ماهنامه مثلث شماره 188

‫گزارش ویژه مثلث‬ ‫پشت پرده دیپلماسی ایران در سوریه‬ ‫بررسی تحوالت دانشگاه به بهانه تغییر و تحوالت در دولت جدید‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادوهشتم‪ 16/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫گزارش دیدار با شریعتی ساعاتی قبل از برکناری‬ ‫قالیباف‪ -‬هاشمی‬ ‫شـهراورد‬ ‫در البی های اعضای شورای شهر‬ ‫چه می گذرد؟‬ ‫چگونه مسجدجامعی رئیس شورا شد؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫چپ اسالمی چگونه به روحانی‬ ‫رسید؟‬ ‫پرونده مثلث درباره فرجام چپ گرایان مسلمان‬ ‫شبح محافظه کاری در واشنگتن‬ ‫چرا اوباما تصمیم درباره سوریه را به کنگره واگذارکرد؟‬ ‫ایا راه باهنر از فراکسیون‬ ‫رهروان جدا می شود؟‬ ‫اخبار مثلث از معادالت درون پارلمان‬ ‫گفت و گو درباره مثلث؛ صفحه ای برای شما‬ ‫درباره مصاحبه مثلث با سردار احمدی مقدم چه نظری دارید؟‬ ‫نظرات مکتوب خود را به شماره‬ ‫‪ 300411711‬پیامک کنید یا به ادرس‬ ‫‪ info@mosalas.ir‬ارسال نمایید‪.‬‬ ‫پشتپرده هایسیاستبامثلث‬ ‫روزهای ش�نبه‪ ،‬یکشنبه و دوش�نبه از س�اعت ‪ 16‬تا ‪ 18‬م ی توانید با‬ ‫مدی�ران و اعضای تحریری�ه هفته نام�ه مثلث و س�ایت مثلث انالین‬ ‫گفت وگو کنید؛‬ ‫شماره تلفن‪88171503-4 :‬‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫ماموریتسخت‬ ‫رئیسکل‬ ‫رئیس جدید بانک مرکزی می تواند استقالل‬ ‫بانک مرکزی را بازگرداند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫محمودبهمنی‬ ‫عضوهیات علمی‬ ‫ هیچ کدام از سه‬ ‫دانشگاه مهم در رشته‬ ‫اقتصاد‪،‬یعنیدانشگاه‬ ‫تهران‪،‬شهیدبهشتی‬ ‫وعالمهطباطبایینبود‬ ‫و جریان های فکری‬ ‫مختلفاقتصادایرانهم‬ ‫حاضرنبود‬ ‫جلد دوم‬ ‫و رئیس سازمان برنامه و بودجه وقت ب��ود‪ .‬شیبانی در این‬ ‫دوره که بخش��ی از ان در دوران ریاست جمهوری خاتمی و‬ ‫بخش دیگ��ری از ان در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد‬ ‫قرار داشت‪ ،‬ماندگار نشد‪.‬‬ ‫دو هفته بعد از اینکه احمدی نژاد وزی ران نفت و صنایع‬ ‫را تغییر داد و شورای پول و اعتبار را که از مهمترین نهادهای‬ ‫تصمیم گیری در نظام بانکی ای ران بود را منحل کرد‪ ،‬شیبانی‬ ‫که مانند عده ای دیگ��ر از کارشناسان بانک مرکزی مخالف‬ ‫سیاست ها دستوری احمدی نژاد ب رای کاهش نرخ بهره بانکی‬ ‫هم بود‪ ،‬تصمیم به استعفا از سمت خود گرفت‪.‬‬ ‫هر چند در همان روزها بحث هایی در مورد صدور حکم‬ ‫برکناری شیبان��ی از طرف رئیس دولت ه��م مطرح شد که‬ ‫برخی را به این شبهه انداخت که شاید شیبانی به رغم میل‬ ‫خودش کناره گیری کرده است‪ .‬با این ح��ال او بعد از خروج‬ ‫از ساختمان میرداماد‪ ،‬ان طور ک��ه خودش گفته با تلفنی از‬ ‫ت خارجه که انتصابش به عن��وان سفیر ای ران در اتریش‬ ‫وزار ‬ ‫را به او تبریک م ی گفت غافلگیر شد و مسئولیت جدیدش‬ ‫را پذیرفت‪.‬‬ ‫وزیر اقتصاد دولت خاتمی رئیس بعدی بانک مرکزی‪،‬‬ ‫طهماسب مظاهری بود که عمر ریاستش البته بسیار کوتاه‬ ‫بود‪ .‬مظاهری ب رای مدت زمانی در حدود یک سال پستی را به‬ ‫عهده گرفت که ب رایش درگیری های فراوانی با رئیس دولت‬ ‫به همراه اورد‪ .‬در حالی که مظاهری به شدت مخالف افزایش‬ ‫نقدینگی بود‪ ،‬دولت و به ویژه وزیر کار وقت با طرح بنگاه های‬ ‫زودبازده بانک مرکزی را تح��ت فشار گذاشته بودند تا مجوز‬ ‫پرداخت وام هایی در قالب این طرح را بدهد و الزمه هایش را‬ ‫فراهم کند‪ .‬اصرار احمدی نژاد بر لزوم کاهش نرخ بهره بانکی‬ ‫از دیگر محل های اختالف مظاهری با دولت شد و در نهایت‬ ‫کناره گیری اش را به دنبال داشت‪.‬‬ ‫دوران ریاس��ت محم��ود بهمن��ی بع��د از طهماسب‬ ‫مظاهری از چند نظر اهمیت زیادی دارد؛ اول اینکه بهمنی‬ ‫هنگام قرار گرفتن در کرسی ریاست بانک مرکزی‪ ،‬دبیرکل‬ ‫این بانک ب��ود و خیل ی ها معتقد بودند ک��ه او تجربه ای که‬ ‫بتواند او را در اداره این بانک یاری کند ندارد‪ .‬محمود بهمنی‬ ‫عضو هیات علمی هیچ کدام از س��ه دانشگاه مهم در رشته‬ ‫اقتصاد‪ ،‬یعن��ی دانشگاه ته��ران‪ ،‬شهید بهشت��ی و عالمه‬ ‫طباطبایی نبود و جریان های فک��ری مختلف اقتصاد ای ران‬ ‫هم حاضر نبود و بسی��اری معتقد بودند ک��ه احمدی نژاد با‬ ‫انتخاب یک مدیر میانی و انتصاب��ش در یک پست عالی‪،‬‬ ‫صرفا به دنبال کسی است که اجراکننده خواسته های او در‬ ‫بانک مرکزی باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫ب��ازوی پولی دول��ت؛ ای��ن تعریفی است ک��ه برخی‬ ‫کتاب های مبانی علم اقتص��اد در مورد نقش بانک مرکزی‬ ‫در کشور هایی مانند ای ران ارائه م ی دهند‪.‬‬ ‫این بازوی پولی در اقتصاد ای ران باال و پایی ن های زیادی‬ ‫را پشت سر گذاشته ت��ا امروز که به دس��ت ول ی اهلل سیف‪،‬‬ ‫رئیس کل جدید بانک مرکزی سپرده شد‪.‬‬ ‫نهاد بانک مرک��زی در ای ران‪ ،‬مثل خیل��ی از نهاد های‬ ‫مدرن دیگر در حاشیه اصالحات اقتصادی حکومت پهلوی‬ ‫ایجاد شد؛ هجدهم مرداد ‪ ،1339‬اسمش را هم گذاشتند بانک‬ ‫مرکزی ای ران‪.‬‬ ‫در ش��رح وظایفش نوشت��ه شد‪« :‬ی��ک بانک تجاری‬ ‫نیست‪ ،‬مسئول تنظیم و اجرای سیاس��ت اعتباری و پولی‬ ‫ب ر اساس سیاست کلی اقتص��ادی کشور است‪ ،‬حفظ ارزش‬ ‫داخلی و خارجی پول ملی کش��ور‪ ،‬انتشار اسکناس و ضرب‬ ‫سکه های فل��زی رایج کش��ور‪ ،‬تنظیم مق��ررات مربوط به‬ ‫معامالت ارزی و ریالی‪ ،‬نظارت بر صدور و ورود ارز و پول رایج‬ ‫کشور‪ ،‬تنظیم کننده نظام پولی و اعتباری کشور و نظارت بر‬ ‫بانک ها و موسسات اعتباری برخی از وظایف بانک مرکزی‬ ‫است‪».‬‬ ‫خشت اول را هم انگار کج گذاشته بودند؛ مبنای ارتباط‬ ‫بانک مرکزی با سایر نهاد های اقتصادی دولت‪ ،‬رئیس دولت‬ ‫و نظارت بر مسئولی ت های ان‪ ،‬در همان گام اول ایجاد این‬ ‫نهاد ان قدر ها مورد توجه قرار نگرف��ت‪ .‬نتیجه اش هم این‬ ‫شد که در فاصله سال های ‪ 39‬تا انقالب ‪ ،57‬یعنی در حدود‬ ‫‪ 18‬سال کار بانک مرکزی ای ران در دوران پهلوی‪ ،‬رئیس کل‬ ‫بانک مرکزی‪ 10 ،‬بار تغییر ک��رد؛ یعنی عمر متوسط رئیس‬ ‫کل بانک مرکزی‪ ،‬در این دوران تنه��ا در حدود یک سال و‬ ‫‪ 9‬ماه بوده است ک��ه البته تابعی از تغییر پ��ی در پی دولت‬ ‫به خصوص در سال های پایانی حکومت پهلوی هم هست‪.‬‬ ‫بعد از انقالب ه��م روال های ارتباط و نظ��ارت بر این‬ ‫نهاد به درستی تشریح نشد‪ .‬نام بانک مرکزی ای ران‪ ،‬به بانک‬ ‫مرکزی جمهوری اسالمی ای ران تغییر کرد‪ .‬این بار در طول‬ ‫س ی وسه سال بعد از انقالب‪ ،‬باز ‪ 10‬بار رئیس کل عوض شد‬ ‫که متوسط مدت ریاست ه��ر کدامشان م ی شود سه سال و‬ ‫سه ماه‪ .‬با این حال حداقل مدت ریاست و حداکثر ان فاصله‬ ‫زیادی با هم دارند‪.‬‬ ‫بعد از علیرضا نوبری که بین سال های ‪ 58‬تا ‪ 60‬ریاست‬ ‫بانک مرکزی را به عه��ده داش��ت‪ ،‬سی د محسن نوربخش‬ ‫پنج سالی سکان بانک مرک��زی را به دست گرف��ت‪ ،‬اما در‬ ‫سال ‪ ،65‬مجید قاسمی ب رای سه س��ال ریاست کرد تا بین‬ ‫سال های ‪ 68‬تا ‪ 73‬کار به سی د محمدحسین عادلی سپرده‬ ‫شود‪ .‬بعد از او نوربخش دوباره به بانک مرکزی برگشت و تا‬ ‫سال ‪ 82‬یعنی همان زمانی که دارفانی را وداع گفت در این‬ ‫پست باقی ماند‪.‬‬ ‫کار را ب رای مدت��ی به محمدجواد وجاه��ی‪ ،‬قائم مقام‬ ‫نوربخش سپردن��د تا در همان سال اب راهی��م شیبانی ب رای‬ ‫ریاست انتخ��اب شود و تا دو س��ال بعد از پای��ان کار دولت‬ ‫اصالحات در پست ریاست بانک مرکزی بماند‪.‬‬ ‫همزمان با اغ��از اجرای تصمیم��ات اقتصادی مهم و‬ ‫جدی دولت اول محمود احمدی نژاد‪ ،‬اب راهیم شیبانی استعفا‬ ‫کرد تا طهماسب مظاهری تنها ب رای یک سال بانک مرکزی‬ ‫را اداره کند‪ .‬او هم البته به دلی��ل اختالف نظر با احمدی نژاد‬ ‫در مورد افزایش نقدینگی و مخالفت با سیاست های بانکی‬ ‫احمدی نژاد و تقاضاهای متعدد وزیر کار دولت نهم در تزریق‬ ‫نقدینگی به صورت وام به بنگاه ه��ای زودبازده و همچنین‬ ‫مخالفت با کاهش نرخ بهره بانکی با تورم بیش از ‪ ۲۹‬درصد‪،‬‬ ‫از همکاری با دولت اجتناب کرد‪ ،‬ت��ا دولت دهم احمدی نژاد‬ ‫به سراغ محمود بهمنی ب��رود که طوالن ی ترین دوره ریاست‬ ‫بر بانک مرکزی را بعد از محس��ن نوربخش با پنج سال کار‬ ‫در اختیار دارد‪.‬‬ ‫غیر از باقی ماندن بر سر پست ریاست بانک مرکزی‬ ‫که ظاه را از ان صندل ی هایی است ک��ه خیلی به کسی وفا‬ ‫نکرده‪ ،‬یکی از بحران های اصلی بانک مرکزی ارتباط ان با‬ ‫سایر نهاد های مدیریت اقتصادی در کشور است و در این دو‬ ‫دولت اخیر هم مشخص کردن شکل رابطه با رئیس دولت‪.‬‬ ‫بعد از پایان جن��گ هشت ساله ای ک��ه طبیعتا تمام‬ ‫اولویت های کشور را به نفع مدیریت و اداره جبهه های نبرد‪،‬‬ ‫به سطح دوم اهمیت کاهش م ی داد‪ ،‬در دوران دولت سازندگی‬ ‫ارامش در بانک مرکزی ادامه پیدا کرد‪ .‬دولت های اول و دوم‬ ‫اقای هاشم ی رفسنجانی تاکید خ��ود را بر بازسازی گذاشته‬ ‫بودند‪ ،‬در نتیجه بیشتر بودجه های عمرانی مورد بحث بود‬ ‫و بانک مرکزی چندان حاشی ه ای در فضای عمومی جامعه‬ ‫نداشت‪ .‬این دوران همزمان بود با ریاست سی د محمدحسین‬ ‫عادلی ب رای پن��ج سال و محسن نوربخ��ش ب رای سه سال‬ ‫باقیمانده‪.‬‬ ‫محمدحسین عادلی که بعد از واگ��ذار کردن کرسی‬ ‫ریاست بانک مرکزی به سفارت ای ران در انگلستان رفت و تا‬ ‫چند هفته بعد از ریاست جمهوری احمدی نژاد که در پی ان‬ ‫به ته ران فراخوانده و عزل شد‪ ،‬در همان سمت باقی ماند‪.‬‬ ‫محسن نوربخ��ش ک��ه در زم��ان ریاست جمهوری‬ ‫هاشم ی رفسنجانی سابق��ه وزارت اقتص��اد و دارایی را هم‬ ‫داشت‪ ،‬در چهار دولت اکبر هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬محمدعلی‬ ‫رجایی‪ ،‬میرحسین موسوی و محمد خاتمی رئیس کل بانک‬ ‫مرکزی ب��ود‪ .‬او از اساتید اقتصاد دانشگ��اه شهید بهشتی و‬ ‫متعلق به مکت��ب اقتصادی بود که به ن��ام همین دانشگاه‬ ‫مکتب بهشتی خوانده شده است‪.‬‬ ‫گفته م ی شود که محفل اقتص��ادی یا همان مکتب‬ ‫دانشگاه شهید بهشتی به نوعی اقتصاد دولتی تعاونی با نقش‬ ‫کمرنگ بخش خصوصی معتقد است و به بخش خصوصی‬ ‫به عنوان مجموعه ای م ی نگرد که از همه ابزارها و از جمله‬ ‫انحصار ب رای دستیابی به س��ود حداکثری استفاده م ی کند‪.‬‬ ‫معتقدان این مکتب اقتص��ادی‪ ،‬بخش خصوصی را هم تراز‬ ‫سرمایه دار و سرمای��ه داری محسوب م ی کنن��د و معتقدند‬ ‫دولت با ابزار اقتصاد دولتی شایسته ترین راه ب رای جلوگیری‬ ‫از ترکتازی این بخش است‪.‬‬ ‫درگیری هایی بین اقای مظاه��ری وزیر دارایی وقت و‬ ‫اقای نوربخش به عنوان رئی��س کل بانک مرکزی که یکی‬ ‫به دنبال اجرای سیاست ه��ای مالی و دیگری به دنبال حفظ‬ ‫استقالل بانک مرکزی بود‪،‬در این دوره سر و صدای زیادی کرد‬ ‫و هرچند برخی کارشناسان معتقد هستند که این درگیری ها‬ ‫ناشی از دو دیدگاه یا دو مکتب اقتصادی متفاوت نبود‪ ،‬بلکه‬ ‫بیشتر به علت دولتی بودن اقتصاد است که ایجاد م ی شود‪،‬‬ ‫برخی دیگر این اختالف��ات را منشا درگیری های فکری بین‬ ‫اعضای تیم اقتصادی دولت دانستند که در نهایت منجر به‬ ‫تغیی راتی در سطح وزیر و رئیس سازمان مدیریت و برنامه و‬ ‫بودجه شد‪.‬‬ ‫فوت اقای نوربخش‪ ،‬اغاز یک فصل جدید در تعامالت‬ ‫بانک مرکزی ب��ود‪ .‬فصل رئی س کل��ی قائم مقام نوربخش‪،‬‬ ‫محمدجواد وهاجی با جانشینی اب راهی��م شیبانی به پایان‬ ‫رسید‪.‬شیبانی‪ ،‬مدرک دکترای اقتصاد را از دانشگاه ایندیاناى‬ ‫امریکا گرفته و ب��ا تخصص اقتصاد ای��ران‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫ته ران بود و قاعدتا پیرو مکتب دانشگاه ته ران‪ ،‬معتقدان به‬ ‫اقتصاد ازاد و درهای باز و شب ه کاپیتالیستی که اقتصاد دولتی‬ ‫را ناکارامد و تولید ثروت‪ ،‬ایج��اد رونق‪ ،‬سرمایه گذاری و رشد‬ ‫تولید ناخالص داخلی کش��ور را در گرو بهره گیری از سرمایه‬ ‫بخش خصوصی م ی دانند‪ .‬انه��ا معتقدند دولت با بضاعت‬ ‫اندک خود نخواهد توانس��ت نیاز سرمایه گذاری بخش های‬ ‫مختلف اقتصاد را تامین کند و بناب راین این سرمایه نامحدود‬ ‫بخش خصوصی است که گره از مشکالت اقتصادی کشور‬ ‫باز م ی کند‪.‬‬ ‫دوره مدیریت او بر بانک مرکزی همزمان با درگیری های‬ ‫پردامنه فکری بین طهماسب مظاهری‪ ،‬وزیر اقتصاد و دارایی‬ ‫‪11‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫در این دوره به جای بحث های فکری بر سر استقالل‬ ‫یا وابستگی بانک مرکزی یا حتی می��زان دخالت دولت در‬ ‫اقتصاد‪ ،‬بحران های دیگری خبرساز شد‪.‬‬ ‫افزایش سرسام اور نقدینگ��ی در دست مردم‪ ،‬به دنبال‬ ‫ان رشد تورم و همچنین افزایش قیمت طال و ارز که نتیجه‬ ‫مستقیم ان کاهش ارزش پول ملی بود‪ ،‬از جمله نتایج دوران‬ ‫ریاست او در بانک مرکزی است‪.‬‬ ‫با اینکه او اخی را در مراسم تودی��ع و معارفه رئی س کل‬ ‫بانک مرکزی گفته است که مسئولیت همه کاست ی ها را به‬ ‫عهده م ی گیرد اما در جری��ان بحران های ارزی سال گذشته‬ ‫وقتی مجلس چندین بار از او و تیم اقتصادی دولت دعوت‬ ‫کرد ت��ا در مورد بح��ران و راه حل ه��ای ان پاسخگو باشند‪،‬‬ ‫بهمنی صراحتا اعالم کرد که در م��ورد مدیریت منابع ارزی‬ ‫هم تصمیم گیرنده نیس��ت و نم ی تواند پاسخگو باشد‪ .‬بعد‬ ‫از این مکالمات او حتی از حض��ور در صحن علنی مجلس‬ ‫هم سر باز زد‪.‬‬ ‫دولت روحانی بعد از فارغ شدن از چینش وزی ران‪ ،‬حاال‬ ‫به سراغ مدی ران رفته است‪ ،‬ول ی اهلل سیف‪ ،‬سوم شهریور ماه‬ ‫به عنوان رئی س کل جدید بان��ک مرکزی معرفی شده است‪.‬‬ ‫او دکترای حسابداری و مدیریت مالی از دانشگاه عالمه دارد‪،‬‬ ‫البته بعض ی ها معتقد هستند او همانی نیست که باید باشد‪.‬‬ ‫م ی گویند تحصیالت��ش اقتصادی نیس��ت و حسابداری را‬ ‫شاخه ای از اقتص��اد نم ی دانند‪ .‬همچنی��ن م ی گویند که او‬ ‫بیشتر از انکه ی��ک شخصیت اقتصادی باش��د یک مدیر‬ ‫اجرایی است‪.‬‬ ‫در حالی که سابق��ه مدیریت افرادی ب��ا پیشینه های‬ ‫فکری مشخص در بانک مرکزی ب��ه دعوا های دنباله دار در‬ ‫عرصه سیاست گذاری اقتصادی منج��ر شده‪ ،‬خیل ی ها هم‬ ‫معتقد هستند که این بار انتخاب فردی که سابقه اجرای ی اش‬ ‫بر سابقه علم ی اش م ی چربد م ی توان��د تجربه تازه ای ب رای‬ ‫بازوی مالی دولت فراهم کند‪.‬‬ ‫هر چند با وجود سابقه مثلث اقتصادی دولت‪ ،‬نوبخت‪،‬‬ ‫طی ب نیا و سیف‪ ،‬احتمال درگیری های��ی از جنس درگیری‬ ‫بر سر استقالل بان��ک مرکزی کمت��ر از سال های گذشته‬ ‫است اما این موضوع به معن��ی ان نیست که بانک مرکزی‬ ‫با هیچ دشواری رو به رو نخواهد بود چراکه تمام اعضای تیم‬ ‫اقتصادی دولت ب رای تحقق اهداف بح��ق شان از افزایش‬ ‫تولید نفت و محصوالت صنعتی گرفت��ه تا رونق کشاورزی‬ ‫و راه اندازی دوباره پروژه های عمرانی به پول نیاز دارند و این‬ ‫موضوع م ی تواند با سیاست های انقباضی که احتماال علی‬ ‫طیب نیا وزیر اقتصاد و ول ی اهلل سیف رئی س کل بانک مرکزی‬ ‫م ی توانند ب رای کنترل تورم و نقدنگ��ی در دست اجرا داشته‬ ‫باشند‪ ،‬مغایرت داشته باشد‪.‬‬ ‫غیر از این موضوع‪ ،‬چالش دیگر بانک مرکزی تضمین‬ ‫استقالل و پاسخگویی بانک مرکزی در مورد سیاست هایی‬ ‫است که اعمال انها باید مستقیم��ا توسط این نهاد صورت‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫تجرب��ه اق��ای بهمن��ی و چیزی ک��ه ای��ن روز ها در‬ ‫مصاحب ه هایش بر ان تاکید بسیار کرده‪ ،‬نشان م ی دهد که‬ ‫ه ر چند رئی س کل بانک مرکزی توسط مجمع عمومی این‬ ‫بانک پیشنهاد و توسط رئی س جمهور منصوب م ی شود اما‬ ‫نهاد ریاست جمهوری به سادگی امکان اعمال فشار و عزل‬ ‫و نصب در این ح��وزه را دارد‪ .‬رئی س کل بانک مرکزی عمال‬ ‫الزامی ب��ر پاسخ گویی به نهاد هایی مانن��د مجلس شورای‬ ‫اسالمی ن��دارد‪ ،‬از ای��ن رو این خطر همواره وج��ود دارد که‬ ‫افرادی که در این پست قرار م ی گیرند به همین دلیل از زیر‬ ‫بار مسئولیتی که به عهده دارند‪ ،‬شانه خالی کنند و تبدیل به‬ ‫ماشین اعمال سیاست های دولت در حوزه مالی کشور شوند‬ ‫و به تعبیر دیگری دستگاه چاپ اسکناس؛ مگر اینکه کسی‬ ‫بیاید و به قیمت کاهش اختیارهای ریاست جمهوری هم که‬ ‫شده‪ ،‬بانک مرکزی را نظارت پذی ر تر کند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪12‬‬ ‫اشکال این است؛ رئیس کل نمی تواند‬ ‫«نه» بگوید‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو با محمود جام ساز درباره ماهیت بانک مرکزی‬ ‫بانک مرکزی‪ ،‬نهادی است که به اندازه نامش قدرت و اختیار ندارد‪ ،‬همین موضوع است که انجام هر کاری را برای‬ ‫ان دشوار و بانک را به ماشین چاپ اسکناس دولت تبدیل م ی کند‪ .‬اشکال کار در کجاست؟ دکتر محمود جام ساز به‬ ‫این سوال جواب داده است‪.‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بانک مرکزی در سال های گذاش�ته درگیری های‬ ‫زیادی را از سر گذرانده است‪ ،‬در این نمونه اخرهم‬ ‫که در دوران اقای بهمنی درگیر چالش هایی بوده‬ ‫است‪ ،‬شما وضعیت امروز بانک مرکزی را چطور‬ ‫توصیف م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬بانک مرکزی م��ا سال هاست که تح��ت اراده و‬ ‫دستورات دولتی ک��ار م ی کند‪ ،‬مخصوص��ا روسای جمهور‬ ‫و وزرای اقتص��اد و دارایی هم��واره روی ک��ار بانک مرکزی‬ ‫و تصمیمات ان تاثی ر گ��ذار بوده اند‪ .‬البت��ه گاهی به دلیل‬ ‫شخصیت رئی س کل بانک مرکزی بح��ث و جدل هایی در‬ ‫م��ورد اعمال سیاست ه��ای پولی ایجاد شده ک��ه در اغلب‬ ‫اوقات باعث ع��زل رئیس کل بانک مرک��زی شده است‪ .‬در‬ ‫واقع رئی س کل بانک مرکزی هی چ وقت این قدرت و امکان‬ ‫را نداشته است که در ب رابر منوی��ات دولت «نه» بگوید‪ .‬این‬ ‫موضوع نشان م ی دهد که بانک مرکزی هی چ وقت مستقل‬ ‫نبوده است‪.‬‬ ‫این موضوع در دنیا عرف نیس��ت‪ ،‬بانک مرکزی باید‬ ‫از دولت مستقل باشد تا بتواند به مهار ت��ورم و مبارزه با ان‪،‬‬ ‫کمک به رشد و توسعه اقتصادی‪ ،‬ت��وازن تجارت خارجی و‬ ‫پرداخت ها و امثال ان بپردازد‪ .‬همه این موضوعات چی ز هایی‬ ‫است که اقتصاد کشور را متاثر م ی کند‪ .‬بانک مرکزی به دلیل‬ ‫عدم استقالل همواره تحت تاثیر سیاست های دولت ها بوده‪،‬‬ ‫عدم تناسب بین سیاست ه��ای پولی و مالی هم تا حدودی‬ ‫ناشی از همین موضوع است‪.‬‬ ‫بانک مرکزی در زمان اقای بهمنی و حتی قبل از او هم‬ ‫در بیشتر دخالت ها در بازار های پولی و ارزی متاثر از دولت و‬ ‫در واقع اجرا کننده درخواست های دولت بوده است‪ .‬در زمینه‬ ‫تعیین نرخ بهره و سود بانکی ه��م کامال دستور های دولت‬ ‫را عملی کرده است‪ .‬در دوران اقای بهمنی بانک مرکزی به‬ ‫تمام خواسته های دولت جواب مثبت داده است‪.‬‬ ‫در حال حاضر گفته م ی شود ک��ه دولت‪ ،‬موسس ه ها و‬ ‫ی حدود هفتاد هزار میلیارد تومان به‬ ‫شرکت های دولتی رقم ‬ ‫بانک مرکزی بدهکار هستند‪ .‬این موضوع نشان م ی دهد که‬ ‫بانک مرکزی هیچ درخواستی را از ط��رف دولت رد نکرده و‬ ‫دولت هر چیزی را که خواسته گرفته است‪.‬‬ ‫در مورد هدفمندی یارانه ها ه��م موضوع همین طور‬ ‫است‪ ،‬دولت رقمی حدود پنج هزار میلیارد تومان ب رای پرداخت‬ ‫یارانه ها از بانک مرکزی گرفته است‪ .‬شرکت بازرگانی دولتی‬ ‫ای ران‪ ،‬از زی ر مجموعه ه��ای وزارت بازرگانی سابق‪ ،‬پنج هزار و‬ ‫‪ 300‬میلیارد تومان به بانک مرکزی بدهکار است‪.‬‬ ‫این حجم از بدهی دولتی به بانک مرکزی اصال در دنیا‬ ‫مرسوم نیست‪ ،‬بانک مرکزی در دنیا وظیفه حفظ ارزش پول‬ ‫ملی را به عهده دارد و تالش م ی کند پایه پولی را حفظ کند‪.‬‬ ‫بنابراین تنها بح�ران در بانک مرک�زی و اعمال‬ ‫سیاس�ت های پولی در کش�ور مربوط به همین‬ ‫مساله مستقل نبودن بانک مرکزی از دولت است؟‬ ‫‪ l‬مساله دیگری که در این مورد وجود دارد بحرانی‬ ‫است که در امد های نفتی ب رای ما ایجاد کرده است‪ ،‬البته من‬ ‫به شدت اکراه دارم که این ها را درامد های نفتی بنامم‪ ،‬چرا که‬ ‫خام فروشی ثروت های ملی نم ی تواند درامد دولتی باشد اما‬ ‫بودجه ما شدیدا به این پول ه��ای نفتی وابسته است؛ دولت‬ ‫منبع درامد دیگری غیر از این درامد ها و دالر های نفتی ندارد‪.‬‬ ‫دولت در کشور ما نه درامد های مالیاتی دارد‪ ،‬نه درامد های‬ ‫حاصل از گردشگری و نه حتی صادرات‪ .‬بناب راین هر زمان که‬ ‫خودش صالح دانسته دالر های نفتی را وارد چرخه اقتصادی‬ ‫کشور کرده است‪ ،‬واردات گسترده را به کشور تحمیل کرده‬ ‫و جایی هم که بازار ظرفیت ب رای واردات نداشته و متقاضی‬ ‫کاال نبوده‪ ،‬با افزایش ذخایر دالر و ارز بانک مرکزی اسکناس‬ ‫ق��وی را وارد سیستم اقتصادی ک��رده و دارای ی های خارجی‬ ‫بانک مرکزی را افزایش داده است‪.‬‬ ‫نتیجه این اقدامات افزایش فزاینده نقدینگی در تمام‬ ‫زمان ها بوده است که گاهی شدت و ضعف داشته‪ ،‬اما همین‬ ‫نقدنگی باال منجر به این شده اس��ت که حاال تورم باال تر از‬ ‫‪ 44‬درصد را شاهد باشیم‪ .‬مشاه��ده م ی کنید این وضعیتی‬ ‫است ک��ه اقای روحان��ی و تیم اقتصادی دول��ت او تحویل‬ ‫گرفته اند‪.‬‬ ‫حاال دولت‪ ،‬اقای ول ی اهلل سیف را در این شرایط ب رای‬ ‫ریاست کل بانک مرکزی انتخاب کرده است‪ .‬در مورد اقای‬ ‫سیف خیل ی ها معتقد هستن��د که ایشان شخصیت علم ی ‬ ‫اقتصادی ندارند‪ ،‬رشته تحصیل ی شان هم حسابداری است که‬ ‫به هر حال به نظر بعض ی ها از شاخه های علم اقتصاد نیست‪،‬‬ ‫همچنین م ی گویند سیف بیشتر از انکه جنبه علمی قوی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬اجرایی است‪.‬‬ ‫با این ش�رایطی که ش�ما توصیف کردید‪ ،‬فکر‬ ‫م ی کنی�د اق�ای س�ی ف چقدر م ی توان�د گزین�ه‬ ‫مناس�بی ب�رای اداره بان�ک مرکزی در ش�رایط‬ ‫فعلی باشد؟‬ ‫‪ l‬البته ب رای من چن��دان مرسوم نیست که درمورد‬ ‫دیگران اظهارنظر کنم و معموال از این موضوع اکراه دارم‪ ،‬اما‬ ‫اقای سیف پیشینه اجرایی خیلی قوی دارند‪ .‬ایشان ریاست‬ ‫بانک سپه و بانک ملی که از بزرگ تری��ن بانک های ای ران‬ ‫است را به عهده داشته‪ ،‬در بانک کار افرین هم سابقه کار دارد‪،‬‬ ‫بناب ر این تجربه مدیریت خوبی در عرصه بانکداری دارد و به‬ ‫امور بانکی اشراف دارد‪.‬‬ ‫اما در م��ورد دان��ش اقتص��ادی اش بای��د بگویم در‬ ‫مصاحب ه ها و اظهاراتی که در این مدت من از او خوانده ام‪ ،‬به‬ ‫نظر م ی اید که اطالعات خوبی هم داشته باشد‪.‬‬ ‫در م�ورد هماهنگ�ی او با س�ایر اعض�ای مثلث‬ ‫اقتصادی دولت چطور؟ ایا همان طور که در مورد‬ ‫افراد س ر ش�ناس اقتص�ادی که قبال در پس�ت‬ ‫رئیس کل بانک مرکزی قرار گرفته اند‪ ،‬باید منتظر‬ ‫درگیری اقای سیف با نوبخت یا طی ب نیا باشیم؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رسد که هماهنگی بین تیم اقتصادی‬ ‫دولت به خصوص بین اقایان سیف‪ ،‬طی ب نیا و نوبخت وجود‬ ‫دارد اما مساله ه ر چند هماهنگی این افراد با هم الزم است اما‬ ‫شرط کافی نیست‪ ،‬چون تنها هماهنگی نیست که استقالل‬ ‫بانک مرکزی را تامین م ی کند‪.‬‬ ‫بنابراین برای استقالل بانک مرکزی چه راهکاری‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬استقالل بان��ک مرکزی که الزمه ک��ار این نهاد‬ ‫است وقت��ی تامین م ی شود که رئی س جمه��ور قدرت عزل‬ ‫و نصب رئیس ک��ل بانک مرکزی را نداشت��ه باشد‪ .‬نصب و‬ ‫عزل رئیس کل بان��ک مرکزی باید توسط نه��ادی به غیر‬ ‫از ریاست جمهوری انج��ام شود‪ .‬م ی ت��وان سازوکاری مثل‬ ‫پیشنهاد رئیس کل از سوی رئی س جمهور به مجمع عمومی‬ ‫بانک مرکزی و تصویب ان از س��وی مجلس را متصور شد‪،‬‬ ‫در چنین شرایطی عزل هم الزم است که با تصویب مجلس‬ ‫انجام شود‪.‬‬ ‫ان وقت اگر رئیس کل بانک مرکزی یک شخصیت‬ ‫مقتدر داشته باش��د و مدیر و مدبر باش��د م ی تواند با نهایت‬ ‫قدرت به سیاست های پولی کشور عمل کند و بدون واهمه‬ ‫از عزل و نصب در مقابل تصمیم ه��ای اشتباه بایستد و به‬ ‫دولت «نه» بگوید‪.‬‬ ‫بنابراین به نظر شما چه چیزی پیش روی بانک‬ ‫مرکزی قرار دارد؟ ایا این بان�ک مرکزی هم ناچار‬ ‫خواهد بود به دستگاه چاپ اسکناس دولت تبدیل‬ ‫شود‪ ،‬بدون در نظر گرفتن اینکه تورم و نقدینگی‬ ‫‪ l‬الزمه از بین رفتن رکود این است که سیاست های‬ ‫انبساطی اعمال شود‪ ،‬در حالی که ب رای کنترل تورم نیازمند‬ ‫این هستیم که سیاست های پولی دولت انقباضی باشد‪ .‬در‬ ‫این شرایط دولت با مساله یارانه ها هم رو به رو ست‪.‬‬ ‫یارانه ه��ای نقدی سرعت گ��ردش پ��ول را در جامعه‬ ‫افزایش م ی دهد و خودش تورم زاست‪ ،‬چون سطح عمومی‬ ‫قیمت ها را باال تر م ی برد‪ ،‬ان هم در شرایطی که پول نقدی‬ ‫که پرداخت م ی ش��ود‪ .‬نه تنها ص��رف معیش��ت خانوار ها‬ ‫نم ی شود‪ ،‬بلکه قدرت خرید ان هم خیلی کم است‪ .‬م ی گویند‬ ‫قدرت خرید ‪ 45‬هزار تومان به‪ 25‬هزار تومان رسیده است‪ ،‬من‬ ‫فکر م ی کنم که قدرت خری��د ان از این هم کمتر است چرا‬ ‫که ارزش پول ملی ما و قدرت خرید ان به شدت کاهش پیدا‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫حاال وقت ان رسیده است که دولت در مورد این موضوع‬ ‫تجدید نظر کند و به جای پرداخت نقدی‪ ،‬سیستم توزیع کاال‬ ‫و کوپن را راه بیندازد که پرداخت کاالیی م ی تواند به معیشت‬ ‫خانوار هم کمک بیشتری بکند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر دولت باید به لزوم ایج��اد اشتغال مولد‬ ‫توجه کند‪ ،‬تا بتواند مالیات بگیرد‪ ،‬قدرت پول ملی را افزایش‬ ‫بدهد و هم زمان قیمت کاال ها را کم کند‪ ،‬چرا که وقتی تولید‬ ‫‪ l‬در اینج��ا مسال��ه اشخ��اص مط��رح نیس��ت‪،‬‬ ‫هر شخصی ک��ه در راس بان��ک مرکزی باش��د‪ ،‬حتی اگر‬ ‫شاخ ص ترین مدیر ممکن هم باشد به دلیل ساختار معیوب‬ ‫بانک مرکزی نم ی تواند استقالل خودش را حفظ کند‪ ،‬البته ما‬ ‫امیدوار هستیم که این مشکالت پیش نیاید و دولت یازدهم‬ ‫در وضعیت ع��دم هماهنگی قرار نگی��رد‪ .‬االن هم به نظر‬ ‫م ی رسد که اعضای تیم اقتصادی با هم هماهنگ هستند و‬ ‫خودشان هم از وضعیت موجود اگاهی دارند‪.‬‬ ‫چه راه حلی م ی تواند پیش روی دولت باشد؟ چه‬ ‫اقدامی م ی تواند انجام ش�ود که دولت به سمت‬ ‫استقراض از بانک مرکزی نرود؟‬ ‫‪ l‬اگر دولت بتواند بودجه را واقعی کند‪ ،‬نه اینکه به‬ ‫نحو ارمان گرایانه یا ذهنی ت گرایان��ه با ان برخورد کند بلکه‬ ‫برنامه اجرایی درس��ت داشته باشد‪ ،‬نیازی ب��ه استق راض از‬ ‫بانک مرکزی نخواهد بود‪ .‬دولت زمانی نیازمند استق راض از‬ ‫بانک مرکزی است که کسری بودجه داشته باشد‪ .‬اگر کسری‬ ‫بودجه نباشد بانک مرکزی م ی تواند به وظیفه‬ ‫خود عمل کند و جلوی دخالت های دستوری در‬ ‫بازار ارز و پول را بگیرد‪.‬‬ ‫اگ��ر روال کار ب ر اساس اقتص��اد علمی و‬ ‫منطقی باش��د و ازادسازی اقتص��ادی‪ ،‬افزایش‬ ‫خصوص سازی و واقعی کردن ان‪ ،‬رقابت پذیری‬ ‫اقتصاد و عدم دخالت دولت در ان محقق شود‪،‬‬ ‫از طرف دیگر تعامل با اقتص��اد جهانی میسر‬ ‫شود و دولت در حفظ نظم جدی باشد اصطکاک‬ ‫با بانک مرکزی پیش نم ی اید‪.‬‬ ‫به طرح هایی که در دولت قبلی انجام شد‬ ‫نگاه کنید؛ طرح مسکن مهر یک فشار بسیار‬ ‫زیاد را به بانک های عامل و بانک مرکزی اورد‪،‬‬ ‫طرح بنگاه های زود بازده هم همی ن طور‪.‬‬ ‫از طرف دیگر اقتصاد ما درگیر مشکالتی‬ ‫مانند بانک محور بودن است و مطالبات هم از‬ ‫دولت بسیار زیاد است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬این درست است که به نظر م ی اید‬ ‫در دول��ت جدید هماهنگی بی��ن اعضای تیم‬ ‫اقتصادی وجود دارد‪ ،‬اما همه ماجرا این نیست‪.‬‬ ‫به ه ر حال وقت��ی کمبود منابع وج��ود دارد در‬ ‫سیستم اصطک��اک ایجاد خواهد ش��د‪ .‬ما در‬ ‫شرایطی هستیم ک��ه منابعمان کفایت تامین‬ ‫مخارج دولت را نم ی کند‪ .‬بودجه امسال چیزی‬ ‫در حدود ‪ 70‬هزار میلیارد توم��ان کسری دارد‪،‬‬ ‫یعنی از ‪ 210‬هزار میلی��ارد تومانی که تصویب‬ ‫شده نهایت��ا ‪ 130‬هزار میلی��ارد تومان ان قابل‬ ‫تحقق است‪ .‬درامد نفتی ما هم به شدت کاهش‬ ‫پیدا کرده؛ از ابتدای امس��ال تا کنون ‪ 39‬درصد‬ ‫درامدهای نفتی ما محقق نشده‪ .‬منابع دیگری هم نداریم که‬ ‫بتوانیم هزینه های دولت و برنامه های توسع ه ای و عمرانی‬ ‫را تامین کنیم‪.‬‬ ‫حاال اگر دولت بخواهد به مالیات متوسل شود‪ ،‬نه ساز‬ ‫و کاری ب رای گرفتن مالیات داریم‪ ،‬نه مکانیزم معقولی داریم‪،‬‬ ‫رشد اقتصادی هم نداری��م که درامدی ایج��اد کند که بعد‬ ‫دولت بخواهد از ان درامد مالیات بگیرد‪ .‬بناب راین دولت باید‬ ‫پایه های جدید مالیاتی تعریف کند‪.‬‬ ‫گفته م ی ش��ود که رش��د اقتصادی ما در س��ال ‪ 91‬به‬ ‫منفی ‪5/4‬درصد رسیده است‪ ،‬ب رای افزایش ان نیاز به منابع‬ ‫مالی داریم که کم است‪ .‬چطور م ی توان سرمایه گذاری کرد‬ ‫وقتی پولی در بساط نیست؟ و وقتی سرمایه گذاری نکنیم‬ ‫نم ی توانی��م از وضعیت رشد اقتصادی منف��ی خارج شویم‪،‬‬ ‫بعد نم ی توانیم اشتغال ایجاد کنی��م و نم ی توانیم مالیاتی‬ ‫از مردم بگیریم‪.‬‬ ‫اصال این شعار تا چه حد عملی است؟ ایا م ی توان‬ ‫تصور کرد که دولت همزمان رکود و تورم را کنترل‬ ‫کند یا کاهش بدهد؟‬ ‫اش�اره کردید ک�ه در این وضعیت کمب�ود منابع‬ ‫احتمال ایجاد اصطکاک بین دولت و بانک مرکزی‬ ‫باالست‪ ،‬اقای سیف کسی هس�ت که بتواند در‬ ‫این مورد کاری از پیش ببرد؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫به نظر م ی رس�د که مش�کالت دیگری هم وجود‬ ‫داشته باشد؛تیم اقتصادی دولت از افراد قدرتمند‬ ‫و ب ا سابقه ای تشکیل شده است که ه ر کدام شان‬ ‫سیاست های توسعه خودشان را دنبال م ی کنند‪،‬‬ ‫از جمل�ه مثال اق�ای زنگن�ه ب ه دنبال‬ ‫افزای�ش س�رمای ه گذاری در صنعت‬ ‫نفت اس�ت‪ ،‬یا اقای نعم ت زاده برای‬ ‫پیش�برد سیاس�ت هایش در وزارت‬ ‫صنعت‪ ،‬معدن و تج�ارت نیاز به پول‬ ‫دارد‪ ،‬به نظر ش�ما این بانک مرکزی‬ ‫م ی تواند با ای�ن درخواس�ت ها کنار‬ ‫بیاید و انها را مدیریت کند؟‬ ‫تا چه حد ممکن است افزایش پیدا کند؟‬ ‫‪ l‬وقتی دولت دچار کمبود منابع است و هیچ راهی‬ ‫هم ب رای تامین منابع خودش ندارد چاره ای جز این ندارد که‬ ‫به بانک مرکزی فشار بیاورد تا اسکناس بیشتری چاپ کند‪،‬‬ ‫یا اینکه قیمت ارز را ان قدر باال نگه دارد که در ب رابر ارزی که‬ ‫به بانک مرکزی م ی رود ریال بیشتری به کشور وارد شود‪.‬‬ ‫این روز ه��ا در گفت وگو های دولت شنی��ده م ی شود‬ ‫که م ی گویند قیمت ‪ 3300‬تومان ب��رای دالر ان قدر ها هم‬ ‫غی ر منطقی نیست‪ .‬این نشان م ی دهد که دولت تمایل دارد‬ ‫قیمت دالر را باال نگه دارد تا بتوان��د بخشی از منابع بودجه‬ ‫را تامین کند‪.‬‬ ‫به هر حال اگر در امد های دول��ت تامین نشود بانک‬ ‫مرکزی زیر فش��ار قرار م ی گیرد و این موض��وع باعث ایجاد‬ ‫اصطکاک بین دولت و بانک مرکزی م ی شود‪ .‬این یک اصل‬ ‫روشن است که در شرایط کمبود منابع توزیع بهینه سخت‬ ‫است‪ .‬بناب راین دولت با مشکالت جدی رو به روست؛ ان هم‬ ‫در شرایطی که هم م ی خواهد تورم را کنترل کند و هم رکود‬ ‫را از بین ببرد‪.‬‬ ‫مولد باشد‪ ،‬حجم کاال در بازار افزایش پیدا م ی کند و قیمت‬ ‫کمتر م ی شود‪.‬‬ ‫ش�ما فکر م ی کنید که این بان�ک مرکزی‬ ‫با ریاس�ت اقای س�یف م ی توان�د از پس‬ ‫بحران های فعلی اقتصاد ب ر بیاید و در برابر‬ ‫دخالت ها در بازار پول مقاومت کند؟‬ ‫‪ l‬نم ی توانم پی ش بینی کنم که ایا این کار را م ی کند‬ ‫یا نه‪ ،‬ول��ی صحب ت هایی که م ی شنوم نش��ان م ی دهد که‬ ‫بحث استقالل وجود دارد‪.‬‬ ‫اس�تقالل بانک مرکزی به معنی کاهش بخشی‬ ‫از اختیار ات دولت است‪ ،‬ش�ما فکر م ی کنید که‬ ‫این دولت م ی تواند زیر بار چنین موضوعی برود؟‬ ‫‪ l‬باز هم نم ی توان پاس��خ قطعی به این سوال داد‪،‬‬ ‫همان ط��ور که گفتم بحث ل��زوم استق�لال بانک مرکزی‬ ‫مطرح است‪ ،‬اما باید ب��ه صورتی قانون��ی و حقوقی به این‬ ‫موضوع پرداخته شود‪ .‬باید قانونی ب��ا ارزش حقوقی در این‬ ‫مورد داشته باشیم‪ .‬بانک مرکزی در تمام کشور ها یک نهاد‬ ‫مالی بسیار مهم است که ریاس��ت ان پایداری دارد‪ ،‬مثالش‬ ‫هم رئیس قبلی بانک مرکزی امریکاست که ب رای مدت ‪18‬‬ ‫سال در پست خ��ود بود‪ ،‬در حالی که روس��ای جمهور مدام‬ ‫تغییر م ی کردند‪ .‬بانک مرکزی باید از قدرت و شفافیت عمل‬ ‫برخوردار باشد تا بتواند سیاست های پولی را اجرا کند و موفق‬ ‫باشد‪ .‬به هرحال الزم است که اهداف و ابزار های بانک مرکزی‬ ‫با هم تناسب داشته باشند‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫سیاست بیگانگان‬ ‫در ورود فرهنگ استعماری‬ ‫گرفتاری‏های ما در این وقت گرفتاری کوچکی نیست‪.‬‬ ‫انها سعی کردند که ط راح بدهند ب رای این ممالک شرقی و‬ ‫خصوصا انجاهایی که ذخایر بیشتر دارند‪ .‬اینها سعی کرده‬ ‫بودند که همه چیزی که از غرب به ای ران وارد م ی‏شود یک‬ ‫نوع خاصی باشد‪ .‬فرهنگ استعم��اری وارد کنند به ای ران؛ و‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪14- 21‬‬ ‫روحانی وحاجقاسم‪،‬مهمانانخبرگان‬ ‫جمالتشوک اورهاشمی‬ ‫پروندهیککمکمیلیاردی‬ ‫روحانیدرنیویورک‬ ‫سیاست‬ ‫‪22-33‬‬ ‫پشتپردهالبی هایبهشت‬ ‫قالیباف‪-‬هاشمی؛شهراورد‬ ‫تصمیمجدیدسیاست مدار‬ ‫بینالملل‬ ‫‪34-47‬‬ ‫شبحمحافظهکاریدرواشنگتن‬ ‫درسهایبلربرای کامرون‬ ‫شرقعلیهغرب‬ ‫پشتپردهدیپلماسی ایران‬ ‫بررسی تحوالت دانشگاه به بهانه تغییر و تحوالت در دولت جدید‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادوهشتم‪ 16/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫گزارش دیدار با شریعتی ساعاتی قبل از برکناری‬ ‫قالیباف‪ -‬هاشمی‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫شـهراورد‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫در البیهای اعضای شورای شهر‬ ‫چه میگذرد؟‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫چگونه مسجدجامعی رئیس شورا شد؟‬ ‫چپ اسالمی چگونه به روحانی‬ ‫رسید؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫گزارش ویژه مثلث‬ ‫پشت پرده دیپلماسی ایران در سوریه‬ ‫پرونده مثلث درباره فرجام چپگرایان مسلمان‬ ‫شبح محافظهکاری در واشنگتن‬ ‫چرا اوباما تصمیم درباره سوریه را به کنگره واگذارکرد؟‬ ‫ایا راه باهنر از فراکسیون‬ ‫رهروان جدا میشود؟‬ ‫اخبار مثلث از معادالت درون پارلمان‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫ما را با تبلیغات دامنه‏داری که همه شم��ا م ی‏دانید عاشق‬ ‫ان بکنند‪ .‬به اس��م فرهنگ غرب��ی و دموکراسی خاص به‬ ‫ممالک استعماری یا نیمه استعم��اری وارد کنند؛ و به اسم‬ ‫دموکراسی غربی به خ��ورد ما بدهند‪ .‬هم��ه چیزهایی که‬ ‫اینهابه اسم «ترقی» و «تعالی» و «ازادی» و «دموکراسی»‬ ‫و «فرهنگ» و همه چیز‪ ،‬اینها به طرز خاصی وارد شده است‬ ‫به ای ران‪.‬‬ ‫انطور نیست که همین ازادی ک��ه در ای ران در زمان‬ ‫این پدر و پس��ر در ای��ران وارد کردند ای��ن ازادی باشد که‬ ‫در غرب هست‪ .‬ی��ا این دموکراسی که ادع��ا م ی‏کنند و در‬ ‫ای ران م ی‏گوین��د م ی‏خواهی��م تعقیب کنی��م‪ ،‬و حاال هم‬ ‫بازی‏خورده‏ها و ی��ا غرض‏مندها دامن ب��ه ان م ی‏زنند‪ ،‬این‬ ‫دموکراسی است که در غرب پیش خ��ود انها هست‪ .‬اینها‬ ‫همه وارداتی هستن��د؛ یعنی ازادی که ب��رای ای ران و ب رای‬ ‫ممالک شرقی اینها تحویل ماه��ا دادند عبارت از ازادی در‬ ‫اموری که موجب تباهی ملت ما و جوان‏های ما شده است‪.‬‬ ‫شما مالحظه کردید‪ ،‬یادتان است زمان رضا خان را‪ ،‬ان‬ ‫زمان قبل او را یادتان نیست‪ ،‬و زمان پسر خلفش ‪-‬که از ان‬ ‫خبی ث‏تر بود‪ -‬یادتان است که ازادی که ب رای ما اوردند‪ ،‬و به‬ ‫ما به قول خودشان «اعطا» کردند! ‪ -‬ازادی در رفتن مراکز‬ ‫فساد‪ ،‬سینماها انطور که خودشان درست کرده بودند همه‬ ‫جا این همه مراکز فسادی ک��ه‪ ،‬خصوصا در ته ران درست‬ ‫کرده بودند‪ ،‬این همه مشروب فروش ی‏هایی که در سرتاسر‬ ‫ای ران و خصوصا بیشتر در مرکز در انجا درست کرده بودند‪.‬‬ ‫قضایای مطبوعات و رادیو و تلویزی��ون‪ ،‬ان معانی که خود‬ ‫انها هستند‪ .‬ازادی مجالت با ان وضع انحراف کننده ‪ -‬تمام‬ ‫چیزها چیزهایی بوده است که نقشه کشیدند ب رای ممالکی‬ ‫که م ی‏خواهن��د تحت نفوذ خودشان ی��ا استعماری باشد یا‬ ‫نیمه استعماری‪ ،‬استعمار نو باشد‪ ،‬همه این چیزها را به طور‬ ‫مفید ب رای ما درست کردند‪.‬‬ ‫پروندهویژه‬ ‫‪48-61‬‬ ‫جداییشریعتیازعالمه‬ ‫سیاستدانشگاهیودانشگاهسیاسی‬ ‫دانشگاه هانشاطندارند؛ اساتیدبازنشستگی‬ ‫می خواهند‬ ‫علومسیاسی‬ ‫‪62-73‬‬ ‫چگونهچپ هایاسالمیگردشبهراستکردند‬ ‫عزیمتازچپسنتیبهچپمدرن‬ ‫چپاسالمیچگونهبهحسنروحانیرسید؟‬ ‫بازگشتچپبههاشمی‬ ‫ورزش‬ ‫‪74 -77‬‬ ‫عالمتسوال؛نبشخیاباندوازدهمگاندی‬ ‫گفتندشرایطخریدرانداریم‬ ‫تاهمینحاالدومیلیاردسودکرده ایم‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫جمالتشوک اورهاشمی‬ ‫ایاهاشمیرفسنجانیسخنانجنجال ی اش‬ ‫درباره سوریه را تکذیب م ی کند؟‬ ‫گزارش اول‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫روحانی وحاج قاسم‪ ،‬مهمانان خبرگان‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ :‬تبریک و تقاضای ما از رئیس جمهور مشروط است‬ ‫هر ساله در میانه شهریورماه خبرگان سراسر کشور در‬ ‫ساختمان قدیمی مجلس ته ران جمع م ی شوند تا با شرکت‬ ‫در اجالس ساالنه خبرگان رهبری ب��ه بررسی مسائل مهم‬ ‫کشوری‪ ،‬منطقه ای و جهانی بپردازند‪.‬‬ ‫حجت االسالم حسن روحانی و سردار قاسم سلیمانی‬ ‫از جمله سخنرانانی بودند که ب رای این اجالس دعوت شدند‪.‬‬ ‫در روز اول اجالس‪ ،‬سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس‬ ‫به خاطر اهمیت مسائل منطقه ای به ویژه موضوع سوریه و‬ ‫ع راق در این اجالس سخنرانی کرد‪ .‬رئی س جمهور نیز باتوجه‬ ‫به اینک��ه قرار است اولی��ن سفر بی ن المللی خ��ود را به مقر‬ ‫سازمان ملل در نیویورک طی کمتر از ی��ک ماه اینده برگزار‬ ‫کنند سخنران روز دوم ب��ود‪ .‬او در این سخنرانی یک ساعته‬ ‫با تشریح مسائل پیش رو به اه��داف و چشم اندازهای اینده‬ ‫سیاست های داخلی و خارجی ای ران پرداخ��ت و انها را ب رای‬ ‫خبرگان رهبری تشریح کرد‪.‬‬ ‫حسن روحانی روز افتتاحیه این مجلس در ردیف جلو‬ ‫و در کنار اکب��ر هاشم ی رفسنجانی نشس��ت‪ .‬هاشمی که‬ ‫سال های طوالنی ریاست ای��ن مجلس را برعهده داشت‪ ،‬دو‬ ‫سال است که ردای ریاست را به ایت اهلل مهدوی کنی واگذار‬ ‫کرده و به عنوان ی��ک عضو عادی مجل��س خبرگان در ان‬ ‫شرکت م ی کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی درحالی که داشت درباره انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری و انتخاب حسن روحانی صحبت م ی کرد‪،‬‬ ‫‪16‬‬ ‫رئی س جمه��ور وارد مجل��س شد‪ .‬رئی س مجل��س خبرگان‬ ‫رهبری با خوشامدگویی به او گف��ت‪« :‬همین االن مشغول‬ ‫صحب ت کردن در م��ورد شما بودی��م‪ ».‬او سپس درحالی که‬ ‫رو در روی حسن روحانی نشسته بود‪ ،‬در نطق افتتاحیه خود‬ ‫گفت‪« :‬همان طور که رهبری در مراسم تنفیذ عنوان م ی کنند‬ ‫که این عنوان مطل��ق نیست‪ ،‬تبریک و تقاض��ای ما هم از‬ ‫رئی س جمهور مشروط است‪».‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در این مراسم با اشاره به برگزاری‬ ‫با شکوه انتخابات ریاست جمهوری گفت‪« :‬انتخابات این دوره‬ ‫به خوبی رقم خ��ورد و مردم با شکوه و جدی��ت در انتخابات‬ ‫شرکت کردند‪».‬‬ ‫وی با اشاره به اینکه این انتخ��اب را به رئی س جمهور‬ ‫تبریک م ی گوییم‪ ،‬اف��زود‪« :‬تبریک ما به س��ه معنی است‪،‬‬ ‫معنای اول ان یک امر تشریفاتی ب رای شادباش و تهیت است؛‬ ‫معنای دیگر ان دعاست‪ ،‬معنای تبریک و مبارک به معنای‬ ‫خیر کسی است‪ ،‬چنانچه در قران در مواردی اطالق شده که‬ ‫تبریک و مبارک به معنای خیر عبودی بوده است‪».‬‬ ‫رئیس مجلس خبرگان رهبری با اشاره به معنای سوم‬ ‫این تبریک ادامه داد‪« :‬ما معنای س��وم را به عنوان خواست‬ ‫عمومی از مقام رئی س جمه��ور عنوان م ی کنیم‪ ،‬خود ایشان‬ ‫هم در نطقی بیان کردند که رئی س جمه��ور حتی اگر همه‬ ‫به او رای ن��داده باشند‪ ،‬رئی س جمهور هم��ه ملت است‪ ».‬در‬ ‫واقع رئی س مجلس خبرگان با این توضیح به رئی س جمهور‬ ‫یاداور م ی شد که به دور از باندبازی و جناح بندی به همه مردم‬ ‫کشور توجه کرده و ب رای رفع موانع و پیشرفت کشور از همه‬ ‫ظرفی ت ها باید استفاده کرد‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کن��ی خاط��ر نش��ان ک��رد‪« :‬ما به‬ ‫رئی س جمهور ب��ه هر سه معن��ا تبریک م ی گویی��م و البته‬ ‫مطالبات خودمان را هم داریم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه ممکن است ما ب��ه ایشان رای نداده‬ ‫باشیم ول��ی وی رئی س جمه��ور همه ماست‪ ،‬عن��وان کرد‪:‬‬ ‫«همان طور که رهبری در مراسم تنفیذ عنوان م ی کنند که این‬ ‫تنفیذ مطلق نیست‪ ،‬تبریک و تقاضای ما هم از رئی س جمهور‬ ‫مشروط است‪ ».‬به نظر م ی رسد که این توضیح ب رای اعضای‬ ‫خبرگان بیان شد‪ ،‬چرا که برخی از اعضا در موضع گیری های‬ ‫علنی در دوران انتخابات ریاست جمهوری از کاندیدایی غیر از‬ ‫حسن روحانی حمایت کرده بودند‪.‬‬ ‫وی در ادامه خطاب ب��ه رئی س جمهور با اشاره به اینکه‬ ‫ان شاء اهلل اقای روحانی بتوانن��د به ملت خدمت کنند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«مملکت ما در وضع کنونی دارای مشکالت بسیاری است‪.‬‬ ‫کسی که در چنین شرایطی این مسئولیت را قبول م ی کند با‬ ‫مشکالت بسیاری مواجه است‪».‬‬ ‫فرمانده نی��روی قدس سپاه پاس��داران اولین سخنران‬ ‫میهمان اجالس خبرگ��ان بود که با قاطعی��ت درباره حمله‬ ‫امریکا به سوریه گفت‪« :‬امریکا در مصر به دنبال دموکراسی‪،‬‬ ‫در سوریه به دنبال حقوق بشر و در ای ران نگران بحث هسته ای‬ ‫یکاصالح طلبدرمعاونتپارلمانی‬ ‫انصاری‪ :‬تعامل خوبی با مجلس برق رار‬ ‫م ی کنم‬ ‫فرمانده نیروی قدس سپاه پاس��داران به بحث جنگ‬ ‫شیعه و سنی اشاره کرد و گف��ت‪« :‬برخی کشورهای منطقه‬ ‫از نفوذ ای ران در کشورهای اسالمی ه راس دارند و در همین‬ ‫راستا قط��ر در سوریه ‪ 12‬میلی��ارد دالر هزینه ک��رده اما باید‬ ‫گفت با همه این موارد‪ ،‬ای��ران موقعیت خوبی در کشورهای‬ ‫اسالمی دارد‪ ».‬وی یاداور شد‪« :‬وقتی صدام سقوط کرد با افراد‬ ‫مختلفی صحبت شد که این کشور را اداره کنند‪ ،‬اما باتوجه‬ ‫به مرجعیت شیعه در ع راق و نفوذ ای ران‪ ،‬امریکا نتوانست به‬ ‫هدفش برسد‪».‬‬ ‫سردار سلیمانی شورشیان س��وری را اینگونه تشریح‬ ‫کرد‪ 95« :‬درصد کسانی که در سوریه م ی جنگند از خارج وارد‬ ‫این کشور شده اند و رهب رانشان در خارج هستند و پنج درصد‬ ‫باقیمانده نیز فراریان ارتش به حساب م ی ایند که ارتش ازاد‬ ‫را تشکیل داده اند و برخی سلف ی های سوریه نیز جزو این پنج‬ ‫درصد هستند‪».‬‬ ‫فرمانده نیروی قدس سپ��اه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫اظهار داشت‪« :‬جبهه النصره پاتوقی از کشورهای مختلف شده‬ ‫و کارهای بسیار وحشیانه ای انجام م ی دهند که برخی از انها‬ ‫به قدری فجیع است که نم ی توان گفت‪ ،‬به طوری که برخی‬ ‫از مخالفان اسد م ی گویند اگر انتخابات صورت گیرد به بشار‬ ‫رای م ی دهند و معتقدند بشار از انها دموکراتی ک ت ر است‪».‬‬ ‫قضیه سوریه برای امریکا حیثیتی شده است‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬در حمله به سوریه‪ ،‬امریکا روش های‬ ‫مختلفی ب رای سرنگونی بشار ازمایش کرد که فشار سیاسی‬ ‫و ورود القاعده از جمله انهاست و اخری��ن بهانه هم استفاده‬ ‫از س�لاح شیمیایی است ک��ه در این قضیه ه��م به نتیجه‬ ‫نم ی رسند‪ ».‬سردار سلیمانی در پایان خاط رنشان کرد‪« :‬امریکا‬ ‫در مصر به دنب��ال دموکراس��ی‪ ،‬در سوری��ه به دنبال حقوق‬ ‫بشر و در ای��ران نگران بحث هست��ه ای نیست‪ ،‬بلکه هدف‬ ‫اصل ی شان این است که خط مقاوم��ت را بشکنند‪ .‬ما تا اخر‬ ‫از سوریه حمایت م ی کنیم‪ .‬االن قضی��ه سوریه ب رای امریکا‬ ‫حیثیتی شده‪ ،‬از این رو این همه دست و پا زده و حتی در ظاهر‬ ‫م ی خواهد موفقی ت امیز بیرون بیاید‪».‬‬ ‫روحانی‪ :‬امروز شرایط با گذشته تفاوت کرده‬ ‫حجت االس�لام والمسلمی��ن حس��ن روحان��ی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور نیز صب��ح روز دوم اجالس خبرگان رهبری در‬ ‫سخنانی انتخابات ‪ 24‬خرداد را در حقیقت پاسخی به بسیاری‬ ‫از شبهات‪ ،‬دغدغه ها و مسائل مطرح شده در سطح داخلی و‬ ‫جهانی نسبت به مردم ساالری دینی دانست‪.‬‬ ‫رئی س جمهور با اشاره به اینک��ه انتخابات به گونه ای‬ ‫پایان یافت که هیچ شبهه ای ب رای هی چ کس باقی نگذاشت‪،‬‬ ‫اظهار داشت‪« :‬اگر اختالف رای میان نفر اول و دوم در حدود‬ ‫یک ی��ا دو میلیون رای ب��ود‪ ،‬شاید برخی شبه��ات به وجود‬ ‫م ی امد؛ اما اینکه رئی س جمهور با اخت�لاف رای سه ب رابری‬ ‫نسبت به کاندیدای بعدی برگزیده شود خود به خود شرایط را‬ ‫به گونه ای رقم زد که هی چ جایی ب رای شبهه در این انتخابات‬ ‫باقی نگذاشت‪».‬‬ ‫امروز شرایط با گذشته تفاوت کرده‬ ‫رئی س جمهور در ادامه خاط رنشان کرد که مردم با دالیل‬ ‫مختلف رئی س جمهور خود را انتخ��اب کرده اند و نم ی توان‬ ‫تنها این موضوع را به یک دلیل خ��اص و مثال اینکه فردی‬ ‫لباس روحانیت به تن دارد یا تحصیالت حوزوی و دانشگاهی‬ ‫داشته‪ ،‬محدود کرد؛ چرا که م��ردم ب ر اساس قول هایی که به‬ ‫انها داده شده دست به انتخ��اب زدند‪ .‬روحانی افزود‪« :‬فردی‬ ‫که امروز انتخاب شده ب��ه مردم قول داده ک��ه م ی خواهد از‬ ‫ضربه هایی که به اخالق در جامعه وارد شده‪ ،‬فاصله گرفته و‬ ‫از هتک حرمت هایی که با ب ی پروایی انجام م ی شد‪ ،‬دور باشد‬ ‫و از افراط گری‪ ،‬خشونت‪ ،‬ب ی اعتمادی به قانون‪ ،‬خ رافه گرایی‬ ‫و ابزاری کردن دین و شعارهایی ک��ه هزینه ان از جیب مردم‬ ‫است و بسیاری از اقدام��ات غیرکارشناسانه و بدون مشورت‬ ‫م ی خواهد فاصله بگیرد‪».‬‬ ‫مهمترین مشکل امروز سوریه‬ ‫رئی س جمهور با بیان اینکه ثبات و امنیت سوریه بسیار‬ ‫ب رای ما حائز اهمیت است‪ ،‬گفت‪« :‬جمهوری اسالم ی ای ران در‬ ‫این زمینه وظیفه بسیار مهمی را برعهده دارد‪ ».‬روحانی افزود‪:‬‬ ‫«خوشبختانه امروز غرب که به بهانه هایی تصمیم حمله به‬ ‫سوریه را دارد با مشکالتی روبه روست؛ امروز نزدیکترین متحد‬ ‫امریکا یعنی انگلیس در پارلمان خود دچار مشکل م ی شود‪ ،‬به‬ ‫دلیل اینکه تبعات جنگ را در این منطقه دیده و م ی دانند که‬ ‫این اثار ب رای ملت های جهان بسیار مخرب است‪».‬‬ ‫روحانی با تاکید ب��ر اینکه ب ی تردی��د مداخله خارجی‬ ‫و تقوی��ت تروریس��م در منطقه عامل اصل��ی مشکالت در‬ ‫منطقه است‪ ،‬گفت‪« :‬ما معتقدیم مهمترین مشکل در سوریه‬ ‫دخالت های خارجی و می دان دادن به تروریس ت ها در این کشور‬ ‫است‪ ،‬در حالی که مبنا و مالک رای و خواسته مردم است‪».‬‬ ‫رئی س جمهور خاطر نشان کرد‪« :‬جمهوری اسالم ی ای ران‬ ‫همه تالش انسانی خود را نسبت به مردم سوریه انجام داده‬ ‫و خواهد داد و نسبت به تعهد خود به ثبات منطقه و اقداماتی‬ ‫که در این زمینه الزم بوده انج��ام شود‪ ،‬پایبند بوده و م ی داند‬ ‫که شروع جنگ و حمله به سوریه چه مشکالتی را ب رای کل‬ ‫منطقه به وجود خواهد اورد‪ ،‬از ای��ن رو تمام اقدامات سیاسی‬ ‫و بی ن الملل��ی خ��ود را در روزهای اخی��ر انج��ام داده و ادامه‬ ‫خواهد داد‪ ».‬روحانی اف��زود‪« :‬البته اگر ب��رای مردم سوریه‬ ‫مشکالتی به وجود اید جمهوری اسالم��ی ای ران به وظایف‬ ‫دینی و نوع دوستانه خود ب رای کمک غذایی و دارویی به مردم‬ ‫سوریه اقدام خواهد کرد‪ ».‬رئی س جمه��ور خاطر نشان کرد‪:‬‬ ‫«جمهوری اسالمی ای ران همان طور که پیش از این نیز اعالم‬ ‫کرده‪ ،‬هرگونه اقدام علیه سوریه را نه تنها به ضرر منطقه بلکه‬ ‫به ضرر دوستان امریکا نیز م ی داند و معتقد است که این اقدام‬ ‫هیچ نفعی ب رای هی چ کس نخواهد داشت‪g ».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫ایرانموقعیتخوبیمیانکشورهایاسالمیدارد‬ ‫سخنگوی سابق‪ :‬تولد هیچ نوزادی‬ ‫راتب ریکنگو‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه هدف اصلی اش این اس��ت که خط مقاومت را‬ ‫بشکند‪ .‬ما تا اخر از سوریه حمایت م ی کنیم‪».‬‬ ‫اگرچ��ه مت��ن کام��ل سخن��ان سردارسلیمان��ی‬ ‫در مجل��س خبرگ��ان به ط��ور کام��ل منتش��ر نش��د اما‬ ‫یکی از اعض��ای ای��ن مجل��س در گفت وگو با ف��ارس به‬ ‫نط��ق وی اش��اره ک��رده و برخ��ی از محوره��ای مهم ان‬ ‫را منتشر ک��رد‪ .‬سردار سلیمان��ی در این جلس��ه به قضیه‬ ‫ع��راق و اردوگ��اه اش��رف پرداخ��ت و گف��ت‪ « :‬بی��ش از‬ ‫‪ 50‬نفر از انها کشته شدند که بسیاری از انها از سران منافقین‬ ‫بودند و ‪ 10‬نفر نیز مفقود شدند و این قضیه‪ ،‬مهمتر از حمله‬ ‫مرصاد ب��ود و در واقع وع��ده خداوند محقق ش��د‪ ».‬سردار‬ ‫سلیمانی درباره مساله سوریه گفت‪« :‬عده ای انتقاد م ی کنند‬ ‫که چرا ما از سوریه این قدر حمایت م ی کنیم که باید در پاسخ‬ ‫انها گفت که م��ا به تبلیغات دشمن توجه��ی نداریم چرا که‬ ‫سوریه خط مقدم مقاومت بوده و این واقعیت انکارناپذیر است؛‬ ‫ما وظیفه داریم از مسلمانان حمایت کنیم زی را انها زیر فشار‬ ‫و ظلم هستند‪».‬‬ ‫فرمانده نیروی قدس سپاه پاس��داران اضافه کرد‪« :‬در‬ ‫حال حاضر س��ران رژیم صهیونیستی و برخ��ی کشورهای‬ ‫منطقه اصرار عجیبی دارند که بشار برود و حتی م ی گویند اگر‬ ‫القاعده هم بیاید بهتر از بشار است‪ ».‬سردار سلیمانی در ادامه‬ ‫خاط رنشان کرد‪« :‬پس از سقوط قذافی یکی از کشورهای حوزه‬ ‫خلیج فارس چهار میلیارد دالر در لیبی سرمایه گذاری کرد تا‬ ‫ای ران در انجا نفوذ نداشته باشد‪».‬‬ ‫بانویدیپلمات‬ ‫اولین جلسه مجلس خبرگان رهبری در سال ‪92‬‬ ‫‪17‬‬ ‫حقیالشریفی‪،‬‬ ‫مسئول عراقی اردوگاه‬ ‫دلیل حادثه در اردوگاه‬ ‫اشرف را انفجار بشکه‬ ‫نفت یا گاز دانست‪.‬‬ ‫وی گفت‪« :‬حتی یک‬ ‫سرباز هم وارد اردوگاه‬ ‫اشرف نشد‪».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫هالکت ‪ ٧٠‬خونخوار‬ ‫پادگان اشرف‪ ،‬قبرستان منافقین شد‬ ‫داود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫درگیری ها در کمپ نظامی اشرف در جنوب ع راق منجر‬ ‫به هالکت تع��دادی از مهره های مه��م و بعضی از عناصر‬ ‫دسته چندم منافقین شد‪ .‬برخ��ی از منابع خبری نزدیک به‬ ‫جداشدگان از این سازمان‪ ،‬تسویه درون گروهی را عامل این‬ ‫اتفاق م ی دانند‪ .‬اما منابع مربوط به منافقین این حمالت را کار‬ ‫نیروهای ع راقی اعالم کردن��د و این درحالی بود که مقامات‬ ‫ع راقی هرگونه حمله ای را رد کرده و از درگیری و انفجار داخلی‬ ‫در این کمپ خبر می دادند‪.‬‬ ‫به گزارش منابع خبری چندی��ن نفر از اعضای شورای‬ ‫مرکزی منافقین ج��زو کشته شدگان بودند‪ .‬زه��ره قائمی‪،‬‬ ‫مسئ��ول منافقین در ع��راق و گیتی گیوه چی��ان مسئول‬ ‫اطالعات و عملیات منافقین از جمل��ه کسانی هستند که‬ ‫در درگیری با م��ردم خشمگین ع راق در پادگ��ان اشرف به‬ ‫هالکت رسیدند‪ .‬تع��دادی از منافقین نی��ز به شدت زخم ی ‬ ‫شده اند‪ .‬ضربات و صدمات منافقین بسیار سنگین و هولناک‬ ‫توصیف شده است‪ .‬مسئوالن و اعضای این گروهک پس از‬ ‫صدها بمب گذاری و ترور هزاران نفر از مردم و مسئوالن ای رانی‬ ‫از جمله شهیدان رجایی و باهنر‪ ،‬در اواسط جنگ تحمیلی به‬ ‫ع راق گریختند و ضمن همکاری با ارتش ع راق در سرکوب‬ ‫‪18‬‬ ‫مردم به ویژه شیعیان‪ ،‬رسما به ست��ون پنجم صدام تبدیل‬ ‫شدند‪ .‬علی موسوی یکی از سخنگویان نخس ت وزیر ع راق‪،‬‬ ‫ضمن تکذیب حمله سربازان ع راقی به کمپ اشرف گفت که‬ ‫در درگیری ها در این اردوگاه تعدادی از ساکنان ان کشته شده‬ ‫و تحقیقات اولیه در این زمینه در جریان است‪.‬‬ ‫وی اف��زوده که این اف��راد در نتیجه درگی��ری در بین‬ ‫ساکنان این اردوگاه کشته شدند و نیروهای ع راقی در کشتن‬ ‫این افراد دخالتی نداشته اند‪.‬‬ ‫حقی الشریفی‪ ،‬مسئول ع راقی اردوگ��اه دلیل حادثه‬ ‫در اردوگاه اش��رف را انفجار بشکه نفت یا گ��از دانست‪ .‬وی‬ ‫گفت‪« :‬حتی یک سرباز ه��م وارد اردوگاه اشرف نشد‪ ».‬وی‬ ‫افزود‪« :‬حمله ای از خارج از کمپ انجام نشده است و به نظر‬ ‫م ی رسد که دلیل حادثه انفجار تعدادی بشکه گاز و نفت در‬ ‫داخل اردوگاه اشرف باشد‪».‬‬ ‫اما درباره کشته شدگان در کم��پ اشرف نکات مبهم‬ ‫دیگری هم وجود دارد‪ .‬ب راساس اطالعاتی که از جداشدگان‬ ‫این سازمان افشا شده‪ ،‬سال قبل تعداد زیادی از اعضای این‬ ‫سازمان دست به فرار زدن��د‪ .‬اقدامی که به هی چ وجه از طرف‬ ‫مسئوالن رده باالی سازمان قابل تحمل نبوده و بارها ان را‬ ‫تکذیب کردند‪ .‬در نهایت پنج دی ماه سال گذشته مریم رجوی‬ ‫مجبور شد در پیامی اعتراف کند ک��ه عده ای از اعضای رده‬ ‫باالی سازمان مانند بتول سلطان��ی و قربانعلی حسی ن نژاد‬ ‫قب ل تر به صورت مخفی و کریم قصیم و محمدرضا روحانی‬ ‫به صورت علنی از این سازمان جدا شده اند‪.‬‬ ‫حاال عده ای از جداشدگان سازم��ان معتقدند برخی از‬ ‫کشته شدگان از عناصری بودند که ب��ه زعم سران منافقین‬ ‫جزو «عناصر مساله دار» محسوب م ی شدن��د‪ .‬از این میان‬ ‫زهره قائمی و گیتی گیوه چیان به دستور شورای رهبری ب رای‬ ‫حفاظت از اموال این سازمان در کمپ اشرف انتخاب شدند‪.‬‬ ‫پرواضح است که سران فرقه رجوی از اطالعاتی که این افراد‬ ‫در اختیار داشتند بسیار واهمه داشتند‪.‬‬ ‫این افراد که خود از نزدیکان فرقه رجوی بودند این نوع‬ ‫تسویه ها را در ساختار سازم��ان امری عادی تلقی م ی کنند‪.‬‬ ‫چرا که خطر افراد مساله دار به خاط��ر موقعیتشان در درون‬ ‫سازمان بی��ش از عناصری است که از سازم��ان بریده و جدا‬ ‫شده اند‪ .‬بناب راین باتوجه به شناختی که س��ران این فرقه از‬ ‫تنفر مردم ع راق از ساکنین اشرف داشتند‪ ،‬به خوبی اگاه بودند‬ ‫که درگیری های��ی در این کمپ ها رخ خواه��د داد‪ .‬با همین‬ ‫بهانه برخی از سالخوردگان و عناصر مساله دار در این کمپ‬ ‫نگهداری شده تا در درگیری های احتمالی یا خودساخته از بین‬ ‫بروند‪ .‬ضمنا گفتنی است زهره قائمی از مسئوالن تیمی است‬ ‫که ترور شهید صیاد شی رازی را برعهده داشت‪.‬‬ ‫این اتفاق بهانه ای ش��د ب رای اینکه مری��م رجوی در‬ ‫واکنش به ان‪ ،‬از دول��ت امریکا بخواهد ک��ه تمام ساکنان‬ ‫اردوگاه‪‎‬های لیبرتی (ازادی) و اشرف را به امریکا منتقل کند‪.‬‬ ‫مقامات محلی ع راق اعالم کردند که هیچ مجروحی به‬ ‫بیمارستان مراجعه نکرده و انتقال داده نشده‪ .‬گویا مسئوالن‬ ‫سازمان با مخف ی کردن انها عمال زمین ه کشتن انها را فراهم‬ ‫کرده و دستشان را به خون افراد خ��ود اغشته کردند‪ .‬اعالم‬ ‫تدریجی لیست کشته شدگان موید این موضوع است که این‬ ‫سازمان حتی در مورد بعضی از افراد مجروح با عدم انتقالشان‬ ‫به مراکز درمانی‪ ،‬زمینه از بین رفتن انها را فراهم کرده‪.‬‬ ‫به عالوه این روزها منافقین ارتباط نزدیکی را با عناصر‬ ‫موسوم به ارتش ازادی بخ��ش سوریه برقرار ک��رده‪ .‬ریاض‬ ‫السعد‪ ،‬فرمان��ده ارتش ازادی بخش سوری��ه در مصاحب ه ای‬ ‫که رسانه فرقه منافقین داشت‪ ،‬بر جدایی خوزستان از ای ران‬ ‫تاکید کرده بود‪.‬‬ ‫ی مداح اهل بیتی که ب رای حراست از بارگاه‬ ‫حمید علیم ‬ ‫عمه سادات به دمشق رفته بود‪ ،‬درارتباط با همکاری منافقین‬ ‫و شورشیان سوریه در یک مراسم مذهبی گفت‪« :‬مجاهدین‬ ‫خلق با تکفیری ها همکاری م ی کنند‪ .‬انه��ا ای ران ی هایی را‬ ‫جمالت شوک اور هاشمی‬ ‫ایا هاشمی رفسنجانی سخنان جنجالی اش درباره سوریه را تکذیب می کند؟‬ ‫ی گفت‪ ،‬صدا را درست کرده اند‬ ‫هاشم ‬ ‫در همین ح��ال ایت اهلل سیدیوس��ف طباطبای ی نژاد‪،‬‬ ‫امام جمع��ه اصفه��ان و نماینده ای��ن است��ان در مجلس‬ ‫خبرگان رهبری ب��ا اشاره به ص��وت منتشر شده منتسب به‬ ‫هاشم ی رفسنجان��ی با مضمون‬ ‫اته��ام افکن��ی علی��ه حکومت‬ ‫سوریه درباره استفاده از بمب های‬ ‫شیمیایی علی��ه مردمش‪ ،‬گفت‬ ‫که شخصا از هاشمی در این باره‬ ‫س��وال ک��رده و او صراحتا اعالم‬ ‫داشت��ه‪« :‬هی��چ عاقل��ی قبول‬ ‫م ی کند که من چنی��ن حرفی را‬ ‫زده باشم؟»‬ ‫ای��ت اهلل طباطبای ی ن��ژاد‬ ‫اضافه ک��رد‪« :‬من ب��ه هاشمی‬ ‫گفتم که انها صدا را دارند‪».‬‬ ‫هاشم��ی رفسنجان��ی در‬ ‫پاسخ ب��ه من گف��ت‪« :‬من صدا‬ ‫را خودم شنی��ده ام‪ .‬صدا را درست‬ ‫کرده ان��د و خواسته ان��د که مثل‬ ‫من حرف بزنن��د‪ .‬اصال این حرف‬ ‫و موضع من نیس��ت‪ .‬من گفتم‬ ‫امریک��ا بهان��ه کرده ک��ه دولت‬ ‫سوریه علیه مردمش بمب های شیمیایی زده‪ .‬گفتم امریکا‬ ‫این طور گفته است‪ ،‬ن��ه اینکه موضع من باش��د‪ .‬این جزو‬ ‫اسرائیلیات است که من چنین حرفی را زده باشم‪».‬‬ ‫همچنین زاکانی در اخری��ن جلسه علنی مجلس در‬ ‫هفته گذشته در نطق خود به هاشم��ی انتقاد کرد‪ .‬زاکانی با‬ ‫بیان اینکه با کمال تعج��ب اخی را صوتی منصوب به جناب‬ ‫اقای هاشم��ی‪ ،‬ریاست مجمع تشخی��ص مصلحت نظام‬ ‫منتشر شده که حرف ه��ای بسیار نادرس��ت و خطرناکی را‬ ‫بیان کرده است‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬ای��ن مساله از دو حال خارج‬ ‫نیست‪ ،‬اول اینکه این صوت ساختگی و جعلی است که در‬ ‫این صورت همه ما از این موض��وع خوشحال خواهیم شد‪،‬‬ ‫چراکه هی��چ عالقه مندی به اسی ب خ��وردن به جناب اقای‬ ‫هاشمی نداریم‪».‬‬ ‫زاکانی گفت ک��ه «ب ی صب رانه منتظ��ر تکذیب اقای ‬ ‫هاشم��ی» اس��ت و از وزارت اطالعات خواس��ت در صورت‬ ‫تکذیب هاشمی‪ ،‬این موضوع را حتم��ا بررسی کند‪ .‬زاکانی‬ ‫درعین حال با مخاطب قرار دادن هاشمی و برشمردن سابقه‬ ‫گذشته او تاکید ک��رد‪« :‬به ه ر حال توصیه م ی کنیم کسانی‬ ‫که خودشان را صاحب نظر در مسائل بی ن المللی م ی دانند و‬ ‫ادعا م ی کنند که مدارکی در استفاده از مواد شیمیایی توسط‬ ‫ارتش سوریه دارند‪ ،‬این مدارک را در اختیار امریکا و اوباما قرار‬ ‫دهند و انها را از سردرگم ی ادعاه��ای ب ی دلی ل شان در اورند‬ ‫که حتما اسباب تشکر انها و زمینه حمله به سوریه را فراهم‬ ‫خواهند کرد‪ ».‬ب��ا این حال تا اخرین لحظ��ات تنظیم خبر‪،‬‬ ‫اطالعی ه ای از سوی دفتر ایت اهلل که موی��د تکذیب در این‬ ‫مورد باشد صادر نشد‪g .‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫ماجرا از نوشته کوتاه نعیمه اشراقی‪ ،‬نوه دختری حضرت‬ ‫امام اغاز شد که در ان ادعا شده بود ایت اهلل هاشمی معتقد‬ ‫است که حمل��ه شیمیایی دمش��ق کار دول��ت اسد است‪.‬‬ ‫تکذیبی ه ها و انشار فایل های صوتی ک��ار را به جایی رساند‬ ‫که زاکانی‪ ،‬نماینده ته��ران در مجل��س شورای اسالمی از‬ ‫هاشمی خواست یا مدارک را به امریکا تحویل دهد یا رسما‬ ‫ان را تکذیب کند‪.‬‬ ‫اشراق��ی در فی س بوک��ش نوشت��ه ب��ود‪« :‬اق��ای‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در مالق��ات با جمعی از م��ردم استان‬ ‫اصفهان در حسینیه جماران که ساعت��ی پیش انجام شد‪،‬‬ ‫در ارتباط با بمب��اران اخیر سوریه‬ ‫سخنانی بدین مضمون ای راد کرد‪:‬‬ ‫«دولتی که ملت خود را بمباران‬ ‫شیمیای��ی کن��د عواقب سخت‬ ‫ان را خواهد دی��د‪ ،‬همان گونه که‬ ‫صدام در بمب��اران حلبچه ننگ‬ ‫ابدی را بر خود خرید و دچار چنین‬ ‫سرنوشت هولناکی شد‪».‬‬ ‫روز بع��د ام��ا سخن��ان‬ ‫هاشم��ی در مجم��ع تشخیص‬ ‫مصلحت نظ��ام ک��ه در ان از‬ ‫سوریه حمایت ش��ده بود‪ ،‬منتشر‬ ‫ش��د‪ .‬هاشم��ی سوری��ه را «دژ‬ ‫مستحکمی در براب��ر اسرائیل»‬ ‫دانسته و گفته بود ‪« :‬حمله نظامی‬ ‫به سوریه نه تنه��ا ب رای ان کشور‬ ‫بلکه ب رای تمام منطقه‪ ،‬فاجعه به‬ ‫بار م ی اورد‪ ».‬او همچنین تاکید‬ ‫کرده بود‪« :‬ای ران تمام تالش خود‬ ‫را به کار م ی برد تا از جنگ افروزی در منطقه جلوگیری کند‪».‬‬ ‫با انتشار این سخنان و ظاه��را انتقاداتی که در خفا به‬ ‫نعیمه اشراقی شده بود‪ ،‬او در یک پست دیگر در فی س بوک‬ ‫خود گفت که از هاشمی عذرخواه��ی خواهد کرد‪ .‬اشراقی‬ ‫نوشت‪« :‬اگر برداشت نزدیکان من از سخنان اقای هاشمی‬ ‫در حسینیه جماران برداشت صحیحی نبوده‪ ،‬از همین جا و‬ ‫بعدا حضوری از ایشان عذرخواهی م ی کنم‪».‬‬ ‫مرضیه افخم‪ ،‬سخنگوی وزارت امور خارجه نیز درباره‬ ‫اظهارات منتسب به رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫پی رامون استفاده از سالح شیمیایی در سوریه توسط دولت‪،‬‬ ‫ان را «تحریف ش��ده» خواند ک��ه از سوی دفت��ر ایشان نیز‬ ‫تکذیب شده است‪.‬‬ ‫در همین حال بود که برخی از سایت ها نوار سخنرانی‬ ‫هاشمی رفسنجانی را منتشر کردند که او در سواد کوه ای راد‬ ‫کرده بود‪ .‬سخنانی که در ان از زبان هاشمی شنیده م ی شود‪:‬‬ ‫«مردم سوریه از سوی حکومت خودشان بمباران شیمیایی‬ ‫م ی شوند‪».‬‬ ‫این درحالی بود ک��ه در متن سخنران��ی منتشر شده‬ ‫هاشمی در سوادکوه که سایت ای��ت اهلل ان را منتشر کرده‪،‬‬ ‫چنین صحب ت هایی دی��ده نم ی شود و درب��اره سوریه امده‬ ‫است‪« :‬اکن��ون در سوریه گوش ها منتظ��ر شنیدن صدای‬ ‫انفجار بمب هستند و صدها هزار نفر از مردم سوریه کشته‬ ‫شدند و هشت میلی��ون اواره در داخل و خارج از کشور دارد و‬ ‫تعدادی در زندان ها به سر م ی ب رند و از ورزشگاه ها ب رای زندان‬ ‫استفاده م ی شود‪».‬‬ ‫رضا سلیمانی در گفت وگو با خبرگ��زاری فارس افزود‪:‬‬ ‫«اقای هاشمی در ان دیدار گف��ت در سوریه هم این سالح‬ ‫شیمیایی به کار برده شده اما اصال بحث دولت اسد را در این‬ ‫زمینه مطرح نکرد و گفت امریک��ا م ی خواهد با این بهانه به‬ ‫سوریه حمله کند‪ ،‬بناب راین سخنان هاشمی تحریف شده و‬ ‫خانم اشراقی تفسیر خود را مبنا قرار داده است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫که به لبن��ان م ی روند‪ ،‬به تروریس ت ه��ا تحویل م ی دهند و‬ ‫جایزه های کالنی می گی رند‪».‬‬ ‫علوی‪ ،‬وزیر اطالعات نیز در واکنش به این موضوع و در‬ ‫پاسخ به اظهارات یکی از خب رنگاران مبن ی بر اینکه این مطلب‬ ‫امروز در رسانه ها مطرح شد که معاون مریم رجوی و چند تن از‬ ‫اعضای گروهک تروریستی به هالکت رسیده اند ‪ ،‬ترجیح داد‬ ‫موضع گیری صریحی نکرده و بگوید‪« :‬مدت مدیدی است‬ ‫که بین دولت ع راق و افرادی که مقر اشرف را در تصرف خود‬ ‫دارند‪ ،‬بحث و گفت وگو انجام م ی شود‪».‬‬ ‫در همی��ن ح��ال رواب��ط عموم��ی سپاه پاس��داران‬ ‫انقالب اسالمی با صدور بیانی ه ای به هالکت رسیدن جمعی‬ ‫از منافقین مزدور و تروریست توسط فرزندان رشید و انقالبی‬ ‫مجاهدان شهی ِد ع راق��ی ـ در اردوگاه شیطان��ی اشرف در‬ ‫نزدیکی بغداد ـ اشاره کرد‪ .‬سپاه پاسداران در پیامی این انتقام‬ ‫الهی و انقالبی را از وعده های خداوند تبارک و تعالی دانست‪.‬‬ ‫در بیانیه سپاه امده‪« :‬سرانجام تقدیر الهی بر ان قرار‬ ‫گرفت که فرزندان رشید مجاه��دان شهی ِد ع راقی با اقدامی‬ ‫ انقالبی‪ ،‬انتق��ام تاریخی خود را از جنای��ت مشترک صدام و‬ ‫منافقین در انتفاضه شعبانیه ک��ه در ان هزاران زن و کودک‬ ‫ب ی گناه ع راق��ی به شه��ادت رسیدند را در الن��ه عنکبوتی‬ ‫منافقین رقم زده و عبرتی جاودانه و رشادت��ی ماندگار را به‬ ‫اثبات رسانند‪ .‬ای��ن اقدام که منجر به‪ ،‬ب��ه هالکت رسیدن‬ ‫قریب به هفت��اد تن از کادره��ای فاسد منافقی��ن از جمله‬ ‫هفت تن از شورای رهبری و مسئوالن اطالعات و عملیات‬ ‫سازمان منافقین با بیش از ‪ 30‬س��ال سابقه جنایت گردید‪،‬‬ ‫یقینا مایه تشفی خاطر امت اسالمی و خانواده های معظم‬ ‫شهدا خصوصا خانواده های معزز شه��دای ترور خواهد شد‪.‬‬ ‫بدون تردید دو مل��ت مسلمان ای ران و ع��راق خاط رات تلخ‬ ‫خیانت ها و جنایت ه��ای منافقین پلی��د را هرگز فراموش‬ ‫نکرده و سرنوشت اجتناب ناپذیر و محتوم منافقین جز ذلت‪،‬‬ ‫اوارگی‪ ،‬درماندگ��ی و نابودی کامل نخواهد ب��ود‪ .‬سپاه این‬ ‫انتقام الهی را از وعده های خداوند تب��ارک و تعالی م ی داند‬ ‫که در سالروز شهادت صالحان این ام��ت‪ ،‬شهیدان رجایی‬ ‫و باهنر عنای��ت فرمود‪ ».‬در سوی دیگر‪ ،‬سف��ارت امریکا در‬ ‫بغداد با محکوم ک��ردن این اقدام از دول��ت ع راق خواست تا‬ ‫مانع خشونت بیشتر در این منطق��ه شود‪ .‬در بیانیه سفارت‬ ‫امریک��ا ارائه خدمات پزشک��ی به زخم ی ه��ای این حادثه‬ ‫مطالبه شده است‪ .‬مریم رجوی به بهانه این اقدام دور تازه ای‬ ‫از مظلوم نمای��ی را اغاز کرد و خواست��ار کمک های بیشتر‬ ‫غرب به این سازم��ان شد‪ .‬منافقین در س��ال پایانی جنگ‬ ‫تحمیلی با حمایت صدام و حامیانش به خاک ای ران حمله‬ ‫کردند که در عملیات مرصاد شکس��ت سختی خوردند‪ .‬در‬ ‫ماه های اخیر با اعت��راض و فشار م��ردم و برخی گروه های‬ ‫ع راقی‪ ،‬منافقین مجبور شدند اکثر اعضای خود را ازپادگان‬ ‫اشرف بیرون بب رند اما تعدادی از انها همچنان در این پادگان‬ ‫به سر م ی برند‪ .‬این درحالی است که م��ردم ع راق از حضور‬ ‫چنین افرادی در کشورشان راضی نیستند‪ .‬محمد سعدون‪،‬‬ ‫عضو ائتالف ملی در مجل��س ع راق به خبرگ��زاری المان‬ ‫در همین رابطه گفته بود‪« :‬عناص��ر گروهی که مجاهدین‬ ‫خلق خوانده م ی شوند‪ ،‬در خاک ع راق مورد استقبال نیستند‬ ‫زی را این‪ ،‬گروهی تروریست��ی است و ع راق ی ها مشارکت این‬ ‫گروه را در جرایم تروریستی که در زم��ان دیکتاتوری صدام‬ ‫حسین روی م��ی داد‪ ،‬به خوب��ی به خاطر دارن��د‪ .‬ع راق ی ها‬ ‫نم ی خواهند ای��ن تروریس ت ها نه در پادگ��ان اشرف و نه در‬ ‫هیچ جای دیگر ع راق باشند‪ .‬سازمان ملل باید فورا ب ر اساس‬ ‫توافقنامه خود با دولت بغداد این تروریس ت ها را از خاک ع راق‬ ‫بیرون کند‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس ع راق از سازمان ملل خواسته است‬ ‫به جای اینکه هر بار پس از حمله به عناصر این گروه بیانیه‬ ‫محکومیت صادر کنن��د ب رای انتقال انها ب��ه خارج از ع راق‬ ‫سریع تر اقدام کند‪g .‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گزارش‬ ‫پرونده یک کمک میلیاردی‬ ‫برداشت و برگشت ‪ 16‬میلیارد تومانی برای دانشگاه احمدی نژاد‬ ‫مجله خبری‬ ‫موضوع برداشت ‪ 160‬میلیارد ریال (‪ 16‬میلیارد تومان)‬ ‫از یکی از حساب ه��ای تنخواه دول��ت در روز پایانی دولت‬ ‫محمود احمدی نژاد و واریز ان به حساب دانشگاه وی جنجال‬ ‫تازه ای بود که زیر اسم رئی س دولت سابق رقم خورد‪ .‬بقایی‪،‬‬ ‫معاون اجرایی احمدی نژاد از انتق��ال این پول دفاع کرد و ان‬ ‫را قانونی دانست‪ ،‬اما دانشگ��اه ای رانیان با وجودی که معتقد‬ ‫بود استحقاق دریافت این کمک را دارد‪ ،‬اعالم کرد که ان را‬ ‫ب ر م ی گرداند‪.‬‬ ‫یک هفته رسانه ها تالش کردند تا اثبات کنند که رقم‬ ‫‪ 16‬میلیارد تومان در اخرین روز حضور محمود احمدی نژاد از‬ ‫حساب تنخواه دولت برداشت و به حساب دانشگاه وی واریز‬ ‫شده‪ .‬پس از ارائه اسناد و مدارک بود که این دانشگاه پذیرفت‬ ‫این رقم از حساب دولت خارج شده اما توضیح داد که کمک‬ ‫انجام شده به دانشگاه از س��وی دولت گذشته طبق موازین‬ ‫قانونی و با مصوبه هی��ات وزی ران و البته ام��ری مرسوم در‬ ‫دولت ها بوده و اموال دانشگاه ای رانیان نیز در صورت انحالل‬ ‫متعلق به دولت خواهد بود‪ .‬ای��ن درحالی است که دانشگاه‬ ‫ای رانیان متعلق به دولت نبوده و دانشگاهی شخصی است‪.‬‬ ‫اما این دانشگاه در اطالعیه خود تاکید کرده‪« :‬دانشگاه جامع‬ ‫بی ن المللی ای رانیان متعلق ب��ه شخص یا اشخاص خاصی‬ ‫نیست و ام��وال و دارای ی های دانشگ��اه در صورت انحالل‬ ‫متعلق به دولت است‪».‬‬ ‫در اطالعی��ه دانشگ��اه ای رانی��ان ام��ده‪« :‬راه اندازی‬ ‫دانشگاهی در ای��ن مقی��اس‪ ،‬از جهت تامی��ن احتیاجات‬ ‫سخت افزاری و نرم افزاری نیازمند حمایت های جدی دولت‬ ‫محترم و افراد نیکوکار ارجمند و عم��وم مردم عزیز است‪».‬‬ ‫این دانشگاه همچنین از «ارسال درخواست خدمت ریاست‬ ‫محترم دولت یازدهم ب رای ص��دور دستور کمک» خبر داد‪.‬‬ ‫البته ق��رار است تا محلی نی��ز از سوی ای��ن دانشگاه ب رای‬ ‫دریافت کمک های غیرنقدی معرفی شود؛ کمک هایی که‬ ‫مشخص نیست شامل چه مواردی خواهد بود‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد در اخری��ن مصاحبه تلویزیونی با‬ ‫اعالم یک شماره حساب در ب رنامه گفت وگوی ویژه‪ ،‬خطاب به‬ ‫مردم گفت راه اندازی دانشگاه خرج دارد و از مردم خواست به‬ ‫شماره حساب اعالم شده پول واریز کنند‪ .‬یکی از سایت های‬ ‫که به پرینت حساب این دانشگاه دسترسی پیدا کرده بود با‬ ‫انتشار ان نشان داد تا روز ‪ ١٣‬م��رداد کل مبلغ کمک به این‬ ‫دانشگاه ‪ ١٢‬میلیون تومان ب��ود‪ .‬اما بعد از واریز چک شماره‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪ 179849‬با رقم ‪ ١60‬میلیارد ریال که متعلق به ذی حسابی‬ ‫ریاست جمهوری است‪ ،‬مبل��غ ان به رق��م ‪ 16‬میلیارد و ‪١٢‬‬ ‫میلیون تومان تغییر پیدا کرده‪.‬‬ ‫دانشگ��اه احمدی ن��ژاد در توضی��ح ای��ن ماج��را در‬ ‫اطالعی ه اش نوشت‪« :‬کمک نهاد ریاست جمهوری و دولت‬ ‫به نهادها و اشخاص حقیقی و حقوق��ی و غی ر دولتی امری‬ ‫معمول و قانونی است و در همه دولت ها مرسوم بوده است‪.‬‬ ‫در دولت های نهم و دهم هزاران نفر و صدها نهاد عمومی و‬ ‫غی ر دولتی از این کمک ها استفاده کرده اند‪».‬‬ ‫مسئوالن دانشگاه احمدی ن��ژاد در اطالعیه خود این‬ ‫دانشگاه را دارای «استحقاق قانونی ب رای دریافت این کمک»‬ ‫دانستند اما اشاره کردند ب رای جلوگیری از شائبه و بهانه جویی‪،‬‬ ‫این پول به حساب نهاد ریاست جمه��وری بازگردانده شده‪.‬‬ ‫حمید بقایی‪ ،‬معاون اجرایی احمدی نژاد که گفته م ی شد این‬ ‫پول توسط وی به دانشگاهی که خود مسئولیتش را برعهده‬ ‫دارد انتقال داده شده در مصاحب��ه ای از ان دفاع کرد و گفت‪:‬‬ ‫«تمام نقل و انتقاالت مال��ی در نهاد ریاست جمهوری طبق‬ ‫قانون بوده است و هی چ گونه خالفی صورت نگرفته است‪».‬‬ ‫بقایی با اش��اره به سن��د منتشر ش��ده در رسانه ها در‬ ‫خصوص انتقال ‪ 16‬میلیارد تومان به حساب دانشگاه جامع‬ ‫ای رانیان اف��زود‪« :‬هر فعالیتی اعم از مال��ی یا اداری همگی‬ ‫منطبق بر قانون بوده است‪ .‬منتشر کردن یک سند دلیل بر‬ ‫تخلف نیست‪ .‬دوستان ب رای اثبات ادعای خود‪ ،‬تخلف این‬ ‫سند را مطرح کنند‪ ».‬معاون اجرایی دانشگاه جامع ای رانیان‬ ‫ادامه داد‪« :‬اگر سند دیگری نی��ز در رسانه ها مطرح شود من‬ ‫باز هم م ی گویم که شما تخلف ان سند را مطرح کنید و باز‬ ‫هم به شما م ی گوییم که تمام نقل و انتقاالت مالی در نهاد‬ ‫ریاست جمهوری طبق قانون بوده و از این به بعد هر اتفاقی‬ ‫افتاده‪ ،‬خود دوستان که کار را به دس��ت گرفته اند‪ ،‬مسئول‬ ‫هستند‪».‬‬ ‫ان طور که شنیده م ی شد می زان تخلفات بیش از تنها‬ ‫یک مورد و انتقال همین ‪ ١٦‬میلیارد تومان است‪ .‬خبرها در‬ ‫هفته گذشت حاکی از دستگیری یک نفر از کارمندان نهاد‬ ‫ریاست جمهوری بود که در جریان نقل و انتقال قرار داشت‪ .‬به‬ ‫نوشته سایت «روز نو» یکی از کارکنان نهاد ریاست جمهوری‬ ‫که قصد خارج کردن اسناد بذل و بخشش های سران دولت‬ ‫سابق از نهاد ریاست جمهوری را داشت‪ ،‬حین خارج ساختن‬ ‫اسناد بازداشت شد‪ .‬این اسناد مربوط به پول هایی بود که در‬ ‫دانشگاهایرانیان‬ ‫درحالیکهکمک‬ ‫میلیاردی را حق این‬ ‫دانشگاه می داند‬ ‫مدعی شده که پول را‬ ‫برگردانده اما دیوان‬ ‫محاسباتمی گوید‬ ‫حساب مسدود شده‬ ‫است‬ ‫ایام پایانی دولت سابق و حتی دو هفته اخیر یعنی در زمان‬ ‫فعالیت دولت جدید توسط بقای��ای دولت گذشته‪ ،‬برخالف‬ ‫قانون و به توصی��ه و حواله بعضی مسئ��والن سابق نهاد‬ ‫ریاست جمهوری پرداخت م ی شد‪.‬‬ ‫نکته ای ک��ه بقایی نی��ز ان را به ط��ور تلویحی تایید‬ ‫م ی کند‪ .‬انجا که از «سندهای دیگری» که فکر م ی کند قرار‬ ‫است در رسانه ها مطرح شود‪ ،‬ح��رف م ی زند‪ .‬اما بقایی برگ‬ ‫برنده دولت دهم را انجا م ی دان��د که همه این کارها قانونی‬ ‫صورت گرفته و هیچ تخلف قانونی در ان مشاهده نم ی شود‪.‬‬ ‫به این ترتیب شاید بعد از این شاهد اسنادی باشیم که حاکی‬ ‫از کمک دولت قبل به اشخاص دیگر بوده؛ کمک هایی که‬ ‫البته به اعتقاد وی برگ ب رنده ان غیرقانونی نبودن ان است‪.‬‬ ‫برخی خبرها حاکی بود که بقایی با برخی از مسئوالن‬ ‫نهاد ریاست جمهوری تماس گرفت��ه و از انها خواسته بود تا‬ ‫این خب��ر را منتشر نکنند و در ع��وض دانشگاه احمدی نژاد‬ ‫نیز این پول را ب ر م ی گرداند‪ .‬بقایی در ای��ن باره گفته‪« :‬من‬ ‫از تاریخ تحوی��ل مسئولیت خ��ودم هیچ تماس��ی با نهاد‬ ‫ریاست جمهوری و دوستانی که در انجا مشغول کار هستند‬ ‫نداشتم‪ .‬همچنین هیچ تماسی نیز با رسانه ها نداشته و هیچ‬ ‫مصاحب ه ای نداشتم‪ .‬از زمانی که از نهاد بیرون امده ام راجع به‬ ‫هیچ مساله ای مصاحب ه ای نداشته ام‪».‬‬ ‫اکبر ترکان نیز انتقال ‪ 16‬میلیارد تومان از حساب نهاد‬ ‫ریاست جمهوری به دانشگاه ای رانیان در روز مراسم تحلیف‬ ‫حسن روحانی را عملی مجرمانه توصیف کرد و گفت‪« :‬این‬ ‫انتقال غی ر قانونی بوده و در هیچ م��اده و تبصره قانونی به‬ ‫دولت دهم اجازه چنین انتقالی داده نشده است‪».‬‬ ‫یک اصالح طلب در معاونت پارلمانی‬ ‫انصاری‪ :‬تعامل خوبی با مجلس برقرار می کنم‬ ‫مجله خبری‬ ‫درحالی ک��ه از علی عسگ��ری ب رای پس��ت معاونت‬ ‫پارلمانی ریاست جمهوری نام برده م ی ش��د‪ ،‬حسن روحانی‬ ‫در نهایت مجید انص��اری را به عنوان مع��اون پارلمانی خود‬ ‫انتخاب کرد‪.‬‬ ‫پیش از ای��ن سای��ت مثل��ث انالی��ن در مصاحبه با‬ ‫بخشایش اردستانی از سمت جدی��د مجید انصاری خبر داده‬ ‫بود‪ .‬مثلث به نقل از بخشایش اردستان��ی نوشته بود‪« :‬ابتدا‬ ‫قرار بود که تیمورعلی عسگری در ای��ن جایگاه قرار بگیرد‬ ‫اما چون او فردی برنامه ریز نیست و سنتی عمل م ی کند از‬ ‫انتخاب او گذشتند‪».‬‬ ‫نماینده مردم اردستان در مجلس اف��زود بود‪« :‬اخبار و‬ ‫شواهد حکای��ت از ان م ی کند که محمدرض��ا خباز نماینده‬ ‫مردم کاشمر در مجلس هشتم به عن��وان مدیرکل پارلمانی‬ ‫رئی س جمهور معرفی شود و مجید انصاری نماینده مجلس‬ ‫ششم و عضو مجمع روحانیون مب��ارز نیز معاونت پارلمانی‬ ‫رئی س جمهور را بر عهده بگیرد‪».‬‬ ‫انصاری از اصالح طلبان شناسنام هداری است که پی ش تر‬ ‫سابقه عضویت چند دوره در مجل��س و همچنین معاونت‬ ‫پارلمانی را نیز داشته‪ .‬در می��ان اعضای کابینه نزدیک ترین‬ ‫فرد ب��ه اصالح طلبان وابسته ب��ه خاتمی‪ ،‬مجی��د انصاری‬ ‫است که توانسته معاونتی که نق��ش رابط بین دو قوه مقننه‬ ‫و مجریه را ب��ازی م ی کند به دست بگی��رد‪ .‬انصاری گفته با‬ ‫تکیه بر تجربیات سابق م ی تواند تعامل خوبی را با مجلس‬ ‫و نمایندگان برقرار کند‪ .‬درجریان بررسی صالحیت وزی ران در‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬خبرهایی از انتصاب علی عسگری‬ ‫به سمت معاونت پارلمانی رئی س جمهور منتشر شده بود که‬ ‫همان موقع صادق‪ ،‬مشاور حسن روحانی ان را رد کرد و گفت‪:‬‬ ‫«در رسانه ها یک بار این موضوع را شنیدم اما تاکنون حکمی‬ ‫ ب رای اقای عسگری صادر نشده و ایشان مشاور پارلمانی مرکز‬ ‫تحقیقات استراتژیک مجمع است‪ ».‬انطور که شنیده شده‬ ‫قرار بود تا بحث انتصاب علی عسگری در این معاونت قطعی‬ ‫شود اما دست هایی این اجازه را نداد‪.‬‬ ‫برخی از نمایندگان با انتصاب انصاری به این معاونت‬ ‫مخالف بودند‪ .‬اولی ن بار حمی��د رسایی در میان نطق خود در‬ ‫مخالفت با یک��ی از وزرا بدون نام ب��ردن از انصاری گفت که‬ ‫خبرهای بدی از معاونت پارلمانی م ی رسد که امیدواریم این‬ ‫اخبار صحت نداشته باشد‪.‬‬ ‫بعد از انتصاب انصاری نی��ز مخالفت نمایندگان با این‬ ‫عضو مجمع روحانیون مبارز ادامه داشت‪ .‬سایت بولتن نیوز‬ ‫به نقل از یک نماینده نوشت‪« :‬قطع��ا نمایندگان در صحن‬ ‫مجلس نسبت ب��ه این انتص��اب واکنش نش��ان داده و به‬ ‫رئی س جمهور تذکر خواهند داد‪ ».‬این نماینده از صحب ت های‬ ‫نمایندگان در خصوص این انتخاب و مخالفت شان خبر داد و‬ ‫گفت‪« :‬رئی س جمهور نباید فردی که در تجمعات غیرقانونی‬ ‫فتنه ‪ ۸۸‬نقشی فعال داشت را به معاونت پارلمانی منصوب‬ ‫م ی کرد چرا که این اقدام توهین به مجلس است‪ ».‬اشاره این‬ ‫دسته از مخالفان حضور انصاری به عن��وان نماینده کمیته‬ ‫صیانت از ارای میرحسین موسوی در س��ال ‪ ٨٨‬بود‪ .‬ضمنا‬ ‫تصاویری از وی در تجمع اعتراضی پس از انتخابات در روز ‪٢٥‬‬ ‫بهمن در فضای مجازی انتشار داده شده که حاکی از حضور‬ ‫وی در این تظاه رات بود‪.‬‬ ‫حتی برخی این انتصاب را در راستای انتصاب توفیقی‬ ‫به عنوان سرپرست وزارت علوم قلمداد کرده و ان را دهن کجی‬ ‫یدانند‪ .‬برخی شنیده ها حکایت از ان داشت‬ ‫دولت به مجلس م ‬ ‫که اعضایی از مجلس با انتصاب انصاری مخالفت کردند‪ ،‬اما‬ ‫اصرار دولت و رئی س جمهور باعث شد تا در نهایت انها گزینه‬ ‫وی را ب رای معاونت پارلمانی بپذی رند‪.‬‬ ‫رمض��ان شجاع ی کیاس��ری‪ ،‬نماینده م��ردم ساری در‬ ‫مجل��س و سخنگوی فراکسی��ون رهروان والی��ت یکی از‬ ‫مخالفان انصاری است‪ .‬او در این باره به تسنیم گفته‪« :‬معاون‬ ‫پارلمانی دولت باید از نظر سیاسی با مجلس همسویی داشته‬ ‫باشد؛ اقای انصاری از نظر سیاسی با مجلس همسویی ندارد‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنم مجید انصاری در زمینه پارلمانی بتواند گره ای‬ ‫از کار دولت باز کند‪ ».‬او اضاف��ه م ی کند‪« :‬رئی س جمهور بر‬ ‫موضوع اعتدال و مقابله با افراط ی گری تاکید کرده‪ ،‬اما باالخره‬ ‫این افراد در زمانی افراط ی گری و نگاه تند داشته اند و این نگاه‬ ‫مخالف برنامه های اقای روحانی است‪ ».‬اما در طرف مقابل‬ ‫غالمرضا تاجگردون‪ ،‬نماینده اصالح طلب مجلس به سوابق‬ ‫مجید انصاری در مجلس هفتم ک��ه مجلسی اصولگرا بود‬ ‫به عنوان معاون پارلمانی اشاره م ی کند و وی را اشنا و مسلط‬ ‫به مسائل حقوقی و کار با مجلس م ی داند‪ .‬این نماینده حامی‬ ‫ دولت در خصوص واکن��ش منفی نمایندگ��ان اصولگرا به‬ ‫انتخاب انصاری به معاونت پارلمانی دولت م ی گوید‪« :‬به نظر‬ ‫من مجلس به انصاری واکن��ش خاصی نخواهد داشت‪ .‬وی‬ ‫در نظام عملکرد شفافی دارد و مورد اعتماد بسیاری از مراجع‬ ‫تقلید است‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫او همچنی��ن اضاف��ه ک��رده ب��ود ک��ه «جهانگیری‬ ‫مجرمانه بودن ای��ن عمل را تایی��د کرد و ب��ه ان رسیدگی‬ ‫م ی کند‪ ».‬مشاور ارشد رئی س جمهور تاکید م ی کند‪« :‬گزارشی‬ ‫از بررسی ساختار این دستگاه به رئی س جمهور ارائه م ی شود‪».‬‬ ‫ترکان همچنین در یک ب رنامه تلویزیونی با بیان اینکه‬ ‫منطقه ازاد به حیات خلوت برخ��ی کارها تبدیل شده است‪،‬‬ ‫گفته بود‪« :‬ساختمان��ی را در منطقه ازاد قشم ب رای دانشگاه‬ ‫احمدی نژاد (ای رانیان) واگذار کردند که همه این تخلفات در‬ ‫این حیات خلوت انجام شده؛ این ساختمان از اموال منطقه‬ ‫ازاد است‪ ،‬این ساختمان جزو اموال دولت است و باید دید به‬ ‫چه حسابی اجاره داده شده است؟ چ��را این اموال تاراج شده‬ ‫است؟ مگر ارث پدرتان است؟»‬ ‫در مقابل‪ ،‬بقایی با انتشار نام��ه ای این ادعاها را کذب‬ ‫محض دانست و خواهان عذرخواهی ترکان شده بود‪ .‬اکبر‬ ‫ترکان نیز در پاسخ به خبرگزاری مهر گفت که اسناد و مدارک‬ ‫واگذاری زمینی به موسسه ای رانیان در خارج از کشور موجود‬ ‫است‪ .‬ترکان گفت که این اموال از طریق حقوقی برگردانده‬ ‫خواهد شد‪ .‬در همین حال بود که مرتضی بانک‪ ،‬معاون نهاد‬ ‫ریاست جمهوری گفت که ‪ ١٦‬میلیارد تومان با هماهنگ ی ها و‬ ‫پیگیری های انجام شده به حساب ریاست جمهوری باز گشته‬ ‫است‪.‬مع��اون سرپرست نهاد ریاست جمه��وری خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬دیوان محاسبات ابتدا از برداش��ت ‪ 16‬میلیارد تومان‬ ‫از حساب نهاد ریاست جمهوری اط�لاع پیدا کرده بود و طی‬ ‫نامه ای رسما به نهاد ریاست جمه��وری منتقل کرد که این‬ ‫تصمیم نادرست بوده است و بعد از پیگیری های انجام شده‬ ‫از سوی م��ا باتوجه به نظر دی��وان محاسبات ای��ن پول به‬ ‫حساب نهاد ریاست جمه��وری برگشت‪».‬بانک در پاسخ به‬ ‫این سوال که ایا مسئوالن دولت قبلی این پول را برگرداندند‬ ‫یا با پیگیری مسئوالن دولت این کار انجام شده است‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت‪« :‬بعد از پیگیری های انجام شده از سوی ما‪ ،‬انها این‬ ‫پول را برگرداندند‪».‬‬ ‫برخالف اظهارنظ��ر بانک‪ ،‬یک منبع اگ��اه در دیوان‬ ‫محاسبات از توقیف شانزده میلی��ارد تومانی که به حساب‬ ‫شخصی احمدی نژاد و بقایی ب رای دانشگاه ای رانیان ریخته‬ ‫شده‪ ،‬توسط دی��وان محاسبات خب��ر داد و اع�لام کرد که‬ ‫با این توقی��ف این اف��راد امکان دسترسی ب��ه این حساب‬ ‫را نداشته اند ت��ا بتوانن��د ان را بازگردانند‪.‬این منب��ع اگاه به‬ ‫مهر گفت‪« :‬مراجع نظارت��ی از جمله دی��وان محاسبات و‬ ‫دادسرای عمومی ته ران به این موض��وع ورود کردند و این‬ ‫پول را توقیف کردند‪ ».‬او تاکید ک��رد‪« :‬این پول در حسابی‬ ‫بوده که ب رای دانشگاه ای رانیان ب��از شده و حساب شخصی‬ ‫اقایان احمدی ن��ژاد و بقایی بوده اس��ت‪ ».‬از سوی دیگر نیز‬ ‫گفته م ی شد ‪ 15‬میلیارد تومان از این پ��ول بازگردانده شده‬ ‫و تنها یک میلیارد توم��ان از ان باقی مانده و هنوز به دولت‬ ‫برنگشته‪ .‬هن��وز به طور کامل تکلی��ف این مبلغ مشخص‬ ‫نشده که ایا توسط دیوان محاسبات بلوکه شده یا به دولت‬ ‫بازگردانده شده است‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫رویداد‬ ‫بانوی دیپلمات‬ ‫سخنگوی سابق‪ :‬تولد هیچ نوزادی را تبریک نگو‬ ‫مجله خبری‬ ‫سرانجام تکلیف سخنگویی دستگاه دیپلماسی کشور‬ ‫مشخص شد و مرضی��ه افخم که گفته شده ب��ود ب رای این‬ ‫سمت در نظر گرفته شده‪ ،‬با حضور ظ ریف به عنوان سخنگوی‬ ‫وزارتخانه معارفه شد‪.‬‬ ‫عدم انتخاب زنان در کابینه روحانی از انتقاداتی بود که‬ ‫برخی از بدنه حامی وی به رئی س جمهور داشتند‪ .‬روحانی گفته‬ ‫بود که از وزرایش م ی خواهد ک��ه در مدیریت ها و معاونت ها‬ ‫از زنان بیشتر استفاده کنن��د‪ .‬او تاکید داشت که حضور زنان‬ ‫در عرصه مدیری��ت کشور یک موض��وع تشریفاتی نیست‬ ‫که با دادن ی��ک پست حل شود‪ .‬ظری��ف در مراسم تودیع و‬ ‫معارفه ع راقچی و افخم به این موضوع اش��اره کرد و گفت‪:‬‬ ‫«خوشحالیم که در ابت��دای کار دولت تدبی��ر و امید از یک‬ ‫چهره اشنا در حوزه مطبوعات و سیاست خارجی ب رای هدایت‬ ‫این موضوع در وزارت خارجه استف��اده م ی کنیم‪ .‬هدف بنده‬ ‫ب رای دعوت از خانم مرضیه افخم جهت پذیرش مسئولیت‬ ‫سخنگویی و ریاست مرکز دیپلماسی عمومی این وزارتخانه‬ ‫که مسئولیتی دشوار و سنگی��ن در شرایط حساس خارجی‬ ‫است‪ ،‬صرفا تبلیغاتی نبوده است‪ .‬فکر ک��ردم از یک نمونه‬ ‫برجسته و پرسابقه در حوزه دیپلماسی رسانه ای که از خوش‬ ‫حادثه متعلق به طبقه نسوان هستند ب رای این وظیفه مهم‬ ‫دعوت به همکاری کنم‪».‬‬ ‫رئیس دستگاه دیپلماسی کشور با اشاره به اینکه «دنیای‬ ‫امروز دنیای فکر کردن به اینده اس��ت» گفت‪« :‬روابط ما در‬ ‫دنیای امروز انچنان به هم پیوسته است که ضرورت این قول‬ ‫سه راب سپهری «چشم ها را باید شست ‪ ،‬جور دیگر باید دید»‬ ‫اشکار است‪ .‬تجربه دیدن به شکل دیگر امروز یک ضرورت‬ ‫است و رسانه ها در این مقوله نقش اساسی دارند‪».‬‬ ‫ظریف از دوران رامین مهمانپرس��ت تعریف کرد و ان‬ ‫را دوران «بسیار پرب��ار» و از «نمونه های موف��ق» در حوزه‬ ‫سخنگویی وزارت خارجه معرفی ک��رد‪ .‬او همچنین ضمن‬ ‫اینکه بیان کرد ع راقچی در دوران مسئولیت خود رابطه بسیار‬ ‫مثبت با رسانه ها داشته خطاب به خب رنگاران گفت‪« :‬پستی در‬ ‫وزارت امورخارجه نمانده که شما ننوشته باشید اقای ع راقچی‬ ‫قرار است ان پست را در وزارت خارجه بگیرد‪ .‬همین طور ادامه‬ ‫دهید فکر م ی کنم‪ ،‬کم کم پست وزیر را نیز به اقای ع راقچی‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪22‬‬ ‫بدهید‪ ».‬این امر نیز موجب خنده حضار شد‪.‬‬ ‫وزیر خارجه گفت‪« :‬وظیفه ما و رسانه ها در شفافیت و‬ ‫پاسخگویی یکی است‪ .‬ما به عنوان کارگزاران سیاست خارجی‬ ‫از طریق رسانه ها با مردم تماس برقرار م ی کنیم‪ .‬البته برخی‬ ‫اوقات رسانه های مجازی هم در این عرصه فعالند‪ ،‬اما هنوز‬ ‫نقش رسانه های تصویری کماکان نقش اصلی است که در‬ ‫مراقبت و مجبور کردن دستگاه های اجرایی به پاسخگویی‬ ‫وظیفه بسیار مهمی دارند‪».‬‬ ‫ظریف خاطره ای از سال ‪ 1371‬گفت و البته به شوخی‬ ‫بیان کرد که اگر این طور پی��ش رویم سن و سال من معلوم‬ ‫م ی شود‪ .‬خاطره ظریف مربوط به زمانی بود که رئیس کمیته‬ ‫حقوقی مجمع عمومی ملل متحد بود‪ .‬او گفت‪« :‬یک وظیفه‬ ‫داشتم و ان ریاست دیوان تجدید نظ��ر کارمندان ملل متحد‬ ‫بود که بیشترین شکایت را از کارمندان زن دبیرخانه به دلیل‬ ‫رفتار مدی ران مرد ب رای سوءاستفاده از انها و ازارشان به منظور‬ ‫ارتقا داشتیم‪».‬‬ ‫البته ظریف ادامه داد‪« :‬خانم هایی که توانستند با همه‬ ‫مشکالت مراحل پیشرفت را طی کنند و در حوزه اجرایی وارد‬ ‫شوند حتما لیاقت مدیریت و واگذاری مسئولیت را دارند و در‬ ‫این رابطه خانم افخم از قدیم ی ترین کارشناسان حوزه رسانه ای‬ ‫در وزارت خارج��ه هستند‪ .‬من در زمانی ک��ه در سازمان ملل‬ ‫مشغول بودم و در زمان وزارت خارجه اقای عل ی اکبر والیتی‪،‬‬ ‫شاهد فعالیت وی به عنوان مسئول رسانه ای هیات بودم‪».‬‬ ‫او در پایان صحب ت هایش نیز خط��اب به خبرنگاران‬ ‫گفت‪« :‬از همکاران رسانه تقاضا م ی کنم از این به بعد از طریق‬ ‫خانم افخم با ما تماس بگی رند که بنده مورد عتاب ایشان قرار‬ ‫نگیرم که چرا مستقیم ب��ا رسانه ها در تماس هستید‪ ».‬وزیر‬ ‫خارجه گفت‪« :‬خانم افخم قرار است ب��ه تنهایی کار دو مرد‬ ‫(مهمانپرست و ع راقچی) را انجام دهند‪».‬‬ ‫خانم افخ��م همچنی��ن دو توصی��ه از دو سخنگوی‬ ‫وزارتخانه که سخنران مراسم بودند دریافت کرد‪ .‬توصیه اول‬ ‫را مهمانپرست به او داشت و گفت‪« :‬اقای مردوخی را هی چ گاه‬ ‫فراموش نکنید‪ ».‬همین شوخی باعث شد تا این خبرنگار از‬ ‫ظریف اج��ازه بگیرد و در این مراسم ضم��ن دادن نامه ای به‬ ‫ظریف‪ ،‬شعری را که در وصف سخنگویان وزارتخانه سروده‬ ‫بود‪ ،‬ای راد کند‪.‬‬ ‫در می��ان مسئولیت ه��ای وزارت خارجه‪ ،‬سخنگویی‬ ‫وزارتخانه از درجه اهمیت باالیی برخ��وردار است‪ .‬این مقام‬ ‫در واقع مسئولیت تبیین مواضع کلی دستگاه دیپلماسی و‬ ‫نظام را برعهده دارد‪.‬‬ ‫در مراسمی که ب رای تودیع و معارفه افخم و ع راقچی‬ ‫برگزار شد‪ ،‬برخی از سخنگوی��ان پیشین نیز حضور داشتند‪.‬‬ ‫رامی ن مهمانپرست‪ ،‬حس��ن قشقاوی و حسین��ی از جمله‬ ‫کسانی بودند که پی ش تر این سمت را برعهده داشتند و در این‬ ‫مراسم شرکت کردند‪.‬‬ ‫ع راقچی در بخشی از سخنانش گفت‪« :‬از خب رنگارانی‬ ‫که در این مدت مزاحم من بودند تشک��ر م ی کنم‪ ».‬البته او‬ ‫ی خبرنگارها لذت م ی بردم‬ ‫اضافه کرد‪« :‬از این پیگیری دائم ‬ ‫چراکه خب رنگ��اری که کار خود را به ص��ورت حرفه ای انجام‬ ‫م ی دهد باید سماجت داشته باشد‪».‬‬ ‫وی خطاب به خب رنگاران گفت‪« :‬امیدوارم با خانم افخم‬ ‫هم همکاری کنید اما به خانم افخم نصیحت م ی کنم که تولد‬ ‫هیچ نوزادی را تبریک نگوید!» اش��اره ع راقچی به جنجالی‬ ‫است که برسر تبریک ب رای تولد ن��وزاد نوه ملکه انگلستان‬ ‫ب رای وزارت خارجه برپا شد و انتقادات زیادی را به او وارد کرد‪.‬‬ ‫مرضیه افخم نیز در سخنانش به حضور صالحی اشاره‬ ‫کرد و ضمن قدردانی از او گفت‪« :‬گرچه حضور ایشان کوتاه بود‬ ‫ولی ارامش را به وزارت خارجه بازگرداند‪ ».‬سخنی که م ی توان‬ ‫از ان استنباط کرد که سخنگوی فعلی وزارتخانه از روش های‬ ‫دوران متکی در وزارت خارجه ناراضی بوده‪.‬‬ ‫افخم سال ها مسئول ارتباط با رسانه ها در وزارت خارجه‬ ‫بوده‪ .‬وی با بیان اینکه سال ها اعالم ب رنامه کردیم و از نزدیک‬ ‫با رسانه ها در ارتباط بودم ‪ ،‬گفت ‪« :‬در دو‪ ،‬سه روز گذشته فضا‬ ‫عوض شد و خودم سوژه رسانه ها شدم‪».‬‬ ‫وی با اشاره ب��ه شرایط و تحوالت اخی��ر در خاورمیانه‬ ‫گفت‪« :‬جهان پر از تحول و التهابات خاص خود است و ما در‬ ‫بطن این التهابات قرار داریم‪ .‬همگی از حساسیت شرایط و‬ ‫اهمیت اوضاع و تحوالت اگاه هستیم‪ ».‬افخم از تالش های‬ ‫مهمانپرست و ع راقچی‪ ،‬سخنگوی��ان پیشین وزارت خارجه‬ ‫تشکر کرد و اضافه کرد‪« :‬تحویل گرفتن مسئولیت از انها کار‬ ‫را مقداری سخت م ی کند و اگر بر بحث خانم بودن من توجه‬ ‫کنیم کار به گونه دیگری سخت م ی شود‪».‬‬ ‫افخ��م در پایان با بی��ان اینکه مسئولی��ت خطیری را‬ ‫ب ر عهده دارم‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬م��ن در حوزه کاری ام میزی‬ ‫پی ش رو نم ی بینم و انچ��ه باعث پایداری رابط��ه با رسانه ها‬ ‫م ی شود‪ ،‬حف��ظ حرمت ها و اخالق است‪ .‬امی��دوارم از عهده‬ ‫مسئولیت و این ماموریت خطیر ب ربیایم‪».‬‬ ‫سخنگ��وی وزارت ام��ور خارجه همچنی��ن در اولین‬ ‫اظهارنظره��ا بعد از تص��دی این پست‪ ،‬در پاس��خ به سوال‬ ‫خب رنگاری درباره اظهارات منتسب به رئیس مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام پی رامون استفاده از سالح شیمیایی در سوریه‬ ‫گفت‪« :‬اظهارات رئی س مجم��ع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫تحریف شده و از سوی دفتر ایشان نیز تکذیب شده است‪».‬‬ ‫مرضیه افخم‪ ،‬سخنگوی وزارت ام��ور خارجه افزود‪« :‬رئیس‬ ‫مجمع تشخی��ص مصلحت نظام‪ ،‬سوری��ه را دژ مستحکم‬ ‫مقابله با رژیم صهیونیست��ی خوانده که با بهان��ه قرار دادن‬ ‫استفاده سالح شیمیایی به دنبال حمله به این کشور هستند‪».‬‬ ‫نقل قول نعیمه اشراقی در صفح��ه شخصی خود در‬ ‫شبکه مجازی از رئی س مجمع تشخیص مصلحت نظام این‬ ‫شائبه را به وجود اورده بود که هاشم ی رفسنجانی به کارگیری‬ ‫سالح شیمیایی را کار حکومت سوریه بی��ان کرده‪ ،‬درحالی‬ ‫که مشخص شد این برداشت غلط بوده و دفتر ایت اهلل ان را‬ ‫تکذیب و ان را سوءبرداشت خواند‪.‬‬ ‫بسیاری معتقدند که قدرت بی��ان و تسلط خانم افخم‬ ‫بر مسائل‪ ،‬چه��ر ه خوبی از بانوی ای ران��ی در مقابل هیاهو و‬ ‫تبلیغات غرب خواهد ساخت‪g .‬‬ ‫روحانی در نیویورک‬ ‫دیدار احتمالی وزرای خارجه ایران و انگلستان‬ ‫میرولد در سیاسی ترین‬ ‫پست دولت‬ ‫و همکاری مدی ران و مسئوالن ذیربط موجب تحکیم‪ ،‬ثبات‬ ‫و نشاط سیاس��ت داخلی و افزایش اعتم��اد عمومی گردد‪.‬‬ ‫بدیهی است منوی��ات و مطالبات رهب��ری معظم انقالب‬ ‫اسالم��ی «مدظله العال��ی» و برنامه ه��ای اعالم ی دولت‬ ‫مجله خبری‬ ‫با انتصاب سیدکاظم میرولد به قائم مقام ی و معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کشور‪ ،‬تکلیف سیاس ی ترین پست مرتبط با‬ ‫اوضاع داخلی روشن شد‪.‬‬ ‫عبدالرض��ا رحمان ی فضل��ی‪ ،‬وزیر کش��ور‪ ،‬سیدکاظم‬ ‫میرولد را به عنوان معاون سیاسی و قائم مقام این وزارتخانه‬ ‫منصوب کرد‪.‬‬ ‫از رحمان ی فضلی به عنوان گزینه نزدیک به الریجانی‬ ‫در دولت نام برده م ی شد‪ .‬اما میرول��د را برخی اصالح طلب‬ ‫م ی دانند که با امدن دولت احمدی نژاد و مدی ران اتوبوسی‪ ،‬از‬ ‫دولت به بانک پاسارگاد رفت‪.‬‬ ‫میرولد در این سال ها ریاس��ت هیات مدیره این بانک‬ ‫خصوصی را برعهده داش��ت‪ .‬او از جمل��ه طیفی است که‬ ‫به مدی ران مجموعه ستاد اجرایی فرمان امام نزدیک است و‬ ‫در گذشته همراه ایروانی و اقامحمدی عضویت هیات مدیره‬ ‫باشگاه استقالل را تجربه کرده است‪.‬‬ ‫پیش از میرولد گمانه زن ی ها حاک��ی از حضور کاظم‬ ‫جاللی‪ ،‬رئیس مرکز پژوهش ه��ای مجلس بود‪ .‬اما جاللی‬ ‫در این باره گفته‪« :‬عکس العمل ها ب��رای پذیرش معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کش��ور از سوی بنده مثب��ت نیست‪ .‬علی‬ ‫الریجانی هم با رفتنم از مجلس ب��ه وزارت کشور مخالف‬ ‫بود‪».‬‬ ‫رحمانی فضلی در حک��م معاونت سیاسی سیدکاظم‬ ‫میرولد نوشت‪:‬‬ ‫«امید است تعهد‪ ،‬شایستگ��ی و تجارب شما در امور‬ ‫سیاسی و اجرایی همراه با بهره گیری از ظرفی ت های قانونی‬ ‫اتی مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک دعوت‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫حسام الدی��ن اشنا‪ ،‬مش��اور رئی س جمه��ور نیز هفته‬ ‫گذشته موض��وع حض��ور رئی س جمهور در نیوی��ورک را در‬ ‫صفحه شخصی خود در فی س بوک به بحث گذاشته بود و‬ ‫از دوستانش خواسته بود به این پرسش پاسخ دهند که «ایا‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫وزیر امور خارجه اعالم کرد ک��ه سفر رئی س جمهوری‬ ‫ب رای شرکت در اج�لاس مجمع عمومی سازم��ان ملل در‬ ‫نیویورک از نظر انها قطعی شده است‪.‬‬ ‫از همان روزه��ای اول روی کار ام��دن حسن روحانی‬ ‫یکی از مهمترین بحث ه��ا درباره حضور‬ ‫وی در نیویورک و شرکت در اجالس ساالنه‬ ‫سازمان مل��ل بود‪ .‬بسیاری ب��ر این عقیده‬ ‫بودند که شیخ دیپلمات ای��ن فرصت را از‬ ‫دست نم ی دهد و حتما در این مراسم شرکت‬ ‫م ی کند‪ .‬ب��ه عکس برخی معتق��د بودند‬ ‫از انجا که محمود احمدی ن��ژاد با اشتیاق‬ ‫فراوان در طول هشت سال‪ ،‬هشت سفر به‬ ‫نیویورک انجام داد‪ ،‬این بار روحانی در سال‬ ‫اول ریاست جمهوری به نیویورک نخواهد‬ ‫رفت‪ .‬حاال انطور که وزیرخارجه گفته‪ ،‬قرار‬ ‫است روحانی مهرم��اه امسال به نیویورک‬ ‫برود‪ .‬محمدجواد ظریف در حاشیه جلسه‬ ‫روز یکشنبه گذشته دولت توضیح داد‪« :‬از‬ ‫نظر ما این سفر قطعی ش��ده و ما کارهای‬ ‫الزم را انجام م ی دهیم‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به این پرسش که ایا از‬ ‫نظر اقای روحانی ه��م انجام سفر قطعی‬ ‫است؟ گفت‪« :‬ب��ه ما اعالم کرده اند کاره��ای مربوط به این‬ ‫سفر را انجام بدهیم و اگ��ر از نظر خودش��ان قطعی باشد‪،‬‬ ‫اعالم م ی کنند‪».‬‬ ‫در صورت انجام ای��ن سفر این اولی��ن حضور حسن‬ ‫روحانی در کسوت رئی س جمهوری اسالمی ای ران در سازمان‬ ‫ملل خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ 26‬مردادماه زمانی که ظری��ف وزیرخارجه کشورمان‬ ‫با بان ک ی مون تماس تلفنی به منظ��ور بررسی تحوالت و‬ ‫کودتای مصر انجام داده بود‪ ،‬دبیرک��ل سازمان ملل از دکتر‬ ‫روحانی‪ ،‬رئی س جمهور کشورمان ب��رای حضور در اجالس‬ ‫حضور دکتر روحانی در نیویورک ضروری است؟ ایا ضرورت‬ ‫ان مشروط است؟ چه شروطی؟»‬ ‫برخ��ی گمانه زن ی ها حت��ی سف��ر سلطان قابوس را‬ ‫ب ی ارتباط با حضور روحانی در نیویورک نم ی دانند‪ .‬در برخی از‬ ‫این گمانه زن ی ها گفته م ی شد که یکی از دالیل سفر پادشاه‬ ‫عمان به ای ران به منظور دع��وت از روحانی ب رای حضور در‬ ‫سازمان ملل بود‪ .‬ام��ا درباره اینکه ای��ن دعوتنامه رسمی یا‬ ‫غیررسمی از سوی چ��ه دولتی ب رای مسئ��والن کشورمان‬ ‫ارسال شده هیچ اطالعی در دست نیست‪.‬‬ ‫ظریف روز چهارشنب��ه برنامه سف��ر رئی س جمهور را‬ ‫اینگون��ه تشریح کرد‪« :‬ایش��ان یک جلسه‬ ‫سخنرانی در مجمع عمومی‪ ،‬یک سخنرانی‬ ‫در حوزه خلع سالح هسته ای به عنوان رئیس‬ ‫جنبش عدم تعهد دارند و همچنین در جلسه‬ ‫وزرای خارجه جنبش ع��دم تعهد سخنرانی‬ ‫خواهند کرد و بقی��ه برنامه ها شامل دیدار با‬ ‫ای رانیان مقیم ای ران است‪».‬‬ ‫البته م ی ت��وان گمانه دیگ��ری را نیز‬ ‫اینگونه مطرح کرد ک��ه باتوجه به تحوالت‬ ‫منطقه و خصوص��ا مساله حمل��ه نظامی‬ ‫امریکا به سوریه‪ ،‬دولت یازدهم قصد سفر به‬ ‫نیویورک کرده تا از ظریف های موجود در این‬ ‫اجالس استفاده مطلوب کند‪.‬‬ ‫نکته دیگر‪ ،‬در ارتباط با این سفر بحث‬ ‫مالق��ات حسن روحان��ی و ویلی��ام هیگ‪،‬‬ ‫وزیرخارج��ه انگلستان بود‪ .‬ظری��ف در این‬ ‫پاسخ به این سوال که ای��ا روحانی و هیگ‬ ‫دیدار خواهند کرد گفت‪« :‬ایشان درخواست‬ ‫کردند که دیدار کنند و ما امادگی داریم در قالب احترام متقابل‬ ‫و منافع مشترک دیدار کنیم و باید دی��د از دیدار چه حاصل‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫سخنانی که چند ساعت بعد لندن به ان واکنش نشان‬ ‫داد و گفت که این دیدار قرار است بین دو وزیرخارجه صورت‬ ‫م ی گیرد‪g .‬‬ ‫تدبیرو امید را مدنظر و وجهه هم��ت خویش قرار خواهید‬ ‫داد و معاونان وزارت کشور‪ ،‬استانداران‪ ،‬فرمانداران و روسای‬ ‫مراکز تابعه همکاری الزم را معمول خواهند کرد‪ .‬توفیقات‬ ‫جنابعالی را در کوشش ب رای رسیدن به اهداف نظام مقدس‬ ‫جمهوری اسالمی و اجرای ماموریت های قانونی محوله از‬ ‫خدای بزرگ خواستارم‪».‬‬ ‫میرول��د در دوره های پنجم و شش��م مجلس شورای‬ ‫اسالمی ریاست دیوان محاسب��ات کشور را برعهده داشت‪.‬‬ ‫برخی او را از چهره های نزدیک به هاشمی هم م ی دانند که‬ ‫در دوره ریاست جمهوری وی سم��ت استانداری ایالم را نیز‬ ‫برعهده داشت‪.‬‬ ‫سیدصولت مرتضوی در دولت دهم سمت قائم مقام ی ‬ ‫و معاونت سیاسی در وزارت کشور را برعهده داشت‪ .‬از انجا‬ ‫که این معاونت مسئولیت برگزاری انتخابات و تمامی امور‬ ‫مربوط به سیاست در داخل کشور را برعهده دارد از اهمیت‬ ‫ویژه ای برخوردار است‪ .‬برخی از اصالح طلبان تندرو تالش‬ ‫م ی کردند تا ابتدا گزینه مورد نظر خودشان را به وزارت کشور‬ ‫بفرستند‪.‬‬ ‫از یوسف��ی و الری به عن��وان گزینه ه��ای مطل��وب‬ ‫اصالح طلبان ب رای وزارت کشور نام برده م ی شد‪ .‬این دسته از‬ ‫اصالح طلبان معتقدند که ب رای پیشبرد پروژه توسعه سیاسی‬ ‫نیازمند پس ت ه��ای اصلی وزارت کش��ور‪ ،‬از جمله معاونت‬ ‫سیاسی هستن��د‪ .‬چراکه در این معاون��ت تکلیف احزاب‪،‬‬ ‫انتخابات و سایر موضوعاتی که به توسعه سیاسی مدنظر‬ ‫انها کمک م ی کند روشن م ی شود‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫شانسقالیبافبیشتراست‬ ‫معادالت بهشت‬ ‫گفت وگو با سخنگوی شورای‬ ‫شهر درباره انتخاب شهردار‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫معمایبهشت‬ ‫مسجد جامعی چگونه جانشین مهدی چمران شد‬ ‫‪24‬‬ ‫ساختارفراکسیونرااصالحمی کنیم‬ ‫تالشمی کنیمهاشمی‬ ‫رایقویبیاورد‬ ‫روایتحکیم ی پورازتصمیماتاصالح طلبان‬ ‫شورای شهر‬ ‫پس از انکه ریاس�ت ش�ورای‬ ‫شهر پایتخت به اصالح طلبان رسید‬ ‫حاال همه نگاه ها به جلس�ه مهم روز‬ ‫یکشنبه اعضای شورا برای انتخاب‬ ‫شهردار دوخته شده است‪.‬‬ ‫گفت وگوباسخنگویف راکسیون‬ ‫رهروان‬ ‫‪1‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫یک وزیر سابق در وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی حاال‬ ‫رئیس شورای شهری است که مهم ترین دغدغه این روزهای‬ ‫ان‪ ،‬فرهنگ است‪ .‬ته ران شهر بزرگ و پ ر جمعیتی است و این‬ ‫بزرگی و جمعیت زیاد سال هاست مهمترین معضل پایتخت‬ ‫ای ران بوده اس��ت‪ .‬چه پل هایی که ب رای مقابل��ه با ان ساخته‬ ‫نشده اند و چه شهرک هایی که ب رای جا دادن به جمعیت رو به‬ ‫تزاید بنا نگشته اند‪ .‬از انصاف به دور است که جهش چشمگیر‬ ‫ته ران را در هشت سال گذشته نبینیم و همچنان از درون این‬ ‫تونل ها و روی پل ها عبور کنیم حتی اگر همچنان عبورمان‬ ‫د ر ترافی��ک سنگین باشد‪ .‬ام��ا حاال پس از ای��ن سال های‬ ‫تو ساز و راه باز کردن ب رای خیل عظیم ماشی ن ها انگار‬ ‫ساخ ‬ ‫نوبت به یک وجه مهم دیگر شهر رسیده است؛ روح ته ران که‬ ‫م ی گویند خیلی وجود ندارد‪ .‬شورای اسالمی شهر ته ران در‬ ‫اولین جلسه خود احمد مسجد جامعی را به عنوان رئیس این‬ ‫شورا انتخاب کرد‪ .‬پست ریاست دو نام��زد داشته است که در‬ ‫دو سوی فضای سیاسی ش��ورا قرار م ی گی رند؛ مهدی چمران‬ ‫و احمد مسجد جامعی‪ .‬که در نهای��ت رای اکثریت به ریاست‬ ‫مسجد جامعی تعلق م ی گیرد‪ ،‬اکثریتی که با همراهی یکی‬ ‫از چهره ه��ای فراکسیون مستقل ها رقم خ��ورده است‪ .‬یک‬ ‫عضو شورای شهر در این خصوص گفته است‪« :‬در جلسه رای‬ ‫گیری ب رای ریاست شورای شهر ته ران غیر از شخصی ت های‬ ‫سیاسی که رای شان از پیش مشخص ب��ود‪ ،‬علیرضا دبیر و‬ ‫حسین رضازاده از قبل اعالم کرده بودند ک��ه به چمران رای‬ ‫م ی دهند و هادی ساعی نیز مشخص بود به مسجد جامعی‬ ‫رای خواهد داد اما عباس جدیدی ورزشکار دیگر عضو شورای‬ ‫شهر که تا چند روز قبل رای خود را چمران اعالم کرده بود در روز‬ ‫رای گیری به مسجد جامعی رای داد تا او به عنوان رئیس شورای‬ ‫شهر انتخاب شود‪».‬‬ ‫رای گیری این ط��ور اغاز م ی شود که احم��د دنیامالی‬ ‫پیشنهاد م ی دهد ت��ا دو نفری که ب رای ریاس��ت شورا کاندیدا‬ ‫م ی شوند بع��د از انتخاب یک��ی از انها‪ ،‬فرد دیگ��ر به عنوان‬ ‫برئیس رای گیری‬ ‫نایبرئیس انتخاب ش��ود و دیگر ب رای نای ‬ ‫ ‬ ‫جداگانه انجام نشود‪ .‬این پیشنهاد با مخالفت طالیی مواجه‬ ‫م ی شود و به همین خاطر ب��رای ریاست رای گیری م ی کنند‪.‬‬ ‫عبدالحسی��ن مختاباد ب��رای ریاست شورای شه��ر ته ران‪،‬‬ ‫احمدمسجدجامعی را پیشنه��اد م ی دهد و اقب��ال شاکری‪،‬‬ ‫مهدی چمران را و در اخر همان م ی شود که گفته شد‪.‬اسامی‬ ‫ پانزده نفری که به مهدی چم��ران رای داده ان��د به این شرح‬ ‫است‪« :‬مهدی چمران‪ ،‬علیرضا دبیر‪ ،‬حسین رضازاده‪ ،‬حبیب‬ ‫کاشانی‪ ،‬مرتضی طالیی‪ ،‬پرویز سروری‪ ،‬رضا تقی پور‪ ،‬عباس‬ ‫شیبانی‪ ،‬رحمت اهلل حافظی‪ ،‬اقبال شاکری‪ ،‬مجتبی شاکری‪،‬‬ ‫ابوالفضل قناعتی‪ ،‬معصومه اباد‪ ،‬عب دالمقیم ناصحی‪ ،‬محسن‬ ‫پیرهادی‪ 16 ».‬نفری که باع��ث رئیس شدن مسجد جامعی‬ ‫شدند نیز عبارتند از‪« :‬احمد مسجد جامع��ی‪ ،‬هادی ساعی‪،‬‬ ‫الهه راستگو‪ ،‬اسماعیل دوستی‪ ،‬احمد دنیامالی‪ ،‬محمد مهدی‬ ‫تندگویان‪ ،‬محمد ساالری‪ ،‬فاطمه دانشور‪ ،‬احمد حکیم ی پور‪،‬‬ ‫محمد حقان��ی‪ ،‬عبدالحسین مختاباد‪ ،‬غالمرض��ا انصاری‪،‬‬ ‫عباس جدیدی‪ ،‬محسن سرخو‪ ،‬مسعود سلطان ی فر‪ ،‬ولی اهلل‬ ‫برئیس احمد حکیم ی پور‬ ‫شجاع پوریان‪ ».‬ب رای انتخ��اب نای ‬ ‫از سوی اصالح طلبان و مرتضی طالیی از سوی اصولگرایان‬ ‫کاندیدا م ی شوند‪ .‬با اینکه حکیم ی پور به دلیل اینکه رئیس‬ ‫شورا از میان دوستان او انتخاب شده‪ ،‬از نامزدی نایب رئیسی‬ ‫شورا به نف��ع مرتضی طالی��ی انصراف داد ام��ا برخی اعضا‬ ‫معتقدند رای گیری باید انجام شود‪ .‬حسین طال‪ ،‬عضو هیات‬ ‫مرکزی نظارت بر انتخابات خطاب به اظهارنظر اعضای شورا‬ ‫مبن ی بر اینکه مجددا رای گیری انجام شود م ی گوید‪« :‬برگشت‬ ‫به رای گیری نداریم‪ ».‬مسجدجامعی هم ضمن تشکر از رفتار‬ ‫اخالقی حکیم ی پور م ی گوید‪« :‬این رفتارها کم است و حاال که‬ ‫کسی این رفتارها را انج��ام داده بهتر است بگذاریم این کارها‬ ‫نهادینه شود؛ بناب راین خواهش م��ن این است که راهی ب رای‬ ‫این موضوع پیدا شود‪ ».‬در این می��ان رضا تق ی پور پیشنهاد‬ ‫برئیس یک بار‬ ‫م ی دهد برگه های رای گیری ب رای انتخاب نای ‬ ‫دیگر توزیع شود‪ ،‬اما به رغم اینکه اکثریت اعضا به موافقت با‬ ‫این پیشنهاد م ی ایستند‪ ،‬اسماعیل دوستی مخالفت م ی کند با‬ ‫این استدالل که انصراف حین رای گیری انجام شده و بناب راین‬ ‫باید رای های اخذ ش��ده شمارش ش��ود‪ .‬در نهایت رای گیری‬ ‫مجدد انجام نم ی شود و ب راساس درخواست دوستی‪ ،‬شمارش‬ ‫ارای اولیه انجام و با نظر و رای اعضای شورا‪ ،‬مرتضی طالیی با‬ ‫برئیس چهارمین دوره شورای شهر ته ران‬ ‫‪ 22‬رای به عنوان نای ‬ ‫برگزیده م ی شود‪.‬در ادامه جلسه معصومه اباد‪ ،‬الهه راستگو را‬ ‫به عنوان نماینده جبهه بانوان شورا به عنوان یکی از اعضای‬ ‫ترئیسه پیشنهاد م ی کند‪ .‬مسجدجامعی هم هادی ساعی‬ ‫هیا ‬ ‫ترئیسه پیشنهاد م ی دهد‪ .‬مجتبی‬ ‫را به عنوان عضو دیگر هیا ‬ ‫ترئیسه‬ ‫شاکری‪ ،‬ابوالفضل قناعتی و هادی ساعی را ب رای هیا ‬ ‫معرفی م ی کند‪ .‬اسماعیل دوستی نیز عباس جدیدی را ب رای‬ ‫حضور در هیات رئیسه شورا پیشنهاد م ی دهد‪ .‬اقبال شاکری‬ ‫نیز عبدالمقیم ناصح��ی را پیشنهاد م ی کن��د که ناصحی‬ ‫نم ی پذیرد‪ .‬الهه راستگو درباره پیشنهاد معصوم ه اباد تصریح‬ ‫م ی کند‪« :‬بنده نیز پیش از پیشنهاد خانم اباد قصد داشتم وی را‬ ‫باتوجه به سابقه ای که دارند ب رای این موضوع پیشنهاد دهم‪».‬‬ ‫ت هادی ساعی و الهه‬ ‫پیشنهادی که اباد نم ی پذیرد‪ .‬در نهای ‬ ‫ترئیسه انتخاب شدند‪ .‬حاال که‬ ‫راستگو به عنوان اعضای هیا ‬ ‫رای گیری تمام شده علیرضا دبی��ر در تذکری اعالم م ی کند‪:‬‬ ‫«ب راساس قانون‪ ،‬سخنگوی شورای شهر رئیس شورای شهر‬ ‫است‪ ،‬مگر اینکه اعضای شورا بخواهند ف��رد دیگری را ب رای‬ ‫ترئیسه بودم و‬ ‫این کار برگزینند؛ بنده شش س��ال عضو هیا ‬ ‫این موارد را به خوبی م ی دانم‪ ».‬در ادامه اظهارات دبیر‪ ،‬برخی‬ ‫دیگر از اعضای شورای شهر از جمله تق ی پور‪ ،‬کاشانی و دوستی‬ ‫درباره انتخاب سخنگو با یکدیگ��ر بحث کرده اند که دوستی‬ ‫در این زمینه م ی گوید‪« :‬بهتر است مهدی چمران که سابقه‬ ‫دو دوره ریاست شورای شهر را داشت��ه در این زمینه صحبت‬ ‫کند‪».‬مهدی چمران نیز درباره این موضوع م ی گوید‪« :‬بهتر‬ ‫است بر سر اینگونه مسائل بحث نکنی��د؛ در دو دوره قبلی‬ ‫همان روز نخست‪ ،‬سخنگو را ب راساس ماده ‪ 4‬قانون سال ‪84‬‬ ‫که م ی گوید «اعضای شورا در اولین جلسه خود از بین اعضا‪،‬‬ ‫برئیس‪ ،‬حداقل یک نفر‬ ‫ترئیسه را که شامل رئیس‪ ،‬نای ‬ ‫هیا ‬ ‫منشی و یک نفر به عنوان سخنگو است تا پایان همان دوره‬ ‫انتخاب م ی کنند» انتخاب کردیم‪».‬بعد از سخنان چمران قرار‬ ‫م ی شود ب رای سخنگو رای گیری صورت گیرد‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫دنیامالی‪ ،‬حکیم ی پور را به عنوان سخنگو پیشنهاد م ی کند که‬ ‫وی نم ی پذیرد و سلطان ی فر را معرفی م ی کند‪ .‬پرویز سروری هم‬ ‫رضا تق ی پور را ب رای این سمت پیشنهاد م ی دهد که در نهایت‬ ‫تقی پور با ‪ 17‬رای به عنوان سخنگو انتخاب م ی شود‪ .‬در این‬ ‫جلسهشوراحسینطال‪،‬عیسیفرهادیومحمدباقرقالیبافو‬ ‫مرتضی تمدن حضور داشته اند‪ ،‬در حالی که تع دادی از این اعضا‬ ‫از جمله مرتضی تمدن در شش سال فعالیت دوره سوم شوراها‪،‬‬ ‫اولین روزی بود که در صحن شورا حاضر م ی شدند‪ .‬قالیباف و‬ ‫تمدن با اغاز فرایند رای گیری جلسه را ترک کردند‪g.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫پشت پرده البی های بهشت‬ ‫کدام ارا شهردار را تعیین می کنند؟‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪2‬‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫سپهر سیاست ای ران در سال ‪ 92‬بهار و تابستان داغی‬ ‫را پشت سر گذاشته است؛ رقابتی سخت میان دو جناح و دو‬ ‫رقیب سنتی سیاسی ای ران‪ .‬در خ��رداد ماه در یک هماوردی‬ ‫بزرگ سیاسی ب رای انتخاب رئی س جمهور مقابل یکدیگر قرار‬ ‫گرفتند و حاال در شهریور ماه ب رای انتخاب شهردار پایتخت‬ ‫به رقابت با یکدیگر م ی پردازند‪ .‬اصولگرایان و اصالح طلبان‬ ‫هفته مهمی را پی ش رو دارند‪ .‬معادالت انتخاب شهردار این‬ ‫بار برخالف همیشه بسیار پیچی��ده و غی ر قابل پی ش بینی‬ ‫شده است‪ .‬اگر قرار باشد ب��ه تحلیل شرایط موجود بپردازیم‬ ‫ب ی تردید باید با رصد انچه از ‪ 24‬خ��رداد به این سو گذشته‪،‬‬ ‫تغیی رات ارایش سیاسی و چگونگ��ی تصمیم گیری هر دو‬ ‫جناح ب رای این رقابت جدید را واکاوی کنیم‪.‬‬ ‫اصالح طلبان از مهرعلیزاده تا محسن هاشمی‬ ‫سیاست‬ ‫انتخابات ‪ 24‬خرداد دو نتیجه ب رای اصالح طلبان داشت‪.‬‬ ‫یکی پیروزی فرد نزدیک به انها در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫و دیگری راهیابی نزدیک به نص��ف فهرست نامزدهایشان‬ ‫ب رای شورای شهر ته ران‪ .‬حاال اصالح طلبان تمام تالششان‬ ‫ب رای رسیدن به دو ه��دف معطوف شده ب��ود‪ .‬اول رسیدن‬ ‫به ریاست ش��ورای شهر و دیگ��ری انتخاب ی��ک شهردار‬ ‫اصالح طلب ب رای پایتخت‪ .‬نکته ام��ا این بود که انها از نظر‬ ‫تعداد اعضا نه به اکثریت رسی��ده بودند و نه حتی به نصف‪.‬‬ ‫چنین شد که به فکر تاکتی ک های جدید افتادند‪.‬‬ ‫امتیاز ب رای انها حضور اف��راد اصالح طلب در لیست‬ ‫اعضای علی البدل ش��ورای شهر بود‪ .‬همس��و با خواست‬ ‫انها‪ ،‬مفتح‪ ،‬یکی از اعضای شورای شهر به صورت همزمان‬ ‫نماینده مجلس ش��د و از بهشت رف��ت و در تحولی دیگر‬ ‫حجت‪ ،‬عضو مشترک فهرست اصالح طلبان و اصولگرایان‬ ‫معاون محمد علی نجف��ی در سازمان می راث فرهنگی شد‪.‬‬ ‫این یعنی خروج دو عضو اصولگرا از ش��ورا و ورود دو چهره‬ ‫اصالح طلب به ترکیب اعضای رسمی‪.‬‬ ‫در این میان حج��ت اگرچه چه��ره ای مشترک میان‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫اصالح طلب��ان و اصولگرایان به شمار م ی ام��د اما به جهت‬ ‫نزدیکی با محمد باقر قالیباف م ی توانست معادالت انتخاب‬ ‫شهردار را با تغیی راتی مواجه کند‪ .‬در اندک زمان باق ی مانده تا‬ ‫انتخاب شهردار م ی گویند احمد دنیا مالی هم با پیشنهادهایی‬ ‫ب رای ورود ب��ه دولت مواجه ش��ده است‪ .‬ام��ا اصالح طلبان‬ ‫فراین��دی طوالن��ی و فشرده را ب��رای رسیدن ب��ه مصداق‬ ‫شهرداری ط��ی کردند‪ .‬محم د س��االری‪ ،‬عضو اصالح طلب‬ ‫شورای چهارم در این مورد گفته است‪« :‬اصالح طلبان در یک‬ ‫فرایند‪ 25 ،‬نفر را در لیست کاندیداهای شهرداری قرار دادند که‬ ‫از این تعداد پس از جلسات بحث و بررسی نهایتا با بیشترین‬ ‫ارا شش نفر انتخاب شدند‪ ».‬او گفت ک��ه اصالح طلبان در‬ ‫نهایت به این شش نفر رسی��ده بودند‪ - 1 :‬محسن هاشمی‬ ‫(مدیرعامل سابق مترو) ‪ -2‬معصوم��ه ابتکار (عضو شورای‬ ‫سوم و رئی��س سابق سازم��ان محی ط زیس��ت) ‪ -3‬صفدر‬ ‫حسینی (وزی ر کار دولت اصالحات) ‪ -4‬محسن مه ر علی زاده‬ ‫(رئیس سابق سازمان تربی ت بدن��ی) ‪ - 5‬مصطفی سلیمی‬ ‫ (شهردار فعلی منطقه ‪ -6 )21‬اصغر نصیری (شهردارسابق‬ ‫منطقه ‪7‬ته ران)‪ .‬این اما همه ماجرا نبود‪.‬‬ ‫دو گزینه غی��ر از محسن هاشمی بی��ش از سایرین‬ ‫ب رای اصالح طلب��ان جدی شدند‪ .‬معصوم��ه ابتکار در میان‬ ‫خبرنگاران اع�لام کرد که اصالح طلبان ب��رای شهرداری از‬ ‫او برنامه خواسته اند و شواهد ه��م حکایت از تالش های او‬ ‫ب رای تبدیل شدن به مص��داق اصالح طلبان حکایت داشت‪.‬‬ ‫حتی برخی اعضای اصالح طلب حمایت از او را رسانه ای هم‬ ‫کردند‪ .‬گزینه دیگر محسن مهرعلی زاده بود‪ .‬او هم گفت که‬ ‫اصالح طلبان از او ب رنامه خواسته اند و برخی منابع نزدیک به‬ ‫او هم از تالش او همچون معصومه ابتکار ب رای تبدیل شدن‬ ‫به مصداق اصالح طلبان خبر م ی دادند‪ .‬در تحلیل این شرایط‬ ‫م ی شد گفت مهرعلی زاده و ابتک��ار هر دو در مقابل محسن‬ ‫هاشمی از گزینه های نزدیک به سی د محمد خاتمی به شمار‬ ‫م ی امدند‪ .‬برخی ناظ ران معتقد بودند از انجا که گزینه نزدیک‬ ‫به خاتمی در انتخابات به درخواست او به نفع گزینه نزدیک‬ ‫به هاشمی انصراف داده بود‪ ،‬این بار در یک معادله سیاسی‬ ‫گزینه خاتمی به جای گزینه هاشمی ب رای شهرداری معرفی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ن هاشمی‬ ‫انتخاب محس ‬ ‫گذشت زمان اما نشان داد در دوگانه هاشمی و خاتمی‬ ‫این هاشمی است که همچنان دست باال را دارد‪ .‬چه اینکه‬ ‫در اخرین جلسه اصالح طلبان‪ ،‬محس��ن هاشمی به عنوان‬ ‫مصداق انتخاباتی اصالح طلبان معرفی شد‪.‬‬ ‫محمد ساالری جزئیات ان جلس��ه را این گونه روایت‬ ‫م ی کند‪« :‬دراین جلسه که ب رای ارائ��ه برنامه سه کاندیدای‬ ‫دیگر اصالح طلبان برگزار شد‪ ،‬اق��ای صفدر حسینی اظهار‬ ‫کرد که برنامه ارائه نخواهد ک��رد و به نفع محسن هاشمی‬ ‫و بدون رقابت با وی کنار م��ی رود‪ .‬در ادامه جلسه نیز اقای‬ ‫سلیم ی و محسن هاشمی گ��زارش و برنامه مفصل خود را‬ ‫ب رای مسئولیت شه��رداری ته ران ارائه کردن��د‪ ».‬ساالری با‬ ‫اعالم اینکه در این جلسه تمامی اعضای اصالح طلب شورای‬ ‫چهارم و تعدادی از اعضای مستقل نیز حضور داشتند‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«در ای��ن جلسه ک��ل اصالح طلبان و اعض��ای مستقل به‬ ‫محسن هاشمی ب رای معرفی به ش��ورای شهر ته ران رای‬ ‫مثبت دادند‪».‬‬ ‫جلسه با خاتمی‬ ‫ن هاشم��ی انتخ��اب ش��د ام��ا هن��وز گویا‬ ‫محس�� ‬ ‫مقاومت های��ی در بدن��ه اصالح طلبان قاب��ل مشاهده بود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان به دیدار سی د محمد خاتمی رفتند‪ .‬از این جلسه‬ ‫اخبار ضد و نقیضی به رسانه ها منتقل شده که البته هیچ کدام‬ ‫رنگ تکذیب و تایید به خود ندیده اند‪ .‬م ی گویند خاتمی در‬ ‫این جلسه از انتخاب محسن هاشم��ی گالیه کرده و گفته‬ ‫است خودتان ه��م م ی دانید که اج��ازه نم ی دهند شهرداری‬ ‫به فرزند هاشمی برس��د‪ .‬او در عین ح��ال از اصالح طلبان‬ ‫م ی خواهد که با چند گزینه وارد مع��ادالت انتخاب شهردار‬ ‫شوند‪ .‬گویا پس از این جلسه بار دیگر نامزدی مهرعلی زاده و‬ ‫ابتکار جدی م ی شود‪.‬‬ ‫انصراف مهرعلیزاده‬ ‫اما گوی��ا اتفاق��ات رخ داده در جلس��ات اصالح طلبان‬ ‫به گونه ای بوده که مهرعلی زاده دیگ��ر تمایلی ب رای ورود به‬ ‫پروسه انتخاب شه��ردار ندارد‪ .‬او حتی ب��رای پایان دادن به‬ ‫شایعات ترجیح م ی دهد یک مصاحبه هم در این زمینه انجام‬ ‫دهد‪ .‬مهرعلی زاده با تاکید بر انصراف از کاندیداتوری شهرداری‬ ‫ته ران گف��ت‪« :‬با اعتقاد ب��ه اصل احترام ب��ه خرد جمعی و‬ ‫تصمیم دوستان و توصیه بزرگان این تصمیم را گرفتم‪».‬‬ ‫محسن مه ر علیزاده در پاسخ به این پرسش که پس‬ ‫از استق رار شورای چهارم کاندی��دای تصدی گری شهرداری‬ ‫ته ران خواهید شد یا خیر‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬ب راساس اطالع‪،‬‬ ‫دو گروه اصالح طلب و اصولگرای��ان چهارمین دوره شورای‬ ‫شهر ته ران هر کدام به گزینه های اصلی خود رسیده اند که‬ ‫در روند انتخاب شه��ردار‪ ،‬گزینه های خود را مطرح م ی کنند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان ش��ورای چهارم محسن هاشم��ی را به عنوان‬ ‫گزینه مناسب و اصلی خود تعیین و مط��رح کرده اند‪ .‬انچه‬ ‫مهم است رشد و بالندگی شهر ته ران‪ ،‬رفاه و اسایش مردم و‬ ‫محسن مهرعلیزاده و صفدر حسینی به نفع محسن هاشمی انصراف دادند اما اصولگرایان همچنان گزینه هایی مثل رستم قاسمی‬ ‫و پرویز فتاح را مطرح می کنند‬ ‫‪26‬‬ ‫دولت که همواره نقشی‬ ‫ملموس در معادالت‬ ‫شهرداری و شورای‬ ‫شهر داشت‪ ،‬این بار‬ ‫رویه ای متفاوت در‬ ‫پیشگرفتهاست‪.‬‬ ‫حسن روحانی در‬ ‫یک اقدام قابل تقدیر‬ ‫تصمیمبراینگرفته‬ ‫که به هیچ وجه وارد این‬ ‫ماجرانشود‬ ‫شرایط ب رای اصولگرایان اما تفاوت هایی دارد با شرایط‬ ‫اصالح طلبان‪ .‬انها ب��ا محمد باقر قالیب��اف مواجهند که دو‬ ‫دوره شه��ردار ته ران بود و در فعالی ت ه��ای هشت ساله اش‬ ‫عملکردی قابل قبول برج��ای گذاشته است‪ .‬انها از یک سو‬ ‫یک اظهارنظر اما مع��ادالت را اندک��ی پیچیده کرده‬ ‫است‪ .‬مهدی چم��ران اندکی پس از انک��ه نتوانست رئیس‬ ‫شورای شهر شود‪ ،‬در مصاحب ه ای گفت که اصولگرایان غیر‬ ‫از محمد باقر قالیباف گزینه های دیگری هم ب رای شهرداری‬ ‫دارند‪ .‬این سخنان او از سوی تحلیلگران به گونه های متفاوتی‬ ‫تفسیر شد‪ .‬برخ��ی ان را یک اظهار معمول��ی و ساده تلقی‬ ‫کردند و برخ��ی دیگر ان را دارای یک پی��ام دانستند‪ .‬برخی‬ ‫حتی گفتند که او از حامیان قالیباف در شورا دلگیر است و به‬ ‫همین جهت در ائتالفی تاکتیکی یا به اصالح طلبان خواهد‬ ‫پیوست یا گزینه دیگری ب رای شکستن رای قالیباف رو خواهد‬ ‫کرد‪ .‬چمران از ان روز تا کنون دیگر حرفی در مورد انتخاب‬ ‫شهردار نزده است‪.‬‬ ‫توافق حامیان قالیباف و اصالح طلبان؟‬ ‫در تحلیل شرایط موجود ح��اال یک فرضیه هم وجود‬ ‫دارد‪ .‬برخی م ی گویند اتفاقات اولین روز شورای شهر چهارم‬ ‫از یک ائتالف سیاسی میان اصالح طلبان و حامیان قالیباف‬ ‫حکایت داشت‪ .‬ب��ر این مبنا که رئیس ش��ورای شهر احمد‬ ‫مسجد جامعی باشد و شهردار ته��ران محمد باقر قالیباف‪.‬‬ ‫م ی گوین��د ماجرای انتخ��اب نایب رئیس ش��ورا هم دلیلی‬ ‫بر درستی این فرضی��ه است انجا ک��ه اصالح طلبان ب رای‬ ‫نایب رئیس شدن طالیی که چه��ره ای نزدیک به قالیباف‬ ‫است از رقابت کناره گیری کردند‪.‬‬ ‫مستقل ها به قالیباف رای می دهند یا هاشمی؟‬ ‫م ی گویند ان چیزی که سرنوشت ریاست شورا را تعیین‬ ‫سیاست‬ ‫گزینه های اصولگرایان‬ ‫چمران به کدام سو می رود؟‬ ‫روحانی و مساله ای به نام شورای شهر‬ ‫در مورد تحوالت شورای شهر و شهرداری ته ران یک‬ ‫نکته خیلی مورد توجه قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫دولت که همواره نقشی ملموس در معادالت شهرداری‬ ‫و شورای شهر داشت‪ ،‬این بار رویه ای متفاوت در پیش گرفته‬ ‫است‪ .‬حسن روحانی در یک اقدام قابل تقدیر تصمیم بر این‬ ‫گرفته که به هیچ وجه وارد این ماجرا نشود‪.‬‬ ‫سکوت او و نیز عدم ه ر گونه تحرکی ب رای تاثی ر گذاری‬ ‫در این مورد کامال مشهود است‪ .‬این یعنی یک سنت شکنی‬ ‫در یک رویه مرسوم‪.‬‬ ‫به بیان روشن تر در رویدادی دموکراتیک فاکتور دولت‬ ‫از معادالت انتخ��اب مدیریت شهری چه در ش��ورا و چه در‬ ‫شهرداری حاال دیگر اثر گذار نیست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫به ویژه توجه به ابعاد اجتماعی ـ فرهنگی شهر ته ران در کنار‬ ‫تامین پاکیزگی‪ ،‬بهداشت و عمران شهری است که شهردار‬ ‫منتخب باید به دور از ه ر گونه مسائل حاشی ه ای به این موارد‬ ‫بپ��ردازد‪ .‬تسهیل ترافیک‪ ،‬رفع الودگ ی ه��ای صوتی و هوا‪،‬‬ ‫اتمام پروژه های نیمه تمام‪ ،‬مشک�لات جابه جایی مردم در‬ ‫لو نقل در سطح شهر‪ ،‬رعایت اصول شهرسازی و ارامش‬ ‫حم ‬ ‫مردم‪ ،‬پایداری درامدهای شهرداری‪ ،‬استق رار سیستم مدیریت‬ ‫یکپارچه شهری و‪ ...‬باید در اولویت شهردار اینده قرار گیرد و‬ ‫امیدوارم با سع ه صدر و همکاری تمام اعضای شورای شهر‪،‬‬ ‫شهردار اینده موفق باشد‪ .‬امیدوارم به دور از هر دسته بندی‬ ‫سیاسی و همراه با تدبیر و توانمندی شهردار منتخب در یک‬ ‫زمان بندی مناسب مشکالت و موان��ع شهر ته ران برطرف‬ ‫شود‪ ».‬وی در پاسخ به این پرسش که نام شما در این چند ماه‬ ‫همواره به عنوان کاندیدای شهرداری ته ران مطرح بوده است‪،‬‬ ‫ایا تمایلی به حضور در شهرداری دارید یا خیر‪ ،‬گفت‪« :‬بنده‬ ‫نیز یکی از کاندیداهای شهرداری ته ران بودم ولی در بررسی‬ ‫که دوستان انجام دادند ترجیح داده شد محسن هاشمی که‬ ‫سابقه مدیریت موفق چند ساله در شه��رداری و مترو داشته‬ ‫است را به عنوان گزینه اصلی مطرح کنند چراکه بر این باورند‬ ‫که شانس موفقیت هاشمی بیشتر است‪.‬‬ ‫بنده هم ب��ا اعتقاد به اص��ل احترام ب��ه خرد جمعی و‬ ‫تصمیم دوستان و توصی��ه بزرگان این تصمی��م را مبارک‬ ‫م ی دانم و ضمن ارزوی موفقیت ب��رای محسن هاشمی از‬ ‫همه منتخبین شورای چهارم م ی خواهم در انتخاب شهردار‬ ‫با توان مدیریت باال‪ ،‬کارامدی و قدرت تعامل با دولت و سایر‬ ‫نهادهای اثرگذار در مدیریت شهری توجه ویژه ای داشته باشند‬ ‫و شرایطی را فراهم کنند تا پایتخت ای ران به عنوان جزیره و‬ ‫لنگر ه ثابت منطقه با پرداخت ب��ه مسائل مردم و پروژه های‬ ‫مفید عمرانی و شهری و به دور از هرگونه حاشیه‪ ،‬در ارامش‬ ‫کامل و محل اسایش و رفاه ب��رای شهروندان باشد‪ .‬از تمام‬ ‫منتخبین شورای چهارم اعم از اصالح طلبان و اصولگرایان‬ ‫و مستقل که به بنده لطف داشته اند تشکر م ی کنم‪ ».‬با این‬ ‫تفاسیر حاال محس��ن هاشمی گزین��ه اصالح طلبان ب رای‬ ‫شهرداری ته ران است‪.‬‬ ‫گزینه ای با وزن سیاسی محمد باقر قالیباف در اختیار ندارند‬ ‫و از سوی دیگر به نظر هم نم ی رسد که شخصی دیگری از‬ ‫میان اصولگرایان بنای رقابت با محمد باقر قالیباف را داشته‬ ‫باشد‪ .‬هر چند در این چند هفته نام اف��راد دیگری همچون‬ ‫ی و پرویز فتاح ه��م مطرح بوده است‪ .‬از نگاهی‬ ‫رستم قاسم ‬ ‫دیگر اصولگرایان هن��وز در اکثریت ش��ورای شهر هستند‬ ‫و فارغ از معادالت انتخ��اب رئیس شورای شه��ر و رسیدن‬ ‫ان به اصالح طلبان م ی گویند ب��رای انتخاب شهردار اوضاع‬ ‫به گونه ای دیگر اس��ت‪ .‬هرچه هست ح��اال در اندک زمان‬ ‫باقیمانده تا جلسه مهم شورای شهر این محمد باقر قالیباف‬ ‫است که عنوان تنها گزینه اصولگرایان ب رای شهرداری را به‬ ‫همراه خود دارد‪.‬‬ ‫کرد‪ ،‬رای عباس جدی��دی بوده است‪ .‬ف��ردی که از اعضای‬ ‫فراکسیون ورزش ی��ا همان مستقل های ش��ورا به حساب‬ ‫م ی اید‪ .‬مطرح است که تا روز قبل از رای گیری نظر او ریاست‬ ‫چمران بوده اما در روز اخر بنا ب��ر معادالتی که هنوز معلوم‬ ‫نیست به یکباره به مسجد جامعی رای م ی دهد و موجبات‬ ‫ریاست او را پدید م ی اورد‪ .‬حاال ای��ن مستقل ها هستند که‬ ‫نقشی تعیی ن کننده در انتخاب شهردار خواهند داشت‪ .‬انها به‬ ‫هر سو شیفت کنند شهردار ته ران از انجا مشخص م ی شود‪.‬‬ ‫اصولگرایان و بار دیگر مقوله «وحدت»‬ ‫یک انتخ��اب دیگ��ر در پی��ش اس��ت‪ .‬اصولگرایان‬ ‫چ��ه خواهند ک��رد؟ ایا ای��ن بار ه��م همچ��ون انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری با چن��د گزینه وارد م ی شون��د و موجبات‬ ‫پیروزی رقیب را فراه��م م ی اورند؟ ایا دلخوری های سیاسی‬ ‫همچنان میان اصولگرایان از وحدت جلوگیری م ی کند؟ در‬ ‫اینکه اصولگرای��ان م ی توانستند با وح��دت ریاست شورا را‬ ‫همچنان در اختیار داشته باشند‪ ،‬ان هم زمانی که در اکثریت‬ ‫بودند هیچ شکی نیست‪ .‬انه��ا ریاست شورا را از دست دادند‬ ‫چرا که باز به وحدت نرسیده بودند؛ اتفاقی مشابه انتخابات‬ ‫‪ 24‬خرداد‪ .‬مهدی چمران م ی گوی��د گزینه های دیگری غیر‬ ‫از قالیباف هم مط��رح است‪ .‬این یعنی اینک��ه هنوز انها به‬ ‫وحدت نرسیده اند و همچنان حرف دارند‪ .‬فرجام این «حرف»‬ ‫داشتن ها ه ر چه هست تاکنون موجبات پیروزی اصولگرایان‬ ‫را پدید نیاورده و در یک تک��رار تاریخی زمینه های ماجرای‬ ‫سنگر به سنگر را پی ش روی انها قرار داده است‪ .‬اصولگرایان‬ ‫باید مراقب یکشنبه تاریخی باشند‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪28‬‬ ‫قالیباف ‪ -‬هاشمی؛ شهراورد‬ ‫‪3‬‬ ‫مروری بر روابط محمدباقر قالیباف و محسن هاشمی در استانه‬ ‫رقابت برای شهرداری تهران‬ ‫از بعد از انتخابات ‪ 24‬خرداد تا کنون محسن هاشمی‬ ‫و محمد باقر قالیب��اف سه بار با یکدیگ��ر مالقات کرده اند؛‬ ‫دیدارهایی که البته حاشی ه های فراوانی در پی داشته است‪.‬‬ ‫محسن هاشمی جزئیات ای��ن دیدارها را اینگونه بیان‬ ‫کرده است‪« :‬بعد از انتخابات ریاست جمهوری سه جلسه با‬ ‫محمدباقر قالیباف شهردار ته ران داشته ام‪ .‬اولین جلسه بعد‬ ‫از شکست محمدباقر قالیباف در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫بود که بنده به عنوان مشاور وی در امور توسعه پایدار خدمت‬ ‫رسیدم ب رای خسته نباشید و دست مریزاد‪ .‬در جلسه دوم از‬ ‫وی سوال کردم ایا در شهرداری م ی ماند یا خیر که قالیباف‬ ‫پاسخ قاطعی در این زمینه نداد‪ .‬جلس ه ای نیز چند روز پیش‬ ‫با وی داشت��م و اقای قالیباف رسما به م��ن اعالم کرد ب رای‬ ‫شهرداری‪ ،‬به شورای شهر اعالم امادگی خواهد کرد‪».‬‬ ‫محسن هاشمی که نامزد اصالح طلبان ب رای شهرداری‬ ‫ته ران است گفت‪« :‬جلسات بنده با قالیباف کامال دوستانه‬ ‫بوده است‪ .‬هنگامی ک��ه اعضای شورا از م��ن خواستند در‬ ‫سمت شهرداری ته ران حضور پیدا کنم قب��ل از انکه نظر‬ ‫مثبتی به انها بدهم پیش قالیباف رفتم تا از وی سوال کنم‬ ‫ایا در شهرداری م ی ماند یا خیر که ایشان پاسخ قطعی نداد‪،‬‬ ‫ولی در جلس ه ای که یک هفته پیش برگزار شد قالیباف رسما‬ ‫اعالم کرد در شهرداری م ی ماند که متاسفانه این اعالم حضور‬ ‫قدری دیر بود چرا که برخ��ی از اعضای شورا تاکید بر حضور‬ ‫بنده در شهرداری داشتند‪».‬‬ ‫به گفته هاشمی در این جلسه دیگر بحث خاصی نشد‬ ‫و پی رام��ون مسائل کلی مانند شرای��ط نامزدها موضوعاتی‬ ‫مطرح شد و تشکی��ک در قانون حضور مج��دد شهردار در‬ ‫سومین دوره متوالی‪ .‬او البته هفته گذشته ب رای اولین بار به‬ ‫صورت صریح انتقاداتی را از محمد باقر قالیباف مطرح کرد‪.‬‬ ‫او گفت‪« :‬برخی مدی ران شهری که ادعای مترو محوری دارند‪،‬‬ ‫اکثریت بودجه شهرداری را در اتوبان و پ��ل هزینه کرده اند‪.‬‬ ‫مدیریت افراد ب ی اطالع از مسائل شه��ری اقدامی نادرست‬ ‫است‪ .‬باید شهرداران از بدنه شهرداری انتخاب شوند‪ ،‬نه اینکه‬ ‫مدی رانی از جاهای دیگر به شهرداری بیایند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫قالیباف و محسن هاشمی؛ یک انتخابات دیگر‬ ‫حاال دوباره محمد باقر قالیب��اف راه پاستور را در پیش‬ ‫جزئیات سه جلسه قالیباف با محسن هاشمی‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫محسن هاشمی و محمد باقر قالیب��اف؛ حاال این دو‬ ‫شخصیت به افرادی مهم ب رای ته ران ی ه��ا تبدیل شده اند‪.‬‬ ‫رقابتی مهم بین انها پیش امده و اوضاع چنان شده که روابط‬ ‫و اظهارات متقابل انها به شدت زیر ذره بین رسانه هاست‪ .‬دو‬ ‫فردی که سابقه همکاری با یکدیگر در مجموعه مدیریتی‬ ‫شهرداری ته ران را دارند یکی به عن��وان شهردار پایتخت و‬ ‫دیگری به عنوان مدیرعامل متروی ته ران؛ یکی اهل طرقبه‬ ‫و ان دیگری اهل روستای نوق رفسنجان‪.‬‬ ‫این اما دومین رقابت سیاسی مهم محمد باقر قالیباف‬ ‫در سال ‪ 92‬اس��ت‪ .‬او که در خرداد م��اه نتوانست از شهر به‬ ‫کشور برسد حاال ب رای ماندن در شهر تالش م ی کند‪ .‬رقیب‬ ‫او اما فرزند اکبر هاشم ی رفسنجانی است‪ .‬او در شرایطی قرار‬ ‫است با محسن هاشمی رقابت کند که معادالتی پیچیده در‬ ‫شورای شهر چهارم شکل گرفته است‪.‬‬ ‫فارغ از انچ��ه در بهش��ت م ی گ��ذرد‪ ،‬روابط محسن‬ ‫هاشم��ی و محمد باقر قالیباف در ط��ول چند سال گذشته‬ ‫بسیار قابل توجه است‪.‬‬ ‫محسن هاشمی از سال ها پیش مدیرعامل مترو بوده‬ ‫است؛ حتی زمانی که محمود احمدی نژاد شهردار ته ران بود‪.‬‬ ‫خیل ی ها فکر م ی کردند با امدن احمدی نژاد به بهشت‬ ‫محسن هاشمی از مت��رو خواهد رفت‪ ،‬ام��ا او همچنان در‬ ‫پستش باقی ماند‪.‬‬ ‫زمان ام��ا هر چ��ه م ی گذشت شرایط ب��رای محسن‬ ‫هاشمی سخت تر م ی ش��د‪ .‬او ب رای اولین ب��ار ناگفته هایی‬ ‫از ان دوران را در مصاحبه ب��ا ویژه نامه نورزی سال ‪ 92‬مثلث‬ ‫بیان کرد‪« :‬یادم م ی اید اولین ب��اری که در شهرداری به من‬ ‫بداخالقی شد اوایل خرداد ‪ 84‬بود؛ یعنی دقیقا بعد از زمانی که‬ ‫اقای هاشمی ثب ت نام کرد و چیزی حدود ‪ 20‬روز به انتخابات‬ ‫زمان داشتیم‪ .‬این بداخالق��ی کامال به روش سیاسی انجام‬ ‫شد‪ .‬طیف اقای احمدی نژاد نم ی خواستن��د مرا بردارند ولی‬ ‫ب رنامه ریزی کردند که این جو درست شود که م ی خواهند این‬ ‫کار را انجام دهند‪ .‬ان روز یک��ی از معاونان اقای احمدی نژاد‬ ‫مصاحبه کرد ک��ه م ی خواهیم تغیی رات��ی در مدیریت مترو‬ ‫بدهیم‪ .‬بعد در جلسه هیات مدیره تغییر مدیرعامل را مطرح‬ ‫کردند‪ .‬من هم این موضوع را به رای گذاشتم که رای نیاورد‪.‬‬ ‫جو اینگونه ب��ود که اقای هاشم��ی رئی س جمهور م ی شود‬ ‫ البته همین هم یک جو تخریبی بود و برخی م ی گفتند‬‫مگر م ی شود اقای هاشمی کاندی��دا باشد و رای نیاورد ‪ -‬در‬ ‫حالی که انتخابات از نظ��ر ما ازاد بود‪ ،‬ام��ا بداخالق ی های‬ ‫اینچنینی وجود داشت‪ .‬بناب راین کسانی که در هیات مدیره‬ ‫مترو بودند یا از روی عالقه من��دی یا با فرض رئی س جمهور‬ ‫شدن ایشان ب��ه این پیشنهاد رای ندادند‪ .‬گ��روه دوم معتقد‬ ‫بودند ک��ه چن��د روز دیگر اق��ای هاشم��ی رئی س جمهور‬ ‫م ی ش��ود و مترو ب رای تامی��ن اعتبار به مشک��ل م ی خورد‪.‬‬ ‫بناب راین من مدیرعامل مترو ماندم‪ .‬اما چون احساس کردم‬ ‫این ک��ار را شخص اق��ای احمدی نژاد برنامه ری��زی کرده و‬ ‫خواسته است ب رای تغییر مدیرعام��ل مترو رای گیری شود‪،‬‬ ‫به دفتر او رفت��م و گفتم که دلیل ندارد ای��ن کارها را بکنید‪.‬‬ ‫باالخره یا شم��ا رئی س جمهور م ی شوید ی��ا اقای هاشمی‪.‬‬ ‫اگر ایشان رئی س جمهور شد شما شه��ردار م ی مانید‪ .‬پس‬ ‫به نفع شهرداری است که من در مت��رو بمانم ولی اگر شما‬ ‫رئی س جمهور شدید مطمئن باشید که من در مترو نم ی مانم‪،‬‬ ‫ولی االن استعف��ا نم ی دهم‪.‬بعد از پی��روزی احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات من هم پنجم تیر ‪ 84‬به دی��دن اقای احمدی نژاد‬ ‫رفته و استعفا دادم‪ .‬اصوال دولت باید از مترو حمایت م ی کرد و‬ ‫دیگر بعد از ان چنین تعاملی پی ش بینی نم ی شد‪ .‬ایشان تا ‪25‬‬ ‫تیر در شهرداری بود اما با استعفا موافقت نکرد‪ .‬بناب راین من‬ ‫همچنان مدیرعامل ماندم و نم ی دانم چرا اقای احمدی نژاد‬ ‫موافقت نکرد چون از وقتی رفت دول��ت کمکی هم نکرد‪.‬‬ ‫همان موق��ع کافی بود روی نامه استعف��ای من م ی نوشت‬ ‫موافقت م ی شود و دیگ��ر همه چیز تمام م ی ش��د‪ .‬در واقع‬ ‫خود اقای احمدی نژاد باعث شد من در مترو ماندم‪ .‬بعد اقای‬ ‫سعی د لو سرپرست شهرداری شد‪ .‬من هم مجددا استعفا دادم‪.‬‬ ‫اما اقای سعی دلو با استعفای من موافقت نکرد‪».‬‬ ‫اینجاست که روابط کاری محسن هاشمی و محمد باقر‬ ‫قالیباف اغ��از م ی شود؛ روابطی که اگر چ��ه در ظاهر نشان‬ ‫نم ی داد اما الیه هایی از گالیه های انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫را به همراه داشت‪ .‬هر چه بود اکب��ر هاشمی رفسنجانی و‬ ‫محمد باقر قالیب��اف رقابت سخت و تنگاتن��گ و همراه با‬ ‫حاشی ه های فراوانی را با یکدیگر پشت س��ر گذاشته بودند؛‬ ‫رقابتی ک��ه هیچ ک��دام از ان دو نفر پی��روز ان نبودند‪.‬حاال‬ ‫فرزند هاشمی باید ب��ا مدیریت قالیباف ک��ارش را در مترو‬ ‫ادامه م ی داد‪.‬‬ ‫محسن هاشمی در گفت وگو با مثلث ماجرای ان دوران‬ ‫را اینگونه ش��رح داده است‪« :‬شورای شهر اق��ای قالیباف را‬ ‫به عنوان شهردار انتخاب کرد‪ .‬من دوباره در مهرماه به اقای‬ ‫قالیباف استعفا دادم و گفتم که «اگر م ی خواهید با دولت کار‬ ‫کنید و با روش هایی که انها م ی خواهند دنبال کنند اگر من‬ ‫نباشم شاید بهتر باشد‪ ».‬اقای قالیباف گفت‪« :‬من تازه امدم‬ ‫بگذار فضا را بشناسم بعد تصمیم م ی گیرم‪ ».‬بعد ایشان در‬ ‫ت که تصمیم گرفتم مترو را در اولویت های‬ ‫ابان ماه به من گف ‬ ‫کاری ام بگذارم‪ .‬ب رنامه های جدی از من خواست ب رای ساخت‬ ‫مترو و حکم من را تمدید ک��رد‪ .‬انصافا هم در کمک به مترو‬ ‫وارد عمل شد‪ ،‬ولی درگیری ها با دولت زیاد بود‪ .‬همان ابتدای‬ ‫دولت نهم طیف اقای احمدی نژاد خواستند مترو را از شهرداری‬ ‫جدا کنند و به دولت برگردانند‪ .‬اما وقتی دیدند این کار قانونا‬ ‫امکان پذیر نیست شرکتی در وزارت کشور به اسم قطار شهری‬ ‫درست کردند‪ .‬بعد شروع به مخالفت با مترو کردند‪ .‬ارتباط با‬ ‫دولت خوب نبود‪ .‬شهرداری هم از ابتدا با دولت درگیر شد‪ ،‬ولی‬ ‫اقای قالیباف انصافا ب راس��اس ب رنامه ریزی تالش م ی کرد تا‬ ‫مترو به جای خوبی برسد‪ .‬البته ما ب��رای اینکه از دولت پول‬ ‫بگیریم تالش کردی��م فشارهای قانونی ب��ه دولت بیاوریم‪.‬‬ ‫من به مسائل مربوط به مجلس و الیحه و طرح مسلط بودم‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس را ب رای بازدید م ی اوردیم‪ .‬ایستگاه بهارستان‬ ‫راه افتاد‪ .‬نمایندگان خیلی از مت��رو استفاده م ی کردند و همه‬ ‫عالقه مند بودند تا به مترو کمک کنند‪ .‬اما بعد کم کم بحث‬ ‫این طور شد که اگر من نباشم روابط دولت با شهرداری بهتر‬ ‫م ی شود‪ .‬بر همین اساس به اقای قالیباف گفتم که «اصراری‬ ‫به مدیرعاملی ندارم‪ .‬اگر م ی خواهید از تخصص من استفاده‬ ‫شود من یک رده عقب تر در مقام یک عضو هیات مدیره به‬ ‫مترو کمک م ی کنم‪ ».‬بناب راین سال ‪ 89‬بعد از شش سال کار با‬ ‫اقای قالیباف از مدیرعاملی شرکت مترو استعفا دادم تا سال ‪90‬‬ ‫هم عضو هیات مدیره بودم‪ » .‬حاال انها دیگر فصل مشترکی‬ ‫با یکدیگر نداشتند‪.‬ان حکم مشاوره هم گویا انها را خیلی کنار‬ ‫هم نگه نم ی داشت‪.‬‬ ‫گرفته بود؛ ان هم هشت سال پ��س از ماجراهای سال ‪.84‬‬ ‫این بار زمزمه های ورود اکبر هاشم ی رفسنجانی مطرح بود‪.‬‬ ‫ماجرا که جدی تر شد باردیگر محمد باقر قالیباف در پوزیشن‬ ‫یک رقیب سیاسی سرسخت هاشمی ظاهر شد؛ انتقادها بار‬ ‫دیگر اغاز شد‪.‬‬ ‫هر چه بود انتخابات ‪ 24‬خرداد ب��از هم فرجام مثبتی‬ ‫ب رای محمد باقر قالیباف نداشت و او بازهم نتوانست از شهر‬ ‫به کشور برسد‪ .‬حاال او زمان اندکی داشت ب رای تالش جهت‬ ‫ماندن در شه ر‪ .‬گفته م ی شد او تمایلی به ماندن ندارد‪ ،‬اما این‬ ‫شایعه به سرعت تکذیب شد‪.‬‬ ‫بار دیگر هاشم ی ها و قالیباف ب��ه یکدیگر رسیده اند‪.‬‬ ‫این بار اما رقابت بین هاشمی پس��ر و محمد باقر قالیباف‬ ‫است‪ .‬هر دو سرسختانه م ی گوین��د در رقابت ب رای بهشت‬ ‫تا اخر م ی مانند‪.‬‬ ‫اینده روابط محسن هاشمی و محمد باقر قالیباف‬ ‫حاال که قرار است هفته اینده شهردار ته ران در جلسه‬ ‫شورای شهر انتخاب شود‪ ،‬طبیعی است که رقابت ها بیش‬ ‫از ای��ن میان قالیب��اف و محسن هاشم��ی افزایش خواهد‬ ‫یافت؛ رقابتی که البته م ی تواند روی روابط این دو شخصیت‬ ‫سیاسی تاثیر فراوانی داشته باشد‪ .‬ه��ر چه هست تاکنون‬ ‫محمد باقر قالیباف ترجیح داده در م��ورد محسن هاشمی‬ ‫شخصا سکوت کند‪ .‬او برخالف انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫این بار سیاست سکوت در ب رابر هاشم ی ها را در پیش گرفته‬ ‫است‪ .‬باید منتظر ماند و دید نتیج��ه انتخابات مجلس چه‬ ‫تاثیری بر اینده روابط این دو خواهد داشت‪g .‬‬ ‫‪29‬‬ ‫تالشمی کنیمهاشمیرایقویبیاورد‬ ‫‪4‬‬ ‫روایت حکیمی پور از تصمیمات اصالح طلبان شورای شهر‬ ‫احمد حکیم ی پور که س�ابق ه نمایندگی زنجان در دوره چهارم مجلس شورای اسلامی و عضویت در دوره اول‬ ‫شورای اسالمی ش�هر تهران را در کارنامه دارد روز ‪24‬خرداد ‪ 92‬با رای مردم توانست در ترکیب منتخبان چهارمین‬ ‫دوره شورای شهر تهران قرار گیرد‪ .‬با او درباره انتخاب شهردار به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫نخستین جلس�ه چهارمین دوره ش�ورای شهر‬ ‫روز سه شنبه ‪ 12‬شهریور اغاز ب ه کار کرد‪ ،‬ارزیابی‬ ‫خودتان را از این جلسه بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬جلسه اول گام خوبی ب��رای اغاز دوره چهارم بود و‬ ‫امیدوارم همین طور کار ادامه پی دا کند‪.‬‬ ‫وقتی اق�ای مس�جدجامعی ب�ا ‪ 16‬رای از ‪ 31‬رای‬ ‫رئیس شورای شهر ش�د‪ ،‬چرا دیگر اصالح طلبان‬ ‫نامزدی برای نایب رئیسی شورا معرفی نکردند؟‬ ‫‪ l‬من نامزد بودم اما احساس ک��ردم دوباره بحث ‪16‬‬ ‫به ‪ 15‬پیش م ی اید و این مساله باعث دو قطبی شدن اعضای‬ ‫شورای شهر در دوره چهارم و شکل گی��ری اکثریت شکننده‬ ‫م ی شود‪ ،‬ب رای انکه چنی��ن شرایطی پیش نیای��د و از همه‬ ‫طی ف ها در هیات رئیسه شورا حضور داشته باشند و انسجام‬ ‫میان اعضا حفظ شود‪ ،‬بناب راین ب��ا انصراف از نامزدی به اقای‬ ‫طالیی رای دادم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫یکدس�تی و ه م نظ�ری را در طی�ف اصالح طل�ب‬ ‫شورای شهر چگونه م ی بینید؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬بای��د گفت ای��ن طور نیس��ت که ش��ورای شهر‬ ‫ته ران خط کشی سیاسی شده باش��د اما غیر اصالح طلبان از‬ ‫لیس ت های مختلفی به شورا راه یافتند‪ ،‬حال انکه اصالح طلبان‬ ‫در یک فهرست انتخاباتی بودند‪ ،‬بناب راین یکدست تر هستند‪.‬‬ ‫یکدست تر بودن فراکسیون اصالح طلب شورای‬ ‫ش�هر تهران چقدر ب�ه انتخاب ش�هردار کمک‬ ‫م ی کند؟‬ ‫‪ l‬باالخره شهردار را کل اعضای شورا انتخاب م ی کنند‪،‬‬ ‫بر همین اساس پیشنهادم ان بود که قبل از اغاز به کار رسمی‬ ‫ترئیسه شورا‬ ‫شورای شهر همه اعضا بنشینند و این مساله هیا ‬ ‫و انتخاب شهردار را میان خود حل و فصل کنند تا روز رای گیری‬ ‫تصمیمات واحد باشد‪ .‬البته در دو ماه گذشته چندین جلسه‬ ‫غیررسمی با هم داشتیم و همواره من این پیشنهاد را مطرح‬ ‫کردم ولی به هر دلیلی این کار انجام نشد و متاسفانه بحث های‬ ‫داخل ی مان خوب شکل نگرفت‪ .‬در هر صورت با تفاهم پیش‬ ‫م ی رویم و مشکلی رخ نم ی دهد‪ .‬معتقدم م ی توان در انتخاب‬ ‫شهردار هم کاری کرد که شورا بتواند با عدد باالیی به شهردار‬ ‫مورد نظر رای دهد‪.‬‬ ‫در طی�ف اصالح�ات گزینه های مختلف�ی مطرح‬ ‫م ی شد‪ ،‬با چه پروس�ه ای به نام محسن هاشمی‬ ‫رسیدید؟‬ ‫‪ l‬نهایتا قرار شد شش نفر ب رنامه بیاورند‪.‬‬ ‫چه کسانی بودند؟‬ ‫شانس قالیباف بیشتر است‬ ‫گفت وگو با سخنگوی شورای شهر درباره انتخاب شهردار‬ ‫‪5‬‬ ‫تق ی پور م ی گوید محمد باقر قالیباف شانس بیشتری برای شهردار شدن دارد‪ .‬مثلث با سخنگوی شورای شهر‬ ‫تهران گفت وگویی درباره ماجرای ریاست احمد مسجدجامعی بر شورای شهر و نیز معادالت انتخاب شهردار جدید‬ ‫تهران انجام داده است‪.‬‬ ‫اقای تق ی پور! اصولگرایان اکثریت ش�ورای شهر‬ ‫چهارم را تش�کیل م ی دهند اما در رویدادی خالف‬ ‫انتظار انها ریاست شورا را به اصالح طلبان واگذار‬ ‫کردند‪ .‬روز سه ش�نبه گذشته در شورا چه گذشت‬ ‫که مهدی چم�ران نتوانس�ت همچن�ان رئیس‬ ‫شورا بماند؟‬ ‫‪ l‬به هر صورت ش��ورای شهر ترکیب��ی از اعضای‬ ‫مختلف است و تصمیمات ب ر اساس ارای اعضا اتخاذ م ی شود‪.‬‬ ‫طبیعتا بحث هایی که قبل از رای گیری مطرح م ی شود فقط‬ ‫یک سری گمان هزنی و حدس های معمول است‪ .‬انچه رخ داد‬ ‫این بود که روز سه شنبه دو کاندیدا یعنی احمد مسجد جامعی‬ ‫و مهدی چمران ب رای ریاست شورا اع�لام امادگی کردند که‬ ‫ب ر اساس ارا احمد مسجد جامعی ب��ا ‪ 16‬رای توانست ریاست‬ ‫شورا را به دست بیاورد‪.‬‬ ‫اتفاق خاصی رخ داد که اصولگرایان نتوانستند به‬ ‫ریاست شورا برسند؟ یعنی ماج رای خاصی به وجود‬ ‫امده بود که تاکنون رسانه ای نشده است؟‬ ‫‪ l‬خیر ! اتفاق خیلی خاصی نیفتاد‪.‬‬ ‫‪30‬‬ ‫ایا ش�ما اصولگرایان قبل از جلس�ه س�ه ش�نبه‬ ‫نشستی برای هماهنگی در مورد انتخاب ریاست‬ ‫شورا داشتید؟‬ ‫‪ l‬بله جلسات تبادل نظر وجود داش��ت اما نه به ان‬ ‫شکل که شما مدنظ رتان است‪.‬‬ ‫چه مسائلی مطرح شد و چ را اصولگ رایان نتواستند‬ ‫در زمینه انتخاب رئیس شورا موفق شوند؟‬ ‫‪ l‬بعضی مسائل را نم ی شود گف��ت‪ .‬بعضی وقت ها‬ ‫هست که دوستان فقط خودش��ان هستند اما یک موقع هم‬ ‫هست که عواملی در رای تاثیر م ی گذارد‪.‬‬ ‫م ی گویند رای اقای عباس جدیدی معادله را تغییر‬ ‫داده و موجب شده اصالح طلبان ریاست شورا را به‬ ‫دست بیاورند‪.‬ایا این درست است؟‬ ‫‪ l‬چه ع��رض کنم! ارا مخف��ی است ام��ا م ی تواند‬ ‫این گونه هم باشد‪ .‬وقتی که تع داد ارا ب رابر است رای هر کسی‬ ‫تعیین کننده است‪ .‬این اتفاق هم با یک رای افتاد‪.‬‬ ‫اقای تق ی پ�ور! در ترکیب ش�ورای ش�هر چهارم‬ ‫یک فاکتور بسیار تاثیر گذار شده است؛ تعدادی‬ ‫‪ l‬اقای هاشمی‪ ،‬خانم ابتکار‪ ،‬اقای مهرعلی زاده‪ ،‬اقای‬ ‫ی و اق��ای نصیری بودند که پنج‬ ‫صفدر حسینی‪ ،‬اقای سلیم ‬ ‫نفر ب رنامه دادند و اقای صفدر حسینی ب رنامه ای ارائه نکرد‪ .‬در‬ ‫مرحله بعد پنج نفری که ب رای اداره شهر ته ران ب رنامه داشتند‬ ‫امدند‪ ،‬صحبت کردند و به سواالت م��ا پاسخ گفتند‪ .‬اخر کار‬ ‫رای گیری به عمل ام��د و اقای هاشمی نفر نخست شد‪ ،‬بعد‬ ‫از ان دیگر میان نفر اول و دوم رای گی��ری انجام نشد و اقای‬ ‫مهرعلی زاده به نفع اقای هاشمی کنار رفت تا اصالح طلبان در‬ ‫شورای شهر فقط یک گزینه را معرفی کنند‪.‬‬ ‫ه م اکنون اصالح طلبان در حمایت از اقای محس ن ‬ ‫هاشمی یکدست هستند؟‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪l‬بله‪ ،‬اقای هاشمی گزین��ه واحد طیف اصالح طلبان‬ ‫پ�س بنابرای�ن اق�ای هاش�می حداق�ل ‪ 14‬رای‬ ‫اصالح طلبان را دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همی ن طور است‪.‬‬ ‫از ف راکسیون ورزشکاران اقایان جدیدی و ساعی با‬ ‫طیف اصالح طلب شورا هماهنگ تر هستند‪ ،‬ایا در‬ ‫انتخاب شهردار هم همین رویه را ادامه م ی دهند؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم نه تنها دوست��ان ورزشکار بلکه بقیه‬ ‫اعضای شورای شهر را نیز م ی توان ب��ا صحب ت ها و سوال و‬ ‫جواب هایی که م ی شود همراه کرد‪ .‬امیدواریم اقای محسن‬ ‫ هاشمی بتواند اکثریت شورای شهر را قانع کند چون قصد و‬ ‫نیت ما ان نیست که حرکت سیاسی کنیم و دوستان‪ ،‬سیاسی‬ ‫رای بدهند‪.‬‬ ‫از صحب ت های ش�ما برم ی اید که اقای محس�ن‬ ‫ هاش�می رای ‪ 14‬عضو اصالح طلب شورای شهر‬ ‫و اقایان س�اعی و جدیدی را قطعا در روز انتخاب‬ ‫شهردار با خود دارد‪ ،‬همینطور است؟‬ ‫ی هاشمی‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همی ن طور است‪ ،‬البته وقتی ما اقا ‬ ‫را انتخاب کردیم معیارمان مسائل سیاسی و جناحی نبود بلکه‬ ‫از اعض�ای ش�ورا ب ه عن�وان مس�تقل ها و همان‬ ‫فراکسیون ورزش ی ها به لحاظ سیاسی به نوعی‬ ‫ش�ناور هس�تند و به بیان دیگر در هر مس�اله ای‬ ‫به هر س�مت بروند ان طیف دس�ت باال را خواهد‬ ‫داشت‪ .‬تاثیر این فاکتور را برای اولین بار در جلسه‬ ‫اول شورا دیدیم‪ .‬ایا شما برای جذب ارا از این طیف‬ ‫کاری کرده بودید؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که ما با مساله جذب ارا ب رای نامزد‬ ‫خودمان مواجه بودیم‪ .‬ما باید ابعاد مختلف منافع انتخاب نامزد‬ ‫مورد نظرمان را به انها م ی گفتی��م و فضا را ب رای شان تشریح‬ ‫م ی کردیم‪ .‬این اتفاق افتاد و دوستان ما با همین افرادی که شما‬ ‫به انها اشاره کردید در مورد اقای چمران صحبت کردند‪ .‬اما خب‬ ‫همانطور که گفتم اتفاقات دیگری هم افتاد‪.‬‬ ‫اصولگرایان باالخره در ش�ورای چه�ارم چند نفر‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬بستگی دارد ما چه تعریف��ی از اصولگرایی داشته‬ ‫باشیم‪ .‬در کل فکر م ی کنم حداقل ‪ 17‬اصولگرا در شورای شهر‬ ‫وجود دارد‪ .‬دقیقا همان عددی که در انتخاب سخنگوی شورای‬ ‫شهر به نامزد اصولگرایان رای دادند‪ .‬اما اینجا باید به یک نکته‬ ‫مهم ان اشاره کنم و اینکه تع داد ارا ی دو طیف مختلف در شورا‬ ‫در زمان رای گیری باتوجه به خود افراد متفاوت است‪.‬‬ ‫یک فرضی ه ای که پس از اولین جلس�ه ش�ورا در‬ ‫هفته گذش�ته و در ماجرای انتخاب رئیس ش�ورا‬ ‫مطرح و البته در رس�انه ها به ان اش�اره ش�د ‪ ،‬این‬ ‫اس�ت که م ی گویند اصالح طلبان و حامیان اقای‬ ‫قالیباف در یک ائتالف تاکتیکی ریاس�ت شورا را‬ ‫به اقای مس�جد جامعی داده اند و شهرداری را به‬ ‫اقای قالیباف خواهند داد؛ ایا چنین توافقی صورت‬ ‫به ب رنامه و توان اجرای��ی او توجه کردیم‪ ،‬بناب راین انتخاب وی‬ ‫ب رای مدیریت شهرداری به نفع شه��ر ته ران است‪ .‬امیدواریم‬ ‫صحب ت های اقای هاشمی بتواند بقیه اعضای شورای شهر‬ ‫را نیز قانع کند‪.‬‬ ‫یک نقدی که به ش�هردار ش�دن اقای محس�ن‬ ‫ هاش�می وارد م ی ش�ود این اس�ت که او وقتی در‬ ‫انتخابات ش�ورای ش�هر تهران نام نویسی کرد‬ ‫رد صالحی�ت ش�د‪ ،‬بنابرای�ن صالح نیس�ت که‬ ‫شهردار ته ران شود‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬پاسخ ای��ن مسال��ه را داده ایم‪ ،‬چنی��ن مالکی در‬ ‫سیره عمل��ی جمهوری اسالم��ی نیست‪ ،‬ضم��ن انکه این‬ ‫کار منع قانونی و شرعی ن��دارد‪ .‬رهبرمعظم انقالب فرمودند‪:‬‬ ‫«اگر صالحیت نام��زدی در یک انتخاب��ات رد شد‪ ،‬این دلیل‬ ‫عدم استفاده از او در جایی دیگر نم ی شود»‪ ،‬سوابق هم نشان‬ ‫م ی دهد و در گذشته هم کسانی را داشتی��م که ب رای ورود به‬ ‫مجلس ردصالحیت شدند اما بع دا استاندار یا وزیر شدند‪ ،‬مثال‬ ‫اقای الویری که یک دوره شهردار ته ران بود‪ ،‬پیش از ان ب رای‬ ‫مجلس ردصالحیت شده ب��ود یا اقای ربیعی ب��رای شورای‬ ‫شهر چهارم ثب ت نام کرد و از سوی هیات نظارت بر انتخابات‬ ‫ردصالحیت شد ام��ا مجلس نهم به او ب��رای تصدی وزارت‬ ‫تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی رای اعتماد داد یا اقای علوی ب رای‬ ‫انتخابات میان دوره ای مجلس نه��م از حوزه انتخابیه دماوند‬ ‫نامزد بود که شورای نگهبان صالحی��ت او را تایید نکرد اما با‬ ‫نظر مجلس وزیر اطالعات شد‪ .‬با این تفاسیر در کل معتقدم‬ ‫مطرح کردن این مباحث بیشتر رنگ و بوی سیاسی دارد تا انکه‬ ‫مبنا و منطق حقوقی و قانونی داشته باشد‪.‬‬ ‫مجلس تا پایان تابستان دیگر جلسه علنی ندارد‪،‬‬ ‫بر همین اساس این استفساریه به جلسه انتخاب‬ ‫شهردار تهران نم ی رسد؟‬ ‫‪ l‬خی ر‪ ،‬اما هر شورای شهری طبق قانون ب رای انتخاب‬ ‫شهردار یک ماه زمان دارد‪ .‬ان شوراهایی ک��ه با ابهام مواجه‬ ‫هستند م ی توانند انتخاب شه��ردار را به تعوی��ق بیندازند تا‬ ‫مجلس تکلیف این استفساریه را روشن کند‪.‬‬ ‫این تعویق انداختن در انتخاب ش�هردار ش�امل‬ ‫شورای شهر تهران نم ی ش�ود‪ ،‬چون طبق اعالم‬ ‫اقای مس�جدجامعی انتخاب شهردار نخستین‬ ‫دستور کار روز یکشنبه ‪ 17‬شهریور شورای شهر‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬ما ت�لاش داریم که هرچه زودت��ر در این باره‬ ‫تصمیم بگی ریم که امور شهری معطل نماند‪.‬‬ ‫به نظر شما حاشی ه سازی های سیاسی م ی گذارد‬ ‫محسن هاشمی در ته ران کار کند؟‬ ‫‪ l‬خود او کسی نیست که حاشی��ه سیاسی داشته‬ ‫باشد‪ ،‬دیگران ب رایش حاشی ه سازی م ی کنند‪.‬‬ ‫پس وقتی ش�ما کارنامه محس ن هاش�می را در‬ ‫مدیریت پروژه مترو دیدید‪ ،‬او را انتخاب کردید‪ ،‬نه‬ ‫ی هاشمی است؟‬ ‫به لحاظ انکه فرزند اقا ‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬کارنامه اجرای��ی‪ ،‬تجربی و روحیات شخصی‬ ‫او ما را به انتخاب چنین گزینه ای سوق داد‪ ،‬ضمن انکه خود‬ ‫ن هاشمی نیز به کار در حوزه مدیریت شهر ته ران‬ ‫اقای محس ‬ ‫عالقه دارد‪ .‬از دیگر ویژگ ی های وی روحیه شورایی داشتن است‬ ‫گرفته است؟‬ ‫یکشنبه ق رار است شهردار ته ران انتخاب شود‪ ،‬ایا‬ ‫گزینه شما همچنان اقای قالیباف است؟‬ ‫اقای تق ی پور! این سوال را از ان جهت پرسیدم که‬ ‫اقای چمران در مصاحب�ه ای گفته اند اصولگرایان‬ ‫گزینه های دیگری غی�ر از اقای قالیباف هم دارند‪.‬‬ ‫ایا این اظهارنظر اقای چمران صرفا یک مصاحبه‬ ‫معمولی است یا اینکه دارای بار سیاسی و پیامی‬ ‫ خاص است؟‬ ‫‪ l‬قطعا چنین اتفاقی نم ی افتد‪ .‬اما ببینید به هر دلیل‬ ‫شاید یک اتفاقی افتاد و اقای قالیباف نخ واستند شهردار شوند‪.‬‬ ‫این حرف اقای چمران درست است و ما گزینه های دیگری هم‬ ‫در صورت وقوع این رخداد داریم‪ .‬حتی من فکر م ی کنم در این‬ ‫یدانم‪ ،‬امیدواریم انتخاب شهردار زودتر انجام‬ ‫‪ l‬بعید م ‬ ‫شود تا کار رسیدگی به امور شهر معطل نماند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید اقای هاشمی چقدر رای بیاورد؟‬ ‫‪ l‬تالش م ی کنیم که ایشان رای قوی بیاورد‪.‬‬ ‫باالی ‪ 20‬رای م ی اورد؟‬ ‫‪ l‬امیدواریم‪.‬‬ ‫اقای مظفر‪ ،‬مع�اون نظارت مجلس و کس�ی که‬ ‫زمانی رئیس س�تاد انتخابات اق�ای قالیباف بود‪،‬‬ ‫در مصاحب�ه ای اعالم ک�رده که جری�ان انحرافی‬ ‫م ی کوشد تا میان اعضای اصولگرای شورای شهر‬ ‫چهارم در انتخاب ش�هردار اختالف بیندازد‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫‪ l‬اقای مظفر بیشتر جهت گیری سیاسی م ی کند‪،‬‬ ‫این نوع اظهارنظرها شورای شهر را به حاشیه م ی برد‪ .‬سیاسیون‬ ‫بیرون شورا ب رای این نهاد حاشیه درست نکنند و بگذارند که‬ ‫شورای شهر ته ران در ارامش تصمیم گیری کند‪g.‬‬ ‫اقای محس�ن هاش�می رقیب نامزد ش�ما برای‬ ‫ش�هرداری اس�ت‪ .‬ش�انس ایش�ان را چگون�ه‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬بله! نظر اصولگرایان کامال مشخص است‪ .‬باتوجه‬ ‫به سوابق مدیریتی‪ ،‬توان اجرایی‪ ،‬خوشنام ی و محبوبیت‪ ،‬اقای‬ ‫قالیباف نامزد قطعی اصولگرایان است‪.‬‬ ‫‪ l‬بله به قول خود شما دیگر دلیلی وجود ندارد که در‬ ‫این مورد جلسه بگذاریم‪ .‬البت��ه ان اوایل صحب ت هایی شد و‬ ‫دوستان از همان اول هم م ی گفتند قالیباف باید شهردار بماند‪.‬‬ ‫باالخره اداره ته ران کار هر مدیری نیست‪.‬‬ ‫به نظر شما در انتخاب شهردار‪ ،‬کسی از اعضای‬ ‫شورای شهر ته ران خواهد بود که رای ممتنع دهد؟‬ ‫انتخاب اقای مسجد جامعی به او تب ریک گفتند‪ .‬من م ی خ واهم‬ ‫از این فرصت استف��اده کنم و گالی��ه ای از دوستان رسانه ای‬ ‫داشته باشم‪ .‬بعد از جلسه روز سه شنبه شورا به یکباره موجی از‬ ‫پیامک های دروغین درباره استعفای چمران و شیبانی مطرح‬ ‫شد‪ .‬بعد هم در رسانه ها به ان پرداخت��ه شد‪ .‬باید در این موراد‬ ‫اخالقی عمل کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬من ب ی اطالع هستم‪ .‬البت��ه بعید است که چنین‬ ‫اتفاقی افتاده باشد‪ .‬معمول این است که همه کارها در میان‬ ‫اصولگرایان تا کنون با مشورت بوده اما من هنوز چیزی در این‬ ‫مورد نشنیده ام و حرفی هم مطرح نشده است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رس�د که اصولگرایان جلس�ه ای برای‬ ‫هماهنگی برای اقای قالیباف تش�کیل نداده اند‪،‬‬ ‫شاید دلیلش همین قطعیت رای ش�ان باشد‪ .‬ایا‬ ‫برداشت من درست است؟‬ ‫‪ l‬بله او باتوجه به شرای��ط و ویژگ ی هایی که دارد به‬ ‫اداره شهر ته ران کمک م ی کند‪ .‬البته این مساله فقط به دولت‬ ‫محدود نم ی شود بلکه شامل مجل��س هم م ی شود‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه م ی تواند ب رای پروژه های شهری منابع جدیدی جذب کند‪،‬‬ ‫به هر صورت ته ران االن وضعیتی دارد که اداره ان کار خیلی‬ ‫سختی است‪ .‬فقط با تکیه بر منابعی که از مردم گرفته م ی شود‬ ‫نم ی توان کار را جلو برد‪ ،‬باید منابع پایدار دیگری تعریف شود‬ ‫ی هاشمی قادر به این کار است‪.‬‬ ‫که اقا ‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬این قضیه فقط منحصر به ته ران نیست و در چند‬ ‫شهر دیگر هم وجود دارد‪ .‬امیدواریم مجلس به این مساله یک‬ ‫پاسخ حقوقی بدهد تا ابهامات برطرف شود‪.‬‬ ‫‪ l‬ان طور که اط�لاع دارم برخی نمایندگان مجلس‬ ‫دنبال طرح چنین استفساریه ای هستند‪ .‬فارغ از اینکه ب رای این‬ ‫دوره شورای شهر ته ران کارایی داشته باشد یا خیر‪ ،‬بهتر است‬ ‫این کار انجام شود‪.‬‬ ‫پس ب ه نظ�ر ش�ما اگر اقای محس�ن هاش�می‬ ‫شهردار تهران شود م ی تواند از دولت در پیشبرد‬ ‫پروژه های شهری کمک خوبی بگیرد؟‬ ‫سیاست‬ ‫قضیه ممنوعیت بیش از دو دوره شهردار شدن به‬ ‫کجا رسید؟ ایا ابهام قانونی ان برطرف شد؟‬ ‫پس نیاز بود که چنین استفساری ه ای در دستور کار‬ ‫صحن علنی مجلس ق رار گیرد؟‬ ‫که م ی توانند به نفع شهرداری با دولت‪ ،‬قوه قضائیه و قوه مجریه‬ ‫تعامل کنند و همه اینها به نفع شهر ته ران تمام م ی شود‪.‬‬ ‫قضیه تع داد ارا بیشتر از عددی باشد که سخنگوی شورا اورد‪.‬‬ ‫منظور شما از یک اتفاق همان استفساریه درباره‬ ‫محدودی�ت شهردارش�دن مجدد اق�ای قالیباف‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬ان مساله که حل شد‪.‬‬ ‫اقای مطهری دوباره مصاحبه ک�رده و در این مورد‬ ‫تشکیک کرده اند‪.‬‬ ‫‪ l‬مجلس قان��ون خودش را دارد و ب��ا یک درخواست‬ ‫چیزی تغییر نم ی کند‪ .‬معاونت نظارت قبال نظر خودش را در‬ ‫این مورد اعالم کرده است‪.‬‬ ‫م ی گویند اقای چم ران پس از جلسه روز سه شنبه‬ ‫گذش�ته دلگیر ش�ده اند و این دلگیری ش�اید در‬ ‫معادالت انتخاب شهردار موثر باشد؟‬ ‫‪ l‬اقای چمران اص�لا دلگیر نیست‪ .‬ایشان یک فرد‬ ‫مجرب و سرباز نظ��ام است‪ .‬اقای چم��ران بالفاصله پس از‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رسد اقای قالیباف رای بیشتری نسبت‬ ‫به ایشان داشته باشد‪ .‬اگر یک مقایسه درباره عملکرد و سابقه‬ ‫کار هم داشته باشیم م ی توانیم ببینیم اقبال چه کسی بیشتر‬ ‫است‪ .‬من فکر م ی کنم اعضای شورا هم گرایش بیشتری به‬ ‫اقای قالیباف داشته باشند‪.‬‬ ‫اقای تق ی پور! مشابه سخنان شما را اصالح طلبان‬ ‫هم مط�رح م ی کنند‪ .‬انه�ا م ی گویند نام�زد مورد‬ ‫نظرشان ارایی از اصولگرایان را جذب خواهد کرد‪.‬‬ ‫شما اوضاع را چگونه م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬من اعتقادی به این دسته بندی ها ندارم‪ .‬ما با اعضای‬ ‫شورای شهر صحبت کردیم‪ .‬ب��رای شهردار شاخص و معیار‬ ‫نوشتیم و تقریبا همه در مورد انه��ا به توافق رسیدیم‪ .‬ما باید‬ ‫عینک انتخاب جناحی را کنار بگذاریم‪.‬‬ ‫سوال اخرم این است که اگر نامزد شما رای نیاورد‬ ‫و اصالح طلبان به «بهشت» رسیدند ایا کار کردن‬ ‫با ش�هردار اصالح طلب برای اصولگرایان سخت‬ ‫نخواهد بود؟‬ ‫‪ l‬ه ر کس که شهردار شود م��ا وظیفه داریم با او کار‬ ‫کنیم‪g.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫تغییر ارایش فراکسیون اکثریت‬ ‫تصمیم جدید سیاست مدار‬ ‫ایا باهنر راه خود را از ف راکسیون رهروان جدا کرده است؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ارایش سیاس��ی پارلمان گوی��ا قرار است ب��ا تغییر و‬ ‫تحوالتی مواجه شود؛ تحوالتی ک��ه در سال سوم از مجلس‬ ‫م ی تواند بسیار مهم و تاثی ر گذار باشد‪.‬‬ ‫هفته نامه مثلث در شماره‪ 186‬خود در تحلیلی از احتمال‬ ‫انشعاب در فراکسیون رهروان والیت خبر داده و نوشته بود‪« :‬بنا‬ ‫به تجربه ادوار گذشته م ی ش��ود متصور است که فراکسیون‬ ‫حامیان دولت یعنی نمایندگانی که مواضعی بسیار نزدیک با‬ ‫دولت یازدهم دارند در زمانی نزدیک تشکیل شود‪».‬‬ ‫در ادامه ای��ن نوشتار چنین امده ب��ود‪« :‬مرسوم و البته‬ ‫طبیعی است ک��ه در ه��ر دوره ای تع��دادی از نمایندگان در‬ ‫پوزیشن دفاع از دولت مستقر ق��رار گی رند‪ .‬طیفی که تبدیل‬ ‫ی که‬ ‫ی دولت در پارلمان م ی شود‪ .‬هنگام ‬ ‫به فراکسیون حام ‬ ‫حسن روحانی به عنوان رئی س جمهور انتخاب شد تحلیلگران‬ ‫وقوع ای��ن پدیده سیاس��ی در پارلمان نهم را متص��ور بودند؛‬ ‫رخدادی که البته تاکنون مجال ب��روز سیاسی نیافته و گویا‬ ‫باید همچنان ب��رای وقوعش منتظر گذر زم��ان باشیم‪ .‬این‬ ‫اما همه ماجرا نیست‪ .‬از همان فردای پیروزی حسن روحانی‬ ‫برخی نمایندگان مجلس خبر از تشکیل فراکسیون اعتدال‬ ‫در مجل��س را دادن��د‪ .‬فراکسیونی که در واق��ع همان طیف‬ ‫نمایندگان حامی رئی س جمهور در ان ج��ای خواهند گرفت‪.‬‬ ‫در مورد تشکیل فراکسیون اعتدال ی��ا همان حامیان دولت‬ ‫دو مساله مهم وجود دارد؛ اول اینکه چن��د نماینده تمایل به‬ ‫حضور در این فراکسیون دارن��د و دوم اینکه ایا شرط جدایی‬ ‫اعضای این فراکسیون از دو فراکسیون اصلی و فعلی مجلس‬ ‫پابرجا م ی ماند؟ انچه از شرای��ط روزهای رای اعتماد ب ر م ی اید‬ ‫این است که فراکسیون اعت��دال در خوشبینانه ترین شرایط‬ ‫اگر شرط جدایی از فراکسیون قبل��ی پابرجا بماند نزدیک به‬ ‫‪ 50‬عضو خواهد داشت‪ .‬اما اگر شرط جدایی برجا نماند‪ ،‬شاید‬ ‫تعداد این نمایندگان حتی به مرز ‪ 100‬نماینده برسد‪ .‬اما انچه‬ ‫‪32‬‬ ‫تاکنون مشخص است اینکه اعضای ارشد فراکسیون رهروان‬ ‫مخالف اصلی تشکیل این فراکسیون هستند‪ .‬دلیل این اتفاق‬ ‫هم کامال روشن است؛ فراکسیون اعتدال از رهروان یارگیری‬ ‫خواهد کرد نه فراکسیون اصولگرایان‪ .‬این یعنی کاهش قدرت‬ ‫و وزن سیاسی فراکسیون رهروان والی��ت؛ اتفاقی که از چند‬ ‫منظر قابل تحلیل است‪.‬‬ ‫نخست اینکه اگر فراکسی��ون اعتدال بتواند بر فشارها‬ ‫غلبه یافته و تشکیل ش��ود به نوعی م ی توان ای��ن رخداد را‬ ‫انشعاب فراکسیون رهروان والیت تفسیر کرد؛ امری که در میانه‬ ‫رقابت دو فراکسیون اصولگرایان و رهروان باری سنگین ب رای‬ ‫حامیان علی الریجانی خواهد بود‪ .‬دوم اینکه اگر فراکسیون‬ ‫اعتدال تشکیل شود با تغیی��ر ارایش سیاسی مجلس ضلع‬ ‫سومی هم به مع��ادالت پارلمان اضافه خواه��د شد‪ .‬به دیگر‬ ‫سخن اینکه این فراکسیون م ی تواند با تصمیم گیری مستقل‬ ‫در هر روی��دادی درباره نحوه ورود ب��ه اتفاقات مختلف عمل‬ ‫کند‪ .‬بدون این فراکسیون هیچ کدام از دو فراکسیون اصلی‬ ‫نم ی توانند به تنهایی تصمیم گیر نهایی باشند و فراکسیون‬ ‫اعتدال در هر موقعیتی به هر کدام از دو فراکسیون که نزدیک‬ ‫شود ان تصمیم عمل��ی خواهد شد‪ .‬سوم اینک��ه انتخابات‬ ‫هیات رئیسه مجلس در خردادماه سال این��ده برگزار خواهد‬ ‫شد‪ .‬این فراکسیون حتما در ص��ورت تشکیل تعیی ن کننده‬ ‫خواهد بود‪ .‬به بیان دیگر این فراکسیون م ی تواند ب رای نحوه‬ ‫تاثیر در نتیجه انتخابات سهم خود را بگیرد و اعضایی از میان‬ ‫ترئیسه مجلس قرار دهد‪ .‬این یعنی افزایش وزن‬ ‫خود را در هیا ‬ ‫سیاسی در مجلس‪.‬چهارم اینکه این فراکسیون در واقع نمود و‬ ‫بروز سیاسی حسن روحانی در پارلمان تفسیر م ی شود‪ .‬از این‬ ‫منظر م ی توان گفت دولت یازدهم م ی تواند روی نمایندگانی از‬ ‫مجلس حسابی ویژه باز کند‪ ».‬این اما گویا همه ماجرا نیست‪.‬‬ ‫حاال فراکسیون رهروان با یک رویداد احتمالی دیگر هم مواجه‬ ‫است؛ رویدادی که اگ��ر رخ دهد بار سیاس��ی سنگینی ب رای‬ ‫فراکسیون اکثریت خواهد داشت‪ .‬انچ��ه از شواهد پیداست‬ ‫اختالفاتی میان اعضا رخ داده ان هم نه فقط در بدنه بلکه در‬ ‫کادر هدایت کننده و سازمانی این فراکسیون‪ .‬اما ماجرا چیست‬ ‫و چه تغیی راتی ممکن است در ارایش سیاسی مجلس نهم‬ ‫در دو سال باقیمانده رخ دهد‪ .‬ب��رای به دست امدن تصویری‬ ‫روشن از انچه ممکن است در معادالت اینده پارلمان رخ دهد‪،‬‬ ‫باید نگاهی داشت به نحوه پدید امدن ارایش کنونی مجلس‪.‬‬ ‫وقتی فراکسیون اصولگرایان تقسیم شد‬ ‫هنگامی که اصولگرایان توانستند در انتخابات مجلس‬ ‫هفتم پیروز شوند نوبت انها بود که این بار فراکسیون اکثریت را‬ ‫در اختیار بگی رند‪ .‬انها در مجلس قبل در اقلیت حضور داشتند‬ ‫و غالمعلی حدادعادل رئیس فراکسیون شان بود‪ .‬حاال اما در‬ ‫مجلس هفتم هم اصولگرایان در اکثریت بودند و هم غالمعلی‬ ‫حدادعادل رئیس مجلس‪ .‬انچه رخ داد این بود که فراکسیون‬ ‫اکثریت با حضور اصولگرایان شکل گرفت و دیگر فراکسیون‬ ‫این مجلس‪ ،‬فراکسیونی متشک��ل از اصالح طلبان راه یافته‬ ‫به پارلمان بود‪ .‬چهار سال بعد ه��م مجلس هشتم در اختیار‬ ‫اصولگرایان بود و انها این بار هم فراکسیون اکثریت را در ب رابر‬ ‫فراکسیون در اقلیت قرار گرفته اصالح طلبان تشکیل دادند‪.‬‬ ‫مجلس نهم ام��ا روایت��ی متف��اوت داشت‪ .‬ای��ن بار‬ ‫اصولگرایان رسم و راه دیگ��ری را برگزیدند‪ .‬انها اگرچه باز هم‬ ‫اکثریت پارلمان را در اختیار داشتن��د‪ ،‬اما رقابت بر سر ریاست‬ ‫مجلس اوضاع را به گونه ای دیگر رق��م زد‪ .‬عده ای تمایل به‬ ‫ریاست علی الریجانی داشتند و برخی دیگر نیز به فکر ریاست‬ ‫غالمعلی حداد ع��ادل بودند‪ .‬چنین رقابت��ی موجب شد که‬ ‫اصولگرایان این بار دو فراکسیون جدا از هم تشکیل دهند؛ یکی‬ ‫فراکسیون اصولگرایان نام گرفت و دیگری عنوان فراکسیون‬ ‫وقتی فراکسیون ره��روان والیت شک��ل گرفت علی‬ ‫الریجانی ترجیح داد رئیس این فراکسیون نباشد‪ .‬او حاال دیگر‬ ‫رئیس مجلس بود و شاید خیلی تمای��ل داشت بار سیاسی‬ ‫تصمیمات فراکسیون حام ی اش را ب��ه دوش بکشد‪ .‬چنین‬ ‫شد که کاظم جاللی رئیس فراکسی��ون رهروان والیت شد‪.‬‬ ‫این رویداد باتوجه به حضور و همراهی محمد رضا باهنر با این‬ ‫فراکسیون هم برخالف تصور بود و هم بسیار قابل اهمیت‪.‬‬ ‫واقعی��ت ای��ن اس��ت ک��ه محمد رض��ا باهنر ک��ه از‬ ‫«الب ی من های » مهم پارلمان به شمار م ی اید به عنوان یک‬ ‫وزنه سیاسی مهم عنصری قاب��ل توجه در معادالت سیاسی‬ ‫مجلس است‪ .‬او رئیس فراکسیون نشد تا کاظم جاللی هم‬ ‫جانشین احمد توکلی شود در مرکزپ‍ژوهش های مجلس و هم‬ ‫رئیس فراکسیونی که حاال در پوزیشن اکثریت قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫گفته م ی شود که محمد رضا باهنر ب��ه همراه تعدادی‬ ‫از اعضای فراکسیون رهروان از انچ��ه در کادر مدیریتی این‬ ‫فراکسیون م ی گذرد دلخورند و بنا بر جدای��ی دارند‪ .‬اما انچه‬ ‫این خبر را به قطعیت و صحت نزدیک م ی کند تحلیل اتفاقات‬ ‫برخی پیشنهاد تشکیل فراکسیون اعتدال را در‬ ‫مجلس برای تعامل با دولت مطرح کرد اند‪ .‬ش�ما‬ ‫موافق شکل گیری این ف راکسیون هستید؟‬ ‫‪ l‬خی ر؛ نیازی نیست‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما مخال�ف تش�کیل این فراکس�یون‬ ‫هستید؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬در مجلس به تعداد کاف��ی فراکسیون وجود دارد‪.‬‬ ‫نم ی خ واهم به این بحث ها ورود کنم‪ .‬به دیگر سخن اینکه اگر‬ ‫کمال پیرموذن هفت��ه گذشته در گفت وگ��و با سایت‬ ‫مثلث انالین‪ ،‬درباره چرایی عدم تشکیل فراکسیون اعتدال در‬ ‫مجلس‪ ،‬گفت‪« :‬تع دادی از نمایندگان اصالح طلب‪ ،‬مستقل ها‬ ‫و برخی اعضای فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت گرد هم‬ ‫جمع شدند با این استنباط که تشکی��ل فراکسیون جدید در‬ ‫مجلس ب رای دولت روحانی موثر خواهد بود‪».‬‬ ‫ترئیسه مجلس و بزرگانی‬ ‫وی افزود‪« :‬برخی اعضای هیا ‬ ‫خارج از نهاد قانونگذاری به ما توصیه کردند که چون فراکسیون‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت به لحاظ کمی تاثیرگذار است و تع داد‬ ‫متقاضیان تشکیل فراکسیون اعتدال ان قدر نیست که تاثیر‬ ‫موثری در می زان ارای وزرای پیشنهادی بگذارد‪ ،‬بناب راین بهتر‬ ‫است که فعال در این رابطه اقدامی نشود‪».‬‬ ‫نماینده مردم اردبیل در مجل س شورای اسالمی با بیان‬ ‫اینکه همچنان مکنونات قلبی ان جم��ع از نمایندگان ب رای‬ ‫تشکیل فراکسی��ون اعتدال در مجلس وج��ود دارد‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد ‪« :‬اصرار ب��ر تحقق چنین امری صرف��ا حمایت از دولت‬ ‫روحانی و پیام مردم در ‪ 24‬خرداد بود و عدم تحقق ان صرفا به‬ ‫عدم تاثیرگذاری فراکسیون برم ی گردد‪ ،‬به عبارت دیگر کسی‬ ‫سد راه این ‪ 50‬نماینده نشده است‪ ».‬وی درباره انتقاد های اخیر‬ ‫به نحوه تصمیم گی��ری در فراکسی��ون اصولگرایان رهروان‬ ‫والیت مجلس‪ ،‬یاداور شد‪« :‬اخت�لاف نظری وجود ندارد بلکه‬ ‫در دو هفته اخیر گالیه هایی مطرح شد درباره اینکه فراکسیون‬ ‫رهروان م ی تواند‪ ،‬در مهار تندروی ها‪ ،‬تخریب ها و اعمال نفوذ‬ ‫تندروها در هیات رئیسه مجلس موثرت��ر عمل کند‪ ».‬عضو‬ ‫کمیسیون صنایع و معادن مجلس تاکید کرد ‪« :‬در دو هفته‬ ‫اخیر شاهدیم تندروها نگاه های مخالف خود را با پیام ‪ 24‬خرداد‬ ‫ن مجلس بیان م ی کنند و‬ ‫و تحقق حماسه اقتصادی از تریبو ‬ ‫ما گالیه مندیم این مباحث باید مدیریت شود‪».‬‬ ‫وی درب��اره اختالف باهن��ر با کاظم جالل��ی‪ ،‬ادامه داد‪ :‬‬ ‫«باهنر خیلی در فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت حضور‬ ‫ی تشکیل‬ ‫و تاثیرگذاری ن��دارد‪ ،‬ضمن انکه نمایندگ��ان حام ‬ ‫فراکسیون اعتدال راه شان از باهنر جداست و ه ر کس صحبتی‬ ‫را خالف این مساله مطرح کند درست ریشه یابی نکرده است‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫انشعاب در فراکسیون رهروان؟‬ ‫پشت پرده عدم تشکیل فراکسیون اعتدال‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت را ب رای خود برگزید‪ .‬اینکه هر کدام از‬ ‫این دو فراکسیون چه می زان عقبه داشتند هم از روی رایی که به‬ ‫دو رئیس مجلس پیشنهادی داده شد کامال قابل استحصال‬ ‫است‪ .‬ب راین مبنا م ی توان گفت حامی��ان علی الریجانی در‬ ‫مجلس که البته فقط شامل اصولگرایان نم ی شوند تع دادشان‬ ‫به ‪ 173‬رسید و حامیان حدادع��ادل که متشکل از رهپویان و‬ ‫جمعیت ایثارگران و پایداری ها است قریب‪ 100‬نماینده مجلس‬ ‫بودند‪ .‬هر چه بود انتخابات هیات رئیسه مجلس که به پایان‬ ‫رسید با نزدیک شدن انتخاب��ات ریاست جمهوری تب و تاب‬ ‫رقابت دو فراکسیون از بین رفت‪.‬‬ ‫جلسه رای اعتماد به وزرای پیشنهادی اس��ت‪ .‬در ان جلسه‬ ‫هر سه وزیری که نتواستند رای اعتماد بگی رند باالی ‪ 100‬رای‬ ‫مخالف داشتند؛ «محمدعلی نجف��ی» (‪ 133‬رای)‪« ،‬مسعود‬ ‫سلطانی فر» (‪ 148‬رای) و «جعفر میل ی منف��رد» (‪ 162‬رای) ‪.‬‬ ‫این یعنی اینکه ظرفیتی غیر از فراکسیون اصولگرایان پای‬ ‫کار بوده است‪ .‬به بیان دیگر به خوبی م ی توان به این نتیجه‬ ‫رسید که بخشی از فراکسیون رهروان با فراکسیون اصولگرایان‬ ‫همراستا شده بودند‪ .‬تصور اینکه این تع داد از اعضای فراکسیون‬ ‫رهروان به صورت مستقل چنین تصمیم مهمی را اتخاذ کرده‬ ‫باشند اندک��ی دور از ذهن است‪ ،‬چه اینک��ه محمد رضا باهنر‬ ‫هم در مصاحب ه ای پ��س از جلسه رای اعتم��اد چنین گفت‪:‬‬ ‫«ارای مجلس به وزرا فراکسیونی بود‪ ».‬اما اگر قرار بر تحلیل‬ ‫نتیجه رای عدم اعتماد به سه وزیر باشد باید به معادالت درون‬ ‫فراکسیون رهروان پرداخت‪ .‬ب راس��اس شواهد موجود اکنون‬ ‫سه گرایش در این فراکسیون وجود دارد؛ نخست طیفی که از‬ ‫حامیان دولت حسن روحانی هستند و کامال در جریان جلسات‬ ‫رای اعتماد به وزرا خود را نشان دادند‪ ،‬چنان که کاظم جاللی خود‬ ‫یکی از مدافعان اصلی کابینه و وزرای پیشنهادی بود و این را‬ ‫در قالب نطق از صحن علنی مجلس هویدا کرد‪ .‬پس م ی توان‬ ‫نتیجه گرفت که این طیف به لیدری کاظم جاللی نقشی مهم‬ ‫در معادالت جلسات رای اعتماد داشت‪.‬‬ ‫طیفدیگر‪،‬ازنزدیکانسیاسیعلیالریجانیهستندکه‬ ‫البتهموضعمحافظه کارانه تریدرموردکابینهداشتند‪.‬اینطیف‬ ‫اگرچه تالش کرد مخالفت خود با برخی از وزرا را خیلی مشهود‬ ‫نکند اما م ی شد در برخی نطق ها ردپایی سیاسی از انها را دید‪.‬‬ ‫طیف سوم دقیقا همان گروهی است که در جریان رای اعتماد به‬ ‫وزرا همسو با فراکسیون اصولگرایان قرار گرفت‪ .‬طیفی که شایع‬ ‫است هدایت ان را محمد رضا باهنر بر عهده دارد‪ .‬باهنر اندکی‬ ‫پس از جلسه رای اعتماد چنین گفته ب��ود‪« :‬اقای روحانی در‬ ‫فرصتی که دارد باید افراد جدیدی را به مجلس معرفی کند؛ البته‬ ‫به صورتی که مجلس بتواند به انها رای دهد؛ چرا که حساسیت‬ ‫مجلس در مساله رای اعتماد روشن شد‪ ».‬حاال اگر این فرضیه‬ ‫درست باشد و محمد رضا باهنر که هنوز این گمانه سیاسی را‬ ‫تکذیب نکرده است بنای تشکیل یک فراکسیون جدید را داشته‬ ‫باشد باید به این فکر کنیم که این رویداد سیاسی چه تغیی راتی‬ ‫را در ارایش مجلس پدید خ واهد اورد‪.‬‬ ‫ان چنان که م ی گویند معترضان در فراکسیون رهروان‬ ‫قریب به ‪ 40‬نفر هستند‪ .‬انها دو راه پیش رو دارند؛ هم م ی توانند‬ ‫یک فراکسیون جدید راه بیندازند و ب��ا مانور سیاسی بین دو‬ ‫فراکسیون ره��روان و اصولگرایان به تاثیرگ��ذاری سیاسی‬ ‫بپردازند و هم م ی توانند به فراکسیون رقیب یعنی فراکسیون‬ ‫اصولگرایان بپیوندند‪ .‬این مساله انجا اهمیت م ی یابد که در‬ ‫صورت خروج باهنر‪ ،‬یکی از موانع اصلی تشکیل فراکسیون‬ ‫اعتدال یا همان حامیان دولت از میان خواهد رفت‪ .‬این روزها‬ ‫شایعه ای شنیده می شود که بر اساس ان محمدرضا باهنر و‬ ‫گروهش نقش اساسی در رای اعتماد داشته اند و با قدر ت البی‬ ‫خود جدا از فراکسیون رهروان و اصولگرایان به وزنه ای قابل‬ ‫اتکا تبدیل شده اند‪ .‬محمد رضا باهنر تا کنون یکی از افراد موثر‬ ‫در عدم تشکیل این فراکسیون بوده است‪ .‬جدای از شنیده های‬ ‫سیاسی او رسما در یک مصاحبه در مورد فراکسیون حامیان‬ ‫دولت چنین گفت‪:‬‬ ‫گروه نزدیک به باهنر در تصمیم خود مبنی بر جدایی از رهروان‬ ‫جدی باشد و پس از ان فراکسی��ون اعتدال یا همان حامیان‬ ‫دولت راه خود را از رهروان جدا کن��د دیگر فراکسیون رهروان‬ ‫والیت در اکثریت نخواهد بود‪ .‬چرا که گفته م ی شود حامیان‬ ‫دولت تا کنون نزدیک به ‪ 50‬عضو اماده دارد‪ .‬چنین رخدادی اگر‬ ‫به وقوع بپیوندد معادالت تعیین رئیس مجلس در خرداد سال‬ ‫اینده بسیار حساس و غی ر قابل پی ش بین��ی خواهد شد‪ ،‬چه‬ ‫اینکه در سال اینده رقابت ب��رای انتخابات مجلس دهم هم‬ ‫شکل جدی تری به خود خواهد گرفت‪ .‬از نگاه دیگر حتی نحوه‬ ‫مواجهه مجلس نهم و دولت حس��ن روحانی با این تغیی رات‬ ‫احتمالی محل بحث خ واهد بود‪.‬‬ ‫مجلس در دوسال باقیمانده‬ ‫نزدیک ترین رخ��داد سیاسی که م ی توان��د درستی یا‬ ‫نادرستی خبر جدای��ی باهن��ر و نزدیکان سیاس��ی اش را از‬ ‫فراکسیون رهروان نش��ان دهد شاید جلس��ه رای اعتماد به‬ ‫سه وزیر باقیمانده کابینه باشد‪ .‬بای��د از این پس هم مواضع‬ ‫محمد رضا باهن��ر را به خوبی رصد کرد و ه��م رفتار سیاسی‬ ‫موافقان و مخالفان او در فراکسیون رهروان والیت را‪ .‬هر چه‬ ‫ی را در پیش دارد‪ .‬روزهایی‬ ‫هست گویا مجلس روزهای مهم ‬ ‫که با جدی شدن حضور و بازگش��ت اصالح طلبان به عرصه‬ ‫قدرت رسمی بسیار پ راهمی ت تر از قبل است‪ .‬محمدرضا باهنر‬ ‫سیاستمدار پر سابقه ای است‪ .‬او به خوبی می داند چگونه باید‬ ‫وزن و قدرتش را در سیاست ای ران مخصوصا در پارلمان حفظ‬ ‫کند‪ .‬حاال که او قدرتش را ب��ه رخ کشید نوبت چانه زنی ب رای‬ ‫تصمیم نهایی اش فرا رسیده‪g.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫منشعب نمی شویم‬ ‫گفت وگو با عضو هیات رئیسه فراکسیون رهروان‬ ‫با ساختار به تضاد م ی خورد‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث ب�ا اس�ماعیل جلیلی‪ ،‬عضو هیات رئیس�ه‬ ‫فراکس�یون اصولگرایان رهروان والیت مجلس درباره‬ ‫اخرین تحوالت فراکس�یون اکثریت مجلس گفت وگو‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫در س�ایت های مختلف مطرح م ی شود که برخی‬ ‫اعضای فراکس�یون اصولگرایان ره�روان والیت‬ ‫به علت نوع عملکرد فراکس�یون در جلس�ه رای‬ ‫اعتماد وزرای پیشنهادی دلخورند و م ی خواهند از‬ ‫این تشکیالت جدا شوند‪ ،‬این قضیه صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬رئیس فراکسیون یا انهایی که دلخورند باید توضیح‬ ‫دهند‪ ،‬تحت این عنوان که عده ای دلخورند و م ی خواهند جدا‬ ‫شوند چیزی نشنیده ام‪.‬‬ ‫برخی اعضای ارش�د ای�ن فراکس�یون نیز تایید‬ ‫کردند که ‪ 40-50‬نفری به ان قضیه نقد داش�تند‬ ‫اما با ورود رئیس مجلس و صحبت او قرار شد این‬ ‫ای رادات به نحوه اداره و تصمی م گیری تشکیالت‪ ،‬از‬ ‫طریق چارچوب های درون فراکسیونی حل شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬این مساله ای متفاوت از انشقاق است چون بحث‬ ‫ارزیابی عملکرد فراکسیون مطرح م ی شود‪ .‬معموال در پایان هر‬ ‫سال که انتخابات هیات رئیسه فراکسیون برگزار م ی شود دو‬ ‫نتیجه ممکن است رخ دهد؛ نخست انکه ترکیب سال گذشته‬ ‫نمره قب ولی به لحاظ عملکرد م ی گیرد‪ ،‬دوباره انتخاب م ی شود‬ ‫و فعالیت فراکسیون با همان مدیریت ادامه پی دا م ی کند‪ .‬دوم‬ ‫اینکه اکثریت از عملکرد حاص��ل‪ ،‬رضایت ندارند و به ریاست‬ ‫فرد دیگری رای م ی دهند‪ ،‬بناب راین این مساله با انشقاق فرق‬ ‫م ی کند‪ .‬در رویکرد انشقاقی اهداف کسانی که منشق م ی شود‬ ‫ایا ایراداتی به عملکرد اقای کاظم جاللی‪ ،‬رئیس‬ ‫فراکس�یون اصولگرای�ان رهروان والی�ت مطرح‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬اعضا درب��اره عملکرد مجموع��ه هیات رئیسه یا‬ ‫رئیس‪ ،‬نواب‪ ،‬سخنگو و دبی ران نظر م ی دهند‪ ،‬حاال م ی تواند‬ ‫این نظ رات مثبت و منفی باشد که نتیجه این ارزیابی در ارایی‬ ‫ترئیسه م ی دهند‬ ‫که اعضای شورای مرکزی به نامزدهای هیا ‬ ‫معلوم م ی شود‪.‬‬ ‫گویا این افراد نس�بت ب�ه نح�وه ارتباط گیری با‬ ‫نامزده�ای انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری یا نحوه‬ ‫بررسی تایید صالحیت وزرای پیشنهادی اعتراض‬ ‫داشتند و معتقدند فراکسیون همانند فراکسیون‬ ‫اصولگرایان (طیف دکتر حدادع�ادل) که تصمیم‬ ‫ب�ه رد پنج وزی�ر گرفت و نظ�ر خ�ود را در صحن‬ ‫اعمال ک�رد‪ ،‬اقدام تش�کیالتی نکرد‪ ،‬ای�ن نقد را‬ ‫وارد م ی دانید؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬خی��ر؛ وارد نم ی دانم‪ .‬نظر رئی��س و هیات رئیسه‬ ‫فراکسیون نم ی تواند به بقیه تحمیل شود‪ ،‬بر همین اساس‬ ‫فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت باز عمل کرد‪ .‬مجمع‬ ‫هر نظری را در رای گیری نسبت به وزرای پیشنهادی ارائه کرد‬ ‫همین نظر در مجلس اتفاق افتاد اما بیانی ه ای هم در تایید یا‬ ‫رد وزرای پیشنهادی ن��داد‪ .‬این رویکرد خیلی خوب و منطقی‬ ‫بود‪ ،‬شاید دوستان در بحث دع��وت از کاندیداهای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نقدهایی داشتند ام��ا رویکرد فراکسیون در‬ ‫قبال رای اعتماد به اعضای کابینه بسی��ار دموکراتیک‪ ،‬باز و‬ ‫منطقی اعمال شد و هرچه نظر اعضای مجمع بود در صحن‬ ‫علنی نیز اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫بحث اختالف درون فراکسیونی حل م ی شود؟‬ ‫‪ l‬معموال در پایان هر دوره‪ ،‬عملکرد مدیریت ارزیابی‬ ‫ساختار فراکسیون را اصالح می کنیم‬ ‫گفت وگو با سخنگوی فراکسیون رهروان‬ ‫‪3‬‬ ‫ش�جاعی کیاس�ری بر لزوم بازنگری در ساختار‬ ‫فراکسیون رهروان تاکید م ی کند‪ .‬گفت وگوی مثلث با‬ ‫سخنگوی فراکسیون رهروان را در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫فراکسیون اصولگرایان رهروان مجلس در ابتدای‬ ‫تشکیل خود بود که اقای مهندس باهنر جایی مصاحبه‬ ‫کرد و گفت‪« :‬رئی�س و دو نایب رئیس مجلس در این‬ ‫فراکسیون عضویت ندارند»‪ ،‬روز بعد اقای کاظم جاللی‬ ‫رئیس این فراکسیون موضعی متفاوت گرفت و اعالم‬ ‫کرد‪« :‬چنین چیزی نیس�ت و دکت�ر الریجانی‪ ،‬رئیس‬ ‫مجلس عضو فراکس�یون اس�ت‪ ».‬در واق�ع از همان‬ ‫روزهای نخست مجلس نهم اختالف دیدگاه هایی میان‬ ‫این دو نفر مشهود بود؛ چندی پیش در برخی رسانه ها‬ ‫منعکس ش�د که اقای باهنر با نزدیک ‪ 40-50‬نفر از‬ ‫نمایندگان قصد دارد از فراکسیون اصولگرایان رهروان‬ ‫‪34‬‬ ‫والیت جدا ش�ود تا به صورت مس�تقل عمل کند یا به‬ ‫فراکس�یون اصولگرایان (طیف اقای دکتر حدادعادل)‬ ‫بپیوندد‪ ،‬ایا این قضیه صحت دارد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬یکشنبه ‪ 10‬شهریورماه اخرین جلسه شورای‬ ‫مرکزی فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت در تابستان بود‬ ‫که اقایان دکتر الریجانی‪ ،‬ابوترابی و مهندس باهنر در جلسه‬ ‫حضور داشتند و موضوع جلسه هم بررسی اخرین تحوالت‬ ‫سوریه و الیحه اصالح بودجه ‪ 92‬کل کشور بود‪.‬‬ ‫پس جدایی اقای باهنر از فراکس�یون را شایعه‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬من چنین چیزی نشنی ده ام‪.‬‬ ‫همانطور که گفت�م در برخی رس�انه ها امده که‬ ‫‪ 40-50‬نف�ر از اعضای فراکس�یون اصولگرایان‬ ‫رهروان والی�ت که ب�ه نحوه بررس�ی صالحیت‬ ‫وزرای پیشنهادی دولت دهم نقد داشتند مواضع‬ ‫خود را به فراکسیون اصولگرایان (طیف اقای دکتر‬ ‫حدادعادل) نزدیک کردند و همین امر سبب شد تا‬ ‫سه وزیر پیشنهادی «علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری»‪،‬‬ ‫ترئیسه‬ ‫م ی شود که نتایج این ارزیابی در انتخاب اعضای هیا ‬ ‫خود را نشان م ی دهد‪ .‬قرار نیست وقتی افراد م ی توانند به طور‬ ‫دموکراتیک ادم های دیگری را ب رای مدیریت مجموعه انتخاب‬ ‫کنند بگویند خیر ما خودمان م ی رویم و یک فراکسیون دیگری‬ ‫تشکیل م ی دهیم‪.‬‬ ‫اگر منتقدان به عملکرد فراکس�یون زورش�ان به‬ ‫تغییر هیات رئیس�ه نرس�د‪ ،‬ان موقع چ�ه اتفاق‬ ‫م ی افتد؟‬ ‫‪ l‬این بحث دیگری است‪ .‬ان موقع خروج م ی کنند و‬ ‫م ی روند فراکسیون تشکیل م ی دهند اما تاکنون به این نقطه‬ ‫نرسیده ان��د‪ .‬فراکسیون تاکن��ون از ان انسجام و یکپارچگی‬ ‫الزم در حوزه فعالیت برخوردار بوده اما ممکن است نسبت به‬ ‫عملکرد مدیریت فراکسیون انتقادات و گالیه هایی باشد که‬ ‫در جلسه شورای مرکزی‪ ،‬انتقادات مطرح و تالش م ی شود که‬ ‫رویه ها اصالح شوند‪ .‬باالخره هر کسی یک ظرفیت مدیریتی‬ ‫دارد‪ .‬اگر ارای دوست��ان در روز رای گیری این باشد که همین‬ ‫ترئیسه ادامه دهد‪ ،‬خوب با رای خود این نظر را اعالم‬ ‫تیم هیا ‬ ‫م ی کنند‪ ،‬وگرنه قطعا افراد رقیب مدی ریت فراکسیون را به دست‬ ‫ترئیسه قبلی کنار م ی روند؛ این روش‬ ‫م ی گی رند و اعضای هیا ‬ ‫دموکراتیک و مناسب است‪ .‬معتقدم اگر دوستان نظرشان را به‬ ‫رای بگذارند بهتر است‪.‬‬ ‫االن دوستانی که به هیات رئیسه فعلی انتقاد دارند‬ ‫چند نفرند؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم‪ ،‬باید می زان رای ش��ان را در روز انتخابات‬ ‫ترئیسه دید‪ .‬باید دید ایا این قدر هستند که بتوانند غالب‬ ‫هیا ‬ ‫شوند و گزینه دیگری را ب رای ریاست دوره بعد انتخاب بکنند‬ ‫یا خی ر‪.‬‬ ‫پس قبول دارید که یک س�ری نقدها به مدیریت‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬ارای فردی است‪ ،‬یعنی هر کس ارزیابی عملکرد‬ ‫ترئیسه نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫خود را در نتیجه انتخابات هیا ‬ ‫بناب راین اینها طیف نبوده بلکه فرد هستند؟‬ ‫بله‪ ،‬نظ رات فردی است چون طیف معنی ندارد‪.‬‬ ‫افرادی ک�ه با کاظ�م جاللی‪ ،‬رئیس فراکس�یون‬ ‫اصولگرای�ان ره�روان والی�ت اختلاف دارن�د و‬ ‫م ی خواهند خودشان ف راکسیونی جداگانه تشکیل‬ ‫«اموزش و پرورش» «ورزش و جوانان» نتوانستند‬ ‫از مجلس رای اعتماد بگیرند‪ ،‬ایا چنین شرایطی‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬فراکسیون اصولگرایان متشکل از اعضایی با‬ ‫دیدگاه های مختلف است‪ .‬امکان دارد عده ای به همه وزرای‬ ‫پیشنهادی رای اعتماد دادند‪ ،‬در مقابل بعضی گزینشی عمل‬ ‫کردند و با تایی��د صالحیت چند وزیر مخال��ف بودند؛ چون‬ ‫تصمیم گیری فراکسیونی انجام نش��د اعضای فراکسیون‬ ‫در تشخیص اختیار داشتند و مطابق نظر خود عمل کردند‪.‬‬ ‫یعنی طی چن�د هفته گذش�ته از زمان بررس�ی‬ ‫صالحیت وزرای پیشنهادی تاکنون هیچ اقدامی‬ ‫ برای جدایی از فراکس�یون اصولگرایان رهروان‬ ‫والیت انجام نشده است؟‬ ‫‪ 40-50 l‬امض��ا جمع ک��رده بودند ت��ا فراکسیون‬ ‫جدیدی را شکل دهند‪ ،‬منتها با ورود رئیس محترم مجلس بنا‬ ‫شده که اصالحات و اشکاالت در خود فراکسیون اصولگرایان‬ ‫رهروان والیت مطرح شود تا اشکاالت و ای رادات مطرح شده‬ ‫درون تشکیالتی رفع شود‪ ،‬بناب رای��ن ان اتفاقی که قرار به‬ ‫انجام ان بود اساسا منتفی شد‪.‬‬ ‫انتقادات و ایرادات چه بود؟‬ ‫‪ l‬من خ��ودم هم یک��ی از کسانی هست��م که در‬ ‫این زمین��ه اعتراض هایی داشتم‪ .‬باالخ��ره باید تصمیمات‬ ‫فراکسیونی در همه زمینه ها گرفته شود‪ ،‬فراکسیون فقط‬ ‫دهند‪ ،‬ایا اینها همان اف راد هستند؟‬ ‫‪ l‬اگر دقت شود یک خط قبل از ان یک چیز دیگری‬ ‫مطرح ب��ود و االن به اینجا رسیده‪ ،‬قبال گفت��ه م ی شد که به‬ ‫لحاظ نوع عملکرد فراکسیون در رای اعتماد به اعضای کابینه‬ ‫اختالفاتی به وجود امده و رای منف ی ها باعث این مساله شد‪،‬‬ ‫حاال استراتژی این شده ک��ه اختالف با جاللی موجب چنین‬ ‫رویکردی شده است‪.‬‬ ‫اینکه عده ای رفتند و رای منفی به اعضای کابینه‬ ‫پیشنهادی دادند را م ی فرمایید؟‬ ‫‪ l‬خی ر‪ ،‬اصال بحث رفتن عده ای مطرح نیست‪ .‬مجمع‬ ‫هر نظری داشت عین همان نظر را اعمال کرد‪ ،‬چون عده ای‬ ‫موافق و ع��ده ای مخالف بودند نم ی توانستی��م به مخالفان‬ ‫بگوییم که نباید مخالفت کنید یا به موافقان برخی وزرا بگوییم‬ ‫ملزم به دادن رای منفی هستید‪ .‬این رویکرد تحمیلی است‪.‬‬ ‫جمله ای که درباره «یک خط قب ل تر» مطرح کردید‬ ‫را شفاف تر بیان م ی کنید؟‬ ‫در صحن علنی از ط��رف فراکسیون ب رای تحمی��ل اراده به‬ ‫اعضا صادر نشد و کامال ازادی عمل بود؛ پس دلیلی بر اینکه‬ ‫عده ای انشقاق ایجاد کنند و به سمت دیگری بروند وجود ندارد‬ ‫ترئیسه فراکسیون منطقی‬ ‫اما اینکه عملکرد رئی��س و هیا ‬ ‫است یا خیر‪ ،‬به هر حال یک سال گذشته و افراد انتظار دارند‬ ‫در کار تشکیالت اتفاقاتی رخ ده��د و یک سری هم اندیشی‪،‬‬ ‫هماهنگ ی ها و ب رنامه ریزی ها انجام شود‪ .‬بر همین اساس هر‬ ‫فرد بسته به نظری که دارد شرایط را از بدو ورود به فراکسیون تا‬ ‫امروز تحلیل م ی کند و به یکی از این دو نتیجه م ی رسد؛ یکی‬ ‫اینکه عملکرد فراکسیون منطبق ب��ا اهداف ترسیم ی است‬ ‫ترئیسه به ادام��ه مدیریت فعلی‬ ‫پس در روز انتخاب��ات هیا ‬ ‫رای م ی دهد یا برعکس ان را مغایر م ی داند که در این صورت‬ ‫مدیریت جدید را انتخاب م ی کند‪.‬‬ ‫االن یک عده دیگر از اعضای فراکسیون صحبت‬ ‫م ی کردن�د که بای�د فراکس�یونی به ن�ام اعتدال‬ ‫تشکیل شود‪.‬‬ ‫‪ l‬نم ی دانم‪ ،‬برخی رسانه ه��ا خبرهایی در این زمینه‬ ‫منتشر کردند‪.‬‬ ‫نکته این بود که عده ای نسبت به رای اعتماد دادن‬ ‫به برخی وزرا ای راد داشتند و م ی خواستند جدا شوند‬ ‫و به فراکسیون اقای حدادعادل نزدیک شوند‪ ،‬ایا‬ ‫این طور بود؟‬ ‫‪ l‬درست است‪ ،‬فراکسیون اصولگرایان رهروان نوع‬ ‫رای دادن را به کسی تحمیل نکرد‪ .‬اتفاقا همان طیفی که در‬ ‫جلسات مجمع فراکسیون رای منفی به برخی اعضای کابینه‬ ‫داشتند رای خود را در صحن علنی مجلس نیز اعمال کردند‪.‬‬ ‫چون ازادی انتخاب رای داشتند‪ ،‬پس مشکلی نبود؛ مشکل‬ ‫انجا وارد است که فراکسیون نظر خ��ود را به اعضا تحمیل‬ ‫کند‪ ،‬یعنی به انها بگوید موظفند ک��ه به این افراد رای بدهند‬ ‫و به این افراد رای ندهند‪ .‬روز انتخ��اب کابینه هیچ بیانی ه ای‬ ‫این عدم تصمی م گیری ها به ایام قبل از انتخابات‬ ‫ریاس�ت جمهوری ه�م ب ر م ی گش�ت چ�ون در‬ ‫ان روزها ش�اهد بودیم ک�ه اقای کاظ�م جاللی‪،‬‬ ‫رئیس فراکس�یون ش�خصا به دیدار نامزدهای‬ ‫ریاس�ت جمهوری م ی رفت یا اگر جمعی این کار‬ ‫انجام می شد‪ ،‬او تاکید داشت که ماحصل نتایج‬ ‫دیدارها را خود رسانه ای کند‪.‬‬ ‫‪ l‬بخش��ی از کارها این طور ب��ود‪ ،‬همان وقت هم‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری م��ا نتوانستیم به جمع بندی‬ ‫فراکسیونی برسیم‪ .‬در رای به اعض��ای کابینه یازدهم هم‬ ‫ی�ک ع�ده از اعض�ای فراکس�یون اصولگرایان‬ ‫رهروان والیت معتقد بودند که باید به برخی وزرای‬ ‫پیش�نهادی رای منفی داد و طبق صحبت ش�ما‪،‬‬ ‫دست شان هم باز بود و نظرشان را در روز رای گیری‬ ‫اعمال کردند‪ ،‬در مقابل عده ای هم انتظار داشتند‬ ‫ف راکسیون در حمایت از اعضای کابینه پیشنهادی‬ ‫نقش پررنگ تری داشته باشد‪ .‬م ی پذیرید این دو‬ ‫ایرادات به شخص اقای جاللی ب ر م ی گشت یا به‬ ‫هیات رئیسه فراکسیون؟‬ ‫‪ l‬به هر دو‪.‬‬ ‫کدام وزنش بیشتر بود؟‬ ‫‪ l‬وارد جزئیات نشویم بهتر است‪.‬‬ ‫اقای باهنر نقشش چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬اقای باهنر عضو فراکسی��ون است و در جلسات‬ ‫شورای مرکزی نیز شرکت م ی کند‪.‬‬ ‫ایش�ان ج�زو ‪ 40-50‬نف�ری ب�ود ک�ه ب�ا نحوه‬ ‫تصمی م گیری ها اختالف پیدا کرده اند؟‬ ‫‪ l‬او نیز نظ راتی دارد‪ ،‬اما جزو ‪ 40-50‬نفر معترض به‬ ‫نحوه تصمیم گیری ها در داخل فراکسیون نیست‪.‬‬ ‫اق�ای باهن�ر ه�م در نح�وه اداره فراکس�یون‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت بحث دارد؟‬ ‫‪ l‬باالخ��ره نظ راتی درب��اره کار فراکسیون��ی دارد‪،‬‬ ‫باید خودش در این رابط��ه توضیح دهد چ��ون از نظ رات و‬ ‫دیدگاه های او به طور دقیق مطلع نیستم اما او نیز مثل بقیه‬ ‫اما اقای نعمتی که عضو هیات رئیسه فراکسیون‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت است از کسانی بود که‬ ‫م ی خواست به فراکسیون اعتدال برود؟‬ ‫‪ l‬فراکسیون اعتدال ایج��اد کند با اینکه عضو یک‬ ‫فراکسیونی شود فرق م ی کند‪.‬‬ ‫پس دنبال ایجاد فراکسیون نبود؟‬ ‫‪ l‬کسانی که موسس چنی��ن فراکسیونی هستند‬ ‫اعضای فراکسیون رهروان نبودند اما بحث عضوگیری فرق‬ ‫م ی کند‪ .‬ممکن است از ه��ر دو فراکسی��ون اصولگرایان یا‬ ‫رهروان و مستقلین کسانی متمایل باشند که در ان فراکسیون‬ ‫عضو شوند اما این به معنی جدایی نیست‪ .‬بناب راین دو رویکرد‬ ‫است‪ ،‬اول انکه یک فراکسیون دیگری تشکیل شود‪ ،‬دوم انکه‬ ‫اعضای دیگر فراکسیون ها نیز در ان عضو شوند بدون انکه‬ ‫فراکسیون های قبلی خود را نفی کنند‪ .‬این افراد م ی توانند در‬ ‫هر دو جا فعالیت کنند‪.‬‬ ‫االن کس�انی که نق�د ب�ه مدیریت فراکس�یون‬ ‫اصولگرایان رهروان والیت دارند تصمیم گرفته اند‬ ‫تا انتخابات هیات رئیسه منتظر بمانند؟‬ ‫سیاست‬ ‫ب رای تعیین هیات رئیسه نیست‪ ،‬بای��د در همه زمینه ها و‬ ‫موارد موضع گیری های عمومی انج��ام دهد؛ اولویت های‬ ‫مردمی‪ ،‬سیاسی و ح��وادث کشور را بررسی کن��د یا درباره‬ ‫مسائل منطقه ای و بی ن المللی که پیش م ی اید موضع خود‬ ‫را اعالم کن��د‪ .‬مثال نرسیدن به اجماع درب��اره رای به وزرای‬ ‫پیشنهادی یکی از اشکاالت یادشده بود‪ ،‬چون فراکسیون‬ ‫به جمع بندی و نتیجه قطعی نرسید‪ ،‬در نهایت تشخیص‬ ‫و تصمیم گیری را در اختیار خود اعضا ق��رار داد تا هر یک‬ ‫خود تصمیم بگیرند‪ ،‬در حالی ک��ه فراکسیون اصولگرایان‬ ‫مجلس(طی��ف اقای دکت��ر حدادعادل) ب��ه نتیجه قطعی‬ ‫رسیده بودند که پنج نفر از وزرای پیشنهادی را حذف کنند‬ ‫اما فراکسیون ما به نتیجه نهایی نرسید‪ .‬این جزو اشکاالتی‬ ‫است که به فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت وارد است‪.‬‬ ‫نتوانستیم و همین ط��ور شد‪ ،‬بناب راین نی��از به مشارکت و‬ ‫هم افزایی جمعی است و شورای مرکزی و هیات رئیسه باید‬ ‫به نظ رات اعضای فراکسیون توجه بیشتری کنند‪ ،‬از همین‬ ‫رو مقرر شد انشاء اهلل اصالح ساختار در خود فراکسیون شکل‬ ‫گیرد تا فراکسیون منشعب و تجزیه نشود و به همان شکل‬ ‫قبل به کار خود ادامه دهد‪.‬‬ ‫قضی�ه ارای منف�ی چ�ه ب�ود؟ بیش�تر توضی�ح‬ ‫م ی دهید؟‬ ‫یعنی مستقل بودند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬طبیعی است انهایی که در فراکسیون بودند‬ ‫چنین چیزی را دنبال نم ی کردن��د‪ .‬البته بحث عضو گیری از‬ ‫فراکسیون های دیگر فرق م ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر کسی نق��دی به عملکرد رئی��س فراکسیون‬ ‫داشته باشد م ی تواند در انتخاب��ات به فرد دیگری رای دهد اما‬ ‫اگر نحوه مدیریت فعلی را قبول دارد به ادامه همین مدیریت‬ ‫فعلی رای م ی دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬خبرهایی در این باره منتشر شد‪ .‬برخی که دنبال‬ ‫دامن زدن به تنش هستند ان را مط��رح کردند اما االن رویکرد‬ ‫دیگری را عنوان م ی کنند و اختالف را به رئیس فراکسیون و‬ ‫برخی اعضا مرتبط م ی سازند‪.‬‬ ‫‪ l‬این یک اتفاق دیگر و متفاوت از رویکردی است که‬ ‫درباره ان توضیح دادم چون در اینجا دیگر بحث ارزیابی عملکرد‬ ‫فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت نیست بلکه صحبت از‬ ‫تغییر اهداف است‪ .‬وقتی اهداف تغیی��ر کند نیاز به تشکیل‬ ‫ساختار جدید پیش م ی اید‪ ،‬یعنی احساس م ی شود که اهدافی‬ ‫که جدیدا حاصل شده با این فراکسیون به نتیجه نم ی رسد‪،‬‬ ‫پس باید تشکیالتی جدید تعریف و طرح ریزی کرد؛ بحث ان‬ ‫است که ان افراد چه اهدافی را دنبال م ی کنند تا ساختار مناسب‬ ‫با ان اهداف را هم ط راحی کرد‪ .‬اگر هدف��ی که دارند در قالب‬ ‫فراکسیون های موجود محقق شود که در همین قالب ها به‬ ‫فعالیت ادامه م ی دهند‪ ،‬اما اگر اهداف شان با ساختارهای فعلی‬ ‫پاسخگو نیست پس باید ساختار جدید را متناسب با ان اهداف‬ ‫جدید تع ریف کنند‪.‬‬ ‫نظر متفاوت از هم در فراکسیون وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬وج��ود دارد‪ ،‬ام��ا در قبال گ��روه اول هیچ‬ ‫تحمیل نظری انجام نشد و درباره نقد دوم نیز باید گفت چه‬ ‫اقدام پ ر رنگ تری از انچه انجام شد م ی توانست صورت گیرد‬ ‫که نشد‪ .‬در ضمن کسانی که دنب��ال تشکیل فراکسیون‬ ‫اعتدال بودند عضو فراکسی��ون اصولگرایان رهروان والیت‬ ‫نبودند‪.‬‬ ‫ایا اقایان جاللی و باهنر با هم اختالف دارند؟‬ ‫‪ l‬من از چنین چیزی مطلع نیستم‪ ،‬باید ان دو توضیح‬ ‫دهند‪g .‬‬ ‫که اعتراض و نقد دارند‪ ،‬نظ راتی دارد‪.‬‬ ‫پس براساس صحب ت های شما‪ ،‬بحث انشعاب‬ ‫در فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت منتفی‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬منتفی است‪ .‬اصالح ساختار و ترمیم در درون‬ ‫فراکسیون انجام م ی شود‪.‬‬ ‫ممک�ن اس�ت ب�ه تغیی�ر رئی�س فراکس�یون‬ ‫بینجامد؟‬ ‫‪ l‬بستگی به نظر شورای مرکزی فراکسیون دارد که‬ ‫ترئیسه فعلی بماند یا خی ر‪.‬‬ ‫ایا ترکیب هیا ‬ ‫شورای مرکزی هیات رئیسه را انتخاب م ی کند یا‬ ‫مجمع عمومی؟‬ ‫‪ l‬شورای مرکزی این کار را انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫چه زمانی انتخابات هیات رئیس�ه فراکس�یون‬ ‫برگزار م ی شود؟‬ ‫‪ l‬در دستور کار فراکسیون قرار دارد‪ ،‬به نظر م ی رسد‬ ‫اوایل مهرماه انتخابات هیات رئیسه فراکسیون برگزار شود‪.‬‬ ‫اعضای شورای مرکزی چند نفرند؟‬ ‫‪ 50 l‬نفری هستند که مجام��ع استانی فراکسیون‬ ‫به تناسب اعضایی که دارند هر کدام نف راتی را ب رای عضویت‬ ‫در شورای مرکزی معرفی م ی کنن��د و ترکیب ‪ 50‬نفر شکل‬ ‫م ی گیرد‪ .‬این ‪ 50‬نفر نی��ز در جلس ه ای اعضای هیات رئیسه‬ ‫فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت را انتخاب م ی کنند‪g.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اوباماازبوشخطرناک تراست‬ ‫نبرد مشروط‬ ‫ام ریکا ب ه دنبال فضاسازی‬ ‫ب رایانجامعملیاتنظامی‬ ‫علیهسوریهاست‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫جن�گ احتمال�ی امری�کا علیه‬ ‫س�وریه در هاله ای از ابهام فرورفته‬ ‫اس�ت‪ .‬اوباما با تصمیم جدیدش در‬ ‫مورد واگذاری تصمیم جنگ به کنگره‬ ‫بر این ابهامات افزوده است‪.‬‬ ‫شبح محافظهکاری در واشنگتن‬ ‫چرا اوباما طرح حمله به سوریه را به کنگره فرستاد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪36‬‬ ‫فرارازسایهجنگعراق‬ ‫اوباما م ی‏خواهد بهان ‏ه دست‬ ‫کنگرهندهد‬ ‫مترجم‪ :‬ازاده کشوردوست‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫تحلیل رایپارلمانانگلیس‬ ‫درگفت وگوی مثلث با پیروز مجتهدزاده‬ ‫بین الملل‬ ‫با م طرح کردن این مساله از یک طرف نم ی تواند نسبت به‬ ‫ان واکنشی نش��ان ندهد و از طرف دیگ��ر از مخالفت های‬ ‫بی ن المللی و تکرار اشتباه ع راق‪ ،‬ه راس دارد‪ .‬به همین دلیل‬ ‫توپ را در زمین کنگره انداخته و در عین حال امیدوار است‬ ‫قانونگذاران به ای��ن طرح رای منفی دهند ت��ا وی ناگزیر به‬ ‫مداخله نظامی در سوریه نباشد‪.‬‬ ‫«فری��د زکریا» کارشناس شبکه خب��ری «س ی ان ان»‬ ‫نیز مشروط کردن حمله به سوریه به نظر موافق کنگره را تا‬ ‫حدودی تعجب اور خوانده است‪.‬‬ ‫وی در این باره گفته است‪« :‬تصمیم گیری درباره اقدام‬ ‫نظامی در سوریه به ان��دازه ای پیچیده و دش��وار بود که به‬ ‫سختی م ی توان ب رای اقدام هایی که مسئوالن امریکایی در‬ ‫حال حاضر انجام م ی هند‪ ،‬از واژه «خردمندانه» استفاده کرد‪».‬‬ ‫به گفته زکریا‪ ،‬دول��ت امریکا بین حمله نظامی و عدم‬ ‫مداخله در سوریه مردد است و از طرف دیگر بین انتخاب این‬ ‫گزینه ها گرفتار شده است؛ به نظر م ی رسد دولت اوباما تمایل‬ ‫دارد در هر دو مسیر قدم بگذارد‪ ،‬ولی نم ی تواند‪.‬‬ ‫برخی نیز ب��ر این باورن��د که «چش��م و هم چشمی‬ ‫ دیپلماتیک» مهمترین عاملی بوده که اوباما تصمیم گرفت‬ ‫نظر کنگ��ره را نیز در اق��دام نظامی احتمال��ی علیه سوریه‬ ‫دخالت دهد‪.‬‬ ‫به اعتق��اد انه��ا در شرایطی ک��ه «دیوی��د کامرون»‬ ‫نخس ت وزیر انگلیس تاکید کرده بود که مداخله نظامی این‬ ‫کشور در سوریه تنها با مجوز کنگره صورت م ی گیرد‪ ،‬اوباما‬ ‫به لحاظ دیپلماتیک خود را در موقعیتی دشوار دید و ترجیح‬ ‫داد مسیر مشابهی را در پیش بگی��رد‪ .‬به عبارت دیگر اوباما‬ ‫نگران بود که افکار عمومی و به ویژه منتقدانش‪ ،‬عملکرد وی‬ ‫را با دیوید کامرون مورد مقایسه ق��رار داده و وی را متهم به‬ ‫تک روی و دیکتاتور مسلکی کنند‪ .‬به همین دلیل در اقدام ی ‬ ‫که شاید بیشتر به یک ژست دیپلماتیک شبیه باشد‪ ،‬تصمیم‬ ‫گرفت با در پیش گرفتن روندی مشابه‪ ،‬اتخاذ تصمیم نهایی‬ ‫درباره حمله امریکا به سوریه را به کنگره واگذار کند‪.‬‬ ‫مساله دیگری که باعث شده اوباما تصمیم گیری درباره‬ ‫حمله به سوری��ه را به کنگره واگذار کن��د‪ ،‬بار مالی سنگین‬ ‫حمله نظامی جدید در شرایطی است ک��ه بسیاری از مردم‬ ‫امریکا از دشواری وضعیت معیشت خود گله دارند‪.‬‬ ‫بر اساس این گزارش‪ ،‬ژنرال «مارتین دمپسی» رئیس‬ ‫ستاد مشترک ارتش امریکا طی نامه ای به کمیته نیروهای‬ ‫مسلح مجلس سن��ای این کشور‪ ،‬هزین��ه حمله نظامی به‬ ‫سوریه و تضمین امنیت بخش های حساس را ماهانه بیش‬ ‫از یک میلیارد دالر اعالم کرده است‪.‬‬ ‫به اعتقاد برخی کارشناسان‪ ،‬اوباما که ماه های نخس ت ‬ ‫ریاست جمهوری خود را با بحران شدید اقتصادی جهانی اغاز‬ ‫کرد و در مدیریت منابع مال��ی و انسانی جنگ های ع راق و‬ ‫افغانستان نیز عملکرد چندان مثبتی نداشته است‪ ،‬به دلیل‬ ‫نگرانی از قضاوت منفی افکار عمومی ترجیح داده‪ ،‬مسئولیت‬ ‫مستقیم تکرار چنین تجربه ای را از شانه های خود بردارد‪.‬‬ ‫خارج شدن کنترل شب ه نظامیان فعال در سوریه و نفوذ‬ ‫و گسترش گروه های افراط گرا از جمل��ه القاعده نیز از دیگر‬ ‫مخاط رات جنگ سوریه ب رای دولت اوباما عنوان شده است‪.‬‬ ‫در شرایطی ک��ه دولت اوباما‪ ،‬فعالی ت ه��ای القاعده را‬ ‫یکی از بزرگ ترین تهدیدها ب��رای امنیت ملی امریکا اعالم‬ ‫کرده‪ ،‬نگرانی از ق��درت گرفتن شب ه نظامی��ان افراط گرا در‬ ‫سوریه م ی تواند امنیت امریکا را با چالشی جدی رو به رو کند‪.‬‬ ‫«ماتیو شرمان» کارشناس عل��وم سیاسی بر این باور‬ ‫است که یک��ی از مهمترین دالیل اقدام اوبام��ا ب رای واگذار‬ ‫کردن تصمیم گیری نهایی درباره اقدم نظامی علیه سوریه به‬ ‫کنگره‪ ،‬انتقادهای شدید جمهوریخواهان از دولت دموکرات‬ ‫امریکا بوده است؛ انتقادهایی که گاه چندان هم ب ی حساب‬ ‫و غیرمنطقی نبوده است‪ .‬به اعتق��اد وی‪ ،‬اوباما که زیر فشار‬ ‫شدید انتقاده��ای جمهوریخواهان قرار داش��ت‪ ،‬زمانی که‬ ‫از طریق نظرسنج ی ه��ا از مخالفت شدی��د مردمی با اقدام‬ ‫نظامی علیه سوریه و پیامدهای ان ب��رای امریکا اگاه شد‪،‬‬ ‫تصمیم گرفت با مشروط کردن اق��دام نظامی علیه سوریه‬ ‫به موافقت کنگره‪ ،‬به نوع��ی جمهوریخواهان را نیز در این‬ ‫مساله مشارکت دهد‪.‬‬ ‫به عب��ارت دیگ��ر اوبام��ا م ی دانست ک��ه دخالت یا‬ ‫عدم دخالت در سوریه در هر صورت معادله ای باخت – باخت‬ ‫بود و ب رای فرار از تیر انتقادهای جمهوریخواهان‪ ،‬این بار خود‬ ‫انها را سپر قرار داد‪ .‬برخی تحلیلگ��ران نیز معتقدند که این‬ ‫اقدام با توصیه و نظر مثبت دموکرات ها انجام گرفته است تا‬ ‫در صورت اقدام نظامی علیه سوریه و ب رافروختن اتش خشم‬ ‫شهروندان امریکایی‪ ،‬شعله های ان تنها دامن دموکرات ها را‬ ‫نگیرد؛ مساله ای که در نتیجه انتخابات سال ‪ 2016‬میالدی‬ ‫تاثیر واقعی خود را نشان خواهد داد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫تصمیم «باراک اوبام��ا» رئی س جمهوری امریکا ب رای‬ ‫کسب موافقت کنگره به منظور اقدام نظامی علیه سوریه‪،‬‬ ‫این روند را وارد مسیر جدیدی ک��رد‪ .‬تا پیش از این تصمیم‪،‬‬ ‫اق��دام نظامی علیه سوری��ه قطعی و قریب الوق��وع به نظر‬ ‫م ی رسید ولی مش��روط کردن مداخله نظام��ی به موافقت‬ ‫قانونگ��ذاران امریکایی‪ ،‬این مساله را ب��رای مدتی هر چند‬ ‫محدود‪ ،‬از دستور کار خارج کرد‪.‬‬ ‫قوانین داخلی امریکا به لحاظ فنی به رئی س جمهوری‬ ‫امریکا اج��ازه اقدام نظام��ی خارجی بدون مج��وز کنگره را‬ ‫م ی دهد‪ ،‬ولی اوباما تاکید کرد که ترجیح م ی دهد این اقدام با‬ ‫نظر مثبت قانونگذاران صورت بگیرد‪ ،‬چرا که در این صورت‬ ‫«موض��ع واشنگتن قوی تر شده و حمل��ه نظامی احتمالی‪،‬‬ ‫تاثیرگذارتر خواهد بود»‪.‬‬ ‫هر چند قرار است نظر قطعی کنگره نهم ماه سپتامبر‬ ‫و پس از تعطیالت تابستانی این نهاد اعالم شود‪ ،‬ولی موضع‬ ‫اکثر قانونگذاران هنوز مبه��م و نامشخص است‪ .‬عده ای از‬ ‫انها بر این باورند که نگرانی از تکرار اشتباهی که امریکا در‬ ‫قبال ع راق مرتکب شد‪ ،‬تصمیم گیری را دشوار کرده است‪.‬‬ ‫«جیم هایمز» نماینده جمهوریخواه ایالت «کانتیکت»‬ ‫در این باره گفته است‪« :‬درباره اجرایی بودن‪ ،‬تاثیرگذار بودن‬ ‫و می زان حمایت��ی که از حمله نظامی علی��ه سوریه خواهد‬ ‫شد‪ ،‬تردید زیادی وجود دارد‪ .‬ای��ن در حالی است که استفاده‬ ‫دولت این کشور از تسلیح��ات شیمیایی هنوز اثبات نشده‬ ‫است‪».‬‬ ‫با این وجود «جان مک کین» سنات��ور جمهوریخواه‬ ‫امریکایی که مواضعی افراط گرایان��ه دارد‪ ،‬مخالفت کنگره‬ ‫با دخالت نظام��ی در سوریه را فاجع��ه ای دانسته که باعث‬ ‫تخریب وجهه امریکا و رئی س جمهوری این کشور در جهان‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫«جیمز ف��االک» تحلیلگر امریکای��ی و استاد علوم‬ ‫سیاسی اعالم کرده که دلیل واگذار ک��ردن تصمیم حمله‬ ‫به سوریه ب��ه کنگره‪ ،‬انفعال و عدم شجاع��ت اوباماست‪ .‬به‬ ‫گفته فاالک‪ ،‬اوباما شجاع��ت بر عهده گرفت��ن پیامدها و‬ ‫مسئولی ت ه��ای اقدام هایی که انجام م ی ده��د را ندارد و به‬ ‫همین دلیل تصمیم گرفته کنگره را سپر قرار دهد‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر اگر کنگره تصمیم به عدم مداخل��ه نظامی در سوریه‬ ‫بگیرد‪ ،‬خود قانونگذاران باید پاسخگوی حامیان حمله باشند‬ ‫و چنانچه کنگره تصمیم به دخالت بگیرد و سناریوی ع راق‬ ‫در سوریه تکرار شود‪ ،‬کسی اوباما را مقصر نخواهد دانست‪.‬‬ ‫«ریچارد ویتز» تحلیلگر امریکایی موسسه تحقیقاتی‬ ‫«هودس��ون» معتقد است ک��ه دلیل تصمی��م اوباما ب رای‬ ‫مشروط کردن حمله به سوریه ب��ه موافقت اعضای کنگره‪،‬‬ ‫اگاه بودن وی از عدم حمای��ت بی ن المللی از این طرح است‪.‬‬ ‫به گفته ویت��ز‪ ،‬اوباما م ی داند که اق��دام نظامی علیه سوریه‬ ‫در سطح بی ن المللی بازخورد مثبتی ن��دارد‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫تصمیم گی��ری درباره ان را ب��ه عهده کنگ��ره گذاشته تا در‬ ‫این زمینه حداقل از حمای��ت داخلی برخ��وردار باشد‪ .‬ویتز‬ ‫تاکید م ی کند که اوباما با مطرح کردن ادعای استفاده دولت‬ ‫سوریه از تسلیحات شیمیایی و لزوم تنبیه دمشق‪ ،‬خود را در‬ ‫موقعیتی قرار داده است که نه راه پس دارد و نه راه پیش‪ .‬اوباما‬ ‫درسهایبلربرایکامرون‬ ‫منبع‪ :‬شبکه خبری س ی ان ان‬ ‫«جیمز فاالک» تحلیلگر امریکایی‬ ‫و اس�تاد علوم سیاس�ی اعلام کرده‬ ‫که دلی�ل واگذار ک�ردن تصمیم حمله‬ ‫ب ه س�وریه به کنگ�ره‪ ،‬انفع�ال و عدم‬ ‫شجاعت اوباماس�ت‪ .‬به گفته فاالک‪،‬‬ ‫اوبام�ا ش�جاعت ب�ر عه�ده گرفت�ن‬ ‫پیامدها و مسئولی ت های اقدام هایی که‬ ‫انجام م ی دهد را ندارد و به همین دلیل‬ ‫تصمیم گرفته کنگره را سپر قرار دهد‬ ‫‪37‬‬ ‫خود گرفته است‪ .‬او در « رزگاردن» گفت‪« :‬اعتقاد بر این است‬ ‫که قدرت ما تنها در نیروهای نظامی ما نهفته است‪ ،‬اما ب رای‬ ‫حکومت ما قدرت از ان مردم است‪ ،‬به وسیله مردم به دست‬ ‫م ی اید و به مردم تسلیم م ی گردد‪».‬‬ ‫سیاست چه می گوید؟‬ ‫رئیسجمهور ترسو‬ ‫اوباما توپ را به زمین جمهوریخواهان انداخت‬ ‫بین الملل‬ ‫پاتریک ریس‬ ‫ترجمه‪ :‬حسین موسوی‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫اوباما اعالم کردکه تصمیم حمله به سوریه را به کنگره‬ ‫م ی سپارد تا انها در این باره تصمیم گیری کنند‪ ،‬اما او در عین‬ ‫حال اعالم کرد که ب رای چنی��ن کاری قاعدتا نی��از به اجازه‬ ‫گرفتن از کسی ن��دارد‪ .‬اوباما در گفت وگ��وی تلویزیونی در‬ ‫«رز گاردن» اعالم کرد‪« :‬در حالی که ای��ن اختیار را دارم که‬ ‫عملیات موشکی را بدون اجازه کنگره پیاده کنم با این حال‬ ‫این موضوع را به کنگره واگذار م ی کنم‪ .‬این موضوعی است‬ ‫که کشور ما را قوی تر م ی کند و عملی��ات را موثرتر از پیش‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬حال سوال اصلی اینجاست‪ ،‬چرا اوباما به رغم‬ ‫اینکه م ی گوید اختیار حمله به سوریه را دارد چنین درخواستی‬ ‫را از کنگره م ی کند؟‬ ‫باید اذع��ان کرد که ای��ن تصمیم سختی اس��ت و باید‬ ‫جنب ه های منفی ان را در نظ��ر گرفت‪ .‬با ای��ن تصمیم اوباما‬ ‫قصد دارد ب رای روزه��ا‪ -‬بلکه هفته ها‪ -‬منتظر تصمیم کنگره‬ ‫باشد تا قانونگ��ذاران در این خصوص نشست��ی داشته باشند‪.‬‬ ‫حال اگر اتفاق مشابهی که ب رای دیوید کامرون افتاد ب رای اوباما‬ ‫تکرار شود و کنگره در خواس��ت اوباما را رد کن��د‪ ،‬قاعدتا او نیز‬ ‫خجالت زده خواهد شد‪.‬‬ ‫مزایای حمله نظامی نیز ب��ه سختی قابل تشخیص‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما چ��را با اج��ازه کنگ��ره حمل��ه علیه بش��ار اسد‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری سوریه موثرتر خواهد ب��ود‪ ،‬ب رای اینکه این‬ ‫حمله با اجازه انها صورت خواهد گرفت و از این طریق فشار‬ ‫حمله به نظامیان و غیرنظامیان توسط اوباما کمتر یا حتی‬ ‫خنثی خواهد شد‪ .‬همچنین با پرتاب این استخوان به سمت‬ ‫قانونگذاران خود را از خط رات احتمالی این تصمیم دور کرده و‬ ‫دشمنان احتمالی خود را با این تصمیم سیاستمدارانه‪ ،‬در یک‬ ‫موقعیت بدون برد قرار خواهد داد و در عین حال خود را از این‬ ‫مخمصه خالص خواهد کرد‪.‬‬ ‫قانون چه می گوید؟‬ ‫جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا همچنان به تکرار اتهام ها‬ ‫‪38‬‬ ‫علیه دولت سوریه ادامه م ی ده��د‪ .‬ایا کنگره امریکا به باراک‬ ‫اوباما اجازه خواهد داد که به سوریه حمل��ه کند؟ این سوالی‬ ‫است که بسیاری از م��ردم و کارشناس��ان به دنبال پاسخ ان‬ ‫هستند‪ .‬پی��ش از ان اما بای��د به دنبال این موض��وع بود که‬ ‫چرا باراک اوباما به تنهای��ی به دنبال حمله به سوریه نیست‪.‬‬ ‫موقعیت حمله ب��ه سوریه این سوال را که هم��واره در تاریخ‬ ‫ایاالت متحده مطرح بوده است دوباره بر سر زبان ها انداخت‪:‬‬ ‫«زمانی که موقعیت جنگی پیش م ی اید ایا رئی س جمهوری‬ ‫م ی تواند راسا تصمیم گیری کند یا او باید درهای قانون را به‬ ‫روی نمایندگان کنگره باز کند؟»‬ ‫ت��ا همی��ن اواخ��ر ام��ا طرفی��ن اعتق��اد داشتند که‬ ‫رئی س جمهوری باتوجه به اختیاراتی که دارد م ی تواند دستور‬ ‫حمله مستقیم را صادر کند اما جیمز لیندسی‪ ،‬مدیر مطالعات‬ ‫شورای روابط خارجی ایاالت متحده م ی گوید که هی چ گاه ب رای‬ ‫حمالت نظامی اجماع کامل وجود نداشته و نظ رات مختلفی‬ ‫در این خصوص وج��ود دارد‪ .‬با تعیین نتیجه در هر حمله ای‬ ‫(از جمله به لیبی) در دو طیف موافق و مخالف بازندگانی وجود‬ ‫دارند که ب رندگان را نسبت به بازندگان بسیار بیرحم م ی کند‪.‬‬ ‫اوباما در این میان به نظر م ی رسد در میان طی ف های وسیع‬ ‫نظ رات ارائه شده دیدگاه متفاوتی را برگزیده است‪ .‬این در حالی‬ ‫است که در سال ‪ 2007‬در یکی از کمپ های تبلیغاتی‪ ،‬اوباما به‬ ‫صراحت به «بوستون گلوب» اعالم کرد که رئی س جمهوری‬ ‫بدون اجازه کنگره حق حمله مستقیم یا موشکی به جایی را‬ ‫ندارد‪ .‬حتی در صورت مورد تهدید واقع شدن هم باید از کنگره‬ ‫اجازه دفاع بگیرد‪ .‬اما در سال ‪ 2011‬ب رای حمله به لیبی منتظر‬ ‫اجازه کنگره نماند و راسا دستور حمله را صادر کرد‪ .‬همچنین‬ ‫او ب رای حمله به القاعده در پاکستان و شکار بن الدن نیز بدون‬ ‫اجازه کنگره اقدام به چنین دستوری ک��رد‪ .‬تمامی این موارد‬ ‫بدون اجازه کنگره صورت گرفته است‪.‬‬ ‫روز شنبه گذشته اوبام��ا ادعایی متف��اوت از اقدامات‬ ‫گذشته کرد و به رغم اینکه مدعی ب��ود م ی تواند به تنهایی‬ ‫دستور حمله را ص��ادر کند ب رای تقوی��ت دموکراسی در این‬ ‫کشور اقدام به واگذاری اختیار خ��ود به کنگره کرده است‪ .‬به‬ ‫گفته اوباما با این تصمیم دموکراس��ی شکل عین ی تری به‬ ‫در حالی که اوباما با برگ های پ ر ارزش دموکراسی بازی‬ ‫م ی کند بسیار ب ی سر و صدا در حال جمع اوری افزایش قدرت‬ ‫سیاسی خود است‪ .‬سوریه مدت زمان زیادی نیست که مشکل‬ ‫ایاالت متحده امریکاست‪ .‬با این وجود باید معترف بود که از‬ ‫حاال کنگره امریکا ب رای تصمیم گی��ری در سوریه دست در‬ ‫دست اوباما دارد و رئی س جمهوری به این طریق مصیب ت های‬ ‫تصمیم گیری انف رادی را کم کرده است‪ .‬چرا که اوباما م ی داند‬ ‫که در خصوص سوریه پاسخ های اسانی دریافت نخواهد کرد‪.‬‬ ‫رئی س جمهوری ایاالت متحده به این طریق خوشبخت است‬ ‫که توانسته مصیب ت های پیش رو را با کنگره تقسیم کند‪.‬‬ ‫جمهوریخواهان کنگره با این اقدام باراک اوباما با یک‬ ‫تصمیم دشوار رو به رو شده اند؛ اگر انها همپای رئی س جمهوری‬ ‫شوند و در حمله به سوریه در کنار رئی س جمهوری دموکرات‬ ‫قرار گیرند چنانچه در این کار توبیخی باال وجود داشته باشد‬ ‫انها نیز با این برگ خواهند سوخت‪ .‬اما اگر خود را از موضوع‬ ‫گاز سارین که در سوریه پخش شده است (امریکا مدعی است‬ ‫که حکومت سوریه از ان استفاده ک��رده است) کنار بکشند‪،‬‬ ‫در کنار عام�لان گاز سارین قرار خواهن��د گرفت و این ب رای‬ ‫جمهوریخواهان که همواره از رویکردهای خارجی باراک اوباما‬ ‫به دلیل نرمی بیش از حد انتقاد کرده اند سخت تر و دشوار تر‬ ‫خ واهد بود‪ .‬تئوری های جمهوریخ واهان ب رای رسیدن به اهداف‬ ‫داخلی از طریق سیاست خارجی پیاده م ی شود و این موضوع‬ ‫انها را بر سر د وراهی قرار داده است‪ .‬این در حالی است که اگر‬ ‫جمهوریخواهان همپای دموکرات ها شون��د باید تا اخر پای‬ ‫عواقب حمله به سوریه بایستند و این موضوع م ی تواند ب رای‬ ‫دوره اینده ریاست جمهوری امریکا سخت و ناگوار واقع شود‪.‬‬ ‫در رقابت های انتخاباتی سال ‪« 2012‬میت رامنی»‪ ،‬نامزد‬ ‫جمهوریخواهان با انتقادهای تندی که علیه اوباما داشت او را‬ ‫به ضعف در سیاست خارجی متهم ساخته بود‪ .‬این تصمیم‬ ‫گردنه دشواری ب رای جمهوریخواهان خواهد بود‪ .‬با این حال‬ ‫باید گفت حس��اب و کتاب ک��ردن عواق��ب تصمیم گیری‬ ‫رئی س جمهوری امریکا سخت یا حت��ی غی ر ممکن به نظر‬ ‫م ی رسد اما واقعیت غی ر قابل اجتناب است و جمهوریخواهان‬ ‫باید با ان روبه رو شوند‪ .‬روز جمع��ه گذشته اوباما تصمیمی‬ ‫گرفت که در ان ب رنده ای مشخص نشده است‪ .‬اما از روز شنبه‬ ‫او دیگر در این بازی تنها نخواهد بود‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬نشنال ژورنال‬ ‫اگرجمهوریخواهان‬ ‫همپایدموکرات ها‬ ‫شوندبایدتااخرپای‬ ‫عواقبحملهبهسوریه‬ ‫بایستندواینموضوع‬ ‫می تواندبرایدوره‬ ‫ایندهریاست جمهوری‬ ‫امریکاسختوناگوار‬ ‫واقعشود‬ ‫اوباما از بوش خطرناک تر است‬ ‫امریکا به دنبال فضاسازی برای انجام عملیات نظامی علیه سوریه است‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل بین‏الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫امریکا به دنبال ایجاد فضاسازی مناسب برای جنگ روانی در جهت انجام‬ ‫عملیات محدود نظامی علیه سوریه اس�ت تا اگر این عملیات وسعت بیشتری‬ ‫گرفت؛ چه در حوزه سیاست خارجی و چه در حوزه سیاست داخلی‪ ،‬دموکرات‪‎‬ها‬ ‫و دولت امریکا‪ ،‬کمترین هزینه‏های ملی را پرداخته باشند‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫شناخ��ت سیاس��ت خارج��ی نیازمن��د اگاه��ی از‬ ‫سازوکارهای حاکم بر نظام سیاسی و حقوقی است‪ .‬هر نهاد‬ ‫سیاست خارج��ی دارای مسئولیت وی��ژه استقالل حقوقی‬ ‫و همچنین رابطه ای منطقی با نه��اد موازی است‪ .‬بررسی‬ ‫نهادهای تصمیم ساز و مجری سیاست خارجی و ارتباط انها‬ ‫با یکدیگر این روابط منطقی را روشن تر م ی سازد‪ .‬به عالوه‬ ‫سیاست خارجی هر کشور به حلقه های سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫اداری و اقتصادی و فرهنگی ان کشور گره خورده است‪ .‬به‬ ‫عبارتی سیاست خارجی‪ ،‬پدیده ای چند وجهی است‪ .‬شناخت‬ ‫این روابط از ان جهت مهم است که نم ی توان شکل گیری و‬ ‫تصمیم گیری سیاست خارجی را بدون لحاظ این مناسبات‬ ‫و صرفا با نگرشی مبتنی ب��ر ساختارهای قانون اساسی به‬ ‫درستی درک کرد‪.‬‬ ‫هر چند سیاست خارجی هر کشوری پدیده ای متحول‪،‬‬ ‫پویا و در حال دگرگونی است‪ ،‬ام��ا درجه پویایی و دگرگونی‬ ‫ان باید با درنظر گرفتن روابط بی��ن پدیده های اجتماعی و‬ ‫اقتصادی و فرهنگی صورت گیرد‪.‬‬ ‫مطالعه روند شکل گیری سیاست خارجی امریکا ب رای‬ ‫ای رانیان‪ ،‬از ان جهت مهم است که این کشور در سال های‬ ‫پس از پیروزی انقالب اسالمی همواره در پی پاسخگویی به‬ ‫تحرک ای ران و نتایج ناشی از وقوع انقالب اسالمی در ای ران‬ ‫بوده است‪ .‬روند تصمیم سازی و تصمیم گیری در سیاست‬ ‫خارجی امریکا‪ ،‬بازتاب��ی از مفاد قان��ون اساسی و فرهنگ‬ ‫سیاسی این کشور است‪.‬‬ ‫در بیشت��ر زمان ه��ا و در تمامی کشورها ب��ا در نظر‬ ‫گرفتن این دو مشخصه‪ ،‬تصمیم سازی و تصمیم گیری در‬ ‫حوزه سیاست خارجی مورد پروا قرار گرفته است‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬اینکه ای ران کش��وری منتقد و به نح��وی ناراضی از‬ ‫وضعیت جهانی بوده اس��ت؛ ریشه در شرای��ط اجتماعی‪،‬‬ ‫فرهنگی و مذهب��ی ان دارد‪ .‬تاریخ تحوالت ای ران با محیط‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬اغلب در سایه «گفتم��ان بیگانه گریزی ناشی‬ ‫از تهاجم اسکندری – هلنیستی»‪ ،‬تقاب��ل‪ ،‬تضاد‪ ،‬تناقض‬ ‫یا وابستگی بوده است‪ .‬در ای��ن دیدگاه‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران نتیجه تاریخی مبارزات سیاس��ی ای رانیان ب رای قطع‬ ‫وابستگ ی ه��ا و تامین استقالل سیاس��ی و حاکمیت ملی‬ ‫است‪ .‬ایدئولوژی محوری انقالب اسالمی به گونه ای بود که‬ ‫با امریکا‪ ،‬غرب‪ ،‬حکومت های دست نشانده عرب‪ ،‬اسرائیل‬ ‫و عموم دولت هایی که گرایش های غرب��ی داشتند تقابل‬ ‫پیدا کرد‪ .‬جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬ع�لاوه بر اینکه در پی‬ ‫ایجاد نظم جدی��دی در ای ران بود به دنب��ال تغییر و تحول‬ ‫در دنیای اسالم‪ ،‬کشورهای در حال توسعه و کمک به کل‬ ‫جریان های انقالبی جهان سوم��ی نیز بود‪ .‬با تدوین قانون‬ ‫اساسی جمهوری اسالمی ای ران این ویژگ ی های رفتاری به‬ ‫صورت نهادینه و قانونی در سیاست خارجی کشور درامد‪.‬‬ ‫با مطالعه روند شکل گی��ری ایاالت متحده امریکا که‬ ‫دورانی مستعمره کشورهای اروپای��ی بودند و تالش هایی‬ ‫که دربرگیرن��ده سیستم سیاسی واح��د و دربرگیرنده همه‬ ‫مستعمرات گردد انها در ارزوی سیستمی از حکومت بودند‬ ‫که توانمن��دی کافی در حفظ سرزمی��ن در ب رابر حمالت و‬ ‫مبارزه با بریتانیا را داشته باشد تا به یک نوع وحدت با ایجاد‬ ‫پول واحد مشترک جهت ایجاد فرصت های توسعه اقتصادی‬ ‫دست یابند‪ .‬بنیانگ��ذاران قانون اساس��ی امریکا همچون‬ ‫واشنگتن و جفرسون‪ ،‬مصمم بودند در عین قدرت بخشی‬ ‫به حکومت مرکزی‪ ،‬مانع سوءاستف��اده از قدرت توسط هر‬ ‫بخش از حکومتی شوند که قرار بود ملت امریکا را مدیریت‬ ‫کند‪ .‬انها تجربه انچه را استبداد جورج سوم پادشاه انگلستان‬ ‫و حاکمان وفادار مستعم��رات نسبت به پادشاه م ی نامیدند‬ ‫همراه خود داشتن��د‪ .‬بناب راین سیستم م��درن فدرالیسم با‬ ‫تکیه بر تفکی��ک‪ ،‬قوا توازن را برقرار ک��رد‪ .‬در همان حال‪،‬‬ ‫‪ 10‬ماده معروف حقوق بشری جفرسون را ب رای حفظ حریم‬ ‫حرمت ازادی های فردی و سیاسی م��ورد پروای شدید قرار‬ ‫دادند‪ .‬همان گون��ه که مشاهده ش��د زمینه های تاریخی و‬ ‫فرایندهای نظام های حاکم در قانون اساسی در کشورهای‬ ‫گوناگون مثل ای ران و امریکا‪ ،‬پدیدار شده است‪.‬‬ ‫این روز ها در دستگاه سیاست خارجی امریکا‪ ،‬ازمونی‬ ‫جدی ُرخ نشان م ی دهد‪ .‬پس از ادعای استفاده رژیم حاکم بر‬ ‫دمشق از سالح شیمیایی سخن از حمله نظامی به سوریه‬ ‫مطرح است‪ .‬اسد‪ ،‬خط قرمز مطرح شده از سوی اوباما را بنا‬ ‫به ادعای خود امریکای ی ها زیر پا نهاده است‪ .‬اوباما ب ر خالف‬ ‫بوش دوم‪ ،‬عجله ای ب رای تصمیم گیری ب رای ورود به میدان‬ ‫جنگ ندارد و ب ر خالف سلف خود‪ ،‬عجله ای ب رای استفاده از‬ ‫قدرت رهبری خود ب رای اعالم جنگ نیز ندارد‪ .‬ولی در همان‬ ‫حال به مدیریت ق��درت امریکا ب��رای ورود به جنگی قابل‬ ‫کنترل و مح��دود م ی اندیشد‪ .‬پرسش ای��ن روزها این است‬ ‫که چرا اوباما ب رای ورود به درگی��ری نظامی با سوریه تردید‬ ‫دارد؟ انچه در ایاالت متحده امریکا در باب سوریه‪ ،‬به عنوان‬ ‫سیگنال‪‎‬های موثر باید مورد توجه ق��رار گیرد‪ ،‬چند فاکتور‬ ‫ن هارتلند‬ ‫بسیار مهم است‪ .‬نخست انکه خاورمیانه به عنوا ‬ ‫نو‪ ،‬قلب تپنده جهان محسوب م ی‪‎‬ش��ود و هرگونه جراحی‬ ‫نظامی روی ای��ن قلب باید در چارچ��وب تشکیل یک تیم‬ ‫پزشکی قوی ب رای جراحی نظامی انجام پذیرد‪.‬‬ ‫از ای��ن رو ایاالت متح��ده امریکا‪ ،‬فاز جن��گ روانی‬ ‫و رسانه‪‎‬ای را طوالن��ی کرده ت��ا بتواند اق��دام رسانه‪‎‬ای در‬ ‫برجسته‪‎‬سازی خطر سوریه را ب��رای امنیت جهانی افزایش‬ ‫بخشد و از این طریق اجماع داخلی و منطقه‏ای را علیه این‬ ‫کشور بیش از گذشته فراهم نماید‪ .‬امریکای ی‪‎‬ها هم اکنون‬ ‫در فاز جنگ روانی متوجه عملیات میدانی هستند‪ ،‬بناب راین‬ ‫طوالنی شدن فراین��د عبور از اقدام رسان��ه‏‪‎‬ای به عملیات‬ ‫نظامی را در دستور کار خود قرار داده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫مساله دیگر انک��ه امریکا تعجیل��ی در پایان دادن‬ ‫به بحران سوری��ه ندارد؛ هزینه‪‎‬ه��ای ورود امریکا به سوریه‬ ‫باالست‪ ،‬اما در عین حال امریکا دارای فرصتی مناسب ب رای‬ ‫مدیریت جنگ فرسایشی در سوریه است تا بتواند از یک سو‬ ‫توسط سلف ی‏های تکفیری‪ ،‬ارتش سوریه را تحت فشار قرار‬ ‫دهد و از دیگر سو‪ ،‬در درگیری ارت��ش سوریه با سلف ی‏های‬ ‫تکفیری‪ ،‬انه��ا را نیز که به نوعی سیاست‪‎‬ه��ای امریکا در‬ ‫خاورمیانه را به چالش کشیده‏اند‪ ،‬تح��ت فشار قرار دهد و‬ ‫بتواند به این سلف ی‪‎‬ها نیز ضربه وارد کند‪ .‬بناب راین طوالنی‬ ‫شدن و تداوم جنگ فرسایشی و هزینه‪‎‬اور شدن ان ب رای هر‬ ‫دو طرف درگیر در سوریه یعنی هم سلف ی‪‎‬ها و هم نیروهای‬ ‫دولتی‪ ،‬به نفع ایاالت متحده تمام م ی‪‎‬شود‪.‬‬ ‫در وهله بع��دی‪ ،‬امریکا هم اکن��ون درگیر دوگانگی‬ ‫حزب��ی در دو رک��ن ق��درت یعن��ی ق��وه مقننه‪-‬کنگ��ره‬ ‫جمهوریخ��واه و دولت‪-‬ق��وه مجریه دموک��رات است؛ این‬ ‫در حالی است که انتخابات می��ان دوره‏ای کنگره در پیش‬ ‫است و پس از ان نیز انتخابات ریاست جمهوری‪ .‬از این رو‪،‬‬ ‫دموکرات‏ها اگر بدون در‪‎‬نظرداشت انچه در کنگره م ی‪‎‬گذرد‬ ‫و مجوز گرفتن از این نهاد بخواهن��د وارد عملیات نظامی‬ ‫شوند‪ ،‬ب ی‪‎‬تردید دچار مشکل خواهند شد؛ چرا که دولت فعلی‬ ‫باید به دنبال ایجاد فضای مثبت در جهت مدیریت انتخابات‬ ‫اینده میان کنگره‏ای و در واق��ع انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اتی باشد‪.‬‬ ‫باراک اوباما به خوب��ی اینده‪‎‬نگری م ی‏کند و ب ر اساس‬ ‫این اینده‏نگری امیدوار است ک��ه در عین حمله به سوریه‪،‬‬ ‫زمینه‪‎‬های محدودیت تبلیغاتی جمهوریخواهان علیه خود‬ ‫و حزب مورد اتکایش‪ ،‬در چارچوب انتخابات‏‪‎‬های پی ش‏رو را‬ ‫فراهم نسازد‪ .‬به عبارت دیگر او در پی ایجاد فضای مثبت‬ ‫ب رای مدیریت حمله به سوریه به گونه‪‎‬ای است که زمینه‪‎‬ساز‬ ‫محدودیت تبلیغ��ات حزب دموکرات ب��رای انتخابات‏های‬ ‫بعدی نشود‪.‬‬ ‫عامل دیگری ک��ه باید بدان پرداخ��ت‪ ،‬این است که‬ ‫اگر دولت امریکا بتواند از کنگره‪ ،‬مجوز ب رای حمله نظامی‬ ‫بگیرد‪ ،‬تاثی��ر بس زایی بر موضع‏گی��ری کشورهای اروپایی‬ ‫همسو با امریکا جه��ت همراهی با این کش��ور‪ ،‬در حمله‬ ‫نظامی خواهد داشت‪ .‬مجلس ع��وام انگلستان‪ ،‬مخالفت‬ ‫خود را ب��ا مشارکت انگلیس در حمل��ه نظامی اعالم کرده‪،‬‬ ‫اما اگر هم اکنون کنگره امریکا این حمله را مورد تایید قرار‬ ‫دهد‪ ،‬م ی‏تواند در افکار عمومی مردم انگلیس موثر و به تبع‬ ‫ان در افکار عموم��ی مجلس عوام انگلی��س و همچنین‬ ‫کشورهایی مانند فرانسه نیز تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫در نهایت باتوجه به ای��ن فاکتورها م ی‏توان گفت که‬ ‫امریکا به دنبال ایجاد فضاسازی مناسب ب رای جنگ روانی در‬ ‫جهت انجام عملیات محدود نظامی علیه سوریه است تا اگر‬ ‫این عملیات وسعت بیشتری گرفت؛ چه در حوزه سیاست‬ ‫خارجی و چه در حوزه سیاست داخلی‪ ،‬دموکرات‪‎‬ها و دولت‬ ‫امریکا‪ ،‬کمترین هزینه‏های ملی را پرداخته باشند و در عین‬ ‫حال زمینه‏سازی مناسب ب رای همراهی دولتمردان همسو‬ ‫را نیز فراهم کرده باشند‪.‬‬ ‫حمل��ه نظامی ب��ه سوری��ه دارای ب��ار امکان پذیری‬ ‫باالیی است‪ .‬این گون��ه رفتار اوبامای دموک��رات است که‬ ‫از او رئی س جمه��وری خطرناک تر از ب��وش نومحافظه کار‬ ‫فراه��م اورده اس��ت‪ .‬او ب��رای کشوره��ای ه��دف امریکا‬ ‫بحران زاست‪g .‬‬ ‫حمل�ه نظام�ی ب�ه س�وریه دارای ب�ار امکان پذی�ری باالیی اس�ت‪ .‬این‬ ‫گونه رفت�ار اوبامای دموکرات اس�ت ک�ه از او رئیس جمه�وری خطرناک تر از‬ ‫ب�وش نومحافظه کار فراه�م اورده اس�ت‪ .‬او برای کش�ورهای ه�دف امریکا‬ ‫بحران زاست‬ ‫‪39‬‬ ‫امریکا چاره ای جز حمله محدود ندارد‬ ‫اوباما می‏خواهد بهانه‏ دست کنگره ندهد‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫بین الملل‬ ‫اقدام باراک اوبام��ا مبن ی بر واگ��ذاری تصمیم حمله‬ ‫نظامی علیه سوریه به کنگره این کشور‪ ،‬حاکی از این است‬ ‫که برخالف جن��گ لیبی‪ ،‬ع��راق‪ ،‬افغانستان‬ ‫و جنگ یوگس�لاوی‪ ،‬این بار هی��چ مصوبه و‬ ‫قطعنامه‪‎‬ای از طرف شورای امنیت وجود ندارد‬ ‫و هیچ قطعنامه‪‎‬ای از پیش به تصویب نرسیده‬ ‫است‪ .‬در م��وارد قبلی امریکای ی‪‎‬ه��ا این گونه‬ ‫عنوان م ی کردن��د که به عن��وان عضو جامعه‬ ‫جهان��ی و عضو ش��ورای امنیت ب��ا استناد به‬ ‫قطعنامه‪‎‬های شورای امنیت م ی توانند اجماعی‬ ‫به وجود بیاورند و حتی با وجود مخالفت کنگره‪،‬‬ ‫جنگی را اغ��از کنند‪ .‬به عنوان مث��ال در مورد‬ ‫افغانستان این گونه مطرح ش��د که القاعده به‬ ‫خاک ایاالت متحده حمله کرده و امریکا ب رای‬ ‫دفاع مشروع از خودش به این کشور حمله کرده‬ ‫است‪ .‬در مورد ع راق نیز به چند قطعنامه‪‎‬ای که‬ ‫از جنگ س��ال ‪ 1991‬به تصوی��ب رسیده بود‪،‬‬ ‫استناد ش��د‪ .‬در رابطه با لیبی ه��م که منطقه‬ ‫پرواز ممنوع ایج��اد شده ب��ود‪ .‬بناب راین دست‬ ‫رئی س‪‎‬جمهور امریک��ا برای ای��ن جنگ‪‎‬ها تا‬ ‫حدودی باز بود‪ .‬اما پی رامون سوریه هیچ سابقه‪‎‬ای وجود ندارد‪،‬‬ ‫بناب راین ورود به جنگی که نه مصوبه شورای امنیت را دارد و‬ ‫نه تایید کنگره را‪ ،‬م ی‪‎‬توانست خطرناک باشد‪ .‬این مساله را‬ ‫نیز باید در نظر داشت که سال اینده انتخابات میان دوره‪‎‬ای‬ ‫کنگره در امریکا اغاز م ی‪‎‬شود و تقریبا از سه‪ ،‬چهار ماه دیگر‪،‬‬ ‫رقابت‪‎‬های رسمی کلید خواهد خورد‪ .‬قطعا در صورت حمله‬ ‫امریکا به سوریه بدون تایید کنگره‪ ،‬جمهوریخواهان از این‬ ‫موضوع علیه اوباما استفاده خواهند ک��رد‪ .‬در نتیجه این بار‬ ‫رئی س‪‎‬جمهور امریکا برخالف سنت نیم قرن اخیر که معموال‬ ‫روسای جمهور امریکا ب رای ورود به جنگ به کنگره مراجعه‬ ‫نم ی‪‎‬کنند از کنگره درخواس��ت نظر کرد و امیدش این است‬ ‫که اگر کنگره چنین مجوزی را بدهد‪ ،‬بعدها جمهوریخواهان‬ ‫از این مساله به عنوان حربه‪‎‬ای علیه وی استفاده نکنند‪ .‬البته‬ ‫این نکته را نیز باید در نظر داشت که مقامات امریکایی یعنی‬ ‫هم شخص رئی س‏‪‎‬جمهور و هم وزیر خارجه عنوان کرده‪‎‬اند‬ ‫که حتی بدون مجوز کنگره نیز رئی س‪‎‬جمهور این اختیار را‬ ‫دارد که جنگ را اغاز کند‪ .‬اما هنوز معلوم نیست که اگر رای‬ ‫کنگره امریکا مانند پارلمان انگلیس نسبت به حمله نظامی‬ ‫به سوریه منفی باشد ایا امریکا وارد جنگ خواهد شد یا خیر‪.‬‬ ‫اما انچه مسلم است تجربی��ات گذشته به خصوص تجربه‬ ‫جنگ ع راق که با ادعای استفاده از سالح کشتار جمعی شروع‬ ‫شد اما بعدها مشخص شد که این ادعا کامال غیرواقعی بود‪،‬‬ ‫رئی س‪‎‬جمهور امریک��ا را در موضعی ق��رار داده که به اعالم‬ ‫نظر کنگره رجوع کند‪ .‬در این صورت اگر در جریان این نبرد‬ ‫و حمله‪ ،‬اتفاق��ات غیرمنتظره‪‎‬ای مانند تلف��ات باال‪ ،‬افزایش‬ ‫هزینه‪‎‬ها یا گسترش جن��گ رخ دهد‪ ،‬وی ب��ا انتقاد از طرف‬ ‫کنگره مواجه نخواهد شد‪.‬‬ ‫از دیگر سو امریکای ی‏ها در قب��ال سوریه در موقعیتی‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪40‬‬ ‫قرار گرفته‪‎‬اند که چاره‏ای جز انجام یک حمله نظامی محدود‬ ‫ندارند‪ .‬باتوجه به اتهاماتی که امریکا علیه سوریه وارد کرده‬ ‫و انچه از شواهد و قرائ��ن برم ی‪‎‬اید‪ ،‬به نظر نم ی‏رسد امریکا‬ ‫بدون انجام یک اقدام نظامی بتواند از این ماجرا خارج شود‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر امریکای ی‪‎‬ها صحنه را طوری چیده‪‎‬اند که دیگر‬ ‫چاره‪‎‬ای ندارند جز اینکه ب رای حفظ پرستیژ خودشان دست‬ ‫به یک اقدام نظامی بزنند‪ .‬اگر امریکا به صراحت دولت بشار‬ ‫اسد را مسئول حمالت شیمیای��ی اعالم نکرده بود‪ ،‬م ی‪‎‬شد‬ ‫گف��ت امریکای ی‏ها وارد ی��ک جنگ تبلیغات��ی شده‏اند اما‬ ‫اکنون شرایط فرق م ی‏کند‪ .‬مقامات امریکایی از جمله باراک‬ ‫اوباما اعالم داشته‏اند این حمله ضربتی‪ ،‬محدود و همچون‬ ‫ضرب شستی ب رای دولت اسد خواهد بود؛ همچنین از نظر‬ ‫انها نشان دهنده این موض��وع خواهد بود که جامعه جهانی‬ ‫که غرب خودش را نماینده ان م ی‏دان��د در قبال استفاده از‬ ‫سالح شیمیایی ساکت نم ی‪‎‬نشیند‪ .‬ام��ا اینده این حمله به‬ ‫واکنش دولت سوری��ه و حامیان ان بستگ��ی دارد؛ اگر انها‬ ‫صرفا پذی رای یک عملی��ات مقطعی و حمله محدود باشند‬ ‫و دست به واکنش گسترده نزنن��د‪ ،‬احتماال این ماجراجویی‬ ‫به شلیک چند موشک ک��روز محدود خواهد ش��د‪ .‬اما اگر‬ ‫واکنش‏ها افزایش یابد و سوریه به جای توان دفاعی از توان‬ ‫تهاجم ی‪‎‬اش استفاده کند‪ ،‬صحنه جنگ گسترده‪‎‬تر م ی‪‎‬شود و‬ ‫ناارام ی‏ها در لبنان و اسرائیل نیز افزایش خواهد یافت‪ .‬در این‬ ‫میان بان ک ی مون‪ ،‬دبیرکل سازمان ملل‪ ،‬پس از خروج بازرسان‬ ‫از سوریه اعالم کرده که تا دو هفته دیگر جواب بررس ی‪‎‬های‬ ‫بازرسان درباره اینکه کدام طرف از سالح شیمیایی استفاده‬ ‫کرده‪ ،‬اعالم خواهد شد؛ اما به نظر نم ی‏رسد که امریکا منتظر‬ ‫پاسخ سازمان ملل باشد‪ .‬انچه مشخص است از نظر امریکا‬ ‫قضیه تمام شده است و غرب به خصوص امریکا مدع ی‏اند‬ ‫که دولت سوریه از س�لاح شیمیایی استف��اده کرده است‪.‬‬ ‫بناب راین شاید امریکا ب رای حمله منتظر جواب سازمان ملل‬ ‫بماند‪ ،‬اما انها مدعی هستند که تردیدی ندارند دولت سوریه‬ ‫از سالح شیمیایی استفاده کرده است‪ .‬اختالف نظری هم که‬ ‫اکنون میان سران کشورهای غربی ظاهر شده بر سر حمله‬ ‫به سوریه با مجوز یا بدون مجوز شورای امنیت است‪ .‬در واقع‬ ‫انها هی چ یک در این رابطه که دولت سوریه از سالح شیمیایی‬ ‫استفاده کرده‪ ،‬تردیدی ندارند‪ .‬ای��ن مساله را نیز باید مدنظر‬ ‫داشت که حمل��ه نظامی امریکا به یک کش��ور دیگر شاید‬ ‫دردسرهایی ب رای این کشور به همراه داشته باشد‪ ،‬ولی باید‬ ‫ببینیم گستردگی و نوع این جنگ به چه صورت خواهد بود؛‬ ‫مثال در جنگ ویتنام‪ ،‬تلفات خیلی باال بود ولی جنگ پاناما‬ ‫مانند یک پی ک‏نیک نظامی بود و امریکای ی‪‎‬ها فقط رفتند و‬ ‫دولتی را سرنگون کردند‪ .‬اما در ه��ر حال بعید است امریکا‬ ‫جنگی را که در ع راق اغاز کرد در سوریه نیز شروع کند‪ .‬زی را‬ ‫این درگیری‪ ،‬اغاز یک جنگ نبود‪ ،‬بلکه پایان یک مخاصمه‬ ‫‪ 12‬ساله بود و در تم��ام این مدت موشک‪‎‬ه��ای امریکایی‬ ‫هر از گاهی به سمت ع راق نشانه م ی‏رفتند‪ .‬بناب راین در طول‬ ‫زمان ممکن است جنگ سوریه نیز تغییر ماهیت دهد و طی‬ ‫یک فرایند چن��د ساله در نهایت بخواهن��د ب رای سرنگونی‬ ‫حکومت بشار اسد تالش کنند‪ .‬بناب رای��ن اکنون نم ی‪‎‬توان‬ ‫به صراحت راجع به اینده این جنگ سخن گفت‪ ،‬ولی انچه‬ ‫مشخص اس��ت در شرایط فعلی امریک��ا به دنبال تضعیف‬ ‫دولت بشار اسد است و سپس راجع به اینده‪ ،‬تصمیم خواهد‬ ‫گرف��ت‪ .‬در این می��ان‪ ،‬فرانسوی‪‎‬ه��ا برخالف‬ ‫جنگ ع راق که خودشان را کنار کشیدند این بار‬ ‫تصمیم دارند کن��ار امریکا بایستند‪ .‬همچنین‬ ‫رای منفی پارلمان انگلیس به مداخله نظامی‬ ‫در سوریه که ضربه سنگینی به دیوید کامرون‬ ‫بود‪ ،‬نیز پایان ماجرا نیس��ت بلکه در طول این‬ ‫درگیری ممکن است‪ ،‬تالش ش��ود که مجددا‬ ‫این حمایت کسب ش��ود‪ .‬ولی انچه مشخص‬ ‫است باتوجه ب��ه اظهارات مقام��ات امریکایی‬ ‫احتماال انها با کمترین ائتالف بی ن‪‎‬المللی وارد‬ ‫این عملیات خواهند شد‪ .‬همچنین در شرایط‬ ‫کنونی‪ ،‬اسرائیل ی‏ه��ا در شرایط متعارضی قرار‬ ‫گرفته‪‎‬اند؛ از یک طرف بشار اسد حکومت مقبول‬ ‫اسرائیل نیست و حلقه وصل ای ران و حزب اهلل به‬ ‫شمار م ی‪‎‬رود بناب راین برکنار کردن اسد‪ ،‬خواست‬ ‫قلبی مقامات این رژیم است‪ .‬اما از دیگر سو این‬ ‫برکناری نباید به گونه‪‎‬ای باش��د که گروه‪‎‬هایی‬ ‫مانند القاع��ده و دیگر گروه‪‎‬ه��ای جهادی ضد‬ ‫اسرائیلی در سوریه دست باال را داشته باشند‪ .‬انها در رابطه با‬ ‫ع راق نیز هرگز تصور نم ی‪‎‬کردند گروه‪‎‬هایی که بعد از صدام‬ ‫حسین روی کار م ی‪‎‬ایند مواضع ضد اسرائیلی اتخاذ کنند‪ .‬این‬ ‫مساله را باید درنظر داشت که با وجود قرار گرفتن سوریه در‬ ‫جبهه مقاومت و دفاعی که سوری‪‎‬ها همواره از فلسطین ی‪‎‬ها‬ ‫داشته اند‪ ،‬یکی از امن‪‎‬تری��ن مرزهای فلسطین اشغالی‪ ،‬مرز‬ ‫جوالن بوده است‪ .‬طی این سال‪‎‬ها ب ر خالف مرز کرانه باختری‪،‬‬ ‫مرز با لبنان و همچنین مرز با غزه که دائما درگیری بوده‪ ،‬مرز‬ ‫سوریه ارام بوده است‪ .‬بناب راین اگر حکومت سوریه تغییر کند‬ ‫و یک وضعیت نامشخصی پیش بیاید این موضوع خیلی‬ ‫باب میل اسرائیل نیست‪ .‬به همی ن خاطر نم ی‪‎‬توان به طور‬ ‫قطع گفت البی اسرائیل در کنگ��ره امریکا در حال حرکت‬ ‫در مسیر جنگ است‪ .‬شاید امریک��ا و البی اسرائیل بیشتر‬ ‫مایل باشند حکومت سوریه در مرز سرنگونی قرار بگیرد نه‬ ‫اینکه سرنگون شود؛ یعنی تا زمانی که جریان‪‎‬های غربگرا و‬ ‫قابل اعتماد در این مناطق تقویت نشوند‪ ،‬امریکا و اسرائیل‬ ‫خیلی مایل نیستند قدرت در سوریه به دست گروه‪‎‬هایی مانند‬ ‫جبهه النصره بیفتد‪ .‬زی را این گروه‪‎‬ها هم وجهه غرب را به شدت‬ ‫تخریب م ی‪‎‬کنند و هم بعید نیست اتفاقی که در لیبی پیش‬ ‫امد را این بار در سوریه نیز شاهد باشیم و سفیر امریکا کشته‬ ‫شود‪ .‬در نتیجه اکنون نوعی نگرانی میان مقامات امریکایی‬ ‫و البی یهود وج��ود دارد و انها مطرح کرده‪‎‬ان��د که باید ابعاد‬ ‫حمله مشخص شود و اینکه ایا این حمله به کشورهای دیگر‬ ‫سرایت م ی‪‎‬کند یا خیر‪ .‬ای��ن مساله که جنگی در منطقه رخ‬ ‫دهد و به اسرائیل کشیده شود ب��رای امریکا یک خط قرمز‬ ‫است؛ بناب راین انه ا ترجیح م ی‪‎‬دهند بشار اسد در قدرت بماند‬ ‫اما تنش‪‎‬ه��ا و درگیری‪‎‬هایی که در سوری��ه و منطقه هست‬ ‫مرزهای اسرائیل را تهدید نکند‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تزلزل در جبهه غرب‬ ‫بین الملل‬ ‫تحلیل رای پارلمان انگلیس درگفت وگوی مثلث با پیروز مجتهدزاده‬ ‫‪1‬‬ ‫پیروز مجتهدزاده‪ ،‬مدیرعامل پیشین بنیاد پژوهشی یوروسویک لندن م ی‪‎‬گوید که تصمیم دیوید کامرون مبنی بر‬ ‫واگذاری تصمی م‪‎‬گیری برای حمله نظامی علیه سوریه به پارلمان این کشور‪ ،‬نه تنها شکست و عقب‏نشینی محسوب‬ ‫نم ی‪‎‬شود بلکه بریتانیا را یک گام بزرگ در دموکراتیزه کردن تصمیمات جنگی به جلو م ی برد‪ ،‬چراکه برای نخستین بار‬ ‫در یک کشور غربی‪ ،‬دولت تصمی م‪‎‬گیری جنگی را به مردم واگذار م ی‪‎‬کند و تا به امروز دولت‪‎‬های سارکوزی‪ ،‬تونی بلر و‬ ‫جورج بوش‪ ،‬خودسرانه تصمیم گرفتند در خاورمیانه وارد جنگ شوند و حتی سازمان ملل متحد را نیز نادیده گرفتند‪.‬‬ ‫مجتهدزاده در رابطه با منافع انگلیس در س�وریه بر این باور است که انگلیس همان چیزی را م ی‪‎‬خواهد که امریکا و‬ ‫فرانسه م ی‪‎‬خواهند و اینها همگی ب ه دنبال همان هدفی هس�تند که اسرائیل م ‏‬ ‫ی‪‎‬خواهد و ان هدف چیزی نیست جز‬ ‫از بین بردن دولت‪‎‬هایی که در همسایگی اسرائیل هستند و در برابر توسع ه‪‎‬طلب ی‪‎‬های این رژیم سر فرود نم ی‪‎‬اورند‪.‬‬ ‫پارلمان انگلیس به مداخله نظامی کش�ورش در‬ ‫س�وریه رای منفی داد و به ای�ن ترتیب انگلیس‪،‬‬ ‫امریکا را در ابت�دای راه تنها گذاش�ت‪ .‬ایا باتوجه‬ ‫به این مس�اله م ی‪‎‬توان گفت که راه این دو متحد‬ ‫پیرامون مساله سوریه از هم جدا شده است؟‬ ‫‪ l‬در درجه اول باید توجه داش��ت در رابطه با مساله‬ ‫سوریه‪ ،‬راه انگلیس و امریکا از هم جدا نشده است؛ از یک طرف‬ ‫دیوید کامرون‪ ،‬نخس ت وزیر بریتانیا اعالم کرد که م ی‪‎‬خواهند‬ ‫روند دیگری را ب رای تصمیم‪‎‬گی��ری در این خصوص در پیش‬ ‫بگی رند و از طرف دیگر‪ ،‬باراک اوباما‪ ،‬رئی س جمهور امریکا نیز‬ ‫اعالم کرده که ب رای بحث حمله نظامی به سوریه به پارلمان‬ ‫ان کشور مراجعه و همان روند انگلیس را دنبال خواهد کرد‪.‬‬ ‫بناب راین اکنون وضعیت امریکا و انگلیس خیلی به هم شباهت‬ ‫پی دا کرده و تنها کشوری که در این میان خیلی منحصر باقی‬ ‫مانده فرانسه است که صددرصد اع�لام امادگی کرده که هر‬ ‫ان اماده حمله نظامی است‪ .‬ای��ن درحالی است که دو متحد‬ ‫اصل ی‪‎‬اش تاکنون تصمیم قاطعی در ای��ن رابطه نگرفته اند؛‬ ‫بناب راین در این میان فرانسه کشوری است که تنها مانده است‪.‬‬ ‫امروز مساله این است که در رابطه ب��ا بحران سوریه‪ ،‬بریتانیا‬ ‫دست به اقدامی زده ک��ه از نظر مسائل داخل ی‏اش یک ابتکار‬ ‫جدید ب رای توسعه قانونمندی دولت به شمار م ی‪‎‬اید؛ همچنین‬ ‫دولت بریتانیا کار را به نظر عمومی مردم که در رای نمایندگان‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫درس های بلر برای کامرون‬ ‫پارلمان منعکس است‪ ،‬ارجاع داد‪.‬‬ ‫با توجه به رای منف�ی پارلمان م ی‏ت�وان اینگونه‬ ‫نتیجه گرفت که نظر اکثریت م�ردم بریتانیا نیز‬ ‫عدم دخالت نظامی کشورشان در سوریه است؟‬ ‫‪ l‬مردم بریتانیا به شدت از واقع��ه ع راق و افغانستان‬ ‫ ترسیده‪‎‬اند و اکنون نیز واهمه دارند که مبادا مجددا همان واقعه‬ ‫تکرار شود‪ ،‬ولی این بار در سوریه‪ .‬بناب راین افکار عمومی ب ریتانیا‬ ‫کامال با مداخله نظامی در رابطه با این گونه مباحث ژئوپلتیک‬ ‫مخالفت است‪ .‬البت��ه این مساله فق��ط در رابطه با انگلیس‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه افک��ار عمومی فرانسه‪ ،‬الم��ان‪ ،‬امریکا و دیگر‬ ‫کشورهای غ ربی نیز کامال مخالف جنگ هستند‪ .‬در این میان‬ ‫این بحث مطرح م ی‪‎‬شود که چطور م ی‪‎‬توان تشخیص داد افکار‬ ‫عمومی کشوری با یک امر مخالف هستند یا موافق؛ برخالف‬ ‫تصور رایج‪ ،‬روزنامه‪‎‬ها و رسانه‪‎‬ها‪ ،‬نماینده افکار عمومی نیستند‪،‬‬ ‫بلکه در دموکراس ی‏ها‪ ،‬نمونه کامل افکار عمومی معموال در‬ ‫پارلمان‪‎‬ها منعکس م ی‪‎‬شود‪ .‬زی را رسانه‪‎‬ها و روزنامه‏ها در اغلب‬ ‫کشورها اصوال نماینده گرایش های حزب��ی هستند و بدون‬ ‫جهت‪‎‬گیری عمل نم ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫برخی معتقدند اتفاقات اخیر ب رای دیوید کامرون به‬ ‫منزله یک شکست سیاسی است؟‬ ‫‪ l‬به نظر من نه تنها کامرون شکست نخورد بلکه دو‬ ‫پیروزی کسب کرد؛ نخست اینک ه تردیدهای خودش را که بجا و‬ ‫درست بود به پارلمان و مردم محول کرد و موفق شد مسئولیت‬ ‫هر تصمیمی را متوجه مردم ان کشور کند و در عین حال یک‬ ‫گام بزرگ در دموکراتیزه کردن تصمیمات جنگی برداشت‪.‬‬ ‫نکته دیگری که در مسائل داخلی بریتانیا خیلی اهمیت‬ ‫دارد‪ ،‬این اس��ت که ب رای نخستین ب��ار در یک کشور غ ربی‪،‬‬ ‫دولت تصمیم‪‎‬گیری جنگی را به مردم واگ��ذار م ی‪‎‬کند‪ .‬تا به‬ ‫امروز همواره تصمیم گیری با خود دولت بود که به نمایندگی‬ ‫‪41‬‬ ‫از سوی سازمان حکومتی مربوط��ه و شخص رئیس کشور‬ ‫تصمیم م ی گرفتند چنان که دولت‪‎‬های سارکوزی‪ ،‬تونی بلر و‬ ‫جورج بوش‪ ،‬خودسرانه تصمیم گرفتند وارد جنگ شوند و حتی‬ ‫سازمان ملل متحد را نیز نادیده گرفتند و دور زدند‪ .‬اما اکنون در‬ ‫ب ریتانیا ب رای اولین بار دولت دست به ابتکاری زد که ب رای توسعه‬ ‫دموکراسی در این کشور اهمیت فوق‪‎‬العاده ای دارد‪ .‬ب راساس‬ ‫این ابتکار امید م ی رود که از این پس تصمیم به جنگ نیز به‬ ‫مردم واگذار شود‪.‬‬ ‫ایا این اقدام نخس�ت‪‎‬وزیر بریتانیا را م ی توان به‬ ‫نوعی عقب‪‎‬نشینی از مواضع قلمداد کرد؟‬ ‫ی را نباید عقب‪‎‬نشینی تلقی‬ ‫‪ l‬به نظر من چنین اقدام ‬ ‫کرد‪ ،‬بلکه باید عنوان واقع گرایی بر ان نهاد؛ واقع گرایی که در‬ ‫روابط خارجی‪ ،‬نه تنها وضعیت بریتانیا بلکه اساسا وضعیت‬ ‫جهت‪‎‬گیری غرب نسبت به ژئوپلتیک سوریه را روشن کرد و به‬ ‫انها هشدار داد‪ .‬اکنون کشورهای غ ربی واقف شده‪‎‬اند که یک‬ ‫بار بدون مطالعه در خاورمیانه وارد درگیری نظامی شده‪‎‬اند و این‬ ‫همه بال حاصل شد بناب راین در درگیری مجدد‪ ،‬باید هوشیاری‬ ‫بیشتری به خرج دهند‪.‬‬ ‫ایا اتفاقات اخی�ر در بریتانی�ا روی تصمیم اوباما‬ ‫مبن ی بر واگذاری تصمی�م حمله نظامی به کنگره‬ ‫نیز تاثیر داشته است؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬بدون شک پس از این اتفاقات بود که دولت امریکا‬ ‫نیز تصمیم گرف��ت به سمت قانونمن��دی و مردم ساالری در‬ ‫تصمیمات جنگی پیش برود‪ .‬این امر در هیچ جای دنیا تاکنون‬ ‫سابقه نداشته است‪ ،‬زی را تصمیمات جنگی‪ ،‬تصمیماتی مهم‬ ‫و استثنایی هستند که ب��ه مردم ارتباطی ن��دارد و دولت‏ها از‬ ‫اختیارات ویژه‪‎‬شان ب رای این امر استف��اده م ی‪‎‬کنند‪ .‬بناب راین‬ ‫اتفاق اخیر در بریتانیا یک اتفاق خیلی خوب و مترقی بود که‬ ‫هم به توسعه دموکراسی در کشورهای غ ربی کمک و هم از‬ ‫شکل گیری یک فاجعه نظامی دیگر به دلیل ورود عجوالنه به‬ ‫جنگ در منطقه جلوگیری کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫تصمی�م اخی�ر بریتانی�ا چق�در م ی‏توان�د روی‬ ‫موضع‪‎‬گیری دیگر کش�ورهای اروپایی تاثیرگذار‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬انچه مسلم اس��ت این اقدام بریتانی��ا یک ابتکار‬ ‫جدید و ب ی سابقه بود و قطعا روی تمام دموکراس ی‏ها تاثیرگذار‬ ‫خواهد بود‪ .‬حتی کسانی که از این تصمیم بریتانیا عصبانی‬ ‫شده بودند از تحسین کامرون در این زمینه که تصمیم جنگی‬ ‫را نیز به ملت خودش واگذار ک��رد‪ ،‬کوتاهی نکردند‪ .‬بناب راین‬ ‫اغلب رهب��ران غ ربی از اتفاق اخیر بریتانی��ا درس گرفتند که‬ ‫هدف اصلی در دنیا فقط جنگیدن و خ راب کردن نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫هدف اصلی‪ ،‬زندگی بهتر ب رای اینده است‪ .‬اینجا مساله اصلی‬ ‫فروپاشی دولت اسد نیست بلک��ه در اصل کشورهای غ ربی‬ ‫توسط الب ی های اسرائیل ی ها تحریک م ی‪‎‬شوند و این نقصانی‬ ‫است که باید ب رای چاره اش تدبیری اندیشیده شود‪ .‬در قوانین‬ ‫سنتی بریتانیا ذکر شده که نخس ت‪‎‬وزیر ب رای اعالم جنگ نه‬ ‫تنها نیازی به تایید پارلمان و مردم ندارد بلکه اگر از جانب مردم‬ ‫و پارلمان دچار مانع و مشکلی شد م ی‪‎‬توان��د از اختیارات تاج‬ ‫و تخت و پادشاهی استفاده کند‪ .‬ام��روز دیوید کامرون بر این‬ ‫ق وانین کهنه و غیردموکراتیک پا گذاشت و قطعا تصمیمش بر‬ ‫دیگر کشورها نیز تاثیر خ واهد گذاشت‪ .‬جنگ و صلح با وجودی‬ ‫که عملیات استثنایی و استراتژیک هستند ولی در عین حال‬ ‫بستگی تام به اینده ملت دارند‪ ،‬پس چه بهتر که خود ملت در‬ ‫این رابطه تصمیم بگی رند‪.‬‬ ‫در وضعیت فعلی‪ ،‬کشورهای غربی در ب رابر سوریه‬ ‫چگونه عمل خواهند کرد؟‬ ‫‪ l‬در این شرای��ط بعید به نظر م ی‪‎‬رس��د که فرانسه‬ ‫به تنهایی بخواهد وارد جنگ ش��ود و درگیری نظامی ایجاد‬ ‫کند؛ همچنین دور از تصور است که اوباما نیز واقعا به دنبال‬ ‫تایید تردیدهایش از سوی کنگ��ره باشد‪ ،‬بلکه وی م ی‪‎‬خواهد‬ ‫ تردیدهایش را به تصویب کنگره برساند‪ .‬به این ترتیب اصل‬ ‫‪42‬‬ ‫قضیه حمل��ه نظامی به سوری��ه در این وضعی��ت خاص ب ا‬ ‫ن تردیده��ا اگرچه چشم‬ ‫ی مواج��ه شده و ای ‬ ‫تردیدهای مهم ‬ ‫ع ربستان سع��ودی‪ ،‬اردن‪ ،‬ترکیه و اسرائی��ل را کور کرده ولی‬ ‫صلح‏طلبان جهان را مقداری امیدوار کرده که غرب م ی‪‎‬خواهد‬ ‫از وقای��ع ع راق درس عب��رت بگیرد تا دیگ��ر چشم بسته به‬ ‫کشوری هجوم نیاورد و خود را در اعماق لجنزار ژئوپلیتیکی‬ ‫خاورمیانه فرونبرد‪.‬‬ ‫به نظر شما‪ ،‬انگلیس در سوریه چه منافعی را دنبال‬ ‫م ی‪‎‬کند و از این پس چه سیاس�تی را در قبال این‬ ‫کشور در پیش خواهد گرفت؟‬ ‫‪ l‬انگلیس دنب��ال همان منافعی اس��ت که امریکا‪،‬‬ ‫فرانسه و دیگر متحدانشان در ناتو به دنب��ال ان هستند‪ .‬این‬ ‫کشورها در سیاست های ژئواستراتژیک و ژئوپلتیک جهانی‬ ‫ی گسترده‏ای دارند؛ اگرچه این‬ ‫با یکدیگر همفکری و همگام ‬ ‫همفکری و همگامی در قبال مساله ع راق و افغانستان دچار‬ ‫تزلزل‏هایی شد و برخی کشورها کلوب حمله‏کنندگان را ترک‬ ‫کردند اما اعض��ای اصلی این کلوب یعن��ی امریکا‪ ،‬انگلیس‬ ‫و فرانس��ه همچنان سر ج��ای خودشان ایستاده‏ان��د و با هم‬ ‫هماهنگ هستند‪ .‬بناب راین انگلیس همان چیزی را م ی‪‎‬خ واهد‬ ‫که امریکا و فرانسه م ی‪‎‬خواهند و اینها همگی به دنبال همان‬ ‫هدفی هستند که اسرائیل م ‏‬ ‫ی‪‎‬خ واهد و ان هدف چیزی نیست‬ ‫جز از بین بردن دولت‪‎‬هایی که در همسایگی اسرائیل هستند و‬ ‫در ب رابر توسع ه‪‎‬طلب ی‪‎‬های این رژیم سر فرود نم ی‪‎‬اورند‪ .‬اسرائیل‬ ‫به عناوین مختلف ب رای نابود کردن این رژیم‪‎‬ها اقدام کرده است‪.‬‬ ‫سرمنشا اصلی انچه در ع راق اتفاق افتاد‪ ،‬خ واسته‪‎‬های اسرائیل‬ ‫بود؛ انچه در سوریه در حال اتفاق افتادن است ناشی از خواست‬ ‫اسرائیل بود‪ .‬منتها در این میان اسرائی��ل این مهارت بزرگ را‬ ‫کسب کرده که همه را تحریک کند و خودش کناری بایستد‬ ‫و وانمود کند که هیچ کاره است‪ .‬در رابطه با مسائل خاورمیانه‪،‬‬ ‫اسرائیل از طریق عنوان کردن مساله هالل شیعی‪ ،‬دست به‬ ‫کار شد‪ .‬در این میان خوشبختانه دولت ای��ران که طرف این‬ ‫ماجراجوی ی هایژئوپلیتیکیبودبهموقعازخودهوشیارینشان‬ ‫داد و پا در این تله نگذاشت‪ .‬اما ع ربستان سعودی‪ ،‬ترکیه و برخی‬ ‫دیگر از کشورها در ای��ن دام گرفتار شدند‪ .‬مساله‪‎‬ای که خیلی‬ ‫جای خوشحالی دارد این است که دولت ای ران به رغم عملیات‬ ‫ی‪‎‬ها‪،‬سلف ی‪‎‬هاوالقاعده‪‎‬ایب رایشیع ه‪‎‬کشی‬ ‫وحشیانه‪‎‬ایکهوهاب ‏‬ ‫در گوشه و کنار اسیای باختری به راه انداختند‪ ،‬خویشتن داری را‬ ‫از دست نداد و اجازه نداد این توطئه دشمنان شیعیان تبدیل به‬ ‫واقعیت شود‪ .‬اما دیگر کشورهایی ک��ه نام برده شد فریب این‬ ‫توطئه را خوردند‪ .‬به این ترتیب شرایط به سمتی پیش رفت که‬ ‫یک سری مسائل جنبی خیلی پررنگ‏شدند و بعد از اظهاراتی‬ ‫که شاهزاده حسن اردن‪ ،‬ملک عب داهلل سعودی‪ ،‬حسنی مبارک‬ ‫مصر و رجب طیب اردوغان ترکیه به زبان اوردند‪ ،‬شکاف بزرگی‬ ‫میان شیعه و سنی در عالم اسالم انجامد‪ .‬نشانه های ضعیفی‬ ‫مجته�دزاده معتق�د اس�ت ک�ه‬ ‫تصمی م گیری پارلم�ان در مورد حمله‬ ‫نظام�ی به س�وریه ی�ک گام د رجهت‬ ‫دموکراتیزه کردن تصمیمات جنگی در‬ ‫بریتانیا محسوب م ی شود‬ ‫از فاجعه شکاف ژئوپلیتیک اسالمی مورد نظر در حال حاضر در‬ ‫ع راق‪ ،‬سوریه و برخی کشورهای دیگر خودش را نشان داده است‪.‬‬ ‫چرا غرب با وج�ود ادعاهایش مبنی بر اس�تفاده‬ ‫از سالح شیمیایی توس�ط دولت اسد‪ ،‬در رابطه با‬ ‫حمله نظامی تعلل م ی‪‎‬کند؟‬ ‫‪ l‬باید توجه داشت در رابطه با بحران سوریه‪ ،‬برخی‬ ‫متحدان غرب همچون ترکیه‪ ،‬عربستان سعودی و اسرائیل‪،‬‬ ‫عامالن اصل��ی این درگیری هستند‪ .‬یعن��ی بحث عملیات‬ ‫تروریستی در سوریه را متحدان غرب اغاز کردند و سپس وقتی‬ ‫این عملیات تداوم یافت‪ ،‬تاثیر و نقش متعصبان القاعده‪‎‬ای‪،‬‬ ‫طالبان��ی‪ ،‬وهابیون و سلف ی‪‎‬ها به دلی��ل کمک‪‎‬های نظامی‬ ‫همین کشورها انقدر پررنگ شد که نقش اپوزیسیون سوریه‬ ‫را به کلی تحت الشع��اع قرار داد‪ .‬اکنون غ��رب به این مساله‬ ‫م ی‪‎‬اندیشد که اگ��ر بخواهد در سوری��ه وارد عملیات نظامی‬ ‫شود‪ ،‬چگونه م ی‪‎‬تواند این عملیات را به ثمر برساند بدون اینکه‬ ‫کفه ترازو به نفع تروریس ت‪‎‬ه��ا سنگینی نکند‪ .‬چرا که امریکا‪،‬‬ ‫انگلیس و فرانسه اگاه هستند که این تروریس ت‪‎‬ها‪ ،‬بزرگترین‬ ‫دشمنان غرب هستند و دشمنی حکومت اسد با غرب حتی‬ ‫نم ی‪‎‬تواند ‪ 10‬درصد دشمنی این گروه‪‎‬ه��ا باشد‪ .‬بناب راین این‬ ‫مساله یک عامل بازدارنده بسیار قوی است که غرب بار دیگر‬ ‫به این موضوع فکر کند که کج��ا م ی‪‎‬خواهد برود و دست به‬ ‫چه کاری م ی خواهد بزند‪ .‬از دیگر سو هیچ کس در غرب هنوز‬ ‫یداند کدام گروه از سالح شیمیایی استفاده کرده‬ ‫به طور قاطع نم ‏‬ ‫و تنها ب راساس اطالعات جنبی ادعا م ی‪‎‬کنند که دولت سوریه‬ ‫از این سالح استفاده کرده است‪ .‬این در حالی است که این گونه‬ ‫سالح ها در دسترس عموم قرار ندارد‪ ،‬مث�لا گاز سارین فقط‬ ‫شاید در قرارگاه‪‎‬های نظامی ارتش سوریه وجود داشته باشد‪ .‬اما‬ ‫این موضوع یک دلیل جنبی است و دلیل قطعی و مستقیم‬ ‫نیست‪ .‬از طرف دیگ��ر ه رازگاهی صحبت از این م ی‏شود که‬ ‫این سالح توسط دشمنان اسد به کار گرفته شده است‪ .‬حتی‬ ‫برخی از این مخالفان اعالم کرده‪‎‬اند که انها از این سالح استفاده‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ .‬در این میان اگر به این تردیدها اندک بهایی داده شود‬ ‫ن تردیدها به عامل بازدارنده بزرگ دیگری در کار ب رای مداخله‬ ‫ای ‬ ‫در وضعیت فاجع ه امیز سوریه تبدیل خواهند شد‪.‬‬ ‫در نهایت دولت اسد چقدر در شکل گیری فضای‬ ‫فعلی علیه کشورش نقش داشته است؟‬ ‫‪ l‬دولت اس��د در مواقع الزم بهانه‪‎‬ه��ای الزم را ب رای‬ ‫پیشبرد اهداف شیطانی در اختیار غرب و متحدانش گذاشته‬ ‫است‪ .‬حتی تصور اینکه ارتش سوری��ه در چنین موقعیتی از‬ ‫سالح شیمیایی استفاده کرده باشد‪ ،‬عق��ل را از سر م ی‏پ راند‪.‬‬ ‫بناب راین این ادعای غرب کامال ب ی‪‎‬منط��ق است ولی اسد با‬ ‫تعلل در پذیرفتن بازرسان سازم��ان ملل این بهانه را به دست‬ ‫دولت‪‎‬های غ ربی داد که ب��ا استفاده از بحث حمله شیمیایی‪،‬‬ ‫اقدام نظامی را در سوریه کلید بزنند‪g.‬‬ ‫اتش زیر خاکستر‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو با فریدون مجلسی درباره رویکرد اروپا به موضوع سوریه‬ ‫شتاب امریکا برای حمله نظامی به سوریه روز به روز کمتر م ی‏شود؛ در حالی که متحدان غربی امریکا همچون‬ ‫انگلیس‪ ،‬فرانس�ه و المان نیز تا امروز مواضع متزلزلی در قبال سوریه داش�تند‪ .‬فریدون مجلسی‪ ،‬تحلیلگر مسائل‬ ‫بی ن الملل‪ ،‬در رابطه با اصرار فرانسه به این مداخله نظامی معتقد است این کشور بدین وسیله م ی‏خواهد دخالت‪‎‬های‬ ‫مکرر خودش را در گذشته‪ ،‬حال و اینده در مستعمرات پیشینش در افریقا توجیه کند و دخالت نظامی توسط کشورهای‬ ‫مقتدر را امری متعارف بنمایاند؛ ضمن ا فرانسه روی پول‏های عربی برای برنام ه‪‎‬های اینده حساب کرده است‪ ،‬چرا که‬ ‫‪10‬درصد جمعیت فرانسه عرب هستند‪.‬‬ ‫ب ه دنبال مطرح ش�دن بحث حمله نظامی امریکا‬ ‫به س�وریه‪ ،‬کش�ورهای غربی مواضع متفاوتی از‬ ‫خود نشان دادند‪ .‬در این میان المان مخالف بحث‬ ‫حمله بود و فرانس�ه با وجود رای منف�ی پارلمان‬ ‫انگلیس همچنان موافق حمله نظامی به سوریه‬ ‫است‪ .‬به نظر شما دلیل مواضع ذکرشده المان و‬ ‫فرانسه چه بود؟‬ ‫بالعک�س اگ�ر ثابت ش�ود س�لفیون از سلاح‬ ‫شیمیایی استفاده کرد ‏ه‪‎‬اند‪ ،‬این ماجرا چه سمت و‬ ‫سویی خواهد گرفت؟‬ ‫‪ l‬اگر ثاب��ت شود سلفیون س�لاح شیمیایی به کار‬ ‫برده‏اند‪ ،‬م ی‪‎‬تواند بهانه‪‎‬ای ب رای مذاکرات صلح با کنار کشیدن‬ ‫بشار اسد‪ ،‬برقراری نوعی فدراسی��ون اقلیمی در ان کشور و‬ ‫پاکسازی ان از تحرکات سلفی شود ت��ا تدریجا شرایط الزم‬ ‫ب رای ایجاد کشوری متحد و دموکراتیک فراهم شود‪ ،‬زی را ملت‬ ‫‪ l‬م ی‪‎‬ماند فرصت طلبان سلفی که در راه‬ ‫کشتار و سر بریدن‪ ،‬هیچ مانع و رادعی نم ی شناسند‪.‬‬ ‫این گرو ‏ه‪‎‬ها قب�لا نیز در دوران ص��دام در ع راق در‬ ‫چنین جنایاتی مشارکت عملی داشته‪‎‬اند و با سالح‬ ‫شیمیای��ی در عرص ‏ه‪‎‬های فرام��وش شده حلبچه‪،‬‬ ‫مجنون و غی��ره اشنا هستن��د‪ .‬امکان��ات مالی و‬ ‫تدارکاتی نیز دارن��د و در ان منطقه هرگونه اسیب‬ ‫و زیانی به هر ی��ک از دشمنان دوگان��ه را به سود‬ ‫خودشان تعبیر م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر واقعا ثابت شود یا گزارش سازمان ملل حکایت‬ ‫از این داشته باشد که سالح شیمیایی به وسیله دولت سوریه‬ ‫به کار رفته است‪ ،‬پیش از انکه دولت‪‎‬ه��ای فرانسه و المان‬ ‫بخواهند تصمیم خودش��ان را بگیرن��د ‪ ،‬هدف‪‎‬های از پیش‬ ‫تعیین شده و غافلگیرکنن��ده سوریه مورد حمل��ه هوایی و‬ ‫ال انگلستان قرار گرفته است ‪ .‬در این‬ ‫موشکی امریکا و احتما ‬ ‫صورت ‪ ،‬یعنی کاربرد سالح شیمیای��ی دولتی‪ ،‬سایر متفقان‬ ‫غ ربی در پیوستن و سهم‪‎‬جویی در دخالت نظامی بر یکدیگر‬ ‫پی ش دستی خواهند کرد و حتی از روسی��ه و ای ران به عنوان‬ ‫دولت‪‎‬های حام��ی سوریه نیز کاری ساخت��ه نخواهد بود‪ .‬به‬ ‫نظر من در چنان صورتی این ترکی��ه است که به بهانه‪‎‬های‬ ‫بین الملل‬ ‫در صورتی که س�ازمان ملل یا امری�کا همچنان‬ ‫مدعی باشند که دولت سوریه از سالح شیمیایی‬ ‫اس�تفاده ک�رده‪ ،‬واکن�ش کش�ورهای غربی چه‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬پس از نفوذ و همراهی ح��زب اهلل در این جنگ که‬ ‫کفه جنگ به سود دولت سوریه سنگی��ن شد‪ ،‬ناگهان ب رای‬ ‫بار دوم موضوع حمله شیمیایی مطرح م ی‪‎‬شود‪ .‬گزارش‪‎‬های‬ ‫تلویزیونی حاکی است که در واقع چنین حمله‪‎‬ای انجام شده‬ ‫است‪ .‬در یادداشتی درب��اره اینکه چنین حمله‪‎‬ای‪ ،‬هر چند در‬ ‫منطقه حومه تحت اشغال ارت��ش معارض انجام شده است‪،‬‬ ‫بتواند کار دولت سوریه باش��د اب راز حیرت و ناب��اوری کردم؛‬ ‫دولتی در مرحله پیروزی های مک��رر ‪ ،‬ان هم در حمله‪‎‬ای که‬ ‫اثار شیمیایی ان م ی‪‎‬تواند به اراضی خودی هم منتقل شود و‬ ‫اقدامی که دست نیروهای جهانی را ب رای واکنش باز م ی‪‎‬گذارد‪،‬‬ ‫مرتکب چنان خطایی شود‪ ،‬خصوصا انک��ه در نوبت پیش‪،‬‬ ‫بانوی نماینده سازمان ملل رسم�� ا و مکرر ا اعالم و تاکید کرد‬ ‫که کاربرد گازهای سمی کار دولت سوریه نبوده است‪ .‬اما دیگر‬ ‫پیگیری نشد و روی ان درب سکوت گذاشتند ‪ .‬من معارضان‬ ‫نظامی را نیز دارای حداقل تربیت نظامی و انضباطی م ی‪‎‬دانم‬ ‫که او ال با ارتکاب چنین اقدامی به نیروی اصلی که دولت است‬ ‫ازادی عمل کامل نم ی دهن د و ثانی�� ا در اراضی تحت اشغال‬ ‫خودشان چنین نم ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به بارز بودن حمله شیمیایی‪ ،‬این اقدام‬ ‫از سوی کدام گروه صورت گرفته است؟‬ ‫امریکا چطور م ی‪‎‬خواهد از بهانه استفاده سالح‬ ‫شیمیایی برای حمله به سوریه استفاده کند؟‬ ‫چرا فرانس�ه تا این حد خواه�ان حمله‬ ‫نظامی به سوریه اس�ت؟ در واقع حمله‬ ‫نظامی به س�وریه چه منافعی برای این‬ ‫کشور در پی دارد؟‬ ‫‪ l‬در مورد فرانسه باید گفت که این کشور‬ ‫بدین وسیله م ی‏خواهد دخالت‪‎‬های مکرر خودش‬ ‫را در گذشته‪ ،‬حال و اینده در مستعمرات پیشینش در افریقا‬ ‫توجیه کند و دخالت نظامی توسط کشورهای مقتدر را امری‬ ‫متعارف بنمایاند؛ ضمن ا روی پول‏های ع ربی ب رای ب رنامه‪‎‬های‬ ‫اینده حساب م ی‏کند‪ .‬هرچه باشد ‪ 10‬درصد جمعیت فرانسه‬ ‫عرب هستند‪.‬‬ ‫نظر ش�ما پیرامون بح�ث حمله ش�یمیایی که‬ ‫بهانه‪‎‬ای برای زمزم ه‪‎‬های اغاز جنگ در این کشور‬ ‫شده است‪ ،‬چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬طرح پرسش به این ص��ورت در درونش القا کننده‬ ‫این است که حمله به سوریه قطعی است و اکنون م ی‪‎‬خواهیم‬ ‫مواضع دو کشور مقتدر اروپای��ی را در قبال ان بررسی کنیم‪.‬‬ ‫پس از مطرح شدن حمله نظامی امریکا به سوریه‪،‬‬ ‫پارلمان انگلیس هرگونه اقدامی را موکول به معلوم‬ ‫شدن نتیجه بررسی سازمان ملل کرد که منطقی‬ ‫است‪ .‬اما فرانسه در کنار ترکی��ه و محافظه‏کاران‬ ‫انتقام‪‎‬جوی عرب که ضمن��ا در صورت اثبات الوده‬ ‫بودن دستان‬ ‫سلفیون مورد حمایتشان در بن‪‎‬بست‬ ‫ِ‬ ‫قرار خواهند گرفت‪ ،‬خواهان اق��دام فوری هستند‬ ‫ و المان به رغم ه راس از هرگون��ه سالح زهراگین‬ ‫و کشت��ار جمعی‪ ،‬واکن��ش احتیاط امیزتری نشان‬ ‫م ی‪‎‬دهد‪ .‬با این حال در شرایط فعلی مساله اصلی‬ ‫دخالت ی��ا عدم دخال��ت فرانسه و الم��ان نیست‪.‬‬ ‫موضوع صح��ت یا ع��دم صحت کارب��رد سالح‬ ‫شیمیایی توسط دولت سوریه است‪.‬‬ ‫بسیار ب رای دریافت سهم خ��ود از کیک سوریه اقدام نظامی‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫ناراضیان غیرسلفی است‪ .‬اینها تفاه��م و اتحاد الزم را ب رای‬ ‫پیشبرد اهداف مشترک ندارند‪.‬‬ ‫بافرهنگی مانند سوریه کامال امادگی چنین امری را دارد‪ .‬به‬ ‫عقیده شخصی من حکومت بشار اسد نیز مانند هر حکومت‬ ‫دیگری تا زمانی که مهار قدرت را در کشورش در اختیار دارد‪،‬‬ ‫رسمی و قانونی است‪.‬‬ ‫ی هم راجع ب�ه مواضع ایران در قبال س�وریه‬ ‫کم ‬ ‫توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬باید توجه داشت سوری��ه در دوران جنگ ع راق و‬ ‫ای ران‪ ،‬به رغم مبانی اعتقادی سکوالریستی‪ ،‬متحد ای ران بود‬ ‫و نظامیان و حکومت ای ران نسبت به ان همکاری‪‎‬ها‪ ،‬به رغم‬ ‫جب ران‏های سخاوتمندانه از سوی ای��ران‪ ،‬احساس وفاداری‬ ‫م ی‏کنند‪ .‬شاید یک دلی��ل نگرانی ای ران ه��م از جایگزینی‬ ‫ی یا نوعی حکومت متمایل به اقلیت سنی و‬ ‫حکومتی سلف ‬ ‫ضد ای رانی از نوع تکریت ی‏های ع راق باشد که ای ران را به تداوم‬ ‫حمایت از دولت سوریه وا م ی‏دارد‪ .‬از سوی دیگر عربستان از‬ ‫تحرکات حاد و خشونت‪‎‬امیز سلفیون در سوریه همانند همین‬ ‫تحرکات در ع راق و جاهای دیگر‪ ،‬حمایت عملی و تدارکاتی‬ ‫ی‪‎‬کند و واردات عناص��ر پرواربندی‏شده سلفی از پاکستان‪،‬‬ ‫م‏‬ ‫افغانستان‪ ،‬قفقاز‪ ،‬یمن‪ ،‬ع راق و جاهای دیگر با تجهی زات الزم‬ ‫به سوریه تداوم داشته و به جنگ داخلی تمام عیار منجر شده‬ ‫است‪ .‬ترکیه‪ ،‬حامی ارتش ازادیبخش سوریه متشکل از سایر‬ ‫‪ l‬امریکا و متفقان��ش از پیش اعالم کرد ‏‪‎‬ه‬ ‫بودند ک��ه کاربرد سالح شیمیایی‪ ،‬خ��ط قرمز انان‬ ‫است؛ به عب��ارت دیگ��ر کاربرد چن��ان سالحی را‬ ‫مستقیم ا علیه امنیت خودشان‪ -‬از جمله اسرائیل‪-‬‬ ‫ تلقی م ی‪‎‬کنند و ب رای خودشان حق دخالت قائلند‪.‬‬ ‫بناب راین خودشان را صریحا متعه��د به دخالت کردند‪ .‬اکنون‬ ‫کاربرد سالح شیمیایی در سوریه روشن است؛ خصوصا انکه‬ ‫امریکا و اسرائی��ل به دنبال بهان ‏ه‪‎‬ای ب��رای پاسخ به دخالت‬ ‫حزب‪‎‬اهلل در سوریه و مشغول ت��دارک تالفی هستند‪ .‬در این‬ ‫میان اشتباه بزرگ دولت سوریه‪ ،‬تاخیر بسیار و تردید در صدور‬ ‫اجازه بازرسی سازمان ملل ب��ود که اکنون باید به دنبال اعالم‬ ‫نتایج بازرسی انها باشد‪ .‬این تاخیر موجب شد مقدمات تهاجم‬ ‫فراهم شود‪ .‬حتی اکنون که این بازدید انجام شده است امریکا‬ ‫ال کرده و باتوجه به اصرار ترکیه و‬ ‫تحت فشار تهدیدی که قب ‬ ‫ع ربستان در حمله هوایی ب��ه اهداف نظامی از پیش تعیین‬ ‫شده ب ی‪‎‬تابی م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫ایا واکنش های کش�ورهایی چون ایران و روسیه‬ ‫در تاخیر حمله نظامی امریکا به سوریه تاثیرگذار‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬اظهارنظر صریح روسیه مبنی ب��ر وجود مدارکی‬ ‫حاکی از عدم کاربرد سالح شیمیای��ی توسط ارتش سوریه و‬ ‫کاربرد ان توسط سلفیون‪ ،‬ظاه را موج��ب ارام شدن موقتی‬ ‫ان واکنش شتاب‪‎‬الود شد؛ بناب راین باراک اوباما ناچار شد ب رای‬ ‫پاسخگویی به تاریخ‪ ،‬مسئولیت خودش را با پارلمان تقسیم‬ ‫کند و تصمیم گیری نهایی را به عهده کنگره بگذارد‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دیپلماسی شرقی‬ ‫شرقعلیهغرب‬ ‫حامیان منطقه ای سوریه‬ ‫در مقابل حمله احتمالی غرب چه می کنند؟‬ ‫بین الملل‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪1‬‬ ‫در شرایطی که ت��ب تند تهاجم گسترده ب��ه سوریه با‬ ‫ادعای به‪‎‬کارگیری سالح‪‎‬های شیمیایی علیه مخالفان از سوی‬ ‫نیروهای دولتی تا حدودی فروکش کرده‪ ،‬ولی از گمان ‪‎‬هزن ی‪‎‬های‬ ‫رسانه ای همچنان زمان اغاز حمله و سطح و می زان ان شنیده‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ .‬ناق��وس جنگ در منطق��ه به صدا درام��ده و بوی‬ ‫ب��اروت در کل منطقه پیچی��ده است‪ .‬در واکن��ش به چنین‬ ‫وضعیتی‪ ،‬دو جبه��ه اصلی یعن��ی محورعربی‪-‬ضد سوری‬ ‫به رهبری عربستان و با هدایت بندربن سلطان و نیز ترکیه‬ ‫تالش دارند با فشار بر دول��ت باراک اوبام��ا شرایط را ب رای‬ ‫اقدام نظامی و گسترش بح��ران در خاورمیانه اماده سازند‪.‬‬ ‫نشست اخی��ر اتحادیه عرب و تاکید روس��ای شرکت کننده‬ ‫بر لزوم پاسخ قاطع به دولت سوریه از یک سو و شتاب زدگی‬ ‫انکارا ب رای ورود ناتو ‪ -‬ب��ازوی نظامی غرب ‪ -‬به این بحران‬ ‫پیچیده از سوی دیگ��ر نشان م ی‪‎‬دهد ک��ه منطقه‪ ،‬ابستن‬ ‫حوادث تلخی خواهد بود‪ .‬در سوی دیگر میدان پس از تزلزل‬ ‫در جبهه غربی یعنی خروج انگلیس از صف حمله کنندگان‬ ‫به سوریه به دلیل رای منفی پارلمان این کشور‪ ،‬باراک اوباما‬ ‫ب رای مشروعی ت بخشی به اق��دام نظامی و رهایی از تبعات‬ ‫ه ر گونه شکس��ت احتمالی از جنگ ب ی فرج��ام تالش کرد‬ ‫که فرم��ان حمله به سوریه ب��ا مجوز کنگ��ره امریکا باشد‪.‬‬ ‫شواهد موجود نش��ان م ی‪‎‬دهد اگر رایزن ی‪‎‬ه��ای بی ن المللی‬ ‫و منطق��ه‪‎‬ای منجر به ی��ک تفاهم سیاسی می��ان عناصر‬ ‫مداخله‪‎‬گر در بح��ران سوریه نشود‪ ،‬احتم��ال گزینه نظامی‬ ‫هر چند به شکل محدود اجتناب‪‎‬ناپذیر است‪ .‬ب ی‪‎‬شک محور‬ ‫عربی‪ -‬ترکی‪ -‬عب��ری ‪ -‬ضدسوری به دنب��ال فیصله دادن‬ ‫بحران از طریق سیاسی و بدون درگیری نظامی نیستند؛ در‬ ‫این خصوص اسرائیل درصدد است که از توانمندی نظامی‬ ‫غرب ب رای تضعیف قدرت منطقه‪‎‬ای ای ران و قطع پل ارتباطی‬ ‫‪44‬‬ ‫محور مقاومت استفاده کند‪ .‬عربست��ان نیز به عنوان رهبر‬ ‫خودخوانده اهل تسنن و هدایت‪‎‬گر اصلی اشوب‪‎‬های داخلی‬ ‫سوریه‪ ،‬تکرار سناری��وی لیبی و سرنگون��ی دولت علوی و‬ ‫متحد نزدیک به ای ران را هدف قرار داده است‪ .‬بناب راین راه حل‬ ‫منطقه‪‎‬ای ب رای خاتمه بحران از طریق گفت وگو و سازش‪ ،‬امر‬ ‫بسیار دشواری به نظر م ی‪‎‬رسد‪.‬‬ ‫اکنون س��وال اصل��ی اینجاست که در ص��ورت اغاز‬ ‫حمله به سوریه و تالش غرب و متحدان منطقه ای ان ب رای‬ ‫سرنگونی نظام سوری��ه و پ ی ریزی ساخت��ار جدید وابسته‪،‬‬ ‫رویکرد حامیان منطقه‪‎‬ای سوری��ه نسبت به اقدام نظامی و‬ ‫شرایط جدید چه خواهد بود؟‬ ‫ی حکومت سوریه که از ان‬ ‫در محور دولت‪‎‬های حام�� ‬ ‫با عنوان محور مقاومت ه��م یاد م ی‪‎‬کنند نقش دولت ای ران‬ ‫نسبت به ع راق و لبنان برجسته‪‎‬تر است‪ .‬اکنون شبح جنگ‬ ‫سایه‪‎‬اش را بر سراسر خاورمیانه گسترانده و ای ران نم ی‪‎‬تواند‬ ‫به سرنوشت سیاس��ی متح��د استراتژیک خ��ود و تالش‬ ‫همزمان دولت های متخاصم غرب��ی و برخی از دولت‪‎‬های‬ ‫عربی و اسرائیل ب ی‪‎‬تفاوت باشد‪ .‬در مورد چرایی حساسیت‬ ‫ای ران به تح��والت سوریه و اعالن موض��ع قاطع در حمایت‬ ‫از منافع راهب��ردی اش در منطقه خاورمیان��ه‪ ،‬تحلی ل‪‎‬های‬ ‫متفاوت��ی وجود دارد؛ ای��ران به عنوان دول��ت شیعه همواره‬ ‫مراودات مناسبی با سوری��ه داشته و جنگ ای��ران و ع راق‪،‬‬ ‫نقطه عطفی در پیونده��ای استراتژیک دو ملت بوده است‪.‬‬ ‫در این راستا در شرایطی که پول نفتی شی خ‪‎‬نشی ن‪‎‬های عرب‬ ‫خلی ج فارس خ��رج ماجراجوی ‏‬ ‫ی‪‎‬های نظام��ی سردار پوشالی‬ ‫قادسیه م ی‪‎‬شد‪ ،‬دولت سوریه به عنوان یگانه دولت عربی از‬ ‫ای ران حمایت کرد‪ .‬همچنین روابط گسترده اقتصادی در کنار‬ ‫مناسبات سیاسی نزدیک‪ ،‬از دو کشور دو متحد استراتژیک‬ ‫ب رای مقابله با توسع ه‪‎‬طلب ی‏‪‎‬های اسرائیل در منطقه ساخته‬ ‫بود‪ .‬در کنار این عوامل نباید از فکت مذهبی هم به سادگی‬ ‫گذشت‪ ،‬در حالی که موضع‪‎‬گیری‪‎‬های رادیکال وهاب ی‪‎‬های‬ ‫سعودی و تالش تکفیری‪‎‬های وابسته به ان در قالب جبهه‬ ‫النصره ب رای ایجاد فتنه قومی ‪ -‬مذهبی در منطقه صورت‬ ‫م ی‏گیرد‪ ،‬ای��ران نم ی‪‎‬تواند نسبت ب��ه توطئه‏های سازمان‬ ‫یافته دشمنان خویش ب ی تفاوت عم��ل کند‪ .‬در هر صورت‬ ‫سوریه اولین خاکریز ای ران در ه ر گونه برخورد با اسرائیل و پل‬ ‫ارتباطی با حزب اهلل لبنان‪ ،‬بازوی نظامی مقاومت در منطقه‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر عمق استراتژیک ای ران گسترش یافته‬ ‫و در غرب تا سواح��ل دریای مدیترانه امت��داد دارد‪ ،‬بناب راین‬ ‫پایان رژیم سوریه در منطقه م ی‪‎‬تواند ضمن برهم زدن توازن‬ ‫قوای راهبردی‪ ،‬منافع ان را نیز با خط رات جدی روبه رو سازد‪.‬‬ ‫همچنین ای��ران تجربه حمله نیروه��ای ائتالف به رهبری‬ ‫امریکا به ع راق در سال ‪ 1991‬را دارد؛ گرچه ع راق در ان دوره‬ ‫متحد ای ران نبود ولی ته ران با اتخ��اذ سیاست عملگرایانه‬ ‫و تاکید بر منافع مل��ی از ورود مستقیم ب��ه جنگ اجنتاب‬ ‫ورزید‪ .‬گرچ��ه در ان زمان برخی گروه‪‎‬ه��ای تندروی داخلی‬ ‫خواهان واکنش به تهاجم غرب علی��ه ع راق و مشارکت در‬ ‫جنگ بودند‪.‬‬ ‫ولی همان طور که اشاره شد سرنوشت سیاسی سوریه‬ ‫ب رای ای ران امر حیاتی است و جزء خطوط قرمز نظام مشخص‬ ‫شده است‪ .‬ای��ران ه��دف از سرنگونی بشار اس��د را منزوی‬ ‫ساختن خود در منطقه از سوی امریکا م ی‏داند‪ .‬بناب راین پس‬ ‫از پررنگ‪‎‬تر ش��دن احتمال مداخله غ��رب در بحران سوریه‪،‬‬ ‫واکنش‪‎‬های ای ران هم تندتر شده است‪ .‬پیام‪‎‬هایی که مقامات‬ ‫ارشد نظام به دو متحد جهان��ی سوریه یعنی چین و روسیه‬ ‫ارسال داشتن��د و از عزم دولت و ملت ای��ران ب رای جلوگیری‬ ‫از تغیی رات تحمیلی خارج��ی در جغ رافیای سیاسی منطقه‬ ‫خود نشان م ی‪‎‬دهد که ای ران تسلی��م فضاسازی‪‎‬های غرب‬ ‫نخواهد شد‪.‬‬ ‫گزینه نخست ای ران در رویارویی با ائتالف دولت‪‎‬های‬ ‫متخاصم علی��ه سوریه در سطح منطق��ه و جهان‪ ،‬تلطیف‬ ‫اوضاع و کاستن از تنش‪‎‬هاست ت��ا از شروع جنگ تمام‪‎‬عیار‬ ‫جلوگیری کنند‪ .‬در این مسیر به نظر م ی‪‎‬رسد پس از رایزن ی ها‬ ‫با سلطان قابوس‪ ،‬پیام‪‎‬هایی می��ان ته ران–واشنگتن ب رای‬ ‫فرصت دادن ب��ه دیپلماس��ی و اشکار ش��دن نتایج دقیق‬ ‫گروه های حقیقت‪‎‬یاب بازرسان سازمان ملل متحد از عوامل‬ ‫اصلی به‪‎‬کارگیری تسلیحات شیمیای��ی در سوریه ردوبدل‬ ‫شده است‪ .‬از یک سو تاخیر هر چند کوتاه در حمله به سوریه‪،‬‬ ‫اقدام مثبتی بوده و از دیگر سو‪ ،‬ای ران در نهادهای بی ن‪‎‬المللی‬ ‫در کنار روسیه‪ -‬چین تالش م ی‪‎‬کن��د منطق دیپلماسی و‬ ‫گفت وگو را ب رای حل بحران سوریه بر منطق زور غالب سازد‪.‬‬ ‫ب ی تردید با تمام شدن فرصت زمانی و حمله امریکا و‬ ‫جبهه ضد جنگ‬ ‫گفت وگو با حسن بهشتی پور درباره تاثیرات اقدامات دیپلماتیک ایران‪ ،‬روسیه و چین‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫از زمانی که صحبت حمله امریکا به سوریه مطرح‬ ‫شده اس�ت بس�یاری از کش�ورها از جمله ایران‪،‬‬ ‫روسیه و چین و برخی کشورهای دیگر در محور‬ ‫شرق شروع به مذاکراتی در این خصوص کردند‬ ‫که شاید بتوانند از وقوع جنگ جلوگیری کنند‪ .‬این‬ ‫اقدامات را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬اصل ماجرا ای��ن است که از قدی��م گفته اند هزار‬ ‫ساعت مذاکره بسیار بهتر از یک ساع��ت جنگیدن است و‬ ‫تالش ب رای اینک��ه در منطقه به طور کل��ی در هیچ کجای‬ ‫جهان جنگی اتفاق نیفتد از طرف هرشخص یا کشوری انجام‬ ‫بگیرد‪،‬ستودنی است‪ .‬به هرحال‪ ،‬ه��م روسیه‪ ،‬چین و کشور‬ ‫خودمان و هم بسیاری از کشورهای منطقه یا خارج از منطقه‬ ‫به وقوع جنگ اعتراض دارند‪ .‬زی را همه منتظر هستند ببینند‬ ‫ارزیابی نیروهای سازمان ملل از حمله شیمیایی در سوریه چه‬ ‫بوده است‪.‬این بازرسان که از طرف سازمان ملل به این کشور‬ ‫اعزام شده اند قرار است در سه هفته اینده اعالم نظر کنند که‬ ‫بین الملل‬ ‫مدتی است که مساله جنگ در سوریه موضوع بحث های بی ن المللی شده است‪ .‬اما انچه این روزها بیش از پیش‬ ‫این کشور را بر سرزبان ها انداخته‪ ،‬مساله حمله امریکا به این کشور اس�ت که مدتی قبل با حمله شیمیایی در این‬ ‫کشور مطرح شد‪ .‬مدتی قبل در ادامه درگیری های داخلی این کشور طی عملیاتی از سالح های شیمیایی استفاده شد‬ ‫و بسیاری کشته شدند و اسیب دیدند‪ .‬در همین راستا سازمان ملل نیروهایی را برای بررسی به این کشور اعزام کرد‪.‬‬ ‫اما ایاالت متحده امریکا در یک اقدام خودسرانه اعالم کرد‪ ،‬صرفا برای تنبیه دولت اسد قصد دارد عملیات نظامی علیه‬ ‫این کشور ترتیب دهد‪ .‬این مساله واکنش های بسیاری را همراه داشت‪ .‬از سویی کنگره انگلیس برای همراهی در این‬ ‫جنگ موافقت نکردند و فرانسه و المان نیز انصراف خود را اعالم کردند‪.‬در همین راستا کشورهایی نظیر ایران‪،‬چین و‬ ‫روسیه مشغول مذاکراتی در منطقه شدند تا بلکه از این جنگ جلوگیری کنند‪ .‬در همین خصوص گفت وگویی با حسن‬ ‫بهشت ی پور‪ ،‬کارشناس مسائل روسیه انجام دادیم‪ .‬وی که معتقد است حتی اگر این مذاکرات در راستای منافع ملی‬ ‫روسیه یا هر کشور دیگری باش�د کار پسندیده ای است‪ ،‬م ی گوید‪« :‬درست اس�ت که ایران و روسیه با سوریه روابط‬ ‫حسنه ای دارند و در صورت بروز مشکالتی برای این کشور و روی کار امدن دولت حام ی امریکا‪ ،‬مشکالت عدیده ای‬ ‫ایجاد خواهد داشت‪ ،‬اما در نظر ما بسیار کار پسندیده ای است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫متحدانش به سوریه‪ ،‬ای ران نم ی‪‎‬تواند همانند حمله ‪ 2003‬به‬ ‫ع راق فقط به محکومیت تهاجم بسنده کند؛ با این تفاسیر‬ ‫گزینه‪‎‬های ای ران در صورت اغاز جنگ چه خواهد بود؟‬ ‫حزب اهلل لبنان پس از توفی��ق در همراهی نیروهای‬ ‫دولتی بشار اسد در پاکس��ازی القصیر و ب��ا تجربه‪‎‬اندوزی‬ ‫از جنگ‪‎‬های گذشته با اسرائیل‪ ،‬به ی��ک عنصر اثرگذار در‬ ‫تحوالت داخلی لبنان و منطقه تبدیل شده است؛ بناب راین در‬ ‫این ازمون سخت تاریخی‪ ،‬حزب اهلل لبنان در کنار نیروهای‬ ‫جی ش المهدی ع راق م ی‪‎‬توانند عمق استراتژیک اسرائیل را‬ ‫هدف قراردهند و این موضوع بارها از س��وی مقامات ای ران‬ ‫مبنی بر اینکه جنگ سوریه یک جنگ گست��رده و با ابعاد‬ ‫منطقه‪‎‬ای خواهد بود‪ ،‬عنوان شده است‪ .‬گرچه راهبرد امریکا‬ ‫در بحران سوریه بر جنگ محدود و نامتقارن استوار گشته با‬ ‫این وجود اگر هم ورود به جنگ ارادی باشد ولی خروج از ان‬ ‫غی رارادی خواهد بود و تکرار سناریوی افغانستان و ع راق در‬ ‫سوریه محتمل است‪ .‬فرسایشی شدن جنگ و سرایت بحران‬ ‫به سرزمی ن‏های اشغالی ب رای ای ران و حزب اهلل لبنان‪ ،‬گزینه‬ ‫مطلوب خواهد بود‪ .‬همچنین افک��ار عمومی دنیای عرب‬ ‫به شدت به اقدام اسرائیل در ورود ب��ه جنگ واکنش منفی‬ ‫نشان خواهد داد و حمایت جبه��ه عربی‪-‬غربی ضدسوری‬ ‫از تروریس ت‪‎‬ه��ای خارجی با مداخله نظام��ی بیشتر اشکار‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫توانمندی‪‎‬های ای ران ب رای حفظ منافع راهبردی اش در‬ ‫منطقه اثبات شده است؛ گرچه دولت یازدهم با عقل و منطق‬ ‫در پی حل بحران و خاتمه مشکالت موجود با دنیای غرب‬ ‫است ولی این به مفهوم عدول از مناف��ع و مصالح خویش‬ ‫نبوده و نیست‪.‬‬ ‫ای ران قواعد بازی سوری��ه را به درستی تشخیص داده‬ ‫است؛ مسال��ه اینجاست که موضوع سوری��ه صرفا بودن یا‬ ‫نبودن شخص بشار اس��د نیست بلکه مسال��ه اینجاست‬ ‫که تهاجم خارجی نه تنها به خ��روج از بحران داخلی سوریه‬ ‫نخواهد انجامی��د بلکه فراگی��ری بح��ران م ی‪‎‬تواند نظام‬ ‫منطقه‪‎‬ای را با اشوب گسترده سیاسی روبه رو سازد‪ .‬بناب راین‬ ‫در بدترین حالت هم اگ��ر دخالت خارجی به فروپاشی دولت‬ ‫سوریه بینجام��د‪ ،‬نه تنها تنش میان ای��ران و غرب کاهش‬ ‫نخواهد یافت بلک��ه بیشتر هم خواهد ش��د‪ .‬در نبود دولت‬ ‫مرکزی اقتدارگرا و تشتت ارا میان مخالفان بشار اسد‪ ،‬ای ران‬ ‫باز هم جایگزینی مطلوب خویش را بر حفظ نفوذ سنت ی‪‎‬اش‬ ‫در سوریه و منطقه خواهد داشت‪.‬‬ ‫سکوت ای ران در هر صورت و بسن��ده کردن به اقدام‬ ‫دپیلماتیک م ی‪‎‬تواند ای ران را در مذاکرات اتی خویش بر سر‬ ‫موضوع هسته‪‎‬ای در تنگنا قرار دهد‪ .‬بناب راین ای ران همراه با‬ ‫حزب اهلل لبنان در کنار ع راق شیع��ی خواهد کوشید از تمام‬ ‫امکانات سخت افزاری و نرم افزاری خ��ود در نبرد احتمالی با‬ ‫محور غربی‪ -‬عربی‪ -‬عبری استفاده کند‪ .‬از دید تحلیلگران‬ ‫غ ربی‪ ،‬از یک سو ای ران در قبال بحران سوریه به دلیل شرایط‬ ‫حاد با محدودیت گزینه‪‎‬ها روبه روس��ت و از دیگر سو هدف‬ ‫اسرائیل هم از ترغیب امریکا به اغاز مداخله در سوریه‪ ،‬تله‏ای‬ ‫نامرئی ب رای کشاندن پای ای ران به جنگ مستقیم و تضعیف‬ ‫توانمندی‪‎‬های ای��ران و نیز احیای مجدد ط��رح خاورمیانه‬ ‫بزرگ است‪.‬‬ ‫ولی شرایط منطقه‪‎‬ای و جهانی امکان جنگ گسترده‬ ‫را نم ی‪‎‬دهد و واقعیت می دانی بحران سوریه حکایت از ان دارد‬ ‫که با شکاف میان مخالفان دولت سوریه از جمله خروج دولت‬ ‫اسالمگرای مصر از دایره حامیان اصل��ی سلف ی ها و ترس‬ ‫اردن از تبعات تهاجم به سوریه‪ ،‬به دلیل مخالت‪‎‬های داخلی‪،‬‬ ‫امریکا قصد دارد با تهاجم محدود موازنه قوا را درسوریه به نفع‬ ‫مخالفان دولت تغییر دهد‪ .‬ولی در چنین وضعیتی هم حداقل‬ ‫در کوتاه مدت عرصه می دانی سوریه با تغیی رات اساسی روبه رو‬ ‫نخواهد شد و این تعادل مجددا ب��ا حمایت ای ران و حزب اهلل‬ ‫لبنان جب ران خواهد شد‪g .‬‬ ‫دقیقا کدام ط��رف درگیر در سوری��ه از سالح های شیمیایی‬ ‫استفاده کرده و نتیج��ه بررس ی ها بسیار تعیی ن کننده خواهد‬ ‫بود‪ .‬تازه بعد از این‪ ،‬شورای امنیت سازمان ملل است که باید‬ ‫تصمیم بگیرد که در قبال نیروهای مجرم چه واکنشی نشان‬ ‫دهند و به نتیجه برسند که واکنش مناسب چیست‪.‬‬ ‫باتوجه به توضیحات شما و اینکه تصمیم نهایی‬ ‫ب ر عهده س�ازمان ملل اس�ت‪ ،‬فک�ر م ی کنید در‬ ‫نهایت چه تصمیمی گرفته شود؟‬ ‫‪ l‬به هرحال تمام این تصمیم��ات باید در چارچوب‬ ‫حقوق و روابط بی ن الملل انجام بشود که راهکار های ان هم‬ ‫کامال مشخص تعری��ف شده است‪ .‬ب راساس ای��ن مواردی‬ ‫که مطرح کردم‪ ،‬نوبت به کشوره��ای حامی صلح م ی رسد‪.‬‬ ‫کشورهایی مثل ای ران‪ ،‬چین و روسیه با مذاکراتی که از طریق‬ ‫دیپلمات های خود به صورت تلفنی ب��ا وزرا و رئی س جمهور‬ ‫کشورهای مختلف در این مدت انجام داده اند سعی کنند که‬ ‫فضای بی ن المللی را به سمت��ی بب رند که امریکا تحت فشار‬ ‫بیشتری قرار بگیرد و از انجام ای��ن عملیات منصرف شود‪.‬‬ ‫زی را از نظر م��ن این اقدام امریکا‪ ،‬ی��ک ماجراجویی جدید در‬ ‫سطح منطقه محسوب م ی شود و بسیاری از معادالت موجود‬ ‫را برهم خواهد زد‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫تا چه ح�د این مذاک�رات و اقدام�ات علیه جنگ‬ ‫مثبت و تاثی ر گذار بوده است؟‬ ‫‪ l‬به هرحال تا همین االن هم که عملیات نظامی‬ ‫امریکا انجام نشده‪ ،‬نشان م ی دهد که این میانج ی گری ها و‬ ‫مذاکرات تاثیرگذار بوده است‪ .‬زی را قرار ب��ر این بود که هفتم‬ ‫شهریور حمالت خود را اغاز کنن��د‪ .‬حاال این تاخیر و تردید از‬ ‫سمت ایاالت متحده و اینک��ه اوباما تصمیم گیری درباره این‬ ‫موضوع را برعهده کنگره این کشور گذاشته است‪ ،‬م ی توان‬ ‫گفت به نوبه خ��ود یک موفقیت ب��رای کشورهای مخالف‬ ‫جنگ محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫به نظر شما کنگره امریکا درباره این موضوع چه‬ ‫تصمیمی م ی گیرد‪ .‬به هرحال بنا به گفته شما االن‬ ‫همه چیز به تصمیم انها مربوط م ی شود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬کنگره تا دوهفته اینده تعطیل است و نمایندگانش‬ ‫در مرخصی به سر م ی برند‪ .‬بعد از این دوهفته تازه شروع به‬ ‫کار م ی کنند و ابتدا تشکیل جلسه م ی دهند‪ ،‬تصمیم نهایی‬ ‫انها بسیار مهم است‪ .‬البته این مساله را هم باید در نظر داشت‬ ‫که قطعا کنگره امریکا در یک یا دو جلسه به تصمیم نهایی‬ ‫نم ی رسند‪ .‬اما با تم��ام این تفاسیر و توجه ب��ه این نکته که‬ ‫کشورهای چین‪ ،‬ای ران‪ ،‬روسیه و دیگر کشورها که در تالش‬ ‫هستند جلوی بروز جن��گ را در منطقه بگیرن��د تا به اینجا‬ ‫موفق بوده اند اما اینکه بتوان با قطعی��ت این مساله را بیان‬ ‫کنیم‪ ،‬امریکا از جنگ منصرف شده اس��ت یا از موضع خود‬ ‫عقب نشینی خواهد کرد‪ ،‬معطوف به این است که کشورهای‬ ‫مورد نظر تا چه حد بتوانند فش��ار بی ن المللی را علیه امریکا‬ ‫افزایش بدهند و ایاالت متحده را مجبور به تجدید نظر کنند تا‬ ‫از ادامه مسیر اشتباهی که قدم گذاشته است منصرف شود‪.‬‬ ‫‪ l‬برخی معتقدند ک�ه اوباما تمایل�ی به جنگ‬ ‫ندارد و فش�ار تندروهای این کشور به وی موجب‬ ‫شده که چنین تصمیمی بگیرد‪ .‬این فرضیه را تا‬ ‫چه حد واقعی م ی دانند؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫راستش چند نظریه در داخل امریکا درباره رئی س جمهور‬ ‫وجود دارد که تا چه حد این مقام تعیی ن کننده و تصمیم گی رنده‬ ‫اس��ت‪ .‬یک نظری��ه افراط��ی وج��ود دارد ک��ه معتقد است‬ ‫رئی س جمهور اسیر برخی کمپان ی هایی است که به اصطالح‬ ‫هزینه مالی م ی کنند تا رئی س جمهور امریکا انتخاب بشود‪.‬‬ ‫ول��ی نظریه دیگ��ر منطق ی تر اس��ت‪ .‬چراک��ه معتقد است‬ ‫یزند‪،‬‬ ‫رئی س جمهور این کشور درست است که حرف اخر را م ‬ ‫اما تصمیم گی رنده تنها نیست‪ .‬بلکه البی کنگره امریکا بسیار‬ ‫تعیین کننده است‪ .‬همچنین مجموعه مشاوران که متشکل‬ ‫از مشاور امنیت مل��ی‪ ،‬وزیر دفاع‪ ،‬وزی��ر امورخارجه و رئیس‬ ‫سازمان سیاست‪ ،‬نظ رات ش��ان در شورای امنیت ملی مطرح‬ ‫م ی شود و درمورد نظر نهایی ک��ه اوباما یا هر رئی س جمهور‬ ‫دیگری اتخاذ م ی کند بسیار تاثیر م ی گذارد‪ .‬گروهی که درحال‬ ‫ک هگل و جان ب رننان رئیس‬ ‫حاضر متشکل از جان کری‪ ،‬چا ‬ ‫سازمان سیا هستند‪ ،‬اتفاق��ا به جنگ طلبی مشهور نیستند‪.‬‬ ‫یعنی رویکردش��ان تمایلی به جنگ ندارد‪ ،‬ام��ا این ماجرا به‬ ‫نظر من بسیار عمی ق ت��ر از ان است که یک اختالف داخلی‬ ‫به شمار اورد‪.‬‬ ‫منظورتان از اینکه عمی ق تر از انچه مطرح ش�ده‬ ‫است‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬ایاالت متحده امریک��ا در خاورمیانه عمال پرونده‬ ‫را به گونه ای تنظیم کرده که بتوان��د از طریق سوریه به ای ران‬ ‫هم فشار بیاورد و در واقع مشغول فضاسازی است که بتواند‬ ‫بعد از سوریه به ای ران حمله کند‪ .‬اگر چنین فرضی ه ای درست‬ ‫باشد‪ ،‬ان وقت است که متوجه م ی شوید موضوع جدی تر از‬ ‫ان صحب ت هاست که نامش را اختالف��ات داخلی بگذاریم‪.‬‬ ‫حتی شاید طرح این مساله نوعی پوشش ب رای سیاست های‬ ‫جنگ طلبانه امریکا در منطقه باشد‪ .‬به هرحال از نظر من اینجا‬ ‫فقط مساله سوریه در میان نیست و برنامه ریزی گسترده ای‬ ‫پشت این تصمیم جنگ وج��ود دارد و به دنبال این است که‬ ‫بی داری اسالمی را در خاورمیانه خنثی کند‪.‬‬ ‫بسیاری معتقدند که این مذاکرات که در راستای‬ ‫صل�ح و جلوگی�ری از جنگ اس�ت صرف�ا تالش‬ ‫کشورها برای حفظ منافع خودشان است‪ .‬ایا این‬ ‫دیدگاه صحیح است؟‬ ‫‪ l‬حتی اگر مذاکرات ب رای جلوگیری از جنگ صرفا‬ ‫به خاطر دنبال کردن اهداف خود در راه حفظ مصالح و منافع‬ ‫ی ستودنی است‪.‬‬ ‫کشور خود باشد باز اقدام ‬ ‫درست است که ای ران و روسیه با سوریه روابط حسنه ای‬ ‫دارند و در صورت بروز مشکالتی ب رای این کشور و به روی کار‬ ‫امدن دولت حامی امریکا مشکالت عدیده ای را ایجاد م ی کند‬ ‫اما باز از نظر من بسیار کار پسندیده ای است و بهتر است که‬ ‫مذاکرات را ادامه دهند‪ .‬جلوگی��ری از بروز جنگ حتی اگر در‬ ‫راستای منافع کشور خود باشد هیچ ای��رادی ندارد و از ارزش‬ ‫این کار کم نم ی کند‪g .‬‬ ‫بهشتی پور معتقد است که‬ ‫تالش های روسیه‪ ،‬چین‬ ‫و ایران می تواند امریکا را‬ ‫سرانجام از انجام عملیات‬ ‫نظامی علیه سوریه‬ ‫پشیمان کند‬ ‫پشت پرده‬ ‫دیپلماسی ایران‬ ‫بحران سوریه چگونه می تواند به فرصت‬ ‫طالیی برای ایران تبدیل شود؟‬ ‫علیرضا شاکر‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بارها طی یکی‪ ،‬دو هفته گذشته شبکه های تلویزیونی‬ ‫و خبرگزاری های معتبر از حمله قریب الوقوع به سوریه خبر‬ ‫دادند‪ .‬حتی چندین بارها از حمله طی ساعات اینده سخن‬ ‫گفته شد ولی این حمله احتمالی مدام ب��ه تاخیر م ی افتد‪.‬‬ ‫منتفی نم ی شود بلکه مخاطب را بین زمین و اسمان معلق‬ ‫نگه م ی دارد‪ .‬یک بار انتظار ب رای دریافت گزارش بازرسان از‬ ‫منطقه شیمیای ی شده بهانه م ی ش��ود و دیگر بار موضوعی‬ ‫دیگر‪ .‬معلوم نیست که غرب به خصوص مقامات واشنگتن‬ ‫چشم انداز روشنی از اقدام نظامی احتمالی ندارند یا اینکه با‬ ‫‪46‬‬ ‫ب رای انها جنگ سوریه نیز فرصتی است ب��رای تکرار این‬ ‫توهم مضحک‪ .‬به خصوص اینکه با روی کار امدن دولتی‬ ‫مصالحه جو در ای ران بهانه ه ر گونه ضربه ای به ای ران گرفته‬ ‫شده است‪ .‬با این حال روزنامه السفیر چاپ بیروت گزارشی‬ ‫از خبرنگارش در بیروت منتشر کرد ک��ه مدعی بود دولت‬ ‫ترکیه نیز ضربه به ای ران را مطلوب خود م ی داند‪.‬‬ ‫این گزارش در مورد تحوالت سوریه و نقش ترکیه ب رای‬ ‫سرنگونی نظام حاکم بر دمشق‪ ،‬نوشته است‪« :‬اگر قرار بر‬ ‫حمله به سوریه باش��د‪ ،‬ترکیه ناچار خواه��د شد پشتیبانی‬ ‫بیشتری از عناصر مسل��ح در سوریه انجام ده��د تا بتواند‬ ‫سلطه ای��ن عناصر بر شه��ر حلب را تضمین ک��رده‪ ،‬ان را‬ ‫منطقه ای ازاد ش��ده و تحت الحمایه مستقیم ترکیه با چراغ‬ ‫سبز امریکا و غرب اعالم کند‪ .‬مشابه این اقدام را کشورهای‬ ‫غربی‪ ،‬در حمایت از کردهای ع راق در ب رابر ارتش صدام در‬ ‫شمال مدار ‪ 36‬درجه انجام دادن��د‪ .‬این محاسبات پیچیده‪،‬‬ ‫ترکیه را واداشت در درجه نخست‪ ،‬کشورهای غربی را قانع‬ ‫کند تا ناخرسندیش��ان از بده بستان های جبه��ه النصره و‬ ‫سازمان القاعده را نادیده بگی رند‪ .‬سپس احمد داود اوغلو‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه خود را به جده فرستاد تا همس��ان بودن نقشه های‬ ‫ترکیه با عربستان سعودی را ب��ه انها اثبات و تاکید کند که‬ ‫هدف انها واحد است و ان‪ ،‬ب راندازی دولت بشار اسد و سپس‬ ‫تعیین نقشه های مشترک ضد لبنان و ع��راق و پس از ان‬ ‫ای ران؛ که همگی کشورهای همسای��ه ترکیه هستند‪ .‬این‬ ‫گزارش یا انچه در رسانه ه��ای صهیونیستی درباره ضربه‬ ‫به ای ران منتشر م ی شود‪ ،‬در ح��ال حاضر نسبتا غی ر ممکن‬ ‫به نظر م ی رسد‪ ،‬چرا که وجهه ای ران در داخل و خارج در حال ‬ ‫ترمیم است‪».‬‬ ‫نیت‪ ،‬ایران است!‬ ‫گفتن ندارد که رژیم صهیونیستی و الب ی های اسرائیلی‬ ‫از مدت ها پیش سودای نابودی ای ران را در سر م ی پرورانند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫جنگ رسانه ای در صدد کسب اهدافی از پیش تعیی ن شده‬ ‫هستند‪ .‬ب��ه هر حال ای��ن تاخیر در حمله ب��ه سوریه ب رای‬ ‫کشورهایی مانن��د ای ران نیز م ی توان��د فرصت افرین باشد‪.‬‬ ‫به خص��وص اینکه ب��اراک اوباما رئی س جمه��وری امریکا‬ ‫تصمیم درباره جنگ را به کنگره سپ��رده است‪ .‬حال انکه‬ ‫خود از چنین اختی��اری برخوردار است‪ .‬اگ��ر نگوییم اوباما‬ ‫مخالف حمله ب��ه سوریه است حداقل م ی ت��وان گفت که‬ ‫کاخ سفید در حال بررس ی های بیشتر است‪ .‬بعد از سخنان‬ ‫اخیر اوباما‪ ،‬سن پترزبورگ نخستی��ن کارزار واشنگتن ب رای‬ ‫بحث دیپلماتیک با اعض��ای ‪ G 20‬درب��اره سوریه است‪.‬‬ ‫احتماال یکی از موضوعات مهم ب��رای واشنگتن این است‬ ‫که اگر حمله نیروهای غربی ب��ه سوریه انجام شود‪ ،‬موضع‬ ‫حامیان سنتی اسد چه خواهد ب��ود و در راس انها ای ران چه‬ ‫خواهد کرد؟ طی یکی‪ ،‬دو هفت��ه گذشته رسانه های غربی‬ ‫در گزارش های مختل��ف از فرصت ها و تهدیدهای ای ران در‬ ‫صورت حمله امریکا و متحدانش به سوریه سخن گفته اند‬ ‫که جمع بن��دی انچ��ه در معتبرترین رسانه ه��ای غربی و‬ ‫عربی ام��ده‪ ،‬سناریوهایی را پیش رو م ی گ��ذارد‪ .‬جان مایه‬ ‫این سناریوه��ا از تحلی ل ها و گزارش ه��ای نیویورک تایمز‪،‬‬ ‫فاری��ن پالس��ی‪ ،‬ایندیپندن��ت‪ ،‬ف��ارن اف��رز‪ ،‬السفی��ر و‪...‬‬ ‫گرفته شده است‪.‬‬ ‫این روزه��ا از ته��ران صداهای متفاوت��ی به گوش‬ ‫م ی رسد؛ صداهایی کامال مغایر با انچه احمدی نژاد در هشت‬ ‫سال گذشته از جمهوری اسالمی نشان داد‪ .‬صدای اعتدال‪،‬‬ ‫صلح و ارام��ش‪ .‬حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمه��ور تکنوکرات‬ ‫و چهره شناخته شده بی ن المللی با ای��ن ادعا که در صورت‬ ‫پیروزی‪ ،‬ای ران را به سمت اشتی مل��ی و صلح منطقه ای و‬ ‫جهانی هدایت خواهد ک��رد‪ ،‬توانست ارای بیش از نیمی از‬ ‫رای دهندگان را کسب کند‪ .‬هر اندازه که او در عرصه داخلی‬ ‫توانسته پیشرو باشد و با دارا ب��ودن از حمایت رهبر انقالب‬ ‫بخش های قابل توجهی از دو جریان اصالح طلب و اصولگرا‬ ‫را جذب کرده و پیشتازی کند‪ ،‬در عرصه بی ن المللی با مانع‬ ‫مواجه شده است‪ .‬مانع تراشی که همه تحلی ل ها م ی گوید از‬ ‫ل تراشیده شده است‪ .‬انهایی‬ ‫سوی افراطیون عرصه بی ن المل ‬ ‫که بر طبل جنگ در سوریه م ی کوبن��د‪ ،‬نم ی خواهند دنیا‬ ‫حضور رئی س جمهوری منطقی یا حداقل اشنا به مناسبات‬ ‫جهانی در ته ران را حس کند‪ .‬انها نم ی خواهند این سخن‬ ‫وزیر ام��ور خارجه ای ران ک��ه «اشتباهات ب��زرگ حاکمیت‬ ‫سوریه‪ ،‬زمین��ه سوءاستفاده را فراهم ک��رد‪ ».‬را دنیا بشنود‪.‬‬ ‫ای ران این روزه��ا ا نقدر انعطاف و نرمش از خ��ود نشان داده‬ ‫که این ادعا که با مشارکت عربستان م ی توانست زمینه ساز‬ ‫تفاهم منطقه ای درباره سوریه شود‪ ،‬دور از ذهن نم ی نماید‪.‬‬ ‫اما ظاه را انعط��اف ای ران ب��رای افراطیونی که منافع‬ ‫ایش��ان در جنگ و ن��زاع اس��ت‪ ،‬خوشایند نیس��ت‪ .‬حتی‬ ‫ایندیپندن��ت در نوشت��ه ای م ی گوید‪« :‬غ��رب در حقیقت‬ ‫به دنبال ضربه زدن به جمهوری اسالم��ی ای ران است‪ ».‬اما‬ ‫چرا ضربه زدن؟ مگر نه اینکه در ای ران شخصی روی کار امده‬ ‫که میانه روس��ت و یک بار نیز در گذشت��ه ای نه چندان دور‬ ‫با تروئیکای غرب به تفاهم رسید‪ .‬پس مشکل چیست؟‬ ‫به اعتقاد رابرت فیسک‪ ،‬روزنامه نگار قدیمی انگلیسی‬ ‫مشکل «اسرائیل» است‪ .‬وی م ی گوید که امریکا به خاطر‬ ‫حمایت از اسرائی��ل تنها حام ی عرب ای��ران را مورد هدف‬ ‫احتمالی قرار داده است‪ .‬البته او تا حدودی درست م ی گوید‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫هدف میانه روی ایرانی است‬ ‫الب ی ه��ای صهیونیستی بخش عم��ده ای از افراط ی گری‬ ‫جهانی را نمایندگی م ی کنن��د‪ .‬همان ها بودند که در دوران‬ ‫ریاست جمهوری سی د محمد خاتم��ی اصالح طلب‪ ،‬ای ران را‬ ‫در محور شرارت جای دادند و اگ��ر افراط ی گری های امثال‬ ‫بوش و گروه های ذی نفوذ تن��درو نبود‪ ،‬شاید منطقه شکل‬ ‫دیگری می گرفت‪.‬‬ ‫در حال حاضر نیز ای ران به لحاظ داخلی به مشارکت و‬ ‫اجماع مطلوبی رسیده و ان طور که حسن روحانی م ی گوید‬ ‫ب رای تحقق کامل اجماع ملی ب رنامه هایی دارد‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫غرب از انتخاب روحانی و رویکرد دستگاه دیپلماسی جدید‬ ‫ای ران تاکنون استقبال کرده اس��ت به طوری که معتبرترین‬ ‫رسانه ها نسبت به تضعیف میانه روه��ا در ای ران در صورت‬ ‫حمله به سوریه هشدار داده اند‪.‬‬ ‫بناب راین اگر افراطی��ون صهیونیست و جنگ طلبان‬ ‫غربی بتوانند با جنگ اف��روزی در منطقه دولت اعتدالگرای‬ ‫ای ران را به انفع��ال بکشند‪ ،‬ان وقت نوب��ت مخالفان دولت‬ ‫روحان��ی است ک��ه وارد عم��ل ش��ده و ابتکار عم��ل را از‬ ‫رئی س جمهوری پی��ش رو و وزی��ر امور خارج��ه محبوب و‬ ‫مشهورش بگیرند‪.‬‬ ‫بدین ترتیب بهتر اس��ت صادقانه اعت��راف کنیم در‬ ‫صورت حمله به سوریه‪ ،‬تضعیف جری��ان میانه رو در ای ران‬ ‫حتم ی است‪ .‬نیویورک تایمز این واقعیت تلخ را چنین نقل‬ ‫م ی کند‪« :‬یک��ی از پیامدهای بسیار منف��ی تشدید بحران‬ ‫سوریه‪ ،‬کاهش شانس گفت وگ��وی موفقیت امیز با ای ران‪،‬‬ ‫ان ه��م در زمانی است ک��ه دولتی میان��ه رو در این کشور‬ ‫روی کار امده که م ی گوید به دنبال بهب��ود روابط با جامعه‬ ‫بی ن المللی است‪».‬‬ ‫در صورت وقوع حمله به احتمال ق��وی اعتدالگرایی‬ ‫ای رانی ضربه خواه��د خورد‪ .‬باید گفت ه��ر موشکی که به‬ ‫سوی دمشق م ی رود‪ ،‬در حقیقت قلب دولت اعتدالی ای ران‬ ‫را نشانه گرفته است‪.‬‬ ‫مذاکره با ایران هم در میان است؟‬ ‫اما همه ماج��را نابودی نیست‪ ،‬بلک��ه این سکه روی‬ ‫دیگری هم دارد‪ .‬به اعتقاد برخی کارشناسان غ ربی تا پیش از‬ ‫پیروزی حسن روحانی‪ ،‬امریکای ی ها مستقیما به دنبال مقابله‬ ‫با ای ران در سوریه بودند‪ .‬اما حاال دیگر اوضاع فرق کرده است‪.‬‬ ‫حداقل این است ک��ه امریکا درباره ای��ران نرمش بیشتری‬ ‫نسبت ب��ه دوره احمدی ن��ژاد نشان م ی ده��د‪ .‬فرانسیس‬ ‫وندرل‪ ،‬دیپلمات کهنه کار سازمان مل��ل و نماینده پیشین‬ ‫این سازمان و اتحادیه اروپ��ا در پرونده های سنگینی چون‬ ‫افغانستان نظر جالب��ی دارد‪ .‬وی در گفت وگو با دیپلماسی‬ ‫ای رانی م ی گوید‪« :‬من امیدوارم در چند ماه گذشته غرب ی ها‬ ‫به این نتیجه رسیده باشند که باید ب��ا ای ران بر سر مسائل‬ ‫مختلف از پرونده هسته ای تا دیگر اختالف های موجود به‬ ‫توافق برسند‪ .‬تا حداقل یک ماه پی��ش امریکای ی ها حتی‬ ‫مخالف حضور ای��ران در مذاکرات��ی بودند که در خصوص‬ ‫فردای سوری��ه در ان تصمیم گیری خواهد ش��د‪ .‬من فکر‬ ‫م ی کنم که یکی از دالیل شکست نشست ژنو در خصوص‬ ‫سوریه که دو سال پی��ش رخ داد همی��ن ب ی میلی امریکا‬ ‫در خصوص حض��ور ای ران در ای��ن نشست ب��ود‪ .‬بناب راین‬ ‫من امی��دوارم نوعی گفتم��ان اعتمادسازی می��ان ای ران و‬ ‫امریکا اغاز ش��ود‪ .‬شکی وج��ود ندارد ک��ه همان گونه که‬ ‫گفت وگو بر س��ر افغانستان می��ان ای��ران و امریکا جواب‬ ‫داد‪ ،‬این گفت وگ��و در پرون��ده سوریه هم بسی��ار راهگشا‬ ‫خواهد بود‪».‬‬ ‫شاید به همین دلیل است ک��ه گفته م ی شود جفری‬ ‫فلتمن در سفر به ته ران پیامی از سوی واشنگتن به منظور‬ ‫مشارکت سیاسی ای ران داشته است‪ .‬در رسانه ها امده بود که‬ ‫فلتمن‪ ،‬دستیار سازمان ملل در ام��ور سیاسی در سفر اخیر‬ ‫خود به ته ران به روحانی پیام داده که واشنگتن ب رای تعامل‬ ‫‪47‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جدی با ای ران در طیفی از موارد از جمله سوریه اماده است‪.‬‬ ‫ان طور که المانیتور نوشت جفری فلتمن معاون‪ ،‬وزی ر خارجه‬ ‫سابق امریکا که پیش از این ج��زو دشمنان فعال ته ران در‬ ‫لبنان محسوب م ی ش��د‪ ،‬حامل دو پیغام ب��رای مسئوالن‬ ‫ای رانی بوده است؛ پیام نخست در م��ورد ژنو‪ 2‬بود و دیگری‬ ‫نیز در مورد ژنو ‪ 2‬بود اما بیشتر امریکایی به نظر م ی رسید‪.‬‬ ‫این رسانه به نقل از یک منبع اگاه در ته ران ادامه داد‪:‬‬ ‫«فلتمن سازمان ملل» بر اهمیت حضور ای ران در ژنو‪ 2‬تاکید‬ ‫م ی کرد‪ ،‬اما ای ران ی ها منتظ��ر شنیدن ان بودند که «فلتمن‬ ‫امریکا» چه م ی گوید‪ .‬در ط��ول جلسه سوم و البته اخر بود‬ ‫که فلتم��ن در مورد س�لاح شیمیایی سخن گف��ت‪ .‬اینجا‬ ‫بود که ای ران اعالم کرد‪ ،‬صد درص��د مطمئن است که کار‬ ‫حکومت اسد نبوده و شواهدی ب رای اثبات ان وجود دارد‪ .‬به‬ ‫گفته این منبع اگاه‪ ،‬مسئ��والن ای رانی به فلتمن گفتند که‬ ‫تصاویر ماهواره ای وجود دارد که ثاب��ت م ی کند اسد با این‬ ‫جنایت هیچ ارتباطی ن��دارد‪ .‬اسد ب��رای اثبات حس ن نیت‬ ‫خود به بازرسان حقیقت یاب سازم��ان ملل اجازه دسترسی‬ ‫به ان منطقه را داد‪ .‬این منب��ع اگاه افزود‪« :‬فلتمن گفت که‬ ‫موفقیت نشست ژنو ‪ 2‬باید ب��ا بازگشت توازن قدرت همراه‬ ‫شود و ای ران باید اهمی��ت ان را ب رای هدف بزرگ تری یعنی‬ ‫بازگش��ت صلح به سوری��ه متوجه ش��ود‪ ».‬وی اضافه کرد‪:‬‬ ‫«ای ران فهمید که فلتم��ن م ی گوید که اگر به سوریه حمله‬ ‫شد‪ ،‬ارام بگیرید‪».‬‬ ‫در گزارش دیگری که از سوی ای ران تائید نشده‪ ،‬امده‬ ‫است هیات پارلمانی ای ران ک��ه با بشار اسد در دمشق دیدار‬ ‫کرده به وی توصیه کرده که تسلیح��ات شیمیایی خود را‬ ‫به ته ران و تحت نظ��ارت ای ران و روسی��ه منتقل کند تا به‬ ‫این ترتیب از حمله ایاالت متحده ب��ه این کشور جلوگیری‬ ‫شود‪ .‬عالءالدین بروجردی‪ ،‬رئی��س کمیسیون امنیت ملی‬ ‫مجلس شورای اسالمی به اسد گفت��ه که روحانی و پوتین‬ ‫روسای جمه��ور ای��ران و روسیه‪ ،‬انتقال ذخای��ر تسلیحات‬ ‫شیمیایی سوریه به خارج را به عنوان پایه یک پیشنهاد ب رای‬ ‫ارائه به اوباما در اجالس گروه بیست در اواخر هفته جاری در‬ ‫سن پترزبورگ روسیه مورد بحث قرار داده اند‪ .‬به گفته هیات‬ ‫ای رانی یک گزینه دیگر این خواهد بود ک��ه ای ران و روسیه‬ ‫ان را منهدم سازن��د به شرط اینکه از جان��ب ایاالت متحده‬ ‫و اع راب به سوری��ه این تضمین داده شود ک��ه مخالفان از‬ ‫این فرایند ب��رای کسب برتری در جن��گ داخلی در سوریه‬ ‫استفاده نکنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫شاید هم مذاکراتی سری برقرار است‬ ‫به هم��ان اندازه ک��ه به نظ��ر م ی رسد کار ای��ران در‬ ‫ای��ن چالش سخت اس��ت‪ ،‬ممکن است ای��ران برگ هایی‬ ‫شگفت انگی��ز داشته باشد‪ .‬ای��ن برگ ها از نف��وذ بر محور‬ ‫مقاومت در منطقه گرفته تا پرونده هسته ای ای ران را شامل‬ ‫م ی شود و هیچ بعید نیست اکنون ک��ه شما این مطلب را‬ ‫م ی خوانی��د طرف های درگیر در حال مذاک��ره ای محرمانه‬ ‫باشند‪ .‬در ه��ر دو کشور گروه های تن��درو و پرنفوذی وجود‬ ‫دارند ک��ه مخالف هرگونه بهبود رابط��ه هستند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل اکنون که دستگاه دیپلماسی امریکا از سوی جان کری‬ ‫کارکشته و معروف به مذاکرات مخفیانه اداره م ی شود و در‬ ‫ای ران نیز رئیس دستگاه دیپلماس��ی از مدافعان سرسخت‬ ‫مذاکره برد_ برد با امریکاس��ت‪ ،‬احتمال گفت وگو های دور‬ ‫از چشم انظ��ار افزایش یافته است‪ .‬گ��ری سیک که بیش‬ ‫از ‪ 9‬دهه از عم��ر او سپری م ی شود دیپلمات��ی کهنه کار و‬ ‫کارکشته است ک��ه تمامی دوران جنگ س��رد و سال های‬ ‫پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی را نه تنها مشاهده و‬ ‫تجربه کرده بلکه خود از کسانی بوده که گاه از دور و گاه از‬ ‫نزدیک دستی در اتش ان تح��والت و حوادث داشته است‪.‬‬ ‫وی اخی را در گفت وگو با دیپلماسی ای رانی به بررسی روابط‬ ‫ای ران و امریکا و پی ش بینی چشم ان��داز اتی این روابط پس‬ ‫‪48‬‬ ‫از روی کار امدن حس��ن روحانی به عن��وان رئی س جمهور‬ ‫و انتخ��اب محمدج��واد ظریف ب��ه سم��ت وزارت خارجه‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫وی در این باره م ی گوید‪« :‬از نظر من و البته دیدگاهی‬ ‫که بسی��اری دیگر نیز ب��ا ان مشترک هستن��د‪ ،‬باید گفت‬ ‫که ای ران و امریکا باید یک کان��ال خصوصی ب رای مذاکره‬ ‫مستقیم و دوجانبه ب��ا یکدیگر باز کنن��د‪ .‬کانالی به دور از‬ ‫انظ��ار عمومی م ی توان��د راه ب رای تالش ه��ای دوجانبه را‬ ‫هموار کند‪ .‬این دیدگاهی است که بسیاری و البته نه تمامی‬ ‫ سیاستمداران با ان اشتراک نظر دارن��د‪ .‬دو طرف باید این‬ ‫فرصت را به یکدیگ��ر بدهند که به ج��ای ژست گرفتن در‬ ‫مقابل دوربی ن ها‪ ،‬به طور جدی با یکدیگر گفت وگو کنند‪».‬‬ ‫اخی را نی��ز رویترز گزارش داده است گ��روه مطالعات بحران‬ ‫بی ن المللی (‪ )ICG‬که یکی از مراکز پژوهشی نیمه دولتی‬ ‫در شهر لن��دن است پس از انج��ام مطالعات��ی گسترده و‬ ‫بررسی راهکارهای مختلف موجود‪ ،‬به امریکای ی ها توصیه‬ ‫کرده اس��ت از فرصت موجود در اثر تغیی��ر فضای سیاسی‬ ‫در داخل ای��ران استفاده ک��رده و خود به ط��ور مستقیم با‬ ‫مقامات ته ران به مذاکره بنشین��د‪ .‬درخواست پژوهشکده‬ ‫انگلیسی از امریک��ا مذاکرات سری با ته��ران است‪ .‬گروه‬ ‫انگلیسی مطالعات بحران بی ن المللی در جدیدترین توصیه‬ ‫خود به مقامات کاخ سفید از انه��ا خواسته اند تا مذاکراتی‬ ‫دوجانبه و سری را ب��ا ته ران بر سر پرون��ده هسته ای و نیز‬ ‫بحران های ج��اری در خاورمیان��ه اغاز کن��د‪ .‬انها شانس‬ ‫موفقیت چنی��ن مذاکرات��ی را بیشتر از مذاک��رات موسوم‬ ‫به گروه ‪ 5+1‬م ی دانند‪.‬‬ ‫یکی از مهره های کلی��دی روحانی وزیر خارجه جوان‬ ‫و پ ر جن��ب و جوش اش است ک��ه این روزها م��دام در حال‬ ‫گفت وگو و مذاک��ره است‪ .‬تلفن اتاق وزی��ر همیشه اشغال‬ ‫است‪ .‬انطور ک��ه خبرنگ��اری روایت کرده او ی��ا با همتای‬ ‫خود در کشورهای عربی سخن م ی گوی��د و در جریان هر‬ ‫گفت وگو شخصی که پشت خط است را ب رادر خوانده و به‬ ‫عربی خداحافظی م ی کند یا اینکه با پایتخت های اروپایی‬ ‫در تماس مستمر است‪ .‬این ب��ار از افریقا و امریکای التین‬ ‫خبری نیست‪ .‬اینها البت��ه تماس های رسمی است‪ .‬ظریف‬ ‫که ب رای مدتی طوالنی در ای ران ان��گ لیب رال بودن خورده‬ ‫است‪ ،‬اکنون از مزایای ارتباطات شخص ی اش استفاده کرده‬ ‫و مدام با دوستانش در هر گوشه دنیا در حال گفت وگوست‪.‬‬ ‫اما مسال��ه این است ک��ه ای��ن روزها از ای��ران چند‬ ‫صدا شنیده م ی ش��ود‪ .‬برخی تحلیلگران غرب��ی معتقدند‬ ‫نشانه هایی که از سوی جمه��وری اسالمی ارسال م ی شود‬ ‫پیچیده است‪ .‬برخی فرماندهان نظامی تهدید کرده اند که‬ ‫در صورت حمله ب��ه سوریه از راه ه��ای گوناگونی واکنش‬ ‫نشان خواهن��د داد‪ .‬در مقابل انها موض��ع رئی س جمهوری‬ ‫ای��ران را ارام و صب��ور توصی��ف کردند‪ .‬نکت��ه جالب این‬ ‫است که در کمتر تحلیل��ی به نقش وزیر ام��ور خارجه در‬ ‫مناقشه سوریه اشاره م ی شود‪ .‬انگار ک��ه انها هم م ی دانند‬ ‫سیاست ک�لان نظام در م��ورد این متح��د استراتژیک در‬ ‫سطح حاکمیت��ی طراحی شده و ه��ر ف��رد از فرماندهان‬ ‫نظامی گرفته تا وزیر امور خارجه نقش خود را در چارچوبی‬ ‫کالن ایف��ا م ی کنن��د‪ .‬خوشبختانه اگر در ه��ر موضوعی‬ ‫اقدامات و تحرکات خودسرانه عادی باشد در اینگونه موارد‬ ‫چنین نیست‪.‬‬ ‫با این حال به نظ��ر م ی رسد دیالوگی ک��ه ظریف در‬ ‫فیس بوک خود با بی��ش از صدهزار دوست��دارش در مورد‬ ‫سوریه به راه انداخته بیشتر در راستای دیپلماسی عمومی‬ ‫او جای م ی گی��رد‪ .‬بدین ترتی��ب احتم��ال گفت وگوها از‬ ‫کانال ه��ای غیررسم��ی دور از انتظار نیس��ت و صد البته‬ ‫که اگر چنی��ن شود روحان��ی و تیم دیپلماس��ی اش برنده‬ ‫بازی خواهند بود‪ .‬این اقدام در عین حال به ای ران چهره ای‬ ‫مناسب در مقابل ایاالت متحده م ی دهد و از سوی دیگر به‬ ‫اوباما هم این فرصت را م ی دهد ک��ه به مردم امریکا شادی‬ ‫ناشی از حل بحران سالح های شیمیایی سوریه را بدهد‪ .‬به‬ ‫این ترتیب وی م ی تواند سخنان خ��ود را در مورد حمله به‬ ‫سوریه با افتخار پس بگیرد یا اینکه ان را تا بعد از خلع سالح‬ ‫سوریه به تاخیر بین��دازد و صد البته که روحانی هم با دست‬ ‫باال مذاکرات هسته ای را جلو خواه��د برد‪ .‬اما ایا این در حد‬ ‫یک تخیل دوست داشتنی است؟ یا اینکه حسن روحانی و‬ ‫وزیر خارجه اش با رو کردن برگ های��ی دیپلماتیک تهدید‬ ‫ناشی از تح��والت سوریه را به فرصت��ی طالیی ب رای ای ران‬ ‫تبدیل م ی کنند‪.‬‬ ‫شکاف مخالفان‬ ‫با توج��ه به سابقه ن��ه چن��دان خوشاین��د امریکا در‬ ‫افغانستان‪ ،‬ع��راق و لیبی ایا شما فک��ر م ی کنید که حمله‬ ‫نظامی بهترین گزینه ب رای پایان دادن به بحران در سوریه‬ ‫است؟‬ ‫خیر‪ .‬قطعا خیر‪ .‬به خصوص در مورد بحران سوریه به‬ ‫هیچ وجه گزینه نظامی را بهترین راهکار نم ی دانم‪ .‬من فکر‬ ‫م ی کنم که مساله سوریه در حال حاضر به شکل عجیبی‬ ‫پیچیده شده و تبعات ان تنها گریب��ان مسائل داخلی این‬ ‫کشور را نم ی گیرد‪ ،‬بلکه به معضلی منطقه ای تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬مخالف��ان دولت در سوریه دچ��ار شکاف های بسیار‬ ‫زیاد هستن��د‪ .‬در حال حاض��ر النصره ظاه را دس��ت باال را‬ ‫در میان انه��ا دارد و برخی از شب ه نظامیان ه��م با القاعده‬ ‫در ارتباط هستن��د‪ .‬کشورهای منطق��ه ای و فرامنطقه ای‬ ‫بسیاری ه��م در این بحران دست دارن��د‪ ،‬بناب راین من فکر‬ ‫م ی کنم که سوریه ام��روز به راهکار سیاس��ی بیش از هر‬ ‫چیز دیگری نی��از دارد‪ .‬اما مساله اینجاس��ت که مخالفان‬ ‫بشار به اندازه ای با هم فاصله دارند که به سختی م ی توان‬ ‫انها را دور یک میز ب��رای مذاکره سیاسی تص��ور کرد‪ .‬به‬ ‫باور من در حال حاضر کلید این بح��ران به دست واسطه‬ ‫بی ن المللی است ک��ه بتواند تمام ی کشوره��ای درگیر در‬ ‫این پرونده را وارد گود کرده و انها را به نوعی توافق نزدیک‬ ‫کن��د‪ .‬زمانی ک��ه از کشوره��ای درگیر صحب��ت م ی کنم‬ ‫منظور من روسیه‪ ،‬ای ران‪ ،‬عربستان‪ ،‬قط��ر‪ ،‬امریکا‪ ،‬فرانسه‬ ‫و انگلی��س است‪ .‬در خص��وص خود سوری��ه نم ی دانم که‬ ‫چگونه م ی توان مخالفان و دولت بش��ار اسد در داخل را به‬ ‫اجماعی نزدیک کرد‪ ،‬اما ب رای پایان دادن به بحران باید این‬ ‫هشت تا ‪ 10‬کش��ور و عامل دخیل در سوری��ه به راهکاری‬ ‫مسالمت امیز دست یابند‪g .‬‬ ‫احتمال گفت وگوهای‬ ‫غیر رسمی در بحران‬ ‫سوریه با توجه به‬ ‫نقش دیپلماتیک‬ ‫محمدجواد ظریف‬ ‫خیلی بعید نیست‪ .‬در‬ ‫این صورت روحانی‬ ‫و تیم دیپلماتیکش‬ ‫می توانند برنده بازی‬ ‫شوند‬ ‫پیام بازدارنده کرملین‬ ‫از شدت تصمیم گیری امریکا برای حمله نظامی کاسته شده است‬ ‫محمد ایرانی‬ ‫سفیر سابق ایران در لبنان و اردن‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫امریکا با تعیین خط قرمز استفاده از سالح شیمیایی در‬ ‫سوریه و این ادعا که اخی را دولت سوریه علیه مردم از این سالح‬ ‫استفاده کرده‪ ،‬عزمش را جزم کرده بود هر طور شده سوریه را‬ ‫هدف حمله نظامی ق��رار دهد‪ .‬اما با گذشت چن��د روز از این‬ ‫هیجان امریکا و رای منفی پارلمان بریتانیا به حمله نظامی‪،‬‬ ‫امریکا نیز توپ را در زمین کنگره انداخت و در شرایط فعلی‪،‬‬ ‫تصمیم را به کنگره واگذار کرد‪ .‬درواقع در حال حاضر از موج‬ ‫اولیه احتمال حمله نیروهای نظامی امریکا به سوریه تا حدود‬ ‫زیادی کاسته شده است؛ البته این بدان معنا نیست که شاید‬ ‫امریکای ی‪‎‬ها از حمله به سوریه منصرف شده‪‎‬اند‪ ،‬ولی از شدت‬ ‫تصمیم‏گیری انها ب رای حمله نظامی کاسته شده است‪ .‬این‬ ‫در حالی است که روایت های مختلفی در خصوص به کارگیری‬ ‫سالح شیمیایی در داخل سوریه مطرح بوده و هست‪ .‬بیش از‬ ‫یک سال پیش برخی از طرف‪‎‬های بی ن‪‎‬المللی از جمله ایاالت‬ ‫متحده امریکا‪ ،‬اروپا و رژیم صهیونیستی ادعا کردند که دولت‬ ‫سوریه یا نیروهای مسلح و ارتش این کشور از سالح شیمیایی‬ ‫در بخش‪‎‬هایی از جبهه حلب استفاده ک��رده که البته دولت‬ ‫سوریه ان را تکذیب کرد‪ .‬مدتی پیش بحث دیگری مطرح شد‬ ‫که برخی سالح‏هایی که در تهیه مهمات انها از مواد شیمیایی‬ ‫استفاده شده‪ ،‬توسط مخالفان به کار گرفته شده است‪ .‬ب ر اساس‬ ‫این ادعا این سالح‪‎‬ها توسط برخی از دولت های مخالف نظام‬ ‫سوریه از جمله ترکیه در اختیار مخالفان قرار گرفته است‪ .‬انها‬ ‫همچنین به منطقه‪‎‬ای نزدیک حمص به نام خان العسل که‬ ‫این سالح‏ها مورد استفاده مخالفان قرار گرفته‪ ،‬اشاره داشتند‪.‬‬ ‫در همان زمان حدود یک ماه پیش در این منطقه اتفاقی افتاد‬ ‫که موجب شد تع داد زیادی از نیروهای نظامی سوریه در یکی‬ ‫از عملیات‪‎‬های غافلگیری کشته شوند و در نتیجه سوری‪‎‬ها‬ ‫اعالم کردند این بازدید به تعویق بیفتد‪ .‬از یک ماه پیش به این‬ ‫سو تغییر انچنانی در صحنه تبلیغات مبنی بر به کارگیری‬ ‫سالح‪‎‬ها شاهد نبودیم‪ ،‬اما همچنان این مساله در دستور کار‬ ‫نهادهای بی ن المللی قرار داشت‪ .‬چنین اتفاقاتی سبب شد تا‬ ‫طرف های دیگر منطقه ای و بی ن المللی همانند روس ها وارد‬ ‫این ماجرا شوند و حتی اعالم کردند مدارکی در اختیار دارند که‬ ‫نشان م ی دهد نیروهای مخالف از این سالح ها استفاده کردند‬ ‫و حتی برخی از کشورهای منطقه را نیز متهم کردند که این‬ ‫سالح ها را در اختیار مخالفان قرار دادند که این مساله مجددا‬ ‫مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫پیش امدن وضعیت فعلی یعنی تعلل در حمله نظامی‬ ‫به سوریه دالیل متعددی داشت؛ یکی از این دالیل این است‬ ‫که غرب ی‪‎‬ه��ا و امریکای ی‪‎‬ها تصور م ی‪‎‬کردند ک��ه ب رای زدن‬ ‫سوریه از یک همپیمانی توسط برخ��ی کشورهای منطقه‬ ‫به وی��ژه کشورهای ع رب��ی و همسایگان سوری��ه برخوردار‬ ‫خواهند بود بناب راین پوششی را ب رای عملیات خودشان فراهم‬ ‫خواهند کرد‪ .‬اما این اتفاق نیفتاد و حتی در روزهای اخیر شاهد‬ ‫تضعیف مواضع انها بودیم‪ .‬به شکلی که تقریبا امریکا ب رای‬ ‫انجام این عملیات در یک حالت انف رادی قرار گرفت؛ در واقع‬ ‫نزدیکترین همپیمان انها یعنی انگلی��س کار را به مجلس‬ ‫عوام کشاند و موفق هم نشد رای انها را کسب کند‪ .‬در دیگر‬ ‫سو در محور شرق‪ ،‬کشورهایی چون روسیه و ای ران قرار دارند‬ ‫که مواضع‪‎‬شان از ابتدا مشخص ب��ود‪ .‬گرچه انها ب رای پاسخ‬ ‫به عملیات نظامی دست به تهدید مستقیم نخواهند زد‪ ،‬اما‬ ‫تحلی ل‪‎‬هایی وجود دارد که چنانچه این عملیات توسط امریکا‬ ‫صورت بگیرد احتماال روس ها سیل سالح‪‎‬هایشان را به طرف‬ ‫سوریه سرازیر خواهند کرد و به این ترتیب معادالت استراتژیک‬ ‫و نظامی منطقه را برهم خواهند زد‪ .‬احتماال امریکای ی‏ها این‬ ‫پیام را دریافت کرده‪‎‬اند‪ .‬در رابطه با کشورهای دیگری که به‬ ‫حوزه‪‎‬های نزدیک به سوریه بازم ی‪‎‬گردند مانند مصر‪ ،‬تونس‪،‬‬ ‫ع راق‪ ،‬لبنان‪ ،‬الجزایر و سودان‪ ،‬باید توجه داشت که این کشورها‬ ‫حاضر نشدند در کنار امریکا وارد مساله حمله به سوریه شوند‪.‬‬ ‫حتی انتظار م ی‪‎‬رفت برخی از کشورهایی که از لحاظ نظامی‬ ‫با امریکا روابط نزدیکی داشتند‪ ،‬این کشور را در حمله نظامی‬ ‫همراهی کنند اما تا حدود زی��ادی مواضع انها به سود سوریه‬ ‫بود‪ .‬اگر از موضع ترکیه که مقداری تند است و تمایل زیادی به‬ ‫انجام عملیات علیه سوریه دارد و همچنین ع ربستان بگذریم‪،‬‬ ‫به نظر م ی‪‎‬اید در این جبهه اغلب کشورها یا عموما مخالف‬ ‫عملیات هستند یا حداقل مواضع میانه‪‎‬ای را اتخاذ کرده‪‎‬اند و‬ ‫خیلی مایل نیستند در کنار امریکای ی‪‎‬ها قرار بگی رند‪.‬‬ ‫عالوه بر موضع انگلیس و تحرکات پشت پرده روس‏ها‪،‬‬ ‫این روزها بحث همپیمان��ی قابل انتظ��ار امریکای ی‪‎‬ها نیز‬ ‫سست شده است و این مساله به مواضعی که از جانب برخی‬ ‫کشورهای شرقی شاهد بودیم‪ ،‬باز م ی‪‎‬گردد‪.‬‬ ‫همچنین یک��ی از نگران ی‪‎‬هایی ک��ه در بحث حمله‬ ‫به سوریه وجود دارد‪ ،‬احتم��ال ورود اسرائیل ب��ه این معرکه‬ ‫نظامی است‪ .‬گرچه خیلی نم ی‪‎‬ت��وان روی این مساله تاکید‬ ‫کرد یا مطمئن بود که بعد از ورود امریکای ی‏ها به سوریه‪ ،‬پای‬ ‫اسرائیل نیز به این معرکه کشیده خواهد شد اما در هر حال‬ ‫این احتمال وجود دارد‪ .‬همپیمان اصلی ایاالت متحده امریکا‬ ‫در منطقه‪ ،‬اسرائیل است و دخالت اسرائیل ی‪‎‬ها چه به صورت‬ ‫مستقیم یا غی ر مستقیم در جنگ با سوریه م ی‪‎‬تواند تبعاتی‬ ‫داشته باشد که این تبعات عالوه ب��ر سوریه م ی تواند برخی‬ ‫همپیمانان و کشورهای هم محور با سوریه را نیز خواسته یا‬ ‫ناخواسته وارد معرکه کند‪ .‬تاکنون برخی اظهارات نیز از جانب‬ ‫مقامات جمهوری اسالمی وجود داشت��ه نسبت به اینکه با‬ ‫حمله نظامی‪ ،‬وضعی��ت منطقه به طور کام��ل به اشوب یا‬ ‫اتش کشیده خواهد شد‪ .‬این مساله نیز ب ی تاثیر نبوده و این‬ ‫پیام را به طرف مقابل داده که نسبت به تبعات این درگیری‬ ‫نیز فکر کنند‪ .‬امریکای ی‪‎‬ها عالوه بر منافعی که با حمله به‬ ‫سوریه م ی‪‎‬توانند ب رای خودشان ترسی��م کنند‪ ،‬بحث توازن‬ ‫استراتژیک در منطقه را نیز مدنظر قرار داده‪‎‬اند‪ .‬به نظر م ی‪‎‬رسد‬ ‫باراک اوباما خیلی مایل نیست وضعیت موجود که تاکنون‬ ‫موجب فرسایش��ی شدن جنگ داخل سوریه ش��ده و به نفع‬ ‫رژیم صهیونیستی است‪ ،‬برهم بخورد‪ .‬بناب راین این عامل نیز‬ ‫به طور غیرمستقیم در تصمیم گیری‪‎‬های امریکا تاثیر داشته‬ ‫است‪ .‬باید توجه داشت منطقه در شرایط فعلی امادگی ورود‬ ‫به یک بحران جدید را ن��دارد و کشورهایی که در این منطقه‬ ‫سال‏ها طعم تلخ درگیری‪‎‬های ناشی از دخالت‪‎‬های نظامی و‬ ‫جنگ را چشیده‪‎‬اند مانند ع راق و لبنان باتوجه با تجارب‪‎‬شان‬ ‫هرگز تمایل ندارند بازهم وارد این معرکه شوند؛ معرکه‪‎‬ای که‬ ‫از ابتدا در ان نابسامانی و نگران ی‪‎‬های��ی وجود داشته و پایان‬ ‫ان نیز مشخ��ص نیست‪ .‬مواضع جمه��وری اسالمی ای ران‬ ‫نیز مشخص است؛ ای ران همواره در کنار برخی از کشورهای‬ ‫مهم صحنه بی ن الملل مانند روسی��ه و چین خواهان یافتن‬ ‫یک راه حل سیاسی و گفت وگ��وی دوجانبه میان طرفداران‬ ‫بشار اسد و مخالفان ان بوده اس��ت‪ .‬ای ران ی ها معتقدند تنها‬ ‫راه حل اساسی ب رای اینده سوری��ه‪ ،‬گفت وگو و تفاهم است‪.‬‬ ‫بناب راین مساله جنگ به طور قطع وضعیت سوریه را سامان‬ ‫نخواهد داد و گزین��ه نظامی‪ ،‬حتما به نف��ع اینده این کشور‬ ‫نخواهد بود‪ .‬در کل سوریه و بحران سوریه فاقد راه حل نظامی‬ ‫است‪ .‬کشورهای درگیر در این بحران نیز به این مساله واقف‬ ‫هستند و همگی در پی انند که یک راه حل سیاسی را ب رای‬ ‫اینده سوریه بیابند‪ .‬چرا که اگ��ر اسرائیل وارد این جنگ شود‬ ‫احتمال ورود طرف‪‎‬های دیگر مقاومت و همپیمانان سوریه به‬ ‫این جنگ وجود دارد‪ ،‬اما اگر منظور از حمله نظامی تنها زدن‬ ‫برخی مراکز حساس به صورت محدود باشد بعید است دیگر‬ ‫کشورها وارد جنگ شوند‪ .‬اما اگ��ر این مساله استمرار داشته‬ ‫باشد و در انتها بخواهد حاکمیت داخل سوریه را تهدید کند یا‬ ‫بحث اشغال توسط نیروهای زمینی مطرح شود‪ ،‬در این صورت‬ ‫قضیه به طور کلی تفاوت خ واهد کرد‪ .‬ولی اکنون مدنظر محور‬ ‫غرب و امریکای ی‪‎‬ها استمرار عملیات نظامی و ورود مستقیم‬ ‫از طریق اشغال وجود ندارد‪ .‬چرا که امریکای ی‪‎‬ها مایل نیستند‬ ‫طرف‪‎‬های همسو با سوریه و بشار اسد وارد این معرکه شوند‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه وضعیت بح��ران در سوریه وضعیتی‬ ‫نیست که به راحتی به پایان برسد و اگر ارتش و دولت سوریه‬ ‫بخواهند تضعیف شوند فضا ب رای حضور نیروهای تکفیری‬ ‫و القاعده در سوریه بازتر م ی‪‎‬شود و بناب راین دستاورد تضعیف‬ ‫ارتش سوریه تنها به نفع گروه‪‎‬ه��ای افراطی و تکفیری‪‎‬ها در‬ ‫سوریه است‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دانشگاهدردورانهاشمیرفسنجانی‬ ‫مهرسکوتبرلبزد‬ ‫سیاست پای درب دانشگاه‬ ‫تحلیل صادق زیباکالم از‬ ‫فضایسیاسی دانشگاه ها‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫تغییر رئیس دانش�گاه‬ ‫عالمه طباطبایی نسبت‬ ‫دول�ت حس�ن روحانی‬ ‫را با دانش�گاه به نوعی‬ ‫مشخص می کند‬ ‫جدایی شریعتی‬ ‫ازعالمه‬ ‫دیدار با صدرالدین شریعتی ساعاتی قبل از برکناری‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر پرونده ویژه‬ ‫ساختمان قرمز و رنگ ورو رفته در نما‪ ،‬گرچه بازسازی‬ ‫داخلی شده اما مثل هر ساختمان دولتی دانشگاهی قدیم ی ‬ ‫است‪ .‬از محوط��ه باز که داخ��ل م ی شوی‪ ،‬م��زار دو شهید‬ ‫گمنام با سازه ای شیشه ای و گلدان های��ی در گوشه و کنار‬ ‫و سنگفرشی تازه ساخته شده نمایان است‪ .‬ب ی اختیار به ان‬ ‫سمت کشیده م ی شوی و سالم م ی دهی؛ کارگران ان سو تر‬ ‫زمینی وسیع را م ی شکافند و با بیل مکانیکی مشغول کار‬ ‫هستند‪ .‬سال تحصیلی گرچه اغاز نش��ده اما دانشجویانی‬ ‫هستند که ب رای ثب ت نام به دانشگاه امده اند‪.‬‬ ‫دخترها محجبه و پسرها سر به زی ر‪ .‬اینجا می دان ورزش‬ ‫است و سمت چپ دانشگاه به نام بزرگترین فیلسوف اسالمی‬ ‫چند سده اخیر که ب ی شک به صفت و نام حضرت عالمه بود؛‬ ‫دانشگاه عالم��ه طباطبایی و امروز ک��ه روز یکشنبه دهم‬ ‫شهریور ساعت ‪ 9:30‬دقیقه صبح‪ .‬بعد از چند بار گفت وگوی‬ ‫تلفنی ق��رار مصاحبه با دکت ر صدرالدی��ن شریعتی که البته‬ ‫لباس روحانیت نیز به ت��ن دارد را گذاشتیم‪ .‬پیش از تماس‬ ‫تلفنی با دوستان در م��ورد شخصیت دکتر شریعتی که این‬ ‫روزها به دلیل نوع عملکردش در دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫‪50‬‬ ‫مورد انتقاد طی ف های وسیعی از اه��ل فرهنگ و اموزش با‬ ‫گرایش های مختلف است‪ ،‬مشورت کردم‪ .‬دوستان م ی گفتند‬ ‫که دکتر روحیات خاص خ��ود را دارد و باتوجه به فشاری که‬ ‫این روزها روی اوست و محتم��ل است که هر لحظه برکنار‬ ‫شود‪ ،‬شما محورهای گفت وگو را به او بگویید‪ .‬در تماس اول‬ ‫خود را معرفی کردم و از گرایش اصولگرایی هفته نامه مثلث‬ ‫سخن گفتم و البته دالیل اینکه چرا با او گفت وگو م ی کنیم‬ ‫را نیز بیان کردم‪ .‬به ایشان گفتم که مثلث م ی خواهد دوران‬ ‫او را در دانشگاه عالمه بررسی کند و اینکه چه فشارهایی بر‬ ‫شما بوده و البته انتقاداتی نیز مطرح است‪.‬‬ ‫او پذیرفت که ب��ا مثلث گفت وگو کن��د‪ .‬شنبه دوباره‬ ‫تماس گرفتم و قرار را یاداوری ک��ردم‪ .‬او با ذکر جمله ای که‬ ‫«اگر باشم‪ ،‬فردا در خدمت هستم» صبح فردا را وعده گذاشت‬ ‫ولی باید قبلش نیز به او زنگ م��ی زدم؛ هشت صبح دوباره‬ ‫زنگ زدم و او گفت بیایید‪ .‬یک ساعت بعد در دانشگاه عالمه‬ ‫بودم و در طبقه سوم ساختمان مرک��زی دانشگاه به دفتر او‬ ‫رفتم‪ .‬پیش از اینکه به داخل ات��اق او بروم‪ ،‬چند دانشجو که‬ ‫منتظر دیدار او بودند به داخل رفتند و گویا کارشان انجام شده‬ ‫بود و خوشحال بیرون امدند‪.‬‬ ‫اقای حجت االسالم صدرالدین شریعتی قبل از اینکه‬ ‫به داخل بخواندم‪ ،‬روزنامه های روز را مرور کرد و روی روزنامه‬ ‫ارمان روابط عمومی دست��وری در مورد اینکه وی از دانشگاه‬ ‫عزل نشده بود‪ ،‬نوشت��ه بود‪ .‬حاج اق��ا روی صندلی ساده ای‬ ‫نشسته بود و انبوه��ی از کارتابل ه��ای اداری و مالی روی‬ ‫هم تلنبار شده را یک ی یکی نگ��اه م ی کرد‪ .‬اتاق ساده و پر از‬ ‫تابلوهای مذهبی بود‪ .‬عکس بزرگی از عالمه به دیوار خورده‬ ‫بود‪ ،‬همان عکس معروف که استاد معصومانه نگاه م ی کند‪.‬‬ ‫عکس گویی به رئیس دانشگ��اه همنام خودش‪ ،‬خیره شده‬ ‫بود‪ .‬اقای شریعتی با طمانین��ه صحبت م ی کرد و لحن اش‬ ‫محکم بود و صدایش پرطنین‪ .‬او دوباره از مثلث پرسید‪ .‬به‬ ‫وی گفتم که چهار سال اس��ت منتشر م ی شود و مش ی مان‬ ‫اصولگرای��ی اس��ت و به نظرم��ان در دوران احمدی نژاد در‬ ‫دانشگاه کارهای مثبت و منفی صورت گرفته که باید بررسی‬ ‫شود و در مورد دانشگاه عالم��ه هم مباحث جنجالی زیادی‬ ‫مطرح است که به نظرم شما باید در مورد ان صحبت کنید و‬ ‫اگر دفاعی است بفرمایید‪.‬‬ ‫اقای شریعتی گفت که من به خاطر اینکه فتنه گر ها را‬ ‫ت دفاع م ی کنم فحش‬ ‫بیرون کردم و به خاطر اینک��ه از والی ‬ ‫م ی خورم‪ .‬او م ی گفت کسانی که از دانشگاه به دالیل اخالقی‬ ‫رانده شده اند حاال م ی گویند که من را به دالیل سیاسی برکنار‬ ‫کرده اند‪ .‬به او گفتم که ما در مثلث اماده شنیدن حرف های او‬ ‫هستیم‪ .‬مردد شد و گفت که من حرف هایم را زده ام‪ .‬گفتم که‬ ‫ممکن است که برکنار شوید‪ .‬گفت که من سرباز نظام هستم‬ ‫و م ی روم‪ .‬اما استعفا نم ی دهم‪ .‬یکی از مراجع ه کنندگان که‬ ‫دانشجویی بیرون از دانشگاه بود که به صورت میهمان به‬ ‫دانشگاه عالمه امده بود‪ ،‬ب رای گرفتن میهمان دائم به اتاق‬ ‫س دفتر توضیحاتی را داد و اقای شریعتی‬ ‫حاج اقا وارد شد‪ ،‬رئی ‬ ‫روی برگه درخواست او نوشت ک��ه او میهمان دائم دانشگاه‬ ‫است‪ .‬در میانه بحث ما‪ ،‬رئی س دفتر بار دیگر وارد شد و گفت‬ ‫که شخصی از وزارت علوم ام��ده و م ی گوید با وی کار دارد‪.‬‬ ‫شریعتی اما اخم هایش در هم رفت و گفت که من با او کاری‬ ‫ندارم‪ ،‬ب رای چه امده؟ کارش را بپرسید‪.‬‬ ‫موضوعتغییراتروسایدانشگاه هادر‬ ‫هیاتدولتمطرحشدهبود‬ ‫معاون پارلمانی وزارت علوم‬ ‫درگفت وگوبامثلث‬ ‫گفت و گو با دکتر ایت اللهی‪ ،‬رئیس‬ ‫پژوهشگاهعلوم انسانیومطالعاتفرهنگی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بود‪ ،‬به صورتی که در مهر ماه سال ‪ ،۱۳۸۴‬حکم خود را ب رای‬ ‫ریاست دانشگاه عالمه طباطبایی از وزیر علوم دریافت کرد‪.‬‬ ‫او اما موافقان و مخالفان سرسختی دارد که در دوران مدیریت‬ ‫وی و پس از برکناری اش بر سر موافقت و مخالفت خود با وی‬ ‫بسیار راسخ بودند‪ .‬او در دانشگاه تغیی راتی ایجاد کرد و طرح‬ ‫تجمیع دانشگاه را پیگیری کرد‪ .‬در چهار سال اول ریاست‬ ‫شریعتی بر دانشگ��اه عالمه‪ ،‬با ایج��اد تغیی راتی نظارت ها‬ ‫افزایش یافت‪ .‬شریعتی «کیفیت رفاهی» را بهبود بخشید و‬ ‫رفاه دانشجویان تقویت شد‪ .‬اما به نوشته سایت خبری فرارو؛‬ ‫«از طرفی با تغیی راتی کل��ی در دانشگاه با رویکرد اسالمی‬ ‫کردن دانشگاه‪ ،‬اعتراضات زیادی را ب ر انگیخت‪ ،‬تا جایی که‬ ‫امکانات و امتیازاتی که اعطا کرده بود‪ ،‬نادیده گرفته شد‪».‬‬ ‫او با تفکیک بعض��ی از رشته ها‪ ،‬مقدم��ات تضعیف انها را‬ ‫فراهم کرد‪ .‬اقدامات وی تا انجا بود که باعث اعتراض بسیج‬ ‫دانشجویی دانشگاه نیز شد‪ ،‬به گونه ای که در سال ‪ ۸۸‬این‬ ‫تشکل با انتشار نامه ای خطاب به احمدی نژاد رئی س جمهور‬ ‫وقت اعتراض خود را اعالم کرد‪.‬‬ ‫در بخشی از این بیانیه امده بود‪« :‬به اطالع شما – و‬ ‫دیگران‪ -‬رسانده ایم ک��ه معیار ما ب رای قض��اوت‪ ،‬نه ظاهر‬ ‫موجه و اسالمی است‪ ،‬نه صرفا تقدس لباس افراد ‪ -‬هرچند‬ ‫مقدس ترین لباس ه��ا باشد‪ -‬نه ظاهر سی��ادت و نه حتی‬ ‫صرف ارتباطات گست��رده با اف��راد موج��ه و برجسته؛ که‬ ‫سنجش باید به م�لاک اسالم عزی��ز باش��د و معیارهای‬ ‫اصیل‪ ،‬در رفتار و عملکرد‪ .‬به همین سبب راه دشوار انتقاد‬ ‫به عملکرد ریاس��ت دانشگاه که هم��ه ویژگ ی های باال را‬ ‫داشت‪ ،‬پیمودیم‪».‬‬ ‫شریعتی در اولین اق��دام «گروه توسع��ه» دانشکده‬ ‫اقتصاد را منحل ک��رد‪ .‬وی در واکنش به خبر انحالل گروه‬ ‫توسعه گفته بود‪« :‬تمام اعضای این گ��روه در یک جریان‬ ‫خاص سیاسی حرکت م ی کردند و حتی ب رای عدم برگزاری‬ ‫امتحانات اطالعیه صادر کردند که جل��وی این کار گرفته‬ ‫شد و حاال این افراد احساس م ی کنن��د کار نادرستی انجام‬ ‫داده اند و اعالم م ی کنند که گروه منحل شده است‪ ».‬مدیر‬ ‫گروه توسعه ‪ ،‬ستاری فر‪ ،‬معاون اول خاتمی و رئیس سابق‬ ‫سازمان برنامه و بودجه بود‪ .‬اتفاق اخ راج مهدی طیب‪ ،‬استاد‬ ‫گروه معارف دانشکده ادبیات با اعتراض چند نماینده روبه رو‬ ‫شد‪ .‬طیب از جمله اساتید مخالف ریاست نجفقلی حبیبی‬ ‫بود که در روز تودیع حبیبی به ش��دت از او انتقاد کرده بود‪.‬‬ ‫یکی دیگر از اقدامات‪ ،‬طرح تفکیک جنسیتی بود‪ .‬استدالل‬ ‫شریعتی این بود که م ی خواهی��م دانشجویان دختر حرمت‬ ‫بیشتری داشته باشند‪« :‬در ‪ ۳۲۲۰‬کالس درس این دانشگاه‬ ‫جداسازی صورت گرفته است‪ .‬در این دانشگاه‪ ،‬کالس های‬ ‫همه رشته ها جداس��ازی شده اند‪ ،‬مگر در م��واردی که این‬ ‫تفکیک باعث م ی شده تا ظرفیت برخی از کالس ها به «دو‬ ‫تا سه نفر» برسد‪ .‬هدف از این کار این است که م ی خواهیم‬ ‫به دانشجویان دختر حرمت بیشتری دهیم و حتی استادان‬ ‫خانم را هم در پردیس دختران جذب م ی کنیم‪».‬‬ ‫از سوی دیگر در کنکور س��ال ‪ 90‬برخی از رشته های‬ ‫تحصیلی این دانشگاه حذف ش��د‪ .‬اما اعتراض ها باعث شد‬ ‫که سازمان سنجش برخی کد رشته ها را به دفترچه انتخاب‬ ‫رشته باز گرداند‪ .‬در سال ‪ ،91‬از میان ‪ 19‬کد رشته اعالم شده‪،‬‬ ‫شش رشته (مدیریت هتلداری‪ ،‬مدیریت صنعتی‪ ،‬حسابداری‪،‬‬ ‫مددک��اری اجتماعی‪ ،‬علوم اجتماع��ی‪ ،‬راهنمایی و مشاوره)‬ ‫صرفا پذیرش مرد و سه رشته (علوم سیاسی‪ ،‬علوم تربیتی‪،‬‬ ‫کتابداری و اطالع رسانی) صرفا پذیرش زن داشتند‪.‬‬ ‫چند روز بعد از برکناری اش او در گفت وگویی با روزنامه‬ ‫کیهان که در دو قسمت – اولی پی��ش از برکناری و دوم ی ‬ ‫دو روز بعد از برکناری – منتشر ش��د‪ ،‬در دفاع از خود نکاتی‬ ‫را مطرح ک��رد‪ .‬روزنامه کیهان در م��ورد او نوشت‪« :‬قرار بود‬ ‫ی بش��ود در امریکا‪ ،‬اما سر از حوزه‬ ‫دانشجوی دانشگاه میام ‬ ‫علمیه قم دراورد و دکترای الهی��ات را هم از دانشگاه ته ران‬ ‫گرفت؛ حاال هم در دفتر ریاست دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫نشسته است و کمتر دانشجویی است که او را نشناسد‪ .‬اینکه‬ ‫نامه های یک رئیس دانشگاه به وزیر علوم‪ ،‬سر از سایت های‬ ‫اینترنتی معلوم الحال دراورد ب رای��ش قابل پی ش بینی بود‪.‬‬ ‫همان روز که با هم گ��رم صحبت بودیم فک��ر این روزها را‬ ‫م ی کرد اما دلش ق��رص بود به خدایی ک��ه سخت قبولش‬ ‫داشت و البته به دعای پ��درش؛ صحبت که به پدرش رسید‬ ‫اشک در چشمانش حلقه زد‪ ،‬سهم ما خاطره ای شد تا بدانیم‬ ‫به خاطر پدرش بورسیه دانشگاه میامی را رها کرده و به حوزه‬ ‫رفته است‪».‬‬ ‫حاال حاج اقا شریعتی جایش را به حسین سلیمی داده‬ ‫است و دانشگاه عالمه را ترک گفت��ه‪ .‬راه شریعتی از عالمه‬ ‫جدا شد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫در ادامه ام��ا اقای شریعت��ی گفت که م��ن مثلث را‬ ‫نم ی شناسم‪ ،‬شما را بای��د به من معرفی کنن��د‪ .‬من گفتم‬ ‫که مثلث را هم��ه م ی شناسند‪ .‬او گف��ت از همان مصاحبه‬ ‫من با روزنامه کیهان استفاده کنید‪ .‬گفتم این به دور از حرفه‬ ‫روزنامه نگاری است‪ ،‬شم��ا مصاحبه را قب��ول کردید که ما‬ ‫اینجا هستیم‪ .‬اقای شریعتی اصرار داشت که توسط یکی از‬ ‫اشنایان به وی معرفی شوم‪ .‬گفتم کسی را نم ی شناسم‪ .‬او‬ ‫گفت توسط خبرنگار کیهان به او معرفی شوم‪ .‬به وی گفتم‬ ‫کسی را نم ی شناسم اما برخی از دانشجویان او را م ی شناسم‪،‬‬ ‫گفت نه‪...‬‬ ‫همین شاید پایانی بود بر گفت وگویی که داشت شروع‬ ‫م ی شد و در هم��ان ابتدا خاموش شد‪ .‬اق��ای شریعتی البته‬ ‫مودبانه سخ��ن م ی گفت و چندبار عذرخواس��ت از اینکه ما‬ ‫تا اینجا امده ایم‪ .‬ب رای ما مواجه��ه با وی در چنین شرایطی‬ ‫سخت بود‪ ،‬البته حاج اقا به ما چای هم داد و وقتی که دیگر‬ ‫نتوانستیم وی را متقاعد کنیم که به گفت وگوی مان ادامه‬ ‫دهی��م و خواستیم بروی��م‪ ،‬او اصرار داشت ک��ه چای مان را‬ ‫بخوریم که البته خیلی داغ بود و نم ی شد در چنین فضای‬ ‫سنگینی به یکباره ان را سرکشی��د‪ .‬همی ن طوری داغ شده‬ ‫بودیم! در این میان اما رئیس دانشگ��اه عالمه یک روز بعد‬ ‫از گفت وگوی ناتمام مثلث با وی برکنار شد و دکتر سلیم ی ‬ ‫به جای وی سرپرست شد‪.‬‬ ‫گیج و گنگ بیرون امدم‪ ،‬در حی��اط دانشگاه با برخی‬ ‫از دانشجویان ح��رف زدم‪ ،‬گروهی اشک��ارا از اخباری که در‬ ‫مورد برکناری شریعتی شنی��ده بودند خوشحال بودند‪ .‬یکی‬ ‫از دانشجویان که ب رای تکمیل مدارک فارغ التحصیل ی اش‬ ‫به دانشگاه امده ب��ود گفت‪« :‬بدترین روزه��ای زندگ ی ام در‬ ‫دانشگاه گذشت‪ .‬به شدت فضا ب رای تحصیل بد شد‪ ،‬حاال که‬ ‫ما م ی رویم او هم م ی رود‪ .‬این شانس بد ما بود‪ ».‬او م ی گفت‬ ‫که مدی ران روح دانشگاه را کشته بودند و بسیاری از اساتید و‬ ‫دانشجویان از این شرایط دلخور بودند‪.‬‬ ‫یکی دیگ��ر از دانشجویان خانم ام��ا از شرایط موجود‬ ‫به شدت راضی ب��ود‪ .‬او م ی گفت که اق��ای شریعتی خیلی‬ ‫انسان شریفی است و باعث امنی��ت دانشگاه شد‪ .‬ما در این‬ ‫تو ام��د بودیم‪ .‬این خانم م ی گفت که‬ ‫چند سال راحت در رف ‬ ‫از رفتنش بسیار ناراحت است‪ .‬سید صدر الدین شریعتی جزو‬ ‫اولین انتصاب های احمدی نژاد در دوران ریاست جمهوری اش‬ ‫دانشگاه هانشاطندارند‬ ‫اساتیدبازنشستگیمی خواهند‬ ‫‪51‬‬ ‫علم‪ ،‬قدرت می اورد‬ ‫سیاست مداران در دانشگاه چه می کنند؟‬ ‫‪2‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دوم خرداد‪ ،‬پس از رویدادهایی چون انقالب فرهنگی‬ ‫دهه ‪ 60‬و توسع��ه و سازندگی دول��ت هاشم ی رفسنجانی‪،‬‬ ‫ب رای دانشگاه فصلی تازه ب��ود‪ .‬افول دانشگاه ها در تحوالت‬ ‫عصر انقالب فرهنگی و جن��گ تحمیلی و پس از روی کار‬ ‫امدن دولت اصالح طلب در دوم خرداد جان دوباره ای یافت‪،‬‬ ‫چه انکه با روی کارامدن محم��د خاتمی بسیاری خاستگاه‬ ‫انچه بروز تح��ول در ساختار سیاسی ای��ران م ی دانستند‪ ،‬را‬ ‫از درون دانشگاه ه��ا تحلیل م ی کردند‪ .‬انس��داد سیاسی در‬ ‫دولت هاشمی رفسنجانی و جذب جری��ان موسوم به چپ‬ ‫در نهاده��ای مدنی ظرفی��ت دانشگاه ه��ا را در اختیار انها‬ ‫گذاشت‪ ،‬به صورتی که در انتخابات هفتم ریاست جمهوری‬ ‫این غول خفته بی��دار شد و دانشگاه را ب��رای انچه سیطره‬ ‫یک گفتمان غالب سیاسی م ی دانست بسیج کرد‪ .‬به قول‬ ‫یکی از کارگ��زاران سیاسی ان روزها که ب��ه طنز م ی گفت‪:‬‬ ‫«چپ های غوغاس��االر و کم س��واد در دوران عزلت روی به‬ ‫دانشگاه ها اوردند و با سواد شدندو‪ »...‬محصول این رویکرد‬ ‫نقد دولت سازندگی و شعار برامده از ان توسعه سیاسی بود‬ ‫که در واقع در تضاد با توسع��ه مد نظر طیف تکنوکرات ها و‬ ‫کارگزارن ی ها مرزبندی را ایجاد ک��رد که بعدها در نقد صریح‬ ‫هاشم ی رفسنجانی توسط اصالح طلب ه��ا در روزنامه های‬ ‫زنجیره ای رخ نمایان ساخت‪ .‬در این میان اما چه کسانی در‬ ‫این سال ها در دانشگاه های کشور مدیریت م ی کردند و نقشه‬ ‫سیاست ای ران‪ ،‬در کجا منزل گرفته؟ هشت سال اصالحات‬ ‫در دانشگاه ها چه خبر بود؟‬ ‫اما این هشت س��ال را بای��د با هشت س��ال دیگری‬ ‫جمع ک��رد‪ .‬دوران محم��ود احمدی نژاد ک��ه دانشگاه های‬ ‫کشور کارکردی دیگ��ر یافت و روسایی ب��ر مسند ان تکیه‬ ‫زدند ک��ه حتما با دول��ت او سروک��اری دارن��د‪ .‬از دوستان و‬ ‫هم دانشگاه ی های سابق تا‪ ...‬دانشگ��اه در دوران او خیلی‬ ‫هم بدون کارکرد نبود‪ ،‬چه انکه او بعدها در پایان دولت خود‬ ‫دست به تاسیس دانشگاه زد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫دانشگاه وزرای دولتی‬ ‫مدرسه‪ ،‬وقتی دانشگاه شد‪ ،‬ای ران جدید سوار بر مدرنیته‬ ‫ی اما فرمان در دست‬ ‫م ی تاخت و شاه هرچند بیسواد بود و عام ‬ ‫او بود‪ .‬این جمله طنز زمانی روای��ج یافت که وقتی رضاشاه‬ ‫پرسید دانشگاه ب��ه چه درد م ی خورد‪ ،‬گفت��ه شد‪« :‬به جای‬ ‫انکه جوانان ما به فرنگ بروند‪ ،‬در مملکت خودمان دکتر و‬ ‫مهندس اموزش دهیم» و رضا شاه باز پرسید‪« :‬که چه شود؟»‬ ‫و گفته شد‪« :‬این جاده ها و راه اهن را که المان ها م ی سازند‪،‬‬ ‫مهندسین خودمان بسازند و‪ »...‬عم��ق استراتژی سازمان‬ ‫اموزشی کشور بر مبنای سازندگی بنا شد و بر همان اساس‬ ‫طرح اولیه ساخت دانشگاهی در پایتخت نو شده ای ران شکل‬ ‫گرفت؛ دانشگاه ته ران‪.‬‬ ‫از حکمت‪ ،‬وزیر فرهنگ رضا شاه که مدتی نیز ریاست‬ ‫دانشگاه ته��ران را داشت تا امروز‪ ،‬دانشگ��اه ته ران در بطن‬ ‫تحوالت سیاسی دولت حضوری جدی داشته؛ روسایی مثل‬ ‫حکمت و علی اکبر سیاسی که حت��ی وزیر کابینه شدند تا‬ ‫منوچهر اقبال که مدتی نخس ت وزیر بود‪ .‬بعد از انقالب نیز‬ ‫دانشگاه ته ران همیش��ه در دولت سازی جمهوری اسالمی‬ ‫نقش ب ی بدیلی داشته است‪ .‬شاید به همی��ن دلیل بود که‬ ‫محمد رضا عارف ک��ه در س��ال ‪ 1373‬جانشین غالمعلی‬ ‫افروز یک روانشناس شده بود‪ ،‬در میانه تحوالت پس از دوم‬ ‫خرداد توسط محمد خاتمی به دولت دعوت شد و وزیر پست‬ ‫و تلگراف گردید‪ .‬عارف بع د ه��ا معاون اول رئی س جمهور در‬ ‫‪52‬‬ ‫دولت هشتم خاتمی شد‪ ،‬اما خود را همچنان دانشگاه ته رانی‬ ‫م ی داند و شاید به همین دلیل بود ک��ه بخش اعظم فیلم‬ ‫تبلیغاتی خ��ود را در انتخابات یازده��م ریاست جمهوری در‬ ‫دانشگاه و به پرسش های دانشجویی اختصاص داده بود‪ .‬او‬ ‫حاال نیز در دانشگاه است و تدریس م ی کند‪ .‬دانشگاه پس از‬ ‫عارف اما سیاس ی تر از دوران او شد چه انکه دانشگاه را باید در‬ ‫ای ران به ماقبل دوم خرداد و ما بعد ان تقسیم کرد‪.‬‬ ‫پس از عارف یک اقتص��اددان به جای یک ریاضیدان‬ ‫ریاست دانشگاه را به مدت پنج س��ال به عهده گرفت‪ .‬دکتر‬ ‫سی د منص��ور خلیلی ع راقی ک��ه پیش از این نی��ز در اویل‬ ‫دهه هفتاد بر مسن��د ریاست پژوهشک��ده اقتصاد دانشگاه‬ ‫تربیت م��درس تکیه زده بود و مدتی نی��ز ریاست دانشکده‬ ‫اقتصاد دانشگاه ته ران را با بی��ش از ‪ 30‬عضو هیات علمی‬ ‫ بر عهده داشت‪ .‬حضور او در دانشگاه ته ران با اوج درگیری ها‬ ‫در دانشگاه همراه شد‪ .‬او سال ‪ 81‬و در دولت دوم اصالحات‬ ‫جای خود را به رضا فرج ی دانا‪ ،‬مهندس برق و کامپیوتر داد‪.‬‬ ‫او نیز یک دانشگاه ته رانی محض است که در دانشکده فنی‬ ‫چهره ای شناخته شده بود‪ .‬رضا فرج ی دان��ا پیش از انتصاب‬ ‫به عنوان ریاست دانشگاه ته ران مدتی ریاست گروه مهندسی‬ ‫برق و کامپیوتر دانشکده فنی و پس از ان در دوران ریاست‬ ‫خلیل ی ع راقی ریاست پردی��س دانشکده های فنی دانشگاه‬ ‫ته ران را برعهده داشت‪ .‬وی پس از استعفای مصطفی معین‬ ‫در اواخر کار دولت دوم سی د محمد خاتمی‪ ،‬ب رای احراز وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬به مجلس معرفی شد ک��ه رای اعتماد نیاورد‪ .‬اما این‬ ‫همه ماجرا نبود چه انکه پس از روی کار امدن دولت حسن‬ ‫روحانی روزنامه کیهان در مطلبی به قلم حسین شریعتمداری‬ ‫نوشته بود که عناص��ری از اصالح طلبان سعی دارند با فشار‬ ‫به حسن روحان��ی فردی را ب رای وزارت عل��وم به او تحمیل‬ ‫کنند‪ .‬او در این سرمقاله چنین هش��دار داده بود‪« :‬اصحاب‬ ‫فتنه به منظور کور کردن خ��ط علم و خوش رقصی دیگری‬ ‫ب رای دشمنان بیرونی‪ ،‬در پی تسخیر وزارت علوم هستند‪».‬‬ ‫کیهان با اشاره به نام فرج ی دانا نوشته است که او در فتنه ‪88‬‬ ‫دخالت داشته است‪.‬‬ ‫دولت خاتمی که تمام شد‪ ،‬حض��ور اصالح طلبان در‬ ‫دانشگاه ته ران کمرنگ شد چه انکه پس از فرج ی دانا این بار‬ ‫یک روحانی استاد ح��وزه و دانشگاه در دول��ت احمدی نژاد‬ ‫بر مسند ریاست دانشگاه ته��ران نشست‪ .‬عباسعلی عمید‬ ‫زنجانی عضو گروه اموزشی حق��وق خصوصی و اسالمی‬ ‫دانشکده حقوق و علوم سیاس��ی دانشگاه ته ران بود‪ .‬وی از‬ ‫اساتید حوزه و دانشگاه بود ک��ه مراکز علم ی را نیز تاسیس‬ ‫کرده و مدتی هم نماینده مجل��س در دو دوره متوالی شده‬ ‫بود‪ .‬در این میان روزی که او ب رای ریاست به دانشگاه رفت‪،‬‬ ‫جمعی از دانشجویان معترض به وی حمله کردند که باعث‬ ‫اعتراضات زیادی در میان نیروهای سیاسی کشور شد‪ ،‬بااین‬ ‫حال وی دو سال ب��ر دانشگاه ته ران ریاس��ت کرد‪ .‬ایت اهلل‬ ‫عباسعلی عمید زنجانی در ابان س��ال ‪ 90‬به دلیل عارضه‬ ‫قلبی درگذشت‪ .‬بعد از او بود که فرهاد رهبر ریاست دانشگاه‬ ‫ته ران را تا پایان دول��ت بر عهده گرفت؛ ریاست��ی پرفراز و‬ ‫نشیب‪ .‬سی و یکمین رئیس دانشگاه ته ران مدرک دکترای‬ ‫اقتصاد نظری از دانشگاه ته ران دارد که پیش از این در دولت‬ ‫نهم رئیس سازمان مدیری��ت و برنامه ریزی و البته در دولت‬ ‫دوم خاتمی نیز معاون اقتصادی وزارت اطالعات بود‪ .‬رابطه‬ ‫احمدی نژاد با دانشجو اما بسیار عجیب بود تا جایی که وی‬ ‫در اقدامی ب ی سابقه در روزهای پایانی سال ‪ 91‬در نامه ای به‬ ‫وزیر علوم خود‪ ،‬کامران دانشجو‪ ،‬خواست��ار برکناری فرهاد‬ ‫رهبر شد‪ .‬احمدی نژاد در این نام��ه که بسیاری ان را اقدامی‬ ‫ نمایشی و سیاسی عنوان م ی کردند‪ ،‬معاون سابق خود را به‬ ‫اداره دانشگاه ته ران با رویکردی «سیاست زده‪ ،‬غی ر علم ی و‬ ‫احیانا امنیتی» متهم کرده بود‪ .‬فرهاد رهبر شب انتشار این‬ ‫نامه به تلویزیون رفت و با لحنی امرانه این گونه واکنش داد‪:‬‬ ‫«بهتر است به ای��ن اخبار خیلی توجه نکنی��د‪ ،‬ب رای اینکه‬ ‫تجربه داریم راجع به اینها!» مجری در ادامه اصرار م ی کند که‬ ‫پاسخی بشنود که فرهاد رهبر با علن ی کردن اختالفات خود‬ ‫با رئی س جمهور در زمانی که در سازمان ب رنامه بود‪ ،‬این چنین‬ ‫پاسخ داد‪« :‬چه م ی شود مگر؟ طوری نیست که‪ .‬ب رای انهایی‬ ‫باید مهم باشد که ب رایشان مهم است؛ در حالی که این چیزها‬ ‫گذرا است و م ی رود و م ی اید‪...‬؛ وقتی سازمان مدیریت بودم‬ ‫انجا هم یک تجربه این چنینی داشتم‪».‬‬ ‫دانشگاه ته ران منتظر دوره ای دیگر است؛ دانشگاهی‬ ‫که در ‪ 16‬سال و در دولت های خاتم��ی و احمدی نژاد میان‬ ‫اساتیدی با گرایش های متفاوت از هم‪ ،‬دست به دست شد‪.‬‬ ‫دانشگاهی که چهار رئیس در این ‪ 16‬سال به خود دید‪.‬‬ ‫دانشگاه خودمان!‬ ‫دانشگاه علم و صنعت در م��دت ‪ 33‬سال که رسما با‬ ‫این نام خوانده م ی شود‪ ،‬به دلیل نوع دروسی که دانشجویان‬ ‫ی است ک��ه با بسیاری از‬ ‫در ان م ی خواندن��د‪ ،‬دانشگاه مهم ‬ ‫مراکز دولتی – صنعتی کشور رابط��ه ای تنگاتنگ دارد‪ .‬در‬ ‫این سی و چند سال بیش از ‪ 16‬رئی��س بر ریاست ان تکیه‬ ‫زده اند که البته عمر بسیاری از این ریاست ها کوتاه بوده است‬ ‫تا جایی که تنها در دولت محمد خاتمی به طور میانگین هر‬ ‫دو سال‪ ،‬یکی رئیس شده است‪ .‬روسایی که عمدتا از روسای‬ ‫دانشکده های دانشگاه هستند‪ .‬کسان��ی مثل دکتر محمد‬ ‫سلمانی که در اغ��از دولت تنها یک س��ال رئیس بود‪ ،‬دکتر‬ ‫سی د جواد ازهری اما چهار سال رئیس شد‪ ،‬دکتر سی د محمد‬ ‫شه رتاش سه سال رئیس بود و البته دکتر محمد تقی صالحی‬ ‫رئیس جنجالی دانشگاه؛ به دلیل حضور چند چهره افراطی‬ ‫سیاسی در دانشگاه و درگیری که میان نیروهای مخالف و‬ ‫موافق در گرفت‪ ،‬دکتر صالحی به شدت مورد ضرب و شتم‬ ‫قرار گرف��ت و راهی بیمارستان شد‪ .‬با ام��دن احمدی نژاد او‬ ‫برکنار شد و مهدی بیدابادی ب رای مدتی رئیس دانشگاه شد‬ ‫تا دانشگاه علم و صنعت رنگ و بویی دگر بگیرد‪.‬‬ ‫دانشگاه علم و صنعت دانشگاه احمدی نژادی هاست‪.‬‬ ‫دانشگاهی ک��ه رئیس دولت نه��م و دهم پی��اده از میدان‬ ‫هفتاد و دوم نارمک به ان م ی رفت‪ .‬دانشگاهی که حدود ‪15‬‬ ‫دانشکده صنعتی از مکانیک تا شیم��ی و عمران تا راه اهن‬ ‫را در خود جای داده اس��ت و البته بخش قابل مالحظه ای از‬ ‫اعضای دولت نهم و دهم را به عنوان استاد و دانشجو در خود‬ ‫دیده است‪ .‬جدا از رئی س جمهور محمود احمدی نژاد‪ ،‬کامران‬ ‫دانشجو‪ ،‬وزیر علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری دولت دهم‪ ،‬حمید‬ ‫بهبهانی‪ ،‬وزیر راه و ترابری دولت نهم و دهم‪ ،‬محمد سلیمانی‪،‬‬ ‫وزیر ارتباطات و فناوری اطالعات دولت نهم و نماینده کنونی‬ ‫مردم ته ران در مجلس‪ ،‬علیرضا عل ی احمدی‪ ،‬وزیر اموزش و‬ ‫پرورش دولت نهم‪ ،‬سیدمسعود میرکاظمی وزیر نفت دولت‬ ‫دهم‪ ،‬محمدحسی��ن صفار هرندی‪ ،‬وزیر فرهن��گ و ارشاد‬ ‫اسالمی دولت نهم‪ ،‬عب دالرضا شیخ االسالمی‪ ،‬وزیر کار و امور‬ ‫اجتماعی دولت دهم‪ ،‬رضا تق ی پور‪ ،‬وزیر ارتباطات و فناوری‬ ‫اطالعات دولت ده��م و در نهایت مجتب��ی ثمره هاشمی‪،‬‬ ‫مشاور ارشد احمدی نژاد‪ .‬اینها ج��زو معاونین و مدی ران کل‬ ‫وزارتخانه هایی هستند که در دولت حضور داشته اند و البته‬ ‫اقا محس��ن رضایی که مدت��ی هم در ای��ن دانشگاه درس‬ ‫م ی خوانده‪ .‬اگر اصالح طلب ها بعد از حذف هاشمی در دولت‬ ‫دوم خود به گوش��ه مراکز تحقیقات��ی و دانشگاهی رفتند‪،‬‬ ‫محمود احمدی نژاد هم پس از استانداری در دولت هاشمی‬ ‫در اردبیل طی هشت سال اصالحات‪ ،‬در دانشگاهی که خود‬ ‫در ان درس خوانده بود‪ ،‬تدریس ک��رد‪ .‬شاید به همین دلیل‬ ‫است که احمدی نژاد به دانشگاه خ��ود نگاه ویژه ای دارد و به‬ ‫همین دلیل در دوران دو دولت اوس��ت که تنها یک رئیس‬ ‫دانشگاه بر مسند ریاست دانشگاه احمدی نژاد نشسته است‪.‬‬ ‫یک مهندس صنایع که دکترای خ��ود را در سال ‪ 76‬گرفته‬ ‫است از دانشگاهی غی��ر از علم و صنع��ت‪ ،‬یعنی دانشگاه‬ ‫تربیت م��درس و رتب��ه اش دانشیاری اس��ت‪ .‬محمدسعید‬ ‫جب ل عاملی قبل از اینکه رئیس دانشگاه علم و صنعت شود‪،‬‬ ‫دو سال یعنی یک سال قبل دولت احمدی نژاد و یک سال‬ ‫بعدش رئی��س دانشکده مهندسی صنای��ع و پیش از ان در‬ ‫همین دانشگاه مدیرکل دفتر همکاری های علمی و صنعتی‬ ‫و مدیرکل اموزشی هم بوده است‪.‬‬ ‫دانشگاه نخبگان!‬ ‫دانشگاه تربیت مدرس‬ ‫را به خود ندیده اس��ت‪ .‬دکتر سعید سمنانی��ان این پزشک‬ ‫فیزیولوژیست که هشت سال اصالحات را بر این دانشکده‬ ‫ریاست کرد‪ .‬او که بیشتر پیشینه علم��ی و اموزشی دارد تا‬ ‫سیاسی تمام سال های عمر خود را در دانشگاه در سمت های‬ ‫مختلف بوده اما این خود دلیلی بر این نبوده است که تربیت‬ ‫مدرس همانند دیگر دانشگاه ها در دوران اصالحات فضایی‬ ‫به شدت سیاسی نداشته باشد که استادانی که در ان بوده اند‬ ‫خود مزیدی بر این علت بوده ان��د؛ فکرش را بکنید از هاشم‬ ‫اغاجری تا عماد افروغ و‪...‬‬ ‫در دولت احمدی نژاد اما روی��ه تغییر روسا‪ ،‬عوض شد‪.‬‬ ‫رئی س جمهور دانشگاهی ب��رای دانشگاه ها برنامه ای جدید‬ ‫داشت‪ .‬فرهاد دانشجو‪ ،‬گزینه دولت نهم ب رای ریاست دانشگاه‬ ‫تربی ت مدرس بود‪ .‬فرهاد دانشجو‪ ،‬در دولت احمدی نژاد یکی‬ ‫از سه ب رادران دانشجویی بود که یکی از انها وزیر علوم دولت‬ ‫شد و دیگری عضو شورای شهر ته��ران‪ .‬او اما دارای مدرک‬ ‫دکترای عمران با گرایش مهندسی سازه و مهندسی زلزله از‬ ‫لندن است که البته این روزها پ��س از عزل عبداهلل جاسبی‬ ‫از دانشگاه ازاد‪ ،‬رئیس این دانشگ��اه بزرگ دولتی نیز است‪.‬‬ ‫بیژن رنجب��ر که پس از دانشج��و به دانشگ��اه ازاد رفت به‬ ‫ریاست دانشگاه رسید‪ .‬او دکترای بیوفیزیک از مسکو دارد‪.‬‬ ‫با این حال اما دانشگاه تربی ت مدرس ب ی نیاز از روسای خود‬ ‫است‪ ،‬چه انکه چهره های سیاسی بیشماری از گرایش های‬ ‫مختلف در ان هستند که جدا از این مجاورت ان با دانشگاه‬ ‫علوم اجتماعی و کوی دانشگاه ته ران در بسیاری از حوادث‬ ‫‪ 16‬سال اخیر تاثیرگذار بوده‪g .‬‬ ‫دکترفرجی دانا‬ ‫اخرین رئیس‬ ‫دانشگاه تهران در‬ ‫دوران اصالحات‬ ‫مرحوم‬ ‫عمیدزنجانی‪،‬‬ ‫اولین رئیس‬ ‫دانشگاه تهران در‬ ‫دولت احمدی نژاد‬ ‫دکتر سعید‬ ‫سهراب پور‪،‬‬ ‫رئیس دانشگاه‬ ‫صنعت ی شریف در‬ ‫چهار دولت حضور‬ ‫داشت‬ ‫مسعود‬ ‫میرکاظمی‪ ،‬وزیر‬ ‫اقتصاد در حلقه‬ ‫اساتید اصولگرای‬ ‫دانشگاه‬ ‫تربی ت مدرس‬ ‫دکتر عارف‪ ،‬رئیس‬ ‫دانشگاه تهران که‬ ‫وزیر و معاون اول‬ ‫در دولت اصالحات‬ ‫شد‬ ‫فرهاد رهبر‪،‬‬ ‫دومین رئیس‬ ‫دانشگاه تهران‬ ‫در دولت محمود‬ ‫احمدی نژاد‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دانشگاه تربیت م��درس همانند دانشگ��اه ته ران در‬ ‫دولتمردس��ازی ید طوالن��ی دارد‪ .‬چهره ه��ای برجسته ای‬ ‫از دانشکده ه��ای مختلف ای��ن دانشگاه بن��ام شده اند و در‬ ‫مسندی نشسته ان��د یا اینکه در حوزه ک��اری خود تنه ای به‬ ‫سیاست زده اند‪ .‬از چهره های اصالح طلبی چون سی د هاشم‬ ‫اقاجری‪ ،‬معصومه ابتک��ار‪ ،‬میرحسین موسوی‪ ،‬عماد افروغ‪،‬‬ ‫یحیی صفوی‪ ،‬حاتم قادری‪ ،‬محس��ن کدیور‪ ،‬سی د عطاءاهلل‬ ‫مهاجرانی و جعف��ر توفیقی وزیر عل��وم در دولت خاتمی و‬ ‫سرپرست کنونی وزارتخانه علوم روحان��ی تا اصولگرایانی‬ ‫چون غالمحسین الهام‪ ،‬محمدباقر قالیباف‪ ،،‬محمدمهدی‬ ‫زاهدی وزیر علوم در دولت احمدی نژاد‪ ،‬مسعود می ر کاظم ی ‬ ‫وزیر بازرگانی و نفت در دول��ت احمدی نژاد‪ ،‬صادق خلیلیان‬ ‫وزیر جه��اد کش��اورزی در دول��ت احمدی ن��ژاد‪ ،‬عبدالرضا‬ ‫رحمان ی فضلی وزیر کشور در دولت روحانی‪ ،‬فرهاد دانشجو‬ ‫ریاست جدید دانشگ��اه ازاد و‪ ...‬را در خود ج��ای داده‪ .‬اگر به‬ ‫راهروهای دانشکده ه��ای مختلف سری بزنی��د تابلوی نام‬ ‫بسیاری از این چهره ها را م ی بینید که در اتاق های کوچک‬ ‫هشت تا شش متری پ��ر از کتاب نشسته ان��د و گاهی این‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلب ها همسایه هایی هستند در این‬ ‫اتاق های دانشکده که خیلی هم به هم سر نم ی زنند‪.‬‬ ‫فضای به شدت سیاسی ای��ن دانشکده ام��ا از دولت‬ ‫خاتمی تا احمدی نژاد تاکنون بی��ش از سه رئیس دانشکده‬ ‫طی ‪ 16‬سال‬ ‫دولت های اصالحات‬ ‫و احمدی نژاد در‬ ‫دانشگاه های ایران‬ ‫چه خبر بود؟چه‬ ‫کسانی در ان‬ ‫مدیریت می کردند؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫دانشگاهی که نام یک شهید را در خود دارد؛ دانشگاه‬ ‫صنعتی شریف که ای��ن صفت «شریف��ش» برگرفته از نام‬ ‫یکی از اعض��ای سازمان مجاهدین خلق ساب��ق بود که بر‬ ‫مسلمان بودن خود پس از تغییر فکری سازمان به سازمانی‬ ‫سوسیالیستی تاکید ک��رده بود و توس��ط طیف چپ شده‬ ‫سازمان ترور ش��د و کشته شد‪ .‬مجی��د شریف واقفی بعد از‬ ‫انقالب ن��ام خود را بر س��ر دانشگاه دی��د‪ .‬دانشگاه صنعتی‬ ‫شریف را دانشگ��اه ام ای تی ای ران م ی دانن��د به صورتی که‬ ‫دانش اموختگان این دانشگ��اه سهم ب ی مانندی از نخبگان‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی ای��ران را تشکیل م ی دهند و‬ ‫البته درص��د باالیی از همین نخبگان سه��م دانشگاه های‬ ‫دیگر یا مراکز علمی خارج از کشور در انچه فرار مغزها است‪،‬‬ ‫م ی شود‪ .‬دانشگاهی که در میان همه دانشگاه های ای ران از‬ ‫نظر تغیی رات ریاست ان در رتبه پایینی قرار دارد‪ ،‬به صورتی‬ ‫که طی ‪ 44‬سال تنها ‪ 16‬رئیس داشته است‪ .‬از پروفسور رضا‬ ‫چهره ماندگار تا سی د حسین نصر فیلسوف سنتگرای ای رانی‬ ‫در پیش از انقالب و عل ی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی‬ ‫ی و وزیر امور خارجه احمدی نژاد ک��ه دوبار در دوران بعد‬ ‫اتم ‬ ‫از انقالب رئی��س ان بوده اند‪ .‬در این می��ان اما عمر ریاست‬ ‫دکتر سعید سه راب پور از بقیه بیشتر بود که از ابتدای دولت‬ ‫خاتمی تا یک سال بعد از دولت دهم احمدی نژاد در ‪ 4‬دولت‬ ‫ریاس��ت ان را برعه��ده دارد؛ یعنی از س��ال ‪ 1376‬تا ‪.1389‬‬ ‫مهندس مکانیکی از دانشگاه برکلی کالیفرنیا که حدود ‪13‬‬ ‫سال ریاست دانشگاه صنعتی شریف را بر عهده داشت‪ .‬دکتر‬ ‫سه راب پ��ور قائم مقام بنیاد ملی نخبگ��ان و عضو پیوسته‬ ‫فرهنگستان علوم و چهره ماندگار علم��ی کشور بوده‪ .‬بعد‬ ‫از او بود که رضا روست��اازاد استاد دانشکده مهندسی شیمی‬ ‫ دانشگاه صنعتی شریف در مردادماه ‪ ۱۳۸۹‬به عنوان سرپرست‬ ‫این دانشگاه تعیین شد‪ .‬نکته جالب در این انتصاب این بود‬ ‫که گفته م ی شد ب ر خالف روسای پیشین دانشگاه صنعتی‬ ‫شریف‪ ،‬رضا روست��ا ازاد ب��دون اخ��ذ رای از اعضای هیات‬ ‫علم ی این دانشگ��اه و مستقیما با حکم وزی��ر علوم دولت‬ ‫محمود احمدی نژاد به این سمت برگزیده شده بود‪ .‬او در یکی‬ ‫از مصاحب ه های خود گفته بود که ارزو دارد در یکی از کرات‬ ‫اسمانی نماز جماعت بخواند‪.‬‬ ‫دانشگاه صنعتی شریف اما در میانه دو دولت اصالحات‬ ‫و احمدی نژاد با دو طیف متفاوت مواجه بوده است؛ گروهی‬ ‫که در دوران اصالح طلب ها در انجم��ن اسالمی ان محلی‬ ‫ب رای میزگردهای سیاسیون و دعوت از چهره های سیاسی‬ ‫بعضا تندرو گ��رد م ی امدن��د و گ��روه دیگر ک��ه در بسیج‬ ‫دانشجوی ی اش با چهره ای متفاوت بعد از دوران دانشجویی‬ ‫یعنی مهرداد بذرپاش از حامی��ان محمود احمدی نژاد شدند‬ ‫و البته این طیف بعدها ب��ا طیف دانشجویان علم و صنعت‬ ‫همراه شدن��د و در مدیریت بخش هایی از سایپ��ا در دوران‬ ‫مدیرعاملی بذرپاش قرار گرفتند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫دانشگاهدانشجویان‬ ‫مثلث‪ ،‬خاستگاه سیاسی برادران دانشجو را بررسی می کند‬ ‫کام�ران دانش�جو از ی�اران نزدیک ب�ه محمود‬ ‫احمدی ن�ژاد اس�ت‪ .‬او در بس�یاری از پس�ت های‬ ‫حساس همراه احمدی نژاد بوده‪،‬از استانداری تهران‬ ‫تا برگ�زاری انتخابات ‪ 88‬و البت�ه وزارت علوم دولت‬ ‫دهم‬ ‫‪3‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫سه ب رادر‪ ،‬دانشجو بودند‪ .‬یکی وزیر شد؛یکی بزرگترین‬ ‫دانشگاه خصوصی را رئی��س و دیگری دانشگاهی معتبر را‬ ‫مدیر بود‪ .‬فره��اد‪ ،‬خسرو و کامران‪ .‬هر س��ه در دوره ای که‬ ‫دانشگاه مرحله ای جدید را در حیات خ��ود تجربه م ی کرد‪،‬‬ ‫دانشجو شدند اما نه به صفت که به نام‪ .‬دامغان در حاشیه‬ ‫کویر که روزگاری پایتخت اشکانیان بود به ذات اقلیم خود‬ ‫که از جنوب به کوی��ر و از شمال به جب��ال البرز م ی رسد‪،‬‬ ‫مردمانی دارد ک��ه به خوی ای��ن اقلیم زیس��ت م ی کنند؛‬ ‫سختک��وش و مذهبی و البت��ه شاع ر مسلک ک��ه در خود‬ ‫علی معل��م دامغانی را نیز دارند‪ .‬این سه ب��رادر از این شهر‬ ‫برخاستند‪.‬‬ ‫مسعود دانشجو ک��ه پیش از انقالب ن��ام خانوادگی‬ ‫کساییان را داشت‪ ،‬در ‪ 32‬سالگی از دانشگاه ته ران لیسانس‬ ‫حقوق گرف��ت‪ .‬او معلمی ب��ود که ب رای معل��م شدن پس‬ ‫از اینکه مقدم��ات را در دامغان خواند ب��ه گرگان رفت و در‬ ‫دانشس رای شهر درس خواند تا اینک��ه در میانه به قضاوت‬ ‫رسید و در استان خود‪ ،‬سمنان‪ ،‬دادستان و رئیس دادگستری‬ ‫شد‪ .‬او بعد از انقالب مدتی نیز مشاور دیوان عدالت اداری و‬ ‫دادیار دادسرای انتظامی قضات بود‪ ،‬اما پس از بازنشستگی‬ ‫وکیل شد‪ .‬مسعود دانشجو‪ ،‬پدر این سه ب رادر است‪ .‬البته این‬ ‫سه ب رادر خواهری نیز دارند که عضو هیات علمی دانشگاه‬ ‫ازاد واحد ته ران غرب است؛ خانم دکتر پریسا دانشجو‪.‬‬ ‫به ترتیب ب رادر بزرگتر‪ ،‬فرهاد دانشجو رئیس دانشگاه‬ ‫ازاد است‪ .‬او که در نیمه دوم دهه ‪ 30‬ب��ه دنیا امده به لندن‬ ‫رفت تا مهندس عمران شود‪ .‬رفتن او پای دیگر ب رادرها را به‬ ‫انگلستان باز کرد و بعدها کامران نیز راهی لندن شد‪ .‬فرهاد‬ ‫در دانشگاه ‪ Queen Mary College‬مهندسی عمران با‬ ‫گرایش مهندس ی سازه و مهندسی زلزله گرفت‪ .‬بعد از انقالب‬ ‫و از سال ‪ 62‬او بیشتر به حرف��ه مهندسی اشتغال داشت تا‬ ‫در بسی��اری از پروژه های ساختمانی ته��ران که اصطالحا‬ ‫بلند سازه بوده اند‪ ،‬مهندس ناظ��ر و محاسب باشد‪ .‬اوج این‬ ‫اشتغال حرف��ه ای رئیس هیات مدی��ره و مدیرعامل شرکت‬ ‫ساختمان سازی ونک پارک ب��ود‪ .‬او حتی در همان سال ها‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪54‬‬ ‫به عنوان مشاور برخی پروژه های مجتمع های مسکونی به‬ ‫لیبی هم رفته و مدتی نیز رئیس مرکز تحقیقات ساختمان‬ ‫و مسکن بوده‪ .‬در دول��ت احمدی ن��ژاد او و ب رادرهایش به‬ ‫یکباره به پس ت ه��ای مدیریت��ی رسیدند‪ .‬او ک��ه پیش از‬ ‫این در دانشگ��اه فنی و مهندسی دانشگ��اه تربیت مدرس‬ ‫معاون اموزشی بود در دولت احمدی ن��ژاد رئیس دانشگاه‬ ‫تربیت مدرس شد‪ .‬اما کسی فکرش را نم ی کرد که در فشار‬ ‫تغیی رات دولت احمدی نژاد ب رای برکناری جاسبی از دانشگاه‬ ‫ازاد به یکباره این فرهاد دانشجو باشد که به ریاست دانشگاه‬ ‫ازاد برسد‪ .‬فشار ب رای ریاست فرهاد دانشجو تا انجا بود که‬ ‫هاشم ی رفسنجانی خواستار ارائه ب رنامه از سوی کاندیداهای‬ ‫ریاست و بعد رای گیری شد‪ ،‬اما طی��ف احمدی نژادی ها به‬ ‫ریاست فرهاد دانشجو رای مثبت دادن��د‪ .‬کشمکش ادامه‬ ‫داشت چه انک��ه در مقابل دبیرخان��ه هیات امنای دانشگاه‬ ‫– طیف هاشمی رفسنجان��ی ‪ -‬با صدور بیانی ه ای انتخاب‬ ‫وی را رد کرد و گفت که ریاست جلسه با هاشمی رفسنجانی‬ ‫بوده و از سوی وی رای گیری انج��ام نشده است‪ .‬اما کامران‬ ‫دانشجو‪ ،‬وزیر عل��وم و ب رادر فرهاد مدعی ب��ود که ریاست‬ ‫دانشگاه ب��ا وی بوده است‪ .‬پس از ای��ن اختالفات جلسات‬ ‫متعددی ب رای حل موضوع میان شورای انقالب فرهنگی‪،‬‬ ‫دو برادر خسرو و فرهاد هر کدام گوشه کاری را در دانشگاه ازاد گرفته اند‪ .‬برادر بزرگتر رئیس‬ ‫دانشگاه ازاد است و برادر کوچ ک تر بر مه م ترین مرکز دانشگاهی این دانشگاه مدیریت م ی کند‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫معاون پارلمانی وزارت علوم در گفت وگو با مثلث‪:‬‬ ‫موضوع تغییرات روسای دانشگاه ها‬ ‫در هیات دولت مطرح شده بود‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫وزارت علوم و دبیرخانه هیات امنا برگزار شد و حکم او مورد‬ ‫تایید قرار گرفت و فره��اد توانست جایگاه عبداهلل جاسبی‬ ‫را بگیرد‪ .‬جایی که او بیش از سه دهه ریاست دانشگاهی را‬ ‫ب ر عهده داشت که به معنای کلمه ازاد بود و هیچ ساختار یا‬ ‫نهادی در جمهوری اسالمی نم ی توانست به حریمش وارد‬ ‫شود؛ حتی وزارت علوم‪.‬‬ ‫کامران اما ب رادر دیگری است که ب��ه نسبت ب رادران‬ ‫دیگ��ر سیاس ی تر اس��ت و در مناسبات دول��ت نهم و دهم‬ ‫نزدیک تر از انه��ا به احمدی نژاد‪ .‬چه انک��ه در دولت نهم و‬ ‫دهم او یک ی دوجین پست را داشت��ه؛ از استانداری ته ران تا‬ ‫قائم مقام و معاون سیاسی وزارت کشور و سرپرست وزارت‬ ‫کشور که انتخابات سال ‪ 88‬را برگزار کرد‪.‬‬ ‫کامران نی��ز همانند فرهاد به انگلی��س رفته و درس‬ ‫خوانده است‪ .‬به گفته سایت دانشگاه علم و صنعت‪ ،‬کامران‬ ‫دانشجو دارای مدرک دکترای هوافضا از دانشگاه منچستر‬ ‫است اما پس از شبهات و تناقضاتی که در این خصوص در‬ ‫جلسه رای اعتماد توسط نمایندگان صورت گرفت‪ ،‬صفحه‬ ‫مربوط به کامران دانشجو در دانشگاه علم و صنعت وی رایش‬ ‫شده و نام محل تحصیل کارشناسی ارشد و دکترای وی از‬ ‫منچستر به امپریال کالج لندن تعییر یافت و مقابل مدرک‬ ‫دکترای وی قید شد که دفاع وی از پایان نامه در ای ران صورت‬ ‫پذیرفته اس��ت‪ .‬اما ماجرای ای��ن داستان چه ب��ود؟ کامران‬ ‫دانشجو در مصاحبه ب��ا روزنامه قدس گف��ت که در دوران‬ ‫دانشجوی��ی از انگلیس اخ راج شده و ب��ه این کشور و همه‬ ‫کشورهای عضو پیم��ان شنگن ممنوع ال��ورود شده است‪.‬‬ ‫وی توضیح داده‪« :‬در قضیه سلمان رشدی به همراه هفت‬ ‫دانشجوی دیگر از انگلستان اخ راج شدیم و در گذرنامه من‬ ‫درج شده تا زمانی که موضوع سلم��ان رشدی وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬من حق ورود به انگلستان و کشورهای پیمان شنگن‬ ‫را ندارم‪».‬‬ ‫ماجرای این اخ راج با تاریخ م��درک تحصیلی کامران‬ ‫پیوند خ��ورد‪ ،‬به صورتی که ب��رادرش فرهاد ب��ه دفاع از او‬ ‫پرداخت و بر این مساله تایید کرد که کامران به دلیل دفاع از‬ ‫حکم امام(ره) از انگلیس اخ راج شده است‪ .‬او اما وزیر شد و در‬ ‫دوران وزارتش انتقادهای زیادی را ب رانگیخت‪ ،‬از بازنشسته‬ ‫شدن اساتید تا موضوعاتی مثل برکناری روسای دانشگاه ها‪.‬‬ ‫ب رادر سوم اما خسرو است؛عضو شورای شهر ته ران که‬ ‫حاال در دانشگاه ازاد بر مهمتری��ن واحد این دانشگاه یعنی‬ ‫دانشگاه علوم و تحقیقات ته ران ریاست م ی کند‪ .‬او پیش از‬ ‫این رئیس دانشگاه ازاد واحد ته ران غرب‪ ،‬عضو هیات علم ی ‬ ‫رسمی دانشگ��اه ازاد اسالمی‪ ،‬م��درس دانشکده هنرهای‬ ‫زیبای دانشگ��اه ته ران و عض��و سازمان نظ��ام مهندسی‬ ‫بوده است‪ .‬خسرو دانشجو از جمله مدی رانی بود که در دوره‬ ‫دوم شوراهای شهر و روستا توانس��ت به ساختمان خیابان‬ ‫بهشت راه یاب��د و تالش زیادی ب��رای انتصاب احمدی نژاد‬ ‫به عنوان شه��ردار ته ران انج��ام داد‪ .‬در دور س��وم هم در‬ ‫انتخابات حضور یافت و جلوس��ش بر کرسی شورای شهر‬ ‫ته ران را به م��دت چهارسال دیگ��ر تمدید ک��رد و این بار‬ ‫وظیفه سخنگویی هم ب ر عهده او بود‪ .‬خسرو دانشجو عضو‬ ‫هیات مدیره باشگاه استقالل نیز بود که اگر در اینترنت نام‬ ‫او را جس ت وجو کنید بیشترین مصاحب ه ها و گفت وگوهای او‬ ‫با رسانه ها در مورد همین مسائل باشگاه استقالل است‪ .‬در‬ ‫این میان عده ای م ی گویند که خسرو مرد در سایه سیاست‬ ‫خانواده دانشجوهاست‪.‬‬ ‫و حاال دولت نه��م و دهم ب رای سه ب��رادر دانشجوی‬ ‫خانواده تمام شده و بالطبع هر کدام دیر یا زود باید به همان‬ ‫دانشگاه برگردد‪ ،‬البته کامران زودتر از همه وزارت را تحویل‬ ‫توفیقی داد تا فعال استراحت کند و بعد به دانشگاه بازگردد‪.‬‬ ‫در این میان فرهاد هنوز رئیس دانشگاه ازاد است و خسرو‬ ‫نیز بر سازمان علوم و تحقیقات ریاس��ت م ی کند‪ .‬خسرو‪،‬‬ ‫کامران و فرهاد با هم امدند و اکنون با هم م ی روند‪g .‬‬ ‫‪4‬‬ ‫این دکترای فیزی�ک که پس از بازگش�ت از فرصت مطالعات�ی در المان قرار بود به دانش�گاه ب�رود و در دوره‬ ‫فوق لیس�انس و دکترا مبح�ث «تاج های خورش�یدی» را به دانش�جویان تدریس کن�د‪ ،‬با روی کار ام�دن توفیقی‬ ‫در دانش�گاه علوم‪ ،‬به معاونت پارلمانی وزارتخانه رفت تا از تجربه حضور در مجلس هش�تم ب�رای رای اعتماد به‬ ‫دکتر توفیقی استفاده کند‪ .‬دکتر سع د اهلل نصیری از چهره های علمی اس�ت که از دانشگاه به مجلس رفت و باز به‬ ‫دانشگاه بازگشت و حاال در پست اجرایی دیگری حضور دارد‪ .‬او از سال ‪ ۸۲‬به مدت سه سال ب ه عنوان رئیس انجمن‬ ‫نجوم ایران بود و در مجلس هشتم از زنجان به خانه ملت راه یافت‪ .‬مثلث از دکتر نصیری پرسید که مکانیزم تغییرات‬ ‫روسای دانشگاه ها چیست‪.‬‬ ‫س�وال اخر را اول م�ی پرس�م‪ ،‬با توج�ه به رای‬ ‫عدم اعتم�اد مجلس به اق�ای میلی منفرد‪ ،‬نگاه‬ ‫نماین�دگان مجل�س به اق�ای توفیق�ی چگونه‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬ب رای شروع بحث الزم م ی دان��م برخی از امور را‬ ‫تبیین کنم؛ مجلس یکی از ارکان نظام جمهوری اسالمی‬ ‫است‪ .‬مجلس شورای اسالمی یادگار شهدا و امام راحل (ره)‬ ‫است و ملت بزرگ ای ران در طول سالیان متمادی هزینه های‬ ‫زیادی ب رای استق رار مجل��س داده است‪ .‬شای��د به همین‬ ‫دلیل باشد که حض��رت امام راحل(ره) مجل��س را در راس‬ ‫امور دانسته اند‪ .‬منظور از اینکه مجلس در راس امور است‪،‬‬ ‫شکل و ساختمان مجلس نیست‪ ،‬بلکه حضور نمایندگان‬ ‫محترم مردم به عنوان عص��اره فضائل یک ملت ان را مهم‬ ‫کرده است‪ .‬بحث نظارت در مجلس اگر به درستی صورت‬ ‫گیرد‪ ،‬قطعا کشور را در مسی��ر اعتال و توسعه قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫بناب راین نمایندگان محترم که با رای مستقیم مردم انتخاب‬ ‫م ی شوند سوگند یاد م ی کنند ک��ه با تکیه بر قانون اساسی‬ ‫به حل مشکالت کشور کمک کنند و راه را برای پیشرفت‬ ‫هم��وار سازند‪ .‬منتها اگ��ر گاهی نماین��ده ای نم ی تواند به‬ ‫شناخت کافی برسد و رایی م ی ده��د که در مسیر توسعه و‬ ‫اعتالی کشور نیست‪ ،‬خدایی ناکرده نباید ان را در راستای‬ ‫مسائل شخص��ی دانست یا ای��ن رای برخالف سوگندش‬ ‫نم ی تواند باشد‪ ،‬بلکه به دلیل ع��دم شناخت کافی است‪،‬‬ ‫بناب راین ما در اینجا به عنوان معاونت حقوقی و امور مجلس‬ ‫این وظیفه را داریم که اطالعات را در حوزه مشخص کاری‬ ‫به نمایندگان محترم ارائه کنیم‪ .‬البته نمایندگان کانال دیگر‬ ‫‪55‬‬ ‫اطالعاتی را نیز دارند‪.‬‬ ‫در این چند روزی که من خدمت دوستان بودم‪ ،‬برخی‬ ‫از همکاران ما در مجلس – به هر حال من خودم را مجلسی‬ ‫م ی دان��م و روزگاری در کن��ار همین دوستان ب��ودم‪ -‬دکتر‬ ‫توفیقی را م ی شناسند اما برخ��ی دیگر م ی گویند ما ایشان‬ ‫را نم ی شناسیم‪ .‬همین اذعان کردن به عدم شناخت ضمن‬ ‫اینکه حرف بسیار صادقانه و با احساس مسئولیتی است‪،‬‬ ‫وظیفه ایجاد شناخت توسط ما و دیگ��ر دوستان را تداعی‬ ‫م ی کند‪ .‬همین یک رای عزی��زان مجلس هم م ی تواند در‬ ‫این مسیر راهگشا باشد‪ .‬تالش من و همکارانم در وزارتخانه‬ ‫به این صورت خواهد بود ک��ه دکتر توفیقی را ان طوری که‬ ‫هست‪ ،‬با سواب��ق و مسئولی ت هایش معرف��ی کنیم‪ ،‬بعد‬ ‫قضاوت با نمایندگان محترم است‪ .‬البته انسان ها معصوم‬ ‫نیستند و ه ر کس معرفی کنیم در عالم از انجا که معصوم‬ ‫نیست‪ ،‬ممکن الخطاست‪ .‬نم ی گویم جایز الخطا که به هر‬ ‫حال انسان مجوزی ب رای خطا و گناه ندارد‪.‬‬ ‫چیزی که این روزه�ا در میان برخی رس�انه ها و‬ ‫نمایندگان مجلس مطرح اس�ت اینک�ه دولت با‬ ‫معرفی دکتر توفیقی بع�د از رای عدم تمایل به‬ ‫دکتر میل ی منفرد در واقع م ی خواس�ت مقابله به‬ ‫مثل کند؛ شما در این مسیر کار سختی دارید‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪ l‬بنده از سختی کار اگاه بودم‪ ،‬اقال در این چند سال‬ ‫بنده با معاونان پارلمانی دستگاه ها سروکار داشتم و م ی دیدم‬ ‫که اینها ب��ا درخواست های پرشماری از س��وی نمایندگان‬ ‫مجلس مواج��ه هستند‪ .‬بدیهی است که ای��ن مساله جزو‬ ‫مسئولیت نمایندگ��ان در حوزه ه��ای انتخاب ی شان است‪.‬‬ ‫منتها در برخی از دوران ک��ار یک مقدار سخت تر است‪ .‬در‬ ‫شرایط کنونی ما نیز در چنی��ن دورانی قرار داریم‪ ،‬چه انکه‬ ‫فردی به عنوان سرپرس��ت معرفی شده ک��ه باید هم نظر‬ ‫رئی س جمهور محترم و هم نمایندگان محترم را جلب نماید؛‬ ‫در سوی دیگر این وظیفه همکاران ما در وزارتخانه و ما در‬ ‫معاونت پارلمانی است که مسائ��ل را به صورت حقیقی و‬ ‫واقعی به مجلس منتقل کنیم و از سوی دیگر نقطه نظ رات‬ ‫مجلس را نیز صریح بیان کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫س�وءتفاهم موج�ود می�ان دول�ت و مجلس در‬ ‫مساله وزارت علوم را ناشی از چه م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬مجلس عالوه ب��ر جایگاه نظارت��ی اش‪ ،‬محل‬ ‫تالقی میان گرایش های مختلف در کشور نیز است‪ .‬طبیعی‬ ‫است که نمایندگان محترم دارای یک گرایش نیستند‪ .‬اینکه‬ ‫امروز دولتی با گرایش اعتدالی امده‪ ،‬قطعا متفاوت است با‬ ‫گرایش های تند راست و گرایش های تند چپ‪ -‬اصطالحات‬ ‫مرسوم را عرض م ی کنم ‪ -‬بن��ده معتقدم که اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان اگر ب ر اساس مرامنامه اصلی خود عمل کنند‪،‬‬ ‫واقعا در گروه افراط گرایان قرار نم ی گیرند‪ .‬ضمن اینکه این‬ ‫دو گرایش در فضای سیاسی دو بال پرواز اعتال و پیشرفت‬ ‫کشور هستند‪ .‬اعتدال هم در راست روی تند و چپ روی تند‬ ‫است که معنی م ی یابد؛ برخی از دوستان ب ر اساس سالیق‬ ‫خاصی که دارند اف��راط م ی کنند‪ ،‬به خصوص که در شرایط‬ ‫موجود کشور ک��ه بعد از حماسه سیاس��ی‪ ،‬این از دو طرف‬ ‫پذیرفته نیست‪ ،‬چه انکه باید ب رای حل مشکالت اقتصادی‬ ‫کوشید؛ الزمه این امر اعتدال است‪.‬‬ ‫در ش�رایط موج�ود ب ه خص�وص در اس�تانه‬ ‫بازگشایی دانش�گاه ها به نوعی وزارت علوم در‬ ‫تعلیق به س�ر م ی برد‪ ،‬فک�ر م ی کنی�د در اینده‬ ‫چه رخ دهد؟‬ ‫‪ l‬به هر ح��ال بهتر اس��ت وزارتخانه های��ی که با‬ ‫سرپرست اداره م ی شوند ه ر چه زودت��ر صاحب وزیر شوند‪.‬‬ ‫این نه تنها خواس��ت ملت بلکه خواست هم��ه نخبگان و‬ ‫مسئوالن به خصوص مقام معظم رهب��ری است‪ .‬در شرایط‬ ‫امروز وزارتخانه هایی دارای سرپرست هستند که اتفاقا طیف‬ ‫وسیعی از جامعه را متاثر از خود م ی سازند‪ ،‬منتها راهکارهای‬ ‫‪56‬‬ ‫قانونی زودتر از زمان مقرر اجازه چنی��ن کاری را نم ی دهد‪،‬‬ ‫ضمن اینکه تعطیلی دو هفته ای مجلس هم مزید بر علت‬ ‫شده و زمان را نگه داشته اشت‪ .‬باید صبر کرد‪ ،‬همان طور که‬ ‫قانون پی ش بینی کرده است‪.‬‬ ‫در چند روز اخیر انتقادات زیادی از سوی مجلس‬ ‫نس�بت به تغییرات اق�ای توفیق�ی در برکناری‬ ‫روس�ای دانش�گاه ها صورت م ی گیرد؟ چرا این‬ ‫تغییرات در شرایط کنونی که ایشان سرپرست‬ ‫هستند انجام م ی شود؟‬ ‫‪ l‬این سوال به صورت متعدد توسط نماینده محترم‬ ‫مجلس از بنده شده است و ضمن اینکه در قالب سوال نیز‬ ‫نمایندگان کمیسیون اموزش مط��رح کرده اند که من ان را‬ ‫منتقل کرده ام‪.‬‬ ‫دلیل این تغییرات را بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬به هرحال یک دولت جدی��د روی کار امده است‪.‬‬ ‫به همین دلیل انتظار در جامعه ب رای تغیی رات باالست‪ .‬حاال‬ ‫چه سرپرست و چه وزیر‪ ،‬فرقی نم ی کند‪ ،‬چه انکه ب ر اساس‬ ‫اصول قانون اساسی اینها ی��ک مرتبه دارند‪ .‬ما نم ی توانیم‬ ‫بگوییم مسئولیت سرپرست کمتر از وزیر است‪ ،‬این در هیچ‬ ‫جای قانون نیامده است‪ .‬درست است که سرپرست در مقابل‬ ‫مجلس پاسخگو نیست اما در مقاب��ل وجدان و جامعه که‬ ‫احساس مسئولیت م ی کن��د‪ .‬سرپرست هم کاری نم ی کند‬ ‫که رئی س جمهور را به جای خود پاسخگو به مجلس نماید‪.‬‬ ‫از سوی دیگر فرد مسئول تیمی دارد که م ی خواهد با‬ ‫تیم خودش و با ب رنامه خودش و کسانی که با وی هماهنگ‬ ‫و همفکر هستند کار کن��د‪ .‬این یک اص��ل پذیرفته شده‬ ‫اس��ت‪ .‬دلیل دیگ��ر اینکه برخ��ی از معاون��ان و مسئوالن‬ ‫استعف��ا م ی دهند‪ ،‬این طبیعی است ک��ه در چنین مواردی‬ ‫ب رای پیشبرد کار حتم��ا فردی را جایگزی��ن وی کنند‪ .‬من‬ ‫م ی خواه��م به ی��ک نکته مه��م در مورد همی��ن مسائل‬ ‫اشاره کنم‪ .‬در مجل��س وقتی دوفوری��ت ممنوعیت عزل‬ ‫و نصب رای نم��ی اورد یک معنای خ��اص م ی دهد‪ ،‬ضمنا‬ ‫طرح یک فوریت ان نیز اصطالحا لب مرزی رای اورد‪ .‬نکته‬ ‫مهم دیگر اینکه نماینده ای به من مراجعه کرد و نسبت به‬ ‫تغیی رات اعتراض کرد‪ ،‬اما نماینده دیگری امد و گفت شهر‬ ‫و استان من دانشگاهش رئیس ندارد و کارمندان و اساتید و‬ ‫دانشجویان معطل حقوق هستند‪.‬‬ ‫فنی و حرفه ای به دانشگاه به هر حال یک ارتقاست‪ .‬یک کار‬ ‫منفی که در گذشته صورت م ی گرفت و بنده نیز در مجلس‬ ‫هشتم به ان معترض بودم‪ ،‬همین موازی کاری میان وزارت‬ ‫اموزش و پرورش و اموزش عالی بود‪.‬‬ ‫این مساله چن��د عیب داشت ک��ه مهمترین اش این‬ ‫بود که اموزش و پ��رورش بهترین نیروهای خ��ود را ب رای‬ ‫اموزش عال��ی فرهنگی��ان اختصاص م��ی داد و این باعث‬ ‫م ی شد بار علم��ی کم شود‪ .‬یا اینک��ه مراکز تک جنسیتی‬ ‫تاسیس شد که از نظر فرهنگی م ی تواند یک اقدام مثبت‬ ‫باشد به شرط اینکه از نظر علمی نیز رشد کند‪.‬‬ ‫اینکه مثبتش بود‪ ،‬اگر بخواهید انتقاد کنید چه؟!‬ ‫‪ l‬به هر حال در دانشگاه باید برخورد با انسان های‬ ‫نخبه ی��ک برخ��ورد ظری��ف و هوشمندانه ش��ود؛ اینکه‬ ‫ب خود مستقل باشند و دانشگاهیان در‬ ‫دانشگاه ها در انتخا ‬ ‫انتخاب مدی ران گروه و روسای دانشکده های خودشان نقش‬ ‫فعال تری داشته باشند‪.‬‬ ‫سوال اخر هم به نوعی همان س�وال اول است‪،‬‬ ‫اینکه دو برخ�ورد دوگانه در م�ورد اقای توفیقی‬ ‫وج�ود دارد‪ .‬به ه�ر ح�ال گروه�ی از نمایندگان‬ ‫مجلس و برخی از اساتید دانشگاه ها م ی گویند‬ ‫در ص�ورت معرف�ی ایش�ان وی از مجلس رای‬ ‫نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫‪ l‬روح موجود در دانشگاه ه��ا و اساتید که با امدن‬ ‫ایشان فضای بسیار مثبتی ایجاد ش��ده است غیر از این را‬ ‫م ی گوید‪ ،‬ضمن اینکه بنده اعتقاد دارم رایی که نمایندگان‬ ‫محترم ب��ه طرح دو فوری��ت دادند گواه این ب��ود که فضای‬ ‫مجلس عاری از چنین دیدگاهی است‪ .‬همانطور که گفتم‬ ‫یک فوریت ان نیز لب مرزی بود‪.‬‬ ‫البته بنده اعتقاد دارم که با فضای مثب ت اندیشی که‬ ‫در میان دانشگاهیان به وجود امده‪ ،‬با کمی اعتدال نیز این‬ ‫مساله به نتیجه م ی رسد‪ .‬ضمن اینکه اگر شخصیت اقای‬ ‫دکت��ر توفیقی درست ب��ه مجلس ارائه ش��ود‪ ،‬هم معرفی‬ ‫خواهد شد و هم رای خواهد اورد‪g .‬‬ ‫یعنی بسیاری از این تغییرات استقبال م ی کنند‬ ‫و م ی گویند بجا و درست است‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪،‬گروه دومی ه��م هستند‪ .‬ضم��ن اینکه دو‬ ‫نفر از ح��دود ‪ 200‬رئی��س دانشگاه را عوض ک��ردن یعنی‬ ‫یک درصد تغیی��رات‪ .‬از س��وی دیگر این تغیی��رات اصال‬ ‫چشمگیر نیست‪ ،‬ح��اال زمانی مثال ‪ 10‬ی��ا ‪ 20‬نفر را تغییر‬ ‫دهند‪ ،‬م ی توان گف��ت تغیی رات شدید است‪ ،‬ام��ا دو نفر در‬ ‫میان ‪ 200‬نفر واقعا کم لطفی اس��ت‪ .‬برخی از رسانه ها هم‬ ‫اعالم کرده اند قلع و قمع روسای دانشگاه ها‪ ،‬این نیز درست‬ ‫نیست و غیرمنصفانه است‪ .‬از سوی دیگر اگر قرار است یک‬ ‫سرپرستی حق ی��ک درصد تغیی��رات را نداشته باشد‪ ،‬پس‬ ‫مطالبات عمومی چه م ی شود؟ به هرح��ال او نیز از طرفی‬ ‫تحت فشار است‪ .‬نکته دیگر اینکه دکت��ر توفیقی همین‬ ‫دو مورد تغیی رات را در هیات دولت مطرح کردند و ب راساس‬ ‫اقتضای زمان و ضرورت امر چنین مساله ای رخ داد‪.‬‬ ‫ب ه عن�وان ی�ک مجل�س هش�تمی ک�ه عض�و‬ ‫کمیسیون اموزش هم بوده و با بخشی از دولت‬ ‫اقای احمدی ن�ژاد کار کرده اید‪ ،‬در مورد مس�اله‬ ‫دانشگاه‪ ،‬دولت اقای احمدی نژاد چه نکات مثبت‬ ‫و منفی داشت؟‬ ‫‪ l‬این طبیعی است که هر دولتی هم نکات مثبت‬ ‫داشته باشد و هم منفی‪ .‬نکته مهم این است که نهالی که‬ ‫در حال رشد است را ریشه کن نکنی��م‪ .‬ایجاد دانشگاه های‬ ‫فرهنگیان یکی از اقدامات مثبت است‪ .‬تبدیل شدن مرکز‬ ‫ما نمی توانیم بگوییم‬ ‫مسئولیت سرپرست‬ ‫کمتر از وزیر است‪،‬‬ ‫این در هیچ جای‬ ‫قانون نیامده‪ .‬درست‬ ‫است که سرپرست‬ ‫مقابل مجلس‬ ‫پاسخگو نیست‪ ،‬اما‬ ‫در مقابل وجدان و‬ ‫جامعه که احساس‬ ‫مسئولیت می کند‬ ‫دانشگاه ها نشاط ندارند‬ ‫اساتید بازنشستگی می خواهند‬ ‫گفت و گو با دکتر ایت اللهی‪ ،‬رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫چرا شما در پژوهشگاه این را قبول کردید؟‬ ‫روح اهلل رجایی‪ -‬مصطفی شوقی‬ ‫اقای دکت�ر! از همین پژوهش�گاه علوم انس�انی‬ ‫و مطالعات فرهنگی‪ ،‬ش�روع کنیم‪ .‬ف�ارغ از نگاه‬ ‫رسمی و اماری در مورد علوم انسانی و فرمایشات‬ ‫رهبری در این زمینه چه کردید؟‬ ‫‪ l‬یک��ی از کارهای��ی ک��ه کردی��م بع��د و قبل از‬ ‫صحب ت های اق��ا این بود که ب��ه صورت ج��دی تحول در‬ ‫علوم انسان��ی را پیگیری کنی��م و ب رای پژوهشگ��اه زمینه‬ ‫فعالیت جدی در این مسائل را فراهم نماییم‪ .‬ما در پژوهشگاه‬ ‫علوم انسانی و مطالعات فرهنگی سعی کرده ایم که هرجا با‬ ‫مانعی برخورد کردیم‪ ،‬راه را از جای دیگ��ری پیش ببریم‪ .‬در‬ ‫مورد علوم انسانی نیز اولین چیزی که مطرح شد این بود که‬ ‫ما باالخره در مسائل علوم انسانی کشور باید در دانشگاه های‬ ‫کشور چه دروسی را تدریس کنیم؟ دلیل این امر هم این بود‬ ‫که سرفصل های دروس در ‪ 20‬یا ‪ 25‬سال اخیر اصال تغییری‬ ‫نکرده است‪ ،‬بعضی از این دروس جزوه های تایپ شده ای بودند‬ ‫که انها را از روی کپی‪ ،‬کپی گرفته بودند‪ ،‬به صورتی که اصال‬ ‫قابل خواندن نبود‪ .‬اوایل کار اینها به یک سری افراد داده شد تا‬ ‫دوباره تایپ کنند که قابل خواندن شود‪.‬‬ ‫نکته دیگر ام��ا در تغیی رات سرفص��ل دروس است‪ .‬از‬ ‫‪ 30‬سال پیش تا االن در دنیا تغیی رات بسی��اری در دروس و‬ ‫رویکردها ایجاد شده است‪ .‬همان جا من خدمت حضرت اقا‬ ‫گفتم هر پنج سال باید بازنگ��ری کنیم‪ ،‬ایشان هم پنج سال‬ ‫را تایید کردند و بعد همان به عن��وان ایی ن نامه و بخش نامه‬ ‫تدوین شد‪ .‬البته وزارت عل��وم از طرح این مساله دلخور شده‬ ‫بود‪ .‬حتی بعد از ان برخی م ی خواستند من را بردارند که چرا‬ ‫ای راد گرفته ای؟ وزیر نشسته است و تو ای راد گرفته ای؟ به من‬ ‫م ی گفتند؛ خودت بگو که ب رای علوم انسانی چه کار کرده ای؟‬ ‫در حالی که اصال این وظیفه پژوهشگ��اه نیست و معاونت‬ ‫اموزشی باید این وظیفه را به عهده م ی گرفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪5‬‬ ‫گفت وگو با دکتر ایت اللهی که ساده سخن م ی گوید و صمیمی ست‪ ،‬اسان است‪ .‬بیشتر به گپ و گفت م ی ماند و‬ ‫همین کار را راحت م ی کند که بدون وی رایش با این استاد تمام فلسفه دانشگاه عالمه طباطبایی سخن بگوییم‪ .‬حمی د رضا‬ ‫ی فلسفه دین نشسته‬ ‫ایت اللهی این روزها بر کرسی ریاست پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و انجمن علم ‬ ‫و فعالی ت های علمی درخشانی را در زمینه علوم انسانی ب ه خصوص فلسفه دین انجام داده است‪ .‬اثار دکتر نیز در همین‬ ‫زمینه است از «جستارهایی در فلسفه و دین پژوهی تطبیقی» تا «تاریخ فلسفه دین ‪ »۱۸۷۵-۱۹۸۰‬که مترجم این اثر‬ ‫بوده است‪ .‬گفت وگو با دکتر ایت اللهی از این جهت ب رای مثلث مهم بود که مجموعه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات‬ ‫فرهنگی که وی بر ان ریاست م ی کند‪ ،‬به صورت خودخواسته در مورد تحول علوم انسانی در ایران و بررسی متون دروس‬ ‫علوم انسانی کار ویژه ای انجام است‪ .‬با وی در این خصوص گفت وگو کرده ایم و البته موضوعات روز دانشگاه ها مثل تغییر‬ ‫و تحوالت وزارت علوم و مسائلی که در دانشگاه عالمه م ی گذرد را نیز با وی که استاد فلسفه و مدیرسابق گروه فلسفه‬ ‫دانشگاه عالمه طباطبایی است ‪ ،‬به بحث و گفت وگو گذاشتیم‪ .‬از جناب اقای مهدی یزدان پناه نیز ب رای هماهنگی انجام‬ ‫این گفت وگو سپاسگزاریم‪.‬‬ ‫‪ l‬موض��وع علوم انسانی دغدغه جدی م��ن بوده و‬ ‫م ی دانستم که ب ی توجهی به ان چ��ه چیزی بر سر مملکت‬ ‫م ی اورد‪.‬‬ ‫یعنی وظیفه ذاتی پژوهشگاه نیست؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬نیست‪ .‬من به عنوان یک استاد دانشگاه به‬ ‫این جلسه رفتم و در محضر اقا صحبت کردم‪ .‬بعد از انکه این‬ ‫ماجرا پیش امد گفتم که هر جایی هر ب رنامه ای باشد که به هر‬ ‫نحوی بتواند مساله علوم انسانی را پیش ببرد‪ ،‬حاضرم کمک‬ ‫کنم‪ .‬قبال ب رای اقای زاهدی که وزیر بودند‪ ،‬خالصه وضعیت‬ ‫را گفته بودیم و ب رنامه ریزی هم در این زمینه شده بود‪ .‬ایشان‬ ‫موافقت کردند که یک تیم در این مورد کار جدی انجام دهد‪.‬‬ ‫وقتی هم که اقای دانشجو امد‪ ،‬پشت سر هم نامه نوشتیم‬ ‫و گفتیم که این وظیفه بزرگ کشور است که باید کاری کرد‬ ‫و اقا هم دستور فرموده اند‪ .‬ش��ش ماه و یک سال هرچه نامه‬ ‫نوشته شد‪ ،‬جواب ندادند‪ ،‬اصال انگار نه انگار که چنین چیزی‬ ‫نوشته شده تا سال بعدش که مالقات با رهب ر معظم انقالب‬ ‫پیش امد‪ .‬متاسفانه بعضی وقت ها پیش م ی اید که معموال‬ ‫بعد از صحب ت ه��ای حضرت اقا‪ ،‬برخی به ج��ای انکه بروند‬ ‫ان صحب ت ها را عملیاتی کنند و ک��ار را اجرایی کنند‪ ،‬شعار‬ ‫م ی دهن��د و دعوا م ی کنن��د و بعد هم به ص��ورت چماق در‬ ‫م ی اورند و به سر هر کسی که م ی خواهند م ی کوبند‪.‬‬ ‫‪ 2-3‬ماه بعد از ماجرای سخنرانی بنده خدمت رهبری‪،‬‬ ‫باالخره معاونت اموزشی وزارتخانه‪ ،‬بنده و اشخاص دیگری‬ ‫را خواست و افراد دیگر از دانشگاه ه��ای دیگر امدند و رفتیم‬ ‫صحبت کردیم‪ .‬گفتند بیایید اینج��ا و کسی را هم نداشتند‪.‬‬ ‫باالخره خدا حفظش کند اقای دکت��ر قدیمی واقعا دلسوزانه‬ ‫در این مدت ب رای تحول در علوم انسانی مخصوصا در تغییر‬ ‫سرفصل ها زحمت کشید که یکی از شخصی ت های خیلی‬ ‫خوب وزارتخانه ب رای این کار بودند‪.‬‬ ‫خب پیش از واگ�ذاری تغییر س�ر فص ل ها خود‬ ‫‪57‬‬ ‫وزارت علوم اقدام ی نکرد؟ البد ب�ا این توجیه که‬ ‫باید کار اصولی انجام بش�ود‪ ،‬این موضوع عقب‬ ‫م ی افتاد‪.‬‬ ‫‪ l‬نه! کار اصولی در این زمینه در شورای اسالم ی شدن‬ ‫دانشگاه ها باید انجام م ی شد و از انجا هم هی چ چیزی بیرون‬ ‫ نم ی امد‪ .‬ایده من این بود که اسالم ی شدن دانشگاه ها منوط‬ ‫به مشارکت همه جانبه استاد و دانشج��و در این امر است‪ .‬اما‬ ‫نکته ای که من م ی خواهم شما ان را برجسته کنید این است‬ ‫که متاسفانه هروقت حرف از علوم انسانی م ی شود‪ ،‬بالفاصله‬ ‫گفته م ی شود که همه اساتید علوم انسانی غرب زده هستند و‬ ‫یک مشت درس های غ ربی خ وانده اند و م ی خ واهند دوباره تفکر‬ ‫غ ربی را در جامعه پیاده کنند‪ .‬نکته دیگر این بود که م ی گفتند‬ ‫از این اساتید نباید استفاده شودیا اینکه چند نفر از انها م ی توانند‬ ‫واقعا کمک کنند؟ من محکم ایستادم و گفتم این بچه هایی‬ ‫که االن دارند علوم انسانی را در دانشگاه درس م ی دهند‪ ،‬همان‬ ‫بچه هایی بودند که از سال ‪ 60‬ت��ا ‪ 68‬در جبهه ها ب رای کشور‬ ‫م ی جنگیدند‪ .‬بار انقالب همه اش روی دوش اینها بوده‪ ،‬به چه‬ ‫حقی شما اینها را این گونه تخطئه م ی کنید؟‬ ‫شاید در مبانی علوم انس�انی بحث م ی کردند و‬ ‫اینکه به ذات مشکل دارد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪ l‬اگر در مبانی هم باشد باالخره هر استادی م ی تواند‬ ‫بفهمد که این مبانی غربی است‪ .‬شناخت معدود اساتیدی‬ ‫که تفکرات غربی دارند نیز چندان مشکل نیست‪ .‬حاال من‬ ‫با یک سری ادم غرب زده در مملکت کاری ن��دارم اما اینکه‬ ‫شما بگویید همه غرب زده اند و همه هم با این مبانی غربی‬ ‫م ی خواهند درس بدهند‪ ،‬درست نیست‪ .‬بنده عرض م ی کنم‬ ‫باید ب رای حل این مساله ایجابی برخورد کنیم نه سلبی‪ .‬به‬ ‫همین دلیل بود که به دوستان در وزارت علوم عرض کردم ما‬ ‫تدوین سرفصل های جدی��د علوم انسانی را دنبال م ی کنیم‪.‬‬ ‫نزدیک به ‪ 37‬رشته بود که یک میلی��ون دانشجو در سال را‬ ‫تحت پوشش قرار م ی داد‪ .‬ابتدا با سرفصل های این رشته ها که‬ ‫در دوره لیسانس بود کار را شروع کردیم‪ .‬در این راستا مشارکت‬ ‫همه اساتید کشور را خواستیم و گفتیم که ه ر چه نظر دارید‬ ‫به ما بگویید‪ .‬همه نظ رات را در یک نرم افزار اختصاصی وارد‬ ‫کردیم‪ .‬ی��ک سری ادم نخب��ه ای ‪ -‬چند نف��ر از افرادی که‬ ‫سرشناس هستند و در این میان‪ ،‬اینها این ویژگی را دارند که‬ ‫م ی توانند فکر کاربردی داشته باشند‪ ،‬م ی توانند مبانی ارزشی‬ ‫را بشناسند و انها را تفکیک کنن��د ‪ -‬را از خود شورای تحول‬ ‫علوم انسانی خواستیم و گفته شد ک��ه بیایند اینها را بررسی‬ ‫کنند‪ .‬به هر حال همین افراد امدند و سرفصل های جدید را‬ ‫دراوردند‪ .‬تمام بحث من این بود ک��ه شش ماهه جواب داده‬ ‫بشود‪ .‬شاید اسفندماه سال ‪ 89‬بود که این کار را دست گرفتیم‬ ‫و در مهرماه یک ی یکی این سرفصل ها را تحویل دادیم‪ .‬االن دو‬ ‫سال گذشته‪ ،‬اما اتفاقی نیفتاده‪ .‬رسما و بارها گفته ایم که اگر‬ ‫ابالغ نم ی کنید‪ ،‬دست کم اع�لام کنید این مواردی که ب رای‬ ‫شما فرستاده ایم اشکال دارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫چرا وزارتخانه به شما پاسخ نم ی گوید؟‬ ‫‪ l‬به خاطر اینکه یک سری ادم های دیگر م ی گویند‬ ‫ما فقط م ی فهمیم و هی چ ک��س در این مملکت نم ی فهمد‪.‬‬ ‫م ی گویند ما یک گروه هستیم‪ ،‬این گروه هم اگر چهار نفرشان‬ ‫باشند و چهار نفر دیگرشان نباشند‪ ،‬ما قبول نداریم؛ در صورتی‬ ‫که من از همین گروه خواستم که شما بیایی��د کار را انجام‬ ‫بدهید‪ .‬یعنی متاسفانه در علوم انسانی چنین وضعیتی وجود‬ ‫دارد‪ .‬ما هم نم ی خ واستیم که یک سرفصل را با همه مسائلش‬ ‫حل کنیم‪ ،‬ما م ی گفتیم به صورت موقت و دو ساله‪ ،‬یک تغییر‬ ‫کوتاه مدت و ضروری انجام دهید‪ .‬اما بعض ی ها م ی خواستند‬ ‫از مبانی شروع کنند‪ .‬از مبانی شروع ک��ردن یعنی اصال کار‬ ‫انجام نشود‪.‬‬ ‫یعنی همین موضوع اصل اختالف ش�ما با وزارت‬ ‫علوم بود؟‬ ‫‪ l‬با وزارت علوم نه‪ ،‬با شورای تحول‪ .‬م ی گفتند مگر‬ ‫‪58‬‬ ‫سه سال دیگر طول‬ ‫می کشد تا دانشگاه‬ ‫عالمه بازسازی‬ ‫شود و برسد به‬ ‫صفر‪ .‬دانشگاه‬ ‫عالمه اصال از بین‬ ‫رفته است‪ .‬خیلی‬ ‫از اساتید دانشگاه‬ ‫می خواهند با این‬ ‫وضعیت موجود خود‬ ‫را بازنشسته کنند‬ ‫شما م ی توانید به صورت موقت این کار را بکنید؟ ما م ی گفتیم‬ ‫که این سرفصل های جدید بهتر است یا سرفصل های‪ 30‬سال‬ ‫پیش؟ اگر بهتر است این را بگذارید به صورت موقتی دو سال‬ ‫اجرا شود‪ .‬حدود سه هزار استاد را در کشور درگیر این کار کردیم‪.‬‬ ‫نظ رات خیلی خوب��ی هم دادند‪ ،‬از جمله ای��ن طرز تفکر که‬ ‫خیلی از این سرفصل ها متناسب با فرهنگ ما نیست‪ ،‬از دل‬ ‫خود اساتید درامد‪ .‬این حرف خود اساتید است که م ی گفتند‬ ‫این مسائل متناسب ب��ا فرهنگ ما نیست‪ .‬یک��ی دیگر از‬ ‫کارهایی ک��ه کردیم این بود که بررس��ی کنیم اندیشمندان‬ ‫ای رانی و اسالمی در طول این ‪ 30‬سال چ��ه اندوخته هایی را‬ ‫به علوم انسانی افزوده اند؟ همه را جمع کردیم و بر این اساس‬ ‫پورتال جامع علوم انسانی ر ا تاسیس کردیم و مقاالت اساتید‬ ‫علوم انسانی را در ان گنجاندیم‪.‬‬ ‫همه اساتید علوم انسانی کشور؟‬ ‫‪ l‬بله؛ در اقصی نقاط کشور‪ .‬بعض ی ها م ی گفتند که‬ ‫علوم انسانی فقط در یک محدوده خاص است‪ .‬االن مقاالت‬ ‫و پژوهش های تمام استادان علوم انسانی کشور مورد استناد‬ ‫دانشجوها قرار م ی گیرد‪ .‬این پورتال چنین فضایی را در اختیار‬ ‫همه عالقه مندان به علوم انسانی م ی گذارد‪ .‬دومین اثری که‬ ‫این کار داشت‪ ،‬نشاطی بود که در اساتید ایجاد کرد‪ .‬استادی‬ ‫که یک مقاله چاپ م ی کرد در مجله ‬ ‫علمی و پژوهشی ‪ 200‬تا‬ ‫از ان چاپ م ی شد و به دست ‪ 100‬نفر ادم هم نم ی رسید‪ ،‬بعد‬ ‫یک دفعه م ی اید در سایت پورتال و م ی بیند این مقاله ای که‬ ‫او داده ‪ 700‬بار تا به حال دیده شده و همین ذوق باعث م ی شود‬ ‫که او شروع کند به نوشتن‪ .‬عالوه بر ای��ن وجود این پورتال‬ ‫موجب فراهم سازی عدالت در توزیع اندیشه است‪ .‬دقت کنید‬ ‫که مشکل اصلی ما االن نه تولید‪ ،‬بلکه توزیع اندیشه است‪ .‬ما‬ ‫به اندازه کافی تولید محتوا داریم‪ ،‬اما به دست همه نم ی رسد و‬ ‫شاهد نوعی ب ی عدالتی هستیم‪ .‬اما پورتال جامع علوم انسانی‬ ‫اخرین تولیدات را در دسترس عالقه مندان در دورترین نقاط‬ ‫کشور م ی گذارد‪ .‬کار بنیادی دیگ��ری که در این زمینه انجام‬ ‫دادیم باال ب��ردن استاندارد های موج��ود در علوم انسانی بود‪.‬‬ ‫در این ح��وزه روی چند محور تمرکز کردی��م‪ .‬مهمترین اش‬ ‫مبحث اخالق پژوهشی است ک��ه روی ان کار کردیم و یک‬ ‫کتاب خیلی خوب از این مباحث منتشر شد؛ در واقع به نوعی‬ ‫استانداردسازی کردیم‪ .‬همچنین استاندارد های کار عملی در‬ ‫قالب های مختلف در علوم انسانی را مدون و منتشر کردیم‪.‬‬ ‫کار دیگری که شد انتشار حدود بیس��ت مجله علم ی ب رای‬ ‫علوم انسانی است‪ .‬این مجالت االن با درجه علمی پژوهشی‬ ‫و با استاندارد های بسیار باال منتشر م ی شود و مورد استفاده‬ ‫عالقه مندان است‪.‬‬ ‫برگردی�م ب�ه ان جلس�اتی ک�ه ب�ا حض�رت اقا‬ ‫داش�تید‪ ،‬بحث های رس�م ی اش را م�ا م ی دانیم‪،‬‬ ‫غیررسم ی اش را شما بگویید‪.‬‬ ‫‪ l‬ان چیزی که بیشتر از همه ب رای مقام معظم رهبری‬ ‫اهمیت داشت فعال برخورد کردن با علوم انسانی غ ربی است‪.‬‬ ‫یعنی م��ا از حالت انفعال��ی در بیاییم و فع��ال برخورد کنیم‬ ‫و ارزش های خودم��ان هم به عنوان ارزش غال��ب بشود‪ .‬اما‬ ‫متاسفانه نسبت ب��ه این دغدغه ها واکن��ش مناسبی نشان‬ ‫داده نم ی شود‪ .‬ما ادم هایی داریم ک��ه ‪ 20‬سال است در مورد‬ ‫اینکه علوم انسان��ی و اسالمی یعنی چ��ه و چطوری است‪،‬‬ ‫دارند صحبت م ی کنند‪ .‬بعد از ‪ 20‬سال م ی گوییم خب! یک‬ ‫اثر علمی که دارای این ویژگی باشد‪ ،‬ارائه دهید اما متاسفانه‬ ‫کاری نکرده اند‪.‬‬ ‫ای�ن محتوی�ات همان جلس�ه ش�ورای متون با‬ ‫حضرت اقا بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همین بود‪ .‬شاید االن سرزنده ترین جایی که‬ ‫ب رای علوم انسانی در کشور کار م ی کند‪ ،‬مخصوصا که سابقه‬ ‫و پیشینه ‪ 16-17‬سال��ه دارد و هنوز خوب انسجام خودش را‬ ‫حفظ کرده‪ ،‬همین شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی‬ ‫است‪ .‬در ‪ 12‬شاخه‪ ،‬که در هر ‪ 12‬شاخه هم ‪ 12‬گروه تشکیل‬ ‫م ی شود و هر کدام از اینها با تع داد بسیار زیادی از اساتید کشور‬ ‫در ارتباطند‪ ،‬یعنی با حدود ‪ 1500‬استاد کشور در ارتباطند و کار‬ ‫اینها شده نقد‪ .‬یعنی یاد م ی گی رند که چطوری نقادانه به مساله‬ ‫نگاه کنند‪ .‬البته متاسفانه در عرض ‪ 10‬سال اول‪ ،‬خیلی از این‬ ‫کارها همین طوری نصفه و نیمه رها شده بود که در عرض این‬ ‫دو سال اقای حسینی‪ ،‬زحمت کشیدند کارهای نصفه و نیمه‬ ‫قبلی را که تمام کردند و بعد شروع کردند به یک ب رنامه ریزی‬ ‫جدی‪ ،‬یعنی در سال ‪ 400-500 ،90‬کتاب علوم انسانی را نقد‬ ‫کردند‪ .‬حتی به همین بسنده نکردیم و نقد کتب علوم انسانی‬ ‫در تراز جهانی هم شروع شده است‪.‬‬ ‫پ�س محتوی�ات ان دی�دار روای�ت غیررس�می‬ ‫نیست؟‬ ‫‪ l‬خی ر‪.‬‬ ‫یعنی نکته خاصی نگفتند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬چیز خاصی نبود‪.‬‬ ‫بع�د از علوم انس�انی مس�اله کرس�ی های‬ ‫ازاد اندیشی و کرس ی های نظری ه پردازی مطرح شد‪.‬‬ ‫‪ l‬در بحث کرس ی های نظریه پردازی به نظرم کسانی‬ ‫که موضوع را پی گرفتند تا ساخت��اری ب رایش ایجاد کنند‪ ،‬نه‬ ‫علمی این کار را بلد بودند‪ ،‬نه اصال با علم اقتضائات‬ ‫فلسفه ‬ ‫اشنایی داشتند و نه موضوع نظریه پ��ردازی علم را به خوبی‬ ‫م ی دانستند‪.‬‬ ‫مثال شعار زده شد‪ ،‬مثل بحث علوم انسانی؟‬ ‫‪ l‬من به شدت از همان اول مخالفت کردم‪ .‬گفتم انجام‬ ‫این کار با ساختاری که شما دارید غلط است‪ .‬علم هی چ جا این‬ ‫طوری رشد نکرده‪ .‬علم وقتی رشد م ی کند که در جامعه علمی‬ ‫ مقبولیت پیدا کند‪ .‬حتی ضرورت ندارد که این نظریه مثبت‬ ‫باشد‪ ،‬ممکن است منفی باشد‪ .‬حتی ما نظریات خیلی بدی‬ ‫هم داشتیم که ولی توانسته خودش را به عنوان مالک علمی ‬ ‫مطرح بکند‪ .‬از ان بدتر رویکرد ما به کرسی ازاد اندیشی است‪.‬‬ ‫انتقاد م ی کنی��م‪ ،‬م ی گویند‪« :‬ما ایی ن نام��ه گذاشته ایم‪ ».‬اما‬ ‫نم ی دانند که در کرسی ازاداندیشی اولین کاری که باید انجام‬ ‫دهیم این است که قدرت تحم��ل داشته باشیم‪ .‬بگذاریم هر‬ ‫کس حرف خود را بزند‪ ،‬حتی ادم هایی که مخالف من هستند‬ ‫هم حرف بزنند‪ .‬وضع کرس ی های ازاد اندیشی ان قدر بد بوده که‬ ‫اگر ماجرایی که ب رای خودم اتفاق افتاد را ب رای شما بازگو کنم‪،‬‬ ‫تعجب م ی کنید‪ .‬انجمن اسالمی دانشجویان دانشگاه عالمه‬ ‫طباطبایی‪ ،‬به صورت رسمی از من خواست که شما بیایید در‬ ‫مورد ضرورت تدوین علوم انسانی با نگرش اسالمی‪ -‬ای رانی‬ ‫صحبت کنید‪.‬‬ ‫همان دانشگاه خودتان؟ شما عضو هیات علمی‬ ‫ این دانشگاه هستید؟‬ ‫‪ l‬بله؛ یعنی از استاد خودش خواس��ت که بیاید در‬ ‫دفاع از این نظریه حضرت اق��ا در مقابل فردی که اسمش را‬ ‫نم ی گویم به عنوان مخالف‪ ،‬بحث کند‪ .‬یعنی اصل ماجرا را‬ ‫به بحث بگذارد؛ من دفاع کنم و او نیز نظرش را بگوید‪ .‬یک‬ ‫ماه قب ل تر موضوع را هماهنگ کردند اما دوروز قبل از جلسه‪،‬‬ ‫گفتند که اقای شریعتی ‪ -‬رئیس دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫ گفته اند که نباید اقای ایت اللهی بیاید اینجا صحبت کند‪.‬‬‫فکر کنید با یک نفر به ن��ام ایت اللهی که رئیس پژوهشگاه‬ ‫علوم انسانی هم هست این گونه رفتار کنن��د‪ .‬حاال اگر من‬ ‫یک ضد انقالب بودم‪ ،‬بماند! اما طن��ز ماجرا اینجا بود که در‬ ‫دانشگاه خودم نم ی توانم حرف بزنم‪ ،‬پس کجا باید این کار را‬ ‫انجام دهم؟ با چنین شرایطی چطور م ی شود از ازاد اندیشی در‬ ‫دانشگاه صحبت کرد؟‬ ‫مشکل ادم هایند؟‬ ‫‪ l‬هم ادم ها‪ ،‬هم تحمل ادم ها و هم درک ادم هاست‪.‬‬ ‫ازاد اندیشی ب رای کسی است ک��ه به خودش مطمئن است‪.‬‬ ‫این خیلی مهم است‪ .‬خیلی از ادم ها هستند که به خودشان‬ ‫مطمئن نیستند‪ .‬مطمئن به خود بودن م ی دانید یعنی چه؟‬ ‫یعنی اینکه اقای مطهری م ی گوید مارکسیست از خود مسکو‬ ‫بیاورید اینجا ب رای ما صحبت بکند‪ ،‬ما ابایی نداریم‪ .‬چرا؟ چون‬ ‫اقای مطهری مطمئن است‪ .‬ولی کسی که از خودش مطمئن‬ ‫نیست به مشکل م ی خورد‪ .‬مسال��ه اینجاست که بسیاری‬ ‫از مسئوالن نسبت به خودشان و حقانی��ت حرف خودشان‬ ‫مطمئن نیستند‪.‬‬ ‫‪ l‬مساله ای را من م ی گویم ک��ه کلی است و در علوم‬ ‫سیاسیمطرحاست‪.‬ماازلحاظسیاسیبادومس الهبسیارعمده‬ ‫روبه رو هستیم؛ یکی امنیت است و دیگری ازادی‪ .‬مردم وقتی که‬ ‫امنیت نداشته باشند بسیار تمایل دارند که ازادی محدود شود‪،‬‬ ‫ولی امنیت حفظ بشود‪ .‬بالعکس مردم وقتی که امنیت دارند‪،‬‬ ‫دنبال ازادی م ی گردند‪ .‬در دوران اقای خاتمی امنیت دانشگاه ها‬ ‫به خطر افتاد‪ .‬به خاطر همین هم رفته رفته مردم از ازادی دلزده‬ ‫شدند‪ .‬حاال ان چیزی که ب��رای شما اهمیت دارد امنیت است‪،‬‬ ‫نه مس الهدیگر‪.‬باالخره شما باید یک امنیت نسبیداشتهباشید‪.‬‬ ‫بناب راین در دوران احمدی نژاد خیلی راحت تن دادند تا خیلی از‬ ‫ازادی ها محدود شود‪ .‬یعنی جامعه م ی پذیرد که ازادی ها محدود‬ ‫م ی شود اما امنیت به وجود بیاید‪ .‬در حالت متضادش دوباره دلش‬ ‫ازادی م ی خ واهد‪ .‬یکی از کارهایی که مسئوالن باید انجام بدهند‬ ‫ایناستکهبتوانندبینامنیتوازادیتعادلبرقرارنمایند‪.‬وقتی‬ ‫که امنیتدردانشگاهوجوددارد یک مس الهدیگری رخ م ی نمایاند‬ ‫علمی دانشگاه ها خیلی زیادتر از قبل‬ ‫و ان‪ ،‬این است که شتاب ‬ ‫م ی شود‪ .‬به خاطر همین ه��م‪ ،‬در دوره احمدی نژاد رشد علمی‬ ‫ کشور زیاد شد‪ .‬گرچه زمینه های این ک��ار قبال ساخته شد اما‬ ‫یکی از دالیل اینکه در دوران اخیر رشد علمی ارتقا یافت همین‬ ‫بود‪ .‬بناب راین من در ‪ 6-7‬سال اول امنیت را در خطر م ی دانم و‬ ‫هشت سال دوم ازادی در خطر بود‪ .‬هشت سال اول به قیمت‬ ‫ازادی‪ ،‬امنیت را از بین بردند و هشت سال دوم به قیمت امنیت‪،‬‬ ‫ازادی را از بین بردند‪.‬‬ ‫رویکرده�ای وزارت عل�وم نی�ز در ای�ن مس�اله‬ ‫دخی�ل اس�ت؟ در دوره اصالحات وزی�ری بود که‬ ‫ب�ه دیدگاه های افراطی ش�ناخته ش�ده ب�ود و در‬ ‫دوره احمدی نژاد ه�م البته وزیری ب ه نوعی همین‬ ‫گرایش ها را داشت‪.‬‬ ‫در تحلیل وضعیت دانش�گاه ها ما با چند مساله‬ ‫مواجه هس�تم‪ .‬بعد از انقالب فرهنگ�ی و جنگ‪،‬‬ ‫دانشگاه ها در تولید علم و رویکردهای اجتماعی‬ ‫جامع�ه با ی�ک اف�ول مواجه ش�دند‪ .‬البت�ه نگاه‬ ‫چ�پ در دانش�گاه ها در دوران هاش�می به دلیل‬ ‫منتق�د بودنش ی�ک بازس�ازی درونی ک�رد‪ .‬من‬ ‫نم ی خواهم به این اشاره کنم اما با این پی ش فرض‬ ‫در دوم خ�رداد باالخ�ره دانش�گاه ها یک حرکت‬ ‫پاسخ گونه ای به این ماجرا داشتند که هشت سال‬ ‫به شکل افراطی عمل کرد اما در هشت سال بعد‪،‬‬ ‫اینها را م ی توانید در همان گروه بگنجانید؟‬ ‫‪ l‬نه؛ اص�لا من خیل��ی متاسف��م که ب��ه مساله‬ ‫بازنشسته شدن اساتید از ان زوایه حمله م ی شود‪.‬‬ ‫برای چه؟ برای بازنشسته کردن اساتید؟‬ ‫‪ l‬من اصال مخالفم با این موضوع بازنشسته کردن‬ ‫اساتید که ای��ن قدر بزرگ م ی شود‪ .‬موض��وع این نیست که‬ ‫اساتید را به زور بازنشسته کردند‪ .‬اگر به خیلی از اساتید بگویید‬ ‫شما را بازنشسته کرده ان��د‪ ،‬م ی گویند من خودم خواستم که‬ ‫بازنشسته بشوم‪ .‬موضوع چیز دیگری است‪ ،‬باید به این مساله‬ ‫نگاه جدی شود‪ .‬موضوع فضای نف س کشی��دن ب رای استاد‬ ‫‪ l‬مساله خود بازنشستگی نیست‪ ،‬مساله این است‬ ‫که چرا استاد م ی خواهد بازنشسته بشود‪ .‬این خیلی مهمتر‬ ‫از ان است‪.‬‬ ‫ب ه جز دانش�گاه عالمه که ان یک موضوع خاص‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬غیر از ان‪ ،‬االن بعضی از استادها اصال دیگر دل و‬ ‫دماغ ندارند در دانشگاه‪ .‬دانشگاه باید جایی باشد که استاد با‬ ‫شور و نشاط بیاید‪.‬‬ ‫شما در پژوهشگاه بورسیه م ی کنید؟ مکانیزمش‬ ‫چگونه است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬به خاطر بعضی مسائل پژوهشی باید این کار‬ ‫را بکنیم‪ .‬اما واقعا بورسیه ب رای کیست و چرا باید بورس شود؟‬ ‫این یک سوال جدی است‪ .‬بعض ی ه��ا ب رای اینکه ادم خود را‬ ‫بیاورند‪ ،‬بورس را ترتیب م ی دهند‪.‬‬ ‫به شما توصی ه ای شده است؟‬ ‫‪ l‬چرا‪ ،‬م ی شود اما به من ربطی ندارد‪ .‬یعنی نم ی توانم‬ ‫کاری کنم‪ .‬م ی گویند که فالنی ب��ورس وزارتخانه است‪ .‬به‬ ‫محض اینکه م ی گویند بورس وزارتخانه است‪ ،‬من در گروه‬ ‫مربوطه جلسه م ی گذارم‪ .‬م ی اید انجا و یک سخنرانی م ی کند‪،‬‬ ‫گوش م ی دهند و از او سوال م ی کنند‪ ،‬اگر فرد مالک های مورد‬ ‫نظر را داشته باشد‪ ،‬قب��ول م ی کنیم و اگر نداشته باشد قبول‬ ‫نم ی کنیم‪.‬‬ ‫س�وال اخرم در م�ورد وزارت عل�وم دولت جدید‬ ‫است‪ ،‬اقای توفیقی وزیر بوده و االن هم به عنوان‬ ‫سرپرست معرفی شده‪ .‬ایشان را چطور م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬سخت است این حرف را بزنم‪ .‬بگویم؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬در اینک��ه به ش��دت‬ ‫انسداد بود حرفی نیست‪ .‬وقتی‬ ‫پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات‬ ‫انسداد ایجاد م ی شود‪ ،‬دیگر کار‬ ‫فرهنگ�ی دارای پژوهش�کده هایی مانن�د‬ ‫سخ��ت م ی شود‪ .‬م��ن همین‬ ‫پژوهش�کده ادبیات‪ ،‬پژوهش�کده تاریخ‪،‬‬ ‫مقدار م ی گویم که در دوران قبل‬ ‫پژوهشکدهزبان شناسی‪،‬پژوهشکدهعلوم‬ ‫از اقای احمدی نژاد مسائلی در‬ ‫اجتماعی‪،‬پژوهشکدهمطالعاتفرهنگ ها‪،‬‬ ‫دانشگاه عالمه مطرح بود که به‬ ‫پژوهش�کده مطالعات تطبیق�ی اقتصاد‪،‬‬ ‫شدت مسائل اعتقادی را هدف‬ ‫پژوهشکده علوم سیاسی و نیز گروه های‬ ‫قرار م ی داد‪ .‬یعن��ی در مباحثی‬ ‫تخصصی نظیر گروه بررسی مسائل زنان‪،‬‬ ‫راجع به نسبت اس�لام با تفکر‬ ‫اجتماعی و سیاسی بحث شد‪،‬‬ ‫علم و دین‪ ،‬گروه فکرپروری برای کودکان و‬ ‫نوجوانان‪ ،‬گروه غرب شناسی‪ ،‬گروه فلسفه‬ ‫اما بعدش فض��ا را بستند‪ .‬بعد‬ ‫در دوران اقای خاتمی؟‬ ‫و کالم‪ ،‬گروه فلس�فه دین‪ ،‬گروه پژوهشی‬ ‫ماجرا کشیده ش��د به وجود خدا‬ ‫‪ l‬ه��م در دوران اق��ای‬ ‫جامعه و امنیت‪ ،‬گروه مطالعات قرانی‪ ،‬گروه‬ ‫و تمایل به ادی��ان دیگر‪ .‬وقتی‬ ‫خاتم��ی و ه��م در دوران اق��ای‬ ‫مطالعات رسانه و نیز مرکز تحقیقات امام‬ ‫که شما دگماتیک با این مساله‬ ‫احمدی ن��ژاد‪ .‬ح��اال شای��د اقای‬ ‫علی (ع) مرکز اسناد فرهنگی اسیا است‬ ‫برخورد کنید و ان را نپذیرید‪ ،‬دگم‬ ‫زاهدی این طوری نبودند ولی اقای‬ ‫دیگر را به دگم قبول م ی کنند‪،‬‬ ‫مثال شما یک حرف دگم را قبول‬ ‫دانشجو کامال سیاسی بود‪.‬‬ ‫مثل اقای معین؟‬ ‫کنید و یک نفر دیگر یک دگم دیگر را م ی گوید که ان را هم‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ایشان مثل اقای معین سیاسی بود‪.‬‬ ‫نم ی خواهد قبول کند ‪ ،‬این باالخره یک دگمی ب رای خودش‬ ‫اگر بخواهیم نمونه بگوییم‪ ،‬برخوردهای سیاسی‬ ‫م ی خواهد‪ ،‬م ی رود سراغ یک دگم دیگر و این واقعا فاجعه بود‬ ‫که در دوره دوم شد‪ ،‬مثل بازنشسته کردن اساتید‪،‬‬ ‫در دانشگاه عالمه‪.‬‬ ‫‪ l‬این یک حرف دیگری‬ ‫است‪ .‬این مسال��ه خیلی کالن‬ ‫اس��ت‪ .‬ام��ا بدترین چی��ز ب رای‬ ‫دانشگاه ها ط��رز تفکر سیاسی‬ ‫دانشگاه ها و وزراس��ت‪ .‬وزیر اگر‬ ‫سیاس��ی بیندیش��د و سیاسی‬ ‫تصمیم بگیرد و ب ر اساس مسائل‬ ‫سیاسی بخواهد ب رنامه ریزی کند‪،‬‬ ‫این وزیر یقینا به زمین م ی خورد‪.‬‬ ‫ما متاسفانه با این مساله مواجه‬ ‫بودیم‪.‬‬ ‫در دانش�گاه عالمه ای�ن اتفاق افت�اده و خیل ی ها‬ ‫رفته اند و شکایت کرده اند ولی برنگشته اند‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بسیاری م ی گویند که کرس�ی های ازاد اندیشی‬ ‫اولش از یک فضای انس�دادی در میان نخبگان‬ ‫بیرون امد‪ .‬شما استاد دانش�گاه بودید‪ ،‬م ی دانید‬ ‫این شرایط چه بوده است؟‬ ‫در دوران احمدی نژاد ما مساله دیگری را م ی بینیم‬ ‫که متضاد با هشت سال اول است‪ ،‬چرا؟‬ ‫است‪ .‬استاد م ی گوید ولم کن م ی خواه��م‪ ،‬بروم بیرون هزار‬ ‫تا کار کنم‪ ،‬در دانشگاه دس��ت و بالم بسته شده است‪ .‬اغلب‬ ‫اینها که بازنشسته شده اند یک روال قانون��ی دارند‪ ،‬اگر این‬ ‫روال انجام نشود‪ ،‬او هم م ی تواند برود دیوان عدالت شکایت‬ ‫ کند و دوباره برگردد‪.‬‬ ‫بگویید‪ ،‬شما که تا االن ب ی تکلف حرف زده اید‪.‬‬ ‫‪ l‬هم��ه ای��ن را قب��ول دارند ک��ه اق��ای توفیقی‬ ‫فهمیده ترین وزرا در چند سال اخیر نسبت به اموزش عالی‬ ‫ است‪ .‬او اموزش عالی را ب رای ام��وزش عالی م ی خواهد و نه‬ ‫ب رای مسائل سیاسی‪ .‬اما متاسفانه ابزارهایی که ایشان دارند‬ ‫ابزارهای سیاسی است‪.‬‬ ‫یعنی ادم سیاسی است؟‬ ‫‪ l‬نه؛ خودش ادم سیاسی نیست‪ ،‬ولی ادم هایی که‬ ‫دور و بر م ی چینند سیاسی هستند‪ .‬یا مثال ادم های سیاسی‬ ‫ب رای ایشان تصمیم سازی م ی کنند‪ .‬بناب راین اقای توفیقی اگر‬ ‫بتواند تمام این نگرش سیاسی را بگذارد کنار و بتواند همان گونه‬ ‫که عاقالنه‪ ،‬یعنی مثل یک ب رنامه ریز استراتژیک که م ی تواند‬ ‫استراتژی اموزش عالی کشور را تعیین کند‪ ،‬در این حد باشد‪،‬‬ ‫تصمیمی مثل انچه در مورد‬ ‫ ‬ ‫بسیار فرد موفقی هستند‪ .‬اما اگر‬ ‫تغییر ریاست دانشگاه عالمه طباطبایی گرفتند‪ ،‬بگی رند‪ ،‬این‬ ‫قابل نقد است‪ .‬توقع این بود که فردی جایگزین رئیس قبلی‬ ‫شود که وابستگی جناحی کمتری داشته باشد و وجهه غالب او‬ ‫علمی‪ ،‬اجرایی و مدیریتی باشد‪.‬‬ ‫در م�ورد دانش�گاه عالمه‪ ،‬ش�ما ج�زو منتقدین‬ ‫هستید‪ ،‬اینده این دانشگاه چه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬سه سال دیگر طول م ی کشد ت��ا دانشگاه عالمه‬ ‫بازسازی شود و برسد به صفر‪ .‬دانشگ��اه عالمه اصال از بین‬ ‫رفته است‪ .‬خیلی از اساتید دانشگاه م ی خواهند با این وضعیت‬ ‫موجود خود را بازنشسته کنند‪ .‬من اگر بنا باشد دوباره برگردم به‬ ‫دانشگاه عالمه‪ ،‬اولین کاری که م ی کنم این است که خودم را‬ ‫بازنشسته م ی کنم‪ .‬همه کارهایم را کرده ام که بازنشسته بشوم‬ ‫با اینکه استاد تمام هستم‪ .‬چ��ون دل و دماغ نداریم که در ان‬ ‫دانشگاه کار کنیم‪g.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫سیاست دانشگاهی و دانشگاه سیاسی‬ ‫سه چالش دولت احمدی نژاد در دانشگاه ها‬ ‫‪6‬‬ ‫دولت احمدی نژاد در دانشگاه ب��ا سه مشکل اساسی‬ ‫روبه رو بود تا جایی که برخوردهای متناقضی در این خصوص‬ ‫در خود دولت صورت گرفت‪ .‬روزی احمدی نژاد له ان سخن‬ ‫م ی گفت و روز دیگر به وزیرش نام��ه م ی نوشت و خواستار‬ ‫توقفش م ی شد‪.‬‬ ‫دانشجویان ستاره دار‬ ‫ماجرای دانشجویان ستاره دار انق��در شور شده که نه‬ ‫در دولت خاتمی کسی مسئولیت��ش را قبول م ی کند‪ ،‬نه در‬ ‫دولت احمدی ن��ژاد‪ .‬نکته جالب اینجاس��ت که هم موضوع‬ ‫انتخابات سال ‪ 88‬است و هم در مناظره های سال ‪ .1392‬هم‬ ‫اصالح طلبان منتقد هم م ی شوند و هم اصولگرایان‪ .‬باالخره‬ ‫هم کسی متوجه نشد ماجرا از چه قرار است؛ از بخشنامه ای‬ ‫که معین داد تا انکه در دولت احمدی نژاد اجرا شد‪ .‬در مناظره‬ ‫سال ‪ 88‬انجا که موسوی در سخنانی عنوان کرد‪« :‬ما چه کار‬ ‫داریم م ی کنیم؟ چه بالیی سر دانشگاه هایمان و محی ط های‬ ‫جوانان و مردم اوردیم که بنده هر جا م ی روم اعتراض است‪،‬‬ ‫هر جا م ی روم م ی گویند به ما اهانت شده است‪ .‬این دانشجو‬ ‫را ستاره دار کردیم‪ ،‬ان را دستگیر کردیم‪ ،‬ان یکی را دستگیر‬ ‫‪60‬‬ ‫کردیم و ان یکی را از دانشگاه بیرون کردیم» و احمدی نژاد‬ ‫اینگونه پاسخ گفت‪« :‬اقای موسوی من بعضی وقت ها دلم‬ ‫م ی سوزد یک اطالعاتی را شما مطرح م ی کنید که م ی دانم از‬ ‫روی ب ی اطالعی است‪ .‬من یک موردش را باز م ی کنم‪ ،‬ب رای‬ ‫اینکه معلوم بشود که اطالعات شما از کجاست‪ .‬دانشجویان‬ ‫ستاره دار از کجا درامد که اقای موس��وی امروز م ی کوبد به‬ ‫کله این دولت و استنادش هم به حرف یک عده ای است که‬ ‫من نم ی دانم این عده چه کسانی هستند‪ .‬موضوع ستاره دار‬ ‫در زمان اقای معین درست شد‪ .‬سال ‪ 80‬یعنی زمان دوست‬ ‫جناب اقای موسوی که امروز ه��م حمایت م ی کند از اقای‬ ‫موسوی‪ .‬انها امدند از کارشناسی ارشد در ب رابر قبول ی ها یک‬ ‫ستاره م ی زدند یک ستاره یعنی شما در اموزش مشکل دارید‪،‬‬ ‫پرونده کم است‪ ،‬نقص دارد برو برطرف کن‪ ،‬دو ستاره یعنی‬ ‫شما مشکلی در کمیته انضباط��ی داشتید‪ ،‬تخلفی داشتید‬ ‫مراعات کنید‪ .‬این در زمان جن��اب اقای معین وضع شد‪ .‬در‬ ‫همان سال اول این دولت منتفی شد‪ .‬ما نفی کردیم گفتیم‬ ‫این توهین به دانشجو است وزیر علوم ما این را برداشت‪ ،‬ان‬ ‫وقت جالب است اقای موسوی به جای اینکه به دوستانش‬ ‫انتقاد بکند به م��ا انتقاد م ی کند‪ .‬من واقع��ا متاسفم چطور‬ ‫اینجور شما قاطع قضاوت م ی کنید‪ ».‬اما ماجرا چه بود که در‬ ‫دو دولت خاتمی و احمدی نژاد کسی مسئولیت ان را برعهده‬ ‫نگرفت‪ .‬یک سال بعد از اینکه محمود احمدی نژاد گروه های‬ ‫سیاسی کشور را با پیروزی در انتخاب��ات ‪ 84‬مبهوت کرده‬ ‫بود در جلسه زاهدی‪ ،‬وزیر عل��وم با تشکل های دانشجویی‬ ‫به صراحت از طرح و ایین نامه ای سخن گفت که در دولت‬ ‫خاتمی ب��رای ستاره دار ک��ردن دانشجوی��ان از ان استفاده‬ ‫م ی شده است‪ .‬او خطاب به دانشجوی��ان گفته بود‪« :‬این از‬ ‫قانون و مقرراتی بوده که از زمان دولت اقای خاتمی بوده و‬ ‫هرسال اجرا م ی شده است‪ .‬ی��ک ستاره یعنی کسی که فرم‬ ‫گزینش یا معرف خود را پر نکرده و دو ستاره مربوط به کسانی‬ ‫است که به دالیل مختل��ف از جمله تقلب‪ ،‬مشکل اخالقی‬ ‫و‪ ...‬به کمیته انضباطی معرفی شده اند و اینها چیز جدیدی‬ ‫نیست که ما ایجاد کرده باشیم‪ ».‬اما دانشجویانی هم بوده اند‬ ‫که سه ستاره ای شده اند؛ زاهدی در این رابطه م ی گوید‪« :‬افراد‬ ‫ردصالحیت شده در پرونده خود سه سال زندان‪ ،‬شالق‪ ،‬تجاوز‬ ‫به ناموس مردم و‪ ...‬را داشته اند‪».‬‬ ‫ماجرای ای��ن ستاره ها اما همچنان ادام��ه دارد؛ جایی‬ ‫که در مناظره های سال ‪ 92‬نیز جلیل��ی به عارف طعنه زد و‬ ‫ماجرای استارت خوردن ان را بیان کرد‪ .‬بنابر گفته او‪ ،‬گویا در‬ ‫زمان او ‪ 50‬دانشج��و از یک انجمن اسالمی مستقل جلوی‬ ‫وزارت علوم رفته اند و اعتراضی کرده اند‪ .‬معین به خاتمی نامه‬ ‫زده اس��ت و گفته است که با انها برخ��ورد امنیتی‪ ،‬قضایی‪،‬‬ ‫اطالعاتی‪ ،‬سیاس��ی و حقوقی شود‪ .‬البته ع��ارف بعدها در‬ ‫دانشگاه شهی��د بهشتی مسال��ه ای را گفت ک��ه معین با‬ ‫اینکه در انتخابات حام��ی وی محسوب م ی شد در ب رابرش‬ ‫موضع گیری کرد‪ .‬عارف خطاب به دانشجویان گفت که اگر‬ ‫معین این کار را کرده است بنای غلطی گذاشته است‪ .‬معین‬ ‫در پاسخ به او گفت که بنای این ک��ار ب ر اساس روال پس از‬ ‫اعالم نتایج ازمون کارشناسی ارشد توسط سازمان سنجش‪،‬‬ ‫صورت گرفته است ک��ه در دولت نهم بی��ش از هزار نفر از‬ ‫پذیرفته شدگان ازمون کارشناس ی ارشد سال ‪ 1385‬مشمول‬ ‫عنوان ستاره دار و عمدتا دچار مشکل در ادامه تحصیل شدند‪.‬‬ ‫معین تاکید کرده بود که ست��اره دار شدن دانشجویان اصال‬ ‫به وی ربط��ی نداشته و توسط دولت احمدی ن��ژاد اجرا شده‬ ‫است‪ .‬در این می��ان اما خدایی رئی��س سازمان سنجش در‬ ‫واکنش به این موضوع تاکید کرد که اصال این مساله مربوط‬ ‫به هیچ ی��ک از دولت ها نیست؛ چه انک��ه در شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی مط��رح شده و ایی ن نام��ه اش تدوین شده‬ ‫است‪ .‬روایت ها اما چند دست بود؛ چه انکه بعدها در مجلس‬ ‫رئیس کمیسیون اموزش اساس کار را متوجه روزنامه های‬ ‫اصالح طلب دانست که در دولت نهم و دهم جنجال کرده اند‪.‬‬ ‫از سویی ستاره دار ش��دن دانشجویان موضوعی مورد‬ ‫مناقشه در دولت خاتمی و احمدی نژاد بود و کسی هم تاکنون‬ ‫رسما مسئولیت ان را بر عهده نگرفته است تا جایی که واقعا‬ ‫کسی نم ی داند ایا ایی ن نام��ه ای که در دولت خاتمی نوشته‬ ‫شد و دولت احمدی نژاد اجرا کرد‪ ،‬غیرقانونی بوده است‪.‬‬ ‫استادان بازنشسته‬ ‫این هم از جمله مسائلی است که در دولت احمدی نژاد‬ ‫هی چ گاه مسئولیتش توسط یک مقام دولتی بر عهده گرفته‬ ‫نشد؛ از کامران دانشجو تا دیگر مسئوالن اموزش عالی اما در‬ ‫بسیاری از دانشگاه ها انجام شد که اوجش بازهم در دانشگاه‬ ‫عالمه طباطبایی بود‪ .‬اصل قضیه تفکیک جنسیتی از انچه‬ ‫طرح اسالم ی کردن دانشگاه ه��ا و مراک��ز اموزشی نامیده‬ ‫م ی شد از سال ‪ 76‬و با اغاز دول��ت اصالحات کلید خورد‪ .‬به‬ ‫صورتی که برخی از روسای دانشگاه ها نیز در اسالم ی کردن‪،‬‬ ‫قبل از هرچیز به سراغ کالس های درس و جداسازی دختران‬ ‫و پس ران اقدام کردند‪ .‬اما در این میان در دولت احمدی نژاد این‬ ‫اصل با دو رویکرد دانشگاه تک جنسیتی و تفکیک جنسیتی‬ ‫مورد توجه قرار گرفت‪ .‬اولین دانشگ��اه تک جنسیتی ای ران‬ ‫یعنی دانشگاه الزه��را(س) به پیش از انق�لاب ب ر م ی گردد‪.‬‬ ‫دانشگاه حضرت معصومه (س) ویژه دختران در قم‪ ،‬دانشگاه‬ ‫فرزانگان سمنان ویژه دختران‪ ،‬دانشگاه کوثر ویژه دختران در‬ ‫خ راسان شمالی‪ ،‬دانشگاه حضرت نرجس ویژه خواه ران در‬ ‫ماجرای دانشجویان ستاره دار انقدر شور شده که نه در دولت خاتمی کسی‬ ‫مسئولیتش را قبول می کند‪ ،‬نه در دولت احمدی نژاد‪ .‬نکته جالب اینجاست که‬ ‫هم موضوع انتخابات س�ال ‪ 88‬اس�ت و هم در مناظره های س�ال ‪ .1392‬هم‬ ‫اصالح طلبان منتقد به هم می شوند و هم اصولگرایان‬ ‫رفسنجان استان کرمان‪ ،‬مرکز اموزش عالی حضرت خدیجه‬ ‫ویژه دختران در اردکان استان یزد و مرکز اموزش عالی میناب‬ ‫ویژه خواه��ران در است��ان هرمزگان از دیگ��ر دانشگاه های‬ ‫تک جنسیتی کشور به شمار م ی این��د‪ .‬اما از نظر تفکیک‬ ‫جنسیتی این مساله در ابتدای هر سال تحصیلی مورد توجه‬ ‫است‪ .‬گویا مسئوالن وزارت علوم این را ب رای خود یک اصل‬ ‫م ی دانستند و بر ان تاکید م ی کردند اما نکته جالب در میانه‬ ‫اظهارنظرهای تند مقامات‪ ،‬ای��ن نامه رئی س جمهور بود که‬ ‫مانند ابی بود بر اتش طرح تفکی��ک جنسیتی‪ .‬به صورتی‬ ‫که احمدی ن��ژاد در نامه خود خواست��ار توقف بازنشستگی‬ ‫اساتید و ه��م تفکیک جنسیتی شده بود‪ .‬طن��ز ماجرا انجا‬ ‫بود که گویی در دول��ت دو برنامه ب رای ای��ن واقعه موجود‬ ‫است که به موازت هم حرکت م ی کند‪ .‬اما در سوی دیگر این‬ ‫طرح در بسیاری از دانشگاه ها حتی به دوره های باالتر یعنی‬ ‫فوق لیسانس رسید‪ .‬دانشگاه عالم��ه در این زمینه پیشتاز‬ ‫بود‪ .‬دفترچه انتخاب رشت��ه دانشجویان کارشناسی ارشد در‬ ‫سال گذشته نش��ان م ی داد که دانشگ��اه عالمه طباطبایی‬ ‫امسال هم تفکی��ک جنسیتی را اعمال ک��رده بود‪ .‬رئیس‬ ‫دانشگاه‪ ،‬صدرالدین شریعتی در توجیه این مساله گفته بود‪:‬‬ ‫«با جداسازی کالس ها در دانشگ��اه عالمه طباطبایی امار‬ ‫مشروط ی ها کمتر از نصف شده‪ ،‬به ط��وری که از ‪ 1200‬نفر‬ ‫به ‪ 600‬نفر رسیده است‪ .‬ما م ی خواهیم فضای انسانی ب رای‬ ‫دختر و پسر فراهم کنیم تا درس بخوانند اما برخی ناراحت‬ ‫م ی شوند‪».‬‬ ‫از بازنشست��ه شدن اساتی��د تا تفکی��ک جنسیتی و‬ ‫ستاره دار شدن دانشجویان موضوعاتی است که دانشگاه های‬ ‫ای ران را سیاسی کرده است‪ .‬با امدن و رفتن دولت ها هر بار‬ ‫این سیاسی شدن در شکلی جدید باز تولید م ی شود‪ .‬دولت‬ ‫روحانی به چه سمتی خواهد رفت؟ رابطه سیاست و دانشگاه‬ ‫در دوران او چگونه خواهد بود؟ ‪g‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تفکیک جنسیتی‬ ‫از بازنشسته شدن‬ ‫اساتید تا تفکیک‬ ‫جنسیتی و ستاره دار‬ ‫شدن دانشجویان‬ ‫موضوعاتی است که‬ ‫دانشگاه های ایران‬ ‫را سیاسی کرده‬ ‫است‪ .‬با امدن و رفتن‬ ‫دولت ها هر بار این‬ ‫سیاسی شدن در‬ ‫شکلی جدید باز تولید‬ ‫می شود‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫مناقشه بر س��ر مساله ای است ک��ه او نیز ب ی صاحب‬ ‫است و امار متناقض��ی در موردش گفته م ی ش��ود‪ .‬مساله‬ ‫بازنشستگ��ی اساتید دانشگ��اه در بسی��اری از دانشگاه ها‬ ‫بازخورد های متفاوتی داشت��ه است‪ .‬مثال در دانشگاه عالمه‬ ‫طباطبای��ی‪ ،‬چهره دانشگاه ب��ه کل تغییر یافت��ه و اساتید‬ ‫با سابقه جای خ��ود را به اعضای جوان ت��ر دانشگاه داده اند‪.‬‬ ‫مخصوصا در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی که تغیی رات‬ ‫محسوسی در ان دیده م ی ش��ود‪ .‬صدرالدین شریعتی اولین‬ ‫رئیس دانشگاهی است که اقدام به بازنشستگی اساتید کرد؛‬ ‫حمیدرضا ب رادران شرکا معاون رئی س جمهور سابق‪ ،‬محمد‬ ‫ستاری فر رئیس سازمان منحل شده مدیریت و برنامه ریزی‪،‬‬ ‫عل ی صادق ته رانی‪ ،‬بهروز هادی زنوز‪ ،‬محمود ختایی‪ ،‬صادق‬ ‫بختیاری‪ ،‬رضا عاصی و دکتر جهرمی از اعضای هیات علم ی ‬ ‫دانشکده اقتصاد دانشگاه عالمه بازنشسته شدند که منجر‬ ‫به منحل شدن گروه اقتصاد توسعه این دانشگاه شد‪ .‬دکتر‬ ‫نمک دوست‪ ،‬استاد نام اشن��ای ارتباطات این دانشگاه نیز از‬ ‫جمله اساتید بازنشسته بود‪.‬‬ ‫البته این تنه��ا در دانشگاه عالم��ه نیست که اساتید‬ ‫قدیمی جای خود را به دیگران م ی دهند‪ .‬البته طبق امار دولت‬ ‫روند بازنشستگی این اساتید در همه جا یکسان نبوده است‪،‬‬ ‫به طور مثال در س��ال تحصیل��ی ‪ 82-83‬در دانشگاه های‬ ‫ته ران‪ ،‬شی راز‪ ،‬فردوسی مشهد و تبریز به ترتیب ‪56 ،29 ،38‬‬ ‫و ‪ 46‬نفر بازنشسته شده اند که مجموع انها ‪ 169‬نفر است‪،‬‬ ‫این در حالی است که امار بازنشستگی همین دانشگاه ها در‬ ‫سال تحصیلی ‪ 90-91‬به ترتیب ‪ 19 ،22 ،37‬و ‪ 16‬استاد بود‬ ‫که مجموع ان به ‪ 94‬نفر م ی رسد‪.‬‬ ‫این موض��وع در دانشگاه محم��ود احمدی نژاد یعنی‬ ‫علم و صنعت شکل دیگری داشت تا جایی که اخ راج برخی‬ ‫اساتید دانشگ��اه علم و صنع��ت به دلیل ج��دی نگرفتن‬ ‫کالس ه��ای درس‪ ،‬مسال��ه ای بود که سعی��د جب ل عاملی‬ ‫رئیس دانشگاه علم و صنعت عنوان کرد‪ .‬این درحالی بود که‬ ‫کامران دانشجو انتقاد کرده و گفت‪« :‬چرا شلوغش م ی کنید؟‬ ‫امار م ی گوید تعداد دانشیار در سال ‪ ۲۸۰۰ ،۸۴‬بوده و اکنون‬ ‫شده ان��د ‪ ۵۸۰۰‬نفر‪ .‬ای��ن افزایش‪ ،‬به رغ��م فضاسازی هایی‬ ‫است که م ی شود‪ .‬عده ای م ی نشینن��د و م ی گویند استادان‬ ‫را بازنشسته م ی کنن��د‪ .‬خطاب به انه��ا م ی گویم این همه‬ ‫فضاسازی ک��ه در یک سال گذشته کردی��د‪ ،‬اکنون بگویید‬ ‫در این یک��ی‪ ،‬دو ساله چند نفر استاد تم��ام شدند؟ چند نفر‬ ‫بازنشسته شدند؟ چن��د نفر استخدام شدن��د؟» در دانشگاه‬ ‫ته ران هم نمونه هایی از این مسال��ه وجود دارد تا جایی که‬ ‫ی دانشکده حقوق‬ ‫دکتر محسن رهامی از اعضای هیات علم ‬ ‫دانشگاه ته ران زودتر از موعد بازنشسته شد‪ .‬البته پیش از او‬ ‫دکتر حسین بشیریه از اساتید حقوق دانشگاه ته ران و عضو‬ ‫ی و نیاورانی که‬ ‫ی این دانشگاه و ی��اوری‪ ،‬نی ک پ ‬ ‫هیات علم ‬ ‫از اساتید دانشگاه شهی��د بهشتی هستند‪ ،‬ب��ا عدم تمدید‬ ‫قراردادشان مواجه شدند‪.‬‬ ‫دولت اما در این زمینه مواضع متناقضی گرفت تا جایی‬ ‫که در ابت��دا احمدی نژاد ‪ ۱۸‬م��رداد ‪ ۸۷‬در مورد بازنشستگی‬ ‫اساتید به خبرنگاران گفت‪« :‬از اق��ای دعایی (مدیرمسئول‬ ‫روزنام��ه اطالعات) تشک��ر م ی کنم که از فرص��ت استفاده‬ ‫کردند و درباره استادان عزی��زی که احیانا بازنشسته شده اند‪،‬‬ ‫اطالع رسانی کردند‪ .‬م��ن اعالم کردم است��اد بازنشستگی‬ ‫ندارد‪ .‬ما قانون و مصوبات هیات امن��ا داریم‪ .‬به رغم انها باز‬ ‫تصمیم گرفتیم ‪ ۶۵‬سال را ‪ ۷۰‬سال بکنیم‪ .‬باز هم در جلسه‬ ‫قبل شورای انقالب فرهنگی از همکاران دبیرخانه خواستم‬ ‫اصالحی ه ای درست کنند که این موانع قانونی هم از ب رابر این‬ ‫موضوع برداشته بشود و ان شاءاهلل نتیجه ان به زودی اعالم‬ ‫خواهد شد‪ ».‬اما این در حالی است که احمدی نژاد که پیش از‬ ‫این همواره این مساله را تکذیب م ی کرد‪ ،‬بعدها در نامه ای به‬ ‫وزرای علوم و بهداشت به انها دستور داد «هر نوع» بازنشسته‬ ‫کردن اساتید و اعضای هیات علمی دانشگاه ها تا «بررسی‬ ‫و تصویب ایین نامه بازنشستگ��ی اعضای هیات علمی در‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی» را متوقف کنند‪.‬‬ ‫و ح��اال در دولت روحان��ی‪ ،‬توفیق��ی در اول روز خود‬ ‫در وزارت علوم دست��ور جمعی صادر کرد ک��ه همه اساتید‬ ‫بازنشسته برگردند‪.‬‬ ‫احمدی ن�ژاد ‪ ۱۸‬مرداد ‪ ۸۷‬در مورد بازنشس�تگی اس�اتید ب�ه خبرنگاران‬ ‫گفت‪« :‬از اقای دعایی (مدیرمس�ئول روزنامه اطالعات) تش�کر می کنم که از‬ ‫فرصت استفاده کردند و درباره استادان عزیزی که احیانا بازنشسته شده اند‪،‬‬ ‫اطالع رسانی کردند‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫دانشگاه در دوران هاشمی رفسنجانی‬ ‫مهر سکوت برلب زد‬ ‫تحلیل صادق زیباکالم از فضای سیاسی دانشگاه ها‬ ‫‪7‬‬ ‫مثلث در گفت وگو با صادق زیباکالم سه سوال اساسی را مورد پرسش قرار داد‪ .‬اول اینکه روند سیاسی دانشگاه‬ ‫از اوایل انقالب تا دوم خرداد چگونه بود و چه نسبتی میان این دو اتفاق سیاسی و دولت ها بود‪ .‬سوال در مورد دوران‬ ‫دانشگاه ها در زمان اصالحات بود و اینکه چه تفاوتی میان دوران اصالحات و احمدی نژاد است‪ .‬سوم اینکه در دانشگاه‬ ‫تهران کدام رئیس از همه بهتر بود و او چه حسی در مورد روسای این دانشگاه در ‪ 16‬سال اخیر دارد‪ .‬سوال سوم یک‬ ‫مقدار شخصی است که این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران پاسخ های جالبی به ان داده است‪.‬‬ ‫دکتر رحیمیان که در‬ ‫دوران اقای هاشمی‬ ‫بود‪ ،‬نمره باالیی‬ ‫می گیرد‪ .‬دکتر عارف‬ ‫هم نمره باالیی‬ ‫می گیرد‪ .‬اقای دکتر‬ ‫رهبر هم نمره باالیی‬ ‫می گیرد‬ ‫ع�ده ای معتقدند که بع�د از انقلاب فرهنگی و‬ ‫جنگ‪ ،‬فعالیت سیاسی در دانشگاه ها دچار افول‬ ‫شد‪ ،‬نتیجه این امر چه بود؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬شم��ا م ی خواهید به ص��ورت ناخوداگاه‬ ‫بگویی��د در دول��ت هاشم ی رفسنجان��ی او خیل��ی موافق‬ ‫فعالی ت های سیاسی در دانشگاه نب��ود و در نتیجه فعالیت‬ ‫سیاسی کم یا اصال نبود‪ .‬علتش ه��م هاشم ی رفسنجانی‬ ‫بود که اجازه نم ی داد چنین فعالی ت های سیاسی وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬اما من م ی گویم نصف حرف شم��ا درست است؛ چه‬ ‫انکه بعد از جنگ و در دولت هاشمی ما خیلی شاهد فعالیت‬ ‫سیاسی در دانشگ��اه نیستیم یا اگر هم ب��وده هشت سال‬ ‫بعد از دول��ت او نبوده است‪ .‬مشاهده شم��ا از اساس درست‬ ‫است؛ چه انکه در سال های ‪ 1368‬تا ‪ 76‬هیچ خبری در مورد‬ ‫فعالی ت های سیاسی دانشجویان نیست‪.‬اگر منظور شما این‬ ‫است که او نگذاشت و اینکه هاشمی با این سیاست امد که‬ ‫نگذارد دانشجویان کار کنن��د و جلویشان ایستاد‪ ،‬من نظرم‬ ‫چیز دیگری است‪ .‬ب رای تبیین این ماج��را باید مقدمه ای را‬ ‫عرض کنم؛ یکی از ویژگ ی های فعالی ت های سیاسی پیش‬ ‫از انقالب حضور پررنگ جنبش دانشجویی بود‪ ،‬ب رای روشن‬ ‫شدن این مساله نگاهی بیندازید به امار زندانیان سیاسی در‬ ‫اوج مبارزات انقالبی زمان شاه‪ .‬در اواخر سال ‪ 55‬و اوایل سال‬ ‫‪ 56‬از پنج ه��زار زندانی سیاسی موج��ود در زندان های شاه‪،‬‬ ‫حدود ‪ 85‬درصد انها دانشجویان دانشگاه ها بودند‪ 15،‬درصد‬ ‫باقیمانده هم از میان روحانیون‪،‬کسبه بازار و کارگران و‪ ...‬این‬ ‫نشان م ی دهد که در اوج مبارزه علیه شاه چقدر محی ط های‬ ‫دانشجویی درگیر ماجرای مبارزه و انقالب بود‪ .‬شما ممکن‬ ‫است سوال کنید که گرایش های سیاسی این دانشجویان‬ ‫به چه صورت بود؛ پاسخ نیم��ی مارکسیست و نیمی دیگر‬ ‫اسالمی است‪ .‬وقتی م ی گویی��م اسالمی یعنی کسانی که‬ ‫ملهم از اندیشه های دکتر علی شریعتی و سازمان مجاهدین‬ ‫خلق و‪ ...‬بودند‪ .‬بعد از انقالب این دسته بندی ها نسب ت شان با‬ ‫انقالب در اینده سیاسی شان تاثی ر گذار بود‪ .‬خیلی زود جنبش‬ ‫چپ یعنی همان مارکسیس ت ها خرج خودشان را از انقالب و‬ ‫نظام جدید سوا کردند‪ ،‬اما گروه دوم همان اسالم ی ها ماندند‬ ‫و از انقالب و ارمان های��ش دفاع کردند‪ .‬از می��ان این گروه‬ ‫یک سوم نیز همانند مارکسیس ت ها در مقابل نظام ایستادند‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪62‬‬ ‫و مابقی جدی ترین و اساس ی ترین جریان وابسته به انقالب‬ ‫شدند‪ .‬یعنی دانشجویان مسلمان ب��ا حمایت از انقالب در‬ ‫واقع بسیاری از نهادهای انقالبی بعدی را ساختند‪ .‬بسیاری‬ ‫از فرماند هان سپاه‪ ،‬جهادسازندگ��ی و نهاد انقالبی از همان‬ ‫دانشجویان هستند‪ .‬اما یک نکته مهم در این روند که بسیار‬ ‫مهم است‪ ،‬گرایش انهاست‪ .‬بسیاری از عقاید این دانشجویان‬ ‫مسلمان مله��م از عقاید چپ است‪ .‬شم��ا اگر همین امروز‬ ‫اولین بیانیه ب رادران و خواه ران تسخیرکننده سفارت امریکا‬ ‫را ببینید‪ ،‬بعد از ‪ 24‬سال‪ ،‬باورتان نم ی شود این بیانیه متعلق‬ ‫به یک سازمان اسالمی است‪ .‬به خاطر اینکه پر از استعاره ها‬ ‫و ادبیات مارکسیستی و چپ است‪.‬‬ ‫چپ اسالمی از اینجا شکل م ی گیرد؟‬ ‫‪ l‬همین دوستان در بعد اقتصادی ملهم از اقتصاد‬ ‫مارکسیستی و توحیدی هستند‪ .‬از همان ابتدا یعنی از دولت‬ ‫بن ی صدر تا بعد از این جریان اسالم��ی در انقالب اسالمی‬ ‫حل م ی شود تا زمانی که جنگ به اتمام م ی رسد و دولت به‬ ‫ریاست اقای هاشمی شکل م ی گیرد‪.‬اقای هاشمی اصال به‬ ‫چیزی که انها م ی گفتند اعتقاد نداش��ت‪ .‬ادبیات او نه تنها‬ ‫مارکسیستی نبود‪ ،‬بلکه ‪ 180‬درجه علیه این تفکرات عمل‬ ‫کرد‪ .‬حاال اینها مانده اند که با تناقض موجود چه کنند‪ .‬دولتی‬ ‫سرکار امده که شوخ ی شوخی م ی گوید با امریکا رابطه برقرار‬ ‫کنیم‪ ،‬با ع ربستان روابط حسنه داشته باشیم و دارد با سیاست‬ ‫خارجی و اقتصاد چپ خداحافظی م ی کند‪.‬‬ ‫یعنی شما این افول را از اینجا م ی دانید؟ افتراق از‬ ‫اینجا شکل گرفت؟‬ ‫‪ l‬دوم خرداد اما ماجرای دیگ��ری است‪ .‬من معتقد‬ ‫نیستم که وقوع دوم خرداد در واق��ع یک واکنش به انسداد‬ ‫هشت سال قبل است؛ چه انکه مثال در ان زمان مگر چقدر‬ ‫دانشجو داشتیم که بتوانند رای ‪ 20‬میلیونی به رئی س جمهور‬ ‫منتخب را رقم بزنند‪ .‬البته که بنده اعتقاد دارم که دانشجویان‬ ‫به شدت در رای اوردن خاتم��ی دخالت داشتند چه انکه انها‬ ‫توانستند بسیاری از اعضای خانواده خ��ود را ب رای رای دادن‬ ‫به او بسیج کنند‪.‬‬ ‫در مورد روسای دانش�گاه ها‪ ،‬چقدر گرایش های‬ ‫سیاس�ی انها م ی توان�د در دانش�گاه مرزبندی‬ ‫ایجاد کند؟‬ ‫‪ l‬قطعا گرایش سیاسی رئی��س دانشگاه و هیات‬ ‫علمی در تح��والت دانشگاه بسیار مهم اس��ت‪ .‬اگر رئیس‬ ‫دانشگاهی متساهل باشد فعالیت سیاس��ی را در دانشگاه‬ ‫تسهیل م ی کند‪ .‬اما یک رئیس دانشگ��اه تنگ نظر اساسا‬ ‫هرگون��ه اجازه فعالی��ت سیاس��ی را نم ی ده��د؛ اصولگرا و‬ ‫اصالح طلب هم ندارد‪ .‬همی��ن اقای فرهاد رهب��ر با اینکه‬ ‫اصولگراس��ت در خصوص فعالی ت ه��ای دانشگاهی ذهن‬ ‫ازادی دارد‪ ،‬در مقابل برخی از روس��ای دانشگاه ها با انسداد‬ ‫فض��ای سیاس��ی دانشگ��اه راه را ب��رای دانشج��و و استاد‬ ‫م ی بندند‪ .‬نباید در کارنامه رئیس دانشگاه مثال بیش از ‪100‬‬ ‫دانشجوی اخ راجی‪ 70،‬استاد محروم از تدریس باشد‪ .‬رئیس‬ ‫دانشگاه متساهل و ازاداندیش بسی��ار مهم است‪ ،‬البته که‬ ‫سیاست های کلی انقالب فرهنگ��ی و وزارت علوم را پیاده‬ ‫کند اما تندروی نیز ننماید‪ .‬به نظر من میان اقای فرهاد رهبر‬ ‫و اقای شریعتی فاصله زیادی است‪.‬‬ ‫س�وال قبل ی ام را به این دلیل پرس�یدم که شما‬ ‫مقایس ه ای داشته باشید بین دوران احمدی نژاد‬ ‫و خاتمی؟‬ ‫‪ l‬متفاوت از هم است‪.‬‬ ‫بله متفاوت اس�ت‪ ،‬اما سیاس�ی بودن ش�اید در‬ ‫دوران اصالحات بر جنب ه های دیگر م ی چربید؟‬ ‫‪ l‬خب سیاسی بودن اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫اما شما در دولت احمدی نژاد از دو رئیس دانشگاه‬ ‫با دو رویکرد متفاوت سخن گفتید‪.‬‬ ‫‪ l‬متفاوت است‪ ،‬اما این دلیل نم ی شود که بگوییم‬ ‫در دوران خاتمی نیز یکدست بود‪ .‬نه نبود! ممکن است یک‬ ‫رئیس دانشگاه به تشکل دانشجویی امکانات بدهد و رئیس‬ ‫دانشگاه دیگری ندهد‪.‬‬ ‫خیلی مهربان هستید با دوران اصالحات‪...‬‬ ‫‪( l‬م ی خندد)‬ ‫حاال بسیاری از اهل سیاست از دانشگاه به قدرت‬ ‫م ی رسیدند‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬این سوال خوبی است! چ��ون اساسا در ای ران چه‬ ‫در حوزه اجرایی و چه در حوزه مجلس و قوه مقننه‪ ،‬دانشگاه‬ ‫همین دوس�تان در بعد اقتصادی ملهم از اقتصاد مارکسیس�تی و توحیدی‬ ‫هس�تند‪ .‬از همان ابتدا یعن�ی از دولت بنی ص�در تا بعد از این جریان اسلامی‬ ‫در انقالب اسلامی حل می ش�ود تا زمانی که جنگ به اتمام می رس�د و دولت‬ ‫به ریاست اقای هاشمی ش�کل می گیرد‪.‬اقای هاش�می اصال به چیزی که انها‬ ‫می گفتند اعتقاد نداشت‪ .‬ادبیات او نه تنها مارکسیستی نبود‪ ،‬بلکه ‪ 180‬درجه‬ ‫علیه این تفکرات عمل کرد‬ ‫در دولت احمدی نژاد چرا اینقدر دانشگاهی بودن‬ ‫وزرا مهم بود؟‬ ‫‪ l‬چون احمدی ن��ژاد م ی خواست با ای��ن کار کم و‬ ‫ کسری های دولت خودش را جب ران نماید‪ .‬در دولت های دیگر‬ ‫ما چنین موضوعی را نم ی بینیم‪ .‬در دولت هاشمی وزرا خیلی‬ ‫اساتید بزرگی در دانشگاه ها نبودند‪.‬‬ ‫این را نم ی توان پذیرفت‪ ،‬احمدی نژاد به هر حال‬ ‫خودش از دانشگاه امده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬احمدی نژاد نبود که به دانشگاه اعتبار م ی داد‪.‬‬ ‫شخصیت اجتماعی دانشگاهی بودن مهم بود‪.‬‬ ‫در مورد دانشگاه خودتان (تهران) در این ‪ 16‬سال‬ ‫کدام رئیس دانش�گاه بس�یار خوب بود؛ تجربه‬ ‫شخص ی تان را م ی خواهم؟‬ ‫‪ l‬من نم ی توانم اینگونه بگویم‪ .‬نمره م ی دهم‪.‬‬ ‫خب! به روسای دانش�گا ه تهران در این ‪ 16‬سال‬ ‫چه نمره ای م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬دکتر رحیمیان که در دوران اق��ای هاشمی بود‪،‬‬ ‫نمره باالیی م ی گیرد‪ .‬دکتر عارف هم نمره باالیی م ی گیرد‪.‬‬ ‫اقای دکتر رهبر هم نمره باالیی م ی گیرد‪.‬‬ ‫دکتر خلیل ی عراقی؟‬ ‫‪ l‬ایشان نمره متوس��ط‪ ،‬اقای اف��روز هم متوسط‪.‬‬ ‫مرحوم عمید زنجان��ی متوسط ولی اق��ای فرج ی دانا نمره‬ ‫خوبی م ی گیرد‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫ی هاشم اقاجری؟‬ ‫اقا ‬ ‫اما به یکب�اره این حب�اب در دوم خ�رداد ترکید‪.‬‬ ‫بس�یاری معتقد هس�تند در ای�ن دوران چپ به‬ ‫صورتی دیگر بازتولید ش�د و توانست از فضای‬ ‫انسدادی موجود بیرون بیاید‪.‬‬ ‫شما به دو اصالح طلب دو نمره متوسط دادید‪ ،‬اما‬ ‫به دکتر رهبر باال‪ ،‬ب ه خاطر اینکه جلوی احمدی نژاد‬ ‫ایستاد نمره باالیی م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬نه به این خاطر‪ .‬من مجب��ورم ب رای پاسخ به این‬ ‫سوال شما کمی مسائل شخصی را بگوی��م‪ .‬اینکه من در‬ ‫زمان وقایع بعد از انتخابات ب رای رهایی برخی از دانشجویان یا‬ ‫مالقات خانواده هایشان به ایشان تلفن زده یا نامه م ی نوشتم‬ ‫و دکتر فرهاد رهبر اینقدر ب��رای همکار دانشگاهی خودش‬ ‫حرمت قائل بود که به این موضوع��ات ترتیب اثر م ی داد و‬ ‫هرکاری از دستش ب ر م ی امد انجام م ی داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬بله دیگر! انها دچار مشک��ل م ی شوند‪ ،‬چه انکه‬ ‫بعد از پیروزی انقالب همواره از نظام و همه دولت ها با تمام‬ ‫وجود دفاع و حمایت کرده اند‪ .‬پس دچ��ار بحران م ی شوند؛‬ ‫ب��رای اینکه دولتی س��ر کار ام��ده که با تم��ام دولت های‬ ‫پیش از خ��ود متفاوت است‪ .‬حاال باید چ��ه کنند؟ در مقابل‬ ‫او بایستند؟ نم ی توانند‪ ،‬چه انکه این دولت برامده از انقالب‬ ‫اسالمی است‪ .‬پس در ب رابر اقتص��اد ازاد که هاشمی مطرح‬ ‫کرده باید چه کنن��د؟ به نظر م��ن دانشگ��اه در ب رابر اقای‬ ‫هاشم ی رفسنجانی سکوت ک��رد‪ .‬در چنین شرایطی که نه‬ ‫م ی توانید نسبت به یک نام��زد مخالفت کنید و نه موافقت‬ ‫پس باید چه کنید‪ .‬شما م ی روید به او رای ممتنع م ی دهید‪.‬‬ ‫دانشگاه ه��م به دولت هاشم ی رفسنجان��ی رای ممتنع داد‬ ‫و ساکت شد‪ .‬ن��ه م ی توانست در ب رابر ای��ن دولت بایستد و‬ ‫نه اینکه مقاوم��ت کند‪ .‬نه م ی توانست رفت��ار غرب گرایانه‬ ‫دولت هاشمی را تایید کند چون ای��ن دولت ضد امریکایی‬ ‫و ضد سرمایه داری نبود و ن��ه م ی توانست مثل چریک های‬ ‫فدایی خلق مقابل دولت برامده از انقالب اعتراض کند‪ .‬پس‬ ‫مهر سکوت بر لب زد‪ ،‬دلخور بود ولی علی ه اش اقدامی نکرد‪.‬‬ ‫اوج مخالفت دانشگاه با هاشمی خودش یک ماجرای خنده دار‬ ‫است؛ جایی که ب��ه دلیل اجازه هاشمی ب��ه حضور شرکت‬ ‫کوکاکوال در بازار ای ران‪ ،‬گروهی از دانشجویان جلوی مسجد‬ ‫دانشگاه تجمع کردند‪ .‬این هم��ه نمایش مخالفت دانشگاه‬ ‫با هاشمی بود‪ .‬نکته جالب اینک��ه سخنران این مراسم هم‬ ‫اقایی بود که من اسمش را فراموش کرده ام و در همدان ان‬ ‫سخنرانی جنجالی را کرد که گویا در دادگاه اول نیز محکوم‬ ‫به اعدام شد‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬همین اقای هاشم اقاجری سخنران سمبل‬ ‫مبارزه جنبش دانشجویی با دولت هاشمی بر سر اعتراض به‬ ‫امتیاز کوکاکوال در ای ران بود‪.‬‬ ‫اعتبار م ی دهد‪ .‬در کشوره��ای اروپایی اینگونه نیست‪ .‬یک‬ ‫کارشناس به صرف تحصیل کردن در هاروارد به عنوان دکتر‬ ‫مطرح نیست‪ .‬بلکه به صرف اینکه چه م ی گوید مطرح است‪.‬‬ ‫خیلی از اساتید دانشگاه ها لزوم��ا وزرای خوبی نیستند‪ .‬اما‬ ‫خیل ی ها مثل اقایان فتاح و زنگنه گرچه دانشگاهی نیستند و‬ ‫تدریس نم ی کنند اما مدی ران بسیار قوی هستند‪.‬‬ ‫اما او توسط بس�یاری از کس�انی که نزدیک به‬ ‫گرایش شما هس�تند‪ ،‬متهم م ی شود که محیط‬ ‫دانشگاه را با رفتار سلبی اداره م ی کرده است؟‬ ‫‪ l‬م��ن نم ی خواه��م بگوی��م او گان��دی ی��ا‬ ‫ماندالست‪(.‬م ی خن��دد) فرهاد رهبر ی��ک اصولگراست که‬ ‫مدتی هم مع��اون وزیر اطالع��ات بوده‪ .‬من مجب��ورم او را‬ ‫مقایسه کن��م با دکتر شریعت��ی دانشگاه عالم��ه یا رئیس‬ ‫دانشگاه تبریز‪.‬‬ ‫سوال اخر اینکه فکر م ی کنید دانشگاه در دولت‬ ‫روحانی چه م ی ش�ود‪ ،‬م ی توان ب�ا دوران خاتمی‬ ‫مقایس ه اش کرد؟‬ ‫‪ l‬شاید فضای دانشگاه در دوران روحانی به نسبت‬ ‫خاتمی از تساهل بیشتری برخوردار باشد‪.‬‬ ‫من معتقد نیس�تم که وق�وع دوم خ�رداد در واقع یک واکنش به انس�داد‬ ‫هشت س�ال قبل اس�ت؛ چه انکه مثال در ان زمان مگر چقدر دانشجو داشتیم‬ ‫که بتوانند رای ‪ 20‬میلیونی به رئیس جمهور منتخب را رقم بزنند‪ .‬البته که بنده‬ ‫اعتقاد دارم که دانشجویان به ش�دت در رای اوردن خاتمی دخالت داشتند چه‬ ‫انکه انها توانس�تند بس�یاری از اعضای خانواده خود را ب�رای رای دادن به او‬ ‫بسیج کنند‬ ‫‪63‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫پرونده ای درباره فرجام چپ گرایی‬ ‫در سیاست ایران‬ ‫عزیمتازچپسنتیبهچپمدرن‬ ‫چپ علیه چپ‬ ‫تو گو با فیاض زاهد درباره‬ ‫گف ‬ ‫دگرگونی فکری ج ریان چپ‬ ‫اسالمی‬ ‫چگونه چپ های اسالمی‬ ‫گردش به راست کردند؟‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫سعید جعفری پویا‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫ریشه تقسیم بن��دی و نامگذاری اح��زاب و جریان ها‬ ‫به چپ و راست به پارلمان فرانس��ه باز م ی گردد؛ جایی که‬ ‫جریان های سنتی محافظه کار ‪ ،‬مدافع وضع موجود و دین‬ ‫باورت��ر در سمت راس��ت پارلمان‪ ،‬جریان ه��ای رادیکال تر‪،‬‬ ‫لیب رال ت��ر و تجدید نظ ر طلب تر که ب��ه اصالحات تدریجی‬ ‫باور داشتن��د در سمت چپ پارلم��ان فرانسه م ی نشستند‪.‬‬ ‫بر این اساس از ان زمان تا ب��ه امروز این تقسیم بندی حول‬ ‫جریان های چپ و راست صورت گرفته است‪.‬‬ ‫اما در ای��ران جریان چپ چگونه متول��د شد؟ چگونه در‬ ‫طول زمان در سیاست ای ران دارای جایگاه شد؟ و اینکه چگونه با‬ ‫جریان اسالمی پیوند خورد و جریان چپ اسالمی توسط اسالم‬ ‫خ واهانی که گرایش های سوسیالیستی داشتند شکل گرفت و‬ ‫پس از انقالب اسالمی این جریان به بخش مهمی از سیاست‬ ‫ای ران تبدیل شد‪ .‬در ای��ن نوشتار و دیگر مطال��ب این پرونده‬ ‫چپگرایی در ای ران از جریان های سوسیالیست تا چپ اسالمی‬ ‫مورد بررسی قرار گرفته و فرجام چپ اسالمی از مجمع روحانیون‬ ‫و سازمان مجاهدین انقالب تا حزب مشارکت و اعتماد ملی و‬ ‫در نهایت حمایت چپ اسالمی از نامزدی که خاستگاه راست‬ ‫اسالمی دارد تحلیل شده است‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫چپ قبل از انقالب‬ ‫اگر بنا باشد ریشه جریان چپ در ای ران را مورد بررسی‬ ‫قرار دهیم اصل ماجرا به قص��ه تشکیل حزب کمونیست‬ ‫ای ران در تی��ر ‪ 1299‬شمس��ی بازم ی گردد؛ جریان��ی که از‬ ‫کارگران مهاجرت کرده به قفق��از و روسیه شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫مشاهده انقالب ‪ 1905‬روسیه این امک��ان را به انان داد که‬ ‫مبارزات اجتماعی را از نزدیک لمس کنند و پس از مراجعت‬ ‫به کشور همین رویه را در دستور ک��ار خود قرار دهند و این‬ ‫جنب��ش را تشکیل دهند؛ ام��ا باتوجه به اینک��ه این حزب‬ ‫چندان توفیقی حاصل نم ی کند و توسط رضاخان تار و مار‬ ‫م ی گردد‪ ،‬شای��د بهتر باشد به س��ال ‪ 1320‬و تشکیل حزب‬ ‫توده با دقت بیشتری نگریسته شود‪ .‬حزبی که از گروهی از‬ ‫روشنفکران و تحصیلکردگان طبقه متوسط شهری وابسته‬ ‫به شوروی کار خ��ود را اغاز م ی کند‪ .‬این ح��زب که توسط‬ ‫بیست و هفت تن از اعضای گروه پنج��اه و سه نفره بنیان‬ ‫گذاشته شد‪ ،‬سلیمان میرزا اسکندری را به عنوان رئیس خود‬ ‫انتخاب م ی کند‪ .‬اگر بخواهیم اهداف اولیه و اصلی این حزب‬ ‫را برشمریم م ی توان به این چهار مورد اشاره کرد‪ -1 :‬ازادی‬ ‫بقیه پنجاه و س��ه نف��ر‪ -2 ،‬رسمیت بخشی��دن به حزب‬ ‫توده ‪ -3‬انتشار یک روزنام��ه و ‪ -4‬تدوین برنامه ای وسیع‬ ‫که ب ر خالف برنامه ه��ای غیرمذهبی گذشت��ه با روحانیت‬ ‫به مخالفت برنخی��زد و رادیکال ه��ای غی ر مارکسیست و‬ ‫مارکسیس ت های جوان را نیز جذب نماید‪ .‬این حزب به مرور‬ ‫زمان توانست به این اهداف دست یابد و به تدریج در درون‬ ‫خود سازمان هایی را تشکیل داد‪.‬‬ ‫جامعه زنان دموکراتی��ک‪ ،‬سازمان نظامی حزب توده‪،‬‬ ‫اتحادیه دهقانان و شورای کارگ��ری از این جمله بودند‪ .‬بروز‬ ‫اختالفات در حزب ت��وده از همان کنگ��ره اول حزب (مرداد‬ ‫‪ )1323‬بروز و ظهور م ی یابد‪ .‬یکی از این اختالفات اساسی‬ ‫ماهیت کمونیستی حزب بود‪ .‬به عبارت دیگر اختالف بر سر‬ ‫این بود ک��ه ایا م ی توان ان را با شرایط خ��اص جامعه ای ران‬ ‫تطبیق داد؟ انطور که اله��ه کوالیی در کتاب استالینیسم و‬ ‫حزب توده در ای ران م ی نویسد‪ ...« :‬از سوی دیگر خلیل ملکی‬ ‫خواستار اصالحاتی در ح��زب و حذف عناصر طلب شده و با‬ ‫شرکت حزب در انتخابات مجلس مخالفت م ی کند‪».‬به این‬ ‫اختالفات‪ ،‬تشکیل شاخه اذربایجان حزب توده و خواسته های‬ ‫متفاوت و قومیتی این شاخه هم افزون م ی گردد‪ .‬تاکید ویژه‬ ‫شاخه اذربایجان بر مسائل قومیتی باعث م ی شود تا داستان‬ ‫فرقه دموکرات اذربایجان و پیشه وری طرح گردد‪ .‬گسترش‬ ‫حزب در اذربایج��ان‪ ،‬اعمال نظر نویسندگ��ان اذربایجانی‪،‬‬ ‫وجود مهاجران در شاخه حزب در اذربایجان و همچنین تاثیر‬ ‫وابستگی حزب به اتحاد جماهیر ش��وروی‪ ،‬حزب را مجبور‬ ‫م ی کند برخالف مواض��ع قبلی خود ک��ه ب ر حفظ تمامیت‬ ‫ارضی ای ران و نفی هرگونه جدای ی طلبی تاکید دارد‪ ،‬مواضعی‬ ‫بازگشتچپبههاشمی‬ ‫چپاسالمیچگونهبهحسنروحانیرسید؟‬ ‫روایت حشمت اهلل فالحت پیشه‬ ‫از دگرگونی افکار چپ اسالمی‬ ‫گفت و گو با سعید لیالز درباره سیر تحول‬ ‫چپ گ رایان در ای ران‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫علی شریعتی‬ ‫و حبی ب اهلل پیمان از‬ ‫تئوریسی ن های چپ مذهبی‬ ‫در ایران بودند‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫به نفع فرقه دموکرات اذربایج��ان بگیرد‪.‬سقوط این شاخه و‬ ‫بازپ س گیری اذربایجان توس��ط احمد قوام‪ ،‬شکافی اساسی‬ ‫در حزب ایجاد م ی نماید‪ .‬انشعاب هایی چند در ساختار حزب‬ ‫صورت م ی پذیرد‪ .‬خلی��ل ملکی‪ ،‬ج�لال ال احمد‪ ،‬اسحق‬ ‫اپریم و اب راهی��م گلستان سرشناس تری��ن منشعب شده ها‬ ‫هستند‪ .‬فعالی ت های حزب به ص��ورت نیمه مخفیانه ادامه‬ ‫م ی یابد تا اینکه سوءقصد به ج��ان شاه در اواخر سال ‪1327‬‬ ‫بهانه ای م ی ش��ود تا فعالیت حزب ت��وده ممنوع اعالم شود‬ ‫و بار دیگر حزب به مح��اق م ی رود‪.‬این جری��ان با بازسازی‬ ‫خود در بهار سال ‪1330‬سلسل��ه اعتصاب هایی را در مناطق‬ ‫نفت��ی ترتیب م ی ده��د و در وقای��ع سی تی��ر ‪ 1331‬نقش‬ ‫موثری را ایفا م ی نمای��د‪ .‬این نقش افرینی ب��ه حدی است‬ ‫که ای��ت اهلل کاشان��ی در ‪ 31‬تیر ‪ ،1331‬نام��ه ای سرگشاده‬ ‫به سازمان های ه��وادار حزب م ی فرست��د و مشارکت شان‬ ‫در این واقع��ه را م ی ستاید‪ .‬با جدی تر ش��دن نهضت ملی‬ ‫شدن نفت‪ ،‬شکافی دگرباره در سازمان پدید م ی اید‪ .‬با اینکه‬ ‫مصدق بر شعار مبارزه با امپریالیسم تاکید م ی کند‪ ،‬اما برخی‬ ‫از اعضای حزب‪ ،‬مص��دق را عامل امریک��ا م ی خوانند‪ .‬این‬ ‫چندگانگی سبب م ی شود تا حزب در وقایع مرداد ‪ 1332‬خود را‬ ‫از صحنه مبارزه کنار کشد و تنها م ی کوشد از ان اوضاع به هم‬ ‫ریخته به نفع حزب بهره ب��رداری کند‪ .‬با فرار شاه‪ ،‬توده ای ها‬ ‫به خیابان ها م ی ریزند و پرچم سرخ را ب رافراشتند‪.‬اما با وقوع‬ ‫کودتای ‪ 28‬مرداد ضربه سنگینی به توده وارد م ی شود‪ .‬طی‬ ‫یک سلسله بازداشت های جمعی از سال ‪ 32‬تا سال ‪ 37‬رژیم‬ ‫بیش از سه هزار نفر از اعض��ای سازمان را دستگیر م ی کند‪.‬‬ ‫حزب توده پس از دوره کودتای ‪ 28‬مرداد تا انقالب اسالمی‬ ‫عمال به صورت حزبی مخفی با فعالیت اندک در م ی اید‪ .‬در‬ ‫جریان انقالب این حزب با شعار مبارزه با امپریالیسم با انقالب‬ ‫همراه شد و ان را تایید کرد‪ .‬پ��س از انقالب هم حزب توده‬ ‫کوشید تا خود را همسو با انقالب و جمهوری اسالمی نشان‬ ‫دهد‪ .‬بخشی از بدنه حزب توده که ب��ه جناح خط امام حزب‬ ‫توده شهرت یافتند با این فرض که مبارزه جمهوری اسالمی‬ ‫با امریکا و امپریالیسم‪ ،‬در راستای اه��داف انها قرار دارد به‬ ‫حمایت پرداختند تا اینکه سرانجام در سال ‪ 1362‬حزب توده‬ ‫رسما منحل شد‪.‬اما یکی دیگ��ر از جریان های چپ پیش از‬ ‫انقالب چریک های فدایی خلق هستند‪ .‬فعالیت محفل های‬ ‫مارکسیست‪ -‬لنینیست‪ ،‬پس از کودتای ‪ 28‬مرداد‪ ،‬به دلیل‬ ‫سیطره حکومت نظامی و ایجاد اختناق سیاسی از گسترش‬ ‫چندانی برخوردار نبود‪ .‬پیروزی ه��ای چند جنبش انقالبی‪،‬‬ ‫جوانان و به ویژه مبارزان تحصیلکرده را به اغاز روند چریکی‬ ‫متقاعد ساخت‪ .‬یکی از مهمتری��ن گروه هایی که در چنین‬ ‫شرایطی تشکیل شده و از ادغام انان در سال ‪1350‬سازمان‬ ‫چریک های فدایی خلق به وجود امد‪ ،‬دو گروه مارکسیست‬ ‫– لنینیست بیژن جزنی و مسعود احمدزاده بودند‪.‬این جریان‬ ‫تا سال ‪ 1355‬به فعالی ت های چریکی و عملیات مسلحانه‬ ‫خود ادامه دادند؛ فرایندی که ضربات فراوانی هم به انان وارد‬ ‫ساخت‪ .‬این روند باعث شد تا اعضای مرکزی سازمان در سال‬ ‫‪ 1355‬به این نتیجه برسند که ادام��ه عملیات تروریستی و‬ ‫مسلحانه جز وارد ساختن ضرب��ات مهلک بر پیکر فداییان‬ ‫پیامد دیگری ن��دارد‪ .‬رهب ران سازمان در س��ال ‪ 56‬در فرایند‬ ‫دگرگون ی ه��ای ایدئولوژیک و تاکتیک��ی‪ ،‬مرحله جدیدی از‬ ‫مب��ارزه را تحت عنوان مب��ارزه از خود اغاز کردن��د و در این‬ ‫مرحله مشی چریک��ی را به شدت مورد نقد ق��رار م ی دهند‪.‬‬ ‫اما این روند هم مورد قب��ول برخی از اعضا ق��رار نگرفته و‬ ‫انشعاب در این سازمان هم مشاه��ده م ی شود‪ .‬این انشعاب‬ ‫که در بحبوحه انقالب اسالم��ی رخ داد‪ ،‬به تدریج اختالف را‬ ‫از حیطه مسائل ایدئولوژیک به مسائل سیاسی و چگونگی‬ ‫برخورد با انق�لاب اسالمی کشاند‪ .‬در همی��ن راستا اشرف‬ ‫دهقانی رسما علیه جمهوری اسالمی وارد مبارزه شد‪ .‬به این‬ ‫ترتیب فداییان به دلیل بروز تنش های متعدد درون سازمانی‪،‬‬ ‫احساس جدایی عمی��ق از توده ها و فشاره��ای سیاسی از‬ ‫جانب حاکمیت انقالب اسالمی‪ ،‬توفیقی به دست نیاورد و‬ ‫از ایفای نقش مورد نظر خ��ود عقب ماند‪.‬سازمان مجاهدین‬ ‫خلق‪ ،‬دیگر سازمانی بود که توسط محمد حنی ف نژاد و سعید‬ ‫محسن که هر دو از اعضای نهض��ت ازادی بودند‪ ،‬بنا نهاده‬ ‫شد‪ .‬از مباحث عقیدتی بنیانگذاران ان چنین ب ر م ی امد که‬ ‫تنها یک ایدئولوژی بوم��ی مانند تشیع م ی توانست مردم را‬ ‫علیه رژیم به شورش وادارد‪ .‬انان با تاثیرپذیری از نوشته های‬ ‫بازرگان‪ ،‬طالقانی و شریعتی‪ ،‬تفسیری انقالبی از تشیع ارائه‬ ‫دادند‪ .‬مجاهدین مانند فداییان با الهام از پیروزی کاسترو در‬ ‫سال ‪ 1965‬تصمیم به مبارزه مسلحان��ه گرفتند و از این رو‬ ‫برخی از اعضای ان به منظور کسب امادگی به اردوگاه های‬ ‫اموزشی جبهه ازادی بخش فلسطین فرستاده شدند‪ .‬واقعه‬ ‫سیاهکل و دستگیری ع��ده ای از اعضای این سازمان باعث‬ ‫شد تا سازمان رسما اعالم موجودیت کن��د و مبارزه اشکار و‬ ‫علنی علیه رژیم را وعده داد‪ .‬اوایل دهه ‪ 50‬برخی از روحانیون‬ ‫سیاسی حمایت های��ی از ای��ن سازمان به عم��ل اوردند و‬ ‫کمک های مالی هم به این سازمان تخصی��ص دادند‪ ،‬اما‬ ‫رهب ران انق�لاب هی چ گاه حمای��ت علن��ی و مستقیمی از‬ ‫مجاهدین به عمل نیاوردند‪ .‬سازمان مجاهدین در اوج دوران‬ ‫محبوبیت خود در ‪ 1354-55‬در کادر رهبری خود دچار تفرقه‬ ‫شد که سرانجام ان اغاز اف��ول ان به حساب م ی اید‪ .‬بخش‬ ‫بزرگی از سازمان ب��ه این نتیجه رسیدند ک��ه مارکسیسم و‬ ‫نه اسالم‪ ،‬ایدئولوژی رهای ی س��از توده هاست و از این رو باید‬ ‫به عنوان ایدئولوژی رسمی گروه مد نظر قرار گیرد‪ .‬این تفرقه‬ ‫باعث شد تا انشعاب هایی در سازمان به وجود اید و بدگمانی‬ ‫فراوانی میان دو طرف این گروه ایج��اد کرد و این بدگمانی‬ ‫پس از پیروزی انقالب هم ادامه یافت و در نهایت به مقابله‬ ‫مستقیم دو گروه انجامید تا در نهای��ت مجاهدین خلق به‬ ‫جریانی اپوزیسیونی تبدیل شد که عملیات های تروریستی‬ ‫فراوانی را هم علیه جمهوری اسالمی به کار بست‪.‬‬ ‫چپ پس از انقالب‬ ‫اما اغاز جریان اسالمی چپ پس از پیروزی انقالب به‬ ‫جریان های نزدیک به میرحسین موسوی باز م ی گردد؛ جایی‬ ‫که انها معتقد به اقتصاد متصدیانه بودند و بر نقش پررنگ‬ ‫دولت در اداره اقتصاد و جامعه تاکید ویژه ای م ی ورزیدند‪ .‬انچه‬ ‫بیش از هر چیز بر جریان چپ اسالمی تاثیر گذاشت‪ ،‬افکار‬ ‫علی شریعتی بود‪ .‬گفتمان انقالبی شریعتی به عالوه برخی‬ ‫ارجاعات او به تفکرات چپ و در نهایت گرایش های مذهبی‬ ‫اش او را به عنوان نیای چپ اسالمی مطرح ساخت‪ .‬در عین‬ ‫حال اما حبیب اهلل پیم��ان هم جزو نف راتی ب��ود که در اوج‬ ‫اندیشه های چپ میان اسالم خواهان تاثیر فراوانی داشت‪.‬‬ ‫این گروه ها پس از پایان جنگ و انتخاب هاشم ی رفسنجانی‬ ‫به عنوان رئی س جمهور قان��ون اساسی اصالح شده از حجم‬ ‫نفوذشان کاسته و کم��ی در محاق قرار گرفتن��د‪ .‬این روند‬ ‫با بروز و ظهور اختالفاتی که در جامع��ه روحانیت مشاهده‬ ‫شد‪ ،‬باعث انشعاب مجمع روحانیون مب��ارز از این جمعیت‬ ‫شد‪ .‬اختالفات و دیدگاه های گوناگون پس از انقالب‪ ،‬موجب‬ ‫شد تا مجمع روحانیون مبارز در س��ال ‪ ۱۳۶۶‬و با چراغ سبز‬ ‫امام خمینی(ره) از جامعه روحانیت مب��ارز جدا شود‪ .‬مجمع‬ ‫روحانیون مبارز در سال ‪ ۱۳۶۶‬و در استانه انتخابات مجلس‬ ‫سوم از انشعاب روحانیون چپ گرا به رهبری مهدی کروبی‬ ‫و محمد موسوی خوئین ی ها از جامعه روحانی ت مبارز تشکیل‬ ‫شد‪ .‬درخواست حذف محمود دعایی و فخرالدین حجازی از‬ ‫‪65‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫فهرست انتخاباتی جامعه روحانیت مبارز از سوی روحانیون‬ ‫راستگرا ب رای انتخابات مجلس سوم یک��ی از عواملی بود‬ ‫که زمینه ساز ای��ن انشعاب شد‪ .‬همچنی��ن سازمان جدید‬ ‫مجاهدین انق�لاب اسالمی نیز پ��س از اختالفات طوالنی‬ ‫میان اعضا از سال ‪ ۱۳۶۱‬با جدای��ی اعضای چپگرا با عنوان‬ ‫سازمان مجاهدین انق�لاب اسالمی ای��ران در سال ‪۱۳۷۰‬‬ ‫تاسیس ش��د‪ .‬در ان سال ها افرادی چ��ون خاتمی‪ ،‬کروبی‪،‬‬ ‫محتشم ی پ��ور و موسوی خوئین ی ها به عن��وان سردمداران‬ ‫این جریان‪ ،‬چپ اسالمی را سامان دادند‪ .‬در ان روزها روزنامه‬ ‫سالم به عنوان یک ارگان غیررسمی این جریان نقش مهم ی ‬ ‫را در معرف��ی و تبیین نظ��رات این گروه ایف��ا م ی کرد و در‬ ‫مقابل روزنامه رسالت که ارگان جری��ان راست محافظه کار‬ ‫به شمار م ی رف��ت‪ ،‬فعالیت م ی کرد‪ .‬با پی��روزی سی د محمد‬ ‫خاتمی حزبی به نام جبهه مشارکت متول��د شد که از نظر‬ ‫سیاسی و حتی ایدئولوژیک از کارگ��زاران سازندگی تندروتر‬ ‫بود‪ .‬این جری��ان که بخش هایی از ان حت��ی به رویه هایی‬ ‫خارج از نظام هم ب��اور داشتند مشکالتی را در روند سیاسی‬ ‫کشور پدید اوردن��د و اختالف نظرهایی ه��م با سی د محمد‬ ‫خاتمی پی��دا کرده و طرح عب��ور از وی را پی ری��زی کردند‪.‬‬ ‫در ای��ن دوره اقتصاد ب��ازار‪ ،‬پیگیری حق��وق مدنی‪ ،‬تقویت‬ ‫نهادهای مدنی و احیای حقوق شهروندی مورد تاکید جریان‬ ‫چپ قرار گرف��ت‪ .‬بخش زیادی از این جری��ان در انتخابات‬ ‫مجلس هفتم از سوی شورای نگهب��ان رد صالحیت شد و‬ ‫تا حد زیادی به مح��اق جدی فرو رفتن��د‪ .‬انشعاب هایی در‬ ‫این جریان ایجاد ش��د و برخی از اعضا ک��ه اختالف نظرها‬ ‫را جدی تر م ی دیدن��د به خارج رفتند و جری��ان اپوزیسیون را‬ ‫تشکیل دادند‪.‬عبور از ارمان های چپ اسالمی که ذیل مبارزه‬ ‫با امپریالیسم‪ ،‬دفاع از حقوق مستضعف��ان‪ ،‬دفاع از اقتصاد‬ ‫دولتی و ارزش گرایی در جامعه تعری��ف م ی شد شاید اولین‬ ‫بار به صورت ج��دی توسط حزب مشارک��ت صورت گرفت‬ ‫تا چپ اسالمی‪ ،‬شاهد خ��روج فرزندانش از گفتمانش باشد‪.‬‬ ‫البته این ح��زب بخشی از جری��ان اصالح طلبان را تشکیل‬ ‫م ی دادند‪ ،‬بخش دیگری هم حزب اعتماد ملی را به رهبری‬ ‫مهدی کروبی ایجاد کردند و بخش��ی از جریان چپ سنتی‬ ‫پی رامون او همراه گشتند‪ .‬اتفاقات س��ال ‪ 88‬اما این جریان‬ ‫را دچار مشکالت جدی کرد‪ .‬بخشی از انها به زندان افتادند‪،‬‬ ‫بخشی دیگر به کشورهای غربی مهاجرت کردند و عده ای‬ ‫هم در داخل به حرکت در چارچ��وب نظام وفادار ماندند‪ .‬این‬ ‫جریان که در هشت سال اخیر و ب��ه ویژه پس از اتفاقات ‪88‬‬ ‫تا به امروز دوران سختی را سپری کرده امروز به تنفسی تازه‬ ‫رسیده و فصل نوینی از حیات سیاسی خود را سپری م ی کند‪.‬‬ ‫انها در انتخابات ریاست جمهوری س��ال ‪ 92‬با سازماندهی‬ ‫منظم و ائتالفی به همراهی ایت اهلل هاشمی و جریان اعتدال‬ ‫توانستند از زنجیره شکست در چند انتخابات گذشته رهایی‬ ‫یابند‪ .‬این جری��ان که بخشی از انان هم��راه دکتر عارف در‬ ‫عرصه حضور یافته بود با انصراف ایشان در کنار دکتر روحانی‬ ‫قرار گرفته و به ص��ورت یکپارچه همراه با شیخ دیپلمات در‬ ‫صحنه انتخابات صف ارایی کردند و رئیس دولت یازدهم با‬ ‫حمایت انها توانست با رایی قاطع پیروز انتخابات لقب گیرد‪.‬‬ ‫این جریان که حاال شورای شهر را هم به طور نسبی به دست‬ ‫گرفته و توانسته ریاست شورا را هم از ان خود نمایند‪ ،‬فصل‬ ‫نوینی از حیات سیاسی خود را در سپهر سیاسی جمهوری‬ ‫اسالمی تجربه می کند‪ .‬باید منتظ��ر ماند و دید این جریان‬ ‫ریشه دار با بازگشت به قدرت چه روندهایی را در پیش خواهند‬ ‫گرفت و ایا از اشتباهات گذشت��ه درس گرفته یا خیر؟ چپ‬ ‫اسالمی اکنون با حمایت از یک گزین��ه راستگرا به عرصه‬ ‫سیاست بازگشته است‪ .‬اما ایا این حمایت دائمی خواهد بود و‬ ‫این جریان به عهد جدید خود وفادار می ماند؟ گویا چپ گرایی‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬چپگرایان کالسیک را به راستگرایان اسالمی‬ ‫نزدیک کرده‪ .‬سرنوشت این قراب��ت ایا اعتدالگرایی است یا‬ ‫بازگشت مجدد به چپ؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪66‬‬ ‫عزیمت از چپ سنتی به چپ مدرن‬ ‫تو گو با فیاض زاهد درباره دگرگونی فکری جریان چپ اسالمی‬ ‫گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫چپ اسالمی مفهومی است که شاید پیشینه ان به پیش از انقالب و اغاز روندهای حزبی در تاریخ سیاسی ایران‬ ‫بازگردد‪ .‬این مفهوم اما پس از انقالب ملموس تر م ی ش�ود و ب ه طور ویژه تر با انشقاق مجمع روحانیون مبارز از جامعه‬ ‫روحانیت مبارز معنا و مفهوم م ی یابد‪ .‬این جری�ان از ان زمان تا امروز گذارها و تحوالتی در مفاهیم خود را ش�اهد بوده‬ ‫است و این تحول ها بعضا منجر به بازتعریفی دگرگون از مفاهیم پیشین در سپهر معنایی این مجموعه گشته است‪.‬‬ ‫فیاض زاهد بر این باور است که چپ اسلامی که روزگاری بر مبارزه با امپریالیسم تاکید م ی کرد و مخالف بازار ازاد بود‪،‬‬ ‫به مرور زمان به این نتیجه رس�ید که باید با جهان ارتباط برقرار کرد و دخالت دولت در اقتصاد منجر به فقیرتر ش�دن‬ ‫مردم خواهد شد‪ .‬هرچند چپ اسلامی با وجود این تحول همچنان نتوانسته به برخی س�واالت ضروری پاسخ دهد‪.‬‬ ‫با فیاض زاهد گفت وگویی انجام دادیم که در پی م ی اید‪.‬‬ ‫در رابطه ب�ا بحث چپ اسلامی اگ�ر بخواهیم‬ ‫نگاهی به پیش�ینه و همچنین شکل گیری ان و‬ ‫ساز و کارهایی که منجر به این اتفاق شده است‬ ‫بپردازیم‪ ،‬باید از کجا اغاز کنیم و از چه زمانی این‬ ‫مفهوم را قرائت کنیم؟‬ ‫‪ l‬چ��پ اسالم��ی ترکیب��ی از ارمان خواه��ی و‬ ‫عدالت گرای��ی اسالم��ی اس��ت که ب��ر اس��اس ضدیت با‬ ‫امپریالیس��م و ضدیت با سرمایه داری شک��ل م ی گیرد‪ .‬این‬ ‫جریان خواه ناخواه تحت تاثیر ادبیات مارکسیستی دهه ‪50‬‬ ‫و ‪ 60‬شمسی است و تالش داشت قرائتی ضد سرمایه داری‪،‬‬ ‫ضد امپریالیسم و ضد سلطه در ادبیات جمهوری اسالمی از‬ ‫پدیده ها ارائه نماید‪ .‬معتقد ب��ود که دولت باید تقسیم کننده‬ ‫ثروت باشد و باید بر فرایند تولید ثروت نظارت کند‪ .‬در تامین‬ ‫معیشت مردم نقش بیشتری داشته باشد و در نهایت دولت را‬ ‫متولی توزیع اجتماعی م ی دانست‪ .‬در این چارچوب همچنین‬ ‫در بخش سیاست خارجی هم مبارزه با سلطه امپریالیسم و‬ ‫هژمونی امریکا مورد تاکید جدی قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫هویت جریان چپ سیاس�ی در دهه ‪ 60‬متفاوت‬ ‫است با دهه ‪ 70‬و همچنین دهه ‪80‬؛ این تفاوت ها‬ ‫در حوزه نگرشی و مفاهیم ی که متغیر م ی شوند‬ ‫و همچنی�ن اولویت هایی که ج ا ب ه جا م ی ش�وند‬ ‫به ش�کل پررنگی بروز و ظهور پیدا م ی کند‪ .‬این‬ ‫تغییر و تحوالت را ب ر م ی شمارید؟‬ ‫‪ l‬یک��ی از مهمتری��ن تفاوت هایی ک��ه ایجاد شد‬ ‫این بود ک��ه جریان چپ اسالمی دچار تغیی��ر گفتمان شد‪.‬‬ ‫اتفاقات ده��ه ‪ ،70‬شرایط پ��س از جنگ و ف��وت امام چپ‬ ‫اسالمی را از قدرت دور ک��رد و این دور ش��دن باعث شد تا‬ ‫انها دریابند‪ ،‬مهمتری��ن درخواست و مطالبه اجتماعی مردم‬ ‫در حوزه داخلی‪ ،‬مفهوم ازادی اس��ت‪ .‬این جریان همچنین‬ ‫در عرصه بی ن الملل��ی هم به این نتیج��ه رسید که هرچند‬ ‫عدالت شعار بسی��ار ارمانی و مطلوبی اس��ت اما عنایت به‬ ‫روش های شب ه سوسیالیستی هی چ گاه در جامعه تولید ثروت‬ ‫نخواهد کرد‪ .‬در واقع نه تنها وضعیت گروه های اسی ب پذیر‬ ‫و حاشی ه نشین با مداخل��ه دولت بهتر نم ی شود که بدتر هم‬ ‫خواهد شد‪ .‬در واقع باید اشاره کرد ک��ه دولت هی چ گاه یک‬ ‫تاجر مناسب نیست و در نتیجه نم ی تواند یک توزیع کننده‬ ‫مناسب هم باشد؛ در نتیجه به جای گست��رش رفاه‪ ،‬فقر را‬ ‫فزونی خواه��د بخشید‪ .‬در عرصه انسان��ی هم مساله سود‬ ‫فردی و حقوق بشر اهمیت پیدا کرد‪ .‬بناب راین یک جابه جایی‬ ‫اساسی که در مفاهیم به وجود امد این بود که چپ اسالمی‬ ‫که ویژگ ی های ضد امپریالیستی داشت‪ ،‬به این نتیجه رسید‬ ‫که نیازمند ارتباط و گسترش مناسبات با جامعه بی ن المللی‬ ‫است‪ .‬از نظر اقتصادی که مخالف ب��ازار ازاد بود‪ ،‬به این باور‬ ‫یقین پیدا کرد که نیازمند بهره ب��رداری و استفاده از بخش‬ ‫خصوص��ی و همچنین ب��ازار ازاد اس��ت‪ .‬در بخش داخلی‬ ‫هم به این نتیجه رسید افزای��ش مشارکت عمومی‪ ،‬هویت‬ ‫شهروندی‪ ،‬حقوق بشر و انتخابات ازاد م ی تواند یک اولویت‬ ‫راهبردی باشد؛ بناب راین چپ همچنان چ��پ بود اما از نظر‬ ‫گفتمان دچار تغییر نگرش شد‪.‬‬ ‫این تغیی�ر در دهه ‪ 80‬و به ویژه پ�س از روی کار‬ ‫امدن اقای خاتمی قدری پررنگ تر ش�د و بیشتر‬ ‫روی بحث توسعه سیاسی تمرکز داشت‪ ،‬این را‬ ‫چگونه تفسیر م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در واقع چ��پ‪ ،‬از انجایی ک��ه خاستگاه گسترده‬ ‫اجتماعی داشت و در مقابل جناح راست از حمایت گسترده تر‬ ‫عمومی برخوردار بود و عموم رهب ران انقالب و جریان های‬ ‫موثر در پیدای��ش انقالب اسالمی در ای��ن جبهه عضویت‬ ‫داشتند‪ ،‬خیل��ی سریع به ای��ن نتیجه رسید ک��ه نم ی توان‬ ‫جامع ه ای را نوسازی کرد و در توسعه پیش برد‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫به سواالت اساس��ی او در حوزه انس��ان و زندگی شهروندی‬ ‫توجهی نکرد‪ ،‬بناب راین شاید اشکال اساسی این بود که توسعه‬ ‫سیاسی بدون توج��ه به بخش دیگری ک��ه م ی بایستی بر‬ ‫الیه های زیرین جامعه متمرکز م ی شد‪ ،‬انجام پذیرفت‪ .‬بر این‬ ‫جریان چپ اسالمی‬ ‫دچارتغییرگفتمان‬ ‫شد‪ .‬اتفاقات دهه‬ ‫‪ ،70‬شرایط پس از‬ ‫جنگ و فوت امام چپ‬ ‫اسالمی را از قدرت‬ ‫دور کرد و این دور‬ ‫شدن باعث شد تا‬ ‫انها دریابند‪ ،‬مهمترین‬ ‫درخواست و مطالبه‬ ‫اجتماعی مردم در‬ ‫حوزه داخلی‪ ،‬مفهوم‬ ‫ازادی است‬ ‫‪ l‬با همه احترام ی که ب رای جریان محافظه کاری در‬ ‫ای ران قائل هستم‪ ،‬انها را فاقد چنین بلوغ تئوریکی م ی دانم‪،‬‬ ‫بناب راین انها از چیزی استفاده م ی کنند که چپ دو دهه پیش‬ ‫از ان گذر کرده بود و حاال جریان محافظه کار پس از دو دهه‬ ‫به اهمیت ان پی برده است‪ .‬یعنی همان طور که شما اشاره‬ ‫کردید چپ زمانی به گروه های اسیب پذیر و حاشی ه ای توجه‬ ‫م ی کرد که به عنوان مثال وزیر کار جریان راست (اقای توکلی)‬ ‫قانون کاری را نوشت که بیشتر قانون ضدکار بود تا قانون کار‬ ‫و انتقادات زیادی را متوجه اقای توکلی و همفکرانش در جناح‬ ‫راست کرد‪ .‬ولی وقتی که امروز به این داستان نگاه م ی کنیم‬ ‫به ویژه در بخش تندرو و شب ه بنیادگرای راست شاهد هستیم‬ ‫که انها توجه جدی به ان موضوع ک��رده بودند‪ ،‬در حالی که‬ ‫اساسا گفتمان جامعه جهانی سه دهه بود که از ان گذر کرده‬ ‫بود و جریان چپ هم دو دهه بود که از ان گذر کرده اما جریان‬ ‫محافظه کار بعد از تاخیری دو دهه ای ب��ه این نکته رسیده‬ ‫است‪ .‬بناب راین اگر این طیف راس��ت با واقعی ت های عرصه‬ ‫اقتصاد و در حوزه بی ن الملل منطقی برخورد کنند‪ ،‬مطمئنا‬ ‫شاهد عدول دیگری از این فرایند خواهیم بود‪.‬‬ ‫در ش�رایط فعلی و با عنای�ت به پی�روزی اقای‬ ‫روحانی گمان م ی برید که چپ اسالمی م ی تواند‬ ‫ماهیت بیرونی داش�ته باش�د یا در حال از بین‬ ‫رفتن است؟‬ ‫‪ l‬همان طور ک��ه در یکی دو س��وال قبل ی تان هم‬ ‫گفتم به باور من ما دیگر پدیده ای به ان معنایی که در دهه‬ ‫‪ 60‬تحت عنوان چپ اسالمی داشتیم‪ ،‬نداریم‪ .‬هرچند هنوز‬ ‫هم گروه هایی مثل سازمان مجاهدی��ن انقالب اسالمی یا‬ ‫مشارکت همچنان معنای چپ را دنب��ال کنند اما انها دیگر‬ ‫چپ مدرن هستند و از نظر محتوا و ساختاری با انچه در دهه‬ ‫‪ 60‬نمایندگی م ی کردند بسیار متفاوت هستند و عمال تنها‬ ‫اسمی از انها باقی مانده و حتی در حوزه اسم گذاری‪ ،‬چپ جای‬ ‫خود را به اصالح طلبان داده یا تحولخواه��ان و نوگرایان به‬ ‫میان امدند‪ .‬از ان جریانی که ما درباره ان صحبت م ی کردیم‬ ‫دیگر نشان چندانی مشاهده نم ی شود‪.‬‬ ‫پس به اعتقاد شما چپ اسالمی گذاری اساسی‬ ‫در مفاهیم خود داشته است؟‬ ‫‪ l‬بله؛ دقیقا همی ن طور است‪.‬‬ ‫در ش�رایط کنونی و ب�ا عنایت ب�ه صورت بندی‬ ‫نوینی که با پیروزی اقای روحانی ش�کل گرفته و‬ ‫جریان نویی به نام اعتدال شکل گرفته‪ ،‬به اعتقاد‬ ‫شما چپ سیاسی به این س�مت میل پیدا کرده‬ ‫یا جریان اعتدال خود را ب�ه این مجموعه نزدیک‬ ‫کرده اس�ت؟ به باور ش�ما تفاوت هایی که میان‬ ‫اصالح طلبان و جریان اعتدال وج�ود دارد به بروز‬ ‫و ظهور عینی خواهد انجامید؟‬ ‫‪ l‬اگر ما چپ سیاسی را ام��روز بخواهیم باتوجه به‬ ‫مجموع و اکثریت جریان هایش بح��ث کنیم باید گفت در‬ ‫جریان اصالح طلبی تعریف و تبیین م ی شوند‪ ،‬باید توجه کرد‬ ‫که جریان اصالح طلبی موفق شد گفتمان خود را به عنوان‬ ‫گفتمان رایج انتخابات ‪ 92‬به پیروزی برساند‪ .‬درست است که‬ ‫اقای روحانی دولت تدبیر و امید را تشکیل داد و ایشان خود‬ ‫برامده از حزب اعتدال و توسعه هستند‪ ،‬اما باید توجه کرد که‬ ‫شیخ حسن روحانی با عنایت به گفتمان اعتدال و توسعه رای‬ ‫نیاورده است‪ ،‬بلکه سوار گفتمان اصالح طلبی شده اند‪ .‬یعنی‬ ‫اگر دکتر روحانی را در معن��ای تئوریک اصالح طلب ندانیم‪،‬‬ ‫اما گفتمان او در انتخابات گفتمان اصالح طلبی بوده است‪.‬‬ ‫به نظر من نیازهای اصلی جامعه هم در حوزه هایی است که‬ ‫جریان اصالح طلبی انها را نمایندگی م ی کند‪.‬‬ ‫نشانه این حرف من جایگاه��ی است که سی د محمد‬ ‫خاتمی همچن��ان در می��ان رجال و جریان ه��ای سیاسی‬ ‫اصالح طلب برخوردار است و نق��ش تعیی ن کننده ای هم در‬ ‫تحوالت اخیر ایفا کرده است‪ .‬به نظر من جریان اصالح طلبی‬ ‫هویتش را حفظ کرده و به هیچ وجه گفتمانی که از ان تحت‬ ‫عنوان گفتمان اعتدال نام برده م ی شود قدرت بازتولید یک‬ ‫جریان تئوریک را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫چرا ش�ما به این اتفاق ب�اور نداری�د و معتقدید‬ ‫جریان اعتدال نم ی تواند ی�ک جریان تئوریک را‬ ‫بازتولید کند؟‬ ‫‪ l‬ب رای اینکه در درجه نخست یکی از پی ش نیازهای‬ ‫اساسی ب رای ایجاد یک گفتم��ان فکری‪ ،‬حضور چهره های‬ ‫کاریزماتیک است که این جریان از ان برخوردار نیست و دوم‬ ‫اینکه ان عقبه اجتماعی الزم باید در یک فضای خاکستری‬ ‫شکل گرفته باشد‪ .‬بر ای��ن اساس مهمتری��ن جریان های‬ ‫اصلی در کشور ما‪ ،‬همچن��ان جریان اصولگرایی و گفتمان‬ ‫اصالح طلبی هستند‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫مباحث و باورهایی که چپ اسالمی در دهه ‪ 70‬و‬ ‫به ویژه در انتقاد با سیاست های اقتصادی بعضا‬ ‫لیبرالی اقای هاش�می طرح م ی کردند‪ ،‬در اواخر‬ ‫دهه ‪ 80‬از سوی جریان راست بیان م ی شود‪ ،‬شما‬ ‫این امر را متص�ور م ی دانید که مباحث توس�عه‬ ‫سیاسی‪ ،‬حقوق ش�هروندی و جامعه مدنی هم‬ ‫با تاخیری یک یا دو دهه ای ب�ه این طیف منتقل‬ ‫شود؟‬ ‫چپ اسالمی پس از‬ ‫دگردیسی و عبور از‬ ‫ارزش های سوسیالیستی‬ ‫توسعه سیاسی را در‬ ‫مرکز ثقل توجهات خود‬ ‫قرارداد‪ .‬به اعتقاد چپ‬ ‫جدید دموکراسی می تواند‬ ‫بستر مناسبی برای رشد و‬ ‫توسعه جامعه فراهم اورد‬ ‫به باور شما این جریانات چپ اسالمی که تحول‬ ‫اساس�ی هم در مفاهی م شان مش�اهده شده‪ ،‬ایا‬ ‫انشقاق و انش�عابی هم در اثر این تحول به خود‬ ‫دیده اند یا خیر؟‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫اساسی چپ اسالمی توجه عمده خود را به توسعه سیاسی‬ ‫متمرکز کرد و به این نتیجه رسید دموکراسی بستر مناسبی‬ ‫ب رای رشد و توسعه جامعه فراهم خواهد اورد اما باید پذیرفت‬ ‫که انها به برخی سواالت اساسی پاسخ ندادند‪ .‬مثال م ی توان‬ ‫به این نکته اشاره کرد که وقت��ی شما ب رای جامعه‪ ،‬خواهان‬ ‫دموکراسی هستید اما تکلی��ف گروه های اسی ب پذیری که‬ ‫اکثریت جامعه را در بر م ی گیرد روشن نم ی کنید یا وقتی که از‬ ‫ازادی سخن به میان م ی اورید اما امکان ازادی ب رابر ب رای تمام‬ ‫گروه های اجتماعی را تعری��ف نم ی کنید و در نهایت همان‬ ‫طرحی که مارکس م ی گوید پیش م ی اید‪ .‬مارکس م ی گوید‬ ‫ما دو نوع ازادی داریم؛ ازادی مثب��ت و ازادی منفی‪ .‬طبیعی‬ ‫است وقتی انس��ان محتاج نان شب است و ب��ه تعبیر مازلو‬ ‫نیازهای اولی ه اش ب ر طرف نشده‪ ،‬هی چ گاه نخواهد توانست‬ ‫به دموکراسی و با توسعه سیاسی رابطه منطقی و مناسبی‬ ‫برقرار کند‪ .‬پس رسیدن به توسعه سیاسی نیازمند تقویت و‬ ‫بازسازی طبقه متوسط شهری است‪ .‬طبقه متوسط شهری‬ ‫هم نیازمند گسترش سرمایه گ��ذاری‪ ،‬دفاع از سرمایه گذاری‬ ‫خارجی و افزایش درامد سرانه و همچنین تولید ناخالص ملی‬ ‫است‪ .‬اینها با یکدیگر یک مجموعه را تشکیل م ی دهند اما‬ ‫چپ به همه اینها به صورت یکجا پاسخ نم ی دهد و این شاید‬ ‫بزرگترین اشکالی بود که با ان درگیر شد‪.‬‬ ‫اما ما شاهد بودیم که به مرور زمان با بازتعریفی که چپ‬ ‫اسالمی از خود و مفاهیم و ایستارهای خود ارائه م ی دهد در‬ ‫جهت پاسخگویی به این سواالت است و نوعی روند مثبت و‬ ‫صعودی در این میان از سوی چپ سیاسی مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫شاید این تعبیر شما درست باشد اما قاعدتا این می زان‬ ‫از گذار کافی نبوده است و نتوانسته به خوبی و به حد کافی‬ ‫پاسخگوی سواالتی باش��د که اتفاقا جدی ه��م هستند و‬ ‫ی به نام چپ اسالمی‬ ‫مجموعه ان باعث شده ما دیگر مفهوم ‬ ‫نداشته باشیم‪ .‬به باور من شای��د اگر این سواالت پاسخ داده‬ ‫م ی شد ما نظاره گر سرنوشتی که اکنون ب رای چپ اسالمی‬ ‫شاهد ان هستیم نبودیم‪.‬‬ ‫‪ l‬عمده جریان چپ اسالمی که ما انها را با مجمع‬ ‫روحانیون مبارز و دفتر تحکیم وحدت م ی شناسیم بعدها در‬ ‫دوم خرداد و تشکیل دولت سی د محمد خاتمی یک دگرگونی‬ ‫اساسی و کامل را شاهد بوده اند و گروه هایی که همچنان بر‬ ‫گفتمان های سنتی پابرجا بودند نفوذ و تاثیرگذاری چندانی‬ ‫نداشتند و بناب رای��ن خیلی هم قاب��ل اندازه گیری و مطالعه‬ ‫نیستند‪.‬‬ ‫ب ه عنوان اخرین سوال با عنایت به گذارهایی که‬ ‫صورت گرفت�ه و تحوالتی که در ای�ن مجموعه‬ ‫به وجود امده‪ ،‬چش م انداز و روند چپ سیاسی را‬ ‫در کشور چگونه ارزیابی م ی فرمایید؟‬ ‫‪ l‬به گمان من دو اولویت��ی که بر سر در فکری این‬ ‫جریان قرار خواهد گرفت و مورد توجه جدی واقع خواهد شد‪،‬‬ ‫یکی موضوع توجه بیشتر به حقوق بش��ر و دیگری دفاع از‬ ‫انتخابات ازاد در چارچ��وب قانون اساسی جمهوری اسالمی‬ ‫خواهد بود‪ .‬البته باید اشاره کنم که این دفاع از انتخابات ازاد‬ ‫به معنای غربی و جریان های اپوزیسیون نخواهد بود‪ ،‬بلکه‬ ‫در چارچوب قانون اساس��ی جمهوری اسالمی بروز و ظهور‬ ‫خواهد کرد‪.‬‬ ‫پس به باور ش�ما ما حداقل درکوتاه مدت تحول‬ ‫دیگری را در مفاهیم این جریان شاهد نخواهیم‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬در ح��ال حاضر چنی��ن استنباطی ن��دارم و فکر‬ ‫م ی کن��م بسیاری از مفاهی��م مثل مفهوم توج��ه به حقوق‬ ‫شهرون��دی و برگزاری انتخاب��ات ازاد و همچنی��ن توجه به‬ ‫دموکراتی زاسیون به عنوان یکی از مهمترین جریان های پیش‬ ‫روی گروه های سیاسی چپ مد نظر قرار خواهد گرفت‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫چپ اسالمی چگونه به حسن روحانی رسید؟‬ ‫تو گو با سعید لیالز درباره سیر تحول چپ گرایان در ایران‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪3‬‬ ‫چپ اسالمی در تاریخ ای ران مفهومی نسبتا دیرپا در سپهر سیاسی ما به شمار م ی رود‪ .‬مفهومی که البته نم ی توان‬ ‫از ریشه های سوسیالیستی ان و همچنین پای ه های مرتبط با دین اسالم گذر کرد‪ .‬این مفهوم که در طول سالیان تحوالت‬ ‫ف راوانی را در مفاهیم خود شاهد بوده به عنصری غیر قابل چش م پوشی در ساختار سیاسی ای ران بدل گشته است‪ .‬سعید‬ ‫لیالز‪ ،‬استاد دانشگاه شهید بهشتی بر این باور است که چپ سیاسی این گذارهای تاریخی را طی دوران مختلف سپری‬ ‫کرده و حاال به محور اعتدال و میانه روی رسیده است‪ .‬با این استاد دانشگاه گفت وگوی مفصلی انجام دادیم که در پی‬ ‫م ی اید‪.‬‬ ‫ریشه چپ اسالمی در ایران شاید به حزب توده و‬ ‫نگرش های مارکسیستی باز گردد‪ .‬این جریان در‬ ‫طول تاریخ گذارها و تحوالتی را در خود مشاهده‬ ‫کرده و پله پل�ه مفاهیمش دچار دگرگونی ش�ده‬ ‫است و ک م کم به سمت اسالم ی شدن سوق پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬برای ورود به بحث ‪ ،‬پیشینه ای در این‬ ‫خصوص برایمان بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬داستان چپ اسالمی به اس��اس و ماهیت دین و‬ ‫به ویژه دین اسالم باز م ی گردد‪ .‬به لحاظ اجتماعی و اقتصادی‬ ‫هیچ ایینی نیست که اندکی سوسیالیسم در بطنش وجود‬ ‫نداشته نباشد‪ .‬الهیات با مس��اوات و نوعی عدالت اجتماعی‬ ‫و اجتماع مح��وری همزاد اس��ت‪ .‬در واقع بای��د گفت‪ ،‬دین‬ ‫ایدئولوژی یا پناهگاه مستضعفان اس��ت‪ .‬از این جهت دین‬ ‫محرومین را تح��ت پوشش خود قرار م ی ده��د‪ .‬به ویژه دین‬ ‫اسالم دینی است که از ابت��دای تشکیل خود علیه اشرافیت‬ ‫عرب اعالم ظه��ور کرد‪ .‬در هم��ه دوران ص��در اسالم‪ ،‬هم‬ ‫پیغمبر و هم ائمه اطهار معروف هستند ک��ه ب رای مبارزه در‬ ‫جهت ایجاد عدالت اجتماعی فعالیت کرده اند‪ .‬بناب راین همه‬ ‫‪68‬‬ ‫دین ها وجه عدالتگرایانه و اجتماع محور دارند اما این وجه در‬ ‫اسالم پررنگ تر است و مظهر ان در حوزه عدالت اجتماعی و‬ ‫اقتصادی امی ر المومنین(ع) اس��ت و در حوزه عدالت سیاسی‬ ‫امام حسی ن (ع) است که این مولف��ه را در دستورکار خود قرار‬ ‫م ی دهد‪ .‬بناب رای��ن این ریشه فلسفی جری��ان چپ اسالمی‬ ‫است‪ .‬اما چیزی که ما به عنوان جریان چپ اسالمی در ای ران‬ ‫م ی شناسیم‪ ،‬همان طور که شما هم به ان اشاره کردید‪ ،‬تقریبا‬ ‫با ظهور جنبش چپ تاریخ در ای ران و حزب توده همزاد و همراه‬ ‫است‪ .‬وقتی حزب توده در ای ران شکل گرف��ت‪ ،‬در دوره ای از‬ ‫سال ‪ 1320‬تا ‪ 1331‬ک��ه نقطه اوجش هم در س��ال ‪ 1325‬و‬ ‫‪ 1326‬بوده است و قبل از اینکه خلیل ملکی و جالل از حزب‬ ‫توده جدا بشوند‪ ،‬این حزب به باالترین نقطه از نفوذ اجتماعی‬ ‫خود به ویژه در میان روشنفکران م ی رسد‪ .‬شاید جالب باشد‬ ‫بدانید که سلیمان میرزا اسکندری که اولین دبیرکل و موسس‬ ‫حزب توده بود انسانی متشرع و بسیار معتقد به اسالم بود که‬ ‫نماز و روزه اش ترک نم ی شد‪ .‬بناب راین در بدو تشکیل حزب‪،‬‬ ‫تعداد زیادی از اف��رادی که در حزب توده حض��ور داشتند‪ ،‬در‬ ‫زمره کسانی بودند که استع��داد مذهب ی گری فراوانی در انها‬ ‫وجود داشت‪ .‬از ان جمله م ی توان به جالل ال احمد و همین‬ ‫سلیمان می��رزا اسکندری اشاره کرد‪ .‬حزب ت��وده در کودتای‬ ‫‪ 28‬مرداد ضربه اساسی خورد و مقداری از این ضربه هم به دلیل‬ ‫مواضعش هم در خصوص نف��ت شمال و هم درباره مصدق‬ ‫بود و باعث شد زیر ضربه اجتماعی جدی قرار گیرد‪ .‬این روند‬ ‫باعث شد تا چوب پیشتازی در مبارزات سیاسی علیه حکومت‬ ‫پهل��وی را به ملی‪ -‬مذهب ی ه��ا تحویل دهد ک��ه در جریان‬ ‫جنب ش ملی شدن نفت اوج گرفتند و گسترش یافتند‪ .‬در واقع‬ ‫با این انتقال از حزب توده به ملی مذهب ی ها‪ ،‬جریان چپ یک‬ ‫حلقه به عنصر دین نزدیک تر م ی شود و از انجایی که قرار بود‬ ‫این جنب ش ها همه ملی باشند و پایگاه اجتماعی نیرومندی‬ ‫داشته باشند که بتوانند در ب رابر فشارهای حکومت شاه دوام‬ ‫بیاورند‪ ،‬یک بع��د نگاهشان همواره به مذه��ب بوده است‪.‬‬ ‫طبیعتا ملی ‪ -‬مذهب ی ها عنصر دین و تدین نزدشان بسیار‬ ‫پررنگ تر از توده ای ها بود‪ .‬خود مصدق هم گرچه قائل به نماز‬ ‫و روزه نبود اما به خمس و زکات اعتقاد داشت‪ .‬حتی در جلسه‬ ‫دادگاهش هم وقتی از او م ی پرسند چرا مجسمه شاه را پایین‬ ‫کشیدی م ی گوید مجسمه در اسالم امری غلط است و چیزی‬ ‫که در اسالم غلط باشد من به ان تعهدی نخواهم داشت‪.‬‬ ‫بعد از کودت��ای ‪ 28‬مرداد و در طول ده��ه ‪ 30‬که ملی‪-‬‬ ‫مذهب ی ه��ا هم تحت فش��ار ق��رار گرفتند‪ ،‬به وی��ژه پس از‬ ‫اصالحات ارضی که خود جبهه ملی سوم هم دچار انشعاب و‬ ‫انشقاق شد و این جریان رو به افول گذاشت ما باز هم مشاهده‬ ‫م ی کنیم چپ یک پرده دیگر به سمت مذهب ی شدن سیاسی‬ ‫حرکت م ی کند و این پرچم��داری به دست نیروهای مذهبی‬ ‫م ی افتد‪ .‬تمام نیروهای سیاسی ای��ران متفق القول هستند‬ ‫که پس از ‪ 15‬خرداد ‪ 42‬هژمون��ی مبارزه به دست مذهبیون‬ ‫افتاد‪ .‬این پرچم از مهندس بازرگان به سازمان مجاهدین خلق‬ ‫‪ l‬مثل همیشه تاریخ که اندیشه حول محور عینیت‬ ‫پدید م ی اید و هی��چ اصالتی ندارد‪ ،‬مگر اینک��ه اصالت ماده‬ ‫را بازتاب م ی دهد‪ ،‬پس از اینکه ای��ن عینی ت ها محقق شد‪،‬‬ ‫حول مح��ورش ایدئولوژی شک��ل م ی گی��رد و در پس ان‬ ‫نظریه پردازی ه��ای جدید شک��ل م ی گی��رد‪ .‬ادبیات شکل‬ ‫م ی گیرد و گروه ها سعی م ی کنند به نوعی خود را وجه ممیزه‬ ‫با بقیه جریانات و گروه های اجتماعی شک��ل دهند‪ .‬به این‬ ‫صورت که وقتی حتی پایگاه اجتماع��ی و موقعیت اینها در‬ ‫حکومت تغیی��ر م ی کند‪ ،‬اینه��ا حرف های خ��ود را عوض‬ ‫م ی کنند اما عنوان خود را تغییر نم ی دهد و جالب اینجاست‬ ‫که همان طور ک��ه شما اشاره کردید دو گ��روه جای خود را با‬ ‫یکدیگر عوض م ی کنند‪ .‬اقای توکلی که در دوران موسوی‬ ‫مظهر لیب رالیسم اقتصادی بوده و سازمان مجاهدین انقالب‬ ‫که مظهر سوسیالیسم اقتصادی‪ ،‬درست پس از پیروزی اقای‬ ‫خاتمی جای خود را با یکدیگر عوض م ی کنند‪ .‬ما در سال ‪ 60‬و‬ ‫در خاط رات اقای هاشمی داریم که نوشته شده اقای نوربخش‬ ‫به دفتر ایشان رفته و از نیرومند شدن بخش خصوصی اب راز‬ ‫نگرانی کرده است‪ ،‬ان هم اقای نوربخشی که به عنوان نماد‬ ‫کاپیتالیسم اقتصادی و اسالمی شناخته می شدند‪ ،‬ولی در‬ ‫خالل سال ‪ 60‬و ‪ 61‬بنا به ضرورت های سیاسی و اجتماعی‬ ‫نگران کاپیتالیسم بوده اس��ت و این تبدیل ب��ه ایدئولوژی‬ ‫م ی شود و چون این ایده اصالت ندارد‪ ،‬وقتی پایگاه اجتماعی‬ ‫و سیاسی اینها عوض م ی ش��ود‪ ،‬ان ایدئولوژی هم رنگش را‬ ‫عوض م ی کند‪ .‬اسان ترین کار تغییر لباس است‪ .‬از انجایی‬ ‫که انگلس م ی گوی��د ایدئولوژی جز لباس��ی بر تن واقعیت‬ ‫قدرت نیست‪ ،‬به سادگی ان را عوض م ی کنند و لباسی دیگر‬ ‫را بر تن م ی کنند‪ .‬مگر از این چرخش ها در تاریخ ایدئولوژی‬ ‫کم دیده ایم؟ مگر تغییر ایدئولوژی در یک زمان کم دیده شده‬ ‫است؟ در خود ایاالت متحده مگ��ر نم ی گویند ایدئولوژی ما‬ ‫دفاع از ازادی است؟ پ��س چرا این ب رای ای��ران وجود دارد اما‬ ‫ب رای ع ربستان یا ازبکستان وجود ندارد؟ ایدئولوژی این چنین‬ ‫است به دلیل همین نبود اصالت‪ ،‬زمانی اقای توکلی م ی شود‬ ‫منادی چپ و نبوی م ی شود من��ادی راست و زمانی این روند‬ ‫ب ر عکس م ی شود‪.‬‬ ‫همان طور که اش�اره کردید چپ اسالمی در دهه‬ ‫‪ 70‬بر مباحث اقتصادی تاکید دارد و از سیاس�ت های‬ ‫سنت حزبی را که ما در ایران نگاه م ی کنیم از حزب توده به سازمان مجاهدین‬ ‫خلق منتقل م ی شود و از انجا به سازمان مجاهدین انقالب اسالمی و بعد هم به جبهه‬ ‫مشارکت منتقل م ی شود و پس از ان هم به درون دولت منتقل م ی شود‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫نکته قابل تامل این جاب ه جایی ایدئولوژی هاست‬ ‫که ما شاهد هستیم در برخی برهه های تاریخی‬ ‫ش�عارهایی که چپ اسلامی م ی دهد به راست‬ ‫منتقل م ی ش�ود و ب ر عکس‪ .‬این از چه دیدگاهی‬ ‫قابل تبیین است؟‬ ‫سلیمان میرزای اسکندری ‬ ‫اولین دبیرکل حزب توده‬ ‫انسانی متشرع و معتقد به‬ ‫اسالم بود‪ .‬او و همراهانش‬ ‫در ابتدای حرکت حزب توده‬ ‫استعداد عجیبی برای گرایش‬ ‫به مذهب داشتند‬ ‫‪ l‬مسلما علت های زیادی وج��ود دارد‪ ،‬اما من به دو‬ ‫دلیل عمده ان اشاره م ی کنم‪ .‬اول��ی که شاید فرع ی تر باشد‬ ‫این است که جریان های سیاسی ب رای اینکه بتوانند به خود‬ ‫هویت دهند اول از همه باید وجه ممیزه ای بین خود و دیگر‬ ‫جریانات ایجاد کنند‪ ،‬چون ساختار اجتماعی ای ران بسیار سیال‬ ‫است‪ .‬اینها ب رای اینکه این هویت را حف��ظ کنند‪ ،‬باید دائما‬ ‫مزربندی های جدیدی ب رای خود تعریف کنند‪ .‬نکته اصلی که‬ ‫در همین راستاست اما اصل ماجرا محسوب م ی شود این است‬ ‫ن گذاری‬ ‫که وقتی ما در دوران گذار به سر م ی بریم؛ ان هم دورا ‬ ‫که تمام جامعه ای ران از بن استخوان تا روبنای ی ترین ظواهرش‬ ‫در حال تغیی رات اساسی و بنیادی است‪ ،‬بدیهی است که تمام‬ ‫جنب ه های ان در حال تغییر باشد‪ .‬مگر تلقی ما از دین در صد‬ ‫سال اخیر تغییر نکرده است؟ به باور من به همان نسبتی که‬ ‫جامعه چه در ماهیت و چ��ه در روبناها تغییر شکل م ی دهد‪،‬‬ ‫گروه های سیاسی ‪ -‬اجتماعی که افکار این جریانات اجتماعی‬ ‫را بازتاب م ی دهند باید تغییر کنند و اگر تغییر نکنند از جریانات‬ ‫سیاسی جامعه دور م ی افتند‪ .‬شما ببینید کسانی که تغییر‬ ‫نکردند یا کمتر تغییر کرده اند‪ ،‬کم کم از ساختار سیاسی کشور‬ ‫محو م ی شوند‪ .‬مثال موتلفه در کجای سپهر سیاسی ای ران‬ ‫ایستاده است؟ این به خاطر فقدان ظرفیت کافی ب رای تحول‬ ‫در جهت حفظ پایگاه های اجتماع ی شان است‪ .‬در عین حال‬ ‫اگر گروه های اجتماعی بخواهند چنین کاری بکنند حتما باید‬ ‫سعی کنند وجه ممیزه ای ایجاد نمایند‪ .‬بناب راین این سیالیت‬ ‫در افکار سیاسی همه گیر است‪ ،‬کسی هم از این اتفاق برکنار‬ ‫نیست‪ ،‬ثانیا طبیع��ی است وقتی زیربنا یعن��ی پایگاه های‬ ‫طبقاتی و اقشار اجتماعی که نمایندگی انها را انجام م ی دهیم‬ ‫تغییر م ی کنند‪ ،‬ما هم ناگزی ریم تغییر کنیم‪ .‬ثالثا در یک جامعه‬ ‫در حال گذار که هم از درون‪ ،‬هم از بیرون و هم از ظاهر تحت‬ ‫تغییر است و به شدت تحت تاثیر جریانات بیرونی بی ن المللی‬ ‫است‪ ،‬شما نم ی توانید تغییر نکنید و باید به این نکته هم توجه‬ ‫کرد که این تغییر اصال اتفاق بدی نیست‪ .‬احزاب و جریان های‬ ‫سیاسی ای ران اگر اصیل باشند فقط وکیل گروه هایی هستند‬ ‫که نمایندگی انان را انجام م ی دهند و اگر این گروه های موکل‬ ‫تغییر کنند‪ ،‬چه در ماهیت‪ ،‬چه در موقعیت و چه در کارکرد‪،‬‬ ‫این گروه ها هم باید تغییر کنند‪ .‬مگر ما جامعه بیست سال‬ ‫پیش هستیم؟ قطعا تغیی راتی کرده ایم‪ .‬ما هر جریان سیاسی و‬ ‫اجتماعی را باید در ظرف زمان و مکانش ببینیم‪ ،‬در ان صورت‬ ‫بسیاری از گذارها و تحوالت در مفاهیم معنا پی دا م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫ای ران و سپس به موازات ان به روحانیون سیاسی منتقل شد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که از سال ‪ 1353‬و پس از مارکسیست شدن‬ ‫سازمان این پرچمداری به مذهبیون منتقل شده است و مبارزه‬ ‫کامال مذهبی م ی شود‪ .‬در واقع تمام��ی نیروهای سیاسی‬ ‫در قالب اپوزیسیون الئیک فعالی��ت م ی کردند‪ .‬باید به این‬ ‫نکته نیز توجه کرد که اوال عنصر مذهب یک عنصر بسیار‬ ‫نیرومند و روشن ب رای تشخی��ص و فاصله گذاری حاکمیت‬ ‫و ضدحاکمیت بوده است‪ ،‬ثانیا از انجای��ی که قرار بوده این‬ ‫مبارزه پایگاه اجتماعی داشته باش��د‪ ،‬عالوه بر مذهب ی بودن‬ ‫باید حرف های سوسیالیستی زده م ی شد و این اتفاق در تمام‬ ‫دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬در کل روشنفکران کشور مشاهده م ی شود‪ .‬پس‬ ‫از انقالب ای��ن اتفاق کامال به درون دول��ت منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫سنت حزبی را که ما در ای ران نگ��اه م ی کنیم از حزب توده به‬ ‫سازمان مجاهدین خلق منتقل م ی شود و از انجا به سازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی و بعد هم به جبهه مشارکت منتقل‬ ‫م ی گردد و پس از ان هم به درون حکومت منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫بالفاصله پس از انقالب‪ ،‬گفتم��ان سوسیالیسم به مظهر و‬ ‫مرکز گفتمان مذهبیون منتقل م ی شود‪ .‬این زمینه فلسفی‬ ‫است‪ ،‬یک زمینه اجتماعی هم دارد ک��ه حین مبارزه شکل‬ ‫م ی گیرد و یک زمینه هم پس از انقالب است که زمینه اجرایی‬ ‫پیدا م ی کند‪ .‬یعنی امام خمینی(ره) پس از انقالب در ارتباط‬ ‫با توده های عظیم مردمی قرار م ی گی رند و این ارتباط با مردم‬ ‫و عدالتگرایی گروه هایی که شعارهای سوسیالیستی خارج‬ ‫از دین م ی دادند را خلع سالح م ی کند‪ .‬بناب راین یک ضرورت‬ ‫فلسفی نظری داشت‪ ،‬در پنجاه سال پیش از انقالب و پس‬ ‫از شکل گیری حزب توده ضرورتی اجتماعی و مبارزاتی شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬حین انقالب و تصفیه لیب رال ها و عقب زدن چپ های‬ ‫غی ر اسالم��ی اندیشه های سوسیالیست��ی تقویت م ی شود‪.‬‬ ‫پس از انقالب هم یک ض��رورت و زمینه اجرایی هم در کنار‬ ‫سه ضرورت پیشین به وجود م ی اید و ان هم جنگ است‪ .‬در‬ ‫جریان هیچ جنگی در تاریخ نیس��ت که حکومت به سمت‬ ‫سوسیالیسم ن��رود‪ .‬در جریان جنگ ای��ران و ع راق در دولت‬ ‫موسوی‪ ،‬به ضرورت مناسبات جنگ باید اصل ی ترین پایگاه‬ ‫حکومت ب رای ارسال نیرو به جبه��ه‪ ،‬یعنی طبقات محروم‬ ‫قدرت بگیرن��د و مورد حمای��ت قرار گیرن��د‪ ،‬حکومت وجه‬ ‫چپگرایانه اش را تشدید م ی کند‪ .‬این ضرورت اجرایی در مورد‬ ‫مهندس بازرگان هم صدق م ی کند‪ ،‬در تیر ‪ 58‬دولت ایشان‬ ‫همه صنایع را ملی م ی کند‪ ،‬ان هم دولتی که بیشترین ناسزاها‬ ‫را به دلیل لیب رال بودن شنیده است‪ ،‬چرا؟ چون یک ضرورت‬ ‫اجرایی است‪ .‬بناب راین در طول جنگ و در میانه جنگ جناح‬ ‫چپ اسالمی به نقطه اوج خود و اقتدار خود م ی رسد‪.‬‬ ‫اقتص�اد لیبرالی دولت هاش�می انتقاد م ی کن�د اما در‬ ‫اواخر دهه ‪ 70‬و دهه ‪ 80‬گذاری را شاهد هستیم به سمت‬ ‫مسائل سیاسی و توسعه سیاسی و شاهد هستیم این‬ ‫مباحث در اولویت قرار م ی گیرد‪ ،‬این گذار و تغییر را در‬ ‫چه چارچوب های م ی توان تحلیل کرد؟‬ ‫حال اگر بخواهیم این تحول در مفاهیم را با بحث‬ ‫چپ اسلامی تطبیق دهیم و روندهای ان را مورد‬ ‫مطالعه قرار دهی�م‪ ،‬م ی توانید قدری مصداق ی تر‬ ‫این س�یر تغیی�ر در نگرش جامعه ک�ه منجر به‬ ‫تغییر در مفاهیم همین جریان ها ش�ده اس�ت را‬ ‫شرح دهید؟‬ ‫‪ l‬ریشه این تحول به پیش از انقالب باز م ی گردد‬ ‫وقتی که در سال ‪ ،56‬نرخ ده��ک اول درامد به دهک دهم‬ ‫در ظرف پنج سال از یک به دوازده به یک به سی و هشت‬ ‫م ی رسد که در تاری��خ ای ران هم ب ی سابق��ه است‪ ،‬معنایش‬ ‫ان است که ای��ن جامعه از نظر فق��دان عدالت اجتماعی و‬ ‫تبعیض در حال انفجار اس��ت‪ ،‬بناب راین اولویتش این است‬ ‫در پنجاه س�ال پیش از انقالب و پس از ش�کل گیری حزب توده ضرورتی‬ ‫اجتماعی و مبارزاتی ش�کل گرفت‪ ،‬حین انقالب و تصفیه لیبرال ها و عقب زدن‬ ‫چپ های غی ر اسالمی اندیشه های سوسیالیستی تقویت م ی شود‬ ‫‪69‬‬ ‫که عدالت بخشی کند‪ .‬جامعه س��راغ حکومتی م ی رود که‬ ‫عدالت بخشی کند و پس از انکه جنگ رخ م ی دهد اقتصاد‬ ‫ای ران به نهایت بحران م ی رسد و در لبه پرتگاه اقتصادی قرار‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬بناب راین این جامعه در پایان جنگ مردی را م ی یابد‬ ‫که اسمش سردار سازندگی است‪ .‬اما از انجایی که توسعه‬ ‫سیاسی و اقتصادی دو روی یک سکه هستند‪ ،‬وقتی توسعه‬ ‫اقتصادی به صورت نسب��ی اتفاق م ی افتد‪ ،‬توسعه سیاسی‬ ‫اولویت پی دا م ی کند‪ ،‬بناب راین فردی به نام سی د محمد خاتمی‬ ‫از سوی مردم انتخاب م ی شود‪ .‬وقتی این توسعه سیاسی و‬ ‫اقتصادی به صورت هماهنگ با یکدیگر حرکت م ی کنند‪،‬‬ ‫جامعه این بار دنب��ال فردی م ی رود که گفتم��ان عدالت را‬ ‫دنبال کند و نام ان فرد احمدی ن��ژاد است‪ .‬من در سال ‪84‬‬ ‫هم گفتم از هشت نفری که در ان سال در انتخابات شرکت‬ ‫کردند‪ ،‬پنج نفرش��ان گفتمان عدالت را دنب��ال م ی کردند‪.‬‬ ‫پس از اینکه بعد از هشت سال حکومت اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫کشور از نظر سیاس��ی و اقتصادی در لبه پرتگ��اه قرار داد‪،‬‬ ‫این بار جامعه چون از گذشت��ه درس م ی گیرد و نم ی خواهد‬ ‫به سمت پرتگاه برود‪ ،‬اقای روحان��ی را انتخاب م ی کند‪ .‬در‬ ‫غرب هم همی ن طور است؛ مردم هشت سال به دولت های‬ ‫کار رای م ی دهند و وقتی کمی اوضاع کار بهتر م ی شود به‬ ‫سمت دولت های رف��اه میل م ی کنند‪ .‬ای��ن تغییر از حزب‬ ‫سوسیالیست به دموکرات مسیحی ی��ا از جمهوریخواه به‬ ‫دموکرات ناشی از این است که گرایش ملت تغییر م ی کند و‬ ‫احزاب سیاسی اگر بخواهند هر بار همان حرف های هشت‬ ‫سال قبل را بزنند که مسل��م است مردم به سمت انها میل‬ ‫نخواهند کرد‪.‬‬ ‫مروری بر تاریخ سیاسی مجمع روحانیون به عنوان نماد چپگرایی اسالمی‬ ‫تغییر مسیر‬ ‫محمدجواد حق شناس‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫عضو حزب اعتماد ملی‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫«مجمع روحانیون مبارز» نام تشکلی است که پس از‬ ‫مکاتبه محمدعلی انصاری‪ ،‬یکی از روحانیون جوان و فعال‬ ‫در بی ت حضرت امام خمین ی (ره) ب��ا ایشان‪ ،‬شکل گرفت‪ .‬در‬ ‫این استفتای سیاسی‪ ،‬نامبرده در خص��وص وجود پاره ای از‬ ‫اختالف نظرها در حوزه های سیاس��ی‪ ،‬اقتصادی و فرهنگی‬ ‫پرسش کرده و در رابطه با ایج��اد تشکلی جدید که با مبانی‬ ‫فکری تشکی�لات قدیم ی جامع��ه روحانی ت مب��ارز ته ران‬ ‫مرزبندی داشت پرسش هایی را مطرح کرد‪ .‬امام خمین ی (ره)‬ ‫در پاسخ به این روحانی جوان‪ ،‬نه تنها این جدایی و انشعاب را‬ ‫مذموم ندانستند‪ ،‬بلکه در این کار مزایا و محاسنی را برشمردند‪.‬‬ ‫همین پاس��خ‪ ،‬مبنایی ب رای شکل گی��ری مجمع روحانیون‬ ‫مبارز و انشعاب ان از تشکیالت قدیمی جامعه روحانیت مبارز‬ ‫ته ران قرار گرفت‪ .‬در تشکی�لات جدید‪ ،‬چهره هایی جوان و‬ ‫فعال حضور داشتند که اکثر اعض��ای ان از روحانیون فعال‬ ‫بیت امام (ره) و نزدیک به مرح��وم حجت االسالم سی د احمد‬ ‫خمینی بودند‪.‬‬ ‫در حالی که نضج و تشکیل جامعه روحانیت مبارز به‬ ‫قبل از انقالب باز م ی گشت و اوج فعالی ت های ان میانه دهه‬ ‫‪ 50‬شمسی ب��ا محوریت شخصی ت های��ی همچون شهید‬ ‫مطه��ری‪ ،‬شهید بهشتی‪ ،‬ای��ت اهلل مهدوی کن��ی‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫هاشمی رفسنجانی و ایت اهلل انواری انجام م ی شد؛ نیروهای‬ ‫جوانی که بع��دا منشعب شدند و مجمع روحانی��ون مبارز را‬ ‫تشکیل دادند در کنار ای��ن نام ها افک��ار و اندیشه های امام‬ ‫خمین ی (ره) را به طور مشخص در شه��ر ته ران و سایر نقاط‬ ‫کشور انتشار م ی دادند‪ .‬با گذشت چند سال از پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی در کشور و حذف جریان های سیاسی همچون جبهه‬ ‫ملی‪ ،‬جریان های التقاطی با محوریت سازمان مجاهدین خلق‬ ‫و احزاب چپ گرا که به اندیشه های فلسفه مارکسیسم وفادار‬ ‫بودند و افکار امام را ب��رای اداره کشور برنم ی تابیدند و حتی‬ ‫حذف برخی از جریان های مذهبی ک��ه قرائت انقالبی امام‬ ‫خمین ی (ره) را در خصوص مبارزه با رژیم پهلوی و اداره کشور‬ ‫‪70‬‬ ‫مناسب نم ی دیدند همچون انجمن حجتی��ه و حزب خلق‬ ‫مسلمان که با حمایت ایت اهلل شریعتمداری شکل گرفته بود‪،‬‬ ‫حزب جمهوری اسالمی با محوریت افرادی همچون ایت اهلل‬ ‫شهید بهشتی‪ ،‬شهی��د باهنر‪ ،‬حضرت ای��ت اهلل خامنه ای‪،‬‬ ‫ای��ت اهلل موسوی اردبیلی و ای��ت اهلل هاشم ی رفسنجانی در ‬ ‫تراز احزاب نوین و ب��ا کارکردی جدید و سراس��ری که دارای‬ ‫تشکیالت استانی‪ ،‬شهرستان��ی و همچنین ارگان رسمی و‬ ‫دفاتر فعال اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬فرهنگی و کمیته هایی در‬ ‫حوزه دانشجویان‪ ،‬بازار و کارگری بود شکل گرفت‪ .‬در نهایت‬ ‫به خاطر پاره ای از مالحظات و به ویژه شهادت دو دبیرکل این‬ ‫حزب (شهید بهشتی و شهید باهنر) بر اثر سوء قصد گروه های‬ ‫تروریستی و در نهایت اختالفاتی ک��ه در حوزه اجرایی ب رای‬ ‫اداره کشور پیش امد‪ ،‬فعالی��ت این حزب نیز متوقف شد‪ .‬به‬ ‫این ترتیب باتوجه به اینکه حضور نحله های فکری متفاوت‬ ‫در زمان انتخابات‪ ،‬امکان رقابت را فراهم م ی کند و همچنین‬ ‫نیاز جامعه به وجود افکاری نوین ب رای پاسخگویی به سواالت‬ ‫جوانان‪ ،‬زنان و مدی ران جامعه‪ ،‬یکی از اتفاقات مهم ی که در‬ ‫این دوره توسط ام��ام خمینی (ره) مهندس��ی و اجرایی شد‪،‬‬ ‫صدور اجازه انشع��اب به جوانان حاض��ر در جامعه روحانیت‬ ‫مب��ارز و تشکیل مجمع روحانی��ون مبارز ب��ود‪ .‬در واقع این‬ ‫اغاز ریاست جمهوری محمد خاتمی به‬ ‫حاکمیت راست و چپ در فضای سیاسی کشور‬ ‫پایان داد و گفتمان نوینی را وارد ادبیات سیاسی‬ ‫کشور کرد‬ ‫ب ه عنوان اخرین س�وال با این تفاسیری که بیان‬ ‫کردید و باتوجه به این مس�اله که پی�روزی اقای‬ ‫روحانی باعث شده نوعی نزدیکی میان گفتمان‬ ‫اعتدال و چپ ایجاد ش�ود‪ ،‬چه چش م اندازی برای‬ ‫چپ اسالمی متصور هستید؟‬ ‫‪ l‬چپ و راست مانند واگن اول و اخر قطار ما هستند‬ ‫و هر دو اینها همراه با یکدیگر ادامه خواهند داشت‪ .‬شما اگر‬ ‫قطاری را دیدید که واگ��ن اول و اخر نداشته باشد‪ ،‬م ی توانید‬ ‫شاهد باشید یک��ی از جریان ه��ای چپ و راس��ت از عرصه‬ ‫کنار خواهند رفت‪ .‬اینها از بین رفتنی نیستند‪ ،‬اما به موازات‬ ‫تغیی راتی که در جامعه رخ داده و کاهش التهاباتی که در بطن‬ ‫جامعه بروز و ظهور م ی یابد‪ ،‬جریان ها هم از خشونت و تندروی‬ ‫فاصله م ی گی رند‪ .‬به همان نسبت این جریانات دچار دگرگونی‪،‬‬ ‫اتفاق نشانگر هوشمندی‪ ،‬درایت‪ ،‬تدبیر‪ ،‬اینده نگری و هوش‬ ‫سیاسی بنیانگذار جمهوری اسالمی است‪ .‬مجمع روحانیون‬ ‫مبارز از همان اغاز فعالی��ت‪ ،‬روند رو به گسترشی را در پیش‬ ‫گرفت؛ به طوری که در دوره دوم دولت مهندس موسوی‪ ،‬عمال‬ ‫جناح بندی سیاسی کشور حول دو گروه اصلی سیاسی کشور‬ ‫یعنی جامعه روحانیت مبارز و مجمع روحانیون مبارز ط راحی و‬ ‫مهندسی شد‪ .‬به این ترتیب فضای سیاسی کشور به دو جریان‬ ‫سیاسی شاخص راست و چپ تقسی��م شد و رهبری جریان‬ ‫راست بر عه��ده جامعه مدرسین حوزه علمی��ه قم و جامعه‬ ‫روحانیت مبارز و رهبری جریان چپ به عهده مجمع روحانیون‬ ‫مبارز گذاشته شد‪ .‬در این میان ‪ 10‬تا ‪ 20‬جریان سیاسی اقماری‬ ‫شکل گرفت که بنا به ذائق��ه و شخصیت افراد شکل دهنده‬ ‫ان در حول و حوش این دو جری��ان عمده سیاسی‪ ،‬منظومه‬ ‫سیاسی ‪ -‬اقتصادی و فرهنگی راس��ت و چپ را ساماندهی‬ ‫کردند‪ .‬تشکل های��ی هم در ح��وزه فرهنگی��ان‪ ،‬پزشکان‪،‬‬ ‫دانشجویان‪ ،‬بازاری��ان و برخی از اح��زاب سیاسی همچون‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اسالمی و حزب موتلفه که دارای‬ ‫سوابق مبارزه در قبل از انقالب بودند به این دو جریان سیاسی‬ ‫کشور متمایل و در این حوزه ها ب��ه فعالیت مشغول شدند‪.‬‬ ‫این فضای سیاسی راست و چپ‪ ،‬ح��دود سه دوره انتخابات‬ ‫در کشور فعال و نظام سیاس��ی و اجرایی کشور را نمایندگی‬ ‫و ساماندهی کرد‪ .‬با پای��ان دوره ریاست جمه��وری ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و اغ��از ریاست جمهوری حجت االسالم‬ ‫سی د محمد خاتمی‪ ،‬دوران حاکمیت راست و چپ بر فضای‬ ‫سیاسی کشور پایان یافت و دوره جدید و گفتمان نوینی در‬ ‫ادبیات سیاسی کشور جایگزین ادبیات راست و چپ شد که‬ ‫همان گفتمان «اصالح طلبی» و «اصولگرایی» است‪ .‬با اغاز‬ ‫دوره جدید‪ ،‬مجمع روحانیون مبارز با حمایت از یکی از اعضای‬ ‫شورای مرکزی خود یعنی «سی د محمد خاتمی» ب رای حضور‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬به رقابت با جناح مقابل پرداخت‬ ‫که نامزد شاخصی همچون «عل ی اکبر ناطق نوری» را حمایت‬ ‫م ی کرد‪ .‬در نهایت این رقابت راست و چپ سنتی به پیروزی‬ ‫سیدمحمد خاتمی منجر شد‪ .‬به ای��ن ترتیب نه تنها رقیب‬ ‫دیرینه مجمع روحانیون از صحن��ه سیاست خارج شد‪ ،‬بلکه‬ ‫گفتمان قدیمی راست و چپ نی��ز از ادبیات سیاسی کشور‬ ‫ارام ارام رخت بست‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر‪ ،‬ظه��ور و ب��روز خاتم��ی‪ ،‬تضعیف‬ ‫مجمع روحانیون مب��ارز را نیز موجب شد و ب��ا وجود اینکه‬ ‫رئی س جمهور جدی��د از درون این مجموع��ه برخاسته بود و‬ ‫گفتمان اصالح طلبی را نمایندگی م ی کرد‪ ،‬مجمع روحانیون‬ ‫نتوانست مجموعه خود را مدیریت کند و عمال در پایان دوره‬ ‫هشت ساله ریاست جمهوری خاتم��ی‪ ،‬این تشکل با سابقه‬ ‫سیاسی به سمت ناکارامدی و افول حرکت کرد؛ به طوری که‬ ‫حجت االسالم والمسلمین مه��دی کروبی‪ ،‬دبیرکل مجمع‪،‬‬ ‫پس از نزدیک به ‪ 14‬سال فعالیت‪ ،‬در اعتراض به عدم حمایت‬ ‫این تشکل سیاسی و همچنین چهره ه��ای شاخص ان از‬ ‫هم در محتوا‪ ،‬هم در مفاهیم و هم در شعارها م ی شوند‪ .‬حتما‬ ‫چپ اسالمی م ی ماند چرا که راست اسالمی باقی م ی ماند و‬ ‫حتما دچار تغییر شده است و خواهد شد‪ .‬شما همین حاال هم‬ ‫در گفتمان رهب ران چپ میل به اعتدال و میانه روی را مشاهده‬ ‫م ی فرمایید‪ .‬همین که همه این جریان حول محور ایت اهلل‬ ‫هاشمی جمع شده اند نشان دهن��ده بازگشت به اعتدال این‬ ‫جریان است‪ .‬وقتی هم موتلفه و هم مشارکت حول هاشمی‬ ‫جمع م ی شوند‪ ،‬معنایش این است که جامعه ای ران به سمت‬ ‫اعتدال در حال حرکت است‪ ،‬وگرنه احزاب که چیزی نیستند‬ ‫و خودشان اصالتی ندارند‪ .‬اینها به این دلیل است که جامعه‬ ‫چنین میل��ی را در جریان ها ایجاد کرده اس��ت‪ .‬بناب راین من‬ ‫همان طور که منتظر این تحول بوده ام‪ ،‬همچنان پی ش بین ی ام‬ ‫این است که این روند ادامه خواهد یافت‪g .‬‬ ‫بازگشت چپ به هاشمی‬ ‫‪6‬‬ ‫بو فرازهای بسیاری به خود دیده است و در این مسیر تغییر‬ ‫سیر تحول و گذار جریان چپ قصه ای است که نشی ‬ ‫رویکردهای بسیاری را در خود ایجاد کرده است‪ .‬دکتر حشم ت اهلل فالح ت پیشه‪ ،‬نماینده سابق مجلس بر این باور است‬ ‫که جریان چپ اسالمی پس از انتخابات‪ 88‬تغییری اساسی در نگاه خود به روندهای سیاسی کشور ایجاد کردند و همین‬ ‫رویکرد عقالیی انها باعث شد تا در انتخابات ‪ 92‬بتوانند با ائتالف با جریان اعتدال دوباره به سطح اول سپهر سیاسی‬ ‫کشور بازگردند‪ .‬با دکتر فالح ت پیشه گفت وگوی مفصلی پی رامون پیشینه‪ ،‬سیر تحول و چش م انداز جریان چپ اسالمی‬ ‫انجام دادیم که در پی م ی اید‪.‬‬ ‫سعید جعفری پویا‬ ‫خبرنگار‬ ‫جریان چپ در ایران تح�والت فراوانی را به خود‬ ‫دیده است؛ تحوالتی که ریشه اش البته به پیش‬ ‫از انقالب بازم ی گردد‪ .‬ابتدا مقدم ه ای از انچه پیش‬ ‫از انقالب تحت عنوان مفهوم چپ طرح و تبیین‬ ‫شده است بفرمایید‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫‪ l‬این جریان در ط��ول تاریخ ای��ران سیر تحوالت‬ ‫فراوانی را به خود دی��ده و این تحوالت ب��ه پیش از انقالب‬ ‫بازم ی گ��ردد و انچه در حال حاضر به معن��ای چپ در ای ران‬ ‫شناخته م ی شود با انچه در اول انقالب شکل گرفت بسیار‬ ‫متفاوت است‪ .‬ام��ا در ابتدا بهتر است ب��ه جریانات پیش از‬ ‫انقالب بپردازی��م‪ .‬پیش از انق�لاب جریان��ات و گروه های‬ ‫مختلفی در پی تغییر رژیم بودند و این هدف مشترک باعث‬ ‫شده بود ت��ا جریان چپ انقالب��ی در کنار سای��ر گروه های‬ ‫مخالف قرار گیرند و علیه رژیم پهلوی ب��ه مبارزه بپردازند‪.‬‬ ‫این جریان ها که تحت حمایت کمینفورم یا اتحادیه جهانی‬ ‫کمونیس ت ها قرار م ی گرفت‪ ،‬تحت حمایت و مدیریت وزارت‬ ‫خارجه اتحاد جماهیر شوروی قرار داشتند‪ .‬طبیعتا زمانی که‬ ‫چپ ها به انقالب ای ران رسیدند‪ ،‬بدنه و روح انقالب در ای ران‪،‬‬ ‫اسالمی بود و جامعه هم جامع ه ای اسالمی به شمار م ی رفت‪.‬‬ ‫در واقع چپ در ای��ران و گرایش هایی که پیش از انقالب در‬ ‫کشور شکل گرفتند‪ ،‬گرایش های التقاطی بودند‪ .‬این دسته‬ ‫از جریان های چپ سعی کردند کمونیسم را همراه با اسالم‬ ‫تلفیق کنند و طبیعتا نتیج��ه این تلفیق‪ ،‬مفهومی نچسب‬ ‫از دین ارائه م ی کرد که چن��دان نم ی توانست مقبول جامعه‬ ‫واقع گ��ردد‪ .‬ناگفته پیداست که نگ��رش اصلی کمونیسم‪،‬‬ ‫نوعی ماده گرایی بود و این اعتقادات الحادی نم ی توانست‬ ‫مفهومی مناسب و درخور از اس�لام ارائه نماید؛ اسالمی که‬ ‫اساسش معنوی و دینی است‪ .‬این شرایط توسط گروه های‬ ‫مختلفی در کشور پیگیری م ی شد‪ ،‬طبیعتا توده ای ها بیش‬ ‫از سایرین و پس از ان هم مجاهدی��ن و چریک های فدایی‬ ‫جریان هایی بودند که سع��ی کردند این تفک��ر التقاطی را‬ ‫ارائه و تروی��ج نمایند تا در حاشیه تح��والت سیاسی کشور‬ ‫قرار نگیرند‪ .‬اما مساله ای که درخور توجه است و باعث شد‬ ‫این اختالفان چندان سر باز نکند‪ ،‬دستیابی به همان هدف‬ ‫مشترک است که خدمتتان عرض کردم؛ یعنی تا زمانی که‬ ‫این هدف مشترک حاصل نشده بود‪ ،‬بحث ها و اختالفاتشان‬ ‫چندان بروز و ظه��ور پیدا نکرد و این تف��اوت برداشت ها در‬ ‫همان سطح نظری باقی ماند و در ح��وزه عمل این رویکرد‬ ‫مشترک تنها در فضای مبارزه با دیکتاتوری مشاهده م ی شد‪.‬‬ ‫البته باید به این نکته هم توجه کرد که هرگاه فرصت و مجال‬ ‫این بحث ها پیش م ی امد‪ ،‬این اختالف نظرها به طور جدی تر‬ ‫مجال طرح پیدا م ی کرد و بسی��اری از این مسائل حتی در‬ ‫زندان میان طرفین بحث م ی ش��د‪ ،‬به طوری که بحث های‬ ‫داغ سیاسی میان اسالمگرای��ان‪ ،‬توده ای ها و مجاهدین در‬ ‫سلول های زندان شکل م ی گرفت‪ ،‬اما به هر حال این بحث ها‬ ‫تحت شعار روح انقالب قرار م ی گرفت و این باعث م ی شد تا‬ ‫اختالف نظرها کنار گذاشته شود و همه مخالفان حول یک‬ ‫محور مشت��رک جمع گردند‪ .‬وقتی این ه��دف مشترک که‬ ‫همان ب راندازی رژیم شاهنشاهی بود محقق شد و شاه سقوط‬ ‫کرد این اختالفات به صورت عریان نمایان شد‪ .‬وقتی شرایط‬ ‫ب رای یک حکومت تاسیسی فراهم شد و قرار شد یک قانون‬ ‫اساسی به نام جمهوری اسالمی ای ران تاسیس شود و پس‬ ‫از ان هم بحث شکل گیری ساختاره��ای سیاسی و نهادها‬ ‫و مناصب سیاسی اغاز م ی ش��ود‪ ،‬اختالفات بسیار جدی تر‬ ‫م ی شود و عمال گروه هایی که نقش چپ را ایفا م ی کردند‪ ،‬به‬ ‫علت وابستگ ی های خارجی خود و همچنین عدم همخوانی‬ ‫با باورهای انقالب و اسالم در حاشی��ه انقالب قرار گرفتند‪.‬‬ ‫این حاشی ه نشین��ی و کنار رفتن باعث شد ت��ا برخی از این‬ ‫جریانات به سمت عملیات مسلحانه و تروریستی پیش روند‬ ‫و نخستین معارضان انقالب را تشکیل دهند‪ .‬این اتفاق البته‬ ‫باعث شد تا بسیاری از انها راه مهاجرت را در پیش بگیرند و‬ ‫از کشور خارج شوند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫نامزدی وی در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ ،84‬از عضویت‬ ‫در مجمع روحانیون مبارز استعفا داد‪.‬‬ ‫با پایان هشت سال ریاست جمه��وری اقای خاتمی‪ ،‬او‬ ‫به عنوان عضوی فعال به مجمع روحانیون مبارز بازگشت‪ ،‬در‬ ‫حالی که اداره کشور مجددا به دست جناح رقیب و کهنه کار‬ ‫افتاده بود ک��ه در پوششی جدید و ادبیات��ی متفاوت‪ ،‬جریان‬ ‫اصولگرایی یا همان راست سنت��ی را نمایندگی م ی کرد‪ .‬در‬ ‫این میان‪ ،‬اگرچه جامعه روحانیت مبارز در دوراهی حمایت از‬ ‫ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی ‪ -‬که عضو موسس این تشکل‬ ‫سیاسی ب��ود ‪ -‬از یک س��و و حمای��ت از چهره هایی مانند‬ ‫الریجانی‪ ،‬قالیباف و احمدی نژاد از سوی دیگر‪ ،‬نتوانسته بود‬ ‫موضعی صریح و روشن در پیش بگیرد‪ ،‬اما در نهایت با ظهور‬ ‫و تبلور احمدی ن��ژاد در درون راست سنتی‪ ،‬فضای جدیدی را‬ ‫نظاره گر شد‪ .‬ب��ه این ترتیب در فاصله سال ه��ای ‪ 84‬تا ‪،88‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز در کنار احزابی همچون اعتماد ملی‪،‬‬ ‫مشارکت و سازمان مجاهدین انق�لاب اسالمی‪ ،‬چهار ضلع‬ ‫اصلی جریان اصالح طلبی را شکل م ی دادند‪ .‬با اغاز دور جدید‬ ‫رقابت های انتخابات ریاست جمه��وری در سال ‪ ،88‬مهدی‬ ‫کروبی از حزب اعتماد مل��ی و سی د محمد خاتمی از مجمع‬ ‫روحانیون مبارز خود را ب رای حضور در صحنه انتخابات اماده‬ ‫کردند‪ ،‬اما با اعالم نامزدی «میرحسین موسوی» ب رای حضور‬ ‫در رقابت های انتخاباتی‪ ،‬خاتمی از صحنه خارج شد و مجمع‬ ‫روحانیون مبارز با تمام توان به حمایت از میرحسین موسوی‬ ‫پرداخت؛ اما پس از اعالم نتیجه انتخابات و اعتراض نامزدهای‬ ‫انتخابات به ان‪ ،‬مجمع روحانیون مب��ارز عمال نتوانست در‬ ‫سال های ‪ 88‬تا ‪ 92‬در فضای سیاسی کشور از نقشی فعال و‬ ‫در خورد انتظار بهره مند باشد‪.‬‬ ‫اما فضای سیاسی کشور در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫سال ‪ 92‬شاه��د وضعیتی غی ر منتظ��ره ب��ود؛ به طوری که‬ ‫سی د محمد خاتمی و اکب��ر هاشم ی رفسنجان��ی دو چهره‬ ‫شاخص مجمع روحانیون مبارز و جامع��ه روحانیت مبارز با‬ ‫همراهی عل ی اکبر ناطق نوری‪ ،‬از حسن روحانی‪ ،‬دیگر عضو‬ ‫جامعه روحانیت مبارز حمایت کردند و به نوعی این ائتالف‬ ‫نتیجه بخش شد تا جریان رادیکالی که از درون راست سنتی‬ ‫متولد شده بود را در کنترل خود بگیرد‪.‬‬ ‫اکن��ون و در فضای سیاسی جدی��د‪ ،‬مجمع روحانیون‬ ‫مبارز با حمایت از حسن روحان��ی‪ ،‬در وضعیت جدیدی قرار‬ ‫دارد و به نظر م ی رسد با بهره گی��ری از این فرصت نسبت به‬ ‫تجدید استراتژی های خود اقدام خواهد کرد‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز باتوجه به وضعیت موجود و تحوالتی‬ ‫که در فضای سیاسی کشور به وقوع پیوسته است‪ ،‬به سمت‬ ‫بازسازی و گست��رش تشکیالت خود حرک��ت خواهد کرد و‬ ‫به جای اینکه تع دادی از روحانیون را مدیریت و نمایندگی کند‪،‬‬ ‫به سوی ایجاد یک حزب سراسری‪ ،‬فراگیر و دارای ب رنامه ب رای‬ ‫اداره کشور حرکت م ی کند‪ ،‬الزمه حرکت در این مسیر‪ ،‬تغییر‬ ‫استراتژی ها ست که به نظر م ی رسد چنین خواهد شد‪g .‬‬ ‫روایت حشمت اهلل فالحت پیشه از دگرگونی افکار چپ اسالمی‬ ‫حال ب�ه بحث چ�پ پ�س از انقلاب بپردازیم‪.‬‬ ‫جریانی که در ابتدا حول دولت چپ گرای موسوی‬ ‫شکل گرفته و طرح م ی گردد؛ جریانی که تحوالت‬ ‫مفاهیم گس�ترده ای را در طول س�الیان در خود‬ ‫ایجاد م ی نماید‪.‬‬ ‫‪ l‬همانطور ک��ه اشاره کردید‪ ،‬چپ پ��س از انقالب‬ ‫داستانش به اط رافیان اقای موسوی و دوران نخس ت وزیری‬ ‫ایشان بازم ی گردد‪ .‬در ان زمان بحث ها عمدتا حول محورهای‬ ‫اقتصادی شکل م ی گیرد‪ .‬دولت اقای موسوی که بعدها تحت‬ ‫عنوان دولت چپ از ان یاد م ی شود‪ ،‬دولتی است که اقتصادی‬ ‫ارشادی دارد‪ .‬این اقتصاد ارشادی بنا به روندها و شرایط ویژه‬ ‫زمان جنگ نیازمند مکانیسم های خاص ان دوره نیز هست‬ ‫و ساز و کارهایی چون کوپن‪ ،‬نظارت و تصدی گری دولت و‬ ‫مسائلی از این دست در ان دوران در دستور کار قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫در مقابل هم جریان راستی شک��ل گرفت که انها معتقد به‬ ‫اقتصاد بازار بودند و نگاه بازتری به اقتصاد و نحوه مدیریتش‬ ‫داشتند‪ .‬نخستین نطفه اختالفات هم در همین حوزه شکل‬ ‫گرفت‪ .‬اما چیزی که ب��ه این اختالفات دام��ن زد‪ ،‬تعیین و‬ ‫انتصاب مناصب سیاسی ب��ود که باید می��ان این دو گروه‬ ‫تقسیم م ی شد؛ چراکه دیگران به حاشیه رفته و اینها صاحب‬ ‫انقالب شده بودند و فرصت های سیاسی موجود میان این دو‬ ‫‪71‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫گروه قرار گرفت و همین مساله باعث شد تا چپ و راست به‬ ‫دو جریان متقابل تبدیل شود‪ .‬در زمان حضرت امام (ره) که‬ ‫بحث «حزب فقط حزب اهلل» مطرح ش��ده بود‪ ،‬نگاه جامعی‬ ‫پی رامون این قص��ه شکل گرف��ت و در ان زم��ان نگرشی‬ ‫اتحادگونه میان چپ و راست وجود داشت که باعث م ی شد‬ ‫اختالفات چندان به طور جدی مجال طرح پیدا نکند‪ .‬در زمان‬ ‫جنگ ‪ 36‬کشور دنیا علیه ای ران م ی جنگیدند و ضد انقالب‬ ‫هم چه در داخل و چه در خارج علیه انقالب جوان ای ران توطئه‬ ‫م ی کرد‪ .‬طبیعتا این روند باعث شد تا این اختالفات منجر به‬ ‫شقاقی جدی نگردد‪ .‬پس از ان به تدریج ما مقتضیات جنگ‬ ‫را داشتیم و پس از ان به دلیل پایان جنگ دیگر نیازی نبود‬ ‫که فضای سیاسی کشور امنیتی باقی بماند و کم کم شاهد‬ ‫هستیم که دو گ��روه تحت عنوان اصولگ��را و اصالح طلب‬ ‫شکل م ی گیرد و اوج این تقابل زمانی ب��ود که دولت اقای‬ ‫هاشمی سعی م ی کرد تلفیقی از هر دو گروه را در دولت خود‬ ‫داشته باشد‪ .‬در واقع اقای هاشمی سعی م ی کرد هم افرادی‬ ‫که مشهور به همکاران اقای موسوی بودن��د و هم افرادی‬ ‫که در جناح مقابل تعریف م ی شدن��د را در دولت خویش به‬ ‫کار گیرد‪ .‬ولی پس از دولت اقای هاشمی این تقابل شدت‬ ‫م ی یابد‪ .‬در اینجا توجه به این نکته هم ضروری است که در‬ ‫ان زمان به اکثریت افراد سیاسی‪ ،‬افراد در یکی از دو جریان‬ ‫و گروه تعریف م ی شدند و شاید یکی از اصل ی ترین میادین‬ ‫رقابت میان دو گروه انتخابات ‪ 76‬باشد که اقای خاتمی به‬ ‫نمایندگی از جری��ان چپ و اقای ناطق ن��وری به نمایندگی‬ ‫از جریان راست در مقابل یکدیگ��ر صحنه ارایی م ی کنند و‬ ‫این اوج رقابت ه��ای اینچنینی تا ان زمان ب��وده است‪ .‬این‬ ‫روند بعدها به انتخابات مجلس شورای اسالمی هم تسری‬ ‫م ی یابد و در هشت سال بعد و در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اقای احمدی نژاد هم بروز و ظهور م ی یابد‪ .‬اقای احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات سال ‪ 84‬توانست بر اق��ای هاشمی غلبه کند؛‬ ‫اقای هاشمی که این بار ب��ا حمایت قاطبه اصالح طلبان در‬ ‫عرصه حضور پیدا کرده بود‪ .‬این رقابت در سال ‪ 88‬هم ادامه‬ ‫م ی یابد و کم کم در طول این دوره از انتخابات فضا پیچیده تر‬ ‫م ی شود و برخی از اصالح طلب��ان با حرکاتی ساختارشکنانه‬ ‫رویه ای خارج از نظام را در پیش م ی گی رند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫خیل ی ها ب�ر ای�ن باورند که ریش�ه بس�یاری از‬ ‫فعالی ت های جریان نوین چپ مربوط به روزنامه‬ ‫سالم و مقاالتی اس�ت که در ان س�ال ها در این‬ ‫روزنامه نوش�ته م ی ش�د و این روزنام�ه ب ه عنوان‬ ‫بازوی فک�ری ای�ن جری�ان در ان س�ال ها عمل‬ ‫م ی کرد‪ ،‬ایا شما به این نقش بندی قائل هستید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در ان زمان روزنامه سالم و رسالت‪ ،‬در زمانی‬ ‫که دو جریان تعریف شده در کشور وجود داشتند‪ ،‬دو جریان‬ ‫چپ و راست را نمایندگ��ی م ی کردند‪ .‬در دول��ت سازندگی‬ ‫هم اقای هاشمی سعی کرد به گون��ه ای عمل کند که این‬ ‫دو روزنامه به نوعی تحت عن��وان ارگان حزبی فعالیت کنند‬ ‫و حمایت های��ی از قبیل تخصیص چاپخانه ب��رای این دو‬ ‫روزنامه انجام داد و تسهیالت دولتی در این زمینه ب رای این‬ ‫دو روزنامه فراهم اورد‪ .‬به دلیل اینکه هنوز هم در ای ران نظام‬ ‫حزبی شکل نگرفته است‪ ،‬ای��ن دو روزنامه نقش ارگان های‬ ‫حزبی را بازی کردند و سیاستمداران مختلف در ستون های‬ ‫سرمقاله و یادداشت این دو روزنامه قلم م ی زدند و تاثیر ویژه ای‬ ‫در سازمان دهی و اماده سازی اذهان طرفدارانشان در سراسر‬ ‫کشور ایفا م ی کردن��د‪ .‬در ایام انتخاب��ات و رقابت سیاسی‪،‬‬ ‫طبیعتا فض��ا سیاس ی تر م ی ش��د و این روزنام��ه هم نقش‬ ‫ویژه تری در این عرصه ایفا م ی کرد و سالم این نقش پررنگ‬ ‫را ب رای جریان چپ عهده دار بود‪ .‬پس از بسته شدن سالم هم‬ ‫هیچ یک از روزنامه های بعدی نتوانستند ان جامعیت و نفوذ‬ ‫سالم را از خود برجای بگذارند‪.‬‬ ‫سیر تحول و گذاری که جریان چپ شاهد بود از‬ ‫روحانیون مبارز و کارگزاران سازندگی تا مشارکت‬ ‫‪72‬‬ ‫و اصالح طلبان امروزی را چگونه تفسیر م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من جریان چپ سنتی شرایط گذشته خود‬ ‫را حفظ کرده‪ ،‬اما این جریان گذاری را در خود شاهد بوده که این‬ ‫گذار به دلیل تحوالتی که مشخصا در مجلس ششم شکل‬ ‫گرفت و افراط ی گری که در این جریان بروز و ظهور یافت به‬ ‫وجود امد‪ .‬این افراط ها باعث شد تا بخشی از چپ ی ها حتی با‬ ‫برخی از نهادهای نظام هم دچار چالش و درگیری شوند‪ .‬بناب راین‬ ‫باز شاهد هستیم که این جریانات سعی کردن��د از دل دیگر‬ ‫جریانات داخل کشور یارگیری کنند‪ .‬بر این اساس اقای خاتمی‬ ‫ دولت های خود را با مشارکت جبهه مشارکت به عنوان جریان‬ ‫اصلی و کارگزاران به عنوان نیروی کمکی تشکیل داد‪ .‬امروز هم‬ ‫شرایطی شکل گرفته که اقای روحانی دولت خود را به همین‬ ‫منوال شکل داده‪ ،‬منتها این بار کارگزاران جریان اصلی است و‬ ‫مشارکت به عنوان نیروی کمکی در کابینه حضور دارد‪.‬‬ ‫اگ�ر بخواهیم در ش�رایط کنونی تقس�ی م بندی‬ ‫در خصوص جریان های چپ و راست انجام دهیم‪،‬‬ ‫این تقسی م بندی به چه سبک و سیاقی است؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر جریان های راست کسانی هستند‬ ‫که بیشت��ر نزدیک به مناص��ب و موقعی ت های��ی به شمار‬ ‫م ی روند که بر جای مانده از زمان ملی شدن اماکن اقتصادی‬ ‫و مناصب سیاسی است‪ .‬همچنین این جریان در مجلس به‬ ‫جز دوره ششم همیشه این نهاد را در اختیار داشتند‪ .‬در مقابل‬ ‫برخی از جریان های اصالح طلب دچ��ار افراط ی گری شدند‬ ‫و این روند به وی��ژه از مجلس شش��م و دوران اقای خاتمی‬ ‫ بیش از همیشه مشاهده شد‪ .‬این افراط ی گری باعث شد تا‬ ‫اینها در حاشیه تحوالت سیاسی کشور قرار گیرند و پس از‬ ‫اقای خاتمی دیگر نتوانند به سطح اول مدیریت و سیاست‬ ‫کشور بازگردند‪.‬‬ ‫ام�ا در انتخاب�ات اخی�ر ش�اهد بودی�م ک�ه‬ ‫اصالح طلبان دوباره به سطح اول سپهر سیاسی‬ ‫کش�ور بازگش�تند‪ .‬این اتفاق را چگونه تفس�یر‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در ای��ن انتخابات انها تغییر روی��ه ای اساسی در‬ ‫رویکردهای خود ایجاد کردند و با اص�لاح رویه در انتخابات‬ ‫حضور یافتند و در دل نظام جمهوری اسالمی خود را تعریف‬ ‫کردند و در کنار اقای هاشمی قرار گرفتند‪ .‬اقای هاشمی که‬ ‫همواره تاکید دارند‪ ،‬اط رافیانشان خ��ارج از نظام بازی نکنند‬ ‫و مجموعه این اتفاقات باعث شد تا ایش��ان همراه با اقای‬ ‫روحانی به قدرت بازگشتند‪ .‬به نظرم بازگشت شان را باید به‬ ‫فال نیک گرفت‪ ،‬چرا که به هر حال این جریان هم بخشی از‬ ‫ظرفی ت های نظام سیاسی کشور به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫عموما اقای خاتمی را ب ه عنوان محور این جریان‬ ‫م ی شناسند و او را رهبر و لیدر جریان چپ نوین‬ ‫در ایران به ش�مار م ی اورند‪ .‬رئی س جمهور دولت‬ ‫اصالحات تا به حال چه نقشی را در زمینه تعیین‬ ‫سم ت و سو و اس�تراتژی های چپ اسلامی ایفا‬ ‫کرده است؟‬ ‫‪ l‬اقای خاتم��ی سیاستی که پ��س از پایان دوران‬ ‫ریاست جمهوری اش در پیش گرفته‪ ،‬یک سیاست ائتالفی‬ ‫بوده است‪ .‬یعنی ایشان سعی کرده ب��ا نیروهای میانه رو از‬ ‫جریان مقاب��ل همکاری کند‪ .‬مشخصا همک��اری ایشان با‬ ‫اقای هاشمی و سپس اقای ناطق نوری که رقیب انتخاباتی‬ ‫او در س��ال ‪ 76‬ب��وده‪ ،‬از اموزه های سیاسی ایش��ان بود که‬ ‫رئی س جمه��ور دوران اصالحات در من��ش سیاسی خود در‬ ‫پیش گرفت‪ .‬اقای خاتمی با وجود اینک��ه افرادی انتقاداتی‬ ‫را در مورد ایشان مطرح م ی کنن��د‪ ،‬سعی کرده جریان چپ را‬ ‫در دل نظام جمهوری اسالمی فعال نگ��اه دارد و اجازه ندهد‬ ‫این جریان به ایستارهای ساختارشکنان��ه رو بیاورد‪ .‬بدیهی‬ ‫است که این تالش ایشان هزینه هایی هم ب رای او به همراه‬ ‫داشته است‪ ،‬ولی حداقل باید این واقعیت را لحاظ کنیم که‬ ‫خاتمی‪ ،‬با نوعی افراط ی گری جریان چپ مواجه شد که ب رای‬ ‫برخی از جریان های‬ ‫اصالح طلب دچار‬ ‫افراطی گری شدند‬ ‫و این روند به ویژه‬ ‫از مجلس ششم و‬ ‫دوران اقای خاتمی‬ ‫ بیش از همیشه‬ ‫مشاهده شد‬ ‫تعدیل این مواضع مجبور بود رویه هایی اتخاذ کند که نه تنها‬ ‫با بخش های رادیک��ال جریان چپ متف��اوت بود که حتی‬ ‫رفتارهایی را در پیش بگیرد که بیشتر انتظار م ی رود از سوی‬ ‫یک فرد اصولگرا در پیش گرفته شود‪.‬‬ ‫در طول تاریخ ش�اهد هس�تیم که این باورهای‬ ‫جریانات چپ و راس�ت قدری جای خود را عوض‬ ‫کرده؛ به این ترتیب که ب ه طور مثال در زمان اقای‬ ‫موس�وی که مداف�ع اقتص�اد دولتی ب�ود‪ ،‬فردی‬ ‫مانند احمد توکلی از اقتصاد بازار حمایت م ی کرد‬ ‫اما به مرور زم�ان اق�ای توکلی و دوستان ش�ان‬ ‫منتقد سرسخت خصوص ی سازی اقای هاشمی‬ ‫م ی ش�وند و از لیبرالیزه ش�دن اقتص�ادی دولت‬ ‫ایش�ان انتقاد م ی کنند؛ در مقابل جریان چپ هم‬ ‫ک م کم از مسائل اقتصادی گذر کرده و به مفاهیمی‬ ‫چون جامعه مدنی‪ ،‬حقوق ش�هروندی و توسعه‬ ‫سیاس�ی م ی پردازد‪ .‬این جاب ه جایی اساسی در‬ ‫مفاهیم را چگونه تفسیر م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬این تح��والت هم تاب��ع فضای سیاس��ی داخل‬ ‫کشور است‪ .‬من معتقدم رفتار سیاسی در ای ران یک تفاوتی‬ ‫با جریان و رفتار سیاسی در سای��ر نقاط جهان دارد و ان‪ ،‬این‬ ‫است که در جهان‪ ،‬زمینه های اجتماعی‪ ،‬رفتارهای سیاسی‬ ‫و حزبی را شکل م ی دهد ول��ی در ای ران نوع چینش سیاسی‬ ‫به ویژه در ایام انتخابات است که زمینه ها را فراهم م ی اورد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال همان طور که شما فرمودید جریان راست به‬ ‫سرعت باورهای خ��ود را تغییر م ی ده��د و از اقتصاد بازار به‬ ‫اقتصاد دولتی میل پیدا م ی کن��د و این باعث م ی شود اقای‬ ‫توکلی به عنوان رقیب اقای هاشم��ی وارد عمل شود‪ .‬این‬ ‫روند به طور بالعکس هم مشاهده م ی شود و جریان چپ که‬ ‫طرفدار اقتصاد ارشادی ب��ود و از مداخله دولت و طرح دولت‬ ‫حداکثری حمایت م ی کند‪ ،‬به دالی��ل سیاسی طرفدار دولت‬ ‫حداقلی و اقتصاد بازار م ی ش��ود‪ .‬از توسعه سیاسی حمایت‬ ‫م ی کند چون احساس م ی کند جریان راست بخش عمده ای‬ ‫از مناصب سیاسی را به خود اختص��اص داده و بناب راین این‬ ‫نوسانات شکل م ی گیرد‪ .‬در همین راستا اقای هاشمی که‬ ‫در دوره اقای خاتمی مورد انتق��اد شدید چپ ها قرار گرفته و‬ ‫جریان راست به ایشان نزدیک شده اند‪ ،‬در دوره دیگری چپ ها‬ ‫به اقای هاشمی نزدیک م ی شون��د و ایشان مورد نقد جدی‬ ‫راست ها قرار م ی گیرد‪ .‬این شرایط در ای ران ادامه خواهد داشت‬ ‫مگر اینکه حزب خودش را به پای دموکراسی برساند‪ .‬این به‬ ‫چه معناست؟ به این معنا که احزاب سیاسی زمینه و شرایط را‬ ‫ب رای رفتارها و فعالی ت های سیاسی در کشور فراهم کنند‪ ،‬نه‬ ‫اینکه تنها به ارگان های زمان انتخابات بدل گردند‪.‬‬ ‫ما شاهد بودیم که چنین روندی تاکنون در کشور‬ ‫مشاهده نشده و عموما احزاب‪ ،‬جریان های زودگذر‬ ‫با عم�ر کوتاه و مقطع�ی بوده اند که پ�س از هر‬ ‫انتخاباتی به بوته فراموش�ی س�پرده م ی شوند؛‬ ‫امتداد این روند چه لطماتی را به ساختار سیاسی‬ ‫کشور وارد م ی سازد؟ م ی توانید چند نمونه از این‬ ‫صدمات را برشمارید؟‬ ‫ب ا توجه به مجموعه تحوالتی که صورت گرفته‪،‬‬ ‫یعنی گذارها و تغییراتی که در جهان بینی جریان‬ ‫چپ به وجود امده‪ ،‬چش م انداز فعالیت جریان چپ‬ ‫در ان زمان روزنامه سالم و رسالت‪ ،‬در زمانی که دو جریان تعریف شده در کشور‬ ‫وجود داشتند‪ ،‬دو جریان چپ و راست را نمایندگی م ی کردند‪ .‬در دولت سازندگی هم‬ ‫اقای هاشمی سعی کرد ب ه گونه ای عمل کند که این دو روزنامه ب ه نوعی تحت عنوان‬ ‫ارگانح زبیفعالیتکنند‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫را چگونه م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬جریان چپ پ��س از مجلس ششم و به ویژه پس‬ ‫از انتخاب��ات ‪ 88‬دچار یک تحول جدی ش��د‪ .‬بخش بسیار‬ ‫کوچکی از این جریان نقش اپوزیسیون را بازی کرد و به خارج‬ ‫از کشور رفت‪ .‬بخ��ش اعظم این جریان ضم��ن ایجاد این‬ ‫تغییر در خود‪ ،‬خود را در چارچوب نظام تعریف کرد و خود را‬ ‫مشتاق به فعالیت در بدنه جمهوری اسالمی نشان داد‪ .‬این‬ ‫جریان ای��ن پتانسیل را در جریان انتخاب��ات سال ‪ 92‬نشان‬ ‫داد و با حمایتی که از اقای روحان��ی به عمل اورد‪ ،‬موجبات‬ ‫پیروزی ایشان را فراهم کرد‪ ،‬هرچند در توزیع مناصب سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬متاسفانه همی ن طور است‪ .‬باید اشاره کنم اگر این‬ ‫اتفاق صورت نپذیرد‪ ،‬یک سری عارضه های سیاسی در کشور‬ ‫به وجود م ی اید که م ی تواند ضربات بعضا جب ران ناپذیری را‬ ‫بر کشور وارد کند و عارضه های��ی را در جامعه به وجود اورد‪.‬‬ ‫عارضه های��ی سیاسی‬ ‫چون پی ش بین ی ناپذیری‬ ‫رفت��ار سیاستم��داران‪،‬‬ ‫پیش بینی نا پذ ی��ری‬ ‫موضوع��ات سیاسی در‬ ‫ای ران‪ ،‬پی ش بین ی ناپذیری‬ ‫نتایج رفت��ار سیاسی و‬ ‫انتخاب��ات ک��ه اینها به‬ ‫نوعی اشفتگی (حداقل)‬ ‫مقطع��ی در زم��ان‬ ‫تح��والت سیاس��ی در‬ ‫کشور منتج م ی گردد‪.‬‬ ‫این روندها باعث‬ ‫م ی شود به عنوان مثال‬ ‫سیاستمداران وقتی رای‬ ‫م ی خواهند‪ ،‬خود را ب رای‬ ‫تم��ام امتی��ازات حزبی‬ ‫محق بدانند‪ ،‬اما زمانی‬ ‫که باید تکلیف خود را در‬ ‫قبال حزب به جای اورند‬ ‫و به شعارهایی که احزاب‬ ‫و جناح های حامی انها‬ ‫در انتخابات داده است‪،‬‬ ‫عمل کنند‪ ،‬خود را وامدار‬ ‫هی��چ جری��ان و حزبی‬ ‫نم ی خوانند‪ .‬وعده هایی‬ ‫که البته ب��ا هماهنگی خود ان فرد و توس��ط حزب به مردم‬ ‫اعالم شده است‪ .‬اخرین و شاید مهم ترین مثال در این زمینه‬ ‫دولت اقای احمدی نژاد است‪ .‬وی کس��ی بود که با حمایت‬ ‫جریان اصولگرا توانست دو دوره در انتخابات پیروز گردد‪ ،‬چه‬ ‫در سال ‪ 84‬و چه در سال ‪88‬؛ در سال ‪ 84‬هرچند در دور اول‬ ‫این حمایت حداکثری نبود ام��ا در دور دوم و در مقابل اقای‬ ‫هاشمی همه اصولگرایان پشت ایشان قرار گرفتند و نقش‬ ‫ی در پیروزی ایشان ایفا کردند‪ .‬اما پس از پیروزی‪ ،‬اقای‬ ‫مهم ‬ ‫رئی س جمهور خود را فردی مستقل معرف��ی کرد که بدون‬ ‫حمایت و کمک احزاب به اینج��ا رسیده است‪ .‬این اتفاق در‬ ‫سال ‪ 88‬هم تکرار شد و بازهم بدنه جریان اصولگرا حمایت‬ ‫تمام قدی از اقای احمدی نژاد به عمل اورد‪ .‬حتی ‪ 211‬نماینده‬ ‫مجلس نامه حمایت از اقای احمدی نژاد را امضا کردند‪ .‬اتفاقی‬ ‫که به نظر من یکی از اشتباهات تاریخی مجلس هشتم به‬ ‫شمار م ی رفت‪ .‬ولی با وجود تمام��ی این حمایت ها‪ ،‬ایشان‬ ‫پس از پیروزی در انتخابات رسما از اصولگرایان ب رائت جست‬ ‫و اعالم کرد من اصال جزو اصولگرایان نیستم‪ .‬طبیعتا چنین‬ ‫رفتاری دلسردی و سرخوردگی عظیمی را در میان جریان های‬ ‫جوان سیاسی در کش��ور فراهم م��ی اورد‪ .‬جریان هایی که‬ ‫حداقل خواست و حق انها‪ ،‬شفافیت رفتار سیاسی از سوی‬ ‫سیاست مداران است‪.‬‬ ‫در مجموع اعتقاد من بر این است که مادامی که احزاب‬ ‫تحت شعاع منافع جناحی قرار م ی گی رند یا به عبارتی دیگر‪ ،‬تا‬ ‫زمانی که جناح ها به احزاب ظلم م ی کنند‪ ،‬این عدم شفافیت‬ ‫در رفتار سیاسی ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫و وزارتی رضایت کامل نداشتن��د‪ .‬من معتقدم چپ در ای ران‬ ‫به سمت عقالنیت در حال حرک��ت است‪ .‬عقالنیتی که در‬ ‫بطن و اس��اس ان‪ ،‬رفتار در دل قانون اساس��ی و یارگیری از‬ ‫دل جریان های اصولگرا‪ ،‬میان��ه رو و کارگزار تبیین م ی شود‪.‬‬ ‫رفتاری که سبب ماندگاری در سیست��م سیاسی م ی شود و‬ ‫این تعریف یعنی تالش ب رای بق��ا در سیستم‪ ،‬تعریفی که‬ ‫احزاب ب رای خود در نظر م ی گیرند‪ .‬احزاب سیاسی تعریفی‬ ‫که از خ��ود و کارویژه خ��ود ارائه م ی دهند عب��ارت است از‪:‬‬ ‫تالش ب رای حفظ و افزایش قدرت در نظام سیاسی‪ .‬حال ما‬ ‫شاهد هستیم که چپ ها همی��ن رویکرد را در پیش گرفتند‬ ‫و ان رویه ای که پی ش تر تح��ت عنوان ساختارشکنی در دل‬ ‫ساختار جریان چپ شکل گرفته ب��ود دیگر چندان مشاهده‬ ‫نم ی شود‪ .‬ناگفت��ه پیداست که ان رویک��رد ساختارشکنانه‬ ‫باعث شد تا حداقل یک نسل مدیریتی از جریان چپ حتی‬ ‫در حوزه های میانی مدیریتی هم صاحب جایگاه نشوند و در‬ ‫چند دوره مجلس پس از جنگ‪ ،‬به جز مجلس ششم نتوانند‬ ‫اکثریت قوه مقننه را به دست اورند‪ .‬به زعم من در انتخابات‬ ‫مجلس اینده م��ا دور تازه ای از فعالیت سیاس��ی را در ای ران‬ ‫شاهد خواهیم ب��ود‪ .‬انتخابات‬ ‫مجلس اینده ی��ک انتخابات‬ ‫داغ سیاس��ی خواه��د بود که‬ ‫جناح های سیاسی در چارچوب‬ ‫جدید خود فعالیت خواهند کرد؛‬ ‫جریان چپ سعی خواهد کرد به‬ ‫شیوه ائتالفی الگوی انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اقای روحانی‬ ‫را در پی��ش بگی��رد و ای��ن بار‬ ‫اکثریت را در مجلس به دست‬ ‫اورد‪ ،‬ب ر عکس ساز و کار موجود‬ ‫در دولت که چپ ه��ا اقلیت را‬ ‫به دست اورده اند‪.‬‬ ‫در مقاب��ل جری��ان‬ ‫اصولگرا هم سعی خواهد کرد‬ ‫ب��ا پرهی��ز از افراط گرای ی های‬ ‫گذشت��ه به یارگی��ری در میان‬ ‫میانه روهایی بپ��ردازد که این‬ ‫میانه روها در ط��ول چند سال‬ ‫اخیر به خاط��ر افراط گری های‬ ‫اقای احمدی نژاد به حاشیه رانده‬ ‫شده اند‪ .‬همین موضوع باعث‬ ‫م ی شود که انتخابات اینده به‬ ‫صورت جدی تر و باب رنامه تر و در‬ ‫عین حال عقالن ی تر و در قالب‬ ‫تئوری بازی ها طرح و اجرا گردد‪.‬‬ ‫ب ه اعتقاد شما در انتخابات مجلس اینده‪ ،‬جریان‬ ‫چپ و اصالح طلبان ائتالفی با جریان موسوم به‬ ‫اعتدال و نزدیکان دولت و اق�ای روحانی به عمل‬ ‫خواهند اورد یا خیر؟‬ ‫‪ l‬اعتقاد من بر این است که اگر دولت اقای روحانی‬ ‫و اصالح طلبان بخواهند اکثریت مجلس را به دست بگی رند‪،‬‬ ‫ناگزیر هستند که به سمت لیستی ائتالفی ب رای انتخابات‬ ‫مجلس پیش روند‪ .‬همان طور ک��ه ما شاهد خواهیم بود در‬ ‫جریان اصولگرا هم مذاکراتی جدی با دولت و جریان اعتدال‬ ‫در این زمینه صورت خواهد پذیرفت‪g .‬‬ ‫جریان چپ س�نتی ش�رایط گذش�ته خود را حفظ کرده‪ ،‬اما ای�ن جریان‬ ‫گذاری را در خود ش�اهد ب�وده که این گذار ب�ه دلیل تحوالتی که مش�خصا در‬ ‫مجلس ششم شکل گرفت و افراط ی گری که در این جریان بروز و ظهور یافت‬ ‫به وجود امد‬ ‫‪73‬‬ ‫مهدیقدمی‬ ‫ورزش‬ ‫نایبرئیسکمیتهملیالمپیک‬ ‫از فروش زمین خیابان گاندی‬ ‫حمایتم ی کند‬ ‫نزاع در کمیته ملی المپیک‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫برگزاری هرچه سریعتر انتخابات شده اند‪.‬‬ ‫مهدی قدم ی ‪ ،‬نایب رئیس کمیته ملی المپیک در این‬ ‫باره گفت‪« :‬این نامه در حال تهیه است ک��ه در ان از ‪IOC‬‬ ‫خواسته ایم اجازه دهد انتخاب��ات هرچه سریعتر برگزار شود و‬ ‫دو شرط دیگر ‪ IOC‬در یک بازه زمانی مشخص حل خواهد‬ ‫شد‪ .‬ساختمان قدیمی کمیته ملی المپیک واقع در خیابان‬ ‫گاندی حدود دو سال پیش و پ��س از دریافت مجوز از سوی‬ ‫اعضای هیات اجرایی کمیته ملی المپیک در قالب مناقصه‬ ‫به فروش رسید‪».‬‬ ‫ماجرای ساختمانی در گاندی‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫پروژه فروش چندین زمین‬ ‫از سوی کمیته ملی المپیک خبرساز شد‬ ‫عالمت سوال؛ نبش‬ ‫خیابان دوازدهم گاندی‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫‪1‬‬ ‫در خیابان گاندی یک ساختمان در حال ساخت وجود‬ ‫دارد که کمی با ساختمان ه��ای در حال تاسیس این خیابان‬ ‫متفاوت است‪ .‬دورش حصار کشیده شده و هیچ تابلویی ب رای‬ ‫شناسایی ندارد؛ اینکه پیمانکار چه کسی یا چه شرکتی است؟‬ ‫زمان شروع پروژه چ��ه زمانی است؟ مال��ک کیست و دیگر‬ ‫مشخصه هایی که طبق قانون نظام مهندسی باید در تابلوی‬ ‫شناسایی بیاید و اتفاقا این تابلو در کنار ساختمان نصب شود‪.‬‬ ‫اما ساختمانی که نبش خیابان دوازدهم گاندی قرار دارد فاقد‬ ‫این تابلو است‪ .‬حتی در هایی که به داخل راه دارد نیز قفل زده‬ ‫شده و اگر قرار باشد سوال و جواب��ی درباره مالک ساختمان‬ ‫داشته باشید تنها با لبخند مردی روبه رو م ی شوید که انگار قبال‬ ‫توجیه شده است‪ .‬توجیه شده چه باید بگوید‪« :‬خسته نباشید‪.‬‬ ‫خب رنگارید؟» بعد هم منتظر پاسخ شما نم ی ماند و م ی گوید‪:‬‬ ‫«قبل از شما هم خیل ی ها امده اند که سر از کار اینجا دربیاورند‬ ‫و نام مالک را بدانند اما خبری نیست‪ .‬بفرمایید‪ ».‬همین‪ .‬هیچ‬ ‫‪74‬‬ ‫اتفاق دیگری هم نم ی افتد‪ .‬چه ی��ک ساعت صبر کنید چه‬ ‫ساعت ها‪ .‬مالک این ساختمان عالقه ای ندارد که نامش فاش‬ ‫شود‪ .‬مهندس محمدزاده یکی از کارشناسان نظام مهندسی‬ ‫در این باره م ی گوید‪« :‬این یک قانون است که هر ساختمان در‬ ‫حال ساختی باید تابلویی داشته باشد و مشخصاتی در ان درج‬ ‫شده باشد‪ .‬در غیر این صورت مالک مرتکب تخلف شده است‬ ‫و در صورت اطالع بازرس��ان و ناظ ران مشکالتی ب رای مالک‬ ‫پیش خ واهد امد‪ ».‬اخی را کمیته ملی المپیک درگیر دو موضوع‬ ‫بحث ب رانگیز ش��ده است؛ یکی انتخاب��ات و دیگری فروش‬ ‫زمی ن هایی که درباره اش شایعات زیادی مطرح شده است‪.‬‬ ‫دریافت مجوز از ‪IOC‬‬ ‫کمیته ملی المپیک ای ران ب��ا ارسال نامه ای به کمیته‬ ‫بی ن المللی خواستار دریافت مجوز برگ��زاری انتخابات شد‪.‬‬ ‫با وجود اینکه هنوز دو شرط ‪ IOC‬ب��رای برگزاری انتخابات‬ ‫کمیته ملی المپیک انجام نشده‪ ،‬اما اعضای هیات اجرایی‬ ‫کمیته ملی المپیک ب��ا ارسال نامه ای ب��ه ‪ IOC‬خواستار‬ ‫کمیته ملی المپیک طی یک ماه اخیر درگیر موضوعی‬ ‫شد که از طرف خسروی وفا عیان گشت و حاال بحث فروش‬ ‫ساختمان سابق کمیته در خیابان گاندی را دوباره به موضوعی‬ ‫داغ تبدی��ل کرده اس��ت‪ .‬خسروی وفا اعتق��اد داشت که این‬ ‫ساختمان با قیمت��ی ارزان به اقوام یک��ی از اعضای کمیته‬ ‫فروخته شده است‪ ،‬به همین دلیل هیات حقیقت یاب ب رای‬ ‫بررسی این موضوع تشکیل و در نهایت تصمیم گرفته شد تا‬ ‫کمیته انضباطی در خصوص متخلفان تصمیم گیری کند‪.‬‬ ‫اما این موضوع خیلی زود با واکن��ش یکی از اعضای هیات‬ ‫اجرایی کمیته ملی المپیک روبه رو شد‪ .‬احمد ناطق نوری البته‬ ‫خیلی در این باره واکنش نشان داد و گفت‪« :‬مسائل مطرح‬ ‫شده درباره فروش ساختمان کمیت��ه ملی المپیک صحیح‬ ‫نیست و این بنا در مزایده و ب��ا قیمت هایی که کارشناسان‬ ‫تعیین کردند‪ ،‬به فروش رسی��ده است‪ .‬خسروی وفا در برخی‬ ‫از جاهای صحبتش اشتباه کرده است؛ ممکن است در روند‬ ‫واگذاری و مزایده مشکالتی بوده‪ ،‬ول��ی اصل موضوع جای‬ ‫هیچ شبهه ای ندارد‪».‬‬ ‫چرا فروش این ساختمان بحث برانگیز شد؟‬ ‫عده ای معتقدن��د اول اینکه ساختمان بای��د از طریق‬ ‫مزایده رسمی به فروش م ی رسید و اگر ه��م مزایده صورت‬ ‫گرفته صوری بوده‪ ،‬چرا که به یک��ی از دوستان رسیده و وی‬ ‫ب رنده مزایده ای شده که همان موقع گفته م ی شود زی ر قیمت‬ ‫فروخته شده است‪ .‬در ثانی به گفت��ه برخی از اعضای هیات‬ ‫اجرایی کمیته ملی المپیک‪ ،‬فدراسیون ها و تشکیالتی در‬ ‫درون خود وزارت ورزش بوده اند که با همان قیمت تعیی ن شده‬ ‫خ واهان خ رید ساختمان کمیته ملی المپیک در خیابان گاندی‬ ‫بوده اند‪ ،‬اما مورد مخالف��ت مدی ران کمیته ملی المپیک قرار‬ ‫ی کمیته ملی‬ ‫گرفته است‪ .‬در واقع فروش ساختم��ان قدیم ‬ ‫المپیک به قیمت پایین و واگذاری ان ب��ه یکی از دوستان‬ ‫اعضای هیات اجرایی مساله ای است که هنوز به طور شفاف‬ ‫درباره اش صحبتی نشده است‪ .‬اواخر مرداد ماه بود که اعضای‬ ‫هیات اجرایی به منظور پیگیری اظهارات خسروی وفا تشکیل‬ ‫جلسه دادند و درباره ف��روش ساختمان کمیته ملی المپیک‬ ‫بحث کردند‪ .‬مهدی هاشمی در این باره گفت‪« :‬هیات اجرایی‬ ‫کمیته ملی المپیک در نشست خود به این موضوع رسیدگی‬ ‫کرد و رئیس کمیته ملی المپیک ک��ه پی ش تر در خصوص‬ ‫مطرح شدن این موضوع از سوی محمود خسروی وفا ناراحت‬ ‫شده بود‪ ،‬از وی بابت باز کردن ای��ن مساله در مقطع کنونی‬ ‫تشکر کرد‪ .‬سایر اعضا نیز از اقای خسروی وفا در خصوص‬ ‫اینکه این موضوع را مطرح کرده بود قدردانی کردند‪ .‬به زودی‬ ‫استعالمی از شرکت هایی که در مزای��ده ساختمان قدیم ی ‬ ‫محمودخسرویوفا‬ ‫خسروی وفا را م ی توان حاال جدی ت رین منتقد‬ ‫عل ی ابادی دانست‪ .‬او این روزها اتهاماتی را‬ ‫متوجهرئیسکمیتهملیالمپیککردهاست‬ ‫سهامداران تات را سه گروه ورزشی‪ ،‬صنعتی و خانوادگی‬ ‫تشکیل م ی دهند‪ .‬گروه ورزشی عبارتند از صندوق اعتباری‬ ‫حمای��ت از قهرمان��ان و پیشکسوت��ان ورزش‪ ،‬کمیته ملی‬ ‫المپیک‪ ،‬فدراسیون روستایی و عشایری‪ ،‬فدراسیون پزشکی‬ ‫ ورزشی‪ ،‬فدراسیون فوتبال‪ ،‬فدراسیون ورزش های جانبازان‬‫و معلوالن‪ ،‬باشگ��اه فرهنگی ‪ -‬ورزشی استق�لال و باشگاه‬ ‫فرهنگی ‪ -‬ورزشی پیروزی‪ .‬برخ��ی سایت ها از رئیس سابق‬ ‫سازمان تربی ت بدنی انتقاد کردند‪ .‬ب ر اساس اخبار این سایت ها‬ ‫سازمان لی��گ در زمان مسئولی��ت عل ی اب��ادی و با دستور‬ ‫وی دو میلی��ارد تومان به بانک خصوص��ی تات کمک کرد؛‬ ‫ادعایی که هرگز ثابت نشد اما خود عل ی ابادی نیز درباره اش‬ ‫واکنشی نشان نداد‪ .‬این سایت ها گزارش داده بودند از بودجه‬ ‫دیگر فدراسیون ه��ای ورزشی نیز ب��رای تاسیس این بانک‬ ‫هزینه شده است‪ .‬اعطای این مبل��غ در حالی رخ داده بود که‬ ‫برخی از فدراسیون های ورزش��ی از پرداخت حقوق کارکنان‬ ‫خود عاجز بودن��د‪ .‬البته کمیته ملی المپی��ک در جوابی ه ای‬ ‫توضیح داد که راه اندازی بان��ک ارزوی جامعه ورزش بوده که‬ ‫تاکنون به دلیل کمبود اعتبار عملی نشده ب��ود و راه اندازی‬ ‫تات م ی تواند پشتوانه مطمئنی ب رای ورزش کشور باشد‪ .‬در‬ ‫این جوابیه توضیحی درباره نکات مبهم کمک سازمان ها و‬ ‫زی ر مجموعه های سازمان تربی ت بدن��ی داده نشده بود‪ .‬نکته‬ ‫ی معتقدند‬ ‫ی برخ ‬ ‫جالب اینکه طب��ق اظهارات مهدی قدم�� ‬ ‫شرکتی که اخی را زمین گاندی را خریداری کرده به این بانک‬ ‫پیوسته است‪ .‬هر چند قدمی نامی از این بانک نم ی برد‪.‬‬ ‫در خیابان گاندی یک ساختمان در‬ ‫حال ساخت وجود دارد که کمی با‬ ‫ساختمان های در حال تاسیس این‬ ‫خیابان متفاوت است‪ .‬دورش حصار‬ ‫کشیده شده و هیچ تابلویی برای‬ ‫شناسایی ندارد؛ اینکه پیمانکار چه‬ ‫کسی یا چه شرکتی است‪ ،‬زمان‬ ‫شروع پروژه چه زمانی است‪ ،‬مالک‬ ‫کیست و دیگر مشخصه هایی که‬ ‫طبق قانون نظام مهندسی باید در‬ ‫تابلوی شناسایی بیاید و اتفاقا این‬ ‫تابلو در کنار ساختمان نصب شود‪ .‬اما‬ ‫ساختمانی که نبش خیابان دوازدهم‬ ‫گاندی قرار دارد فاقد این تابلو است‬ ‫حرف های تازه خسروی وفا‬ ‫نایب رئیس دوم کمیته ملی المپی��ک درباره واگذاری‬ ‫ساختمان گاندی هفته گذشته باز ه��م حرف های تازه ای زد‬ ‫و گفت‪« :‬بر مبنای گفته های وزیر که این ساختمان به یک‬ ‫شرکت صوری واگذار شده م��ا بررسی کردیم و دیدیم که این‬ ‫اظهارنظر درست نیست‪ .‬به خاطر تحقیقاتم چند بار تهدید‬ ‫شدم و چند ماه نخوابیدم و زیر فشارهای زیادی بودم‪ .‬برخ ی ‬ ‫از م��ن پرسیدند که چ��را از ابتدا موضوع ف��روش ساختمان‬ ‫المپیک را رسانه ای نکرده ام؟ جواب این است که ما اصال خبر‬ ‫نداشتیم‪ .‬هاشمی هم مصاحبه کرده و گفته که بررس ی های‬ ‫الزم صورت گرفته و چند نفر باید توبیخ شوند‪ ».‬عضو هیات‬ ‫اجرایی کمیته ملی المپیک ب��ا بیان اینکه نتیج ه بررس ی ها‬ ‫نشان م ی دهد که ساختمان کمیت��ه ملی المپیک با تفاوت‬ ‫یکی‪ ،‬دو میلیاردی نسبت به نرخ روز فروخته شده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«تازه کار بررسی پروند ه اغاز شده و تفاوت یکی‪ ،‬دو میلیاردی‬ ‫وجود دارد‪ .‬ما منتظر پاسخ استعالم هستیم‪ .‬موسسه اقتصادی‬ ‫قائمین اقتصاد این ساختمان را از ما خریداری کرده است که‬ ‫ما بعدا متوجه شدیم که این موسسه تعاونی است و تعاونی‬ ‫نم ی تواند خریدار ملک باشد‪ .‬در زمان سند زدن هم شرکتی‬ ‫به نام «الماس دیس» به نمایندگی از این موسسه حاضر شد‪.‬‬ ‫گزارش ها صاف و ساده نبود‪ .‬ای��ن گزارش ها هم به ما و هم‬ ‫به سازمان بازرسی کل کشور درست ارائه نشد‪ .‬در این پرونده ‬ ‫ادم های زیادی دست داشتند‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به این پرسش که پس شما م ی دانید چه‬ ‫کسانی گزارش نادرست م ی دادند؟ گفت‪« :‬ادم های مختلفی‬ ‫بودند‪ .‬ان زمانی که موفقیتی به دس��ت م ی امد همه به نام‬ ‫خودشان ثبت م ی کردند‪ ،‬اما حاال که مشکل پیش امده کسی‬ ‫ان را به گردن نم ی گیرد‪ .‬اسم نم ی برم‪ .‬اما قطعا شرکتی که‬ ‫ساختمان کمیته ملی المپیک را خریداری کرده‪ ،‬صوری نبوده‬ ‫است‪ .‬گزارشات موجود است و به سادگی م ی توان فهمید که‬ ‫کار چه کسی بوده است‪ .‬باز هم به خاطر سواالتم عذرخواهی‬ ‫م ی کنم‪ ».‬رئیس فدراسیون جانبازان و معلوالن ادامه داد‪« :‬هر‬ ‫جا که نگاه م ی کنیم اثری از انها است‪ .‬هنوز بحث ساختمان‬ ‫اولی تمام نشده موضوع ساختمان دوم مطرح شده که دقیقا‬ ‫مانند مورد اول است‪ .‬همزمان با ساختمان اول‪ ،‬اپارتمانی در‬ ‫مشهد با دو سوم قیمت کارشناسی فروخته شده که ب رای این‬ ‫کار مجوز وجود داشته که مانند اول اشکاالتی هست‪ ».‬وی‬ ‫در واکنش به این موضوع که چه کسی گفته این ساختمان ها‬ ‫را بفروشید؟ گفت‪« :‬در هیات مدیره من‪ ،‬کرباسیان‪ ،‬افشارزاده‬ ‫و یکی‪ ،‬دو نفر دیگر مجوز فروش ساختمان را دادیم‪ .‬برنامه‬ ‫هم این بود که پولش را سرمایه گذاری کنیم تا سوددهی کند‪،‬‬ ‫اما ایده درست نبود‪ .‬اکنون پول ساختمان ها در بانک است و‬ ‫سود روز مزد م ی دهد‪ ،‬سرمایه گذاری که ما م ی خواستیم کجا‬ ‫و این کج��ا؟» نایب رئیس کمیته ملی المپی��ک با اشاره به‬ ‫ورود سازمان بازرسی کل کشور در موضوع فروش ساختمان‬ ‫کمیته ملی المپیک‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬بازرسی کل کشور پروند ه را‬ ‫بررسی کرده‪ .‬بع دا ما متوجه شدیم که گزارشات همان طور که‬ ‫به هیات اجرایی درست داده نشده‪ .‬به بازرسی کل کشور هم‬ ‫درست داده نشده است‪ .‬یکی از حامیان ورزش که با یکی از‬ ‫اعضای هیات اجرایی رابطه خوبی دارد‪ ،‬مدرک فوق لیسانس‬ ‫به کمیته ملی المپیک ارائه ک��رده‪ .‬در صورتی که یک ماه‬ ‫قبل متوجه شدیم که دارای دیپل��م است‪ .‬ما به او گفتیم که‬ ‫ورزش‬ ‫بانک ورزشی ها‬ ‫محمد عل ی ابادی اگرچه از سوی اقای‬ ‫نایب رئیس با اتهاماتی روب ه رو شده اما‬ ‫فعال سکوت را ترجیح م ی دهد‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫کمیته شرکت کرده بودند گرفته خواهد ش��د و با افرادی که‬ ‫در این موضوع دخیل بودند به صورت مکتوب برخورد خواهد‬ ‫شد‪ ».‬اما این پایان ماجرا نب��ود‪ .‬خسروی وفا در مصاحب ه ای‬ ‫تاکید کرد‪« :‬این موضوع جنبه حقوقی پیدا کرده است و باید‬ ‫ی اعالم م ی کنند‬ ‫در مورد ان شفاف سازی شود‪ .‬چرا ک��ه برخ ‬ ‫شرکتی که ب رن��ده شده صوری بوده و م��ن دوست ندارم این‬ ‫وصله ها به اقای عل ی اب��ادی بچسبد‪ .‬بناب رای��ن به صورت‬ ‫مستقیم از او خواستم که شرک��ت مورد نظر مزایده را معرفی‬ ‫کند که تاکنون این کار صورت نگرفته و به نظرم باید هر چه‬ ‫زودتر شفاف سازی شود‪ .‬چرا که در این صورت هیات اجرایی‬ ‫زیر سوال رفته و دستگاه قضایی نی��ز وارد ماجرا م ی شود‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر دوباره شنیدم که شرکتی به نام «رونا» تشکیل‬ ‫شده که ان نیز صوری بوده و به حساب ان پول هایی ریخته‬ ‫و برداشته ش��ده است که من از صح��ت ان اطالعی ندارم و‬ ‫امیدوارم که صحت نداشته باشد‪ ،‬چرا که نقطه ضعفی ب رای‬ ‫ورزش ای ران محسوب م ی ش��ود‪ ».‬طی ماه های اخیر هیات‬ ‫اجرایی دو بار در این خصوص تشکیل جلسه داد‪ .‬در جلسه ‪18‬‬ ‫تیر هیات اجرایی کمیته ملی المپیک بحث فروش ساختمان‬ ‫پیشین این کمیت��ه مطرح و تصمیم گرفت��ه شد کمیته ای‬ ‫متشکل از چهار نفر این موض��وع را به صورت دقیق بررسی‬ ‫کرده و به هیات اجرایی گزارش کنند‪ .‬در ان نشست مهدی‬ ‫قدمی‪ ،‬نایب رئیس کمیته ملی المپیک‪ ،‬مهدی کرباسیان و‬ ‫محمود خسروی وفا‪ ،‬اعضای هیات اجرایی و حسین احمدیان‬ ‫مدیرکل حراست کمیته ملی المپیک به عنوان اعضای کمیته‬ ‫تحقیق تعیین شدند‪ .‬این کمیته ب��ه ریاست مهدی قدمی‬ ‫ پس از بررسی نحوه ف��روش ساختمان کمیته مل ی المپیک‬ ‫و ادعاهای مطرح شده از سوی خسروی وفا گزارش خود را در‬ ‫نشست هیات اجرایی مطرح کرد و اعضا به این توافق رسیدند‬ ‫که هیچ گونه مشکل قانونی در روند فروش ساختمان گاندی‬ ‫وج��ود ندارد‪.‬البته صورت جلسه مربوط ب��ه مصوبه تشکیل‬ ‫کمیته حقیقت یاب به امضای ‪ 10‬عض��و از ‪ 11‬عضو هیات‬ ‫اجرای��ی رسید‪ ،‬اما محم��د عل ی ابادی‪ ،‬رئی��س کمیته ملی‬ ‫المپیک این صورت جلسه را امضا نکرد‪ .‬با این حال بسیاری از‬ ‫شایعاتی که درباره فروش این ساختمان مطرح شد نیز هرگز به‬ ‫اثبات نرسید‪.‬مهدی هاشمی در مورد اینکه خسروی وفا گفته‬ ‫عل ی ابادی در مورد فروش ساختم��ان کمیته ملی المپیک‬ ‫باید شفاف سازی کند‪ ،‬گفت‪« :‬یادم است که ان زمان کمیته‬ ‫ملی المپیک ب رای رفتن به المپیک به پول نیاز داشت و ب رای‬ ‫فروش ان ساختمان‪ ،‬مصوب��ه ای را از اعضا گرفت‪ .‬اینکه ان‬ ‫ساختمان را به چه کسی فروخته اند و چگونه فروخته اند‪ ،‬ما در‬ ‫هیات اجرایی پیگیری نکردیم و من نم ی دانم‪ .‬فقط م ی دانم‬ ‫که ما اعتماد کردی��م و هر ‪ 12‬نفر حاض��ر در جلسه مصوبه‬ ‫فروش را امض��ا کردند‪ ».‬رئیس فدراسی��ون تی راندازی درباره‬ ‫فروش ساختمان کمیته ملی المپیک گف��ت‪« :‬هر اقدام ی ‬ ‫که شده قانونی بوده که خود او نیز چنین م ی گوید و اگر کار‬ ‫غیرقانونی انجام گرفته‪ ،‬م ی توانند از طریق مراجع مربوط این‬ ‫موضوع را رسیدگی یا ب��ه اعضای مجمع اطالع رسانی کنند‪.‬‬ ‫اما در کل مطرح شدن این بحث ه��ا در رسانه ها شایسته ما‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫محمدعلیابادی‬ ‫‪75‬‬ ‫پول هایی که طی سه سال قبل دریافت کرده را باید پس دهد‪،‬‬ ‫چون ب رای بی ت المال است‪ .‬اما با خواسته من مخالفت شد‪.‬‬ ‫اگر قرار است به خاطر حرف هایم به من حمله سنگین شود‬ ‫که درست نیست‪ .‬من روز اول گفتم که اگر فروش ساختمان‬ ‫صحت نداشت‪ ،‬ما موظفیم از اعتبار هیات اجرایی دفاع کنیم‪.‬‬ ‫اما بعد از ورود کردن دیدم که کوتاهی صورت گرفته است‪ .‬در‬ ‫طول دو‪ ،‬سه ماه گذشته فشارهای زیادی را تحمل کردم‪ .‬اما‬ ‫از این به بعد م ی خواهم سکوت کنم و دیگر صحبتی نکنم‪.‬‬ ‫اگر دوستی سوال دارد از من نپرسد و از سایر دوستان کمیته‬ ‫ملی المپیک بپرسد‪ .‬با این چالش هایی که وجود دارد وضع‬ ‫حساب های کمیته ملی المپیک‪ ،‬منابع ارزی‪ ،‬ارز های بلوکه‬ ‫شده ‪ ،‬وضع مالی شرکت ه��ا و قراردادها بای��د در یک مسیر‬ ‫تحقیق و تفحص قرار بگی��رد‪ .‬من از این ب��ه بعد به دنبال‬ ‫مسائل ورزشی م ی روم‪ ،‬چون هزین��ه زیادی پرداخت کرده ام‪.‬‬ ‫بیش از این توان جسم��ی و روحی ن��دارم‪ ».‬وی تاکید کرد‪:‬‬ ‫«من رسما در هیات اجرایی گفتم که به خاطر بررسی فروش‬ ‫ساختمان کمیته ملی المپیک تهدید شدم‪ .‬تعارف هم نداریم‪.‬‬ ‫طبق قانون ساختمان های نیمه دولتی ب رای واگذاری از طریق‬ ‫مزایده ابهام قانونی دارد‪ .‬در قانون دیده نشده که چطور باید‬ ‫به مزایده گذاشته شود‪ .‬م��ا از دارایی استعالم گرفتیم‪ .‬گفتند‬ ‫با حف��ظ سلسله مرات��ب قانونی و تصوی��ب مجمع فروش‬ ‫ساختمان درست است‪ .‬ما ‪ 1/5‬تا دو میلیارد ساختمان را زیر‬ ‫قیمت فروختیم تا ثابت کنیم تورم در فروش ساختمان تاثیری‬ ‫ندارد‪ .‬وقتی م ی خواهیم قالی دست دوم خانه مان را بفروشیم‬ ‫قیمتش را باال م ی بریم‪ ،‬اما در اینجا قیمت ها کم شده است‪».‬‬ ‫بعید به نظر م ی رسد باتوجه به این اظهارات پرونده نزاع میان‬ ‫المپیک ی های خیابان سئول به ای��ن زودی ها بسته شود‪ .‬اما‬ ‫هر چه هست خسروی وفا اتهامات��ی را مطرح کرده که هنوز‬ ‫درباره اش سندی ارائه نکرده است‪.‬‬ ‫واکنش علی ابادی به ادعاهای خسروی وفا‬ ‫رئی��س کمیته مل��ی المپی��ک اما ب��ه صحب ت های‬ ‫خسروی وفا واکنش نشان داد و گفت‪« :‬افرادی که در کمیته‬ ‫مدارک تحصیل ی شان با انچ��ه گفته اند تطبیق ن��دارد باید‬ ‫پول هایی را ک��ه گرفته اند‪ ،‬پس دهند‪ ».‬محم��د عل ی ابادی‬ ‫در خصوص اظه��ارات محمود خسروی وف��ا در مورد فروش‬ ‫ساختمان گان��دی و اینکه وی اع�لام ک��رده از خسروی وفا‬ ‫شکایت م ی کند‪ ،‬گفت‪« :‬قرار است کمیت��ه به صورت کلی‬ ‫به این موضوع پاسخ ده��د‪ .‬بناب راین فعال صحبتی نم ی کنم‬ ‫تا ببینیم در جلسه چ��ه اتفاقی م ی افت��د‪ ».‬وی در پاسخ به‬ ‫سوالی مبنی بر اینکه عنوان شده برخی از پرسنل کمیته ملی‬ ‫المپیک با داشتن مدرک دیپلم حقوقی با مدرک فوق لیسانس‬ ‫دریاف��ت م ی کنند و ای��ا کمیته انضباط��ی در این خصوص‬ ‫واکنشی ندارد‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬کمیته انضباطی مدارک پرسنل‬ ‫ورزش‬ ‫گفتند شرایط خرید را نداریم‬ ‫روایت مشحون از فروش ساختمان گاندی‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪2‬‬ ‫محم د رضا مشحون‪ ،‬رئیس فدراسیون بس�کتبال یکی از افرادی بود که قصد داشت زمین نبش کوچه دوازدهم‬ ‫خیابان گاندی را برای فدراسیون اش خریداری کند اما چون پول کافی نداشت خیلی زود از گردونه خریداران کنار زده شد‪.‬‬ ‫با او درباره فروش این زمین ه م صحبت شدیم‪ .‬متن گفت وگوی مثلث با وی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫اق�ای مش�حون! درب�اره ف�روش زمی�ن گاندی‬ ‫صحبت م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در رابطه با ساختمان کمیته مل��ی المپیک باید‬ ‫استناد کنیم به انچه در کمیته اجرایی مطرح شد‪ .‬به ه ر حال‬ ‫هر مساله یا تصمیم ی که گرفته ش��ده است با خرد جمعی‬ ‫ی رای اعضای‬ ‫صورت گرفته است‪ .‬در واقع پشت هر تصمیم ‬ ‫هیات اجرایی است‪.‬‬ ‫گفته م ی ش�د ک�ه ش�ما ه�م ب ه عن�وان رئیس‬ ‫فدراس�یون بس�کتبال خواهان خرید این زمین‬ ‫بودید‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬گروهی موافق بودن��د و گروهی مخالف‪ .‬ما‬ ‫خریدار بودیم‪ .‬در واقع سعی ما این ب��ود که این ساختمان را‬ ‫ب رای فدراسیون بسکتبال خریداری کنیم‪.‬‬ ‫چه مبلغی را ب ه عنوان پی ش پرداخت دادید؟‬ ‫‪ 250 l‬میلیون پیش پرداخت ما بود که البته بعد از‬ ‫مدتی به ما گفتند نم ی توانید این ساختمان را با شرایطی که‬ ‫گفتید بخرید‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬خب‪ ،‬ما همه پول را یکجا نداشتیم‪ .‬م ی خواستیم‬ ‫قس ط هایی مشخص شود تا پول این ساختمان را تهیه کنیم‪.‬‬ ‫گفت�ه م ی ش�د این زمی�ن ب�ه یک�ی از نزدیکان‬ ‫شخصی که از مسئوالن کمیته ملی المپیک بود‪،‬‬ ‫فروخته شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬من اطالعی ندارم‪.‬‬ ‫توضیح م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬چک دادیم‪ .‬پی ش پرداختی داشتیم و البته پس از‬ ‫مدتی متوجه شدیم که قرار است مزایده ای انجام شود و این‬ ‫ساختمان به فروش برسد‪.‬‬ ‫چه کسانی موافق شما بودند؟ اینکه این زمین به‬ ‫فدراسیون شما برسد و چه کسانی مخالف بودند؟‬ ‫‪ l‬اقایان کفاشیان‪ ،‬خسروی وفا و هاشمی عالقه مند‬ ‫بودند که این ساختمان به فدراسیون بسکتبال برسد‪ .‬در واقع‬ ‫انها موافق این قضیه بودن��د اما خب برخی اعضا نیز موافق‬ ‫این موضوع نبودند‪.‬‬ ‫‪76‬‬ ‫محمود مش�حون از عالقه‬ ‫فدراس�یون بس�کتبال به خرید‬ ‫س�اختمان گاندی م ی گوید ولی‬ ‫درب�اره گفته های منتق�دان این‬ ‫خرید و فروش نظر خاصی ندارد‬ ‫را مورد بررسی مجدد قرار داد و با چندی��ن نفر برخورد کردیم‬ ‫که مدارک ش��ان تطبیق داده نشده است‪ .‬ای��ن موضوع ب رای‬ ‫کل پرسنل کمیته اس��ت‪ .‬حراست اقدام کرده ت��ا همه افراد‬ ‫مدارک شان را نشان داده و مورد بررسی قرار گیرد‪ .‬این قضیه‬ ‫ب رای چندین سال پیش است‪ .‬بناب رای��ن مقرر شد افرادی که‬ ‫مدارک شان تطبیق ندارد پول های گرفته شده را برگردانند‪».‬‬ ‫رئیس کمیته ملی المپیک درباره جلس ه هیات اجرایی کمیته‬ ‫ملی المپیک با سیدرضا صالحی امیری عنوان کرد‪« :‬ما به او‬ ‫نام ه زده ایم که جلسه مشترک��ی داشته باشیم‪ .‬هنوز زمانی را‬ ‫تعیین نکرده ایم البته خودم دو جلسه ب��ا او داشتم و مسائل‬ ‫را منتقل کردم‪».‬‬ ‫عل ی ابادی همچنین در پایان درباره نام ه کمیته به‪IOC‬‬ ‫ب رای برگزاری انتخابات گفت‪« :‬هیات اجرایی خیلی فکر کرد‬ ‫که چه کار کنیم تا انتخابات برگزار شود نگران بودیم بناب راین‬ ‫در جلسه قبل مصوب کردیم کمیته نامه مجددی به ‪IOC‬‬ ‫بفرستد و درخواست کند تا انه��ا اجازه دهند انتخابات کمیته‬ ‫برگزار شود‪ .‬باتوجه به نگاه مثبت صالحی ب رای حل مشکل‬ ‫منتظریم‪ ».‬عل ی ابادی البته درب��اره فروش ساختمان گاندی‬ ‫مدارکی دارد که اعضای هیات اجرایی از جمله خسروی وفا ان را‬ ‫امضا کرده اند‪ .‬او فعال در ب رابر درخواست مثلث ب رای گفت وگو‬ ‫ترجیح م ی دهد سکوت کند ول��ی رئیس کمیته هم طبیعتا‬ ‫حرف های زیادی ب رای گفتن دارد‪g .‬‬ ‫هیچ اطالعی ندارید؟‬ ‫‪ l‬اطمینان دارم که عل ی ابادی هی��چ کاری را بدون‬ ‫مشورت با اعضای هی��ات اجرایی انجام ن��داده است‪ .‬تاکید‬ ‫م ی کنم که عل ی ابادی هیچ وقت به طور شخصی عمل نکرد‪.‬‬ ‫فروش همین ساختمان کمیته مل��ی المپیک هم با نظر و‬ ‫مشورت اعضای کمیته اجرایی صورت گرفت‪.‬‬ ‫ش�اید نم ی خواهید در این م�ورد دخالت کنید یا‬ ‫حرفی بزنید‪.‬‬ ‫‪ l‬بحث دخالت کردن نیست‪ .‬من همین اطالعات را‬ ‫دارم‪ ،‬نه کمتر نه بیشتر‪.‬‬ ‫اما اقای خس�روی وفا اظهارات دیگ�ری را مطرح‬ ‫کرده اند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬خب هر ک��س م ی تواند نظ رات��ش را مطرح کند‪.‬‬ ‫من فقط م ی دانم اگر این ساختم��ان به بسکتبال م ی رسید‬ ‫شرایط ما خیلی عوض م ی شد‪ .‬ما االن از نظر دفتری و جایی‬ ‫که مستقر شده ایم شرایط خوبی نداری��م‪ .‬اسم دو اتاق را که‬ ‫فدراسیون نم ی گذارند‪ .‬از لحاظ جا در وضعیت خوبی نیستیم‪،‬‬ ‫خب از طرفی هم به دوستان حق م ی دهم چون ما پول کامل‬ ‫این ساختمان را نداشتیم‪.‬‬ ‫صحبت دیگری ندارید؟‬ ‫‪ l‬تا جایی ک��ه م ی دانستم عرض ک��ردم وگرنه که‬ ‫همه من را م ی شناسند‪ .‬اگر موضوع خاصی بود حتما مطرح‬ ‫م ی کردم‪ .‬از گفتن واقعی ت ها هیچ واهم��ه ای ندارم‪ .‬اما این‬ ‫داستان واقعا پیچیدگی ن��دارد؛ یک ساختمان در مناقصه به‬ ‫فروش رسیده است‪ ،‬همین‪g .‬‬ ‫گفت وگو با مهدی قدمی درباره جزئیات فروش زمین گاندی‬ ‫تا همین حاال دومیلیارد سود کرده ایم‬ ‫‪3‬‬ ‫ماجرای فروش زمین گاندی چیست؟‬ ‫‪ l‬اگر نظر من را بخواهی��د باید بگویم خیلی درست‬ ‫نیست که تا این حد به موضوع فروش ساختمان کمیته ملی‬ ‫المپیک بپردازیم‪.‬‬ ‫بعد از حرف های�ی که اقای خس�روی وفا مطرح‬ ‫کردند‪ ،‬کمیته حقیقت یاب تشکیل شد؟‬ ‫‪ l‬خب هیات اجرایی بع��د از مباحثی که برخ ی ها‬ ‫مطرح کردند حساسی ت هایی پی دا کرد‪ .‬دوستان تاکید داشتند‬ ‫کمیته ای مام��ور شود تا به طور دقیق موض��وع فروش این‬ ‫ساختمان مورد بررسی قرار بگیرد‪ .‬در واقع نوعی شفاف سازی‬ ‫در دستور کار این کمیته چهار نفره قرار گرفت‪.‬‬ ‫چه کسانی عضو کمیته حقیقت یاب بودند؟‬ ‫‪ l‬من و خ��ود اقای خس��روی وفا که ب��ه هر حال‬ ‫حساسی ت های خاص��ی درباره این موضوع پی��دا کرده بود‪.‬‬ ‫همچنین اقای کرباسیان به عن��وان خزانه دار که طبیعتا در‬ ‫این باره مورد وثوق بود و مدیر حراست کمیته ملی المپیک‪.‬‬ ‫هیات اجرایی مصوب کرد که ما چهار نفر مسئول رسیدگی‬ ‫به این موضوع باشیم‪.‬‬ ‫اساسا چرا این زمین فروخته شد؟‬ ‫‪ l‬در نهایت مص��وب شد که ما ای��ن زمی ن ها را به‬ ‫مزای��ده بگذاریم تا هزینه ه��ای این زمی ن ه��ا تامین شود و‬ ‫بتوانیم ب رای شان کاربری بگیری��م‪ .‬م ی خواهم بگویم نیت‬ ‫اصلی از فروش ای��ن زمین این بود ک��ه بتوانیم ب رای زمین‬ ‫پنج هزار متری ارزش افزوده و کاربری بگیریم‪ .‬خب این ب رای‬ ‫خودش پروژه ای بود‪ .‬یک سال و نیم طول کشید‪ .‬سه‪ ،‬چهار‬ ‫مصوبه را گذراندیم‪ .‬در طول این مدت هم که این زمی ن ها به‬ ‫مزایده گذاشته شد معموال پیشنهادها زیر قیمت کارشناسی‬ ‫رسمی دادگستری بود که ما نم ی توانستیم زمین را بفروشیم‪.‬‬ ‫خب چه اتفاقی افتاد؟ مزایده ها نتیجه ای نداشت‪ .‬هر مزایده‬ ‫را سه بار اگهی کردیم و سه ب��ار هم مزایده گذاشتیم‪ .‬یعنی‬ ‫در ‪ 9‬مرحله هی��چ اتفاقی نیفتاد‪ .‬بعد طب��ق مصوبه هیات‬ ‫اجرایی تصمیم بر این شد‪ ،‬که از طریق مذاکره این زمی ن ها‬ ‫به فروش برسد‪ .‬سه پیشنهاد مطرح ش��د؛ یکی پایی ن تر از‬ ‫قیمت کارشناس ی شده‪ ،‬یکی هم قیمت با مبلغ پیشنهادی‬ ‫ما و سومی هم باالتر از قیمت‪ .‬خب طبیعی بود که پیشنهاد‬ ‫باالتر ب رنده شود‪.‬‬ ‫پیشنهاد مطرح شده چقدر باالتر بود؟‬ ‫‪ 350 l‬میلیون باالتر از قیمت کارشناسی شده بود‪.‬‬ ‫با چه هدفی این زمین فروخته شد؟ هدف نهایی‬ ‫چه بود؟‬ ‫ایا با این س�ود کاری هم انجام ش�ده اس�ت یا‬ ‫همچنان دست نخورده است؟‬ ‫‪ l‬با ی��ک میلی��ارد ان توانستیم دو اع��زام داشته‬ ‫باشیم‪ .‬همان طور که م ی دانید باتوج��ه به شرایط بسیار بد‬ ‫اقتصادی که طی یک سال گذشته در سطح کشور داشتیم‪،‬‬ ‫فدراسیون های ما اساس��ا پولی ب رای اع��زام تیم های شان‬ ‫نداشتند اما ما با یک میلیارد از سودی که به دست امده موفق‬ ‫شدیم یک تیم به بازی های اسیایی نوجوانان در چین و یک‬ ‫تیم رزمی را به مسابقات بی ن المللی اعزام کنیم‪ .‬بلیت این‬ ‫تیم ها را خریداری کردی��م و امکاناتی هم در اختیارشان قرار‬ ‫گرفت‪ .‬البته این را هم بگویم که برداشت از این سود هم باز‬ ‫با مصوبه هیات اجرایی انجام شده است‪ .‬م ی خواهم تاکید‬ ‫کنم که شکل کار منطق��ی و قانونی است و ما طبق قانون‬ ‫پیش رفته ایم‪.‬‬ ‫واکنش اقای خسروی وفا چه بود؟‬ ‫‪ l‬خسروی وفا هم صورت جلس ه ای را که در نهایت در‬ ‫مورد سالم بودن بحث فروش زمین گاندی تدوین شد امضا‬ ‫کرد‪ .‬حتی ایشان پرینتی را به جلسه اورد و توضیحاتی درباره‬ ‫مصاحب ه اش داد‪ .‬تاکید کرد که من هرگز نگفتم هیات اجرایی‬ ‫کار غی ر قانونی کرده است‪ .‬اتهامی هم به کسی نزدم‪ .‬گفتم‬ ‫شائب ه هایی مطرح شده که حاال باید درباره اش شفاف سازی‬ ‫کنیم‪ .‬م��ن خودم هم مت��ن مصاحبه اق��ای خسروی وفا را‬ ‫خواندم‪ .‬به خصوص جاهایی ک��ه درباره فروش این زمی ن ها‬ ‫صحبت کرده بود‪ .‬مطلب خاصی نب��ود‪ .‬اتهامی هم در کار‬ ‫نبود‪ .‬اقای خسروی وفا گفته ب��ود این وصله ها و اتهامات به‬ ‫اقای عل ی ابادی نم ی چسبد‪ .‬اینکه بخواهد معامالت صوری‬ ‫راه بیندازد و در واقع زمین را از ان خودش کند‪.‬‬ ‫اما خب این موضوع در رسانه ها خیلی داغ شد‪.‬‬ ‫‪ l‬خب ما هم به همین دلی��ل کمیته حقیقت یاب‬ ‫را تشکیل دادیم‪ .‬مساله بار حقوقی پیدا کرده بود‪ .‬متاسفانه‬ ‫عده ای همی ن طور بدون ارائه هیچ سند یا مدرکی شائب ه هایی‬ ‫را مطرح م ی کنند که دردی را هم دوا نم ی کند‪ ،‬به جز اینکه‬ ‫یک مدت حاشی ه هایی در رسانه ها و افکار عمومی به وجود‬ ‫بیاید‪ .‬در هر حال ما بررسی کردیم و به این نتیجه رسیدیم‬ ‫که پای یک شرکت رسمی و قانونی در میان است‪ .‬صوری‬ ‫هم نیست‪ .‬اتفاقا این را هم بگویم که این شرکت اخی را زیر‬ ‫نظر یک بانک رسمی هم قرار گرفته است‪ .‬در واقع خریدار‬ ‫زمین گاندی یک شخص نیست‪ ،‬یک شرکت رسمی است و‬ ‫در حال حاضر این زمین و این ملک جزو مایملک یک بانک‬ ‫رسمی در ای ران محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫پس چرا این ساختمان هیچ شناسنام ه ای ندارد‬ ‫و مالک ان مشخص نیست؟‬ ‫‪ l‬نم ی دان��م شای��د ط��رف خری��دار عالقه من��د‬ ‫نیست ک��ه نام��ش را مط��رح کنیم‪ .‬ب��ه هر ح��ال شاید‬ ‫صاحب این مل��ک راضی نیس��ت که نام��ش در رسانه ها‬ ‫مطرح شود‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید مشکلی وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬حقی است که باید ب رای خریدار قائل شویم‪ .‬من‬ ‫هم در ان مشکل یا شائب ه ای نم ی بینم‪.‬‬ ‫پس ش�ما م ی گویید که این فروش بدون هیچ‬ ‫مشکلی انجام شد؟‬ ‫‪ l‬در مسیر کار البته اشکاالتی بود‪ ،‬مثال اینکه برخی‬ ‫پرسنل اجرای��ی کمیته ملی المپیک برخی م��وارد اداری را‬ ‫رعایت نکرده بودند‪ .‬به عنوان مثال نامه های برخی خریدارها‬ ‫شماره دبیرخانه نداشت اما نامه در امور مالی موجود بود‪ .‬وقتی‬ ‫این سهل انگاری ها به وجود م ی ای��د ناخوداگاه شائب ه هایی‬ ‫درون یک سازم��ان پیش م ی اید‪ .‬برخ��ی اعضا حرف هایی‬ ‫یزنند و همین موضوع مشکل ساز م ی شود‪ .‬در‬ ‫غی ر مستند م ‬ ‫صورتی که همه چیز در جریان فروش این زمین روشن بود‪.‬‬ ‫ما در مزایده نتوانستیم این زمین را بفروشیم و بعد با مصوبات‬ ‫هیات اجرایی راه حل های دیگر را امتحان کردیم و در نهایت‬ ‫هم به یک شرک��ت فروخته شد‪ .‬اقدامی ک��ه به نفع ورزش‬ ‫کشور تمام ش��د‪ .‬البته پرسنل سهل انگار م��ورد توبیخ قرار‬ ‫گرفته اند تا از این به بعد تشریفات جزئی را هم رعایت کنند‪.‬‬ ‫سه کارشناس رسمی دادگستری هم این ح��رف ما را تایید‬ ‫کردند که این شرکت صوری نیست و ضمنا تایید کردند که‬ ‫این زمین ‪ 400 ،300‬میلیون باالتر از مبلغی که قیمت گذاری‬ ‫شده بود به فروش رسیده است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫بع�د از اینکه ب�ه این دوس�تان «ن�ه» گفتید چه‬ ‫ی گرفته شد؟‬ ‫تصمیم ‬ ‫مبلغ فروش چقدر است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اتفاقا م ی خواهم درباره مبلغ فروش بگویم‪ .‬ما‬ ‫زمین گاندی را حدودا چهار میلیارد تومان فروختیم که اصل‬ ‫این پول همچنان دست نخورده باقی مانده است و تا همین‬ ‫حاال هم که با شما حرف م ی زن��م این پول که مبلغ حاصل‬ ‫از فروش زمین گاندی است دست نخورده اما همین پول تا‬ ‫کنون بیش از دو میلیارد ب رای ما سود به همراه داشته است‪.‬‬ ‫مهدی قدمی در‬ ‫گفت وگو با مثلث از اقدام‬ ‫علی ابادی در فروش‬ ‫ساختمان گاندی دفاع‬ ‫می کند و می گوید که این‬ ‫اقدام از نظر مالی به نفع‬ ‫ورزش بوده‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪ l‬این سوالی است که ابت��دا باید درباره اش توضیح‬ ‫بدهم‪ ،‬دو تا ساختمان وجود داشت ک��ه م ی بایست ما ب رای‬ ‫انها کاربری م ی گرفتیم‪ .‬یعن��ی انها را از حالت ب ی خاصیتی‬ ‫درم ی اوردیم‪ .‬یکی همین زمین ‪ 500 ،400‬متری در گاندی که‬ ‫نبش کوچه دوازدهم قرار دارد و دیگری یک زمین پنج هزار‬ ‫متری در خیابان اشرف ی اصفهانی‪ .‬خب از نظر عمران ی ها این‬ ‫زمینی که در گاندی وجود داشت کلنگی بود‪ .‬از طرفی زمین‬ ‫پنج هزار متری نیز فاقد کاربری بود و خاصیتی نداشت‪ .‬ما هم‬ ‫که نم ی توانستیم از منابع دولتی ب رای راه اندازی این زمی ن ها‬ ‫سرمایه ای بگیریم‪ .‬اولویت اول ما هم این بود که این زمی ن ها‬ ‫به ورزش ی ها برسد‪ ،‬یعنی فدراسیون ه��ا صاحب این زمین‬ ‫شوند‪ .‬متقاضیا نی هم وجود داش��ت‪ .‬یک میلیارد م ی دادند‬ ‫و تاکید داشتند که بقیه پول را هم به صورت چند مرحله ای‬ ‫م ی پردازند اما خب این خیلی منطقی نبود‪.‬‬ ‫‪ l‬فرض اول ما این بود که ارزش افزوده این زمی ن ها‬ ‫باال برود و ما بتوانیم کاربری خدماتی‪ ،‬تجاری و اداری ب رای‬ ‫این زمی ن ها بگیریم‪ .‬خب این پول ها دردی را درمان نم ی کرد‪.‬‬ ‫زمین پن ج هزار متری کارش به کجا رسیده است؟‬ ‫‪ l‬االن زمی��ن پنج ه��زار مت��ری اشرفی اصفهانی‬ ‫کاربری اش گرفته شده و دنبال مجوز شهرداری هستیم‪ .‬البته‬ ‫بعض ی ها پیشنهاد فروش دادند که فعال دست نگه داشته ایم‪.‬‬ ‫اقای قدمی! اما این س�وال همچن�ان وجود دارد‬ ‫که چرا س�اختمان در حال س�اخت گاندی هیچ‬ ‫نشانه ای از مالکش ندارد؟‬ ‫‪ l‬این موض��وع به کمیت��ه ملی المپی��ک مربوط‬ ‫نم ی شود‪ .‬حوزه های اقتصادی عالقه مند نیستند که خیلی‬ ‫در رسانه ها دیده شوند‪ .‬من خودم به عنوان فردی که فعالیت‬ ‫اقتصادی دارم چندان به مانورهای رسانه ای عالقه مند نیستم‪.‬‬ ‫شاید سهامداران این ساختمان نیز همین مالحظات را دارند‪.‬‬ ‫به عنوان یک مهندس عمران باید بگویم هر ساختمانی باید‬ ‫یک تابلوی مشخصات داشته باشد‪ .‬شناسنامه ای که همه جا‬ ‫وجود دارد و اگر این ساختمان تابلویی ندارد‪ ،‬بالطبع این کار‬ ‫تخلف محسوب م ی شود‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫از اموزگاری به تنگ امده است‪ ،‬ب رای اس��ودگی خود و داشتن درامد بیشتر و ب ی دردسر به مدیری‬ ‫دبستان رو م ی اورد‪ ،‬ب ی انکه بداند چه دردسرهایی در پی خواهد داشت‪ .‬مدیر که خود را هیچ کاره‬ ‫م ی داند و امده تا گوشه ای ارام در دفترش از گچ خوردن و بیهودگی کار اموزگاری خود را برهاند‪ ،‬با‬ ‫دشواری سرپرستی «یک ناظم و هفت تا معلم و دویست و س ی و پنج تا شاگرد» روبه رو م ی شود‪.‬‬ ‫پس همه توان خود را به کار م ی گیرد تا کمبودها و نارسای ی ها را به گونه ای سروسامان دهد‪ .‬اما در‬ ‫این شرایط محیطی امکان اصالح وجود ندارد و مدیر تصمیم م ی گیرد استعفا دهد‪».‬‬ ‫میراث جالل‬ ‫نگاهی به چند اثر جالل ال احمد‬ ‫دیـــدار‬ ‫می راث یک نویسنده چیزی به غیر از کتاب های او نیست‪ .‬وقتی این نویسنده جالل ال احمد‬ ‫باشد این می راث م ی تواند ارزشی مضاعف داشته باشد‪ .‬جالل ب رای نویسنده های یک نسل مرشد‬ ‫بود با ان ادبیات خاص خودش که به رغم س��ادگی و ب ی پی راگی‪ ،‬ش�لاقی م ی نوشت و ب ی تعارف‬ ‫م ی نوش��ت‪ ،‬مثل مردم و به لحن مردم م ی نوش��ت‪ ،‬با هیجان و گاهی عصبی م ی نوشت‪.‬نوعی‬ ‫نوشتن که هنوز هم م ی تواند ب رای نویس��ندگان یک الگو باشد؛ کتاب های جالل‪ ،‬ادبیات جالل‪،‬‬ ‫می راث جالل است‪ .‬شاید جالل که در زندگی مشترک با سیمین دانشور صاحب فرزندی نشد‪ ،‬به‬ ‫استعار می راثش را در واژه هایش خالصه کرد‪.‬‬ ‫هجدهم شهریور ماه سالروز مرگ نویسنده سیبلوی ادبیات ای ران است‪ .‬از جالل ال احمد که‬ ‫تعهد شرط اول نوشتنش بود تقریبا همه نوع اثر به جا مانده؛ رمان‪ ،‬داستان کوتاه‪ ،‬ترجمه‪ ،‬مقاله‪،‬‬ ‫مقاله تحقیقی و‪ ...‬به همین خاطر معرفی تمام اثار او میسر نیست‪ ،‬اما به مناسبت سالروز مرگ‬ ‫او چند اثر او را با هم مرور م ی کنیم‪.‬‬ ‫سنگی بر گوری‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫هر ادمی سنگی است بر گور پدر خویش‬ ‫«ما بچه نداریم‪ .‬من و سیمین‪ .‬بس��یارخوب‪ .‬این یک واقعیت‪ .‬اما ایا کار به همین جا ختم‬ ‫م ی شود؟ اصال همین است که ادم را کالفه م ی کند‪ .‬یک وقت چیزی هست‪ .‬بسیار خوب هست‪.‬‬ ‫اما بحث بر سر ان چیزی است که باید باشد‪».‬‬ ‫کتاب سنگی بر گوری با این عبارات شروع‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬کتاب را جالل در س��ال ‪ 1342‬نوشته‬ ‫اما تا س��ال ‪ 1360‬چاپ نش��د‪ .‬ماج��رای کتاب‪،‬‬ ‫تک گویی راوی است درباره اینکه خودش (جالل)‬ ‫و همسرش (سیمین دانشور) بچه دار نم ی شوند‪.‬‬ ‫راوی نخس��ت ب��ه بازگویی چگونگ��ی زندگی‬ ‫خانوادگ ی اش م ی پردازد و سپس راه های گوناگون‬ ‫بچه دار شدن را برم ی شمارد و از ازموده های خود و‬ ‫همسرش در بررسی برخی از این راه ها م ی گوید؛‬ ‫از ازمودن شیوه های پزش��کی تا پیروی و اجرای‬ ‫برخی باورهای خ راف��ی قدیمی‪ ،‬یا حتی پذیرش‬ ‫سرپرستی کودکی یتیم‪.‬‬ ‫صحب��ت از زندگ��ی خصوصی جس��ارت‬ ‫خاصی م ی طلبد‪ ،‬اما این متن موفق ش��ده بین‬ ‫زندگی خصوصی و زندگ��ی اجتماعی پلی برقرار‬ ‫کند‪.‬‬ ‫مدیر مدرسه‬ ‫گروه��ی اعتقاد دارن��د که مدیر مدرس��ه‪،‬‬ ‫بهترین اثر جالل ال احمد است‪ .‬در این رمان هم‬ ‫ال احمد به سیاق خودش مسائل روز را با نگاهی‬ ‫انتقادی موشکافی م ی کند‪.‬در این رمان‪ ،‬ال احمد‬ ‫با تکیه بر یک داس��تان اصلی و وقایع فرعی که‬ ‫همه در خدمت قصه اصلی هستند‪ ،‬روایت را پیش‬ ‫م ی برد و روابط اجتماعی را در قالب یک مدرسه‬ ‫نقد م ی کند‪ .‬داس��تان اصلی رمان مدیر مدرسه را‬ ‫م ی توان این گونه خالصه کرد‪« :‬راوی داستان که‬ ‫‪78‬‬ ‫خسی در میقات‬ ‫«و هر چه دقی ق تر که توانستم در خود نگریس��تم تا سپیده دمید و دیدم که تنها «خسی»‬ ‫است و به «میقات» امده اس��ت و نه «کس��ی» و به «میعادی» و دیدم که «وقت» ابدیت است‬ ‫یعنی اقیانوس زمان و «میقات» در هر لحظه ای و هر جا‪ ».‬خسی در میقات یکی از معروف ترین‬ ‫سفرنامه های معاصر حج است که جالل ال احمد در س��ال ‪ 1343‬و در سن ‪ 41‬سالگی طی سفر‬ ‫حج نوشته است‪ .‬در این اثر جالل واقعی ت هایی را به تصویر کشیده که دیگر جنبه داستانی ندارد و‬ ‫کامال منطبق با حقیقت است و با صراحت از عقایدش گفته و بدون ریا فضای حج و حال و هوای‬ ‫خود را توصیف کرده است‪ .‬در میان کتاب های ال احمد خسی در میقات پرفروش ترین است‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رس��د از انجایی که این کتاب‪ ،‬تقریبا به طور روزانه نوشته شده؛ جالل قصد داشته بیانی‬ ‫محاوره ای و صمیمی داشته باشد و در عین حال‪ ،‬خواسته هر نکته ای را که م ی بیند بازگو کند‪.‬‬ ‫زن زیادی‬ ‫این مجموعه در واقع جمع اوری همه داستان های درباره زنان و با محوریت انان در یک کتاب‬ ‫ی اثار ال احمد گردامده اند‪ .‬خود داستان زن زیادی که شاید‬ ‫است‪ ،‬حال انکه این داستان ها از تمام ‬ ‫مهمترین اثر در میان همه داستان های کوتاه ال احمد محسوب شود‪ ،‬سرگذشتی است دقیق از‬ ‫مصائب و مشکالت زنی محروم و مطلقه که با توصیفاتی واقعی همراه است‪ .‬شخصیت اصلی‬ ‫داستان‪ ،‬زنی است که در خانواده ای فقیر بزرگ شده و از حیث مالی‪ ،‬ظاهری‪ ،‬سواد‪ ،‬تجربه و‪ ...‬فقیر‬ ‫و مستضعف است‪« .‬زن زیادی» داستان غم انگیز زنی است که هیچ قانونی در حمایت از وی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬ش��وهرش که در محضر کار م ی کند و راه و چاه قانونی را بلد است‪ ،‬بعد از چهل روز زندگی‬ ‫مشترک‪ ،‬به تحریک مادر و خواهرش‪ ،‬زن را بدون اینکه خودش بداند طالق م ی دهد‪ .‬زن بیچاره که‬ ‫یو چهار سال زندگی در خانه پدر‪ ،‬کمتر از چهل روز زندگی زناشویی را تجربه کرده است‪،‬‬ ‫بعد از س ‬ ‫اکنون روی برگشتن به خانه پدری را ندارد‪.‬‬ ‫غرب زدگی‬ ‫غرب زدگی افتی اس��ت که از غرب م ی اید و ما کش��ورهای جهان س��ومی و از پیش��رفت‬ ‫وامانده را مانند طاعون گرفتار و بیمار م ی کند‪.‬‬ ‫ادم غ��رب زده ریش��ه و بنیادی ن��دارد‪ ،‬هرهری‬ ‫ماب و سرتاپا از اداب و س��نن و فرهنگ غرب‬ ‫تقلید م ی کند‪ .‬جالل در این باره م ی گوید‪« :‬به‬ ‫غرب زدگی م ی گویم همچ��ون وبازدگی و اگر‬ ‫به مذاق خوش��ایند نیس��ت‪ ،‬بگوییم همچون‬ ‫سرمازدگی یا گرمازدگی‪ .‬اما نه‪ ،‬دست کم چیزی‬ ‫است در حدود سن زدگی‪».‬‬ ‫و در جای دیگر‪« :‬ادم غ��رب زده هرهری‬ ‫مذهب اس��ت‪ .‬به هیچ چیز اعتقاد ن��دارد اما به‬ ‫هی چ چیز هم ب ی اعتقاد نیست‪ .‬یک ادم التقاطی‬ ‫اس��ت و نان به ن��رخ روز خور اس��ت‪ .‬همه چیز‬ ‫ب رایش عل ی السویه است‪ .‬خودش باشد و خرش‬ ‫از پل بگذرد‪ ،‬دیگر بود و نبود پل هیچ است‪».‬‬ ‫نگاه جالل به مقول��ه غرب زدگی نگاه ی ‬ ‫اسی ب شناسانه اس��ت‪ .‬غرب و شرق ب رای او در‬ ‫قدم اول نه سیاس��ی اس��ت و نه فلسفی و نه‬ ‫حتی جغ رافیایی‪ ،‬بلکه بیشتر مفهوم اقتصادی‬ ‫و اجتماعی دارد‪« :‬غرب ش��امل همه ممالکی‬ ‫اس��ت که قادرند به کمک ماش��ین‪ ،‬مواد خام‬ ‫را به ص��ورت پیچیده ت��ری دراورند و همچون‬ ‫کاالیی ب��ه بازار عرض��ه کنن��د‪ ».‬غرب زدگی‬ ‫نوشته جالل ال احمد اس��ت که در سال ‪۱۳۴۰‬‬ ‫نگارش ان به پایان رس��ید و در مهرماه س��ال‬ ‫‪ ۱۳۴۱‬انتشار یافت‪ .‬نسخه کامل تری از کتاب‬ ‫در س��ال ‪ ۱۳۴۲‬اماده چ��اپ بود ام��ا زیر چاپ‬ ‫توقیف ش��د‪g.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫نکریم‬ ‫سیمایسیاستدرقرا ‬ ‫بر اساس تفسیر سوره نور‬ ‫ن کریم» دایره المعارف قرانی در حوزه سیاست‬ ‫کتاب «سیمای سیاست در قرا ‬ ‫به شمار م ی رود که با نگاهی جامع و تخصصی به مبحث سیاست در قران پرداخته‬ ‫ن کریم ب ر اساس تفسیر نور به قلم مهدی نادری‬ ‫است‪ .‬کتاب سیمای سیاست در قرا ‬ ‫در سه فصل به خطوط کلی حاکم بر سیاس��ت اسالمی‪ ،‬سیاست داخلی و سیاست‬ ‫خارجی و روابط بی ن الملل با نگاهی تخصصی به ایات سیاسی قران پرداخته است‪.‬از‬ ‫بخش های گوناگون این کتاب برم ی اید که نویسنده قصد داشته تا سیاست قرانی را‬ ‫در جامعه کاربردی کند‪ .‬یکی از راهکارهای رسیدن به زندگی قرانی‪ ،‬کاربردی کردن‬ ‫مسائل قران در جامعه است و این کتاب با نگاهی کاربردی به تفکیک موضوعی قران‬ ‫کریم پرداخته و با نگاهی تخصصی سیاست را در جهت بوم ی سازی فرهنگ قرانی‬ ‫بررسی کرده است‪ .‬به عقیده نویسنده کتاب «موضوع سبک زندگی قرانی باتوجه به‬ ‫فرمایشات مقام معظم رهبری در جامعه ما با استقبال فراوانی مواجه شده است‪ .‬این‬ ‫نوع نگاه تخصصی به ایات قران م ی تواند گام مهمی ب رای اشاعه سبک زندگی قرانی در جامعه باشد‪ .‬اشاعه فرهنگ قرانی در ابعاد‬ ‫ی ترویج زندگی اسالمی است‪ .‬ﻗﺮان ﮐﻪ از ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ اﻧﺤﺮاف و ﺗﺤﺮﯾﻒ ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ دارد‪ ،‬ﮐﺘﺎب ﺟﺎﻣﻌﯽ‬ ‫مختلف زندگی اجتماعی تبلیغی ب را ‬ ‫اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺗﻤﺎم اﺑﻌﺎد زﻧﺪﮔﯽ ﺑﺸﺮ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﻈﺮ دارد‪ .‬در ﻗﺮان ﺻﺪﻫﺎ اﯾﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪﻣﺴﺎﺋﻞ ﺳﯿﺎﺳﯽ بیان شده است‪.‬‬ ‫ﻧﺎﮔﻔﺘﻪ ﭘﯿﺪاﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﯿﺎﺳﺖ در ﻗﺮان ﺑﺮای ﺑﻪ ﭘﺎداﺷﺘﻦ ﻋﺪاﻟﺖ در ﺳﺎﯾﻪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺧﺪاوﻧﺪ و اﻧﺒﯿﺎی اﻟﻬﯽ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﮐﻞ ﺑﺮ او و ﺣﻤﺎﯾﺖﻫﺎی‬ ‫ت معارف سیاسی قران کریم با فهرست کردن ایات سیاسی و انتقال‬ ‫ﻏﯿﺒﯽ مطرح شده است‪ ».‬فلسفه اصلی این اثر معرفی ظرفی ‬ ‫کند‪.‬‬ ‫بردی‬ ‫ر‬ ‫کا‬ ‫امروز‬ ‫جامعه‬ ‫در‬ ‫قران‬ ‫زبان‬ ‫به‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫سیاست‬ ‫و‬ ‫ زدایی‬ ‫پیام های سیاسی مرتبط است تا بتواند از ایات قران مهجوریت‬ ‫‪g‬‬ ‫یادداشت های شخصی قوام السلطنه‬ ‫ناراحتی اوباما‬ ‫سوژه جلد‬ ‫تایم‬ ‫انرژی‬ ‫یک کاالی‬ ‫لوکس‬ ‫زندگی یک سیاستمدار‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫یادداشت های قوام السلطنه به کوشش غالمحسین میرزاصالح در کتابی با عنوان «خاط رات سیاسی قوام السلطنه» گرداوری‬ ‫ش��د‪ .‬این کتاب حاوی اطالعات زیادی درباره تجزیه ای ران و تش��کیل حکومت های خودمختار در مناطق اذربایجان و کردستان‪،‬‬ ‫همچنین زندگی قوام السلطنه است‪ .‬کتاب در بردانده بخش های مختلف با عنوان های «کافتارادزه در ته ران»‪« ،‬شوروی و تجزیه‬ ‫اذربایجان»‪« ،‬تشکیل حکومت های خودمختار اذربایجان»‪« ،‬نخس ت وزیری صدراالشراف»‪« ،‬مذاکرات وزرای خارجه دولت های‬ ‫امریکا»‪« ،‬طرح تجزیه ای ران»‪« ،‬شکایت ای ران علیه شوروی»‪« ،‬مالقات با سفیر شوروی»‪« ،‬مظفرفیروز معاون سیاسی»‪« ،‬اسرار‬ ‫مذاکرات مسکو»‪« ،‬پایان دوره چهاردهم مجلس شورای ملی»‪« ،‬مواد موافقتنامه قوام سادچیکف»‪« ،‬ورود پیشه وری به ته ران»‪،‬‬ ‫«نخس ت وزیر شدن پیشه وری»‪« ،‬ش��رکت رهب ران حزب توده در کابینه»‪« ،‬حوادث فارس»‪« ،‬انتخابات دوره پانزدهم مجلس» و‬ ‫«اعالم جرم بر ضد قوام» است‪ .‬مقاله «نظری به یادداشت های قوام السلطنه» در اغاز کتاب‪ ،‬نقدی است که حدود ‪ 57‬سال پیش‬ ‫با همین عنوان اما بدون نام نویسنده در هفته نامه خواندن ی ها به چاپ رس��یده بود‪ .‬در این مقاله امده است‪ :‬قوام السلطنه در اغاز‬ ‫یادداشت های خود پس از شرح مسافرت به مسکو و مالقات با ژنرالیسم استالین نوشته است‪« :‬من با یک صفای باطن نسبت به‬ ‫روس ها به مسکو رفتم‪ ،‬در حال ی که با یک مغز پر تزویر درباره انها به ته ران بازگشتم‪ ».‬قوام در بخشی درباره جریان حکومت های‬ ‫خودمختار اذربایجان و کردستان نوشته است‪« :‬هیات موسسان فرقه دموکرات در تاریخ بیست و دوم شهریور ‪ 1324‬تشکیل شد‪.‬‬ ‫پیشه وری به عنوان صدر فرقه دموکرات و شبستری به عنوان معاون او انتخاب شد‪ .‬در ته ران افراد حزب توده و روزنامه های دست چپی‬ ‫قیام پیشه وری و یاران او را یک نهضت ملی و انقالبی توصیف م ی کردند و ان را عکس العمل تندروی های هیات حاکمه و افکار‬ ‫ارتجاعی ان قلمداد م ی کردند و به عنوان طلیع ه ای به منظور ایجاد یک ای ران نو‪ ،‬ازاد و مترقی جلوه م ی دادند و با تبلیغات ماه رانه و‬ ‫گوناگون خود کوشش داشتند مردم به حقیقت این ماجرا و نظری که سیاست شمال ب رای ایجاد ان اتخاذ کرده بود‪ ،‬پی نب رند‪g ».‬‬ ‫کاراگاه‬ ‫گجتعنوانی‬ ‫کهلوپوئنبه‬ ‫اوالند داده‬ ‫است‬ ‫لباس نو برای شاهکار سلینجر‬ ‫«ناتور دشت» با ترجم ه جدید‬ ‫رمان «ناتور دشت» اثر ج ی دی سلینجر با ترجمه مشترک مریم صالحی و مهدی اذری منتشر شد‪ .‬این رمان یکی از مطرح ترین‬ ‫اثار سلینجر است و داستان زندگی نوجوانی به اسم «هولدن» را پیش از بستری شدنش در یک مرکز درمانی روایت م ی کند‪« .‬ناتور‬ ‫دشت» داستان زندگی هولدن کالفیلد نوجوانی هفده ساله اس��ت که در اغاز رمان‪ ،‬در مرکز درمانی بستری است و رمان ب ر اساس‬ ‫حوادثی ش��کل م ی گیرد که وی پیش از ورودش به این مرکز تجربه کرده بود‪ .‬به نظر م ی رسد س��لینجر این رمان و شخصیت‬ ‫اصل ی اش را بیش از سایر اثارش دوست دارد زی را زمانی که هالیوود ب رای اقتباس سینمایی از این اثر اجازه نویسنده را خواست در‬ ‫کمال تعجب با مخالفت او مواجه م ی شود‪ .‬جواب سالینجر به این درخواست چنین بود‪« :‬نم ی توانم اجازه بدهم چون ممکن است‬ ‫«هولدن» (شخصیت اصلی داستان) این قضیه را دوست نداشته باشد‪ ».‬سلینجر در سال ‪ ۱۹۱۹‬در منهتن نیویورک از پدری یهودی‬ ‫و مادری مسیحی به دنیا امد‪ .‬نخستین داستان وی به نام «جوانان» در سال ‪ ۱۹۴۰‬در مجله ‪ Story‬به چاپ رسید‪ .‬چند سا ل بعد (در‬ ‫سال های ‪ ۱۹۴۵‬و ‪ )۱۹۴۶‬داستان «ناتور دشت» به شکل دنباله دار در امریکا منتشر شد و سپس در سال ‪ ۱۹۵۱‬روانه بازار کتاب این‬ ‫کشور و بریتانیا شد‪ .‬از جروم دیوید (جی‪.‬دی) سلینجر‪ ،‬نویسنده امریکایی‪ ،‬عالوه بر «ناتور دشت» (با نام «ناطور دشت» هم ترجمه‬ ‫شده است)‪ ،‬کتاب هایی چون «دلتنگ ی های نقاش خیابان چهل و هشتم»‪« ،‬خاط رات شخصی یک سرباز»‪« ،‬جنگل واژگون» و‬ ‫«فرانی و زویی» به فارسی ترجمه و در ای ران به انتشار رسیده اند‪ .‬رمان «ناتور دشت»‪ ،‬مشهورترین اثر سلینجر‪ ،‬نخستی ن بار در سال‬ ‫‪ 1345‬ب ا ترجمه احمد کریم ی حکاک از سوی نشر مینا منتشر شد و بعد از ان محمد نجفی به سراغ ترجمه ان رفت‪g .‬‬ ‫انتقالگرت‬ ‫بیل هنوز سوژه‬ ‫مطبوعات‬ ‫اسپانیاست‬ ‫‪79‬‬ ‫مرد صد میلیون‬ ‫یورویی‬ ‫گرتبیلرکوردشکنشد‬ ‫دیـــدار‬ ‫«گرت بیل» با قراردادی که بسته‪ ،‬در هر دقیقه ‪ 34‬پوند‬ ‫لو انتقال‬ ‫به دست م ی اورد‪ .‬او حاال رکورددار است؛ رکورددار نق ‬ ‫در جهان‪ .‬کارنامه این بازیکن را م ی ت��وان این گونه خالصه‬ ‫کرد‪« :‬گرت بیل‪ ،‬ستاره ‪ ۲۴‬ساله تیم ملی فوتبال ولز‪ ،‬تا سال‬ ‫‪ ۲۰۰۷‬در باشگاه ساوت همپتون توپ م ی زد‪ .‬باشگاه تاتنهام در‬ ‫ان سال او را در ازای ‪ ۱۴‬میلیون ی��ورو ب ه خدمت خود دراورد‪.‬‬ ‫رئال مادرید سومی��ن ایستگاه فعالیت حرف��ه ای گرت بیل‬ ‫است که در سال ‪ ۲۰۱۳‬به عنوان بهترین فوتبالیست انگلیس‬ ‫برگزیده شد‪ .‬او در ‪ ۱۴۶‬بازی در لیگ برتر انگلیس ‪ ۴۳‬گل به‬ ‫ثمر رسانده و ‪ ۴۰‬بازی نیز ب رای تیم ملی ولز انجام داده است‪».‬‬ ‫او اکنون صاحب رک��وردی است که پیش از ای��ن در اختیار‬ ‫کریستیانو رونالدو بود‪ .‬او در سال ‪ ۲۰۰۹‬در ازای ‪ ۸۰‬میلیون پوند‬ ‫(‪ ۹۳‬میلیون یورو) از منچستریونایتد به رئال مادرید پیوسته بود‪.‬‬ ‫البته میان رونالدو و بیل یک تفاوت عمده وجود دارد؛ رونالدو‬ ‫به عنوان بازیکنی با تجربه بی ن المللی‪ ،‬با سابقه اقای گلی و‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫پنجره نقل وانتقاالت تابستان��ی دوشنبه شب گذشته‬ ‫به پایان رسید و تیم های مختل��ف اروپایی به رقابت سخت‬ ‫خود‪ ،‬خارج از مستطیل سبز پایان دادند‪ .‬اکنون پس از بسته‬ ‫لو انتقاالت تابستانی‬ ‫لو انتقاالت به بررسی نق ‬ ‫شدن پنجره نق ‬ ‫تیم های بزرگ فوتبال در اروپا م ی پردازیم‪:‬‬ ‫منچست ر یونایتد‪ :‬ب ر خالف انتظارات یونایتد روزهای‬ ‫لو انتقاالت اروپا سپری کرد‪ .‬گیلرمو واره ال تنها‬ ‫یرا در نق ‬ ‫ارام ‬ ‫خرید تابستانی شیاطین سرخ اس��ت‪ .‬البته نگه داشتن وین‬ ‫رونی در اولدترافورد را م ی توان موفقیت بزرگی ب رای این تیم‬ ‫انگلیسی دانست‪.‬‬ ‫منچستر س�یتی‪ :‬سیتی باز هم یکی از تیم های‬ ‫لو انتقاالت ب��ود‪ .‬مانوئل‬ ‫پ ر س رو صدای جزی��ره در ب��ازار نق ‬ ‫پلگرینی‪ ،‬سرمربی جدید این تیم به تمام خواسته های خود‬ ‫در بازار تابستانی رسید‪ .‬در فصل جدی��د فرناندینیو (شاختار‬ ‫دونتسک)‪ ،‬خسوس ناواس (سویا)‪ ،‬الوارو نگردو (سویا)‪ ،‬استفان‬ ‫یووتیچ (فیورنتینا) و مارتین دمیکلیس (اتلتیکو مادرید) را هم‬ ‫باید به جمع ستارگان سیتی اضافه کرد‪.‬‬ ‫چلسی‪ :‬حدود دو سال است که چلسی سیاست های‬ ‫لو انتق��االت به سراغ‬ ‫خود را تغیی��ر داده و دیگر در ب��ازار نق ‬ ‫خریدهای نجومی نم ی رود‪ .‬البت��ه انها قصد داشتند با خرید‬ ‫وین رونی بار دیگر خب ر ساز شوند‪ ،‬ام��ا مقاومت من یونایتد‪،‬‬ ‫پروژه اقای خاص و اب راموویچ را به یک پروژه شکس ت خورده‬ ‫تبدیل کرد‪ .‬به همین خاط��ر هم مورینیو به س��راغ شاگرد‬ ‫قدیمی خود رفت‪ .‬اتوئو را م ی توان برگ برنده چلسی در بازار‬ ‫لو انتقاالت دانست‪ .‬البته از کنار نام شورله هم نم ی توان به‬ ‫نق ‬ ‫سادگی عبور کرد‪.‬‬ ‫‪80‬‬ ‫قهرمانی به رئال امد‪ ،‬اما بیل بدون قهرمانی‪ ،‬بدون جام‪ ،‬بدون‬ ‫اقای گلی ‪ 100‬میلیون یورو هزینه در ب ر داشته است؛ مبلغی‬ ‫بسیار گزاف که گروهی با شرای��ط اقتصادی اروپا هماهنگ‬ ‫نم ی دانند‪ .‬یکی از منتق��دان‪ ،‬سرمربی کنونی تیم ملی ای ران‬ ‫است؛ کارلوس ک ی روش اعتقاد دارد که جابه جایی این همه‬ ‫پول ب رای خرید گرت بیل در این شرایط اقتصادی فوتبال اروپا‬ ‫چیزی بیش از یک رسوایی ب��زرگ ب رای فوتبال دنیا نیست‪.‬‬ ‫«فراموش نکنیم که اسپانیا خود اکنون ب��ا رکود اقتصادی‬ ‫دست وپنجه نرم م ی کند‪ .‬یک سای��ت محاسبه کرده که با‬ ‫پولی که صرف خرید گرت بیل شده‪ ،‬م ی توان هزینه تحصیل‬ ‫‪ 3400‬دانشجوی دانشگاه هاروارد را پرداخت یا هزینه ‪ 524‬بار‬ ‫سفر تفریحی ب��ا فضا پیما به فضا را تقبل ک��رد‪ .‬ایا پرداخت‬ ‫‪ 100‬میلیون یورو به گرت بیل ی��ک دیوانگی بزرگ است؟»‬ ‫سپ بالتر‪ ،‬رئیس فیفا اعتقاد دارد‪« :‬این انتقال حرکتی در بازار‬ ‫سرمایه است و ما نم ی توانیم در این بازار دخالتی داشته باشیم‪.‬‬ ‫این که ایا یک بازیکن ارزش پرداخ��ت چنین مبلغ باالیی را‬ ‫دارد‪ ،‬من مطمئن نیستم‪ .‬با این حال در فوتبال همیشه پول‬ ‫پی دا م ی شود‪ ».‬مدی ران رئال اعتقاد دارند که همواره گران ترین‬ ‫بازیکنان ارزانترین انها هستند و م ی توان با استفاده از مواردی‬ ‫چون مراسم معارفه و فروش پی راهن هزینه ان را جب ران کرد‪.‬‬ ‫مراسم معارفه ای که در هفته گذشته برگزار شد و گرت بیل در‬ ‫این مراسم گفت‪« :‬قیمت رئال مادرید هیچ تاثیری در انتقال‬ ‫من به رئال مادرید نداشت‪ .‬حتی با یک پنی هم به رئال مادرید‬ ‫م ی امدم‪ .‬این قیمت نتیجه مذاکره دو باشگاه بود و تنها فشار‬ ‫را روی من زیاد کرده است‪ .‬دوست دارم بتوانم با رئال مادرید به‬ ‫قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا برسم‪ .‬م ی خواهم به افتخارات‬ ‫زیادی در رئال مادرید برسم‪ ».‬شاید مهم ترین سوال این روزها‬ ‫رابطه میان کریستیانو رونالدو و گرت بیل باشد؛ بیل با دوستی‬ ‫پیش امده و م ی گوید‪« :‬رونالدو بهترین بازیکن جهان است‪.‬‬ ‫او یکی از دالیل اصلی حضور من در رئال مادرید بود‪ .‬امیدوارم‬ ‫بتوانیم در کنار هم به قهرمان ی های زی��ادی دست یابیم‪ .‬او‬ ‫در رئال مادرید رئیس است‪ ».‬رونال��دو هم اعتقاد دارد‪« :‬بیل‬ ‫بازیکنی است که مدتی است همه از او حرف م ی زنند‪ .‬ب رای‬ ‫بیل ارزوی موفقیت م ی کنم‪ .‬او ب رای رسیدن به اهداف خود‬ ‫تنها باید تمرکزش را معطوف به تمرین و زمین بازی کند و به‬ ‫مسائل حاشی ه ای خارج از زمین توجه نکند‪g ».‬‬ ‫خرید در لحظه اخر‬ ‫ادامه تابستانی ارام و به دور از حاشیه را پشت سر گذاشت‪.‬‬ ‫بایرن مونیخ‪ :‬تیاگو الکانترا (بارسلونا) و ماریو گوتسه‬ ‫(بوروسیا دورتموند) دو خرید بزرگ باواریای ی ها بودند‪ .‬بایرن در‬ ‫لو انتقاالت داشت‪.‬‬ ‫تابستان امسال حضوری موفق در بازار نق ‬ ‫خیل ی ها معتقدند گوتزه و تیاگ��و م ی توانند در بازی های این‬ ‫فصل جزو تاثیر گذارترین بازیکنان پپ گواردیوال باشند‪.‬‬ ‫میالن‪ :‬کریستی��ن زاک��اردو (پارما)‪ ،‬جرس��ون ورگارا‬ ‫(پوپای��ان)‪ ،‬ماتی��اس سیلوستره (اینت��ر)‪ ،‬السان��درو ماتری‬ ‫(یوونتوس)‪ ،‬والتر بیرسا (تورین��و) و اندره ا پولی (اینتر)‪ ،‬شش‬ ‫خریدی بودند که نتوانستند هواداران میالن را به وجد بیاورند‪.‬‬ ‫لو انتقاالت برگ برنده‬ ‫اما سران این تیم در ساعات پایانی نق ‬ ‫خود را رو کردند‪ .‬بازگشت کاکا ب��ه سن سیرو زیباترین هدیه‬ ‫ممکن به هواداران میالنی بود‪ .‬میالن ی ها امیدوارند با کاکا‬ ‫بتوانند به روزهای با شکوه خود بازگردند‪ ،‬البته به شرطی که‬ ‫کاکا در پی راهن میالن تولدی دوباره داشته باشد‪.‬‬ ‫یوونتوس‪ :‬یووه را م ی توان با سیاست ترین تیم بازار‬ ‫نقل و انتقاالت در تابست��ان جاری دانس��ت‪ .‬کارلوس توس‬ ‫(منچستر سیتی)‪ ،‬فرناندو یورنته (اتلتی��ک بیلبائو) و انجلو‬ ‫اوگبونا (تورینو) سه خرید بزرگ بان��وی پیر هستند‪ .‬توس و‬ ‫یورنته هر دو به عنوان بازیکن ازاد به تورین امدند و سران یووه‬ ‫ب رای امضای قرارداد با انها نیازی ب��ه پرداخت های نجومی‬ ‫ نداشتند‪.‬‬ ‫اینتر‪ :‬سفیر تایدر (تورین��و)‪ ،‬واالس (چلسی)‪ ،‬زدراوکو‬ ‫کوزمانویچ (اشتوتگارت)‪ ،‬هوگو کامپاگن��ارو (ناپولی)‪ ،‬مائورو‬ ‫ایکاردی (سامپدوریا)‪ ،‬ایشاک بلفودی (پارما)؛ این شش خرید‬ ‫نشان م ی دهد که اینتر روزهای خوبی را تجربه نم ی کند‪g .‬‬ ‫لو انتقاالت مهم اروپا‬ ‫نق ‬ ‫ارسنال‪ :‬پس از سال ها انتظار باالخره ارسنال هم در‬ ‫لو انتقاالت خودی نشان داد‪ .‬مسوت اوزیل همان خرید‬ ‫بازار نق ‬ ‫بزرگی بود ک��ه ونگر وعده ان را داده ب��ود‪ .‬یایا سانوگو (اوسر)‬ ‫و متئ��و فالمینی (میالن) ه��م دیگر خریده��ای تابستانی‬ ‫توپچ ی ها بودند‪.‬‬ ‫لیورپ�ول‪ :‬لک لک ها ب��ا هفت خرید جدی��د یکی از‬ ‫تیم های فعال جزیره بودند‪ .‬حبیب کولوتوره (منچستر سیتی)‪،‬‬ ‫لوئیس البرتو (سویا)‪ ،‬ایاگو اسپاس (سلتاویگو)‪ ،‬مامادو ساکو‬ ‫(پاری سن ژرمن)‪ ،‬علی سیسوکو (والنسی��ا)‪ ،‬ویکتور موسی‬ ‫(چلسی) و سیمون میگنولت (ساندرلند)؛ با این بازیکنان جدید‬ ‫باید منتظر چهره جدیدی از لیورپول باشیم‪.‬‬ ‫رئال مادرید‪ :‬فلورنتینو پرس‪ ،‬رئیس باشگاه رئال مادرید‬ ‫در بازار نقل و انتقاالت تابستان امسال مبالغ زیادی را ب رای خرید‬ ‫بازیکنان جدید ب رای تیمش هزینه کرد‪ .‬خریدهای تابستانی‬ ‫امسال کهکشان ی ها بازیکنان ج وان و ایند هداری هستند و البته‬ ‫بوم ی گرایی وجذب بازیکنان اسپانیایی هم از جمله نکاتی‬ ‫بود که پرس توجه خاصی به ان داش��ت‪ .‬با خرید گرت بیل‪،‬‬ ‫اییارامندی‪ ،‬ایسکو و کارواخال رئال را م ی توان موفق ترین تیم‬ ‫نقلو انتقاالت تابستانی نامید‪.‬‬ ‫ ‬ ‫بارسلونا‪ :‬نیمار و تمام! بارسا در همان روزهای اغازین‬ ‫تابستان انتقال نیمار‪،‬پدیده فوتب��ال برزیل را نهایی کرد و در‬ ‫_____سوژه‬ ‫انجمعه سیاه بود‬ ‫اش�ک بود و خون ‪ ...‬خون بود و جن�ازه ‪ ...‬خ�ون بود‪ .‬رنگ‬ ‫برگ های تقویم همیشه سرخ اس�ت؛ به رنگ خون اما ان جمعه‬ ‫را نم ی توان به رنگ قرمز تصویر کرد‪ .‬ان روز رنگش تا همیش�ه‬ ‫سیاه م ی ماند‪ ،‬به نشانه عزای یک ملت در سوگ عزیزترین های‬ ‫یک ملت ‪ ...‬ان جمعه که سیاه بود؛ هفدهم شهریور بود ‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪188‬‬ ‫‪81‬‬ ‫همزمان با هفته بانکداری اسالمی‪:‬‬ ‫ازکتاب های منتشر شده بانک مهر اقتصاد در‬ ‫حوزه بانکداری اسالمی رونمایی شد‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪188‬‬ ‫در هفتمین نمایش��گاه بانکداری اسالمی از سه کتاب‬ ‫که توس��ط بانک مهر اقتصاد و در زمینه بانکداری اسالمی‬ ‫به رشته تحریر درامده اس��ت‪ ،‬رونمایی شد‪ .‬به گزارش اداره‬ ‫کل روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪ ،‬در هفتمین نمایشگاه‬ ‫بانکداری اسالمی از س��ه کتاب عقود اس�لامی با تاکید بر‬ ‫نکات کاربردی نحوه اجرای ان در بانک مهر اقتصاد‪ ،‬کتاب‬ ‫نمایشگاهی الزامات اس��تقرار بانکداری اسالمی با تاکید بر‬ ‫گزارش عملیات پیاده سازی و کتاب معامالت بانکی با تاکید‬ ‫بر احکام و اس��تفتائات‪ ،‬در غرفه این بانک توسط دکتر نتاج‪ ،‬‬ ‫مدیرعامل و با حضور تنی چند از مس��ئوالن‪ ،‬مدیران عامل‬ ‫و مدیران رواب��ط عمومی بانک ها‪ ،‬معاون��ان و مدیران بانک‬ ‫مهر اقتصاد و همچنین خبرنگاران حوزه اقتصادی‪ ،‬خبرنگار‬ ‫شبکه خبر و خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان رونمایی شد‪.‬‬ ‫دکتر غالمحسن تقی نتاج‪ ،‬مدیرعامل در این مراسم‪ ،‬هدف‬ ‫از نگارش کتاب عقود اس�لامی را اموزش گام به گام عقود‬ ‫اسالمی به کارکنان شبکه بانکی کش��ور‪ ،‬جلوگیری از بروز‬ ‫اشکاالت احتمالی در انجام عقود اسالمی و اجرای صحیح و‬ ‫شرعی عقود اسالمی بر شمرد و گفت‪« :‬این کتاب با تشریح‬ ‫مثال های ساده‪ ،‬کاربردی و عملیاتی و با لحاظ نکات فقهی‪،‬‬ ‫حقوقی و اعتباری و اعمال نظ��رات صاحبنظران حوزوی و‬ ‫دانشگاهی جمع اوری شده اس��ت‪ ».‬نتاج در خصوص کتاب‬ ‫نمایشگاهی «الزامات استقرار بانکداری اسالمی با تاکید بر‬ ‫گزارش عملیات پیاده س��ازی» که به همت اداره بانکداری‬ ‫اسالمی معاونت اعتبارات و تجهیز منابع تهیه و تالیف شده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬این کتاب از سه بخش ارائه مدل عملی استقرار‬ ‫بانکداری اسالمی‪ ،‬اموزش عقود اسالمی با بیانی ساده و ارائه‬ ‫گزارش عملکرد بانک در راس��تای عملیاتی کردن گام ها و‬ ‫مولفه های مدل عملی بانکداری اس�لامی تش��کیل شده و‬ ‫هدف از انتشار ان ترویج و فرهنگسازی بانکداری اسالمی‬ ‫اس��ت‪ ».‬مدیرعامل بانک مه��ر اقتصاد ادام��ه داد‪« :‬کتاب‬ ‫معامالت بانکی با تاکید بر احکام و استفتائات که با هدف رفع‬ ‫شبهات احتمالی در خصوص عملیات بانکی و ابزارهای مورد‬ ‫همکاری بانک انصار با سازمان بورس و‬ ‫اوراق بهادار و شرکت فرابورس تهران‬ ‫در نشس��ت همکاری س��ازمان بورس و اوراق بهادار‬ ‫و ش��رکت فرابورس با بان��ک انصار درخصوص تاس��یس‬ ‫زیرس��اخت های صندوق زمی��ن و س��اختمان و ابزارهای‬ ‫‪82‬‬ ‫جدید مالی توافق شد‪ .‬براساس گزارش اداره کل بازاریابی‬ ‫و تبلیغ��ات بان��ک انص��ار‪ ،‬در این نشس��ت که ب��ا حضور‬ ‫دکترابراهیم��ی‪ ،‬مدیرعامل بانک انص��ار‪ ،‬منطقی نماینده‬ ‫استفاده ان به رشته تحریر درامده است در سه بخش تعاریف‬ ‫واژگان تخصصی بانکداری اسالمی‪ ،‬عملیات بانکی در حوزه‬ ‫تجهیز و تخصی��ص منابع و بخش پاس��خ امام خمینی(ره)‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری و مراجع عظام تقلید به سواالت و شبهات‬ ‫مطروحه جمع اوری شده است که در پایان هر بخش‪ ،‬شرح‬ ‫کارشناسی ان نیز امده است‪ ».‬گفتنی است‪ ،‬بانک مهر اقتصاد‬ ‫با بیش از یک دهه تجرب��ه در زمینه بانکداری اس�لامی و‬ ‫بر اساس پژوهش های علمی – تحقیقی از یک جامعه اماری‬ ‫‪ 700‬نفره از مدیران و مسئوالن نظام بانکی کشور‪ ،‬مشکالت‬ ‫اجرایی قانون عملیات بانکی بدون رب��ا را احصاء کرده و در‬ ‫قالب یک مدل عملی با ‪ 12‬گام و مولف��ه‪ ،‬طراحی و تدوین‬ ‫کرده اس��ت که یکی از گام های ان اموزش احکام و الزامات‬ ‫بانکداری اسالمی و عقود شرعی است که در کتاب های مزبور‬ ‫به زیورطبع اراسته گشته اند‪.‬‬ ‫بانکداری اسالمی در راس�تای هدف نهایی‬ ‫استقرار یک نظام پولی و مالی اسالمی است‬ ‫‪ l‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در نشس��ت خبری‬ ‫که به مناس��بت هفته بانکداری اس�لامی و با حضور بیش‬ ‫از ‪ 60‬خبرنگار از مطبوعات و خبرگزاری های کش��ور برگزار‬ ‫شد بانکداری اسالمی را در راستای هدف نهایی استقرار یک‬ ‫نظام پولی و مالی اسالمی دانست‪ .‬دکتر غالمحسن تقی نتاج‪،‬‬ ‫مدیرعامل بانک در این نشست با اش��اره به وضعیت اجرای‬ ‫بانکداری اسالمی در کشور‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬به رغم اشکاالتی‬ ‫که در این زمینه وجود دارد قانون عملیات بانکداری بدون ربا‬ ‫ظرفیت مناسبی برای عملیات بانکداری دارد‪ ».‬وی بانکداری‬ ‫اسالمی را یک عالمت سوال بزرگ پیش روی کسانی دانست‬ ‫که دغدغه دین دارن��د و افزود‪« :‬بانکداری اس�لامی هدف‬ ‫نهایی نیست بلکه هدف نهایی استقرار یک نظام پولی و مالی‬ ‫اسالمی اس��ت‪ ».‬نتاج‪ ،‬حذف ربا از عملیات بانکی و انطباق‬ ‫عملیات بانکی با موازین شرعی را مولفه های اصلی بانکداری‬ ‫اس�لامی خواند و گفت‪« :‬هم اکنون رفتار عمومی جامعه در‬ ‫مورد سپرده گذاری قرض الحسنه رضایت بخش نیست و مردم‬ ‫به دلیل نداشتن اطمینان از هزینه کرد این سپرده ها در بخش‬ ‫قرض الحسنه‪ ،‬با اکراه سپرده گذاری می کنند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫نرخ رشد سپرده های قرض الحسنه در مقایسه با سپرده های‬ ‫سرمایه گذاری کوتاه مدت و بلندمدت بس��یار پایین است‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬هم اکنون در خوشبینانه ترین حالت‪ ،‬قرض‬ ‫الحس��نه ‪ 10‬درصد نظام پولی و بانکی ما را می تواند به خود‬ ‫اختصاص دهد چرا که جذابیتی برای سپرده گذاران ندارد‪g».‬‬ ‫س��ازمان بورس و اوراق بهادار و دکتر هامونی مدیرعامل‬ ‫ش��رکت فرابورس تهران برگزار ش��د‪ ،‬طرفی��ن همچنین‬ ‫درخصوص توسعه فعالیت های مالی و اس��تفاده متقابل از‬ ‫ظرفیت های مالی یکدیگر به توافق رس��یدند‪ .‬این گزارش‬ ‫می افزاید که صندوق های زمین و س��اختمان با اخذ مجوز‬ ‫از سازمان بورس و اوراق بهادار به منظور جمع اوری وجوه‬ ‫در اختیار سرمایه داران کوچک داخلی و خارجی و تخصیص‬ ‫ان به ساخت پروژه های ساختمانی بزرگ صورت می گیرد‪.‬‬ ‫همکاری بانک انص��ار در ایجاد زیرس��اخت های صندوق‬ ‫زمین و س��اختمان موجب رونق فعالیت های اقتصادی در‬ ‫بخش مسکن ش��ده و سرمایه های مش��ارکت کنندگان را‬ ‫افزایش می دهد‪ .‬دکتر ابراهیمی طی س��خنانی پس از این‬ ‫توافق سرمایه گذاری در بورس را به عنوان ابزار نیرومندی‬ ‫در خصوصی سازی و سپردن امور اقتصادی به مردم‪ ،‬هدایت‬ ‫نقدینگی و نیز توس��عه ثروت مردم دانس��ت و گفت‪« :‬طی‬ ‫س��ال های اخیر این امر تاثیر قابل توجه��ی براقتصاد مردم‬ ‫داش��ته و برقدرت خرید انان افزوده است‪ ».‬وی همچنین‬ ‫اف��زود‪« :‬بانک انصار براس��اس مس��ئولیت های اجتماعی‬ ‫خود از پروژه ه��ای ملی در راس��تای توس��عه اقتصادی و‬ ‫تحقق اقتص��اد مقاومتی و بهبود وضعیت معیش��تی مردم‬ ‫پشتیبانی می کند‪g ».‬‬ ‫گفت و گو با مدیرعامل مجموعه برندهای اکو‪ ،‬فابی‪ ،‬دنیلی‪ ،‬جیووانی گالی و ناراکامیچی‬ ‫مشتری مداری مهم ترین شعار ماست‬ ‫اکرم شعبانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ای�ن مجموع�ه از چه س�الی و در چند ش�عبه‬ ‫فعالیت خود را در ایران اغاز کرده است؟‬ ‫‪ l‬ما فعالی ت مان را با اکو از ‪ 10‬س��ال پیش اغاز کردیم و‬ ‫هم اکنون اکو با ‪ 20‬ش��عبه و در ‪ 8‬ش��هر به طور گسترده فعالیت‬ ‫ی خانواده‬ ‫م ی کند‪ .‬محصوالت ما مجموعه کیف و کفش برای تمام ‬ ‫و برای همه نوع مصرفی از رسمی تا ورزشی است و الزم است بدانید‬ ‫ما در کنار اکو‪ ،‬کفش فابی و دنیلی را هم داریم که انشاءاهلل قرار است‬ ‫در کشورمان شرکت تولیدی اش را هم راه اندازی کنیم‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫انحصار واردات پوشاک ناراکامیچی (برند ایتالیایی) و جیووانی گالی‬ ‫(ب رند پ رتغالی) را نیز در کنار اکو پیگیری م ی کنیم‪.‬‬ ‫هیچ یک از ای�ن برندها در داخل کش�ور تولید‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬اساس��ا اجرایی کردن این برنامه در شرایط کنونی‬ ‫کار بسیار سختی است‪ .‬این برندها دانش و تکنولوژی خاص خود‬ ‫را م ی طلبد که ما هنوز در کشور به ان دست نیافته ایم و اگر قرار بود‬ ‫این امر تحقق پی دا کند‪ ،‬عالوه بر سرمایه گذاری مناسب‪ ،‬باید دانش‬ ‫ان به طور کامل به کشور انتقال یابد و مهمتر از ان پرورش نیروی‬ ‫کارامد انسانی است‪ .‬مثل این است که شما بخواهید یک بنز یا‬ ‫فراری را در ای ران تولید کنید‪ ،‬صرفا وارد کردن دستگاه های تولید ان‬ ‫به کشور راهگشا نخواهد بود‪ .‬این محصوالت هم به لحاظ علمی‬ ‫ و دانش تکنولوژیکی شرایط خاص خود را دارند و باید به این شرایط‬ ‫نزدیک شویم تا بتوانیم تولید ان را در کشور محقق کنیم‪.‬‬ ‫تحری م های اقتصادی چه تاثی�ری بر وضعیت‬ ‫برندها در داخل کشور داشته است؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این است مجموعه ما هم تحت تاثیر تحریم قرار‬ ‫گرفته و پس از اعمال تحریم ها بر ایران‪ ،‬واردات چنین محصوالتی‬ ‫باتوجه به دسته بندی صورت گرفته به عنوان کاالی لوکس معرفی‬ ‫شد‪ .‬بنابراین واردات این کاالها هم بسیار کاهش یافت‪ .‬این در حالی‬ ‫است که پس از غذا‪ ،‬در هرم نیازهای انسانی پوشاک در رده دوم قرار‬ ‫دارد و من فکر م ی کنم این دسته بندی باید مورد بازنگری قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اما واقعیت این است که با واردات محصوالت باکیفیت که صاحب‬ ‫عناوین و برندهای بی ن المللی و دارای استانداردهای جهانی هستند‪،‬‬ ‫عالوه بر فرهنگسازی به منظور اس��تفاده از کاالهای باکیفیت‪،‬‬ ‫دانش فنی و فرهنگ استفاده مناسب به کشور تزریق م ی شود‪ .‬در‬ ‫حقیقت ما فرهنگ مصرف را بهبود م ی بخشیم؛ درست مثل کاری‬ ‫که کشورهای در حال رشد انجام دادند‪ .‬انها ابتدا تسهیالتی را ب رای‬ ‫ورود برندهای باکیفیت به داخل کشورشان ایجاد کردند و با ارتقای‬ ‫سطح استاندارد جامعه ارام ارام تکنولوژی مونتاژ و سپس تولید این‬ ‫محصوالت را هم اخذ کردند‪ .‬هم اکنون‪ ،‬بسیاری از این کشورها‪ ،‬خود‬ ‫تولیدکننده این برندها هستند‪ .‬قطعا در کنار این امر‪ ،‬تولیدکنندگان‬ ‫داخلی کشورهای در حال توسعه خود را در برابر تولی داتی م ی بینند‬ ‫که باید با انها رقابت کنند‪ ،‬به این ترتیب ناخوداگاه‪ ،‬تولی دات داخلی‬ ‫در مسیر بهبود کمی و کیفی قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫ایا افزای�ش ن�رخ دالر و ارز بر قیم ت ه�ا‪ ،‬میزان‬ ‫فروش و واردات شما تاثیر داشته است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬کامال‪ .‬ما هم مانند س��ایر بنگاه ه��ای اقتصادی از‬ ‫این شرایط تاثیر پذیرفتیم‪ ،‬اما س��عی کردیم این تاثیر به گونه ای‬ ‫نباشد که خریدار تحت فشار قرار بگیرد‪ .‬در نوروز ‪ 91‬در حالی که‬ ‫دالر همچنان س��یر صعودی خود را طی م ی کرد ما در کمپینی‬ ‫با مشتریان با طرح این شعار که «سال ها شما حمایتمان کردید‬ ‫امسال ما شما را حمایت م ی کنیم» تنها درصدی را روی اجناس‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪188‬‬ ‫اکو یک برند بین المللی تولید انواع کفش است‪ .‬این برند اجناس دیگری مانند کیف و بوت را به مصرف کنندگان و‬ ‫طرفداران بیشمارش که از اقشار مختلف جامعه‪ ،‬اما طرفدار برندهای خوشنام هستند ارائه می دهد‪ .‬فلسفه اکو بسیار‬ ‫ساده است؛ همه چیز بر اساس پا شروع می شود‪ .‬تولیدکنندگان کفش اکو می گویند‪« :‬هنگامی که دغدغه کمپانی های‬ ‫دیگر تولید کفش است‪ ،‬توجه ما روی پای شما متمرکز است‪ .‬اینکه پا چگونه عمل می کند‪ ،‬چگونه واکنش نشان می دهد‪،‬‬ ‫چگونه همه ‪ 52‬استخوان و ‪ 56‬مفصل ان می توانند شما را به حرکت دراورند‪ .‬فقط با دانستن همه مطالب راجع به پاست‬ ‫که می توان راحت ترین کفش های دنیا را تولید کرد‪ ».‬اینها مطالبی است که می توان برای دستیابی به اطالعات الزم در‬ ‫مورد «مجموعه برندهای اکو‪ ،‬جیووانی گالی و ناراکامیچی» یافت و به نظر می رسد همین یک دلیل کافی باشد که این‬ ‫برند پس از سال ها فعالیت در ایران با وجود مشکالت اقتصادی که تمامی بخش های تولیدی‪ ،‬صنعتی و وارداتی کشور‬ ‫را درگیر کرده‪ ،‬متولیان ان هنوز مشتریان خود را حفظ کرده اند و این شرایط عالوه براینکه نتوانسته تاثیری بر میزان‬ ‫ی هزینه ها با فروش‬ ‫فروش انها بگذارد‪ ،‬بلکه باعث شده بنابر ادعای مدیرعامل و رئیس هیات مدیره این شرکت؛ تمام ‬ ‫خوب جبران شود‪ .‬دراین راستا گفت وگویی اختصاصی با علی اژدرکش که در جای جای گفت وگویش مشتری مداری را‬ ‫مورد تاکید قرار می دهد‪ ،‬ترتیب داده ایم که در ادامه می خوانید‪.‬‬ ‫اضافه کردیم که بتوانیم هزینه ها را پوشش دهیم‪ .‬برای ما در این‬ ‫شرایط حفظ مش��تریان مهم تر بود و تالش کردیم با حفظ کمی‬ ‫فروش حتی با سود خیلی کم با بحران مواجه نشویم‪ .‬در واقع در این‬ ‫شرایط سعی کردیم با حفظ مشتری و چرخه فروش هزینه هایمان را‬ ‫تحت پوشش قرار دهیم‪.‬‬ ‫در طول این س�ال ها مهمترین ش�عار شما چه‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬مهم ترین ش��عار ما مشتری مداری اس��ت‪ .‬ما به عنوان‬ ‫مجموعه پیش��رو‪ ،‬عالوه بر ایجاد تثبیت در قیمت ها‪ ،‬خدماتی‬ ‫را هم به طور رایگان در اختیار مش��تریانمان قرار م ی دهیم؛ مثل‬ ‫تعمیر و تعویض رایگان کیف و کفش‪ .‬ضمن اینکه شماره تلفن‬ ‫ی خدمات (‪ )2416‬را در اختیار مشتریان قرار داده ایم تا در‬ ‫چهار رقم ‬ ‫هر ساعت از شبانه روز پاسخگوی سواالتشان باشیم‪ .‬همچنین‬ ‫باشگاه مشتریان وفادار سورن نیز طرحی در همین راستاست‪ .‬ما‬ ‫در این شرکت معتقدیم‪ ،‬مشتری های ما الیق استفاده از بهترین‬ ‫کاالها و خدمات هستند و به همین دلیل سعی م ی کنیم به نیاز‬ ‫انها پاسخ بدهیم‪.‬‬ ‫مش�ارکت واردکنندگان ایرانی با تولیدکنندگان‬ ‫برندهای خارجی چگونه م ی تواند صورت بگیرد؟‬ ‫‪ l‬من معتقدم مقوله «واردات» یک حلقه مهم از صنعت‬ ‫است که باید در مسیر تعالی تولی دات قرار بگیرد‪ .‬خیلی اشتباه است‬ ‫که واژه تولید را با واژه صنعت یکی بدانیم زی را تولید تنها بخشی از‬ ‫صنعت است‪ .‬صنعت را م ی توان به الیه های مختلف تقسیم بندی‬ ‫کرد که الیه نخست ان مواد اولیه‪ ،‬الیه دوم مراکز تولید علم و دانش‬ ‫یعنی دانشگاه ها و مراکز تحقیقی الیه بعدی تولید محصول و الیه‬ ‫بعد از ان مدیریت تولید و منابع انسانی و تجارت و شبکه فروش‬ ‫است‪ .‬هر یک از این الیه ها همانند یک زنجیره در صنعت به هم‬ ‫متصل هستند که هدایت این زنجیره ها منجر به موفقیت صنعت‬ ‫م ی شود‪ .‬لذا اگر دید جامع و فراگیر نباش��د تولید بدون تجارت و‬ ‫تجارت بدون تولید و هر دو بدون علم‪ ،‬تکنولوژی و مدیریت مناسب‬ ‫موفق نخواهد بود‪.‬‬ ‫تا چه حد یک کاالی وارداتی مطلوب م ی تواند به‬ ‫رشد تولیدات داخلی کمک کند؟‬ ‫‪ l‬من به عنوان ی��ک ای رانی عالقه مند به توس��عه ایران‬ ‫در علوم و صنایع مختلف هس��تم و امیدوارم مسئوالن از واردات‬ ‫کاالهای بدون کیفیت به داخل کش��ور جلوگیری کنند‪ ،‬چراکه‬ ‫این محصوالت لطمات جب ران ناپذیری بر فرهنگ استفاده مردم‬ ‫از کاالهای مرغوب و روند تولید وارد م ی کند‪ .‬اما باید بپذیریم که‬ ‫کاالهای باکیفیت شرایطی را ایجاد م ی کنند تا صاحبان صنایع در‬ ‫ی و موفقیت‬ ‫مقام مقایسه برایند و تالش کنند دانش فنی و علم ‬ ‫یک کاال را مورد ارزیابی قرار دهند‪ .‬ما در داخل کش��ور باید توان‬ ‫رقابت با تولیدات خارجی را داشته باشیم‪ .‬اگر چنین امری صورت‬ ‫نگیرد چگونه م ی خواهیم خارج از کشور با انها رقابت کنیم؟ یک‬ ‫تولیدکننده باید بداند که در حیطه فعالیت تولیدی اش‪ ،‬دانش فنی و‬ ‫ی تا کجا پیش رفته است‪ .‬اگر م ی خ واهیم زمینه ارتقای کیفی‬ ‫علم ‬ ‫محصوالت و تولی داتمان را مهیا کنیم باید با شناخت و توان مناسب‬ ‫وارد بازار بی ن الملل ش��ویم‪ .‬اینکه با چند قانون و ایی ن نامه جلوی‬ ‫ورود محصوالت را بگی ریم‪ ،‬کافی نیست؛ بلکه باید شرایط مطلوب‬ ‫ی و تجهی زات تولید را‬ ‫برای واردات کاالهای باکیفیت‪ ،‬دانش علم ‬ ‫نیز مهیا کنیم تا بتوانیم در بازارهای جهانی صاحب جایگاه شویم‪.‬‬ ‫ش�ما مراس�م وی�ژه ای را در ط�ول س�ال برای‬ ‫مشتریان خود برگزار م ی کنید؛ این مراسم با چه‬ ‫هدفی صورت م ی گیرد؟‬ ‫‪ l‬همانطور که گفتم مشتریان برای ما تنها وسیله ای برای‬ ‫سوددهی نیستند‪ .‬ما مراسمی را با دعوت از مشتریانمان به مناسبت‬ ‫عیدسعید فطر در سالن اجتماعات شهید بهشتی برگزار کردیم و در‬ ‫این مراسم با انجام قرعه کشی ج وایز نفیسی از جمله بن های خ رید‪،‬‬ ‫سکه های بهار ازادی و سه ماشین تیبا تقدیم مشتریانمان کردیم‪.‬‬ ‫ی را مجددا برگزار کنیم‬ ‫ضمن اینکه در نظر داریم چنین مراس��م ‬ ‫تا انش��اءاهلل بتوانیم اوقات خوبی را ب رای طرفداران این مجموعه‬ ‫مهیا کنیم‪g.‬‬ ‫‪83‬‬ ‫جای خالی را با ما پر کنید‬ ‫قیمت ها به تومان میباشد‬ ‫سه ماهه‬ ‫شش ماهه‬ ‫یک ساله‬ ‫پست سفارشی ته ران‬ ‫‪36/000‬‬ ‫‪72/000‬‬ ‫‪144/000‬‬ ‫پست سفارشی شهرستان‬ ‫‪38/000‬‬ ‫‪76/000‬‬ ‫‪152/000‬‬ ‫بانک ملت به نام هفته نامه مثلث‬ ‫شماره حساب ‪43293196/94‬‬ ‫شماره کارت ‪6104-3377-7006-5405‬‬ ‫شماره شبا ‪IR28 0120000000004329319694‬‬ ‫برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره ‪ 3000411711‬ارسال نمایید‬ ‫شماره تماس‪88171506-8 :‬‬ ‫‪09109797859‬‬ ‫برای دریافت پیشخوان همراه اول ‪ MOSLAS‬را به ‪ 7050‬پیامککنید‬