ماهنامه مثلث شماره 186

‫تدبیر های جدید‪ ،‬امیدهای تازه‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادوششم‪ 2/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫گزارش مثلث از اقدامات اقتصادی دولت‬ ‫در هفته گذشته‬ ‫بازی برد – برد‬ ‫حطلبانچیست؟‬ ‫استراتژی رئیس جمهور درباره اصال ‬ ‫پس لرز ه های را ی اعتماد‬ ‫مثلث وزن فراکسیون رهروان‪،‬اصولگرایان و مستقل ها‬ ‫در پارلمانرا بررسی می کند‬ ‫ماموریت‬ ‫دکتر ظریف‬ ‫روابط ایران – امریکا پس از ظریف به چه سویی می رود؟‬ ‫طرح ظریف برای حل موضوع هسته ای چیست؟‬ ‫روابطایرانباکشورهایمنطقهواروپادردورانجدیدچگونهخواهدبود؟‬ ‫برنامه ظریف برای عبور از تحریم اقتصادی چیست؟‬ ‫ارای خاکستری‪ ،‬تعیین کننده اصلی‬ ‫گزارش مثلث از رقابت قالیباف و محسن هاشمی‬ ‫برای شهرداری تهران‬ ‫دیپلماسیگاز‬ ‫برگبرندهدولتیازدهم‬ ‫گفت وگویمثلثباغالمحسیننوذری‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫نیمه جنبش‪ ،‬نیمه کودتا؟‬ ‫مناظره ای درباره ‪ 28‬مرداد؛‬ ‫دالوری – قانعی فرد‬ ‫بی پرده با علی محمد بزرگواری‬ ‫گفت وگوی محرمانه‪ ،‬بخش جدید در مثلث‬ ‫خانه تکانی در خیابان طالقانی‬ ‫بیژن زنگنه هفته گذشته چند مدیر جدید‬ ‫به وزارت نفت اورد‬ ‫جای خالی را با ما پر کنید‬ ‫قیمت ها به تومان میباشد‬ ‫سه ماهه‬ ‫شش ماهه‬ ‫یک ساله‬ ‫پست سفارشی ته ران‬ ‫‪36/000‬‬ ‫‪72/000‬‬ ‫‪144/000‬‬ ‫پست سفارشی شهرستان‬ ‫‪38/000‬‬ ‫‪76/000‬‬ ‫‪152/000‬‬ ‫بانک ملت به نام هفته نامه مثلث‬ ‫شماره حساب ‪43293196/94‬‬ ‫شماره کارت ‪6104-3377-7006-5405‬‬ ‫شماره شبا ‪IR28 0120000000004329319694‬‬ ‫برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره ‪ 3000411711‬ارسال نمایید‬ ‫شماره تماس‪88171506-8 :‬‬ ‫‪09109797859‬‬ ‫برای دریافت پیشخوان همراه اول ‪ MOSLAS‬را به ‪ 7050‬پیامککنید‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫خانه تکانیدرخیابان‬ ‫طالقانی‬ ‫بیژن زنگنه هفته گذشته چند مدیر را برکنار‬ ‫و چند مدیر جدید به وزارت نفت اورد‬ ‫سرور کحالی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ -1‬غالمحسین نوذری‪ :‬وزیر خوشنام و پرطرفدار‬ ‫اسبق نفت در دولت نهم که جزو نخستین مدی ران صنعت‬ ‫نفت بود که حمایت خود را از برنامه های پیش��نهادی بیژن‬ ‫زنگنه اعالم کرد و حتی ب رای کسب رای اعتماد در کمیسیون‬ ‫انرژی مجلس از زنگنه حمایت کرد‪ .‬نوذری اهل نودان کازرون‬ ‫بوده که عضویت در شورای مرکزی گزینش و رئیس حراست‬ ‫شرکت مناطق نفت خیز جنوب‪ ،‬مسئول پدافندعامل جنوب‬ ‫درخصوص حفاظت از تاسیسات نفتی در زمان جنگ ای ران‬ ‫و ع راق‪ ،‬مدیر افزای��ش تولید نفت در ش��رکت متن‪ ،‬رئیس‬ ‫هیات مدیره شرکت ملی حفاری‪ ،‬رئیس هیات مدیره شرکت‬ ‫حفاری ش��مال‪ ،‬مدیرعامل ش��رکت نفت مناطق مرکزی و‬ ‫مدیرعامل ش��رکت ملی نفت ای ران را در کارنامه کاری خود‬ ‫در صنعت نفت یدک م ی کش��د‪ .‬پی ش بینی م ی شود نوذری‬ ‫در دولت یازدهم به عنوان مدیرعامل شرکت ملی نفت ای ران‬ ‫مشغول به کار شود‪ ،‬ضمن انکه هم اکنون نامزد پیشنهادی‬ ‫ای ران در رقابت در انتخابات دبیرکلی اوپک است‪.‬‬ ‫‪ -2‬سیدکاظم وزیری هامانه‪ :‬وزیر اسبق نفت در‬ ‫دولت نهم که در کنار نوذری حمایت خ��ود را از بیژن زنگنه‬ ‫اعالم کرده اس��ت هم جزو مدی ران قدیم صنعت نفت است‪.‬‬ ‫وی که به عنوان اولین وزیر نفت احمدی نژاد مشغول به کار‬ ‫شده بود به دلیل مقاومت در ب رابر شخم زدن مدی ران نفتی از‬ ‫کار برکنار شد‪ .‬هامانه پی ش تر به عنوان معاون وزیر در پاالیش‬ ‫و پخش‪ ،‬معاون وزی��ر در برنامه ریزی‪ ،‬مع��اون وزیر در امور‬ ‫هماهنگی‪ ،‬معاون وزیر در امور اش��تغال‪ ،‬عضو هیات مدیره‬ ‫چهار ش��رکت اصلی وزارت نفت‪ ،‬رئیس هیات مدیره اوپک‬ ‫و قائم مقام مدیرعامل ش��رکت کاالی لندن در نفت سابقه‬ ‫کار دارد و پی ش بینی م ی ش��ود در وزارت نفت دولت یازدهم‬ ‫به عنوان یکی از معاونان وزیر نفت مش��غول به کار مجدد‬ ‫شود‪.‬‬ ‫نفتکش ای ران را بیش از ‪ 50‬فروند افزایش داد و بدون شک‬ ‫یک ب رند شناخته شده در سطح شرکت های معتبر کشتی رانی‬ ‫جهان است‪ .‬زنگنه بارها نسبت به حذف سوری از شرکت ملی‬ ‫نفتکش در طول فعالیت دولت دهم انتقاد کرده و تاکید کرده‬ ‫«ای ران ب رای افزایش ص��ادرات نفت به چهره هایی همچون‬ ‫محمد سوری نیاز مبرم دارد‪».‬‬ ‫‪-12‬حجت اهللغنیم ی فرد‪ :‬جزومدی رانیاستکهاز‬ ‫وزارت بازرگانی به نفت مهاجرت کرد اما قطعا یکی از موفق ترین‬ ‫دیپلمات های نفتی ای ران پس از پیروزی انقالب اس��ت‪ .‬وی در‬ ‫دوران وزارت نوذری و وزیری هامانه مس��ئولی ت هایی همچون‬ ‫ادامه مذاکرات صادرات گاز با پاکستان‪ ،‬شرکت های شل و رپسول‬ ‫ب رای توسعه فازهای ‪ 13‬و ‪ 14‬پارس جنوبی را بر عهده داشت و‬ ‫پیشتر به عنوان معاون امور بی ن الملل‪ ،‬مدیر امور بی ن الملل و‬ ‫عضو هیات مدیره نیکو‪ ،‬معاون وزیر نفت در امور بازرگانی‪ ،‬معاون‬ ‫مدیرعاملوعضوهیات مدیرهشرکتملینفت‪،‬قائم مقاممعاون‬ ‫مدیرعاملشرکتملینفت‪،‬عضوهیاتامنایدانشگاهصنعت‬ ‫نفت‪ ،‬عضو هیات امنای پژوهشگاه صنعت نفت و عضو هیات‬ ‫نالمللیانرژیدرصنعتنفتسابقه‬ ‫امنایموسسهمطالعاتبی ‬ ‫فعالیت دارد‪ .‬غنیم ی فرد هم در کنار بسیاری از مدی ران باتجربه‬ ‫صنعت نف��ت در دوران وزارت میرکاظمی از نف��ت حذف و در‬ ‫دبیرخانهاوپکمسئولیتیرابرعهدهگرفت‪.‬‬ ‫‪ -13‬حس�ن پیوندی‪ :‬مدیر س��ابق برنامه ریزی‬ ‫شرکت ملی صنایع پتروش��یمی و یکی از یاران محمدرضا‬ ‫نعمت زاده مدیرعامل اسبق پتروشیمی که نقش غی ر قابل‬ ‫توصیفی در توس��عه صنعت نوین پتروشیمی ای ران داشت‪.‬‬ ‫از وی به عنوان مدیرعام��ل یا یکی از مدی ران ش��ماره یک‬ ‫تصمیم ساز در صنعت پتروشیم ی دولت یازدهم یاد م ی شود‪.‬‬ ‫‪ -14‬غالمرض�ا منوچه�ری‪ :‬مدیرعامل س��ابق‬ ‫پتروپارس که دوران وزارت زنگنه در دولت اصالحات از صنعت‬ ‫اب و فاضالب در صنعت نفت مشغول شد هم در زمره مردان‬ ‫نفتی دولت یازدهم خواهد بود که قطعا در توس��عه فازهای‬ ‫نیمه تمام پارس جنوبی نقش افرینی خواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ -15‬سی د مهدی حسینی‪ :‬قائم مقام اسبق و مدیر‬ ‫امور بی ن الملل اسبق شرکت ملی نفت ای ران هم به واسطه‬ ‫نزدیکی فکری در صنایع نفت و گاز از یاران درجه یک شیخ‬ ‫الوزرا در وزارت نفت دولت یازدهم خواهد بود‪.‬‬ ‫حسین کاشفی مدیرعامل اسبق شرکت ملی پاالیش‬ ‫و پخش فراورده های نفتی‪ ،‬محمد مالکی مدیرعامل اسبق‬ ‫شرکت ملی گاز و ناصر سجادی قائم مقام فعلی شرکت ملی‬ ‫پخش فراورده های نفتی‪ ،‬احمد رهگذار مدیرعامل اس��بق‬ ‫شرکت ملی صنایع پتروشیمی‪ ،‬عزیزاهلل رمضانی مدیرعامل‬ ‫سابق شرکت ملی گاز‪ ،‬رکن الدین جوادی مدیرعامل اسبق‬ ‫شرکت ملی صادرات گاز‪ ،‬نصرت اهلل سیفی مدیرعامل اسبق‬ ‫شرکت ملی صادرات گاز و جواد عاصم ی پور قائم مقام سابق‬ ‫ش��رکت ملی نفت ای ران را هم باید از دیگر ی��اران زنگنه در‬ ‫وزارت نفت دولت جدید برشمرد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫احیای دیپلماس��ی انرژی‪ ،‬ارتقای جایگاه نفتی ای ران‬ ‫در اوپک‪ ،‬افزایش ظرفیت تولید نفت تا سقف چهار میلیون‬ ‫بش��که در روز‪ ،‬بهره برداری از فازهای جدی��د پارس جنوبی‬ ‫و افزایش تولی��د گاز و در نهایت افزایش ص��ادرات و قدرت‬ ‫چانه زنی ای��ران در مب��ادالت بی ن المللی نف��ت‪ ،‬مهمترین‬ ‫ب رنامه های اولویت دار وزارت نفت در دولت یازدهم است‪ .‬بیژن‬ ‫زنگنه‪ ،‬وزیر جدید نفت یکی از مهمترین شروط تحقق این‬ ‫اهداف کالن را بازگشت مدی ران متخصص‪ ،‬کارامد و باسابقه‬ ‫به صنعت نفت اعالم کرده و حتی تاکید م ی کند‪« :‬نفت باید‬ ‫توسط نفت ی ها اداره شود‪ ».‬از سوی دیگر نمایندگان موافق‬ ‫وزیر نفت در مجلس یکی از مهمتری��ن ویژگ ی های زنگنه‬ ‫را هنر وی در بازگردان��دن مدی ران بزرگ و باس��ابقه اجرایی‬ ‫به بخش های مختل��ف صنعت نفت عنوان ک��رده و تاکید‬ ‫م ی کنند‪« :‬بخ��ش عمده ای از موفقی ت ه��ای نفت و گازی‬ ‫زنگنه در دولت هفتم و هش��تم‪ ،‬حضور مدی ران��ی در اندازه‬ ‫تزاده‪ ،‬سیدهادی‬ ‫وزارت همچون اکبر ترکان‪ ،‬محمدرضا نعم ‬ ‫نژادحسینیان و حجت اهلل غنیم ی فرد در صنعت نفت بود‪ .‬بر‬ ‫این اس��اس باتوجه به اینکه هم اکنون صنعت نفت ای ران با‬ ‫خصمانه تری��ن تحریم های بی ن المللی دس��ت و پنجه نرم‬ ‫م ی کند و شرایط و فضای توسعه‪ ،‬جذب منابع مالی و تامین‬ ‫کاال و تجهی زات با محدودیت های متعددی روبه رو است‪ ،‬از‬ ‫این رو زنگنه ب رای اداره صنعت نفت قطعا به مدی رانی با سابقه‬ ‫اجرایی‪ ،‬عملیاتی و اشنا با فضای بی ن المللی کسب و کار در‬ ‫صنعت نفت نیاز دارد‪ .‬زنگنه پیش از کس��ب رای اعتماد از‬ ‫مجلس در پاسخ به این سوال که ایا ب رنامه ای ب رای بازگشت‬ ‫مدی ران متخصص به صنعت نفت دارید؟ گفته بود‪« :‬فروتنانه‬ ‫از تمامی ظرفی ت ها استفاده خواهم کرد تا صنعت نفت از این‬ ‫شرایط خارج شود‪».‬‬ ‫‪ -3‬مسعود سلطان پور‪ :‬مدیرعامل اسبق شرکت‬ ‫مهندسی و س��اخت تاسیس��ات دریایی را هم باید یکی از‬ ‫اعضای کابینه نفتی دولت جدید ی��اد کرد‪ .‬وی که در دوران‬ ‫وزارت مسعود میرکاظمی پس از سال ها از شرکت تاسیسات‬ ‫دریایی کنار گذاشته شد از مدی ران نزدیک به حجت االسالم‬ ‫اکبر هاشم ی رفس��نجانی بوده که پی ش بینی م ی ش��ود در‬ ‫دولت جدید به عنوان مدیرعامل ش��رکت نف��ت و گاز پارس‬ ‫مشغول به کار شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬محسن قمصری‪ :‬مدیر سابق امور بی ن الملل‬ ‫شرکت ملی نفت در نخس��تین روزهای بازگشت زنگنه به‬ ‫وزارت نفت بار دیگر متولی صادرات نفت ای ران شد‪ .‬قمصری‬ ‫از جمله دیپلمات های موفق صنع��ت نفت بوده که وصول‬ ‫بده ی های معوق نفتی از هند‪ ،‬چین و کره جنوبی در شرایط‬ ‫تحریم را باید از دستاوردهای این دیپلمات نفتی ای ران عنوان‬ ‫کرد‪ .‬وی پی ش تر به عنوان مدیرعامل شرکت ملی صادرات‬ ‫گاز ای ران هم سابقه حضور در صنعت نفت کشور را دارد‪.‬‬ ‫‪ -5‬منصور معظم�ی‪ :‬معاون اسبق منابع انسانی‬ ‫وزارت نفت که با ورود مرحوم ک��ردان به عنوان قائم مقام به‬ ‫وزارت نفت از صنعت نفت کنار گذاشته شد مدتی به عنوان‬ ‫عضو هیات علم ی دانشگاه صنعت نفت و موسسه مطالعات‬ ‫بی ن المللی انرژی فعالیت م ی کردو در نخستین روز بازگشت‬ ‫زنگنه به وزارت نفت به عنوان سرپرست امور بی ن الملل وزارت‬ ‫نفت حکم خود را از ش��یخ الوزرا دریافت کرد‪ .‬وی عالوه بر‬ ‫سوابق نفتی در نفت و پتروشیمی مدتی هم به عنوان سفیر‬ ‫ای ران در برزیل مشغول به کار بوده است‪.‬‬ ‫‪ -6‬حمیدرضا کاتوزیان‪ :‬رئیس سابق کمیسیون‬ ‫انرژی مجلس و منتقد ش��ماره یک مس��عود میرکاظمی‪ ،‬‬ ‫ وزیر اس��بق نفت این روزها جزو حلقه نخست مدی ران مورد‬ ‫اعتماد زنگنه است و پی ش بینی م ی ش��ود در طول فعالیت‬ ‫دولت یازدهم در یکی از مسئولی ت های ستادی وزارت نفت‬ ‫مشغول به کار شود‪.‬‬ ‫‪ -7‬س�ید محمود محدث‪ :‬مدیر س��ابق اکتشاف‬ ‫شرکت ملی نفت که صنعت نفت دست کم نیمی از میادین تازه‬ ‫اکتشاف شده نفت و گاز خود را مدیون فعالی ت های وی است‪.‬‬ ‫محدث که در بین کل مدی ران صنعت نفت بیشترین شناخت را‬ ‫از سازندهای هیدروکربوری ای ران دارد در طول فعالیت دولت دهم‬ ‫از مدی ریت اکتشاف شرکت نفت در ته ران به شرکت نفت کاالی‬ ‫نفت ای ران – انگلیس به لندن مهاجرت کرد‪.‬‬ ‫‪ -8‬ناجی س�عدونی‪ :‬پی ش تر عناوینی همچون‬ ‫مجری طرح توسعه میادین گازی تابناک‪ ،‬ازادگان‪ ،‬یاداوران‪،‬‬ ‫ازادگان شمالی و جفیر در ش��رکت مهندسی و توسعه نفت‬ ‫(متن) و از سال ‪ 87‬مدیرعاملی شرکت مهندسی و توسعه نفت‬ ‫را در کارنامه نفتی خود به همراه دارد و به واسطه روابط نزدیک‬ ‫با اکبر ترکان پی ش بینی م ی ش��ود در دولت جدید به عنوان‬ ‫مدیرعامل یکی از ش��رکت های بهره بردار نفت و گاز کشور‬ ‫مشغول به کار شود‪.‬‬ ‫‪ -9‬سیدمهدی میرمعزی‪ :‬مدیرعامل شرکت ملی‬ ‫نفت در طول دوران وزارت نفت در دولت اصالحات هر چند‬ ‫امروز یک مدیر بازنشسته است اما قطعا در ارایش مدیریتی‬ ‫زنگنه در نفت یک ژنرال تمام عیار به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫‪ -10‬حسین کاظ م پوراردبیلی‪ 15 :‬سال به عنوان‬ ‫نماینده ای ران در هیات عامل اوپک سابقه حضور در صنعت‬ ‫نفت را دارد و یکی از دیپلمات های باس��ابقه و شناخته شده‬ ‫نفت ای��ران در بازارهای جهانی اس��ت‪ .‬هر چن��د وی ب رای‬ ‫بازگش��ت مجدد به نفت فعال به تمامی پیش��نهادها پاسخ‬ ‫رد داده‪ ،‬اما باتوجه به سیاس��ت دولت جدید مبنی بر احیای‬ ‫دیپلماس��ی انرژی احتمال حضور وی در صنعت نفت وجود‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪ -11‬محمد سوری‪ :‬مرد شماره یک ناوگان دریایی‬ ‫صنعت نفت که در طول بیش از دودهه در دس��ت داش��تن‬ ‫سکان مدیریت شرکت ملی نفتکش ای ران‪ ،‬تع داد کشت ی های‬ ‫بی شک یکی از دالیل حضور‬ ‫دوباره شیرین نامدارزنگنه در‬ ‫قامت وزیر نفت‪ ،‬اقبال عمومی‬ ‫است که در بدنه نفتی ها و‬ ‫کارشناسان نسبت به او وجود‬ ‫داشته ‪ ،‬اما زنگنه تحت فشار‬ ‫مباحث جلسه رای اعتماد خود‬ ‫ظاهرا چندان نمی تواند به‬ ‫سراغ ژنرال ها برود‬ ‫‪13‬‬ ‫دیپلماسی گاز؛برگبرندهدولتروحانی‬ ‫جلد دوم‬ ‫به بهره برداری نرسید‪ ،‬پیشنهاد شما ب رای توسعه‬ ‫پارس جنوبی در ش رایط تحریم چیست؟‬ ‫‪ l‬توس��عه فازهای این می دان بزرگ و مشترک گازی‬ ‫نیاز به ی��ک ب رنامه جامع و تعیی��ن اولویت بندی دقیق ب رای‬ ‫غالمحسین نوذری‪ ،‬وزیر اسبق نفت در گفت وگو با مثلث‬ ‫تامین مالی و کاالی��ی دارد‪ ،‬از این رو معتقدم باید فازهایی که‬ ‫دارای بیشترین پیشرفت فی زیکی هستند همچون فازهای‪،12‬‬ ‫محمدعلی زمان خانی‬ ‫همچون چی�ن‪ ،‬ژاپ�ن‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬هن�د و ترکیه‬ ‫‪ 15‬تا ‪ 18‬پارس جنوبی ‪ -‬که دارای پیش��رفت باالی ‪ 80‬درصد‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بوده ‪ -‬در اولویت اول توسعه‪ ،‬تکمیل و راه اندازی قرار گی رند‪.‬‬ ‫با مانع بزرگ�ی ب ه نام تحریم روب ه روس�ت‪ .‬در این‬ ‫در مجموع باید یک اولویت بندی ب رای توسعه پارس جنوبی‬ ‫وضعیت ایا ب�از هم افزایش ظرفی�ت تولید نفت‬ ‫از حیث تخصیص منابع مالی و اعتباری‪ ،‬اس��تق رار دکل های‬ ‫م ی تواند چاره ساز باش�د یا باید تمرکز بیشتری‬ ‫وزیر جدید نفت‪ ،‬یکی از مهمترین برنام ه های‬ ‫دریایی‪ ،‬تامین کاال و تجهی زات و حتی تمرکز مدیریتی تعریف‬ ‫روی ذخایر گاز طبیعی داشته باشیم؟‬ ‫اولویت دار خود را برای توسعه صنع ت نفت و حتی‬ ‫شود زی را در ش��رایط تحریم و وجود محدودیت های گسترده‪،‬‬ ‫‪ l‬به نکته خوبی اشاره کردید‪ ،‬شخصا اعتقاد دارم باید‬ ‫بازگش�ایی کالف س�ردرگم برخی از تحری م های‬ ‫فضای عمومی طرح های توس��ع ه ای صنعت نفت با اولویت‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬تقوی�ت و احیای مجدد دیپلماس�ی‬ ‫توسعه همزمان‪ 17‬فاز منطقی نیست‪.‬‬ ‫ایا همزمان ب�ا افزایش ظرفی�ت تولید گاز‪،‬‬ ‫افزایش تولید گاز در دولت یازدهم متمرکز ش��ود‪ .‬هم اکنون‬ ‫انرژی عنوان م ی کند‪ ،‬به نظر ش�ما دولت یازدهم‬ ‫وزارت نفت نباید نی م نگاهی هم به مقوله صادرات‬ ‫نیاز اصلی کش��ور به گاز طبیعی بوده‪ ،‬به طوری که م ی توان‬ ‫از ظرفیت نفت و گاز تا چق�در م ی تواند به عنوان‬ ‫گاز داشته باشد؟‬ ‫از این انرژی پاک ب رای سوخت رس��انی به نیروگاه ها‪ ،‬صنایع و‬ ‫یک برگ برنده برای پیش�برد مذاکرات هسته ای‬ ‫‪ l‬افزایش ص��ادرات گاز م ی تواند منجر‬ ‫استفاده کند؟‬ ‫به ارتقای قدرت چانه زن��ی و جایگاه بی ن المللی‬ ‫‪ l‬در ح��ال حاضر ش��رایط فعلی داخلی‬ ‫وزیری که از وزیر شدن دیگری حمایت کرد‬ ‫و بی ن المللی صنعت نفت با گذشته تفاوت های‬ ‫ای��ران در عرصه های مختلف ش��ود‪ ،‬از این رو در‬ ‫صورت افزایش ظرفیت تولید باید صادرات گاز به‬ ‫قابل توجهی کرده اس��ت؛ به طوری که با افزایش‬ ‫نام غالمحسین نوذری با صنعت نفت عجین‬ ‫تحریم های بی ن المللی و محدودیت های خارجی‬ ‫کشورهای مختلف همسایه و کشورهای اروپایی‬ ‫بای��د در اولویت های توس��عه به وی��ژه در بخش‬ ‫ش��ده اس��ت؛ وزیری که بی��ش از ‪ 730‬روز به عنوان‬ ‫به عنوان ی��ک اولویت در دس��تور کار قرار گیرد‪.‬‬ ‫به عنوان نمونه امارات متحده عربی قصد دارد از‬ ‫باالدس��تی صنعت نفت و گاز تغیی��رات جدیدی‬ ‫سکاندار صنعت نفت در س��اختمان ‪15‬طبقه وزارت‬ ‫گاز ای ران ب رای تامین س��وخت نیروگاه های خود‬ ‫اعمال ش��ود‪ .‬در ش��رایط فعلی باید تمرکز وزیر‬ ‫نفت در خیابان طالقان��ی فعالیت کرد‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫استفاده کند که عمده نیاز امارات به گاز ای ران در‬ ‫نفت روی افزای��ش ظرفیت تولی��د گاز طبیعی‬ ‫وی نزدیک به دو سال مدیرعاملی شرکت ملی نفت‬ ‫فصول تابستان بوده که ظرفیت مازاد تولید گاز را‬ ‫متمرکز شود‪ ،‬مقوله نفت و گاز یک رکن تاثیرگذار‬ ‫را در دولت نهم برعهده داشت‪ .‬منابع مطلع علت عدم‬ ‫ماندگاری نوذری در دولت دهم را ب ی ارتباط با ان جلسه‬ ‫و اساس��ی در مبادالت و دیپلماس��ی بی ن المللی‬ ‫هم در اختیار داریم‪.‬‬ ‫معروفوحاشی ه سازهیاتدولتنهمکهچندوزیرپس‬ ‫یکی از مهمترین قراردادهای گازی‬ ‫انرژی و خارجی ای ران اس��ت‪ .‬معتق��دم نفت و گاز‬ ‫یدانند‪ .‬جلس ه ای که صفاره رندی‪ ،‬وزیر فرهنگ و ارشاد‬ ‫از ان در فهرست سیاه قرار گرفتند‪ ،‬نم ‬ ‫ایران در طول فعالیت دولت نهم و دهم‪،‬‬ ‫م ی تواند زمینه ساز تس��هیل در روابط سیاسی و‬ ‫امضای قرارداد فروش گاز به س�وئیس‬ ‫اسالمی دولت نهم بعدها به زوایای پی دا و پنهان ان جلسه پرداخته است‪ .‬نوذری که اهل نودان‬ ‫خارجی کشور باشد و در این باره روسیه به عنوان‬ ‫بود که اتفاقا در دوران وزارت شما در نفت‬ ‫کازروناستوتحصیالتمهندسیکاربردینفتوکارشناس ی ارشدمدی ریتصنعتیازدانشگاه‬ ‫یک کش��ور نفت خیز و به ویژه گازخیز م ی تواند‬ ‫ته ران دارد‪ ،‬از استخدام فرزندان شهدا‪ ،‬زنان سرپرست خانوار و استخدام یک فرزند از همکارانی‬ ‫یک الگو باش��د‪ .‬روس��یه با صادرات گسترده گاز‬ ‫امضا شد‪ ،‬اما با گذشت حدود پنج سال‬ ‫این قرارداد هنوز عملیاتی نشده است‪.‬‬ ‫که در حین عملیات دچار حادثه ای م ی شوند که منجر به فوت یا از کار افتادگی م ی شود‪ ،‬به‬ ‫طبیعی به اروپا در بسیاری از تصمیم گیری های‬ ‫عنوان بهترین خاط رات خود در صنعت نفت یاد م ی کند‪ .‬در عین حال‪ ،‬ظاه را نوذری ناگفته های‬ ‫اما علت این تاخیر هی چ گاه اعالم نشد‪.‬‬ ‫سیاسی و اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اروپا‬ ‫بسیاری از وزارت نفت دارد و دوست ندارد همچون داوود دانش جعفری (وزیر اقتصاد دولت نهم)‬ ‫‪ l‬در دول��ت نه��م ب��ا وج��ود ش��رایط‬ ‫تاثیرگذار است‪ .‬هم اکنون بخش عمده ای از صنایع‬ ‫انها را رسانه ای کند‪ ،‬اما وی درباره دالیل عدم حضورش در دولت دوم محمود احمدی نژاد تنها‬ ‫و نیروگاه های اروپایی به گاز روسیه وابسته است‬ ‫تحریم قرارداد ص��ادرات گاز به س��وئیس امضا‬ ‫به گفتن این جمله بسنده م ی کند‪« :‬باید از خودمان بگذریم تا انقالب اسالمی بماند»‪ .‬راه اندازی‬ ‫که این وابستگی منجر به افزایش قدرت چان هزنی‬ ‫شد که متاس��فانه در دولت دهم نس��بت به اجرا‬ ‫و عملیاتی کردن ان کوتاهی ش��د و کوتاه ی ها‬ ‫پنج فاز پارس جنوبی‪ ،‬تعیین تکلیف توسعه میادین بزرگ نفت و گاز ای ران همچون یاداوران‪،‬‬ ‫روس ها در مب��ادالت سیاس��ی و بی ن المللی در‬ ‫این قرارداد گازی را به حالت کما ب��رد‪ .‬در قرارداد‬ ‫ازادگان جنوبی‪،‬جفی ر‪،‬ازادگان شمالی‪،‬تشکیلمجمعکشورهایصادرکنندگانگاز(‪،)GCEF‬‬ ‫سطح اتحادیه اروپا شده است‪ .‬اگر ای ران ظرفیت‬ ‫امضای قرارداد صادرات گاز به سوئیس و عبور تولید نفت ای ران از مرز چهار میلیون و ‪200‬هزار‬ ‫س��وئیس‪ ،‬ترانزیت گاز از ترکیه ب��ه اروپا برعهده‬ ‫تولید پنج میلیون بشکه نفت را در اختیار داشته‬ ‫کشور سوئیس گذاشته شد و این کشور مذاکراتی‬ ‫بشکه در روز بخشی از اقدامات نوذری در طول بیش از‪ 730‬روز مدی ریتش در وزارت نفت گزارش‬ ‫باشد قطعا در س��طح اوپک و مباحث دیپلماسی‬ ‫ی ترانزیت گاز از ترکیه به اروپا اغاز کرده بود‪.‬‬ ‫را ب را ‬ ‫شده اس��ت‪ .‬خب رنگار مثلث با مهندس غالمحس��ین نوذری که در ردیف نخستین مدی ران‬ ‫انرژی از جایگاه باالتری برخوردار خواهد ش��د‪ ،‬بر‬ ‫این در حالی است که سوئیس ب رای ترانزیت گاز با‬ ‫صنعت نفت بود که حمایت خود را از ب رنامه های بیژن زنگنه اعالم کرد‪ ،‬گفت وگویی ترتیب داد‬ ‫این اساس باید افزایش توان و ظرفیت مازاد عرضه‬ ‫ترکیه به صورت جدی وارد گفت وگو شده بود‪ .‬پس‬ ‫که شرح ان در ادامه امده است‪.‬‬ ‫نفت و امضای قراردادهای بلندمدت صادرات انرژی‬ ‫از ان‪ ،‬ای ران اعالم کرد ک ه ترانزیت گاز را خود ای ران‬ ‫به ویژه نفت و گاز با کشورهای همسایه و به ویژه‬ ‫باید انجام دهد‪ ،‬زی را نظر مس��ئوالن ب رای چنین‬ ‫کشورهای اروپایی در دستورکار وزارت نفت دولت‬ ‫تصمیمی این بود که چنانچ��ه ترکیه بخواهد از‬ ‫یازدهم قرار بگیرد‪ .‬از س��وی دیگر نباید فراموش‬ ‫ترکمنستان گاز بگیرد‪ ،‬ای ران بتواند از این فرصت استفاده کرده‬ ‫حتی صادرات و تزریق گاز به مخ��ازن نفتی به صورت بهینه‬ ‫کرد که صادرات نفت در زمان ه��ا و فصل های مختلف تابع‬ ‫و از خاک این کشور ب رای ترانزیت گاز به مرز اروپا استفاده کند‪.‬‬ ‫و گسترده تری اس��تفاده کرد‪ .‬ای ران باتوجه به دراختیار داشتن‬ ‫یک سری شرایط خاص از جمله عرضه و تقاضاهای فصلی‬ ‫ممکن است این تصمیم در ش��رایط عادی مناسب باشد‪ ،‬اما‬ ‫یکی از بزرگترین ذخایر غنی گاز جهان از پتانسیل و ظرفیت‬ ‫است‪ .‬از این ش��رایط م ی توان ب رای بهبود روند صادرات نفت‬ ‫کشور حتی در شرایط تحریم اس��تفاده کرد که این ظرفیت‬ ‫باتوجه به شرایط تحریم و اینکه سوئیس تنها کشوری بود که‬ ‫باالیی ب رای افزایش تولید این حامل انرژی برخوردار است‪ .‬اگر‬ ‫حاضر شد از ای ران گاز بخرد‪ ،‬این موضوع در نامناسب ترین زمان‬ ‫و پتانسیل نیاز به بس��ترهایی همچون مدی ران متخصص‪،‬‬ ‫ظرفیت تولید گاز افزایش یابد دیگر نیازی به تحویل گازوئیل‬ ‫مطرح شد و قرارداد را تحت تاثیر قرار داد‪.‬‬ ‫و فراورده های نفتی به نیروگاه ها و صنای��ع به ویژه در فصل‬ ‫اشنایی کامل با فضا و بازار جهانی نفت و بررسی روند عرضه و‬ ‫ایا با ص�ادرات گاز ایران به هند و پاکس�تان‬ ‫زمستان نبوده و حتی م ی توان این فراورده های نفتی را به جای‬ ‫تقاضا دارد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬حضور اکثر روسای جمهور و مقامات‬ ‫هم موافقید؟‬ ‫نفت خام و خام فروشی به بازارهای جهانی صادر کرد‪.‬‬ ‫عال ی رتبه و ارشد کشورهای مختلف جهان در مراسم تحلیف‬ ‫‪ l‬پاکس��تان حدود ‪180‬میلیون نفر جمعیت دارد و‬ ‫یک�ی از مهمتری�ن مناب�ع و ظرفی ت ه�ای‬ ‫دکتر حسن روحانی رئی س جمهوری اسالمی ای ران یک پیام‬ ‫به دنبال یک منبع مطمئن انرژی است چرا که بنا بر اطالعات‬ ‫افزایش تولید گاز ایران‪ ،‬پارس جنوبی اس�ت‪ .‬در‬ ‫واضح و اشکار به همراه دارد و قطعا فضای کار در دولت اینده‬ ‫موجود یک سوم از مردم این کشور از برق محروم هستند‪ .‬هدف‬ ‫دولت دهم ب ه طور همزمان عملیات اجرایی ‪17‬فاز‬ ‫متفاوت خواهد بود و باید به دولت تدبیر و امید امیدوار باشیم‪.‬‬ ‫پاکستان از ساخت خط لوله واردات گاز از ای ران‪ ،‬تامین خوراک‬ ‫پارس جنوبی با پیمانکاران عملیاتی شد و حتی‬ ‫در شرایط فعلی ایران هی چ گونه نفت خام ی ‬ ‫گاز نیروگاه های برق است و مصرف خانگی ندارد‪ ،‬درخصوص‬ ‫قرارداد تع�دادی از این پروژه ها ب�ه صورت ‪35‬ماه‬ ‫به کشورهای عضو اتحادیه اروپا صادر نم ی کند و‬ ‫عملیاتی شدن این قرارداد همه مسئوالن کشور هر کمکی‬ ‫امضا شد اما با گذشت سه سال هی چ یک از طرح ها‬ ‫فروش طالی سیاه در بسیاری از بازارهای سنتی‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪14‬‬ ‫که الزم است باید انجام دهند‪ .‬از سوی دیگر باتوجه به اینکه‬ ‫امریکای ی ها اع�لام م ی کنند همه توان خ��ود را ب رای اجرایی‬ ‫نشدن این قرارداد به کار خواهند برد از جمله ب رای خارج کردن‬ ‫هندی ها اعالم کردند س��اخت نیروگاه اتمی در هند منوط به‬ ‫عدم واردات گاز از ای ران است‪ .‬از این رو به نظر م ی رسد هزینه‬ ‫کردن ‪ 500‬میلیون دالر ب رای احداث این خط لوله درحالی که‬ ‫ساالنه ‪ 100‬میلیارد دالر درامد نفتی داریم‪ ،‬عدد کوچکی است‪.‬‬ ‫در واقع نیم درصد درامد نفتی ب��ه یک پروژه بزرگ اختصاص‬ ‫یابد که ب رای حسن روابط پاکستان و ای ران بسیار مفید است‪.‬‬ ‫حتی از برخی اخب��ار این گونه برم ی اید که به پاکس��تان هم‬ ‫ب رای عدم اجرای این قرارداد فش��ارهایی وارد کرده اند‪ .‬به نظر‬ ‫من این تصمیم درست بود که به اجرای این خط لوله کمک‬ ‫شود تا بتوانیم بخشی از گاز خود را به کشور همسایه و ب رادر‬ ‫خود انتقال دهیم و انجام این کار بسیار مهم است‪ .‬در مجموع‬ ‫قرارداد گاز پاکستان قرارداد جامع و خوبی بوده و نباید تصور‬ ‫ش��ود که در یک قرارداد فقط باید منافع کش��ور واردکننده یا‬ ‫صرفا کشور صادرکننده تامین ش��ود‪ ،‬بلکه هر قراردادی باید‬ ‫منافع طرفین را حفظ کند‪ .‬ب رای تحویل گاز به هند هم هنوز‬ ‫قراردادی امضا نشده و حتی چارچوب قرارداد هم فعال مشخص‬ ‫نیست‪ .‬به نظر م ی رسد هند امادگی واردات گاز ای ران را حداقل‬ ‫در مقطع فعلی ندارد‪ ،‬بناب راین در خصوص انتقال گاز به هند‬ ‫بهتر است که در اینده بحث کنیم‪ .‬در نهایت معتقدم که اگر‬ ‫پاکستان حق ترانزیت اخذ کند باید شرایط را ب رای حفظ خط‬ ‫لوله به وجود بیاورد و این کار بر عهده ای ران یا حتی هند نخواهد‬ ‫بود که داخل خاک کشوری دیگر امنیت یک خط لوله را حفظ‬ ‫کنند‪ .‬از سوی دیگر این قرارداد یک قرارداد دوجانبه بین ای ران و‬ ‫پاکستان است و فعال هند در این قرارداد نیست‪.‬‬ ‫کرس�نت پرحاش�ی ه ترین و البت�ه‬ ‫پرس�روصداترین قرارداد تاریخ ‪ 105‬س�اله نفت‬ ‫ایران است‪ .‬نظر شما درباره این قرارداد فروش گاز‬ ‫ای ران چیست؟‬ ‫‪ l‬من قصد ندارم از قرارداد کرس��نت دفاع کنم‪ .‬شاید‬ ‫نقدهایی بر این قرارداد وارد باشد اما از ان زمانی که عده ای این‬ ‫قرارداد را نقد کردند ب رای این قرارداد مش��کالتی به وجود امد؛‬ ‫به طوری که اکنون هم به داوری ارجاع شده است‪ .‬بیش از هفت‬ ‫سال از امضای قرارداد کرسنت م ی گذرد و در این مدت سهم گاز‬ ‫ای ران در می دان مشترک سلمان با امارات در حال سوختن است‪،‬‬ ‫ضمن انکه اکنون برخی از تاسیساتی که ب رای ان مجموعه در‬ ‫نظر گرفته شده بود اسیب دیده اند‪ .‬از طرف دیگر باید نگاهی‬ ‫هم به عدم النفع تصمیمی داشت که در ان زمان اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫امروز‪ ،‬سوال نم ی شود که چرا ما هفت سال گاز نفروختیم‪ ،‬فقط‬ ‫سوال م ی شود که چرا ان قرارداد امضا شد‪ .‬در این قرارداد امده‬ ‫یادداشت‬ ‫محمدعلی زمان خانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫«حال صنعت نفت خوب نیس��ت‪ »،‬اس��تدالل این ادعا را در‬ ‫وضعیت تولید و توسعه بخش های باالدستی‪ ،‬میان دستی و‬ ‫پایی ن دستی نفت‪ ،‬گاز و پتروشیمی م ی توان جس ت وجو کرد‪.‬‬ ‫فازهای قدیمی پارس جنوبی در هفتادوسومین ماه اغاز عملیات‬ ‫اجرایی خود هنوز اماده حتی تولید زودهنگام گاز نیس��تند که‬ ‫پی ش بینی م ی شود با روند فعلی اجرا دست کم تا سال اینده هم‬ ‫نتوان به بهره برداری از یک فاز استاندارد در پارس جنوبی شامل‬ ‫چاه‪ ،‬سکو و خطوط لوله دریایی و پاالیشگاه های ساحلی امیدوار‬ ‫بود‪ .‬در سایر میادین مشترک نفتی کشور هم اوضاع و احوال‬ ‫توسعه چندان رضایت بخش ارزیابی نم ی شود‪ .‬به طوری که در‬ ‫توسعه الیه نفتی پارس جنوبی با وجود برداشت حدود ‪ 500‬هزار‬ ‫بشکه ای قطر اما تولید نفت ای ران هنوز در نقطه صفر جا خوش‬ ‫کرده است‪ .‬توسعه میادین مشترک با ع راق و ع ربستان همچون‬ ‫فروزان‪ ،‬اس��فندیار‪ ،‬ارش‪ ،‬اذر‪ ،‬ازادگان جنوبی‪ ،‬یاداوران و ازادگان‬ ‫شمالی هم تاخیرهای چندین و چند ساله ای را تجربه م ی کنند‪.‬‬ ‫در ساخت پاالیشگاه های نفت و افزایش ظرفیت تولید بنزین‬ ‫هر چند شعار دولت نهم و دهم احیای نهضت پاالیشگاه سازی‬ ‫بود‪ ،‬اما در طول هشت سال گذشته حتی یک پاالیشگاه جدید‬ ‫نفت ساخته نش��د تا به لطف راه اندازی نصفه نیمه شش طرح‬ ‫بنزین سازی در پاالیش��گاه های قدیمی و به مدد مجتمع های‬ ‫پتروش��یمی و گاهی هم تهاتر مخفیانه نفت ای رانی با بنزین‬ ‫هندی‪ ،‬منفی ش��دن تراز تولی��د و مصرف بنزی��ن چندان در‬ ‫جایگاه های سوخت خودنمایی نکند‪.‬‬ ‫در صنعت گاز هم فعال سیاست افزایش تولید گاز بدون ساخت‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫نفت ایران به کدام بیشتر نیاز دارد؟‬ ‫پاالیشگاه جدید رایج شده و هر چند در طول فعالیت دولت نهم‬ ‫چندین طرح پاالیشگاهی گاز در مدار بهره برداری قرار گرفت‪ ،‬اما‬ ‫در دولت دهم پاره کردن روبان قرمز افتتاح یک پاالیشگاه گاز به‬ ‫یک رویای دست نیافتنی ب رای مدی ران وزارت نفت تبدیل شد‪ .‬در‬ ‫ی هم هر چند خط لوله اتیلن غرب راه اندازی‬ ‫صنعت پتروشیم ‬ ‫شد‪ ،‬اما عمال به دلیل تاخیر در راه اندازی فازهای جدید پارس‬ ‫جنوبی و کمبود شدید خوراک اتان‪ ،‬طرح های جدید پتروشیمی‬ ‫ تولیدکننده اتیلن به عنوان تامی ن کننده خوراک خط لوله اتیلن‬ ‫غربفعالتعطیلیابانصفظرفیتتولیدم ی کنندتاخطلوله‬ ‫اتیلن غرب فعال بدون اتیلن افتتاح شود و در نهایت افتتاح این‬ ‫خط لوله را باید در ردیف یکی از افتتاح های نمایشی دولت دهم‬ ‫قرارداد‪.‬تشریحوتبیینبخشکوچکیازوضعیتفعلیصنعت‬ ‫نفت نش��ان م ی دهد که اگر هنوز اقتصاد ای ران به درامدهای‬ ‫حاصل از فروش طالی س��یاه دل بسته است باید استی ن ها را‬ ‫ب رای احیای تمام عیار کادر مدی ریتی وزارت نفت باال زد‪.‬‬ ‫سرباز یا ژن رال؛ نفت ای ران به کدام بیشتر نیاز دارد؟‬ ‫«سرباز یا ژنرال؛ نفت ای ران به کدام بیشتر نیاز دارد؟» این سوالی‬ ‫است که چند هفته ای است فکر بسیاری از فعاالن اقتصادی‬ ‫و حتی سیاسی کشور را به شدت به خود مشغول کرده است‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد‪ ،‬رئیس دولت های نهم و دهم بر این باور‬ ‫بود که صنعت نفت ای ران به سرباز نیاز دارد و کل مدی ران باید‬ ‫به عنوان یک سرباز در خدمت نفت باش��ند و ب رای اجرای این‬ ‫اعتقاد خود با ش��عار وجود مافیای نفت‪ ،‬در مدت هشت سال‬ ‫بیش از ‪ 500‬مدیر را به دالیل مختل��ف از صنعت نفت برکنار‬ ‫و بعضا خانه نش��ین کرد‪ .‬با خروج نخبگان و بزرگان از صنعت‬ ‫نفت‪ ،‬مدی ران جوان‪ ،‬ب ی تجربه نفتی و بعضا واردات گس��ترده‬ ‫مدیر از س��ازمان غله‪ ،‬اتکا‪ ،‬وزارت اموزش و پرورش‪ ،‬بازرگانی‪،‬‬ ‫شرکت های خودروساز و فروشگاه های رفاه به صنعت نفت‪ ،‬این‬ ‫پیشران اقتصادی کشور بیش از گذشته از حضور ژنرال های‬ ‫سرد و گرم چشیده‪ ،‬خالی شد‪ .‬هم اکنون جایگاه نفتی ای ران در‬ ‫اوپک به شدت تنزل کرده به طوری که ای ران پس از کشورهایی‬ ‫همچون ع ربستان‪ ،‬ع راق‪ ،‬نیجریه و حتی امارات جایگاهی بهتر‬ ‫از چهارمی و پنجمی ب رای خود نتوانسته دست و پا کند و این در‬ ‫حالی است که به استثنای دو سال اخیر‪ ،‬ای ران در طول دو دهه‬ ‫گذشته همواره پس از سعودی ها بزرگترین تولید و صادرکننده‬ ‫نفت اوپک بوده اس��ت‪ .‬در این بین تصوی��ب و اجرای تحریم‬ ‫نفت ای ران توسط ‪ 27‬کش��ور عضو اتحادیه اروپا هر چند ب رای‬ ‫اقتصاد کشور عدم النفع و خسارت هایی به همراه داشت‪ ،‬اما این‬ ‫تحریم ها ب رای مدی ران نفتی دولت دهم بسیار پرخیر و برکت بود‬ ‫و در سایه این محدودیت های بی ن المللی بسیاری از تاخیرها و‬ ‫عقب ماندگ ی ها توجیه شد‪ .‬حال این سوال مطرح است که ایا‬ ‫سربازها توانسته اند به خوبی خالء غیبت ژنرال ها را در صنعت‬ ‫نفت ای ران پرکنند یا خیر؟‬ ‫ژن رال نفتی کیست؟‬ ‫این روزها از صنعت نفت به عن��وان خط مقدم جبهه مقابله با‬ ‫تحریم اقتصادی غ��رب یاد م ی کنند و مس��ئوالن نظام بارها‬ ‫هشدار داده اند که غرب ب رای متوقف ساختن ای ران هسته ای‪،‬‬ ‫صنعت نفت و گاز ای ران را هدف گرفته است‪ .‬در این بین نفت‬ ‫نیاز به مدی رانی دارد تا بتوانند در لحظه با تشخیص خوب و بد‪،‬‬ ‫تصمیمات انی بگی رند‪ ،‬زی را یک اصل مدیریتی وجود دارد که‬ ‫گرفتن یک تصمیم اشتباه به مراتب اثار سوء و تبعات کمتری‬ ‫از مسکوت گذاشتن یک تصمیم خواهد داشت و این مشکل‬ ‫اکثر مدی ران صنعت نفت در دولت دهم ه��م بود که به دلیل‬ ‫عدم تشخیص به موقع شرایط و به ویژه خوب و بدها هیچ گاه‬ ‫تصمیم نگرفتند و قطعا از جامع��ه مدیریتی صنعت نفت در‬ ‫دولت دهم ه��م نم ی توان خ��رده ای گرفت‪ ،‬زی را یک س��رباز‬ ‫هیچ گاه نم ی تواند در ش��رایط اضط راری جنگ همچون یک‬ ‫ژنرال باتجربه تصمیم گیری کند‪ .‬با این وجود وزارت نفت دولت‬ ‫یازدهم عزم خود را ب رای بازگشت ژنرال ها به صنعت نفت ای ران‬ ‫جزم کرده تا بلکه بتوانند با مدیریت ژنرال های باتجربه و کارامد‬ ‫نفتی با اتخاذ تصمیمات انی‪ ،‬چرخ های توسعه صنعت نفت‬ ‫ای ران را بار دیگر به حرکت دراورند‪g.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫سرباز یا ژنرال‬ ‫بود که در خصوص هر گازی که به امارات در ان فاصله فروخته‬ ‫شد یا حتی بعد از صادرات گاز به شارجه‪ ،‬قرارداد قابل مذاکره‬ ‫بوده و تغییر قیمت امکان پذیر است‪.‬‬ ‫ایا منظور شما این است که کرسنت قربانی‬ ‫سیاس ی کاری ها شد؟‬ ‫‪ l‬بهتر اس��ت اینطور بگوییم که به نفع کشور است‬ ‫تصمیماتی که اتخاذ م ی شود منسجم باشد و از این تصمیمات‬ ‫حمایت همه جانبه شود و از سوی دیگر تصمیمات متناسب با‬ ‫زمان اتخاذ شود‪ .‬سوال من این است که تکلیف این هفت سالی‬ ‫که‪ 600‬میلیون فوت مکعب در روز‪ ،‬گاز کشور در می دان مشترک‬ ‫با امارات سوخته شد و امارات ی ها گاز ترش همین می دان را بردند‪،‬‬ ‫چه م ی شود؟ چنانچه قرارداد این می دان هنوز پابرجا بود امروز بر‬ ‫مبنای همان قرارداد م ی توانستیم در شرایط قرارداد و به ویژه در‬ ‫قیمت ان تجدیدنظر کنیم‪ ،‬چرا که در بندی از این قرارداد تاکید‬ ‫شدهبودپسازهفتسالم ی تواندرموردقیمتتصمیم گیری‬ ‫جدید کرد‪ ،‬ایا این بهتر از وضعیت فعلی نبود که بخش اعظم‬ ‫تاسیساتی که ب رای این قرارداد فراهم شده بود اسیب دیده است؟‬ ‫به هر حال باید شخصی پی دا شود که پاسخگوی این اسی ب ها‬ ‫باشد‪ .‬بناب راین ممکن است قرارداد کرسنت مشکل داشته باشد و‬ ‫نقدهایی بر ان وارد باشد اما نباید متوقف م ی شد‪ .‬توقف کارهای‬ ‫بزرگ به این شکل‪ ،‬ب ی سابقه بوده است‪g.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫اسالم قوانین دارد‬ ‫چرابایداینطوربشود‪.‬چرابایدضوابطنباشد؟اسالمضوابط‬ ‫دارد‪ .‬اسالم هرج و مرج نیست که هر که هر کاری بخ واهد بکند‪.‬‬ ‫اسالم قوانین دارد‪ .‬روی قوانین باید عمل بشود‪ .‬انها نه قوانین‬ ‫اس�لام را عمل م ی‏کنند و نه قوانین دولت را عمل م ی‏کنند‬ ‫و هر چه‪ ،‬هر ک��ه ه ر کاری م ی‏خواهد م ی‏کن��د‪ .‬هر که بدون‬ ‫اینکه اعتنایی بکنند‪ ،‬به رئوسشان اعتنایی بکنند‪ ،‬به روسایشان‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪18- 27‬‬ ‫استارتپاستور‬ ‫ارایخاکستری برندهراتعیینمی کند‬ ‫تدبیرهایجدید؛امیدهایتازه‬ ‫صنعتیاتجارت؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪28-39‬‬ ‫استراتژیروحانی‬ ‫پس لرزه هایرای اعتماد‬ ‫فتنه‪،‬خطقرمزمابود‬ ‫بادولتواردنزاع نمیشویم‬ ‫بینالملل‬ ‫‪40-59‬‬ ‫ماموریتدکترظریف‬ ‫نقطهعطفتاریخی‬ ‫ایاظریفجایگزینجلیلیمی شود؟‬ ‫بازسازیسیاستخارجی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادوششم‪ 2/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫پس لرزه های رای اعتماد‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫مثلث وزن فراکسیون رهروان‪،‬اصولگرایان و مستقلها‬ ‫در پارلمان را بررسی میکند‬ ‫مامور یت‬ ‫دکتر ظریف‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫روابط ایران – امریکا پس از ظریف به چه سویی میرود؟‬ ‫طرح ظریف برای حل موضوع هستهای چیست؟‬ ‫روابطایرانباکشورهایمنطقهواروپادردورانجدیدچگونهخواهدبود؟‬ ‫برنامه ظریف برای عبور از تحریم اقتصادی چیست؟‬ ‫ارای خاکستری‪ ،‬تعیینکننده اصلی‬ ‫گزارش مثلث از رقابت قالیباف و محسن هاشمی‬ ‫برای شهرداری تهران‬ ‫دیپلماسیگاز‬ ‫برگبرندهدولتیازدهم‬ ‫گفتوگویمثلثباغالمحسیننوذری‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫تدبیر های جدید‪ ،‬امیدهای تازه‬ ‫گزارش مثلث از اقدامات اقتصادی دولت‬ ‫در هفته گذشته‬ ‫بازی برد – برد‬ ‫استراتژی رئیسجمهور درباره اصالحطلبانچیست؟‬ ‫نیمه جنبش‪ ،‬نیمهکودتا؟‬ ‫مناظرهای درباره ‪ 28‬مرداد؛‬ ‫دالوری – قانعیفرد‬ ‫بیپرده با علی محمد بزرگواری‬ ‫گفتوگوی محرمانه‪ ،‬بخش جدید در مثلث‬ ‫خانهتکانی در خیابان طالقانی‬ ‫بیژن زنگنه هفته گذشته چند مدیر جدید‬ ‫به وزارت نفت اورد‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫احترامی بکنند‪ ،‬احترام ی به اسالم بکنند‪ ،‬بدون ضوابط‪ ،‬بدون‬ ‫جهت‪ ،‬اسباب این م ی‏شوند که مردم بگویند که معلوم م ی‏شود‬ ‫کهقضیه‪،‬قضیهاسالمنیست‪.‬قضیه‪،‬قضیهکم ونیستیاست‪.‬‬ ‫حتی یکی از مراجع اینجا به من گفت مگر کمونیستی است‬ ‫حاال! باید اینطور ما باش��یم‪ .‬وضع پاسدارهایی که م ی‏گویید‬ ‫ما ب رای اسالم خدمت م ی‏کنیم‪ ،‬باید تحت تاثیر کمونیس ت ها‬ ‫واقع بشوند و همان کارهایی که کمونیست م ی‏کنند‪ ،‬بکنند؟‬ ‫یدانند اینها‪ .‬م ی‏خ واهند که اسالم را بشکنند در ای ران‪ ،‬تا اینکه‬ ‫نم ‏‬ ‫یک وقت خدای نخواسته با یک کودتایی اینجا برگردد به یک‬ ‫حالی بدتر از حال سابق‪ .‬نم ی‏دانند این را‪ .‬عالقه ندارند واقعا به‬ ‫اسالم‪ .‬نم ی‏توانم من بگویم که پاسبانی که دارد خدمت م ی‏کند‬ ‫و ش��ب و روز خدمت م ی‏کند عالقه ندارد‪ .‬عالقه دارد‪ ،‬ملتفت‬ ‫نیست که دارد چه م ی‏کند‪ .‬یا دادگاهی که م ی‏خواهد خدمت‬ ‫بکند‪ ،‬عالقه هم دارد‪ .‬یا کمیته‏ای که م ی‏خواهد خدمت بکند‪،‬‬ ‫عالقه دارد‪ .‬لکن راه را درس��ت نم ی‏داند‪ .‬ضوابط درست معلوم‬ ‫نشده پیششان‪ .‬خیال م ی‏کنند هر که هر طوری دلش خ واست‬ ‫عمل بکند‪ .‬به مجرد اینکه انقالب شد دیگر من هم باید پا بشوم‬ ‫هر کاری دلم م ی‏خ واهد بکنم‪ .‬انقالب شده‪ .‬یعنی انقالب شده‪،‬‬ ‫از یک رژیم ظالم به یک رژیم عدالت‪ .‬رژیم عدالت معنایش این‬ ‫نیست که هر که هر طوری دلش م ی‏خواهد عمل کند‪ .‬یک‬ ‫قواعدی در اسالم باید باشد‪ .‬باید قوانین اسالم باشد‪ .‬نه بریزند‬ ‫مردم‪ ،‬زن ها را‪ ،‬زن و بچه مردم را بیرون کنند از منزلشان‪ .‬با اینکه‬ ‫من این را‪ ،‬شاید ده دفعه گفته باشم که بر فرض اینکه یک نفری‬ ‫جانیباشد‪،‬مستحققتلباشد‪،‬تماماموالشبایدمصادرهبشود‪.‬‬ ‫لکن زن و بچه‏اش که نباید گرسنه بمانند‪ .‬خب‪ ،‬به اندازه زن و‬ ‫بچه‏اش باید ب رایشان بگذارند‪ .‬مابق ی‏اش را بب رند‪ .‬مع‏ذلک کرارا‬ ‫ب رای من نوشته‏اند‪ ،‬گفته‏اند که فالنی بیخود اموالش را گرفته‏اند‪.‬‬ ‫حاال بیخودش را من نم ی‏دانم‪ .‬اما امده‏اند فرش از زیر پای ما‬ ‫کش��یده‏اند و ما را از منزلمان بیرون کرده‏اند‪ ،‬و چه کرده‏اند و ما‬ ‫مانده‏ایم همین طوری‪ .‬اخر این را عقل م ی‏پسندد؟‬ ‫نقدونظر‬ ‫‪60-63‬‬ ‫دولتبناپارتی‬ ‫سکوالریسمعلیهدموکراسی‬ ‫مساله‪،‬فیس بوکنیست!‬ ‫توسعه بی ثباتیدرپوششنزاع هایطایفه ای‬ ‫تاریخ‬ ‫‪64-75‬‬ ‫تراژدییک ناسیونالیست‪-‬سوسیالیست‬ ‫‪ 28‬مرداد؛نیمهکودتا‪،‬نیمهجنبش؟‬ ‫مصدق؛پوپولیستیانهادگرا؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪80 -83‬‬ ‫مانیفست صالحی‬ ‫باهرنماینده ایصحبتکردم ‪،‬میگفترایمیاورم‬ ‫مناقشهبرسریکادعا‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫وزیرروحانیتجارترابه‬ ‫سایهمی برد؟‬ ‫صنعتیاتجارت؟‬ ‫مساله اصلی نعمت زاده‬ ‫گزارش اول‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫استارتپاستور‬ ‫هفته گذشته فعالیت پانزده وزیر کابینه اغاز شد‬ ‫داود حشمتی‬ ‫خبرنگار مثلث‬ ‫هفته ای که گذش��ت هفته تودیع و معارفه بود‪ .‬وزی ران‬ ‫جدید اتاق ریاست را از وزرای قبلی تحویل گرفتند‪ .‬بیش از هر‬ ‫چیز اما مراسم تودیع وزارت کشور و وزارت خارجه مورد توجه‬ ‫بود چرا که حسن روحانی میهمان این دو مراسم بود‪.‬‬ ‫تاالر ایینه ساختمان وزارت خارجه می زبان بزرگان و کسانی‬ ‫بود که در سال های اخیر سکان سیاست خارجی کشور را در‬ ‫دست داشتند‪ .‬از صالحی‪ ،‬وزیرخارجه سابق گرفته تا خ رازی‪،‬‬ ‫متکی به مراسمی امده بودند که قرار بود ظ ریف جای صالحی‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬رئی س جمهور هم به این مراسم امد تا اهمیت ان‬ ‫را ثابت کند‪ .‬خبرنگاران منتظر ورود حسن روحانی و ظریف‪،‬‬ ‫دیپلمات کهنه کار وزارتخانه بودند که س��بدهای گل فراوان‬ ‫ب رای تبریک از مقامات و اف��راد مختلف ب رای عرض تبریک‬ ‫وارد الب��ی وزارت خارجه م ی ش��د‪ .‬روحانی امده ب��ود تا کلید‬ ‫یکی از مهمترین وزارتخانه ها را در دس��ت ظریف قرار دهد‪.‬‬ ‫‪18‬‬ ‫رویکرد روحانی در مصادیقی که ب رای کارکنان این وزارتخانه‬ ‫تعیین م ی کرد‪ ،‬مشخص بود‪« :‬در سیاس��ت خارجی باید از‬ ‫افراد حرفه ای‪ ،‬کارش��ناس‪ ،‬متعهد‪ ،‬ایثارگر و شجاع به خوبی‬ ‫استفاده ش��ود تا بتوانیم جایگاه جمهوری اسالم ی ای ران را در‬ ‫عرصه جهانی ارتقا داده و موانع را به راحتی کنار بزنیم‪ ».‬اینها‬ ‫ویژگ ی هایی بود که رئی س جمهور ای ران برشمرد‪ .‬رئی س جمهور‬ ‫ی باید با کمال ش��هامت‪ ،‬دقیق و‬ ‫بر اینکه در بیان منافع مل ‬ ‫منطقی حرف بزنیم و با کس��ی تعارف نداری��م‪ ،‬تاکید کرد و‬ ‫گفت‪« :‬عرصه سیاست خارجی جای ش��عر و شعار نیست‪،‬‬ ‫جای فهم درست از مسائل و وقایع جهانی است‪ ».‬او ظریف‬ ‫را فردی دانش��مند‪ ،‬متعهد‪ ،‬توانا و باتجربه ف��راوان در عرصه‬ ‫دیپلماسی معرفی کرد‪ .‬دکتر روحانی همچنین با قدردانی از‬ ‫خدمات علی اکبر صالحی‪ ،‬وزیر امور خارجه س��ابق ای ران از‬ ‫وی به عنوان ش��خصیتی فرهیخته‪ ،‬اخالق مدار و خدوم یاد‬ ‫کرد‪ .‬رئی س جمهور ای ران گفت‪« :‬در سی است خارجی اشتباه‬ ‫ب رای ملت بسیار سنگین خواهد بود و اگر موضع گیری خطا‬ ‫صورت گیرد از جیب مردم خرج شده است و باید پاسخگوی‬ ‫ملت بود‪ ».‬اقای روحانی گفت ‪«:‬عنوان حقوقی ما متعلق به ما‬ ‫نیست و ما امانتدار ملت هستیم و عنوان رئی س جمهور‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه‪ ،‬نماینده مجلس و هر عنوانی را در واقع به ما سپرده اند‬ ‫و اگر فردی با عنوان حقوقی سخن م ی گوید باید یادش باشد‬ ‫که یک امانتدار بیش نیست و بر امانت به گونه ای رفتار کنیم‬ ‫که صاحب امانت ضرر نکند‪ ».‬رئی س جمهور یک بار دیگر به‬ ‫پیام انتخابات اخیر ب رای جهانیان اشاره کرد و گفت‪« :‬انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری در ‪ 24‬خرداد ‪ 1392‬که پیروز نهایی ان ملت‬ ‫ای ران است‪ ،‬پیام روشنی را ب رای داخل و خارج از کشور داشت‪.‬‬ ‫ملت ای ران به دور از همه غوغاها و فراز و نشی ب ها در انتخابات‬ ‫‪ 24‬خرداد به یک تصمیم و اجماع مشخص رسید و ما اگر این‬ ‫صدای ملت را نشنویم‪ ،‬شکست م ی خوریم و اگر به خوبی ان‬ ‫را بشنویم و ب ر اساس ان عمل کنیم ملت همواره پشتیبان ما‬ ‫خواهد بود‪ ».‬دکتر روحانی در سخنرانی خود در این مراسم از‬ ‫محبوس شدن صدای کارشناسان در ساختمان وزارت خارجه‬ ‫گفت و به انها توصیه کرد ‪« :‬مردم یک برداش��تی از سیاست‬ ‫خارجی دوران گذشته دارند‪ ،‬هرچند معنای ان‪ ،‬این نیست که‬ ‫وزارت خارجه کم کاری کرده یا از کارشناس��ان زبده تهی شده‪.‬‬ ‫بلکه معنای ان‪ ،‬این است که صدای کارشناسان وزارت خارجه‬ ‫استارتپاستور‬ ‫تدبیرهایجدید؛امیدهایتازه‬ ‫هفتهگذشتهفعالیتپانزده‬ ‫وزیر کابینه اغاز شد‬ ‫اقدامات اقتصادی دولت یازدهم در هفته‬ ‫گذشته با استقبال جامعه رو به رو شد‬ ‫حسن روحانی‪ :‬من معجزه قرن نیستم‬ ‫رئیس جمهور‪ :‬عرصه سیاست خارجی جای شعر و شعار نیست‪ ،‬جای فهم‬ ‫درست از مس�ائل و وقایع جهانی است‪ .‬در سیاس�ت خارجی اشتباه برای ملت‬ ‫بسیار سنگین خواهد بود و اگر موضع گیری خطا صورت گیرد از جیب مردم خرج‬ ‫شده است و باید پاسخگوی ملت بود‬ ‫مجله خبری‬ ‫از بین همه وزارتخانه ها دکتر روحانی تنها به مراس��م‬ ‫تودیع و معارفه دو وزیر رفت‪ .‬وزارت خارجه و وزارت کشور تا به‬ ‫این ترتیب اهمیت این دو وزارتخانه را نشان دهد‪.‬‬ ‫حسن روحانی‪ ،‬رحمان ی فضلی‪ ،‬معاونان این وزارتخانه‬ ‫و نمایندگان مجلس حضور داش��تند تا از ت�لاش نجار ب رای‬ ‫چهارس��ال خدمتش تش��کر کنند‪ .‬بس��یاری از چه ر ه ها از‬ ‫رئی س دفتر نظامی فرمانده کل قوا و فرمانده نیروی انتظامی‬ ‫ کش��ور گرفته تا دولت ابادی‪ ،‬دادس��تان ته ران در این مراسم‬ ‫حضور داشتند‪ .‬سخنران ابتدایی این مراسم‪ ،‬صولت مرتضوی‬ ‫بود‪ ،‬او به کرات از فعالی ت های نجار تقدیر و ب رای رحمان ی فضلی‬ ‫نیز ارزوی موفقیت کرد‪ .‬نجار پس از سخنان کوتاه خجسته‪،‬‬ ‫پشت تریبون امد و سخنان پایانی خود را با قطعه شعری به‬ ‫پایان رساند‪.‬‬ ‫روحانی ک��ه ظاه را فضای جلس��ه را خش��ک م ی دید‬ ‫لو قول های خ��ود فضای خن��ده را بر س��الن ‪ 600‬نفره‬ ‫با نق ‬ ‫وزارت کش��ور حاکم کرد‪ .‬رئی س جمهور نیز در سخنان خود‬ ‫با بیان «صد ش��کر که این امد و صد حیف که او رفت» به‬ ‫بیان ویژ گ ی ها ی جاذبه ای عبدالرض��ا رحمان ی فضلی‪ ،‬وزیر‬ ‫کش��ور پرداخت‪ .‬روحانی با هر دو وزیر ش��وخی ک��رد‪ .‬درباره‬ ‫رحمان ی فضلی گفت هرقدر به او نزدیک تر م ی شوید بیشتر‬ ‫جذب او م ی ش��وید‪ .‬او به نقل از رحمان ی فضلی گفت‪« :‬وی‬ ‫م ی گوید من پدری ترک و مادری کرد دارم‪ ،‬ولی ظاه را فارس از‬ ‫اب درامده است‪ .‬در بررسی ژنتیکی اصال «ژنتیکی مخلوط»‬ ‫دارد و به همین دلیل همه به وی عالقه مند م ی شوند‪ ».‬او در‬ ‫بخشی از سخنانش گفت‪« :‬من مدت هاس��ت اقای نجار را‬ ‫م ی شناسم و او را بارها م ی دیدم؛ م ی گویند از کجا م ی شناسی‬ ‫و کجا او را دی��ده ای؛ خب معلوم اس��ت در قهوه خانه که او را‬ ‫ندیده ام‪ ،‬از شورای امنیت وی را م ی شناسم‪».‬‬ ‫روحانی در این مراسم حرف های مهمی زد‪ .‬وی با تاکید‬ ‫بر اینکه دولت تدبیر و امید دولتی فراجناحی است‪ ،‬گفت‪« :‬پس‬ ‫از انتخابات بسیاری از افراد با بنده صحبت کردند که کابینه‬ ‫را به صورت فراجناحی ایجاد نکنم چرا که به زعم انها این کار‬ ‫موجب ایجاد مشکالت م ی شود‪ ،‬اما بنده هرگز به این سخن‬ ‫اعتقادی ندارم‪ ».‬رئی س جمهور با بیان اینکه «حسن روحانی»‬ ‫هیچ تفاوتی با سایر مردم نداشته‪ ،‬معجزه گر نیست و اتصالی به‬ ‫اسمان و پشت پرده ها نیز ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬معتقدم معجزه را حسن‬ ‫تدبیر‪ ،‬وحدت ملت و ایثار همه کارگزاران نظام ایجاد م ی کند‪».‬‬ ‫این سخنان روحانی مورد توجه زیاد رس��انه ها قرار گرفت‪ .‬به‬ ‫اعتقاد روحانی «فعالی ت های حزبی تنها در زمان انتخابات فعال‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫در ساختمان ان محبوس بود و کسی ان را نشنیده است‪ .‬شما‬ ‫کارشناس هستید و باید ازادانه انچه را م ی فهمید بگویید‪ ،‬چه‬ ‫وزیر خوشش بیاید چه ناراحت شود‪».‬‬ ‫اقای روحانی گفت‪« :‬مشکالت ای ران زیاد است اما امید‬ ‫من به حل مشکالت بسیار بیشتر است و اگر ما با دنیا منطقی‬ ‫حرف زدیم و ملت احساس کرد ما با تدبیر کار م ی کنیم‪ ،‬حتی‬ ‫اگر دنیا بخواهد زور بگوید تمام ملت پش��ت س��ر ما خواهد‬ ‫بود‪ ».‬دکتر روحانی با تشکر از صالحی گفت که دولت از وی‬ ‫در مناصب دیگر استفاده خواهد کرد‪ .‬اشتباه لفظی صالحی‬ ‫در فراموش کردن نام مراسم تودیع و معارفه‪ ،‬باعث شد تا هم‬ ‫روحانی و هم ظریف در این باره با او ش��وخی کنند‪ .‬عل ی اکبر‬ ‫صالحی در ابتدای مراسم با ارائه گزارشی از عملکرد وزارت امور‬ ‫خارجه‪ ،‬انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی دکتر روحانی در‬ ‫این انتخابات را بسیار شکوهمند و امی د بخش خواند و گفت‪:‬‬ ‫«اینده کشور‪ ،‬تابناک و روشن است که با مدیریت دکتر روحانی‬ ‫وارد عهد جدیدی در عرصه جهانی خواهد شد‪».‬‬ ‫همچنین ظ ریف‪ ،‬وزیر امور خارجه کشورمان‪ ،‬وزیر پیشین‬ ‫را نماینده اخالق دانس��ت و گفت‪« :‬سیاس��ت خارجی حوزه‬ ‫گرایش های ویژه و نگرش های فردی‪ ،‬جناحی و حزبی نیست‪».‬‬ ‫ظریف با احترام ویژه به دکتر والیتی او را «سرور عزیزمان که از‬ ‫مجمع تشریف اوردند» خطاب کرد و از دکتر خ رازی و متکی‬ ‫نیز که حضور داشتند‪ ،‬تشکر کرد‪ .‬به اعتقاد ظریف کار کردن در‬ ‫کنار دکتر روحانی که خود در عرصه دیپلماتیک دارای اگاهی‬ ‫و احاطه کامل است کار را دشوار م ی کند‪ .‬به تعبیر ظریف تمام‬ ‫متولیان ‪ ٣٢‬سال دیپلماسی ای ران ب رای اولین بار گردهم امده‬ ‫بودند‪ .‬تمام رفقای قدیمی‪ ،‬معاونان و مدی ران کل دورهم جمع‬ ‫شده بودند و پس از اتمام مراسم رسمی دیدارهای دوستانه اغاز‬ ‫شد‪ .‬خزایی نماینده ای ران در سازمان ملل‪ ،‬ع راقچی سخنگوی‬ ‫فعلی و میهمانپرست‪ ،‬سخنگوی سابق کشورمان هم در این‬ ‫مراسم حاضر بودند‪ .‬یکی از حواشی این مراسم را یک عکس‬ ‫رقم زد‪ .‬عکس خب رن��گاران زنی که از کمب��ود جا روی زمین‬ ‫نشسته بودند تا گزارش مراسم را تهیه کنند‪.‬‬ ‫دکتر خ��رازی‪ ،‬وزیرخارجه دوران اصالح��ات پس از این‬ ‫مراس��م به خبرنگاران گفت‪« :‬ظریف به عن��وان وزیر جدید‬ ‫امور خارجه یکی از کارشناسان برجس��ته این وزارتخانه بوده‬ ‫و قطعا م ی تواند دیپلماسی کش��ورمان را به بهترین وجه در‬ ‫چارچوب سیاس��ت های دکتر روحانی اداره کند‪ ».‬س��خنان‬ ‫رئی س جمهور در این مراسم از نگاه مطبوعات خارج از کشور‬ ‫نیز دور نماند‪ .‬ان طور که معلوم ب��ود نه تنها در ای ران بلکه در‬ ‫جهان نیز چش��م ها به س��اختمان وزارت خارجه دوخته شده‪.‬‬ ‫روزنامه «واشنگتن پس��ت» از جمله مطبوعات��ی بود که به‬ ‫این موضوع پرداخته و نوشت‪ « :‬به اعتقاد روحانی‪ ،‬مردم وی را‬ ‫انتخاب کرده اند تا در سیاست خارجی کشور تغییر ایجاد کرده‬ ‫و ان را از مسیر پیشین به سمت و سویی جدید هدایت کند‪».‬‬ ‫این روزنامه همچنین به نقل از روحانی م ی نویسد‪« :‬سیاست‬ ‫خارجی جایی نیست که کس��ی بتواند بدون توجه‪ ،‬اقدام به‬ ‫صحبت یا موضع گیری کند‪ .‬مردم در انتخابات ‪ 24‬خرداد اعالم‬ ‫کردند که سیاس��ت خارجی جدیدی م ی خواهند‪ ».‬به اعتقاد‬ ‫واشنگتن پست‪ ،‬روحانی انتظار دارد دانش و تجربه ظریف‪ ،‬به‬ ‫فراهم شدن زمینه های مفاهمه با غرب کمک کند‪.‬‬ ‫شده و پس از ان از کره کره احزاب پایین م ی اید‪ ».‬رئی س جمهور‬ ‫اصل را بر «وصولگرایی» گذاشت و گفت‪« :‬بنده هیچ مانعی‬ ‫نم ی بینم که کسی در کنار من باشد و بگوید که اصولگرا یا‬ ‫اصالح طلب هستم؛ اصولگرایی مهم نیست بلکه انچه حائز‬ ‫اهمیت است وصولگرایی اس��ت‪ .‬بنده افراط و افراط ی گری را‬ ‫از ابتدا نم ی پسندیدم و ان را ب رای کشور و منافع ملی و حتی‬ ‫اسالم و امنیت جهانی مضر م ی دانم‪ ».‬دکتر روحانی ادامه داد‪:‬‬ ‫«عده ای که بلند فریاد م ی زنند باالخره در بخش��ی از زندگی‬ ‫دچار مشکلی هس��تند و فریادها و تندروی ها پوششی ب رای‬ ‫برخی از مسائل است‪».‬‬ ‫رئی س جمهور حضور مردم در ‪ 24‬خرداد و پیام ان را یک‬ ‫معجزه دانست و گفت‪« :‬در دولت تدبیر و امید هیچ مقامی‬ ‫ به ویژه در وزارت کشور نباید بین اقوام‪ ،‬مذاهب و اقلی ت های‬ ‫مختلف تفاوتی قائل ش��ود؛ چرا که در ای��ران‪ ،‬یک دولت به‬ ‫عنوان چتر و نظ��ام واحد جمهوری اس�لامی داریم که همه‬ ‫در ان پشت س��ر یک ولی امر و قانون‪ ،‬تحت نظر ان دولت‬ ‫هستند‪ ».‬سخنان روحانی درباره عمود خیمه بودن والیت فقیه‬ ‫نیز بازتاب زیادی داشت‪ .‬او ب راین نکته تاکید کرد که همه زیر‬ ‫چتر جمهوری اسالمی قرار داریم و س��تون این خیمه ولی‬ ‫فقیه است‪ .‬توس��عه سیاس��ی که یکی از برنامه های مهم‬ ‫اصالح طلبان بود‪ ،‬در دولت روحانی نیز مورد توجه است‪ .‬پیش‬ ‫تر محمدرضا خاتمی گفته بود در میان اصولگرایان فردی که‬ ‫به توسعه سیاسی اعتقاد داشته باشند را نم ی شناسد که بخ واهد‬ ‫تصدی گری وزارت کشور را برعهده بگیرد‪ .‬اما رئی س جمهوری‬ ‫در معارفه وزیر جدید کشور با اشاره به اینکه بنده نم ی خواستم‬ ‫فردی با سوابق غلیظ امنیتی تصدی وزارت کشور را بر عهده‬ ‫داشته باشد‪ ،‬گفت‪« :‬در انتخاب اقای رحمان ی فضلی خواستیم‬ ‫تا فردی برخوردار از س��وابق اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی‬ ‫عهد هدار این مسئولیت باشد؛ چرا که به دنبال افراد و استاندارانی‬ ‫هستیم که بیشتر به دنبال تحقق توسعه اجتماعی‪ ،‬اقتصادی‬ ‫و فرهنگی باشند که این م ی تواند موجب توسعه سیاسی و‬ ‫امنیتی نیز شود‪».‬‬ ‫نیازی نیست ارزوی توفیق کنم‬ ‫اما مراس��م تودیع و معارفه وزرای بهداشت دولت دهم‬ ‫و یازدهم حواش��ی زیادی داش��ت‪ .‬در این مراس��م اس��حاق‬ ‫ت تریبون‬ ‫جهانگیری‪ ،‬معاون اول رئی س جمهور با حضور در پش ‬ ‫ی غیرمتعارف و صدایی بلند‪ ،‬این گونه اغاز‬ ‫سخنان را با سالم ‬ ‫ی که با تعجب حاضران روبه رو شد‪.‬‬ ‫کرد‪« :‬سام علیکم»‪ .‬سالم ‬ ‫جهانگیری در این مراس��م اولویت های دولت را پایین اوردن‬ ‫هزینه های درمانی و همچنین رفع مشکالت بیمه ای مردم‬ ‫عنوان کرد‪.‬‬ ‫به عالوه سخنان او درباره غیرواقعی بودن ارقام بودجه‬ ‫بازتاب های گسترده ای داشت‪ .‬معاون اول رئی س جمهور گفت‪:‬‬ ‫«طبق امار اعالم شده به وسیله معاونت ب رنامه ریزی در سال‬ ‫طریقت منفرد ‪ :‬نیازی نم ی بینم برای دکتر هاش�می ارزوی موفقیت کنم چون او‬ ‫موفقی ت ها را در حداکثر قابل تصور‪ ،‬پشت سر گذاشته‪ .‬حتی جایگاه علمی او در خارج از‬ ‫کشور‪ ،‬لج ما چش م پزشکان را در م ی اورد و به لحاظ اقتصادی نیز قربان خدا بروم‪ ،‬وقتی‬ ‫عنایت کند‪ ،‬طرف را غرق م ی کند‬ ‫‪19‬‬ ‫ملک زاده‪ :‬م�ن اخالق خاصی‬ ‫داشتم و از اینکه کارمندان و معاونان‬ ‫من را تحمل کردند سپاس�گزارم و‬ ‫می خواهمکهحاللمکنند‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ ،۹۲‬یک سوم بودجه ‪ ۲۱۰‬هزار میلیاردی اختصاص یافته غیر‬ ‫واقعی بوده و باید این رقم ب��ه ‪ ۱۴۰‬هزار میلیارد تومان اصالح‬ ‫ش��ود‪ ».‬مهندس جهانگیری همچنی��ن در حمایت از دکتر‬ ‫هاش��می گفت که او «از همان زمان که جوان ‪ 25‬س��اله ای‬ ‫بود و در جهادسازندگی فعالیت م ی کرد‪ ،‬همیشه ابتکارات و‬ ‫نواوری های زیادی ارائه م ی کرد‪ ».‬این دومین مراسم تودیع و‬ ‫معارفه ای بود که دکتر والیتی در ان شرکت کرده بود‪ .‬پزشک‬ ‫دیپلمات بیش از سایر کاندیداهای ریاست جمهوری به دولت‬ ‫یازدهم نزدیک ش��ده‪ .‬والیتی در دو ح��وزه تخصصی یعنی‬ ‫خارجه و بهداشت تالش کرد تا با حضورش در مراسم معارفه‬ ‫از تبدیل شدن رقابت ها به رفاقت خبر دهد‪.‬‬ ‫در بخش دیگری از این مراس��م معارفه‪ ،‬محمد حسن‬ ‫طریقت منف��رد‪ ،‬دومین وزیر بهداش��ت دولت دهم‪ ،‬پش��ت ‬ ‫تریبون قرار گرفت‪ .‬او در بخش��ی از س��خنران ی اش‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«نیازی نم ی بینم ب رای دکتر هاش��می ارزوی موفقیت کنم‬ ‫چون او موفقی ت ها را در حداکثر قابل تصور‪ ،‬پشت سر گذاشته‪.‬‬ ‫حتی جایگاه علمی او در خارج از کشور‪ ،‬لج ما چشم پزشکان‬ ‫را در م ی اورد و به لحاظ اقتصادی نی��ز قربان خدا بروم‪ ،‬وقتی‬ ‫عنایت کند‪ ،‬طرف را غرق م ی کند‪( .‬خنده حضار) ب رای همین‬ ‫ب رای ایشان ارزوی توفیق م ی کنم‪ .‬امیدوارم با خداوند معامله‬ ‫کند‪ ،‬چون از معامله با مردم چیزی در نم ی اید‪».‬‬ ‫دکتر مرندی‪ ،‬وزیر بهداش��ت س��ال های جنگ و عضو‬ ‫فعلی کمیسیون بهداشت مجلس نیز با حضور در این مراسم‬ ‫گفت‪« :‬مجل س شورای اس�لامی نیز با ه ر گونه اختالفی که‬ ‫بین نمایندگان است و سر هر چیز با هم مجادله م ی کنند و‬ ‫ممکن است دست به یقه شوند‪ ،‬ولی در مسائل سالمت‪ ،‬همه‬ ‫رای م ی دهند‪ .‬این شانس بزرگی است که وزیر جدید پیش رو‬ ‫دارد‪ ».‬بیشتر شرکت کنندگان و حضار مراسم تودیع و معارفه‬ ‫وزرای بهداشت از مدی ران ارشد این وزارتخانه و فعاالن متعدد‬ ‫سالمت و دیگر سازمان ها و نهادهای حوزه بهداشت و درمان‬ ‫کشور بودند و بیشترین صحبتی که بین انان رد و بدل م ی شد‬ ‫درباره عزل ها و نصب های جدیدی بود که احتمال دارد در روزها‬ ‫و هفته های اینده در وزارت بهداشت رخ دهد‪.‬‬ ‫همچنین در این مراس��م حجت االس�لام محمدیان‪،‬‬ ‫رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها‪ ،‬کامران‬ ‫دانشجو وزیر سابق علوم و محمدباقر الریجانی رئیس سابق‬ ‫دانشگاه علوم پزشکی ته ران حضور داشتند‪ .‬گفتنی است که‬ ‫در دولت قبل حمایت مرضیه وحی د دستجردی از باقر الریجانی‬ ‫یکی از محل های اختالف احمدی ن��ژاد و وزیر زن کابینه بود‬ ‫که در نهایت منجر به برکناری اش شد‪ .‬سیدحسن هاشمی‬ ‫در ادامه برگ��زاری معارفه اش به عنوان وزیر بهداش��ت دولت‬ ‫یازدهم بر سر قبور پاک شهدای گمنام در حیاط دانشگاه علوم‬ ‫پزشکی ای ران حضور یافت و فاتحه ای ب رای همرزمان دوران‬ ‫دفاع مقدس‪ ،‬که خود نیز در ان روزها در جهادسازندگی فعالیت‬ ‫و مسئولیت داشت‪ ،‬نثار کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫دوربرگردان صالحی و اغاز به کار نجفی‬ ‫بعد از اینکه صالحی کرسی ریاست دستگاه دیپلماسی‬ ‫را به محمدجواد ظریف سپرد‪ ،‬دومین حضور خود را در سازمان‬ ‫انرژی اتمی به عنوان رئیس این نهاد مهم کشور تجربه م ی کند‬ ‫‪20‬‬ ‫و پیش از عباسی نیز ریاست این س��ازمان را برعهده داشت‪.‬‬ ‫فریدون عباس ی دوانی ‪ ۲۴‬بهمن ‪ ۱۳۸۹‬از سوی رئی س جمهوری‬ ‫وقت به ریاست سازمان انرژی اتمی منصوب شده بود‪.‬صالحی‬ ‫پس از دوره ریاس��ت غالمرضا اقازاده بر سازمان انرژی اتمی‪،‬‬ ‫در تیر ماه ‪ ۱۳۸۸‬سکان هدایت این سازمان را در اختیار گرفت‬ ‫و تا اواخر بهمن م��اه ‪ 1389‬عهده دار این مس��ئولیت بود‪ .‬او‬ ‫سوم بهمن ‪ ،۱۳۸۹‬از س��وی رئیس دولت دهم به عنوان وزیر‬ ‫پیش��نهادی امور خارجه به مجل س شورای اسالمی معرفی‬ ‫ش��د و در دهم بهمن از مجلس رای اعتماد گرفت‪ .‬صالحی‬ ‫عالوه بر مسئولی ت های یاد شده‪ ،‬مسئولی ت های مهم دیگری‬ ‫از جمله نمایندگی دائم ای ران در سازمان انرژی اتمی‪ ،‬معاونت‬ ‫س��ازمان همکاری های اس�لامی و عضویت هیات علمی‬ ‫ دانش��گاه های مختلف را در کارنامه داشت‪ .‬به عالوه نجفی‬ ‫که با حکم رئی س جمهور طی روزهای اخیر به عنوان معاون‬ ‫رئی س جمهور و رئیس سازمان می راث فرهنگی و گردشگری‬ ‫کزاده در مراسم‬ ‫منصوب شده بود‪ ،‬رسما کار خود را اغاز کرد‪ .‬مل ‬ ‫تودیع و معارفه نجفی گفت‪« :‬من اخالق خاصی داشتم و از‬ ‫اینکه کارمندان و معاونان من را تحمل کردند سپاسگزارم و‬ ‫م ی خواهم که حاللم کنند‪ .‬بسیار خوشحالم که اقای نجفی‬ ‫ریاست سازمان می راث فرهنگی را برعهده گرفته است و از جان‬ ‫و دل در خدمت ایشان خواهم بود‪ ».‬او گفت که حاضر است‬ ‫از نجفی در هر س��طحی دفاع کند و مقابل انتقادها بایستد‪.‬‬ ‫نجفی هم خطاب به معاونان گفت‪« :‬پیش��نهاد م ی کنم که‬ ‫معاونان س��ازمان می راث فرهنگی هر کدام در حد پنج دقیقه‬ ‫رزومه خود را ارائه کنند و به معرفی خود بپردازند و در اخر وقت‬ ‫فردا گزارش ‪ 5-4‬صفحه ای درباره چالش های سازمان می راث‬ ‫فرهنگی و انجام کارهای ضربتی و یک صفحه رزومه کاری‬ ‫خود را ارائه دهند‪».‬‬ ‫ماجرای اخراج وزیر پیشین کشاورزی‬ ‫حجتی‪ ،‬وزیری که هش��ت س��ال پیش در ایین تودیع‬ ‫و معارفه سالن هفت تیر ساختمان شیش��ه ای بلوارکشاورز‪،‬‬ ‫کلید اتاقش را به اس��کندری‪ ،‬مدیر زی ر مجموعه خود در طرح‬ ‫خودکفایی گندم سپرد؛ این بار در ساختمانی قدیمی و محقر‪،‬‬ ‫کلید را از دست معاون مغضوب شده اس��کندری‪ ،‬وزیر دولت‬ ‫اول احمدی نژاد و مجری طرح خودکفایی گندم در زمان وزارت‬ ‫خودش‪ ،‬پ س گرفت‪ .‬وزیری که بنابر شنیده های موثق بسیار‬ ‫تمایل داش��ت تا بدون هیچ ایین معارفه ای به س��اماندهی‬ ‫نابسامان ی های پی ش رو بپردازد‪ ،‬اما به احترام تمایل خلیلیان به‬ ‫ایین تودیع از همکارانش به اخرین ب رنامه تدارک دیده شده تیم‬ ‫کاری خلیلیان گردن نهاد و در مراسمی که بر پشت بنری بزرگ‬ ‫نوشته شده بود «مراسم تجلیل از خدمات ارزشمند جناب اقای‬ ‫دکتر خلیلیان» شرکت کرد‪ .‬شاید پ ربی راه هم نبود که در نقطه‬ ‫س�رانجام پ�س از ک�ش‬ ‫و ق�وس ه�ای ف�راوان س�عید‬ ‫مرتض�وی از س�ازمان تامی�ن‬ ‫اجتماعی رفت‪ .‬اگرچه در اخرین‬ ‫روز موضوع انتصاب دوباره اش در‬ ‫سمت هیات مدیره این سازمان‬ ‫حاشیه ساز شد‬ ‫مقابل سخنرانی بیش از ‪ 40‬دقیقه ای خلیلیان‪ ،‬حجتی طی‬ ‫چهار دقیقه وقت از همه بابت همراه ی ها سپاسگزاری کرد‬ ‫و در عین تش��کر متواضعانه از خلیلیان بابت مدیریت دشوار‬ ‫در دوره پرتنش اجرای طرح هدفمندی یارانه ها توسط دولت‬ ‫دهم‪ ،‬جمل��ه ای را زینت بخش پایان کالم��ش کند و ان این‬ ‫باشد که «دست نیازم را ب رای حل مشکالت موجود به سوی‬ ‫همه حاضران و غایبان در اینج��ا دراز م ی کنم و از همه ب رای‬ ‫حل موانع تامین غذا و حل تنگناهای روز یاری م ی خواهم‪».‬‬ ‫خلیلیان ب رای نخستین بار به واقعه معروف به اخ راج شدن از‬ ‫جلسه کارگروه ریاست جمهوری پرداخت و گفت‪ «:‬در یکی از‬ ‫جلسات چنان فش��اری روی عدم افزایش قیمت ‪ 400‬تومانی‬ ‫خرید گندم از کشاورزان یا اصرار شدید روی ازادسازی واردات‬ ‫شیرخش��ک بود که من هم بدون اینکه زیر بار فشار امضای‬ ‫تصمیم انها بروم‪ ،‬قصد خروج از ان جلسه را کردم‪ .‬لحظه ای که‬ ‫رئیس جلسه (که در ان ایام در رسانه ها به نام رحیمی‪ ،‬معاون‬ ‫اول رئی س جمهوری اشاره شده بود) در واکنش به ازردگی خاطر‬ ‫من گفت‪« :‬اگه رفتی‪ ،‬دیگه رفت ی ها‪ »!...‬موضعی که بازهم‬ ‫باعث تغییر نظر من نشد‪ ،‬اما بدون انکه قصد داشته باشم در را‬ ‫بکوبم‪ ،‬صرفا با این تصور که لوالی در اتاق جلسه خیلی روان‬ ‫نیست در را بدون تمرکز و محکم تر از روال معمول همیشه‬ ‫بستم‪ ،‬اما از روی خوش شانسی من‪ ،‬کوبیده شدن در اتاق‪ ،‬چنان‬ ‫بازتابی در نهاد ریاس��ت جمهوری ایجاد کرد که موجب شد تا‬ ‫چند روز بعد به اشتباه منعکس شود که وزیر جهاد کشاورزی را‬ ‫از جلسه ریاست جمهوری بیرون کرده اند!»‬ ‫خلیلیان در س��ه سال اخر مس��ئولیتش هیچ نشست‬ ‫مطبوعاتی نداش��ت و میانه خوبی هم با خب رنگاران نداشت‪،‬‬ ‫ب رای همین هم هنگام رفتن نیز نشستی با انها برگزار نکرد‬ ‫و از خب رنگاران ب رای این منظور دعوت نکرده بود‪ .‬اما رسانه ها‬ ‫ ترجیح دادند تا با حضور خود این مراسم را پوشش دهند‪.‬‬ ‫حاللیت طلبیدن حاجی بابایی‬ ‫باوجودی که محمد علی نجفی نتوانس��ت رای اعتماد‬ ‫الزم را از مجلس کس��ب کند‪ ،‬اما مراس��م معارفه عل ی اصغر‬ ‫فانی‪ ،‬سرپرست اموزش و پرورش برگزار شد‪ .‬البته قرار است تا‬ ‫مراسم تودیع حاج ی بابایی‪ ،‬وزیر پیشین اموزش و پرورش در‬ ‫زمانی که وزیر جدید توانست رای اعتماد را از مجلس کسب‬ ‫کند‪ ،‬برگزار شود‪ .‬محمد نهاوندیان رئی س دفتر رئی س جمهور‪،‬‬ ‫حسین فریدون رئی س دفتر بازرسی‪ ،‬حمیدرضا حاج ی بابایی‬ ‫وزیر س��ابق اموزش و پرورش و تمام معاون��ان و مدی ران کل‬ ‫اموزش و پ��رورش ‪ ،‬میهمانان ویژه این مراس��م بودند‪ .‬یکی‬ ‫از معاونان این وزارتخانه درباره فان��ی گفت‪« :‬او حتی ادرس‬ ‫اتاق های وزارتخانه در ذهنش هس��ت و خوشحالیم کسی‬ ‫انتخاب شده که معلم است‪ ».‬وزیر س��ابق اموزش و پرورش‬ ‫امروز از فرهنگی��ان عذرخواهی ک��رد و حاللیت گرفت؛ وی‬ ‫گفت‪« :‬اگر خدای ناخواس��ته با واس��طه و بدون واس��طه و‬ ‫به هر شکل ی از ما ناخوشایندی به کس��ی رسید‪ ،‬اگر صالح‬ ‫دانس��ت‪ ،‬حالل کند؛ با این فرض که قصدی نبوده اس��ت و‬ ‫اگر احیانا از جامعه فرهنگیان و حوزه س��تادی‪ ،‬نکته ای گفته‬ ‫ش��د که فکر م ی کنم نباید م ی گفتند‪ ،‬بنده حالل م ی کنم‪».‬‬ ‫پس از پایان مراس��م بالفاصله نشست خبری وزیر اموزش و‬ ‫پرورش با خب رنگاران به عنوان اخرین نشست خبری برگزار شد‬ ‫و حاج ی بابایی از خب رنگاران به دلیل اینکه نتوانسته بود زودتر‬ ‫جلس��ه خداحافظی را برگزار کند و در خصوص کاست ی های‬ ‫اطالع رسانی‪ ،‬عذرخواهی کرد‪.‬‬ ‫حاج ی بابایی در این نشست عنوان کرد که این نشست‬ ‫خبری نیست و مراسم خداحافظی است و علت سکوتش در‬ ‫چند هفته اخیر را تشریح کرد‪ .‬وی گفت‪« :‬در طول چند هفته‬ ‫گذش��ته به این دلیل س��خن نگفتم تا تعابیر گوناگون پیدا‬ ‫نکند‪ ،‬چرا که میدان سیاست در کشور ما گسترده و تاثیرگذار‬ ‫است‪ ».‬او از جلسه سه ساعته با نجفی خبر داد و گفت که بعد از‬ ‫این در دانشگاه به تدریس مشغول خواهد شد‪.‬‬ ‫در پایان مراسم خب رنگاران با وزیر سابق اموزش و پرورش‬ ‫عکس یادگاری گرفتند و حاج ی بابایی عنوان کرد که ارتباطش‬ ‫از این پس با خب رنگاران بیشتر خواهد شد‪ .‬این تغییر رویه در‬ ‫حالی مشاهده ش��د که حاج ی بابایی در زمان وزارتش و اتفاقا‬ ‫اتش سوزی مدرسه شی ن اباد خب رنگاران را مقصر دانسته بود و‬ ‫یدادید که باید مواظب این مدرسه‬ ‫گفته بود که اگر زودتر خبر م ‬ ‫بود‪ ،‬حادثه رخ نم ی داد‪ .‬به هرحال باید تغییر رویه وزیر سابق را در‬ ‫توجه به جایگاه رسانه ها ارج نهاد‪.‬‬ ‫اولین تغییر وزارت کار‬ ‫استعداد ایران برای جذب سرمایه گذاری‬ ‫کار‪ ،‬عضو کمیس��یون فرعی اجتماعی دولت‪ ،‬عضو س��تاد‬ ‫هدفمند سازی یارانه ها و‪ ...‬را در پرونده کاری خود دارد‪.‬‬ ‫دو روز بعد از ان جهانگیری به وزارت کار رفت تا مراسم‬ ‫تودیع و معارفه ربیعی را برگزار کند و در ان مراسم گفت ‪« :‬چشم‬ ‫میلیون ها نفر به اقدامات این وزارتخانه هاست‪ .‬باید شرایطی‬ ‫ایجاد ش��ود تا انهایی که کار خود را از دست داده اند در مقطع‬ ‫کوتاهی به کار برگردند‪ .‬این یکی از اولین اقدامات اضط راری‬ ‫دولت در حوزه اشتغال است‪ ».‬ربیعی نیز در این مراسم با مردم‬ ‫عهد بس��ت که در حد توان خود ب رای بهبود اوضاع و شرایط‬ ‫معیش��تی انها اقدام کند‪ .‬او با بیان اینکه سال ‪ 84‬به دالیل‬ ‫واهی از دانشگاه اخ راج شدم‪ ،‬بیان کرد‪« :‬در ان زمان دفترچه‬ ‫بیمه نداشتم و طعم پروسه شیم ی درمانی همسرم و هزینه های‬ ‫گزاف ان را چش��یده ام‪ ،‬بناب راین زندگی بدون دفترچه بیمه و‬ ‫مسائل ان جزو تجارب زندگ ی ام بوده است‪ ».‬وزیر تعاون‪ ،‬کار‬ ‫و رفاه اجتماعی با بیان اینکه همه چیز در کشور به رفاه گره‬ ‫خورده است‪ ،‬گفت‪« :‬اگر نتوانیم احاد جامعه را به یک رضایت‬ ‫برسانیم زندگی پ رتنشی در انتظار ما خواهد بود‪».‬‬ ‫وزارتخانه ای که می تواند درامدزا باشد‬ ‫در مراسم معارفه محمود واعظی و تودیع محمدحسن‬ ‫نام��ی وزیر س��ابق ارتباطات و فن��اوری اطالعات‪ ،‬اس��حاق‬ ‫جهانگیری مع��اون اول رئی س جمهور‪ ،‬س��بحان ی نیا عضو‬ ‫هیات رئیس��ه مجلس‪ ،‬رحمانی رئیس کمیس��یون صنایع‬ ‫مجلس و برخی نماین��دگان حضور داش��تند‪ .‬نامی که بعد‬ ‫از برکناری تق ی پور توس��ط احمدی نژاد تنها چن��د ماه در این‬ ‫وزارتخانه ب��ود کلید را به واعظ��ی تحوی��ل داد‪ .‬او ب رای این‬ ‫مراسم از ‪ 9‬وزیر سابق این وزارتخانه دعوت کرده بود که تنها‬ ‫نامی‪ ،‬تق ی پور و معتمدی در این مراسم حاضر شدند‪ .‬حضور‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫سرانجام انتظار برخی به پایان رسید و سعید مرتضوی‬ ‫از سازمان تامین اجتماعی رفت‪ .‬اگرچه مهلت خدمت او در ‪١٨‬‬ ‫مرداد به پایان رسیده بود اما با انتصاب صمداهلل فیروزی در ‪٢٧‬‬ ‫مردادماه باالخره سعید مرتضوی از مجموعه تامی ن اجتماعی‬ ‫که زیرنظر وزارت کار و امور اجتماعی است‪ ،‬رفت؛ پستی که‬ ‫ماندن مرتضوی در ان به قیمت اس��تیضاح و برکناری یک‬ ‫وزیر کار تمام شده بود‪ .‬فیروزی هم اکنون عضو هیات مدیره‬ ‫صندوق تامین اجتماعی اس��ت و بیش از این نیز به عنوان‬ ‫معاون فنی و درام��د این صندوق فعالی��ت م ی کرد‪ .‬اگرچه‬ ‫مرتضوی تالش کرده بود تا در اخرین روز کاری دولت دهم با‬ ‫انتصاب او به عنوان عضو هیات مدیره سازمان تامی ن اجتماعی‬ ‫در این سازمان باقی بماند‪ ،‬اما علی ربیعی در اولین اظهارنظر‬ ‫روز اول کاری خود گفته بود‪« :‬اگر انتصابی به صورت قانونی‬ ‫انجام نش��ده باش��د ان را ابطال م ی کنم‪ ».‬وزارت کار و امور‬ ‫اجتماعی در همان روز اول کاری وزیر جدید در اطالعی ه ای در‬ ‫این باره اعالم کرد‪« :‬باتوجه به اخبار منتشر شده در خصوص‬ ‫ترکیب هیات امنای تامین اجتماعی به اطالع م ی رساند مراحل‬ ‫قانونی تعیین اعضای هیات امنای تامین اجتماعی مبتنی بر‬ ‫پیش��نهاد وزیر تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی و تصویب شورای‬ ‫عالی رفاه و تامین اجتماعی اس��ت که باتوجه به عدم تحقق‬ ‫ش��روط مذکور در تصمیم��ات اخیر هیچ گون��ه تغییری در‬ ‫ترکیب اعضای قبلی هیات امنای مذکور از نظر این وزارتخانه‬ ‫صورت نپذیرفته و اعضای قانونی هیات امنا‪ ،‬اعضای قبل از‬ ‫تاریخ ‪ 1392/5/1‬هستند‪ ».‬پس از این انتصاب‪ ،‬مرتضوی با‬ ‫تشریح وضعیت این صندوق در اصول مطالبات و بده ی ها‬ ‫از همکاران خود در هیات مدیره سازمان خداحافظی و پایان‬ ‫کار خ��ود را در تاریخ ‪ 92/5/27‬در س��ازمان تامین اجتماعی‬ ‫اعالم کرد‪.‬‬ ‫صمداهلل فیروزی دارای فوق لیس��انس زب��ان و ادبیات‬ ‫فارسی بوده و پیش از این سرپرستی معاونت امور اجتماعی‬ ‫وزارت رفاه و تامین اجتماعی‪ ،‬سرپرست معاونت سیاستگذاری‬ ‫و ب رنامه ریزی وزارت رفاه و تامین اجتماعی‪ ،‬عضو شورای عالی‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ 15‬دقیقه ای رویانیان در این مراسم هم از حواشی ان بود‪ .‬تیم‬ ‫پرس��پولیس طی قراردادی با وزارت ارتباطات قرار است تا از‬ ‫امکانات باشگاه پیام استفاده کند‪ .‬جهانگیری در این مراسم از‬ ‫اهتمام دولت ب رای توسعه زیرساخت های ارتباطی خبر داد و‬ ‫گفت‪« :‬خدمات ارائه شده در این بخش منجر به صرفه جویی‬ ‫در وقت ب رای انجام بسیاری از امور روزانه شده است و ب ی تردید‬ ‫رفتو امد ها در خیابان های ته ران‬ ‫بخش وسیعی ا ز ترافیک و ‬ ‫م ی تواند با توس��عه خدمات این بخش اصالح ش��ود‪ ».‬دکتر‬ ‫جهانگیری وزارت ارتباط��ات و فناوری اطالع��ات را یکی از‬ ‫مهمترین و اصل ی ترین وزارتخانه های کشور ب ر شمرد و گفت‪:‬‬ ‫«این وزارتخانه م ی تواند یکی از مهمترین بخش های درامدی‬ ‫کشور باشد‪ ،‬چرا که دانش و تراوشات فکری جوانان کشور را‬ ‫تبدیل به درامد م ی کند‪ ،‬اما در سایر بخش ها با فروش منابع‬ ‫و امکانات کشور درامد تولید م ی شود‪ ».‬جهانگیری با تاکید‬ ‫بر اینکه امروز اقتصاد کشور نیاز به تحرک جدی دارد‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت‪« :‬متاسفانه امروز بیکاری به تحصیلکرده های کشور‬ ‫رسیده و یکی از بخش هایی که م ی تواند در اشتغالزایی ب رای‬ ‫جوانان تحصیلک��رده و متفکر موثر باش��د بخش وزارتخانه‬ ‫ارتباطات و فناوری اطالعات است‪».‬‬ ‫ی در س��خنانش از مجموعه کارکنان‬ ‫محمد حسن نام ‬ ‫وزارت ارتباط��ات حاللیت طلبید و گفت‪« :‬امی��دوارم اگر در‬ ‫این زمینه کوتاهی کرده ام کارکنان مرا ببخشند‪ ».‬درخواست‬ ‫نامی ب رای اینکه وزی��ر جدید ارتباطات و فن��اوری اطالعات‬ ‫دبیری ش��ورای عالی فضای مجازی را برعه��ده گیرد نیز بار‬ ‫دیگر با تش��ویق حضار روبه رو ش��د‪ .‬موضوع ش��ورای عالی‬ ‫فضای مجازی از موضوعاتی است که بعد از تشکیل این شورا‬ ‫همیشه مناقشه ب ر انگیز بوده‪ .‬سه فرزند از پنج فرزند واعظی‬ ‫و خانواده شهید قندی وزیر ارتباطات دوران جنگ نیز در این‬ ‫مراسم حاضر بودند‪.‬‬ ‫مانند س��ایر تودیع معارفه ها این بار هم جهانگیری به‬ ‫نیابت از روحانی در مراسم تودیع معارفه وزرای صنعت و معدن‬ ‫شرکت کرد تا یکی از باسابقه ترین وزرای کابینه را معارفه کند‪.‬‬ ‫جهانگیری در این مراسم گفت‪« :‬استقبال بخش خصوصی‬ ‫از حضور ایشان در این وزارتخانه موجب خوشحالی مضاعف‬ ‫است و امیدواریم به زودی شاهد دوران جدیدی از شکوفایی در‬ ‫بخش صنعت‪ ،‬معدن و تجارت کشور باشیم‪».‬‬ ‫معاون اول رئی س جمهور گفت‪« :‬سیاست های کالن‬ ‫اقتصادی باید با ثبات باش��د‪ .‬این سیاست ها باید به گونه ای‬ ‫باشد که بتوان تغیی رات نرخ ارز و نرخ تورم را پی ش بینی کرد‬ ‫تا بخش خصوصی بتواند برنامه های خود را بر این اس��اس‬ ‫تنظیم نماید‪ .‬در این شرایط است که این بخش قادر خواهد‬ ‫بود بسیاری از گره های موجود ناشی از تحریم را بگشاید‪».‬‬ ‫جهانگیری در بخش دیگری از سخنان خود از ایجاد و معرفی‬ ‫طرح های جدید صنعتی به دیگر کشورها به عنوان گام مهم‬ ‫دیگری در توس��عه و رونق صنعت کش��ور یاد کرد و افزود‪:‬‬ ‫«ای ران چنین اس��تعدادی دارد که چند صد میلیارد دالر طرح‬ ‫جدید به دنیا معرفی کند و همه بای��د بدانند که ای ران قصد‬ ‫توسعه و پیشرفت دارد‪ ».‬دکتر جهانگیری در بخش پایانی‬ ‫سخنان خود از دکتر غضنفری‪ ،‬وزیر سابق صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تجارت به خاطر تالش ها و خدمات انجام ش��ده تقدیر کرد و‬ ‫گفت‪« :‬دولت از توانمندی های ایشان در بخش های مختلف‬ ‫استفاده خواهد کرد‪ ».‬در این مراسم حکم نعمت زاده توسط‬ ‫معاون اول رئی س جمهور به وی تقدیم شد و از دکتر غضنفری‬ ‫نیز تقدیر به عمل امد‪ .‬غضنفری نیز ضمن ارزوی موفقیت‬ ‫ب رای نعمت زاده به بیان توضیحات��ی در خصوص عملکرد‬ ‫خود طی س��ال های اخیر و برخی مس��ائل مربوط به ادغام‬ ‫دو وزارتخانه و مش��کالت تحریم در حوزه صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تجارت پرداخت‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گزارش خبری‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫خبرنگار مثلث‬ ‫با پایان تب انتخ��اب وزی ران دولت یازده��م‪ ،‬حاال همه‬ ‫نگاه ها به سوی خیابان بهشت است تا مشخص شود شهردار‬ ‫جدید ته ران کیست‪ .‬شورای شهر چهارم ته ران که نخستین‬ ‫بو تابی را‬ ‫شورای فراکسیونی پایتخت است‪ ،‬حاال روزهای پ ر ت ‬ ‫ب رای انتخاب رئیس خود و ش��هردار جدید ته ران پیش رو دارد‪.‬‬ ‫هر چند از زمان مشخص شدن نتیجه قطعی انتخابات شورای‬ ‫ش��هر ته ران‪ ،‬گمان هزن ی های متفاوتی در خصوص ش��هردار‬ ‫جدید ته ران در رس��انه ها و فراتر از ان در گعده های پشت پرده‬ ‫سیاسی مطرح شده‪ ،‬اما گویا اتفاقات جدیدی در راه است‪ .‬حاال‬ ‫یدانند که ب رای به کرسی نشاندن‬ ‫اصالح طلبان و اصولگرایان م ‬ ‫نظرشان‪ ،‬باید مستقل ها را با خود همراه کنند؛ چهره هایی که‬ ‫اغلبپیشینهورزشیدارندونقشتعیی ن کنندهوغیرقابلانکاری‬ ‫در معادالت شورای ش��هر ته ران خواهند داشت‪ .‬رای علیرضا‬ ‫دبیر‪ ،‬هادی ساعی‪ ،‬حسین رضازاده و عباس جدیدی م ی تواند‬ ‫مشخ ص کننده ش��هردار اینده و رئیس ش��ورای شهر چهارم‬ ‫پایتخت باشد‪ .‬اما در عین حال روایت ها از گرایش سیاسی این‬ ‫چهره هامتفاوتاست‪.‬‬ ‫ارای خاکستری‬ ‫برنده راتعیین میکند‬ ‫رقابت اصلی برای شهرداری تهران‬ ‫میان محمدباقر قالیباف‬ ‫و محسن هاشمی شکل گرفته است‬ ‫مجله خبری‬ ‫روایت اصالح طلبانه‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫محس��ن س��رخو منتخب اصالح طلب مردم ته ران در‬ ‫چهارمین دوره ش��ورای ش��هر ته ران م ی گوید که س��ه نفر از‬ ‫مستقل های شورا به فراکسیون اصالح طلبان پیوسته اند‪« :‬در‬ ‫حال حاضر در این فراکسیون ‪ 17‬نفر شده ایم که در رای گیری‬ ‫که انجام شد‪ ،‬نفر اول اقای محسن هاشمی هستند‪ .‬البته در‬ ‫نهایت یک نفر را به شورای‪ 31‬نفره معرفی م ی کنیم؛ ولی هنوز‬ ‫ن هاشمی باشد‪ ».‬او که‬ ‫مشخص نیست این یک نفر محس ‬ ‫در نشست تخصصی حزب جوانان ای ران اسالمی با محوریت‬ ‫دغدغه های شورای چهارم شرکت کرده بود‪ ،‬چنین گفته است‪:‬‬ ‫«در ح��ال حاضر تع داد اعض��ای فراکس��یون اصالح طلب در‬ ‫شورای چهارم به ‪ 17‬نفر رسیده و امیدواریم پنج نفر دیگر به این‬ ‫فراکسیونبپیوندندوتع داداعضا‪ 22‬نفرشود‪».‬سرخوهمچنین‬ ‫ساز و کار اولیه ب رای انتخاب شهردار را نیز اینگونه روایت کرد‪:‬‬ ‫اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان می دانند که‬ ‫برای به کرسی نشاندن‬ ‫نظرشان‪ ،‬باید مستقل ها‬ ‫را با خود همراه کنند؛‬ ‫چهره هایی که اغلب‬ ‫پیشینه ورزشی دارند‬ ‫و نقش تعیین کننده‬ ‫و غیرقابل انکاری در‬ ‫معادالت شورای شهر‬ ‫تهران خواهند داشت‬ ‫‪22‬‬ ‫«در مرحله اول نزدیک ‪ 18‬اس��م مطرح شد و رای گیری صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬شش نفر مشخص ش��دند که حداقل پنج رای کسب‬ ‫کرده بودند‪ .‬قرار ش��د از این افراد ب رنامه خواسته شود‪ ،‬چنانچه‬ ‫هر یک از این افراد شهردار شود‪ ،‬م ی تواند از تلفیق این ب رنامه ها‬ ‫استفاده کند‪ .‬محور اصلی ما ب رای انتخاب شهردار ارائه ب رنامه‬ ‫نیست؛ بلکه چارچوب هایی است که اولین و مهم ترین ان این‬ ‫است که فرد رای داشته باشد‪ ».‬این منتخب دوره چهارم شورای‬ ‫شهر ته ران همچنین بر ضرورت همسو بودن شهردار پایتخت‬ ‫با دولت تاکید کرده است‪« :‬باید فردی به عنوان شهردار انتخاب‬ ‫شود که با دولت تعامل مثبت داشته باشد و مانند هشت سال‬ ‫گذشته نباشد که شهردار رقیب اصلی انتخاباتی رئیس دولت‬ ‫باشد‪ .‬طبیعی است که هیچ رئیس دولتی به رقیب انتخاباتی‬ ‫خود کمک مالی نم ی کند‪ ».‬او همچنین با اش��اره به فضای‬ ‫اعتدالی حاکم بر کشور‪ ،‬بر ضرورت پرهیز از فضای تند سیاسی‬ ‫در شورای شهر و شهرداری تاکید کرده است‪« :‬نم ی خواهیم در‬ ‫شورای شهر و شهرداری فضای تند سیاسی ایجاد شود‪ .‬اعتقاد‬ ‫داریم باید فضای دوستانه همراه با همکاری متقابل در شورا و‬ ‫شهرداریحاکمشود‪».‬سرخوالبتهگرایشسیاسیشهردارایندهو‬ ‫ترئیسهشورارانیزاینگونهپی ش بینیکرد‪«:‬برداشت‬ ‫ترکیبهیا ‬ ‫این اس��ت که کاندیدای اصالح طلب احتماال ب رای شهرداری و‬ ‫ریاست شورای شهر با کس��ب بیش از ‪ 20‬رای انتخاب خواهد‬ ‫ترئیسهترکیبوتلفیقیباشداز‬ ‫شدوپی ش بینیم ی کنیمهیا ‬ ‫جریان های مختلفی که در شورا حضور دارند‪».‬‬ ‫روایت اصولگرایانه‬ ‫در مقابل سخنان س��رخو اما مجتبی شاکری‪ ،‬منتخب‬ ‫اصولگرای شورای ش��هر چهارم ته ران به سایت مثلث انالین‬ ‫گفته است که دبیر‪ ،‬ساعی‪ ،‬رضازاده و جدیدی به اصالح طلبان‬ ‫شورا نم ی پیوندند‪ .‬او درباره اخ رین اخبار مربوط به انتخاب رئیس‬ ‫شورای شهر چهارم و ش��هردار جدید ته ران تاکید کرد‪« :‬اینکه‬ ‫گفته م ی شود فراکسیون ورزش متشکل از اقایان دبی ر‪ ،‬ساعی‪،‬‬ ‫رضازاده و جدیدی متمایل به فراکس��یون اصالح طلبان عمل‬ ‫خ واهندکرد‪،‬صحتندارد‪ ».‬این اصولگرایمنتخب شورای شهر‬ ‫چهارم‪ ،‬جلسه فراکسیون ورزش را اینگونه روایت کرد‪« :‬چندی‬ ‫پیش اعضای فراکسیونورزششورایشهرچهارمباهمجلسه‬ ‫داشتند؛ علیرضا دبیر از ان جلسه نقل کرد که همگی اعضا با‬ ‫دست گذاشتن بر قران قسم خوردند تا به شاخ ص های مربوط به‬ ‫انتخابرئیسشوراوشهردارایندهته رانپایبندباشندودر مسیر‬ ‫ارمان های انقالب و ارزش های اسالمی حرکت کنند‪».‬‬ ‫عضو شورای مرکزی جمعیت ایثارگران همچنین تاکید‬ ‫کرد‪« :‬فضای فکری اقایان علیرضا دبیر و حسین رضازاده از جمع‬ ‫اصولگرایان راه یافته به شورای شهر چهارم دور نیست و حتی‬ ‫م ی توان گفت قرابت نظر دارند‪ ».‬شاکری روند انتخاب رئیس‬ ‫شورا و شهردار را نیز اینگونه روایت کرد‪« :‬با توافق ‪ 31‬منتخب‬ ‫شورای شهر چهارم سه کارگروه مشترک ایی ن نامه‪ ،‬کمیسیون‬ ‫و تعیین شاخص ب رای انتخاب شهردار و رئیس شورا تشکیل‬ ‫شد و قرار است فارغ از جناح بندی سیاسی ب راساس شاخ ص های‬ ‫تدوینی همچون تجربه‪ ،‬تخصص‪ ،‬سابقه اجرایی و توانایی که‬ ‫معیارهاییمنطقیوعقالنیهستندعملشود‪».‬‬ ‫منتخب شورای شهر چهارم از مرتضی الویری‪ ،‬محسن‬ ‫مهرعلی زاده‪ ،‬محس��ن رضایی‪ ،‬محمدرضا عارف‪ ،‬محمدعلی‬ ‫نجفی‪ ،‬رستم قاسمی‪ ،‬پرویز فتاح و محمدباقر قالیباف به عنوان‬ ‫گزینه های مطرح ب رای انتخاب شهرداری ته ران یاد کرد‪ ،‬اما در‬ ‫عین حال گفت که انتخاب نهایی از میان هاشمی و قالیباف‬ ‫خواهد بود‪ .‬او درباره انتخاب رئیس ش��ورای ش��هر چهارم نیز‬ ‫چنین گفت‪« :‬اقایان چمران و مسجدجامعی دو گزینه مطرح‬ ‫هس��تند؛ اما من اخی را در جلسات شورای ش��هر سوم شرکت‬ ‫کردم تا از نزدی��ک در جریان کارها قرار بگیرم‪ .‬انجا مش��اهده‬ ‫کردم که اقای مسجدجامعی در قیاس با سایر اعضا مشارکت‬ ‫کمتری در بحث ها داشت و به نوعی در موضوعات مطرح شده‬ ‫سکوت کرد‪».‬‬ ‫در حالی که تقریبا دوسوم‬ ‫اعضای شورای شهر به یکی از‬ ‫دو طیف اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫تمایل دارند تعیین کننده اصلی‬ ‫شهردار تهران را یک سوم‬ ‫باقی مانده تشکیل می دهند که‬ ‫می شود از انها به ارای خاکستری‬ ‫یا لرزان تعبیر کرد‬ ‫شده بود‪ .‬همچنین شنیده شده که برخی حامیان اصالح طلب‬ ‫مهرعلی زاده معتقد هستند عالوه بر انکه او مخالف سرسخت و‬ ‫جدی در شورا ندارد‪ ،‬م ی تواند حتی رای برخی چهره های اصولگرا‬ ‫را هم به دست اورد‪».‬‬ ‫محمدباقر قالیباف اما گزینه اصل��ی اصولگرایان ب رای‬ ‫رقابت با گزینه ه��ای موردنظ��ر اصالح طلبان شوراس��ت‪ .‬او‬ ‫که در ‪ 10‬س��ال اخیر فعالی ت های قابل توجهی در ش��هرداری‬ ‫داش��ته و با ش��عار «مدیریت جهادی» خدم��ات فراوانی را به‬ ‫ی از‬ ‫م��ردم ته��ران ارائه ک��رده اس��ت‪ ،‬ح��اال بخش اعظم�� ‬ ‫اصولگرای��ان ش��ورای ش��هر را همراه خ��ود م ی بیند‪ .‬ش��اید‬ ‫قالیباف بتواند با پیوستن فراکس��یون ورزش به اصولگرایان‪،‬‬ ‫‪ 20‬رای را از ان خود کند و در ش��هرداری بماند‪ .‬رستم قاسمی‪ ،‬‬ ‫فرمانده سابق قرارگاه خاتم االنبیا(ص) و وزیر سابق نفت به همراه‬ ‫پرویز فتاح‪ ،‬وزیر نیروی دولت نهم نیز از دیگر گزینه های احتمالی‬ ‫اصولگرایان ب رای تصدی کرسی شهرداری پایتخت هستند و به‬ ‫دلیل فع الی ت های عمرانی خود‪ ،‬ممکن است بتوانند نظر مثبت‬ ‫برخی از اعضای شورا را به سوی خود جلب کنند‪ .‬اما با تمام این‬ ‫تفاسیر‪ ،‬تا زمان بررسی رسمی گزینه های شهرداری در صحن‬ ‫علنی شورای ش��هر‪ ،‬نم ی توان نظر قطعی درباره ساکن جدید‬ ‫ساختمانبهشتارائهکرد‪.‬‬ ‫قالیباف به دولت می رود؟‬ ‫بحث بر سر انتخاب شهردار تا جایی باال گرفته است که‬ ‫انتخاب رئیس شورای ش��هر اینده ته ران را زیر سایه خود قرار‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫حاال اصالح طلبان بر س��ر ریاست احمد مسجدجامعی‬ ‫بر شورای شهر به توافق رسیده اند‪ ،‬اما اصولگرایان به دو طیف‬ ‫حامیان مهدی چمران و حامیان پرویز سروری تقسیم شده اند؛‬ ‫هر چند ممکن است پس از اغاز به کار شورای شه ر‪ ،‬بر سر یک‬ ‫گزینه واحد به توافق برسند و از رسیدن کرسی ریاست شورا به‬ ‫اصالح طلبان جلوگیری کنند‪g.‬‬ ‫مهرعلیزاده‬ ‫گزینه طیفی از‬ ‫اصالح طلبان‬ ‫برای شهرداری‬ ‫تهران است‬ ‫محمدباقر قالیباف‬ ‫همچنان برای باقی‬ ‫ماندن در شهرداری‬ ‫شانس دارد‬ ‫معصومه ابتکار‬ ‫به جمع گزینه‬ ‫های شهرداری‬ ‫اضافه شد‬ ‫پرویز فتاح یکی‬ ‫از گزینه های‬ ‫اصولگرایان برای‬ ‫شهرداری تهران‬ ‫است‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫حاال با وج��ود تمام این ح��رف و حدیث ه��ا‪ ،‬گزینه های‬ ‫شهرداری ته ران تا حدود زیادی مشخص شده اند؛ چهره هایی‬ ‫که هر یک گرایش سیاسی متفاوتی دارند‪ .‬محسن هاشمی‪،‬‬ ‫نماینده طیف منتسب به هاشم ی رفسنجانی است که گویا از‬ ‫وضعیتنسبتامناسبیدرمیاناصالح طلبانبرخورداراست‪.‬‬ ‫س��ایت خبری انتخاب که از رس��انه های مجازی حامی‬ ‫هاشمی رفسنجانی و حسن روحانی است‪ ،‬هفته گذشته نوشت‪:‬‬ ‫«پس از برگزاری جلسات منظم اصالح طلبان شورای شهر ب رای‬ ‫معرفی کاندیدای واحد ب رای تصدی پس��ت شهرداری ته ران‪،‬‬ ‫محسن هاشمی به عنوان گزینه نهایی انتخاب شده است‪ .‬در‬ ‫جلسه این جمع اصالح طلب و اعتدالگرا‪ ،‬گزینه های مطرح شده‬ ‫ب رای شورای شهر ته ران شامل مجید نصیری‪ ،‬معصومه ابتکار‬ ‫و سیدصفدر حسینی به عنوان کاندیداهای تصدی شهرداری‬ ‫کالنشهر ته ران مطرح شدند‪ ،‬اما در جریان رای گیری‪ ،‬محسن‬ ‫هاشمیبا‪ 20‬رایبه عنوانگزینهقطعیشهرداریته رانانتخاب‬ ‫شد‪ ».‬او البته رقیب اصالح طلب دیگری را در مقابل خود م ی بیند‬ ‫که شاید بعد از اغاز به کار شورا بتواند شرایط مطلوب تری داشته‬ ‫باشد؛محسنمهرعلی زادهکهگزینهطیفنزدیکبهسی د محمد‬ ‫خاتمی رئی س جمهور اس��بق است‪ ،‬ممکن اس��ت در اخرین‬ ‫لحظات‪،‬گوی سبقتراازمحسنهاشمیب رباید‪.‬‬ ‫سایت خبری مشرق هفته گذشته تحرکات مهرعلی زاده‬ ‫ب رای تصدی کرسی ش��هرداری را اینگونه روایت کرد‪« :‬در پی‬ ‫فعال شدن اصالح طلبان ب رای تصدی سکان شهرداری ته ران‪،‬‬ ‫تحرکاتمحسنمه ر علی زاده‪،‬رئیساسبقسازمانتربی ت بدنی‬ ‫و یکی از گزینه های اصالح طلبان ب رای احراز پست شهرداری‬ ‫ته ران جدی تر ش��ده اس��ت‪ .‬او که خود را گزینه اصالح طلبان‬ ‫معتدل م ی داند در هفته گذشته و در مراسم عروسی فرزند خود‬ ‫می زبان برخی از اعضای ش��ورای چهارم بود و قبل از ان نیز با‬ ‫هاشم ی رفسنجانی دیدار داشته که با عدم مخالفت او نیز مواجه‬ ‫چه کسی رئیس شورای شهر می شود؟‬ ‫مجله خبری‬ ‫چه کسی شهردار می شود؟‬ ‫گمان هزن ی ها مبن ی بر احتمال ابقای محمدباقر قالیباف‬ ‫در ش��هرداری ته ران در حالی اس��ت که هفته گذشته روزنامه‬ ‫اصالح طلب ارمان در گزارشی از دیدار دو رقیب اصلی انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم در خیابان پاس��تور خبر داد‪« :‬یکی از‬ ‫همین شب ها بود که به ارمان خبر رسید محمدباقر قالیباف‬ ‫راهی پاستور و دفتر حسن روحانی شده که اکنون رئی س جمهور‬ ‫است‪ .‬به هر حال شاید این خبر در نظر اول کمی عادی و طبیعی‬ ‫جلوه کند چنان که کاندیداهای دیگر انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هم با حضور در دفتر روحانی‪ ،‬پیروزی او را تبریک گفته بودند و‬ ‫حتی محمدرضا عارف نامه ای خطاب به رئی س جمهور نوشت و‬ ‫رای اعتماد به ‪ 15‬وزیر او از میان ‪ 18‬وزیر را تبریک گفت‪ .‬باالخره‬ ‫رسم معمول در ای ران و شاید برخی کشورهای جهان به همین‬ ‫ترتیب است و رقبا پس از پیروزی یکی از کاندیداها به او تب ریک‬ ‫م ی گویند که معروف ترین تب ریک به پیام ناطق نوری خطاب به‬ ‫سیدمحمد خاتمی در سال‪ 76‬بازمی گردد‪ .‬اما حضور قالیباف در‬ ‫دفترروحانیظاه راازایننوعنبودهاستچراکهاوپی ش ترپیروزی‬ ‫حسن روحانی را به او تب ریک گفته بود‪».‬‬ ‫این روزنامه علت دیدار قالیب��اف با روحانی را نیز اینگونه‬ ‫تحلیل کرده است‪« :‬قالیباف به خوبی م ی داند که حضور او در‬ ‫ش��هرداری احتماال دوام چندانی ندارد و کمتر از یک ماه دیگر‬ ‫عمر قانونی ریاست او در ش��هرداری به پایان م ی رسد‪ .‬حاال او‬ ‫تالش دارد تا بار دیگر فرصتی را فراهم اورد که بتواند یک دوره‬ ‫دیگر حضورش به عنوان شهردار در بهشت تمدید شود که طی‬ ‫روزهای گذشته بسیاری به این نتیجه رسیدند او دارای انچنان‬ ‫اقبالی در انتخاب مجدد نیس��ت‪ .‬اما او م ی داند ب رای حضور در‬ ‫عرصه سیاسی و اجتماعی کش��ور باید در مسند مسئولیتی‬ ‫اجرایی باشد‪ .‬ش��نیده های ارمان حاکی از ان است که قالیباف‬ ‫در دیدار با روحانی عنوان کرده که تمایل دارد در مسند دولتی به‬ ‫رئی س جمهور کمک کند و هر جا که رئی س جمهور صالح بداند‬ ‫حاضر به همکاری است‪.‬‬ ‫به نوشته روزنامه ارمان؛ احتمال حضور قالیباف در بنیاد‬ ‫ش��هید‪ ،‬محتمل ترین گزینه پی ش روی اوس��ت‪« :‬با توجه به‬ ‫رایزن ی های قالیباف با روحانی گمانه های زیادی ب رای کرسی ای‬ ‫که به او سپرده م ی ش��ود‪ ،‬مطرح اس��ت‪ .‬یکی از این گزینه ها‬ ‫که به واقعیت بیش��تر نزدیک است‪ ،‬مش��اور است‪ .‬برخی نیز‬ ‫معتقدند روحانی شاید او را به عنوان رئیس سازمان بنیادشهید‬ ‫منصوب کند‪ ،‬چرا که او عالقه زیادی به این کرسی دارد و در اکثر‬ ‫سخنران ی هایش به این موضوع اشاره م ی کند‪ .‬به نظر م ی رسد‬ ‫استاد دانشگاه ته ران این روزها به دنبال یک کرسی خالی است‬ ‫که به اندازه او باشد و بتواند در سایه ان به فعالی ت های سیاسی و‬ ‫فرهنگی خود ادامه دهد‪».‬‬ ‫‪23‬‬ ‫گزارش‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫تدبیرهایجدید؛ امیدهایتازه‬ ‫اقدامات اقتصادی دولت یازدهم در هفته گذشته‬ ‫با استقبال جامعه روبهرو شد‬ ‫اولین بار «رئی س جمهور» سنج ها درکشورهای دیگری‬ ‫مثل امریکا و مصر راه افت��اد و بعد در ای��ران و در صفحات‬ ‫مجازی با عنوان «روحان ی س��نج» برخی از اف��راد به دنبال‬ ‫ارزیابی فعالیت دولت هستند‪ .‬سنجش اقدامات دولت انگیزه‬ ‫بیشتری هم به دولت داد تا به وعده هایش بیشتر عمل کند‪.‬‬ ‫روحانی در دوران تبلیغات انتخاباتی از برنامه ‪ 100‬روزه حل‬ ‫مشکالت کشور سخن گفته بود‪.‬‬ ‫بعد از واگذاری دول��ت دهم‪ ،‬حامیان س��ابق دولت با‬ ‫ذره بین گذاشتن بر اقدامات ‪100‬روز اول دولت روحانی منتظر‬ ‫هستند ببینید تا در این فرصت چه اقداماتی از سوی دولت‬ ‫انجام م ی شود‪ .‬اهمیت موضوع تا به حدی رسیدکه نوبخت‪،‬‬ ‫معاون برنامه ریزی و راهبردی در جریان دفاع از کلیت وزرای‬ ‫کابینه در مجلس به ان اشاره کرد‪ .‬برخی به دنبال فشار اوردن‬ ‫بر دولت بودند و موضوع وع��ده ‪ 100‬روزه را تکرار م ی کردند‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫نوبخت در این باره گفت‪« :‬اقای روحانی هرگز در سخنان خود‬ ‫نگفته است که مشکالت کشور را در ‪ 100‬روز حل م ی کند‪.‬‬ ‫انچه ایشان گفتند این بود که ب رای حل مشکالت اقتصادی‬ ‫و حتی ب رای ‪ 100‬روز اول دولت برنامه دارند‪ .‬یکی از اقدامات‬ ‫در ‪ 100‬روزه اول هم ارائه الیحه اصالح قانون بودجه سال ‪92‬‬ ‫اس��ت‪ ».‬نوبخت درباره اولین اقدام معاونت خودش در این‬ ‫زمینه هم به ارسال الیحه های اصالحیه بودجه سال جاری در‬ ‫شهریور و الیحه بودجه سال اینده در اذرماه اشاره کرد‪ .‬گفتنی‬ ‫است دولت احمدی نژاد در سال های تصدی گری اش الیحه‬ ‫بودجه را تا اخرین روزهای سال به تعویق انداخته و مجلس‬ ‫مجبور م ی ش��د ب رای جب ران کم کاری دولت ان را به صورت‬ ‫فشرده مورد بررسی قرار دهد‪.‬‬ ‫نوبخت در این مورد گفت‪« :‬ب راساس گزارش های چهار‬ ‫ماهه براورد شده که درامدهای ‪ 210‬هزار میلیارد تومانی در‬ ‫قانون بودجه ‪ 92‬تحق��ق پیدا نم ی کند و اگ��ر این درامدها‬ ‫محقق نشود دولت با کسری بودجه و جامعه با افزایش تورم‬ ‫روبه رو خواهد شد‪».‬‬ ‫البته پی��ش از این نمایندگان مجلس در جلس��ه اول‬ ‫مرداد ماه خود ب��ا رئیس دولت‪ ،‬اعالم ک��رده بودند که دولت‬ ‫م ی تواند اصالحی��ه بودجه ارائه ندهد‪ ،‬ام��ا به گفته نوبخت‬ ‫اگر نقدینگی باال باش��د ولی به می زان این نقدینگی کاال و‬ ‫خدمات در جامعه وجود نداشته باشد ناگزیر کشور به سمت‬ ‫واردات بیشتر پیش خواهد رفت‪ .‬به همین دلیل دولت اصرار‬ ‫به اصالح قانون بودجه دارد‪ .‬نوبخت گفت‪« :‬باید هرچه زودتر‬ ‫تکلی ‬ ‫ف قانون بودجه سال ‪ 92‬مشخص شود‪ ،‬چون اگر قانون‬ ‫بودجه سال ‪ 92‬اصالح شود دولت و کشور با کسری بودجه و‬ ‫در نتیجه ان تورم روبه رو نخواهد شد‪».‬‬ ‫نوبخت در س��خنان خود ب��ه تعیی ن تکلیف وضعیت‬ ‫چندین هزار طرح عمرانی ناتمام در کش��ور نیز اشاره کرد و‬ ‫گفت‪« :‬ب راساس گزارشی که هم اکنون در دست دولت است‬ ‫سه هزار طرح عمرانی ناتمام در کشور وجود دارد که با اصالح‬ ‫قانون بودجه سال ‪ 92‬قرار است می زان تخصیص بودجه به‬ ‫این طرح ها اولویت بندی ش��ود‪ .‬بر این اس��اس دولت وعده‬ ‫داده تا ‪ 20‬ش��هریورماه اصالحیه الیحه بودجه را به مجلس‬ ‫ارائه دهد‪ .‬با وجود عزم جزم دولت ب رای اصالح الیحه بودجه‪،‬‬ ‫نمایندگان مجلس هم با دولت همسو شده اند‪».‬‬ ‫نوبخت این اق��دام را احترام به قان��ون م ی داند‪ .‬ب رای‬ ‫همین قرار اس��ت بودجه دو روز قبل از موع��د قانونی خود‪،‬‬ ‫یعنی قبل از ‪ 15‬اذر ماه به مجلس برس��د؛ ب ر خالف س��ال‬ ‫گذشته که تاخیر ‪ 84‬روزه در ارائه الیحه بودجه سبب شد به‬ ‫جای ‪ 15‬اذر ماه بودجه ‪ 9‬اسفند ماه به مجلس برسد‪ .‬همین‬ ‫مساله سبب به تعویق افتادن رسیدگی و به طول انجامیدن‬ ‫ان تا خرداد ماه سال جاری شد‪.‬‬ ‫اما نوبخت اصالح نظام بودجه ریزی کش��ور را یکی از‬ ‫راهکارهای بهبود وضعیت اقتصادی مردم دانس��ت و افزود‪:‬‬ ‫«با اصالح نظام بودجه ریزی‪ ،‬تدوین و تهیه و تنظیم الیحه‬ ‫بودجه س��ال ‪ 93‬در ‪ 100‬روز اینده توسط دولت انجام خواهد‬ ‫شد که در نتیجه تقدیم این الیحه به مجلس‪ ،‬قوه مقننه وقت‬ ‫کافی ب رای بررسی قانون بودجه سال ‪ 93‬را خواهد داشت‪».‬‬ ‫رحیم ممبینی‪ ،‬معاون بودج��ه معاونت برنامه ریزی و‬ ‫نظارت راهبردی رئی س جمهوری ه��م از اغاز تدوین بودجه‬ ‫سال ‪ ۹۳‬خبر داد و گفت‪« :‬همزمان با الیحه بودجه سال اینده‬ ‫گزارش عملکرد سال های ‪ ۹۰‬و ‪ ۹۱‬قانون ب رنامه پنجم توسعه‬ ‫نیز تقدیم مجلس م ی شود‪».‬‬ ‫ترکیدن حباب مسکن‬ ‫بازارهای سرمایه ای نیز در انتظار تصمیم دولت هستند‪.‬‬ ‫این بازارها نی��ز با روی کار امدن دولت ب��ا ثبات نرخ و حتی‬ ‫کاهش قیمت مواجه شده اند که این وضعیت در بازار مسکن‬ ‫هم به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫در واقع بازار مس��کن که متاثر از افزایش نرخ در دیگر‬ ‫بازارهای سرمایه ای است‪ ،‬با ثبات و کاهش نرخ در این بازارها‬ ‫وضعیت با ثبات تری پیدا کرده و حت��ی برخی از مالکان که‬ ‫ب رای فروش عجله بیشتری دارند‪ ،‬حاضر به کاهش قیمت ها‬ ‫شده اند‪ .‬همچنین برخی از بساز بفروش ها هم واحدهای خود‬ ‫را به فروش گذاشته اند تا با قیمت مناسب تری قبل از کاهش‬ ‫قیمت ها واحدهایشان را بفروش��ند‪ ،‬اما به دلیل رکود بازار و‬ ‫عدم تمایل متقاضیان به خرید‪ ،‬اغلب این واحدها به فروش‬ ‫نرفته است که م ی تواند عرضه اینها در اینده قیمت ها را در‬ ‫بازار مسکن بشکند‪.‬‬ ‫یکی از فعاالن بازار مسکن در این باره گفته‪« :‬به دلیل‬ ‫اینکه رکود بازار کاهشی است‪ ،‬بناب راین احتمال این وجود دارد‬ ‫که در چند ماه گذشته قیمت ها با کاهش مواجه شود و خرید‬ ‫و فروش هم رونق بیش��تری پیدا کند‪ .‬البت��ه احتمال اینکه‬ ‫قیمت ها به روال سابق بازگردد‪ ،‬خیلی کم است اما همین که‬ ‫حباب قیمت مسکن بشکند‪ ،‬تاثیر زیادی را بر بازار م ی گذارد‬ ‫و متقاضیان بیشتری ب رای خرید اقدام م ی کنند‪».‬‬ ‫در واقع رکود تورمی که در تابستان سال گذشته از سوی‬ ‫کارشناسان به عنوان زنگ خطر نام برده م ی شد و در نهایت‬ ‫افزایش دو ب رابری قیمت ها را در پاییز سال گذشته به همراه‬ ‫داشت‪ ،‬در ش��رایط کنونی تبدیل به رکود کاهشی شده که‬ ‫نتیجه ان تا چند ماه دیگر در بازار مسکن مشخص م ی شود‪.‬‬ ‫به عالوه در حوزه قیمتگذاری خ��ودرو که در ماه های‬ ‫اخر دولت احمدی نژاد با رشد سرسام اوری همراه بود‪ ،‬دولت‬ ‫تزاده در این باره بعد از اولین‬ ‫سعی کرده ورود پیدا کند‪ .‬نعم ‬ ‫جلسه هیات دولت‪ ،‬خبر داد که این موضوع در حال بررسی‬ ‫است‪ .‬او به عالوه قول داد تا چند هفته اینده در این باره اعالم‬ ‫نظر خواهد شد‪.‬‬ ‫ارز مرجع برای کاالهای اساسی‬ ‫بسیاری از کارشناسان و صاحبنظ ران نگران موج جدید‬ ‫گرانی به ویژه بعد از تحویل گرفتن دولت توس��ط حس��ن‬ ‫ندا کمرئی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫توزیع نسبی و تجمعی سهم ارزش افزوده رشته فعالی ت های‬ ‫مختلف نشان م ی دهد که‪ ۱۱‬رشته از‪ ۲۳‬رشته فعالیت صنعتی‬ ‫بیش از‪ ۹۵‬درصد ارزش افزوده را تولید م ی کنند و سهم‪ ۱۲‬رشته‬ ‫دیگر که بعضا محتوای فناوری بیشتری دارند‪ ،‬جمعا کمتر از‬ ‫پنج درصد است‪ .‬تا پایان سال ‪ ۱۳۹۱‬درمجموع ‪ ۸۸‬هزار واحد‬ ‫صنعتی پروانه بهره برداری دریافت کرده اند ولی فقط ‪ ۵۷‬هزار‬ ‫واحد (‪ ۶۴‬درصد) از انها فعال بوده اند‪ .‬از تعداد ‪ ۲۶‬هزار واحدی‬ ‫که طی سه س��ال اخیر تحت پایش وزارت صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تجارت بوده اند‪ ،‬دو درصد در وضعیت بحرانی و سه درصد در‬ ‫وضعیت نامطلوب قرار داشته اند و تنها ‪ ۴۶‬درصد از انها در سال‬ ‫‪ ۱۳۹۱‬از وضعیت خوبی برخوردار بوده اند‪.‬اگر این نسب ت ها به‬ ‫کل واحدهای تولیدی در حال فعالیت تعمیم داده شود‪ ،‬نتیجه‬ ‫این خ واهد بود که عالوه بر واحدهای تعطیل شده حداقل‪۲۸۰۰‬‬ ‫واحد صنعتی طی سه سال گذش��ته با رکود و بحران روبه رو‬ ‫شده اند‪ .‬با وجود وابستگی اقتصاد کشور به تامین منابع درامدی‬ ‫از خارج از کش��ور (افزایش واردات از ‪ ۴۳‬میلیارد دالر در س��ال‬ ‫‪ ۱۳۸۴‬به حدود ‪ ۶۲‬میلیارد دالر در س��ال ‪ )۱۳۹۰‬درحالی شاهد‬ ‫تمرکز ب رنامه ارائه شده از سوی وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‬ ‫در حوزه صنعت و معدن هستیم که گویا حوزه تجارت به طرز‬ ‫چشمگیری به حاشیه راند ه شد ه است‪ .‬این در حالی است که‬ ‫ی حوزه های صنعت‪،‬‬ ‫مشکالت اصلی امروز کش��ور در تمام ‬ ‫معدن و بازرگانی‪ ،‬مسائل مربوط به تجارت و لجستیک است‪،‬‬ ‫بناب راین باید به موضوع بازرگانی توجه ویژه تری شود‪.‬‬ ‫ی که به اعتقاد کارشناسان باید مورد‬ ‫شاید موضوع مهم ‬ ‫تاکید قرار گیرد‪ ،‬تاثیرگذاری تجارت و بازرگانی بر صنعت کشور‬ ‫به برعکس ان اس��ت‪ .‬در همین زمینه رئیس اتاق بازرگانی‬ ‫ته ران با تاکید بر اینکه اهم مش��کالت امروز م��ا صادرات و‬ ‫واردات‪ ،‬مشکالت بانکی‪ ،‬بازار فروش و قیمت گذاری است و‬ ‫مجله خبری‬ ‫صنعت یا تجارت؟‬ ‫مساله اصلی‬ ‫نعمت زاده‬ ‫پس از ان مسائل مربوط به صنعت کشور‪ ،‬گفته است‪« :‬عمده‬ ‫مسائل و مش��کالت موجود در حوزه صنعت ناشی از مباحث‬ ‫تجاری بوده و تاثیری ک��ه حوزه بازرگانی بر صنعت کش��ور‬ ‫م ی گذارد‪ ،‬محسوس است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه عالوه بر اولویت حوزه بازرگانی در زمینه‬ ‫حل مشکالت صنعت کشور باید به اهمیت معیشت مردم نیز‬ ‫اشاره کرد‪ ،‬اظهار کرده است‪« :‬تامین کاالهای اساسی‪ ،‬تامین‬ ‫نهاده ها ب رای بخش کشاورزی و دامداری‪ ،‬تامین ارز مورد نیاز‪،‬‬ ‫موضوع واردات گندم و قیمت گذاری روی کاالها عمده مواردی‬ ‫اس��ت که در حوزه بازرگانی گنجانده شده و اهمیت این حوزه‬ ‫را به مراتب بیش از بخش صنعت م ی کند‪».‬یحیی ال اسحاق‬ ‫تصریح کرده است ‪« :‬هر کسی که در وزارت صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تزاده باید این نکته‬ ‫تجارت فعالیت م ی کند و حتی خود نعم ‬ ‫را در نظر بگیرد که مس��ائل تجاری و بازرگانی مقدم بر سایر‬ ‫حوزه هاست‪ ».‬رئیس اتاق بازرگانی ته ران در پایان با تاکید بر‬ ‫تزاده باید حضور خود در بخش بازرگانی را پررنگ تر‬ ‫اینکه نعم ‬ ‫نش��ان دهد‪ ،‬خاط رنش��ان کرده اس��ت‪« :‬همچنین وی باید‬ ‫ب رنامه های پررنگ تری را در این حوزه ارائه دهد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫ی که وی ارائه کرده در حوزه صنعت است و‬ ‫دو سوم از ب رنامه ا ‬ ‫باید ب رنامه خود در حوزه بازرگانی را تقویت کند‪».‬البته این نقدی‬ ‫بود که نه تنها از سوی رئیس اتاق بازرگانی ته ران‪ ،‬بلکه از سوی‬ ‫بسیاری از کارشناسان و فعاالن بخش خصوصی مطرح شد ه و‬ ‫تزاده بهترین‬ ‫اکثرا بر این نکته تاکید کرده اند از انجایی که نعم ‬ ‫و تنها گزینه ب رای تصدی گری در این وزارتخانه بوده ‪ ،‬تا قبل‬ ‫از رای اعتماد امکان مطرح کردن چنین نقد هایی نبود ه است‪،‬‬ ‫ولی پس از رای اعتماد نمایندگان مجلس به او باید عنوان کرد‬ ‫که مسائل تجاری باید در اولویت مس��ائل دیده شود‪.‬در این‬ ‫ی نیز‬ ‫زمینه دبیر انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیم ‬ ‫تزاده‪ ،‬ادغام وزارتخانه های صنایع‬ ‫تاکید کرد ه که به اعتقاد نعم ‬ ‫و معادن و بازرگانی به درستی انجام نشده و فقط تجمیع صورت‬ ‫گرفته و باید به گونه ای برنامه ریزی کرد ک��ه این دو‪ ،‬مکمل‬ ‫یکدیگر باشند و عملکرد انها با شرایط روز انطباق داشته باشد‪.‬‬ ‫در نهای��ت‪ ،‬باید تاکید ک��رد که هرچند تم��ام تعاریف‬ ‫اقتصادی به صورت زنجیره وار در کنار و به هم وابسته و بر هم‬ ‫تاثی ر گذار هستند ولی نم ی توان یکی را به بهانه تقویت دیگری‬ ‫تزاده در وزارت صنعت و‬ ‫نادیده گرفت‪ .‬شاید سابقه حضور نعم ‬ ‫معدن دلیل پررنگ تر دیده شدن این دو در ب رنامه های وی شده‪،‬‬ ‫ولی بدیهی است که کم توجهی به مسائل تجاری نیز افتی‬ ‫است که در وهله اول معیشت مردم را هدف قرار م ی دهد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫افزایش رقابت پذیری صنعتی کش��ور‪ ،‬افزایش س��هم‬ ‫ارزش افزوده صنعتی کش��ور در ارزش افزوده صنعتی جهان‪،‬‬ ‫افزایش سهم صادرات صنعتی کش��ور در صادرات صنعتی‬ ‫جهان‪ ،‬افزایش س��هم تولیدات با فناوری متوس��ط و باال در‬ ‫ارزش اف��زوده و صادرات صنعتی کش��ور و افزایش س��هم و‬ ‫نقش بخ��ش خصوص��ی در فعالی ت های بخ��ش صنعت‪،‬‬ ‫معدن و تجارت‪ ،‬از اولین و شاید مهم ترین اهداف محمدرضا‬ ‫تزاده در ب رنامه های ارائه شده از سوی اوست‪ .‬اما در حالی‬ ‫نعم ‬ ‫که در ب رنامه های او بخش صنعت و معدن بسیار پررنگ دیده ‬ ‫م ی شود‪ ،‬ولی این نگرانی نیز وجود دارد که حوزه بازرگانی کشور‬ ‫به عنوان یکی از ارکان مهم در اقتصاد کشور نادیده گرفته یا‬ ‫کمرنگ ش��ود‪.‬بدیهی اس��ت که در فضای اقتصادی امروز‬ ‫ی حوزه های اقتصادی یک اصل‬ ‫کشور توجه به کاال در تمام ‬ ‫و رکن است‪ ،‬اما کاالیی که مستقیم با معیشت و البته تجارت‬ ‫بی ن المللی در ارتباط است‪ ،‬از اهمیت ویژه تری برخوردار است‪.‬‬ ‫این اهمیت از انجایی به چشم م ی اید که در بودجه سال جاری‬ ‫مقرر شده در حدود ‪ 60‬میلیارد دالر درامد صادراتی محقق شود‪.‬‬ ‫تزاده در ب رنامه های خود اعالم کرد ه که صنعت و معدن‬ ‫نعم ‬ ‫و در یک کالم تولید‪ ،‬موتور محرکه اقتصاد کش��ور و تجارت‬ ‫مکمل و همراه ان است که توامان نقش سرنوشت سازی در‬ ‫رش��د اقتصادی‪ ،‬کاهش تورم‪ ،‬بیکاری و مهار ناهنجاری های‬ ‫اجتماعی و بهبود رقابت پذیری دارد‪.‬‬ ‫وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت در اصل ی ترین ب رنامه ای که‬ ‫ارائه کرده‪ ،‬مطرح کرد ه است که نسبت ارزش افزوده به ارزش‬ ‫تولید کارگاه های صنعتی دارای‪ 10‬نفر شاغل و بیشتر‪ ،‬ب راساس‬ ‫اخرین امار رسمی منتشر شده حدود ‪ ۲۶‬درصد و سهم صنعت‬ ‫و سهم معدن در تولید ناخالص داخلی در این سال به ترتیب‬ ‫‪ 20/48‬و ‪ 0/86‬درصد بوده که پایین بودن بهره وری و س��هم‬ ‫صنعت و معدن در تولید ناخالص داخلی را نشان م ی دهد‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬رشد ارزش افزوده صنعت و معدن (به قیمت های‬ ‫ثابت سال ‪ )۱۳۷۶‬در س��ه ماهه اول‪ ،‬دوم و س��وم سال ‪۱۳۹۰‬‬ ‫نسبت به دوره های مشابه س��ال قبل به ترتیب‪2/7 ،۶ ،8/4‬‬ ‫درصد بوده که روند کاهش��ی در این مقاطع را نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫اگرچه امار رسمی ب رای دوره های بعد ارائه نشده ولی باتوجه به‬ ‫افزایش مشکالت‪ ،‬به نظر م ی رسد روند کاهشی در سال ‪۱۳۹۱‬‬ ‫و ماه های ابتدایی س��ال جاری نیز ادامه داشته است‪ .‬بررسی‬ ‫روحانی بودند‪ .‬این نگرانی از انجا ناش��ی م ی شد که دولت‬ ‫دهم در پایان کار خود پرداخت ارز مرجع ‪ 1250‬تومانی ب رای‬ ‫کاالهای اساسی را لغو کرده بود‪ .‬پس از ان قرار بود تا کاالهای‬ ‫اساسی با ارز رقابتی وارد کشور شوند‪ .‬بسیاری از این کاالها به‬ ‫خاطر سرگردانی در پرداخت مابه التفاوت ارز در گمرک کشور‬ ‫پشت درهای ترخیص باقی مانده بود‪.‬‬ ‫جهانگی��ری‪ ،‬مع��اون اول رئی س جمهور در مراس��م‬ ‫تودیع و معارفه وزیر صنعت و تجارت رویکرد دولت یازدهم‬ ‫را حمایت از تولید عنوان کرد و گفت که دولت با قاطعیت از‬ ‫بخش خصوصی حمایت م ی کند‪ .‬جهانگیری تصریح کرد‪:‬‬ ‫«سیاست های اقتصادی کشور باید طوری باشد که بخش‬ ‫خصوصی بتواند ش��رایط اقتصادی مانند نرخ تورم‪ ،‬نرخ ارز و‬ ‫سود بانکی را ب رای دو یا سه سال اینده پی ش بینی کند‪ ».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬یکی از کاره��ای مهم در وزارتخانه های صنعت‪،‬‬ ‫نفت‪ ،‬نیرو‪ ،‬ارتباطات و بخش خصوصی این است که صدها‬ ‫میلیارد دالر طرح جدید صنعتی اماده و به دنیا ارائه کنیم‪».‬‬ ‫وزیر جدی��د صنعت‪ ،‬معدن و تج��ارت از راهکار دولت‬ ‫تدبیر و امید ب��رای ارزان کردن قیمت ها در ب��ازار خبر داد و‬ ‫گفت‪« :‬مقرر شد نرخ ارز ب رای کاالهای اساسی ‪ 1226‬تومان‬ ‫و سایر کاالهای وارداتی ‪ 2500‬تومان باشد‪ ،‬ضمن اینکه قرار‬ ‫شد قیمت کاالها در بازار ب راساس ارز ‪ 1226‬تومان محاسبه و‬ ‫تعیین شود ولی دولت در پایان سال از محل بودجه یا منابع‬ ‫دیگر مابه التفاوت ان را ب��ه واردکنندگان بدهد‪ ».‬محمدرضا‬ ‫نعمت زاده در حاش��یه مراس��م معارفه خود به عن��وان وزیر‬ ‫صنعت‪ ،‬معدن و تجارت در پاسخ به پرسشی درباره جزئیات‬ ‫تصمیم جدید دولت درباره کاالهای اساسی گفت‪« :‬مقرر شد‬ ‫نرخ ارز ب رای کاالهای اساسی ‪ 1226‬تومان و سایر کاالهای‬ ‫وارداتی ‪ 2500‬تومان باشد‪».‬‬ ‫وی در عین حال اضافه کرد‪« :‬قرار ش��د قیمت کاالها‬ ‫در بازار ب ر اساس ارز ‪ 1226‬تومان محاسبه و تعیین شود ولی‬ ‫دولت در پایان سال از محل بودجه یا منابع دیگر مابه التفاوت‬ ‫ان را به واردکنندگان بدهد‪» .‬‬ ‫نعمت زاده درباره توجه به تامی��ن نقدینگی واحدهای‬ ‫تولیدی که در برنامه ‪ 100‬روزه به ان اشاره شده به گشایش‬ ‫دوباره ال س ی ها اشاره کرده است‪ .‬او بیان داشت که راه های‬ ‫مختلفی تاکنون مطرح ش��ده و اولویت انها این اس��ت که‬ ‫گشایش اعتبار به حالت قبل بازگردد‪.‬‬ ‫نعمت زاده همچنین در مورد رفع مشکل ال س ی ها به‬ ‫‪25‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫باشد‪».‬طی ب نیا‪ ،‬وزیر اقتصاد نیز بحث مدیریت کسب منابع‬ ‫کنترل خرده فروشی لبنیات به دولت باز م ی گردد‪».‬‬ ‫خانه ملت گفت‪« :‬پی ش پرداخت گشایش اعتبار از ‪ 10‬درصد‬ ‫هدفمندی یارانه ها و مدیریت بودجه سال ‪ 92‬را از اولویت های‬ ‫وی در خص��وص تحریم ها نیز گف��ت‪« :‬همه ما باید‬ ‫به ‪ 130‬درصد افزایش یافته و از س��وی دیگر بانک ها هم به‬ ‫کاری وزارت امور اقتصادی و دارایی در ابتدای ش��روع به کار‬ ‫به کاهش تحریم ها و فشارهای ناش��ی از انها کمک کنیم‬ ‫صنعت پول نم ی دهند‪ .‬نم ی دانیم این می زان را به چه معیاری‬ ‫دولت یازدهم عنوان کرد و افزود‪« :‬هم اکنون مشغول فعالیت‬ ‫و وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تج��ارت به عنوان پایگاه اقتصادی‬ ‫افزایش داده اند‪ .‬پی ش پرداخت باید به همان مقدار ‪10‬درصد‬ ‫در این دو حوزه هس��تیم و روی انه��ا کار م ی کنیم‪ ».‬وزیر‬ ‫م ی تواند در این روند موثر باشد‪ .‬این تصمیم دولت باعث شد‬ ‫گذشته بازگردد‪ .‬همچنین کمک ‪10‬درصدی صندوق توسعه‬ ‫اقتصاد نارسای ی های مزمن اقتصاد ای ران را به دلیل فشارهای‬ ‫تا جوی که به منظور احتکار و ت��رس از گرانی در بین مردم‬ ‫ملی‪ ،‬یکی دیگر از راه های جب ران نقدینگی در صنعت کشور‬ ‫تورم ی تشدید ش��ده عنوان کرد و گفت‪« :‬در سیاست های‬ ‫حاکم شده بود برطرف شود‪».‬‬ ‫است‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬باید ببینیم چه کنیم که واحدهای‬ ‫پولی و بانکی افزایش اس��تقالل بانک مرکزی در دستورکار‬ ‫موجود را به حرکت دراوریم و فعالشان کنیم‪ .‬زی را وقتی کاال‬ ‫تصمیمات جدید اقتصادی دولت‬ ‫کم م ی شود قیمت خود به خود باال م ی رود و تنها راه کاهش‬ ‫دولت یازدهم است‪».‬‬ ‫از س��وی دیگر معاون اول رئی س جمهور هدف نهایی‬ ‫قیمت افزایش تولید است‪».‬‬ ‫سیاست های دولت روحانی را بهبود وضعیت زندگی و شرایط‬ ‫بهبود وضعیت معیشت مردم و نجات دریاچه ارومیه‬ ‫وزیر دولت یازدهم درب��اره اولویت بندی کاالها و اینکه‬ ‫معیشتی مردم اعالم کرده و گفت‪« :‬اهداف اقتصادی دولت‬ ‫مهمترین مصوبات و تصمیمات نخستین نشست رسمی‬ ‫ایا این سیاس��ت همچنان ادامه خواهد یافت یا خیر گفت‪:‬‬ ‫«به رغم اینکه از تاریخ‬ ‫بر این اساس تدوین شده‬ ‫خاصی ثبت س��فارش‬ ‫و مجموعه وزارت اقتصاد‬ ‫م ی تواند نقش موثری در‬ ‫احیای سازمان مدیریت‬ ‫و تخصی��ص ارز ب��ه‬ ‫تحقق این اهداف داشته‬ ‫کااله��ای گ��روه ‪10‬‬ ‫برخی اقتصاددانان یکی از مهمترین دالیل تاخیر لوایح بودجه دولت پیشین را نبود نظام ب رنامه ریزی و بودجه نویسی به دلیل انحالل سازمان باشد‪».‬جهانگیری با اشاره‬ ‫متوقف شده یک سری‬ ‫افراد اقدام به خرید این مدی ریتوب رنام هریزیم ‬ ‫یدانند‪.‬حالاحیایاینسازمانیکیدیگرازاولویت های‪ 100‬روزهدولتعنوانشدهاست‪.‬نوبختگفت‪«:‬بااحیایمجددسازمان به امار ارائه شده از سوی‬ ‫کاالها کرده اند بناب راین مدی ریت و ب ر ‬ ‫نامهریزی دیگر ب رنامه ها و طرح های عمرانی و اقتصادی کشور ب راساس اراد ه شخصی رئی س جمهوری تهیه و تنظیم نخ واهد شد‪ ،‬بلکه دکتر حس��ینی مبنی بر‬ ‫کاالی انه��ا در گمرک کابینهدولتیازدهمب راساسنظ راتودیدگاه هایکارشناساناقتصادیوصنعتیاهتمامخودراب رایاجرایب رنامه هایاقتصادیوتوسعهصنعتیکشور ‪ 140‬هزار میلیارد تومان‬ ‫دپو شده است‪ .‬قرار شده بهکارم ی بندند‪.‬بااحیایاینسازمانانضباطاقتصادیدرکشورحاکمم ی شود‪».‬نوبختهمچنیندرخصوصتلفیقمنابعطبیعیوزیس ت محیطی واگ��ذاری گف��ت‪« :‬باید‬ ‫گزارش مش��خصی از با منابع انسانی و مالی در سازمان مدی ریت و ب رنامه ریزی اظهار کرد‪« :‬پس از انحالل سازمان مدی ریت دو بخش مدی ریت منابع مالی و مدی ریت منابع بررس��ی ش��ود ک��ه چه‬ ‫کاالهای دپو ش��ده در انسانی به دو قسمت و زی ر مجموعه دو معاونت تقسیم شد و قرار گرفت‪ .‬اما در دولت جدید قرار است این بخش ها در کنار هم قرار بگیرد و یکی شود تا می زان از ای��ن واگذاری ها‬ ‫گم��رک ب��ه م��ن ارائه توسعه پایدار به وجود بیاید و زی ان بخشی ان به نس ل های بعد منتقل نشود‪ ».‬اگرچه اجرای فاز دوم قانون هدفمندی یارانه ها در صدر ب رنامه های دولت به بخش خصوصی بوده‬ ‫شود که چه کاالیی در نیستامامرداناقتصادیکابینهبهکراتدرخصوصانصحبتکرده اند‪.‬ازجملهانهانوبختاعالمکرد‪«:‬طبقاخ ریناظهارنظرهایرئی س جمهوری و مدیری��ت و مالکی��ت‬ ‫چه تاریخی وارد شده و یارانهافرادطبقماه هایگذشتهبهحسابسرپرستانخانوارواریزم ی شودوقرارنیستازیارانهافرادکمشود‪».‬امادرمرحلهدوماجرایهدفمندییارانه ها بنگاه های واگذارشده در‬ ‫با مطالعه این گزارش در می زانیارانهبهدهک هایپایینجامعهافزایشم ی یابد‪.‬امابه نظرم ی رسدبرخالفدولتپیشینکهمصممبهاجرایشتابزدهفازدومقانونهدفمندی اختیار چه کسانی است‪».‬‬ ‫دکتر جهانگیری ایران را‬ ‫مورد انها تصمیم گیری یارانه ها در سال جاری بود‪ ،‬دولت جدید قصد دارد با مطالعه نتایج فاز اول و حساب شده به سمت مرحله دوم حرکت کند‪g .‬‬ ‫کشوری با ثبات دانست‪،‬‬ ‫م ی ش��ود‪ ».‬توجه ویژه‬ ‫ولی برنامه دولت را ب رای‬ ‫دول��ت ب��رای کنت��رل‬ ‫رفع مشکالت اقتصادی‬ ‫ب��ازار در س��خنان تیم‬ ‫از طریق تعامل با دنیا اع�لام کرد‪ .‬او همچنین با غیرواقعی‬ ‫هیات دولت تدبیر و امید بود‪ .‬ب ر اساس دستور رئی س جمهور‪،‬‬ ‫اقتصادی دولت به خوبی قابل مش��اهده اس��ت‪ .‬در همین‬ ‫خواندن یک سوم از بودجه سال ‪ 92‬مشکالت کشور را ناشی‬ ‫مقرر شد دستگاه های اجرایی اقداماتی را که م ی توانند در ‪100‬‬ ‫رابطه وزیر صنع��ت‪ ،‬معدن و تجارت یک��ی از کارهایی که‬ ‫از عدم ثبات اقتصادی دانست و از ب رنامه دولت ب رای ایجاد این‬ ‫روز بر اوضاع و معیشت مردم تاثیر مثبت داشته باشند‪ ،‬ظرف‬ ‫ب رای تنظیم بازار باید انجام ش��ود را عرضه بیشتر دانست‪.‬‬ ‫ثبات اقتصادی خبر داد‪ .‬دولت همچنین یکی از اولویت های‬ ‫تزاده درباره کنترل قیم��ت لبنیات که در ماه های اخیر‬ ‫نعم ‬ ‫یک هفته ب��ه دولت اعالم کنند‪ .‬همچنی��ن دولت تصمیم‬ ‫خود را بازگرداندن کس��انی دانس��ت که کار خود را از دست‬ ‫گرفت تا واگذاری نمایش��گاه بی ن المللی به صداوسیما لغو‬ ‫رشد فزاینده ای داشته‪ ،‬گفت‪« :‬در مواردی هم نظیر لبنیات‬ ‫داده اند‪ .‬جهانگیری در این باره در مراسم تودیع و معارفه وزیر‬ ‫تزاده گفت‪« :‬واگذاری‬ ‫شود و این نمایشگاه مسترد گردد‪ .‬نعم ‬ ‫ب رای کنترل قیمت تصمیم بر این است که نرخ نهاده های‬ ‫کار گفت‪« :‬بازگرداندن افرادی که کار خود را از دست داده اند‬ ‫نمایشگاه بی ن المللی به صدا و سیما با درخواست دو فوریت‬ ‫دامی تا اخر س��ال تغییر نکند و دول��ت مابه التفاوت نرخ ارز‬ ‫به عرصه اشتغال‪ ،‬اقدام اضط راری دولت دکتر روحانی است و‬ ‫توسط دولت دهم صورت گرفته بود‪ ،‬در حالی که دو فوریت در‬ ‫این کاالها را پرداخت کند اما در خرده فروشی انچه م ی دانم‬ ‫مورد اموری صورت م ی گیرد که اگر انجام نشود ممکن است‬ ‫این اس��ت که دولت قبل ب رای کنترل بازار‪ ،‬کار را به اتحادیه‬ ‫باتوجه به امید و نشاطی که در جامعه فراهم شده‪ ،‬امیدواریم‬ ‫شاهد تقویت استفاده نیروی انسانی در بخش های مختلف‬ ‫ضرر و زیان هنگفتی ب رای کشور داشته باشد‪ ،‬اما من نم ی دانم‬ ‫صنایع لبنیات واگذار کرده است‪ .‬اگر این اتحادیه خوب عمل‬ ‫که واگذاری یک شرکت به یک ارگان چرا باید دو فوریت داشته‬ ‫کند ادامه کار را به انها واگذار م ی کنیم و در غیر این صورت‬ ‫باشیم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫عکس های خبری‬ ‫سلمان حدادی‬ ‫وهابی شیعه شده‬ ‫شهید گمنامی‬ ‫که پس از سالها‬ ‫پیدا شد‬ ‫‪26‬‬ ‫فشار اوردندکه الریجانی سخنران نباشد‬ ‫پاسخ شورای هماهنگی تبلیغات اسالمی به برخی افرادحلقه پرتو‬ ‫گزارش حادث��ه ‪ 22‬بهمن که در مجلس قرائت ش��د‬ ‫نام برخی اشخاص از ان حذف ش��د‪ .‬فشار برخی از اعضای‬ ‫«حلقه پرتو» باعث ش��د تا مجلس در گزارش نهایی که در‬ ‫صحن علنی قرائت کرد نام برخی را ح��ذف کند‪ .‬اما هفته‬ ‫گذشته حجت االسالم روانبخش در نشریه «پرتو سخن» در‬ ‫یادداشتی با عنوان «پاسخ دبیر سیاسی نشریه پرتو سخن‬ ‫به گزارش مجلس» درباره ای��ن موضوع حرف هایی زده که‬ ‫واکنش شورای هماهنگی تبلیغات اسالمی را ب رانگیخت‪.‬‬ ‫روانبخش نوش��ته بود‪« :‬مس��ئول ش��ورای هماهنگی قم‬ ‫از جهت خط فکری و سیاس��ی از ارادتمن��دان جدی اقای‬ ‫الریجانی اس��ت و این موض��وع در بین فعاالن سیاس��ی‬ ‫اس��تان از واضحات است‪ ».‬ایش��ان از اقای الریجانی ب رای‬ ‫مجله خبری‬ ‫مکتوب یا ش��فاهی ب رای لغ��و دعوت ص��ورت نگرفته بود‬ ‫تو یکم بهمن ماه پ��س از ایجاد یا‬ ‫و صرفا در ش��ب بیس�� ‬ ‫تشدید شدن التهاب در یکی از مراس��م با سخنرانی جناب‬ ‫اق��ای روانبخ��ش و یک��ی از نمایندگان مجلس ش��ورای‬ ‫اس�لامی‪ ،‬یکی از همکاران جناب اقای روانبخش‪ -‬تاکید‬ ‫م ی نماید یک��ی از همکاران اقای روانبخش و نه مس��ئول‬ ‫اس��تانی‪ -‬طی تم��اس تلفنی اص��رار بر تغییر س��خنران‬ ‫داشته اند که به ایشان پاسخ داده شد لغو سخنرانی مستلزم‬ ‫انصراف س��خنران محترم مدعو یا اعالم مسئوالن ذیربط‬ ‫اس��تانی از جمله ش��ورای محترم تامین اس��ت که در این‬ ‫صورت قطع��ا اقدام مقتضی ب��ه عمل خواه��د امد لیکن‬ ‫با مالحظات اخالق و ادب‪ ،‬بدوا اقدامی از س��وی ش��ورای‬ ‫هماهنگی ب رای لغو یک جانبه دعوت متصور نیست‪».‬‬ ‫ش��ورای هماهنگی تبلیغ��ات اس�لامی در پایان با‬ ‫متناقض خواندن ادعاهای شاگرد ایت اهلل مصباح م ی افزاید‪:‬‬ ‫«به دالیل عدیده ای که فعال موضوع این نوشتار نیست‪ ،‬در‬ ‫ایام دهه فجر به خصوص در یوم اهلل ‪ 22‬بهمن در بین قاطبه‬ ‫مردم والیی و بصیر قم هیچ گونه التهابی وجود نداش��ت و‬ ‫انچه در حرم حضرت معصومه «سالم اهلل علیها» اتفاق افتاد‬ ‫چیزی نبود جز اشوب سازمان دهی شده توسط گروه یا افراد‬ ‫خاص و بهترین گواه همانا شرکت بدون حاشیه جناب اقای‬ ‫دکتر الریجانی در راهپیمایی همان روز در مس��یر طوالنی‬ ‫حدفاصل کوچه منتهی به منزل پدری تا حوالی حرم مطهر‬ ‫حضرت معصومه «س�لام اهلل علیه��ا» و همچنین حضور‬ ‫بیش از نیم ساعته توام با نظم و ارامش کامل‪ ،‬در جمع افراد‬ ‫حاضر در شبستان امام خمین ی (ره) حرم مطهر قبل از اغاز‬ ‫سخنرانی بود‪ ».‬‬ ‫‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫س��خنرانی در مراس��م دعوت به عمل اورده و در سال های‬ ‫متوالی نیز چنین بوده است‪ .‬امسال هم به رغم اصرار برخی‬ ‫مسئوالن مبنی بر لغو این سخنرانی به خاطر ملتهب بودن‬ ‫فضای شهر‪ ،‬ایش��ان ب ر امدن اقای الریجانی تاکید ورزیده‬ ‫است‪ .‬ایا م ی توان چنین فردی را به دست داشتن در تشنج‬ ‫و اش��وب متهم کرد که وی ب رای همین منظور سخنرانی‬ ‫را از صحن مطهر به شبس��تان منتقل کرده و گروه س��رود‬ ‫را از شبس��تان بیرون برده تا از خوردن مهر و کفش در امان‬ ‫باشند؟!» روانبخش همچنین تهیه پالکاردهایی که دست‬ ‫این افراد بود را تایید کرد و گفت که او این پالکاردها را تهیه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫شورای هماهنگی تبلیغاتی اسالمی در واکنش به این‬ ‫اظهارات دبیرسیاسی نشریه پرتو س��خن طی اطالعی ه ای‬ ‫توضیح داد‪« :‬صرفنظر از اینکه مواض��ع و عملکرد رئیس‬ ‫شورای هماهنگی تبلیغات اسالمی استان قم در مناصب و‬ ‫فراز و نشی ب های سیاسی ب رای عقال و سیاسیون منصف‪،‬‬ ‫مبرهن بوده و فعاالن سیاس��ی اس��تان نیز به جناب اقای‬ ‫روانبخش و اط رافیان خاص او محدود و منحصر است و در‬ ‫این رابطه گفتن ی ها و مستندهای زیادی وجود دارد که اکنون‬ ‫از بیان ان به دلیل حفظ اخالق رسانه ای و مصالح عمومی‬ ‫خودداری م ی ش��ود لیکن همان طور که قب�لا نیز به طور‬ ‫رس��می اعالم شده اس��ت‪ ،‬دعوت‬ ‫مبتن ی بر اس��تدالل و ادل��ه کامال‬ ‫منطق��ی و غی راحساس��ی از جناب‬ ‫اقای دکتر الریجانی ب رای سخنرانی‬ ‫در مراسم راهپیمایی باشکوه مردم‬ ‫شریف و متدین در یوم اهلل ‪ 22‬بهمن‬ ‫ب��دون مالحظات سیاس��ی خاص‬ ‫صورت گرفته است‪».‬‬ ‫س��ازمان تبلیغات اس�لامی‬ ‫س��پس ب��ه جای��گاه علم��ی و‬ ‫ش��خصیتی اقای الریجانی اشاره‬ ‫م ی کن��د و رای ب��االی ایش��ان در‬ ‫انتخاب��ات را دلی��ل معرف��ی وی‬ ‫برای س��خنرانی این مراس��م ذکر‬ ‫م ی کند‪ .‬به نوش��ته ای��ن اطالعیه‬ ‫«سایر منتخبین محترم مردم قم با ارای کمتر از ‪ 40‬درصد‬ ‫شرکت کنندگان در انتخابات راهی مجلس شورای اسالمی‬ ‫ش��ده اند‪».‬این اطالعی��ه در ادامه م ی نویس��د‪« :‬ادعاهایی‬ ‫با عناوین هش��دارهای امنیتی یا هش��دارهای مسئوالن و‬ ‫همچنین اصرار رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسالمی‬ ‫به س��خنرانی جناب اقای دکتر الریجان��ی کذب محض و‬ ‫خالف واقع است زی را به رغم ادعاهای واهی و دروغین اقای‬ ‫روانبخش و امثال ایش��ان‪ ،‬هیچ گونه هشدار و درخواستی‬ ‫از سوی مسئوالن ذیربط اس��تانی اعم از صریح‪ ،‬تلویحی‪،‬‬ ‫اص�رار رئی�س ش�ورای‬ ‫هماهنگ�ی تبلیغ�ات اسلامی ب�ه‬ ‫سخنرانیجناباقایدکترالریجانی‬ ‫کذب محض و خالف واقع است زیرا‬ ‫برغم ادعاهای واهی و دروغین اقای‬ ‫روانبخش و امثال ایشان‪ ،‬هیچ گونه‬ ‫هشداری داده نشده بود‬ ‫سفیران صلح‬ ‫شهادت خبرنگار‬ ‫ایرانی در سوریه‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫پس لرزه هایرای اعتماد‬ ‫از بهارستان تا پاستور‬ ‫بررسی وزن ف راکسیون رهروان‬ ‫اصولگ رایانومستقل ها‬ ‫در پارلمان‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫سیاست‬ ‫بازی برد – برد‬ ‫استراتژی رئیس جمهور درباره اصالح طلبان چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫ماجرای یار قرضی‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪1‬‬ ‫اصالح طلبان اکنون کجای سیاست ای ران ایستاده اند؟ این‬ ‫سوال امروز از انجا اهمیت مضاعفی یافته که پس از انتخابات‬ ‫‪ 24‬خرداد سپهر سیاست ای ران با تغیی رات فراوانی مواجه شده‬ ‫است‪.‬اصولگرایان در یک قدمی رس��یدن به پاستور به قدرت‬ ‫اجرایی دست نیافتند و اکنون کسی رئی س جمهور ای ران شده که‬ ‫قرابت هایی با اصالح طلبان دارد؛ هر چند که فردی اصالح طلب‬ ‫نیست‪.‬ب رای رسیدن به پاسخ این سوال که اصالح طلبان در چه‬ ‫موقعیت سیاسی قرار گرفته اند باید به گذشته بازگشت و ب رای‬ ‫یافتن تصویری صحیح و البته شفاف باید انچه را در این چند ماه‬ ‫رخ داده بررسی کرد‪.‬‬ ‫‪28‬‬ ‫تیرماه سال گذش��ته هفته نامه مثلث ب رای اولین بار در‬ ‫تحلیلی نوشت که گروهی از اصالح طلبان نسخه ای مهم ب رای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری پیچیده اند‪.‬مثلث نوشت طیفی از‬ ‫اصالح طلبان که م ی دانند توانایی حضور با چهره حداکثری و‬ ‫حتی حداقلی در انتخابات ریاست جمهوری را ندارند و به بیان‬ ‫دیگر شانس��ی ب رای پیروزی از این دو راه متصور نیس��تند به‬ ‫تئوری «یار قرضی» رسیده اند‪.‬در این تحلیل عنوان شده بود‬ ‫که اصالح طلبان به «تاکتیک یار قرضی » فکر م ی کنند‪ .‬بر این‬ ‫مبنا انها برانند با حمایت از یک گزینه راست گرا که بیشترین‬ ‫قرابت فکری را با انها داش��ته باش��د منفذی به قدرت رسمی‬ ‫پی دا کنند تا س��ال های دوری و فراق از قدرت را التیام بخشند‪.‬‬ ‫در میان گزینه های موجود چند ش��خصیت م ی توانستند در‬ ‫این کاراکتر قرار گی رند؛ «اکبر هاشمی رفسنجانی‪ ،‬عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری و حسن روحانی‪ ».‬از میان این سه شخصیت اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی کاندیدا شد‪ ،‬اما با ردصالحیت مواجه شد‪،‬‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری پس از مواجهه با برخی تحوالت سیاسی‬ ‫ ترجیح داد همچنان دوری از قدرت رسمی را تجربه کند و حسن‬ ‫روحانی نیز تا مدت ها مشتش را ب رای کسی باز نکرد‪.‬انچه رخ‬ ‫داد همان پی ش بینی هفته نامه مثلث ب��ود‪ .‬اصالح طلبان که‬ ‫تا اخرین لحظات با چراغ خاموش حرک��ت م ی کردند به ناگاه‬ ‫به اردوگاه ش��یخ رفته و به حمایت از او پرداختند؛ یک کمپین‬ ‫گسترده ب رای پیروزی حسن روحانی‪ .‬گریز از چنددستگی‪ ،‬عبور‬ ‫کم هزینه از انتخابات ‪ 92‬بدون تحریم و تالش منجر به نتیجه‬ ‫ب رای بازگشت حداقلی به قدرت رس��می‪ ،‬همه و همه دالیل‬ ‫کسانی بود که م ی گفتند باید از حسن روحانی دفاع کرد‪ .‬ایده ای‬ ‫کهمخالفانفراوانیداشتدرمیاناصالح طلبان؛اصالح طلبانی‬ ‫که از مدت ها پیش اصرار به کاندیداتوری رئی س جمهور پیشین‬ ‫داشته و پس از ان با نامزدی هاشمی رفسنجانی به ستادهای او‬ ‫ی هم داشت‬ ‫کوچ کرده بودند‪ .‬حسن روحانی البته پایگاه مهم ‬ ‫در میان طیف راست اصالح طلبان؛ یعنی انجا که کارگزاران ی ها‬ ‫حضور دارند‪ .‬او در ابتدا وضعیتی نامساعد داشت در طیف چپ‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬یعنی جایگاهی که مجمع روحانیون‪ ،‬بنیاد باران‬ ‫و احزاب تندروتر قرار داش��تند و هر چه زم��ان به جلو م ی رفت‬ ‫با همراهی انان نیز مواجه ش��د‪ .‬حسن روحانی که به حمایت‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی چش��م دوخته بود‬ ‫با همراهی انان ش��یفت نیروهای مهمی از اصالح طلبان به‬ ‫فتنه‪،‬خطقرمزمابود‬ ‫گفتوگوباعضوهیاترئیسه‬ ‫مجلس‬ ‫اولی�ن عک�س دس�ته جمعی‬ ‫دولت یازدهم در پاستور‬ ‫حاال مهمترین س��وال این بود که حس��ن روحانی به‬ ‫کدام جناح نزدیک تر اس��ت‪ .‬ایا قدرت گرفتن او موجب افول‬ ‫اصولگرایان خ واهد شد و مانند محمود احمدی نژاد با اصولگرایان‬ ‫برخورد خواهد کرد؟ ایا جانی دوباره به اصالح طلبان دورمانده از‬ ‫قدرت خ واهد بخشید؟ واقعیت این است که حسن روحانی یک‬ ‫سیاستمدار راستگراس��ت که اکنون به دلیل شرایط متفاوت‬ ‫س��پهر سیاس��ت اصالح طلبان را به عنوان متحد اصلی در‬ ‫انتخابات ‪ 92‬کنار خود می بیند‪ .‬او رای خوبی از پایگاه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان دریافت کرده و خیل ی ها منتظر واکنش سیاسی‬ ‫او به این حمایت بودند‪.‬‬ ‫روحانی اصالح طلب است یا اصولگرا؟‬ ‫روحانی در تبارشناسی نیروهای سیاسی از مدی ران بوروکرات و‬ ‫حتی فن ساالر به شمار م ی اید‪ .‬او سال ها عضو جامعه روحانیت‬ ‫مبارز بوده است‪ .‬اگر بنا باشد به این بیندیشیم که او در کجای‬ ‫سیاست ای ران قرار دارد‪ ،‬باید صریح و بدون شک بگوییم او در‬ ‫جاگیری نیروهای سیاس��ی همواره در طیف راست سیاست‬ ‫ای ران جای داشته است؛ یعنی انجا که روحانیون باسابقه ای چون‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری قرار دارند‪ .‬حسن روحانی البته همواره به‬ ‫دلیل حضور طوالن ی اش در سمت دبیری شورای عالی امنیت‬ ‫ملی از معتمدان نظام به ش��مار م ی امده؛ چه اینکه او مدت ها‬ ‫مس��ئولیت پرونده هس��ته ای ای ران یعنی مهمترین کارویژه‬ ‫سیاست خارجی ای ران را نیز بر عهده داشته است‪.‬‬ ‫او البته در دورانی که تحوالت سیاسی ای ران التهاباتی را‬ ‫پدید اورده بود در موضع مدافع نظام ایستاد و همین ایستادنش‬ ‫در این جایگاه او را با انتقادهایی از س��وی مخالفانش در جناح‬ ‫مقابل مواجه کرده بود‪ .‬سخنرانی صریح و شفاف او در ماجرای‬ ‫کوی دانش��گاه نقطه عطفی در بررسی نس��بت سیاسی او با‬ ‫مخالفانش در جناح مقابل بوده است‪ .‬حسن روحانی البته پس از‬ ‫انکه دولت محمود احمدی نژاد بر سر کار امد با رئی س جمهوری‬ ‫که اتفاقا همشهری خودش هم بود کنار نیامد و ترجیح داد دیگر‬ ‫در شورای عالی امنیت ملی نماند‪ .‬از ان زمان به بعد است که‬ ‫او در پوزیش��ن منتقد وضعیت موجود قرار م ی گیرد‪ .‬او اگرچه‬ ‫اصولگرا بود اما در کنار روحانیون و چهره های اصولگرای دیگری‬ ‫قرار گرفت که حاال معترض و منتقد محمود احمدی نژاد بودند‪،‬‬ ‫البته همان اندازه که انها منتقد بودند محمود احمدی نژاد هم به‬ ‫انان انتقاد داشت‪ .‬شکافی میان طیف همفکر حسن روحانی‬ ‫و محمود احمدی نژاد پدیدار ش��ده بود که با گذر زمان و در پی‬ ‫ح وادث پ ی درپی بیشتر نمود م ی یافت‪.‬‬ ‫روحانی که چهره ای منتقد شده بود در سخنران ی ها و اعالم‬ ‫مواضع سیاسی نقدهای تندی را روانه دولت محمود احمدی نژاد‬ ‫م ی کرد‪ .‬همین نقدها بود که او را به اصالح طلبان منتقد نزدیک‬ ‫و نزدیکتر م ی کرد‪ .‬او در یک��ی از تندترین اظهارنظرهایش در‬ ‫سال‪ 91‬چنین گفت‪« :‬مردم دالر نم ی خ واهند‪ ،‬صداقت و ب رنامه‬ ‫م ی خواهند‪ .‬ما نیاز به نوکر نداریم‪ ،‬نیاز به مدیر داریم‪ .‬ما نیاز به‬ ‫نوکر مدیر داریم‪ ،‬نه نوکر خالی‪ ،‬تنها نوکر بودن کافی نیست‪.‬‬ ‫نحوه ارتباط ما با کشورها مشخص نیس��ت؛ امروز با بعضی‬ ‫ی هس��تیم‪ ،‬فردا رقیب و پس از ان‬ ‫از کشورها دوست صمیم ‬ ‫متخاصم و دشمن م ی شویم‪ .‬مگر رابطه با دنیا هوس است که‬ ‫هر ساعت به یک سمت و سو حرکت کنیم‪ .‬حقیقتا سیاست‬ ‫خارجی نیاز به علم و هنر دارد و دیپلماسی سلیقه و شعار نیست‪.‬‬ ‫اداره مملکت با سخنرانی حل نم ی شود‪ ،‬اداره کشور نصیحت‬ ‫نم ی خ واهد‪ ،‬باید کار کرد‪ .‬همه باید به سمت تولید حرکت کنیم‪،‬‬ ‫باید کاری صورت گیرد تا تولید به صرفه و با امنیت باشد‪ .‬اگر این‬ ‫اقدام صورت بگیرد مردم خود به دنب��ال تولید م ی روند و دیگر‬ ‫نیاز به شعار نیست‪ .‬باید موانع تولید را برطرف کنیم تا محیط‬ ‫مناسب ب رای تولیدکنندگان اماده شود‪ ».‬پدیده ای جدید در فضای‬ ‫سیاسی ای ران که جناح چپ و راست را البته در طیف سنت ی اش‬ ‫به یکدیگر نزدیک کرده بود‪ .‬رقبای سال های دور حاال به رفقایی‬ ‫تبدیل شده بودند که به یک هدف مش��ترک م ی اندیشیدند؛‬ ‫هدفی که انان را در کنار یکدیگر م ی نشاند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان و پیروزی حسن روحانی‬ ‫وقتی حسن روحانی رئی س جمهور شد‪ ،‬حاال همه نگاه ها‬ ‫به او بود‪ .‬به اینکه او در نهایت به کدام س��و تمایالت سیاسی‬ ‫بیشتری خواهد داشت‪ .‬ایا به رسم سال های دور به اصولگرایی‬ ‫بازخواهد گشت یا به رفاقت با همراهان اصالح طلب امروزش‬ ‫ادامه خواهد داد؟‬ ‫ب رای اینکه پاسخ این سوال روشن ش��ود گمانه زنی در‬ ‫مورد کابینه حس��ن روحانی اغاز شد؛ گمانه هایی که همراه با‬ ‫تحلی ل هایی از رفتار سیاسی حسن روحانی بود‪ .‬روحانی اگر چه‬ ‫از میان اصولگرایان در تبلیغ��ات انتخاباتی با حمایتی مواجه‬ ‫نشده بود‪ ،‬اما حمایت های سیاسی اصالح طلبان از او خصوصا‬ ‫در روزهای اخر این احتمال را بیش از پیش قوت م ی بخش��ید‬ ‫که او سهمی خوب به حامیان انتخابات ی اش بدهد‪ .‬فشارهای‬ ‫رسانه ای و سیاس��ی فراوان ب رای معاون اول شدن محمد رضا‬ ‫عارف‪ ،‬رایزن ی های گس��ترده ب رای وزارت چهره های شاخص‬ ‫اصالح طلبان از مهمترین اتفاقات در این مورد در فاصله پیروزی‬ ‫حس��ن روحانی تا معرفی کابینه به مجلس بود‪.‬کابینه که به‬ ‫مجلس رسید گمانه ها پایان یافت و حاال م ی شد دریافت کدام‬ ‫چهره های اصالح طلب ب رای رفتن به می دان پاستور خود را گرم‬ ‫م ی کنند‪ .‬این اماپایان ماجرانبود‪.‬کارسیاسیروحانیپایانیافته‬ ‫و حاال نوبت مجلس بود که در مورد تیم کاری حسن روحانی‬ ‫تصمیم بگیرد‪ .‬اصالح طلبان با یک مان��ع مهم مواجه بودند‪.‬‬ ‫انها اگرچه دولت یازدهم را منفذ و معبری خوب ب رای بازگشت‬ ‫به عرصه قدرت رسمی یافته بودند ولی هنوز یک مانع اصلی‬ ‫بر سر راه انها وجود داشت‪ .‬اکثریت نمایندگان مجلس ب ر اساس‬ ‫انچه بر سیاست ای ران در این سال ها گذشته بود از اصالح طلب‬ ‫به اصولگرا تغییر یافته بودند‪ .‬اصالح طلبان با ائتالفی تاکتیکی‬ ‫بهره ای خوب از انتخابات بردند‪ ،‬اما اکنون با رقیبی مواجه بودند‬ ‫که قدرتی سیاسی ب رای حذف انان از کابینه داشت‪ .‬مساله مهم‬ ‫حاال این بود‪« :‬ب رائت از فتنه»‪.‬‬ ‫بزنگاهی جدید نمایان شده بود و اصالح طلبان در یک‬ ‫دوگانه مهم قرار داشتند‪.‬انها یا باید از فتنه و رخدادهای‪ 88‬اعالم‬ ‫ب رائت م ی کردند یا بر سر مواضع خود م ی ایستادند‪ .‬اهمیت این‬ ‫دوگانه از انجا ناشی م ی شد که برخی تحلیلگران اصالح طلب‬ ‫باورشان این بود که ورود به ماجرای ب رائت از فتنه و اعالم اشتباه‬ ‫سیاسی از بدنه اجتماعی اصالح طلبان خواهد کاست‪ .‬ریزشی‬ ‫مهم که در این ش��رایط ب رای اصالح طلبان بس��یار سخت و‬ ‫یدانستند که اگر بر‬ ‫پرهزینه بود‪ .‬از نگاهی دیگر انها این را هم م ‬ ‫مواضعشان پابرجا بمانند راهی ب رای خروج از مجلس نخ واهند‬ ‫داش��ت‪ .‬انها باید چه م ی کردند؟ از میان این دوگانه کدام یک‬ ‫ب رای انها مفیدتر بود‪ .‬باقی ماندن خارج از قدرت با حفظ مواضع‬ ‫پیشین یا بازگشت به قدرت با یک راه کم هزینه‪.‬‬ ‫انتقادها و درخواست از انها ب رای تعیین تکلیف سیاسی‬ ‫هر روز افزایش م ی یافت‪.‬را ه کم هزینه انتخاب شد‪ .‬تئوریسین‬ ‫اصالحات به کمک انها امد و گفت‪« :‬چند بار گفته ام که بحث‬ ‫ما این نیست که تخلف یا تقلب شده است‪ .‬به نظر من واقع ه ای‬ ‫اتفاق افتاده است که اسم ان «تدلیس سیستماتیک» است‪.‬‬ ‫در توضیح تدلیس باید بگویم که مثال اگر ش��ما سه سال در‬ ‫ش��هرداری به مردم پول بدهید‪ ،‬بعد هم چهار س��ال در دولت‬ ‫به مردم سی ب زمینی و یارانه و پول مفت بدهید و رای بخرید‪،‬‬ ‫تدلیس سیستماتیک است‪ .‬درست اس��ت؟ اقای احمدی نژاد‬ ‫وعده نداد‪ ،‬در این راه پول خرج کرده و گون ی گونی سی ب زمینی‬ ‫و غیره به مردم داده است‪ ،‬درست است؟ بنده م ی خواهم بگویم‬ ‫چهار سال دور اول ریاست جمهوری به عالوه دوره شهرداری‪،‬‬ ‫اقای احمدی نژاد چقدر از بی ت المال ب رای رای اوردن «تدلیس»‬ ‫کرده است؟ بر این اساس نه م ی گویم تقلب شده و نه م ی گویم‬ ‫سیاست‬ ‫روحانی چه خواهد کرد؟‬ ‫گفتوگویمثلثباسخنگوی‬ ‫جبههپایداری‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫س��مت خودش را تجربه کرد؛ تجربه ای که به رئی س جمهور‬ ‫شدنش منجر شد‪.‬‬ ‫بادولتواردنزاعنمیشویم‬ ‫‪29‬‬ ‫تخلف شده است‪ .‬ترجیح م ی دهم اسم جدیدی ب رای ان انتخاب‬ ‫کنم و ان «تدلیس سیستماتیک» است‪ .‬زمانی ب رای دوره دوم‬ ‫ریاست جمهوری اقای خاتمی با پول خودمان و نه بی ت المال‪،‬‬ ‫دفترچه مشق ‪ 40‬برگ ب رای مدرسه ها تهیه کردیم که عکس‬ ‫اقای خاتمی پشت انها بود‪ .‬اما شورای نگهبان ان را مصداق‬ ‫تدلیس تشخیص داد و همه را جمع کرد‪» .‬‬ ‫روز رای اعتماد که فرا رسید جلسات مجلس به دادگاه فتنه‬ ‫تبدیل شد‪ .‬سواالت مهم‪ ،‬ابهامات فراوان و تعیین مواضع نهایی‬ ‫درباره سال‪ 88‬حاال چالش وزرای پیشنهادی اصالح طلب بود‪.‬‬ ‫همگی بال استثنا به ماجرا های سال ‪ 88‬اشاره کرده و هر‬ ‫یک به رسم و راه خود از ان ب رائت جستند‪ .‬راهکار تئوریسین‬ ‫اصالحات به کار ام��د و هریک به ش��یوه ای از ای��ن فرمول‬ ‫استفاده کردند‪.‬در این میان محمد علی نجفی که ب رای وزارت‬ ‫اموزش و پرورش معرفی ش��ده ب��ود در مورد وقایع س��ال ‪88‬‬ ‫چنین گفت‪« :‬نظام جمهوری اسالمی والیی است و در راس‬ ‫ان بگوییم راس‪ ،‬بگوییم محور‪ ،‬بگوییم جان‪ ،‬بگوییم اساس‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری است‪ .‬بنده و سایر بزرگوارانی که قبول کرده اند‬ ‫اسایش خانواده شان را فدا کنند و وارد این می دان اجرایی شوند‬ ‫یدانید شرایط کشور چقدر سخت است‪ ،‬روشن است‬ ‫که شما م ‬ ‫که ب رای خدمت‪ ،‬ب رای مردم‪ ،‬ب رای نظام و معتقد به نظام والیت و‬ ‫پایبندبهمنویاتوالیتهستند‪.‬بندهبه عنوانعضوشورایشهر‬ ‫ب ر اساس مصوبه این شورا با عده ای از اعضای شورا به قول اقای‬ ‫الهوتی‪ ،‬نه تنها با خانم الف بلکه با تمام اعضا به خانواده هایی‬ ‫که در انتخابات ‪ ۸۸‬خسارت و لطمه دیدند سر زدیم‪ .‬به ان زنی‬ ‫که همسرش را به ناحق از دست داده و نه در تظاه رات شرکت‬ ‫کرده بود‪ ،‬بلکه ب رای تهیه دارو به داروخانه رفته بود‪ ،‬اما تیر خورده‬ ‫سیاست‬ ‫پس از پی�روزی حس�ن روحان�ی مهمترین‬ ‫سواالت این بود که حسن روحانی به کدام جناح‬ ‫نزدیکتر اس�ت؟ایا او موج�ب اف�ول اصولگرایان‬ ‫خواهد ش�د؟ ای�ا جانی دوب�اره ب�ه اصالح طلبان‬ ‫دورمان�ده از ق�درت خواه�د بخش�ید؟ واقعی�ت‬ ‫این اس�ت که حس�ن روحانی یک سیاس�تمدار‬ ‫راستگراس�ت ک�ه اکن�ون ب�ه دلی�ل ش�رایط‬ ‫متفاوت سیاس�ت ایران در پوزیش�نی نزدیک به‬ ‫اصالح طلبان قرار گرفته است‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫استراتژی روحانی‬ ‫تحلیلی درباره انتخاب سه سرپرست برای سه وزارتخانه بی وزیر‬ ‫‪2‬‬ ‫وقتی حسن روحانی و همراهانش جلسه پنج شنبه شب‬ ‫مجلس را ترک کردند شاید از همان جو مجلس متوجه شده‬ ‫بودند که برخی وزرای کابینه رای نم ی اورند‪ .‬برداشت اولی ه ای‬ ‫که از مخالفت ها با وزرا پدید امده بود تصویری از احتمال رای‬ ‫نیاوردن شش وزیر پیشنهادی بود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان کابینه حاال لب مزر عدم رای اعتماد بودند‪.‬‬ ‫جلسه رای اعتماد ساعتی بعد به پایان رسید اما اواضاع انچنان‬ ‫هم که پی ش بینی م ی ش��د ب��رای کابینه بد نبود‪ .‬س��ه وزیر‬ ‫اصالح طلب رای نیاوردند و باقی وزرا راهی وزارتخانه هایشان‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫ای��ن وضعی��ت را چگون��ه م ی ش��د تفس��یر ک��رد؟‬ ‫ایا مجل��س به تقاب��ل با دولت رس��یده ب��ود ی��ا در روندی‬ ‫تعامل��ی بخش��ی از وزرایی ک��ه تصور م ی ش��د رد ش��وند‬ ‫ب��ا تایی��د مجل��س ب��ه دول��ت راه یافت��ه بودند؟ حس��ن‬ ‫روحانی حاال خ��ود را در کن��ار مجلس م ی دید ی��ا از فردای‬ ‫‪ 24‬مرداد مانعی به نام مجلس را ب رابر خود م ی دید؟‬ ‫در نخس��تین اظهارنظر‪ ،‬علی الریجانی چنین گفت‪:‬‬ ‫«تعامل دولت با مجلس تعامل مثبتی است و اقای روحانی هم‬ ‫فردی است که قانونمند حرکت م ی کند و ایشان هم در تبلیغات‬ ‫خود و هم در جلساتی که با مجلس داشتند با صراحت صحبت‬ ‫از تعامل دو قوه کرده اند که این امر را به فال نیک م ی گیریم‪».‬‬ ‫این سخنان الریجانی ساعتی پس از اعالم نتایج و ارای وزرای‬ ‫کابینه روحانی اعالم شد‪.‬‬ ‫چهره هایی هم از مجلس همین سخنان الریجانی را‬ ‫‪30‬‬ ‫تکرار کرده و عدم رای به سه وزیر را نشانه ای از تقابل ندانستند‪.‬‬ ‫اما حسن روحانی چه برداشتی از رفتار سیاسی مجلس داشت؟‬ ‫در تحلیل رفتار حسن روحانی م ی توان از دو منظر وارد مساله‬ ‫شد؛ نخست انچه او رسما در این مورد بیان کرد و سپس انچه‬ ‫در عمل رخ داد‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی در اولین جلس��ه کابینه چنین گفت‪:‬‬ ‫«نمایندگان مجلس به هر ح��ال در چارچوب قانون حرکت‬ ‫کرده و نظر انها هر چه بوده ب رای ما محترم است‪ .‬ما به قانون و‬ ‫مجلس که برامده از مردم است احترام م ی گذاریم‪».‬‬ ‫این یعنی اینکه حسن روحانی در فاز نظری مجلس را در‬ ‫تقابل با خود نم ی بیند و نوع نگاهش به رفتار سیاسی مجلس‬ ‫را بر مبنای ایجاد مانع و س��نگ اندازی تفسیر نم ی کند‪.‬این‬ ‫اما همه ماجرا نبود‪ .‬حاال همه منتظر بودند تا ببینند حس��ن‬ ‫روحانی در فاز عملی با انتخاب سرپرستان وزارتخانه های بدون‬ ‫وزیر در واقع چه رویکردی خواهد داشت؟ایا به سمت انتخاب‬ ‫وزرای اصولگرا خ واهد رفت یا همچنان بر نظر قبلی خود یعنی‬ ‫حضور اصالح طلبان در این سه پست اصرار دارد‪.‬‬ ‫در نخستین رویداد اعالم شد که محمد جعفر توفیقی‬ ‫به عنوان سرپرس��ت وزارت علوم انتخاب شده است‪ .‬در حکم‬ ‫حسن روحانی ب رای توفیقی چنین امده بود‪:‬‬ ‫«جناب اقای دکتر جعفر توفیقی داریان‬ ‫ب راساس اصل ‪ 135‬قانون اساسی و نظر به مراتب تعهد و‬ ‫ی و مدی ریتی جنابعالی‪ ،‬به موجب این حکم‪ ،‬شما را‬ ‫سوابق علم ‬ ‫به سرپرستی «وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری» برم ی گزینم‪.‬‬ ‫بود و دو بچه ب ی سرپرست نیز دارد و حی ران و سرگردان بود‪ .‬اگر‬ ‫کمک نکنیم و او را نسبت به نظام عالقه مند نکنیم و احساس‬ ‫نکند که پناهگاهش نظام جمهوری اسالمی است به سمت‬ ‫رسانه های بیگان ه م ی رود‪ .‬این کار را کردیم و نزد او رفتیم‪ .‬این در‬ ‫حالی بود که این وظیفه شما نمایندگان ته ران بود که این کار‬ ‫را انجام دهید‪ ،‬ولی ما این کار را انجام دادیم و گزارش ان را دو بار‬ ‫به مقام معظم رهبری دادیم و ایشان ان را به شورای امنیت ملی‬ ‫ارجاع دادند و حاال ما اینجا بدهکار شدیم؟ من خیلی متاسفم که‬ ‫یزنم‪ ،‬اما شما مطرح کردید‪ ».‬نجفی با طرح این‬ ‫این حرف ها را م ‬ ‫پرسش که ایا این سوال است که شما از من م ی پرسید که اصال‬ ‫رهبری را قبول دارید‪ ،‬گفت‪« :‬کسی که م ی خواهد وزیر بشود‬ ‫ممکن است پایبند به این نظام نباشد؟ این وزارت مگر ب رای ما و‬ ‫دوستان ما چه دارد؟»‬ ‫عب��اس اخون��دی ه��م در واکن��ش ب��ه وقایع س��ال‬ ‫‪ 88‬چنین گفت‪« :‬م��ن در همان زم��ان گواهی حق خدمت‬ ‫مقام معظم رهبری دادم و هرگز دچار جوزدگی نش��دم‪.‬مجموع‬ ‫س��وابق ما از اول انقالب تا امروز نش��ان م ی دهد که ما تا چه‬ ‫اندازه سرباز انقالب و مطیع رهبری بوده ایم‪ ».‬اخوندی با بیان‬ ‫اینکه سوال از وی در مورد وفاداری به انقالب بسیار ب ی انصافی‬ ‫اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬ب رای منی که عمر و جوان ی ام را در راه انقالب‬ ‫داده ام اینکه مورد سوال و تهمت قرار گیرم که در وفاداری ام به‬ ‫انقالب و رهبری انتقاد و اشکال است ب ی انصافی است‪ ،‬چرا که‬ ‫من بهترین سال های عمر خودم را در جبهه ها صرف خدمت‬ ‫به انقالب کرده ام‪ ».‬بیژن زنگنه هم به نمایندگان چنین گفت‪:‬‬ ‫«من با ه ر گونه اقدام غیرقانونی و هنجارشکنانه از‪ 23‬خرداد‪88‬‬ ‫به بعد مخالف بودم و هستم و رفتار ساختارشکنانه را محکوم‬ ‫م ی کنم‪ .‬پ��س از ‪ 29‬خرداد هم هیچ اقدام��ی خالف منویات‬ ‫رهبری انجام ندادم و هرچه از نظر مقام معظم رهبری محکوم‬ ‫امید است با عنایات الهی و همکاری همه همکاران ان وزارت‪،‬‬ ‫اعضای هیات های علمی و دانش��جویان دانشگاه ها و مراکز‬ ‫تحقیقاتی سراسر کشور‪ ،‬در خدمت به ملت شریف ای ران و نظام‬ ‫جمهوری اسالمی با رعایت اصول قانونمداری‪ ،‬اعتدالگرایی و‬ ‫منشور اخالقی دولت تدبیر و امید موفق باشید‪».‬‬ ‫جعفر توفیق ی داری��ان‪ ،‬زاده ‪ ۱۳۳۴‬در ته ران و وزیر علوم‬ ‫دولت دوم سی د محمد خاتمی است‪ .‬وی که از ط راحان اصلی‬ ‫الیحه تغییر س��اختار وزارت علوم است‪ ،‬دارای مدرک دکترای‬ ‫تخصصی ‪ PHD‬در رش��ته مهندسی ش��یمی از دانشگاه‬ ‫پل ی تکنیک بخارست و اس��تاد تمام گروه مهندسی شیمی‬ ‫ دانشکده فنی مهندسی دانشگاه تربیت مدرس است‪ .‬توفیقی‬ ‫در سال ‪ 82‬با کنار رفتن مصطفی معین‪ ،‬به عنوان وزیر علوم از‬ ‫سوی سی د محمد خاتمی به مجلس شورای اسالمی معرفی‬ ‫شد و توانست از نمایندگان رای اعتماد بگیرد‪ .‬وی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 1392‬رئیس ستاد انتخاباتی محمدرضا‬ ‫عارف شد و همین حضور او در عرصه انتخاباتی و کنار رفتن‬ ‫محمدرضا عارف و پیروزی حجت االس�لام حس��ن روحانی‪،‬‬ ‫شانس حضورش در کابینه دولت یازدهم را افزایش داد و وی‬ ‫پس از رای نیاوردن میل ی منفرد سرپرست وزارت علوم شد‪ .‬از‬ ‫سوابق توفیقی م ی توان به ریاس��ت دانشکده انرژی دانشگاه‬ ‫صنعتی ش��ریف‪ ،‬فعالیت به عنوان وزیر عل��وم‪ ،‬تحقیقات و‬ ‫فناوری‪ ،‬عضویت شورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬معاونت وزیر‬ ‫اموزش و پرورش‪ ،‬معاونت امور اموزشی دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫و ریاست دانشکده مهندسی شیمی دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫اش��اره کرد‪ .‬این انتخاب اما به مذاق بس��یاری از اصولگرایان‬ ‫خوش نیامد‪.‬‬ ‫اشاره منتقدان به حوادث سال ‪ 88‬است و نحوه عملکرد‬ ‫محمد جعفر توفیقی در ان ماجرا‪ .‬در این میان حتی منتقدان‬ ‫توفیقی فیلمی از او منتشر کردند که مربوط به سال ‪ 88‬است‪.‬‬ ‫گفته م ی ش��ود این فیلم مربوط به سخنان جعفر توفیقی در‬ ‫وقتی چهره های اصالح طلب کابینه پیشنهادی در مورد‬ ‫احتمال معرفی محمدجعفر‬ ‫توفیقی به عنوان وزیر علوم‬ ‫پیشنهادی با انتقادهایی‬ ‫مواجه شده است‬ ‫سیاست‬ ‫روز ‪ 26‬خرداد ‪ 88‬در جمع اساتید متحصن در مسجد دانشگاه‬ ‫ته ران در حمایت از میرحسین موس��وی است‪ .‬او گویا گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬بنده وظیف��ه دارم به عنوان یک مس��ئول کوچک‬ ‫در وزارت علوم حمایت خودم را از اعتراض ش��ما اس��اتید‪ ،‬از‬ ‫دانشجویانی که تجربه داشته و با انها برخورد داشتم ‪ ،‬سال ها با‬ ‫انها نشست و برخاست کردم‪ ،‬دانشجویانی که همیشه مظلوم‬ ‫واقع م ی شوند و جالب اینکه باتوم ها اول باید به سر انها بخورد‪،‬‬ ‫در اتاق هایشان و در حریم امن خوابگاه شان پناهگاهی نداشته‬ ‫باشند و فریادرسی نداشته باشند‪ ،‬حمایت خودم را در واقع از این‬ ‫اعتراض اعالم م ی کنم و محکوم م ی کنم این برخوردی که با‬ ‫فضای امن دانشگاه م ی ش��ود‪ ،‬با دانش م ی شود‪ ،‬با دانشجو‬ ‫م ی شود و در شرایطی که دانشجو هیچ سالحی ب رای دفاع از‬ ‫خودش ندارد متاسفانه شدیدترین تجاوزها به حریم دانشجو و‬ ‫دانشگاه انجام م ی گیرد‪ .‬به نظر من از هر جنبه که نگاه کنیم‬ ‫واقعا ابعاد این تاسف و تاثر و تالم بسیار گسترده است و ما رای‬ ‫شخصیت با تقوا‪ ،‬سالم و مدیر با تجربه ای مثل اقای مهندس‬ ‫موسوی را بگیریم و به اسم کسانی بنویسیم که ‪( ...‬تشویق‬ ‫حضار) که در واقع انقالبیون چند روزه هس��تند‪ ،‬مدی ران چند‬ ‫روزه هستند و جالب است که خدمت تان بگویم عمده نقطه‬ ‫ضع ف هایی که به دیگ��ران م ی گیرند خودش��ان ده ها ب رابر‬ ‫این نقطه ضع ف ه��ا‪ ،‬از مدرک تحصیلی‪ ،‬از نظر کارش��ناس‬ ‫بودن‪ ،‬از نظر در انقالب حضور داش��تن‪ ،‬از نظر تاثیری که در‬ ‫جنگ گذاشتند تمام ای رادهایی که به دیگران م ی گی رند از نظر‬ ‫ادب‪ ،‬اخالق‪ ،‬ب ی تدبیری‪ ،‬شما صد ب رابر این را در خود همی ن ها‬ ‫م ی توانید مشاهده بکنید‪».‬‬ ‫در این می��ان اظهارنظره��ای متفاوتی هم از س��وی‬ ‫اصولگرایان در این مورد مطرح شد‪ .‬الیاس نادران در واکنش‬ ‫به انتصاب توفیقی به سرپرستی وزارت علوم گفت‪« :‬اگر بنای‬ ‫دولت بر تعامل اس��ت باید رفتارها با انچه در جریان اس��ت‪،‬‬ ‫متفاوت باش��د‪ .‬البته س��ابقه رفتارهای نماین��دگان مجلس‬ ‫شورای اسالمی نش��ان داده که اگر حداقل معیارهایشان در‬ ‫معرفی وزی ران پیشنهادی رعایت نشود ولو اینکه بارها افراد‬ ‫با ویژگ ی های خاص معرفی شوند رای اعتماد نخواهند گرفت‬ ‫تا حداقل معیارهای مورد نظرشان تامین شود‪ .‬نمایندگان با‬ ‫رای عدم اعتماد به نجفی وزیر پیشنهادی اموزش و پرورش‬ ‫و میلی منفرد وزیر پیشنهادی علوم و همچنین سلطانی فر‬ ‫وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان عمال نش��ان دادند که به‬ ‫محی ط های مربوط به جوانان و اموزش انان حساسیت دارند‪.‬‬ ‫مجلس و وزرای پیشنهادی‬ ‫مضاعف شد با دفاع تمام و کمالش از وزرا تا حدودی جو مجلس‬ ‫تغییر یافت‪ .‬با این حال اما پس از رای گیری سه وزیر نتوانستند‬ ‫از مجلس رای اعتماد بگی رند‪ .‬انچه رخ داد این بود که کابینه با‪15‬‬ ‫وزیر تشکیل شد و چهره هایی از اصالح طلبان هم توانستند به‬ ‫دولتراه یابند‪.‬ایناماهمهماجرانبود‪.‬چهره هایتنداصالح طلب‬ ‫حاال از سخنان روحانی خرده م ی گرفته و از او انتقاد م ی کردند‪.‬‬ ‫در نگاه��ی دیگر دو اتف��اق در روز رای اعتم��اد به وقوع‬ ‫پیوس��ت؛ نخس��ت اینکه اصالح طلب��ان کابین��ه همگی و‬ ‫هر یک به نوعی از وقایع س��ال ‪ 88‬اعالم ب رائت و خود را پیرو‬ ‫قانون و چارچوب های نظام معرفی کردن��د‪ .‬اتفاقی دیگر که‬ ‫پس از این روی��داد رخ داد ورود برخ��ی اصالح طلبان عمدتا با‬ ‫گرایش های اقتصادی و عمرانی به کابین��ه بود‪ .‬در این میان‬ ‫اما وزرای اصالح طلبی که به باور نمایندگان دخالت بیشتری در‬ ‫وقایع سال ‪ 88‬داشتند و البته حوزه کاری شان هم اجتماعی بود‬ ‫نتوانستند به پاستور برسند‪ .‬با این حال تدبیر روحانی پس از این‬ ‫اتفاق همچنان بر همراهی بدنه اصالح طلب با دولت یازدهم‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ .‬انتخاب ب رای وزارت علوم باز هم توپ را در‬ ‫زمین مجلس انداخته است‪g.‬‬ ‫حساس��ی ت های نمایندگان به محی ط ها و مسائل اجتماعی‬ ‫بجاست و باید درک ش��ود و مجلس انتظار داشت دولت این‬ ‫دغدغه ها را در انتصاب های جدید درک کند و به ان پاسخ مثبت‬ ‫دهد‪ ».‬در همین رابطه نقوی حسینی‪ ،‬سخنگوی کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاست خارجی که از اعضای فراکسیون رهروان‬ ‫والیت اس��ت نیز چنین گفت‪« :‬انتخ��اب توفیقی به عنوان‬ ‫سرپرست اتفاق خوبی از سوی رئی س جمهور نبود و باتوجه به‬ ‫شاخ ص های مجلس انتخاب نشده است‪ .‬کاش رئی س جمهور‬ ‫باتوجه به اقدامات و کارنامه توفیقی وی را به عنوان سرپرست‬ ‫وزرات علوم انتخاب نم ی کرد‪ .‬جلس��ات رای اعتماد به وزرای‬ ‫پیشنهادی دولت نشان داد که افرادی که در فتنه سال‪ 88‬نقش‬ ‫داشتند و در ان فتنه عمال حضور داشته اند‪ ،‬خط قرمز مجلس‬ ‫به شمار م ی روند‪ .‬اظهارنظرهای توفیقی در زمان فتنه سال ‪88‬‬ ‫اتهام تقلب در انتخابات بوده و به گفته مقام معظم رهبری هر‬ ‫ی به نظام وارد کند مجرم است و قابل‬ ‫فردی که چنین اتهام ‬ ‫بخشیده شدن هم نیست‪».‬‬ ‫خارج از مجلس ای��ن انتخاب با واکن��ش اصولگرایان‬ ‫هم مواجه ش��د‪ .‬حمیدرضا ترقی‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب‬ ‫موتلفه در این مورد گفت‪« :‬س��وابق توفیقی نیز مانند میلی‬ ‫منفرد است که نمایندگان مجلس به وی رای اعتماد ندادند‪.‬‬ ‫روحانی حساس��یت مجلس به فتنه را در عدم رای اعتماد به‬ ‫س��ه وزیری که رای نیاوردند‪ ،‬کامال متوجه ش��ده و با اسنادی‬ ‫که در خصوص س��وابق توفیقی در فتنه منتش��ر شده و در‬ ‫اختیار نمایندگان قرار گرفته‪ ،‬وکالی ملت نسبت به توفیقی‬ ‫حساسیت پیدا کرده اند‪ ».‬ترقی معرفی توفیقی را لج بازی با‬ ‫مجلس توصیف کرد و گفت‪« :‬اقای روحانی روحیه مجلس را‬ ‫م ی شناسد و م ی داند که روحیه مجلس لج بازی پذیر نیست و‬ ‫لج بازی کردن با مجلس در همکاری دولت و مجلس تعارض‬ ‫ایجاد م ی کند‪ .‬همچنین لج بازی نیز افراط ی گری و به دور از‬ ‫اعتدال است‪ ».‬در موضعی متفاوت اما محمد رضا عارف به دفاع‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫باشد از نظر من نیز محکوم است و تبعیت از مقام معظم رهبری‬ ‫را ش��رط الزم در این دولت م ی دانم‪ .‬اگر وزیر شوم هیچ اقدامی‬ ‫ خالف منویات مقام معظم رهبری انجام نم ی شود و االن هم اگر‬ ‫بدانم مقام معظم رهبری از بودن و امدن من در وزارت نفت تکدر‬ ‫دارند لحظه ای درنگ نم ی کنم که کنار بروم‪ .‬من فرزند انقالبم و‬ ‫م ی خ واهم کشور رشد کند‪ ،‬عزت و سربلندی ای ران را در اخر عمرم‬ ‫یدانم‪،‬‬ ‫م ی خ واهم و مقام معظم رهبری را عمود خیمه انقالب م ‬ ‫نظام را در همین ق وام و ساختار قبول دارم و اگر کسی غیر از این‬ ‫در مورد من بگوید‪ ،‬س��تم کرده است‪ ».‬میل ی منفرد هم گفت‪:‬‬ ‫«تمام فعالی ت های من بر مبنای قانون بوده است‪ ،‬هیچ وقت‬ ‫بازرسی هیچ پرونده ای را که مربوط به کار من باشد مورد سوال‬ ‫قرار نداده است‪ .‬تاحاال یک برگ و یک اخطار از نهادهای ناظر‬ ‫و مقامات امنیتی سیاسی نداش��تم‪ .‬همه سابقه من در پرتال‬ ‫دانشگاه قابل دسترسی و مشاهده است‪ .‬من معتقد هستم که‬ ‫پ رتوان ترین رهنمودهای توسعه در بیان رهبری است و امده ام‬ ‫که همین را محقق کنم‪ .‬در این شرایط می خ واهم دانشگاه های‬ ‫ارام را در خدمت دولت و نظام قرار دهم و ذهن اقای روحانی را در‬ ‫مورد دانشگاه ارام کنم و تمام ظرفی ت های دانشگاه را با کمک‬ ‫دانشگاهیان در خدمت دولت و نظام قرار دهم‪».‬‬ ‫این حرکت وزرای پیشنهادی البته با انتقادهایی هم در‬ ‫میان اپوزیسیون مواجه شد‪ .‬اردشیر امیر ارجمند‪ ،‬مشاور ارشد‬ ‫یکی از نامزدهای معترض س��ال ‪ 88‬در گفت وگوی زنده با‬ ‫‪ BBC‬چنین گفت‪« :‬من متاسفم که وزی ران اقای روحانی از‬ ‫لفظ فتنه استفاده م ی کنند! این اردوکشی خیابانی چه هست‬ ‫که به ان فتنه م ی گویند؟»!‬ ‫وقایعسال‪ 88‬سخنگفتندچگونگیبرخوردمجلسمهمترین‬ ‫س��وال پیش روی رصد گران مسائل سیاسی بود‪ .‬مصاحب ه ها‬ ‫و س��خنران ی ها اما نش��ان م ی داد جو مجلس همچنان ب رای‬ ‫اصالح طلبان مساعد نیس��ت‪ .‬خبرها از احتمال افتادن شش‬ ‫وزیر کابینه حکایت داشت‪ .‬حاال همه نگاه ها بار دیگر به حسن‬ ‫روحانی دوخته شد‪ .‬او هنوز فرصت نطق در مجلس را داشت‪ .‬ایا‬ ‫او م ی توانست جو سیاسی مجلس را تغییر دهد؟ حسن روحانی‬ ‫بهنمایندگانگفتکهکابینه ایفراجناحیتشکیلداده‪.‬اوگفت‬ ‫که کابینه اش شرکت سهامی نیس��ت و در مه مترین بخش‬ ‫نطقش که همه منتظر ان بودند در مورد وقایع سال ‪ 88‬چنین‬ ‫گفت‪« :‬چند سال پیش حوادث تلخی رخ داد‪ .‬عده ای اردوکشی‬ ‫خیابانی کردند و عده ای دیگر کهریزک درس��ت کردند‪ .‬همه‬ ‫م ی دانیم کارهای بسیار ناپسندی صورت گرفت‪ .‬اما همه باید‬ ‫تالش کنیم اتش ها با تدبیر خاموش شود‪ ،‬ما به دستگاه قضایی‬ ‫اعتماد داریم‪ .‬عده ای احضار شدند‪ ،‬عده ای متهم بودند‪ ،‬عده ای‬ ‫محکوم شدند که همه انها مشخص است‪ .‬اما بعد از چهار سال‬ ‫باز هم باید از کوچه های باریک دنبال اهدافی بگردیم که منافع‬ ‫ ان ب رای کشور نامشخص است؟ خود م ی گوید من نبوده ام و‬ ‫نیس��تم‪ .‬دیگری اصرار دارد که بگوید تو بوده ای؛ دستگاه های‬ ‫قضایی و امنیت��ی م ی گویند نبوده اس��ت‪ .‬ان یکی م ی گوید‬ ‫باید ثابت کنی که نبوده ای‪ .‬من م ی پرسم ایا این به نفع کشور‬ ‫است؟ یادمان نرود وقتی مساله ای را پیگیری و دنبال م ی کنیم‬ ‫به خاطر منافع و امنیت ملی و گاهی ب رای منافع جناحی و حزبی‬ ‫است؛ این دو با هم متفاوت اس��ت‪ .‬اما انچه مهم است اینکه‬ ‫همه باید تالش کنیم جلوی تکرار تخلفات را بگی ریم و نگذاریم‬ ‫دیگر تکرار شود‪ .‬همه باید توجه داشته باشیم که انچه فتنه ها را‬ ‫خاموش و از تکرار ان جلوگیری م ی کند همین حماسه حضور‬ ‫مردم در انتخابات است‪ ».‬اظهارات او در این مورد که همراه و‬ ‫روز رای اعتماد که فرا رس�ید‬ ‫جلساتمجلسبهدادگاهفتنهتبدیل‬ ‫شد‪ .‬سواالت مهم‪ ،‬ابهامات فراوان‬ ‫و تعیین مواضع نهایی درباره س�ال‬ ‫‪ 88‬حاال چالش وزرای پیش�نهادی‬ ‫اصالح طلببود‬ ‫‪31‬‬ ‫از توفیقی پرداخت‪ .‬او گفت‪« :‬دکتر توفیقی مناسب ترین فرد‬ ‫ب رای تصدی مدی ریت وزارت علوم است و مطمئنا حضور ایشان‬ ‫موجب بازگشت نشاط و تالش علمی و پژوهشی به دانشگاه ها‬ ‫م ی شود‪ ».‬اما ایا توفیقی به مجلس معرفی م ی شود؟ پس از‬ ‫انکه اخبار ض دو نقیضی درباره معرفی نهایی توفیقی مطرح‬ ‫شده بود ترکان که از افراد نزدیک به حسن روحانی است چنین‬ ‫گفت‪« :‬اقای توفیقی ان ش��اهلل به زودی در مجلس به عنوان‬ ‫وزیر پیشنهادی علوم صحبت خواهد کرد و پاسخ تخریب ها را‬ ‫هم خواهد داد‪ ».‬جعفر توفیقی ‪ ،‬سرپرست جدید وزارت علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری هم در مصاحبه ای گفته است‪«:‬بزرگترین‬ ‫افت نظام شکاف و دو دس��تگی و از هم گسیختگی است‪،‬‬ ‫چنانچه ما ب رنامه ای داشته باشیم تنها در بستر همدلی و اعتدال‬ ‫و میانه روی و همکاری تحقق پیدا م ی کند‪ .‬ما باید دست در‬ ‫دست هم بدهیم و باید قدر نعمت های خود و نیروهای خود و‬ ‫البته افرادی که دانش این کار را دارند بدانیم‪.‬من معتقدم اینها‬ ‫اگر زیر بنای هر ب رنامه ای باش��د و اگر واقعا این یکپارچگی و‬ ‫همدلی حفظ شود به راحتی هر ب رنامه ای قابل تحقق است‪».‬‬ ‫نجفی از اموزش و پرورش تا میراث فرهنگی‬ ‫سیاست‬ ‫وقتی محمد علی نجفی با یک رای کمتر نتوانست به‬ ‫وزارت اموزش و پرورش برسد‪ ،‬م ی شد تصور کرد که او حتما‬ ‫پس��تی خوب در دولت خواهد گرفت‪ .‬م ی گفتند او راضی به‬ ‫وزارت نبوده و به اصرار روحانی امده بود‪ .‬بالفاصله پس از جلسه‬ ‫رای اعتماد نخستین گمان هزنی این بود که او به جمع نامزدهای‬ ‫شهرداری ته ران اضافه شده اس��ت‪ .‬گمان هزن ی ها اما زیاد دوام‬ ‫نیاورد‪ .‬او به پستی رفت که گفته م ی شد مهرعلی زاده ب رای انجا‬ ‫مدنظر بوده است‪ .‬نجفی رئیس سازمان می راث فرهنگی شد‬ ‫و در واقع یکی از معاونان رئی س جمه��ور؛ حوزه ای که در دوره‬ ‫محمود احمدی نژاد به دلیل حواشی پی رامونش بسیار پرخبر‬ ‫بود‪ .‬از مشایی‪ ،‬بقایی‪ ،‬سی د حسن موسوی‪ ،‬روح اهلل احم دزاده تا‬ ‫کزاده همگی در این پست حضور داشتند‪.‬‬ ‫محمد شریف مل ‬ ‫این تصمیم حس��ن روحانی هم با مواض��ع متفاوتی روبه رو‬ ‫ش��د‪ .‬الیاس نادران در این مورد گف��ت‪« :‬انتصاب نجفی به‬ ‫ریاست سازمان گردشگری از س��وی رئی س جمهور به فاصله‬ ‫دو روز پس از رای عدم اعتماد نمایندگان به نجفی ب رای وزارت‬ ‫اموزش و پرورش اگر نگوییم دهن کجی است‪ ،‬باید گفت که‬ ‫ی خالف اخالق همکاری و ب ی توجهی به چارچوب های‬ ‫اقدام ‬ ‫منطقی تعامل دولت و مجلس است‪ ».‬در اظهارنظری متفاوت‬ ‫اما دکتر غالمعلی حدادعادل چنین گف��ت‪« :‬نباید انتصاب‬ ‫نجفی به عنوان معاون رئی س جمهور را دهن کجی به مجلس‬ ‫دانست‪ ،‬چرا که رئی س جمهور از اختیارات قانونی خود استفاده‬ ‫کرده اس��ت‪ ».‬احمد توکل��ی‪ ،‬نماینده ته ران هم با اش��اره به‬ ‫انتصاب محمدعلی نجفی به عنوان معاون رئی س جمهور و‬ ‫رئیس س��ازمان می راث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری‬ ‫گفت‪« :‬به نظر من این انتخاب مناس��ب است‪ ،‬چرا که اقای‬ ‫نجفی مدیری ب رنامه ریز در حوزه فرهنگ عمومی و سازمانی‬ ‫مانند می راث فرهنگی و گردشگری اس��ت و ان شاءاهلل در این‬ ‫حوزه مدیر موفقی خواهد بود‪ .‬مگر قرار است اگر فردی ب رای‬ ‫پستی رای اعتماد نم ی گیرد‪ ،‬از حوزه مدی ریت کشور کامال حذف‬ ‫شود؟ وقتی که فردی ب رای محل معینی مورد تایید مجلس‬ ‫قرار نم ی گیرد‪ ،‬به معنای این نیس��ت که از همه کارها کنار‬ ‫برود‪ ».‬نجفی هم در اولین اظهارنظرش در مورد پست جدید‬ ‫گفت‪« :‬از سازمان می راث فرهنگی بدن نحیفی باقی مانده که‬ ‫متاسفانه به زمین افتاده و با ب ی انصافی لگدکوب شده است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫سید رضا صالحی؛ ورود به کابینه‬ ‫وقتی حسن روحانی پیروز انتخابات ریاست جمهوری شد‪،‬‬ ‫سی د رضا صالحی از جمله نزدیکترین افراد به او در میان اهالی‬ ‫‪32‬‬ ‫رسانه و سیاست بود‪ .‬او دبیر کمیته فرهنگ در انتخاب کابینه‬ ‫شد و چنین بود که خیل ی ها معتقد بودند او گزینه روحانی ب رای‬ ‫وزارت ارشاد است‪ .‬صالحی امیری‪ ،‬معاون فرهنگی و اجتماعی‬ ‫ستاد حجت االسالم حسن روحانی بود و از مردان مورد وثوق‬ ‫رئی س جمهور است‪.‬‬ ‫او متول��د ‪ 1340‬و دارای دکت��رای مدیری��ت دولت��ی و‬ ‫کارشناسی و کارشناسی ارشد علوم سیاسی است‪ .‬استادیار و‬ ‫عضو هیات علمی دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات‪،‬‬ ‫مدی ر گروه مدیریت و ب رنامه ریزی فرهنگی دانشکده مدیریت و‬ ‫اقتصاد دانشگاه ازاد اسالمی واحد علوم و تحقیقات‪ ،‬معاون‬ ‫پژوهش های فرهنگی و اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫مجمع تش��خیص مصلحت نظام و مدی ر گروه پژوهش��ی‪،‬‬ ‫فرهنگ��ی و اجتماعی پژوهش��کده تحقیق��ات راهبردی از‬ ‫سمت های سیدرضا صالح ی امیری بوده است‪ .‬برخی معتقدند‬ ‫او کار سختی ب رای گرفتن رای اعتماد از مجلس ندارد؛ با این‬ ‫تحلیل که نمایندگان مجلس هن��وز انتقاد تندی از او مطرح‬ ‫نکرده اند‪.‬‬ ‫فانی‪ ،‬جایگزینی برای نجفی‬ ‫وقتی محمد علی نجفی نتوانست رای اعتماد مجلس‬ ‫را ب رای وزارت اموزش و پرورش کس��ب کند‪ ،‬نام های زیادی از‬ ‫سوی رسانه ها به عنوان گزینه های این وزارتخانه مطرح شد؛ از‬ ‫چهره های اصالح طلب تا افرادی که سبقه اصولگرایی داشتند‪.‬‬ ‫واقعیت این بود که اصولگرایان مجلس حساسیت زیادی به‬ ‫حوزه های اجتماعی در جلس��ه رای اعتماد نشان داده بودند و‬ ‫بنابر همین رویداد بود که دو تحلیل کلی درباره افراد جایگزین‬ ‫وجود داشت؛ یک تحلیل این بود که حسن روحانی با معرفی‬ ‫افراد معتدل تر و شاید نزدیکتر به اصولگرایان‪ ،‬تکلیف کابینه را‬ ‫یکسره کند و تحلیل دیگر این بود که حسن روحانی این بخش‬ ‫از کابینه را ب رای اصالح طلبان متصور شده است‪ .‬معرفی گزینه‬ ‫سرپرستی وزارت اموزش و پرورش تایید کرد که حسن روحانی‬ ‫گزاره دوم را انتخاب کرده است‪.‬‬ ‫روحانی ب رای وزارت اموزش و پرورش یکی از معاونان‬ ‫این وزارتخانه در دوره اصالح��ات را برگزید‪ .‬عل ی اصغر فانی‬ ‫متول��د ‪ 1333‬ته��ران و دارای دو فرزند ب��وده و دارای مدرک‬ ‫تحصیلی فوق لیس��انس راه و س��اختمان از دانشکده فنی‬ ‫دانش��گاه ته ران و دکترای مدیریت رفتار س��ازمانی و منابع‬ ‫انس��انی از دانشگاه تربی ت مدرس اس��ت‪ .‬در کارنامه سوابق‬ ‫کاری فانی‪ ،‬معاون اموزشی اداره اموزش و پرورش منطقه ‪،16‬‬ ‫رئیس اداره ام��وزش و پرورش منطق��ه ‪ ،16‬مدیرکل اموزش‬ ‫و پرورش کردس��تان در س��ال ‪ ،1364‬معاون اموزشی وزارت‬ ‫اموزش و پرورش در س��ال های ‪ 64‬تا ‪ ،68‬معاون و قائم مقام‬ ‫دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت مدرس در سال های‬ ‫‪ 68‬تا ‪ ،72‬معاون فرهنگی بنیاد ش��هید در س��ال های ‪ 72‬تا‬ ‫‪ ،76‬معاون برنامه ریزی و نیروی انسانی اموزش و پرورش در‬ ‫سال های ‪ 76‬تا ‪ ،77‬معاون اموزش متوسطه اموزش و پرورش‬ ‫در سال های ‪ 77‬تا ‪ ،78‬معاون اموزشی وزارت اموزش و پرورش‬ ‫در سال های ‪ 77‬تا ‪ ،80‬معاون اموزش متوسطه وزارت اموزش‬ ‫و پرورش در س��ال های ‪ 80‬تا ‪ ،84‬سرپرست وزارت اموزش و‬ ‫پرورش از ‪ 8‬ش��هریور ‪ 84‬تا ‪ 18‬ابان ‪ ،84‬سرپرست دبیرخانه‬ ‫ش��ورای تعلیم و تربیت و استادیار دانش��گاه تربی ت مدرس‬ ‫مشاهده م ی ش��ود‪ .‬از جمله تالیفات فانی م ی توان به کتاب‬ ‫توصیه به روس��ای اموزش و پرورش کشور و ریاضیات ب رای‬ ‫علوم انسانی اشاره کرد‪.‬‬ ‫عل ی اصغر فانی دارای جوایزی مانند مدیر برگزیده ملی‬ ‫هش��تمین جش��نواره خوارزمی و مدیر عالی نمونه سومین‬ ‫جشنواره شهید رجایی است‪.‬‬ ‫حاال با این تفاسیر باید منتظر ماند و دید این بار مجلس‬ ‫چه رویکردی نس��بت به کابینه خواهد داش��ت؟ ایا پارلمان‬ ‫همچنان بر اینکه اصالح طلبان به حوزه های اجتماعی نرسند‬ ‫اصرار خواهد کرد؟ ‪g‬‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪3‬‬ ‫پارلمان اکنون با شرایطی جدیدی مواجه است‪ .‬صورت‬ ‫سیاسی در نهاد قانونگذاری در شرف تغییر است و ارایشی‬ ‫جدید پیش روست‪.‬‬ ‫انچه ام��ا اکن��ون در حال وقوع اس��ت ن��ه از فردای‬ ‫‪ 24‬مرداد ‪ 92‬که از همان روز تشکیل مجلس نهم اغاز شده‬ ‫است؛ مجلسی که در فراق اصالح طلبان از اکثریت اصولگرا‬ ‫تشکیل شده‪ ،‬ولی این اصولگرا بودنش منجر به این نشده‬ ‫که فقط یک صدا در مجلس حاکم باشد‪.‬‬ ‫اغاز رقاب��ت در این مجلس از ماجرای هیات رئیس��ه‬ ‫مجلس شروع ش��د؛ انجا که عده ای اصرار به ریاست علی‬ ‫الریجانی داشتند و عده ای دیگر معتقد به ریاست غالمعلی‬ ‫حدادعادل بودند‪ .‬تا پیش از این رسم بر این بود که جناحی‬ ‫که به لحاظ سیاس��ی تعداد نماینده بیش��تری در مجلس‬ ‫داشت با تشکیل فراکسیون اکثریت به صورتی هماهنگ‬ ‫به سیاس��ت ورزی تا پایان دوره مش��غول م ی ش��د‪ .‬اعالم‬ ‫مواضع یکسان در مواقع مختلف از کارکردهای فراکسیون‬ ‫اکثریت بود‪.‬‬ ‫این اتفاق اما در مجلس نهم تجربه نشد‪ .‬رقابت بر سر‬ ‫ریاس��ت مجلس تا ان حد باال گرفت که فراکسیونی جدید‬ ‫در مجلس تشکیل شد؛ فراکس��یونی که فقط منحصر به‬ ‫اصولگرایان نبود و البته توانست تعداد بیشتری از نمایندگان‬ ‫را درخود جای دهد‪ .‬این فراکس��یون تمام تالشش‪ ،‬ریاست‬ ‫علی الریجانی بر مجلس نهم بود؛ تالشی که البته فرجامی‬ ‫ مثبت هم داش��ت‪ .‬علی الریجانی نامزد مورد حمایت این‬ ‫فراکسیون‪ ،‬رئیس مجلس ش��د و کاظم جاللی به ریاست‬ ‫فراکس��یون رهروان والیت منصوب ش��د‪ .‬در تحولی دیگر‬ ‫فراکس��یون اصولگرایان باز هم تش��کیل ش��د ک��ه البته‬ ‫نتوانست فراکسیون اکثریت مجلس باش��د‪ 100 .‬نماینده‬ ‫مجلس از جمعی��ت رهپویان‪ ،‬جمعی��ت ایثارگران و جبهه‬ ‫پایداری ترکیب سیاسی این فراکس��یون را تشکیل دادند‪.‬‬ ‫بر صدر این ‪ 100‬نفر ه��م غالمعلی حدادع��ادل به عنوان‬ ‫رئیس فر اکس��یون قرار گرف��ت‪ .‬به بیان دیگ��ر از نتیجه‬ ‫ارای هیات رئیس��ه مجلس م ی توان اینگونه تفس��یر کرد‬ ‫که حامیان علی الریجانی در مجلس که البته فقط شامل‬ ‫اصولگرایان نم ی شوند تعدادش��ان به ‪ 173‬رسید و حامیان‬ ‫حدادعادل که متش��کل از رهپویان و جمعی��ت ایثارگران و‬ ‫پایداری ها است قریب ‪ 100‬نماینده مجلس بودند‪.‬‬ ‫اندکی پ��س از ماجراه��ای انتخابات هیات رئیس��ه‬ ‫مجلس‪ ،‬تحرکات انتخاباتی ریاست جمهوری شدت گرفت‪.‬‬ ‫همصدایی حتی درون خود دو فراکس��یون هم حاکم نبود‪.‬‬ ‫هر گروه و طیفی نامزد خاص خود را در انتخابات داش��ت‪.‬‬ ‫چنین شد که رقابت میان دو فراکسیون مجالی ب رای تداوم‬ ‫نیافت‪ .‬فضای سیاس��ی مجلس تحت الش��عاع انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری قرار گرفت و دیگر کسی به همنشینی‬ ‫مشترک طی ف های فراکسیون ها فکر نم ی کرد‪ .‬هیچ کدام از‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث وزن فراکسیون رهروان اصولگرایان و مستقل ها‬ ‫در پارلمان را بررسی می کند‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫پس لرزه های رای اعتماد‬ ‫دو فراکسیون حتی نتوانستند بیانی ه ای در حمایت از نامزدی‬ ‫خاص در انتخابات صادر کنند‪.‬‬ ‫‪ 24‬خرداد که گذش��ت و نام رئی س جمهور ای ران اعالم‬ ‫شد گویا فرجه ای مجدد ب رای رقابت سیاسی دو فراکسیون‬ ‫پدید امده بود‪ .‬فراکس��یون اصولگرایان ب��ه جهت ترکیب‬ ‫سیاس��ی اش زاویه ای بیش��تر با دولت روحانی داش��ت و‬ ‫فراکس��یون رهروان نیز به همین جهت نزدیکی بیشتری‬ ‫با رئی س جمه��ور جدید پیدا ک��رد؛ دوری و قرابتی که نمود‬ ‫سیاس ی اش یک ماه بعد به صورتی واضح نمایان شد‪.‬‬ ‫اوضاع چنان شد که اعضای فراکسیون رهروان والیت‬ ‫از رئیس فراکس��یون تا اعضای ارش��دش به دفاع از کابینه‬ ‫پرداخته و در مقابل اعضای ارش��د و ش��اخص فراکسیون‬ ‫اصولگرایان در جمع مخالفان کابینه به سخنرانی در صحن‬ ‫علنی مجلس پرداختند‪.‬‬ ‫از فضای مجلس به خوبی م ی ش��د ب��ه این تحلیل‬ ‫رسید که رقابت دو فراکسیون اغازی مجدد پیدا کرده است‪.‬‬ ‫حدادعادل چن��د روز قبل از رای اعتم��اد چنین گفته‬ ‫بود‪« :‬مصلحت نم ی دانم درباره اش��خاص اظهارنظر کنم‬ ‫اما به ط��ور کلی س��عی م ی کنیم کابینه معت��دل روحانی‪،‬‬ ‫معتدل تر شود‪».‬‬ ‫همزمان با س��خنان حدادعادل اعالم ش��د‪« :‬شورای‬ ‫مرکزی فراکسیون اصولگرایان مجلس تشکیل جلسه داده‬ ‫و در این جلسه کمیته ای شش نفره به سرپرستی علیرضا‬ ‫زاکانی مامور ش��دند تا هماهنگ ی ه��ای الزم در خصوص‬ ‫نطق اعضای فراکسیون را در موافقت یا مخالفت با وزرای‬ ‫پیش��نهادی دولت در جریان بررس��ی صالحی��ت و رای به‬ ‫اعتماد انها انجام دهد‪ ».‬س��امان خوب سیاسی فراکسیون‬ ‫اصولگرایان موجب ایفای نقش موث��ر انها در ماجرای رای‬ ‫اعتماد به کابینه ش��د‪ .‬در مقابل اما از فراکس��یون رهروان‬ ‫صداهای متفاوتی هم شنیده م ی ش��د‪ .‬برخی اعضای این‬ ‫فراکس��یون حتی در جم��ع مخالفان هم ظاهر ش��ده و به‬ ‫‪33‬‬ ‫غالمعلی‬ ‫حدادعادل رئیس‬ ‫فراکسیون‬ ‫اصولگرایان است‬ ‫کاظم جاللی‬ ‫ریاست فراکسیون‬ ‫رهروان والیت را‬ ‫برعهده دارد‬ ‫علی الریجانی‬ ‫با حمایت‬ ‫فراکسیون رهروان‬ ‫در سال دوم‬ ‫مجلس هم رئیس‬ ‫ماند‬ ‫بهروز نعمتی گفته‬ ‫است که تشکیل‬ ‫فراکسیون اعتدال‬ ‫در واکنش به‬ ‫افرادی است که‬ ‫فکر می کنند‬ ‫ژنرال مجلس‬ ‫هستند‬ ‫از علی مطهری‬ ‫به عنوان‬ ‫رئیس احتمالی‬ ‫فراکسیون جدید‬ ‫مجلس نام‬ ‫می برند‬ ‫علیرضا زاکانی از‬ ‫فعال ترین اعضای‬ ‫فراکسیون‬ ‫اصولگرایان است‬ ‫سیاست‬ ‫بیان نطق در صحن علنی مجلس پرداختند‪ .‬فراکس��یون‬ ‫اصولگرایان اعالم کرده بود که به شش وزیر کابینه اعتقاد‬ ‫ندارد و در بررسی ارای روز اخر هم م ی ش��د به این تحلیل‬ ‫رسید که اعضای این فراکسیون در تصمیمی تشکیالتی‬ ‫همگی به این شش نفر رای عدم اعتماد داده بودند؛ چرا که‬ ‫همه این شش نفر باالی صد رای مخالف داشتند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫فراکسیون اعتدال؟‬ ‫مرسوم و البته طبیعی است که در هر دوره ای تعدادی‬ ‫از نمایندگان در پوزیش��ن دفاع از دولت مستقر قرار گیرند‪.‬‬ ‫طیفی که تبدیل به فراکس��یون حامی دول��ت در پارلمان‬ ‫م ی شود‪ .‬هنگامی که حسن روحانی به عنوان رئی س جمهور‬ ‫انتخاب شد تحلیلگران وقوع این پدیده سیاسی در پارلمان‬ ‫‪34‬‬ ‫نهم را متصور بودند‪ .‬رخدادی ک��ه البته تاکنون مجال بروز‬ ‫سیاس��ی نیافته و گویا باید همچنان ب رای وقوعش منتظر‬ ‫گذر زمان باشیم‪ .‬این اما همه ماجرا نیست‪ .‬از همان فردای‬ ‫پیروزی حس��ن روحانی برخی نماین��دگان مجلس خبر از‬ ‫تشکیل فراکس��یون اعتدال در مجلس دادند؛ فراکسیونی‬ ‫که در واقع همان طیف نمایندگان حامی رئی س جمهور در‬ ‫ان جای خواهند گرفت‪ .‬س��ی د ناصر موسوی الرگانی درباره‬ ‫تشکیل فراکسیون اعتدال در مجلس به مثلث انالین گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬فکر این کار قبل از تعطیالت مجلس کلید خورد‬ ‫اما از انجا که فرصتی ب رای جمع اوری امضا نبود مسکوت‬ ‫ماند تا نشس��ت های صحن علنی نهاد قانونگذاری از سر‬ ‫گرفته شود‪ .‬قطعا رایزن ی ها ب رای تشکیل فراکسیون اعتدال‬ ‫مجلس اغاز و پی ش بینی م ی ش��ود که تعداد اعضای ان به‬ ‫بیش از صد نفر برسد‪».‬‬ ‫عضو فراکسیون روحانیون مجلس درباره گرایش های‬ ‫سیاسی اعضای فراکسیون اعتدال تصریح کرد‪« :‬نمایندگان‬ ‫اصالح طلب مجلس در دوره نهم نزدیک به ‪ 30‬نفر هستند‬ ‫که البته هش��ت نفر انها خط مشی سیاس��ی روشنی دارند‬ ‫و عضو هیچ فراکسیونی نش��دند‪ ،‬اما بقیه چون مرزبندی‬ ‫واضحی با اصولگرایان نداش��تند عضویت فراکسیون های‬ ‫اصولگرا را پذیرفتند‪ .‬نماین��دگان اصالح طلب همراه برخی‬ ‫چهره های اصولگرای معتدل ‪-‬که عضو هر دو فراکسیون‬ ‫اصولگرایان و رهروان هس��تند‪ -‬قطعا گرد ه��م م ی ایند و‬ ‫فراکس��یون اعتدال را تش��کیل م ی دهند‪ ».‬نماینده مردم‬ ‫فالورجان در مجلس یاداور شد‪« :‬اعضای فراکسیون اعتدال‬ ‫تنها در این فراکس��یون حضور خواهند داشت و همکاری‬ ‫خود را با فراکسیون های سیاس��ی دیگر (رهروان والیت و‬ ‫اصولگرایان) قطع خواهند کرد‪».‬‬ ‫وی درب��اره سرنوش��ت دو فراکس��یون اصولگ��رای‬ ‫مجلس اظهار ک��رد‪« :‬اخی را بحث ادغام و یکی ش��دن این‬ ‫دو فراکس��یون در محاف��ل خبری مطرح اس��ت‪ ،‬اما اینکه‬ ‫چقدر عملیاتی شود مشخص نیست‪ ،‬البته اگر انها بتوانند‬ ‫اختالف سلیقه ف ی مابین را به حداقل برسانند و با هم کنار‬ ‫بیایند‪ ،‬بیش��تر در پیش��برد امور مجلس موثر خواهند بود‪.‬‬ ‫یکی شدن دو فراکسیون اصولگرای مجلس قطعی نیست‬ ‫و اگر این اتفاق نیفتد‪ ،‬پی ش بینی م ی ش��ود که با تشکیل‬ ‫فراکس��یون اعتدال‪ ،‬از این پس سه فراکس��یون سیاسی‬ ‫هم وزن در مجلس فعالیت کنند‪ .‬از انجا که بیشتر اعضای‬ ‫فراکسیون اعتدال از فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت‬ ‫م ی ایند‪ ،‬به نظر م ی رس��د که این دو فراکس��یون در اینده‬ ‫مواضع سیاس��ی نزدیک تری به هم اتخاذ کنند و به نوعی‬ ‫مکمل یکدیگر ش��وند‪ ».‬بهروز نعمتی هم در گفت وگو با‬ ‫خبرنگار س��ایت مثلث انالین درباره تش��کیل فراکسیون‬ ‫اعتدال در مجلس گفته اس��ت‪« :‬رایزن ی هایی انجام ش��ده‬ ‫ولی به مرحله اج��را در نیامده؛ علت تقوی��ت چنین ایده ای‬ ‫در مجلس هم به واقع واکنشی است به عده ای خاص که‬ ‫فکر م ی کنند نماینده تر از بقیه هس��تند‪ .‬متاس��فانه در هر‬ ‫موضوعی عده ای خاص بدون انکه نظ��ر بقیه نمایندگان‬ ‫را اخذ کنند م ی کوش��ند کارها را با الب ی گ��ری پیش ببرند‬ ‫و این مساله مطلوب طیف وس��یعی از نمایندگان نیست‪،‬‬ ‫بناب راین به ان معترضن��د‪ .‬برخی نماین��دگان در تلویزیون‬ ‫سیاست‬ ‫اعالم م ی کنند که ما ژنرال هس��تیم حال انکه در مجلس‬ ‫ژنرال نداریم و همه وکالی مل��ت با هم ب رابرند‪ .‬برخی یک‬ ‫باور غلط دارن��د مبنی بر اینکه س��ال ها مدیریت و هدایت‬ ‫مجلس با انها بوده و این مساله قابل تغییر نیست‪ .‬در مقابل‬ ‫چنین رویکردی‪ ،‬تفکری جدید شکل گرفته که م ی خواهد‬ ‫قواعد این بازی را بر هم بزند و ممکن است این کار ب رایش‬ ‫هزینه داشته باشد‪ ،‬اما حاضر است هزینه ان را با دل و جان‬ ‫پرداخت کند‪».‬‬ ‫عضو هیات رئیسه فراکس��یون اصولگرایان رهروان‬ ‫والی��ت مجل��س ک��ه از رایزن ه��ای اصلی ش��کل گیری‬ ‫فراکسیون اعتدال در مجلس است‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬اگر عده ای‬ ‫همچنان با همنشین ی های شبانه‪ ،‬الب ی گری های مختلف‬ ‫و اعمال برخی ابزارها بخواهن��د منویات خود را در مجلس‬ ‫جلو ببرند‪ ،‬ان موقع نمایندگان حامی تفکر اعتدال در ب رابر‬ ‫انها واکنش نشان م ی دهند‪».‬‬ ‫وی درباره تعداد نمایندگان حامی تشکیل فراکسیون‬ ‫اعتدال در مجل اضافه کرد‪« :‬بیش از صد نفر از نمایندگان‬ ‫حاضرن��د در این فراکس��یون عضویت پیدا کنن��د‪ ،‬چراکه‬ ‫معتقدند زمان پیرساالری و ژنرال ساالری در مجلس گذشته‬ ‫و کسانی که همچنان در گذشته سیر م ی کنند باید رویکرد‬ ‫غلط خود را اصالح کنند وگرنه در انتخابات هیات رئیس��ه‬ ‫سال اینده اسیب جدی خواهند دید‪ .‬اگر فراکسیون اعتدال‬ ‫تش��کیل ش��ود وزن اثرگذاری در معادالت مجلس خواهد‬ ‫داشت و در قیاس با دو فراکس��یون اصولگرایان و رهروان‬ ‫والیت‪ ،‬جایگاه اکثری��ت را به خود اختصاص م ی دهد‪ ».‬وی‬ ‫درباره می زان رایزن ی های انجام شده با رئی س جمهور منتخب‬ ‫برای تشکیل فراکس��یون اعتدال در مجلس گفت‪« :‬این‬ ‫جریان به شکل خودجوش م ی خواهد در مجلس عمل کند‬ ‫و با شخص خاصی برای سازماندهی اعضایش هماهنگ‬ ‫نکرده است‪».‬‬ ‫در مورد تشکیل فراکسیون اعتدال یا همان حامیان‬ ‫دولت دو مس��اله مهم وجود دارد؛ اول اینک��ه چند نماینده‬ ‫تمایل به حضور در این فراکس��یون دارن��د و دوم اینکه ایا‬ ‫شرط جدایی اعضای این فراکسیون از دو فراکسیون اصلی‬ ‫و فعلی مجلس پابرجا م ی ماند؟‬ ‫انچه از شرایط روزهای رای اعتماد ب ر م ی اید این است‬ ‫که فراکسیون اعتدال در خوشبینانه ترین شرایط‪ ،‬اگر شرط‬ ‫جدایی از فراکسیون قبلی پابرجا بماند نزدیک به ‪ 50‬عضو‬ ‫خواهد داشت‪ .‬اما اگر شرط جدایی پابرجا نماند شاید تعداد‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫فراکسیون اعتدال چند عضو دارد؟‬ ‫این نمایندگان حتی ب��ه مرز ‪ 100‬نماینده برس��د‪ .‬اما انچه‬ ‫تاکنون مشخص اس��ت اینکه اعضای ارش��د فراکسیون‬ ‫رهروان‪ ،‬مخالف اصلی تش��کیل این فراکس��یون هستند‪.‬‬ ‫دلیل این اتفاق هم کامال روش��ن است؛ فراکسیون اعتدال‬ ‫از رهروان یارگیری خواهد کرد‪ ،‬نه فراکسیون اصولگرایان‪.‬‬ ‫این یعنی کاهش قدرت و وزن سیاسی فراکسیون رهروان‬ ‫والیت؛ اتفاقی که از چند منظر قابل تحلیل است‪.‬‬ ‫نخست اینکه اگر فراکسیون اعتدال بتواند بر فشارها‬ ‫غلبه یافته و تشکیل ش��ود‪ ،‬به نوعی م ی توان این رخداد را‬ ‫انش��عاب فراکسیون رهروان والیت تفس��یر کرد؛ امری که‬ ‫در میانه رقابت دو فراکس��یون اصولگرایان و رهروان باری‬ ‫سنگین ب رای حامیان علی الریجانی خواهد بود‪.‬‬ ‫دوم اینکه اگر فراکس��یون اعتدال تش��کیل ش��ود با‬ ‫تغیی��رات ارایش سیاس��ی مجل��س ضلع س��ومی هم به‬ ‫فراکسیونی برای اقای رئیسجمهور‬ ‫اگر فراکسیون اعتدال تشکیل شود بیشترین نزدیکی سیاسی را با حسن روحانی خواهد‬ ‫داشت‪ .‬پیش بینی می شود این فراکسیون در اغاز نزدیک به ‪ 50‬عضو داشته باشد که ترکیبی از‬ ‫اعضای سابق فراکسیون رهروان و برخی از نمایندگان مجلس خواهد بود‬ ‫معادالت پارلمان اضافه خواهد شد‪ .‬به دیگر سخن اینکه این‬ ‫فراکسیون م ی تواند با تصمیم گیری مستقل در هر رویدادی‬ ‫درباره نحوه ورود به اتفاق��ات مختلف عمل کند‪ .‬بدون این‬ ‫فراکس��یون هی چ کدام از دو فراکس��یون اصلی نم ی توانند‬ ‫به تنهایی تصمیم گیر نهایی باشند و فراکسیون اعتدال در‬ ‫هر موقعیتی به ه ر کدام از دو فراکسیون که نزدیک شود ان‬ ‫تصمیم عملی خواهد شد‪.‬‬ ‫س��وم اینکه انتخابات هیات رئیسه مجلس در خرداد‬ ‫سال اینده برگزار خواهد شد‪ .‬این فر اکسیون حتما در صورت‬ ‫تش��کیل تعیی ن کننده خواهد بود‪ .‬به بی��ان دیگر م ی تواند‬ ‫ب رای نحوه تاثیر در نتیجه انتخابات س��هم خود را بگیرد و‬ ‫اعضایی از میان خود را در هیات رئیس��ه مجلس قرار دهد‪.‬‬ ‫این یعنی افزایش وزن سیاسی در مجلس‪.‬‬ ‫چهارم اینک��ه این فراکس��یون در واقع نم��ود و بروز‬ ‫سیاسی حس��ن روحانی در پارلمان تفسیر م ی شود‪ .‬از این‬ ‫منظر م ی توان گفت دولت یازدهم م ی تواند روی نمایندگانی‬ ‫از مجلس حسابی ویژه باز کند‪.‬‬ ‫پنجم اینکه از س��ال اینده فعالی ت ه��ای انتخاباتی‬ ‫پارلمان��ی در ش��هرهای مختلف را ش��اهد خواهی��م بود‪.‬‬ ‫تا کنون انچه متصور است این است که فراکسیون رهروان‬ ‫و فراکس��یون اصولگرایان باتوجه به ترکی��ب متفاوت دو‬ ‫فهرس��ت جدا منتش��ر خواهند کرد‪ .‬در همین میان است‬ ‫که برخی م ی گویند باید در انتظار ارائه فهرس��ت از س��وی‬ ‫فراکسیون اعتدال هم باشیم؛ به بیان دیگر ارائه فهرست از‬ ‫سوی نمایندگان حام ی حسن روحانی‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫فتنه‪ ،‬خط قرمز ما بود‬ ‫گفت وگو با عضو هیات رئیسه مجلس‬ ‫حسین سبحان ی نیا از اعضای هیات رئیسه مجلس است که نایب رئیسی فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت‬ ‫مجلس را نیز برعهده دارد‪ .‬با او درباره رای اعتماد مجلس به کابینه پیشنهادی حسن روحانی و حکم سرپرستی صادره‬ ‫برای سه وزارتخانه «اموزش و پرورش»‪« ،‬علوم» و «ورزش و جوانان» به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫چرا جلسات بررسی صالحیت وزرای پیشنهادی‬ ‫برای نخستین بار اینقدر حساس و طوالنی شد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬تایید کابینه وزارتی ه��ر رئی س جمهور به لحاظ‬ ‫تاثیرگذاری در جامعه نیاز به بررس��ی جامع و کامل دارد‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر این روند ب رای دولت ها بوده و اتفاق استثنایی‬ ‫در ای��ن دوره رخ نداد‪ .‬انچه در این دوره اضافه ش��ده پخش‬ ‫مستقیم از طریق شبکه خبر س��یمای جمهوری اسالمی‬ ‫بود که مقداری گس��ترده تر زمینه ارتباط مردم با مجلس را‬ ‫مهیا کرد‪ .‬بعد از دوره ریاس��ت جمهوری اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫دولتی با شعار تدبیر و امید‪ ،‬فراجناحی و اعتدال گرا روی کار‬ ‫امد و مردم نشس��ت های علنی مجلس را دنبال م ی کردند‬ ‫تا ببینند وزرای معرفی شده چقدر با سیاست های اعالمی‬ ‫ اقای رئی س جمهور تناسب دارند و نمایندگان چطور با این‬ ‫مساله برخورد م ی کنند؛ البته شبهاتی همچون نقش افرینی‬ ‫در فتنه وجود داش��ت‪ ،‬به این معنا که عامالن فتنه تالش‬ ‫دارند نیروهای خود را ب��ه درون کابینه روحانی نفوذ بدهند‪.‬‬ ‫این بحثی ب��ود که مجل��س در قبال ان موضع داش��ت و‬ ‫جزو خط قرمز های نمایندگان محس��وب م ی شد‪ .‬مردم هم‬ ‫م ی خواس��تند ببینند وزرا چگونه موض��وع را طرح و از خود‬ ‫مقابل این اتهام دفاع م ی کنند‪ ،‬بر همین اساس م ی دیدیم‬ ‫که مردم در جریان دقیق مخالفت ها‪ ،‬موافقت ها‪ ،‬صحبت‬ ‫وزرا و رئی س جمهور هس��تند‪ ،‬حتی اث��ارش در تماس ها و‬ ‫پیامک های مردم هم مشهود بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫صحن علنی برطرف شد‪ .‬حاال اگر کسی زمانی عضو ستاد‬ ‫انتخابات میرحسین موس��وی بود‪ ،‬دلیل بر این نیست که‬ ‫در فتنه نقش داش��ته‪ ،‬بلکه موضعگیری و کارهای او بعد از‬ ‫خطب ه های مقام معظم رهبری در نمازجمعه ‪ 29‬خرداد ‪88‬‬ ‫مهم است؛ نمایندگان م ی خواستند این مسائل روشن شود‬ ‫که برخی وزرای پیشنهادی با اتخاذ مواضع روشن و شفاف‬ ‫و اعالم ب رائت توانستند شبهات را برطرف کنند و برخی نیز‬ ‫نتوانستند‪ .‬دلیل انچه پیش امد ش��اید این مساله بود واال‬ ‫نمایندگان مسائل سیاسی و جناحی را مالک تصمیم گیری‬ ‫قرار ندادند‪ ،‬چون اوال م ی دانس��تند این دول��ت فراجناحی‬ ‫است‪ ،‬ثانیا اگر بنا به سیاسی عمل کردن بود در بین وزرای‬ ‫پیش��نهادی که رای اعتماد گرفتند افراد سیاس ی تری وجود‬ ‫داشتند‪ .‬پس مساله سیاس��ی نبود بلکه هدف دست یافتن‬ ‫به حجت ش��رعی ب��رای دادن رای اعتم��اد و ادای تکلیف‬ ‫نمایندگی بود‪.‬‬ ‫در ایام بررس�ی صالحی�ت وزرای پیش�نهادی‪،‬‬ ‫برخی نمایندگان به اثبات نقش نداشتن اعضای‬ ‫کابین�ه در فتنه تاکید م ی کردن�د و عده ای دیگر‬ ‫اعالم برائت را کافی م ی دانس�تند‪ ،‬چرا دو معیار‬ ‫متفاوت مالک سنجش این موضوع بود؟‬ ‫‪ l‬در مجلس بحث های مفصلی انجام شد‪ ،‬چهار‬ ‫چ�را نماین�دگان مخال�ف درب�اره اق�ای عباس‬ ‫اخوندی وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی‪ ،‬بیژن‬ ‫نامدار زنگنه وزیر پیش�نهادی نفت‪ ،‬محمدعلی‬ ‫نجفی وزیر پیشنهادی اموزش و پرورش جعفر‬ ‫میل ی منفرد وزیر پیش�نهادی عل�وم‪ ،‬تحقیقات‬ ‫و فن�اوری این قدر ب�ه حوادث پ�س از انتخابات‬ ‫ریاس�ت جمهوری س�ال ‪ 88‬پرداختن�د ت�ا انکه‬ ‫نقد برنامه و س�ابقه کاری را در دس�تور کار خود‬ ‫قرار دهند؟‬ ‫‪ l‬یکی از خط قرمزها بحث فتنه و نقش داشتن افراد‬ ‫در ان بود ک��ه از قبل هم در رس��انه های مختلف بحث ان‬ ‫مطرح م ی شد‪ .‬فراکسیون های سیاسی مجلس درباره این‬ ‫موضوع مهم اعالم موضع کردن��د‪ ،‬ضمن انکه برنامه های‬ ‫وزرای پیشنهادی هم مهم بود‪ .‬نمایندگان موافق و مخالف‬ ‫در کنار مس��ائل سیاس��ی و بحث فتنه ‪ ،88‬در این باره نیز‬ ‫صحبت کردند‪ .‬اکثریت نمایندگان به دنبال حجت شرعی‬ ‫بودند و اینکه ب رای ش��ان صحت سخنان وزرای پیشنهادی‬ ‫روش��ن ش��ود‪ .‬بر همین اس��اس صحب ت های زی��ادی در‬ ‫دیدارهای شخصی‪ ،‬جلسات فراکس��یون ها‪ ،‬کمیسیون ها‬ ‫و مجام��ع اس��تانی مطرح ش��د‪ .‬بعض��ی در صحب ت های‬ ‫مقدماتی‪ ،‬برخی در نشس��ت های فراکس��یونی‪ ،‬برخی در‬ ‫نشس��ت های کمیس��یونی و بعضی هم ابهاماتش��ان در‬ ‫‪36‬‬ ‫روز پیوس��ته صبح و بع د از ظهر در مجلس جلس��ه علنی‬ ‫داش��تیم‪ .‬یک هفته قبل از ان هم نشس ت های مشترک با‬ ‫وزرای پیشنهادی در کمیسیون ها‪ ،‬فراکسیون ها و مجامع‬ ‫اس��تانی انجام ش��د و دوس��تان به جمع بندی های خوبی‬ ‫رس��یدند؛ وقتی فردی اعالم م ی کن��د «در تبعیت از والیت‬ ‫ تردید نداریم‪ .‬در فتنه نبودم و بعد از خطب ه های رهبر معظم‬ ‫انقالب نیز اعالم موضع نداشتم و اگر سندی و مدرک دارید‬ ‫ارائه دهید» ما دیگر تکلی��ف نداریم که بگوییم خیر چنین‬ ‫چیزی نیست و صحبت وزیر خالف است؛ مگر انکه سند و‬ ‫مدرکی به دست اید بناب راین این اختالف نظر بین نمایندگان‬ ‫نسبت به موضوع رای اعتماد به وزرا طبیعی بود‪.‬‬ ‫رئی س جمه�ور در بخش�ی از دفاعی�ات خود از‬ ‫وزرای پیش�نهادی گفت‪« :‬ف�رد م ی گوید من در‬ ‫فتنه نقشی نداشتم اما عده ای اصرار دارند وزیر‬ ‫پیشنهادی را موثر در ان قضایا جلوه دهند»‪ ،‬این‬ ‫نقد اقای روحانی را وارد م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬نکته درستی اس��ت‪ .‬ما تکلیف به اصرار نداریم‪،‬‬ ‫وقتی دلیل و مدرک متقنی وجود ن��دارد و او هم م ی گوید‪:‬‬ ‫«در وقایع سال ‪ 88‬دخیل نبودم‪ ،‬نسبت به والیت متعهدم و‬ ‫فصل الخطاب فرمایشات رهبری است»‪ ،‬چه اصراری است‬ ‫که این صحبت نقض ش��ود‪ .‬البته در مجلس نگاه افراد و‬ ‫فراکسیون ها با هم متفاوت اس��ت و از اول هم پی ش بینی‬ ‫م ی ش��د که دو الی سه وزیر پیش��نهادی نتوانند از مجلس‬ ‫رای اعتم��اد بگیرند اما با این وجود برخ��ی دنبال ان بودند‬ ‫که تعداد بیش��تری از وزرای پیش��نهادی بیفتند که عقل و‬ ‫نگاه جمعی مجلس نتیجه دیگ��ری را رقم زد‪ ،‬چون معتقد‬ ‫بودند باید ترکیب فراجناحی کابینه مرکب از افراد مستقل‬ ‫و معتدالن اصولگرا و اصالح طلب به دلیل شرایط حساس‬ ‫کشور پذیرفته شود‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما وزرای�ی ک�ه افتادند عدم کس�ب‬ ‫رای اعتماد انها علتی تخصصی و فنی داشت یا‬ ‫انکه نتوانس�تند مخالفان را درباره برائت خود از‬ ‫فتنه قانع کنند؟‬ ‫‪ l‬مباحث اجرایی‪ ،‬کاری و تخصصی هم مطرح بود‪.‬‬ ‫اگر این وزرای پیشنهادی م ی توانستند در پاسخ به نقدهای‬ ‫مخالفان موضعی ش��فاف تر بگیرند حتم��ا رای م ی اوردند؛‬ ‫دکتر نجفی با اختالف یک رای افتاد‪ .‬وقتی نصف نمایندگان‬ ‫حاض��ر (‪ 142‬نفر) ب��ه او رای دادند این نش��ان م ی دهد که‬ ‫مجل��س او را فردی توانمن��د ب رای اجرا م ی دانس��ت‪ ،‬حاال‬ ‫اگر مقداری قوی تر برخی مس��ائلی را مطرح م ی کرد که با‬ ‫تکذیبیه برخی دستگاه ها مواجه نم ی شد شاید دکتر نجفی‬ ‫ب رای وزارت اموزش و پرورش رای م ی اورد‪.‬‬ ‫منظور ش�ما صحبت دکتر نجفی درباره مصوبه‬ ‫شورای شهر تهران برای مالقات اعضا با خانواده‬ ‫کشته ش�دگان در فتن�ه ‪ 88‬اس�ت که از س�وی‬ ‫مهندس چمران تکذیب شد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬البته پیامک ه��ای تکذیب دیگری هم امد‪.‬‬ ‫برخی خانواده های��ی که م��ورد بازدید قرار گرفت��ه بودند‪،‬‬ ‫پیامک هایی دادند‪ .‬اینها قدری تاثیر گذاشت وگرنه انصافا‬ ‫دفاع دکتر نجفی در مجلس خیلی خوب بود‪.‬‬ ‫حسن روحانی مواضع خوبی‬ ‫را در جلسه رای اعتماد به‬ ‫وزرای پیشنهادی مطرح کرد‬ ‫بعد از عدم رای اعتماد مجلس‪ ،‬اقای محمدعلی‬ ‫نجفی حکم ریاست بر سازمان میراث فرهنگی‬ ‫و گردشگری را از رئی س جمهور گرفت‪ ،‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬دکتر نجفی فرد توانمندی است‪ .‬انتظار م ی رفت‬ ‫که از تجربیات او در دولت استفاده ش��ود‪ ،‬ریاست سازمان‬ ‫می راث فرهنگی و گردش��گری مهم اس��ت‪ ،‬چون اگر این‬ ‫س��ازمان با برنامه اداره ش��ود م ی تواند صنعت توریس��م یا‬ ‫گردشگری کشور را رونق بخشد و در شرایط تحریم به درامد‬ ‫دولت کمک کن��د‪ ،‬ضمن انکه ارائه تصوی��ر خوب از ای ران‬ ‫مطابق اصول نظام‪ ،‬فضا را ب رای ورود گردش��گران علمی‪،‬‬ ‫سیاحتی و زیارتی باز م ی کند‪.‬‬ ‫اقای روحانی حین دفاع از وزرای پیشنهادی خود‬ ‫از واژه اردوکش�ی خیابانی ب�رای توصیف وقایع‬ ‫پس از انتخابات ریاس�ت جمهوری ‪ 88‬استفاده‬ ‫کرد‪ .‬دفاعیات رئی س جمهور چقدر فشار نقد را از‬ ‫روی اعضای کابینه برداشت؟‬ ‫‪ l‬مواض��ع بیرونی خیل��ی در مس��ائل مجلس و‬ ‫رای و تصمیم نمایندگان تاثیری نداش��ت‪ ،‬نمایندگان انچه‬ ‫در دیدارها‪ ،‬جلس��ات کمیسیونی‪ ،‬فراکس��یونی و مجامع‬ ‫استانی و صحن علنی درباره تخصص‪ ،‬تعهد‪ ،‬تجربه کاری و‬ ‫والیت پذیری از وزرای پیشنهادی شنیدند را اصل قرار دادند‪.‬‬ ‫از معیارهای رسیدگی به صالحیت وزرا بحث والیت پذیری‬ ‫شفاف بود که نمایندگان روی این مسائل توجه ویژه داشتند‬ ‫و اگر در نقض این موضوع مدارکی به دست شان رسیده بود‬ ‫سوال م ی کردند‪.‬‬ ‫در جاهایی ک��ه توضیحات‪ ،‬ابهام��ات را صد در صد‬ ‫برطرف نکرد ب��ه همان تصمیم ی که رس��یده بودند عمل‬ ‫کردند‪ .‬ب��ه نظر من بحث ه��ای بیرونی خیل��ی تاثیری در‬ ‫مباحث مجلس نداش��ت‪ ،‬چون حزب قدرتمندی نداریم که‬ ‫اگر تصمیم بیرونی اخذ شود در داخل مجلس تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫نمایندگان ب راس��اس شناخت‪ ،‬بررس��ی و تحقیقات خود به‬ ‫وزرای پیشنهادی رای اعتماد یا رای عدم اعتماد دادند‪.‬‬ ‫حکم سرپرس�ی عل ی اصغ�ر فانی ب�رای وزارت‬ ‫ام�وزش و پرورش‪ ،‬جعف�ر توفیقی ب�رای وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری و صالحی امیری برای‬ ‫اگ�ر اقای�ان فان�ی‪ ،‬توفیق�ی و صالح ی امیری‬ ‫معرفی شوند رای م ی اورند؟‬ ‫‪ l‬اصالحاتی بودن انها مالک نیس��ت‪ ،‬بلکه باید‬ ‫دید در خصوص این افراد مس��ائل چگونه مطرح م ی شود‪.‬‬ ‫اگر نقیصه هایی در کار و عملکرد و مواضع شان درباره فتنه‬ ‫باشد مجلس جدی مسائل را بررسی م ی کند‪ .‬در کنار این‪،‬‬ ‫داشتن تجربه‪ ،‬تخصص‪ ،‬والیت پذیری‪ ،‬حتما شاخصه های‬ ‫اصلی است‪ .‬امیدواریم افرادی با چنین شاخ ص هایی معرفی‬ ‫شوند که رای اعتماد خوبی از مجلس بگیرند‪.‬‬ ‫گوی�ا یک�ی از همین اف�راد جدید هم در س�تاد‬ ‫نامزد معترض انتخابات ‪ 88‬بوده است‪ .‬ایا همان‬ ‫نقدهای مربوط به فتنه سال ‪ 88‬نیز برای او تکرار‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬صرف عضو بودن در ان ستاد جرم نیست چون‬ ‫تا لحظه انتخاب��ات همه نامزدها از فیلتر ش��ورای نگهبان‬ ‫گذشته بودند و در چارچوب قانون عمل م ی کردند‪ ،‬مردم نیز‬ ‫برهمین اساس به کاندیداها رای دادند‪ ،‬اما مساله از زمانی‬ ‫س��وال ب رانگیز م ی ش��ود که بعد از اعالم نتایج اعتراضات‬ ‫خیابانی ش��روع ش��د‪ .‬در این مقط��ع اگر افراد راهش��ان را‬ ‫جدا کرده باشند از فتنه مب را هس��تند‪ ،‬اما اگر ادامه دادند یا‬ ‫موضعی تحریک کننده در سخنران ی های خود گرفتند یا در‬ ‫راهپیمای ی ها یا مسائل دیگر نقش داشتند طبیعی است که‬ ‫مجلس روی این نکات حساس اس��ت و به طور جدی این‬ ‫موارد را بررسی م ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬خوشبختانه دکتر روحانی قبال نماینده بوده و با‬ ‫فرهنگ و ادبیات مجلس اشناس��ت‪ .‬مجلس بنا به وظیفه‬ ‫عمل م ی کن��د‪ ،‬رئی س جمهور نیز در جلس��ه هیات وزی ران‬ ‫از نماین��دگان موافق و مخال��ف و هیات رئیس��ه مجلس‬ ‫قدردانی کرد و این نش��انه سع ه صدر و ش��ناخت خوب او از‬ ‫مجلس است‪.‬‬ ‫مجلس بنای همکاری با دول��ت را دارد و نم ی خواهد‬ ‫پیش پای دولت سنگ اندازی کند‪ ،‬مجلس وظیفه ای دارد و‬ ‫به ان عمل م ی کند‪ ،‬دولت هم وظیفه ای دارد و به ان عمل‬ ‫م ی کند اما این به معنای تقابل نیست؛ بناب راین نباید از رای‬ ‫عدم اعتماد به وزیری تعبیر به کارش��کنی و س��نگ اندازی‬ ‫کرد‪ ،‬چ��ون نماینده ب رای تصمیم گیری س��عی م ی کند که‬ ‫در چارچوب مالک هایی به حجت شرعی برسد‪ .‬امیدواریم‬ ‫شروع خوبی که با تعامل بین مجلس و دولت شکل گرفت‬ ‫ادامه داشته باشد‪ .‬مردم به همدلی و تعامل مجلس و دولت‬ ‫امید دارند و این امید باید بیشتر تقویت شود‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای حجاری�ان در ایام بررس�ی صالحی ت ها از‬ ‫واژه «تدلیس» ب�رای رای اوری اقای احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات س�ال ‪ 88‬اس�تفاده ک�رد‪ .‬او گفت‪:‬‬ ‫«اصالح طلب�ان از تقل�ب گذش�تند و نتیج�ه ان‬ ‫انتخابات را حاصل فریب افکار عمومی با توزیع‬ ‫سی ب زمینی‪ ،‬سهام عدالت و پول م ی دانند» این‬ ‫صحب ت ها روی رای اعتماد وزرای پیشنهادی چه‬ ‫تاثیری گذاشت؟‬ ‫‪ l‬این جزو حقوق رئی س جمهور است‪ .‬او م ی تواند‬ ‫همین افراد را ب رای اخذ رای اعتماد به مجلس معرفی کند یا‬ ‫انکه انها فقط سرپرست باشند‪ ،‬اما افراد دیگری به عنوان وزیر‬ ‫معرفی شوند‪ ،‬فکر م ی کنم در اولین فرصت رئی س جمهور‬ ‫وزرای پیش��نهادی را به مجلس معرفی کند تا در اس��تانه‬ ‫اغاز س��ال تحصیلی وزارتخانه های «علوم» و «اموزش و‬ ‫پرورش» و «جوانان و ورزش» بدون متولی نمانند و بتوانند‬ ‫برنامه های شان را محکم تر و جدی تر دنبال کنند‪.‬‬ ‫اگ�ر افراد جدی�دی که ب�ه عنوان وزی�ر معرفی‬ ‫م ی ش�وندرای اعتماد نگیرند ب�ار ان روی دوش‬ ‫مجلس است یا رئی س جمهور؟‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪ l‬رئی س جمهور مواضع خوبی را اعالم کرد‪ ،‬همین‬ ‫جمله مورد بحث و تحلی ل های جدی رس��انه های خارجی‬ ‫قرار گرفت‪ ،‬البته دفاع دکتر روحانی ب��رای برخی وزرا مثل‬ ‫مهندس زنگنه بیشتر موثر بود چون شرایط کشور را خوب‬ ‫تصویر کرد و فعال بودن و هماهنگ بودن تیم اقتصادی را‬ ‫موثر و ضروری خواند‪ ،‬بر همین اساس تیم اقتصادی دولت‬ ‫رای باالیی از مجلس کسب کرد اما درباره برخی وزرا نیز ان‬ ‫طور که باید موثر واقع نشد‪ ،‬چون نمایندگان تصمیم خود‬ ‫را گرفته بودند‪.‬‬ ‫وزارت ورزش و جوانان را چگونه ارزیابی م ی کنید‬ ‫با علم به اینکه افراد یادشده سابقه اصالح طلبی‬ ‫دارند؟‬ ‫اما اعالم کردند که ما ت��ا انتخابات بودی��م و بعد از ان جدا‬ ‫ش��دیم و هی چ گاه نیز نگفتیم تقلب ش��ده‪ ،‬مجلس هم به‬ ‫انها رای اعتماد داد‪ .‬درباره اقایان دیگر نیز باید این مسائل‬ ‫روشن شود‪.‬‬ ‫نبای�د از رای ع�دم اعتم�اد‬ ‫ب�ه وزی�ری تعبیر ب�ه کارش�کنی و‬ ‫س�نگ اندازی ک�رد‪ ،‬چ�ون نماینده‬ ‫ب�رای تصمیم گیری س�عی می کند‬ ‫در چارچ�وب مالک های�ی به حجت‬ ‫شرعیبرسد‬ ‫اگر این فرد اعالم برائت کند کافی است یا باید‬ ‫اثبات کند که در فتنه نقشی نداشته؟‬ ‫‪ l‬باید دید چقدر این موارد درباره او صدق م ی کند‪،‬‬ ‫تا چه زمانی همراه میرحس��ین موسوی بود و چه مواضعی‬ ‫داشت‪ ،‬اما صرف حضور در ستاد انتخابات یک نامزد دلیل‬ ‫عدم رای اعتم��اد به وی نم ی ش��ود‪ ،‬چ��ون وزرای دیگری‬ ‫همچون اقایان اخوندی و زنگنه نیز چنین شرایطی داشتند‪،‬‬ ‫‪37‬‬ ‫و فکر م ی کرد انها چهره های خدومی هستند و مظلوم واقع‬ ‫شد ه اند‪ ،‬برهمین اساس وقتی نظام یا مجلس با انها برخورد‬ ‫می کرد او به این برخوردها تن نم ی داد و بدون توجه به افکار‬ ‫عمومی‪ ،‬مرجعیت دینی و نخبگان سیاس��ی از انها استفاده‬ ‫می کرد‪ .‬اتفاقا یکی از محل های بحث هم همین س��ازمان‬ ‫می راث فرهنگی و گردش��گری بود‪- .‬عجب جایی است این‬ ‫سازمان گردشگری ‪-‬مثل اینکه این س��ازمان در زمان اقای ‬ ‫هاشمی‪ ،‬اقای خاتمی‪ ،‬اقای احمدی نژاد و ظاه را اقای روحانی‬ ‫محل حضور همین جنس نیروهاس��ت‪ .‬اگر بنای دولت این‬ ‫باشد که فهم خود را بر فهم مجلس برتر بداند و به ان اصرار‬ ‫کند‪ ،‬طبیعتا این مجلسی که تمام عیار و با تمام ق وا به بخشی‬ ‫از کابینه رای اعتماد باال و ب ی نظیر داد و نشان داد که حامی‬ ‫ و پشتیبان دولت است‪ ،‬با دولت وارد تنازع و چالش م ی شود‪،‬‬ ‫بناب راین به عنوان نماینده مجلس ب رادرانه از دوس��تان دولتی‬ ‫خ واهش م ی کنم که وارد دور باطل نشوند چون شاهد اثار شدید‬ ‫این موضوع در دوره نهم و دهم ریاست جمهوری بودیم‪ .‬مردم‬ ‫از این فضا خسته شدند‪ .‬خستگی مردم باعث شد به نخبگان‬ ‫مقابل گفتمان احمدی نژاد رجوع کنند‪ ،‬اگر همین روند بخ واهد‬ ‫دوباره اغاز شود‪ ،‬طبیعتا موجب دلزدگی مردم از جریان حاکم‬ ‫بر دولت خواهد شد‪.‬‬ ‫با دولت وارد نزاع نمیشویم‬ ‫گفت و گوی مثلث با سخنگوی جبهه پایداری‬ ‫سیاست‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫انچه در جلسه رای اعتماد به وزرای پیش�نهادی و پس از ان رخ داده است همچنان محل بحث اهالی سیاست‬ ‫است؛ اینکه چرا سه وزیر رای عدم اعتماد گرفتند و اینکه مسائل مربوط به س�ال ‪ 88‬چقدر در این مورد موثر بود‪ .‬با‬ ‫سخنگوی جبهه پایداری که نماینده مجلس نیز هست در این مورد گفت و گو کردیم‪.‬سید امیر حسین قاضی زاده‬ ‫البته تاکید کرده است که این مصاحبه حاوی نظرات شخصی اوست‪.‬‬ ‫درباره جلس�ه رای اعتماد به کابین�ه وزارتی اقای‬ ‫روحانی بفرمایید نمایندگانی در مخالفت با اقای‬ ‫اخوندی وزیر پیشنهادی راه و شهرسازی‪ ،‬نجفی‬ ‫وزیر پیش�نهادی اموزش و پ�رورش‪ ،‬میل ی منفرد‬ ‫وزیر پییش�نهادی عل�وم‪ ،‬تحقیق�ات و فناوری و‬ ‫بیژن زنگنه وزیر پیشنهادی نفت صحبت کردند‬ ‫اما بیش�تر به مس�ائل و وقایع پ�س از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 88‬پرداختند‪ ،‬به نظر شما‪،‬‬ ‫انها چقدر از دفاعیات این چهار وزیر پیشنهادی‬ ‫قانع شدند؟‬ ‫‪ l‬معلوم م ی شود اقناع نمایندگان درباره افراد مختلف‬ ‫متفاوت بود که عده ای رای اعتماد گرفتند و عده ای در کسب‬ ‫ان موفق نش��دند‪ ،‬اگر دقت شود وزرای پیش��نهادی یادشده‬ ‫تفاوت ‪ 60‬ت��ا ‪ 70‬رایی با هم داش��تند‪ ،‬توضیح��ات عده ای‬ ‫توانست اکثریت نمایندگان را قانع کند چون فتنه‪ 88‬را محکوم‬ ‫کردند و معلوم شد نقش موثری نداشتند اما در عوض برخی‬ ‫نتوانستند این کار را انجام دهند‪ ،‬مثال اقای اخوندی در سال‬ ‫‪ 88‬در جلس��ه ای خدمت مقام معظم رهبری فتنه را محکوم‬ ‫کرده اعالم داشته که نتیجه انتخابات را تقلب نم ی داند‪ .‬دکتر‬ ‫روحانی هم در دفاعیات اخر از کابینه پیشنهادی به ان جلسه‬ ‫اشاره و به ان افتخار کرد یا اقای زنگنه خیلی محکم و رسمی‬ ‫فتنه را محکوم کرد و تبری جست؛ در حال ی که بعضی از این‬ ‫افراد خیلی محکم تبری نجستند و خیلی کلی در لفافه حرف‬ ‫زدند‪ .‬طبیعتا گروه اول بیش��تر توانستند اعتماد نمایندگان را‬ ‫جلب کنند و از این موضوع فاصله گرفتند‪ ،‬در مقابل گروه دوم‬ ‫‪38‬‬ ‫موفق به این کار نشدند‪.‬‬ ‫نجفی هم نتوانست و ‪ 50-50‬شد‪.‬‬ ‫‪ l‬مشکلی که درباره ایشان پیش امد‪ ،‬مطالبی بود که‬ ‫گفت اما بعضا تکذیب شد‪ ،‬مثل مخالفتش با مساله تغییر نام‬ ‫می دان حق شناس به ‪9‬دی‪...‬‬ ‫و مصوبه شورای ش�هر درباره سرزدن به خانواده‬ ‫افراد کشته شده در فتنه‪...‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اما شورای شهر این را تکذیب کرد‪ .‬این ضد و‬ ‫نقیض گوی ی ها باعث شد که برخی نمایندگان در این فضای‬ ‫مبهم راضی شدند و برخی راضی نش��دند‪ ،‬بر همین اساس‬ ‫اقای نجفی لب مرزی رای نیاورد وگرنه پشت تریبون وقایع‬ ‫پس از انتخابات س��ال ‪ 88‬را فتنه نامید و ان را محکوم کرد‪،‬‬ ‫به طوری که سوژه جریان ها‪ ،‬تلویزیون ها و رادیوهای بیگانه شد‬ ‫اما تکذیب های بعد از ان مشکل ایشان را حل نکرد‪.‬‬ ‫رئی س جمهور روز شنبه ‪ 26‬مرداد برای اقای دکتر‬ ‫نجفی‪ ،‬حک�م مع�اون رئی س جمه�ور و معاونت‬ ‫میراث فرهنگی‪ ،‬گردش�گری و صنایع دس�تی را‬ ‫صادر کرد‪ ،‬ارزیابی شما چیست؟‬ ‫‪ l‬این یک کاری است که در دوره ریاست جمهوری‬ ‫اقای احمدی نژاد شاهدش بودیم که امیدواریم این کار اقای‬ ‫روحانی تکرار همان رفتار نباش��د چون اتفاق خوبی نیست؛‬ ‫اقای احمدی نژاد در به کارگیری نیروهایی اصرار م ی کرد که‬ ‫افکارعمومی و نخبگان سیاسی به انها حساسیت داشتند‪،‬‬ ‫تازه درباره انها موضوع فتنه مطرح نبود و مسائل خیلی جزئ ی تر‬ ‫و مختصرتر بود اما اقای احمدی نژاد به ان افراد عالقه داشت‬ ‫اقای روحانی هن�گام دفاع از وزرای پیش�نهادی‬ ‫خود از واژه اردوکشی خیابانی برای توصیف وقایع‬ ‫پس از انتخابات سال ‪ 88‬استفاده کرد‪ ،‬این مساله‬ ‫چقدر فشار را از روی کابینه برداشت؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان به طور رس��می تبعیت از والیت را اعالم‬ ‫کرد‪ .‬قضیه تقل��ب در انتخابات ریاس��ت جمهوری و قضیه‬ ‫هنجارش��کن ی ها را محکوم کرد و این ی��ک میخ دیگری بر‬ ‫تابوت فتنه بود‪ .‬اقای روحانی که مورد امید فتنه گران و جریان‬ ‫ضدانقالب خارج کشور قرار گرفته بود با این اظهارات رسمی‬ ‫نشان داد که محل طمع انها نخواهد بود‪ ،‬از طرفی مظلومیت‬ ‫نظام را نش��ان داد؛ افرادی که تا دیروز جزو ساختار فتنه بودند‬ ‫یا حاضر نبودن��د محکوم کنند وقتی در ش��رایط واقعی قرار‬ ‫م ی گیرند و کار دست ش��ان م ی افتد به راحتی م ی گویند «از‬ ‫اول تقلب نش��ده‪ ،‬ان وقایع فتنه و ان کارها اشتباهی بوده»‪،‬‬ ‫اینجاست که ب رای مردم روشن م ی شود دعواها ظاه را حقیقی‬ ‫نبوده‪ ،‬بلکه نارضایتی عده ای ب رای نبودن در قدرت بوده است‪،‬‬ ‫به طوری که وقتی در قدرت قرار بگی رند کل مس��ائل ش��ان‬ ‫برطرف م ی شود‪.‬‬ ‫صحب ت های رئی س جمهور تاثیری در باالتر رفتن‬ ‫رای اعتماد به وزرای پیشنهادی داشت؟‬ ‫‪ l‬صحب ت های اقای روحانی به چند نفری که در انتها‬ ‫قرار گرفته بودند همچون اقایان ربیعی وزیر پیشنهادی تعاون‪،‬‬ ‫کار و رفاه اجتماعی‪ ،‬زنگنه وزیر پیشنهادی نفت‪ ،‬حجتی وزیر‬ ‫پیشنهادی جهادکشاورزی و اخوندی وزیر پیشنهادی مسکن‬ ‫و شهرسازی کمک جدی کرد چون رئی س جمهور این اطمینان‬ ‫را به مجلس داد که اینها مرز بندی جدی با فتنه دارند‪.‬‬ ‫اقای حجاری�ان در ای�ام بررس�ی صالحی ت ها از‬ ‫واژه تدلیس ب�رای رای اوری احمدی نژاد در س�ال‬ ‫‪ 88‬اس�تفاده کرد‪ ،‬گف�ت اصالح طلب�ان از تقلب‬ ‫گذشتند و نتیجه ان انتخابات را حاصل فریب افکار‬ ‫عمومی با توزیع سی ب زمینی‪ ،‬سهام عدالت و پول‬ ‫م ی دانن�د‪ .‬از انجا که اقای حجاریان تئوریس�ین‬ ‫جناح اصالحات اس�ت صحب ت ه�ای او روی رای‬ ‫اعتماد وزرای پیشنهادی چه تاثیری گذاشت؟‬ ‫‪ l‬روی می��زان رای اعتماد به وزرای پیش��نهادی اثر‬ ‫نداش��ت ولی معن ی اش درخواس��ت جریان اصالحات ب رای‬ ‫بازگش��ت به قدرت اس��ت‪ .‬این کار در پاس��خ به درخواست‬ ‫مقام معظم رهبری که فرمودند «علنی اظهارنظر کنند که در‬ ‫انتخابات تقلب نشده» انجام شد‪ .‬اینها نم ی خواهند به افکار‬ ‫عمومی جواب دهن��د که چرا دعوا راه انداختند و هش��ت ماه‬ ‫ی کردند و بر اثر این کار به حیثیت‬ ‫کشور را وارد جنگ و ناارام ‬ ‫بی ن المللی ای ران لطمه خورد‪ .‬از صحبت حجاریان عقب نشینی‬ ‫از موض��وع تقلب برداش��ت م ی ش��ود و اینک��ه م ی خواهند‬ ‫حرف های شان را پ س بگیرند تا فضا ب رای برگشت به نظام و‬ ‫زدن حرف های تندتر در گام های بعدی مساعد شود‪ .‬مطمئنا‬ ‫روزی از تدلیس هم رد م ی شوند تا ب رای فاز بعدی اماده شوند‪.‬‬ ‫نگاه اینها به چهار سال ریاست جمهوری اقای روحانی دوره گذار‬ ‫است چون این دولت را حداقلی م ی دانند نه ارمانی‪ .‬در واقع از‬ ‫دولت روحانی ب رای حضور مجدد در قدرت م ی خواهند استفاده‬ ‫کنند؛ بر همین اس��اس اصرار دارند مدیریت وزارتخانه های‬ ‫«علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری»‪« ،‬اموزش و پرورش» و «تعاون‪،‬‬ ‫کار و رفاه اجتماعی» در اختیار اصالح طلبان باشد که فضا را‬ ‫ب رای بازگشت صددرصدی به قدرت اماده سازند و بعد از چهار‬ ‫سال یک کاندیدای اصالح طلب تمام عیار را به می دان بفرستند‬ ‫تا او بر صندلی ریاست جمهوری جلوس کند‪.‬‬ ‫رای اعتماد نی�اوردن وزرای پیش�نهادی اموزش‬ ‫و پ�رورش‪ ،‬عل�وم و ورزش و جوان�ان ب�ه عل�ت‬ ‫تخصص ش�ان بود یا قانع نش�دن نمایندگان از‬ ‫نقش انها در وقایع س�ال ‪88‬؟ برخ�ی م ی گویند‬ ‫عدم موفقی�ت انها در کس�ب رای بیش�تر دلیل‬ ‫سیاسی داشت تا تخصصی‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬هنوز دانشم نسبت به این سه نفر کامل نیست‪.‬‬ ‫ما با لفظ اصالح طلبی مشکلی نداریم بلکه با حضور در فتنه‬ ‫مشکل داریم‪ .‬در جمع وزرای پیشنهادی افراد اصالح طلبی هم‬ ‫بودند که مجلس به انها رای داد و مشکلی در این باره وجود‬ ‫ندارد چون اصولگرا یا اصالح طلب بودن الزاما ارزش یا ضد ارزش‬ ‫نیست‪ .‬این دو باالخره جزو جریانات سیاسی فعال در کشور و‬ ‫ب رای نمایندگان محترمند‪.‬‬ ‫اقای توفیقی‪ ،‬وزیر علوم دوره اصالحات بود‪ ،‬این‬ ‫نمره منفی برای او محسوب نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ فی نفس��ه نمره منفی نیست‪ .‬ان چیزی که‬ ‫نمره منفی است حضور فعال در عرصه فتنه است‪ .‬هنوز وقت‬ ‫نکردم ببینم اقایان توقیفی‪ ،‬صالحی و فانی در فتنه چگونه‬ ‫بودند‪ .‬بعد از ‪ 29‬خرداد ‪ 88‬موضع داشتند یا نداشتند‪ ،‬سکوت‬ ‫کردند یا نکردند‪ ،‬ان شاءاهلل پس از بررسی درباره انها تصمیم‬ ‫م ی گی ریم‪.‬‬ ‫یکی از سرپرس�تان وزارتخانه ها گویا سمتی در‬ ‫انتخابات ‪ 88‬در یکی از س�تادها داش�ته اس�ت‪.‬‬ ‫این مس�اله در بررس�ی صالحی�ت او نکته منفی‬ ‫محسوب نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬اقای زنگنه و اقای اخوندی هم چنین ش��رایطی‬ ‫داش��تند‪ .‬اقای ربیعی حتی کنار اقای موس��وی ایستاده بود‪،‬‬ ‫‪ l‬فایننش��یال تایم��ز در توصیف اق��ای روحانی‬ ‫تعبیری به کار برد و نوش��ت «روحانی محافظه کاری اس��ت‬ ‫که اصالح طلب شده است» البته من نم ی خواهم این تعریف‬ ‫را تکرار کنم چون اقای روحانی در جلس��ه هیات دولت هم‬ ‫گفت به هیچ قومیت و حزبی وابستگی ندارد و مستقل است‪.‬‬ ‫این صحب ت های خوبی است اما باید دید که در عمل و رفتار‬ ‫عینی هم تحقق پیدا م ی کند یا خیر‪ .‬البته فعال این سه نفر‬ ‫سرپرست هستند و نم ی دانیم به عنوان وزیر معرفی م ی شوند‬ ‫یا خی ر‪ ،‬امیدواریم اقای روحانی هنگام معرفی وزرای پیشنهادی‬ ‫علوم‪ ،‬اموزش و پرورش و ورزش و جوانان به مجلس دقت نظر‬ ‫بیشتری به خرج دهد‪.‬‬ ‫اگر همین س�ه نفر به مجلس پیشنهاد شوند و‬ ‫رای اعتماد نگیرند‪ ،‬بار ان به دوش مجلس است‬ ‫یا شخص رئی س جمهور؟‬ ‫‪ l‬رئی س جمه��ور و مجلس طبق قانون اساس��ی‬ ‫اختیاراتی دارند و روابط قوا بر همین اساس تعریف م ی شود‬ ‫تا دیکتاتوری در کشور ش��کل نگیرد‪ ،‬به عبارت دیگر چنین‬ ‫روابطی تعریف شده تا یک نفر فقط به تشخیص خود کشور‬ ‫را اداره نکند‪ .‬رئی س جمهور منتخب مس��تقیم مردم است و‬ ‫انتخاب وزرا را برعه��ده دارد اما تایید نظ��ر رئی س جمهور به‬ ‫عهده مجلس است و نمایندگان از جانب مردم وکیل هستند‬ ‫تا صالحیت وزرای پیشنهادی را ب رای اداره امور اجرایی کشور‬ ‫بررس��ی کنند‪ .‬در وضع بغرنج اوایل انقالب مجلس نزدیک‬ ‫یک سال مقابل خواست بن ی صدر مقاومت کرد و توانست از‬ ‫طرف مردم به وظیفه خود عمل کند‪ ،‬در دوره احمدی نژاد هم‬ ‫مکرر افرادی ب رای تصدی برخی وزارتخانه ها پیشنهاد شدند‬ ‫اما مجلس به وظیفه خود عمل کرد‪ .‬مجلس همان مجلس‬ ‫اس��ت و در مقابل این دولت و دولت های بعد هم به وظیفه‬ ‫خود عمل م ی کن��د‪ ،‬بناب راین باید مضرب مش��ترکی میان‬ ‫رئی س جمهور و مجلس حاصل شود و دولت و مجلس با هم‬ ‫کشور را اداره کنند‪.‬‬ ‫بعضی نمایندگان مخالف در جلس�ه رای اعتماد‬ ‫اصرار به اثبات عدم حضور وزرا در فتنه داش�تند‬ ‫اما برخی دیگ�ر از نماین�دگان م ی گفتن�د اعالم‬ ‫برائت کافی است‪ ،‬این دو دیدگاه را چگونه ارزیابی‬ ‫م ی کنید؟ کدام منطق ی تر است؟‬ ‫‪ l‬اع�لام ع��دم حض��ور در فتن��ه به ش��رطی که‬ ‫راست ی ازمایی شود‪ ،‬کافی اس��ت‪ .‬یکی از موافقان در دفاع از‬ ‫وزیری که رای نیاورد خواست اس�لام را به اسالم شناسان یاد‬ ‫دهد‪ .‬در همین رابطه گفت‪« :‬معصوم م ی گوید وقتی فرد خود‬ ‫اعالم م ی کند این گناه را مرتکب نشده چرا اصرار دارید که او ان‬ ‫گناه را انجام داده است؟»‬ ‫رئی س جمهور هم در جای�ی از صحب ت های خود‬ ‫گفت‪« :‬وقتی خود فرد م ی گوید من در فتنه نبودم‬ ‫اما چرا ع�ده ای اص�رار دارند او را داخ�ل فتنه قرار‬ ‫دهند؟»‬ ‫‪ l‬بله؛ جواب به این اس��تدالل ان اس��ت که فردی‬ ‫دختری دم بخت دارد و خواستگاری ب رای ان دختر امده‪ ،‬حاال‬ ‫‪ 50‬مومن شهادت م ی دهند که فرد خواستگار مناسب نیست‬ ‫اما خود فرد م ی گوید من مناسبم‪ ،‬ایا پدر دختر راضی م ی شود‬ ‫که اینده فرزندش را به چنین کسی بسپارد؟ معتقدم در زمان‬ ‫رای اعتماد به وزرای پیشنهادی باید احراز صالحیت شود یعنی‬ ‫استانداردش حداقلی نیس��ت حداکثری است‪ .‬حرف‪ ،‬حجت‬ ‫است اما به شرطی که نقض ان اثبات نشود‪ .‬هفت نفر از وزرای‬ ‫پیشنهادی در مظان اتهام نقش افرینی در فتنه بودند‪ .‬چهار نفر‬ ‫توانستند با توضیحاتی که دادند از مجلس رای اعتماد بگی رند‬ ‫چون گفتند ما در ایام انتخابات ‪ 88‬ب رای موسوی کار م ی کردیم‬ ‫اما بعد از ان فاصله گرفتیم‪ .‬در مقابل وزرای پیشنهادی علوم‪،‬‬ ‫اموزش و پرورش و ورزش و جوانان نتوانستند فاصله گرفتن‬ ‫خود را اثبات کنند چون مس��تنداتی بود که انها همچنان به‬ ‫حمایت از فتنه ادامه دادند‪ .‬به عبارت دیگر سه وزیر پیشنهادی‬ ‫که افتادند‪ ،‬محکومیت فتن��ه را به زبان اوردن��د اما یک نفر‬ ‫م ی رفته به خانواده کشته ش��دگان در فتنه سر م ی زده‪ ،‬مردم‬ ‫را تحریک به شکایت و ش��وریدن علیه نظام م ی کرده‪ ،‬یکی‬ ‫نامه های متعدد را امضا و ارکان نظام را محکوم کرده‪ ،‬بناب راین‬ ‫چون عملشان متناقض با حرف شان بود نتوانستند از مجلس‬ ‫رای اعتماد بگی رند‪.‬‬ ‫االن مسعود سلطان ی فر وزیر پیشنهادی ورزش و‬ ‫جوانان بعد از انکه رای اعتماد نگرفت‪ ،‬به عضویت‬ ‫خود در شورای ش�هر چهارم ادامه م ی دهد‪ .‬اقای‬ ‫نجفی هم ب�ا رای اعتماد ‪ 50-50‬مع�اون میراث‬ ‫فرهنگی و گردش�گری رئی س جمهور ش�د‪ ،‬خب‬ ‫اینها که رفتند در جای دیگر مس�ئولیت گرفتند‪،‬‬ ‫بنابراین قبول دارید که از زاویه نگاه شما نم ی توان‬ ‫به قضایا نگریست؟‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫ش�ما از اصرار اصالح طلبان ب�ر در اختیار گرفتن‬ ‫مدیری�ت وزارتخانه ه�ای «عل�وم» و «ام�وزش و‬ ‫پ�رورش» و «ورزش و جوانان» صحبت کردید‪ ،‬در‬ ‫همین رابطه رئی س جمهور حکم سرپرستی فانی‬ ‫برای اموزش و پرورش‪ ،‬توفیقی برای وزارت علوم‬ ‫و صالحی امی�ری ب�رای وزارت ورزش و جوانان را‬ ‫صادر کرد که هر س�ه گرایش های اصالح طلبانه‬ ‫دارند‪ ،‬اگر همین افراد ب ه عنوان وزیر پیش�نهادی‬ ‫به مجلس معرفی شوند نگاه نمایندگان چگونه‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫ی را به بدنه‬ ‫روحانی با انتخاب این افراد چ�ه پیام ‬ ‫اجتمانی جریان اصالحات داد؟‬ ‫هنوز دانشم نسبت به این‬ ‫سه نفر کامل نیست‪ .‬ما با‬ ‫لفظ اصالح طلبی مشکلی‬ ‫نداریم بلکه با حضور در‬ ‫فتنه مشکل داریم‪ .‬در‬ ‫جمع وزرای پیشنهادی‬ ‫افراد اصالح طلبی هم‬ ‫بودند که مجلس به انها‬ ‫رای داد و مشکلی در این‬ ‫باره وجود ندارد‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬موضوع فتنه ب��ود‪ .‬چون افراد دیگ��ری در کابینه‬ ‫بودند که تخصص ش��ان ضعی ف تر و کمرنگ تر بود اما رای‬ ‫اوردند یعنی ارتباط موضوعی بین سابقه و تخصص اجرایی‬ ‫اقایان نجفی‪ ،‬میل ی منفرد و س��لطان ی فر با حوزه وزارتی که‬ ‫ب رای ان معرفی شدند خیلی قوی تر بود؛ افرادی در بین وزرای‬ ‫پیش��نهادی بودند که در حوزه معرف ی شده سابقه کار اجرایی‬ ‫نداش��تند اما رای اوردند‪ ،‬برعکس افرادی رای نیاوردند که به‬ ‫لحاظ زمینه فنی و تخصصی بیشتر مرتبط با ان حوزه کاری‬ ‫بودند بناب راین رای اعتماد ندادن به این سه نفر عمدتا مربوط‬ ‫به فتنه بود‪ .‬این یک مساله جدید امنیتی ب رای کشور است‪.‬‬ ‫بع د ها گفته شد که او از کسانی بوده که به نظام کمک م ی کرد‬ ‫تا موضوع فتنه حل و فصل شود‪ ،‬طبیعتا نفس بودن یا نبودن‬ ‫در ستاد انتخابات یک نامزد مطرح نیست‪ ،‬بلکه مهم نقشی‬ ‫است که در فتنه ایفا شد و برخی به رای مردم پشت کردند و‬ ‫سعی داشتند نتیجه یک انتخابات سالم را زیر سوال بب رند‪.‬‬ ‫‪ l‬یکی از سی و یک عضو شورای شهر بودن با وزارت‬ ‫فرق م ی کند‪ ،‬استانداردهای بررسی فرق م ی کند چون ب رای‬ ‫عضویت در شورای شهر صالحیت افراد بررسی م ی شود اما‬ ‫در موضوع وزارت جلب اعتماد نمایندگان مطرح است بناب راین‬ ‫خیلی سطح بررسی متفاوت است‪.‬‬ ‫اما اقای نجفی وقتی در کسب رای اعتماد مجلس‬ ‫موفق نش�د‪ ،‬به جای�گاه معاون�ت رئی س جمهور‬ ‫منصوب شد‪.‬‬ ‫‪ l‬ما این کار را خیلی نپس��ندیدیم؛ کس��ی که رای‬ ‫نیاورده‪ ،‬در مسئولیت دیگری استفاده شود چون تکرار برخی‬ ‫رفتارهای احمدی نژاد در دولت نه��م و دهم را به ذهن متبادر‬ ‫م ی کند‪ ،‬بناب راین توصیه م ی کنیم که اق��ای روحانی در این‬ ‫سیکل نیفتد که به هر صورت فهم خود را بر فهم نمایندگان‬ ‫مردم باالتر ببیند‪.‬‬ ‫وزرایی که درباره انها شبهاتی مطرح بوده و حاال‬ ‫رای اعتماد گرفتند دیگر بحث فتنه در موردشان‬ ‫وجود ندارد و اعالم برائت شان اثبات شده است؟‬ ‫‪ l‬مگر اینکه مس��تندات جدیدی پیدا شود‪ .‬باالخره‬ ‫ما درباره اقایان نجفی و سلطان ی فر و میل ی منفرد مستندات‬ ‫مکتوب و فیلم داشتیم‪ ،‬بناب راین مالک فهم جمعی نمایندگان‬ ‫است‪ .‬یعنی نم ی توان حکم به درست یا غلط بودن داد یا انکه‬ ‫قضیه را صفر یا صد دید‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل‬ ‫نقطهعطفتاریخی‬ ‫دیپلماسی اقای دیپلمات‬ ‫محمدجوادظ ریفدردستگاهدیپلماسی‬ ‫با چه چالش هایی روبه روست؟‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مامور یت‬ ‫دکترظریف‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫محمدجواد ظریف در حوزه سیاست خارجی چه رویه ای‬ ‫را دنبال می کند؟‬ ‫محمد مهدی راجی‬ ‫‪1‬‬ ‫پژوهشگر مسائل بین الملل‬ ‫پیامد رای اعتماد مجلس ش��ورای اسالمی و انتخاب‬ ‫دکتر محمد ج��واد ظریف به عنوان وزیر ام��ور خارجه دولت‬ ‫تدبیر و امید‪ ،‬سوال از رئوس و ب رنامه‪‎‬های ایشان یا به عبارت‬ ‫دقی ق تر پرسش از اولویت های دس��تگاه دیپلماسی در دوره‬ ‫زمامداری وی‪ ،‬از کلیدی ترین سواالت فراروی کارشناسان و‬ ‫تحلیلگران حوزه سیاست خارجی است‪ .‬بدون تردید استقبال‬ ‫چش��مگیر از انتخاب کارگزار جدید سیاست خارجی چه در‬ ‫داخل و چه در خ��ارج‪ ،‬انتظارات فزاین��ده ای را در جهت رفع‬ ‫مشکالت کش��ور در این حوزه با خود همراه خواهد کرد‪ .‬اما‬ ‫‪40‬‬ ‫پاسخ به سوال فوق و بررسی و ارزیابی دقیق سیاست های‬ ‫احتمالی دکتر ظریف در س��ه حوزه تعامل با منطقه‪ ،‬اروپا و‬ ‫ایاالت متحده امریکا خالی از هرگون��ه پی ش داوری و الجرم‬ ‫شتاب زدگی نخواهد بود‪ .‬ب رای روشن تر ش��دن بحث‪ ،‬ابتدا‬ ‫بد نیس��ت بدانیم دکتر ظریف جهان و س��یر تحوالت ان را‬ ‫دست کم در سه حوزه پ ر مناقش��ه خاورمیانه‪ ،‬اروپا و امریکا‬ ‫چگونه م ی بیند؟ ب��ه عبارت دیگر نگاه تئوریک ایش��ان به‬ ‫مساله چطور و چگونه شکل م ی گیرد؟‬ ‫در مقام پاس��خ ابتدا باید گفت که سیاس��ت خارجی‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران بر پایه س��ه اصل؛ عزت‪ ،‬حکمت‬ ‫و مصلحت در رهیافت جدید خود م ی کوش��د راهبرد تعامل‬ ‫س��ازنده را به جای رویکرد تقابلی و تهاجم ی با حفظ اصول‬ ‫پیش ببرد‪ .‬بر این اس��اس کلی��د واژه اصلی این سیاس��ت‬ ‫ مدب رانه‪ ،‬بازگش��ت تدبیر و عقالنیت به ارمان های اساسی‬ ‫سیاس��ت خارجی مصرح در قانون اساسی است‪ .‬ب رای مثال‬ ‫ایشان در تبیین سیاست خارجی خود که ب رای دولت یازدهم‬ ‫محمدج�واد ظری�ف وزی�ر‬ ‫خارجه دولت تدبیر و امید با شناخت‬ ‫کافی از مناسبات در نظام بین الملل‬ ‫می توان�د ب�ه پایه گذار سیاس�ت‬ ‫خارجی نوین ایران تبدیل شود‪ .‬او در‬ ‫کتاب اقای سفیر به خوبی ابعاد این‬ ‫سیاست خارجی جدید را تشریح و‬ ‫تبیینکردهاست‬ ‫منتشر کرده‪ ،‬م ی اورد؛ «اعتدال به معنای ایجاد توازن میان‬ ‫ارمان و واقعیت در مس��یر جهت دادن واقعیات به س��مت‬ ‫ارمان هاست‪ .‬گفتمان اعتدال در سیاست خارجی دولت تدبیر‬ ‫و امید حرکت واقع بینانه‪ ،‬خودباورانه‪ ،‬متوازن و هوشمندانه از‬ ‫تقابل به گفت وگو‪ ،‬تعامل سازنده و تفاهم به منظور ارتقای‬ ‫جایگاه‪ ،‬منزلت‪ ،‬امنیت و توس��عه کشور است‪ ».‬وی عناصر‬ ‫شکل دهنده گفتمان اعتدال را چنین ب ر م ی شمارد‪:‬‬ ‫‪ -1‬واقع بینی‪ :‬ش��ناخت نظ��ام بی ن المل��ل‪ ،‬ماهیت‪،‬‬ ‫ساختار و روابط قدرت و محدودیت و امکان زایی ان‪ ،‬باور به‬ ‫ارمان ها و ارزش های انقالب اس�لامی‪ ،‬شناخت ظرفی ت ها‪،‬‬ ‫توانمندی ه��ا و محدودیت ه��ای ملی و پرهی��ز از تحقیر‪،‬‬ ‫تخفیف یا بزرگنمایی دیگران‪.‬‬ ‫‪ -2‬خودباوری‪ :‬اتکا به توانمندی های مادی و معنایی‬ ‫کش��ور‪ ،‬عقالنیت و خرد جمعی‪ ،‬ط راحی‪ ،‬تدبیر‪ ،‬شجاعت و‬ ‫ابتکار عمل در سیاس��ت خارجی‪ ،‬اس��تقامت در پاسداری از‬ ‫ارزش ها‪ ،‬منافع و ارمان ها‪ ،‬صلح طلب��ی و عدالت خواهی و‬ ‫ایاظریفجایگزینجلیلیمی شود؟‬ ‫خبرهایی مبنی بر خروج پرونده هسته ای از‬ ‫شورای امنیت شنیده م ی شود‬ ‫مناظره ای با حضور دکتر اب راهیم‬ ‫متقی ومحمدعلیسبحانی‬ ‫محمد جواد ظریف معتقد است هنر‬ ‫دیپلماسی پیگیری منافع ملی با کمترین‬ ‫هزینه ممکن است‬ ‫بین الملل‬ ‫سیاس��ت خارجی دکتر ظریف در دوران فعلی‪ ،‬چه در سطح‬ ‫منطق��ه و چه در مقی��اس جهان��ی‪ ،‬بتوان لقب سیاس��ت‬ ‫تنش زدایی نوین را داد‪ .‬ایش��ان در باب اهمیت و کاربرد این‬ ‫سیاست در پاسخ به سوالی در کتاب «اقای سفیر» مبن ی بر‬ ‫جایگاه واقعی سیاس��ت تنش زدایی در ارتقای منزلت ملی‬ ‫کشور در منطقه در دوران اقای خاتمی م ی اورد؛ «تعریف از‬ ‫سیاست خارجی در واقع مبتنی است بر پیگیری منافع ملی‪.‬‬ ‫اما دیپلماسی می خواهد این منافع را با حداقل هزینه دنبال‬ ‫کند‪ .‬یعنی اگرچه با هزینه سنگین ممکن است به خیلی از‬ ‫اهداف دس��ت یافت‪ ،‬اما به نظر من بدون محاسبه‪ ،‬شما به‬ ‫هی چ چیز نمی رسید‪ .‬البته بعضی مواقع ب رای به دست اوردن‬ ‫منافع باالتر(اعلی) هزینه می کنید‪ .‬بسیاری از سیاست های‬ ‫ارزشی جمهوری اس�لامی نه فقط به خاطر منفعت مادی‪،‬‬ ‫بلکه ب رای دف��اع از ارزش ها بوده‪ ،‬ام��ا در نظر گرفتن بحث‬ ‫محاس��به این فایده را نیز داش��ته که هزینه کمتری صرف‬ ‫ان ش��ده اس��ت‪ .‬انچه امروز ای ران را به یک قدرت مطرح و‬ ‫تاثیرگ��ذار در خاورمیانه تبدیل کرده‪ ،‬این اس��ت که در یک‬ ‫برهه زمانی ما ب رای جریان ع راق و مجاهدین افغانستان در‬ ‫زمان جنگ با شوروی‪ ،‬ب رای حزب اهلل و ب رای حماس هزینه‬ ‫کردیم‪ .‬تمام این هزینه ها امروز تبدیل به اهرم های قدرت ما‬ ‫در منطقه شده اس��ت‪ .‬البته این بدان معنی نیست که شما‬ ‫نباید هزینه کنید‪ ،‬در واقع هزینه کردن باید با یک ب رنامه ریزی‬ ‫اس��تراتژیک و راهبردی همراه باش��د‪ .‬سیاست تنش زدایی‬ ‫به این معنی نیس��ت که اصولتان را کنار بگذارید‪ .‬سیاست‬ ‫تنش زدایی مقدمه ای دارد که فهم ان بسیار اساسی است‪.‬‬ ‫ان مقدمه این اس��ت که گروه هایی در دنیا هستند که ب رای‬ ‫ادامه حیاتشان نیاز به دش��من دارند‪ .‬این گروه ها تندروترین‬ ‫گروه های استعمارگر هستند‪ .‬یعنی به عبارت دیگر استعمار‬ ‫و سلطه همواره نیاز به این دارد که روش های غی رانسانی خود‬ ‫را توجیه کند و در مقابل یک دشمن واقعی یا فرضی بگوید‬ ‫که می خواهم این روش ها را به کار ببرم‪ .‬حال این دش��من‬ ‫می تواند عقب ماندگی باشد‪ .‬یعنی به بهانه ابادانی‪ ،‬کشوری را‬ ‫تصرف کنند‪ .‬یک زمانی اصطالح مسئولیت مرد سفی د پوست‬ ‫مطرح بود و این مرد در واقع مسئولیت تمدن سازی را به خیال‬ ‫خود ب ر عهده داش��ت‪ .‬یعنی گروه ب ی تمدنی در دنیا زندگی‬ ‫م ی کردند که سفیدپوستان حق داشتند ب رای تمدن سازی انها‬ ‫سرمایه گذاری کنند‪ .‬بعدها این دشمن به کمونیسم تبدیل‬ ‫شد‪ .‬یعنی سلطه می خواهد با کمونیسم مبارزه کند‪ .‬مبارزه با‬ ‫کمونیسم هر سیاستی را توجیه می کرد‪ ،‬زی را دشمنی را فرض‬ ‫کرده بود و مالک حق و باطل را می زان نزدیکی و دوری از این‬ ‫دشمن می دانست‪ .‬در واقع کشوری که نزدیک به این دشمن‬ ‫بود‪ ،‬دشمن محسوب می شد و کشوری که دور از ان بود‪ ،‬هر‬ ‫قدر هم که بد و سرکوبگر بود‪ ،‬باز قابل تحمل می شد‪ ،‬مانند‬ ‫حکومت محمدرضا شاه یا مثل سیستم عربستان سعودی‪.‬‬ ‫ببینید چرا اینها این نوع روابط را برمی تابند؟ چرا امریکا که‬ ‫ادعای دموکراسی دارد‪ ،‬حاضر می شود از حکومت بحرین که‬ ‫اینگونه مردمانش را س��رکوب می کند حمایت کند؟ زمانی‬ ‫که اتحاد شوروی به س��مت فروپاش��ی پیش می رفت‪ ،‬در‬ ‫محافل سلطه یک نگرانی مبنی ب راینکه نظام سلطه بدون‬ ‫دشمن نمی تواند ادامه داشته باشد ایجاد شد‪ .‬کشور دیگری‬ ‫هم که نمی تواند بدون دش��من ادامه دهد‪ ،‬اسرائیل است‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیس��تی ب رای ادامه حیاتش به دش��من احتیاج‬ ‫دارد‪ .‬این دش��من را در اتحاد شوروی ترس��یم کرده بودند و‬ ‫بس��یار جالب توجه اس��ت که ادامه حیات س��رکوبگرترین‬ ‫حکومت ها را همان با یک دش��من‪ ،‬توجیه می کنند؛ مانند‬ ‫رژیم سرکوبگر اپارتاید در افریقای جنوبی‪ .‬ادبیاتی که رژیم‬ ‫اپارتاید ب رای توجیه خودش اس��تفاده می ک��رد‪ ،‬این بود که‬ ‫می گفت من سدی هستم در مقابل ورود کمونیسم به افریقا‪.‬‬ ‫حتی کتابی باصطالح توجی ه کننده سیستم اپارتاید داشتند‪.‬‬ ‫عنوان این کتاب «خرس ها دم در هس��تند» بود‪ .‬یعنی اگر‬ ‫مرا از دس��ت بدهید خرس ها (یعنی روسیه و کمونیس ت ها)‬ ‫می ایند و افریقا را تصرف می کنند‪ .‬نیاز اس��رائیل به توجیه‬ ‫خود به وسیله دشمن خارجی‪ ،‬ب رای حفظ انسجام درون ی اش‬ ‫مضاعف اس��ت‪ .‬یعنی انق��در درگیری در داخل قش��رهای‬ ‫نظام صهیونیستی هس��ت که اگر روزی اسرائیل دشمنی‬ ‫نداشته باش��د‪ ،‬باید یک دش��من ب رای خود ایجاد کند‪ .‬این‬ ‫حرف بنده نیس��ت‪ ،‬بلکه حرف ابا ابان (وزیر اس��بق دفاع و‬ ‫خارجه اسرائیل) از تئوریس��ی ن های صهیونیست است‪ .‬وی‬ ‫می گوید‪« :‬اگر اسرائیل دشمن نداشت و عرب ها بعضی از‬ ‫این جنگ ها را اغاز نکرده بودند‪ ،‬ما شروع می کردیم‪ ،‬به خاطر‬ ‫اینکه نیاز داریم‪ ».‬اسرائیل این کار را پس از کنف رانس مادرید‬ ‫در مورد ای ران نیز انجام داد‪ .‬بعد از اینکه اسرائیل خواست با‬ ‫اع راب وارد پروسه صلح شود‪ ،‬طبق یک تصمیم حساب شده‬ ‫و ب رای اینکه دشمنی از بین نرود‪ ،‬ان را به ای ران منتقل کرد‪.‬‬ ‫به همین خاطر است که تندروترین افراد اسرائیل علیه ای ران‪،‬‬ ‫افرادی مانند شیمون پرز هستند که در مقابل اع راب موضع‬ ‫مس��المت امی ز تری دارند‪ .‬از دهه ‪ 50‬که جنگ سرد اغاز شد‬ ‫تا اواخر دهه ‪ ،80‬دشمن جهانی‪ ،‬شوروی و کمونیسم بودند‪.‬‬ ‫اواخر دهه ‪ 80‬میالدی همزمان با افول شوروی‪ ،‬گروهی در‬ ‫مورد بروز و ظهور یک دشمن جدید نظریه سازی کردند‪ .‬این‬ ‫دشمن‪ ،‬اسالم انقالبی یا اسالم سیاسی است‪ .‬اصال در امریکا‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫همچنین صداقت‪ ،‬پاس��خگویی و اصالح پذیری در سطح‬ ‫ملی‪.‬‬ ‫‪ -3‬ارمان گرایی واقع بینانه‪ :‬توازن در ارمان و واقعیت‪،‬‬ ‫اهداف ملی و فرامل��ی‪ ،‬نیازمندی های مل��ی‪ ،‬منطقه ای و‬ ‫جهانی و ابزارها و روش های اعمال قدرت‪ ،‬به همراه استمرار‬ ‫و تغییر در سیاست خارجی‪ ،‬تناسب اهداف و ابزار و بهره گیری‬ ‫از روش های متنوع و متکثر در جهان متنوع و متکثر؛ تعامل‬ ‫سازنده و موثر ب ر اس��اس تعامل و گفت وگو از جایگاه ب رابر‪،‬‬ ‫احترام و منافع متقابل‪ ،‬کاستن از خصومت ها و تنش زدایی‬ ‫متقابل و اعتماد سازی متقابل‪.‬‬ ‫بر همین پایه ضروری اس��ت نگاهی به اهداف کالن‬ ‫سیاست خارجی ای ران در دوران تصدی دکتر ظریف بر دستگاه‬ ‫دیپلماسی بیندازیم و پس از ان سواالت فوق را پاسخ دهیم‪.‬‬ ‫ایش��ان در همان منش��وری که ذکر ان رفت در باب اهداف‬ ‫کالن سیاس��ت خارجی ای��ران اورده ان��د‪« :‬برمبنای قانون‬ ‫اساس��ی‪ ،‬رهکردهای امام راحل (قدس س��ره) و مقام معظم‬ ‫رهبری و اسناد باالدستی جمهوری اسالمی ای ران و به منظور‬ ‫پیشبرد ارمان های انقالب اسالمی‪ ،‬اهداف سیاست خارجی‬ ‫کشور در محورهای ذیل قابل دسته بندی است‪:‬‬ ‫پاس��داری از اس��تقالل‪ ،‬وحدت ملی و تمامیت ارضی‬ ‫کش��ور‪ ،‬کمک به تامین امنیت ملی‪ ،‬اعتالی منزلت ملی‪،‬‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی ای ران و ای رانی‪ ،‬افزایش نفوذ منطقه ای‬ ‫و جهانی و کاهش اسی ب پذیری های کشور‪ ،‬ارتقای روابط و‬ ‫کاهش تنش ها و خصومت ها‪ ،‬کمک به توسعه‪ ،‬پیشرفت و‬ ‫رشد همه جانبه کشور ‪ ،‬ترویج مردم ساالری دینی و معیارهای‬ ‫الهی‪ ،‬ایفای نقش موثر و نهادس��ازی ب��ه منظور کمک به‬ ‫استق رار صلح و ثبات پایدار در منطقه و جهان‪» .‬‬ ‫خاورمیانه‪ :‬همان طور که مشاهده شد مساله ایفای‬ ‫نقش موثر و نهادس��ازی به منظور کمک به استق رار صلح و‬ ‫ثبات پایدار در منطقه و جهان از چنان اهمیتی برخوردار است‬ ‫که دکتر ظریف در اولین ساعات حضور در وزارت امور خارجه‬ ‫در کسوت وزیر‪ ،‬با اکمل الدین احسان اوغلو‪ ،‬دبیرکل سازمان‬ ‫همکاری اس�لامی تلفنی گفت وگو کرد‪ .‬در این گفت وگوی‬ ‫تلفنی وزیر امور خارجه کشتار مردم ب ی دفاع در مصر را محکوم‬ ‫کرده‪ ،‬خواستار توقف خشونت ها شد‪ .‬دکتر ظریف با خطیر‬ ‫توصیف کردن اوضاع مصر خواستار دخالت هر چه سریعتر‬ ‫سازمان همکاری اس�لامی به منظور جلوگیری از گسترش‬ ‫تنش ها در مصر و یافتن راه حل های مس��المت امیز جهت‬ ‫جلوگیری از بروز درگیری های داخلی و کاهش بحران در این‬ ‫کشور ش��د‪ .‬جالب تر از همه تماس های ایشان در روزهای‬ ‫نخستین با وزرای خارجه قطر و ترکیه و سپس مصر درباره‬ ‫اخرین تحوالت منطقه پراشوب خاورمیانه است‪.‬‬ ‫در همین حرکت اولیه به خوبی م ی توان عزم دستگاه‬ ‫دیپلماس��ی را در جهت ایفای هر چه بهتر نقش منطقه ای‬ ‫مالحظه کرد‪ .‬گزافه نخواهد بود اگر مدعی ش��ویم خشت‬ ‫اول تجدید قوای سیاست خارجی کشور در منطقه به ارامی‬ ‫ و درستی برداشته شده است‪ .‬خاصه انکه دو بازیگر قدرتمند‬ ‫منطقه ای یعنی قطر و ترکیه ب��رای این مهم در نظر گرفته‬ ‫ش��ده اند‪ .‬از انجا که مصر یکی از اضالع ق��درت در منطقه‬ ‫محسوب م ی شود به نظر م ی رسد مسئوالن جدید سیاست‬ ‫لو فصل مناقش��ه پیچیده این‬ ‫خارجی ای ران ب ی تمایل به ح ‬ ‫روزهای مصر نباشند‪.‬‬ ‫به طور کل��ی به نظر م ی رس��د با اندک��ی تغیی رات‪ ،‬به‬ ‫بازسازیسیاستخارجی‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بحثی وجود داشت که باید دردس��ر قرمز را تبدیل به دردسر‬ ‫سبز کنند‪ .‬یعنی دشمن کمونیسم را تبدیل به دشمن اسالم‬ ‫می کنند‪ .‬اگر توجه کنید در ادبی��ات تندروترین چهره های‬ ‫غ ربی‪ ،‬اصطالحاتی مانند «اسالم و فاشیسم» مطرح شده که‬ ‫از همین جا ناشی می شود‪ .‬جمهوری اسالمی این واقعیت‬ ‫را در زمان اقای هاش��می و اقای خاتم��ی دریافت‪ .‬بناب راین‬ ‫سیاست این ش��د که اجازه ندهیم نظام سلطه به این هدف‬ ‫برسد‪ .‬بعضی وقت ها سیاست تنش زدایی به عنوان سیاست‬ ‫منفعل در معنای تسلیم پذیری تصویر م ی شود‪ ،‬اما این طور‬ ‫نیست‪ .‬در واقع تنش زدایی جلوگیری از ابزارسازی نظام سلطه‬ ‫ب رای ادامه حیات ان است و همانطور که قبال عرض کردم‪،‬‬ ‫این امر بدون وجود یک دشمن امکان پذیر نیست‪ .‬در دهه ‪90‬‬ ‫و بعد از فروپاشی اتحاد شوروی‪ ،‬این قضیه در نسخه برخورد‬ ‫تمدن ها نمود بیش��تری پیدا کرد‪ .‬یعنی طرح سازی برخورد‬ ‫تمدن ها‪ ،‬تولید تئوریک دشمن جدید در کنار طرح سازی ب رای‬ ‫پایان تاریخ بود‪ .‬در واقع اگر مجموعه این دیدگاه ها را در نظر‬ ‫بگیرید‪ ،‬فرض وجود مبانی تئوریک یک دشمن جدید‪ ،‬ب رای‬ ‫نظامی که نیازمند دشمن است را تائید می کنید‪».‬‬ ‫بناب راین مشاهده م ی شود که با شناخت و تجربه ای که‬ ‫دکتر ظریف از سیاست تنش زدایی در دوره های گذشته دارند و‬ ‫نیز طرحی که در اهداف کالن سیاست خارجی دولت یازدهم‬ ‫مبنی بر ارتقای جایگاه منطقه ای جمهوری اسالمی مطرح‬ ‫کرده اند‪ ،‬به نظر م ی رسد سیاست تنش زدایی با همسایگان‬ ‫در سطح منطقه و نیز جهان یک بار دیگر و این بار به صورت‬ ‫هوش��مندانه تری پیگیری و دنبال شود‪ .‬قاعدتا در این میان‬ ‫کنترل اوضاع افغانس��تان و ع راق‪ ،‬بهبود روابط با عربستان‬ ‫سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس‪ ،‬پیگیری تنش های‬ ‫موجود در سوریه و لبنان‪ ،‬مساله فلسطین و ناارام ی های مصر‬ ‫و نیز گسترش روابط با ترکیه‪ ،‬همچنان از اولویت های کاری‬ ‫وزارت امور خارجه در دوران تصدی ایشان باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫اروپا در سیاست خارجی جدید‬ ‫از مهمترین معضالت فعلی ما در اتحادیه اروپا و به طور‬ ‫کلی کشورهای اروپایی‪ ،‬عالوه بر کاهش و سردی روابط و‬ ‫حتی در بعضی مواقع قطع روابط (مانند انگلستان) کاهش‬ ‫ ب ی اعتمادی به ویژه در مذاکرات مربوط به پرونده هسته ای‬ ‫و اعمال تحریم های ظالمانه علیه کش��ور از سوی اتحادیه‬ ‫و برخی کش��ورهای دیگر در این قاره است‪ .‬اما گفت وگوی‬ ‫تلفنی اخیر وزیر امور خارجه کشورمان با کاترین اشتون‪،‬‬ ‫مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و تاکید بر شروع‬ ‫هرچه سریع تر مذاکرات پی رامون پرونده هسته ای ای ران‬ ‫به ویژه از ط��رف اروپای ی ها‪ ،‬عالوه ب��ر تاکید بر ایجاد‬ ‫فضای مثبت با وجود روی کار امدن دولت جدید‪ ،‬نشان‬ ‫از ضرورت تنش زدایی در این ح��وزه دارد‪ .‬گفت وگوی‬ ‫تلفنی این روزهای دکتر ظریف با وزرای خارجه س��وئد‬ ‫و المان و دعوت رس��می از ایش��ان ب رای سفر به این‬ ‫کشورها و احتمال افزون تر ش��دن این درخواست ها از‬ ‫سوی دیگر کش��ورها در روزها و هفته های اتی‪ ،‬بدون‬ ‫ تردید نکته مثبتی اس��ت که باید با هوشیاری از ان در‬ ‫جهت تامین منافع ملی بهره جست‪ .‬ضمنا با تاکیدی‬ ‫که رئی س جمهور منتخب مبنی بر بازگشت مذاکرات‬ ‫ای ران و گروه تروئیکا (سه کشور مهم اروپایی انگلیس‪،‬‬ ‫المان و فرانسه ) دارند به نظر م ی اید که تا اطالع ثانوی‬ ‫حداقل سه کشور مهم اروپایی از بازیگران مهم در حل‬ ‫و فصل پرونده هسته ای در کنار ایاالت متحده امریکا و‬ ‫روسیه باقی بمانند‪ .‬بناب راین از دیگر اولویت های کاری‬ ‫دستگاه دیپلماس��ی در دوران تصدی دکتر ظریف در‬ ‫حوزه اروپا‪ ،‬همان طور که در گفت وگوی ایشان با خانم‬ ‫اشتون امده‪ ،‬ضرورت وجود اراده سیاسی و عزم جدی‬ ‫ب رای حل و فصل این مساله با تامل و فکر نو در کنار‬ ‫‪42‬‬ ‫به رسمیت شناختن حقوق حقه هسته ای جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران خواهد بود‪ .‬در این میان مساله قطع رابطه انگلستان با‬ ‫ای ران نیز م ی تواند به نحوی دستخوش دگرگونی و تغیی رات‬ ‫شود که مصالح هر دو کشور در ان ملحوظ شده باشد‪.‬‬ ‫امریکا در نگاه ظریف‬ ‫اما مس��اله ای ران و امریکا یا به عبارت��ی تراژدی روابط‬ ‫ای ران و امریکا در این روزها به خاطر وضع تحریم ها و برنامه‬ ‫اتمی ای ران از اهمیت و حساسیت مضاعفی برخوردار است‪.‬‬ ‫اگرچه ایاالت متحده امری��کا از اغازین روزهای پاگیری نظام‬ ‫جمهوری اسالمی همواره از اهرم تحریم در جهت تضعیف‬ ‫و انزوای ای ران اسالمی بهره گرفته‪ ،‬اما تشدید این سیاست‬ ‫خشن طی یکی‪ ،‬دو س��ال اخیر با شتاب و شدت و نیز دامنه‬ ‫وسعت افزون تری همراه بوده است‪ .‬سیاست خارجی امریکا‬ ‫در قبال ای ران اگرچه همواره از یک الگوی س��لبی به معنی‬ ‫غی رراهبردی غی ر دوستانه برخوردار بوده‪ ،‬اما لحظاتی زود گذر‬ ‫یا تک مضراب های��ی از رفتار ایجابی ب��ه معنای تالش در‬ ‫جهت رفع کدورت ها یا کمرنگ تر ش��دن جو ب ی اعتمادی را‬ ‫نیز با خود همراه داشته اس��ت‪ .‬نرمش نسبی در گفتار اوباما‬ ‫در دو سال ابتدای روی کار امدنش از این جنس گفتمان بود‬ ‫که البته مانند تجربه های کم رمق گذشته خیلی زود به بوته‬ ‫فراموشی سپرده شد‪ .‬به طوری که اسمان روابط ای ران و امریکا‬ ‫هی چ گاه نتوانسته چهره خود را خالی از ابرهای تیره خصومت‬ ‫و کدورت تصور کند‪.‬‬ ‫در همین رابط��ه دکتر ظریف در پاس��خ به س��والی‬ ‫مبنی بر چرایی رفتار خصمانه امری��کا علیه ای ران در کتاب‬ ‫«اقای سفیر» م ی گوید؛ «ب رای امریکا یک نگرانی عمومی از‬ ‫رفتار جمهوری اسالمی مطرح است‪ .‬اصوال نگرانی از اینکه‬ ‫یک نظام با دیدگاهی جدید در دنیا مطرح شود و ب رای خودش‬ ‫رس��الت جهانی نیز قائل باش��د و ان را به ابعاد کوچکتر نیز‬ ‫محدود نکند‪ .‬صرف اینکه این رسالت را بدون توجه به می زان‬ ‫توانای ی اش یا از نظر رقابت با توانمن��دی امریکا‪ ،‬ب رای خود‬ ‫قائل است بسیار نگران کننده و نامطلوب به نظر می رسد‪ .‬این‬ ‫تنها یک بخش از مشکل امریکا با ای ران است‪ .‬بخش دیگر‬ ‫ان در واقع یک شکس��ت روحی و روانی یا یک عقده روانی‬ ‫و تاریخی است که پس از گرفتن س��فارت امریکا در ته ران‬ ‫شروع ش��د و این در اذهان امریکای ی ها به صورت عمومی‬ ‫به عنوان یک تحقیر تاریخی باقی مانده است‪».‬‬ ‫سوابق دکتر محم د جواد ظریف‬ ‫‪1‬ـ تدریس‬ ‫‪ -1.1‬اس�تادیار دانش�کده رواب�ط بی ن الملل و تدری�س در دوره‬ ‫کارشناسی ارشد (‪ 71‬تا ‪ 82‬و ‪ 86‬تا کنون)‬ ‫‪ -1.2‬عضو هیات علم ی گروه حقوق عمومی و تدریس در دوره‬ ‫دکتری و کارشناس�ی ارش�د دانش�کده حقوق و علوم سیاسی‬ ‫دانشگاه تهران (‪ 76‬تا ‪ 82‬و ‪ 86‬تا ‪)89‬‬ ‫‪ -1.3‬تدری�س دروس دوره کارشناس�ی در دانش�گاه ایالت�ی‬ ‫سانفرانسیسکو (‪ 60‬تا ‪)61‬‬ ‫‪ -2‬تحصیالت‬ ‫‪ 1367 -1363‬دکتری مطالعات بی ن المللی دانشگاه دنور‬ ‫‪1363-1362‬کارشناسی ارشدمطالعات بی ن المللی دانشگاه دنور‬ ‫‪ 1362 -1361‬کارشناسی ارشد روابط بی ن الملل دانشگاه ایالتی‬ ‫سانفراسیسکو‬ ‫‪ 1360 -1356‬کارشناس�ی رواب�ط بی ن المل�ل دانش�گاه ایالتی‬ ‫سانفرانسیسکو‬ ‫‪ 1356 -1355‬دیپلم کالج مقدماتی درو ‪ -‬سانف رانسیسکو‪-1345‬‬ ‫‪ 1355‬دبستان و دبیرستان علوی ‪ -‬ته ران‬ ‫افزون بر این ب��ه نظر م ی اید ک��ه در این مجال‪ ،‬حل‬ ‫نهایی پرونده هس��ته ای ای ران هم به گروگان روابط پ ر تنش‬ ‫ای ران و امریکا درامده باشد‪ .‬این بدان معناست که تا گرهی‬ ‫از کالف سردرگم روابط ای ران و امریکا به سر انگشت تدبیر‬ ‫گش��وده نش��ود‪ ،‬معضل پرونده هس��ته ای و به تبع ان گره‬ ‫تحریم ها گش��وده نخواهد ش��د‪ .‬به عبارت دقی ق تر در این‬ ‫فرصت‪ ،‬مشاهده م ی کنیم که این تنها اتحادیه اروپا نیست‬ ‫که به نیابت از امریکا با مسئوالن سیاست خارجی ای ران به‬ ‫مذاکره م ی نشیند‪ ،‬بلکه شرایط به گونه ای در حال رقم خوردن‬ ‫است که مستقیما احتمال باز شدن پای امریکا در مذاکرات‬ ‫وجود دارد‪ .‬در همین رابطه ام��کان و احتمال مذاکره ای ران و‬ ‫امریکا وج��ود دارد و محمد جواد ظریف در پاس��خ به چنین‬ ‫س��والی در گفت وگو با سایت دیپلماس��ی ای رانی م ی گوید‪:‬‬ ‫«مقام معظم رهبری نظر خ��ود را در خصوص گفت وگوی‬ ‫(ای ران و امریکا) تاکنون بارها اعالم کرده اند‪ .‬اصل گفت وگو‬ ‫موضوعیتی ندارد‪ .‬اما سوال اینجاست که چه مسائلی در این‬ ‫گفت وگوهای (احتمالی) مطرح خواهد شد و اینکه چه می زان‬ ‫اراده سیاسی در طرف مقابل ب رای حل و فصل موضوع وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬بحث بر سر این اس��ت که ایا این اراده سیاسی‬ ‫شکل خواهد گرفت و ایا دولت امریکا این امادگی را دارد که‬ ‫در مقابل گروه های فشار ایس��تاده و مانع از رهبری جریان‬ ‫توسط گروه های تندرو شود؟ این مساله در حقیقت ازمایشی‬ ‫ب رای دولت ایاالت متحده است که امادگی خود را ب رای ایفای‬ ‫نقش جدی ب رای رس��یدن به راه حل نش��ان دهد‪ ».‬وی در‬ ‫ادامه در مقام چاره جویی در مواجهه با افت تند روی یا همان‬ ‫افراط ی گری م ی گوید‪« :‬به نظر م ی رس��د که جنگ طلبان‬ ‫نگران کاهش مشکالت هستند و به وضوح تمام تالش خود‬ ‫را با هرگونه بهانه تراشی ب رای تشدید بحران به کار م ی برند‪.‬‬ ‫مهم این است که تصمیم گی رندگان در اروپا و امریکا ماهیت‬ ‫و اهداف جنگ طلبان را به خوبی درک کنند و ب ر اس��اس ان‬ ‫اجازه ندهند دستورکار جنگ طلبی و تنش افرینی ‪ -‬از طریق‬ ‫ایجاد فشارهای ظالمانه بر مردم ای ران که هیچ جایگاهی در‬ ‫حقوق بی ن الملل ندارد ‪ -‬مانع اس��تفاده از فرصت هایی شود‬ ‫که م ی تواند ب رای یافتن راه حل به کار رود‪ .‬همین سیاست‬ ‫تندروی نش��ان م ی دهد که افراطیون ترس��و بوده و نگران‬ ‫مذاکره و گفت وگو هستند‪ .‬این طیف با توسل به روش های‬ ‫عجوالن��ه و ب ی اثر راه را ب��ر میانه روی و اعت��دال م ی بندند‪.‬‬ ‫معموال هم ادم های ترسو در سیاست به اهداف خود دست‬ ‫نم ی یابند‪».‬‬ ‫اما اینک��ه در مقام عمل در مع��ادالت بازیگران‬ ‫ملی‪ ،‬منطقه ای و بی ن المللی چ��ه متغیرهایی دخیل‬ ‫ش��ود و کدامیک از دو احتم��ال تداوم مش��کالت یا‬ ‫تغیی رات مجال بروز و ظهور بیابد‪ ،‬باید کمی صبور بود‬ ‫و فعاالنه به انتظار نشست‪ .‬شاید روزی را شاهد باشیم‬ ‫که در ان توصی ه های «گری سیک» بیش از دیگران‬ ‫مقبول افتد‪ ،‬انجا که م ی گوید‪...« :‬در دولت ای ران نیز‬ ‫این دیدگاه وجود دارد که نم ی توان به اوباما اعتماد کرد‬ ‫تا اینکه کاخ سفید اقدامی درخور توجه انجام دهد‪ .‬در‬ ‫مقابل با روی کار امدن روحانی‪ ،‬برخی در کاخ س��فید‬ ‫م ی گویند‪ ،‬رئی س جمهور جدید نیز مش��ابه روس��ای‬ ‫جمهور قبلی است و او باید ثابت کند که تغییری واقعی‬ ‫در رویکرد ای ران ایجاد م ی کند‪ .‬این شرایط حاکی از ان‬ ‫است که مقامات دو کشور نسبت به برداشتن هر گام‬ ‫مثبتی در مورد طرف مقابل اک��راه دارند‪ .‬از نظر من و‬ ‫البته دیدگاهی که بس��یاری دیگر نیز با ان مش��ترک‬ ‫هس��تند‪ ،‬باید گفت که ای ران و امریکا باید یک کانال‬ ‫خصوصی ب رای مذاکره مستقیم و دوجانبه با یکدیگر‬ ‫باز کنند‪ .‬کانالی به دور از انظار عمومی م ی تواند راه را‬ ‫ب رای تالش های دوجانبه هموار کن��د‪ .‬این دیدگاهی‬ ‫است که بسیاری و البته نه تمامی سیاستمداران بر ان‬ ‫اشتراک نظر دارند‪g .‬‬ ‫قشقاوی معاون‬ ‫احتمالی کنسولی‬ ‫و مجلس وزارت‬ ‫خارجه‬ ‫عباس عراقچی‬ ‫معاون بین الملل‬ ‫امیر زمانی نیا‬ ‫معاون احتمالی‬ ‫اسیا یا اروپا‬ ‫غالمعلی خوشرو‬ ‫معاون احتمالی‬ ‫عربی و افریقا‬ ‫در حالیکه از‬ ‫صادق خرازی‬ ‫به عنوان قائم‬ ‫مقام احتمالی نام‬ ‫برده م ی شد اما‬ ‫سرمدی گزینه‬ ‫جدی این پست‬ ‫است‬ ‫سید محمد کاظم‬ ‫سجادپور نماینده‬ ‫احتمالی ایران در‬ ‫سازمان ملل‬ ‫چه کسانی تیم اصلی وزیرخارجه را تشکیل می دهند‬ ‫بین الملل‬ ‫به دنبال انتخ��اب محمدجواد ظری��ف به عنوان وزیر‬ ‫خارجه دولت یازدهم‪ ،‬اکن��ون بحث انتصاب ها و انتخاب‪‎‬ها‬ ‫در این وزارتخانه حسابی خبرساز شده است‪ .‬اما در هر حال‬ ‫انتظار م ی رود دیپلمات های دو نس��ل انقالب در دولتی که‬ ‫نام امید و اعتدال را برگزیده به یک هارمونی و همنش��ینی‬ ‫برسند و بس��یاری از افرادی که طی این هشت سال حذف‬ ‫شدند‪ ،‬دوباره دعوت به کار شوند‪.‬‬ ‫در این راس��تا ش��نیده ها درباره انتصاب ه��ا در وزارت‬ ‫امور خارجه حاکی از ان اس��ت که امیرحس��ین زمان ی نیا‪،‬‬ ‫مدیرکل اسبق سیاس��ی بی ن الملل وزارت خارجه جایگزین‬ ‫عباس ع راقچی‪ ،‬معاون اسیا و اقیانوسیه وزارت امورخارجه‬ ‫م ی شود و ع راقچی نیز احتماال به عنوان معاون بی ن الملل‬ ‫وزارت امورخارجه منصوب خواهد شد‪ .‬زمان ی نیا‪ ،‬عضو سابق‬ ‫تیم هسته ای در حال حاضر در مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫مش��غول فعالیت اس��ت‪ .‬زمان ی نیا نخس��تین فرد از تیم‬ ‫مذاکره کنندگان هس��ته ای بود که در نخستین کنفرانس‬ ‫مطبوعاتی روحانی که دو روز پس از اعالم نتایج انتخابات‬ ‫برگزار شد‪ ،‬مدیریت جلسه را برعهده داشت‪ .‬سوابق زمان ی نیا‬ ‫عبارت است از‪ :‬معاون پژوهش های روابط بی ن الملل مرکز‬ ‫تحقیقات استراتژیک‪ ،‬مدیرکل اسبق سیاسی و بی ن الملل‬ ‫وزارت امور خارجه‪ ،‬سفیر اس��ب ق ای ران در مالزی‪ ،‬عضو تیم‬ ‫مذاکره کننده هس��ته ای و از مدی ران ارش��د دفت��ر ای ران در‬ ‫نیویورک (سازمان ملل) در دوره خ رازی‪ .‬ب راساس این گزارش‪،‬‬ ‫حسن قشقاوی‪ ،‬معاون کنس��ولی‪ ،‬مجلس و امور ای رانیان‬ ‫خارج از کش��ور وزارت امور خارجه نیز در همین سمت ابقا‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫همچنین ش��نیده ش��ده که مهدی دانش یزدی قرار‬ ‫اس��ت به عنوان معاون مالی وزارت امور خارجه و جاس��بی‬ ‫به عنوان قائم مقام معاونت اداری و مالی منصوب ش��وند‪.‬‬ ‫دانش یزدی پیش از این در س��مت های مدیرکل حقوقی و‬ ‫معاون سابق نمایندگی جمهوری اسالمی ای ران در سازمان‬ ‫ملل متحد در نیویورک فعالیت کرده است‪ .‬شنیده های قبلی‬ ‫نیز بیانگر انتصاب مرتضی س��رمدی به جای امیرمنصور‬ ‫برقعی به عنوان قائم مق��ام و مجید دانش ی��زدی به جای‬ ‫بهروز کمالوندی به عنوان معاون اداری و مالی بود‪ .‬مرتضی‬ ‫سرمدی از شهریور ‪ 1380‬تا ابان ‪ 1383‬عهده دار سفارت ای ران‬ ‫در لندن بود‪ .‬س��رمدی نخستین س��خنگوی وزارت خارجه‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران نیز بود و تا سال ‪ 1370‬در این سمت‬ ‫فعالیت کرد‪.‬وی همچنین معاون وزیر امور خارجه نیز بوده‬ ‫است‪ .‬طبق پی ش بین ی ها‪ ،‬گزینه های مطرح برای معاونت‬ ‫عربی و افریقای وزارت امور خارجه نیز مصطفی بروجردی‪،‬‬ ‫رئیس دانش��کده بی ن الملل وزارت امور خارجه‪ ،‬عل ی اصغر‬ ‫خاجی‪ ،‬معاون اروپ��ا و امریکای وزارت ام��ور خارجه و امیر‬ ‫عبداللهیان مسئول کنونی این حوزه هستند‪ .‬ب رای معاونت‬ ‫اروپا و امریکای وزارت امور خارجه نیز محمدکاظم سجادپور‬ ‫از گزینه های مطرح است‪ .‬محمدکاظم سجادپور نیز از سال‬ ‫‪ ۱۳۷۴‬تا ‪ ۱۳۷۸‬عض��و هیات علم��ی نمایندگی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران نزد س��ازمان ملل متحد در نیویورک بوده و‬ ‫از سال ‪ ۱۳۷۸‬تا ‪ ۱۳۸۳‬مس��ئولیت مدیرکلی دفتر مطالعات‬ ‫سیاس��ی و بی ن المللی وزارت امورخارجه را برعهده داشته و‬ ‫از س��ال ‪ ۱۳۸۳‬تا ‪ ۱۳۸۶‬نیز به عنوان س��فیر دوم نمایندگی‬ ‫دائم جمهوری اسالمی ای ران نزد دفتر اروپایی سازمان ملل‬ ‫متحد در ژنو خدمت کرده است‪ .‬گفته م ی شود مرضیه افخم‬ ‫که پیش از این از او به عنوان گزینه سخنگویی وزارت امور‬ ‫خارجه یاد شده بود‪ ،‬قرار اس��ت مدیرکل دیپلماسی وزارت‬ ‫امور خارجه باشد‪.‬‬ ‫اما احتماالتی نیز پی رامون تیم هسته ای ای ران وجود‬ ‫دارد که مطابق انها غالمعلی خوشرو نیز در این تیم حضور‬ ‫خواهد داش��ت‪ .‬وی در کنار امی ن زاده و ص��در از مدی ران و‬ ‫معتمدان خاتمی بود که وارد عرصه دیپلماسی شد‪ .‬سوابق‬ ‫او عبارت است از معاون بی ن الملل وزارت خارجه‪ ،‬عضو تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای و از اعضای ارشد جبهه مشارکت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪2‬‬ ‫کابینه ظریف‬ ‫جواد ظریف با قبول پس��ت وزارت خارج��ه‪ ،‬روزهای‬ ‫س��ختش ش��روع ش��د‪ .‬حاال او باید فکری به حال وزارت‬ ‫خارجه ای کند ک��ه دوره ای را با منوچهر متک��ی گذرانده و‬ ‫در دوره عل ی اکبر صالحی هم اختیار ویژه ای نداشته است‪.‬‬ ‫مهمترین مذاکرات دیپلماتیک ای ران به ویژه در س��ال های‬ ‫پس از ‪ 88‬جایی خارج از وزارت خارجه دنبال م ی شد و حاال‬ ‫ظریف م ی بایس��ت از دس��تگاه دیپلماس��ی کنونی دوباره‬ ‫وزارتخانه مغروری بس��ازد که در دنیا ن��ام دیپلمات هایش‬ ‫هم تراز با امریکای ی ها و اروپای ی ها قرار بگیرد‪.‬‬ ‫وزارت امور خارجه در حالی به ظریف تحویل داده شد‬ ‫که ماموریت ‪ 50‬سفیر رو به اتمام است‪ .‬از یک سو این اتفاق‬ ‫خوشایند تیم جدید روحانی است‪ ،‬چرا که م ی توانند کسانی‬ ‫را که به فکرش��ان احترام م ی گذارند به عنوان سف رای جدید‬ ‫ای ران منصوب کنند‪ .‬اما این خرسندی وجه دیگری هم دارد‬ ‫و ان پروسه زمانبر انتصاب سف راست که م ی تواند کشور را‬ ‫در این مقطع زمانی با چالش بدون سفیر ماندن مواجه کند‪.‬‬ ‫ظریف اما ی��ک کار مهم روی زمین مان��ده دارد و ان‬ ‫چینش معاونان است‪ .‬انچه از روحیات او تا کنون به دست‬ ‫امده اهل ج��ارو کردن مدی��ران قبلی نیس��ت و م ی توان‬ ‫تصور کرد بسیاری از مدی ران و کارشناسان فعلی در قالبی‬ ‫تازه کار خود را ادامه دهن��د‪ .‬در این رابطه از قش��قاوی که‬ ‫معاون فعلی کنس��ولی و مجلس وزارت خارجه اس��ت در‬ ‫همین سمت اس��تفاده خواهد ش��د و عباس ع راقچی که‬ ‫س��خنگوی فعلی وزارت خارجه اس��ت از معاونت امور اسیا‬ ‫و اقیانوس��یه خداحافظی م ی کند اما به معاونت بی ن الملل‬ ‫م ی رسد‪.‬‬ ‫معاونان فعلی وزارت خارجه ب��ه جز این دو نفر باید به‬ ‫رتب ه های مدیرکلی یا کارشناسی سابق خود بازگردند و اجازه‬ ‫دهند کار به دست کس��انی به سرانجام برس��د که تجربه‬ ‫مدیریت بحران را داشته اند‪.‬‬ ‫ظریف باید تیمی در وزارت خارجه مس��تقر کند که از‬ ‫پس مذاکرات سنگین با ‪ 5+1‬بر بیایند‪ .‬انچه این روزها ب رای‬ ‫همه کارشناس��ان داخلی و دولت های خارجی مسلم است‬ ‫این نکته است که مذاکرات هسته ای به وزارت خارجه منتقل‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬دلیل عدم انتخاب والیتی ب رای دبیری ش��ورای‬ ‫عالی امنیت ملی نیز همین است‪ .‬روحانی نم ی خواهد شان‬ ‫والیتی با انتقال پرونده از شورای عالی امنیت به وزارت امور‬ ‫خارجه پایین بیاید ‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫دستور کارهای وزیر خارجه دولت روحانی در گفت وگو با علی خرم‬ ‫ظریف سیاست تنش زدایی را دنبال می کند‬ ‫‪3‬‬ ‫این روزها یکی از دغدغه های موجود در کشور باتوجه به مشخ ص شدن نسبی کابینه این مساله است که بزرگترین‬ ‫مشکل و بحرانی که کشور با ان گالویز است‪ ،‬چیست‪ .‬پرواضح است مس�اله تحریم‪ ،‬روابط بی ن الملل و پرونده انرژی‬ ‫هسته ای که طی هفت سال گذشته هی چ گونه پیشرفتی در انها مشاهده نشده و تحری م ها روز به روز بیشتر و بیشتر‬ ‫شده اند‪ ،‬از مهمترین اولویت های ایران در سیاست خارجی هستند‪ .‬بنابراین در این رابطه سراغ دکتر علی خرم‪ ،‬سفیر‬ ‫سابق و نماینده پیشین ای ران در وین رفتیم و با وی درخصوص محم د جواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه که مسئولیت مذاک رات‬ ‫تو گویی انجام دادیم که در ذیل امده است‪.‬‬ ‫هسته ای را ب ه عهده گرفته‪ ،‬گف ‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫خبرنگار‬ ‫از نظر شما دکتر ظریف در سمت وزیر امور خارجه‬ ‫چه نگاهی به مسائل و مشکالت موجود در روابط‬ ‫بی ن الملل دارد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬اوال اینکه اقای ظریف در دامن روابط دیپلماتیک‬ ‫بزرگ شده و زبان و اداب دیپلماتیک را م ی داند و همچنین با‬ ‫فرهنگ کشورهای غ ربی از جمله امریکا در سال هایی که در‬ ‫این کشور به عنوان نماینده ای ران در سازمان ملل مشغول به‬ ‫فعالیت بوده اشناست‪ .‬اما این سوال را باید در یک بستر دیگر‬ ‫جواب داد و ان‪ ،‬این است که به طور کلی نگاه اقای ظریف و‬ ‫در راس ان نگاه اقای دکتر روحانی به مسائل سیاست خارجه‬ ‫چگونه اس��ت؟ اگر ان نگاه به عبارتی تبیین و روش��ن شود‬ ‫هر مساله ای م ی تواند در ان مورد بررس��ی قرار بگیرد‪ .‬نگاه‬ ‫دکتر روحانی در سیاست خارجی ب ر اس��اس سند چشم انداز‬ ‫بیس ت ساله است که در ان گفته شده که سیاست خارجه باید‬ ‫ب ر اساس تعامل سازنده شکل بگیرد‪ .‬یعنی با تمام کشورهای‬ ‫جهان باید با یک نگاه مثبت رابطه داش��ته باش��یم و در این‬ ‫چارچوب سعی کنیم منافع ای ران را بیشتر کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫خب این نگاه تا چه حد م ی تواند تاثیرگذار باشد‬ ‫و کش�ور را از بحران خارج کند؟ ب�ه هرحال اینکه‬ ‫یک دیدگاه وجود داشته باشد با اینکه تاثی ر گذار‬ ‫و کاربردی باشد‪ ،‬بسیار متفاوت است و دو مقوله‬ ‫جدا گانه محسوب م ی شوند؟‬ ‫‪ l‬این نگاه وقتی حاکم بر سیاس��ت خارجی باشد‪،‬‬ ‫بسیاری از تالطم هایی که ما در سطح منطقه ای و جهانی در‬ ‫این هشت سال نسبت به جمهوری اسالمی مشاهده کرده ایم‬ ‫فروکش خواهد کرد‪ .‬پس راز اصلی در این نهفته اس��ت که‬ ‫اصوال باید نگاه و دیدگاه خود را عوض کنیم و همان گونه که‬ ‫دکتر روحانی قول داده اند و همچنین دکتر ظریف معتقد است‬ ‫بناب راین در این چارچوب همه چیز م ی تواند مثبت و دوستانه‬ ‫باشد و اگر کشوری در منطقه مش��کلی دارد ما ان مشکل را‬ ‫در چارچوب امنیت ملی انها درک م ی کنیم‪ ،‬ان کش��ور هم‬ ‫نگران ی های ما را در این زمین��ه درک م ی کند‪ .‬ظریف باتوجه‬ ‫به ماموریتی که در سازمان ملل داشته به مباحث خلع سالح‬ ‫اش��نایی کامل دارد و در کارگروه ها و جلسات متعدد به طور‬ ‫جدی مش��ارکت و فعالیت داشته اس��ت و از این بابت جای‬ ‫نگرانی نیست‪ .‬اگر ‪ 10‬نفر در کش��ور وجود داشته باشند که‬ ‫به موضوع کامال اش��راف داش��ته باش��ند‪ ،‬یکی از انها اقای‬ ‫ظریف است‪.‬‬ ‫یک�ی از بحران های مه�م این روزه�ا در منطقه‬ ‫مساله سوریه است‪ .‬شما فکر م ی کنید این دیدگاه‬ ‫دکتر ظریف و رئی س جمهور م ی تواند این بحران را‬ ‫مدیریت و مرتفع سازد؟‬ ‫‪44‬‬ ‫‪ l‬درباره س��وریه اگر با این نگاه به موضوع بنگریم‬ ‫و توضیح بدهیم که نگاه امنیت ملی ما به س��وریه چگونه‬ ‫است‪ ،‬این نگاه قابل دفاع خواهد بود‪ ،‬در نتیجه م ی گردیم و‬ ‫یک راه حل مشترک با دیگر کشورها پیدا م ی کنیم‪ .‬بناب راین‬ ‫بسیاری از بحران هایی که شما مد نظرتان است در این فضا‬ ‫قابل حل است‪.‬‬ ‫با این تفاس�یر اولویت مس�ائل خارجه را در چه‬ ‫مواردی م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬فضای فکری دکتر روحانی و دکتر ظریف این است‬ ‫که بیایند با درک متقابل از کشورهای جهان‪ ،‬موضوعاتی که‬ ‫ب رای ما مطرح است را از لحاظ امنیت ملی و منافع ملی مورد‬ ‫بررس��ی قرار دهند‪ .‬ما نیز قطعا باید از مسائلی که با امنیت‬ ‫و منافع ملی کش��ورمان به صورت مستقیم مرتبط نیست‪،‬‬ ‫دوری کنیم و انها را در اولویت های بعدی قرار بدهیم و تنها‬ ‫به مسائلی بپردازیم که مس��تقیما با منافع و امنیت ملی ما‬ ‫مرتبط است‪.‬‬ ‫االن مساله هس�ته ای به صورت کامال مستقیم‬ ‫با منافع و امنیت ملی کشور در ارتباط است ولی‬ ‫ما در حل این پرونده با مش�کالت و موانع بزرگی‬ ‫روب ه رو هستیم؛ چه باید کرد؟‬ ‫‪ l‬در رابطه با مسائل هسته ای‪ ،‬جهان متوجه است که‬ ‫ما دارای دغدغه هایی هستیم که م ی خواهیم این نگران ی ها‬ ‫برطرف بش��ود‪ .‬ما که نم ی خواهیم با جهان جنگ کنیم‪ .‬ما‬ ‫م ی خواهیم زندگی خود را داشته باشیم و مردم مان ارامش و‬ ‫رفاه و توسعه داشته باشند و در این راه هر موضوع به خصوص‬ ‫مسائل هسته ای در خدمت منافع و امنیت ملی ماست‪ .‬ما در‬ ‫مورد موضع هسته ای باید با ‪ 5+1‬وارد مذاکره بشویم و اهل‬ ‫تعامل باشیم‪ ،‬نه اینکه برویم و خطابه ای انجام بدهیم و یک‬ ‫سری مواضع را تحمیل کنیم و بعد بیایم بیرون‪.‬‬ ‫علی خرم معتقد است که‬ ‫محمدجواد ظریف با توجه‬ ‫به شناختی که از جهان دارد‬ ‫می تواند در رفع بن بست ها‬ ‫در روابط ایران و غرب نقش‬ ‫سازنده ایفا کند‬ ‫اگر راه حل به این س�ادگی است پس چرا در این‬ ‫سال های اخیر نتوانستیم موفقیتی کسب کنیم و‬ ‫قدمی رو به جلو برداریم؟‬ ‫‪ l‬علت عدم موفقیت ما در این هشت سال این بود‬ ‫که گروه مذاکره کننده ما در جلسات خطابه م ی گفت و مواضع‬ ‫را تحمیل م ی کرد‪ .‬بناب راین باید مواضع مان را توضیح بدهیم‬ ‫و نگران ی ها را روشن بیان کنیم تا طرف مقابل اگاه شود و در‬ ‫مسیر حل این دغدغه ها قدم بردارد‪ .‬البته این یک طرفه نیست‬ ‫و ما هم باید این نگران ی ها و دغدغه ه��ای انها را حل کنیم‪.‬‬ ‫چون انها هم نگرانی دارند نسبت به مسائل هسته ای ما‪ ،‬مثال‬ ‫م ی گویند که ای ران نباید تسلیحاتی بشود‪ ،‬خب ما هم قبول‬ ‫م ی کنیم و باید بنش��ینیم و فرمولی پیدا کنیم که بفهمیم‬ ‫چگونه پرونده هس��ته ای ما از پیچ و خم این هشت سال در‬ ‫بیاید‪ .‬چراکه انها از تحریم ها بهره م ی ب رند نه ما‪ .‬بناب راین در‬ ‫این چارچوب مذاکره کننده ما که از این پس اقای ظ ریف خ واهد‬ ‫بود باید موضوع را درست تبیین کند و اثبات کند که در صدد‬ ‫اعتماد سازی است و در اعتماد سازی هم باید یک مقدار نرمش‬ ‫انجام شود تا به نتیجه مورد نظر دست یابیم‪ .‬ما در گذشته هم‬ ‫مثال در سال ‪ 1382‬یک سری کار ها کردیم و پروتکل الحاقی را‬ ‫داوطلبانه ب رای دوسال پیاده کردیم‪ ،‬این یک اعتماد سازی بود‬ ‫و اگر انها قبول نکنند دیگر مشکل انهاست‪ .‬ما به جهان ثابت‬ ‫کردیم که در این مسیر قدم برداش��ته ایم‪ .‬به طور کلی تمام‬ ‫مسائل خارجی ما در این چارچوب م ی گنجد؛ از سوریه گرفته‬ ‫تا تحریم مسائل هسته ای و مذاکره با امریکا‪.‬‬ ‫خ�ب از نظ�ر ش�ما بهتری�ن تکنیک ب�رای حل‬ ‫مشکالت موجود در مسائل بی ن المللی چه روشی‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬اوال باید دنبال این باشیم که ب ر اساس تعامل سازنده‬ ‫با جهان رابطه برقرار کنیم‪ ،‬ثانیا فضای جهانی را درست درک‬ ‫کنیم‪ ،‬یعنی واقع بین باشیم و دچار توهم و شعار دادن نشویم‬ ‫در مرحله بعد در یک مذاکره همراه با همکاری سعی کنیم که‬ ‫ب رای تک تک مسائل و موضوعات و منافع و امنیت خودمان‬ ‫راه حل پی دا کنیم‪.‬‬ ‫تا چه حد به این تیم مذاکره کنن�ده اعتماد دارید‬ ‫و مطمئنید م ی توانند موفق باش�ند و کش�ور را از‬ ‫بحران خارج کنند؟‬ ‫‪ l‬بس��یار زیاد‪ .‬دکتر ظریف در ش��رایط حال حاضر‬ ‫بهترین انتخاب بود‪ .‬باتوجه به بن بس��تی که در روابط ما با‬ ‫بسیاری از کشورها به ویژه امریکا و غرب به وجود امده‪ ،‬اگر قرار‬ ‫باشد گشایشی در این روند صورت گیرد‪ ،‬نیازمند فردی مثل‬ ‫ظریف هستیم‪ .‬من معتقدم این مجموعه که در راس ان دکتر‬ ‫روحانی ایستاده و با حضور دکتر ظریف در وزارت امورخارجه‬ ‫به عنوان وزیر قطعا موفق خواهند ش��د و جای نگرانی وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬چون این دیدگاهی که رئی س جمهور ترس��یم کرده اند‬ ‫کامال واقع بینانه و ملموس است‪g .‬‬ ‫نقطه عطف تاریخی‬ ‫محمدجواد ظریف در دستگاه دیپلماسی با چه چالشهایی روبه روست؟‬ ‫حسین مالئک‬ ‫‪4‬‬ ‫سفیر سابق ایران در چین‬ ‫با انتخاب جناب اقای دکتر ظریف به عنوان وزیر امور‬ ‫خارجه چشم امید زیادی به ایشان دوخته شده است‪ .‬مطالب‬ ‫متعددی در حسن این انتخاب نگاشته شد که بسیار دقیق‬ ‫و منطبق بر واقعیت بود‪ .‬اما چالش هایی نیز در مقابل وی‬ ‫خود نمایی م ی کند که البته بر خود ایشان پوشیده نیست‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ -3‬قدرت ملی‬ ‫جناب اقای ظریف در اول سخن خود در مجلس اعالم‬ ‫کرد‪« :‬همه باید قدرت ای ران را باور کنیم‪ ».‬ایش��ان دو بار با‬ ‫تاکید فرمودند‪« :‬ای ران اسالمی قدرتمند است‪ ،‬ما باید قدرت‬ ‫ای ران را باور کنیم‪».‬‬ ‫البته احتم��اال خطاب این بیان به خارج ی هاس��ت نه‬ ‫‪ -4‬تحلیل از نظام بی ن الملل‬ ‫جناب اقای وزیر در دو قسمت به ش��رایط بی ن الملل‬ ‫پرداختند‪ .‬از جمله فرمودن��د‪« :‬دوران فعلی روابط بی ن الملل‬ ‫دوران گذار است‪ .‬این از حس��اس ترین و مخاطره امیزترین‬ ‫مقاطع دوران انتقالی اس��ت‪ .‬این دوران گذار غالبا با جنگ‬ ‫بوده‪ ،‬اما اکنون به رغم رقابت های س��نگین و س��همناک و‬ ‫بدون اس��تفاده از اهرم نظامی اس��ت‪ .‬یکی از پیچیده ترین‬ ‫دالیل این تحول‪ ،‬تحول در مفهوم قدرت است‪ .‬گذار از تمرکز‬ ‫بر قدرت نظامی به سایر ابعاد نوظهور قدرت و اشاعه معنای‬ ‫غیرنظامی مانند قدرت اقتصادی‪ ،‬علم ی و فناوری و قدرت‬ ‫اجماع سازی از نمادهای مهم این تحول است‪».‬‬ ‫در جای دیگری فرمودند‪« :‬شرایط جهانی کنونی بسیار‬ ‫پیچیده است و جمهوری اس�لامی در منطقه ای حساس و‬ ‫پرخطر رسالتی مهم ب ر عهده دارد‪ .‬سیاست استقالل طلبانه‬ ‫و رویکرد عزتمدارانه جمهوری اس�لامی نقش برجسته ای‬ ‫در جهان به ای ران داده‪ ».‬در پیدا کردن فرمولی ب رای تعامل‬ ‫بی ن المللی باتوجه به انچه جناب اقای ظریف در باال گفته اند‬ ‫باید رابطه بین قدرت های بزرگ مثل امریکا‪ ،‬روسیه‪ ،‬اتحادیه‬ ‫اروپا و چین و هند را به درستی تعریف کرد‪.‬‬ ‫در سیاس��ت خارجی‪ ،‬ای ران تاکنون ترجیح داده است‬ ‫به صورت مس��تقل و به دور از قدرت های ب��زرگ حوزه نفوذ‬ ‫خود را گسترش دهد و با بروز مش��کالت قدری با روسیه و‬ ‫چین هماهنگی نماید‪ .‬البته درست یا غلط بودن نتایج این‬ ‫سیاست در شرایط فعلی کشور متبلور است که البته قدرت‬ ‫ملی نیز با ان تعریف م ی شود‪ .‬جناب اقای وزیر احتماال بیشتر‬ ‫با به کار گیری نظریه «کدخ��دا» بخواهند جهت گیری های‬ ‫سیاس��ی خارجی را تنظی��م نمایند‪ .‬این نظری��ه در صورت‬ ‫اجماع س��ازی داخلی ش��اید بتواند بس��یاری از مشکالت را‬ ‫بر ط��رف کن��د‪ .‬بای��د دی��د ایا جن��اب اق��ای ظری��ف در‬ ‫ای��ن ح��وزه نی��ز م ی توانن��د نقطه عطف��ی در تاری��خ‬ ‫ای ران شوند؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪ -1‬سیاست خارجی‬ ‫جناب اقای ظریف در سخنرانی اول ایدئولوژیک خود‬ ‫در روز رای گیری مجلس چنی��ن فرمودند‪« :‬دولت فقط باید‬ ‫یک سیاست خارجی داشته باشد‪ ،‬زی را هیچ دولتی نم ی تواند با‬ ‫بیش از یک سیاست خارجی کارش را در این دنیای پراشوب‬ ‫پیش ببرد و به همین دلیل است که قانون‪ ،‬سیاست خارجی‬ ‫را در اختیار رهبری قرار داده ک��ه از دعواهای جناحی به دور‬ ‫باشد‪».‬‬ ‫داشتن یک سیاست خارجی ب رای ای ران بعد از انقالب‬ ‫همواره جزو ارزوهای دست اندرکاران روابط خارجی کشور بوده‬ ‫است‪ .‬نگاهی به استعفای اقای موسوی نخس ت وزیر وقت به‬ ‫امام مشخص م ی کند که حتی نخس��ت وزیر نیز در جریان‬ ‫«سیاس��ت خارجی» قرار نم ی گرفت‪ .‬دستگاه وزارت خارجه‬ ‫همه دولت های بعد از انقالب به طور مداوم با اقدامات خارج از‬ ‫برنامه ریزی سایر دستگاه ها روبه رو بود که هریک ب رای خود‬ ‫تحلیلی از جهان داش��ته و بر مبنای تکلیف خود اقداماتی‬ ‫را س��ازمان م ی داد و نهایتا وزارت خارجه مسئول جمع کردن‬ ‫تبعات م ی شد‪ .‬تمام س��اختار های اجماع سازی در جای خود‬ ‫قرار داشتند اما همواره الیه هایی از قدرت خارج از این روند ها‬ ‫ب رنامه های موازی را پیش م ی بردند‪.‬‬ ‫به هر ح��ال اینک��ه جن��اب اق��ای ظری��ف بتوانند‬ ‫نقطه عطفی در این روند تاریخی باش��ند بس��یار ارزش��مند‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫وزارت خارجه انتخاب شدند از پایی ن ترین شاخ ص ها ب رای این‬ ‫وزارتخانه برخوردار بودند و بسیاری از ارزشمند ترین کارمندان‬ ‫مربوط به دوره اول و دوم و س��وم دانشکده وزارت خارجه که‬ ‫بدنه قوی کارشناسی بعد از انقالب در وزارتخانه را تشکیل‬ ‫م ی دادند باز نشسته شده یا پایان خدمت یافتند‪.‬‬ ‫اما تیم مدیریتی که بتواند به عنوان دستیار ب رای وزیر‬ ‫عمل کند نیز تابع انتخاب و نظر صرف ایشان نخواهد بود‪.‬‬ ‫یعنی تاکنون نبوده اس��ت‪ .‬مراجع ذی ص�لاح و ذی مدخل‬ ‫خ��ارج از وزارت خارجه در نصب و پیش��نهاد این افراد نقش‬ ‫خواهند داشت‪ .‬اگر ایشان خود باندی نداشته باشند دلیل بر‬ ‫عدم وجود باند در میهن ما نیس��ت‪ .‬اگر ایشان از اقوام خود‬ ‫به وزارتخان��ه نیاورند دلیل بر عدم وج��ود عالیق و ضوابط‬ ‫خویش��اوندی در کش��ور نیس��ت‪ .‬اگر جناب اقای وزیر در‬ ‫این قسمت نیز نقطه عطف شوند جای ش��کر گزاری دارد‪.‬‬ ‫بسیاری از موجودین با سلیقه کارشناسی جناب اقای وزیر‬ ‫فاصله دارند‪ .‬ام��ا انتخاب افرادی ک��ه بتوانند باری از دوش‬ ‫وزارتخانه بردارند و دس��ت ایش��ان را ب رای کارهای دیگری‬ ‫باز بگذارند تابع مستقیمی با واگذاری اعتماد و اختیارات دارد‬ ‫که احتماال جناب ایش��ان ب رای انتخاب این گزینه ها قدری‬ ‫تامل خواهد کرد‪.‬‬ ‫اعزام سف رای قابل قبول به کشورهای هدف نیز بخش‬ ‫بعدی چالش ها در این قس��مت است؛ س��ف رایی که بتوانند‬ ‫باعث ارتباط حاکمیت موجود کشور با حاکمیت کشور محل‬ ‫ماموریت خود ش��وند و از چار چوب پروتکل وزارت خارجه ها‬ ‫فراتر بنگرند و از این مس��یر ارتباطات واقعی شکل بگیرد و‬ ‫معضالت کشور حل و فصل شود‪.‬‬ ‫به خود ملت و نمایندگان مجلس که بی ش��ک باید به ان‬ ‫اعتقاد داشته باشند‪ .‬ترجمه قدرت ملی به دستاورد در عرصه‬ ‫سیاس��ت خارجی ان چیزی اس��ت که تمام مخالفان و ان‬ ‫کسانی که ایشان را به خانه نشینی رساندند از ایشان طلب‬ ‫خواهند کرد‪ .‬تعریف واقعی و دقیق این توانایی و عرضه ان در‬ ‫صحنه بی ن المللی ابزار جناب اقای وزیر و تیم همراهشان در‬ ‫مذاکرات پیش رو ست‪ .‬بیش براورد کردن یا کم ب ر اورد کردن‬ ‫هرکدام نتایج اسفبار خود را دارد‪.‬‬ ‫‪ -2‬تیم سیاست خارجی‬ ‫جناب اقای ظریف انصافا دفاع ارزن��ده ای از کارمندان‬ ‫وزارت خارجه در نطق خود کرد که البته نش��ان از خاستگاه‬ ‫خود ایش��ان دارد‪ .‬طبق فرموده ایش��ان‪« :‬سیاست خارجی‬ ‫امری تخصصی است‪ ،‬من باندگرا نیستم و دست هر کس‬ ‫که بتوان��د منافع ملی را پی��ش ببرد م ی بوس��م و این را در‬ ‫‪ 25‬سال س��ابقه مدیریت ی ام انجام داده ام‪ .‬نه با اتوبوس که‬ ‫تاکنون یک نفر از اقوام و دوستانم را وارد وزارت خارجه نکردم‬ ‫و با کارشناسان خدوم وزارت کار کرده ام‪».‬‬ ‫اما ایشان به خوبی واقف هس��تند که در هشت سال‬ ‫گذش��ته تغیی رات پرس��نلی زیادی در این وزارتخانه توسط‬ ‫جناب اقای متک��ی‪ ،‬وزیر خارجه دولت نه��م و دهم صورت‬ ‫گرفته و انچنان صف و ستاد به هم پیچیده است که باز سازی‬ ‫ان وقت زیادی م ی طلبد‪ .‬در ازم��ون ورودی وزارت خارجه در‬ ‫این س��ال ها اداره اموزش مجبور به پایین اوردن حدنصاب‬ ‫قبولی امتحان ش��د تا بتوانند تعدادی را ب رای گزینش اماده‬ ‫کنند‪ .‬در امتحان دولتی سال گذشته اکثر کسانی که ب رای‬ ‫‪45‬‬ ‫ایا ظریف جایگزین جلیلی می شود؟‬ ‫خبرهاییمبنیبرخروجپروندههسته ایازشورایامنیتشنیدهمی شود‬ ‫‪5‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بارویکارامدندکترحسنروحانیبه عنوانرئی س جمهور‬ ‫دولت تدبیر و امید‪ ،‬امیدها ن��زد مردم ای ران ب��رای حل پرونده‬ ‫هسته‏ای و خروج مذاکرات از بن بست بس��یار افزایش یافت‪.‬‬ ‫در این راستا معرفی و انتخاب برخی از وزرای دولت جدید‪ ،‬مهر‬ ‫تاییدی بر این شور و اشتیاق مردم ب رای رفع برخی مشکالت در‬ ‫زمینه سیاست خارجی ازجمله پرونده هسته‪‎‬ای بود‪ .‬همچنان که‬ ‫محمدجواد ظریف که از وی به عنوان یک دیپلمات کارکشته‬ ‫یاد م ی شود‪ ،‬سکاندار دستگاه دیپلماسی ای ران شد؛ اما داستان‬ ‫به همین جا ختم نم ی شود چراکه به تازگی اخباری انتشار یافته‬ ‫مبنی بر اینکه به زودی ج واد ظ ریف‪ ،‬ریاست هیات مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای ای ران را عهده دار خواهد شد‪ .‬در این صورت پیگیری‬ ‫پرونده هسته ای ای ران از شورای امنیت ملی ای ران خارج و به وزارت‬ ‫امور خارجه سپرده خواهد شد‪ .‬این در حالی است که بسیاری از‬ ‫کارشناسان هم واره تاکید دارند که خروج پرونده هسته ای ای ران از‬ ‫شورای امنیت ملی یکی از الزامات پیشبرد این مذاکرات است‪.‬‬ ‫چراکه کش��ورهای غ ربی و اروپایی اصوال مایل نیستند که با‬ ‫مسائل اینچنینی به صورت امنیتی وارد کار شوند‪ .‬این درحالی‬ ‫است که گفت وگوی روزهای اخیر ظ ریف با کاترین اشتون‪ ،‬یکی‬ ‫ازنشانه هایاغازکارظ ریفدراینسمتمهماست‪.‬ظ ریفطی‬ ‫این گفت وگو اشاره کرد که درخصوص ب رنامه هسته ای صلح‬ ‫امیز کش��ورمان‪ ،‬ضرورت وجود اراده سیاسی و عزم جدی ب رای‬ ‫حل وفصلاینمس الهموردتاکیداست‪.‬ویخطاببهاشتونوجود‬ ‫اراده سیاسی جدی در به رسمیت شناختن حقوق حقه هسته ای‬ ‫جمهوری اسالم ی ای ران و تامل و فکر نو در این رابطه را شیوه ای‬ ‫مناسب ب رای حل و فصل این مساله توصیف کرد‪ .‬همچنین‬ ‫وی امادگی جمهوری اس�لام ی ای ران را ب رای مذاکرات هدفمند‬ ‫در یک چارچوب زمانی معین خاط رنشان ساخت‪ .‬خانم اشتون‬ ‫نیز در این گفت وگوی تلفنی اب راز امیدواری کرد هرچه سریع تر‬ ‫مذاکرات جمهوری اسالم ی ای ران و کش��ورهای ‪ 5+1‬مجددا از‬ ‫سر گرفته شود‪ .‬وی اب رازامیدواری کرد در اینده نزدیک در حاشیه‬ ‫اجالسمجمععمومیسازمانمللباظ ریفمالقاتوپی رامون‬ ‫موضوعاتموردعالقهطرفینگفت وگوکند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫خبری که هنوز تایید نشده‬ ‫البته س��خنگوی وزارت امور خارجه هنوز گزارش های‬ ‫غیررسمی در مورد انتقال پرونده هس��ته ای از شورای عالی‬ ‫امنی ت ملی ب��ه وزارت خارجه را تایید نک��رده و پی رامون این‬ ‫مساله گفت که هیچ تصمیمی در این باره گرفته نشده است‪.‬‬ ‫در حالی که یک منبع دیپلماتیک در گفت وگو با رویترز گفته‬ ‫بود که پرونده هس��ته ای ای ران از ش��ورای عالی امنی ت ملی‬ ‫به وزارت امورخارجه منتقل خواهد ش��د‪ ،‬ولی س��یدعباس‬ ‫ع راقچی که خود نماین��ده وزارت خارجه در مذاکرات با ‪5+1‬‬ ‫ب ه تازگی اخباری انتشار یافته مبنی‬ ‫بر اینکه ب ه زودی جواد ظریف‪ ،‬ریاس�ت‬ ‫هی�ات مذاکره کننده هس�ته ای ایران را‬ ‫عه�ده دار خواهد ش�د؛ در ای�ن صورت‬ ‫پیگیری پرونده هسته ای ایران از شورای‬ ‫امنیت ملی ایران خ�ارج و به وزارت امور‬ ‫خارجه سپرده خواهد شد‬ ‫‪46‬‬ ‫است در کنف رانس هفتگی خود با خبرنگاران گفت که هنوز‬ ‫هیچ تصمیمی درباره انتقال پرونده هس��ته ای از دبیرخانه‬ ‫ش��ورای عالی امنی ت ملی به وزارت امور خارجه گرفته نشده‬ ‫اس��ت‪ .‬ع راقچی در عین حال تاکید ک��رد‪« :‬در صورتی که‬ ‫وزارت امور خارجه متصدی مذاکرات ش��ود‪ ،‬از قابلی ت های‬ ‫الزم ب رای تصدی ان برخوردار است‪».‬‬ ‫ترفت؟‬ ‫چرا«پروندههسته ای»بهشورای عالیامنی ‬ ‫اما اکنون سوال اینجاست که چرا پرونده هسته ای ای ران‬ ‫که ماهیت حقوقی و سیاسی دارد پیش از این به شورای عالی‬ ‫امنی ت ملی سپرده شد ؟ رامین مهمانپرست‪ ،‬سخنگوی سابق‬ ‫وزارت خارجه‪ ،‬سابق بر این تاکید کرده بود در شرایط فعلی چون‬ ‫با پرونده هسته ای ای ران‪ ،‬برخورد سیاسی و امنیتی صورت گرفته‪،‬‬ ‫طبیعیاستکهمانیزدرچارچوبسیاسیوامنیتیازکشورمان‬ ‫دفاع کنیم‪ .‬به گفته وی‪ ،‬روش انها که با پرونده هسته ای ای ران‬ ‫به این صورت برخورد م ی کنند روش نادرستی است و شاید یکی‬ ‫از دالیلی که این بحث به شورای عالی امنی ت ملی کشیده شده‬ ‫همین باشد که طرف مقابل ما پرونده را به یک پرونده سیاسی‪-‬‬ ‫امنیتی تبدیل کرده است‪ .‬اما به تازگی کاظم جاللی‪ ،‬رئیس مرکز‬ ‫پژوهش های مجل س شورای اسالمی‪ ،‬در این رابطه با بیان اینکه‬ ‫موضوع هسته ای ای ران یک موضوع امنیتی نیست‪ ،‬گفت‪« :‬به‬ ‫نظر م ی رسد اگر رنگ و لعاب امنیتی موضوع پرونده هسته ای‬ ‫ای ران کاهش پی دا کند و کامال دیپلمات باشد‪ ،‬بهتر خواهد شد‪.‬‬ ‫کاظم جاللی‪ ،‬نماینده شاهرود درپی مطرح شدن انتقال پرونده‬ ‫هسته ای کشورمان از «شورای عالی امنیت ملی» به «وزارت‬ ‫امور خارجه»‪ ،‬گفت‪« :‬بخشی از این موضوع برم ی گردد به نظر‬ ‫رئی س جمهور محترم و بخشی نیز به هماهنگ ی هایی که باید‬ ‫درون نظام انجام شود‪ ».‬وی معتقد است‪« :‬موضوع هسته ای‬ ‫ای ران یک موضوع امنیتی نیست‪ ،‬بلکه یک موضوع حقوقی‬ ‫و یک بحث سیاست خارجی به شمار م ی رود‪».‬‬ ‫رئیس مرکز پژوهش های مجلس ش��ورای اسالمی با‬ ‫طرح این پرس��ش که چرا «پرونده هس��ته ای» به دبیرخانه‬ ‫شورای عالی امنی ت ملی رفت؟ گفت‪« :‬ماجرا از این قرار بود‬ ‫که وقتی بحث هس��ته ای مطرح شد‪ ،‬پیش��نهاد اقای دکتر‬ ‫خ رازی (وزیر امور خارجه وقت) این بود که پرونده هسته ای‬ ‫را اقای دکتر روحانی پیگیری کند و چون دکتر روحانی دبیر‬ ‫شورای عالی امنی ت ملی بود‪ ،‬بناب راین این پرونده به دبیرخانه‬ ‫ش��ورای امنیت ملی رفت‪ ».‬وی افزود‪« :‬اتفاقا اقای روحانی‬ ‫هم نم ی پذیرفتند و ب راس��اس انچه خودشان ان زمان به ما‬ ‫گفته بودند‪ ،‬اقای خاتمی از ایش��ان خواسته بود و در نهایت‬ ‫مورد تایید مقام معظم رهبری هم قرار گرفته بودند که اقای‬ ‫روحانی موضوع هسته ای را پیگیری کنند‪g ».‬‬ ‫دیپلماسی عمومی‬ ‫اقای وزیر‬ ‫برنامه ها و چالش های سیاست‬ ‫خارجی دولت تدبیر و امید‬ ‫سیدجالل ساداتیان‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪6‬‬ ‫دولت تدبیر و امی��د‪ ،‬دولتی تخصص��ی در همه ابعاد‬ ‫به خصوص در بعد سیاس��ت خارجی است؛ همچنانکه اقای‬ ‫دکتر حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهور منتخب ای ران‪ ،‬در رابطه با‬ ‫سیاست خارجی کتابی نیز به رشته تحریر دراورده و تئوری ها و‬ ‫نظ راتی که شالوده سال های طوالنی عضویت در کمیسیون‬ ‫سیاست خارجی مجل س شورای اس�لامی در مقام رئیس ان‬ ‫کمیسیون‪ ،‬ریاست شورای عالی امنیت ملی و نیز مذاکره کننده‬ ‫ارشد ای ران در بحث هسته ای بود‪ ،‬را بیان داشته است‪ .‬وی در‬ ‫مقام مذاکره کننده موفق شد در ان مقطع از ارجاع پرونده ای ران‬ ‫به شورای امنیت جلوگیری نماید؛ همچنین وی تجربه‪‎‬های‬ ‫دیگری در رابطه با س��فرهای خارجی و دیپلماسی دارند که از‬ ‫او فردی بصیر در رابطه با سیاس��ت خارجی ساخته است‪ .‬در‬ ‫این میان انچه دکتر روحانی به عنوان س��رفصل‪‎‬های اصلی‬ ‫ب رنامه‏هایش در رابطه با سیاست خارجی مطرح کرده را در چند‬ ‫بند م ی‏توان خالصه کرد که در مراحل اجرایی احتیاج به شرح‪،‬‬ ‫بس��ط و تحلیل دارد‪ .‬ب رنامه‪‎‬های دکتر ظریف نیز در راستای‬ ‫همین عقاید و تئوری‏های دکتر روحانی اس��ت که در زیر به‬ ‫برخی از این تئوری ها و ب رنامه‏ها اشاره م ی‪‎‬شود؛‬ ‫ ارمان خواهی واقع گرایانه ب ر اس��اس داشتن تحلیلی‬‫واقعی از عرصه بی ن‪‎‬الملل‬ ‫‪ -‬قدرت جویی بی ن الملل محاس��ب ه گرایانه ب ر اس��اس‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫رویکرد هزینه و فایده‬ ‫ تعامل با نظم یا نظام بی ن المللی ب ر اساس تامین منافع‬‫و امنیت ملی و خطادانستن اندیشه تقابل یا تسلیم ب رابر دنیا‬ ‫ موازنه قدرت ب ر اساس مفهوم اعتدال‬‫ تنش زدایی با کشورهای جهان به ویژه همسایگان‬‫ تالش ب رای خروج پرونده هسته ای از شورای امنیت در‬‫کنار تکمیل فناوری هسته ای‬ ‫ حذف تحریم ها و جلوگیری از تنش بیشتر در رابطه با‬‫ایاالت متحده امریکا‬ ‫ خودداری از درش��ت گویی مقابل دش��من و شناخت‬‫نقشه های انان‬ ‫ حل بحران سوریه به وسیله مردم ان کشور‬‫ رس��یدن به نظر واحد بین دولت و مجلس ب رای حل‬‫مشکالت داخلی و مسائل جهانی به منظور سهولت در امور‬ ‫این برنامه ها در راستای اصل اساسی بقای حکومت و‬ ‫تقدم اهداف ارمانی منطبق با شرایط و امکانات و در راستای‬ ‫اهداف ملی تنظیم یافته و ب ر اساس ان‪ ،‬فرمایش امام راحل که‬ ‫م ی فرمایند‪« :‬حفظ نظام از اوجب واجبات است» نیز محقق‬ ‫م ی گردد‪ .‬این مس��اله را نیز باید مدنظر داش��ت که برخورد با‬ ‫قدرت های جهانی برحسب سیره پیامبر اکرم (ص) در شرایط‬ ‫متفاوت‪ ،‬فرق م ی‏کند؛ بناب راین تامین منافع و امنیت ملی که‬ ‫کشور را در راه توسعه و گس��ترش قرار دهد و کاهش هزینه و‬ ‫افزایش سود را در پی داشته باشد‪ ،‬سر فصل اساسی ب رنامه های‬ ‫سیاست خارجی را تشکیل م ی دهد‪.‬‬ ‫الزامات دستیابی به اهداف و شالوده های پیش گفته شده‬ ‫ان است که ساختار اصالح ش��ود؛ یعنی وظایف ذاتی وزارت‬ ‫امور خارجه به این دس��تگاه بازگردد و موازی کاری‪‎‬ها متوقف‬ ‫شود‪ .‬همچنین ترکیب کسانی که در این ساختار باید محیط‬ ‫پی رامونی و جه��ان را رصد کنند‪ ،‬خبره و کارازموده باش��ند تا‬ ‫نظ رات انان که ش��کل دهنده به تصمیم س��ازی در کش��ور‬ ‫اس��ت‪ ،‬صائب‪ ،‬تعیی ن کننده و صحیح باشد تا گام بعدی که‬ ‫ب رنامه‪‎‬ریزی است نیز به درستی صورت پذیرد و متخصصین‬ ‫بتوانند با زبان مناسب نسبت به اجرای تصمیمات اتخاذشده‬ ‫گام بردارند‪ .‬همچنین بتوانند از س��ویی بر جو نامناس��ب به‬ ‫وجود امده علیه کش��ور تاثی��ر بگذارند و در راس��تای تغییر‬ ‫قضاوت ناصحیح از ای ران امروز‪ ،‬اقدام شایسته انجام دهند و‬ ‫از سوی دیگر به گونه ای عمل کنند که اشتباهات و اقدامات‬ ‫نامناسب برخی از کارگزاران سیاس��ت خارجی در سال های‬ ‫اخیر اتفاق نیفتد‪ .‬انچه در این س��ال ها اتفاق افتاد‪ ،‬دوری از‬ ‫کشورهای تاثیرگذار و بعضا قطع رابطه و تماس با کشورهای‬ ‫دوردس��ت و دارای تاثی رات کمتر در روابط بی ن الملل ما بوده‬ ‫که قطعا ب ی معناس��ت و با کلید تدبیر‪ ،‬تم��ام این امور قابل‬ ‫حل خواهد بود‪.‬‬ ‫در این راستا فردی مناسب و شایسته ب رای انکه اندیشه‬ ‫سیاست خارجی را در رابطه با الزامات داخلی به خوبی بشناسد‪،‬‬ ‫تجربه و کارایی الزم دیپلماسی را داش��ته باشد‪ ،‬از مقبولیت‬ ‫جهانی برخوردار باشد و س��کاندار این برهه خطیر از تاریخ و‬ ‫این رس��الت مهم دولت تدبیر و امید گردد‪ ،‬کس��ی جز دکتر‬ ‫محمدجواد ظریف نبود‪ .‬فردی که از س��وی مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬باالترین رای اعتماد نمایندگان ملت را به دست اورد‬ ‫و هم مورد استقبال محافل ذی ربط داخلی قرار گرفت و هم‬ ‫مقامات بی ن المللی و وزرای خارجه کشورهای اروپایی‪ ،‬اسیایی‪،‬‬ ‫افریقایی و همسایگان را به واکنش واداشت؛ تاجایی که وزیر‬ ‫خارجه المان طی یک تماس تلفنی‪ ،‬انتصاب و انتخاب ایشان‬ ‫را تبریک گفته و از او ب رای سفر به المان دعوت کرد‪ .‬رسانه های‬ ‫جهانی‪ ،‬انتخاب ظ ریف را شاخه زیتون ای ران به غرب تلقی کرده‬ ‫و از انتخاب وی اب رازخرسندی کرده اند‪ .‬همچنین خانم اشتون‬ ‫طی مکالمه با وی‪ ،‬ضمن تبریک انتصاب ایشان‪ ،‬تمایل گروه‬ ‫مذاکره کننده هسته‪‎‬ای را ب رای شروع هر چه سریع تر مذاکرات‬ ‫اطالع داد‪.‬‬ ‫اقای دکتر ظریف‪ ،‬دیپلماتی است که سال ها در سفارت‬ ‫ای ران در سازمان ملل متحد‪ ،‬در مسئولی ت‏های دیپلماتیک از‬ ‫اواخر جنگ تحمیلی در رابطه با قرارداد ‪ 598‬و در مذاکرات بین‬ ‫ای ران و ع راق حضور داشته است‪ .‬همچنین در مقطع سال های‬ ‫‪ 1382‬تا ‪ 1384‬که اق��ای دکتر روحانی مس��ئولیت مذاکرات‬ ‫هسته‪‎‬ای ای ران را به عهده داش��ت‪ ،‬ریاست تیم مذاکره به وی‬ ‫سپرده شده بود و معاونت امور بی ن الملل وزارت امور خارجه را نیز‬ ‫عهده دار بود‪ .‬دکتر ظریف همزمان به تدریس و تالش علمی‬ ‫ نیز مشغول بود و نگارش کتاب در امور مربوطه‪ ،‬از وی عنصری‬ ‫کامال مرتبط به کار و مسئولیت واگذاری‪‎‬اش‪ ،‬ساخته است‪.‬‬ ‫وزیر خارجه جدید ای ران‪ ،‬در مجلس شورای اسالمی به‬ ‫دفاع از برنامه‪‎‬هایش پرداخت و توضیحاتی را ارائه کرد که به‬ ‫واسطه پخش مس��تقیم از رسانه ملی به س��مع و نظر مردم‬ ‫ای ران و جهان رس��ید؛ خالصه ای از محورهای ان اظهارات به‬ ‫شرح زیر است‪:‬‬ ‫ تنش زدای��ی و تعامل فع��ال با کش��ورهای جهان و‬‫بنگاه های اقتصادی‬ ‫ راهبرده��ای عملیات��ی و هدفمن��د ب��رای پ��روژه‬‫اسالم ه راسی و امنی ت سازی ب رای جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫‪ -‬توجه به بی داری اس�لامی در کش��ورهای اس�لامی‪،‬‬ ‫استکبارستیزی و حمایت از مستضعفان باتوجه به امکانات‬ ‫ای ران؛ همچنین حل مساله هسته ای و توجه به دفاع از کشور‪.‬‬ ‫ایشان معتقد است که در ساختار بی ن الملل تحول ایجاد‬ ‫شده و پس از فروپاشی نظام یا نظم دوقطبی حاکم بر جهان و‬ ‫عدم توان ایاالت متحده امریکا ب رای استق رار نظام تک قطبی‪،‬‬ ‫اینک دنیا دوران گذار را طی م ی کند‪ .‬در این شرایط قطب ها و‬ ‫جریان های پرقدرتی در جه��ان در رقابت اند تا نظم حاکم بر‬ ‫جهان به شکل یک نظم یا نظام چندوجهی شکل بگیرد‪ .‬به‬ ‫عقیده وی‪ ،‬در این ارتباط ای ران به لحاظ داشتن ایده ای مستقل‬ ‫وعملکرد ویژه‪ ،‬م ی تواند تاثیرگذار باشد و قدرت خود را نهادینه‬ ‫و اثرگذار کند‪.‬‬ ‫در این میان عدم وابس��تگی و اس��تقالل ای ران‪ ،‬سابقه‬ ‫غنی و حضور پرش��ور مردم در انتخاب��ات‪ ،‬اجماع ملی و عدم‬ ‫نارضایت ی ها در برگزاری این انتخاب��ات‪ ،‬ظرفیتی جدی ب رای‬ ‫ای ران در دوران گذار است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬تداوم ب ی ثباتی پی رامون‬ ‫ای ران‪ ،‬تالش رقبا ب رای تضعیف کشور و شکستن الگوی نظام‬ ‫ای ران ب رای جهان‪ ،‬چالش‏های پی ش روی کشور است که باید با‬ ‫تعامل با جهان و جلوگیری از امنیت ی کردن شرایط علیه ای ران‪،‬‬ ‫با ان چالش ها مقابله کرد‪ .‬در اینده نزدیک تنش‏زدایی با جهان‬ ‫و عادی سازی روابط با کش��ورها به خصوص با همسایگان و‬ ‫کاهش سقف تحریم ها ازجمله سیاست‪‎‬های راهبردی وزارت‬ ‫امور خارجه خواهد بود‪.‬‬ ‫ب رای دستیابی به چنین اهدافی‪ ،‬در نظر گرفتن برخی‬ ‫موارد الزم و ضروری است که در زیر به انها اشاره م ی‪‎‬شود‪:‬‬ ‫‪ -1‬ارائه تحلیل صحیح از اوضاع و شرایط‬ ‫‪ -2‬اجرای تصمیمات بر مبنای یک سیاست تعیی ن شده‬ ‫شایان ذکر است که این سیاس��ت‪‎‬ها بر مبنای اهداف‬ ‫سیاست خارجی قانون اساس��ی و رهکردهای امام و رهبری و‬ ‫اسناد باالدستی تعیین و تبیین م ی‏شود و شده است‪.‬‬ ‫‪ -3‬تبیین هوشمندانه اهداف عملیاتی و تاکتی ک‪‎‬ها‬ ‫‪ - 4‬شناسایی واقع بینانه فرصت ها و چالش های پیش‬ ‫روی نظام اسالمی ای ران‪.‬‬ ‫باید توجه داش��ت که در مفهوم ق��درت‪ ،‬ابعادی چون‬ ‫قدرت نظامی و س��رزمین و س��ایر ابعاد نوظهور قدرت مثل‬ ‫قدرت معنای��ی و معنوی‪ ،‬قدرت هنجاری‪ ،‬ق��درت اقتصادی‪،‬‬ ‫قدرت فن اوری و قدرت بازیگری در صحنه بی ن‪‎‬الملل و محیط‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬اتفاقی واقعی در شرایط امروز جهان است‪ .‬این در‬ ‫حالی اس��ت که عناصر زیادی از این ابعاد در ای ران امروز جمع‬ ‫است و باید به درستی از انها بهره برداری شود‪.‬‬ ‫در این راستا‪ ،‬تئوری پایان تاریخ و برخورد تمدن‏ها که از‬ ‫سوی برخی تئوری پردازهای غ ربی همچو ن هانتینگتون مطرح‬ ‫ش��د را برخ ی ترس از ظهور ای ران با دارا بودن عناصر نوظهور‬ ‫قدرت ارزیابی کرده اند‪.‬‬ ‫عناصری همچون استقالل‪ ،‬پیام جهانی مردم ساالری‬ ‫دینی و هویت تاثیرگذار از ای ران بر مردمان سایر ملل به خصوص‬ ‫کشورهای اسالمی و همچنین ترکیب خودباوری فراتر از قدرت‬ ‫میانی و مهار چالش افراط و سکوالر که در بسیاری از کشورها‪،‬‬ ‫مسائل حادی ایجاد کرده‪ ،‬گفتمان الگوی مردم ساالری دینی‬ ‫ای ران را به گفتمان انقالب اسالمی تبدیل کرده است‪ .‬بناب راین‬ ‫در این مقطع حساس از تاریخ‪ ،‬نقش کشور در عبور از چالش ها‬ ‫بسیار خطیر و حساس شده است‪.‬‬ ‫این گفته‪‎‬ها ولو اگر بخش��ی از انها بن��ا به مالحظاتی‬ ‫مطرح شده باشد‪ ،‬در راس��تای تئوری‪‎‬های دولت تدبیر و امید‬ ‫اقای دکتر روحانی با اقبال داخلی و جهانی روبه روست و همه‬ ‫منتظر تکمیل کادر همکاران ایشان هستند تا عملیات اجرایی‬ ‫اغاز ش��ود‪ .‬درنهایت انتصاب اقای مرتضی سرمدی به عنوان‬ ‫قائم مقام ان وزارت نشان از انتخاب‪‎‬های بجا و شایسته م ی‏دهد‬ ‫که امید است با همین روند‪ ،‬گزینه‏های اصلح انتخاب شوند‬ ‫تا بدین ترتیب یک مجموعه کارامد بتواند همه وظایف ذاتی‬ ‫دستگاه سیاست خارجی ازجمله مذاکرات هسته‏ای را تجمیع‪،‬‬ ‫هدایت و راهبری کند‪g .‬‬ ‫‪47‬‬ ‫انتخاب هوشمندانه‬ ‫وزارت خارجه جایگاه خود را در نظام بوروکراتیک کشور به دست می اورد‬ ‫جاوید قربان اوغلی‬ ‫سفیرسابقایراندرافریقای جنوبی‬ ‫‪7‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخاب اقای محمدج��واد ظریف ب رای س��کانداری‬ ‫دس��تگاه دیپلماس��ی دولت یازدهم‪ ،‬اقدامی هوشمندانه و‬ ‫زیرکانه از سوی دکتر حسن روحانی بود و با این تحول‪ ،‬امید‬ ‫ان م ی رود که اوال وزارت امور خارجه‪ ،‬جایگاه اصلی خود را در‬ ‫دستگاه بوروکراسی کشور بازیابد‪ ،‬ثانیا به عنوان یک سازمان‬ ‫حرفه ای‪ ،‬نقش مهمی در مدیریت روابط خارجی و به تبع ان‪،‬‬ ‫حل مشکالت کشور ایفا کند‪.‬‬ ‫از زم��ان پی��روزی دکت��ر روحان��ی در انتخاب��ات‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬حدس و گمان هایی ب رای تصدی پست‬ ‫وزارت امورخارجه در محافل سیاسی و رسانه ای کشور مطرح‬ ‫بود و نام افرادی چون اقایان والیتی‪ ،‬خ رازی‪ ،‬محمود واعظی‬ ‫و محمدجواد ظریف به عن��وان کاندیداه��ای احتمالی این‬ ‫پست و سکانداری دستگاه دیپلماسی کشور مطرح م ی‪‎‬شد‪.‬‬ ‫در همان زمان‪ ،‬عقی��ده بنده و برخی از دوس��تان در عرصه‬ ‫دیپلماس��ی این بود که باتوجه به ش��رایط کشور در عرصه‬ ‫مناسبات خارجی و نیازی که س��ران کشور ب رای برون رفت‬ ‫از مش��کالت بی ن المللی و بحران روابط خارجی دارند‪ ،‬جواد‬ ‫ظریف بهترین گزینه ب رای تصدی این مس��ئولیت اس��ت‪.‬‬ ‫این پیشنهاد تنها معطوف به وضعیتی که محصول هشت‬ ‫سال حاکمیت دولت بر کشوربود‪ ،‬نبود‪ ،‬بلکه شناخت واقعی‬ ‫از خلقیات و روحیات دکتر روحانی نیز م ی توانست هر کسی‬ ‫را به این جمع بندی برساند که انتخاب نخست و قطعی وی‪،‬‬ ‫دیپلمات برجسته و خوشنام کش��ورمان یعنی محمدجواد‬ ‫ظریف اس��ت‪ .‬حتی مطرح ش��دن نام اقای محمود واعظی‬ ‫که سال های متمادی مسئولیت بخش سیاست خارجی در‬ ‫مرکز تحقیقات استراتژیک تحت اشراف روحانی را عهده دار‬ ‫بود‪ ،‬نم ی توانست ما را از انتخابی که دکتر روحانی به سمت‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫ان سوق داده م ی ش��د‪ ،‬منحرف کند‪ .‬دلیل این امر در وهله‬ ‫نخست به ش��خصیت دکتر ظریف به عنوان یک دیپلمات‬ ‫در عرصه بی ن الملل و توانمندی های خاص او در پرونده های‬ ‫مهم ای ران طی چند سال گذشته ازجمله مذاکرات مربوط به‬ ‫قطعنامه ‪ 598‬ای ران و ع راق در زمان دکتر والیتی و همچنین‬ ‫مساله هسته ای در زمان دبیری ش��ورای عالی امنی ت ملی‬ ‫توسط اقای روحانی‪ ،‬بازم ی گردد‪.‬‬ ‫در پاسخ به این سوال که «در میان کاندیداهای مطرح‬ ‫چرا ج��واد ظریف ب رای تصدی این پس��ت از س��وی رئیس‬ ‫دولت یازدهم انتخاب ش��د؟» م ی توان به موارد زیر اش��اره‬ ‫کرد‪« :‬نخس��ت اینکه اق��ای ظریف‪ ،‬دیپلماتی خوش��نام‪،‬‬ ‫کم حاشیه در داخل و مورداحترام در محیط بی ن المللی است‪.‬‬ ‫نم ی دانم این جمله معروف منتسب به «هنری کیسینجر»‬ ‫که ظریف در دفاعی��ه خود در روز رای اعتماد به ان اس��تناد‬ ‫کرد از کجاس��ت‪ .‬ولی به هر حال جمله ای است معروف از‬ ‫شخصیتی معروف تر‪ .‬کیس��ینجر دکتر ظریف را «دشمنی‬ ‫قابل احترام» توصیف کرده اس��ت‪ .‬این توصی��ف جدای از‬ ‫انکه نش��ان دهنده احترام به یک فرد باشد‪ ،‬بیانگر احترام به‬ ‫توانمندی دیپلماتی است که رفتار‪ ،‬قدرت بیان و استدالل و‬ ‫توانایی در دفاع از منافع کشوری که ان را نمایندگی م ی کند‬ ‫شخصیتی در سطح بی ن المللی (هر چند موردقبول ما هم‬ ‫نباشد) را وادار به کرنش در مقابل خود کرده است‪.‬‬ ‫نکته دیگ��ری ک��ه در ویژگ ی های ظری��ف م ی توان‬ ‫به ان اش��اره کرد‪ ،‬این اس��ت که ظریف دیپلماتی به شدت‬ ‫حرفه ای و عملگراس��ت‪ .‬حرفه ای اس��ت‪ ،‬زی را تحصیالت‬ ‫وی در رش��ته حقوق بی ن الملل اس��ت و همه م ی دانیم که‬ ‫حقوق بی ن المل��ل یک��ی از کلیدی ترین رش��ته در دنیای‬ ‫دیپلماس��ی و روابط بی ن الملل اس��ت‪ .‬ضم��ن اینکه دکتر‬ ‫ظریف در کنار تحصیالت تخصصی در این رشته در یکی‬ ‫از دانشگاه های معروف دنیا‪ ،‬سال های متمادی نماینده دائم‬ ‫جمهوری اسالم ی ای ران در نیویورک بود که مسئولیت بسیار‬ ‫مهمی است‪ .‬در دنیا مرسوم است که وزرای امورخارجه‪ ،‬نوعا از‬ ‫متکی و منتقدانش‬ ‫منوچهر متکی‪ ،‬وزیر امور خارجه جمهوری اسالمی ایران در سال های ‪ ۱۳۸۴‬تا ‪ ۱۳۸۹‬بود‪ .‬وی‬ ‫که همواره نوک پیکان حمالت کسانی قرار داشت که مخالف عزل و نصب های وزارت خارجه بودند‪،‬‬ ‫بعدها خودش به منتقد جدی دولت های نهم و دهم تبدیل شد‪ .‬این مساله نیز به عزل ناگهانی وی‬ ‫از سمتش در سفر به سنگال مربوط می شود‪ .‬متکی در سال ‪ ۱۳۸۹‬در حالی که به منظور ابالغ پیام‬ ‫محمود احمدی نژاد در سنگال به سر م ی برد‪ ،‬حین مذاکره و توسط رئیس جمهور سنگال از عزل‬ ‫خود باخبر شد‬ ‫‪48‬‬ ‫سوی دیپلمات هایی که مدتی را در نیویورک یا پایتخت های‬ ‫بزرگ جهان گذرانده اند‪ ،‬انتخاب می ‍ شوند‪ .‬علت این مساله‬ ‫نیز ناشی از بااهمی ت بودن این پست در بیشتر کشورهاست‪.‬‬ ‫به همین خاطر معموال کشورها باسابقه ترین و حرفه ای ترین‬ ‫دیپلمات های خود را ب رای تصدی این پس��ت برم ی گزینند‪.‬‬ ‫چراکه این پس��ت‪ ،‬محل کش��ت ی گیری بی ن المللی است و‬ ‫بس��یاری از معضالت و مشکالت کش��ور ها نیز در عرصه‬ ‫بی ن المللی در ان‪ ،‬مورد بح��ث و گفت وگو و حل وفصل قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬در رابطه با بح��ث عملگرابودن دکتر ظریف چون‬ ‫ممکن است برداش��ت های ناصواب و تفاس��یر گوناگونی‬ ‫صورت بگیرد توضیحاتی دراین خصوص ضروری اس��ت‪.‬‬ ‫اقای هاشم ی رفسنجانی در عرصه سیاست ورزی ای ران در‬ ‫نیم قرن اخیر به صورت منحصربه فردی ظاهر شده‪ ،‬به تازگی‬ ‫در مصاحبه با یکی از مجالت تخصصی در روابط بی ن الملل‪،‬‬ ‫خود را یک سیاس��تمدارعملگرا معرفی کرده است‪ .‬عملگرا‬ ‫ممکن است در واژگان سیاس��ی غربی تعریفی منفی را در‬ ‫ذهن متبادر کند‪ .‬اما از نظر ما‪ ،‬عملگرا به ش��خصی ت هایی‬ ‫گفته م ی شود که در پی یافتن راه حلی ب رای مشکالت چه در‬ ‫عرصه های مختلف کشورداری هستند‪ .‬ب رای سیاستمداران‬ ‫عملگرا همواره حل معضالت کش��ور با حفظ منافع کشور‬ ‫و با کمترین هزین��ه‪ ،‬به عنوان یک مس��اله مهم و کلیدی‬ ‫مطرح است‪ .‬ب رای دیپلمات ها نیز انجام ماموریت ب رای حل‬ ‫معضالتی که کشور در روابط دوجانبه با کشورهای مختلف یا‬ ‫در عرصه سیاست های چندجانبه و بی ن المللی دارد‪ ،‬در همین‬ ‫چارچوب قابل تبیین اس��ت‪ .‬از این منظر اقای جواد ظریف‪،‬‬ ‫دیپلماتی است عملگرا که همیش��ه با یک دیدگاه منتج به‬ ‫حل مساله و هدف به موضوعات نگاه م ی کند‪.‬‬ ‫وجه ممیزه دیگری که م ی توان در تبیین ش��خصیت‬ ‫ظریف بدان اشاره کرد تعلق خاطر او به کشور و دفاع تمام عیار‬ ‫از منافع ملی اس��ت‪ .‬از این منظر‪ ،‬من‪ ،‬ظری��ف را دیپلماتی‬ ‫به ش��دت ملی توصیف م ی کنم‪ .‬به طور طبیعی وظیفه هر‬ ‫دیپلمات‪ ،‬دفاع از منافع کشورش اس��ت و منافع کشور نیز‬ ‫در چارچوب مناف��ع ملی مطرح و تعریف م ی‪‎‬ش��ود‪ .‬ظریف‬ ‫توانمندی‪‎‬هایش را در عرصه ه��ای گوناگون دیپلماتیک و‬ ‫در نبردهای سخت بی ن المللی ب رای دفاع از منافع کشورش‪،‬‬ ‫نشان داده است‪.‬‬ ‫نکته س��وم ی که در مورد اقای ظریف م ی توان به ان‬ ‫اشاره کرد‪ ،‬شناخت متقابل وی از محیط بی ن الملل و شناخت‬ ‫مراکز مهم بی ن المللی از ظریف است؛ این یک ویژگی بسیار‬ ‫مثبت ب رای وزیر خارجه محس��وب م ی شود که اوال محیط‬ ‫بی ن الملل را بشناسد و راهکارهای تعامل با نظام بی ن الملل را‬ ‫بداند‪ .‬در بحث های مربوط به رای اعتماد به اقای زنگنه ب رای‬ ‫تصدی مسئولیت وزارت نفت‪ ،‬برخی نمایندگان به این نکته‬ ‫اشاره داشتند که اقای زنگنه‪ ،‬فردی است که از لحظه ورودش‬ ‫به این وزارت‪ ،‬کارش را اغاز خواهد کرد و نیازی به جمع اوری‬ ‫اطالعات‪ ،‬ش��ناخت موضوع و همکارانش ندارد‪ .‬درحقیقت‬ ‫زنگنه‪ ،‬تمام این موارد و پی ش نیازها ب��رای مدیریت کارامد‬ ‫را یکجا در خود دارد‪ .‬در مورد شخص ظریف و وزارت خارجه‬ ‫نیز تاحدودی این مس��اله صدق م ی کند؛ الزم نیس��ت که‬ ‫ظریف‪ ،‬ب رای ش��ناخت وزارت خارج��ه‪ ،‬دیپلمات ها و محیط‬ ‫بی ن الملل کاراموزی کند‪ .‬وی از لحظه ورود به وزارت خارجه‪،‬‬ ‫کارش را اغاز خواهد کرد‪ .‬نکته مکمل این موضوع‪ ،‬شناخت‬ ‫چالش های سیاست خارجی کشور در عرصه بی ن المللی از‬ ‫سوی اقای ظریف است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬به دلیل شرایط کاری‬ ‫وی و تصدی طوالنی بر پس��ت‪‎‬های کلیدی به خصوص در‬ ‫بخش های صف و ستاد بخش بی ن المللی وزارت خارجه‪ ،‬وی‬ ‫از تجربه ارزشمندی در سمت جدید برخوردار است‪ .‬باتوجه به‬ ‫این نکات به صراحت م ی توان گفت که دکتر ظریف‪ ،‬گزینه‬ ‫بسیار مطلوبی ب رای تصدی پست وزارت خارجه است‪.‬‬ ‫مساله دیگری که اکنون با روی کار امدن دولت و وزرای‬ ‫جدید م ی توان به ان پرداخت‪ ،‬مش��کالت دولت ای ران است‪.‬‬ ‫وجه ممیزه دیگری که می توان در تبیین شخصیت ظریف بدان اشاره کرد تعلق خاطر‬ ‫بر کسی پوشیده نیست که دولت نهم در کنار شعار «اوردن نفت بر سر سفره مردم»‪ ،‬با‬ ‫به شدت ملی توصیف می کنم‬ ‫روبه رو کرد‬ ‫او به کشور و دفاع تمام عیار از منافع ملی است‪ .‬از این منظر‪ ،‬من‪ ،‬ظریف را دیپلماتی‬ ‫بین الملل‬ ‫با واحدهای سیاسی مربوط م ی شود‪ .‬در این رابطه ما با افراط‬ ‫و تفریط هایی روبه رو هستیم‪ .‬همانطور که در دولت نهم و‬ ‫دهم شاهد بودیم توجه بیش از حد به بخش هایی از دنیا مانند‬ ‫امریکای التین‪ ،‬وزنه تعادل دستگاه سیاست خارجی ای ران را‬ ‫برهم زد‪ .‬البته این بدان معنا نیست که ما نباید با امریکای‬ ‫التین‪ ،‬جنوبی یا در کل ان قاره ارتباط داش��ته باشیم‪ .‬بلکه‬ ‫توجه بیش از حد‪ ،‬تعادل سیاس��ت خارجی ما را برهم زد‪ .‬در‬ ‫کل تکیه بیش از حد به هر قاره ای حال اروپا یا افریقا‪ ،‬ایجاد‬ ‫روابط خارجی در بحث روابط دوجانبه را دچار مشکل م ی کند‪.‬‬ ‫به نظر من در این عرصه‪ ،‬اَقای ظریف باید تیمی را روی کار‬ ‫بیاورد که در شرایط کنونی کشور‪ ،‬اولویت های کشور را باتوجه‬ ‫به اسناد باالدس��تی که کامال تنظیم ش��ده‪ ،‬رسیدگی کند‪.‬‬ ‫ظریف باید به فوریت تیمی را تعیین کند تا بتوانند اولویت ها‬ ‫را در عرصه روابط دوجانبه با کشورها تعریف کنند‪.‬‬ ‫نکته نهایی که در این بحث ش��ایان توجه است‪ ،‬رای‬ ‫باالی مجلس به اقای ظریف است‪ .‬این رای باال نشان دهنده‬ ‫ان است که نمایندگان مجلس‪ ،‬نسبت به شرایط خطیری که‬ ‫کشور با ان روبه روست به خصوص در عرصه روابط خارجی‬ ‫به وضوح اگاه شده اند‪ .‬در حقیقت کشور به عنوان یک واحد‬ ‫کل و همچنین نمایندگان مجلس‪ ،‬کامال احساس کرده اند‬ ‫که اکنون وضعیت ای ران به گونه ای است که ما باید از بحران‬ ‫روابط خارجی بیرون بیاییم‪ .‬بناب راین کس��ی باید در عرصه‬ ‫سکانداری کش��تی توفان زده روابط خارجی کشور باشد که‬ ‫تجربیات گران قدری داشته باش��د‪ .‬دکتر ظریف با پشتوانه‬ ‫قوی مجل��س و با حمایتی ک��ه من اطالع دارم از دس��تگاه‬ ‫رهبری به عنوان مس��ئول سیاس��ت های کالن کشور دارد‬ ‫و همچنین با حمایت های بس��یار نیرومن��دی که از جانب‬ ‫رئی س جمهور برخوردار است‪ ،‬تمام امکانات و پشتیبان ی های‬ ‫الزم ب رای انجام وظایفش را دارد‪ .‬به عقیده من این پشتیبانی‬ ‫از جانب جناح های مختلف کش��ور‪ ،‬باید ریس ک پذیری را در‬ ‫وی باال ببرد؛ این ریسک نیز در چند حوزه تعریف م ی‪‎‬شود؛‬ ‫اوال اتخاذ تصمیمات قوی ب رای حل معضالت اصلی کشور‬ ‫که امروز بر همگان روش��ن اس��ت و ثانیا جراح��ی در بدنه‬ ‫وزارت خارجه‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫در حال حاضر مهم ترین مسائل و مشکالت در دو عرصه را‬ ‫م ی توان احصاء کرد‪ .‬نخستین مس��اله روابط تخریب شده‬ ‫ای ران با جهان خارج و تحریم هایی اس��ت ک��ه چه از طرف‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل متحد یا از س��وی اتحادیه اروپا‬ ‫و ایاالت متحده امری��کا به صورت یکجانبه بر کش��ورمان‬ ‫تحمیل شده اس��ت‪ .‬مش��کل دوم نیز در عرصه اقتصادی‬ ‫است که کرامت مردم کش��ورمان را هدف قرار داده است‪ .‬در‬ ‫عرصه اقتصاد ریشه مشکالت در ناکارامدی برخی مسئوالن‬ ‫دولت های نهم و دهم از یک سو و مساله نفت از سوی دیگر‬ ‫است‪ .‬بحرانی که ما در تولید و فروش نفت داریم با موضوع‬ ‫روابط خارجی کش��ور و تحریم ه��ا پیوند خ��ورده و این دو‬ ‫به گونه ای اجتناب ناپذیر درهم تنیده شده اند‪.‬به تعبیر دیگر‪،‬‬ ‫حل مشکالت صنعت نفت کش��ور که خواسته یا ناخواسته‬ ‫با وضعیت معیشت مردم مرتبط شده بدون حل مشکالت‬ ‫سیاس��ت خارجی اگر غیرممکن نباشد بسیار دشوار خواهد‬ ‫بود‪ .‬درحقیقت تاریخ هش��ت سال گذشته نش��ان داد که در‬ ‫فقدان یک سیاس��ت خارجی کارامد و مبتنی بر عقالنیت‪،‬‬ ‫چگونه روزنه های معیش��ت مردم و توس��عه کشور‪ ،‬اسیب‬ ‫م ی بیند‪.‬‬ ‫بر کسی پوشیده نیس��ت که دولت نهم در کنار شعار‬ ‫«اوردن نفت بر س��ر س��فره مردم»‪ ،‬با روش��ی ماجراجویانه‬ ‫در سیاس��ت خارجی‪ ،‬کش��ور را با چالش��ی جدی در عرصه‬ ‫بی ن الملل روبه رو کرد‪ .‬دامن زدن به موضوعاتی همچون نفی‬ ‫هولوکاس��ت‪ ،‬موتور نیرومند البی صهیونیست و متحدان‬ ‫غرب ی ش��ان را ب رای زمینگیرکردن فعالی ت های دیپلماتیک‬ ‫جمهوری اسالم ی ای ران به حرکت انداخت‪ .‬طرح این استدالل‬ ‫که دش��منی دنیا با ما در مناقش��ه انرژی هسته ای به دلیل‬ ‫ایس��تادگ ی مان بود و ما الجرم باید تاوان این مقاومت ب رای‬ ‫احقاق حقوقم��ان را م ی پرداختیم درس��ت نیس��ت و نباید‬ ‫از ب ی تدبی��ری‪ ،‬ماجراجویی و دامن زدن ب��ه موضوعاتی که‬ ‫حاصلی جز پیچیده ترشدن این پرونده و گرفتارشدن اقتصاد‬ ‫کشور در چنبره تحریم ها نداش��ت‪ ،‬غافل بمانیم‪ .‬به تعبیر‬ ‫دیگر‪ ،‬این مش��کالت نه به دلیل پرونده هسته ای‪ ،‬بلکه به‬ ‫دلیل ناکارامدی مدیریتی در روابط خارجی کشور بود‪ .‬اگرچه‬ ‫کالبدش��کافی گذش��ته ب رای عبور از این دو بحران راه گشا‬ ‫نیست و باید گذشته را به تاریخ س��پرد و با تمام توان ب رای‬ ‫اینده ای روشن تالش کرد ولی به هر حال باید به این نکته‬ ‫توجه داش��ت که حل این معضالت و مشکالت با بازگشت‬ ‫به عقالنیت و بازگش��ت به تدبیر و تعامل مثبت با جهان از‬ ‫طریق تش��نج زدایی و اعتمادس��ازی و دفاع مدب رانه از منافع‬ ‫کشور میسر خواهد شد‪.‬‬ ‫دکتر ظریف و تیمی که در وزارت خارجه به ایشان کمک‬ ‫خواهند کرد‪ ،‬نقش اساسی در برون رفت کشور از معضالت‬ ‫روابط خارجی‪ ،‬ترسیم چهره ای صحیح از ای ران و بازگرداندن‬ ‫قطار روابط خارجی ای ران به ریل هایی که ب ر اساس عقالنیت‬ ‫و تدبیر‪ ،‬منافع کشور را در عرصه پرتالطم بی ن المللی تامین‬ ‫کند‪ ،‬خواهند داش��ت‪ .‬در این رابطه وظیف��ه دکتر ظریف با‬ ‫کوله باری از دانش تخصصی و تجربه گران سنگ در عرصه‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬عملیات ی کردن راهبرد تنش زدایی‪ ،‬اعتمادسازی‬ ‫و تعامل با جهان با محوریت منافع ملی است تا از این رهگذر‪،‬‬ ‫ای ران را به جایگاه شایس��ته اش در جامعه جهانی بازگرداند؛‬ ‫روابط تخریب شده با کشورهای تاثیرگذار جهان را بازسازی‬ ‫کند و در مهم ترین چالش سیاس��ت خارج��ی یعنی پرونده‬ ‫هس��ته ای‪ ،‬گام های مهمی را ب رای برون رفت از بن بس��تی‬ ‫که این پرونده گرفتار ان ش��ده‪ ،‬بردارد‪ .‬دکتر ظریف از تمام‬ ‫ویژگ ی های یک وزی��ر مطلوب ب رای یکی از س��خت ترین‬ ‫دوران کشور برخوردار اس��ت‪ .‬وی م ی تواند با ظرفی ت های‬ ‫منحصربه فرد خود‪ ،‬دیپلمات ه��ای ورزیده وزارت امورخارجه‬ ‫و همچنین استفاده از ظرفی ت های موجود کشور‪ ،‬ماموریت‬ ‫خود را به نحواحسن انجام دهد‪.‬‬ ‫مورد دیگ��ری که در رابط��ه با دکتر ظری��ف م ی توان‬ ‫مورد ارزیابی قرار داد‪ ،‬چالش های پی ش روی وی اس��ت‪ .‬کار‬ ‫در دستگاه دیپلماس��ی کش��ور نیازمند تعامل با سه مولفه‬ ‫تاثیرگذار اس��ت که ب��ه نظر ای��ن مولفه ها در این��ده کاری‬ ‫وی و تیمی ک��ه او را همراهی خواهند کرد‪ ،‬بس��یار مهم و‬ ‫نقش افرین خواهد بود‪ .‬به اعتقاد م��ن بدون نگاه عمیق به‬ ‫این سه مس��اله‪ ،‬قطار سیاست خارجی کش��ور در مسیر با‬ ‫موانع و مش��کالت جدی روبه رو خواهد ش��د‪ .‬اولین مساله‪،‬‬ ‫مدیریت دستگاه بوروکراسی و دیپلماسی کشور است‪ .‬وزارت‬ ‫امور خارجه اگر چه سازمانی به شدت حرفه ای و برخوردار از‬ ‫دیپلمات های برجسته است‪ ،‬اما در عین حال طی این هشت‬ ‫سال گذشته به دستگاهی فربه تبدیل شده که دیپلمات های‬ ‫برجسته به دالیل مختلف از جمله سیاست های قابل انتقاد‬ ‫به خصوص در دوران اقای منوچهر متکی از ان جدا ش��دند‪،‬‬ ‫بازنشسته شدند یا به حاشیه رانده شدند‪ .‬در عوض افرادی که‬ ‫نه تخصص درست و نه حرفه ای بودند بلکه فقط صدای بلند‬ ‫در عرصه سیاست های عوام گرایانه دارند در این دستگاه رشد‬ ‫کرده اند و این خطری است که دکتر ظریف با ان مواجه است‪.‬‬ ‫همگان نیز واقفند که دس��تگاه بوروکراس��ی را نم ی توان با‬ ‫بخشنامه یا دستور جابه جا و متحول کرد‪ .‬این امر نیازمند نگاه‬ ‫از درون و در حقیقت یک سالم سازی در دستگاه وزارت خارجه‬ ‫و بازگرداندن دیپلمات های حرفه ای‪ ،‬خوش��نام و توانمند به‬ ‫این سازمان ب رای تصدی پس��ت های کلیدی است‪ .‬به نظر‬ ‫من در این مسیر اقای ظریف با مشکالت عدیده ای روبه رو‬ ‫خواهد شد‪ ،‬چرا که اصوال وزارت خارجه ما به طور ناخوداگاه‬ ‫با خواسته هایی در بیرون از وزارت خارجه درگیر شده که جدا‬ ‫کردن انها از دس��تگاه حرفه ای وزارت خارجه‪ ،‬کاری به شدت‬ ‫دش��وار اس��ت و با مقاومت هایی مواجه خواهد ش��د‪ .‬نکته‬ ‫دیگر در رابطه با چالش های پی ش روی ظریف این است که‬ ‫وزارت خارجه به عنوان یک دستگاه بسیار حساس و مهم در‬ ‫کشور‪ ،‬نقطه تعادل نیروهای تاثیرگذار در داخل کشور است‪.‬‬ ‫در حقیقت تعامل با این افراد و مراکز‪ ،‬پیچیدگ ی های خاص‬ ‫خودش را دارد و در این رابطه این افراد یک عقبه نفسگیری‬ ‫ب رای دکتر ظریف خواهند بود‪.‬‬ ‫مدیریت دیپلماسی کشور نیز در بحث ما راجع به دکتر‬ ‫ظریف جای بررسی دارد؛ این موضوع دو بخش دارد؛ یکی در‬ ‫عرصه بی ن المللی است که همانطور در ابتدای بحث توضیح‬ ‫دادم در این رابطه وی هیچ نقصی ن��دارد و به عقیده من از‬ ‫تمام گزینه ها ب رای انجام این بخش برخوردار است‪.‬‬ ‫در ادامه به بحث روابط دوجانبه باید اشاره کرد؛ روابط‬ ‫دوجانبه در تعریف م��ا دیپلمات ها کامال با روابط بی ن الملل‬ ‫فرق دارد‪ .‬روابط دوجانبه در حقیقت به تنظیم روابط کشور‬ ‫روشی ماجراجویانه در سیاست خارجی‪ ،‬کشور را با چالشی جدی در عرصه بین الملل‬ ‫‪49‬‬ ‫مناظره‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫بازسازی سیاست خارجی‬ ‫مناظره ای با حضور دکتر ابراهیم متقی‬ ‫و محمد علی سبحانی درباره ماموریت ظریف در وزارت خارجه‬ ‫‪8‬‬ ‫ب ه دنبال رای اعتماد دکت ر محم د جواد ظریف به عنوان وزیر خارجه ای ران در دولت دکتر روحانی‪ ،‬مناظره ای در دفتر مثلث‬ ‫با حضور دکتر اب راهیم متقی‪ ،‬استاد روابط بی ن‏الملل دانشگاه ته ران و محم د علی سبحانی‪ ،‬دیپلمات و سفیر سابق ای ران‬ ‫در اردن و لبنان برگزار کردیم و نظر این اساتید را در رابطه با قابلی ت‏های ظریف‪ ،‬موانع پی ش روی وی‪ ،‬فرصت‪‎‬هایی که با‬ ‫انتخاب او ایجاد شده و همچنین عملکردش در حوزه های مختلف جویا شدیم‪.‬‬ ‫مناظره‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫مثلث‪ :‬اگر اجازه دهید بحث را با بررسی تاثیر روی کار‬ ‫امدن یک شخص جدید در راس وزارت خارجه اغاز م ی کنیم‪.‬‬ ‫به نظر شما اکنون که دکتر ظ ریف به عنوان وزیر خارجه انتخاب‬ ‫ش��ده‪ ،‬تا چه اندازه توانای ی های الزم ب رای سکانداری دستگاه‬ ‫دیپلماسی کشور را دارند و تا چه حد م ی توانند در مسائل مربوط‬ ‫به سیاست خارجی اثرگذار باشند؟‬ ‫محمدعلی سبحانی‪ :‬افراد به تنهایی نم ی توانند‬ ‫تغییری ایجاد کنند‪ ،‬ولی م ی‪‎‬توانن��د در چارچوب یک ب رنامه‬ ‫مش��خص و معین تغییر ایجاد کنند‪ .‬در این مساله که دکتر‬ ‫ظریف یک ب رنامه مش��خص دارند شکی نیست ولی اکنون‬ ‫‪50‬‬ ‫جهت اینکه یک سیاست خارجی خوب داش��ته باشیم باید‬ ‫برخی موارد در راس ب رنامه های سیاست خارجی ای ران مدنظر‬ ‫باشد‪ .‬دکتر ظریف نیز قطعا به این موارد ایمان دارد و تالشش‬ ‫این خواهد بود که انها را محقق کند‪ .‬یک سیاس��ت خارجی‬ ‫خوب مخصوصا در ش��رایطی که امروز با ان مواجه هستیم‬ ‫یعنی پشت سر گذاشتن هشت س��ال وضعیت غیرعادی در‬ ‫سیاست خارجی‪ ،‬بسیار الزم اس��ت‪ .‬بناب راین باید یک طرح و‬ ‫پالن مشخص و ب رنامه ریزی شده را در پیش بگی ریم‪ .‬به عقیده‬ ‫من اولین نقطه و محور این پالن این است که ما یک بستر‬ ‫مناسب ب رای سیاست خارجی ایجاد کنیم‪ .‬این بستر مناسب‬ ‫این اس��ت که ما بتوانیم در داخل ب رای رسیدن به یک وحدت‬ ‫ملی تالش کنیم‪ .‬چون پرونده هایی که پی ش روی دکتر ظ ریف‬ ‫و سیاس��ت خارجی دولت دکتر روحانی قرار دارند‪ ،‬پرونده های‬ ‫بسیار دشواری هستند و پرونده هایی هستند که دیگر راه بازی‬ ‫و گفت وگوی غیرچارچوب دار در انها بسته شده است‪ .‬بناب راین‬ ‫باید اراده و جدیت ب رای حل این پرونده ها وجود داشته باشد‪ .‬ما‬ ‫ب رای اینکه زمینه و فضا را ب رای سیاست خارجی ایجاد کنیم‬ ‫باید چند کار اساسی انجام دهیم که یکی از انها همین وحدت‬ ‫ملی است و دیگری تغیی راتی است که باید در رویکردمان انجام‬ ‫دهیم‪ .‬این دو مساله طبیعتا به ما کمک م ی کند که با گفت وگو‬ ‫و مذاکره بتوانیم به اعتماد نزدیک شویم؛ اعتمادی که م ی تواند‬ ‫ب رای گفت وگو‪ ،‬دیپلماسی و به طور مشخص ب رای یک مذاکره‬ ‫جدی مبنا باشد‪ .‬دکتر روحانی نیز در صحب ت هایش روی بحث‬ ‫وحدت ملی خیلی تاکید دارد و نگاهی اشت ی جویانه را در سطح‬ ‫داخلی دنبال م ی کند‪ .‬وی معتقد است اگر این امر ایجاد نشود در‬ ‫اینده در پیشبرد ب رنامه هایش دچار مشکل خ واهد شد‪.‬‬ ‫مساله دیگر ایجاد بستری ب رای کار است؛ بدین صورت‬ ‫که مجریان سیاست خارجی نیز باید افرادی باشند که در این‬ ‫حوزه متخصص باشند‪.‬‬ ‫ب رای سیاس��ت خارجی نیاز به اقدام کنندگان و کسانی‬ ‫است که بنش��ینند ط راحی و مذاکره کنند تا در این امر بتوان‬ ‫بیشترین بهره را در سطح دیپلماس��ی برد‪ .‬این افراد طبیعتا‬ ‫کارشناسان زبده کشور‪ ،‬صاحبان اندیشه در موضوع سیاست و‬ ‫دیپلماسی و بخشی از سازمان های داخلی کشور که م ی توانند‬ ‫و باید ب��ه وزارت خارجه کمک کنند را ش��امل م ی ش��وند‪ .‬در‬ ‫این چارچوب س��ازوکاری که قرار است مذاکره کند و سیاست‬ ‫خارجی را پیش ببرد‪ ،‬باید متعادل باشد‪ .‬چرا که بخش عظیم ی ‬ ‫از وظایف وزارتخارجه متاس��فانه طی س��ال های اخیر از این‬ ‫وزارتخانه جدا شده و در جاهای دیگر راجع به انها تصمیم گیری‬ ‫و مذاکره م ی شود‪ .‬در این شرایط یک کار کارشناسی منسجم‬ ‫متمرکز در وزارت خارجه انجام نم ی شود‪ .‬به طور مشخص در‬ ‫سطح فرهنگی‪ ،‬سیاسی و سایر س��طوح مشاهده م ی‏کنیم‬ ‫سازمان‪‎‬هایی به وجود امده که هیچ نسبتی با ب رنامه های کلی‬ ‫سیاست خارجی ندارند‪ .‬شاید اشاره ای که اقای ظریف م ی کند‬ ‫مبن ی بر اینکه ما یک سیاست خارجی م ی‪‎‬خواهیم‪ ،‬متمرکز بر‬ ‫همین مساله است‪ .‬هر دس��تگاهی نم ی تواند ب رای خودش‬ ‫سیاست خارجی داشته باش��د؛ هر مجموعه ای صرف اینکه‬ ‫دارای توان و قدرت اس��ت‪ ،‬نم ی‏تواند در این فضاها وارد شود‪.‬‬ ‫اگر از این مس��ائل عبور کنیم‪ ،‬بحث ط راح ی های سیاس��ت‬ ‫خارجه مطرح م ی شود‪ .‬متاسفانه در طول دولت‏های نهم و دهم‬ ‫تعادل در سیاست خارجی وجود نداشت‪ .‬البته قصد ندارم همه‬ ‫چیز را روی مس��ائلی که تخریب شده یا ایجاد نشده‪ ،‬متمرکز‬ ‫کنم‪ ،‬اما نم ی توان بدون اشاره به این مساله راجع به سیاست‬ ‫خارجی بحث کرد‪ .‬اتفاقی که افتاده این است که امروز تعادلی‬ ‫در سیاس��ت خارجی ما وجود ندارد‪ .‬بناب راین اگر یک سیاست‬ ‫خارجی خوب به دنبال یک چنین جهت گی��ری م ی رود و ما‬ ‫باید بهترین روابط را با همسایگان داشته باشیم‪ ،‬اکنون مسیر‬ ‫سختی در ب رابر سیاست خارجی ما قرار دارد‪ .‬چرا که رابطه ای ران‬ ‫با همسایگانش در وضعیت مطلوبی نیست اما در عوض رابطه‬ ‫با برخی کشورهای امریکای التین در حد مطلوب است‪ .‬چرا‬ ‫باید اولویت مان از همسایگان یا کشورهای اروپایی به ان سمت‬ ‫سوق داده شود‪ .‬در حال حاضر صنعت ای ران با اروپا پیوندهایی‬ ‫دارد و اگر روابط مان با اروپا بهبود یابد م ی توانیم در این زمینه‬ ‫هم افزایی داشته باشیم‪ .‬همانطور که مقامات دولتی حال چه‬ ‫دولت قبلی چه دولت فعلی تاکی��د دارند ما در صنعت خیلی‬ ‫جای پیشرفت داریم و از بس��یاری از ظرفی ت های صنعتی ما‬ ‫استفاده نم ی شود‪ .‬این در حالی اس��ت که تاکنون ما به فکر‬ ‫رابطه با اروپا نبودیم و این نشان دهنده ان است که در روابط ما‬ ‫تعادل وجود ندارد‪ .‬همچنین پی رامون کشورهای منطقه نیز باید‬ ‫ب ر اساس منافع ملی و مزیت هایی که کشورهای مختلف ب رای‬ ‫ای ران دارند ب ه ترمیم روابط بپردازیم‪ .‬همچنین پی رامون مساله‬ ‫هسته ای نیز کشور ما نیاز به رابطه خوب با برخی کشورهایی‬ ‫دارد که اصال مورد توجه نیستند‪ .‬بناب راین دیپلماسی ما باید این‬ ‫هنر را داشته باشد که بتواند به چنین تعادلی برسد‪ .‬این تعادل‬ ‫بین الملل‬ ‫دیپلمات های وزرات خارجه عموم�ا فکر م ی کنند انها سیاس�ت خارجی را‬ ‫تعیین م ی کنند یا باید اجرا کنند‪ ،‬در حال ی که دیپلمات ها‪ ،‬اجرا کننده فرایندهای‬ ‫سیاست خارجی هستند‬ ‫با انتخاب علی اکبر‬ ‫صالحی و محمدجواد‬ ‫ظریف به نظر می رسد‬ ‫دولت در حوزه پرونده‬ ‫هسته ای با سیاستی واحد‬ ‫و یکپارچه عمل خواهد کرد‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫هم بدین صورت اس��ت که بر پایه منافع ملی و امنی ت ملی‬ ‫حرکت کند‪ .‬بناب راین هر مساله دیگری که خالف جهت این‬ ‫موارد باشد به طور قطع در اولویت نخواهد بود‪ .‬در نتیجه اکنون‬ ‫ضرورت ایجاب م ی کند که دستگاه دیپلماسی ای ران میان منافع‬ ‫ملی‪ ،‬امنیت ملی و هزینه‏ای که در محیط بی ن‏المللی متقبل‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ ،‬تعادل برقرار کند‪.‬‬ ‫دکتر متقی‪ :‬ابتدای بحث اشاره م ی کنم افرادی مانند‬ ‫اقای سبحانی به واسطه حضورشان در وزارت خارجه شناخت‬ ‫بیشتری از امثال دکتر ظ ریف دارند‪ .‬من نیز ویژگ ی های عمومی‬ ‫دکتر ظریف را در یک س��ری ش��اخ ص های کنش حرفه ای‪،‬‬ ‫تبیین م ی کنم‪ .‬اولین ویژگی دکتر ظریف این است که دارای‬ ‫سابقه دیپلماتیک موثر و مورد قبول ب رای اکثر پرسنل وزارت‬ ‫امور خارجه بوده است‪ .‬یعنی در مذاکرات دیپلماتیکی که وی‬ ‫ن مختلف انجام داده‪ ،‬بر شاخ ص ها و الگوهای رفتاری‬ ‫در دورا ‬ ‫تاکید داشته تا بتواند هدف های سیاست خارجی را تامین کند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر رویکرد دکتر ظریف معطوف به هدف است و‬ ‫این هدف را در قالب ضرورت های دیپلماتیک که بخش��ی از‬ ‫منافع و امنیت ملی است‪ ،‬مورد پیگیری قرار خ واهد داد‪ .‬دومین‬ ‫ویژگی وی به جز تجربه دیپلماتیک‪ ،‬ادبیات دیپلماتیک وی‬ ‫است؛ هس��تند افرادی که ‪ 30‬س��ال در وزارت خارجه فعالیت‬ ‫داشته اند اما ادبیات دیپلماتیک را به کار نم ی گی رند‪ .‬امروز یکی‬ ‫از شاخ ص های قدرت ملی ما این است که تاچه حد کارگزاران‬ ‫نالمللبادیگران‬ ‫سیاستخارجینسبتبهمفاهیمسیاستبی ‬ ‫دارای تعریف مشترک هستند‪ .‬مفاهیمی وجود دارد که بین ما‬ ‫و بسیاری از دیپلمات های دیگر تع ریف مشترکی ندارند؛ به طور‬ ‫ی مانند قدرت‪ ،‬بازدارندگی و امنیت منطقه ای‪.‬‬ ‫مثال مفاهیم ‬ ‫در حالی که تحلیل من این است که وزیر امور خارجه جدید از‬ ‫ادبیات دیپلماتیکی بهره م ی گیرد که م ی تواند فهم مشترک را‬ ‫با طرف مقابل ایجاد کند‪ .‬بناب راین ان چیزی که ما در قالب درک‬ ‫راهبردی تحلیل م ی کنیم‪ ،‬زی ربنایش وجود ادبیات دیپلماتیک‬ ‫است‪ .‬اگر وزیر امور خارجه و برخی از دیپلمات ها به گونه دقیق‬ ‫به ادبیات دیپلماتیک احاطه نداشته باشند‪ ،‬در ان صورت درک‬ ‫مشترک کار بسیار دشواری خ واهد بود‪ .‬در حوزه روابط بی ن الملل‬ ‫بحث هایی وجود دارد که تضادها را ارزیابی م ی کند‪ .‬از جمله این‬ ‫مولفه ها بحث «میس اندرستندینگ» است؛ من معتقدم اقای‬ ‫ظ ریف م ی‪‎‬تواند در مذاکرات شان تضادهای ناشی از این موضوع‬ ‫را به حداقل برساند‪ .‬نکته بعدی که جزو قابلی ت‪‎‬های ظریف به‬ ‫حساب م ی اید‪ ،‬شناخت نس��بی وی از کارگزاران دیپلماتیک‬ ‫امریکا و شناخت کل ی تر دیپلمات های غ ربی نسبت به ایشان‬ ‫است‪ .‬ب ر اساس چنین شناختی این موضوع مطرح م ی شود که‬ ‫امکان طرح مسائل و موضوعات سیاست خارجی ب رای دستیابی‬ ‫به یک نتیجه مشترک وجود دارد‪ .‬چون اگر یک اعتماد نسبی‬ ‫در روابط دیپلماتیک وجود داشته باشد در ان شرایط دیپلمات ها‬ ‫کمتر در گارد قرار م ی گی رند و تالش م ی کنند فضای مربوط به‬ ‫اعتمادس��ازی یا «کانفیدنس بیلدینگ» را شکل دهند‪ .‬نکته‬ ‫ی که به مزیت های دکتر ظریف مربوط م ی شود مساله‬ ‫چهارم ‬ ‫رهیافت عمومی دولت و ماموریتی است که بر این اساس ب رای‬ ‫وزارت خارجه ارائه م ی شود‪ .‬در این شرایط باید بگوییم فضای‬ ‫عمومی ب رای حرکت دکتر ظریف بسیار مساعدتر است‪ .‬من‬ ‫به لحاظ الگوهای کنش دیپلماتیک و ویژگ ی های شخصیتی‬ ‫تفاوت چندانی میان دکتر صالحی و دکتر ظریف قائل نیستم‪.‬‬ ‫چرا که هر دو از قابلی ت های موثر و سازنده ای برخوردار هستند‪.‬‬ ‫اما سوال اینجاست که چرا دکتر صالحی طی دو سال گذشته به‬ ‫نتیجه مطلوبی نایل نشد؟! به این دلیل که فضای عمومی ب رای‬ ‫رفتار دیپلماتیک دکتر صالحی وجود نداشت‪ ،‬ولی این شرایط‬ ‫امروز وجود دارد‪ .‬همچنین این س��وال مطرح است که ایا این‬ ‫موارد کفایت م ی کند؛ جواب من منفی است‪ .‬وزیر خارجه ب رای‬ ‫اینکه بتواند از قابلی ت های خودش استفاده بهتری داشته باشد‬ ‫باید دیدگاه راهبردی داشته باشد؛ یک نگاه راهبردی به موضوع‬ ‫امنیت ملی که در صحب ت های اقای س��بحانی به ان اشاره‬ ‫شد یا ضرورت های سیاست خارجی جمهوری اسالمی‪ .‬نگاه‬ ‫راهبردی به این مفهوم است که سه مولفه را با هم پیوند دهیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬موقعیت ژئوپلتیک ای ران ‪ -2‬منافع ای ران ‪ -3‬ضرورت های‬ ‫نالملل‪.‬‬ ‫سیاست بی ‬ ‫این در حالی اس��ت که تا به حال من مطالب��ی از دکتر‬ ‫ظریف نخوانده ام که نش��ان دهنده یک دیدگاه راهبردی ب رای‬ ‫تبیین ضرورت های سیاست خارجی باشد‪ .‬نکته بعدی اینکه‬ ‫رویکرد ابتکاری در ایشان کمتر است و این طبیعت کار است‪.‬‬ ‫من کتاب «فرصت را از دست ندهید» نیکسون را که مطالعه‬ ‫م ی کردم روی این بحث تاکید دارد که عموما نگاه دیپلمات های‬ ‫وزارت خارجه در چارچوب دستور کار است‪ .‬نیکسون م ی گوید‬ ‫این وضعیت در رابطه با امریکا نیز وجود دارد و در تاریخ سیاست‬ ‫خارجی امریکا‪ ،‬فقط یک نفر دارای رویکرد راهبردی بود یعنی‬ ‫خودش‪ .‬وی قادر بود تهدیدات اینده را ارزیابی کند‪ ،‬قابلی ت های‬ ‫الزم را ب رای مقابله با تهدیدات به کار گیرد و م ی دانس��ت که‬ ‫چگونه باید ائتالف های جدید و ضد ائتالف ها را ایجاد کند‪.‬‬ ‫س��ومین مولفه در زمره نشانه هایی اس��ت که باید به‬ ‫ان توجه بیشتری ش��ود و ان درک سیاس��ت خارجی در یک‬ ‫کانتکست ملی است‪ .‬دیپلمات های وزرات خارجه عموما فکر‬ ‫م ی کنند انها سیاس��ت خارجی را تعیین م ی کنند یا باید اجرا‬ ‫کنند‪ ،‬در حال ی که دیپلمات ها‪ ،‬اجرا کننده فرایندهای سیاست‬ ‫خارجی هس��تند‪ .‬بناب راین ایجاد یک رابط��ه ارگانیک میان‬ ‫نهادهایی که م ی تواند بر روندهای سیاست خارجی تاثیرگذار‬ ‫باشد یک موضوع بسیار مهم است‪ .‬فکر نکنیم که امروز وزارت‬ ‫امور خارجه در هر کشوری مستقل است نه بدین صورت نیست‬ ‫بلک��ه وزارت خارجه یکی از نهادهایی اس��ت که در خط مقدم‬ ‫تبیین مواضع عمومی کش��ور در حوزه سیاست خارجی قرار‬ ‫دارد‪ .‬بناب رای��ن نباید از ان انتظار زیادی داش��ت اما در هر حال‬ ‫وزارت خارجه باید نگاه راهبردی و ابتکاری را حتما در دس��تور‬ ‫کارش قرار دهد‪ .‬در گذشته در کنار دفتر وزیر یک دفتر راهبردی‬ ‫نیز تشکیل ش��ده بود ولی تابه حال موفق عمل نکرده است‪.‬‬ ‫زی را کسانی باید دفتر راهبردی وزیر را اداره کنند که از قابلیت‬ ‫الزم ب رای سناریوس��ازی برخوردار باشند؛ سناریوسازی یکی از‬ ‫تکنی ک های مربوط به فضای اینده پژوهی است‪ .‬بناب راین من‬ ‫چهار مولفه ای که مربوط به نکات مثبت وزیر امور خارجه است‬ ‫را بازگو کردم و به سه موضوعی اشاره کردم که وزیر خارجه باید‬ ‫به انها توجه کند تا بتواند در این حوزه ها نیز مزیت نسبی الزم‬ ‫را به وجود بیاورد‪ .‬بناب راین یک وزارت امور خارجه موفق زمانی‬ ‫م ی تواند به اهدافش دست پی دا کند که کارگزارانش این هفت‬ ‫ویژگی را داشته باشند‪.‬‬ ‫س�بحانی‪ :‬پیش از انکه به بحث بعدی بپردازیم در‬ ‫مورد صحب ت های دکت��ر متقی باید مس��اله ای را بیان کنم‪.‬‬ ‫صحب ت های ایشان در محورهای کامال چارچوب داری مطرح‬ ‫شد و در این رابطه هیچ اختالفی در ذهن و تفکر بنده با ایشان‬ ‫وجود ندارد‪ .‬اما مساله اینجاست اکنون که تمام نگاه ها به سمت‬ ‫سیاست خارجی معطوف شده‪ ،‬دکتر ظریف در این رابطه چه‬ ‫کاری م ی تواند انجام دهد‪ .‬امروز ب رای مش��کالت کشور همه‬ ‫مردم از کوچه و بازار گرفته تا نخبگان دانشگاهی و مدیریتی‬ ‫گمان م ی کنند که کلید حل مشکالت‪ ،‬سیاست خارجی است‬ ‫و خیلی هم فرمول راحتی است‪ .‬اس��تدالل انها این است که‬ ‫مشکل اصلی ما ناشی از اقتصاد اس��ت و اقتصاد نیز گرفتار‬ ‫دو نقیصه بوده اس��ت؛ س��وء مدیریت که مربوط م ی دانند به‬ ‫دولت های نهم و دهم و مشکل دوم هم به تحریم های ظالمانه‬ ‫بازم ی گردد‪ .‬به نظر من اکنون که این نگاه وجود دارد م ی توانیم‬ ‫از بحث سیاس��ت خارجی صحبت را شروع کنیم‪ .‬م ی پذیریم‬ ‫که اقتصاد مشکل اصلی ای ران است و سیاست خارجی نیز راه‬ ‫ورود ب رای حل مشکل است‪ .‬اکنون باید ببینیم یک دیپلمات و‬ ‫دولت چگونه م ی توانند این مشکالت را رفع کنند‪ .‬در این رابطه‬ ‫خالی از لطف نیست که به قسمتی از خاط رات اقای پطروس‬ ‫غالی که در کتابی ذکر شده اشاره کنم‪ .‬وی در این کتاب عنوان‬ ‫م ی کند که هنگام مذاکرات کمپ دیوید او نیز همراه انور سادات‪،‬‬ ‫رئی س جمهور وقت مصر حضور داش��ت‪ .‬پطروس غالی نقل‬ ‫م ی کند در ابتدای امر متعجب شده که چرا در انجا و در میان‬ ‫تعداد زیادی دیپلمات‪ ،‬انور سادات از وی که استاد دانشگاه بود‬ ‫خواسته حضور داشته باش��د‪ .‬غالی م ی گوید با پرس و جوی‬ ‫فراوان به من گفتند م ی خواهیم کسی در این مذاکرات باشد‬ ‫که ذهنیت قبلی نداشته باشد‪ .‬به گفته غالی وی به عنوان وزیر‬ ‫مشاور در امور خارجی و کس��ی که هیچ ذهنیتی از مذاکرات‬ ‫پیشین ندارد انجا حاضر م ی شود‪ .‬ب ر اساس نقل قول شخص‬ ‫غالی‪ ،‬وی طی ساعاتی که در ان جلسه حاضر بوده به چهره‬ ‫مذاکره کنندگان‪ ،‬دیپلمات های دو طرف‪ ،‬سیاستمداران و مقامات‬ ‫امنیتی بارها نگاه م ی کند و م ی بیند که مشکل انور سادات با‬ ‫طرف اسرائیلی نیست‪ ،‬بلکه با طرف خودش است‪ .‬در واقع وی‬ ‫چون پرونده هایی که پی ش روی دکتر ظریف و سیاست خارجی دولت دکت ر روحانی‬ ‫قرار دارند‪ ،‬پرونده های بسیار دشواری هستند و پرونده هایی هستند که دیگر راه بازی‬ ‫و گفت وگوی غیرچارچوب دار در انها بسته شده است‪ .‬بنابراین باید اراده و جدیت برای‬ ‫حل این پرونده ها وجود داشته باشد‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫هرچه م ی گفته با ضمیر هیات خودش حرف م ی زده و انها را‬ ‫مخاطب قرار م ی داده است‪ .‬گویی سادات این جلسه را گذاشته‬ ‫تا همراهان خودش را توجیه کند که چرا م ی خواهد صلح کند‬ ‫و کوتاه بیاید‪ .‬م ی توان گفت او در دو جبهه در حال مبارزه بوده‬ ‫و مذاکره او صرفا این نبود که طرف مقابل را قانع کند‪ .‬اکنون‬ ‫ما با تصمیم وی و اثرات ان کار نداریم‪ ،‬اما مساله ای که هست‬ ‫پرونده هس��ته ای ای ران نیز اکنون به اندازه پرونده کمپ دیوید‬ ‫در ان زمان اهمی��ت دارد‪ .‬بناب راین در ح��ال حاضر نیز اگر ما‬ ‫م ی خ واهیم پرونده هسته ای را پیش بب ریم ابتدا باید سمت میز‬ ‫خودمان یک استحکام داشته باشیم که وقتی اقای ظریف یا‬ ‫هر شخصی که م ی خواهد در انجا صحبت کند‪ ،‬سخنانش‪،‬‬ ‫سخن کل ای ران باشد‪ .‬این مس��اله نیاز به شجاعت و قدرت‬ ‫باالدستی دارد و امری است که ما ب رای هرگونه مذاکره ای در این‬ ‫سطح به ان نیاز داریم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اکنون با توجه به مهمترین چالش های ایران در‬ ‫حوزه سیاست خارجی و همچنین با عنایت به روی کار امدن‬ ‫دکتر ظریف در راس وزارت خارجه‪ ،‬این س��ازمان چه تغیی رات‬ ‫و بازس��ازی هایی الزم دارد تا به وزیر خارجه نیز در رسیدن به‬ ‫اهدافش کمک کند؟‬ ‫سبحانی‪ :‬به نظر من س��اختار وزارت خارجه مشکل‬ ‫جدی ندارد؛ یعنی انچه اکنون وجود دارد محصول یک کنش‬ ‫و واکنش طوالنی مدت است‪ .‬من به عنوان کسی که سال ها‬ ‫در انجا مش��غول به کار بوده ام معتقدم وزارت خارجه مشکل‬ ‫ساختاری ندارد‪ .‬چرا که س��فارتخانه های ما در یک چارچوبی‬ ‫دیدگاه هایشان را مطرح م ی کنند و کارشناسان ما نیز ب راساس‬ ‫موضوعات خ��اص عمل م ی کنند و نظ رات ش��ان را از طریق‬ ‫مدیرها منعکس م ی کنند‪ .‬هر روزه دیدگاه هایی از نقاط مختلف‬ ‫دنیا به وزارت خارجه م ی اید و کارش��ناس های متخصص ان‬ ‫را بررس��ی م ی کنند‪ .‬در این میان تعداد معاونت ها و ک مو زیاد‬ ‫بودن انها مشکل نیست‪ .‬اگر بخواهیم در این زمینه به بحث‬ ‫اسی ب شناسی بپردازیم م ی توان بحث همپوشانی اولویت ها را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬در واقع همپوشانی اولویت های ما باید به نقطه ای‬ ‫برسد که تصمیم گی ران ما را به یک تصمیم درست نایل کند‪ .‬به‬ ‫این معنا که در وزارت خارجه ممکن است کارشناسان در سطح‬ ‫پایین دسترس��ی به دیگر دیدگاه ها در سازمان های مختلف‬ ‫نداشته باش��ند‪ .‬منظور من این اس��ت که اگر بحث سیاست‬ ‫خارجی در س��ازمان های دیگر نیز مورد بررسی قرار م ی گیرد‪،‬‬ ‫نظ رات باید به کارشناسان وزارت خارجه نیز ابالغ شود تا در یک‬ ‫قالب کارشناسی بررسی شوند‪ .‬یعنی دستگاه های موازی نباید‬ ‫اقدامات موازی انجام دهند‪ .‬من معتقدم در س��فارتخانه های‬ ‫ما در کشورهای مختلف نیازی نیست سازمان فرهنگ یک‬ ‫تشکیالت مستقلی مانند سفارتخانه داشته باشد‪ .‬کارشناسان‬ ‫س��ازمان های اط راف وزارت خارجه که هم در تصمیم سازی و‬ ‫هم در تصمیم گیری موثر هستند باید در سطح کارشناسی با‬ ‫مقامات وزارت خارجه دیدار کنند‪ .‬اگر این دیدارها در این سطوح‬ ‫انجام گیرد دیگر در تصمیم سازی شاهد تناقضات و مشکالت‬ ‫نخواهیم بود‪ .‬اما مس��اله ای که امروز با ان مواجه هس��تیم‬ ‫این است که تصمیم سازها در س��ازمان های مختلف حضور‬ ‫دارند‪ ،‬تصمیماتشان باال م ی اید و در یک نقطه غیرکارشناسی‬ ‫باعث ایجاد تضاد م ی ش��ود‪ .‬در این نقطه به عوض اینکه کار‬ ‫کارشناسی صورت بگیرد تالقی منافع بخشی صورت م ی گیرد‬ ‫و در تصمیم ها تاثیر م ی گذارد‪ .‬چه بسا این تصمیمات اشتباه‬ ‫باشد؛ در نهایت به عقیده من در وزارت خارجه از لحاظ تشکیالت‬ ‫مشکلی وجود ندارد اما در خارج از این وزارتخانه‪ ،‬تشکل‪‎‬هایی‬ ‫وجود دارد که درس��ت همانند وزارت خارج��ه عمل م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫اگر بخواهم مثالی ذکر کنم م ی‪‎‬توانم بگویم که بهتر اس��ت‬ ‫سازمان فرهنگ و ارتباطات اسالمی به طور مشخص یکی از‬ ‫معاونت‪‎‬های وزارت خارجه شود‪.‬‬ ‫متقی‪ :‬بنده نیز با صحب ت های اقای سبحانی موافقم‪.‬‬ ‫در ارتباط با س��اختار وزارت خارجه و تصمیم گیری در سیاست‬ ‫خارجی دو بحث بنیادین داریم؛ نخس��ت اینکه به چه می زان‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪52‬‬ ‫روندهایتصمیم گیریماهیتبوروکراتیکدارد؛یعنیمبتن ی بر‬ ‫قالب های اداری و اجرایی است‪ .‬دوم اینکه نقش سازمانی هر‬ ‫مجموعه به چه صورت اس��ت‪ .‬طبعا در ای ران مانند هر کشور‬ ‫دیگری‪ ،‬نهادها و مجموعه های مختلفی هستند که در حوزه‬ ‫روابط خارجی کار م ی کنند‪ .‬اگر ما روابط خارجی را یک فضای‬ ‫عام بی ن المللی تلقی کنیم حوزه سیاست خارجی عرصه خاص‬ ‫روابط بی ن الملل محسوب م ی شود‪ .‬بناب راین یکی از بحث های‬ ‫اصلی ساختاری وزارت امور خارجه این است که چگونه بتواند‬ ‫به رابطه بنیادین با نهادهای داخلی خودمان که در حوزه روابط‬ ‫خارجی مش��ارکت دارند‪ ،‬بپردازند‪ .‬نکته دوم که یک مشکل‬ ‫بنیادین وزارت خارجه از سال ها پیش است و امروز این وزارتخانه‬ ‫باید به ان بپردازد‪ ،‬اساس��نامه وزارت خارجه اس��ت‪ .‬اساسنامه‬ ‫سازمان وزارت امور خارجه مربوط به سال ‪ 1354‬است یعنی سه‬ ‫سال پیش از انقالب اسالمی ایران این اساسنامه تنظیم شده‬ ‫است‪ .‬ب ر اساس این موضوع تغیی رات محدودی در سال‪ 1364‬در‬ ‫ان انجام گرفت؛ از جمله در مواردی مانند اینکه استخدام ها و‬ ‫پرداخت ها به چه صورت باید باشد‪ .‬اما امروز وزارت امور خارجه‬ ‫به لحاظ س��اختاری نیازمند دو اقدام بنیادین است؛ ‪ -1‬تبیین‬ ‫فضای بوروکراتیک سازمانی ب رای ایجاد هماهنگی وزارت امور‬ ‫خارجه با نهادهایی که داخل کشور حوزه روابط خارجی دارند و‬ ‫‪ -2‬اساسنامه وزارت خارجه که مربوط به سال ‪ 54‬است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ش��اید ب رای اولین بار اس��ت که در ای ران وزیر‬ ‫خارجه ای روی کار امده که تحصیالتش در این زمینه است و‬ ‫قرار است یک سیاستگذاری کالن و تئوریک در بحث سیاست‬ ‫خارجی داشته باشد‪ .‬با این تفاسیر به نظر شما دکتر ظریف با‬ ‫توجه به سوابق ش��ان و همچنین فضایی که ایران در سطح‬ ‫بی ن الملل دارد‪ ،‬طرفدار چه تئوری خواهد بود؟‬ ‫س�بحانی‪ :‬اگر مقداری عملگرایانه ت��ر بخواهیم به‬ ‫واقعی ت های امروز سیاست خارجی بپردازیم و از ان اولویت های‬ ‫دکتر ظریف را به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی مورد دقت‬ ‫قرار دهیم‪ ،‬م ی توان اینگونه گفت که سیاس��ت خارجی ادامه‬ ‫سیاست داخلی اس��ت‪ .‬یعنی هر انچه در داخل ترسیم شده‬ ‫که به ان برسیم باید هر روز مرور ش��ود‪ .‬در سیاست خارجی‬ ‫انعکاس سیاست داخلی باید دنبال ش��ود‪ ،‬بناب راین مسائلی‬ ‫چون اقتصاد‪ ،‬فرهنگ و سیاست داخلی باید در کنار سیاست‬ ‫خارجی مورد ارزیابی قرار گی رند‪ .‬در بحث عمل نیز نم ی توان‬ ‫تنها به یک مساله توجه کرد و بقیه مسائل را به بعد موکول‬ ‫کرد‪ .‬از این مباحث که خارج شویم با عنایت به دوران حضورم‬ ‫در وزارت خارجه و اشنایی با دکتر ظریف در این سازمان‪ ،‬درکم‬ ‫این است که وی یک سیاس��تمدار ملی است که درک خوبی‬ ‫متقی‪ :‬رویک�رد دکتر ظریف‬ ‫معطوف به هدف است و این هدف‬ ‫را در قال�ب مناف�ع و امنی�ت مل�ی‬ ‫ایران م�ورد پیگیری ق�رار خواهد‬ ‫داد و ای�ن از اولی�ن اولویت ه�ا و‬ ‫ضرورت های دیپلماتیک برای هر‬ ‫وزیر خارجه ای است‪ .‬البته پیگیری‬ ‫این اهداف از طریق شناخت اولیه‬ ‫نسبت به مفاهیم سیاست و امنیت‬ ‫بین المللی امکانپذیر خواهد بود‬ ‫هم از محدودیت ها و مش��کالت در داخل دارد و هم مسائل‬ ‫سیاس��ت خارجی‪ .‬وی از بس��یاری از دیپلمات هایی که شاید‬ ‫حتی سابقه‪‎‬شان از او بیشتر اس��ت بهتر متوجه م ی شود که‬ ‫محدودیت های این سطح از کار چیست‪ .‬بناب راین اولویت دکتر‬ ‫ظریف این است که بتواند نیازهای داخلی را به دقت شناسایی‬ ‫و پیگیری کند‪ ،‬موانعی ک��ه در اس��تفاده از امکانات محیط‬ ‫بی ن المللی ب رای ای ران وجود دارد‪ ،‬رفع کند و سیاست خارجی را‬ ‫با نیازهای داخلی در ابعاد مختلف هم مسیر کند‪ .‬قطعا اولویت‬ ‫توجه وی به مسائل بی ن‪‎‬المللی است؛ در حال حاضر متاسفانه‬ ‫به دالیل مختلف‪ ،‬ما اعتماد الزم ب��رای تفاهم با جهان‪ ،‬ب رای‬ ‫گفت وگو با دنیا و ب رای پیشبرد اهداف مل ی‪‎‬مان در سطح ملی و‬ ‫جهانی را از دست داده ایم‪ .‬پس اولین مساله این است که ما در‬ ‫یک مجموعه اقدامات بی ن المللی این نقیصه عدم اعتماد را رفع‬ ‫کنیم‪ .‬همچنین ایشان باید یک تصویر بهتر از ای ران در سطح‬ ‫بی ن الملل ارائه دهد‪.‬‬ ‫دکتر متق�ی‪ :‬ارزیابی من از دکتر ظریف این است که‬ ‫وی رویکرد عملگرایانه دارد‪ .‬بناب راین به لحاظ قالب‪‎‬های ادراکی‪،‬‬ ‫تحلیلی و رفتاری در فضای پ راگماتیس��تی قرار دارد‪ .‬کسی‬ ‫که دارای چنین رویکردی اس��ت و نقش محوری در مذاکرات‬ ‫دیپلماتیک دارد باید بتواند حوزه مصالحه را در سیاست خارجی‬ ‫مش��خص کند‪ .‬بناب راین س��اختار وزارت خارجه به ویژه حوزه‬ ‫دیپلماس��ی عمومی ان باید ادبیاتی تولید کند که مشخص‬ ‫شود تفاوت مصالحه و سازش در چیست‪ .‬در بسیاری از موارد‪،‬‬ ‫خیلی از افراد تفاوتی میان این دو قائل نیستند‪ ،‬در حالی که‬ ‫اگر معادل انگلیسی مصالحه را مبنا قرار دهیم به معنای بازی‬ ‫برد‪-‬برد است‪ .‬درحالی که سازش به معنای شرایطی است که‬ ‫یک بازیگر جهت بقا به عقب نشینی مبادرت م ی کند‪ .‬بناب راین‬ ‫نگاهی که دارم این اس��ت که در فضای موجود الگوی کنش‬ ‫بر اساس ادراکی که وجود دارد مساله مربوط به بازی مطابق‬ ‫مدل مصالحه توسط اقای ظریف است‪ .‬اما اینجا یک سوال‬ ‫مطرح م ی ش��ود؛ اگر جهان غرب که دارای قدرت موثرتری به‬ ‫لحاظ نظامی‪ ،‬دیپلماتیک و اقتصادی است و محدودیت های‬ ‫بسیار زیادی را در ارتباط با جمهوری اسالمی ای ران ایجاد کرده‬ ‫در ارتباط با موضوعاتی مانند تحریم از الگوی مصالحه استفاده‬ ‫نکرد یا حقوق هسته ای ای ران را در چارچوب مواد‪ 4،2‬و‪ 6‬اژانس‬ ‫ی مورد شناسایی قرار نداد؛ در این صورت‬ ‫بی ن المللی انرژی اتم ‬ ‫باید چه اقداماتی را به انجام رساند‪ .‬یعنی مرز بین مصالحه و‬ ‫سازش در چیست‪ .‬از انجایی که اقای ظریف‪ ،‬وزی ر خارجه یک‬ ‫کشور انقالبی است و هم واره انقالب با معادله قدرت و مقاومت‬ ‫پیوند پی دا م ی کند‪ ،‬اگر بین فضای مصالحه و سازش تعارضی‬ ‫ایجاد شد‪ ،‬در ان صورت طبیعی اس��ت که باید سازوکارهای‬ ‫برون رفت از بحران ب راساس معادله مربوط به مقاومت انجام‬ ‫بپذیرد‪ .‬بناب راین اگر وزیر امور خارجه یا سیاستگذاران خارجی در‬ ‫جمهوری اسالمی‪ ،‬در شناخت مرز بین مصالحه و سازش دچار‬ ‫ابهام شوند این مساله بزرگترین مخاطره راهبردی ب رای کشور و‬ ‫اعتبار سیاسی خودشان خ واهد بود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اگر بخواهی��م به بحث عملگرای��ی بپردازیم‬ ‫با توجه به سوابق دکتر ظریف و حضور ایش��ان در امریکا‪ ،‬در‬ ‫حوزه مناسبات ای ران با امریکا و همچنین بحث تحریم های‬ ‫یک جانب ه ای که امریکا وضع کرده‪ ،‬وی چه گام هایی م ی تواند‬ ‫بردارد؟‬ ‫دکتر متقی‪ :‬موضوع فعالیت هسته ای ای ران یک امر‬ ‫فردی نیس��ت که افرادی مانند اقایان دکتر صالحی‪ ،‬متکی‬ ‫یا ظریف با حضورش��ان نتیجه کامال متفاوتی حاصل کنند‪.‬‬ ‫فعالیت هسته ای ای ران در زمره موضوعات سیاست بی ن الملل‬ ‫است یعنی ماهیت امنیتی دارد‪ .‬در چنین شرایطی ایجاد این‬ ‫ذهنیت که امدن ظریف منجر به تغیی��ر بنیادین در مواضع‬ ‫کشورهای غ ربی در ارتباط با ای ران م ی شود‪ ،‬یک توهم است‪.‬‬ ‫موضوع اصلی این است که دستور کارهای جمهوری اسالمی‬ ‫و جهان غرب در ارتباط با فعالی ت های هسته ای در چه قالبی‬ ‫خواهد بود‪ .‬در بحث های مربوط ب��ه تحوالت خاورمیانه یک‬ ‫اب راهیم متقی در این مناظره به چالش های وزارت خارجه در دوره جدید پرداخت‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫تئوری وجود دارد با عنوان نظ ریه صلح در ب رابر زمین‪ .‬حال بحث‬ ‫هسته ای ما دو جنبه دارد؛ یکی غن ی سازی و دیگری تحریم‪ .‬باید‬ ‫ببینیم چه درصدی از غن ی سازی چه درصدی از تحریم را بر ما‬ ‫اعمال خواهد کرد‪ .‬احتماال ذهنیت این خواهد بود که ای ران در‬ ‫سیاست هسته ای اش تجدیدنظر م ی کند‪ .‬این درحالی است‬ ‫که تجدیدنظر ای ران در سیاست هس��ته ای ماهیت بنیادین‬ ‫ندارد‪ .‬یعنی اگر جهان غرب فکر م ی کند ای ران حاضر است در‬ ‫ارتباط با فردو مذاکره کند شاید یک مساله کامال ذهنی باشد‪.‬‬ ‫فردو‪ ،‬خط قرمز فعالیت هس��ته ای جمهوری اسالمی است؛‬ ‫با این حال انها م ی توانند از فردو بازدید کنند و راس��تی ازمایی‬ ‫انجام دهند‪ .‬در این رابطه در گفته های مقامات عالی کش��ور‬ ‫سه بحث مطرح است؛ نخست اعتمادسازی‪ ،‬دوم شفاف سازی‬ ‫و سوم حقوق هسته ای ای ران‪ .‬ایا رابطه ای م ی توان میان حقوق‬ ‫هسته ای و اعتمادسازی و شفاف س��ازی ایجاد کرد‪ .‬تا به حال‬ ‫شورای امنیت ش��ش قطعنامه علیه ای ران صادر کرده است؛‬ ‫قطعنامه های ‪ 1847 ،1803 ،1735 ،1703 ،1696‬و ‪ .1929‬این‬ ‫شش قطعنامه به هم ریفر ش��ده است‪ .‬یعنی وقتی قطعنامه‬ ‫‪ 1929‬را م ی خوانیم م ی بینیم به پنج قطعنامه گذش��ته ارجاع‬ ‫داده شده یعنی تمام موارد پیشین باید اجرا شود‪ .‬اولین موضوع‬ ‫این قطعنامه ها تعلیق هسته ای است ‪ .‬حال سوالی که مطرح‬ ‫است این که ایا تعلیق با حقوق هسته ای ای ران سازگاری دارد‬ ‫یا خیر‪ .‬مشکل کار اینجاست‪ .‬ب رای ایجاد سازگاری میان این‬ ‫موارد چگونگی بهره گیری از دو مولفه یعنی حقوق بی ن الملل‬ ‫و اساسنامه های مربوط به نهادهای بی ن المللی تاثیر دارد‪ .‬هنر‬ ‫جمهوری اسالمی در فضای موجود و دستگاه دیپلماسی ان‪،‬‬ ‫مربوط م ی‏ش��ود به ایجاد رابطه بین مفاد حقوق بی ن الملل و‬ ‫اساسنامه های مربوط به نهادهای بی ن المللی از جمله اژانس با‬ ‫حقوق هسته ای ایران بناب راین در شرایط موجود ای ران و جهان‬ ‫غرب ماه عس��ل ناقص و ش��کننده ای را اغاز کرده اند اما این‬ ‫ماه عسل ناقص و شکننده درون مذاکرات باید منعکس شود و‬ ‫نتیجه بخش باشد‪ .‬اگر تحریم‏ها همچنان ادامه یابد دیگر فرقی‬ ‫نم ی کند چه کسی روی کار باشد‪ .‬موضوع اصلی این است که‬ ‫حداقل تحریم هایی که ماهیت یک جانبه دارند‪ ،‬در گام اول لغو‬ ‫شوند و تحریم های شورای امنیت نیز طی یک فرایند پیگیری‬ ‫شوند‪ .‬در واقع اگر ما اعتمادسازی م ی کنیم جهان غرب نیز باید‬ ‫اعتمادسازی کند‪ .‬در رابطه با روابط ایران و امریکا نیز باید اشاره‬ ‫کنم که روابط دو کشور تابعی از موضوع فعالی ت های هسته ای‬ ‫و تحریم هاست‪ .‬گروه های اسرائی ل محور در امریکا به همراه‬ ‫دو گروه دیگر یعنی منافقان و گروه های عرب محور به رهبری‬ ‫ع ربستان‪ ،‬یک موج ضد ای رانیدر نهادهای سیاسی امریکاشکل‬ ‫داده اند‪ .‬اتاق های فکر امریکا عمدتا ادبیاتی را تولید م ی کنند که‬ ‫ماهیت ضد جمهوری اسالمی دارد‪ .‬هیچ کدام از این اتاق های‬ ‫فکر این موضوع را مطرح نکرده اند که پ راگماتیست بودن جواد‬ ‫ظ ریف منجر به کاهش تحریم های یک جانبه امریکا نسبت به‬ ‫ای ران خواهد شد‪ ،‬اما با توجه به اینکه بان کی مون اقای روحانی‬ ‫را ب رای شرکت در اجالسیه س��الیانه مجمع عمومی سازمان‬ ‫ملل دعوت کرده و باتوجه به اینکه برخی کشورهای اروپایی‬ ‫همانند این اقدام را در رابطه با اقای ظ ریف انجام داده اند‪ ،‬از جمله‬ ‫وزارت امور خارجه المان؛ م ی توان امیدوار بود که فضای تحرک‬ ‫دیپلماتیک ما طی یک ماه اینده به گونه ای سازماندهی شود‬ ‫که زمینه های الزم را ب رای نیل به یک نقطه که ماهیت تعادلی‬ ‫دارد در سیاست بی ن الملل که معطوف به بازی برد ‪ -‬برد است‪،‬‬ ‫حاصل کند‪ .‬در نتیجه یک ماه و نیم اینده حوزه دیپلماس��ی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران محور اصلی تحرک راهبردی خواهد‬ ‫ی دس��تگاه ها‪ ،‬کارگزاران و‬ ‫بود و طی این مدت باید نگاه تمام ‬ ‫افرادی که مثل من مقاله م ی نویس��ند یا اشخاصی که مانند‬ ‫جناب سبحانی در امور دیپلماتیک مشغول هستند در راستای‬ ‫حمایت از یک هدف بنیادین باش��د که مورد توجه کارگزاران‬ ‫سیاس��ت خارجی جمهوری اس�لامی قرار گرفته است‪ .‬این‬ ‫نگاه باید معطوف به کاهش تحریم ها از طریق اعتمادسازی‪،‬‬ ‫تنش زدایی و تهدیدزدایی باشد‪.‬‬ ‫سبحانی‪ :‬س��ه موضوع تحریم‪‎‬ها‪ ،‬رابطه با امریکا و‬ ‫مساله هسته‪‎‬ای کامال به هم پیوسته هستند و هر کدام تابع‬ ‫دیگری اس��ت‪ .‬به طور قطع اگر ما بتوانیم در پرونده هسته ای‬ ‫به یک فرمولی با غ رب ی ها به خصوص امریکا دس��ت یابیم‪،‬‬ ‫طبیعتا تحریم ها نیز به طور اتوماتیک رفع خواهند شد‪ .‬البته از‬ ‫انجایی که شاید کشورهایی که در شورای امنیت حق وتو دارند‬ ‫در رابطه با ای ران هم نظر نباشند راه سختی در پیش داریم‪ .‬من با‬ ‫این دیدگاه که اگر در روابط خارجی خیلی پیشرفت کنیم مساله‬ ‫هسته ای نیز رفع خواهد شد خیلی موافق نیستم‪ .‬من معتقدم‬ ‫ما باید در درجه اول از درون احس��اس قدرت کنیم و مس��ائل‬ ‫داخلی و اقتصادمان را بهبود بخشیم‪ .‬اگر احساس قدرت داشته‬ ‫باشیم در ب رابر خواسته های انها نیز استقامت خواهیم کرد‪ .‬در‬ ‫درجه دوم اکنون با وجود دکتر ظریف و دکتر روحانی به عنوان‬ ‫کس��انی که با ادبیات بی ن الملل و حقوق بی ن الملل اشنایی‬ ‫کامل دارند‪ ،‬اعتمادبه نفس ب رای ای ران ایجاد خواهد شد و این‬ ‫اعتماد به نفس به کمک ما خواهد امد تا طرف های ما دست‬ ‫از زیاده خواهی بردارند‪ .‬در رابطه با امریکا به نظر م ی رسد اگر‬ ‫ب رای منافع کشور الزم باشد در چارچوب های محدود هیچ خط‬ ‫قرمزی وجود ندارد‪ .‬همچنانکه مقامات عالی کشور نیز در این‬ ‫رابطه چراغ سبزهایی نش��ان دادند و در رقابت های انتخاباتی‬ ‫شاهد بودیم که اقای والیتی به اقای جلیلی گفت که تاکنون‬ ‫از طرف مقامات باال به شما دو بار فرصت رفع مشکل با امریکا‬ ‫داده شد اما شما اقدام نکردید‪ .‬این مساله ب رای طرف های غ ربی‬ ‫نیز م ی تواند امیدوار کننده باشد‪ .‬این مساله نشان م ی دهد که‬ ‫اکنون دکتر روحانی و تیمش با سهولت بیشتری م ی توانند این‬ ‫امر را دنبال کنند و طبیعتا ایشان اختیاراتی ورای اختیارات اقای‬ ‫جلیلی دارند‪ .‬در نهایت با پشتوانه مردمی دولت جدید‪ ،‬حضور‬ ‫دیپلمات کارکشته ای چون ظریف در راس وزارت خارجه و یاری‬ ‫دستگاه های دیگر نسبت به وزارت خارجه م ی توان امیدوار بود‬ ‫که دولت جدید به موفقی ت هایی در عرصه سیاس��ت خارجی‬ ‫دس��ت یابد‪ .‬اما در این زمینه نباید خیالبافی کرد و انتظاراتی‬ ‫فراتر از توان از دکتر روحانی و تیمش داشت‪ .‬در واقع باید با درک‬ ‫شرایط و توان دولت جدید‪ ،‬امور را مورد ارزیابی قرار داد‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬ممن��ون از وقتی که ب��رای این گف��ت و گو‬ ‫اختصاص دادید‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سیاست منطقه ای کردها‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫ناظم دباغ‬ ‫‪1‬‬ ‫نماینده اقلیم کردستان‬ ‫عراق در ایران‬ ‫وضعیت کردهای س��وریه‪ ،‬نگرانی اقلیم کردس��تان‬ ‫ع راق و همچنین دولت مرکزی را موجب شده است‪ .‬در این‬ ‫راستا مسعود بارزانی‪ ،‬رئیس حکومت اقلیم کردستان ع راق‪،‬‬ ‫اعالم کرده که حکومت تحت رهب��ری او از تمام امکانات‬ ‫ب رای دفاع از کردهای س��وریه‪ ،‬در ص��ورت تهدید القاعده‪،‬‬ ‫اس��تفاده م ی کند‪ .‬باید توجه داشت این س��خنرانی اقای‬ ‫بارزانی به این مفهوم نیست که کردهای ع راق م ی خواهند‬ ‫مستقیما وارد جنگ شوند و این کمک صرفا نظامی نیست‬ ‫بلکه کمک‪‎‬های انس��انی و معنوی را نیز شامل م ی‏شود؛‬ ‫به عنوان نمونه انها م ی‏توانند شرایط پناهنده شدن کردهای‬ ‫سوری را فراهم کنند‪ .‬همچنین این حق را دارند تا به منظور‬ ‫راهنمایی و نصیحت‪ ،‬پناهندگان سوری را به مناطق اقلیم‬ ‫کردس��تان انتقال دهند‪ .‬بناب راین اقلیم کردس��تان تالش‬ ‫م ی کند در چارچوب قوانین بی ن الملل اس��ایش‪ ،‬ارامش و‬ ‫شرایط زندگی را ب رای انان فراهم کند‪.‬‬ ‫امروز در سوریه ش��اهدیم که تعدادی از افراد سلفی‪،‬‬ ‫القاعده و اس�لامگراهای افراطی در ح��ال قتل عام کردها‬ ‫هس��تند‪ .‬به همین خاطر نیز اق��ای بارزانی دس��تور داده‬ ‫کمیس��یونی ب رای تحقیق و بررس��ی این مساله تشکیل‬ ‫دهند و نتیجه دقیقش را اعالم کنند‪ .‬پس از اعالم نتیجه‪،‬‬ ‫انها به لحاظ معن��وی و اجرایی در چارچ��وب قانون دولت‬ ‫مرکزی امادگی دارند که به کردهای سوریه کمک برسانند‪.‬‬ ‫البته بعدها م ی‪‎‬توان حتی در س��طح مجامع بی ن‏المللی از‬ ‫کردها حمایت و مس��ائل مهم انها را مطرح کرد‪ .‬در برهه‬ ‫کنونی مساله س��لف ی‏ها و القاعده در سوریه باعث شده که‬ ‫بسیاری از کشورهای دیگر نیز واکنش نشان دهند و نسبت‬ ‫‪54‬‬ ‫اتحاد علیه دشمن‬ ‫سلفی های سوری خطری بزرگ برای کردها هستند‬ ‫به اقدامات انها معترض ش��وند‪ .‬اقدامات افراطی القاعده و‬ ‫سلف ی‪‎‬ها در کش��ورهای مختلف به ویژه اکنون در منطقه‬ ‫کردنشین سوریه‪ ،‬در حال تبدیل شدن به یک خطر جدی‬ ‫است زی را هر روزه ش��اهد فعالی ت‏های عمده تروریستی در‬ ‫ع راق و سوریه هستیم‪ .‬باید توجه داشت این اعالم امادگی‬ ‫از ان جهت اس��ت که کرده��ای ع راق و س��وریه‪ ،‬ملیت و‬ ‫زبان‏شان مشترک است؛ البته جدای از این مساله در چنین‬ ‫ش��رایطی تمام ی بش��ریت و مسلمانان نس��بت به چنین‬ ‫قتل عام‪‎‬هایی حال در هر جای دنیا که باشد واکنش نشان‬ ‫م ی‪‎‬دهند‪ .‬جامعه بش��ریت باید در ب رابر اقدامات سلف ی‏ها و‬ ‫القاعده معترض شوند و اجازه ندهند انها مردم بیگناه کرد یا‬ ‫غیرکرد را قتل عام کنند‪ .‬وقتی یک کرد در منطقه خاورمیانه‬ ‫قتل‏عام م ی‪‎‬شود نباید انتظار داشته باشند به عنوان نمونه‬ ‫کردهای اقلیم کردستان عراق ساکت بنشینند‪ ،‬همچنان‬ ‫که اکنون نیز تصمیم این است با فعالی ت‏های دیپلماتیک‬ ‫و مدنی کردهای سوریه تحت حمایت قرار گی رند‪.‬همچنین‬ ‫امروز دولت اسالمی ع راق نیز زیر سایه القاعده است‪ ،‬پس‬ ‫در کل نم ی‏توان نسبت به اقدامات انها ساکت بود‪.‬‬ ‫در رابطه با دولت سوریه نیز باید توجه داشت موقعیت‬ ‫فعلی کردها به نفع دولت سوریه است چرا که منطقه کردها‬ ‫به گونه‪‎‬ای اس��تق رار یافته و موقعیتی دارد که نظام سوریه‬ ‫در انج��ا فعالیت چندانی ن��دارد بلکه کردها خودش��ان از‬ ‫منطقه خودشان حمایت م ی‪‎‬کنند‪ .‬بنابراین در این شرایط‬ ‫باید ببینیم موضع دولت سوریه نس��بت به مساله کردها‬ ‫چگونه اس��ت؛ ایا انها ب رای تحقق حقوق بش��ری‪ ،‬حقوق‬ ‫هموطنی و حق��وق تبعیت کردها ت�لاش خواهند کرد یا‬ ‫خیر؟ زی را اکنون هیچ کس به اندازه دولت سوریه نم ی‪‎‬تواند‬ ‫ب رای دفاع از حقوق کردها که هموطنشان هستند در ب رابر‬ ‫اقدامات وحشیانه س��لف ی‏ها و القاعده وارد عمل شود‪ .‬باید‬ ‫این مس��اله را درک کرد که کردها در خاورمیانه تقس��یم‬ ‫شده‪‎‬اند و در کش��ورهای مختلف حضور دارند؛ با این وجود‬ ‫کردها پذیرفته‏اند که در چارچوب قانون اساس��ی کش��ور‬ ‫خودشان رفتار کنند‪ .‬ش��رایط کنونی در سوریه به گونه ای‬ ‫اس��ت که نیروهایی مانند النصره و ارتش ازاد س��وریه در‬ ‫حال جنگ با نظام سوریه هس��تند‪ .‬در این شرایط منطقه‬ ‫کردنشین سوریه نه با ارتش ازاد سوریه متحد شده و نه به‬ ‫سمت دولت سوریه رفته‪ ،‬بلکه منطقه خودش را حفظ کرده‬ ‫است‪ .‬با وجود ارتش ازاد‪ ،‬النصره و سلف ی‪‎‬ها‪ ،‬کردهای سوریه‬ ‫اینده خوبی نخواهند داش��ت‪ .‬بناب راین الزم است کردهای‬ ‫سوریه با اگاهی و ذکاوت همدستی و اتحاد بیشتری با هم‬ ‫داشته باشند‪ .‬در سوریه نیروهایی که اندیشه های اسالمی‬ ‫تندرو دارند خیلی موافق نیستند که منطقه کردها با حرکت‬ ‫انها همراه نباشد‪ .‬از این رو اکنون کردها در حال حفاظت از‬ ‫مناطق خودشان هستند‪ .‬به عالوه نهادها و ارگان‏های دولت‬ ‫سوریه در منطقه تاکنون در این تحوالت دخالتی نداشته‏اند؛‬ ‫بناب راین وقتی شرایط به این صورت تغییر پیدا م ی‪‎‬کند که‬ ‫کسانی در س��وریه علیه کردها فتوا صادر م ی کنند کردها‬ ‫ناچار م ی‪‎‬‏شوند از منطقه خودش��ان حمایت کنند‪ .‬شرایط‬ ‫کنونی در سوریه به گونه‪‎‬ای است که اقلیم کردستان ع راق‬ ‫را نیز نگران کرده است‪ .‬نخستین نگرانی این است که این‬ ‫وضعیت در سوریه ممکن است اثر منفی بر ع راق بگذارد‪.‬‬ ‫به همین دلیل وقتی این اتفاقات پی��ش م ی اید در ع راق‬ ‫نه فقط کردها بلک��ه کل ع راق این ت��رس را دارند که این‬ ‫ناامن ی ها به مناطق مرزی ع راق و س��وریه نیز سرایت پیدا‬ ‫کند‪ .‬در حقیقت برخی حرکات افراطی و عملیات انفجاری‬ ‫که از جانب سلف ی‪‎‬ها در ع راق شاهد هستیم شاید ناشی از‬ ‫بحران ناامنی از سوریه به عراق منتقل می شود‬ ‫امنیت در تعلیق‬ ‫سیامک کاکایی‬ ‫‪2‬‬ ‫مسعود بارزانی اخیرا خواستار‬ ‫کمکاقلیمکردستانعراقبه‬ ‫کردهای سوریه شد‬ ‫بین الملل‬ ‫در هفته‏های اخیر‪ ،‬ع راق صحن��ه ناامن ی‪‎‬های جدید و‬ ‫اقدامات تروریستی شدیدی ش��ده است‪ .‬تشدید ناامن ی‏ها در‬ ‫این کشور این پرسش را مطرح کرده که عوامل و گروه‏هایی در‬ ‫کشاندن ع راق به سمت ناارام ی‏ها و عمق بخشیدن به بحران‬ ‫امنیتی دست دارند‪ .‬ایا گروه‏های شورشی فعال یا گروه‪‎‬های‬ ‫وابسته به القاعده داخل ع راق عامل این ناامن ی‪‎‬ها هستند یا‬ ‫انکه فضای کنونی ع راق تحت تاثیر تحوالت منطقه‏ای مانند‬ ‫سوریه و حمایت‏های خارجی از گروه‏های شورشی ع راق قرار‬ ‫دارد؟ بررسی تحوالت سال‪‎‬های اخیر ع راق‪ ،‬این مساله را نشان‬ ‫م ی‏دهد که امنیت یا روند ناامنی در ع راق یک گره اساسی در‬ ‫این کشور به حساب م ی‪‎‬اید و دولت‏های روی کار امده پس از‬ ‫سرنگونی رژیم صدام تاکنون نتوانسته‏اند بر این معضل فائق‬ ‫ایند‪ ،‬چنان که ناامن ی‏ها در دوران حضور نیروهای امریکایی در‬ ‫ع راق و پس از خروج انها از این کشور در سال ‪ 2011‬همچنان‬ ‫ادامه داشته اس��ت‪ .‬م ی توان ناامن ی های ع راق را از سه منظر‬ ‫مورد ارزیابی قرار داد؛ نخس��ت گروه‪‎‬ها و عوامل ناامن کننده‪،‬‬ ‫دوم اهداف ناامن ی‪‎‬ها و سوم نیز اقدامات انجام شده و رویکرد‬ ‫دولت و گروه های ع راقی در قبال ناامن ی ها‪ .‬گروه های دخیل‬ ‫در ناامن ی های ع راق را م ی توان به چند دسته تقسیم کرد؛ اول‬ ‫القاعده و گروه های وابسته به ان که پس از تهاجم امریکا به‬ ‫ع راق مشغول فعالیت بودند‪ .‬دوم گروه هایی که به شکلی به‬ ‫ی وابستگ ی هایی به القاعده داشتند‬ ‫لحاظ ایدئولوژیکی یا مرام ‬ ‫که اکنون گروه هایی نظیر دولت اس�لامی را وابسته به این‬ ‫جریان م ی دانند‪ .‬سوم بعث ی‪‎‬ها و بازماندگان رژیم سابق ع راق‬ ‫که تحت فرماندهی عزت ال��دوری فعالیت دارند و حتی چند‬ ‫ماه پیش گروهی به نام نقش��بندی موجودیت خود را اعالم‬ ‫کرد؛ گروهی که گفته م ی ش��ود به بعث ی ها نزدیک اس��ت‪.‬‬ ‫ش��یوه عملکرد عمده این گروه‏ها انجام اقدامات ترور علیه‬ ‫ش��هروندان یا نظامیان ع راقی از طریق انج��ام انفجارها یا‬ ‫بمب گذاری در خودروها و هدف قرار دادن اجتماعات و اماکن‬ ‫مذهبی به ویژه اجتماعات شیعه است‪ .‬اما عوامل ناامن کننده‬ ‫ع راق در سال‪‎‬های اخیر اهداف متفاوتی را تعقیب کرده‪‎‬اند؛ در‬ ‫سال‪‎‬های اول این گروه‪‎‬ها هدف از انجام عملیات‪‎‬هایشان به‬ ‫چالش کشاندن و تضعیف دولت و نیروهای امنیتی ع راق بود‬ ‫تا انجا که دولت ع راق ناگزیر از تدابی��ر ویژه امنیتی یا انجام‬ ‫طرح‏های ویژه امنیتی در بغداد و شهرهای دیگر بود‪ .‬سپس‬ ‫هدف دیگر اخاللگران امنیتی در ع راق‪ ،‬اخالل در روند سیاسی‬ ‫این کشور و ایجاد اختالف میان گروه های سیاسی به منظور‬ ‫به چالش کش��اندن دولت ع راق بوده اس��ت‪ .‬در نهایت نیز‬ ‫دست کم در یک سال گذشته برخی از گروه‪‎‬های تروریستی‬ ‫و ناامن کننده‪ ،‬رویکرد نس��بتا جدیدت��ری را در ایجاد بحران‬ ‫امنیتی در ع راق تعقیب کرده اند که همزمانی این رویکرد با‬ ‫برامدن اعتراضات مردمی در برخی از مناطق س��نی نشین‬ ‫علیه دولت ع راق قابل تامل بوده اس��ت‪ .‬این مساله نشان از‬ ‫این دارد که هدف ناامن کنندگان ع راق سوق دادن این کشور به‬ ‫سمت جنگ فرقه ای و مذهبی است‪ .‬تا جایی که نوری مالکی‬ ‫بارها نسبت به وجود چنین تهدیدهایی هش��دار داده است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر مرجعیت دینی در ع��راق به خصوص ایت اهلل‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫حرکات سلف ی‏های سوریه باشد‪ .‬از طرف دیگر این سلف ی‪‎‬ها‬ ‫علیه کردها فتوا صادر م ی‪‎‬کنند و خون و مالش��ان را حالل‬ ‫اعالم م ی‪‎‬کنند‪ .‬این مساله نیز نگرانی کردها را ب ر م ی‪‎‬انگیزد‬ ‫زی را وقتی قرار است یک جنگ تمام عیار ب رای نابود کردن‬ ‫و از بین بردن ملی��ت‪ ،‬قوم و مذهب��ی در منطقه به وجود‬ ‫بیاید این مساله جای نگرانی دارد‪ .‬در این موقعیت وظیفه‬ ‫بشری و دوستانه تمام ع راق ی‪‎‬هاست که موضع‏گیری و این‬ ‫حرکت را محکوم کنند‪ .‬اما اگر این صحب ت ها ادامه داشت‬ ‫باید به گونه دیگری که دخالت در امور داخلی سوریه نباشد‬ ‫به کمک کردها رفت‪ .‬صحب ت‪‎‬های اقای مس��عود بارزانی‪،‬‬ ‫رئیس اقلیم کردس��تان نیز در همین راستاست و نیت وی‬ ‫مشخص است‪ .‬به عقیده وی وقتی کردهای سوریه با یک‬ ‫جنگ تمام عیار دست و پنجه نرم م ی کنند کردهای ع راق‬ ‫نم ی‏‪‎‬توانند ب ی‪‎‬تفاوت باشند‪ .‬به عالوه اینکه کشورهایی در‬ ‫منطقه همچون دولت ایران نیز مایل هس��تند موقعیت‬ ‫کردهای سوریه بهبود یابد‪ .‬همچنان که صالح مسلم‪ ،‬رهبر‬ ‫حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه نیز رسما به ای ران‬ ‫دعوت شد و به ته ران امد‪ .‬وی در سخنانش به این موضوع‬ ‫اشاره م ی‪‎‬کند که حکومت ای ران اداره منطقه کردی توسط‬ ‫خود کردها در سوریه را به نوعی تا وضعیت سوریه مشخص‬ ‫شود‪ ،‬تایید م ی‏کند‪ .‬بناب راین در این چارچوب هم وضعیت‬ ‫کردها در سوریه ب رای اقلیم کردستان نگرانی ایجاد کرده و‬ ‫هم وظیفه نژادی و انسان ی‏مان حکم م ی کند که به نوعی‬ ‫به کردهای سوری کمک کنیم‪ .‬در رابطه با این مساله دولت‬ ‫ع راق تاکنون واکنش خاصی به موضع گیری اقای بارزانی‬ ‫نداشته است؛ زی را هم دولت ع راق و هم اقلیم کردستان خطر‬ ‫فعلی را درک م ی کنند‪ .‬در واقع در ع راق همه م ی‏دانند که‬ ‫خطر سلف ی‪‎‬ها باعث ناامنی بیش��تر در منطقه خواهد شد‪.‬‬ ‫وقتی هم که ناامن ی ها افزایش یابد کشوری که بیشترین‬ ‫خسارات را م ی‪‎‬بیند ع راق است‪ .‬چرا که القاعده و سلف ی‪‎‬ها‬ ‫کامال با هم همکاری دارند‪ .‬بناب راین اختالف انچنانی میان‬ ‫تفکر اقلیم و دولت مرکزی بر س��ر مساله کردهای سوریه‬ ‫وجود ندارد‪ .‬زی را هر دو طرف خطر را احس��اس م ی کنند و‬ ‫همچنین هر دو طرف مایلند کمک انس��انی و معنوی به‬ ‫مردم ب ی پناه کرد داشته باشند‪g .‬‬ ‫کارشناس مسائل عراق‬ ‫سیستانی همواره بر وحدت ملی و پرهیز گروه‏های ع راقی از‬ ‫اختالف و قرار نگرفتن مردم در مسیر اختالفات مذهبی تاکید‬ ‫کرده‪‎‬اند که این مساله در مقابله با بدبینی بین شیعه و سنی‬ ‫در ع راق تاثیرگذار بوده اس��ت‪ .‬به نظر م ی‏رسد هدف کنونی‬ ‫اخاللگران امنیتی در ع راق باتوجه به نوع عملیات‪‎‬هایی که‬ ‫در اماکن مذهبی‪ ،‬دینی و اجتماعات دین��ی انجام م ی گیرد‬ ‫ایجاد جنگ طایفه ای‪ ،‬فرقه ای و مذهبی است تا بدین شکل‬ ‫ع راق را ابستن درگیری‏ها و جنگ داخلی کرده و ب ی ثباتی را‬ ‫در این کشور افزایش دهند‪ .‬مساله س��وم که نقش دولت و‬ ‫گروه ها در مقابله با ناامن ی های ع راق است‪ ،‬عمدتا بر عوامل‬ ‫زیر متمرکز است؛ نخست پیشبرد برنامه های امنیتی دولت‬ ‫در فراگیری امنیت و ثبات در سراس��ر ع راق از طریق تقویت‬ ‫و تجهیز نیروه��ای امنیتی و اطالعاتی ب��ه منظور مقابله با‬ ‫گروه های تروریستی‪ ،‬دوم روشنگری درباره اهداف بره مزننده‬ ‫گروه های تروریستی و شورشی در جهت سوق دادن ع راق به‬ ‫سمت جنگ مذهبی است که دولت م ی تواند بین اعتراضات‬ ‫مردمی با اقدامات ناامن کننده تفکیک قائل شده و عمال مانع‬ ‫گسترش ناامنی در مناطق ع راق شود‪ .‬در این میان توجه به‬ ‫درخواست های معترضان در ع راق نیز در جهت سوءاستفاده‬ ‫نکردن گروه های ناامن کننده موثر اس��ت‪ .‬نکته دیگری که‬ ‫در ارتباط با ناامن ی های ع راق نقش دارد‪ ،‬ارتباط شورش��یان با‬ ‫عوامل بیرونی است؛ مطابق گزارش دولت ع راق این گروه ها‬ ‫از سوی کش��ورهایی چون ع ربستان یا ترکیه تجهیز یا مورد‬ ‫حمایت های سیاسی قرار م ی گی رند‪ .‬همچنین رفتار سیاسی‬ ‫برخی از کش��ورهای همسایه در ایجاد نابس��امانی در ع راق‬ ‫تاثیرگذار است‪ .‬از طرفی هم تحوالت و شرایط پی ش امده در‬ ‫سوریه در ارتباط بین شورشیان در ع راق و گروه های افراطی‬ ‫در سوریه ب ی تاثیر نبوده است‪ .‬چنانچه گفته م ی شود جبهه‬ ‫النصره با دولت اسالمی در ع راق ارتباطاتی دارند و همی ن طور‬ ‫در تنگنا قرارگرفتن گروه های افراطی در سوریه ممکن است‬ ‫بحران ناامنی را به ع راق منتقل کند‪ .‬بناب راین ع راق در شرایط‬ ‫حساسی قرار دارد و در این میان تعامل گروه‏های سیاسی در‬ ‫اجماع و پرهیز از اختالفات م ی تواند تمرکز دولت را در مواجهه‬ ‫با ناامن ی ها افزایش دهد و همچنان امنیت‪ ،‬اولویت نخست‬ ‫دولت باشد‪ .‬در این میان پرس��ش هایی نیز مطرح است که‬ ‫چرا کشورهای همس��ایه ع راق گام جدی و موثری در کمک‬ ‫به این کشور به منظور مقابله با ناامن ی ها ب ر نم ی دارند‪ .‬منظور‪،‬‬ ‫برگزاری نشس��ت های امنیتی و جمعی میان این کش��ورها‬ ‫ب رای برون رفت ع راق از ناامن ی ها و کشتار شهروندان در این‬ ‫کشور است‪ ،‬ضمن انکه امریکا نیز نم ی تواند خود را از چنین‬ ‫کمک هایی دور بداند‪ .‬انتقادهایی که در یک سال اخیر از سوی‬ ‫دولت ع راق و شخص مالکی علیه برخی همسایگان از جمله‬ ‫ترکیه مطرح بوده است‪ ،‬خود نشان از نقش عوامل بیرونی در‬ ‫بروز ناامنی و حتی تنش سیاس��ی در ع راق دارد‪ .‬به هر حال‬ ‫امنیت و سیاس��ت در ع راق در یک دهه اخیر به هم امیخته‬ ‫و روند تحوالت نشان داده که برخی از گروه های شورشی در‬ ‫راستای اخالل در روند سیاسی ع راق حرکت کرده اند‪ .‬ب ی گمان‬ ‫ان چنان که امنیت در ثبات سیاسی و بالعکس تاثیرگذار است‪،‬‬ ‫در چگونگی حرکت ع راق در مسیر بازسازی و توسعه اقتصادی‬ ‫و حتی س��رمایه گذاری های خارجی و تجارت منطقه ای این‬ ‫کش��ور نیز تاثیرگذار اس��ت‪ .‬ع راق کش��وری چند قومیتی و‬ ‫چند مذهبی است که روند تحوالت منطقه ای بر محیط درونی‬ ‫این کشور تاثیرگذار است‪ .‬مردم خسته از سال ها جنگ‪ ،‬رنج و‬ ‫تحریم‪‎‬های ع راق همچنان چشم انتظار ایجاد افقی نو در ع راق‬ ‫هستند که رفاه و امنیت را لمس کنند‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫بارزانیبهدنبالنقشجدید‬ ‫گفت وگو با قدرت احمدیان درباره تحرکات مسعود بارزانی‬ ‫قدرت احمدیان‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه و کارشناس مسائل کردی م ی گوید ب ه دنبال تنش هایی‬ ‫که گروه های افراطی سلفی و جبهه النصره در منطقه کردستان سوریه به وجود اوردند‪ ،‬حکومت اقلیم در کردستان به‬ ‫رهبری مسعود بارزانی تالش کرد تا انسجام و س�ازماندهی میان گروه های مختلف کرد در س�وریه را فراهم کند‪ .‬این‬ ‫تالش های بارزانی که جنبه فیزیکی به خود نخواهد گرفت تاکنون دو مسیر داشته؛ نخست ایجاد کنگره ملی کردها و‬ ‫دیگری همین حمایت معنوی از کردهای سوریه‪ .‬وی معتقد است به دلیل در اولویت بودن مساله رابطه اقلیم کردستان‬ ‫با دولت مرکزی‪ ،‬کردهای عراق خود را خیلی درگیر مسائل بیرونی نخواهند کرد چرا که در حال حاضر فرایند تقویت یک‬ ‫دولت‪ -‬ملت در اقلیم کردستان برای بارزانی از هر قضیه دیگری مه م تر است‪.‬‬ ‫با تداوم بحران س�وریه‪ ،‬کردهای این کشور نیز‬ ‫وضعیت�ی بحرانی پی�دا کرده‏اند‪ .‬به ای�ن بهانه‬ ‫کمی پیرام�ون گروه‏ه�ای ک�ردی در س�وریه و‬ ‫گرایشات شان توضیح دهید‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬اوال بای��د توجه داش��ت کردهای س��وریه از ابتدا‬ ‫وضعیت بسیار متفاوتی نس��بت به کردهای دیگر مناطق‬ ‫در خاورمیانه داش��تند‪ .‬به دلیل مس��ائل مرتبط با استعمار‬ ‫در س��وریه مقوله جنبش کردی از رون��ق و رمق چندانی در‬ ‫گذش��ته برخوردار نبود‪ .‬بناب راین تا همین چند س��ال پیش‬ ‫کردهای سوریه حتی به اندازه کافی از حقوق اجتماعی نیز‬ ‫برخوردار نبودند اما تحوالتی که بع��د از درگیری‪‎‬ها و جنگ‬ ‫داخلی در سوریه روی داد‪ ،‬زمینه‏ساز شکل گیری یک جنبش‬ ‫فراگیر کردی در این کش��ور شد؛ جنبش��ی که دربرگیرنده‬ ‫طی ف‏های مختلف اس��ت‪ .‬این احزاب و گروه‪‎‬های مختلف‬ ‫به دلیل اینکه ش��رایط داخلی سوریه هم ش��رایط مناسبی‬ ‫نیس��ت و جنگ داخلی در ان جریان دارد‪ ،‬به طور طبیعی با‬ ‫قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای ارتباط پیدا کردند‪ .‬حتی‬ ‫برخی جبهه دموکراتیک س��وریه را که صالح مسلم رهبری‬ ‫ان را بر عه��ده دارد‪ ،‬نماینده پ ‪.‬ک ‪.‬ک در س��وریه م ی دانند‪.‬‬ ‫اگرچه خود رهبر این جریان‪ ،‬این مساله را منکر م ی شود اما‬ ‫بسیاری این جریان را به لحاظ مشی‪ ،‬مرام و حمایت هایی که‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک از انها م ی کند‪ ،‬ادامه دهنده راه پ‪.‬ک‪.‬ک در سوریه‬ ‫قلمداد م ی کنند‪ .‬بعضی جریانات دیگر نیز هستند که اگرچه‬ ‫خودشان را مستقل م ی دانند اما درون اپوزیسیون ملی سوریه‬ ‫فعالیت م ی کنند‪ ،‬برخی نیز به طور طبیعی به کردهای ع راق‬ ‫نزدیک هستند‪.‬‬ ‫شمال سوریه شکل گرفت و منجر به قتل عام گسترده کردها‬ ‫شد‪ .‬در نتیجه شورای عالی کرد نیز ب رای مبارزه علیه جریان‬ ‫النصره و دیگر گروه های رادیکال وابسته به القاعده فراخوان‬ ‫عمومی داد‪ .‬بعد از این درگیری ها و تنش ها‪ ،‬حکومت اقلیم‬ ‫در کردستان نیز تالش کرد تا انس��جام و سازماندهی میان‬ ‫گروه های مختلف کرد در س��وریه را فراهم کن��د؛ بناب راین‬ ‫تالش ها عمدتا معطوف به این قضیه بود‪.‬‬ ‫ایا احتمال دارد حکومت اقلیم کردستان به دخالت‬ ‫ب�رای حمای�ت فیزیک�ی و حض�وری از کردهای‬ ‫سوریه روی بیاورد؟‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪ l‬اگرچه برخ��ی از کارشناس��ان و صاحب منصبان‬ ‫در منطقه نگران حضور فیزیکی اقلیم در س��وریه بودند‪ ،‬به‬ ‫این معنی که نیروهای بارزانی در دفاع از کردها وارد سوریه‬ ‫شوند ولی این موضوع شدنی نیس��ت‪ .‬زی را حکومت اقلیم‬ ‫اولویت‪‎‬های جدی و مهمتری دارد تا مساله حمایت فیزیکی‬ ‫از کردها در سوریه‪ .‬همچنین اساسا تمایل ندارد نقش های‬ ‫فرامنطقه ای را برعهده بگی��رد‪ .‬بناب راین به باور من هی چ گاه‬ ‫کردهای ع راق در مسائل فرامنطقه ای به ویژه مساله کردهای‬ ‫سوریه با حمایت فیزیکی وارد نخواهند شد اما در زمینه ایجاد‬ ‫انس��جام و وحدت میان گروه‪‎‬های کرد تالش خواهند کرد‪.‬‬ ‫این تالش البته تاکنون دو مس��یر داشته است؛ یک مسیر‬ ‫تالش هایی اس��ت که اقای بارزانی هفته گذشته در جهت‬ ‫ایجاد کنگره ملی کردها به کار بست‪ .‬در این راستا وی اعضا و‬ ‫اق�ای بارزانی اخی�را در قبال وضعی�ت کردهای‬ ‫سوریه موضع گیری و از انها اعالم حمایت کردند‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما این حمایت به چه معناس�ت و چه‬ ‫ابعادی خواهد داشت؟‬ ‫‪ l‬همان ط��ور ک��ه گفتید اخی��را حکوم��ت اقلیم‬ ‫کردس��تان ع راق به رهبری مس��عود بارزانی تالش هایی را‬ ‫جهت اجم��اع میان گروه ه��ای مختلف کرد در س��وریه به‬ ‫کار بس��ته اس��ت‪ .‬این تالش ها که از طرف اقای بارزانی و‬ ‫نمایندگان ایشان شکل گرفته‪ ،‬تحت تاثیر یک مساله بسیار‬ ‫جدی است و ان اینکه دولت سوریه یعنی بشار اسد مقداری از‬ ‫اقتدار حکومت مرکزی در مناطق شمالی سوریه یعنی مناطق‬ ‫کردنشین را کاهش داده و نیروهای ارتش از این مناطق خارج‬ ‫شده اند‪ .‬این مساله در مناطق ش��مالی یک خالء قدرت به‬ ‫وجود اورده بود و جبهه النصره و جریان های رادیکال نزدیک‬ ‫به القاعده در سوریه م ی خواستند این خالء را پر کنند‪ ،‬بناب راین‬ ‫درگیری هایی میان کردها و جریان رادیکال النصره ش��کل‬ ‫گرفت‪ .‬به ویژه پس از بمب گ��ذاری اتومبیل یکی از رهب ران‬ ‫برجسته کرد و عضو شورای عالی کرد‪ ،‬درگیری گسترده ای در‬ ‫‪56‬‬ ‫احمدیان معتقد است که مسعود‬ ‫بارزان�ی ب�ه دنب�ال حفظ انس�جام و‬ ‫س�ازماندهی میان گروه ه�ای مختلف‬ ‫کرد در سوریه است‬ ‫گروه های مختلف کرد را در مناطق مختلف خاورمیانه حتی‬ ‫ای ران‪ ،‬سوریه و ترکیه در اربیل جمع اوری کرد و بنا را بر ایجاد‬ ‫کنگره ملی کرد گذاشتند‪ .‬مسیر دیگر اقداماتی است که در‬ ‫حمایت از کردهای سوریه بعد از این اغتشاشات صورت گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬بناب راین دولت بارزانی و حکومت اقلیم در کردستان‬ ‫اکنون تاحدودی تالش دارد نقش پدرس��االر را ب رای کردها‬ ‫در خاورمیان��ه بازی کند و این حمایت ها نیز نش��انه همین‬ ‫نقش گیری است‪.‬‬ ‫در صحب ت هایتان به اولویت های اقلیم کردستان‬ ‫عراق اش�اره کردی�د‪ .‬لطف�ا در این باره بیش�تر‬ ‫توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬این اولویت ها که ب رای اقلیم از مس��اله کردهای‬ ‫سوریه بسیار مهمتر است‪ ،‬مساله رابطه شان با دولت مرکزی‬ ‫ع راق اس��ت؛ اگرچه دولت مرکزی ع��راق از قضیه حمایت‬ ‫اقای بارزانی از کردهای سوریه خشنود است‪ .‬در رابطه با این‬ ‫اولویت ها به چند نکته م ی توان اشاره کرد؛ یک نکته اینکه‬ ‫اساسا در حال حاضر فرایند تقویت یک دولت‪ -‬ملت در اقلیم‬ ‫کردس��تان ب رای بارزانی از هر قضیه دیگری مهم تر اس��ت‪.‬‬ ‫چنین وضعیتی در کردستان و حکومت فدرال در این منطقه‬ ‫یک وضعیت نادر است‪ ،‬این در حالی است که این مساله با‬ ‫تالش های فرامنطقه ای و قانون اساس��ی ع راق همخوانی‬ ‫ندارد‪ .‬از دیگر سو حکومت اقلیم در کردستان به ثبات بیش از‬ ‫هرچیز دیگری بها م ی دهد‪ ،‬یعنی هرگونه تنش اعم از تنش‬ ‫منطق��ه ای‪ ،‬داخلی و فرامنطقه ای کام�لا در تضاد با فرایند‬ ‫پیشرفت و توسع ه ای است که در کردستان اغاز شده است‪.‬‬ ‫از این رو اولویت های اقتصادی و سیاس��ی داخلی در اقلیم‬ ‫کردستان از مساله کردهای سوریه ب رایشان اهمیت بیشتری‬ ‫دارد‪ .‬نکته دیگری که اهمیت دارد مس��اله کرکوک است؛ به‬ ‫هر حال کردها اگر توانایی داشته باشند چنین مسائلی را حل‬ ‫و فصل کنند در وهله نخس��ت به مس��اله کرکوک خواهند‬ ‫پرداخت‪ .‬خود کردها نیز م ی دانند به جای مسائل فرامنطقه ای‬ ‫بهتر است به مس��ائل داخلی خودش��ان بپردازند و انسجام‬ ‫داخلی را حفظ کنند‪ .‬در خصوص اینکه کردستان بخواهد در‬ ‫مسائل فرامنطقه ای دخالت‪ ،‬کند نه قانون اساسی ع راق اجازه‬ ‫چنین امری را م ی دهد و نه اینکه مشکالت و تبعات بسیار‬ ‫جدی که ب رای کردها به وجود خواهد امد‪ ،‬مساله کمی است‪.‬‬ ‫در حال حاضر اگر حکومت اقلیم در مساله کردستان سوریه‬ ‫در حمایت از کردها دخالت کند ب ی تردید روابط بسیار مناسب‬ ‫و مطلوبی که کردها و ترک ها طی نیم دهه اخیر تش��کیل‬ ‫داده اند‪ ،‬مختل خواهد ش��د‪ .‬ترکیه در حال حاضر نزدیک به‬ ‫این س�ازماندهی چ�ه تاثی�ری روی وضعیت و‬ ‫ش�رایط دولت بشار اس�د خواهد داشت‪ .‬ایا این‬ ‫مساله در کوتاه مدت به نفع دولت سوریه خواهد‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬مس��اله ای که در سوریه ش��اهد هستیم یکی از‬ ‫محوری ترین مباحث ب رای ترکیه‪ ،‬غرب‪ ،‬عربس��تان و دیگر‬ ‫کشورهای محور عربی‪-‬غربی اس��ت؛ در واقع این گروه ها‬ ‫به دنبال حذف اسد و سقوط نظام سوریه هستند‪ .‬بناب راین به‬ ‫نظر من دولت ترکیه و غ رب ی ها از هر جریانی که به حکومت‬ ‫اسد اس��یب بزند‪ ،‬حمایت خواهند کرد‪ .‬بناب راین اگر جبهه‬ ‫النصره علیه اس��د اقدام م ی کند این مساله به طور ضمنی‬ ‫مورد اس��تقبال ترکیه اس��ت‪ .‬به همین خاطر دولت سوریه‬ ‫در جهت تضعیف این جریانات یعنی هم ترکیه‪ ،‬هم غرب‪،‬‬ ‫هم جریان عربی حام ی جنبش مخالف اس��د و هم جبهه‬ ‫النصره‪ ،‬فضا را تاحدود زیادی در اختیار کردها قرار داده است‪.‬‬ ‫ارتش دمشق چندی پیش چهار شهر اصلی در شمال سوریه‬ ‫را تخلیه کرد و این مناطق را در اختیار کردها قرار داد‪ .‬دولت‬ ‫س��وریه با این اقدام به صورت عملی نوعی خودمختاری را‬ ‫به کردهای سوریه اعطا کرده است‪ .‬بناب راین نزدیکی میان‬ ‫کردهای سوریه و ع راق که با حمایت شخص نوری المالکی‬ ‫ایا مساله تقویت کردها فقط در همین اظهارات‬ ‫اخیر بارزانی خالصه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬خی��ر‪ ،‬از ی��ک س��ال و نی��م پیش که مس��اله‬ ‫جن��گ داخل��ی در س��وریه ج��دی ش��د‪ ،‬دول��ت اس��د‬ ‫امتی��ازات اجتماع��ی ب��ه کرده��ا اعط��ا ک��رد؛ امتیازاتی‬ ‫ک��ه ت��ا پی��ش از ان کرده��ا از نظ��ر خودش��ان از ان‬ ‫مح��روم بودن��د‪ .‬همچنی��ن انها ب راس��اس روایتش��ان‬ ‫از کمتری��ن حقوق اجتماع��ی برخوردار نبودند ولی اس��د‬ ‫این حقوق را نیز ب��رای انها در نظر گرف��ت و به دنبال ان‪،‬‬ ‫ازادی های مدنی در مناطق کردنشین سوریه افزایش یافت‪.‬‬ ‫این حمایت از کردها اکنون به تشکیل حزب‪ ،‬جریان سیاسی‬ ‫و قدرت نظامی تسری یافته است‪ ،‬حتی ممکن است اداره‬ ‫برخی شهرهای ش��مالی را نیز در اختیار بگیرند‪ .‬باید توجه‬ ‫داشت این فضایی که دولت مرکزی در سوریه ب رای کردها‬ ‫فراهم کرده‪ ،‬موقتی خواهد بود و تصور این اس��ت که بعد‬ ‫از س��رکوب جریان القاعده‪ ،‬فروکش کردن جنگ داخلی و‬ ‫افزایش قدرت ارت��ش در دیگر مناطق مانن��د حلب‪ ،‬درعا و‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬یکی از مس��ائل جدیدی که در چند ماه گذشته‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬گس��ترش پیدا کردن رواب��ط حکومت اقلیم با‬ ‫دولت ترکیه اس��ت و ترکیه حضور پررنگی در کردس��تان‬ ‫ع راق دارد‪ .‬این مساله نیز ب رای بارزانی از حمایت فیزیکی از‬ ‫کردهای سوریه اهمیت بیشتری دارد‪ .‬بناب راین حمایت هایی‬ ‫ک��ه بارزان��ی از کرده��ای س��وریه خواهد داش��ت در حد‬ ‫س��ازماندهی حداکث��ری و حمایت های لفظی و سیاس��ی‬ ‫خواهد بود نه فیزیکی‪.‬‬ ‫‪ l‬از این منظر اگ��ر نگاه کنی��م‪ ،‬در بلند مدت این‬ ‫قدرت گرفتن و ائتالف به نفع دولت مرکزی سوریه نخواهد‬ ‫بود‪ .‬در حقیقت دولت اسد به طور موقت و کامال تاکتیکی‬ ‫و نه اس��تراتژیک فضا را ب رای کردها فراهم ک��رده تا اینها‬ ‫بتوانند در شمال س��وریه فعالیت کنند‪ .‬طبیعتا ایجاد یک‬ ‫حکوم��ت اقلیم ش��بیه ع راق در کردس��تان س��وریه ب رای‬ ‫امنی��ت مل��ی و یکپارچگی س��وریه در بلند م��دت تهدید‬ ‫خواهد بود و این موضوع در اینده دردسرس��از خواهد ش��د‪.‬‬ ‫اما دولت مرکزی اکنون به واس��طه فش��اری ک��ه به دنبال‬ ‫جنگ داخلی تحمل م ی کند مجبور ش��ده موقتا به تقویت‬ ‫کردها تن دهد‪.‬‬ ‫ب ا توجه به تعامالتی که اخیرا میان حکومت اقلیم‬ ‫و دولت ترکیه ش�اهد بودیم‪ ،‬ایا اظهارات بارزانی‬ ‫خللی در این مساله ایجاد نخواهد کرد؟‬ ‫ای�ا در بلند مدت نی�ز این قدرت گرفت�ن به نفع‬ ‫دولت مرکزی در سوریه خواهد بود؟‬ ‫دیدگاه دولت های مرکزی عراق و ترکیه نسبت به‬ ‫وضعیت کردهای سوریه خیلی متفاوت است‪ .‬با‬ ‫در نظ ر گرفتن این موضوع‪ ،‬واکنش هر یک از این‬ ‫دولت ها نسبت به تحرکات و صحب ت های اخیر‬ ‫بارزانی چگونه بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪ 12‬میلی��ارد دالر صادرات کاال به اقلیم کردس��تان دارد؛ این‬ ‫مساله یعنی حمایت علنی و فیزیکی از کردها‪ .‬در غیر این‬ ‫صورت رش��د و توس��عه اقتصادی و حفظ روابط اقتصادی‬ ‫حکومت اقلیم با دولت ترکیه همخوانی ندارد‪.‬‬ ‫است کامال به نفع دولت مرکزی در سوریه خواهد بود و دولت‬ ‫اسد نیز از این نزدیکی اس��تقبال م ی کند‪ .‬زی را هم جریانات‬ ‫مخالف داخلی را تضعیف خواهد کرد‪ ،‬هم جبهه النصره را‬ ‫سرکوب م ی کند و هم تاحدود زیادی م ی تواند از این جریان‬ ‫به عنوان یک جریان فشار علیه دولت ترکیه بهره بگیرد‪.‬‬ ‫دیگر شهرها‪ ،‬حکومت مرکزی خواهد توانست یا با گفتگو‬ ‫و مذاکره یا با بهره گیری از قدرت ارتش‪ ،‬مناطق کردنش��ین‬ ‫را مجددا تحت کنترل دراورد‪ .‬تصور نم ی ش��ود دولت اسد‬ ‫در شرایط عادی اس��تقالل عمل یا خودمختاری به کردها‬ ‫اعطا کند‪.‬‬ ‫‪ l‬شاهد هستیم که مرزبندی جدیدی در خصوص‬ ‫مساله س��وریه در حال شکل‪‎‬گیری اس��ت؛ یک سمت این‬ ‫مرزبن��دی ترکیه ق��رار دارد و غ��رب و جبه��ه عربی یعنی‬ ‫عربستان و قطر و یک س��مت ان نیز دولت مالکی‪ ،‬کردها‬ ‫و بشار اس��د قرار دارند‪ ،‬حتی م ی‪‎‬توان پش��تیبانی روسیه و‬ ‫ای ران را نیز ن��ام برد‪ .‬از این رو دولت مرک��زی در ع راق قطعا‬ ‫از تقویت کرده��ا در س��وریه حمایت خواهد ک��رد و حتی‬ ‫سیگنال های مثبتی نیز به بارزانی در خصوص حمایت از‬ ‫کردها داده است‪ .‬اما به طور طبیعی دولت ترکیه از حمایت‬ ‫کردهای ع راق از کردهای سوریه بس��یار عصبانی است و‬ ‫این موضوع را نخواهد پذیرفت‪ .‬همچنان که در سفر هفته‬ ‫گذشته نیچروان بارزانی‪ ،‬نخس ت وزیر منطقه کردستان‪ ،‬به‬ ‫انکارا شاهد بودیم که وی صراحتا اعالم کرد که یکپارچگی‬ ‫س��وریه ب رای انها اولویت اساسی اس��ت‪ ،‬یعنی به ترک ها‬ ‫قول داد که حکومت اقلیم اساس��ا به دنبال تجزیه س��وریه‬ ‫یا ایجاد حکومتی ش��بیه حکومت اقلیم کردستان در این‬ ‫منطقه نیست‪.‬‬ ‫بناب راین بارزانی تالش کرد نگرانی کردها را به نوعی‬ ‫رفع کند‪ .‬در حال حاضر حکومت اقلیم میان دو اهرم فشار‬ ‫واقع شده ؛ یک سمت ترکیه اس��ت که از انها م ی خواهد در‬ ‫مسائل کردها مداخله نکنند و یک سمت دولت نوری مالکی‬ ‫در بغداد اس��ت که مایل به حمایت از دولت اس��د است‪ .‬به‬ ‫همین خاطر از بارزانی م ی خواهد که کردها را تقویت کند تا‬ ‫بتوانند داخل سوریه در ب رابر جبهه النصره و دیگر مخالفان‬ ‫فعالیت کنند‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫دست نفوذ‬ ‫جنگ ترکیه و سوریه موقعیت منطقهای کردها را ارتقا داده است‬ ‫اردشیر پشنگ‬ ‫پژوهشگرمسائلخاورمیانه‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بیش از دو سال اس��ت که تحوالت کردستان سوریه‬ ‫در کان��ون توجه رس��انه ها و تحلیلگران مس��ائل مختلف‬ ‫خاورمیانه قرار گرفته اس��ت‪ .‬کردهای سوری که نسبت به‬ ‫دیگر هم نژادانش��ان در ای ران‪ ،‬ترکیه و ع��راق از هر نظری‬ ‫دارای موقعیت‪ ،‬جایگاه و وضعیتی نازل و ضعی ف تر به شمار‬ ‫م ی ایند در سایه افزایش تخاصم و تنش در روابط میان ترکیه‬ ‫و سوریه‪ ،‬با موقعیتی ب ی نظیر در تاریخ خود مواجه شدند و در‬ ‫توافقی نانوشته با دولت مرکزی این کشور‪ ،‬اداره امور امنیتی‬ ‫و سیاس��ی بخش هایی از شهرهای کردنش��ین را در دست‬ ‫گرفتند‪ .‬این وضعیت طی ماه های اخیر ادامه پی دا کرده است‪.‬‬ ‫اما همزمان با قدرت گیری کردها در س��وریه‪ ،‬شاهد افزایش‬ ‫فشارهای منطقه ای و خارجی نس��بت به اینان بوده ایم‪ ،‬در‬ ‫یادداشت پی ش رو مواضع کشورها و بازیگران مختلف موثر در‬ ‫بحران سوریه در قبال کردهای این کشور مورد بررسی قرار‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫سطح اول – بازیگران فرامنطقه ای‬ ‫‪ .1‬امریکا‬ ‫ایاالت متحده یکی از موثرترین قدرت های فرامنطقه ای‬ ‫در بحران سوریه است‪ .‬این کش��ور همگام با سیاست های‬ ‫متحدان منطقه ای خود از جمله ترکیه‪ ،‬خواهان س��رنگونی‬ ‫بشار اس��د و روی کار امدن یک نظام سیاسی جدید در این‬ ‫کشور است‪ .‬اما در خصوص کردهای س��وریه امریکای ی ها‬ ‫تاکنون به صورت رسمی موضعی مشخص و روشن اتخاذ‬ ‫نکرده اند و به نظر م ی رسد دیدگاه انان در باب کردها‪ ،‬متاثر از‬ ‫دغدغه ها و استراتژی ترکیه در این خصوص است‪.‬‬ ‫‪ .2‬روسیه‬ ‫روسیه در باق ی ماندن دولت اسد بر سر قدرت تا بدین‬ ‫جای کار‪ ،‬نقش قابل توجه و بدون چشم پوشی داشته است‪.‬‬ ‫هدف روس ها تقویت دولت اسد و باق ی ماندن ان بر سر قدرت‬ ‫است تا از این طریق مانع سقوط اخرین پایگاه منطقه ای اش‬ ‫در خاورمیان��ه و دریای مدیترانه ش��ود‪ .‬روس ها نیز در قبال‬ ‫تحوالت کردهای سوریه عمدتا رفتاری محتاط امیز داشته اند‬ ‫و ش��اید بتوان مهمترین موضع ان��ان در این خصوص را به‬ ‫دعوت الوروف از گروه های کرد ب رای ش��رکت در نشس��ت‬ ‫اتی ژنو ربط داد‪.‬‬ ‫‪ .3‬اتحادیه اروپا‬ ‫اتحادیه اروپا نیز مانن��د امریکای ی ها در قبال تحوالت‬ ‫مربوط به کردس��تان س��وریه سیاس��تی توام با س��کوت و‬ ‫ ب ی توجهی در پیش گرفته است‪.‬‬ ‫سطح دوم – بازیگران منطقه ای‬ ‫‪ )1‬ترکیه‬ ‫ترکیه مهمترین بازیگر منطقه ای است که به صورت‬ ‫بسیار دقیق و توام با دغدغه ای تحوالت مرتبط به کردستان‬ ‫س��وریه را لحظه به لحظه رصد کرده و نسبت به ان بسیار‬ ‫حس��اس اس��ت‪ .‬در حقیقت ترکیه همان طور که تاکنون‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪58‬‬ ‫چندین بار اردوغان و اوغلو تاکید کرده اند تحت هیچ عنوانی‬ ‫خواهان قدرت گیری فزاینده کردهای سوریه نبوده و ب رای این‬ ‫ی فروگذار نخواهند کرد‪.‬‬ ‫مهم‪ ،‬از هیچ اقدام ‬ ‫‪ )2‬عربستان سعودی‬ ‫عربس��تان س��عودی نیز که حامی اصلی گروه های‬ ‫اسالمگرا و سلفی ضد بشار اسد محس��وب م ی شود تحت‬ ‫هیچ شرایطی خواهان تکرار تجربه تاسیس حکومت اقلیم‬ ‫کردستان ع راق در سرزمی ن های شمالی سوری نیست و به‬ ‫همین دلیل س��عی خواهد کرد گروه های وابس��ته به خود‬ ‫را علیه کرده��ا بیش از پیش مورد حمای��ت نظامی و مالی‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫‪ )3‬قطر‬ ‫مواضع قطر را باید حدفاصل مواضع ترکیه و عربستان‬ ‫قلمداد کرد‪ .‬قطری ها نیز به طور کلی از قدرت گیری کردها در‬ ‫سوریه ای که ع رب ی اش م ی خوانند خشنود نیست‪.‬‬ ‫‪ ) 4‬ایران‬ ‫ای ران تاکنون موضع رسمی در قبال تحوالت کردستان‬ ‫س��وریه اتخاذ نکرده است اما به طور غیررس��می باتوجه به‬ ‫روابط استراتژیکش با دمشق‪ ،‬هرگاه کردهای سوری به بشار‬ ‫اسد نزدیک تر باش��ند اخبار مرتبط به انها را بیشتر پوشش‬ ‫م ی دهد و هرگاه کردها به اپوزیس��یون نزدیک م ی شوند‪ ،‬از‬ ‫نگاه مثبت رسانه های ای رانی نسبت به انان کاسته م ی شود‪.‬‬ ‫به عبارتی باید گفت کیفیت دیدگاه ای ران نسبت به کردهای‬ ‫س��وریه تابعی از چگونگی رابطه میان کردها با دمشق یا با‬ ‫اپوزیسیون است‪.‬‬ ‫‪ )5‬حکومت اقلیم کردستان عراق‬ ‫م ی توان به جرات گفت حکومت محلی اقلیم کردستان‬ ‫ع راق اصل ی تری��ن و تنها حام ی رس��می و موث��ر کردهای‬ ‫سوریه در منطقه است که البته این حکومت نیز از یک سو‬ ‫تحت فشار بغداد و از س��وی دیگر به دلیل روابط حسنه اش‬ ‫با ترکیه نم ی تواند سیاس��ت مس��تقلی اتخاذ کرده و دارای‬ ‫محدودیت هایی است‪ .‬بناب راین باید گفت می زان تاثیرگذاری‬ ‫و حمایت اقلیم کردس��تان ع راق از کردهای سوریه تابعی از‬ ‫روابط اربیل – بغداد و اربیل – انکاراست‪.‬‬ ‫‪ )6‬عراق‬ ‫دولت ع راق دیگر بازیگر منطقه ای است که مواضعش‬ ‫در قبال بحران س��وریه را بنا بر چگونگی قرار گرفتنش در‬ ‫موازنه هویتی شیعه – سنی در منطقه اتخاذ کرده و م ی کند‬ ‫به همین دلیل است که به رغم روابط تیره بغداد – دمشق در‬ ‫حدفاصل سال های ‪ 2003‬تا ‪ ،2011‬این کشور ب رای جلوگیری‬ ‫از پیروزی س��ن ی ها و اخوان ی ها در س��وریه‪ ،‬عم�لا در کنار‬ ‫دولت س��وریه قرار گرفته اس��ت‪ .‬اما در عین حال باتوجه به‬ ‫تنش موجود میان دولت مالکی با حکومت اقلیم کردستان‬ ‫ع راق‪ ،‬این دولت نم ی خواهد کردها در سوریه قدرت بیشتری‬ ‫بگی رند زی را این مساله را به ضرر خود و به نفع اقلیم کردستان‬ ‫ارزیابی م ی کنند‪.‬‬ ‫‪ )7‬پ‪.‬ک‪.‬ک‬ ‫اما گروه غیررسمی و موثر دیگر بر وضعیت کردهای‬ ‫سوریه‪ ،‬حزب شورش��ی کارگران کردستان ترکیه موسوم به‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک است‪ .‬از دیرباز کردستان سوریه محل نفوذ سنتی‬ ‫پ‪.‬ک‪.‬ک بوده و بخش��ی از نیروهای نظام ی اش را همواره‬ ‫از این منطقه تامین کرده است‪ .‬پ‪.‬ک‪.‬ک دارای یک شاخه‬ ‫سوری به نام ‪ P.Y.D‬است که پرنفوذترین حزب کرد سوری‬ ‫به ش��مار م ی رود‪ .‬پ‪.‬ک‪.‬ک خواهان خودمختاری کردهای‬ ‫سوریه با محوریت ‪ P.Y.D‬اس��ت‪ .‬اما وقوع مذاکرات صلح‬ ‫میان ترکیه و عبداهلل اوجاالن رهب��ر دربند این گروه‪ ،‬باعث‬ ‫کاس��تن از حمایت ها از کردهای سوریه ش��د و با فشار این‬ ‫حزب‪ ،‬شاهد نزدیکی گروه های کرد س��وری به اپوزیسیون‬ ‫بوده ایم‪ .‬در کل باید گف��ت پ‪.‬ک‪.‬ک خواهان قدرت گیری‬ ‫بیش از پیش کردهای سوریه بوده و سعی دارد به تقویت این‬ ‫صلح در جریان با انکارا‪،‬‬ ‫گروه بپردازد اما همزمان مذاکرات ِ‬ ‫یک فاکتور موثر در تعدیل سیاست های حمایتگرانه اش از‬ ‫گروه های کرد سوری است‪.‬‬ ‫چشم انداز پیش رو‬ ‫اردشیر پشنگ معتقد است‬ ‫موقعیت کردهای سوریه به‬ ‫برکت افزایش تخاصم و تنش‬ ‫در روابط ترکیه و سوریه ارتقا‬ ‫یافته است‬ ‫با توجه به انچه به صورت گذرا شرحش رفت مشاهده‬ ‫م ی ش��ود از میان ‪ 10‬بازیگ��ر موثر در بحران س��وریه‪ ،‬تنها‬ ‫حکومت اقلیم کردستان ع راق و پ‪.‬ک‪.‬ک حامیان کردهای‬ ‫سوریه به ش��مار م ی ایند و این دو نیز از یک سو تحت فشار‬ ‫انکارا ب رای کاهش حمایت از کردهای سوریه بوده و از سوی‬ ‫دیگر دارای یک رقابت جدی ب رای بسط نفوذ خود هستند که‬ ‫دنباله این رقابت در دو هفته اخیر منجر به بروز درگیری های‬ ‫پ راکنده ای میان گروه های مختلف کرد با هم شد‪ .‬اما در میان‬ ‫بازیگران فرامنطقه ای و منطقه ای قدرتمند‪ ،‬کردهای سوریه‬ ‫فاقد حامیان جدی بوده بالعکس عمده این کشورها مخالف‬ ‫قدرت گیری کردها و حرکت انها به س��مت خودمختاری در‬ ‫داخل سوریه هستند‪ .‬بناب راین در مجموع باید گفت جنبش‬ ‫کردی در سوریه فاقد حامیان موثر منطقه ای و فرامنطقه ای‬ ‫بوده و باتوجه به حساسی ت های ش��دید برخی از انها‪ ،‬مانند‬ ‫ترکیه‪ ،‬انان راه دشواری ب رای گس��ترش نفوذ و قدرتشان در‬ ‫اینده سوریه در پیش رو دارند‪g .‬‬ ‫رادیکالیسم تکفیری‬ ‫بحران از سوریه به عراق انتقال پیدا می کند‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس مسائل عراق‬ ‫بین الملل‬ ‫ساختارهای سنت ی‏شان در اثر اعتراضات مردمی شده‪‎‬اند نیز‬ ‫در دامنه نفوذ نیروهای س��لفی قرار دارند‪ .‬باتوجه به دریافت‬ ‫حمایت‪‎‬های وسیع از جانب گروه‪‎‬های همسو در کشورهای‬ ‫غربی‪ ،‬بهره‪‎‬گیری از تکنولوژی‪‎‬های روز و ارتباطات پیشرفته‬ ‫از جانب حامیان و پول و اسلحه و مواد منفجره و اطالعات‪،‬‬ ‫به نظر نم ی‪‎‬رسد این نیروهای سلفی به این زودی و به راحتی‬ ‫حذف ش��وند یا ب رای کنترل انان اقدامی صورت گیرد؛ مگر‬ ‫انکه افغانس��تان و ع راق هر یک به نوبه خود‪ ،‬قادر باش��ند‬ ‫سیستم‏های امنیتی داخلی و خارجی خود را تقویت کرده تا‬ ‫درونزا قادر به مقابله با تهاجمات این جریانات‬ ‫در یک فرایند ‬ ‫باشند‪ .‬درواقع در ابتدا که طالبان در افغانستان شکل گرفت‬ ‫و رویکردش مقابله با امریکا ش��د‪ ،‬امریکای ی‪‎‬ها نیز به بحث‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫حوادث تاسف بار در ع راق و حمالت انتحاری که زندگی‬ ‫را بر مردم ع راق تلخ و غیر قابل تحمل کرده‪ ،‬تمامی ندارد‪.‬‬ ‫این حمالت را باید نتیجه سیاست‪‎‬های غلط و دخالت‪‎‬های‬ ‫ن��اروای کش��ورهای فرامنطق��ه‏ای و منطقه‏ای دانس��ت؛‬ ‫کشورهایی که اهداف نامش��روع خود را بر خون ب ی گناهان‬ ‫در این کشور استوار کرده‪‎‬اند و با تحریک جریان‪‎‬های مختلف‬ ‫سلفی و تکفیری‪ ،‬چنین حوادث فاجع ه اوری را رقم م ی‪‎‬زنند‪.‬‬ ‫دولت بوش ب رای س��رنگونی صدام حسین و تکمیل‬ ‫اقدامات ناتمام پدرش‪ ،‬تمام امکانات را بس��یج کرد و تا انجا‬ ‫که م ی‪‎‬توانست دیگران را با خود همسو کرد تا از شر صدامی‬ ‫ که مدام ب رای همس��ایگانش از جمله متحدان دیرینه انان‪،‬‬ ‫کویت و عربستان‪ ،‬ایجاد مزاحمت کرده و به انها حمله کرده‬ ‫و بخشی از خاک انان را اشغال کرده بود‪ ،‬خالص شود‪ .‬لیکن‬ ‫بوش از س��اختار داخل ع راق‪ ،‬ترکیب جمعیتی‪ ،‬قومی ت‪‎‬ها و‬ ‫اثرات بر هم خوردن ساختار قدرت صدامی‪ ،‬غافل و همچنین‬ ‫از س��اختار تفکرات و ایدئولوژی‪‎‬های حاکم‬ ‫بر گروه‪‎‬ه��ای موثر در ای��ن منطقه و نقش‬ ‫کش��ورهای صاحب ثروت و نفوذ ب ی‪‎‬اطالع‬ ‫ب��ود‪ ،‬بناب رای��ن از ا ّولی��ن روزه��ای پس از‬ ‫فروپاش��ی قدرت صدام‪ ،‬ب��ا مقاومت‪‎‬های‬ ‫عدی��ده‪‎‬ای در داخل ع راق مواج��ه گردید‪ .‬از‬ ‫سویی بازماندگان صدام با بهره‪‎‬گیری از مواد‬ ‫منفجره پنهان ش��ده در انبارهای محرمانه‪،‬‬ ‫اقدام به انفجار خودروها و کشتار مردم کردند‬ ‫و از سوی دیگر گروه‪‎‬های سلفی و تکفیری‬ ‫تحریک ش��ده از س��وی برخی کشورهای‬ ‫صاحب پول منطقه و علمای صاحب نفوذ‬ ‫و احکام تکفیری انان‪ ،‬نس��بت به عملیات‬ ‫انتحاری به خصوص علیه ش��یعیان اقدام‬ ‫کردند و در مقاطعی به تبع سیاس��ت‪‎‬های‬ ‫برخ��ی جریانات‪ ،‬ب��ر ش��دت و ضعف این‬ ‫انفجارها افزوده یا از ان کاس��تند‪ .‬امروز هم‬ ‫به نظر م ی‏رسد تابع جریانات مربوط به قهر‬ ‫سیاسی اهل سنت هس��تند که در ابتدای‬ ‫ش��کل گیری ع راق بعد از صدام‪ ،‬در ساختار‬ ‫سیاسی ع راق جدید مشارکت کردند‪ ،‬ا ّما به‬ ‫تدریج نسبت به سهم دریافتی در ساختار قدرت طبق قانون‬ ‫اساسی تدوین شده اعتراض کرده و به مخالفان و معارضان‬ ‫دولت حاکم تبدیل شدند و خواستار موقعیتی بهتر ب رای خود‬ ‫و قومیت خود ش��دند‪ ،‬زی را انان در زمان ص��دام از موقعیتی‬ ‫بس��یار ویژه برخوردار بودند و تقریبا تمام ی حاکمیت از انان‬ ‫بود‪ .‬بناب راین برخی از کش��ور های منطقه به بهانه حمایت‬ ‫ایدئولوژی��ک از انان به تقویت جریانات مع��ارض و از جمله‬ ‫گروه های افراطی و القاعده مب��ادرت کردند و مخالفت های‬ ‫علنی نس��بت به دولت ع راق و تحری��ک جریانات مخالف‬ ‫صورت دادند و همچنین در ماه های اخیر و به تبع ش��رایط‬ ‫س��وریه و انتقام گیری از جریانات تاثیرگ��ذار بر تحوالت ان‬ ‫کشور و از جمله نقش ای ران در سوریه‪ ،‬بر شدت حمایت های‬ ‫خود از جریانات معارض و گروه های تکفیری افزوده‪ ،‬موجبات‬ ‫حمالت مرگبار انان را فراهم کرده اند‪ ،‬بناب راین انان بر حمالت‬ ‫خود افزوده و از یک س��و با حمله به نیروهای امنیتی ع راق‬ ‫و نجات برخی از زندانیان و از س��وی دیگر با حمله به مردم‬ ‫ب ی‪‎‬گناه که در محافلی همچون مساجد و حسینی ه‪‎‬ها اجتماع‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ ،‬نسبت به کشتار سبعانه مردم ش��یعه ع راق اقدام‬ ‫م ی‪‎‬کنند تا شاید بدین وسیله ای ران و حامیان او را از پشتیبانی‬ ‫دولت سوریه بازدارند‪ .‬به نظر م ی‪‎‬رسد تعارضات سیاست‪‎‬های‬ ‫ای ران و ع ربستان در منطقه و تقابل انان در بسیاری از مسائل‬ ‫منطقه ای یکی از عوامل تاثیرگذار بر می زان شدت و ضعف‬ ‫انفجارات منطقه‪‎‬ای باشد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا نیز در تالش��ی گس��ترده قصد‬ ‫داشت ساختار امنیتی مطمئنی را با اموزش نیروهای امنیتی‬ ‫و انتظامی ع راق‪ ،‬ب رای جایگزینی سیس��تم مخوف امنیتی‬ ‫صدام‪ ،‬فراهم نماید تا با خ��روج اکثریت نیروهایش از ع راق‪،‬‬ ‫انان بتوانند ایفای نقش کنند؛ لیکن با حمایت‏های دریافتی‬ ‫جریانات س��لفی و القاع��ده در مقطع کنونی‪ ،‬ت��وان مقابله‬ ‫نیروهای امنیتی در دفع تهاجم انان کاهش یافته است‪.‬‬ ‫نیروهای س��لفی گس��تردگی دامنه فعالی ت‪‎‬ش��ان از‬ ‫افغانستان تا پاکستان و تعدادی دیگر از کشورهای منطقه‪،‬‬ ‫حتی منطقه کرد نشین شمال ع راق که نسبت به بخش های‬ ‫دیگر ع راق از امنیت بیش��تری برخوردار بوده است را شامل‬ ‫م ی‏شوند؛ همچنین کش��ورهایی که دچار به هم ریختگی‬ ‫مبارزه با تروریسم پرداختند و در این راه بقیه کشورها را نیز با‬ ‫خود همراه کردند‪ .‬در نتیجه این اقدامات‪ ،‬گروه‪‎‬های افراطی‬ ‫واقع در افغانس��تان پ راکنده ش��دند و به کش��ورهایی چون‬ ‫چچن‪ ،‬مناطق شمال افریقا و خاورمیانه از جمله ع راق فرار‬ ‫کردند‪ .‬اکنون در ماجرای ع راق‪ ،‬ریشه مخالفت‪‎‬ها و اقدامات‬ ‫افراطی و تروریستی گروه‏های تندرویی چون القاعده به دو‬ ‫مساله باز م ی‏گردد؛ نخست اینکه نیروهای سنی افراطی با‬ ‫بحث شیعی و گس��ترش نفوذ دولت ش��یعه مشکل دارند‪،‬‬ ‫به همین خاط��ر حرکت‏های انتحاری خودش��ان را افزایش‬ ‫داده‪‎‬اند‪ .‬همچنین دلیل دیگر انها ب رای اقدامات‏ش��ان نفوذ‬ ‫امریکا در ع راق است‪ .‬البته در مقاطعی کامال سرکوب شدند‬ ‫و قدرت‏شان را از دست دادند اما در مقطعی که امریکای ی‏ها‬ ‫اعالم کردند م ی‪‎‬خواهند از ع راق خارج شوند و بخش عمده‪‎‬ای‬ ‫از نیروهایش��ان را نیز خارج کردند‪ ،‬شاهد سر براوردن مجدد‬ ‫این افراطیون بودیم‪ .‬اکنون نیز انها هدف‏ش��ان گس��ترش‬ ‫اقدامات‪‎‬شان اس��ت و به همین دلیل چندی پیش به زندان‬ ‫ابوغریب که بسیاری از رهب ران القاعده در انجا بودند‪ ،‬حمله‬ ‫کردند تا انها بتوانند فرار کنند‪ .‬نیروه��ای القاعده در پی ان‬ ‫هس��تند هر جا که دولت نوری مالکی امنیت را برقرار کرد‪،‬‬ ‫ان را مختل کنند‪ .‬بناب راین مالکی اکنون در ب رابر چالش��ی‬ ‫به نام سن ی‏ها قرار دارد‪ .‬س��ن ی‏های ع راق با خروج از دولت‪،‬‬ ‫به مخالفت با ان پرداختند‪ .‬البت��ه مخالفت‪‎‬های انها از ابتدا‬ ‫به دو ش��کل بود‪ ،‬یکی به صورت سیاس��ی ک��ه از طریق‬ ‫سیاسی مخالفت‏هایش��ان را اب راز م ی‪‎‬کنند و دیگری بخش‬ ‫تروریس��تی که به صورت انتحاری عملیات‏هایش��ان را در‬ ‫مناطق شیع ه نشین‪ ،‬اماکن متبرکه و محله‏های شلوغ انجام‬ ‫م ی‪‎‬دهند‪ .‬در نهایت این مساله را نیز نباید از ذهن دور داشت‬ ‫که بحران س��وریه نیز در تش��دید عملیات‏های تروریستی‬ ‫در ع��راق تاثیر داش��ت‪ .‬در واق��ع افزایش‬ ‫مخالفت‏ها در س��وریه با دولت بشار اسد و‬ ‫اعالم حمایت ای ران از وی‪ ،‬موجب شد که در‬ ‫ع راق خشونت‪‎‬ها افزایش یابد‪ .‬استدالل انها‬ ‫این است که ای ران تا حدودی از طریق ع راق‬ ‫به سوریه دسترسی پیدا م ی‏کند‪ .‬همچنین‬ ‫انها با این اقدام��ات م ی‏خواهن��د ای ران و‬ ‫دولت ع راق را سرگرم مسائل داخلی ع راق‬ ‫کنند تا اینها مجال کمتری ب رای حمایت از‬ ‫دولت سوریه داشته باشند‪ .‬البته باید توجه‬ ‫داشت این مجموعه افراطی تنها به ع راق‬ ‫و این انگیزه‏ه��ا محدود نم ی‏ش��ود‪ ،‬بلکه‬ ‫انگیزه‏های دینی‪ -‬اعتق��ادی انها به همراه‬ ‫انگیزه‪‎‬های سیاس ی‪‎‬ش��ان به این مس��ائل‬ ‫دامن زده است‪ .‬در این رابطه برخی تحلیل‬ ‫م ی کنند که ایاالت متح��ده امریکا کمک‬ ‫الزم را به گونه ای س��امان نداده که امنیت‬ ‫کامل در ع راق و افغانستان برقرار شود تا انها‬ ‫همواره نیازمند ان کشور باقی بمانند‪ .‬ا ّما به‬ ‫نظر م ی رسد این تحلیل چندان از استواری‬ ‫برخوردار نباش��د‪ ،‬زی را امریکا ب رای سرکوب‬ ‫این گروه ها مجبور به حمله با هواپیماهای بدون سرنشین‬ ‫ی که اعتراضات زیادی را علیه‬ ‫یعنی پهبادها شده است؛ اقدام ‬ ‫امریکا ب رانگیخته است‪ .‬مساله دیگر اینکه بخشی از حوادث‬ ‫منطقه‪‎‬ای رو به حل ش��دن میل م ی کند؛ یعنی سیاس��ت‬ ‫جدیدی در منطقه به گونه ای در حال ش��کل گرفتن است تا‬ ‫تعارضات مورد اشاره کاهش یابد یا در یک موقعیت ویژه در‬ ‫فرایند سیاس��ت خارجی ای ران نسبت به تحوالت عربستان‬ ‫س��عودی‪ ،‬حمایت‪‎‬های عدیده از این جریانات کمتر ش��ود‪.‬‬ ‫شکل گیری هر یک از این رویکردها مدتی به طول خواهد‬ ‫انجامید‪ ،‬بناب راین باید گفت احتماال متاسفانه تا مدت‪‎‬ها شاهد‬ ‫کشتار مردم ب ی دفاع در مقابل عملیات تروریستی گروه‪‎‬های‬ ‫انتحاری هستیم‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫توسعه بی ثباتیدرپوششنزاع های‬ ‫طایفه ای‬ ‫نگاهی به عوامل و دالیل‬ ‫انفجاراخیربیروت‬ ‫نقدونظر‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫نـقدونظر‬ ‫دولتبناپارتی‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫قدرت دو گروه مخالف و موافق دولت مرسی در تعادل قرار دارد‬ ‫سیدجواد صالحی‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه شیراز‬ ‫تحوالت مصر را باید از منظر جامع ه شناس��ی سیاسی‬ ‫مورد توجه ق��رار داد‪ .‬این س��وال بزرگ مطرح اس��ت که ایا‬ ‫اساسا دموکراسی در جامعه مصر شکل گرفته بود که اکنون‬ ‫نقیضه های ان پدیدار ش��ده و ع��ده ای ت�لاش دارند علیه‬ ‫دموکراسی شکل گرفته و نهادینه شده در جامعه مصر فعالیت‬ ‫کنند یا خیر؟ پاس��خ من به این س��وال منفی اس��ت چراکه‬ ‫دموکراسی یک سری زیرساخت ها و مولفه هایی را م ی طلبد‬ ‫که بتواند در ساختار جامعه شکل گرفته و نهادینه شود‪ .‬جامعه‬ ‫مصر بنا به تجربه اقتدار گرایی که داشته هی چ گاه اجازه نداد که‬ ‫این زیرساخت ها ش��کل گیرد‪ .‬عناصر قدرت در جامعه مصر‬ ‫عمدتا از منظ��ر فرد گرایی تحلیل م ی ش��ود‪ .‬حتی در درون‬ ‫احزابی که سابقه فعالیت چندین دهه ای در جامعه مصر دارند‪،‬‬ ‫این موضوع مشهود است‪.‬‬ ‫بعد از انکه محمد مرسی به قدرت رسید چند مشکل‬ ‫اساس��ی خود را نش��ان داد که فقدان نهادینگی سیاسی یا‬ ‫زیرساخت های دموکراسی درجامعه مصر را یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫اول بحث انعطاف ناپذیری اخوان المسلمین در بحث ساختار‬ ‫قدرت بود‪ .‬اصوال اگر جامعه دموکراتیک را بازیگری با حاصل‬ ‫جمع جبری غی ر صفر تلق��ی کنیم‪ ،‬در جامع��ه مصر بعد از‬ ‫دستیابی به قدرت‪ ،‬شاهدیم که تساهل‪ ،‬ائتالف و اتحاد یا به‬ ‫عبارتی تقسیم قدرت به چشم نم ی خورد و این روند بازی با‬ ‫حاصل جمع صفر عمال جامعه مصر را پورالیزه یا دو قطبی‬ ‫کرد‪ .‬این انحصار گرایی در کنار بحث مش��کالت اقتصادی‬ ‫‪60‬‬ ‫به عنوان دومین مش��کل خود را اش��کار تر ک��رد‪ .‬دغدغه و‬ ‫خواست اصلی مردم که در روند اعتراضات بعد از سقوط مبارک‬ ‫خود را نشان داد‪ ،‬بحث تورم و بیکاری و کاهش درامد سرانه‬ ‫و فقدان منابع درامدی پایدار بود که متاس��فانه باعث شد که‬ ‫طبقات اجتماعی و توده ها بیشتر از نهادها نقش پیدا کنند و‬ ‫همین امر نوعی رفتار و ساختار ژله ای را در جامعه مصر پدیدار‬ ‫م ی ساخت‪ .‬ورود عنصر معاش به عنوان یک عامل در حقیقت‬ ‫زمینه ساز ان شد که افراد و احزاب نتوانند انگونه که شایسته‬ ‫است در جامعه مصر قد علم کنند و در ادامه‪ ،‬عملکرد مرسی‬ ‫به رغم خوش بین ی هایی که ایجاد شده بود به واسطه ضعفی‬ ‫که در حوزه معاش و اقتصاد موجود بود‪ ،‬موفق نشد‪ .‬سومین‬ ‫مشکلی که باز هم به فرهنگ سیاسی مصر باز م ی گردد و باید‬ ‫در ماهیت سیاسی اخوان المسلمین مورد ارزیابی قرار گیرد‬ ‫ان است که در دوران انقالب و روزهایی که جوانان شدیدا در‬ ‫خیابان ها علیه ساختار رسمی کشور حرکت م ی کنند‪ ،‬نوعی‬ ‫سکوت بر رفتار اخوان حاکم بود‪ .‬این سکوت در روزهایی که‬ ‫انقالب به پیروزی خود نزدیک شده بود‪ ،‬سبب شد که اخوان با‬ ‫بهره گیری از ظرفی ت های ساختاری چندین دهه ای به قدرت‬ ‫برس��د‪ .‬اما بعد از قدرت گیری‪ ،‬اخوان تالش کرد از اندیش��ه‬ ‫محافظه کاری که ت��ا قبل از انقالب مصر ت��داوم یافته بود‪،‬‬ ‫فاصله گیرد و متاسفانه در دوران جدید دوره تاسیس و تثبیت‬ ‫و رفرم بود‪ ،‬مجددا شعارهای انقالبی و تهییجی و افراطی که‬ ‫با گفتمان دولت سازی و دوران تثبیت فاصله دارد‪ ،‬ترویج شد‪.‬‬ ‫عمال نف��ی رویک��رد محافظ��ه کاری اخ��وان به رغم‬ ‫س��ابقه تاریخی محافظه کارانه این حزب در طول س��الیان‬ ‫س��ال‪ ،‬اخوان المس��لمین را در جامعه مصر با چالش مواجه‬ ‫م ی سازد‪ .‬نمود این عملکردها را در بحث تعیین کمیته تدوین‬ ‫قانون اساسی ش��اهد بودیم‪ .‬مهمتر از ان‪ ،‬اغلب تصمیمات‬ ‫مرس��ی (به عنوان نمونه در مسائل س��وریه و تهدید اتیوپی‬ ‫به جنگ و‪ )...‬بدون اطالع ارت��ش و در نبود فضای همکاری‬ ‫دوجانبه اتخاذ شد‪ .‬اگر به تجربه اخوان بعد از انقالب مصر نگاه‬ ‫کنیم‪ ،‬شاهد ان هستیم که اقتدارگرایی دوران مبارک و قبل‬ ‫از ان به گونه ای خود را بازس��ازی کرد و محمد مرسی نهادها‬ ‫و کانون های قدرت را در حوزه االزه��ر‪ -‬به عنوان نماد قدرت‬ ‫مذهبی‪ -‬ارتش و احزابی که نهادهای س��کوالر را نمایندگی‬ ‫م ی کنند‪ ،‬تجدید کرد‪ .‬نداش��تن برنامه مش��خص در حوزه‬ ‫اقتصادی خود به خود همه این عوامل را بیشتر تشدید کرد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس ش��اهد بودیم که رفت��ار اقتدارگرایی یا‬ ‫به عبارت��ی انحصارگرای��ی در ق��درت‪ ،‬حساس��ی ت ها ی��ا‬ ‫ظرفی ت های جامعه را علیه مرسی ب رانگیخت‪ .‬در نتیجه این‬ ‫ب رانگیختگی گروه های به حاشیه رانده شده یا نهادهای موثر‬ ‫است که جامعه دو قطبی شده و گروه های که احساس تهدید‬ ‫م ی کنند عمدتا به سوی س��کوالرها تمایل نشان م ی دهند‪.‬‬ ‫در این زمین��ه م ی توان به زنان‪ ،‬جوان��ان و گروه هایی اقلیت‬ ‫همچون قبط ی ها اش��اره کرد‪ .‬در نتیجه به واس��طه ضعف‬ ‫فرهنگ سیاسی و انحصارگرایی اخوان نوعی بناپارتیسم در‬ ‫مصر شکل گرفته است‪ ،‬یعنی دو گروه سیاسی عمده بوجود‬ ‫امده اند که ه ر کدام ظرفیت و بدن��ه اجتماعی خاص خود را‬ ‫دارند‪ .‬نمونه بارز این امر را م ی ت��وان در جنبش تمرد دید که‬ ‫ی ان هستند‪ .‬زمانی که‬ ‫جمعیتی حدود پانزده میلیون نفر حام ‬ ‫چنین شرایطی به وجود م ی اید‪ ،‬هیچ یک از گروه های سیاسی‬ ‫موافق یا مخالف نم ی توانند سکاندار اداره امور باشند و نهایتا در‬ ‫شرایط بناپارتیسم نهادهای سوم یا گروه های اثرگذار حداقلی‬ ‫اما با کانون های قدرت دست به ایفای نقش م ی زنند‪ .‬اکنون‬ ‫ارتش نماد عملکرد بناپارتیستی در جامعه مصر تلقی م ی شود‪.‬‬ ‫نظام ی ها در مصر با بهره گیری از حمایت گروه های سکوالر‬ ‫وارد عرصه قدرت شدند و با این خوش بینی که با دادن فرصت‬ ‫یا توجه به عملکردهای انعطاف پذی رانه و مسئولی ت مدارانه‬ ‫دولتبناپارتی‬ ‫مساله‪،‬فیس بوکنیست‬ ‫قدرت دو گروه مخالف و موافق‬ ‫دولت مرسی در تعادل ق رار دارد‬ ‫نقدی بر ابزار دانستن‬ ‫رسانه های گروهی‬ ‫سکوالریسم علیه دموکراسی‬ ‫ازادی مبارک از زندان و زندانی‬ ‫شدن بدیع از چرخش اوضاع‬ ‫در مصر حکایت دارد‬ ‫کودکیکه هرگز زاده نشد‬ ‫*‬ ‫سعید اقاعلیخانی‬ ‫پژوهشگر امور خاورمیانه‬ ‫‪2‬‬ ‫نـقدونظر‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫موفق خواهند ش��د‪ ،‬اداره امور را در دست گرفتند اما مقاومت‬ ‫اخوان سبب م ی شود که بحران در جامعه مصر تشدید شود‪.‬‬ ‫نتیجه عملکرد بناپارتیستی یا به عبارت دیگر ضعف فرهنگ‬ ‫سیاس��ی در جامعه مصر وضعیت موج��ود در مصر را ایجاد‬ ‫کرده است‪ .‬نه سکوالرها پی ش بینی این شرایط را داشتند و نه‬ ‫اخوان المسلمین‪ .‬امروز مصر در مسیری حرکت م ی کندکه‬ ‫ب رای بسیاری از فعاالن سیاسی یا افراد موثر قابل پی ش بینی‬ ‫نبود‪ .‬انها از منظر نتیجه گرایی بیشتر تحوالت مصر را تحلیل‬ ‫نم ی کردند‪ ،‬بلکه بیشتر به حوادث و علت های ان م ی پرداختند‬ ‫اما انچه امروز در مصر شاهدیم‪ ،‬وقایعی همچون کشتارها‪،‬‬ ‫قتل و غارت ها‪ ،‬کش��تار نیروهای نظامی و هواداران اخوان‪،‬‬ ‫حوادث ناخواسته ای بوده که همگان به ان رسیده اند‪ .‬اینکه‬ ‫ایا مصر با این ش��رایط روی ثبات را خواهد دید یا نه و اینکه‬ ‫ایا در اتفاقات پدیدار ش��ده س��کوالرها با برنامه ریزی و اقدام‬ ‫از پیش تعیی ن ش��ده به بازی تن داده اند‪ ،‬سوال های مهمی‬ ‫ است که مطرح هستند‪ .‬ما در شرایط موجود مصر چاره ای جز‬ ‫بررسی وقایع نداریم‪ .‬پاس��خ به این سوال که در وضع موجود‬ ‫ایا سکوالریسم‪ ،‬دموکراسی شکننده مصر را ضعی ف تر خواهد‬ ‫ساخت‪ ،‬مثبت است اما پاسخ به این س��وال که چه کسانی‬ ‫بحران مصر را دامن زدند و ش��رایطی را به وج��ود اوردند که‬ ‫ارتش به عنوان یک منجی به عرصه سیاس��ی وارد ش��ود‪،‬‬ ‫نیازمند بررسی دقی ق تر هر یک از مولفه ها و وزن سیاسی انها‬ ‫در جامعه مصر اس��ت‪.‬طبیعتا عملکرد سکوالرها در مصر با‬ ‫شعارهایی که در دموکراسی قابل طرح است‪ ،‬مغایرت دارد‪ .‬در‬ ‫این مسیر بسیاری از دستاوردهایی که سکوالرها ب رای تبلور‬ ‫انها در دوران مبارک و بعد از ان تالشکردند نیز قربانی شده‬ ‫و شرایط بسیار شکننده ای را در جامعه مصر به همراه خواهد‬ ‫اورد‪ .‬اما ب رای برون رفت از این ش��رایط‪ ،‬نقش ارتش به عنوان‬ ‫حافظ امنیت مل��ی غی ر قابل انکار اس��ت اما بای��د با نوعی‬ ‫انعطاف و گذشت طرفین که جامعه مصر را دو قطبی کرده‪،‬‬ ‫همراه باشد‪ .‬در این صورت ارتش و سایرگروه های سیاسی از‬ ‫طریق گفت وگو‪ ،‬اغماض از برخی خواسته ها و تمرکز بر برخی‬ ‫روش های مرضی الطرفینی م ی توانند مانع گرفتار شدن جامعه‬ ‫مصر در ورطه جنگ داخلی و حوادثی مشابه سوریه شوند‪g .‬‬ ‫«انسان محق است یا مکلف؟» این پرسش که از قرون‬ ‫وسطی به این سو منشا تحوالت عظیمی شده در خاورمیانه‬ ‫اما کمتر از س��ه دهه جای خود را در متن منازعات سیاسی‬ ‫باز کرده چنانکه یک طرف این منازعه س��کوالرها و طرف‬ ‫دیگر ان اسالم گرایان قرار گرفته اند و در میانه نیز سخن از‬ ‫مردمساالری دینی است‪.‬‬ ‫مصر این روزها دستخوش اش��وب برامده از کودتایی‬ ‫است که تا چندی پیش هنوز درکودتا نامیدن ان اختالف نظر‬ ‫وجود داشت‪ .‬کودتایی که در ان ارتش از یک سو تالش کرد‬ ‫خود را به عنوان مدافع تمام قد ازادی و ارزش های دموکراسی‬ ‫نشان دهد و از سوی دیگرکمر به اسقاط تنها دولت منتخب‬ ‫و برامده از رای م��ردم – در طول تاریخ این کش��ور‪ -‬همت‬ ‫گماشت‪.‬‬ ‫پیروزی مرس��ی و قدرت گرفتن اخوان المس��لمین در‬ ‫مصر اگرچه در نگاه اول یک موفقیت سیاسی صرف به نظر‬ ‫م ی رسد اما این موفقیت ب رای منطقه ای که درگیر بحران های‬ ‫ایدئولوژیک شده پاسخ محکمی به ان دسته از اسالم گرایانی‬ ‫بود که دستیابی به قدرت و مش��ارکت در حکومت را جز در‬ ‫اجرای ایده های خشونت امیز نم ی دیدند‪.‬‬ ‫این سخن راست است که اخوان المسلمین و مرسی‬ ‫پس از س��ال ها مبارزه به هنگام تصدی قدرت نتوانستند به‬ ‫درستی درک کنندکه سیاس��ت ورزی به معنی ارمانخواهی‬ ‫صرف نیست بلکه الزمه اساس��ی ان واقع گرایی و در نظر‬ ‫داشتن منافع بلند مدتی است که تنها راه تضمین ان‪ ،‬شنیدن‬ ‫صدای مخالف و التزام به فرهنگ تس��اهل و گفت وگوست‬ ‫از این رو هم بود که مصریان دولت مرس��ی را دولت مرشد‬ ‫نامیدند و اقدامات ان را هرگز به نفع دموکراسی تعبیر نکردند‪.‬‬ ‫دولت مرسی در فرصت اندکی که در اختیار داشت در تضمین‬ ‫دموکراس��ی و ازادی های فردی و مبارزه با تمامی ت خواهی‬ ‫چهره موجهی از خود نشان نداد و به جای انکه سمبل وفاق‬ ‫و اشتی ملی باش��د با ایجاد بس��تر هایی مذهبی‪ ،‬زمینه ای‬ ‫مناس��ب ب رای حمایت از تقویت جریان س��لفی گشود‪ .‬این‬ ‫دولت در م��دت کوتاهی که در‪ ،‬اختیار داش��ت چنان خود را‬ ‫در دی��دگاه تنگ نظ رانه گرفتارکرد که اس�لام گرایان تندرو‪،‬‬ ‫کشتار قبطیان و شهروندان شیعی مصر را به عنوان بخشی‬ ‫از دستاوردهای جریان سلفی حامی مرسی تلقی م ی کردند‬ ‫با این حال چندان دور از انتظار نیس��ت که با سقوط دولتی‬ ‫که خواه ناخواه منش��ایی دموکراتیک داشته در انتظار تکرار‬ ‫تبعاتی باشیم که جهان بعد از س��قوط دولت مصدق با ان‬ ‫روبه رو ش��د‪« .‬اس��تفان کینزر» درکتاب «همه مردان شاه»‬ ‫حامی این فرضیه اس��ت که کودتای ‪ 28‬مرداد درنهایت به‬ ‫حوادثی منجر شد که حادثه ‪ 11‬س��پتامبر و اشغال ع راق و‬ ‫حتی ‪ 1‬سپتامبر را در یک خط مرتبط با هم قرار داد‪ .‬به نوشته‬ ‫وی‪ ،‬اکنون امریکای ی ها اعتراف م ی کنند‪ ،‬حکومت مردم ی ‬ ‫و دموکراتیک مصدق م ی توانس��ت نقطه شروع دموکراسی‬ ‫در منطقه باشد و اگر چنین نظامی استمرار م ی یافت دیگر‬ ‫نیازی به این همه لشکرکشی ب رای مبارزه با تروریسم نبود‪.‬‬ ‫هرچند به ش��کل منطقی تفاوت های می��ان دولت مصدق‬ ‫و مرسی بس��یار زیاد اس��ت اما تکرار چنین موقعی ت هایی‬ ‫منجر به طرح پرسش های اساس ی تری در مورد دموکراسی‬ ‫م ی ش��ود چنانکه ردپای ان را م ی توان در ط��رح دو مفهوم‬ ‫‪ état légal‬و ‪( état réel‬حالت حقوقی و واقعیات) پیدا‬ ‫نمود‪ .‬به عبارت دیگر م ی ت��وان چنین گفت که این دغدغه‬ ‫بار دیگرمیان صاحب نظ ران نمود یافته اس��ت که در تنازع‬ ‫میان واقعی ت ه��ای یک جامعه با معیاره��ای حقوقی کفه‬ ‫قضاوت به نفع کدام یک باید سنگینی کند؟ به دیگر سخن؛‬ ‫به فرض اثبات تقابل دولت مرسی با منافع مصر ایا م ی توان‬ ‫مبناهای حقوقی چنین دولتی را نادیده گرفت؟ ایا م ی توان‬ ‫به ظن دفاع از دموکراسی به کودتا متوسل شد؟ و ایا م ی توان‬ ‫دموکراسی را به امری فراتر از قانون مداری تسری داد و ان را‬ ‫از دل پدیده هایی غیر دموکراتیکی چون کودتا تضمین کرد؟‬ ‫پاسخ به این پرس��ش حتی اگر زمینه را ب رای این امر فراهم‬ ‫کند که به ادعای واقع مداری‪ ،‬مبناهای حقوقی را زیر سوال‬ ‫برد باز این سوال را باقی م ی گذارد که ایا نظامیان م ی توانند‬ ‫مالک درک واقعیات جامعه مصر باشند؟‬ ‫به جز این مبناهای تئوریک‪ ،‬در فضای عملی نیز رشته‬ ‫امور به نفع دموکراسی به هم بافته نشده بود‪ .‬ایاالت متحده‬ ‫از اغاز کار‪ ،‬نظر خوشی به روی کارامدن دولت اخوانی نداشت‬ ‫اما در شرایطی که سایه یک دیکتاتور متحد از مصرکم شده‬ ‫بود و موقعیت ارتش بر باریک��ه ای از همراهی یا ضدیت با‬ ‫انقالب به شدت متزلزل بود شاید عاقالنه ترین کار همان بود‬ ‫که ارتش در ردای یک منجی‪ ،‬حامی انقالب مردمی باشد که‬ ‫از استب داد به ستوه امده بودند‪ .‬بناب راین واشنگتن ‪-‬که همواره‬ ‫امنیت خاورمیانه را از منظر امنیت اسرائیل دیده است‪ -‬درپی‬ ‫ان بود تا تحوالت مصر را به س��متی سوق دهد که با حفظ‬ ‫ساختار پیشین و تغیی رات شکلی و ظاهری‪ -‬که تا اندازه ای‬ ‫انقالبی��ون و اکثریت مردم را قانع و راضی م ی کند‪ -‬مس��یر‬ ‫تحوالت مصر را به پیش ببرد‪ .‬در این میان عملکرد محمد‬ ‫مرس��ی و اخوان المسلمین درس��ت در همان مسیری قرار‬ ‫م ی گرفت که زمین��ه الزم ب رای حضور نظامی��ان را فراهم‬ ‫کند و نتیجه ان شد که در سوم جوالی سال ‪ 2013‬نتایج دور‬ ‫سوم‪ ،‬چهارم و پنجم انتخابات ازاد مصر با اعالم ارتش باطل‬ ‫ش��د با این بهانه که میلیون ها معترض خیابانی خواس��تار‬ ‫‪61‬‬ ‫تغییر وض��ع موجودند و ارتش ب��ه ندای انان پاس��خ گفته‬ ‫اس��ت‪ .‬اگرچه در نگاه اول چنین به نظر م ی رسد که دغدغه‬ ‫مخالفان لیب رال اخوان المسلمین و دولت مرسی دغدغه های‬ ‫دموکراس��ی خواهانه ای بوده ام��ا به هیچ وج��ه نم ی توان‬ ‫دموکراس��ی خواهی را محمل حمایت از یک کودتا دانست‪.‬‬ ‫راه حل مخالفان س��کوالر و به ظاهر دموکراسی خواه دولت‬ ‫مرس��ی حتی بعد از کودتا نیز چندان قرابتی با دموکراس��ی‬ ‫ندارد زی را حامیان برجسته س��رنگونی مرسی‪ ،‬خواستار درج‬ ‫اصلی در قانون اساسی شده اند که فعالیت احزاب مذهبی را‬ ‫ممنوع کند‪ ،‬بدون انکه حتی به تبصره یا استثنایی در مورد‬ ‫ان دسته از اسالم گرایان موافق با دموکراسی بیندیشند‪ .‬در‬ ‫این راستا محمد الب رادعی درگفت وگو با کانال «پی ب ی اس»‬ ‫گفته است‪« :‬امروز در یک طرف طبقه متوسط تحصیلکرده‬ ‫را داریم و در طرف دیگر اکثریتی که به عنوان اسالمگرایان و‬ ‫طبقه ضعیف و بیسواد شناخته شده اند‪».‬‬ ‫چنی��ن مرزبن��دی مش��خص و مطلق��ی از س��وی‬ ‫چه��ره ای بی ن المللی چ��ون الب رادعی البته نش��ان دهنده‬ ‫پایه های سس��ت اندیش��ه دموکراس��ی در میان رهب ران و‬ ‫سیاس��تمداران منطقه ای اس��ت که تا چن��دی پیش امید‬ ‫فراوانی به نقش افرین��ی مثبت انان درپیوند میان اس�لام‬ ‫و دموکراس��ی م ی رفت حال انکه اکن��ون م ی توان دریافت‬ ‫ک��ه سکوالریس��م در خاورمیان��ه توس��ع ه نیافته نه تنه��ا‬ ‫پیش زمینه دموکراس��ی نیس��ت که خود به ابزاری جهت‬ ‫تخطئ��ه مخال��ف انجامیده اس��ت چنانکه اکن��ون برخی‬ ‫مساله‪،‬فیس بوکنیست!‬ ‫نقدی بر ابزار دانستن رسانه های گروهی‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫کارشناس سیاسی‬ ‫نـقدونظر‬ ‫‪3‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫مس الهامروزما‪،‬فی س بوکوفیلتربودنونبودناننیست؛‬ ‫مساله تفکری اس��ت که چنین جریانی را هدایت م ی کند و راه‬ ‫م ی برد‪ .‬در این عرصه‪ ،‬مبارک خ واندن فی س بوک م ی تواند ناشی‬ ‫از دو مبنا باشد ‪ :‬یکی ابزارپنداری رسانه ها و دیگری همذات پنداری‬ ‫با اندیشه فی س بوک س��ازی‪ .‬اگر اولی باش��د که دیگر امروز بر‬ ‫همگان روشن شد‪ ،‬رسانه‪ ،‬ابزار نیست؛ که اگر ابزار بود‪ ،‬از ما جا‬ ‫و فضا نم ی خ واست و حق حیات مان را محدود نم ی کرد‪ .‬رسانه ‪،‬‬ ‫چونم ی خ واهدباشد‪،‬م ی بایستکهنظام هایفرهنگیوروانی‬ ‫حاکم بر فرد و جامعه را دگرگون کند و کوچک ترین نمونه اش‪،‬‬ ‫وابستگ ی ای اس��ت که خانه و خانواده به نقش افرین ی محوری‬ ‫ان پی دا کرده اند‪ .‬رسانه‪ ،‬جبار نیست‪ ،‬اما جاب رانه خود را تحمیل‬ ‫م ی کند و به نیازها و امیال‪ ،‬سمت و سو م ی دهد و از این حیث‪،‬‬ ‫فی س بوک یا هر رس��انه دیگ��ری‪ ،‬یک ابزار س��اده ب رای جلب‬ ‫مشارکت اجتماعی به شمار نم ی روند‪ .‬یعنی از منظری تفسیری‪،‬‬ ‫انها ادام��ه و تداوم تجددند و ب رای بس��ط همه یکس��ان ی ها و‬ ‫یک دست ی ها و استانداردیزه سازی های تمدن مدرن‪ ،‬کار م ی کنند‬ ‫و اگر بخش هایی از ان (نظیر نوع روابط و گفتارها و محتواها)‪ ،‬از‬ ‫نظر ما مخدوش و منف ی اند‪ ،‬به اعتبار همین قاعده سازی های‬ ‫مدرنیستی است و الغی ر‪ .‬الزاما اینجا ب رنامه ریزی خاصی ب رای‬ ‫تحدیحدودانسانیصورتنگرفتهوسیرورتچنینشبکه های‬ ‫مجازی ای‪،‬اقتضام ی کندکهانهانقابازچهرهزندگ ی هابرکشند‬ ‫و چنین کنند‪ .‬اما از دیدگاهی تحلیلی و با اتکا به اخبار اش��کار‬ ‫گسترده‪ ،‬این شبکه ها‪ ،‬سرمایه گذارانی دوست داشتنی و طالب‬ ‫منافع عامه ندارند؛ انه��ا دارای صاحبان ی اند که هر روز به دنبال‬ ‫پرحجم کردن منابع خویش اند و ب رای شان فرقی نم ی کند که‬ ‫مخاطب را مانند مصرف کننده ای بپندارند که بیشتر م ی خ واند و‬ ‫م ی بیند و م ی خرد یا او را به عنوان الت دست و منبع خبری به کار‬ ‫گی رند‪ .‬از این منظر‪ ،‬کارکردهای خ رابکارانه و ضدامنیتی چنین‬ ‫شبکه هایینیزقابلبحثوبررسیاست‪.‬‬ ‫با این مقدمه م ی بایست در حاشیه این جمله «برخالف‬ ‫عده ای که فکر م ی کنند این جریان ها (جریان ازادی اطالعات)‬ ‫خط رناک اس��ت فکر م ی کنیم این جریان به سعادت بشریت‬ ‫‪62‬‬ ‫کمک م ی کند و چیز مبارکی در دنیاس��ت‪ ،‬امروز یک صفحه‬ ‫فی س بوک که هزینه ای ب رای مردم ندارد‪ ،‬تبدیل به موضوع خبری‬ ‫در تمام تلویزیون ها و دستگاه های دنیا م ی شود»‪ ،‬کمی تامل و‬ ‫بررسی کرد‪.‬‬ ‫اوال هزینه نداشتن را نم ی شود با قطعیت پذیرفت؛ تقریبا‬ ‫هر کسی که از ط ریق رایانه‪ ،‬تبلت‪ ،‬تلفن همراه و‪ ...‬راهی فضای‬ ‫مجازی م ی ش��ود‪ ،‬هزینه های مالی دسترسی را پی ش پرداخت‬ ‫کرده است‪ .‬هم هزینه خ رید وسیله ارتباطی و هم امکان برقراری‬ ‫ارتباط‪ .‬عالوه بر این او بخشی از وقتش را صرف فضای مجازی‬ ‫کرده که نرخ محاسبه ان (وقت صرف شده) پایان ناپذیر است‪.‬‬ ‫از اینها گذش��ته‪ ،‬دو گونه هزینه دیگر هم در میان است‪ :‬اولی‬ ‫هزینه های معنوی استفاده از اینترنت و مشخصا فی س بوک که‬ ‫به افزایش ده ها نوع کژرفتاری در فرد یا جامعه منجر م ی شود (که‬ ‫صفحات ح وادث روزنامه ها و مجالت‪ ،‬گواهی بر این ادعاست) یا‬ ‫بحران هایی که در جهت گیری فکری به وجود م ی اید (که اثارش‬ ‫رابه سادگینم ی تواننشانداد)‪.‬دومی هزینه هایغیرمستقیمی‬ ‫ نظیرتغییردرب رنامهمصرفومتعاقبانسبکزندگیاستکه‬ ‫حتما به تحول در نحوه خرج کرد فرد یا خانواده منجر خ واهد شد‪.‬‬ ‫پسیکصفحهفی س بوک‪،‬حتماهزینه سازاستوبخشیازان ‬ ‫بهشکلمستقیمپرداختم ی شودوپاره ایدیگر‪،‬غیرمستقیم‪.‬‬ ‫ثانیا اغ راق و بزرگنمایی سایت های غیروابسته به دولت ها‬ ‫امری اس��ت که «البته ع��وارض بدی ه��م دارد»‪ ،‬هر چند که‬ ‫درنهایت«چیزمبارکی»است‪.‬سطحنارضایییاگالیهازفضای‬ ‫مجازیدراینبیانمستتراست؛انجاییکهیککنشنادرست‬ ‫یا منفور از منظر عرصه عمومی نقد م ی شود‪ ،‬زیرسوال م ی رود‬ ‫و چالش برم ی انگیزد‪« ،‬عصر انفجار اطالعات» دارای عوارض‬ ‫بدی م ی شود‪ .‬یعنی سطح بد و خوب بودن این پدیده را‪ ،‬می زان‬ ‫اغ راق و بزرگنمایی ان در قبال مسائل افراد مشخص م ی کند‪،‬‬ ‫نه پیامدهای کلی و کالن ان بر زندگی‪ .‬این سخن گویای این‬ ‫واقعیتاستکهاگربرفرضدرفضایمجازی‪،‬فضاییغلبهپی دا‬ ‫کند که نسبت به حوزه خاص مورد نظر گوینده‪ ،‬خالف گویی رخ‬ ‫دهد‪،‬تنهاکژکارکردانبه وجودامدهواحتماالم ی بایستباچنین‬ ‫مق وله ای‪ ،‬مقابله شود‪ .‬ب رای نشان دادن این برداشت (که ممکن‬ ‫است عجوالنه یا ناصواب دانسته شود)‪ ،‬به این سخن بنگرید‪:‬‬ ‫«دروغهمهجابداست‪،‬امااگردریکرسانهپخششود‪،‬بهخاطر‬ ‫تاثیری که در جامعه دارد‪ ،‬خیلی بدتر است‪ ».‬این گفته در سال‪89‬‬ ‫ودرگرماگرمبرخیسخن پ راکن ی هایصداوسیماست(بازخ وانی‬ ‫سیره امام یا موارد دیگر) که به مذاق یک جریان سیاسی خوش‬ ‫نم ی امد‪ .‬یعنی حد و مرز «بد» بودن (فارغ از درستی یا نادرستی‬ ‫عملکرد صدا و سیما)‪ ،‬همین حوزه نفوذ و تمرکز شخصی است‬ ‫و نه چیزهای دیگر‪.‬‬ ‫س��کوالرهای مص��ر امیدوارند که ب��ا ممانع��ت از حضور‬ ‫جمعیت به گفته انان «ب ی س��واد مص��ر»‪ ،‬تضمینی ب رای‬ ‫بقای دموکراسی پیدا کنند حال انکه تجربه انقالب مصر و‬ ‫قدرت گرفتن اسالم گرایان و سپس سرنگونی انان و حمایت‬ ‫سکوالرها از کودتاگران نش��ان داد که فرایند دموکراسی در‬ ‫خاورمیانه همچنان تا پذیرش عملی از سوی اسالم گرایان‬ ‫فاصله زیادی دارد‪ ،‬چندان دل خوشی نیز از سکوالرها ندارد‪.‬‬ ‫به دیگر سخن؛ کودک مرده دموکراسی در مصر بیش از انکه‬ ‫اکنون مستحق مویه و عزاداری باش��د ‪ -‬درحقیقت‪ -‬هرگز‬ ‫زاده نشده بود‪.‬‬ ‫*عنوان مطلب برگرفت��ه از کتابی از «اوریانا فاالچی»‬ ‫است با عنوان‪« :‬به کودکی که هرگز زاده نشد»‬ ‫مساله امروز ما‪ ،‬فیس بوک‬ ‫نیست و دیر یا زود‪ ،‬از ان رفع‬ ‫فیلتر خواهد شد‪ .‬مشکل‪،‬‬ ‫دلدادگی در برابر ایده های‬ ‫ی است که در پس‬ ‫راهبرد ‬ ‫این شبکه ها قرار دارد و با‬ ‫تکنیک خواندن انها‪ ،‬نمی شود‬ ‫از دامنه نفوذ مخرب شان‬ ‫کاست و بدین بهانه‪ ،‬با ایشان‬ ‫کاری نداشت و حضورشان را‬ ‫پذیرفت‪.‬‬ ‫ثالثا در اینکه فی س بوک امر مبارکی است‪ ،‬شکی نیست‪،‬‬ ‫اما مس اله گویادرتفسیرسویهاینمبارکبودناست!فی س بوک‬ ‫یک زمین بازی هموار ب رای همگان نیس��ت و شاهد مثال ان‪،‬‬ ‫توقیف و تخطئه ده ها صفحه مخالف صهیونیس ت ها‪ ،‬ارتجاع‬ ‫اع راب‪ ،‬نظام سلطه و‪ ...‬که در انی و کم تر از انی‪ ،‬بسته شده اند و‬ ‫کسی را نه یارای اعتراض بوده و نه توان ان‪ .‬این اتفاق‪ ،‬خودش‬ ‫نشان دهنده می زان ازادی جریان اطالعات است که ممکن است‬ ‫امری جهانی و مطلوب فرض گرفته شود (نمونه تازه اش برخورد‬ ‫هماهنگ و گسترده با شبکه خبری پرس‪.‬تی‪.‬وی است)‪ .‬سطح‬ ‫دیگری از مبارکی‪ ،‬در برون ش��دگی و از نیام در امدن پندارها و‬ ‫ تردیدهای افراد مشهور یا وابستگان به ان هاست که با فراغ بال‪،‬‬ ‫انچه در ماف ی الضمیرشان م ی گذرد‪ ،‬م ی نویسند و به نمایش‬ ‫نکار‪،‬راهرابرشناختنباطن هااسانمیکند‪ .‬برکت‬ ‫م ی گذارندوای ‬ ‫دیگر فی س بوک‪ ،‬ازادشدگی دامنه نقدها و افشاگری هاست که به‬ ‫دلیلپنهانماندنهویتعامالنیادردسترسقرارنداشتنانها‪،‬‬ ‫م ی شود با استفاده از ان فایل های صوتی مکالمات خصوصی و‬ ‫خانمان ب رانداز را منتشر کرد و البته که خان ه کسی هم‪ ،‬ب رانداخته‬ ‫نشود‪.‬‬ ‫از این ها گذشته‪ ،‬مساله امروز ما‪ ،‬فی س بوک نیست و دیر‬ ‫یا زود‪ ،‬از ان رفع فیلتر خواهد شد (کما اینکه در این ‪ 5-6‬سالی‬ ‫که از امدن ان م ی گذرد‪ ،‬چندباری چنین اتفاقی افتاده اس��ت)‪.‬‬ ‫ی است که در پس‬ ‫مش��کل‪ ،‬دلدادگی در ب رابر ایده های راهبرد ‬ ‫این شبکه ها قرار دارد و با تکنی ک خ واندن انها‪ ،‬نم ی شود از دامنه‬ ‫نفوذ مخرب شان کاست و بدین بهانه‪ ،‬با ایشان کاری نداشت و‬ ‫حضورشانراپذیرفت‪.‬فی س بوککنارگوشماهستوکاریهم‬ ‫نم ی شود با ان کرد و اگر این رسانه مبارک است‪ ،‬حتما ماه واره ها‬ ‫ی این موارد‪،‬‬ ‫و موبایل ها و‪ ...‬هم مبارکند؛ روشن است که در تمام ‬ ‫فقط جنبه فناورانه ان ممدوح بوده و نه بیش از ان‪g.‬‬ ‫توسعه بی ثباتی در پوشش نزاع های طایفه ای‬ ‫نگاهی به عوامل و دالیل انفجار اخیر بیروت‬ ‫محمد ایرانی‬ ‫سفیر پیشین ایران در لبنان‬ ‫‪4‬‬ ‫تبعات نزاع سلفی ها و تکفیری ها با حزب اهلل‬ ‫بعد از انفجار اخیر بیروت‪ ،‬احمد االسیر‪ ،‬روحانی سلفی‬ ‫لبنان با طرح این ادعا که نصراهلل از این انفجار ب رای ه راس‬ ‫هم��ه لبنان ی ها به ویژه اهل س��نت اس��تفاده م ی کند‪ ،‬این‬ ‫انفجار را نتیجه طبیعی دخالت نظامی حزب اهلل در سوریه‬ ‫دانس��ت و اعالم کرد که نصراهلل از واژه تکفیری ها استفاده‬ ‫م ی کند تا مردم لبنان را ترسانده و مطیع خود کند‪ .‬این نوع‬ ‫نـقدونظر‬ ‫در لبنان و منطقه است و در این میان محور اصلی‪ ،‬تالش‬ ‫ب رای مقابله با سوریه و حزب اهلل و نهایتا جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران است که با فعال شدن برخی از طرف های منطقه ای‪،‬‬ ‫این رویکرد امنیتی در دستورکار قرار گرفته و تنها تلفاتی از‬ ‫مردم ب ی دفاع م ی گیرد‪.‬‬ ‫اظهارات در حالی بیان م ی ش��ود که اتف��اق اخیر بیروت از‬ ‫سوی گروه های سلفی شکل گرفته که با برخی دولت های‬ ‫عربی منطقه مرتبط هستند‪ .‬این ش��کل موضوع است اما‬ ‫محتوای ان بس��یاری از طرف ها را درگیر خ��ود کرده و به‬ ‫عبارتی دیگر بسیاری را منتفع ساخته است‪ .‬نکته اینجاست‬ ‫که ادعای طرف مقابل با هدف افزایش نزاع های طایفه ای‪،‬‬ ‫نادرس��ت اس��ت‪ ،‬چراکه گروه های تکفی��ری و نزدیکان به‬ ‫القاعده و س��لف ی های تندرو‪ ،‬ب��رای اولین بار نیس��ت که‬ ‫اینگون��ه انفجارها را در لبن��ان و منطقه انج��ام م ی دهند‪.‬‬ ‫این روزها بیش از ه��ر جای دیگر‪ ،‬مناط��ق مختلف ع راق‬ ‫متاثر از این انفجارهاس��ت و از ان فراتر‪ ،‬برخی اهداف این‬ ‫گروه های تکفیری متوجه مناطق سن ی نشین در جای جای‬ ‫منطقه است‪ .‬در س��وریه بیش از انکه اقدام‬ ‫به کشتار ش��یعیان و گروه های مسیحی و‬ ‫علوی کنند‪ ،‬تلفات شان را از مردم اهل سنت‬ ‫و مراک��ز مرتبط ب��ا س��ن ی ها م ی گیرند‪ .‬بر‬ ‫این اس��اس چنین ادعاهای��ی بیش از انکه‬ ‫ناظر ب��ر انتقام گیری های طایفه ای باش��د‪،‬‬ ‫اهدافی فراتر دارد‪ .‬ب رای انها بحث طایفه ای‬ ‫تنها یک پوش��ش اس��ت‪ .‬هدف اصلی انها‬ ‫ضربه زدن به جریان های مقاومت در منطقه‬ ‫است که به دنبال استقالل‪ ،‬ثبات‪ ،‬امنیت و‬ ‫خروج نیروهای غیربوم ی از منطقه هستند‪.‬‬ ‫اینکه در ه��ر حال حزب اهلل بیش از س��ایر‬ ‫گروه ه��ا مورد هدف طرف ه��ای تکفیری و‬ ‫سلفی است‪ ،‬ریشه در خسارت هایی دارد که‬ ‫طرف های مقابل از قدرت و توانایی حزب اهلل‬ ‫م ی بینن��د‪ .‬بناب راین اس��اس بح��ث‪ ،‬بحث‬ ‫طایفه ای نیس��ت و این ادعا که س��لف ی ها‬ ‫تحت عنوان انتقام گیری ح��زب اهلل مطرح‬ ‫م ی کنند‪ ،‬مبنای واقعی ندارد‪ ،‬بلکه اغازکننده‬ ‫این تحرک از مدت ها قبل همین گروه های سلفی بودند و‬ ‫بیش��ترین تلفاتی را هم که در این مسیر گرفته اند از طایفه‬ ‫منتسب به خودشان بوده است‪.‬‬ ‫کل تح��والت ماه های اخیر این پی��ام را ب رای منطقه‬ ‫دارد که ب ی ثباتی در خاورمیانه شروع شده و ریشه در دخالت‬ ‫برخی کش��ورهای عربی دارد که از ثبات در منطقه و رشد‬ ‫جریانات مقاومتی نگران هستند‪ .‬این کشورها در یک توافق‬ ‫پنهان و نانوشته با طرف های خارجی و برخی از جریان های‬ ‫اس��یب دیده از خط مقاوم��ت‪ ،‬درصدد پیش��برد ب ی ثباتی‬ ‫هدایت ش��ده در منطقه هس��تند‪ .‬متاس��فانه در این میان‬ ‫بیش��ترین خس��ارت متوجه مردم ب ی دفاع در ع راق ‪ ،‬سوریه‬ ‫و لبنان اس��ت و باتوجه به اینکه بیش از هر طیف دیگری‪،‬‬ ‫مردم ب ی دفاع‪ ،‬هدف این گروه ها و اقدامات خشونت بار انها‬ ‫هستند‪ ،‬باید این دقت را داشت که هدف انها سیاسی است‬ ‫و ارتباطی به مسائل طایفه ای ندارد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫تحوالت منطقه کام�لا با یکدیگر مرتبط هس��تند؛‬ ‫تحوالتی که عنوان ان از دید من «ت�لاش هدفمند ب رای‬ ‫ ب ی ثبات سازی منطقه خاورمیانه» است‪ .‬تالشی که توسط‬ ‫طرف های��ی ص��ورت م ی گیرد ک��ه احس��اس م ی کنند با‬ ‫ ب ی ثبات ش��دن منطقه خاورمیانه‪ ،‬منافع انها بیشتر تامین‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ب ی تردی��د ح��وادث اخی��ر منطق��ه جنوب��ی ش��هر‬ ‫بیروت(ضاحی��ه) را باید با س��ایر تحوالتی ک��ه در مناطق‬ ‫مختل��ف خاورمیانه جری��ان دارد‪ ،‬در کنار هم دی��د‪ .‬اینکه‬ ‫س��واالت متعددی بعد از انفجار روز پنجشنبه هفته گذشته‬ ‫لبنان در ذهن بس��یاری ایجاد ش��ده مبنی بر اینکه ایا به‬ ‫واقع اقدام تروریس ت ها در بمب گذاری مناطق شیع ه نشین‬ ‫لبنان به وی��ژه در مناطقی که در ارتباط با حزب اهلل اس��ت‪،‬‬ ‫صرفا به دلیل مسائل س��وریه و فعالیت حزب اهلل در سوریه‬ ‫و حمایت ان از ارتش و دولت اس��د رخ داده است یا اینکه به‬ ‫مسائل دیگری از جمله تحوالت مصر‪،‬‬ ‫انفجارهای متعدد ع��راق و حوزه های‬ ‫دیگری که ام��روز تحت تاثیر تحوالت‬ ‫جاری در منطقه هس��تند‪ ،‬ارتباط دارد‪،‬‬ ‫نش��ان دهنده این نکته اس��ت که باید‬ ‫تمامی ای��ن رخداده��ا را در کنار هم و‬ ‫مرتبط با هم مورد توجه قرار داد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد اقدام ی که هفته‬ ‫گذش��ته در منطق��ه دیرالعب��د لبنان‬ ‫صورت گرف��ت‪ ،‬گرچه ب��رای اولی ن بار‬ ‫نبود‪ ،‬اما به دلیل حجم انفجار و تلفات‬ ‫ب��االی ان‪ ،‬ابعاد جدی��دی را در صحنه‬ ‫منطقه ای به نمایش گذاش��ته اس��ت‪.‬‬ ‫ش��دت انفجار به حدی ب��ود که تقریبا‬ ‫هم��ه طرف های مختل��ف منطقه ای‪،‬‬ ‫عرب��ی و حت��ی اروپای��ی و نهادهای‬ ‫بی ن الملل��ی‪ ،‬ای��ن واقع��ه را محکوم‬ ‫کردند‪ ،‬بناب راین در اینک��ه انفجار اخیر‬ ‫لبنان ی��ک اقدام تروریس��تی بوده‪ ،‬به‬ ‫هیچ وجه نباید تردید داشت‪.‬‬ ‫نکته قابل توجه دیگر طرف هایی هس��تند که از این‬ ‫اقدام سود م ی برند؛ در هر حال بر خالف انچه ادعا م ی شد‪،‬‬ ‫هدف در منطقه ضاحیه لبنان مقرهای حزب اهلل نبود‪ ،‬بلکه‬ ‫بیشترین تلفات را مردم عادی در یک منطقه بسیار پ ر تردد‬ ‫و تجاری دادند‪ .‬بر این اس��اس مشخص است که گرچه در‬ ‫ظاهر‪ ،‬هدف اقدام علیه منافع حزب اهلل عنوان م ی شود‪ ،‬اما‬ ‫در واقع رخداد اخیر پیام های مختلف��ی دارد از جمله اینکه‬ ‫مصر و تحوالت س��وریه و ع راق به گونه ای ب��ه هم ارتباط‬ ‫دارند که گروه های تروریس��تی فضا را مناس��ب دیده و در‬ ‫س��ایه حمایت هایی که از قدرت های مختل��ف منطقه ای‬ ‫م ی گیرند‪ ،‬این جسارت را پیدا کرده اند که مردم را هدف قرار‬ ‫دهند‪ .‬به این ترتیب پیام واقعه اخیر لبنان مشخصا تالش‬ ‫ب رای ب ی ثباتی در منطقه با هدف ایجاد هرج و مرج س��ازنده‬ ‫است‪ .‬این روند از گذش��ته هم در قالب استراتژی منطقه ای‬ ‫امریکا مطرح بوده و عوامل منطقه ای که همراهی م ی کنند‪،‬‬ ‫کامال مشخص و مشهورند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر پذیرش مسئولیت انفجار از سوی یک‬ ‫گروه سلفی ناشناس با هدف سوق دادن دامنه تحلی ل ها به‬ ‫سوی یک نزاع طایفه ای‪ -‬همان طور که متاسفانه برخی از‬ ‫گروه های سنی در ش��مال لبنان از وقوع این انفجار اظهار‬ ‫خرسندی کردند‪ -‬نشان از وجود تالش هایی هدفمند ب رای‬ ‫منحرف ساختن موضوع اصلی دارد‪ .‬در هر حال این اتفاقات‬ ‫در سالگرد جنگ س ی و سه روزه و پیروزی مقاومت اسالمی‬ ‫در س��ال ‪ 2006‬علیه نیروهای رژیم صهیونیس��تی صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬همچنین درست زمانی این انفجار رخ داده که‬ ‫سی د حس��ن نصراهلل‪ ،‬دبیرکل حزب اهلل لبنان ساعاتی قبل‬ ‫از این انفجار در اظه��ارات خود مس��ئولیت انفجار کاروان‬ ‫اس��رائیلی را در جنوب لبنان برعهده م ی گی��رد و به دلیل‬ ‫نزدیک بودن مکان این انفجار به مرزهای رژیم صهیونیستی‬ ‫و فلس��طین اش��غالی‪ ،‬مجموع فاکتورها حکایت از تلفیق‬ ‫منافع مش��ترک اس��رائیل‪ ،‬عربستان س��عودی و مخالفان‬ ‫سلفی نزدیک به القاعده در سوریه دارد‪ .‬تردیدی نیست که‬ ‫هدف اصلی عامالن اینگون��ه اقدامات بر هم ریختن ثبات‬ ‫کل تحوالت ماه های‬ ‫اخیر این پیام را برای‬ ‫منطقهداردکه بی ثباتی‬ ‫در خاورمیانه شروع‬ ‫شده و ریشه در دخالت‬ ‫برخیکشورهایعربی‬ ‫دارد‬ ‫‪63‬‬ ‫تاریخ‬ ‫دکترقانعی فرددرمناظرهمثلث‬ ‫م رتب م ی گویید کودتا‪ ،‬خب کودتا‬ ‫نبوده!‬ ‫‪ 60‬سال بعد از کودتا‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫تراژدی یک‬ ‫ناسیونالیست ‪ -‬سوسیالیست‬ ‫چراگفتمانناسیونالیسمدرایراندهه‪ 30‬بااستقبالسیاسیونومردممواجهشد؟‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر گروه تاریخ‬ ‫پس از شصت س��ال حاال باید دوباره درباره کسی سخن‬ ‫گوییم که با دو دیدگاه کامال متفاوت مورد ارزیابی قرار م ی گیرد؛‬ ‫منازعه ای بر سر خادم ای ران یا خائن به ای ران‪ .‬فردی که در میانه‬ ‫نیس��ت اما در میانه همه منازعات قرار دارد‪ .‬تاری��خ در زمان او‬ ‫ایستاده‪ .‬سال کودتا مبدا جدیدی در تاریخ معاصر ای ران است‪.‬‬ ‫جدا از نگاه اسطوره گرایی موافقان مصدق و نف ی گرایانه مخالفان‬ ‫او این سوال جدی مطرح اس��ت که محمد مصدق ب رای ای ران‬ ‫چه کرد و دس��تاورد ملی جنبش نفت چه بود؟ ایا خلع ید را باید‬ ‫جنبشی ناسیونالیستی نامید و کودتا را س��رکوب ملی؟ یا به‬ ‫گمان موافقان سرنگونی مصدق‪ ،‬انچه در ‪ 28‬مرداد رخ داد قیام‬ ‫ملی ای رانیان بود؟ ب رای پاسخ به این سواالت به همان موافقان‬ ‫و مخالفان برم ی گردیم‪ .‬گروه نخس��ت مصدق را رهبر ملی و‬ ‫‪64‬‬ ‫ازادیخواهی مردم ای ران م ی داند و دوم‪ ،‬م��ردی عوام فریب که‬ ‫بنیان های نظام سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی ای ران را دچار‬ ‫خس��ارتی بزرگ کرده بود‪ .‬گروه اول مصدق را رهبری فرهمند‬ ‫م ی دانند که در میانه مناقش��ه های دهه ‪ 20‬شمسی به یکباره‬ ‫در رویارویی با نظام سیاسی فاسد و استب دادی با افشای استثمار‬ ‫اقتصادی انگلیس‪ ،‬یک نهضت ناسیونالیستی را بنیان نهاد‪.‬‬ ‫این گروه م ی گویند مصدق با تاکید به ارزش های مشروطیت‬ ‫و با تکیه بر نوعی احیای ناسیونالیستی ای ران‪ ،‬نهضتی را بنیان‬ ‫نهاد که بر پایه نارضایتی مقابله با تحقیر تاریخی ای رانیان بنا شد‪.‬‬ ‫ب رای ارزیابی این ماجرا باید به گذشته برگردیم‪ .‬به جایی که پس از‬ ‫جنگ جهانی دوم‪ ،‬استقالل‪ ،‬بیطرفی و به نوعی تفکر عدم تعهد‪،‬‬ ‫جای خود را به اس��تعمار خارجی و وابستگی کشورها داده بود‪.‬‬ ‫جنگ دوم جهانی جغ رافیای سیاسی جهان را دچار تغییر کرد‪.‬‬ ‫شاید حسن بزرگ جنگ جهانی‪ ،‬ایجاد تقسیمات جدید در عرصه‬ ‫بی ن المللی شد؛ در خاورمیانه و اسیا‪ .‬سقوط استعمار انگلیس‪-‬‬ ‫فرانسه با استقالل بسیاری از کشورهای شرق‪ ،‬جنوب و غرب‬ ‫تالحمایگی کشورهای‬ ‫همراه شد‪ .‬در خاورمیانه گذار از حالت تح ‬ ‫سابق زیر بیرق خالفت عثمانی به استقالل و دولت سازی منجر‬ ‫شد‪ .‬ای ران به ش��دت در این زمان تحت تاثیر نهضت هایی قرار‬ ‫گرفت که در همسایگ ی اش در جریان بود‪ .‬جنبش چپ‪ ،‬ابزار‬ ‫نیرومندی بود که با شعار استثمار ستیزی و امپریالیسم‪ ،‬مدینه‬ ‫فاضله ای را پیش روی ارمانگرایی سرکوب شده ای رانی گذاشته‬ ‫بود‪ .‬از سوی دیگر رشته این رویدادهای ب ه هم پیوسته با سقوط‬ ‫ناگهانی رضاشاه و تسخیر کشور به دست نیروهای متفقین‪،‬‬ ‫پرسش در مورد نسبت میان منافع ملی و حضور بیگانگان در‬ ‫ارکان دولت را اسان تر کرد‪ .‬فعالیت گسترده گروه های سیاسی‬ ‫اعم از ایدئولوژی های چپ کمونیست تا راست مذهبی مجموعه‬ ‫متکثری از گروه های لیب رال ‪ -‬ناسیونالیست را با تشکیل جبهه‬ ‫ملی در استانه قیام ملی نفت به وجود اورد‪ .‬طیف گسترده ای‬ ‫که در جبهه ملی وجود داش��ت درواقع بر یک مس��اله توافق‬ ‫داشت‪ .‬گروه های مختلف سیاسی در این زمان بر عدم دخالت‬ ‫کشورهای خارجی در امور ای ران وحدت نظر داشتند‪ .‬در چنین‬ ‫وحدت عقیده ای بود که فضای باز سیاسی گفتمان ای رانیت را در‬ ‫مقابل سرسپردگی و وابستگی رونق داد؛ اما در این ماجرا هدف‬ ‫اصلی بریتانیا بود؛ قدرتی که بیش از ‪ 100‬سال به طور مستقیم‬ ‫در کشور فعالیت داشت‪ .‬این فرصت تاریخی ب رای ای رانیان به‬ ‫وجود امده بود که احساسات ضدانگلیسی خود را از پس تحقیر‬ ‫قراردادهای تجاری در عصر ناصرالدین شاه و مظف ر الدین شاه‪،‬‬ ‫عهدنامه ‪ 1907‬میان روس و انگلیس و ‪ 1919‬که تیر خالصی به‬ ‫استقالل ملی ای ران بود‪ ،‬کنار زنند و تمامیت ارضی نه به مفهوم‬ ‫سرزمینی بلکه معنوی خود را طلب کند‪.‬‬ ‫در میانه کودتای سوم اسفند (کودتای سی د ضیاء‪ -‬رضاخان‬ ‫میرپنج) تا برکناری رضاخان‪ ،‬تالش هایی ب رای یکپارچه سازی‬ ‫اقوام در ای ران توسط پادشاه اول پهلوی صورت گرفت‪ .‬رضاخان‬ ‫ب رای فرمان ب��رداری همه اق��وام ای رانی طرحی ن��و درانداخت‪.‬‬ ‫ندار‬ ‫سیاست او از بی ن بردن قدرت ایالت و خانواده های بزرگ زمی ‬ ‫بود‪ .‬در اولی موفق شد به صورتی که انها را بسیار ضعیف کرد‬ ‫و زمین و حوزه سرزمینی ایالت را از بین برد و مرز میان انها را‬ ‫برداشت‪ .‬در مورد مساله دوم گرچه زمی ن های خود را به شاه هدیه‬ ‫کردند‪ ،‬اما اثرات معنوی خانوادگی خود را حفظ کردند که البته با‬ ‫نهادسازی ب رامده از دولت سازی پهلوی اول رفته رفته از بین رفت‪.‬‬ ‫بعد از پایان جنگ جهانی دوم یک تلنگر ب رای خدش��ه‬ ‫وارد کردن به مفهوم س��رزمینی ای ران کافی ب��ود که ای رانیان‬ ‫احساس کنند این یکپارچه سازی جغ رافیایی که حاال مفهوم‬ ‫بزرگ مل��ی را ایجاد کرده بود در حال گسس��ت اس��ت‪ .‬واقعه‬ ‫اذربایجان و غائله پیش��ه وری که تالش��ی ب رای خودمختاری‬ ‫اذربایجان بود‪ ،‬تاثیر بس��یار زیادی بر رشد ناسیونالیسم ای رانی‬ ‫گذاشت‪ .‬ای رانیان در ب رابر جداسازی بخش��ی از کشور خود در‬ ‫مقابل شوروی به شدت مقاومت کردند؛ همه نیروهای سیاسی‬ ‫حت��ی در درون حزب توده ک��ه طرفدار ش��وروی بودند بر حق‬ ‫یکپارچگی ای ران تاکید ورزیدند و این ش��اید یکی از مهمترین‬ ‫عوامل عدم موفقیت اخرین تالش ب��زرگ ب رای خودمختاری‬ ‫بخشی از خاک ای ران بود‪ .‬فشار ش��وروی ب رای سهم خواهی از‬ ‫ای ران با قرارداد نفت شمال گره خورد‪ .‬دولت شوروی حل واقعه‬ ‫اذربایجان را در گرو مساله نفت شمال قرار داد‪ .‬ق وام این سیاست‬ ‫ورز برجسته پس از مذاکرات فشرده قول داد با خروج نیروهای‬ ‫ارتش شوروی از ای ران و تش��کیل مجلس جدید‪ ،‬قرارداد نفت‬ ‫شمال ب رای تصمیم نهایی به مجلس برود‪ .‬بندبازی سیاسی‬ ‫قوام پاسخ داد‪ ،‬ش��وروی ها از ای ران رفتند و ارتش و مردم بساط‬ ‫فرقه پیش��ه وری را جمع کردند اما وقتی قرارداد نفت شمال به‬ ‫مجلس جدید رفت‪ ،‬واقعه نفت در ای ران وارد مرحله ای دیگر شد‬ ‫که م ی توان ان را موج دوم همین مل ی گرایی ای رانیان دانست‪.‬‬ ‫مس��اله نفت ای ران و انگلیس و بحران های ان ریشه در‬ ‫دکترابوالفضلدالوریدرمناظرهمثلث‬ ‫تراژدییک‬ ‫ناسیونالیست‪-‬سوسیالیست‬ ‫از همان روز اول بنا بود مصدق‬ ‫س رنگونشود‬ ‫بعد از پای�ان جنگ جهانی دوم ی�ک تلنگر ب�رای خدش�ه وارد کردن به‬ ‫مفهوم سرزمینی ای ران کافی بود که ای رانیان احساس کنند این یکپارچ ه سازی‬ ‫جغ رافیایی که حاال مفهوم بزرگ ملی را ایجاد کرده بود در حال گسست است‪.‬‬ ‫واقعه اذربایجان و غائله پیشه وری که تالشی برای خودمختاری اذربایجان بود‬ ‫تاثیربسیارزیادیبررشدناسیونالیسمای رانیگذاشت‪.‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫ای ران پیمود‪ .‬او اصل ‪ 50-50‬را پیشنهاد کرد ولی زمان دیگر از‬ ‫دست رفته بود‪ .‬جبهه ملی در این مقطع به کمتر از ملی شدن‬ ‫صنعت نفت رضایت نم ی داد‪ .‬رزم ارا اما یک ماه بعد از اینکه این‬ ‫ی ترور شد‪.‬‬ ‫طرح را به مجلس برد با گلوله خلیل طهماسب ‬ ‫مساله نفت از سال ‪ 1329‬به بعد به عنوان مساله اصلی‬ ‫ای ران در عرصه بی ن المللی مورد توجه بسیاری از کشورها قرار‬ ‫گرف��ت‪ .‬از نظر مردم ای��ران نهضت ملی ش��دن صنعت نفت‬ ‫تحقق ارزوهای سرکوب شده ای رانیان و تجدید حیات معنوی‬ ‫ای ران بود؛این را مصدق در پیام خود یک ماه قبل از ‪ 28‬مرداد به‬ ‫مردم ای ران گفت‪ .‬او به مردم ای ران گفت اگر پیروزی مادی نصیب‬ ‫ای رانیان نشود‪ ،‬اما نتایج مثبت اخالقی و سیاسی این مبارزه در‬ ‫اینده ای رانیان را تحت الشعاع قرار م ی دهد‪ .‬نهضت ملی شدن‬ ‫صنعت نفت خیلی زود جدا از طبع��ات اقتصادی ان تبدیل به‬ ‫نهضت ناسیونالیستی ای ران شد که پویایی و حس میهن پرستی‬ ‫ای رانیان را متبلور ساخت‪ .‬شاید در هیچ مقطعی از تاریخ‪ 200‬سال‬ ‫یداشتند‪ .‬ای رانیانی که در‬ ‫ای ران‪ ،‬ای رانیان اینگونه ای ران را دوست نم ‬ ‫اختالف های قومی‪ ،‬قبیله ای و عشیره ای در تکاپوی جنگ های‬ ‫نعمتی ‪ -‬حیدری‪ ،‬در منازعه زمین ‪ ،‬ملک ارباب و رعیتی و تیر‬ ‫و طایفه ای به سر م ی بردند حاال مفهومی باالتر از این ب رایشان‬ ‫هدف شده بود؛ نه مساله زمین‪ ،‬ملک‪ ،‬قوم و ایل و تبار‪ ،‬بلکه در‬ ‫موضوعی معنوی به نام ای ران به مجادله با کش��وری پرداختند‬ ‫که نقش بسیار زیادی در عقب ماندگی ای رانیان داشت‪ .‬مصدق‬ ‫رهبر این جنبش بود‪ .‬اما افتراق و جدای ی هایی نیز وجود داشت‪.‬‬ ‫مهمترین ان اینکه جنبش ملی ش��دن صنع��ت نفت در ابتدا‬ ‫جنبشی ب رای احقاق حاکمیت و یکپارچگی ای ران نبود‪ .‬جنبشی‬ ‫ب رای احیای غرور از دست رفته ای رانیان نبود؛ بلکه هدف بهبود‬ ‫اوضاع مالی و اقتصادی کشور با اس��تفاده از منابع داخلی خود‬ ‫بود که تحت قیمومیت کشوری قلدرماب قرار گرفته بود‪ ،‬اتفاقا‬ ‫پس از انس داد اقتصادی ای ران در دوران پس از تحریم های نفتی‬ ‫جنبش از همین جا ضربه های سختی خورد‪.‬‬ ‫مص��دق و همکارانش بیش��تر درگیر مس��ائل حقوقی‬ ‫حق حاکمیت ای ران در مس��اله نفت بودند تا عواقب کم شدن‬ ‫منابع مالی دولت‪ .‬البته او اعتقاد داش��ت که نارضایت ی های به‬ ‫وجود امده عوامل سیاسی دارد که توسط انگلیس ی ها صورت‬ ‫م ی گیرد‪ .‬مصدق بر باور خود به قدری اصرار ورزید که بسیاری‬ ‫از مخالفان و منتقدان منصف خود ک��ه در نهضت همراهش‬ ‫بودند را با همین «انگ انگلیسی» بودن از دست داد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر مصدق از درون خانواده س��االری سنتی ای ران بیرون امده‬ ‫بود که به طور سنتی همراه انگلستان بودند‪ .‬او در ابتدا و زمانی‬ ‫که والی فارس بود با انگلیس ی ها پیوند تنگاتنگی داشت‪ .‬پس‬ ‫نم ی توان گفت که مصدق انگلس��تان را به عنوان امپریالیسم‬ ‫غاصب م ی دانس��ت؛ به صورتی که م ی ت��وان گفت او به طور‬ ‫غریزی تمایالت ضدانگلیسی نداشت‪ .‬گرچه از سیاست های‬ ‫انگلستان در مساله نفت ای ران به شدت انتقاد م ی کرد‪ ،‬اما بارها‬ ‫در گفت وگوهای خود در رسانه ها‪ ،‬مردم انگلستان و سنت های‬ ‫دموکراتیک این کشور را م ی ستود‪ .‬او گفته بود که ما با دولت و‬ ‫مردم انگلستان سر جنگ نداریم‪ ،‬بلکه اختالف ما با شرکت نفت‬ ‫انگلیس و ای ران است‪ .‬او م ی گفت شرکت نفت ‪ 50‬سال است‬ ‫که کشور را استثمار کرده و اس��تقالل ما را از بین برده‪ .‬یک بار‬ ‫در مجلس فریاد زد‪« :‬اگر قرار باشد در خانه خود ازادی نداشته‬ ‫باشیم و بیگانگان بر ما مسلط باشند؛ پس مرگ بر ما‪ ».‬نکته‬ ‫دیگر اینکه مصدق مبارزه ملی شدن نفت را در چارچوب جبهه‬ ‫ملی انجام م ی داد‪ .‬جبهه ملی س��ازمانی غیرمتشکل بود و در‬ ‫درون خود نیروهایی سیاسی از نظر ایدئولوژی‪ ،‬از گفتمان های‬ ‫متناقضی برخوردار بود‪ .‬جبهه ملی یک حزب منسجم سیاسی‬ ‫نبود به همین دلیل پس از افتراق ها و جدای ی ها جبهه ملی هر‬ ‫روز کوچک و کوچک تر شد‪ .‬کسانی که تا دیروز همراه مصدق‬ ‫بودند در استانه کودتای ‪ 28‬مرداد در مقابل او ایستادند‪.‬‬ ‫مصدق اما شاید بزرگترین اش��تباه سیاسی خود را زمانی‬ ‫مرتکب شد که نتوانست طرحی منسجم ب رای بعد از ملی شدن‬ ‫صنعت نفت ط راحی کند‪ ،‬به این معنی که او ب راساس مدل های‬ ‫کشورهای غیرمتعهد‪ ،‬نتوانست موازنه ای مثبت ب رابر قدرت های‬ ‫بزرگ در پیش بگیرد‪ ،‬به صورتی که در مقابل انگلستان سیاستی‬ ‫خصمانه اتخاذ کرد‪ ،‬اما ب رای جلب توجه امریکای ی ها به نیویورک‬ ‫رفت اما این خوش خیالی با روی کارامدن جمهوری خواهان و‬ ‫نگرانی امریکا از نفوذ توده ای ها در ای ران که متاثر از سیاست های‬ ‫شوروی بودند‪ ،‬به این نتیجه رس��ید که راه اخر‪،‬ب راندازی است؛‬ ‫گرچ��ه امریکای ی ها در ابت��دا موافق این امر نبودند‪ ،‬اما س��ایه‬ ‫مک کارتیسم بر سیاس��ت امریکا در ای ران بیش��ترین تاثیر را‬ ‫پذیرفت‪ .‬دیگر اینک��ه مصدق در دیوان الهه موفق ش��د حق‬ ‫حاکمیت بر نفت ای ران را به دست بیاورد‪ ،‬اما نتوانست از ظرفیت‬ ‫نهادهای بی ن المللی به سود خود استفاده کند‪ .‬او نتوانست در‬ ‫مقابل حزب توده‪ ،‬سیاس��تی یگانه در پیش گی��رد‪ .‬روزی انها‬ ‫را به زن��دان انداخت و روزی دیگر با انها دس��ت به یک ائتالف‬ ‫غیررسمی زد‪ .‬او نتوانست جناح مذهبی مدافع خود را در ابتدا در‬ ‫کنار خود نگه دارد و شاید یکی از مهمترین ع وامل عدم همراهی‬ ‫بعدی بدنه مردم با او همین نداشتن پایگاه در میان گروه های‬ ‫مذهبی از بازار تا مردم بود‪ .‬در این میان اما مصدق و واقعه ملی‬ ‫شدن نفت راهی ب رای احیای ای رانیت بود‪ .‬اینکه ای ران م ی بایست‬ ‫خود از سرمایه های خود بیشترین سود را ببرد و اینکه منابع ای ران‬ ‫باید در خدمت ای ران باشد‪ .‬شاید همین گفتمان بود که بعدها‬ ‫ش��اه را متقاعد کرد که بر طبل ناسیونالیسم ای رانی بکوبد‪ ،‬اما‬ ‫بال دیگری که او نیز همانند مصدق فراموش کرد‪،‬اس��تفاده از‬ ‫ظرفی ت های مذهبی بود که م ی توانست رویای ناسیونالیسم‬ ‫ای رانی را به پرواز در بیاورد‪ ،‬چه انکه ظرفی ت های این دو نه تنها‬ ‫دفع کننده هم نیستند‪،‬مکمل و عامل پی ش ب رنده ای در وقایع‬ ‫بعدی ای ران ب رای یکپارچه سازی ای ران و احیای حاکمیت ای رانیان‬ ‫بود‪ .‬مصدق را باید در کنار اشتباهاتش شناخت؛ او را نم ی توان‬ ‫خائن دانست اما نم ی توان خدمتگزار بی اشتباهی نیز خطاب‬ ‫کرد‪ ،‬چه انکه شاید مجموعه ع واملی که مصدق در پیش گرفته‬ ‫بود‪،‬خود تهدیدی جدی ب رای حاکمیت ملی ای رانیان و عاملی‬ ‫ب رای گسست ملیت و مذهب م ی شد‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫گذشته دارد‪ ،‬یعنی س��هم عایدی ای ران از نفت جنوب‪ .‬شرکت‬ ‫ای ران و انگلیس توسط مدی ران انگلیسی اداره م ی شد‪ .‬دفاتر ان‬ ‫هیچ گاه ب رای ارزیابی و حسابرسی به طرف ای رانی داده نم ی شد‪.‬‬ ‫ش��رکت باید در قبال اس��تخراج نفت و پاالیش ان اقداماتی را‬ ‫انجام م ی داد از جمله هزینه بخش��ی از درامدهای ش��رکت در‬ ‫فعالی ت های فرهنگی‪ ،‬اموزشی‪ ،‬پزشکی و معیشتی کارکنان‬ ‫بومی خرج م ی شد‪ .‬اگر در ان سال ها سری به ابادان م ی زدید دو‬ ‫چهره متفاوت م ی دیدید‪ .‬محله های اعیانی که در ان مهندسان‬ ‫انگلیسی ساکن بودند و حلب ی ابادهایی که کارگران ای رانی در‬ ‫ان سکونت داشتند‪ .‬ش��رکت نفت ای ران و انگلیس حوزه نفتی‬ ‫جنوب را به عنوان ملک ش��خصی اداره م ی کرد‪ .‬گاهی بدون‬ ‫اجازه حکومت مرکزی ای ران چندین هزار کارگر از فلسطین وارد‬ ‫ای ران م ی کرد‪ ،‬چراکه حقوق انها کمتر از حقوق ای ران ی ها بود و‬ ‫البته جدا از مسائل اداری و اجتماعی‪ ،‬حاکمیت ملی ای ران را به‬ ‫چالش م ی کشاند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر نامشخ ص بودن سهم ای ران از درامد نفت‬ ‫یکی از بزرگترین چالش ه��ای میان ای ران و ش��رکت بود‪ .‬این‬ ‫مس��اله حتی برخی از گروه های سیاسی مدافع انگلیس مثل‬ ‫محافظه کاران سنتی‪ ،‬درباریان و‪ ...‬را مجاب کرده بود که ب رای‬ ‫یک بار هم که شده حق سهم ای ران مشخص شود‪ .‬پس در ان‬ ‫مقطع تاریخی در مورد حل مشکالت میان ای ران و شرکت نفت‬ ‫ای ران و انگلیس اجماع وجود داش��ت‪ .‬چه انکه همه گروه های‬ ‫سیاسی متفق بودند باید مسائل موجود به طریقی حل و فصل‬ ‫شود‪ .‬در این مقطع اس��ت که پس از رد پیشنهاد شوروی ها در‬ ‫مساله نفت شمال موضوع نفت جنوب نیز در دستور کار قرار‬ ‫گرفت‪ .‬ماجرا از مجلس شانزدهم شروع ش��د‪ .‬در این مجلس‬ ‫بود که حکومت ساعد س��عی کرد با اعمال نفوذ در انتخابات‬ ‫مانع انتخاب مصدق و دیگر نمایندگان مخالف ش��ود‪ .‬مصدق‬ ‫و هوادارانش در مقابل اقدامات ساعد به دربار رفتند و متحصن‬ ‫شدند‪ .‬گرچه انها راه به جایی نبردند‪ ،‬اما پس از این تجمع بود که‬ ‫گروه های سیاسی مخالف‪ ،‬دست به تشکیل جبهه ملی زدند‪.‬‬ ‫جبهه ملی متش��کل از طی ف های مختلف سیاسی خواستار‬ ‫برگزاری انتخابات ازاد و پایان حکومت نظامی ش��د‪ .‬با اعمال‬ ‫فش��ار نیروهای مخالف‪ ،‬مصدق و تع دادی از نمایندگان جبهه‬ ‫ملی به مجلس راه یافتند‪ .‬فراکسیون پارلمانی جبهه ملی تمام‬ ‫تحوالت سیاسی کشور را تحت تاثیر قرار داد‪ .‬مصدق در مجلس‬ ‫شانزدهم بود که مساله نفت را به عنوان حیات ی ترین مساله ای ران‬ ‫سمبل مبارزه کرد‪.‬‬ ‫دیری نپایید که رزم ارا به می��دان امد‪ .‬جبهه ملی در این‬ ‫سال ها ملی ش��دن نفت را استعمارزدایی م ی دانس��ت و ان را‬ ‫مقدمه ای ب رای اس��تقالل ای��ران و اس��تق رار و تحکیم مبانی‬ ‫مش��روطیت عنوان م ی کرد‪ .‬مجلس در مقابل دولت رزم ارا و‬ ‫دربار در مساله نفت با یکدیگر به منازعه پرداختند‪ .‬به صورتی که‬ ‫قرارداد الحاقی که پیش از این توسط گس ‪ -‬گل شائیان امضا‬ ‫شده بود توسط دولت رزم ارا پس گرفته شد‪ .‬رزم ارا اما راه میانه ای‬ ‫میان مجلس به رهبری مصدق و شرکت ملی نفت انگلیس و‬ ‫چ را گفتمان ناسیونالیسم در ای ران دهه‪ 30‬با‬ ‫استقبال سیاسیون و مردم مواجه شد؟‬ ‫جبهه ملی سازمانی غیرمتشکل بود و در درون خود نیروهایی سیاسی از نظر‬ ‫ایدئولوژی‪ ،‬از گفتمان های متناقضی برخوردار بود‪ .‬جبهه ملی یک حزب منس�جم‬ ‫سیاسی نبود به همین دلیل پس از افتراق ها و جدای ی ها جبهه ملی هر روز کوچک و‬ ‫کوچ ک تر شد‪ .‬کسانی که تا دیروز همراه مصدق بودند در استانه کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫در مقابل او ایستادند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫مناظره‬ ‫‪ 28‬مرداد؛ نیمه کودتا‪ ،‬نیمه جنبش؟‬ ‫مصدق؛ پوپولیست یا نهادگرا؟‬ ‫مناظره ای با حضور دکتر دالوری و دکتر قانعی فرد‬ ‫درباره جنبش ملی شدن نفت‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ش�صت س�ال بعد از کودتای ‪ 28‬م�رداد هنوز این مناقش�ه وج�ود دارد ک�ه از ‪ 25‬م�رداد ت�ا ‪ 28‬مرداد چه ش�د که‬ ‫کودت�ای شکس�ت خورده‪،‬تبدیل به پیروزی و س�رنگونی مصدق ش�د‪ .‬چه ش�د که وقت�ی در ‪ 26‬مرداد مجس�م ه های‬ ‫ش�اه و پ�درش از میادین ش�هرها پایی�ن کش�یده ش�د‪،‬گروهی دور روز بعد جاوید ش�اه س�ر دادن�د و حکومت ملی‬ ‫دکتر محم�د مص�دق را س�رنگون کردن�د‪ .‬این مجادل�ه هنوز هس�ت که نهضت�ی ک�ه از دورن مل�یگرای�ی ایرانی‬ ‫به وجود ام�د ‪،‬چگون�ه رهبرانش دچار اختلاف نظ�ر و عقیده ش�دند و در براب�ر هم ق�رار گرفتند و کس�انی که خود‬ ‫نهضتی بودند‪،‬ضد نهضتی ش�دند‪ .‬ای�ن مجادله هنوز هم هس�ت و در مناظره دکت�ر ابوالفضل دالوری ‪،‬اس�تاد جامعه‬ ‫شناس�ی دانش�گاه عالمه طباطبایی و دکتر عرفان قانع�ی فرد ‪،‬پژوهش�گر تاریخ معاص�ر به وضوح نمایان اس�ت‪.‬‬ ‫دکتر دالوری نویس�نده کتاب جامعه شناس�ی تحوالت ایران اس�ت و با همین نگاه به بحث وارد ش�ده است و عرفان‬ ‫قانع ی فرد‪ ،‬پژوهشگر و تاری خ نگار است و به دلیل گفتگوهایش با شخصی ت های سیاسی‪-‬امنیتی مثل جالل طالبانی‪،‬‬ ‫عیسی پژمان و پرویز ثابتی و همچنین پژوهش های سیاسی و فرهنگی اش شناخته شده است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬با تشکر از اینکه در این میزگرد شرکت کردید‪.‬‬ ‫سوال جدی در مورد کودتای ‪ 28‬مرداد این است که با نگاهی‬ ‫به عوامل درونی و بیرونی وقوع این مس��اله چرا مجموعه‬ ‫تالش های صورت گرفته ب رای حل ماج��رای نفت ای ران و‬ ‫انگلیس منجر به توافق میان طرفین نش��د و کودتا اخرین‬ ‫راه حل شناخته شد؟‬ ‫دالوری‪ :‬اصوال رویدادهای تاریخی از جمله ‪ 28‬مرداد‪،‬‬ ‫به خصوص وقتی در فضاهای عمومی مطرح م ی ش��وند‪-‬‬ ‫حاال فضاهای اکادمیک یا مدرس��ی متفاوت است‪ -‬نباید‬ ‫خیلی انها را تاریخی دانست؛ گویا دغدغه های امروز هستند‬ ‫که ما اینجا به سراغشان م ی رویم‪ .‬م ی خواهم بگویم بررسی‬ ‫این موضوع در واقع بهانه هایی ب رای مسائل امروز هستند‪.‬‬ ‫ت��ا قب��ل از ‪ 28‬م��رداد در بازی های سیاس��ی دقیقا‬ ‫ساختارهای رس��می و قانونی به همان رویه ها و روال های‬ ‫‪66‬‬ ‫قانونی موجود در کش��ور عمل م ی کردند‪ .‬اما جنبش ملی‬ ‫مصدق را هم تغییر داد‪ ،‬چون جنب��ش باید رهب ران خاص‬ ‫خودش را بس��ازد‪ .‬نیروی این جنبش‪ ،‬بزرگ ت��ر از مصدق‬ ‫و بزرگ تر از همه ش��رکت کنندگان دیگر بود‪ .‬جنبش یک‬ ‫انباش��ت تاریخی بود؛ انباش��تی که از قرن ‪ 19‬شروع شده‬ ‫بود‪ .‬یک ناسیونالیس��م خاص ای رانی که احساس م ی کرد‬ ‫مشکالتش نتیجه فش��ار‪ ،‬نفوذ‪ ،‬مداخالت یا حاال به تعبیر‬ ‫نیروه��ای چپ تر که در ده��ه ‪ 20‬وارد ش��ده بودند‪ ،‬نتیجه‬ ‫اس��تثمار نیروهای بیگانه است؛ درس��ت یا غلط این تلقی‬ ‫ب رای چندین نسل ایجاد و انباشته شده بود‪ .‬چشمه هایی از‬ ‫این جنبش ملی در جنب ش های قبلی خودش را نشان داده‬ ‫بود‪ .‬اما مساله نفت به لحاظ جایگاه اقتصادی ‪ -‬سیاس ی و‬ ‫جایگاه نمادین و همچنین جای��گاه مادی اش‪ ،‬انچنان زیاد‬ ‫بود که توانس��ت جنبش قدرتمندی تقریبا از سال های ‪28‬‬ ‫به بعد ایجاد کند‪ .‬به هر حال احساس م ی کردند بزرگترین‬ ‫منبع مل ی به غارت م ی رود‪ ،‬درس��ت یا غلط را کاری ندارم و‬ ‫اینکه این تفکر و تصور را چه کسی ایجاد کرده بود و چقدر‬ ‫درس��ت بود‪ ،‬ولی ایجاد ش��ده بود‪ .‬ب رای چه کسانی؟ ب رای‬ ‫طیف وس��یعی از گروه های فعال سیاس��ی و غیرسیاسی‪.‬‬ ‫ابتدا به تدریج مناقش��ات نفت از درون نهادها ش��روع شد‪.‬‬ ‫بحث نفت از مجلس چهاردهم شروع شد‪ ،‬توده ها کاری با‬ ‫ان نداشتند‪ .‬دولت درگیر نفت شد و اتفاقا اولین ایده استیفای‬ ‫حقوق ای ران بابت نفت جن��وب را اکثر نمایندگان چهاردهم‬ ‫که اکثرا هم محافظه کار بودند‪ ،‬دادند‪ .‬همی ن طور مجلس‬ ‫پانزدهم در موضوع رد مقابله نامه س��اچیکوف باز روی ان‬ ‫تاکید کرد‪ .‬اولین تالش عملی ب رای پیگیری این موضوع و‬ ‫عملی کردن همین اس��تیفای حقوق‪ ،‬بندی در قانون سال‬ ‫‪ 23‬و هم قانون س��ال ‪ 26‬به صورت ماده واحده توسط قوام‬ ‫بود‪ .‬قوام امد این را در دس��تور کار اواخر دولت مستعجلش‬ ‫که در حال سرنگونی بود‪ ،‬قرار داد‪ .‬بناب راین اقدامات از قبل‬ ‫شروع شده بود اما از سال ‪ 28‬به بعد کم کم این ایده به سطح‬ ‫جامعه کشیده شد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬چه چیزی این مساله را اجتماع ی کرد؟‬ ‫دالوری‪ :‬این مس��اله به خودی خ��ود تبدیل به یک‬ ‫معضل و مشکل شده بود که معضل فقط نیروهای مخالف‬ ‫نبود‪ ،‬معضل خود دولت هم بود‪ .‬دولت��ی که حاال از جنگ‬ ‫و اش��غال خالص شده بود‪ ،‬مش��کل مادی داش��ت‪ .‬منابع‬ ‫اقتصادی نداش��ت‪ ،‬منابع مال ی اش را م ی خواست بازسازی‬ ‫کن��د و ارتش را تقویت کند‪ .‬درس��ت اس��ت ک��ه ایده های‬ ‫دموکرات داش��ت‪ ،‬ولی اگ��ر ارتش را ق��وی م ی کرد خیلی‬ ‫دموکرات باقی نم ی مان��د کما اینکه باقی نماند و بالفاصله‬ ‫تــاریخ‬ ‫ایت اهلل کاشانی در ابتدا‬ ‫همراه مصدق بود اما راه انها‬ ‫به جدایی انجامید‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫از سال ‪ 26‬به بعد ان گرایش ها را شروع کرد و از ‪ 28‬مرداد به‬ ‫بعد شاه گرایش های دیکتاتوری و استبدادی اش را نشان داد‬ ‫و از بعد از سقوط قوام و حتی قبل از ان و از بازسازی ارتش‬ ‫ش��روع کرد‪ .‬خود دولت ب رای رفع و رجوع مسائل اقتصادی‬ ‫پول م ی خواس��ت‪ .‬هی چ جای دیگر هم نبود‪ .‬ما نه صنعتی‬ ‫بودیم و نه صنعت کشاورزی خیلی بزرگی داشتیم‪ .‬م ی ماند‬ ‫فقط نفت؛ که ان هم به دست ش��رکت انگلیسی مدیریت‬ ‫مالی م ی شد‪ .‬همه اشکال گرفتند که س��هم ما کم است‪.‬‬ ‫محافظه کار و دولتمرد و حتی شاه و در عین حال نیروهای‬ ‫ملی‪ ،‬حاال چپ ی ها هم به شکل دیگری‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬نفت مساله همه شد‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬بله دیگر! وقتی مس��اله هم��ه‪ ،‬زمینه های‬ ‫جنبش ملی را فراهم م ی کند‪ .‬البته ظهور رهب رانی که سعی‬ ‫م ی کردند بسیج توده ای کنند هم مهم بود‪ .‬اتفاقا این بسیج‬ ‫ابتدا از طرف مصدق شروع نش��د‪ ،‬بلکه از طرف گروه هایی‬ ‫که یک مقدار با گرایشات توده ای فعال بودند‪ ،‬مثل احزاب‬ ‫زحتمکشان ان دوره در مجلس پانزدهم‪ .‬نطق های اتشین‬ ‫نمایندگان مجلس پانزدهم که مصدق اصال انجا نبود بحث‬ ‫را توده ای کرد و مردم را دور مجلس کش��اند‪ .‬شب هایی که‬ ‫مکی م ی خوابید تا صبح زود ادامه نطق��ش را بدهد؛ چون‬ ‫مثل امروز در مجلس هی��چ محدودیت زمانی و وقت نبود‪.‬‬ ‫انها جامعه را توده ای کردند‪ .‬البته رهب ران سیاسی و مذهبی‬ ‫مثل مرحوم کاش��انی خیل��ی در این روند موث��ر بودند‪ ،‬اما‬ ‫مصدق به عنوان نماد کس��ی که از قدیم االیام این بحث را‬ ‫مطرح م ی کرد و توانایی پیگیری نهایی ان را داشت کم کم‬ ‫در کانون قرار گرفت‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬بس��یاری از مخالفان مص��دق م ی گویند او‬ ‫اصال ماجرای ملی ش��دن نفت را حتی دنبال هم نم ی کرد‬ ‫و به یک باره امد‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬اتفاقا ابتدا ایشان پرچم را درون نهاد بلند کرد‪.‬‬ ‫ایشان رئیس کمیسیون مخصوص نفت شد که اولین بار‬ ‫در مجلس شانزدهم تشکیل م ی شد و این وظیفه از طرف‬ ‫مجلس به عهده ایشان گذاشته شد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬در ان مقطع خیلی درک واقعی از این ماجرا‬ ‫نداشتند که فرجامش به کجا م ی رسد‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬این یک جنبش ب��ود و جنبش را هی چ کس‬ ‫نم ی تواند هدایت و پی ش بینی کن��د‪ .‬هی چ کس نم ی تواند‬ ‫بس��ازدش‪ .‬به قول «اس��کاچ پل» جنب ش ها م ی ایند‪ ،‬مثل‬ ‫انقالب ه��ا؛ یعن��ی مجموعه ای از فش��ارهای س��اختاری‪،‬‬ ‫اجتماعی و نیروهای دخیل دست به دس��ت هم م ی دهند و‬ ‫یک دفعه م ی بینی که قضیه به سطح جامعه رفت و توده ای‬ ‫شد‪ .‬عده ای هم جلو م ی افتند و توانایی بسیج منابع را دارند‬ ‫ان وقت م ی ش��ود جنبش‪ .‬البته ممکن اس��ت که فازهای‬ ‫مختلف بازیگران خاص خودش را پیدا کند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬م ی خواهیم یک مقدار بیش��تر به مصدق و‬ ‫دولتش برگردیم و ان را بررسی کنیم‪ .‬اقای قانع ی فرد! شما‬ ‫گفتید که اقای مصدق نهادها را از بین برد و خودش به دولت‬ ‫رسید و انتظار این بود که این ماجرا را به سرانجامی برساند‪.‬‬ ‫فکر و ایده ای هم نداشت و فکر کرد با جنجال و فریاد و اینکه‬ ‫افکار عمومی را تشویش کند این کار را جلو ببرد‪ .‬اگر ممکن‬ ‫است بیشتر توضیح دهید که ماجرا چیست‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬من ب��ا برخی از فرمایش��ات اقای دکتر‬ ‫موافقم ضمن اینک��ه همچنان با پدیده مصدق الس��لطنه‬ ‫مخالفم و س��ر اینکه ایش��ان چند مورد را فرمودند اما ساز‬ ‫مخالفت خودم را مبتنی بر اس��ناد تاریخی‪ ،‬کوک م ی کنم‪.‬‬ ‫نباید چند نکته را در مورد مصدق السلطنه فراموش کنیم؛‬ ‫مصدق السلطنه چند تا مشکل اساسی و عیان دارد و ان هم‬ ‫اینکه ایشان یک شاهزاده قاجاری است و نکته ای که اینجا‬ ‫بسیار حائز اهمیت است اینکه ایشان مدعی تسلط یا پیرو‬ ‫قانون است و م ی گوید که قانوندان است و در سوئیس درس‬ ‫خوانده و بعد از ان رفته فرانس��ه و چند ماهه دکترا گرفته و‬ ‫بعد از ان درباره حقوق اسالم و‪ ...‬نوشته است‪ .‬حاال همه این‬ ‫ادعاها را بنده م ی گذارم در کشوی ارشیو و کاری با انها ندارم‪،‬‬ ‫اما دوست دارم االن بیاییم سر عملکرد ایشان‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬من یک پ رانتز باز کنم که بحث شما همان‬ ‫جهتی که دارد پیش م ی رود‪ ،‬برود‪ ،‬بحث بنده هم همینطور‪.‬‬ ‫یعنی همس��و پیش برویم‪ .‬من تا جنبش مل��ی را امده ام و‬ ‫هنوز وارد دولت مصدق نشده ام‪ .‬اگر شما بحث هایی در مورد‬ ‫مصدق دارید و صالح م ی دانید در خود مرحله جنبش بحث‬ ‫کنیم‪ .‬یعنی ابتدا ما مصدق نهادی داریم که بعد م ی ش��ود‬ ‫مصدق جنبشی‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬اجازه بدهید جواب حضرتعالی را بدهم‬ ‫که م ی فرمایید پدیده «مصدق نه��ادی» داریم‪ ،‬من نه تنها‬ ‫با خودش و فرقه اش بلکه با اصل نهادش هم مشکل دارم‪.‬‬ ‫ایشان مدعی این اس��ت که مخالف انگلستان است‪ .‬ولی‬ ‫ایشان به سفارش کنس��ول انگلیس در شی راز‪ ،‬والی فارس‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬در کتاب فراماس��ونری کتی رایی‪ ،‬کارت امضای‬ ‫فراماسونری ایشان منتشر م ی ش��ود‪ ،‬حتی در ایام حیاتش‬ ‫ایش��ان نتوانس��ت ان را تکذیب کند‪ ،‬چون امضای ایشان‬ ‫و بوس��یدن پرچم فراماس��ونری موجود بود‪ .‬ای��ن چیزها را‬ ‫که طرفداران��ش نم ی گویند‪ .‬نکته ای دیگری هم هس��ت‬ ‫که وقتی ایشان م ی خواهد نخس ت وزیر ش��ود‪ ،‬بنابر چاپ‬ ‫اسناد گفت وگوهای داخل مجلس که االن داخل کتابخانه‬ ‫مجلس یا خاط رات شفاهی قرار دارد که م ی توانید مالحظه‬ ‫کنید‪ ،‬مصدق الس��لطنه م ی گوید اعل ی حض��رت بروند و از‬ ‫دولت فخیم انگلیس سوال کنند اگر مخالفتی ندارند‪ ،‬بنده‬ ‫حاضرم نخس ت وزیر شوم‪ .‬این مساله چاپ شده است‪ ،‬پس‬ ‫ایشان انقدر به انگلستان ب ی ارادت و ب ی نظر نبوده است‪ .‬این‬ ‫مساله که شما م ی فرمایید مصدق نهادی و مصدق جنبشی‪،‬‬ ‫من با نهادش هم مشکل دارم چرا‪ ،‬چون ایشان اصال حرمتی‬ ‫به نهاد و قانون نگذاش��ت تا اینکه به جنبش برسد‪ .‬پس با‬ ‫یک ش��خصیت متناقض و موهوم روبه رو هستیم‪ .‬با یک‬ ‫پیرمرد غشی عصابه دس��ت که هر از گاهی غش و ضعف‬ ‫م ی کند و هر از گاهی م ی دود و م ی خندد‪ .‬هر از گاهی روی‬ ‫تخت است و هر از گاهی م ی خندد و ه رازگاهی دنبال یک‬ ‫سیاست خاص است و هر از گاهی روی تختش با دیگران‬ ‫گفت وگو م ی کند‪ .‬از مرحوم دهخدا که عاش��ق این ادم بود‬ ‫بگیرید که م ی گوید من همیشه «او» را با پی ژامه روی تخت‬ ‫م ی دیدم تا برس��یم به امریکای ی ها که م ی گویند اول نطق‬ ‫اتشین م ی کرد و اگر وسط کار ما یک سوال م ی پرسیدیم‪،‬‬ ‫ایشان غش و تمارض م ی کرد‪ .‬یک پزشک در سراسر دنیا‬ ‫به ما بگوید که چطور یک ادمی االن س��خنرانی م ی کند و‬ ‫بعد یک دفعه غش م ی کند! به هر ح��ال این تمارض یک‬ ‫سیاست اصلی ب رای ایشان ش��د‪ .‬ولی من مصدق جنبشی‬ ‫را نم ی شناس��م؛ من مصدق الس��لطنه ای را م ی شناسم که‬ ‫به عنوان یک چهره از تهدید رزم ارا در داخل مجلس گرفته‬ ‫تا زمانی که خود نخس ت وزیر شد مرتبا در پی جنجال بود و‬ ‫عوامفریبی م ی کرد‪.‬‬ ‫ضمن اینک��ه با فرمای��ش ش��ما در ای��ن رابطه که‬ ‫جنب ش ها در ای ران ب��ه این ص��ورت رخ داد هیچ مخالفتی‬ ‫ندارم‪ ،‬بلکه موافق کامل هس��تم که از سال ‪ 1320‬تا ‪1324‬‬ ‫م ی شود ای ران را سرزمین بالصاحب نامید‪ ،‬چرا که روس ها‬ ‫در شمال توطئه هایی در مورد غائله کردستان و اذربایجان‬ ‫انجام دادند و با دو جمهوری پوشالی مهاباد و تبریز روبه رو‬ ‫هستیم که تا جنوب در دست انگلیس ی ها بود‪ .‬از سال ‪1324‬‬ ‫تا سال ‪ 1330‬معتقدم که بسیاری از دولتمردان ای ران سعی‬ ‫کردند نوعی تمامی��ت ارضی را به هر ش��کلی که بوده در‬ ‫سیاست شان مطرح کنند‪ ،‬بناب راین وقتی که نخس ت وزیری ‬ ‫مصدق السلطنه شروع شد م ی بینیم که حفظ امنیت ملی‬ ‫در این کابینه از بین رفت‪ .‬چرا؟ چون قدم اولش این بود که‬ ‫در سال ‪ 1331‬نمایندگان یک طرحی را تصویب کردند که‬ ‫خلیل طهماسبی‪ ،‬عضو فداییان اسالم‪ ،‬همان ماده واحده ای‬ ‫که حضرتعالی فرمودید‪ ،‬خیان��ت رزم ارا بر ملت ای ران ثابت‬ ‫است و اگر قاتل وی خلیل طهماسبی باشد ب ی گناه شناخته‬ ‫م ی شود‪ .‬هی چ کسی از ان موقع تا االن نپرسیده که رزم ارا چه‬ ‫خیانتی کرده که شما اسمش را گذاشتید خائن؟ سر مساله‬ ‫نفت هم که ایش��ان خیلی پیگیرتر از مصدق السلطنه بود؛‬ ‫چه در محافل داخلی و چه در محافل بی ن الملل‪ .‬نکته دوم‬ ‫این است که با چه حق یا مش��روعیتی م ی گویند کل مردم‬ ‫ای ران‪ ،‬مگر ایشان نماینده افکار عمومی است یا رای گیری‬ ‫کرد که همه مردم بگویند رزم ارا ادم خائنی است و بعد این‬ ‫«اگری» که داخل متن گذاش��ته که «اگر قاتل وی خلیل‬ ‫طهماسبی باش��د از مجازات معاف اس��ت» اینجا همین‬ ‫کلمه «اگر» نش��انه یک نوع عدم صداقت و ناراس��تی این‬ ‫گروه است‪ .‬خودش علنا اعالم م ی کند که «به دستور جناب‬ ‫کاشانی و مصدق من خوشحالم که ادم های رذل را از کشور‬ ‫پاک کردم» که این عین سخنش است و در برخی مجله ها‬ ‫و خاطره ها چاپ شده‪ ،‬بناب راین من هم چنین ماده ای را ندیدم‬ ‫که در جایی تصویب شود‪ .‬این اقا م ی اید و اعالم م ی کند که‬ ‫ایشان فارغ از داستان است در حالی که به ترور رزم ارا همیشه‬ ‫اعتراف‪ ،‬اق��رار و افتخار کرده اس��ت‪ .‬از طرفی هم در ایامی‬ ‫ که مصدق الس��لطنه بود قانون امنی��ت اجتماعی تصویب‬ ‫م ی شود؛ قانونی که مظفر بقایی م ی گوید‪« :‬قانون امنیت‬ ‫اجتماعی مصدق السلطنه بدتر از قانون مغول و تاتار است‪».‬‬ ‫چرا؟ به این دلیل که چهار س��ال بعد همین قانون مبنای‬ ‫تشکیل ساواک م ی ش��ود‪ .‬در واقع مبنای ساواک بر قانون‬ ‫امنیت اجتماعی مصدق الس��لطنه که در قانون ‪ 9‬ماده ای‬ ‫‪ 1331/8/1‬بود‪ ،‬تصویب ش��د‪ .‬انجا ما م ی بینیم که ایشان‬ ‫هرگونه مخالفی با سیاس��ت و منش را وابس��ته‪ ،‬جاسوس‬ ‫و مامور خارجی توصیف کرده و هر کس��ی را هم مخالفتی‬ ‫م ی کند‪ ،‬ضد ای رانی م ی داند و م ی گفتند که ش��ما زیر بیرق‬ ‫انگلیس هستید‪ ،‬در حالی که هویت خودش هم مبهم بود‪.‬‬ ‫این مساله ای که شما م ی فرمایید نظام دموکراتیک را‬ ‫ایشان باور نداشت و شد «مصدق جنبشی» اجازه بفرمایید‬ ‫که نظر ش��خص ی ام را بگویم که ایش��ان قانون اساس��ی‬ ‫مشروطه را هم زیر پا گذاشت و اشکارا تهدیدی ب رای حقوق‬ ‫مسلم ای ران ی ها بعد از قانون امنیت اجتماعی شد که در انجا‬ ‫هیچ نوع حقی ب رای مخالفان و دگراندیش��ان در این قانون‬ ‫قائل نشده بود و من فکر م ی کنم اگر جبهه ملی این باج را‬ ‫به خلیل طهماس��بی داد و اگر تصویب این قانون را انجام‬ ‫داد به خاطر این بود که وی با قتل رزم ارا حرکت مسیر تاریخ‬ ‫‪67‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫سیاس��ی ای ران معاصر را تغییر داد‪ .‬بناب راین در اینجا اشاره‬ ‫من به این مساله اس��ت که ما بیاییم به جای حاشی ه روی و‬ ‫تقدس بخشی به مصدق السلطنه‪ ،‬از نخس ت وزیری به بعد‬ ‫کارنامه ایشان را خیلی صادقانه بررسی کنیم که چه عواملی‬ ‫باعث شد تا این شخص کش��ور را به یک انسداد سیاسی‬ ‫کامل هدایت کند‪ .‬نکته دیگری که خیلی ب رایم حائز اهمیت‬ ‫است این که اکثر اش��وب هایی که در داخل کشور از سال‬ ‫‪ 1320‬به این طرف صورت گرفت‪ ،‬دس��ت انگلیس را در ان‬ ‫م ی بینیم‪ .‬حتی در کردس��تان‪ ،‬انگلیس دستور م ی دهد که‬ ‫گروه هایی وارد کش��ور ش��وند که بس��اط روس ها را ب ر هم‬ ‫زنند مثل جریان مهاباد که یک سرکارگر جاده سازی به نام‬ ‫مصطفی بارزانی وارد شد و عاقبت به س��وی سرباز ای رانی‬ ‫گلوله گش��ود و به اغوش روس ها رفت ت��ا ‪ .1958‬بناب راین‬ ‫نم ی ش��ود گفت که انگلیس��ی ها ادم های خیل��ی نادانی‬ ‫بودند‪ ،‬ولی ایشان در ان ایام هم که م ی فرمایید کودتا بود و‬ ‫نظام ی ها امدند و امور را به دست گرفتند‪ ،‬خود مصدق کلید‬ ‫را به دست گرفت و در را ب رای نظام ی ها گشود و ما م ی بینیم‬ ‫که حکومت نظامی از روز اول حکومت مصدق السلطنه تا‬ ‫لحظه اخر در شهرهای مهم کشور برقرار بود‪ ،‬بناب راین وقتی‬ ‫ایشان باورمند به حضور چکمه پوش ها و حکومت نظامی‬ ‫بوده‪ ،‬دیگ��ر نم ی تواند مخالف کودتا باش��د‪ .‬وقتی زمینه را‬ ‫ب رای چکمه نظامیان فراهم کنند که رژه بروند‪ ،‬پس منتظر‬ ‫هر نوع عملکردی هم باید از طرف ش��ان باشد‪ .‬من دوست‬ ‫داشتم این نوع عوامل را خیلی با صدای صریح معرفی کنم‬ ‫که این اقا خودش دریچه را ب رای نظامی ها گشود که چند‬ ‫صباحی در قدرت بماند‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬من فکر م ی کنم بحث خیلی روی شخص‬ ‫و شخصیت مصدق متمرکز شده در حالی که موضوع بحث‬ ‫و سوال اصلی و اولیه شما ‪ 28‬مرداد است و فرایند یا روندی‬ ‫که به این رویداد منجر م ی شود‪ .‬من سعی م ی کنم ان سوال‬ ‫را همواره در نظر داشته باش��م‪ .‬البته به جای خود‪ ،‬انجایی‬ ‫که مص��دق به عنوان یک فاکت��ور و بازیگر مطرح اس��ت‪،‬‬ ‫قطعا نظ راتم را خواهم گفت‪ .‬اما م��ن فکر م ی کنم باتوجه‬ ‫به مناسبت این بحث که ش��ما در نظر دارید ما روی همان‬ ‫‪ 28‬مرداد بمانیم‪ .‬بحثی که من دارم این اس��ت که ماجرا از‬ ‫کجا شروع شد و چگونه عوامل و عناصری که نهایتا به یک‬ ‫کودتا علیه دولتی برامدند و چگونه به یک جنبش ملی به‬ ‫نام دولت مصدق منجر ش��د‪ .‬چگونه در طول این ‪ 27‬ماه و‬ ‫حتی قبل از ان از س��ال ‪ 29‬به تعبیر ایشان نه فقط از ترور‬ ‫رزم ارا بلکه از روی کار ام��دن رزم ارا‪ -‬چون روی کار امدن‬ ‫ایش��ان یک نقطه عطف بود‪ -‬از انجا دنبال کنیم و ببینیم‬ ‫چه عوامل و عناصری روی هم جمع م ی شوند و نهایتا تنها‬ ‫راهی که م ی ماند ان چیزی اس��ت که بعض ی ها اسمش را‬ ‫کودتا م ی گذارند و بعض ی ها رستاخیر ملی و بعض ی ها نگاه‬ ‫بینابینی‪ ،‬که اتفاقا واردش م ی ش��ویم که چه عنوانی فکر‬ ‫م ی کنم مناسب تر است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬البته همانطور که خودت��ان گفتید‪ ،‬مصدق‬ ‫بازیگر اصلی است و بدون او بررسی این روند معنایی ندارد‬ ‫و جدا از هم نیستند‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬من بح��ث را تا جنبش مل��ی و چگونگی‬ ‫ش��کل گیری ان گفتم و اینکه چگونه س��بک سیاست در‬ ‫ای ران عوض م ی شود‪ ،‬از جمله سبک سیاستمداران کهن و‬ ‫قدیمی مثل مصدق‪ .‬مصدق تا س��ال ‪ 29‬یک سیاست مدار‬ ‫نهادگراس��ت و در قالب نهاده��ا کارش را دنب��ال م ی کند‪،‬‬ ‫کاندی��دای مجلس م ی ش��ود ک��ه م ی گذارن��د در مجلس‬ ‫شانزدهم وارد شود‪ .‬مجلس ش��انزدهم فضایش رادیکال تر‬ ‫و فراکس��یون های ملی قوی تری داش��ت‪ .‬هم دولت و هم‬ ‫مجلس��ی ها به این نتیجه رس��یدند که نم ی ش��ود مساله‬ ‫نفت را در قالب الیحه ملی حل کرد‪ .‬گفتند یک کمیسیون‬ ‫مخصوص تشکیل ش��ود مرکب از افرادی که مدعی بودند‬ ‫یا س��ابقه ای داش��تند‪ ،‬اینها بنش��ینند راه حلی پیدا کنند و‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪68‬‬ ‫نظرش��ان را راجع به این الیحه بدهند‪ .‬مص��دق هم ب رای‬ ‫این کمیسیون ‪ 18‬نفره انتخاب شد‪ .‬اما البته سر و زبان دار‪،‬‬ ‫پرنفوذ و حقوقدان در عین حال دارای گرایش های ش��دیدا‬ ‫ناسیونالیستی ضدانگلیسی بود‪ .‬این خمیرمایه ایدئولوژی‬ ‫مصدق بود که به خصوص در دهه ‪ 20‬تقویت ش��ده بود‪ .‬به‬ ‫دالیل متعدد نهایتا این کمیسیون اعالم کرد الیحه الحاقی‬ ‫اس��تیفای حقوق ملی ای ران را تصوی��ب نم ی کند‪ ،‬یعنی با‬ ‫قانون تک ماده ای انطباق ندارد و بعد مصدق پیشنهاد داد به‬ ‫جای طرح الیحه الحاقی‪ ،‬نفت باید ملی شود‪ .‬زیر مصوبه رد‬ ‫الیحه الحاقی در کمیسیون در مجلس این جمله معروف را‬ ‫نوشت که «به نام ملت پیشنهاد م ی شود که منابع نفت در‬ ‫سراسر ای ران ملی اعالم گردد‪ ».‬این را مصدق پیشنهاد داد و‬ ‫اول تعداد کمی از اعضای کمیسیون نوشتند دو یا سه نفر‪.‬‬ ‫بعد که فضا جنبشی شد و تظاه رات به نفع این ایده شروع‬ ‫شد‪ ،‬اکثریت در کمیسیون نوشتند و بعد به صحن علنی و‬ ‫در نهایت با ترور رزم ارا در مجلس تصویب ش��د‪ .‬البته این‬ ‫تصویب خالی از اثرات ان اقدامات خشونت امیز نیست که‬ ‫فقط مصدق مساله نهای ی اش را در مجلس دنبال م ی کرد‪.‬‬ ‫این خصوصیت جنب ش های انقالبی و شب ه انقالبی است‪.‬‬ ‫مصدق تا اینجا هم هنوز نهادی عمل م ی کند‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬چرا همه چیز به نفع مصدق است؟‬ ‫دالوری‪ :‬م��ن رون��د را م ی گویم‪ .‬من اص�لا طرفدار‬ ‫مصدق نیستم‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬م ی گویم چرا این رخداد را به نفع ایشان‬ ‫باید تفس��یر کرد؟ چرا ما جمله رزم ارا را نم ی گوییم که این‬ ‫نفت حقوق حقه ملت ای ران است؛ چرا این را در کتاب های‬ ‫تاریخ ی م��ان نم ی گوییم؟ مگر مصدق الس��لطنه هش��تم‬ ‫تیر ‪ 1329‬در مجلس نگفت‪« :‬خون م ی ریزیم‪ ...‬اگر ش��ما‬ ‫نظامی هستید من از ش��ما نظام ی ترم‪ »...‬کاری به نفرت و‬ ‫کینه برخی روشنفکران از نظام سلطنت و شاه ندارم اما این‬ ‫سخنان تهدید و ترو نیست؟‬ ‫دالوری‪ :‬بله‪ ،‬به نکته خوبی اشاره کردید‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬این وس��ط هم��ه اش م ی گوییم؛ اقای‬ ‫مصدق گفت‪ .‬اگر حافظه ام درست باشد هشت‪ 9 ،‬ماه از این‬ ‫حرف رزم ارا گذشته بود که مصدق این را گفت‪ .‬ما همه اش‬ ‫م ی گوییم رمز ای ران پرس��تی یعنی مصدق الس��لطنه‪ ،‬رمز‬ ‫مل ی گرایی یعنی مصدق الس��لطنه‪ ،‬رمز ملی ش��دن یعنی‬ ‫مصدق السلطنه‪ .‬من احساس م ی کنم که نوع داستان یعنی‬ ‫اینکه ما در دام دور باطل و تسلس��ل‪ ،‬اقرارگرایی مصدق ها‬ ‫قرار م ی گیریم‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬من تا اینجای جمله ام کجا گفته ام مصدق‬ ‫نماد ملی گرایی اس��ت؟ من با این بحث ها اصوال میانه ای‬ ‫ندارم‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬این جمله ای که ش��ما م ی فرمایید‪ ،‬چه‬ ‫رزم ارا س�عی کرد ب�ا طرح‬ ‫‪ 50 - 50‬خ�ود را به عن�وان یک‬ ‫طرف از منازعه نفت قرار دهد‪،‬اما‬ ‫بسیار دیر شده بود و دیگر طرح‬ ‫این چنینی نقش مس�کن و ارام‬ ‫بخش نهضت را داشت‬ ‫بخواهیم و چه نخواهیم س��خنان یکی به میخ و یکی به‬ ‫نعل شما‪ ،‬به نفع مصدق تمام م ی شود‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬نه اصال نف��ی و زیان نیس��ت‪ .‬ان نکته ای‬ ‫که ش��ما م ی فرمایید من قابل بحث م ی دانم‪ .‬یعنی نکته‬ ‫مهم ی م ی دانم که شما اشاره کردید‪ .‬من م ی گویم جنبش‬ ‫اینطور شروع شد اما م ی توانست مساله نفت مسیر دیگری‬ ‫را طی کند‪ .‬مسیری که دولت های محافظه کار بعد از قوام‬ ‫دنبال م ی کردند‪ .‬حکیمی‪ ،‬ساعد و سهیلی و از جمله رزم ارا‪،‬‬ ‫البته رزم ارا کمی ش��به انقالب ی تر بود‪ ،‬چ��ون با یک حالت‬ ‫اقتدارگرایانه روی کار امده بود و م ی خواست برگی روی میز‬ ‫بزند که مردم را هم راضی کند‪ .‬قضیه این است که جنبش‬ ‫شروع ش��ده بود‪ ،‬مردم یا نخبگان و نیروهای موثر رضایت‬ ‫نم ی دادند‪ ،‬نیروهایی که م ی توانس��تند مردم را بسیج کنند‬ ‫به الیحه الحاقی رضایت نم ی دادن��د‪ .‬رزم ارا امد تا فضا را از‬ ‫طریق کنترل کردن ارام کند‪ .‬به هر حال وقتی یک نظامی‬ ‫را نخس��ت وزیر م ی کنیم‪ ،‬یعنی م ی خواهیم فضا را کنترل‬ ‫کنیم اما م ی خواستیم یک پیش��نهاد خوب را به تصویب و‬ ‫توافق انگلیس��ی ها برس��انیم که منافع به قول شما ملی‬ ‫یا رضایت گروه های مخالف یا س��کوت گروه های مخالف‬ ‫را به دنبال داش��ته باش��د و ان اصل تنصیف عواید بود که‬ ‫اصل تازه مطرح ش��ده ای در فضای قراردادهای نفتی بود‪.‬‬ ‫اصل تنصیف عواید را گف��ت و اتفاقا از مناف��ع ملی ای ران‬ ‫هم دفاع کرد‪ .‬البت��ه در عین حال یک جمل��ه تحقیرامیز‬ ‫علیه توانمندی ای��ران هم گفت که به م��ردم و گروه های‬ ‫ملی ب ر خورد‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬رزم ارا؟‬ ‫دالوری‪ :‬بله‪ ،‬هم��ان جمله معروف که م��ا توانایی‬ ‫س��اختن یک افتابه را هم نداریم‪ .‬ش��ما م ی خواهید نفت را‬ ‫ملی کنید؟ چرا این جمله در ذهن ماندگار ش��ده است؟ من‬ ‫م ی خواهم بگویم دو س��بک به موازات هم پیش م ی رفت‪.‬‬ ‫دو الگو ب رای حل مس��اله نفت پیش م ی رفت‪ .‬یکی الگوی‬ ‫محافظه کاران��ه ای بود ک��ه درون نهاده��ای دولتی پیش‬ ‫م ی رفت و انگلیس��ی ها هم کم و بیش با اندکی چانه زنی‬ ‫با ان همراهی م ی کردند و دیگری الیح��ه الحاقی که بعد‬ ‫در دوره رزم ارا پیشنهاد شفاهی و غیررسمی تنصیف عواید‬ ‫بود‪ .‬اما الگوی دیگر‪ ،‬الگوی شب ه انقالبی یا انقالبی بود که‬ ‫مردم م ی گفتند ما اصال نم ی خواهیم س��ر به تن انگلیس‬ ‫باشد‪ ،‬چه برسد که نفت ایران دستش باشد‪ .‬ما م ی خواهیم‬ ‫خودمان نفت را به دس��ت بگیریم‪ .‬این ممکن است از نظر‬ ‫بعض ی ها ایده الیس��تی و خیال پردازی باشد‪ ،‬ممکن است‬ ‫بگوییم فرجامش همان کودتا و کنسرس��یوم نفت م ی شد‪،‬‬ ‫تازه خیلی شانس اوردیم کنسرس��یوم نفت بود‪ ،‬شاید یک‬ ‫چیزی خیلی بدتر از ان در م ی امد‪ .‬ممکن است این تحلی ل ها‬ ‫را ما داشته باش��یم؛ ولی دو واقعیت بزرگ در حال رخ دادن‬ ‫قانعی فرد در طول مناظره کامال منتقد مصدق و نقش او در جنبش بود‬ ‫بخشی از دیالوگ های دالوری ‪ -‬قانعی فرد‬ ‫رزم ارا در همان جمل�ه معروف که ما توانایی س�اختن ی�ک افتابه را هم‬ ‫نداریم‪،‬گفت ‪« :‬شما می خواهید نفت را ملی کنید؟»‬ ‫رزم ارا حرکت به این مساله را شروع کرد ولی مصدق السلطنه احساس کرد‬ ‫که این حرکت خوبی است و من سوار این موج شوم‬ ‫از همان روز اول بنا بود مصدق سرنگون شود و بنا نبود بماند‪ ،‬این را تمام‬ ‫شواهد م ی گوید‪.‬‬ ‫فرصت طلبان و دکان داران سیاسی م ی گویند هر کسی ضد مصدق باشد‬ ‫ضد ایرانی است‪.‬‬ ‫توده ای ها نشان دادند که بر همه چیز مسلط هستند‪ .‬حتی طرح کودتا را‬ ‫انها کشف کردند و به مصدق دادند‪.‬‬ ‫در ایام مصدق السلطنه در بسیاری از نهادهای زی ر نظر دولت وی شکنجه‬ ‫زندان ی ها وجود داشته‪.‬‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد ب ه ه ر حال بخشی از جامعه ایران را به سیاست نهادی‬ ‫بدبین کرد‪ .‬ان بخش را شما م ی خواهید نفی کنید؟‬ ‫ش�ما اصراری دارید و سر ان هم محکم هس�تید‪ .‬مرتب م ی گویید کودتا‬ ‫خب کودتا نبوده‪.‬‬ ‫بود؛ یکی سیاست محافظه کارانه و یکی سیاست رادیکال‪.‬‬ ‫ان دو سیاست از سال ‪ 28‬تا اردیبهش��ت ‪ 30‬با هم در ای ران‬ ‫رقابت م ی کنند‪ .‬بحث من اصال جانبداری از مصدق نیست‪.‬‬ ‫من م ی خواهم تاری��خ را همه جانب ه ت��ر و واقع بینانه تر و با‬ ‫مجموعه مسائل اصلی در نظر بگیریم و جایگاه بازیگران را‬ ‫ب راساس بازی بزرگ در سطح خارجی تعیین کنیم‪ .‬دو الگوی‬ ‫محافظه کارانه و رادیکال شکل گرفته بود‪ .‬حاال کدام یکی‬ ‫برنده ش��د‪ ،‬خوب یا بد‪ ،‬الگوی انقالبی و رادیکال برنده شد‪،‬‬ ‫چرا؟ چون دولت توانایی بسیج منابع به اندازه ای که بتواند‬ ‫منویات خودش را در قالب الیحه الحاقی و تنصیف عواید‬ ‫دنبال کند‪ ،‬در مقایس��ه با جریان رادیکال که توانسته بود‬ ‫توده ها را بسیج کند و بخش مهمی از نخبگان و نیروهای‬ ‫سیاس��ی موثر و پرنفوذ را بس��یج کند‪ ،‬نداشت‪ .‬یک جنگ‬ ‫قدرت و یک منازعه سیاس��ی بود که در ای��ن منازعه یک‬ ‫طرف در نهایت پیروز م ی ش��ود؛ جنبش ملی‪ .‬یعنی جریان‬ ‫جنبش��ی پیروز ش��د و جریان محافظه کار شکست خورد‪.‬‬ ‫ممکن اس��ت ما امروز بگوییم کاش مسائل نفتی ای ران در‬ ‫قالب همان روند محافظه کارانه حل ش��ده ب��ود‪ ،‬این را من‬ ‫امروز براساس س��نجش تمام پیامدهای منفی و تاریخی‬ ‫جنبش ملی و به خصوص ‪ 28‬مرداد که خود یک داس��تان‬ ‫طوالنی است‪ ،‬م ی گویم‪ .‬اگر ‪ 28‬مرداد در تاریخ ما نبود خیلی‬ ‫از بدبخت ی های امروز را نداش��تیم‪ .‬من با این موافق هستم‬ ‫اما با اینکه بیاییم تاریخ را بگذاریم کنار و فقط ارزیاب ی های‬ ‫خودمان را راجع به ش��خصی ت ها اصل کنیم‪ ،‬با این موافق‬ ‫نیستم‪ .‬چون این ما را قادر به فهم تاریخ نم ی کند‪ .‬ما را دائما‬ ‫در قطب بندی های ایدئولوژیک قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫یک بار کنار مصدق م ی اییم و ب رایش هورا م ی کشیم‬ ‫و یک بار روبه رویش م ی ایستیم و علی ه اش شعار م ی دهیم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬شما بیش��تر کلی صحبت م ی کنید و اقای‬ ‫قانع ی فرد بیشتر در جزئیات هستند‪ .‬بهتر است این دو بحث‬ ‫را یکجا به هم برسانیم‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬اقای دکتر! ش��ما همیشه در قالب کلی‬ ‫م ی روید ک��ه من همان ابت��دا عرض کردم مش��کلی با ان‬ ‫ندارم ولی روایت ما از برخی ش��خصی ت های تاریخی غیر‬ ‫واقعی است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬مثل چه کسی؟‬ ‫قانعی فرد‪ :‬رزم ارا! او حرکت به این مساله را شروع‬ ‫کرد ولی مصدق السلطنه احساس کرد که این حرکت خوبی‬ ‫است و من سوار این موج شوم‪ .‬این واقعیت تاریخی است‪،‬‬ ‫من نم ی گویم ‪ ،‬ما از واقعیت ماجرا غافل شدیم ولی نکته ای‬ ‫که این وسط است اینکه رزم ارا هیچ نکته خیانت امیزی در‬ ‫این قضیه نداش��ت‪ ،‬بلکه رزم ارا دوست داشت این مساله با‬ ‫تــاریخ‬ ‫نطق های اتش�ین نمایندگان مجلس پانزدهم که مصدق اصال انجا نبود‬ ‫بحث را توده ای کرد و مردم را دور مجلس کشاند‪.‬‬ ‫امریکا دیگر از مصدق حمایت نم ی کند و از نفوذ خارق العاده کمونیس ت ها‬ ‫در ایران نگران است!‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫یک بار کنار مصدق م ی اییم و ب رایش هورا م ی کش�یم و ی�ک بار روب ه رویش‬ ‫م ی ایستیم‬ ‫امروز هم ببینید که در شبک ه های خبری ماهواره ای با نوعی رفتار شارالتانی‬ ‫به جای عمر خیام‪ ،‬مصدق السلطنه م ی شود شخصیت سال‪.‬‬ ‫ارامش به سرانجام برسد‪ .‬ما دوس��ت داریم بگوییم هر چه‬ ‫هست از مصدق السلطنه ش��روع و با مصدق السلطنه تمام‬ ‫شد‪ .‬در این ایام کشور در بیکاری مطلق و اقتصاد کشور در‬ ‫پریش��ان احوالی بود‪ ،‬همین حالتی ک��ه االن بعد از دولت‬ ‫قبلی داریم و دولت جدید ش��روع ش��ده و بحران اقتصادی‬ ‫است‪ ،‬همین مس��اله را هم در ان ایام داشتیم که کشور را‬ ‫به یک انسداد کامل سیاس��ی و اقتصادی رسانده بود و بعد‬ ‫نکته دیگری که در تایید فرمایش جنابعالی اس��ت این که‬ ‫ایشان تمام شخصی ت های نظامی وفادار را خودش تعیین‬ ‫کرد و تمامی شخصی ت های نظامی و انتظامی پاسخگو به‬ ‫شاه نبودند بلکه به ایشان پاس��خگو بودند‪ .‬این یک مساله‬ ‫است که طبق قانون اساسی نظامیها باید به شاه پاسخگو‬ ‫باشند‪ ،‬ولی به مصدق پاسخگو بودند‪ .‬دستگاه دادرسی ارتش‬ ‫به هم ریخت‪ .‬بس��یاری از امرای ارتش ب��دون اطالع قبلی‬ ‫دستگاه و فرمانده ارشد نظام ی ش��ان یعنی شاه بازنشسته‬ ‫شدند و ارتش را پاکسازی کرد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬البته یک نکته را بگویم که ان نظامیانی که‬ ‫باید به شاه پاس��خ م ی گفتند خیلی هم خبردار نایستادند و‬ ‫رفتند نظامیان طرفدار مصدق را کشتند و‪...‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬بعد از اینکه جریان افشار طوس به وجود‬ ‫امد م��ا فهمیدیم در ایام مصدق الس��لطنه در بس��یاری از‬ ‫‪69‬‬ ‫نهادهای زی ر نظر دولت وی شکنجه زندان ی ها وجود داشته‪.‬‬ ‫ولی نکته ای که بسیار باید به ان توجه کنیم این است که‬ ‫این ش��خص وقتی وارد دولت م ی شود عملکردش عامل و‬ ‫کلید اصلی بود که یک جریان ملی را بکش��د و نهاد ما را از‬ ‫بین ببرد‪ .‬پس اینکه ش��ما م ی فرمایید جریان و نهاد هر دو‬ ‫همس��و با هم رش��د کردند تا امدند وارد دهه ‪ 30‬شدند‪ ،‬من‬ ‫مخالفتی با شما ندارم‪ .‬ولی یک شخص ظهور پیدا کرد که‬ ‫این شخص خودش هر دو را به نابودی کامل رساند‪ .‬مجلس‬ ‫را منحل کرد‪ ،‬در قوه قضائیه دس��ت برد و حتی بسیاری از‬ ‫قضات دیوان عالی کشور را بازنشسته کرد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬م��ا با دو ج��ور بحث در این میزگ��رد مواجه‬ ‫تــاریخ‬ ‫مظفر بقایی‬ ‫می گوید‪« :‬قانون‬ ‫امنیت اجتماعی‬ ‫مصدق السلطنه بدتر‬ ‫از قانون مغول و تاتار‬ ‫است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫هستیم‪ .‬ب رای اینکه به یک جا برسیم بازهم تاکید م ی کنم‬ ‫که در یک نقطه با هم به توافق برسید‪ .‬لطفا به این سوال‬ ‫پاسخ دهید که مساله مل ی گرایی چقدر در فضای جنبشی‬ ‫که دکتر دالوری م ی گوید و اقای قانع ی فرد منتقد ملی بودن‬ ‫مصدق است‪ ،‬تاثیر داشته است؟‬ ‫دالوری‪ :‬البت��ه مل��ی ش��دن ک��ه عرض نک��ردم‪،‬‬ ‫ناسیونالیسم بیگانه س��تیز یا مخالف تسلط یا نفوذ بیگانه‬ ‫که یک مصداق ان ملی شدن اس��ت‪ .‬این عادت من است‬ ‫ب رای اینکه ارزیابی واقع بینانه تری از رویدادها و به خصوص‬ ‫بازیگران و ش��خصی ت ها داش��ته باشم س��عی م ی کنم در‬ ‫بحث روند تاریخی را فراموش نکنم‪ .‬به همین خاطر سعی‬ ‫م ی کنم در همه مسائلی که شما م ی گویید در بستری که‬ ‫روند تاریخی اس��ت پیش ببرم چون هر چی��زی در جایگاه‬ ‫خودش معن��ا دارد و باید ارزیابی ش��ود‪ .‬ما اگر از ان بس��تر‬ ‫یک فرد ی��ا یک روی��داد تاریخی را جدا کنی��م نم ی توانیم‬ ‫بفهمیمش چه برسد به اینکه ارزیاب ی اش کنیم‪ .‬به همین‬ ‫خاطر من اص��رار دارم و اگر جناب اق��ای قانع ی فرد صد بار‬ ‫دیگر هم برگردد و ارزیاب��ی نهایی خودش را بگوید من وارد‬ ‫ارزیابی نهایی نم ی شوم‪ ،‬مگر اینکه این بستر تاریخی را تا‬ ‫روز ‪ 28‬مرداد دنبال کنم‪ .‬انجا من مصدق را ارزیابی خواهم‬ ‫کرد‪ .‬کما اینکه در مقطع سال ‪ 29‬هم ارزیاب ی کردم و گفتم‬ ‫که مصدق یک چرخش پیدا کرد و از یک دولتمرد نهادی به‬ ‫یک شب ه پوپولیست یا یک رهبر توده گرا تبدیل شد و کم کم‬ ‫‪70‬‬ ‫این گرایش در او تقویت ش��د تا اوج ان که همان ماه های‬ ‫اخر حکومتش م ی شود‪ .‬اما اینکه چرا این اتفاق افتاد قضیه‬ ‫این بود که یک س��یل بزرگ تری از مصدق و مصدق ها راه‬ ‫افتاده بود که همه را داشت با خود م ی برد‪ .‬مصدق کی بود‬ ‫که بتواند در مقابل ان بایستد؟ مگر اینکه مصدق در بلوک‬ ‫دیگری م ی رفت که اگر نگوییم س��یل‪ ،‬س��ی ل بند دیگری‬ ‫بود و مصدق طبق ایده الیس��م سیاسی که از قدیم داشت‪،‬‬ ‫س��ی ل بند نبود‪ .‬او نم ی توانس��ت کنار رزم ارا بایستد‪ .‬رزم ارا‬ ‫ش��اید حرفش ان روز قابل تامل بود و کس��ی توجه نکرد‪،‬‬ ‫شاید روش��ش هم ب رای ای ران بهتر بود اما کسی به او توجه‬ ‫نکرد همین که کس��ی به او توجه نکرد نشان م ی دهد که‬ ‫سیاست ای ران وارد یک منازعه شده بود و در منازعه خیلی‬ ‫نباید انتظار داشته باش��یم ادم ها اول مستقل بنشینند فکر‬ ‫کنند و بعد حقیقت را تشخیص دهند و بعد وارد جبهه بندی‬ ‫موردنظرشان شوند‪ .‬بستگی به این دارد که از قبل در کجاها‬ ‫هل یا ُس ر خورده یا باقی بوده و مصدق از قبل در این جریان‬ ‫جنبشی و شب ه انقالبی وارد شده بود‪ .‬از همان ابتدا که یک‬ ‫ناسیونالیس��ت تند و تیز و یک مقدار هم ایده الیست بود‪،‬‬ ‫حتی اقدامات نهادی که مثل قانون س��ه م��اده ای و قانون‬ ‫تک ماده ای ملی شدن نفت را دنبال م ی کرد‪ .‬درست است که‬ ‫ظاهر اینها نهادی است اما خالی از ایده الیسم نیست چون‬ ‫به هرحال از نظر سیاسی خیلی با واقعی ت ها منطبق نبود‪.‬‬ ‫مصدق ش��اید به موازنه قدرت چه در داخل و چه در سطح‬ ‫بی ن الملل توجهی نداش��ت اما به می زان واکنش انگلستان‬ ‫نسبت به موضوع یا احتمال حمایت امریکا از انگلستان در‬ ‫ماجرای اختالف نفتی ای ران و انگلیس توجهی نداش��ت و‬ ‫فکر م ی کرد صرف اینکه کار خوبی است و حق ایران است‬ ‫و حق مسلم ای ران به تعبیر امروز است‪ ،‬این خود به خود نه‬ ‫فقط حقانیت بلکه پیروزی هم ب رایش ایجاد م ی کند‪ .‬یعنی‬ ‫فکر م ی کردیم که حقانیت یعن��ی پیروزی‪ ،‬در حالی که در‬ ‫عالم سیاست این طوری نیست‪.‬‬ ‫من نقده��ای بنیادی تر بر مص��دق دارم‪ .‬اما نه از نوع‬ ‫شخصیتی و هویتی‪ ،‬اینکه از اول تصمیم گرفته بود چه کار‬ ‫کند؟ خ راب کند؟ نه؛ او فکر م ی کرد که م ی سازد اما سبک‬ ‫سیاس��ی اش هزینه های زیادی ب��ر تاریخ ای ران ب��ار کرد‪،‬‬ ‫فرصت های زیادی را از ای ران گرفت‪ .‬شاید رزم ارا به رغم اینکه‬ ‫الگویش از نظر شخصیتی برای من مطلوب نیست چون‬ ‫باالخره ایشان یک نظامی و من یک دانشگاهی و به قول‬ ‫معروف یک شب ه دموکرات هس��تم و در عرصه سیاست با‬ ‫نظامیان خیلی سازوکاری ندارم اما شاید رویه ای که ایشان‬ ‫دنبال م ی ک��رد اگر م��ا در ان زمان ق��رار م ی گرفتیم با ان‬ ‫بزنگاه ها و دو جبهه ب��ودن کجا قرار م ی گرفتیم‪ ،‬م ی رفتیم‬ ‫کنار رزم ارا یا کنار مص��دق؟ من اینطوری تحلیل م ی کنم و‬ ‫جلو م ی ایم‪ .‬در هر حال اصل در هر دو مجلس تصویب شد‪،‬‬ ‫محافظه کاران که اکثریت مجلس ش��انزدهم را داشتند در‬ ‫قضیه ماندند که چه کار کنند؟ اصال موجی راه افتاده بود و‬ ‫مگر م ی شد که در مقابلش ایستادگی کرد‪ .‬شاه هم به شکل‬ ‫تلویحی با ایده ملی شدن‪ ،‬مردم را همراهی کرد و بقیه هم‬ ‫همین طور‪ .‬اکثریت نمایندگان مجلس رای دادند‪ ،‬سنا هم‬ ‫همی��ن ط��ور‪ ،‬ب��رای اینکه هم��ه انه��ا محافظ��ه کار و‬ ‫سلطنت طلب بودند‪ .‬پس ببینید که یک جریان قدرتمندی‬ ‫بود که نم ی ش��د در مقابل��ش مقاومت کرد‪ .‬این پیش��ینه‬ ‫جنب ش های انقالبی است‪ .‬امدند گفتند که چه کار کنیم تا‬ ‫ماجرا کنترل شود‪ ،‬گفتند خب کس��ی را بگذاریم که عمال‬ ‫نظ رات انگلیس هم تامین ش��ود؛ ابتدا گزینه سیدضیاء و‪...‬‬ ‫ب رای نخس ت وزیری مطرح بود و بعد از اینکه اصل مل ی کردن‬ ‫تصویب شد فضا خیلی رادیکال ش��د و نهایتا بعض ی ها از‬ ‫جمله خود مصدق م ی گویند که محافظه کاران م ی خواستند‬ ‫یک توطئه سوار کنند و سناریو نوشتند که این را به مصدق‬ ‫پیشنهاد م ی دهیم یا قبول نم ی کند که در ان صورت دست‬ ‫ما باز اس��ت یا اینکه قبول م ی کند و در ان م ی ماند که باز‬ ‫دست ما باالس��ت‪ .‬این تفسیری اس��ت که نه فقط ان روز‬ ‫مطرح بود بلکه خود مصدق ه��م در خاط راتش دقیقا این را‬ ‫م ی نویسد و اما شواهد الگوهای سیاسی هم در ای ران به ما‬ ‫م ی گوید ک��ه بعید نیس��ت انها داش��تند بازی سیاس��ی‬ ‫م ی کردند‪ .‬بخش اعظم مجلس شانزدهم با محافظه کاران‬ ‫و حتی انگلیس ب ی ارتباط و ناهماهنگ نبودند‪ .‬این الگوی‬ ‫سیاسی ان روز ای ران بود‪ .‬س��فارتخانه انگلیس در ان زمان‬ ‫ارتباطات ش��خصی با بس��یاری از نمایندگان و بسیاری از‬ ‫رهب ران داشت‪ .‬ممکن است ایده خودشان نباشد اما سبک‬ ‫انگلیسی‪ ،‬سبک پیچیده ای در سیاست است‪ .‬من م ی دانم‬ ‫و قبول دارم که نم ی شود گفت که حتما همین در ذهنشان‬ ‫بوده اما م ی شود گفت که ممکن است و محتمل است که‬ ‫چنین سناریویی هم در نظر بوده با ان شکلی که مطرح شد‬ ‫که مصدق گفت من یک دفعه جا خوردم و یک لحظه این‬ ‫سناریو در ذهنم تداعی ش��د که نکند م ی خواهند اینطوری‬ ‫قضیه را روی هوا ببرند و گفتم س��معا طاعت��ا‪ ،‬منتها به دو‬ ‫شرط‪ .‬قانون خلع ید را هم همین االن تصویب کنید که ان‬ ‫مهمتر اس��ت و اجرایی بود‪ .‬اصل ملی ک��ردن کلی بود و‬ ‫همینطوری م ی شد تصویبش کنی اما قانون خلع ید که باز‬ ‫خود کمیس��یون در اواخر فروردین تنظیم��ش کرده بود و‬ ‫معلوم بود که به این راحتی مجلس ان را تصویب نم ی کند‪،‬‬ ‫جایگزینی را تعیین کرده که ش��رکت انگلیس برود و یک‬ ‫ش��رکت نفت ملی ب��ا مدیری��ت ایرانی تش��کیل ش��ود‪،‬‬ ‫انگلیس��ی ها هم غرامتی از بابت این تاسیسات بگیرند و‬ ‫بروند دنب��ال کار خودش��ان‪ .‬قانون خلع ی��د اینطوری بود‪.‬‬ ‫مجلس این را به راحتی تصویب نم ی کرد‪ .‬مصدق گفت من‬ ‫م ی پذیرم اما این قانون را امضا کنید‪ .‬نکته دیگر هم اینکه‬ ‫همین حاال یک اس��تمزاجی از مجلس کنید و رای تمایل‬ ‫بگیرید و ببینید که چند نفر به من رای م ی دهند تا من روی‬ ‫انها حساب کنم و برنامه بریزم که رای اعتماد را همان روز‬ ‫گرفتند و اکثریت به مصدق رای دادند‪ .‬قانون خلع ید هم به‬ ‫همین ترتیب تصویب ش��د‪ .‬ببینید که هن��وز قالب‪ ،‬قالب‬ ‫نهادی است اما با فش��ار جنبش‪ ،‬حاال دولت شد و مصدق‬ ‫تغییر نقش داد‪ .‬دیگ��ر م ی تواند راحت نطق کند‪ ،‬راحت نقد‬ ‫کند و راحت طرح های ایده الیس��تی بدهد و االن مس��ئول‬ ‫کشور شده و خودش یکی از عامالن و بانیان ان است‪ .‬اینجا‬ ‫دیگر نقش عوض م ی ش��ود و حتی تناقض ایجاد م ی شود‪.‬‬ ‫یعنی حتی دولت مصدق یک تناقض بین وجه جنبش ی اش‬ ‫و وجه نهادی اش ایجاد م ی شود‪ .‬شخصیت جنبشی که تازه‬ ‫پیدا کرده بود و شخصیت نهادی که کهن تر و دیرینه تر بود‬ ‫مصدق شاید به موازنه قدرت‬ ‫چه در داخل و چه در سطح بین الملل‬ ‫توجهی نداشت اما به میزان واکنش‬ ‫انگلس�تان نس�بت ب�ه موض�وع یا‬ ‫احتمالحمایتامریکاازانگلستاندر‬ ‫ماجرایاختالفنفتیایرانوانگلیس‬ ‫توجهینداشت‬ ‫من نگفتم ‪ 28‬مرداد فقط یک پروژه بود‪ .‬من گفتم غیر از ان‪ ،‬یک پروسه بوده‪،‬‬ ‫پروسه اش را اول توضیح دادم‪ .‬غیر از اینکه یک رویداد هم بود که اتفاقی بعضی‬ ‫از چیزهایش هم افتاد اما یک پروژه هم بود‪.‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫باش��یم به این راحتی نم ی توانیم تحمل کنیم‪ .‬مسئولیت‬ ‫دولت را داریم‪ ،‬فشارهای خارجی را داریم‪ ،‬فشار یک جنبش‬ ‫سیاسی که تازه دچار انشعاباتی هم شده و بالفاصله بعد از‬ ‫ان بر سر کابینه اش (جبهه ملی) منشعب شد و تجزیه شد‪.‬‬ ‫جبه��ه ملی دیگ��ر باق��ی نمان��د‪ .‬نزدیک تری��ن افرادش‬ ‫روبه رویش ایستادند به درست یا غلط‪ ،‬مکی و بقایی و کم کم‬ ‫کاشانی و‪ ...‬خب من و شما بودیم غش نم ی کردیم‪ ،‬صد بار‬ ‫سکته م ی کردیم (خنده)‪ .‬اما این چیزی بود که پذیرفته بود و‬ ‫البته ما نم ی توانیم مسئولیتش را منتفی کنیم‪ ،‬به هر حال‬ ‫ایشان پذیرفته بود که نخس ت وزیر مملکت باشد ان هم در‬ ‫شرایطی که بتوانی کشور را بچرخانی که خب البته اینجا‬ ‫اط رافیان هم نقش مهمی م ی توانند داشته باشند‪ .‬اما قضیه‬ ‫این اس��ت که مثل امروز‪ ،‬مثل دیروز‪ ،‬در ای��ران ان روز هم‬ ‫اینطور نبود که دولت که تشکیل م ی شود همه بنشینند و‬ ‫بیاین��د کن��ار و بگوییم حاال بگ��ذار کار خ��ودش را بکند‪.‬‬ ‫بالفاصله انواع و اقسام صف بندی ها و منازعات به درست یا‬ ‫غلط در الیه های مختلف شروع م ی شد‪ .‬از سطح مجلس و‬ ‫نهادهای دیگر و محافل غیررس��می به ج��ای خود و حتی‬ ‫متحدان و نزدیکان و ائت�لاف جنبش ملی‪ .‬مذاکرات که به‬ ‫نتیجه نرس��ید مصدق به این نتیجه رس��ید ک��ه باید فکر‬ ‫دیگری بکند و یک دولت متکی بر اقتصاد سیاسی داخلی و‬ ‫نسبتا مقتدر که سریع بتواند تصمیم بگیرد شکل بگیرد که‬ ‫خب مجلس مانع تصمیمات سریع بود‪ ،‬بناب راین ایده گرفتن‬ ‫اختیارات فوق الع��اده از پاییز به بعد مطرح ش��د که همان‬ ‫مجلس شانزدهم‪ ،‬همان هایی که موافقش بودند با اکراه تن‬ ‫دادند‪ .‬ولی باالخره ب رای شش ماه این اختیارات را گرفت که‬ ‫خب ب رای تمدیدش دچار مشکل ش��د‪ .‬در حالی که عمال‬ ‫هفت ‪ ،‬هشت ماه بعد که مجددا از مجلس جدید (هفدهم)‬ ‫خواست به او ندادند در حالی که وضع دولت از قبل بدتر شده‬ ‫بود‪ .‬طبعا در چنین فضایی دولتمردی که م ی خواهد کاری‬ ‫انجام دهد بای��د اقتدار ب��ه کار گیرد؛ اقت��داری که بخش‬ ‫ناچیزی اش در دست ان است‪ .‬نیروهای نظامی که از دستش‬ ‫خارج بود و کنترل نهادهای دیگر هم دست ایشان نبود‪ .‬یک‬ ‫دولت در یک فض��ای پرمنازعه و اینچنین چالش��ی ب رای‬ ‫کنترل اوض��اع و حرکت های مخالفانی ک��ه خالی از وجوه‬ ‫ایدئولوژیک نبودند‪ ،‬دارد‪ .‬یعنی خیلی راحت به هر کس��ی‬ ‫انگ ضدمل��ی و ضدجنبش ملی یا وابس��ته ب��ه انگلیس‬ ‫م ی زدند‪ .‬این فضاهای منازعاتی طبیعی است و عمومیت‬ ‫دارد‪ .‬البته مصدق هم ممکن بود این طور شود‪ ،‬در ان شکی‬ ‫نیست‪ .‬اما وجهه دولت ی اش م ی خواست نظم را برقرار کند؛‬ ‫یک قانون نیم بن��دی که اتفاقا خیلی ه��ا م ی گویند قانون‬ ‫امنیت ملی ضعیف بود‪ ،‬تازه این وضعیت در دوره دوم بود که‬ ‫فضاها خیلی منازعات ی تر شده بود‪ .‬ش��رایطی شده بود که‬ ‫مخالفانش اقدامات تروریستی علیه مصدق و همراهانش‬ ‫انجام م ی دادند؛ جدا از اقدامات سیاسی و پارلمانی که دائما‬ ‫از کار افتاده بود و دولت را هم از کار انداخته بود‪ .‬قانون امنیت‬ ‫اجتماع��ی حداقل کاری بود ک��ه انجام داد‪ .‬ه��ر دولتی در‬ ‫مس��ئولیت حف��ظ نظ��م در فض��ای ع��ادی باالخ��ره‬ ‫محدودیت هایی ایجاد م ی کند چه برسد به فضای پرمنازعه‬ ‫و شکننده ای که صرفنظر از ایده ملی کردن که ارزشش ب رای‬ ‫انها خیلی حیاتی ب��ود‪ ،‬حفظ نفس نظ��م و اقتدار دولت و‬ ‫حداقل کنترل کش��ور و امنیت عموم��ی‪ ،‬اینها چیز زیادی‬ ‫نبود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اینها همان بخش ارزیابی ش��ما از مصدق و‬ ‫دالیل وقوع کودتاست؟‬ ‫دالوری‪ :‬دولت مصدق که روی کار امد‪ ،‬انگلیس��ی ها‬ ‫فهمیدند که اوضاع وخیم اس��ت‪ .‬از هم��ان روز اول بنا بود‬ ‫مصدق س��رنگون ش��ود و بنا نبود بماند‪ ،‬این را تمام شواهد‬ ‫م ی گوید‪ .‬از طرف انگلیس ی ها و حتی بخش های محافظه کار‪.‬‬ ‫چون معلوم بود وقتی پیش��نهاد جاکس��ون و اس��توکس را‬ ‫رد کرد پیش��نهادهای مش��ابه را هم رد م ی کند و انها گفتند‬ ‫که این س��ر س��ازش ندارد و موقعیت انگلیس طوری نبود‬ ‫که بخواه��د از ای��ن منافع بگ��ذرد و طبق قان��ون خلع ید‬ ‫فقط قرار بود یک غ رامت ناچیز بابت تاسیس��ات و ضرر و‬ ‫زیان های ملی شدن نفت بدهند و نه غ رامت عدم نفع‪ .‬چون‬ ‫انگلیس ی ها م ی گفتند ما ‪ 60‬س��ال قرارداد داریم و هنوز ‪18‬‬ ‫سالش گذشته و ‪ 42‬س��ال باید از نفت ای ران نفع ببریم‪ .‬این‬ ‫شامل غ رامت م ی شود که شما م ی خواهید نفت تان را ملی‬ ‫کنید که این رقم دست انها بود که ما چقدر نفع م ی بردیم‪.‬‬ ‫خب مصدق زیر بار این نرف��ت‪ .‬در قانون خلع ید هم اصال‬ ‫اشاره ای به این غ رامت نش��د و هر جا هم که مطرح م ی شد‬ ‫منتفی م ی شد و مهمتر از ان حضور شرکت بود که نمادین‬ ‫بود‪ .‬کارمندان و تکنس��ی ن هایتان را اگر خواستند استخدام‬ ‫م ی کنیم و بهش��ان حقوق م ی دهیم‪ .‬مش��تری مان را هم‬ ‫خودمان پیدا م ی کنیم‪ .‬اول م ی رویم س��راغ مش��تری های‬ ‫سابق اگر نبود مش��تری های جدید و انگلستان جمع کند و‬ ‫برود‪ .‬خب انگلس��تان این را م ی پذیرد؟ این ذهنیت مصدق‬ ‫از طرف انگلیس��ی ها قابل تغییر نبود‪ .‬شخصیت مصدق‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫و این تناقض را در رفتار مصدق در دوره جنبش از همان ابتدا‬ ‫که فرض بفرمایید مذاکرات را ش��روع کرد‪،‬اغ��از م ی کند‪.‬‬ ‫بالفاصله طرح های متعددی از طرف انگلیس ی ها امد‪ .‬دولت‬ ‫همه را رد کرد به این دلیل که ب��ا اصل ملی کردن و قانون‬ ‫خلع ید جور در نم ی امد‪ .‬چون همه اینها را شرکت انگلیس‬ ‫به نوعی م ی خواس��ت حفظ کن��د‪ .‬این وجه ب��ه اصطالح‬ ‫ایده الیستی مصدق است اما دولت مصدق حاال زمام امور را‬ ‫به دس��ت گرفته و باید این مملکت را بچرخاند و چیزی در‬ ‫دست ندارد و درامد نفت هم که کم شده بود و تازه با شروع‬ ‫جنبش ملی کمتر هم شده بود‪ .‬م ی دانید که اصال قضایای‬ ‫نفت از زمانی ش��روع ش��د که یک دفعه درامد نفت ای ران و‬ ‫سهم ای ران طبق همان قرارداد شصت ساله افت کرد‪ ،‬حاال‬ ‫م ی خواهد مملکت را بچرخاند اما پول نفت ندارد‪ .‬تحریم را‬ ‫اعالم کردند‪ ،‬پاالیش��گاه عمال تعطیل شد‪ ،‬تکنسی ن های‬ ‫انگلیس��ی که قرار بود همکاری کنند طبق قانون خلع ید‪،‬‬ ‫همکاری نکردند‪ ،‬خری��داران نفت هم کاری نکردند و عمال‬ ‫فروش نفت ای ران منتفی شد‪ ،‬این وجه واقع بینانه اش است‪.‬‬ ‫حاال در این تناقض گیر کرده‪ ،‬م ی بینیم که گاهی این ور و‬ ‫ان ور م ی زند‪ .‬اما اصل مل ی کردن تابویی بود که حقانیت ان‬ ‫به هیچ وجه اختاللی در ذهنیت مص��دق ایجاد نم ی کرد‪،‬‬ ‫بناب راین به راحتی همه این طرح ه��ا را رد م ی کرد که با این‬ ‫اصل جور در نم ی اید‪ .‬اما فش��ارها به خصوص در پاییز که‬ ‫پنج ‪ ،‬شش ماه از دولتش گذشته بود به جایی رسید که هر‬ ‫روز مشکالتش بیشتر م ی شد تا وقتی که به امریکا رفت و‬ ‫بانک جهانی پیشنهاد داد تا حدی موقتی مساله را حل کند‪.‬‬ ‫ولی وقت��ی به ایران برگش��ت‪ ،‬هن��وز فضا جنبش��ی بود‪.‬‬ ‫تالش های او نیز به جایی نرسید؛ ایزن هاور تا چند روز قبل‬ ‫از ‪ 28‬مرداد ه��م همین را به او گفت‪ .‬روز ‪ 8‬تیر اگر اش��تباه‬ ‫نکنم پیامی داد که نه کمک نظام��ی و نه کمک مالی به‬ ‫ای ران م ی دهیم مگر اینکه اختالفات با انگلیس را حل کنید‬ ‫و تازه تاکید کردند که غ رامت هم بپردازید‪ .‬بناب راین مصدق‬ ‫کم کم متوجه شد که محدودیت ها و معذوریت هایی است‪،‬‬ ‫بناب راین وجه نهادی‪ ،‬جنبش��ی‪ ،‬دولتمردی و مسئولیت که‬ ‫الجرم موض��وع را محافظه کارانه م ی کن��د‪ ،‬دائما مصدق را‬ ‫تحت فش��ار قرار م��ی داد‪ .‬اینک��ه ضعف و غ��ش م ی کرد‬ ‫همه اش تم��ارض نبود‪ .‬ی��ک پیرمرد ‪ 80 ،70‬س��اله تحت‬ ‫فشارهای عجیبی بود که هی چ کدام از ما در جوانی توانایی‬ ‫تحملش را نداریم‪ .‬این را ممکن است ما انطوری هم تفسیر‬ ‫کنیم‪ .‬این فشارها را من و شما در سطح خانواده اگر داشته‬ ‫تا قبل از ‪ 28‬مرداد در بازی های سیاسی دقیقا ساختارهای رسمی و قانونی‬ ‫به همان رویه ها و روال های قانونی موجود در کشور عمل می کردند‪ .‬اما جنبش‬ ‫ملی مصدق را هم تغییر داد‪ ،‬چون جنبش باید رهبران خاص خودش را بسازد‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫این مساله که شما می فرمایید مصدق نهادی و مصدق جنبشی‪ ،‬من با نهادش‬ ‫هم مشکل دارم چرا‪ ،‬چون ایشان اصال حرمتی به نهاد و قانون نگذاشت تا اینکه‬ ‫به جنبش برسد‪ .‬پس با یک شخصیت متناقض و موهوم روبه رو هستیم‪.‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫را م ی ش��ناختند و مهمتر از مصدق‪ ،‬جنبشی بود که پشت‬ ‫سر ایشان بود‪ .‬بناب راین باید سرنگون م ی شد‪ ،‬در ان شکی‬ ‫نیس��ت‪ .‬طرح تغییر رژیم را از همان روز انگلیس ی ها دادند‪.‬‬ ‫مذاکره ای به نام مذاکره واش��نگتن در دوم‪ ،‬س��وم فروردین‬ ‫‪ ،1330‬ش��ما ش��اید متنش را جایی دیده باش��ید‪ .‬در انجا‬ ‫امریکای ی ها س��عی م ی کنند انگلیس ی ها را کمی ارام کنند‬ ‫که خیلی روی ب راندازی مانور ندهید و بیایید سازش کنید‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬البته طرح ب راندازی در ان متن نیس��ت‪.‬‬ ‫اصال راجع به ب راندازی نیست‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬چرا م ی گوی��د اقدام نظامی نش��ود؟ اقدام‬ ‫نظامی یعنی ب راندازی دیگر‪ .‬هرگون��ه اقدام نظامی منتفی‬ ‫اس��ت‪ .‬یعن��ی یک��ی از بندهایش اس��ت که انگلس��تان‬ ‫اقدام نظامی علی��ه دولت مصدق نکن��د‪ .‬امریکای ی ها که‬ ‫نم ی خواستند اول مصدق را س��رنگون کنند‪ .‬امریکای ی ها‬ ‫امده بودند انگلستان را یک مقدار ارام کنند ولی اینجا یک‬ ‫مصالحه ای بود که انگلیس ی ها باید از موضع تند و تیزشان‬ ‫عقب نشینی کرده‪ .‬امریکای ی ها هم همراهی م ی کردند‪ .‬این‬ ‫در کنف رانس واشنگتن صورت گرفت و این مبنای پروژه های‬ ‫بعدی بود‪ .‬در این توافق بحثی از سرنگونی نبود ولی پشت‬ ‫سیاست های انگلیس ی ها قطعا از همان اول سرنگونی بود‪.‬‬ ‫منتها در ای��ن مذاکرات رضایت دادن��د که اصل ملی‬ ‫کردن را خیلی نفی نکنند‪ ،‬اما اصل باق ی ماندن ش��رکت و‬ ‫حفظ مناف��ع را امریکای ی ها روی ان صحه گذاش��تند و در‬ ‫قالب تنصیف عواید یعنی باالتری��ن از ان نباید م ی رفت‪،‬‬ ‫یعنی خط قرمز این بود که ‪ 50-50‬بیش��تر نباید به ای ران‬ ‫برسد‪ ،‬چون خود خط قرمزهای امریکایی هم ‪ 50–50‬بود‪،‬‬ ‫اگر حق ای ران بیش از ان م ی شد قطعا سنت جدیدی بود و ان‬ ‫وقت جنب ش های جدیدی هم در دیگر کشورهای نفت خیر‬ ‫مثل ونزوئال و اینها مستعد بود‪ .‬بناب راین در همه پیشنهادها‬ ‫س��قف ‪ 50-50‬حفظ ش��د‪ .‬حتی در طرح بانک جهانی که‬ ‫ب ی طرفانه بود بنا م ی ش��ود نمایندگان��ی از ان هیات مدیره‬ ‫موقت باش��ند‪ .‬خب مصدق همه اینها را رد م ی کرد‪ .‬معلوم‬ ‫بود به درد منافع انگلیس��ی ها نم ی خورد‪ ،‬امریکای ی ها هم‬ ‫دیدند که این به درد حفظ منافع استراتژیک شان نم ی خورد‪.‬‬ ‫حاال جدا از اینکه در دوره مصدق مسائل دیگری هم‬ ‫ب رای امریکای ی ها مطرح ش��د که فقط مس��اله نفت نبود‪.‬‬ ‫شاید اگر فقط مس��اله نفت ای ران بود امریکای ی ها مطمئن‬ ‫بودند که باالخره اخرین مش��تری خودش��ان هس��تند‪ ،‬اما‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪72‬‬ ‫من مطلقا اسمش را کودتا نمی گذارم‪ .‬طرح اژاکش تاثیر چندانی نداشت و‬ ‫عوامل متعدد بیشتر داخلی‪ ،‬دست به دست هم داد و شکست مصدق را محقق‬ ‫کرد‪ .‬من اسمش را پروژه نمی گذارم‪.‬‬ ‫چیزی که امریکای ی ها را به موضع انگلیس ی ها نزدیک کرد‬ ‫مس��ائل امنیتی بود‪ .‬من در اینجا به حوزه تخصصی اقای‬ ‫قانع ی فرد ‪ -‬بح��ث امنیت ‪ -‬وارد م ی ش��وم‪ .‬دولت مصدق‬ ‫فضای سیاس��ی را باز ک��رد و ب ی ثباتی را گس��ترش داد و‬ ‫فعالی ت های چپ گرایانه ای ران را مس��تعد کرد و حزب توده‬ ‫بالفاصله تشکیالت وس��یع زیرزمین ی اش را عریان کرد و‬ ‫گسترش داد‪ .‬از دوره جنبش ملی شروع شد و در دوره مصدق‬ ‫گسترش پیدا کرد و دوباره به بزرگ ترین حزب کمونیست‬ ‫خاورمیانه که م ی توانس��ت بزرگترین کشور خاورمیانه را به‬ ‫دست بگیرد سرایت کرد و این به لحاظ امنیتی و استراتژیک‬ ‫ب رای امریکا خیلی حیاتی بود‪ .‬بناب راین امریکای ی ها نه فقط‬ ‫به خاطر نف��ت‪ -‬چون نفت مس��اله امریکای ی ها نبود بلکه‬ ‫مساله استراتژیک و امنیتی ب رایشان مهم بود‪ -‬که به خاطر‬ ‫کنترل سیاسی ای ران کنار انگلستان قرار گرفتند و البته این‬ ‫کنترل مس��تلزم این بود که این کنترل را به سمت سازش‬ ‫با انگلستان هل بدهند و در عین حال کم کم خودشان هم‬ ‫کنارش قرار گرفتند‪ .‬هرچه مصدق سرسختی بیشتری نشان‬ ‫داد‪ ،‬به خصوص وقتی طرح بانک جهانی رد شد‪ ،‬امریکای ی ها‬ ‫به این نتیجه رس��یدند که نم ی ش��ود با مصدق کنار امد و‬ ‫به طرح س��رنگونی پیوس��تند‪ .‬حاال چطوری؟ ی��ک راه ان‬ ‫م ی توانست رویه های قدیمی ای ران باشد که مجلس مصدق‬ ‫را کنار بگذارد مثل ده ها کابینه دیگر در دهه ‪ ،20‬اما قضیه‬ ‫این بود که جنبشی وجود داش��ت که مصدق نمادش بود و‬ ‫پارلمان توانایی ایستادن مقابل این جنبش را هنوز نداشت‪.‬‬ ‫با اینکه تضعیف و تجزیه ش��د ولی انهایی ک��ه در مقابل‬ ‫مصدق قرار گرفتند هنوز خودشان را رهبر جنبش م ی دانند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬پارلمان��ی دیگر وجود نداش��ت و مجلس در‬ ‫مقابل دولت کاری نم ی توانست کند‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬مجلس نم ی توانس��ت بازیگری کند‪ ،‬یعنی‬ ‫توانش را نداش��ت‪ .‬جدا از اینکه رهب ران مخالف مصدق هم‬ ‫خیل ی هاش��ان خودشان را رهب ران دواتش��ه تر جنبش ملی‬ ‫م ی دانند ک��ه نم ی توانند ارزش های��ش را نفی کنند؛ مکی‪،‬‬ ‫بقایی‪ ،‬کاش��انی اینها ب��ه تدریج که موضع انتقادی ش��ان‬ ‫تندتر م ی ش��ود نم ی توانن��د علیه اصل ملی کردن ش��عار‬ ‫بدهند‪ .‬بناب راین ملی کردن ک��ه با دولت مصدق گره خورده‬ ‫منافع اقتصادی انگلیس��ی ها و منافع استراتژیک و امنیتی‬ ‫امریکای ی ها را تامین نم ی کن��د‪ .‬بناب راین بحث جایگزینی‬ ‫مطرح ش��د‪ .‬امکان جایگزینی نهادی در مجلس شانزدهم‬ ‫از بین رفت‪ .‬در مجلس هفدهم‪ ،‬مص��دق مثل یک دولت‬ ‫پوپولیس��ت س��عی کرد انتخابات را به س��ود خود برگزار‬ ‫کند‪ .‬س��عی کرد تا حدی ان چیزهایی ک��ه از قدیم در نظر‬ ‫داشته مثل اینکه یک سری از مناطق روستایی رای نداشته‬ ‫باش��ند را اجرایی کند‪ .‬اینها ایده مصدق بود و م ی خواست‬ ‫قانونی کند‪ .‬اصال برنام��ه قانونی مصدق دو چیز بود؛ یکی‬ ‫اصالح قان��ون مطبوعات و یکی اجرای اص��ل قانون ملی‬ ‫کردن‪ .‬اصالح قانون مطبوعات��ش هم به این معنی بود که‬ ‫م ی خواست حق رای را به طبقات تحصیلکرده شهری بدهد‬ ‫و از طبقات روس��تایی بگیرد‪ .‬به این دلیل که م ی گفت این‬ ‫طبقات فقط رای شان ب رای محافظه کاران‪ ،‬اشراف و نظامیان‬ ‫است و نه ب رای یک مجلس مشروطه‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬دنبال دموکراسی مصدقی بود‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬بله‪ ،‬یک دموکراسی فرهیخته طبقه متوسط‬ ‫ش��هری‪ .‬البته در مجلس هفدهم نتوانس��ت این قانون را‬ ‫اصالح کند‪ ،‬ولی عمال انتخابات را بعضی جاها که حضور‬ ‫محافظه کاران بیش��تر بود به تاخیر انداخت و عمال برگزار‬ ‫نش��د و مجلس هفدهم با اکثریت طرف��داران مصدق روی‬ ‫کار امد ام��ا اکثریت ش��کننده و رهب ران فعال��ی بودند که‬ ‫به خصوص بعد از ‪ 30‬تیر س��فت و س��خت مقابل مصدق‬ ‫قرار گرفتند‪ .‬ایت اهلل کاشانی‪ ،‬رئیس مجلس بود و بعد هم‬ ‫قنات ابادی و دیگران و مکی و بقایی و خیل ی های دیگر که‬ ‫اینها به تدریج یک کانون فع��ال در پارلمان علیه مصدق‬ ‫شدند‪ .‬پس از ماجراهای بسیار‪ ،‬مجلس عمال از خرداد و تیر‬ ‫به سمت اس��تیضاح مصدق رفت‪ .‬مصدقی که حاال شاید‬ ‫به لحاظ ش��خصیت منازعه طلب خودش قانونمندی های‬ ‫خاصی در رفتارش ایجاد م ی کند‪ .‬ادم فقط تابع رفتار نرمالش‬ ‫نیست‪ ،‬تابع رفتار القا شده توسط ان محیط منازعه شده هم‬ ‫اس��ت‪ .‬مصدق هم در این قضیه افتاد و ب ی محابا و ش��اید‬ ‫غیرمحتاطانه ط��رح انحالل مجلس را مط��رح کرد اما در‬ ‫عین حال طرح انحالل مجلس را هم خیلی ب ی ربط مطرح‬ ‫نکرد‪ .‬نگفت من منحل م ی کنم‪ .‬گفت همان رای دهندگان‪.‬‬ ‫مگر اینها وکیل مردم نیستند؛ وکال م ی توانند موکلی ن شان‬ ‫را عزل کنند‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬اق��ای دکتر! طب��ق قانون اساس��ی چنین‬ ‫موضوعی پی ش بینی نشده بود؟‬ ‫دالوری‪ :‬بله! ایشان داشت یک رویه م ی ساخت‪ .‬این‬ ‫رویه محصول ان منازعه بود‪ .‬اما دعوایی که به این مرحله‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫رسیده و مساله بود و نبود مجلسی محافظه کار یا مخالف‬ ‫مصدق و دولتی که به هرحال احساس م ی کند مجلس دارد‬ ‫کارشکنی م ی کند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬هدف وسیله را توجیه کرد؟‬ ‫دالوری‪ :‬سیاس��ت الج��رم ب��ه اینجاها م ی کش��د‬ ‫به خصوص در فضاهای منازعات��ی‪ .‬نهایتا م ی گوید ظرف‬ ‫فالن زمان انتخابات جدید برگزار م ی ش��ود‪ .‬یعنی مشروط‬ ‫بر انتخابات جدید طرح انحالل را م ی دهد اما به قول ش��ما‬ ‫انحالل توجیه قانونی از لحاظ ان روز ای ران نداشت‪ ،‬بناب راین‬ ‫یک ب ی احتیاطی بود و م ی شود گفت محصول ان سیاست‬ ‫پوپولیس��ت ی اش بود که فکر م ی کرد م��ردم همه کاره اند‪.‬‬ ‫در صورتی که مردم یک ب��ار رای دادند و ای��ن نمایندگان‬ ‫هم انتخاب ش��دند و ش��ما باید بپذیرید‪ .‬یا مصالحه کنی‬ ‫یا تسلیم شان ش��وی که ان وجه پوپولیستی نم ی گذاشت‪.‬‬ ‫توجی ه اش ان بود ک��ه ارزش های بزرگتری در کار اس��ت و‬ ‫بحث منافع ملی اس��ت و اگر دولت سقوط کند یعنی ملی‬ ‫شدن نفت منتفی شده و چیزی که روی ان مانور م ی دادند‬ ‫اینها بود‪ .‬حتی ش��کل انتخاب��ات هم به تعبی��ر خیل ی ها‬ ‫غیردموکراتیک بود و اصال با روحیه مصدق جور در نم ی امد‪.‬‬ ‫اینجا فقط گفت که شهری ها رای بدهند و روستاها را منتفی‬ ‫کرد‪ .‬به همین خاطر تعداد ارا دو میلیون و چهارصد‪ ،‬پانصد‬ ‫بیش��تر نش��د که دو میلیون و چهارصد ان به نفع انحالل‬ ‫مجلس بود و صندوق ها هم جدا جدا بود‪ .‬صندوق ها را سبز‬ ‫و قرمز کرده بودند‪.‬‬ ‫اینها نش��ان م ی دهد ک��ه مصدق بی��ن مالحظات‬ ‫سه گانه پوپولیستی‪ ،‬نهادی و مسئولی ت دولت گیر کرده و‬ ‫رفتارهای عجیب و غریبی از خود نشان م ی دهد که با منش‬ ‫شناخته شده ای که از ایش��ان داریم جور در نم ی اید و حتی‬ ‫هیچ کدام از اینها نیست‪ .‬کاش مصدق م ی توانست در شکل‬ ‫یک رهبر انقالبی ظاهر شود‪ .‬او م ی توانست به عنوان یک‬ ‫رهبر پوپولیستی نیروهای ضربت خود را تشکیل دهد و بعید‬ ‫بود مخالفانش بتوانند مقابل��ه کنند‪ .‬مصدق در فضایی که‬ ‫هنوز قدرت را داشت و بسیج اجتماعی ایدئولوژیک پشتش‬ ‫بود دولت را هم داشت ولی مصدق یک رهبر انقالبی هم‬ ‫نشد‪ .‬مشکل این است که چرخشی کرد بدون اینکه رهبر‬ ‫انقالبی بش��ود‪ ،‬بدون اینک��ه نهادی باقی بمان��د و در این‬ ‫تناقض ان چیزی که اشتباهات مصدق است اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫این اش��تباهات این بود که اگر جنبش��ی هس��تی‬ ‫ملزومات پیشبرد یک جنبش یک الگوی خاصی از رهبری و‬ ‫سیاست است که اصطالحا م ی گویند سیاست بسیج؛ بسیج‬ ‫سیاسی‪ .‬شما نیروها را متشکل کنید‪ ،‬نمادها و سازمان ها و‬ ‫غیره ب رایشان درست کنید‪ .‬مصدق هیچ کدام از این کارها‬ ‫را نم ی کرد‪ ،‬همین به س��بک و سیاق سابق که یک نطقی‬ ‫م ی کند و یک پیام رادیوی��ی م ی دهد فکر م ی کرد که همه‬ ‫دنبالش م ی ایند‪ ،‬در حالی که مردم تجزیه شده بودند‪ .‬شما‬ ‫سهم خودت را باید سازماندهی م ی کردی اما م ی خواستی‬ ‫سبک و س��یاق انقالبی و موضع گیری انقالبیات را پیش‬ ‫ببری‪ .‬اگر هم م ی خواس��تی نهادی عمل کنی راهش این‬ ‫نبود که با مجلس انطوری درگیر ش��وی و بعد هم انحالل‬ ‫و غیره و ذلک‪ .‬به نظر من این بزرگترین تناقضی است که‬ ‫منشاء اشتباهات استراتژیک مصدق بود‪.‬‬ ‫مصدق ب��ا انحالل مجلس به تعبی��ر خودش عمال‬ ‫مجوز کودت��ا را داد‪ .‬چ��ون وقتی از سیاس��ت نهادی خارج‬ ‫شدی هرگونه سیاست دیگر مجاز م ی ش��ود‪ .‬اگر سیاست‬ ‫جنبشی مجاز م ی شود سیاست نظامی هم مجاز م ی شود‪،‬‬ ‫کودتا هم مجاز م ی شود‪ .‬مادام ی که مجلس بود‪ ،‬شاه حق‬ ‫عزل را به این سادگی نداشت باید مجلس وارد م ی شد تا شاه‬ ‫نهایتا وارد قضیه م ی شد‪ .‬ولی در غیاب مجلس و جایی که‬ ‫محافظه کاران دست کم این احساس را م ی کنند که مملکت‬ ‫دارد م ی رود‪ ،‬خب شاه نماد قدرت کشور است‪ ،‬درست است‬ ‫قانونی مس��ئولیتی ندارد ول��ی حاال که قانونی نیس��ت‪،‬‬ ‫یعنی مجلسی نیس��ت که قانونی عمل کند‪ .‬شاه خودش‬ ‫وارد عمل م ی ش��ود و خ��ط عزل م ی دهد و ای��ن خط عزل‬ ‫به نظر م ی اید در ان فضا موجه ب��ود‪ .‬اگر انحالل مجلس‬ ‫موجه بود‪ ،‬خط عزل هم موجه بود‪ .‬دس��تخط عزل مصدق‬ ‫و نصب ظاهری به همان اندازه موجه بود‪ .‬خب وقتی ش��ما‬ ‫این را دادید چرا مصدق نباید بپذی��رد؟ اگر م ی خواهید وارد‬ ‫سیاست انقالبی شوید این نیست که فقط به چهار تا گارد‬ ‫دل خوش کند و بگوید تمام شد باید بسیج کند‪ .‬خودش هم‬ ‫م ی دانست که کودتا تمام نشده پس چرا نشست و نگاه کرد؟‬ ‫مصدق این تناقض ها را داش��ت و اینها زمینه های سیاسی‬ ‫کودتا بود اما خب کودتا یک پروژه امن بود‪ .‬فقط یک رویداد‬ ‫نبود‪ .‬یک فرایند و پروسه نبود‪ ،‬یک پروژه هم بود؛ پروژه ای‬ ‫که از همان پاییز ‪ 31‬ط راحی شد‪.‬‬ ‫ابت��دا در قالب طرح معروف به چکمه که اش��کاالتی‬ ‫داشت و اصالح شد در سازمان اطالعات امریکا تحت عنوان‬ ‫عملیات اژاکس که کامال عناصر و بازیگرانش مش��خص‬ ‫شده بود و البته شکل رسمی همان بود که ‪ 25‬مرداد اجرا شد‬ ‫و ان به معنی واقعی کودتا بود‪ .‬نظامیان هم شروع کننده و‬ ‫هم تمام کننده حرکت بودند‪ .‬از م��ردم هم که خبری نبود‪.‬‬ ‫شبانه قرار بود این اتفاق بیفتد‪ .‬اما چون شکست خورد شکل‬ ‫دیگری پیدا کرد؛ رویداد یا پروژه‪ .‬پروژه یک حالت ف ی البداهه‬ ‫پیدا کرد‪ .‬بازیگرانش بیرون از ان سناریو وارد یک عملیات‬ ‫ف ی البداهه شدند که حاال بعض ی هایش را روزولت و اردشیر‬ ‫زاهدی در خاط راتشان به دقت بیان کردند‪ .‬در اسناد و مدارک‬ ‫هم نوشته شده و موجود اس��ت که این پروژه یک مقدارش‬ ‫ف ی البداهه بود‪ .‬درست اس��ت قالب همان قالب قبلی بود‪.‬‬ ‫شاه‪ ،‬نخس ت وزیر را عزل کرد پس روی همین مانور بدهیم‪،‬‬ ‫زاهدی این را گفت‪ .‬گفت ای��ن اعالمیه را بین مردم پخش‬ ‫کنید که پدر من نخس��ت وزیر اس��ت‪ ،‬مصدق دیگر طبق‬ ‫دستور شاه نخس ت وزیر نیست و خب این باعث بسیج شد‪.‬‬ ‫یعنی دولت بس��یج نکرد‪ ،‬مخالفان مصدق بس��یج کردند‪،‬‬ ‫طی ف های مختلف هم بس��یج کردند‪ .‬فکر نکنید نظامیان‬ ‫بودند اتفاقا انها اخرین مرحله در ‪ 28‬مرداد وارد ش��دند‪ .‬قبل‬ ‫از ان گروه هایی حاال اسمش را هرچه م ی خواهیم بگذاریم‪،‬‬ ‫لمپن‪ ،‬توده ای ها‪ ،‬مخالفان مصدق‪ ،‬نیروهای سازمان یافته و‬ ‫خودسر و‪ ...‬اینها بسیج شدند ولی البته شبکه هایی پشتش‬ ‫بود که از قبل سازماندهی شده بودند‪ .‬ما نم ی توانیم نقش‬ ‫مثال رش��یدیان را نادیده بگیریم‪ ،‬ش��عبان جعفری را نادیده‬ ‫بگیریم و حتی نقش ضدبس��یج بعضی نیروهای سیاسی‬ ‫خاص مثل ایت اهلل کاشانی را نادیده بگیریم که انها اقدامی‬ ‫ ب رای بس��یج نکردند و بعض ی ها معتقدند که شاید ب ی میل‬ ‫هم نبودند که این اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬خاط��رات داری��وش همای��ون را م ی دیدم‪.‬‬ ‫ایش��ان ظاه را ان ایام زندان بوده‪ ،‬م ی گوید وقتی من امدم‬ ‫دیدم انقالب ش��ده و مردم دارند مص��دق را بیرون م ی کنند‬ ‫یعنی کامال از جبهه طرف��داران حاکمیت پهلوی م ی گوید‬ ‫که این اصال انقالب اس��ت و مردم امدن��د علیه چپ ی ها و‬ ‫کمونیس ت ها انقالب کردند‪ ،‬یعنی کامال روایت از این طرف‬ ‫برم ی گردد‪ .‬حتی ما م ی بینیم که ایت اهلل بروجردی و ایت اهلل‬ ‫کاشانی پیام تبریک م ی گویند‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬این بعد از ان ماجراست‪ .‬ما تا روز ‪ 28‬مرداد را‬ ‫م ی گوییم که ان پروژه یک عقب ه ای دارد که شکس ت خورده‬ ‫اما عناصر و فعاالنش هستند و بخشی از انها فعال م ی شوند‬ ‫و ابتکار عمل ب��ه خرج م ی دهند‪ ،‬اما ی��ک زمینه اجتماعی‬ ‫بس��یج علیه مص��دق وجود دارد ک��ه مخالف��ان به خوبی‬ ‫اس��تفاده م ی کنند و ترکیب��ی از یک ش��ب ه جنبش با یک‬ ‫شب ه کودتا م ی شود‪ .‬شاید ان مفهومی که عرض کردم یک‬ ‫نیمه جنبش‪ ،‬نیمه کودتا به نظر من ‪ 28‬مرداد است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ولی نکته مهم این بود که نگاه های امنیتی‬ ‫امریکا به اینها خیل��ی تاثی ر گذار بود‪ .‬چ��ون همانطور که‬ ‫در تاری��خ م ی خوانیم مخصوص��ا کتاب اس��تیفن کینگز‬ ‫م ی گوید در حدود یک س��ال و نیم‪ ،‬دو س��ال انگلیس ی ها‬ ‫به امریکای ی ها فش��ار م ی اورند که وارد بازی بشوند و انها‬ ‫م ی گفتند که ما نم ی اییم تا اینک��ه همین بحث چپ ها و‬ ‫کمونیس ت ها پیش م ی اید و انها م ی بینند که بحث‪ ،‬بحث‬ ‫جنگ سرد است و قابل اغماض نیست‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬بله‪ ،‬به خصوص یک نگرانی در تیر و مرداد‬ ‫‪ 32‬خیلی زیاد شد‪ .‬توده ای ها نش��ان دادند که بر همه چیز‬ ‫مسلط هس��تند‪ .‬حتی طرح کودتا را انها کشف کردند و به‬ ‫مصدق دادند‪ .‬معلوم بود یک ش��بکه ب��زرگ نظامی دارند‬ ‫که هر لحظ��ه اراده کنند م ی توانند کش��ور را بگیرند و این‬ ‫امریکای ی ها را به شدت نگران کرد‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬من یک جمله ای از اردشیر زاهدی نقل‬ ‫م ی کنم‪ ،‬ان هم این اس��ت که مصدق وقتی که نتوانست‬ ‫مجلس را در اختیار بگیرد با صدایی لرزان گفت مجلس را‬ ‫ببندید‪ .‬از دوره ‪ 17‬رضایت نداش��ت و س��رانجام به انحالل‬ ‫مصمم ش��د‪ .‬رفراندوم را توجیه ک��رد اما در ای ران س��ابقه‬ ‫شاه با فضل اهلل زاهدی با‬ ‫توجه به نفوذ و محبوبیت و‬ ‫نقش به اصطالح‬ ‫ناجی بودنش هم‬ ‫سرناسازگاری داشت‬ ‫نداش��ت و اعالمیه انحالل مجلس را ش��خصا صادر کرد‪.‬‬ ‫م ی خواست مجلسی یکدست و قوی از هوادارانش باشند‪.‬‬ ‫اول مجلس را با ‪ 80‬نماینده – به جای ‪ -136‬تشکیل داد‪.‬‬ ‫دوم اینکه بیماری را بهانه کرد و در افتتاح مجلس ش��رکت‬ ‫نکرد‪ .‬سوم دس��تور داد اعتبار نامه برخی از افراد رد شود‪.‬در‬ ‫تاریخ مشروطه ای ران‪ ،‬منحصر به فرد است؛ یک ماه از شروع‬ ‫مجلس نگذشته بود که مدعی شد با این مجلس نم ی توان‬ ‫کار کرد! همان مجلسی که از انها تقاضای اختیارات ‪ 9‬گانه‬ ‫کرد؛ ان هم به زور و تهدید‪.‬‬ ‫مصدق الس��لطنه علیه ه��ر مخالفی پرونده س��ازی‬ ‫م ی کرد که امری پیدا و پنهان بود‪ .‬پرون��ده به صورتی بود‬ ‫که طرف دیگر بلند نشود‪ .‬ب رای همین بود که مظفر بقایی‬ ‫پس از ‪ 30‬تیر از وی جدا شد‪ .‬اگر طرفداران مصدق در واقعه‬ ‫‪ 28‬مرداد الت ها و لمپ ن ها و اوباش ها بودند و خود مصدق‬ ‫هم دقیقا ب رای تخریب بسیاری از افراد به استفاده از همین‬ ‫گروه پناه م ی برد‪ .‬قبل از ‪ 28‬مرداد که شعبان جعفری همکار‬ ‫‪73‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫او بود به دستور مصدق وی و گروهش به بسیاری از دستجات‬ ‫و روزنامه های توده ای مخالف مصدق الس��لطنه و دولتش‬ ‫حمله م ی بردند‪ .‬به صورتی ک��ه در ‪ 17‬اذر ‪ 1330‬محمد رضا‬ ‫اشتیانی در صحن علنی مجلس گفت که «بدنامی دامن‬ ‫دولت مصدق و او را گرفته و دستش به خون الوده است‪»...‬‬ ‫وقتی که در مجلس هفدهم سعی کرد اختیار قانونگذاری‬ ‫را در دس��ت بگیرد ما م ی بینیم مجلس هفدهم را تعطیل‬ ‫م ی کند‪ .‬وقتی مجلس را تعطیل کرد انجا دیگر به دیکتاتور‬ ‫تمام عیار تبدیل ش��ده بود‪ .‬اقای دکتر از واژه پوپولیس��ت‬ ‫اس��تفاده م ی کنند ولی من از واژه عوامفریب دوس��ت دارم‬ ‫اس��تفاده کنم ان هم به خاطر اینکه واقعا عوامفریبی کرد‬ ‫و انقدر ان عوامفریبی ترویج پی��دا کرد که طرفدارانش کار‬ ‫را به جایی رساندند که ان هاله تقدس��ش از بین نرود‪ .‬بعد‬ ‫ایشان گفت حاال که من قوه مجریه را دارم‪ ،‬مجلس را هم‬ ‫منحل م ی کنم‪ ،‬بع��د می روم س��راغ قوه قضائیه‪ .‬از یحیی‬ ‫صادق وزیری ش��نیده ام که م ی گفت مصدق‪ ،‬شخصی بود‬ ‫که دیوان عالی کش��ور را از بین برد‪ .‬قضات دیوان عالی به‬ ‫شهرهای مختلف فرستاده م ی شوند و قوه قضائیه کامال از‬ ‫هم پاشیده شد‪.‬‬ ‫تا ‪ 19‬تیر سال ‪ ،1332‬انجا م ی بینیم که هر سه قوه را‬ ‫در دست دارد و ب ی تعارف هر کاری که دلش بخواهد انجام‬ ‫م ی دهد و بعد یک ن��وع ریاکاری م ی بینیم که بس��یاری از‬ ‫افراد را در مجلس وادار به اس��تعفا کرد تا از کلیت بیندازد و‬ ‫بعد به انحالل بکشاند که مرحوم کاشانی گفت وی صیاد‬ ‫ازادی و یاغی اس��ت‪.‬بعد در ای��ن دوران ب ی ثباتی امنیتی‬ ‫در کش��ور‪ ،‬ای ران را به مرز نابودی و ورطه غرق ش��دن هل‬ ‫داد‪ .‬به خاطر اینک��ه در ان ایام حرکاتی ک��رد و حتی قانون‬ ‫مش��روطه را هم زیر پا گذاشت‪ ،‬ش��ما م ی فرمایید ایشان از‬ ‫یک شخصیت جنبشی به ش��خصیت نهادی یا بالعکس‬ ‫امد‪ ،‬من معتقدم چون ایش��ان قدرت طل��ب و فرصت طلب‬ ‫بود تمام موازین قانونی را از بین برد‪ .‬وقتی این اتفاق رخ داد‬ ‫حزب توده تا زمانی که ایشان وارد معامالت نفتی شده بود‬ ‫چندان روی خوشی به مصدق نداش��ت از زمانی که ایشان‬ ‫ضدشاه و خانواده شاه پرچم دست گرفت حزب توده هم کار‬ ‫تخریب ی اش را ش��روع کرد و پشت سر مصدق السلطنه قرار‬ ‫گرفت‪ .‬به ه ر حال در ‪ 28‬ماه حکومت داری ایشان هیچ نوع‬ ‫کار عمرانی برجسته ای که بشود در تاریخ به ان اشاره کرد‬ ‫نداریم‪ ،‬غیر از نابودی اقتصادی که هست حاال مرتب بهانه‬ ‫کنیم که نفت نخریدند و هرج و مرج تمام کش��ور را گرفته‬ ‫بود‪ .‬در ان شرایط نابسامان اقتصادی محرمانه ‪ 312‬میلیون‬ ‫تومان پول بدون پشتوانه چاپ کرد و نرخ دالر را تا ‪ 21‬تومان‬ ‫باال برد که البته بعد از سقوطش به ‪ 3‬تومان کاهش یافت‪.‬‬ ‫شما خیلی رعایت ادب نسبت به این شخص دارید‪ ،‬من هم‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪74‬‬ ‫رعایت ادب را م ی کنم ولی وقتی کش��ور به بن بست کامل‬ ‫رسید‪ ،‬خود ای ران و مردم ای ران به این نتیجه رسیدند که واقعا‬ ‫کشور از دست رفت و اگر ما دل خوش باشیم به شخصیت‬ ‫عوامفریب و دیکتاتوری که تم��ام چیزها مثل قوه قضائیه‪،‬‬ ‫مجلس و نخس��ت وزیری را از بین برد پس چه چیزی ب رای‬ ‫کشور باقی ماند؟‬ ‫ارت��ش ه��م ک��ه در اختی��ار کمونیس��ت ها ق��رار‬ ‫گرفته و در انج��ا هم م ی بینیم بس��یاری از ای��ن افراد که‬ ‫علی��ه مصدق الس��لطنه گارد گرفتن��د‪ ،‬به نظ��ر من بحق‬ ‫بود تا کش��ور را نجات بدهن��د‪ .‬موقعی که م��ردم به خانه‬ ‫او حمله کردن��د وی در حالی که پیژامه پوش ب��ود از دیوار‬ ‫داش��ت باال م ی رفت که ف��رار کند؛ اس��مش را م ی گذاریم‬ ‫کودتا‪ .‬وقت��ی این اتفاق رخ داد اس��مش را گذاش��ت کودتا‬ ‫که ت��ا االن ه��م ادام��ه دارد ک��ه اب��دا دغدغه اش نس��ل‬ ‫ج��وان ام��روز نیس��ت‪ .‬ولی م��ن اب��دا نم ی خواه��م وارد‬ ‫عزاداری ‪ 28‬م��رداد ش��وم و اس��مش را م ی گ��ذارم واقعه‬ ‫‪ 28‬مرداد‪ ،‬ولی در واقع این نکته عاملی ش��د ب رای اینکه ما‬ ‫حتی شاه را هم از نظر شخصیتی به هم ریخت‪ .‬به روایتی‬ ‫این حرکت تاریخ معاصر ای ران را تحت سلطه قرار داد و باعث‬ ‫شد که ش��اه رویکردش را عوض کند و از ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬تا‬ ‫‪ 1357‬او رویکرد دیگری داشت‪ .‬شاه بعد از بازگشت از رم بر ان‬ ‫بود بخش اعظم قدرت نخس ت وزیر را از ان خود کند‪ ،‬گرچه‬ ‫با زاهدی – باتوجه به نفوذ و محبوبیت و نقش به اصطالح‬ ‫ناجی بودنش – هم سرناس��ازگاری داش��ت‪ .‬م ی خواس��ت‬ ‫نخس ت وزیر نه قدرت و نه اختیاری داشته باشد‪.‬‬ ‫در مورد حمایت توده ای ها از مصدق و مسائل مربوط‬ ‫به انها نکات فراوانی وجود دارد‪ .‬حزب توده انچنان نفوذی‬ ‫کرد که امریکای ی ها ترسیدند‪ .‬ولی فراموش نکنیم در سال‬ ‫‪ 1951‬که ‪ CIA‬درست ش��ود یعنی از حدودا ‪ 9‬ماه بعد این‬ ‫واقعه در ای��ران رخ داد‪ CIA .‬انچنان قدرتی نداش��ت که‬ ‫بتواند این کار را در ای ران انجام دهد ما ای ران ی ها اجازه به انها‬ ‫دادیم که هر کاری دلشان م ی خواهد انجام دهند‪ .‬ولی ‪CIA‬‬ ‫بع د از ظهر ‪ 23‬ژوئن (‪ 3‬تیر) ‪ 1953‬گزارش ‪ 22‬صفحه ای به‬ ‫وزیر امورخارجه دادند و الن داالس گفت‪« :‬این مصدق دیوانه‬ ‫را این ط��ور دک م ی کنیم‪ ،».‬عملیات اژاک��س (به معنای‬ ‫چکمه با تیپا) ش��روع ش��د و اینها ان اعتب��ار اغ راق امیزی‬ ‫بود که ما ای ران ی ها به انها دادیم ن��ه اینکه واقعیت امر این‬ ‫مساله باش��د‪ .‬خود امریکای ی ها م ی دانند که در دوره کندی‬ ‫نقشه سازمان سیا ب رای سقوط کاس��ترو – عملیات خلیج‬ ‫خوک ها‪ -‬با شکس��ت مواجه شده بود و س��یا م ی خواست‬ ‫با اغ راق موض��وع موفقیت ‪ 28‬مرداد را عل��م کند‪ .‬من فکر‬ ‫م ی کنم عزاداری ‪ 28‬مرداد نکته ای اس��ت ب��رای هاله ای از‬ ‫تقدس و شده دکان سیاس ی ای ب رای اینکه بسیاری از افراد‪،‬‬ ‫حق و باطل را با ان داستان تکرار کنند‪ .‬من تصور م ی کنم‬ ‫‪ 28‬مرداد ای ران را از بالیای مصدق و سیاس��تش نجات داد‪.‬‬ ‫یک از شر کمونیس��ت‪ ،‬دو از هرج و مرج‪ ،‬س��ه از ب ی ثباتی‬ ‫امنیتی و چهار از امکان تجزیه چون ما سال ‪ 1324‬و ‪1325‬‬ ‫تجربه اش را داشتیم و این دفعه توده ای ها نهاد اصلی قدرت‬ ‫را م ی خواس��تند در دس��ت بگیرند و اگر این اتفاق م ی افتاد‬ ‫به نظر من سرنوش��ت ای ران کامال ناپیدا ب��ود و مملکت به‬ ‫دامان کمونیس ت ها و ک‪.‬گ‪ .‬ب م ی افتاد و سرنوشت اروپای‬ ‫ش��رقی را م ی یافت و امریکا اگر هم کاری را انجام داده در‬ ‫انجا به شاه کمک کردند ب رای بازیافتن قدرت و از این طرف‬ ‫ب رای سلطه در کشور‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬شما به خاطر حزب توده اینها را م ی گویید؟‬ ‫قانع ی ف�رد‪ :‬مسلما! هم به خاطر ان و هم به خاطر‬ ‫اینکه کش��ور را نجات داد و نهادهای ق��درت را از انحالل‬ ‫نجات داد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬باتوجه به همه نکاتی که شما در مورد امریکا‬ ‫گفتید اساسا چرا امریکای ی ها بعدها عذرخواهی کردند؟ این‬ ‫یک مقدار تناقض امیز است‪.‬‬ ‫یربطی بود که خانم الب رایت‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬یک حرف ب ‬ ‫جعل کرد‪ .‬من در دانشگاه جورج تون یک ترم کالسی داشتم‬ ‫به اسم مناظره اع راب و اس��رائیل و من یک ترم با این خانم‬ ‫در ‪ 12‬ساعت کالس ایشان حضور داشتم‪ .‬حرف ایشان واقعا‬ ‫ب ی ربط و کاسبی سیاسی است‪.‬به خودشان هم گفتم‪ .‬ولی‬ ‫در کتاب معم��ای ایرانی‪ ،‬در انجا کنت پ��والک که معاون‬ ‫‪ CIA‬در دوران کلینتون بود اشاره م ی کند که حرف خانم‬ ‫الب رایت فقط ب رای چراغ سبز نشان دادن به ای ران بود‪ .‬خانم‬ ‫البرایت گفت که امریکا نقش مهمی در تدارک سرنگونی‬ ‫بازی کرد‪ .‬او البته کلمات��ش را چندان بد انتخاب نکرده بود‬ ‫و این به معنای تایی د کننده روایت حامیان مصدق نیست‪.‬‬ ‫وی س��پس گف��ت ب��رای دول��ت ایزن ه��اور دالیل‬ ‫استراتژیک موجهی وجود داش��ت که منظور همان سقوط‬ ‫ای ران در دامان توده ای ها بود‪ .‬به نظر من امریکای ی ها س��ر‬ ‫حمایتشان از گروه های متعصب و افراطی و تندرو یا حمله‬ ‫ع راق در جنگ ای��ران و ع راق و پایی��ن انداختن هواپیمای‬ ‫مسافربری باید عذرخواهی کنند نه سر ‪ 28‬مرداد که واقعه‬ ‫موهومی است که فرقه مصدق پرستی در ای ران ان را ترویج‬ ‫م ی دهد‪ .‬خود امریکای ی ها انقدر بروز نم ی دهند‪ ،‬اس��نادش‬ ‫بیرون امده‪ .‬ایشان به خاط رات اردش��یر زاهدی اشاره کرد‪،‬‬ ‫سند خاط رات ایشان منتشر شده‪ ،‬خود رئیس ‪ CIA‬که نامه‬ ‫نوشته و ما در انجا داریم قضیه را م ی بینیم‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬با جمع بندی مباحث ش��ما‪ ،‬پ��س کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد‪ ،‬کودتا نبود؟‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬من مطلقا اس��مش را کودتا نم ی گذارم‪.‬‬ ‫مصاحبه کرده‪ .‬ایشان م ی گوید یک پروژه بود‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬خاط رات رئی��س ‪ CIA‬م ی گوید نبود‪.‬‬ ‫غیر از کتاب های جالل متینی و میرفطروس در مصاحبه‬ ‫امیر طاهری با ریچارد هلمز (رئیس ‪ CIA‬در س��ال ‪)1953‬‬ ‫که او گفته اس��ت که س��یا نقش عمده ای در ای��ن ماجرا‬ ‫نداشته است‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬روزولت چه م ی گوید؟‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬روزولت فارسی نم ی دانست و دائم الخمر‬ ‫بود‪ .‬نوشته با کمک مشتی شرور الواط حکومت محبوب را‬ ‫سرنگون کردند‪ .‬چرا روایت اردشیر زاهدی را نم ی خوانیم که‬ ‫معتبر است‪ .‬نقش روزولت بسیار ناچیز است!‬ ‫دالوری‪ :‬پ��س کدام ش��ان درس��ت اس��ت؟ اتفاق��ا‬ ‫گازوریسکی محقق اس��ت‪ ،‬نه روزولت و نه رئیس ‪.CIA‬‬ ‫اتفاقا پ��روژه ابت��دا در انگلیس ط راحی ش��د‪ .‬عرض کردم‬ ‫عملیات چکمه بنیادش انگلیس��ی ب��ود و مجری اش هم‬ ‫تــاریخ‬ ‫بخشی از اسناد ‪ CIA‬را دیده و با بخشی از کارگزاران ‪CIA‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫طرح اژاکش تاثیر چندانی نداش��ت و عوامل متعدد بیشتر‬ ‫داخلی‪ ،‬دست به دست هم داد و شکست مصدق را محقق‬ ‫کرد‪ .‬من اس��مش را پروژه نم ی گ��ذارم‪ .‬بروی��د کتابخانه و‬ ‫نگاهی به کتاب ها بیندازید؛ متجاوز از ‪ 2000‬کتاب راجع به‬ ‫مصدق و‪ ...‬نوشته شده که دیگر جدا کردن افسانه و واقعیت‬ ‫از یکدیگر مشکل شده است‪ .‬ولی این نوع بحث ها به نظر‬ ‫من تلنگری است به اندیشه نس��ل جوان که مصدق از بت‬ ‫خارج شود‪ .‬در دوران فترت و انحالل مجلس‪ ،‬شاه‪ ،‬مصدق را‬ ‫عزل و نخس ت وزیر جدید را نصب م ی کند‪ .‬در واقع مصدق‬ ‫م ی خواست «مصدق شاه» شود که نش��د و محمد رضا به‬ ‫قدرت برگشت‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬ب رای جمع بندی بحث اگر مس��اله ای باقی‬ ‫مانده‪ ،‬بفرمایید؟‬ ‫دالوری‪ :‬م��ن برم ی گ��ردم ب��ه هم��ان نکت��ه ای‬ ‫که در مقدمه اش��اره ک��ردم‪ .‬من عرض کردم ک��ه نه فقط‬ ‫ضروری اس��ت که ما برگردیم تفسیرها و‬ ‫روایت هایم��ان را اصالح کنی��م بلکه این‬ ‫اتفاق خود ب��ه خود م ی افتد ب��دون اینکه‬ ‫خودمان هم واقف باش��یم‪ .‬یک مقدار من‬ ‫احساس م ی کنم تجربه چند سال اخیر ما را‬ ‫از یک ورطه ای به ورطه ای دیگر م ی اندازد‪.‬‬ ‫شبی ه سازی های تاریخی همیشه برایمان‬ ‫مشکل ساز بوده‪.‬‬ ‫من موافقم با تغییر ارزیاب ی هایمان با‬ ‫بت شکنی‪ ،‬با جلوگیری از سنگرسازی پشت‬ ‫عکس این و ان‪ ،‬من موافق��م حتی با نقد‬ ‫بسیاری از چیزهایی که اسطوره شده‪ ،‬حتی‬ ‫الهام بخش جنب ش ها و انقالبات شده‪ .‬من‬ ‫دوست داشتم در ایران انقالب مشروطیت‬ ‫اتفاق نیفتد‪ .‬دوس��ت داش��تم جنبش ملی‬ ‫نفت اتفاق نیفتد یا جنب ش ه��ا و انقالبات‬ ‫بعدی اتفاق نیفتد‪ ،‬چرا؟ که بعدش کودتای‬ ‫فالن هم اتفاق نیفت��د‪ ،‬کودتای فالن هم‬ ‫اتفاق نیفتد‪ ،‬کودتای فالن هم اتفاق نیفتد‬ ‫و سیاس��ت ای ران یک روند متعادل روتینی‬ ‫داش��ته باش��د که س��ازوکارهای قانونی و‬ ‫نهادی مشکالتش��ان را به قول امروزی ها‬ ‫از طری��ق دموکراتیک ح��ل و فصل کند‪،‬‬ ‫ان وقت ما جنبش و انقالبی نم ی خواهیم‬ ‫که قهرمان��ی بخواهد ی��ا ضد انقالبی که‬ ‫قهرم��ان ضد انقالب بخواه��د که ما یکی‬ ‫از انها را بگذاریم در این لیس��ت و پشتش‬ ‫عده ای بایستند و دیگری را بگذاریم در ان‬ ‫لیست و عده ای دیگر پش��تش بایستند و‬ ‫بعد متاسفانه وقتی هم برم ی گردیم تاریخ‬ ‫را بازنگری کنیم جای ادم ه��ا را عوض کنیم‪ ،‬یکی را ببریم‬ ‫بگذاریم توی ان طاقچه و یک��ی دیگری را برداریم بگذاریم‬ ‫توی این طاقچه‪.‬‬ ‫این خطرناک است‪ ،‬این به تحول فرهنگی و سیاسی‬ ‫در ای ران کم��ک زیادی نم ی کن��د‪ .‬ما فق��ط عکس ها را یا‬ ‫کلیشه هایمان را عوض م ی کنیم‪ .‬منظورم به اقای قانع ی فرد‬ ‫نیست بلکه به چیزی اس��ت که در فضای عمومی در حال‬ ‫اتفاق افتادن است‪ .‬ش��ما خیلی مستند و مستدل صحبت‬ ‫م ی کنید ولی متاس��فانه چیزهایی هم ش��اهد هستیم که‬ ‫وقتی ما برم ی گردیم رویدادها و ش��خصی ت ها و روندهای‬ ‫گذش��ته مان را ارزیابی مجدد کنیم ف ی الواقع ارزیابی مجدد‬ ‫نم ی کنیم‪ ،‬سنگر عوض م ی کنیم‪ .‬عکس عوض م ی کنیم‪.‬‬ ‫قانع ی ف�رد‪ :‬من کام�لا موافق��م‪ .‬فرصت طلبان و‬ ‫دکان داران سیاس��ی م ی گویند هر کسی ضد مصدق باشد‬ ‫ضد ای رانی است‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬بله‪ ،‬من تمام تالش��م را کردم که به ارزیابی‬ ‫مجددی برسم از مصدق اما نه با تخطئه با تفاهم‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬خ��ب ما وقای��ع ان را گفتیم‪ .‬کدام یک‬ ‫دروغ اس��ت؟ کدام یک رخ نداده؟ اص�لا م ی گذارند صدای‬ ‫مخالفان مصدق السلطنه به گوش کسی برسد؟‬ ‫دالوری‪ :‬من نگفتم ‪ 28‬مرداد فقط یک پروژه بود‪ .‬من‬ ‫گفتم غیر از ان‪ ،‬یک پروسه بوده‪ ،‬پروسه اش را اول توضیح‬ ‫دادم‪ .‬غیر از اینکه یک رویداد ه��م بود که اتفاقی بعضی از‬ ‫چیزهایش هم افتاد اما یک پ��روژه هم بود‪ .‬ببینید ما داریم‬ ‫سه مقوله را به کار م ی بریم و ب رای هر سه انها شاهد داریم‪.‬‬ ‫ش��ما وجه پروژه ای اش را کامال نفی م ی کنید‪ .‬من از قول‬ ‫خودم و اس��ناد و مدارکی که دیدم نم ی گوی��م‪ .‬من از قول‬ ‫هم والیت ی های خودتان م ی گویم؛ ش��ما کار گازوریس��کی‬ ‫را دیده اید حتما‪.‬‬ ‫قانع ی فرد‪ :‬من کار ایشان را قبول ندارم‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬اما ایشان که ب ی سند حرف نزده‪ ،‬ایشان هم‬ ‫در اینجا شبکه های بازمانده از ‪ MI6‬بودند نه ‪ .CIA‬من با‬ ‫فرمایش ش��ما موافقم؛ ‪ CIA‬در ان سال ها در ای ران شبکه‬ ‫چندانی نداشت‪ .‬عناصری امده بودند از جمله روزولت که تا‬ ‫کاخ شاه هم م ی رود و با ش��اه هم مذاکره م ی کند‪ .‬روزولت‬ ‫که باالخره عضو ‪ CIA‬بود‪ .‬این را قب��ول ندارید؟ خیلی از‬ ‫یاران مصدق کنار مخالفان مصدق قرار م ی گیرند و تمکین‬ ‫م ی کنند و حت��ی همراهی م ی کنند با کودت��ا بناب راین این‬ ‫مشکل سیاست ملی ماست‪.‬‬ ‫قانع ی ف�رد‪ :‬اینکه همراهی کردند ای��ران را از یک‬ ‫خطر نجات داد‪ .‬امریکا دیگر از مصدق حمایت نم ی کند و از‬ ‫نفوذ خارق العاده کمونیس ت ها در ای ران نگران است!‬ ‫دالوری‪ :‬نه؛ م��ن این را قبول ندارم بلک��ه ایران را در‬ ‫یک خطر دیگر انداختند‪ .‬من با ش��ما موافقم که ‪ 28‬مرداد‬ ‫یک نماد ی��ا عامل خیل��ی از تحوالت منف��ی در ذهنیت‬ ‫و تاریخ سیاس��ی ما ش��ده اما اینکه از اس��مان نیفتاده این‬ ‫یک رویداد واقع��ی بود‪ .‬م��ا ان چیزی که‬ ‫مساله مان هست ب ی ثباتی و عدم استمرار‬ ‫سیاس��ی اس��ت که گاهی به جنبشی دل‬ ‫م ی بندی��م و گاهی به کودتای��ی علیه ان‬ ‫جنبش‪ ،‬یا بخشی به جنبشی دل م ی بندیم‬ ‫و بخش ی مان به کودتای علیه ان جنبش‪،‬‬ ‫مساله این است که ما این تعارض و تناقض‬ ‫ساختاری را باید واشکافی کنیم و ببینیم چه‬ ‫الگویی در سیاست م ی تواند ما را از این دو‬ ‫ورطه‪ ،‬هر دو مهلک و پرهزینه که کودتایش‬ ‫هم پرهزینه است نجات دهد‪ .‬کودتای ‪28‬‬ ‫مرداد به ه ر حال بخش��ی از جامعه ای ران را‬ ‫به سیاست نهادی بدبین کرد‪ .‬ان بخش را‬ ‫شما م ی خواهید نفی کنید؟ روشنفکران و‬ ‫تحصیلکرده ها انتظار دموکراسی در ایران‬ ‫بعد از این همه جنبش و انقالب را داشتند‪.‬‬ ‫قانع ی ف�رد‪ :‬اق��ای دکتر! ش��ما‬ ‫اص��راری داری��د و س��ر ان ه��م محکم‬ ‫هس��تید‪ .‬مرت��ب م ی گویی��د کودت��ا‪،‬‬ ‫خب کودت��ا نب��وده‪ ،‬بع��دش م ی گویید‬ ‫روشنفکر‪ ،‬مصدق الس��لطنه و هوادارانش‬ ‫ضد روش��نفکر بودن��د‪ .‬ه��ر روزنام��ه ای‬ ‫که ضد ایش��ان بوده تعطیل ش��ده‪ .‬شما‬ ‫روزنامه ای به من نشان دهید که راجع به این‬ ‫حضرت واال نقدی نوش��ته باشد‪ .‬امروز هم‬ ‫ببینید که در شبکه های خبری ماهواره ای‬ ‫با نوعی رفتار شارالتانی به جای عمر خیام‪،‬‬ ‫مصدق السلطنه م ی شود شخصیت سال و‬ ‫بعد ب رایش ویژه برنامه م ی س��ازند و به زور‬ ‫رسانه و تکرار‪ ،‬م ی خواهند بگویند کودتا!‪...‬‬ ‫یزاده (سردبیر روزنامه الدستور بعث) یا محمد‬ ‫یا علیرضا نور ‬ ‫لنین (در تلویزیون خارج از کشور) شده مداح مصدق اما باید‬ ‫بگویم که نسل جوان بس��یار باهوش است‪ .‬ایشان روز ‪25‬‬ ‫مرداد‪ ،‬روی حکم شاه نوشت که «دس��تخط مبارک زیارت‬ ‫ش��د» بعدها منکر ش��د‪ ،‬دروغ گفت‪ ،‬از حکم شاه تمکین‬ ‫نکرد و عزل قانون ی اش را پنهان کرد و به رادیو رفت و ملک‬ ‫و مملکت را به اشوب کش��اند که چند روزی بیشتر دولت‬ ‫یاغی سر کار بماند! جریان کمدی کالسیک دادگاهش هم‬ ‫که سوال را با سوال پاسخ م ی داد‪ ،‬با ان پارچه روی دوشش‬ ‫که تکان م��ی داد گرد و خاک فض��ا را بگیرد و بعدش غش‬ ‫م ی کرد و سیگار م ی کشید و به خواب م ی رفت!‪ ...‬به نظرم‬ ‫ان دوران تمام شده است‪.‬‬ ‫دالوری‪ :‬م��ن از مص��دق دف��اع نم ی کن��م‪ .‬م��ن‬ ‫اسی ب شناسی م ی کنم سیاستی را که مصدق هم بخشی‬ ‫از ان است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬متشکرم که در این میزگرد شرکت کردید‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫پشت پرده زندگی یک ناطق اتشین‬ ‫تو گویمثلثباسیدعلیمحمدبزرگواریازجوانیتا میانسالی‬ ‫گف ‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫خبرنگار مثلث‬ ‫دو بار تا دم مرگ رفته اس��ت و ‪17‬بار در خط مقدم جبهه‬ ‫بود‪ .‬دوباری که مرده شده و زنده در کودکی بوده‪ ،‬زالو در گلویش‬ ‫گیرکرده و راه نفسش را بریده بود‪ .‬خودش م ی گوید که مادرش‬ ‫دعا خوانده و کمی اب تنباکو ب��ه او خورانده تا زالو بیرون بیاید‬ ‫و یک بار در پنج س��الگی عقرب گزی��ده اش و رو به موت بوده‬ ‫که توسط پزشک سپاه بهداش��ت در منطقه مداوا شده است‪.‬‬ ‫اگر کتاب خاط راتش را بخ وانی بیش از اینها م ی بینی‪ .‬فردی که‬ ‫ی اشنا ب رای منطقه اش بوده‪ .‬شهرستان‬ ‫تا هفته گذشته تنها نام ‬ ‫دهدشت؛ از شمال به شهرستان های باغ ملک‪ ،‬ایذه و لردگان‪ ،‬از‬ ‫جنوب به گچساران‪ ،‬از غرب به بهبهان و رامهرمز و از شرق به‬ ‫بوی راحمدسردسیرمنتهیم ی گردد‪.‬ب ر اساستقسیماتکشوری‬ ‫سال ‪ ۱۳۷۳‬شهرستان کهکیلویه از سه شهر شامل دهدشت‬ ‫‪76‬‬ ‫(مرکز شهر)‪ ،‬چرام و لنده و پنج بخش و ‪۱۸‬دهستان با مساحت‬ ‫‪۶/۰۷۹‬کیلومترمربع تشکیل شده است‪ .‬او نماینده اینجاست؛‬ ‫سیدعل ی محمدبزرگواری‪.‬‬ ‫هفته پیش او ان نطق تند و جنجال��ی اش را پیش روی‬ ‫رئیس جدید دولت و کابینه اش خواند‪ .‬دو جمله تند که اثراتش‬ ‫تا اخرین نطق جلسه بررس��ی وزرا ادامه داشت‪ .‬دو چیز گفت‬ ‫بزرگواری؛ اولی استفاده از اقازاده های دله بود‪ ،‬حتی اسمش را نیز‬ ‫در مجلس بلندگفتودوم انجایی بود که او فریادزد که اگروزیری‬ ‫کوتاهی کند با چماق لری او را م ی کوبند‪.‬‬ ‫سخنرانی حاج اقا در مجلس پر از ارجاعات سیاسی بود‪.‬‬ ‫او گفته بود که «نباید شاهد فعالیت وکی ل الدوله ها و اقدامات‬ ‫این چنینی در مجلس باشیم؛ البته خود این وزرا که اکثرا رای‬ ‫خواهند اورد به چاپلوس ها اهمیت نخواهند داد‪ .‬کسی که تا‬ ‫دیروز شاهد بودم دست احمدی نژاد را م ی بوسید‪ ،‬حاال ببین‬ ‫اینجا چه سخن هایی م ی گوید؛ اینجا محل نقد و بررسی است‬ ‫و باید درباره مباحث این چنینی س��خن گفت‪ ».‬وی با بیان‬ ‫اینکه به من گفتند بگذارید ته ران ی ها و نمایندگان کالنشه ر ها‬ ‫سخن بگویند و شما از منطقه محروم سخن نگویید که به‬ ‫ضرر شما خواهد بود‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬من هم گفتم که سیدم‬ ‫و ل ر تبار‪ ،‬در نتیجه حرفم را م ی زنم و هر وزیری که رای اورد و‬ ‫‪-1‬روای‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫ن‬ ‫امه نگار‬ ‫به منطقه محروم من نگاه ویژه نداشت‪ ،‬با چماق لری‬ ‫با وی برخورد خواهم کرد‪ .‬من کسی بودم که تریبون رئیس‬ ‫مجلس را گرفته و علیه سران فتنه شعار دادم و این موضوع در‬ ‫دنیا پخش شد‪ .‬من فقط از خدا م ی ترسم و از شخصی دیگری‬ ‫ه راس ندارم و اگر حرف های این چنینی را بیان م ی کنم به این‬ ‫دلیل است که ما دوست شما بوده و به دنبال تعامل هستیم‪».‬‬ ‫بزرگواری از رئی س جمهور به پاس حضور وزرای پیش��نهادی‬ ‫کشور‪ ،‬بهداشت‪ ،‬دفاع‪ ،‬دادگستری و اطالعات قدردانی کرد و‬ ‫افزود‪« :‬حضور افرادی همچون نوبخت و نهاوندیان قابل تقدیر‬ ‫است زی را این افراد نیروهای توانمندی هستند‪ ».‬جنجال ی ترین‬ ‫ش حرف های بزرگواری که از ادبیات اصول گرایانه به دور‬ ‫بخ ‬ ‫بود به مخالفت با زنگنه برمی گشت‪« :‬حتما اقای زنگنه بیاید‬ ‫و پس از ان‪ ،‬ان اقازاده دله دزد مهدی هاشمی هم به صحنه‬ ‫امده و میدان دار شود؛ اگر ش��رایط این گونه است اصال نباید‬ ‫به این وزیر رای داد زی را این اقازاده های دله دزد در این کش��ور‬ ‫به نظام و روحانیت ما بسیار ضربه زدند که باید جلوی انها را‬ ‫بگیریم‪».‬‬ ‫در این میان اما سیاستمداران های محلی استان به شدت‬ ‫کتاب‬ ‫« از کرخه کور تا کرخه نور»‬ ‫پر از خاطرات جالب‬ ‫بزرگواری است‬ ‫نماینده مجل س‪ .‬احمدی نژادی بوده نه مشای ی چی؛ این را خودش‬ ‫م ی گوید‪ .‬م ی گوید سمپات جبهه پایداری بوده اما وقتی فهمیده‬ ‫برخی از انها هنوز با مشایی ارتباط دارند‪ ،‬دیگر داخل انها نیست‪.‬‬ ‫درمصاحب ه ایکهم ی خ وانیدسعیشدهکسیکهاینروزها‬ ‫یکی از بازیگران اصلی بررسی صالحیت وزرا در مجلس بوده‬ ‫شناسانده شود‪ .‬کسی که همان طور که در مجلس سخن گفت‬ ‫با هفته نامه مثلث هم حرف زد؛ تند و باجسارت‪g.‬‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫برسخنانبزرگواریتاختند‪،‬تاجاییکهدرصفحهنخستسایت‬ ‫استان کهگیلویه و بوی راحمد پر از یادداشت های انتقادی علیه‬ ‫اوست‪ .‬حتی گروهی از هم والیت ی هایش در شهرستان چرام و‬ ‫دهدشت در نامه ای انتقادهای زیادی را علیه او مطرح کردند‪.‬‬ ‫بزرگواری ان ق��در تند صحب ت کرد که واکن��ش خانواده‬ ‫هاش��می را به همراه داش��ت و فاطمه دختر ایت اهلل به رئیس‬ ‫مجلس طعنه زد که اگر ب رادر الریجان��ی بود او نیز اجازه چنین‬ ‫یداد؟ مهدی هاشمی نیز نامه بلندی نوشت‬ ‫صحب ت هایی را م ‬ ‫کهتنهابخشیازانخ واندهشد‪.‬اماماجرایچماقلریهمچنان‬ ‫بوده و هست‪ .‬گروهی اندک‪12 -‬نفری به مجلس امدند‪ -‬ب رای‬ ‫اعتراضوالبتهمعترضینبازداشتوبعدازادشدند‪.‬ازمنطقهخبر‬ ‫رسی د که اوضاع حاج اقا بد شده است‪ .‬او این روزها که به منطقه‬ ‫رفته است و در تلطیف فضا کوشیده و تا حدودی هم موفق بوده‪.‬‬ ‫نمایندگان لر زبان همسایه حوزه انتخابی بزرگواری هرکدام وقتی‬ ‫در موافقت یا مخالفت وزرا سخن گفتند‪ ،‬تکه ای به او انداختند‬ ‫و این خود محلی شد ب رای عذرخ واهی همه اینها از مردمشان!‬ ‫اما بزرگواری کیست؟ با او گفت وگو کردیم تا بدانیم این‬ ‫نماینده چه م ی گوید‪ .‬در کتاب خاط راتش‪ ،‬اشاره هایی نامفهوم‬ ‫دارد که بیش از اینکه در دوره هشتم نماینده شود چندین دوره‬ ‫هم نامزد انتخابات بوده و بالطبع موفق نبوده است‪ .‬بزرگواری‬ ‫واقعا نماینده جالبی است‪ ،‬سیاستمدار نیست؛ به این معنی که‬ ‫تکلفی در گفت وگوکردن ندارد‪ ،‬گاهی وقت ها جسارتش جالب‬ ‫یزند حتی اگر رازی را فاش‬ ‫است و شجاع م ی نماید‪ .‬حرفش را م ‬ ‫گفته باشد‪ ،‬مثال همین چماق لرى‪ .‬گفت نماینده ای به او فشار‬ ‫اورده مخالف خوانی نکند‪ ،‬حتی تهدید ش کرده‪ ،‬توصیه کرده و‬ ‫گفته اگر مخالف سخن بگوید‪ ،‬وزرا و دولت به حوزه انتخاب ی اش‬ ‫نم ی رسند‪.‬خودشم ی گویدزورشامدهکهبهاوم ی گویندوظیفه‬ ‫نمایندگ ی اشراانجامندهد‪.‬جملهجالبیم ی گوید کهمنحقمرا‬ ‫م ی گیرم‪ .‬شاید نتیجه این گفتن چماق لری که این روزها خیلی‬ ‫معروف ش��ده‪ ،‬به خاطر این بوده تحت فشارش گذاشته اند که‬ ‫مخالف سخن نگوید‪ .‬نم ی دانم‪ .‬قطعا من موافق لحن تندش‬ ‫نیستم اما صداقت و شجاعت او را درک م ی کنم‪.‬‬ ‫در روس��تای تمبی از توابع بخش چرام در خانواده ای که‬ ‫روحانیت را دوست داشته‪ -‬خودش م ی گوید ‪ -‬در جایی معروف‬ ‫به س��ادات امامزاده علی به دنیا امده‪ .‬مقدمات را تا سطح دو در‬ ‫حوزه های علمیه شهرهای بهبهان‪ ،‬خرمشهر و شی راز اموخته‪.‬‬ ‫از دوران طلبگی م ی گوید و اینکه ش��ب هایی بوده که گرسنه‬ ‫خوابیده و نان هم ب رای خوردن نداش��ته‪ .‬م ی گوید؛ من کارگر‬ ‫زاده ام و عش��ایری کرده ام‪ .‬معلم بوده و اس��تاد دانش��گاه ازاد و‬ ‫دولتی‪ .‬مدتی بعد از اینکه ‪17‬بار – خودش م ی گوید‪ -‬به جنگ‬ ‫رفته‪ ،‬دوباره به حوزه‪ ،‬این بار در قم رفته و تا سطح سه خارج فقه و‬ ‫اصول خوانده است‪ .‬حاج اقا خاطره های زیادی دارد که در کتاب‬ ‫خاط راتش نوش��ته اس��ت‪ .‬م ی گوید که روزها و شب ها پس از‬ ‫تصرف «فاو» ع راق ب رای بازپ س گیری ان تالش زیادی م ی کرد«‬ ‫پاتک های بسیار سخت و وحشتناک‪ .‬ما تع دادی رزمنده بودیم‬ ‫تا از منطقه خورعب داهلل نگهبانی بدهیم‪ .‬بادگیرهایی که ب رای‬ ‫حمله شیمیایی دشمن به تن کرده بودیم‪ ،‬به وسیله ترکش های‬ ‫دشمن پاره شده بود‪ .‬ترکش مثل تگرگ روی سر ما م ی بارید و‬ ‫روی بدن های ما م ی نشست‪ ،‬ترکشی روی سینه یکی ازدوستان‬ ‫نشست اما هیچ اتفاقی نیفتاد‪ ،‬روی بدن دیگران هم‪ .‬طوری شد‬ ‫که به بچه ها اعالم کردم‪ ،‬این بادگیرها عالوه بر مواد شیمیایی‬ ‫ضد ترکش هم هس��ت‪ .‬بنده همه اینها را از لطف و امدادهای‬ ‫یدانم‪».‬‬ ‫غیبی حق م ‬ ‫کتاب حاج اقا پر است از این خاط رات؛ خاط راتی عجیب و‬ ‫غ ریب‪ .‬گویا در همین سال ها یک بار هم تالش کرده به مجلس‬ ‫برود که نشده است‪ .‬در کتابش ارجاعات گنگی به این مساله دارد‪.‬‬ ‫بعدهادردانشگاهدولتی یاسوج نمایندهول ی فقیهدردانشگاهبوده‬ ‫و مدتی هم رئیس ش��ورای هماهنگی تبلیغات استان و حاال‬ ‫ی از اصالح طلب ها‬ ‫خیل ‬ ‫ن رای دادند‬ ‫به م ‬ ‫بزرگواری از نسبتش با احمدی نژاد‬ ‫و نما یندگی اش در پارلمان می گوید‬ ‫چند سال است نماینده هستید؟‬ ‫‪ l‬من دور هشتم مجلس نماینده بودم و االن هم در دور نهم در‬ ‫خدمت مردم خوب استان هستم‪.‬‬ ‫یعنی دو دوره اس�ت که در مجلس حض�ور دارید؟ اما‬ ‫هیچ دوره ای مثل این دوره و رای اعتماد معروف نبودید‪.‬‬ ‫‪ l‬همیش��ه فعال در مجلس بوده ایم و کار می کنیم و نطق های‬ ‫ما مخصوصا بعد از فتنه سال ‪ 88‬و تذکرات بی شماری که از تربیون‬ ‫مجلس می دادیم معروف بود و خیلی از دوستان شما‪ ،‬ما را می شناسند‪.‬‬ ‫حتی فراتر از این موضوعات ما به همین اقای الریجانی‪ ،‬ریاس��ت‬ ‫مجلس و باهنر نایب شان که از جاده انصاف خارج می شدند و به قول‬ ‫معروف به جاده خاکی می زدند هم تذکرات بی ش��ماری دادیم که‬ ‫اسنادش موجود است‪.‬‬ ‫به قول یکی از دوستان شما که می گفت‪ ،‬حاج اقا خیلی‬ ‫پرشور هستند‪ ...‬‬ ‫‪ l‬ح��اال نمی دانم این پرش��وری که این دوس��ت نماینده ناپیدا‬ ‫می گوید‪،‬چیست اما من مواضع خودم را بی تکلف می گویم‪.‬‬ ‫شما در کدام گروه اصولگرا هستید؛ رهروانی یا پایداری‬ ‫یا‪...‬‬ ‫‪ l‬ما اصولگراییم‪ .‬همین!‬ ‫رابطه سازمانی تان با دولت چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬رابط ه سازمانی تعریف دارد‪ .‬دولت نهم که خیلی دولت خوبی‬ ‫بود و ما رابطه تنگاتنگی با دولت داشتیم‪ .‬با عنایتی که می دانستیم‬ ‫رهبری معظم انقالب اسالمی نسبت به دولت داشتند ما هم مکلف به‬ ‫حمایت بودیم و در انتخابات سال ‪ 88‬نه تنها در شهر خودمان بلکه در‬ ‫استان ها و شهرهای همجوار هم برای ایشان کار می کردیم‪ .‬منتها بعد‬ ‫از جریان خانه نشینی‪ ،‬ما دیگر شدیم جزو منتقدان اقای احمدی نژاد‪.‬‬ ‫بعد از اینکه اقای احمدی نژاد در محاصره ان حلقه جریان انحرافی‬ ‫افتاد‪ ،‬دیگر ما در نطق های خودمان و تذکراتی که در صحن علنی‬ ‫دادیم به این موضوع اشاره داشتیم و شدیم جزو منتقدان سرسخت‬ ‫جناب احمدی نژاد‪.‬‬ ‫یعنی احمدی نژاد بعد از ان یازده روز دیگر حسنی برای‬ ‫نظام نداشت؟‬ ‫‪ l‬بنده ب��ا احمدی ن��ژاد عدالت خواه‪ ،‬محرومیت س��تیز‪ ،‬طرفدار‬ ‫کوخ نشینان و کپرنشینان نه تنها مشکلی ندارم بلکه از احمدی نژاد‬ ‫حمایت می کنم‪ .‬او کم کار نکرد اما مسیر خدمتش به انحراف رفت؛‬ ‫متاس��فانه‪ .‬بنده با احمدی نژادی که برخی موضوعات فرهنگی را‬ ‫به وجود اورد و مس��ائلی را مطرح کرد که از مسیر خدمت او دور بود‬ ‫مشکل داش��تم که البته تا روزهای اخر دولت این رویه انتقادی نیز‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪-2‬جناح سیاسی بزرگواری‬ ‫پابرجا بود‪.‬‬ ‫بعد از نطق ش�ما‪ ،‬نمایندگان در پاسخ گفتند که شما تا‬ ‫روزهای اخر با دولت همراه بودید‪...‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬این صحیح نیست‪ .‬از خود احمدی نژاد و دولتش هم بپرسید‪،‬‬ ‫خواهند گفت که بزرگواری منتقد ما بود‪ .‬من گفتم تازمانی که او در‬ ‫خدمت مردم بود‪ ،‬ما ب��ا او بودیم اما بعدش را هم��ه دیگر می دانید‪.‬‬ ‫بپرسید از حمید رسایی و حسینیان و حتی از دوستان جبهه پایداری‪.‬‬ ‫اتفاقا گفتند شما عضو جبهه پایداری بودید و به ه ر حال‬ ‫جزو گروهی بودید که بیش�ترین هماهنگ�ی را با طیف‬ ‫دولت داشتید‪.‬‬ ‫‪ l‬بنده همراه بودم اما‪...‬‬ ‫نه همراه بلکه سمپاتی داشتید‪.‬‬ ‫بله! من س��مپات جبهه پایداری هم ب��ودم‪ .‬اما در یک س��ال اخیر‬ ‫مخصوصا قضای��ای انتخابات ریاس��ت جمهوری بن��ده انها را رها‬ ‫کردم‪ ،‬چه انکه اعتقاد داشتم در درون جبهه پایداری کسانی هستند‬ ‫که با احمدی نژاد و مشایی‪ ،‬مخصوصا مش��ایی‪ ،‬ارتباط دارند‪ .‬بنده‬ ‫می گفتم اگر جبهه پایداری همین باشد‪ ،‬بنده نسبت به برادرهایم در‬ ‫جبهه پایداری انتقاد دارم‪.‬‬ ‫خب‪ ،‬حاج اقا! در انتخابات چطور؟ اگر جبهه پایداری از‬ ‫شما حمایت نمی کرد‪ ،‬انتخاب می شدید؟‬ ‫‪ l‬بله! بنده ه��م کاندی��دای جبهه پای��داری ب��ودم هم جبهه‬ ‫متح��د اصولگرایان‪ .‬خیل��ی از گروه های دیگر ه��م از من حمایت‬ ‫کردند‪ .‬اگ��ر بخواهم قضاوت‪ ،‬تحلیل��ی و بررس��ی از ارای خود در‬ ‫همین حوزه انتخابی کهگیلویه‪ ،‬چرام و‪ ...‬داش��ته باش��م‪ ،‬خیلی از‬ ‫اصالح طلب ها ه��م از من به دالی��ل بیان مواضع ش��فاف و بدون‬ ‫تکلف و پیگیری هایی که داش��تم حمای��ت کردند و ب��ه من رای‬ ‫دادند‪ .‬من نه اهل معامله هس��تم نه سیاس��ی بازی بلدم‪ ،‬خیلی رک‬ ‫و پوست کنده حرف هایم را می زنم‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫ماشوخیکردیم‪،‬جدیگرفتند‬ ‫بزرگواریازجنجالجلسهرایاعتمادمی گوید‬ ‫ از ماج�رای حمایت ش�ما از احمدی ن�ژاد و جبهه‬ ‫پایداری که بگذریم‪ ،‬می رسیم به وقایع مجلس در‬ ‫روز رای گیری؟‬ ‫‪ l‬بله؛ در مورد روز رای گیری گفتن ی ها زیاد است‪.‬‬ ‫بله؛ همی�ن گفتنی ها! اما قبلش ب�ه فضای مجلس‬ ‫در مورد کابینه بپردازی�م‪ .‬رویکرد مجلس به کابینه‬ ‫روحانی چطور بود؟‬ ‫‪ l‬قاطبه مجلس چه ما اصولگرایان و چه فراکسیون‬ ‫رهروان بنای کارشان این بود که در روزهای اول چهار یا پنج نفر‬ ‫از اعضای کابینه پیشنهادی را بیندازند‪ .‬مخصوصا کسانی که به‬ ‫صورت مستقیم در فتنه‪ 88‬دخالت داشتند‪ .‬اما بعد از اینکه اقای‬ ‫روحانی ان سخنرانی را انجام دادند نه ما اصولگرایان بلکه عمدتا‬ ‫از اعضای فراکسیون رهروان تغییر موضع دادند و باید به نظرم‬ ‫بیشتر از این سه وزی ر ‪ -‬حداقل عرض م ی کنم‪ -‬باید م ی افتادند‬ ‫و رای نم ی اوردند‪.‬‬ ‫یعنی در جلساتی که برگزار ش�د‪،‬بنا بود حدود پنج‬ ‫نفر رای نیاورند؟‬ ‫‪ l‬همین حدود م ی شد‪ ،‬حداقل چهار یا پنج نفر بنا بود‬ ‫که حذف شوند‪ .‬مخصوصا کس��انی که رده پایی از انها در فتنه‬ ‫‪ 88‬بود‪ ،‬به ه ر حال مجلس اصولگراس��ت و باید در مواضعش‬ ‫محکمبایستد‪.‬‬ ‫تو گو‬ ‫گف ‬ ‫این روزها بعد از رای گیری صحبت از این است که‬ ‫یکدستورفراکسیونیبوده کهبه پنجنفرازوزرارای‬ ‫داده نشود‪ .‬ایا واقعا دستور بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫‪ l‬نه؛ این دستور به این صورت نبوده است‪ .‬در فراکسیون‬ ‫اصولگرایان کهاقایحداد رئیس اناست‪ -‬البته من ندیدمچنین‬ ‫مس اله ای در فراکسیون رهروان وجود داشته باشد‪ -‬شاخصه هایی‬ ‫را عنوان کردند نه اس��امی و افرادی را‪ .‬در س��وی دیگر ‪ 25‬نفر از‬ ‫روحانیت مجلس که حدود ‪ 30‬یا ‪ 31‬نفر هس��تند‪ ،‬اسم ها را نیز‬ ‫مشخص کردند و امضا هم کردند‪.‬‬ ‫یعنیبهجزسهنفری کهافتادند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬اقای زنگنه و ربیعی به عالوه ان سه نف ر‪ .‬البته بنده‬ ‫شخصا به اقای ربیعی رای مثبت دادم‪.‬‬ ‫می رسیم به نطق تند شما‪...‬‬ ‫‪( l‬م ی خندد) بله دیگر‪.‬نطق ما‪.‬‬ ‫چرابهایننتیجهرسیدید کهایننطقراانجامدهید؟‬ ‫‪ l‬بنده به صراحتمواضع خودم رابیان م ی کنم‪ .‬حتیدر‬ ‫جلسهاصولگرایاننیزگفتمکهبندهاگربروم‪،‬مواضعاصولگرایانه‬ ‫خودم را بیان م ی کنم و مس��ائل ش��ما را نم ی گویم‪.‬بنده گفتم‬ ‫که ش��عار اقای روحانی اعتدال بوده اس��ت‪ .‬اگر با ضریب سنی‬ ‫نگاه کنیم م ی بینیم که اعتدال رعایت نش��ده است‪ .‬کشور ما‬ ‫یک کشور جوانگراس��ت که در س��ال های انقالب‪ ،‬سال های‬ ‫دفاع مقدس‪ ،‬عرصه س��ازندگی و علم و دانش فراتر از دنیاست‪،‬‬ ‫به طوری که ب رای دنیا این مساله شگفت انگیز شده است‪ .‬خب‬ ‫این مس��اله باید در دولت مورد توجه ق��رار م ی گرفت و حداقل‬ ‫‪ 50‬درصد به ج وانان اختصاص داده م ی شد‪ .‬این نظر کلی من در‬ ‫موردکابینهبود‪.‬‬ ‫البته در جزئیات تعابیر تندی به کار بردید؟‬ ‫‪ l‬حاالدیگر!اینب ر م ی گرددبه خصوصیاتما‪(.‬م ی خندد)‬ ‫حاجاقاهمیشهکهاینطورینیستید؟‬ ‫‪ l‬ن��ه! ی��ک مق��دار ش��خصیت م��ا اینطور اس��ت‬ ‫دیگر(م ی خن��دد)‪ .‬بله؛ من نم ی توان��م موضوع��ات را در لفافه‬ ‫بیان کنم‪ .‬به طور مثال اگر مراکز دانش��گاهی ما دست برخی‬ ‫از افراد بیفتد‪ ،‬ما دوب��اره ب ر م ی گردیم به همان زمان اصالحات و‬ ‫متاسفانه دانشگاه های ما به جای تحصیالت و پژوهش و علم‬ ‫و فناوری بازیچه دست سیاس ی ها م ی شود‪ .‬من این را از تجربه‬ ‫خودم م ی گویم‪ .‬از زمانی که در نمایندگی رهبری در دانشگاه ها‬ ‫حضور داشتم و از نزدیک شاهد این امور بودم‪ .‬بنده م ی خواستم‬ ‫این موضوع را به اقای روحانی منتقل کنم و بگویم‪ .‬در مس��اله‬ ‫جایگاه های اقتصادی ما اسنادی را مش��اهده کردیم‪ ،‬دیدیم در‬ ‫این اسناد امده است که اقازاده هایی در بحث نفت در حال داللی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫شما طرف حرفتان اقای زنگنه بود‪ .‬او در دفاع از خود‬ ‫خیلیتوضیحنداد‪...‬‬ ‫‪ l‬بله‪،‬متاسفانهایشانپاسخینداد‪.‬اسنادیدراینرابطه‬ ‫وجود دارد‪ .‬مگر اقای زاکانی نیامد در صحن علنی اینها را خ واند‪.‬‬ ‫حاال من یک کم بیشتر جرات داش��تم و اسمش را هم گفتم‪.‬‬ ‫هر کس خ ربزه م ی خورد‪ ،‬باید پای لرزش هم بنشیند‪ .‬بنده االن‬ ‫یدانم از کجاست‪ .‬دوستان‬ ‫این هجمه ای که به من م ی شود را م ‬ ‫اسم کسانی که صاحب نداش��تند‪ ،‬مثل اقایان یزدی و فالن را‬ ‫م ی گفتندامابهطرفکهم ی رسندم ی گویند؛م‪-‬ه‪.‬اینراکهدیگر‬ ‫اقای زاکانی داشت با مدرک بیان م ی کرد و دیگران هم به همین‬ ‫صورت‪ .‬حاال ما‪...‬‬ ‫شما االن می گویید هجمه ای که به شما می شود از‬ ‫ناحیهمهدیهاشمیاست؟‬ ‫‪ l‬اصلهجمهایناست‪.‬یعنیه وادارانخانوادههاشمی‬ ‫رفسنجانی در منطقه ما و همه جا این کارها را م ی کنند‪ .‬در مورد‬ ‫شوخ ی که من کردم‪.‬‬ ‫حاج اقا به ان هم می رسیم‪.‬‬ ‫‪ l‬خباالنرسیدیم‪.‬اینهاامدندبهمنگفتند‪.‬مخصوصا‬ ‫اقای تاج گردون که لیدر جریان اصالح طلب ه��ا و کارگزاران در‬ ‫منطقه گچس��اران هس��تند امدند به من گفتند که حرف نزن‪،‬‬ ‫مخالفتنکن‪...‬‬ ‫ چرابهشماگفتند؟‬ ‫‪ l‬امدند به من گفتند که شما منطقه ات محروم است و‬ ‫اگربیاییانتقادکنیومخالفکنی‪،‬وزرابهمنطقه ات ب ی توجهی‬ ‫م ی کنند و تو به منطقه ات نم ی رسی‪ .‬من گفتم‪ ،‬بنده نماینده ام‪،‬‬ ‫وظیفه ام بیان عقیده و ایده ام است‪ .‬ما باید هم موافق صحبت‬ ‫کنیم و هم مخالف‪ .‬یک جور هم تهدید بود و هم اینکه مثال‬ ‫صحبت نکن‪ .‬من قبول نکردم و گفتم که بنده به عنوان یک‬ ‫بزرگواری می گوید‬ ‫به ربیعی برای‬ ‫وزارت رای داده اما‬ ‫او از منتقدان بیژن‬ ‫زنگنه بود‬ ‫‪-3‬د‬ ‫ر‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫ا‬ ‫ی اعتماد‬ ‫یزنم‬ ‫نماینده در خانه ملت صادقانه حرف��م را به دولت م ‬ ‫و حاال اگر کسی بخواهد حق منطقه ام را پایمال کند با قدرت‬ ‫منطق و اینها حق ملتم را م ی گیرم یا حاال به زور علی یا به مهر‬ ‫علی‪ .‬شوخی و جدی من این حرف را زدم که هم حرفم را زده باشم‬ ‫و هم اینکه یک مقدار فضای جلسه تلطیف شود‪ .‬به ه ر حال ما‬ ‫یزنیم؛ گفتیم چماق لری‪.‬‬ ‫یک لر زبان هستیم‪ ،‬صادقانه حرف م ‬ ‫این شوخی ما را بعضی از اقایان که سایت دارند تبدیل به یک‬ ‫مساله کردند‪ .‬جمله من یک جمله شوخی اما در دفاع از مردمم‬ ‫بود‪ .‬شما نگاه کنید به کابینه اقای روحانی‪ .‬از ب رادران اصفهانی‬ ‫وجود دارد‪ ،‬از کرمان ی ها معاون اول وج��ود دارد‪ ،‬از ب رادران اذری و‬ ‫خ راسانی نیز وزیر در کابینه است اما از حوزه ل ر نشین یا به عبارت‬ ‫دیگر زاگرس نشین یک نفر لر وجود ندارد‪ .‬خب ما هم حق داریم‪،‬‬ ‫گرچه ما نماینده همه مردم ای ران هستیم اما منطقه ما نیز یک‬ ‫مقدار از ما انتظار دارد که حق انها را بگی ریم‪.‬‬ ‫اینحرفشما ترویج قومیت گرایینیست؟‬ ‫‪ l‬نه؛ حرف شما را قبول ندارم‪ .‬قوم لر هیچ وقت در طول‬ ‫تاریخ خود ادعای تجزیه طلبی و استقالل طلبی نداشته است‪.‬‬ ‫ما همیشه خودمان را مرکزیت ای ران م ی دانیم‪ .‬حتی زمانی که‬ ‫فراکسیون زاگرس نش��ینان به وجود امد بنده در فراکسیون به‬ ‫دوستانگفتمکهاینفراکسیوننبایددنبالقومیت گراییباشد‪.‬‬ ‫بندهبههمزبانانخودگفتمکهنبایداینطورباشد‪.‬نکتهدیگراینکه‬ ‫ایادولتبایداگرمخالفیصحبتکردبهمنطقهاو ب ی توجهباشد؟‬ ‫حاال ما یک شوخی کردیم‪ ،‬دوستان باید بیایند در قالب توصیه یا‬ ‫تهدید بگویند اگر مخالف باشی نسبت به منطقه ات ب ی توجهی‬ ‫م ی ش��ود؟ ش��رف من اجازه نداد که در مجلس کوتاه بیایم واال‬ ‫م ی توانستممثلخیل ی هاکوتاهبیایمیااینکهحرف هایدوپهلو‬ ‫بزنم‪ .‬م ی توانستم از در معامله وارد شوم‪.‬‬ ‫یعنیشمامی گوییدایناتفاقاتدرمجلسافتاد؟‬ ‫‪ l‬ش��ما اگر در مجلس بودی��د و الب ی گری ه��ا را در‬ ‫کمیسیون ها م ی دیدید‪ ،‬اینکه چه افرادی در کنار این نمایندگان‬ ‫یا وزرا حضور م ی یافتند و به شور و مشورت م ی پرداختند‪ ،‬شاید‬ ‫باورتان نم ی شد‪ .‬البته بنده ساحت کل مجلس را از این ماجراها‬ ‫یدانم و قاطبه نمایندگان و همکاران خودم را پاک تر از این‬ ‫مب را م ‬ ‫یدانمکهبخ واهمخداییناکردهحرفیزدهباشم‪،‬امااین‬ ‫حرف هام ‬ ‫شائبه با این حرکت ها و الب ی گری ها به هر حال گویای بخشی‬ ‫از ماجرا ست‪ .‬خب معنای این حرف چیست؟ که م ی ایند به من‬ ‫م ی گویند تو مخالف صحبت نکن! اگر مخالف صحبت کنی‬ ‫ب رایت گران تمام م ی شود‪.‬‬ ‫برگردیم به چماق لری! خیل�ی از نمایندگان لر نیز‬ ‫که در مجلس بودند‪ ،‬به این صحبت های شما انتقاد‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬نمایندگان کهحقشانبودنظرشانرابگویند‪.‬به هر حال‬ ‫ما همکار هستیم و بحث م ی کنیم‪ .‬اما اعتراض ها از این سطح‬ ‫باالتر رفت‪ .‬ما دیدیم در روزهای اینده عد ه قلیلی امدند روبه روی‬ ‫مجلس و تجمع‪ 10‬نفره برگزار کردند که دستگیر شدند‪ .‬کسانی‬ ‫از همکاران شما در برخی از روزنامه ها هم بودند‪ .‬برخی از اینها‬ ‫در جریان فتنه ‪ 88‬س��ابقه دارند و دستگیر شده اند و حتی حکم‬ ‫محکومیتقضاییدارند‪.‬بهگمانخودشانم ی خ واستندمنطقه‬ ‫ما را نا امن کنند‪ .‬البته راه به جایی نبردند‪ .‬تجمع انها از فی س بوک‬ ‫شروع شد‪ ،‬فراخوان داده بودند و من همه این مسائل را م ی دانم‪.‬‬ ‫اینها م ی خواستند از احساسات پاک مردم لرزبان علیه فرزند لر‬ ‫خودشاناستفادهکنند‪،‬م ی خ واستندموج سازیبکنند‪.‬‬ ‫منظورتانتجمعمقابلمجلساست؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬این تجمع ‪ 10‬نفری بود که دستگیر شدند‪ .‬من‬ ‫رفتم و سرکشی کردم‪ .‬از کسی هم شکایت نکردم‪ .‬همین کار‬ ‫را نیز م ی خواستند در شهرستان انجام دهند که پایگاه والیی و‬ ‫بسیجی ما این حرکات را ناکام گذاشت‪.‬‬ ‫حاج اقا! ش�ما حرف های تند دیگری هم زدید‪ ،‬اما‬ ‫ماجرای چماق لری مس�اله را دوچندان کرد‪ .‬شاید‬ ‫‪78‬‬ ‫اعتراض هایبعدینمایندگانهمبرایناساسبود‪.‬‬ ‫‪ l‬کدام حرف؟‬ ‫همین ماجرای لر بزرگ و کوچک‪.‬‬ ‫‪-4‬دربا‬ ‫ر‬ ‫ه‬ ‫ب‬ ‫ز‬ ‫ر‬ ‫گواری‬ ‫‪ l‬من شما را ارجاع م ی دهم به کتاب پروفسور امان اهلل‬ ‫خان بختیاری‪.‬گویافامیلهمینشاهپوربختیاربودهاست‪-‬این‬ ‫کتاب االن در دانش��گاه شی راز اس��ت‪ ،‬خیلی با من هم عقیده‬ ‫نیس��ت‪ -‬او م ی گوید که دو جور لر داریم‪ .‬یکی لر بزرگ که لر‬ ‫بختیاری و کهگیلویه ای اس��ت و دیگری لر لرستان که از نظر‬ ‫وسعت جغ رافیایی این دسته بندی را م ی کند‪ .‬من نم ی خ واستم‬ ‫توهین کنم‪ ،‬م ی خواستم شوخی کنم‪ .‬خود من فرزند لرستانم‪.‬‬ ‫چندتن از نمایندگان لر بختیاری هم بودند و منظور من را متوجه‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫حاج اقا! واکنش منطقه به این ماجرا چه بود‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه ش�ما از لرزبانان نیز در س�ایت شخصی تان‬ ‫عذرخواهی کرده بودید؟‬ ‫مگر اشکالی داشت؟!‬ ‫‪ l‬نه؛ موضوع مش��ورت بود‪ ،‬کسی با ما مشورت نکرد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه همین باعث شد که به هر حال بعضی از همکاران‬ ‫مادرگفتارمسائلیرارعایتکنند‪.‬‬ ‫ یعنی ش�ما می گویید برخی از نمایندگان مراعات‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��اید حاال اینطوری هم بوده باش��د‪ .‬به هر حال ما‬ ‫ممنونصداوسیماهستیم‪،‬اما کاشمشورتهمم ی شد‪.‬‬ ‫حاج اقا! با تمام این حرف ها ش�ما از مردم لرستان‬ ‫عذرخواهی کردید‪.‬‬ ‫‪ l‬من مصاحبه کردم و گفتم خاک پای همه مردم ای ران‬ ‫هستم‪،‬مخصوصاقومل ر‪.‬اگرجفاییازسخنانمنبهاینب رادران‬ ‫و خوه ران رسیده است‪ ،‬از همه انها عذرخ واهی م ی کنم‪ .‬قصد و‬ ‫غرضی هم نداشتم‪ .‬حاال شما چرا با شوخ ی های ما این قدر کار‬ ‫دارید؟ چرا با ش��وخ ی های اق��ای الریجان��ی در مجلس که با‬ ‫مجلس��ی ها م ی کرد‪ ،‬کاری ندارید؟ یا اینکه اجازه داد به دوست‬ ‫ما اقای اسدی که صحبت کند‪ .‬اخر ب رادر من! کی به شما گفتم‬ ‫دس��ت بوس؟ اصال حرف من شخص دیگری بود‪ ،‬شما چرا به‬ ‫خودتان گرفتید؟! این اقای اسدی اصال اصالح طلب است‪ ،‬یکی‬ ‫طرفداراحمدی نژادبودهکهبهخودشگرفته!توکجابااحمدی نژاد‬ ‫بودی که گفته باشم‪ ،‬دست احمدی نژاد را بوسیدی‪ .‬من خودم‬ ‫شاهدبودمنماینده ایکهدستاحمدی نژادرابوسیدمقابل تربیون‬ ‫در مجلس حرف های دیگری م ی زد‪ .‬من به ان نماینده گفتم ولی‬ ‫اقای الریجانی به اقای اسدی اجازه داد به من توهین کند‪ .‬من‬ ‫همه اینها را در جلسه بعدی م ی گویم‪ ،‬اسمم ب رای نطق قبل از‬ ‫دستور درامده و از خودم دفاع خ واهم کرد‪g.‬‬ ‫ماجرای عکس بزرگواری با کروات‬ ‫حاج اقا از خودتان بگویید؟‬ ‫‪ l‬ما روستا نشین بودیم‪.‬‬ ‫یعنی کجا؟‬ ‫‪ l‬ما در اط راف دهدشت بودیم‪ ،‬بعد دهدشت شهر شد‪ .‬به ه ر حال ما رفتیم حوزه علمیه بهبهان از انجا به خرمشهر‬ ‫و بعد شی راز رفتیم تا پیروزی انقالب اسالمی و برگشتیم به شهرمان و بعد هم در حوزه علمیه قم ادامه تحصیل دادیم‪ .‬در‬ ‫مراکز اموزشی دبیرستان و دانشگاه و مرکز تربیت معلم تدریس کردم و نماینده ول ی فقیه در دانشگاه یاسوج بودم‪،‬رئیس‬ ‫شورای هماهنگی استان و‪...‬‬ ‫مثلث شماره ‪180‬‬ ‫چرا؟!‬ ‫‪ l‬ما از صدا و سیما تشکر م ی کنیم بابت این زحماتی‬ ‫یدانستیم به این شکل قرار‬ ‫که در این چند روزه کشید‪ .‬اما ما نم ‬ ‫است پخش شود و البته کسی هم به ما نگفته بود و خودشان‬ ‫راسا اقدام کردند‪.‬‬ ‫در هفده عملیات شرکت داشتم‬ ‫محرمانه‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬صدها پیام از مردم منطقه ام به من رس��ی د که‬ ‫تب ریک گفتند‪ .‬از اینکه با شجاعت در مجلس و مقابل مرکزیت‬ ‫دولت حرف هایم را زدم‪ .‬شاید خیل ی ها من را نم ی شناسند‪ .‬من‬ ‫یکبسیجیطلبههستمکهدرجنگهمبه عنوانیکارپچی‬ ‫ی بودم‪،‬‬ ‫زن خدمت کرده ام‪ .‬رزمنده تبلیغی و عقیدتی نبودم‪ .‬رزم ‬ ‫م ی جنگیدم و ار پ ی جی م ی زدم‪ .‬ما وقتی تانک م ی زدیم‪ ،‬برجک‬ ‫تانک را هدف م ی گرفتیم که از کار بیفتد‪ .‬االن هم وقتی حرف‬ ‫یزنیم‪ .‬کارمان همین است(م ی خندد)‪ .‬من‬ ‫یزنیم‪ ،‬برجک م ‬ ‫م ‬ ‫ب رای این نظام خون داده ام‪ .‬افتخار م ی کنم مادرم‪ ،‬مادر ش��هید‬ ‫اس��ت و ازاده و جانباز‪ ،‬خودم جانبازم‪ .‬خواهرم هم مادر شهید و‬ ‫جانباز است‪ .‬فرزند بزرگم را نیز در عین ماموریت مقدس از دست‬ ‫داده ام‪ ،‬او هم شهید است‪ .‬من همه زندگ ی ام را ب رای نظام م ی دهم‬ ‫و پای نظام هم هستم‪ .‬حاال این ش��وخ ی هایی که ما کردیم و‬ ‫هجمه های بعدش ما را از عرصه بیرون نم ی کند‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫کار صدا و سیما نیز ب ی اشکال نبود‪.‬‬ ‫ج اقا! دوست دارید گفت وگو را زود تمام کنید‪ .‬ما هنوز با شما کار داریم‪.‬‬ ‫حا ‬ ‫‪ l‬نه؛ خواهش م ی کنم‪.‬‬ ‫رفتید حوزه؟‬ ‫‪ l‬بله؛ پدر من با روحانیت در ارتباط بود و عالقه مند بود‪ ،‬بناب راین رفتم حوزه‪ .‬یک سوم استان ما از سادات هستند‬ ‫چون به ه ر حال مس��یر امدن س��ادات به ای ران بود‪ ،‬برخی از انها در والیت ما م ی ماندند و زندگ��ی م ی کردند‪ .‬به ه ر حال‬ ‫عالقه مندی وجود داشت‪ .‬قبلش هم درس م ی خواندیم تا کالس ششم‪ .‬رفتیم یک جا عکسی انداختیم‪.‬‬ ‫همین عکس با کروات که سایت ها زدند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ب رای تخریب من این کار را کردند که بسیار عمل زشتی بود‪ .‬ما ان موقع بچه بودیم‪ .‬رفتیم عکاسی‪ ،‬مرسوم‬ ‫بود یک کراواتی انداختند گردن ما‪ .‬شد معرکه سایت ها‪.‬‬ ‫ی که در ای پدش در صحن علنی ان رابه همه نشان داد‪.‬‬ ‫و البته اقای ندیم ‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ایشان هم معرکه گیری کرد‪ .‬همین اقای الریجانی م ی توانست به ایشان تذکر بدهد و بگوید چرا این عکس‬ ‫را نشان م ی دهید‪ ،‬عکسی که در کتاب خاط رات خود من است و من توضیح داده ام ماجرای این عکس را‪ .‬به هر حال این‬ ‫هم یکی از ب ی اخالق ی هایی بود که سر این قضیه بر ما روا داشته شد‪.‬‬ ‫بعد از انقالب چه کردید؟‬ ‫‪ l‬من شی راز بودم‪ ،‬در انقالب حضور داشتم و همراه طلب ه ها مدرسه خان سر پرشوری داشتیم‪ .‬تظاه رات م ی رفتیم‬ ‫خیلی به امام ارادات داشتیم‪ .‬اولین فرزند من هم نامش روح اهلل بود که به عشق امام نامگذاری شد‪ .‬بعدها ایشان در عین‬ ‫ماموریت و خدمت از میان ما شهادت گونه رفتند‪.‬‬ ‫ایشان کجا مشغول بودند؟‬ ‫‪ l‬سی د روح اهلل افسر نیروی هوایی بود که در مراسم رژه روز ارتش تصادف کردند و به رحمت خدا رفتند‪ .‬سی د روح اهلل‬ ‫در حال ازدواج بود و ب رای ما رفتنش بسیار جانسوز‪.‬‬ ‫د رکتاب خاطرات شما امده که خیلی جبهه می رفتید؟‬ ‫‪ l‬بله! من با اینکه روحانی بودم و خب م ی شد ب رای تبلیغ رفت‪ ،‬ولی در عملیات های مختلف حضور داشتم و به‬ ‫خط مقدم م ی رفتم‪ .‬گفتم ما ارپی جی زن بودیم و برجک م ی زدیم‪ 17 .‬بار در عملیات های مختلف ش��رکت داشتم و خدا‬ ‫توفیق داد که به جبهه بروم‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫ورزش‬ ‫مناقشهبرسریکادعا‬ ‫عضو ف راکسیونورزشمجلس‬ ‫بهسلطان ی فرنگفتیمحتماوزیرم ی شوی‬ ‫معادله جدید‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫ورزش‬ ‫مانیفستصالحی‬ ‫سرپرست جدید وزارت ورزش و جوانان از برنامه هایش سخن گفت‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫سیدرضاصالحیهفتهگذشته‬ ‫جانش�ین محمد عباسی ش�د و به‬ ‫خیابانسئولرفت‬ ‫مهدی روبوشه‬ ‫دبیرگروه ورزش‬ ‫‪1‬‬ ‫سه وزیر موفق به گرفتن رای اعتماد از مجلس ی ها نشدند‪.‬‬ ‫محمد علینجفی‪،‬میل ی منفردومسعودسلطان ی فر؛دراینبیناما‬ ‫یکی هم وزیر ورزش بود که نسبت به انتخاب نشدن خود واکنش‬ ‫منفی نشان داد و مخالفانش را به سیاس ی کاری و داشتن نگاهی‬ ‫جناحی متهم کرد‪ .‬مسعود سلطان ی فر دلخور است‪ ،‬حتی اگر این‬ ‫دلخوری را به زبان نیاورد باز هم دلخوری او کامال به چشم م ی اید‪.‬‬ ‫او خی الش تق ریبا راحت بود که نمایندگان مجلس به او رای اعتماد‬ ‫خواهند داد تا به قول خودش نسخه دردها و مشکالت ورزش را‬ ‫بپیچداماایناتفاقرخنداد‪.‬بعض ی هانیزازایناتفاقبه عنوانیکی‬ ‫ازاتفاقاتغی ر منتظرهجلسهپایانیرایاعتمادبهوزرایپیشنهادی‬ ‫دکتر روحانی نام م ی ب رند و به سلطان ی فر حق م ی دهند که دلخور‬ ‫باشد‪ .‬اما گفته م ی شود کارشکنی برخی از مدی ران ورزشی باعث‬ ‫شدتامسعودسلطان ی فرنتواندبههدفشبرسد‪.‬‬ ‫برخی سایت ها در این باره نوشته اند‪« :‬سلطان ی فر از ابتدای‬ ‫معرفی کابینه جزو وزرای پیشنهادی بود که هیچ مشکلی ب رای‬ ‫کسب رای اعتماد نداشت‪ ،‬اما در روز های پایانی بررسی صالحیت‬ ‫وزرایپیشنهادیالبیبرخیازمدی رانورزشیدرمجلسبه شدت‬ ‫‪80‬‬ ‫ب رای رای نیاوردن س��لطان ی فر فعال ش��د چرا که انها از حضور‬ ‫سلطان ی فر در وزارت ورزش احساس خطر کرده بودند و دلیل ان‬ ‫هماینبودکهسلطان ی فردارایشخصیتیمقتدروشایسته ساالر‬ ‫است و هرگز حاضر نیست در حوزه فعالیتش به کسی باج دهد‪».‬‬ ‫البته رایی که س��لطان ی فر به دس��ت اورد نیز این گمانه را قوت‬ ‫م ی بخشد‪ .‬سلطان ی فر با وجود فضای منفی در مجلس ب رای رای‬ ‫اعتمادش از ‪ 283‬ارا اخذ شده ‪ 117‬رای موافق و ‪ 148‬رای مخالف‬ ‫داشت و‪ 18‬رای ممتنع کسب کرد‪.‬‬ ‫حتی گفته م ی ش��ود اتفاقات پش��ت پرده عدم رای اوری‬ ‫سلطان ی فر در حالی در مجلس رخ داد که دو نفر از نزدیک ترین‬ ‫افراد وی طی مصاحب ه هایی با برخی رسانه ها‪ ،‬خودشان را حامیان‬ ‫سرسخت سلطان ی فر ب رای وزارت ورزش م ی دانستند‪ ،‬اما پشت‬ ‫پرده ب رای رای نیاوردن او در مجلس تالش م ی کردند‪ .‬جالب تر از‬ ‫همهاینهااینکهتع دادیازرسانه هایورزشیکهحامیسلطان ی فر‬ ‫بود ند البته بالفاصله بعد از رای عدم اعتماد مجلس به سلطان ی فر‬ ‫اخباری را در فضای رسانه ای منتشر کردند مبن ی بر معرفی برخی‬ ‫افراد به عنوان گزینه های بعدی ب��رای وزارت ورزش و جوانان به‬ ‫مجلس!هر چند اینها تنها گمانه هایی است که برخی مخالفان‬ ‫یزنند‪ .‬به خصوص اینکه‬ ‫تیم نزدیک به سلطان ی فر به ان دامن م ‬ ‫خودسلطان ی فردرگفت وگوبامثلثتاکیدم ی کندکهافرادنزدیک‬ ‫به وی هرگز علی ه اش کارشکنی نکرده اند و این شایعات ب ی اساس‬ ‫اس��ت‪ .‬در این میان واکنش هاشم ی طبا نیز در نوع خود جالب‬ ‫بود‪ .‬وی که در چند مصاحبه تاکید کرد سلطان ی فر گزینه مناسبی‬ ‫ب رای وزارت ورزش است در فاصله زمانی که قرار بود رئی س جمهور‬ ‫منتخب سرپرست وزارت ورزش را معرفی کند‪ ،‬دو موضع گیری‬ ‫متفاوتداشت‪.‬رئیسسابقسازمانتربی ت بدنیابتداگفت‪«:‬عدم‬ ‫رای اعتماد مجلس به سلطان ی فر ب رایش غیرمنتظره بوده است‪.‬‬ ‫اظهار تاسف م ی کنم‪ .‬ب رایم عجیب است که او رای نیاورده است‪،‬‬ ‫واقعابایدبگویمحیفشد‪.‬اکنونبایدیکسرپرستانتخابشود‬ ‫کهاینموضوعهممس الهراپیچیدهم ی کندکهچهکسیانتخاب‬ ‫شود‪.‬منشخصاسلطان ی فرراتاییدم ی کنم‪».‬‬ ‫وی در همین موضع گیری نیز نش��ان داد ک��ه تا چه حد‬ ‫عالقه منداستناماونیزدربینگزینه هایسرپرستیمطرحشود؛‬ ‫اما یک روز بعد باز این رئیس پیشین سازمان تربی ت بدنی بود که‬ ‫در مصاحب ه ای تاکید کرد‪« :‬با پذیرفتن سرپرستی موقت وزارت‬ ‫ورزشموافقتکردماماوزیرنم ی شوم‪.‬درموردپذیرفتنمسئولیت‬ ‫وزارت ورزش همچنان بر نظر قبلی خود هستم و در حال حاضر‬ ‫نیز با خواسته دوستان نسبت به قبول سرپرستی موقت وزارت‬ ‫ورزش اعالم امادگی کردم‪ .‬این امادگی را به نزدیکان رئی س جمهور‬ ‫اعالم کردم و در این باره اقای روحانی باید تصمیم بگیرد‪ ».‬رئیس‬ ‫اسبق کمیته ملی المپیک درباره اینکه گفته م ی شود او قصد دارد‬ ‫مسئولیت این کمیته را برعهده بگیرد و به همین دلیل گزینه‬ ‫ورزش را نم ی پذیرد نیز اینگونه واکنش نشان داد‪« :‬این موضوع‬ ‫به ان مس اله ربطی ندارد‪».‬‬ ‫ام��ا ‪ 26‬مردادم��اه رئی س جمه��ور ط��ی حکم��ی رضا‬ ‫صالح ی امیری را به عن��وان سرپرس��ت وزارت ورزش منصوب‬ ‫کردتا ب رای سرپرس��تی نه خبری از نام هاش��م ی طبا باشد و نه‬ ‫معاونش‪،‬سعید فائقی‪ .‬پس از انکه مسعود سلطان ی فر نتوانست‬ ‫از مجلس شورای اس�لامی رای اعتماد بگیرد‪ ،‬گمان هزن ی های‬ ‫زیادی در مورد سرپرس��ت این وزارتخانه مطرح شد‪ .‬اما برخالف‬ ‫تمام گمان هزن ی ها‪ ،‬رضا صالح ی امیری که پی��ش از این گزینه‬ ‫ریاست بر س��ازمان می راث فرهنگی و گردش��گری بود به عنوان‬ ‫سرپرست ورزش کشور منصوب شد‪ .‬اولین بار این خبر از سوی‬ ‫یکی از خبرگزاری های دولتی منتشر شد‪ .‬این خبرگزاری دولت‬ ‫به نقل از محمدرضا صادق از نزدیکان رئی س جمهور نوشت که‬ ‫دکتر حس��ن روحانی در احکام جداگانه ای جعفر توفیقی و رضا‬ ‫صالح ی امیریرابهترتیببه عنوانسرپرستوزارتخانه هایعلوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری و ورزش و ج وانان تعیین کرده است‪ .‬سیدرضا‬ ‫صالح ی امیری در س��ال ‪ 1340‬در شهرس��تان بابل به دنیا امد‪.‬‬ ‫تحصیالت ابتدایی‪ ،‬راهنمایی و متوسطه را قبل از پیروزی انقالب‬ ‫در همین شهر گذراند‪ .‬پس از پیروزی انقالب راهی جبهه های‬ ‫جنگ تحمیلی شد و همزمان تحصیالت عالی را در دانشگاه‬ ‫اغازکرد‪.‬رضاصالح ی امیریبه عنوانمدی ر گروهمقطعکارشناسی‬ ‫ارش��د مدیریت امور فرهنگی‪ ،‬معاون پژوهش های فرهنگی و‬ ‫اجتماعی مرکز تحقیقات اس��تراتژیک و استادیار و عضو هیات‬ ‫علمی دانشگاه ازاداسالمی واحد علوم و تحقیقات بوده است‪ .‬وی‬ ‫همچنین کتاب هایی را با عنوان مدی ریت منازعات قومی در ای ران‪،‬‬ ‫مبانیسیاستگذاریوب رنام هریزیفرهنگی‪،‬مفاهیمونظ ریه های‬ ‫فرهنگی‪،‬سرمایهاجتماعیوانسجامملیوتنوعفرهنگینوشته‬ ‫است‪ .‬صالح ی امیری هم اکنون معاون پژوهش های فرهنگی و‬ ‫اجتماعیمرکزتحقیقاتاستراتژیک(مجمعتشخیصمصلحت‬ ‫نظام) و عضو هیات علمی دانش��گاه ازاد اسالمی (واحد علوم و‬ ‫تحقیقات) است و دارای دکترای مدی ریت دولتی از دانشگاه علوم و‬ ‫باهرنمایندهایصحبتکردم‪ ،‬‬ ‫میگفترایمیاورم‬ ‫مانیفستاقایصالحی‬ ‫ایا صالحی امیری ب رای وزارت هم‬ ‫معرفی می شود؟‬ ‫و به انها شرح مبسوط دهد‪.‬‬ ‫بازتعریف وظایف وزارت ورزش‬ ‫او وزیر می شود؟‬ ‫ایاصالح ی امیریبه عنوانوزیرمعرفیم ی شود؟اینسوالی‬ ‫است که حاال ذهن خیل ی ها را به خود مش��غول کرده است‪ .‬در‬ ‫این بین اظهارنظر مشاور رئی س جمهور نیز به ابهام ها دامن زده‬ ‫ی که دکتر روحانی گرفته است‪ ،‬فعال صالحی‬ ‫است‪« :‬با تصمیم ‬ ‫سرپرست وزارت ورزش و ج وانان است تا بعد ببینیم چه م ی شود‪».‬‬ ‫محمدرضاصادقدرخصوصاینکهایاسیدرضاصالح ی امیریکه‬ ‫هم اکنون به عنوان سرپرست وزارت ورزش و ج وانان انتخاب شده‬ ‫‪ ،‬به عنوان وزیر ورزش هم به مجلس معرفی خواهد شد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«حکم م ی گوید ایشان (صالح ی امیری) سرپرست است‪ ،‬حتما‬ ‫سوال بعدی شما این خ واهد بود که در دولت یازدهم و دوازدهم هم‬ ‫ایشاندردولتفع الیتخ واهندداشتیاخیر؟اماواقعیتایناست‬ ‫فعال با حکم قانون به وزارتخانه ای که وزیر پیشنهادی از سوی‬ ‫ورزش رای نیاورده است سرپرست م ی گذارند‪ .‬سرپرست مستقر‬ ‫م ی شود‪.‬اینفرصتقانونیرئی س جمهوراستکهسرپرسترابه‬ ‫مسئولیت خودش بگذارد و بعد هم انشاء اهلل وزیر را معرفی بکند‪.‬‬ ‫حاال ممکن است هر وزیری از سوی رئی س جمهور منتخب شود‪،‬‬ ‫شایدحکمسرپرستیکهبهیکفردبدهد‪،‬تغییربکندودرنهایت‬ ‫باید صبر کرد و دید که تصمیم رئی س جمهور چیست‪ .‬اما اینکه‬ ‫دائما بگوییم صالح ی امیری به عنوان وزیر ورزش معرفی م ی شود‬ ‫یا نم ی شود یا بعد بگوییم در دولت بعدی ایشان هست یا خیر و‬ ‫همچنان به کار خود ادامه م ی دهد یا اینکه بگوییم ایا فالن کار را‬ ‫انجامم ی دهدیانه؟منطقینیست‪.‬فعالایشانبه عنوانسرپرست‬ ‫وزارت ورزش و ج وانان تعیین شده حاال تا بعد ببینیم چه م ی شود‪.‬‬ ‫ببینیم شرایط سیاسی کشور‪ ،‬شرایط مدی ریتی کشور و اقداماتی‬ ‫که ایشان م ی کند چگونه است؟ بر ان اساس اقای دکتر روحانی‬ ‫ب رای معرفی وزیر ورزش به مجلس تصمی م م ی گیرد‪g».‬‬ ‫ورزش‬ ‫سرپرست وزارت ورزش و جوانان با تاکید بر اینکه توسعه‬ ‫ورزش نیازمند نگاه اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و استراتژیک‬ ‫اس��ت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬تخصص گرای��ی در ورزش احیا و تقویت‬ ‫خواهد شد‪».‬سرپرس��ت وزارت ورزش و جوان��ان‪ ،‬ورزش را امری‬ ‫اجتماعی و فرهنگی دانست که مستقیما با رابطه میان انسان ها‬ ‫مرتبط است‪« :‬فع الیتی است که م ی تواند هدف اقتصادی نداشته‬ ‫باشد و قبل از تجاری ش��دن ورزش‪ ،‬ماهیت اجتماعی ان بیشتر‬ ‫مدنظر بوده است‪ .‬البته ورزش به عنوان بخشی از می راث بشری‬ ‫شامل نظام پیچیده ای از الگوها و معانی بوده و ماهیت فرهنگی‬ ‫نیز دارد‪».‬وی افزود‪« :‬اما ورزش وجه اقتصادی نیز دارد که نیازی‬ ‫به شرح و بسط ان نیست‪ .‬ورزشکاران‪ ،‬صنایع تولید محصوالت‬ ‫ورزشی‪ ،‬رس��انه ها و پخش تصاویر ورزشی‪ ،‬صنعت تبلیغات و‬ ‫بسیاری مقوالت دیگر ذیل اقتصاد ورزش قابل بحثند‪».‬‬ ‫صالح ی امی��ری همچنین با بیان اینک��ه ورزش ماهیت‬ ‫سیاسی نیز دارد‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬از سیاسیون که بسیار عالقه مند‬ ‫هستند در ورزش سهمی داشته باشند (داخل و خارج ای ران) تا نقش‬ ‫مسابقات ورزشی در عرصه سیاس��ی و تاثیر انها بر دیپلماسی‬ ‫عمومی در سطح جهان‪ ،‬ابعاد سیاسی ورزش قابل بحث و بررسی‬ ‫است‪ .‬ورزش م ی تواند بخشی از دیپلماسی فرهنگی باشد‪ .‬حضور‬ ‫در لی گ جهانی والیبال‪ ،‬جام جهانی فوتبال و حضور زنان ما در‬ ‫عرصه هایجهانیوبسیاریازحضورهایدیگرم ی تواندبخشی‬ ‫از دیپلماسی فرهنگی باش��د‪».‬وی اضافه کرد‪« :‬دکتر روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری در مصاحب ه ای قبل از برگزاری انتخابات و هنگام‬ ‫تبلیغاتانتخاباتیگفتهبودند‪«:‬انسجاماجتماعیراهمدرورزش‬ ‫م ی بینید‪ ».‬من اساسا ورزش را یکی از مولفه های تقویت انسجام‬ ‫جامعه م ی دانم‪ .‬مثال واضحی را بگویم تا مقصودم مش��خص‬ ‫شود‪ .‬من چون سال ها سابقه حضور در پس��ت های مربوط به‬ ‫امنی ت ملی داشته ام‪ ،‬م ی خ واهم حضور تی م تراکتورسازی تب ریز در‬ ‫لیگ فوتبال ای ران را تحلیلی از نگاه امنیت ملی کنم تا اهمیت‬ ‫ورزش روشن ش��ود‪ .‬حضور این تیم در صحنه فوتبال ما باعث‬ ‫شده هم وطنان عزیز ما در اذربایجان احساس کنند هر هفته در‬ ‫رسانه ها هستند‪ ،‬احساسات شان دیده و ش��نیده م ی شود و انها‬ ‫بیش از گذشته نماینده ای در س��طح افکار عمومی دارند‪ .‬اصال‬ ‫تی م تراکتورسازی چیزی بیش از یک تیم فوتبال شده‪ ،‬نماینده‬ ‫احساسات مردم شده است و من واقعا نوع احساس مردم نسبت‬ ‫به این تیم را عمیقا دوس��ت دارم و معتقدم کم هزینه تر از این راه‬ ‫ب رای ایجاد امنیت شاید وجود نداشته باشد‪ .‬همین عامل پیوند‬ ‫بیشتر قلب های ملت ای ران شده و این خیلی صحنه زیبایی است‪.‬‬ ‫تیم های مختلف ورزش��ی در جای جای این مملکت م ی توانند‬ ‫چنیننقشیایفاکنند‪».‬صالح ی امیریبارویکردبهعرصهج وانان‬ ‫گفت‪« :‬به تصور من‪ ،‬یک��ی از دالیل پیروزی دکت��ر روحانی در‬ ‫انتخابات‪24‬خرداد‪،‬مطالباتج وانانجامعهبودوج وانانبهاینباور‬ ‫رسیدند که ایده های ایشان بهتر م ی تواند به مطالبات انها پاسخ‬ ‫دهد‪ .‬از این منظ ر‪ ،‬نقش وزارتخانه در عرصه ج وانان بسیار حساس‬ ‫است‪ .‬اما هم زمان باید به این واقعیت نیز توجه داشته باشیم که‬ ‫حل مشکالت جوانان‪ ،‬منوط به اقدام ملی و همکاری در سطح‬ ‫بسیاری از وزارتخانه هاست‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫تحقیقاتواستادیاردانشگاه‪.‬ویسابقهورزشینداردومثلروسای‬ ‫قبلیسازمانتربی ت بدنیومحمدعباسیکههیچسابقهورزشی‬ ‫نداشتند‪ ،‬وارد ورزش شده است‪ .‬جالب اینکه پیش از سرپرستی‬ ‫وزارت ورزش و جوانان در سایت ها و خبرگزاری های معتبر از رضا‬ ‫صالح ی امیریبه عنوانگزینهاحتمالیسازمانمی راثفرهنگیو‬ ‫گردشگری کابینه یازدهم یاد م ی شد‪ .‬وی معاون فرهنگی ستاد‬ ‫حس��ن روحانی در یازدهمین دوره انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫نیز بود و نماینده فرهنگی رئی س جمهور منتخب در بحث ها و‬ ‫مناظ رات انتخاباتی محسوب م ی ش��د و به تبیین نگرش های‬ ‫روحانی در زمینه فرهنگ م ی پرداخت‪ .‬در کارنامه وی فعالیت در‬ ‫ورزش دیده نم ی شود؛ موضوعی که واکنش های متفاوتی را همراه‬ ‫داشته است‪ .‬پیش از این اهالی ورزش و کارشناسان‪ ،‬هاشم ی طبا‬ ‫را به روحانی پیشنهاد کردند و جالب اینکه هاشم ی طبا نیز این‬ ‫پیش��نهاد را پذیرفت اما در نهایت صالحی امیری برگزیده شد و‬ ‫احتماال به عنوان وزیر به مجلس نیز معرفی م ی شود‪.‬انتصاب‬ ‫صالحی به عنوان سرپرست وزارت ورزش اما واکنش هایی را به‬ ‫همراه داشت‪ .‬ورزش��ی ها مخالف خوانی و البته سیاس ی ها این‬ ‫انتصاب را درست و بجا برشمردند‪ .‬امیر عابدینی یکی از نخستین‬ ‫نف راتی بود که مخالف خوانی را اغاز کرد‪« :‬نم ی دانم ش��اید فکر‬ ‫م ی کنند در این دوره سه ماهه تا معرفی وزیر به مجلس ب رای رای‬ ‫اعتماد یک دوره اموزشی هست تا صالح ی امیری متوجه شود‬ ‫وزارت ورزش چیست‪ ».‬مصطفی هاشم ی طبا با اشاره به اینکه‬ ‫باسی د رضاصالح ی امیریدرکار گروهیکهاقایروحانیتشکیل‬ ‫داده اشنا شده و شناخت چندانی از وی ندارد سعی کرد از تع ریف و‬ ‫تمجید درباره سرپرست وزارتخانه بپرهیزد‪ .‬برخی دیگر از مدی ران‬ ‫نیز در مقام موافقت با گزینه پیشنهادی رئی س جمهور برامدند‪.‬‬ ‫امی ر رضا واعظ اشتیانی اش��نایی چندانی با رضا صالح ی امیری‬ ‫ندارد ولی معتقد است او با پیشینه فرهنگی م ی تواند به ورزش‬ ‫ای ران که این روزها میانه خوبی با فرهنگ ندارد‪ ،‬کمک کند‪« :‬وزیر‬ ‫ورزش نباید حتما فردی ورزشی باشد و بهتر است این ویژگ ی ها‬ ‫را داشته باشد‪ .‬کارهای تخصصی ورزش را مدی ران میانی انجام‬ ‫م ی دهند و ب راساس اصول مدی ریت‪ ،‬مدی ران ارشد باید وقت خود را‬ ‫به ب رنام هریزی بدهند و در سطوح پایی ن تر مدی ران کار کارشناسی‬ ‫را انجام خ واهن��د داد‪ ».‬با این همه اما موافقان صالحی معتقدند‬ ‫صالح ی امیری پیشینه فرهنگی دارد و این خیلی به ورزش ما که‬ ‫امروز فضای فرهنگی خوبی ندارد کمک خ واهد کرد‪ .‬این مساله‬ ‫نگران ی هایزیادیراب رایاهالیورزشایجادکردهوصالح ی امیری‬ ‫باید قدم های خوب��ی را در بخش فرهنگی ورزش ب��ردارد‪ .‬حاال‬ ‫صالح ی امیری مدتی فرصت دارد که ب رنامه هایش را مرتب کند‬ ‫روایت سلطانی فر‬ ‫از رای عدم اعتماد‬ ‫‪81‬‬ ‫تاکنون انجام نشده است؟‬ ‫‪ l‬م ی خواستم ساختار ورزش را متحول کنم‪ .‬محیط‬ ‫ورزش باید اصالحات چشمگیری به خودش ببیند‪ .‬من این کار‬ ‫را انجام م ی دادم‪ .‬در واقع سعی داشتم بگویم که من ب رای انجام‬ ‫یک کار اساسی امده ام‪ .‬کار اساسی هم تعریف دارد‪ .‬اینکه ما‬ ‫بتوانیم در حوزه های قهرمان��ی و ورزش همگانی در اینده به‬ ‫موفقی ت های بزرگی دست پی دا کنیم‪.‬‬ ‫شما معتقدید که با ش�ما برخورد جناحی صورت‬ ‫گرفت اما خیل�ی از وزرا رای اعتم�اد گرفتند‪ .‬اگر‬ ‫با خط کشی ش�ما رای اعتماد یا عدم رای اعتماد‬ ‫مجلس ی ها را قضاوت کنیم در مورد سایر وزرا چه‬ ‫خواهید گفت؟‬ ‫‪ l‬به دو نف��ر دیگر هم رای داده نش��د‪ .‬افرادی که به‬ ‫نظرم با انها نیز برخوردهای جالبی نشد‪ .‬افرادی که الیق بودند‬ ‫و م ی توانستند منشا خدمات بزرگی باشند‪.‬‬ ‫چرا این اتفاق رخ داد؟ تحلیل خود شما چیست؟‬ ‫با هر نماینده ایصحبت کردم ‪ ،‬میگفت رای میاورم‬ ‫تو گو با مثلث‬ ‫روایت سلطانیفر از رای عدم اعتماد درگف ‬ ‫‪2‬‬ ‫ورزش‬ ‫خیل ی ها فکر م ی کردند مسعود سلطان ی فر‪ ،‬وزیر پیشنهادی ورزش در مجلس کار ساده ای خواهد داشت‪ .‬اما اتفاق‬ ‫دیگری رخ داد‪ .‬مجلس به او رای اعتماد نداد‪ .‬مخالفانش سخت به او تاختند که او چهره ای ورزشی نیست و در این میان‬ ‫کمتر مخالفی به سوابق مدیریتی وی و کارهای ویژه ای که سلطان ی فر انجام داده‪ ،‬توجه کرد‪ .‬سلطان ی فر وزیر ورزش و‬ ‫جواناننشدتارئی س جمهورمنتخبدکترصالحیراب ه عنوانسرپرستاینوزارتخانهمنصوبکند‪.‬بامسعودسلطان ی فر‬ ‫ه م صحبت شدیم‪ .‬او درباره برخورد خاص مجلس و دوگانگ ی ها حرف های جالبی زده است‪ .‬متن گفت وگوی اختصاصی‬ ‫مثلث با وی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫اقای سلطان ی فر! باتوجه به واکنش های تان بعد از‬ ‫اینکه ب ه عنوان وزیر پیشنهادی ورزش به مجلس‬ ‫معرفی ش�دید خیل ی ها گمان م ی کردند ش�ما از‬ ‫سوی نمایندگان ملت رای اعتماد خواهید گرفت‪.‬‬ ‫حتی رس�انه ها نیز گمانه ش�ان این بود که ش�ما‬ ‫وزیر ورزش خواهید ش�د‪ .‬اما در نهایت این اتفاق‬ ‫نیفتاد‪ .‬چ را؟‬ ‫‪ l‬مجلس برخورد سیاسی و جناحی کرد‪ ،‬همین‪.‬‬ ‫دیدگاه شما کمی تند نیست؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬س��وابق مدیریتی من مش��خص اس��ت‪ .‬من‬ ‫ناشناخته نبودم‪ .‬سوابق من کامال روشن است و انهایی که من‬ ‫یدانند که در دوران مدی ریتم موفق به انجام چه‬ ‫را م ی شناسند م ‬ ‫کارهایی شده ام‪.‬‬ ‫یعنی کارهایی علیه شما انجام شد؟‬ ‫‪ l‬باالخره یک س��ری اخبار به گوش م ی رس��ید‪ .‬اما‬ ‫تصورم این بود که مجلس اینطور برخورد نم ی کند و به ب رنامه‬ ‫رای خواهد داد‪ .‬تصورم این بود که به فردی که با ب رنامه ریزی‬ ‫وارد صحنه شده‪ ،‬اعتماد م ی کند‪ .‬خب این اتفاق رخ نداد و بهتر‬ ‫است انهایی که رای ندادند به مردم پاسخگو باشند نه من‪.‬‬ ‫بیشتر توضیح م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬خبر دارم که برخی کمیسیون ها تحرکاتی داشتند‬ ‫که خوب نبود‪.‬‬ ‫منظورتان از تحرکات چیست؟‬ ‫‪ l‬منظورم از تحرکات‪ ،‬الب ی های سیاسی و جناحی‬ ‫اس��ت‪ .‬اما چرایش را از خودشان بپرس��ید‪ .‬بهتر است درباره‬ ‫جزئیات این تحرکات و الب ی ها صحبت نکنم‪.‬‬ ‫در کمیس�یون ها ش�رایط را چگون�ه دیدید؟ چه‬ ‫‪82‬‬ ‫برخوردی با شما داشتند؟‬ ‫‪ l‬من به هر کمیس��یونی که رفتم و با ه��ر کدام از‬ ‫نمایندگان محترم هم صحبت ش��دم با ش��وق فراوان به من‬ ‫م ی گفتند که به راحت��ی رای م ی اورم‪ .‬م ی گفتند خوش��بین‬ ‫هستیم و در فضایی با من صحبت م ی کردند که دیگر هی چ ‬ ‫تردیدی در مورد انتخاب شدنم نبود‪ .‬اما یک سری اتفاقاتی رخ‬ ‫داد که به نظرم درست نبود‪.‬‬ ‫ایا از این برخوردها دلخور هستید؟‬ ‫‪ l‬دلخور نیستم‪ .‬باور کنید االن راحت شده ام‪ .‬گویی‬ ‫به تکلیفم عمل کرده ام‪ .‬از خدا خواستم که هر چه در ان خیر‬ ‫است اتفاق بیفتد و حاال هم راض ی ام و هیچ شکایتی ندارم‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رس�ید که ش�ما با انگی�زه باالیی وارد‬ ‫ی این انگیزه را طور‬ ‫مجلس ش�دید‪ .‬هر چند برخ ‬ ‫دیگری تعبیر کردند‪ .‬به ه ر حال ش�ما با اعتماد به‬ ‫نفس باالیی وارد مجلس شدید‪.‬‬ ‫‪ l‬من با انگیزه سرش��اری وارد شدم‪ .‬تاکید داشتم که‬ ‫درمان درد این ورزش را م ی دانم و م ی توانم در پروس��ه زمانی‬ ‫مشخصی ورزش را به سمت بهبودی و پیشرفت ببرم‪.‬‬ ‫عده ای معتقدند شما بهتر از اینها م ی توانستید‬ ‫از برنام ه های تان دفاع کنید‪ .‬خودتان اینطور فکر‬ ‫نم ی کنید؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬این طور نبود‪ .‬من حرف های بیهوده نزدم‪ .‬با امار‬ ‫و ارقام صحبت کردم‪ .‬با اطالعات کافی از فضای ورزش درباره‬ ‫درمان دردها صحبت کردم‪ .‬چون در طول این سال ها همواره‬ ‫خودم را به ورزش نزدیک دیده ام و درباره اش مطالعات خوبی‬ ‫هم داشته ام‪.‬‬ ‫شما دقیقا م ی خواستید چه کاری انجام دهید که‬ ‫‪ l‬ب رایم جالب اس��ت هر س��ه وزیری که از مجلس‬ ‫رای اعتماد نگرفتند همگی از اف��رادی بودند که در حوزه های‬ ‫اجتماعی و فرهنگی کارهای ویژه ای انجام داده بودند‪ .‬به نظر‬ ‫عدمرای ها بود‪.‬‬ ‫م ی رسد یک نوع تفکر خاص پشت این ‬ ‫معنی این حرف چیست؟‬ ‫‪ l‬معن ی اش روشن است‪ .‬انگار بعض ی ها دوست ندارند‬ ‫دست از سر برخی حوزه ها بردارند‪ ،‬چون فکر م ی کنند از دل این‬ ‫حوزه هاست که م ی توانند به اهدافشان برسند‪.‬‬ ‫در مورد مخالفان تان در مجلس صحبت م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬من مخالف جدی ندیدم‪.‬‬ ‫ب ه ه ر ح�ال مخالفان�ی داش�تید ک�ه نقدهایی به‬ ‫برنام ه تان داشتند‪.‬‬ ‫‪ l‬مخالفان بیشتر سوال مطرح کردند؛ سوال هایی که‬ ‫اتفاقا طرح ان خوب بود و من ب رای شان جواب داشتم‪ .‬هر چند‬ ‫ب رنامه ای که ارائه کردم خیلی از جواب ها را در خودش داشت اما‬ ‫به طور کلی من مخالفت جدی ندیدم‪.‬‬ ‫دقیقا منظورتان چیست؟‬ ‫‪ l‬روش��ن اس��ت‪ .‬این موضوع نش��ان م ی دهد که‬ ‫تصمیم گیری ه��ا خارج از صح��ن مجلس انجام ش��د نه در‬ ‫صحن مجل س‪.‬‬ ‫پس با این حس�اب چ�را به مجل�س رفتید‪ .‬اگر‬ ‫م ی دانستید که رای اعتماد نم ی گیرید؟‬ ‫‪ l‬نباید م ی رفت��م؟ به ه ر حال م��ن منتظر واکنش‬ ‫مجلس بودم‪.‬‬ ‫چرا راجع به این واکنش ها حرفی نزدید‪ .‬ب ه ه ر حال‬ ‫خیلی راحت در چند مصاحبه م ی توانستید درباره‬ ‫این موضوع هشدار بدهید‪.‬‬ ‫‪ l‬من عادت به جنجال ن��دارم‪ .‬به ه ر حال اخباری به‬ ‫گوشم م ی رسید اما روز رای گیری ب رای من معیار قضاوت بود‬ ‫نه اتفاقات حاشی ه ای‪.‬‬ ‫چه حاشی ه هایی؟‬ ‫‪ l‬نم ی خواهم فعال در موردش حرف بزنم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬اجازه بدهید درباره اش س��کوت کنم‪ .‬فعال نیازی‬ ‫نم ی بینم که وارد یک سری از جزئیات شوم‪.‬‬ ‫عده ای معتقدند که تیم همراه شما چندان مطرح‬ ‫یا کارامد نبودند‪ .‬نظر خودتان چیست؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬قبول ندارم‪ .‬من بهترین اف��راد حاضر در حوزه‬ ‫ورزش را ب��ا خودم هم��راه کردم‪ .‬وقت��ی از تی��م همراهم در‬ ‫فراکس��یون ورزش حرف زدم اقایان گفتند با این نف رات شما‬ ‫حتما رای اعتماد م ی گی رید و این نف رات بهترین مدی رانی هستند‬ ‫که در حوزه ورزش کار کرده اند و از تجارب باالیی برخوردارند‪.‬‬ ‫چه کسانی تیم هم راه شما را تشکیل م ی دادند؟‬ ‫‪ l‬اتفاقا خوب شد این را پرسیدید‪ .‬من جمعا پنج نفر را با‬ ‫خودم به مجلس بردم که همه انها بهترین مدی ران ورزش کشور‬ ‫هستند‪ .‬اقایان داورزنی‪ ،‬درخشان‪ ،‬پوالدگر‪ ،‬خادم و هاشمی‪.‬‬ ‫اما عده دیگری هم بودند که به مجلس امده بودند‬ ‫یا در روزهایی که نام شما ب ه عنوان وزیر پیشنهادی‬ ‫ورزش مطرح شد خود را همراه شما خواندند!‬ ‫‪ l‬بقیه افراد خودش��ان را به من چس��باندند‪ .‬من از‬ ‫همان ابتدای فعالیتم ب رای انتخاب تیم کاری ام با این دوستان‬ ‫صحبت کردم‪.‬‬ ‫اما این افراد به مجلس هم امدند‪.‬‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬خودشان به مجلس امده بودند‪ .‬به من چه ارتباطی‬ ‫خب ش�ما م ی توانس�تید در این ب�اره الاقل یک‬ ‫تذکر بدهید‪...‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬به من ارتباطی نداشت‪ .‬همراهان اصلی من پنج‬ ‫نفر بودند که اسامی انها را گفتم‪ .‬سوابق روشنی هم دارند‪ .‬من‬ ‫که نم ی توانم وقتی یک فردی دنبال من راه افتاده است یقه اش‬ ‫را بگیرم و با او برخورد کنم‪.‬‬ ‫پس ایراد کار کجا بود؟‬ ‫‪ l‬به نظرم ب ی ب رنامگی از مجلس بود که هرکس از راه‬ ‫م ی رسید سرش را م ی انداخت پایین و وارد م ی شد‪.‬‬ ‫نظرتان در مورد انتصاب اق�ای صالحی ب ه عنوان‬ ‫سرپرست وزارت ورزش و جوانان چیست؟‬ ‫فکر م ی کنید ش�ما بهت�ر م ی توانس�تید در این‬ ‫وزارتخانه کار کنید یا اقای صالحی؟‬ ‫نگاه دکت�ر صالح�ی در ح�وزه ورزش و جوانان را‬ ‫چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم نگاه دکتر صالحی به افرادی اس��ت‬ ‫که در درون وزارت ورزش هس��تند و از نیروی انسانی حاضر‬ ‫در وزارتخانه کمک خواهد گرفت‪ .‬خیلی امیدوارم که انتصاب‬ ‫ایشان نتیجه های خوبی همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫ش�ما دوس�تانی داش�تید که در نیم ه راه به نظر‬ ‫م ی رسید راه شان را از شما جدا کردند‪ .‬گالی ه هایی‬ ‫را نیز مطرح کردند و بعد این طور برداشت م ی شد‬ ‫که با ش�ما همراه و هم�دل نبودن�د‪ .‬از این افراد‬ ‫دلخور نیستید؟ انتظار همراهی نداشتید؟‬ ‫‪ l‬حاال اینکه انتظار داشتم یا نه‪ ،‬مساله خاصی را حل‬ ‫نم ی کند‪ .‬من از همان ابتدای کار هم یک س��ری از مسائل را‬ ‫یدانستم‪ .‬دلیلی وجود ندارد که همه بخ واهند با من همکاری‬ ‫م ‬ ‫کنند‪ .‬من به عنوان یک مدیر که سوابقم هم مشخص است‬ ‫یک سری موافق دارم و یک سری مخالف‪ .‬به همین سادگی‪.‬‬ ‫پس دلیل اصلی دلخوری شما چیست؟‬ ‫‪ l‬مساله من این است که نباید برخورد جناحی صورت‬ ‫م ی گرفت‪ ،‬همی��ن‪ .‬وگرنه وقتی پای انتظ��ارات من به میان‬ ‫م ی اید ب رای انهایی که نسبت به نظ رات من مخالف هستند‬ ‫هم احترام قائلم و هیچ مشکلی هم وجود ندارد‪.‬‬ ‫در پایان صحبت خاصی دارید؟‬ ‫‪ l‬امیدوارم که همه دس��ت اندرکاران دست به دست‬ ‫هم بدهند و به اقای دکتر صالحی کمک کنند‪ .‬خوشحالم که‬ ‫نقطه نظ رات من را هم منتشر م ی کنید و ب رای ورزش این کشور‬ ‫هم ارزوی موفقیت و سربلندی دارم‪g .‬‬ ‫پس از اینکه مسعود سلطان ی فر نتوانست از مجلس‬ ‫رای اعتماد بگیرد‪ ،‬ش��ائب ه هایی پی رامون کارش��کنی برخی‬ ‫اط رافیان وی مطرح شد‪ .‬البته خود سلطان ی فر این شایعات‬ ‫را تکذیب کرد اما جالب اینکه برخی از اعضای فراکس��یون‬ ‫ورزش مجل��س این موضوع را تایید م ی کنن��د و م ی گویند‪:‬‬ ‫«کارش��کن ی هایی از درون تیم س��لطان ی فر وجود داشت‪».‬‬ ‫هر چند این موضوع حاال دیگر جای مناقش��ه ندارد و دکتر‬ ‫صالح ی امیری از س��وی رئی س جمهور به عنوان سرپرست‬ ‫وزارت ورزش و جوانان انتخاب ش��ده است ؛ با این حال بهتر‬ ‫اس��ت نگاهی به موضع گیری برخی از اعضای فراکسیون‬ ‫ورزش مجلس داش��ته باش��یم‪ .‬نمایندگانی که سلطان ی فر‬ ‫دل چندان خوش��ی از انها ندارد و تلویحا انها را مورد انتقاد‬ ‫قرار م ی دهد‪ .‬انجا که مدعی م ی شود‪« :‬اعضای فراکسیون‬ ‫ورزش به او گفته اند حتما رای اعتماد م ی گیری و ما خوشبین‬ ‫هستیم‪ .‬اما در روز رای گیری‬ ‫اتفاق دیگری رخ داد‪».‬‬ ‫بع��د از انک��ه اخباری‬ ‫درب��اره کارش��کنی برخ��ی‬ ‫افراد ب رای رای نی��اوردن وزیر‬ ‫پیشنهادی ورزش منتشر شد‪،‬‬ ‫یک عضو فراکسیون ورزش‬ ‫مجلس ای��ن خب��ر را تایید‬ ‫کرد‪ .‬حس��ین گروسی گفت‪:‬‬ ‫«م ی ت��وان کارش��کن ی ها را‬ ‫ب رای رای نیاوردن سلطان ی فر‬ ‫مورد تایید قرار داد‪».‬‬ ‫عضو فراکسیون ورزش‬ ‫مجل��س درخص��وص عدم‬ ‫انتخاب مس��عود سلطان ی فر‬ ‫به عنوان وزیر ورزش و جوانان گفت‪« :‬س��لطان ی فر مدیری‬ ‫اس��ت که کارنامه و عملکردش مشخص اس��ت و در واقع‬ ‫انتظارمان این ب��ود به عنوان وزی��ر ورزش و جوانان انتخاب‬ ‫شود اما اینگونه نش��د و ب رای خودم جای تعجب داشت‪ .‬به‬ ‫هر حال نظ رات نمایندگان متفاوت است و هرکس تفکرات و‬ ‫عقاید به خصوص خود را دارد‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬وزیر ورزش و‬ ‫جوانان باید باالی دویست رای را به خود اختصاص م ی داد تا‬ ‫انتخاب شود و امیدوارم گزینه بعدی بتواند این تعداد رای را‬ ‫جمع کند‪ .‬روی رای باالی سلطان ی فر حساب م ی کردیم اما‬ ‫عمال این گونه نشد تا به عنوان گزینه مطرح شده ب رای وزارت‬ ‫برگزیده نشود‪ ».‬گروس��ی درخصوص اینکه گفته م ی شود‬ ‫یک سری اتفاقات در مجلس ب رای رای نیاوردن سلطان ی فر‬ ‫صورت گرفته بود‪ ،‬نیز تصریح کرد‪« :‬این مساله واقعا جای‬ ‫تعجب داشت و مسائل سیاسی در عدم انتخاب سلطان ی فر‬ ‫تاثیر بس زایی گذاشت و م ی توان این کارشکن ی ها را نیز مورد‬ ‫تایید قرار داد‪».‬‬ ‫اگرچه صالح ی امیری حاال به عنوان سرپرست معرفی‬ ‫شده اس��ت اما اظهارات اخیر مش��اور رئی س جمهور نشان‬ ‫م ی دهد که اص�لا بعید نیس��ت در نهای��ت گزینه دیگری‬ ‫وزیر ورزش و جوانان ش��ود‪ .‬گروسی درمورد حضور احتمالی‬ ‫یاسر هاشمی در وزارت ورزش و جوانان نیز گفته است‪« :‬در‬ ‫این باره چیزی نش��نیدم و اطالعی ندارم‪ ».‬اما س��ی د هادی‬ ‫حس��ینی‪ ،‬مخب��ر فراکس��یون ورزش مجلس نی��ز گفت‪:‬‬ ‫«به نظ��ر اینجان��ب وزیر پیش��نهادی ب��رای ورزش خوب‬ ‫ب��ود‪ .‬تیم ی ک��ه س��لطان ی فر را همراهی م ی ک��رد نیز تیم‬ ‫خوبی ب��ود‪ .‬در مجلس اکثری��ت نماین��دگان او را به عنوان‬ ‫چهره ورزش��ی نم ی ش��ناختند‪ .‬اگ��ر از قبل در ای��ن زمینه‬ ‫بیش��تر نمایندگان را توجیه م ی کرد و دفاع مناس��ب تری در‬ ‫صحن مجلس از خود داش��ت یقینا م ی توانس��ت رای الزم‬ ‫را اخذ کند‪».‬‬ ‫حسینی اظهار داشت‪« :‬س��لطان ی فر باید به شبهات‬ ‫بیشتر پاس��خ م ی داد‪ .‬بعضی ش��بهات به او سیاسی بود‪».‬‬ ‫با توجه به جلس��ات بس��یار زیاد مجلس در ای��ن چند روز و‬ ‫خسته بودن فضای کلی او باید در ‪ 8‬تا ‪ 10‬دقیقه صحب ت های‬ ‫خود را جمع م ی کرد که عمال چنین چیزی اتفاق نیفتاد‪ .‬البته‬ ‫این را هم بای��د یاداوری کنم که فراکس��یون ورزش و حتی‬ ‫هیات رئیسه مجلس موافق سلطان ی فر بودند اما نمایندگان‬ ‫قانع نشدند‪».‬‬ ‫حسینی در پاسخ به این س��وال که ایا به نظر شما با‬ ‫امدن وزیر جدید ورزش‪ ،‬در بدنه مدیریتی استان ها هم تغییری‬ ‫ایجاد م ی شود‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫«این مساله بس��ته به نگاه‬ ‫وزیر دارد‪ .‬به عنوان مثال من‬ ‫در دوران مدیرکل��ی خود در‬ ‫تربی ت بدنی مازندران با همان‬ ‫ترکیب گذشته کار کردم‪».‬‬ ‫ام��ا رحی��م زارع‪،‬‬ ‫دیگرعضو فراکسیون ورزش‬ ‫مجل س شورای اس�لامی ب��ا‬ ‫بیان اینکه وزیر پیش��نهادی‬ ‫ورزش م ی توانس��ت در ارائه‬ ‫برنامه خود در دو حوزه ورزش‬ ‫و جوان��ان یکس��ان و قوی‬ ‫عمل کند‪ ،‬گفت‪« :‬یک نکته‬ ‫در کارنامه سلطان ی فر وجود‬ ‫داش��ت و ان اینکه از لحاظ تحصیلی س��ابقه وی مرتبط با‬ ‫تصدی این وزارتخانه نبود‪».‬‬ ‫این عضو فراکس��یون ورزش مجل س شورای اسالمی‬ ‫خاطرنش��ان کرد‪« :‬عم��د ه صحب ت هایی که س��لطان ی فر‪،‬‬ ‫وزیر پیش��نهادی ورزش‪ ،‬در فراکس��یون مط��رح کرد‪ ،‬راجع‬ ‫به بحث های ورزش��ی بود و مباحث مربوط ب��ه جوانان در‬ ‫برنامه های وی کمتر مورد توجه بود‪ .‬ما از وی خواستیم که‬ ‫ب رنامه های خود را در این باره تقویت کند اما خب به هر دلیلی‬ ‫در روز رای گیری نیز همان ب رنامه ها منعکس شد و در نهایت‬ ‫ایشان رای اعتماد نگرفت‪».‬‬ ‫وی با بیان اینک��ه وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان‬ ‫م ی توانست ب رنامه ای قوی تر ارائه کند‪ ،‬گفت‪« :‬خود من نظر‬ ‫مثبتی نسبت به عملکرد سلطان ی فر داشتم و امیدوار بودم با‬ ‫تعهد‪ ،‬تخصص و مدیریت بتواند در صورت کسب رای اعتماد‬ ‫فعالیت خ��ود را پیگیری کن��د اما حاال ه��م اتفاق خاصی‬ ‫نیفتاده اس��ت‪ .‬اقای صالح ی امیری چهره شناخته ش��ده ای‬ ‫اس��ت که امیدواریم بتواند کارهای ویژه ای در ورزش کشور‬ ‫انجام دهد‪».‬‬ ‫فراکسیون ورزش مجلس به س��لطان ی فر گفته بود‪،‬‬ ‫ش��ما حتما رای م ی اوری و ما خوشبین هس��تیم که شما‬ ‫وزیر م ی ش��وید‪ .‬زارع در واکنش به این موض��وع م ی گوید‪:‬‬ ‫«خی��ر‪ ،‬ما به هیچ ک��س وع��ده نم ی دهیم ک��ه حتما وزیر‬ ‫م ی ش��وی‪ .‬خود م��ن ی��ک رای دارم‪ .‬ما اقای س��لطان ی فر‬ ‫را چه��ره باس��ابقه و محترمی دیدی��م و ب��ه او گفتیم که‬ ‫خوش��بین هس��تیم که رای اعتماد م ی گیرد ام��ا نگفتیم‬ ‫شما قطعا وزیر ورزش خواهید شد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪186‬‬ ‫‪ l‬اجازه بدهید اینطور پاسخ بدهم‪ .‬من فکر م ی کنم‬ ‫دکتر صالحی بتواند موفق تر از من کار کن��د و موفق تر هم‬ ‫خواهد بود‪ .‬او یک مدیر با ب رنامه و کارامد است که به خصوص‬ ‫در حوزه ج وانان م ی تواند منشا تحوالت جدی باشد و حرف های‬ ‫زیادی ب رای گفتن خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مناقشه برسریک ادعا‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬دکت��ر صالحی یک��ی از بهترین مدی رانی اس��ت‬ ‫که م ی شناسم‪ .‬فردی بس��یار الیق که وقتی ش��نیدم اقای‬ ‫رئی س جمهور ایشان را به عنوان سرپرست معرفی کرده است‬ ‫خوشحال شدم‪ .‬با او تماس گرفتم و به او تبریک گفتم‪ .‬اینجا‬ ‫هم در همین مصاحبه م ی گویم که اگر بخواهد هر کاری از‬ ‫دستم ساخته اس��ت انجام م ی دهم که به او و وزارت ورزش و‬ ‫ج وانان کمک کنم‪.‬‬ ‫عضو فراکسیون ورزش مجلس‪ :‬به سلطانی فر نگفتیم حتما وزیر می شوی‬ ‫‪83‬‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بانکداری اسالمی‬ ‫ارمانی است که باید‬ ‫ی سطوح‬ ‫در تمام ‬ ‫جامعه جاری شود‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪186‬‬ ‫مدیرعامل بانک مه��ر اقتصاد در همای��ش خانوادگی‬ ‫کارکنان شعب اس��تان اردبیل بانکداری اس�لامی را ارمانی‬ ‫دانست که باید در تمامی سطوح جامعه جاری شود‪ .‬به گزارش‬ ‫روابط عمومی بانک مهر اقتصاد استان اردبیل‪ ،‬دکتر غالمحسن‬ ‫تقی نتاج‪ ،‬مدیرعامل بانک در همایش خانواده های کارکنان این‬ ‫استان طی سخنانی دغدغه اصلی مجموعه مهر را پیاده سازی‬ ‫بانکداری اس�لامی عنوان کرد و گفت‪« :‬بحمداهلل براساس‬ ‫بررس��ی و ارزیابی پژوهش��کده پولی و بانکی بانک مرکزی‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬امتیاز بسیار خوبی در زمینه بانکداری‬ ‫بدون ربا به بانک مهر اقتصاد تعلق یافته و به این ترتیب باالتر از‬ ‫بسیاری از بانک ها و موسسات پولی قرار گرفته ایم‪ ».‬مدیرعامل‬ ‫بانک مهر اقتصاد با بیان اینکه تا تحقق بانکداری اس�لامی‬ ‫فاصله زیادی داریم و تحقق این امر نیازمند حمایت همه جانبه‬ ‫است‪ ،‬افزود‪« :‬بانکداری اس�لامی ارمانی است که نمی تواند‬ ‫ی سطوح‬ ‫فقط در یک بانک پیاده سازی شود بلکه باید در تمام ‬ ‫جامعه از مراجع قانونگذاری تا احاد مختلف مردم جاری شود و‬ ‫همگان از مباحث و مفاهیم ان اطالع داشته باشند‪ ».‬دکتر نتاج‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬موضوع بانکداری اسالمی تنها محدود به‬ ‫پیاده سازی در بانک مهر اقتصاد نیست و بر اساس مسئولیت‬ ‫اجتماعی مان ‪ ،‬بنا داریم تا تجربیاتمان را در قالب کتب‪ ،‬مقاالت‬ ‫و سخنرانی ها در اختیار همه موسسات پولی و مالی قرار دهیم‬ ‫تا از ان بهره برداری الزم به عمل اید‪ ».‬وی در ادامه س��خنان‬ ‫خود با اش��اره به نقش خانواده ها در تحقق اهداف سازمانی و‬ ‫موفقیت های ان‪ ،‬ابراز داشت‪« :‬خانواده ها سهم قابل توجهی در‬ ‫کسب دستاوردهای سازمان دارند و هدف تمامی تالش های ما‬ ‫پس از کسب رضایت حق تعالی‪ ،‬داشتن خانواده ای موفق است‪،‬‬ ‫چرا که اگر خواهان کشوری سربلند هستیم باید از خانواده هایی‬ ‫سالم و بانشاط برخوردار باشیم‪ ».‬نتاج با تاکید بر اهمیت حفظ‬ ‫و صیانت از خانواده تصریح کرد‪« :‬چنانچه خانواده کوچکترین‬ ‫اس��یبی ببیند حتی اگر موفقیتی هم نصیب سازمان شود این‬ ‫موفقیت حاصلی نخواهد داشت و تردید نداشته باشید که اگر در‬ ‫دوران دفاع مقدس با دستان خالی موفق به کسب دستاوردهای‬ ‫بزرگ شدیم به برکت وجود خانواده های موفق و ایثارگر بود‪».‬‬ ‫در ادامه‪ ،‬مهندس نیکزاد ‪ ،‬اس��تاندار اردبیل با تقدیر از خدمات‬ ‫بانک مهر اقتصاد گفت‪« :‬کارکنان این بانک با رعایت اخالق‬ ‫اسالمی و اشتیاق در خدمت رسانی به مردم‪ ،‬الگوی یک بانک‬ ‫اسالمی را به خوبی ارائه کرده اند و در راستای تعامالت ارزنده‬ ‫با ادارات و س��ازمان ها موفقیت های بزرگی کسب کرده اند‪».‬‬ ‫نیکزاد در ادامه نقش بانک ها در پیشبرد پروژه های عمرانی را‬ ‫مهم ارزیابی کرد و گفت ‪« :‬در حال حاضر ساخت سد امارت در‬ ‫مرز ایران و اذربایجان در دستور کار است که در صورت تکمیل ‪،‬‬ ‫این سد توان ذخیره‪ 230‬میلیون مترمکعب اب را خواهد داشت‬ ‫و به این ترتیب‪ 23‬هزار هکتار از اراضی دیم به اراضی ابی تبدیل‬ ‫می شود‪ ،‬ولی اگر به اعتبارات اندک دولتی امیدوار باشیم ممکن‬ ‫است تا ‪ 15‬سال اینده هم این پروژه به بهره برداری نرسد‪g».‬‬ ‫مهندس صدوقی اعالم کرد‪:‬‬ ‫افزایش صددرصدی سرمایه همراه اول‬ ‫مدیرعامل هم��راه اول با اش��اره به عرضه‬ ‫‪ ۵۰۰‬هزار س��هم همراه اول در بورس تهران که‬ ‫جزو ‪ ۱۰‬درصد سهم عرضه شده در فرابورس بوده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬برنامه ای برای عرضه بیشتر سهام‬ ‫همراه اول در بورس نداریم‪ ».‬صدوقی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫همراه اول در حاشیه انتقال همراه اول از فرابورس‬ ‫به بورس در جمع خبرنگاران گفت‪« :‬سهام شرکت‬ ‫همراه اول ام��روز ‪ ۴۲۰۰‬تومان قیمت خورد و اگر‬ ‫بازار بورس امروز منفی نبود به طور حتم سهام این شرکت با قیمت بیشتری در بورس بازگشایی‬ ‫می شد و در اینده امیدواریم مثبت باشد‪ ».‬وی افزود‪« :‬امس��ال وضعیت سهام شرکت مطلوب‬ ‫بوده به طوری که در چهار ماهه اول امس��ال همراه اول ‪ 39‬درصد پیش بینی س��ود محقق شده‬ ‫است که نسبت به چهارماهه سال گذشته ‪ 27‬درصد رشد داشته است‪ ».‬وی در خصوص دستور‬ ‫وزیر ارتباطات برای توقف تعرفه های جدید مخابراتی و تاثیر ان بر ‪ EPS‬شرکت گفت‪EPS« :‬‬ ‫چهار ماهه شرکت‪ ،‬بر اس��اس تعرفه های سابق بود که از س��ال ‪ ۸۲‬ثابت مانده بود که امیدواریم‬ ‫گزارش مطلوبی به سهامداران ارائه کنیم‪ .‬صدوقی با بیان اینکه بعد از یک سال پیگیری همراه‬ ‫اول افزایش نرخ اعالم شد‪ ،‬ادامه داد‪« :‬نرخ یکسانی که برای تعرفه ها تعیین شده قابل قبول است‪،‬‬ ‫اما وزیر بار دیگر خواسته که بررسی بیشتری در این خصوص صورت گیرد تا در حق مشترکان و‬ ‫اپراتور اجحافی صورت نگیرد که بعد از بررسی اعالم می شود‪ ».‬مدیرعامل شرکت ارتباطات سیار‬ ‫ایران گفت‪« :‬مزیت تعیین نرخ ‪ ۵۹۹‬ریال برای هر دقیقه مکالمه سیم کارت های دائمی همراه‬ ‫اول این است که مشترک می تواند با ‪ ۸۷‬میلیون مشترک تلفن ثابت و همراه با یک قیمت تماس‬ ‫بگیرد‪ ».‬وی همچنین از افزایش صد در صدی س��رمایه این ش��رکت خبر داد و گفت‪« :‬گزارش‬ ‫حسابرسی به زودی اعالم شده و افزایش سرمایه اعالم می شود؛ به این ترتیب سرمایه شرکت که‬ ‫در حال حاضر ‪ 206‬میلیارد تومان است به زودی از محل اندوخته ها صددرصد افزایش می یابد‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬امروز ‪ ۵۰۰‬هزار سهم همراه اول در بورس تهران معامله شد که جزو ‪ ۱۰‬درصد‬ ‫سهم عرضه شده در فرابورس بوده است و برنامه دیگری برای عرضه بیشتر نداریم‪g ».‬‬ ‫‪84‬‬ ‫بانک انصار در طرح عیدانه‪6 ،‬درصد جریمه‬ ‫تاخیر بدهکاران خود را می بخشد‬ ‫بانک انصار به مناسبت عیدسعیدفطر و ایام والدت باسعادت حضرت معصومه(س)‬ ‫و امام رضا (ع) و به منظور ترغیب بدهکاران نس��بت به تس��ویه دیون خود‪ ،‬طرح عیدانه‬ ‫که حاوی بخش��ش ‪6‬درص��د جریمه تاخیر اس��ت را به ش��عب ای��ن بانک اب�لاغ کرد‪.‬‬ ‫طرح عیدان��ه بانک انص��ار با ه��دف ترغی��ب مش��تریان دارای بدهی معوق نس��بت به‬ ‫تسویه حس��اب و تعیی��ن تکلیف پرونده ه��ای مربوط ب��ه مطالبات غیرجاری (سررس��ید‬ ‫گذش��ته‪ ،‬مع��وق ومش��کوک الوصول) به تصوی��ب مدیرعامل ای��ن بان��ک دکترایت اله‬ ‫ابراهیم��ی رس��یده و از تاری��خ ‪ 1392/5/19‬به ش��عب بانک مذکور در سراس��ر کش��ور‬ ‫ابالغ ش��ده اس��ت‪ .‬براس��اس ای��ن ط��رح مش��تریانی ک��ه از تاری��خ ‪19‬مردادم��اه تا‬ ‫‪ 31‬ش��هریور س��ال جاری اقدام ب��ه «به روز رس��انی» اقس��اط تاخیری و تس��ویه دیون‬ ‫معوق خ��ود نماین��د‪ ،‬می توانن��د از درصد بخش��ودگی خس��ارت تاخیر بهره مند ش��وند‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل بازاریاب��ی و تبلیغات بانک انصار‪ ،‬جرائم تاخیر دریافتی از مش��تریان‬ ‫پیش از ‪19‬مردادماه‪ ،‬مشمول این طرح نبوده و مشتریان بدهکار فقط در صورت پرداخت‬ ‫اقساط تاخیری یا تس��ویه تس��هیالت اعطایی طی دوره زمانی اعالم شده از بخشودگی‬ ‫مذکور بهره مند خواهند شد‪g .‬‬