهادی
نفت کرد.
رئی س جمهور با اشاره به وقایع س��ال 88گفت« :چند
سال پیش اتفاقات تلخی رخ داد و عده ای اردوکشی خیابانی
کردند و عده ای کهریزک را درس��ت کردن��د .همه م ی دانیم
کارهای بسیار ناپسندیدی صورت گرفته و همه باید تالش
کنیم اتش ها با تدبیر خاموش شود ،ضمن انکه ما به دستگاه
قضایی اعتم��اد داریم؛ عده ای احضار ش��دند ،عده ای متهم
بودند ،عده ای محکوم ش��دند و همه انها مش��خص است
اما بعد از چهار سال باز هم نباید از کوچه های باریک دنبال
اهدافی بگردیم که منافع ان ب رای کشور نامشخص است».
روحانی از اصرارهای نمایندگان بر نظرش��ان در مورد
حضور اف��راد در فتنه گالیه کرده و گفت« :ش��خصی خود
م ی گوید من نبوده ام و نیستم ،دیگری اصرار دارد که بگوید
تو بودی .دس��تگاه های قضایی و امنیت��ی م ی گویند نبوده
اس��ت ،ان یکی م ی گوید باید ثابت کنی ک��ه نبوده ای .من
م ی پرسم ایا این به نفع کشور است؟ فراموش نکنیم یک بار
ما مس��اله ای را پیگیری م ی کنیم ،به خاطر مسائل ملی و
امنیت ملی و گاهی ب رای منافع جناحی و حزبی ،این دو با هم
متفاوت است اما انچه مهم است اینکه همه باید تالش کنیم
جلوی تکرار تخلفات را بگیریم و نگذاریم دیگر تکرار شود».
روحانی ب رادرانه توصیه کرد« :انچه فتنه ها را خاموش
و از تکرار ان جلوگیری م ی کند همین حماسه حضور مردم
در انتخابات است و بازگشت اعتماد همه مردم به صندوق ارا،
اصالح شیوه ها در اجرا و نظارت ،توازن در رسانه های خبری و
صدا و سیما ،عقالنیت و اعتدال و باالخره جایگزینی فضای
اعتماد و نشاط به جای فضای تردید و اختالف».
ب��ه اعتق��اد رئی س جمه��ور م��ردم در عرصه ه��ای
سیاست های خارجی به دنبال منزلت بیشتر ای ران و ای رانیان
هس��تند .روحانی گفت« :مردم تمایل دارند که زیست بهتر
همه ای رانیان را شاهد باشند و نام ای ران مترادف با ایستادگی
در حقوق و منافع ملی و مطابق با صلح ،دوس��تی و احترام
متقابل باشد».
یکی از انتقادات نماین��دگان مخالف به روحانی بحث
عدم حض��ور وزی��ری از اقلی ت های قومی در می��ان کابینه
بود .روحانی کابینه را بزرگتر از هیات وزی ران دانست و پاسخ
داد« :در مباحث مربوط به بانوان ،قومی ت ها و اقلی ت ها نیز
باید اش��اره کنم که اوال کابینه بزرگتر از هیات وزی ران است
و ب ی تردید بانوان محترم در کابینه حضور خواهند داش��ت،
ثانیا از وزرا خواس��ته ام که از بانوان شایسته در معاونت ها و
مدیریت ه��ا بهره گیری کنند و همه بای��د در ارتقای جایگاه
بانوان در مشاغل کارشناسی -مدیریتی بکوشیم».
در میان سخنرانی روحانی تعدادی از نمایندگان به ویژه
نمایندگان نزدیک به جبهه پایداری درحال رایزنی با س��ایر
کزاده
نمایندگان بودند .همچنین ب راساس مشاهدات ،کوچ
نامه ای را در بی��ن نمایندگان توزیع م ی ک��رد که به امضای
محمدرضا اش��تیانی و مرتضی اقا ته رانی بود .در این نامه
به نمایندگان توصیه شده بود که در س��پردن امانتی مانند
وزارت در جمهوری اسالمی که از خون شهیدان شکل یافته
با احتیاط بیشتر و س��ختگیری عمل کنند و اصل بر ب رائت
کامل نیست.
روحان��ی همچنی��ن در پایان ب��ا اش��اره تلویحی به
س��رمقاله های کیهان که در ان رای نیاوردن برخی از وزرا را
باعث خوشحالی روحانی عنوان کرده بود ،تاکید کرد که اگر
همه وزی رانش رای اعتماد بیاورند خوشحال م ی شود و خطاب
به نمایندگان گفت« :رای اعتماد شما هم لبخند به لب مردم
ما و هم شادی رهبر بزرگوار ما را به دنبال خواهد داشت».
روحانی بعد از سخنرانی به همراه کابینه اش مجلس
را ترک کرد .تعداد زیادی از نمایندگان پس از پایان سخنرانی
رئی س جمهور دور روحانی جمع شدند و سیل بدرقه کنندگان
رئی س جمهور خروج وی را به تاخیر انداخت.
چند وزیر مهم ب��رای روحانی مانند ظری��ف ،زنگنه،
ربیعی و اخوندی توانس��تند از بهارس��تان به پاستور برسند
هرچند افتادن 3وزیر در حوزه های فرهنگی ،اجتماعی نمی
تواند خبر خوبی ب رایش باشد .با این حال در مجموع روحانی
از نتیجه رای اعتماد چندان ناراضی به نظر نمی اید .هرچند
این بهترین حالت ب رای او نبودg .
حسن روحانی در
اخرین دفاع از
کابینه اش گفت :چند
سال پیش اتفاقات
تلخی رخ داد و عده ای
اردوکشی خیابانی
کردند و عده ای کهریزک
را درست کردند .همه
می دانیم کارهای بسیار
ناپسندیدی صورت
گرفته و همه باید تالش
کنیم اتش ها با تدبیر
خاموش شود
29
در میانه منتقدان و موافقان روحانی
بررسی موضع فراکسیون رهروان والیت در جلسات رای اعتماد
سیاست
وقتی مجلس نهم تش��کیل ش��د مع��ادالت درونی
اصولگرایان موجب ش��د ت��ا ب��رای اولین بار فراکس��یون
اصولگرایان شکل جدیدی به خود بگیرد .حاال انها دو طیف
شده بودند؛ یک طیف به حمایت از غالمعلی حدادعادل ب رای
ریاست مجلس اصرار داش��ت و یک طیف به ریاست علی
الریجانی فکر م ی کرد .چنین ش��د که اصولگرایان مجلس
به جای تکرار رویه پیشین یک فراکسیون واحد تشکیل ندادند
و زمینه ایجاد فراکسیون رهروان والیت پدید امد؛ فراکسیونی
که اکثریت نماین��دگان مجل��س در انجا حضور داش��تند.
علی الریجانی نام��زد مورد حمایت این فراکس��یون رئیس
مجلس شد و کاظم جاللی به ریاس��ت فراکسیون رهروان
والیت منصوب ش��د.به جهت تعداد ب��االی نمایندگان این
فراکسیون ،طبعا از زمان معرفی کابینه م ی شد به این تحلیل
رسید که رفتار سیاسی فراکسیون رهروان مساله ای تعیین
کننده در ماجرای رای اعتماد به وزرای پیشنهادی خواهد بود.
در این میان علی الریجانی که عضو مهم این فراکس��یون
است تر جیح داد به جهت رئی س بودنش در مجلس نه جانب
فردی از وزرا را بگیرد و نه در مخالفت کس��ی سخن بگوید.
این رویه اما در مورد س��ایر اعضای این فراکس��یون از جمله
چهره های معروف ت��داوم نداش��ت.کاظم جاللی که رئیس
فراکسیون رهروان والیت است ،در همان روز اول به دفاع از
کابینه پرداخت .دفاع او البته نه فقط از منظر نماینده بودنش
بلکه از منظر حضور او در سمت ریاست فراکسیون نزدیک به
علی الریجانی بسیار مهم به نظر م ی رسید .او در سخنانش
که در دفاع از کلیات کابینه در صح��ن علنی مجلس بیان
م ی ش��د چنین گفت« :در این وضعیت اگر ما به جای اقای
روحانی باش��یم ،کش��ور را باید با چه مدی رانی اداره کنیم؟ ایا
ما فرصت ازمون و خطا داریم؟ ایا ما م ی توانیم کالس اکابر
تشکیل دهیم؟ »
جاللی البت��ه ب��ه ماجراه��ای مهمتری هم اش��اره
کرد .او گف��ت« :در داخل مجلس برخی فضاس��ازی های
حرفه ای انجام داده اند و این فضاس��ازی ها به نفع کش��ور
نیس��ت .ب ی تردی��د معی��ار م��ا در خصوص بح��ث فتنه
بیان��ات مقام معظم رهبری اس��ت و ه ر کس ک��ه در فتنه
مثلث شماره 185
30
اس��ت نباید عضو کابینه باش��د .ما باید به مر فرمایش��ات
مقام معظم رهبری عمل کنیم و اینکه درباره کس��انی که
در س��تاد افرادی بودند که از سوی ش��ورای نگهبان تایید
ش��دند ،ایا م ی توان انها را فتنه گر حساب کرد؟ کسانی که
به کاندیداهای دیگر رای دادند را م ی توان فتنه گر حس��اب
کرد؟ ایا کس��انی که در چارچوب قانون به نتایج انتخابات
اعتراض کردند را م ی توان فتنه گر حساب کرد؟ به طور حتم
انها فتنه گر نیستند .کس��انی که بعد از 29خرداد و بیانات
مقام معظم رهبری نقض قانون کردند و بعد از تایید نتیجه
شورای نگهبان مردم را دعوت به تظاه رات خیابانی کردند
م ی توانند جزو فتنه گران باش��ند .برخی گرایشات در داخل
مجلس اس��ت که 95درصد مردم را جزو فتنه گران م ی داند
و ما روی هر کسی که دست م ی گذاریم م ی گویند فتنه گر
است .ما در ابتدای همین دوره زمانی که م ی خواستیم ب رای
هیات رئیسه انتخابات مشترک انجام دهیم برخی دوستان
امدند و گفتند که ما در مجلس 40تا 50فتنه گر داریم .بقیه
را نیز ساکت فتنه محسوب م ی کردند ،برخ ی ها باالخره بر
موج فتنه س��وار ش��دند و با فتنه تجارت کردند و بیشتر به
فتنه پرداختند.
سبحانی نیا و دفاع از وزرا
اما دیگ��ر چهره موث��ر فراکس��یون ره��روان والیت
سبحان ی نیا بود .او نیز همچون کاظم جاللی در قامت دفاع
از کابینه ظاهر شد .انجا که نایب رئیس فراکسیون رهروان
والیت در دفاع از محمد جواد ظریف ان هم در مقابل مخالفان
متعدد او چنین گفت« :ظریف در سنگر های داخلی و خارجی
با قدرت از منافع ملی کش��ور دفاع کرده اس��ت .برنامه های
وی ب ر اساس ش��کل گیری این تعامالت سازنده تنظیم شده
و وی به ط��ور حتم از تمام��ی امکانات داخل��ی و خارجی در
جهت پیشبرد اهداف خود استفاده خواهد کرد».سبحانی نیا
همچنین گف��ت« :ظریف در عی��ن اینکه اش��راف کاملی
بر مس��ائل حقوقی و بی ن الملل��ی دارد ،اعتق��اد ویژه ای نیز
بر مباحث کارشناس��ی دارد و با وجود اش��راف کامل خود بر
مسائل بی ن المللی نهایتا ب ر اساس تصمیمات مقامات باالتر
و مشاوران عمل م ی کند و همین مورد نشانی از نظر مثبت
رهبری بر وی دارد .از نمایندگان محترم مجلس تقاضا م ی کنم
با رای اعتماد خود ظریف را در عرصه بی ن المللی همراهی کنند
و بدانند تایید وزیر امور خارجه با رای باال پش��توانه محکم ی
ب رای وی در عرص��ه بی ن المللی خواهد ب��ود ».نایب رئیس
فراکس��یون رهروان والی��ت البته دفاعیات��ش منحصر به
محمد جواد ظریف نشد .او هنگامی که مخالفان به نقد علی
جنتی پرداختند ،در قامت مدافع به حمایت از وزیر پیشنهادی
ارشاد پرداخت .سبحان ی نیا سوابق انقالبی و مبارزاتی جنتی
را بر همگان روشن خواند و گفت« :وی هم پرونده عزتشاهی،
اسطوره مقاومت علیه رژیم ستمشاهی است و برخی بزرگان
همچون شهید اندرزگو را در دمشق و بیروت اموزش داده است.
مخالفان وی در سخنانش��ان دغدغه هایی در بحث تهاجم
فرهنگی داش��تند که در ب رنامه اقای جنتی در این خصوص
هم نکات ارزشمندی دیده م ی ش��د .ترویج فرهنگ عفاف و
حجاب ،تقویت مبانی خانواده ،گسترش برنامه های قرانی،
توسعه فرهنگ وقف و توجه به یادگاران دوران دفاع مقدس در
این ب رنامه ملموس است .ب رنامه ارائه شده اقای جنتی به دور
از افراط و تفریط است و نه بوی تحجر م ی دهد و نه در دامان
مکتب ای رانی غلتیده است».
جهانگیر زاده؛ از اطالعات تا خارجه
ترئیسه فراکسیون رهروان
جهانگیرزاده هم عضو هیا
والیت اس��ت هم قائم مقام رئیس این فراکس��یون در مرکز
پژوهش های مجلس .او هم همچون جاللی و سبحان ی نیا
در قام��ت مدافع��ان کابینه ظاه��ر شد.نخس��تین دفاع او
درباره وزیر اطالعات بود .انجا که او گف��ت« :دفاع از گزینه
پیش��نهادی وزارت اطالعات حمایت از این وزارتخانه است.
علوی با س��ابقه چهار دوره نمایندگی مجل��س ،حضور در
تدوین قانون وزارت اطالع��ات و حضور در نهادهای نظامی
م ی توان��د در وزارت اطالعات موفق بوده و ای��ن وزارتخانه را
به سمت تمرکز روی مسائل کالن نظام سوق دهد .کاهش
هزینه ها در ش��رایط فعلی نظام نیز بحث مهمی است که
علوی در برنامه های خود به این مورد نیز توجه کرده است».
جهانگیرزاده گف��ت « :ما بای��د به انتخ��اب رئی س جمهور
احترام بگذاری��م ،روحان��ی دارای بینش امنیتی اس��ت که
علوی را به عنوان یک روحانی انقالب��ی فعال و پرتحرک و
اشنا به مسائل نظامی انتخاب کرده اس��ت» .دفاع او البته
به س��ی د محمود علوی خالصه ش��د .او در دفاع��ی مهم از
محمد جواد ظریف هم گفت« :عملکرد دقیق اقای ظریف
در مجموعه مذاکرات س��خت و نفس��گیر 598نش��ان داد
انتظار مجلس از دولت یازدهم چیست؟
که ظریف با توانایی و ظ رافت دقیق توانس��ت محکومیت
lانتظار امروز نمایندگان و مردم از دولت دکتر روحانی
ع راق را در حمله به جمهوری اسالم ی ای ران به اثبات برساند
و این برگ زرینی ب رای اقای ظریف اس��ت .امروز پیش��برد
ان اس��ت که حرکت خود را در حوزه اقتصادی زودتر اغاز و با
ب رنامه های کوتاه مدت ،میان مدت و بلند مدت بتواند مشکالت
اهداف کالن نظام ،نیازمند افزایش رواب��ط خارجی به ویژه
موجود کشور را حل کند.
در مسائل هسته ای اس��ت که در ان ،وزارت خارجه یک پای
عالءالدین بروج�ردی رئیس کمیس�یون امنیت
ماجراس��ت ،زی را باید هم متن و حواشی مذاکرات را مدیریت
مل ی و سیاس�ت خارجی مجلس ه�م در گفت وگویی
کند و هم پیوندهای دیپلماتیک با دیگر کش��ورها را ایجاد
کوتاه با نشریه مثلث رای اعتماد قوی مجلس اصولگرا
کند و از این جهت ،نقش وزارت امور خارجه ،بسیار برجسته
به 15عض�و کابین�ه یازدهم را نش�ان از قانع ش�دن
به نظر ش�ما! افق همکاری مجلس نهم و دولت
است .در گذش��ته ارتباطات جدی میان وزارت خارجه و دیگر
نماین�دگان از توضیح�ات وزرای پیش�نهادی خواند
بخش ها بود و اق��ای ظری��ف ارتباطات گس��ترده با دیگر
یازدهم چگونه خواهد بود؟
و گف�ت« :مجلس کار خ�ود را انج�ام داد و حاال نوبت
lدکتر روحانی برعکس اقای احمدی نژاد بارها اعالم
بخش های مربوط به حوزه روابط خارجه دارد ،در وزارت خارجه
رئی س جمهور و هیات وزیران اس�ت که ب�ه وعده ها و
ادم مقبول ی اس��ت و اقای والیتی ،وزیر اس��بق امور خارجه
کرد که نیاز به تعامل و هماهنگی با مجلس دارد؛ مطمئنا این
قول های خود جام ه عمل بپوشانند».او به سواالت مثلث
م ی گفت «که ظریف ،قوی ترین و ورزیده ترین دیپلمات کشور
رای اعتماد قوی پاسخی متقابل ب رای تعامل مجلس با دولت
اینگونه پاسخ داد:
ماست» ،بپذیریم این حرف را از شاهدی
که سال های سال در این عرصه زحمت
رای اعتماد قوی مجلس اصولگرا
ب�ه 15وزی�ر پیش�نهادی دکت�ر
کش��یده و تالش کرده اس��ت.از اینکه
شوخیهای اقای رئیس
دیگران اقای ظریف را تحسین م ی کنند،
حسن روحانی را چگونه دیدید؟
lاز ابتدای معرف��ی کابینه
برخی از دوس��تان بر او خرده م ی گیرند،
نمایندگان مجلس هشت جلس�ه در چهار روز پرکار ،به رای گیری برای وزرای
وزارت��ی پی ش بینی م ی ش��د که دو تا
بخش��ی از اگاه��ان رواب��ط بی ن الملل
پیشنهادی حسن روحانی نشستند و علی الریجانی در این جلسات از خود چهره ای
س��ه نفر از افراد معرف ی شده نتوانند از
اقای ظری��ف را تحس��ین م ی کنند ،ایا
مجلس رای اعتم��اد بگی رند و همین
بشاش ،بذله گو و متفاوت ارائه کرد .بیشتر این جلسات را خود او اداره کرد و تنها اداره
این عیب دارد که بگویند ظریف کسی
چند جلس�ه را به صورت نیمه به نواب خود واگذار کرد .الریجانی روزهای سخت و
است که م ی تواند هوش��مندانه منافع
اتفاق ه��م افت��اد و محم��د نجفی
پرکاری داشت اما این بار نه پشت صحنه ،بلکه در مقابل چشمان همه ایران ی ها که
جمهوری اسالم ی ای ران را پیگیری کند؟
وزیر پیش��نهادی ام��وزش و پرورش،
از سیمای جمهوری اسالمی مذاکرات مستقیم مجلس را تماشا م ی کردند.
جهانگیرزاده اف��زود« :انچه درباره
مسعود س��لطانی فر وزیر پیشنهادی
در این روزها مردم ایران با چهر ه دیگری از الریجانی اش�نا شدند .البته شاید
ورزش و جوانان و جعف��ر میلی منفرد
بحث ارتباطات گفتند البت��ه خود اقای
الریجانی در سایر جلس�ات عادی مجلس نیز روحیه طنزپردازی خود را داشته اما
وزیر پیشنهادی علوم نتوانستند تایید
ظ ریف باید توضیح دهد ،اما اگر اقای دکتر
ت در فضای مجازی به سرعت
اولی ن بار شوخی او با علوی ،وزیر پیشنهادی اطالعا
اکثریت نماین��دگان را اخذ کنند اما در
ظریف با تیم انحرافی ارتباط داشت ،چرا
مقابل 15وزیر دیگر رای اعتماد خوب و
منتشر شد .الریجانی خطاب به نمایندگانی که س�عی م ی کردند برای روبوسی با
برکنار ش��د؛ افتاب امد دلیل افتاب؛ رای
علوی خودشان را به او برسانند ،گفت« :اقای علوی ان چنان هم بوسیدنی نیست».
دکتر ظریف ،پیام منطقه ای و بی ن المللی
خیلی باالیی از نمایندگان ملت گرفتند
که در قیاس با رای اعتماد وزرای دولت
این جمله الریجانی خنده نمایندگان را ب ه دنبال داش�ت اما نمایندگان دس�ت بردار
دارد و مطمئنم نماین��دگان محترم این
نبودند که الریجانی بار دیگر طنزش را با این جمله تکمیل کرد که «سلیقه هم خوب
احمدی ن��ژاد س��نگی ن تر ب��ودن ان
پیام را به درستی به دنیا منتقل خواهند
چیزی است ».الریجانی ان روز روی دور شوخی بود .ظریف که قصد داشت بخشی
احساس م ی شد.
کرد».ن��وع ن��گاه اعضای فراکس��یون
به نظر شما! دلیل رای اعتماد قوی
از وقتش را به رئی س جمهور بدهد ،خطاب ه اش طوالنی ش�د و الریجانی به او گفت:
رهروان تاثیری تعیی ن کنن��ده در ارا وزرا
مجلس به 15وزیر کابینه یازدهم
«شما خطیب خوبی هستید .م ی خواهید که یک وقتی هم از وزیر بهداشت برایتان
داشت .هفته نامه مثلث در همین رابطه
بگیریم تا صحبت کنید ».وقتی وزیر امور خارجه از تریبون مجلس پایین امد؛ باز
دو گفت وگوی کوتاه با اعضای فراکسیون
چه بود؟
lنخس��تین بار در طول 34
هم تعدادی از نمایندگان به نشانه حمایت از او دورش جمع شده و با او دیده بوسی
رهروان والیت داشته است:
کردند؛ موضوعی که باز هم واکنش الریجانی را در پی داش�ت و او گفت که باز این
سیدش�ریف حس�ینی عض�و
س��ال گذش��ته مباح��ث تفصیلی و
معانقات شروع شده البته کیفیت ایشان بهتر است! در جلسه روزهای اول بررسی
هیات رئیس�ه مجلس در گفت وگو
مشروحی از ابعاد گوناگون درباره سابقه
کابینه ک م کم رسم ش�د که نمایندگان ش�ع ر خوانی م ی کردند و علی الریجانی در
ب�ا نش�ریه «مثل�ث» ارزیاب�ی خود
کاری و تخصصی وزرای پیشنهادی
پاسخ به شع ر خوانی نماینده رامهرمز به شوخی گفت« :ما در کابینه قبلی روز اخر
را از جلس�ه رای اعتم�اد ب�ه وزرای
مطرح شد و وکالی ملت با اگاهی ،نوع
به شعرخوانی افتادیم ،اما این بار دو روز مانده شعر م ی خوانیم!»علی ربیعی ،وزیر
پیش�نهادی دکتر روحانی تش�ریح
برگه رای (مواف��ق ،مخالف و ممتنع)
پیش�نهادی کار نیز ا ن قدر عارفانه ش�عر گفت که الریجانی به کنایه و شوخی به
کرد .او به سواالت اینگونه پاسخ داد:
خود را انتخاب کردند.
نهم به وزیران دولت یازدهم را چه م ی دانید؟
lدغدغه مردم در حل مشکالت و رسیدگی به مسائل
اقتصادی باعث شد که نمایندگان نیز همین رویکرد را دنبال
کنند تا قطار دولت هرچه سریع تر و قوی تر ب رای پاسخگویی
به مطالبات ملت حرکت کند .بر همین اساس وزرای اقتصادی
همگی رای اعتماد خوب و قاطع��ی از مجلس گرفتند اما در
مقابل سه وزیر پیش��نهادی اموزش و پرورش ،علوم و ورزش
و جوانان (محمدعلی نجفی ،جعفر میل ی منفرد و مس��عود
س��لطان ی فر) که دایره فعالیت انها در حوزه اجتماعی تعریف
م ی شود نتوانس��تند ان طور که باید نمایندگان را ب رای دادن
رای اعتماد قانع کنند.
دالیل رای اعتماد قوی مجلس
سیاست
lنماین��دگان بع��د از چه��ار
روز بررس��ی صالحیت اعض��ای کابینه
وزارتی باالخره روز پنجشنبه 24مرداد به
15وزیر معرف ی ش��ده رای اعتماد دادند.
می زان رای اعتماد ب��ه کابینه یازدهم در
قیاس با کابینه دهم نشان م ی دهد که
وزرای پیشنهادی توانستند رای باالتری
کسب کنند به طوری که علی طی ب نیا
وزیر پیشنهادی اقتصاد و دارایی رکورد زد
و 274رای از مجموع 284ارای ماخوذه
کسب کرد.
او گفت« :دیگر خیلی عارفانه ش�د .نطق شما مثل مالحس�ی ن قلی همدانی شد».
الریجانی از در شوخی با برادرزنش علی مطهری هم وارد شد .وقتی علی مطهری
در خواندن دفاعیه چند بار مکث کرد ،رئیس مجلس مجبور شد خطاب به او بگوید،
اگر مطلبتان تمام شده ،اصراری نیس�ت وقت را صرف کنید.روز اخر هم الریجانی
بعد از خستگی زیاد از کارکردن نمایندگان برای شوخی به انها که خواستار سرعت
در رای گیری بودند ،گفت« :حاال که استقبال از رای گیری باالست ،زمان رای گیری را
تمدید م ی کنیم ».در روزهای بررسی صالحیت وزیران پیشنهادی در مجلس ،انتن
تلفن همراه قطع بود ،الریجانی به این موضوع اش�اره کرد و به ش�وخی خطاب به
نمایندگان گفت« :این تجربه خوبی بود ،تلفن ها قطع بود و شما منظم بودید».رئیس
مجلس با بزرگ�واری ،نماینده ای که در روز اول نطقش جنجالی ش�د هم ش�وخی
دیگری کرد و خطاب به او گفت« :ژست خوبی گرفتید برای عکس ،بعد از ان نطق،
ژست هم م ی گیرید ».در این دوره هی چ کدام از نمایندگان زن نتوانستند در موافقت
یا مخالفت صحبت کنند .الریجانی به اشاره به این موضوع گفت« :به نظر م ی رسد
نمایندگان خانم در مجلس نتوانستند در گرفتن وقت از موافق و مخالف که نامشان
به قرعه درامده بود ،زرنگی به خرج دهند .اما در رعایت نکردن نوبت برای انداختن
رای خود به صندوق این زرنگی را به کار بستند».
مثلث شماره 185
چطور شد که مجلس اصولگرا
در قی�اس ب�ا دول�ت ده�م به
وزرای پیشنهادی دکتر روحانی
رای اعتماد باالتری داد؟
بود چون هرچقدر می زان رای اعتماد مجل��س به وزرا باالتر
باشد سرعت حرکت دولت ب رای حل مشکالت و رتق و فتق
مسائل بیشتر م ی شود.
چه برداش�تی از ای�ن رای اعتماد
م ی توان داشت؟
lرای اعتماد قوی مجلس به
وزرای پیشنهادی نشان داد که وکالی
ملت از توضیحات انها درباره س��ابقه
کاری و تخصصی خود قانع شدند.
فک�ر م ی کنی�د ای�ن پش�توانه
رای اعتم�اد در نح�وه کار دول�ت
یازدهم موثر باشد؟
lبل��ه همی ن ط��ور اس��ت،
مجل��س روز پنجش��نبه 24م��رداد
کار خ��ود را انج��ام داد و ح��اال ملت
و نماین��دگان منتظ��ر هس��تند ت��ا
رئی س جمه��ور و وزرا ب��ه وعده ه��ا و
قول های��ی ک��ه دادن��د جامه عمل
بپوشانندg .
31
ازسکوت حداد عادل تا نطق های زاکانی
فراکسیون اصولگرایان در رای اعتماد چگونه عمل کرد؟
سیاست
اگر بنا بر بررسی رفتار سیاس��ی چهره ها و طی ف های
سیاسی مجلس باشد ،رفتار سیاس��ی تحول خواهان بسیار
مهم خواهد بود .تحول خواهانی ک��ه در صدر انها م ی توان
به علیرضا زاکانی ،احمد توکلی و غالمعلی حدادعادل اشاره
کرد .سه چهره ای که شاکله فراکسیون اصولگرایان هستند.
در میان این سه شخصیت سیاس��ی ،علیرضا زاکانی
در جلسات چهار روزه مجلس از همه فعال تر بود .او چند بار
به عنوان مخالف وزرای پیشنهادی در صحن علنی مجلس
سخنرانی کرد.
او مهم ترین نطقش را در انتقاد و مخالفت با اولین وزیر
پیشنهادی کابینه حسن روحانی بیان کرد .زاکانی در نطقی
با انتقاد شدید از عملکرد محمدعلی نجفی خواستار رای عدم
اعتماد نمایندگان به این گزینه پیشنهادی کابینه یازدهم شد.
زاکانی در حالی که محمد علی نجفی را مقابل خود م ی دید
خطاب به نمایندگان گفت« :برخی از دوستان اقای نجفی در
دوره ای به وی گفتند که چرا در انتخابات ریاس��ت جمهوری
کاندیدا نم ی شوید که وی پاس��خ داد کسی باید در انتخابات
کاندیدا شود که به حکومت اسالمی اعتقاد دارد .او حتی گفت
که شخصیت سیاس��ی نجفی یک شخصیت معتدل ب رای
اداره اموزش و پرورش کشور نیست».
زاکانی در همین جلسه ناگفته هایی را از وقایع و پشت
پرده های سال 88بیان کرد .او با اشاره مجدد به فتنه سال 88
گفت« :اقایان ابوترابی ،جاللی و ن��ادران م ی توانند در مورد
مبحثی که م ی خواهم بیان کنم ش��هادت دهند .در ان ایام
شش نفر مامور شدیم تا نزد اقایان موسوی ،کروبی ،هاشمی
و رضایی رفته و ماجرا را از انها پیگیری کنیم .ما به دیدار انها
رفتیم و اولین نکته ای که اقای هاشمی چهارشنبه 27تیرماه
بیان کردند این بود که صبح سه شنبه خاتمی با من تماس
گرفت (فردای روز انتخابات) و من به وی گفتم که فعال وقت
ندارم ،ظهر اقای حس��ن خمینی ،خاتمی و موسوی نزد من
امدند و اقای هاش��می این گونه بیان کرد که انها معتقد به
تقلب بوده و اقای موسوی راهکارهای قانونی را قبول ندارد.
ما خدمت اقای موسوی رسیدیم و نزد اقایان کروبی و رضایی
هم رفتیم ،حتی نزد اقای هاش��می هم رفتیم .اما این افراد
حتی یک کلمه درباره تقلب اس��تدالل نداشتند و ما متحیر
بودیم که پس اعتراض شان ب رای چیست؛ البته اقای هاشمی
جواب ما را دادند و گفتند که از ظهر شنبه انها مدعی تقلب
بوده و راهکارهای قانونی را هم قبول ندارند .اقای الریجانی
در همین جا ب رای رسیدگی به اتهام تجاوزی که اقای کروبی
مطرح کردند دو گروه تشکیل شد ،هر دو گروه در مجلس به
این نتیجه رسیدند که از اساس ادعای بیان شده غلط است.
مثلث شماره 185
32
حتی س��ه نفر از قوه قضائیه هم موضوع را پیگیری کردند و
انجا نیز مشخص شد که مباحث مطرح شده دروغ است که
این موضوعات به اطالع اقای کروبی رسانده شد؛ به کروبی
گفته شد اکنون که متوجه دروغ بودن این ادعا شدید چرا اعالم
نم ی کنید که متاسفانه هیچ صحبتی بیان نشد .اقای نجفی
در همان ایام ،اقدام کروبی را ش��جاعانه و خدا ترسانه خوانده
بود .اقای نجفی! از نظام و ش��هدا خجالت نکشیدید که بعدا
بگویید این مباحث دروغ بود اما هی چ کس از شما نشنید که
شما دروغ بودن این مباحث را بیان کنید ».نماینده مردم ته ران
در مجلس ،با اشاره به جلسه کمیسیون اموزش و تحقیقات با
وزیر پیشنهادی اموزش و پرورش یاداور شد« :شما در جلسه
روی تان نم ی شد بگویید که فتنه را قبول ندارید ،همان فتنه ای
که مدت ها کش��ور را زمینگیر کرد ».زاکانی البته به همین
جا بس��نده نکرد و در ادامه س��خنان خود بخش��ی از بیانیه
محمدعلی نجفی خطاب به مراج��ع را قرائت کرد و مباحث
مطرح شده در این بیانیه را به شدت مورد انتقاد قرار داد.
زاکانی به یک مس��اله دیگر هم اش��اره کرد .او گفت:
«من در شورایعالی هالل احمر بودم .زمانی که گروه ها ب رای
سرکشی به منازل اس��ی ب دیدگان فتنه م ی رفتند ،خانواده ها
م ی گفتند قبل از شما اقای نجفی با خانم الف امده و گفته اند
که ما نماینده موس��وی و کروبی هس��تیم ،چرا شما مدعی
شهدایی که داده اید ،نم ی ش��وید .ایا این خاموش کردن فتنه
بود؟»
اما زاکانی یک نطق مهم دیگر هم در مجلس داشت .او
که به عنوان یکی از مخالفان زنگنه در صحن علنی مجلس
سخنرانی کرد چند س��ند و مدرک هم همراه سخنران ی اش
ارائه داد.
او گفت« :قراردادهایی که در اکثر انها حضور نادرست
و مفس��ده انگیز سه نفر با هویت مش��خص و معلوم اشکار
است ،قراردادهایی همچون استات اویل ،توتال و کرسنت که
پی رامون انها ده ها هزار صفحه اسناد موجود است ،اسنادی که
سال ها مورد دقت قرارگرفته اند ولی با وجود دست های پیدا و
پنهان تا کنون نتیجه عملی در داخل کشور نداشته است در
حالی که متهمان ان در نروژ و امریکا محکوم شده و با جرایم
سنگین و با ب ی ابرو شدن حتی خودکشی نیز کرده اند».
احمد توکلی؛ از موافقت تا مخالفت
احمد توکلی از چهره های شاخص مجلس است .همه
نطق های او را در انتقاد از دولت محمود احمدی نژاد به خوبی
به یاد دارند .او هم در نطق هایش با موضوع مبارزه فساد و هم
در مق وله اقتصاد ب رای خود صاحب ب رند در مجلس است .احمد
توکلی فردی کامال قابل مشاهده در بررسی رای اعتماد و حتی
استیضاح دولت های نهم و دهم بوده است .حاال او اما در دولت
یازدهم رویه ای دیگر ب رای خود برگزید.
نکت��ه مهم در م��ورد ای��ن اس��ت ک��ه او در رخدادی
قابل تحلیل در جمع نمایندگانی قرار گرفت که در موافقت با
کابینه حسن روحانی در مجلس سخنرانی کردند .او در صحن
علنی مجلس گفت« :تبدیل روحانی به نماد تغییر و مشی
معتدلی که نوید داده شده بود ،امید به تدبیر را ب رای تغییر وضع
موجود و پرهیز از افراط و تفریط دو جناح ب ر انگیخت .به ویژه
نطق های جنجالی
علیرضا زاکانی در جلسات چهار روزه مجلس از همه فعال تر بود .او چند بار ب ه عنوان مخالف
وزرای پیشنهادی در صحن علنی مجلس سخنرانی کرد .او مه م ترین نطقش را در انتقاد و مخالفت
با اولین وزیر پیشنهادی کابینه حسن روحانی بیان کرد .زاکانی در نطقی با انتقاد شدید از عملکرد
محمدعلی نجفی خواستار رای عدم اعتماد نمایندگان به این گزینه پیشنهادی کابینه یازدهم شد.
چه ارزیابی از رای اعتماد باالی مجلس اصولگرا
به وزرای پیش�نهادی دکتر روحانی داری�د ب ه طوری که
علی طی ب نیا وزیر اقتصاد در اخذ رای اعتماد از مجلس
رکورد زد؟
lاین اتفاق دو دلیل داشت؛ یکی به انتخاب خوب
دکتر روحانی در معرفی افراد برم ی گردد و دلیل دیگر به دقت و
توجه خوب نمایندگان در بررسی صالحیت وزرای پیشنهادی
مربوط م ی شد؛ یعنی اقدام هر دو طرف موثر بود.
ب ا توجه ب�ه اینکه زمانی ش�ما در زی�ر مجموعه
مدیریتی اقای نجفی در وزارت اموزش و پرورش
فعالی�ت م ی کردید ،نظرت�ان درب�اره رای اعتماد
نیاوردن لب م�رزی وزی�ر پیش�نهادی اموزش و
پرورش چیست؟
سیاست
lبه هر حال تشخیص مجلس است دیگر.
ایا رای باالی مجلس به وزرای پیش�نهادی ،پلی
برای تعام ل های اینده میان قوای مقننه و مجریه
خواهد شد؟
lبله ،پیام خوبی ب رای دولت یازدهم داشت .مجلس
نشان داد پشتوانه خوبی ب رای دولت است.
مثلث شماره 185
که انصراف اقای عارف به نفع وی و حمایت دو ش��خصیت
غی ر اصولگرا یا اصالح طلب از ایشان ،بیانگر عقالنیت طیف
مقابل و نشان دیگری بود بر اینکه روحانی غیر اصالح طلب،
در زمره اصولگرایان هم نیست.
در چنین موقعیتی اگر همه دست به دست هم بدهیم
و ب رای نجات مردم و کشور پش��ت هم باشیم ،امید غلبه بر
مشکالت و دفع دشمنی اس��تکبار کینه ورز وجود دارد .باید
چنانک��ه مقام معظم رهب��ری فرمودند اتح��اد و یکپارچگی
را ضرورتی حتمی ش��مرد .چرا که دش��من تمام قد در ب رابر
خواست ملت ایستاده است .از ان طرف امید به اینده ،سرمایه
اجتماعی گران بهایی است و باید قدرش دانسته شود؛ چرا که
ب رای حل مشکالت به ان نیاز داریم .اگر رفتاری از مجلس یا
دولت س��ر بزند که تقابل تلقی گردد ،این سرمایه اجتماعی
خدای ناخواسته از دست م ی رود و دشمن نیز در اعمال فشار
جری تر م ی شود».
به گفته وی ،مهمترین دلیل موافقت خود با تشکیل این
کابینه همین سختی وضعیت کشور و فشار شدید و یکپارچه
دشمن بر مردم و اسالم است.
او به سابقه خود در مقوله اقتصاد هم اشاره کرد و گفت:
«اینجانب به اقتضای رش��ته تحصیلی و س��ابقه طوالنی
سیاس��ی و مطالعات علم ی ام که بحمداهلل تالش دارم ان را
مرتبا به روز نگه دارم ،تاکید م ی کنم که بیرون امدن از شرایط
ی موجود در بهترین ش��رایط یعنی نبودن تحریم،
رکود تورم
حاکمیت عقل و تدبیر و یکپارچگی سیاسی (ولو مقطعی و
موردی) حداقل دو سه سال وقت م ی برد .پس باید به اقتضای
موقعیت همان طور که رهبری فرمودن��د «مهلت داد تا کار
بکنند» .این اولین ازمون رابطه دولت جدید و مجلس است؛
طرفین باید خود را جای هم بگذارند».
احم��د توکلی را البت��ه در ادامه جلس��ات مجلس هم
م ی شد مش��اهده کرد .او صرفا یک نماینده ساکت و خنثی
نبود .توکلی در این فاز تالش داشت تا در تذکراتی وارد مباحث
مربوط به کابینه ش��ود .روز اخر بررسی وزرای پیشنهادی که
فرا رسید اما احمد توکلی این بار در قامتی متفاوت ظاهر شد.
او حاال یک نماینده مخالف بود و در رویه ای جدید به انتقاد از
یک وزیر پیشنهادی کابینه م ی پرداخت .احمد توکلی وقتی
در صحن علنی مجلس در مخالفت با زنگنه سخن م ی گفت
چنین اظهار داش��ت« :من تا پریش��ب به رغ��م مخالفتم با
صدارت اقای زنگنه در دولت های گذش��ته ،با رای اعتماد به
ایشان موافق بودم و علت این موافقتم نیز به خاطر 4-3نکته
بود .اول وضعیت عرصه نفت و گاز که االن با دش��واری های
سنگینی روبه روست .دیگر اینکه در وزارت نفت به خاطر اینکه
چند دوره صدارت غیرنفت ی ها اتفاق افتاد یک نوع دلخوری و
به نوعی س��رافکندگی به طور کلی وج��ود دارد و وقتی اقای
زنگنه خواست وزیر بشود نشاطی در کارکنان نفت ایجاد شد
که ممکن بود کارایی را باال ببرد .حتی گروه های وطن دوست
استقالل طلب نفتی جنوب هم اکثرش��ان از ایشان حمایت
کردند و باالخره از روزی که اقای زنگنه رای اعتماد م ی گرفت
که ان ش��اءاهلل رای نم ی گیرد -از همان روز وزیر بود و ب رایشناخت وزارتخانه و انتصاب ها نم ی خواست وقت بگذارد .و
اخر اینکه نفت متاس��فانه همچنان منبع اصلی نفت است.
اقای زنگنه 18مرداد امد دفترم و من به او گفتم ش��ما فاسد
نیستید ولی اهتمامی ب رای مبارزه با فساد ندارید .همت ات را
بیشتر کن و معلوم شد نظرم روی ایشان مثبت است و ایشان
هم استقبال کرد .بعد از ان ،جلس��ات کمیسیون تلفیق به
خ واهش من تشکیل شد و رای این کمیسیون تعدیل شد .قرار
شد کمیته پنج نفره ای مسائل را بررسی کند .این جلسه صبح
سه شنبه تشکیل شد و پنج نفر نماینده در ان حضور داشتند و
اقای زنگنه و یکی از بستگانش که با من هم دوستی دارد ،نیز
در این جلسه حضور داشت».
توکلی در توضیح اتفاقات رخ داده در جلس��ه زنگنه به
کمیته پنج نفره نمایندگان خاطرنشان کرد« :در این جلسه،
ضمن بررسی مس��ائل ،اقای امیرابادی که عضو کمیته بود
مساله ای را مطرح کرد که نم ی خواهم واردش بشوم ،چرا که
مهم نحوه برخورد اقای زنگنه با این مساله است .اقای زنگنه
«قسم جالله» خورد که «واهلل این مطلب درست نیست» و
من از فالن موقع این کار را نکردم .اقای امیرابادی در واکنش
به این سخن زنگنه گفت که «س��ند دارم» .ولی من از اقای
امیرابادی خواهش کردم که وقتی مس��لمانی قسم جالله
م ی خورد تمام کن و ایشان (امیرابادی) هم گفت باشد .فردای
ان روز من بازهم ت�لاش کردم برخی موان��ع از جلوی اقای
زنگنه دور شد .جلس��ه ای با نماینده دیگر هم که اطالعات
تعیی ن کنن��ده ای درباره زنگنه داش��ت برگزار ک��ردم .اما این
مسائل ادامه داشت تا اینکه غروب سه شنبه سندی به دست
ما رسید که نشان م ی داد قسم اقای زنگنه کامال غلط است.
من خیلی منقلب ش��دم .ب رای اینکه اش��تباه کردن و مبانی
مختلف داشتن قابل پذیرش است .اما وقتی وقایع برعکس
جلوه داده شود مس��اله فرق م ی کند .اگر بنا باشد پرده پوشی
در کار باش��د دیگر هیچ ضعفی را نم ی ش��ود جب ران کرد .در
همه نظامات مردمس��االر به خصوص در اس�لام «صدق»
خیلی مساله مهمی است .از پیامبر اسالم سوال کردند مومن
م ی تواند زنا کند ،پیامبر فرمودند بله ممکن است اشتباه کند
و بعدش توبه کند .پرسیدند م ی تواند دزدی کند ،فرمودند بله،
ممکن است اشتباه کرده و دزدی کند اما بعدش توبه کند .این
بار پرسیدند ایا مومن م ی تواند خالف بگوید؟ پیامبر فرمودند
نه .مومن دروغ نم ی گوید ».او از نمایندگان خواست به زنگنه
رای اعتماد ندهند.
کنار وزرایی از کابینه که به نظر م ی رسید با او زاویه سیاسی
داشته باشند هم دید .سکوت او ب ی ش��ک می تواند دالیل و
مصلحت های سیاسی داشته باشد .اگر چه او در هنگام بررسی
صالحیت وزرای پیشنهادی سکوت کرد اما فراکسیون متبوع
او فعال بود .گفته م ی شود فراکسیون اصولگرایان در نامه به
نمایندگان نسبت به ش��ش وزیر کابینه اب را ز تردید کرده بود.
این خبر البته به صورت رسمی هرگز تایید نشد .حاال هر چه
هست کابینه از پیچ بهارستان گذشته و باید منتظر باشیم و
ببینیم سکوت حدادعادل تداوم خواهد داشت یا خیر .در این
میان دکتر غالمعلی حدادعادل رئیس فراکسیون اصولگرایان
مجلس در گفت وگویی کوتاه با نشریه «مثلث» ارزیابی خود
را از رای اعتماد مجلس به وزرای پیش��نهادی رئی س جمهور
بیان کرد و گفت« :مجلس نشان داد پش��توانه خوبی ب رای
دولت است».
فکر م ی کنید که دولت بتواند از این پشتوانه رای
برای حل مش�کالت و رس�یدگی به امور اجرایی
کشور استفاده کند؟
lامیدواریم دولت از این پش��توانه رای اعتماد باالی
مجلس به وزرا ب رای پیش��برد امور اجرایی به خوبی استفاده
کندg .
حدادعادل؛ سکوت پرمعنا
اما دیگر چهره شاخص تحول خواه مجلس غالمعلی
حدادعادل بود .او که رئیس فراکسیون اصولگرایان است در
موافقت و مخالفت با هیچ کدام از وزرا سخنی نگفت .اگر چه
که او چند روز قبل از جلسات رای اعتماد گفته بود باید ب رای
معتدل تر شدن کابینه روحانی تالش کنیم.
او البته در تمام جلس��ات بررس��ی صالحی��ت وزرای
پیشنهادی حضور داشت .حتی گاهی م ی شد تصویر او را در
مخالفت اقای منتقد
احمد توکلی در رخدادی قاب ل تحلیل در جمع نمایندگانی قرار گرفت که در موافقت با کابینه
حسن روحانی در مجلس سخنرانی کردند .روز اخر بررسی وزرای پیشنهادی که فرا رسید اما احمد
توکلی این بار در قامتی متفاوت ظاهر شد .او حاال یک نماینده مخالف بود و در روی ه ای جدید به انتقاد
از یک وزیر پیشنهادی کابینه م ی پرداخت.
33
سیاست
مثلث شماره 185
اقبال به تیم سیاسی
وزرای سیاسی روحانی به راحتی رای اعتماد گرفتند
از همان روزی که کابینه پیشنهادی حسن روحانی به
مجلس معرفی شد ،بسیاری پی ش بینی م ی کردند که ممکن
است گزینه های سیاس��ی کابینه یازدهم نتوانند رای اعتماد
نمایندگان مجلس را کس��ب کنند .این گمانه زن ی ها بیشتر
حول چهره هایی همچون سی د محمود علوی وزیر اطالعات
و محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه مطرح م ی شد .این دو اما
در سخنانی که در دفاع از خود ای راد کردند و با دفاع موافقان
جدی خود ،توانستند کلید وزارتخانه مربوطه را از ان خود کنند
و بر کرسی وزارت تکیه بزنند.
عبور اسان علوی
صبح سه ش��نبه بود که نمایندگان مجلس بررس��ی
صالحیت وزیر اطالعات را به عنوان سومین وزیر پیشنهادی
از کابینه حس��ن روحانی در دس��تورکار قرار دادند .داستان
معرف��ی س��ی د محمود علوی به عن��وان وزیر پیش��نهادی
اطالعات حساس��ی ت های خاصی را ب رانگیخ��ت و او را به
یکی از چهره های خبرساز کابینه پیش��نهادی تبدیل کرد.
بی رانوند نماینده بروجرد نخستین فردی بود که در نشست
بررس��ی وزرای پیش��نهادی در مخالفت با وزیر پیشنهادی
اطالعات سخنرانی کرد .نماینده بروجرد گفت« :با توجه به
ماموریت های ذاتی وزارت اطالع��ات ،مقابله با جریان های
خارجی و ضد انقالب داخلی از وظای��ف ذاتی این وزارتخانه
و تخصصی است و عدم تسلط مدیر ،خسارت اور است».
34
وی ادامه داد« :اگر بگوییم اهمیت ندارد ،پس شنیده ها
چیز دیگری م ی گوید .ش��نیده ها این اس��ت ک��ه در حوزه
رئی س جمهوری معاونت سیاسی -امنیتی در شرف تاسیس
است که خبر عجیبی است ».بی رانوند گفت« :اگر قرار باشد
این معاونت تاسیس ش��ود حد و مرز و خطوط قرمز فعالیت
انها چیس��ت و با کدام قانون محاس��به خواهند شد؟» وی
با بیان اینک��ه دو برگه اطالعاتی از عل��وی در اختیار داریم،
گف��ت« :دو برنامه ب رای وزیر اطالعات ارائه ش��ده اس��ت».
قوام ی نماین��ده موافق وزیر پیش��نهادی اطالع��ات اما در
اظهاراتی تاکی��د کرد« :ب رنامه اقای عل��وی تنوع دارد.اقای
علوی چهار دوره در کمیسیون تخصصی بوده که مسائل
مربوط به وزارت اطالعات در ان مطرح م ی ش��ده است ».او
با بیان اینکه مردم جواب افراط ه��ا را داده اند ،گفت« :وزارت
اطالعات بای��د محیط را ب��رای تحقق حماس��ه اقتصادی
امن کند».قوامی با اش��اره به مش��ورت رئی س جمهوری با
رهب ر معظم انقالب ب رای معرفی وزیر اطالعات اظهار داشت:
«این وزیر پیشنهادی خودش را وزیر نظام م ی داند به همین
دلیل بعد از تایید صالحیت از ش��ورای نگهبان این موضوع
را قبول کردند».
حمید رسایی عضو جبهه پایداری دومین مخالف وزیر
پیشنهادی اطالعات بود.او با طرح این سوال که «چرا کسی
که با این حوزه ارتباطی نداش��ته معرفی شده است؟» تاکید
کرد« :یکی از اشکاالت مهم این اس��ت که ایشان سابقه و
تجربه کار با این حوزه حس��اس را ندارند .» رسایی ادامه داد:
«وقتی ادم ب ی تجرب��ه در وزارت اطالعات ق��رار بگیرد افراد
باتجربه در تمکین کردن مش��کل پیدا م ی کنند و کس��انی
که مشکل دارند از این ب ی تجربگی استفاده م ی کنند.اقای
علوی روحیات ش��خصی دارد که در غی��ر وزارت اطالعات
حسن است ».رضا عبداللهی نماینده ماهنشان ،فرد دیگری
بود که در موافقت با وزیر پیشنهادی اطالعات به ای راد سخن
پرداخت.
او با بیان اینکهاالن کشور نیاز به این فضای غی رامنیتی
دارد ،در ادامه خاطرنشان کرد« :سرمایه گذاری نیازمند کشور
اس��ت که وزارت اطالعات با سرپرستی ش��خصی عارف و
دانشمند مثل اقای علوی به خوبی م ی تواند این امر را انجام
دهد ».پس از اظهارات موافقان و مخالفان وزیر پیشنهادی
ت تریبون مجلس قرار
اطالعات ،س��ی د محمود علوی پش��
گرفت و به دفاع از خود پرداخت.
او در ابتدا تاکید کرد« :نظ رات فقهی مقام معظم رهبری
حجت شرعی در روند فعالی ت های وزارت اطالعات است».
علوی در بخشی دیگر از سخنانش تاکید کرد« :یک
نسخه از ب رنامه ،پیشنهادهایی بود که به من ارائه شده بود من
ان را برگرداندم که با یک اشتباه اداری متاسفانه این نسخه
به اشتباه به عنوان برنامه توزیع ش��ده بود».وزیر اطالعات
«تالش ب رای افزایش اعتماد جامعه نس��بت به وزارت ،عدم
دخالت در حریم خصوصی افراد ،امنیت ی نکردن فضای کشور
و فعال کردن دیپلماسی پنهان» را از جمله رویکردهای ملی
خود در مدیریت وزارت اطالعات عنوان کرد« .حفظ جایگاه و
نقش حاکمیتی وزارت اطالعات در پرتو هدایت رهبری ،حفظ
اس��تقالل وزارت و جلوگیری از تاثیرپذیری ان از جناح های
سیاسی ،رعایت موازین شرعی ،قانونی و ارزش های اخالقی،
صیانت از پرسنل ،تدوین منشور اخالق حرفه ای ،بهره گیری
از فناوری ه��ای روز ،ایجاد نش��اط و امید در می��ان کارکنان
از رهگذر توجه ب��ه تعالی معنوی و نیازهای رفاه ی ش��ان»
رویکردهایی بودند که علوی از انها ب��ه عنوان رویکردهای
سازمانی خود یاد کرد.او گره خوردن اقتدار با اخالق و قانون را
ضامن ارامش جامعه دانست و تاکید کرد« :سوءظن ،تهمت،
دروغ ،افترا و انتقام گیری نباید به وزارت راه بیابد.ب رای اداره این
وزارت نیازی به نگاه به بیرون نیست.من نه با اتوبوس بلکه با
دوچرخه به وزارت خواهم رفت».
علوی با بیان اینکه مرزبندی وزارت در خصوص فتنه و
انحراف خودی و غیرخودی تابع مهندسی رهب ر معظم انقالب
خواهد بود ،ادامه داد« :این وزارت را در جهت تحکیم ب رادری
بزرگان نظ��ام هدایت خواهم ک��رد.در مقام تدبی��ر در مورد
مدیریت بحران معتقدم گزینه برخ��ورد قهرامیز باید اخرین
گزینه باشد.دس��تگاه اطالعاتی ممکن است درمعرض این
انحراف قرار گیرد که پرونده ای را ب رای نتیجه از پیش تعیین
شده سامان دهد .در وزارت اطالعات نتیجه ،تابع بررس ی های
منطقی خواهد بود ».پس از اعالم نتایج رای گیری مشخص
ش��د که س��ی د محمود علوی با 227رای مواف��ق 38 ،رای
مخالف و 18رای ممتنع به عنوان وزیر اطالعات ،رای اعتماد
نمایندگان را جلب کرده است.
رحمان فضلی ،بدون مخالف
عبدالرض��ا رحمان ی فضلی یکی دیگ��ر از وزرای حوزه
سیاسی کابینه بود که صالحیت او در صحن علنی بهارستان
بررسی ش��د .او که به عنوان وزیر پیشنهادی کشور از سوی
حسن روحانی به مجلس پیشنهاد ش��ده بود ،در حالی که
هیچ مخالفی نداش��ت ،به دفاع از برنامه های خود پرداخت.
عبدالرض��ا رحمانی فضلی را به عنوان چه��ره ای نزدیک به
علی الریجانی م ی شناس��ند .او در س��ازمان صدا و س��یما،
ش��ورای عالی امنی ت ملی و مجل س شورای اسالمی همواره
از چهره های نزدیک به الریجان��ی بوده و در حلقه معتمدان
او شناخته شده اس��ت .او البته از ابتدا مخالفانی جدی ب رای
دوشنبه گذشته بررسی صالحیت محمدجواد ظریف
وزیر پیشنهادی امور خارجه در صحن علنی مجلس بررسی
هیچ نماینده ای
در مخالفت با
رحمانی فضلی
سخنرانی نکرد
ی
مصطف
پورمحمدی روز
سختی را
در مجلس
پشت سر گذاشت
سی د محمود
علوی اگرچه با
مخالفت هایی
رو ب ه رو شد اما
توانست از
مجلس رای
اعتماد بگیرد
محمدجواد
ظریف با
سخنرانی
ویژه اش نظر
مخالفانش را
تغییر داد
سیاست
عبور ظریف از بهارستان
مثلث شماره 185
تصدی پس��ت وزارت کشور داش��ته اس��ت .مخالفت ها با
رحمان ی فضلی پیش از معرفی او از سوی روحانی به مجلس
اغاز ش��د؛ هنگام ی که او از رایزنی چهره های تصمیم س��از
دولت روحانی با خ��ود خبر داد .عبدالرض��ا رحمان ی فضلی
وزیر پیشنهادی کش��ور در تش��ریح برنامه های خود گفت:
«مس��ائلی همچون عقب افتادگ ی های تاریخی را پیش رو
داریم و باید حل کنیم و ب رای این موضوع اهداف مشخصی
را پیش بین��ی کردیم؛ افزایش اقتدار جایگاه وزارت کش��ور،
تقویت همبستگی اجتماعی و فراهم کردن زمینه های رشد
متوازن از اهدافی است که م ی تواند ما را در وزارت کشور یاری
دهد».رحمان ی فضلی با بیان اینکه رویکردی که بنده پیگیری
م ی کنم رویکرد توسع ه محور خواهد بود ،ادامه داد« :باید درپی
رشد مستمر و عادالنه معیشت مردم با افزایش سطح مادی
و معنوی زندگی مردم بود ».وی تاکید کرد« :در حوزه توسعه
امنیتی نگاه وزارت کشور مبتنی بر امنیت همه جانبه پایدار
خواهد بود و ما باید بتوانیم با تکیه بر نیروی عظیم ،قدرتی را
در این حوزه ایجاد کنیم که نگاه دشمنان رفع شود».
وی با اش��اره به دغدغه های نمایندگان گفت« :یکی
از اصل ی ترین انها عزل و نصب مدی ران در استان هاس��ت و
به دنبال تدوین شاخ ص هایی خواهیم بود که مبتنی بر انها
نیروها را انتخاب کنیم».رحمان ی فضلی درباره ش��ایعات در
عزل و نصب ها گفت« :تاکنون مصداق و موردی در خصوص
مدی ران وزارت کشور از جانب بنده مطرح نبوده و با تعامل با
شما این مشکالت را حل م ی کنیم ».وی درباره اعمال نفوذ
در نحوه انتخاب اس��تانداران گفت« :ما مس��یر قانون را در
ع��زل و نصب ها طی م ی کنی��م و وزارت کش��ور باتوجه به
شاخ ص های مورد تایید رئی س جمهور افراد را به هیات دولت
معرفی م ی کند».رحمان ی فضلی همچنین ب رنامه بعدی خود
را عدالت در تقسیمات کش��وری دانست و تاکید کرد« :باید
طرح جامع تقسیمات کش��وری را اماده کنیم و بعد از تایید
ش��ما ان را عملیاتی کنیم».او در روز رای گیری با ۲۵۶رای
موافق 19 ،رای مخالف و 9رای ممتنع توانس��ت به عنوان
وزیر کشور دولت یازدهم انتخاب شود.
ش��د .محمدجواد ظریف که از زمان معرف��ی به عنوان وزیر
پیشنهادی امور خارجه مخالفان بسیاری داشت ،دارای دکترای
روابط بی ن الملل است و س��ال ها به عنوان نماینده ای ران در
سازمان ملل و معاون وزیر امور خارجه فعالیت کرده است.
در روز بررس��ی صالحیت وزیر ام��ور خارجه در صحن
علنی مجلس ،نادر قاضی پور ،نماینده ارومیه در مخالفت با
محمدجواد ظریف گفت« :بر اساس قانون اساسی سیاست
خارجی مبتنی بر نفی سلطه پذیری است ،ایا شما که به باند
نیویورکی مش��هور هس��تید به این اصول اعتقاد دارید؟»او
سپس نظر ش��خصی ظریف در خصوص پرونده هسته ای
را جویا ش��د« :ای��ا مانند گذش��ته در تمام کاره��ا با رهبری
هماهنگ خواهید کرد؟ایا اتوبوسی از نیروی غیرکارشناس
به وزارت خارجه م ی برید؟برنامه ای ب رای حل مساله تحریم
از ش��ما ندیدیم ».قاض ی پ��ور ادامه داد« :ای��ا در این زمینه
تخصص دارید؟ایشان مورد تایید است .من م ی خواهم مردم
بدانند اینها مطالبات مردم اس��ت.یک شائبه است که شما
توانایی نگهداری کیف حاوی اسناد محرمانه را ندارید؟شما
در ب رنامه خود از فلسطین ،حزب اهلل ،غزه و سوریه بحث های
کالن نکرده اید.خط مقدم ما انجاست».
سپس احمدرضا دس��تغیب نماینده شی راز در موافقت
وزیر پیش��نهادی امور خارجه س��خن گفت .وی تاکید کرد:
«ب رای اولین بار تصدی وزارت ام��ور خارجه در اختیار فردی
اس��ت که دارای تخص��ص مرتبط اس��ت .س��ردرگم ی در
س��فارتخانه های ای ران با برنامه ظریف از بین خواهد رفت.
ظریف عالوه بر دیپلم��ات بودن ،مدیری توانمند اس��ت».
کاشانی نیز در موافقت با وزیر پیشنهادی امور خارجه گفت:
«ظریف با وجود تحصیل طوالن ی مدت در خارج از کش��ور،
خللی در عقایدش به جمهوری اسالمی ایجاد نشده است».او
همچنین تاکید کرد« :باید دید اصال باند نیویورک ی ها وجود
دارد که اقای ظریف را به ان منتسب م ی کنند یا خیر؟ ظریف
م ی توانست با بهترین امکانات در خارج زندگی کند اما عالقه
وی به کشور قابل تقدیر است ».پس از اظهارات موافقان و
مخالفان ،وزیر پیشنهادی امور خارجه در دفاع از ب رنامه هایش
گفت« :ای ران م ی تواند الگویی از حکمرانی خوب و موفق را
در کشورهای اسالمی ارائه دهد».
محمدجواد ظریف تاکید کرد« :ای ران اسالمی قدرتمند
اس��ت ،قدرت ای ران را باور کنید .مشارکت مردم در انتخابات
و پذیرش رویکرد ریاست جمهوری پیام روشنی ب رای جهان
دارد .این پیام ،پیام مردم ای ران ب��رای تعامل با جهان بدون
ذره ای کوتاه امدن از منافع و مصالح کشور است».
وزیر پیشنهادی امور خارجه همچنین گفت« :رویکرد
اعتدال در سیاست خارجی مبتنی بر واقع بینی و خودباوری
است .در تعامل سازنده با جهان ،ارمان ها و منافع و ظرفیت
ملی جمهوری اسالمی تفکیک ناپذیر است و اهداف اصلی
ما به ش��مار م ی رود و مذاکره و رقابت همراه با تدبیر و ایجاد
اعتماد متقابل ابزار این کار اس��ت .اعتماد ،دوس��ویه است.
اعتماد ،یکسویه نم ی تواند باشد .جهان باید اعتماد ملت ما را
جلب کند .اعتدال حاصل خودباوری و اعتماد به نفس است
و تندروی نشان از ضعف است ».وی همچنین تصریح کرد:
«سیاست دولت اعتدال به دور از حاشی ه پردازی حقوق ملت
را پیگیری خواهد کرد و کوتاه نخواهد امد .با کاهش تنش ها
و تهدید ها دایره دوس��ت ی ها را در جهان گسترش م ی دهد.
نمایندگان محترم! من طالب این مسئولیت نبوده ام .تالش
فراوانی کردم تااقای روحانی را متقاعد کنم که این وظیفه را
بر عهده من نگذارند».
ظریف با بیان اینک��ه همواره در هر مس��ئولیتی که
داش��ته ام افتخار دارم ک��ه در اجرای سیاس��ت های داهیانه
رهب��ری در پرونده هس��ته ای و دیگر موضوع��ات مهم به
لطف خدا کوتاهی نک��ردم و همواره مورد مرحمت ایش��ان
قرار گرفته ام ،تاکید کرد« :من باندگرا نیس��تم؛من تاکنون
یک نفر از اق��وام را وارد وزارت خارجه نکرده ام .از جوس��ازی
واهمه ای نخواهیم داش��ت.دس��تگاه دیپلماس��ی ،خود را
موظف به تصمیماتی م ی داند که توسط مراجع عالیه نظام
ابالغ م ی ش��ود.این نظ رات را ولو خالف نظر خودمان باشد
به بهترین نحو اجرا م ی کنیم.چراکه ی��ک دولت باید یک
سیاست خارجی داشته باشد به همین دلیل قانون سیاست
خارجی را در حیطه رهبری قرار داده تا از دس��تبرد جناح های
سیاسی در امان باشد».
او در بخ��ش دیگ��ری از س��خنانش گف��ت« :یکی
از افتخ��ارات بزرگ زندگی من این اس��ت ک��ه تالش کردم
مسئولیت ع راق را در جنگ تحمیلی از دبیرکل سازمان ملل
بگیرم ،م ی دانم که دوستان به چه کسی اشاره م ی کنند اما
به انها اطالع��ات غلط دادند و ان فرد هی��چ وقت معلم من
نبوده است .مگر بد است یک سیاس��ی کهنه کار 80ساله
به یک فرزند ای��ن انقالب بگوید دش��من قاب��ل احترام؟»
وزیر پیش��نهادی امور خارجه خطاب به نماین��دگان گفت:
«گرچه دولت نه��م به رغم نظر بزرگان نظ��ام ،بنده را در 47
سالگی خانه نشین کرد و به رغم اینکه تدریس کتاب درسی
نوشته شده توس��ط خودم را به دانشجویانم سپرد و برخالف
اینکه از چندین دانشگاه معتبر پیشنهاد تدریس دارم ولی با
کمال افتخار بیان م ی کنم که در شش سال گذشته فقط در
ای ران مان��ده ام و حتی یک لحظه هم فکر خ��روج از ای ران را
نداشتم ».ظریف خاط رنشان کرد« :برخی از نمایندگان در مورد
ارتباطاتم با برخی از مقامات کنونی امریکا سوال م ی کنند،
این مقامات یک روزی مخالفان دولت جنگ طلب بودند که
بنده کارهایم را در همان زمان نی��ز در حیطه وظایفم انجام
م ی دادم اما اگر توانس��تم در میان این جنگ طلبان اختالف
ایجاد کنم این افتخار بنده است چون وظیفه ام را انجام دادم.
طبیعتا عافی ت طلبی و نشس��تن در خانه ب رایم راحت تر بود
ولی افتخار م ی کنم که ب ر اساس نظر بزرگان نظام و با نظر و
اجازه انها این کار را انجام دادم ».وی اضافه کرد« :وقتی همان
سخنرانی به استحضار مقام معظم رهبری رسید ،فرمودند «به
وزارت خارجه بگویید که از طرف من به اقای ظریف گفته شود
خسته نباشید ،بسیار خوب و قوی صحبت کردید ،متشکرم و
ان شاءاهلل موفق باشید ».حال نم ی دانم چرا برخی از دوستان
ما تالش م ی کنند تا شرایط را وارونه جلوه دهند؟» ظریف در
روز پایانی بررسی صالحیت وزرای پیشنهادی دولت یازدهم،
با 232رای موافق 36 ،رای مخالف و 13رای ممتنع سکاندار
دستگاه دیپلماسی کشور شدg .
35
طیب زاده باالترین
رای را از مجلس
کسب کرد
هیچ کدام از
نمایندگان در
مخالفت با حسین
دهقان صحبت
نکردند
واعظی توانست
رای خوبی از
بهارستان بگیرد
علی جنتی
با استقبال
بهارستان مواجه
شد
260رای برای
وزارت بهداشت
شروع خوبی برای
قاض ی زاده هاشمی
بود
چی ت چیان با
272رای به
وزارت نیرو رفت
عبوراسان
وزرایی که بیدردسر وارد پاستور شدند
سیاست
در میان بحث ها و جدل ه��ای این چند روز در مجلس
شورای اسالمی پی رامون رای اعتماد به وزرای دولت یازدهم،
بودند وزارتخانه هایی که با کمترین می زان س��خنان جنجال
ب ر انگیز توانستند اعتماد نمایندگان مردم را جلب کنند.
مثلث شماره 185
وزارت اقتصاد و دارایی
از جمله این وزارتخانه ها وزارت اقتصاد اس��ت که حاال
علی طی ب نیا تص��دی ان را بر عه��ده دارد .وی توانس��ت
بیشترین ارای نمایندگان را از ان خود کند و با 274رای وزیر
اقتصاد شود.
قاض ی پور اولین مخالف طی ب نیا ب��ود که در اظهارات
خود گفت« :وضعیت اقتصادی کشور نامناسب است .اقای
طی ب نیا در تم��ام دولت ها کار کرده و با تم��ام جریان ها کار
کرده اید؛ بناب راین در وضع بحرانی موجود ش��ریک است .ایا
تصمیم های اقتصادی شما که در تمام دولت ها نقش داشته اید
از سازمان مدیریت تا کمیس��یون اقتصادی دولت و حساب
ذخیره ارزی و شورای پول و اعتبار ،در کاهش ارزش پول ملی
سهم نداشته است؟ ش��ما و برخی همکاران ما با هم در این
وضع سهم داشته اید».موسوی نژاد مخالف دیگر این وزیر با
بیان اینکه ،تیم اقتصادی کابینه جدید باید همگونی خاصی
ب رای حل مش��کالت اقتصادی کشور داش��ته باشد ،تصریح
کرد« :متاسفانه سیاست های بانکی انحصاری بوده و اجازه
تاسیس بانک های خارجی را ندادیم».عب دالهی ،نماینده موافق
طی ب نیا نیز در دفاع از او در اغاز سخنرانی خود ،از قاض ی پور
که به عنوان مخالف صحبت کرده و طی ب نیا و سایر مقامات
اقتصادی را شریک وضعیت فعلی اقتصاد دانسته بود ،انتقاد
و تصریح کرد« :علت این مشکالت این است که به حرف ما
توجه نشد .ما م ی گفتیم دولت نباید تا این حد در امور اقتصادی
دخالت کند.حجت االسالم مهدی موسوی نژاد ،نماینده مردم
دشتستان در مجل س شورای اسالمی در موافقت با ب رنامه های
علی طی ب نیا ،وزیر پیشنهادی امور اقتصادی و دارایی ،گفت:
«اقای طی ب نیا یک انس��ان شایس��ته ،خالق ،اقتصاددان و
36
ارز ش مدار اس��ت که مورد قبول اکثر اقتصاددانان مجلس
است و ب رادر عزیزمان اقای مصباح ی مقدم گفت که دو دهه
با اقای طی ب نیا سابقه اشنایی دارد».طی ب نیا نیز در دفاع از
خود گفت« :ه ر چند چالش های اقتصادی که امروز ای ران با ان
روبه روست چالش های پیچیده و بزرگ هستند ،اما امید ما به
فضل و رحمت الهی و عزم دولت تدبیر و امید و حمایت های
نمایندگان مجلس و ظرفی ت های ف��راوان جامعه به مراتب
بزرگتر است .اقتصاد ما از کاست ی های ساختاری رنج م ی برد و
اقتصاد مبتن ی بر درامد نفتی ،توان اقتصاد و رونق تولید را با
اسی ب های جدی مواجه ساخته و فشارهای ناشی از تحریم
این نارسای ی های مزمن را تشدید کرده است».
وزارت دفاع
حس��ین دهقان که ب رای وزارت دفاع معرفی شده بود،
بدون مخالف به این پست دست یافت .وی در نطق خود در
صحن مجلس گفت« :بزرگترین افتخارم سربازی والیت امر،
هم رزمی با امرا و سرداران شهید در هشت سال دفاع مقدس
است ».وی اب راز امیدواری کرد که پس از کسب رای اعتماد،
عملکردش در دوران مسئولیت ،پاسخی در خور و شایسته به
اعتماد نمایندگان باشد.
دهقان در ادامه س��خنانش در تشریح برنامه های خود
ب رای تصدی وزارت دفاع افزود« :راهب��رد بازدارندگی موثر ،از
طریق مجموعه ای از فعالی ت های سخت افزاری و نرم افزاری
حاصل م ی ش��ود تا دش��من را متقاعد کند که هرگونه اقدام
خصمانه پاسخی متناسب به همراه دارد که منافع ملی او را
تهدید خواهد کرد».
وی افزود« :رئوس برنامه ها نیز ش��امل تولید و تامین
هدفمند تجهی زات و خدمات مورد نیاز نیروهای مسلح است».
وزیر پیشنهادی دفاع؛ نواوری ،تحقیقات و تولید علم و
فناوری را ب رای غلبه بر تهدیدات دشمنان و توانمندسازی وزارت
دفاع ب رای ایفای نقش و ارتقای ظرفی��ت تولید قدرت نرم از
طریق دیپلماسی دفاعی را از دیگر ب رنامه های خود بیان کرد.
وزارت ارتباطات
محمود واعظی وزیر دیگری اس��ت که توانس��ت رای
نمایندگان را ب رای وزارت ارتباطات کس��ب کند .او 218رای
موافق داشت.عل ی اصغر زارعی در مخالفت با واعظی تصریح
کرد« :وزیر پیش��نهادی ارتباطات حدود هفت سال یعنی از
58تا 65در مخاب رات حضور داشتند .اما از ان سال تا سال 92
یعنی حدود 27سال در حوزه روابط بی ن الملل مشغول فعالیت
بودند».وی حضور 27ساله وزیر پیشنهادی ارتباطات و فناوری
اطالعات را به معنای دوری وی از این حوزه دانس��ت و افزود:
«اقای واعظی در حوزه مخاب رات تا مقطع کارشناسی تحصیل
کرده اند و در تحصیالت تکمیلی به سراغ علوم سیاسی رفتند،
در نتیجه تخصص وی ب رای مجموعه مخاب رات و الکترونیک
ان هم با تحصیالت قبل از انقالب کافی نیست».سی د باقر
حسنی ،نماینده موافق در نطق خود تصریح کرد« :محمود
واعظی تحصیالت خود را در رش��ته الکترونی��ک به اتمام
رسانده است و در س��مت های مختلف تجربیات گرانبهایی
را به دس��ت اورده است».نماینده مردم سیس��تان با اشاره به
نکات دیگ��ری از ب رنامه های محمود واعظ��ی گفت « :نگاه
دقیق به حفظ حقوق شهروندان در فضای ارتباطات و ایجاد
فضای رقابتی ب رای ارائه دهن��دگان خدمات این حوزه از دیگر
نقاط مثبت ب رنامه محمود واعظی است».واعظی نیز در دفاع
از خود گفت« :توس��عه ICTیکی از اقداماتی است که باید
در دس��تورکار وزارت ارتباطات و فناوری اطالعات قرار بگیرد.
توسعه ICTمنجر به ارائه خدمات و ارتقای بهره وری و کاهش
تو امدها م ی شود .همچنین این توسعه بهبود
هزینه ها و رف
شاخ ص های محیط زیستی س��بب خلق کسب و کار و نیز
ایجاد صنعت دائمی بر پایه علوم اجتماعی م ی شود».
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
علی جنتی نیز با 234رای موافق تصدی وزارت فرهنگ
را بر عهده گرفت.کریم ی قدوس��ی نماین��ده مخالف گفت:
«بحث تهاجم فرهنگی در برنامه های جنتی پررنگ مطرح
نشده اس��ت .وی ادامه داد« :مقام معظم رهبری م ی فرمایند
تهاجم فرهنگی ب��ه این معنی اس��ت که ی��ک مجموعه
سیاس��ی یا اقتصادی ب رای اجرای مقاص��د اقتصادی خاص
ب رای اس��ارت یک ملت به نیازهای فرهنگی ان ملت هجوم
م ی اورند و در ای��ن هجوم به زور قص��د جایگزینی باورهای
ان ملت را دارند».دستغیب ،نماینده موافق نیز تصریح کرده:
«ارتباط حوزه فرهنگ با نهادهای مختلف به ارتباط و تعامل
گس��ترده ای نیاز دارد و با روزمرگی و حاشی ه سازی نم ی توان
فرهنگ کش��ور را ارتقا داد ،بناب راین تقابل دینی و پش��توانه
اعتقادی جنتی و ارتباط با حوزه های مختلف م ی تواند عناصر
فعال در حوزه فرهنگ را به یک اجماع رس��انده ،سازمان داده
و ب رنامه ریزی در مدیریت کند».سبحان ی نیا نیز در موافقت با
جنتی گفته است« :در ب رنامه های اقای جنتی خبری از افراط
و تفریط نیس��ت و برنامه ها ای رانی و اس�لامی است و بوی
واپ س گرایی نم ی دهد و در دامن مکاتب ای رانی م ی چرخد و او
خود نماد یک ای ران اسالمی متعهد به ارزش هاست».جنتی
نیز در دفاع از ب رنامه هایش گفت« :اس�لام و ای ران هر دو ،دو
روی سکه هویت ای ران اس��ت و اینجانب در صورت تصدی
وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی خواهم کوشید با استعانت از
خداوند متعال و جلب همکاری اهل نظر ای ران توحیدی و ای ران
معنویت گرا و غنایافته از اسالم ناب را به جهانیان بشناسانم».
وزارت بهداشت
محمد رضا نعمت زاده موفق ش��د ب��ا 199رای موافق
راهی وزارت صنعت ،معدن و تجارت شود.از جمله مخالفان
محمود حجتی نیز به رغم مخالفت ها با 177رای راهی
وزارت جهاد کشاورزی شد.چاردولی در مخالفت با وی گفت:
«مگر کشاورزی و کشاورزان ،تولیدکنندگان کشور نیستند؟ ما
نم ی خواهیم زحمات اقای حجتی را زیر سوال ببریم اما کشور
ما و کشاورزی ما نیازمند ب رنامه ریزی اساسی و جدی و پایه دار
است .نباید کشاورزی ما وابسته به نزوالت اسمانی باشد ،بلکه
باید برنامه محور باشد .بهره وری در بخش کشاورزی در نرخ
پائینی قرار دارد و راندمان تولید هم کم است ،بناب راین ،ب رنامه
جنابعالی در این زمینه چیس��ت؟ چرا نباید تحصیلکردگان
کش��اورزی در بخش کش��اورزی جذب بازار کار شوند؟ ب رای
افزایش سرمایه گذاری ها در عملیات زیربنایی چه سازوکاری
اندیشیده اید؟»موسوی ،مخالف دیگر وزارت حجتی نیز گفت:
«در ارائه ب رنامه های پیشنهادی توجهی به بسترهای زی ربنایی
نشده است .البته در حوزه واردات نیز باید موضع شفافی اتخاذ
ش��ود».وی عدم توجه به حماس��ه اقتصادی را یکی دیگر از
ضع ف های ب رنامه وزیر پیشنهادی جهاد کشاورزی عنوان کرد
و خواستار پاسخگویی محمود حجتی در این باره شد.خضری،
نماینده موافق ،ب رنامه های حجتی را پاسخگوی چالش های
موجود در حوزه کش��اورزی و تامین امنیت غذا خواند و ادامه
داد« :تامی��ن امنیت غذایی ب��ه عنوان رکن س�لامت باید
مورد توجه باش��د و ما در اقتصاد مقاومت��ی مجبوریم به این
محصوالت اس��تراتژیک توجه کنیم».وی با اشاره به سوابق
کاری و تحصیلی وزیر پیش��نهادی جهاد کش��اورزی گفت:
«اقای حجتی لیسانس کش��اورزی دارند و البته تصدی وی
در جهاد نیز بسیار قوی بوده اس��ت و اقایان ثروتی ،تابش و
قوام ی از من خواستند که این مس��اله و حمایتشان از اقای
حجتی را اعالم کنم».حجت��ی در دفاع از خود گفت« :زمانی
که با پیشنهاد همکاری از سوی رئی س جمهور مواجه شدم،
پیشنهاد دادم از نیروهای ارزش��مند دیگر استفاده شود ولی
بنابر مصلحت رئی س جمهور من انتخاب شدم و از ان زمان
با تمام توان در خدمت مردم و کش��اورزان هس��تم و خود را
ب رای خدمتگزاری اماده کردم که امیدوارم با همکاری مجلس
و دول��ت و حضور کش��اورزان بتوانم قدم موث��ری ب رای حل
مشکالت کشاورزی بردارم».وی همچنین تصریح کرد« :به
منظور حمایت از تولید داخلی و ایجاد مزیت های اقتصادی،
افزایش تولیدات کش��اورزی و کمک به پایداری منابع اب از
نمایندگان ملت ب رای وزارت راه و شهرس��ازی به عباس
اخوندی رای دادند و وی با 159رای وزیر شد.نوباوه در مخالفت
با وی گفت« :در بررس��ی وضعیت اق��ای اخوندی باتوجه به
سوابق ایشان در این پست حساس و کلیدی که از سال 72تا
76یعنی در دوره دوم ریاست جمهوری اقای هاشم ی رفسنجانی
ایش��ان متصدی وزارت مسکن و شهرس��ازی بودند ،نه تنها
موفقیتی به دست نیاورد که متاس��فانه در ان زمان در حوزه
توسعه مسکن اقدامات رو به عقب انجام شد».نخل اب راهیم ی
در دف��اع از اخون��دی تاکید کرد« :ب��ر خود واجب دانس��تم
باتوجه ب��ه س��وابق ،تجربی��ات و برنامه های پیش��نهادی
عباس اخوندی م��وارد را مطالعه ،بررس��ی و م��ورد تحقیق
قرار داده و عالوه بر ان طی سه جلسه با وی در مورد شبهات
و ابهامات مس��ائل سیاسی و س��وابق کاری مطرح شده وی
کنکاش کن��م و بع��د از متقاعد ش��دن در هم��ه زمینه ها و
برطرف ش��دن ابهامات ،در دف��اع از وی و ب رنام��ه کاری این
وزیر پیشنهادی مصمم ش��دم».اخوندی نیز در دفاع از خود
تصریح کرد« :باتوجه به ممارس��ت ج��دی و طوالنی که در
تدوین پی ش نویس اصل 44داش��ته ام شاید بتوانم به بخش
خصوصی ب رای س��رمایه گذاری اعتماد بدهم ک��ه گواه ان،
حملو نقل و صنایع
حمایت انجمن های حرفه ای و مهندسی
مرتبط ساختمانی از نامزدی اینجانب ب رای تصدی وزارت راه
و شهرس��ازی اس��ت».وی همچنین گفت« :باید به شکلی
برنامه ریزی کنیم تا جمعیت در س��طح سرزمین توزیع شود
و عدالت جغ رافیایی به وجود ای��د و به همین خاطر مباحث
امایش س��رزمین و طرح ه��ای منطقه ای که هم��ه در دوره
سال های 1372تا 1376طرح ش��ده و متاسفانه در دوره های
بعدی فراموش ش��ده به طور مجدد در دس��تورکار حقیر قرار
گرفت».
سیاست
وزارت صنعت
وزارت جهاد کشاورزی
وزارت راه
مثلث شماره 185
وزارت بهداش��ت و اموزش پزش��کی نیز وزی��ر خود را
یافت و حسن قاض
یزاده هاش��می با 260رای موافق به این
سمت انتخاب شد .عبدی نماینده موافق وی درباره او گفت:
«اقای هاش��می فردی با روحیه جهادی است که 33ماه نیز
در جبهه های حق علیه باطل حضور داش��ته و در عین حال
تخصص خود را در حوزه چشم پزشکی کسب کرده است که
ما نظیر او را در کش��ور کم داریم .باتوجه به تخصص ممتاز
هاشمی و مدیریت جهادی او که به همراه ب رنامه اش منطبق
بر قانون است ،انتظار م ی رود که وکالی ملت با رای باال به او
مقدمات بازسازی وزارتخانه بهداشت را فراهم کنند».اصفری،
نماینده مخالف با اشاره به ب رنامه های وزیر پیشنهادی گفت:
«مشخص نیس��ت چگونه وزیر پیش��نهادی قصد دارد این
ب رنامه ه��ا را اجرای��ی و عملیاتی کند».وی افزود« :توس��عه
بخش های درمانی باید ب رای همه استان ها میسر شود و فقط
شاهد رشد ان در منطقه خاصی نباشیم ،یعنی استان ها باید
به اندازه پایتخت در بخش های درمانی شاهد توسعه باشند
که البته این موضوعات در قان��ون برنامه پنجم به صراحت
امده است».هاشم ی نیز با ب ر ش��مردن پیشرفت های حوزه
بهداشت تصریح کرد« :به رغم این پیشرفت ها نظام سالمت
با چالش های فراوانی روبه روست .رتبه ای ران درباره شاخص
سالمت در بین 180کشور دنیا 99اس��ت ،درحالی که رتبه
ترکیه ،49بنگالدش 51و بحرین 57و قطر 70است .در بین
20کشور منطقه در عمل سزارین رتبه ای ران اول ،در مرگ و
میر کودکان رتب��ه چهارم ،در مرگ و میر م��ادران باردار رتبه
پنجم ،در مرگ بالغین 15تا 24سال رتبه پنجم و در امید به
زندگی رتبه هشتم و در مرگ شیرخواران رتبه هشتم را دارد،
در حالی که ما در دوره هایی در دو رتبه اول قرار داشتیم».وی
افزود« :بنده برنامه را در 29صفحه تقدیم شما عزیزان کردم
که زیر نظر متخصصان وزارت بهداشت و درمان تدوین شده و
در سه سطح اولویت بندی شده است .یکی ب رنامه های فوری
اس��ت که ما باید ان را تا پایان سال اجرایی کنیم و بخشی از
ان برنامه های میان مدت است که باید تا پایان سال اجرایی
شود .همچنین بخشی از ب رنامه ها میان مدت و مهلت اجرای
ان تا پایان دولت است و در مورد برنامه های بلند مدت هدف
پایه ریزی برنامه هایی اس��ت که در دولت ه��ای بعدی باید
تعقیب شود».
او نماینده استانه اشرفیه بود که گفت« :وزارت صنعت ،معدن
و تجارت تحت تاثیر عوامل مختلف در محیطی با ش��رایط
مختلف و گوناگون فعالی��ت م ی کند که در ب رنامه ریزی های
خود باید چهار مولفه روندها ،رویدادها ،تصویرها و اقدامات را
مورد توجه قرار دهد .این موارد معموال در غالب چشم اندازها
مطرح م ی ش��وند به ع�لاوه ارمان گرایی هم بای��د در کنار
تزاده
واقع گرایی باش��د که در ب رنامه پیش��نهادی اقای نعم
این طور نیست».ش��ریعتی ،نماینده مواف��ق او نیز تصریح
تزاده در برنامه های خود کل ی گویی نکرده،
کرد« :اقای نعم
ب رنامه ای دقیق ارائه کرده است .انشا ننوشته ،ب رنامه ارائه کرده
است .افقی که تبیین کرده در اختیار مجلس قرار داده شده که
تزاده
با این معیار م ی توان به ارزیابی عملکرد او پرداخت».نعم
در دفاع از خود گفت« :ب رنامه من شاید تنها ب رنامه ای باشد که
اعداد کمی در ان ذکر کرده ایم .برخی از دوستان پرسیدند ایا
این ب رنامه در قالب ب رنامه پنجم هم است که من عرض کردم،
خیر .اینها برنامه های ریز صنعت است و برنامه پنجم به این
صورت وارد این مقوله و این مس��ائل نشده است».وی افزود:
«هدف ما این است که از سرمایه های موجود بتوانیم استفاده
کنیم و در این زمینه چاره اندیش��ی هایی کرده ایم که عمده
مطالب ان مس��ائل مالی ،ارزی و مدیریتی است .امیدواریم
با کمک خود مشکالت صنعتگران و دستگاه های اقتصادی
را حل کنیم».
اصل ی ترین برنامه های پی ش رو اس��ت؛ در بخش ش��یالت،
جنوب کشور باید به توس��عه ناوگان به ویژه ناوگانی باتوجه
به ظرفی ت های قابلی ک��ه ما داریم در اب های دور ،دس��ت
یافت .توسعه بنادر صیادی ،پش��تیبانی از ناوگانی و حمایت
از بخش خصوصی جهت دستیابی به منابع ابزی در اب های
بی ن المللی از دیگر موضوعاتی است که باید به انها پرداخت».
وزارت نیرو
حمید چی ت چیان نیز ب رای وزارت نیرو توانست یکی
از باال ترین ارا را در مجلس کسب کند و با 272رای راهی این
وزارتخانه شود.قاض ی پور به عنوان نماینده مخالف این وزیر
با بیان اینکه چند سالی است هیچ ابی به رودخانه هیرمند
در سیستان و بلوچس��تان نیامده ،گفت« :اقای چی ت چیان
چه برنامه ای ب��رای موض��وع اب دارید؟ ایا در ای��ن باره از
دستگاه دیپلماسی کمک خواهید گرفت؟ اقای چی ت چیان
م ی دانید که هفتاد درصد دریاچه ارومیه خشک شده است،
ایا با امدن حضرتعالی این سی درصد باقیمانده نیز خشک
خواهد شد؟» علیپور در موافقت با چیت چیان گفت« :درباره
اقای مهندس چی ت چیان نماین��دگان زیادی به بنده مراجعه
کردند که م��ن از قول انان بگویم که وی با 30س��ال تجربه
مفید در مسئولی ت های جهاد ،حضور در جبهه های حق علیه
باطل و نماینده دوره سوم مجلس ،کسی است که در تمامی
ب رنامه های وزارت نیرو صاحب نظر است و ب رنامه های متعددی
دارد ».چی ت چیان نیز در دف��اع از خود گفت :اینجانب ب رنامه
خود را ب راساس اس��ناد باالدستی همچون س��ند چشم انداز
20س��اله ،سیاس��ت های کل��ی نظ��ام ک��ه از س��وی
مقام معظم رهبری ابالغ ش��ده و قانون برنامه پنجم توسعه
و در راستای دس��تیابی به اهداف مذکور در این اسناد تنظیم
کرده امg .
37
وزیر تعاون،کار و رفاه
وزیریبرایپرولتاریا
علی ربیعی می تواند وضعیت اقتصادی
طبقات پایین اجتماعی را ارتقا دهد؟
سیاست
خیل ی ها پی ش بینی کرده بودن��د و البته چندان هم دور
ی از کاندیدا های وزارتی باش��د
از انتظ��ار نبود که علی ربیع��
که بررس��ی رای اعتمادش در مجلس با حاش��ی ه های زیادی
همراه خواهد بود .هرچند این حاشی ه ها خیلی هم زیاد نبود.
و در نهایت علی ربیعی توانست از بهارستان عبور کند و وزیر
رفاه تعاون و کار شود .یک وزارتخانه مهم ب رای اقشار ضعیف
جامعه .طبقه ای که علی ربیعی مطالعات و دغدغه های زیادی
درباره انها دارد .گزینه کابینه یازدهم ب رای وزارت کار ،تعاون
و رفاه اجتماعی ،خ��ودش قبل از انقالب کارگر بوده اس��ت ،
بعد از انقالب مدتی مسئول ش��اخه کارگری حزب جمهوری
اسالمی شد و سری در سیاست دراورد ،اما خیلی زود از انجا
راهی سپاه پاسداران انقالب اسالمی شد و همزمان موسس
و عضو ش��ورای مرکزی خانه کارگر ،در س��ال های ۱۳۶۶تا
۱۳۷۲و معاون حقوقی و پارلمانی وزارت اطالعات ،سابقه او
را عالوه بر فعالی ت های نظامی به فعالی ت های امنیتی هم
مزین کرد.اواخر کار دولت هاشمی ،اغاز کار علی ربیعی در
شورای عالی امنیت ملی از ۱۳۷۲تا ۱۳۸۴بود که مسئولیت
اجرایی و کمیته تبلیغات دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی
همزمان با ریاست حسن روحانی بر این شورا را به سابقه او که
در همین سال ها مش��اور اجتماعی سی د محمد خاتمی هم
بود ،اضافه کرد .مطرح شدن نام علی ربیعی به عنوان یکی از
گزینه های پیشنهادی روحانی ب رای حضور در دولت یازدهم
شبهه های زیادی را ب رانگیخت .خیل ی ها تصور م ی کردند که
به دلیل رابطه او با جریان اصالحات ،اگر ربیعی در گزینه های
پیشنهادی کابینه باشد هم خودش و هم رئی س جمهور کار
دشواری ب رای گرفتن رای اعتماد او از مجلس اصولگرای نهم
در پیش خواهد داش��ت اما جلسه بررس��ی صالحیت گزینه
پیشنهادی ب رای وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی ان طور که
تصور م ی شد و انتظار م ی رفت هم پرحاشیه نبود و رای اعتماد
مجلس در نهایت نصیب ربیعی شد.
مثلث شماره 185
مخالفان ربیعی
رضا صابری ،عضو کمیسیون اموزش مجلس شورای
اسالمی از مخالفان علی ربیعی بود که در اظهاراتش با اشاره
به تحصیالت ربیعی در حوزه جامع ه شناسی و مدیریت گفت
که وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماع ی ،یک مجموعه اقتصادی
38
است و اداره ان نیازمند یک اقتصاددان است.
این نماینده مخالف اظهار کرد« :اقای ربیعی به عنوان
یک چهره و فعال سیاسی شناخته م ی شود ،تضمینی وجود
ندارد که او فض��ای این وزارتخانه را به تصمیمات سیاس��ی
اغشته نکند ».وی در مورد برنامه های ربیعی هم با انتقاد از
اینکه ب رنامه هایی ب رای حل مشکل بیکاری در کوتاه مدت ارائه
نشده است ،از انچه تاثیر شدید نهادهای اجتماعی سیاسی
بر برنامه های ساماندهی بازار کار ربیعی خواند ،انتقاد کرد و
با اشاره به مشکالت بازنشس��تگان در سال های اخیر افزود:
«به رغم اینکه در قانون بودجه سال 91و در قانون بودجه 92
ذکر شده است مشکل 80هزار بازنشسته فوالد حل نشده و
حقوق انها پرداخت نم ی شود ،شما نم ی توانید با وعده های 3
ماهه یا 6ماهه این مساله را حل کنید مگر اینکه به این مساله
قائل باشید که بدون حقوق م ی شود زندگی کرد ».عب دالوحید
فیاضی مخالف بعدی وزارت ربیعی بود که در اظهاراتش به
نادیده گرفتن بخش تعاون در دیدگاه های این گزینه پیشنهادی
وزارت اعتراض ک��رد« :زیربنای ی بودن وزارت کار بر کس��ی
پوش��یده نیس��ت ،این وزارتخانه یک وزارت فانتزی نیست،
بلکه مبنای تولید و اشتغال را در کشور شکل م ی دهد .اقای
ربیعی در ب رنامه هایش افزایش سهم تعاون ی ها در بازار پول را
تاحدودی کمرنگ دیده .این در حالی است که نقش موثر و
پویای تعاون ی ها در بازار بس��یار مهم است .یکی از یادگاران
ش��هید بهش��تی عالوه بر اصل مترقی والیت فقیه ،اصل
تعاون ی ها بوده است .در نظام تولید مبتنی بر تعاون ی ها چیز
جدیدی در ب رنامه اقای ربیعی نم ی بینیم در حالی که در ای ران
50درصد و در دنیا 12درصد مردم عضو تعاون ی ها هستند».
این مخالف ربیع��ی همچنین با بیان اینکه شس��تا ،
همواره حیاط خلوت صاحبان قدرت بوده است ،اب راز امیدواری
کرد که ربیعی در صورت وزارت ،شس��تا را یک فرصت ملی
ب رای همه ای ران ی ها بداند.اخرین مخالف ربیع ی ،محمدرضا
ی نایب رئیس کمیس��یون اقتصادی مجلس بود
پوراب راهیم
که از نبود ب رنامه ای درخصوص تحول در قانون کار و تحول
در ب رنامه تعاون انتقاد کرد .وی با بیان اینکه وزارت تعاون ،کار
و رفاه اجتماعی ترکیبی از س��ه وزارتخانه مختلف است ،به
سابقه ربیعی اشاره کرد و گفت« :ایشان از مجموعه فعاالن
خانه کارگر است و با ادبیات و سیاست های حوزه خانه کارگر
وارد فضای اجرایی کشور شدند که سوابق ایشان در حوزه های
مختلف چیزی از توانمندی های ایش��ان ک��م نم ی کند اما
نکته اصلی بنده این اس��ت که ما امروز مهمترین وزارتخانه
اقتصادی کشور که بعضا اشتباها به مفهوم اجتماعی به کار
برده م ی شود را به جای اینکه در اختیار فردی اقتصاددان قرار
دهیم ،در اختیار فردی ق��رار داده ایم که عمدتا در حوزه روابط
کار و قانون کار فعالیت کرده اس��ت ».تاکید پوراب راهیمی بر
این بود «:وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی نیازمند اقتصاددان
است نه یک فعال اجتماعی .سه محور اساسی در فعالی ت های
وزارت رفاه مش��هود اس��ت که اولی حوزه نهادهای قدرتمند
مالی است که امروز س��ازمان تامی ن اجتماعی قبل از اینکه
کارکرد اجتماعی داش��ته باش��د ،کارکرد اقتصادی دارد .حوزه
بعدی فعالی ت های بخش تعاون در س��اختار وزارتخانه است
که ادغام وزارت تعاون را به دنبال داش��ته و بخش س��وم نیز
حوزه روابط کارگری و مجموعه وزارت کار اس��ت .این س��ه
مجموعه با حوزه فعالی ت های حمایتی همانند بهزیستی که
به ان اضافه شده بخش عمده فعالی ت هاست و استناد من این
است که 80درصد ماموریت ها و وزن اصلی این وزارتخانه را
مجموعه نهادهای اقتصادی تشکیل م ی دهد .نهادی مانند
س��ازمان تامی ن اجتماع��ی ،صندوق بازنشستگ ی کش��وری،
صندوق بیمه عش��ایری و س��ایر بیمه ها به عنوان یک نهاد
بیمه ای قبل از اینکه اثار اجتماعی داش��ته باش��ند رویکرد
اقتصادی دارن��د .امروز مهم ترین دغدغه ما ،مس��اله اقتصاد
کشور است که اولویت فعلی محسوب م ی شود».
نایب رئیس کمیس��یون اقتصادی مجل��س در پایان
گفت« :مجموعه وزارت تعاون به مفهوم این اس��ت که ما با
رویکرد تعاون به فعالی ت های اقتصادی در کشور بپردازیم ،در
حالی که امروز بخش تعاون دست و پاگیر کشور ماست که در
گزارش های اقتصادی کامال مشهود است و نکته قابل توجه
این است که امروز در برنامه پیشنهادی دکتر ربیعی موضوع
تحول در س��اختار تعاون و تحول در س��اختار قانون کار که
مهمترین موضوع ما در اقتصاد است ،دیده نم ی شود».
موافقان ربیعی
موافقان ربیعی در طرف دیگر داستان هم حرف هایی
ب رای گفتن داشتند .منصور ارام ی ،یکی از چهار موافقی که
در مورد ربیعی صحبت کرد ،تاکید کرد که مدیریت وزارتخانه
عبدالوحید فیاضی در مخالفت با ربیعی:این وزارتخانه یک وزارت فانتزی نیست،
بلکه مبنای تولید و اشتغال را در کشور شکل می دهد .اقای ربیعی در برنامه هایش
افزایش سهم تعاونی ها در بازار پول را تاحدودی کمرنگ دیده .این در حالی است که
نقش موثر و پویای تعاونی ها در بازار بسیار مهم است
اقتصادی شرکت های شستا خالف است ،ضمن انکه موضوعات مرتبط با قانون کار از
اهمیت باالیی برخوردار است که باید به ان توجه کرد و جناب اقای ربیعی با اشنایی که با
قانون کار دارند می توانند ان را بهبود ببخشند
پیشنهادی ب رای وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی صحبت کرد:
«ربیعی به دلیل توانایی که دارد م ی تواند گلوگاه های فسادی
که در وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی اس��ت را شناس��ایی
کند .برداشتم این است که نسبت به این وزارتخانه نباید نگاه
صرف اقتصادی و اجتماعی داشت چراکه اسی ب پذیر م ی شود.
دولت رفاه باید شکل گیرد چراکه انتخاب انسان های ارزشمند
ی قطعا
هی چ گاه به ضرر ما نبوده و نگاه های استراتژیک و علم
موثر اس��ت».موید حس��ین ی صدر ،عضو کمیسیون صنایع
مجلس موافق بعدی ربیعی بود که در اظهاراتش به کسانی
که وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی را صرفا اقتصادی م ی دانند
تاخت« :اگر قرار بود بانک های رفاه و تعاون بانک های عادی
باش��ند زیرمجموعه وزارت رفاه نم ی رفتن��د و در قالب وزارت
اقتصاد کار م ی کردند و این موضوع که وزارت رفاه را یک وزارت
صرف اقتصادی بدانیم نم ی تواند درست باشد ».وی همچنین
با اشاره به اینکه طبق قانون باید 25درصد از ظرفیت تعاون
احیا ش��ود ،از اینکه تنها پنج درصد از ان احیا شده اب راز تاسف
کرد ،اما یاداور ش��د که وزیر پیشنهادی نباید پاسخگوی این
ضعف باشد و نباید از ربیعی در مورد این موضوع گالیه کرد.
این نماینده موافق انتخاب ربیع ی ،با طرح این سوال که «ایا
بهبود فضای کس��ب و کار ،بهبود ش��رایط کارگری و بهبود
ش��اخ ص های رفاه اجتماعی اهمیت کمی دارند و ایا اینها با
یک اقتصاددان صرف قابل حل اس��ت؟» ادام��ه داد« :قطعا
پاسخ اینها خیر است چرا که بنده معتقدم وزی ر کار ،تعاون و رفاه
اجتماعی نباید یک اقتصاددان باشد بلکه باید یک مدیر باشد تا
بتواند از تمام توان کشور و مدی ران باسابقه ب رای رفع مشکالت
حوزه وزارتخانه استفاده کند .ضمن اینکه اقای ربیعی ،انسان
پاکی است و م ی تواند ب رای رفع مشکالت و فسادهای حوزه
اجتماعی فعالیت مثمرثمری انجام دهد ».علیرضا محجوب ،
عضو فراکسیون کارگری و از نمایندگان خانه کارگر در مجلس
شورای اسالمی هم که وابستگ ی های حزبی به اقای ربیعی
ی گفت« :طبق
دارد ،در موافقت با او ،خطاب ب��ه پوراب راهیم
قانون ب رنامه ،استمرار بنگاه داری و کار اقتصادی شرکت های
شستا خالف اس��ت ،ضمن انکه موضوعات مرتبط با قانون
کار از اهمیت باالیی برخوردار است که باید به ان توجه کرد و
جناب اقای ربیعی با اشنایی که با قانون کار دارند م ی توانند ان
را بهبود ببخشندg».
سیاست
تعاون ،کار و رفاه اجتماعی که دارای چنان اهمیتی اس��ت،
نیازمند توانایی مدیریت استراتژیک است که ربیعی با روحیه
همگرایی و مشورت دارای چنین ویژگ ی هایی است.
ی با بیان اینکه یک��ی از دغدغه های وزارت تعاون
ارام
گردش مالی سازمان تامی ن اجتماعی است ،یاداور شد« :ربیعی
سال ها دبیری ستاد مبارزه با فس��اد اداری را برعهده داشته و
کتابی در این زمینه منتش��ر کرده و در واقع در بحث مبارزه با
فس��اد هم صاحب نظر و صاحب صالحیت است .انهایی که
ربیعی را م ی شناسند باید بدانند در اعتدال ،پاک دست ی ،جدیت
در کار ،پایبن��دی و التزام عملی به والیت فقی��ه در وی هیچ
تردیدی نیست .قطعا ربیعی معتقد به راستگویی است چراکه
م ی دانیم ام��روز یکی از گرفتاری های ما ،امارهای نادرس��ت
اس��ت .ربیعی بیش از 50م��اه در س��نگرهای مختلف دفاع
مقدس ،از این نظام دفاع کرده و بدون حاشیه به خدمت مشغول
بوده اس��ت .ربیعی امتحان پس داده و خادم بوده و هس��ت.
ضمن اینکه در اعتدال و الت��زام عملی ربیعی به والیت فقیه
چ تردیدی نیس��ت ».محمدرضا تاجگردون ،نایب رئیس
هی
کمیس��یون برنامه و بودجه مجلس هم در حمایت از گزینه
علیرضا محجوب در موافقت با ربیعی :طبق قانون برنامه ،استمرار بنگاه داری و کار
مثلث شماره 185
دفاعیات وزیر
اسی ب های اجتماعی ،بیکاری ،وضعیت نامناسب کار و
سرمایه ایرانی ،تهدید کیفیت زندگی بخشی از جامعه
و سقوط بخشی از جامعه با هزینه های درمان به طبقه
فرودست ،پرداخت نشدن پول بیمارستان ها ،پزشکان
و داروخانه ه�ا ،توصیفی بود که ربیع�ی از وضعیتی که
کشور در ان قرار گرفته ،ارائه داد و در دفاع از صالحیت
و برنام ه های خ�ودش ب�رای وزارت تع�اون ،کار و رفاه
اجتماع ی گفت که در حوزه روابط کار و اش�تغال برخی
این ایراد را گرفتند که نگاه من یک جانبه است اگرچه
انکار نم ی کنم ک�ه نگاه مس�تضع ف گرا و کارگری دارم
اما معتقدم هرکس در این کش�ور اجر روی اجر بگذارد
باید برای او ارزش گذاش�ت و مجسم ه اش را ساخت و
او را تبدیل به نم�اد کرد .متاس�فانه کارافرینی و ایجاد
شغل ارزش فراموش شده ای اس�ت و من به احیای ان
اعتقاد دارم.
اق�ای ربیعی ،ن�گاه یک بع�دی اقتص�اد منه�ای رفاه
اجتماعی و همچنین تجربه منهای نگاه حمایت گرایانه
اش�تغالی را برزیل ی کردن کش�ور دانس�ت و در پاسخ
به برخی اش�اره ها ب�ه وضعیت شس�تا و صندوق های
بازنشستگی اظهار کرد« :چهل و هفت درصد جمعیت
کش�ور در حوزه تامی ن اجتماعی و شس�تا هستند ولی
اکنون ش�رایط طوری اس�ت که تم�ام صندوق های ما
ورشکسته اند و نسبت بین شاغلین و مستمری بگیران
نزدیک خط قرمز است».
از انتقاد ه�ای ج�دی ک�ه ب�ا حض�ور ربیع�ی در تی�م
پیش�نهادی روحان�ی مطرح ش�ده بود ،امنیت ی ش�دن
کابینه بود ،سابقه امنیتی اقای ربیعی امروز هم از تاکید
نمایندگان مخالف دور نمان�د ،اما ربیعی این موضوع را
نقطه ضعف خودش ندانس�ت« :اگر امنیت�ی بودن به
معنای تالش برای نقش بس�تن خنده بر لب�ان فرزند
کارگر ،حفظ اب�روی مردم ،ب�ردن نان بر س�فره مردم،
ایجاد امنیت اجتماعی و حفظ منافع ملی باشد همه ما
امنیتی هستیم و حتی شما نیز امنیتی هستید ».وقتی
ربیعی اظهاراتش را با ق�ول دادن به مردم و نمایندگان
در م�ورد کاس�تن از رن�ج م�ردم و نش�اندن لبخند بر
لبان کارگ�ران در صورت اوردن رای اعتم�اد نمایندگان
تمام ک�رد ،البته هن�وز بحث بر س�ر صالحیت ربیعی
تمام نش�ده بود و ترکش های ان به وقتی که در اختیار
مخالفان وزیر دادگستری رس�یده بود هم برخورد کرد.
در حالی که بس�یاری تصور م ی کردند اقتصادی شدن
بیش�تر انتقاد ها در مورد اق�ای ربیع�ی ،فاصله گرفتن
مجلس از حاش�ی ه های سیاس�ی به نفع کارکردگرایی
اس�ت .کوچ ک زاده که قرار بود ب ه عن�وان مخالف اقای
پور محمدی صحبت کند ،در اغاز اظهاراتش با اش�اره
به مصاحبه س�ال ها پی�ش اقای ربیعی ب�ا یک مجله ،
به نقل قول های�ی از او پرداخت ک�ه اعتراض هایی را به
دنبال داشت .کوچ ک زاده در اظهاراتش تلویحا ربیعی
را افراط گرا دانس�ت و گفت اقای ربیعی ان وقت ها که
به خاطر ازردگی از ب ی عدالتی ،افراطی نشده بود ،گفته
است بحثی ب ه عنوان تئوری عدالت در حقوق دستمزد
مطرح اس�ت که م ی گوید هرکسی داده ها و ستاده های
خودش به یک سیستم را با داده ها و ستاده های دیگران
مقایس�ه کند ،اگر احس�اس عدالت نکرد ی�ا وفاداری
خود را نس�بت به ان سیس�تم از دس�ت م ی دهد یا در
ان سیس�تم تخریب م ی کند یا در ان سیس�تم منزوی
م ی شود که تخریب در سازمان جز افراط گری چه نامی
دارد؟ وقتی نیروها م ی بینند جوان ی ش�ان را برای نظام
گذاشته اند ،شهید دا ده اند و همه جور فداکاری کرده اند،
ولی س�تاده هایی که از نظام گرفته اند ،با س�تاده های
افراد ب ی هویتی که هی چ چیز ب�رای نظام نداده اند ،قابل
مقایسه نیست ،این باعث انفعال این جوانان یا باعث
اقدام انها در جهت تخریب سیستم م ی شود».
نقل قول های اقای کوچ ک زاده از ربیعی البته گوش�ه و
کنای ه ای به پور محمدی داش�ت که در ان زمان معاون
وزیر اطالعات بوده و در مورد این اظهارات ،موضع گیری
نکرده اس�ت .با این حال خیل�ی از نماینده ه�ا و حتی
خ�ود الریجانی هم ب�ه اظه�ارات او اعت�راض کردند و
از کوچ ک زاده خواس�تند که اظهارات�ش را معطوف به
پورمحمدی کند.
ترافیک کاری مجلس اجازه نداد که ربیعی به اظهارات
ان روز کوچ�ک زاده پاس�خ دهد ،ام�ا ن�وع انتقاد ها به
ربیعی و پاسخ هایی که از او شنیده ش�د نشان داد که
مجلس حداقل در این مورد تالش م ی کند تا از تجربه
روز های قبل در بررسی صالحیت وزرا استفاده کند و از
پ ر رنگ کردن حاشی ه های سیاسی در مورد وزرا بپرهیزد.
39
وزیر مسکن
سیاست
راه جدید
عباس اخوندی با پروژه هایی مانند مسکن مهر چه میکند؟
مثلث شماره 185
بعد از یک دوره طوالنی تس��لط ادبیات ضد هاش��می
در قس��مت های باالیی هرم اجرایی ،در حالی که مجلس با
سکوتش در ب رابر اتهام هایی که به هاشمی و دوران مدیریتش
وارد شده بود به اعتقاد خیل ی ها به بحث های ضد هاشمی دامن
زده است ،حاال یک وزیر دیگر از کابینه هاشمی ،به مجلس
امده تا ب رای همان س��متی که قبال بین سال های 68تا 76
تجربه کرده است ،رای اعتماد دوباره بگیرد.
ی ،وزیر مس��کن و شه ر سازی حاال البته
عباس اخوند
گزینه وزارتخانه ای است که با چیزی که قبال تجربه کرده بود
تفاوت های جدی دارد ،اقای اخوندی حاال قرار است مسئولیت
وزارت راه ،مسکن و شه ر سازی را به عهده بگیرد ،مدیریت بر
بدنه دو وزارتخانه که حاال در یک ساختمان تجمیع شده اند.
اخون��دی در تمام س��ال های ح��د فاص��ل دور قبلی
وزارتش تا امروز ،یا درس خوانده یا درس داده اس��ت ،او که از
دانشکده فنی دانشگاه ته ران در رشته راه وساختمان با مدرک
کارشناس ی ارشد فارغ التحصیل شده است ،بعد از پایان دوره
وزارتش به انگلس��تان رفت تا اقتصاد سیاسی بخواند و طی
ی دانشکده مطالعات جهان
سال های گذشته عضو هیات علم
و استاد مطالعات بریتانیا بوده و حاال حسن روحانی او را ب رای
گرفتن رای اعتماد دوباره به مجلس فرستاده است.
مخالفان
بیژن نوباوه و عل ی اصغر زارعی ،دو مخالف اقای اخوندی
هر دو از اعضای جبهه پایداری هستند.
نوب��اوه ،نماینده م��ردم ته��ران در مخالفت ب��ا وزیر
پیشنهادی راه و شهرسازی از نبود سازمان هایی که عملکرد
افراد را ارزیابی م ی کنند انتقاد کرد و با اش��اره به س��ابقه وزیر
پیشنهادی را هو شهرسازی در دورانی که تصدی وزارت مسکن
را به عهده داش��ته ،گفت که اقای اخوندی در پس��ت وزارت
40
مسکن و شهرسازی ان زمان نه تنها موفقیتی به دست نیاورده
که متناسب با اصل 31قانون اساسی یعنی داشتن مسکن
مناس��ب ب رای افراد نیازمند نیز اقدام خاصی صورت نگرفته
است .این عضو جبهه پایداری همچنین با مطرح کردن این
ادعا که ب رنامه های اغلب وزرا توس��ط خود انها نوشته نشده ،
نو شهرسازی یعنی
یاداوری کرد که وقتی برنامه وزیر مسک
اقای اخوندی در سال 72را مشاهده م ی کنیم با انچه اکنون
ارائه کرده ،مغایرت دارد.
در حالی که نوباوه تالش کرد ت��ا انتقاد هایش را صرفا
به مسائل اقتصادی و امار و ارقام محدود کند ،زارعی اما به
صراحت به انتخابات س��ال 88و نقش اقای اخوندی در ان
اشاره کرد و مدعی ش��د« :اخوندی و دوستانشان با رفتارهای
خود در انتخابات س��ال 88تصورات اشتباه ب رای میرحسین
موسوی ایجاد کرده و باعث شدند ایشان اعالم پیروزی کند».
زارعی در ادام��ه اظهاراتش با صراحت بیش��تری به اخوندی
تاخت و گفت« :من معتقدم افراد پش��ت پرده ای در اتفاقات
س��ال 88بودند که به پرونده انها رس��یدگی نش��ده است و
اقای اخوندی از ان جمله افراد اس��ت ».ایش��ان در سال 88
نماینده مهندس موسوی در هیات نظارت و پس از قطع شدن
اس ام اس ها در روز جمعه و حین انتخابات ،اعتراض شدیدی به
این موضوع داشتند و قصد داشتند طی تماس با دفتر رهبری،
فشار بیاورند تا ارسال پیامک ها از سر گرفته شود.
ایشان نامه ای را که در روز 30خرداد و بعد از سخنرانی
رهبری در نماز جمعه به رئیس مجلس ارس��ال کرده بودند،
رسانه ای کردند .در ان نامه ،ماجرای حکمیت مطرح شده بود
و ایشان حکمیت را راه حل خروج از بحران پی ش امده کشور
دانستند و اورده بودند «:اگر مس��ئوالن در مواقع استراتژیک
تصمیمات درستی م ی گرفتند امروز شاهد مسائل پی ش امده
در کشور نبودیم ».به نظر من این مواضع نم ی تواند با ادعای
دوستان در مورد احترام به سخنان رهبری تطبیق داشته باشد
و همین رفتارها بود که باعث ش��د جوانان ما در مورد نتیجه
انتخابات دچار ابهام شوند و فضای کشور غبارالود شد».
وارد کردن ای راد به گرفتن بورس وزارت
وی همچنین با
نفت ب رای تحصیالت وی در انگلستان ،تاکید کرد که با وجود
تحصیالت اخوندی در زمینه مهندسی او بیشتر شخصیتی
سیاسی است و ب رای وزارت راه و شهرسازی مناسب نیست.
دو موافق اقای اخوندی ،وقت خود را با دو نماینده دیگر
شریک شدند تا چهار نماینده در دفاع از وزارت اخوندی پشت
تریبون بروند.
موافقان
س��یدعبدالکریم هاش��م ی نخل اب راهیم��ی ،عض��و
کمیس��یون برنامه و بودجه مجلس ،اولین موافق اخوندی
باتوجه به اینکه در حال حاضر در بخش عمرانی کشور بیش
از 9هزار طرح نیمه تمام در س��طوح مل��ی و بیش از 20هزار
طرح اس��تانی نیمه تمام وجود دارد و ب رای تکمیل پروژه های
عمرانی به بیش از 200میلیارد تومان اعتبار نیاز اس��ت که
سهم راه 120میلیارد تومان است ،به زمان بر بودن اجرای این
پروژه ها پرداخت و اظهار کرد« :این موضوع خس��ارت بسیار
زیادی ب رای کش��ور به بار م ی اورد بناب راین ب رای اداره چنین
مجموعه وسیعی نیاز به مدیری توانمند ،شجاع ،متخصص
و دارای تجربه زیاد در حوزه ه��ای عمرانی ،اجرایی ،مدیریتی
و حوزه بازار سرمایه و سهام اس��ت ».مهرداد بائوج الهوتی از
اعضای کمیسیون عمران مجلس هم در موافقت با گزینه
پیشنهادی ب رای وزارت راه و شهرس��ازی ،گفت که دولت در
تمام شه ر ها زمین ندارد که در اختیار مردم قرار دهند ،بنا ب ر این
باید اجازه داده شود که هر دولتی راهکار خودش را ب رای بخش
مسکن پیدا کند .وی با تاکید بر اینکه اقای اخوندی یکی از
مدی ران باسابقه ،انقالبی و خوش فکر و دارای سوابق مدیریتی
زارعی در مخالفت با اخوندی :اخوندی و دوستانشان با رفتارهای خود در انتخابات
حسین زاده در موافقت با اخوندی :اگر اقای اخوندی چنین نقشی که برای او متصور
سال 88تصورات اشتباه برای میرحسین موسوی ایجاد کرده و باعث شدند ایشان
هستند را داشته حاال باید در حصر خانگی می بود در صورتی که اقای اخوندی نامه ای
پرونده انها رسیدگی نشده است و اقای اخوندی از جمله ان افراد است.
رخ داده در ان زمان تشکیل شود
اعالم پیروزی کند .من معتقدم افراد پشت پرده ای در اتفاقات سال 88بودند که به
است در مورد الزمه های کار در حوزه راه اظهار کرد 90« :درصد
جابه جای ی ها در جاده هاست که فقط 10درصد ان بین ریلی
و هوایی تقسیم شده که سهم ریل باید افزایش پیدا کند .ما
باید 26هزار کیلومتر راه اهن داش��ته باشیم که با سالی هزار
کیلومتر راه اهن و با این اعتبارات محدود دولتی که حداکثر
این اعتبارات تا شش هزار میلیارد تومان است نم ی توان این
کار را کرد اما اقای اخوندی اعتقاد دارند م ی توان از توان بخش
خصوصی در مشارکت و رسیدن به اهداف استفاده کرد .ما تا
پایان قانون ب رنامه چهارم ،باید پنجاه درصد ازادراه های متصل
به استان ها را م ی ساختیم اما این اتفاق نیفتاده و در حال حاضر
شصت درصد اهداف قانون ب رنامه تحقق پی دا نکرده که این راه
سنگین و دشواری است».
رئیس کمیته حمل و نقل کمیس��یون عمران ،جباری
نماینده بندر لنگ��ه ،دیگر مدافع اخوندی بود ک��ه با انتقاد از
افزایش سرسام اور قیمت مسکن طی سال های اخیر گفت
که در زمان مسئولیت اقای اخوندی هر چند تع داد مسکن کم
به شورای نگهبان نوشته و در ان درخواستکرده هیاتی از قضات برای بررسی اتفاقات
بود اما تورم در بخش مسکن تا این حد نبود و مردم تا این حد
هزینه مسکن پرداخت نم ی کردند .در حال حاضر 60درصد
هزینه خانوار هزینه مس��کن اس��ت در حال ی که ما 600هزار
مس��کن مازاد داریم که به دلیل عدم نظارت مورد اس��تفاده
نیست و احتکار شده و ادامه داد« :اقای اخوندی در این زمینه
برنامه های مناسبی دارد .مسکن مهر که در دوره گذشته بر
ان تاکید شده بود به دلیل عدم پرداخت وام مسکن منجر به
فروش برخی واحدها شده اس��ت اما اقای اخوندی ب رای این
بخش ب رنام ه امایشی و نگاه امایشی دارد و به عدالت در حوزه
مسکن اهمیت م ی دهد».
جباری در بخ��ش دیگری از دفاعیات��ش از اخوندی به
سابقه مدیریتی او در وزارت مسکن اشاره کرد« :اقای اخوندی
ب رنامه پاک را که مخفف پ س انداز ،انبوه سازی و کوچک سازی
بوده است ب رای خانه دار کردن مردم اجرایی کرده است .در زمان
اقای اخوندی ب رای همه اقشار ب رنامه هایی ب رای خانه دار شدن
وجود داشته تا اقش��ار توانمند با پول خودش��ان و دیگران با
سیاست های حمایتی صاحب خانه شوند».
نزاده نماینده مردم نقده و عضو دیگر کمیسیون
حسی
عمران که در حمایت از اخوندی صحبت م ی کرد ،تاکید کرد:
« اقای روحانی ب رای مدت شانزده سال یعنی بیشترین طول
مدت در تاریخ جمهوری اس�لامی دبیر شورای عالی امنیت
ملی بوده و بیش��تر از هر کس��ی م ی تواند در ح��وزه امنیت
صاحب نظر باشد.
او ارتب��اط خاصی با رهب��ری دارد .حض��ور افرادی که
وی به عنوان گزینه های پیشنهادی ب رای وزارت مطرح کرده
حرکت به سمت نوع جدیدی از مدیریت است».وی در پاسخ به
اظهاراتی که اخوندی را در جریان حوادث سال 88بسیار موثر
م ی دانس��ت تصریح کرد که اگر اقای اخوندی چنین نقشی
که ب رای او متصور هستند را داشته حاال باید در حصر خانگی
م ی بود در صورتی که اقای اخوندی نامه ای به شورای نگهبان
نوشته و در ان درخواست کرده هیاتی از قضات ب رای بررسی
اتفاقات رخ داده در ان زمان تشکیل شودg .
سیاست
بعد از پایان فرصت مخالف�ان و موافقان اقای اخوندی ،
نوبت به دفاعیات مفصل اقای اخوندی و توضیحاتش در
مورد انچه که تا قبل از ان ا ز تریبون مجلس شنیده شد،
رسید .اخوندی از نمایندگان مجلس پرسید که «ایا بعد
از 35سال خدمت به نظام باید عالقه خودم را ثابت کنم؟»
و ادامه داد که اگر خدای نکرده هنوز دش�منان بخواهند
کوچ ک ترین تعرضی به کشور کنند با راهبری و رهبری
مقام معظم رهبری از این کشور دفاع م ی کنم».
اما در مورد مس�ئولیتی که قرار اس�ت در صورت گرفتن
رای اعتماد به او واگذار ش�ود ،با بیان اینک�ه درهای بازار
سرمایه به صنعت حمل و نقل گشوده نشده ،گفت که به
بخش خصوصی اطمینان م ی دهد که م ی تواند به دولت
اعتماد کرده و در بخش حمل و نقل سرمای ه گذاری کند:
«انعکاس اصل عدال�ت در برنام ه های م�ن در چارچوب
عدالت جغرافیایی ،توسعه متوازن ،توزیع منابع ،استفاده
از مزیت های نسبی و رقابتی تمام سرزمین ایران خواهد
بود نه اینکه منابع تنه�ا در تهران تمرک�ز یابد .رعایت
حقوق و تامین رفاه پایدار شهروندان از دیگر اصول حاکم
بر برنام ه های من است ،بر این مبنا دسترسی ایمن و ازاد
منابع در اختیار وزارتخانه ،شبکه راه ها ،شهرها ،روستاها
و فعالی ت های حرفه ای و کسب و کار در صدر برنام ه های
من ق رار دارد .پذیرش تولید ثروت ب رای کسانی که تمایل
دارند در این کشور سرمای ه گذاری کنند و مقابله با فساد
اصول دیگر حاکم بر برنامه پیش�نهادی من اس�ت زیرا
معتقدم توسعه با فس�اد ب ه دس�ت نم ی اید .متاسفانه
دولت به لحاظ اقتصادی در وضعی ق رار دارد که منابع مالی
محدود اس�ت بنابراین برای اجرای طرح های زیربنایی،
راه اهن ،جاده ،ازادراه و بزرگ راه چاره ای جز م راجعه به بخش
خصوصی وجود ندارد و باید برای س�رمای ه گذاری بخش
خصوصی مقدماتی را فراهم کرد .در س�رمای ه گذاری در
جاده ها و ازادراه ها و بزرگراه ه�ا عمدتا نهادهای عمومی
غیردولتی سرمای ه گذاری کردند و تمایل بخش خصوصی
کم است و ما باید این تمایل را ایجاد کنیم .وضع اسفناک
س�رمای ه گذاری جاده تهران -ش�مال را همه م ی دانند و
باید در این موارد بازنگری جدی شود و فضا برای تشویق
بخش خصوصی به سرمای ه گذاری فراهم شود.
اتصال شبک ه های ریلی و جاده ای به کشورهای همسایه
موجب افزایش امکان ترانزیت م ی شود و اقتصاد مناطق
مرزی را نیز رونق م ی دهد .نمایندگان هم عالقه مند بودند
کریدور ش�مال -جنوب و ش�رق -غرب فعال شود تا هم
به افزایش استاندارد و کیفیت حمل و نقل بینجامد و هم
بازار جدیدی به دست بیاید .ما مهندسان فارغ التحصیل
بسیار زیادی داریم .در حال حاضر یک میلیون و 800هزار
دانش�جو در رش�ته های مهندس�ی تحصی�ل م ی کنند
که اگر اموزش در س�طح بی ن المللی پی�دا نکنند امکان
فراه م ش�دن کس�ب و کار برای همه انها وج�ود ندارد.
بنابراین ما مجبوریم استانداردها را افزایش دهیم تا اینها
در بازار بی ن المللی فعالیت کنند و خود تولیدکننده ثروت
و ارز باشند».
به غیر از اینها اخوندی بر لزوم افزایش توجه به حم ل ونقل
دریایی و ریلی تاکید کر د و گفت که م ی خواهد فضا را ب رای
مشارکت بخش خصوصی در حوزه حمل ونقل باز کند.
مثلث شماره 185
دفاعیاتاخوندی
وی با اشاره به سهم اندک صنعت حمل و نقل و ساختمان
در تولید نا خالص ملی کشور یاداور شد ب رای اینکه بخش
خصوصی تمایل به سرمای ه گذاری در حمل و نقل پیدا کند،
نیاز است ستادهای تنظیم مقررات در حوزه حمل و نقل
ریلی ،هوایی ،دریایی و جاده ای وجود داشته باشد .او اظهار
کرد« :برنامه پنجم توسعه پی ش بینی کرده که ظرفیت
ناوگان هوایی ب�ه 1/5برابر افزایش یاب�د و عمر ناوگان
جوان شود و ایمنی ان افزایش یابد .خوشبختانه مصوبه
خوبی وجود دارد که امکان حمایت مالی از صنعت هوایی
وجود دارد و این موضوع باید در دولت جدید پیگیری شود
تا ظرفیت ن�اوگان را افزایش دهی�م .همچنین ما 2500
کیلومتر مرز دریایی داریم و حوزه بار ،مسافر ،ماهیگیری و
توریسم بخش عمده ای از زندگی اقتصادی بندرنشینان
را تشکیل م ی دهد که باید به توسعه ان توجه کرد».
وزیر پیش�نهادی برای وزارت راه و شهرسازی در بخش
دیگری از اظهاراتش در مورد حوزه مسکن هم اصل ی ترین
مساله در حوزه شهرسازی را توسعه متوازن جمعیت در
س�رزمین دانس�ت و ادامه داد« :در حال حاضر جمعیت
متمرکز در تهران و 10ش�هر دیگر است .اکثر شهرها و
مناطق روستایی به تدریج جمعی ت شان در حال تخلیه
است؛ در حالی که باید جمعیت در سطح سرزمین توزیع
شود و عدالت جغ رافیایی به وجود بیاید .بر همین اساس
است که امایش س�رزمینی در دس�تورکار ما قرار دارد».
اظهارات اخ�ر او در مورد امایش س�رزمینی با فریاد های
احسنت نمایندگان همراه شد و نشان داد که در روز سوم
بررسی صالحیت وزرای پیش�نهادی ،بر عکس روز اول ،
حرف های تخصصی در مورد حوزه کار وزارتخانه ها بیشتر
از حرف های سیاسی در مورد حاشی ه های انتخابات سال
88خریدار دارد.
41
وزیر دادگستری
شروع سخت
پایان اسان
رایاعتمادبهپورمحمدیعلی رغمپیش بینی ها
جنجالیبوداماراینمایندگانبهاوبرایش
راضیکنندهبهنظرمیرسید
3
سیاست
اگرچه همانطور که وزیر جدید وزارت دادگس��تری در
دفاعیات خود ب��ه نمایندگان مجلس گفت ای��ن وزارتخانه
به واس��طه تاثیرگذاری مح��دودی که در ح��وزه قدرت دارد
هم��واره در زمره ک��م س�� رو صدا ترین وزارتخانه های تاریخ
جمهوری اسالمی بوده است ،اما این بار و با حضور مصطفی
پورمحمدی در جایگاه وزیر پیشنهادی ،دیگر اینگونه درباره
ان قضاوت نم ی شود .پس��ت های مختلف همواره اینگونه
بوده اند و حتی توانایی و قابلی ت هایشان نیز بستگی به کسی
داشته که این تصدی پست را بر عهده گرفته است .این قانون
این بار و با کابینه یازدهم در مورد وزارت دادگس��تری خود را
دوباره نشان داد.از ابتدا نام های دیگری ب رای وزارت دادگستری
در گمانه زن ی های رسانه ای مطرح شد که پور محمدی گزینه
چندان محتملی به نظر نم ی رسید .او بیش��تر ب رای وزارت
کشور و اطالعات مورد توجه رسانه ها بود.
در نهایت ایت اهلل امل ی الریجانی ،مصطفی پور محمدی
را ب��ه رئی س جمهور معرف��ی م ی کند و روحانی نی��ز با این
گزینه مخالفت نم ی کند .یک مقام قوه قضائیه در این مورد
گفته اس��ت« :حجت االس�لام پورمحمدی به عنوان گزینه
پیشنهادی به دولت معرفی ش��د .تا پیش از این گزینه های
دیگری چون بختیاری وزیر فعلی دادگستری و حجت االسالم
منتظری از گزینه های پیش��نهادی ب رای وزارت دادگستری
بودند».این پیش��نهاد و فرایند معرفی پورمحمدی حرف و
حدیث هایی را باعث ش��د از جمله اینکه یکی از نمایندگان
به سهمیه رئیس قوه قضائیه در کابینه اشاره کرد که به نظر
م ی رسید منظور مصطفی پور محمدی اس��ت .بعد از بیان
این موضوع در صحن مجلس ،رئیس قوه قضائیه جوابی ه ای
ب رای نمایندگان فرستاد که در صحن قرائت شد .الریجانی در
این جوابیه تصریح کرده بود« :یکی از اقایان نماینده گفتند
رئیس قوه قضائیه سهمی ه ای در کابینه داشتند ،اقای ناطق
سهمی ه ای داشتند و دیگران هم سهمی ه ای داشتند ،رئیس
قوه قضائیه گفتند این حرف ناصوابی است زی را طبق قانون
اساسی ،وزیر دادگستری باید با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه
و در هماهنگی با رئی س جمهور مشخص شود بناب راین این
طریق کار است که در قانون اساس��ی پی ش بینی شده و نه
سهمیه.عالوه بر این ،بعد از معرفی پور محمدی شایع ه ای
در رس��انه ها منتش��ر ش��د که دلیل این معرفی را از سوی
امل ی الریجانی ،اختالفش با پور محم��دی و تالش او ب رای
رفتن پور محمدی از قوه قضائیه عنوان م ی کرد .موضوعی
که با واکنش وزیر دادگس��تری و تکذیب او مواجه شد .او در
یک مصاحبه در این باره گفته است« :ارتباط وزارت دادگستری
با رئیس قوه قضائیه ارتباط نزدیک تر و دقی ق تری اس��ت و
مثلث شماره 185
42
در حقیقت من با پیشنهاد رئیس قوه قضائیه به عنوان وزیر
پیشنهادی انتخاب شدم».
مخالفان وزارت پورمحمدی در وزارتخانه پیش��نهادی
تقریبا یک��ی از جنجال ی تری��ن وزرا را از او س��اختند .موارد
مطرح ش��ده در س��خنان نمایندگان مخالف به ش��دت نظر
رس��انه ها را به خود جلب کرد و باعث عکس العمل ش��دید
کزاده در جای��گاه مخالف
پورمحمدی ش��د .مه��دی کوچ
خطاب به پورمحمدی گفت« :ش��ما در راستای تحقق این
خواست رهبری یعنی جلوگیری از اشراف ی گری مدی ران که
ادامه این چنینی و افسارگس��یخته ان موجب شکل گیری
جریان ه��ای افراط��ی و در نهایت صدمه ب��ه نظام مقدس
جمهوری اسالمی م ی شود ،چه اقدام ی انجام دادید؟ ایا شما
خدای ناخواسته همراه این موج اشراف ی گری شدید؟ اسناد و
مدارک موجود خالف این را نشان م ی دهد».احمد بخشایش
دیگر نماینده مخالف نیز با طرح این س��وال که «چرا اقای
پورمحمدی م ی خواهد به وزارت دادگس��تری برود؟» گفت:
«ظاه را اقای پورمحم��دی فرد ناارام ی اس��ت .وی در قلب
دولت احمدی نژاد ،تصدی وزارت کش��ور را برعهده داشت،
چرا نتوانست وزارت کش��ور را تحمل کند؟ حاال م ی خواهد
به وزارت دادگس��تری برود ،ایا بعدا با اقای روحانی همکاری
خواهد کرد؟ باید این موضوع را مورد بررسی قرار دهیم».
نماین��ده اردس��تان همچنی��ن گفته اس��ت« :اقای
پورمحمدی ط��ی نامه ای به معاونت عمرانی خود دس��تور
م ی دهد که از ستاد تبصره 13یعنی ستاد سوخت مبلغ 500
میلیارد تومان در اختیار دفتر وی قرار دهند و ایشان این پول را
دریافت کرده و به اقای «مسعود ـ م» ارائه م ی دهد که همواره
با او بوده و جدیدا به رحمت خدا رفته است ،اما هنوز این پول
ب رنگشته است .اقای پورمحمدی در جای دیگری به معاونت
عمرانی خودش م ی گوید شما 10میلیارد تومان در اختیار ما
قرار دهید و وی این پول را در اختیار اقای «کابوس ـ ی» قرار
م ی دهد ،این فرد هم اکنون در شهرک غرب برج ساز است».
پور محمدی نیز در دفاع از خود در حالی که ب رافروخته
ش��ده بود ،گفت« :ما فکر م ی کردیم حال که جلسه وزارت
دادگستری به تعبیر دوست منتقدمان هیچ جایگاه و فایده ای
ندارد این قدر پردردسر برگزار نشود».
کزاده نیز تصریح کرد« :ما مظهر
وی در پاسخ به کوچ
اشرافیت و حافظ اشرافیت بودیم عزیز؟ صبح که این حرف ها
زده ش��د فکر م ی کردم که چه بگویم ک��ه همین برخوردها
را با بزرگان ما مثل ش��هید بهش��تی و دیگران هم داشتند،
همان هایی که امروز نویسندگان و گویندگان و اماده کنندگان
مطلب ب رای سایـ ت ها ،تلویزیون ها و شبکه های ماهواره ای
ان ور اب هس��تند و همه س��ندهای ان موجود است .ظهر
به ساختمان بازرس��ی رفتم و نماز خواندم .بین نماز ظهر و
عصر ب رای ان منتقد دو رکعت نماز خوان��دم که عاقبت به
خیر شویم .اگر این موضوعات مطرح نم ی شد نم ی خواستم
این چند کلمه را نیز بگویم .یکی از مخالفان یک جمله ای
را گفت که تعجب من را به همراه داشت .او گفت در وزارت
کشور چه کار کرده و پرونده ای ب رای مبارزه با فساد نداشته ام.
این ب ی عدالتی از کجا امده بود؟ من ناظر دولت بودم و شما
دوست شفیق دولت گذشته بودید».
وی همچنین در پاس��خ به اظهارات بخشایش گفته
اس��ت« :در خصوص اتهام بعدی نیز داستان عجیبی است
به خاطر اینکه در مقابل این کار ایستاده ام پیام دادند به من که
یا کوتاه بیا یا برخورد م ی کنیم .خوشحالم که بر مواضع حق
ایستاده ام .وقتی این شائبه مطرح شد از رئیس قوه قضائیه
خواستم که اگر شکایتی شده به ان رسیدگی شود که ایشان
گفتند در این زمینه گزارش مطرح ش��ده است .من خواستم
به گزارش نیز رسیدگی شود و پرونده به شعبه برود .به شعبه
رفتم و گفتم تحقی��ق کنید ،گفتند به دلی��ل اینکه قاضی
هستید نم ی توانیم تحقیق کنیم و در ابتدا باید تعلیق شوید.
گفتم چه راهی وجود دارد که این تحقیق صورت گیرد؟ گفتند
باید کتبی درخواست کنید .من این درخواست را مطرح کردم
و بازجویی پس دادم».
حاال این چهره اش��نا ب رای رس��انه ها و م��ردم ،وزارت
دادگستری دولت یازدهم را بر عهده گرفته و به رغم سخنان
جنجال ب ر انگیز مخالفان��ش ،موفق به اخ��ذ رای اعتماد از
نمایندگان مردم شده اس��ت .وی در سال 1338در قم متولد
شد .او مقدمات و سطح عالی (فقه ،اصول و فلسفه) را در قم،
خارج فقه و اصول را در مش��هد ،قم و ته ران به پایان رساند.
وی در سطح چهار فقه و حقوق اس�لامی (معادل دکترا) در
حوزه علمیه تحصیل کرده است .در فاصله سال های 1358
تا 1365دادستان انقالب در استان های خوزستان ،هرمزگان
و خ راسان (خ راسان جنوبى ،خ راسان رضوى ،خ راسان شمالى)
بود.پس از ان در س��ال 1366معاون وزیر اطالعات شد .سه
س��ال بعد ارتقای مقامی یاف��ت و به عنوان جانش��ین وزیر
اطالعات برگزیده ش��د؛ پورمحمدی در س��ال 1370رئیس
اطالعات خارجی شد و در سال 1381رئیس گروه سیاسی-
اجتماعی دفتر رهبری شد.
مخالفان وزیر
مهدی کوچک زاده اولین مخال��ف پور محمدی ب رای
وزارت دادگستری در نطق خود گفته است« :بنده ب رای وزارت
کش��ور در دولت اقای احمدی نژاد به اقای پورمحمدی رای
مثبت ندادم ش��اید در این دوره و به احتم��ال کم ،نظرم بعد
از طرح موضوعات عوض ش��ود .اکنون نی��ز رای منفی من
به ایش��ان حاصل عملکرد اقای پورمحمدی بدون ورود به
جزئیات و مصادیق است».
این نماینده مجلس با بیان اینکه انتقاداتش نس��بت
به پورمحمدی ناظر به عملکرد وی و نه شخصیتش است،
گفته« :اق��ای پورمحمدی! ش��ما زمانی قائم مق��ام وزارت
اطالعات بوده اید که گسترده ترین فعالیت اقتصادی توسط
این وزارتخانه در این دوره انجام شده است به طوری که اقای
ربیعی وزیر پیشنهادی تعاون در مهرماه سال 86با ماهنامه
«صبح» در این باره اظهاراتی را مطرح کرد».
کوچک زاده ادامه داد« :اقای ربیعی در این رابطه گفته
که در این دوران برخی از مسائلی که قبیح و ضدارزش بودند،
ارام ارام حالت قبح و ضد ارزش��ی خود را از دس��ت داد .حتی
یک سری ایات و احادیث نیز داشتیم که متعلق به زمان های
گذشته تلقی شد و در این دوره جامعه شاهد ظهور پدیده ای
بود که مقام معظم رهبری با تعبیری چ��ون «طبقه جدید و
مرفه و ثروت های باداورده» از ان یاد کرده اس��ت .این دوره
م ی کند ،اما هنوز این پول برنگشته و پرونده ان هم درست
ش��ده .بهتر اس��ت خود اقای پورمحمدی توضیح دهند که
قصه چیست؟
موافقان پورمحمدی
کوچک زاده ،مخالف
اقایپورمحمدی!شمازمانیقائم مقام
وزارت اطالعات بوده اید که گسترده ترین فعالیت
اقتصادی توسط این وزارتخانه در این دوره
انجام شده است به طوری که اقای ربیعی وزیر
پیشنهادی تعاون در مهرماه سال 86با ماهنامه
«صبح» در این باره اظهاراتی را مطرح کرد
همان دوره ای است که دعوت های افراطی نظیر دعوت مردم
به نمازجمعه تبدیل به مانور تجمل شده است .مسئول این
دوره را وزیر دیگر این کابینه یعنی اقای علوی که ایشان هم
یک روحانی است جوشش چشمه های پرفیض م ی داند».
احمد بخش��ایش دومین مخالف وزارت پور محمدی
در نقد وی گفت« :اقای پورمحمدی در سال 90قراردادی با
معاونت اجرایی مجلس منعقد م ی کند که رقم ان دو میلیارد
تومان بوده است 500 ،میلیون تومان ان را دریافت کرده اند
و مابقی را دریافت نکرده اند و کار را رها کرده اند ،باید پرسید
اصال ش��ما چرا با مجلس ق��رارداد بس��تید؟»وی ادامه داد:
« یک نگاهی به برنامه اقای پورمحمدی انداختم و مطلب
دندان گیری در ان پیدا نکرده ام ،اقای پورمحمدی وقتی در
وزارت کشور بود ،مبلغ 20میلیون تومان را از اعتبارات داخلی
برداشت و به ش��رکت تعاونی کارکنان وزارت کشور پرداخت
دفاع اقای وزیر
پور محم��دی در دف��اع از خ��ود و برنامه هایش تاکید
کرده« :وقت��ی صحبت منتقدان را ش��نیدم ی��اد خاطره ای
سیاست
ایا این اتهاماتی که در دادگاه ثابت نشده باید
در پیشگاه مردم و از سوی صد او سیما به هنگام
پخشمستقیمجلسهمجلسانرامطرحکنیم؟
افتادم؛ 15اسفند سال 59س��مینار قضات و دادستان ها بود
و شهید بهش��تی به عنوان دیوانعالی کش��ور در این جلسه
حضور داش��ت .دادس��تان ها و قضات به صورت گروهی با
شهید بهشتی دیدار م ی کردند .بعد از ظهر 15اسفند ما نزد
شهید بهشتی بودیم که از پایین س��اختمان فریاد بلند شد
همان هایی که در چمن دانشگاه ته ران ان غائله را راه انداخته
بودند علیه شهید بهشتی شعار م ی دادند .نم ی خواهم به ملت
جس��ارت کنم اما ناچارم تاریخ را بگویم؛ «مرگ بر بهشتی»
ان شعارها ساختمان را م ی لرزاند؛ بهشتی در نگاه انها ،مظهر
اشرافیت و سرمایه داری و حافظ اشرافیت و سرمایه داران بود
ولی ان بزرگ ،ارام س��کوت کرد ».پورمحمدی گفته است:
«ما متشنج بودیم و دوس��تان صحبت کردند که چرا حرف
نم ی زنید اما ایش��ان فرمود «ان اهلل یدافع عن الذین امنوا»؛
ما مظهر اشرافیتیم؟ در ان دولت فالن ،قائم مقام وزارتخانه
بودیم ،حافظ اشرافیت بودیم؟ چه م ی گویید؟»
وی همچنین تاکید کرد« :منتقد بع د از ظهر گفت چرا
وزارت کشور را رها کردی؟ اولین بار است که این موضوع را
م ی شنوم خودشان م ی گویند او را بیرون کردیم .در خصوص
اینکه چرا در س��ازمان بازرس��ی نماندم از اق��ای الریجانی
سوال کنید که در جریان اس��ت و توضیح م ی دهد 10 .روز
است ب رای وزارت دادگس��تری نامزد ش��ده ام و در این مدت
50شبکه ماهواره ای ،سایت ،مجله و روزنامه علیه من مطلب
م ی نویسند که اقای روحانی نام من را از لیست وزرایش خارج
کند یا نمایندگان رای اعتماد ندهند .نم ی خواهم منتقدان را به
این فهرست اضافه کنم افتخار م ی کنم بعد از 33سوال مورد
غضب دشمنان نظام هستم و مطالبی که علیه من مطرح
م ی کنند مانند یک کتاب بزرگ شده است .همچنین افتخار
م ی کنم که بر مواضع ،ارمان ها و اصول انقالب ایس��تاده ام.
خوشحالم دولت یازدهم از این فضا بهره م ی گیرد و جریان
انقالبی و ارزشی در دولت یازدهم نیز وجود دارد .در خصوص
قضیه قرارداد 500میلیونی با مجلس نیز مجلس ب رای تنقیح
قوانین اقداماتی را شروع کرد که قرار شد ما در این کار کمک
کنیم 40 .سال است که تنقیح قوانین مانده است و تا کنون
حدود 12 ،11برنامه جامع اماده کرده ایم .بخش��ی از کار به
بیرون از سازمان داده شدg ».
مثلث شماره 185
رحیم زارع ،موافق
عزیزی نماینده ش��یروان از موافقان وزارت مصطفی
پور محمدی در نطق خود با اشاره به سابقه کاری پورمحمدی
وی را مدیری همراه نظام و کارامد خواند.عزیزی همچنین
س��ابقه کاری پورمحم��دی در دفت��ر رهب ر معظم انقالب را
یاداور ش��ده و تصریح کرده« :این موض��وع اعتماد نظام و
رهبری به وزیر پیش��نهادی دادگس��تری را نشان م ی دهد
و س��پردن مس��ئولی ت های کالن به وی مورد اعتماد بودن
پورمحم��دی را اثبات م ی کند .فعالیت اق��ای پورمحمدی
در بحث خارجی وزارت اطالعات و وزارت کش��ور به عنوان
دس��تگاه های مهم نظ��ام ،وی را در جای��گاه اعتماد نظام
ق��رار داده و برخ��ی از فعالی ت ه��ای وی مفتخر ب��ه تایید
رهب ر انقالب اس��ت».ابوتراب ی فرد نماینده دیگری است که
از پور محمدی دفاع کرده و گفته است« :گمان م ی کنم که
یکایک همکاران گرانقدر بر این حقیق��ت اذعان دارند که
اقای حجت االسالم پورمحمدی به عنوان مدیری کارازموده
با کوله باری از تجربه در حوزه ه��ای اجرایی و قضایی یکی
از شایس��ته ترین افراد ب رای وزارت دادگستری هستند».وی
با بیان اینکه وزیر نه تنها در حوزه مس��ئولیت خویش باید
توانایی داشته باشد بلکه باید در حوزه های کالن کشور نیز
صاحب نظر و اشراف کالن داشته باش��د ،افزود« :شخص
اقای پورمحم��دی دارای این خصلت اس��ت و وجود افراد
با تجربه چون اقای��ان پورمحمدی ،عل��وی ،چی ت چیان و
رحمان ی فضلی که اش��راف خوبی به مس��ائل کشور دارند،
باعث افزایش کارای��ی کابینه خواهد ش��د».رحیم زارع نیز
در جمع موافقان قرار دارد و با اشاره به صحب ت های یکی از
مخالفان در مورد مبلغ 20میلیارد تومان و 10میلیارد تومان
گفته است« :من به هنگام خدمتم در سازمان بازرسی وقتی
که اقای پورمحمدی کار خود را در این س��ازمان شروع کرد
دیدم که این فرد دارای نشاط سازمانی است و در مجموعه،
تحول و پیشرفت ایجاد م ی کند و به کارکنان اهمیت م ی دهد
در زمان ریاست اقای پورمحمدی زمینی با مساحت 18هکتار
خریداری ش��ده و به تعاونی کارکنان س��ازمان بازرسی داده
شد .نکته اینجاس��ت که ایا این اتهاماتی که در دادگاه ثابت
نشده باید در پیش��گاه مردم و از سوی صد او سیما به هنگام
پخش مستقیم جلسه مجلس ان را مطرح کنیم؟» نماینده
مردم اباده در مجلس شورای اسالمی خاطرنشان کرد10« :
میلیارد تومان توسط اقای پورمحمدی ب رای خرید اتوبوس
اختصاص داده شده که ما نمایندگان ب رای مردم حوزه انتخابیه
خود تهیه م ی کنیم و این مبل��غ در جیب اقای پورمحمدی
نرفته است .از سوی دیگر عنوان شد که در دوران ریاست وی
شاهد افراط ی گری هایی بوده ایم .کسانی که این حرف ها را
یزنند خودشان را در سال های 76و 84با او مقایسه کنند».
م
مخالفان وزارت
پورمحمدی در وزارتخانه
پیشنهادیتقریبایکیاز
جنجالی ترین وزرا را از او
ساختند.مواردمطرح شده
درسخناننمایندگان
مخالفبه شدتنظر
رسانه ها را به خود جلب
کردوباعثعکس العمل
شدیدپورمحمدیشد
پورمحمدی در صحن علنی مجلس گفت 10 :روز است برای وزارت دادگستری نامزد شده ام و در این مدت 50شبکه ماهواره ای ،سایت ،مجله و روزنامه علیه
من مطلب م ی نویسند که اقای روحانی نام من را از لیس�ت وزرایش خارج کند یا نمایندگان رای اعتماد ندهند .نم ی خواهم منتقدان را به این فهرست اضافه کنم.
افتخار م ی کنم بعد از 33سوال مورد غضب دشمنان نظام هستم و مطالبی که علیه من مطرح م ی کنند مانند یک کتاب بزرگ شده است.
43
ناگفته هایکرسنت
شرحی بر جنجالی ترین قرارداد گازی
سیاست
مثلث شماره 185
علیرضا بهرامی
دبیر گروه اقتصاد
قرارداد صادرات گاز ای ران به امارات که به قرارداد کرسنت
معروف اس��ت ،درواقع از نیمه دهه 80بود که با پایان دولت
اصالحات ابتدا به دست انداز دچار شد و بعد به کالفی سردرگم
در مجادالت سیاسی تبدیل شد که هر چه طرفین یک سوی
ان را کشیدند ،گره ان کورتر ش��د .این پروژه تا به حال عده ای
را زیر سوال برده و پرداختن به ان ،گروهی را هم ارتقا بخشیده
است ،با این حال دو سه سالی بود که درباره ان کمتر مطلبی
منتشر م ی شد ،تا انکه با دم گرفتن زمزمه وزیر نفت شدن دوباره
بیژن زنگنه ،باز به یکی از خطوط داغ امروز رس��انه ها تبدیل
شده است.
قرارداد کرسنت دارای ابهاماتی است که هیچ گاه پاسخ
درستی ازسوی مراجع رسمی ب رای ان داده نشده است .نحوه
قیمت گذاری ب رای گاز صادراتی ای��ران در این قرارداد ازجمله
مهمترین موضوعات مورد اختالف است .برخی معتقد بوده اند
که این قرارداد با قراردادهای دوران استعماری قابل قیاس است
و ضرر وارده به کشور را چندین هزار میلیارد تومان م ی دانند اما
در مقابل هم با اجرای ی نشدن این قرارداد عمال عایدی نصیب
کشور نشده است ،چرا که کشور قطر که مشترک ما در استفاده
از می دان های گازی است ،همان سهم ما از گاز را در حال حاضر
به امارات ی ها م ی فروشد و طبعا از این توقف راضی است.
شاید بتوان گفت افش��اگری در این حوزه را فردی به نام
«مهندس محمدعلی ایزدی» اغاز کرد که در اوایل سال 85
با عنوان مسئول حوزه نظارت بر عملکرد وزارت نفت مجمع
متخصصین ای ران -مجمعی که هی چ گاه فعالیت مشخصی از
ان مشاهده نشده-به برخی رسانه ها مراجعه کرد و با داشتن
سوابقی در این حوزه و در دست داشتن مدارکی ،به بیان صریح
44
انتقادهای خود نس��بت به مفاد این قرارداد پرداخت .او معتقد
بود «بررسی قراردادهای فروش گاز طبیعی و گاز LNGکه
از طریق میادین 11و 12و 13پارس جنوبی استحصال و به دو
صورت از طریق خط لوله و دریا به خارج از کشور صادر خواهد
شد ،بیانگر ضعف کنترل یا عدم کفایت مرجع کنترل کننده
داخلی است » .واقعیت این است که در تاریخ 25اوریل سال
2001میالدی ب رابر با 5اردیبهشت س��ال 1380قرارداد خرید
و فروش گاز بین ش��رکت ملی نفت ای ران و شرکت کرسنت
امضا شد .ظاه را یکی از موجبات امضای این قرارداد ،تعمیق
روابط و نیازهای متقابل دو کشور ای ران و امارات متحده ع ربی
بوده اس��ت .همچنین ورود ای ران به ب��ازار رقابتی گاز منطقه
خلی ج فارس نیز یکی دیگر از عوامل شکل گیری قرارداد بود
که در چارچوب سیاس��ت کلی وزارت نفت ای ران در خصوص
ارتقای جایگاه ای ران در صادرات گاز به بازارهای بی ن المللی قرار
م ی گیرد .با این حال بررسی مفاد قرارداد اصلی ،الحاقی ه ها و
توافق نامه های جنبی ان و نیز اسناد و مدارک مرتبط با قرارداد
و مذاکرات درباره ان ،بیانگر وجود ابهامات و برداش��ت شرایط
غیرمتعارفی است که این پرس��ش را به وجود م ی اورد «ایا با
اصول و مقررات و رویه های قراردادهای بی ن المللی در زمینه
فروش گاز سازگاری داشته یا مغایر با منافع و مصالح عمومی
است؟» چرا که ایزدی و هم نظ رانش معتقد بودند مبانی این
قرارداد ان را تا حد قابل مالحظه ای سست و متزلزل م ی کند و
ان را به قراردادی تبدیل م ی کند که موجب از بی ن رفتن بخشی
از ثروت ملی کشور شده است.
در قرارداد فروش گاز ای ران به امارات ،ش��رکت کرسنت
به عنوان خری��دار بی ن المللی نفت (با مس��ئولیت محدود) و
شرکت ملی نفت ای ران به عنوان فروش��نده ثبت شده است.
کرسنت که یک شرکت خصوصی اس��ت ،قبال نیز در یکی
از پروژه های نفتی کشور (میدان مبارک) با شرکت ملی نفت
ای ران همکاری داشته است که در ان قرارداد مشکالت خاصی
داشته اند و حداقل در زمان امضای قرارداد کرسنت ،مشکالت
مذکور همچنان حل نشده باقی مانده بود .موضوع این قرارداد
عبارت اس��ت از فروش گاز ای ران به شرکت کرسنت به مدت
25سال از تاریخ 2005/1/8تا 2006/4/31روزانه 198میلیون
فوت مکعب؛ از تاریخ 2006/5/1تا پایان سال 2007روزانه 330
میلیون فوت مکعب؛ در سال چهارم روزانه 350میلیون فوت
مکعب؛ در س��ال پنجم روزانه 400میلیون فوت مکعب؛ در
سال ششم روزانه 450میلیون فوت مکعب و از سال هفتم به
بعد گاز تحویلی به 500میلیون فوت مکعب در روز افزایش
خواهد یافت.
کرسنت متعهد اس��ت گاز دریافتی موضوع این قرارداد
را صرفا در محدوده س��رزمینی کشور امارات متحده ع ربی به
مصرف برساند .بر این اساس ،منتقدان معتقدند درواقع ذی نفع
نهایی این قرارداد دولت امارات است .بهای گاز تحویلی موضوع
این قرارداد که محل چالش دیگر اس��ت ،باب��ت هر هزار متر
مکعب مبلغ 17/5دالر است که طبق اطالعات موجود و البته
تایید نشده ،این مبلغ ب رای هفت سال نخست قرارداد از تاریخ
تحویل گاز ثابت بوده و تغییری نخواهد کرد و از سال هشتم
اجرای قرارداد (یعنی تاریخ تحویل گاز) بهای گاز موضوع قرارداد
ب ر اساس ضریب قیمت پایه نفت دبی که در این قرارداد ب رای
هر بش��که 18دالر تعیین ش��ده ،افزایش خواهد یافت .این
قسمت قرارداد به ش��رکتی به نام «داناگاز» واگذار شده است
که در ان زمان شرکتی تازه تاسیس و متعلق به تع دادی از اتباع
کشورهای خلی ج فارس و اشخاص حقیقی ای رانی بوده است.
به گفت ه ایزدی ،ب راس��اس بهای تعیی ن ش��ده و فرمول
افزایش قیمت ،درام��د ای ران از مح��ل این ق��رارداد در دوره
هفت ساله اول به این شرح است که جمعا از حدود 340میلیون
دالر تجاوز نخواهد کرد و از س��ال هش��تم قرارداد ،بهای گاز
تحویلی به می زان افزایش قیمت نفت افزایش خواهد یافت و
با براوردهای به عمل امده ،کل درامد ای ران از محل اجرای این
قرارداد در طول دوره 25ساله بسته به قیمت نفت خام بین دو
تا 4/5میلیارد دالر ب راورد م ی شود .شرکت ملی نفت ای ران ب رای
اجرای این قرارداد باید مبل��غ 600میلیون دالر ب رای عملیات
حفاری احداث سکوهای موردنیاز و احداث خط لوله انتقال گاز
سرمایه گذاری کند و این در حالی است که شرکت کرسنت در
فرایند کلی اجرای ق��رارداد ،عملیات اجرایی چندانی بر عهده
ندارد ،زی را عملیات انتقال گاز تا مرز ابی ای ران و امارات بر عهده
طرف ای رانی است.
منتقدان م ی گویند ،م ی توان نقش این شرکت را در کل
بخش عملیاتی موضوع قرارداد عمدتا به عنوان واسطه یا دالل
تعریف کرد .حال این سوال ایجاد م ی شود که شرکت کرسنت
چرا و چگونه به عنوان طرف قرارداد ش��رکت ملی نفت ای ران
عضو یک کمیسیون :منافع ملی باید در قرارداد کرسنت
حفظ شود .قیمت ،زمان و نحوه قرارداد کرسنت اشکال دارد.
قیمت های ثابت در انعقاد قراردادها بس��یار اش��تباه اس��ت.
(دوشنبه ۱۸اردیبهشت )۱۳۸۵
عضو 2کمیسیون :قرارداد کرسنت خارج از دید دستگاه
امنیتی و اقتصادی امضاش��ده است( .دوشنبه ۱۸اردیبهشت
)۱۳۸۵
عضو 3کمیسیون :فروش گاز به امارات توجیه امنیتی و
اقتصادی ندارد( .سه شنبه ۱۹اردیبهشت ) ۱۳۸۵
رئی��س کمیس��یون :ق��رارداد کرس��نت در ص��ورت
تصحی ح نشدن ،باید لغو شود( .جمعه ۲۲اردیبهشت ) ۱۳۸۵
رئیس کمیسیون :نرخ گاز در کرس��نت افزایش نیابد،
قرارداد لغو خواهد شد (.شنبه ۳۰اردیبهشت ) ۱۳۸۵
نایب رئیس کمیسیون :با متخلفان در قرارداد کرسنت
باید برخورد شود .ثابت نگ هداشتن قیمت گاز ب رای مدت 7سال
توجیه منطقی ندارد( .یکشنبه ۷خرداد ) ۱۳۸۵
رئیس کمیسیون :اگر قرارداد کرسنت اصالح نشود ،باید
فسخ شود( .دوشنبه ۲۲خرداد )۱۳۸۵
بعد از سفر
رئیس کمیسیون :با افزایش احتمالی قیمت ،ب رای اصالح
قرارداد کرسنت پیش م ی رویم( .جمعه ۲۳تیر ) ۱۳۸۵
عضو یک کمیسیون :قیمت گاز طبق فرمولی شامل
دو بخش متغیر و ثابت تعیین م ی شود .قرارداد کرسنت فسخ
سیاست
قبل از سفر
مثلث شماره 185
ب رای فروش گاز ب��ه امارات متحده ع ربی انتخاب ش��د و چرا
به جای عقد قرارداد با شرکتی که فقط نقش داللی ایفا کرده
است مستقیما با دولت امارات یا ش��رکت های دولتی امارات
معامله انجام نشد؟ چرا که در مورد مشابهی که ای ران طی یک
قرارداد 25ساله اقدام به فروش گاز به ترکیه کرده است ،بهای
گاز فروخته شده بر مبنای قیمت هر بشکه 18دالر بابت هر
یک هزار مترمکعب گاز 84دالر است؛ حال انکه قیمت گاز در
قرارداد کرسنت بر مبنای قیمت هر بشکه نفت 18دالر17/5 ،
دالر است (طبق فرمول های فاش شده و البته تایی د نشده)؛ یعنی
بر این مبنا ،قیمت گاز در قرارداد کرسنت فقط 20درصد قیمت
گاز در قرارداد ترکیه است.
به ه ر حال ،این پرس��ش ها باقی ماند که چرا ش��رکت
کرسنت قرارداد خود را به ش��رکت دیگر (داناگاز) واگذار کرده و
بدون هیچ گونه عملیات اجرایی و فنی میلیاردها دالر سود برده
اس��ت؟ چرا این گونه قراردادها که م ی بایست دولت به دولت
منعقد شود ،با یک شرکت ش��ب ه دالل منعقد شده و اینکه ایا
شرکت کرسنت مجوز فروش سهام از ای ران و امارات را داشته
است؟ اصال قرارداد چگونه منعقد شد؟ منتقدان م ی گویند که
بیژن زنگنه باتوجه به در حال اتمام بودن عمر دولت اصالحات،
خود شخصا پیگیر تس ریع در امور اداری انعقاد قرارداد بوده است.
البته زنگنه در دفاعیات خود در پارلمان این اتهام را به شدت رد
میکند و میگوید که اصال از این ماجرا خبر نداشته است .در
همان زمان که انعقاد این قرارداد مخالفانی داشته ،سیدمحمد
خاتمی به عنوان رئی س جمهور وقت ،تیمی را به سرپرس��تی
حسن روحانی ،دبیر وقت ش��ورای عالی امنیت ملی ،مامور
بررسی موضوع م ی کند که گفته م ی ش��ود او نظر منف ی اش
را به دفتر رئی س جمهور اعالم م ی کند اما مش��خص نیست
که چگونه از انعقاد قرارداد جلوگیری نم ی شود .حال روحانی
رئی س جمهور شده و همان وزیر نفت ،انتخاب اولش شده ب رای
وزارت نفت در دولت خودش.
البته اتهام هایی که درباره این قرارداد در این سال ها وارد
ش��ده ،هیچ گاه در هیچ محکمه ای و حتی خارج از سیس��تم
قضایی هم به اثبات نرسیده است .مس��ئوالن وقت و طرف
اماراتی هم هم واره بر قانون ی بودن روند ط ی شده تاکید داشته اند.
مسئول شرکت نفت الهالل امارات که یکی از امضاکنندگان و
مجریان خرید گاز از ای ران است ،گفته است« :قرارداد خرید گاز
از ای ران شفاف و قانونی است و این قرارداد ثابت خواهد ماند».
وی اظهار کرده که این قرارداد یک ساعته بسته نشده ،بلکه
هفت سال تحقیق وکارشناسی شده و در این مدت با مسئوالن
و کارشناسان شرکت ملی نفت ای ران مذاکره شده است.
مدی ران درگیر با موضوع در دولت اصالحات هم معتقدند،
از ابتدای روند مذاکرات و انعقاد قرارداد ،این پروژه عده ای دالل
و فروش��نده قصد خ راب کردن و برهم زدن معامله را داشته اند
و موارد مطرح ش��ده نیز به دلیل اطالع کافی نداشتن در مورد
قرارداد و همچنین احتماال اش��تباه در خواندن و ترجمه متن
قرارداد است .انها همچنین معتقدند در بند مربوط به قیمت گاز
ذکر شده است که قیمت فروش گاز پس از انعقاد هر قرارداد
گازی در منطقه تغییر م ی کند و به قیمت قرارداد جدید فروخته
خواهد شد و این مساله نکته اصلی این قرارداد است که البته
مورد توجه مراجع رسمی بررس ی کننده قرار نگرفته است .به هر
حال ،قرارداد این پروژه نافذ شده و امکان ابطال ندارد و در این
صورت نیز جریمه قرارداد متوجه ای ران خواهد بود .با این وجود،
منتقدان همواره معتقد بوده اند که اجرای قرارداد کرسنت 20
هزارمیلیارد و فسخ ان دو هزارمیلیارد تومان ضرر متوجه ای ران
م ی کند .بناب راین ،در صورتی که قرارداد فسخ شود ،نه تنها ای ران
متضرر نم ی شود ،بلکه به نفع ما هم هست .هرچند این کار
م ی تواند به اعتماد کشورهای دیگر نسبت به کشور ما لطمه
وارد کند و ممکن است در صورت تمایل ما به انعقاد قرارداد با
دیگران ،دچار مشکل ب ی اعتمادی شویم.
اما یکی از کسانی که در زمان افشاگری دربار ه این قرارداد
در ان زمان بیش از دیگران دیده شد ،محمدرضا رحیمی بود که
ریاست دیوان محاسبات کشور را برعهده داشت .ب رای افرادی
که طرف صحب ت های ایزدی قرار گرفته بودند ،کامال مشخص
بود انچه رحیمی به عنوان گزارش بررسی دیوان ارائه کرد ،دقیقا
حرف ها و متن هایی بود که توسط ایزدی تنظیم شده بود .به
هر حال ،رحیمی بر ان مصر بود و برخی معتقدند یکی از دالیل
اصلی ورود او به دولت و کسب مقام معاون ریاست جمهوری،
پرداختن به این موضوع بوده است .نباید فراموش کرد که زنگنه
هم واره یکی از یاران هاشم ی رفسنجانی محسوب شده و در ان
زمان هرگونه مقابله با او مساوی بود با قرارگرفتن در حوزه یاران
ی که معاون اول رئی س جمهور
احمدی نژاد .رحیمی حتی وقت
هم شد ،گفت« :مشکل این قرارداد در حال حل شدن است و
اگر حل نشود بنده همیشه مدعی و معترض به ان خواهم بود،
البته کسانی که از این قرارداد سوءاستفاده کرده اند مشخص
هستند ».اما مجلس هم بیکار ننشسته بود .یکی از مخالفان
این ق��رارداد در مجلس وقت که مجلس هفت��م بود ،مهدی
کزاده به ش��مار م ی رفت .او مسئول رسیدگی به پرونده
کوچ
قرارداد کرسنت در کمیسیون اصل 90مجلس بود .به هر حال،
موضع کلی مجلس این بود که قیمت ،زمان و نحوه قرارداد
مشکل دارد و قرارداد باید به نفع منافع کشور اصالح شود .با این
حال مجلسیان چرخش هایی هم در قبال این قرارداد داشته اند.
زمانی که بحث لغو قرارداد باال گرفته بود ،مسئوالن اماراتی با
دعوت گروهی از نمایندگان مجلس به همراه ایزدی و نگارنده،
از انها خواس��تند که از نزدیک با امکانات پاالیشگاهی طرف
اماراتی اشنا ش��وند .ایزدی به این سفر رفت اما تنها فردی که
به عنوان خب رنگار دعوت شده بود از این سفر صرف نظر کرد،
هرچند سال بعد امارات ی ها از یک گروه خب رنگار دعوت کردند
که این بار با دخالت نهادهای ناظر ،ب رنامه سفر منتفی شد .بر
این اساس معلوم نیست که در این سفر چه مواردی مورد بحث
و تبادل نظر قرار گرفت اما هرچه بود به نوعی تغییر موضعی
180درجه ای در برخی از اعضای کمیس��یون انرژی مجلس
که در این موضوع فعال بودند ایجاد کرد .کافی است به برخی
اظهارات انان در قبل و بعد از این سفر مروری داشته باشیم:
نم ی شود( .جمعه شش مرداد ) ۱۳۸۵
عضو یک کمیس��یون :ابطال قرارداد کرسنت منتفی
است( .دوشنبه ۹مرداد )۱۳۸۵
البته این اعضای کمیس��یون انرژی اظه��ار کردند در
جلس ه ای با مسئوالن دیوان محاسبات ،سازمان بازرسی کل
کشور و وزارت نفت ،با بررسی نحوه انعقاد قرارداد ،قیمت گاز
در منطقه و مقایسه قیمت ان با قیمت گاز منطقه بررسی و
جمع بندی جلسه این ش��ده که قرارداد کرسنت نیاز به ابطال
ندارد ،البته توصیه شد که اگر قرارداد اصالح یا در ان تجدیدنظر
شود ،بهتر است .با این حال دیوان محاسبات تحت مدیریت
رحیمی بالفاصله مفاد اظهارشده در مصاحبه این نماینده عضو
کمیس��یون انرژی را تکذیب کرد .هر وزیر نفتی هم که امد
موضع خوشی نسبت به این قرارداد نشان نداد و طرف اماراتی
هم هرچند گاه��ی تهدید م ی کرد که ب��ه مراجع بی ن المللی
ش��کایت م ی برد ،اما هر چند وقت یک بار با انتشار خبرهای
ب ی اساس مبنی بر اجرای ی ش��دن قرارداد در اینده ای نزدیک،
قیمت سهام خود را باال م ی برد.
مسئوالن کرسنت همواره اعالم م ی کردند به انها گفته
شده موضوع محرمانه باشد و تصریح م ی کردند که اگر وزارت
نفت اجازه دهد ،به تمامی ش��بهات قرارداد کرس��نت پاسخ
م ی دهند .با این ح��ال ،مفاد این ق��رارداد باتوجه به زمان ی که
میرتاج الدینی هنوز به دولت نرفته ب��ود و در مجلس حضور
داشت از ارائه طرحی ب رای الزام دولت به اعالم مفاد قرارداد خبر
داده بود ،شاید حرف های غالمحسین نوذری ،وزیر اسبق نفت
که چند روز پیش منتشر شده ،از جالب ترین بخش های این
ماجرا باش��د .او یکی از وزی ران دولت احمدی نژاد بود که طبعا
مجبور بود با این قرارداد مخالف باشد اما حاال م ی گوید « :شاید
نقدهایی بر قرارداد کرسنت وارد باشد اما از ان زمانی که عده ای
این قرارداد را نقد کردند و ب رای ان مشکالتی به وجود امد ،بیش
از هفت سال م ی گذرد و در این مدت سهم گاز ای ران در می دان
مشترک سلمان در حال سوختن است».
نوذری با اظهار اینکه اکنون برخی از تاسیساتی که ب رای
ان مجموعه در نظر گرفته ش��ده بود اس��یب دیده اند ،گفت:
«امروز ،سوال نم ی شود که چرا ما هفت سال گاز نفروختیم،
فقط سوال م ی شود که چرا ان قرارداد امضا شد ».او با اشاره به
اینکه طبق قرارداد کرسنت در زمان صادرات گاز به امارات یا
حتی بعد از ان تغییر قیمت گاز قابل مذاکره بود تاکید کرد «:به
نفع کشور است تصمیماتی منسجم و در زمان مناسب گرفته
شود و از این تصمیمات حمایت همه جانبه شود».
وزیر اسبق نفت با طرح این سوال که «تکلیف این هفت
س��الی که ٦٠٠میلیون فوت مکعب در روز ،گاز ما در میدان
مشترک با امارات سوخته شد و امارات ی ها گاز ترش همین می دان
را بردند ،چه م ی شود؟» گفت« :چنانچه قرارداد این می دان هنوز
پابرجا بود امروز بر مبنای همان قرارداد م ی توانستیم در شرایط
قرارداد و به ویژه در قیمت ان تجدیدنظر کنیم چراکه در بندی
از این قرارداد تاکید شده بود پس از هفت سال م ی توان در مورد
قیمت ،مذاکره و تصمیم گیری جدید کردg».
قراردادکرسنتدارای
ابهاماتیاستکههیچ گاه
پاسخدرستیازسویمراجع
رسمیبرایاندادهنشده
است.نحوهقیمت گذاری
برایگازصادراتیایراندر
اینقراردادازجملهمهمترین
موضوعاتمورداختالفاست
45
وزیر نفت
پایان ارام پنج شنبه پرتنش
بیژن زنگنه به سختی توانست رای اعتماد مجلس را کسب کند
سیاست
یک��ی از گزینه ه��ای پیش��نهادی ب��رای هی��ات
دول��ت یازده��م ک��ه تص��ور م ی ش��د احتمال نگذش��تن
او از صاف��ی مجل��س بس��یار اس��ت و مخالف��ان او ک��ه
از مخالف��ان رئی س جمه��ور منتخب تا مخالف��ان ایت اهلل
هاشم ی رفس��نجانی و حتی دولت اصالح��ات در بیرون و
درون مجلس در ان طیف قرار داش��تند ،تمام تالششان را
علیه او به کار گرفتند ،بیژن نامدار زنگنه ،وزیر نفت هشت
سال دولت اصالحات بود که حاال م ی توان گفت اولین وزیر
نفت دوران جمهوری اسالمی است که در دو دوره مختلف
به این صدارت رسیده است.
پنج شنبه شب گذشته اخرین ساعت های بررسی رای
اعتماد به هجده عضو پیش��نهادی کابینه دولت یازدهم با
س��خنرانی بیش از هفتاد دقیقه ای رئی س جمهور به پایان
رسید تا ش��مارش ارای اعضای هیات دولت در یک تنفس
نیم ساعته اغاز شود .م ی توان گفت سخنان رئی س جمهور
در حمایت تمام قد از وزیر پیشنهادی نفت ،نظر نمایندگان را
نسبت به این گزینه تغییر داده است .چراکه جو مجلس قبل
از سخنرانی روحانی این خبر را
م ی داد که بیژن زنگنه نم ی تواند
از مجل��س رای اعتم��اد بگیرد.
برخی ه��م از تاثی��ر الب ی گری
در مجلس س��خن م ی گویند.
هرچند از سهم دفاع موافقان و
همچنین نحوه انتقاد مخالفان
در انتخاب او نباید گذشت.
روحانی ب��ا بی��ان اینکه
دش��من توطئه تحریم را بر سر
وزارت نفت گسترش داده ،یاداور
ش��د که ب رای انتخاب وزیر این
وزارتخانه وس��واس به خرج داد
و فرد بهتری ب رای این وزارتخانه
نم ی شناسد .او همچنین گفت
که اداره وزارت نفت با سرپرست
حتی در مدت دو هفته نیز ب رای
منافع کش��ور نیز مضر اس��ت.
رئی س جمهور که زمانی در مقام
دبیری شورای عالی امنیت ملی
درباره ق��رارداد گازی کرس��نت
با کش��ور امارات متحده عربی
نظر منفی داش��ته است ،سابقه
اش��نایی خود ب��ا زنگن��ه را به
جبهه های جنگ مربوط دانست
و با اشاره به قرارداد کرسنت که
این روزها به عنوان اهرم ی علیه زنگنه مطرح شد ،گفت که
او در جریان این قرارداد بوده و اقای زنگنه فردی متخصص،
پاکدس��ت و بهترین ب��رای اداره وزارت نفت اس��ت .رئیس
جمهور به این حرف ها کفایت نکرد و گفت که در انتخاب
کابینه به استعالم از دس��تگاه های امنیتی کفایت نکرده و
با باالترین مقامات در کشور هماهنگی انجام داده است.
مثلث شماره 185
مخالفان
بهش��هری ها در مخالفت با وزی ر ش��دن زنگنه سهم
ویژه ای داش��تند .ابتدا نماینده مردم بهش��هر در مجلس در
46
مخالفت با زنگنه ،اشتیاق به شرکت های خارجی و تحقیر
ش��رکت های داخلی را از ویژگ ی های مدیریتی او دانس��ت.
احمدعلی مقیمی اظه��ار کرد« :مخالفت من نس��بت به
اقای زنگنه با عنایت به فرمایش��ات رهبری در خطب ه های
عید فطر مبنی بر انتخاب وزرای صالح توس��ط نمایندگان
اس��ت که راهکار راهبردی ب رای انتخ��اب وزرا ارائه کردند.
بدیه ی ترین برداشت از سخنان رهبری این است که وظیفه
مجلس ،انتخاب وزرای صالح اس��ت و الزاما رای اعتماد به
همه وزرا نیست .صالح بودن هر وزیری باید ب رای نمایندگان
احراز شود .چه در حوزه تخصصی و برنامه ای و چه در دوره
اقتصادی و اجتماعی ،نه سخت گی رانه عمل کنیم که متهم
به افراط ی گری شویم و نه سهل انگاری و ساده اندیشی کنیم
که تفریح تلقی شود بلکه همان شعاری که رئی س جمهور در
قالب اعتدال مطرح کردند را مالک قرار دهیم».
او با تاکید بر وجود ضعف در برنامه پیشنهادی زنگنه
گفت« :شما م ی خواهید برای کس��ی تصمیم بگیرید که
هشت سال سابقه کار در وزارت نفت داشته و فارغ از سالمت
شخصی او خروجی مدیریتش ب رای کشور خسارت بار است.
ترغیب رش��وه ،زد و بند ،باندبازی و رانت خواری افراد خاص
و بعضی از اقازاده ها که در گزارش دادگاه خارجی به انها نام
جونیور داده اند و همچنین اکث��ر قراردادهایی که در زمان
وزارت اقای زنگنه در وزارت نفت منعقد ش��ده ،همه دارای
ابهام است و در دادگاه های بی ن المللی و داخلی دارای پرونده
است؛ مانند قرار داد کرسنت ،توتال کیش و میدان های نفتی
و همچنین قراردادهای شل ،اس��تات اویل و غیره که خود
به عنوان متهم در دادگاه های داخلی و خارجی باید پاسخگو
باش��د .س��ابقه اقای زنگنه مدیریت��ی امران��ه ،انحصاری،
بدون مشورت ،ترغیب و اشتیاق به کش��ورهای خارجی و
تحقیر شرکت های داخلی اس��ت .او به سخنان نمایندگان
اصالح طلبی چون کهرم و محتش��م ی پور هم در زمان رای
اعتماد دولت دوم اصالحات که در نقد عملکرد زنگنه بیان
کردند ،اش��اره کرد .اما یک نماینده مردم ته ران در مجلس
شورای اس�لامی هم که در مخالفت با وزارت زنگنه سخن
گفت ،خود اهل بهشهر است .احمد توکلی اتهام سنگینی
به زنگنه وارد ساخت و روایتی را از قس��م جالله او در مورد
خالفی ،ذکر کرد و گفت« :ب رای من دشوار است که امروز در
این باره صحبت کنم زی را امید و همگرایی که در کشور ایجاد
شده ،یک سرمایه اجتماعی مغتنم اس��ت که نباید اسیب
ببیند اما چه کنم به رغم عالقه خودم ب رای اینکه اقای زنگنه
به وزارت برسد ،اتفاقی افتاد که باعث شد به مخالفت گرایش
یابم .تقریبا همه همکاران م ی دانند که من از هفته گذشته تا
پریشب تالش داشتم اقای زنگنه مسئولیت وزارت نفت را به
عهده بگیرد .این به رغم مخالفت های طوالنی من با ایشان
در صدارت وزارت نفت در دولت های گذشته بود.
ام��ا جلس��اتی در کمیس��یون تلفیق ب رای بررس��ی
برنامه های زنگنه تشکیل شد و
مساله ای مطرح شد که نسبتی
بود به اقای زنگنه و اقای زنگنه
قسم جالله خورد که این درست
نیس��ت و من از فالن موقع به
بعد فالن کار را نکردم .س��ندی
رو ش��د و من به دوستان گفتم
وقتی مس��لمانی قسم جالله
م ی خورد ،موضوع را تمام کنید.
تا سندی به دس��ت ما رسید که
نش��ان داد قسم ایش��ان کامال
غلط اس��ت .من خیلی منقلب
ش��دم .من تمام تالشم را کردم
روی اعتقاد و به رغم عقیده قبلی
خود و س��خت گیری هایی که
داش��تم ،تس��امح کردم که این
برادر محت��رم در خدم��ت قرار
گیرد .ام��ا این مس��اله با هیچ
چیز درست ش��دنی نیست زیرا
نمایندگان قرار است رای اعتماد
بدهن��د و اگر بنا ب راین ش��د که
خالف گوی��ی ش��ود و صداقت
رعایت نشود چه م ی دانید که در
مورد مهم تری ای��ن خطا دوباره
تکرار نشود .ان هم وزارت نفت
که منبع درامد ملی ماس��ت و
چون با خارج ارتب��اط دارد ،پیچیدگ ی ه��ای جدیدی به ان
اضافه م ی شود به ویژه اینکه در تحریم قرار داریم».
علیرضا زاکانی اما در مخالفت با وزیر پیشنهادی نفت
با بیان اینکه الیاس نادران و مس��عود میرکاظمی نیز وقت
ب رای صحبت داشتند ولی وقت شان را به بنده دادند ،گفت:
« قراردادهایی که در اکثر انها حضور نادرست و مساله انگیز
س��ه نفر با هویت مشخص و معلوم اش��کار است ،اسناد و
اقرارها موجود و اماده در اختیار گذاش��تن نمایندگان است،
قراردادهایی چون استات اویل ،توتال و کرسنت که پی رامون
انها 10هزار صفحه موجود است و اسنادی که سال ها مورد
دقت قرار گرفته ولی با کمال تاس��ف دردهای پنهان و پیدا
زاکانی در مخالفت با زنگنه :قراردادهایی که در اکثر انها حضور نادرست و
مساله انگیز سه نفر با هویت مشخص و معلوم اشکار است ،اسناد و اقرارها
موجود و اماده در اختیار گذاشتن نمایندگان است ،تاکنون نتیجه عملی در
کشورنداشته
تاکنون نتیجه عملی در کشور نداشته و محکمه متهمان
خارجی ان در نروژ و امریکا محکوم شده و با جرایم سنگین
و ب ی ابرویی حتی دست به خودکشی زدند».
دبی��رکل جمعی��ت رهپوی��ان انقالب اس�لامی در
ادامه بخش طوالنی س��خنان خ��ود را به بی��ان اتهام ها و
افش��اگری هایی درباره برخ��ی قرارداده��ای دوره زنگنه از
جمله کرسنت اختصاص داد که تاکید داشت اطالعاتی که
ارائه م ی کند به تایید مقام های رسمی و صاحب صالحیت
رسیده است.
موافقان
سخنان وزیر
در ش��رایط حس��اس کنونی و با امید عظیمی که در
دل های مردم به ویژه جوانان و نخبگان ایجاد ش��ده انتظار
مردم از ما این اس��ت که ش��اهد تغییر در وضع زندگی خود
باشند .قطعا نفت م ی تواند در این مسیر نقش بسیار موثری
داشته باشد.
اما در ش��رایط کنونی صنعت نفت ما با دشواری های
بسیاری روبه رو است که بدون عبور از این گردنه های سخت
نم ی توان بخش مهمی از مش��کالت عظیم کشور را حل
کرد .البته نفت باید غیرسیاسی باشد ،چون این حوزه حیاط
خلوت هیچ فرد و گروهی جز جمهوری اس�لامی نیست و
سیاست
تخریب های بس��یاری علیه زنگنه انجام شده است ،گفت:
«طبق قوانین جمهوری اسالمی اگر استعالم از دستگاهی
پاسخ نداشته باشد ،یعنی نم ی توان به استناد مواردی افراد را
متهم کرد؛ مواردی که طبیعتا فاقد ارزش قانونی و قضایی
است ،حال س��وال این اس��ت که چرا برخی افراد پا را فراتر
از قانون گذاش��ته و به توهی��ن و افترا م ی پردازن��د؟ ایا این
مخالفت ها و تقابل ها جبه��ه ای درب رابر اراده عمومی مردم
در انتخاب رئی س جمهور نیست؟»
او با بیان اینکه زنگنه در دوران وزارت نفت قراردادهای
مفیدی ب��ا ش��رکت های خارج��ی منعق��د ک��رده ،گفت:
«افراط ی گری ه��ای برخی افراد ک��ه خ��ود را نماینده تر از
دیگران م ی دانن��د و به عنوان مخالفان کابینه پیش��نهادی
دولت صحبت ک��رده یا ثب ت نام کردند ،موید ان اس��ت که
چه هدفی دارند و ش��اید حتی م ی خواهند ب��ه دولت اینده
ضربه بزنند».
رضا عبدالله��ی ،نماینده م��ردم ماهنش��ان و عضو
کمیسیون برنامه و بودجه مجلس ش��ورای اسالمی دیگر
نماینده موافقی بود که با دف��اع قاطع از تصدی وزارت نفت
توسط بیژن زنگنه ،او را از س��تاره های تیم دولت لقب داد و
گفت باید مراقب باشیم تا ناخواسته در دام ط راحی دشمن
نیفتیم.
حمیدرضا عزیزی ،نماینده مردم اردل و فارسان نیز در
سخنانی با بیان اینکه زنگنه م ی تواند با شناخت دیپلماسی
انرژی و تجربه بی ن الملل��ی به عنوان وزی��ر دوم خارجه در
کابینه عمل کند ،گفت که به اعتقاد او ،زنگنه یک ستاره در
کابینه پیشنهادی نیست ،بلکه فوق ستاره است!
باید در ان از افراط و تفریط پرهیز کرد.
احیای ظرفیت و توان تولید نفت کشور به می زان سال
84یکی دیگر از اولویت های من است .بین ظرفیت تولید و
توزیع فرق است؛ باید حتما با به کارگیری همه ظرفی ت های
ملی درون صنعت نفت بخش خصوص��ی و حتی ای رانیان
خارج از کشور می زان صادرات نفت خود را با ابتکار و خالقیت
باال ببریم ،معامالت را شفاف تر از گذشته انجام دهیم و پول
حاصل را قابل استفاده تر و دسترس ی تر کنیم.
بدون شک نفت و دستگاه مس��ئول دیپلماسی باید
دوش ب��ه دوش هم ب رای عبور موفق از این ش��رایط عمل
کنن��د ،طبیعتا هیچ دس��تگاهی به اندازه نف��ت نم ی تواند
به خروج کش��ور از وضعیت فعلی به مس��ئوالن رس��می
دیپلماسی کشور کمک کند.
توجه به میادین مش��ترک و دوری از خام فروشی؛ دو
موضوع مورد اهمیت نمایندگان و کارشناس��ان اس��ت که
مطمئنا باید انجام شود .اصالح ساختار قراردادهای نفتی به
نحوی که بتوانیم سرمایه بیشتری را جذب کنیم و کار را در
میدان های داخلی و خارجی با به کارگیری تمام ظرفی ت ها
و صاحب نظران داخلی و خارجی تس��ریع کنی��م ،از دیگر
ضرورت هاست.
من خ��ودم مدعی مبارزه با فس��اد هس��تم ،چون در
جی ب هایم را محکم دوختم و هی چ کس هم ادعایی نداشته
که من فساد کردم ،حتی رئیس قوه قضائیه و بقیه گفته اند
که اقدامم مایه افتخار کشور است که بعد از 22سال همان
بدبختی که از لحاظ مالی بودی همان بدبخت هستی .حال
در این شرایط ایا من م ی خواهم به خاطر دنیای دیگران دنیا
و اخرت خود را خ راب کنم؟ طبیعتا اینه��ا علیه من در دنیا
کاری م ی کنند که ابروریزی و فشار بر دوش من م ی افتد و
سودش را شخص دیگری م ی برد.
من اشباعم از اینکه وزیر ش��وم و اینکه اینجا هستم
هیچ منتی هم برکسی ندارم ،اگر وزیر شوم تمام توان خودم
و زندگ ی ام را م ی گذارم تا وظیفه ام را به درستی انجام دهم،
سابقه گذشته ام این را نش��ان م ی دهد اما هیچ وقت حاضر
نیستم به خاطر چیزی که از ان اشباع هستم دروغ بگویم.
من م ی خواهم به کشور کمک کنم.
در این شرایط بس��یار س��خت اگر به من رای اعتماد
بدهید ،شما من را به هتل پنج س��تاره نفرستاده اید بلکه به
خط مقدم ب رای شکستن تحریم م ی فرستید که باید در کنار
وزارت خارجه کار کنم تا بتوانیم امور را پیش ببریمg .
مثلث شماره 185
یک عضو فراکس��یون اصولگرایان رهروان والیت با
بیان اینکه زنگنه با تص��دی وزارت نفت م ی تواند وضعیت
معیشت مردم را بهبود ببخش��د گفت که وزیر پیشنهادی
نفت دارای دیپلماسی قوی است.
ایرج عبدی که نماینده موافق وزیر پیش��نهادی نفت
بود و وقت خود را با س��عید حیدری طیب تقس��یم کرد ،با
اش��اره به صحب ت های توکلی و مقیم��ی ،دو مخالف وزیر
پیش��نهادی نفت گفت« :اقای توکلی صحب ت های خود را
به گونه ای بیان کردند که تالش داشتند اقای زنگنه در این
وزارتخانه بماند که نشد و اقای مقیمی نیز از کارهای بزرگ
زمان وزارت اقای زنگنه قدردانی کرد».
نماینده مردم خرم اباد با بیان اینکه دولت احمدی نژاد
وزارت نفت را با حداکثر کارامدی و توان بهره وری در دست
گرفت ،گفت« :ان دولت توانست درامدهای زیادی کسب
کند اما چیزی عاید کش��ور نشد .ش��اید برخی بگویند که
مش��کالت این حوزه حاصل تحریم هاست اما باور من این
است که همه مشکالت به تحریم ها باز نم ی گردد .از سوی
دیگر ،در دوران وزی��ری زنگنه در وزارت نفت ش��اهد ثبات
مدیریتی بودیم اما در هشت سال احمدی نژاد فقط هر یک
سال و نیم یک وزیر روی کار امد که این نشان دهنده نبود
اطمینان به وزارت نفت است».
یک عض��و دیگر فراکس��یون اصولگرای��ان رهروان
والی��ت ،زنگن��ه را به عنوان یک��ی از افتخ��ارات مدیریتی
جمهوری اس�لامی برش��مرد و گفت که تجربه 22ساله او
در وزارتخانه های جهاد س��ازندگی ،نفت و نی��رو م ی تواند
اندوخته ای ب رای حل مش��کالت کنونی کشور باشد .سعید
حیدری طی��ب ،نماین��ده مردم کرمانش��اه ،با بی��ان اینکه
حمیدرضاعزیزیدرموافقتبازنگنه:زنگنهمی تواندباشناختدیپلماسی
انرژی و تجربه بین المللی به عنوان وزیر دوم خارجه در کابینه عمل کند .به
اعتقاد منزنگنهیکستارهدرکابینهپیشنهادینیست،بلکهفوقستاره
است!
زنگنه در صحن علنی مجلس :من اشباعم از اینکه وزیر شوم و اینکه اینجا هستم هیچ منتی هم برکسی ندارم ،اگر وزیر شوم تمام توان خودم و زندگ ی ام را م ی گذارم تا وظیفه ام
را به درستی انجام دهم ،سابقه گذشته ام این را نشان م ی دهد اما هی چ وقت حاضر نیستم به خاطر چیزی که از ان اشباع هستم دروغ بگویم .من خودم مدعی مبارزه با فساد هستم،
چون در جی ب هایم را محکم دوختم و هی چ کس هم ادعایی نداشته که من فساد کردم ،حتی رئیس قوه قضائیه و بقیه گفته اند که اقدامم مای ه افتخار کشور است که بعد از 22سال
ن م ی خواهم ب ه خاطر دنیای دیگ ران دنیا و اخرت خود را خ راب کنم؟ طبیعتا اینها علیه من در دنیا
همان بدبختی که از لحاظ مالی بودی همان بدبخت هستی .حال در این ش رایط ایا م
کاری م ی کنند که ابروریزی و فشار بر دوش من م ی افتد و سودش را شخص دیگری م ی برد
47
وزیر ورزش و جوانان
شگفتی دقیقه90
چرا سلطانیفر رای نیاورد؟
سیاست
مسعود سلطان ی فر وزیر ورزش نشد .وزیر پیشنهادی
ورزش با 148و 162رای مخالف موفق به کسب رای اعتماد
مجلس نشد .وی که تا همین یکی دو هفته پیش به علی
کفاشیان دستور داده بود ب رای گرفتن می زبانی جام ملت های
اسیا الب ی هایش را در AFCاغاز کند خود فرصت وزی ر شدن
را از دست داد.
حاال رئی س جمه��ور منتخب باید ف��ردی را به عنوان
سرپرست وزارت ورزش و جوانان منصوب کند .اما در مجلس
چه گذشت؟ مس��عود س��لطان ی فر در دفاع از برنامه هایش
گفت« :نسخه خوبی ب رای حل مشکالت ورزش دارم ».اما
انگار سنبه مخالفان وی پرزور تر بود و سلطان ی فر نتوانست
رای اعتماد بگیرد.
س��لطان ی فر پس از نطق نمایندگان موافق و مخالف
مجلس به دف��اع از برنامه های خ��ودش پرداخت .او گفت:
مثلث شماره 185
«من بیش از شش س��ال در اس��تان های مختلف کشور،
12سال در استانداری استان های زنجان ،مرکزی و گیالن،
هشت س��ال معاون اس��تانداری هرمزگان ،همدان و فارس
فعالیت کرده ام .در تمام این سال ها در امور ورزش و جوانان
استان های مختلف و در کمیته های انها حضور داشته ام و
وظایف انها به عهده من بوده است».
وزیر پیش��نهادی رئی س جمهور ادام��ه داد« :بنده اگر
مورد تایید قرار بگیرم نخس��تین وزیر ورزش کشور پس از
انقالب خواهم بود که به هنگام تصدی این پست دو سال
سابقه مدیریت در این بخش را داشته ام و این به من کمک
خواهد کرد .از ان س��ال هم تا االن نزدیک به 20سال است
که با ورزش ی ها و فدراس��یون های مختلف ارتباط داشته ام.
ان هم به خاطر عالقه ام بوده اس��ت .به همین دلیل رابطه
نزدیکی با ورزش دارم .این شاید ادعای ب ی موردی باشد اما
س�لطانی فر در صح�ن علن�ی مجلس گف�ت« :من
هیچ وق�ت به انگلی�س نرفته ام و اگر کس�ی س�ندی در
این زمینه دارد بای�د ارائه کند.من در پای�ان باید بگویم
که وضعیت جوانان واقعا حساس�یت زی�ادی دارد و یک
موضوع فرابخشی است .در 20سال گذشته مشکالت
جوانان نه با ش�ورا ،نه با س�ازمان و نه با وزارتخانه حل
نشده و من امیدوارم که بتوانیم با کمک مجلس و دولت
این مساله را هم حل کنیم».
48
در بین مسئوالن سیاسی و اجرایی کشور بنده ورزش را به
خوبی م ی شناس��م .در خصوص روند ورزش کشور در قبل
و بعد از انقالب تحلیل مش��خص و اسی ب شناس��ی های
گوناگون را اندیشیده ام و باید بگویم که نسخه درمانی ب رای
حل مشکالت ورزش دارم».
س��لطان ی فر با بیان اینک��ه به مش��کالت ورزش به
خوبی واقف است با ادبیاتی حماسی سعی کرد نطق خود
را پرش��ورتر کند« :مش��کالت فراوانی در ای��ن حوزه وجود
دارد و من به خوبی با این مش��کالت اش��نا هستم .امده ام
که با همت بلند ملت ،بازوان پوالدین ورزش��کاران ،تجربه
پیشکسوتان ،دانشگاهیان و شما نمایندگان ورزش از همه
ظرفی ت های ملی و بی ن المللی ب رای ارتقای ورزش استفاده
کنم .م ی خواهم صدای ورزش پهلوانی ای��ران را به گوش
جهان برس��انم .من معتقدم که با توس��عه ورزش همگانی
و پرورش ان م ی ت��وان وضعیت موجود را بهبود بخش��ید.
در تالش هس��تم که با احیای فضائ��ل و ارزش ها ،روحیه
پهلوانی را در ورزش بگنجانم .مبارزه با فساد و رانت خواری،
مبارزه با بداخالق ی ها در س��طح نهادی و مدیریتی و تالش
مستمر ب رای بازسازی فضیلت های دینی از دیگر ب رنامه های
بنده خواهد بود .م ی خواهم در بازار غوغای ورزش س��جاده
پاکی را بگسترانم».
بخش دیگری از صحب ت های س��لطان ی فر خطاب به
نمایندگان ورزش بود .او گفت« :نمایندگانی که از ب ی عدالتی
در توزیع امکانات ورزش��ی حرف زدید باید بگویم که توزیع
یکس��ان این امکانات در برنامه های بنده ق��رار دارد .بنده
بسیار خوشحال هستم در جلساتی که در فراکسیون های
مختلف برگزار کردیم دیدم که نمایندگان ورزش��ی هستند.
این پشتوانه خوبی ب رای هر کسی هست که قراراست وزیر
ورزش شود .بنده امیدوارم که این تعامل و همفکری در روزها
و ماه های اینده هم ادامه داش��ته باش��د چون قطعا ضامن
بقای وزیر ورزش خواهد بود».
وی گفت« :م��ن تالش خواه��م کرد ک��ه مدیریت
تخصصی را در ورزش پررنگ کنم و از نیروهای مدیر و مدبر
رشته های ورزش��ی ،قهرمانان و پیشکس��وتان در شئونات
اقای روحانی گفتند که اقای س�لطان ی فر کامپیوتر سیار ورزشی
است ،ایشان اطالعات ورزشی خوبی دارد ،انصاف به خرج بدهید ،بعد از
34سال اگر یک مسئول ورزشی را انتخاب کردید که پیش از انتصابش
ی سازمان تربی ت بدنی
در مسئولیت ورزشی دو سال سابقه قائ م مقام
را داشته باشد ،ان وقت به اقای سلطان ی فر ایراد بگیرید .او تنها کسی
است که بعد از 34سال مسئولیت ورزش را به عهده م ی گیرد و عالوه بر
ی ومدیریتی،سابقهکالنمدیریتورزش درمدتدو
داشتنسابقهعلم
سال را هم داشته است.
اصلی این وزارتخانه معرفی کنند .ساعاتی پس از عدم رای
اعتماد مجلس به س��لطان ی فر ،برخی رس��انه ها گمانه زنی
درباره وزیر پیشنهادی بعدی دولت را اغاز کردند و از داورزنی
به عنوان گزینه اصلی دولت روحان��ی نام بردند .اما با وجود
این صالحی��ت داورزنی ب رای رس��یدن ب��ه وزارت ورزش و
جوانان نیز به محل سوال تبدیل شده است.
گفته م ی شود یکی از مهم ترین دالیلی که مجلس ی ها
راضی نش��دند به مس��عود س��لطان ی فر رای مثبت بدهند،
نداشتن سابقه ورزشی در کارنامه این وزیر پیشنهادی بود.
این در حالی است که وزیر ورزش و جوانان به عنوان یکی از
وزرای کابینه ه ر دولتی در تمام جلسات هیات دولت حضور
و ح��ق صحب ت ک��ردن دارد .از همین رو روس��ای دولت ها
به دالیل مختلفی اعم از مس��ائل سیاس��ی مطرح شده در
جلسات هیات دولت ،همواره س��عی بر این دارند تا افرادی
که در ترکیب کابینه قرار م ی گیرند را از بین کسانی انتخاب
کنند که بیش��ترین اعتماد را به انها دارن��د و به نوعی مورد
وثوق باشند .به همین دلیل وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان
باید سه خصوصیت بارز داشته باشد .این وزیر بنا به دالیل
مطرح شده اول باید س��ابقه سیاسی داش��ته باشد .دومین
خصوصیت وزیر ورزش و جوانان داش��تن سابقه ورزشی و
خصوصیت س��وم نیز داشتن س��ابقه اجتماعی و برنامه در
حوزه جوانان است.
مسعود س��لطان ی فر به عنوان وزیر پیشنهادی حسن
روحانی فقط سابقه سیاسی داشت و از دو خصوصیت بارز
دیگر ب ی بهره بودg .
سیاست
کاتب :سلطانی فر سیاسی کاری نمی کند
گفتهمی شودیکیاز
مهم تریندالیلیکه
مجلسی هاراضینشدند
بهمسعودسلطانی فررای
مثبتبدهند،نداشتن
سابقه ورزشی در کارنامه
اینوزیرپیشنهادیبود
مثلث شماره 185
و ادارات مختلف اس��تفاده کنم و تالش خواهم کرد جلوی
دوپینگ و ناپاک ی ها را در رش��ته ها و عرصه های ورزش��ی
بگیرم و سازوکاری فراهم کنم که عرصه و صحنه ورزش از
اینگونه الودگ ی ها پاک ش��ود .در ورزش همگانی به عنوان
محور و اساس ورزش تالش جدی تر و بیشتری باید انجام
گی��رد ،چراکه به رغم تاکی��دات مقام معظم رهب��ری بر امر
گسترش ورزش همگانی و به رغم تمام تالش هایی که در
طول سال های گذشته انجام شده امروز کمتر از 10درصد
مردم ما تحت پوشش ورزش همگانی هستند در حالی که
این شاخص در دنیا باالی 50درصد است .پرداختن به ورزش
در اموزش و پرورش از مهم ترین سیاست ها و برنامه های ما
خواهد بود که ان ش��اءاهلل با کمک وزارت اموزش و پرورش
به صورت گسترده و اساسی به این امر خواهیم پرداخت».
سلطان ی فر سپس به سابقه حضور ایران در المپیک
اشاره کرده و ادامه داد« :از 15مدال طال 20 ،نقره و 25برنز،
چهار مدال قبل از انقالب و باقی بعد از انقالب به دست امده
است که این نش��ان م ی دهد ما ظرفی ت های بسیار باالیی
داریم .توانمندی و ظرفیت جوانان کش��ور ما در این عرصه
بسیار باالتر از کارنامه ای است که امروزه به دست داریم که
البته مقایسه بین موفقی ت های ورزشی قبل و بعد از پیروزی
انقالب حکایت از این دارد که خوشبختانه کارنامه خوبی در
دست داریم».
اهمیت ب��ه بخ��ش خصوص��ی از دیگ��ر اظهارات
س��لطان ی فر بود که درباره اش گفت« :بای��د تصمیم گیری
در فدراسیون ها را متمرکز کنیم و به فدراسیون ها استقالل
بدهیم .س��اماندهی بخش خصوصی و اجرای نظام جامع
باشگاه داری از برنامه های من است .م ی خواهم بگویم که
ورزش کش��ور طی س��ال های اخیر صدمات بسیاری دیده
اس��ت .ما معتقد هس��تیم که ناهماهنگ ی ها مشکالتی را
ایجاد کرده و باید به این مساله رسیدگی شود .من شنیده ام
که انتقادهایی در م��ورد تاکید بنده ب��ر وضعیت مالکیت
باشگاه های پرسپولیس و استقالل وجود داشته است .باید
بگویم که خصوص ی سازی از الزامات بودجه ای است و این
امر باید مدیریت شود».
«ورزش کارگری و اهمی��ت به ان»؛ این بخش��ی از
مهم تری��ن برنامه های وزیر پیش��نهادی بود .س��لطان ی فر
گفت« :همکاری با وزارتخانه ها و نیروهای مسلح م ی تواند
به ما در رون��ق ورزش در بخش ه��ای مختلف کمک کند.
امیدواریم که با کمک و پشتیبانی همه نهادهای مسئول
بتوانیم ساختار مدیریت ورزش را اصالح و به سمت موفقیت
حرکت کنیم».
او در بخش دیگری از صحب ت هایش گفت« :س��رانه
فضای ورزشی در کشور ما طبق امارها؛ هفتاد سانت ی متر و
طبق بررس ی ها 55سانت ی متر است ،در حالی که میانگین
فضای ورزش��ی در دنیا دو متر ب رای هر نفر است .در مورد
بودجه هم میانگین س��رانه اعتبارات ب رای ه��ر فرد چهار
دالر اس��ت در حالی که میانگین دنی��ا 20دالر و میانگین
کشورهای پیش��رفته 120دالر اس��ت ،باید ب رای بهبود این
سرانه ها اقدامات الزم انجام شود».
اما حرف ه��ای پایان��ی س��لطان ی فر؛ او گفت« :من
هی چ وقت به انگلیس نرفته ام و اگر کس��ی س��ندی در این
زمینه دارد باید ارائه کند.من در پایان باید بگویم که وضعیت
جوانان واقعا حساسیت زیادی دارد و یک موضوع فرابخشی
است .در 20سال گذشته مشکالت جوانان نه با شورا ،نه با
سازمان و نه با وزارتخانه حل نشده و من امیدوارم که بتوانیم
با کمک مجلس و دولت این مس��اله را ه��م حل کنیم».
لحظه شماری ها ب رای مشخ ص شدن ترکیب کابینه حسن
روحانی به پایان رسید و س��رانجام پس از چهار روز بحث و
بررس��ی در مجلس و بیش از یک هفته جلسات گوناگون
نمایندگان 15 ،نف��ر از 18وزیر معرفی ش��ده رئیس دولت
یازدهم از مجلس رای اعتماد گرفتند و سه نفر نیز از رسیدن
به جلسات هیات دولت بازماندند.
سلطان ی فر با وجود اینها نتوانست رای اعتماد بگیرد.
اما چرا سلطان ی فر رای نیاورد؟
داورزنی ،پوالد گر و علی کفاش��یان به همراه چند نفر
دیگر از روسای فدراس��یون های ورزشی طی یکی دو هفته
اخیر تمام تالش خود را به کار گرفتند ت��ا بتوانند خود را به
س��لطان ی فر نزدیک ک��رده و در رای اوردن وی نیز از هیچ
کوششی دریغ نکردند .انها که جزو یاران نزدیک سلطان ی فر
ب رای دس��تیابی ب��ه وزارت ورزش و جوانان نیز محس��وب
م ی ش��وند حاال بعد از عدم رای اعتماد مجل��س به وی در
تالش هس��تند تا یک نفر از جمع خود را ب��ه عنوان گزینه
مرادی :مدیریت دوساله سلطانی فر در ورزش کافی نیست
برنام ه های ش�ما ب�رای عدم حض�ور چهره های سیاس�ی و
غی ر ورزش�ی در ورزش چه چیزی اس�ت؟ این نه در تهران بلکه در
شهرستان ها هم مشهود است .هیات های استان ها را افرادی اداره
م ی کنند که سیاسی هستند و هیچ سابقه ورزشی در کارنام ه شان
دیده نم ی شود .من انتظار دارم که ش�ما به این سواالت به صورت
شفاف پاسخ بدهید .اقای سلطان ی فر شما برنام ه ای برای مردم در
روستاها با ان همه ظرفیت دارید؟ ناب رابری برخی از استان ها از حیث
زیرساخت هاواعتبارراچطورجب رانخواهیدکرد؟سال هاطولخواهد
کشید که ما شاهد عدالت در جغ رافیای ورزش باشیم.
49
وزیر علوم
مجلس به میلی
بی میل بود
میلیمنفردنتوانستوزیرعلومشود
سیاست
مثلث شماره 185
هفتمین جلس��ه علنی مجل س شورای اسالمی ب رای
رس��یدگی به صالحیت وزی ران پیش��نهادی کابینه یازدهم
در حالی وارد بررس��ی صالحیت جعف��ر میل ی منفرد ،وزیر
پیش��نهادی علوم ،تحقیقات و فناوری ش��د که پیش از ان
برخی نمایندگان بحث های زی��ادی را علیه وی مطرح کرده
بودند؛ بحث هایی ک��ه در نهایت ه��م کارگر افت��اد و وزیر
پیشنهادی را از اتاق وزارت محروم س��اخت .در این جلسه،
چند ماه پس از پخش صوتی افش��اگرانه توس��ط محمود
احمدی نژاد علیه رئیس مجلس شورای اسالمی که با واکنش
تند او هم مواجه شد ،این بار ،یکی از مخالفان میل ی منفرد پای
پخش فیلم را به تریبون رسمی مجلس باز کرد؛ فیلم ی که
میل ی منفرد را در مس��جد دانش��گاه ته ران و در جمع برخی
اساتید این دانشگاه نشان م ی داد.
هرچند وزیر پیشنهادی درباره این فیلم گفت که حضور
وی در مسجد دانشگاه ته ران و در جمع سایر اساتید دانشگاه
ب رای کم کردن التهاب بوده و رئیس دانشگاه نیز در صدر ان
جلسه حضور داشته است .مسعود پزشکیان هم که سخنان
یکیازمخالفانمیلی منفرد
پایپخشفیلمرابه تریبون
رسمیمجلسبازکرد؛فیلمی
کهمیلی منفردرادرمسجد
دانشگاهتهرانودرجمع
برخیاساتیدایندانشگاه
نشانمی داد.
50
او واکنش های بسیاری را از سوی نمایندگان به دنبال داشت،
درباره وقایع بعد از انتخابات سال 88گفت که نباید نبش قبر
کرد ،بلکه باید به جای دامن زدن به اختالفات ،مش��کالت را
حل کرد و همه بپذی رند که اشتباه کرده اند .حسن روحانی نیز
در سخنرانی بیش از هفتاد دقیقه ای خود در حمایت از کابینه
پیشنهادی ،با اشاره به وقایع سال 88گفت که باید با تدبیر،
اتش را خاموش کنیم .به ه ر حال این دوئل به نفع مخالفانی
تمام شد که در سکانس پایانی ،با ترکیب اب راهیم کارخانه ای،
فرهاد بشیری ،محمد دهقان و عبدالوحید فیاضی به عنوان
مخالفان در ب رابر علی مطهری و مسعود پزشکیان به عنوان
موافقان و البته خود میل ی منفرد ،صف ارایی کردند.
مخالفان
کارخانه ای ،نماینده مردم همدان ب رنامه وزیر پیشنهادی
را بیشتر به یک متن علم ی – توصیفی شبیه دانست تا یک
برنامه .او تاکید کرد ،درب��اره وزارتخانه ای صحبت م ی کنیم
که نرم افزار نظام جمهوری اسالم ی ای ران است .اگر وزارتخانه
راه ،نفت و جهاد با اب و خاک و سرزمین سر و کار دارند ،این
وزارتخانه با قلب های تپنده و نخبه و بالن��ده هزاران جوان
س��ر و کار دارد و یک وزارتخانه مادر تخصصی اس��ت که
نیروهای مورد نیاز همه وزارتخانه ها در ان تربیت م ی شوند
و به همین دلیل است که چشم دشمنان نظام بیش از همه
متوجه این وزارتخانه است .او در ادامه با اشاره به برنامه وزیر
پیش��نهادی که ان را کلی توصیف م ی کرد ،از اینکه به رغم
تاکیدات رهبری ،در برنامه وزیر پیش��نهادی هیچ بندی به
علوم انسانی اختصاص داده نشده ،انتقاد کرد.
بشیری ،نماینده مردم پاکدشت و دیگر عضو اصولگرای
مجلس نیز با اش��اره به برنامه میل ی منف��رد در مورد اهداف
انجمن های سیاس��ی ازاد گفت« :دانش��گاه ها اتاق جذب
نیستند .زمانی را به یاد داریم که دانشگاه ته ران اتاق جنگ
شده بود ،جلوی دانشگاه چادر نصب کرده و کمک مالی جمع
م ی کردند و به ضدانقالب م ی رساندند و همان ها جوان های
ما را سر م ی بریدند .میل ی منفرد هم در انتخابات 88ب رنامه ها
و مسائلی دارد ،گرچه نسبت به فتنه امریکایی -اسرائیلی
موضع گرفت اما وزیر پیش��نهادی علوم در س��ال 88خود
نقش محوری در تحصن دانش��گاه داش��ته و از موافقان لغو
امتحانات در دانشگاه امیرکبیر بوده و حتی در تحصن اساتید
ب رای ایجاد التهاب در دانشگاه نقش داشت که فیلم ان هم
موجود است .او در ان زمان بازداشت شده اما اقای مطهری
م ی گوید بازداش��ت نش��ده ،درحالی که به وس��اطت اقای
محمدیان ،نماینده ولی فقیه در دانشگاه ها ازاد شده است».
دهقانی ،دیگر نماینده مخالفی که معتقد بود سوابق
مدیریتی میل ی منفرد التهاب افرینی در فضای دانش��گاه را
نشان م ی دهد و اشوب و درگیری های دانشجویی و فضای
ی ما را فراهم کند ،گفت:
ناارام نم ی تواند زمینه پیشرفت علم
«ما این دغدغه را داریم که محی ط های دانشجویی که جوانان
در ان به سر م ی برند از تند روی های سیاسی و التهاب های
اجتماعی دور شوند .ما در شرایط حساسی به سر م ی بریم و در
منطقه هم اتفاقات مختلفی م ی افتاد .تحریم ها و مشکالت
اقتصادی از مسائلی اس��ت که جامعه ما با انها درگیر است.
اگر این مس��ائل با التهابات سیاسی امیخته شود این خطر
وجود دارد که ما هم دچار اتفاقاتی ش��ویم که موجب تاسف
است .ما مسائل مصر را هم دیده ایم که باید تجربه و عبرت
باش��د .من سال هاس��ت که اقای میل ی منف��رد را از نزدیک
م ی شناسم .شخصیت ایش��ان از نظر علمی متین و باوقار
است و نقطه ضعف شخصی از ایشان سراغ نداریم اما ایشان
سیاس ی ترین معاونت وزارت علوم را برعهده داشت ولی در ان
زمان اتفاقاتی افتاد .قبل از میل ی منفرد دفتر تحکیم وحدت
از مدافعین نظام و انقالب بود اما به تدریج عناصر افراطی و
ب ی اعتقاد به نظام به درون ان راه داده شدند و نیروهای معتدل
و مذهبی به مرور اخ راج شدند .انجمن ان زمان که تندروترین
انجمن دانشگاه امیرکبیر بود مورد حمایت اقای میل ی منفرد
بود .علی افش��اری دبیر ان انجمن بود ،انها و عناصر تندرو
ان زمان مورد حمایت میل ی منفرد بودند .بعضی از انها 9ترم
مشروطی داشتند اما از دانشگاه ها اخ راج نم ی شدند ،برخی هم
در کمیته انضباطی محکوم شده بودند اما ایشان این حکم
دانشگاه را لغو کرد .جریان سیاسی که در ان زمان حاکم بود
با برنامه و تئوری از این جریان های افراطی حمایت م ی کرد؛
تئوری فشار از پایین و چانه زنی از باال که در 18تیر سال 78
شاهد ان بودیم .وزیر علوم ان زمان که باید منشا ارامش بود،
استعفا کرد و بنزین بر اتش التهابات ریخت .البته خیل ی ها
در این زمینه مقصر هستند و تنها ایشان مقصر نیست».
اما عبدالوحید فیاضی ،نماینده مردم نور و محموداباد
و سخنگوی کمیسیون اموزش مجلس با بیان اینکه وزیر
پیش��نهادی علوم برنامه هایی ب رای توس��عه اموزش عالی
ارائه کرده اما دغدغه ه��ای دینی و ارزش های الهی کمترین
سهم را در برنامه وی دارد ،تاکید کرد که انتقادش نسبت به
برنامه هایی اس��ت که میل ی منفرد ارائه کرده اس��ت؛ چراکه
مدیریت دانشگاه و گزینش مدیریت دانشگاه باید با معیارها
و هنجارهای حرفه ای صورت گیرد و مبانی ارزشی مردم نیز
در نظر گرفته شود.
موافقان
علی مطهری ،نماینده مردم ته ران و عضو کمیسیون
فرهنگی مجل س شورای اسالمی در مقابل ،با تاکید بر اینکه
میل ی منفرد نقش��ی در حوادث سال 88نداش��ته ،او را یک
حزب اللهی معتدل و روش��ن بین توصیف کرد .او که سعی
داش��ت از منظر مخالفان به موضوع ورود پیدا کند ،تصریح
کرد« :به ط��ور کلی اصولگرای��ان در ارتباط با دانش��گاه ها
معموال دو نگرانی از ناحیه مدیریت اصالح طلبان دارند ،اول
تبلیغ سکوالریس��م و در نتیجه ایجاد تنش در دانش��گاه ها
علی مطهری:
میلی منفرد نقشی در حوادث سال 88نداشته .او یک حزب اللهی معتدل و
روشن بین است.
سخنان وزیر
برنام��ه من با تکیه ب��ه رهنمود های رهب��ری در پایه
هشت سند باالدستی از جمله قانون اساسی ،سند چشم انداز
،1404سیاست های کلی رشد و توسع ه علم ی و تحقیقاتی،
سیاست های کلی رشد و توسع ه فناوری ،قانون برنامه پنجم
توسعه ،قانون وزارت ،نقشه جامع علم ی کشور و سند دانشگاه
اسالمی است .مخالفان به این مس��اله اشاره م ی کنند که
من از ک��دام فضا در دانش��گاه حمایت م ی کن��م ،از فضای
علم پ��رور و دارای نظم علمی با منطق عقالنی ،اس��تقالل
علمی با ثبات قانونمند و ارام ،اختالف س��لیقه را در فضای
سیاست
به نام فتنه یا هرچیز دیگری که ان را اسم م ی نهیم ،اتفاقات
ناگواری افتاده اس��ت ،ایا متصوریم که همه اشکاالت ب رای
یک دس��ته یا یک گروه بوده و طرف مقابل هیچ اشکال و
هیچ خطا و هیچ تقصیری نداشته اس��ت؟ اینطور نیست و
باید شجاعت پذیرفتن اشتباه را داشته باشیم ،چراکه همه ما
اشتباه کرده ایم .چرا ما که مدعی دین هستیم ،اینگونه رفتار
م ی کنیم؟ قطعا نبش قبر اختالفات گذش��ته مغایر با منش
پیامبر (ص) است ،پس بیاییم از این رفتارها دست برداریم.
ضمن انکه وزیر پیش��نهادی خود را ملتزم به والیت فقیه و
انقالب اس�لامی م ی داند و ما به زور م ی گویی��م نه اینطور
نیست و تو این حرف ها را قبول نداری و این خود اتهام زنی و
مغایر مشی امامان (ع) و پیامبر (ص) است».
این نماینده موافق وزیر پیشنهادی علوم ،تحقیقات و
فناوری ،با بیان اینکه هرکسی مدیریت و ساختار را م ی شناسد،
م ی داند امکان ندارد یک معاون وزیر بتواند با حرف زدن جو
دانش��گاه را عوض کند ،خاطرنش��ان کرد« :مگر یک مقام
م ی تواند به این حد در جو و منش دانشجویان تاثیرگذار باشد
که ما اقای میل ی منفرد را به اختالف افکنی متهم م ی کنیم.
10معاون وزیر نم ی تواند با حرف چیزی را در دانشگاه تغییر
دهد و اگر نظریات علمی را نیز قبول داریم ،باز این نکته در
ی نیز قابل تایید است».
نظ رات علم
گفت وگو کم م ی کند و وفاق را افزایش م ی دهد .دانش��گاه
محل اعمال س��لیقه و محدودیت سیاسی نیست .دانشگاه
جامعه دانشمندان اس��ت و نم ی توان ان را به زور سیاسی یا
غیرسیاسی کرد .دانشگاه دارالتادیب نیست .باید بگذاریم که
با زبان علم ی خودش پیش برود و با منطق خودش کار کند.
دانش��گاه خطی جناحی و ناارام نیس��ت .مولفه های
علمی در اندیشه های امام (ره) و رهبری مشخص است و به
باور من باید این مولفه ها معیار باشد .تحقیر دانشگاهیان،
تحقیر مقام علم اس��ت و نگران��ی از هر نوعی که باش��د،
س��بب ناتوانی علم ی و ناکارامدی ان خواهد شد .دانشگاه
محل اجتماع ی ش��دن و رشد سیاسی دانش��جویان خواهد
بود .وقتی به استادان ش��هید نگاه م ی کنم از محدود کردن
اس�لام و انقالب به س��لیقه های خاص تعجب م ی کنم .ایا
اینکه ش��ابلون بگذارید و هر کس��ی که با ما متفاوت بود را
غی ر مسلمان بدانیم س��ازگاری با ان اندیشه هاست؟ بیش از
انکه من سیاسی عمل کرده باشم مخالفان من به مسائل
سیاسی اش��اره و کار سیاس��ی م ی کنند .فضایی را قبل از
انتخاب من و معرف��ی ام به عنوان وزیر پیش��نهادی ایجاد
کردند که انگار م ی خواهند کس��ی که همسو با رای مردم و
دانشگاه ی هاست ،در این سمت قرار نگیرد.
م ی گویند من مش��وق تعطیلی کالس ها و امتحانات
ب��وده ام .ای��ن در حالی اس��ت که زمان��ی که ته��ران زیر
موشک باران بود ما فعالیت دانشگاه را در زیرزمین دانشگاه
ادامه دادیم و من هی��چ کالس و امتحانی را تعطیل نکردم،
چه رسد به زمانی دیگر .من عضو هیچ حزبی نیستم ،البته
عضویت در اح��زاب را جرم نم ی دانم .در هیچ س��تادی هم
نبوده ام و درگیر هیچ مساله ای هم نشده ام.
من معتقد هستم که پرتوان ترین رهنمودهای توسعه
در بیان رهبری اس��ت و امده ام که همین را محقق کنم .در
این شرایط دانشگاه های ارام را در خدمت دولت و نظام قرار
دهم و ذهن رئی س جمهور را در مورد دانشگاه ارام کنم و تمام
ظرفی ت های دانش��گاه را با کمک دانش��گاهیان در خدمت
دولت و نظام قرار دهمg .
مثلث شماره 185
و دوم تس��امح و تس��اهل فرهنگی در دانشگاه هاست که
هر دو نگرانی بجا و درست اس��ت چرا که سابقه اصالحات
این مطلب را نش��ان م ی دهد که برخی اصالح طلبان تندرو
در ان دوره ای��ن دو کار را انج��ام م ی دادن��د .همان طور که
اصالح طلبان نیز دو نگرانی از سوی اصولگرایان در این زمینه
دارند ،یکی محدود شدن ازادی بیان و ب ی اعتنایی به حقوق
شهروندی به نام دین و اسالم و دوم سختگیری های فرهنگی
و محدود شدن ازادی های اجتماعی؛ بناب راین این نگران ی ها
طرفینی است .با شناختی که بنده از اقای دکتر میل ی منفرد
دارم ،هیچ یک از این دو نگرانی درباره ایشان موجه نیست».
مطهری به تایید حجت االس�لام محس��ن قمی ،نماینده
وقت والیت فقیه در دانش��گاه ها در دورانی که میل ی منفرد
معاون دانش��جویی و فرهنگی وزارت علوم بود ،استناد کرد
و همچنین گفت«:یکی از روس��ای فعلی دانشگاه ها که از
هواداران دولت دهم و از نظر گرایش سیاسی نیز نزدیک به
جبهه پایداری است ،پیامکی ب رای او فرستاده مبن ی بر اینکه
دکتر منفرد را متدین ،بسیار عالقه مند به انقالب اسالمی و
مددکار ارتقای ایثارگران و دانشجویان رزمنده توصیف کرده
و بر این اساس ،تاکید کرد تصویری که عده ای از اقای دکتر
منفرد ترسیم کرده اند ،تصویر درس��تی نیست .مطهری به
همین موارد بسنده نکرد و گفت« :برخی م ی گویند ایشان
در دوران مسئولیت خود برخی اصالح طلبان تندرو را بورسیه
کرده در حالی که ما تحقیق کردی��م و فهمیدیم که در ان
دوران بسیاری از افراد متدین و حزب اللهی و اصولگرا بورسیه
ش��دند که یکی از انها اقای دکتر توکلی و همچنین رئیس
بسیج اساتید فعلی هستند و این حرف که م ی زنند ،درست
نیست».
و اما مسعود پزشکیان ،دومین و اخرین نماینده موافق
وزارت میل ی منفرد بود که تاکید داشت ،زنده کردن اختالفات
گذشته جز اب به اسیاب دش��من نتیجه دیگری ندارد و این
رفتار با مش��ی ائمه پیامبر و امام و رهبری مغایر است .این
نماینده مردم تبریز در مجلس و وزیر اس��بق بهداش��ت در
دولت اصالحات گفت« :ما که مدعی هس��تیم در سال 88
دهقان:
در زمان میلی منفرد عناصر افراطی و بی اعتقاد به نظام به درون تحکیم وحدت
راه داده شدند.
میلی منفرد در صحن علنی مجلس :م ی گویند من مشوق تعطیلی کالس ها و امتحانات بوده ام .این در حالی است که زمانی که تهران زیر موشک باران بود
ما فعالیت دانشگاه را در زیرزمین دانش�گاه ادامه دادیم و من هیچ کالس و امتحانی را تعطیل نکردم ،چه رسد به زمانی دیگر .من عضو هیچ حزبی نیستم ،البته
عضویت در احزاب را جرم نم ی دانم .در هیچ ستادی هم نبوده ام و درگیر هیچ مساله ای هم نشده ام.
51
سیاست نظری
پرونده ای درباره نسبت تکلیف گرایی ،نتیجه گرایی،
ارمان گرایی و واقع گرایی در سیاست ورزی اصولگرایان
سیاست نظری
مثلث شماره 185
در این پرونده یادداشت ها و گفت وگوهایی با امیر محبیان،
ابراهیم فیاض ،علیرضا صدرا ،حمیدرضا ترقی،
هلل فالحت پیشه ،ناصر ایمانی ،فرشاد مهدی پور
حشمت ا
و سید رضا اکرمی را می خوانید.
52
سعید اجورلو
م ی دهیم.
پس اولین کار اصولگرایان باید براورد دقیق و درس��ت
از رابطه روحانی و اصالح طلبان باشد و دریافت این نکته که
حتی اگر روحانی هم خود را اصالح طلب م ی داند باز میان او
و اصالحات فاصله ای به عمق سخنرانی او در مراسم 23تیر
،78مصاحب ه اش در استانه 9دی 88و سال ها عضویت اش در
جامعه روحانیت مبارز وجود دارد.
با ای��ن فرض ،پ��س منطقی اس��ت که شکس��ت در
انتخابات 24خرداد را به دیده انصاف بنگریم .برجسته کردن
شکست در سیاست ورزی ذیل تاکتیک ائتالف و عمی ق شدن
فاصله گفتمانی میان جناح های سیاسی جریان اصولگرایی
گرچه ضربات س��ختی بر پیک��ر یک جریان سیاس��ی وارد
م ی کند اما یک فاجعه نیس��ت .مس��اوی دانس��تن نبردن
انتخابات 92با فاجعه اولین گام اشتباه است همان گونه که
خفیف کردن شکست در پوشش نابلدی سیاسی نامزدهای
اصولگرا خود روی دیگر سیاست ورزی ناپخته است .تفسیر
عقالنی از انتخابات 24خرداد ه��م اصالح طلبان را در قاعده
بازی قرار م ی دهد و هم اصولگرایان را از اس��مان و انتزاع به
زمین و واقعیت م ی کشاند.
بازگردان��دن عقالنی��ت به زمی��ن سیاس��ت به جای
احس��اس و ش��عار ،اس��یب شناس��ی را از نابود کردن یک
طیف ب��ه صیقل دادن و تراش��یدن جریان سیاس��ی تبدیل
م ی کند .اسی ب شناسی رینگ بوکس نیست که دو طیف از
تزنی و تسویه حساب بکشاند.
اصولگرایان را به مش
بزرگترین چالش امروز اصولگرایان بازگشت به میانه روی
و عقالنیت در سیاست ورزی است و به تعبیری متوازن کردن
نتیجه گرایی و تکلی ف گرایی ی��ا ارمان گرایی و واقع گرایی
اس��ت .این توازن ،اصولگرای��ان را به جای الغ ر ش��دن ،فربه
م ی کند .ما حاال در شرایط حساس��ی هستیم .م ی توانیم به
بهانه تسویه حساب بعد از شکست ،همدیگر را حذف کنیم.
مثل کاری که «فریب پیروزی» در مناظره سوم با اصولگرایان
کرد .ان فریب م ی تواند تبدیل به «فریب شکس��ت» شود و
س��رمایه های ما را هدر دهد .این توازن در صحنه عمل
سیاسی یعنی تعریف کردن جریان اصولگرایی از طبیب
اهل شمی ران تا طبیب اهل ش��ی راز .از عل ی اکبر والیتی
تا باقر لنکرانی .از محمدباقر قالیباف تا س��عید جلیلی.
از علی الریجانی تا علی زاکانی .ش��بیه انچه در جناح
مقابل اتفاق افتاده .از علی اکبر هاش��می رفسنجانی تا
علی اکبر ناطق نوری که ثمره یارگیری اصالح طلبان از
اصولگرایان بوده.
این توازن برقرار کردن به معنای شلختگی فکری
یا ب ی نظمی سیاسی نیس��ت .بلکه ترجمه ای است از
وحدت گرایی در کنار خالص سازی .ارمان گرایی در کنار
واقع گرایی .بیرون گذاش��تن علی اکب��ر والیتی از دایره
اصولگرایان همان قدر خطاس��ت که کنار زدن س��عید
جلیلی .حتی اگر گروهی به کنایه بگویند که کنار نرفتن
والیتی به نفع ائتالف سه نفره بازی در زمین هاشمی بود
و گروهی دیگر بگویند که حضور جلیلی بازی انتخابات را
به سود روحانی پیش برد .این حرف ها م ی تواند گفته شود
که هر یک موافقانی دارد و مخالفانی .اما مرز این دیالوگ
درون جناحی حضور نیروهای سیاس��ی در دایره جناح
اس��ت .پیوند زدن دکتر والیتی با هاشمی هیچ سودی
ب رای اصولگرایی ندارد همانگونه که یکی دانستن سعید
جلیلی و احمدی نژاد بازی اصالح طلبان بود.
منش سیاس��ی والیت��ی و جلیلی ممکن اس��ت
متفاوت باشد اما هنر سیاست ورزی کم کردن شکاف ها
و وحدت روی نقاط مشترک است .گروهی از اصولگرایان
باید سریع تر دور هم جمع ش��وند و قلوب را به یکدیگر
نزدیک کنند .بین والیتی و حداد و قالیباف هرچه بوده،
گذشته .از جنگ که ب رنگشته اند .م ی شود دور هم نشست
و یکدیگر را نق��د کرد .جدال «رجانی��وز» و «فردا نیوز»
خوابی اس��ت که اصالح طلبان ب رای ما دیده اند .رقیب
واقعی جای دیگری است .شکاف میان حامیان قالیباف
و جلیلی ،نزدیکان والیتی و ح��داد ،اط رافیان الریجانی
مثلث شماره 185
ما اصولگرایان اکنون باید چه کنیم؟ این سوالی است از
فردای 24خرداد ،فردای شکست که برخی از ان تعبیر کردند
به «نه برد اصالح طلبان نه برد اصولگرایان» و برخی دیگر شاخ
و برگ فراوان اش دادند و به مثابه زارع��ی زیان دیده انچه در
زمین سیاست کاشته بودند را بر باد رفته م ی دیدند.
تقلیل شکست گرچه نقش مسکنی التیام بخش دارد و
به اندازه فاصله اش تا پذیرفتن شکست از رقیب نیرو م ی گیرد
اما روی دیگرش ندیدن عی ب ها و پرده پوشی نقصان هاست،
همان گونه که بزرگ نمایی شکست ،زمینه ساز ریزش نیروها،
افسردگی بدنه و اعتماد به نفس رقیب است اگر به معنایی
که خود حسن روحانی مراد کرده 24 ،خرداد را اری گفتن مردم
به اصالح طلبان و اصولگرایان معتدل بدانیم و از انچه میان
رهب ران اصالح طلبی و میانه روی با حسن روحانی م ی گذرد
به دیده اغماض بنگریم؛ از فشار ب رای انداختن توپ در زمین
مجلس ب رای ردصالحیت اصالح طلبان تا استفاده نکردن از
اصولگرایان با ترفند اصولگرا خواندن برخی به صفت گذشته و
جدا نکردن پیشینه افراد از مواضع کنون ی شان انگاه م ی توانیم
تصویر دقی ق تری از صحنه سیاست ترسیم کنیم؛ صحنه ای
که به شدت نسبی است.
اصالح طلبان به صورت «نیم تیغ» مقابل دولت روحانی
ایس��تاده اند .یعنی از س��ویی اماده فاصله گرفتن و از سوی
دیگر اماده نزدیک شدن هستند .اساسا ارتباط میان روحانی و
اصالح طلبان ارتباطی از سر عقالنیت هدفمدار است و حتی
کمتر ارزش مدار .دولت روحانی پناهگاه اصالحات اس��ت نه
خانه اصالحات .پناهگاه موقتی است و نه خانه دائمی .این را
البته روحانی هم خوب م ی داند و خوب م ی داند که حدود 10
میلیون رایی که از سوی اصالح طلبان ب رای او تدارک دیده شد
همچون شمشیری باالی سر دولتش از جانب اصالح طلبان
نگاه داشته م ی شود.
ما اگر جنس رابطه اصالح طلبان با روحانی را درس��ت
بفهمیم ،انگاه تصویر مناسب تری از خود در صحنه نمایش
چرا به صفحات سیاست نظری نیاز داریم؟
سیاست نظری
1
سردبیر
راه قدرت از جامعه میگذرد
53
و پایداری ها شکاف های اساسی سیاست ای ران نیست
بلکه برامده از غیبت اصالح طلبان در صحنه سیاس��ت
است .ما باید به وصی ت نامه امام بازگردیم .باید گفتمان
سیاسی رهبری را بازخوانی کنیم .طیفی که رقی ب اش
را به ارمان گرایی افراطی متهم م ی کند باید ب راس��اس
اندیش��ه های امام و رهبری طرف اش را قانع کند و با او
سخن بگوید و طیف دیگری که رقی ب اش را به واقع گرایی
محض متهم م ی کن��د ایده هایش را توضی��ح دهد .ما
م ی توانیم با هم سخن بگوییم .هیات داوری اصولگرایان
هم م ی تواند خیرخواهانه با طرف های این جدال سخن
بگوید و ان را از نزاع سیاس��ی تبدیل ب��ه دیالوگ درون
گفتمانی کند .هرکدام از طرف ه��ا اگر اصرار به خروج از
گفتمان کرد انگاه م ی توان ب رایش حجت اورد و دلیل و
بینه اقامه کرد و تبش��یر کرد و انذار داد و اگر نتیجه نداد
عذرش را از جریان خواست ولی حرف اخر را نباید اول زد.
ما در صفحات سیاست نظری قصد داریم فضای
گفت وگوی درون گفتمان��ی اصولگرایان را ایجاد کنیم؛
«جدال احس��ن» تولید فضایی روش��نفکری ب رای صاحبان
اندیش��ه جریان اصولگرا از هرچیزی واجب تر است .ساختن
جایی که بشود حرف ها را زد ،جواب یکدیگر را داد ،همدیگر را
نقد کرد .ایده های جدید طرح نمود.
م��ا از لحظه ای ک��ه انتخاب��ات 24خ��رداد را باختیم،
مبارزه ب رای بردن را شروع کرده ایم اما این به معنای تخریب
رقیب نیس��ت .ما رقیب کارامدی دولت روحانی نیستیم .ما
م ی خواهیم دولت روحانی موفق شود .ما م ی خواهیم از فاصله
گفتمانی دولت او با اصولگرایان کاسته شود .ما از ناکامی او
حظ نم ی کنیم و از کامیاب ی اش ،مغبون نم ی شویم.
مواجهه ما با روحانی نه از سر خصومت و نزاع است و نه از
سر وادادگی و ب ی رمقی .رابطه اصولگرایان با روحانی حمایت و
نقد و مراقبت است .اینکه از اقدامات درست اش حمایت شود،
اشتباهاتش نقد و از نس��ب ت اش با گفتمان انقالب مراقبت
گردد .ما اصولگرایان نباید مثل برخ��ی اصالح طلبان که از
فردای انتخابات 84غر م ی زدند و انگار که صندل ی های وزارت
ملک پدری شان بود دولت احمدی نژاد را تخریب م ی کردند،
عمل کنیم .ما نباید ش��روع کنیم به خط و نش��ان کشیدن
ب رای روحانی که مثال 30درصد رای کل مردم واجد صالحیت
رای دادن را داری مثل کاری که بعضی از عالیجنابان با دولت
احمدی نژاد کردند .ما باید مثل مادر واقعی باشیم ب رای دولت
اسالمی نه اینکه وقتی از رقیب شکس��ت خوردیم ،نتیجه
را نپذیریم و به کنایه بگوییم که همه چی��ز را به خدا واگذار
م ی کنیم و بعد جانب حمایت را رها کنیم.
ما بای��د ثابت کنی��م که خ��ط امامی ب��ودن فقط به
همنش��ینی با امام و نزدیکی منزل به جماران نیست .خط
امامی بودن به اندیشه اس��ت نه فقط به صحابی بودن .خط
امامی واقعی عاشق انقالب اس��ت نه عاشق میز و صندلی.
حاال میز و صندلی به اصولگرایان نرسیده که نرسیده .دنیا که
تمام نش��ده .ما دوباره از صندوق رای به قدرت باز م ی گردیم.
این قانون طبیعت است .هر رفتنی ،امدنی دارد.
اما مهم ان است که وقتی گوشه نشین شدی نگویی
خط امام گوشه نشین شد ،یاران اصلی انقالب گوشه نشین
شدند و از این حرف ها که بوی انصاف نم ی دهد.
راهسوم؛تکلیف گراییمعطوفبهنتیجه
امیر محبیان
2
تحلیلگر مسائل سیاسی
سیاست نظری
در صحن��ه عم��ل اجتماعی و سیاس��ی دو گونه
م ی توان عمل کرد؛ در یک زمینه این دیدگاه غالب است
که ما موظف به انجام وظیفه هستیم .وظیفه ای که ان
را درس��ت م ی پنداریم و دیگر تعهدی نسبت به نتیجه
نداریم .این تفکر م ی گوید؛ این مساله در اولویت نیست
که اجرای این وظیفه نتیجه بخش خواهد بود یا خی ر .در
این دیدگاه ابتکارات عملی ب��روی عمل یا تصمیم اجرا
کننده تاثیری ندارد.
در دیدگاه دوم ،ب ر اس��اس رویکرد پ راگماتیس��تی
محض ،این بحث مطرح اس��ت که م��ا م ی خواهیم در
عمل کار و برنامه هایمان پیش رود و اهمیتی ندارد این
کار درست باشد یا خیر .به عبارت دیگر موضوع اصلی،
عملی بودن کار است در حالیکه در تکلی ف محوری تنها
انجام تکلیف و تعهد به اجرای تکلی��ف اهمیت دارد و
نتایج عملی مورد توجه نیست .این دو دیدگاه دو سوی
یک طیف هس��تند و هر کدام در بردارن��ده اثار و نکات
مثبتی هس��تند .نکته مثبت تکلی ف محوری یا اصالت
عمل ان اس��ت که افراد به پیش��رفت جدی و ملموس
ب رنامه ها توجه دارند اما در همین دیدگاه ممکن است افراد
در دام پ راگماتیس��م افتاده و ب رای پیشبرد اهداف خود و
نتیجه گرفتن ،اصولی را زیر پا گذارند که این امر خط رناک
است .در تکلی ف محوری اینکه فرد به اصول پایبند باشد،
ارزشمند است اما از سوی دیگر ممکن است گاهی دیدگاه
خوبی را مطرح کنیم اما چ��ون نتیجه اجتماعی خوبی
را از ان درضیافت نم ی کنی��م ،اجرای عمل فاقد نتیجه
اجتماعی مثبت خواه��د بود .تصور کنی��د که رهب ران
اجتماعی این دیدگاه را داش��تند که ما م ی خواهیم پیام
الهی را به مردم ابالغ کنیم و نتیجه و بازخورد این پیام در
سطح اجتماع ب رای ما اهمیتی ندارد .در این صورت چنین
اجرای وظیفه ای فاقد نتایج مثبت اجتماعی خواهد بود.
یرا در پیش
به نظر م ی رسد .مقام معظم رهبری راه سوم
روی مس��ئوالن و مقامات اجرایی کشور گشوده اند و ان
عبارت است از اینکه در عین تعهد به اجرای وظیفه در
مثلث شماره 185
54
اصولگرایان باید ارمان گرایان مصلحت بین هم باشند
سایه پایبندی به اصول ،به بازخوردها و نتایج اجتماعی وظیفه
هم توجه شود .در راستای اجرای این فرامین ،ب رای مسئوالن
مهم خواهد بود ک��ه نتایج اجرای وظایف در س��طح اجتماع
چگونه روان و اثرگذار خواهد ش��د .در ای��ن چارچوب ،ضمن
تعهد به اج��رای تکالیف و پایبندی به اص��ول و ارزش ها ،به
بازخوردهای اجتماعی عمل هم توجه م ی شود.
استراتژی اصولگرایان در فضای جدید
در مقاله ای با عنوان ارمان گرایی و مصلحت گرایی این
نکته را شرح داده بودم که زمانی مصلحت گرایی ،استراتژی
اصولگرایان م ی ش��ود .در این حالت تنها نتایج عملی مهم
است و ممکن است برخی اصول به دست فراموشی سپرده
شوند .اما از سوی دیگر برخی ارمانگرایی را به گونه ای تعریف
کرده اند که هیچ توجهی به واقعی ت های اجتماعی ندارد .این
دیدگاه اشتباه است و اثار منفی متعددی به دنبال دارد و موجب
ریزش بدنه اجتماعی حامیان م ی ش��ود .اصولگرایان طبیعتا
باید استراتژی خود را در ترکیب ارمان گرایی و مصلحت گرایی
تعریف کنند .برخی از برنامه ها ،اهداف و س��خنان مطلوب
است اما شرایط اجتماعی اجازه طرح این برنامه ها و اهداف و
سخنان را نم ی دهد .بناب راین باید در چنین شرایطی یا سکوت
کرد یا فرهنگ سازی داشت .اما دیدگاه های دیگری هم وجود
دارند که م ی توان انها را در س��طح اجتماعی دنبال و اجرای
کرد؛ به عنوان مثال اصولگرایان باید ارمان گرایان مصلحت
بین نیز باشند.
ضرورت های امروز اصولگرایی
امروز جریان اصولگرایی باید چند مساله را در دستورکار
خود قرار داده و به تناسب شرایط جدید نوعی بازسازی را داشته
باش��د .ابتدا در بحث معرفتی باید تعریف درست و روشنی از
اصولگرایی ارائه شود .اصولگرایی که برخی اضالع ان یکدیگر
را حتی در حوزه ایمان قبول ندارند ،نم ی تواند تعریف درستی از
خود ارائه دهند .تعریف باید هم جامع باشد و هم مانع .ضرورت
دارد که تعریف جدیدی از اصولگرایی در ش��رایط جدید ارائه
ش��ده و اصول و خطی ب رای اصولگرایی تبیین شود .در واقع
شکل یابی هویت جدید اصولگرایی نیازمند تعیین حدود است،
این حدود نباید انقدر تنگ باشد که هیچ فرد و تفکر و جناحی
در ان قرار نگیرد مگر تع داد محدودی و نباید حدود اصولگرایی
انچنان موسع باشد که گویی اساس��ا تعریفی از اصولگرایی
صورت نگرفته است .در چنین حالتی همگان خود را جزئی از
جریان اصولگرایی تلقی م ی کنند .بناب راین در حوزه معرفتی
باید تعریفی دقیق و روشن از اصولگرایی ارائه شود.
مس��اله دیگر ناظر بر حوزه ساختارهاست؛ ساختارهای
اصولگرایی باید مشخص و روشن باشند .باید معلوم باشد که
تفکر سیاسی و اجتماعی جریان اصولگرا در چه ساختارهایی
جاری و م��ورد پذیرش اس��ت .به نظ��ر م ی رس��د نهادها و
ساختارهایی که قانون اساس��ی در نظام جمهوری اسالمی
انه��ا را پذیرفته و به انه��ا مش��روعیت داده از قبیل حزب و
س��ازمان های مردم نهاد و غیره ،س��اختارهایی هستند که
جریان اصولگ��را م ی توان��د از طریق انها به رفتار سیاس��ی
دست زند .مساله دیگر تعریف روابط است؛ اصولگرایان باید
روابط خود را مش��خص کرده و معلوم کنند که رابطه ش��ان
با دولت چگونه اس��ت؛ ایا حام ی محض هس��تند یا منتقد
محض یا حام ی انتقادی و غیره .در واقع در هر دولتی ،جریان
اصولگرایی باید حدود روابط خود با دولت را تعریف و تنظیم
کنند .به همین ترتی��ب باید روابط با کادره��ای موجود نیز
تعریف شود .مساله دیگر تعریف نقش هاست؛ یک حزب یا
یک جریان در برهه ای یک نقش را ب رای خود تعریف م ی کند
و در زمانی دیگر ،نقشی متفاوت را .گاهی این نقش حاکمتی
است ،گاهی مردمی و گاهی مدنی (حد واسط حاکمت و بدنه
اجتماعی جامعه) .این در حالی است که بازنگری در ساختار
فرماندهی یا مدیریت جریان اصولگرایی نیز در شرایط جدید
ضرورت دارد .اکنون مشخص نیست که چهره های شاخص
در جریان اصولگرایی چه کسانی هستند .ما شاهدیم که در
روند کاندیداتوری ،برخی چهره های از جانب جریان اصولگرایی
نامزد م ی شوند اما با برخی اصول اصولگرایی فاصله دارند یا
خود را در زمره رهب ران اصولگرایی معرفی م ی کنند هرچند قبال
در چنی ن رده ای نبوده اند .این مسائل نمونه ای از طغیان پروری
است به این معنا که فردی در مقطعی تالش م ی کند با ب ر هم
زدن نظم موجود خود را به قدرت برساند حتی با اینکه خالف
مصلحت جمعی در جریان اصولگرایی است .این روند معقول
ما باید ثابت کنیم که روحانی رقیب ما نیس��ت .رقیب
ما اصالح طلبان هس��تند که در تدارک خیز برداش��تن ب رای
انتخابات سال 96هستند.
نه ریاست جمهوری ارثی است نه وزارت نه وکالت .اما
انقالب ارثی است که ب رای ما گذاشته اند .اصولگرایان باید از
سویی وارثان خوبی باشند و از سوی دیگر اصالح طلبان را هم
ترغیب کنند به ترجیح انقالب بر جناح گرایی و حزب گرایی.
ما در صفحات سیاست نظری از خودمان شروع م ی کنیم
و اسی ب هایمان را م ی گوییم .س��امان جدید عمل سیاسی
و اندیشه سیاس��ی اصولگرایان را به بحث م ی گذاریم و نوع
مواجهه با رقیب اصالح طلب را هم مدنظر قرار م ی دهیم.
در این صفحات به روی اصولگرای��ان و اصالح طلبان
دوست دار انقالب باز است .ما اصولگرایان باید بیاموزیم که
دانش ،قدرت م ی اورد .حوزه های روش��نفکری را نباید خالی
بگذاریم .راه پاستور و بهارستان از جامعه و راه جامعه از اندیشه
و حوزه روشنفکری م ی گذرد .ما در این صفحات م ی خواهیم
این حوزه را تقویت کنیمg .
3
درحال حاضر ما اصولگرایان مرجع ب ی مراجعه هستیم و فرصت تفکر داریم .باید االن خود را بسازیم زیرا ما
دیگر درگیر مسائل روزمره اجرایی نیستیم و بهتر است زمان خود را صرف ایده پردازی و خودسازی کنیم .این را
علیرضا صدرا م ی گوید .ایشان که معتقدند دوران ریاست جمهوری روحانی یک فرصت طالیی برای اصولگرایان
است م ی گوید« :این انتخابات بازنده داش�ت اما نه طی ف های حاضر مانند اصالح طلبان،کارگزاران واصولگرایان،
بلکه گروه ها و افراد تندرو شکست خوردگان این انتخابات بودند ».او معتقد است که همه با هم باید در کمک به
این دولت پیشقدم بشوند و ان را تهدیدی برای خود ندانند.
فرهاد کیانفرید
روزنامه نگار
مدتی قبل رهبر معظم انقالب اسلامی در جمع
دانش�جویان با بیان اینک�ه تکلی ف گرایی هیچ
منافاتی با دنبال نتیجه بودن ندارد ،بیان داشتند،
ارمانگرای�ی ب�دون دی�دن واقعی ت ها ب�ه توهم
خواهد انجامید .ش�ما چگونه ای�ن رهنمود را در
عرصه سیاست عملی تبیین می کنید.
lاساس��ا انقالب از یک طرف حقیق��ت موجود را
برنم ی تابد و وضعیت مطلوب را م ی طلبد .دانشجویان غالبا
جوانند و برترین قشر جامعه محسوب م ی شوند .وضعیت
موجود را برنم ی تابند و محدودیت هایی دارند و قشر اعالی
جامعه هس��تند و ارمانی فکر م ی کنند و ارمانگرا هستند.
چه انقالب و چه دانش��جو اگر ارمانگرای��ی را پیش گیرند
چیزی باقی نم ی ماند .ما بای��د ارمان گرایی و واقع گرایی را
با هم داشته باش��یم .واقع گرایان و حقیقت گرایان در عین
حال که حقیقت نگرند ارمان ها را دست نم ی دهند .در عین
اینکه دید بلندی دارند واقعی��ت را از خود دور نم ی کنند .ما
ارمان های مهمی از قبیل مهدویت را مد نظر داریم و این با
حقیقت و واقعیت توام اس��ت .خداوند دو چشم دارد یکی
نزدیک را م ی بیند و دیگری دوردس��ت ها را بناب راین ما نباید
از مسیر الهی دور شویم .مثل امریکا که جلوی پای خود را
م ی بیند و مذهب هایی مثل بودا دوردست ها را مد نظر قرار
م ی دهند .مسلمان ناب یا شیعه ناب به وضعیت موجود ولو
راضی باش��د هم نباید قانع باش��د ،بناب راین باید ارمان های
خود را وس��عت دهند و ما باید هر دو این ها را با هم داش��ته
باشیم .مساله ای که مقام معظم رهبری تاکید دارند این است
که حقیقت و ارمان را همراه داش��ته و توهم و اوهام را از ان
دور کنید .به خاطر همین اس��ت که ایشان تاکید کردند؛ در
موضوع نسبت ارمانگرایی با واقعیات ،ما هم ارمانگرایی را
کامال تایید م ی کنیم و هم دیدن واقعیات را .ارمانگرایی
بدون دی��دن واقعیات به خیال پ��ردازی و توهم منجر
خواهد ش��د البته باید میان واقعیات و انچه که تالش
م ی شود به عنوان واقعیات القا شود ،تفاوت قائل شد.
مثلث شماره 185
نیست .از سوی دیگر این سوال ها مطرح است که ایا رهب ران
جریان اصولگرایی افرادی با س��نین باال و شخصی ت هایی
هستند که از قبل از انقالب در این جریان فعالیت م ی کردند
و نسل جوان راهی به کادر رهبری جریان اصولگرایی ندارد؟
ایا شیخوخیت مالک است یا باید نوعی کنگره اصولگرایان
ش��کل گیرد که نظر جمع��ی در مورد هدای��ت اصولگرایی
تاثی ر گذار باشد؟ ایا تش��کل ها باید تصمیم گیرنده باشند و
کدام تشکل ها؟ ایا انهایی که سابقه بیشتر سیاسی دارند اما
محبوبیت اجتماعی ندارند باید رهبری جریان اصولگرایی را در
دست گی رند یا احزابی که جدیدا بوجود امده اند و نظم سابق را
بر هم ریخته و گروهی را دور خود گرد اورده اند و یا مجموعی
از هر دو طیف؟ اینها سواالتی اس��ت که جریان اصولگرایی
باید به ان پاسخ دهد .تنها در سایه پاسخ درست به این گونه
ابهامات و تدوین ب رنامه ای روشن ،جریان اصولگرایی م ی تواند
به نتیجه برس��د .در این میان دس��ته بندی های مختلفی از
جریان اصولگرایی ارائه م ی ش��ود .البته طبیعی است که هر
جریان کالن��ی در درون خود با یکس��ری جریان های فرعی
مواجه اس��ت که باید روابط میان هر کدامشان با یکدیگر و
روابط کل مجموعه با مجموعه های بیرونی تعریف شود .اگر
تعریف ها مشخص نشوند ،افراد در جریان کلی مدیریت دچار
تناقض نقش شده و عمال جز ایجاد اشوب نتیجه ای عایدشان
نخواهد ش��د .بناب راین باید تعریف مشخصی از شریان های
فرعی جریان اصولگرایی ارائه شده و شاخصه ها و مالک ها
تبیین ش��وند .در چنین حالتی ،جامعه ب��ه راحتی م ی تواند
در ب رابر جریان اصولگرای��ی و گرایش های مختلف درون ان
تصمیم گیری کندg .
گفت وگوی مثلث با علیرضا صدرا درباره نسبت ارمانگرایی و واقعگرایی
سیاست نظری
شکل یابی هویت جدید
اصولگرایی نیازمند تعیین
حدود است ،این حدود نباید
انقدر تنگ باشد که هیچ فرد
و تفکر و جناحی در ان قرار
نگیرد مگر تعداد محدودی
و نباید حدود اصولگرایی
انچنان موسع باشد که گویی
اساسا تعریفی از اصولگرایی
صورت نگرفته است
دولت روحانی ،فرصت طالیی اصولگرایان
فکر م ی کنی�د در ش�رایط فعل�ی و باتوجه
ب�ه فرمایش�ات مقام معظ م رهب�ری موضع
اصولگرای�ان در مقابل دول�ت جدید چگونه
خواهد بود؟
lمن با شخص اقای روحانی اشنایی نزدیکی
داشتم که به دوره ریاست ایشان در کمیسیون سیاست
خارجه برم ی گردد ک��ه من در ان زمان مخبر ایش��ان
بودم .ایش��ان نیروی معت��دل و میانه رویی هس��تند،
نیرو های معت��دل زیر نظر ایش��ان فعالیت م ی کردند.
در کل واقعیت امر این است که ایشان نه اصالح طلب
اس��ت و نه از جم��ع اصولگرایان به حس��اب م ی ایند.
ایش��ان برنامه ش��ان اعتدال اس��ت .بناب راین واقعیت
این انتخابات این اس��ت که در انتخاب��ات بنا به گفته
مقام معظم رهب��ری ،هر دو جریان سیاس��ی حاضر در
کش��ور یعنی اصالح طلبان و اصولگرای��ان پیروز این
انتخابات بودند .ایش��ان عضو جامع��ه روحانیت مبارز
هستند و موجب شدند که بسیاری از مردم به واسطه
ایش��ان به روحانیت اقبال کنند .وی تفکرات معتدلی
دارد و ایش��ان را به عنوان یک ش��خص جامع و مدیر
و مدبر م ی شناسم و م ی شناس��ند .بهتر است به جای
پرداختن به این قبیل مس��ائل به دنبال ان باشیم که
مشکالت عمد ه ای که در کش��ور وجود دارد و ملت را
دچار بحران کرده است حل و ریشه کن کنیم.
پس ش�ما معتقدید که اصولگرای�ان بازنده
انتخابات نبودند؟
lبله دقیقا همینطور است .البته این انتخابات
بازنده داشت اما نه طی ف های حاضر مانند اصالح طلبان،
55
کارگزاران و اصولگرای��ان ،بلکه گروه ه��ا و افراد تندرو
شکست خوردگان این انتخابات بودند .اینجا الزم است
به این نکته اش��اره کنم که انقالب ما به طور کلی یک
انقالب معتدل اس��ت و با شعار و ش��عور قدم برداشته
و خالی از هرگونه خش��ونت بوده و حاال هم هیچ گونه
اقدام غی ر منطقی و تن��دروی افراد و گروه ه��ا را قبول
نم ی کند به همین دلیل اس��ت که رهب��ر فرزانه ما در
بیانات خود فرمودند :جامعه عادالنه ،جامع ه ای اس��ت
که هم مسئوالن عادالنه رفتار کنند و هم مردم نسبت
به یکدیگر عدالت داشته باشند ،ضمن انکه این جامعه
در عرصه های علمی ،سیاسی و تمدنی ،پیشرفته و از
نظر معنویت نیز سی راب باش��د .چنین جامع ه ای ب رای
کشورهای اس�لامی و غی راس�لامی الگو خواهد بود.
اقتص��اد مقاومتی ،س�لامت در جامع��ه ،صنعت برتر،
کش��اورزی برتر ،تجارت همراه با رونق ،علم پیش��رو،
نفوذ فرهنگی و سیاس��ی در جه��ان ،همه در منظومه
ارمان های نظام اس�لامی قرار دارند و قابل تحقق نیز
هستند.
با این تفاسیر فکر م ی کنید چه تصمیماتی
برای اصولگرایان سود مند است؟
سیاست نظری
lای��ن دوره ب��رای اصولگرای��ان یک فرصت
طالیی است زی را اوال م ی توانند تشکل هایی را به وجود
بیاورند و خود را از پ راکندگی نجات بدهند ،ثانیا با جریان
معتدل گرایی خود را وفق بدهند ،ثالثا فرصتی است که
خود را اصالح کنند و دست از تندروی های غیرمعقول
بردارند.
به طور کلی از نظر من اق��ای روحانی ب رای همه
یک فرصت طالیی اس��ت البته به ش��رطی که از این
فرصت به��ره ببرن��د و در این چهار س��ال کادر خود را
قوی تر و با برنامه ریزی بهتر خود را بهینه س��ازی کنند
ب��رای ورود دوباره به صحنه سیاس��ی کش��ور .پیامبر
اکرم(ص) م ی فرماید از دو چیز بای��د پرهیز کنید ،اول
از کس��الت و دوم از مطلق اندیش��ی و تن��د روی .قطعا
یک فرد ارمانخ��واه که واقعی��ات را ه��م م ی بیند ،در
هیچ ش��رایطی ،چه هنگام پیروزی های شیرین و چه
هنگام هزیمت های تلخ ،دچار احساس انفعال و یاس
و بن بس��ت نم ی ش��ود زیرا در ارمانخواهی صحیح و
واقع بینانه ،بن بست وجود ندارد.
مثلث شماره 185
پس معتقدید که دوباره م ی توانید به صحنه
بازگردید و فقط نی�از به بازس�ازی و امادگی
دارد؟
lبله ،قطعا .درحال حاضر ما اصولگرایان مرجع
ب ی مراجعه هستیم و فرصت تفکر داریم .باید االن خود
را س��ازیم زی را ما دیگر درگیر مس��ائل روزم��ره اجرایی
نیس��تیم و بهتر اس��ت زمان خود را صرف ایده پردازی
و خودس��ازی کنیم .یادم م ی اید اواخر دوره اصالحات
در جلس��ه ای که با اقای خاتمی داش��تیم گفتم بهتر
است در این فرصتی که به دس��ت اورده اید تا حدودی
از راس قوه مجریه جدا شوید و بهتر است وقت خود را
صرف خودسازی کنید تا بتوانید هشت سال بعد دوباره
به عرصه برگردید .من در هم��ان دوران هم گفته بودم
که اقای خاتمی را نهی نکنید و نقد کنید و رقابت سالم
انجام بدهید .حتی مقام معظم رهبری هم در فرمایشات
اخیرش��ان فرمودند :با انتق��اد مخالف نیس��تم اما اوال
انتقاد ب��ا عی ب جویی فرق دارد .ثانی��ا باید ابتدا فرصت
کار و تالش و تحرک داده ش��ود .هی چ کس نیست که
نقطه ضعف نداشته باش��د ،بناب راین نباید توقعات را به
قدری باال برد که از توان منطقی اش��خاص خارج باشد
و مجموعه نیروهای فعال سیاسی ،کاری و دانشگاهی
باید دست به دست هم دهند تا کارها به فضل الهی به
پیش برودg .
56
ارمانفهمتکلیف
چند و چونی درباره یک مساله سیاسی -فلسفی
فرشاد مهدی پور
کارشناس سیاسی
4
انتخابات ،92چون صحن��ه ای پرتنش که حاال رو به
ارامش م ی رود ،پشت سر است و هر روز م ی توان درباره ابعاد
تازه ت��ری از ماجراهای ان گفت وگو کرد .ای��ن خودانتقادی
که بیش��تر س��ویه ای درون گفتمانی دارد و ه��واداران ایده
اصولگرایی را با خود همن��وا م ی کند ،اکنون به ایس��تگاه
مرکزی ارم��ان -واقعیت رس��یده و روی نقط��ه تکلیف -
نتیجه متوقف شده اس��ت .همان موضوعی که توجی ه گر
تمام ی تئوری های وحدت زدای س��ال های اخیر بود و یکی
از اصل ی ترین مقدمات شکست اصولگرایان؛ شکستی که
اکنون محقق ش��ده و برخی مدعی��ان تکلی ف مداری حتی
هنوز هم ان را باور نکرده اند و معتقدند که این نقطه چندان
با اهمیت نیست.
مساله شدن تکلیف
تازه ترین س��خنرانی رهبری انقالب ( 6م��رداد 92و در
جمع دانش��جویان) ،روی مضامین محور -تکلیف متمرکز
بود و حدود 38درصد سخنرانی ایشان ،بدان اختصاص داشت.
رهبر انقالب در این سخنرانی ،دو بار بدین نکته اشاره کردند
که «سوال مطرح ش��ده» را در ادامه پاس��خ خواهند گفت و
خودشان نیز پی ش تر بدین موضوع اندیشیده اند؛ یکی رابطه
میان ارمان و واقعیت یا تکلیف و نتیجه و دیگری مق وله عمل
سیاسی با نشاط در دانشگاه ها .نحوه مواجهه با دولت جدید
و انتقاد از تعبیر «واکنش شدید» ،بحث اعتدال ،موضوعات
ی و توجه
اصلی مورد نیاز در فضاهای دانشجویی ،نشاط علم
به رابطه با اساتید ارزشی هم از دیگر مقوالتی بودند که در این
سخنرانی مورد توجه قرار گرفتند« .سوال دیگرى که مطرح
ش��د و من هم اینجا از قبل یادداش��ت کردم -که این نشان
م ی دهد این سوال قبال به من منتقل شده؛ یعنى سوالى است
که مطرح است -این است :نسبت ارمان ها با واقعی ت هایى
که وجود دارد ،چیس��ت؟»؛ این س��وال از ک��ی و چه زمانی،
بدین گونه و پررنگ در فضای عمومی جامعه مطرح ش��ده؟
ایا جز این اس��ت که نتیجه انتخابات ،روش تکلی ف گرایانه
ف بودن شان به حضور
و خاص یک گروه ،اصرار انها بر مکل
در انتخابات ،احتراز از ائتالف و مخالفت با وحدت و ...پدید اور
چنین مساله ای بوده است؟ نف س االمر مساله شدن مبحث
تکلیف ،س��وال ب رانگیز بودن یک کنش اجتماعی را نشان
م ی دهد که م��ورد توجه رهب��ری قرار گرفته اس��ت ؛ همین
نگرانی و سوال ب رانگیزی بوده که برخی اعضای گروه مذکور
را واداشته تا نظر ایشان را درباره عملکرد انتخابات ی شان جویا
شوند و (متاسفانه) تنها همین بخش از گفته های رهبری را
بازتاب دهند و تایید کنند .سوال ،حتی در ذهن این گروه هم
وجود داشته ،چرا که این پاسخ از سوی انها اب راز م ی شود« :بر
این اساس اگر دوباره فصل انتخاباتی پیش امد ،باید با همان
انگیزه و جدیت ش��رکت کنیم و نگران نتیجه نباشیم28( ».
خرداد )92
دیدن واقعیت ها
پس از فراز مس��اله یابی که زمینه موضوع را روش��ن
و ش��فاف م ی کند ،حاال باید در امهات بحث به جست وجو
پرداخت .اولین نکته ان است که «بدون دیدن واقعی ت هاى
جامعه ،تص��ور ارمان ها خیلى تصور درس��ت و صحیحى
نخواهد بود ،چه برس��د به دس��تیابى ب��ه ارمان ها» .دیدن
واقعی ت ها ،جز از طریق دیدن و بررس��ی کردن و سنجیدن
امکان پذیر نیست و گرچه ممکن است نظریه حاکم بر این
دیدن ،از شهود و وحی اخذ ش��ده باشد ،اما اجماال (بر اساس
فهم کنونی ما) ،چاره ای جز پیمایش و گزارش و مش��اهده
ب رای این ارزیابی نیست.
این منطق به ش��رط انکه همه جا قابل تحقق باشد و
مرتبا تخصیص نیابد ،س��توده و ممدوح است؛ اما هنگام ی
که اس��تقبال از نامزد مورد نظر در یک مسجد با گنجایش
6-5هزار نفر ،به معنای پذیرش گفتمان مطلوب از س��وی
توده ها تلقی م ی ش��ود یا ده ها نظرسازی س��اختگی ب رای
مخدوش ک��ردن نظرس��نج ی های دقیق ،ب��ه کار م ی اید،
نوعی استق رای ناقص و سوگی رانه را دامن م ی زند .افزون بر
این ،وقتی به صراحت گفته م ی شود «...اگر خدا نتیجه ای
را بخواهد ،منتظ��ر ای��ن نظرخواه ی ها و نظرس��نج ی ها
نم ی ماند ،هم چنان که بارها زیر و رو شدن این نظرخواه ی ها
را دیده ایم» ( 14فروردین )92دیگر چه جای بحث و گفت وگو
باقی م ی مان��د( .از این منظ��ر) روش های کم��ی تا جایی
صادق اند و به کار م ی ایند که موید تکلیف مورد نظر باشند
و هنگام ی که ب��ا پی ش فرض های «رفق��ا» تطبیق نکنند،
باید به کناری نهاده ش��وند .همین ندیدن واقعی ت هاس��ت
که چنین تحلیلی را موجب م ی شود« :امروز ضرورتی ب رای
معرفی نامزد واحد از طرف اصولگرایان احساس نم ی شود.
چون مردم کسانی که از انقالب فاصله گرفته اند ،یا وابسته
به جریان فتنه و انحراف هس��تند را شناخته اند و نسبت به
انها اقبال ندارند و احتمال رای اوردن انها خیلی کم است».
( 19فروردین )92همین احتمال از کجا ناشی شده؟ گوینده
محترم ،ان را چگونه به دست اورده؟ اگر این مفاهیم از قیاس
ناشی ش��ده باش��د که م ی توان گفت به دلیل تکثر دالیل،
ناگزیر از بهره بردن از اس��تق را هس��تیم و جز این است که
این حرف ب راساس فهم یا دریافتی از فضای عمومی و نوع
روابط و مراجعات فردی به دست امده است؟ با این وصف،
باید گفت که مش��اهده و معاینه اجتماع ،یک ی از مهم ترین
راه های رسیدن به چنین تحلیلی است و نم ی شود به کلی
این روش ها را تخطئه کرد.
فراتر از واقع
اگ��ر بنا بر ان باش��د ک��ه «وقتى ش��ما دنب��ال یک
مقصودى ،ی��ک ارمانى حرک��ت م ی کنی��د ،واقعی ت هاى
اط راف خودت��ان را باید بس��نجید و طب��ق ان واقعی ت ها
برنامه ریزى کنی��د ».این بیان که «ما بای��د به وظیفه مان
عمل کنیم؛ نتیجه را فرد دیگری رقم م ی زند» ( 14فروردین
،)92در ساحت و س��طح دیگری از بحث قرار م ی گیرد و در
اینجا اراده بشر که موکول به نظر خداوند است (و حتما چنین
هست) ،کامال توکل مدار و توسل گرا توصیف م ی شود .به
عبارت دیگر وقتی گفته م ی شود «ما تکلیف داریم که یکی
که همان فعل
از هزاران شرط الزم ب رای تحقق یک پدیده را
اختیاری ماست ،فراهم کنیم .اما حصول نتیجه ،شرط های
فراوان دیگری هم دارد ...هماهنگی این مجموعه در اختیار
خدای متعال است و اوست که در هر لحظه م ی تواند مهره ها
را جابه جا کند و اراده اوس��ت که غالب و قاهر است» (اول
«اگر بخواهیم مثال بزنیم ،باید بگوییم ارمان ها مثل
قله اند ...انسان دوست م ی دارد به قله برسد .وقتى شما این
پایین هستید ،دوست دارید بروید و برسید به ان نقطه اوج
و س��تیغ این بلندى و ارتفاع؛ منتها واقعیتى وجود دارد؛ اگر
بى توجه به این واقعی��ت بخواهید این کار را بکنید ،نیروى
خودتان را هدر م ی دهید؛ ان واقعیت این است که راه رسیدن
به این قله ،این نیس��ت که ش��ما جلوى چشمت مشاهده
م ی کنى ک��ه حاال اینجا قله اس��ت ،این هم دامنه اس��ت،
بگیر و برو باال؛ اینجورى نیست ،راه دارد .اگر چنانچه شما
بى احتیاطى کردید ،همینى که جلوى چشم شماست ،دامنه
را گرفتید رفتید باال ،قطعا به نقاطى خواهید رسید که نه راه
پی ش رفتن دارید ،نه راه عقب امدن ».این مثال را در چارچوب
سناریوی انتخاباتی تحقق گفتمان انقالب بازخوانی کنید؛
تحقق گفتمان مذکور حتما یکی از بزرگ ترین ارمان ها بوده
و هس��ت و کدام یک از هواداران انقالب اسالمی است که
نخواهد چنین امری را محقق کند .اما عمل نادرست برخی
تکلی ف گرایان که در خوش بینانه ترین شرایط م ی توان ان
را به نشناختن راه معنا کرد ،به شکس ت خوردن ظاهری این
گفتمان در ب راب��ر اصل ی ترین رقیب فرض ش��ده انجامید و
عمال «وقتى انسان بدون اشنایى با راه حرکت م ی کند ،به
همین تفاوت هاست که نش��ان م ی دهد دو چارچوب
فهم ب رای تکلی ف شناسی وجود دارد ،یعنی منطقی که رابطه
میان نتیجه و تکلیف را حداقلی و حتی غیرمرتبط م ی پندارد
و بر این باور است «ما باید ببینیم وظیفه مان چیست و به
ان عمل کنیم» ( 14فروردین )92و این شناس��ایی وظیفه
را صرفا با منطق��ی درونی و غیرقابل تک��رار و ب ی ارتباط با
جهان خارج ،توضیح م ی دهد و اندیش��ه ای ک��ه تاکید دارد
«تکلی ف گرایى هیچ منافاتى ن��دارد با دنبال نتیجه بودن و
انس��ان نگاه کند ببیند این نتیجه چگونه به دست مى اید،
چگونه قابل تحقق است؛ ب راى رسیدن به ان نتیجه ،طبق
میس ر ،برنامه ریزى کند».
راه هاى مشروع و ّ
اگر منط��ق اول حکمفرما ش��ود ،چ��ون «تکلیف در
بسیاری از موارد تابع نتایج محدودی است که ما م ی توانیم
انها را محاسبه کنیم .در چنین مواردی باید نتایج را محاسبه
کنیم .اما این محاس��به هم خود ،جزئی از وظیفه است و ما
باید بعد از ان اقدام کنیم» (اول خرداد ،)92دیگر نیاز چندانی
به توجه به ان نتایج محدود و احتماال زیان بار نیست و همین
م ی شود که این اصل مس��تدل که «اگر شرایطی پیش امد
که مشخص شد ممکن است عده ای بر سرکار بیایند که با
نظام فاصله دارند ،در این صورت الزم است بر کاندیدای واحد،
اتفاق کرد» ( 19فروردین )92به کناری وانهاده م ی شود ،چون
سیاست نظری
ربط نتیجه و تکلیف
تحقق اراده
مثلث شماره 185
خ��رداد ،)92تکلیف و نتیجه ،از یک جنس و س��نخ فرض
نشده اند و اولی به بشر و دوم ی به خالق ارتباط یافته اند .به
بیانی دیگر ،نتیجه در این بیان معادل goalفرض شده و
نه targetو این «نتیجه» ،هدفی نیست که م ی خواهیم
ان را محقق کنیم ،ارزویی اس��ت که بنای براورده شدن ان
وجود دارد .ارزو و دعایی که تحقق اش در گرو لطف خداست
و بش��ر در ان مصلوب الید .این جمله را هم بخوانید« :اگر
هم نتایجی ب رای تکالیف بیان شده ،در حد فهم ما بیان شده
است؛ اما ترتب ان نتیجه هم به اراده الهی وابسته است».
(اول خرداد .)92در این بیان ،نتیجه به اراده الهی بازگشت
م ی یابد ،اما تکلیف به اختیار و فهم فردی (جدایی س��بب
و مس��بب) .یعنی نتیجه و تکلیف از یک جنس ،دانس��ته
نم ی ش��وند ،حال انکه «تکلی ف گرایى معنایش این است
که انسان در راه رس��یدن به نتیجه مطلوب ،طبق تکلیف
عمل کند» و در این سطح ،الجرم نتیجه مطلوب ب رای فرد
در دسترسی قرار دارد.
نقطه هایى م ی رسد که راه جلو رفتن و عقب ماندن ندارد؛ با
زحمت زیاد انسان باید خودش را از مشکل خالص کند».
این منطق ،حتم��ا متفاوت از چنین بیانی اس��ت که
«مالک تکلیف ،نتیجه روشن نیست ،بلکه مالک تکلیف،
شناخت ان از راه عقل و شرع است ،ولو اینکه عمال نتیجه
دلخواه از ان حاصل نش��ود» ( 28خرداد )92؛ در این جمله،
همان نفی واقعیت بیرونی مورد توجه بوده و عقل و ش��رع
محور است (حال انکه باالتر نش��ان داده شد که ب رای بیان
ب ی اقبالی مردم ،از حوزه عمومی نیز مدد گرفته شده است) و
اصال اهمیتی ندارد که تکلیف ،ولو در فرض محقق نشدن
نتیجه ،به کناری گذاشته ش��ود .معنای دیگر این جمله ان
اس��ت که ربط چندانی میان نتیجه و تکلیف وجود ندارد (و
برپایه همان تفس��یر که تکلیف به بش��ر و نتیجه به خدا
بازم ی گ��ردد) ،تکلیف ،مج��رد و منفک از نتیجه ش��ناخته
م ی شود.
این امور جزئ ی اند و «به نظر بنده امروز شرایط این گونه
نیس��ت» (همان منبع) .اما این نتای��ج محدود ،گاهی
کامال اش��کالی نامحدود نیز پیدا م ی کنند ،به گونه ای
که مثال اصل انتخاب اصلح ،در ش��رایطی موضوعیت
دارد که کیان نظام اسالمی تهدید نشود و وقتی ممکن
است موقعیت در چنین باریکه ای قرار گیرد ،اصل مذکور
به کلی مخدوش و محذوف خواهد بود ،درست است که
«نباید از اینکه چه نتیجه ای حاصل شود نگران باشیم.
ما که خدای عالم نیستیم! ما مالک نفس خودمان هم
نیستیم( ».اول خرداد ،)92اما نتایج محدود پی ش رو را
نم ی توان با اما و اگرهایی اثبات نش��ده ،کنار گذاشت و
نوعی پندار جب رباورانه را (که حتما چنین نیست) ،به جای
ان حکمفرما کرد.
lتمامی متن های تاریخ دار ،مربوط به سخنان
اس��تاد محمدتقی مصباح یزدی و باقی م��وارد داخل
گیومه ،به نقل از سخنرانی رهبر معظم انقالب در دیدار
دانشجویی 6مرداد 92استg .
ایا جز این است که
نتیجه انتخابات ،روش
تکلیف گرایانه و خاص
یک گروه ،اصرار انها
ف بودن شان به
بر مکل
حضور در انتخابات،
احتراز از ائتالف و
مخالفت با وحدت و...
پدید اور چنین مساله ای
بوده است؟
57
از جامعه دور شدیم
روایت حشمت فالحت پیشه از دالیل پیروز نشدن اصولگرایان
5
مدتی قبل مقام معظ م رهبری در جمع دانشجویان طی فرمایشات خود به نکاتی اشاره کردند که در شرایط
فعلی بسیار بیش�تر از قبل باید مد نظر برخی از جریان های سیاس�ی قرار بگیرد رهبر انقالب اسالمی در جمع
دانشجویان در پاسخ به این سوال که نسبت ارمان ها با واقعیات چیس�ت؟ فرمودند« :ب ه عنوان مثال تحری م ها
یک واقعیت است و از طرف دیگر پیشرفت اقتصادی یکی از ارمان های انقالب است .اکنون سوال این است که
پیشرفت اقتصادی با واقعیتی همچون تحریم چگونه امکان پذیر است؟ در موضوع نسبت ارمانگرایی با واقعیات،
ما هم ارمانگرایی را کامال تایید م ی کنیم و هم دیدن واقعیات را .ارمانگرایی بدون دیدن واقعیات ،به خیالپردازی
و توهم منجر خواهد شد ،البته باید میان واقعیات و انچه تالش م ی شود ب ه عنوان واقعیات القا شود ،تفاوت قائل
شد ».در همین خصوص به سراغ حشمت فالح ت پیشه ،نماینده سابق مجلس شورای اسالمی رفتیم و نظر ایشان
را در این باره جویا شدیم.
فرهاد کیانفرید
خبرنگار
جنابعال�ی چ�ه تفس�یری از ای�ن فرمایش
رهب�ری داری�د« :ارمانگرای�ی ب�دون دیدن
واقعیات ،ب�ه خیال پ�ردازی و توه�م منجر
خواهد شد».
سیاست نظری
lای��ن ارمانگرای��ی معطوف به نتیج��ه یا به
عبارتی واقع گرایی ب��ا اعتدال اص��ل حکومت داری و
رفتاری سیاس��ی در ای ران اس��ت .به هرحال یک نظام
سیاسی دارای ارمان هایی است و این ارمان ها ب ر اساس
امکاناتی که در جامعه وجود دارد است ،منتها به می زانی
که باید این شرایط و مقتضیات تعریف بشود که امکان
دستیابی به ان وجود داشته باشد .ارمانگرایی که باتوجه
به واقعیات ش��کل نگیرد ،در عمل
محکوم به شکست اس��ت .ما از این
قبی��ل اتفاقات چه در تاری��خ ای ران و
چه در تاریخ جهانی بسیار داشته ایم.
بناب راین باید انها را الگو قرار بدهیم و
نگذاریم تکرار اشتباهات ما را به قهق را
ببرد .باید خود را با شرایط وفق بدهیم
و حتی اگر برخی مس��ائل برخالف
عقاید سیاسی ،فرهنگی و اجتماعی
ما بود ،ایجاد اختالل و تفرقه نکنیم و
به عبارتی در مسیر رود حرکت کنیم.
واقعی ت ه��ا را باید دید .هم��ه مانند
یکدیگر فک��ر نم ی کنند و اختالفات
همیشه بود ه است.
خب این تعام�ل با دنیا قطعا بخ�ش عظیمی از
دغدغه های موجود میان مردم و دولت و نظام و به
عبارتی ایران است .اما همیشه در این مورد میان
سیاس�یون و حتی م�ردم اختالف نظراتی وجود
داشته است که تا امروز حل نشده است.
lدر همین راستا چهار قانون ب رنامه شکل م ی گیرد
که در انها با شرایطی که در جامعه وجود دارد راه های رسیدن
به این هدف مشخص م ی شود .هدف مقام معظم رهبری به
نظرم این است که به طور طبیعی خیلی از شرایطی که امروز
در جامعه شکل م ی گیرد ش��اید با ارمان های ما همخوانی
الزم را نداشته باش��د اما نتیجه این اتفاق این نیست که ما
بدون توجه به واقعیات ،با ش��عار به جنگ با انها برویم و با
طرح مجدد ارمان ها به جنگ برویم ،بلکه باید ضمن اینکه
از ارمان های خود دور نش��ویم در عین حال راه های رسیدن
مثلث شماره 185
58
دلیل این نادیده گرفتن از نظر شما چیست؟
lقطعا در هشت سال گذشته که اصولگرایان جنگ
قدرت بین خودشان داش��تند ،این جنگ نیاز مردم و جامعه
نبود .با وجود اینک��ه در این مدت چه در ق��وه مجریه و چه
در مجلس قدرت را در دست داش��تند نتوانستند به سازوکار
مش��خصی برس��ند .به بخش بزرگی از نیازها توجه نکردند
و راه خ��ود را رفتند .نه متوجه نیازهای فرهنگی ش��دند و نه
نیازهای اقتصادی را جدی گرفتند .به طور کلی حتی تغییر
سن در جامعه را ندیدند و قبول نکردند که با تفکرات بیست
س��ال پیش نم ی توان به مش��کالت جوامع امروز پرداخت.
این همان ارمانگرایی اس��ت که واقعیت را نادیده م ی گیرد
و باتوجه به فرمایشات مقام معظم رهبری ارمانگرایی بدون
دیدن واقعیات ،به خیال پ��ردازی و توهم
منجر خواهد شد.
ایا فکر م ی کنی�د اصولگرایان در این
چهار سال با مشکل روب ه رو م ی شوند؟
منظورت�ان از واقعی�ت
چیس�ت؟ چ�ه مس�ائلی را
واقعیت م ی دانید؟
lای��ن واقعیتی اس��ت که
جمهوری اس�لامی در ط��ول بعد از
انقالب با ان روبه رو بود .در طول این
زمان جمهوری اسالم ی ای ران ارمان هایش را در حوزه های
مختلف مثل مدیریت داخلی و وزارت امور خارجه تعریف
کرد ،حتی در قانون اساسی هم ذکر شد حرکت در مسیر
این ارمان ها در دو قانون؛ یک��ی در قالب امکاناتی که
پی ش فرض دارد و دوم از لحاظ زمانی که به هرحال یک
تقسیم بندی زمانی ش��کل بگیرد که به تدریج کشور
تحت تاثیر ارمان ها قرار بگیرد .من اعتقادم بر این است
که نص صریح این ارمانگرایی و واقع گرایی در چشم انداز
بیس ت ساله امده و در چش��م انداز تعریف شده است که
کش��ور ای ران قدرت اول در منطقه است و درعین حال
دارای تعامل سازنده با دنیاست.
بازخورد است به عبارتی ورودی – خروجی است ،یعنی جامعه
در تعامل مستقیم با نخبگان سیاسی قرار دارد .ما در هشت
سال گذشته به مراتب شاهد ان بودیم که نخبگان سیاسی،
مشکالت و دغدغه های مردم را نادیده گرفتند و بیشتر درگیر
مسائل حاشی ه ای بودند که مسائل عمده مردم نبود و بیشتر
مسائل و مشکالت بین خودشان بود .این باید زنگ خطری
ب رای انها باشد و زمان درست ب رای به خود امدنشان باشد .این
روال طیف اصولگرا را با ضعف روبه رو م ی کند و این ضعف
ارمغانی جز شکس��ت ب رایش��ان ندارد .اصولگرایان همیشه
جمعیت غالب و قدرتمندی بوده اند .انها نباید پیشینه خود
را فراموش کنن��د و باید تالش کنند دوباره ب��ه روزهای اوج
خود بازگردند.
به این ارمان ها از لحاظ زمان و م��کان و محتویات مدیریت
کنیم .متاس��فانه م ی بینیم که در جامعه برخی اس��یر یک
ارمان م ی ش��وند؛ ارمانی که نه تنها ب��ا واقعیت همخوانی
ندارد بلکه هرگونه تح��رک را از افراد م ی گیرد و بخش��ی از
ارمان گرایی دچار یاس و نا امیدی در رفتار سیاسی و عملی
و فرهنگی م ی شود.
به نظر شما با تغییر ش�رایط و همچنین باتوجه
به بیانات رهب�ر معظم انقلاب اصولگرایان چه
موضعی را باید اتخاذ کنند؟
lاصولگرایان باید این واقعی��ت را بدانند که رفتار
نخبگان سیاسی و جامعه مجموعه ای از رفتار های خورد و
lخیر؛ این گون��ه فکر نم ی کنم.
مگر اینکه برخی از تندرو ها با مشکالتی
مواجه بش��وند چرا که ما رئی س جمهور را
یک اصولگرا م ی دانیم .ایشان از گذشته از
افراد فعال شورای مرکزی جامعه روحانیت
مبارز بودن��د و جوه��ره اصولگرایی دارند
اما نکته ای ک��ه در وجود اق��ای روحانی
حائز اهمیت اس��ت ،این است که ایشان
با همه گرایش ه��ای درون نظام و انقالب
کار کردند و یک ملت��زم واقعی به اعتدال
هس��تند و همین روحیه موج��ب خواهد
ش��د که هیچ ش��خص کارامدی از درون
نظام در دولت تدبیر و امید با هر گرایشی
به حاشیه رانده نش��ود .قطعا این دولت با
مشی اعتدال گرا م ی تواند امید ایجادشده
در کش��ور را با تدبیر به سمت اهداف بلند
انقالب هدایت کند.
ب ه نظر شما بایدها و نبایدهایی که اصولگرایان در
این دوره با انها روب ه رو هستند چیست؟
lحال در ش��رایطی که یک فضای اعتدالی حاکم
شده است بهتر است از فرصت استفاده کنند و این مشکالت
را حل کنند و کمی خود را با ش��رایط موج��ود وفق بدهند.
انها باید متوجه بش��وند که نیاز مبرم به تغیی راتی دارند .در
بخش های مدیریتی و رهبری خود نی��از به بازبینی و تغییر
دارند .در جریان انتخابات اخیر به وضوح ناکار امدی مدیریتی
اصولگرایان نمایان بود و با وجود اینکه امکانات الزم را داشتند
نتوانستند به اتفاق نظر برسندg .
دولتاعتدال ،فرصتبازسازیاصولگرایان
اصولگرایان چگونه به سامان جدید می رسند؟
حمیدرضا ترقی
6
کارشناس سیاسی
7
استاد دانشگاه
از لحاظ دیدگاه دو تفکر وجود دارد؛ یکی از این دیدگاه ها
معتقد است که تئوری بر سیاست مقدم اس��ت و دیدگاه دوم
معتقد است که سیاست مقدم بر تئوری است .دولت هایی مثل
دولت هاشم ی رفسنجانی و خاتمی و همچنین همین دولت
یازدهم از دیدگاه اول پیروی م ی کنند که تا حدودی بر مبنای
دیدگاه غ ربی اس��ت و دیدگاه اس�لامی ندارند .البته در دولت
هاش��می تا حدودی و االن دولت روحانی تا حدی گرایش��ات
اسالمی و فلسفی دارند ولی دولت خاتمی به طور کل از دیدگاه
اول حمایت م ی کرد و ب ر اساس این سیستم جلو م ی رفت .اما
ما اصولگرایان معتقدیم که سیاست بر تئوری مقدم است .این
دیدگاه به این معنی است که سیاستی را ترسیم م ی کنند که
تئوری ،خود از دل این سیاست بیرون م ی اید .کاری که دولت
احمدی نژاد قصد داشت انجام بدهد اما در این اواخر دچار عرفان
ابن ع ربی و اومانیسم عرفانی و سیاست رها شد و در این مسیر
با شکست روبه رو گشت .به طور کلی اصولگرایان هدفشان این
است که ابتدا مساله سیاست باشد عل ی الخصوص سیاست
اسالمی مدنظرشان اس��ت .با این تفاسیر مشخص م ی شود
که اندیشه های رهبری ب ر اساس همین نظ ریات است .بناب راین
اصولگرایان با هیچ مشکلی طی این چهار سال اینده روبه رو
نم ی شوند چرا که م ی توانند خود را با شرایط وفق بدهند .هرچند
در سال های اخیر اشتباهاتی هم داش��ته اند اما هیچ جریانی
عاری از مشکل نیست .الزم است در همی ن جا به این مساله
اشاره کنیم که بی داری اسالمی در منطقه برگرفته از این جریان
فکری و سیاسی است .درست است که در انتخابات با شکست
عواقب در نظر نگرفتن واقعیتها
چیست؟
مواجه شدند اما این جریان از این شکست درس اموخت .به طور
کلی انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم ،افرادی را در جریان
اصولگرا به فکر انداخت که در راستای تشکیل حزب فراگیر
اصولگرایان فعالیت کنند و در این راستا تالش هایی اغاز شده
است .نقاط قوت این جریان باید دوباره به جایگاه اصلی خود
بازگردد و اشخاص حقیقی و حقوقی جریان اصولگرا ب ر اساس
منش اصولگرایی عمل کنند .در این دوران زمان ان رسیده که
جریان اصولگرا یک حزب فراگیر ایجاد کند و مشی و برنامه
خود را دقیقا به مردم بگویند و ب ر اساس کار تشکیالتی واقعی
عمل کنند .وقتی رفتار سیاسی برخی جریان های اصولگرا را
بررس��ی م ی کنیم ،یکی از دالیل عدم اجماع میان این جبهه
گس��ترده را م ی یابیم که ان قدرت طلبی برخ��ی از جریانات
است .جریاناتی پشت صحن ه تحوالت ،همواره به رایزنی
طی ف های گوناگون سیاسی (حتی نیروهای غی راصولگرا)
مش��غولند و ب رنامه ریزی انان به گونه ای تعریف م ی شود
که با پیروزی هر یک از طی ف ه��ای گوناگون ،خود را به
ان نزدیک م ی کنند .این جریانات یکی از دالیل شکست
راهبرد توافق و اجماع در جبه ه اصولگرایی بوده اند .مساله
دیگر که در حقیقت افت برخی دیگر از نخبگان سیاسی
اس��ت ،مس��اله خودپدیده پنداری یا به تعبیری ،ندیدن
واقعی ت هاست که اتفاقا در بیانات اخیر رهب ر معظم انقالب
در دیدار دانش��جویان ،همین مس��اله ندیدن واقعی ت ها
به عنوان یکی از افات ،مورد اشاره معظم له قرار گرفت .به
نظر م ی رسد کسانی که واقعی ت های سیاسی اجتماعی را
در نظر نم ی گی رند ،رفتار سیاسی خود را مبتنی بر ارزوها و
نیز داده هایی که از اط رافیان م ی گی رند ،تنظیم م ی کنند و
نتیجه این رویکرد «خودپدیده پنداری» است که متاسفانه
روشن ش��دن غلط بودن این تصور با هزینه های باالیی
همراه است .در مجموع دالیلی که اش��اره شد منجر به
نوعی ارایش و چیدمان غل��ط و به تعبیر دیگر ،یک اَ ِرنج
سیاسی غلط در می دان بازی انتخابات شد و نتیجه به نفع
رقبای اصولگرایان رقم خورد .البته باید به نکته ای دیگر نیز
اشاره کرد که هرچند از ناحیه جریان اصولگرایی رخ نداد ،اما
به نام اصولگرایان تمام شد و ان رفتار سیاسی منحرفین
در دو سال اخیر بود که بر قهر و بداخالقی مبتنی گشت و
منجر به برهم زدن ارامش سیاسی کشور شد .حاال عده ای
با تعمیم اندیش ه سیاسی خود به گفتمان انقالب اسالمی،
به دنبال خلوص س��ازی و پیاده کردن خودسر بخشی از
اصولگرایان از قطار انقالب هس��تند و جالب اینجاست
که همین اقدامات به اس��م انقالب ی گری ،ارزش گرایی و
بصیرت افزایی انجام م ی پذیرد و روش��ن نیست که این
مسائل بر چه مبنایی به انقالب نسبت داده م ی شود .حال
انکه در سیر ه سیاسی امام و رهبری نیز مصادیق روشنی
در خالف این رویکرد انقالب ی نمایانه وجود داردg .
مثلث شماره 185
ابراهیم فیاض
بحران
«خودپدیده پنداری»
بتواند از توانمندی های انها استفاده کند .فرصت به دست
امده به مراتب از دو دوره گذش��ته بهتر و مفی د تر خواهد
بود .البته این را باید بدانند که جایگاهش��ان نسبت به
گذشته تغییری نکرده است ،چرا که در دودوره قبل هم
در قدرت جایگاهی نداش��ته اند .بناب راین در این دوره با
حس ن نیت بیشتر پیش برویم تا مشکالت موجود را ریشه
کن کنیم و اگر کدورت و اختالفاتی وجود دارد رفع شود.
نباید اختالف نظر در تحلیل و برداشت و تفسیر ،به کینه
و دشمنی بینجامد .برخی م ی گویند اگر دولت این گونه
که م ی خواهیم باش��د به او کمک م ی کنیم و اگرخالف
میل ما باشد انتقاد م ی کنیم .اما ابتدا باید فرصت کار و
تالش و تحرک داده ش��ود .هیچ دولتی وجود ندارد که
ب ی نقص باشد ،نقطه ضعف نداشته باشد ،بناب راین نباید
توقعات را به قدری باال برد که از توان منطقی اشخاص
خارج باشدg .
سیاست نظری
مدتی قبل رهبر معظم انقالب اسالمی با بیان اینکه
تکلی ف گرای��ی هیچ منافاتی ب��ا دنبال نتیجه ب��ودن ندارد،
بیان داش��تند« :ارمانگرایی بدون دیدن واقعی ت ها به توهم
خواهد انجامید ».این فرمایشات در شرایطی مطرح شد که
حجت االسالم حسن روحانی به عنوان رئی س جمهور کشور
انتخاب شده است و گرایشات ایشان ممکن است بسیاری را
دچار سوءتفاهماتی کند .بناب راین باید با دقت به این فرمایشات
اندیشید و تصمیم گرفت؛ تصمیمی راسخ تا بتوانیم کشور را
از بحران موجود خارج کنیم .باید بدانیم که شاید با موفقیت
اعتدال گرایان عرصه بر اصولگرایان تنگ م ی شود اما راه برون
از این نگران ی ها توجه به فرمایشات رهب ر معظم انقالب است
که فرمودند« :ارمانگرایی بدون دیدن واقعیات ،به خیالپردازی
و توهم منجر خواهد ش��د ،البته باید میان واقعیات و انچه
تالش م ی شود به عنوان واقعیات القا شود ،تفاوت قائل شد».
ایش��ان یکی از روش های معمول در جن��گ روانی را القای
واقعی ت های غیرواقع��ی خواندند و تاکی��د کردند« :یکی از
کارکردهای بصیرت این است که انسان واقعیات را ان طور که
هست ،ببیند و دچار اشتباه نشود ».ارمانخواهی که واقعیات
را هم م ی بیند ،در هیچ ش��رایطی ،چه هن��گام پیروزی های
شیرین و چه هنگام شکست ،دچار انفعال و یاس نم ی شود
زی را در ارمانخواهی صحیح و واقع بینانه ،بن بست وجود ندارد.
قطعا ما ب رای خود تکلی ف هایی را در نظر داش��ته و داریم اما
تکلی ف گرایی صحیح ان است که انس��ان در راه رسیدن به
نتیجه مطلوب ب راساس تکلیف عمل و از کارهای ضدتکلیف
و نامشروع پرهیز کند .در ش��رایط فعلی مواضع اصولگرایان
باید متکی بر سه شاخصه باشد؛ اول حمایت ،دوم مراقبت و در
نهایت نقد منصفانه .در واقع باید از کیان دولت حمایت کرد،
چرا که مسئولیت سخت و خطیری را در این شرایط پذیرفته
و هم اینکه نسبت به ضع ف ها و مشکالتی که با معیارهای
اصولگرایی همخوانی نداشته باشد باید نقد منصفانه داشت.
همچنین باید تالش کرد که با طرح پیشنهادات سازنده دولت
به توفیقات بیش��تری دست یابد .ب ی ش��ک اصولگرایان به
شرایط موجود به ش��کل یک فرصت باید نگاه کنند .در این
فرصت م ی توانند کمی به خود برسند و دوباره بتوانند بازسازی
تشکیالتی داش��ته باش��ند و همچنین کمی در برنامه ها و
خط مش��ی خود بازنگری کنند ،درواقع در جهت برنامه ریزی
ب رای اینده از این فرصت اس��تفاده کنند و حس ن نیت خود را
ب رای کمک به دولت به ملت و دولت نش��ان بدهند و دولت
بی شک اصولگرایان به
شرایط موجود به شکل یک
فرصت باید نگاه کنند .در
این فرصت می توانند کمی به
خود برسند و دوباره بتوانند
بازسازی تشکیالتی داشته
باشند و همچنین کمی در
برنامه ها و خط مشی خود
بازنگری کنند
59
اصولگرایان باید به روحانی اعتماد کنند
8
گفت وگو با سید رضا اکرمی
«روحانی در استراتژی هی چ گونه تناقضی با اصولگرایان ندارد اما تاکتیک ،روش و ادبیات ایشان با اصولگرایان
متفاوت اس�ت که خیلی هم جای نگرانی ندارد .اگر از نظر استراتژیک همخوانی داشته باشد ،اختالف تاکتیکی
مشکلی ایجاد نم ی کند ».این را سی د رضا اکرمی ،عضو ش�ورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز ،دبیر جامعه وعاظ
تهران و نماینده دوره های دوم ،س�وم ،چهارم ،پنجم و هشتم مجلس شورای اسلامی م ی گوید .وی که معتقد
است در این دوره اصولگرایان با مشکالت زیادی روب ه رو نم ی شوند م ی گوید« :حسن روحانی را 52سال است که
م ی شناسم و ایشان را یک مجتهد کارشناس م ی دانم».
مقام معظ م رهب�ری مدت�ی قب�ل در جم�ع
دانش�جویان برتناس�ب میان ارم�ان گرایی
و واق�ع گرای�ی تاکی�د کردن�د .از نظر ش�ما
فرمایش�ات ایش�ان در ش�رایط فعل�ی چ�ه
مصداقی دارد؟
سیاست نظری
lفرمایشات مقام معظم رهبری ،کامال شفاف
و گویاس��ت ،به طوری که نیازی به تبیی��ن و توضیح و
تفسیر ندارد .ولی از باب توضیح بنده عرض م ی کنم که
ارمانگرایی معنایش این است که ما ب هراستی م ی خ واهیم
به ازادی و اس��تقالل و جمهوری اسالمی که ارمان ملت
است برسیم اما ب رای رسیدن به چنین حقیقتی باید موانع
را مشاهده کنیم .به طور مثال اب ر قدرت های دیروز و امروز
واقعا نم ی خواهند یک ای ران مستقل و متحد وجود داشته
باش��د و ای ران عاری از ازادی بیان باشد .م ی خواهند ای ران
مانند گذشته کامال وابسته باش��د و پایگاه بیگانه باشد.
اگر س��ر این دوراهی قرار گرفته ایم ک��ه ما م ی خواهیم
به استقالل برس��یم و انها با این اتفاق مخالف هستند
باید تصمیم بگیریم که واکن��ش ما در این موقعیت چه
باشد .ایا باید تقابل کنیم یا تعامل؟ تصمیم ما تسلیم و
یا مقاومت باشد؟
کنند یا تعامل یا مقاومت؟
lمن مکررا این مث��ل را گفته ام و اینج��ا هم تکرار
م ی کنم ،ما روایتی داریم که مومنان را به کوه تشبیه م ی کند و
م ی گوید مومن مثل کوه ثابت است که هیچ باد تندی نم ی تواند
جابه جایش کند .چر ا که ریشه دارد و توسعه یافته است .اما از
طرفی هم در روایت دیگر م ی گوید که مومن مثل خوشه گندم
م ی ماند .گاهی تند بادی م ی اید و این خوشه نم ی تواند مقاومت
کند ،از سمتی هم نم ی خواهد تسلیم شود ،بناب راین خودش را
خم م ی کند تا باد بگذرد و دوباره خودی نش��ان م ی دهد و سر
جایش م ی ایستد؛ به این م ی گویند واقعیت .یعنی گاهی باید
مثل کوه ایستاد ،مثل مسائلی از قبیل استقالل مملکت .در
این باره باهی چ کس و هیچ کشوری مذاکره و سازش نم ی شود،
چر ا که اگر این استقالل را بگیریم دوباره م ی شویم همان نظام
شاهنشاهی.
فکر م ی کنید ب ه طور کلی اصولگرایان با توجه به
ش رایط موجود و دیدگاه های رئی س جمهور و کابینه
با مشکالتی روب ه رو می شوند؟
lفکرش��و نم ی کنم .درباره اینکه ایا اصولگرایان و
رئی س جمهور منتخب با مشکل روبه رو م ی شوند یا خیر ،باید
بگویم با شناخت 52ساله ای که از روحانی دارم 35سال بعد از
انقالب که 20سال ان را در مجلس و غیر مجلس با وی همکار
بودم .معتقدم باید با ایشان صحبت کرد .یکی از ویژگ ی های
ایشان کم حرفی است و درباره دوره جنگ و مجلس و شورای
امنیت ملی خود صحبت زیادی نکرده اند .اگر ابهامی درباره
ایش��ان ب رای برخی به وجود امده باید ب��ا او صحبت کنند و
نظ راتشان را بیان کنند .نیم نگاهی به فضای موجود در جامعه،
موج امیدواری و نش��اط عمومی در خصوص حل مشکالت
معیشتی را نمایان م ی س��ازد و باتوجه به اینکه بررس ی های
س�ی د رضا اکرم�ی معتقد اس�ت
که روحان�ی در اس�تراتژی هی چ گونه
تناقض�ی ب�ا اصولگرای�ان ن�دارد ام�ا
تاکتی�ک ،روش و ادبی�ات ایش�ان ب�ا
اصولگرای�ان متفاوت اس�ت که خیلی
هم جای نگرانی ندارد
مثلث شماره 185
خب فکر م ی کنید در شرایط فعلی باید تقابل
بحران های نوسازی اصولگرایان
از ترمیم رابطه با جامعه تا نزاع های درون گروهی
ناصر ایمانی
9
کارشناس سیاسی
انتخابات ۲۴خرداد دس��تاوردهای بسیاری را ب رای
تمامی جریانات و تفکرهای مختلف سیاسی در جامعه
به همراه داش��ت به نحوی که هر تفکر و جریانی بنابر
واقع بینی و اقتضایش ،م ی تواند از این انتخابات و نتیجه
ان بهره مند شود و این انتخابات قطعا م ی تواند گام ی بلند
به سوی بلوغ سیاسی اجتماعی ما باشد.و اما درس های
این انتخابات ،مهمترینش ب رای اصولگرایان این بود که
باور کنند انچه که در ذهن انها م ی گذرد و ان براوردی که
انها از سطح جامعه و افکار عمومی دارند ،الزاما واقعیت
ندارد و مردم ان گون��ه فکر نم ی کنند ک��ه اصولگرایان
م ی خواهند .مردمی که در طی یک دهه اصولگرایان را بر
مسند نشاندند ،م ی توانند در یک روز همان رای را بر رقیب
دیرینه انها بدهند .مردم ان روزی به اصولگرایان پش��ت
60
م ی کنند که احس��اس کنند دغدغه انها دغدغه اصولگرایان
نیست و اساسا اصولگرایان از فهم خواسته های مردم عاجزند.
نکته ای که امروز باید انگشت تاکید بر ان نهاد این است که
جریانات و کلیت جبهه اصولگرا پس از مواجهه با حماس��ه
۲۴خرداد خواسته یا ناخواس��ته در یک دوره گذار قرار گرفته و
ناچار است به سوی یک نوسازی فکری و اصالح در رویکردها
حرکت کند .در واقع پس از ۲۴خرداد ،مساله اصولگرایان دیگر
تن دادن یا تن ندادن به نوسازی نیست بلکه مبحث مهم امروز
چگونگی پرداختن به امر نوسازی است و نکته قابل تامل دیگر
ان است که نوسازی در ذات خود همواره امری بحران زاست،
چر ا که در ستیز با سنت قرار م ی گیرد و عبور از این چالش به
امری بحرانی تبدیل م ی شود.با درک صحیح و واقع بینانه از این
شرایط است که امروز باید گروه ها و جریانات اصولگرا ب رای حفظ
باق ی مانده پایگاه اجتماعی خود و ترمیم اعتبار از دست رفته ،به
اصالح رویکردها و تغییر در نگرش های جاری روی بیاورند.قبول
کنیم که این سطح از گفتمان دیگر توان جذب حداکثری ندارد
و رویکرد فعلی پاسخگوی نیاز جامعه و حتی خ واص هم دیگر
نیست .رویکردی که نم ی خواهد حقایق روز جامعه را درک کند
و گفتمانی که تنها ایده ال ها را م ی بیند و از نیاز روزمره توده ها
غافل م ی شود محکوم به شکست اس��ت .این رویکرد و این
گفتمان بیشتر به رویه روشنفکرانی م ی ماند که ارمانشهر خود را
به دور از مسائل روز جامعه در فضایی تصنعی شکل م ی دهند.
بناب راین باید به سخنان رهبری از این منظر نگریست».حلقه
نخبگانی ش��کل گرفته در راس هرم اصولگرایان در طی این
سال ها انحصاری را به وجود اورد که ارام ارام سبب فاصله گرفتن
مردم از این بدنه شد و ایده های جدید و اصالحاتی که باید بر
گفتمان اصولگرایی اعمال م ی شد ،توان عبور از سد این حلقه
بسته خواص و نخبگان را نیافت بناب راین امروز اصولگرایان با
بحران مقب ولیت نه در بین مردم ،که در بین اعضای خود مواجه
شده اند .بحرانی که همین امروز باید ب رای ان چاره اندیشید و به
فکر ترمیم و اصالح ان بود هرچند در این راه ،عده ای از این جمع
خ واسته یا ناخ واسته جدا شوند چر ا که امروز ،فراروی اصولگرایان
گزینه دیگری اساسا وجود ندارد .اصولگرایی سرمایه باداورده
نیست که بتوان ب هراحتی از ان چش��م پوشید و کم بابت ان
هزینه پرداخت نش��ده که بتوان دس��ت روی دست گذاشت و
فنای بیش از پیش ان را نظاره گر بود .بزرگان جریانات اصولگرا
امروز باید درک صحیحی از دغدغه های جوانان و بدنه فعال
خود داشته باشند و تالش ب رای ترمیم وجهه اصولگرایی که
جز با اصالح رویکردها و تغییر نگرش ها و بازنگری مجدد در
گفتمان میسر نیس��ت را نباید با الفاظی چون افراط ی گری و
انحراف از مشی صحیح در نطفه خفه کنند .اگر رویکرد فعلی
و نگرش حاکم صحیح ب��ود و اگر ب��راورد از فضای عمومی
جامعه با واقعیت و حقیقت ملموس در جامعه همراس��تا بود
نتیجه انتخابات ۲۴خرداد ماه به گونه ای دیگر رقم م ی خورد.
با این حال بهتر است هیچ کس در شرایط امروز کشور حرفی
از اختالف و تشتت نزند در شرایط امروز کشور و ب رای همکاری
کارشناسانه نش��ان م ی دهد بخش قابل توجهی از مشکالت
اقتصادی موجود ،ناشی از سوء تدبیرها و سوء مدی ریت هایی است
که با اتخاذ مدیریت و تدابیر کارامد قابل جب ران خواهد بود؛ به
نظر م ی رسد باید دولتمردان با دقت نظر در همین مساله و با
تمام توان در جهتی اقدام کنند که این امید و نشاط عمومی که
در جامعه پدیدار شده به ثمر بنشیند و شاهد شی رین کامی بیش
از پیش مردم در حل مشکالت معیشتی باشیم و این به وسیله
همراهی تمام طی ف های سیاس��ی به خصوص اصولگرایان
ممکن م ی شود.
یعن�ی معتقدی�د حتی اگر ایش�ان در ش�رایطی
تصمیمی اتخاذ کردند و برخالف مواضع این طیف
بود ،هیچ واکنشی نباید داشته باشند؟
lمعتقدم که حتی اگر در برهه ای احساس کنند که
عمل ایشان با اصولگرایی همخوانی ندارد نباید واکنش های
غیر منطقی از خود نشان دهند .باید از ایشان سوال کنند و تا
توضیح بدهند و ابهامات از بین بروند .در این دوره دیگر نباید
احساساتی تصمیم گرفت و ش��تابزده عمل کرد .ایشان یک
مجتهد کارشناس اس��ت و از زمان تاسیس ش��ورای امنیت
ملی در سمت هایی مختلف در ان حضور داشته اند و حرف ها
ب رای گفتن دارند .ایشان شخصیت کوچکی نیستند .بناب راین
اصولگرایان باید به وی اعتماد کنند .من مخالف این هستم که
در تصمیمات دخالت کنیم یا مشکل تراشی کنیم ،به طور مثال
طو نشان م ی کشند که
برخی اصولگرایان ب رای اقای روحانی خ
چه کسی را وزیر کند و چه کسانی را وارد کابینه نکند.
خب این اعتماد بر چه اساسی ب ه وجود م ی اید؟ این
طیف چطور م ی توانند با وجود اختالفات به ایشان
اعتماد کنند؟
یوسف سیفی
روزنامه نگار
10
الف -زندگی اس�لامی چه ب رای فرد و چه ب رای جامعه
فارغ از امر سیاس��ت متصور نیست .اس�لام به عنوان یک
کلیت حائز دربرگیری همه ساحت های زندگی انسان اعم از
سیاست است و بدیهی است که مسلمان الجرم همان گونه
که در بقیه امور زندگی خود ،مقید به اس�لام عمل م ی کند،
در امر سیاست هم به همی ن گونه رفتار کند .منظور ما یک
مشی سیاسی است که در ان اسباب ،اهداف و منافع ناگزیر از
کسب مشروعیت دینی ب رای استفاده و پیگیری هستند .این
رفتار را سیاست ورزی اسالمی م ی گوییم.
چون در باال مفهوم سیاست را به حوزه خاصی محصور
نکردیم ،م ی توانیم س��طوح متعددی اعم از فردی تا کالن
اجتماعی را ب رای ان تص��ور کنیم .مفهومی که م ی ش��ود
ان را مترادف با تدبیر ام��ور و عمل مطابق با این تدبیر معنا
کرد که در سطح کالن اجتماعی به واسطه جامعیتی که در
اثر بخشی به زندگی دیگر انسان ها دارد ،مشروعیت اهداف و
منافع ان معطوف به اهداف و منافع اسالم تعریف م ی شود.
پس سیاست ورزی اسالمی در سطح کالن اجتماعی یعنی
اس��تفاده از مجموعه ابزار های مش��روع و مدیری��ت انها در
راستای افزایش منافع اسالم و تحقق اهداف اسالمی.
ب -رهبر معظم انق�لاب در دیدار با دانش��جویان در
رمضان امسال موضوعی را مطرح کردند که سال هاست در
فضای سیاسی جامعه ما یک موضوع همواره قابل بحث بوده
و طی ماه های گذش��ته بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته
است .مساله ای که تقریبا هر بار به ش��کلی به مباحثات و
مناظ رات درون جناحی و درون گروهی در کشور دامن زده و به
موضوع اختالف بدل شده است .اینکه چه نسبتی م ی تواند
میان تکلیف سیاس��ی و نتیجه عمل سیاسی وجود داشته
باش��د؟ یا اینکه تکلیف ما به عمل و نتیجه عمل ه ر کدام
چه وزنی در سیاس��ت ورزی ما خواهند داش��ت؟ در پاسخ به
این س��واالت برخی خ��ود را تکلی ف گرا م ی دانن��د و رقبای
درون جناحی خ��ود را به نتیجه گرایی و بع��د از ان به نوعی
فایده گرایی مته��م م ی کنند.رهبر فرزانه انقالب در پاس��خ
به دانشجویانی که به دیدار ایش��ان رفته بودند ،معطوف به
این بحث دو گزاره قابل تام��ل را مطرح کردند که در صورت
توجه جامعه سیاسی کشور م ی تواند به یکی از طوالن ی ترین
مباحثات تاریخ پ��س از انقالب در فضای سیاس��ی ،پایان
دهد .یکی نس��بت میان واقع گرایی و ارمانگرایی در عمل
سیاسی اسالمی و دیگری نسبت میان تکلیف و نتیجه در
فرایند عمل سیاسی مبتنی به اسالم که ما م ی توانیم اولی را
مقدمه دومی فرض کنیم .گزاره اول این گونه است که؛ «ما
هم ارمانگرایی را کامال تایید م ی کنیم و هم دیدن واقعیات
را ...ارمانگرایی بدون دیدن واقعیات ،به خیالپردازی و توهم
منجر خواهد ش��د ».گزاره دوم نیز به این ترتیب طرح شده
اس��ت که« ،تکلی ف گرایی صحیح ان اس��ت که انسان در
راه رس��یدن به نتیجه مطلوب ب راس��اس تکلیف ،عمل و از
کارهای ضد تکلیف و نامشروع پرهیز کند ...تکلی ف گرایی
هیچ منافاتی با دنبال نتیجه بودن ،ندارد».
پ -بیان این سخنان از سوی مقام معظم رهبری اگرچه
در پاسخ به سوال دانش��جویان بوده اما طبیعتا معطوف به
وجود یک نگرش در جامعه گفته ش��ده که میان تکلیف و
نتیجه در سیاست ورزی اس�لامی ،قائل به می زانی از تضاد
و امتناع اس��ت .به این معنا که حداقل در برخی مواقع
نم ی توان این دو مفه��وم را با یکدیگر جم��ع کرد و ما
مطابق اموزه های دینی و ایدئولوژیک در چنین شرایطی
تکلیف را ب ر م ی گزینیم و نتیجه را رها م ی کنیم .در دو
گزاره فوق واقعیت و ارمان از یک سو و تکلیف و نتیجه
از سوی دیگر در پیوندی وثیق و نا گسستنی از یکدیگر
تعریف ش��ده اند ،به طوری که اوال واقعیت ابزار وصول
به ارمان به حس��اب م ی اید ،ثانیا ارمان کلیتی اس��ت
که س��ر انجام قابل پی ش بینی عمل در نس��بت با ان
مش��روعیت پیدا م ی کند و ثالثا تکلی��ف از یک منظر
حدود استفاده از ابزار را مشخص م ی سازد و از یک منظر
کالن تر ،اساسا ارتکاب به عملی را که دارای نتیجه قابل
پی ش بینی ارمانگرایانه است ،تجویز م ی کند یا اگر فاقد
ان باشد ،منع م ی کند .این چارچوب کلی سیاست ورزی
اسالمی است.
ت -ارتباطی ک��ه در توضیح باال و به اس��تناد ان
دو گزاره دقیق ،میان تکلیف و نتیجه در سیاست ورزی
اسالمی بیان ش��د ،تقریبا مس��تقل از مناظ رات میان
دو رویکرد نتیجه گ��را و تکلی ف گرا بای��د در نظر گرفته
ش��ود چرا که وقتی از سیاس��ت ورزی چه اسالمی و چه
غی ر اسالمی س��خن به میان م ی اید ،به اقتضای وجود
واژه سیاس��ت در ان ،عم��ل در چارچ��وب ان ،بدون در
نظ ر گرفتن یک سرانجام قابل پی ش بینی و واقع بینانه،
غی ر ممکن خواهد بود ،اگر قرار باش��د سیاست را همان
تدبیر امور در نظر بگیریم .سیاس��ت فارغ از بار ارزشی
که به ان م ی دهی��م یا نم ی دهیم ،اعم از نتیجه اس��ت
و بدون ان قابل تصور نیس��ت .حاال از منظر اسالمی،
ماده اصالت ندارد و برد و باخت های این دنیایی ،ضرورتا
ان طور که از حیث مادی به نظر م ی رسند ،در نسبت با
اهداف و ارمان های اسالمی قرار نم ی گیرند .به همین
خاطر نتیجه قابل پی ش بینی ب رای کنش های سیاسی در
چار چوب اسالم ،ضرورتا نتایج ملموس مادی نخواهد بود.
نه اینکه اسالم کنش بدون در نظ ر گرفتن نتیجه را تجویز
کند .از این روست که بزرگترین استشهاد تاریخ بشر در
کربال ،به همان می زان که در کلیت خود دارای اهمیت و
عظمت است ،مهمترین ،موثر ترین و موفق ترین کنش
سیاسی تاریخ اسالم نیز به حساب م ی ایدg .
سیاست نظری
با دولت «تدبیر و امید» همه بای��د با وحدت و یکدلی در کنار
هم باشند و کس��ی نباید از جدایی و تش��تت سخنی بگوید
و اگر وحدت ش��کل بگیرد م ی توان امیدوار بود که در دولت
«تدبی��ر و امید» از همه ظرفی ت های کش��ور س��ود برد .اگر
بخواهیم کش��ور از وضعیتی فعلی خارج شود ،اصولگرایان و
اصالح طلبان باید با یکدیگر تعامل داشته باشند .هر دو گروه
ی و حذف گروه دیگر ضربات و
تاکنون به خاطر انحصار طلب
صدمات مهلکی را به پیکره مملکت وارد کرده اند ،دین اسالم
هم توصیه م ی کند اگر بخواهند از راه تعامل وارد شوند ،حتما
باید به نکات مشترک شان توجه کنند .اگر بخواهیم مملکت
را نجات دهیم چاره ای غیر از این نداریم .چاره ما این است که
نکات اختالف را کنار بگذاریم و به نکات مشترک برسیم .حتما
راه حفظ وحدت ملی ما و حتی راه حفظ مملکت ما در این است
که به نکات مشترک تعاملی خودمان فکر کنیم .به کسانی که
با تندروی م ی خواهند وارد صحنه شوند اجازه ورود ندهیمg.
چه نسبتی میان تکلیف سیاسی و نتیجه عمل سیاسی وجود دارد؟
مثلث شماره 185
lاین دیدگاه اصولگرایان اشتباه است .زی را روحانی در
استراتژی هیچ گونه تناقضی با اصولگرایان ندارد اما تاکتیک،
روش و ادبیات ایشان با اصولگرایان متفاوت است که خیلی هم
جای نگرانی ندارد .اگر از نظر استراتژیک همخ وانی داشته باشد،
اختالف تاکتیکی مش��کلی ایجاد نم ی کند .فراجناح ی بودن
ایشان به معنای عدم استفاده از شخصی ت های وفادار به انقالب
در جناح های سیاسی نیستg.
تکلیف ،نتیجه و سیاست ورزی اسالمی
ارمانکلیتیاستکه
سر انجامقابلپیش بینی
عملدرنسبتباان
مشروعیتپیدامی کند
وتکلیفازیکمنظر
حدوداستفادهازابزاررا
مشخصمی سازد
61
رادیکالیزهشدنبحران
بین الملل
سایه جنگ داخلی بر مصر
ارتش مص ر ،راه سیاست را در
مناقشه مسدود کرده است
ت
یتر اول
دموکراسی در اتش
سرکوب هواداران مرسی مصر را به دوران مبارک بازگرداند
بین الملل
مثلث شماره 185
فهمی هویدی
ترجمه :مرجان محمدی
1
اگر موضع گیری طرف ه��ای مختلف بحران مصر به
شکل کنونی باقی بماند باید منتظر وقوع معجزه ای بمانیم
تا به ارامش برسیم.
-1تحول مثبتی طی 10روز اخیر در کشور رخ داده
این اس��ت که ما از مرحله انکار بحران ب��ه مرحله اعتراف
به ان رس��یدیم .ام��ا عملک��رد طرف های مختل��ف ب رای
خروج از این بحران کامال متضاد است .در حالی که برخی
از ش��خصی ت های خارج��ی ب رای خ��روج مص��ر از بحران
دخال��ت کردند و ب��رای برون رفت تالش کردن��د ،برخی از
شخصی ت های داخلی در مورد ارزیابی خود از بحران و برون
رفت از ان با هم اختالف پیدا کردند.یکی م ی گوید بحث در
مورد قرارداد درگرفته و یکی دیگر س��خن از میانج ی گری
م ی زند و فرد سوم ی از ایده اش��تی حرف م ی زند و چهارمی
62
نیز همه اینه��ا را بعی��د م ی داند و تالش م ی کن��د همه را
قانع کند که تمام تالش ه��ا و اقدامات انج��ام یک هدف
را دنبال م ی کند و ان هم فهماندن این مس��اله به اخوان و
هم پیمانان انان اس��ت که وضع تغییر کرده و نم ی توان به
گذشته برگشت و باید تس��لیم وضع جدید شوند و این خود
معنایش این است که ماموریت میانج ی گران و فرستادگان
کشورهای مختلف هدفش مورد خطاب قرار دادن یک طرف
است و طرف دیگر را مورد ب ی توجهی قرار داده است .همین
مساله باعث شده اس��ت که برخی تحلیلگران غربی نظیر
«روبرت فیسک» اوضاع حاکم بر مصر را اوضاعی«به هم
ریخته» توصیف کنند.
فض��ای به ه��م ریختگی به هم��راه خ��ود حالتی از
اشفتگی و سرگردانی را به همراه اورد که اشفتگی مشکوک
رسانه ای به ان دامن زده است؛ امری که باعث گشوده شدن
در ب رای حمله ب ی رحمانه به ایده دموکراسی و تکثرگرایی و
وفاق ملی ش��د و باعث ش��د دعوت های پنهان و اشکار به
فاشیس��م و دورکردن برخی و تحمیل حال��ت فوق العاده و
تولید دوباره مبارزه علیه تروریسم را شاهد شویم .این اوضاع
باعث م ی شود من این پرسش را مطرح کنم؛ ایا باید مخالفان
را در مصر کشت یا نه؟ این پرس��ش الهام گرفته از صحنه
پوچی اس��ت که ما به ان رسیدیم و باعث ش��د که برخی
بدیهیات را مطرح کنیم .گویی م��ا م ی خواهیم از نو برخی
چیزها را اختراع کنیم .ما به جایی رس��یدیم که نه فقط حق
دیگری را در بیان دیدگاهش به رسمیت نم ی شناسیم بلکه
حق وجود داشتنش را از بیخ و بن به رسمیت نم ی شناسیم.
ما دیگر بر اصل اشتی ملی که بر پایه توافق باشد و نه قهر
و دیکته ،توافقی نداریم ،بلکه کارمان به جایی رسیده است
که برخی از ما -از جمله بس��یاری از فرهیختگان -ملت را
فقط کسانی م ی دانند که با محمد مرسی مخالفت کردند و
کسانی که تاییدش کردند از ملت نیستند .امری که باعث
شد این مساله را مطرح کنم که باالخره ایا ما مایل هستیم
تحت سقف واحد میهن همزیستی کنیم یا نه؟
عباسبرومند
درگفت وگوبامثلث؛
مص ر ،سوریه نمی شود
بازیباخت-باخت
تداوم هرج و مرج کارویژه های
ارتش را پر رنگ تر م ی کند
بین الملل
مثلث شماره 185
سیاس�ت مداران مخال�ف
اخوا ن المس�لمین با پشتوانه
ق�درت نظامی�ان همچنان بر
تعلی�ق دموکراس�ی و تمدید
بازداشت محمد مرسی تاکید
می کنند .به نظر می رسد چنین
پافش�اری مص�ر را از مس�یر
ت�وازن خ�ارج خواهد ک�رد و
احتم�اال به نوعی از اش�فتگی
سیاسی دامن می زند
-2اگر مجاز به ان باش��یم که اوضاع کنونی مصر را
توصیف کنیم این نشانه ها را باید در ان رصد کنیم:
پس از اعتراف به وجود بحران ،دو طرف ان -ارتش و
اخوان -همچنان ب رای خروج از ان حداکثر خواسته های خود
را مطرح م ی کنند.ارتش س��خن از ضرورت تسلیم در ب رابر
انچه رخ داد و پایه ریزی اینده ب ر اس��اس ان م ی کند و ب رای
این سخن خود به مشروعیت تجمع مردمی بزرگ مخالف
مرس��ی و قدرت میدانی خود در واقعیت اس��تناد م ی کند
و اخوان بر مش��روعیت محمد مرس��ی با اس��تناد به نتایج
انتخابات ازادی که وی را روی کار اورد ،س��خن م ی گویند،
اخوان همچنین به حامیان زیاد خود تکیه دارند که از یک
ماه و نیم پیش در خیابان ها حضور دارند .نتیجه ان شد که
فرماندهان نظامی همچنان بر عقب نش��ینی نکردن «هر
چند به اندازه یک میلیمتر» از نقش��ه راهی که «عبدالفتاح
السیس��ی» وزیر دفاع و فرمانده نیروهای مسلح در بیانیه
سه جوالی اعالم کرد ،اصرار دارند؛ بیانی ه ای که ب ر اساس ان
مرسی را از ریاست جمهوری برکنار کرد و بدین ترتیب بر این
مساله تمسک جس��ت که اخوان باید از خود نرمش نشان
داده و از موضع خود عقب نشینی کند.
در عین حال نش��انه های سردرگم ی اشکار در میان
دولت دیده م ی شود .در حالی که محمد الب رادعی – معاون
رئی س جمهور موقت -با زبان اشتی ب رای راض ی کردن اخوان
سخن م ی گوید و به خاطر ان مورد حمله شدید واقع م ی شود
و این حمله به جایی رسیده که وی را متهم به تبدیل شدن
خطری ب رای امنیت ملی م ی کنند ،گزارش ها حکایت از ان
دارد که میان وی و السیسی ب رای جلوگیری از کشیده شدن
کشور به هرج و مرج ،در سطحی عالی هماهنگی وجود دارد.
از طرف دیگر ،در حالی که ریاست جمهوری مصر اعالم کرد
که اقدام��ات دیپلماتیک که در پ��ی میانجیگری میان دو
طرف بحران بود ،با موافقت و هماهنگی کامل دولت انجام
شد ،زیاد بهاء الدین معاون نخس ت وزیر اشکارا تصریح کرد
که دولت از این موضوع هیچ اطالعی ندارد .عالوه بر ان در
حالی که ریاست جمهوری در بیانی ه ای اعالم کرد که مرحله
اقدامات دیپلماتیک به پایان رس��یده و اخوان را مس��ئول
شکست این اقدامات دانست ،سخنگوی کاخ سفید پس از
ان اعالم کرد که واشنگتن تالش های خود را ب رای اشتی و
حل بحران مصر ادامه م ی دهد.
س��ردرگم ی را نیز در طیف مرتبط با اخوان و ائتالفی
که ب رای حمایت از مش��روعیت تشکیل ش��ده م ی بینیم.
هواداران تحصن کننده در میدان های رابعه عدویه و النهضه
در قاهره یک بار خواستار بازگشت محمد مرسی به قدرت
هستند و یک بار دیگر سخن از دفاع از اسالم و امادگی شان
ب رای تقدیم یک میلیون شهید بر زبان جاری م ی کنند .بار
سوم نیز اعالم م ی کنند که از دموکراسی دفاع م ی کنند .در
هر حال انها واقعیت امر را به رسمیت نشناخته و جایگزینی
ب رای ان نیز ارائه نم ی کنند .انها نم ی پذیرند که به دو مساله
اعت��راف کنند؛ یکی کاه��ش محبوبیت اخ��وان و دیگری
شکست مرحله نخس��ت رویارویی با فرماندهان نیروهای
63
رادیکالیزهشدن
بحران
ارتش مصر ،راه سیاست را در
مناقشه مسدود کرده است
داود احمدزاده
کارشناس مسائل مصر
در حالی که محمد البرادعی با زبان اشتی برای راضی کردن طرفداران اخوان جهت ترک خیابان ها
جو مرج موجود در
سخن م ی گوید ،السیسی و زیادبهاء الدین در تالشند با اقدامات جدی تر به هر
کشور پایان دهند
بین الملل
مسلح که با حمایت گسترده مردمی دست به کودتا زدند.
حضور فرماندهان نیروهای مس��لح در قلب صحنه
سیاسی و دخالت انها در تصمیم گیری های سیاسی امری
اس��ت که تحولی جدید و کامال خطرناک به شمار م ی رود.
مس��اله فقط این نیس��ت زی را ارتش هنگام ی که در سایه
شکاف ملی وارد عمل شد طرف یکی را علیه دیگری گرفت.
این مساله باعث ش��د که ب ی طرفی سنتی و تاریخ ی اش را
از دست بدهد.
هر ناظری م ی تواند این را ببیند که یک جریان دور کننده
و ریش��ه کن در پیکره دولت جدید پیدا ش��ده است و همه
قرائن حکایت از ان دارد که این جریان بر س��ه حوزه تاثیر
دارد؛ بر فرماندهان نیروهای مسلح-عناصر سابق دستگاه
امنیت کشور که وزیر کشور اعالم کرد انها را به جایگاه های
سابقشان که از ان رانده شدند برم ی گرداند -بر بقایای رژیم
سابق که در مکان های مختلف دولت و رسانه های گروهی
حضور دارند و بر حوزه اقتصادی که در این زمینه حضوری
فعال دارند .نظام جدید ب ی تردید بر تایید مردمی تکیه کرد اما
به لحاظ تشکیالتی بر ائتالف اشکار میان نظامیان و بخشی
عریض و طوی��ل از نیروهای مدنی و لیب��رال تکیه دارد که
دریافتند که نم ی توانند نفوذ خود را در اداره کشور بازیابند مگر
به کمک و دخالت نیروهای مسلح ،به ویژه انکه به این نتیجه
رس��یدند که نم ی توانند در انتخابات پارلمانی پیروز ش��وند.
همچنین پنهان نیس��ت که دو طرف از تایید غیرعلنی – و
گاهی علنی -ارکان و اعوان نظام مبارک بهره مندند.
-3این پیش��ینه ما را به این نتیجه م ی رس��اند که ما
در راه بس��ته و مش��کل الینحلی قرار داریم .زی را دعوت به
گفت وگو و اش��تی نیاز به اندکی نرمش توسط طرف های
مختلف دارد که هم فرمانده��ان نظامی و هم اخوان از این
مس��اله دورند .گاهی نیز از یک طرف خواس��ته م ی شود
نرمش به خرج دهد در حالی که از تشدد و تصلب طرف دیگر
استقبال م ی شود ،این نش��ان دهنده ان است که ما در پی
دعوت به تسلیم و تن دادن هستیم.مشکل از انجایی بیخ
م ی گیرد که هر طرفی به برگ برنده مشروعیتی تکیه دارد
که ان را اصل و اساس م ی داند و مشروعیت طرف دیگر را
منسوخ می داند و به رسمیت نم ی شناسد.
مسئوالن وضع کنونی سخن از گفت وگویی م ی کنند
ک��ه در ان هی چ کس کن��ار زده نم ی ش��ود ام��ا چیزی که
م ی بینی��م این اس��ت که هم��ه واقعی ت ها خ�لاف این را
نش��ان م ی دهد و نه ش��رایط موفقیت گفت وگ��و فراهم و
نه فضای ان مناس��ب اس��ت .زی را اگر یک طرف از طرف
دیگر فقط تس��لیم و گوش دادن به انچه رخ داد را بخواهد
مثلث شماره 185
64
بنا ب راین کار گفت وگو پیش از اغاز ان تمام اس��ت و نیازی
به ان نداریم .همچنین هیچ گفت وگویی موفق نم ی ش��ود
و تاثیر مثبتی نخواهد داش��ت ،در حالی طرف دیگر ش��ب
و روز در رس��انه ها مورد حمله ق��رار گی��رد و رهب رانش در
زندان های مختلف به سر م ی برند و به همه انها اتهام های
جعلی زده ش��ده اس��ت ،از همان اتهام هایی ک��ه در زمان
دولت پلیسی مبارک زده م ی ش��د.به عبارت دیگر اگر یک
طرف ازادی ندارد و در معرض س��رکوب و ترور سیاس��ی و
روحی توسط دس��تگاه امنیتی و ش��به نظامیان رسانه ای
قرار دارد ،گفت وگو ب ی معناس��ت .الزم��ه گفت وگو اعتماد
دو طرفه و اقداماتی ب رای حسن نیت و توقف تدابیر پلیسی
و س��رکوبگرانه و توقف تبلیغات تحریک امی��ز و تخریب
رسانه ای است.
-4اغ راق نم ی کنیم اگر بگوییم که در شرایط کنونی
ه ر گونه گفت وگوی��ی میان اخوان و نظامی��ان محکوم به
شکس��ت اس��ت،زی را نقطه اغازی که هر طرفی موضعش
را در مورد مش��روعیت بنا نهاده ،توسط طرف دیگر رد شده
است .اخوان خروج مرسی از صحنه سیاسی را رد م ی کنند
و نظامیان نی��ز ه ر گونه حضور موقت و س��مبلیکش را رد
م ی کنند .این مساله ما را در ب رابر معادله صفر قرار م ی دهد
که هر طرفی ،طرف دیگر را قبول ندارد و خودش را مجبور
نم ی بیند که کوتاه بیاید و امتیاز دهد.
وضعیت ان هنگام پیچیده تر و دشوارتر م ی شود که
دریابیم عمق جبهه گیری در مصر تقریبا به جایی رس��یده
است که ه ر گونه نهاد مس��تقل که خارج از جبهه گیری ها
باشد و بتواند میان دو طرف بحران میانجیگری کند ،حذف
شده است .همین مساله باعث شده است که برخی از ارکان
قدرت در مصر از شخصی ت هایی خارج از مصر دعوت کنند
که ب رای ایجاد پل های گفت وگو و بسترسازی ب رای گفت وگو
میان دو طرف دخالت کنند.
از س��وی دیگر ،ما باید به دش��وار بودن وضع در سایه
حالت خاصی که مص��ر دارد ،اعتراف کنیم زی را گفت وگوی
احتمالی میان سیاس��تمداران برقرار نشده است چون یک
طرف فرماندهان نیروهای مسلح است که مرکز قدرت دولت
به ش��مار م ی رود.این وضعیت باعث م ی ش��ود ما به حالت
الجزایر نزدیک شویم که در ان ارتش در گفت وگو را بست
و بر تسلیم «جبهه نجات» که در انتخابات پارلمانی پیروز
شد ،اصرار کرد ،امری که باعث کودتای موقت کشته شدن
بیش از دویست و پنجاه هزار نفر شد .امیدوارم که مصری ها
نسبت به این مساله اگاهی داشته باشندg .
منبع :بوابه الشروق
2
ای��ن روزها مصر همچن��ان روزه��ای ناارامی را
م یگذراند؛ به طوری که تالشهای اتحادیه اروپا و نیز
رفت و امد مکرر دیپلماتهای امریکایی هم نتوانست
گرهای از مش��کالت پیچیده گروههای درگیر بر س��ر
کسب قدرت سیاسی در این کش��ور باز کند .میدان
العدویه با حضور اخوان ی ها و کشتار تعداد زیادی از انها
ب رای سرکوب اعتراضات طرفداران محمد مرسی توسط
ارتش همچنان خبرساز است .سوال اساسی این است
که باتوجه به شکست علنی طرحهای میانج یگران
بی نالمللی ب رای پایان دادن به جنگ قدرت میان نهاد
نظامی و اخوانالمسلمین ،س��رانجام این تحوالت به
کجا خواهد انجامید؟ در هفتههای گذش��ته برخی از
رهب ران کش��ورهای عربی و نیز مقامات امریکایی از
جمله ویلیام برنز و کاترین اشتون ،سخنگوی اتحادیه
اروپا در دیدار خود با جریان��ات مختلف درگیر در مصر
تالش کردند که ضمن دیدار با رهب ران اخوان المسلمین
به نوعی انان را وارد فاز سیاس��ی و گفت وگوهای ملی
کنند .همچنین از دیگر س��و ،حاکمان سیاسی جدید
مصر را به انعطاف بیش��تر و امتیازدهی مناسب ب رای
خروج از بن بس��ت سیاس��ی کش��ور وادار کنند .ولی
نتیجه این تالشها و رایزن یهای فشرده دیپلماتیک
مایوس کننده بود .به نظر م یرس��د به رغم اس��تواری
رهب ران جنبش اخوانالمس��لمین بر مواضع خویش
از جمله بازگش��ت مرس��ی به قدرت و کودتا خواندن
اقدام ارتش در برکناری وی ،ش��رایط داخلی و خارجی
به نفع این جنبش پیش نم��یرود.از اینرو پایداری بر
این خواسته به عنوان یک ارمان ضمن بحران ی کردن
اوضاع ممکن اس��ت به درگیریهای بیشتر و انزوای
کامل سیاس��ی ان بینجامد .اگ��ر از مواضع متناقض
مقامات امریکای��ی بگذریم در س��طح منطقه هم دو
رویکرد متفاوت نسبت به انچه در مصر اتفاق افتاده،
قابل مش��اهده اس��ت .هم کیش��ان اخوانی در ترکیه
و قطر همچنان بر لزوم مش��ارکت اخوان در س��اختار
قدرت سیاسی اینده مصر و ازادی رهب ران این جنبش
پافش��اری م یکنند .ب ی تردید با س��قوط اخوان یها در
مصر ،فضا و قدرت مانور بیش��تری ب رای عربس��تان و
امارات متحده در منطقه فراهم شده است .از انجا که
مکتب ارش��ادی و اعتدالی اخوانالمسلمین به عنوان
رقیب اصلی مرجعیت دینی وهابی ع ربستان در منطقه
عمل م یکرد و هیچ گونه س��نخیتی ه��م با تندروی
ان نداش��ت ،هرگونه تزلزل در جبهه اخوان در منطقه
م یتواند به نفع ریاض تمام شود.
البته شکست اخوان در منطقه محدود به مصر
نبوده و دامنه ان به دیگر کشورهای همسو هم رسیده
اس��ت؛ به طوری که جنبش گس��ترده تمرد در تونس
توانسته اس�لامگرایان را وادار به امتیازدهی بیشتر از
مولفههای اثرگذار بر بحران داخلی چندین س��ناریو را ب رای
اینده مصر م یتوان متصور بود؛ الف -عدم عقبنش��ینی
اخوان یها از مواضع خویش مبنی بر الزام بازگش��ت مرسی
به قدرت و لغو اقدامات غی ر قانونی ارتش ،زمینهساز برپایی
اتش جنگ داخلی خواهد بود؛ گرچه نهاد نظامی به پشتوانه
جریان غی ر اسالمگرا توانس��ته در رقابت با اخوان یها دست
باالتر داشته باشد ولی خشونت های عریان ارتش در حمله
به تحصن طرفداران مرسی نه تنها باعث بازگشت ارامش و
ثبات در کشور نشده بلکه بازی ارتش با اخوان یها ب رای قبضه
کامل قدرت یک بازی باخت – باخت ب رای طرفین اس��ت.
ارتش و مخالفان باید درک کنند در بدبینانهترین وضعیت و
به رغم نزول منزلت سیاسی اخوانالمسلمین ،این گروه هنوز
هم منسجمترین طیف سیاسی در جامعه مصر است که با
زبان زور نم یتوان ان را وادار به تسلیم ساخت.
ب -اخوانالمسلمین در طول هش��تاد سال فعالیت
سیاسی در سختترین ازمون تاریخی خود قرار گرفته است.
به طوری که ب��ا ادامه وضعیت ب رای باز پ��س گرفتن قدرت
سیاسی از مخالفان و نهاد نظامی از طریق ستی ز اجتماعی و
دور شدن از مرامنامه ارشادی خود نم ی تواند به اهداف خویش
برسد .اگر اخوان م یخواهد به عنوان کنشگر سیاسی اثر گذار
در عرصه داخلی مصر باقی بماند باید از خش��ونت خیابانی
پرهیز کند .به یاد داش��ته باشیم ش��رایط در داخل و منطقه
به نفع رقیب اخوان در حال ط ی ش��دن اس��ت؛ چرا که حتی
متحدان نزدیک ان در منطقه به رغم شعارهای عامه پسند در
بزنگاه سخت تاریخی انها را تنها گذاشته و به شکل پنهانی
اماده پذیرش شرایط جدید مصر پس از 30ژوئن هستند.
ج -ارتش مصر که خود را داعی ه دار دموکراسی و طرفدار
مردم م یداند باید از ش��یوههای پلیس��ی و اعمال زور ب رای
کسب مش��روعیت در داخل اجتناب نماید .زی را حتی پایان
تحصن طرفداران مرس��ی و نیز دس��تگیریهای گسترده
رهب ران اخوان منجر به کاهش ناارامی و حل بحران داخلی
مصر نخواهد ش��د .بناب راین ارتش باید هرچه زودتر در یک
ش��رایط عادالنه ،فضا را ب رای برگزاری انتخابات زود هنگام و
مشارکت تمام گروههای سیاسی باز نماید .از این رو بازگشت
ارتش به دوره مبارک م ی تواند ضمن ایجاد شکاف بیشتر در
میان مردم ،خطر جنگ داخل��ی را افزایش دهد .الزم به ذکر
است اخوانالمسلمین و حامیانش ب رای بقا م ی جنگند و ب رای
حفظ باورهای دینی خود و کسب قدرت مشروع اماده پذیرش
هزینههای بیشتری هم هستند.
د -به نظر م یرس��د گرچه امکان توافق میان طرفین
درگیر در مصر کم اس��ت ول��ی گزینه مذک��ور تنها راه حل
ممکن ب رای احقاق حقوق طرفین و بازگشت ارامش و ثبات
اس��ت .البته فضای گفتمانی نه از طریق خشونت ،اسلحه
و تندخویی بلکه از طریق محاسبه س��ود و زیان و به لحاظ
منافع ملی امکان پذیر است .همچنین دولتهای اسالمی
و سازمانهای بی نالمللی نیز وظیفه دارند با میانجی گری
و با حفظ کامل ب ی طرفی مسیر را ب رای اشتی ملی در مصر
فراهم نمایندg .
بین الملل
داوود احمدزاده معتقد است
رهبران اخوان باید خود را با
شرایط جدید مصر تطبیق دهند
و بدین ترتیب به صدای جریان
اعتدال در مصر تبدیل شوند
سیاست ارتش در وضعیت
موجود صبر و انتظار توام با
خشونت برای کنترل اوضاع
داخلی تا زمان برگزاری
انتخاباتمجددپارلمانیو
استقرار دولت جدید است
مثلث شماره 185
جمله برگزاری زودهن��گام انتخابات پارلمان��ی کند .در غزه
نیز دولت اخوانی به دنبال از دس��ت دادن متحد استراتژیک
خود از دو سو تحت فشار قرار گرفته است .در حال ی که نهاد
نظامی مصر ب رای سرکوب گسترده ناارام یها و پایان دادن
به تحصن مدن��ی طرفداران اخوان از هر اب��زار ممکن بهره
م یگیرد ،جنبش حماس را به طرفداری از اش��وبطلبان در
مصر متهم ساخته و در راستای ایجاد فشار بر حماس اکثر
گذرگاههای اس��تراتژیک در مرزهای مش��ترک با نوار غزه را
بس��ته و بر تنگناهای اقتصادی مردم افزوده است .از سوی
دیگر ،تنشهای سیاسی در ترکیه همچنان ادامه دارد؛ گرچه
رجب طیب اردوغان با محاکمه نظامی افس ران سکوالر و با
مشت اهنین تالش دارد از تکرار حوادث مشابه مصر در ترکیه
جلوگیری کند .با این وجود تنشهای سیاسی مصر و تداوم
جنگ داخلی در سوریه بر تنگناهای امنیتی انکارا در منطقه
افزوده و رویای احیای خالفت نو عثمانی در جهان اسالم را
نیز ب ی اثر کرده است.
قطر هم به عنوان پشتوانه مالی اصلی اخوان در مصر
با سقوط مرسی سرمایه های خود را از دست رفته م ی بیند .از
این رو امیر تمیم(جانشین حمدین خلیفه) به رغم خوشبینی
مبنی بر تغییر رویکرد نس��بت به تحوالت مصر ،اشکارا در
کنار ترکیه ایستاده و از بازگشت دموکراسی و پایان بازداشت
رهب ران سیاسی اخوان حمایت م یکند .تجدید پیمان اخوانی
در منطقه در حالی ص��ورت م یگیرد که س��ردرگم یهای
سیاست غرب نسبت به بحران داخلی به واکنش همزمان
طرفین منازعه انجامیده؛ به طوری که هم اخوانالمسلمین
و هم طرفداران السیسی ،امریکا را به دخالت در امور داخلی
کشور خویش متهم م ی کنند .تالش عمده سازش در مصر
بر این نکته محوری متمرکز شده که رهب ران اخوان شرایط به
وجود امده پس از برکناری مرسی را بپذی رند و با پذیرش سلب
مشروعیت از دولت مرسی زمینه س��از گفت وگو و برگزاری
انتخابات زودرس ب ر اساس نقشه راه دولت موقت به رهبری
«عدلی منصور» باشند .از دید ناظ ران غ ربی یگانه راه موجود
ب رای تداوم حیات سیاسی اخوان ،پذیرش شرایط موجود و در
واقع پذیرش عزل مرسی از قدرت است .این در حالی است
که رهب ران اخوان از جمله سخنگوی جنبش (جهاد احداد) با رد
گزینه مصالحه بر بازگشت مشروعیت قانونی بر کشور تاکید
دارند .از دید رهب ران ،تایید ش��رایط موجود از جمله کودتای
نظامی 30ژوئیه خیانت به ارمان جنبش و منافع ملی کشور
اس��ت .چرا که نهاد نظامی با ایجاد فضای امنیتی ،سرکوب
ازادیهای مدنی و بستن دفاتر و رسانههای وابسته به اخوان
م یکوشد شرایط پس از کودتا را به ملت مصر تحمیل کند.
ای��ن جنبش با حض��ور خیابان��ی گس��ترده و تداوم
اعتراضات قانون��ی ب رای رفع این وضعی��ت ،ازادی زندانیان
سیاسی و بازگشت دولت قانونی خواهد کوشید و هزینههای
ان را هم خواهد داد .ولی انچه مس��لم اس��ت تا این لحظه
اخوان به رغم حفظ حضور در خیابانها و رساندن پیام خود
به افکار عمومی ،نتوانس��ته به حداقل خواس��ته خود برسد
و تلفات انس��انی بس��یاری نیز متحمل ش��ده است .دولت
انتقالی با ازادی رهب ران اخوان مخالفت کرده و با به کاربردن
خش��ونت بر پایان تجمع طرفداران ای��ن جنبش در میدان
العدویه تاکید دارد .این در حالی اس��ت که پی��ش از این و
پس از خش��ونتهایی که منجر به کشته ش��دن تعدادی از
طرفداران مرسی شد برخی از رهب ران ملی و سکوالر نسبت
به ریخته ش��دن خون مردم در خیابان واکنش نشان دادند.
همچنین ح��زب النور در مخالفت با اقدامات ارتش مس��یر
خود را از دیگر گروههای مخالف اخوان جدا کرده است .پس
به نظر م یرسد نیروهای نظامی به عنوان عنصر اثرگذار بر
تحوالت ب رای نجات کشور از جنگ داخلی گسترده در ازمون
سختی قرار گرفتهاند .در این مسیر هرگونه انحصار طلبی و
بازگشت به اقتدارگرایی رژیمهای گذشته در عرصه سیاسی
کشور ،م یتواند شرایط ناگواری را بر سرزمین نیل رقم بزند.
بناب راین ارتش ناگزیر ب��ه تن دادن به ب��ازی دموکراتیک و
جذب اخوان یها در ساختار قدرت سیاسی به جای حذف انها
خواهد بود .درست اس��ت که اخوانالمسلمین با اشتباهات
متعدد رهب ران خود ،بازی را به حریف باخته ولی همچنان در
صحنه سیاسی کشور حضور دارد .ولی شرط بازگشت اخوان
به قدرت و تصاحب بیشتر کرس یهای پارلمان در این نکته
نهفته است که رهب ران اخوان با پنداموزی از گذشته برنامه
عملی را ب رای خروج از بحران اخیر و بازگشت ارامش به کشور
ارائه بدهند .چرا که تاکید صرف رویههای گذش��ته و ازادی
رهب ران جنبش از جمله مرس��ی ،نم یتواند کمک چندانی
به انها کند .همچنین رهب ران اخوان باید این درک را داشته
باشند که باالخره شرایط تغییر کرده و نباید در گذشته ماند.
به ه ر حال دوره مرس��ی ،دوره تلخی ب رای اخوان المسلمین
بود و میوه قیام ژانویه 2011را به کام اسالمگرایان تلخ کرد.
در وضعیت موجود ،حزب الوسط در کنار طرفداران دانشگاه
االزهر منس��وب به اخوان ،خواهان گفت وگو و جلوگیری از
افزایش درگیریهای داخلی در مصر هستند .بناب راین رهب ران
اخوان باید صدای جریان اعتدالی را بهتر بش��نوند و اس��یر
توهمات گروههای تندرو سلفی که خواهان رادیکالیزه کردن
اوضاع داخلی و به ظن خود انتق��ام از نیروهای مخالف خود
هستند ،نشوند .نکته دیگر گس��ترش روزافزون فقر است.
اکنون در نبود امنیت ،سرمایهگذاریهای گسترده خارجی با
تهدید جدی مواجه است و این م یتواند فضا را ب رای اقدامات
گروههای رادیکال فراهم و مصر را به س��مت اش��وبهای
اجتماعی فزاینده همچون ع راق و حتی س��وریه سوق دهد؛
مسالهای که مدنظر گروههای تروریستی چون القاعده هم
است .بناب راین هم ارتش و هم اخوان باید از نگاه حریصانه به
قدرت و رفتار تندروانه در گذار به دموکراسی و بازگشت قانون
به کشور پرهیز کنند؛ مقوله دشواری که متاسفانه در عملکرد
فعلی انها در وضعیت موجود مشاهده نم یشود.
پس از هشدارهای چندباره ارتش به تحصنکنندگان
مص��ری و ع��دم س��ازش سیاس��ی نیروه��ای حام��ی
اخوانالمس��لمین ،باالخره نیروهای نظام��ی دولتی جهت
برچیدن مراکز تحصن طرفداران مرسی در میدان العدویه و
النهضه اقدام کردند و با یورش به متحصنین ،درگیریهای
خونینی را رقم زدند .در این ش��رایط اینده سیاسی مصر نیز
با بحران جدیتری مواجه ش��ده و امکان رس��یدن طرفین
به توافق بعید به نظر م یرس��د .در حال حاضر با بررس��ی
65
عباس برومند درگفت وگو با مثلث؛
مصر ،سوریه نمی شود
3
دکتر عباس برومند ،عضو هیات علم ی گروه تاریخ دانش�گاه بی نالمللی امام خمینی(ره) قزوین ،معتقد اس�ت
احتمال بروز درگیریهای گستردهتر در مصر محتمل خواهد بود اما جنگ به معنایی که مثال در سوریه شاهد هستیم
را برای مصر بسیار دور از ذهن تصور م یکنم .همچنین وی م یگوید اخوانالمسلمین به سبب خطاهای پیاپ یاش
که در طول یک سال حاکمیت خود در عرصه داخلی و خارجی مرتکب شده بخش بزرگی از محبوبیت مردمی خود را
از دست داد و چهرهای متفاوت از انچه انتظار م یرفت را در قدرت به نمایش گذاشت .بنابراین اخوان تا مدتها امکان
بازگشت به راس قدرت را از دست داده و باید دورهای طوالنی به بازسازی خود و اعتماد عمومی بپردازد.
بین الملل
ب�ه دنب�ال ب ی توجه�ی تحصن کنن�دگان ب�ه
اولتیماتوم های مکرر نیروهای دولتی و ارتش ،در
نهایت نیروهای نظامی علیه معترضان وارد عمل
شدند .رویکرد نیروهای نظامی و ارتش را در قبال
تحوالت چطور م یبینید؟
مثلث شماره 185
lرویک��رد ارت��ش همواره ب��ه این ص��ورت بود که
نم ی خواست در ب رابر معترضان بایستد زی را ارتش مصر یک
ارتش ملی ،متعهد و خوشنام است و فرماندهان ارتش نیز بر این
امر واقفند .اما امروز چون مخالفان کار را به جایی رساندند که
تظاه رات از وضعیت یک تحصن ساده خارج شد و امور کشور
فلج شد ،شاهد استفاده از ابزار خشونت به صورت مقطعی و
هدفمند از سوی نیروهای نظامی هستیم.
هفته گذشته شاهد بودیم که دوباره مدت بازداشت
مرسی تمدید شد؛ این اقدام ارتش به چه منظور
اس�ت و تا چه زمانی م یخواهد این رون�د را ادامه
دهد؟
lبحث تمدید بازداشت مرس��ی به همین صورت
اس��تمرار خواهد یافت تا زمانی که ارتش بتواند ش��رایطی را
لزا نشود .زی را در مقطع
فراهم کند که اگر مرسی ازاد شد ،مشک
فعلی اگر وی ازاد ش��ود باتوجه به اینکه هنوز خیابانها ناارام
است ،م یتواند سطح مطالبات خودش و اخوان را به شدت باال
ببرد .باتوجه به اطالعاتی که مرسی دارد و تسلطش بر امور،
به نفع ارتش نیست که او را اکنون ازاد کنند .البته این تمدید
روند بازداشت در بازههای زمانی کوتاه خواهد بود تا وقتی که
دیگر خیابانها از معترضان خالی شود و بتوانند او را به سمت
محاکمه یا محدود کردن بب رند و مشکل خاصی پیش نیاید.
م یکنند و س��عی م یکنند ضمن حذف نیروهای مخالف با
خود ،اوضاع را در قالب دموکراتیک به سمتی بب رند که منافع
حداکثریشان تامین شود .منافع انان در روی کار امدن دولتی
سکوالر ،لیب رال و همراه با غرب و کار کردن با سیاستمدارانی
است که م
یشناسند .اما مشکل این است که غرب چه امریکا
و چه اروپا دچار نوعی سردرگمی هستند و تاکنون نتوانستهاند
به یک راه حل معین و نقشه راه واحد برسند .به همین دلیل
هم وجاهت خود را در میان طرفهای درگیر از دست داده اند.
البته این به معنای توقف میانج ی گریهای غرب نیس��ت و
انها اقداماتی را در دستورکار قرار خواهند داد .اما انچه در اینجا
مایه تاسف اس��ت عدم تحرک جهان اس�لام است؛ سازمان
همکاریهای اسالمی م یتوانست حداقل یک گروه تماس
ب رای رایزنی با طرفین دعوا تشکیل دهد .در این رابطه به وزیر
خارجه جدید ای ران پیشنهاد م یکنم این موضوع را در دستورکار
خود قرار دهد.
در این شرایط چه سناریوهایی را برای اینده مصر
محتمل م یدانید؟
lما امیدواریم مصر ارامش خود را بازیابد و در مسیر
دموکراسی و توسعه قرار گیرد .فکر م یکنم باتوجه به پختگی
نق�ش نیروه�ای میانج ی گ�ر خارج�ی در قبال
تح�والت مص�ر را چط�ور م یبینید؟ ای�ا تاکنون
توانستهاند اقدام موثری انجام دهند؟
lتوجه دارید که مصر ب رای غرب اهمیت استراتژیک
دارد و ناامنی در انجا به نفع هی چ کس حتی غرب نیست؛ شاید
باورش سخت باشد اما حتی اسرائیل هم از ب ی ثباتی در مصر
وحشت زده است .چون دولت مسئولی نخواهد بود که امنیت
مرزهای اسرائیل را ب ر اساس کمپ دیوید تعهد کند .بناب راین
تالش ب��رای حل بحران و بازگش��ت ارامش ب��ه مصر ب رای
غ رب یها مهم است .البته انها همزمان منافع خود را هم پیگیری
66
همسر محمد مرسی در تجمع
هواداران اخوان گفت که او هم با
همسرش دیدار نداشته است
طرفهای درگی ر ،در ایندهای نه چندان دور شاهد اغاز مذاکرات و
روند سیاسی بین طرفهای درگیر باشیم تا دولت موقت بتواند
انتخابات زودهنگام برگزار و دولت قانونی اشتی ملی تشکیل
شود .البته ممکن اس��ت اخوان ب رای تضمین امتیازگیری به
این زودی هوادارانش را از خیابان جمع نکن��د اما وارد مذاکره
خواهد شد و با گرفتن س��هم ی در قدرت غائله را پایان خواهد
داد .اگر همه چیز درست پیش برود دولت اینده ،دولتی ائتالفی
با اقلیتی از اخوان خواهد بود اما اگر روند مذاکرات مختل شود،
طبعا اخوان مهار خواهد شد و با هزینه زیاد از صحنه سیاسی
کنار زده شده و مدتها باید تالش کند تا دوباره امکان فعالیت
در متن قدرت ب رایش فراهم شود.
جنگ داخلی را ممکن م یدانید؟
lدر این مسیر احتمال بروز درگیریهای گستردهتر در
مصر محتمل خ واهد بود اما جنگ به معنایی که مثال در سوریه
شاهد هستیم را ب رای مصر بسیار دور از ذهن تصور م یکنم.
در ش�رایط فعلی اخوانالمس�لمین در مصر چه
جایگاهی دارد و چه ایندهای را ب رای این گروه تصور
م یکنید؟
lاخوانالمسلمین به سبب خطاهای پیاپ یاش که
در طول یک س��ال حاکمیت خود در عرصه داخلی و خارجی
ی خود را از دست
مرتکب شده بخش بزرگی از محبوبیت مردم
داد و چهرهای متفاوت از انچه انتظ��ار م یرفت را در قدرت به
نمایش گذاشت .این خطاها به طور فهرست وار عبارت است از
رفتارهای افراطی در مدیریت سیاسی ،عدم توجه به نیروهای
اصلی انقالب کننده علیه مب��ارک به خصوص جوانان و عدم
پاس��خگویی به مطالبات انها ،رفتار دوگانه نسبت به ارتش،
نزدیکی عجیب و غی ر منطقی به نیروهای سلفی و تندرو ،عدم
برخورد مورد انتظار با رژیم صهیونیستی ،نزدیکی به رژیمهای
مرتجع ع ربی ،اصرار به فاصله از ای ران ،سادهانگاری در اعتماد
به برخی دولتهای غ ربی و ...بناب راین اخوان تا مدتها امکان
بازگشت به راس قدرت را از دست داده و باید دورهای طوالنی به
بازسازی خود و اعتماد عموم ی بپردازد؛ اگر این واقعیت را سران
اخوان پذیرفته باش��ند عل ی القاعده باید به دنبال راه حلهایی
ب رای برون رفت از بن بست موجود باشند تا هم جلوی خونریزی
گرفته شود و هم امکان اس��تمرار حیات ابرومندانه اخوان در
قدرت فراهم باش��د .عالئمی از این رویکرد در روزهای اخیر
در مواضع سران اخوان دیده ش��ده که امیدواریم ادامه یابد .اما
اگر اخوان قضیه را صفر و صدی کند و بخواهد با اردوکش��ی
خیابانی مساله خود را حل کند از دو جهت ضرر خ واهد کرد؛ هم
مصر را تا لبه پرتگاه درگیری داخلی پیش م یبرد و هزینههای
سنگینی به جامعه مصر تحمیل م یشود که خود نیز در ان
شریک خواهد بود و هم امکان ادامه حیات فعال سیاسی خود
در عرصه رسمی قدرت را به شدت محدود خواهد کردg .
تداوم هرج و مرج کارویژه های ارتش را پر رنگ تر می کند
بازی باخت -باخت
دکتر احمد بخشی
کارشناس مسائل افریقا
4
بین الملل
مثلث شماره 185
مصر پس��امبارک ،در روزها و ماه های اخیر به ش��دت
ناارام شده است؛ ش��اید در نگاه نخست ،ارتش را عامل این
ناارام ی ه��ا معرفی کنیم اما حقیقت این اس��ت که عوامل
چندگانه داخل��ی ،منطقهای و بی ن الملل��ی در این تحوالت
نقش دارند .در بعد داخلی باید گفت اگر چه اخوان المسلمین
به عنوان اصل ی ترین ،منسجم ترین و پرطرفدارترین نیروی
مخالف دولت مبارک ،از تش��کیالتی منظم برخوردار بوده
و هس��تند اما با عملکرد یک س��اله خود و عدم توانایی در
شناخت فضای سیاسی و عرصه تصمیم گیری و ناتوانی در
تشکیل دولت ائتالفی با مدیریت محمد مرسی نتوانستند
فضای خوبی را ب رای تحقق مطالبات انقالبیون فراهم کرده
و عمال بع��د از مدتی کوتاه فضای جامعه مصر به س��مت
قشون کشی و تظاه رات خیابانی پیش رفت تا جایی که در
اولین سالگرد دولت مرسی با کودتای نظامیان روبه رو شد.
طیف دیگری که در بعد داخلی مصر پررنگ است گروه های
سکوالر م ی باشند که از جریان فکری چپ و راست هستند
و خواهان تش��کیل حکومت به ش��کل مدرن ان ،همانند
سوس��یال دموکرات و لیب رال دموکرات هستند که طبیعی
اس��ت مورد حمایت غرب نیز قرار داش��ته باشند .این گروه
به رغم اختالفات درونی در تضاد هویتی با اخوان المسلمین
به ی��ک اتحاد موقتی دس��ت یافتند و توانس��تند در نقش
نیروهای مخالف ایفای نقش نمایند و الترناتیوی ب رای دولت
مرسی باشند .نقش این گروه را در تحوالت اخیر و همچنین
کابینه جدید دولت م ی توان مشاهده کرد.
دیگر بازیگر عمده و ش��اید در حال حاضر مهمترین
بازیگر تحوالت داخلی مصر ،ارتش است .این گروه دارای سابقه
طوالنی در کشور مصر است .انها از زمان حکومت عثمان ی ها
ایفای نق��ش م ی کردند و از زمان اس��تقالل ب��ه ویژه پس از
کودتای افس��ران جوان ،نقش انان پررنگ گردید ،موقعیت
جغ رافیایی و تشکیل رژیم صهیونیستی در کنار مرزهای مصر
و مدیریت چندین جنگ توسط انان ،به انان مشروعیت خاص
بخشید و به تدریج عالوه بر نقش نظام ی گری در سیاست و
اقتصاد نیز ورود کردند ،با شروع تحوالت اخی ر ،فرایند به سمتی
پیش رفت که ای��ن گروه در ابتدا در نقش ش��ورای انتقالی و
نظامی در مرحله گذار ایفای نقش کردند اما با روی کار امدن
محمد مرس��ی ،نقش انان به تدریج کمرنگ و نادیده گرفته
شد ،امری را که باید یکی از اشتباهاتی دولت اخوانی با رهبری
محمد مرس��ی قلمداد کرد زی را در انتخابات دور دوم در این
کشور اقای مرسی با اختالف اندک برنده شد و خود نشان از
پتانسیل طرف مقابل داشت .با کنار زدن این گروه و همچنین
عدم توانایی رئی س جمهور در براورده کردن انتظارات به تدریج
شکاف ها گسترده ش��د و نتیجه ان را در 30ژوئن سال جاری
مشاهده کردیم.
در بعد منطقه ای و بی ن المللی نی��ز نباید از طرفی از
موضع گیری های دولت و فعالی ت های اس��رائیل و امریکا
غافل گردید .ام��ا ذکر این نکته ضروری اس��ت که غرب و
ایاالت متح��ده در ابتدا با روی کار امدن اس�لامگرایان (در
راستا و برداش��ت منفعت محور)موافق بودند که بخشی از
ان ناش��ی از فضای امنیت محور حاکم بر روابط بی ن الملل
بود به طوری که حضور اس�لامگرایان را مانع فعالی ت های
رادیکالی م ی دانس��تند و از این طریق م ی توانستند هم بر
دیکتاتوری های باز مانده از زمان جنگ س��رد پایان دهند و
هم مانع ظه��ور گروه های افراطی مخالف منافعش��ان در
منطقه گردند .اما عملکرد نادرست مدیریتی ،انحصار گرایی
سیاسی ،عدم تحقق خواسته های انقالبیون و سیاست های
زیگزاگی دولت در راس��تای منافع غرب ،دس��ت به دست
هم داد ت��ا فضا ب رای سیاس��ی و در نهای��ت امنیت ی کردن
این دموکراس��ی نوپ��ا فراهم ش��ود و از طرف��ی گروه های
مخالف دولت(لیب رال ها) با موافقین (اخوان ی ها) ش��روع به
قشون کشی کردند و سرانجام با بهره برداری ارتش(به بهانه
کنترل هرج و مرج) ب��ه نفع لیب رال ه��ا ،کودتایی رخ داد که
اگرچه بیش از یک ماه از ان کودت��ا م ی گذرد اما مصر روی
ارامش را به خود ندیده اس��ت .به نظر م ی رسد دعوای بین
مشروعیت از سوی طرفداران مرسی (مرسی رئی س جمهور
منتخب ماست) و مقبولیت (جمع اوری طومار 25میلیونی
در راستای عدم کارامدی دولت از سوی مخالفین) موضوع
امروز جامعه مصر است .در این راستا م ی توان مالحظات زیر
را مد نظر قرار داد.
انچه در مصر اتفاق افتاد برکن��اری غیردموکراتیک و
غیرقانونی – توس��ط نظامیان – یک رئی س جمهور قانونی
اس��ت که با راهکاری دموکراتیک به قدرت رس��یده بود .بر
کسی پوشیده نیس��ت که به قدرت رس��یدن مرسی و گروه
اخوان المس��لمین ،از راه صندوق های رای بود ،ان هم از راه
انتخاباتی که زمان حکومت نظامیان در دوره انتقالی پس از
سرنگونی مبارک برگزار شد.
نظام پس��امبارک و نماینده اخوانی نیز خود از فرهنگ
سیاسی دموکراتیک بهره ای نبرد و نه تنها اقدامی ب رای تقویت
و تثبیت دموکراسی لرزان و گریزان مصر نکرد ،بلکه چهره ای
انحصاری از دموکراس��ی به نمایش گذاشت که نزد بسیاری
از مردم فرجام ی جز بازتولید دیکتاتوری از نوع دیگر و متعاقبا
نارضایتی نداشت.
مردم مصر چه موافق و چه مخالف از دموکراسی قانونی
و سازوکارهای نمایندگی ان ناامید شده اند بناب راین خیابان ها
را پارلمان خود کردهاند و این نشان از عدم هژمونی و حمایت
یکپارچه دارد.
به گفته بس��یاری از کارشناس��ان با رعایت سه اصل؛
«قانون»« ،دموکراسی» و «عدم دخالت خارجی» مشکالت
این کشور مرتفع م ی شود.
در شرایط کنونی چشم انداز اینده تحوالت چندان روشن
به نظر نم ی رسد و در صورت راض ی نشدن طرفین به مشارکت
با همدیگر ،این کشور با بحران طوالن ی مدت و بازی باخت-
باخت مواجه خواهد شد که ب رای گروه های سیاسی منافعی
در بر نخواهد داشت؛ همچنین تداوم بحران به معنای شرایط
هرج و مرج اس��ت که کار ویژه ارتش را پررنگ تر م ی کند و به
تداوم نقش انان مشروعیت م ی بخشد.
تداوم بحران در این کشور ب رای قدرت های منطقه ای چه
رقبا و چه مخالفان کشور مصر ،فرصت هایی را ایجاد خواهد
کرد ،تا به تدریج شاهد کم ش��دن توانمندی های این کشور
باش��ند و این کش��ور تاثی ر گذار و تمدنی از ایفای نقش های
منطقه ای و فرامنطقه ای باز ماند.
فضای هرج و مرج و قشون کشی از سویی زمینه را ب رای
مداخالت خارجی فراهم خواهد کرد ،همانطور که در جریان
تحوالت اخیر ،کش��ورهای مختلف در مورد این کش��ور به
اظهارنظرهای مختلف پرداخته یا نمایندگانی را به این کشور
اعزام کرده اند و بیشتر به دنبال به حداکثر رساندن منافع خود از
این تحوالت م ی باشند ،از سویی دیگر زمینه ب رای فعالی ت های
افراطی و خشن فراهم م ی گردد که این خود به امنیتی کردن
عرصه سیاسی و مداخالت فرامرزی خواهد انجامید.
به نظر م یرس��د که تالش ب رای بازگرداندن مرسی به
قدرت ،تقریبا غیر ممکن باشد اما از س��وی دیگر طرفداران
وی م ی توانند با پایداری بر خواس��ته های خود ،ازادی مرسی
و همچنین مش��ارکت در دولت را مطالبه نمایند .اما به نظر
م ی رسد که اخوان ی ها نیازمند یک دوره زمانی خارج از قدرت
م ی باشند تا از طریق ان سیاس��ت های خود را بازنگری کرده
و ب رای ورود مجدد به عرصه سیاس��ت با کارگزارانی متفاوت
مهیا گردند.
دستیابی به دموکراسی و فرهنگ دموکراتیک در جامعه،
اهسته صورت م ی گیرد؛ جامعه مصر باید با پایبندی به قانون و
تمرین ان به تدریج فضای جامعه را از حالت نظامی و مداخالت
انان دور نماید که این امر هم جز با شناخت کارگزاران از فضای
جغ رافیایی ،بی ن الملل��ی و مولفههای فرهنگی ،سیاس��ی،
اقتصادی و تکثرگرایی حاصل نم یگرددg .
67
نگاهی دیگر
عصر روحانی-اوباما
پیشنهادهایی درباره رابطه ایران-امریکا
ماسیمو کاالبرسی
ازاده کشوردوست
بین الملل
از زمان اغاز فعالی ت های انتخاباتی «حسن روحانی»
رئی س جمهوری منتخب ای ران و تاکی��د وی بر تالش ب رای
بازس��ازی روابط ای ران و جامعه بی ن الملل و دراز کردن دست
دوستی به سمت جهان ،عده ای از مقام های غربی با تاکید
بر محدود بودن قدرت رئی س جمهوری در ای ران ،معتقد بودند
که این موضع گیری ها تنها شعارهایی انتخاباتی است و در
عمل راه به جایی نخواهد برد ولی همین افراد در حال حاضر
و در حالی که روحانی هنوز به طور رسمی قدرت را در دست
نگرفته اس��ت ،از تغییری چش��مگیر در رویکردهای ای ران
خبر داده و نس��بت به روی کار امدن دولت جدید ای ران اب راز
خوشبینی کرده اند.
مواض��ع حس��ن روحان��ی در نخس��تین کنفرانس
خب��ری وی که تنها چن��د روز بعد از اعالم نتای��ج انتخابات
ریاست جمهوری ۱۴ژوئن برگزار شد ،نظر مثبت بسیاری از
کشورهای جهان را جلب کرد و همان افرادی که روحانی را
به تالش ب رای جلب رای از طریق برخی شعارها
متهم م ی کردن��د ،بر درایت سیاس��ی و اعتدال
رئی س جمه��وری جدید ای ران صحه گذاش��تند.
جدید تری��ن اقدام روحانی که ب��ا واکنش مثبت
تحلیلگران غربی رو به رو شده است ،استقبال از
نامه نمایندگان کنگره امریکا به «باراک اوباما»
رئی س جمهوری این کشور و پیشنهاد به وی ب رای
استفاده از فرصت بالقوه ایجاد شده در ای ران است.
روحانی در واکنش به این اق��دام کنگره امریکا
اعالم کرده بود که کمیته امنی ت ملی و سیاست
خارجی مجلس ای ران ،تغییر بالق��وه در رویکرد
امریکا به ای ران را بررسی خواهد کرد.
بس��یاری از تحلیلگ��ران و دیپلمات ه��ا
اعالم کرده اند که اق��دام روحانی مبنی بر توجه
به این نام��ه – فارغ از اینک��ه اوباما به ان عمل
کند یا خیر– نش��انه ای مثبت بوده و به خوبی
تغییر فضای سیاس��ی و دیپلماتیک ای ران بعد
از انتخاب��ات اخی��ر را اثبات م ی کن��د .این افراد
تاکید م ی کنند ک��ه لحن سیاس��ی روحانی به
وضوح معتدالنه بوده و بس��یار «حس��اب شده
و خردمندانه» ب��ه نظر م ی رس��د .منابع غربی
با اس��تناد به گفته های دیپلمات هایی ک��ه در زمان تصدی
سمت مذاکره کننده هسته ای ای ران توسط روحانی با وی در
تماس بوده اند ،وی را فردی مصمم ،مسلط و دقیق معرفی
کرده اند؛ فردی که برخالف بسیاری از ادعا ها و حتی انتظار ها
به هی چ عنوان حاضر به تسلیم شدن در ب رابر فشار و مصالحه
تو گوهای دیپلماتیک
نیست و در عوض با تبحری که در گف
دارد ،مسیر گفت و گو ها را به سمتی پیش م ی برد که بدون
ب ی احترام��ی به طرف مقابل ،بیش��ترین امتیاز ه��ا را از وی
م ی گیرد .به گفته این دیپلمات ها ،روحانی فردی نیست که
تو گو کند؛ او به خوبی م ی داند
خود را وارد مسیر یکطرفه گف
که از مذاکره چ��ه م ی خواهد و ب��دون دریافت تضمی ن ها و
اطمینان ه��ای الزم از طرف مقابل ،از مس��یر احتیاط خارج
نم ی ش��ود؛ به عبارت دیگر روحانی خواس��تار دیالوگ و نه
مثلث شماره 185
68
مونولوگ است.
یکی از دیپلمات هایی که در جریان مذاکرات هسته ای
ای ران چندین ب��ار با روحان��ی گفت و گو کرده اس��ت ،از وی
به عنوان «ناخدایی ماهر» ی��اد م ی کند؛ ناخدایی که مهارت
او در هدایت کش��تی به تمامی مس��افران این اطمینان را
م ی دهد که س��الم و امن به مقصد خواهند رس��ید .به گفته
این دیپلمات ،تس��لط روحانی بر مسائل علمی و هسته ای
و نگاه موشکافانه وی ،نگاه غرب را به او به طور کلی تغییر
داده اس��ت .یک دیپلمات المانی نیز که چند بار با روحانی
گفت و گو کرده اس��ت ،وی را فردی مطمئن و اشنا به عرف
دیپلماتیک معرفی کرده است .وی تاکید م ی کند که روحانی
از یک طرف با انعطاف پذیری و از ط��رف دیگر با قاطعیت
مودبانه اش ،طرف مقابل را وادار به تحس��ین م ی کند .این
دیپلمات المانی همچنین گفت که روحانی در عین رعایت
ادب و احترام ،جس��ور و صریح اس��ت و در عین حال که از
لجاجت بیجا خ��ودداری م ی کند ،به هی چ عن��وان حاضر به
باج دادن نیست.
یکی از دیپلمات های فرانس��وی که در زمان بررسی
مس��اله هس��ته ای ای ران توس��ط س��ه وزیر اروپایی به این
تو گو ها نزدیک ب��ود ،از روحانی به عنوان فردی باتجربه
گف
و پیچیده یاد کرده اس��ت ،فردی که در تصمیم گیری های
سریع ،حساس و سرنوشت ساز مهارت دارد و نم ی توان نحوه
تصمیم گیری وی را به اسانی پی ش بینی کرد .همین مساله
باعث شده وی در مذاکرات دست باال را داشته باشد و فریب
بازی طرف مقابل را نخورد .به گفته وی ،روحانی مرد مدیریت
بحران بود و درست در مواقعی که غرب تصور م ی کرد بازی
را به نفع خود تمام کرده است ،به شیوه ای ورق را برم ی گرداند
که ای ران برنده نهایی مذاکرات باشد؛ ویژگی روحانی در این
بود که در حساس ترین لحظات ،بهترین تصمیم ها را ب رای
کشورش م ی گرفت.
به طور کلی بسیاری از دیپلمات های غربی با اشاره به
پیشینه روشن رویکردهای هسته ای روحانی ،تاکید م ی کنند
که اکنون نوبت امریکاست که قدم پیش گذاشته و اشتیاق و
استقبال خود از پیشرفت دیپلماتیک در ای ران را نشان دهد.
در همین راس��تا «برنت اس��کوکرافت» و «زبینگیو
برژینسکی» مش��اوران س��ابق امنیت ملی امریکا از جمله
سیاستمدارانی هستند که بر حمایت خود از دیدار مستقیم
اوباما و روحانی در حاش��یه مجمع عمومی سازمان ملل که
در ماه س��پتامبر در نیویورک برگزار م ی شود ،تاکید کرده اند.
«جورج کرینکیون» که س��ابقه فعالیت به عن��وان یکی از
مسئوالن ارش��د امنیت ملی در موسس��ه «مرکز پیشرفت
امریکا» را در کارنامه خود دارد ،تاکید م ی کند که واشنگتن
باید از این فرصت استفاده کند .به گفته وی ،دیدار مستقیم
روحانی و اوباما ،پیشبرد روند هسته ای ای ران و رسیدن به یک
توافق را تسهیل م ی کند .کرینکیون تاکید م ی کند که نحوه
رویکرد امریکا و بهره برداری این کشور از فرصت ایجاد شده،
م ی تواند نقطه عطفی در فعالی ت های گروه 5+1در سال های
اخیر باشد .با همه اینها ،عده ای از تندرو های غربی معتقدند
که روحانی تنها یک دیپلمات باهوش و اشنا به فنون سیاسی
است و هشدار م ی دهند که درخواست ها ب رای نرمش در ب رابر
ته ران م ی تواند یک قدم نادرست و خط رناک باشد .این گروه
ادعا م ی کنند که رویکردهایی که روحان��ی در پیش گرفته
است ،نوعی فریب بوده و هدف از انها رهایی از تحریم های
سنگینی است که علیه ای ران اعمال شده است .به ادعای این
گروه ،روحانی تالش م ی کند تنها با تغییر لحن دیپلماتیک و
بدون هی چ گونه مصالحه و اقدام عملی ،فشارهای غرب علیه
کشورش را برطرف کند« .جورف دترانی» سفیر
سابق و رئیس پیشین مرکز ملی مقابله با اشاعه
تسلیحات در دفتر ریاست اطالعات ملی در این
باره گفته اس��ت« :فکر نم ی کنم روی کار امدن
روحانی تغییر چندانی را به دنبال داش��ته باش��د؛
من ب��ه برون رفت از وضعی��ت فعلی خوش بین
نیستم».
«دنی��س راس» مش��اور س��ابق اوباما در
امور ای ران نیز ماه گذش��ته می�لادی در روزنامه
«نیویوک تایمز» نوش��ته ب��ود« :مقاصد روحانی
مشخص نیست ولی اگر تصور کنیم که برداشتن
فش��ار ها در ش��رایط فعلی ش��انس انجام شدن
اقدام هایی که امریکا منتظر ان اس��ت را افزایش
خواهد داد ،مرتکب اشتباه احمقانه ای شده ایم».
«ری تاکیه» عضو ش��ورای روابط خارجی
امریکا گفته اس��ت ک��ه اس��ان ترین راه ب رای به
ازمون گذاشتن روحانی ،بررس��ی موافقت وی با
درخواست های اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی ب رای
افزایش نظارت بر برنامه هس��ته ای ای ران است.
«گری سیمور» مدیر اجرایی مرکز «بلفر» و مشاور
سابق اوباما بر این باور اس��ت که بهترین اقدام،
عدم تغییر شرایط فعلی اس��ت .به گفته او در شرایط فعلی
فشار ها علیه ای ران نباید کاهش یابد و در عین حال افزایش
فشار ها نیز اقدام درستی نیست .باید منتظر بمانیم و ببینیم
واکنش روحانی به شرایط جاری چیست و در ب رابر پیشنهاد
جدید واشنگتن و کش��ورهای عضو گروه ۵+1چه واکنشی
نشان م ی دهد .در ه ر حال؛ شرایط جدید ایجاد شده در ای ران،
تصمیم حساس و سرنوشت سازی را در ب رابر دولت اوباما قرار
داده است .توافق با ای ران دستاوردی مهم و پایدار ب رای امنیت
ملی امریکا و ریاس��ت جمهوری اوباما به شمار م ی رود ولی
موفقیت یکجانبه ای ران در رقم زدن بازی هس��ته ای به نفع
خود ،شکستی س��نگین ب رای دولتمردان دموکرات امریکا
خواهد بودg .
منبع :تایم
قضاوت های اشتباه در مورد سیاست خارجی ایران
خانه تکانی جدید در روابط ایران و غرب
بین الملل
ایا ای ران م ی تواند به توافق با کش��ورهای غربی دست
یابد و نگرانی کش��ورهای غربی مبنی بر دستیابی ای ران به
سالح هس��ته ای را ب ر طرف کند؟ پاسخ این سوال به اولویت
امنیت جهانی در عرصه بی ن الملل باز م ی گردد.
در ط��ول یک س��ال گذش��ته ،نگران��ی اول امریکا و
متحدانش در خاورمیانه روی حوادث سوریه و مصر معطوف
بوده اما نگران ی های غرب نس��بت به برنامه هسته ای ای ران
کاهش پی دا نکرده است .ای ران در حال توسعه ب رنامه هسته ای
خود است و این روند به گونه ای است که احتمال دارد در چند
سال اینده گام های نهایی ب رای تس��لیحاتی شدن را بدون
مزاحمت امریکا و اس��رائیل بردارد .مساله هس��ته ای ای ران
همچنان خطری ب رای امریکا محس��وب م ی ش��ود و حتی
ممکن اس��ت ب رای از بین بردن این خطر دس��ت به دخالت
نظامی دیگری در خاورمیانه بزند .اما پس از سال ها بن بست
در مذاکرات هس��ته ای ،انتخاب روحانی به ریاست جمهوری
ای ران زمینه را ب رای خوش بینی فراهم کرده است .البته تصمیم
نهایی در مس��اله هس��ته ای ای ران در دس��تان رهبر انقالب
ای ران قرار دارد .توصیفاتی که درباره حسن روحانی به عنوان
یک فرد «معت��دل» انجام م ی ش��ود ،گاه��ی قضاوت های
اشتباهی هس��تند .روحانی یکی از چهره های درونی نظام
جمهوری اسالمی است .اما روحانی با این تصمیم انتخاب شد
که سیاست های اصلی را پیش ببرد .او به خوبی م ی داند که
ای ران باید از شر تحریم ها خالص شود؛ قطعنامه هایی که به
دلیل پیشبرد سیاست های هسته ای بر ای ران تحمیل شدند.
این قطعنامه ه��ا موجب حرکت کند اقتصادی ای ران ش��دند
که در داخل ای ران به بیکاری گس��ترده منجر ش��د .سیاست
کشورهای غ ربی در ماه های اتی باید از به حاشیه رانده شدن
روحانی جلوگیری کند .غرب باید از دادن بهانه به بسیاری از
تندروهای سیاسی که به دنبال کوچک شمردن جایگاه روحانی
به عنوان رئی س جمهور هستند و قصد دارند همچنان ای ران را
غرب ستیز معرفی کنند ،جلوگیری کند .ب رای امریکا زمان ان
فرا رسیده است که دیپلماس��ی خالق خود را با ای ران به کار
گیرد؛ دیپلماسی که سه رکن اساسی دارد:
-1امریکا باید ب��ار دیگر تالش کند ت��ا تحریم های
اقتصادی علیه ای ران افزایش پیدا کنند .این تحریم ها تاثیر
فراوانی روی ای ران خواهد داش��ت و موجب م ی شود مقامات
ای رانی بار دیگر به ادامه فعالی ت های هسته ای خود فکر کنند.
همچنین قانونگذاران امریکایی با تالش های خود باید قبل
از برگزاری کنگره تحریم همه جانب ه ای را ب رای صادرات نفت
ای ران در سال اینده به تصویب برسانند.
-2امریکا و متحدان غربی باید پیش��نهاد جدید خود
به ای ران را مورد بازبینی قرار دهند .در یک س��ال گذش��ته،
امریکا تالش کرد تا توافق اولی ه ای را بر سر اعتماد سازی با
ای ران به امضا برساند .این توافق به معنای توقف غن ی سازی
در فردو ،توقف غن ی س��ازی اورانیوم با درص��د باال و خروج
اورانیوم های غن ی ش��ده از ای ران ب��ود .در ازای این اقدامات،
امری��کا و متحدانش به ای ران تضمی��ن م ی دادند که بخش
مهمی از تحریم ها را لغو کنند.
غرب باید دیدگاه خود درباره حل مشکل هسته ای ای ران
را تغییر دهد و از موضع تقاضاهای «بیشتر و بیشتر» با ای ران
به مذاکره بپردازد .امریکا و متح��دان غربی باید تقاضاهای
خود را به اجبار ای ران ب رای توقف نصب سانتریفیوژهای جدید
و نظارت های تحمیلی نسبت به برنامه هسته ای ،افزایش
دهند .در ازای این امتیازات امریکا م ی تواند به ای ران پیشنهاد
رفع مسدود ش��دن ذخایر بانکی و ارزی و تحریم های انرژی
را ارائه دهد .در انتها نیر امریکا م ی تواند از ای ران بخواهد که
با حق غن ی سازی محدود به مذاکرات هسته ای پایان دهد.
-3زمان ان فرا رسیده اس��ت که ای ران و امریکا روابط
مس��تقیم و دوجانبه را برنامه ریزی کنند .تا قبل از این ای ران
با شش قدرت جهان که چین و روس��یه هم جزو انها بودند
به مذاکره م ی پرداخت .در حال حاضر فضا ب رای ایجاد روابط
دیپلماتیک میان ای ران و امریکا مهیا شده است .امریکا باید از
این فرصت استفاده کند تا به نظر ای ران در مورد امنیت منطقه
خصوصا س��وریه پ ی ببرد .اما توافق بر سر پرونده هسته ای
ای ران نباید به نقش ای ران در منطقه خاورمیانه وابسته باشد.
انتخاب روحانی به عن��وان رئی س جمهور ای ران فصل
جدیدی از دیپلماسی بر سر برنامه هسته ای ای ران را در یک
س��ال اینده رقم خواهد زد .امریکا و کشورهای غربی درباره
تقاضاهای خود از ای ران باید اس��توار باش��ند .ام��ا انها نباید
فرصتی را که روحان��ی در اختیار انها قرار داده اس��ت ،از یاد
بب رندg .
فایننشال تایمز
پس از انتخاب روحانی در انتخابات ریاست جمهوری
ای ران این س��وال در افکار عمومی امریکا شکل گرفت که
ایا زمان خوبی ب رای از سر گیری روابط با ای ران به وجود امده
اس��ت؟ رئی س جمهور ت��ازه منتخب ای ران به دنب��ال توافق
بلند مدت با امریکاس��ت و امریکا ه��م به دنبال حل بحران
سوریه و پایان دادن به رویارویی با روسیه و ای ران در خاورمیانه.
حس��ن روحانی به زودی س��کان قدرت را به دست خواهد
ی جوانب ،او فردی متفکر و
گرفت اما با در نظر گرفتن تمام
اصولگراست و مشی میانه رو دارد.
روحانی به عنوان رئی س جمهور ای ران قدرت بسیار زیادی
دارد اما او مجبور است در درون نظام پیچیده سیاسی ای ران
قدم بردارد .همان گونه که همتای او در امریکا نیز مجبور به
همکاری و کنار امدن با کنگره ،دس��تگاه قضا ،دیگر احزاب
دموکرات و افکار عمومی اس��ت ،روحانی هم ب رای پیشبرد
اهداف خود مجب��ور به همکاری با مجل��س ،نظام قضایی
و ...است.
روحانی به همه دس��ت هایی که ب رای کمک به سوی
او دراز خواهد ش��د ،نیاز دارد و برخی از این کمک ها از سوی
امریکا به وی ارائه م ی شوند؛ چراغ سبز امریکا ب رای توافق با
ای ران .اما باید توجه داشت که حمایت امریکا از جنگ داخلی
در سوریه که به دنبال برکناری بشار اسد ،متحد اصلی ای ران
در منطقه ،از قدرت است ،به ضعف جایگاه روحانی در ای ران
و قدرتمند ش��دن مخالفان ای ران در امریکا منجر م ی شود .از
این رو بهترین کمکی که امریکا م ی تواند به روحانی بکند،
پیشبرد در ادامه مذاکرات هس��ته ای و حمایت واشنگتن از
ب رنامه هسته ای ای ران است.
پ��س از اعالم مواض��ع روحان��ی در اولی��ن مصاحبه
مطبوعاتی مش��خص ش��د که روحانی قص��د دارد پرونده
هسته ای ای ران را به انجام برساند.
روحان��ی مانند ایت اهلل رفس��نجانی ،حامی اصل ی اش
در انتخابات اخیر ،به این مس��اله پ ی برده اس��ت که مواضع
ای ران در غن ی س��ازی اورانیوم و س��اخت نیروگاه های جدید،
منجر به انزوای سیاس��ی و اقتصادی این کش��ور از غرب و
متحدانش شده است .برخالف سعید جلیلی که از پیشبرد
برنامه هسته ا ی ای ران سخن م ی گفت ،روحانی معتقد است
که برنامه هسته ای ای ران اولویت شماره یک ای ران نیست و
باید به مسائل اقتصادی و معیشتی مردم نیز توجه داشت.
پوپولیس��م ،س��وء مدیریت و انزوای بی ن المللی ای ران
در سالیان اخیر ،موجب ش��ده اند که اقتصاد ای ران به بحران
کشیده شود.
از س��ال 2009تا 2013رقم واقعی تولید ناخالص ملی
ای��ران از چهار درصد ب��ه 0/4درصد تنزل یافته اس��ت .نرخ
بیکاری ب��ه 17درصد نزدیک ش��ده و می زان ن��رخ تورم نیز
22درصد اعالم ش��ده اس��ت و گفته م ی ش��ود که بیش از
40درصد از مردم ای ران زیر خط فقر زندگی م ی کنند .این امار و
ارقام حکایت از بحران اقتصادی در ای ران دارد.
اما با پیروزی روحانی در انتخابات ای ران همه واکنش ها
یکس��ان نبود .گروه های محافظه کار و البی اس��رائیل در
امریکا اعالم کردند که نتیجه انتخابات ای ران مهم نیست و
باید تحریم ها را افزایش داد .اما کاخ سفید در پیامی انتخاب
مثلث شماره 185
ایا زمان مذاکره ایران و امریکا
فرا رسیده است؟
روحانی را تبریک گفت و دیگر کشورهای غربی نیز از روی
کار امدن روحانی اب راز خرسندی کردند .اما باید توجه داشت
این تحسی ن ها کمکی به روحانی نم ی کند تا در ای ران جایگاه
بهتر و قوی تری داشته باشد.
از سوی دیگر ،اگر جنگ در سوریه شتاب بیشتری پیدا
کند ،امریکا کمک های بیشتری به شبه نظامیان خواهد کرد
و این منجر به رویارویی مجدد ای��ران و امریکا در خاورمیانه
خواهد شد.
با این حال امری��کا م ی تواند با توافق بر س��ر برنامه
هسته ای ای ران و لغو تحریم ها از مش��کل رویارویی با ای ران
در سوریه خارج ش��ود اما به نظر نم ی رسد که روحانی بتواند
با اهرم های قدرت خویش به چنین نتیجه ای دست یابد.
روحانی در دوران حضور خود در ش��ورای امنی ت ملی
به خوبی نش��ان داد ک��ه مذاکره کننده زیرکی اس��ت .حتی
در کمپین انتخاباتی خود نیز اعالم ک��رد که توافق ای ران و
کشورهای غربی مبنی بر تعلیق غن ی سازی در دوران وی،
این فرصت را به ای ران داد تا تاسیس��ات بیشتری ب رای ادامه
فعالی ت های هسته ای ای ران ساخته شود.
مخالفان غ ربی روحانی نیز از همین جمالت علیه وی
اس��تفاده کرده و تالش م ی کنند تا روحانی را فردی «دو رو»
و «موذی» جلوه دهند .اما در حقیقت هیچ توافقی با ای ران
در سال های 2003 -2005حاصل نشد و پس از ان تاریخ نیز
هی چ گاه ای ران و غرب به توافق دست نیافتند .اما هم اکنون
زمان مذاکره و دستیابی به توافق فرا رسیده استg .
منبع :مجله نیشن
69
استانداردهایدوگانه
نقدونظر
چالشدیپلماتیک روحانی
ت
یتر اول
نـقدونظر
مثلث شماره 185
استانداردهایدوگانه
چالشدیپلماتیکروحانی
بازگرداندن امنی�ت اقتصادی
علاوه بر رف�ع مش�کالت داخلی به
سیاس�ت خارجی هم وابس�ته شده
است
علیرضا شاکر
روزنامه نگار
س��ال 1380حس��ن روحانی چهار نف��ر از چهره های
مورد وثوق خ��ود را در مرکز پژوهش ه��ای مرکز تحقیقات
70
استراتژیک گرد اورد و از انها خواس��ت با پژوهش و بررسی
ی خط رات احتمالی ،امنیت ملی کشور را بررسی و درباره
علم
ان گمانه زنی کنند .او که در همان زمان و س��ال ها قبل از
ان دبیری ش��ورای امنیت ملی را عهده دار ب��ود ،رویدادهای
مختلف سیاسی (داخلی و خارجی) ،اجتماعی ،اقتصادی و...
زیادی را مش��اهده کرده بود که با ب ی اعتنایی مقامات وقت
به چالش و تهدید امنی��ت ملی تبدیل ش��ده بودند .بر این
اس��اس بود که در پی تبیین دکترینی از اقتصاد ،سیاست و
مس��ائل اجتماعی برامد که تامی ن کننده امنیت ملی کشور
باشد .بدین ترتیب علی ربیعی ،محمد حسین مالیری پور،
محمود س��ریع القلم و محمد نهاوندیان بیش از س��ه سال
دور هم نشس��تند و این پروژه را به بررسی گذاشتند .انها به
فراخور هر موضوع میهمانانی نیز دعوت م ی کردند و گاهی
هم جلساتش��ان را در دفت��ر کار روحانی برگ��زار م ی کردند.
پس از پایان جلسات اولیه نتایج بررس��ی های این گروه به
کمیسیون های مرکز تحقیقات واگذار شد و کمیسیون ها،
پژوهش در حوزه های مرتبط را عهده دار ش��دند .مالیری پور
مشاور ویژه روحانی ،مامور نظارت بر اجرای پروژه ها شد و از
مباحث مطرح شده در همان نشس ت ها کتابی تهیه کرد که
تئوری های امنی ت ملی را بومی کرده است .این کتاب به زودی
چاپ م ی شود و با پایان یافتن پژوهش های صورت گرفته از
سوی کمیس��یون های تخصصی مرکز تحقیقات مجمع
تش��خیص ،قرار اس��ت کتاب های دیگری نیز چاپ ش��ود؛
نخستین کتاب از مجموعه کتب نشس��ت های چهار نفره
«امنیت مل��ی و نظام اقتصادی ای ران» اس��ت که روانه بازار
شده اس��ت .گروه تحقیق چهار نفره قبل از اینکه از روحانی
بخواهند ادامه تحقیقات به کمیسیون های مرکز تحقیقات
مجمع تشخیص سپرده شود ،نوارهای جلسات را به گروهی
دیگر سپردند تا پیاده شده و اماده بهره برداری باشد .برخی از
همکاران روحانی در مرکز تحقیقات که در جریان محتوای
نوارهای پیاده ش��ده قرار دارند و پژوهش های صورت گرفته
در کمیس��یون های مرکز تحقیقات را دیده اند م ی گویند که
شاکله برنامه های روحانی قبل و بعد از انتخابات 24خرداد
برگرفته از نشس ت های گروه چهار نفره است .البته از سوابق
شخصی روحانی نم ی توان ب ی اعتنا عبور کرد .او قبل از سال
1380بیش از 20سال س��مت های امنیتی عهده دار بوده و
ماحصل ان تجارب در یک مرکز پژوهشی به اندیشیدن ب رای
بازدارندگی تبدیل ش��د .روحانی بر این باور است که بحران
اقتصادی جاری در کشور تهدید کننده امنی ت ملی است .او بر
همین اساس به دنبال درمانی ب رای حل معضل ب ر امد .راهکار
او ریشه یابی بحران و مشکل زدایی از منشا و ریشه بحران بود.
بررس ی ها به او م ی گفت که ریشه معضل اقتصادی در پرونده
هسته ای و بوروکراسی اقتصادی است.
او ب��رای بوروکراس��ی اداری ،اجرای صحی��ح قانون
بهبود کس ب و کار را به تیم اقتصادی اش س��پرد و از برخی
کارگروه هایی که پیش از معرفی وزرا تش��کیل شده بودند،
خواس��ت برنامه های مدت دار تدوین کنند تا ب��رای اجرا به
دستگاه های اجرایی سپرده ش��ود .مانند برنامه صد روزه که
گفته م ی شود تیمی به سرپرستی مسعود نیلی تدوین ان را
عهده دار شده است .اما در حوزه دیپلماسی ،روحانی چندان
به چانه زن ی های سیاسی دل نبس��ته است ه ر چند در طول
دوران فعالیت خود هم��واره از دیپلمات های حرفه ای بهره
برده اس��ت .او با معرفی محمدجواد ظری��ف به عنوان وزیر
امور خارجه نش��ان داد که قصد دارد همان رویه قبل ی اش را
ادامه دهد و از تیم های حرفه ای بهره بب��رد اما واقعیت این
اس��ت که راه ب رای دولت جدید چندان هموار نیست .حسن
روحانی هنوز کلید پاستور را تحویل نگرفته بود که از لندن
تا واشنگتن سیگنال های مثبت دریافت کرد .سیگنال هایی
که اگر در عمل به تغییر رفتار غرب منجر شود ،روحانی را به
نتیجه دلخواه خود م ی رساند ،اما نگاهی واقع بینانه م ی گوید
که هنوز زمان تغییر عملی فرا نرس��یده اس��ت .لبخندهای
دیپلماتیک رهب ران کش��ورهای غربی و اب راز خشنودی انها
نهاست
نامتهنوزورد زبا
«سینما»کهتعریفنشود،
«خانه »اشتختهم یشود
درباره جاودانگی
امی رالمومنینعلی(ع)
رابطه دولت ها با ادم ها
از انتخاب روحانی نه تنها شکل عملی به خود نگرفته است،
بلکه در مواردی مانند اعمال تحریم جدید از س��وی کنگره
امریکا به رفتاری تندتر نیز منتهی شده است.
این موض��وع را رئی س جمه��ور در جری��ان مصاحبه
مطبوعاتی اخیر خود خطاب به مقامات امریکایی گفت که
پاس��خ عملی بدهید نه بیانیه! البته برخی تغییر لحن ها از
سوی غرب تاثی رات روانی خود را گذاشته است ،به طوری که
افکار عمومی از تغییر رویکرد کشور استقبال کردند و راهبرد
سیاست خارجی دولت تدبیر و امید را مشکل گشای معضالت
اقتصادی خود دیدند .رس��یدن به این نقط��ه بازی روی تیغ
است .بازی پیچیده ای که در صورت تعلل م ی تواند به چالشی
ب رای دولت جدید تبدیل شود؛ اکنون مردم باتوجه به شعارها و
رویکردهای دولت جدید ،بهبود مناسبات دولت با قدرت های
منطق��ه ای و فرامنطقه ای را به انتظار نشس��ته اند .حاال که
کابینه تکمیل شده است ،تیم کاری حسن روحانی چونان
بازیکنانی م ی مانند که در اس��تادیوم ی صدهزار نفری بازی
م ی کنند ،مردم نیز مانند تماشاگران ی اند نشسته روی سکوها
یا مقابل تلویزیون ،که ب رای دیدن نخس��تین گل بازیکنان
ب ی تابی م ی کنند! ش��اید روحانی بهت��ر از ه ر کس دیگری
م ی داند انهایی که به او رای دادند بر اثر رفتارهای هشت سال
گذشته سخت بی تاب و کم صبر شده اند بر این اساس است
که بارها و بارها تاکید کرده که حل و فصل مسائل اقتصادی
اولویت اصلی اوس��ت .وی با زیرکی و درایت خاص خود در
همان هفته های اول بعد از انتخابات ،ترمز دس��تی ماشین
مطالبات را هم باال برد و از مردم خواست که ب رای مشاهده
ب و کار و رفع مشکالت اقتصادی صبوری
بهبود فضای کس
کنند .روحانی بیش از س��ه دهه بر عال ی ترین مس��ند های
امنیتی و اقتص��ادی تکی��ه زده و با واقع گرایی سیاس��ی،
بازدارندگی از تهدید را اولویتی ضروری م ی داند.
او م ی خواهد از طریق بهبود رابطه با غرب و قدرت های
منطقه ای از فش��ارهای تحریم بکاهد و از س��وی دیگر دل
به تدابیر اقتصادی ژنرال های خود بس��ته اس��ت .اما سوال
اینجاست که ایا غرب در عمل با دولت جدید ای ران همکاری
خواهد کرد؟ یا اینکه مانند انچ��ه در امریکا صورت گرفت،
روحانی با اس��تانداردهای دوگانه غربی فرصت را از دس��ت
خواهد داد؟ g
«سینما» که تعریف نشود« ،خانه» اش تخته می شود
رابطه دولت ها با ادم ها
مثلث شماره 185
اگر بخواهم یکراس��ت بروم س��ر اصل قضیه ،نتیجه
م ی ش��ود چند عدد و چن��د توضیح که هم گوش��ه هایی از
واقعی ت های س��ینمایمان را دربر م ی گیرد و هم ارزوهایی را
که از گذشته های دور ب رای این سینما داشتیم.
یک :تعریف س��ینما ب��رای امثال من در س��ال های
دور که «زندگی عین س��ینما بود» و این روز ها که «سینما
عین زندگی ا س��ت» طبیعتا خیلی متفاوت است از تعریف
خیل ی های دیگر که ان سال ها و زندگ ی های پر از رویاهای
سینمایی را از سر نگذرانده و به باور عین زندگی بودن سینما
هم نرسیده اند.
خود رها نم ی کند و
دو :هیچ دولتی س��ینما را به حال
خود رها نکرده است .قضیه
سینما هم هیچ دولتی را به حال
«من بدو ،س��ینما بدو» و «اهو دوان��دن» دولت ها در طول
بیش از یکصدو بیست سال س��ر براوردن سینما از نیاز ها و
رویاهای بشر امروزی هنوز ادامه دارد.
سه :سینمای قبل از انقالب -به جز موارد استثنایی
که تعدادشان به عدد انگشتان دست و پای بنده -و احتماال
به اضافه یک نفر دیگر هم نم ی رس��د -اکث��را در کار غرقه
کردن خلق اهلل در رویاهای به کام نرسیده ش��ان بود یا ارائه و
اموزش نیم بند و ناکارامد شیوه زندگی غربی -ان هم از نوع
ناپخته اش -که نتیجه م ی شد :نه شرقی (از نوع ای رانی) و نه
غ ربی (از هر نوع اش).
چهار :و اما سینمای بعد از انقالب که تالش م ی کرد
در مسیر شعار ها و اهداف انقالب ،سینمای متعهد و نجیب
خود را داشته باشد ،الجرم م ی بایست از همان راهی برود که
ان تعداد ناقابل ولی ابرودار رفته بودند.
پنج :در سال های پرتب و تاب اول انقالب اسالمی و
حتی بعد از گذشت ۳۴س��ال ،هنوز شرایط و امکان نمایش
عمومی بیش از ۷۰درصد همان چند درصد سینمای سالم
ان دوره هم به وجود نیامده است .شش :سینمای ایده ال
نـقدونظر
سیف اهلل صمدیان
مستندساز و دبیر جشنواره فیلم تصویر
کشور انقالب کرده از همان مسیر سیاست معروف سینمایی
بنیاد فارابی «هدایتی ،حمایتی» م ی گذشت که بع د ها و در
عمل ،صفت «نظارتی» نیز بر ان اضافه شد.
هف�ت :در جریان این سیاستگذاری بود که عده ای از
فیلمسازانی که «هدایت پذیر» نبودند قطعا «حمایت» هم
نشدند و در نتیجه یا خانه نشین ش��دند یا راهی دیار غربت؛
عده کمی «حمایت نشده» هم فیلم هایی ساختند که عمدتا
امکان نمایش پی��دا نکردند و البته بس��یاری هم «هدایت
ش��ده» و «حمایت ش��ده» اثاری را تولید کردند که حتی به
یک قدمی ارزوه��ای هدایت کنن��دگان و حمایت کنندگان
نرسیدند.
هش�ت :ع��ده ای کمت��ر از انگش��تان یک دس��ت
هم که خ��ود را اص��وال «هدایت کنن��ده» م ی دانس��تند نه
«هدایت شونده» ،زیر کرسی فارابی نرفتند و فارابی هم اتش
زیر کرس��ی را ب رای انها داغ تر نکرد و هر دو طرف با سرما و
گرمای به تلطیف رسیده ای کارش��ان را ادامه دادند و اتفاقا
بسیاری از اتفاقات خوش ب رای سینمای این سال های ای ران
از همین تلطی ف ناگزیری به دست امد.
نُه :تضاد فرهنگی و بنیادین اکثریت جامعه با تعریفی
که از «سینما» و «س��رگرمی» از زمان ورود سینما به ای ران
ب رای انها تدارک دیده ش��ده و ارزوهای مسئوالن سینمایی
کشور در س��ال های بعد از انقالب که در موارد قابل توجهی
بیش��تر به س��وی رویا م ی رفت تا امکان عمل و نیز هجوم
ب ی امان و ناگزیر نمایش ه��ای خانگی از نوارهای وی اچ اس
گرفته تا فایل ه��ای کامپیوتری ،کانال ه��ای تلویزیونی و
اینترنت ،گودی این گودال را هولناک تر کرده است ،به طوری
که سریال های «اشک انگیز» و «عشق انگیز» شبکه های
تلویزیونی اکثرا مستقر در کشورهای همسایه ،تعیی ن کننده
سلیقه ها و حتی ساعات رودررونشینی با تلویزیون در حریم
اکثر خانواده های سنتی و غیرسنتی ای ران را تعیین م ی کنند
و عکس العمل های عموما نیم بند و از روی جوابگوی ی های
سطحی سیاسی و نه صرفا فرهنگی «سیمای وطنی» هم
به جز داغ ک��ردن «اه» بیننده اهل فرهن��گ ،کاری از پیش
نم ی برد.
ده :مسئوالن وزارت ارش��اد که در سال های اخیر و در
نبود فعالیت قابل توجه بنیاد سینمایی فارابی ،حوزه هنری
و ...بار اکثریت قریب به اتفاق سیاس��ت های سینمایی را به
دوش م ی کش��ند ،به خاطر نداش��تن ارتباط واقع بینانه و در
نتیجه همدالنه با اکثریت جامعه س��ینمایی ای��ران ،کار را
به جایی رسانده اند که خانه نیم بند س��ینمای ای ران را که در
سال های گذشته -به هر دلیل و منطقی -از سوی مسئوالن
وقت شروع به فعالیت کرد ،به رس��میت نشناسند و نتیجه
چنان شد که در اخرین حضور جمعی هنرمندان بیرون خانه
مانده درکوچه سمنان ،دیدن چهره غبارگرفته اکثر سازندگان
پایه های اصلی سینمای فاخر امروز ای ران ،چنان غم ی را در
سینه هر بیننده – حتی با کمترین دلبستگی و عشق به هنر
و قدرت سینما– م ی ریخت که مطمئنا نظیر ان در هیچ جای
جهان سابقه نداشته است!
نتیجه اخالقی :سینمایی که هنوز به درستی تعریف
نشده اس��ت و با حروف ،معنا و کیفیت فرهنگی متفاوتی از
هر دو سوی سینماگر و سینماگردان نوشته و خوانده م ی شود
باید هم «خانه» اش با ُمهر و موم اداره اموال وزارت فرهنگ
و ارشاد اسالمی بسته« ،کلید»ش در دست فرمانده نیروی
انتظام ی ته ران بزرگ و «نامه» اش در راهروهای ش��عبه ۲۷
دادگاه عمومی ته ران سرگردان باشدg .
71
نـقدونظر
مثلث شماره 185
نامت هنوز ورد زبان هاست
درباره جاودانگی امیرالمومنین علی (ع)
زهیر توکلی
شاعر و نویسنده
چند وقت پیش که ادم هایی بی سروپا در سوریه ان
جس��ارت را به مزار جناب حجر بن عدی مرتکب شدند ،در
محفلی گفت وگوی��ی در این زمینه درگرف��ت و هر یک از
حاضران نظری م ی داد .م��ن گفتم :راس��تش را بخواهید،
من نه تنها ناراحت نش��دم ،بلکه جگرم ح��ال امد .گفتند:
چرا؟ گفتم :چون هزار و چهارصد سال گذشت و اینها هنوز
نتوانسته اند نام عل ی بن اب ی طالب را محو کنند و هرچه این
کارها بیشتر از اینها س��ر بزند ،من بیش��تر کیف م ی کنم
چون نشان م ی دهد چقدر غیظ انها زیاد است و چه حرصی
دارند م ی خورند .علی (ع) پیروز اس��ت ،دقیقا به خاطر تمام
ستمی که در طول تاریخ بر او و زن و بچه اش و نوادگانش و
شیعیانش شده و م ی شود .دقیقا همین هول زدن حریف در
72
این هزار و چهارصد سال ب رای حذف علی(ع) از تاریخ ،خوب
نش��ان م ی دهد که او چه محبوبیتی داشت و دارد و محبت
او چقدر زود در هر دلی نفوذ م ی کند و این بدبخت ها هرچه
م ی زنند به در بسته م ی خورد:
در اینه دوباره نمایان شد
با ابر گیسوانش در باد
باز ان سرود سرخ انا الحق
ورد زبان اوست
تو در نماز عشق چه خواندی
که سال هاست
باالی دار رفتی و این شحنه های پیر
از مرده ات هنوز
پرهیز م ی کنند
نام تو را به رمز
رندان سینه چاک نشابور
در لحظه های مستی
مستی و راستی
اهسته زیر لب
تکرار م ی کنند
وقتی تو روی چوبه دارت
خموش و مات
بودی
ما
انبوه کرکسان تماشا
با شحنه های مامور
مامورهای معذور
همسان وهم سکوت ماندیم
خاکستر تو را
باد سحرگهان
هر جا که برد
مردی ز خاک رویید
در کوچه باغ های نشابور
مستان نیم شب به ترنّم
اوازهای سرخ تو را باز
ترجی ع وار
زمزمه کردند
نامت هنوز ورد زبان هاست
(در کوچه باغ های نشابور ،محمدرضا شفیع ی کدکنی)
نـقدونظر
مثلث شماره 185
ممکن است بگویید که این توکلی دوباره امپرش زد
باال و قاطی کرد؛ به شعر شفیع ی کدکنی استشهاد م ی کند و
یادش رفته که این شعر درباره حسی ن بن منصور حالج است
نه حضرت امیر علی ه السالم.
من م ی گویم مهم نیس��ت که این ش��عر ب رای کدام
شاعر و درباره کدام شخصیت تاریخی است؛ مهم این است
که از نظر من یکی از بهترین ش��عرهایی است که م ی شود
با ان ،نکته باال را جا انداخت .ک��دام نکته؟ همین نکته که
گاهی اوقات ،مظلوم ،پیروز است نه اینکه مظلوم بعدا پیروز
م ی ش��ود چون روزگار ،حق مظلوم را م ی گی��رد و تاوان در
همین دنیاست و خون بر شمشیر غلبه خواهد کرد؛ نه؛ نه؛
همه این ها درست است اما من در این جا این را نم ی خواهم
بگویم .من م ی گویم گاه��ی اوقات مظل��وم از قبل پیروز
اس��ت و اصال چون پیروز بوده اس��ت ،به واکنش ی ترین و
عاجزانه ترین شکل او را حذف کرده اند اما کارشان از پیش
نرفته است بلکه بدتر شده است و ان پیروز ،ان غریبه اشنا،
ان تنهای شکس ت ناپذیر که مظلومیتش درعین سربلندی
ی و ب ی هم سخن ی اش ناشی از ب ی همتای ی اش بوده ،با
و تنهای
چنان هایی چنین ،نه تنها حذف نشده ،بلکه همان تشبثات
مذبوحانه حریفان ،او را به مرکز توجه و نقطه عطف چالش ها
و پاالیش های تاریخ تبدیل کرده است.
اما نکت��ه دوم؛ از نظ��ر من انک��ه حق ب��ود بگوید:
انا الحق ،انکه حق داش��ت انا الحق بگوید ،همان کس��ی
اس��ت که پیامبر خدا -صل��ی اهلل علیه و ال��ه -درباره اش
فرمود :عل��ی مع الحق و الح��ق مع علی ی��دور حیثما دار:
علی با حق اس��ت و حق با علی اس��ت :م ی گ��ردد هر جا
که علی بگ��ردد .این حدیث را منابع ش��یعه و س��نی نقل
کرده ان��د مناب��ع ش��یه مث��ل :االمال��ی ش��یخ ص��دوق،
ص 89؛ الجمل ،ص 81؛ االمالی ش��یخ طوسی ،ص 548؛
کفایه االثر فی النص علی االئمه االثنی عشر ،ص 20
و منابع اهل تس��نن مث��ل :س��نن ترمذی ،ج ،5ص
633؛ االمامه و السیاس��ه ،ابن قتیبه دینوری ،ج ،1ص 98؛
المس��تدرک علی الصحیحین ،حاکم نیشابوری ،ج ،3ص
135؛ تاریخ مدینه دمشق ،ابن عساکر ،ج ،42ص .448
ان که بر صلیبش کشیدند ،میثم تمار بود و انکه جنازه
ب ی سرش را پس از سال های سال که از پل کوفه اویزان بود،
سوزاندند و خاکسترش را بر باد دادند ،زید بن علی بن حسین
بن علی بن ابوطالب بود و انکه زبانش را به دستور متوکل
بریدند ابن سکیت بود و انکه به جرم تشیع با چوب خاردار ان
قدر تازیانه اش زدند که مرد ،سی د نوراهلل شوشتری شهید ثالث
بود و اینکه چند هفته پیش در مصر در روز نیمه شعبان در
مسجد در مجلس جشن تولد پسر علی(ع) و فاطمه(س) ،به
ان وضع وحشیانه کشتند و نعشش را به پشت موتور بستند
و با صورت بر اسفالت خیابان کشاندند« ،شیخ شحاته» بود.
اینها همه سندهای پیروزی علی(ع) هستند.
من بچه ش��یعه در تاری��خ و جغ رافیای خ��ودم ،مثل
میثم مردی را دارم و به حس��ی ن ابن منص��ور حالج ،نیازی
پیدا نم ی کن��م ولی هر ب��ار که این ش��عر مان��دگار اقای
ش��فیع ی کدکنی را م ی خوانم ،انگار ان را خط��اب به موال
علی(ع) سروده است.
کافی اس��ت داس��تان میثم را بخوانید تا با تک تک
سلول های بدنتان حس کنید که در مواجهه ابن زیاد و میثم،
ان کسی که از همان اول پیروز بوده میثم بوده و اصال ابن
زیاد چاره ای جز کشتن او نداش��ته .میثم خرمافروش پسر
یحیی ،ای رانی بود ،برده ای از ان زنی از بنی اسد .علی-علیه
الس�لام -او را خرید و ازاد کرد « .پس از او پرس��ید :چه نام
داری؟ گفت :س��الم .حضرت فرمود :خبر داده اس��ت من را
رس��ول خدا -صلی اهلل علیه و اله -که پدر تو در عجم تو
را میثم نام کرده .گفت :راس��ت گفته اند خدا و رسول و امیر
المومنین؛ به خدا سوگند که پدرم من را چنین نام کرده است.
حضرت فرمود که س��الم را بگذار و همین نام که حضرت
رس��ول -صل ی اهلل علیه و اله -خبر داده است ،داشته باش.
نام خود را میثم کنیه و کنیت خود را ابوسالم .روزی حضرت
امی ر المومنین-علی ه السالم -به او فرمود که تو را بعد از من
خواهند گرفت و بر دار خواهند کشید و حربه بر تو خواهند زد
و در روز سیم خون از بینی و دهان تو روان خواهد شد و ریش
تو از ان رنگین خواهد شد پس منتظر ان خضاب باش و تو
را بر در خانه عمرو ابن الحریث با 9نفر دیگر به دار خواهند
کشید و چوب دار تو از همه انها کوتاه تر خواهد بود و تو به
منزلت ،از همه انها نزدیک تر خواهی بود با من.
بیا تا به تو بنمای��م ان درختی که ت��و را بر چوب ان
خواهند اویخت .پس ان درخت را به من نشان داد .به روایت
دیگر ،حضرت با او گفت :ای میثم! چگونه خواهد بود حال
تو در وقتی ک��ه ان خبیث بن ی امیه ت��و را بطلبد و تکلیف
کند که از من بی زار ش��وی؟ میثم گفت :به خدا س��وگند که
از تو بی زار نخواهم ش��د .حضرت فرمود :به خدا سوگند که
تو را خواهد کشت و بر دار خواهد کشید .میثم گفت :صبر
خواهم کرد و این ها در راه خدا کم و س��هل است .حضرت
فرمود ک ه ای میثم! تو در اخرت با من خواهی بود و در درجه
من (نقل به عین الفاظ از منتهی االمال مرحوم شیخ عباس
قمی) مالحظه بفرمایید که درجه ای باالتر از درجه حضرت
امیر – علی ه السالم -وجود ندارد و میثم با ان حضرت و در
درجه ان حضرت خواهد بود.
علی باحق و حق با علی اس��ت و میثم با علی است.
این «معی��ت» تعبی��ری ادب ورزانه و پرده پ��وش از همان
اتحادی اس��ت که در متون عرفانی ارمان و ارزوی عارفان
اتم معیت است« :علی مع الحق و
اس��ت و علی(ع) مظهر ّ
الحق مع علی یدور حیثما دار» و ه��ر که به معیت با علی
(ع)برسد ،این عین معیت با حق است« .پس بعد از حضرت
امی ر المومنین -علی ه السالم -میثم پیوسته به نزد ان درخت
م ی امد و نماز م ی کرد و م ی گفت :خ��دا برکت دهد تو را ای
درخت که من از ب رای تو افریده ش��دم و تو از ب رای من نشو
و نما م ی کنی .به عمرو ابن الحری��ث م ی گفت :من وقتی
همسایه تو خواهم شد ،رعایت همسایگی من بکن .عمرو
گمان م ی کرد که خانه م ی خواهد در پهلوی خانه او بگیرد.
م ی گفت :مبارک باشد .خانه ابن مسعود را خواهی خرید یا
خانه ابن حکم را؟
و نم ی دانست که مراد او چیس��ت .پس در سالی که
حضرت امام حسین -علیه السالم -از مدینه متوجه مکه شد
و از مکه متوجه کربال ،میثم به مکه رفت و به نزد ام سلمه-
رضی اهلل عنها -زوجه حضرت رسول-صلی اهلل علیه و اله-
رفت .ام سلمه گفت :تو کیستی؟ گفت :منم میثم .گفت :به
خدا سوگند که بسیار شنیدم که حضرت رسول –صل ی اهلل
علیه و اله -در دل ش��ب یاد م ی کرد تو را و سفارش تو را به
حضرت امیر المومنین -علی ه السالم -م ی کرد .پس میثم
احوال حضرت امام حسین – علی ه السالم -را پرسید.
ام س��لمه گفت که ب��ه باغ خ��ود رفته اس��ت .میثم
گفت که چون بیاید ،س�لام م��را به او برس��ان و بگوی در
این زودی من و تو به نزد ح��ق -تعالی -یکدیگر را مالقات
خواهیم ک��رد ان ش��اء اهلل .پس ام س��لمه بوی خوش��ی
طلبی��د و کنیزک خ��ود را گف��ت :ریش او را خوش��بو کن.
چون ریش او را خوش��بو کرد و روغن مالی��د ،میثم گفت:
تو ریش مرا خوش��بو کردی و به ای��ن زودی در راه محبت
ش��ما اهل بیت به خون خضاب خواهد ش��د .پس ام سلمه
گفت که حضرت امام حسین-علی ه السالم -تو را بسیار یاد
م ی کرد .میثم گفت :من نیز پیوس��ته در یاد اویم و تعجیل
دارم و ب رای من و او امری مقدر ش��ده اس��ت که م ی باید به
او برس��یم .چون بیرون امد ،عبد اهلل ابن عب��اس را دید که
نشسته اس��ت .گفت :ای پس��ر عباس س��وال کن انچه
خواهی از تفس��یر قران که من قران را نزد امیر المومنین
علیه السالم -خوانده ام و تاویلش را از او شنیده ام.ابن عباس دواتی و کاغذی طلبید و از میثم پرسید و
م ی نوشت تا انکه میثم گفت :چون خواهد بود حال تو ای
پس��ر عباس در وقتی که ببینی مرا با نه فرد به دار کشیده
باشند؟ چون ابن عباس این را ش��نید ،کاغذ را درید و گفت:
تو کهانت م ی کنی.
میثم گفت :کاغ��ذ را مدر .اگر انچ��ه گفتم ،به عمل
نیامد ،کاغذ را بدر .چون از حج فارغ شد ،متوجه کوفه شد و
پیش از انکه به حج رود ،با معرف کوفه م ی گفت که زود باشد
ان خبیث بن ی امیه مرا از تو طلب کند و از او مهلتی بطلبی
و اخر مرا به نزد او ببری تا انکه بر در خانه عمرو ابن الحریث
مرا بر دار کشند .چون عبی د اهلل بن زیاد به کوفه امد ،فرستاد
معرف را طلبید و احوال میثم را از او پرسید .معرف گفت :او
به حج رفته است .گفت :به خدا سوگند اگر او را نیاوری تو را
به قتل م ی رسانم .پس او مهلتی طلبید و به استقبال میثم
رفت به قادسیه و در انجا ماند تا میثم امد و میثم را گرفت
و به نزد ان ملعون برد .چون داخل مجلس ش��د ،حاضران
گفتند :ای��ن مقرب ترین مردم بود نزد عل��ی ابن اب ی طالب.
گفت :وای بر ش��ما! این عجمی را این قدر اعتبار م ی کرد؟
گفتند :بلی .عبیداهلل گفت :پروردگار تو در کجاست؟ گفت:
در کمین ستمکاران است و تو یکی از ایشانی.
ابن زیاد گفت :تو این جرات داری که این روش سخن
بگویی؟ اکنون بی زاری بجوی از ابوتراب .گفت :من ابوتراب
نم ی شناسم .ابن زیاد گفت :بی زار شو از علی ابن اب ی طالب.
میثم گفت :اگر نکنم چه خواهی کرد؟ گفت :به خدا سوگند
تو را به قتل خواهم رسانید .میثم گفت :موالی من مرا خبر
داده است که تو مرا به قتل خواهی رسانید و بر دار خواهی
کشید با 9نفر دیگر بر در خانه عمرو ابن الحریث .ابن زیاد
گفت :من مخالفت موالی تو م ی کنم تا دروغ او ظاهر شود.
میثم گفت :م��والی من دروغ نگفته اس��ت و انچه فرموده
است ،از پیغمبر شنیده اس��ت و پیغمبر از جبرئیل شنیده
و جبرئیل از خداوند عالمیان ش��نیده پس چگونه مخالفت
ایش��ان م ی توانی کرد؟ و م ی دانم به چه روش مرا خواهی
کش��ت و در کجا به دار خواهی کش��ید و اول کسی که در
اسالم بر دهان او لجام خواهند بست ،من خواهم بود.
پس امر کرد میثم و مختار را ه��ر دو به زندان بردند و
در زندان میثم به مختار گفت :تو از حبس رها خواهی شد و
خروج خواهی کرد و طلب خون امام حسین -علی ه السالم-
خواهی کرد و همین مرد را خواهی کش��ت .چون مختار را
بیرون برد که بکشد ،پیکی از جانب یزید رسید و نامه اورد
که مختار را ره��ا کن و او را رها کرد .پ��س میثم را طلبید و
امر کرد که او را به دار کش��ند بر در خانه عمرو ابن الحریث
و در ان وقت عمرو دانس��ت که مراد میثم چه بوده اس��ت
پس جاریه خود را امر کرد که زیر دار او را جاروب کند و بوی
خوشی ب رای او بسوزاند پس او شروع کرد به نقل احادیث در
فضائل اهل بیت و در لعن بن ی امیه و انچه واقع خواهد شد
از قتل و انق راض بن ی امیه .چون ب��ه ابن زیاد گفتند که این
مرد رسوا کرد شما را ،ان ملعون امر کرد که دهان او را لجام
کردند کوچک و بر چوب دار بستند که سخن نتواند گفت.
چون روز سیم ش��د ،ملعونی امد و حربه ای در دست
داشت و گفت :به خدا س��وگند که این حربه را به تو م ی زنم
با انک��ه م ی دانم روزه��ا روزه بودی و ش��ب ها ب��ه عبادت
حق -تعالی -ایس��تاده بودی .پ��س حربه را ب��ر تهیگاه او
زد که به اندرونش رس��ید و در اخر روز خون از س��وراخ های
دماغش روان شد و بر ریش و س��ینه مبارکش جاری شد و
مرغ روحش به ریاض جنان پرواز کرد و شهادت او پیش از ان
بود که حضرت امام حسین -علی ه السالم -وارد ع راق شود
به ده روز .....چون ان بزرگوار به رحمت پروردگار واصل شد،
هفت نفر از خرمافروشان که هم پیشه او بودند ،شبی امدند
در وقتی که پاسبانان همه بیدار بودند و حق-تعالی -دیده
ایشان را پوشانید تا ایشان میثم را دزدیدند و اوردند و به کنار
نهری دفن کردند و اب روی او افکندند» (نقل به عین الفاظ
از منته ی االمال) g
73
موضوعاینفیلمجهانیاست
فرهنگ
هیس بلند
ِ
نگاه یک روانشناس درباره
فیلم «هیس »...
ت
یتر اول
فرهنگ
مثلث شماره 185
«هی�س! دختره�ا فری�اد
نمی زنن�د» را ش�اید بت�وان
جس�ارت امیزترین ن�وع برخ�ورد
پوران درخش�نده با مدیوم س�ینما
قلمداد کرد.
سعی کردم خودم را سانسورکنم
گفت وگوی مثلث با پوران درخشنده ،کارگردان «هیس»...
1
پوران درخشنده که موضوع «کودک ازاری جنسی» را در جدیدترین ساخته سینمای ی اش «هیس! دخترها فریاد
نم ی زنند» ب ه عنوان یکی از معضالت اجتماعی به تصویر کش�یده اس�ت ،توصیه دارد که خانواده ها حتما فیلمش را
ببینند .او م ی گوید دوست ندارد ،فیلمی بسازد که فقط روشنفکرنماها از ان فیلم خوششان بیاید ،بلک ه ترجیح م ی دهد
وقتی قرار است یک درد اجتماعی را مطرح کند ،عموم جامعه با ان ارتباط برقرار کنند .در ادامه ،پرسش و پاسخ خبرنگار
«مثلث» را همزمان با اکران این فیلم با پوران درخشنده م ی خوانید:
شیما غفاری
خبرنگار گروه فرهنگ
برخی معتقدند با ساخت «هیس! دخترها فریاد
نم ی زنند» ب�ه دغدغه های فیل م ه�ای قبل ی تان
همچون «پرنده کوچک خوشبختی» بازگشتید!
lفکر م ی کنم در هم��ه کارهایم ،حس��ی که در
74
«پرنده کوچک خوشبختی» هس��ت ،جاری است .البته در
«هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» به دلیل اینکه یک مقدار
فضایش با «پرنده» متفاوت است ،فرق م ی کند.
معضالت در «پرنده کوچک خوشبختی» علن ی تر و
نمایان تر هستند ولی موضوع اخیری که در «هیس »...به
ان پرداخته م ی شود ،چون یک موضوع خیلی ملتهب و در
عین حال پنهانی است و ما یک روی از ان را کنار می زنیم،
با فیلم «پرنده» تفاوت دارد.
منظورم تاثیرگذاری این دو فیلم است...
lبل��ه ،از لحاظ تاثیرگذاری ش��اید ش��بیه «پرنده
کوچک خوشبختی» باشد.
چرا در «هیس »...یک الیه را کنار زدید ،به دلیل
ممیزی یا اینک�ه نم ی خواس�تید مخاطب اذیت
بشود؟
lب��ه دلی��ل اخالق ی ب��ودن جامعه ،س��عی کردم
قبح خیلی از مس��ائل را نریزم و یک ج��وری از کنار برخی
موضوعات مرتبط رد بشوم .البته سانسور ،مساله بعدی بود
که تالش م ی کردم ،صحنه ای یا پالنی باعث نش��ود ،فیلم
دچار ممیزی شود یا اکرانش دچار مشکل شود.
البت��ه در عین حال معتق��دم وقتی به زبان س��اده تر
دغدغه هایپوراندرخشنده
و27سالحضورشدرسینما
ابرودارییابی ابرویی،
مسالهایناست!
فیلمسازیبادغدغهاجتماعی
نگاهیبهفیلم«هیس!
یزنند»
دخترهاف ریادنم
ساخته پوران درخشنده
موضوع کودک ازاری را مط��رح بکنیم ،م ی توان��د تاثی رات
عمقی خودش را بگذارد .بناب راین من فش��ار دادن انگشت
روی نقطه ملتهب و حس��اس را انتخاب ک��ردم .البته فکر
نم ی کردم با یک فشار کوچک انگش��ت ،یک زخم عمیق
باز شود و انگشت کوچک داغانش بکند .من خودم را ب رای
این عمق اماده نکرده بودم و زمان ی که با ان روبه رو ش��دم،
احساس کردم که با این زخم عمیق باید چه کار کنم؟!
بدهند ،چون زن هستند و ابرویشان م ی رود.
حربه ای که در دست ان ادم جنایتکار و متجاوز هست،
باعث ش��ده س��ال ها این روند را ادامه بدهد و قربان ی های
بیش��تری بگیرد و به دلیل ترس ابرو و سکوت ان دختر یا
زن ،ان متجاوزگر فرصت دارد به راحتی راس��ت راس��ت در
جامعه بگردد.
lب رای انتخاب بازیگر نق��ش اول ،عالقه مند بودم
یک نابازیگر پیدا کنم .طی فراخوانی با 700دختر عالقه مند
به بازیگری مصاحبه کردم .در انجا ب��ود که وقتی نقش را
ب رایش��ان تعریف م ی کردم ،به یک باره متحول م ی ش��دند
یا اتاق را ترک م ی کردند و با چش��م گریان بازم ی گشتند و
م ی گفتند که اگ��ر بگوییم در عالم واقع با همین مش��کل
روبه رو شدیم ،باورتان م ی شود؟!
از این مقطع ب��ود که به عمق ازار پ��ی بردم و متوجه
شدم ،وسعت ان زیاد است و به اندازه یک کشور است ولی
بحث بر سر این است که از یک جایی شروع شده اما عمق
این نوع ازار متفاوت بوده و در یک نقطه مش��ترک بود که
همه از کودکی شروع شده و ادامه داشت.
من ب��ا کل این ماج��را ،با ای��ن نوع نگاه��ی که به
شخصیت و ش��ان زن بشود ،مس��اله دارم که به زن با یک
نگاه جنسیتی توجه شود و احساس کنیم چون اسی ب پذیر
است ،م ی توانیم از ان سوءاستفاده بکنیم و ازارش بدهیم.
خیل��ی اتفاقات در پس ک��ودک ازاری افتاده اس��ت،
خیل ی ها خودکشی کردند ،خاموش ش��دند ،ادم هایی ب رای
همیش��ه ازدواج نکردند یا روانی ش��دند و ...وقتی به عمق
فاجعه پی بردم ،احس��اس کردم سکوت جایز نیست؛ چون
این گروه قربان ی های خاموش هستند ،قربان ی هایی که فقط
به دلیل زن بودنشان در فضایی قرار گرفتند که مجبورند باج
lش��اید اگر زن نبودم ،همچنان عمق این فاجعه را
درک نم ی کردم .احس��اس کردم س��ال ها یک زن به دلیل
اینکه متهم ردیف اول شناخته م ی شده ،ا ز ترس ابرو ،دم نزده
و سکوت کرده اس��ت .این اتفاق باعث شد ساخت «هیس!
دخترها فریاد نم ی زنند» را یک ضرورت ببینم.
از چه مقطعی به عمق ماجرا پی بردید؟
شما ب ه عنوان زن به نظر دغدغ ه بیشتری در این
زمینه داشتید.
ب�رای اولی ن ب�ار در س�ینمای ایران ب�ه موضوع
کودک ازاری پرداخته می ش�ود ،گمان نکردید به
ممیزی دچار بشوید؟
پس چرا نابازیگر انتخاب نکردید؟
lابتدا به دلیل اینکه م ی خواستم چهره ناشناسی
باش��د و تماش��اگر از ان ،پ س زمینه ذهنی یا تصور نداشته
باشد ،م ی خواستم س��راغ نابازیگر بروم اما در نهایت چون
نقش بسیار س��ختی بود و در عین حال زمان کم و بودجه
کمی ب رای ساخت فیلم داشتیم ،تصمیم گرفتم از بازیگری
که سوپ راس��تار نباش��د و چهره معصومی هم داشته باشد،
استفاده بکنم که در نهایت «طناز طباطبایی» انتخاب شد
و ان دختران عالقه مند به بازیگری فقط دلیل مصمم شدن
من ب رای ساخت این پروژه شدند.
محدودیت س�نی برای تماش�اگران فیلم وجود
ندارد؟
فرهنگ
lبله ،کودک ازاری اولی ن بار است که مطرح م ی شود.
واقعیت ماجرا این بود که وقت��ی موضوع عمقی ب رایم پیدا
کرد ،ب رای من س��اخت این فیلم تکلیف شد و به ممیزی و
چالش های ساخت ان فکر نکردم.
چه مقطعی س�اخت «هیس »...برایتان تکلیف
شد؟
lاز ترس تهاجم ادم هایی که انگشت بر یک سری
لحظات فیلم بگذارند و ان را زیر سوال بب رند و پروانه نمایش
و ساخت ندهند .بناب راین سعی کردم خودم را از تمام جهات
سانسور بکنم اما تالش کردم بدون واسطه حرفم را بزنم تا
مخاطب عام با ان ارتباط برقرار کند و فیلم را بفهمد.
به همین دلیل ملودرام فیلم باالست؟
lبله ،طبیعت��ا چون باید بتوانم فیل��م را در قالبی
بگنجانم که این حرف مورد اسیب قرار نگیرد.
ان دختران که مورد ازار جنسی قرار گرفته بودند،
راحت جلو دوربی ن تان امدند؟
lبه انها قول دادم که این فیلم ه��ا را ب رای اینکه
حس و حال ش��ان را در فیلم منتقل کنم ،فقط ب رای خودم
م ی گیرم و جایی پخش نخواهد شد.
چگونه این دختران مراجعه کردند؟
lانها ب رای بازی در نق��ش اول فیلم امدند .چون
ابتدا قرار بود نقش اول فیلم را که االن خانم طباطبایی بازی
م ی کند ،یک نابازیگر بازی بکند .اما وقتی داس��تان فیلم را
ب رایشان تعریف کردم و گفتم قرار است در چنین نقشی بازی
بکنید ،انها به یکباره س��کوت م ی کردند ی��ا از اتاق بیرون
م ی رفتن��د و در نهایت م ی گفتند که من خ��ودم همان ادم
هستم .باورتان م ی شود یا فکر م ی کنید من دارم ،نقش بازی
مثلث شماره 185
lوقتی با 700دختر عالقه مند به بازیگری صحبت
کردم و دیدم که موضوع به شدت روی انها تاثیر می گذارد.
این اتفاق بر م��ن تاثیر گذاش��ت .ارامش نداش��تم و فکر
م ی کردم با چه ش��یوه ای این حرف را بزن��م ،چون موضوع
ملتهب بود و در جامعه طرح نشده بود.
چگونگی طرح موضوع کودک ازاری در س��ینما ب رایم
معضل بزرگی بود .به س��ختی از این معضل رهایی یافتم
و توانستم به این قصه برسم .س��عی کردم الی یک سری
چیزها این معضل را بپیچانم ،تا حرفم را بزنم.
چرا این قدر به سختی؟
پوران درخشنده درمصاحبه های
خود درباره فیلم اخرش بیش
از انکه از جنبه های هنری فیلم
صحبت کند ،بیشتر مجبور شده
تا به معضالت اجتماعی بپردازد
و دفاع از این موضوع که نسبت
به این معضالت نباید سکوت
کرد.همچنین تاکیدش بر
ضرورت توجه بیشتر جامعه و
خانواده نسبت به تهدیدهایی
که بچه های انها را نشانه رفته
است
م ی کنم؟! انجا بود که متوجه شدم عمق فاجعه زیاد است.
شهاب حسینی در فیلم
«هیس »...تجربه دیگری از
همکاری با درخشنده دارد
lمحدودیتی وجود ن��دارد ،مخاطب ما اول از همه
خانواده اس��ت و پس از ان جامعه و اموزش و پرورش و بعد
بچه های کوچک که زود فریب م ی خورند.
البته باید تاکید کنم نوک پیکان تیز من به س��مت
خانواده است و بعد جامعه ،چون هر دو به هم ربط دارند .هر
دو به اینده و جایگاه خودشان باید فکر کنند و نباید شرایطی
فراهم بکنند که بچه ها به جایگاهی برس��ند که خودکشی
کنند یا از ترس ابرو سکوت کنند!
ت��رس از ابرو باعث م ی ش��ود ،قربان ی ها در س��کوت
زندگی کنند .این سکوت کامال انها را از درون داغان م ی کند
و ما هم از ان ب ی خبر هستیم.
از عرضه فیلم راضی هستید؟
lموضوع «هی��س »...یک موض��وع بی ن المللی
است و امیدوارم امکانی فراهم بشود که از مرزها بیرون برود،
چون انجا طرح این گونه مس��ائل راحت تر اس��ت ،بناب راین
تاثیرگذاری اش هم بیشتر است.
مردم ایران چطور؟
75
lفیل��م بای��د در ش��رایط بهت��ر ،ب��ا تبلیغات و
اطالع رسانی بهتر پخش بشود .یک سری تیزر رایگان اقای
ضرغامی دادند ولی کافی نیست.
البته در ش��رایط فعلی ،تبلیغات دهان ب��ه دهان در
دیده ش��دن یک فیلم خیلی موثر اس��ت .به نظ��رم مردم
خودشان دارند فیلم را پیدا م ی کنند و سیمرغی که دادند و
حقوق از دست رفته شان را م ی خواهند بگیرند.
منظورتان سیمرغ مش�ترک مردم ی فیل م تان با
حوض نقاشی است؟
lبه نظرم ان فیلم هم م ی توانست سیمرغ بگیرد
که گرفت .به هر حال انچه ب رای مردم اس��ت ،باید حمایت
شود .من فکر م ی کنم «هیس »...در واقع به حقش از طرف
مردم م ی رسد ،با وجود اینکه از سوی مسئوالن نرسید!
چقدر از س�اخت فیل�م «هیس! دختره�ا فریاد
نم ی زنند» راضی هستید؟
lخیلی احساس رضایت دارم .خداوند پروژه را جلو
برد .تکلیفی بود که باید انجام م ی ش��د ،فیلم هیچ حامی
مثل خود مردم که حامی ندارند ،نداشت.
برخی حواشی از سوی داور های جشنواره فجر
مطرح ش�د ،مبن ی بر اینکه ش�ما برای این فیلم
تحقیقی نکردید!
فرهنگ
lمن شنیدم داورها گفتند ،سه سال که هیچ ،سه
روز هم ب رای این فیلم تحقیق نشده است .نم ی دانم چطور
چنین چیزی م ی تواند واقعیت داش��ته باش��د ،در شرایطی
که در س��ینما ،صدای هق هق تماشاگران را م ی شنوم؟ اگر
تحقیق این فیلم ،سه روزه بود ،چطور این اتفاق افتاده است؟!
من ب رای این فیلم ،تحقیق زیادی کردم ،چطور داورها
عمق این فاجعه را نم ی بینند؟! در حالی که استقبال مردم
عمق ان را نش��ان م ی دهد .فیلم «هیس »...ب رای خنده و
سرگرمی مردم نیس��ت؛ این فیلم ،فیلم دقت و دیدن خود
اس��ت و یک جور اینه ای در مقابل اینه قرار دادن است .در
خیلی از سکان س ها فیلم را با تماشاگر دیده ام ،اصال صدایی
از تماشاگر در نم ی اید.
یزنند» ،فیلمی نبود که مردم
«هیس! دخترها فریاد نم
فقط بخواهند وقت شان را سپری کنند ،بلکه فیلم به تفکر
وادار کردن است و به مخاطب م ی گوید ،صبر کن؛ به کجا
م ی روی چنین شتابان؟!
مثلث شماره 185
76
فیلم در استان ه برگزاری جشنوار ه فیلم فجر دچار
ممیزی شد؟
lم ی خواستند فیلم را دچار ممیزی کنند اما تالش
کردم که این اتفاق نیفتد .معتقد بودند فیلم با پیدا شدن ب رادر
مقتول تمام شود اما تمام تالش و حرف من این بود که اگر
قرار است اینجا تمام بشود ،پس چرا من این فیلم را ساختم؟!
در حالی که ما قرار است هش��دار بدهیم ،قربانی که
داده م ی ش��ود ،قربانی از طرف خانواده و جامعه است و این
قصاص ،اجتماعی است نه قصاص قانونی! بحث این است
که جامعه باید قربانی بدهد تا ب��ه وظیفه اش عمل بکند.
این جامعه م ی تواند مس��ئوالن ،خانواده ،بچه ها و اموزش
و پرورش باشد.
االن هم همان نسخه در حال اکران است؟
lاالن هم همان نسخه است ،اگر غیر از این بود،
فیلم من نبود .چون اگر در پایان این دختر قربانی نشود ،ان
دخترها به راحتی از مدرسه بیرون نم ی ایند.
انه��ا (دخترانی ک��ه در پایان فیلم از مدرس��ه بیرون
م ی ایند) هرکدام قربانی هستند ،چون دوربین روی انهاست،
پس «ش��یرین» با بازی طناز طباطبایی قربانی م ی شود تا
دخترهای دیگر قربانی نش��وند .این چی��زی بود که داوران
جشنواره فیلم فجر ندیدند.
چقدر داستان ملتهب فیلم ،وجه سینمایی ان را
تحت تاثیر م ی گذاشت؟
lاین سینماست ،سینمای اجتماعی یعنی مسائل
را در ان عریان ببینید .این سینما باید با مردم ارتباط برقرار
بکند و وقتی تماش��اگر از س��الن بیرون بیاید ،یک دغدغه
ذهنی پیدا بکند و پیام فیلم را بگی��رد .اولویتم بود که پیام
فیلم را در قالب مدیوم تاثیرگذار سینما بتوانم منتقل بکنم.
انتخاب دو ک�ودک فیلم باتوجه به داس�تان ،به
نظر سخت بود؟
lبله؛ انتخابشان خیلی سخت بود ،باید ب رای این
نقش توجیه م ی شدند .پدر و مادرهایشان و خودم هم نگران
بودم که چطور این موضوع را ب رایش��ان بگویم .بناب راین در
ابتدا صحنه هایی که مشکل نداشت را گرفتیم و بعد سعی
کردم به زبان س��اده و ابتدایی بدون اینکه تاثیری بر روح و
روان بچه بگذارد ،به انها بگویم برخی ادم ها حق ندارند به
حریم ما تجاوز کنند.
اسم فیلم طوالنی نیست؟
lاز اول همین اسم انتخاب شد؛ «هیس! دخترها
فریاد نم ی زنند» چون اگر فریاد بزنند ،دیگر هیس��ی وجود
ندارد .اتفاقا در اس��م فیلم تناقضی وج��ود دارد و هیس را
م ی گویم که حرف زده بشود .ما م ی خواهیم بگوییم دختر
باید فریادش را بزند تا «هیس��ی» به وجود نیاید که دیگری
سوءاس��تفاده بکند .این هیس ب رای سوءاس��تفاده و ب رای
کسانی اس��ت که م ی خواهند جلوی واقعیت را بگیرند .ما
م ی خواهیم سرپوش را برداریم تا کسی که دارد ظلم م ی کند،
عریان دیده ش��ود .کس��انی که ظالم هس��تند ،از مظلوم
سوءاستفاده م ی کنند ،چون ان مظلوم اسی ب پذیر است .ما
م ی خواهیم ترس از ابرو را در این فیلم به چالش بکش��یم.
االن احس��اس م ی کنم ،دارد این بحث ها شکل م ی گیرد و
رسانه ها هم م ی توانند به ان جهت بدهند.
ش�ما کمتر فیلمساز حاش�ی ه ای بودید و سعی
کردید فیل م تان را بسازید و به حاشی ه های سینما
توجه نکنید.
lترجیح م ی دهم در سینما به دغدغه هایم جواب
بدهم تا اینکه به حواش��ی توجه کنم چون مس��اله اصلی
جامعه ما نیس��ت .مثال نم ی خواهم ،یک فیلم بس��ازم که
فقط روش��نفکرنماها ان فیلم را ببینند و خوش شان بیاید.
من ترجیح م ی دهم وقتی قرار اس��ت یک درد اجتماعی را
مطرح کنم ،عموم جامعه باید با ان ارتباط برقرار کنند .ما یاد
گرفتیم که باید به م��ردم و درد انها فکر کرد و باید از گلوی
مردم ،فریاد زد .این وظیفه سینماگر اس��ت و نباید ساکت
بنشیند و به یک سری حواش��ی که همیشه سعی می شود
به واسطه ان ،ادم ها در موقعیت خاص قرار بگیرندو در ان
خاص بودن حرفش را بزند ،توجه شود .من خاص بودن را در
تظاهر ان نم ی بینم ،باید وجود و قلب ادم با مردم باشد .یک
فیلمس��از که در کنار مردم زندگی م ی کند ،باید از دردهای
مردم باخبر باشد و انها را ح س بکند.
و حرف اخر...
lتوصیه م ی کنم خانواده ها فیل��م «هیس! دخترها
فریاد نمی زنند» را ببینند .اینده مملکت دس��ت شماس��ت،
شمایی که پدر و مادر هس��تید ،شمایی که مسئول هستید
و ...همه باید خودمان را ب رای داش��تن جامع ه س��الم موظف
بدانیمg .
«رابطه »
فیلمی بود در دهه
60که به مساله
بچه های ناشنوا
در جامعه
می پرداخت
«بچه های ابدی»
موضوع برخورد و
پذیرش کودکان
مبتال به سندروم
دان را در جامعه
مورد توجه قرار داد
«شمعی در باد»
به معضل اعتیاد
جوانان و نوع
برخورد خانواده ها
با انان پرداخت
«پرنده کوچک
خوشبختی»
سعی کرد که
توجه جامعه را به
مساله بچه های
طالق جلب کند
«خواب های
دنباله دار»
فیلمی بود که
مساله بچ ه های
کار را ب ه عنوان
موضوعی
قاب ل تامل
مطرح کرد
«هیس! دخترها
فریاد نم ی زنند»
به کندوکاو ازار
جنسی کودکان
در جامعه
پرداخته است
واقع نگری یا سیاه نمایی؟
هزینه 800میلیونی با بازیگران سرشناس
درخش��نده با هزینه 800میلیون تومان��ی فیلمش را
س��اخته اس��ت و س��عی کرده به دلیل موضوع ملتهب ان
در نقش های مختل��ف از چهره های سرش��ناس بازیگری
استفاده کند.
عالوه بر طناز طباطبایی که نقش اول فیلمش را بازی
م ی کند ،س��ایر بازیگران در نقش های مختلف چهره های
شناخته ش��ده ای هستند ،از شهاب حس��ینی ،فرهاد ائیش
و جمشی د هاش��م پور که نقش پلیس و مامور زندان را بازی
م ی کنند تا هادی مرزبان و مائده طهماسبی که نقش مادر
و پدر را ایف��ا م ی کنند و البته نباید از ی��اد ببریم بازی بابک
حمیدیان را در دو مقطع سنی مختلف در «هیس! دخترها
فریاد نم ی زنند» .مریال زارعی و الله اس��کندری نیز در این
فیلم به ایفای نقش پرداخته اند.
پوران درخش��نده باتوجه به موضوع فیل��م که ان را
هشداری ب رای خانواده ها و مس��ئوالن م ی داند معتقد است
هیچ مش��کلی نیس��ت که فیلم را افرادی باالی 10سال
ببینند.
او تاکید دارد که سینما فقط سرگرمی نیست و رسالت
باالتری در کنار سرگرم ی دارد .فیلم باید حرفی ب رای گفتن
داشته باشد؛ حرفی از جنس مردم و نه فقط سرگرم کردن یا
مثلث شماره 185
2
پوران درخشنده ،کارگردان 62ساله سینمای ای ران در
دهمین ساخته بلند س��ینمای ی اش «هیس! دخترها فریاد
نم ی زنند» ،موضوع و سوژه کودک ازاری را از دستمایه ساخت
فیلمش کرده است ،س��وژه ای که تا پیش از این سینمای
ای ران به ان نپرداخته بود.
درخشنده که در س��ابقه کاری اش ساخت فیلم هایی
چون «پرنده کوچک خوشبختی»« ،رابطه» و «خواب های
دنباله دار» را دارد ،فیلم جدی��دش با صحنه تکان دهنده ای
اغاز م ی شود ،دخترکی معصوم (با بازی طناز طباطبایی) با
لباس عروسی اغش��ته به خون؛ همین س��کانس ابتدایی
فیلم ،مخاطب را به تماش��ای فیلمی تل��خ و تکان دهنده
دعوت م ی کند و حکایت از موضوع ملتهبی دارد .این شروع
تکان دهنده که تا پای��ان فیلم کم وبیش حفظ م ی ش��ود،
مخاطب را م ی کشاند تا فیلم را ببیند.
در ادامه ،هفته نامه «مثلث» م��روری دارد بر کارنامه
کاری پوران درخشنده و حواشی و متن ساخت اخرین ساخته
سینمای ی اش «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند».
پوران درخش��نده فارغ التحصیل س��ینما ب��ا گرایش
کارگردانی از مدرس��ه عالی تلویزیون و سینماست .ان طور
ک��ه در بیوگراف ی اش ام��ده ،لوح افتخار درج��ه یک هنری
معادل دکترا را از وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی گرفته است.
او فیل��م «رابط��ه» را به عن��وان نخس��تین تجربه
سینمای ی اش در سال 1365ساخت .درخشنده در سال های
بعد با فاصله های یک تا س��ه سال فیلم هایی چون «پرنده
کوچک خوشبختی»« ،عبور از غبار»« ،زمان از دست رفته»،
«عش��ق بدون مرز»« ،ش��معی در باد»« ،رویای خیس»،
«بچه های ابدی»« ،خواب های دنباله دار» و «هیس! دخترها
فریاد م ی زنند» را مقابل دوربین برد.
درخش��نده عالوه بر کارگردانی ،نویسندگی فیلمنامه
برخی فیلم های��ش و همچنین تهی ه کنندگ��ی انها را نیز
برعهده داشته است.
«هیس! دختره��ا فریاد نم ی زنن��د» ،حکایت دختری
جوان در استانه ازدواج است که در کودکی دچار ازار جنسی
شده است و این کابوس را سال ها در دلش نگه داشته است تا
اینکه در شب عروس ی اش ،ماجراهایی ب رای او رقم م ی خورد.
فرهنگ
مروری بر سینمای فیلمسازی با دغدغه اجتماعی
وقت گذرانی .مهم است که مردم خودشان را در فیلم ببینند.
فرصتی برای اکران جهانی «هیس» ...
با توجه به موضوع فیلم که کودک ازاری اس��ت ،هم
کارگردان و هم س��یداحمد میرعالی��ی ـ مدیرعامل بنیاد
س��ینمایی فارابی ـ یکی از حامی��ان و تهی ه کنندگان فیلم
معتقد هس��تند که باید فرصت��ی ب رای اک��ران جهانی ان
فراهم شود.
س��یداحمد میرعالی��ی همچنین اظه��ار امیدواری
کرده که باتوجه به پیام ه��ای فرهنگی ،اجتماعی ،اخالقی
و اسالمی ،این فیلم ،بتوانند ان را ب رای اکران در کشورهای
دیگر اماده کنند تا در جوامع بی ن المللی هم به خوبی دیده
شود و پیام دینی کشورمان را به انها نیز صادر کنیم.
مهین نویدی ،چهره پرداز
چندی قبل از مسئوالن وزارت ارشاد خواسته شد که
«هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» را به عنوان یک پاس��خ یا
امر به معروف از سوی جمهوری اسالمی ب رای مردم جوامع
دیگر مط��رح کنند که بدانن��د چطور بای��د از دختران خود
مراقبت کنند.
حواشی داوری های جش��نواره فیلم فجر پررنگ تر از
متن ب رای «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند»
نحوه داوری های جشنواره اخیر فیلم فجر ،باعث شد
در مراس��م اختتامیه جشنواره ،پوران درخش��نده در هنگام
دریافت سیمرغ مردمی لب به اعتراض بگشاید.
پوران درخش��نده پ��س از دریافت جایزه خ��ود با اب راز
خوشحالی گفت« :اگر س��یمرغ هم نم ی گرفتم خوشحال
77
این کارگردان که برای
اخرین ساخته اش،
سیمرغ تماشاگران را
گرفت ،پیش از این جوایز
دیگری برای فیلم هایش
گرفته است از جمله:
برنده دیپلم افتخار از
اولین دوره جشنواره
جیفونی ایتالیا برای
فیلم «رابطه»
فرهنگ
بودم چون من و همه عوامل پروژه جایزه خود را از تک تک
م��ردم گرفته ای��م ،از مردم ی که در س��الن های س��ینما با
سان س های فوق العاده در حالی که روی کف نشسته بودند
و با نجواهای ارام در گوش من و ب��ا بغض م ی گفتند که از
ساخته شدن این فیلم خوشحال هستند».
او از مردم تش��کر کرد و خطاب به انها گفت« :ب رای
شما فیلم م ی سازم زی را شما ب رای من اهمیت دارید .تشکر
م ی کنم چون چیزی را در فیلم دیدید ک��ه داوران ندیدند و
داوران چیزی را دیدند که شما ندیدید .وقتی در سالن نشسته
بودم این همه تضاد یک لحظه مرا به هم ریخت که چطور
م ی شود این گونه باش��د؟ پس به خودم گفتم هیس! اینجا
جایش نیست».
پوران درخش��نده که فق��ط ب رای این فیلم توانس��ت
سیمرغ مردمی را به طور مشترک با فیلم «حوض نقاشی»
بگیرد ،نوک انتقاداتش به داوران جش��نواره فیلم فجر بود
که برخالف مردم فیلم را ندیدند .برخ��ی از داوران حتی در
مصاحب ه هایش��ان گفتند که فیلم «هی��س ،دخترها فریاد
نم ی زنند» تحقیقات منس��جم ی نداش��ته که این موضوع
پاسخ درخشنده را به دنبال داشت .او گفت« :اگر تحقیقات
مفصلی نکردیم پس چرا هق هق گریه تماشاگران ،هنگام
تماشای ان قطع نم ی شود ».البته سیمرغ مشترک مردمی
هم ب رای دو فیل��م «هیس! دختره��ا فری��اد نم ی زنند» و
«حوض نقاشی» باعث شد ،دو فیلمس��از نسبت به نحوه
اهدای س��یمرغ مردم ی به دو فیلم اعتراض داشته باشند و
هرکدام سیمرغ ها را حق خود بدانند تا جایی که تهی ه کننده
و کارگردان «حوض نقاش��ی» در مراسم اختتامیه جشنواره
فیلم فجر شرکت نکردند.
این اعتراض ها ،پاس��خ دبی��ر جش��نواره فیلم فجر،
محمدرضا عباس��یان را نی��ز به دنبال داش��ت ،او گفت که
در اعط��ای س��یمرغ مردمی جش��نواره فیل��م فجر هیچ
مصلحت اندیشی نش��ده اس��ت و حق هر دو فیلم بود که
س��یمرغ را بگیرند چون اختالف انه��ا در ارای مردم ی چند
صدم درصد بود.عالوه بر درخش��نده که درباره سیمرغ ها و
داوری های جشنواره فیلم فجر صحبت کرد ،دیگر عوامل
فیلمش هم اظهارنظرهایی را مطرح کردند .طناز طباطبایی
بازیگر اصلی فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» گفت:
«ما سیمرغ ها را از نگاه بلورین مردم گرفته ایم که در کوچه،
خیابان و ش��بکه های اجتماعی از ما حمایت کردند ».نیما
صفایی یکی دیگر از بازیگران فیلم از کاندید نش��دن طناز
مثلث شماره 185
78
طباطبایی و بابک حمیدیان گالیه ک��رد و گفت« :من در
مقطع جش��نواره فیلم فجر خواس��تم اعتراض کنم،زمانی
که خواس��تم اعتراض کنم ،خانم درخش��نده گفت ،هیس!
این جا جایش نیست!»شهاب حس��ینی هم با بیان اینکه
موضوع فیلم «هیس »...از همان ابتدا دلش را لرزانده است،
از بازی طناز طباطبایی تعریف کرد و گفت از بازی او حیرت
کرده است.
ممیزی که با مقاومت کارگردان به نتیجه نرسید
پوران درخشنده همزمان با اولین نمایش فیلمش در
جشنواره فجر با بحران ممیزی روبه رو شد ،از او خواستند تا
پایان بندی فیلمش که اعدام دختر اس��ت ،حذف کند اما او
با این تحلیل ک��ه با حذف این پایان بن��دی دیگر ان فیلم،
فیلمش نیس��ت با مسئوالن وزارت ارش��اد وارد مذاکره شد
و انها را راضی کرد.
درخشنده بارها تاکید کرد که پایان بندی اخر فیلمش
قصاص اجتماعی است و قصاص قضایی نیست.او تاکید
دارد بر اینکه جامعه باید متوجه شود که فقط فرزند اوری مهم
نیست بلکه نکته مهم این اس��ت که چقدر برای فرزندان
وقت بگذاریم ،به انها اعتماد به نفس بدهیم و فرصت دهیم
که حرف بزنند.
درخشنده م ی گوید« :در پایان فیلم با این نکته روبه رو
م ی ش��ویم که باید به بچه های دیگر توجه کنیم و این کار
را چه کسی جز خانواده ،جامعه و اموزش و پرورش برعهده
دارد؟ وظیفه تک تک ماست که ب رای اینده فکر کنیم ،چون
اینده ما فرزندان ما هس��تند .ما در فیلم ،متج��اوز را اعدام
کردیم اما متجاوزها همچنان هستند».
فیلم من موزاییکی اس��ت که گذشته و حال را به هم
پیوند داده و کنار هم چیده و به اینجا رسیده؛ بحث های فیلم
ربطی به قصاص ندارد .این قربان ی ای اس��ت که جامعه به
علت پنهان کاری هایش باید بدهد.
کارگردان «پرنده کوچک خوشبختی» که این روزها
س��خت درگیر اکران اخرین ساخته س��ینمای ی اش است و
به قول خودش از مردم انرژی گرفته اس��ت قص��د دارد به
ریش��ه یابی موضوع طالق در جامعه بپردازد ،موضوعی که
این روزها جامعه با ان سخت درگیر است.
غیر سینمایی ها «هیس »...را دیدند؟
موضوع مطرح شده با عنوان« کودک ازاری» در اخرین
س��اخته درخش��نده به دلیل ملتهب بودن ان باید از سوی
مسئوالن اجتماعی درک شود.ایا این اتفاق افتاد و فیلم درک
شد و از سوی انها دیده شد؟!
باب�ک حمیدی�ان در فیل�م
«هی�س »...ه�م تحم�ل ایفای
یک نقش منفی و هم جس�ارت
ان را داشت
یکی از واکنش ه��ا و اظهارنظرهایی ک��ه درباره این
فیلم ش��د ،قائم مقام وزیر در امور اجتماع��ی و فرهنگی و
دبیر ش��ورای اجتماعی کش��ور بود که اظهارنظر صریحی
نکرد اما گف��ت :رعایت اموزه ه��ای دین��ی و اولویت دادن
به اقدامات پیش��گی رانه و در راس ان ام��وزش مهارت ها و
سبک زندگی اسالمی – ای رانی و ارتقای فرهنگ عمومی
ب رای کاهش اسی ب ها باید راهبرد اصلی همه دستگاه های
اجرایی فرهنگی و همه بخش ه��ای موثر در این عرصه از
جمله سینما باشد.
علیرضا افشار مطرح کرد که به اصطالح ازادی روابط
جنسی هم نم ی تواند درمان درد جانکاهی باشد که در فیلم
«هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» ساخته خانم درخشنده به
ان پرداخته شده است .امارها نشان م ی دهد بیشترین تجاوز
به عنف به همان کشورهای غربی اختصاص دارد که روابط
جنسی ازادتری دارند.
البته این اظهارنظر ،نم ی تواند مدرکی باش��د بر اینکه
مسئوالن غی ر هنری به ضرورت س��اخت چنین فیلم ی پی
برده اند؟! فقط مخاطب را به تامل وا م��ی دارد که ایا پیام و
دغدغه کارگردان محفلی ب رای انتقال به جامعه داشته است.
جوایز پوران درخشنده
این کارگردان که ب رای اخرین س��اخته اش ،س��یمرغ
تماش��اگران را گرفت ،پیش از ای��ن جوایز دیگ��ری ب رای
فیلم هایش گرفته اس��ت که از جمله :برن��ده دیپلم افتخار
از اولین دوره جشنواره جیفونی ایتالیا ب رای فیلم «رابطه».
برنده ل��وح زرین بهتری��ن فیلم جش��نواره فیلم فجر
و دیپلم افتخار بهتری��ن کارگردانی ب��رای «پرنده کوچک
خوش��بختی» برنده دیپلم افتخار از جش��نواره فیلم زنان
ارژانتین ب رای «پرنده کوچک خوش��بختی» .برنده مشعل
طالیی از دومین جشنواره فیلم غیرمتعهدها در کره شمالی
ب رای «پرنده کوچک خوش��بختی» و بهترین کارگردانی از
جشنواره فیلم کودک و نوجوان.
همکاران پشت دوربین درخشنده
عواملی که در فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند»
در کنار پوران درخشنده همکاری کردند:
همکاری که در فیلمنامه نویسی به او یاری کرد ،میترا
به رامی بود .مرتضی پورصمدی به عنوان مدیر فیلمبرداری،
صدابردار :حسین شاهوردی ،چهره پرداز :مهین نویدی ،ط راح
صحنه :بهزاد کزازی ،ط راح لباس :سارا خالدی ،تدوین :هایده
صف ی یاری ،صداگذاری :محمدرضا دلپاک وموسیقی :کارن
همایون فرg .
ابروداری یا بی ابرویی؛ مساله این است!
نگاهی به فیلم «هیس! دخترها فریاد نمی زنند» ساخته پوران درخشنده
محمد تاجیک
منتقد
3
نگاه یک روانشناس درباره فیلم «هیس »...
3
4
شیوا دولت ابادی
رئیسانجمنحمایت ازحقوقکودک
کودک ازاری انواع گوناگونی دارد و مس��اله ای نس��بتا
گسترده در همه جهان است .کودکان نسبت به اتفاقاتی که
اط رافشان م ی افتد اس��ی ب پذیر هستند .کودکان نم ی توانند
ن به عنوان
از خودش��ان در ب راب��ر طیف اقدامات��ی ک��ه از ا
کودک ازاری تعبیر م ی ش��ود به خوبی دفاع کنند و به همین
دلیل هم چنین مش��کلی م ی تواند تاثی رات عمیقی را روی
زندگی اینده انها داشته باشد .مساله تعرض جنسی نهایت
اسیبی است که م ی تواند به یک کودک برسد اما سوءاستفاده
کالمی ،ن��گاه توهی ن امیز و تحریک امی��ز و ...نیز همه در
طیف ازارهای جنس��ی قرار دارند .البته همانطور که گفتم
در این میان ،تجاوز بدترین و اسفبارترین انواع کود ک ازاری
است .بناب راین اگر این طور به موضوع نگاه کنیم ،باید بگوییم
مساله فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» خیلی محدود
نیست بلکه م ی تواند مصداقی ب رای انواع ازارها به کودکان
در طی ف های مختلف باش��د.خانواد ه باید متوجه باش��د که
حادث شدن هر اتفاقی ب رای کودک م ی تواند در شکل نهایی
شخصیت و حتی مساله دار شدن او در بزرگسالی اثر بگذارد.
پدر و مادر باید متوجه باش��ند فرزندپروری یک هنر بس��یار
بزرگ و یک مسئولیت فوق العاده اس��ت .اینکه فقط شکم
بچه های مان را س��یر کنیم و زیبا بگردانیم شان به هی چ وجه
ان چیزی نیس��ت که بچه ها نیاز دارند .بچه ه��ا نیاز دارند
انقدر به والدین ش��ان نزدیک ش��وند که بتوانند کوچکترین
نگران ی های ش��ان را مط��رح کنند و والدین ش��ان هم انقدر
هوشیار و اگاه باشند که با نشانه های تغییر در بچه های شان،
پیشقدم شوند و درباره اتفاقات پی ش امده سوال کنند.
بعضی خانواده ها باورشان این اس��ت که ارتقای شان
در جامعه از طریق «داشتن» است نه از طریق چگونه بودن
و کیفیت بودن« .برش��ت» م ی گوید برخ ی ها انقدر تند به
سمت س��عادت م ی دوند که ان را پشت س��ر م ی گذارند! در
فرهنگ
موضوع این فیلم جهانی است
مثلث شماره 185
پوران درخش��نده کارگردان مطرح و قدیمی سینما که
این روزها با فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» توانسته
تماشاگران زیادی را به س��الن های سینما بکشاند ،در طول
نزدیک به سه دهه فیلمسازی در س��ینمای ای ران همیشه
نگاهی اسی ب شناسانه به ادم های فراموش شده جامعه ای ران
داشته است .در فیلم هایی که خانم درخشنده از دهه شصت
تاکنون س��اخته ،همیشه ش��خصی ت های اصلی ادم هایی
بوده اند که در جامعه غریب و تنها واقع شده اند .در فیلم های
خانم درخشنده این شخصی ت ها از یک بیمار کلیوی تا یک
زن نازا ،از یک ادم ناش��نوا تا یک معلول جسم ی حرکتی ،از
یک نابینا تا نوجوانانی که دوران بل��وغ را طی م ی کنند ،در
واقع ادم های فراموش شده و مورد ظلم قرار گرفته ای بوده اند
که کمتر کس��ی به انها توجه داش��ته اس��ت .در فیلم های
دیگر پوران درخش��نده ،از پس��ران جوانی که در «ش��معی
در باد» دوران توهم را طی م ی کنند تا بچه های س��ندرمی
که در «بچه های ابدی» حضور دارند ت��ا دختران گلفروش
«خواب ه��ای دنبال��ه دار»؛ در همه اینها ش��خصی ت های
فیلم ها افرادی بوده اند که نیازمند دیده ش��دن بوده اند و این
ادم ها بوده اند که همیشه ب رای درخشنده اهمیت داشته اند.
درخش��نده همیش��ه در فیلم های��ش ب��ه ادم ه��ای
فراموش ش��ده ای پرداخته که در تنهایی خودش��ان از بین
م ی روند و هی چ کس صدایی از انها نم ی ش��نود ،انها در واقع
مرده اند و جسدی ندارند و به صورت جسدهای متحرکی در
تو امد م ی کنند.
جامعه وجود دارند و رف
درخشنده در سال های اخیر اگرچه همیشه دغدغه های
جدی در فیلم هایش داش��ته اس��ت ولی در این س��ال ها با
فیلم های او برخورد خوبی نش��ده اس��ت .تعدادی از اخرین
فیلم های او به بدترین ش��کل ممکن اکران شده اند یا حتی
نمایش انها به شکل تک سانس بوده است .در واقع م ی توان
گفت او هیچ گاه دراین سال ها به انچه حقش بوده نرسیده و
در واقع فیلم «هیس »...و استقبال ب ی سابقه تماشاگران از
ان به نوعی باعث شده تا درخشنده تا حدی به انچه حقش
بوده برسد.از سویی دیگر اس��تقبال از فیلم «هیس »...به
نوعی یاداور دوران اوج و درخش��ش پوران درخشنده در دهه
شصت است.
به ه ر حال ،ب ر اساس امارها ،بیشترین موارد کودک ازاری
توسط مراقبان کودک و والدین انها انجام م ی شود و متاسفانه
کمتر از 10درص��د این ازارها در نهایت اش��کار م ی ش��ود.
ب ر اس��اس امار جهانی تا ۲۱درصد زنان اذعان داش��ته اند تا
رسیدن به پانزده سالگی دس��ت کم یک بار مورد ازار و اذیت
توسط فردی در خانواده قرار گرفته اند .همین موضوع نشان
م ی دهد که خانم درخشنده دست روی چه موضوع حساسی
گذاشته است.
فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» اخرین ساخته
درخش��نده در واقع یک ملودرام جذاب و پرکشش است که
مثل همیشه دغدغه های اجتماعی فیلمساز را در خود دارد.
دغدغه هایی که در طول نزدیک به س��ی س��ال همیشه با
پوران درخشنده بوده است.
درخش��نده در فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند»
سعی کرده در دام سانت ی مانتالیزم و احساس گرایی نیفتد و
تالش کرده تا در بستری دراماتیک ،با بازگو کردن داستانی
درباره ازار جنس��ی ک��ودکان و تاثی رات فاجع ه ب��ار ان ،فریاد
فروخورده زنان و دخت��رن را به تصویر کش��یده و به تلخی
هشدار م ی دهد ک ه ترس از ابرو و کتمان واقعی ت ها م ی تواند
چه تبعات هولناکی داش��ته باشد و چه اسی ب های عمیق و
جب ران ناپذیری به بار اورد.
همان طور که حس��ن فتحی کارگ��ردان مطرح درباره
این فیلم نوش��ته که فیلم «هی��س »...در واقع کندوکاوی
مدرن نس��بت به قرائت س��نتی و عرفی از مفه��وم ابرو و
ب ی ابروی��ی و پیامده��ای فاجع ه ب��ار ان در س��طح اجتماع
امروزی است« .هیس! دخترها فریاد نم ی زنند» م ی توانست
با س��وزناک کردن قص��ه و پرداخت رقت انگی��ز صحنه ها
تماشاگرانش را تا حد ممکن احساساتی کند ،اما درخشنده در
این دام نم ی افتد .درخشنده در فیلم «هیس »...سعی م ی کند
داستانش را تا انتها درست پیش ببرد.
سینمای ای ران پیش از این نیز با فیلم «این زن حرف
نم ی زند» ساخته احمد امینی به اسی ب ها ی روانی و تاثی رات
مخرب تجاوز پرداخته اس��ت ام��ا ان فیل��م همانند فیلم
«هیس »...نتوانس��ته هیچ گاه فیلم جریان ساز و ان چنان
موفقی از کار دربیاید.
فیلم «هیس »...نسبت به ساخته های اخیر درخشنده
س��اختار بهتری دارد و به نوع��ی بهترین فیلم درخش��نده
محسوب م ی شود .حتی دوس��تان منتقدی که این ساخته
درخشنده را دوس��ت ندارند نم ی توانند کتمان کنند که این
فیلم بهترین فیلم درخشنده است.
بازی های خوب بازیگران فیلم به ویژه بازیگران اصلی از
امتیازات اصلی فیلم است .به خصوص بازی بابک حمیدیان
در نقش متجاوز فیلم از بهترین بازی های بازیگران سینمای
ای ران در چند س��ال اخیر اس��ت و به نظرم ای��ن بازی بابک
حمیدیان از بازی های ماندگار در سینمای ای ران خواهد بود.
گویا یک��ی از نقش هایی که در فیل��م «هیس »...به
سختی ب رایش بازیگر پیدا ش��ده ،بازیگر نقش متجاوز فیلم
بوده اس��ت .چون هیچ کسی حاضر نم ی ش��ده این نقش را
بازی کن��د ،به خاطر هم��ان باورهایی ک��ه در جامعه وجود
داشته و دارد .
طناز طباطبایی و ش��هاب حس��ینی نیز در این فیلم
بازی ه��ای قابل توجهی از خ��ود ارائه داده ان��د ،به خصوص
شهاب حس��ینی که به قول دوس��ت منتقدی ،شبیه یک
کودک وحشت زده عمل کرده استg .
فیلم« ،هیس ،»...داستان بسیار اس��فباری روایت م ی شود
و در نهایت م ی خواهد این پیام را منتقل کند که وقتی بچه
ب رای بیان مشکالتش لب به سخن م ی گشاید ،فکر نکنیم
بیهوده دارد خودش را لوس م ی کند بلکه کامال حواس��مان
باشد که از البه الی خطوط ذهن ی اش بخوانیم که نیاز دارد
یک چیزی را به ما بگوید .در صورت توجه خانواده ،کودکان
مورد تعرض قرار گرفته م ی توانند از نظر روحی درمان شوند.
نکته مهم این اس��ت که حتی درباره ش��خصیت اول فیلم
«هیس »...که در کودکی مورد تجاوز جنسی قرار گرفته و در
بزرگسالی با مشکالت حادی روبه رو شده ،اگر به موقع مداخله
روانشناختی مناسب انجام م ی شد ،او هرگز به نهایتی که در
فیلم نمایش داده ش��ده ،نم ی رسد.پیشگیری اولیه مسائلی
مانند کودک ازاری و ...این است که خانواده باید بتواند بچه اش
را هدایت کرده و فضای امنی را ب رایش فراهم کند .بخش دوم
هم پیشگیری ثانویه است که وقتی چنین اتفاقی افتاد ،پدر
و مادر باید چه کار کند؟ باید زودت��ر اقدام کند که عوارضش
بیشتر نشود .مشاوره خوب روانش��ناختی ،تجویز دارو ب رای
کاهش اضط راب ها توسط روانپزشک ،گفت وگوی سازنده با
کودک قربانی و ...همگی م ی توانند کمک کنند که اسیب
تا حد ممکن کاهش پیدا کند .در غیر این صورت حتی یک
توهین کالمی در خیابان م ی تواند موجب این شود که فرد
تا اخر عمر تصوری غل��ط ،افراطی و منفی از جنس مخالف
خود پیدا کندg .
79
پرتاب
به سبد جهانی
بسکتبال ایران قهرمان اسیا شد
دیـــدار
م ی گفتند که ای رانیان در کارهای گروهی ضعف دارند،
ب رای این حرفش��ان هم ی��ک مثال را ضمیم��ه م ی کردند،
م ی گفتند ما در ورزشمان هم این شاخصه را شاهد هستیم،
هرچقدر در ورزش ه��ای فردی مثل کش��تی ،وزنه برداری و
تکواندو خوب هس��تیم ،نم ی توانیم در ورزش های گروهی
نتایج مطلوب و مناس��ب را کس��ب کنیم .این گفته ان قدر
تکرار شده بود که تبدیل به یک ضرب المثل شده بود .سال
92پایان این گفته است ،در این سال تمام ورزش های گروهی
شاهکار خلق کردند .داستانی که با فوتبال شروع شد ،پیروزی
مقابل کره جنوبی جواز صعود به جام جهانی را دریافت کرد،
والیبال در لیگ جهانی انقدر خوش درخشید که از بازی دوم
ماشی ن حساب در دست گرفتیم و حساب کردیم چند درصد
شانس صعود داریم و باالخره نوبت به بسکتبال رسید تا پس
از کارلوس کی روش و خولیو والس��کو حاال بسکتبال ای ران
هم توانسته با سرمربیگری بچیروویچ هم به یک قهرمانی
دلچسب برس��د .این داستان بسکتبال اس��ت ،رشته ای که
سال هاست در سایه ثبات مدیریت ،گام به گام پیش م ی رود
و یکی پس از دیگری افتخارات را کسب م ی کند.
مثلث شماره 185
تاریخ بسکتبال در ایران
«او خارجی اس��ت و متاس��فانه نم ی تواند در تیم ملی
ترکیه بازی کند ».این را مطبوعات ترکیه نوشتند ،فریدون
ش��ری
فزاده در 12س��الگی ب رای تحصیل عازم ترکیه شد
و در ش��هر اس��تانبول ش��روع به تحصیل کرد .در انجا به
ورزش های مختلف عالقه مند ش��د و بیش از همه شیفته
بس��کتبال گردید .او در مدت کوتاهی در ردیف ورزشکاران
نام ی قرار گرفت و در رشته های بسکتبال ،والیبال ،فوتبال
و دوو میدانی معروفیتی به دس��ت اورد .او مدت 10سال در
باشگاه گاالتاسرای که قدیم ی ترین باش��گاه ورزش ترکیه
است ،ورزش م ی کرد و در سال های 1933تا 1936به مدت
سه سال کاپیتان و مربی بسکتبال و والیبال گاالتاسرای بود.
در این مدت گاالتاسرای مرتبا قهرمان والیبال و بسکتبال
ترکیه شد .شریف زاده در س��ال 1314به ای ران برگشت و در
همین سال مربیگری تیم بسکتبال کالج البرز ته ران را به
عهده گرفت و در مدت کوتاهی یک تیم منس��جم و خوب
به وجود اورد .او همچنین به مدت سه سال مربی بسکتبال
دبیرستان نظام بود که در هر سه سال تیم او قهرمان ته ران
80
فزاده
شد .او چند سالی هم مربی بسکتبال ته ران بود .شری
را م ی توان پدر بس��کتبال ته ران خواند .هرچند پیش از او،
در مدارس ای ران بس��کتبال بازی م ی ش��د .در س��ال ۱۳۲۴
فدراسیون بسکتبال ای ران تاسیس شد .تیم ملی بسکتبال
ای ران ب رای نخستین بار توانست در سال ۱۹۴۸در مسابقات
المپیک لندن شرکت کند .کاروان 12نفره بسکتبال ای ران در
مسابقاتی که در سالن هارینگی لندن که ب رای هاکی روی
یخ بنا شده بود ،برگزار م ی شد در گروه چهار تیمی سوم شد و
از صعود جا ماند ،هرچند که این تیم به یک پیروزی ارزشمند
مقابل ای رلند دس��ت یافت .ای ران س��پس در یک تورنمنت
دیگر هم حضوری موفق داشت .سال 1951بود که تیم ملی
بسکتبال ای ران در اولین دوره بازی های اسیایی که در دهلی
بود شرکت کرد که در این دوره از بازی ها تیم ای ران در جای
سوم اسیا قرار گرفت .البته بسکتبال ای ران هیچ گاه نتوانست
در میان قدرت های درجه اول اس��یا جای بگی��رد و همواره
ب رای رده های پنجم و پایی ن تر در قهرمانی اسیا م ی جنگید
اما حضور محمود مش��حون به عنوان رئیس به نوعی یک
رنسانس در ورزش بسکتبال ای ران محسوب م ی شد.
مشحون کیست؟
محمود مش��حون از یک خانواده کامال بس��کتبالی
م ی اید ،محمود مش��حون فرزند عبدالکری��م متولد 1320
ته ران دارای مدرک تحصیلی لیسانس تربی ت بدنی و علوم
ورزشی اس��ت .در سال 35در دبیرس��تان دارالفنون زیر نظر
استاد مسعودنیا ورزش بسکتبال را ش��روع کرد و در همان
سال عضو تیم سیکل اول دبیرس��تان شد و دو سال بعد در
تیم سیکل دوم بازی کرد .در سال 39به عضویت تیم ملی
بسکتبال در امد و تا سال 49که به علت مشکالت خانوادگی
که با ورزش قهرمانی وداع ک��رد در خدمت تیم ملی بود .در
سال 45رئیس هیات بسکتبال ری ش��د .در سال 46دبیر
هیات بس��کتبال اموزش��گاه های ته ران ش��د .در سال 48
رئیس انجمن بسکتبال اموزشگاه ها شد .در سال 54دبیر
فدراسیون هندبال شد .در س��ال 55رئیس انجمن هندبال
اموزشگاه ها شد .در س��ال 56دبیر فدراس��یون بسکتبال
شد .در سال 57رئیس موقت ش��ورای فدراسیون جمهوری
اسالمی ای ران و عضو ش��ورای عالی ورزش اموزشگاه های
کشور شد .در سال 58رئیس انتخابی فدراسیون بسکتبال
جمهوری اسالمی ای ران ش��د .در سال 59رئیس فدراسیون
هندبال جمهوری اسالم ی ای ران و عضو کمیته اجرایی کمیته
ملی المپیک ش��د .در سال 62رئیس فدراس��یون هندبال
جمهوری اسالمی ای ران و عضو شورای برون مرزی سازمان
و عضو کمیته اجرایی کمیته ملی المپیک شد .در سال 63
خزانه دار بازی های تدارکاتی جهت اعزام به مسابقات اسیایی
سئول شد .در سال 68رئیس فدراسیون بسکتبال جمهوری
اسالمی ای ران شد.
در همان س��ال عضو کمیته طرح و برنامه س��ازمان
تربی ت بدنی و عضو کمیته شورای برون مرزی و عضو کمیته
اجرایی کمیته ملی المپیک شد .در س��ال 72نایب رئیس
کنفدراسیون بسکتبال اسیا و قائم مقام حوزه معاونت فنی و
امور اداری فدراسیون ها با حفظ سمت فدراسیون بسکتبال
ش��د .در س��ال 81رئیس منتخب فدراس��یون بس��کتبال
جمهوری اسالمی ای ران شد .مش��حون با تجربه ،شروع به
بعد از فوتبال و والیبال
بسکتبال سومین
ورزش گروهی بود
که توانست خوش
بدرخشد و با اقتدار
مقام قهرمانی اسیا را
به دست اورد
پایه گذاری نسل تازه بسکتبال ای ران کرد ،نسلی که ارزوهای
بزرگی در سر داشت و خیلی زود تبدیل به یکی از قطب های
قاره اسیا شد ،در این مدت 11ساله مربیان ای رانی چون مه ران
ش��اهی ن طبع و مصطفی هاش��می و مربیان خارجی چون
بوسنیاک ،ترومن ،تراجکویچ ،اونیگا و ماتیچ در این راه همراه
بسکتبال ای ران شدند و بس��کتبال ای ران دوبار در بازی های
اسیایی مدال ب رنز گرفت ،دوبار قهرمان اسیا شد ،در رده های
پایه ای عنوان های بس��یاری را به دس��ت اورد و توانست به
معتبرترین لیگ بس��کتبال جهان یعن��ی N.B.Aلژیونر
صادر کند .ای ران ب رای سومین قهرمانی باید به فیلیپین سفر
م ی کرد؛ سفری که با بچیروویچ بود و به قهرمانی ختم شد.
جام ملت های 2013
سورپرایز اقای مربی
بچیرووی��چ س��رمربی تیم مل��ی بس��کتبال ای��ران
حرف هایی دارد که پیش از این از ک ی روش و والس��کو هم
شنیده بودیم ،او اعتقاد دارد که نباید به این موفقی ت ها بسنده
کنیم و بای��د ارزوهای بزرگتری را در دس��تور کار قرار دهیم:
«رقابت های قهرمانی اسیا تورنمنت بزرگی بود که فیلیپین
به خوبی ان را برگزار کرد .ما از ابتدای مسابقه ها ،هدف مان
قهرمانی بود و در نهایت نیز به ان رسیدیم .هر بازی ب رایمان
دش��وار بود و خوش��بختانه با تمام توان از همه انها سربلند
بیرون امدیم .ما عملکرد بسیار خوبی در هر مسابقه داشتیم
و واقعا از بازیکنانم راضی هس��تم .انها زحمت کش��یدند و
توانستند پس از 9بازی دشوار به قهرمانی دست پیدا کنند.
ما بسکتبال خوبی را به نمایش گذاشتیم و با سیستم های
دفاعی خوب قدرتمان را به حریفان نشان دادیم .جام جهانی
جایگاه تیم های بزرگ اس��ت .باید ب رای رس��یدن به مراحل
باالتر تالش کنیم و سورپ رایز بعدی ما صعود به مراحل بعدی
جام جهانی خواهد بود.
محمود مشحون نقش ارزنده ای در
موفقیت بسکتبا ل ایران دارد
دیـــدار
ستارگان ایران
ای ران در پنج بازیکن برتر مسابقات دو نماینده داشت؛
حامد حدادی و اوشین ساهاکیان .حدادی که در پست سنتر
بهترین پست خودش ش��ناخته ش��د ،عنوان های بهترین
بازیکن ،ارزش��مندترین بازیک��ن و امتیاز اورتری��ن بازیکن
مسابقات را هم به دس��ت اورد ،او ب رای سومین بار است که
عنوان باارزش ترین بازیکن مسابقات قهرمانی اسیا را کسب
کرد و به رکورد یائو مینگ ،بازیکن پیش��ین تیم ملی چین
رسید .حدادی در مورد این مسابقات م ی گوید« :من با کمک
بچه ها به این عنوان رس��یدم .با پاس های مهدی کامرانی،
حرکات خ��وب صم��د نیکخواه به رامی و هم��کاری دیگر
مل ی پوشان بود که توانستم این عنوان را کسب کنم .به نظر
من ،حق همه بچه ها بود تا به عنوان بهترین بازیکن انتخاب
شوند .اگر نظر من را بخواهید معتقدم که دیگر مل ی پوشان
ارزشمندترین بازیکنان اسیا بودند».
مهدی کامرانی هم از چهره های شاخص ای ران بود که
پربا ترین بازیکن انتخاب
عالوه بر مدیریت بازی به عنوان تو
شد .کامرانی م ی گوید« :ب رای کسب قهرمانی در اسیا زحمت
زیادی کشیده بودیم و خوشحالم که این اتفاق افتاد و مردم
خوشحال شدند .ما تمرینات شبانه روزی ب رای این مسابقات
داشتیم و خوشبختانه پاداش زحمات خود را گرفتیم».
صمد نیکخواه به رامی ه��م از بهترین های ای ران بود
که خیل ی ها اعتقاد دارند م ی توانست در میان بهترین ها جا
بگیرد ،صمد اعتقاد دارد که« :همکاری و هماهنگی تیم ملی
در موفقیت ما نقش پررنگی داش��ت .هم��ه بچه ها تالش
کردند و در نهایت نیز مزد زحمات ش��ان را گرفتند .همدلی
رمز موفقیت ما بود و خوشحالیم که مردم ای ران با قهرمانی
ما شاد شدند».
البته این نکته را باید اضافه کرد تقریبا تمام بازیکنان
ای ران در این مس��ابقات عملکردی مناس��ب داشتند و حتی
ذخیره های این تیم وقتی به می��دان م ی رفتند ،جای خالی
بازیکنان اصلی حس نم ی شدg .
مثلث شماره 185
ای ران با سرمربیگری بچیروویچ در مسابقات قهرمانی
جه��ان حاضر ش��د ،در س��ابقه بچیروویچ امده اس��ت که:
«بچیروویچ ملقب به «مه می» ۱۳سال است که به صورت
حرفه ای مربیگری م ی کند و از سال ۲۰۰۹تا پایان مسابقات
قهرمانی جه��ان س��ال ۲۰۱۰هدایت تیم ملی کش��ورش
را برعهده داش��ت .بچیروویچ در جام جهان��ی ۲۰۱۰ترکیه
سرمربی تیم ملی اسلوونی بود و با این تیم موفق به شکست
تیمهای برزیل ،کرواسی ،اس��ترالیا ،ای ران و تونس شد و در
نهایت با شکست مقابل روس��یه تیم تحت هدایتش را به
مقام هشتم جهان رس��اند .این مربی اس��لوونیایی در سال
۲۰۰۱کمک مربی تیم ملی کش��ورش بود و طی سالهای
۲۰۰۲تا ۲۰۰۵سرمربی تیم جوانان اسلوونی بود و با این تیم
به مقام نایب قهرمانی اروپا رسید» ...ای ران به غیر از ارسالن
کاظمی با همه ستارگانش در فیلیپین حاضر شد .تیم ای ران
با مهدی کامرانی ،حامد حدادی ،صم��د نیکخواه به رامی،
اوش��ین س��اهاکیان و ...از همان روز اول تیم��ی قدرتمند
نش��ان م ی داد ،تیمی بلند قامت که از نظر قدی دومین تیم
مسابقات محسوب م ی شد .ای ران در گروه مرگ این مسابقات
با تیم های کره جنوبی ،چین و مالزی همگ��روه بود ،ای ران
مسابقات را با یک پیروزی خیره کننده شروع کرد و مالزی را با
نتیجه 115بر 25شکست داد ،سپس به مصاف کره جنوبی
رفت و باز هم پیروز شد ،ان هم با نتیجه 76بر .65سومین
بازی در مقابل چین بود تیمی که پ رافتخارترین تیم قاره اسیا
در بسکتبال محسوب م ی شود ،ای ران ،چین را هم با نتیجه 70
بر 51شکست داد و به مرحله دوم صعود کرد.
یک��ی از مهم ترین و حس��اس ترین بازی ه��ای این
مسابقات دیدار ای ران با اردن بود ،در دوره قبل مسابقات ای ران
مقابل اردن شکس ت خورده بود و نتوانسته بود به افتخارات
خود ادامه دهد ،اما داستان این بار فرق م ی کرد ،اردن ی ها به
هیچ وجه اج��ازه عرض اندام پیدا نکردن��د و تیم ای ران موفق
شد ضمن کسب پیروزی 94بر 50و صعود به نیمه نهایی،
انتقام شکس��ت دوره گذش��ته را هم از این تی��م بگیرد .در
مرحله نیمه نهایی تیم ای ران در مقابل چی ن تایپه حاضر شد،
شاگردان بچیروویچ در این دیدار که مثل بازی های گذشته با
اقتدار و باصالبت به می دان رفتند و ب رای رسیدن به فینال این
تیم را با نتیجه 79بر 60شکست دادند.
ب رای قهرمانی فقط بازی فین��ال مانده بود که باید در
مقابل فیلیپین میزبان به می��دان م ی رفتیم .دیداری که در
سالن ماالو اره نا مانیل اغاز شد و در پایان تیم ملی کشورمان
که شانس اول قهرمانی از ابتدای مسابقات محسوب م ی شد
در این مس��ابقه با نتیجه 71- 85به پیروزی رسید و بر بام
اسیا ایس��تاد .تیم ملی هم با این برد سومین قهرمانی خود
در جام ملت های اسیا را جشن گرفت و به جام جهانی سالم
کرد .ای ران در سال 2010جام جهانی ترکیه را تجربه کرده بود
و این دومی��ن حضورمان در این رقابت ه��ا خواهد بود .یک
قهرمانی مقتدرانه و بدون حتی یک شکست .مشحون این
قهرمانی را این گونه توصیف م ی کند« :همه مردم بازی ها را
دیدند و متوجه شدند که بسکتبالیس ت های ما با چه قدرتی
به مدال طال دست یافتند .در حالی که 20هزار تماشاگر در
سالن فیلیپین حاضر بودند این تیم را شکست دادیم و ب رابر
حریفان اسیایی قدرتنمایی کردیم .بسکتبال امروز جایگاهی
دارد که کسی نم ی تواند منکرش شود .ای ران با قدرت راهی
فیلیپین شده .پس از 9بازی پرفشار به مقام قهرمانی رسید.
دوباره ثابت کرد که در اسیا حریفی ندارد و هر گاه که بخواهد
م ی تواند به مقام قهرمانی برسد».
حامد حدادی؛ ارزشمندترین بازیکن جهان
مهدی کامرانی از بهترین های ایران بود
81
«حضرت بقیه اهلل»
پیشخوان جهانی
چاپ سوم کتابی پیرامون امام زمان (عج)
چاپ سوم کتاب «حضرت بقی ه اهلل» اثر ایت اهلل محمد شجاعی از سوی انتشارات سروش
منتشر شد .این اثر درباره یکی از القاب ان حضرت یعنی «بقی ه اهلل» سخن م ی گوید .هرچند به یک
معنی کلی ،رسول خدا(ص) و همه ائمه(علیهم السالم) «بقی ه اهلل» اند؛ ولی این لقب به امام زمان(عج)
اختصاص یافته است .این اطالق و انتساب طبق مطالبی که در بحث «والیت تکوینی» مطرح
است ،تفسیر شده و تا حدی توجیه و تعریف درستی تلقی م ی شود .کتاب حاضر یکی از هشت
کتابی است که محصول تبدیل سخنران ی های استاد ایت اهلل محمد شجاعی در مجالس خصوصی
و عمومی است که به موضوع مهدویت پرداخته است .در این اثر زندگانی ،اخبار غیبت ،شخصیت و
جایگاه حضرت مهدی (عج) از میان روایات بررسی شده و به بحث ظهور ان حضرت و رجعت از نگاه
قران پرداخته است .کتاب مذکور در شش فصل تدوین شده و با شناخت حضرت مهدی علیه السالم
اغاز م ی شود .میالد مقدس ،نایبان خاص و بحث در معنای بقی ه اهلل را در فصل اول م ی خوانیم.
غیبت کب رای ان حضرت را در ادامه کتاب م ی یابیم که در ان از روایاتی که پیش از غیبت از ان خبر داده اند ،سخن گفته شده است و
اینکه غیبت ازمایشی بزرگ است و در زمان غیبت ،تشرف که انواعی دارد ممکن است .همچنین این اثر امام مهدی (عج) را از منظر
اهل سنت نیز به خواننده معرفی م ی کند .عصر ظهور ان حضرت نیز در این کتاب فصلی را به خود اختصاص داده است .عالئم ظهور
و قیام ان حضرت و جهان پس از قیام مهدی(ع) در این قسمت تشریح شده و در پایان به مبحث رجعت امام دوازدهم پرداخته شده و
عرض ارادت ،اخالص و عشق به استان مبارک والدت ان امام همام پایان بخش این کتاب ارزشمند است .چاپ سوم این کتاب در 216
صفحه ،با قیمت 70هزار ریال توسط انتشارات سروش در اختیار عالقه مندان به ویژه منتظ ران ظهور ان حضرت قرار گرفته استg.
سعید سلطانی فر شهید شد
او بازیکن سابق شاهین بود
دیـــدار
شاید حتی اسمش را هم نشنیده باشید ،همین که نامش را نشنیده اید خود نشان از یک گناه
بزرگ دارد .او هم فوتبالیست بود و هم بازیگر .اما خیل ی ها یادشان نبود .تا روزی که شهید شد و
خبر داده شد که دیگر تن رنجورش تاب درمان ها را ندارد و م ی گوید خداحافظ و ما باید در خبری
بخوانیم« :هافبک پیشکسوت شاهین به دلیل عوارض شیمیای ی شدن در جنگ تحمیلی دار
فانی را وداع گفت .او که بازیکن ثابت تیم شاهین در دهه ش��صت بوده سال 1341به دنیا امد،
در 17سالگی از بازیکنان اصلی شاهین شد .او در کنار بازیکنانی مثل قلع ه نویی ،محرمی ،یکه،
باوی ،ماجدی ،ضیایی و فریاد شی ران بازی کرده است .پست ا و هافبک راست بوده و از کارمندان
تصویربرداری صدا و سیما در واحد جنگ بوده است .ان مرحوم در سال 67هنگام تصویربرداری
از جنایات رژیم بعث در حلبچه دچار عارضه ش��یمیایی ش��د و به اجبار فوتبال را ترک کرد ».او
در فیلم «تویی که نم ی ش��ناختمت» بازیگر نقش اول بود و در ان فیلم خوش درخشید .زمانی
که او به عنوان فیلمبردار در مجموعه روایت فتح فعالیت م ی کرد شیمیایی شده بود .او به دلیل عوارض شیمیای ی بودن مدتی به
شیمی درمانی مشغول شد .با افاقه نکردن این درمان ،او ای ران را به مقصد امریکا ب رای معالجه ترک کرد ،اما به دلیل هزینه باالی
درمان در امریکا این کشور را به مقصد مالزی و در بیمارستانی واقع در کواالالمپور ترک کرد .سلطان ی فر متاسفانه پس از سال ها
مبارزه با شیمیایی شدنش دوشنبه شب 21مرداد دعوت حق را لبیک گفت و جان به جان افرین تسلیم کرد .این هافبک شاهین
به همراه این تیم در سال 60موفق شد قهرمانی جام حذفی کشور را به عنوان بازیکن ثابت به دست اوردg .
زنبورها سوژه
این شماره
تایم
پاکیزگی به
سبک چینی
روی جلد
اکونومیست
مثلث شماره 185
کشتار مصر
روی جلد
هرالد تریبون
الگویی برای همه
بهترین و بدترین زنان در کالم رسول خدا(ص)
کتاب «فاطمه (س) الگوی همه» توسط «اسداهلل محمدی نیا» تالیف و تاکنون در دفعات
و چاپ های مختلف از سوی انتشارات «سبط اکبر (ع)» منتشر ش��ده است که این بار این اثر با
اصالحات و اضافات جدید منتشر و به مخاطبان ارائه شده است .این کتاب دربردارنده 10فصل
نظیر «اسما و القاب حضرت فاطمه (س)»« ،منزلت حضرت زه را (س) در قران کریم»« ،جایگاه
حضرت بت��ول (س) در روای��ات»« ،الگوی زندگی»« ،وظایف زن و مرد نس��بت ب��ه یکدیگر»،
«پاداش س��ازش و احترام متقابل زن و ش��وهر»« ،علل اختالف بین زن و م��رد»« ،درس های
اعتقادی و اخالق��ی از زندگی حضرت فاطمه (س)»« ،درس های اجتماعی و سیاس��ی از زندگی
حضرت فاطمه (س)» و «پاسخ به پرسش ها» است .در بخش��ی از کتاب «فاطمه (س) الگوی
همه» درباره «بهترین و بدترین زنان در کالم رسول خدا (ص)» م ی خوانیم« :زن عفیف وقتی در
کوچه و خیابان گام بردارد ،چنان با وقار و متانت راه م ی رود که هیچ انسان باغیرت و با وجدانی اجازه به خود نم ی دهد که نگاه بد به
چنین زنانی نماید و از ته دل خوشحال است که حیا و عفاف در جامعه ترویج م ی شود ،چون زن با عفت ه ر چه زیبایی و دل ربایی دارد
ب رای شوهرش نگه م ی دارد و در خلوت در محضر معشوق قرار م ی گیرد ».همچنین در مورد بدترین زنان هم م ی خوانیم« :در مقابل
این گونه زنان خوب ،زنانی هستند که دخل و خرج شوهر را در نظر نم ی گی رند و بدون حساب و کتاب خرج م ی کنند و اگر شوهرش
ناراحت شود یا او عصبانی گردد ،روحیه انعطاف و عذرخواهی به شوهر ندارد ،هر چه شوهرش تالش م ی کند باز ناراضی است و دائم
از همسرش توقعات و انتظارات باال دارد و توجه به حرف های شوهرش نداردg ».
82
المستقبل
هم به
وقایع مصر
پرداخته
است
_____سوژه
لباسدیگراقایسیاست مدار
نخس ت وزیر نروژ پشت فرمان تاکسی نشست و با مردم
صحبت کرد .با همین سوژه به سراغ سیاست مدارانی رفتیم که
عک س هایی دارند که با کت وشلوار نیست و چهره دیگری از انها
را نشان م ی دهد.
دیـــدار
مثلث شماره 185
83
ستاد ویژه هفته
بانکداری اسالمی
در بانک مهر اقتصاد
تشکیل شد
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 185
در اس��تانه فرا رس��یدن هفته بانکداری اسالمی و به
منظور گرامیداش��ت این هفته س��تاد ویژه هفته بانکداری
اس�لامی در بانک مهر اقتصاد تش��کیل ش��د .به گزارش
روابط عمومی بانک مهر اقتصاد ،حمید رضا نجف پور ،معاون
اعتبارات و تجهیز منابع با اعالم این خبر گفت« :این بانک
به عنوان طالیه دار تاسیس اداره بانکداری اسالمی در ساختار
سازمانی نظام بانکی کشور به منظور نهادینه سازی فرهنگ
بانکداری اس�لامی ،س��تاد ویژه ای به ریاست مدیرعامل و
دبیری معاون اعتبارات و تجهیز منابع بانک ،مرکب از س��ه
کمیته نظارت ش��رعی و اموزش به ریاس��ت مسئول حوزه
نمایندگی ولی فقیه در بانک ،کمیته ترویج به ریاست رئیس
اداره کل حقوقی و کمیته اطالع رس��انی به ریاس��ت رئیس
اداره کل روابط عمومی برای گرامیداشت این هفته تشکیل
داده تا با ایجاد هماهنگی میان این س��ه کمیته ،تدابیر الزم
برای برگزاری و تحقق هرچه بهت��ر برنامه های پیش بینی
ش��ده اتخاذ ش��ود ».معاون اعتبارات و تجهی��ز بانک مهر
اقتصاد ،ترویج فرهنگ و کارکردهای بانکداری اس�لامی،
حرکت هدفمند برای بستر س��ازی اقتصاد مقاومتی ،ایجاد
توس��عه اعتماد عمومی و برندس��ازی در این حوزه ،ارائه و
انتش��ار عمومی دس��تاوردها و نواوری های بانک در حوزه
بانکداری اسالمی و معرفی بانک به عنوان پیشرو و پرچمدار
در حوزه استقرار بانکداری اس�لامی را از اهداف ستاد هفته
بانکداری اسالمی برش��مرد .نجف پور افزود« :هماهنگی و
تصویب برنامه ها در راس��تای اهداف هر کمیته ،هماهنگی
و برنامه ریزی با اعضا برای برگزاری نشست اولیه با هدف
تحقق اقدامات مطروحه ذیل حوزه ه��ای اموزش ،نظارت
شرعی ،ترویج مدل جامع بانکداری ،تعیین زمان و تشکیل
جلسات منظم (هر هفته حداقل دو جلسه) با اعضای کمیته
مدیرعامل بانک شهر خبر داد
اختصاص ۳۰درصد تسهیالت بانک شهر به پروژه شهری
مدیرعامل بانک شهر گفت« :اولویت های کاری
امسال بانک شهر ،افزایش سرمایه بانک از۴۰۰میلیارد
تومان به۸۰۰میلیارد تومان و ورود به فرابورس است».
غالمحسین مظفری امروز در نشست خبری با اشاره
به هدف اولیه تاسیس بانک شهر ،اظهار داشت« :یکی
از اهداف تاسیس این بانک ،تسریع در اتمام پروژه های
شهری است ».وی افزود« :البته در پرداخت تسهیالت
عمده به س��هامداران بیش از یک درصد ،براس��اس
دستورالعملبانکمرکزیمحدودیتوجودداردوبههمیندلیلمامی توانیمبهپیمانکارانتسهیالت
بپردازیم ».مدیرعامل بانک شهر با اشاره به ثمرات این اقدام ،گفت« :در دوره ای که در مجلس بودم،
طرحی را در دستورکار داشتیم که بودجه عمرانی در ابتدای سال از بانک ها تامین و سازمان مدیریت و
برنامه ریزی اصل وام و سود ان را تضمین و تا پایان سال تسویه کند ».به گفته وی در صورتی که این
طرح انجام شود ،سرعت انجام پروژه های عمرانی به شدت افزایش می یابد .مظفری تصریح کرد:
ک شهر از 400میلیارد تومان به 800میلیارد تومان ،ورود به فرابورس و
«برنامه افزایش سرمایه بان
فروش بخشی از دارایی ها متناسب با بخشنامه بانک مرکزی از اولویت های سال جاری این بانک
است ».مظفری درباره علت ایجاد شعب جدید و مغایرت ان با بخشنامه بانک مرکزی مبنی بر کاهش
20درصدی تعداد شعب ،گفت« :هیچ شعبه ای اضافه نشده است .باتوجه به اینکه بخشی از شعب
بانک شهر در شهرداری ها بود ،بانک مرکزی از ما خواست که شعبه ها را از انجا خارج کرده و به شهرها
انتقال دهیم و در این راستا شعب جدید در حال راه اندازی است ».وی تاکید کرد« :اینکه شرکت های
زیرمجموعهبانک هاواگذارشوند،اقدامی خوبیاستوموجبمی شودبانک هاتنهابهعملیاتبانکی
بپردازند ».مدیرعامل بانک شهر در مورد درج نام بانک شهر تحت عنوان ،city bankاظهارداشت:
«این نام در اداره ثبت شرکت ها ثبت شده ،اما مطابق با بخشنامه بانک مرکزی این کلمه باید همانند
کلمه شهر در زبان فارسی به زبان انگلیسی درج شود ،که هم اکنون تغییر تابلوهای شعب در حال
انجام است ».وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه چه میزان از تسهیالت پرداختی بانک شهر برای
پروژه های شهری اختصاص داده شده است ،گفت« :معموال حدود 30تا 40درصد از منابع بانک در
قالب تسهیالت به پیمانکاران پروژه های شهری اختصاص می یابدg».
84
و اعالم برنامه های پیش بینی ش��ده به س��تاد ،دسته بندی
موضوعات و محور های پیش بینی شده و واگذاری هریک
از موضوعات به اعضا و اعالم گزارش ان به ستاد ،پیگیری
میزان پیش��رفت فعالیت ها و ارائه گ��زارش مرتب و منظم
هفتگی به ستاد از عمده وظایف کمیته های سه گانه محسوب
می شوند ».وی در پایان تصریح کرد« :این ستاد هفت روز
هفته بانکداری اس�لامی را با نام های بانکداری اس�لامی
و مش��تری مداری ،بانکداری اس�لامی و ش��فافیت مالی،
بانکداری اسالمی و نظارت ش��رعی ،بانکداری اسالمی و
اموزش عقود ش��رعی بانکی ،بانکداری اس�لامی و ترویج
فرهنگ قرض الحسنه ،بانکداری اسالمی و نظام انگیزشی
و بازدارنده و بانکداری اسالمی و کارافرینی نامگذاری کرده
است و برای هریک از این روز ها برنامه های بسیار متنوعی
پیش بینی کرده استg».
بانک پاسارگاد برترین بانک ایران لقب گرفت
بانک پاس��ارگاد با تایید نش��ریه معتبر بنکر،
در س��ال 2013میالدی ،رتبه اول بین بانک های
جمهوری اس�لامی ایران را کس��ب کرد .بر اساس
رتبه بن��دی نش��ریه معتب��ر ،The Banker
بانک پاسارگاد موفق شد باتوجه به عملکرد درخشان
و درخور تحس��ین خود ،رتبه اول را بین بانک های
کشور کسب کند .بر اس��اس این رتبه بندی ،بانک
پاسارگاد همچنین موفق شد با ۹پله صعود نسبت به
رتبه بندی سال گذشته ،در جایگاه ۲۵۷جهان قرار گیرد .طبق اعالم نشریه بنکر ،بانک پاسارگاد
در خاورمیانه نیز با دو پله صعود ،در ردیف ۲۲بانک های خاورمیانه قرار گرفته است .بر اساس
این گزارش ،نش��ریه معتبر بنکر هرس��ال باتوجه به صورت های مالی مربوط به س��ال پیش
موسسات مالی و بانکی و با درنظرگرفتن برخی معیارها از جمله سرمایه پایه و دارایی ها ،اقدام
به رتبه بندی بانک ها و تعیین ۱۰۰۰بانک اول جهان می کند که بانک پاس��ارگاد در هر سال
موفق به کسب عناوین ارزشمند و رتبه های درخشان شده استg.
جزئیات تعرفه های ارسال پیامک از تلفن ثابت
جزئیات تعرفه های ارس��ال پیامک از تلفن ثابت اعالم شد .صادقی ،عضو هیات مدیره
شرکت مخابرات اس��تان تهران در زمینه میزان اس��تفاده کاربران خانگی از سرویس ارسال
پیامک از تلفن ثابت گفت« :معموال برای ارسال و دریافت این نوع پیامک ها به گوشی های
خاصی نیاز است که شاید عدم دسترسی کاربران به این نوع گوشی ها یکی از مهم ترین دالیل
استفاده به نس��بت کمرنگ کاربران خانگی از این سرویس باش��د ».به گفته وی و بر اساس
اطالعات نش��ریه ارتباطات از س��وی دیگر از انجا که گوش��ی تلفن ثابت مانند تلفن همراه
وسیله ای ش��خصی نیس��ت و تمامی اعضای خانواده می توانند به پیامک های ان دسترسی
داشته باشند ،تا حدی استقبال از این سیستم کمرنگ شده ،با این وجود شرکت های مختلف
از این سرویس استقبال خوبی داشته اندg.