ماهنامه مثلث شماره 189

‫قالیباف چگونه شهردار تهران ماند؟‬ ‫ائتالف‪ ،‬رویکرد جدید اصولگرایان‬ ‫بررسی اتفاقات شورای شهر درگفت وگو با مختاباد‪ ،‬شاکری‪ ،‬پیرهادی و جدیدی‬ ‫حمالت بی امان اصالح طلبان به راستگو‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدوهشتادونهم‪23/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫ماموریت ویژه محمدجواد ظریف‬ ‫تیم مذاکره کننده هسته ای را چه کسانی تشکیل می دهند؟‬ ‫محتوای پیغام امریکا‬ ‫به ایران چه بود؟‬ ‫تهران‪ ،‬چگونه واشنگتن را از جنگ با سوریه بازداشت‬ ‫مدرنیزاسیون با چکمه‬ ‫بررسی رابطه رضاخان با روشنفکران‬ ‫سوریه راه حل نظامی ندارد‬ ‫گفت وگو با هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل در تهران‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫پیام انتصاب شمخانی‬ ‫دبیرجدید شورای عالی امنیت ملی‬ ‫چه ماموریت هایی دارد؟‬ ‫مردی از جنس رسانه‬ ‫حسینانتظامیمعاونمطبوعاتی‬ ‫وزارت ارشاد شد‬ ‫حمله اروپا به استانبول‬ ‫گفت وگو با محمدحسین عادلی درباره‬ ‫انتخاب توکیو برای المپیک ‪2020‬‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫سوریه راهحل‬ ‫نظامی ندارد‬ ‫گفت وگو با هماهنگ کننده‬ ‫مقیم سازمان ملل در تهران‬ ‫‪1‬‬ ‫گری لوئیس که حاال در تهران هماهنگ کننده مقیم سازمان ملل متحد اس�ت‪ ،‬متولد سال ‪ 1962‬در بریج تاون‬ ‫پایتخت باربادوس‪ ،‬کش�وری کوچک در دریای کارائیب و اقیانوس اطلس ش�مالی و ش�مال ش�رق ونزوئال است‪ .‬او‬ ‫فوق لیس�انس روابط بی ن الملل خود را از دانش�گاه اقتصاد لندن گرفته است و در س�ال های ‪ 2004‬تا ‪ 2008‬ب ه عنوان‬ ‫نماینده منطقه ای جنوب اسیا در دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در دهل ی نو مشغول خدمت بود‪.‬‬ ‫بین سال های ‪ 2008‬تا ‪ ،2013‬ب ه عنوان نماینده منطقه ای دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد در دفتر‬ ‫ی و اقیانوسیه مستقر در بانکوک فعالیت داشت‪ .‬او در فروردین ‪ 1392‬ب ه عنوان هماهنگ کننده‬ ‫منطقه ای اسیای شرق ‬ ‫مقیم س�ازمان ملل متحد در ایران منصوب شده اس�ت و در گفت وگو با مثلث به نقش س�ازمان ملل در چالش های‬ ‫بی ن المللی م ی پردازد‪ .‬مثلث همچنین از وی در مورد ناکارامدی سازمان ملل و نقش شورای امنیت در ناامن شدن جهان‬ ‫پرسیده است‪ .‬او البته معتقد است که در بحران سوریه باید از حمله نظامی حذر کرد‪ .‬گری لوئیس به همراه همسر‬ ‫خود خانم الیزابت لوئیس در تهران زندگی م ی کنند‪.‬‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سازمان ملل امروز در منازعات بی ن المللی در چه‬ ‫جایگاهی قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬از مدت ها پیش از اینکه من به کار در س��ازمان‬ ‫ملل متحد بپ��ردازم‪ ،‬این س��وال ذهن بزرگان��ی در روابط‬ ‫بی ن الملل را درگیر کرده است‪ .‬ما نیاز به تقویت سازمان ملل‬ ‫را تصدیق م ی کنیم‪ .‬این دلیلی اس��ت که همواره به نوعی‬ ‫برنامه ای ب رای «اصالحات» در س��ازمان ملل متحد وجود‬ ‫دارد‪ .‬اما در اصل نیاز است موضوع زیر را مد نظر قرار دهیم‪.‬‬ ‫ایده ای که در منشور ملل متحد لحاظ شده در پی این است‬ ‫که «توازن قدرت» را با «ق��درت اجتماعی» جایگزین کند‪.‬‬ ‫ملل متحد رویای جهان��ی را م ی نمایاند که با خرد و منطق‬ ‫اداره شود؛ جهانی با حاکمیت قانون‪ .‬طی صد سال گذشته‪،‬‬ ‫جهان اندیش��ه هایی را رش��د داده مبنی ب��ر اینکه چگونه‬ ‫جامع��ه ای بی ن الملل��ی م ی تواند با ارزش های مش��ترک و‬ ‫مسئولی ت های مش��ترک در کنار هم باش��د‪ .‬سازمان ملل‬ ‫متحد تجسمی از بس��یاری از این اندیشه هاست اما کامل‬ ‫نیست‪ .‬همان گونه که شما پرس��یدید‪ ،‬سوال این است که‬ ‫چگونه س��ازو کارها را تقویت کنیم؟ چه ن��وع ط راحی نیاز‬ ‫داریم تا این امر را تحقق دهیم؟ دو دیدگاه وجود دارد در زمینه‬ ‫اینکه چگونه تغیی رات اتفاق افتند؛ نخست انکه تغییر باید‬ ‫به مرور رخ دهد و باید با اصالح شورای امنیت اغاز شود‪ ،‬در‬ ‫حال ی که پیش��نهاد های دقیق و عملی زیادی وجود دارند‪،‬‬ ‫چالش اصلی این است که نهادی ب رای اداره بازی ایجاد شود‬ ‫تا مقرراتی را تغییر دهد که بازی توس��ط ان اداره م ی شود‪.‬‬ ‫این دشوار است‪ .‬اما نیازمندیم س��ع ی مان را بکنیم‪ .‬دیدگاه‬ ‫دیگر این است که باتوجه به اهمیت مشکالت بزرگ جهانی‬ ‫که با انها رو به رو هستیم‪ ،‬رفتن به س��وی پاشیدگی کامل‬ ‫نهاد های حاکم جهانی‪ ،‬به نوعی تحوالت ناگهانی و عمده‬ ‫ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫مهمترین چالش های بی ن المللی امروز را در چه‬ ‫م ی بینید؟ سازمان ملل م ی تواند نقش سازنده ای‬ ‫در این زمینه ایفا کند؟‬ ‫‪ l‬اجازه دهید به شما فهرس��تی ارائه دهم از برخی‬ ‫چیزهایی که الزم اس��ت نس��بت ب��ه انها نگران باش��یم‪.‬‬ ‫اینها چیزهایی هس��تند که ش��ب مرا بیدار نگه م ی دارند‪.‬‬ ‫تغیی رات اب و هوایی و کمبود اب‪ ،‬قحطی و نا امنی غذایی‪،‬‬ ‫همه گیری ها مانند اچ ای وی و انفلوانزا‪ ،‬نبرد بر س��رمنابعی‬ ‫همچون نفت و اب‪ ،‬گسترش س�لاح های کشتار جمعی‪،‬‬ ‫جرم فراملی سازمان یافته‪ ،‬گستردگی تروریسم‪ ،‬به حاشیه‬ ‫رانده شدن اغلب «یک میلیارد نفری که در سطحی پایی ن تر‬ ‫زندگی م ی کنند»‪ ،‬باالرفتن س��طح دریا که منجر به ایجاد‬ ‫پناهندگان مرتبط با ش��رایط اقلیم ی است‪ ،‬جنگل زدایی و‬ ‫بیابان زایی و کمبود اب که پناهندگان اقلیمی بیشتر ایجاد‬ ‫م ی کند‪ .‬اینها چالش های بزرگ حقیقی اینده هستند‪.‬‬ ‫اقای کوفی عنان‪ ،‬دبیرکل سابق ما انها را «مشکالت‬ ‫ب��دون پاس��پورت» م ی نامید‪ .‬هی��چ کش��وری نم ی تواند‬ ‫به تنهایی با انها رو در رو شود‪ .‬ما نیازمند این هستیم که بر‬ ‫این خطرها نسبت به امنیت انسانی تمرکز کنیم‪ .‬سرودها‬ ‫و پرچم ها و س��ایر نمادهای مرتبط با غرور ملی ما به یقین‬ ‫خوب و ضروری هستند اما در ب رابر جهان نامعلوم و پیچیده‬ ‫اینده کمک چندانی به ما نم ی کنند‪ .‬پاس��خ به سوال دوم‬ ‫شما صراحتا مثبت اس��ت‪ .‬اگر ما باید با «مشکالت بدون‬ ‫پاسپورت» سروکار داشته باشیم‪ ،‬سازمان ملل متحد به یقین‬ ‫م ی تواند کارهای زیادی انجام دهد که فرصت بهتری ب رای‬ ‫موفقیت به دست اوریم‪ ،‬حتی با وجود اینکه اقدام اصلی باید‬ ‫از سوی کشورها و رهب ران انها انجام گیرد‪.‬‬ ‫این اس��ت کاری که به خوبی م ی توانیم انجام دهیم‪.‬‬ ‫ی ترسیم گستره و ماهیت‬ ‫ابتدا م ی توانیم دانشی اساسی ب را ‬ ‫چالش های رو به رو ایجاد کنیم‪ .‬ب رای مثال‪ ،‬س��ازمان ملل‬ ‫متحد در حال حاضر این اقدام را از طریق هیات بین دولتی‬ ‫ب رای تغیی��رات اب و هوایی انجام م ی ده��د‪ .‬ما م ی توانیم‬ ‫معیارهایی ب رای رفتار بی ن المللی برق��رار کنیم‪ .‬به تمام ی ‬ ‫کنوانس��یون هایی بنگرید که ملل متحد انها را سرپرستی‬ ‫م ی کند و به امضای بیشتر کشورها رسیده است‪ .‬به اهداف‬ ‫جهانی بنگرید که ما بنیاد انها را گذاشته و پایش م ی کنیم‪،‬‬ ‫مانند ارمان های توس��عه هزاره‪ .‬این موارد نش��انگر نتیجه‬ ‫اجماع نظر جهانی اس��ت‪ .‬باید این را قب��ل از جلوتر رفتن‬ ‫در دست داشته باشیم‪ .‬پس از ان م ی توانیم بهترین دانش‬ ‫فنی یا انچه «رویه درس��ت» م ی خوانیم را تدارک دهیم‪ .‬ما‬ ‫م ی توانیم خط مش ی های منطقه ای را ب رای اقدام با تشریک‬ ‫مساعی بین دولت ها تدارک ببینیم و این کار را م ی کنیم‪.‬‬ ‫باالخره ما م ی توانی��م و برم ی خیزی��م و در فراخوانی ب رای‬ ‫اقدام به بلندی و روش��نی بر طبل م ی کوبیم‪ .‬اما س��ازمان‬ ‫ملل متحد تنها بخشی از راه حل را تشکیل م ی دهد‪ .‬رهبری‬ ‫ملی و عقیده عمومی جهانی الزم اس��ت تا مابقی کار را به‬ ‫انجام برساند‪ .‬در نهایت صاحبان واقعی سازمان ملل متحد‪،‬‬ ‫کشورهای جهان و مردم انها هستند‪.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫این سوال را از این جهت پرس�یدم که امروز در‬ ‫عرصه منازعات بی ن المللی انچه مشخص است‪،‬‬ ‫نوع سازوکار سازمان ملل اس�ت که با مشکالت‬ ‫عدیده ای روب ه رو ست‪ ،‬چه باید کرد؟‬ ‫‪ l‬چنانچه امروز سازمان ملل بسته شود‪ ،‬فردا همگی‬ ‫سراغ «س��ازمان ملل متحد جدید» را به عنوان جایگزینی‬ ‫خواهند گرفت‪ .‬بناب راین فکر م ی کنم سوال اصلی اینجاست‪:‬‬ ‫اِیا ساختار حاکم بر س��ازمان ملل متحد که در حال حاضر‬ ‫ب ر اساس ان ط راحی شده‪ ،‬در واقع مناسب ب رای رویارویی با‬ ‫مشکالت بزرگ جهانی اس��ت که فکر م ی کنم نسبت به‬ ‫انچه در حال حاضر درک م ی کنیم با اهنگ س��ریع تری رخ‬ ‫م ی دهد؟ این سوال اصلی است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬س��ازمانی که اینجانب افتخار داشته ام ‪ 26‬سال‬ ‫در ان خدمت کنم‪ ،‬حدود ‪ 70‬سال پیش تاسیس شده است‪.‬‬ ‫در گس��تره تاریخ‪ ،‬به عنوان مثال در مقایسه با تاریخ وسیع‬ ‫و غنی ای ران‪ ،‬این س��ازمان هنوز سازمانی جوان است و باید‬ ‫این نکته را هنگام ارزیابی نقاط ق��وت و ضعف ان‪ ،‬در نظر‬ ‫داشته باش��یم‪ .‬منش��ور ملل متحد‪ ،‬جنگ را ممنوع کرده‬ ‫است اما از ‪ 1945‬ش��اهد صدها جنگ بوده ایم‪ .‬هدف اصلی‬ ‫س��ازمان ملل متحد برقراری صلح‪ ،‬اعتالی عدالت‪ ،‬ارتقای‬ ‫حقوق بش��ر و کمک به ایجاد معیارهای بهتر زندگی ب رای‬ ‫همه «با ازادی بیش��تر» بود‪ .‬بخش بس��یاری از این موارد‬ ‫را انجام داده ایم‪ .‬اما برخی هس��تند که م ی گویند «سازمان‬ ‫شما شکس ت خورده زی را نتوانستید به رسالت نخست خود‬ ‫یعنی پیشگیری از جنگ دست یابید‪ ».‬یا م ی گویند «حتی‬ ‫چنانچه جنگی رخ دهد‪ ،‬ش��ما توانایی ندارید دشمن ی ها را‬ ‫متوقف کنید‪ ».‬اجازه دهید حقایقی را ب ی پرده عنوان کنیم‪.‬‬ ‫ما به یقین ناکام ی هایی داشته ایم‪ ،‬رواندا‪ ،‬بوسنی و دارفور‪،‬‬ ‫اینها مواردی هستند که ما در اقدام یا اقدام به موقع نسبت‬ ‫به انها ناموفق بوده ایم‪.‬‬ ‫اما م ی توان��م اینگونه بیان کنم که توانایی س��ازمان‬ ‫ملل متحد در هر اقدام به تصمیم مجمع عمومی و شورای‬ ‫امنیت که مهم ترین نهادهای این سازمان هستند بستگی‬ ‫دارد و عدم وجود دستوری شفاف از سوی این نهادها‪ ،‬به اقدام‬ ‫سازمان ملل متحد اسیب وارد م ی کند‪ .‬من م ی توانم عنوان‬ ‫کنم که این موضوع مانع انجام هرگونه اقدام بیش��تر ما در‬ ‫صحنه م ی گردد‪ .‬اذعان م ی کنم ما که در صحنه حضور داریم‬ ‫اما هیچ گاه وجوه کافی در اختیارمان نیس��ت‪ .‬این مطالب‬ ‫درست‪ ،‬اما تمام داستان نیس��ت‪ .‬داستان هنگامی تکمیل‬ ‫م ی ش��ود که ب رایتان از تع��داد زیاد نیروه��ای حافظ صلح‬ ‫سازمان ملل متحد‪ ،‬کارکنان امور انسان دوستانه و توسع ه ای‬ ‫بگویم که ب رای ارمان گرایی پرچم ابی ملل متحد جان خود‬ ‫را در میان گذاش��ته اند‪ .‬م ی توانم ب رایت��ان از میلیون ها تن‬ ‫غذایی بگویم که هر ساله بین افراد گرسنه توزیع م ی شود و‬ ‫خود مانع نبرد م ی گردد‪ .‬م ی توانم درباره حمایت از میلیون ها‬ ‫پناهنده ب ی خانمان مانند افغان ها‪ ،‬همچنین توفیق بزرگ‬ ‫در حمایت از استعمارزدایی و جلوگیری از جنگ های ناشی‬ ‫از ان صحبت کنم‪ .‬م ی توانم درب��اره کمکی حرف بزنم که‬ ‫در اختیار کشورهای در حال گذار به حاکمیت دموکراتیک‬ ‫مانند نامیبیا‪ ،‬نیکاراگوئه‪ ،‬الس��الوادور‪ ،‬گواتم��اال و تیمور‬ ‫لس��ته (تیمور ش��رقی) قرار دادیم‪ .‬اینها مواردی است که‬ ‫نه تنها از نبرد پیش��گیری کرده‪ ،‬بلکه در محقق شدن امید‬ ‫و ارزوی میلیون ها نف��ر از مردم این کش��ورها دخیل بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬همی ن طور م ی توانم به اتفاق نیفتادن ش��ماری از‬ ‫جنگ ها به دلیل دیپلماسی پر جوش و خروشی اشاره کنم‬ ‫که در راهرو های س��ازمان ملل متحد ی��ا در پایتخت های‬ ‫گوناگون جهان با نقش میانج ی گری س��ازمان ملل متحد‬ ‫هدایت م ی ش��د‪ .‬م ی توانم از فرمانده نیروهای سازمان ملل‬ ‫و سربازان افریقای غربی او صحبت کنم که در پایگاه خود‬ ‫در رواندا طی نس ل کشی در ‪ 1994‬باقی ماندند‪ ،‬هنگامی که‬ ‫ماموریت ما در انجا عمال لغو شده بود‪ .‬مثال های زیاد دیگری‬ ‫از فرماندهان ملل متحد وجود دارد ک��ه منطقه توام با رفاه‬ ‫خود را رها کرده و به مکان های خط رناکی رفتند تا بیگانگان‬ ‫را نجات دهند‪ .‬نقل قولی هس��ت مبنی بر اینکه «سازمان‬ ‫ملل متحد به وجود نیامد تا ما را به بهش��ت رهنمون شود‪،‬‬ ‫بلکه به وجود امد تا مانع به جهنم رفتنمان گردد‪ ».‬اینجانب‬ ‫معتقدم این بیان درستی است‪ .‬این دلیلی است که من هر‬ ‫روز از خواب برم ی خیزم و سر کار م ی ایم تا در خدمت هدف‬ ‫این اندیشه بزرگ باشم که همانا ملل متحد نامیده م ی شود‪.‬‬ ‫اما به نظر م ی رسد که س�ازمان ملل کارکرد خود‬ ‫را در حل مناقش�ه های بی ن المللی از دست داده‬ ‫است‪.‬‬ ‫گروهی از کشورهای بی ن المللی‪ ،‬سازمان ملل را‬ ‫س�ازمان عقب مانده در بحران ه�ای بی ن المللی‬ ‫‪11‬‬ ‫م ی دانند که نقش خود را ایفا نم ی کند؛ نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬تصور م ی کنم تالش کردم به این س��وال پاسخ‬ ‫دهم‪ .‬امروزه سازمان ملل متحد تنها نهاد مشترک و جهانی‬ ‫در دنیا اس��ت که ب رای ارتقای صلح‪ ،‬عدالت‪ ،‬حقوق بش��ر و‬ ‫توس��عه به وجود امده اس��ت‪ ،‬پس چگونه م ی تواند عقب‬ ‫مانده باشد؟ چه ساز و کار دیگری ب رای سعی در حل تعارض‬ ‫پیچی��ده و گوناگون و متناقض��ی وجود دارد که از س��وی‬ ‫جهان ی شدن بر ما فشار وارد م ی کند؟ در این تردیدی نیست‬ ‫که ما نیاز داریم رشد کنیم‪ .‬من با سازمان ملل متحد ب رای‬ ‫‪ 26‬سال کار کرده ام و به یقین شاهد اشتباهات زیادی بوده ام‪.‬‬ ‫بخش زیادی از مشکالت ما در اثر بصیرت ناکافی‪ ،‬انطباق‬ ‫نادرست‪ ،‬نا مشخص بودن مس��یر و نبود فکر خوب ایجاد‬ ‫شده است‪ .‬اما این در مورد بسیاری از کشورها‪ ،‬سازمان ها و‬ ‫کسب و کارها صدق م ی کند‪ .‬با این وجود‪ ،‬هنگام ی که من‬ ‫با دالیلی مواجه م ی شوم که چرا مردم م ی گویند نم ی توان‬ ‫چیزی را تغییر داد‪ ،‬نقل قول از مهاتما گاندی را م ی اورم که‬ ‫م ی گوید‪« :‬تغیی��ری باش که م ی خواهی در جهان ش��اهد‬ ‫باشی‪ ».‬متعجب م ی شوید از اینکه چقدر این سخن‪ ،‬مردم‬ ‫را به مولد جریان تغییر بدل م ی کند‪ .‬من به دفعات ش��اهد‬ ‫این امر بوده ام‪.‬‬ ‫در همی�ن رابط�ه‪ ،‬گروه�ی از اصلاح س�اختار‬ ‫س�ازمان ملل س�خن م ی گویند؛ ای�ن اصالحات‬ ‫باید چه شاخصه ای داشته باشند؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬این در واقع سوالی مهم است‪« :‬چگونه م ی توانیم‬ ‫سازمان ملل متحد بهتری داشته باشیم؟» من به سازو کاری‬ ‫بس��یار دقیق نم ی اندیش��م‪ .‬به این فکر م ی کنم که تغییر‬ ‫تنها زمانی رخ م ی دهد که شیوه تفکر متفاوتی را اغاز کنیم‬ ‫و بپرس��یم «منافع ملی» م��ا حقیقتا در چه نهفته اس��ت‪.‬‬ ‫در دنیای ما که اهنگ جهانی ش��دن س��رعت زیادی دارد‪،‬‬ ‫الزم اس��ت درک کنیم که این منافع صرف��ا محدود به ان‬ ‫چیزی نیس��ت که درون مرزه��ای ما رخ م ی ده��د‪ .‬در ب رابر‬ ‫«مشکالت بدون پاس��پورت» نیاز به این داریم که فراتر از‬ ‫حاکمی ت مان رشد کنیم‪ .‬این انجایی است که پاسخ هایی‬ ‫را که به چگونگی اصالحات در ملل متحد صورت م ی گیرد‪ ،‬‬ ‫بیابیم‪ .‬من این را م ی گویم زی را عمال دو سازمان ملل متحد‬ ‫وجود دارد؛ «سازمان ملل متحد نخست» عمدتا از شورای‬ ‫امنیت‪ ،‬مجمع عمومی و نهادهای ان تشکیل شده است‪.‬‬ ‫این «سازمان ملل متحد» از دولت های عضو تشکیل شده‬ ‫که اتخاذ تصمیم م ی کنند‪ .‬انها نهادهای حاکم ما هستند‪.‬‬ ‫سپس «س��ازمان ملل متحد دوم» است که متشکل‬ ‫از کارگزاری ها‪ ،‬صندوق ها و برنامه هاس��ت‪ .‬اینها افرادی در‬ ‫مقر سازمان ملل و در صحنه هستند که سعی م ی کنند به‬ ‫کارهای توسع ه ای و انسان دوس��تانه بپردازند؛ افرادی مانند‬ ‫من‪ .‬اجازه دهید به «سازمان ملل متحد نخست» بنگریم؛‬ ‫ملل متحدی که عمدتا ش��امل ش��ورای امنی��ت و مجمع‬ ‫عمومی اس��ت‪ .‬ضروری اس��ت فرات��ر از وضعیتی حرکت‬ ‫کنیم که در ان هر کش��ور صرفا درگیر حفاظ��ت از منافع‬ ‫ملی خود باش��د‪ .‬به عالوه ضروری اس��ت فراتر از وضعیت‬ ‫تقسیم بندی های ش��مال‪ -‬جنوب و ش��رق‪ -‬غرب حرکت‬ ‫کنیم‪ .‬این به ویژه در مورد سر و کار داشتن با قضیه توافق‬ ‫بر سر تغیی رات اب و هوایی و کاستن از تاثی رات ان صحت‬ ‫دارد‪ .‬می زان نگرش دو سویه کمکی نم ی کند‪ .‬ضروری است‬ ‫با وجود اینکه اینجانب از اهالی‬ ‫کشوری جزیره ای در کارائیب به نام‬ ‫باربادوس هستم که در زمره «جهان‬ ‫سوم» یا کشوری «درحال توسعه»‬ ‫است‪ ،‬این تقسیم بندی جهانی‬ ‫به دو قسمت «درحال توسعه» و‬ ‫«توسعه یافته» را به شکل فزاینده ای‬ ‫نامرتبط می دانم‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫بار دیگر توانمان را در مس��یر حفاظت از سیاره مان هدایت‬ ‫کنیم‪ ،‬زی را این سیاره تنها سکونتگاه همگی ما است‪ .‬الزم‬ ‫اس��ت «س��ازمان ملل متحد نخست» بیش��تر بر امنیت‬ ‫مردم محور تاکید داشته باش��د نه فقط امنیت دولت محور‪.‬‬ ‫الزم اس��ت کمتر درباره «حاکمیت دولت» صحبت کنیم‬ ‫و همان گونه که دبیرکل اس��بق‪ ،‬اقای پرزدکوئیار م ی گفت‬ ‫بیشتر به «حاکمیت اشخاص» بپردازیم‪ .‬در نهایت‪ ،‬هدف‬ ‫دولت چیس��ت؟ مگر چیزی غیر از صیانت از شهروندانش‬ ‫اس��ت؟ فکر م ی کنم مدتی طول م ی کش��د تا ب��ه چنین‬ ‫مرحله ای برس��یم‪ ،‬به عنوان مثال درمورد «حقوق بش��ر»‬ ‫چارچوب ه��ای اخالقی دیگ��ری وجود دارند ک��ه حقوق و‬ ‫مسئولی ت های فردی‪ ،‬اجتماعی و دولتی را تعریف م ی کنند‪.‬‬ ‫این مرحله ای است که ب رای درست اجرا شدن به زمان نیاز‬ ‫دارد اما م ی تواند به اجرا دراید‪« .‬س��ازمان ملل متحد دوم»‬ ‫متش��کل از کارگزاری ها‪ ،‬صندوق ها و برنامه ها نیز در جای‬ ‫خود نیازمند اصالحات است‪ .‬ما باید به راه هایی بنگریم که‬ ‫بتوان با منابع کمتر بازدهی بیشتر داشته و بهره وری بیشتر‬ ‫و موثرتر ارائه دهیم‪.‬‬ ‫نقش کش�ورهای جهان س�وم و پیرو در عرصه‬ ‫بی ن المللی در این اصالح ساختار چیست؟‬ ‫‪ l‬با وجود اینکه اینجانب از اهالی کشوری جزیره ای‬ ‫در کارائیب به نام باربادوس هستم که در زمره «جهان سوم»‬ ‫یا کشوری «درحال توسعه» است‪ ،‬این تقسیم بندی جهانی‬ ‫به دو قسمت «درحال توسعه» و «توسعه یافته» را به شکل‬ ‫فزاینده ای نامرتبط م ی دانم‪ .‬چیزی که واقعا از ان نگرانم این‬ ‫واقعیت اس��ت که حدود یک میلیارد نفر ‪« -‬یک میلیارد‬ ‫نفری که در سطحی پایی ن تر زندگی م ی کنند» ‪ -‬از مجموع‬ ‫هفت میلیارد نفر سیاره ما حقیقتا از همه چیز عقب هستند‪.‬‬ ‫شما می پرسید ایا کش�ورهای ردیف اول و ردیف دوم به عنوان اعضای ملل‬ ‫متحد وجود دارند؟ این پاس�خ من اس�ت‪ :‬منش�ور ملل متح�د از «برابری بین‬ ‫کش�ورهای بزرگ و کوچک» صحبت می کند‪ .‬این رویایی باش�کوه است و من‬ ‫قویا معتقدم تمامی کشورها مستحق داشتن صدایی برابر هستند‬ ‫‪12‬‬ ‫در برخی موارد فقیرتر از انند که زن��ده بمانند‪ .‬این مردم در‬ ‫جاهایی نامناسب‪ ،‬گاه در کش��ورهای نیازمند یا بدتر از ان‬ ‫به عنوان افرادی بدون تابعیت ی��ا به عنوان پناهنده زندگی‬ ‫م ی کنند‪ .‬این تقسیم بندی دنیایی است که من واقعا از ان‬ ‫بیمناکم‪ ،‬نه تقسیم بندی شمال – جنوب‪.‬‬ ‫من همین اواخر کش��وری را در جنوب ش��رقی اسیا‬ ‫ترک کرده ام‪ ،‬جایی که پنج سال در ان زندگی کردم‪ .‬انرژی‬ ‫و رش��د در ان بخش از جهان س��رو صدایی ب��ه راه انداخته‬ ‫است‪ .‬بسیاری از «کش��ورهای در حال توسعه» در اسیای‬ ‫جنوب شرقی به زودی به رده «توس��ع ه یافته» ارتقا خواهند‬ ‫یافت‪ .‬چنانچه به اط راف بنگرید‪ ،‬خواهید دید تقسیم بندی‬ ‫شمال – جنوب به عنوان نگرش��ی به جهان کمتر و کمتر‬ ‫قابل استفاده است‪ .‬من همچنین به «جهان توسع ه یافته»‬ ‫نیز س��فر م ی کنم و در انجا به نسبت زمانی که جوان بودم‬ ‫و به اروپا و امریکای شمالی س��فر م ی کردم‪ ،‬همان می زان‬ ‫اعتماد و تکب��ر را نم ی بینم‪ .‬بناب راین اجازه دهید بس��یاری‬ ‫از این پارادایم ها و الگوهای قدیمی گذشته نگر را رها کرده‬ ‫و اینده ای را بپذیریم که ش��بکه وار به هم پیوسته است‪ .‬در‬ ‫این اینده مورد بحث‪« ،‬جایی که اهل ان هستید» کمتر از‬ ‫اینکه «که هستید» یا «چه م ی توانید بکنید» اهمیت دارد‪.‬‬ ‫ایا در سازمان ملل کش�ورهای درجه یک و درجه‬ ‫دو داریم؟ این س�وال را از این جهت م ی پرس�م‬ ‫که کشورهای قدرتمند‪ ،‬سازمان ملل را ب ه عنوان‬ ‫نهادی زی ر مجموعه خود به حرکت در م ی اورند؟‬ ‫مثل مساله جنگ عراق‪.‬‬ ‫‪ l‬شما م ی پرسید ایا کشورهای ردیف اول و ردیف‬ ‫دوم به عنوان اعضای ملل متحد وجود دارند؟ این پاسخ من‬ ‫است‪ :‬منشور ملل متحد از «ب رابری بین کشورهای بزرگ و‬ ‫کوچک» صحبت م ی کند‪ .‬این رویایی باشکوه است و من‬ ‫قویا معتقدم تمامی کشورها مستحق داشتن صدایی ب رابر‬ ‫هستند‪ .‬اما این جهان ش��مولی خیلی اوقات هویدا نیست‪.‬‬ ‫مجمع عمومی مشتمل بر ‪ 193‬کشور است‪ .‬در این مجمع‬ ‫چین با یک میلیارد و ‪ 300‬میلیون نفر جمعیت درست شبیه‬ ‫کش��ور من باربادوس با جمعیت ناچیز ‪ 300‬هزار نفری یک‬ ‫رای دارد‪ .‬اما شورای امنیت ‪ 15‬عضو دارد که پنج عضو ان از‬ ‫اعضای دائم و دارای حق وتو هستند‪ .‬با این وجود ما شاهد‬ ‫پیشرفت هستیم‪.‬‬ ‫ب رای مثال صد س��ال پی��ش در بارب��ادوس باید پول‬ ‫داشتی تا بتوانی رای بدهی‪ .‬در ان زمان دارایی‪ ،‬حق انتخاب‬ ‫ایجاد م ی کرد‪ .‬پدر پدر بزرگ من نم ی توانست رای دهد چون‬ ‫مایملکی نداش��ت‪ .‬اما اینک تمامی بزرگس��االن در کشور‬ ‫من حق رای دارند‪ .‬من از این قیاس در س��طح بی ن المللی‬ ‫اس��تفاده م ی کنم‪ .‬در ذات هر بش��ر «عدالت» جایگاه خود‬ ‫را دارد‪ .‬م��ن قویا ب��ه این ام��ر معتقدم‪ .‬بیش��تر مردم درک‬ ‫مستقیم ی دارند از اینکه چه چیز درست و چه چیز نادرست‬ ‫است‪ .‬همه م ی خواهند شان و منزلت شان ارج نهاده شود و‬ ‫مردم و دولت های بیشتر و بیشتری این اصل را به رسمیت‬ ‫م ی شناس��ند که انچه در مورد «من» قابل اجراست باید در‬ ‫مورد دیگران نیز به همان ترتیب اعمال گردد‪.‬‬ ‫بناب راین همین استدالل درباره تمام ی کشورها صدق‬ ‫م ی کند‪ .‬درمورد ان فکر کنید‪ .‬فک��رش را م ی کنید که صد‬ ‫سال پیش ما «یک دولت‪ -‬یک رای» داشتیم با تمام ی ان‬ ‫حکومت های مستعمراتی اط رافمان‪ .‬البته که نه‪ .‬اما به این‬ ‫دبیرکل سازمان ملل متحد قبال موضع سازمان ملل را در این باره به وضوح‬ ‫بیان کرده است‪ .‬هیچ راه حل نظامی وجود ندارد‪ ،‬چون هزینه چنین راه حلی بسیار‬ ‫ی خواسته است هیچ یک از‬ ‫زیاد است‪ .‬ایشان همچنین از تمامی طرف های حام ‬ ‫طرف های درگیر را مسلح ننماید‬ ‫بنگرید از ان هن��گام چه راهی را ط��ی کرده ایم‪ .‬حداقل در‬ ‫مجمع عمومی ما یک دولت و یک رای داریم‪ .‬به یقین هنوز‬ ‫راه زیادی را باید بپیماییم‪ .‬اما اصل جهان ش��مولی در جای‬ ‫خود قرار گرفته و غی ر قابل برگش��ت است‪ .‬پس این بخش‬ ‫ارمان گرایانه پاسخ من اس��ت‪.‬اما بخش واقع گرایانه ای نیز‬ ‫وجود دارد‪ .‬هنگام ی که اینجانب گزارش توس��عه انس��انی‬ ‫سازمان ملل متحد را به همراه اقای دکتر صالحی‪ ،‬وزیر امور‬ ‫خارجه پیشین در ماه مه سال جاری در ته ران معرفی کردم‪،‬‬ ‫به این نکته اش��اره کردم که مرکز قدرت اقتصاد جهانی به‬ ‫سوی شرق تغییر مسیر یافته اس��ت‪ .‬این حرکتی جبری و‬ ‫غیرقابل توقف است و نهایتا به همراه ان قدرت سیاسی نیز‬ ‫به اهستگی دستخوش این تغییر مسیر خواهد شد‪ .‬باالخره‪،‬‬ ‫زمانی حاکمیت در ساختار کلی ملل متحد نیز نیازمند تغییر‬ ‫در جهت انعکاس این واقعیت خواهد بود‪ .‬تغییر در راه است‪.‬‬ ‫یکی از نگران ی ها ش�ورای امنیت اس�ت‪ ،‬ایا این‬ ‫شورا‪ ،‬ش�ورای تکلیف بر دیگر کشورهای جهان‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬شاید هنگام ی که قدرت های بزرگ درباره ساختار‬ ‫نظم جهان پس از جنگ و نظارت بر ساز و کار سازمان ملل‬ ‫متحد تازه تاس��یس‪ ،‬تصمیم م ی گرفتند‪ ،‬نباید این س��وال‬ ‫افالطون که «حکمرانی از ان که باشد؟» را م ی پرسیدند‪ .‬به‬ ‫جای ان باید سوال مطرح ش��ده توسط فیلسوف دیگری به‬ ‫نام کارل پوپر را م ی پرسیدند؛ او در عوض سوال کرد‪« :‬چه‬ ‫نظامی م ی توانیم از خود به جای گذاریم که خطر سوء اداره‬ ‫و بد حکومت کردن را به حداقل کاهش دهد؟»‬ ‫‪ l‬نقش هدایت گری بس��یار خطیر و تعیی ن کننده‬ ‫اس��ت‪ .‬هدایت گر در صدد اس��ت امید را وارد معامله کند و‬ ‫اقدامات درست انجام دهد‪ .‬هنگامی که من نوجوان بودم‪،‬‬ ‫ظاه را سه تعارض حل نشدنی در جهان وجود داشت‪ :‬ای رلند‬ ‫ش��مالی‪ ،‬افریقای جنوبی و خاورمیانه‪ .‬در واقع تنها یکی از‬ ‫اینها برقرار مانده است‪ .‬باتوجه به تعدادی از نقش افرینان که‬ ‫فکر م ی کنند منفعتی در این منطقه محوری دارند‪ ،‬راه حل‬ ‫مشخصا باید از روندی حاصل شود که به سراسر مرزها بسط‬ ‫داده شود‪ .‬من معتقدم اگر به سازمان ملل متحد در صدق و‬ ‫صفا اجازه داده شود نقشی توانمند ایفا کند‪ ،‬راه حلی م ی توان‬ ‫یافت‪ .‬بناب راین اج��ازه دهیم رهب ران خ��اور میانه و رهب ران‬ ‫جهان ما نشان دهند به این وظیفه خطیر م ی پردازند‪.‬‬ ‫ایا داش�تن ح�ق وت�و‪ ،‬دموکراتیک و ب ر اس�اس‬ ‫منشور ملل است؟‬ ‫گروهی معتقد هس�تند ح�ق وتو عامل�ی برای‬ ‫بن بست بس�یاری از منازعات بی ن المللی میان‬ ‫قدرت های بزرگ است که به جای ایجاد تفاهم بر‬ ‫افتراق و جدایی و مرزبندی کشورها م ی انجامد‪.‬‬ ‫دادم‪.‬‬ ‫‪ l‬تصور م ی کنم همین االن پاس��خ این س��وال را‬ ‫در م�ورد خاورمیان�ه‪ ،‬س�ازمان مل�ل گوی�ا تنها‬ ‫ایس�تاده و ب ه عنوان ناظر‪ ،‬هیچ ابت�کار عملی به‬ ‫خرج نم ی دهد؟‬ ‫چش م انداز سوریه را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬ابتدا هر انچه در پاسخ به پرسش های قبلی شما‬ ‫گفتم به ویژه درباره نقش هدایت گری در پاسخ به این سوال‬ ‫نیز مصداق دارد‪ .‬دبیرکل س��ازمان ملل متحد قبال موضع‬ ‫س��ازمان ملل را در این باره به وضوح بیان کرده است‪ .‬هیچ‬ ‫راه حل نظامی وجود ندارد‪ ،‬چون هزینه چنین راه حلی بسیار‬ ‫زیاد اس��ت‪ .‬ایش��ان همچنین از تمامی طرف های حام ی ‬ ‫خواسته است هیچ یک از طرف های درگیر را مسلح ننماید‪.‬‬ ‫این امر فقط موضوع را بدتر م ی کند‪ .‬در نهایت دبیرکل همه‬ ‫ر ا ترغیب کرده تا ب ر اساس کنف رانس سال گذشته ژنو تالش‬ ‫کنند‪ .‬ب رای این مقصود س��ازمان ملل متحد دفاتر حس��ن‬ ‫نیت خود را در اختیار طرف های درگیر قرار داده اس��ت‪ .‬به‬ ‫عالوه جناب اقای اخضر اب راهیم��ی‪ ،‬نماینده ویژه دبیرکل‬ ‫تالش زیادی ک��رده تا طرف های درگیر را س��ر میز مذاکره‬ ‫ب رای گفت وگوی سازنده بیاورد‪ .‬بناب راین سازمان ملل بیکار‬ ‫نبوده و ما کامال درگیر موضوع بوده ایم‪ .‬اما حل این مساله‬ ‫در دستان ما نیست‪ .‬اختالفات عمیق بر سر مساله سوریه در‬ ‫منطقه وجود دارد‪ .‬بناب راین تنها راه حل‪ ،‬سیاسی است یعنی‬ ‫راه حلی که ب ر اساس گسترش و توسعه اعتماد استوار باشد‬ ‫و ب رای ان باید تالش نماییم‪g .‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬من کامال مخالفم‪ .‬همکاران شجاع بسیاری در‬ ‫منطقه حضور دارند که هر روز تالش م ی کنند زندگی تعداد‬ ‫مردم زی��ادی را تا حدی امن تر و س�لامت تر کنند‪ .‬ما اینجا‬ ‫هس��تیم تا صلح و امنیت جهانی را تامین کنیم‪ .‬مش��کل‬ ‫اینجاست که کش��ورهایی هس��تند که اغلب دیدگاه های‬ ‫متفاوت چش��مگیری درباره اینکه جهان چگونه باید عمل‬ ‫کند‪ ،‬دارند‪ .‬ش��اید این تعجب ب رانگیز نباشد که اشاره کنیم‬ ‫همان گونه که در پاسخ به سوال نخست شما اظهار داشتم‬ ‫در نگاهی کلی به تاریخ جهان‪ ،‬این تجربه‪ ،‬این اندیشه و این‬ ‫سازمان ملل متحد‪ ،‬نسبتا جوان است‪ .‬تردید ندارم که زمان‬ ‫و چالش های مشترک چش��م اندازها «ما مردم جهان» را به‬ ‫همگرای��ی وادار خواهد کرد‪ .‬اما ایا به موق��ع به این اجماع‬ ‫خواهیم رس��ید؟ شاید بهتر باشد به س��رعت به ان برسیم‪.‬‬ ‫نه تنها به خاطر ش��هروند بیگناه مظلوم قربانی در سوریه‪،‬‬ ‫بلکه به دلیل تس��ریع در تغیی رات اب و هوایی‪ ،‬سالح های‬ ‫اینده صلح خاورمیانه در گرو چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬اجازه دهید با پاسخ سوال قبل ی تان ادامه دهیم‪.‬‬ ‫اجازه دهید در مورد ای��ن صحبت کنیم که در «س��ازمان‬ ‫ملل متحد نخس��ت» چه روی م ی ده��د‪ .‬در وضعی ت های‬ ‫بسیاری‪ ،‬ش��ورای امنیت به طور کامل کنار گذاشته شد که‬ ‫به پیامدهای ناگوار ان باید بنگرید‪ .‬هنگام ی که ع راق مورد‬ ‫تجاوز ق��رار گرفت‪ ،‬مالحظه کنید چه پی��ش امد‪ .‬بناب راین‬ ‫پاسخ منفی اس��ت و شورای امنیت س��ازمان ملل همیشه‬ ‫تصمیمات خود را بر سایر کش��ورها تحمیل نم ی کند‪ .‬اما‬ ‫حتی مواقعی که ش��ورای امنیت با اجماع نظر تصمیماتی‬ ‫اتخاذ م ی کن��د‪ ،‬نتایج ناگوار ناخواس��ته ای ممکن اس��ت‬ ‫در پی باشد‪ .‬ش��ورای امنیت رس��الت دارد به نگران ی های‬ ‫امنیتی جهانی بپردازد و م ی توان��د تحریم های چند جانبه‬ ‫اعمال نماید‪ .‬اغل��ب این تحریم ها ب��ا صدمه دیدن اهداف‬ ‫ناخواسته همراه اس��ت‪ ،‬مانند برخی از شهروندان ای ران‪ .‬در‬ ‫چنین ش��رایطی معموال انچه به طور اس��تعاره «سازمان‬ ‫ملل متحد دوم» م ی توان نامید‪ ،‬سعی بر این دارد تا برخورد‬ ‫انسان دوستانه داشته باشد‪ .‬ب رای مثال‪ ،‬اقای بان کی مون‪،‬‬ ‫دبیرکل س��ازمان ملل متحد اخی را اندوه خود درباره تاثی رات‬ ‫گزارش ش��ده تحریم ها بر نظام س�لامت در ای��ران را بیان‬ ‫داش��ت‪ .‬من نیز چند هفت��ه پیش در ته��ران همین کار را‬ ‫انجام دادم‪.‬‬ ‫کش��تار جمعی‪ ،‬بیماری های همه گیر و مش��کالت کالن‬ ‫واقعی در اینده‪ ،‬ما نیاز خواهیم داش��ت تمامی خرد و توان‬ ‫خود را یکپارچه کنیم تا سیاره مان را نجات دهیم‪.‬‬ ‫سازمان ملل در ایران چه می کند؟‬ ‫نگاهی به فعالیت های ‪ UN‬در تهران‬ ‫‪2‬‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران از سال ‪ 1945‬به عنوان یکی‬ ‫از ‪ 51‬کش��ور عضو موس��س س��ازمان ملل متح��د‪ ،‬نقش‬ ‫قابل توجهی در توسعه این س��ازمان ایفا کرده و به گونه ای‬ ‫فعال در تالش ه��ای ملل متح��د‪ ،‬صندوق ه��ا‪ ،‬برنامه ها‬ ‫و کارگزاری های تخصصی ان مش��ارکت داش��ته اس��ت‪.‬‬ ‫س��ازمان ملل متحد از ‪ 1950‬در ای��ران ب��ا فعالیتی اندک‬ ‫حضور خ��ود را اغاز کرد‪ ،‬ام��ا در حال حاض��ر ‪ 14‬کارگزاری‬ ‫تخصصی و صن��دوق ملل متح��د در زمینه های گوناگون‬ ‫مانند محی ط زیست‪ ،‬اموزش‪ ،‬کودکان‪ ،‬پناهندگان‪ ،‬کشاورزی‪،‬‬ ‫صنایع‪ ،‬مبارزه با مواد مخدر‪ ،‬بهداش��ت‪ ،‬فرهنگ و کاهش‬ ‫خط ر پذی��ری بالیا فعال هس��تند‪ .‬هدف ای��ن کارگزاری ها‬ ‫حمایت از تالش ه��ای دولت ب رای کاه��ش فقر‪ ،‬حفاظت‬ ‫از محی ط زیس��ت‪ ،‬ترویج توس��عه پایدار‪ ،‬افزایش تولیدات‬ ‫بخش کش��اورزی و صنعتی‪ ،‬جلوگیری از گس��ترش ایدز و‬ ‫سایر بیماری ها‪ ،‬کمک به شناس��ایی هرچه بیشتر میراث‬ ‫فرهنگی ای ران‪ ،‬تقویت تالش ه��ا ب رای مبارزه با مواد مخدر‬ ‫و اصالحات قضایی همچنین حمایت از تالش های دولت‬ ‫ب رای میزبانی از یکی از بزرگترین جوامع پناهندگان جهان‬ ‫است‪ .‬دفاتر سازمان ملل متحد در ای ران با مشارکت با دولت‬ ‫به اولویت های توس��عه ملی و نیازهای فوری ای ران پاس��خ‬ ‫م ی دهند‪ .‬این دفاتر ب ر اس��اس دس��تورکار انسان دوستانه و‬ ‫توسع ه ای خود با برنامه های توافق شده با دولت همکاری‬ ‫م ی نمایند‪ .‬سازمان ملل نه تنها با دولت بلکه با شرکایی در‬ ‫بخش غیردولتی به عنوان پ��اره ای از طرح ها و برنامه هایی‬ ‫که در مورد انها با دولت به توافق رسیده همکاری م ی کند‪.‬‬ ‫ای ران به عنوان کش��وری با درامد متوس��ط در شاخ ص های‬ ‫توسعه انسانی مکلف به دستیابی ارمان های توسعه هزاره‬ ‫است که به وس��یله رهب ران جهان در سال ‪ 2000‬در اجالس‬ ‫سران تصویب ش��د و ای ران در ان حضور داش��ت‪ .‬همانند‬ ‫سایر کشورها فعالیت کارگزاری های س��ازمان ملل متحد‬ ‫در ایران به وس��یله چارچوب کمک های توس��ع ه ای ملل‬ ‫متحد ‪ UNDAF‬هدایت م ی شود‪ .‬این چارچوب ب ر اساس‬ ‫و همسو با اولویت ها و خط مش ی های توسع ه ای ملی دولت‬ ‫ط راحی و توافق شده است‪ .‬چارچوب مزبور ابزاری است که‬ ‫اجازه م ی دهد کارگزاری های گوناگون س��ازمان ملل متحد‬ ‫در ای ران توانای ی ها‪ ،‬طرح ها و برنامه های خ��ود را ارزیابی و‬ ‫هماهنگ کرده ت��ا به بهترین نحو تالش های توس��ع ه ای‬ ‫کشور را حمایت نمایند‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫با سینما مخالف نیستیم‬ ‫م ی بینید ما ی��ک وقت‪ ،‬فرض کنی��د در روحانیت صحبت‬ ‫م ی شود که این سینماها چطور‪ ،‬این سینماهایی که االن در ایران‬ ‫متعارف است‪ ،‬ب رای فاسد کردن نس��ل جوان است‪ .‬اینها وقتی که‬ ‫رفتند یک چند وقتی در این س��ینما‪ ،‬فاسد م ی ش��وند‪ .‬اینها را ما‬ ‫جلوگیری م ی کنیم‪ .‬اگر یک سینمای اخالقی باشد و علم ی باشد‪،‬‬ ‫چه کسی جلویش رام ی گیرد؟ اما وقتی که ما م ی بینیم که مملکت‬ ‫ما از س��ینمایش گرفته تا مدرسه اش استعماری اس��ت؛ یعنی از‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪18- 29‬‬ ‫پیامانتصابشمخانی‬ ‫مردیازجنسرسانه‬ ‫راهی که از هم جدا شد‬ ‫تغییراتاستاندارانکلیدخورد‬ ‫سیاست‬ ‫‪30-45‬‬ ‫ائتالف‪،‬رویکردجدیداصولگرایان‬ ‫همهرقبایشهردار‬ ‫قالیبافچگونهشهردارماند؟‬ ‫اخراج«راستگو»‬ ‫بینالملل‬ ‫‪46-59‬‬ ‫پرونده هسته ایدرخیابان«مللمتحد»‬ ‫رویکردهسته ایتغییرمی کند‬ ‫موازنهنرم‬ ‫چند قطبیشدننظامجهانی‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫خارج اوردند اینها را برای ما‪ ،‬تحفه هایی اس��ت ک��ه از انجا اوردند‬ ‫برای فاسد کردن نس��ل جوان ما‪ ،‬همه چیزش را‪ ،‬اگر مسجد هم‬ ‫یکوقت اینطور شد‪ ،‬ما در ان رام ی بندیم‪ .‬اگر مسجدی شد که این‬ ‫مسجد دعوتش دعوت فاسد شد‪ ،‬پیغمبر اکرم خ راب کرد «مسجد‬ ‫ضرار» را‪ ،‬مس��جدی که درس��ت کرده بودند در مقاب��ل پیغمبر‪ ،‬و‬ ‫تبلیغات م ی کردند بر ضد اخالق و بر ضد امثال ذلک؛ پیغمبر داد‬ ‫خرابش کردند‪ .‬اگر مسجدی باشد که مسجد ضرار باشد‪ ،‬مسجدی‬ ‫باشد که نتوانیم ان مس��جد را اصالحش کنیم‪ ،‬مسجدش [را] هم‬ ‫خراب م ی کنیم؛ نه اینکه سینمایش را‪ .‬اینکه ما با سینما مخالفیم‪،‬‬ ‫با این نحو سینمایی که اینها دارند مخالفیم؛ نه با سینما با اصلش‬ ‫باش��یم‪ .‬ما [با]چی مخالفیم؟ چه کارداریم با س��ینما؟ اگر اخالقی‬ ‫باشد‪ ،‬اگر ازادی باشد‪ ،‬اگر ب رای تربیت جوانهای ما باشد‪ ،‬خب این‬ ‫هم یک راه تربیت است‪ .‬این هم مثل یک معلم خانه‪ ،‬مثل مدرسه‬ ‫م ی ماند‪ ،‬لکن ایران وضعش وضع نمونه اس��ت‪ .‬ای��ران از اولی که‬ ‫پای این چیزها‪ ،‬این نفتخوارها دران وارد شد‪ ،‬از اولی که اینها امدند‬ ‫و تفتیش کردند ای ران را و ش��رق را مطالعه کردند و شرق را دیدند و‬ ‫منافع خودشان را در انجا زیاد دیدند ‪ -‬و مخازنی که در انجا هست‪،‬‬ ‫در شرق هست‪ ،‬خیلی زیاد است و اینها احتیاج به ان دارند ‪ -‬اینها از‬ ‫همان وقت شروع کردند به تبلیغات و به کارهایی؛ به اینکه ما را بد‬ ‫تربیت کنند‪ ،‬ما را استعماری تربیت کنند‪ ،‬عقل مارا یک عقل ناقص‬ ‫به بار بیاورند‪ ،‬نگذارند که ما رشد بکنیم‪ ،‬نگذارند مدارس ما انسان‬ ‫تربیت کند‪ ،‬یک ادم صحیح تربی��ت کند‪ .‬همه چیزهایی که اینها‬ ‫ب رای ما تهیه دیدند‪ ،‬همه اینها ب رای جوان های ما مضر است‪ .‬چون‬ ‫مضر است اینها‪ ،‬ما مضراتش را با ان مخالف هستیم‪ ،‬و هر عاقلی‬ ‫باید مخالف باشد‪ .‬و اما اگر یک چیزی باشد که دارای منفعت باشد‪،‬‬ ‫منفعت عقلی و عقالیی داشته باشد‪ ،‬کسی مخالف با ان نیست‪.‬‬ ‫در ه��ر ص��ورت‪ ،‬اینها ب��رای خاط��ر اینکه مناف��ع م��ا را ببرند‪،‬‬ ‫تبلیغ��ات کردن��د‪ ،‬و ان حرفها را زدن��د و االن هم دارن��د م ی کنند‬ ‫و االن ه��م دارن��د مناف��ع ای��ران را م ی برن��د و م ی خورن��د‬ ‫و تقریبا‪....‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66-71‬‬ ‫هجمه هابرایماهمیتندارد‬ ‫فرزندچهارم‪،‬یکقربانیبرایسینما‬ ‫مصائبفیلم«فاخر»‬ ‫فرزندیموردتوجهسیاسیون‬ ‫تاریخ‬ ‫‪60-65‬‬ ‫مدرنیزاسیونباچکمه‬ ‫رضاخانعلیهطبقه ایکهخودساختهبود‪،‬اقدامکرد‬ ‫رضاخانبنیانگذارطبقهمتوسطنبود‬ ‫ورزش‬ ‫‪72 -77‬‬ ‫حملهاروپابهاستانبول‬ ‫انهاچراغخاموشحرکتمی کنند‬ ‫نجات از روی پل‬ ‫اروپایی هااستانبولراانداختند‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫مقام معظم رهبری در دیدار کارگزاران حج امسال‪:‬‬ ‫امیدواریم رویکرد جدید امریکا در قبال سوریه جدی باشد‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر انقالب اس�لامی در‬ ‫دی��دار کارگزاران حج امس��ال‪ ،‬حج را مایه اقتدار سیاس��ی‪،‬‬ ‫فرهنگی و معنوی جامعه اس�لامی دانس��تند و با اشاره به‬ ‫شرایط کنونی جهان اسالم و منطقه و تالش بدخواهان ب رای‬ ‫ایجاد درگیری میان مسلمانان به بهانه اختالف های مذهبی‬ ‫و همچنین تهدیدها و اتش افروزی های سلطه گران گفتند‪:‬‬ ‫«امیدواریم رویکرد جدید امریکا در قبال س��وریه‪ ،‬جدی و‬ ‫به دور از فریب و برگشت واقعی از رویکرد خودسرانه و غلط‬ ‫چند هفته اخیر باشد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی با تاکید بر اینکه یکی از لوازم‬ ‫حج واقعی‪ ،‬رفتار ب رادرانه مس��لمانان در عرصه این فریضه‬ ‫‪16‬‬ ‫بزرگ است‪ ،‬افزودند‪« :‬دوری از جدال در ایام حج که در قران‬ ‫کریم بر ان تاکید شده به معنای جدال نداشتن ب رادران دینی‬ ‫و مسلمان با یکدیگر است که هم ش��امل پرهیز از جدال‬ ‫زبانی و هم پرهیز از تنافر قلبی م ی شود‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای خاطرنش��ان کردن��د‪:‬‬ ‫«متاسفانه برخی کج فهم ها‪ ،‬با تفسیر غلط از جدال نداشتن‬ ‫در ایام حج‪ ،‬تالش دارند تا فلس��فه برگزاری مراسم ب رائت از‬ ‫مشرکین را زی را س��وال ببرند‪ ،‬در حال ی که جدال با شرک و‬ ‫کفر‪ ،‬از اساس ی ترین دستورات اسالم است‪».‬‬ ‫ایش��ان مس��لمانان را به هوش��یاری در قبال نقشه‬ ‫بدخواهان ب��رای ایجاد اختالف ه��ا و درگیری های مذهبی‬ ‫فراخواندند و تاکید کردند‪« :‬دشمنان امت اسالمی به خوبی‬ ‫متوجه ش��ده اند که درگیری مذاهب اس�لامی به نفع رژیم‬ ‫غاصب صهیونیستی اس��ت و بر همین اساس با راه اندازی‬ ‫گروه های تکفی��ری از یک طرف و با ایجاد رس��انه های به‬ ‫ظاهر اسالمی و حتی ش��یعی ب رای دامن زدن به اختالفات‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬به دنبال درگیر کردن مس��لمانان با یکدیگر‬ ‫هستند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی افزودند‪« :‬بزرگان تش��یع اعم‬ ‫از ام��ام(ره) و دیگران همواره بر حفظ اتحاد امت اس�لامی‬ ‫تاکید کرده اند‪ ،‬بناب راین ان تشیعی که با هدف دامن زدن به‬ ‫اختالفات از رسانه هایی که در لندن و امریکا هستند‪ ،‬تبلیغ‬ ‫دستور ارسال کمک غذایی به سوریه صادر شد‬ ‫روحانی‪ :‬زبان ‪ 5+1‬زبان تکریم‬ ‫نباشد‪ ،‬نتیجه نمی گیرند‬ ‫رئی س جمهور ضمن تش��ریح دیپلماسی فعال دولت‬ ‫تدبیر و امید ب رای جلوگیری از جنگ در سوریه گفت‪« :‬شاید‬ ‫اولین مذاکرات هسته ای ای ران در نیویورک باشد‪».‬‬ ‫حس��ن روحان��ی در بیس��ت و دومی��ن گردهمایی‬ ‫ائمه جماعت سراسر کشور که در مجتمع ادینه ته ران برگزار‬ ‫شد‪ ،‬به تشریح مواضع دولتمردان ای ران در استانه حضور در‬ ‫نیویورک پرداخت‪ .‬رئی س جمهور همچنین خبر داد که شاید‬ ‫اولین مذاکرات هس��ته ای ای ران مهرماه امسال در نیویورک‬ ‫رقم بخورد‪.‬‬ ‫روحانی با اشاره به سیاست خارجی دولت تدبیر و امید‬ ‫گفت‪« :‬بنا به مصلحتی ک��ه دولت در نظر داش��ته پرونده‬ ‫هس��ته ای را به وزارت امور خارجه محول کرده‪ .‬این دولت از‬ ‫حقوق مسلم مردم ذره ای کوتاه نم ی اید و همه تالش خود را‬ ‫به کار خواهد گرفت که با منطق و استدالل و حکمت توام با‬ ‫عزت بتواند مساله را پیش ببرد‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به س��فرش به نیویورک ب رای حضور در‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫م ی شود‪ ،‬در مسیر شیعه واقعی نیست‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای یکی دیگ��ر از نقاط قوت‬ ‫ح��ج را که زمینه س��از اقتدار بی��ش از پیش ان م ی ش��ود‪،‬‬ ‫تبادل فرهنگ اس�لامی ناب می��ان مس��لمانان و اطالع‬ ‫از واقعی��ات و پیش��رفت های جوامع اس�لامی در ایام حج‬ ‫دانستند و گفتند‪« :‬باتوجه به حجم بس��یار باال و غیرقابل‬ ‫تصور رسانه های معاند نظام اسالمی‪ ،‬یکی از وظایف زائران‬ ‫ای رانی‪ ،‬معرفی و شناس��اندن چهره واقعی اسالم و شیعه و‬ ‫حقایق و پیشرفت های نظام اسالمی از طریق زبان و عمل‬ ‫خود است‪».‬‬ ‫ایش��ان با تاکید بر اینکه تقویت معنویت یکی دیگر‬ ‫مجله خبری‬ ‫امریکایی ها برای‬ ‫منافع ملی خود‬ ‫که در واقع منافع‬ ‫صهیونیست ها و‬ ‫سرمایه داران بزرگ‬ ‫است‪ ،‬حتی حاضر‬ ‫به اتش افروزی و‬ ‫پایمال کردن منافع‬ ‫کشورها و ملت های‬ ‫دیگر هستند‬ ‫از محورهای اصلی حج واقعی اس��ت‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪:‬‬ ‫«ایمان قوی‪ ،‬توکل بر خدا و حس��ن ظن به وعده الهی که‬ ‫الزمه عبور از گذرگاه های دش��وار و نه راس��یدن از هیمنه‬ ‫ظاهری قدرت هاست‪ ،‬در حج به دست م ی اید‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با اشاره به اتش افروزی دشمنان‬ ‫امت اسالمی در پاکستان‪ ،‬افغانستان‪ ،‬ع راق‪ ،‬سوریه و بحرین‬ ‫به بهانه شیعه و سنی و کش��ته شدن صدها انسان ب ی گناه‬ ‫گفتند‪« :‬سلطه گران و ابرقدرت ها به ویژه امریکا ب رای رسیدن‬ ‫به منافع نامش��روع خود از وی ران کردن کش��ورها و کشتن‬ ‫انسان ها هیچ ابایی ندارند‪».‬‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامنه ای ب��ه تحوالت س��وریه و‬ ‫تهدیدهای چند هفته اخیر امریکای ی ها ب رای جنگ افروزی‬ ‫در منطقه اش��اره کردند و افزودند‪« :‬انها ب��رای منافع ملی‬ ‫ادعایی خود که در واقع منافع صهیونیس ت ها و سرمایه داران‬ ‫بزرگ اس��ت‪ ،‬حتی حاضر به اتش اف��روزی و پایمال کردن‬ ‫منافع کشورها و ملت های دیگر هستند‪».‬‬ ‫ایش��ان با تاکید بر اینک��ه امیدواری��م رویکرد جدید‬ ‫امریکا در قبال سوریه‪ ،‬جدی و به دور از بازی سیاسی باشد‪،‬‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬اگر چنین باش��د‪ ،‬به معنای بازگشت‬ ‫امریکا از رویکرد خودسرانه و غلط چند هفته اخیر است‪».‬‬ ‫رهب��ر انقالب اس�لامی تاکی��د کردن��د‪« :‬جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران با دقت و هوش��یاری حوادث منطقه را دنبال‬ ‫م ی کند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬ما به عنوان یک‬ ‫ملت بزرگ در این منطقه حس��اس‪ ،‬باید با نگاه درست و با‬ ‫استفاده از اقتدار اس�لامی‪ ،‬اهداف واال و انسانی خود را که‬ ‫مبتنی بر اسالم است‪ ،‬در معرض دید همگان قرار دهیم و‬ ‫بشریت را به دستاور ِد حرکت ب راساس اسالم دعوت کنیم‪».‬‬ ‫ایشان خاطرنش��ان کردند‪« :‬دستاورد حرکت ب راساس‬ ‫اسالم‪ ،‬ساخت اقتدار درونی ملت اس��ت که با ایمان راسخ‪،‬‬ ‫اتحاد احاد مردم‪ ،‬عملکرد صحیح مسئوالن‪ ،‬همدلی مردم و‬ ‫مسئوالن و توکل بر خدا به دست م ی اید‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬عقل‪ ،‬معنویت‪ ،‬توکل‪ ،‬حرکت‬ ‫و عمل را پنج عنصر اساس��ی ب رای س��اخت اقتدار درونی‬ ‫برشمردند و افزودند‪« :‬حرکت نظام اسالمی در این مسیر و‬ ‫اقتدار روز افزون ان‪ ،‬قطعا بر شرایط منطقه تاثیرگذار خواهد‬ ‫بود‪ ،‬همانگونه که تاکنون بوده است‪».‬‬ ‫در ابتدای این دیدار حجت االسالم والمسلمین قاضی‬ ‫عسکر‪ ،‬نماینده ول ی فقیه و سرپرس��ت زائران ای رانی ضمن‬ ‫تبریک هفت��ه حج و ده��ه کرامت‪ ،‬تدوین س��ند راهبردی‬ ‫حج‪ ،‬اهتم��ام به تقویت هرچه بیش��تر ق��ران‪ ،‬تالش ب رای‬ ‫ایجاد تحول روحی در زائ��ران از طریق اموزش های قبل از‬ ‫تشرف‪ ،‬دفاع از حقوق زائران‪ ،‬تقویت امر تحقیق در رابطه با‬ ‫موضوعات مرتبط با حج‪ ،‬برگزاری همایش های تخصصی‪،‬‬ ‫ارتقای سطح علمی روحانیون کاروان ها‪ ،‬برگزاری دوره های‬ ‫ام��وزش زبان عرب��ی و تدوی��ن تجارب و اسی ب شناس��ی‬ ‫برنامه ه��ای گذش��ته را از مهمتری��ن فعالی ت ه��ای بعثه‬ ‫مقام معظم رهبری بیان کرد‪.‬‬ ‫اقای جنتی‪ ،‬وزیر فرهنگ و ارش��اد اس�لامی نیز در‬ ‫گزارش��ی با بیان مجموعه تالش های ص��ورت گرفته به‬ ‫منظور هماهنگی میان اجزای دس��تگاه های مرتبط با حج‬ ‫ب رای انسجام بیشتر و خدمات رسانی هرچه بهتر به زائران‬ ‫گفت‪« :‬حج فرصت مناس��بی ب رای انتق��ال فرهنگ ای ران‬ ‫اسالمی به سایر ملت هاست‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اهمیت توجه به فلسفه‪ ،‬اسرار و معارف‬ ‫حج افزود‪« :‬برق��راری ارتباط بین ش��خصی ت های دینی و‬ ‫علم ی جمهوری اس�لامی با دیگر ش��خصی ت های جهان‬ ‫اسالم زمینه انسجام هرچه بیش��تر امت اسالمی را فراهم‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫اقای اوحدی‪ ،‬رئیس سازمان حج نیز با اشاره به اینکه‬ ‫در س��ال‪ ،‬جاری ‪64‬هزار زائر ای رانی در قالب ‪ 500‬کاروان از‬ ‫‪ 17‬ایستگاه پروازی در سراسر کش��ور به حج اعزام خواهند‬ ‫شد‪ ،‬گفت‪« :‬سازمان حج همچنین پذی رای‪ 2000‬زائر ای رانی‬ ‫مقیم خارج از کشور نیز است‪ ».‬وی تمرکز در استق رار زائران‬ ‫و خدمات رسانی به انان و همچنین برپایی مراکز درمانی در‬ ‫برخی کاروان ها و دو بیمارس��تان به صورت شبانه روزی در‬ ‫مکه مکرمه و مدینه منوره را از دیگر فعالی ت های س��ازمان‬ ‫حج و زیارت بیان کرد‪g .‬‬ ‫اجالس سازمان ملل افزود‪« :‬شاید اولین مذاکرات هسته ای‬ ‫در خود نیویورک صورت بگیرد و بع��د هم در جایی که باید‬ ‫مذاکره با ‪ 5+1‬صورت گیرد و ادامه یابد‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینکه خوش��حالم ای��ن فرصت پیش‬ ‫امده که در روزهای اول کاری دولت تدبیر و امید در خدمت‬ ‫ائمه جمعه که رس��الت فرهنگی و اجتماعی را برعهده دارند‬ ‫باش��م‪ ،‬گفت‪« :‬ب ی تردید کار و رس��التی ک��ه امامان جمعه‬ ‫ب ر عهده دارند‪ ،‬در شرایط امروز جهانی و کشور بسیار سخت تر‬ ‫و سنگی ن تر از گذشته است‪ ».‬روحانی تصریح کرد‪« :‬مسائل‬ ‫فرهنگی و اجتماعی اگر تبدیل به مسائل سیاسی شود‪ ،‬کار‬ ‫سخت تر و مشکل تر م ی شود‪ .‬بناب راین رسالت ائمه جمعه که‬ ‫رس��الت فرهنگی‪ ،‬علمی‪ ،‬تبیینی و اقناعی است سخت تر‬ ‫شده و عالوه بر ان دشمنانی داریم که م ی خواهند القا کرده و‬ ‫اذهان را تخریب یا تصرف کنند‪».‬‬ ‫زبان ‪ 5+1‬زبان تکریم نباشد‪ ،‬نتیجه نمی گیرند‬ ‫رئی س جمهور با تاکید بر اینکه باید از مشکالت عبور‬ ‫‪17‬‬ ‫اگر جنگی اتفاق بیفتد‬ ‫هزینه بسیار باالیی‬ ‫برای جنگ طلبان دارد‬ ‫که باید بپردازند و‬ ‫بی تردید افکار عمومی‬ ‫جهان با این جنگ‬ ‫مخالف است‬ ‫مجله خبری‬ ‫کنیم‪ ،‬گفت‪« :‬ما همه م ی دانیم که مشکالت یک روزه تمام‬ ‫نم ی ش��ود‪ .‬باید صبر و تحمل داشته باش��یم و باید دشمن‬ ‫بفهمد زبان دولت زبان تدبیر است و زبان مردم زبان ادب توام‬ ‫با زبان مقاومت و استواری است و باید بداند که اگر زبان انها‬ ‫هم توام با زبان تکریم نباشد کاری پیش نم ی رود‪».‬‬ ‫روحانی تاکید کرد‪« :‬غرب باید بداند با تهدید و فش��ار‬ ‫نسبت به ملت ای ران موفقیتی به دست نخواهد اورد‪ ،‬اما اگر‬ ‫زبانش زبان منطق و استدالل و احترام و منافع مشترک باشد‬ ‫و از موضع ب رابر باشد دولت کامال اماده است با زبان حکمت‬ ‫و تدبیر با انان مذاکره کند و انشاءاهلل از تمام توانمان در این‬ ‫زمینه استفاده م ی کنیم و پیروز نهایی انشاء اهلل مردم بزرگ‬ ‫ای ران خواهند بود‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫دستور ارسال کمک غذایی به سوریه‬ ‫روحانی افزود‪« :‬ب رای کمک های نوع دوستانه به مردم‬ ‫سوریه به خصوص در زمینه مواد غذایی و ارد در سوریه به رغم‬ ‫اینکه مشکل داشتیم به بخش های مختلف دستورهای الزم‬ ‫را دادم‪ ،‬چون ما نم ی توانیم ببینیم کشور اسالمی دچار بحران‬ ‫و ب رای تهیه نانش دچار مش��کل اس��ت و دست روی دست‬ ‫بگذاریم‪ .‬انسان های مظلوم و مس��لمان گرفتار هستند که‬ ‫باید به کمک انها بشتابیم‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه همه تالش ما در این اس��ت که‬ ‫جنگی در منطقه اتف��اق نیفتد‪ ،‬گفت‪« :‬با ش��یوه هایی که‬ ‫کشورهای مختلف دنبال م ی کنند این امید در روزهای اخیر‬ ‫کمی تقویت شده است‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تصریح کرد‪« :‬اگ��ر جنگی اتفاق بیفتد‬ ‫هزینه بسیار باالیی ب رای جنگ طلبان دارد که باید بپردازند‬ ‫و ب ی تردید افکار عمومی جهان با این جنگ مخالف اس��ت‬ ‫و ش��ما دیدید که نزدیک ترین متحد امریکا یعنی انگلیس‬ ‫نتوانست از پارلمانش ب رای جنگ به سوریه رای بگیرد و این‬ ‫مخالفت به دلیل دلسوزی ب رای دولت و مردم سوریه نیست‬ ‫بلکه بیشترین ضرر را جنگ طلبان و دوستان انها در منطقه‬ ‫متحمل خواهند شد‪».‬‬ ‫همچنین رئی س جمهور با اش��اره به ح��وادث منطقه‬ ‫گفت‪« :‬س��وریه به دلیل اینکه در خط مقاومت قرار داشته و‬ ‫قرار دارد ب رای ما اهمیت ویژه ای دارد‪».‬‬ ‫رئی س جمهور با اش��اره ب��ه تالش های دول��ت ب رای‬ ‫جلوگیری از جنگ در منطقه گف��ت‪« :‬در این مدت با برخی‬ ‫از سران کشورها خودم صحبت کردم و ب رای برخی از مراکز‬ ‫قدرت پیام فرستادیم‪ ،‬با بسیاری از کشورها‪ ،‬وزارت خارجه و‬ ‫وزیر امور خارجه فعال بوده است‪».‬‬ ‫دولت یازدهم ید بیضا و عصای موسی ندارد‬ ‫روحان��ی با بی��ان اینکه دول��ت بدون حمای��ت مردم‬ ‫نم ی تواند حماس��ه اقتصادی ایجاد کند‪ ،‬گف��ت‪« :‬ما بدون‬ ‫حمایت مردم نم ی توانیم مشکالت انان را رفع کنیم‪ ،‬اما وقتی‬ ‫مردم به صحنه م ی ایند‪ ،‬حماسه افریده م ی شود‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تصریح کرد‪« :‬م��ا امیدواریم با مصوبه‬ ‫دولت که در حرم حضرت امام(ره) به مناسبت هفته دولت نیز‬ ‫در مورد ان صحبت کردم ظرف ‪ 15‬روز موانع و راه حل هایی‬ ‫که در کوتاه مدت امکان پذیر اس��ت حل ش��ود‪ ،‬چراکه با راه‬ ‫حل های بلندمدت اقتصادی مش��کالت یکی‪ ،‬دو روزه حل‬ ‫نم ی شود و این دولت نیز عصای موسی و ید بیضایی ندارد‬ ‫و ان کلمه اهلل و کسی که م ی توانس��ت با اشاره همه را شفا‬ ‫دهد‪ ،‬ان را هم ندارد‪».‬‬ ‫با توجه به این س��خن رئی س جمهور ائمه جماعات به‬ ‫رئی س جمهور گفتند این دولت کلید دارد که رئی س جمهور‬ ‫نیز پاس��خ داد‪« :‬کلید همان مردم و حمایت همدلی مردم و‬ ‫لطف خداس��ت و ما هم در این میان از هی چ کاری فروگذاری‬ ‫نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه همه باید دس��ت به دس��ت هم‬ ‫عکس های خبری‬ ‫تشییع پیکر مادر‬ ‫سردار سلیمانی‬ ‫اولین مصاحبه‬ ‫رئیس جمهور با‬ ‫مجری جدید‬ ‫‪18‬‬ ‫دهیم‪ ،‬گفت‪« :‬نه به خاطر اینکه رئیس دولت یک فرد روحانی‬ ‫است‪ ،‬اما ب رای دشمن خیلی سخت بود اینکه این همه علیه‬ ‫اسالم و روحانیت تالش کنند‪ ،‬اما مردم یک معمم و روحانی‬ ‫را انتخاب کردند‪ .‬ما دست همه مردم را م ی بوسیم که دشمن‬ ‫را خوار کردند و تصورات غلط انان را نقش ب ر اب کردند و چه‬ ‫کسی فکر م ی کرد که مردم انقدر اگاهانه حضور پیدا کنند و‬ ‫اگاهانه برگزینند و انتخاب کنند‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینکه انتخ��اب من به معنای کم بودن‬ ‫وزن دیگر کاندیداها نیست‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬اینکه مردم در میان‬ ‫چند کاندیدا ان کس��ی که لباس روحانیت را به تن داش��ته‬ ‫است و افتخارش این است که هرچه دارد از حوزه دارد این بار‬ ‫سنگین را بر دوش ما م ی گذارد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه رس��الت اصلی ام��ام جمعه تبیین‪،‬‬ ‫تشریح و تبلیغ فرهنگ دین مبین اسالم است‪ ،‬گفت‪« :‬قطعا‬ ‫ ترویج دین در دنیای امروز سخت تر و مشکل تر شده و باید‬ ‫با هنرمندی خاصی اصول اسالم ب رای مردم تبیین شود‪».‬‬ ‫موظفیم نقد را بپذیریم‬ ‫روحانی با بیان اینکه بس��یاری از اش��کاالت نقدها و‬ ‫ای رادات ممکن اس��ت ظاهری زیبا نداشته باش��د‪ ،‬ادامه داد‪:‬‬ ‫«گاهی سخن ها ممکن اس��ت ب رای ما س��خت باشد‪ ،‬اما‬ ‫جوانی که دارای سوال است و در حوزه علمیه نیز رشد نکرده‬ ‫و گوشش نیز از نقدهای مطرح در جهان بسته نیست‪ ،‬ما باید‬ ‫نسبت به سواالت جوانان با حس ن نیت برخورد کنیم؛ چراکه‬ ‫مسائل فرهنگی و اجتماعی اگر به مسائل سیاسی تبدیل‬ ‫شود‪ ،‬کار بسیار سخت و مشکل م ی شود‪».‬‬ ‫روحانی با تاکید بر اینکه ما امام جمع ه ای م ی خواهیم‬ ‫که مستقل باشد‪ ،‬گفت‪« :‬ما موظف هستیم نقد و نصیحت‬ ‫ائمه جماعت را بپذیریم؛ چ��ه رئیس دولت و چه بخش های‬ ‫دیگر دولت‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬این دولت افتخارش این اس��ت که خادم‬ ‫مردم و خادم اسالم است و هیچ هدف و داعیه دیگری ندارد و‬ ‫اگر کسی در دولت باشد که هدف دیگری را دنبال کند‪ ،‬باید‬ ‫هدایت و نصیحتش کنیم‪ ،‬اما همانطور که در قران امده این‬ ‫نصیحت باید موعظه حسنه باشد‪».‬‬ ‫فراموش کنیم طرفدار چه کسی بودیم‬ ‫روحانی با بیان اینکه موضع گی��ری هم اگر بر مبنای‬ ‫خیرخواهی باش��د‪ ،‬باز ه��م دولت ان را روی چش��مان خود‬ ‫م ی گذارد‪ ،‬گفت‪« :‬ما باید از یک منظر دوره انتخابات یادمان‬ ‫برود و از یک منظر هم یادمان نرود‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬باید یادمان ب��رود که طرفدار کدام کاندیدا‬ ‫بودیم‪ .‬ممکن اس��ت‪ ،‬گفته ش��ود ائمه جمعه در این زمینه‬ ‫دخالتی نداش��تند و حامی هیچ کاندیدایی نبودند‪ ،‬اما خب‬ ‫برخی صحب ت ها در جلس��ات خصوص��ی از رفتار نزدیکان‬ ‫و همراهان ائمه جمعه چیز دیگری را نش��ان م ی دهد چراکه‬ ‫امروزه هیچ چیز مخفی نم ی ماند‪».‬‬ ‫رئی س جمهور با تاکید بر اینکه بای��د دوره انتخابات را‬ ‫از باب رقاب��ت فراموش کنیم‪ ،‬گفت‪« :‬اتفاق��ا رقابت در این‬ ‫انتخابات‪ ،‬رقابت حس��ن و احس��ن بود‪ .‬این رقاب��ت توام با‬ ‫اخالق بود که یکی از ویژگ ی های برجس��ته انتخابات اخیر‬ ‫به شمار م ی رود‪».‬‬ ‫هیچ گروهی شکست نخورد‬ ‫روحانی افزود‪« :‬وقتی رهبر انقالب حمایت از دولت را‬ ‫الزم م ی دانند‪ ،‬امر ایش��ان به مصابه یک امر اجتماعی و امر‬ ‫معروف اس��ت و باید مورد توجه قرار گیرد و ائمه جمعه باید‬ ‫اطاعت از دستور ولی امر را سرلوحه خود قرار دهند؛ چراکه امر‬ ‫رهبر یک امر تشریفاتی نیست‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬رهبری شرایط داخلی و بی ن المللی کشور‬ ‫ب رایشان ملموس است و ب ر اس��اس ان نه تنها دولت را تایید‬ ‫کرده اند‪ ،‬بلکه شیوه دولت را هم تایید کرده اند‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تصریح کرد‪« :‬وقتی در جلسه خبرگان‬ ‫رهبری در خدمت مقام معظم رهبری بودیم‪ ،‬ایشان فرمودند‬ ‫که نرمش و انعطاف مانور هنرمندانه ای است که دولت اتخاذ‬ ‫کرده که در سیاست خارجی و داخلی هم مقبول است و هم ‬ ‫مجله خبری‬ ‫مطلوب‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینک��ه هدف دولت خدم��ت به مردم‬ ‫و ترویج اس�لام اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬هدف ما و دیگر کارگزاران‬ ‫صدای بلند‪ ،‬تعدادی اندک‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬بعض ی ها هستند که تعدادشان بسیار‬ ‫اندک اس��ت‪ ،‬اما صدایشان بس��یار بلند و تمام قدرتشان در‬ ‫همین بلندگو اس��ت‪ ،‬انها نم ی توانند ما را در مسیر دیگری‬ ‫قرار دهند‪».‬‬ ‫رئی س جمهور با اش��اره به پی��ام انتخاب��ات گفت‪:‬‬ ‫«انتخاب��ات پیامی دارد که ان پیام را نبای��د از یاد ببریم‪.‬‬ ‫مردم در ای��ن انتخاب��ات راه��ی را برگزیدن��د و انتخاب‬ ‫کردند که این راه روش��ن است‬ ‫و ش��عار ان کس��ی که انتخاب‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬بنابراین روحانیت‬ ‫نی��ز نم ی توانند از م��ردم و پیام‬ ‫انتخابات جدا باش��ند‪».‬‬ ‫روحان��ی ادام��ه داد‪« :‬پیام‬ ‫انتخابات این بود که م��ا باید به‬ ‫کار کارشناس��انه و عقل جمع��ی‬ ‫برگردیم‪ ،‬م��ا بای��د در جامعه به‬ ‫س��مت صلح‪ ،‬اش��تی و برادری‬ ‫برگردیم‪ .‬ما باید از افراط و تفریط‬ ‫فاصل��ه بگیریم و از خش��ونت ها‬ ‫پرهیز کنیم‪ .‬پیام انتخابات اعتدال‬ ‫و میانه روی بود‪ ،‬پی��ام انتخابات‬ ‫اخالق و فاصله گرفتن از انشقاق‬ ‫ب��ود‪».‬وی افزود‪« :‬اش��کال ندارد‬ ‫قوای س��ه گانه نظرات مختلفی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬اما اتهام به یکدیگر‬ ‫و تخریب چیزی ب��ود که جامعه‬ ‫نم ی پسندید‪.‬‬ ‫ممکن است برخ ی نظرات‬ ‫متفاوتی داش��ته باش��ند اما باید‬ ‫در چارچوب ادب اس�لامی با هم‬ ‫س��خن بگوییم‪ ».‬رئی س جمهور‬ ‫در پایان تصریح ک��رد‪« :‬دولت به‬ ‫مردم تعهد داده و به ان وفادار خواهد بود و هرگز این وعده ها‬ ‫را فراموش نخواهد کرد‪ ،‬گرچه با مش��کالت فراوانی مواجه‬ ‫است‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫روحان��ی اف��زود‪:‬‬ ‫«ائمه جمع��ه حتی اگر‬ ‫موضع گیری نیز م ی کند‬ ‫اگ��ر بر مبن��ای خدمت‬ ‫مردم و اس�لام باش��د‪،‬‬ ‫روی چش��م دولت ان را‬ ‫انجام م ی دهد‪ ،‬اما گاهی‬ ‫اوق��ات باید دقت ش��ود‬ ‫که گروه ها و تشکالتی‬ ‫هس��تند ک��ه فک��ر‬ ‫م ی کنن��د در انتخابات‬ ‫شکس��ت خورده اند که‬ ‫این نادرست است‪ .‬هیچ‬ ‫کس در ای��ن انتخابات‬ ‫شکست نخورد و همه‬ ‫پیروز بودند‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬مردم‬ ‫در ‪ 24‬خ��رداد امدند و از‬ ‫میان این چن��د نفر که‬ ‫با یکدیگر رقابت س��الم‬ ‫داش��تند‪ ،‬ی��ک نف��ر را‬ ‫انتخاب کردن��د؛ چراکه‬ ‫نم ی شود در این رقابت‬ ‫همه برنده شوند و تنها‬ ‫باید یک نفر از ان پیروز‬ ‫بیرون بیای��د‪ .‬بناب راین اگر همه احس��اس پی��روزی کنیم‬ ‫همانگونه که مردم بعد از انتخابات احس��اس خوشحالی و‬ ‫نشاط کردند‪ ،‬هیچ مشکلی نخواهیم داشت‪».‬‬ ‫هدف‪ ،‬یکی است‬ ‫نظام و ائمه جمعه یکی است و ان اعتالی نظام اسالمی و‬ ‫خدمت به مردم است‪ ،‬بناب راین وقتی که هدف یکی است ما‬ ‫نم ی توانیم از یکدیگر جدا باشیم‪ ،‬بناب راین وظیفه انقالبی و‬ ‫دینی شماست که از دولت حمایت کنید‪».‬‬ ‫تظاهرات‬ ‫ضدجنگ در‬ ‫امریکا‬ ‫جدال مرگبار‬ ‫اتوبوس ها در قم‬ ‫‪19‬‬ ‫گزارش اول‬ ‫پیام انتصاب شمخانی‬ ‫مجله خبری‬ ‫دبیرجدید شورای عالی امنیت ملی چه ماموریت هایی دارد؟‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پس از گمانه زن ی های بسیار درباره دبیری شورای عالی‬ ‫امنیت ملی‪ ،‬حس��ن روحانی دریابان علی شمخانی را ب رای‬ ‫این سمت در نظر گرفته و طی حکمی او را به جای جلیلی‬ ‫نصب کرد‪ .‬شورای عالی امنیت ملی تقریبا باالترین نهاد در‬ ‫زمینه هماهنگی مسائل امنیتی در سطح کشور است؛ به این‬ ‫دلیل که مصوبات شورای عالی امنیت ملی با تایید رهبری‪،‬‬ ‫الزم االجرا می شود و دیگر نیاز به مسیرهای معمول قانونی‬ ‫ندارد‪ .‬علی شمخانی ‪ ۵۸‬ساله و متولد اهواز است و پیش از‬ ‫انتصاب به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی‪ ،‬مدتی رئیس‬ ‫کمیته دفاعی‪-‬امنیتی این ش��ورا بود‪ .‬ش��مخانی از جمله‬ ‫نظامیان منتقد احمدی نژاد بود ک��ه در دولت خاتمی وزارت‬ ‫دفاع را برعهده داش��ت‪ .‬موضوع انتخاب دبیر شورای عالی‬ ‫امنیت ملی باتوجه به نقش��ی که سعید جلیلی در مذاکرات‬ ‫هسته ای سال های اخیر ایفا کرد‪ ،‬از اهمیت ویژه ای برخوردار‬ ‫شد‪ .‬گمانه زن ی های بسیاری نیز در این باره وجود داشت که‬ ‫نام هایی چون عل ی اکبر والیتی و سردار عالیی نیز در میان‬ ‫ان به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫شمخانی پس از حسن روحانی (‪ ۱۳۶۸‬تا ‪ ،)۱۳۸۴‬علی‬ ‫الریجانی (از ‪ ۱۳۸۴‬تا ‪ )۱۳۸۶‬و سعید جلیلی (از سال ‪ ۱۳۸۶‬تا‬ ‫‪ )۱۳۹۲‬چهارمین دبیر شورای عالی امنیت ملی ای ران است‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1386‬علی الریجانی‪ ،‬دبیر ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی ای ران از س��مت خود کناره گیری کرد و مهر ماه همان‬ ‫س��ال س��عید جلیلی که پیش از ان معاون اروپا و امریکای‬ ‫وزارت خارجه بود از س��وی رئی س جمهور به س��مت دبیری‬ ‫شورای عالی امنیت ملی انتخاب شد‪.‬‬ ‫او در انتخابات ریاس��ت جمهوری سال ‪ ۱۳۸۰‬در حالی‬ ‫که وزیر کابینه محمد خاتمی بود ب��ا حضور در رقابت های‬ ‫انتخاباتی با خاتمی رقابت کرد‪ ،‬اما با اختالف زیاد (با کسب‬ ‫اندکی بیش از ‪ ۲‬درصد ارا) از اق��ای خاتمی (با ‪ ۷۷‬درصد ارا)‬ ‫‪20‬‬ ‫شکست خورد اما در کابینه دوم اقای خاتمی باز هم به عنوان‬ ‫وزیر دفاع به مدت چهار سال دیگر حضور داشت‪.‬‬ ‫ارجاع یک پرونده مهم به شورای امنیت ملی؟‬ ‫ب��ا انتص��اب دریاب��ان ش��مخانی به س��مت دبیری‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی خبرهایی نیز از انتقال پرونده دو‬ ‫نامزد انتخابات‪ 88‬به این شورا منتشر شد‪ .‬خبرگزاری ایسنا به‬ ‫ی کروبی مدعی شد که قرار است این پرونده‬ ‫نقل از محمدتق ‬ ‫زیرنظر دبیرش��ورای عالی امنیت ملی در این شورا بررسی‬ ‫شود‪ .‬بنابر این گزارش‪ ،‬فرزند کروبی در صفحه فیس بوک‬ ‫خود نوشت‪« :‬شنیده شد مقامات ارشد نظام موافقت خود را‬ ‫با ارجاع پرونده موسوی و کروبی به شورای عالی امنیت ملی‬ ‫اعالم کرده اند تا این ش��ورا با دبیرجدید به موضوع انها ورود‬ ‫ماهوی داشته باشد‪».‬حسن روحانی در زمان ایت اهلل منتظری‬ ‫نیز سابقه بررسی موضوع حصر خانگی وی را برعهده داشت‪.‬‬ ‫روحانی بعد از انتخابات نیز در پاسخ به پرسش یک خب رنگار‬ ‫گفته بود ک��ه ب رای رفع حص��ر باید پرونده ان با بررس��ی و‬ ‫همکاری هر سه قوه انجام گیرد‪ .‬همان موقع بسیاری بر این‬ ‫عقیده بودند ک��ه بهترین راه حل ان بررس��ی این پرونده در‬ ‫شورای عالی امنیت ملی است‪.‬‬ ‫سیاستمداری نظامی‬ ‫شمخانی جزو سیاس��تمداران و نظامیان ارشد ای رانی‬ ‫اس��ت‪ .‬او (متولد س��ال ‪ ۱۳۳۴‬اهواز)‪ ،‬رئیس مرکز مطالعات‬ ‫راهبردی نیروهای مس��لح‪ ،‬عضو ش��ورای راهبردی روابط‬ ‫خارجی ای ران‪ ،‬رئیس کمیته سیاس��ت های دفاعی‪ -‬امنیتی‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی ای��ران‪ ،‬قائم مق��ام فرمانده کل‬ ‫و وزیر س��پاه و وزیر دف��اع در کابین��ه اول و دوم خاتمی به‬ ‫مدت هشت س��ال بوده است‪ .‬وی در س��ال ‪ ۱۳۸۰‬نیز نامزد‬ ‫ریاست جمهوری ش��د‪ .‬شمخانی از نخس��تین پایه گذاران‬ ‫سپاه پاس��داران انقالب اسالمی و فرمانده س��پاه در استان‬ ‫خوزس��تان و از فرماندهان جنگ ای ران و ع راق و از نیروهای‬ ‫سپاه پاس��داران انقالب اس�لامی بود که یک سال پس از‬ ‫پایان جنگ ای ران و ع راق (س��ال ‪ ،)۱۳۶۸‬با حکم فرماندهی‬ ‫کل قوا حضرت ای��ت اهلل خامنه ای‪ ،‬ضمن انتقال از س��پاه‬ ‫پاسداران به ارتش جمهوری اسالم ی ای ران‪ ،‬فرماندهی نیروی‬ ‫دریایی ارتش را بر عهده گرفت‪ .‬وی چند ماه پس از تصدی‬ ‫ش در اجرای راهبرد جدید دریایی‬ ‫فرماندهی نیروی دریایی ارت ‬ ‫جمهوری اس�لام ی ای ران‪ ،‬فرماندهی مشترک نیروی دریایی‬ ‫ارتش و س��پاه و قرارگاه دریایی خاتم االنبیاء (ص) را عهده دار‬ ‫ش��د و در مدت فرماندهی هشت س��اله‪ ،‬در قرارگاه دریایی‬ ‫خاتم االنبیاء (ص)‪ ،‬تشکیالت رزم ی نیروهای دریایی ارتش‬ ‫و سپاه را با ایجاد تحول اساسی در س�لاح ها‪ ،‬تاکتی ک ها و‬ ‫عملیات مشترک دو نیرو‪ ،‬تجدید سازمان کرد‪.‬‬ ‫ظرفیت شمخانی برای ایجاد وحدت ملی‬ ‫یکی از نمایندگان مجلس معتقد است که شمخانی‬ ‫دارای دیدگاه سیاسی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی خوبی‬ ‫اس��ت‪ .‬وی از ابتدای انقالب تاکنون به مسئولی ت هایی که‬ ‫به او محول ش��ده اس��ت به خوبی عمل کرده ‪ .‬عباس��علی‬ ‫منصوری اران��ی‪ ،‬عض��و کمس��یون امنیت مل��ی مجلس‬ ‫درباره این انتخاب گفت��ه‪« :‬او از ابتدای انق�لاب تاکنون به‬ ‫مسئولی ت هایی که به وی محول شده به خوبی عمل کرده ‬ ‫و توانمندی های خود را به اثبات رسانده است‪ .‬احساس بنده‬ ‫این است که اقای شمخانی مانند گذشته در این سمت خود‬ ‫نیز به خوبی وظایف خویش را انج��ام م ی دهد‪ ».‬وی درباره‬ ‫اولویت های کاری اقای شمخانی افزود‪« :‬بنده فکر م ی کنم‬ ‫ایشان در حوزه دفاعی خارجی‪ ،‬بازدارندگی و در حوزه سیاسی‪،‬‬ ‫گسترش روابط با دنیا را دستورکار خود قرار دهد‪ .‬در سیاست‬ ‫داخلی نیز به مباحث اجتماعی مانند امنیت ش��هروندان و‬ ‫جلب اعتماد مردم بپردازد و با استفاده از کارشناسان و امار و‬ ‫اطالعات واقعی در جهت منافع ملی گام بردارد‪».‬‬ ‫منصوری معتقد است ش��مخانی دارای یک رویکرد‬ ‫همه جانبه بوده و ب��ه گم��ان او بای��د از ظرفی ت هایی که‬ ‫شمخانی ب رای ایجاد وحدت ملی دارد استفاده شود‪.‬‬ ‫ساختار شورای عالی امنیت ملی‬ ‫شورای عالی امنی ت ملی به دلیل اهمیت ویژه و نقش‬ ‫ی که در س��اختار جمهوری اس�لامی دارد‪ ،‬بسیار مورد‬ ‫مهم ‬ ‫توجه است‪ .‬بنا بر اصل یکصد و هفتاد و ششم قانون اساسی‪،‬‬ ‫به‏ منظور تامی ن‏ منافع مل ی‏ و پاسداری‏ از انقالب اسالمی و‬ ‫ت مل ی‏»‬ ‫ی امنی ‏‬ ‫ی «شورای عال ‏‬ ‫ت مل ‏‬ ‫ی و حاکمی ‏‬ ‫ت ارض ‏‬ ‫تمامی ‏‬ ‫ل م ی شود‪:‬‬ ‫ف تشکی ‏‬ ‫ت رئی س جمهور‪ ،‬با این وظای ‏‬ ‫ب ‏ه ریاس ‏‬ ‫‪‎‎‎‎‎‎۱‬ـ تعیی ن‏ سیاس��ت های‏ دفاع��ی‏ ـ امنیت ی‏ کش��ور‬ ‫در مح��دوده‏ سیاس��ت های‏ کل��ی‏ تعیین‏ ش��ده‏ از ط��رف‏‬ ‫مقام معظم‏ رهبری‏‪.‬‬ ‫‪‎‎‎‎‎‎۲‬ـ هماهنگ‏ کردن فعالی ت‏ های‏ سیاس ی‏‪ ،‬اطالعات ی‏‪،‬‬ ‫اجتماع ی‏‪ ،‬فرهنگ ی‏ و اقتص��ادی‏ در ارتباط ب��ا تدابیر کل ی‏‬ ‫ی ـ امنیت ی‏‪.‬‬ ‫دفاع ‏‬ ‫ی‬ ‫ی کش��ور ب را ‏‬ ‫ی و معنو ‏‬ ‫ت ماد ‏‬ ‫ی از امکانا ‏‬ ‫‪‎‎‎‎‎‎۳‬ـ بهره‏ گیر ‏‬ ‫ی و خارج ی‏‪.‬‬ ‫ی داخل ‏‬ ‫مقابل ‏ه با تهدیدها ‏‬ ‫ی این شورا هم عبارتند از‪:‬‬ ‫اعض ا ‏‬ ‫ی سه گانه؛ حسن روحانی‪ ،‬علی الریجانی‬ ‫ی قوا ‏‬ ‫ـ روسا ‏‬ ‫و صادق الریجانی‬ ‫ی مسلح‪ ،‬سرلشکر‬ ‫ل نیروها ‏‬ ‫یک ‏‬ ‫س ستاد فرمانده ‏‬ ‫ـ رئی ‏‬ ‫سی د حسن فیروزابادی‬ ‫ل امور ب رنام ‏ه و بودجه‏‪ ،‬محمدباقر نوبخت ‬ ‫ـ مسئو ‏‬ ‫ـ دو نماینده‏ ب��ه‏ انتخاب‏ مقام‏ معظم رهبری‪ ،‬حس��ن‬ ‫روحانی و سعید جلیلی‬ ‫ـ وزرای‏ امور خارجه‏‪ ،‬کش��ور‪ ،‬اطالع��ات‏؛ محمدجواد‬ ‫ظریف‪ ،‬عبدالرضا رحمان ی فضلی و سی د محمود علوی‬ ‫ـ وزیر یا مسئول مربوط به موضوع که در حال بررسی‬ ‫در شوراست‬ ‫ـ عال ی ترین‏ مقام‏ ارتش‏ و س��پاه‏؛ سرلش��کر عطاءاهلل‬ ‫صالحی و سرلشکر محمدعلی جعفری‪.‬‬ ‫نباید اجازه دهیم افراد از قطار انقالب پیاده شوند‬ ‫شمخانی در ب رنامه شناسنامه که مدت ها پیش پخش‬ ‫شد‪ ،‬در مورد مرزبندی با دش��منان هم گفته بود‪« :‬متاسفانه‬ ‫دیواره حساسیت ما فروریخته است‪ .‬البته این دیوار یکطرفه‬ ‫فرونریخته و افرادی این دیوار را کلنگ زده اند‪ .‬ما دس��تگاه‬ ‫تولید کالم مختصرم��ان خیلی قوی اس��ت و مرتب ب رای‬ ‫انگ زنی واژه جدید تولید م ی کنیم‪ .‬بیش��تر از اینکه به فکر‬ ‫این باشیم که وقتی ش��مخانی خطا کرد ان را له کنیم‪ ،‬باید‬ ‫به او کمک کنیم و دس��تش را بگیریم و به او اجازه ش��روع‬ ‫مجدد دهی��م‪ ».‬وی افزود‪« :‬نباید اجازه دهی��م افراد از قطار‬ ‫انقالب پیاده ش��وند‪ .‬مگر ما چند نفریم؟ شما االن یک نفر‬ ‫را پیدا کنید که در تقس��یم بندی هایی که انجام شده‪ ،‬مثل‬ ‫فتنه گر‪ ،‬انحرافی‪ ،‬ساکت فتنه‪ ،‬ب ی بصیرت و‪ ...‬نباشد‪ .‬ما در‬ ‫عضو شورای راهبردی روابط خارجی در بخش دیگری‬ ‫از مصاحبه تلویزیونی خود در م��ورد ادامه جنگ بعد از فتح‬ ‫خرمشهر گفت‪« :‬پاسخ به این سوال پیچیده نیست اما اینکه‬ ‫حماسه خرمشهر را تحت تاثیر این س��وال قرار بدهیم‪ ،‬کار‬ ‫درستی نیست‪ .‬چرا کسی سوال نم ی کند خونی ن شهر چگونه‬ ‫خرمشهر شد؟ ما ب رای همه مراحل مختلف جنگ یک منطق‬ ‫پاسخگویی داریم‪ .‬این س��وال بعد از پایان جنگ مطرح شد‬ ‫و پیامدهای نوع پایان جنگ بود که باعث ایجاد این س��وال‬ ‫شد‪ .‬پس این س��وال ان زمان مطرح نشد که چرا بعد از فتح‬ ‫خرمشهر جنگ را ادامه م ی دهید‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬ش��خصا یک نفر را نزد نهضت ازادی‬ ‫فرس��تادم و از انها که بیش��ترین ادعا را روی این سوال دارد‬ ‫خواستم سندی ارائه دهند که بعد از فتح خرمشهر بیانی ه ای‬ ‫صادر کرده باشند که خواهان پایان جنگ شده باشند‪ .‬اما هیچ‬ ‫سندی در این مورد وجود ندارد و فقط بعد از عملیات رمضان‬ ‫صحب ت هایی انجام شد که در ان مقطع‪ ،‬جنگ وارد مرحله‬ ‫تازه ای شده بود‪ ».‬شمخانی افزود‪« :‬یک سوال این است که‬ ‫چرا بعد از فتح خرمشهر جنگ را ادامه دادید؟ سوال بعدی این‬ ‫اس��ت که چرا بعد از فتح خرمشهر که ع راق شکس ت خورده‬ ‫بود‪ ،‬جنگ را ادامه ندادید تا ع راق فرصت بازسازی پیدا نکند؟‬ ‫فرض کنید ما جن��گ را ادامه نم ی دادی��م و ع راق خودش‬ ‫را بازس��ازی م ی کرد و دوباره ب��ه ما حمله م ی ک��رد‪ ،‬در این‬ ‫صورت اگر ما دوباره اعالمیه بسیج عمومی م ی دادیم‪ ،‬مردم‬ ‫م ی امدند؟ مردم در این صورت به ما م ی گفتند شما که ع راق‬ ‫را شکست داده بودید‪»...‬‬ ‫او در بخشی از صحب ت هایش سپاه را این گونه معرفی‬ ‫کرد‪« :‬سپاه یک سپاه انتظامی‪ -‬امنیتی بود که با جریانات‬ ‫داخلی مثل جریان خلق عرب خوزستان‪ ،‬جریان تجزیه طلبی‬ ‫کردستان و جریان های دیگر در ش��هرهای مختلف مبارزه‬ ‫م ی کرد‪ ».‬ش��مخانی درباره دفاع از انقالب در همان برنامه‬ ‫گفته بود‪« :‬ما حاضریم له شویم اما انقالب باقی بماند‪ .‬بحث‬ ‫شخصی با کسی نداریم و هرچه داریم از انقالب و امام است‪.‬‬ ‫من تا فشنگ اخر از این انقالب دفاع م ی کنم‪ .‬من اعتقادی‬ ‫به سابقه ندارم‪.‬‬ ‫انس��ان باید ام��روز و ف��ردا را ببیند و کس��ی که در‬ ‫قهرمان ی های دیروز باقی م ی ماند‪ ،‬م ی میرد‪ ».‬دبیر ش��ورای‬ ‫امنیت ملی از لطفی که از طرف مقام معظم رهبری ش��امل‬ ‫حالش ش��ده‪ ،‬گفت ‪« :‬من وزیر سپاه ش��دم و بعد از انحالل‬ ‫دولت و روی کار امدن دولت اقای هاشمی‪ ،‬من بیکار بودم‬ ‫و نه شغل دولتی داشتم و نه نظامی‪ .‬در نهایت لطف و کرم‬ ‫فرمانده کل قوا شامل حال من شد و ما را به نیروی دریایی‬ ‫ارتش منتقل کردند چون انجا نیازمند تحول بود‪ .‬من اولین‬ ‫سپاهی هستم که درجه ارتشی گرفتم‪».‬‬ ‫خط قرمز اسرائیل‪ ،‬ما نیستیم‬ ‫او همچنی��ن در برنام��ه دیگ��ری درب��اره مهم ترین‬ ‫تهدید علیه امنیت ملی کش��ور بع��د از انتخ��اب اوباما به‬ ‫ریاس��ت جمهوری امریکا گفته بود‪« :‬به جز انسجام داخلی‪،‬‬ ‫تهدید بالفعلی نم ی بینیم‪ .‬خط قرمز اس��رائیل‪ ،‬ما نیستیم‪.‬‬ ‫انتخابات اخیر اسرائیل هم نشان داد که افرادی روی کار امدند‬ ‫که سرکش ی های نظامی اسرائیل را قبول نداشتند‪ .‬در امریکا‬ ‫هم به همین شکل است و گفتمان ضد جنگ پیروز شد‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه معضالت داخلی باعث روشن شدن چراغ‬ ‫امید ب رای دشمن م ی شود‪ ،‬افزود‪« :‬ما این معضالت داخلی‬ ‫را باید حل کنیم‪ .‬ظرفیت ملی م��ا فراتر از معضالت داخلی‬ ‫ماست و باید با مدیریت درس��ت‪ ،‬این ظرفی ت ها را در جهت‬ ‫حل معضالت داخلی به کار بگیریم‪».‬‬ ‫اظهارنظر جنجالی‬ ‫یکی از جنجال ی ترین اظهارنظ ر ها را شمخانی در سال‬ ‫‪ 87‬و در گفت وگو با برنامه مثلث شیشه ای انجام داد؛ جایی‬ ‫که گفت‪« :‬بن ی صدر قصد خیانت نداشت»‪ ،‬این اظهارات با‬ ‫انتقادات بسیاری روبه رو شده بود‪ .‬شمخانی در برنامه شبکه‬ ‫پنج گفت‪« :‬بن ی صدر اصال ان موقع نبود‪ .‬بن ی صدر تا زمانی‬ ‫که در خاک ای ران و فرمانده کل قوا بود‪ ،‬هیچ عملیات موفقی‬ ‫انجام نداد‪ ...‬بن ی صدر در عملیات س��ال ‪ 59‬که م ی خواست‬ ‫خرمشهر را ازاد کند و شکست خورد و فاجعه هویزه رخ داد‪،‬‬ ‫قصد خیانت نداشت‪ .‬بن ی صدر دنبال پیروزی بود و اگر پیروز‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬م ی گفت من عامل پیروزی ام‪ .‬بناب راین بن ی صدر‬ ‫خیانت نکرد‪».‬‬ ‫بالفاصله پس از اظهارات علی شمخانی روزنامه کیهان‬ ‫روز چهارم خرداد در ستون خبرهای ویژه خود در مطلبی با نام‬ ‫«اظهارات تعجب ب رانگیز دو فرمانده» این سخنان شمخانی‬ ‫را در کنار صحب ت های سرلش��کر رحیم صفوی ق��رار داد و‬ ‫نوش��ت‪« :‬دو تن از فرماندهان دفاع مق��دس در برنامه های‬ ‫تلویزیونی جداگانه ای در اظهاراتی ش��گفت انگیز‪ ،‬بن ی صدر‬ ‫را از اتهام خیانت در جنگ تبرئه کردن��د‪ ».‬کیهان در ادامه‬ ‫مطلب خود با استناد به بخش هایی از کتاب تسخیر به قلم‬ ‫معصومه ابتکار (از دانشجویان تسخیرکننده سفارت امریکا‬ ‫در سال ‪ 58‬در ای ران) بن ی صدر را جاسوس سازمان اطالعاتی‬ ‫امریکا (سیا) معرفی کرد و نوشت‪« :‬تب رئه بنی صدر از خیانت‬ ‫و تقلیل اتهام وی به «نفهمی»‪« ،‬درک نادرست از انقالب‪،‬‬ ‫امام و جنگ» و «ناتوانی در کسب پیروزی به رغم میلش»‬ ‫در حالی صورت م ی گیرد که اسناد منتشره از النه جاسوسی‬ ‫از بنی صدر به عنوان ی��ک منبع اطالعاتی «س��یا» با رمز‬ ‫‪ SD LURE‬نام م ی برد‪ ».‬علی شمخانی اکنون جایگزین‬ ‫سعید جلیلی ش��ده اس��ت البته بدون مس��ئولیت پرونده‬ ‫هس��ته ای‪ .‬با ورود او باید منتظر دوره جدیدی در ساختمان‬ ‫خیابان اذربایجان باشیم‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫شمخانی که پس از دوران وزارتش به عضویت شورای‬ ‫راهبردی روابط خارجی در امده بود‪ ،‬در خصوص عملکرد این‬ ‫شوراها هم گفته‪« :‬شورای روابط خارجی مثل شورای روابط‬ ‫خارجی امریکا نیس��ت‪ .‬ما باید موضوعات مرتبط به روابط‬ ‫خارجی را با پیشنهادات معین تقدیم مقام معظم رهبری کنیم‪.‬‬ ‫ایشان هستند که در نهایت تصمیم م ی گی رند با این اقدامات‬ ‫چه کاری انجام دهند‪ .‬کار شورای راهبردی روابط خارجی یک‬ ‫کار بیشتر مشورتی است و چگونگی به کار گیری ان از دست‬ ‫ما خارج و در اختیار مقام معظم رهبری است‪».‬‬ ‫فرمانده سپاه خوزس��تان در دوران دفاع مقدس با بیان‬ ‫اینکه من نظامی هس��تم و نم ی توانم فعال سیاسی باشم‪،‬‬ ‫افزوده ب��ود‪« :‬این طور نیس��ت که بخواهی��م بگوییم یک‬ ‫فرد یا نظامی اس��ت یا سیاسی اس��ت‪ .‬یک نظامی از روی‬ ‫مصلحت های امنیتی‪ ،‬بقا‪ ،‬پایداری و توسعه انقالب حرکت‬ ‫م ی کند‪ ».‬وی با بیان اینکه من اهل خط های سیاسی نیستم‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬شاید دیگران بگویند این نظامی نگاه سیاسی دارد‪،‬‬ ‫در حالی که این نگاه‪ ،‬سیاسی نیست‪ .‬ما یک نگاه سیاسی‬ ‫داریم‪ ،‬یک نگاه نظامی و یک نگاه مبتنی بر منفعت ملی‪».‬‬ ‫چرایی ادامه جنگ بعد از فتح خرمشهر‬ ‫با انتصاب دریابان‬ ‫شمخانی به سمت‬ ‫دبیری شورای عالی‬ ‫امنیت ملی‪ ،‬خبرهایی‬ ‫نیز از انتقال پرونده‬ ‫دونامزد انتخابات‪88‬‬ ‫به این شورا‪ ،‬منتشر‬ ‫شده است‬ ‫مجله خبری‬ ‫نظامی هستم‪ ،‬نمی توانم فعال سیاسی باشم‬ ‫منطقه و دنیا در اقلیت هستیم و دیگر خودمان نباید بیاییم‬ ‫به یکدیگر انگ بزنیم‪ .‬ما همه س��وار یک کشتی هستیم‪.‬‬ ‫دشمنان ما ضد ریش هستند‪ ،‬چه ریش اصالح طلب چه ریش‬ ‫اصولگرا! دشمنان ما ضد امام خمینی هستند‪ ،‬با هر قرائتی‬ ‫و ضد والیت فقیه و ولی فقیه هستند‪ .‬پایداری ما در دفاع از‬ ‫این اصول است‪».‬‬ ‫‪21‬‬ ‫راهیکه ازهمجداشد‬ ‫اقاتهرانی گفته است که نامزد شدن جلیلی محاسبات پایداری را برهم زد‬ ‫مجله خبری‬ ‫مرتضی اقا ته رانی از اعضای جبهه پایداری م ی گوید‪:‬‬ ‫«در اخرین لحظات مسائل ی پیش امد که قابل پی ش بینی‬ ‫نبود و معادالت را به هم ریخت‪ ».‬او این سخنان را به منظور‬ ‫حمایت و دف��اع از برنامه های جبهه پای��داری در انتخابات‬ ‫یازدهم ریاست جمهوری در خرداد ‪ 92‬بیان کرد‪.‬‬ ‫جبهه پایداری با تمام توان و حمایت همه جانبه اعضا‬ ‫و پدرمعنوی خود ایت اهلل مصباح ب��ه کاندیدای اصلح خود‬ ‫یعنی کامران باقری لنکرانی رس��ید‪ .‬اما او یک روز پیش از‬ ‫اعالم اسامی نهایی از طریق شورای نگهبان به نفع جلیلی‬ ‫کنار رفت‪ .‬برخی این کناره گیری را به اجبار ارزیابی م ی کنند‬ ‫چرا ک��ه معتقدند نام لنکرانی در فهرس��ت نهایی ش��ورای‬ ‫نگهبان جایی نداشته‪ .‬از طرفی این جبهه نیاز داشت تا در‬ ‫جریان انتخابات همچنان حضوری فعال داشته باشند و در‬ ‫میان کاندیداها به سعید جلیلی رضایت داد‪ .‬اما از همان ابتدا‬ ‫هم مش��خص بود که این رضایت تاحدودی از سرناچاری‬ ‫اس��ت‪ .‬حاال به نظر م ی رس��د که فصل جدایی پایداری از‬ ‫جلیلی فرا رس��یده‪ .‬اقاته رانی در گفت وگوی مفصلی که با‬ ‫نسیم داشته م ی گوید‪« :‬جبهه پایداری کار خودش را م ی کند‬ ‫و جناب اقای جلیلی هم به دنبال تشخیص وظیفه و عمل‬ ‫به ان هس��تند‪ .‬ما مزاحم هم نیستیم و این جور هم نیست‬ ‫که ایشان زی ر مجموعه ما باش��ند یا ما زیر مجموعه ایشان‬ ‫باشیم؛ ولی به نظر م ی رسد م ی توانیم یار و یاور هم باشیم‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫از لنکرانی تا جلیلی‬ ‫اندکی مانده به انتخابات‪ ،‬ایت اهلل مصباح یزدی چنین‬ ‫گفته ب��ود‪« :‬من در پیش��گاه الهی ش��هادت م ی دهم بین‬ ‫کس��انی که در یازدهمین دوره ریاس��ت جمهوری کاندیدا‬ ‫شده اند‪ ،‬جناب اقای دکتر لنکرانی‏اصلح هستند و امیدوارم‬ ‫حجت السالم اقا تهرانی‬ ‫گفته‪« :‬جبهه پایداری کار‬ ‫خودش را می کند و جناب‬ ‫اقای جلیلی هم به دنبال‬ ‫تشخیص وظیفه و عمل‬ ‫به ان هستند‪ .‬ما مزاحم‬ ‫هم نیستیم و این جور‬ ‫هم نیست که ایشان‬ ‫زیر مجموعه ما باشند یا‬ ‫ما زیر مجموعه ایشان‬ ‫باشیم‪».‬‬ ‫‪22‬‬ ‫که این شهادت برگ زرینی در نامه ‪ 80‬ساله من باشد‪ .‬برخی‬ ‫از افرادی که کاندیدا ش��دند من به انها ارادت دارم و انها نور‬ ‫چشم من محس��وب م ی ش��وند اما برای این کار مناسب‬ ‫یو بی ن اهلل شهادت م ی دهم که روی زمین و‬ ‫نیستند ولی‏بین ‬ ‫زیر این اسمان کسی اصلح از اقای لنکرانی نم ی شناسم‪».‬‬ ‫اشاره او درباره «برخی افراد» گویا به سعید جلیلی بود‪.‬‬ ‫چه اینکه کامران باقری لنکرانی نیز اندکی بعد در جمع‬ ‫طالب اصفهان گفنته بود‪« :‬عالمه مصباح به من گفتند با‬ ‫امدن جلیلی اتفاق جدیدی نیفتاده اس��ت و شما به تبلیغ‬ ‫گفتمان خود ادامه دهید‪ ».‬همزمان با او حس��ین جاللی‪،‬‬ ‫مس��ئول دفتر ایت اهلل مصباح یزدی و عضو جبهه پایداری‬ ‫نیز درباره انتخاب لنکرانی با وجود حضور سعید جلیلی گفته‬ ‫بود‪ « :‬ایت اهلل مصباح گفتند این تش��خیص قطعی است و‬ ‫ما به تکلیف شرعی خود عمل خواهیم کرد‪ ،‬بناب راین کاری‬ ‫نداریم که لنکرانی رای بیاورد یا رای نیاورد‪ ،‬ابرو برود یا نرود‪.‬‬ ‫اگر همه حوادث عالم هم بیاید‪ ،‬ما س��ر سوزنی از اراده خود‬ ‫عقب نشینی نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫البته سلیمانی‪ ،‬رئیس ستاد انتخاباتی لنکرانی نیز به‬ ‫جلیلی توصیه کرده بود‪« :‬اگر جلیلی عاقالنه فکر و عمل‬ ‫کند‪ ،‬باید به نفع لنکرانی کنار رود‪ ».‬با این حال جلیلی کنار‬ ‫نرفت و نتیجه انتخابات به ضرر هر دو انها رقم خورد‪.‬‬ ‫عبدالرضا داوری‪ ،‬از حامی��ان احمدی نژاد درباره علت‬ ‫عدم پیروزی جبهه پایداری در تصمیم گیری های سیاسی‬ ‫به خبرنگار اریا گفته اس��ت‪« :‬جبهه پای��داری در تولد خود‬ ‫ناقص متولد ش��د‪ .‬جبهه پایداری مبدع گفتمان س��وم تیر‬ ‫منهای احمدی نژاد اس��ت‪ .‬اگر پدیده س��وم تی��ر را دقیق‬ ‫شناس��ایی کنیم‪ ،‬اقای احمدی نژاد علت موجده پدیده سوم‬ ‫تیر بود‪ .‬بناب راین وقتی علت موجده هست‪ ،‬علت مبقیه هم‬ ‫هست‪ .‬یعنی اگر بناست سوم تیر بماند فقط با احمدی نژاد‬ ‫م ی ماند‪ .‬س��وم تیر زمینه رقابت بین احمدی نژاد و هاشمی‬ ‫است‪ .‬پس سوم تیر منهای احمدی نژاد یعنی اقای هاشمی‪.‬‬ ‫دوستان جبهه پایداری یک خطای استراتژیک کردند‪ .‬این‬ ‫جبهه ناقص به دنیا امد‪ .‬اعضای جبهه پایداری م ی خواستند‬ ‫س��وم تیری تعریف کنند که بدون احمدی نژاد قابل تعریف‬ ‫نبود‪ .‬اینها دست و پای خود را بستند‪ .‬بناب راین به عقیده من‬ ‫در شکل گیری و تولدش دچار نقصان بود و موجودیت این‬ ‫جبهه ناق ص الخلقه است و اینها هیچ هویتی ندارند‪».‬‬ ‫اقاته ران��ی در تحلیل ش��رایط انتخاب��ات م ی گوید‪:‬‬ ‫«تدابیر جبهه پای��داری در انتخابات به تنگن��ا افتاد‪ .‬درباره‬ ‫اق��ای لنکرانی از ماه ها قبل تمهیداتی ش��ده ب��ود‪ ،‬ولی با‬ ‫کناره گیری ایش��ان‪ ،‬وقت ک��م بود و اق��ای جلیلی به طور‬ ‫ناگهانی امدن��د‪ .‬ب رای انتخاب قدری کار کردیم‪ .‬در لس��ان‬ ‫اهل بیت–علیهم الس�لام‪ -‬ایا درباره صالح مقبول چیزی‬ ‫امده است؟ ان بزرگواران به اصلح خیلی توجه م ی کنند که او‬ ‫باید بیاید و خودش را معرفی کند؛ البته بر او و دیگران است‬ ‫که امادگی ایجاد کنند و حتی اگر او نیامد‪ ،‬بر دیگران است‬ ‫که او را شناسایی و دعوت کنند و از حمایت او دریغ نکنند تا‬ ‫حق به حق دار برسد‪».‬‬ ‫او در پاس��خ به این س��وال که اگر اق��ای جلیلی در‬ ‫انتخابات کنار م ی کش��ید‪ ،‬بهتر نبود؟ گفت‪« :‬اینها مربوط‬ ‫به خود ایش��ان اس��ت و بنده از جانب افراد بن��ا ندارم حرف‬ ‫بزنم‪ .‬ایش��ان در اصلح بودن خویش تردید نداش��ت‪ ،‬تا فکر‬ ‫کناره گیری کند‪».‬‬ ‫اقاته رانی فاش کرده که امدن جلیلی به طور ناگهانی‬ ‫محاس��بات پایداری را برهم زده‪ .‬در دوران انتخابات اساسا‬ ‫گفته م ی شد که اصرار پایداری بر لنکرانی و معرفی او پیش‬ ‫از اینکه مشخص شود چه کسانی قرار است ب رای انتخابات‬ ‫ثب ت نام کنند به این خاطر بود که مانع از امدن جلیلی شوند‪.‬‬ ‫اما در نهایت جلیلی در ساعات پایانی ثب ت نام کرد و لنکرانی‬ ‫مجبور شد ب رای اینکه از تیغ عدم تایید صالحیت دور شود‪،‬‬ ‫به نفع وی کناره گیری کند‪ .‬این عضو ارش��د جبهه پایداری‬ ‫م ی گوید‪« :‬اینکه ایش��ان چطور و روی چه حسابی ناگهان‬ ‫امدند‪ ،‬یک مرتبه تمام برنامه درستی که ریخته بودیم را به‬ ‫هم ریخت‪ .‬وقتی این طور شد چه باید م ی کردیم؟ من فکر‬ ‫م ی کنم باز هم درست عمل کردیم و گفتیم م ی رویم سراغ‬ ‫اصلح بعدی‪ ،‬ولی اینکه بیاییم این اصل را از دست بدهیم که‬ ‫اصلح نه و برویم دنبال مقبول‪ ،‬این مساله ساز است و درست‬ ‫نیست‪ .‬قبول کردن مقبول در انتخابات‪ ،‬خواه ی نخواهی‬ ‫در جامعه به معنای این است که شما دیگر هیچ وقت اصلح‬ ‫را نخواهید داشت‪».‬‬ ‫چشم انداز اینده‬ ‫حاال با اتمام انتخابات فاصله بی��ن پایداری و جلیلی‬ ‫بیشتر شده‪ .‬اگرچه بدنه رای هر دو با هم اشتراکات بسیاری‬ ‫دارند و بدنه این جبهه عالقه زیادی به جلیلی دارند‪ ،‬اما راس‬ ‫این جریان اعتقادی به وی ندارد‪ .‬این از سخنان اعضای این‬ ‫جبهه به خوبی قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫از یک طرف گفته م ی شود که از جلیلی خواسته شده‬ ‫تا ارتباطش را ب��ا پایگاه رای دهندگانش حف��ظ کرده و این‬ ‫ارتباطات را گسترش دهد‪.‬‬ ‫جبهه پایداری نیز از گذشته تشکیالت خود را داشت و‬ ‫همچنان قصد دارد ان را ادامه دهد‪ .‬اما محل نزاع اینجاست‬ ‫که ایا جلیلی و پایداری اینده سیاس��ی خ��ود را به صورت‬ ‫مشترک ادامه خواهند داد؟ ب راس��اس انچه اقاته رانی گفته‬ ‫این راه مشترک نخواهد بود‪.‬‬ ‫روزگار جدید جبهه پایداری‬ ‫مصاحبه اقا ته رانی انتقادات زیادی هم به دنبال داشت‪.‬‬ ‫احم��د کریم ی اصفهانی‪ ،‬دبیرکل جامعه انجمن اس�لامی‬ ‫اصناف و ب��ازار موضع گیری های متف��اوت جبهه پایداری‬ ‫را نش��انی از ان م ی داند ک��ه این جبهه برخالف اس��مش‬ ‫پایداری ندارد‪.‬‬ ‫کریمی درب��اره تغییر موضع دبی��رکل جبهه پایداری‬ ‫نس��بت به س��عید جلیلی تاکید کرد‪« :‬تغییر موضع جبهه‬ ‫پایداری موضوع جدیدی نیس��ت‪ .‬در واقع با وجود انکه این‬ ‫طیف نام پایداری را ب رای خود برگزی��ده اما همواره مواضع‬ ‫ناپایداری در این مجموعه حاکم است‪».‬‬ ‫جبهه پایداری به خوبی م ی دانس��ت که از میان افراد‬ ‫باقری لنکرانی ب رای رد ش��دن از فیلتر ش��ورای نگهبان و‬ ‫معرفی به عنوان رجل سیاسی که صالحیتش ب رای انتخابات‬ ‫تایید شود‪ ،‬شانس کمی دارد‪ ،‬بااین وجود بر حمایتش از وی‬ ‫اصرار کرد‪.‬‬ ‫این فعال سیاسی اظهار داش��ت‪« :‬باید توجه داشت‬ ‫پایداری یک تشکل نوپایی است که به دنبال کسب قدرت‬ ‫است‪ ،‬بناب راین وقتی جلیلی رای نیاورد از او عبور کرد چون‬ ‫حمایت پایداری ها از وی به دلیل اعتقادی نبوده اس��ت‪ .‬در‬ ‫واقع از انجایی که جلیلی نتوانست پاس��خ حمایت انها را‬ ‫بدهد و جبهه پایداری نتوانس��ت از طریق جلیلی به قدرتی‬ ‫وصل شود که بتواند به اهداف خود برسد بناب راین از او عبور‬ ‫تغییرات استاندارانکلید خورد‬ ‫لیست احتمالی نمایندگان دولت در استان ها‬ ‫مجله خبری‬ ‫برنامه های دولت را قبول داش��ته و قانون گرا باشند‪ .‬توصیه‬ ‫من این است که اگر م ی خواهید فردی را معرفی کنید افرادی‬ ‫را معرفی کنید که این شرایط را داش��ته باشند‪ .‬در غیر این‬ ‫صورت بنده به شما و نمایندگان افرادی را معرفی خواهم کرد‬ ‫و شما درباره انها نظر بدهید‪».‬‬ ‫در همین رابطه موس ی الرضا ثروتی‪ ،‬نماینده مردم پنج‬ ‫شهرستان خ راسان شمالی در مجلس ش��ورای اسالمی در‬ ‫گفت وگو با برخی رسانه ها گفته بود؛ محمود احمدی بیغش‬ ‫به دستور وزیر کش��ور از س��مت خود عزل و محمدحسین‬ ‫نژادحسین‪ ،‬معاون پش��تیبانی و منابع انس��انی استانداری‬ ‫خ راسان ش��مالی به عنوان سرپرست اس��تانداری منصوب‬ ‫شده ا س��ت‪.‬اما احمد عزیزی‪ ،‬نماینده مردم شیروان و رئیس‬ ‫کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسالمی عزل استاندار‬ ‫خ راسان شمالی را رد کرد و گفت‪« :‬در صورت هرگونه اقدام ی ‬ ‫در خصوص عزل و نصب استانداران موضوع از طریق وزارت‬ ‫کشور و رس��انه های جمعی به اطالع عموم خواهد رسید‪».‬‬ ‫ثروتی درباره این خبر در گفت وگو ب��ا مهر توضیح داده بود‬ ‫که عزل استاندار خ راسان شمالی را سی د کاظم می ر ولد‪ ،‬معاون‬ ‫سیاسی وزارت کش��ور به وی اعالم کرده و گفته است تمام‬ ‫اختیارات استانداری از محمود احمدی بیغش سلب شده اما‬ ‫ساعاتی بعد و در عصر همان روز و پس از انتشار خبر عزل‬ ‫او در یکی از خبرگزاری ها‪ ،‬معاون سیاس��ی وزارت کشور در‬ ‫تماس تلفنی به وی اطالع داده که به دلیل حضور وزیر کشور‬ ‫در جلس��ه هیات دولت‪ ،‬احکام عزل محمود احمدی بیغش‬ ‫و انتصاب سرپرست اس��تانداری به امضای رحمان ی فضلی‬ ‫نرسیده اس��ت‪ .‬همچنین یکی از وب سایت های نزدیک به‬ ‫اصالح طلبان لیستی را منتشر کرد که به گفته انها‬ ‫استانداران احتمالی هشت اس��تان خواهند بود‪ .‬به‬ ‫نوشته س�لام نو‪ ،‬این افراد ب رای استان های زیر در‬ ‫نظر گرفته ش��ده اند‪ .‬قزوین‪ :‬عباس میرزا ابوطالبی‬ ‫ لرستان‪ :‬سیدحسن رسولی ‪ -‬گلستان‪ :‬محمدرضا‬‫صالحی ‪ -‬البرز‪ :‬س��ی د علی میرباقری و حمیدرضا‬ ‫ش��هبازی ‪ -‬خ راسان ش��مالی‪ :‬علی محقر و علی‬ ‫مصافی ‪ -‬اردبیل‪ :‬ول��ی اذروش و رضا اقایی ‪ -‬یزد‪:‬‬ ‫عل ی اکبر اولیا ‪ -‬کرمان‪ :‬محمد فرشاد‪ .‬همچنین از‬ ‫مصطفی کواکبیان به عنوان یک��ی از گزینه های‬ ‫احتمالی ب رای اس��تانداری استان س��منان نام برده‬ ‫م ی شود‪ .‬کواکبیان در دوره گذشته مجلس شورای‬ ‫اسالمی نماینده شهرستان سمنان بود که این بار‬ ‫نتوانست رای الزم از مردم سمنان کسب کند و از راه‬ ‫یافتن به مجلس باز ماند‪.‬‬ ‫افزون بر ان محمدحسین نژادحسین نیز در‬ ‫گفت وگو با یک��ی از خبرگزاری ها موضوع انتصاب‬ ‫خ��ود را به عنوان سرپرس��ت اس��تانداری تکذیب‬ ‫کرده و از ان اظهار ب ی اطالعی کرده اس��ت‪ .‬مس��ئول دفتر‬ ‫وزیر کش��ور نیز از صدور چنین حکمی اظهار ب ی اطالعی‬ ‫کرد و دفتر معاون سیاس��ی وزیر کش��ور نیز گفت که این‬ ‫خبر صحت ندارد‪ .‬همچنین خبرهایی حاکی اس��ت که از‬ ‫اقایان انصاری الری و رضازاده ب رای تصدی پست استانداری‬ ‫فارس نام برده م ی شود‪ .‬گفته شده مجمع نمایندگان استان‬ ‫فارس نیز لیس��ت س��ه نفره ای را به وزارت کش��ور ارسال‬ ‫کرد که بنا بر گفت��ه برخی نمایندگان ف��ارس در مجلس‪،‬‬ ‫سرلیست پیشنهادی مجمع نمایندگان محمدرضا رضازاده‬ ‫استاندار س��ابق فارس و معاون کنونی وزیر نیرو بوده است‬ ‫و غالمحس��ین نوذری و محمدحس��ین فروزانمهر دیگر‬ ‫گزینه های این لیست بوده اند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫فاز جدید تغیی رات در دولت با تغییر دو استاندار ته ران‬ ‫و مازندران اغاز شد‪ .‬وزیر کشور نیز که هفته گذشته با ائمه‬ ‫جماعات دیدار م ی کرد با تشریح چگونگی انتخاب استانداران‬ ‫در تعامل با نمایندگان مجلس و ائمه جمعه‪ ،‬ش��ش ویژگی‬ ‫دارا بودن س��ابقه اعتدالی‪ ،‬س��ابقه مفید‪ ،‬ن��گاه اقتصادی‪،‬‬ ‫پاکدست بودن‪ ،‬برنامه های دولت را قبول داشتن و قانون گرا‬ ‫بودن را در انتخاب استانداران دخیل دانست‪.‬‬ ‫رحمان ی فضلی گفت که نم ی خواهد مانند دیگران در‬ ‫اتاقش بنشیند و استانداران را انتخاب کند چرا که‬ ‫او در قبال استانداران باید مقابل مجلس و هیات‬ ‫دولت پاسخگو باشد‪.‬‬ ‫هفته گذشته اگرچه گفته های ضدونقیضی‬ ‫درباره برکناری اس��تاندار خ راس��ان از زبان یکی‬ ‫از نمایندگان این اس��تان مطرح شد‪ ،‬اما استاندار‬ ‫خ راسان شمالی تغییر نکرد و به جای ان‪ ،‬تمدن‬ ‫از استانداری ته ران برکنار و به جای او سیدحسین‬ ‫هاشمی منصوب شد‪ .‬هیات دولت در جلسه روز‬ ‫یکشنبه هفته گذش��ته خود اقایان سیدحسین‬ ‫هاش��می را به عنوان اس��تاندار ته��ران و ربیع‬ ‫فالح جلودار را به عنوان استاندار مازندران انتخاب‬ ‫کرد و از استانداران پیشین این استان ها تشکر و‬ ‫قدردانی کرد‪ .‬سیدحسین هاشمی‪ ،‬از دوره چهارم‬ ‫تا دوره هشتم مجلس شورای اسالمی به عنوان‬ ‫نماینده شهرستان میانه حضور داشت و از دوره‬ ‫پنجم تا هشتم ریاست کمیسیون صنایع و معادن‬ ‫مجلس را نیز بر عهده داشت‪ .‬سرپرستی معاونت‬ ‫اداری مالی و امور مجلس وزارت صنایع‪ ،‬معاونت هماهنگی‬ ‫و امور استان ها و مجلس وزارت معادن و فلزات و عضویت در‬ ‫شورای عالی استاندارد کشور از دیگر سوابق اقای هاشمی‬ ‫به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫مرتضی تمدن‪ ،‬استاندار ته ران یکی از افراد نزدیک به‬ ‫حلقه دولت سابق بود و به خاطر اهمیت اداره استان ته ران‬ ‫این سمت به او واگذار شده بود‪ .‬مراسم تودیع و معارفه حسین‬ ‫هاش��می و تمدن اواخر هفته گذش��ته انجام و یک حاشیه‬ ‫جالب نیز به همراه داشت‪.‬‬ ‫طی این مراسم و پس از صحبت های رحمانی فضلی‪،‬‬ ‫وزیر کشور ‪ ،‬مسئوالن برگزاری مراسم به دنبال حکم گشتند‬ ‫و به گفته برخی مسئوالن حکم «جا مانده» بود‪ .‬پس از این‬ ‫اتفاق مرتضی تمدن استاندار سابق ته ران به باالی جایگاه‬ ‫امد و گفت‪« :‬حکم الزم نیست‪ ،‬من خودم کلید استانداری را‬ ‫تقدیم اقای هاشمی م ی کنم» و پس از ان کلیدی به صورت‬ ‫نمادین از جیب خود بیرون اورده و به حسین هاشمی تقدیم‬ ‫کرد‪.‬وزیر کش��ور در توصیف اس��تانداران انتخاب گفته بود‪:‬‬ ‫«اس��تاندارانی م ی خواهیم که نگاه اقتصادی داشته باشند‪.‬‬ ‫این به ان معنا نیست که نگاه اجتماعی‪ ،‬امنیتی و سیاسی‬ ‫نداشته باشند‪ .‬از سوی دیگر استانداران باید پاکدست باشند‪،‬‬ ‫کرد‪ ،‬البته همانطور که گفتم این موضوع تازه ای در جبهه‬ ‫پایداری نیست‪».‬‬ ‫ابوالقاسم رئوفیان‪ ،‬س��خنگوی جبهه ایستادگی نیز‬ ‫در گفت وگویش با اریا درباره تغیی��ر موضع دبیرکل جبهه‬ ‫پایداری نس��بت به س��عید جلیلی واکنش تندی نشان داد‬ ‫و گفت‪« :‬باید از اقا ته رانی پرسید شما که تمام قد از سعید‬ ‫جلیلی حمایت م ی کردید و نجات کش��ور و صالح ملت را‬ ‫در سخت ترین ش��رایط در رئی س جمهور ش��دن نامزد خود‬ ‫م ی دیدید و معتقد بودید باید تم��ام ظرفیت و قابلی ت های‬ ‫خودتان را به خدمت بگیرید تا اقای جلیلی به پاستور راه پیدا‬ ‫کند‪ ،‬حاال چه شده که راه وی را از راه خود جدا م ی دانید؟ ایا‬ ‫سعید جلیلی بیراهه رفته و شما در صراط مستقیم بودید؟‬ ‫اقای اقا ته رانی باید روشن کند که سخنان اخیر وی درباره‬ ‫جداشدن راه جبهه پایداری از س��عید جلیلی سخن ایشان‬ ‫است یا س��خن ایت اهلل مصباح یزدی و همه اعضای جبهه‬ ‫پایداری‪g ».‬‬ ‫‪23‬‬ ‫رویداد‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫مردی از جنس رسانه‬ ‫حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد شد‬ ‫با انتصاب حس��ین انتظامی ب��ه معاونت مطبوعاتی‬ ‫وزارت ارشاد‪ ،‬س��رانجام تکلیف یکی از بحث ب رانگیزترین‬ ‫مسئولی ت های اجرایی مشخص شد‪.‬‬ ‫علی جنتی طی حکمی با اشاره به سوابق و تجربیات‬ ‫ارزن��ده انتظامی در حوزه مطبوعات و رس��انه های عمومی‬ ‫نوشت‪« :‬با ش��ناختی که اینجانب از توانای ی های مدیریتی‬ ‫ش��ما دارم‪ ،‬به موجب این حکم به س��مت «مع��اون امور‬ ‫مطبوعات��ی و اطالع رس��انی» منص��وب م ی ش��وید‪ .‬امید‬ ‫م ی رود با اس��تعانت از خداوند متعال و بهره گیری از تمامی‬ ‫‪24‬‬ ‫ ظرفی ت های موجود و نیروهای کارامد رسانه ای در گسترش‬ ‫فعالی ت های خبری و اطالع رسانی‪ ،‬حمایت مادی و معنوی‬ ‫از مطبوعات و اصحاب رسانه و تشکل های صنفی‪ ،‬تامین‬ ‫ازادی ه��ای مطبوعات��ی در چارچ��وب قانون‪ ،‬ش��کوفایی‬ ‫مطبوعات و نشریات داخلی و نظارت بر عملکرد رسانه های‬ ‫خارجی موفق و موید باشید‪».‬‬ ‫بس��یاری از اهالی مطبوعات انتص��اب انتظامی را به‬ ‫این سمت واقع بینانه و متناسب با اهالی مطبوعات بررسی‬ ‫م ی کنند چرا که سابقه اجرایی انتظامی در حوزه مطبوعاتی و‬ ‫همچنین سابقه اش در هیات نظارت بر مطبوعات به عنوان‬ ‫نماینده اهالی رس��انه به او کمک کرده تا اشراف کاملی بر‬ ‫مسائل و مشکالت مربوط به حوزه مطبوعات داشته باشد‪.‬‬ ‫انتظامی تا پیش از این نماینده مدیران مس��ئول در‬ ‫هیات نظارت بر مطبوعات و همچنین مش��اور عالی علی‬ ‫الریجانی‪ ،‬رئی��س مجلس بود‪ .‬او عضو ش��ورای راهبردی‬ ‫خبرگ��زاری خبرانالین و از بنیانگ��ذاران روزنامه جام جم در‬ ‫دوران ریاست الریجانی بر صدا و س��یما است که با امدن‬ ‫ضرغامی به رس��انه ملی این روزنامه پرتی راژ را ترک کردند‪.‬‬ ‫انتظامی سپس با الریجانی به ش��ورای امنیت ملی رفت و‬ ‫سخنگوی این شورا بود تا اینکه محمد باقر قالیباف ترجیح‬ ‫داد از انتظامی و تیم هم��راه وی ب رای اداره پ��ر تی راژترین‬ ‫روزنامه کش��ور یعنی همش��هری بهره گی��رد‪ ،‬بناب راین با‬ ‫خداحافظ��ی محمدرضا زائ��ری از همش��هری‪ ،‬انتظامی از‬ ‫جام جم به همش��هری ام��ده و تغیی رات گس��ترده ای را در‬ ‫این روزنامه اغاز کرد‪.‬پس از مدیریت دو س��اله انتظامی بر‬ ‫همشهری و اختالفات به وجود امده بین قالیباف و انتظام ی ‪،‬‬ ‫شهردار ته ران پس از انتخاب مجدد‪ ،‬چهره ای نزدیک تر به‬ ‫خود یعنی عل ی اصغر محکی ک��ه از مدی ران وی در نیروی‬ ‫انتظامی به ش��مار م ی امد را راهی همشهری کرد‪ ،‬بناب راین‬ ‫پس از مدتی سردبیری محکی در همشهری وی جایگزین‬ ‫انتظامی شد‪.‬‬ ‫پس از کنار گذاشته ش��دن انتظامی از همشهری که‬ ‫مقارن با ریاس��ت الریجانی بر مجلس هش��تم بود‪ ،‬از وی‬ ‫به عن��وان یکی از مدی��ران الریجانی در مجل��س نام برده‬ ‫م ی ش��د اما گویا انتظام��ی و تیم هم��راه وی ترجیح دادند‬ ‫پس از همش��هری فعالیت خود را باز هم در قالب رس��انه‬ ‫ادامه دهن��د‪ .‬انتظامی ام��ا در نهایت در س��ال ‪ ۸۹‬ب رای بار‬ ‫چهارم به عنوان نماینده مدی ران مسئول در هیات نظارت بر‬ ‫مطبوعات انتخاب شد تا به عنوان نماینده مدی ران مسئول در‬ ‫هیات نظارت حاضر باشد و نقش مهمی در ساختار رسانه ای‬ ‫کشور ایفا کند‪.‬‬ ‫تالش محمدزاده برای ماندن‬ ‫پیش از انتظامی‪ ،‬محمدجعفر محمدزاده مسئولیت‬ ‫این معاونت را برعهده داش��ت و قب��ل از او نیز محمدعلی‬ ‫رامین از اغاز دولت دهم به این سمت گمارده شده بود که با‬ ‫جنجال گفت وگوی وی با یک��ی از مجریان رادیویی‪ ،‬دولت‬ ‫دهم تصمیم گرفت به کار او خاتمه دهد‪.‬‬ ‫از زمان روی کارام��دن وزیر ارش��اد در دولت یازدهم‬ ‫گزینه های متعددی ب رای س��کانداری معاونت مطبوعاتی‬ ‫وزارت ارشاد مطرح ش��د که از جمله این گزینه ها م ی توان‬ ‫به سی د احس��ان قاض ی زاده هاش��می‪ ،‬محمد علی وکیلی‪،‬‬ ‫پرویز اسماعیلی‪ ،‬سی د محمد صف ی زاده و حسین انتظامی‬ ‫ اشاره کرد‪ .‬اما از میان گزینه ها به نظر م ی رسید که حسین‬ ‫انتظامی شانس بیشتری نسبت به سایر رقبا داشته باشد‪.‬‬ ‫با این حال خبرهایی وجود داش��ت مبن��ی بر اینکه‪،‬‬ ‫برخی از مدی ران مس��ئول با هماهنگ��ی محمدزاده تالش‬ ‫م ی کنند که وی در این س��مت باق��ی بمان��د‪ .‬از انجا که‬ ‫محمدزاده س��عی کرده بود در امور مختلف رسانه از حضور‬ ‫مدی��ران مس��ئول مطبوعات در ش��ورای سیاس��تگذاری‬ ‫بهره گیری کن��د‪ ،‬بناب راین به نظر م ی رس��ید ک��ه در میان‬ ‫مدی ران رس��انه های اصالح طلب هواداران��ی پیدا کرده بود‪.‬‬ ‫بناب راین شنیده ها حاکی از ان بود که ممکن است وزیر ارشاد‬ ‫در صورت تمایل محمدزاده‪ ،‬او را در سمت خود ابقا کند‪.‬‬ ‫به عالوه ع��دم تعجیل جنت��ی ب رای تغیی��ر در این‬ ‫معاونت نیز از دالیلی بود که تصور م ی ش��د ممکن اس��ت‬ ‫محمدزاده در این سمت نگه داشته شود‪ .‬در این میان برخی‬ ‫از مدی ران مسئول و افراد رسانه ای به حمایت از محمدزاده‬ ‫با تاکید بر این دیدگاه که باید از شایسته س��االری حمایت‬ ‫کرد و به وابس��تگی افراد توج��ه نکرد‪ ،‬از محم��دزاده دفاع‬ ‫کردند‪ .‬اما در مقابل عده ای نیز حضور او را در دولت اعتدال‬ ‫متناسب ارزیابی نم ی کردند‪ .‬حس��ن هان ی زاده مدیر بخش‬ ‫عربی خبرگزاری مهر در حمایت از محمدزاده معتقد بود که‬ ‫وی جایگاه بسیار مهم ی ب رای رسانه های مکتوب در طول‬ ‫دوران ریاست خود به وجود اورده و باتوجه به شعارهای دکتر‬ ‫روحانی درباره شایسته س��االری و انتخاب شخصی ت های‬ ‫شایس��ته به دور از دیدگاه های سیاسی باید در جایگاه خود‬ ‫ابقا ش��ود و به ماموریتش ب رای ساخت یک شاکله پ ر قدرت‬ ‫مطبوعاتی در وزارت ارش��اد کمک کند‪ .‬هان ی زاده تحوالت‬ ‫در دولت ها را عامل اصلی ناپایداری در رس��انه ها م ی داند‪.‬‬ ‫اما مس��عود حیدری‪ ،‬رئیس هیات مدیره خبرگ��زاری ایلنا با‬ ‫ادامه حضور محمدزاده در معاونت مطبوعاتی مخالف بود‬ ‫و کس��ی که مروج گفتمان مطبوعاتی احمدی نژاد باشد را‬ ‫متناس��ب با گفتمان دولت اعتدال نم ی داند‪ .‬در نهایت اما‬ ‫محمدزاده از س��اختمان خیابان قائم مقام رفت و جایش را‬ ‫به دکتر انتظامی داد‪.‬‬ ‫حمایت اهالی مطبوعات از انتظامی‬ ‫انتظامی در جلسه نقد و بررسی کتابش با نام «ناو بری‬ ‫وب» درباره مسائل مبتالبه حوزه رسانه ای م ی گوید‪« :‬بنده‬ ‫ب ر عکس خیل ی ه��ا که هر حرف اقتصادی در حوزه رس��انه‬ ‫را به کاپیتالیسم و سرمایه داری نس��بت م ی دهند‪ ،‬معتقدم‬ ‫رسانه یک صنعت اس��ت و صنعت بخشی از اقتصاد است‬ ‫که در ان ارزش افزوده ایجاد م ی شود‪ ،‬بناب راین ماندگاری هر‬ ‫کار رسانه ای و فرهنگی مس��تلزم این است که ما پشتوانه‬ ‫اقتصادی ب رایش داشته باشیم و گرنه متکی به حمایت هایی‬ ‫خواهد بود که ممکن است باشد و ممکن است نباشد‪».‬‬ ‫نویس��نده کتاب ناوبری وب به سمت خود در هیات‬ ‫نظارت بر مطبوعات اش��اره کرده و افزوده ب��ود‪« :‬مخالف‬ ‫سیستم یارانه دادن به این شکل به مطبوعات هستم چراکه‬ ‫به نوعی درونش کرامت حرفه ای مخدودش م ی ش��ود‪» .‬‬ ‫نکته ای که باید دید حاال که او در سمت اجرایی قرار گرفته‬ ‫چگونه اجرای ی اش م ی کند‪.‬‬ ‫انتظام��ی ادام��ه داد‪« :‬معتقدم اصل ی تری��ن وظیفه‬ ‫دولت شفاف س��ازی‪ ،‬مقررات گذاری و سیاست گذاری است‬ ‫و اگر قرار اس��ت یارانه ای به مطبوعات بده��د که در همه‬ ‫دنیا مرس��وم اس��ت نباید به ش��کل اعانه دادن باشد بلکه‬ ‫باید زیرس��اخت هایی فراهم شود تا هر رس��انه ای بتواند به‬ ‫دکتر احمد توکلی‪ ،‬اس��تاد ارتباطات دانش��گاه عالمه‬ ‫طباطبایی در یادداش��تی کوت��اه درباره انتصاب حس��ین‬ ‫انتظامی و حمایت از وی به عن��وان معاون مطبوعاتی وزیر‬ ‫فرهنگ و ارشاد اس�لامی‪ ،‬نوش��ت‪« :‬اقای دکتر انتظامی‬ ‫ یکی از شایسته ترین چهره ها ب رای تصدی سمت معاونت‬ ‫مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارشاد اس�لامی است‪ .‬من در‬ ‫تایید این مدعا‪ ،‬چهار دلیل دارم‪:‬‬ ‫‪ -1‬ایش��ان به لحاظ منش و رفتار با شعار دولت اقای‬ ‫روحانی منطبق است‪ .‬ادم تندرویی نبوده و نیست و مشی‬ ‫اعتدالی دارد‪ ،‬پس انتخابش با تدبیر و امید همراه است‪.‬‬ ‫‪ -2‬ایشان یک ادم رسانه ای اس��ت‪ .‬در میان اکثریت‬ ‫ارباب جراید و مطبوعات از مقبولیت باالیی برخوردار است‪.‬‬ ‫دیدیم که در چند سال گذش��ته بیشترین ارا را در مهمترین‬ ‫انتخابات صنفی مطبوعات به دست اورده است‪.‬‬ ‫‪ -3‬یک از ویژگ ی هایی که در ایشان هست این است‬ ‫که اقای انتظام��ی پله های این عرص��ه را یک به یک باال‬ ‫امده اس��ت‪ .‬خاک این عرصه را خورده و پله پل��ه باال امده‬ ‫اس��ت‪ .‬روزنامه نگار بوده‪ ،‬کارش��ناس بوده‪ ،‬مدیرکل شده‪،‬‬ ‫مدی ر مس��ئول بوده‪ ،‬روزنامه بنیانگذاری ک��رده و مدیریت‬ ‫بزرگترین موسسات مطبوعاتی را بر عهده داشته است‪ .‬همه‬ ‫اینها باعث شده که ایش��ان به این حوزه اشراف باالیی پیدا‬ ‫کنند و این ب رای این مسئولیت خیلی مفید است‪.‬‬ ‫‪ -4‬سواد باالی رسانه ای ایش��ان است‪ .‬ایشان هم در‬ ‫حوزه رس��انه های مکتوب و هم رسانه های س��ایبر دانش‬ ‫باالیی دارن��د و ای��ن در کار مدیریت خیل��ی اهمیت دارد‪.‬‬ ‫بناب راین ب ر اساس همه این دالئل من این انتخاب را انتخاب‬ ‫بجا‪ ،‬دقیق و درستی م ی دانم‪».‬‬ ‫درحالی که گفته م ی شد ماشاءاهلل شم س الواعظین از‬ ‫روزنامه نگاران مطرح اصالح طلب با انتخاب حسین انتظامی‬ ‫ به این سمت مخالفت کرده‪ ،‬او در مصاحب ه ای این موضوع‬ ‫را تکذیب کرد و گفت‪« :‬اینکه گفته م ی ش��ود من دخالتی‬ ‫یا مخالفتی در انتخ��اب گزینه های معاون��ت مطبوعاتی‬ ‫داشته ام‪ ،‬مثل این اس��ت که بگویید خواجه حافظ شی رازی‬ ‫در انتخاب گزینه ای ب رای معاونت مطبوعاتی تاثیر دارد‪».‬‬ ‫ش��م س الواعظین گفت‪« :‬م��ن روزنامه ن��گار حزبی‬ ‫نیستم‪ ،‬اگرچه مش��ی من اصالح طلبانه اس��ت اما نگاهم‬ ‫حرفه ای اس��ت و با گزینه توانمند و متخصص مطبوعات‬ ‫که بتوان گام های موثری برداش��ت‪ ،‬موافقم‪ .‬به هیچ وجه‬ ‫اینکه م ی گویند من با گزینه اقای حسین انتظامی مخالفت‬ ‫داشته ام‪ ،‬تلقی درستی نیست‪.‬‬ ‫کافی اس��ت مدیری توان��ا و توانمند از ه��ر جریان و‬ ‫گروهی ک��ه م ی خواه��د روی کار بیاید‪ ،‬مه��م توانمندی‬ ‫اوست که حوزه مطبوعات به ان نیاز دارد‪ ».‬سردبیر نشریات‬ ‫توقی ف ش��ده کیان و جامعه گفته‪« :‬امیدواری کلی من این‬ ‫اس��ت که ارام ارام بتوان مس��ائل پیچیده حوزه مطبوعات‬ ‫را حل کرد‪ .‬به ش��رطی ک��ه مطابق اس��تانداردها با معاون‬ ‫مطبوعاتی جدید بشود گام هایی را برداشت که هم به نفع‬ ‫انبارلویی‪ :‬انتظامی فردی اعتدالگراست‬ ‫شمس الواعظین‪ :‬من مخالفتی نداشتم‬ ‫مجله خبری‬ ‫جنگ نرم در دستان افسران جنگ سرد‬ ‫توکلی‪ :‬او خاک این عرصه را خورده‬ ‫لیالز‪ :‬گزینه نامناسبی نیست‬ ‫س��عید لیالز‪ ،‬روزنامه نگار اصالح طلب نیز در واکنش‬ ‫به انتصاب حس��ین انتظامی به معاونت مطبوعاتی وی را‬ ‫در راستای شعار اعتدالگرایی گزینه مناسبی م ی داند‪ .‬لیالز‬ ‫گفته‪« :‬م ی خواس��تم بگویم اقای انتظام��ی ب رای معاونت‬ ‫مطبوعاتی «گزینه نامناس��بی نیست» اما وقتی همه چیز‬ ‫را کنار هم م ی گذارم م ی بینم باتوجه به ش��عار اعتدالگرایی‬ ‫دولت کنونی باید بگویم «واقعا گزینه مناسبی است‪».‬‬ ‫لیالز درباره انتظامی م ی گوید‪« :‬بنده ش��خصا سابقه‬ ‫منفی یا بدی از اقای حسین انتظامی در ذهن ندارم و تاکنون‬ ‫خبر بدی هم از ایشان در عرصه مطبوعات نشنیده ام‪».‬‬ ‫این روزنامه نگار اصالح طلب ب رای انتظامی نقشی در‬ ‫مشکالت به وجود امده ب رای روزنامه های اصالح طلب قائل‬ ‫نیست و گفته‪« :‬اگرچه اقای انتظامی در تمام حوادثی که‬ ‫بر مطبوعات اصالح طلب گذشت‪ ،‬نقش موثری نداشته‪ ،‬اما‬ ‫خودش همیشه یک چهره مطبوعاتی با سابقه خوب بوده‬ ‫است‪ .‬از نظر ش��خصیتی هم ادمی منطق ی بوده است‪ .‬به‬ ‫نظرم اگ��ر بخواهیم با ش��عار اعتدالگرایی دول��ت یازدهم‬ ‫یکی را در شرایط حاضر ب رای معاونت مطبوعاتی نام برده و‬ ‫انتخاب کنیم‪ ،‬نام اقای انتظام��ی گزینه منطقی و معتدلی‬ ‫اس��ت‪».‬این روزنامه نگار افزود‪« :‬البته ابتدا م ی خواس��تم‬ ‫بگویم «گزینه نامناسبی نیست» اما وقتی همه چیز را کنار‬ ‫هم م ی بینم باتوجه به شعار اعتدالگرایی دولت کنونی باید‬ ‫بگویم واقعا گزینه مناس��بی اس��ت‪ ».‬لیالز با اظهارنظری‬ ‫عجیب ش��رایط را پرتگاهی دانس��ت و گف��ت‪« :‬در حال‬ ‫حاضر ما در شرایط سخت و پرتگاهی هستیم و مشکالت‬ ‫مطبوعات هم بسیار زیاد است و کسی که به عنوان معاون‬ ‫امور مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارش��اد انتخاب م ی شود و‬ ‫م ی اید باید سخت کار کرده و مشکالت را ساماندهی کند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫مهدی محسنیان راد‪ ،‬استاد علوم ارتباطات با اشاره به‬ ‫انتخاب حسین انتظامی به سمت معاونت مطبوعاتی وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اس�لامی اظهار داشت‪« :‬اقای انتظامی دو‬ ‫ویژگی مهم دارد؛ نخس��ت اینکه تجربه مطبوعاتی باالیی‬ ‫دارد و از نظر مدیریت و تنوع کاره��ای مطبوعاتی در همه‬ ‫حوزه ها تجربه داشته و کار کرده است و زبان حوزه مطبوعات‬ ‫را م ی شناسد و دوم اینکه تحصیالت مرتبط با مطبوعات را‬ ‫دارد که متاسفانه این مساله در سال های اخیر خیلی مد نظر‬ ‫نبوده است‪ ».‬این استاد علوم ارتباطات انتخاب انتظامی را‬ ‫«انتخاب��ی امی د افرین ب رای معاون��ت مطبوعاتی» معرفی‬ ‫کرده و علت ان را تجربه و تخصص انتظامی در این حوزه‬ ‫م ی داند‪ .‬مهدی محس��نیان راد اضافه کرده‪« :‬متاسفانه در‬ ‫ای ران مطبوعات صاحب نداشته است‪ .‬ه ر کس از راه رسیده‬ ‫ب رای مطبوعات تعیین تکلیف کرده اس��ت‪ .‬در این شرایط‬ ‫انتظامی کس��ی اس��ت که چون مطبوعات را م ی شناسد‪،‬‬ ‫م ی تواند وارد گفت وگوی درست با جریان های قدرت شود و‬ ‫از فشارهای بیجا بر مطبوعات جلوگیری کند‪ .‬من معتقدم‬ ‫این معاونت مطبوعاتی ارشاد‪ ،‬در مقایسه با همه پس ت ها‬ ‫شانی در حد وزیر دارد و بسیار حساس و مهم است و فردی‬ ‫که انتخاب م ی شود باید بس��یار توانمند باشد که بتواند در‬ ‫مقابل پیامدها و فشارها پاسخگو باشد‪».‬‬ ‫می زان نیازش از ان اس��تفاده کند‪ ».‬او لزوم مدیریت رسانه‬ ‫را روزنامه نگار بودن ندانست و گفت‪« :‬ما فکر م ی کنیم اگر‬ ‫کسی سرمقاله خوبی بنویسد‪ ،‬حتما مدیر رسانه خوبی هم‬ ‫هست‪ ،‬در صورتی که این طور نیس��ت‪ ».‬انتظامی درباره‬ ‫جنگ نرم و وظیفه رس��انه های این حوزه گفته بود‪« :‬بنده‬ ‫اعتقاد ندارم که س��احت این دو جنگ‪ ،‬یک ی اس��ت و حتی‬ ‫معتقد نیس��تم فرماندهی جنگ نرم باید به دست کسانی‬ ‫باش��د که کارشان جنگ س��رد بوده اس��ت‪ .‬ما رسانه ای ها‬ ‫برخالف ادعاهایمان مبنی ب��ر فرماندهی جنگ نرم‪ ،‬اصال‬ ‫اداب جنگ نرم را نم ی شناسیم‪».‬‬ ‫کشور باشد و هم به نفع حوزه مطبوعات‪».‬‬ ‫همچنین علی دهباشی‪ ،‬مدیرمسئول بخارا نیز درباره‬ ‫انتصاب معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد گفت‪« :‬اقای حسین‬ ‫انتظامی از نظر من فردی شایسته‪ ،‬توانمند و دارای سوابق‬ ‫کاری خوب و موثر است‪ .‬من ایش��ان را فردی دلسوز ب رای‬ ‫مطبوعات ش��ناختم و فکر کنم انتخاب وی ب رای معاونت‬ ‫مطبوعاتی‪ ،‬بهترین گزینه بوده است‪ ».‬این فعال مطبوعاتی‬ ‫ادامه داد‪« :‬اینکه یک فرد خودش از اصحاب مطبوعات است‬ ‫و از طرفی دلسوز مطبوعات است‪ ،‬خیلی م ی تواند موثر باشد‬ ‫و این مولفه ها در اقای انتظامی هست‪».‬‬ ‫محمدکاظم انبارلویی‪ ،‬س��ردبیر روزنامه رس��الت نیز‬ ‫معتقد اس��ت که حس��ین انتظامی فردی اعتدالگرا بوده و‬ ‫هست و اعتبار صنفی و حرفه ای باالیی ب رای پست معاونت‬ ‫مطبوعاتی دارد‪.‬‬ ‫انبارلویی با بی��ان این مطلب که من اقای حس��ین‬ ‫انتظامی را بیش از ‪ 27‬سال است که م ی شناسم و با ایشان‬ ‫اش��نایی دارم‪ ،‬گفت‪« :‬در ش��رایط حاضر باتوجه به ش��عار‬ ‫اعتدالگرایی دولت فکر م ی کنم ایشان بهترین گزینه ب رای‬ ‫پست معاونت مطبوعاتی است‪ .‬ایشان هم تجربه‪ ،‬هم سابقه‬ ‫و هم دقت نظ��ر در این حوزه دارد‪ .‬از س��ویی دیگر معتقدم‬ ‫ب ر اساس دیدگاه حاکم بر دولت نباید توقع داشته باشیم یک‬ ‫فرد صد در صد اصولگرا معاون مطبوعاتی بشود‪».‬‬ ‫این روزنامه ن��گار از انتظامی به عن��وان فردی نام برد‬ ‫که اعتدالگرا بوده و هس��ت و افزود‪« :‬ایشان در میان اهل‬ ‫مطبوعات سال هاست اعتبار صنفی و حرفه ای باالیی دارد‬ ‫که این ب رای پس��ت معاونت مطبوعاتی بسیار مهم است‪.‬‬ ‫من انتصاب ایشان را به این سمت تبریک م ی گویم‪».‬‬ ‫هفته نامه مثلث ضمن عرض تبریک به دکتر انتظامی‬ ‫ب رای ایشان در سمت جدید ارزوی موفقیت دارد‪g .‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گزارش‬ ‫معمایدانشجو‬ ‫عزلی که تکذیب شد‬ ‫انتخاب اهالی مطبوعات‬ ‫نظر بیژن مقدم درباره معاونت مطبوعاتی حسین انتظامی‬ ‫مجله خبری‬ ‫نوزده��م ش��هریور ‪ ،1392‬باالخره تکلی��ف معاونت‬ ‫مطبوعاتی وزارت فرهنگ و ارش��اد اس�لامی مش��خص‬ ‫ش��د‪ .‬س��رانجام پس از ک��ش و قوس ه��ای ف��راوان نام‬ ‫«حس��ی ن انتظامی» نماینده مدی ران مسئول مطبوعات در‬ ‫هیات نظارت‪ ،‬به عنوان معاون مطبوعاتی و اطالع رس��انی‬ ‫«علی جنتی» تایید و حکم انتصاب او منتش��ر ش��د‪ .‬پس‬ ‫از انتش��ار نام او تعداد زی��ادی از خانواده مطبوع��ات درباره‬ ‫این انتصاب اظهارنظ��ر کردند‪ .‬بیژن مق��دم‪ ،‬روزنامه نگار و‬ ‫تو گو با نشریه مثلث‬ ‫مدی ر مسئول روزنامه جام جم نیز در گف ‬ ‫نظرش را درباره این انتصاب بیان کرد‪« :‬انتخاب اقای حسین‬ ‫انتظام ی به عنوان معاون مطبوعاتی وزیر فرهنگ و ارش��اد‬ ‫اس�لامی‪ ،‬انتخاب خوبی بود‪ .‬به ویژه انک��ه اقای انتظامی‬ ‫ به عنوان نماینده مدی ران مسئول مطبوعات در هیات نظارت‪،‬‬ ‫مورد اعتماد مطبوعات هستند و گویی انتخاب او به عنوان‬ ‫معاون مطبوعاتی را نیز اهالی مطبوعات انجام داده اند‪.‬‬ ‫تجربه اقای انتظام ی در ح��وزه مطبوعات‪ ،‬قطعا به او‬ ‫کمک خواهد کرد تا بخشی از ماموریت ها و کارهایی را که‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫بیژن مقدم معتقد است‪ ،‬تجربه‬ ‫ی در حوزه مطبوعات‪،‬‬ ‫حسین انتظام ‬ ‫قطعا به او کمک خواهد کرد تا بخشی‬ ‫از ماموریت ها و کارهایی را که احتماال‬ ‫بر زمین مانده است‪ ،‬انجام دهد‬ ‫‪26‬‬ ‫احتماال بر زمین مانده است‪ ،‬انجام دهد‪ .‬البته انجام بعضی‬ ‫کارها در حوزه مطبوع��ات همت بیش��تری م ی خواهد که‬ ‫ان شاءاهلل زمینه انجامشان نیز فراهم م ی شود‪.‬‬ ‫اما نکته ای ک��ه باید در انتخاب اق��ای انتظامی به ان‬ ‫توجه کرد؛ توقع باالی مطبوعات از اوس��ت‪ .‬اقای انتظامی‬ ‫ در حوزه رس��انه تجربه مدیریتی و فعالی��ت در روزنامه های‬ ‫همشهری‪ ،‬جام جم‪ ،‬خبر و خبرانالین را دارد‪ .‬بناب راین دارای‬ ‫شناختی دقیق از حوزه رسانه است و در حقیقت صفر تا صد‬ ‫حوزه مطبوعات را م ی داند‪ .‬داشتن چنین تجربه ای به خودی‬ ‫خود به انجام ماموریت های او در معاونت مطبوعاتی کمک‬ ‫م ی کند‪ .‬او همه جنب ه های اجرایی در حوزه رسانه را م ی شناسد‬ ‫و صرفا اطالع��ات تئوریک ن��دارد‪ .‬باتوجه به ای��ن تجربه و‬ ‫اطالعات‪ ،‬توقع رسانه ها از او بسیار زیاد خواهد بود‪.‬‬ ‫اگر شخص دیگری در این پست قرار م ی گرفت که در‬ ‫این حد از حوزه مطبوعات اگاه نبود‪ ،‬قطعا باید زمان بیشتری‬ ‫به او داده م ی شد تا حوزه رسانه را به خوبی بشناسد؛ درحال ی که‬ ‫درباره اقای انتظامی ش��رایط این گونه نیست‪ .‬البته طبیعی‬ ‫هم هس��ت‪ ،‬بناب راین اقای انتظامی باید از روز اول فعالیت‬ ‫ب رنامه های شان را اعالم کنند‪.‬‬ ‫موضوع دیگ��ر‪ ،‬بحث تعامل ب��ا رس��انه ها و مدی ران‬ ‫مطبوعاتی ا س��ت‪ .‬اقای محم��دزاده در دوران تصدی خود‬ ‫بر معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد‪ ،‬ارتباط خوبی را با اهالی‬ ‫مطبوعات برق��رار کرد‪ ،‬به وی��ژه انکه او بع��د از یک دوران‬ ‫شکر اب میان معاونت مطبوعاتی و رسانه ها‪ ،‬بر این سمت‬ ‫نشس��ته بود‪ .‬اما او تالش کرد این نقص را برطرف و رابطه‬ ‫خوبی را با مدی ران مسئول برقرار کند‪ .‬من فکر م ی کنم از این‬ ‫نظر اقای انتظام ی هم ارتباط خوبی دارند و باید برنامه های‬ ‫تو گو ب��ا اهالی مطبوعات در‬ ‫ی را ب��رای ارتباط و گف ‬ ‫منظم ‬ ‫سطوح مختلف برگزار کنند‪ .‬همچنین ب رای انجام فعالی ت ها‬ ‫و ب رنامه های خود از مطبوعات مشارکت بگی رند‪ ،‬چون اهالی‬ ‫مطبوعات این امادگی را دارند تا به او کمک کنند‪.‬‬ ‫در ح��ال حاضر بای��د منتظر مان��د تا اولوی��ت انجام‬ ‫کارها توس��ط ش��خص مع��اون مطبوعاتی اعالم ش��ود و‬ ‫س��پس م ی توان عملکرد او را نس��بت به عملیات ی ش��دن‬ ‫برنامه های اعالم ش��ده‪ ،‬س��نجید‪ .‬همان طور که اگر کسی‬ ‫م ی خواهد عملکرد اقای محمدزاده را بس��نجد‪ ،‬م ی تواند به‬ ‫ش��رح برنامه های او که در ابتدای ورودش به حوزه معاونت‬ ‫مطبوعاتی اعالم کرد‪ ،‬مراجعه کند‪g ».‬‬ ‫نزدیک به بیس��ت ماه پس از انتصاب جنجالی فرهاد‬ ‫دانشجو به ریاس��ت بزرگ ترین دانش��گاه خاورمیانه یعنی‬ ‫دانشگاه ازاد‪ ،‬خبرهایی انتش��ار یافت مبنی بر اینکه وی با‬ ‫تصمیم جدید هیات امنای این دانشگاه به زودی این صندلی‬ ‫پرحاشیه را ترک خواهد کرد‪ .‬توفیقی‪ ،‬سرپرست وزارت علوم‬ ‫این موض��وع را تکذیب کرد‪ ،‬ولی فرهاد دانش��جو گفت که‬ ‫از این موضوع اطالع داش��ته‪ .‬او توصی ه ای به این افراد کرد‪:‬‬ ‫«منطق این است که اقایان اینقدر عجله نداشته باشند تا با‬ ‫بلدوزر بخواهند مطالبه سیاسی خود را به یک فضای علمی‬ ‫ تحمیل کنند‪».‬‬ ‫برخی س��ایت های خبری به نقل از ی��ک منبع اگاه‪،‬‬ ‫نزدیک به هیات امنای دانش��گاه ازاد اع�لام کردند‪« :‬طی‬ ‫روزهای گذشته شش نفر از اعضای هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫با تهیه صورتجلس ه ای‪ ،‬فرهاد دانشجو را از ریاست دانشگاه‬ ‫ازاد عزل و حمید میرزاده‪ ،‬عضو هیات امنای این دانشگاه را‬ ‫به سرپرستی ان منصوب کردند‪ ».‬این سایت ها مدعی شدند‬ ‫در بخشی از این صورتجلسه امده است‪« :‬از زحمات علمی‬ ‫ و مدیریتی دکتر فرهاد دانشجو در مدت ریاست بر دانشگاه‬ ‫ازاد تقدیر م ی شود‪ ،‬اما باتوجه به روی کار امدن دولت جدید‬ ‫و وضعیت سیاسی جدید کشور و هماهنگ ی های بیشتر نیاز‬ ‫به تغییر و تحول در مدیریت این دانشگاه است‪».‬به گفته این‬ ‫منبع اگاه در پایین صورتجلسه مذکور محل امضای ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬حجت االس�لام حسن خمینی‪ ،‬جعفر‬ ‫توفیقی سرپرس��ت وزارت علوم‪ ،‬حمید میرزاده عضو هیات‬ ‫یزاده هاشمی وزیر بهداشت‪ ،‬درمان‬ ‫امنای دانشگاه ازاد‪ ،‬قاض ‬ ‫و اموزش پزش��کی و احمد صمدی یزدی عضو دیگر هیات‬ ‫امنای این دانشگاه مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫به گفت��ه ای��ن منبع تاکن��ون توفیق��ی‪ ،‬می��رزاده و‬ ‫صمدی یزدی صورتجلسه را امضا کرده اند‪ .‬این صورتجلسه‬ ‫یزاده رفته است؛‬ ‫به دفتر سی د حسن خمینی‪ ،‬هاشمی و قاض ‬ ‫چنانچه این شش نفر این صورتجلسه را امضا کنند‪ ،‬دو سوم‬ ‫رای هیات امنا جمع خواهد ش��د و در نتیج��ه عزل صورت‬ ‫م ی پذیرد‪ .‬قرار است در اولین جلسه‪ ،‬صورتجلسه مذکور به‬ ‫هیات امنا برود‪ .‬اما حجت االسالم محمد محمدیان‪ ،‬رئیس‬ ‫نهاد نمایندگ��ی مقام معظم رهبری در دانش��گاه ها و عضو‬ ‫هیات امنای دانشگاه ازاد اسالمی درباره خبر تصمیم هیات‬ ‫رئیس دانش��گاه ازاد اما خبر داد که طی دو‪ ،‬س��ه روز‬ ‫گذشته متوجه این موضوع شده که تعدادی از اعضای هیات‬ ‫امنا با تهیه صورتجلس ه ای قصد عزلش را دارند‪ .‬البته گفته‪:‬‬ ‫«خبر موثق و رسمی را از رسانه های کشور شنیدم‪».‬‬ ‫او عملکردش را مثبت ارزیابی کرد و گفت‪« :‬ب رای عزل‬ ‫رئیس دانشگاه ازاد قانون وجود دارد‪ .‬نم ی توان وقتی فضای‬ ‫سیاس��ی عوض ش��د‪ ،‬در حالی که عملکرد مدیریت قبلی‬ ‫همچنان مورد تائید است‪ ،‬مدیریت را تغییر داد‪».‬‬ ‫دانش��جو تاکید ک��رد‪« :‬وقتی اعضای هی��ات امنای‬ ‫دانش��گاه ازاد به صورت حضوری عملکرد را تائید م ی کنند‬ ‫فرض بر این اس��ت که در غیاب نیز همین عکس العمل را‬ ‫داشته باشند‪».‬‬ ‫دانش��جو با بیان اینکه نم ی توان در فضای سیاسی‪،‬‬ ‫رئیس دانش��گاه را تغییر داد‪ ،‬گفت‪« :‬نم ی ت��وان مدیریت و‬ ‫سازمان دانشگاه ازاد را با یک صورتجلسه تغییر داد بلکه باید‬ ‫نقاط ضعف مطرح شود‪».‬‬ ‫وی در بخش دیگری از صحب ت های خود عنوان کرد‪:‬‬ ‫«در دوره قبل خواست عمومی مردم تغییر رئیس دانشگاه‬ ‫بود‪ .‬اقای هاشم ی رفسنجانی در جلس ه ای خصوصی تاکید‬ ‫کرده بود که بیش از دو سال بود که م ی خواست رئیس این‬ ‫دانش��گاه را تغییر دهد‪ .‬تغییر رئیس دانش��گاه ازاد خواست‬ ‫اعضای هیات امنا بود‪».‬‬ ‫وی ادام��ه داد‪« :‬در ط��ول مدت فعالیت��م حتی یک‬ ‫مورد مخالفت از س��وی اعضای هیئت امنای دانشگاه ازاد‬ ‫نداشته ام و حتی حجت االسالم سی د حسن خمینی چندین‬ ‫بار به دعوت ما در دانش��گاه و واحد های دانشگاهی حضور‬ ‫یافته اند‪ .‬حضور ایشان بیانگر این است که از روند فعالی ت ها‬ ‫بسیار راضی هستند و ایشان یکی از حامیان قوی مدیریت‬ ‫دانشگاه هستند‪».‬‬ ‫رییس دانش��گاه ازاد با بی��ان اینکه دلی��ل منطقی و‬ ‫عقالنی ب رای عزل رئیس این دانشگاه وجود ندارد و این کار‬ ‫فقط کاری سیاسی است‪ ،‬گفت‪« :‬مدیری اکادمیک هستم و‬ ‫سعی کردم فهم سیاسی و نگاه سیاسی خود را به تصمیماتم‬ ‫حاکم نکنم و علم و اموزش و پژوهش را مد نظر قرار دهم‪.‬‬ ‫همین موضوع باعث ش��د که در انتخابات بیشترین فضای‬ ‫مجله خبری‬ ‫نباید با بلدوزر اهداف سیاسی خود را تحمیل کنند‬ ‫توفیقیکهبهنظر‬ ‫می رسد این روزها‬ ‫خود را برای دفاع و‬ ‫رایاعتمادمجلس‬ ‫اماده می کند ماجرای‬ ‫عزل فرهاد دانشجو را‬ ‫تکذیبکرد‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫امنای دانش��گاه ازاد ب رای عزل فرهاد دانشجو از ریاست این‬ ‫دانشگاه به تسنیم گفت‪« :‬دعوتنامه ای ب رای تشکیل جلسه‬ ‫هیات امنا در این زمینه به دست ما نرسیده و تصمیم هیات ‬ ‫امنا به این کار صحت ندارد‪ ».‬وی تاکید کرد‪« :‬یا خبر تصمیم‬ ‫به عزل فرهاد دانش��جو صح��ت ندارد یا اینک��ه اگر چنین‬ ‫تصمیمی توسط جمعی گرفته شده باشد‪ ،‬روند غیرقانونی‬ ‫ب رای ان طی شده و قانونی نبوده است‪».‬‬ ‫یک روز بعد توفیقی‪ ،‬سرپرست وزارت علوم‪ ،‬اخبار عزل‬ ‫فرهاد دانشجو از ریاست دانشگاه ازاد را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫توفیقی در مورد تکذیب این خبر و صورتجلسه‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«چنین صورتجلس ه ای اصال وجود خارجی ندارد و من چنین‬ ‫صورتجلس��ه ای نه دیده ام و نه امضا کرده ام‪ ».‬او تاکید کرد‪:‬‬ ‫«هرگونه بررسی در خصوص تغییر رئیس دانشگاه ازاد منوط‬ ‫به برگزاری جلسه هیات امناست‪ .‬این درحالی است که جلسه‬ ‫ی نم ی توانسته‬ ‫هیات امنا تشکیل نشده و قاعدتا چنین حکم ‬ ‫بدون برگزاری این جلسه صادر شود‪».‬‬ ‫توفیق��ی همچنین در جای دیگ��ری ضمن بیان این‬ ‫مساله که او فعال گزینه نهایی وزارت علوم است تاکید کرد‪:‬‬ ‫«من چنین مس��اله ای را نگفته ام و تنها به این نکته اشاره‬ ‫کرده ام که عزل و نصب ها در حد نیاز و ضرورت خواهد بود‪».‬‬ ‫انتش��ار این خب��ر در حالی ب��ود که حمی��د میرزاده‬ ‫عضو هی��ات امنای دانش��گاه ازاد اس�لامی در گفت وگو با‬ ‫«ش��رق» ضمن تکذیب این خبر عنوان کرد‪« :‬هی چ کدام از‬ ‫اعضای هیات امنای دانشگاه ازاد اس�لامی چنین نامه ای‬ ‫نفرستاده اند‪ ».‬ب راساس تبصره یک ماده ‪ 11‬اساسنامه هیات‬ ‫امنای دانشگاه ازاد‪ ،‬سه نفر از اعضای هیات امنای دانشگاه‬ ‫ازاد م ی توانند درخواست برگزاری جلس��ه فوق العاده هیات‬ ‫امنا را داشته باشند‪ .‬دستور جلسه هیات امنا باید به تصویب‬ ‫رئیس هیات امنا – ایت اهلل هاش��می‪ -‬برسد‪ .‬طبق بند «و»‬ ‫ماده ‪ 12‬اساسنامه دانش��گاه ازاد اسالمی مصوب شورایعالی‬ ‫انقالب فرهنگ��ی‪ ،‬عزل رئیس دانش��گاه از اختیارات هیات‬ ‫امناست‪ .‬ب راساس اساسنامه در صورت عزل رئیس دانشگاه‪،‬‬ ‫هیات امنا موظف اس��ت نس��بت به تعیین سرپرست ب رای‬ ‫دانش��گاه اقدام و پیشنهاد رئیس دانش��گاه را به شورایعالی‬ ‫انقالب فرهنگی بدهد‪.‬‬ ‫الزم را ب رای کاندیداهای انتخابات ریاس��ت جمهوری فراهم‬ ‫کنیم به طوری که بیش از ‪ 1000‬مراسم در دوران انتخابات در‬ ‫دانشگاه ازاد برگزار شد‪».‬‬ ‫دانش��جو با بیان اینکه بیش از ‪ 2/5‬سال از دوره چهار‬ ‫س��اله خدمتش در دانش��گاه ازاد باقی مانده اس��ت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«منطق این است که اقایان اینقدر عجله نداشته باشند تا با‬ ‫بلدوزر بخواهند مطالبه سیاسی خود را به یک فضای علم ی ‬ ‫تحمیل کنند‪».‬‬ ‫وی در بخش دیگری از صحب ت های خود تاکید کرد‪:‬‬ ‫«ادم ها را خوب م ی بینم و دلیلی نیست وقتی اظهار نظری‬ ‫در نقد منفی یا مثبت بنده مطرح م ی شود در ماهیتش شک‬ ‫کنم‪ .‬وقتی در جلسات خصوصی و عمومی عملکرد دانشگاه‬ ‫ازاد تائید م ی شود فکر نم ی کنم در غیاب چیز دیگری مطرح‬ ‫شود‪».‬‬ ‫دانشجو با اشاره به صورتجلس ه ای که توسط سه نفر‬ ‫از اعضای هیات امنا امضا شده اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬شش نفر از‬ ‫اعضای هیات امنا این صورتجلس��ه را امض��ا نکرده اند‪ .‬اگر‬ ‫گزارش عملکرد را ارائه دهیم قطعا ب��از هم تائید م ی کنند‬ ‫و ان افراد نی��ز امضای خود را پس م ی گیرند‪ .‬ش��اید با یک‬ ‫اطالع رسانی یا خبر اشتباه اقدام به این عمل کرده اند‪».‬‬ ‫دانشجو ماندن یا رفتن را دغدغه خود ندانست و اضافه‬ ‫کرد‪« :‬اکث��ر اعضای هی��ات امنا این صورتجلس��ه را امضا‬ ‫نکرده اند و نم ی کنند و عملکرد مدیریت دانش��گاه را قبول‬ ‫دارند‪ .‬کس��انی که در اقلیت هس��تند و م ی خواهند فضا را‬ ‫سیاسی کنند نم ی توانند با فضای سیاسی‪ ،‬افراد بزرگ هیات‬ ‫امنای این دانشگاه را مجبور به ارائه رایی کنند که به ان اعتقاد‬ ‫بزاده که مسئول تحقیق و‬ ‫ندارند‪».‬در همین حال زهره طبی ‬ ‫تفحص در دانشگاه ازاد بود ضمن مخالفت با تغییر دانشجو‬ ‫گفت ‪« :‬اگر تغییری در ریاست فعلی دانشگاه ازاد ایجاد شود‪،‬‬ ‫شاهد حاکمیت دو خاندان هاشمی و جاسبی همراه با احیای‬ ‫فساد مالی گذشته در اداره دانشگاه ازاد خواهیم بود‪».‬‬ ‫او سیس��تم حاکمیت��ی در دانش��گاه ازاد را پی��ش از‬ ‫حضور دانش��جو «غیرعلم��ی» توصیف ک��رد‪ .‬این عضو‬ ‫هیات تحقی��ق و تفحص مجلس از دانش��گاه ازاد در ادامه‬ ‫یاداور ش��د‪« :‬مناس��بات مالی حاکم بر پروژه های عمرانی‬ ‫دانشگاه در حدی که مورد مطالعه هیات تحقیق و تفحص‬ ‫بوده‪ ،‬متاس��فانه با هیچ یک از قوانین و مقررات کشوری و‬ ‫دانشگاه های کشور همخوانی نداش��تند که گزارش هیات‬ ‫تحقیق و تفحص به اطالع عموم جامعه خواهد رسید‪».‬‬ ‫نماینده مردم ته ران در مجلس بر همین اساس تاکید‬ ‫کرد‪« :‬چنانچه باند سابق حاکم بر دانشگاه ازاد‪ ،‬عنان اختیار‬ ‫این دانشگاه را بار دیگر بر عهده گیرد‪ ،‬حاکمیت دو خاندان‬ ‫هاشمی و جاس��بی همراه با احیای فس��اد مالی گذشته در‬ ‫اداره دانش��گاه ازاد را ش��اهد خواهیم بود و متاسفانه شهریه‬ ‫دانش��جویانی که بس��یاری از انان از طبقات کم برخوردار و‬ ‫محروم جامعه هستند و به عنوان سرمایه دانشگاه ازاد فراهم‬ ‫امده است‪ ،‬دوباره به تاراج خواهد رفت‪».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫گزارش اول‬ ‫جدایی عارف از اصالحات؟‬ ‫گفته می شود عارف‬ ‫جانشین حسن روحانی‬ ‫در مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫مجمع می شود‬ ‫بودند که به سه دلیل عمده نباید از روحانی حمایت کرد‪-1 :‬‬ ‫موضع روحانی درباره جریان اصالحات هیچ گاه شفاف نبوده‬ ‫و نیست‪ -2 .‬حسن روحانی عضو جامعه روحانیت و وابسته‬ ‫به طیف اصولگرایان اس��ت‪ .‬بناب راین این جبهه نم ی تواند‬ ‫از کاندیدایی که در تش��کل های اصولگرایی عضویت دارد‬ ‫حمایت کند‪ -3 .‬وی دارای جاذب��ه و ادبیات الزم ب رای جلب‬ ‫ارای مردم نیست‪.‬‬ ‫«روحانی یادت باش��ه‪ ،‬عارف باید باش��ه» شعاری که‬ ‫باران ی ها بی��ش از همه طرفدارش بودن��د‪ .‬انها پروژه معاون‬ ‫اولی عارف را دنبال م ی کردند‪ .‬حرف و سخنشان این بود که‬ ‫انها موجبات پیروزی حسن روحانی را پدید اورده اند و حسن‬ ‫روحانی باید سهمشان را با معاونت اولی عارف بدهد‪ .‬تحرکات‬ ‫رسانه ای‪ ،‬فشارهای سیاسی و الب ی های پشت پرده؛ همه و‬ ‫همه از تالش های گسترده تندروها ب رای معاونت اولی عارف‬ ‫حکایت داشت‪ .‬بازگشت به پاس��تور از بابی که گویا قرار بود‬ ‫محمد رضا عارف ب رای انها باز کند‪.‬‬ ‫فهرست کابینه و سایر پس ت ها از جمله معاونت اولی‬ ‫که منتشر شد باران ی ها کمترین سهم را داشتند‪ .‬تکنوکرات ها‬ ‫اکثر صندل ی های پاستور را به دست اوردند‪ .‬نه عارف جایی‬ ‫در لیست داشت و نه مس��جد جامعی که اصل ی ترین گزینه‬ ‫خاتمی بود ب رای ارشاد‪ .‬س��ه چهره که به خاتمی نزدیک تر‬ ‫بودند و در کابینه قرار داش��تند هم نتوانس��تند از بهارستان‬ ‫مجوز ورود به دول��ت را پیدا کنند‪ .‬این یعن��ی اینکه باز هم‬ ‫هاشمی و مدی رانش نسبت به خاتمی دست باال را در پاستور‬ ‫داشتند‪ .‬گویا حسن روحانی دینی نس��بت به خاتمی ب رای‬ ‫خود احساس نم ی کرد‪ .‬ه ر چه باشد حاال اوست که در ابتدای‬ ‫صف قرار دارد‪.‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫عارف‪ ،‬راهی برای بازگشت بی هزینه‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫معلوم بود که دلخوری عارف از اصالح طلبان سرانجام‬ ‫به جاهای باریک کشیده خواهد ش��د‪ .‬عارف که خاتمی به‬ ‫نمایندگی از اصالح طلبان از وی خواس��ته بود تا یک حزب‬ ‫فراگیر تش��کیل دهد‪ ،‬ظاه را با پیش��نهاد ایت اهلل هاشمی‬ ‫ب رای قرار گرفت��ن در مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع از‬ ‫اصالح طلبان فاصله گرفته و به هاش��می نزدیک تر خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬عارف که در روزهای پایانی منتهی ب��ه رای گیری با‬ ‫فشار و نامه مستقیم خاتمی مجبور به کناره گیری شد‪ ،‬هنوز‬ ‫این خاطره را فراموش نکرده‪ .‬بعد از برگزاری انتخابات یکی‬ ‫از نشریات اصالح طلب خبر داد که حتی روزهای اخر خاتمی‬ ‫نتوانسته بود با تلفن عارف را که در سفرهای استانی بود‪ ،‬پی دا‬ ‫کند‪ .‬به همین خاطر نامه خاتمی انتشار پیدا کرد و او عمال‬ ‫در کار انجام شده قرار گرفت‪.‬‬ ‫ی از روحانی‬ ‫از طرف دیگر او در نامه کناره گیری اش نام ‬ ‫نبرد و حاضر نش��د رایش را به س��بد روحانی واریز کند‪ .‬این‬ ‫اوج دلخوری عارف را از تصمیم شورای اصالح طلبان نشان‬ ‫م ی داد‪ .‬عارف معتقد ب��ود که رای اصالح طلب��ان را دارد اما‬ ‫او نتوانس��ته بود در مناظره ه��ا به اندازه روحانی بدرخش��د‪.‬‬ ‫حمایت های هاشمی و خاتمی نیز از روحانی ب ی تاثیر نبود تا‬ ‫عارف مجبور شود کناره گیری کند‪.‬‬ ‫اما پس از انتخابات خاتمی از عارف خواس��ته بود تا با‬ ‫‪28‬‬ ‫تشکیل یک حزب فراگیر زمینه های بازگشت اصالح طلبان‬ ‫را در قالب یک حزب (حزبی ش��بیه مش��ارکت ولی با نامی‬ ‫ دیگر) به قدرت فراهم کند‪ .‬عارف نیز موافقت اولی ه اش را با‬ ‫این موضوع اعالم کرده بود اما هفته گذش��ته خبر رسید که‬ ‫او قصد دارد تا پیشنهاد هاشم ی رفسنجانی را ب رای نشستن‬ ‫بر صندلی روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک بپذیرد‪.‬‬ ‫به گزارش س��ایت اخبار محرمانه اصالح طلبان از این‬ ‫تصمیم عارف ناراحتن��د و ان را منفعت طلبانه ارزیابی کرده‬ ‫و معتقدند از این به بعد عارف را نباید در زمره اصالح طلبان‬ ‫شمرد‪ ،‬بلکه او را باید در زمره بازیگران تیم هاشمی دانست‪.‬‬ ‫سرنوش��ت در بازی انتخاب��ات طوری رق��م خورد که‬ ‫سیدمحمد خاتمی که روزگاری ب راساس شنیده ها به روحانی‬ ‫گفته بود‪« :‬اگر قرار باشد اصالح طلبان از فردی در انتخابات‬ ‫حمایت کنند‪ ،‬ش��ما در اخ��ر صف ایس��تاده ای» و حتی در‬ ‫واکنش به اعالم کاندیداتوری اش گفته ب��ود‪« :‬تا زمانی که‬ ‫بحث کاندیداتوری چهره هایی چون هاشم ی رفس��نجانی‪،‬‬ ‫نجفی‪ ،‬جهانگیری و عارف مطرح است‪ ،‬نوبت به طرح بحث‬ ‫حمایت از امثال حسن روحانی نم ی رسد‪ .‬روحانی از جاذبه الزم‬ ‫ب رای رای اوری برخوردار نیست‪ ،».‬با یک توافق نیمه پنهان با‬ ‫ایت اهلل هاشمی از عارف م ی خواهد که به نفع او کناره گیری‬ ‫کند‪ .‬مخالفان حسن روحانی در میان اصالح طلبان معتقد‬ ‫ان طور که پیداس��ت اصالح طلب��ان پی رامون خاتمی‬ ‫که غالبا در حزب مشارکت و س��ازمان مجاهدین قرار دارند‪،‬‬ ‫نم ی توانند با همان تابلوی گذشته و حتی همان افراد قدیمی‬ ‫ به عرصه سیاست رس��می بازگردند‪ .‬حزب انها منحل شده‬ ‫اس��ت‪ .‬اگرچه همچنان حرف و حدیث ها درباره انحالل این‬ ‫دو حزب ادامه دارد‪ ،‬اما س��خنگوی قوه قضائیه مهرماه ‪ 89‬با‬ ‫قاطعیت از انحالل جبهه مشارکت ای ران اسالمی و سازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی با حکم دادگاه خبر داد‪.‬‬ ‫حجت االسالم محسن ی اژه ای در نشست خبری خود‬ ‫و در پاسخ به سوال یک خبرگزاری اصالح طلب در خصوص‬ ‫صحت خبر انحالل حزب مش��ارکت و س��ازمان مجاهدین‬ ‫انقالب اسالمی با حکم دادگاه گفت‪« :‬بله‪ ،‬کمیسیون ماده‬ ‫‪ 10‬احزاب‪ ،‬پروانه فعالیت این دو حزب را متوقف کرده و اعالم‬ ‫کرده که انها حق فعالیت سیاسی ندارند و با مستنداتی که‬ ‫ارائه ک��رد‪ ،‬از دادگاه تقاضای انحالل دو حزب را داش��ت که‬ ‫پرونده انها به دادگاه رفت‪ ،‬دادگاه نیز مستقال تصمیم گرفت‪،‬‬ ‫هر دو حزب را منحل کرد و هم اکنون حق فعالیت ندارند‪».‬‬ ‫چنین است که تنها راه بازگش��ت کم هزینه استفاده از‬ ‫عناصر معتدل تر اصالح طلب است‪ .‬چهره هایی که تابلوی‬ ‫جریان اصالح طلبی شوند و در ذیل انها این چهره های تندور‬ ‫بتوانند بازگش��ت به عرصه قدرت را بار دیگ��ر تجربه کنند‪.‬‬ ‫چه اینکه خط و خطوط روحانی تا کنون موجب ش��ده انها از‬ ‫پاستور دور بمانند‪.‬‬ ‫«شاید بهتر باشد اصالح طلبان درون حاکمیت نباشند‬ ‫تا بتوانند خود را احیا کنند‪ .‬بهتر اس��ت وارد مسائل اجرایی‬ ‫نش��وند‪ ،‬اما اگر اقای روحانی بخواه��د‪ ،‬او را کمک کنند و‬ ‫از کمک کردن س��ر باز نزنن��د‪ ».‬این س��خنان محمد علی‬ ‫ابطحی است‪ .‬در واکنش به همین اظهارات بود که روزنامه‬ ‫جمهوری اسالمی که رسانه نزدیک به هاشم ی رفسنجانی‬ ‫است‪ ،‬در تحلیلی نوشت‪« :‬اظهارات‪ ،‬اشارات و تحلی ل های‬ ‫سران جناح اصالح طلب‪ ،‬این روزها نشان م ی دهد انها دولت‬ ‫دکتر حس��ن روحانی را به منزله پلی ب رای عبور از ش��رایط‬ ‫کنونی جهت رسیدن به قدرت م ی دانند‪».‬‬ ‫ای��ن روزنامه م ی افزاید‪« :‬س��ران جن��اح اصالحات در‬ ‫تش��ریح وضعیت دولت روحان��ی م ی گویند‪« :‬ش��اید بهتر‬ ‫باشد اصالح طلبان‪ ،‬درون حاکمیت نباش��ند تا بتوانند خود‬ ‫را احیا کنند‪ ».‬روزنامه متمایل به هاشم ی رفسنجانی نوشت‪:‬‬ ‫«به نظر م ی رسد باتوجه به ش��رایط دشوار اقتصادی کشور‪،‬‬ ‫اصالح طلبان ترجیح م ی دهند خود را با مشکالت این مرحله‬ ‫درگیر نکنند و با این تحلیل که دولت دکتر روحانی نم ی تواند‬ ‫توفیق چندانی به دس��ت اورد‪ ،‬خود را ب رای در دست گرفتن‬ ‫قدرت در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 1396‬اماده کنند‪».‬‬ ‫اما تئورسی ن ها و نسخه پیچان اصالح طلب راه بازگشت‬ ‫و ترمیم همبستگ ی های اس��یب دیده میان اصالح طلبان را‬ ‫چگونه ط راحی کرده اند؟‬ ‫چرا تندروها به دنبال حمایت از عارف هستند؟‬ ‫پس از اینکه عارف از دولت بازماند‪ ،‬یک خبر در فضای‬ ‫سیاس��ی پیچید‪ .‬گفتند او م ی خواهد حزب تاس��یس کند‪.‬‬ ‫خودش هم این خبر را تایید کرد‪ .‬اوایل تیرماه یک س��ایت‬ ‫خب��ری ناگفته هایی از تالش ها ب رای تش��کیل این حزب را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬اخبار محرمانه نوش��ت‪« :‬در محافل سیاس��ی‬ ‫گفته م ی شود به دلیل نزدیکی بیشتر عارف به دیدگاه های‬ ‫جبهه مشارکت در مقایس��ه با روحانی در محافل مشارکتی‬ ‫تالش هایی ب رای وادار کردن روحانی ب��رای پذیرش عارف‬ ‫به عنوان معاون اول صورت گرفت و طیف رس��انه ای فعال‬ ‫مشارکت در این فضا س��ازی اقداماتی گسترده را انجام داد و‬ ‫حتی عارف صراحتا اعالم کرد اگر معاون اولی به او پیشنهاد‬ ‫در میان برخی از منابع اصالح طلبان گفته م ی ش��ود‬ ‫برنامه خاتمی ب رای بازگشت به قدرت از طریق عارف کلید‬ ‫خورده و با فعال ش��دن حزب و روزنامه وی قرار اس��ت تا در‬ ‫انتخابات مجلس اینده نقش پرچمداری در اصالحات را ایفا‬ ‫کند‪ .‬اما ظاه را عارف قصد دارد تا با پذیرفتن پیشنهاد هاشمی‬ ‫دس��ت اصالح طلبان را رها کند‪ .‬سایت اخبار محرمانه هفته‬ ‫گذشته در خبری که نوشته بود‪« :‬خاتمی به عارف پیشنهاد‬ ‫کرده است به جای گرفتن مقام در پی راه اندازی حزب خودش‬ ‫باش��د‪ .‬عارف اخی را دیداری با هاشم ی رفس��نجانی داشته و‬ ‫مذاکراتی را ب رای گرفتن مسئولیت مرکز مطالعات استرتژیک‬ ‫مجمع تشخیص داشته است‪ .‬وی در ان جلسه از مخالفت‬ ‫خاتمی ب رای گرفتن این مقام خبر داده و گفته خاتمی به او‬ ‫توصیه کرده که حزبش را راه انداخته و ب رای ریاست مجلس‬ ‫دهم فعالیت کند‪».‬‬ ‫این خب��ر را برخی منابع دیگر هم گ��زارش کردند‪ .‬اما‬ ‫ایا اصالح طلبان محمد رضا عارف را خواهند پذیرفت؟ ایا از‬ ‫دیدگاه قدیمی خود ک��ه م ی گفتند او یک اصالح طلب بدلی‬ ‫است منصرف ش��ده اند؟ خاتمی‪ ،‬عارف را انتخاب کرده اما‬ ‫او قطعا مخالفان��ی هم خواهد داش��ت‪ .‬مخالفانی از جنس‬ ‫موس��وی خوئین ی ها که رسما و به صورت ش��فاف پیش از‬ ‫انتخابات ‪ 92‬گفته بود‪« :‬در میان اصالح طلبان‪ ،‬کاندیدا باید‬ ‫دارای یک جاذبه ملی و عمومی باش��د تا بقیه او را حمایت‬ ‫کنند‪ .‬نباید خیال ش��ود که هر چوب خش��کی که به مردم‬ ‫معرفی کنیم‪ ،‬چ��ون اصالح طلب��ان از او حمایت م ی کنند‬ ‫مردم هم حمایت خواهند کرد‪ .‬پای��گاه مردمی اصالحات از‬ ‫این جنس نیست که چشم و گوش بسته حرف ما را قبول‬ ‫کنند‪ .‬اگر ببینند شما حرف حسابی م ی زنید از شما حمایت‬ ‫م ی کنند و اگر ببینند که کاندیدایی اورده اید که خودتان هم‬ ‫باور ندارید که م ی تواند رئی س جمهوری در تراز اصالح طلبان‬ ‫باشد و م ی خواهید به بهانه معرفی یک فرد‪ ،‬حرف هایتان را‬ ‫بزنید‪ ،‬این را م ی فهمند و پشت سرتان نخواهند امد و در ان‬ ‫صورت است که حذف م ی شوید‪ ».‬سخنانی که برخی ان را به‬ ‫معنای مخالفت با حمایت از عارف برداشت کردند‪.‬‬ ‫وزارت علوم‪ ،‬سهمیه عارف‬ ‫بعد از انتخاب حس��ن روحانی به ریاست جمهوری‪ ،‬او‬ ‫ب رای انتخاب وزرا کارگروه های ویژه ای را تشکیل داد‪ .‬ب رای هر‬ ‫وزارتخانه افرادی معتمد انتخاب شدند تا افراد را بررسی و بعد‬ ‫به رئی س جمهور معرفی کنند‪ .‬گفته م ی شد که کارگروه ویژه‬ ‫انتخاب وزیر علوم به عارف سپرده شده و قرار است که خود‬ ‫وی یا فردی که او و کارگروه تحت نظارتش به رئی س جمهور‬ ‫معرفی م ی کنند‪ ،‬به وزارت علوم برود‪ .‬اصالح طلبان به خاطر‬ ‫وابس��تگی بدنه خود در میان قشر دانش��جو و تالش ب رای‬ ‫فعالیت در این حوزه بیش از سایر وزارتخانه ها چشمشان به‬ ‫کسی بود که قرار است بر صندلی کامران دانشجو بنشیند‪.‬‬ ‫کارگروه عارف در نهایت به گزینه توفیقی رس��ید‪ .‬اما‬ ‫رئی س جمهور با بررس ی ها و رایزن ی ها متوجه شد که توفیقی‬ ‫مجله خبری‬ ‫حزبی به روی کاغذ‬ ‫عارف میان خاتمی و هاشمی‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اصالح طلب��ان م ی خواهن��د دوران دول��ت یازدهم را‬ ‫به عنوان دوران گذار از اصولگرای��ی به اصالح طلبی در نظر‬ ‫بگیرند‪ .‬حمیدرضا ترقی‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب موتلفه‬ ‫اس�لامی در گفت وگو با اریا درباره احتمال توافق هاش��می‬ ‫و خاتمی ب رای ورود ب��ه انتخابات مجلس دهم و ریاس��ت‬ ‫محمدرضا ع��ارف بر قوه مقنن��ه گفت‪« :‬به نظر م ی رس��د‬ ‫باتوجه به فتنه س��ال ‪ 88‬و رویگردانی بخش قابل توجهی‬ ‫از مردم نسبت به مجریان اصالح طلب در این فتنه‪ ،‬عناصر‬ ‫تند و رادیکال این جریان نم ی توانند موقعیت مناسبی ب رای‬ ‫انتخاب شدن بین مردم داشته باشند‪ ،‬بناب راین انها درصددند‬ ‫اصالحات را در ای ران به صورت نرم و احتمالی پیش بب رند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬تئوریسی ن های اصالح طلب بر اصالحات‬ ‫نرم و حرکت در چارچوب نظام تاکید دارند و معتقدند این روش‬ ‫بهتر جواب م ی دهد و م ی تواند راه هموارتری ب رای حرکت در‬ ‫عرصه سیاسی باشد‪».‬‬ ‫این فعال سیاس��ی اظهار داش��ت‪« :‬اصالح طلبان با‬ ‫تجربه ای که در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به دست‬ ‫اوردند تالش خواهند کرد بیش��تر از عناص��ر معتدل ب رای‬ ‫بازگشت به قدرت و جذب کردن افکار عمومی مردم استفاده‬ ‫کنند‪ ،‬البته اینکه ایا اقای عارف ق��ادر خواهد بود که چنین‬ ‫حرکتی را انجام دهد به تشخیص مردم بستگی دارد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬به نظر م ی رسد اصالح طلبان م ی خواهند‬ ‫دوران دولت یازدهم را به عنوان دوران گذار از اصولگرایی به‬ ‫اصالح طلبی در نظر بگی رند‪ ،‬بناب راین تالش م ی کنند اعتدال‬ ‫را به س��مت اصالحات س��وق دهند تا زمینه روی کار امدن‬ ‫اصالحات در دوره ریاست جمهوری دوازدهم فراهم شود‪».‬‬ ‫ترقی ورود عارف به انتخابات مجلس به وسیله بنیاد‬ ‫باران را منوط به شرایطی دانست و تاکید کرد‪« :‬این موضوع‬ ‫بستگی به اجازه اقای روحانی دارد که اصالح طلبان چگونه از‬ ‫بستر دولت یازدهم ب رای بازگشت به عرصه سیاسی استفاده‬ ‫کنند‪ .‬طبیعتا اگر شرایط به گونه ای باشد که نتوانند با ان نام‬ ‫فعالیت کنند‪ ،‬احتماال به سمت استفاده از تابلوهای دیگر و‬ ‫معتدل تر خواهند رفت‪».‬‬ ‫شود در مورد ان فکر م ی کند (یعنی م ی پذیرد)‪ .‬اما پس از عدم‬ ‫دریافت سیگنال های مثبت از س��وی روحانی تالش هایی‬ ‫اولیه ب رای شکل دهی به حزب فراگیر از سوی عارف و تیم او‬ ‫به گوش م ی رسد‪.‬‬ ‫در محافل مشارکتی و مجاهدین انقالب گفته م ی شود‬ ‫که عارف فاقد ظرفیت الزم ب رای تش��کیل و رهبری حزب‬ ‫فراگیر اصالحات است ولی تحت پوشش حزب او م ی توان‬ ‫حزب مش��ارکت و نشس��ت های ان را احیا کرد و از فش��ار‬ ‫نیروهای امنیتی خارج کرد‪ .‬هنوز معلوم نیس��ت که عارف‬ ‫بدون کمک مجاهدی��ن انقالب و مش��ارکت ی ها ان هم به‬ ‫موازات خاتمی چگونه م ی تواند ح��زب فراگیر اصالح طلب‬ ‫پدید اورد؟»‬ ‫توان رای اوری در مجلس را ندارد‪ .‬به همین خاطر میل ی منفرد‬ ‫به عنوان نفر جایگزین از س��وی کارگروه عارف معرفی شد‪.‬‬ ‫با این حال مجلس با انتقاداتی که به حضور میل ی منفرد در‬ ‫جریان اعتراضات پس از انتخابات ‪ 88‬داشت به او رای اعتماد‬ ‫ن��داد‪ .‬قانونا رئی س جمهور فرصتی س��ه ماه داش��ت تا وزیر‬ ‫بعدی را معرفی کند و به همین خاطر با عقبگردی روشن به‬ ‫گزینه اول و مورد نظر عارف‪ ،‬یعنی توفیقی بازگشت و کلید‬ ‫وزارتخانه علوم را به دست توفیقی سپرد تا او باشد که سال‬ ‫تحصیلی جدید را در دانشگاه ها اغاز م ی کند‪.‬‬ ‫انتصاب توفیقی نیز با انتقادات بسیاری روبه رو بوده و‬ ‫همچنان ادامه دارد‪ .‬برخی از نمایندگان در طرحی قصد دارند‬ ‫تا جلوی عزل و نصب ها توسط سرپرستان وزرات خانه ها را‬ ‫بگیرند‪ .‬انها معتقدند نم ی توان اجازه داد تا یک سرپرس��ت‬ ‫که رای اعتماد مجلس را ندارد‪ ،‬ه��رکاری که م ی خواهد در‬ ‫وزارتخانه انجام دهد‪ ،‬بدون اینکه به مجلس پاسخگو باشد‪.‬‬ ‫در همین رابطه انتقادها به تغییر روسای دانشگاه های‬ ‫ش��هید بهش��تی و عالمه طباطبایی باال گرفت‪ .‬خصوصا‬ ‫اینکه موضوع عزل شریعتمداری از ریاست دانشگاه عالمه با‬ ‫گفته می شد که توفیقی‬ ‫سهمیه عارف از کابینه روحانی‬ ‫است‬ ‫جنجال زیادی صورت گرفت تا عزل وی نمادی از تغیی رات‬ ‫اساسی در دانشگاهداری جدید معرفی شود‪.‬‬ ‫رئیس مجلس خبرگان رهبری یکی از کسانی بود که‬ ‫به عزل روسای دانشگاه ها واکنش نشان داد و از وزارت علوم‬ ‫انتقاد کرد‪ .‬او با اشاره به تبریک خود به روحانی بعد از پیروزی‬ ‫در انتخابات گفت‪« :‬در مساله تبریک به روحانی در مجلس‬ ‫خبرگان الزم م ی دانم توضیحاتی ارائه دهم‪ .‬در ان زمان بنده‬ ‫گفتم تبریک ما سه معنا دارد و معنای اخر ان یعنی «خواستن‬ ‫برکت» و «مطالبه برکت» به معن��ای خیر عمومی و حتی‬ ‫تاکید کردم اگرچه شاید ما به ایشان رای نداده باشیم اما حاال‬ ‫ایشان رئی س جمهور همه ماست‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬در ادامه این مطالب ه گری الزم است بگویم‬ ‫وزیر علومی که رای اعتماد نگرفته و تنها سرپرس��ت وزارت‬ ‫علوم است‪ ،‬هنوز نیامده رئیس یک دانشگاه را برکنار م ی کند‪،‬‬ ‫این به هی چ وجه کار خوبی نیست‪ .‬بنده این را به عنوان یک‬ ‫مطالبه عرض م ی کنم‪ ،‬نه توهین به اقای روحانی که قابل‬ ‫احترام و جزو جامعه روحانیت است‪g ».‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫معرفیهاشمیاستراتژی‬ ‫مشارکتیهابود‬ ‫متن و حاشیه انتخاب شهردار‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫سیاست‬ ‫ائتالف‪ ،‬رویکرد‬ ‫جدید اصولگرایان‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫قالیباف جدید در کجای سیاست ایران قرار دارد؟‬ ‫‪30‬‬ ‫گفتوگویمثلثبامحسن‬ ‫پیرهادی‬ ‫ش�ورای ش�هر محمدباق�ر‬ ‫قالیباف را بار دیگر کلیددار بهش�ت‬ ‫ک�رد‪ .‬او برای س�ومین بار ش�هردار‬ ‫تهران شده است‬ ‫اخراج«راستگو»‬ ‫باصدایبلندگفتم؛مشت‬ ‫منفقطدرقبربازمیشود‬ ‫پایان رای گیری؛ اغاز حاشیه ها‬ ‫روایت عباس جدیدی از‬ ‫اتفاقات روز انتخاب شهردار‬ ‫‪1‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫قالیباف یک بار دیگر در بهشت ماند؛ این پایان حدود‬ ‫سه ماه رایزنی ‪ ،‬گمانه زنی و شایعه درباره شهردار اینده ته ران‬ ‫بود که روز یکش��نبه رقم خورد‪ .‬او اگرچه ب رای رس��یدن به‬ ‫مهمترین صندلی ساختمان پاستور یک بار از پلیس و یک‬ ‫بار از «شهر» تالش کرد اما حاال پس از رئی س جمهور شدن‬ ‫حسن روحانی و تصمیم‪ ،‬اعضای شورا‪ ،‬همچنان در «شهر»‬ ‫خواهد ماند؛ شهری که اکنون بیش از همیشه متفاوت شده‬ ‫است‪ .‬مردمانش غالبا سیاسی شده اند؛ شاهدش هم معادالت‬ ‫شورای شهر چهارم است‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف اما روزگار پ ر فراز و نشیبی را از سال‬ ‫‪ 1383‬تا ‪ 1392‬طی کرده است‪.‬‬ ‫فرمانده ای با لباس س��بز که در ماه های اخر صدارت‬ ‫سی د محمد خاتمی عزم رفتن به پاس��تور م ی کند‪ .‬او پلیس‬ ‫را متحول کرده بود‪ ،‬بنزها ج��ای پیکان ها را گرفتند ‪ ،‬پلیس‬ ‫‪ 110‬راه اندازی ش��د ‪ ،‬پلیس ‪ +10‬حد واسط امور اداری ناجا و‬ ‫مردم شد و در ساختار نیروی انتظامی تغیی رات کامال مشهود‬ ‫بود‪ .‬او اما در ش��رایطی خ��اص ب رای رئی س جمهور ش��دن‬ ‫تصمیم گرفت‪ .‬درس��ت زمانی که اصالح طلبان با از دست‬ ‫دادن پارلمان‪ ،‬امیدش��ان ب رای رسیدن به پاستور کمرنگ تر‬ ‫از همیش��ه بود‪ .‬حال انکه در میان اصولگرایان هم شرایط‬ ‫ویژه ای حکمفرما ش��ده بود‪ .‬قرار بود پنج نام��زد اصولگرا با‬ ‫محوریت عل ی اکبر ناطق نوری به یک مصداق واحد برسند‪.‬‬ ‫اما وقتی محمد باقر قالیباف از ناجا استعفا داده‪ ،‬شرایط‬ ‫متفاوت تر از این ش��ده بود‪ .‬چرا که شورای هماهنگی تقریبا‬ ‫به بن بس��ت خورده و همه نامزدها غیر از عل ی اکبر والیتی‬ ‫ب رای کاندیداتوری تصمیم نهایی را گرفته و از جانبی دیگر‬ ‫اصالح طلبان هم نتوانسته بودند به مصداقی واحد برسند‪.‬‬ ‫چنین بود که به نظر م ی رس��ید محمد باقر قالیباف شانس‬ ‫خوبی ب رای پیروزی داش��ته باشد‪ .‬نظرس��نج ی ها همگی‬ ‫از جایگاه خوب و رو به رش��د او خبر م��ی داد‪ .‬یک اتفاق اما‬ ‫همه چیز را تغییر داد‪ .‬فضای سیاسی چرخید و به یکباره یک‬ ‫دوقطبی تشکیل شد؛ دو قطبی که البته محمد باقرقالیباف‬ ‫در هیچ کدام از طرفین اش قرار نداشت‪.‬‬ ‫اکبر هاشم ی رفس��نجانی اعالم کاندیدات��وری کرد و‬ ‫محمود احمدی نژاد با اتخ��اذ تاکتی ک هایی منحصر به فرد‬ ‫خود را تبدیل به رقیب اصلی او کرد‪ .‬دو گانه ای شد از رقابت‬ ‫فقیر و غنی‪ ،‬رقابتی شد میان گفتمان عدالت و توسعه‪ ،‬میان‬ ‫حاشیه و متن ‪ ،‬میان شهر و روستا‪.‬‬ ‫چند س��ال پس از ان ماجرا به تازگی فاش شده است‬ ‫که قرار بوده محم��ود احمدی نژاد رئیس س��تاد انتخاباتی‬ ‫محمد باقر قالیباف باشد‪ .‬اتفاقی که رخ نداد و زندگی سیاسی‬ ‫محمد باقر قالیباف با تغیی رات مشهودی مواجه شد‪ .‬حسین‬ ‫فدایی که این مساله را ب رای اولین بار به هفته نامه مثلث خبر‬ ‫داده‪ ،‬ماجرا را چنین روایت م ی کند‪« :‬ادبیات اقای احمدی نژاد‬ ‫ب رای ما سوال ب رانگیز شد‪ .‬ایش��ان گفتند‪« :‬من تکلیف دارم‬ ‫که به صحنه امده ام‪ ».‬ما حس��اس ش��دیم که تکلیف دارم‬ ‫یعنی چه؟! باالخره ما س��از و کاری تعیین کرده ایم‪ .‬میثاقی‬ ‫هس��ت‪ ،‬عهد و پیمانی هس��ت‪ ،‬اصال رعایت این پیمان و‬ ‫اصول مورد توافق هم تکلیف است‪ .‬جلس ه ای گذاشتیم‪ ،‬من‪،‬‬ ‫اقای احمدی نژاد‪ ،‬اقای دارابی و اق��ای زریبافان‪ .‬من از اقای‬ ‫احمدی نژاد سوال کردم‪« :‬منظورتان از تکلیف چیست؟ ایا اقا‬ ‫به شما حرفی زده اند؟ ما هم جایی حرفی نگفته ایم که شما‬ ‫چنین احساسی داشته باشید‪ ».‬گفت‪« :‬باید چه کار کنیم؟»‬ ‫گفتم‪« :‬اگر فکر م ی کنید که تکلیف��ی دارید‪ ،‬باید بروید و از‬ ‫اقا سوال کنید‪ ».‬قرار شد ایشان برود سوال کند‪ .‬وقتی تعیین‬ ‫کردند‪ ،‬ایشان رفت و صحبت کرد و خودش به این جمع بندی‬ ‫رسید که کناره گیری کند و رئی س ستاد اقای قالیباف شود‪.‬‬ ‫وقتی امد‪ ،‬سوال کردیم نتیجه مالقات چه شد؟ چیزی نگفت؛‬ ‫به من گفت‪« :‬تو بگو!» حاال من که در مالقات نبودم‪ .‬گفتم‬ ‫ش��ما مالقات کرده اید و باید تعریف کنید‪ .‬پنج دقیقه بحث‬ ‫کردیم که ایشان بگوید یا من بگویم‪ .‬گفتم‪« :‬من یک سری‬ ‫کلیات را م ی دانم اما شما باید بگویید‪ .‬ما فقط م ی دانیم که‬ ‫شما به این جمع بندی رسیده اید که کناره گیری کنید و رئیس‬ ‫ستاد اقای قالیباف شوید‪ ».‬گفت‪« :‬بله‪ ».‬گفتم پس روشن‬ ‫است که باید چه کار کنیم‪ .‬این حرف ها مورد اعتراض اقای‬ ‫زریبافان قرار گرفت‪ .‬اما اقای احمدی نژاد به ایشان عتاب کرد‬ ‫و گفت که چیزی نگو‪ ،‬همین است‪.‬‬ ‫همان جلسه چهار نفره تشکیل شد تا گزارش ایشان‬ ‫از دیدار با اقا را بگیریم‪ .‬البته با خود اقا مالقات نکرده بود؛ به‬ ‫دفتر مراجعه کرده و با یکی از نزدیکان ایشان صحبت کرده‬ ‫بود‪ .‬ایش��ان مطالب را به اقا منتقل کرده بود و ایشان گفته‬ ‫بودند که به اق��ا بگویید جمع بندی من این اس��ت و اقا هم‬ ‫ایشان را دعا کرده بودند‪ .‬این پاسخی بود که ایشان گرفت‪.‬‬ ‫تکلیف ما روشن شد و اگر ایش��ان تکلیفی ب رای خود‬ ‫متصور ب��ود‪ ،‬از بین رف��ت و حتی بنا بر پیش��نهاد خودش‪،‬‬ ‫مسیر جدیدی باز شد‪ .‬بعد از ان جلسه ما سه یا چهار جلسه‬ ‫گذاش��تیم تا در خصوص چگونگی اعالم انصراف و ریاست‬ ‫س��تاد اقای قالیباف به جمع بندی برس��یم‪ .‬بعد از جلس��ه‬ ‫سوم یا چهارم بود که ایش��ان دیگر در جلسات حاضر نشد و‬ ‫ما از هم جدا شدیم‪ .‬بعد هم ایش��ان اعالم حضور و ثب ت نام‬ ‫کرد و ان پیمان شکس��ته ش��د‪ ».‬ماجرا ه ر چه بود محمود‬ ‫احمدی نژاد کاندیدا ش��د؛ انتخابات به دور دوم کشیده شد و‬ ‫محمد باقر قالیباف در همان مرحله اول باقی ماند‪ .‬در حالی‬ ‫که تا روزهای اخر نظر س��نجی ها حکایت از رفتن او به دور‬ ‫دوم داشتند‪.‬‬ ‫«کشور» باز مانده بود‪ ،‬حاال به مدیریت «شهر» نزدیک می‬ ‫شد؛ پس��تی که اتفاقا با روحیه کاری اوتجان س های فراوانی‬ ‫داشت‪ .‬سعی د لو سرپرست شهرداری ش��ده بود و البته دولت‬ ‫هم تمایل داش��ت فردی نزدیک به خود را ش��هردار ته ران‬ ‫کند‪ .‬چه اینکه محمد باقر قالیباف رقیب انتخاباتی محمود‬ ‫احمدی نژاد در انتخابات خرداد ماه ‪ 84‬هم بود‪.‬‬ ‫عل ی ابادی نام��زد دولت ی ها ب��ا ی��ک رای از قالیباف‬ ‫شکس��ت خورد؛ رایی که متعل��ق به عباس ش��یبانی بود‪.‬‬ ‫امیر واعظ ی اش��تیانی درباره ماجرای انتخ��اب محمد باقر‬ ‫قالیباف به عنوان ش��هردار در مصاحبه ب��ا هفته نامه مثلث‬ ‫چنین م ی گوید‪« :‬انها یک رای بیش��تر بودند‪ ،‬البته ما فکر‬ ‫نم ی کردیم چنین اتفاقی بیفتد چون اقای ش��یبانی شدیدا‬ ‫مخالف اقای قالیباف بود اما به شهردار شدن وی رای مثبت‬ ‫داد‪ .‬نباید زیاد باز شود که چه اتفاقی افتاد که اقای شیبانی‬ ‫به قالیباف رای داد و او بعد از رای دادن چه حرفی زد‪ .‬این جزو‬ ‫اسرار است‪ .‬حتی درباره ان زمان که رای گیری هشت به هفت‬ ‫شد اسراری وجود دارد که من فعال نم ی گویم‪ .‬برهمین اساس‬ ‫حتی مطرح ش��د که مجددا رای گیری کنیم که من گفتم‪:‬‬ ‫«اگر ما باور داریم این رای گیری درس��ت انجام شده باید به‬ ‫نتیجه احترام بگذاریم و دیگر مهم نیس��ت به چه علت باید‬ ‫جایگزینی برای اقای شهردار‬ ‫ش��هردار ته ران حاال رئی س جمهور شده بود‪ .‬رویدادی‬ ‫که فضای سیاس��ت ای ران را ب رای هشت س��ال با تغیی رات‬ ‫پی ش بین ی نشده ای مواجه کرد‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد اگر چه زمان زیادی هدایت ته ران‬ ‫را بر عهده نداش��ت اما نقش مهمی در تشکیالت و سامان‬ ‫سیاسی اصولگرایان در ان سال ها داشت؛ نقشی که البته در‬ ‫ان زمان خیلی خبری و رسانه ای نشد‪.‬‬ ‫او مسئول سازماندهی ش��ورای هماهنگی انقالب در‬ ‫ته ران بود‪ .‬درس��ت همان زمانی که اصولگرایان در استانه‬ ‫انتخابات شورای شهر بر ان ش��دند که با تابلوی ابادگران و‬ ‫البته نف رات جدید به عرصه سیاس��ت رسمی بازگردند‪ .‬او به‬ ‫یزاده باید فهرستی ‪ 15‬نفره ب رای انتشار‬ ‫همراه زریبافان و نب ‬ ‫لیس��ت ابادگران تهیه م ی کردند‪ .‬چنین شد که او توانست‬ ‫‪ 14‬نفر از اعضای پیشنهادی خود را با عنوان ابادگران راهی‬ ‫ساختمان بهشت کند‪ .‬انچه پس از ان رخ داد شهردار شدن‬ ‫محمود احمدی نژاد توسط همین اعضا بود؛ رویدادی که البته‬ ‫هنوز رازها و ناگفته های فراوانی را در درون خود دارد‪ .‬حاال که‬ ‫احمدی نژاد به پاستور رسیده بود همان شورای شهر باید یک‬ ‫شهردار جدید انتخاب م ی کرد‪ .‬محمد باقر قالیباف که از اداره‬ ‫زمانی که سعیدلو پس از‬ ‫ریاست جمهوری احمدی نژاد‬ ‫سرپرست شهرداری‬ ‫تهران شده بود ‪ ،‬علی ابادی‬ ‫نامزد مورد حمایت محمود‬ ‫احمدی نژاد برای شهرداری‬ ‫تهران در رقابت با محمدباقر‬ ‫قالیباف شکست خورد‬ ‫‪31‬‬ ‫دوباره رای گیری شود‪ ».‬اینجا الزم است یاداور شوم که بعد از‬ ‫ان‪ ،‬ما هفت نفر که مخالف شهردارشدن اقای قالیباف بودیم‬ ‫تا پایان شورای ش��هر دوم کامال صادقانه با شهردارمنتخب‬ ‫همکاری کردیم‪ ».‬قالیباف شهردار شد تا وارد بخش جدیدی‬ ‫از زندگی سیاسی و اجتماعی خود شود‪.‬‬ ‫یک ش��هردار دیگر از اصولگرایان که بیش از هر چیز‬ ‫عنوان مرد جهادی را ب رای خود می پس��ندیدحاال باید تمام‬ ‫همتش را ب رای فعالی ت های عمرانی در شهر میگذاشت‪.‬‬ ‫این اما ت��ازه اغ��از راه محمد باقر قالیباف ب��ود‪ .‬او در‬ ‫مقابلش دو مشکل داشت؛ نخس��ت هفت رای مخالف در‬ ‫ش��ورای ش��هر و دوم رویکرد کامال متضاد دولت مستقر با‬ ‫او‪ .‬اختالفات نه در ادامه کار بلکه از همان اغاز سرباز کرد‪.‬‬ ‫ناگفته های پورمحمدی‬ ‫سیاست‬ ‫فضای کش��ور در نیمه دهه هش��تاد ان ه��م با امدن‬ ‫محمود احمدی نژاد شکل متفاوتی به خود گرفته بود‪ .‬دولتی‬ ‫که بر سر کار بود اگر چه به جهت تشکیالتی به جناح راست‬ ‫نزدیک بود اما به دلیل دیدگاه های متف��اوت احمدی نژاد با‬ ‫برخی طی ف های جناح راس��ت‪ ،‬زاویه هایی با انها داش��ت؛‬ ‫زاویه هایی که با گذر زمان‪ ،‬بیشتر و بیشتر شد‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف هم در چنین شرایطی به «شهر»‬ ‫رسیده بود‪ .‬مخالفت دولت ی ها با او ب رای رسیدن به شهرداری‬ ‫البته فقط به زمان انتخاب شهردار در شورای شهر خالصه‬ ‫نش��د‪ ،‬بلکه ان گونه که بعدها مصطفی پورمحمدی روایت‬ ‫کرد در ماجرای انتصاب قالیباف ادامه یافت‪.‬‬ ‫مصطفی پورمحمدی چند س��ال بعد در مصاحب ه ای‬ ‫ماجرای ان دوران را این گونه روایت کرد‪« :‬اختالف بین ما در‬ ‫وزارت کشور با رئی س جمهور با انتصاب اقای قالیباف اغاز و‬ ‫روز به روز به اختالفات افزوده ش��د و هر روز گسترش یافت‪.‬‬ ‫ماجرا این بود که همزمان با حضورم در وزارت کشور شورای‬ ‫اسالمی شهر ته ران اقای قالیباف را به عنوان شهردار انتخاب‬ ‫کرده و انتصاب وی با حکم وزیر کشور قطعی م ی شد و این‬ ‫همان چیزی بود که احمدی ن��ژاد با ان مخالف بود و باتوجه‬ ‫به اینکه امضای حکم قالیباف در ان زمان کار درستی بود‪،‬‬ ‫بدون در نظر گرفتن نظ��ر رئی س جمهور و بدون اطالع وی‪،‬‬ ‫حکم قالیباف را امضا کردم‪ .‬متاس��فانه احمدی نژاد تنها به‬ ‫این دلیل که قالیباف رقیب انتخابات ی اش در انتخابات بود‬ ‫با انتصاب وی به عنوان شهردار ته ران مخالف بود‪ ».‬محمود‬ ‫احمدی نژاد در مرحله اول نتوانست مقابل محمد باقر قالیباف‬ ‫بایستد‪ .‬روابط او با ش��هردار جدید ته ران چیزی شبیه روابط‬ ‫خودش در زمان شهرداری با دولت وقت بودو شاید بدتر از ان‬ ‫روابط ‪ .‬احمدی نژاد به قالیباف به چش��م رقیب دیروز و فردا‬ ‫می نگریس��ت و قالیباف همواره معترض پیمان ش��کنی‬ ‫احمدی نژاد در انتخابات ‪ 84‬بود‪ .‬این روابط همواره تیره وتار‬ ‫ماند‪ .‬چنین ش��د که هم محمد باقر قالیب��اف منتقد دولت‬ ‫ش��د و هم محمود احمدی نژاد بهشت ی های جدید را از انتقاد‬ ‫ ب ی نصیب نم ی گذاشت‪.‬‬ ‫کار تا انجا ب��اال گرفت که محم��ود احمدی نژاد هم‬ ‫ ترجیح داد رویه رئی س جمهور پیشین را ادامه داده و شهردار را‬ ‫به جلسات هیات دولت دعوت نکند‪ .‬ه ر چند در دوران صدارت‬ ‫احمدی نژاد با وساطت هایی جلساتی میان دولت و شهرداری‬ ‫برگزار شد‪ ،‬اما این جلس��ات هرگز به فرجام مناسبی نرسید‪.‬‬ ‫اختالفات اما به پروژه ش��هری لطمه زد که مشهود ترین ان‬ ‫ماجرای مترو بود‪ .‬متروی ته ران با دو مشکل از سوی دولت‬ ‫مواجه ش��ده بود؛ محمد باقر قالیباف ش��هردار ته ران بود و‬ ‫محسن هاشمی مدیرعامل مترو‪.‬‬ ‫یکی رقیب سیاسی مستقیم احمدی نژاد و ان دیگری‬ ‫فرزند اکب��ر هاشم ی رفس��نجانی یعنی یک��ی از دو قطب‬ ‫ن هاش��می ماجرای ان دوران و‬ ‫انتخابات س��وم تیر‪ .‬محس ‬ ‫اختالفات با دولت را این گونه ب��رای هفته نامه مثلث روایت‬ ‫م ی کند‪« :‬همان ابتدای دول��ت نهم طیف اقای احمدی نژاد‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪32‬‬ ‫خواستند مترو را از شهرداری جدا کنند و به دولت برگردانند‪.‬‬ ‫اما وقتی دیدند این کار قانونا امکان پذیر نیست شرکتی در‬ ‫وزارت کشور به اسم قطار شهری درست کردند‪ .‬بعد شروع به‬ ‫مخالفت با مترو کردند‪ .‬ارتباط با دولت خوب نبود‪ .‬شهرداری‬ ‫هم از ابت��دا با دولت درگیر ش��د ولی اق��ای قالیباف انصافا‬ ‫ب راس��اس برنامه ریزی تالش م ی کرد تا مترو به جای خوبی‬ ‫برسد‪ .‬البته ما ب رای اینکه از دولت پول بگیریم تالش کردیم‬ ‫فشارهای قانونی به دولت بیاوریم‪ .‬من به مسائل مربوط به‬ ‫مجلس و الیحه و طرح مس��لط بودم‪ .‬نمایندگان مجلس را‬ ‫ب رای بازدید م ی اوردیم‪ .‬ایستگاه بهارستان راه افتاد‪ .‬نمایندگان‬ ‫خیلی از مترو استفاده م ی کردند و همه عالقه مند بودند تا به‬ ‫مترو کمک کنند‪ .‬اما بعد کم کم بحث این طور شد که اگر‬ ‫من نباشم روابط دولت با شهرداری بهتر م ی شود‪ .‬بر همین‬ ‫اساس به اقای قالیباف گفتم «اصراری به مدیرعاملی ندارم‬ ‫اگر م ی خواهید از تخصص من اس��تفاده شود من یک رده‬ ‫عقب ت��ر در مقام یک عض��و هیات مدیره ب��ه مترو کمک‬ ‫م ی کنم‪ ».‬بناب راین س��ال ‪ 89‬بعد از شش س��ال کار با اقای‬ ‫قالیباف از مدیرعاملی شرکت مترو اس��تعفا دادم تا سال ‪90‬‬ ‫هم عضو هیات مدیره بودم‪».‬‬ ‫اما محسن هاشمی بعدها گفت که مشکل احمدی نژاد‬ ‫با او نبوده اس��ت‪ .‬او گفت که مش��کل اصلی احمدی نژاد‪،‬‬ ‫قالیباف ب��وده نه او‪« :‬واقع��ا من بهانه پول ن��دادن به مترو‬ ‫نبودم‪ ،‬بلکه دلیلش رقابت فرضی با ش��هردار ته ران یعنی‬ ‫اقای قالیباف بود‪ .‬قبال هم اش��اره داش��تم که دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬اقای قالیباف را رقیب ریاست جمهوری در سال‬ ‫‪ 88‬و ‪ 92‬م ی دانست‪ .‬حضور شهرداری که شائبه کاندیداتوری‬ ‫نیز داشت‪ ،‬باعث مش��کالت بودجه در مترو شد‪ .‬به هر حال‬ ‫باید پذیرفت مشی دولت اقای احمدی نژاد درست نبود و به‬ ‫عبارتی کار دولت‪ ،‬تنبیه مردم بود و کار درستی نبود‪ ،‬در حالی‬ ‫که م ی توانست مش��کلش را در جای دیگر با اقای قالیباف‬ ‫حل و فصل کند‪.‬‬ ‫واقعا ش��هروندان چ��ه تقصیری دارند ش��هردار قصد‬ ‫حضور در انتخابات ریاس��ت جمهوری دارد‪ .‬اگر من تقصیر‬ ‫داشتم و به خاطر من بود که بودجه پرداخت نم ی شد طبیعتا‬ ‫بعد از رفتن من باید وضعیت به حالت خوبی در م ی امد اما‬ ‫همگان دیدند پس از ان‪ ،‬کمک های دولت بیش��تر نش��د و‬ ‫حتی قانون پرداخت دو میلیارد دالر ب رای توسعه مترو نیز اجرا‬ ‫نگردید‪ ».‬شایع است که احمدی نژاد در ان دوران پیغامی در‬ ‫مورد قالیباف و اختالف با شهرداری داده و در ان چنین مطرح‬ ‫کرده بود‪« :‬محسن هاشمی فردی غی ر سیاسی است‪ .‬من با‬ ‫رویکردها و روش مدیریتی قالیباف مشکل دارم‪».‬‬ ‫شورای سوم؛ بار دیگر قالیباف‬ ‫شورای شهر سوم تشکیل ش��د؛ این بار اما متفاوت از‬ ‫ش��ورای دوم‪ .‬دیگر همه واگن های قطار بهشت متعلق به‬ ‫اصولگرایان نبود‪ .‬حاال مسافران اصالح طلب هم راهی شورا‬ ‫ش��ده بودند‪ .‬دیگر ابادگرانی به ان معنا وجود نداشت‪ .‬جبهه‬ ‫پیروان خط امام و رهبری‪ ،‬رایحه خوش و حامیان محمد باقر‬ ‫قالیباف از جانب اصولگرایان سه فهرس��ت جداگانه دادند‪.‬‬ ‫هر چه بود حاال اصالح طلبان هم در ش��ورا حضور داشتند‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف یک نگاه به اصالح طلبان داشت و یک‬ ‫نگاه به اصولگرایانی ک��ه دیگر در م��ورد او ان چنان متحد‬ ‫نبودند‪ .‬ناد ر شریعتمد اری‪ ،‬رئیس کمیسیون برنامه و بود جه‬ ‫شورای شهر ته ران‪ ،‬رسول خاد م رئیس کمیسیون فرهنگی‬ ‫و اجتماعی و حس��ن بیاد ی نایب رئیس و از اعضای شورای‬ ‫د وم و سوم ش��هر ته ران که پس از د لسرد ی از احم دی نژاد ‪،‬‬ ‫ب رای رسی د ن قالیباف به اتاق شهرد اری د ر روزهای تابستانی‬ ‫سال ‪ 1384‬س��نگ تمام گذاشتند ‪ ،‬د ر س��خت ترین روزهای‬ ‫بهاری س��ال ‪ 1386‬ه��م د وش��اد وش قالیب��اف از پله های‬ ‫ساختمان شورای شهر باال و پایین رفتند تا این بار برخالف‬ ‫د فعه پیش بتوانن د مقابل قالیب��اف رقابت کنند‪ .‬انها رقبای‬ ‫سرسخت قالیباف ب رای د ریافت پست «شهرد اری ته ران»‬ ‫بود ند ‪.‬دوستان دیروز قالیباف به رقبای امروزش تبدیل شدند؛‬ ‫اتفاقی که کامال ناباورانه و غیر منتظره ب��ود ‪ .‬در راس انها‬ ‫مهدی چمران‪.‬‬ ‫تحوالت ان چنان پیش رفت که رقابت تنگاتنگی میان‬ ‫خادم و قالیباف ش��کل گرفت‪ .‬س��ه بار رای گیری فرجامی‬ ‫ نداشت تا ان طور که برخی روایت می کنند از بین شیبانی‬ ‫و شکیب و حبیب کاشانی باز هم رای سرنوشت سازی داده‬ ‫شد تا محمد باقر قالیباف همچنان شهردار بماند‪ .‬دوره اول‬ ‫احمدی نژاد به پایان رس��یده بود و حاال از ساختمان بهشت‬ ‫یعنی جایی که دفتر ش��هردار ته ران قرار داش��ت بار دیگر‬ ‫عزم رفتن به پاس��تور دیده م ی ش��د‪ .‬محمد باقر قالیباف اما‬ ‫گمانه های انتخابات��ی پی رامون خود را با این پاس��خ مواجه‬ ‫کرد‪« :‬با جمع بندی ش��رایط موجود فع�لا داوطلب دهمین‬ ‫دوره انتخابات ریاست جمهوری نیستم‪ ».‬این یعنی اینکه او‬ ‫م ی خواهد همچنان در ش��هر بماند و این بار سودای کشور‬ ‫در سر ندارد‪.‬‬ ‫این تصمیم قالیباف شاید از انجا ناشی م ی شد که او‬ ‫فضای سیاسی کشور را ملتهب م ی دید و ترجیح داد که فعال‬ ‫از کارزار سیاست دور باش��د و در چارچوب نظر اصولگرایان‬ ‫عمل کند‪.‬‬ ‫انتخابات ‪ 88‬برگزار شد؛ بلوا واغتش��اش به راه افتاد و‬ ‫به گفته فدایی‬ ‫براساس توافقات‬ ‫صورت گرفته در‬ ‫ماجرای انتخابات‬ ‫سال ‪ 84‬قرار بر‬ ‫این بوده است که‬ ‫محمود احمدی نژاد‬ ‫رئیس ستاد انتخاباتی‬ ‫محمدباقر قالیباف‬ ‫در انتخابات ریاست‬ ‫جمهوری نهم باشد‬ ‫اختالفات احمدی نژاد و قالیباف تا اواخر دولت‬ ‫دهم ادامه داشت‬ ‫حاال که هم احمدی نژاد بر صندلی اش تکیه داده بود و‬ ‫هم محمد باقر قالیباف‪ ،‬رقابت ها هم باقی مانده بود‪.‬‬ ‫اختالفات بر س��ر بودجه و دیدگاه اجرایی حرف اول را‬ ‫در روابط شهردار ‪ -‬رئی س جمهور م ی زد‪ .‬جدای از رسانه های‬ ‫همسو با انها که عقاید و نظ رات موافقشان را در ب رابر یکدیگر‬ ‫منتش��ر م ی کردند کار به جایی رس��ید که خ��ود قالیباف و‬ ‫احمدی نژاد نیز مس��تقیما به اظهارنظر در م��ورد یکدیگر‬ ‫ پرداختند‪ .‬در یک نمونه ‪ ،‬احمدی نژاد در یک نشست خبری‬ ‫گفته بود که کمک دولت به ش��هرداری ته ران چندین ب رابر‬ ‫کمک دولت های پیشین به این مجموعه بوده است‪.‬‬ ‫وی اظهار داشت‪« :‬در این هفت س��ال دولت چندین‬ ‫ب رابر ‪ ۳۰‬سال گذشته به شهر ته ران کمک کرده است‪ .‬به طور‬ ‫مس��تقیم ب رای یک تونل ‪ ۱۰‬کیلومتری هم سرمایه گذاری‬ ‫کرده که به زودی افتتاح م ی ش��ود‪ ۴۵۰۰ .‬میلیارد تومان به‬ ‫‪1392‬؛ یک قالیباف جدید‬ ‫هشت س��ال از س��وم تیری که محمود احمدی نژاد به‬ ‫پاستور رسید‪ ،‬گذش��ته بود‪ .‬محمد باقر قالیباف یکبار دیگر‬ ‫عزم پاستور کرد؛ یک تصمیم مهم در زندگی سیاسی اقای‬ ‫شهردار‪ .‬او حاال بیش از همیش��ه در معرض اهالی سیاست‬ ‫قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫وقتی غالمعلی حدادعادل رسما ماجرای ائتالف خود‬ ‫با محمد باقر قالیباف و علی اکبر والیتی را مطرح کرد‪ ،‬دیگر‬ ‫هیچ شکی در تصمیم شهردار ته ران ب رای بازگشت مجدد‬ ‫به عرصه سیاست ورزی انهم در سطح ریاست جمهوری باقی‬ ‫نماند‪ .‬او برخالف انتظار با یک ائتالف وارد انتخابات ش��د؛‬ ‫ائتالفی که قرار بود فقط یک نف��ر از میان اعضایش راهی‬ ‫انتخابات ش��ود‪.‬در میان اصولگرایان ام��ا کاندیداها فقط به‬ ‫اعضای ائتالف سه نفره محدود نش��د؛ چهره های متعددی‬ ‫ب رای حضور در رقابت اعالم امادگی کردند‪.‬‬ ‫در نهایت هر سه عضو ائتالف به همراه سعید جلیلی‬ ‫چهار نامزد اصولگرای انتخابات ریاست جمهوری شدند‪.‬‬ ‫حاال اوضاع ب��رای محمد باق��ر قالیب��اف انگونه که‬ ‫نظ ر سنج ی ها حکایت داشت‪ ،‬مناسب و خوب بود‪ .‬او در همه‬ ‫نظ ر سنج ی ها در رتبه نخست قرار داشت‪ .‬مانند سال ‪ 84‬اما‬ ‫باز یک اتفاق غی ر منتظره رخ داد‪ .‬اکبر هاشم ی رفسنجانی بار‬ ‫دیگر سودای پاستور داشت‪ .‬حاال او بود که در نظ ر سنج ی ها‬ ‫نفر اول بود‪ .‬البته به همراه ارای منفی قابل توجه‪.‬‬ ‫همه نگاه ها به سمت محمد باقر قالیباف دوخته شد‪.‬‬ ‫ایا او این بار هم ش��انس پاستور را از دس��ت م ی داد؟ او باید‬ ‫اس��تراتژی جدیدی اتخاذ م ی کرد‪ .‬نوع مواض��ع انتخاباتی‬ ‫محمد باقر قالیباف ترکیب نهایی س��بد ارای او را مشخص‬ ‫م ی کرد‪ .‬وقتی اکبر هاشم ی رفسنجانی کاندیدای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شد‪ ،‬همه نامزدها به ویژه محمد باقر قالیباف‬ ‫رقیب اصلی خود را در انتخابات‪ ،‬رئی س جمهور اسبق یعنی‬ ‫ هاشم ی رفسنجانی م ی دانستند و به این م ی اندیشیدند که‬ ‫چه کس��ی م ی تواند به قطب مقابل هاشم ی رفس��نجانی‬ ‫در انتخابات تبدیل ش��ود‪ .‬ش��اید چنین بود که محمد باقر‬ ‫سیاست‬ ‫قالیباف‪ -‬احمدی نژاد؛ سکانس بعدی‬ ‫شهر ته ران در این چند ماه کمک کردیم‪».‬‬ ‫شهردار ته ران اما در واکنش به س��خنان احمدی نژاد‬ ‫گفته بود که «امار در این زمینه مش��خص اس��ت و از سال‬ ‫‪ ۸۴‬تاکنون حداکثر پنج درصد هزینه ها تامین ش��ده که این‬ ‫در تاریخ بلدیه ته ران ب ی سابقه است‪ .‬قبل و بعد از انقالب تا‬ ‫سال ‪ ،۸۴‬بین ‪ ۳۰‬تا ‪ ۳۳‬درصد هزینه های شهر ته ران توسط‬ ‫دولت تامین م ی ش��د‪ .‬اینکه می زان این کمک ها هفت ب رابر‬ ‫شده‪ ،‬درس��ت نیس��ت‪ .‬علم امار همه چیز را نشان م ی دهد‬ ‫و دس��تگاه های نظارتی نیز ب رای بررسی این مساله حضور‬ ‫دارن��د‪ ».‬این اختالفات البت��ه تا روز اخر ریاس��ت جمهوری‬ ‫احمدی نژاد ادامه داشت‪.‬‬ ‫قالیباف در قالبی ق��رار گرفت که مواضع��ی انتقادی علیه‬ ‫ هاشم ی رفس��نجانی اتخ��اذ کن��د و در یک��ی از داغ ترین‬ ‫سخنران ی های انتخابات ی اش چنین بگوید‪« :‬امروز چه چیزی‬ ‫تغییر کرده که اقای رفسنجانی وارد عرصه شده اند؟ ورود اقای‬ ‫رفسنجانی به ان معنی است که کشور را حداقل در یک دوره‬ ‫چهار ساله دیگر وارد تنش های سخت و دو قطبی کرده و مردم‬ ‫مستضعف و محروم را مستضع ف تر و محروم تر کنیم‪ .‬این‬ ‫مساله چه اورده دیگری ب رای کشور دارد؟ ب رای اصالح وضع‬ ‫موجود الزم نیست به ‪ 20‬سال قبل برگردیم‪ .‬اقای رفسنجانی‬ ‫در مناظ رات باید به من و مردم پاس��خ بدهند که بعد از این‬ ‫مدت چه کرده اند؟ بزرگ ترین ظلم به مردم ان اس��ت که به‬ ‫‪ 20‬سال قبل برگردیم‪ .‬اگر کارنامه ‪ 20‬سال قبل تا امروز قابل‬ ‫دفاع بود حرفی نداشتیم اما این کارنامه ب رای مردم مشخص‬ ‫است‪ .‬بدون تعارف باید بگویم دولت اصالحات زاییده دولت‬ ‫اقای هاشمی است‪ .‬هنوز این س��وال ب رای من باقی مانده‬ ‫است که دولت اصالحاتی که جامعه مدنی را دنبال م ی کرده‬ ‫و به دنبال توسعه سیاس��ی بوده با کدام منطق باید تالش‬ ‫کند که بعد از چهار س��ال‪ ،‬رئی س جمهوری که هشت سال‬ ‫رئی س جمهور بوده است به قدرت برگردد؟ این به میلیتاریسم‬ ‫بیشتر شبیه است تا دموکراسی؛ این موضوع به اردوگاه روسیه‬ ‫بیشتر شبیه اس��ت تا اردوگاه غربی و هدفی که انها دنبال‬ ‫م ی کنند‪ .‬عملکرد دولت فعلی باعث شده تفکر سرمایه داری‬ ‫قصد بازگشت داشته باشد‪ .‬اصال اقای رفسنجانی بیاید چه‬ ‫چیزی را حل کند؟ با این بحث هایی که در س��ال های اخیر‬ ‫دیده اید و موضع گیری هایی که بررس��ی کرده اید مشخص‬ ‫م ی شود چیزی عوض نشده است‪ .‬ایا مسیر انقالب عوض‬ ‫شده است؟ با این وجود اگر این افراد بیایند یعنی مجددا تنش‬ ‫به وجود م ی اید‪ .‬این تنش به نفع چه کسی است؟ من چندی‬ ‫پیش در رسانه ها خاطره ای از اقای هاشمی را مطرح کردم‪،‬‬ ‫واقعا اقای هاشمی چه پاسخی به خاطره دو نفره ای که من‬ ‫مطرح کردم دارند؟ ای��ا واقعا دولت فعلی قاب��ل ادامه دادن‬ ‫اس��ت؟ ایا کارنامه عملکرد‪ ،‬رویکرده��ا و صداقت انها قابل‬ ‫ادامه دادن است؟»‬ ‫چالش قالیباف فقط اکبر هاشم ی رفس��نجانی نبود‪.‬‬ ‫او یک رقی��ب دیگر هم پی��دا کرده بود‪ .‬س��عید جلیلی که‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری ثب ت نام ک��رد کار هم ب رای‬ ‫اصولگرایان پیچیده تر ش��د‪ ،‬هم ب رای محمد باقر قالیباف‪.‬‬ ‫اصولگرای��ان حاال یک نام��زد مورد حمایت س��وم تیری ها‬ ‫را در انتخاب��ات داش��تند و کار ب��رای وحدت س��خت تر از‬ ‫همیشه م ی شد و از سوی دیگر به تولید دو قطبی سازش –‬ ‫مقاومت منجر می شد‪ .‬محمد باقر قالیباف اما یک مشکل‬ ‫اساس��ی تر داش��ت‪ .‬حضور همزمان س��عید جلیلی و اکبر‬ ‫ هاشم ی رفسنجانی یعنی شکل گیری یک دو قطبی دیگر‬ ‫در انتخابات‪ .‬درست شبیه ان چیزی که در خرداد ‪ 84‬رخ داد‪.‬‬ ‫یک دوقطبی که محمد باقر قالیباف از ان متضرر شده بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫روزگار متفاوتی بر سپهر سیاست ای ران حکمفرما شد‪.‬‬ ‫ش��هردار ته ران بعدها گفت ک��ه در ان انتخابات چه‬ ‫تصمیمی گرفت��ه بود‪ .‬محمد باقر قالیب��اف گفت‪« :‬به رغم‬ ‫انتقاداتم به عملکرد دولت نهم‪ ،‬رای من در انتخابات سال ‪88‬‬ ‫احمدی نژاد بود‪ .‬باتوجه به فضای جامعه و هشدارهای بزرگان‪،‬‬ ‫در ان مقطع به این نتیجه رسیدم که باید به احمدی نژاد رای‬ ‫دهم‪ ،‬اما در مقابل اشکاالت نیز کوتاه نیامده و انتقادات خود‬ ‫را بیان کردم‪ .‬در مقابل فتنه نیز موضع گیری کردم که مواضع‬ ‫و سخنان من موجود است‪».‬‬ ‫قالیباف با اش��اره به س��خنان خود در برنامه تحلیلی‬ ‫‪ 22:30‬ش��بکه دو در ایام فتنه اضافه کرده ب��ود‪« :‬خیل ی ها‬ ‫که به من برچسب س��اکتین فتنه زدند‪ ،‬دوست نداشتند که‬ ‫مواضع ما را بشنوند و برخی نیز که در انقالب و دفاع مقدس‬ ‫نقشی نداشته و مشغول زندگی و تجارت خود بوده اند‪ ،‬ممکن‬ ‫است از مواضع اصولی ما خوششان نیاید‪ .‬برخی گفتند که‬ ‫ش��هرداری ته ران به عمد سطل اش��غال ب رای اتش زدن در‬ ‫دسترس فتنه گران گذاشت یا اینکه سنگ ب رای پرتاب اماده‬ ‫کرد‪ ،‬اما من در پاسخ گفتم که یک سطل اشغال شهرداری را‬ ‫با چند لیتر بنزین به شما م ی دهم و اگر توانستید اتش بزنید‬ ‫جایزه دارید‪ .‬با این روش ها نم ی توان از انقالب دفاع کرد که‬ ‫اگر دفاع کنندگان حسن نیت هم داشته باشند ناخواسته کار‬ ‫اش��تباهی م ی کنند‪ .‬من در همان زمان با اقایان موسوی و‬ ‫کروبی صحبت کردم و از انها خواس��تم از این روش دست‬ ‫بردارند‪ .‬در سخنرانی تیرماه ‪ 88‬نیز بیان کردم که دو جریان‬ ‫تند م ی خواهند انقالب را منحرف کنند و هش��دار دادم‪».‬او‬ ‫اما همواره در فاصله س��ال های ‪ 88‬تا ‪ 92‬از س��وی اعضای‬ ‫جبهه پایداری به شدت مورد حمله قرار می گرفت؛ حمالتی‬ ‫که ترجیح داد در اس��تانه انتخابات ریاست جمهوری به ان‬ ‫پاسخ دهد‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف در انتخابات ‪ 92‬یکی از سه‬ ‫ضلع ائتالف پیشرفت شد‬ ‫حضورسعیدجلیلیدرانتخاباتریاست‬ ‫جمهوریتاثی راتیبر ارای محمدباقرقالیبافداشت‬ ‫‪33‬‬ ‫نظرس��نج ی ها اما تغیی راتی را نش��ان م��ی داد‪ .‬این‬ ‫بو تاب ه��ا و تحلی ل های متف��اوت اما زمان زی��ادی دوام‬ ‫ت ‬ ‫نداشت‪ .‬اس��ام ی تایید صالحی ت ها نام هاشمی را به همراه‬ ‫نداشت؛ این اما پایان راه ب رای قالیباف نبود‪.‬‬ ‫س��عید جلیلی در میان چهار نام��زد اصولگرا حضور‬ ‫داش��ت و از جانبی دیگر حس��ن روحانی به عنوان الترناتیو‬ ‫ هاشمی خود را در فضای سیاس��ی جامعه جا انداخته بود‪ .‬تا‬ ‫روزهای اخر منتهی به انتخابات اوضاع ب رای شهردار ته ران‬ ‫چندان نامساعد نبود‪ .‬نظرس��نج ی ها همچنان او را در صدر‬ ‫فهرست داشت‪.‬‬ ‫زمان اما هر چه م ی گذشت تغییر فضای سیاسی کامال‬ ‫مشهود م ی شد‪ .‬مناظره ها و مونولوگ های تلویزیونی اوضاع‬ ‫را تغییر داد‪ .‬حاال سعید جلیلی مدافع وضع موجود به شمار‬ ‫م ی امد و حسن روحانی س��مبل تغییر وضعیت؛ دو قطبی‬ ‫پدید امد‪ .‬ارا ی هاشمی به سمت روحانی شیفت شد و در ‪48‬‬ ‫ساعت اخر فضا کامال به نفع روحانی شد‪.‬‬ ‫‪ 24‬خرداد که ب��ه پایان رس��ید محمد باق��ر قالیباف‬ ‫نتوانست به پاستور برسد‪ .‬او بار دیگر از یک دو قطبی متضرر‬ ‫شد ؛ دو قطبی که خود در ان جایی نداشت‪.‬‬ ‫هر چند نف��ر دوم انتخابات ش��د اما با وجود ‪ 8‬س��ال‬ ‫مرزبندی مقابل دولت احمدی نژاد نتوانس��ت نماد تغییر در‬ ‫جامعه باشد و در این راه ائتالف نکردن اصولگرایان با او هم‬ ‫به اندازه کافی تاثیر گذار بود‪.‬‬ ‫نامزد مقبول ب��رای اصولگرایان محل اجماع نش��د‪.‬‬ ‫اصولگرایان قدرت را در یک قدم ی رس��یدن به ان از دست‬ ‫دادند؛ که این به دلیل وحدت نکردن و فراموشی عنصر نتیجه‬ ‫گرایی بود‪ .‬طنز تلخی است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫قالیباف باز در بهشت‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫وقتی محمد باقر قالیباف رئی س جمهور نشد خیل ی ها‬ ‫انتظار داشتند او راهی پاستور شود‪ ،‬ان هم در قامت یک وزیر‬ ‫یا یک پس��ت کلیدی‪ .‬برخی م ی گفتند وزیر راه و مس��کن‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬برخی م ی گفتند دبیر ش��ورای امنیت م ی شود و‬ ‫برخی دیگر حتی از معاون اجرایی ش��دن او خبر م ی دادند‪.‬‬ ‫تا همین اواخر حتی گمانه زنی م ی ش��د که او شاید به بنیاد‬ ‫ش��هید برود‪ .‬قالیباف اما ترجیح داد در شهر بماند‪ .‬در شهر‬ ‫ماندنش اما انچنان هم ساده و س��هل نبود‪.‬شورای چهارم‬ ‫‪34‬‬ ‫داستان دیگری داشت؛ نیمی از اعضا اصالح طلب شده بودند‪.‬‬ ‫اصالح طلبانی که این بار برخالف ش��ورای سوم ب رای‬ ‫خود گزینه داش��تند و دیگر بنایی ب��رای حمایت از قالیباف‬ ‫اصولگرا نداش��تند‪ .‬کار او س��خت ش��ده بود‪ .‬چه اینکه در‬ ‫میان اصولگرایان هم وحدت نظر وجود نداش��ت؛ روندی که‬ ‫حتی به روایتی موجب از دس��ت رفتن ریاست شورای شهر‬ ‫از اصولگرایان شد‪ .‬از میانه همین اختالفات مسجد جامعی‬ ‫به جای چمران بر کرسی ریاست تکیه زد‪ .‬شورای شهری ها‬ ‫حاال یک انتخاب مهم پیش رو داشتند؛ قالیباف بماند یا برود‪.‬‬ ‫اصالح طلبان در روندی که ب رای انتخاب مصداق طی کردند‬ ‫به محسن هاشمی رس��یدند‪ .‬اصولگرایان اما پس از مطرح‬ ‫شدن چند نامزد بر سر باقی ماندن قالیباف به تفاهم رسیدند؛‬ ‫تفاهمی که تا روز انتخاب ش��هردار همچنان لرزان به نظر‬ ‫م ی رسید‪ .‬لرزان از ان جهت که خبرهایی از دیدارهای سیاسی‬ ‫بس��یار مهم ب رای الب ی های اصالح طلبانه مطرح م ی ش��د‪.‬‬ ‫قالیباف شهردار ش��د‪ .‬این فرجام جلسه ش��ورای شهری ها‬ ‫ب رای انتخاب شهردار پایتخت بود‪ .‬حکم قالیباف ب رای ماندن‬ ‫در شهر تمدید ش��د‪ .‬اما در ان یک هفته پرماجرا چه شد که‬ ‫محمد باقر قالیباف توانس��ت همچنان شهردار بماند و این‬ ‫انتخاب چه تاثیری بر زندگی سیاسی او و اینده سیاست ورزی‬ ‫اصولگرای��ان دارد‪ .‬در تحلی��ل انچه رخ داد بای��د چند نکته‬ ‫را مد نظر داش��ت؛ نخس��ت اینکه اصولگرایان از ماجرای از‬ ‫دست دادن ریاست ش��ورا به این نتیجه رس��یدند که خطر‬ ‫اصالح طلبان جدی است و انها اگر متحد نباشند شهرداری‬ ‫را هم از دست خواهند داد‪.‬ان چنان که پاستور را از کف دادند‪.‬‬ ‫چنین شد که تجربه رقابت اصولگرایان در شورای شهر دوم‬ ‫که یاداور رقابت خادم و قالیباف بود‪ ،‬تکرار نشد‪ .‬اصولگرایان‬ ‫این بار یک نامزد داشتند ان هم یک نامزد مورد اجماع‪ .‬دوم‬ ‫اینکه رقیب اصولگرایان فقط یک ف��رد اصالح طلب عادی‬ ‫نبود‪ .‬او فرزند اکبر هاشم ی رفس��نجانی بود‪ .‬اصولگرایان با‬ ‫همه حاشیه های پی رامون خانواده هاشمی تمایلی نداشتند‬ ‫تا یک نفر از این خانواده در شهر به قدرت برسد؛ این فاکتوری‬ ‫مهم در اجماع اصولگرایان روز یکشنبه شورا بود‪.‬‬ ‫سوم اینکه محمد باقر قالیباف در مقایسه با محسن‬ ‫هاش��می کارنامه اجرایی پرباری داشت‪ .‬س��طح مدیریتی و‬ ‫نتیجه کاری هر دو رقیب از کار امدی بیشتر قالیباف حکایت‬ ‫داشت؛ امری که حتی اصالح طلبان هم به ان معترف بودند‪.‬‬ ‫چهارم اینکه دولت همواره در ادوار گذش��ته عنصری‬ ‫تاثی ر گذار در انتخاب ش��هردار و تحوالت شورای شهر بوده‬ ‫است‪ .‬این عنصر تاثی ر گذار این بار اما عرصه را خالی گذاشت‪.‬‬ ‫حسن روحانی و دولت ی ها ترجیح دادند وارد پروسه تحوالت‬ ‫ش��ورای ش��هر در ماجرای انتخاب شهردار نش��وند؛ امری‬ ‫کم سابقه و شاید ب ی سابقه‪ .‬نکته مهم و قابل توجه این بود که‬ ‫دولت ی ها م ی توانستند با اعطای پست به اعضای اصولگرا یا‬ ‫مستقل شورا موجبات ورود اصالح طلبان علی البدل به درون‬ ‫شورا را به وجود اوردند و موازنه تثبیت شده را بر هم بریزند که‬ ‫اگر چنین م ی شد اصالح طلبان به راحتی م ی توانستند قدرت‬ ‫شهر را در اختیار بگی رند‪ .‬این رویداد نشان داد که اصولگرایان‬ ‫باید در نحوه سیاس��ت ورزی اینده خود یک مس��اله مهم را‬ ‫منظور کنند و ان هم اینکه رقیب اصولگرایان دولت نیست‪،‬‬ ‫بلکه اصالح طلبان در پوزیش��ن رقابت ب��ا اصولگرایان قرار‬ ‫دارند‪.‬از جانب��ی دیگر م ی توان گفت تجرب��ه اصالح طلبان‬ ‫در شورای ش��هر دوم ب رای اصولگرایان تکرار نشد‪ .‬حاال انها‬ ‫با قدرت داشتن در بهش��ت م ی توانند موازنه ایجاد کنند‪ .‬به‬ ‫بیان روشن تر اوضاع ب رای اصولگرایان مساعد تر از ‪ 24‬خرداد‬ ‫شده است‪ .‬چنین رخدادی که از عدم دخالت دولت در فرایند‬ ‫انتخاب شهردار پدید امده حاال یک نوید دیگر هم به همراه‬ ‫دارد‪ .‬اکنون م ی توان امیدوار بود که زنجیره اختالفات دولت‬ ‫و شهرداری گسسته شده و قالیباف به عنوان شهردار و حسن‬ ‫روحانی به عنوان رئی س جمهور به همنشینی مسالمت امیز‬ ‫ب رای پایتخت بپردازند‪ .‬س��وال مهم اما این است که ابقای‬ ‫قالیباف چه معنایی در سیاس��ت ایران دارد؟ اصالح طلبان‬ ‫انگونه که تصور م ی شد به دلیل پیروزی حسن روحانی در‬ ‫انتخابات دست باال را داشتند و دور از انتظار نبود که شهردار‬ ‫هم یک اصالح طلب باشد‪ .‬با این تفاسیر حال وضعیت فعلی‬ ‫را چگونه م ی توان تفسیر کرد؟‬ ‫واقعیت این اس��ت که فضای سیاس��ت ای ران پس از‬ ‫‪ 24‬خرداد ‪ 92‬اخالق ی تر از همیش��ه شده اس��ت‪ .‬اعتدال در‬ ‫سیاست ایران دس��ت باال را گرفته و رادیکالیسم و تندروی‬ ‫در بازار سیاست ایران مش��تری کمتری پیدا کرده؛ در میانه‬ ‫بحث های سیاسی و جناحی «کارامدی» به فاکتوری مهمتر‬ ‫از س��ایر مولفه ها تبدیل ش��ده و این چنین است که با عدم‬ ‫دخالت دولت مس��تقر و در یک انتخابات ازاد و دموکراتیک‬ ‫نامزد اصولگرایان به قدرت م ی رسد‪ .‬فارغ از حواشی روز رای‬ ‫مصطفی‬ ‫پورمحمدی‬ ‫می گویدامضای‬ ‫حکم شهرداری‬ ‫قالیباف باعث‬ ‫اختالف او با‬ ‫احمدینژاد شده‬ ‫بود‬ ‫محمدباقر‬ ‫قالیباف در یک‬ ‫سخنرانی گفت‬ ‫که در سال ‪ 88‬به‬ ‫احمدی نژاد رای‬ ‫داده است‬ ‫چمران چند روز‬ ‫مانده به انتخاب‬ ‫شهردار گفت‬ ‫که اصولگرایان‬ ‫ممکن است گزینه‬ ‫دیگری غیر از‬ ‫قالیباف هم داشته‬ ‫باشد‬ ‫محسن هاشمی‬ ‫می گوید‬ ‫مشکل دولت‬ ‫احمدی نژاد با‬ ‫شهرداری حضور‬ ‫من نبود‪ ،‬انها با‬ ‫قالیباف مشکل‬ ‫داشتند‬ ‫قالیباف با‬ ‫جدی شدن‬ ‫نامزدی هاشمی‬ ‫در انتخابات ‪92‬‬ ‫مواضع انتقادی در‬ ‫مورد او اتخاذ کرد‬ ‫می گویند‬ ‫قالیباف اکنون به‬ ‫اتحادی جدید با‬ ‫اصولگرایان می‬ ‫اندیشد‬ ‫به شهردار که توسط برخی اعضای اصالح طلب پدید امد و‬ ‫خدشه ای بر فضای اخالقی چند ماه گذشته وارد کرد‪ ،‬انچه‬ ‫در ماجرای انتخاب ش��هردار رخ داد از یک انتخابات اخالقی‬ ‫حکایت داش��ت‪ .‬انجا ک��ه محمد باقر قالیباف و محس��ن‬ ‫هاشمی ب ر خالف رفتارهای سیاسیون در سال های گذشته‪،‬‬ ‫شانه به شانه یکدیگر با رعایت اصل احترام رقابت م ی کنند‪.‬‬ ‫اما قالیباف اکنون با چه شرایطی مواجه است؟واقعیت‬ ‫این است که ش��هرداری در ش��رایط حاضر باتوجه به موازنه‬ ‫موجود شورای شهر به نوعی باالنس خواهد شد‪.‬قالیباف از‬ ‫یک سو با افرادی مواجه است که ب رای شهردار شدنش رای‬ ‫مثبت داده اند و از جانبی دیگر با اعضایی از شورا هم مواجه‬ ‫است که به فرد دیگری غیر از او تمایل داشتند‪.‬‬ ‫گرایش��ات سیاس��ی این دو طیف قطعا موجبات این‬ ‫باالنس را پدید خواهد اورد‪.‬‬ ‫برخی م ی گویند قالیب��اف همچنان روند گذش��ته را‬ ‫ادامه می دهد و سعی می کند رضایت اصالح طلبان را هم‬ ‫کس��ب کند و به تعبیری اکنون او در فضای سیاسی جدید‬ ‫از خود انعطاف نش��ان خواه��د داد‪ .‬برخی دیگ��ر اما نظری‬ ‫متفاوت دارند؛ انها م ی گویند قالیباف بیش��تر از همیشه به‬ ‫اصولگرایان نزدیک می شود و البته اصولگرایان هم او را به‬ ‫شدت مورد حمایت قرار می دهند‪ .‬واقعیت این است که در‬ ‫ماجرای انتخاب او به عنوان شهردار ته ران همه اصولگراها‬ ‫برخالف انتخابات ریاس��ت جمهوری یکصدا ش��دند‪ .‬حتی‬ ‫منتقدین سرسخت او در جبهه پایداری هم در اخرین لحظات‬ ‫‪2‬‬ ‫محمد باقر قالبیاف تاکنون س��ه بار ب رای ش��هرداری‬ ‫ته ران رقابت کرده است‪ .‬هر چه در رقابت ب رای کشور نا موفق‬ ‫بوده در رسیدن به شهر پیروز میدان بوده است‪.‬‬ ‫رقبای او ب رای ش��هرداری تا کنون سه چهره متفاوت‬ ‫بوده اند؛ محمد عل ی ابادی‪ ،‬خادم و محس ن هاشمی‪ .‬هر سه‬ ‫در رقابتی سخت و تنگاتنگ نتیجه را به محمد باقر قالیباف‬ ‫واگذار کرده اند‪.‬‬ ‫علی ابادی‪ ،‬اولین رقیب ناکام‬ ‫کرباس��چی ش��هرداری بود که با مجموع��ه اتفاقات و‬ ‫حاش��ی ه هایی که در طول دوران ش��هرداری اش در ته ران رخ‬ ‫داد‪ ،‬ناگهان جایگاه ش��هردار پایتخت را به جایگاهی حساس‬ ‫و سرنوشت س��ازی تبدی��ل کرد‪ ،‬ام��ا رئی س جمهور ش��دن‬ ‫احمدی نژاد در مقام ش��هردار س��ابق ته ران این تقسیم بندی‬ ‫را نی��ز تحت الش��عاع ق��رار داد و ع�لاوه بر حساس��یت و‬ ‫سرنوشت س��ازی ویژگی سیاس��ی را نیز به جایگاه شهردار‬ ‫ته ران اضافه کرد؛ تا انجا که احمدی نژاد که زمانی با اکثریت‬ ‫ضعیف فهرست ابادگران سکان شهرداری ته ران را در دست‬ ‫گرفته بود پس از رسیدن به ریاست جمهوری نیز تمایلی به‬ ‫از دست دادن این سکوی پرش از خود نشان نداد و برعکس‬ ‫کوشید تا با گشودن راه ها ب رای دوست و همفکر قدیمی خود‬ ‫یعنی محمد عل ی ابادی همچنان پایگاه شهرداری ته ران را‬ ‫حفظ کند‪ .‬محمد عل ی ابادی که دارای مدرک کارشناس��ی‬ ‫ارشد راه و س��اختمان و کارشناسی ارش��د معماری است ‪،‬در‬ ‫سوابقش عضویت در ش��ورای جهاد سیستان و بلوچستان‪،‬‬ ‫معاونت وزیر راه و ترابری و معاون بنیاد مستضعفان و جانبازان‬ ‫به چش��م م ی خورد‪ .‬او در زمان شهرداری احمدی نژاد معاون‬ ‫فنی و عمرانی ش��هردار ته ران بود‪ .‬او نامزد اصلی دولت ی ها‬ ‫ب رای ش��هرداری ته ران بود‪ .‬با این حال ارایش موقعی ت ها و‬ ‫تقسیم بندی مناصب و مسندها در ان زمان به سمتی شیفت‬ ‫ش��د که در نهایت کلید س��اختمان بهش��ت نه به دوستان‬ ‫مورد وثوق احمدی ن��ژاد که به رقیب سیاس��ی و انتخاباتی‬ ‫رئی س جمهور در انتخابات دولت نهم رسید‪ .‬قالیباف در ان‬ ‫انتخابات هشت رای گرفت تا عل ی ابادی با هفت رای نامزد‬ ‫ناکام شود‪.‬رای سرنوشت ساز متعلق به عباس شیبانی بود‪.‬‬ ‫شیبانی ش��دیدا مخالف قالیباف بود‪ ،‬اما به شهردار شدن او‬ ‫رای مثبت داد‪.‬‬ ‫ماجرای رقابت خادم با قالیباف‬ ‫ب رای د وباره ش��هرد ار ش��د ن محمد باقر قالیباف سه‬ ‫نفر نقش تاثی ر گذاری د اش��تند ‪ .‬د ر روزهای ارد یبهشت سال‬ ‫‪1386‬اخرین رقیب قالیباف که رقابت بس��یار سختی را با او‬ ‫اغاز کر د و تا پیروزی پیش رفت ‪ ،‬رس��ول خاد م محکم ترین‬ ‫پشتوانه قالیباف د ر زمان شهرد ار ش��د ن وی بود که وقتی‬ ‫ب رای اولین بار قالیباف به ریاست شهر ته ران رسی د د ست او‬ ‫را گرفت و به اتاق خو د د ر طبقه پنجم س��اختمان شهرد اری‬ ‫برد ‪ 48 .‬ساعت نفسگیر از صبح روز سه شنبه‪ 18‬ارد یبهشت‬ ‫ماه ‪ 1386‬اغاز ش��د ‪ .‬ماراتنی که مهد ی چمران را هم خسته‬ ‫سیاست‬ ‫چه کسانی در رقابت با نامزد اصولگرایان شکست خوردند؟‬ ‫کر د و د ر روز د وم رای گیری ب رای یک ساعت از شورا خارج شد ‪.‬‬ ‫منابع اگاه د ر روز د وم رای گیری گفتن د مهد ی چمران به یک‬ ‫قرار مالقات د عوت شد ه بود ‪ .‬چمران رفت و برگشت و قالیباف‬ ‫به عنوان شهرد ار ته ران معرفی شد ‪ .‬د ر ان د و روز رسول خاد م‬ ‫و محمد باقر قالیباف پر حاشی ه ترین کاند ید اهای احراز پست‬ ‫شهرد اری ته ران بود ند ‪ .‬از یک سو گفته ش د شهرد ار ته ران با‬ ‫تمام مقامات کشوری رایزن ی های خود را انجام د اد ه و تقریبا‬ ‫نظر مثبت همه را جلب کرد ه و از سوی د یگر شنی د ه م ی شد ‬ ‫حامیان د ولت ب رای باز کرد ن فضایی به نفع کاند ید ا ب رای خود ‬ ‫سعی د ر چانه زنی با اعضای کم تجربه شورای شهر د ارند ‪ .‬هم‬ ‫رسول خاد م به عنوان سرسخت ترین رقیب اقای شهرد ار د ر‬ ‫نظر د ولت قرار د اش��ت تا به گونه ای ب رای بار د یگر به سمت‬ ‫احمدی نژا د جذب شو د و هم جوان ترین اعضای شورای شهر‬ ‫سوم (علیرضا د بیر و هاد ی ساعی) مورد توجه د ولتیان قرار‬ ‫گرفتند ‪ .‬د ر ان روزها خبری پیچی د که از سوی د ولت با این د و‬ ‫عضو تماس گرفته شد که به شرط رای ند اد ن به محمد باقر‬ ‫قالیباف از حمایت همه جانبه د ولت برخورد ار خواهن د شد ‪.‬‬ ‫اما هر د و جوان ب��ه قالیباف رای د اد ن��د و خیال خود ‬ ‫را راحت کرد ند ‪ .‬باقیماند ه این د س��ته بن دی ها رس��ول خاد م‬ ‫بو د که به رغم پیش کشی د ه ش��د ن د وباره «ریاست سازمان‬ ‫تربی ت بد نی» کوتاه نیامد و د ر انتخابات ش��رکت کرد و سه‬ ‫د فعه متوالی با قالیباف رای مساوی گرفت‪ .‬د ر نهایت عباس‬ ‫ش��یبانی به نفع قالیباف رای ممتنع خ��ود را پس گرفت و‬ ‫اینگونه قالیباف د وباره شهرد ار شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫همه رقبای شهردار‬ ‫رس��ما اعالم کردند که قالیباف باید در شهر بماند‪ .‬خواسته‬ ‫مش��ترک ایثارگران‪ ،‬ابادگران و سنت ی ها و سایر اصولگرایان‪.‬‬ ‫قالیباف حاال از معدود اصولگرایانی است که در سطح اجرایی‬ ‫کالن صاحب قدرت است‪ .‬شهردار شدن او میوه درخت اتحاد‬ ‫اصولگرایان بود‪ .‬همان اتحادی که در ریاست جمهوری شکل‬ ‫نگرفت و اصولگرایان در اندک فاصله ای مانده به قدرت از ان‬ ‫جا ماندند‪ .‬چنین است که م ی گویند محمد باقر قالیباف اکنون‬ ‫به اتحادی جدید با گروه های اصولگرا می اندیش��د‪ .‬قالیباف‬ ‫جدید همچنان اصولگراست اما با تجربیاتی که در این سال ها‬ ‫داش��ته‪ .‬او تجربه های مهمی دارد از ‪ 1383‬تا ‪ .1392‬تجاربی‬ ‫که در اینده سیاس��ت ورزی اش مهم و تاثیر گذار خواهد بود‪.‬‬ ‫قالیباف جدید دهه مهمی از عمرش را سپری م ی کند‪g .‬‬ ‫محسن هاشمی؛ اخرین رقیب‬ ‫وقتی محمد باق��ر قالیباف پس از ع��دم موفقیت در‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری تصمیم گرفت در ش��هرداری‬ ‫بماند‪ ،‬به خوبی م ی دانس��ت که با یک رقیب جدی مواجه‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬رقیبی که از جانب اصالح طلبان شورای شهر‬ ‫ب رای رقابت با او انتخاب خواهد ش��د؛ او می دانست که جو‬ ‫شورا بسیار متفاوت از قبل شده است‪ .‬از میان اصالح طلبان‬ ‫نام های متعددی مطرح بود‪ .‬برخی از نام��زدی مهرعلی زاده‬ ‫خبر م ی دادند و برخی از معصومه ابتکار و صفدر حسینی‪ .‬در‬ ‫نهایت اما محس ن هاشمی بود که ب رای رقابت با محمد باقر‬ ‫قالیباف انتخاب شد‪.‬‬ ‫فرزند اکبر هاشم ی رفس��نجانی که حاال سودای شهر‬ ‫را در سر داش��ت‪ .‬او در یک پروس��ه طوالنی توانست نامزد‬ ‫اجماعی اصالح طلبان ش��ود؛ رون��دی که تا اخری��ن روزها‬ ‫همچنان در میان اصالح طلبان محل بحث بود‪ .‬هر چه بود‬ ‫او به عنوان نامزد نهایی به مصاف محمد باقر قالیباف رفت‪.‬‬ ‫او در همان روز رای گیری به اعضای شورای شهر گفت که‬ ‫قصد کناره گیری داشته‪ ،‬اما قالیباف از او خواسته که بماند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان با وجود الب ی های فراوان نتوانس��تند محسن‬ ‫هاشمی را ش��هردار ته ران کنند‪ .‬حاال محسن هاشمی که‬ ‫با ‪ 17‬رای شکس ت خورده م ی گوید دوست دارد با محمد باقر‬ ‫قالیباف در شهرداری همکاری کند‪g .‬‬ ‫‪35‬‬ ‫قالیباف چگونه شهردار ماند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪3‬‬ ‫یک رای سرنوشت تهران را تعیین کرد‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫وقتی فهرس��ت اعضای شورای ش��هر چهارم از سوی‬ ‫وزارت کشور منتشر شد‪ ،‬اصالح طلبان در شرایطی پی ش بینی‬ ‫نشده صندل ی هایی قابل توجه را در ساختمان بهشت به خود‬ ‫اختصاص دادند؛صندل ی هایی که به انه��ا نوید روزگار جدید‬ ‫سیاست ورزی را م ی داد‪ .‬حاال انها دو هدف مهم داشتند؛تعیین‬ ‫رئیس شورای ش��هر در مرحله اول و در ادامه فتح ساختمان‬ ‫مهم شهرداری ته ران‪.‬اصالح طلبان در نخستین گام موفق‬ ‫شدند‪ .‬احمد مس��جد جامعی که در ابتدا گزینه اصالح طلبان‬ ‫ب رای وزارت ارش��اد بود حاال با ماندن در ش��ورای شهر با رای‬ ‫اصالح طلبان جایگزین مهدی چمران شد؛ یک تحول مهم‬ ‫هم در فضای سیاسی و هم در فضای معادالت شهری‪.‬‬ ‫چنین شد که انها ب رای رسیدن به شهرداری از همیشه‬ ‫امیدوارتر شدند؛ جلسات فشرده ب رای رسیدن به مصداق اغاز‬ ‫شد‪ .‬محمد س��االری که عضو اصالح طلب ش��ورای چهارم‬ ‫اس��ت‪ ،‬روند رس��یدن به مصداق را اینگون��ه روایت م ی کند‪:‬‬ ‫«اصالح طلبان در یک فرایند‪ 25 ،‬نفر را در لیست کاندیداهای‬ ‫ش��هرداری قرار دادند که از این تعداد پس از جلس��ات بحث‬ ‫و بررس��ی نهایتا با بیش��ترین ارا ش��ش نفر انتخاب شدند‪.‬‬ ‫اصالح طلب��ان در نهایت به این ش��ش نفر رس��یده بودند‪:‬‬ ‫‪ - 1‬محس��ن هاش��می (مدیرعام��ل س��ابق مت��رو)‬ ‫‪ -2‬معصومه ابتکار (عضو ش��ورای س��وم و رئیس س��ابق‬ ‫سازمان محی ط زیست) ‪ -3‬صفدر حس��ینی (وزی ر کار دولت‬ ‫اصالحات) ‪ -4‬محس��ن مه ر علی زاده (رئیس سابق سازمان‬ ‫تربی ت بدنی) ‪ - 5‬مصطفی سلیمی (ش��هردار فعلی منطقه‬ ‫‪ -6 )21‬اصغر نصیری (شهردارسابق منطقه هفت ته ران)‪».‬‬ ‫انچه از این بی��ن باقی ماند چند گزینه جدی بود؛ محس��ن ‬ ‫هاش��می‪ ،‬معصومه ابتکار‪ ،‬محس��ن مهرعلی��زاده و صفدر‬ ‫حسینی‪ .‬سه گزینه به س��ی د محمد خاتمی نزدیک بودند و‬ ‫یک گزینه فرد مورد حمایت اکبر هاش��می رفسنجانی بود‪.‬‬ ‫جلسات فشرده ادامه داش��ت تا اینکه اصالح طلبان در میان‬ ‫اختالف نظرها به محسن هاش��می رسیدند‪ .‬گویا در جلسه‬ ‫نهایی صفدر حسینی به نفع محس��ن هاشمی کناره گیری‬ ‫‪36‬‬ ‫کرده و در مورد س��ایر گزینه ها رای گیری صورت گرفته بود‪.‬‬ ‫هر چه بود محسن هاشمی در نهایت از سوی اصالح طلبان به‬ ‫شورای شهر ب ر ای انتخاب شهردار معرفی شد‪.‬‬ ‫ماجرای چمران و قالیباف‬ ‫محمد باق��ر قالیباف اگر چ��ه به نظر م ی رس��ید تنها‬ ‫گزینه اصولگرایان باشد‪ ،‬اما همچنان تا روزهای اخر حرف و‬ ‫حدیث هایی در مورد احتمال امدن افراد دیگری از اصولگرایان‬ ‫نیز مطرح ب��ود‪ .‬مهمترین اظهارنظر هم مربوط م ی ش��د به‬ ‫مهدی چمران که گفت اصولگرایان ممکن است گزینه های‬ ‫دیگری هم غیر از قالیباف داشته باشند‪.‬هر چه بود در روز اخر‬ ‫محمد باقر قالیباف به عنوان گزینه نهایی اصولگرایان ب رای‬ ‫انتخاب شهردار به شورای شهر معرفی شد‪.‬‬ ‫معادالت یک انتخاب مهم‬ ‫ارایش سیاسی شورای ش��هر چهارم معادالت انتخاب‬ ‫ش��هردار را پیچیده ت��ر از همیش��ه ک��رده بود‪ .‬از یک س��و‬ ‫اصالح طلبان با تع��داد ‪ 14‬رای یک فراکس��یون قابل توجه‬ ‫تشکیل داده بودند‪ .‬از س��وی دیگر چهره های حامی شهردار‬ ‫وقت امید اصلی او ب رای انتخاب مجدد بودند‪ .‬اما در این میان‬ ‫یک فاکتور مهم دیگر هم وجود داشت؛ چند عضو شورای شهر‬ ‫از مستقل ها تعریف م ی شدند‪ .‬چهره هایی که از فراکسیون و‬ ‫گروه ورزش ی های ش��ورا بودند‪ .‬چنین شرایطی پی ش بینی و‬ ‫تحلیل را درباره نتیجه نهایی جلسه انتخاب شهردار سخت‬ ‫م ی کرد‪ .‬انچه مسلم بود اشتباه تشکیالتی از جانب هر کدام‬ ‫از دو طیف سیاسی شورا نتیجه را رقم م ی زد‪.‬‬ ‫دو بار رای گیری برای شهرداری‬ ‫صبح یکش��نبه هفدهم ش��هریورماه؛ جلسه انتخاب‬ ‫شهردار در ساختمان بهشت‪ .‬همه اعضای شورا امده اند‪ .‬دو‬ ‫میهمان هم در جمع حاضر هس��تند؛ میهمانانی که یکی‬ ‫از انها تا س��اعتی دیگر به عنوان ش��هردار پایتخت انتخاب‬ ‫خواهد شد‪ .‬ساعت از ‪ 10‬گذشته که هر دو نامزد شهرداری به‬ ‫بیان برنامه های خود ب رای شهردار شدن م ی پردازند‪ .‬جلسه‬ ‫غی ر علنی است و خب رنگاران همگی در انتظار جدیدترین خب ر‪.‬‬ ‫سخنگوی شورا به خب رنگاران م ی گوید شهردار ته ران حتما در‬ ‫این جلسه انتخاب خواهد شد‪ .‬این اظهارنظر از انجا اهمیت‬ ‫می یافت که برخی اصالح طلبان پروژه انتخاب سرپرست را‬ ‫هم دنبال م ی کردند‪ .‬ساعت از ‪ 10:40‬گذشته‪ ،‬لحظه به لحظه‬ ‫به تعداد چهره های ناشناس پشت در جلسه انتخاب شهردار‬ ‫افزوده م ی ش��ود‪ .‬برخی از اعضا دقیقه ای ب��ه بیرون م ی ایند‬ ‫و گفت وگو های کوتاهی با این افراد دارن��د‪ .‬ارائه برنامه های‬ ‫قالیباف در صحن شورا به اتمام م ی رسد و وی در پایان جلسه‬ ‫خطاب به اعضای ش��ورا م ی گوید‪« :‬اگر به من رای دهید از‬ ‫شما ممنونم و دست های شما را به گرمی م ی فشارم‪».‬ساعت‬ ‫‪ 11 : 30‬با اغاز رای گیری انتخاب شهردار‪ ،‬محسن هاشمی و‬ ‫محمدباقر قالیباف از صحن شورا خارج م ی شوند‪ .‬چند دقیقه‬ ‫بعد به خب رنگاران اطالع داده م ی شود که محمد باقر قالیباف و‬ ‫محسن هاشمی رای ب رابری کسب کرده اند؛ ‪ 15‬به ‪ 15‬با یک‬ ‫رای ممتنع‪ .‬با توجه به سوابق دوران قبل همه م ی گویند این‬ ‫عباس شیبانی بوده که باز رای ممتنع داده است‪.‬‬ ‫اما این بار ای��ن رای ممتنع را الهه راس��تگو به گلدان‬ ‫انداخته است‪.‬سخنگوی شورا به خبرنگاران م ی گوید که بار‬ ‫دیگر رای گیری م ی شود‪ .‬ساعت ‪ 11:45‬رای گیری دوم هم به‬ ‫پایان م ی رس��د و در اولین اظهارنظر چنین اعالم م ی ش��ود‪:‬‬ ‫قالیباف ‪ 16‬به ‪ 14‬شهردار و یک رای هم مخدوش است‪.‬‬ ‫روایت مسجد جامعی از شهردار شدن قالیباف‬ ‫احمد مس��جد جامعی که حاال ریاس��ت شورای شهر‬ ‫را بر عهده دارد‪ ،‬جلس��ه روز یکشنبه ش��ورا را اینگونه روایت‬ ‫م ی کند‪«:‬با رسیدن قالیباف‪ ،‬محس��ن هاشمی هم زمان به‬ ‫جلسه شورای شهر امد و در محل پی ش بینی شده قرار گرفتند‬ ‫و ب رای صحبت و ارائه ب رنامه نیز قرعه کشی کردیم و قالیباف‬ ‫ب راساس قرعه کشی صورت گرفته گزارش و ب رنامه های خود را‬ ‫درباره شهرداری اعالم کرد‪.‬قالیباف در گزارش خود اشاره هایی‬ ‫به سابقه همکاری خود با هاشمی داشت و متقابال هاشمی‬ ‫نیز همین کار را کرد‪ .‬ادبیات هاشمی به نحوی بود که اباد‬ ‫به هاشمی گفت شما که با هم رابطه همکاری خوبی دارید‬ ‫چرا به نفع قالیباف کنار نم ی روید؟ هنوز هم دیر نشده است؟‬ ‫شهردار در شورا‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫فضای جلسه را با این وضعیت حفظ کنید و با انچه از بیرون‬ ‫تصور م ی شد مقایسه کنید‪ .‬هاشمی نیز در جواب اباد گفت‬ ‫که قالیباف نم ی گذارد کنار بکشم و او هم تایید کرده که من‬ ‫نم ی گذارم‪ .‬در پایان جلس��ه ب رای رای گیری خواستیم هر دو‬ ‫نامزد شهرداری ته ران جلس��ه را ترک کنند که هنگام ترک‬ ‫جلسه هاشمی خواست از راهی که امده برود و من از هاشمی‬ ‫خواستم که با قالیباف برود و بنده نیز دو‪ ،‬سه بار پشت قالیباف‬ ‫زدم که این حرکت نشانه قدردانی است‪».‬‬ ‫حاال که ش��هردار انتخاب شده جلس��ه علنی شورا با‬ ‫سخنرانی احمد مسجد جامعی ‪،‬رئیس شورای شهر رسمیت‬ ‫پی دا م ی کند‪ .‬مسجدجامعی با بیان اینکه محمدباقر قالیباف‬ ‫با ‪ ۱۶‬رای قطعی از سوی اعضای شورای شهر ته ران در دوره‬ ‫چهارم شهردار شده است ‪،‬م ی گوید‪« :‬از محسن هاشمی که‬ ‫نامزد شهرداری ته ران بود تشکر م ی کنیم‪».‬‬ ‫مس��جدجامعی ادامه م ی دهد‪« :‬قالیب��اف اظهار کرد‬ ‫در حوزه س��خت افزاری کارهایی را به انجام رس��انده اس��ت‬ ‫و همچنی��ن در ح��وزه نرم افزاری نیز ش��رایط فراهم ش��ده‬ ‫است‪ .‬محس��ن هاش��می هم با رویکرد نرم افزاری و «شهر‬ ‫انس��ان محور» ب رنامه ارائه کرد که در نهای��ت قالیباف با ‪۱۶‬‬ ‫رای قطعی از طرف شورای ش��هر ته ران انتخاب شد که این‬ ‫انتخاب را به وی تبریک م ی گوییم ‪ ،‬اگرچه در بین ارا یک رای‬ ‫مخدوش نیز وجود داشت که در ان نام قالیباف نوشته شده‬ ‫و خط خورده بود‪».‬‬ ‫رئیس ش��ورای شهر ته ران ضمن تش��کر از محسن‬ ‫هاش��می که با ش��ورا همکاری داش��ت‪ ،‬م ی گوید‪« :‬وجود‬ ‫اختالف س��لیقه و دیدگاه های مختلف ضعفی ب رای ش��ورا‬ ‫محسوب نم ی شود و نقطه قوت اس��ت‪ ».‬در ادامه محسن‬ ‫هاشمی پشت تریبون قرار گرفته و م ی گوید‪« :‬نامزدشدن در‬ ‫شهرداری ته ران به دلیل حرکت خود قالیباف بود‪ .‬در سال‬ ‫‪ 89‬بر س��ر توافق به عمل امده به منظور پرداخت اعتبارات‬ ‫مترو از س��وی دولت از مترو کناره گرفتم تا مترو پیشرفت‬ ‫کند و عموما بعد از اینکه مسئولیت اجرایی از فردی گرفته‬ ‫م ی شود اط رافیان از وی م ی خواهند ب راساس سوابقی که دارد‬ ‫ب رای مجلس و شوراها و سایر پس ت ها کاندیدا شود‪ .‬کاندیدا‬ ‫شدن من به عنوان شهردار ته ران حرکت خود قالیباف بود تا‬ ‫در کنار ایشان رقابت کنم‪».‬‬ ‫هاشمی خطاب به اعضای ش��ورای شهر ته ران هم‬ ‫م ی گوید‪« :‬از کسانی که به من رای دادند تشکر م ی کنم و از‬ ‫سایر اعضایی که به من رای ندادند نیز بیشتر تشکر م ی کنم‪.‬‬ ‫این رقابت تجربه مناسبی ب رای من بود و موجب م ی شود تا‬ ‫در عرصه های مختلف فعالیت کنم ‪.‬من هنوز عضو شهرداری‬ ‫ته ران هس��تم و به فعالیت خ��ود ادامه م ی ده��م‪ .‬توصیه‬ ‫همیشگی من به شهردار جدید ب راساس ریل محوربودن است‬ ‫که مترو بیش از این توسعه یابد تا دسترسی به ان سهل تر از‬ ‫حال باشد و همه جای ته ران ایستگاه مترو باشد»‬ ‫ت تریبون قرار گرفته و‬ ‫در ادامه محمدباقر قالیباف پش ‬ ‫م ی گوید‪« :‬مکلف هستم شکر این نعمت را با تالش و خدمت‬ ‫صادقانه و مجاهدانه به جا بیاورم و ب��ه دور از حب و بغض و‬ ‫رفتارهای سیاسی و رفتارهای کوته نظ رانه اقدام کنم‪ .‬کامال‬ ‫جدی م ی گویم که اقای هاش��می در هش��ت سال گذشته‬ ‫از همکاران خوب و نزدیک ما بوده ان��د و همین حاال هم در‬ ‫ش��هرداری و جزو همکاران ما هس��تند‪ .‬امروز پس از اعالم‬ ‫برنامه در جلسه‪ ،‬هر دو به دفتر من رفتیم و من به وی گفتم‬ ‫که حتی اگر من انتخاب نشوم و امروز از این ساختمان بروم‪،‬‬ ‫حتما شما ماندگار هس��تید و اگر من انتخاب شوم‪ ،‬باز هم از‬ ‫شما در شهرداری استفاده خواهد شد و تجربه شما بال استفاده‬ ‫نم ی ماند‪».‬‬ ‫قالیباف ادامه م ی ده��د‪« :‬بیرون از انچ��ه ما در نظر‬ ‫داریم‪ ،‬حرف های زیادی گفته م ی شود‪ ،‬ولی رابطه دوستانه‬ ‫و کاری من و اقای هاشمی هیچ مشکلی با یکدیگر نداشته‬ ‫و حتی زمانی که وی م ی خواست نامزد شود‪ ،‬پیش من امد‬ ‫و از من اجازه گرفت‪ ،‬اما من گفتم که هیچ اشکالی ندارد و‬ ‫باید رقابت صورت گیرد‪ .‬اگر رقابتی هم در انتخاب شهردار‬ ‫بوده‪ ،‬از همین لحظه تمام م ی شود و من شهردار یک شهر‬ ‫و شهردار همه اعضا هستم و در عین حال دوستان قدیم ی و‬ ‫صمیم ی زیادی بین دوستان اصالح طلب و اصولگرا دارم که‬ ‫همه ب رای من عزیز هستند و من خادم همه شما هستم‪ ».‬او‬ ‫در ادامه م ی گوید‪« :‬خدا من را نیامرزد اگر سلیقه سیاسی را‬ ‫در جایی به کار گیرم و هدفم خدمت به مردم نباشد و از این‬ ‫به بعد نیز در خدمت همه اعضای ش��ورا همانند سال های‬ ‫گذشته خواهم بود‪g ».‬‬ ‫انالیز رای اعضا‬ ‫درباره اینکه اعضای شورای شهر برای انتخاب ش�هردار هر یک به کدام یک از دو گزینه ر ای داده اند همچنان حرف و حدیث های فراوانی وجود دارد‪ ،‬اما اکثر رسانه ها‬ ‫این ترکیب را منتشر کرده اند‪.‬‬ ‫دور دوم رای گیری‬ ‫دور اول رای گیری‬ ‫محسن هاشمی بهرمانی‬ ‫محمد باقر قالیباف‬ ‫حسین رضازاده‬ ‫عباس جدیدی‬ ‫احمد مسجد جامعی‬ ‫هادی ساعی‬ ‫اسماعیل دوستی‬ ‫محمد مهدی تندگویان‬ ‫محمد ساالری‬ ‫فاطمه دانشور‬ ‫احمد حکیم ی پور‬ ‫محمد حقانی‬ ‫عبدالحسین مختاباد‬ ‫غالمرضا انصاری‬ ‫محسن سرخو‬ ‫مسعود سلطان ی فر‬ ‫ول ی اهلل شجاع پوریان‬ ‫احمد دنیامالی‬ ‫مهدی چمران‬ ‫علیرضا دبیر‬ ‫حبیب کاشانی‬ ‫مرتضی طالیی‬ ‫پرویز سروری‬ ‫رضا تقی پور‬ ‫رحمت اهلل حافظی‬ ‫اقبال شاکری‬ ‫مجتبی شاکری‬ ‫ابوالفضل قناعتی‬ ‫معصومه اباد‬ ‫عبدالمقیم ناصحی‬ ‫محسن پیرهادی‬ ‫عباس شیبانی‬ ‫سفید‬ ‫الهه راستگو‬ ‫محمد باقر قالیباف‬ ‫احمد دنیامالی‬ ‫الهه راستگو‬ ‫مهدی چمران‬ ‫علیرضا دبیر‬ ‫حبیب کاشانی‬ ‫مرتضی طالیی‬ ‫پرویز سروری‬ ‫رضا تق ی پور‬ ‫عباس شیبانی‬ ‫رحمت اهلل حافظی‬ ‫اقبال شاکری‬ ‫مجتبی شاکری‬ ‫ابوالفضل قناعتی‬ ‫معصوم ه اباد‬ ‫عبدالمقیم ناصحی‬ ‫محسن پیرهادی‬ ‫محسن هاشمی بهرمانی‬ ‫عباس جدیدی‬ ‫احمد مسجد جامعی‬ ‫هادی ساعی‬ ‫اسماعیل دوستی‬ ‫محمد مهدی تندگویان‬ ‫محمد ساالری‬ ‫فاطمه دانشور‬ ‫احمد حکیم ی پور‬ ‫محمد حقانی‬ ‫عبدالحسین مختاباد‬ ‫غالمرضا انصاری‬ ‫محسن سرخو‬ ‫مسعود سلطان ی فر‬ ‫ولی اهلل شجاع پوریان‬ ‫سفید یا مخدوش‬ ‫حسین رضازاده (رای وی خط خوردگی داشته است ولی‬ ‫بعد همه پذیرفته اند که به قالیباف رای داده است)‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اخراج «راستگو»‬ ‫‪4‬‬ ‫حمالت بی امان اصالح طلبان به عضو شورای شهرادامه دارد‬ ‫ماجراهای انتخاب ش��هردار اما با پایان پروسه انتخاب‬ ‫شهردار به پایان نرسید‪ .‬اصالح طلبان که نتوانسته بودند به‬ ‫شهرداری ته ران برس��ند حاال بیش از هر چیز دیگری دنبال‬ ‫چرایی این رویداد بودند‪ .‬انها روندی سخت و طوالنی را ب رای‬ ‫رسیدن به شهرداری ته ران طی کرده و شاید فکر نم ی کردند‬ ‫چنین نتیجه ای در جلسه روز یکشنبه رقم بخورد‪.‬‬ ‫حاال انها دنبال ارایی بودند که از س��وی خودش��ان به‬ ‫سبد محمد باقر قالیباف ریخته ش��ده بود؛ ارایی که انها را از‬ ‫شهرداری ب رای چهار سال دور کرده بود‪.‬‬ ‫اولین احتمال انه��ا احمد دنیا مالی ب��ود‪ .‬او از مدی ران‬ ‫س��ابق محمد باقر قالیباف بود و البته فرد مشترک فهرست‬ ‫اصالح طلبان و اصولگرای��ان‪ .‬او گویا به اصالح طلبان خبر از‬ ‫رایش به قالیباف را داده بود‪.‬‬ ‫حدس و گمان ها درس��ت ب��ود‪ .‬او از می��ان قالیباف و‬ ‫هاشمی مدیر سابق خودش را برگزیده بود‪ .‬احمد دنیا مالی حاال‬ ‫با واکنش های گسترده اصالح طلبان مواجه شده بود‪ .‬او اما در‬ ‫اظهارنظری چنین گفت‪« :‬با افتخار به قالیباف رای دادم‪۸۰ .‬‬ ‫درصد مردم ته ران از عملکرد قالیباف راضی هستند‪ .‬هر یک‬ ‫از اعضای شورای شهر م ی تواند به هر کسی که احساس کرد‬ ‫قابلی ت های بیشتری ب رای اداره شهر ته ران دارد‪ ،‬رای بدهد‪.‬‬ ‫یزنند گفته بودند‬ ‫همان دوستانی که هم اکنون حرف حزبی م ‬ ‫‪38‬‬ ‫نم ی خواهند در شورای شهر بحث های سیاسی و حزبی کنند‪.‬‬ ‫شهرداری و شورای ش��هر محلی سیاسی نیست و خدماتی‬ ‫است‪ ،‬باید از اینگونه سیاس��ت زدگی که به وحدت مجموعه‬ ‫یزند دوری کنیم‪».‬‬ ‫ضربه م ‬ ‫اصالح طلبان و مساله ای به نام الهه راستگو‬ ‫احمد دنیا مالی از مدی ران سابق محمد باقر قالیباف بود‪،‬‬ ‫پس ب رای اصالح طلبان گویا رای او به قالیباف خیلی دور از‬ ‫انتظار نبوده است اما انچه انها را ب ر افروخت رای الهه راستگو‬ ‫به محمد باقر قالیب��اف بود‪ .‬او عضو اصالح طلب ش��ورا و از‬ ‫اعضای حزب اسالمی کار بود‪.‬‬ ‫البته پیش از اغاز ماجرای انتخاب ش��هردار ته ران در‬ ‫همان روز انتخاب رئیس شورا هم شایعاتی وجود داشت که او‬ ‫به چمران رای داده است؛ شایعاتی که البته هرگز اثبات نشد‪.‬‬ ‫این بار اما گویا شرایط فرق کرده بود‪ .‬حاال دیگ ر تردیدی وجود‬ ‫نداش��ت که او به گزینه اصولگرایان رای داده است‪ .‬خبر که‬ ‫جدی شد واکنش ها هم شدت گرفت‪ .‬در نخستین تحول در‬ ‫این مورد سخنگوی حزب اسالمی کار در موضعی رسمی در‬ ‫این مورد گفت‪« :‬در مورد نوع برخورد با خانم الهه راستگو به‬ ‫خاطر تخلف تشکیالتی که انجام داده اند‪ ،‬در جلسه شورای‬ ‫داوری حزب تصمیم گیری م ی شود‪ .‬با توجه به اینکه اعضای‬ ‫ش��ورای مرکزی بحث تخلف تش��کیالتی و رعایت نکردن‬ ‫اخالق تشکیالتی از س��وی خانم الهه راستگو را مدنظر قرار‬ ‫دادند و باتوجه به اساسنامه حزب‪ ،‬قرار شد تصمیم گیری در‬ ‫مورد لغو عضویت خانم الهه راس��تگو از حزب یا موارد دیگر‬ ‫در جلسه ش��ورای داوری مدنظر قرار بگیرد‪ ».‬علی حسینی‪،‬‬ ‫سخنگوی حزب اسالمی کار ادامه داد‪« :‬خانم الهه راستگو قبل‬ ‫از اینکه بخواهند به اقای قالیباف رای بدهند‪ ،‬طی مصاحب ه ها‬ ‫و اظهاراتشان گفته بودند که به اقای هاشمی رای خواهند داد‬ ‫و ما ب رای این موضوع شاهد داریم؛ بناب راین ایشان باید توضیح‬ ‫دهند که چرا چنین ب ی اخالقی تشکیالتی را مرتکب شده اند‪».‬‬ ‫او در پاسخ به برخی رس��انه ها و افراد که تصمیم حزب‬ ‫اسالمی کار در مورد الهه راستگو را دیکتاتوری حزبی نامیده‬ ‫بودند‪ ،‬گفت‪« :‬باید دانست هر تشکیالت و حزبی ب رای خود‬ ‫ایی ن نامه و ضوابط تش��کیالتی دارد و در همین ایی ن نامه و‬ ‫اساس��نامه تخلفات حزبی و نوع برخورد با ان مورد توجه قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬خانم راس��تگو اساس��نامه حزب را خودشان قبول‬ ‫کرده اند و ب راساس ان عضو شورا شده اند‪ .‬حال اگر اساسنامه را‬ ‫رعایت نکرده اند و به رغم قولی که داده اند عمل نکرده اند باید‬ ‫به چنین تخلف تشکیالتی در جایی رسیدگی شود‪ .‬اگر عضو‬ ‫حزبی از احزاب اصولگرا نیز چنین تخلف تشکیالتی را انجام‬ ‫داده بود‪ ،‬قاعدتا انها نیز به چنین تخلفی رسیدگی م ی کردند‪».‬‬ ‫تنش در شورا‬ ‫حاش��ی ه ها در مورد رای الهه راس��تگو به صحن علنی‬ ‫شورا رسیده اس��ت‪ .‬اختالف بین اصالح طلبان باال گرفته‪ .‬در‬ ‫جلسه روز سه شنبه گذشته چند اصالح طلب صحن شورا را‬ ‫در اعتراض به الهه راستگو ترک کردند‪ .‬راستگو اما در واکنش‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫به انتقادها چنین م ی گوید‪« :‬من وامدار هیچ حزب و گروهی‬ ‫نیستم‪ ،‬بلکه وام دار مردمی هستم که من را به عنوان نماینده‬ ‫خود برگزیدند‪ .‬رای مردم به نماینده خود یعنی اعتماد مردم و‬ ‫من به عنوان نماینده مردم ته ران به س��بب سوگندی که یاد‬ ‫کردم مکلف هستم که وظایفم را به نحو مطلوب و انگونه که‬ ‫به صالح مردم است انجام دهم‪ .‬من با توکل بر خدا و بررسی‬ ‫ب رنامه های هر دو گزینه پیشنهادی رای دادم و این دو شخص‬ ‫هر دو جزو کسانی هستند که ب رای نظام با ارزشند‪.‬‬ ‫شب قبل از روز انتخاب شهردار حس عجیبی داشتم‬ ‫و با خود گفتم که من در قبال مردم مس��ئول هستم و باید‬ ‫مصالحشان را در نظر بگیرم ‪،‬چرا که باید در قبال انتخابمان‬ ‫جوابگو باشیم‪ .‬من در ابتدا رای ممتنع دادم که ارا ب رابر شد و‬ ‫وقتی ب رای بار دوم رای گیری شروع شد ‪،‬حس کردم رای من‬ ‫تاثی ر گذار است و باید فردی را انتخاب کنم که مصالح شهر‬ ‫را به دستش بسپارم و تش��خیص من این بود که کسی جز‬ ‫ب باشد‪ .‬افرادی که‬ ‫قالیباف نم ی تواند در حال حاضر مناس�� ‬ ‫مطالب و ش��ایعات کذب را مطرح کردند باید نزد خدا جوابگو‬ ‫باشند حتی در این میان برخی افراد مرا خائن خطاب کردند که‬ ‫من انها را نخواهم بخشید‪.‬در جایی دیگر نیز عنوان شده است‬ ‫که من قسم خورده ام به قران که به اصالح طلبان رای دهم اما‬ ‫زمانی که کمالی‪ ،‬دبیرکل حزب اسالمی کار مرا خواستند به‬ ‫من گفتند که شما برگه ای که پیش از انتخابات امضا شده بود‬ ‫را امضا نکردید که در ان به قران نیز قسم خورده شده بود و من‬ ‫این برگه را امضا نکردم و در این جلسات اخر نیز شرکت نکردم‬ ‫چرا که از برخی حرکات و ب رنامه ریزی ها ناراضی بودم‪ ».‬مختاباد‬ ‫که عضو اصالح طلب شورای ش��هر است و از معترضانی که‬ ‫صحن ش��ورا را ترک کرده‪،‬م ی گوید‪« :‬خانم الهه راستگو در‬ ‫فراکسیون اصالح طلبان قس��م دروغ خورده و حیثیت یک‬ ‫فراکسیون را زیر سوال برده است‪ .‬در رای دادن هیچ اجباری‬ ‫وجود ندارد که اعضا به چه کسی رای دهند اما اقدامی که اقای‬ ‫دنیامالی و خانم راستگو در انتخاب شهردار انجام دادند منطقی‬ ‫نبوده است‪ .‬به عقیده من وقتی تیمی تشکیل م ی شود باید‬ ‫همه اعضا با یکدیگر کار کنند که اگر اشتباهی مرتکب شوند‬ ‫به تیم ضربه خواهد خورد‪ ».‬وی با بیان اینکه خانم راستگو دو‬ ‫رفتار اشتباه انجام دادند اظهار داشت‪« :‬راستگو در فراکسیون‬ ‫اصالح طلبان قسم دروغ خورده و حیثیت یک فراکسیون را زیر‬ ‫سوال برده است‪ ».‬در واکنشی عجیب اما فاطمه دانشور هم‬ ‫گفت‪« :‬دروغ‪ ،‬نفاق و تهمت سه ویژگی راستگو است و حزب‬ ‫اسالمی کار باید وی را اخ راج کند‪ ».‬فاطمه دانشور هنگام نطق‬ ‫الهه راستگو درباره چرایی رای دادنش به محمدباقر قالیباف‬ ‫با ترک صحنه شورای شهر به جمع خبرنگاران امد و گفت‪:‬‬ ‫«ایشان از نظر من خیانت کرده است‪ ،‬چرا که در فراکسیون‬ ‫اصالح طلبان وی دست روی کالم اهلل گذاشته است و با سایر‬ ‫اعضا هم قسم شده که به کاندیدای مورد تایید اصالح طلبان‬ ‫ب رای شهردار اینده رای بدهد‪ .‬کار ایشان ب ی اخالقی است‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه راس��تگو موجب ایجاد نفاق در میان‬ ‫اعضای اصالح طلب شورای شهر نیز شده است‪ ،‬تاکید کرد‪:‬‬ ‫«وی در این جلسات حضور داشت و در جریان جلسات ما بوده‬ ‫است‪ .‬نباید این کار را م ی کرد‪».‬‬ ‫دانش��ور در ادامه با بی��ان اینکه هم اکنون راس��تگو با‬ ‫گفتن این مطالب به نوعی درحال تهمت زدن است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«وی در مصاحبه خود با یکی از رس��انه ها اعالم کرده است‬ ‫مسجد جامعی به وی گفته خائن‪ .‬این در حالی است که اقای‬ ‫مسجدجامعی مطلقا این حرف را نزده است‪ .‬از این رو از حزب‬ ‫اسالمی کار م ی خواهیم که شدیدا با وی برخورد کند و وی را‬ ‫از حزب خود اخ راج کند‪ .‬بای��د بدانیم که چرا وی در چند ثانیه‬ ‫اخر رای خود را به قالیباف داده است که این موضوع نیز باید‬ ‫روشن شود‪ ».‬در این میان محسن هاشمی کاندیدای ناکام‬ ‫شهرداری ته ران در خصوص هجمه اصالح طلبان به راستگو‬ ‫گفته است‪« :‬راستگو ازاد بوده که به هرکسی که م ی خواسته‬ ‫رای بدهد‪ ».‬تحوالت پی رامون الهه راستگو اوضاع را انچنان‬ ‫کرد که در نهایت حزب اس�لامی کار روز چهارشنبه گذشته‬ ‫این چهره اصالح طلب را اخ راج کرد‪ .‬در جلسه ظهر چهارشنبه‬ ‫گذشته ش��ورای داوری حزب کار اعضای این شورا به اخ راج‬ ‫الهه راس��تگو از این حزب رای دادند‪ .‬با وجود اینکه راس��تگو‬ ‫ب رای حضور دعوت ش��ده بود اما در این جلسه شرکت نکرد‪.‬‬ ‫گفته شده که حکم شورای داوری به صورت کتبی به وی ابالغ‬ ‫م ی شود و به وی یک هفته فرصت داده شده تا نسبت به این‬ ‫حکم اعتراض کند‪ .‬جالب اینکه پرونده الهه راستگو به اتهام‬ ‫«دروغ گویی» و «نفاق تشکیالتی» به ش��ورای داوری این‬ ‫حزب ارجاع داده شده بود‪.‬‬ ‫اما در همین راستا الهه راس��تگو پس از اخ راج از حزب‬ ‫اصالح طلب متبوع��ش در نامه ای نوش��ت‪« :‬صراحتا اعالم‬ ‫م ی کنم با بخش��ی از جریان اصالح طلب ک��ه اتفاقا بخش‬ ‫تندروی ان محس��وب م ی ش��وند و از دولت س��هم خواهی‬ ‫م ی کنند‪ ،‬زاویه داشته و دارم و تا انجا که مطلع هستم بخش‬ ‫زیادی از نخبگان این جریان نیز با اینجانب همسو هستند‪».‬‬ ‫متن کامل این نامه به شرح زیر است‪:‬‬ ‫«این دیکتاتوری و تک صدایی قبال نیز داد بخش بزرگی‬ ‫از جناح موسوم به چپ و اصالح طلبان فعلی را در اورده بود‪ .‬یک‬ ‫حزب دولتی ب رامده از دولت هفتم و هشتم از طرف تمام جریان‬ ‫تصمیم م ی گرفت و اگر کسی با ان تصمیم مخالفت داشت‬ ‫با بهره گیری از گزاره های مختلف و در قالب های زیبایی که‬ ‫داش��ت نه تنها مخالفان بلکه منتقدان را یا از صحنه بیرون‬ ‫م ی کرد یا مجبور به س��کوت م ی کرد‪ .‬ای��ن درحالی بود که‬ ‫ادعای گسترش جامعه مدنی و مش��ارکت مردم توسط انان‬ ‫گوش فلک را کر م ی کرد‪ .‬اینجانب ب ر اساس شناخت و اقناع‬ ‫وجدانی و طبق س��وگندی که هنوز چند روزی از ان نگذشته‬ ‫به مردم شریف ته ران متعهد م ی شوم که ب ر اساس اقناع انچه‬ ‫پس از تحقیق و دریافت های خودم به ان رس��یده ام از منافع‬ ‫ی ترجیح‬ ‫شهروندان دفاع کنم و ان را به منافع شخصی و باند ‬ ‫دهم‪ .‬حتی اگر دیکتاتورهای مدرن و قیم ماب را خوش نیاید‬ ‫و انبوه اهانت ها‪ ،‬تحقیرها و توهی ن ها را در ش��بکه رسانه ای‬ ‫داخلی و خارجی خود به اینجانب نثار نمایند‪ ،‬چراکه از س��ال‬ ‫‪ 76‬با این شیوه استبداد مدرن اشنا ش��ده و بارها از سوی ان‬ ‫نواخته ش��ده ام‪ .‬از این قیم مابان به ظاهر دموکرات س��والی‬ ‫دارم و ان این است که شعار ش��ما توجه به ارا و نظ رات مردم‬ ‫نیست؟ ایا مردم شریف ته ران در نظرسنج ی هایی که خودتان‬ ‫انجام داده اید اقای قالیباف را بر دیگران ترجیح نداده بودند؟‬ ‫این برخورد دوگانه شما بسیار شبیه به دموکرات مابان غ ربی‬ ‫امریکایی است که نشان م ی دهد دموکراسی فقط در زمانی‬ ‫مقبول شماست که همسو با نظ رات و عالیق جناحی و حزبی‬ ‫شما باشد‪ .‬یکی از دالیلی که اینجانب را قانع کرده که به اقای‬ ‫محسن هاشمی رای ندهم همانا حمایت شما از ایشان بود‪،‬‬ ‫چراکه در گذشته نه چندان دور وی و پدرش را افراد دیکتاتور‬ ‫معرفی و انواع و اقسام اتهامات مالی و‪ ...‬را نثار انان م ی کردید‪.‬‬ ‫کافی است ب رای اینکه کامال به یادتان بیاید در رسانه های از‬ ‫سال ‪ 76‬تا ‪ 84‬نام ایشان را جس ت وجو کنید؛ حال چه اتفاقی‬ ‫افتاده که به حمایت ایش��ان برخاس��تید؟ اگر اتهامات دیروز‬ ‫ش��ما کذب بوده باید صراحتا توبه کنید و از اقای هاشمی و‬ ‫فرزندانش عذرخواهی کنید‪ .‬اینجانب صراحتا اعالم م ی کنم‬ ‫که با بخشی از جریان اصالح طلب که اتفاقا بخش تندروی‬ ‫ان محسوب م ی شوند و جالب انکه ب ر اساس جبر زمانه اکنون‬ ‫شعار اعتدال م ی دهند و از دولت سهم خواهی م ی کنند زاویه‬ ‫داشته و دارم و تا انجا که مطلع هستم بخش زیادی از نخبگان‬ ‫این جریان نیز با اینجانب همس��و هستند‪ ،‬اما غالبا به دلیل‬ ‫جلوگیری از هتک حرمت خویش جرات بیان انتقادات خود‬ ‫را از این قیم مابان ندارند‪ .‬به نظر اینجانب چنانچه نقد درون‬ ‫گفتمانی در جریان اصالح طلب انجام نشود مجددا با برخورد‬ ‫قاطبه مردم رو به رو خواهیم شد‪ .‬مردم از شعار های رنگارنگ و‬ ‫مرد م فریب خسته اند و به دنبال خادمین واقعی خود هستند‬ ‫و با دقت گفتار و کردار ما را رصد ک��رده و در انتخابات با رای‬ ‫هوشمندانه خویش پاسخ ما را داده و خواهند داد و به نظر من‬ ‫چنانچه مجددا دیکتاتوری مدرن بر جریان اصالحات حاکم‬ ‫ی را قطعا و یقینا از دست‬ ‫شود این مقدار اقبال نس��بی مردم ‬ ‫خواهیم داد و من به عقالی جریان هشدار جدی م ی دهم که‬ ‫زودتر چاره ای ب رای این مشکل اساسی بیندیشند‪ .‬اینجانب‬ ‫م ی توانس��تم رای خویش را در شورای ش��هر پنهان کنم اما‬ ‫ب ر اساس اقناع وجدانی اقای دکتر قالیباف را بر اقای مهندس‬ ‫هاشمی به دالیل متعدد از جمله توانایی اجرایی ترجیح دادم‬ ‫و به صورت ش��فاف رای خویش را ارائه ک��ردم‪ ،‬البته این هم‬ ‫قابل ذکر است که دیکتاتوری مدرن نگذاشت که فرد دیگری‬ ‫در جریان اصالحات کاندیدا ش��ود و گرنه اف��رادی در جریان‬ ‫اصالح طلب خود را در معرض کاندیدا شدن قرار داده بودند که‬ ‫اگر دیکتاتوری مدرن اجازه م ی داد قطعا اینجانب و برخی دیگر‬ ‫از اصالح طلبان شورا به انان رای م ی دادیم‪.‬‬ ‫به دنبال تخریب سازمان یافته جریان دیکتاتوری مدرن‬ ‫اینجانب به عنوان یک بان��وی اصالح طلب صراحتا فاصله و‬ ‫چند عضو اصالح طلب شورای شهر در اعتراض به الهه راستگو هنگام نطق او صحن شورا را ترک کردند‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست‬ ‫اختالف دیدگاه عمیق و اساس��ی خود را با این غوغاساالران‬ ‫مدرن و به ظاهر دموکرات اب راز م ی دارم و خود را ب رای حمالت‬ ‫و هجمه های ناجوانمردانه انان که به انواع مختلف ش��روع‬ ‫شده و ادامه دارد اماده کرده ام‪ .‬بدیهی است که این هجمه ها‬ ‫اینجانب را از پشت کردن به سوگندی که در ابتدای عضویت‬ ‫در شورای شهر ته ران خورده ام باز نخواهد داشت و شرافت و‬ ‫عمل به سوگند خود را به تسلیم ش��دن در ب رابر دیکتاتوری‬ ‫ن ترجیح خواهم داد‪».‬‬ ‫مدر ‬ ‫الهه راستگو زاده ‪ ۱۳۴۱‬در مالیر اس��ت ‪ .‬او کارشناس‬ ‫مدیریت و ب رنامه ریزی اموزشی از دانشگاه عالمه طباطبایی‪،‬‬ ‫کارشناس ارشد مدیریت اموزشی از دانشگاه عالمه طباطبایی‬ ‫و دارای مدرک ‪ DBA‬مدیریت استراتژیک از دانشگاه صنایع‬ ‫و معادن است ‪ .‬راستگو‪ ،‬اموزگار‪ ،‬دبیر‪ ،‬سرگروه اموزش‪ ،‬مسئول‬ ‫استاندارد س��واالت در اداره کل ش��هر ته ران‪ ،‬مدرس مراکز‬ ‫تربی ت معلم شهید باهنر و شهید ثانی‪ ،‬مدرس مرکز اموزش‬ ‫عالی فرهنگیان و مدرس نمونه شهر ته ران در سال ‪ ۷۵‬بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬او که نماینده دوره پنجم مجلس شورای اسالمی از‬ ‫حوزه انتخابیه مالیر بوده در کارنامه کاری خود پس��ت هایی‬ ‫چون نایب رئیس کمیسیون امور اداری و استخدامی‪ ،‬عضو‬ ‫هیات رئیس��ه کمیس��یون زنان‪ ،‬جوانان و خانواده‪ ،‬مدی ر کل‬ ‫اش��تغال زنان وزارت کار و امور اجتماعی سال های ‪،۷۹-۸۱‬‬ ‫مشاور امور کارافرینی و اشتغال وزارت کار و امور اجتماعی و‬ ‫مشاور امور بی ن الملل وزارت کار و امور اجتماعی را نیز تجربه‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫او اما در عین حال همواره یک چهره حزبی بوده است؛‬ ‫او مدتی عضو کمیته بیمه درمان خانه کارگر بود و سخنگویی‬ ‫سابق حزب اسالمی کار‪ ،‬ریاست سازمان زنان حزب اسالمی‬ ‫کار و عضویت ش��ورای مرکزی حزب اس�لامی کار هم در‬ ‫کارنامه حزبی او دیده م ی شود‪.‬‬ ‫الهه راس��تگو در انتخابات چهارمین دوره شورای شهر‬ ‫ته ران در لیست ائتالف اصالح طلبان قرار داشت و توانست‬ ‫به شورای ش��هر ته ران راه یابد‪ .‬الهه راستگو در اولین جلسه‬ ‫ترئیسه‬ ‫شورای شهر‪ ،‬همراه هادی ساعی به عنوان عضو هیا ‬ ‫شورای شهر ته ران (منشی) انتخاب شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫من هرگز قسم نخوردم‬ ‫تو گویی کوتاه با خب رنگار هفته نامه‬ ‫الهه راستگو در گف ‬ ‫مثلث در مورد حاش��ی ه های پدید ام��ده در م��ورد رایش به‬ ‫محمد باقر قالیباف با اشاره به جلس��ه ای که اصالح طلبان‬ ‫مدعی هستند او در ان قسم خورده که به محسن هاشمی‬ ‫رای دهد گفت‪« :‬من اصال در ان جلسه نبودم ‪ .‬شاهدم ب رای‬ ‫این ادعا این است که اقای کمالی دبی ر کل حزب اسالمی کار‬ ‫با من تماس گرفت و گفت که چرا در جلس��ه اصالح طلبان‬ ‫شرکت نکردی؟ من در پاسخ گفتم‪« :‬تداخل این جلسه با یکی‬ ‫از ب رنامه های کاری موجب غیبت من شد‪ .‬بنا بر این من اصال‬ ‫در جلس ه ای شرکت نکرده بودم که بخواهم قسم بخورم‪».‬‬ ‫او در پاسخ به این سوال که اگر نامزد اصالح طلبان فردی‬ ‫غیر از هاشمی بود ایا ش��ما باز هم به قالیباف رای م ی دادی‬ ‫گفت ‪«:‬اصال مش��کل ما همین بود که چ��را اصالح طلبان‬ ‫دیگری غیر از محسن هاشمی نامزد نش��دند‪ .‬شاید اگر فرد‬ ‫اصالح طلبی غیر از هاش��می کاندیدا م ی ش��د ما به او رای‬ ‫م ی دادیم‪».‬‬ ‫حال با همه این تفاس��یر باید ببینیم اصالح طلبان در‬ ‫شورای شهر چه خواهند کرد؟ ایا افرایش اختالفات میان انها‬ ‫موجبات انشعاب تشکیالتی را پدید خواهد اورد یا اینک ه این‬ ‫ماجرا با پادرمیانی اینده ای متفاوت خواهد داشت‪.‬‬ ‫تا اینجای کار که عملکرد اصالح طلبان بسیار احساسی‬ ‫و از روی عصبانیت بود‪ .‬و کامال با شعارهای انها در تضاد است‪.‬‬ ‫این درحالی است که اصولگرایان پارلمان با وجود مواضع بعضا‬ ‫متفاوت علی مطهری هرگز او را تهدید به کنار گذاشته شدن‬ ‫از جمع اصولگرایان نکردند‪g .‬‬ ‫‪40‬‬ ‫تهران در میدان تنگ سیاست‬ ‫نمایندگان پارلمان شهری و خطر تنش با شهرداری‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪5‬‬ ‫روایت مختاباد از علت انتقادهای اصالح طلبان به الهه راستگو‬ ‫‪6‬‬ ‫مختاباد م ی گوید‪« :‬خانم راستگو جلوی همه ما قس�م خورد و قبول کرد به اقای هاشمی رای بدهد‪ .‬ایشان و اقای‬ ‫دنیامالی باید به قول خود عمل م ی کردند‪ .‬حرف با عمل باید همخوانی داشته باشد‪ .‬رفتار این دو نفر درست مثل همان‬ ‫بازیکنی است که از اعتماد همه سوءاستفاده کرد و به تیم خودی گل زد‪ ».‬گفت وگوی مثلث با این عضو اصالح طلب شورای‬ ‫شهر را در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫اقای مختاب�اد! برای ش�روع مصاحبه م ی خواهم‬ ‫س�وال اخرم را همی�ن ابتدای گفت وگو بپرس�م‪.‬‬ ‫سوالم این اس�ت که باتوجه به حضور طی ف های‬ ‫سیاسی در شورای ش�هر و حاش�ی ه هایی که تا‬ ‫امروز پدی�د امده ایا احتمال دارد ش�اهد اتفاقاتی‬ ‫باشیم که در شورای شهر اول به وجود امد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬احتمال چنین اتفاقی تقریبا صفر است‪.‬‬ ‫یعنی احتمال انحالل شورای چهارم به هیچ وجه‬ ‫وجود ندارد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬چرا باید چنین اتفاقی رخ دهد؟ ش��ورای اول‬ ‫شورایی بود که ب رای اولین بار تشکیل شد‪ .‬اتفاقا در ان زمان‬ ‫اصالح طلبان اکثریت شورا را تشکیل م ی دادند که سه سال‬ ‫و اندی هم ب��ه کار خود ادامه داد و حتی کارهای درخش��انی‬ ‫در عرصه قانونمند کردن نظام ش��هری از خود نشان داد‪ ،‬اما‬ ‫سیاست‬ ‫« راستگو» به تیم خودی گل زد‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫فقط کافی است یک بار در یکی از نشس ت های حساس‬ ‫پارلمان شرکت کنید؛ حاال هر پارلمانی باشد‪ .‬همین یک بار‬ ‫حضور کفایت م ی کند ب رای اینکه انس��ان بیش��تر به ارای‬ ‫منتقدان دموکراسی بیندیشد‪ .‬ادمی است دیگر‪ ،‬شاید هم باور‬ ‫کند؛ گفت وگو ها و رایزن ی ها و سیاستی که در کف بازار یافت‬ ‫م ی شود‪ ،‬در کنار ژست ها و شعار هایی که کمترین تناسب را‬ ‫با این مظاهر ندارد‪ .‬حاال هر چه بخواهیم از شان حاکمیتی‬ ‫بودن پارلمان کم کنیم و بر حیثیت مردم ی ان اضافه کنیم‬ ‫این احساس افزایش می یابد‪.‬‬ ‫در ای ران ما چند صباحی اس��ت ش��ورای شهر و روستا‬ ‫حامل این رس��الت محسوب م ی ش��ود‪ .‬یعنی امده است تا‬ ‫دریچه ای باش��د ب رای انتقال وظایف از دولت به ملت‪ .‬اینجا‬ ‫دولت را به همان معنای حکومت در نظر گرفته ایم‪ .‬این در‬ ‫کشورهای مختلف هم تجربه شده و تجربه ناموفقی نبوده‬ ‫اس��ت‪ .‬در همین کش��ور خودمان بارها نتایج مثبت و قابل‬ ‫قبولی از خود بروز داده و منش��ا ثمراتی بوده اس��ت‪.‬اگر چه‬ ‫در برخی موارد ناگزیر می شویم به همان نقدهای معروف از‬ ‫این شیوه اداره امور متوسل شویم و با یک نگاه روشنفکرانه‬ ‫از کنار مردم ی ترین مجلس تاریخ سیاسی ای ران بگذریم‪.‬‬ ‫اگر کمی تام��ل کنیم و با حوصله بیش��تری به انچه‬ ‫م ی گذرد نگاه کنیم‪ ،‬شاید برداشت ما کمی تفاوت کند‪ .‬به ویژه‬ ‫انجا که قرار است میان سیاست و مجاز ان در عرصه عمومی‬ ‫تفاوت قائل شویم‪ .‬میان انچه قرار است ساز و کار اداره امور‬ ‫قرار گیرد و انچه ب رای س��ودجویی مورد استفاده است‪ .‬اینجا‬ ‫هم م ی توانیم گروه ها را اعم از سیاسی و غیر سیاسی دخیل‬ ‫در ماجرا کنیم و هم به افراد و تصمیم گیری های فردی انها‬ ‫بپردازیم‪ .‬نشست شورای شهر ته ران در هفته گذشته درباره‬ ‫انتخاب ش��هردار‪ ،‬یکی از بهترین صحنه ه��ا ب رای تحلیل‬ ‫این دو رویکرد عمده اس��ت‪ .‬اگ��ر بتوانیم از این احس��اس‬ ‫نا خوش��ایند بگذریم که اساس��ا چرا مهم ترین کار ش��ورای‬ ‫شهر که انتخاب شهردار اس��ت باید در ابتدای شکل گیری‬ ‫هر دوره از ان رخ دهد‪ ،‬در ادامه انتخاب محمد باقر قالیباف و‬ ‫حواشی این انتخاب را موضوع نگاه اجمالی خود به معایب و‬ ‫محسنات پارلمانتاریسم ان هم از نوع شهری و با قید اسالمی‬ ‫قرار م ی دهیم‪ .‬ته ران از اول شهر خوش شانسی ب رای تجربه‬ ‫شورای شهر نبوده است‪ .‬یادمان هست که در اولین دوره از‬ ‫این تجربه چه اتفاقاتی افتاد و این سبک جدید مدیریت شهر‬ ‫را به محاق انحالل بود‪ .‬چه دلیلی بهتر از اختالفات سیاسی‬ ‫و توجیه اینکه این اختالف ها در دموکراسی طبیعی است‪.‬‬ ‫داس��تان ش��ورای اول ته ران را اگر یک بار بخوانیم کامال‬ ‫مشهود اس��ت که بازیگران اصلی ماجرا چقدر در ان دوران‬ ‫م ی توانس��تند با نمایندگان مجلس ش��ورای مل��ی در دهه‬ ‫بیست هجری همذات پنداری کنند‪ .‬اخر هم معلوم نشد که‬ ‫سر رشته امور کجا از دس��ت تنها جناح حاکم بر شورا خارج‬ ‫شد و چرا انانی که ب رای پیروزی در انتخابات یار هم بودند در‬ ‫نهایت حتی نتوانس��تند با هم درباره اختالفاتشان گفت وگو‬ ‫کنند و اصال این اختالفات دقیقا چه بود؟‬ ‫این سواالت و همه سواالت مانند این از یک نقطه اغاز‬ ‫م ی شوند و ان مساله سودجویی در دنیای سیاست است‪ .‬وای‬ ‫به روزی که این دنیای سیاست بیاید و در تاالر یک شورای‬ ‫شهر با سیاس��ت حداقلی خالصه ش��ود‪ .‬این همان عامل‬ ‫ی است که به کاهش عقالنیت م ی انجامد و م ی توانیم‬ ‫مهم ‬ ‫ان را بازیگر اصلی افول نظام ها‪ ،‬جریانات و احزاب سیاسی‬ ‫بنامیم‪ .‬حقیقت این سودجویی در لوای شعار های مردم پسند‪،‬‬ ‫یکی از مهم ترین دالیل بروز ابهام در ماجرای شورای اول به‬ ‫حساب م ی اید؛ انجایی که ارمان های یک جریان سیاسی‬ ‫میان نحله های مختلف درون ان خرد م ی شود و به طلبکاری‬ ‫خ رابکارانه گروه ها از یکدیگ��ر م ی انجامد‪ .‬تاریخ گواه خوبی‬ ‫است بر این مدعا‪ .‬پس از ان تجربه تلخ‪ ،‬ته ران دیگر انقدر ها‬ ‫هم بدشانس نبوده است‪ .‬شورای اسالمی شهر ته ران پس‬ ‫از انکه از اصالح طلب ها خداحافظی م ی کند با همان ترسی‬ ‫که همواره پس از یک اشتباه در دل ادمی سنگینی م ی کند‪،‬‬ ‫دو دوره تجربه موفق را از خود نش��ان داده است‪ .‬دو دوره ای‬ ‫که اقال در دوره س��ومش م ی توان گفت ان یک دستی دوم‬ ‫خردادی ها در شورای اول را نیز نداش��ته است‪ .‬اما ظاهر امر‬ ‫اینگونه است که به سیاست پایبند بوده است؛ سیاستی که‬ ‫سد راه سود جویی و سهم خواهی گروهی و فردی به حساب‬ ‫م ی اید‪.‬شورای چهارم با ریاست مسجدجامعی اصالح طلب‬ ‫حاال با یک چنین تجربه ای و در حال��ی که دیگر از ان یک‬ ‫دست ی های سابق خبری نیست‪ ،‬شهردار هشت ساله ته ران‬ ‫را ب رای یک دوره دیگر ب رای مدیریت پایتخت انتخاب کرده‬ ‫ترئیسه شورا به ان رای داده اند و نه‬ ‫است؛ انتخابی که نه هیا ‬ ‫چندان ب رای جریان پیروز در انتخابات رئیس‪ ،‬خوشایند بوده‬ ‫است‪ .‬اینکه قالیباف شهردار ش��ده و داستان این انتخاب به‬ ‫هر طریقی که تفسیر شود گذشته است‪ ،‬یک بحث است و‬ ‫اینکه کار شورا با این وضعیت و ارتباطش با شهردار به کجا‬ ‫م ی انجامد موضوعی دیگر‪.‬‬ ‫ما از مطالعه همین جلسه انتخاب شهردار م ی توانیم‬ ‫بوی تند ان مجاز سیاست را در عملکرد برخی از نمایندگان‬ ‫شورا حس کنیم‪ .‬انجا که سیاست ایجاب م ی کند ب رای اداره‬ ‫شهر فردی میانه رو با سابقه روشن و تجربه قابل اتکا انتخاب‬ ‫شود و منافع حزبی باعث م ی شود این انتخاب با فرازو نشیب‬ ‫مواجه گردد و این فراز و نشی ب ها تا انجا پیش برود که میان‬ ‫نمایندگان منتسب به یک جریان سیاسی به بروز اختالفات‬ ‫چشمگیر بینجامد‪ .‬این تجربه اول هر چند با انتخاب قالیباف‬ ‫امید ب��ه ایجاد و تداوم ثب��ات را در مدیریت ش��هری ته ران‬ ‫افزایش داده ‪ ،‬اما م ی تواند به خودی خود زنگ خطری باشد‬ ‫ب رای اینده ای که قرار اس��ت تعامل میان نمایندگان شورا با‬ ‫یکدیگر و با شهردار منتخب را رقم بزند‪.‬‬ ‫با این دغدغه اگر به اینده نگاه کنیم‪ ،‬انتخاب قالیباف‬ ‫ب رای اصالح طلبان این پیام را داش��ته است که به هر می زان‬ ‫بتوانند از فضای منافع حزبی فاصل��ه بگیرند‪ ،‬م ی توانند به‬ ‫تجربه خوش��ایند جلسه اول شورای ش��هر امیدوار باشند و‬ ‫اصولگرایان نیز احتم��اال به ضرورت وحدت بیش��تر میان‬ ‫خودش��ان پی برده اند‪ .‬ضمن انکه انها توانستند با مدیریت‬ ‫فضای پس از انتخاب هیات رئیس��ه‪ ،‬دومین پیروز روزهای‬ ‫اول شورا باش��ند‪ .‬این تجربه موفقی اس��ت که باید مطمع‬ ‫نظر قرار گیرد‪g .‬‬ ‫اواخر کار منحل شد که البته مسائل زیادی چون ترور اقای‬ ‫حجاریان دست به دست هم داد تا به انجا رسید‪.‬‬ ‫حرف و حدیث ه�ای زی�ادی در ارتباط ب�ا دعوای‬ ‫اصالح طلبان بر سر انتخاب شهردار تهران و رای‬ ‫خانم الهه راس�تگو مطرح اس�ت‪ .‬لطفا بفرمایید‬ ‫علت این دعواها چیست؟‬ ‫‪ l‬ببینید؛ بحث بر س��ر ارای خانم راس��تگو و اقای‬ ‫دنیامالی است‪ .‬این دو نفر با رای اصالح طلبان وارد شورا شدند‪،‬‬ ‫اما ان طرفی رای دادند‪.‬‬ ‫این انتقاد نسبت به اصالح طلبان مطرح است که‬ ‫چرا باوجود انکه شعار «زنده باد مخالف من» را سر‬ ‫م ی دهند‪ ،‬ام�ا این روزه�ا موضع گیری های تندی‬ ‫علیه خانم راستگو داشته اند؛ در حالی که به نظر‬ ‫م ی رسد باتوجه به شعارهایی که مطرح م ی کنند‬ ‫باید دموکراتی ک تر از این رفتار کنند؟‬ ‫‪ l‬در ابت��دا باید به ش��ما بگویم بنده ی��ک هنرمند‬ ‫هستم و متعلق به گروه ها و جناح ها نیستم بلکه متعلق به‬ ‫مردم هستم‪ .‬اما ما وقتی رفتارها را رصد م ی کنیم‪ ،‬م ی بینیم‬ ‫رفتارهای معقولی نیست و به دور از بلوغ سیاسی و بیشتر از‬ ‫‪41‬‬ ‫روی احساسات صورت م ی گیرد‪ .‬به همین دلیل هم هست‬ ‫که وقتی درباره اقای دنیامالی و خانم راستگو تصمیم گیری‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬م ی گویند اصالح طلبان مخالفان را برنم ی تابند‪،‬‬ ‫در حالی ک��ه اصالح طلبان برخ��ورد دوگان��ه را ب رنم ی تابند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان رفتاره��ای دوگانه را نم ی پس��ندند‪ .‬وگرنه من‬ ‫دست ‪14‬نفری که به اقای قالیباف رای داده اند را م ی بوسم و‬ ‫معتقدم رای خودشان بوده و حق داشتند به کاندیدای موردنظر‬ ‫خود رای بدهند‪ .‬به اقای قالیباف هم تبریک م ی گویم و قبول‬ ‫دارم اصولگرایان فرد خوبی را ب رای ش��هرداری معرفی کرده‬ ‫بودند‪ ،‬اما خانم راستگو و اقای دنیامالی یک تعهد اخالقی و‬ ‫یک تعهد گروهی داشتند‪ .‬من ب رای شما مثال م ی زنم وقتی‬ ‫یک تیم فوتبال وارد زمین م ی شود یک بازیکن باید تابع نظم‬ ‫مربی در زمین توپ بزند‪ .‬بازیکن مخالف نظر مربی نباید وارد‬ ‫زمین شود و به مربی بگوید من چیدمان شما را قبول ندارم‪ .‬از‬ ‫این رو در این بازی شرکت نم ی کنم که در این صورت مربی‬ ‫تصمیم نهایی را اتخاذ م ی کند‪ ،‬اما وقتی ان فرد نظر مربی را‬ ‫م ی پذیرد باید در زمین مطابق نظر مربی عمل کند نه انکه‬ ‫به تیم خودی گل بزند‪ ،‬بعد مصاحبه کند و بگوید من به این‬ ‫دلیل به تیم خودم گل زدم که فکر م ی کردم تیم مقابل لیاقت‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫نمایندگان جناح اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان در شورای شهر دیگر‬ ‫مشاورین شهردار نیستند و از حرف‬ ‫خود باز نمی گردند؛ این شورا شورای‬ ‫سوم نیست‬ ‫پس معتقدید بهترین گزینه را معرفی کرده اید؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫ایا ممکن است در ادامه کار میان اصالح طلبان و‬ ‫اقای قالیباف چالش ایجاد شود؟‬ ‫‪ l‬احتمال این موضوع صفر اس��ت‪ .‬ایشان شهردار‬ ‫همه ماس��ت و همه تالش م ی کنیم اق��ای قالیباف موفق‬ ‫شوند‪ .‬بازی دیگر تمام شده است‪ .‬اعضا شورای شهر و اقای‬ ‫قالیباف دیگر یک تیم ملی هس��تند‪ .‬باید باهم کار کنیم اما‬ ‫به عنوان اعضای شورا باید به وظیفه نظارتی خود عمل کنیم‪.‬‬ ‫نمایندگان جناح اصولگرایان و اصالح طلبان در شورای شهر‬ ‫دیگر مشاورین شهردار نیستند و از حرف خود باز نم ی گردند‪.‬‬ ‫این شورا شورای س��وم نیست‪ .‬این شورا ش��ورایی است که‬ ‫خواسته های مردم را در سطح ته ران بجد پیگیری م ی کند این‬ ‫مطلب هم درباره اقای قالیباف عملیاتی م ی شود و هم اینکه‬ ‫حتی اگر اقای هاشمی شهردار م ی شد بر بحث نظارتی شورا‬ ‫تاکید م ی کردیم‪.‬‬ ‫با چنین رویکردی ایا از حاال به بعد ما شاهد یک‬ ‫قالیباف جدید خواهیم بود؟‬ ‫‪ l‬اقای قالیباف در سال های اخیر وقتی کارهایی در‬ ‫ته ران انجام م ی داد‪ ،‬این شائبه مطرح بود که چون م ی خواهد‬ ‫رئی س جمهور ش��ود این کارها و اصالحات را در سطح ته ران‬ ‫انجام م ی دهد‪ .‬البته درس��ت یا غلط‪ ،‬اقای قالیباف ته ران را‬ ‫ساخت‪ ،‬اتوبان ها را تمام کرد و درنهایت اینکه همه چیز ساخته‬ ‫شده است‪ .‬اما از حاال به بعد ش��هردار باید تمام تالش خود را‬ ‫صرف نرم افزایی شهر ته ران‪ ،‬بحث الودگی ته ران‪ ،‬نظام مند‬ ‫کردن سیس��تم فرهنگس��راها و بخش فرهنگ��ی و هنری‬ ‫ش��هر کند‪ .‬بنده مطمئنم این بار قالیباف متفاوتی را ش��اهد‬ ‫خواهیم بود‪ .‬ایشان هیچ وابستگی فکری به اصالح طلبان یا‬ ‫اصولگرایان نخواهد داشت و تالش خواهد کرد از این دو تفکر‬ ‫ب رای س��اخت بهتر و روان تر ته ران بهره ببرد‪ .‬بنده این دوره‬ ‫خیلی به اقای قالیباف امیدوار هستم‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما ایا در س�ال دوم کار ش�ورای شهر‬ ‫چهارم‪ ،‬بار دیگر ریاس�ت به اقای مسج د جامعی‬ ‫خواهد رسید؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم‪،‬چوفردا شود فکر فردا کنیم‪.‬‬ ‫برخ�ی از هم�کاران ش�ما معتقدن�د اق�ای‬ ‫مسجد جامعی در انتخاب شهردار تهران جناحی‬ ‫عمل کرد‪ ،‬درحالی که م ی توانس�ت فراجناحی و‬ ‫بهتر عمل کند‪ ،‬شما چه نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬اقای مسجد جامعی باید جناحی عمل کند‪.‬‬ ‫یعنی عملکرد رئیس شورا نباید فراجناحی باشد؟‬ ‫ب رنده ش��دن را دارد‪.‬خانم راستگو جلوی همه ما قسم خورد و‬ ‫قبول کرد به اقای هاشمی رای بدهد‪ .‬ایشان و اقای دنیامالی‬ ‫باید به قول خود عمل م ی کردند‪ ،‬حرف با عمل باید همخوانی‬ ‫داشته باشد‪.‬رفتار این دو نفر درست مثل همان بازیکنی است‬ ‫که از اعتماد همه سوءاستفاده کرد و به تیم خودی گل زد‪ .‬این‬ ‫رفتار غی راخالقی است‪.‬‬ ‫چرا حواشی رای خانم راستگو بیشتر از رای اقای‬ ‫دنیامالی بود؟‬ ‫‪ l‬ب رای اینکه اقای دنیامالی در لیست اقای قالیباف‬ ‫بود و معاون ایشان هم بوده‪ ،‬اما خانم راستگو از ان طرف بام‬ ‫افتادند‪.‬ایشان اول خیلی خود را اصالح طلب نشان م ی دادند و‬ ‫در نطق پیش از دستور خود در شورای شهر هم بر اصالح طلب‬ ‫بودن خود تاکید کرده اس��ت‪ ،‬اما این ش��عارها با این رفتارها‬ ‫همخوانی ندارد‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنید اگر اصالح طلبان از گزینه دیگری‬ ‫غیر از اقای هاش�می حمایت م ی کردن�د‪ ،‬پیروز‬ ‫می شدند؟‬ ‫‪ l‬خی ر‪.‬‬ ‫‪42‬‬ ‫‪ l‬اقای مس��جد جامعی تا قبل از اینکه رئیس شورا‬ ‫شود در فراکسیونی بود که در انجا رای اورد درست مثل رئیس‬ ‫مجل س شورای اس�لامی که قطعا س��مپاتی و وابستگی به‬ ‫فراکس��یون را خودش دارد‪ .‬به نظر من این خیلی هم خوب‬ ‫اس��ت که مردم فکر کنند یک مجموعه را یک فراکسیون‬ ‫اداره م ی کند و فراکس��یون مخالف باید در گوشه ای بنشیند‬ ‫و نگاه کند‪ ،‬ببیند فراکس��یونی که در میدان حضور دارد ایا‬ ‫مرد میدان است‪ .‬یکی از اشکاالتی که ش��اید االن بتوان به‬ ‫دولت اقای روحانی گرفت همین اس��ت ک��ه دولت از چند‬ ‫فراکسیون تشکیل شده‪ .‬بناب راین فردا هی چ کس نم ی تواند‬ ‫به اقای روحانی خرده بگیرد و از او سوال کند چراکه ایشان در‬ ‫پاسخ به انتقادها م ی گوید نصف وزرا از این طیف و نیمی دیگر‬ ‫از طیف مقابل بود که همه باهم کار م ی کردند؛ م ی خواستید‬ ‫وزیری را به من معرفی یا تحمیل نکنید‪ .‬عرصه سیاست در‬ ‫دنیای مدرن به گونه ای است که وقتی یک فراکسیون ب رنده‬ ‫م ی شود‪ ،‬فراکسیون بازنده خود را کنار م ی کشد تا ببیند فردی‬ ‫که شعار م ی داد چقدر مرد میدان است‪ ،‬بناب راین خوب است‬ ‫که یک فرد تیم خود را وارد می دان کند و رقیب نظاره گر باشد تا‬ ‫بتواند نقطه ضع ف های خود و رقیب را ببیند تا در اینده با رفع‬ ‫این ضع ف ها دوباره وارد می دان کار شود‪g .‬‬ ‫با صدای بلند گفتم‬ ‫مشت من فقط در‬ ‫قبر باز میشود‬ ‫روایت عباس جدیدی از اتفاقات‬ ‫روز انتخاب شهردار‬ ‫زهره دیانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪7‬‬ ‫فض�ای رقابت می�ان اقایان قالیباف و محس�ن‬ ‫هاش�می در روز یکش�نبه چط�ور ب�ود و چ�ه‬ ‫مالک هایی موجب ش�د در نهای�ت اقای قالیباف‬ ‫ب ه عنوان شهردار تهران انتخاب شود؟‬ ‫‪ l‬رقابت بین اقایان قالیباف و محسن هاشمی بسیار‬ ‫دوستانه بود که در فضای بسیار سالم و ارام رای گیری انجام‬ ‫شد‪ .‬از انجایی که اقای قالیباف در عملکرد هشت ساله خود‬ ‫نش��ان دادند که مدیری کاردان‪ ،‬والیی‪ ،‬زحمتکش و در خط‬ ‫رهبری هستند و از مدی ران ارشد‪ ،‬شایسته و شاگرد اول های‬ ‫کالس محسوب م ی شوند‪ ،‬بناب راین باردیگر به عنوان شهردار‬ ‫انتخاب شدند‪ .‬البته انتخابات همیشه این گونه است که یک‬ ‫گروه از نتیجه ان ناراحت م ی ش��وند و گروه دیگر خوشحال‪.‬‬ ‫مسائل حاش��ی ه ای همیش��ه پی رامون انتخابات بوده است‪.‬‬ ‫به ه ر حال در انتخاب شهردار ته ران همه اعضای شورای شهر‬ ‫در کمال استقالل رای خود را دادند و اقای قالیباف به عنوان‬ ‫شهردار انتخاب شد و بنده به ایشان تبریک م ی گویم‪ .‬از حاال‬ ‫به بعد هم امیدوارم ‪31‬عضو ش��ورا با حمایت خود در تحقق‬ ‫برنامه های ش��هردار کمک کنند و طوری رفتار کنیم که به‬ ‫جای کشیدن پا‪ ،‬دست ایشان را بگیریم‪ .‬اقای قالیباف در یک‬ ‫انتخابات سالم و ازاد انتخاب شده اند‪ ،‬بناب راین باید کمک کرد‬ ‫تا بتواند اهدافش را تحقق ببخشد‪ .‬بنده امیدوارم کسانی که‬ ‫تعابیر خاصی از این انتخابات داشته اند‪ ،‬از حاال به بعد با یک‬ ‫نگاه مردم ی و با حمایت همه جانبه به موفقیت شهردار ته ران‬ ‫کمک کنند‪.‬‬ ‫ایا اقای قالیباف برنامه جدیدی به ش�ورای شهر‬ ‫ارائ�ه داده اند ی�ا انکه ش�ورا باتوجه ب�ه عملکرد‬ ‫هشت س�اله ایش�ان باردیگر ب ه عنوان ش�هردار‬ ‫تهران به وی رای اعتماد دادند؟‬ ‫‪ l‬در مجموع حوزه کاری ایشان از نگاه سخت افزاری‬ ‫حوزه گسترده ای بوده اس��ت و از نگاه نرم افزایی هم کارهای‬ ‫بزرگی انجام شده اس��ت که بخش اعظم طرح ها و کارهای‬ ‫انجام شده به اتمام رس��یده یا بعضا کارهای نیمه تمام مانده‬ ‫است که به عقیده من اگر ش��خص دیگری بخواهد انها را‬ ‫دنبال کند‪ ،‬قطعا هزینه زیادی به همراه خواهد داشت و این به‬ ‫نفع مردم شهر ته ران نیست‪.‬‬ ‫یعنی به اتمام رساندن طرح های نیم ه تمام علت‬ ‫انتخاب اقای قالیباف بوده است؟‬ ‫‪ l‬طرح ه��ای نیمه تم��ام زیاد اس��ت ک��ه یکی از‬ ‫ب رنامه های اق��ای قالیباف به اتمام رس��اندن همین طرح ها‬ ‫بوده است‪ .‬اجرایی کردن سند چشم انداز بیس ت ساله و به اجرا‬ ‫دراوردن طرح تخصیصی ته ران که یک س��ند جامع است‪،‬‬ ‫خصوصا برنامه پنج س��اله اول که دنیایی از کار و فعالیت را‬ ‫م ی طلبد‪ .‬در هر صورت ایش��ان در این دوره چهار ساله هم‬ ‫طرح و ب رنامه زیادی را پیش روی خود دارند‪ .‬ته ران یک سری‬ ‫خالءهایی داشت که در این هشت سال گذشته انصافا بخش‬ ‫زیادی از ان انجام شده است و نم ی شود چشم را روی این کارها‬ ‫بست‪ .‬شهر ته ران کار شبانه روزی م ی طلبد‪ .‬انشاءاهلل باتوجه‬ ‫به تجربه ای که اقای قالیباف دارد‪ ،‬در چهار س��ال اتی بازو و‬ ‫اهرم قدرتی ب رای پیش بردن ب رنامه هایشان داشته باشد‪.‬‬ ‫اگر اقای مهرعلیزاده یا گزینه های�ی غیر از اقای‬ ‫هاش�می رقیب اقای قالیباف بودند‪ ،‬به نظر شما‬ ‫پیروز نهایی چه کسی بود؟‬ ‫‪ l‬اجاز بدهید ما مصداقی صحبت نکنیم و کلیت را‬ ‫نگاه کنیم‪ .‬فضای انتخابات مثل مسابقه است که رایزنی و‬ ‫البی هم در ان انجام م ی ش��ود که ما نباید نگاه منفی به ان‬ ‫داشته باش��یم‪ ،‬زی را در یک مس��ابقه فوتبال هم از صدهزار‬ ‫تماشاگر‪ ،‬هر تیم ‪50‬هزار طرفدار یا تماشاگر دارد‪ ،‬پس کسی‬ ‫را نم ی توان در ب رنده یا بازنده ش��دن یک تیم مقصر دانست‪.‬‬ ‫بناب راین در انتخابات شهرداری هم اگر ه ر کس غیر از هاشمی‬ ‫با قالیباف رقابت م ی کرد وضعیت همی ن گونه بود‪ .‬در واقع این‬ ‫نف رات را جناح ها از میان گزینه های زیادی که داشتند‪ ،‬انتخاب‬ ‫کرده اند‪ .‬یعنی پس از غ ربال گری های��ی که انجام داده اند دو‬ ‫شخص برتر خود را برگزیدند‪.‬‬ ‫لطفا بفرمایید علت اینکه رای گیری دو بار انجام‬ ‫شد‪ ،‬چه بود؟‬ ‫‪ l‬جاذبه انتخابات و قشنگی انتخابات یعنی همین‪.‬‬ ‫این چیز منفی یا بدی نیست‪.‬‬ ‫سوال اینجاس�ت که ایا بین دو رای گیری رایزنی‬ ‫صورت گرف�ت ک�ه تع�داد ارا در رای گی�ری اول‬ ‫مساوی بود اما در رای گیری دوم اراء ‪17‬به‪14‬شد؟‬ ‫‪ l‬وقتی فضا مس��اوی ش��د ش��اید در افکار ‪31‬نفر‬ ‫نوساناتی به وجود امد‪ ،‬بناب راین برخی در ان لحظات طالیی‬ ‫تصمیم گرفتند رای خود را عوض کنند‪ .‬این افراد باید خودشان‬ ‫بگویند که علت این تصمیم شان چه بوده است‪.‬‬ ‫برخی از اعضای ش�ورای ش�هر فضای جلسه را‬ ‫در رای گیری دوم بازتر م ی دانند‪ ،‬ش�ما هم چنین‬ ‫اعتقادی دارید؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬بنده از صفر تا صد فضای انتخابات را سالم و‬ ‫عباس جدیدی‪ ،‬عضو شورای شهر ته ران در‬ ‫گفت وگو با هفته نامه مثلث سرنوشت ساز بودن‬ ‫رایش را در انتخاب رئیس ش�ورای ش�هر سخن‬ ‫رسانه ها م ی داند و م ی گوید‪« :‬نم ی دانم چه بگویم‬ ‫بنده هم یک عضو ش�ورا بودم اما برخی رای من‬ ‫را سرنوشت س�از م ی دانس�تند‪ ».‬وی در واکنش‬ ‫به ش�ایعاتی که در خصوص عوض شدن رایش‬ ‫توسط یکی از اعضای شورای شهر مطرح است‪،‬‬ ‫تاکید م ی کند‪« :‬رای من توسط هیچ کس عوض‬ ‫نشده است‪ .‬حتی وقتی من م ی خواستم رایم را در‬ ‫صندوق بیندازم کاغذ را در مشتم گرفتم و مشتم‬ ‫را فش�ار دادم و به ان جماعت‪31‬نف�ره با صدای‬ ‫رس�ا و بلند گفتم جماعت این مشت من فقط در‬ ‫قبر باز م ی شود‪ .‬من این مطلب را در بین‪31‬عضو‬ ‫شورایشهرگفتمونگذاشتمکسیرایمرابداند‪».‬‬ ‫جدیدی م ی افزاید‪« :‬این رای متعلق به من نیست‪،‬‬ ‫بلکهمتعلقبهمردماست‪،‬خصوصاکسانیکهبه‬ ‫بندهاعتمادکرده اندورایداده اند؛بناب راینامیدوارم‬ ‫بتوانم از رای انها صیانت کنم‪».‬‬ ‫‪( l‬خنده) من تا حاال چنین چیزی نشنیده ام و البته‬ ‫بعید م ی دانم این موضوع صحت داشته باشد‪ .‬بنده اطالع دارم‬ ‫که ه ر کس برمبنای تفکر و مس��ئولیت خویش و باتوجه به‬ ‫انچه به نفع شهردار ته ران بود‪ ،‬تصمیم گیری کرد‪.‬‬ ‫قبول دارید رای ش�ما در انتخاب رئیس ش�ورای‬ ‫شهر سرنوشت ساز بوده است؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم چه بگویم؛ این گفته رسانه هاست‪ .‬بنده‬ ‫هم یک عضو ش��ورا بودم اما برخی رای من را سرنوشت ساز‬ ‫م ی دانستند‪.‬‬ ‫ایا از طرف طی�ف یا جناح خاصی با ش�ما رایزنی‬ ‫هم شد؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ بنده از روی میل‪ ،‬اقناع و به حجت رس��یدن‬ ‫خودم رای دادم و پیرو خط مقام معظم رهبری که تا حاال کسی‬ ‫نتوانسته از رای ایشان در انتخابات باخبر شود‪ ،‬هی چ کس رای‬ ‫بنده را ندیده اس��ت‪ .‬من به عنوان فرد مس��تقل وارد شده ام و‬ ‫به تبعی��ت از مقام معظم رهبری نم ی خواهم کس��ی از رایم‬ ‫باخبر شود‪.‬‬ ‫یکی از خبرگزاری ها پس از انتخاب ش�هردار در‬ ‫خبری مطرح کرده بود رای ش�ما توس�ط یکی از‬ ‫اعضای شورا از محسن هاش�می به محمدباقر‬ ‫قالیباف تغییر کرده اس�ت‪ ،‬ای�ن موضوع صحت‬ ‫دارد؟‬ ‫‪( l‬خنده) دست از سر ما بردارید‪.‬‬ ‫من برای شفاف سازی این سوال را م ی پرسم‪ ،‬لطفا‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬هیچ کس نم ی داند چون این رای متعلق به‬ ‫من نیست‪ ،‬بلکه متعلق به مردم است‪ ،‬خصوصا کسانی که‬ ‫به بنده اعتماد کرد ه و رای داده اند‪ ،‬بناب راین امیدوارم بتوانم از‬ ‫رای انها صیانت کنم‪.‬‬ ‫اقای جدی�دی! برنام ه های اقای هاش�می را برای‬ ‫شهردار شدن چگونه دیدید؟‬ ‫‪ l‬این دو بزرگوار جزو ش��اگرد اول های کالس بودند‬ ‫اما بحث بر سر انتخاب ش��اگرد ممتاز بود‪ .‬انصافا این دو عزیز‬ ‫افراد شایسته و عزیزی هس��تند که قصدشان خدمت به مردم‬ ‫است‪ .‬اقای هاشمی در مترو قابل توجهی انجام داده است‪ .‬اقای‬ ‫قالیباف هم دارای تجارب باالیی هس��تند‪ .‬هر دو ب رنامه های‬ ‫خوبی ب رای اینده داشتند اما باید یکی انتخاب م ی شد‪ .‬بعد از‬ ‫انتخابات وقتی این دو عزیز همدیگر را در اغوش گرفتند ب رای‬ ‫من یک الگو و درس شد که معنی رقابت سالم و دوستانه را از‬ ‫نگاه این دو عزیز زمان ی که یکدیگر را بغل کردند‪ ،‬دیدم‪ .‬به هردوی‬ ‫انها تبریک گفتم و امیدوارم همواره خدمتگزار مردم و ش��هر‬ ‫باشند‪ .‬ما هم به عنوان خدمتگزاری کوچک در کنار انها باشیم‪.‬‬ ‫صح�ت دارد قرار اس�ت اقای هاش�می ب�ه مترو‬ ‫بازگردند؟‬ ‫‪ l‬باید صبرکرد و دید چه پیش م ی اید‪ .‬در هر صورت‬ ‫اقای هاش��می هم در مترو خدمات زیربنایی و سازنده زیادی‬ ‫انجام داده اند و در زمان ایش��ان کارهای خوبی انجام شد که‬ ‫نم ی توان انها را نادیده گرفت‪ .‬بناب رای��ن حضور مجدد اقای‬ ‫هاشمی باید بررسی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫بین دو رای گیری‪ ،‬اقایان قالیباف و محسن هاشمی‬ ‫بازهم ب رای اعضای شورا سخن رانی کردند؟‬ ‫زمزم ه های�ی ش�نیده م ی ش�ود مبن ی ب�ر اینک�ه‬ ‫رایزن ی هایی انجام ش�ده تا رئیس شورای شهر‬ ‫از یک طیف و ش�هردار تهران نی�ز از طیف دیگر‬ ‫انتخ�اب ش�ود‪ ،‬لطف�ا در این خص�وص توضیح‬ ‫بفرمایید‪.‬‬ ‫پس هی چ کس نم ی داند ش�ما به چه کسی رای‬ ‫داده اید؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬افکار ‪31‬عضو شورا موضوع قابل بحثی است‪ ،‬زی را‬ ‫انها نسبت به شرایط زمان و مکان تصمیم گیری م ی کنند‪.‬‬ ‫ممکن است کسی پاس غلط بدهد یا در تصمیم گیری خود‬ ‫دچا ر تردید شود‪ .‬اینها قشنگی انتخابات است‪.‬‬ ‫ ب ی نظیر دیدم و احساس کردم تک تک اعضای گروه در عین‬ ‫ازادی و استقالل با طیب خاطر و اقناع فردی و جمعی خویش‬ ‫ارا را به صندوق انداختند‪ .‬جو بس��یار دوستانه و صمیمی بود‬ ‫و تمام اعضای شورا که سابقه دیرینه داشتند این انتخابات را‬ ‫یکی از بهترین انتخابات دانستند‪ .‬بنده به همه اعضای شورای‬ ‫شهر تبریک م ی گویم که با درایت و بینش این فضا را به وجود‬ ‫اوردند و سند افتخاری ب رای ‪31‬عضو شورا شد که نگذاشتند‬ ‫شهر ته ران یک روز بدون شهردار بماند و بالفاصله انتخاب‬ ‫شهردار را در دستور کار خود قرار دادند و با مودت و همدلی این‬ ‫کار بزرگ را انجام دادند‪.‬‬ ‫پاسخ بدهید؟‬ ‫‪ l‬این حرف ها کدام است‪ .‬رای من توسط هیچ کس‬ ‫عوض نشده اس��ت‪ .‬حتی وقتی من م ی خواس��تم رایم را در‬ ‫صندوق بیندازم کاغذ را در مشتم گرفتم و مشتم را فشار دادم‬ ‫و به ان جماعت‪31‬نفره با صدای رس��ا و بلند گفتم جماعت‬ ‫این مشت من فقط در قبر باز م ی شود و شما م ی توانید همه‬ ‫اعضای شورا را شاهد بگیرید که من این مطلب را در بین ‪31‬‬ ‫نفر گفتم و نگذاشتم کسی رایم را بداند‪.‬‬ ‫ایا اقای قالیباف برای تغییر مدیران شهرداری ها‬ ‫نیز برنام ه ای دارند؟‬ ‫‪ l‬باید از خود ایشان بپرسید‪.‬‬ ‫یعنی در برنام ه هایی که به شورای شهر ارائه دادند‬ ‫در خصوص تغییر مدیران سخنی نگفته اند؟‬ ‫‪ l‬قطعا ایش��ان ب��ا یک رویک��رد و ن��گاه جدیدی‬ ‫م ی خواهند این دوره چهار س��اله را طی کنند‪ .‬اقای قالیباف‬ ‫صحبت حکیمانه و خوبی مطرح کردند که بنده ب رای خودم‬ ‫نت برداری کردم‪ .‬ایشان گفتند‪« :‬ما باید روی این دیوار اجر روی‬ ‫اجر بگذاریم‪ ،‬نه اینکه کنار این دیوار یک دیوار دیگری درست‬ ‫کنیم‪ ».‬باتوجه به مراحلی که اقای قالیباف گذراندند‪ ،‬شاید‬ ‫اصالحات و تغیی راتی را مصلحت بدانن��د و انجام دهند‪ ،‬زی را‬ ‫پاسخگوی شهرداری ابتدا باید ایش��ان باشد سپس اعضای‬ ‫شورای شه ر‪.‬‬ ‫گفته م ی شود در شورای شهر این نگرانی وجود‬ ‫داشت که انتخاب محسن هاشمی فضای شورا را‬ ‫سیاسی کند‪ ،‬ایا شما هم این نگرانی را داشتید؟‬ ‫‪ l‬باالخره این احتمال همیش��ه وجود خواهد داشت‬ ‫چه با روی کارامدن اقای قالیباف‪ ،‬محسن هاشمی یا ه ر کس‬ ‫دیگر‪ .‬اما مهم محوریت و مدیریت کردن شخص شهردار در‬ ‫بین اعضای ‪31‬نفره شورای شهر و شهرداری است که بینش‬ ‫و درایت او باید باعث شود چنین شرایطی پیش نیاید‪ .‬در حال‬ ‫حاضر اقای هاشمی انتخاب نش��ده اند‪ ،‬بناب راین نم ی توانیم‬ ‫جلوجلو قضاوت کنیم‪ .‬دیکته نانوش��ته غلط ندارد‪ .‬امیدوارم‬ ‫اقای قالیباف با درایتی که دارند مانع به وجود امدن این مساله‬ ‫شوند زی را اگر فضای شورای شهر یا شهرداری سیاسی شود‪،‬‬ ‫چوب ان را مردم م ی خوردند‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫هشت سال گذشته ایشان فرق دارد؟‬ ‫‪ l‬ما نم ی توانیم بگوییم برنام��ه بلکه بایدبگوییم‬ ‫رویکرد و ن��گاه برنامه ای‪ .‬در صحبتی که ب��ا دکتر قالیباف‬ ‫داش��تیم به نظر م ی رس��د با تس��لطی که ب راوضاع شهر و‬ ‫مدیریت شهری داشتند رویکرد و نگاه برنامه ای که ارائه داده‬ ‫بودند قابلیت اجرا شدن را دارد و نگاه های فرهنگی‪ ،‬معنوی‬ ‫و اجتماعی جدیدی را به ان اضافه کرده است که نکته قابل‬ ‫توجهی بود و م ی شد به ان اطمینان کرد‪.‬‬ ‫حضور اقای هاشمی را چطور دیدید؟‬ ‫‪ l‬خوب بود‪.‬به نظر من ایشان هم تالش کرده بود‬ ‫که خود را اماده کند ب رای رقابت جدی با اقای قالیباف‪ .‬ب رنامه‬ ‫خوبی هم تهیه کرده بودند و م ی شود از قسمت هایی از این‬ ‫ب رنامه ها در خدمات شهری استفاده و بهره برداری کرد‪.‬‬ ‫این اعتقاد وجود داشت اگر اقای هاشمی شهردار‬ ‫م ی شد شورای ش�هر سیاسی م ی ش�د‪ ،‬ایا این‬ ‫مساله را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬به رغم احترامی که ب رای ای��ن دو بزرگوار قائلم و‬ ‫معتقدم باید از توان انها در مجموعه شهری استفاده کرد؛ نظر‬ ‫شخصی من این است که فضای اط راف مهندس هاشمی‬ ‫بیشتر سیاسی اس��ت که به موفقیت ایشان ضربه م ی زد و‬ ‫شهر هم به سمت سیاس ی شدن بیشتر سوق داده م ی شد‪.‬‬ ‫این سیاس ی بودن اقای هاشمی از چه حیثی بود؟‬ ‫گفت وگو با اقبال شاکری درباره چگونگی شهردار شدن قالیباف‬ ‫در دور دوم‪ ،‬فضای رایگیری بازتر شد‬ ‫سیاست‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اقبال شاکری‪ ،‬عضو شورای شهر چهارم در گفت وگو با هفته نامه مثلث م ی گوید‪« :‬فضای اطراف مهندس هاشمی‬ ‫بیشتر به خاطر فعالی ت های خود ایشان و به واسطه انتصابشان به خاندان اقای هاشمی و حمایت برخی از دستجات و‬ ‫گروه های سیاسی از ایشان‪ ،‬سیاسی است که این موضوع م ی توانست به موفقیت ایشان ضربه بزند و شهر هم به سمت‬ ‫سیاس ی شدن بیشتر سوق داده م ی شد‪ ».‬وی تاکید م ی کند‪« :‬در انتخابات ریاست شورا هم م ی شد نتیجه خالف نتیجه‬ ‫فعلی حاصل گردد اما به علت فضای سنگین شروع جلسه‪ ،‬اقای مسجد جامعی رئیس شورا شد‪».‬‬ ‫اق�ای ش�اکری! لطفا درب�اره چگونگی ش�هردار‬ ‫شدن اقای قالیباف در دور دوم رای گیری توضیح‬ ‫بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای قالیباف گزینه اکثریت ش��ورای چهارم بود‪.‬‬ ‫اگر در یک فرایند مناسب و در شان این شورا انتخابات انجام‬ ‫م ی شد کس��انی که عقال و منطقا گزینه برترشان از لحاظ‬ ‫ش��خصیتی‪ ،‬کارکردی و برنامه ای اقای قالیباف بود ‪،‬بدون‬ ‫واهمه ایش��ان را انتخاب م ی کردند‪ .‬اما بنده معتقدم فضای‬ ‫حاکم بر جلسه طوری بود که برخی از عزیزان در معذوریت‬ ‫خاصی قرار م ی گرفتند‪.‬‬ ‫این معذوریت از طرف فرد یا جناح خاصی بود؟‬ ‫‪ l‬شاید تعلقات فردی‪ ،‬گروهی یا هر عنوان دیگری‬ ‫که بتوان بر ان گذاشت ‪ ،‬باعث شد نتوانند به خواسته قلبی‬ ‫و عقلی خودش��ان عمل کنند‪ ،‬درنتیجه به رغم میل باطنی‬ ‫رای الزم را ندادند و در نتیجه ارا ‪15‬به‪ 15‬ش��د‪ ،‬ان یک رای‬ ‫سفید هم گویای این واقعیت بود که ان فرد نتوانسته بود در‬ ‫رای گیری اولیه نظر خودرا اعمال کند بناب راین وقتی مقداری‬ ‫از وقت جلسه گذشت فضای داخل جلسه به یک فضای با‬ ‫ارامش و اطمینان رسید‪ .‬عزیزانی که از قبل اقای قالیباف را‬ ‫گزینه برتر م ی دانستند به این اطمینان و باور رسیدند که رای‬ ‫خود را روی برگه بنویسند‪.‬‬ ‫علت بسته بودن فضای جلسه چه بود؟‬ ‫‪ l‬منظور من بسته بودن فضا نبود‪ .‬م ی توانم بگویم‬ ‫ارتباطات بین افراد یا همان تعلق فردی‪ ،‬اجتماعی و احساس‬ ‫‪44‬‬ ‫عدم ازادی موجب انجام رای گیری در دو مرحله ش��د‪ .‬اما در‬ ‫مرحله دوم این فضا تعدیل ش��د و در نتیج��ه ارا جلوه گری‬ ‫خودشان را بهتر نش��ان دادند و تعداد ارا با افراد نزدیکتر شد‪.‬‬ ‫البته در شیوه حضور در جلسه و برخورد افراد با یکدیگر بهتر‬ ‫م ی توانست عمل شود‪.‬‬ ‫یعنی مدیریت باید جلسه را بهتر اداره م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬همه از جمله مدیریت م ی توانستند کمک کنند تا‬ ‫جلسه بهتر از این انجام شود‪.‬‬ ‫در دور دوم رای گی�ری مدیری�ت جلس�ه بهت�ر‬ ‫انجام شد؟‬ ‫‪ l‬در دور دوم فضا بازترشد و کسانی که م ی خواستند‬ ‫رای بدهند فضارا ب رای رای خود ا ماده تر دیدند‪ .‬ضمن احترام‬ ‫و ارزوی توفیق ب رای اقای مسجد جامعی باید عرض کنم در‬ ‫انتخابات ریاست شورا هم م ی شد نتیجه خالف این نتیجه‬ ‫حاصل گردد اما به علت فضای س��نگین شروع جلسه این‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬این فضا در انجا هم احس��اس م ی ش��د و حتی‬ ‫این پیشنهاد داده شد که اجازه دهند گلدان ها رادر یک جایی‬ ‫بگذارند که هرکدام از افراد فارغ از حضور دیگران بتوانند رای‬ ‫خود را بنویسند و در گلدان بیندازند‪ .‬بنده معتقدم در صورت‬ ‫مخف ی بودن رای گیری دقت عمل بیشتری م ی شد و احتماال‬ ‫تعداد ارای اقای قالیباف از این هم بیشتر م ی شد‪ .‬البته قرار‬ ‫شد در دور سوم این کار انجام ش��ود اما وقتی اقای قالیباف‬ ‫انتخاب شد این نظر اعمال نشد ‪.‬‬ ‫ایا برنامه چهار سال بعد اقای قالیباف با برنامه‬ ‫به خاطر فعالی ت های خود ایشان و به واسطه انتصابشان‬ ‫به خان��دان اقای هاش��می و حمایت برخی از دس��تجات و‬ ‫گروه های سیاسی از ایش��ان بود‪ .‬به هرحال اقای هاشمی‬ ‫ازلحاظ سیاسی درجامعه عنوانی داش��تند‪ ،‬البته به واسطه‬ ‫اتفاقی که در فرایند کاندیدا شدن ایشان به عنوان کاندیدای‬ ‫شورای شهر رخ داده بود یک فضایی را اط رافش ایجاد م ی کرد‬ ‫که شاید خواسته قلبی خود ایشان هم نبود اما نم ی توان از‬ ‫واقعی ت ها دوری کرد‪،‬احتمال داشت غلظت سیاسی ایشان‬ ‫و مجموعه شهری افزایش پیدا کند و به رغم خواسته اقای‬ ‫هاشمی که بخواهد از این فضا جدا باشد اما مجموعه شهری‬ ‫را با فضای سیاسی بیشتر عجین کند‪.‬‬ ‫ایا صحت دارد که قراراست اقای هاشمی دوباره‬ ‫مدیریت مترو را عهده دار شود؟‬ ‫‪ l‬گویا اقای قالیباف و اقای هاش��می دراین رابطه‬ ‫باهم جلساتی داش��ته اند اما اینکه چه اتفاقی م ی افتد بنده‬ ‫مطلع نیستم‪.‬‬ ‫ایا اقای قالیباف در برنامه خود درخصوص تغییر‬ ‫مدیران شهرداری هم برنام ه ای دارند یا انکه قرار‬ ‫است با مدیران فعلی کار خود را ادامه دهند؟‬ ‫‪ l‬ایش��ان در برنامه های خ��ود اب راز کردن��د از افراد‬ ‫ی و ارزش��ی ب رای تحقق اهداف برنامه های دوم‬ ‫الیق‪ ،‬مردم ‬ ‫توسعه شهر ته ران اس��تفاده م ی کنند‪،‬بناب راین پی ش بینی‬ ‫تغیی راتی م ی شود‪ .‬اما بنده در اینجا به ایشان عرض م ی کنم‬ ‫از ش��تاب زدگی پرهیز کنند‪.‬نباید با ه رانتصابی‪ ،‬سازمانی را‬ ‫برهم بریزد و باعث شود ب رای مدت ها ثبات سازمانی به هم‬ ‫بخورد‪ .‬شهردار باید از قدرت مشورت و پشتیبانی شورای شهر‬ ‫استفاده کند و با طمانینه و حساب شده در تغیی رات گام بردارد‪.‬‬ ‫اقدامات تند و عجوالنه مورد تایید بنده نیست‪.‬‬ ‫در پایان اگر صحبتی دارید بفرمایید؟‬ ‫‪ l‬امیدوارم از اتفاقی که در ش��روع ش��ورای ش��هر‬ ‫افتاد‪،‬در جه��ت بهبود فض��ای زندگی ش��هروندان ته رانی‬ ‫اس��تفاده ش��ود و الگوی خوبی پایه گذاری کنیم و در دیگر‬ ‫شهرها از ان الگواستفاده م ی شود‪ .‬به نظر من پتانسیل بزرگی‬ ‫به عنوان شورای چهارم در شهر ته ران به وجود امده است و‬ ‫خواسته های فراوانی از مردم به این شورا منتقل شده است ‪،‬‬ ‫بناب راین شهرداری ته ران باید خودش را اماده پاسخگویی و‬ ‫تحقق این خواسته ها ونیازها کند تا شاهد بهبود چشمگیری‬ ‫در دوره چهارساله شورای شهر چهارم و دوره سوم شهرداری‬ ‫اقای قالیباف باشیم‪g .‬‬ ‫معرفی هاشمی استراتژی مشارکتیها بود‬ ‫گفت وگوی مثلث با محسن پیرهادی‬ ‫‪9‬‬ ‫محسن پیرهادی‪ ،‬عضو اصولگ رای شورای شهر چهارم م ی گوید‪« :‬انحالل شورای شهر اول ب رای اصالح طلبان هزینه‬ ‫باالیی داشت‪ ،‬بنابراین فکر نم ی کنم انها در این دوره به س�متی بروند که بخواهند دوباره این هزینه را پرداخت کنند‪».‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با محسن پیرهادی درباره تحوالت شورای شهر جدید را در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫زهره دیانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقای پیرهادی! چرا فضای ش�ورای شهر چهارم‬ ‫همین ابتدای کار تا این حد سیاسی شده است؟‬ ‫‪ l‬تعدادی از اف��راد در داخل و خارج از ش��ورا فضا را‬ ‫سیاسی کردند و مولفه های اصلی که باید کفایت و تخصص‬ ‫الزم ب رای اداره شهر باشد را با مولفه های سیاسی گره زدند‪.‬‬ ‫این مساله باعث ش��د ما این فضا را شاهد باشیم‪ .‬تصور من‬ ‫این اس��ت گروهی خارج از اعضای ش��ورا به دنبال سیاسی‬ ‫کردن فضای شورا بودند و در این امر نقش پررنگتری داشتند‬ ‫و تقریبا توانستند وضعیت شورای ش��هر را به یک باشگاه‬ ‫سیاسی بزرگ تبدیل کنند‪.‬‬ ‫بیشتر کدام طیف ب ه دنبال سیاس ی کردن فضای‬ ‫شورای شهر بودند؟‬ ‫حاال همین جا یک نکته مهم مطرح است‪ .‬برخی‬ ‫م ی گویند اگراصالح طلبان با گزینه ای مثل اقای‬ ‫مهرعلیزاده یا خانم ابتکار وارد رقابت م ی ش�دند‬ ‫‪ l‬درست است که قالیباف را در اردوگاه اصولگرایی‬ ‫تعری��ف م ی کنیم ام��ا پی��روزی ایش��ان پیام��ی باالتر از‬ ‫اصالح طلبی و اصولگرایی داشت‪ .‬پیام این بود اقای قالیباف‬ ‫یک شخصیت توانمند و کارامد است و باتوجه به خدماتی که‬ ‫ارائه داد‪ ،‬رای گرفت‪ ،‬حتی دو نفری که از اردوگاه اصالح طلبان‬ ‫درباره انتخ�اب اقای مس�جد جامعی چه نظری‬ ‫دارید؟ ایا ایشان برای ریاست شورا از توانمندی‬ ‫الزم برخوردار است؟‬ ‫‪ l‬ما انتظار داریم اقای مس��جد جامعی شخصیت‬ ‫متع��ادل‪ ،‬فرهنگی و اجتماع��ی خود را حفظ کن��د و درگیر‬ ‫مسائل سیاسی نش��وند‪ .‬درحال حاضر نسیم مالیم خروج‬ ‫ایشان از رویکرد قبل ی شان را م ی بینیم که باید اصالح شود‪.‬‬ ‫منظور شما در انتخاب شهردار تهران است؟‬ ‫‪ l‬بله‪،‬نس��یم مالیم خارج شدن از مس��یر قبلی را‬ ‫در اقای مس��جد جامعی در انتخاب ش��هردار ته ران دیدیم‪.‬‬ ‫همان طور که ما از اق��ای قالیباف انتظار‬ ‫داری��م نظ��رات کارشناس��انه و خ��وب‬ ‫اصالح طلب��ان را بپذی رند و دنبال کنند‪ ،‬از‬ ‫اقای مسجد جامعی هم به عنوان رئیس‬ ‫ش��ورای ش��هر انتظار داریم خارج از نگاه‬ ‫سیاسی خود شورا را مدیریت کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫انتخ�اب اق�ای قالیب�اف ب�رای اصالح طلب�ان و‬ ‫اصولگرایان چه پیامی داشت؟‬ ‫‪ l‬خ��ود م��ا اصولگرای��ان ه��م از اق��ای قالیباف‬ ‫خواس��ته های کاری و برنامه ای داری��م‪ ،‬بناب راین عالقه ای‬ ‫نداریم که ایشان فقط به جریان اصولگرا پاسخگو باشد‪ .‬مشی‬ ‫و خطی که اقای قالیباف تا حاال نسبت به خدمات در شهر‬ ‫ته ران داشته را خواهانیم و معتقدیم باید در حوزه فرهنگی و‬ ‫ارزشی شهر هم با قوت باالتری کار کند‪ .‬ب رای ما اقدام مهم‬ ‫است‪ .‬ما م ی خواهیم قالیباف جدیدی را شاهد باشیم‪ ،‬حال‬ ‫اینکه ایشان بخواهد این نگاه را تقویت کند را نم ی دانم‪ .‬در‬ ‫واقع بنده معتقدم اگر رضایت مردم جلب ش��ود قطعا پایگاه‬ ‫اصولگرایان قوی م ی شود‪.‬‬ ‫امکان دارد س�ال این�ده اصولگرایان‬ ‫ریاست شورا را به دست بگیرند؟‬ ‫‪ l‬اظهارنظر در این خصوص زود‬ ‫است‪ .‬این موضوع بس��تگی به عملکرد‬ ‫اقای مس��جد جامعی دارد‪ .‬شاید ایشان با‬ ‫عملکرد خوب خود در سال دوم بتواند رای‬ ‫بیشتری به دست اورد یا حتی رای هایی‬ ‫که اکنون اصالح طلبان به وی داده اند را در‬ ‫سال دوم از دست بدهد‪ .‬البته ما در ابتدای‬ ‫کار یک گالیه از اقای مس��جد جامعی‬ ‫داریم؛ ایش��ان قبل از رای گیری شهردار‬ ‫حک��م انتصابی ب رای معاون��ت و نظارت‬ ‫صادر کرد که م ی توانس��ت در رای گیری‬ ‫تاثیرگذار باشد‪ .‬این موضوع باعث شده ما‬ ‫از اقدام ایشان گالیه مند باشیم‪.‬‬ ‫ایا این مس�اله باعث نم ی شود‬ ‫ش�اهد تکرار اتفاقی باشیم که‬ ‫در شورای شهر اول افتاد؟‬ ‫‪ l‬این احتمال وج��ود دارد‪ ،‬البته‬ ‫خودم ای��ن احتم��ال را کم م ی دان��م زی را‬ ‫کس��انی که این فضا را ایجا کردند ب رای‬ ‫مقطع کوتاهی دنبال نقش افرینی بودند‬ ‫که مدتش تمام ش��د‪ .‬در ان زمان مساله‬ ‫سیاسی را خیلی حرفه ای دنبال نکردند اما‬ ‫در شورای شهر چهارم مساله را حرفه ای و‬ ‫پیچیده پیگیری کردند‪ .‬در ان دوره انحالل‬ ‫ش��ورا ب رای اصالح طلبان هزینه باالیی داشت بناب راین فکر‬ ‫نم ی کنم انها به سمتی بروند که بخواهند دوباره این هزینه‬ ‫را پرداخت کنند‪ .‬این هزینه ای اس��ت که مردم از انها مطالبه‬ ‫م ی کنند زیرا وقت خود را ب رای انتخاب اعضای شورای شهر‬ ‫گذاشتند‪ ،‬پس اصالح طلبان باید به تک تک مردم پاسخگو‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما ایا از این به بعد ما قالیباف جدیدی را‬ ‫در شهرداری تهران شاهد خواهیم بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬به نظر من اصالح طلبان و حزب‬ ‫مش��ارکت دنبال این قضیه بودند‪ .‬فردی‬ ‫که اینها معرفی کردند بیش��تر با ساختار‬ ‫کارگزاران گ��ره خورده بود ام��ا از انجایی‬ ‫که م ی دانس��تند اگر کس��ی را از جریان‬ ‫مشارکت معرفی کنند سریع دستشان رو‬ ‫م ی شود و با مش��کل برخورد م ی کنند‪ ،‬از‬ ‫این رو به محسن هاش��می روی اوردند و‬ ‫ایش��ان را مطرح کردند‪ ،‬البته باید بگوییم‬ ‫اقای هاشمی وارد بازی ای شد که خودش‬ ‫عالقه ای به ان نداشت‪.‬‬ ‫به ایش��ان رای دادند به دلی��ل کارام��دی و توانمندی اقای‬ ‫قالیباف بود‪ .‬این مدل بسیار مناس��بی است که اگر کسی‬ ‫کارامدی و خدماتی در جهت تامی��ن منافع و رضایت مردم‬ ‫داشته باش��د قطعا مردم به چنین شخصی اقبال دارند‪ .‬باید‬ ‫در نظر داشت برخی دوستان و رقبا وقتی وارد بازی سیاسی‬ ‫شدند پایگاه اجتماعی مردمی به کمکشان نیامد‪ ،‬اینها حتی‬ ‫بعد از انتخاب قالیباف م ی گفتند م��ا قائل به این بودیم که‬ ‫توانمندی ایشان بیشتر از محسن هاشمی است‪ .‬البته بنده‬ ‫نم ی خواهم توانمندی اقای هاشمی را زیر سوال ببرم اما از‬ ‫حیث موفقیت در مدیریت شهرداری ته ران صحبت م ی کنم‬ ‫و معتقدم کارامدی و توانمندی بر مسائل سیاسی پیروز شد‪.‬‬ ‫‪ l‬فکر نم ی کنم‪ ،‬چون موضوعات شهر‪ ،‬موضوعات‬ ‫سیاسی نیست‪ .‬البته ممکن اس��ت ما نگاه سیاسی داشته‬ ‫باشیم اما با دین و ایمانی که داریم نباید منافع مردم شهر را‬ ‫فدای مسائل سیاسی کنیم‪.‬‬ ‫م ی توانس�تند پیروز این رقابت باشند‪ ،‬شما این‬ ‫تحلیل را قبول دارید؟‬ ‫ی کار ن��دارم‪ .‬ام��ا معتق��دم اگر‬ ‫‪ l‬م��ن ب��ا اس��ام ‬ ‫اصالح طلب��ان گزین��ه ای را معرفی م ی کردند که س��ابقه و‬ ‫کارنامه خدمتش پررنگتر از اقای هاش��می بود و حتی اسم‬ ‫اقای هاشمی را نداشت‪ ،‬ب رایش��ان وضعیت از این بهتر بود‬ ‫به هر حال نقطه قوت اصولگرایان این بود‪ ،‬که شخصیتی را‬ ‫وارد میدان کردند که از نظر اجرایی و کارامدی ب رای جایگاه‬ ‫ریاست جمهوری هم خیل ی ها ایشان را به عنوان مدیر اجرایی‬ ‫تایید م ی کردن��د‪ .‬برن��ده اصولگرایان در انتخاب ش��هردار‪،‬‬ ‫کارامدی کاندیدایشان بود‪.‬‬ ‫احتمال چالش میان اصالح طلبان با اقای قالیباف‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫همان طور ک�ه م ی دانی�د در انتخاب‬ ‫ش�هردار رای خانم الهه راستگو موجب دلخوری‬ ‫اصالح طلبان از ایشان شد‪ ،‬ش�ما در این باره چه‬ ‫نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلبان م ی گویند خانم راستگو قسم خورده‬ ‫بود که به قالیب��اف رای نم ی دهد اگر واقع��ا این گونه بوده‬ ‫باید به قس��م خود پایبند م ی بود‪ ،‬ه ر چند ایش��ان م ی گوید‬ ‫چنین قس��می نخورده اس��ت‪ .‬به ه ر ح��ال اصالح طلبان‬ ‫ش��عار ازادیخواهی زیاد س��ر م ی دهند اما وقتی در معرض‬ ‫امتحان قرار م ی گی رند عموما ثابت کرده اند که زود عصبانی‬ ‫م ی شوند‪ .‬در انتخاب شهردار نیز دیدیم چون خانم راستگو‬ ‫نظری برخالف اعضای اردوگاه داده اس��ت‪ ،‬حاضر نیستند‬ ‫نظر مخالف درون گروهی را بپذیرن��د‪ .‬در اینجا بنده به این‬ ‫دوستان توصیه م ی کنم استانه تحمل خود را باال ببرند‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫صلحسرد‬ ‫پرونده هسته ای در وزارت خارجه‬ ‫اجالس جی‪ 20‬تحت الشعاع‬ ‫اختالف قدرت های بزرگ‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫ پرونده هسته ای‬ ‫درخیابان «ملل متحد»‬ ‫مثلث‪ ،‬انتقال مسئولیت اجرایی پرونده هسته ای از شورای عالی امنیت ملی‬ ‫به وزارت امور خارجه را بررسی می کند‬ ‫‪1‬‬ ‫تقدیر بر ان بود که ش��یخ دیپلمات در اولین قدمش‬ ‫ب رای موفقیت در مذاکرات هسته ای ای ران و ‪ ،5+1‬مسئولیت‬ ‫این مذاک��رات را که روزی ب رای انچه «هماهنگی بیش��تر‪،‬‬ ‫نگاه جامع تر به مساله و افزایش سرعت عمل این پرونده»‬ ‫خوانده م ی شد از وزارت خارجه توس��ط دولت وقت در سال‬ ‫‪ ۸۲‬به ش��ورای عالی امنیت ملی سپرده شده بود‪ ،‬مجددا به‬ ‫وزارت خارجه بسپارد‪ .‬انتقالی که همگان ان را مثبت ارزیابی‬ ‫م ی کنند و از ان یک مذاکره کار شناسی و قوی انتظار دارند‪.‬‬ ‫اما چه شد که ش��یخ دیپلمات با تجربه ‪ ۱۶‬ساله اش در این‬ ‫حوزه ترجیح داد این مسئولیت را به وزارت خارجه بسپارد؟‬ ‫پرونده هسته ای ایران طی سال های گذشته‬ ‫حسن روحانی در کتاب خاط رات خود در مورد پرونده‬ ‫هسته ای ای ران م ی گوید‪« :‬نخستین بار اواسط سال ‪۱۳۵۸‬‬ ‫بح��ث پی رامون نیروگاه اتم ی بوش��هر در رس��انه ها مطرح‬ ‫‪46‬‬ ‫گردید‪ .‬دول��ت موقت قصد داش��ت قرارداد ایج��اد نیروگاه‬ ‫هسته ای بوشهر با المان را لغو کند‪ .‬با اغاز جنگ تحمیلی‬ ‫نیز نیروهای المانی کش��ور را به دلیل جنگ ترک کردند‪.‬‬ ‫بحث غن ی س��ازی نیز از س��ال ‪ ۶۶‬و زمان دولت مهندس‬ ‫موسوی کم و بیش و با شدت و ضعف مطرح بود اما عمال‬ ‫کاری صورت نگرفت و بیش��تر پیگیری ه��ا در دولت اقای‬ ‫هاشم ی رفسنجانی صورت گرفت‪».‬‬ ‫س��ازمان انرژی اتمی در س��ال ‪ ۸۱‬بدون اطالع قبلی‬ ‫به اژانس‪ ،‬گاز ی��و اف جی را به س��انتریفیوژ ها تزریق کرده‬ ‫بود‪ .‬ناگهان با دس��تور امریکا‪ ،‬منافقین با ترتی ب دادن یک‬ ‫مصاحبه مطبوعات��ی و وارد کردن اتهامات واهی‪ ،‬س��ر و‬ ‫صدای زیادی راه انداختند‪ .‬نظر سازمان انرژی اتمی این بود‬ ‫که تاسیسات نطنز تکمیل و س��پس به اژانس اطالع داده‬ ‫شود تا انها را در ب رابر کار انجام شده قرار دهند اما متاسفانه‬ ‫این رویکرد س��ازمان‪ ،‬برنامه های اتی را با مش��کل مواجه‬ ‫کرد‪ .‬به اعتقاد بسیاری از افراد س��ال ‪ ۸۱‬به دلیل پیشرفت‬ ‫در فناوری هس��ته ای از یک سو و بی ن الملل ی شدن موضوع‬ ‫هسته ای‪ ،‬سال پ راهمیتی ب رای کشورمان به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫تشویق ایران به تعلیق غنی سازی‬ ‫روحانی در مورد تش��ویق ای ران به تعلیق غن ی سازی‬ ‫در اردیبهش��ت ماه س��ال ‪ ۸۲‬نیز این گون��ه در کتاب خود‬ ‫م ی نویسد‪« :‬به محض پیروزی امریکای ی ها در ع راق‪ ،‬انان به‬ ‫سراغ پرونده هسته ای ای ران رفتند و به الب رادعی فشار اوردند‬ ‫که در خرداد ان سال این پرونده را در دستورکار شورای حکام‬ ‫اژانس قرار دهد‪ .‬در پایان اجالس نیز رئیس شورا که سفیر‬ ‫کویت بود به عنوان جمع بندی مباحث از ای ران خواست که‬ ‫ش��فاف عمل کند‪ ،‬پروتکل الحاقی را امض��ا کند و ای ران را‬ ‫تش��ویق کرد که از تزریق مواد هس��ته ای به سانتریفیوژ ها‬ ‫خودداری کند یا به بیان دیگر غن ی سازی را تعلیق کند‪».‬‬ ‫چند قطبیشدننظامجهانی‬ ‫پیامدهای اجالس جی‪ 20‬در گفت وگو با‬ ‫ف ریدونمجلسی‬ ‫پرونده هس�ته ای از ش�ورای‬ ‫عال�ی امنی�ت مل�ی ب�ه وزارت امور‬ ‫خارجه منتقل شده است‪ .‬این رویداد‬ ‫ب�ا واکن�ش ه�ای داخل�ی و خارجی‬ ‫مواجه شده است‬ ‫گفت وگویمثلثباعضو‬ ‫کمیسیونامنیتملیدرمجلس‬ ‫هفتم‬ ‫پرونده ای که به جای اولش بازگشت‬ ‫اما ‪ 10‬سال بعد مجددا مس��ئولیت پرونده هسته ای‬ ‫ای ران به وزارت امور خارجه کشور واگذار شد‪ .‬روز پنجشنبه‪،‬‬ ‫پنجم سپتامبر ‪ ،۲۰۱۳‬پایگاه اطالع رسانی ریاست جمهوری‬ ‫ای ران ب رای اولین بار اعالم کرد که به دستور حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمه��وری ای��ران‪ ،‬مس��ئولیت مذاکرات هس��ته ای‬ ‫جمهوری اسالمی به وزارت امور خارجه محول شده است؛‬ ‫انتقالی که بس��یاری از افراد ان را مثب��ت ارزیابی م ی کنند‬ ‫و به نوعی ان را پایان نوعی نگاه امنی��ت محور به پرونده‬ ‫هسته ای کشور م ی دانند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫شده بود‪ .‬این تیم با اضافه شدن س��ف رای ای ران در سازمان‬ ‫ملل متحد در نیویورک و ژنو به ان در ماه های بعد به عنوان‬ ‫تیم مذاکره کننده هس��ته ای به فعالیت خود ادامه م ی داد‪.‬‬ ‫اختالف نظر این تیم با سازمان انرژی اتمی از اردیبهشت ‪۸۲‬‬ ‫اغاز ش��د و پس از بیانیه خرداد شورای حکام اژانس‪ ،‬ظهور‬ ‫و بروز بیشتری پیدا کرد و تا زمان انتقال مسئولیت پرونده‬ ‫هسته ای به ش��ورای عالی امنیت ملی نیز ادامه داشت‪».‬‬ ‫(صفحه ‪ ۱۳۸‬و ‪)۱۳9‬‬ ‫ان طور که حس��ن روحانی روایت می کند در جلسه‬ ‫مورخ نهم مهرماه سال ‪ ۸۲‬سران نظام مطرح شد که حسن‬ ‫روحانی مسئولیت پرونده هسته ای ای ران را برعهده بگیرد و‬ ‫مصوبات ان جلسه مبن ی بر لزوم پذیرش این مسئولیت به‬ ‫رئی س جمهور وقت ابالغ ش��د‪ .‬در این ابالغیه امده بود که‬ ‫مدیریت کار سیاسی‪ ،‬متمرکز شود تا با تشکیل یک هسته‬ ‫قوی کارامد سیاس��ی‪ ،‬فنی و حقوقی‪ ،‬مسئولیت مذاکرات‬ ‫را ب ر عهده بگیرد و با داشتن اختیارات کافی‪ ،‬برنامه جامعی‬ ‫ب رای کار با اژانس و نحوه پاسخگویی به سواالت و مذاکره‬ ‫با کش��ور ها‪ ،‬به ویژه اروپا را تدوین کند‪ .‬حال که باتوجه به‬ ‫پیش��نهاد دکتر خ رازی و تصمیم رئی س جمهور اقای دکتر‬ ‫روحانی ب رای این کار انتخاب ش��ده اند هر چ��ه زود تر این‬ ‫تصمیم عملی ش��ود و جناب اقای خاتمی ایش��ان را طی‬ ‫حکمی ب رای این مس��ئولیت موظف کنند؛ مسئولیتی که‬ ‫حس��ن روحانی با پذیرش ان مخالفت کرد و حتی با وجود‬ ‫صدور حکم از س��وی س��ی د محمد خاتمی‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫وقت هم در ابتدا ان را قبول نکرد‪ .‬روحان��ی در مورد نحوه‬ ‫پذیرش این مسئولیت اینگونه م ی گوید‪« :‬ان شب با مقام‬ ‫معظم رهبری برنامه مالقات داشتم‪ .‬مالقات با ایشان طبق‬ ‫روال معمول بود‪ ،‬چون من ب��رای ارائه گزارش های الزم به‬ ‫صورت نوبه ای خدمت ایشان م ی رسیدم‪ .‬وقت مالقات بعد‬ ‫از نماز مغرب و عش��ا بود‪ .‬در پایان ان مالقات مقام معظم‬ ‫رهبری به من فرمودند‪« :‬چرا مسئولیت پرونده هسته ای را‬ ‫نم ی پذیرید؟ حاال که همه مس��ئوالن متفق القول هستند‬ ‫که ش��ما مس��ئولیت را بپذیرید و اقای رئی س جمهور هم‬ ‫به ش��ما حکم داده اند‪( ،‬خذ ه��ا بقوه) با همه نی��رو ان را در‬ ‫اختیار بگیرید‪ ».‬من در پاس��خ دالیل خود را ب رای نپذیرفتن‬ ‫مسئولیت مطرح کردم‪ .‬ایشان فرمودند‪« :‬این باری است بر‬ ‫دوش من‪ ،‬بگیر بر دوش خودت!» لحظه ای سکوت کردم و‬ ‫سپس گفتم حاال که نظر شماست‪ ،‬م ی پذیرم‪».‬‬ ‫م ی گوید‪« :‬انتقال این مسئولیت به وزارت خارجه به معنای‬ ‫تمایل ای ران به وجود نگاه حقوقی و فنی است تا نگاه امنیتی‬ ‫و سیاسی به این مساله‪ .‬از سوی دیگر دولت اقای روحانی با‬ ‫انجام چنین کاری نشان داد که سیاست متفاوتی را در این‬ ‫رابطه نسبت به گذشته پیش خواهد گرفت و با تیم جدیدی‬ ‫این کار را دنبال خواهد کرد‪».‬‬ ‫ای��ن نماین��ده مجلس موض��وع پرونده هس��ته ای‬ ‫کش��ورمان را یک موضوع حقوق��ی عنوان ک��رد و گفت‪:‬‬ ‫«فعالی ت های هس��ته ای ای ران از ان دس��ت فعالی ت هایی‬ ‫اس��ت که در چارچوب حقوق ای ران انجام م ی ش��ود و ای ران‬ ‫هم تکالیف خود را در همین راس��تا عملیاتی کرده است‪».‬‬ ‫وی معتقد اس��ت که با این انتقال از تیم کار شناسی با نگاه‬ ‫تخصصی و از ظ رافت های دیپلماسی در مذاکرات استفاده‬ ‫خواهد ش��د و در این ش��رایط باید از فرصت مذاکرات ب رای‬ ‫تامین حداکثر حقوق مردم ای ران و کاهش هزینه های کشور‬ ‫استفاده ش��ود‪ ».‬س��نایی با رد این مطلب که سیاست های‬ ‫کلی کشور در زمینه فعالی ت های هسته ای تغییر م ی کند‪،‬‬ ‫ادامه داد‪« :‬البته تغیی��ر رویکرد ها و روش ه��ا در مذاکرات‬ ‫هسته ای موثر است‪ ،‬قطعا انتقال مذاکرات از شورای عالی‬ ‫امنیت ملی به وزارت خارجه به این معنی است که با حفظ‬ ‫اصول و سیاس��ت های کلی‪ ،‬رویکرد ها و روش های مذاکره‬ ‫تغییر کند و به تبع ان ابتکارات جدی��دی در این عرصه به‬ ‫وجود اید‪».‬‬ ‫در این میان هم هستند کارشناسانی که تاکید دارند‬ ‫این انتقال از ش��ورای عالی امنیت ملی به وزارت خارجه به‬ ‫این علت است که طی این سال ها موضوع هسته ای حل‬ ‫نشده‪ .‬از همی ن رو نگاهی کوتاه خواهیم داشت به تیم های‬ ‫مذاکره کننده ‪ 10‬سال گذشته و می زان موفقی ت های انان‪:‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫مس��ئولیت مذاکرات هسته ای تا س��ال ‪ ۸۲‬بر عهده‬ ‫وزارت امور خارجه بود اما از ‪ ۱۴‬مهرماه سال ‪ ۸۲‬این وظیفه‬ ‫به ش��ورای عالی امنیت ملی واگذار شد‪ .‬حسن روحانی در‬ ‫کتاب امنیت ملی و دیپلماسی هسته ای خود در این مورد‬ ‫م ی نویسد‪« :‬در ان شرایط به تدریج بر نگران ی ها نیز افزوده‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬زی را بیانیه رئیس ش��ورای حکام در خرداد ‪۱۳۸۲‬‬ ‫مبنای قطعنامه بعدی قرار گرفته بود و تبلیغات بی ن المللی‬ ‫علیه ای ران نیز روز به روز تشدید م ی ش��د‪ .‬تجربه گذشته و‬ ‫ناکارامدی سیاسی در طول چهارده ماه گذشته (مرداد ‪۱۳۸۱‬‬ ‫تا مهر ‪ )۱۳۸۲‬نشان م ی داد که به توطئه های گسترده غرب‬ ‫علیه ب رنامه هسته ای کشور به اندازه کافی توجه نشده و حل‬ ‫و فصل پرونده هسته ای نیاز به تغیی رات ساختاری جدیدی‬ ‫دارد‪ .‬نکته بع��دی اینکه از اواخر س��ال ‪ ۸۱‬در وزارت خارجه‬ ‫تیمی ب رای کمک به س��ازمان انرژی اتمی‪ ،‬ش��ورای عالی‬ ‫فناوری های نوین و کمیته عالی هسته ای دبیرخانه تشکیل‬ ‫پروندههسته ایازفازامنیتیخارجمی شود‬ ‫روحانی‪ :‬تکمیل یو سی اف و تولید اب سنگین‬ ‫تیم مذاکره کننده حس��ن روحانی را در سال های ‪۸۲‬‬ ‫مسئولیت مذاکرات‬ ‫هسته ای تا سال‬ ‫‪ ۸۲‬بر عهده وزارت‬ ‫امور خارجه بود اما از‬ ‫‪ ۱۴‬مهرماه سال ‪۸۲‬‬ ‫این وظیفه به شورای‬ ‫عالی امنیت ملی‬ ‫واگذار شد‬ ‫سنایی‪ :‬مذاکراتی با نگاه فنی و حقوقی‬ ‫مهدی سنایی‪ ،‬عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست‬ ‫خارجی مجلس شورای اسالمی در همین ارتباط به مثلث‬ ‫‪47‬‬ ‫تا ‪ ،۸۴‬سی د حسین موسویان‪ ،‬س��یروس ناصری‪ ،‬عل ی اکبر‬ ‫صالحی‪ ،‬محمد جواد ظریف‪ ،‬امی ر حس��ن زمان ی نیا‪ ،‬محمد‬ ‫البرزی و محمد سعیدی تش��کیل م ی دادند‪ .‬روحانی درباره‬ ‫مذاکرات این دو س��ال که با س��ه کش��ور اروپایی صورت‬ ‫گرفته بود م ی گوی��د‪« :‬امریکا م ی خواس��ت پرونده ما را به‬ ‫ش��ورای امنیت ببرد‪ ،‬تا پش��ت در نیویورک هم برد‪ .‬از وین‬ ‫حرکتش داد‪ .‬ما م ی خواس��تیم نگذاریم پرونده به ش��ورای‬ ‫امنیت ب��رود که مبادا کش��ور دچار جنگ و تحریم ش��ود‪.‬‬ ‫امریکا م ی خواس��ت همان بالیی را که س��ر لیبی اورد سر‬ ‫ما هم بیاورد‪ .‬م ی خواس��ت انچه ما در فناوری هس��ته ای‬ ‫داریم کامل نش��ود و همانی را که داریم تحویلش بدهیم‪.‬‬ ‫ان روز که س��ه وزیر اروپایی را دع��وت کردیم فقط ‪ 10‬عدد‬ ‫سانتریفیوژ در نطنز م ی چرخید‪ ،‬ما یک گرم یواف‪ ۵‬و یواف ‪۶‬‬ ‫نم ی توانستیم تولید کنیم‪ .‬ما اب سنگین نداشتیم‪ ،‬ما کیک‬ ‫زرد نم ی توانس��تیم تولید کنیم‪ .‬ما م ی خواستیم همه اینها‬ ‫را کامل کنیم‪ ،‬ما نیاز به فرصت داش��تیم‪ ،‬ما م ی خواستیم‬ ‫ان تهدید را تبدی��ل کنیم به فرصت‪ .‬امریکا م ی خواس��ت‬ ‫چه کار کند؟ م ی خواس��ت بگوید ای ران ی ها دنبال بمب اند‪.‬‬ ‫ما نگذاشتیم که پرونده به ش��ورای امنیت برود‪ .‬صلح امیز‬ ‫بودن هس��ته ای را ظرف یکس��ال با حض��ور امریکا ثابت‬ ‫کردیم‪ .‬شورای حکام در اذر س��ال ‪ ۸۳‬به اتفاق ارا تصویب‬ ‫کرد که فعالیت ای ران‪ ،‬صلح امیز است و اگر قصوری داشته‬ ‫تو گوی‬ ‫یعنی همان شکست امریکا‪( ».‬گف ‬ ‫جب ران کرد‪ .‬این ‬ ‫ویژه خبری)‬ ‫اتهام تعلیق به روحانی‬ ‫بین الملل‬ ‫یکی از انتقاداتی که همواره به زمان مسئولیت حسن‬ ‫روحانی در پرونده هسته ای وارد م ی شود‪ ،‬این است که وی‬ ‫در جریان قراردادهای بروکس��ل‪ ،‬س��عداباد و پاریس همه‬ ‫فعالی ت های هسته ای کشور را متوقف کرد؛ موضوعی که در‬ ‫مناظ رات انتخاباتی هم بار ها به واسطه انها با روحانی چالش‬ ‫کردند‪ .‬موضوعی که روحانی در همان مناظ رات انتخاباتی‬ ‫ان را «مال بیس��واد ها» خواند و گف��ت‪« :‬در بیانیه ته ران‬ ‫قطعنامه این بود که همه چیز متوقف شود اما ما نگذاشتیم‬ ‫و فقط بازدهی ان ‪ 10‬سانتریفیوژی که در نطنز کار م ی کرد‬ ‫را تعلیق کردیم‪ .‬مذاکرات ته ران در مهرماه ‪ ۸۲‬انجام شد و‬ ‫اولین مرحله یو س��ی اف فروردی��ن ‪ ۸۳‬و دومین مرحله ان‬ ‫پاییز ‪ ۸۳‬افتتاح و در فروردین ‪ ۸۴‬کامل شد‪ .‬زمستان ‪ ۸۳‬اب‬ ‫سنگین و در تابستان ‪ ۸۳‬کیک زرد تولید شد‪ ».‬وی در دفاع‬ ‫از خود تاکید کرده اس��ت که «ما فناوری هسته ای را کامل‬ ‫کردیم‪ ،‬فرصت الزم را ایجاد کردیم تا یو س��ی اف اصفهان‬ ‫کامل‪ ،‬یو اف ‪ ۴‬و یو اف ‪ ۶‬تولید ش��ود‪ .‬زمان��ی که پرونده را‬ ‫تحویل گرفتم ‪ ۱۵۰‬س��انتریفیوژ و زمانی که ان را تحویل‬ ‫دادم هزار و هفتصد و خرده ای بود‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫علی الریجانی و رابطه خوب با سوالنا‬ ‫عل��ی الریجانی‪ ،‬رئی��س مجلس کنونی کش��ور از‬ ‫‪ ۲۴‬مرداد ‪ ۸۴‬تا ‪ ۲۸‬مهر ‪ ۸۶‬دبیری شورای عالی امنیت ملی‬ ‫را ب ر عهده داش��ت‪ .‬تیم مذاکره کننده وی را در این سال ها‬ ‫جواد وعیدی‪ ،‬محمد مهدی اخوند زاده‪ ،‬علی حسینی تاش‪،‬‬ ‫محمد جعفری‪ ،‬محمد سعیدی‪ ،‬کاظم غریب ابادی و عباس‬ ‫ع راقچی تش��کیل م ی دادند‪ .‬در مورد سال های مسئولیت‬ ‫علی الریجانی روایت های متفاوتی وجود دارد‪ .‬حتی برخی‬ ‫م ی گویند که وی در حال حل کردن مساله هسته ای کشور‬ ‫بود‪ .‬از جمله انکه عل ی اکبر والیتی از دیپلمات های باسابقه‬ ‫کشور در این مورد م ی گوید‪« :‬الریجانی در مذاکره با سوالنا‬ ‫به جای خوبی رس��یدند و همین تعداد سانتریفیوژ را توافق‬ ‫کردند‪ ،‬اما درس��ت همزمان ب��ا اینکه الریجانی با س��والنا‬ ‫مذاکره م ی کردن��د یکی از مقام��ات در نماز جمعه گفت ما‬ ‫مذاکره هسته ای نم ی کنیم و سوالنا به اقای الریجانی گفت‬ ‫مسئول اجرایی کشور این طوری گفته است و بنده مشابه‬ ‫‪48‬‬ ‫این را در دوران وزارت کشور داشته ام‪ ».‬دشمن م ی بیند که‬ ‫الریجانی زحمت فراوان داش��ته و به توافق رس��یده است‪.‬‬ ‫الریجانی مش��کل هس��ته ای را حل کرده ب��ود‪ .‬خود علی‬ ‫الریجانی هم در این مورد گفته ب��ود‪« :‬ای ران به این نتیجه‬ ‫رسید که از این مسیر به نتیجه ای نم ی رسیم بناب راین ما به‬ ‫اژانس گفتیم که ما فعالیت اتمی خود را زیر نظر اژانس اغاز‬ ‫م ی کنیم و ضمنا مذاکره م ی کنیم ب رای اینکه به یک نتیجه‬ ‫هم برسیم‪ .‬انها رفتند به سمت اینکه علیه ای ران قطعنامه‬ ‫صادر کردند‪ .‬اما در سال ‪ ۲۰۰۶‬مذاکرات را اغاز کردند‪ ،‬ما در‬ ‫مذاکرات فعال و جدی وارد ش��دیم‪ ،‬حداقل در س��ه مرحله‬ ‫نزدیک شدیم به یک تفاهم‪ ،‬اما عوامل دیگری این را به هم‬ ‫م ی زد‪ .‬مثال ما با اقای س��والنا داش��تیم مذاکره م ی کردیم‬ ‫که حادثه حمله اس��رائیل به لبنان رخ داد‪ .‬انجا کیسینجر‬ ‫مقاله ای نوشت که در همین ش��لوغی یک قطعنامه علیه‬ ‫ای ران بدهیم‪ .‬انها مذاکرات را قطع کردند و ظرف ‪ ۴۸‬ساعت‬ ‫قطعنامه صادر کردند‪ .‬اقای س��والنا به من زنگ زد و گفت‪:‬‬ ‫«متاسفم که خ رابکاران کار خودشان را کردند‪ .‬مساله انها‬ ‫ذاتا به مساله هسته ای برنم ی گردد‪ ».‬بار ها به من گفتند که‬ ‫ما م ی دانیم ش��ما بمب اتم ی ندارید‪ ،‬ولی شما یک کشور‬ ‫تاثیرگ��ذار در منطقه هس��تید و موازن��ه را در منطقه دارید‬ ‫به هم م ی زنید‪».‬‬ ‫سعید جلیلی و مذاکرات بدون سرانجام‬ ‫سعید جلیلی از سال ‪ ۸۶‬تاکنون دبیری شورای عالی‬ ‫امنی ت ملی را برعهده داشته اس��ت‪ .‬تیم مذاکره کننده وی‬ ‫را در سال های گذشته عل ی اصغر س��لطانیه‪ ،‬محمدهادی‬ ‫زاهدی وفا‪ ،‬مهدی صفری‪ ،‬علی باق��ری و عباس ع راقچی‬ ‫تشکیل م ی دهند‪ .‬در دوران س��عید جلیلی‪ ،‬شورای امنیت‬ ‫سازمان ملل سه بار دیگر علیه ای ران قطعنامه صادر کرد‪:‬‬ ‫صدور چهارمین قطعنامه (سومین قطعنامه تحریمی)‬ ‫در مارس ‪ ،۲۰۰۸‬اس��فند‪ ،۱۳۸۶‬ص��دور پنجمین قطعنامه‬ ‫(تاکید ب ر خواست ها و تحریم های پیشین بدون وضع شدن‬ ‫تحریم های تازه) در س��پتامبر ‪ ،۲۰۰۸‬مه��ر ‪۱۳۸۷‬و صدور‬ ‫شش��مین قطعنامه (چهارمین قطعنامه تحریمی) در ژوئن‬ ‫‪ ،۲۰۱۰‬خرداد‪ .‬همچنین بعد از تصویب دو قطعنامه‪ 5+1 ،‬بار‬ ‫دیگر خواستار از سرگیری دیدار سوالنا با مقامات ای رانی شد‪.‬‬ ‫این بار سعید جلیلی‪ ،‬سرپرس��تی تیم مذاکره کننده ای ران را‬ ‫بر عهده داش��ت‪ ،‬اما پ��س از برگزاری مذاک��رات مفصل و‬ ‫طوالنی ای��ن دو مقام مس��ئول در اذر ‪ ،۱۳۸۶‬دیپلماس��ی‬ ‫بسته ای میان غرب و ای ران اغاز شد‪.‬‬ ‫بس��ته های پیش��نهادی یک��ی پ��س از دیگ��ری‬ ‫مبادل��ه‪ ،‬تعلیق‪ ،‬تبص��ره دار و رد ش��دند‪ .‬بع��د از انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری امریکا و پیروزی باراک اوباما از یک سو‬ ‫و از س��وی دیگر توفیقات و دس��تاوردهای ای ران در صنعت‬ ‫هسته ای موجب ش��د مذاکرات هسته ای بار دیگر در سطح‬ ‫جلیلی و سوالنا از س��ر گرفته ش��ود و نمایندگان سیاسی‬ ‫شش کشور همراه سوالنا مذاکره ای را که مهم ترین محور‬ ‫ان موضوعات مطرح شده در بسته پیش��نهادی ای ران بود‪،‬‬ ‫پی بگیرند‪ .‬در این نشست همچنین بحث خرید یا مبادله‬ ‫اورانیوم ‪ 3/5‬درصدی ای ران با سوخت هسته ای ب رای راکتور‬ ‫تحقیقاتی ته��ران مطرح ش��د؛ موضوعی که زمینه س��از‬ ‫برگزاری نشست ‪ 19‬اکتبر ای ران با سه کشور داوطلب تامین‬ ‫سوخت این راکتور تحقیقاتی یعنی فرانسه‪ ،‬امریکا و روسیه‬ ‫شد‪ .‬مذاکرات استانبول هم در اول ژانویه سال ‪ ۲۰۱۱‬در حالی‬ ‫برگزار شد که بدون رسیدن به نتیجه مشخصی پایان یافت‪.‬‬ ‫مذاکرات ژنو‪ ،۱‬ژنو‪ ،۲‬ژنو‪ ،۳‬اس��تانبول‪ ،۱‬استانبول‪ ،۲‬بغداد‪،‬‬ ‫مسکو‪ ،‬الماتی‪ ۱‬و الماتی ‪ ۲‬از ان دست مذاکراتی است که‬ ‫در دوره سعید جلیلی صورت گرفت و در نهایت هم پرونده‬ ‫هس��ته ای ای ران بدون نتیجه باقی ماند؛ پرونده ای که امید‬ ‫می رود با همت وزارت خارجه به مراح��ل جدید تر و بهتری‬ ‫برسد‪g .‬‬ ‫دیپلمات های‬ ‫اقای وزیر‬ ‫از حسین موسویان تا سیروس‬ ‫ناصری؛ اعضای احتمالی تیم جدید‬ ‫هسته ای ایران در مذاکرات با ‪5+1‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫باالخره صحب ت ه��ا و احتماالت یک ماه گذش��ته به‬ ‫واقعیت پیوس��ت و پس از یک دهه‪ ،‬ماموری��ت دبیرخانه‬ ‫ش��ورای عالی امنیت ملی ب رای انجام مذاکرات هسته ای‬ ‫ب��ه پایان رس��ید و با تصمی��م رئی س جمه��ور طی خبری‬ ‫کوتاه که روی خروجی سایت ریاست جمهوری قرار گرفت‪،‬‬ ‫مسئولیت مذاکرات هسته ای با طرف های خارجی به وزارت‬ ‫امور خارجه محول ش��د تا از این پ��س محمدجواد ظریف‬ ‫به عنوان وزیر امور خارجه ریاست امور مربوط به این پرونده‬ ‫پرچالش را برعه��ده بگیرد و مذاکرات ای ران با کش��ورهای‬ ‫‪ 5+1‬و نیز مذاکرات اتمی با اژانس بی ن المللی انرژی اتمی‬ ‫ را پیگیری کند‪ .‬با این تصمیم نشست شورای حکام در وین‬ ‫و دیدار ظریف با کا ترین اشتون در جریان سفر اول مهرماه‬ ‫رئی س جمهور به نیویورک فرصت بس��یار مهم و ارزشمند‬ ‫دولت تدبیر و امید ب رای به س��امان رس��اندن ای��ن پرونده‬ ‫فرسایشی خواهد بود‪ .‬البته این اتفاق با واکنش های مثبت‬ ‫بسیاری روبه رو شد‪ ،‬به طوری که سخنگوی وزارت امور خارجه‬ ‫امریکا در ای��ن باره گفت‪« :‬ما خواس��ته مان مبن ی بر اینکه‬ ‫دولت ای ران به شکلی اساسی با جامعه جهانی ب رای رسیدن‬ ‫به راه حل دیپلماتیک برنامه هس��ته ای ای��ران و همکاری‬ ‫کامل با اژانس بی ن المللی انرژی اتمی در تحقیقاتش وارد‬ ‫تعامل شود را تکرار م ی کنیم‪ ».‬در همین خصوص رویترز‬ ‫طی خب��ری از امیدواری قدرت های جهان��ی در مورد ادامه‬ ‫ه ر چه سریعتر مذاکرات بر س��ر برنامه هسته ای ای ران خبر‬ ‫داد‪ .‬کارترین اشتون‪ ،‬رئیس سیاس��ت خارجی اتحادیه اروپا‬ ‫نیز با اشاره به مساله مذاکرات با ای ران گفت که انها منتظر‬ ‫هستند که ته ران ب رای معرفی تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫خود اقدام کند‪ .‬وی در ادامه اب راز امیدواری کرد که جلس��ه‬ ‫اتی با ای ران ه ر چه زودتر اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫در همین باره محمد جواد ظری��ف هم اب راز امیدواری‬ ‫کرد‪« :‬تیم مذاکره کننده بس��یار تیم خوب و کارشناس��ی‬ ‫اس��ت که متش��کل از کارشناس��انی اس��ت ک��ه قبال در‬ ‫وزارت خارجه حضور داش��تند و حت��ی در دوره های ماقبل‬ ‫هم در این تیم حضور دارند‪ .‬همچنین کارشناس��ان خیلی‬ ‫خوب وزارت خارج��ه در حوزه خلع س�لاح نی��ز در این تیم‬ ‫مذاکره کننده حضور دارند و ب رای استفاده از بدنه کارشناسی‬ ‫دیگر دس��تگاه ها نیز هماهنگی الزم را انجام م ی دهیم‪».‬‬ ‫ظریف در ادام��ه افزود‪« :‬ب��ا این حال پیش��رفت مذاکرات‬ ‫هسته ای بستگی به اراده سیاس��ی طرف مقابل هم دارد‪.‬‬ ‫ما در وزارت امورخارجه توان کارشناس��ی داریم‪ ،‬البته حتما‬ ‫با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی و سایر دستگاه های‬ ‫ذی رب��ط ای��ن کار را انج��ام خواهی��م داد‪ ».‬وی ادامه داد‪:‬‬ ‫«همان گونه که رئی س جمهور اعالم کردند ما خواهان حل‬ ‫موضوع هستیم‪ ،‬بناب راین اگر طرف مقابل اراده سیاسی ب رای‬ ‫حل موضوع داشته باشد‪ ،‬کار به راحتی قابل پیشرفت است‪».‬‬ ‫سجادپور از گزینه های مورد‬ ‫اعتماد وزیرخارجه است اما درباره‬ ‫اضافه شدن او به تیم مذاکره کننده‬ ‫تردیدهایی وجود دارد‬ ‫ عضویتدکترصالحیدرتیم‬ ‫مذاکرهکنندهتاکنونتکذیبشده‬ ‫است‬ ‫سریع القلمعضویتخود درتیم‬ ‫ مذاکره کننده را نه تکذیب می کند‪،‬‬ ‫نهتائید‬ ‫درباره بازگشت حسین موسویان به‬ ‫ایرانهمچناناخبارضدونقیضیبه‬ ‫گوش می رسد‬ ‫اما باتوجه به این انتقال یک س��وال مطرح م ی شود که چه‬ ‫کسانی در تیم مذاکره کننده وزارت امور خارجه قرار دارند؟‬ ‫تیم مذاکره کننده چه کسانی هستند؟‬ ‫بین الملل‬ ‫ در حال حاضر این بحث مطرح اس�ت که به جای اقای صالح�ی‪ ،‬معاون امور‬ ‫بین الملل سازمان انر‍ژی اتمی در مذاکرات حضور یابد‪ .‬در همین حال‪ ،‬اقای مجید‬ ‫تخت روانچی و سید عباس عراقچی از چهره های قطعی هستند که دکتر ظریف را‬ ‫در مذاکره همراهی می کنند و اگر نشست ایران و‪ 5+1‬در ژنو باشد‪ ،‬نماینده ایران در‬ ‫دفتر سازمان ملل متحد در این کشور نیز در اجالس حضور خواهد یافت‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫معموال زمانی که مس��اله ای مطرح م ی شود و دارای‬ ‫ابهاماتی است‪ ،‬رس��انه ها و حتی بسیاری از مردم چه از نوع‬ ‫عام و چه از جنس خاص‪ ،‬گمانه زن ی هایی را در ان خصوص‬ ‫مطرح م ی کنند‪ .‬یکی از این مس��ائل که اخی را کارشناسان‬ ‫در مواجهه با ان سخت مش��غول گمانه زن ی های مختلفی‬ ‫بودند‪ ،‬نف رات تیم مذاکره کننده پرونده هسته ای بود که البته‬ ‫با صحب ت های اخیر محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه به‬ ‫سمت و سویی خاص حرکت کرد‪ .‬ظریف در این خصوص در‬ ‫جمع خبرنگاران گفت که این تیم مجموعه ای از همکاران‬ ‫وزارت خارجه و دوستان متخصص دس��تگاه های ذی ربط‬ ‫هستند و از دوس��تان تیم دوران روحانی و تیم دولت نهم و‬ ‫دهم اس��تفاده خواهیم کرد‪ .‬این اظهارات بیانگر ان بود که‬ ‫ب رای پی ش بینی اعضای این تیم کافی است نگاهی اجمالی‬ ‫به نف رات در سال های گذشته انداخت و با اعضای احتمالی‬ ‫تیم مذاکره کننده اشنا شد‪ .‬در این میان اسامی برخی بیشتر‬ ‫خودنمایی م ی کرد ک��ه از نظر برخی احتمال حضورش��ان‬ ‫در این عرصه بیش��تر از س��ایرین است‪ .‬ش��خصی ت هایی‬ ‫نظیر «عل ی اکبر صالحی‪ ،‬عل ی اکبر والیتی‪ ،‬سی د حس��ین‬ ‫موسویان‪ ،‬سیروس ناصری‪ ،‬محمد البرزی‪ ،‬سی د محمد صدر‪،‬‬ ‫محمود سریع القلم‪ ،‬محمد سعیدی و مهدی اخوندزاده‪».‬‬ ‫این لیست در حالی منتشر شده که دکتر ناصر هادیان‬ ‫از عضویت در تی��م مذاکره کننده اظه��ار ب ی اطالعی کرد‪.‬‬ ‫دکتر س��ریع القلم هم گفت ک��ه مش��ورت های الزم را به‬ ‫رئی س جمه��وری م ی دهد‪ .‬وی اینکه در تی��م مذاکره کننده‬ ‫باش��د را نه تایید کرد و نه رد‪ .‬در همین حال یک دیپلمات‬ ‫کهنه کار کشورمان در مصاحب ه ای در این خصوص گفت‪:‬‬ ‫«این لیست تقریبا اشتباه است و گمانه زن ی رسانه ها در این‬ ‫مدت گمراه کننده بوده است‪ .‬در مورد اقای حسین موسویان‬ ‫هنوز مش��کل بازگشت ایشان به کش��ور حل نشده است و‬ ‫البته دنبال حل و فصل ان هس��تند‪ .‬درباره اقای سیروس‬ ‫ناصری هم باید بگویم که اگر ایش��ان در تیم باشند خیلی‬ ‫خوب اس��ت‪ .‬اقای دکتر صالحی هم در تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای نخواهند بود‪».‬‬ ‫وی اضافه کرد‪« :‬دلیلش این اس��ت که به رغم اصرار‬ ‫ای ران طرف های غربی نپذیرفتند که ب��ا وزرای خارجه خود‬ ‫در مذاکرات حضور یابند‪ ،‬به همین دلیل در حال حاضر این‬ ‫بحث مطرح اس��ت که به جای اقای صالحی‪ ،‬معاون امور‬ ‫بی ن الملل س��ازمان انر‍ژی اتمی در مذاک��رات حضور یابد‪.‬‬ ‫در همین حال‪ ،‬اق��ای مجید تخت روانچی و س��ی د عباس‬ ‫ع راقچی از چهره های قطعی هس��تند ک��ه دکتر ظریف را‬ ‫در مذاکره همراهی م ی کنند و اگر نشست ای ران و ‪ 5+1‬در‬ ‫ژنو باش��د‪ ،‬نماینده ای ران در دفتر سازمان ملل متحد در این‬ ‫کشور نیز در اجالس حضور خواهد یافت‪ ».‬رئیس دستگاه‬ ‫سیاست خارجی ای ران با اشاره به برنامه رئی س جمهور ب رای‬ ‫حضور در اجالس مجمع عمومی سازمان ملل گفت‪« :‬بنده‬ ‫در نیویورک در کنار برنامه ه��ای مجمع عمومی با تعدادی‬ ‫از وزرای خارجه و خانم اش��تون دیدار خواهم داشت و اقای‬ ‫روحانی نیز با همتایان خود دیدار خواهند کرد‪».‬‬ ‫در همین ح��ال دکت��ر محمدعلی نصیری‪ ،‬اس��تاد‬ ‫بی ن الملل دانش��گاه در گفت وگو با مثلث با اب راز امیدواری‬ ‫نسبت به این تصمیم گفت‪« :‬تجربه گذشته که مسئولیت‬ ‫مذاکرات برعهده ش��ورای امنیت ملی قرار داش��ت‪ ،‬نشان‬ ‫داده بود که این مس��یر را بیش��تر با بع��د امنیتی و حداقل‬ ‫تجربه دیپلماتیک و سیاس��ی دنبال م ی کرد و این پرونده‬ ‫را به گونه ای پیش ب��رده بود که نتیجه مطلوب به دس��ت‬ ‫نم ی امد و مداوم با بن بس��ت مواجه م ی شد‪ .‬اما امروز با این‬ ‫چرخش در بحث نهاد و نیروهای پیگیری این پرونده که از‬ ‫شورای امنیت به وزارت امور خارجه منتقل شده‪ ،‬این دیدگاه‬ ‫مطرح است که وزارت خارجه بنا به تجربه غنی در این حوزه‬ ‫و س��ابقه زیاد در م��ورد مذاکره و همچنین ای��ن مزیت که‬ ‫نیروهای باتجربه تری در اختی��ار دارد‪ ،‬م ی تواند مذاکرات را‬ ‫به نتیجه برس��اند زی را هدف از مذاکره صرفا مذاکره و حفظ‬ ‫نشس ت ها نیس��ت بلکه هدف به نتیجه رسیدن مذاکرات‬ ‫است‪ .‬نتیجه ای که هر دو سمت نشست را خشنود و راضی‬ ‫کند و این نتیجه خروج پرونده هس��ته ای ای��ران از بحران‬ ‫فعلی است تا درواقع تحریم ها و فشار های ناشی از بحران‬ ‫کاهش پی��دا کند که البت��ه این دقیقا ه��دف دولت جدید‬ ‫است‪ ».‬وی در ادامه افزود‪« :‬مهم این است که اگر ما بتوانیم‬ ‫در مذاکرات با ‪ 5+1‬ایجاد اعتماد کنیم و انها را مجاب کنیم‬ ‫که مساله هسته ای شدن ای ران یک موضوع امنیتی نیست‪،‬‬ ‫شاید بتوانیم دوباره پرونده را از شورای امنیت خارج کنیم و‬ ‫به اژانس بازگردانیم تا در انجا به اختالفات فنی و تکنیکی‬ ‫رسیدگی کنند‪ ».‬این استاد دانش��گاه در خصوص اعضای‬ ‫تیم مذاکره کننده گفت‪« :‬نم ی توان ب��ا حدس و گمان در‬ ‫این باره اظهارنظر کرد اما روش��ن و واضح است که باتوجه‬ ‫به ش��عار هایی که ش��خص اقای روحانی درباره اعتدال و‬ ‫میانه روی و استفاده از نیروهای متخصص مطرح کرده اند‪،‬‬ ‫قطعا کسانی برای تیم مذاکره کننده انتخاب م ی شوند که‬ ‫در این قالب قرار داشته باشند‪».‬‬ ‫در هرحال مساله مهم تر از اعضای تیم مذاکره کننده‬ ‫این است که اگر اراده سیاسی روشن ش��ود و امادگی الزم‬ ‫ب رای حل مساله به این شکل که حقوق ای ران رعایت شود‬ ‫وجود داشته باش��د‪ ،‬م ی توان مذاکرات را بر مبنای سه اصل‬ ‫کلی‪ ،‬یعنی موض��ع ب رابر‪ ،‬احترام متقابل و منابع مش��ترک‬ ‫انجام داد و با مذاکرات س��ازنده هرگونه بهانه ای از کسانی‬ ‫که تالش کرده اند به مردم ای ران فشار بیاورند گرفته خواهد‬ ‫شد و محملی ب رای ادامه تحریم ها نخواهد بود‪ .‬البته باز هم‬ ‫تاکید باید کرد که همه این اه��داف زمانی تحقق م ی یابد‬ ‫که اراده سیاسی ب رای حل موضوع وجود داشته باشد‪g ».‬‬ ‫ در محافل خصوصی از ش�خصیت هایی نظیر «علی اکب�ر صالحی‪ ،‬علی اکبر‬ ‫والیتی‪ ،‬سید حس�ین موسویان‪ ،‬س�یروس ناصری‪ ،‬محمد البرزی‪ ،‬سید محمد‬ ‫صدر‪ ،‬محمود سریع القلم‪ ،‬محمد سعیدی و مهدی اخوندزاده به عنوان اعضای‬ ‫احتمالی تیم جدید هسته ای ایران در مذاکرات با گروه‪ 5+1‬یاد می شود‬ ‫‪49‬‬ ‫پرونده هسته ای از فاز قبلی خارج می شود‬ ‫گفت وگوی مثلث با عضو کمیسیون امنیت ملی در مجلس هفتم‬ ‫‪3‬‬ ‫«نباید اجازه بدهیم موضوع هسته ای تبدیل به کیان یک کشور بشود اما در ایران این اتفاق افتاده بود و ب ه وضوح‬ ‫م ی توانیم این مساله را در نوع و بازخورد مذاکرات هسته ای و شورای امنی ت ملی مشاهده کنیم‪ ».‬این نکته ای است که‬ ‫حشم ت اهلل فالح ت پیشه‪ ،‬نماینده سابق مجلس به ان اشاره م ی کند‪ .‬وی که معتقد است باید دست دولت روحانی را‬ ‫برای مذاکرات باز گذاشت‪ ،‬در گفت وگو با مثلث در خصوص مذاکرات هسته ای که در اینده نزدیک با تیم جدید انجام‬ ‫م ی شود‪ ،‬مواردی را بیان کرده است که در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تقریبا یک ماه پیش اعالم شد که پیگیری پرونده‬ ‫هسته ای از ش�ورای امنیت به وزارت امورخارجه‬ ‫منتقل شده است‪ .‬به نظر ش�ما این انتقال تا چه‬ ‫حد م ی تواند در دستیابی به اهداف و منافع ایران‬ ‫تاثی ر گذار باشد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬اتفاقا این موضوع را من یک ماه قبل از انتخابات‬ ‫مطرح کردم و پیش��نهاد دادم‪ .‬اعتقاد من بر این است که به‬ ‫دالیل مختلف این پرونده باید از ش��ورای امنی ت ملی ای ران‬ ‫به وزارت امور خارجه منتقل م ی ش��د‪ .‬زی را نباید اجازه بدهیم‬ ‫موضوع هسته ای تبدیل به کیان یک کشور بشود اما در ای ران‬ ‫این اتفاق افتاده بود و به وضوح م ی توانیم این مساله را در نوع‬ ‫و بازخورد مذاکرات هس��ته ای و شورای امنی ت ملی مشاهده‬ ‫کنیم‪ .‬برخی به گونه ای برخورد م ی کردند که گویی این پرونده‬ ‫مهمترین مساله در شورای امنی ت ملی است‪ .‬درصورتی که‬ ‫ش��ورای امنی ت ملی در حوزه های مختلف مانند‪ :‬حوزه های‬ ‫کشوری‪ ،‬امنیتی‪ ،‬اطالعاتی‪ ،‬مرزی‪ ،‬اجتماعی و حتی فرهنگی‬ ‫باید نظارت داشته باشد و مساله هسته ای ای ران صرفا یکی‬ ‫از مواردی است که در دل مسائل خارجه قرار م ی گیرد و نباید‬ ‫بیشتر از دیگر موارد به ان پرداخت‪ .‬بناب راین اگر تصمیم گیری‬ ‫در دل شورای امنیت بماند اما پیگیری و اجرا بر عهده وزارت‬ ‫امورخارجه قرار بگیرد بسیار تاثی ر گذار خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫شما تاکید زیادی بر این مساله دارید که این اقدام‬ ‫م ی تواند ما را به اهداف خود نزدیک تر کند‪ .‬لطفا‬ ‫توضیح دهید که چه تغییرات�ی در نوع مذاکرات‬ ‫ایجاد م ی شود که تا این حد م ی توان امیدوار بود؟‬ ‫‪ l‬زی را موضوع دوباره به صورت فنی و کارشناس��ی‬ ‫پیش خواهد رفت‪ .‬ش��ما باید به این نکته هم توجه داشته‬ ‫باش��ید که چه در زمان اقای روحانی و چ��ه در دوران اقایان‬ ‫الریجانی و جلیلی با وجود اینکه مساله پرونده هسته ای در‬ ‫شورای امنی ت ملی بود ولی کارشناسان وزارت امورخارجه بار‬ ‫اصلی را به دوش م ی کشیدند‪ .‬زی را حوزه کامال فنی است و در‬ ‫واقع االن که پیگیری این پرونده به وزارت امورخارجه منتقل‬ ‫شده است ش��رایط را به گونه ای رقم خواهد زد که مساله با‬ ‫کاهش بعد امنیتی و افزایش ابعاد فن ی تر پیگیری ش��ود و‬ ‫به یک س��رانجام مطلوب ب رای طرفین‪ ،‬به خصوص ای ران‬ ‫منجر شود‪.‬‬ ‫باتوجه به مواردی ک�ه به انها اش�اره کردید چرا‬ ‫زودتر از این پیگیری پرونده هسته ای را به وزارت‬ ‫امورخارجه محول نکردند و چرا این اتفاق در دولت‬ ‫اقای روحانی افتاد؟‬ ‫‪ l‬واقعیتش این اس��ت که دولت ه��ای قبلی این‬ ‫ش��رایط و خصوصیت را که دول��ت جدید در ام��ور خارجه‬ ‫دارد را نداش��تند و ای��ن خصوصیت را دولت اق��ای روحانی‬ ‫‪50‬‬ ‫دارد که برنامه به گونه کم س��ابقه ای ی��ک برنامه مبتن ی بر‬ ‫سیاست خارجه اس��ت و اقای روحانی ش��عارهای مختلفی‬ ‫را در دوران انتخاب��ات و بعد از ان مط��رح کرده اند‪ .‬حاال که‬ ‫مهمترین مساله در امور خارجه پرونده هسته ای کشور است‪،‬‬ ‫مردم و همچنین کشورهای خارجی چه ان دسته که با ما در‬ ‫یک موضع هستند و چه ان گروه که در مقابل ما قرار دارند‪،‬‬ ‫عالقه مند هس��تند بدانند که این سیاست ها قرار است چه‬ ‫باشد و چگونه اجرا شود و این مساله از نظر من بسیار مهم‬ ‫اس��ت‪ .‬اعتقاد من بر این اس��ت که دولت جدید دو پشتوانه‬ ‫اساسی دارد؛ یکی پشتوانه کالن است که به واسطه حضور‬ ‫‪73‬درصدی م��ردم در انتخابات به وجود ام��ده‪ ،‬زی را در حالی‬ ‫که منطقه کامال نا ارام اس��ت ای ران توانست یک انتخابات‬ ‫ارام را پشت سر بگذارد‪ .‬پشتوانه دوم ظرفیتی است که خود‬ ‫دولت معرفی کرده و ان هم مس��اله میانه روی و اعتدال در‬ ‫سیاست های خود از جمله در وزارت امورخارجه است که در‬ ‫تعاریف مفهومی‪ ،‬این مس��اله به دیپلماسی قائل به نتیجه‬ ‫بسیار نزدیک اس��ت‪ .‬همین نکته نشانگر تحقق بخشی از‬ ‫شعارهای این دولت است‪.‬‬ ‫برخی معتقدند که سیاس�ت های دولت یازدهم‬ ‫همان اقداماتی اس�ت که در زمان شخص اقای‬ ‫روحانی که ب ه عنوان مسئول در پرونده هسته ای‬ ‫حضور داش�تند انجام م ی ش�د‪ ،‬حاال هم قرار بر‬ ‫تک�رار همان هاس�ت و ب ه دنبال این هس�تند که‬ ‫دوباره شرایط را مانند همان سال ها پیش ببرند‪.‬‬ ‫ایا این دیدگاه درست است؟‬ ‫‪ l‬پرونده هسته ای ای ران از لحاظ موضوعی قابلیت‬ ‫بازگش��ت به اوایل دهه ‪ 80‬را ندارد‪ .‬ان زمان ش��اخصه هایی‬ ‫وجود داش��ت‪ ،‬مانند تعلیق فعالی ت های هسته ای از جمله‬ ‫اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و مواردی از این قبیل‪ .‬اما‬ ‫در طول ‪ 10‬سال گذشته جمهوری اسالم ی ای ران هزینه های‬ ‫زیادی ب رای اینک��ه برنامه اش را پیش بب��رد‪ ،‬پرداخت کرده‪،‬‬ ‫بناب راین طبیعتا برگشت به ان زمان امکان پذیر نیست‪ .‬ولی‬ ‫بازگشت به مذاکره را قطعا در دستورکار خود قرار داده است‪.‬‬ ‫من معتقدم تیم مذاکره کننده هس��ته ای ای ران در این قالب‬ ‫فالح ت پیش�ه معتق�د اس�ت که‬ ‫پیگیری پرونده هسته ای توسط وزارت‬ ‫خارج�ه باعث کاه�ش بع�د امنیتی و‬ ‫افزایش ابعاد فنی این پرونده م ی شود‬ ‫و این مس�اله به نفع طرفی�ن مذاکره‬ ‫خواهد بود‬ ‫پیش خواهد رفت‪.‬‬ ‫ایا تا اینجا پیش�نهادی در خصوص حل مس�اله‬ ‫ هسته ای از س�مت مس�ئوالن مطرح ش�ده که‬ ‫مش�خص کند چ�ه راه�کاری را پی�ش خواهند‬ ‫گرفت؟‬ ‫‪ l‬تا جایی که بنده در جریان هستم دو نوع پیشنهاد‬ ‫تا امروز مطرح ش��ده اس��ت؛ یک��ی از محاف��ل نزدیک به‬ ‫دولت مطرح شده اس��ت مبن ی بر خاموش کردن داوطلبانه‬ ‫دستگاه های سانتریفیوژ که این پیش��نهاد با وجود اینکه با‬ ‫حس ن نیت ارائه شده اما کامال غیرفنی و غی ر حقوقی است‪.‬‬ ‫زی را ما به طور کلی مش��کلی با اژانس بر س��ر دستگاه های‬ ‫س��انتریفیوژ نداریم‪ .‬انها مدعی هس��تند که مشکلی میان‬ ‫اژانس و ای ران بر سر اعتمادسازی وجود دارد‪ ،‬البته ایجاد این‬ ‫اعتماد راهکارهای زیادی دارد‪ .‬به طور مثال اجرای داوطلبانه‬ ‫پروتکل الحاقی که در مجل��س هفتم از انجام ان طی یک‬ ‫مصوبه جلوگیری ش��د م ی تواند یکی از این راهکارها باشد‪.‬‬ ‫البته این را هم اضافه کنم که جلوگیری از اجرای این مساله‬ ‫در مجلس به دالی��ل کامال منطقی انجام ش��د‪ .‬زی را همان‬ ‫زمان مجلس اعالم کرده بود که اگر پرونده هسته ای ای ران‬ ‫به ش��ورای امنیت برود‪ ،‬اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را‬ ‫متوقف خواهد کرد که بعد از اینکه پرونده به شورای امنیت‬ ‫فرس��تاده ش��د به حرف خود عمل کرد‪ .‬با همه این تفاسیر‬ ‫پیشنهاد دوم این است که اگر در شرایط کنونی همان طور‬ ‫که خانم اش��تون گفته بودند راه ها و اقدامات اعتمادس��از و‬ ‫ابتکارات تازه ای از سمت غرب مطرح شود‪ ،‬ان موقع است که‬ ‫ای ران م ی تواند قدم های جدی مانند اجرای پروتکل بردارد‪ .‬زی را‬ ‫ای ران به دنبال به دس��ت اوردن بمب نیست و م ی تواند زبان‬ ‫ی را پیدا کند و از ان طریق اختالفات را پایان دهد‪.‬‬ ‫تفاهم ‬ ‫م ی دانید که ‪ 31‬شهریور رئی س جمهور و وزیر امور‬ ‫خارجه سفری به نیویورک دارند و در نشس ت هایی‬ ‫که برگزار م ی شود حضور خواهند داشت‪ .‬به نظر‬ ‫ش�ما این س�فر تا چه حد م ی توان�د تاثی ر گذار‬ ‫باشد؟‬ ‫‪ l‬به نظر من نباید دست دولت اقای روحانی ب رای‬ ‫مذاکرات و توافقات در پرونده هسته ای بسته شود‪ .‬زی را حداقل‬ ‫از لحاظ ش��کلی یک اقبال و نگاه مثبت به سیاس��ت های‬ ‫خارجی دولت جدید در دنیا به وجود امده است‪ .‬بناب راین باید‬ ‫از این اقبال در این مس��یر ب رای یافتن ی��ک زبان تفاهمی‬ ‫ با ‪ 5+1‬اس��تفاده کرد‪ .‬طبیعتا اقای روحانی و دولتش قصد‬ ‫عقب نش��ینی از مواضع و منافع جمهوری اس�لام ی ای ران را‬ ‫ندارند‪ ،‬پس نباید به راحتی این اقبال را از دس��ت داد‪ .‬در این‬ ‫خصوص سفر رئی س جمهور و اقای ظریف به نیویورک یک‬ ‫سفر جدی ب رای سیاست خارجه کشور است که م ی تواند در‬ ‫راه تنش زدایی بسیار تاثی ر گذار باش��د‪ .‬به هرحال اگر عزمی‬ ‫ ب رای توافق بین ای ران و ‪ 5+1‬وجود داش��ته باش��د قطعا در‬ ‫نشس ت های نیویورک م ی توان به دس��تیابی به ان امیدوار‬ ‫بود‪g .‬‬ ‫معظم رهبری مسئول رسیدگی به پرونده هسته ای را اقای‬ ‫روحانی تعیین کرده بودند‪ ،‬الجرم این پرونده به شورای عالی‬ ‫امنی ت ملی س��پرده شد‪ .‬بر این اساس رس��یدگی به حقوق‬ ‫هس��ته ای ای ران‪ ،‬نه به دلیل بعد امنیت��ی اش بلکه به این‬ ‫دلیل که اقای روحانی مسئول رسیدگی به ان شده بود‪ ،‬به‬ ‫شورای عالی امنی ت ملی منتقل ش��د‪ .‬به این صورت بحث‬ ‫اجماع سازی پی رامون این مهم‪ ،‬بهتر صورت م ی گرفت‪ .‬زی را‬ ‫شورا نظارت عالیه بر ارگان ها‪ ،‬نهادها و سازمان های ذی ربط‬ ‫داشت‪ .‬اکنون به این دلیل پرونده هسته‪‎‬ای به وزارت خارجه‬ ‫امده که دکتر روحانی تشخیص داده که مسئولیت پیگیری‬ ‫این پرونده را ب��ه دکتر جواد ظریف مح��ول کند‪ .‬در نتیجه‬ ‫طبیعی است که اقای ظریف به عنوان وزیر امور خارجه باید‬ ‫در همین وزارتخانه پیگیری و تحقق کامل حقوق هسته ای‬ ‫مردم ای ران را دنبال کند‪ .‬به باور م��ن اقای روحانی انتخاب‬ ‫خیلی خوبی کرده اس��ت زی را دکتر ظریف‪ ،‬یک شخصیت‬ ‫بی ن المللی و یک فرد شناخته شده ب رای غرب است‪ .‬بناب راین‬ ‫اکنون که دکتر روحانی سیاستش را به جای تقابل با غرب‬ ‫به سمت تعامل با کشورهای غ ربی سوق داده است‪ ،‬سپردن‬ ‫مسئولیت پرونده هسته ای به دکتر ظریف بهترین تصمیم‬ ‫اس��ت‪ .‬بناب راین من برداشت ش��خص ی ام این است که این‬ ‫پرونده بر حس��ب موقعیت افراد به س��ازمان ها و نهادهای‬ ‫گوناگون سپرده شده اس��ت‪ .‬مهم این نیست که پرونده در‬ ‫کدام نهاد یا وزارتخانه پیگیری م ی شود‪.‬‬ ‫پس شما معتقدید میان وزارت خارجه و شورای‬ ‫عال�ی امنی ت مل�ی پیرامون مس�اله هس�ته ای‬ ‫اختالف نگاه و رویکرد وجود ندارد؟‬ ‫‪4‬‬ ‫حسن بهشت ی پور‪ ،‬تحلیلگر مسائل سیاس�ی در گفت وگو با مثلث به مس�اله انتقال پرونده هسته ای ایران از‬ ‫شورای عالی امنی ت ملی به وزارت خارجه و علل و پیامدهای ان پرداخت‪ .‬به عقیده وی این پرونده بر حسب موقعیت‬ ‫افراد به س�ازمان ها و نهادهای گوناگون س�پرده شده اس�ت‪ .‬از نگاه بهشت ی پور تفاوت اساس�ی بین شورای عالی‬ ‫ امنی ت ملی و وزارت امورخارجه ب ه عنوان محلی برای پیگیری پرونده هسته ای ایران وجود ندارد‪ .‬بهشت ی پور م ی گوید‪:‬‬ ‫« از انجایی که مسئول اصلی مذاکرات و رئیس تیم‪ ،‬به احتمال قوی شخص اقای ظریف است‪ ،‬بنابراین احتماال اقای‬ ‫رئی س جمهور مصلحت دیده است این پرونده مستقیما در وزارت خارجه و زیر نظر اقای ظریف پیگیری شود‪ .‬بدون شک‬ ‫اقای ظریف یک تیم قوی و حرفه ای را ب ه کار م ی گیرد که اش�راف کامل بر پرونده هسته ای داشته باشند؛ پس دیگر‬ ‫تفاوتی نم ی کند این افراد در وزارت خارجه باشند یا شورای عالی امنی ت ملی‪ ،‬بلکه تخصص انها مهم است تا بتوانند‬ ‫به خوبی مذاکره کنند و صاحب نظر باشند‪».‬‬ ‫پرونده هسته ای ای ران مدت ها تحت نظارت شورای‬ ‫ امنی ت مل�ی و دبیرکل ان ب�ود اما ب�ا روی کار امدن‬ ‫دکتر روحانی این پرونده به وزارت خارجه که دکتر‬ ‫ظریف در راس ان قرار دارد‪ ،‬منتقل شده است‪ .‬به‬ ‫نظر شما دلیل این نقل و انتقاالت چیست؟‬ ‫‪ l‬دلیل انتقال پرونده هس��ته ای ای ران به ش��ورای‬ ‫عالی امنی ت مل��ی در ان زم��ان‪ ،‬حضور دکت��ر روحانی در‬ ‫ش��ورای عالی امنی ت ملی به عنوان دبیر ش��ورا بود‪ .‬درواقع‬ ‫دکتر حسن روحانی در ان زمان نماینده ولی فقیه در شورای‬ ‫عالی امنی ت ملی و دبیر شورا محسوب م ی شد و چون مقام‬ ‫بین الملل‬ ‫تحلیل حسن بهشتی پور از واگذاری پرونده هسته ای به وزارت امور خارجه‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫رویکرد هسته ای تغییر می کند‬ ‫‪ l‬اوال باید توجه داشت این پرونده جنبه ملی دارد و‬ ‫بخش ی نگری در ان به هی چ وجه نباید مطرح باشد‪ .‬بناب راین‬ ‫هم در ش��ورای عالی امنی ت ملی و هم در وزارت امورخارجه‬ ‫نظارت عالی با رهبری اس��ت و تصمیم گیرنده نهایی این‬ ‫موضوع مقام معظم رهبری هستند‪.‬‬ ‫ثانی��ا در مرحله کارشناس��ی و بررس��ی های اولیه از‬ ‫تمام کارشناسان و امکانات کش��ور ب رای حل و فصل این‬ ‫مساله استفاده م ی ش��ود‪ .‬اکنون ارجاع پرونده هسته ای به‬ ‫وزارت خارجه به این معنا نیس��ت که از نظ رات کارشناسی‬ ‫افرادی که س��ال ها در ش��ورای عالی امنی ت ملی بوده اند‪،‬‬ ‫اس��تفاده نخواهد ش��د‪ ،‬بلکه این پرونده در هر جا که باشد‬ ‫هم جنبه امنیتی دارد‪ ،‬هم سیاسی‪ ،‬هم فنی و هم حقوقی‪.‬‬ ‫بناب راین ابعاد مختلف ان در هر س��ازمان و نهادی که باشد‬ ‫مدنظر اس��ت و از کارشناس��ان خبره در هر حوزه ای ب رای‬ ‫کمک به حل و فصل نهایی ان اس��تفاده خواهد شد‪ .‬باید‬ ‫توجه داشت حقوق هس��ته ای ای ران در برخورداری از انرژی‬ ‫صلح امیز هسته ای در همه ابعاد سیاسی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬حقوقی‬ ‫و فنی در شورای عالی امنی ت ملی پیگیری م ی شد و این طور‬ ‫نبود که فقط جنبه امنیتی ان بررس��ی شود‪ .‬امروز به دلیل‬ ‫گسترش تحریم ها این موضوع بعد اقتصادی هم پیدا کرده‬ ‫است و در ابعاد اقتصادی نیز نیاز به کمک های کارشناسان‬ ‫اقتصادی کش��ور وجود دارد‪ .‬در کل باید گفت‪ ،‬جا انداختن‬ ‫موضوع حقوق هسته ای ای ران ب رای کشورهای جهان یک‬ ‫موضوع ملی است که در همه ابعاد ان در سطح کالن مورد‬ ‫توجه مقام های ذی ربط و کارشناسان مربوطه قرار دارد‪.‬‬ ‫همچنان که در یک دوره تاریخی مل ی ش��دن صنعت‬ ‫نفت اهمیت داشت و ای ران توانست در ان شرایط حساس‬ ‫تاریخی به حقوق مسلم خود در منابع نفت دست پیدا کند‪،‬‬ ‫امروز نیز به دنبال اس��تفاده صلح امیز از انرژی هسته ای و‬ ‫دس��تیابی به فناوری پیش��رفته ان در جهت ارتقای علمی‬ ‫ کشور قرار دارد‪.‬‬ ‫پس به عقیده شما پرونده هسته ای ایران اصال‬ ‫جنبه امنیتی ندارد؟‬ ‫‪ l‬من عرض م ی کنم انتقال این پرونده به شورای‬ ‫عالی امنی ت ملی به خاطر امنیتی بودن ان نبوده است‪ .‬اما‬ ‫‪51‬‬ ‫نباید منکر این واقعیت ش��د که در کل‪ ،‬مسائل هسته ای‬ ‫بعد امنیتی هم دارن��د‪ ،‬به عنوان مثال فش��اری که امریکا‪،‬‬ ‫اس��رائیل و متحدان غربی انها روی ای��ران وارد م ی کنند‪،‬‬ ‫نوعی تهدید امنیتی تلقی م ی ش��ود‪ .‬وقتی جورج بوش در‬ ‫این رابطه م ی گوید تمام گزینه ها روی میز اس��ت‪ ،‬این یک‬ ‫تهدید امنیتی اس��ت‪ .‬وقتی کش��ورهای مقابل ای ران ب رای‬ ‫دستیابی به فناوری صلح امیز هسته ای مانع ایجاد م ی کنند‬ ‫و ب رای پیشبرد کارشان مرتبا تهدید م ی کنند‪ ،‬این پرونده در‬ ‫هر جا که باشد‪ ،‬حال چه شورای عالی امنی ت ملی چه جای‬ ‫دیگر‪ ،‬بع��د امنیتی هم خواهد داش��ت‪ .‬بناب راین اکنون تیم‬ ‫مذاکره کننده‪ ،‬مجموعه افرادی که دس��ت اندرکار هستند و‬ ‫ش��رایط بی ن المللی و منطقه ای‪ ،‬همه دس��ت به دست هم‬ ‫داده اند تا اقای روحانی مس��ئولیت این پرونده را به شخص‬ ‫اقای ظریف محول کند‪ .‬اکنون تش��خیص داده ش��ده که‬ ‫ظریف و وزارت خارجه بهتر م ی توانند به تعامل برسند و افراد‬ ‫متنوع تر و قوی تری را به کار بگیرند‪ .‬پس باید توجه داشت‬ ‫پرونده هسته ای ای ران همان گونه که فنی و حقوقی است‪،‬‬ ‫بعد امنیتی نیز دارد بناب راین حت��ی اگر در وزارت خارجه نیز‬ ‫بررسی شود‪ ،‬باالخره ممکن است بخشی از ان‪ ،‬امنی ت ملی‬ ‫ای ران را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫را مس��ئول این پرونده خواهد کرد که اش��راف کامل بر ان‬ ‫داشته باشند‪ .‬دیگر تفاوتی نم ی کند این افراد در وزارت خارجه‬ ‫باشند یا در ش��ورای عالی امنی ت ملی‪ ،‬بلکه تخصص انها‬ ‫مهم اس��ت تا بتوانند به خوب��ی مذاکره کنند و صاحب نظر‬ ‫باشند‪ .‬بناب راین به نظر م ی رسد تاکتی ک های ای ران در دوره‬ ‫جدید بر دو محور عمده متمرکز خواه��د بود؛ یک‪ ،‬تالش‬ ‫ب رای به رسمیت شناختن حق غن ی سازی اورانیوم از طرف‬ ‫غرب در ای��ران و دیگری‪ ،‬فراهم کردن زمین��ه ب رای نظارت‬ ‫بیشتر اژانس بر فعالیت هسته ای جهت شفاف سازی بیشتر‪.‬‬ ‫در نتیجه ای ران احتماال به س��مت شفاف سازی بیشتر گام‬ ‫ب ر م ی دارد تا نگران ی‪‎‬های غرب رفع شود‪ .‬در مقابل‪ ،‬انها نیز‬ ‫باید از یک سو تحریم ها را مرحله به مرحله بردارند و از سوی‬ ‫دیگر نوعی تعامل و همکاری در زمینه فناوری هس��ته ای‬ ‫داشته باشند تا نشان دهند ای ران اصال نم ی‏خواهد به سمت‬ ‫سالح هسته‪‎‬ای برود‪.‬‬ ‫اکنون مشخص است که رویکرد ای ران تغییر کرده اما‬ ‫این به معنای تغییر سیاست ای ران نیست‪ .‬زی را ای ران تحت‬ ‫هدایت مقام معظم رهبری‪ ،‬همان سیاست هسته ای گذشته‬ ‫را دنبال م ی کند‪ .‬اما رویکردش به معنای نحوه رسیدن ای ران‬ ‫به هدفش تغییر م ی کند‪ .‬در این مسیر به احتمال قریب به‬ ‫یقین شاهد تغیی رات قابل توجهی خواهیم بود‪.‬‬ ‫‪ l‬تا امروز برداشت غرب ی ها مبنی بر اینکه پرونده‬ ‫هس��ته ای ای ران پیش از این امنیتی بود‪ ،‬جنبه رس��انه ای‬ ‫داش��ت‪ .‬انها با تقویت جنبه امنیتی پرونده هسته ای ای ران‪،‬‬ ‫م ی خواهند ب��ه ان بعد نظامی بدهند‪ .‬در حالی که اساس��ا‬ ‫پرونده هس��ته ای ای ران بعد نظامی ن��دارد و نم ی خواهد در‬ ‫ش��اخه نظامی برود‪ .‬امنی ت ملی ای ران هم ربطی به مسائل‬ ‫نظامی ندارد‪ .‬اما غرب ی ها تالش دارند قضیه را نظامی جلوه‬ ‫دهند‪ ،‬البته تبلیغات رس��انه ها تمامی ندارد و همواره ادامه‬ ‫دارد‪ .‬در واقع ای ران ه ر گونه که حرکت کند‪ ،‬انها حرفی ب رای‬ ‫گفتن خواهند داشت‪ .‬بناب راین جمهوری اسالمی ای ران نباید‬ ‫به این فضاس��ازی ها اهمیت دهد‪ ،‬بلک��ه در این برهه باید‬ ‫از غرب بخواهد که انها غن ی س��ازی اورانیوم در ای ران را به‬ ‫رسمیت بشناسند تا در عوض ای ران نیز با نظارت های اژانس‪،‬‬ ‫جهت رف��ع نگران ی های انها درچارچ��وب پیمان ان پ ی تی‬ ‫موافقت کند‪ .‬در کل غرب به دنبال این اس��ت که در درجه‬ ‫اول ای ران فعالیت هسته ای نداشته باش��د اما اگر نتواند به‬ ‫این هدف برسد م ی‏‪‎‬خواهد حت ی االمکان فعالی ت های ای ران‬ ‫را محدود و محدودتر کند‪ .‬بناب راین در این فضا قرار است دو‬ ‫طرف با هم گفت وگو و مذاکره کنند تا راه حل میانه ای که‬ ‫دوطرفه باشد‪ ،‬پیدا کنند؛ یعنی راهکاری که حالت برد ‪ -‬برد‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬بله؛ خط قرم��ز ای��ران همچنان این اس��ت که‬ ‫غن ی س��ازی اورانیوم متوقف نش��ود و خط قرم��ز غرب نیز‬ ‫این است که ای ران بمب هس��ته ای نداشته باشد‪ .‬در شرایط‬ ‫فعلی که رویکرد ای ران در مذاکرات هس��ته ای تغییر کرده‬ ‫باید راهکاری ب رای اجرای ی ش��دن این رون��د در نظر گرفته‬ ‫ش��ود‪ .‬یعنی راه حلی اندیش��یده ش��ود که انها غن ی سازی‬ ‫اورانیوم را در ای ران به رسمیت بشناس��ند و از دیگر سو انها‬ ‫نیز نظارت هایشان را بر اساس پیمان ان پی تی داشته باشند‬ ‫تا مطمئن ش��وند که انحراف��ی در فعالی ت های صلح امیز‬ ‫هسته ای ای ران وجود ندارد‪.‬‬ ‫ایا انتقال پرونده هس�ته ای ب�ه وزارت خارجه در‬ ‫روند مثب�ت مذاک�رات و تغییر نگاه غ�رب موثر‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫ب ا توجه ب�ه تغییراتی ک�ه در تی�م مذاکره کننده‬ ‫ایرانی صورت گرفته‪ ،‬چه تحوالتی را م ی توان در‬ ‫روند مذاکرات هسته ای متصور بود؟‬ ‫‪ l‬هنوز به طور مش��خص تیم مذاکره کننده اعالم‬ ‫نشده اما از انجایی که مسئول اصلی مذاکرات و رئیس تیم‪،‬‬ ‫به احتمال قوی ش��خص اقای ظریف است‪ ،‬همان طور که‬ ‫عرض کردم ایشان بدون شک وی یک تیم قوی و حرفه ای‬ ‫ایا خط قرمزهای ایران و غ�رب در قبال یکدیگر‬ ‫همچنان به همان صورت است؟‬ ‫در بح�ث اعتمادس�ازی در بره�ه فعل�ی چ�ه‬ ‫گام هایی م ی توان برداشت؟‬ ‫‪ l‬به باور من مهمترین دستاورد تیم جدید‪ ،‬م ی تواند‬ ‫بحث اعتمادسازی باش��د؛ چرا که اکنون هم غرب به ای ران‬ ‫ ب ی اعتماد اس��ت هم ای ران به غرب‪ .‬این در حالی است که‬ ‫به نظر م ی رس��د دولت اقای روحانی و تی��م اقای ظریف‪،‬‬ ‫کارای��ی الزم را ب رای از بی ن ب��ردن این ج��و ب ی اعتمادی و‬ ‫جایگزین ک��ردن جو تفاه��م و اعتماد دارند‪ .‬اگ��ر میان دو‬ ‫طرف اعتماد به وجود بیاید‪ ،‬خیلی از مس��ائل حل و فصل‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬مهمترین گام هایی که اکن��ون از جانب ای ران‬ ‫جهت اعتمادس��ازی م ی‏توان برداش��ت این خواهد بود که‬ ‫اوال به بازرسان سازمان ملل ب ر اساس مفاد پیمان ان پ ی تی‬ ‫و پادمان هس��ته ای اجازه بازدید داده ش��ود و ثانیا در زمینه‬ ‫شفاف سازی سیاست ها اقدام شود‪ .‬چون غرب درک درستی‬ ‫از سیاس��ت های ای ران ندارد و همواره اعالم م ی کند که در‬ ‫سیاس��ت های ای ران ابهام اس��ت‪ .‬بعض ی ها معتقدند اینها‬ ‫بهانه جویی م ی کنند و هیچ ابهام ی در سیاست های ای ران‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬این درحالی است که عده دیگری از کارشناسان‬ ‫ از انجایی که مسئول اصلی مذاکرات و رئیس تیم‪ ،‬به احتمال قوی شخص اقای‬ ‫ظریف است‪ ،‬همان طور که عرض کردم بدون شک وی یک تیم قوی و حرفه ای را‬ ‫مسئول این پرونده خواهد کرد که اشراف کامل بر ان داشته باشند‪ .‬دیگر تفاوتی‬ ‫نمی کنداینافراددروزارت خارجهباشندیادرشورایعالیامنیت ملی‪،‬بلکهتخصص‬ ‫انهامهماستتابتوانندبهخوبیمذاکره کنندوصاحب نظرباشند‬ ‫‪52‬‬ ‫معتقدند احتماال سیاس��ت های ای ران درست به انها منتقل‬ ‫نشده است؛ البته جای امیدواری وجود دارد که دکتر ظریف‬ ‫و همکاران��ش بتوانند ابهامات موج��ود را برطرف کنند‪ .‬در‬ ‫این میان یک مس��اله را نباید از نظر دور داش��ت که میان‬ ‫ابهام و بهانه جویی تف��اوت وجود دارد‪ .‬از ن��گاه من قرائن‬ ‫بیش��تری وجود دارد که نش��ان م ی دهد غرب بهانه جویی‬ ‫م ی کند اما حتی اگر نظر کارشناس��انی ک��ه معتقدند ای ران‬ ‫نتوانسته است دیدگاه های خود را با زبان حقوق بی ن الملل‬ ‫و نرم های شناخته شده تطبیق دهد‪ ،‬درس��ت باشد‪ ،‬در این‬ ‫صورت اگر ای ران سیاس��ت شفاف س��ازی را در پیش گیرد‪،‬‬ ‫گام مهم ی در حل و فصل نهایی ماجرا برداشته است‪ .‬زی را‬ ‫اگر بهانه جویی باشد که ای ران در عمل بهانه را از دست انها‬ ‫گرفته است و اگر واقعا ابهامی باشد‪ ،‬دیگر این ابهام ادعایی‬ ‫در سیاس��ت شفاف س��ازی از بین م ی رود‪ .‬البته باید توجه‬ ‫داش��ت شفاف س��ازی فقط به معنای نظارت نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫بخشی از ان تبیین درست خواسته ها و نقطه نظ رات ای ران‬ ‫در چارچوب روابط بی ن الملل است‪ .‬ای ران باید در این عرصه‬ ‫نیز فعال باشد‪ .‬در نهایت باید توجه داشت که اعتمادسازی‪،‬‬ ‫شرط الزم ب رای رسیدن به ه ر گونه تفاهم و راه حل مشترک‬ ‫است‪.‬‬ ‫در نهایت چه اینده ای را برای مذاکرات هسته‏‪‎‬ای‬ ‫پی ش‏بینی م ی‪‎‬کنید و در ش�رایط کنونی ایران و‬ ‫گروه ‪ 5+1‬چ�ه امتیازهایی ب�ه یکدیگر خواهند‬ ‫داد؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر در شرایط سختی به سر م ی‏بریم؛‬ ‫زی را از یک طرف غرب با گسترده تر کردن تحریم ها به این‬ ‫گمان اشتباه رسیده که ش��اید تحریم ها موجب شود ای ران‬ ‫سیاست هایش را تغییر دهد‪ ،‬از طرف دیگر ای ران نیز انتظار‬ ‫دارد استراتژی فش��ار و مذاکره کنار گذاش��ته شود‪ .‬راهکار‬ ‫اصلی به این صورت است که غرب بخشی از تحریم های‬ ‫خارج از شورای امنیت را تعدیل کند یا کنار بگذارد تا نشان‬ ‫دهد واقعا به دنبال راه حل برد ‪ -‬برد است‪ ،‬از دیگر سو ای ران‬ ‫نیز باید ت�لاش کند اخرین پیش��نهادهایی را ک��ه امریکا‬ ‫ب رای تعلیق ‪ 20‬درصد به صورت موقت و ش��ش ماهه داده ‬ ‫بپذی��رد‪ .‬در واقع امریکای ی ه��ا با این پیش��نهاد به صورت‬ ‫غیرمستقیم غن ی سازی پنج درصدی ای ران را پذیرفته اند‪ .‬در‬ ‫انتها مجموعه این اقدامات فضا را به س��متی سوق خواهد‬ ‫داد تا راهکاری ب رای حل مساله هسته ای ای ران یافت شود‪.‬‬ ‫همچنین با تدبی��ر و ارائه راهکار م ی ت��وان به یک راه حل‬ ‫میانه دست یافت‪.‬‬ ‫مراحلی که م ی توان ب رای رون��د پرونده در این مرحله‬ ‫قائل شد‪ ،‬عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬اعتماد سازی دو طرفه‬ ‫‪ -2‬حرکت به سوی راه حل مشترک و میانه ب ر اساس‬ ‫تعهدات دو جانبه‬ ‫‪ -3‬ایج��اد راهکاره��ای جدی��د ب ر اس��اس‬ ‫به رسمی ت شناختن خطوط قرمز یکدیگر‬ ‫‪ -4‬لغو بخشی از تحریم ها در ب رابر تعلیق شش ماهه‬ ‫غن ی سازی اورانیوم به می زان بیست درصد‬ ‫‪ -5‬تعیی��ن مراح��ل بع��دی همکاری ه��ا در س��ایر‬ ‫زمینه های مشترک و مورد عالقه ‪g‬‬ ‫ اکنونمشخصاستکهرویکردایرانتغییرکردهامااینبهمعنایتغییرسیاست‬ ‫ایران نیست‪ .‬زیرا ایران تحت هدایت مقام معظم رهبری‪ ،‬همان سیاست هسته ای‬ ‫گذش�ته را دنبال می کند‪ .‬اما رویکردش به معنای نحوه رسیدن ایران به هدفش‬ ‫تغییر می کند‪ .‬در این مسیر به احتمال قریب به یقین شاهد تغییرات قابل توجهی‬ ‫خواهیمبود‬ ‫بین الملل‬ ‫نامه هایی به مقصد تهران و واشنگتن‬ ‫‪1‬‬ ‫«از رهب ران کنگره خواسته ام رای گیری درباره حمله به‬ ‫سوریه را عقب بیندازند تا امریکا و سازمان ملل متحد به راه حل‬ ‫دیپلماتیک روسیه در این باره بپردازند‪ ».‬این سخنان باراک‬ ‫اوباما اکنون مهمترین موضع در مورد مس��اله سوریه است‪.‬‬ ‫جنگ یا منتفی شده یا الاقل ب رای زمانی طوالنی به تعویق‬ ‫افتاده است‪ .‬حاال مهمترین مس��اله این است؛ «جنگ چرا و‬ ‫چگونه منتفی شد؟»‬ ‫اگر بنا بر تحلی��ل چرایی این تصمی��م ایاالت متحده‬ ‫باشد باید بیشتر نگاه ها را به شرق دوخت؛ انجا که روسیه و‬ ‫ای ران ایستاده اند‪ .‬دو کشور مهم منطقه که از حامیان اصلی‬ ‫بشار اسد در این شرایط سخت به شمار م ی ایند‪ .‬روسیه یک‬ ‫طرح جدید ارائه کرده و ای ران هم در روندی موثر نقشی اساسی‬ ‫ایفا کرده است‪.‬دیپلماس��ی ای ران چند هفته پرکار و س��خت‬ ‫را پشت سر گذاشته اس��ت‪ .‬اکنون در میانه همه اخباری که‬ ‫از گوش��ه و کنار درباره ماجرای س��وریه مطرح م ی شود‪ ،‬یک‬ ‫موضوع مهم خودنمایی م ی کند؛ ته ران و واشنگتن بار دیگر‬ ‫به هم رسیده اند‪ .‬این بار اما برخالف همیشه انها به یک نظر‬ ‫مشترک رس��یده اند‪ .‬از نگاهی جامع تر ته ران‪ ،‬واشنگتن را از‬ ‫جنگ بازداشته است؛ هم به صورت س��خت افزاری و هم از‬ ‫طریق دیپلماتیک‪ .‬گویا دیپلماسی نامه و پیغام بار دیگر میان‬ ‫ای ران و امریکا جان گرفته است‪ .‬نامه ها و پیغام هایی با موضوع‬ ‫سوریه و با مقصد ته ران و واشنگتن‪ .‬م ی گویند باراک اوباما به‬ ‫حسن روحانی نامه داده است‪ .‬محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر امور‬ ‫خارجه هم به تازگی در جمع خب رنگارانی که وی را در سفرش‬ ‫به ع راق همراهی م ی کردند‪ ،‬درباره پیام هایی که میان ای ران‬ ‫و امریکا درباره سوریه رد و بدل م ی شود‪ ،‬گفته است‪« :‬درباره‬ ‫سوریه پیام هایی بین ای ران و امریکا رد و بدل شده است و اگر‬ ‫نیاز باشد‪ ،‬به این روند ادامه م ی دهیم‪ ».‬او پیش از این در پاسخ‬ ‫به این سوال که ایا حسن روحانی پیامی از باراک اوباما دریافت‬ ‫کرده‪ ،‬گفته بود‪« :‬بخش هایی از دیپلماس��ی ممکن اس��ت‬ ‫پنهان باشد‪ ،‬بناب راین نیازی نیس��ت که در مورد ابعاد پنهان‬ ‫اظهار نظری بکنم؛ نفیا و اثباتا‪ ،‬چون در غیر این صورت ما همه‬ ‫دیپلماسی را م ی توانستیم در رسانه انجام بدهیم‪.‬ممکن است‬ ‫پیام هایی به صورت شفاهی یا غیر از ان‪ ،‬از انحای مختلف‬ ‫ب رای اقای رئی س جمهور ارسال شده باشد‪ .‬پیام های دیگری که‬ ‫احتماال در مالقات ها و برداشت هایی که از دیدگاه های طرف‬ ‫بین الملل‬ ‫تهران‪ ،‬چگونه واشنگتن را از جنگ با سوریه بازداشت‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫محتوایپیغامامریکابهایرانچهبود؟‬ ‫امریکایی در مالقات ها ب رای ما مطرح شده‪ ،‬به صورت مناسب‬ ‫در همان مالقات ها پاسخ داده شده است‪».‬‬ ‫وزیر خارجه ای ران در حالی به «پیام های شفاهی» اشاره‬ ‫کرده است که در جریان سفر سلطان قابوس‪ ،‬پادشاه عمان به‬ ‫ته ران تلویحا تایید کرد که در این سفر‪ ،‬موضوع امریکا یکی‬ ‫از مسائل مورد گفت وگو بین ای ران و عمان بوده است‪.‬‬ ‫پیش از سفر پادشاه عمان به ای ران که از سوم تا پنجم‬ ‫ش��هریور به طول انجامید‪ ،‬برخی منابع خبری گزارش داده‬ ‫بودند که سلطان قابوس احتماال حامل پیامی از طرف دولت‬ ‫امریکا به ای ران درباره مسائل هسته ای است که به دنبال ان‬ ‫اقای ظریف ضمن اب راز ب ی اطالعی از این «پیام ویژه»‪ ،‬امادگی‬ ‫ته ران را ب رای «بحث در موضوعات مختلف مورد عالقه دو‬ ‫طرف» اعالم کرده بود‪.‬‬ ‫پس از این سفر‪ ،‬وزیر خارجه ای ران تاکید کرد که «امریکا‬ ‫یکی از موضوعاتی است که وقتی دوستان ما به ای ران سفر‬ ‫م ی کنند‪ ،‬در مورد ان صحبت م ی کنن��د» و توضیح داد که‬ ‫«انها بعضا صحب ت هایی با مقامات امریکایی داشته اند و در‬ ‫این زمینه صحب ت هایی مطرح م ی شود»‪.‬‬ ‫محمدجواد ظریف ‪ ۱۵‬ش��هریورماه در مورد «پیام» یا‬ ‫«نامه» احتمالی باراک اوباما ب رای حسن روحانی گفت‪« :‬اگر‬ ‫در مالقات ها «دیدگاه های طرف امریکایی» مطرح شده باشد‪،‬‬ ‫«به صورت مناسب» به انها پاس��خ داده شده است» و افزود‪:‬‬ ‫«این مجموعه موضوعی اس��ت که پیگیری شده‪ ».‬وی در‬ ‫ادامه با اظهار اینکه دیپلماس��ی در کنار ابعاد اشکارش‪ ،‬ابعاد‬ ‫دیگری نیز دارد ک��ه باید در نظر گرفته ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬اجازه‬ ‫بدهید که همه ابعاد این کار به صورت هماهنگ و منسجم‬ ‫انجام ش��ود‪ ».‬این اما همه ماجرا نیست‪ .‬حسن روحانی هم‬ ‫در لفافه‪ ،‬خبری از مذاکره و نقش ای ران در جلوگیری از جنگ‬ ‫داده اس��ت‪ .‬رئی س جمهور در بیس��ت و دومین گردهمایی‬ ‫ائمه جمعه‪ ،‬با اشاره به تالش دولت در حوزه سیاست خارجی‬ ‫گفت ‪« :‬فضای امروز منطقه‪ ،‬مشکالت فراوانی دارد و مساله‬ ‫سوریه به جهت اینکه این کش��ور در خط مقدم مقاومت قرار‬ ‫دارد‪ ،‬ب رای ما در اولویت اس��ت‪ .‬دولت تمام توان خود را ب رای‬ ‫جلوگیری از جنگ به کار گرفته و این نکته را هم مدنظر قرار‬ ‫داده اس��ت که اگر جنگی صورت بگیرد با کمترین خسارت‬ ‫به اتمام رسیده و جنگ طلبان عقب نشینی کنند‪.‬شخصا با‬ ‫سران برخی از کشورها صحبت کردم و ب رای برخی از مراکز‬ ‫مدیریت پیام فرستاده شد و وزارت امور خارجه نیز تماس های‬ ‫مستمری با سایر کشورها داشته است‪ ».‬رئی س جمهور ادامه‬ ‫داده بود‪« :‬به رغم تمام مشکالت موجود‪ ،‬اقدامات الزم ب رای‬ ‫ارسال کمک های نوع دوستانه همچون مواد غذایی و ارد که‬ ‫امروز سوریه با کمبود ان مواجه است‪ ،‬به عمل امده است و من‬ ‫دستورات الزم را به بخش های مختلف داده ام‪».‬‬ ‫ماجرای یک نامه مهم‬ ‫در میانه اخباری که در مورد ای ران و امریکا مطرح شده‬ ‫یک روزنامه منطقه ای هم مدعی شده است که باراک اوباما‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری امری��کا در نامه ای به رهب��ر معظم انقالب‬ ‫پیش��نهاد تازه ای را ب رای بهبود روابط میان دو کش��ور ارائه‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬س��ایت انتخاب به نقل از روزنامه فرامنطقه ای‬ ‫«الحیات» چاپ لندن نوشته است‪ «:‬این نامه توسط سلطان‬ ‫قابوس ب رای حضرت ایت اهلل خامنه ای ارس��ال شده است‪».‬‬ ‫الحیات در این باره نوش��ته اس��ت‪« :‬نامه ای از سوی پادشاه‬ ‫عمان و از طرف اوباما ب رای رهبر جمهوری اس�لامی ارسال‬ ‫شده که در ان بر چهار محور تاکید شده است؛ نخست ادای‬ ‫احترام واشنگتن به نتایج انتخابات ریاست جمهوری در ای ران‪،‬‬ ‫دوم اب راز امادگی ب��رای کاهش تحریم های اقتصادی اعمال‬ ‫شده علیه ای ران‪ ،‬سوم تاکید ش��دید بر اهمیت تعامل مثبت‬ ‫در نهایت‬ ‫تو گوهای هسته ای با کشورهای ‪ 5+1‬و ‬ ‫ای ران در گف ‬ ‫امادگی امریکا ب رای برقراری مذاکرات مستقیم با ای ران‪ ».‬اوباما‬ ‫در این نامه تاکید کرده است که واشنگتن تمایل دارد «صفحه‬ ‫‪53‬‬ ‫تازه ای در روابط با ته ران» باتوجه به پیروزی حسن روحانی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری باز نماید‪ .‬بر اساس گزارش الحیات‬ ‫که در رادیو فرانسه نیز بازتاب داشته‪ ،‬سلطان قابوس در سفر‬ ‫تو گو‬ ‫اخیرش به ته ران در این باره با رهبر معظم انقالب به گف ‬ ‫پرداخته و ایت اهلل خامنه ای تاکید داش��ته اندکه «امریکا باید‬ ‫رفتارش را در قبال ای ران تغییردهد»‪ .‬مقامات ای رانی هنوز درباره‬ ‫صحت و سقم این نامه و پاسخ ای ران اظهار نظری نکرده اند‪.‬‬ ‫ماجرای طرح روسیه‬ ‫بین الملل‬ ‫«از رهب ران کنگره خواسته ام‪ ،‬رای گیری درباره حمله به‬ ‫سوریه را عقب بیندازند تا امریکا و سازمان ملل متحد به راه حل‬ ‫دیپلماتیک روسیه در این باره بپردازند‪».‬‬ ‫رئی س جمهور ایاالت متحده چهارشنبه یازدهم سپتامبر‬ ‫در سخنانی زنده خطاب به مردم این کشور ضمن بیان این‬ ‫مطلب از پذیرش پیشنهاد روسیه در خصوص مساله سوریه‬ ‫س��خن گفت؛ پیش��نهادی که حداقل در کوتاه مدت‪ ،‬سایه‬ ‫جنگی جدید را از سر خاورمیانه دور کرد‪ .‬اما این پیشنهاد جدید‬ ‫روس��یه چه بوده که نظر افکار عمومی جهان را تامین کرده‬ ‫است؟روسیه در اخرین نشس��ت گروه جی‪ 20‬در پیشنهادی‬ ‫جدید در خصوص مس��اله س��وریه طرحی متفاوت با همه‬ ‫رویه های پیش��ین را ارائه کرد‪ .‬این کش��ور به جامعه جهانی‬ ‫پیش��نهاد داد تا س��وریه طی اقدامی جدید اطالعات و امار‬ ‫سالح های شیمیایی خود را به ش��ورای امنیت سازمان ملل‬ ‫ارائه دهد تا از این طریق خطر اقدامی که صلح بی ن المللی را‬ ‫مورد تهدید قرار دهد‪ ،‬رفع گردد‪ .‬این اقدام که با حمایت جبهه‬ ‫مخالفان اقدام نظامی علیه س��وریه در گروه جی‪ 20‬از جمله‬ ‫چین‪ ،‬روسیه‪ ،‬برزیل و کره جنوبی انجام پذیرفت فصل نوینی‬ ‫را در مناقشه سوریه پدیدار گرداند‪ .‬در شرایطی که بسیاری از‬ ‫کشورها از اغاز مناقشه سوریه‪ ،‬مخالف هرگونه اقدام نظامی‬ ‫علیه دولت سوریه بودند و راهکار را در اقدامات دیپلماتیک و‬ ‫نه میلیتاری جس��ت وجو م ی کردند‪ ،‬در این نشست با جرات‬ ‫بیش��تری ضمن اب راز مخالفت با هرگون��ه عملیات نظامی‬ ‫علیه اسد و سوریه‪ ،‬از طرح پیشنهادی دولت روسیه استقبال‬ ‫کردند‪.‬این پیشنهاد روسیه مورد استقبال نسبی ایاالت متحده‬ ‫نیز قرار گرفت‪ .‬صحب ت های چهارشنبه گذشته باراک اوباما‬ ‫حول این محور و درخواست از کنگره ب رای به تعویق انداختن‬ ‫تصمیم گیری در خصوص اقدام نظامی علیه س��وریه خود‬ ‫موید این امر است‪ .‬از س��وی دیگر اوباما در بخش دیگری از‬ ‫صحب ت هایش در جمله ای قابل تامل اعالم کرد که «امریکا‬ ‫تمامی مناقشاتی که‬ ‫ ‬ ‫پلیس جهان نیست و قرار نیس��ت در‬ ‫در عرصه بی ن الملل به وق��وع م ی پیوندد دخالت نماید»‪ .‬این‬ ‫صحب ت های اوباما نشانگر این واقعیت است که دولت امریکا‬ ‫در شرایط کنونی بنا به جمیع جهات ترجیح م ی دهد مساله‬ ‫لو فصل نماید‪ .‬این کشور‬ ‫سوریه را با راهکاری غی ر نظامی ح ‬ ‫هرچند تهدیداتی جدی در خصوص مساله سوریه انجام داده‬ ‫و حتی خط قرمزهایی هم در این رابطه ب رای دولت اسد تعیین‬ ‫کرده‪ ،‬اما وقوع تحوالت مختلفی در رابطه با بحران س��وریه‬ ‫باعث شده تا خروجی تصمیم گیری کاخ سفید‪ ،‬عدم مداخله‬ ‫نظامی در سوریه باشد‪.‬‬ ‫از جمله اتفاقاتی که شاید بیش از سایر عوامل بر این‬ ‫رویکرد ایاالت متحده تاثیرگذار بوده‪ ،‬رای منفی پارلمان بریتانیا‬ ‫به اقدام نظامی دولت این کشور علیه سوریه بود‪ .‬در حالی که‬ ‫بریتانیا در بدو امر یکی از جدی ترین حامیان حمله نظامی به‬ ‫سوریه بود‪ ،‬رای منفی پارلمان این کشور دولت انگلستان را‬ ‫ناگزیر از بازگشت از راهی کرد که خود یکی از بانیان اصلی ان‬ ‫به شمار م ی رفت‪ .‬این اتفاق نقطه عطفی در حوادث مناقشه‬ ‫سوریه محسوب م ی ش��د و پیامدهایی چند هم در پس این‬ ‫تصمیم پارلمان انگلستان متوجه کش��ورهای دیگر درگیر‬ ‫در این بحران گرداند‪ .‬از س��ویی اوبام��ا بالفاصله پس از این‬ ‫تصمیم پارلمان بریتانیا‪ ،‬از ارجاع تصمیم گیری در خصوص‬ ‫مساله سوریه به کنگره خبر داد؛ از سوی دیگر فرانسوا اوالند‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫‪54‬‬ ‫ی جدی عملیات نظامی بود‪ ،‬تصمیم گرفت‬ ‫هم که دیگر حام ‬ ‫تا مجددا حمله نظامی به سوریه را مورد بررسی قرار دهد‪.‬‬ ‫نکته ای که نباید از توجه به ان غافل ماند تالش های‬ ‫دیپلماتیک روس��یه ب رای عدم پیگیری راه��کار نظامی در‬ ‫قبال مس��اله س��وریه بود‪ .‬این کش��ور ضمن وتوی تمامی‬ ‫ قطعنامه های س��ازمان ملل علیه س��وریه‪ ،‬رایزنی گسترده‬ ‫دیپلماتیکی با کش��ورهای مختلف جهان ب رای عدم ایجاد‬ ‫اجماع حول اقدام نظامی علیه سوریه انجام داد‪.‬‬ ‫ی روندها و رخدادهایی که طی این مدت ش��کل‬ ‫تمام ‬ ‫گرفت‪ ،‬حاکی از عقب نشینی ایاالت متحده از حمله نظامی‬ ‫به سوریه بود و صبحت های چهارشنبه باراک اوباما بی هیچ‬ ‫شرح و بسطی حکایت از استراتژی این روزهای کاخ سفید در‬ ‫قبال مساله بی ن المللیزه شده سوریه دارد‪.‬‬ ‫ایران کلید حل بحران سوریه‬ ‫اما مساله سوریه و رسیدن به راه حل مرضی الطرفینی در‬ ‫این خصوص هم از ان دست اتفاقات پیچیده ای بود که شاید‬ ‫بدون مراودات و مذاکرات ای ران (به عنوان یکی از جدی ترین‬ ‫متحدین دولت اس��د) و ایاالت متحده (به عنوان جدی ترین و‬ ‫البته قدرتمندترین مخالف اسد) امکانپذیر نباشد‪.‬‬ ‫ناگفته پیداست که ای ران یکی از نزدیک ترین دوستان‬ ‫دولت سوریه به شمار م ی رود و مقامات جمهوری اسالمی در‬ ‫حلقه معتمدین اسد پس��ر قرار م ی گی رند و ش��اید بسیاری از‬ ‫تصمیمات خارجی دولت سوریه با مشورت و نظر ای ران اتخاذ و‬ ‫اجرا شده است‪ .‬بر این اساس به نظر م ی رسد بیش از اینکه این‬ ‫هماهنگی و رفع خطر جنگ از سر خاورمیانه مرهون اتفاقاتی‬ ‫س��اده و روی داده در اجالس س��ن پترزبورگ و اعضای گروه‬ ‫جی‪ 20‬باش��د‪ ،‬حاصل صحب ت ها و مذاکراتی است که میان‬ ‫جدی ترین حامیان و مخالفان دولت کنونی س��وریه صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬محمد جواد ظریف هرچند ارسال پیام اوباما به‬ ‫روحانی را تایید نم ی کند‪ ،‬ام��ا م ی افزاید‪« :‬حرف و گمانه زدن‬ ‫در مورد این چیزها خیلی کمکی نم ی کند و ما قراری نداریم‬ ‫که راجع به نامه نگاری ها و پیام هایی که ر دو بدل م ی شود‪ ،‬به‬ ‫صورت علنی گفت وگو کنیم‪ .‬چرا که ضمن حفظ شفافیت هر‬ ‫کاری در حوزه دیپلماسی مسیر خود را طی م ی کند»‬ ‫وقتی این صحب ت ه��ای دکتر ظری��ف را کنار بخش‬ ‫دیگری از اظهاراتش که تاکید کرده «روزانه ساعت های زیادی‬ ‫از وقتم در وزارت خارجه را صرف مذاکرات و چان هزن ی های الزم‬ ‫جهت بررسی و حل و فصل مساله سوریه م ی کنم» قرار دهیم‬ ‫سیگنال هایی هرچند نه چندان شفاف و قوی‪ ،‬اما قابل تامل‬ ‫در خصوص مساله س��وریه به ما ارائه م ی دهد و این گمانه را‬ ‫بیش از همیشه تقویت م ی کند که حل مساله سوریه و پیش‬ ‫امدن وضعیت کنونی که باعث ش��ده احتم��ال وقوع حمله‬ ‫نظامی به این کشور به پایی ن ترین حد خود در چند هفته اخیر‬ ‫برسد‪ ،‬حاصل تعامالت و شاید هم مراودات پشت پرده ای ران و‬ ‫ایاالت متحده امریکا بوده است‪.‬‬ ‫به هر ترتی��ب خروجی نهایی انچ��ه از رخدادهای این‬ ‫چند روز به دست امده‪ ،‬این اس��ت که در درجه نخست طرح‬ ‫پیشنهادی روس��یه مورد استقبال کش��ورهای مختلف قرار‬ ‫گرفته و سوریه هم پذیرفته که برگ ب رنده خود در قبال خطر‬ ‫اسرائیل را رها کرده و ان را تحت نظارت شورای امنیت سازمان‬ ‫ملل متحد قرار دهد‪ .‬بدیهی است سالح های شیمیایی سوریه‬ ‫عاملی بازدارنده در ب رابر خط رات اتمی اس��رائیل محس��وب‬ ‫م ی شود و مهم ترین کار ویژه این تسلیحات مقابله با تهدیدات‬ ‫رژیم صهیونیس��تی است‪ .‬اما پیچیده ش��دن اوضاع و پیش‬ ‫امدن ش��رایط مرگ و زندگی در سرزمین ش��ام باعث شده تا‬ ‫دولت اسد با انجام رایزن ی های گسترده با دوستان و متحدان‬ ‫خود در منطقه‪ ،‬تن به این اتفاق دهد و سایه جنگ را هرچند‬ ‫در کوتاه مدت از سر کشور خود رفع نماید‪ .‬تصمیم مهمی که‬ ‫به نظر نم ی رس��د بدون نظر دولت ای��ران و البته تعامالت و‬ ‫مذاکرات پشت پرده اتخاذ شده باشد‪.‬‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫‪2‬‬ ‫اجالسیه سن پترزبورگ را باید ادامه دیدارهای انجام شده‬ ‫وزرای امور مالی و بانکی کشورهای گروه ‪ 20‬دانست که در‬ ‫‪ 15‬و ‪ 16‬فوریه ‪ 2013‬در مس��کو برگزار ش��ده ب��ود‪ .‬اعضای‬ ‫ش��رکت کننده در گردهمای��ی وزرای امور مال��ی و بانکی‬ ‫کشورهای گروه ‪ 20‬هی چ گاه فکر نم ی کردند که موضوعات‬ ‫راهبردی م ی توان��د جایگزین ضرورت ه��ای مالی‪ ،‬بانکی‪،‬‬ ‫تجاری و بورس در اجالسیه سران کشورهای صنعتی جهان‬ ‫غرب به همراه کشورهای در حال توسعه گردد‪ .‬واقعی ت های‬ ‫سیاست بی ن الملل همواره بر ضرورت های اقتصاد جهانی‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫موازنه نرم‬ ‫دیپلماسی نیابتی و ناکارامدی مدیریت بحران در اجالس سن پترزبورگ‬ ‫غلبه م ی کند‪.‬‬ ‫اجالسیه سن پترزبورگ سوم سپتامبر ‪ 2013‬با شرکت‬ ‫رهب ران و مقامات ارشد کش��ورهای صنعتی غرب‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫چین و نمایندگان کش��ورهای در حال توس��عه که ادغام در‬ ‫نظام سرمایه داری را مورد پذیرش قرار داده اند‪ ،‬برگزار گردید‪.‬‬ ‫اهمیت اجالس��یه س��ن پترزبورگ را م ی توان در جنگ سرد‬ ‫تبلیغاتی جدید امریکا و روس��یه در ارتباط با حوادث سوریه‬ ‫دانست‪ .‬امریکای ی ها قبل از ورود به اجالسیه گروه ‪ 20‬در صدد‬ ‫برامدند تا جنگ روانی و فضای رس��انه ای علیه روسیه را در‬ ‫افکار عمومی بی ن المللی ایجاد نمایند‪.‬‬ ‫در اجالسیه س��ن پترزبورگ‪ ،‬رهب ران و مقامات عالیه‬ ‫کشورهای امریکا‪ ،‬المان‪ ،‬استرالیا‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬انگلستان‪ ،‬فرانسه‪،‬‬ ‫کانادا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬چی��ن‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬اندونزی‪ ،‬برزی��ل‪ ،‬ارژانتین‪،‬‬ ‫افریقای جنوبی‪ ،‬ترکیه‪ ،‬عربس��تان‪ ،‬هند‪ ،‬مکزیک و روسیه‬ ‫تالش کردن��د تا عالوه بر تبیین س��ازوکارهای گس��ترش‬ ‫همکاری های اقتصادی در سطح جهانی موضوعات مربوط‬ ‫به کنترل بحران های منطقه ای را نیز در دستور کار قرار دهند‪.‬‬ ‫شاید بتوان نشانه هایی از جنگ سرد راهبردی با نشانه های‬ ‫اقتصادی و امنیتی را در اجالس��یه گروه ‪ 20‬مش��اهده کرد‪.‬‬ ‫روس��یه تالش دارد تا الگوهای کنش راهب��ردی امریکا را از‬ ‫طریق موازنه نرم کنترل نماید‪ .‬شاید بتوان دیپلماسی روسیه‬ ‫را به عنوان بخشی از سیاست راهبردی ان کشور در راستای‬ ‫موازنه جهانی دانست‪.‬‬ ‫‪ -1‬دیپلماس�ی نیابت�ی در اجالس�یه‬ ‫سن پترزبورگ‬ ‫هرگاه موضوعات بحرانی و امنیتی در سیاست جهانی‬ ‫ظهور یابد‪ ،‬م ی توان نشانه هایی را مورد مالحظه قرار داد که‬ ‫به موجب ان شکل بندی های اقتصادی را با تغییر و دگرگونی‬ ‫همراه خواهد ساخت‪ .‬در گردهمایی فوریه وزرای کشورهای‬ ‫گروه ‪ ،20‬ضرورت های��ی همانند یکنواخت س��ازی نرخ ارز‪،‬‬ ‫به کارگیری سازوکارهایی ب رای کنترل تورم و چگونگی مبادله‬ ‫کاالهای تج��اری و خدماتی مورد توجه ق��رار گرفته بود؛ در‬ ‫ی که بحران سوریه اثار خود را در ارتباط با فضای سیاسی‬ ‫حال ‬ ‫و امنیتی اجالسیه سن پترزبورگ به جا گذاشت‪ .‬قبل از انکه‬ ‫این اجالسیه برگزار شود‪ ،‬نشانه هایی از اکراه دیپلماتیک و‬ ‫استنکاف از انجام مالقات اختصاصی باراک اوباما با والدیمیر‬ ‫پوتین در رسانه های بی ن المللی مشاهده م ی شد‪.‬‬ ‫بحران س��وریه موضوع مربوط ب��ه پناهندگی «ادوارد‬ ‫اسنودن» را در شرایط تعلیق قرار داد‪ .‬اگر اعطای پناهندگی به‬ ‫اسنودن م ی توانست فضای سیاسی اجالسیه را تحت تاثیر‬ ‫قرار دهد‪ ،‬اما واقعیت ان اس��ت که بحران س��وریه بخشی‬ ‫از مذاکرات راهب��ردی اجالس��یه س��ن پترزبورگ را به خود‬ ‫اختصاص داده است‪ .‬ش��اید اولین بار در تاریخ فعالی ت های‬ ‫سازمانی نهادهای اقتصادی در سال های بعد از جنگ سرد‬ ‫بود که موضوعات راهبردی جایگزین مسائل و سازوکارهای‬ ‫کنترل بازار اقتصادی ش��ده است‪ .‬این امر نشان م ی دهد که‬ ‫بحران امنیتی در محی ط های منطق��ه ای م ی تواند اثار خود‬ ‫را بر س��ازوکارهای مدیریت بحران در کشورهای پی رامونی‬ ‫به جا گذارد‪.‬‬ ‫در رون��د برگ��زاری اجالس��یه گ��روه ‪ ،20‬موضوعات‬ ‫‪55‬‬ ‫اصلی تریننشانه‬ ‫دیپلماسینیابتی‬ ‫ترکیهو عربستانرا‬ ‫باید در حمایت انان‬ ‫برایانجامعملیات‬ ‫نظامی در چارچوب‬ ‫اقداماتتنبیهیدر‬ ‫سوریهدانست‬ ‫بین الملل‬ ‫حاش��ی ه ای توانس��ت فضای سیاس��ی حاکم بر مذاکرات‬ ‫رهب ران مختلف کش��ورهای جهان را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫در این ارتباط‪ ،‬م ی توان به نقش مقابله جویانه عربس��تان و‬ ‫ترکیه با دولت بش��ار اسد اشاره داشت‪ .‬کش��ورهای یادشده‬ ‫که نیازمند بهره گیری از سازوکارهای کنش همکاری جویانه‬ ‫ب رای مدیریت بحران های منطقه ای هستند‪ ،‬نه تنها هی چ گونه‬ ‫تالشی ب رای کنترل منازعه نشان ندادند‪ ،‬بلکه درصدد برامدند‬ ‫تا زمینه های گسترش و تصاعد بحران را به وجود اورند‪ .‬این‬ ‫امر نشان م ی دهد که در اجالس��یه گروه ‪ ،20‬نشانه هایی از‬ ‫کنش سیاسی مبتن ی بر راهبرد «دیپلماس��ی نیابتی» نیز‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫اصل ی ترین نشانه دیپلماسی نیابتی ترکیه و ع ربستان را‬ ‫باید در حمایت انان ب رای انجام عملیات نظامی در چارچوب‬ ‫اقدامات تنبیهی در س��وریه دانس��ت‪ .‬چنین کش��ورهایی‬ ‫احساس م ی کنند که بهره گیری از «راهبرد الحاق» م ی تواند‬ ‫نتایج طوالن ی مدت��ی ب رای امنیت انان ایج��اد کند‪ .‬رهب ران‬ ‫کشورهای یادشده در مذاکرات رسمی و دیپلماسی غیررسمی‬ ‫خود تالش داشته اند تا زمینه مقابله با دولت سوریه را به وجود‬ ‫اورند‪ .‬انه��ا هیچ گاه بر ای��ن موضوع واق��ف نبودند که اگر‬ ‫گسترش بحران در سوریه ش��کل گیرد‪ ،‬ترکیه باید پذی رای‬ ‫یک میلیون اواره سوری باشد‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬ائتالف های‬ ‫منطقه ای م ی تواند پیامدهای امنیتی جدی��دی را در روابط‬ ‫بازیگران ایجاد نماید‪ .‬بحران در ترکیه را باید نشانه سیاست‬ ‫گس��ترش مرزهای ژئوپلتیکی داووداوغلو ب��ه حوزه هایی‬ ‫دانس��ت که در زمره مناطق کانونی خاورمیانه محس��وب‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫اجالس��یه گروه ‪ 20‬در س��ن پترزبورگ را باید نمادی از‬ ‫دیپلماسی نیابتی ایاالت متحده در تصاعد بحران منطقه ای‬ ‫دانست‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬همکاری های بی ن المللی در شرایط‬ ‫رقابت های راهبردی همواره دارای نتایج غیرقابل پی ش بینی‬ ‫است‪ .‬کش��ورهای منطقه ای صرفا در شرایطی م ی توانند از‬ ‫بحران های ایجادشده عبور نمایند که رویکرد راهبردی انان‬ ‫معطوف به مدیریت بحران باشد‪ .‬رهب ران کشورهای ترکیه‬ ‫و عربستان حتی نتوانس��تند مواضعی را که هند‪ ،‬افریقای‬ ‫جنوبی‪ ،‬اندونزی‪ ،‬برزیل و ارژانتین اتخ��اذ کرده بودند مورد‬ ‫توجه قرار دهند‪ .‬این امر نش��ان م ی دهد که موضوع بحران‬ ‫امنیتی در شرایط دیپلماسی نیابتی تشدید خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫‪ -2‬نق�ش روس�یه در مدیری�ت بح�ران‬ ‫منطقه ای‬ ‫برگزاری اجالسیه سران نهادهای بی ن المللی ب راساس‬ ‫نقش سیاسی و راهبردی کش��ورها انجام م ی گیرد‪ .‬روسیه‬ ‫در زمره بازیگرانی محس��وب م ی ش��ود که از یک سو دارای‬ ‫‪56‬‬ ‫جایگاه و مطالبات بی ن المللی است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬به گونه ای‬ ‫مرحله ای در اقتصاد جهانی ادغام م ی ش��ود‪ .‬ایاالت متحده‬ ‫و کش��ورهای اروپایی ب��رای ادغام روس��یه در اقتصاد نظام‬ ‫س��رمایه داری از س��ازوکارهای تشویقی‪ ،‬س��رمایه گذاری و‬ ‫فعالی ت های مشترک نهادی بهره م ی گیرند‪ .‬طبیعی است‬ ‫که چنین فرایندی م ی تواند نقش راهبردی روسیه در سیاست‬ ‫و اقتصاد جهانی را متعادل س��ازد‪ .‬ای��االت متحده به عنوان‬ ‫اصل ی ترین س��رمایه گذار اقتصادی در روس��یه محس��وب‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬امریکا و چین تالش دارند تا بازارهای اقتصادی‬ ‫روس��یه را کنترل نمایند‪ .‬تحقق چنین اهدافی در شرایطی‬ ‫حاصل م ی شود که امکان همکاری های چندجانبه اقتصادی‪،‬‬ ‫دیپلماتیک و راهبردی به وجود اید‪.‬‬ ‫در روزهای قبل از برگزاری اجالس��یه س��ن پترزبورگ‪،‬‬ ‫نشانه هایی از ابهام در الگوی کنش رهب ران سیاسی امریکا‬ ‫و روسیه به وجود امده بود‪ .‬چنین نشانه هایی را باید به عنوان‬ ‫بخشی از رقابت قدرت های بزرگ ب رای اثربخشی در محیط‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی دانست‪ .‬در سال های بعد از فروپاشی‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی‪ ،‬بحران س��وریه را م ی توان به عنوان‬ ‫اولین اوردگاهی دانس��ت که رهب ران قدرت ه��ای بزرگ در‬ ‫شرایط «دیپلماس��ی ابهام» قرار گرفته اند‪ .‬قدرت اقتصادی‬ ‫امریکا نیازمن��د هژمونی راهبردی اس��ت‪ .‬خاورمیانه را باید‬ ‫در زمره حوزه هایی دانس��ت که مقاومت در ب رابر فرادستی‬ ‫و یکجانب ه گرایی امریکا در سیاس��ت جهانی را امکان پذیر‬ ‫م ی سازد‪ .‬دیپلماسی منطقه ای روسیه را باید به عنوان بخشی‬ ‫از راهبرد ژئوپلتیکی ان کشور دانست‪ .‬روسیه تالش دارد تا‬ ‫موقعیت خ��ود را به عنوان یکی از بازیگران موثر سیاس��ت‬ ‫جهانی تثبیت نماید‪ .‬درجه س��ازگاری ایدئولوژیک روسیه با‬ ‫نظام جهانی در سال های بعد از جنگ س��رد افزایش یافته‬ ‫است‪ .‬ب راس��اس چنین واقعیتی است که روسیه تالش کرد‬ ‫تا زمینه های مرزبندی ژئوپلتیکی و راهبردی خود با امریکا‬ ‫و جهان غرب را در روند اجالس��یه گروه ‪ 20‬در سن پترزبورگ‬ ‫منعکس سازد‪.‬‬ ‫‪ -3‬موازنه ن�رم راهب�ردی در قالب مدیریت‬ ‫بحران منطقه ای‬ ‫مقامات روس��یه تالش دارند تا از الگ��وی موازنه نرم‬ ‫راهبردی ب��رای کنت��رل هژمونی ک گرایی امریکا اس��تفاده‬ ‫نمایند‪ .‬چنی��ن رویکردی را باید به عنوان بخش��ی از راهبرد‬ ‫موازنه قدرت در محیط منطقه ای دانست‪ .‬اگر امریکا و اتحاد‬ ‫شوروی در دوران جنگ سرد تالش داشتند تا اهداف خود را‬ ‫از طریق موازنه راهبردی در مقیاس جهانی پیگیری نمایند‪،‬‬ ‫اما انان در عصر موجود در صدد برامده اند تا نش��انه هایی از‬ ‫رقابت ژئوپلتیکی را در قالب موازنه نرم در محیط منطقه ای‬ ‫پیگیری نمایند‪ .‬چنین شاخ ص هایی را باید به عنوان بخشی‬ ‫از واقعی ت های رقابت جهانی در شرایط صلح سرد دانست‪.‬‬ ‫بسیاری از حاضران اجالسیه ‪ 20‬بر این موضوع تاکید‬ ‫داش��تند که بحران س��وریه م ی تواند زمینه های الزم ب رای‬ ‫تصاعد بحران را ایجاد نماید‪ .‬در بین کشورهای شرکت کننده‬ ‫در اجالس��یه گروه ‪ ،20‬مقامات سیاس��ی کشورهای ترکیه‪،‬‬ ‫عربستان‪ ،‬فرانسه و کانادا از مواضع امریکا حمایت به عمل‬ ‫اوردند و المان و انگلستان رویکرد تعادلی داشتند در حالی که‬ ‫روسیه و چین تالش کردند تا س��ازوکارهای جدیدی را ب رای‬ ‫حل بحران سوریه پیگیری نمایند‪ .‬در این ارتباط کشورهایی‬ ‫همانند اندونزی‪ ،‬ژاپن و ک��ره جنوبی که به انرژی خاورمیانه‬ ‫وابسته هستند‪ ،‬نگرانی خود را از پیامدهای جنگ و تاثیر ان‬ ‫بر اقتصاد جهانی اعالم داشتند‪.‬‬ ‫موازنه نرم امریکا صرفا از س��وی روس��یه انجام نشده‬ ‫اس��ت‪ .‬برخی از واقعی ت های موجود بحران س��وریه نشان‬ ‫م ی دهد که در عصر دولت مل��ی‪ ،‬تفاوت های راهبردی بین‬ ‫کشورهایی شکل م ی گیرد که در سیاس��ت امنیتی جهان‬ ‫دارای مواضع نسبتا یکسانی هس��تند‪ .‬موضوع موازنه نرم‬ ‫انعکاس همکاری‪ ،‬رقاب��ت و تالش ب رای ت��وازن قدرت در‬ ‫محی ط های منطقه ای محسوب م ی شود‪ .‬تصمیم پارلمان‬ ‫بریتانیا در عدم صدور مجوز به دولت این کشور جهت حمله‬ ‫نظامی به سوریه را باید به عنوان یکی از مولفه های بنیادین‬ ‫اثرگذار بر سیاست راهبردی امریکا دانست‪ .‬اگرچه برخی از‬ ‫تحلیلگران بر این اعتقادند که مواضع و جایگاه دیوید کامرون‬ ‫در اجالسیه سن پترزبورگ کاهش پیدا کرده بود‪ ،‬اما واقعیت‬ ‫ان است که انگلستان توانست رویکرد راهبردی خود درباره‬ ‫سوریه را به عنوان عامل متعادل کننده نگرش امنیتی امریکا‬ ‫و فرانسه قرار دهد‪ .‬این امر نشان م ی دهد که هنوز انگلستان‬ ‫از جایگاه ویژه ای در س��ازوکارهای امنی ت سازی راهبردی در‬ ‫خاورمیانه برخوردار است‪.‬‬ ‫یکی از نش��انه های موازنه نرم را باید تداوم دیپلماسی‬ ‫راهبردی دانست‪ .‬در فرایند تداوم مدیریت بحران‪ ،‬کشورهای‬ ‫منطقه ای همانن��د عربس��تان‪ ،‬ترکیه و ای��ران نقش خود‬ ‫را از دس��ت م ی دهند‪ .‬تواف��ق قدرت های بزرگ ب راس��اس‬ ‫ضرورت های نظام جهانی انجام م ی گیرد‪ .‬نشانه های جدید‬ ‫موازنه نرم را باید در روند مذاکرات ژن��و وزرای خارجه امریکا‬ ‫و روسیه در ‪ 12‬سپتامبر ‪ 2013‬مش��اهده کرد‪ .‬مذاکرات ژنو را‬ ‫باید به عنوان یکی دیگر از نتایج مربوط به موضوعات مورد‬ ‫بحث در ارتباط با اجالسیه گروه ‪ 20‬دانست‪ .‬چنین فرایندی‬ ‫را باید به عنوان بخش��ی از راهبرد امنیتی قدرت های بزرگ‬ ‫دانست که زمینه های «تصاعد بحران» را به وجود اورده و در‬ ‫شرایطی که از توازن قدرت منطقه ای و بی ن المللی برخوردار‬ ‫باشند‪ ،‬زیرس��اخت های الزم ب رای «مدیریت بحران» را نیز‬ ‫فراهم م ی سازند‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫اجالسیه سن پترزبورگ در ش��رایطی پایان یافت که‬ ‫روندهای مدیریت بحران سوریه توسط امریکا و روسیه ادامه‬ ‫یافته است‪ .‬موضوع سالح های ش��یمیایی را باید به عنوان‬ ‫بخشی از راهبرد کنترل منطقه ای در راستای امنیت اسرائیل‬ ‫توسط امریکا دانست‪ .‬اگر ایاالت متحده بتواند قابلی ت های‬ ‫مربوط به جنگ نامتقارن را کاهش دهد‪ ،‬در ان شرایط امکان‬ ‫ادامه فرایندهای مقابله در ب رابر سیاست تهاجمی امریکا در‬ ‫س��وریه کاهش م ی یابد‪ .‬باتوجه به چنین نگرشی م ی توان‬ ‫نشانه های موازنه نرم و دیپلماسی نیابتی در تداوم اجالسیه‬ ‫سن پترزبورگ را به شرح ذیل مورد توجه قرار داد‪:‬‬ ‫‪ -1‬اجالسیه ژنو در ‪ 12‬سپتامبر ‪ 2013‬را باید به عنوان‬ ‫نتیجه راهبردی اجالس سن پترزبورگ دانست‪.‬‬ ‫‪ -2‬اگ��ر در کنش قدرت ه��ای بزرگ نش��انه هایی از‬ ‫عقالنیت راهب��ردی وج��ود دارد‪ ،‬بای��د ان را در چگونگی و‬ ‫س��ازوکارهای مربوط به مدیریت بحران دانس��ت‪ .‬مدیریت‬ ‫بحران در ش��رایطی حاصل م ی گردد ک��ه زمینه ب رای حل‬ ‫مسالمت امیز اختالفات وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ -3‬موضوع س�لاح های ش��یمیایی را بای��د به عنوان‬ ‫پوششی در جهت ایجاد جو نظامی علیه بشار اسد در فضای‬ ‫سیاس��ت جهانی دانس��ت‪ .‬چنین اقدامی اگرچه از س��وی‬ ‫باراک اوباما پیگیری م ی شود‪ ،‬اما باید ان را به عنوان می راث‬ ‫محافظه کاری جدیدی دانست که از س��وی جورج بوش در‬ ‫س��ال ‪ 2001‬تبیین گردیده اس��ت‪ .‬اقدام نظامی بوش علیه‬ ‫ع راق در پوش��ش مقابله با سالح های کش��تارجمعی انجام‬ ‫گرفت؛ ادعایی که هی چ گاه اسناد واقعی ان ارائه نشده است‪.‬‬ ‫‪ -4‬جنگ ناخواسته م ی تواند اثار و نتایج پرمخاطره ای‬ ‫را ایجاد کند‪ .‬به همین دلیل است که جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫تالش دارد تا از الگوی دیپلماسی س��ازنده بهره گیری کند‪.‬‬ ‫دیپلماسی سازنده از ویژگ ی هایی همانند کنش متعادل کننده‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬امنیت از طریق دیپلماسی و قدرت حاصل‬ ‫م ی گردد‪ .‬هر ی��ک از دو مولفه یادش��ده را باید بخش��ی از‬ ‫ضرورت ه��ای دیپلماس��ی س��ازنده در عص��ر بحران های‬ ‫منطقه ای دانست‪g .‬‬ ‫رسانده اند‪ .‬حتی در رکاب دولت ع راق بارها از سالح شیمیایی‬ ‫استفاده کرده اند‪ .‬این جنایتکاران ‪ 17‬بار علیه ای ران در حلبچه‬ ‫سالح شیمیایی به کار بردند‪ .‬امروز دیگر کنترل پهپادها ب رای‬ ‫هیچ گروهی سخت نیس��ت و حمل مواد شیمیایی با این‬ ‫پهپادها نیز کامال امکانپذیر اس��ت‪ .‬جالب اینجاست که از‬ ‫نظر سلفیون هر گروهی که در سوریه تلفات دهد به نفع انان‬ ‫خواهد بود‪ .‬زی را انها هم با دولت مرکزی مخالف هستند هم‬ ‫با معارضان نظامی که دیدگاه غیرسلفی دارند‪.‬‬ ‫ایا بش�ار اس�د‪ ،‬ب ه عنوان رهب�ر و رئی س جمهور‬ ‫س�وریه‪ ،‬در این رابطه م ی توانست کاری کند که‬ ‫شرایط ب ه گونه دیگری رقم بخورد؟‬ ‫‪3‬‬ ‫فریدون مجلسی‪ ،‬کارشناس مس�ائل بی ن‪‎‬الملل‪ ،‬در گفت وگو با مثلث م ی‪‎‬گوید به احتمال بسیار زیاد در سوریه‬ ‫سلفیون از سالح شیمیایی استفاده کرده اند‪ ،‬نه دولت یا ارتش ازادیبخش‪ .‬چرا که جنایتکاران سلفی در سوریه‪ ،‬پیش‬ ‫از این نیز در کشورهای دیگر اینگونه سالح ها را ب ه کار برده اند‪ .‬به باور وی مشکل روسیه این است که یک کشور بزرگ‬ ‫است اما نه به عظمت شوروی؛ اکنون دیگر جهان دو قطبی روسیه و امریکا پایان یافته و قدرت بزرگتری مانند چین در‬ ‫این میان قرار دارد‪ ،‬این در حالی است که روسیه م ی خواهد با خاطره ابرقدرت بودن خودش‪ ،‬تنها پایگاه دریایی مهمی‬ ‫ که در الذقیه دارد یعنی طرطوس را حفظ کند‪.‬‬ ‫نشس�ت ج�ی ‪ 20‬در مس�کو ب�ه محل�ی برای‬ ‫اشکار ش�دن اختالفات روس�یه و امریکا تبدیل‬ ‫شد‪ .‬به نظر شما مشکل اصلی میان این دو کشور‬ ‫بر سر چیست؟‬ ‫‪ l‬مش��کل بزرگ در اینجا از نظر امریکا‪ ،‬اثبات این‬ ‫مساله اس��ت که ایا واقعا دولت سوریه س�لاح شیمیایی به‬ ‫کار برده یا خیر‪ .‬در این میان اش��تباه پوتین و دولت روسیه‬ ‫نیز این بود که اصرار داشتند دولت سوریه‪ ،‬سالح شیمیایی‬ ‫استفاده نکرده است‪ .‬این در حالی است که مساله اصلی به‬ ‫کار گرفته شدن سالح شیمیایی در س��وریه است‪ .‬حال این‬ ‫دولتمردان اگ��ر واقعا به فکر مردم هس��تند دیگر چه فرقی‬ ‫م ی کند چه کسی از س�لاح استفاده کرده باش��د‪ ،‬بلکه باید‬ ‫تدبیری بیندیشند که دیگر چنین اتفاقاتی در سوریه پیش‬ ‫نیاید‪ .‬اما در عین ح��ال به نظر من حیرت انگیز اس��ت که‬ ‫دولتی مرتکب چنی��ن کارهای جنون امیزی ش��ود‪ ،‬ان هم‬ ‫درست زمانی که پس از چندین ماه درگیری اکنون وضعیت‬ ‫برتر و دست باالتر را داش��ت‪ .‬حتی نامعقول است که ارتش‬ ‫ازادیبخش نیز چنین کاری را انجام داده باشد‪ .‬چرا که ارتش‬ ‫ازادیبخش نیز در مناطق تحت اش��غال خود به نیروهایش‬ ‫اسیب نخواهد زد‪ .‬با این اوصاف انگشت اتهام بیش از همه‬ ‫جنایتکاران سلفی را نشانه خواهد گرفت‪ .‬زی را این گروه اغلب‬ ‫از میان تکفیری های ع راق‪ ،‬پاکستان‪ ،‬افغانستان‪ ،‬یمن و دیگر‬ ‫جاها امده اند و جنون ادم کش ی شان را تاکنون بارها به اثبات‬ ‫بین الملل‬ ‫پیامدهای اجالس جی‪ 20‬درگفت وگو با فریدون مجلسی‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫چند قطبی شدن نظام جهانی‬ ‫‪ l‬در این میان بش��ار اسد نیز اش��تباهاتی مرتکب‬ ‫شد؛ نخس��ت اینکه اجازه بازرس��ی از منطقه ای که در ان از‬ ‫سالح شیمیایی استفاده شده بود را خیلی دیر صادر کرد‪ .‬در‬ ‫مساله ای که ان قدر جدی اس��ت اجازه فوری بازرسی ندادن‬ ‫به بازرسان سازمان ملل‪ ،‬خودش اتهام ب رانگیز است‪ .‬مساله‬ ‫دیگر که جنبه ش��خصی دارد این است که مشروعیت اسد‬ ‫در سوریه تا چه حد اس��ت‪ .‬وی به عنوان وارث پدرش حافظ‬ ‫اسد‪ ،‬به قدرت رسید و زمامداری کشوری را ب ر عهده گرفت که‬ ‫در منطقه ای حس��اس قرار دارد و جمعیت و وسعت زیادی‬ ‫دارد‪ .‬از انجایی که پدر وی ب رای باال ب��ردن فرهنگ جامعه‬ ‫س��وریه‪ ،‬خیلی تالش کرد‪ ،‬دولت نیز باید ب راساس شان ان‬ ‫فرهنگ‪ ،‬رفتارهای خودش را مدرن سازی کند‪ .‬بشار اسد در‬ ‫سوریه از حمایت علویان برخوردار اس��ت اما در حال حاضر‬ ‫سلفیون باعث شده اند که غی ر علوی ها نیز نگران به قدرت‬ ‫رسیدن سلفیون شوند‪ .‬اکنون بشار اسد باید از این وضعیت‬ ‫استفاده کند‪ .‬البته در سوریه عالوه بر علوی ها‪ ،‬مسیحیان‬ ‫و کردها نیز حضور دارند و اینها همگی باید جانش��ان حفظ‬ ‫شود‪ .‬اسد باید در قالب یک اقلیم متحد‪ ،‬مملکت را در ب رابر‬ ‫طاعون س��لفی محافظت کند‪ .‬اکنون زمان انجام اقدامات‬ ‫عاقالنه توسط اسد است‪ .‬در حال حاضر مهمترین اقدامی که‬ ‫رئی س‪‎‬جمهور سوریه باید انجام دهد‪ ،‬حفظ جان‪ ،‬مال‪ ،‬زندگی‬ ‫و اسایش مردم است‪.‬‬ ‫ای�ا در ش�رایط فعل�ی ممک�ن اس�ت اختالفات‬ ‫مسکو‪ -‬واشنگتن نیز کمرنگ تر شود؟‬ ‫‪ l‬مشکل روسیه این است که یک کشور بزرگ است‬ ‫اما نه به عظمت شوروی؛ اکنون دیگر جهان دو قطبی روسیه‬ ‫و امریکا پایان یافته و قدرت بزرگتری مانند چین در این میان‬ ‫قرار دارد‪ .‬چین هم به دلیل اینکه به سرعت در حال سازندگی‬ ‫اقتصادی است‪ ،‬با ماجراجویی سیاسی و نظامی مایل نیست‬ ‫وقفه‪‎‬ای در ای��ن روند پدید ای��د‪ .‬از دیگر س��و باوجودی که‬ ‫جمعیت روسیه‪ ،‬نصف امریکا س��ت و درامدها و صنایعش‬ ‫نیز ضعی ف تر اس��ت به هر حال عظمتی دارد که حتی اگر‬ ‫امروز ابرقدرت نباشد اما صددرصد تا زمانی که در اینده جهان‬ ‫سه قطبی شود‪( ،‬یعنی چین‪ ،‬امریکا و روسیه تا بعدها نوبت‬ ‫کشورهایی چون هند و برزیل نیز برسد)‪ ،‬روسیه م ی خواهد با‬ ‫خاطره ابرقدرت بودن خودش‪ ،‬تنها پایگاه دریایی مهمی که‬ ‫در الذقیه دارد یعنی طرطوس را حفظ کند‪g .‬‬ ‫فریدون مجلسی معتقد است که‬ ‫دیگر جه�ان دوقطبی میان روس�یه و‬ ‫امریکا پایان یافته و قدرت بزرگتری به‬ ‫نام چین در حال ظهور است‬ ‫‪57‬‬ ‫صلح سرد‬ ‫اجالس جی‪ 20‬تحت الشعاع اختالف قدرت های بزرگ‬ ‫شعیب بهمن‬ ‫؟؟؟؟؟‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫طی روزهای اخیر‪ ،‬بحث تهاجم نظامی امریکا‪ ،‬اسرائیل‪،‬‬ ‫ترکیه و برخی از کش��ورهای عربی به س��وریه شدت گرفته‬ ‫است‪ .‬این در حالی اس��ت که امریکای ی ها و متحدان انها به‬ ‫خوبی م ی دانند ارتش سوریه با توجه به پیروزی های مهم ی ‬ ‫که به دست اورده بود‪ ،‬هیچ نیازی به اس��تفاده از سالح های‬ ‫شیمیایی نداش��ت‪ .‬بناب راین بحث اس��تفاده دولت سوریه از‬ ‫تسلیحات ش��یمیایی بیش از انکه مبتنی بر واقعیت باشد‪،‬‬ ‫بهانه ای اس��ت که جبهه غربی ـ عربی با توسل بر ان قصد‬ ‫دارد توزان قوا را در میدان نبرد س��وریه یک بار دیگر به حالت‬ ‫قبل بازگرداند‪ .‬زی را در ش��رایطی که امریکای ی ها با روس��یه‬ ‫توافق کرده بودند که در کنف رانس ژنو ‪ 2‬شرکت کنند‪ ،‬به دلیل‬ ‫به هم خوردن توازن قوا و پیروزی ارتش سوریه بر معارضان‪،‬‬ ‫در موقعیت ضعیفی ق��رار گرفتند‪ .‬از ای��ن رو جبهه غ ربی ـ‬ ‫عربی ب رای امتیازگیری در مذاکرات اتی ناگزیر بود به نحوی‬ ‫وضعیت خود را سامان دهد‪ .‬به همین دلیل نیز بهانه استفاده‬ ‫دولت از تسلیحات شیمیایی به میان امد‪ .‬این امر‬ ‫موجب شد که بحث سوریه در اجالس گروه ‪ 20‬در‬ ‫سن پترزبورگ به یکی از مسائل و موضوعات مهم‬ ‫تبدیل شود‪.‬‬ ‫پوتین نیز در کنف رانس مطبوعاتی خود پس از اجالس اعالم‬ ‫کرد که در صورت حمله نظامی خارجی به سوریه‪ ،‬روسیه به‬ ‫این کشور کمک نظامی‪ ،‬اقتصادی و بشردوستانه خواهد کرد‪.‬‬ ‫مجموع موضع گیری ها و اقدامات روسیه در روزهای اجالس‬ ‫این پیام را ب��ه امریکای ی ها داد که مس��کو در ب رابر تحرکات‬ ‫نظامی واشنگتن و متحدان ان ساکت نخواهد بود‪.‬‬ ‫دیپلماسی به جای جنگ‬ ‫پوتین در جری��ان اجالس جی ‪ ،20‬نه تنها موفق ش��د‬ ‫دیدگاه جنگ طلبانه کاخ سفید را در انزوا قرار دهد‪ ،‬بلکه عمال‬ ‫باراک اوباما را نیز در شرایط بسیار سختی قرار داد‪ .‬زی را وی از‬ ‫یک سو با فشار شدیدی روبه روست تا گزینه اقدام نظامی را از‬ ‫دستور کار خود خارج کند و از سوی دیگر‪ ،‬چنانچه به سوریه‬ ‫حمله نکند‪ ،‬اعتبار امریکا را زیر سوال برده است‪ .‬در این بین‬ ‫انچه شرایط اوباما را سخت تر کرد‪ ،‬ابتکار عمل روسیه بود که‬ ‫در هماهنگی با ته ران و دمش��ق صورت گرفت‪ .‬این ابتکار‬ ‫عمل دو پایه مهم داشت؛ نخست انکه وزرای خارجه روسیه و‬ ‫سوریه خواستار بازگشت بازرسان سازمان ملل متحد به سوریه‬ ‫پیروزی پوتین؛ شکست اوباما‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫اجالس رهب��ران گ��روه ‪ ۲۰‬در ش��رایطی در‬ ‫سن پترزبورگ به پایان رسید که اختالف نظر روسیه‬ ‫و امری��کا در خصوص مس��ائل مختلف همچنان‬ ‫پابرجا باقی ماند‪ .‬انچه بیش از اختالفات سنتی در‬ ‫این اجالس بر روابط روسیه و امریکا سایه انداخت‪،‬‬ ‫مساله اسنودن و همچنین اوضاع سوریه بود‪ .‬بحث‬ ‫پناه دادن مسکو به اسنودن که اطالعات ارزشمندی‬ ‫از درون سیستم اطالعاتی امریکا منتشر کرده‪ ،‬باعث‬ ‫ش��د که برنامه قبلی پوتین و اوباما مبن ی بر دیدار‬ ‫دوجانبه در حاش��یه اجالس لغو ش��ود‪ .‬با این حال‬ ‫دو طرف دارای اختالف بزرگتری نیز هس��تند که از‬ ‫منافع ژئوپلتیک انها ناش��ی م ی شود‪ .‬بحث حمله‬ ‫نظامی امری��کا و متحدان ان به س��وریه‪ ،‬موضوع‬ ‫مهمی بود که رهب ران کرملین و کاخ سفید را مجاب کرد دیدار‬ ‫خصوصی کوتاهی با یکدیگر داشته باشند‪.‬‬ ‫اگرچه ای��ن دیدار بدون توافق و نتیجه مش��خصی به‬ ‫پایان رسید‪ ،‬اما به نظر م ی رسد که پوتین موفقیت بیشتری‬ ‫نسبت به اوباما در این اجالس به دست اورده است‪ .‬زی را اوباما‬ ‫که سعی داشت حمایت بی ن المللی را جهت حمله نظامی به‬ ‫سوریه کسب کند‪ ،‬در نهایت اعتراف کرد که قدرت های جهانی‬ ‫در مورد اقدام نظامی بدون اجازه شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫متحد با یکدیگر هماهنگ نیستند‪ .‬این در حالی بود که پوتین‬ ‫موفق شد نظر اعضای گروه بریکس و چند کشور دیگر را ب رای‬ ‫مخالفت با تهاجم نظامی به س��وریه جلب کند‪ .‬همچنین‬ ‫پوتین از مخالفت دبیرکل س��ازمان ملل و پاپ فرانس��یس‪،‬‬ ‫رهبر کلیس��ای کاتولیک روم با اغاز هرگونه تهاجم نظامی‬ ‫علیه سوریه نیز سود جست و ان را نشانه مخالفت گسترده‬ ‫افکار عمومی و نهادهای بی ن المللی با جنگ خواند‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬روسیه همزمان با برگزاری اجالس گروه‬ ‫‪ ،20‬سه ناو جنگی خود را به سواحل دریای مدیترانه روانه کرد‪.‬‬ ‫‪58‬‬ ‫ب رای ادامه تحقیق درباره ابعاد اس��تفاده از س�لاح شیمیایی‬ ‫شدند‪ .‬سرگئی الوروف و ولید معلم اعالم کردند که بازرسان‬ ‫باید تحقیق خود در سوریه را کامل کنند و نتایج تحقیقشان را‬ ‫به شورای امنیت سازمان ملل متحد ارائه دهند‪ .‬مسلما چنین‬ ‫امری از یک س��و موجب رد ادعای امریکا مبن ی بر اس��تفاده‬ ‫دولت سوریه از تسلیحات شیمیایی م ی شود و از سوی دیگر‬ ‫بحث سوریه را به شورای امنیت م ی برد‪ .‬چنانچه این مساله به‬ ‫شورای امنیت ارجاع داده شود‪ ،‬انگاه دیگر امریکا نم ی تواند به‬ ‫صورت یکجانبه وارد تهاجم نظامی شود‪.‬‬ ‫دومین ابتکار عمل روسیه که امریکا را به کلی غافلگیر‬ ‫کرد‪ ،‬طرح نظارت بی ن المللی بر سالح های شیمیایی سوریه‬ ‫بود‪ .‬اعالم این طرح که با اس��تقبال اکثر س��ران کشورهای‬ ‫اروپایی و حتی اعضای کنگره و سنای امریکا مواجه شد‪ ،‬نه‬ ‫تنها جلسه رسیدگی به اوضاع س��وریه را در کنگره امریکا به‬ ‫تعویق انداخت‪ ،‬بلکه موضع جنگ طلبانه کاخ س��فید را نیز‬ ‫بیش از پیش در انزوا قرار داد‪ .‬واقعیت این است که ادعای کاخ‬ ‫سفید مبنی بر استفاده دولت سوریه از تسلیحات شیمیایی‬ ‫اعالم طرح نظارت‬ ‫بین المللیبر‬ ‫سالح هایشیمیایی‬ ‫سوریه توسطمسکو ‬ ‫نهتنهاجلسهرسیدگی‬ ‫به اوضاع سوریه را در‬ ‫کنگرهامریکابهتعویق‬ ‫انداخت‪،‬بلکهموضع‬ ‫جنگ طلبانهکاخسفید‬ ‫را نیز بیش از پیش در‬ ‫انزوا قرار داد‬ ‫انقدر غیرمستند و ب ی پایه و اساس است که حتی اکثر اعضای‬ ‫کنگره را نیز نتوانسته قانع کند‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬در داخل امریکا‬ ‫نیز موج افکار عمومی در تضاد با جنگ شکل گرفته است‪.‬‬ ‫نتایج یک نظرسنجی نشان م ی دهد که از هر پنج امریکایی‬ ‫تنها یک نفر فکر م ی کند حمله به س��وریه م ی تواند ابهت‬ ‫امریکا را مقابل دیگر کش��ورها حفظ کند‪ .‬این امار نش��ان‬ ‫م ی دهد که مردم امریکا به شدت مخالف شروع جنگ جدیدی‬ ‫توسط کشورشان هستند‪ .‬با این اوصاف باید منتظر ماند و دید‬ ‫که ایا اوباما از طرح ابتکاری روسیه و فرصت پیش‬ ‫امده‪ ،‬نهایت استفاده را م ی برد و خود را از دام جنگ‬ ‫در خاورمیانه رها م ی سازد یا همچنان به نجواهای‬ ‫جنگ طلبان گ��وش م ی دهد‪ .‬ب ی ش��ک اگر اوباما‬ ‫مس��یر جنگ را در پیش بگیرد‪ ،‬باید خ��ود را ب رای‬ ‫پذیرش پیامدهای ان نیز اماده س��ازد‪ .‬زی را تهاجم‬ ‫نظامی به سوریه بیش از انکه به ضرر هر کشوری‬ ‫باشد‪ ،‬عملی اس��ت که علیه منافع امریکا صورت‬ ‫م ی گیرد‪ .‬چنی��ن تهاجمی ف ی نفس��ه یک تجاوز‬ ‫محسوب م ی شود که در مغایرت با اصول حاکم بر‬ ‫نظام بی ن الملل است‪ .‬از این رو موجب تزلزل در ارکان‬ ‫نظام بی ن الملل و نظم فعلی حاکم بر ان م ی شود‪.‬‬ ‫همچنین هرگونه تعرض امریکا به سوریه موجب‬ ‫ ب ی ثبات ش��دن اوضاع منطقه و حت��ی کل جهان‬ ‫خواهد شد‪ .‬ب ی شک هرگونه تهاجم نظامی امریکا‬ ‫به س��وریه‪ ،‬م ی تواند تمام منطقه اعم از کشورهای‬ ‫خلی ج فارس‪ ،‬شمال افریقا‪ ،‬کش��ورهای خاورمیانه‬ ‫و کش��ورهای حوزه دریای مدیترانه را وارد دورانی از‬ ‫ ب ی ثباتی و ناامنی کند‪ .‬زی را اتشی که امریکای ی ها‬ ‫به همراه برخی از متحدان منطقه ای خود به پا م ی کنند‪ ،‬دامن‬ ‫همه از جمله برخی شیخ نش��ی ن ها و حکام عربی ـ ترکی را‬ ‫خواهد گرف��ت‪ .‬در مجموع به نظر م ی رس��د تهاجم نظامی‬ ‫به س��وریه‪ ،‬موجب رویارویی بیشتر میان مسکو و واشنگتن‬ ‫شود‪ .‬این رویارویی م ی تواند به شعله ور شدن اتشی در منطقه‬ ‫منجر شود که دامن غرب را نیز بگیرد‪ .‬همچنین اقدام نظامی‬ ‫امریکا علیه س��وریه م ی تواند به تش��کیل بلوک های جدید‬ ‫قدرت در منطقه و حتی کل جهان منجر شود که ب ی شباهت‬ ‫به بلوک بندی دوران جنگ س��رد نخواهد بود‪ .‬چرا که برخی‬ ‫از کشورهای منطقه به شدت از ناحیه امریکا احساس خطر‬ ‫م ی کنند و به این نکته توجه بیش��تری م ی کنند که ممکن‬ ‫است خود انها کشور بعدی باش��ند که مورد تهاجم نظامی‬ ‫امریکا و متحدان ان قرار م ی گیرن��د‪ .‬چنین امری باتوجه به‬ ‫نزدیکی مسکو به کشورهای معارض امریکا موجب م ی شود‬ ‫شزا شود؛ تنشی که‬ ‫روابط روس��یه و امریکا بیش از پیش تن ‬ ‫اگرچه به جنگ سرد میان دو کشور نخواهد انجامید‪ ،‬اما صلح‬ ‫سرد میان روسیه و امریکا را وارد مرحله نوینی خواهد کرد‪g .‬‬ ‫یک‪ -‬هیچ‪ ،‬به نفع پوتین‬ ‫چه کسی در اجالس جی‪ 20‬به پیروزی رسید‬ ‫مثلث شماره ‪ 189‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اجالس جی ‪ 20‬وضعیت ب��اراک اوباما‪ ،‬رئی س‏جمهور‬ ‫امریکا را ب رای حمله به سوریه چندین ب رابر دشوارتر کرد‪ .‬زی را‬ ‫این اجالس سه نتیجه داشت که به نفع اوباما نیست؛ نخست‬ ‫مشخص شد جامعه بی ن‏الملل در رابطه به حمله نظامی به‬ ‫سوریه با امریکا همنوا نیست‪ .‬تا پیش از این اجالس‪ ،‬مواضع‬ ‫کش��ورهای مختلف نامعلوم و غیرواضح ب��ود ولی به دنبال‬ ‫برگزاری این اجالس مشخص ش��د که اتحادیه اروپا مخالف‬ ‫این درگیری اس��ت‪ .‬همچنین این خبر که از جانب مقامات‬ ‫امریکا اعالم ش��د مبنی بر اینکه از ‪ 20‬کش��ور ‪ 11‬کشور در‬ ‫ی به سوریه‪ ،‬امریکا را همراهی خواهند کرد‪،‬‬ ‫بحث حمله نظام ‬ ‫صحیح نبود‪ .‬اوال تعداد این کشورها ‪ 11‬نبود زی را یازدهمین‬ ‫کشور عربس��تان س��عودی اس��ت که عضو ثابت نیست و‬ ‫میهمان اجالس است‪ .‬باقی کش��ورها به غیر از خود امریکا‬ ‫نیز گفته‪‎‬اند که برخورد بی ن المللی ش��دید با سوریه شود‪ ،‬اما‬ ‫سخنی از جنگ به میان نیاورده اند بناب راین این کشورها در‬ ‫لفافه به اوباما دلداری داده‏اند‪ .‬در نتیجه شرایط سختی ب رای‬ ‫اوباما به وجود امده است‪ .‬نکته دوم اینکه والدیمیر پوتین نیز‬ ‫در افتتاحیه اجالس و مصاحب ه ای که انجام داد‪ ،‬سخنان تندی‬ ‫علیه اوباما و امریکا به کار برد‪.‬‬ ‫وی با یک جمله امریکا را خلع سالح کرد و جو اجالس‬ ‫را به نفع خ��ودش تمام ک��رد؛ پوتین در ج��ی ‪ 20‬خطاب به‬ ‫امریکا گفت اگر مدارکی دال بر استفاده دولت سوریه از سالح‬ ‫شیمیایی دارید به شورای امنیت ارائه دهید و در صورت تایید‪،‬‬ ‫ما نیز به حمله نظامی علیه سوریه رای خواهیم داد‪ .‬این حرف‬ ‫خیلی مهم است و به دنبال ان امریکا خلع سالح شد‪ .‬زی را پیش‬ ‫از این گفته بودند شورای امنیت اسیر روسیه و چین است‪ ،‬اما‬ ‫پوتین با این صحبت‪ ،‬محاسبات انها را برهم ریخت‪ .‬اکنون‬ ‫امریکا در بن بست سوریه گرفتار شده اس��ت‪ ،‬زی را خودشان‬ ‫م ی‪‎‬دانند اسنادشان تلفیقی و جعلی است و اگر اسناد درستی‬ ‫داشتند جهت همکاری حتما به شرکای بی ن‪‎‬الملل ی‪‎‬شان ارائه‬ ‫م ی‏دادند‪ .‬همچنان که پس از این اتفاقات شاهد بودیم باراک‬ ‫بین الملل‬ ‫امیر موسوی‬ ‫کارشناس مسائل استراتژیک‬ ‫اوباما در مصاحب ه‪‎‬ای که انجام داد چقدر خسته و ناامید بود و‬ ‫ی‪‎‬توانست به خوبی روی صحب ت هایش تمرکز کند؛‬ ‫حتی نم ‏‬ ‫در حالی که اوباما به حرافی و سخنوری شناخته شده است‪.‬‬ ‫همچنین پ��س از این اج�لاس‪ ،‬همپیمانان س��وریه‬ ‫مس��تحکم‏تر ش��دند و قوی تر اعالم کردند که در کنار این‬ ‫کش��ور باقی خواهند ماند؛ حال چه جمهوری اسالم ی ای ران‪،‬‬ ‫چه روس��یه و چه نیروهای مقاومت در منطقه‪ .‬نکته س��وم‬ ‫اینکه در این مدت خود سوری ها نیز به دنبال تهدیدهایی که‬ ‫انجام گرفت از لحاظ موضع گیری و وحدت ملی‪ ،‬مستحکم‏تر‬ ‫شدند؛ یعنی بین رهبریت سیاسی‪ ،‬فرماندهان ارتش و عناصر‬ ‫نظامی ‪ -‬امنیتی شاهد هماهنگی بیشتری هستیم‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر سوریه توانست در این مدت کوتاه نیروهایش را منظم‬ ‫و قدرت‏های موشک ی‪‎‬اش را سازماندهی کند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫سکوهای شلیک‪ ،‬موشک ها و برخی رادارها جابه جا شدند و‬ ‫با کمک دوستان سوریه‪ ،‬از لحاظ نظامی این کشور خودش را‬ ‫ی اماده‪‎‬تر کرد‪ .‬با این اوصاف اکنون شرایط‬ ‫ب رای حمله نظام ‬ ‫ب رای امریکا اسان نیس��ت‪ .‬مخصوصا اوباما اکنون در حال‬ ‫تالش است که به کنگره ثابت کند اگر جنگی صورت گرفت‪،‬‬ ‫ضربات به صورت محدود و کوتاه خواهد بود‪ .‬اما شرایط منطقه‬ ‫به گونه ای است که نم ی توان انتظار داشت یک جنگ محدود‬ ‫انجام شود بلکه یک جنگ فرسایش��ی و فراگیر را م ی توان‬ ‫حدس زد‪ .‬در این صورت تمامی مناف��ع رژیم های ارتجاعی‪،‬‬ ‫رژیم اس��رائیل و امریکا نیز به مخاطره خواهد افتاد‪ .‬بناب راین‬ ‫چنین ب رنامه ای از جانب سوریه و دوستانش تدارک دیده شده‬ ‫و بعید است که این کشورها در ب رابر هرگونه جنگ احتمالی‬ ‫کوتاه بیایند‪ .‬درواقع از یک س��و ش��اهد تشکیل یک جبهه‬ ‫ع ربی‪ -‬غ ربی خیلی گسترده علیه سوریه بودیم و از طرف دیگر‬ ‫یک جبهه سوری‪-‬شرقی از حامیان دولت بشار اسد‪ .‬بناب راین‬ ‫شرق و غرب اکنون یک صف‏بندی بارزی تشکیل داده‪‎‬اند و‬ ‫یک اصطکاک ویژ میان دو طرف بر سر سوریه دیده م ی‏شود‪.‬‬ ‫البته در پی شرایط سختی که ب رای امریکا به وجود امده‪ ،‬هفته‬ ‫گذشته جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا‪ ،‬در پاریس اعالم کرد که‬ ‫بعید نیست امریکا در رابطه با بحث حمله نظامی به سوریه‪،‬‬ ‫مجددا به شورای امنیت رجوع کند‪ .‬این مساله نشان م ی‪‎‬دهد‬ ‫که امریکای ی ها باتوجه به ش��رایط بی ن المللی در حال عقب‬ ‫نشینی از مواضع تند اولی ه شان هس��تند‪ .‬امریکای ی ها توقع‬ ‫نداشتند با رای منفی انگلیس ب رای حمله نظامی مواجه شوند‬ ‫یا المان و ایتالیا اینچنین موضع‪‎‬گیری و عقب‪‎‬نشینی کنند‪.‬‬ ‫این کشورها همواره در شرایطی که امریکا تصمیمات مهم‬ ‫بی ن‏المللی اتخاد م ‏‬ ‫ی‪‎‬کرد در کنارش بودن��د‪ ،‬اما این بار کنار‬ ‫نشستند و به بهانه های مختلف از این مهلکه پای خودشان را‬ ‫بیرون کشیدند‪ .‬همچنانکه نخس ت وزیر انگلیس بحث حمله‬ ‫نظامی را در پارلمان به رای گذاش��ت و به دنبال رای منفی از‬ ‫همراهی امریکا سر باز زد‪ .‬البته اوباما نیز مایل است با ارجاع‬ ‫مساله جنگ به کنگره به گونه ای مانند انگلیس عمل کند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که اوضاع اوباما با کامرون فرق م ی کند‬ ‫و رئی س جمهور امریکا ب رای ارتکاب چنین امری در ش��رایط‬ ‫سختی قرار دارد‪ .‬زی را اکنون برخی از دوستان و متحدان امریکا‪،‬‬ ‫چون عربستان‪ ،‬مخالفان س��وری ‪ ،‬ترکیه‪ ،‬اردن و کشورهای‬ ‫شورای همکاری خلیج فارس از این کش��ور انتظار دارند که‬ ‫حتما بحث حمله را عملی کند‪ .‬از طرف دیگر این کش��ورها‬ ‫نیز در قبال حمله نظامی به اوباما پیشنهاداتی اعم از سیاسی‬ ‫و مالی داده اند‪ .‬پیشنهاد مالی از این قرار است که کشورهای‬ ‫عربی تمامی هزینه های حمله را بر عه��ده خواهند گرفت‪.‬‬ ‫این در حالی است که بدون شک امریکا فاکتور دقیق به انها‬ ‫ارائه نخواهد داد و دو یا سه ب رابر هزینه ای که کرده را دریافت‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬به این ترتیب دولتمردان سود کالنی خواهند برد‪.‬‬ ‫از لحاظ سیاسی نیز کشورهای ع ربی قول داده اند در صورت‬ ‫حمله نظامی انها نیز رژیم صهیونیستی را به رسمیت خواهند‬ ‫شناخت‪ .‬بناب راین به نظر م ی رسد که اع راب در بحث نوکری‬ ‫امریکا و اسرائیل سنگ تمام گذاشته اند‪ ،‬چرا که وجود خودشان‬ ‫را در خطر م ی بینند‪ .‬اگر امریکا‪ ،‬سوریه را هدف قرار ندهد بدون‬ ‫شک بشار مستحکم تر خواهد ش��د و بقایش بیشتر حفظ‬ ‫خواهد شد‪ .‬این مساله خطری جدی ب رای دولت های ع ربی و‬ ‫همچنین ابروریزی در ب رابر ملت هایشان خواهد بود‪ .‬بناب راین‬ ‫حاضرند هر امتیازی به دشمنان مسلمانان بدهند که بشار اسد‬ ‫یا تضعیف یا سرنگون شود‪ .‬از طرف دیگر البی صهیونیستی‬ ‫و البی اع راب نیز تالش بسیاری را به کار گرفته اند که کنگره‬ ‫ی رای مثبت بدهد‪ .‬تاجایی که بندربن سلطان به‬ ‫به حمله نظام ‬ ‫برخی نمایندگان کنگره پرداخت های نقدی داشته تا به گونه ای‬ ‫کار را هرچه سریعتر یک س��ره کنند‪ .‬همچنین تالش های‬ ‫جمهوریخواهان را نیز نباید از نظر دور داشت‪ ،‬زی را اوباما یک‬ ‫ش��خصیت ضد جنگ اس��ت و اکنون این جمهوریخواهان‬ ‫هستند که م ی‪‎‬خواهند وی را به این باتالق بکشانند و بدنامش‬ ‫کنند‪ .‬در حقیق��ت انها نم ی‪‎‬خواهند فقط خودش��ان بدنام ی ‬ ‫جنگ‪‎‬های ع راق و افغانستان را به دوش بکشند‪ .‬در این میان‬ ‫ممکن اس��ت کش��ورهای منطقه‏ای که امریکا را به جنگ‬ ‫علیه س��وریه ترغیب م ی کنند نیز با خط راتی مواجه شوند‪.‬‬ ‫اما انها همه چیز را با پول ب��راورد م ی‪‎‬کنند و اینگونه متصور‬ ‫هستند که در صورت گستردگی جنگ و اسیب احتمالی به‬ ‫کشورهایشان‪ ،‬انها با پول تخریب ها را بازسازی خواهند کرد‪.‬‬ ‫در نتیجه مشکلی با حمله نظامی علیه سوریه ندارند‪ .‬از دیگر‬ ‫ سو چون رهب ران عربی اغلب در کش��ورهای خارجی زندگی‬ ‫م ی کنند خیلی اهمیت نم ی دهند مردم کشورهایش��ان چه‬ ‫شرایطی را متحمل ش��وند‪ .‬اکنون فکر و ذکر حاکمان عرب‬ ‫تنها از بین رفتن دشمنان فرض ی شان مانند حزب اهلل و بشار‬ ‫است‪ .‬به بیان دیگر اس��د و محور مقاومت‪ ،‬کابوس حاکمان‬ ‫عرب و سعودی‏ها شده‏اند‪ .‬اوباما در رابطه با حمله نظامی علیه‬ ‫سوریه هرچه که جلوتر م ی رود‪ ،‬شرایط را سخت‏تر م ی‏بیند‪.‬‬ ‫در این راستا بعید نیست مصوبه کنگره مشروط شود؛ یعنی با‬ ‫این شرط با حمله نظامی موافقت کنند که از شورای امنیت‬ ‫نیز مجوز بگیرند یا توافق جامعه بی ن‪‎‬الملل را با خودش��ان‬ ‫داشته باشند‪ .‬در نهایت رئی س‪‎‬جمهور امریکا در حال حاضر از‬ ‫یک سو با عدم مقبولیت جنگ در کنگره و توسط اکثر مردم‬ ‫مواجه است و از دیگر سو با فشارهای اع راب و اسرائیل در حال‬ ‫دست و پنجه نرم کردن است‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫مدرنیزاسیونباچکمه‬ ‫تاریخ‬ ‫رابطه رضاخان با روشنفک ران‬ ‫رضاشاه و روشنفکران‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫شهریور ‪ 20‬یاداور دیکتاتوری‬ ‫اس�ت ک�ه قضاوت ه�ای بی ش�مار‬ ‫تاریخی ای را به همراه داشته است‬ ‫تــاریخ‬ ‫مدرنیزاسیون‬ ‫با چکمه‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫رابطه رضاخان با روشنفکران؛‬ ‫از کارگزاری مدرنیزاسیون تا سرکوب انان‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫دبیرگروه تاریخ‬ ‫«نه شاه که صاحب انگلستانی تو!»‬ ‫شکسپیر‪ ،‬ریچارد دوم‬ ‫او شاهی است ب ی پیشینه و بی اصل و نسب اشرافی‪.‬‬ ‫شاهی است مثل نادرشاه؛ شبی ه ترین شاه تاریخ به اوست‪ .‬اما‬ ‫نادر‪ ،‬نادره روزگار بود و فتح الفتوحی همانند هند داشت اما او‬ ‫اگر ته ران را فتح کرد نه ب رای جنگ بود که وقتی شب هنگام‬ ‫‪60‬‬ ‫به دارالخالفه وارد شد‪ ،‬ب رای خالی نبودن عریضه «به فرموده‬ ‫چند توپی در ش��د» تا فردایش روی دیوارهای شهر با شعار‬ ‫«رضا حکم م ی کند» ارزوی برخی از ملیون را براورده س��ازد‪.‬‬ ‫ نادره روزگار نشد که نادر نام داشته باش��د که تنها یک قلدر‬ ‫است‪ ،‬همان که با پسوندهایی مثل رضاماکسیم‪ ،‬رضاخان‪،‬‬ ‫رضاسردارسپه‪ ،‬رضاشاه خوانده شده است‪.‬‬ ‫ته ران اما ان روزها م ی توانس��ت توس��ط ه ر کس فتح‬ ‫شود‪ .‬از ش��مال میرزاکوچک‪ ،‬از ش��مال غرب شیخ محمد‬ ‫خیابانی‪ ،‬جنوب شیخ خزعل و ایالت بختیاری و قشقاوی ها‪،‬‬ ‫در ش��رق خاندان علم از خ راس��ان جنوب تا سیستان؛ همه‬ ‫ملوک الطوایفی بودند که پتانسیل خودمختاری و تحت تاثیر‬ ‫قرار دادن حکومت مرکزی را داشتند‪ .‬در این شرایط که بیش‬ ‫از یک دهه از مشروطه گذشته بود‪ ،‬کشور از هر روزگار دیگری‬ ‫در تاریخ معاصر خود در هرج و مرج به سر م ی برد که اگر ‪120‬‬ ‫س��ال قاجاریه را بررس��ی کنیم‪ ،‬هیچ گاه این چنین ای ران در‬ ‫داخل مرزهای خود‪ ،‬مرزهای بیش��مار خودساخته ای توسط‬ ‫اقوام و ایالت نداشت‪ .‬ای ران گرچه قسمتی از خود را از دست‬ ‫داده بود اما هی چ گاه این چنین در تالطم داخلی نبود‪ .‬در یک‬ ‫کالم‪ ،‬مرزی نبود و دولت مرکزی نبود‪ ،‬شاهی نبود و مجلسی‪.‬‬ ‫اینجا بود ک��ه حتی قدرت ه��ای بزرگ نی��ز از چنین‬ ‫وضعیتی خسته شده بودند‪ .‬نکته جالب دو قرارداد ‪ 1907‬میان‬ ‫روس و انگلیس و ‪ 1919‬میان ای ران و انگلیس دقیقا بازتابی‬ ‫از وضعیت ای ران بود که قدرت های ب��زرگ ترجیح م ی دادند‬ ‫که نس��بت خود با ای ران را در تکه تکه کردن ان جس ت وجو‬ ‫کنند‪ ،‬جایی که در اولی ای ران به دو قسمت شمال و جنوب و‬ ‫ته ران مرکزیت خثنی در مرزی ب رای دو استعمار خواهد بود و‬ ‫رضاخانعلیهطبقه ایکهخود‬ ‫ساختهبود‪،‬اقدامکرد‬ ‫یزاد‬ ‫دکتر علی مرشد ‬ ‫در گفت وگو با مثلث‬ ‫مدرن سازی ای ران چگونه صورت‬ ‫گرفت؟‬ ‫بانی مدرنیزاسیون یا مستبد خون ریز؟‬ ‫ش��اه حاال همه کش��ور را در اختیار داش��ت‪ .‬طبقه ای‬ ‫جدید از درون دولت سازی و نهادسازی سر برون اورده بودند‪،‬‬ ‫روشنفکران که س��ال ها در ارزوی تعبیر رویای مشروطه جز‬ ‫کابوس عملی چیز دیگ��ری ندیده بودند‪ ،‬با دل س��پردن به‬ ‫نظامی که در اجرای طرح های نوگرایی از هر خان و شاهزاده ای‬ ‫مصمم بود‪ ،‬گروه حامیانش را تشکیل دادند‪ .‬اما دست اهنی‬ ‫رضاشاه خیلی فشردنی نبود‪ ،‬چه انکه این دست روشنفکران‬ ‫بود که در میانه انگشتان شاه خرد م ی شد‪ .‬شاه جدید خیلی‬ ‫زود خودکامگ ی اش را نش��ان داد‪ .‬در اولی��ن مجلس پس از‬ ‫تاجگذاری‪ ،‬مخالفانی همچون مص��دق و مدرس خیلی زود‬ ‫فهمیدند که شاه جدید با انها میانه ای ندارد‪ .‬شاید به همین‬ ‫تــاریخ‬ ‫سران محلی را سرکوب و تضعیف م ی کرد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر او ب رای یکپارچه سازی کش��ور نیاز به‬ ‫نیروی نظامی داشت‪ .‬حدود صد س��ال از اخرین جنگ ای ران‬ ‫و کشوری بیگانه گذشته بود و کش��ور هنوز نیروی نظامی‬ ‫منسجمی که قوای مس��لحی قابل تکیه باشد‪ ،‬نداشت‪ .‬در‬ ‫دوران ناصرالدین ش��اه تالش هایی با تش��کیل قزاقخانه و‬ ‫ژاندارمری شده بود اما نیروی محدود قزاق ها و ژاندارمری در‬ ‫واقع ارتشی کاریکاتوری بودند که ب رای مقابله با شورش های‬ ‫محلی و محدود کارایی چندانی نداشتند‪ .‬از سوی دیگر عدم‬ ‫تامین منابع مالی انها باعث ش��ده که ای��ن نیروی نظامی‬ ‫کوچک به قول معروف‪ ،‬چاقویی باشد که دسته خود را م ی برد‪،‬‬ ‫چه انکه بیش از اینکه خود بازدارنده دش��منان باشد‪ ،‬عاملی‬ ‫ب رای قتل و غارت در محل ماموریت خ��ود بود‪ .‬در این زمان‬ ‫اش��راف و مالکان و زمی ن داران بزرگ و سران ایالت و عشایر‪،‬‬ ‫ارتش های خصوصی کوچکی داشتند که در حوزه نفوذ شان‬ ‫از کارایی باالیی برخوردار بود و حکومت مرکزی نم ی توانست‬ ‫این ارتش های خصوصی را نیز محدود کند‪ .‬رضاخان در چنین‬ ‫شرایطی طرح اجباری ش��دن قانون وظیفه عمومی را صادر‬ ‫کرد‪ .‬این طرح در مجلس به تصویب رسید و بسیاری از ملیون‬ ‫و حتی مخالفان رضاخان که در صدر انها مرحوم سید حسن‬ ‫مدرس بود‪ ،‬به ان رای دادند‪ .‬بر اساس این طرح مردان باالی‬ ‫‪ 21‬باید ب رای خدمت اجباری دو ساله به ارتش می پیوستند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر رضاخان در ادامه یکپارچه سازی ای ران‪ ،‬قانون‬ ‫س��جل احوال را به تصویب مجلس رس��انید که بر اساس‬ ‫ان نفوس ای ران باید ب رای خود ن��ام و نام خانوادگی برگزینند‪.‬‬ ‫در نهادس��ازی جدید‪ ،‬والیات که پیش از این توس��ط شاه به‬ ‫ش��اهزادگان و امرای دربار پی ش کش م ی شد‪ ،‬به استان هایی‬ ‫تقسیم ش��دند که در راس هر کدام اس��تانداران مشغول کار‬ ‫بودند‪ .‬نکته اینجاست که این استانداران بیشتر از میان امرای‬ ‫ارتش؛ یعنی کسانی که شاه بیش از ه ر کسی دیگری به انها‬ ‫اعتماد داشت برگزیده م ی شدند‪ .‬در هر استان پادگانی ارتشی‬ ‫با ژنرالی در مرکز استان‪ ،‬شهربانی‪ ،‬شهرداری‪ ،‬ادارات صنایع‪،‬‬ ‫فرهنگ و بهداش��ت‪ ،‬دادگستری و پس��ت و تلگراف ادارات‬ ‫مخصوص خود را داش��تند که اوامر دولت مرکزی را به طور‬ ‫سیستمی و ش��بکه ای اجرا م ی کردند‪ .‬دولت اوامر خود را تا‬ ‫دورترین شهرهای کشور گسترانیده بود‪ .‬در ته ران ساختمان‬ ‫جدید ساخته ش��د‪ ،‬محالت ته ران از حالت سنتی خارج شد‪،‬‬ ‫شهر ب رای خود مرکزیتی داشت باساختمان های نشاندار دولتی‪.‬‬ ‫ته ران همان طور تغییر کرده بود که رضاماکسیم‪ ،‬رضا شاه شده‬ ‫بود اما این همه چیز نبود‪.‬‬ ‫دلیل بود که در اولین انتخاباتی که در دوره شاه پهلوی برگزار‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬هیچ اثری از انها نبود‪ .‬طنز زمانه تا جایی رفت که‬ ‫مدرس به مطایبه و شوخی گفت؛ حداقل ان رای که من به‬ ‫خودم داده بودم را م ی ش��مردید‪ .‬مصدق به ملک خود تبعید‬ ‫ش��د و تا پایان دوره دیکتاتوری در انجا مان��د و مدرس اما در‬ ‫خانه اش در کوچه «دردار» در خیابان ری ماند و انقدر طعنه زد‬ ‫تا اینکه ماموران شه ربانی او را تحت الحفظ به خواف کاشمر‬ ‫تبعید کردند و شبی از شب های ماه رمضان به دست مامورین‬ ‫پلیس سیاسی شاه که ب رای مقابله با مخالفان تشکیل شده‬ ‫بود‪ ،‬خفه شد‪.‬‬ ‫پلیس سیاس��ی‪ ،‬بازوی شاه‪ ،‬چشم ش��اه‪ ،‬گوش شاه و‬ ‫اراده ش��اه بود‪ .‬ماموران پلیس سیاسی مرزی نداشتند‪ ،‬حتی‬ ‫وزرای دولت نیز از دست انها در امان نبودند‪ ،‬اشراف قدیمی‬ ‫ دشمنان بالقوه شاه بودند و پروژه اصلی ماموران سیاسی شاه‪.‬‬ ‫شاید به این دلیل است که بسیاری از انها سال های حکمرانی‬ ‫رضاپهلوی به کنج عزلت خزیدند یا اینکه در زندان های شاه‬ ‫مردند‪ .‬متنفذان محلی چ��ون صارم الدول��ه در اصفهان که‬ ‫روزگاری حاکم مطلق ش��هر بود‪ ،‬در خانه خود در یک حبس‬ ‫خانگی غیررس��می به س��ر م ی برد‪ ،‬میرزاعبدالحسی ن خان‬ ‫فرمانفرماییان که از بزرگترین زمی��ن داران ای ران بود‪ ،‬پس از‬ ‫قتل پسرش نصرت الدوله فیروز که روزی از همکاران نزدیک‬ ‫رضاخان بود‪ ،‬تا پایان عمر در خانه ماند و به نوش��ته منوچهر‬ ‫فیروز یکی از پس ران پرتع دادش در کتاب خون و نفت‪ ،‬سال ها‬ ‫یک اژان نظمیه روبه روی در خانه کشیک م ی داد و گزارش‬ ‫روزانه از رفت و امدهای خانه م ی نوش��ت‪ .‬جدا از اش��راف اما‬ ‫جریان چپ نیز که در ابتدای حکومت اش با او رابطه ای حسنه‬ ‫داشت و حتی رضاخان با تمایل به برقراری روابط با جمهوری‬ ‫شوروری روی خوش نشان داده بود‪ ،‬در ادامه حکومت وی به‬ ‫شدت سرکوب شدند‪ .‬در ان سال ها قانونی در مجلس گذرانده‬ ‫شد که هرگونه فعالیت اشتراکی (کمونیستی) بین سه تا ‪10‬‬ ‫سال زندانی در برخواهد داشت‪ .‬بر این اساس بود که شبکه ای‬ ‫از روش��نفکران چپ که بس��یاری از انها در خارج از کش��ور‬ ‫تحصیل کرده بودند و در دیوان ساالری رضاخانی جذب شده‬ ‫بودند بازداشت شدند‪ .‬گروه ‪ ،53‬گروهی بودند که بسیاری از‬ ‫انها پرورش یافته مدارس جدید و دانشگاه های کشور یا توسط‬ ‫دولت بورسیه تحصیل در خارج شده بودند و در واقع یکی از‬ ‫امیدهای اساس��ی دولت جدید ب رای کادر سازی در نهادهای‬ ‫تازه تاسیس محسوب م ی شدند‪.‬‬ ‫این انس داد سیاسی و اجتماعی تنها به نخبگان سیاسی‬ ‫و روشنفکران دولتی محدود نشد‪ ،‬بلکه افتراق بزرگی با طرح‬ ‫یکپارچه سازی لباس و قانون موسوم به کشف حجاب در میان‬ ‫طبقات مختلف اجتماعی رخ داد‪ .‬روشنفکران دولتی معتقد‬ ‫بودند که نوع پوشش ای رانیان که قبایی بلند و لباده ای به تن و‬ ‫کالهی نمدی به سر بود‪ ،‬نشانه ای از عقب ماندگی است‪ ،‬پس‬ ‫باید طرحی نو زد و لباسی نو در میانه تغیی رات جدید پوشید‪.‬‬ ‫کاله پهلوی نماد این تغیی رات ب رای مردان بود و اجباری شد‪.‬‬ ‫جامعه مردان اما در ب رابر چنین تغیی راتی در پوشش‪ ،‬حالتی‬ ‫تهاجمی به خود نگرفت و حتی از ان نیز اس��تقبال شد‪ ،‬چه‬ ‫انکه تغیی رات ب ی ضرر و اندکی داده شده بود‪ .‬گرچه در سال های‬ ‫بعد پوشش ای رانیان تغییری دوباره یافت‪ ،‬چه انکه کاله پهلوی‬ ‫نزد امرای دولت خیلی هم مدرن نب��ود و باید انچه در اروپا و‬ ‫امریکا مد روز بود در ای ران رواج م ی یافت‪ .‬تغیی رات فرهنگی‬ ‫رضاش��اه هی چ گاه حالتی ایجابی نداشت و دستوری و سلبی‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫دومی که نشانه ای از تنهایی انگلستان در ای ران پس از انقالب‬ ‫سوسیالیستی شوروی در شمال است؛ لقمه بزرگی بود ب رای‬ ‫استعمارگر پیر که به یکباره بلعید اما در گلویش گیر کرد‪.‬‬ ‫رضاقزاق که از دربانی سفارت بلژیک تا قزاقی در غرب‬ ‫ای ران و ش��مال ای ران به فرماندهی بریگاد قزوین رسیده بود‪،‬‬ ‫ماموریتی یافت تا با روزنامه نگاری تند رو علیه انچه فس��اد‬ ‫عنوان م ی کردند ب��ه پایتخت بروند و ش��اه را مجاب کنند از‬ ‫رجال قدیمی و خانواده های فاس��د دیوان ساالر دست بکشد‪.‬‬ ‫نخس��ت وزیری س��یدضیاء و وزارت جنگ رضاشاه که حاال‬ ‫سردار سپه شده است به امر شاه‪ ،‬نتیجه کودتای سوم اسفند‬ ‫است‪ .‬واکنش دولت کودتا به الیگارشی سیاسی ای ران‪ ،‬زندان‬ ‫بود‪ .‬بسیاری از سران خانواده های سیاس��ی کشور به زندان‬ ‫ی که در والیات بودند به ته ران فراخوانده شدند‬ ‫رفتند‪ ،‬حکام ‬ ‫و همانند قوام یکسره راهی زندان شدند‪ ،‬میرزاعبدالحسین‬ ‫فرمانفرماییان که طایفه ای اشرافی و بزرگ را رهبری م ی کرد‬ ‫و در سیاست ای ران چهره ای ش��اخص بود‪ ،‬به همراه پسرش‬ ‫به زندان رفت‪ .‬ت��ا ‪ 90‬روز که دولت کودت��ا دوام اورد‪ ،‬انها در‬ ‫زندان بودند تا اینکه قوام از زندان قصر به س��رای دولت رفت‬ ‫و نخس ت وزیر شد‪.‬‬ ‫در این میان اما کودت��ا فرزند خود را متول��د کرده بود؛‬ ‫رضاخان‪ .‬او دولت در سایه همه دولت های بعدی بود تا اینکه‬ ‫خود رئیس دولت شد‪ .‬وی در شرایطی دولت خود را متمرکز‬ ‫کرد که دیگر همانند اشراف دولتمرد گذشته با حکومت های‬ ‫خودمختار س��اخته و محلی‪ ،‬مثل ش��یخ خزع��ل در جنوب‬ ‫و اقبال الس��لطنه ماکویی در ش��مال غرب‪ ،‬مماشات نکرد‪.‬‬ ‫رضاخان ب رای تامین منابع مالی دو ستون اصلی دولت خود‪،‬‬ ‫یعنی نظامیان و بوروکراسی اداری که در حال شکل گیری بود‪،‬‬ ‫منابع مالی را متمرکز کرد‪ .‬شانس به وی روی اورد که در این‬ ‫زمان ملیسپو‪ ،‬مستشار مالی ه ای بود که ب رای سروسامان دادن‬ ‫به اوضاع مالی کشور در ای ران حضور داشت‪ .‬ملیسپو در کتاب‬ ‫خاط رات خود رضاخان را این چنین توصیف م ی کند‪« :‬رضاشاه‬ ‫ب رای ش��کل گیری اقتدار دولت مرکزی نیروی انسانی یعنی‬ ‫دیوان ساالران جدید و نیروی نظامی یعنی ارتش سه گانه جدید‬ ‫را به عنوان نیاز اساسی در نظر گرفت‪ ».‬در همین زمان است‬ ‫که وی هنوز شاه نشده‪ ،‬به سراغ منابع مالی خانواده سیاسی‬ ‫کشور رفت و با توقیف اموال به نفع خود و گاه دولت مرکزی‬ ‫انها را به ش��دت محدود کرد‪ .‬از این میان م ی توان به توقیف‬ ‫اموال میرزا عب دالحسی ن خان فرمانفرماییان یا سپهدار رشتی‬ ‫و اقبال الس��لطنه ماکویی اش��اره کرد‪ .‬ب رنامه دیگر رضاخان‬ ‫سردار سپه‪ ،‬انفعال ایالت و عش��ایر بود؛ مهمترین ایلی که‬ ‫م ی توانست در کشور در ب رابر وی قد علم کند‪ ،‬ایل بختیاری‬ ‫در غرب و جنوب غ ربی کش��ور بود؛ ایلی قدرتمند که پس از‬ ‫مش��روطیت و فتح ته ران به دس��ت انها‪ ،‬در سپهر سیاست‬ ‫ای ران درخشیده بودند‪ .‬بختیاری ها با کشف نفت در قراردادی‬ ‫با انگلیس��ی ها حراست از لوله ها و تاسیس��ات نفت جنوب‬ ‫را در اختیار داشتند و بر این اس��اس بخشی از سهام شرکت‬ ‫نفت ای ران و انگلیس را در اختیار گرفته بودند‪ .‬رضاخان ب رای‬ ‫محدود کردن‪ ،‬انها را وادار کرد که سهام خود را به دولت دهند‪.‬‬ ‫رضاخان در ادامه ب رنامه اساسی خود را در دوران نخس ت وزیری‬ ‫گرفتن مالیات های عقب افتاده از اش��راف‪ ،‬س��ران ایالت و‬ ‫طوایف و حاکمانی قرار داد که به دلیل ضعف دولت مرکزی‬ ‫در سال های اخیر از پرداخت انها امتناع م ی کردند‪ .‬معموال در‬ ‫چنین مواقعی او با سیاست مشت اهنین خود بسیاری از این‬ ‫رضاخانبنیانگذارطبقهمتوسطنبود‬ ‫‪61‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫باید اجرا م ی شد‪.‬‬ ‫در این میانه بود که ش��اه بازی با اتش را شروع کرد؛ او‬ ‫در ‪ 17‬دی ‪ 1314‬قانون کش��ف حجاب زنان ای رانی را به اجرا‬ ‫گذاشت؛ قانونی بدون استثنا و با زور‪ .‬طبقه جدید دیوان ساالر‬ ‫که از درون نهادس��ازی ش��اه بیرون امده بود با یک تناقض‬ ‫رفتاری مواجه شده بود‪ .‬شدت عمل حکومت ب رای اجرای قانون‬ ‫با برگزاری مجالس دولتی و جشن ب رای تشویق کارکنان دولت‬ ‫به صورتی بود که در عرف جامعه کارمندی دولت مترداف با‬ ‫«ب ی توجهی به ش��رع و دین» معنا یافت‪ .‬انس��داد موجود به‬ ‫قدری بود که بسیاری از زنان ای رانی خود را در خانه محبوس‬ ‫کردند و خود مشکلی بر مش��کالت عمومی مردم افزود‪ ،‬چه‬ ‫انکه از نظر بهداشت عمومی مشکالت فراوانی را ب رای زنان‬ ‫در استحمام به وجود اورد‪ .‬رژیم رضا شاه روز ‪ 17‬دی را روز ازادی‬ ‫زنان ای ران نامید و این پیروزی بزرگی ب رای حقوق زنان‪ ،‬ازادی‬ ‫فردی‪ ،‬امنیت‪ ،‬ادب اجتماعی‪ ،‬عدالت اجتماعی دانسته شد اما‬ ‫این مساله گرچه با شعارهای عوامفریبانه ای بیان اما با قدرت‬ ‫مشت های اهنین شاه اجرا م ی شد‪ .‬گویی قرون وسطایی در‬ ‫پس مدرنی زاسیون رضاشاهی قد ب رافراشته بود‪ .‬بسیاری این‬ ‫اقدام رضاشاه را نه رهایی زنان ای ران از قیود سنت های دیرین‬ ‫ی مستب دانه ارزیابی م ی کردند‪.‬‬ ‫که اقدام ‬ ‫رضاشاه ه ر چه در حوزه نرم فرهنگ‪ ،‬اقداماتش ب ی اعتبار و‬ ‫سست است اما در حوزه اقتصاد باید مورد ارزیابی حساب شده ای‬ ‫قرار گیرد‪ .‬در دوره ‪ 15‬س��اله شاهی او ش��بکه ارتباطی کشور‪،‬‬ ‫کارخانه های صنعتی واموزش های دانش��گاهی گس��ترش‬ ‫یافت اما این‪ ،‬پاس��خی ب��ه نیازهای اقتص��ادی و صنعتی و‬ ‫کشور و عقب افتادگ ی های ای ران نبود‪ .‬از سوی دیگر تمام این‬ ‫پیشرفت های صنعتی از محل درامدهای حق السهم ای ران از‬ ‫نفت و مالیات عمومی هزینه م ی ش��د‪ ،‬نه سرمایه گذاری های‬ ‫اصولی‪ .‬به طوری که اقتصاد ملی بای��د تماما هزینه پرداخت‬ ‫یداد که بسیار پرهزینه بود اما کم بازده‪.‬‬ ‫ساخت کارخانه هایی را م ‬ ‫در سوی دیگر اینکه دولت متمرکز اقتصاد را در دست گرفت‬ ‫و توزیع کننده انحصاری نیازهای کشور شد‪ .‬خرید محصوالت‬ ‫کشاورزی تنها توسط دولت صورت م ی گرفت و دولت ب رای‬ ‫پایین نگه داش��تن قیمت خرید‪ ،‬رفت��ار قلدرمابانه در پیش‬ ‫م ی گرفت‪ .‬انحصار دولتی در برخی از استان های ای ران مثل‬ ‫اذربایجان که از شرایط مناس��بی در تولید کشاورزی و منابع‬ ‫انسانی برخوردار بود‪ ،‬باعث مهاجرت بسیاری از اذربایجان ی ها‬ ‫به شهرهای بزرگ از جمله ته ران شد‪.‬‬ ‫در این میانه اما ش��اه هر روز مس��تبدتر از همیشه راه‬ ‫خودکامگی را تا دروازه مرگ پیش برد‪ .‬او بسیاری از اط رافیان‬ ‫خود را ک��ه در ابتدا با وی همراه بودند کنار زد‪ ،‬کس��انی مثل‬ ‫داور که با یک دستور امرانه گفت که برود بمیرد و او که وزیر‬ ‫ن تری��اک را از اداره امتیازات گرفت و در چای‬ ‫مالیه بود بهتری ‬ ‫حل کرد‪ ،‬خورد و مرد‪ .‬تیمور تاش مرد شماره دو دربار ای ران به‬ ‫زندان اداره سیاسی افتاد و پزشک احمدی با امپول هوا راحتش‬ ‫کرد‪ .‬محمد علی فروغی پس از اینکه محمدولی اسدی پدر‬ ‫دامادش در واقعه گوهرشاد به دستور شاه اعدام شد‪ ،‬به کنج‬ ‫عزلت نشست تا اینکه در ش��هریور ‪ 20‬ناجی پهلوی ها شد‪.‬‬ ‫خاندان های سیاسی به حاشیه رانده ش��دند و در امالکشان‬ ‫تحت الحفظ بودند‪ ،‬اختناق پلیس سیاس��ی تمام کش��ور را‬ ‫در برگرفته بود‪ .‬ارتش تنها س��رمایه واقعی اجتماعی شاه نیز‬ ‫در شهریور ‪ 20‬نشان داد که در ظاهر مدرن شده است و حتی‬ ‫کارایی بریگادهای قزاق را نیز ندارد‪.‬‬ ‫رضا قلدرکه روزی دربان سفارت بلژیک بود وقتی پس‬ ‫از ‪ 20‬سال از پادشاهی و دلتمردی اش از کشور خارج م ی شد‪،‬‬ ‫بنا به نوشته دکتر ویلبر‪ ،‬که زندگینامه او با نام رضاشاه پهلوی‬ ‫را نوشته است‪« :‬هنگام مرگ سه میلیون پوند و حدود یک و‬ ‫نیم هکتار زمین دارایی داشته است‪ .‬وی صاحب گندمزارهای‬ ‫بزرگی در همدان‪ ،‬گرگان و ورامین بود‪ .‬امالک ب ی شماری را‬ ‫از مالکین بزرگ کشور غصب کرده بود؛ گویی نم ی خواست‬ ‫شاه باشد‪ ،‬م ی خواست ای ران را تصاحب کند!» ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪62‬‬ ‫رضاخان علیه طبقه ای که خود‬ ‫ساخته بود‪ ،‬اقدام کرد‬ ‫دکتر علی مرشدی زاد در گفت وگو با مثلث‬ ‫بررسی مدرنیزاسیون رضاشاه و اثرات ان بر جامعه ایران پرسشی است که هنوز محل مناقشه حامیان و مخالفان‬ ‫موسس اخرین سلسله شاهی در ایران است‪ .‬این موضوع را با دکتر علی مرشد زاده که در حوزه های قومیت‪ ،‬انقالب‬ ‫و جنب ش های اجتماعی مطالعه و پژوهش دارد و نیز عضو هیات علم ی دانشگاه شاهد هم است بررسی کرده ایم‪ .‬وی‬ ‫مولف کتاب هایی چون «حزب توده»‪« ،‬تحوالت سیاس�ی ‪ -‬اجتماعی ایران» و مترجم کتاب ه�ای مهم تاریخی مثل‬ ‫سیاست در ایران نوشته البن بیل‪ ،‬جیمز و کتاب مهم مصدق و کودتای گازیوروسکی است‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رس�د با اس�تقرار نظام مش�روطه در‬ ‫ایران خیلی زود متوجه م ی ش�ویم که دولت ابزار‬ ‫دریافت های الزم را برای اداره کش�ور ندارد‪ .‬این‬ ‫وضعیت تا زمان به قدرت رسیدن رضاخان ادامه‬ ‫دارد‪ .‬اساسا چه نیازی به رضاخان بود؟‬ ‫‪ l‬ب رای اینکه این مساله را مورد بررسی قرار دهیم‪،‬‬ ‫ابتدا باید زمانه را مورد بررس��ی قرار دهی��م‪ .‬اولین جرقه ای‬ ‫که نزد ای رانیان و نخبگان سیاس��ی ب رای مدرن سازی ای ران‬ ‫زده ش��د‪ ،‬در زمان جنگ های ای ران و روس بود‪ .‬عباس میرزا‬ ‫فاصله ای��ران و غرب را پ��س از جنگ های ای��ران و روس‬ ‫احس��اس کرد؛ ای رانیان در مقابل ارتش و سالح های روسی‬ ‫احساس ضعف و شکست کردند‪ ،‬پس وی تصمیم گرفت‬ ‫که ای ران را بسازد‪ .‬اولین تصویری که عباس میرزا از ساختن‬ ‫ای ران داشت‪ ،‬تجهیز توپخانه بود‪ ،‬اینکه یک ارتش منظم در‬ ‫اختیارمان باشد‪ ،‬پس م ی توانیم پابه پای غرب پیش برویم‪.‬‬ ‫این تصوری بود که عباس میرزا داش��ت‪ .‬رفته رفته نگاه ها‬ ‫تغییر یافت که این توپخانه داشتن تبدیل به «قانون» شد‪.‬‬ ‫میرزا یوسف مستشارالدوله م ی گوید که درد ای ران تنها یک‬ ‫کلمه است و ان نیز قانون است‪ .‬میرزا ملکم خان هم همین‬ ‫دیدگاه را مطرح م ی کند‪ .‬در یک نگاه اینها دغدغه هایی بود‬ ‫که روشنفکران ایرانی ب رای دوای انچه درد ای ران م ی دانستند‬ ‫عنوان کرده بودند‪ .‬علت این امر تماس مستقیم با غرب و‬ ‫البته مسائلی چون قراردادهای استعماری‪ ،‬جنگ ها و‪ ...‬نیز‬ ‫اس��ت‪.‬البته مهمترین دلیل ایجاد این تفکر‪ ،‬تماس فکری‬ ‫میان روشنفکران ای رانی با دنیای غرب بود‪ .‬مسافرت هایی‬ ‫که م ی شد‪ ،‬به عثمانی بود یعنی نزدیک ترین جا به ای ران که‬ ‫درواقع دروازه فکری غرب به ش��رق بود‪ .‬در نامه های میرزا‬ ‫حس ن خان سپهساالری سفیر مختار ای ران در استانبول به‬ ‫ناصرالدین شاه م ی بینیم که از تغیی رات م ی گوید‪ ،‬از کسانی‬ ‫که مش��غول تنظیم امور هس��تند و البته اش��اره م ی کند‬ ‫عن قریب است که میان زن و مرد تساوی حاصل شود‪ .‬در‬ ‫استانه قرن جدید اینها نش��انه ای است که تحولی در حال‬ ‫وقوع است‪ .‬اگر سیس��تمی نگاه کنیم در خواهیم یافت که‬ ‫داخل ای ران با خارج دچار یک عدم توازن شده بود‪ ،‬پس این‬ ‫عزم ایجاد ش��ده بود که باید ب رای حل این مشکالت کاری‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫انقالب مش��روطیت در واقع یک تح��ول بزرگ بود‪.‬‬ ‫مهمترین مساله ای که در انقالب مش��روطیت رخ داد این‬ ‫بود که زمینه هایی را ب رای ورود ای ران به نوس��ازی به وجود‬ ‫اورد‪ .‬درواقع این جنبش درگاهی بود ب رای مطالبات مردمی‬ ‫ و عمومی ب رای تغیی رات در کش��ور‪ .‬اگر تحوالت اجتماعی‬ ‫پس از مشروطیت را بررسی کنیم‪ ،‬درخواهیم یافت که این‬ ‫تحوالت بسیار عمیق است‪ .‬از جمله م ی توان به شکل گیری‬ ‫مدارس جدید اش��اره ک��رد و البته تغییر ن��گاه روحانیت به‬ ‫مسائل روز یکی از تحوالت بزرگ این روزگار است‪.‬‬ ‫‪ l‬در عرصه داخلی با دولت های��ی ضعیف مواجه‬ ‫هستیم که توانایی اداره کش��ور را ندارند‪ .‬برخی در شمال‪،‬‬ ‫جنوب‪ ،‬شرق و غرب کشور علم استقالل و خودمختاری را‬ ‫برداشته اند و در یک کالم کشور دچار هر جو مرج و نابسامانی‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر تهدید خارجی جدی است؛ به صورتی که‬ ‫در شمال و جنوب قوای بیگانه حضور پررنگی دارند‪ .‬دولت‬ ‫انگلیس در دو جهت ای ران نیروی نظامی دارد؛ در ش��مال‬ ‫‪ l‬بسیاری این تصور را قبل از انتشار برخی از اسناد‬ ‫و مدارک و خاط رات منتش��ره ش��ده دارند‪ ،‬اما این مساله در‬ ‫شرایط کنونی دچار خدشه شده و محل بحث و منازعه است‪.‬‬ ‫ایرون ساید در شرایطی که ماموریتش به پایان رسیده بود‪،‬‬ ‫تصمیم گرفت به دنبال فردی باش��د که بتواند شرایط را به‬ ‫نفع انگلیس رقم بزند‪ .‬به دنبال سپهبد نخجوان رفت ولی او‬ ‫نپذیرفت تا اینکه در نهایت رضاخان انجام این امر را پذیرفت‬ ‫و ماجرای کودتای سوم اس��فند رقم خ��ورد‪ .‬او خیلی راحت‬ ‫ته ران را فتح کرد و جالب است در بسیاری از منابع تاریخی‬ ‫امده که بس��یاری که گرایش های سوسیالیستی داشتند‪،‬‬ ‫گمان بردند که سپاه روس به ته ران امده و به استقبال ان‬ ‫رفتند و شعارهایی در حمایت از ش��وروی ها دادند‪ .‬در وهله‬ ‫نخس��ت روی کارامدن رضاخان در واقع ب رای پرکردن خالء‬ ‫ثبات و نظم در ای ران بود که هم منافع کش��ور و هم منافع‬ ‫انگلیس را تامین م ی کرد‪.‬‬ ‫رضا خان برای مدرن س�ازی ایران چ�ه برنام ه ای‬ ‫داش�ت؟ ایا این ماموریتی بود که از ناحیه همان‬ ‫روشنفکران حامی غرب به وی داده شده بود؟‬ ‫‪ l‬این عنوان ماموریت را که شما م ی گویید من به‬ ‫ان ای رادی نم ی گیرم‪ ،‬اما این ماموری��ت در واقع نباید وجه‬ ‫توطئه ای داش��ته باش��د‪ ،‬به این صورت که حتما توطئه ای‬ ‫در کار بوده اس��ت اما در واقع این برنامه توسط روشنفکران‬ ‫ط راحی و پیگیری ش��د‪ .‬رضاخان پس از به قدرت رس��یدن‬ ‫س��عی کرد که اط رافیان خود را کنار بزند‪ .‬اولین کسی که‬ ‫توسط وی کنار گذاشته شد‪ ،‬سید ضیاء بود‪ .‬بعد در مجلس‬ ‫ب رای خود پایگاهی ساخت و نمایندگان را دستچین ساخت‬ ‫و کس��انی را نیز حذف کرد‪ .‬او در این راه بسیار خوب بازی‬ ‫کرد و به نوعی سیاس ی بازی کرد؛ به صورتی که بدنه حامیان‬ ‫خود را از میان روشنفکران طرفدار غرب برگزید؛کسانی مانند‬ ‫تیمورتاش‪ ،‬داور‪ ،‬فروغی و‪ ...‬رضاخان حتی از میان جماعت‬ ‫سوسیالیس ت های ای رانی‪ ،‬کسانی مانند سلیمان میرزا را نیز‬ ‫جذب کرد اما بعدها انها را رفته رفته کنار نهاد‪ .‬سیاستمداران‬ ‫س��نتی نیز در ابتدا در کنار رضاخان ق��رار گرفتند‪ ،‬انها نیز‬ ‫حام ی وی بودند و در به قدرت رسیدن به او کمک کردند اما‬ ‫بعدا حذف شدند‪.‬‬ ‫تا سال های پایانی این روش��نفکران مدرن بودند که‬ ‫همراه وی ش��دند‪ .‬اینها کس��انی بودند که ایده های خود را‬ ‫از غرب گرفته بودند‪ .‬ب ر اساس ایده انها صنعتی شدن ای ران‬ ‫یک ارمان بود‪ .‬در این راه انها بخش کار کشاورزی را به سوی‬ ‫صنعت حرکت دادند‪ .‬انها ب��ه موضوع یکپارچگی و تقویت‬ ‫نهادسازی و ایجاد راه های مواصالتی اهمیت م ی دادند‪.‬در‬ ‫واقع این موضوعات را پی ش نیاز ای ران ب رای صنعتی ش��دن‬ ‫م ی دانس��تند‪ .‬بناب راین م ی توان گفت که پروژه رضاش��اه‪،‬‬ ‫پروژه ای ران متمرکز و مدرن و ایدئولوژی نیز ناسیونالیسم و‬ ‫باستان گرایی و در یک کالم مدرنیسم است‪.‬‬ ‫اقدامات رضاخان با از بین بردن ساختار سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و فرهنگی ایران همراه بود‪ ،‬نظم نوینی‬ ‫ک�ه او پ ی ریزی کرد ب�ا مقاومت محل�ی در ابتدا‬ ‫همراه بود که وی با سیاست مش�ت اهنین انها‬ ‫را س�رکوب کرد؛ چرا او این مدل س�خت را برای‬ ‫اجرای برنامه نوسازی خود برگزید؟‬ ‫‪ l‬عده ای م ی گویند که چرا نوسازی ایران در بستر‬ ‫دموکراس��ی رخ نداد‪ .‬پاس��خ اما به زمانه برم ی گردد‪ ،‬اینکه‬ ‫دوره‪ ،‬دوره دموکراسی در ایران نبود‪ .‬حتی در اروپا در همان‬ ‫ایام دولت های فاشیس��تی روی کار امدند که این قرینه در‬ ‫کش��ورهای ش��رقی جای خود را دارد‪ .‬اصال زمینه ای ب رای‬ ‫اجرای دموکراسی در ای ران وجود ندارد؛ زمانه‪ ،‬زمانه برقراری‬ ‫نظام های دموکراتیک نیست‪ .‬پس باید این گزاره را از ذهن‬ ‫بیرون کرد که رضاش��اه م ی توانس��ت ف��ردی دموکراتیک‬ ‫باشد‪ .‬از سوی دیگر رضاش��اه دیکتاتور نزد بسیاری پذیرفته‬ ‫است اما رضاش��اه مس��تبد نه‪ .‬دیکتاتور کسی است که در‬ ‫شرایطی خاص م ی تواند با تیمی که در اختیار دارد‪ ،‬ایده ها‬ ‫و برنامه های خود را ب ر اساس قانون به سرانجام برسد‪ .‬ولی‬ ‫مستبد کسی است که خودرای است‪ .‬رضاشاه اما چنین بود؛‬ ‫خودرای بود‪ .‬این ای راد به او وارد است‪ .‬اتاتورک دیکتاتور بود‬ ‫اما مستبد نبود‪ .‬رضاشاه م ی گفت که من یک رژیم هستم‬ ‫با یک نفر‪ .‬بناب راین رضاشاه مجلس را از کارانداخت‪ .‬مجلس‬ ‫هفتم تا س��یزدهم اصال مجلس نیس��ت‪ ،‬چه انکه از ذات‬ ‫اصلی خود دور ش��ده بود‪ .‬عموی خ��ود را به عنوان رئیس‬ ‫مجلس گذاشته بود‪ ،‬به صورتی که این اواخر وی نزد رضاشاه‬ ‫رفته بود و گفته بود که من کبرس��ن دارم‪ ،‬مرا معاف کنید‪.‬‬ ‫او گفته بود که عموجان برو صغر س��ن بگیر! باید باش��ی‪.‬‬ ‫فعالیت احزاب سیاسی ممنوع بود و در انزوا به سر م ی بردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫یعن�ی روی کارام�دن رضاخ�ان واکنش�ی ب�ه‬ ‫مشکالت پس از مشروطیت بود؟‬ ‫چرا م ی گویید ابتکار شخصی ایرون ساید؛ یعنی‬ ‫مساله ای سیستماتیک وجود نداشته است؟‬ ‫رضاخان ‪ ،‬عموی خود را‬ ‫به عنوانرئیسمجلس‬ ‫گذاشته بود‪ ،‬به صورتی‬ ‫که این اواخر وی نزد‬ ‫رضاشاه رفته بود و گفته‬ ‫بود که من کبرسن دارم‪،‬‬ ‫مرامعافکنید‪.‬اوگفته‬ ‫بود کهعموجانبروصغر‬ ‫سنبگیر!بایدباشی‪.‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫این تغییر نگاه حالت سلبی داشت یا ایجابی؟‬ ‫‪ l‬اگر کتاب اقای نایینی «تنبیه االمه و تنزیه المله»‬ ‫را نگاه کنید‪ ،‬نگاه جدی��دی از روحانیت را نش��ان م ی دهد‬ ‫که در واقع متفاوت از نگاه ش��ی خ فصل اهلل نوری در کتاب‬ ‫«تذکرالغافل و ارشاد الجاهل» است که نگاه سنتی دارد‪ ،‬اما‬ ‫در کتاب مرحوم نایینی م ی بینیم که ایش��ان م ی گوید باید‬ ‫با شرایط جدید منطبق شویم‪ .‬ضمن اینکه مسائلی نیز در‬ ‫مورد توجیه رای م��ردم در دوران غیبت در این کتاب مطرح‬ ‫ش��ده که قرائت جدید و متفاوتی از نگاه سنتی است‪ .‬البته‬ ‫این مسائل در مسیر انقالب مش��روطیت رخ داده است که‬ ‫م ی بینیم انقالب با یک افتراق بزرگ میان روش��نفکران و‬ ‫علما که به دو گروه تقسیم شده بودند‪ ،‬مواجه شد‪.‬‬ ‫اقایان سیدین بهبهانی و طباطبایی و اخوند خ راسانی‬ ‫و مازندرانی در یک طرف و یزدی و شی خ فضل اهلل نوری در‬ ‫طرف دیگر‪ ،‬قرائت های متفاوتی از هم ارائ��ه دادند‪ .‬به هر‬ ‫حال خواسته های این گروه مذهبی با دو گرایش متضاد هم‬ ‫در جنبش مشروطیت براورده نشد و البته نقطه عطف این‬ ‫مساله اعدام شیخ فصل اهلل نوری بعد از فتح ته ران بود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که ما یک جور گریز از مذهب نزد نخبگان‬ ‫سیاسی کشور م ی بینیم که کفه ترازو سیاست در ای ران به‬ ‫نفع روشنفکران عرضی سنگین م ی شود‪ .‬پس از مشروطه‬ ‫تا روی کارامدن رضاخان م��ا دوره ای از فترت را م ی بینیم‪.‬‬ ‫در این دوره تحوالت��ی رخ داد که با بررس��ی ان م ی توانیم‬ ‫به این س��وال پاس��خ گوییم که ایا روی کارامدن رضاخان‬ ‫ضروری بود یا نه‪.‬‬ ‫نیروی ژنرال نور پرنورث و در جن��وب نیروی پلیس جنوب‬ ‫(‪ ) SPR‬را دارد‪ .‬روس ه��ا نیز در قضی��ه میرزا کوچک خان‬ ‫حضورشان جدی شد و قوای نظامی خود را تقویت کردند‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی که باید اسم ان را خالء قدرت گذاشت‪ ،‬حتی‬ ‫ ترس فتح ته ران از سوی مخالفان نزد بسیاری تقویت شده‬ ‫بود‪ .‬بسیاری نیز منتظر این رخداد بودند‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫با یک ابتکار شخصی ایرون س��اید‪ ،‬ژنرال فرمانده نظامی‬ ‫انگلیس در ای ران‪ ،‬به دنبال گزینه داخلی قدرتمندی بود که‬ ‫بتواند این خالء قدرت را از بین ببرد‪.‬‬ ‫با مدرن سازی ایران و روی کارامدن دیوان ساالران‬ ‫جدید ک�ه برامده از نهادس�ازی و دولت س�ازی‬ ‫رضاخان بود‪ ،‬طبقه متوسط جدید شکل گرفت‪.‬‬ ‫واکنش عمومی نسبت به این امر چه بود؟‬ ‫‪ l‬ما در گذش��ته طبقه متوسط را داش��تیم اما این‬ ‫درست اس��ت که از اقدامات رضاخان طبقه متوسط جدید‬ ‫بیرون امد‪ .‬مجموعه کسانی که از دولت سازی و نهادسازی‬ ‫جدید به وجود امدن��د‪ ،‬در واقع متاث��ر از برنامه های جدید‬ ‫حکومت‪ ،‬طبقه ای از روشنفکران مدرن را به وجود اوردند که‬ ‫بخشی از ان اساتید دانشگاه ها بودند و گروهی نیز از ارتش‬ ‫جدید و ادارات جدید رش��د کردند‪ .‬نکته جالب اینجاست که‬ ‫هم رضاخان و هم محمد رضا ش��اه علیه طبقه ای که خود‬ ‫‪63‬‬ ‫ساخته بودند‪ ،‬قرار گرفتند و سعی داشتند که انها را محدود‬ ‫کنند‪ .‬برخوردی که رضاشاه با روش��نفکران نزدیک به خود‬ ‫داشت‪ ،‬بر این اساس بود‪.‬‬ ‫چرا رضاخان باید علیه طبقه ای که خود س�اخته‬ ‫بود‪ ،‬اق�دام م ی ک�رد؟ البته همین طبق�ه نه تنها‬ ‫حامی وی نشد که علیه او اقدام کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬علتش را باید در نوع نوس��ازی رضاشاه و کسانی‬ ‫که در جهان سوم اقدام به نوسازی کشورهای خود م ی کنند‪،‬‬ ‫جس��ت وجو کرد‪ .‬این افراد در واقع کاری به توسعه سیاسی‬ ‫یا نوسازی سیاسی کش��ور ندارند‪ .‬مبنای اصلی ب رای اینها‪،‬‬ ‫توسعه اقتصادی و صنعتی اس��ت‪ .‬نتیجه این امر کاهش‬ ‫طبقات اجتماعی است‪ .‬افراد فقیر کم کم کاهش م ی یابند و‬ ‫طبقه متوسط جدید شکل م ی گیرد‪ .‬نیازهای این طبقه نیز‬ ‫با نیازهای طبقه فقیر متفاوت است‪ .‬طبقه متوسط به دنبال‬ ‫خودباروی‪ ،‬هویت س��ازی و تاثیرگذاری در عرصه سیاست‬ ‫و اجتماع است‪ .‬مشارکت سیاس��ی جزو دغدغه های طبقه‬ ‫متوسط است‪ .‬در این شرایط به دلیل استبدادی بودن رژیم‪،‬‬ ‫طبقه متوسط به نیازهای خود نه تنها دست نم ی یابد که در‬ ‫ب رابر اراده رژیم استبدادی محدود و در نهایت علیه این رژیم‬ ‫م ی شود‪ .‬مش��کل اصلی رضاش��اه این بود که توسعه را به‬ ‫صورت متوازن پیش نبرد‪.‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫بس�یاری رضاخان را پدر مدرنیته ایران م ی دانند‬ ‫که اقداماتی برای یکپارچه گرایی ایران داش�ت‪.‬‬ ‫او مرزه�ای قبیل�ه ای را برچی�د و نظ�ام اداری را‬ ‫متمرکز ساخت‪ .‬در مقابل بسیاری از او ب ه عنوان‬ ‫دیکتاتوری نام م ی برند ک�ه ازادی بیان و عقیده‬ ‫را سرکوب کرد و مش�غول فساد شد‪ .‬مرز این دو‬ ‫چیست؟ در خدمت و خیانت‪ ،‬رضاخان را چگونه‬ ‫م ی شود ارزیابی کرد؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬رضاشاه را به عنوان پدر مدرنی زاسیون م ی نامند‪.‬‬ ‫من نم ی گویم مدرنیته‪ ،‬چون متفاوت از هم هستند‪ ،‬به هر‬ ‫حال مدرنیسم متاثر از اندیشه و تفکر است و فرق دارد‪ .‬اگر‬ ‫بخواهم ارزیابی کنم‪ ،‬او نم ی تواند حتی پدر مدرنیزاسیون‬ ‫باشد‪ ،‬اما گروهی ب رنامه و پروژه وی را شب ه مدرنیسم م ی دانند‬ ‫که حتی مدرنیسم کامل هم نیست‪ .‬س��وال این است که‬ ‫ای��ا م ی توانیم وی را پدر شب ه مدرنیس��م یا مدرنی زاس��یون‬ ‫بنامی��م؟ بگذارید عملک��ردش را ارزیابی کنی��م‪ .‬اقداماتی‬ ‫که او در فاصله س��ال های ‪ 1305‬ت��ا ‪ 1320‬انجام داد از نظر‬ ‫سخت افزاری چشمگیر است و کسی نم ی تواند ان را انکار‬ ‫کند‪ .‬شاید کسی بگوید که اینها نیازهای ضروری ای ران بود‬ ‫که باید صورت م ی گرفت‪...‬‬ ‫رضاخان بنیانگذار طبقه متوسط نبود‬ ‫مدرن سازی ایران چگونه صورت گرفت؟‬ ‫اما همی ن ها هم نیازهای کش�ور را تماما براورده‬ ‫نم ی کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬به هر حال نیازهای ضروری بود که باید صورت‬ ‫م ی گرفت و حتی اگر بگوییم رضاش��اه کارگزار بود‪ ،‬پربی راه‬ ‫نیست‪ .‬به ه ر حال اینها در دوره وی انجام شد‪ .‬ارتش مدرن‬ ‫ش��کل گرفت‪ ،‬دیوان س��االری جدید ش��کل گرفت‪ ،‬نظام‬ ‫اموزشی کشور نظم و سامان یافت‪ ،‬دانشگاه به وجود امد‪،‬‬ ‫قوه قضاییه جدید شکل گرفت‪ ،‬نظام وقف سازمان یافت و‬ ‫راه های موصالتی به وجود ام��د‪ .‬ضمن اینکه تالش هایی‬ ‫در جه��ت یکپارچه س��ازی ای��ران در برخورد با عش��ایر و‬ ‫قبایل ص��ورت گرفت که ب ر اس��اس پروژه ناسیونالیس��یم‬ ‫و باس��تان گرایی بود‪ .‬یکسان س��ازی لباس را نی��ز باید بر‬ ‫همین اساس استوار س��اخت‪ .‬اما اشتباهات رضاشاه بسیار‬ ‫است؛ مهمترین این اشتباهات‪ ،‬استبداد بود‪ .‬اعمال قدرت‬ ‫فردی بزرگترین اشتباه وی بود‪ .‬نکته دیگر برخورد رضاشاه‬ ‫با مذهب اس��ت‪ .‬حتی اگر ن��گاه غیرمذهبی نی��ز به این‬ ‫مقوله داش��ته باش��یم درم ی یابیم که نم ی توان در مواجهه‬ ‫با موضوعات فرهنگی با نگاه سلبی عمل کرد‪ .‬رضاخان با‬ ‫مشت اهنین به س��راغ مذهب و موضوعات فرهنگ ملی و‬ ‫سنتی ای ران رفت که توجی ه ناپذیر است‪g .‬‬ ‫‪64‬‬ ‫خسرو بهمنی قاجار‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫گفتار زیر توسط خسرو بهمن ی قاجار‪ ،‬پژوهشگر‬ ‫تاریخ معاصر در پاس�خ به پرسش های مثلث در مورد‬ ‫مدرن س�ازی ایران در عصر رضاخان تهیه شده و وی‬ ‫با یک ن�گاه تحلیلی و مبتنی بر برخی از اس�ناد به ان‬ ‫پاسخ گفته است‪.‬‬ ‫س��اختن یک ای��ران م��درن‪ ،‬دغدغ��ه ای ب��ود که از‬ ‫زمان جنگ ه��ای ای��ران و روس وجود داش��ت و در این راه‬ ‫تالش هایی توس��ط افرادی به کار بسته شد که اساس فکر‬ ‫قدیم را دچار تزلزل م ی کند؛ مثال کتاب «فلکه السعاده» که‬ ‫اعتضاد السلطنه م ی نویسد‪ ،‬اساس نجوم و تفکرات خ رافی‬ ‫ان را رد م ی کند‪.‬‬ ‫این کتاب از این جهت مهم است که تفکرات قدیمی‬ ‫ و عرفی که در باب مباحث علوم وجود داشت فکر پادشاهانی‬ ‫از جمله ش��اه عباس را متاثر از خود ساخته بود که تمام امور‬ ‫کش��ور را تا ان روز تحت تاثیر قرار داده ب��ود‪ ،‬به صورتی که‬ ‫اعتقاد به نجوم مبانی حرکات سیاس��ی و اجتماعی کشور‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫در ادامه م��ا با یک روی��داد بزرگ به نام مش��روطیت‬ ‫مواجه م ی شویم‪ .‬تمام نیروهایی که در کشور در این واقعه‬ ‫تاثیرگذار هستند ضرورت تغییر‪ ،‬توسعه و مدرن شدن ایران‬ ‫را درک کرده بودند‪ .‬بر این اس��اس است که در مجالس اول‪،‬‬ ‫دوم و س��وم که پیش از کودتای ‪ 1299‬است‪ ،‬قوانین بسیار‬ ‫خوبی تدوین شد؛ قانونی مثل قانون ثبت اسناد که مصوب‬ ‫‪ 1290‬است یا قانون دادرسی مدنی که در واقع قانون اصول‬ ‫محاکمات و دادرس��ی مدنی اس��ت‪ ،‬مصوب ‪ 1290‬و قانون‬ ‫محاکمات‪ ،‬که مجموعه قوانینی اس��ت که در جهت تغییر‬ ‫شرایط کشور تدوین شدند‪ .‬اما اجرای این قوانین با مشکالتی‬ ‫در اجرا مواجه است‪ ،‬گرچه نظمیه و پلیس هستند اما اینها‬ ‫از عدم تمرکز رنج م ی برند‪ ،‬پس نیاز به تمرکز گرایی احساس‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬نکته دیگر اینکه ما برخی جنب ش های محلی را‬ ‫نیز داریم که گرچه از سوی خیرخواهی است‪ ،‬اما ب رای دولت‬ ‫مرکزی مشکالتی را ایجاد م ی کند‪ .‬ب رای درک موضوع شما‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫را ارجاع م ی دهم به متن مذاکرات مجل��س چهارم در زمان‬ ‫نخس ت وزیری احمد قوام‪ .‬در این کابینه سردار سپه رضاخان‬ ‫وزیر جنگ و مص��دق وزیر مالیه اس��ت‪ .‬در ای��ن مذاکرات‬ ‫تیمورتاش تا مرحوم سی د حسن مدرس بر این مساله اتفاق‬ ‫نظر دارند که باید دولتی قدرتمند و قوی برس��ر کار بیاید تا‬ ‫فرمان دولت مرکزی را در همه جای کشور اجرا نماید‪ .‬منتها‬ ‫افتراق و جدایی میان اینها در شرایطی رخ م ی دهد که رجال‬ ‫ازادی خواه و ملی مثل مرحوم مدرس و ملک الشع رای بهار بر‬ ‫این باور بودند که امر دولت از ناحیه ملت است و خانه ملت‬ ‫نیز مجلس شورای ملی است‪ .‬امر ملت در مجلس تصویب‬ ‫م ی شود و دولت باید مجری افکار ملت باشد و وحدت ملی‬ ‫را باید در سراسر کشور اجرا نماید‪ .‬ولی رضاخان به دنبال رای‬ ‫ش��خصی بود و تمایل به اعمال قدرت فردی داشت؛ کسی‬ ‫که با مدرنی زاسیون‪ ،‬تمرکزگرایی و اعمال دولت از خوزستان‬ ‫تا خ راس��ان‪ ،‬از چابهار تا ماکو موافق بود و مشکلی نداشت‪،‬‬ ‫اما افتراق و جدایی از انجا نشات م ی گیرد که کسانی چون‬ ‫مرحوم مدرس‪ ،‬بهار‪ ،‬ازادی خواهان و نمایندگان اقلیت مجلس‬ ‫پنجم معتقد به اجرای امر مجلسی هستند که ب ر اساس اراده‬ ‫ملی تاسیس شده اس��ت‪ ،‬اما رضاخان چه در زمانی که وزیر‬ ‫جنگ است‪ ،‬چه در دوران نخس ت وزیری و سلطنت خودرایی‬ ‫و اس��تبداد فردی را در کارهای ملت و دولت اعمال م ی کرد‪.‬‬ ‫یک مثال ساده اینکه رضاخان اقبال السلطنه ماکویی که در‬ ‫غرب ای ران مرزدار کشور است را به جرم شورش علیه دولت‬ ‫مرکزی دستگیر و اموالش را به نفع خودش مصادره م ی کند‪.‬‬ ‫بهانه او این است که اقبال السلطنه متمرد است‪ .‬حتی اگر‬ ‫قبول کنیم که متمرد است باید او در دادگاهی محاکمه و اگر‬ ‫اموالش نیز مصادره شده باید به نفع دولت باشد نه شخص‬ ‫رضاشاه‪ .‬یکی از دالیل استیضاح رضاخان در مجلس پنجم‬ ‫در سال ‪ 1303‬همین مساله اقبال السلطنه ماکویی است که‬ ‫مرحوم مدرس م ی گفت او خالف قانون عمل م ی کند‪ ،‬پس‬ ‫باید متوقف ش��ود؛ «رضاخانی که تمرکز را در سراسر کشور‬ ‫اجرا م ی کند‪ ،‬مجری قدرت دولت است‪ ،‬وحدت ایجاد م ی کند‬ ‫و متمردین را سرکوب م ی کند خوب است‪ ،‬اما باید در چارچوب‬ ‫قانون باشد‪ ».‬در مساله تجددگرایی رضاخان اینجا ما با یک‬ ‫نکته ظریف مواجه هستیم که اگر قرار است تغییر و تجدد در‬ ‫کشور به وجود بیاید‪ ،‬باید ب راساس قانون باشد‪ ،‬مب دا و منشا ان‬ ‫نیز مجلس شورای ملی باشد که ب ر اساس سنت‪ ،‬فرهنگ و‬ ‫اعتقادات مذهبی کشور همراه باشد؛ ضمن اینکه مراتب این‬ ‫تجدد نیز باید ب ر اساس نیارهای اقتصادی و اجتماعی ای ران‬ ‫باشد نه مخالف و متضاد با روند جاری در کشور‪ .‬ولی تجدد‬ ‫رضاخانی ب ر اساس برداشت شخصی او و همفکرانش نظیر‬ ‫فروغی از تجدد است‪.‬‬ ‫در موضوع تجدد و مدرن سازی ای ران باید به چهار نکته‬ ‫توجه کنیم؛ اول اینکه م ی گویند ط راح مدرن س��ازی ای ران‬ ‫روشنفکران بودند‪ ،‬غلط اس��ت‪ .‬مدرن سازی ای ران اندیشه ای‬ ‫محس��وس و ملموس بوده که ریشه در ‪ 100‬س��ال قبل از‬ ‫رضاخان دارد و همه به ضرورت این امر پ��ی برده بودند‪ .‬در‬ ‫جنبش مشروطیت نیز حتی برخی از افراد عادی کشور که‬ ‫از تحصیالت عالیه ب ی بهره بودند و به خارج هم سفر نکرده‬ ‫بودند‪ ،‬همانند ستارخان‪ ،‬به فکر ترقی کشور بودند‪.‬‬ ‫مرحوم طباطبایی در نامه ای که به مظف رالدین ش��اه‬ ‫م ی نویسد از ترقی و توسعه کشور م ی گوید‪ .‬بناب راین امری‬ ‫نبوده است که مختص به اط رافیان رضاخان از جمله فروغی‪،‬‬ ‫یزاده و داور باشد‪ .‬اما کسانی مثل مرحوم مدرس هستند‬ ‫تق ‬ ‫که مقارن با کودتای س��وم اس��فند با تغییر و توسعه کشور‬ ‫موافق هس��تند و حتی با تغییر تاریخ از هج��ری قمری به‬ ‫هجری شمس��ی نیز موافقند‪ ،‬با نظام وظیف��ه اجباری هم‬ ‫موافق هس��تند اما م ی گویند که این تغیی رات باید از طریق‬ ‫مجلس صورت گیرد‪ .‬یک دسته دیگر از روشنفکران بودند‬ ‫که ش��یفته دولت اهنین و یک فرد مقت��در بودند‪ ،‬انها فکر‬ ‫م ی کردند با دموکراسی مش��روطه و پارلمان نم ی شود افکار‬ ‫توس��ع ه ای و نوس��ازی را در کش��ور اجرا کرد؛ کسانی مثل‬ ‫تیمور تاش و داور در این گروه هس��تند‪ .‬این گروه در نهایت‬ ‫به دنبال این بودند که فکر و اندیش��ه از انها باشد و رضاخان‬ ‫مج��ری انها‪ .‬این گ��روه در نهای��ت باعث ش��دند رضاخان‬ ‫روشنفکران راس��تینی مثل مرحوم مدرس‪ ،‬بهار و مصدق را‬ ‫به انزوا بکشد‪.‬‬ ‫بعد از اینکه رضاخان به قدرت م ی رسد تبدیل م ی شود‬ ‫به غول��ی که همین روش��نفکرانی ک��ه روزی از او حمایت‬ ‫م ی کردند را م ی بلعد و م ی بینیم که در نهایت کنار گذاشته‬ ‫م ی شوند‪ .‬در واقع انها نان عمل خود را م ی خورند‪ .‬رضاخان‬ ‫از یک نظامی که قرار بود مجری باش��د ب��ه یک دیکتاتور‬ ‫تبدیل شد که هیچ قدرت محدودکننده ای را باالی سر خود‬ ‫نم ی بیند؛ اگر ش��اهان گذش��ته برخی محدودیت هایی در‬ ‫تصمیم گیری هایشان نظیر علما‪ ،‬بزرگان ایل‪ ،‬دربار و‪ ...‬داشتند‬ ‫او هیچ کدام یک از اینها را ب رای نظارت بر خود نداشت‪ ،‬پس‬ ‫یراند‪ .‬پس وقتی به‬ ‫با اعمال قدرت استبدادی خود فرمان م ‬ ‫این نهایت از قدرت م ی رسد از همان روشنفکران تقاضاهای‬ ‫نامعقول م ی کند‪ .‬ب رای مثال وقتی داور وزیر مالیه م ی شود‪،‬‬ ‫سیاست های اقتصادی نابجایی را از داور درخواست م ی کند‪.‬‬ ‫م ی گوید که باید لوازم اولیه را وارد کشور کنید‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫پول ریال ایران به خارج برود‪ ،‬ان هم ب��ا مبادله کاال به کاال‪.‬‬ ‫این تا جایی قابل انجام ب��ود؛ چه انکه نیاز ب��ه ارز در اینده‬ ‫محسوس بود‪ .‬از سوی دیگر رضاشاه اقتصاد خرد کشور –‬ ‫بخش خصوصی – را با مش��کالت زیادی همراه ساخت که‬ ‫اثراتش تاکنون ادامه دارد‪ .‬قبل از رضاشاه اقتصاد ای ران کامال‬ ‫خصوصی بود اما او به تقلید از هیتلر و موس��لینی درصدد‬ ‫دولتی کردن اقتصاد بود‪.‬‬ ‫حال برم ی گردیم به این سوال که ایا اقدامات رضاخان‬ ‫باعث ایجاد طبقه متوس��ط جدید در کشور شد و این طبقه‬ ‫در نهایت با او چه کرد؟ به نظر من این مساله از اساس غلط‬ ‫است؛ چه انکه از زمان س��قوط زندیه تا استق رار مشروطیت‬ ‫گرچه جنگ هایی مثل جنگ های ای��ران و روس وجود دارد‬ ‫اما کلیت ای ران نسبتا در امنیت و ارامش است‪ ،‬به این معنا‬ ‫که جنگ های داخلی در کش��ور وجود ندارد و اگر منازعه ای‬ ‫است در مرزهاست و از س��وی دیگر دولت مرکزی نیز نسبتا‬ ‫قدرتمند اس��ت‪ .‬به دلیل رونق روابط اقتص��ادی با بیرون از‬ ‫مرزهای داخلی ما نسبتا دچار رشد بازار هستیم‪ .‬ما قدرت بازار‬ ‫را در ماجرای رویترز در ‪ 1290‬قمری‪ ،‬در جنبش قیام تنباکو و‬ ‫سرانجام در مشروطه مشاهده م ی کنیم‪ .‬وقتی حاکم ته ران‬ ‫عده ای از تجار قند را به فلک م ی بندد این واکنش شدید مردم‬ ‫را به همراه دارد‪ ،‬پس طبق ه متوسطی وجود دارد‪ .‬ضمنا میان‬ ‫این روشنفکرانی که از غرب امده اند با دانشجویان دارالفنون‪،‬‬ ‫علما و کارمندان بلندپایه دولت مثل مشی رالدوله همکاری و‬ ‫همراهی وجود دارد‪ .‬نکته جالب اینجاست که همین طبقه‬ ‫در استانه روی کارامدن رضاخان با او س��ر ناسازگاری دارند‪،‬‬ ‫به طور مث��ال در واقعه جمهوری رضاخ��ان همین طبقه به‬ ‫مخالفت برخاست و ‪10‬هزار نفر از مردم پایتخت به اعتراض‬ ‫تظاه رات م ی کنند؛ اینها چه کس��انی هس��تند؟ ایا ایالت و‬ ‫عشایر هستند؟ یا در واقعه قتل میرزاده عشقی از ‪ 150‬هزار‬ ‫نفر ته رانی ‪ 30‬هزار نفر در تشییع پیکر او شرکت م ی کنند‪.‬‬ ‫به واقع اینها کس��انی بودند که کنش سیاسی و خاستگاه‬ ‫سیاسی و اجتماعی داش��تند‪ .‬رضاخان نم ی تواند بنیانگذار‬ ‫طبقه متوسط باش��د‪ .‬او انها را رش��د داد اما طبقه متوسط را‬ ‫نساخت‪ .‬به نظرم اینکه بگوییم طبقه متوسط را توسعه داد‪،‬‬ ‫صحی ح تر است‪ .‬اما اینکه بگوییم این طبقه علیه رضاخان‬ ‫برخاس��ت باید بگویم که ای��ن خود او بود ک��ه علیه طبقه‬ ‫متوسط برخاست و انها را محدود کرد‪ .‬در گزارش های سفارت‬ ‫فرانسه در ته ران اس��ت که در مذاکراتی که دیپلمات های‬ ‫فرانس��وی با داور‪ ،‬وزیر مالیه رضاخان داش��ته اند‪ ،‬م ی گویند‬ ‫که اقدامات رضاخان باعث نابودی اقتصادی ای ران م ی شود‪،‬‬ ‫عل ی اکبر داور م ی گوید به درک! اینها در اسناد سفارت فرانسه‬ ‫امده است‪ .‬یا خرده مالکان که امالکشان مصادره م ی شود و‬ ‫تبدیل به برده امالک سلطنتی م ی ش��وند‪ .‬به هر حال اینها‬ ‫کسانی هستند که از رضاخان منزجر م ی شوند‪ .‬در سوی دیگر‬ ‫اما رضاخان اقداماتی را انجام م ی دهد‪ ،‬نهادسازی م ی کند و‬ ‫بر این اس��اس کارمندان دولت افزایش م ی یابند‪ ،‬دانش��گاه‬ ‫تاسیس م ی شود و محصالنی ب رای اموزش به خارج فرستاده‬ ‫م ی شوند‪ .‬به ه ر حال نم ی خواهم بگویم حامیانی ندارد‪ .‬به طور‬ ‫مثال مرحوم بازرگان کسی است که با سابقه خانوادگی تاجر‬ ‫ب رای تدریس به خارج م ی رود‪ .‬او کسی است که این را در دادگاه‬ ‫خودش در زمان محمدرضاش��اه م ی گوید که ما هم دغدغه‬ ‫توسعه در کشور را داشتیم و فکر م ی کردیم که باید کشور را‬ ‫درست کنیم و به این مساله دل داده بودیم‪ .‬اما خود بازرگان‬ ‫هم متوجه این تضاد ها م ی شود که ازادی نیست‪ ،‬معنویت در‬ ‫جامعه وجود ندارد و‪...‬‬ ‫از س��وی دیگر باید مدل ه��ای مدرنی زاس��یون عصر‬ ‫رضاخان را از همدیگر تفکیک کنیم‪ .‬در یک دوره تنها تمرکز‬ ‫دولت وجود دارد‪ ،‬گرچه اعدام ها و مصادره اموال خودسرانه ای‬ ‫وجود دارد اما در نهایت به دلیل یکپارچه شدن ای ران پس از‬ ‫س��رکوب قیام های محلی وضعیت قابل تحمل و مناسب‬ ‫است و امر دولت در سراسر کشور اعمال م ی شود‪ .‬دوره دوم‪،‬‬ ‫دوره اصالحات قانونی اس��ت که عمدتا برپایه اصالح ادارات‬ ‫و نهادسازی استوار اس��ت‪ ،‬مثل ایجاد دادگستری جدید که‬ ‫انچنان هم با سنت ایرانی بیگانه نیست‪ .‬به طور مثال موضوع‬ ‫ازدواج و طالق در ترکیه که مدل رضاخان ب رای مدرن سازی‬ ‫ایران بود‪ ،‬به شهرداری ها سپرده شد‪ ،‬اما در ایران با مشورت‬ ‫علما و نهایتا زیر نظر انها در دفات��ر ازدواج و طالق صورت‬ ‫گرفت‪ .‬به هر حال دولت م ی دانس��ت ک��ه باید ب رای چنین‬ ‫مس��اله ای به رای و نظر علما رجوع کند و از نیروی انها نیز‬ ‫بهره ببرد‪ .‬چه انکه ملت حتما امر خود را به شهرداری هایی‬ ‫نم ی بردند که مثال مسئول دادن گواهی ساختمان هستند و‬ ‫مسئول ثبت ازدواج و طالق نیز هست‪ .‬در دوره سوم که دوره‬ ‫دیکتاتوری و استب داد رضاخانی است تمام کارهای او فاجع ه بار‬ ‫بود‪ .‬این خودسری ها و خودکامگ ی های او حتی منافع ملی‬ ‫و تمامیت ارضی کشور را نیز به باد داد‪ ،‬ب رای نمونه رضاخان‬ ‫در سفری که به ترکیه داشت؛ این کشور اجازه داد از ارتفاعات‬ ‫استراتژیک ارارات علیه شورش��یان کرد استفاده کند‪ .‬بعدها‬ ‫اتاتورک از رضاخان خواهش کرد که این منطقه استراتژیک‬ ‫را به وی بدهد که رضاخان قبول کرد‪.‬‬ ‫همین مساله باعث شد که ترکیه امروزی با جمهوری‬ ‫اذربایجان هم مرز ش��ود‪ .‬اگر چنین نب��ود ترکیه هیچ گاه با‬ ‫اذربایجان هم مرز نم ی شد‪g .‬‬ ‫ایااقداماترضاخان‬ ‫باعثایجادطبقه‬ ‫متوسطجدیددر‬ ‫کشورشدواین‬ ‫طبقهدرنهایتبااو‬ ‫چهکرد؟بهنظرمن‬ ‫اینمسالهازاساس‬ ‫غلطاست‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرزندیموردتوجهسیاسیون‬ ‫فیلمی که چپ و راست به ان‬ ‫توجه نشان دادند‬ ‫فرزند کم توفیق‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫فیل�م س�ینمایی‬ ‫«فرزندچهارم»هرچندجزو‬ ‫پروژه های پرهزینه قلمداد‬ ‫شده‪ ،‬اما بیشتر یک پروژه‬ ‫سخت بوده است‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫هجمه ها برایم اهمیت ندارد‬ ‫گفت وگوی مثلث با کارگردان «فرزند چهارم»‬ ‫‪1‬‬ ‫وحید موسائیان از زمره کارگردانان سب ک گرای سینمای ایران است که کارش را با ساخت فیلم کوتاه و مستند‬ ‫اغاز کرد و پس از حدود یک دهه دستیارکارگردانی‪ ،‬از س�ال ‪ 80‬به بعد در حوزه کارگردانی فیلم سینمایی تجربیاتی‬ ‫اندوخت‪ .‬او تاکنون جایزه های متعددی از جش�نواره های داخلی و خارجی گرفته و کال نگاه مس�تندگونه ای به مدیوم‬ ‫سینما دارد‪ .‬فیلم «فرزند چهارم» او از پروژه های پ ر سروصدای سال گذشته بود که در اکران هرچند توجه چهره های‬ ‫ی را به خود جلب کرد‪ ،‬اما در گیشه اصال موفق نبود‪ .‬خبرنگار مثلث با همین چش م انداز با او به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫بنام ‬ ‫شیما غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ب ه نظر ش�ما ب ه عن�وان کارگردان فیل�م «فرزند‬ ‫چهارم»‪ ،‬چرا این فیلم به فروش قاب ل توجهی دس�ت‬ ‫پیدا نکرد؟‬ ‫‪ l‬موضوع و مضمونی که فیلم به ان پرداخته‪ ،‬قطعا‬ ‫موضوع خیلی مفرحی نیست که خیل ی ها ان را ب رای تماشا‬ ‫انتخاب بکنند‪ ،‬بناب راین به نیاز بخش زیادی از تماش��اگران‬ ‫که در سینما به دنبال فضای مفرح هستند‪ ،‬پاسخ نم ی دهد‪.‬‬ ‫پس کدام تماشاگران فیلم را دیدند؟‬ ‫‪66‬‬ ‫‪ l‬بیش��تر تماش��اگرانی فیل��م را دیدن��د که یک‬ ‫حس کنجکاوی داش��تند‪ ،‬مبن ی بر اینکه فیلم در سومالی‬ ‫فیلمبرداری شده و عالقه مند بودند تجربه کار در چنین فضا‬ ‫را ببینند‪ .‬باتوجه به این شرایطی که گفتم‪ ،‬از همان ابتدا هم‬ ‫م ی دانستیم که داس��تان فیلم‪ ،‬یک داستان عامیانه نیست‬ ‫که مخاطب گسترده ای را جذب کند‪.‬‬ ‫فقط به همین دلیل فیلم فروش نکرد؟‬ ‫‪ l‬بحث فروش در سینمای ای ران یک بحث پیچیده‬ ‫است که داشتن سالن سینما یکی از انهاست‪ .‬فیلمی مثل‬ ‫«فرزند چهارم» فقط ‪ 10‬سالن داشت که دو تا سه سالن ان‬ ‫قابلیت داش��ت که فقط فیلم در انها به نمای��ش دربیاید و‬ ‫عرضه بشود‪ ،‬بناب راین با این شرایط ایا م ی توان گفت که این‬ ‫می زان ظرفیت اکران‪ ،‬جوابگوی اکران بود؟‬ ‫من م ی توانم به ج��رات بگویم ما تبلیغات داش��تیم‪،‬‬ ‫اما س��ینما نداش��تیم‪ .‬فیلم هایی که همزمان ب��ا فیلم من‬ ‫اکران شدند‪ 25 ،‬سینما داشتند و بهترین سالن ها و بهترین‬ ‫س��ان س ها را در اختیار داش��تند و ‪ 10‬س��ینمای محدود ما‬ ‫ه��م خیل ی هایش��ان‪ ،‬دوره ای و سانس��ی فیل��م را نمایش‬ ‫م ی دادند‪ ،‬بناب راین شما چگونه توقع دارید که فیلم به فروش‬ ‫قابل قبولی دست پیدا کند؟‬ ‫اینکه دوره ای و سانسی فیلم شما را به نمایش‬ ‫گذاش�تند‪ ،‬ش�اید به این دلیل بوده ک�ه مخاطبش در‬ ‫برخی سان س ها کم بوده است و بعدا تصمیم م ی گیرند‬ ‫نمایش را به چند سانس محدود کنند؟‬ ‫‪ l‬نه؛ این گونه نبوده است‪ .‬از همان ابتدای اکران این‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬چند سالن بودند که چند سانس م ی گذاشتند یا‬ ‫س��الن هایی بودند که به واسطه مناس��بات پخش کنندگان‬ ‫فیلم های دیگر‪ ،‬سان س های مناسب و سالن های بهتری در‬ ‫اختیار اثار دیگر قرار م ی دادند‪ ،‬اما «فرزند چهارم» از امکانات‬ ‫سانس و سالن مناس��ب برخوردار نبود و حتی یک جاهایی‬ ‫زی ر قراردادها و وعده هایش��ان زدند‪ .‬قرار بود یک هفته قبل‬ ‫از اکران عی د فطر فیلم را اکران کنن��د و این یک هفته را در‬ ‫هفته های اکران فیلم حساب نکنند‪ ،‬اما ان یک هفته را در‬ ‫اکران فیلم ما حساب کردند و فیلم را سر دو هفته‪ ،‬از بعضی‬ ‫از سالن ها برداشتند‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رس�د دادن لقب عنوان «فاخر» بر کار‬ ‫ش�ما و قضاوت درباره این فیلم برسرنوش�تش‬ ‫حاصلمدیریتفرهنگیکاذب‬ ‫یکقربانیبرایسینما‬ ‫حاشی ه ای برفیلم‬ ‫«فرزند چهارم»‬ ‫تاثیر گذاشت؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم‪ ،‬باید به خ��ود فیلم نگاه کرد‪ .‬بعض ی ها‬ ‫این سیاست و تجربه را دارند که حامیان مالی فیلم هایشان‬ ‫را پنهان م ی کنند و در مطبوعات و خبرگزاری ها نم ی اورند‪.‬‬ ‫انها ش��اید فکر م ی کنند به نفع شان اس��ت ولی من چیزی‬ ‫ب رای پنهانکاری ندارم‪ .‬به هرحال یک جایی (فارابی) بودجه‬ ‫فیلم را داده بود و انجا عالقه مند بود‪ ،‬عنوان «فاخر» را ب رای‬ ‫ان بگذارد‪ .‬ما هم به عنوان سازندگان فیلم نم ی توانستیم با‬ ‫این عنوان ها مخالفت داش��ته باش��یم‪ ،‬ب رای اینکه در وهله‬ ‫اول‪ ،‬موضوع انقدر جذاب بود که فکر م ی کردم س��اخت این‬ ‫فیلم بهتر از نساختن ان است‪ ،‬به همین دلیل تمام تالشم‬ ‫را کردم تا این اتفاق بیفتد‪ .‬هر تماشاگر باید با اثر مواجه باشد‬ ‫نه با عنوان ها اما متاس��فانه انقدر پرده های انکار و بدبینی‬ ‫در جامعه ما زیاد است که بر سینما هم تاثیرگذاشته است‪.‬‬ ‫ش�اید اگر فیل م تان عنوان فاخر نداش�ت ش�ما‬ ‫اینقدر تحت فش�ار نبودید‪ ،‬بنابراین به نظر شما‬ ‫اگر این عنوان نبود‪ ،‬شرایط برای شما بهتر نبود؟‬ ‫‪ l‬حتما‪.‬‬ ‫حتی ب ا توجه به اینکه شاید با بودجه فیلم «فرزند‬ ‫چهارم» م ی شد دو تا فیلم دیگر ساخت؟‬ ‫‪ l‬نم ی ش��د‪ ،‬چون به طور معمول‪ ،‬ی��ک فیلم زیر‬ ‫یک میلیاردی نداریم‪.‬‬ ‫بودجه فیل�م ش�ما یک میلی�ارد و ‪ 600‬میلیون‬ ‫تومان بود؟‬ ‫‪ l‬بله! باتوجه به اینکه فیلم در افریقا فیلمبرداری شد‬ ‫و فیلم با ماجرای گران ش��دن دالر همزمان شده بود که این‬ ‫روند هزینه ها واقعا کار را فلج کرده بود‪ .‬بناب راین با توجه به این‬ ‫شرایط فیلم‪ ،‬فیلم گرانی نبود‪.‬‬ ‫چرا م ی گویید س�اخت «فرزند چه�ارم» بهتر از‬ ‫نساختنش بود؟‬ ‫‪ l‬از این جه��ت م ی گویم س��اخت فیل��م بهتر از‬ ‫نساختنش بود‪ ،‬چون ما به عنوان س��ینماگر تالش کردیم‬ ‫با وجود همه سخت ی ها‪ ،‬دست به کاری بزنیم که در مجموعه‬ ‫سینما و حتی کسانی که م ی خواستند کار را سرمایه گذاری‬ ‫کنند‪ ،‬از ابتدا پی ش بین ی شان این بود که کار نشدنی است و‬ ‫من هم مثل خیلی از فیلمسازان م ی توانستم در یک محیط‬ ‫بسته و با هنرپیشه های تکرار ش��ده‪ ،‬فیلم بسازم و بعد هم‬ ‫تصاویر شسته و رفته تحویل بدهم ولی من هی چ وقت دنبال‬ ‫ان نوع فیلمسازی نبوده ام و به سراغش هم نرفته ام‪.‬‬ ‫این هجمه انتقادات نس�بت به فیلم شما از چه‬ ‫‪ l‬نه! بیشتر از همان موقعی بود که اعالم شد چند‬ ‫فیلم با این عنوان (فاخر) در حال ساخت است‪.‬‬ ‫‪ l‬از این جهت که درکارنامه من‪ ،‬فیلم مهمی است‬ ‫که توانستم انچه را م ی خواستم و فکر م ی کردم‪ ،‬در بیاورم؛‬ ‫موضوعی که م ی توانس��ت خیل��ی تبلیغاتی باش��د‪ ،‬اما ما‬ ‫توانستیم گریز بزنیم و فیلم ی بسازیم که صد در صد فکر و‬ ‫اجرای ان ب رای خودمان باشد‪.‬‬ ‫این روند‪ ،‬مهم است که من هم در شرایط سخت‪ ،‬بدانم‬ ‫که چطور فیلم خودم را بس��ازم‪ .‬چطور م ی توانم به واسطه‬ ‫موضوع فیلم نه باج بگیرم و نه باج بدهم‪ .‬مثال سفارشی بشود‬ ‫تا صحنه ای یا موضوعی در فیلم عوض بشود یا اضافه بشود‪،‬‬ ‫اینها هیچ کدام در فیلم نیست‪ ،‬به همین دلیل م ی گویم که‬ ‫فکر م ی کنم فیلم «فرزند چهارم» درکارنامه فیلمسازی من‬ ‫ی است‪.‬‬ ‫فیلم مهم ‬ ‫‪ l‬خیل��ی از اردوگاه هایی که در فیلم در س��ومالی‬ ‫م ی بینی��د‪ ،‬واقعی نیس��تند و بازس��ازی ش��ده اند‪ .‬مثال ان‬ ‫اردوگاهی که مهدی هاش��می ظرف غ��ذا را برم ی گرداند‪،‬‬ ‫واقعی نیست‪ .‬ولی ما شرایطی را فراهم کردیم که این افراد‬ ‫در یک موقعیت مستند قرار بگی رند‪ .‬انجا واقعا نم ی شد یک‬ ‫گروه یا یک اکیپ را وارد ی��ک اردوگاه واقعی بکنیم‪ .‬اوال به‬ ‫لحاظ اینکه امنیت خیلی پایی��ن بود و دیگر اینکه به لحاظ‬ ‫شیوع بیماری هایی که مرسوم بود و ممکن بود گریبان گروه‬ ‫را بگیرد‪ ،‬این امکان فراهم نبود‪.‬‬ ‫من باید حتم��ا در ای��ن واقع نگاری ‪ ،‬تمام تالش��م را‬ ‫م ی کردم که به واقعیت نزدیک بشود‪.‬‬ ‫یعنی قبل از دیده شدن فیلم؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬تقریبا چ��ه در محافل خصوص��ی و چه در‬ ‫محافل عموم ی درباره این فیلم ها حرف زدند‪ ،‬ولی به نظرم‬ ‫این حرف ه��ا انقدر اهمیت ن��دارد که خود فیل��م ب رای من‬ ‫اهمیت دارد‪.‬‬ ‫از چه جهت فیلم برای شما اهمیت دارد؟‬ ‫ب�ا توج�ه ب�ه کار قبل ی تان ک�ه در افغانس�تان‬ ‫فیلمبرداری شد و کار جدیدتان که در افریقاست‪،‬‬ ‫شرایط کار برای خودتان سخت م ی شود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ما فیلم ها را در ش��رایطی ساختیم که خیلی‬ ‫س��خت بود‪ .‬ما جاهایی رفتیم که کار راحتی نبود‪ .‬به عالوه‬ ‫اینکه در س��ینمای ای ران دایره موضوعات بسته شده است‬ ‫و ش��ما به خیلی از موضوعات اجتماعی و نقدهای سیاسی‬ ‫نم ی توانید نزدیک شوید‪ ،‬چون تفکری است که این نوع فیلم‬ ‫را سیاه نمایی‪ ،‬جشنواره پسند و روشنفکرانه لقب م ی دهند‪.‬‬ ‫در این شرایط بودکه یک فیلم درباره افغانستان و یک‬ ‫فیلم درباره افریقا ساختم و همه تالشم این بود که در تمام‬ ‫این دو فیلم‪ ،‬تمام این نقدهای اجتماعی‪ ،‬سیاسی را نسبت‬ ‫به جامعه خودم هم داشته باشم‪.‬‬ ‫ای�ا نقدهای�ی را ک�ه درب�اره فیل م تان م ی ش�ود‬ ‫م ی خوانید و پیگیر هستید؟‬ ‫‪ l‬ی��ک فیلمس��از نم ی تواند نس��بت ب��ه انچه در‬ ‫مطبوعات و رسانه ها درباره فیلمش گفته م ی شود‪ ،‬ب ی تفاوت‬ ‫باشد و باید پیگیر باشد‪ .‬من هم این کار را م ی کنم‪.‬‬ ‫یکی بدون توجه ب��ه فیلم‪ ،‬به حاشی ه نویس��ی فیلم‬ ‫م ی پردازد و دیگری به نقد فیلم که اینها خیلی با هم متفاوت‬ ‫است و کمتر برم ی خوریم به اینکه خود اثر و فیلم‪ ،‬واکاوایی‬ ‫درستی بشود‪ .‬البته شما به عنوان فیلمساز با وجود همه این‬ ‫شرایط‪ ،‬باید موضوعات و نقدهای فیلم تان را پیگیر باشید‪.‬‬ ‫چند درصد نقد فیل م تان را منصفانه دیدید؟‬ ‫‪ l‬اساس��ا به نظ��ر م��ن فیلمس��از نبای��د دنبال‬ ‫نقد منصفانه یا غی ر منصفانه باش��د‪ .‬او کارش را انجام داده و‬ ‫باید کنار بایستد نگاه کند و از البه الی نقدها چیزهایی ب رای‬ ‫رشد و تکامل کارش پیدا کند‪.‬‬ ‫ح�ال برویم س�راغ خ�ود فیل�م‪ ،‬ابت�دای فیلم‬ ‫ک�ه مهت�اب کرامت�ی ب ه عن�وان ف�ردی که ش�غلش‬ ‫بازیگری اس�ت‪ ،‬قصد دارد به س�ومالی برود‪ ،‬تصاویر‬ ‫مس�تندگونه ای که در تلویزیون از س�ومالی م ی بیند‪،‬‬ ‫کدام سکان س ها در فیلم بازسازی است؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫با وضعیت اکرانی که داش�تید‪ ،‬باز هم معتقدید‬ ‫ساخت این فیلم بهتر از نساختنش بود؟‬ ‫زمانی شکل گرفت؛ از مقطع جشنواره؟‬ ‫فیلم را کلیشه ای م ی کند!‬ ‫‪ l‬اندره بازن‪ ،‬منتقد سرشناس فرانسوی م ی گوید در‬ ‫سینما همه کار م ی توان کرد‪ .‬کسی نم ی تواند به فیلمساز‬ ‫بگوید که در چه قالبی فیلم بساز‪ .‬خیلی از سینماگرانی که‬ ‫به دنبال شرایط معمول و عادی س��ینما نیستند‪ ،‬در دنیای‬ ‫فیلمسازی ش��ان خیلی از این ترکی ب ها استفاده م ی کنند‪.‬‬ ‫من از ابتدا فکرکردم چگونه م ی توان عناصر مس��تند را در‬ ‫فیلم تلفیق کنم‪ ،‬حتی در سکان س هایی که بازسازی شدند‪.‬‬ ‫از ابتدا همین بازیگران را مدنظر داشتید؟‬ ‫‪ l‬در س��ینمای ای ران اول ممکن است فیلمساز به‬ ‫بازیگران دیگری فکر بکند و بعد به ه��ر دلیلی به بازیگران‬ ‫دیگری برسد‪ .‬ولی قطعا به مهدی هاشمی و مهتاب کرامتی‬ ‫از همان ابتدا فکر م ی کردم‪.‬‬ ‫در ابتدای فیلم که وارد فضای س��ومالی م ی ش��ویم‬ ‫بیشتر تصاویری است که ب رای اشنایی مخاطب است و طول‬ ‫م ی کشد که به گره داستان برسیم!‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬این عنوان را سرمایه گذار که م ی تواند هر عنوانی‬ ‫را با خودش بیاورد‪ ،‬گذاش��ت‪ .‬سرمایه گذار هم لفظ فاخر را از‬ ‫این جهت به کار برد‪ ،‬چون فیلم دارای یک موضوع انسانی‬ ‫بود‪ .‬اما به لحاظ مال��ی و تصوری که از این لف��ظ (فاخر) در‬ ‫سینمای ای ران هست‪ ،‬فیلم «فرزند چهارم» از این حرف ها‬ ‫خیل ی خیلی مب را بود‪ .‬عالوه بر اینکه فیلمسازان دیگری با‬ ‫بودجه های بیشتر از «فرزند چهارم»‪ ،‬در حوزه هنری و جاهای‬ ‫دیگر فیلم م ی سازند‪ ،‬بدون اینکه این عنوان ها را با خودشان‬ ‫بیاورند‪ .‬بله؛ شاید اگر این عنوان نبود‪ ،‬به فیلم اینگونه حمله‬ ‫نم ی شد‪ .‬ب رای من این مسائل مهم نیست‪ ،‬مهم این است‬ ‫که ما در سینمای ای ران توانستیم این کار را انجام دهیم‪.‬‬ ‫چ را این فیلم باید پرفروش شود؟‬ ‫اقای حسن حس ن دوس�ت به عنوان تدوین گر‬ ‫فیلم خیلی تالش کردند‪ .‬ایشان فقط مونتور نیستند‪،‬‬ ‫بلکه یک مش�اور خوب برای فیلمنامه هم هس�تند و‬ ‫تمام دقایق و زمان بندی فیلم را بررسی کردند که چه‬ ‫اتفاقی باید در داستان بیفتد‪.‬‬ ‫‪ l‬ب رای ما مهم بود که اول بیننده تصویر درس��ت و‬ ‫خوبی از موقعیت سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی سومالی‬ ‫ببیند و در دل ان داس��تان ش��کل بگیرد و تقریبا برسیم به‬ ‫نیمه دوم فیلم که در ان مقطع‪ ،‬گره داستان با گم شدن دو‬ ‫شخصیت فیلم شکل بگیرد‪.‬‬ ‫ش�خصیت حس�ین محب اه�ری ک�ه همانند‬ ‫سومالیای ی ها سیاهش کردید تا شبیه انها باشد‪ ،‬برای‬ ‫مخاطب خیلی باورپذیر نیست و در برخی صحنه ها به‬ ‫حاج ی فیروز م ی زند تا یک فرد سومالیایی!‬ ‫‪ l‬دوست داشتم حسین محب اهری در فیلم باشد‪.‬‬ ‫البته در ذهنم بود که شبیه حاجی فیروز م ی شود‪ .‬ادم پولداری‬ ‫که رفته در شاخ افریقا و طنزی با خودش دارد‪ ،‬این دوگانگی‬ ‫که این ادم با محیط اط رافش داشت‪ ،‬ب رایم مهم بود‪ .‬با وجود‬ ‫اینکه در کنارش ادم هایی دارند م ی میرند‪ ،‬او سعی م ی کند‬ ‫به سوداگری بپردازد‪.‬‬ ‫دوست داشتم این نقش را حس��ین محب اهری بازی‬ ‫بکند و دوست دارم در فیلم بعدی ام هم باشد‪ ،‬چون حسین‬ ‫محب اهری با وجود اینکه این همه کار کرده‪ ،‬هنوز جنب ه های‬ ‫مختلف توانای ی اش شناسایی نشده‪.‬‬ ‫در طول فیلم تالش کردید ک�ه حامد بهداد مثل‬ ‫‪67‬‬ ‫همیش�ه نباش�د؟ فکر کنم قرار بود ابتدا بازیگر‬ ‫دیگری این نقش را بازی بکند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ابتدا با بازیگر دیگری قرارداد داشتیم‪ ،‬ولی چون‬ ‫کار طول کشید تا شروع شود‪ ،‬ان بازیگر به سراغ فیلم دیگری‬ ‫رفت‪ .‬خیلی از حامد بهداد خواستم که در این فیلم‪ ،‬ادم اکشن‬ ‫و تندی نباش��د‪ .‬خیلی تالش کردیم و خودش هم استقبال‬ ‫کرد که متفاوت بازی بکند‪.‬‬ ‫ش�ما ب�دون هی�چ بازگش�تی ب�ه ای�ران کار را‬ ‫فیلمبرداری کردی�د؛ چند وق�ت کار فیلمبرداری‬ ‫طول کشید؟‬ ‫‪ l‬من س��ه‪ ،‬چهار ماه در رفت و امد بودم و در طول‬ ‫دوماه فیلمبرداری با عوامل انجا بودم و امکان هیچ بازگشتی‬ ‫را نداشتیم‪ .‬شرایط خیلی سخت بود‪ .‬باتوجه به اینکه شرایط‬ ‫به مرور سخت تر هم م ی شد و طاقت یک سری ادم ها هم به‬ ‫سر م ی امد ولی افریقا یک جذبه و نیرویی به گروه داده بود‬ ‫که همه مطمئن بودند این فیلم باید تمام بشود‪ ،‬هیچ کس‬ ‫به ناتمام بودن ان فکر نم ی کرد‪.‬‬ ‫هی چ کس کم نیاورد؟‬ ‫‪ l‬بودند کسانی که کم اوردند‪ ،‬ولی باز دوام اوردند‪.‬‬ ‫چ�ه تمهیدات�ی انج�ام ش�د ک�ه در ان منطقه‬ ‫بازیگران دچار بیماری نشوند؟‬ ‫‪ l‬همه واکس��ن زدند‪ .‬خصوصا واکس��ن تب زرد و‬ ‫هپاتیت و ماالریا که انجا خیلی شیوع داشت‪.‬‬ ‫هی چ کدام از بازیگران نگفتند اول ما شرایط کار‬ ‫را ببینیم و بعد تصمیم بگیریم؟‬ ‫‪ l‬این امکان ب رای ما نبود‪ ،‬ولی از ابتدا همه شرایط را‬ ‫ب رای بازیگران و عوامل گفتیم‪.‬‬ ‫کسی بود که قبول نکند؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬افرادی بودند‪ .‬یکی از هنرپیشه های معروف‬ ‫سینما خوب برخورد نکرد و گفت‪ ،‬اصال قحطی انها به من‬ ‫چه ربطی دارد‪.‬‬ ‫برخی انتقادها هم از این جنبه به فیلم شما وارد‬ ‫م ی شود! که برخی مسائل اجتماعی در جامعه خودمان‬ ‫هم هست‪ ،‬چرا برویم سراغ سومالیای ی ها؟!‬ ‫‪ l‬خیلی از کس��انی که این جمله را دستمایه قرار‬ ‫م ی دهند و فیلم را از این منظر ن��گاه م ی کنند‪ ،‬هیچ وقت از‬ ‫خودشان سوال نم ی کنند که چرا در این سال ها درباره مسائل‬ ‫فقر و مسائلی از این دست که در جامعه ای ران هست‪ ،‬چیزی‬ ‫نم ی نویسند؟ چرا اهالی رس��انه ما و خبرنگاران تلویزیون ما‬ ‫در طول سال سفر نم ی کنند که ببینند در مناطق فقیر چه‬ ‫م ی گذرد و شما ان وقت از یک فیلم و فیلمساز انتظار دارید‬ ‫که تمام دغدغه تان را برطرف بکند و اگر یک موقعی هم رفت‬ ‫در یک کشور دیگری فیلم س��اخت بگویید‪ ،‬مسائل کشور‬ ‫خودش را رها کرده است و به سراغ کشور دیگری رفته است‪.‬‬ ‫خیلی از مطبوعات این کار را کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬من نکته ام این است که کسانی که این سوال را‬ ‫م ی کنند‪ ،‬خودش��ان چه کار کردند؟ درحال ی که دست به قلم‬ ‫هستند‪ ،‬این مسائلی که مدنظرش��ان هست را فقط پیش‬ ‫م ی کشیدند‪ .‬اگر عرق ملی دارند‪ ،‬چرا سفر نم ی کنند و وقتی‬ ‫فیلمسازی سفر م ی کند‪ ،‬به او ای راد م ی گی رند‪.‬‬ ‫البته همه فیلمسازان هم این گونه نیستند‪.‬‬ ‫‪ l‬من منظورم فیلمس��ازهایی اس��ت که به سینما‬ ‫به گونه دیگری نگاه م ی کنند و هدف دیگری دارند‪ .‬در تمام‬ ‫این س��ال ها اغلب فیلم هایی که دغدغه اجتماعی داخل را‬ ‫مطرح کردند‪ ،‬با عنوان س��یاه نمایی منکوب شدند و خیلی‬ ‫فیلمسازان را سوق دادند که داستان های عاشقان ه عامه پسند‬ ‫بسازند‪ .‬چرا فیلمی مثل «وقت بودن» (ساخته جلیل سامان)‬ ‫را اخرین جشن خانه سینما که درباره شرایط سخت زندگی‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫تجربه ای که جواب نمی دهد؛‬ ‫مصائب فیلم «فاخر»‬ ‫مهسا جمشیدیان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫«فرزند چهارم» جدیدترین س��اخته وحید موسائیان از‬ ‫جمله پروژه های پرحاش��یه س��ینمای ای ران بود؛ فیلمی که‬ ‫ب ه واسطه عنوان «فاخر» حاشی ه هایی ب رایش به وجود امد‪.‬‬ ‫به نظر نگارنده‪ ،‬عنوان فاخر ک��ه از ابتدا به این فیلم از‬ ‫سوی سرمایه گذار ان (بنیاد سینمایی فارابی) داده شد‪ ،‬باعث‬ ‫ش��د از همان ابتدای س��اخت‪ ،‬پیش از نمایش‪ ،‬مخاطبان‪،‬‬ ‫مخصوصا منتقدان سینما‪ ،‬نسبت به ان گارد بگی رند‪.‬‬ ‫البته به وجود امدن ای��ن گارد طبیعی ب��ود؛ چون در‬ ‫شرایطی که س��ینمای ای ران و خیلی از کارگردانان به دنبال‬ ‫پول و سرمایه هستند تا فیلمشان را تولید کنند‪ ،‬قطعا تولید‬ ‫فیلمی با عنوان فاخر حاش��ی ه هایی را به همراه دارد‪ .‬کاش‬ ‫تعریف فیلم فاخر در س��ینمای ای ران مش��خص م ی شد تا‬ ‫مخاطبان و منتقدان تکلی ف شان با این نوع فیلم ها مشخص‬ ‫م ی شد‪ .‬ایا فیلم فاخر‪ ،‬فیلمی است که هزینه های میلیاردی‬ ‫دارد؟ یا فیلمی است که از سوژه خاصی بهره م ی برد؟‬ ‫پاس��خ به این دو س��وال م ی تواند ما را به جواب های‬ ‫روشنی رهنمود س��ازد‪ .‬اگر هزینه های میلیاردی تولید یک‬ ‫فیلم‪ ،‬دلیلی است ب رای اینکه عنوان فاخر به این فیلم بدهیم‬ ‫باید بودجه کمتر از دو میلیاردی فیلم را باتوجه به سفر گروه‬ ‫به سومالی درنظر بگیریم که با این حساب این فیلم‪ ،‬خیلی‬ ‫‪68‬‬ ‫رقم عجیب و غریبی ب رای تولیدش نداشته است‪.‬‬ ‫حال اگر بررس ی مان را ب رای عنوان فاخر به سوژه فیلم‬ ‫«فرزند چهارم» متمرکز کنیم‪ ،‬جز موقعیت مکانی و لوکیشن‬ ‫فیلم به اتفاق عجیب و متفاوتی برنم ی خوریم که سوژه این‬ ‫فیلم را نسبت به فیلم های دیگر متفاوت کند‪ .‬بناب راین به نظر‬ ‫م ی اید فقط لوکیشن این فیلم که در سومالی است‪ ،‬فیلم را از‬ ‫سایر فیلم ها متمایز م ی کند‪.‬فیلمنامه «فرزند چهارم» به نظر‬ ‫نگارنده نیازمند بازنگری و بررسی بیشتری است تا گره های‬ ‫داستانی‪ ،‬جذابیت بیشتری ب رای پیگیری تماشاگران به وجود‬ ‫بیاورد‪.‬مخاطب در ابتدای فیلم تا پیش از سفر دو شخصیت‬ ‫فیلم به سومالی‪ ،‬طبق روال طبیعی با فیلمنامه های معمول‬ ‫مواجه است اما پس از سفر مهدی هاشمی و مهتاب کرامتی‪،‬‬ ‫دو کاراکتر فیلم به س��ومالی که هر کدام با دو دلیل ب ی ربط‬ ‫به این س��فر م ی روند‪ ،‬قرار است‪ ،‬ماجرای اصلی فیلم شکل‬ ‫بگیرد‪.‬اما ماجرای اصلی و گره اصلی داس��تان در نیمه دوم‬ ‫فیلم و ش��اید بهتر اس��ت‪ ،‬بگویم در ‪ 45‬دقیقه پایانی فیلم‬ ‫ش��کل م ی گیرد‪ .‬در موقعیتی که دو شخصیت اصلی فیلم‬ ‫مهدی هاش��می و مهتاب کرامتی در صحرای سومالی گم‬ ‫م ی شوند‪ .‬بخشی که دو شخصیت فیلم گم م ی شوند را شاید‬ ‫بتوان‪ ،‬تعلیقی ب رای تماشاگر دانست؛ تعلیقی که کمتر در‬ ‫نیمه اول فیلم شکل گرفته است و این یکی از نکات قابل‬ ‫بررسی و نقد درباره فیلم است‪.‬عالوه بر بحث فیلمنامه که‬ ‫م ی توانست گره های بیشتری داش��ته باشد‪ ،‬باید برسیم به‬ ‫اینکه فیلم در یک کش��ور خارجی فیلمبرداری شده است‪،‬‬ ‫در سیستان و بلوچستان ساخته ش��د و برنده جایزه بهترین‬ ‫فیلمنامه ش��د و اتفاقا درب��ار ه دغدغ ه مناط��ق محروم بود‪،‬‬ ‫هی چ وقت تشویق نکردند؟ بناب راین در این حرف ها صداقتی‬ ‫نم ی بینم‪.‬‬ ‫البته سراسر فیلم من نشانه هایی از نقد شرایط حاضر‬ ‫و نقد اجتماعی خودمان اس��ت‪ .‬ما در این فیلم نگفتیم که‬ ‫یک کشور ایده ال داریم و هم ه مشکالت در شاخ افریقاست‪.‬‬ ‫شخصیت اصلی فیلم «مسعود مظفر» که یکی از هزاران‬ ‫صنعتکار این کشور است که به دلیل فقدان سیاست درست‬ ‫در حفظ صنایع ملی در حال نابودی است‪ ،‬عصیان م ی کند‬ ‫و کفش های��ش را مجانی م ی دهد اما نم ی گ��ذارد چین ی ها‬ ‫مارکش را عوض کنند‪ ،‬این نقد اجتماعی جامعه ماس��ت‪ .‬یا‬ ‫هنرپیشه ای که جذابیت س��ینما را رها کرده و رو م ی اورد به‬ ‫عکاسی از کودکان کار که نشان دهد چقدر به جامعه خودش‬ ‫حساس است‪.‬‬ ‫فیل�م چق�در توانس�ته موقعی�ت بی ن الملل�ی‬ ‫مناسبی داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬با توجه ب��ه تفاهمنامه ای که بنی��اد فارابی ب رای‬ ‫پخش و اکران فیلم با یونیسف امضا کرده است‪ ،‬فکر م ی کنم‬ ‫اتفاقات خوبی بیفتد و از اواخر ش��هریور م��اه هم خبرهای‬ ‫جشنواره ای فیلم منتشر شود‪.‬‬ ‫البته در چند سال گذشته که سیاست ای ران مورد پسند‬ ‫کش��ورهای خارجی نبود‪ ،‬حضور س��ینمای ای ران در عرصه ‬ ‫جهانی هم متفاوت شد‪.‬‬ ‫و کار اینده‪...‬‬ ‫‪ l‬فیلمنامه «قشنگ و فرنگ» را دارم و همچنین‬ ‫یک پروژه مس��تند درب��اره موس��یقی مقامی ای��ران با نام‬ ‫«س��مفونی ای ران» که امیدوارم در ای��ن دوران تدوینش را‬ ‫تمام کنیم‪g .‬‬ ‫اما کمتر سکانس��ی را داریم که شخصی ت ها به زبان غیر از‬ ‫فارسی صحبت کنند‪ .‬این به نظر یکی از نقاط ضعف فیلم‬ ‫است که یکی از شخصی ت های سومالی فیلم که نقش ان‬ ‫را حسین محب اهری بازی کرده و گریم نامتعارفی هم دارد‬ ‫به نوعی فارسی صحبت م ی کند و ریشه های ای رانی دارد و‬ ‫ما کمتر مواجه م ی ش��ویم با تعامل دو ش��خصیت ای رانی و‬ ‫سومالیایی در فیلم! البته باتوجه به سابقه بازی قابل تامل‬ ‫مهدی هاشمی در فیلم های دیگر‪ ،‬بازی مهدی هاشمی در‬ ‫این فیلم نم ی تواند جزو فیلم های موثر کارنامه بازیگری اش‬ ‫باشد و شاید مخاطب زود فراموش��ش کند‪ .‬درباره محتوای‬ ‫فیلم بس��یاری از منتقدان و صاحب نظ ران صحبت کردند و‬ ‫نگارنده عالقه مند است در بخشی از این نوشتار به جنبه دیگر‬ ‫فیلم بپردازد‪ ،‬البته خارج از بحث فاخر بودن‪ .‬باید بپرسیم که‬ ‫اگر واژه فاخر را از فیلم «فرزند چهارم» برداریم و خودمان را‬ ‫تنها با یک فیلم مواجه کنیم با چه اثری روبه رو خواهیم بود؟‬ ‫در این بخش اس��ت که باید به این بیندیشیم که کارگردان‬ ‫ب رای تولید اثری باتوجه به جغ رافیا و اجتماع سومالی چقدر‬ ‫محدودیت داشته است و چقدر توانسته از این محدودیت ها‬ ‫عبور کند؟ پاسخ به این پرسش شاید بتواند هر مخاطبی را‬ ‫رهنمون کند به اینکه «فرزند چه��ارم» فقط به عنوان یک‬ ‫فیلم معمولی که شبیه س��اختاری ان هر ساله در سینمای‬ ‫ای ران ساخته م ی شود و صدای کسی هم در نم ی اید‪ ،‬م ی تواند‬ ‫قابل بررسی باشد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬گروه تولید «فرزند چهارم» که بخش‬ ‫اعظم انها عوامل ای ران��ی بودند‪ ،‬دو ماه بدون بازگش��ت از‬ ‫سومالی در این کشور کار کردند و این فیلم را ساختند‪ .‬شاید‬ ‫از این وجه که شرایط سختی ب رای تولید دارد‪ ،‬بتواند تجربه‬ ‫خوبی ب رای بدنه نحیف سینمای ای ران باشد‪ .‬بناب راین بهتر‬ ‫اس��ت عنوان فاخر را از فرزن��د چهارم برداریم ت��ا با قضاوت‬ ‫دیگری با ان روبه رو شویم‪g .‬‬ ‫حاشیه بر فیلمی که هم دل مخاطب را سوزاند و هم ایده اش را‬ ‫فرزند چهارم‪ ،‬یک قربانی برای سینما‬ ‫عسل داداشلو‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ای ران ی ها نش��ان داد و وضعیت واقعی سومالی را نیز نمایان‬ ‫کرد‪ ،‬اما ایا نم ی ش��د این موضوعات را با ساختن یک فیلم‬ ‫مستند خوب و با هزینه ای بسیار کمتر نشان داد؟ عالوه بر‬ ‫این‪ ،‬نشان دادن وضعیت نابسامان سومالی بدون اشاره ای به‬ ‫دلیل ان‪ ،‬کافی نیست‪ .‬تنها در قسمتی از فیلم‪ ،‬حامد بهداد‬ ‫دلیل این اتفاقات را ایجاد ناامنی ب رای دسترسی به منابع این‬ ‫سرزمین عنوان م ی کند‪ .‬ایا این امکان وجود نداشت که دلیل‬ ‫این ناامنی فاجع ه بار بیشتر نمایان م ی شد؟ حتی م ی شد در‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ 55‬میلیون فروش پس از ‪ 34‬روز اکران ب رای یک فیلم‬ ‫با س��رمایه یک میلیارد تومانی! این اتفاقی است که ب رای‬ ‫«فرزند چهارم» وحید موس��ائیان افتاد‪ .‬فرزندی که با بودجه‬ ‫یک میلیارد تومانی س��اخته شد و حتی نتوانست به فروش‬ ‫‪ 100‬میلیونی هم دست پیدا کند‪ .‬اما واقعا چرا؟‬ ‫دوستی م ی گفت اگر حامد بهداد و مهتاب کرامتی از‬ ‫کنار یک فیلم رد شوند‪ ،‬ان فیلم در گیشه بیش از دویست‪،‬‬ ‫س��یصد میلیون تومان م ی فروشد‪،‬‬ ‫اما چ��ه م ی ش��ود که وج��ود چنین‬ ‫بازیگرانی هم مخاطب را ب رای دیدن‬ ‫این فیلم به وجد نم ی اورد؟ شاید اگر‬ ‫سوژه فیلم ش��خصی ت محور نبود‪،‬‬ ‫م ی توانست کار قابل قبولی باشد اما‬ ‫در این داستان‪ ،‬فیلم هم م ی خواهد‬ ‫یک موضوع سیاسی‪ -‬بی ن المللی را‬ ‫روایت کند‪ ،‬هم زندگی شخصی همه‬ ‫شخصی ت هایش را و همین جاست‬ ‫که بزرگترین ضعف اغاز م ی شود‪.‬‬ ‫فرزند چه��ارم چرا ی��ک فرزند‬ ‫ناخواس��ته و دوست نداش��تنی ب رای‬ ‫سینمای ایران م ی ش��ود؟ از کجای‬ ‫داستان چنین اتفاقی رقم م ی خورد؟‬ ‫از زمانی ک��ه رویا (با ب��ازی مهتاب‬ ‫کرامتی) قصد عکاس��ی در سومالی‬ ‫را م ی کند؟ از جای��ی که کفش های‬ ‫مس��عود مظف��ر (ب��ا ب��ازی مهدی ‬ ‫هاشمی) به دلیل وجود اجناس چینی‬ ‫به فروش نم ی رود یا از ان نقطه ای که‬ ‫س��ومالی به طرز اغ راق امیزی شبیه‬ ‫شهر مردگان روایت م ی شود؟ داستان‬ ‫مس��عود مظفر که ی��ک کارخانه دار‬ ‫ورشکسته و رویا‪ ،‬یک بازیگر از سینما‬ ‫بریده که رو به عکاس��ی اورده است‬ ‫به سرزمین س��ومالی ختم م ی شود‪.‬‬ ‫مظفر کفش های��ش را ب رای خی رات‬ ‫م ی برد و روی��ا م ی خواه��د عکس‪،‬‬ ‫سوغاتی بیاورد‪ .‬اب راهیم هم به عنوان‬ ‫ی��ک ش��خصیت ارمانی س��ال ها‬ ‫تالش کرده با دس��ت خالی از مردم‬ ‫س��ومالی حمایت کند‪ .‬البته او هم‬ ‫انگیزه ش��خصی خود را ب رای ماندن‬ ‫در سومالی دارد؛ خاط رات همسرش!‬ ‫شاید زمانی که تصمیم گرفتم‬ ‫به تماش��ای فیلم فرزند چهارم با حواش��ی هایی که داشت‬ ‫بنشینم‪ ،‬گمان نم ی کردم حتی یک نفر از ان ‪ 10‬نفری که با‬ ‫من در سینما ازادی به تماشای این فیلم نشستند‪ ،‬راضی از‬ ‫سینما بیرون نیایند! وقتی که در پله ها به سمت در خروجی‬ ‫حرکت م ی کردیم‪ ،‬صدای غرغ ر ها ش��نیده م ی ش��د‪ .‬یکی‬ ‫م ی گفت‪« :‬این اصال فیلم نبود که‪ ،‬مس��تند بود‪ ».‬ان یکی‬ ‫م ی گفت‪« :‬پول بی ت الم��ال رو خرج همچین فیلمی کردن‬ ‫که چی؟» یک گروه چهار نفره نیز م ی خندیدند و م ی گفتند‪:‬‬ ‫«پیام فیلم این بود که اگه بریم سومالی م ی میریم‪ ،‬پس ما‬ ‫نم ی ریم سومالی‪»...‬‬ ‫راس��تش را بخواهید من ه��م با انه��ا تقریبا هم نظر‬ ‫بودم‪ .‬از نظر من فرزند چهارم حاصل اش��تباه یک س��ینما‬ ‫بود؛ سینمایی که هنوز توانایی کامل ب رای بیان مشکالت‬ ‫جامعه خود را ندارد‪ ،‬چرا باید به سفارش و فقط ب رای داشتن‬ ‫پز سینمای سیاسی‪ -‬بی ن المللی به سراغ سوژه ای برود که‬ ‫حاصلش تا این حد خام و دوست نداشتنی است‪ .‬نتیجه این‬ ‫سفارشات نیز م ی شود فروش ‪ 55‬میلیونی در عرض ‪ 34‬روز!‬ ‫حیف وحید موسائیان‪.‬‬ ‫حال ف��رض کنیم که فرزن��د چهارم چه��ره خوبی از‬ ‫کنار ان همه مرگ‪ ،‬زندگی را ه��م تصویر کرد‪ .‬مثال در هیچ‬ ‫جای فیلم زنی دیده نم ی شد که لباس تیره به تن داشته باشد‪،‬‬ ‫لباس هایشان سراسر رنگ بود‪ ،‬پرداختن بیشتر به این نکات‬ ‫فرهنگی م ی توانست به فیلم قوت بیشتری ببخشد‪ .‬شاید‬ ‫در یک فیلم مستند بدون حضور شخصی ت هایی که داستان‬ ‫باید انها را هم روایت کند‪ ،‬م ی شد بهتر به این زوایا پرداخت‪.‬‬ ‫یا حتی پرداختن بیشتر به ان پسر بچه ای که به جای نوازش‬ ‫دکمه های پیانو‪ ،‬تفنگ به دست م ی گیرد و ب رای حمایت از‬ ‫رویا ادم م ی کشد‪ ،‬تا حدی توانایی جذب مخاطب را دارد اما او‬ ‫نیز نیمه کاره به حال خود رها م ی شود‪.‬‬ ‫به نظرم نکت��ه قابل توجه دیگر فیلم‪ ،‬برقرار نش��دن‬ ‫ارتباط بین مخاطب و «فرزند چهارم» اس��ت‪،‬‬ ‫به همین دلیل است که به این فیلم م ی گویم‬ ‫فرزند دوست نداشتنی س��ینما‪ .‬در ارتباط بین‬ ‫مخاطب و فیلم خالءهای فراوانی وجود دارد و‬ ‫همه این خالء ها دست به دست هم م ی دهند‬ ‫تا یک چرخه ناقص را رقم بزنند‪ .‬هر قدر فریاد‬ ‫بزنیم که پیام فیل��م نیکی و خیر اس��ت اما‬ ‫نم ی توانیم منکر این نکته شویم که این فیلم‬ ‫در ابتدا باید مخاطب الزم را داشته باشد تا بتواند‬ ‫پیام خود را کامال منتقل کند و نیاز اس��ت که‬ ‫ارتباط خوب و دلپذیری را با مخاطب ایجاد کند‬ ‫تا پیام خود را برس��اند‪ .‬اما در فیلمنامه فرزند‬ ‫چهارم به قدری نق��ص وج��ود دارد که فیلم‬ ‫نم ی تواند یک ارتباط را با مخاطب خود ایجاد و‬ ‫ان را ادامه دهد‪ .‬البته این ارتباط در بخش هایی‬ ‫از فیلم ایجاد شده‪ ،‬اما نیمه کاره رها م ی شود‪.‬‬ ‫یکی از هم��ان مخاطبانی که این فیلم‬ ‫نتوانس��ته ارتباط خوب��ی با وی برق��رار کند‪،‬‬ ‫درباره این فیل��م م ی گوید‪« :‬تکلیف این فیلم‬ ‫با خودش هم مش��خص نیست و مخاطب را‬ ‫سردرگم م ی کند‪ .‬در ساختن این فیلم‪ ،‬گویی‬ ‫کارگردان م ی خواس��ته فقط ی��ک تکلیف را‬ ‫انجام دهد و بگوید ما هم م ی توانیم از این نوع‬ ‫فیلم ها داشته باشیم‪ .‬درحالی که فرزند چهارم‬ ‫نه در شخصی ت پردازی‪ ،‬نه در فیلمنامه و نه در‬ ‫نوع کارگردانی نتوانسته هیچ نوع جذابیتی را‬ ‫ب رای مخاطب خود به وجود اورد‪ .‬ضمن انکه به‬ ‫نظر م ی رسد فرزند چهارم به یک مستند ناقص‬ ‫شبیه است تا یک فیلم کامل‪».‬‬ ‫متاس��فانه فیل��م فرزن��د چه��ارم ب��ا‬ ‫ب ی داس��تانی‪ ،‬دیالوگ های ب ی ه��دف‪ ،‬وجود‬ ‫دیالوگ های کلیش��ه ای و حتی جذاب نبودن‬ ‫ش��خصی ت پردازی‪ ،‬نتوانست مخاطب خود را‬ ‫قانع کند‪ .‬ش��اید اگر بخش خصوصی متولی‬ ‫ی بود‪ ،‬ب��رای بودجه اش‬ ‫س��اختن چنین فیلم ‬ ‫ارزش بیش��تری قائل م ی ش��د و فیل��م بهتر‬ ‫م ی توانس��ت پیام خود را به مخاطب القا کند‪ .‬فیلم «فرزند‬ ‫چهارم» با شکس��ت غی ر قابل باور در گیش��ه تمام شد اما تا‬ ‫کی قرار است بودجه دولتی صرف ساختن فیلم های ناموفق‬ ‫شود؟ چند پروژه دیگر مانند فرزند چهارم باید ناتوان باشند تا‬ ‫سینمای ای ران توانایی روایت سوژه های سیاسی و بی ن المللی‬ ‫را در خود بیابد؟ یا اصال الزم اس��ت در شرایط فعلی بودجه‬ ‫فرهنگی صرف شکس��ت خوردن این دست از فیلمنامه ها‬ ‫شود؟ ‪g‬‬ ‫‪69‬‬ ‫مدیریت فرهنگی ازمون و خطا‬ ‫چرا این فیلم باید پرفروش شود؟‬ ‫امیرحسین علم الهدی‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس سینما‬ ‫فرهنگ‬ ‫پیشنهاد هفته نامه مثلث در رابطه با فیلم فرزند چهارم‬ ‫پرداختن به این سوال است‪ :‬چرا این فیلم نتوانست به فروش‬ ‫دست یابد؟ به نظرم سوال صحی ح تر این است‪ :‬چرا باید این‬ ‫فیلم به فروش دست یابد؟‬ ‫ب رای اکثر سینماگران و کارشناسان سینما محرز بود‬ ‫که این فیلم و اکثر تولیدات «فاخر» دولت گذش��ته امکان‬ ‫دس��ت یافتن به فروش باال را نخواهند داشت و دالیل این‬ ‫موضوع هم کامال مش��خص اس��ت‪ .‬نگارنده ضمن احترام‬ ‫به کارگردان این اثر که س��ایر تولیداتش را بیش��تر در حوزه‬ ‫سینمای مخاطب محدود ‪ -‬به دلیل نوع نگاه این کارگردان به‬ ‫سینما که بیشتر شخصی است ‪ -‬ارزیابی م ی کنم‪ ،‬باید اذعان‬ ‫نمایم که این فیلم میلیاردی از زمان سفارش تا زمان ساخت‬ ‫به دلیل فقدان ط راحی نوع کارکرد در اقتصاد سینما یا ارزش‬ ‫افزوده یک تجربه جدید ب رای این س��ینما چ��ه از لحاظ نوع‬ ‫روایت داستان یا نوع تکنیک سینمایی به کار رفته در فیلم‬ ‫امکان موفقیت در هر سه موضوع را نداشته است و مهمترین‬ ‫دلیل این عدم موفقیت به خاطر تصمیم «مدیریت فرهنگی‬ ‫کاذب» (س��ینمای ای ران در طول فعالیت خ��ود با مدی ران‬ ‫فرهنگی مواجه بوده است که فقط در اسم این لقب را یدک‬ ‫م ی کش��یده اند و لفظ کاذب در انتهای این تعریف مدیریت‬ ‫فرهنگی به خاطر رس��اتر بودن معنای موجود در این کلمه‬ ‫است!) حاکم بر نهاد سرمایه گذاری فیلم است‪ .‬صرف نظر از‬ ‫داستان غی ر جذاب فیلم که برگرفته از روایت های یک خطی‬ ‫حاکم بر س��ینمای ای ران اس��ت‪ ،‬یکی دیگ��ر از دالیل عدم‬ ‫موفقیت این فیلم در گیشه‪ ،‬حضور کارگردانی در فیلم است‬ ‫که تولیداتش به تولیدات «کم هزینه» معروف بوده و عالقه‬ ‫اصلی این کارگردان نیز بیشتر همان سینمای کم هزینه با‬ ‫پایی ن ترین سطح مخاطب ‪ -‬البته این نوع تعریف از سینمای‬ ‫ایشان به معنای ای راد نیست ‪ -‬بوده است که ارزیابی فیلم های‬ ‫گذشته ایشان نیز موید همین نکته شاخص است‪ .‬کارگردان‬ ‫محترمی که عادت داشته با بودجه نهایتا ‪ ۲۰۰‬تا ‪ ۳۰۰‬میلیون‬ ‫تومانی تولیدات کم هزینه خود را دنب��ال نماید بنا به دالیل‬ ‫کامال مبهمی از طرف سرمایه گذار دولتی خود با یک بودجه‬ ‫دو میلیاردی مواجه م ی ش��ود که ب رای این فیلم بی ن المللی‬ ‫ بی ن المللی بودن ای��ن فیلم فقط در م��کان تولید ان در‬‫قاره افریقا کاربرد دارد و نه در مناسبات سینمایی جهان ‪ -‬و‬ ‫باالخص ب رای این کارگردان محترم بهترین موقعیتی است‬ ‫که ب��دون در نظر گرفتن توانایی حرفه ای خ��ود در این نوع‬ ‫ساختار تولید‪ ،‬تصمیم به ساخت این اثر م ی گیرد‪ .‬درباره این‬ ‫پروژه سینمایی در زمان پیش از تولید نیز ب رای اکثر قریب به‬ ‫اتفاق کارشناسان سینما مسجل بود که «قبل از تولد‪ ،‬این‬ ‫جنین مرده به دنیا خواهد امد!»‬ ‫تولیداتی در این س��بک و س��یاق نیاز به فیلمسازان‬ ‫و عواملی دارن��د که به ازمایش و خط��ا در این نوع تولیدات‬ ‫نپردازن��د و کارنامه حرفه ای ش��ان مملو از تولیداتی باش��د‬ ‫که انان را به مرز پختگی در سینما رس��انده باشد تا امکان‬ ‫سرمایه گذاری میلیاردی با پایی ن ترین می زان ضریب ریسک‬ ‫کمی و کیفی ص��ورت پذیرد و قبل از ط راح��ی ب رای تولید‬ ‫چنین اثاری‪« ،‬بازار مخاطب هدف» نیز شناس��ایی شود تا‬ ‫پس از تولید نه همانند این اثر پ ر هزینه و ب ی فروغ در داخل‬ ‫(هزینه دو میلیارد توم��ان و فروش در س��ینما ‪ ۶۰‬میلیون‬ ‫تومان!) و بی فروغ تر در خارج از کش��ور (ب��ازار بی ن المللی از‬ ‫نگاه س��رمایه گذار به تفاهمنامه با یک نهاد فرهنگی به نام‬ ‫یونیسف خالصه شده اس��ت!) هم در داخل دیده شود و هم‬ ‫در خارج از کشور‪.‬‬ ‫موخره‪ :‬کاش در مدیریت فرهنگی و هنری کش��ور‬ ‫ی ط راحی و اجرا م ی شد که هزینه ازمون و خطاهای‬ ‫سیستم ‬ ‫این چنینی برعهده تصمیم گی رنده چنین پروژه های میلیاردی‬ ‫م ی بود که ب ی محابا با میلیارد ها تومان بودجه سینما چنین‬ ‫رفت��ار نم ی کردند‪ .‬متاس��فانه این فیلم ‪ -‬ضم��ن احترام به‬ ‫کارگردان ان ‪ -‬هیچ ارزش افزوده ای ب رای سینمای ای ران در‬ ‫هیچ زمینه ای نداشته و نخواهد داشت و تنها ارزش افزوده ان‬ ‫اضافه شدن یک فیلم به لیست بلند باالی تولیدات ب ی ثمر‬ ‫دولتی توس��ط مدیریت فرهنگی کاذب طی این چند سال‬ ‫است! ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫فیلمی که چپ و راست به ان توجه نشان دادند‬ ‫‪5‬‬ ‫فرزندی مورد توجه سیاسیون‬ ‫فیلم سینمایی «فرزند چهارم» ساخت ه وحید موسائیان‬ ‫یکی از اثار متاخر سینمای ای ران است که م ی توان گفت مورد‬ ‫توجه هر دو جناح اصولگرا و اصالح طلب کش��ور بوده است‪.‬‬ ‫سهم اصولگرایان در این زمینه درواقع توجه و پشتیبانی بود‬ ‫که وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی دولت محمود احمدی نژاد‬ ‫در زمانی نش��ان داد که شعار توجه به س��ینمای سیاسی و‬ ‫اج��رای پروژه های بی ن الملل��ی را ب رای انعکاس ش��عارهای‬ ‫جمهوری اسالمی سرلوحه کار خود قرار داده بود‪ .‬از همی ن رو‬ ‫بود که فیلم یادش��ده در زمره پروژه های سفارشی دولت قرار‬ ‫گرفت و برخی واکنش ها و ب ی مهری ها را هم به همین دلیل‬ ‫متقبل شد‪.‬‬ ‫اما وقتی زمان اکران فیلم فرا رسید‪ ،‬ستاره دولت دهم‬ ‫به افول گراییده‪ ،‬با برگزاری انتخابات ریاس��ت جمهوری دور‬ ‫یازدهم‪ ،‬فضا ب رای حضور اصالح طلبان فراهم ش��د‪ .‬به رغم‬ ‫همه ب ی مهری های برخی از اهالی سینما‪ ،‬سیاسیون جناح‬ ‫چپ این فیل��م را بیش��تر تحویل گرفتن��د‪ .‬از جمله حضور‬ ‫س��یدمحمد خاتمی در نمایش ویژه ان بود ک��ه با اظهارات‬ ‫مثبت او نیز همراه ش��د‪ .‬خاتمی در نمایش��ی که با حضور‬ ‫شخصی ت هایی چون سیدمحمود دعایی‪ ،‬همسر سیدحسن‬ ‫خمینی‪ ،‬احمد مسجدجامعی و فریدون عموزاده خلیلی و نیز‬ ‫برخی سینماگران و شاع ران در سینما فرهنگ همراه بود‪ ،‬با‬ ‫نگارش یادداشت کوتاهی در دفتر یادبود «فرزند چهارم» این‬ ‫اثر را تحسین کرد‪.‬‬ ‫‪70‬‬ ‫همچنین چن��د روز پیش در نمایش وی��ژه دیگری در‬ ‫همین س��ینما‪ ،‬محمدرضا ع��ارف – کاندیدای مس��تعفی‬ ‫انتخابات اخیر ‪ -‬و خانواده اش به همراه رایزن فرهنگی یونان‬ ‫و نمایندگانی از سفارتخانه های برزیل و بنگالدش به تماشای‬ ‫این فیلم نشست‪.‬‬ ‫برخی خبرها نیز حاکی از ان است که تفاهم نامه ای بین‬ ‫یونیسف و بنیاد سینمایی فارابی منعقد شده تا ب راساس این‬ ‫تفاهمنامه فیلم «فرزند چهارم» با حمایت یونیسف در نقاط‬ ‫مختلف جهان اکران شود‪ .‬گویا در نخستین گام قرار است این‬ ‫فیلم در قاره افریقا به ویژه شمال افریقا اکران شود‪.‬‬ ‫ازسوی دیگر‪ ،‬مهتاب کرامتی که در فیلم «فرزند چهارم»‬ ‫ایفاگر نقش اصلی بوده و همچنین سفیر حس ن نیت یونیسف‬ ‫محسوب م ی شود‪ ،‬در اظهارنظری با انتقاد از تحریم های غرب‬ ‫نوشته است‪« :‬زمین بازی سیاستمداران هر جایی م ی تواند‬ ‫باش��د‪ .‬اما ب رای کس��انی که دغدغه صلح و دوس��تی دارند‪،‬‬ ‫زمی ن هایی وجود دارد که باید پاک از جنگ ها و دش��من ی ها‬ ‫بماند‪ .‬یکی از معصوم تری��ن و مظلوم ترین عرصه ها‪ ،‬جایی‬ ‫اس��ت که صدای کودکی در ان م ی پیچد و تا وقتی این صدا‬ ‫هست‪ ،‬انجا زمی ن بازی قدرت ها و کینه ها نیست‪ .‬این صدا‬ ‫خط قرمزی ب رای ورود سیاستمداران است‪ .‬تحریم های امروز‬ ‫غرب علیه ای ران بیش از حدی است که بتوانیم ان را اختالفی‬ ‫میان دیدگاه های سیاس��ی دولت ها و دولتمردان بدانیم‪ .‬این‬ ‫فشارها مدت هاست پا به حریم کودکان‪ ،‬ان هم ب ی پناه ترین‬ ‫انها گذاشته است‪ .‬هر بار که خبری مبن ی بر تحریم دارو‪ ،‬گران‬ ‫شدن غذا و‪ ...‬م ی ش��نوم تصویر هزاران کودک بیمار را به یاد‬ ‫م ی اورم که مدت هاست صدای شادی و سالمت انها پشت‬ ‫درهای سیاست به سکوت تبدیل شده‪ .‬کودکان هیچ نقشی‬ ‫در سیاست های درست یا غلط ما ندارند‪ ،‬اما زندگی در جهان‬ ‫کوچک شان هر روز سخت تر م ی شود‪ .‬کودکان قدرت و ابزاری‬ ‫ندارند که خط قرمزهایشان را نش��ان جهان دهند و بگویند از‬ ‫زمی ن هایی جز زمین جهان کوچک ما ب رای حل مشکالت تان‬ ‫استفاده کنید‪ .‬انها فقط صدایشان را دارند و ما فقط م ی دانیم‬ ‫که اگر نخندند‪ ،‬اگر شاد نباشند‪ ،‬اگر سالمت نباشند‪ ،‬شادی از‬ ‫جهان رخت م ی بندد‪g ».‬‬ ‫رئیسهیاتمیزبانیتوکیو‪:‬‬ ‫ورزش‬ ‫به تمامی وعده هایمان ب رای‬ ‫می زبانیالمپیک‪2020‬عمل‬ ‫خواهیمکرد‬ ‫توکیو بدون توقف‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫حمله اروپا به استانبول‬ ‫چگونه جنگ سوریه‪ ،‬به شکست اردوغان در کسب میزبانی المپیک منجر شد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫اعض��ای اصلی کمیت��ه بی ن الملل��ی المپیک هفته‬ ‫گذشته در هتل هیلتون ش��هر بوین س ایرس گرد هم امدند‬ ‫تا ش��هر میزبان بازی های المپیک س��ال ‪ 2020‬را انتخاب‬ ‫کنند‪ .‬پس از ماه ها رقابت میان شهرهای توکیو‪ ،‬استانبول‬ ‫و مادرید‪ ،‬نوبت بزرگان ورزش دنیا بود که شهر مورد اعتماد‬ ‫و نهایی خود را ب رای برگزاری بازی های ‪ 2020‬انتخاب کنند‪.‬‬ ‫تنها س��اعاتی قبل از رای گیری نهایی نمایندگان بلندپایه‬ ‫شهرهای میزبان فرصت را غنیمت شمردند تا اخرین قول‬ ‫و قرارهای خود را به اعض��ای کمیته بی ن المللی ارائه کنند‪.‬‬ ‫قرعه کشی ابتدایی این طور باید صورت م ی گرفت؛ اعضای‬ ‫کمیته بی ن المللی باید با فش��اردادن دکمه هایی شهر مورد‬ ‫نظر خود را برم ی گزیدند؛ توکیو دکمه شماره ‪ ،2‬مادرید دکمه‬ ‫شماره چهار و استانبول دکمه شماره هشت بود‪.‬‬ ‫‪72‬‬ ‫استارت چشم بادامی ها‬ ‫چشم بادام ی ها که از انتخاب توکیو به عنوان میزبان‬ ‫المپیک ‪ 2020‬بسیار خوشحال هستند‪ ،‬تاکید کردند که به‬ ‫تمام وعده های خود عمل خواهند کرد‪.‬تس��ون ی کازو تاکدا‪،‬‬ ‫رئیس کمیته میزبانی المپیک ژاپن از انتخاب کش��ورش‬ ‫به عنوان میزبان المپیک ‪ 2020‬بس��یار خوشحال است‪ .‬او‬ ‫تاکید میکند که ژاپن به تمام وعده های خود عمل خواهد‬ ‫کرد‪.‬تاکدا پس از انتخاب توکیو به عنوان میزبان نهایی این‬ ‫بازی ها گفت‪« :‬انتخاب توکیو افتخ��اری بزرگ ب رای تمام‬ ‫ژاپن ی ها به ش��مار م ی اید‪ .‬بازی های المپیک فراتر از یک‬ ‫رقابت ورزشی است و باید تمام کشور ب رای برگزاری ان دست‬ ‫به دست هم دهند‪ .‬م ی خواهم از کمیته بی ن المللی المپیک‬ ‫و همه خانواده ورزش ب رای این انتخاب تشکر کنم‪ .‬ب رای این‬ ‫انتخاب وعده های بسیاری داده و به همه انها عمل خواهیم‬ ‫کرد‪».‬این ب رای نخس��تین بار نیس��ت که ژاپ��ن به عنوان‬ ‫میزبان بازی های المیپک انتخاب م ی شود‪ .‬توکیو پیش از‬ ‫این در سال ‪ 1964‬موفق شده بود به عنوان نخستین شهر‬ ‫اسیایی المپیک را برگزار کند‪.‬‬ ‫در نخستین رای گیری انجام ش��ده در بوین س ایرس‪،‬‬ ‫توکیو ‪ 42‬رای را به خود اختصاص داد؛ این در حالی بود که‬ ‫اسپانیا و ترکیه با ‪ 26‬رای مساوی شدند تا بار دیگر رای گیری‬ ‫میان انها انجام ش��ود تا به همراه ژاپن به عن��وان دو نامزد‬ ‫نهایی معرفی شوند‪ .‬در رای گیری دوم بین اسپانیا و ترکیه‬ ‫این ترکیه بود که با ‪ 49‬رای و اختالف چهار رای نس��بت به‬ ‫اسپانیا در کنار ژاپن به عنوان دو نامزد نهایی معرفی شد‪ .‬در‬ ‫رای گیری سوم این توکیو بود که گوی سبقت را از استانبول‬ ‫نقشاروپادر‪IOC‬‬ ‫رئیسفیال‬ ‫الیوویچبازگشتکشتیبه‬ ‫المپیک را به هوادارن این رشته‬ ‫محبوبتب ریکگفت‬ ‫مهندسهاشم ی طبااز‬ ‫مکانیزم رای گیری ب رای‬ ‫می زبانی المپیک در‪IOC‬‬ ‫سخنم ی گوید‬ ‫انتخاب توکیو‪ ،‬اعتراض اردوغان‬ ‫باالخ��ره ماج��رای رای گی��ری ب��ه اتمام رس��ید و در‬ ‫تو پنجمین نشس��ت کمیت��ه بی ن الملل��ی‬ ‫یکصدوبیس�� ‬ ‫المپی��ک‪ ،‬اعضای این نه��اد رای ب��ه میزبان��ی توکیو در‬ ‫بازی های المپیک ‪ 2020‬دادند‪ .‬توکیو که سال ‪ ،1964‬ب رای‬ ‫ام��ا واکنش اس��پانیا در مورد ناکام��ی اش در گرفتن‬ ‫میزبانی المپی��ک ‪ 2020‬در ن��وع خود جالب توجه اس��ت‪.‬‬ ‫ش��یوه ای که نه با دلخوری و نه با اعتراض همراه نیس��ت‬ ‫بلکه انها یک روز بعد از ناکامی مادرید در کس��ب میزبانی‬ ‫بازی های المپیک ‪ ،۲۰۲۰‬ش��روع به اماده کردن پیش��نهاد‬ ‫نامزدی برگزاری المپیک زمستانی ‪ ۲۰۲۲‬کرده اند‪.‬‬ ‫انجا که خاویر تریاس‪ ،‬ش��هردار بارس��لونا در این باره‬ ‫م ی گوید‪« :‬پرونده ما اماده اس��ت ولی اول بای��د با کمیته‬ ‫المپیک اس��پانیا صحبت کنیم تا ببینیم امادگی ارائه این‬ ‫پیشنهاد را دارند یا نه‪».‬این در حالی است که خوردی هرئو‪،‬‬ ‫ش��هردار قبلی بارس��لونا در س��ال ‪ ۲۰۱۰‬و پیش از نامزدی‬ ‫مادرید ب رای المپیک ‪ ،۲۰۲۰‬از برنامه این شهر ب رای پیشنهاد‬ ‫می زبانی المپیک زمستانی ‪ ۲۰۲۲‬خبر داده بود‪.‬تریاس اوایل‬ ‫سال جاری میالدی اعالم کرده بود اگر مادرید نتواند می زبانی‬ ‫را کسب کند‪ ،‬بارسلونا پیشنهاد خود را مطرح خواهد کرد‪.‬‬ ‫بارسلونا در س��ال ‪ ۱۹۹۲‬میزبان المپیک بود و پیش‬ ‫از ان بازی ها س��رمایه گذاری های هنگفت��ی را روی بهبود‬ ‫سیستم حمل و نقل و دیگر تاسیسات زیربنایی خود انجام‬ ‫داد‪ .‬بارس��لونا پس از ان به لطف میزبان��ی المپیک از یک‬ ‫ش��هر فرا صنعتی به یکی از مقاصد اصلی گردش��گری در‬ ‫اروپا تبدیل شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫ربود و با کسب ‪ 60‬رای به عنوان میزبان نهایی انتخاب شد‪.‬‬ ‫استانبول تنها ‪ 36‬رای را به خود اختصاص داد‪.‬‬ ‫این ب رای س��ومین بار اس��ت که اس��پانیا در کسب‬ ‫میزبانی بازی ه��ای المپیک ناکام م ی ماند‪ .‬این کش��ور در‬ ‫س��ال های ‪ 2012‬و ‪ 2016‬هم جزو نامزده��ای نهایی بود اما‬ ‫در هر دو دور تنها ‪ 32‬رای کس��ب کرد و نتوانست به عنوان‬ ‫می زبان نهایی انتخاب شود‪.‬‬ ‫واکنش اسپانیایی ها‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫ای�ن عک�س‪،‬‬ ‫ لحظه پی�روزی ژاپن‬ ‫و شکس�ت ترکی�ه‬ ‫را نش�ان می ده�د‪.‬‬ ‫ناراحت�ی اردوغ�ان‬ ‫ت�ا دقایق�ی بع�د ب�ه‬ ‫عصبانیتتبدیلشد‬ ‫اولین بار موفق شده بود به عنوان نخستین شهر اسیایی‪،‬‬ ‫میزبان المپیک باش��د‪ ،‬یک بار دیگر میزبان المپیک شد و‬ ‫این بار رقبایی چون مادرید و اس��تانبول را ب رای رسیدن به‬ ‫می زبانی المپیک ‪ 2020‬از سد راه برداشت و مهم ترین مساله‬ ‫تعداد رای های باالی ژاپن ی ها ب رای کسب این میزبانی بود‬ ‫که نش��ان از تالش انها ب رای رس��یدن به این مهم داشت‪.‬‬ ‫البته این انتخاب خیلی زود با واکنش نخس��ت وزیر ترکیه‬ ‫روبه رو شد؛ چرا که اردوغان انتخاب توکیو به عنوان میزبان‬ ‫بازی های المپیک را عادالنه نم ی داند‪ .‬او م ی گوید‪« :‬کمیته‬ ‫بی ن المللی المپیک ب��ا انتخاب نکردن اس��تانبول به ‪1/5‬‬ ‫میلیارد مسلمان پشت کرد‪».‬‬ ‫این انتقاد در حالی مطرح م ی ش��ود که ترکیه جزو دو‬ ‫نامزد نهایی انتخاب میزبان بازی ه��ای المپیک ‪ 2020‬بود‪،‬‬ ‫اما در نهایت نتوانس��ت افتخار میزبانی را به دس��ت اورد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که ترک ها به ویژه نخست وزیر این کشور‬ ‫به رای گیری کمیته بی ن المللی المپیک س��خت معترض‬ ‫هستند‪.‬رس��انه های ترکیه به نقل از رج��ب طیب اردوغان‬ ‫نوش��ته اند‪« :‬ژاپن پیش از این یک بار میزب��ان بازی های‬ ‫المپیک بوده‪ ،‬این در حالی است که استانبول تاکنون چنین‬ ‫افتخاری را به دس��ت نیاورده است‪ .‬این عادالنه نیست‪.‬انها‬ ‫با این کار خود به ‪ 1/5‬میلیارد مس��لمان پشت کردند‪ .‬باید‬ ‫استانبول به عنوان می زبان انتخاب م ی شد‪».‬‬ ‫استانبول پس از انکه در رقابت با توکیو ب رای سومین‬ ‫بار از رس��یدن به میزبانی المپیک ناکام ماند‪ ،‬حاال ش��اهد‬ ‫موج��ی از ناراحتی و اندوه در میان مردم اس��ت‪.‬درحالی که‬ ‫در زمان رای گیری هزاران نفر از ش��هروندان این ش��هر در‬ ‫مناطق مختلف در حال تماش��ای مراسم در بوینس ایرس‬ ‫بودند‪ ،‬دیدند که ش��هر توکیو چطور با ‪ 60‬رای در مقابل ‪36‬‬ ‫رای استانبول را پشت سر گذاش��ت‪.‬روزنامه های ترکی ه ای‬ ‫فردای اعالم نتایج با انتقاد از دول��ت ترکیه تاکید کردند که‬ ‫سیاست های جنگ طلبانه رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫این کشور در قبال سوریه عامل این مساله بوده است‪.‬‬ ‫یکی از کارب ران در روزنامه حریت چاپ اس��تانبول در‬ ‫بخش خوانن��دگان این روزنامه چنین نوش��ته اس��ت‪« :‬ما‬ ‫فراموش نم ی کنیم که یونان ی ها می زبانی را با شعار گسترش‬ ‫صلح به دست اوردند‪ ،‬این درحالی است که اردوغان همزمان‬ ‫با تالش ب رای می زبانی المپیک از جنگ با س��وریه س��خن‬ ‫گفت‪ .‬گویا در ک��ره ماه زندگی م ی کند‪».‬ای��ن پیام در واقع‬ ‫اشاره ای اس��ت به اظهارات اردوغان که در روزهای گذشته‬ ‫با انتقاد از رهب ران کاخ س��فید درب��اره حمله محدود هوایی‬ ‫و موشکی به سوریه‪ ،‬از انها خواسته بود که حمله زمینی و‬ ‫گسترده ای به سوریه انجام دهند‪ .‬البته کارب ران رسانه های‬ ‫اجتماعی در اینترنت نیز ب��ا انتقاد از اردوغ��ان‪ ،‬اظهارات و‬ ‫رفتار وی را مس��بب شکست اس��تانبول در رقابت با توکیو‬ ‫دانس��ته اند‪ .‬کارب ران ترکی ه ای توئیتر نوش��ته اند‪« :‬تبانی‪،‬‬ ‫دوپینگ‪ ،‬جنگ و گازهای اشک اور مانع از می زبانی ما شد‪».‬‬ ‫در واقع این اظهارات کنایه ای به رسوای ی های اخیر در فوتبال‬ ‫ترکیه در کنار حمایت دولت این کش��ور از تروریس ت ها در‬ ‫سوریه و همچنین اعتراضات ضد دولتی دو ماه قبل در این‬ ‫کشور بود که با برخورد شدید نیروهای امنیتی مواجه شد‪.‬‬ ‫مردم ترکیه به شدت مخالف سیاست های حزب حاکم این‬ ‫کشور در سوریه هستند‪ ،‬چرا که تشدید خشونت ها در سوریه‬ ‫و دامن زدن به جنگ در این کش��ور را ب ر خالف منافع ملی‬ ‫خود م ی دانند‪.‬با همه اینها ام��ا در رای گیری نهایی کمیته‬ ‫بی ن المللی المپیک‪ ،‬توکیو ‪ 60‬رای را به خود اختصاص داد‪،‬‬ ‫این در حالی بود که ترکیه تنها ‪ 36‬رای به دست اورد‪.‬مارک‬ ‫ادامز‪ ،‬سخنگوی کمیته بی ن المللی المپیک نیز در واکنش‬ ‫به دلخوری ترکیه گفته است‪« :‬اس��تانبول پرونده خوبی را‬ ‫ب رای میزبانی ارائه داد و به دور پایانی رای گیری هم رسید‪،‬‬ ‫اما متاسفانه در ورزش تنها یک برنده وجود دارد‪».‬‬ ‫رونق اقتصادی به ژاپن برمی گردد‬ ‫می زبانی المپیک رون��ق اقتصادی را به ژاپن بازخواهد‬ ‫گرداند‪ .‬کشور ژاپن به عنوان می زبان المپیک تابستانی سال‬ ‫‪ 2020‬برگزیده ش��ده و حاال ش��رکت های ژاپنی انتظار دارند‬ ‫پس از حادثه غم انگیز فوکوش��یما بار دیگر شاهد فعالیت‬ ‫اقتصادی در این کش��ور باش��ند‪ .‬ریوچی موش��ا تحلیلگر‬ ‫اقتصادی م ی گوید‪« :‬به ط��ور قطع این خبر خوش��ایندی‬ ‫اس��ت‪ .‬اقتصاد ژاپن به لط��ف بازی های المپیک ش��اهد‬ ‫سرمایه گذاری های جدید خواهد بود‪».‬‬ ‫بهره برداری ژاپن از رویداد بزرگ المپیک‬ ‫خیل ی ها معتقدند المپیک رویدادی اس��ت که شرایط‬ ‫روحی مردم ژاپن را نی��ز تغییر خواهد داد‪ .‬ع��ده ای بر این‬ ‫عقیده اند که مردم ژاپن به ش��دت افس��رده هستند و حاال‬ ‫انتخاب ش��دن ژاپن به عنوان میزبان المپیک تاثیر مثبتی‬ ‫نیز بر بازار خواهد داشت‪ .‬هفته گذشته دو روز پس از انتخاب‬ ‫توکیو به عنوان میزبان المپیک ‪ ،2020‬ارزش شاخص سهام‬ ‫نیکی ‪2/48‬درصد افزایش یافت‪ .‬ارزش سهام موسساتی که‬ ‫از بازی های المپیک بهره خواهند ب��رد نیز افزایش یافت‪.‬‬ ‫شرکت های ساختمانی و شرکت های هواپیمایی نیز همگی‬ ‫پی ش بینی م ی کنند فعالی ت های اقتصادی با افزایش روبه رو‬ ‫ی ماه مارس سال ‪2011‬‬ ‫شود‪ .‬دو دهه سکون اقتصادی‪ ،‬سونام ‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫و فاجعه هسته ای فوکوشیما شرایط اقتصادی دشواری ب رای‬ ‫ژاپن به همراه داشت‪ .‬سازمان دهی بازی های المپیک حدود‬ ‫بیست و سه میلیارد یورو س��ود خواهد داشت و صدوپنجاه‬ ‫هزار فرصت شغلی ایجاد خواهد کرد‪ .‬این مساله ب رای شینزو‬ ‫ابه‪ ،‬نخس��ت وزیر ژاپن ان هم در زمانی که اصالحاتش در‬ ‫حال بازدهی است‪ ،‬امتیاز مثبتی تلقی م ی شود‪ .‬این انتخاب‪،‬‬ ‫اش��ک ها و لبخندهای بس��یاری را به دنبال داشت؛ لبخند‬ ‫مردم ژاپن از موفقیت کشورش��ان در گرفت��ن میزبانی این‬ ‫مسابقات و اشک های مردم اسپانیا و ترکیه از عدم موفقیت‬ ‫در رس��یدن به این مهم‪.‬ام��ا عکس العمل ای��ن انتخاب را‬ ‫تنها خیابان های توکیو و مادرید و اس��تانبول شاهد نبودند‬ ‫و این انتخاب در ای��ران هم عکس العمل ه��ای جالبی در‬ ‫پی داش��ت که مهم ترین ان اعالم امادگی عل ی ابادی ب رای‬ ‫کمک همه جانبه به ژاپن ب رای برگ��زاری این میزبانی بود‪.‬‬ ‫البته رئیس کمیته ملی المپی��ک در حالی از کمک کردن‬ ‫مش��تاقانه به ژاپن ب رای برگزاری میزبان��ی المپیک ‪2020‬‬ ‫م ی گوید که خودش معترف است معموال کشورهای می زبان‬ ‫المپیک مانند ژاپن به جهت زیرساخت های خوبی که دارند‪،‬‬ ‫ب رای برگزاری ای��ن رویداد جهانی از کش��ور دیگری کمک‬ ‫نم ی گیرند‪ .‬یعنی در واقع نیازی به کمک کشورهای دیگر‬ ‫ندارند‪ ،‬که اگر داش��تند‪ ،‬حتما به عنوان میزب��ان این رویداد‬ ‫بزرگ جهانی انتخاب نم ی شدند‪.‬‬ ‫مس��ئوالن کمیته ملی المپیک که مدعی هستند ما‬ ‫هم م ی توانیم میزبان المپیک شویم‪ ،‬فعال به کمک کردن‬ ‫به کش��ورهای میزبان این رویداد جهان��ی و نهایتا گرفتن‬ ‫میزبانی بازی های اسیایی ان هم ظرف هشت سال اینده‬ ‫دل خ��وش کرده اند‪.‬میزبانی بازی ه��ای المپیک که ژاپن‬ ‫به عنوان یک کشور اسیایی ب رای دومی ن بار ان را به دست‬ ‫اورد ارزوی بس��یاری از کشورهاس��ت‪ .‬اما در این میان ما از‬ ‫کشورهایی نظیر اسپانیا و ترکیه که این می زبانی را از دست‬ ‫م ی دهند نیز خیلی فاصله داریم‪.‬‬ ‫توکیو میزبانی المپیک را م ی گیرد‪ .‬اس��پانیا و ترکیه‬ ‫م ی روند خود را ب رای المپیک بع��دی و گرفتن میزبانی ان‬ ‫اماده کنند و ما‪ ،‬تنها امیدواریم پروژه های مان ب رای هش��ت‬ ‫سال اینده تکمیل شود و بتوانیم حداقل میزبانی بازی های‬ ‫اسیایی را بگیریم‪ ،‬البته اگر این پروژه ها تکمیل شوند و اگر‬ ‫زیرساخت های الزم فراهم شود‪.‬با همه اینها رئیس کمیته‬ ‫ملی المپیک با اش��اره ب��ه انتخاب ژاپن به عن��وان می زبان‬ ‫بازی‪‎‬های المپیک ‪ 2020‬اعالم کرده ک��ه ای ران هم حداکثر‬ ‫تا هشت س��ال دیگر م ی تواند ش��رایط الزم ب رای برگزاری‬ ‫بازی های اس��یایی را کس��ب کند‪ ،‬اما در مورد المپیک به‬ ‫جهت س��طح باالتر بازی ها‪ ،‬زمان بیش��تری برای کسب‬ ‫امادگی می زبانی ان الزم است‪ .‬وی همچنین تاکید کرده که‬ ‫موانع موجود سر راه برگزاری انتخابات را با سرپرست ورزش‬ ‫گذاشته است‪ .‬رئیس کمیته ملی المپیک‬ ‫ ‍‬ ‫و جوانان در میان‬ ‫م ی گوی��د‪« :‬به طور معمول کش��ورهای میزب��ان المپیک‬ ‫مانند ژاپن به جهت زیرس��اخت های خوبی که دارند‪ ،‬ب رای‬ ‫برگزاری این رویداد از کشور دیگری کمک نم ی گیرند اما با‬ ‫این اوصاف طبق روال همیشه ضمن اعالم تبریک رسمی‬ ‫به ژاپن ی ها‪ ،‬امادگ ی مان را ب رای کمک به این کشور در هر‬ ‫زمینه ای که تمایل داشته باشند‪ ،‬اعالم م ی کنیم‪».‬‬ ‫رئیس کمیته ملی المپیک در پاسخ به این سوال که‬ ‫حداکثر چند سال دیگر چنین شرایطی ب رای میزبانی ای ران‬ ‫فراهم م ی شود نیز م ی گوید‪« :‬نم ی توان سال مشخصی را‬ ‫تعیین کرد زی را عواملی مانند اینک��ه منابع مالی مورد نیاز‬ ‫چگونه و به چه صورت تامین شود هم در این زمینه نقشی‬ ‫تاثیرگذار دارن��د‪ .‬البته به نظر من اگر پروژه های در دس��ت‬ ‫ساخت به مرحله اتمام برسد و زیرس��اخت ‪‎‬های الزم تامین‬ ‫ش��ود‪ ،‬حداکثر تا هشت س��ال دیگر ای ران م ی تواند امادگی‬ ‫صد در صد ب رای میزبانی بازی های اس��یایی را داشته باشد‪.‬‬ ‫اگرچه یک سری مس��ائل هس��ت که تامین انها از عهده‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪74‬‬ ‫در نخستین رای گیری‬ ‫انجام شده در بوین س ایرس‪ ،‬توکیو‬ ‫‪ 42‬رای را به خود اختصاص داد؛ این‬ ‫در حالی بود که اسپانیا و ترکیه با‬ ‫‪ 26‬رای مساوی شدند تا بار دیگر‬ ‫رای گیری میان انها انجام شود تا به‬ ‫همراه ژاپن ب ه عنوان دو نامزد نهایی‬ ‫معرفی شوند‬ ‫کمیته ملی المپیک خارج است‪ .‬به طور مثال مسائلی مانند‬ ‫هتل هم در می زبان ی‪‎‬های بزرگ تاثیرگذار است‪ .‬ای ران در این‬ ‫زمینه ضعیف است و این برعهده می راث فرهنگی و دولت‬ ‫است که به این کمبودها توجه داشته باشد‪».‬‬ ‫واکنش ها به انتخاب توکیو‬ ‫انتخاب توکیو حاال واکنش ه��ای متفاوتی را در دنیا‬ ‫به همراه داشته اس��ت که به برخی از این واکنش ها اشاره‬ ‫م ی کنیم‪.‬ش��ینزو ابه‪ ،‬نخس��ت وزیر ژاپ��ن‪« :‬زمان ی که نام‬ ‫«ژاپن» را از زبان ژاک روگ ش��نیدم فوق العاده احساس��ی‬ ‫شدم و تحت تاثیر قرار گرفتم‪ .‬انتخاب ژاپن به عنوان می زبان‬ ‫المپیک ‪ 2020‬حتی لذت بخش تر از انتخاب خودم در پست‬ ‫نخس��ت وزیری بود‪».‬ژاک روگ‪ ،‬رئیس کمیته بی ن المللی‬ ‫المپیک‪« :‬به نظرم توکیو از کیفیت الزم ب رای میزبانی این‬ ‫تس�ونی کازو تاکدا‪ ،‬رئیس‬ ‫کمیت�ه میزبان�ی المپی�ک ژاپن‬ ‫از انتخ�اب کش�ورش به عنوان‬ ‫میزب�ان المپیک ‪ 2020‬بس�یار‬ ‫خوشحال است‬ ‫رقابت ها برخوردار اس��ت و تجربیات پیشین این کشور در‬ ‫کاندیداتوری این رقابت ها نقش اساسی در کسب میزبانی‬ ‫المپیک ‪ 2020‬داشت‪».‬ش��اهزاده فیلیپ‪ ،‬ولیعهد اس��پانیا‪:‬‬ ‫«از اینکه نم ی توانیم شور و اشتیاقمان را با دیگران سهیم‬ ‫ش��ویم‪ ،‬متاس��فم‪ .‬می زبانی این رقابت ها م ی توانست به ما‬ ‫کمک کند تا گام های خود را در ورزش محکم برداریم و به‬ ‫مسیر درست خود ادامه دهیم‪».‬رافائل نادال‪ ،‬تنیسور مطرح‬ ‫اسپانیایی‪« :‬باور این موضوع واقعا ب رای مان سخت است‪.‬‬ ‫واقعا ناامید شدم چون فکر م ی کردم وضعیت خوبی برای‬ ‫کس��ب میزبانی المپیک ‪ 2020‬داریم‪ .‬تمامی کش��ور ب رای‬ ‫کمک به کس��ب میزبانی این رقابت ها بسیج شده بودند‪.‬‬ ‫وقتی ش��نیدم نام مادری��د در هم��ان اول رای گیری حذف‬ ‫ش��د واقعا ش��گفت زده شدم‪».‬حس��ن ارات‪ ،‬رئیس هیات‬ ‫ترکی ه ای کسب میزبانی المپیک ‪« :2020‬از اینکه به عنوان‬ ‫میزبان این بازی ها انتخاب نش��دیم ناامید شدم‪ .‬از ‪IOC‬‬ ‫به خاطر این فرصتی که در اختیارمان قرار داد تا کاندیدای‬ ‫برگزاری این تورنمنت شویم سپاس��گزاریم‪ .‬تجربه اموزنده‬ ‫و ارزش��مندی ب رای ترکیه ب��ود و حاال تعهد م��ا به جنبش‬ ‫المپیک قوی تر از گذشته شده است‪».‬کمیته المپیک چین‬ ‫از تبریک گفتن به ژاپن درباره این موضو ِع ظاه را غیرسیاسی‬ ‫خودداری کرده است که نشان دهنده می زان تنش های باال‬ ‫میان دو کشور است‪ .‬هنگامی که خبرنگاران از هونگ لی‪،‬‬ ‫س��خنگوی وزارت امور خارجه چین در این خصوص سوال‬ ‫کردند‪ ،‬وی از پاسخگویی صریح به این سوال طفره رفت و‬ ‫گفت که این مساله را باید از کمیته المپیک چین پرسید‪ .‬با‬ ‫این حال هونگ لی تالش کرد از لحنی دوستانه تر استفاده‬ ‫کند و افزود‪« :‬چی��ن می زبانی موفق المپیک ‪ 2008‬میالدی‬ ‫را در پکن ب ر عهده داشته و م ی تواند تجربیات خود را در این‬ ‫زمینه در اختیار ژاپن قرار دهد‪ ».‬وی افزود‪« :‬کشورهای چین‬ ‫و ژاپن‪ ،‬هر دو از اعضای جامعه کمیته بی ن المللی المپیک‬ ‫هس��تند‪ .‬چین و ژاپن به ترتیب دارای دومین و س��ومین‬ ‫اقتصاد بزرگ جهان هس��تند‪ ،‬اما ب ر سر مس��ائل مربوط به‬ ‫جنگ های میان دو کش��ور در خالل س��ال های ‪ 1931‬الی‬ ‫‪ 1945‬میالدی و همچنین جزایر مورد اختالف دو کشور با‬ ‫هم مناقشات لفظی دارند‪».‬‬ ‫مقامات کمیته المپیک چین به خبرنگارانی که ب رای‬ ‫پاس��خگویی در این خصوص با انان تماس تلفنی گرفته‬ ‫بودند‪ ،‬از اظهارنظر در م��ورد اینکه چرا به ژاپن در این رابطه‬ ‫تبریک نگفته اند‪ ،‬امتناع کردند‪g .‬‬ ‫نجات از روی پل‬ ‫‪2‬‬ ‫بازگشت کشتی به المپیک‬ ‫الیوویچ‪ ،‬رئیس فیال‬ ‫درباره بازگشت کشتی‬ ‫به المپیک ابراز‬ ‫خوشحالی کرد‬ ‫ورزش‬ ‫بازگشت کشتی به المپیک؛ این خبری بود که موجی از‬ ‫امیدواری را به کشورهای صاحب کشتی برگرداند‪ .‬کشورهایی‬ ‫که روی مدال های این رش��ته ورزش��ی همواره حساب باز‬ ‫کرده ان��د‪ .‬رئیس کمیت��ه بی ن المللی المپی��ک در این باره‬ ‫م ی گوید‪« :‬خوشحالیم که کشتی در المپیک ‪ 2020‬و ‪2024‬‬ ‫باقی ماند‪ .‬حفظ کشتی در بازی های المپیک را به فدراسیون‬ ‫جهانی این رش��ته تبری��ک م ی گویم‪ .‬کش��تی در چند ماه‬ ‫گذش��ته انعطاف پذیری و تالش زیادی ب رای باق ی ماندن در‬ ‫المپیک از خود نش��ان داد‪ .‬مس��ئوالن فیال مراحل ارتقا و‬ ‫بهبود ورزش خود را از طریق افزایش سهم زنان و ورزشکاران‬ ‫در تصمیم گیری ها نش��ان دادند‪ ».‬ژاک روگ ادامه م ی دهد‪:‬‬ ‫«تغییر مقررات ک��ه منجر به مس��ابقاتی هیجان انگیزتر‪،‬‬ ‫اسان تر و قابل درک تر ب رای تماشاگران شد در حفظ کشتی‬ ‫در المپیک موثر بود‪ .‬همچنین تغییر ساختار و مدیریت فیال‬ ‫و همچنین افزایش تعداد مس��ابقات زنان از دیگر تغیی رات‬ ‫مثبت صورت گرفته بود‪ ».‬رئیس فدراسیون جهانی کشتی‬ ‫نیز پس از ابقای این رشته کهن در بازی های المپیک‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«م ی خواهم از تمام اعضای کمیته ملی المپیک که به حفظ‬ ‫کشتی در المپیک رای دادند تش��کر کنم‪ .‬با این رای‪ ،‬شما‬ ‫نش��ان دادید که قدم هایی که ما ب رای بهتر شدن ورزشمان‬ ‫برداشتیم‪ ،‬تاثیرگذار بوده است‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬به تک تک‬ ‫شما اطمینان م ی دهم که مدرن شدن ورزش ما هم اکنون نیز‬ ‫متوقف نم ی شود‪ .‬ما به تالشمان ادامه م ی دهیم تا بهترین‬ ‫یار و شریک جنبش المپیک باشیم‪ ».‬رئیس فیال گفت‪« :‬از‬ ‫همین جا تالش های رهب ران و حمایت کنندگان ورزش های‬ ‫بی س بال و اسکواش را نیز تحسین م ی کنم‪ .‬کمپین هر کدام‬ ‫از انها به خوبی سازماندهی شده بود و نشان دادند که ورزش‬ ‫انها نیز قابل احترام هستند‪ ».‬اللوویچ همچنین خطاب به‬ ‫طرفداران کشتی گفت‪« :‬به میلیون ها کشت ی گیر و طرفداران‬ ‫این ورزش در سراسر جهان که دور هم جمع شدند تا کشتی‬ ‫را در المپیک حفظ کنند‪ ،‬تبریک م ی گویم‪ .‬هر کدام از شما‬ ‫سخت مبارزه کردید تا به این پیروزی برسید‪ .‬حاال باید متحد‬ ‫باقی بمانیم تا ثابت کنیم که ما توقعاتی که از این رای گیری‬ ‫به وجود ام��ده را ب��راورده خواهیم ک��رد‪ ».‬انتخابات کمیته‬ ‫بی ن المللی المپیک ب رای انتخاب یک رشته المپیکی از بین‬ ‫ورزش های کشتی‪ ،‬بی س بال و اسکواش در ارژانتین برگزار‬ ‫ش��د که کش��تی با ‪ 49‬رای از ‪ 95‬رای در بازی های المپیک‬ ‫باقی ماند‪ .‬بی س بال ‪ 24‬رای و اسکواش هم ‪ 22‬رای را به خود‬ ‫اختصاص دادند‪ .‬اما این اتفاق واکنش سرپرست وزارت ورزش‬ ‫و جوانان را نیز همراه داشت‪ .‬سیدرضا صالح ی امیری با اب راز‬ ‫خوش��حالی از حفظ کش��تی در بازی های المپیک تصریح‬ ‫کرد‪« :‬جای خوشحالی بسیار اس��ت که کمیته بی ن المللی‬ ‫المپیک در اجالس اخیر خ��ود در بوین س ایرس و در رقابت‬ ‫ب رای ماندگاری در المپیک با دو رشته بی س بال و اسکواش‪،‬‬ ‫رای به ادامه حیات کشتی در بازی های المپیک داد‪ .‬ب ی شک‬ ‫کشتی به عنوان رشته ای کهن و اساطیری‪ ،‬ریشه در تاریخ و‬ ‫فرهنگ کش��ورها و از جمله بازی های المپیک دارد‪ ».‬وی‬ ‫ادامه داد‪« :‬بدون ش��ک تصور المپیک ب��دون رقابت های‬ ‫کشتی نیز بسیار ب رای دوستداران این رشته در سطح جهان‬ ‫سخت م ی شد و خوشحالم که با دیپلماسی فعال ورزش و از‬ ‫جمله مشارکت کشورهای کشت ی خیزی چون ای ران‪ ،‬روسیه و‬ ‫امریکا‪ ،‬کمیته بی ن المللی المپیک نیز در نهایت مجاب شد‬ ‫که رای به اس��تمرار حضور کشتی بین رشته های المپیکی‬ ‫بدهد‪ ».‬دکتر صالحی تاکید کرد‪« :‬بدیهی اس��ت کش��تی‬ ‫به عنوان ورزش��ی ملی و ایینی که طی س��ال ها افتخارات‬ ‫تابناکی را ب رای ورزش ای ران رقم زده و پهلوانان و جوانمردان‬ ‫بزرگی چون پوریای ولی و غالمرضا تختی را به ورزش ای ران‬ ‫و دنیا معرفی کرده است‪ ،‬باید با قدرت تمام به راه سرافرازی و‬ ‫بالندگی خود در جهان ادامه دهد‪ .‬نتایج خوب کشتی ای ران در‬ ‫بازی های المپیک لندن‪ ،‬مسئولیت دست اندرکاران و اصحاب‬ ‫کشتی را در جهت اس��تمرار این موفقی ت ها دوچندان کرده‬ ‫است و بنده ضمن خوش��حالی از این اتفاق خوب و مبارک‬ ‫و قدردانی از تالش های صورت گرفته در راه حفظ کش��تی‬ ‫در المپیک‪ ،‬بزرگ��ی و پیروزی قهرمانان کش��تی فرنگی و‬ ‫ازاد ای��ران را در رقابت ه��ای جهانی پیش روی بوداپس��ت‬ ‫مجارستان‪ ،‬از خداوند منان خواستارم‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اروپایی ها استانبول را انداختند‬ ‫گفت وگوی مثلث با هاشمی طبا درباره نقش سیاست در میزبانی توکیو‬ ‫‪3‬‬ ‫توکی�و میزبان�ی المپی�ک ‪ 2020‬را از ان خود کرد‪.‬‬ ‫درباره این اتفاق با عضو اسبق‪ IOC‬ه م صحبت شدیم‪.‬‬ ‫مهندس هاش�م ی طبا در گفت وگو با مثلث از مکانیزم‬ ‫رای گیری و انتخاب میزبان م ی گوید‪.‬‬ ‫اقای مهندس هاش�م ی طبا! چه مکانیزمی برای‬ ‫اعطای میزبانی المپیک به یک شهر وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬مکانیزم کاندیدا ش��دن ب��رای میزبانی المپیک‬ ‫معموال این است که کش��ورها پیش��نهادهای خودشان را‬ ‫مطرح م ی کنند‪.‬‬ ‫این درخواست از چه زمانی مطرح م ی شود؟‬ ‫‪ l‬از هشت سال قبل از المپیکی که میزبان ی اش را‬ ‫م ی خواهند بگیرند‪ .‬در واقع کشورها پیشنهادهای خودشان‬ ‫را ب رای ‪ IOC‬م ی فرس��تند و ‪ IOC‬نیز این درخواست ها را‬ ‫به کمیس��یون برگزاری بازی های المپیک ارجاع م ی دهد و‬ ‫بعد به این کمیسیون ماموریت م ی دهد که بروند و شرایط‬ ‫ان شهرها را بررس��ی کنند؛ اینکه ایا صالحیت میزبانی را‬ ‫دارند یا خیر‪.‬‬ ‫ایا کشورها طرف حساب ‪ IOC‬هستند؟‬ ‫‪ l‬نکته ای که باید روی ان تاکید کنم این است که در‬ ‫موضوع گرفتن می زبانی المپیک کشورها مهم نیستند‪ ،‬بلکه‬ ‫شهر میزبان مورد توجه کمیته بی ن المللی المپیک خواهد‬ ‫بود‪ .‬به عنوان مثال ژاپن هرگز نخواهد گفت که ژاپن می زبان‬ ‫المپیک ‪ 2020‬است‪ ،‬بلکه نام شهر توکیو مطرح است‪.‬‬ ‫و اگر هیچ یک از ش��هرها باالی ‪ 50‬درصد رای نم ی اوردند‪،‬‬ ‫کاندیداهایی که بیش��ترین رای را اورده بودند به دور دوم راه‬ ‫پیدا م ی کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬در واقع مراحل خاصی دارد‪ .‬به سادگی این می زبانی‬ ‫به دست نم ی اید‪ .‬پروژه ای است که دولت هر کشور باید پای‬ ‫ان پروتکل را امضا کند‪ .‬همین طور شهرداری ان شهر نیز‬ ‫باید ان ق رارداد را امضا کند و بعد ای��ن تعهدنامه را به ‪IOC‬‬ ‫تحویل بدهند‪.‬‬ ‫تغیی راتی را از ش��هرها بخواهد انها باید به این خواس��ته ها‬ ‫تن بدهند‪ .‬این تغیی رات بیش��تر در موضوع سطح امکانات‬ ‫پیش م ی اید‪.‬‬ ‫چه مراحلی برای گرفتن میزبانی وجود دارد؟‬ ‫بعد از این مرحله چه خواهد شد؟‬ ‫‪ IOC l‬کمیته پنج یا هفت نفره ای را مامور م ی کند‬ ‫که بروند از این شهرهای کاندیدا شده بازدید کنند‪ .‬این افراد‬ ‫مامور هستند که ش��هرهای فاقد صالحیت را خیلی زود از‬ ‫گردونه رقابت حذف کنند‪.‬‬ ‫ش�هرهای مورد تایید چگونه مورد تحقیق قرار‬ ‫م ی گیرند؟‬ ‫‪ l‬شهرهایی که تایید م ی ش��وند در مجمع ‪IOC‬‬ ‫مورد بحث و بررس��ی قرار م ی گیرند‪ .‬اعض��ا در رابطه با این‬ ‫شهرها نقطه نظ رات شان را م ی گویند‪ .‬خب‪ ،‬این بار استانبول‪،‬‬ ‫مادرید و توکی��و کاندیدا بودند‪ .‬هر چند ش��کل رای گیری با‬ ‫زمانی که من در ‪ IOC‬بودم کمی فرق کرده است‪.‬‬ ‫چه فرقی؟‬ ‫‪ l‬زمانی که من در ‪ IOC‬بودم س��ه یا چهار ش��هر‬ ‫مورد بررسی و رای گیری قرار م ی گرفت‪ .‬اگر یک شهر باالی‬ ‫‪ 50‬درصد رای م ی اورد م ی توانست می زبانی را از ان خود کند‬ ‫ایا ‪ IOC‬ب ه طور مرتب خواستار تغییراتی در این‬ ‫شهرها م ی شود؟‬ ‫‪ l‬به هر حال یک واقعیتی وج��ود دارد‪ .‬اگر ‪IOC‬‬ ‫ش�یوه رای گیری کنونی الاقل در ترکیه اعتراض‬ ‫روس�ای دولت این کش�ور را همراه داشته است‪.‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬حقیقتا شیوه ای که در حال حاضر ب رای رای گیری‬ ‫به کار گرفتن��د را خیلی خ��وب متوجه نم ی ش��وم‪ .‬ان قدر‬ ‫روایت ها متفاوت اس��ت که نم ی توان یک تحلیل را صرفا‬ ‫درست برشمرد‪ .‬به هر حال گفته م ی ش��د که رقابت اصلی‬ ‫میان استانبول و مادرید بوده است‪ ،‬اما اینکه چطور م ی شود‬ ‫که توکیو در میان این دو شهر‪ ،‬برنده می زبانی المپیک ‪2020‬‬ ‫م ی شود را خوب متوجه نم ی شوم‪.‬‬ ‫گفته م ی ش�ود ‪ IOC‬پرسش�نام ه هایی را برای‬ ‫کشورها م ی فرستد‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ IOC ،‬پرسشنامه مفصلی دارد‪ .‬این پرسشنامه‬ ‫در مورد خیلی از مس��ائل از کش��ورهایی که شهرهای شان‬ ‫م ی خواهند میزبانی المپیک را بگیرند س��واالتی را مطرح‬ ‫م ی کند‪ .‬در مورد امکانات مالی‪ ،‬شرایط اجتماعی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫‪75‬‬ ‫امنیتی و خیلی از موارد دیگر ان کشورها موظف هستند این‬ ‫پرسشنامه ها را با دقت پاسخ بدهند‪.‬‬ ‫ایا ما م ی توانیم میزبان المپیک شویم؟‬ ‫‪ l‬ما نم ی توانیم میزبان المپیک باش��یم‪ .‬چون ما‬ ‫رژیم اشغالگر قدس را به رس��میت نم ی شناسیم‪ ،‬اما ‪IOC‬‬ ‫نظرش کامال با ما فرق دارد و انها را به رسمیت م ی شناسد‪.‬‬ ‫به همین دلیل به محض اینکه درخواس��ت میزبانی کنیم‬ ‫بالفاصله در همان مراحل ابتدایی خواسته ما را رد م ی کنند‪.‬‬ ‫یعنی هرگز این اتفاق عملی نیست؟‬ ‫‪ l‬مگر اینکه کمیته المپیک رژیم صهیونیس��تی‬ ‫تعلیق شده باشد‪ .‬از این گذشته مانع ما تنها این نیست‪ .‬ما‬ ‫باتوجه به ش��رایط مذهبی و دینی مان نم ی توانیم خیلی از‬ ‫مس��ائل را بپذیریم‪ .‬به همین دلیل اساسا نم ی توانیم طبق‬ ‫اس��تانداردهایی که ‪ IOC‬از ما م ی خواه��د پیش برویم‪ .‬ما‬ ‫استانداردهای خاص خودمان‬ ‫را داری��م‪ .‬مث�لا اینکه هیچ‬ ‫وقت اجازه نم ی دهیم خانم ها‬ ‫بدون حجاب وارد ورزشگاه ها‬ ‫شوند و دیگر مس��ائلی که‬ ‫نیازی به توضیح درباره اش‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫موارد تحقیقی هیات‬ ‫بازرسی چیست؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬در م��ورد هم��ه‬ ‫مسائل ان کشور تحقیق و‬ ‫بررسی م ی ش��ود‪ .‬اینکه ان‬ ‫کشور چه سابقه ای دارد؟ ایا‬ ‫در کارنامه اش بدنامی نیست؟‬ ‫ایا امکاناتش در حد استاندارد‬ ‫اس��ت؟ ایا از لحاظ اجتماعی‬ ‫و سیاس��ی و دیگ��ر جوانب‬ ‫م ی توان به ان ش��هر اعتماد‬ ‫کرد؟ به هر ح��ال همه این‬ ‫مس��ائل را در نظر م ی گیرند‬ ‫و خیلی سختگی رانه به قضیه‬ ‫نگاه م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫ایا به رژیم صهیونیستی میزبانی تعلق م ی گیرد؟‬ ‫‪ l‬به اسرائیل هم می زبانی نم ی دهند‪ .‬چون انها طبق‬ ‫منشور کمیته بی ن المللی المپیک دولتی با شعار نژادپرستانه‬ ‫محسوب م ی ش��وند‪ .‬در حالی که ‪ IOC‬اساسا یک جنبش‬ ‫غی ر مذهبی و نژادی است و به ش��دت با موضوع نژاد پرستی‬ ‫مشکل دارد‪ .‬بناب راین به طور طبیعی می زبانی المپیک هرگز‬ ‫به صهیونیس ت ها نم ی رسد‪.‬‬ ‫بازرس ها از چه زمانی کارشان را شروع م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬بازرس ها معموال از زمانی که درخواست ها از سوی‬ ‫کمیته بی ن المللی المپیک تایید م ی ش��ود کارش��ان را اغاز‬ ‫م ی کنند‪ .‬هیات بازرسی تشکیل م ی ش��ود و معموال شش‬ ‫سال قبل از المپیکی که در راه اس��ت این بررس ی ها شدت‬ ‫بیشتری هم به خود م ی گیرد‪.‬‬ ‫منظور از استانداردها چیست؟‬ ‫‪ l‬به هر حال کلیات امکانات ان شهرها مورد بررسی‬ ‫و تحقیق قرار م ی گیرد‪ .‬هتل ها‪ ،‬راه های دسترس��ی‪ ،‬شیوه‬ ‫حمل و نقل‪ ،‬ارامش سیاسی و اجتماعی و موارد این چنینی‬ ‫مورد سوال و تحقیق این هیات بازرس��ی است‪ .‬این هیات‬ ‫بازرس��ی در چند مرحله با روس��ای دولت ها م ی نش��ینند و‬ ‫مصاحبه م ی کنند تا بدانند انها دیدگاه شان درباره شهری که‬ ‫م ی خواهد میزبانی بگیرد چیست و چه وعده هایی خواهند‬ ‫داد‪ .‬این مصاحب ه ها را با دقت دنبال م ی کنند‪ .‬اگر قول و قراری‬ ‫مطرح م ی ش��ود ان را پیگیری م ی کنند و ممکن اس��ت در‬ ‫همین مرحله برخی کاندیداها حذف شوند‪ ،‬چون ب رای هیات‬ ‫بازرسی این شبهه پیش م ی اید که روسای دولت ان کشور‬ ‫‪76‬‬ ‫مصمم به گرفتن می زبانی از س��وی شهر تحت نظارت شان‬ ‫نیستند‪ .‬در واقع هر یک از دیدارهای هیات بازرسی با روسای‬ ‫دولت ها حکم مذاکره ای را دارد که روسای کشوری هایی که‬ ‫م ی خواهند می زبانی بگی رند خیلی باید مراقب باشند‪.‬‬ ‫ایا الب ی های پشت پرده در گرفتن میزبانی تعیین‬ ‫کننده نیست؟‬ ‫هم��واره البی در س��طح انتخابات مه��م بی ن المللی‬ ‫وجود دارد‪ .‬اما به نظر من البی فساد انگیز خیلی کم اتفاق‬ ‫م ی افتد‪ .‬مواردی بوده که بازرس��ان امتیازهایی داده اند و در‬ ‫قبالش رش��وه هایی دریافت کرده اند‪ .‬این اتفاق یک بار رخ‬ ‫داد و اتفاقا ان بازرس��ان از ‪ IOC‬اخ راج شدند‪ .‬در موردی که‬ ‫پیش امده بود به پسر یکی از این بازرسان بورسیه تحصیلی‬ ‫در بهترین ش��رایط ممکن داده ش��ده بود‪ .‬با همه اینها اما‬ ‫الب ی های مدیریتی بیشتر موثر است تا الب ی هایی که ما به‬ ‫انها م ی گوییم فس��ادانگیز‪.‬‬ ‫مثال برای گرفت��ن میزبانی‬ ‫برای پکن سامورانژ شخصا‬ ‫پای این مس��اله ایس��تاد و‬ ‫الب ی ه��ای خ��ودش را فعال‬ ‫کرد که میزبانی المپیک به‬ ‫پکن برسد تا چین فایده های‬ ‫ب ی شماری از این رویداد بزرگ‬ ‫بب��رد‪ .‬اما این ی��ک واقعیت‬ ‫است که در چنین رویدادهایی‬ ‫بده بس��تان هایی هست که‬ ‫ تردیدی هم درباره اش وجود‬ ‫ندارد‪ .‬مالحظات سیاسی هم‬ ‫شاید در کار باش��د‪ ،‬اما اینکه‬ ‫بگوییم بدون در نظر گرفتن‬ ‫صالحی ت ه��ای اصل��ی به‬ ‫فالن شهر می زبانی داده اند به‬ ‫نظرم حرف درس��تی نیست‪.‬‬ ‫می زبانی دادن به ش��هری که‬ ‫صالحیت ندارد امکان ندارد‪.‬‬ ‫اق�ای مهن�دس‬ ‫هاشم ی طبا! به نظر شما‬ ‫چرا استانبول حذف شد؟‬ ‫‪ l‬به نظ��رم دلی��ل این امر کامال روش��ن اس��ت‪.‬‬ ‫اروپای ی ها زیاد ترکیه را دوس��ت ندارن��د‪ .‬اصال نم ی خواهند‬ ‫ترکیه عضو اتحادیه اروپا شود‪ .‬تعداد اروپای ی ها در ‪ IOC‬زیاد‬ ‫اس��ت‪ .‬ان قدر زیاد که به راحتی توانستند استانبول را از دور‬ ‫رقابت بیندازند‪.‬‬ ‫نظرتان در مورد حذف مادرید چیست؟‬ ‫‪ l‬مادرید را نم ی دانم‪ .‬نم ی دانم چرا به این شهر رای‬ ‫ندادند‪ .‬اما اگر اشتباه نکنم یکی از دالیلی که مادرید نتوانست‬ ‫برنده ش��ود ضعف مال ی ش��ان بود‪ .‬ضعف مالی اسپانیا در‬ ‫شکست مادرید ب ی تاثیر نبود‪ .‬چون در این بین رشد اقتصادی‬ ‫ترکیه از خیلی از کشورهای اروپایی بیشتر است‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫المپیک یک بار در بارسلونا برگزار شده است و همین موضوع‬ ‫هم کم تاثیر نبود که شانس مادرید را ب رای گرفتن میزبانی‬ ‫دوباره المپیک کاهش دهد‪.‬‬ ‫ژاپن هم میزبانی گرفته بود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اما خیلی وقت پیش‪.‬‬ ‫ایا ب�رای برنده ش�دن توکی�و اجماع�ی در بین‬ ‫اعضای اصلی ‪ IOC‬صورت گرفت؟‬ ‫‪ l‬اعضایی که رای م ی دهند مس��تقل از کشورها‬ ‫هستند‪ .‬ما ‪ 40‬کشور در اس��یا داریم اما همی ن ها در ‪IOC‬‬ ‫تنها ‪ 20‬عضو دارند‪ .‬ام��ا تعداد اروپای ی ها خیلی بیش��تر از‬ ‫اینهاس��ت‪ .‬به نظرم ب رای رای دادن به توکیو میان اعضای‬ ‫‪ IOC‬هیچ اجماعی در کار نبود‪ .‬انها مستحق برنده شدن‬ ‫بودند‪g .‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با دکتر عادلی‬ ‫درباره شرایط ویژه ژاپنی ها‬ ‫انها چراغ‬ ‫خاموش حرکت‬ ‫می کنند‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫‪4‬‬ ‫سی د محمدحسین عادلی گرچه این روزها معاون‬ ‫س�رمای ه گذاری س�ازمان می�راث فرهنگ�ی‪ ،‬صنای�ع‬ ‫دس�تی و گردش�گری در دولت جدید شده اس�ت اما‏‬ ‫در س�ال های ‪ ۱۳۶۸‬تا ‪ ۱۳۷۳‬رئی س کل بانک مرکزی‬ ‫ایران و بعد از ان سفیر ایران در لندن و ژاپن بوده است‪.‬‬ ‫وی به درخواست مثلث پاسخ گفت و در مورد میزبانی‬ ‫المپیک ‪ 2020‬توکیو حرف های جالبی را مطرح کرد‪ .‬از‬ ‫ایشان به خاطر وقتی که به مثلث دادند سپاسگزاریم‪.‬‬ ‫اگ�ر بخواهید با رویک�ردی اجتماعی ب�ه موضوع‬ ‫توسعه ژاپن بپردازید به چه نکاتی اشاره م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬ژاپن کشوری با ویژگ ی های بسیار خاص و متفاوت با‬ ‫بسیاری از کشورهای جهان است‪ .‬ژاپن از هزاران جزیره کوچک‬ ‫و بزرگ درست شده است‪ .‬شش جزیره بزرگ از هوکایدو تا کیوشا‬ ‫که تنها یک چهارم این سرزمین قابل سکونت است‪ .‬در اکثر‬ ‫مناطق‪ ،‬طبیعت چهره خش��ن دارد‪ .‬زلزله های پشت سر هم و‬ ‫سرما و برف شمال و اب و هوای بسیار مرطوب و گرم جنوب؛‬ ‫همه این عوامل باعث شده که اجتماع ژاپن ویژه باشد‪ .‬انسجام‬ ‫ی هستند‬ ‫و وحدت بین مردم در عین تفاوت ها وجود دارد‪ .‬مردم ‬ ‫که با کم قانع هس��تند ولی ب رای تعالی خود از هیچ کوششی‬ ‫فرو گذار نم ی کنند‪ .‬جاه طلبی دارند ولی جاه طلبی را در فرایند‬ ‫زمانی و در بلند مدت تعریف م ی کنند‪ .‬عجله ندارند؛ کوتاه مدت‬ ‫فکر نم ی کنند‪ ،‬ب رای سلسله مراتب خود و افراد باتجربه احترام‬ ‫قائل هستند‪ ،‬نظم را در زندگی از همان کودکی به بچه ها یاد‬ ‫م ی دهند و اتحاد ملی خوبی دارند‪ ،‬همه اینها باعث شده که ژاپن‬ ‫امروز را درست کنند‪.‬‬ ‫از لحاظ اقتصادی ژاپن در معادالت بی ن المللی در‬ ‫چه مرتب ه ای ق�رار دارد و نوع تعامل این کش�ور با‬ ‫سایر کشورها بر چ ه اساسی شکل گرفته است؟‬ ‫‪ l‬ژاپن در سال‪ 1945‬به تلی از خاکستر تبدیل شده بود‬ ‫ولی توانست در عرض ‪ 25‬سال خود را به دومین کشور جهان‬ ‫از نظر تولید ناخالص داخلی برساند‪ .‬ژاپن از ‪ 1968‬تا همین دو‬ ‫سال پیش دومین اقتصاد جهان بود‪ .‬البته گرچه چین دومین‬ ‫اقتصاد جهان است ولی به لحاظ بهره وری هنوز خیلی از ژاپن‬ ‫عقب تر است‪ .‬این کشور از بزرگترین صادر کننده های جهان‬ ‫اس��ت و دارای تکنولوژی های خاص خودش است‪ .‬بناب راین از‬ ‫مرتبه باالیی در اقتصاد جهان برخوردار است‪.‬‬ ‫ی هس�تند؟ ب ه عنوان‬ ‫م�ردم ژاپن چگون�ه مردم� ‬ ‫مثال باتوج�ه به اینکه انها ح�اال میزبانی المپیک‬ ‫ی برای مردم این کش�ور در‬ ‫را گرفته اند‪ ،‬ایا س�هم ‬ ‫رسیدنبهاینموقعیتقائلهستید؟اگرمشارکتی‬ ‫در کار است‪ ،‬چگونه انجام م ی شود؟‬ ‫‪ l‬مردم ژاپن مردمی با پشتکار هستند‪ .‬انچه در مورد‬ ‫یزنند این است که ایشان مانند مورچه ها انقدر در‬ ‫انها مثال م ‬ ‫کارشان سعی م ی کنند و با حوصله کار م ی کنند تا کار خود را‬ ‫انجام دهند‪ .‬بناب راین پش��تکار دارند‪ .‬حوصله دارند و زود نا امید‬ ‫نم ی شوند‪ .‬از شکست خود درس م ی گی رند و درس های گذشته‬ ‫را همواره به خود گوشزد م ی کنند‪ .‬در گرفتن می زبانی انها هم‬ ‫همین خصوصیات باعث شد انها پیروز شوند چون خیلی قبل‬ ‫از اینها م ی خواستند می زبانی را بگی رند ولی موفق نشده بودند و‬ ‫ناامید هم نشدند‪.‬‬ ‫ایا ژاپن جامع ه ای س�نتی اس�ت یا مدرنیته بر ان‬ ‫حکمفرماست؟‬ ‫‪ l‬ژاپنتوانستهاستترکیبمناسبیازسنتومدرنیته‬ ‫را به نمایش بگذارد‪ .‬مدرنیته از اواخر ق��رن نوزدهم و در دوران‬ ‫میجی که همزمان بود با اصالح��ات دوران امیرکبیر در ای ران‬ ‫به ژاپن امد‪ .‬ژاپن امروز کش��ور بس��یار مدرن و تمیزی است‪.‬‬ ‫طزیست و رفاه مردم جایگاه بسیار باال یی دارد‪ .‬ولی در عین‬ ‫محی ‬ ‫حال توانسته اند هویت ژاپنی خود را حفظ کنند‪ .‬ژاپن ی ها بین‬ ‫استفاده از اخ رین تکنولوژی ها و تعامل با همه کشورهای جهان‬ ‫و حفظ هویت خود تعارضی نم ی بینند و موفق شده اند هردو را‬ ‫با هم داشته باشند‪.‬‬ ‫چه نقاط مشترک قابل توجهی از نظر اجتماعی و‬ ‫فرهنگی میان ای ران و ژاپن وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬ای ران و ژاپن در همه زمینه ها م ی توانند با هم تعامل‬ ‫کنند‪ .‬در زمینه هنری‪ ،‬فرهنگی و ادبیات تعامالت بسیار خوبی‬ ‫بین دو کشور وجود دارد‪ .‬ساالنه تع دادی از استادان ژاپنی به ای ران‬ ‫سفر م ی کنند و درباره ادبیات‪ ،‬هنر و فرهنگ ژاپنی سخنرانی‬ ‫م ی کنند‪ .‬تع دادی نیز ای ران شناس هستند و به زبان فارسی تکلم‬ ‫م ی کنند‪ .‬همین اخی را به همت یک ماهنامه ‪ ،‬یک گردهمایی‬ ‫برگزار شد که در ان دو استاد ادبیات فارسی ژاپنی شرکت کردند‬ ‫و به فارسی سخنرانی کردند‪.‬‬ ‫اقای دکتر عادلی! المپیک نه تنها بزرگترین اتفاق‬ ‫ورزشی اس�ت‪ ،‬بلکه یکی از مه م ترین اتفاق های‬ ‫اقتصادی نیز محسوب م ی شود‪ .‬ژاپن این میزبانی‬ ‫را دریافت کرده است‪ .‬انها چگونه برای رسیدن به‬ ‫چنین امتیازهایی در سطح بی ن الملل برنام ه ریزی‬ ‫م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬بله؛ موفق شده‪ .‬گرفتن امتیاز برگزاری المپیک یک‬ ‫کار منسجم‪ ،‬فش��رده و طاقت فرسای دیپلماسی بی ن المللی‬ ‫است‪ .‬هیچ کشوری با درخواست ساده یا حتی با رایزنی و البی‬ ‫معمولی نم ی تواند ب رنده ش��ود‪ .‬رقابت ب رای گرفتن این امتیاز‬ ‫بسیار فشرده و سخت است‪ .‬بسیاری از کشورها دنبال این امتیاز‬ ‫هستند‪ .‬علت این است که برگزاری المپیک در یک کشور هم‬ ‫درامد اقتصادی دارد و هم باعث ش��ناخت ان کشور در صحنه‬ ‫بی ن المللی م ی شود و توریس ت های زیادی را به ان کشور جذب‬ ‫نالمللیاستکهیک‬ ‫م ی کند‪.‬شایدمهمترازهمهاینهااعتباربی ‬ ‫کشوربه دستم ی اورد‪.‬ب االمپیکیککشورقدرتمدی ریتخود‬ ‫را به نمایش م ی گذارد‪ ،‬قدرت امنیت خود را ارائه م ی کند و همین‬ ‫‪ l‬این یک کار بلند مدت اس��ت‪ .‬تعامل کمیته ملی‬ ‫المپیک یک کش��ور و فدراس��یون های ورزش��ی ب��ا کمیته‬ ‫بی ن المللی المپیک باید یک تعامل دائمی و بلند مدت باشد‪.‬‬ ‫ش��روع کار و همکاری با المپیک بی ن الملل ب رای یک کشور‬ ‫کسب ابرو م ی کند‪ .‬از مهمترین عوامل کسب اعتبار و ابرو ‪،‬‬ ‫این است که یک کشور قوانین بی ن المللی را رعایت کند‪ ،‬در‬ ‫تصمیمات بی ن المللی مشارکت فعال داش��ته باشد و با بقیه‬ ‫کشورها تعامل و مفاهمه داشته باشد‪ .‬این کارها در طول زمان‬ ‫زمینه مناسبی ایجاد م ی کند که یک کشور بتواند ب رای گرفتن‬ ‫امتیاز برگزاری بازی ها ب رنده شود‪.‬‬ ‫ژاپن ی ه�ا در الب ی های پش�ت پرده قدرتمند ظاهر‬ ‫م ی شوند؛ این قدرت از کجاست؟‬ ‫چرا ای�ران نتوانس�ته در طول این س�ال ها از نظر‬ ‫اقتصادی نه مث�ل ژاپن بلکه مدلی ش�بیه به این‬ ‫کشور رفتار کند و پیش برود؟‬ ‫‪ l‬علل عدم توسعه مناس��ب از عوامل بسیار زیادی‬ ‫است که بحث مفصل و جداگانه ای را م ی طلبد‪ .‬تسلط دولت بر‬ ‫مقدرات کشور یکی از بزرگترین ع وامل است‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما ژاپن از المپیک چگونه در زمینه های‬ ‫مختلف بهره خواهد برد؟‬ ‫‪ l‬به نظرم ژاپن از المپیک در همه زمینه های فرهنگی‪،‬‬ ‫اقتصادی و اعتبار بی ن المللی در حد باالی ان م ی تواند بهره ببرد‪.‬‬ ‫در کار ورزشی هم باتوجه به اینکه مسابقات در زمین ژاپن برگزار‬ ‫م ی شود‪ ،‬حتما ژاپن رتبه بهتری را نسبت به سایر کشورها ب رای‬ ‫خود رقم خ واهد زد‪.‬‬ ‫ایا ایران م ی تواند روزی میزبان المپیک شود؟ این‬ ‫ظرفیت در م�ورد ایران وج�ود دارد ی�ا همچنان از‬ ‫کورس رقابت های این چنینی جا مانده است؟‬ ‫‪ l‬ژاپن ی ها کمتر اهل شو اف هستند و عالقه مندند که‬ ‫کارها را بدون سر و صدا پیش بب رند‪ .‬قبل از اینکه کاری انجام و‬ ‫تکمیل نشده باشد‪ ،‬ان را در بوق و کرنا نم ی کنند‪ .‬دنبال استفاده‬ ‫ابزاری و سیاسی ب رای کارهای کوچک نیستند‪ .‬م ی خ واهند کار‬ ‫تمام شود بعد اعالم کنند‪ .‬در عین حال اهل مذاکره و معامله‬ ‫هستند‪ ،‬بناب راین در مذاکر ه ترجیح م ی دهند ابتدا ان را به ارامی‬ ‫ و پشت درهای بسته انجام دهند و بعد ان را اشکار کنند‪ .‬قدرت‬ ‫انها از اراده انها و پشتکار انها م ی اید‪ .‬البته ادم های اهل انعطافی‬ ‫هستند و همین هم بر شانس انها در پیروزی موثر است‪.‬‬ ‫شما کتاب ارزشمندی با عنوان «بازسازی ژاپن بعد‬ ‫از جنگ» را تالیف کرده اید‪ .‬چه انگیزه ای باعث شد‬ ‫این کتاب را بنویس�ید و ضرورت تالیف این کتاب‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫‪ l‬روابط فرهنگی و مردمی باید گس��ترش بیشتری‬ ‫داشته باش��د‪ .‬باید بین دو کشور جلس��ات فرهنگی و هنری‬ ‫ی و دانش��گاهی و‬ ‫بیش��تری صورت گیرد‪ .‬گروه ه��ای علم ‬ ‫مخصوصا دانش��جویان باید بیشتر به کش��ورهای یکدیگر‬ ‫تو امد کنند‪ .‬برگزاری جشنواره های مشترک بین دو کشور‬ ‫رف ‬ ‫و به ویژه در گیر کردن ج وانان این دو کشور بسیار مهم است‪.‬‬ ‫ب�رای تالیف ای�ن کتاب ب�ا چه کس�انی صحبت‬ ‫کرده اید؟‬ ‫ب ه عنوان رئیس انجمن دوستی ایران و ژاپن فکر‬ ‫م ی کنید برای اس�تفاده کردن از تجربی�ات گران‬ ‫ژاپن ی ها‪ ،‬ای ران چگونه باید عمل کند؟‬ ‫ایا انه�ا در هر زمین�ه ای عالقه مند هس�تند که با‬ ‫ایران همکاری کنند؟ اگر پاس�خ منفی است چرا و‬ ‫به چه دلیل؟‬ ‫‪ l‬البته در شرایط حاضر گرچه مقامات ژاپنی از ه ر گونه‬ ‫تماس های مردمی استقبال م ی کنند ولی در عمل معلوم است‬ ‫ورزش‬ ‫ژاپن ی ها بیش�تر خواس�تار تعامل در چه بخشی‬ ‫هس�تند؟ در واقع تعامل در کدام بخ�ش در حال‬ ‫حاضر بیشتر به سود ای ران است؟‬ ‫اجرای ی کردن یک برنام�ه ب ا اهمیتی چون گرفتن‬ ‫میزبانی المپیک در ژاپن چگونه انجام م ی شود؟ در‬ ‫واقع سوال اینجاست که نهادهای دولتی چگونه با‬ ‫کمیته ملی المپیک این کشور هم راهی م ی کنند؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬ای ران و ژاپن به لحاظ فرهنگی اشتراکات زیادی دارند‪.‬‬ ‫از زمان جاده اب ریشم بین این دو سرزمین روابط تجاری برقرار بوده‬ ‫است‪ .‬هر دو به هویت خود عالقه مند هس��تند و بر ان اصرار‬ ‫دارند‪ .‬هر دو کشور در اسیا از بازیگران مهم سیاسی محسوب‬ ‫م ی شوند‪ .‬دوران اصالحات اقتصادی و تکنولوژیک هر دو کشور‬ ‫از نیمه دوم قرن‪ 19‬شروع شده است‪ .‬هنرهای مینیاتوری در هر‬ ‫دو کشور از جایگاه خاصی برخوردار است‪ .‬البته اخی را معلوم شده‬ ‫اس��ت که هنر زرینه فام در چند دهه قبل‪ ،‬از ای ران به ژاپن رفته‬ ‫است‪ .‬به ه ر حال نقاط مشترک زیادی دارند‪.‬‬ ‫که توانسته است کشورهای دیگر را می زبانی کند خود قوت و‬ ‫جایگاه بی ن المللی او را ارتقا م ی دهد‪.‬‬ ‫که خیلی محتاط هستند‪ .‬علت احتیاط زیاد از حد انها و برخی‬ ‫محدودیت ها هم این است که نم ی خ واهند دیگر دوستان خود را‬ ‫نظیر امریکا تحریک کنند‪ .‬بیم ان دارند که همین مختصر هم‬ ‫با فشار های غی ر معقول امریکا کاهش یابد‪.‬‬ ‫‪ l‬امیدوارم روزی ای ران بتواند این کار را انجام دهد‪ .‬همه‬ ‫ظرفی ت های بالقوه ان در کشورمان موجود است‪ .‬اساسا ای ران با‬ ‫ارتقای ورزش اش باید به این سمت گام بردارد‪.‬‬ ‫‪ l‬م ی خواستم بدانم چگونه یک ملت شکس ت خورده‬ ‫که زندگ ی اش نابود ش��ده و فرصت های زیادی را از دست داده‬ ‫است م ی تواند دو باره نه فقط روی پای خود بایستد‪ ،‬بلکه مقام‬ ‫دوم اقتصاد جهان را پی دا م ی کند‪ .‬احیای ژاپن در قرن بیستم و‬ ‫بعد از جنگ معجزه بود و شناخت این معجزه هم جذاب است‬ ‫و هم م ی توانست درسی ب رای کشور مان باشد‪ .‬سال هایی که‬ ‫این کار را کردم ای ران تازه از جنگ تحمیلی خالص شده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬ب رای تالیف ای��ن کتاب غیر از تحقیقات وس��یع‬ ‫کتابخانه ای‪ ،‬با مدی ران مل��ی و بنگاه های بزرگ ژاپن که هنوز‬ ‫زنده بودند و خودشان دست اندر کار بازسازی ژاپن بودند‪ ،‬به طور‬ ‫مفصل صحبت کردم‪ .‬بناب راین کار خیلی عینی و واقعی از اب‬ ‫درامد و ب رنده جایزه هم شد‪g.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫کاش من هم عبور تو را دیده بودم‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫هشت واژه و هشتمین امام‬ ‫ایرانیان به محبت به ال علی شهره بودند و دل های این خطه گرایشی ب ی حد و حصر به علویان داشتند‪ .‬همه این مساله را م ی دانستند‪ .‬مامون م ی خواست از این نکته به نفع‬ ‫خویشتن استفاده کند‪ .‬او که در زمان پدرش والى خراسان بود‪ ،‬بعد از درافتادن با برادرش امین و کش�تن او‪ ،‬مرکز خالفت را از بغداد به مرو منتقل کرده بود‪ .‬مامون گمان م ی کرد با‬ ‫امدن على بن موسى الرضا(ع) به ایران‪ ،‬ضمن پر شدن خالء علمى و معنوى‪ ،‬با مطرح کردن ولیعهدى ان حضرت‪ ،‬در ظاهر به خواسته هاى طرفداران ال على و پیروان امام هشتم جامه‬ ‫عمل پوشانده م ی شود و ارامشى در قلمرو حکومت ایجاد و راه بهره بردارى هاى سیاس�ى هم هموار م ی گردد‪ .‬امام از قصد مامون اگاه بودند اما به قصد افشا کردن نیات نه چندان‬ ‫خیرخواهانه مامون عباسی پس از اصرار فراوان از سوی او‪ ،‬پذیرفتند که به خراسان سفر کنند‪ .‬این سفر منشا خیر و برکات فراوانی بود‪ ،‬این سفر جغرافیای عالم تشیع را از مدینه به‬ ‫ایران منتقل کرده بود و سبب شد تا تفرقه و انشقاقی که بین شیعیان وجود داشت‪ ،‬خاتمه یابد‪ .‬مکتب فکری که شیعیان در ان دوره داشتند و به دست امام باقر(ع) و امام صادق(ع)‬ ‫شکل گرفته بود‪ ،‬با هجرت امام رضا (ع) ترویج شد‪ .‬سفر تاریخی امام هشتم شیعیان در طول تاریخ هم تاثیر غی ر قابل انکاری بر فرهنگ ایرانی گذاشت‪ .‬در استانه میالد ان بزرگوار‬ ‫نگاهی داریم به چند کلیدواژه و کار فرهنگی که با ایشان ارتباط مستقیم دارد‪.‬‬ ‫جایگاه‬ ‫قدمگاه‬ ‫م ی‪‎‬گویند سال ‪ 200‬هـ‪ .‬ق حضرت رضا(ع) که از‬ ‫مدینه عازم مرو بودند‪ ،‬در این مکان توقف کرده و چون‬ ‫خواستند با خاک تیمم کنند‪ ،‬ابی جاری پدید امد‪ .‬این‬ ‫وقایع مهم‪ ،‬این مکان را به مکانی مقدس و ایمن ب رای‬ ‫زائران در کنار مسیر مشهد تبدیل کرد که در دوره‪‎‬های‬ ‫مختلف مجموعه‪‎‬ای میان راهی ش��امل کاروانس��را‪،‬‬ ‫اب انبار‪ ،‬حمام و مکان‪‎‬هایی جهت اتراق زائران و مسافران در حاشیه خیابان شکل گرفت‪.‬‬ ‫این باغ در بستری کوهستانی و در دامنه جنوب کوه بینالود و رو به دشت نیشابور واقع شده‬ ‫است و از سمت جنوب به جاده نیشابور‪-‬مشهد اتصال م ی‪‎‬یابد‪ .‬شکل اصلی باغ کنونی در‬ ‫دوران صفوی و به دستور شاه عباس اول احداث شد و در دوره های بعدی در زمان شاه سلیمان‬ ‫صفوی و در دوران ناصرالدین ش��اه قاجار مرمت‪‎‬هایی جهت حفاظ��ت و احیای باغ صورت‬ ‫پذیرفت‪g .‬‬ ‫‪78‬‬ ‫بنا‬ ‫گنبد طال‬ ‫مشخ ص ترین نماد و نشانه بیرونى حرم مطهر امام‬ ‫رضا(ع) علی ه السالم‪ ،‬گنبد طالیى ان است که مجاوران‬ ‫و مسافران با دیدن ان بناى باش��کوه‪ ،‬سالم و درودى بر‬ ‫هشتمین امام نثار مى سازند‪ .‬نخستین گنبد بر فراز مزار‬ ‫قدسى حضرت امام رضا علی ه السالم‪ ،‬به فرمان سلطان‬ ‫سنجر س��لجوقى (‪ 511‬ـ ‪ 552‬ق) و به کوشش وزیر وى‪،‬‬ ‫شرف الدین قمى ساخته شد‪ .‬جنس ان گنبد از کاشى بود‪ .‬گنبد اغازین همان است که اینک‬ ‫از داخل حرم مطهر دیده مى شود و س��طح مقعر و مقرنس اینه کارى ان پیداست‪ .‬در دوران‬ ‫شاه طهماسب صفوى‪ ،‬پس از جمع اورى خشت هاى کاش��ى‪ ،‬گنبدى با روکش طال بر فراز‬ ‫گنبد پیشین بنا شد‪ .‬این همان گنبدى است که امروزه در نماى بیرونى به چشم مى اید‪ .‬از ان‬ ‫پس این گنبد بارها مورد مرمت قرار گرفته است‪ .‬در کنار گنبد طال باید به گلدسته ها هم اشاره‬ ‫کنیم که از نمادهای حرم مطهر هشتمین امام شیعیان است‪g .‬‬ ‫مینیاتور‬ ‫بنا‬ ‫ضامن اهو‬ ‫یک��ی از مش��هورترین مینیاتوره��ای ای ران��ی‪،‬‬ ‫مینیاتوری است که استاد فرشچیان کشیده است‪ .‬نقش‬ ‫تابلو به داستان مشهوری اشاره دارد که به یکی از القاب‬ ‫امام رضا(ع) هم بدل شده است‪ .‬داستانی که مطابق ان‪،‬‬ ‫امام ضمانت یک اهو را پیش یک ش��کارچی م ی کند‪.‬‬ ‫تابلوی استاد فرش��چیان این حکایت را بیان م ی کند‪.‬‬ ‫فرشچیان که دلیل کشیدن این مینیاتور را ادای نذری به امام رضا(ع) م ی داند‪ ،‬در مورد تابلوی‬ ‫خود این گونه توضیح م ی دهد‪« :‬تمام عناصر تشکی ل دهنده تابلوی ضامن اهو و تمام خطوط‬ ‫و پرسوناژهای ان‪ ،‬همه معطوف به وجود امام رضا(ع) هستند و تمام منحن ی ها به سوی ایشان‬ ‫ختم م ی شوند‪ .‬پرسوناژ امام (ع) از لحاظ رنگ و فرم هم طوری قرار گرفته که در فراز بوده و باقی‬ ‫عناصر در فرود باشند‪ .‬در چهره بچ ه اهوانی که به خدمت حضرت م ی ایند‪ ،‬حالتی از خوشحالی‬ ‫و شادمانی توام با احترام دیده م ی شود‪ ،‬که این احترام به صورت زانو زدن در ب رابر امام(ع) متجلی‬ ‫است‪ ».‬استاد فرشچیان این مینیاتور را در سال ‪ 1358‬کشیده است‪g .‬‬ ‫ادبیات‬ ‫ضریح مطهر‬ ‫ضریح مطهر که پیکر مقدس حضرت امام رضا (ع)‬ ‫در ان مدفون است‪ ،‬زیر گنبدی زرین و باشکوه قرار دارد‬ ‫و هس��ته مرکزی بناهای اس��تان قدس رضوی به شمار‬ ‫م ی اید‪ .‬در سال های اغازین به خاک سپاری پیکر پاک‬ ‫امام (ع)‪ ،‬حرم مطهر به صورت بنایی ساده با مصالح ویژه‬ ‫ان دوران بنا ش��ده بود‪ ،‬چنان که بقعه مطهر تنها یک‬ ‫در ورودی ساده پیش روی مبارک داش��ت و دارای تزئیناتی مختصر به سبک ان زمان بود‪.‬‬ ‫صفه های اضالع حرم به جز صفه پیش رو‪ ،‬به س��وی خارج از بنا بسته بود‪ .‬بر فراز بقعه تنها‬ ‫قب ه ای وجود داشت‪ .‬در ان سال های دور زمی ن های اط راف حرم مطهر‪ ،‬همه خالی از سکنه‬ ‫بود و نوغان که یکی از دو قصبه معروف و معتبر توس بود‪ ،‬تنها ابادی مس��کونی منطقه‬ ‫محسوب م ی شد‪ .‬اولین ضریح در عهد صفویه روی قبر مطهر نصب شد و تا ان زمان تنها‬ ‫صندوقی روی قبر قرار داشت و ضریح کنونی چهارمین ضریح از جنس طال و نقره م ی باشد‬ ‫که در سال ‪ 1338‬شمسی روی مرقد مطهر نصب شده است‪g .‬‬ ‫نماد‬ ‫شعر‬ ‫نقاره زنی‬ ‫چشمه های خروشان تو را م ی شناسند‬ ‫موج های پریشان تو را م ی شناسند‬ ‫پرسش تشنگی را تو ابی‪ ،‬جوابی‬ ‫ریگ های بیابان تو را م ی شناسند‬ ‫اینک ای خوب‪ ،‬فصل غریبی سر امد‬ ‫چون تمام غریبان تو را م ی شناسند‬ ‫کاش من هم عبور تو را دیده بودم‬ ‫کوچه های خ راسان‪ ،‬تو را م ی شناسند‬ ‫قیصر امین پور‬ ‫کتاب‬ ‫از مناظرات تا ط ب الرضا‬ ‫معرفی تمام کتاب ها و حتی بهتری��ن کتاب هایی که‬ ‫در مورد وجود ش��ریف امام رضا (ع) باتوجه به ابعاد چندوجهی‬ ‫ش��خصیت امام وجود دارد و نیز به علت تع��دد کتاب عمال‬ ‫ممکن نیست اما به مصداق مشت نمونه خروار چند کتاب را‬ ‫در این زمینه معرفی م ی کنیم‪.‬‬ ‫کتاب مناظرات تاریخی امام رضا (ع) با پیروان‬ ‫مذاهب و مکاتب دیگر‪ :‬زندگی عل ی بن موس��ی الرضا(ع)‬ ‫ابعاد مختلفی دارد که یکی از انها بعد علمی و فرهنگی است‪.‬‬ ‫ان حضرت که در عصر عباسیان م ی زیست و امواج سهمگین‬ ‫حمالت مکتب ها و فرقه های مختلف به اصول و فروع اسالم‬ ‫را از نزدیک مشاهده م ی کرد‪ ،‬با اقدامات فرهنگی و مناظ رات‬ ‫ی خویش‪ ،‬به دفاع از حریم عقاید اس�لامی برخاست و از‬ ‫علم ‬ ‫چشمه سار علوم ناب رضوی‪ ،‬همگان را بهره مند کرد‪ .‬ایت اهلل‬ ‫مکارم ش��ی رازی‪ ،‬از مراجع عظام تقلید‪ ،‬در این نوشتار‪ ،‬این بعد‬ ‫از زندگی امام هشتم را به طور فش��رده و دقیق بررسی کرده و‬ ‫با الهام از مناظ رات امام‪ ،‬رهنمودهای��ی ب رای جامعه علم ی و‬ ‫حوزوی عرضه داشته اند‪.‬‬ ‫طب الرضا‪ :‬از نخستین کسانی که در پزشکی کتاب‬ ‫نوشته‪ ،‬امام علی بن موس ی الرضا(ع) است‪ .‬امام وقتی به سوی‬ ‫طوس م ی امد‪ ،‬در نیش��ابور در مجلس مام��ون با جماعتی‬ ‫از فالس��فه و پزشکان چون یوحنا بن ماس��ویه و جبرئیل بن‬ ‫یخش��وع و ابن بهله هندی و دیگر افراد گردامدند و سخن از‬ ‫طب به میان امد‪ .‬وقتی مامون در این باره از امام پرسش کرد‪،‬‬ ‫حضرت فرمود‪« :‬ب رای من به مرور زم��ان تجربیاتی حاصل‬ ‫گشته که م ی نویسم‪ ».‬حضرت‪ ،‬کتابی را درباره امور پزشکی‬ ‫نوشت و ب رای او فرس��تاد و مامون دس��تور داد تا ان را با طال‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫از نشابور بر موجی از «ال» گذشتی‬ ‫ای که امواج توفان تو را م ی شناسند‬ ‫کبوترهای حرم‬ ‫تصویر کبوترها در گوشه گوشه حرم امام رضا(ع)‬ ‫ان قدر ب رایمان تصویر اش��نایی اس��ت که نم ی توان‬ ‫ان بارگاه مبارک را بدون حض��ور کبوتران تصور کرد‪.‬‬ ‫به گونه ای که این کبوتران نق��ش پررنگی در ادبیات‬ ‫رضوی دارند‪ .‬این پرنده های زیبا دیگ��ر جزئی از حرم‬ ‫ش��ده اند‪ .‬بس��یاری از زائرانی که از نقاط دور و نزدیک‬ ‫به زیارت این بارگاه م ی ایند‪ ،‬نذرش��ان را با غذا دادن به‬ ‫انها یا ازادکردن شان در اس��تان حضرت ادا م ی کنند‪.‬‬ ‫کس��ی تاریخچه ای از کبوترهای حرم ندارد؛ اما نسل‬ ‫کبوتر ها ی امروز و نس��ل های گذشته تغییر کرده اند‪،‬‬ ‫یعنی دیگ��ر چون قدیم ها «کبوترچاهی» نیس��تند و‬ ‫امروز از هر نژادی را بی ن انها می توان یافت‪g .‬‬ ‫گر چه از زمان دقیق و چگونگی پیدایش رس��م‬ ‫نقاره نوازی در اس��تان قدس رضوی اطالع روشنی در‬ ‫دست نیست‪ ،‬اما رواج و دوام این سنت دیرینه ای رانی در‬ ‫اماکن متبرکه‪ ،‬مبین ان است که مسلمان ای رانی ذوق‬ ‫و هنر خویش را با شور ایمان درامیخته‪ ،‬هنر معماری‬ ‫را در خدمت فرهنگ اسالمی و در قالب طرح های بدیع‬ ‫در محراب‪ ،‬گنبد‪ ،‬مناره و‪ ...‬متجلی ساخته اند‪.‬‬ ‫اکنون همه روزه به جز ایام س��وگواری و ماه های‬ ‫محرم و صفر‪ ،‬دو نوبت پی��ش از طلوع و غروب افتاب‬ ‫به مدت بیست دقیقه نقاره نواخته م ی شود و در جشن‬ ‫اعیاد عالوه بر نوبت های معمول دو یا س��ه نوبت به‬ ‫ترتیب یک س��اعت بعد از غروب و یک ساعت بعد از‬ ‫طلوع افتاب نقاره نوازی م ی شود و در ماه رمضان یک‬ ‫نوبت در دو ساعت مانده به سحر و بعد از اتمام مناجات‬ ‫موذنان به مدت نیم ساعت نقاره سحر و یک ربع قبل‬ ‫از غروب افتاب نقاره افطار نواخته م ی شود و در جشن‬ ‫نوروز و زمان تحویل ساعت نیز نقاره خانه مراسم اجرا‬ ‫م ی کند‪g .‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫نام تو رخصت رویش است و ط راوت‬ ‫زین سبب برگ و باران تو را م ی شناسند‬ ‫مراسم‬ ‫بنویسند‪ ،‬از این روی‪ ،‬به رساله ذهبیه مشهور است‪.‬‬ ‫قران حکی�م از منظر امام رض�ا(ع)‪ :‬کتاب «قران‬ ‫حکیم از منظر امام رضا علی ه الس�لام» نوشته حکیم و مفسر‬ ‫گران قدر استاد جوادی املی است‪ .‬ایشان در پیشگفتار این کتاب‬ ‫اظهار داشته است که این کتابخالصه اىاستدربارهقران حکیم‬ ‫در پیشگاه امام هشتم حضرت على بن موسى الرضا علی ه السالم‬ ‫تا بدین وسیله مقام منیع حضرت در پرتو نور قران کریم اشکار‬ ‫شود و از طرفى معارف عالى قران حکیم با بیان این قران ناطق‬ ‫روش��ن گردد‪ .‬متن اصلی کتاب حاضر ع ربی بوده که با عنوان‬ ‫یالرضا و الق ران الحکیم» منتشر شده است‪ .‬کتاب‬ ‫«علی بن موس ‬ ‫در مباحث خود‪ ،‬موضوعات قران علمی و عینی‪ ،‬راه شناخت قران‪،‬‬ ‫موانع شناخت قران‪ ،‬تفاوت تدبر در قران‪ ،‬تشویق قران به تحصیل‬ ‫برهان عقلی و دریافت شهود قلبی و‪ ...‬را مطرح کرده است‪.‬‬ ‫زندگی سیاسی هش�تمین امام‪ :‬کتاب فوق که‬ ‫اصل ان به زبان عربی اس��ت‪ ،‬با ترجمه فارسی‪ ،‬به تفصیل‪،‬‬ ‫حیات سیاسی و اجتماعی امام رضا‪ ،‬تحوالت ان و روش های‬ ‫امام در راه جهاد و عقیده را نشان داده است‪ .‬ویژگی بارز کتاب‪،‬‬ ‫سبک استداللی و استنادات تاریخی و منطقی ان است‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫درد دربی‬ ‫چرا دربی تهران همیشه زشت می شود؟‬ ‫افشین خماند‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دیـــدار‬ ‫این جوجه اردک زش��ت فوتبال ماست‪ .‬همه به انتظار‬ ‫م ی نش��ینیم که ش��اید روزی این جوجه بد قیاف��ه‪ ،‬عنق و‬ ‫ب��د ادا تبدیل به قوی��ی زیبا ش��ود که به‬ ‫تماشایش بنشینیم و لذت ببریم؛ انتظاری‬ ‫که گویا همیشه سرنوشتی غیر از حسرت‬ ‫ن��دارد‪ .‬این جوجه س��ر بزرگ ش��دن ندارد‬ ‫و نم ی خواه��د از این زش��تی رها ش��ود‪.‬‬ ‫اری؛ دربی ش��هر ته ران‪ ،‬چ��ه ان روزها که‬ ‫نم ی دانس��تیم که ای��ن مدل ب��ازی بین‬ ‫همشهری ها لقبی خارجی دارد که م ی توان‬ ‫دربی خواندش یا دارب��ی‪ ،‬همان روزها که‬ ‫ب رای ما این مس��ابقه‪« ،‬بازی پرسپولیس‬ ‫و استقالل » بود‪ ،‬ب ی هیچ لقبی‪ ،‬چه حاال‬ ‫که نامی ب رای ان انتخاب کرده اند که الاقل‬ ‫از گزینش ن��ام «رایانک مالش��ی» ب رای‬ ‫«تبلت» با مسما تر است؛ ش��هراورد‪ .‬این‬ ‫بازی هی چ گاه‪ ،‬تبدیل به ی��ک بازی زیبا و‬ ‫فنی از نوع فوتبالی ان نش��ده است‪ ،‬همه‬ ‫جذابی ت های این مسابقه در رجز خوان ی ها‬ ‫و کری خوان ی های ان خالصه م ی ش��ود‪.‬‬ ‫ب رای انهایی که این بازی را دوس��ت دارند‪،‬‬ ‫همی ن هاس��ت که م ی مان��د‪ ،‬همان هایی‬ ‫که شماره ها را در دستانش��ان و انگشتان‬ ‫دستانش��ان به نمایش م ی گذارند‪ ،‬شش و‬ ‫چهار‪ .‬ب رای انها همین کافی اس��ت ب رای‬ ‫انکه بعد از دو روز ناس��زا گفتن به کیفیت‬ ‫پایین مسابقه‪ ،‬چند ماه بعد را منتظر بمانند‬ ‫تا بازی برگشت شروع شود‪ .‬این بازی مثل‬ ‫همان جوجه زشتی م ی ماند‪ ،‬بازی کردن با‬ ‫ان جذاب است‪ ،‬هر چند که زیبایی میسر‬ ‫نیست! این بازی خاص است‪ ،‬مشخصات‬ ‫و مختصات خودش را دارد که ب رای تعریف‬ ‫ان شاید یک جمله در شرایط کنونی کافی‬ ‫باشد‪« :‬دربی ته ران؛ زیباترین بازی دنیاست‪،‬‬ ‫البته فقط و فقط تا سوت اغاز بازی»‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫چرا دربی زشت است؟‬ ‫کلیشه ای که م ی توان به سوال چرایی زیبا نبودن بازی‬ ‫دربی داد‪ ،‬ان است که این بازی حساس است‪ .‬گویی اینکه‬ ‫‪80‬‬ ‫این روزها‪ ،‬توجیه بدون منطق دیگری هم دارد‪ ،‬ضمیمه ان‬ ‫م ی شود که دلیل زیبا نبودن دربی‪ ،‬بزرگ شدن ب ی جهت ان‬ ‫توسط مطبوعات اس��ت‪ .‬گویی بزرگ بودن و حساس بودن‬ ‫این مسابقه نقص و مش��کل بازی است‪ ،‬نوعی پاک کردن‬ ‫صورت مساله به این شکل که چون نم ی توان کیفیت این‬ ‫بازی را به اندازه حساس��یت ان باال برد‪ ،‬پس بیاییم بازی را‬ ‫در اندازه یک بازی معمولی کوچک کنیم‪ .‬هرچند این تالش‬ ‫همواره محکوم به شکست است‪ .‬سال هاست که خیل ی ها‬ ‫به ش��کل دیگری و با جمالتی مثل اینک��ه «این بازی هم‬ ‫سه امتیاز دارد» به جنگ حساسیت دربی رفته اند‪ ،‬اما حتی‬ ‫انهایی که این جمالت را به زبان م ی اورند هم به درس��تی‬ ‫جمله خود اعتقاد ندارند و این جمله خود نشانی است ب رای‬ ‫حساسیت بس��یار این مسابقه‪ .‬بهتر ان اس��ت که به جای‬ ‫جنگیدن ب ی دلیل و ب ی حاصل با حساس��یت مس��ابقه‪ ،‬به‬ ‫این باور برسیم که حساسیت و جذابیت با هم هیچ تضادی‬ ‫ندارند و م ی توان حساسیت را ب رای رسیدن به جذابیت مورد‬ ‫استفاده قرار داد‪ .‬دربی ته ران تنها بازی حساس دنیا نیست‪.‬‬ ‫بازی های حساس و بزرگ به شکل دربی در همه جای جهان‬ ‫برگزار م ی شود اما این حساسیت دلیل نم ی شود که از کیفیت‬ ‫فنی مسابقه کاسته ش��ود‪ ،‬به عنوان مثال ال کالسیکو را در‬ ‫نطر بگیرید‪ ،‬بدون ش��ک مهم ترین بازی فوتبال در سطح‬ ‫جهان است که م ی تواند میلیونها نفر را مشغول خود سازد‪،‬‬ ‫اما بسیار دیده ایم که این بازی در باالترین سطح کیفی خود‬ ‫برگزار م ی شود‪ .‬در این مسابقات رئال و بارسلونا حساسیت‬ ‫بازی را بهانه ای ب رای بهتر بازی کردن م ی کنند تا کسانی که‬ ‫این بازی را پیگیری م ی کنند به اوج لذت برسند‪.‬‬ ‫حساس��یت هی��چ گاه دلی��ل از بین رفت��ن جذابیت‬ ‫نم ی شود‪ .‬انچه دربی را زشت م ی کند‪ ،‬رضایت است‪ .‬چندی‬ ‫قبل نقل قولی از س��عید فائقی معاون فنی پیشین سازمان‬ ‫تربی ت بدنی حاشی ه ساز بود که گفته م ی شود‪ ،‬در یک دربی‬ ‫پس از انکه دو بازیکن پرس��پولیس اخ راج شدند به رختکن‬ ‫م��ی رود و از بازیکنان حریف م ی خواهد ک��ه مراعات کنند‪.‬‬ ‫این خود نشانی از ان چیزی است که ما رضایت م ی خوانیم‪.‬‬ ‫دربی تا سوت اغاز جذاب است و پس از سوت پایان غیرقابل‬ ‫پی ش بینی‪ .‬نم ی توان اتفاقات پس از پایان مسابقه را در همه‬ ‫ابعاد گمانه زنی کرد‪.‬‬ ‫این ب��ازی م ی تواند سرنوش��ت ادم ه��ا را تغییر دهد‪،‬‬ ‫منصور پورحیدری پس از شکس��ت در درب��ی بود که دیگر‬ ‫ی هم با ان‬ ‫لباس مربیگ��ری را از تن در اورد‪ ،‬پروی��ز مظلوم ‬ ‫دربی معروف‪ ،‬از س��طح اول فوتبال ای ران حذف شد‪ ،‬یورگن‬ ‫گده با شکست در دربی برکنار شد و حمید درخشان هم وقتی‬ ‫بازی برده را مساوی کرد‪ ،‬دیگر هیچ گاه از سطح گزینه ب رای‬ ‫نیمکت پرس��پولیس باال تر نرفت‪ .‬بازیکنانی که در دربی با‬ ‫یک اشتباه نابود شدند هم کم نیستند‪ .‬تبعات روی سکوها‬ ‫هم گاهی به مش��کالت اضافه م ی کند‪ .‬ب رای همین همه‬ ‫راضی هستند که این بازی را بدون دردسر پشت سر بگذارند‪.‬‬ ‫این رضایت است که درد دربی را م ی سازد تا انجا که بسیاری‬ ‫عطای جاودانه شدن در فوتبال ای ران را به لقایش م ی بخشند‪.‬‬ ‫دربی ‪77‬‬ ‫در دربی ‪ 77‬هم این رضایت را م ی شد دید‪ .‬البته ذکر این‬ ‫نکته ضروری اس��ت که در بازی دو تیم‬ ‫استقالل و پرس��پولیس از ابتدای فصل‬ ‫نوعی نتیجه گرایی به چش��م م ی خورد‪،‬‬ ‫یعنی هر دو تیم در تمام مسابقات قبل‬ ‫از بازی دربی هم بیشتر از انکه به بازی‬ ‫زیبا فک��ر کنند‪ ،‬به گرفت��ن نتیجه فکر‬ ‫م ی کردند‪ .‬دو تیم حتی در مس��ابقاتی‬ ‫که پی��ش از دربی با اخت�لاف گل باال‬ ‫هم برنده شده بودند‪ ،‬ان چنان زیبا بازی‬ ‫نکرده بودند که بتوان انتظار داشت که در‬ ‫دربی به دنبال یک بازی تماشاگر پسند‬ ‫و دیدنی م ی روند‪ .‬پس انتظار یک بازی‬ ‫محتاطانه از بازی م ی رفت‪ ،‬اعالم ترکیب‬ ‫دو تیم و این نکته که هر دو مربی از سه ‬ ‫هافبک دفاع��ی اس��تفاده کردند‪ ،‬مهر‬ ‫تاییدی بر این نکته بود ک��ه این بازی‪،‬‬ ‫بیش��تر بر بازی فیزیکی و تکیه بر گل‬ ‫نخوردن اصرار دارد و نباید مصاحب ه های‬ ‫کری وار قبل از بازی را جدی گرفت‪ .‬بازی‬ ‫هم مطابق معمول ی��ک درگیری تمام‬ ‫عیار بود‪ .‬مس��ابقه م ی توانس��ت برنده‬ ‫هم داشته باش��د تا می زان منتقدانش به‬ ‫می زان ه��واداران تیم ه��ای برنده نصف‬ ‫شود اما بازی همان را داشت که انتظارش‬ ‫م ی رفت‪ ،‬رضایت دو مربی به تس��اوی‬ ‫و دل بس��تن ب��ه اتفاقات ب��رای بردن‬ ‫احتمالی‪ .‬تنها ش��اید پیام صادقیان بود‬ ‫که به اقتضای جوان ی اش نم ی توانست‬ ‫به رضایت برس��د و م ی خواس��ت کاری‬ ‫کند‪ ،‬کارستان‪ .‬دربی ‪ 77‬هم تمام شد‪ ،‬باز‬ ‫هم منتظر م ی مانیم ب رای دربی ‪ ،78‬ب رای‬ ‫درب ی های بعدی‪ .‬باز ه��م چند روز مانده‬ ‫به بازی تب بازی همه ما را م ی گیرد‪ ،‬باز‬ ‫هم اعداد را با انگش��تان دستمان پیوند‬ ‫م ی زنیم و خاطره ه��ا را مرور م ی کنیم و امی��دوار م ی مانیم‬ ‫که شاید این بار جریان فرق کند‪ ،‬شاید این بار حساسیت به‬ ‫جسارت منتهی شود‪ ،‬نه به رضایت! ‪g‬‬ ‫چند گام تا جاودانگی‬ ‫رافائل نادال قهرمان ‪ US OPEN‬شد‬ ‫انچه جوان در اینه م ی بیند‪ ،‬پیر در خش��ت خام م ی بیند‪ ...‬اگر این ضرب المثل فارسی را به‬ ‫مسابقات گراند اسلم تنیس ببریم‪ ،‬م ی توانیم با این خبر بیرون بیاییم که «رافائل نادال‪ ،‬قهرمان یو‬ ‫اس اوپن» شد‪ .‬اتفاقی که حین تماشای مسابقه اصال پذیرفتنی نبود که نادال‪ ،‬در مقابل جوکوویچ‬ ‫که با اعتماد به نفس کامل بازی م ی کرد به برتری برسد اما در پایان این اتفاق افتاد و فینال گرند‬ ‫اسلم اوپن امریکا که پر بود از هیجان و تنش‪ ،‬با پیروزی ‪ 1-3‬نادال مقابل نفر اول رده بندی جهانی‬ ‫و با نتایج ‪ 6-4 ،3-6 ،6-2‬و ‪ 6-1‬به پایان رسید تا فوق ستاره اسپانیایی ب رای دومین بار قهرمانی‬ ‫در یو اس اوپن را تجربه کند‪ .‬این بازی سه ساعت و ‪ 21‬دقیقه طول کشید‪ .‬حاال نادال در رده سوم‬ ‫رکوردداران قهرمانی در گرند اس��لم ها قرار دارد‪ .‬او که در ماه فوریه بعد از هفته ها غیبت دوباره به‬ ‫می دان برگشت‪ ،‬حاال ‪ 13‬قهرمانی گرند اسلم در کارنامه دارد و این یعنی یکی کمتر از پیت سمپ راس‬ ‫و چهار تا کمتر از راجر فدرر‪ .‬نکته اینجاست که نادال تا چندی قبل‪ ،‬دچار مصدومیتی شده بود که‬ ‫حتی ضربه زدن به توپ تنیس را ب رایش ناممکن م ی کرد و شاید لحظاتی هم به خداحافظی فکر‬ ‫کرده بود اما او م ی تواند به زدن یک رکورد جاودانه بیندیشد‪ .‬نادال که در سال‪ 2013‬در ‪ 22‬بازی روی‬ ‫زمین سخت شکس ت ناپذیر بوده است و همچنین این دهمین عنوان قهرمانی او در سیزدهمین‬ ‫تورنمنتی است که بعد از پشت سر گذاش��تن مصدومیت هفت ماهه در ان شرکت کرده‪ ،‬پس از‬ ‫پایان مسابقه گفت‪« :‬این موفقیت شگفت انگیز است‪ .‬هرگز انتظار ان را نداشتم‪ .‬زندگی همین‬ ‫است و من شانس دارم‪ .‬من شیفته رقابت هستم و واقعا ورزش را دوست دارم‪ .‬حرفه ام هم ایجاب‬ ‫شهاب ثاقب‬ ‫م ی کند که درگیر مسابقاتی مانند مسابقه امروز باش��م‪ .‬از هر لحظه ان لذت م ی برم‪ .‬ولی اوضاع‬ ‫همیشه این طور نیست‪ .‬چند سال پیش من این شانس را نداشتم‪ .‬حداکثر تالش خودم را کردم و‬ ‫با عشق کار کردم تا به اینجا رسیدم‪».‬‬ ‫جووکویچ مرد اول تنیس جهان ب رای چهارمین بار شکست را در اوپن امریکا تجربه م ی کرد‪.‬‬ ‫او غیر از دو بار ناکامی مقابل نادال و شکس��ت پارسال از ماری‪ ،‬سال ‪ ۲۰۰۷‬هم در سه ست پیاپی‬ ‫مقابل فدرر تسلیم ش��ده بود‪ .‬جووکویچ در پایان بازی خودش را سرزنش کرد و گفت‪« :‬همه اش‬ ‫تقصیر خودم بود‪ .‬اشتباهات ب ی موردی در لحظات حساس در فورهندها داشتم و دو سرویس را هم‬ ‫در لحظاتی که نباید‪ ،‬از دست دادم‪ .‬بعد از ان او خیلی خیلی بهتر بازی کرد و من نتوانستم خودم را‬ ‫بازیابی کنم‪ .‬دوست داشتم ب رنده باشم اما باید قبول کنم که او در لحظات مهم بهتر بود و شایسته‬ ‫برد‪ .‬به او تبریک م ی گویم و به جلو حرکت م ی کنم‪g ».‬‬ ‫انتخاب نهایی بوکر‬ ‫اسیب شناسی مباحث مهدویت‬ ‫دیـــدار‬ ‫بوکر‪ ،‬مهمترین جایزه ادبی بریتانیا چهل روز پس از انتش��ار فهرست اولیه کاندیداها‪،‬‬ ‫فهرست نهایی خود را که در برگیرنده نام شش کتاب است‪ ،‬اعالم کرد که نشان دهنده تنوع‬ ‫انتخاب ها و جوانگرایی اس��ت‪ .‬وقتی رابرت مک فارلین‪ ،‬رئیس گروه داوری امسال فهرست‬ ‫اولیه این رقابت را اعالم م ی کرد‪ ،‬گفته بود که این فهرست تا جایی که به خاطر دارد‪ ،‬متنوع ترین‬ ‫فهرست اولیه این جایزه است‪ .‬او حق داش��ت‪ .‬همین تنوع را م ی توان در فهرست نهایی این‬ ‫رقابت نیز مشاهده کرد‪ .‬گروه داوری که با بررسی ‪ 151‬رمان شروع به بررسی داستان معاصر‬ ‫و افق های فراروی ان کرده بود‪ ،‬مطالب گوناگونی از موضوع های اخالقی تا مینیاتوری را در‬ ‫ب رابر چشم خود داشت و در فهرست اولیه‪ ،‬برجسته ترین اثار را از این میان انتخاب کرد‪ .‬اکنون‪،‬‬ ‫همین تنوع را م ی توان در فهرس��ت نهایی نیز مش��اهده کرد‪ .‬حضور نمونه هایی از ادبیات‬ ‫نیوزیلند‪ ،‬انگلس��تان‪ ،‬کانادا‪ ،‬ای رلند و زیمبابوه اثبات کننده تنوعی اس��ت که هر طعم و عطر‬ ‫خاصی را با خود وارد این فهرست کرده است‪.‬‬ ‫فهرست نهایی بوکر ‪ 2013‬شامل این اثار است‪:‬‬ ‫«به اسم های جدید نیاز داریم» نوشته نووایولت بوالوایو‬ ‫«اجرام اسمانی» نوشته النور کاتون‬ ‫«درو» نوشته جیم کریس‬ ‫«زمین پست» نوشته جومپا الهیری‬ ‫«قصه ای ب رای زمان حال» نوشته راث اوزکی‬ ‫«وصیتنامه ماری» نوشته کالم تویی بینخ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫کتاب «شهاب ثاقب؛ اسی ب شناس��ی مباحث مهدویت» را علیرضا رمضانیان به رشته‬ ‫تحریر دراورده است‪ .‬یکی از اهداف نگارش این اثر اسی ب زدایی تحریف مفاهیم و اموزه های‬ ‫مهدویت است‪ ،‬زی را اسی ب های فرهنگ مهدویت موجب سستی اعتقاد مردم نسبت به اصل‬ ‫وجود امام زمان(عج) و گاهی سبب گرایش به افراد یا مجموعه های منحرف م ی شود‪.‬‬ ‫کتاب «شهاب ثاقب؛ اسی ب شناسی مباحث مهدویت» در ‪ 18‬بخش به محتوای معرفت‬ ‫و شناخت امام زمان(عج)‪ ،‬مفهوم اسی ب شناسی‪ ،‬برداشت های انحرافی از مقوله انتظار فرج‪ ،‬‬ ‫افراط و تفریط در ارائه چهره مهر و قهر‪ ،‬طرح مباحث غیرضروری‪ ،‬شتاب زدگی و تعجیل‪ ،‬دور‬ ‫ش��مردن وقت ظهور‪ ،‬تعیین زمان ظهور‪ ،‬تطبیق عالئم ظهور ب��ر مصادیق خاص‪ ،‬افراط و‬ ‫تفریط در تبیین مفهوم غیبت و ضعف شناخت و ایمان به امام غایب م ی پردازد‪ .‬همچنین‬ ‫دیگر بخش های این اثر شامل موضوعات مالقات گرایی‪ ،‬مدعیان دروغین مهدویت و نیابت‪،‬‬ ‫ارزوگرایان ب ی عمل‪ ،‬متوسلین دنیاخواه‪ ،‬جشن ها و دعاها ‪ ،‬عدم پیروی از والیت فقیه و نواب عام‬ ‫امام زمان(عج) و حب دنیا م ی شود‪ .‬در بخشی از این کتاب نوشته شده است‪« :‬اصل ظهور امام‬ ‫زمان(عج) امری است قطعی و وعده ای است الهی که قطعا و یقینا انجام م ی پذیرد و هی چ گونه‬ ‫تغییری در ان واقع نخواهد شد‪ .‬اما وقت این امر مبارک بنابر روایات که از ائمه(ع) رسیده است‪،‬‬ ‫ممکن است مقدم یا موخر گردد‪ ،‬جلو بیفتد یا به تاخیر بینجامد‪ ،‬یعنی وقت قطعی و الیتغیر‬ ‫ان وجود ندارد‪ ».‬نخستین چاپ کتاب «ش��هاب ثاقب؛ اسی ب شناسی مباحث مهدویت» با‬ ‫شمارگان یک هزار نسخه در ‪ 344‬صفحه و به بهای ‪ 120‬هزار ریال به تازگی از سوی انتشارات‬ ‫نقش نگین راهی بازار کتاب شده است‪g .‬‬ ‫معتبرترین جایزه ادبی انگلستان لیست داد‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫والدیمیر‬ ‫پوتین روی‬ ‫جلدتایم‬ ‫اوباما و‬ ‫جنگ سوژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫مسکوتایمز از‬ ‫برنامهروسیه‬ ‫برای صلح‬ ‫در سوریه‬ ‫می گوید‬ ‫‪81‬‬ ‫اخبار حمل و نقل ریلی در یک نگاه‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪189‬‬ ‫پورسیداقایی‪ ،‬مدیرعامل راه اهن شد‬ ‫‪ l‬محسن پورس��یداقایی به عنوان مدیرعامل جدید‬ ‫راه اهن جمهوری اس�لامی ایران منصوب ش��د‪ .‬محس��ن‬ ‫پورس��یداقایی در جلس��ه هیات دولت به عنوان مدیرعامل‬ ‫راه اهن جمهوری اسالمی ایران و معاون وزیر را هو شهرسازی‬ ‫منصوب ش��د‪ .‬پورس��یداقایی مدرک تحصیلی دکترا دارد و‬ ‫مدرس دانشکده مهندسی راه اهن دانش��گاه علم و صنعت‬ ‫است‪ .‬در کارنامه کاری وی عناوینی چون عضو هیات مدیره‬ ‫راه اهن‪ ،‬معاون ناوگان شرکت راه اهن و مدیرعامل شرکت‬ ‫لو نقل ریلی رجاء از سال ‪ 1378‬تا ‪ 1385‬ثبت شده است‪.‬‬ ‫حم ‬ ‫لو نقل ریلی‬ ‫پورسیداقایی پیش از این‪ ،‬مدیرعامل بخش حم ‬ ‫شرکت مپنا بوده است‪.‬‬ ‫پی�ام تبریک مدیرعام�ل و کارکن�ان رجاء به‬ ‫مدیرعامل جدید راه اهن ج‪.‬ا‪.‬ا‬ ‫‪ l‬مدیرعامل و کارکنان شرکت حمل و نقل ریلی رجاء‬ ‫به مناسبت انتصاب مدیرعامل جدید راه اهن ج‪.‬ا‪.‬ا پیام تبریکی‬ ‫صادر کردند‪ ،‬متن این پیام به این شرح است‪.‬‬ ‫جناب اق��ای دکتر پورس��یداقایی ؛ انتصاب شایس��ته‬ ‫جنابعالی را به عنوان معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل‬ ‫راه اهن جمهوری اس�لامی ایران تبری��ک و تهنیت عرض‬ ‫نموده و امید اس��ت درایت‪ ،‬هوش��مندی و تجارب ارزشمند‬ ‫حضرت عالی منشا اثرات خیر در عرصه صنعت حمل و نقل‬ ‫ریلی گردد‪ .‬بی شک با همت و اتحاد همه دلسوزان این حوزه‬ ‫تخصصی همراه با مدیریت جنابعالی‪ ،‬در اینده نزدیک شاهد‬ ‫شکوفایی و توسعه چش��مگیر این صنعت بزرگ و اقتصادی‬ ‫خواهیم بود‪.‬‬ ‫واگن حمل خودرو در مس�یر تبریز – مشهد‬ ‫راه اندازی شد‬ ‫‪ l‬در راستای ایجاد تسهیالت بیشتر برای متقاضیان‬ ‫س��فر با قطار‪ ،‬ش��رکت حمل و نقل ریلی رج��اء واگن حمل‬ ‫خودرو در مسیر تبریز – مش��هد و بالعکس را راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫مدیر بازرگانی و برنامه ریزی قطارهای شرکت رجاء با اعالم‬ ‫ظرفیت جابه جایی پنج خودرو برای ه��ر واگن حمل خودرو‬ ‫مسیر تبریز – مشهد و بالعکس در هر س��یر افزود‪« :‬قیمت‬ ‫بلیت یک طرفه این واگن ها ب��رای هر خودرو یک میلیون و‬ ‫‪ 150‬هزار ریال و خرید دوطرفه بلیت ان دو میلیون و ‪ 300‬هزار‬ ‫ریال است‪ ».‬مرتضی جعفری با اعالم اینکه خریداران بلیت‬ ‫حمل خودرو حتما مندرجات بلیت ص��ادره را به دقت کنترل‬ ‫کرده و ساعت تحویل خودرو را در مبدا در نظر داشته باشند‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬خدمت جدید برای استفاده متقاضیان سفر با قطار از‬ ‫خودروی شخصی در مسیر مقصد بوده که به لحاظ اقتصادی‬ ‫نیز اس��تفاده از واگن های حمل خودرو به صرفه تر و مهمتر‬ ‫از ان ایمن تر است‪ ».‬وی خاطر نش��ان کرد‪« :‬با اضافه شدن‬ ‫واگن حمل خودرو در مس��یر تبریز – مشهد‪ ،‬در حال حاضر‬ ‫این تسهیالت برای مسافران در ‪ 16‬مسیر ریلی کشور ارائه‬ ‫می ش��ود‪ ».‬مدیر بازرگانی و برنامه ریزی شرکت رجاء اظهار‬ ‫داشت‪ :‬خدمات حمل خودروی شخصی به همراه قطارهای‬ ‫مس��افری در محورهای تهران – مش��هد‪ ،‬تهران – شیراز‪،‬‬ ‫شیراز – مشهد‪ ،‬تهران – اهواز‪ ،‬تهران – تبریز‪ ،‬تهران – یزد‪،‬‬ ‫تهران – کرمان‪ ،‬اصفهان – بندرعباس‪ ،‬تهران – بندرعباس‪،‬‬ ‫یزد – مشهد‪ ،‬یزد – بندرعباس‪ ،‬بندرعباس – مشهد‪ ،‬تهران‬ ‫– زاهدان‪ ،‬کرمان ‪ -‬مش��هد و اندیمش��ک – مشهد برقرار‬ ‫است‪ ».‬وی با بیان اینکه برای خرید همزمان دوطرفه بلیت‬ ‫واگن های حمل خودرو در مسیرهای مختلف تخفیفاتی نیز‬ ‫در نظر گرفته شده است‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬با استقبال هموطنان از‬ ‫این خدمات‪ ،‬سرویس ها در مسیرهای پرتقاضا اضافه شده و‬ ‫در صورت عدم استقبال باتوجه به هزینه های وارده مجبور به‬ ‫حذف واگن های حمل خودرو در مسیرهای کم تقاضا خواهیم‬ ‫بود‪ ».‬جعفری گفت‪« :‬هموطنان گرامی برای کسب اطالعات‬ ‫بیشتر در خصوص نحوه خرید بلیت واگن های حمل خودرو‬ ‫در مسیرهای مختلف‪ ،‬روزهای حرکت‪ ،‬بهای بلیت این نوع‬ ‫واگن ها و‪ ...‬می توانند عالوه بر مراجعه به سایت رجاء به نشانی‬ ‫‪ www.raja.ir‬با سامانه اطالع رسانی و ارتباط با مشتری‬ ‫این شرکت از طریق تلفن ‪ 1539‬تماس حاصل نمایند‪».‬‬ ‫یکه زارع مدیرعامل ایران خودرو شد‬ ‫با برگزاری جلس��ه هیات مدی��ره ایران خودرو ‪ ،‬هاش��م‬ ‫یکه زارع با رای تمام اعضا به عنوان مدیرعامل جدید این شرکت‬ ‫برگزیده ش��د‪ .‬در چند هفته اخیر اخبار غیررس��می حکایت از‬ ‫تغییر مدیرعامل ایران خودرو و قطعی شدن جایگزینی هاشم‬ ‫یکه زارع به جای جواد نجم الدین داشت‪ .‬با این حال با برگزاری‬ ‫جلسه هیات مدیره‪ ،‬وی رسما به این سمت منصوب شد ‪ .‬هاشم‬ ‫یکه زارع که پیش از این نیز عض��و هیات مدیره گروه صنعتی‬ ‫‪82‬‬ ‫ایران خودرو بود‪ ،‬کار خ��ود را در ایران خودرو ش��روع کرده و‬ ‫سکان بزرگترین خودروس��ازی خاورمیانه را در دست گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬وی فعالیت خود در پس��ت های مدیریتی را در حوزه‬ ‫سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران از سال ‪ 61‬با عضویت‬ ‫در هیات مدیره و مدیرعاملی شرکت صنایع ماشین های چوب‬ ‫اغاز کرد‪ .‬عضویت در هیات مدیره و مدیرعاملی شرکت طراحی‬ ‫مهندسی تکنوتار به مدت پنج سال‪ ،‬عضویت در هیات مدیره و‬ ‫تش�ریح عملک�رد واحد اش�یای پیدا ش�ده‬ ‫مدیریت رجاء خ راسان از سال‪ 88‬تاکنون‬ ‫‪ l‬مدیر رجاء خراسان‪ ،‬عملکرد واحد اشیای پیدا شده این‬ ‫مدیریت از زمان اغاز به کار در سال ‪ 88‬تاکنون را تشریح کرد‪.‬‬ ‫محمد رضا باللی گفت‪« :‬واحد اشیای پیدا شده مدیریت رجاء‬ ‫خراسان با تصمیم مدیران و مسئوالن شرکت رجاء به منظور‬ ‫افزایش رضایت مندی مسافران در سال ‪ 88‬در ایستگاه راه اهن‬ ‫مشهد دایر شده و تا اواخر سال ‪ 91‬در اختیار این مدیریت بود‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬کارکنان این مجموعه با اه��داف امانت داری‪ ،‬با‬ ‫تالش فراوان مس��ئولیت پیگیری و تحویل اشیاء جامانده از‬ ‫مسافران در قطارها و ایس��تگاه های مسافری تحت پوشش‬ ‫به صاحبانش��ان را بر عهده داش��ته و نیز نگهداری و تحویل‬ ‫اقالمی که صاحبان ان اقالم مراجعه نکرده اند به ستاد فرامین‬ ‫حضرت امام (ره) را نیز انجام می دادند که جا دارد از زحمات این‬ ‫عزیزان تقدیر و تش��کر کنم‪ ».‬مدیر رجاء خراسان گفت‪« :‬در‬ ‫تیر ماه امس��ال و به دلیل عدم مراجعه صاحبان کاالها اقالم‬ ‫موجود در این واحد پس از اخذ مجوزهای الزم به ستاد فرامین‬ ‫حضرت امام (ره) تحویل داده شد‪ ».‬باللی گفت‪« :‬از سال‪1388‬‬ ‫تاکنون‪ ،‬مجموعا ‪ 19‬هزار و ‪ 915‬اقالم پیدا ش��ده از مسافران‬ ‫تحویل این واحد شده که تعداد‪ 7‬هزار و‪ 25‬قلم ان به صاحبانش‬ ‫بازگردانده شد و تعداد‪ 12‬هزار و‪ 890‬مورد دیگر به ستاد فرامین‬ ‫حضرت امام (ره) تحویل گردید‪ ».‬وی در خصوص نوع اجناس‬ ‫جامانده از مسافران گفت‪« :‬وجه نقد‪ ،‬گوشی تلفن همراه‪ ،‬دوربین‬ ‫عکاسی و فیلمبرداری‪ ،‬ساعت‪ ،‬قطعات شبه طال و نقره‪ ،‬مدارک‬ ‫شناسایی معتبر و‪ ...‬از جمله موارد جامانده از مسافران در قطارها‬ ‫و ایستگاه های مسافری است‪».‬‬ ‫عملکردپن ج ماههنمایندگیرجاءدراذربایجان‬ ‫تشریحشد‬ ‫‪ l‬طی پنج ماهه نخس��ت س��ال جاری بی��ش از ‪614‬‬ ‫هزار نفر مس��افر در ناحیه اذربایجان توسط قطارهای شرکت‬ ‫لو نقل ریلی رجاء جابه جا ش��د‪ .‬رئیس نمایندگی رجاء در‬ ‫حم ‬ ‫راه اهن اذربایجان افزود‪« :‬این تعداد مسافر‪ ،‬بالغ بر ‪ 561‬هزار و‬ ‫‪ 900‬نفر با قطارهای داخلی و بین المللی و افزون بر ‪ 52‬هزار و‬ ‫‪ 400‬نفرباقطارهایمحلیسفرکردند‪».‬علیرضاسلیمانیگفت‪:‬‬ ‫تو برگشت‬ ‫«قطار ریل باس دانشگاه اذربایجان با چهار رام رف ‬ ‫روزانه در بهار امس��ال بیش از ‪ 32‬هزار نفر دانش��جو را جابه جا‬ ‫کرد‪ ».‬وی در خصوص عملکرد واحد فنی و تعمیرات واگن های‬ ‫مسافری در این نمایندگی اظهار داشت‪« :‬طی این مدت چهار‬ ‫هزار و‪ 676‬مورد تعمیرات جاری در واگن های مسافری صورت‬ ‫گرفته و چهار هزار و ‪ 732‬دستگاه واگن مسافری به وسیله ترن‬ ‫واش شست وشو و جرمگیری ش��د‪ ».‬سلیمانی نظارت بر امور‬ ‫تجهیزات و بهداشت قطارهای مسافری در قالب طرح نظارت‬ ‫راهبری قطارها را از دیگ��ر موارد مربوط به ح��وزه قطارهای‬ ‫مسافری ذکر کرد و گفت‪ 240« :‬برگ گزارش ناظرین این طرح‬ ‫برای انجام اقدامات بعدی به اداره کل اعزام و خدمات راهبری‬ ‫شرکت ارس��ال گردید‪ ».‬رئیس نمایندگی رجاء در اذربایجان‬ ‫در خصوص فعالیت های اموزش��ی این نمایندگی گفت‪« :‬با‬ ‫همکاری مرکز اموزش شرکت‪ ،‬دوره های اموزشی مقدماتی‬ ‫زبانانگلیسیمختصروسایقطارومقدماتیمتصدیانفروش‬ ‫بلیت جمعا به مدت‪ 1600‬نفر ساعت برگزار شد‪g».‬‬ ‫مدیرعاملی شرکت سایپا دیزل به مدت ‪ 12‬سال‪ ،‬عضویت در‬ ‫هیات مدیره و مدیرعاملی ش��رکت پارس خودرو به مدت پنج‬ ‫سال‪ ،‬از جمله سوابق مدیریتی «هاش��م یکه زارع» است‪ .‬وی‬ ‫همچنین عضویت در هیات مدیره شرکت های محور خودرو‪،‬‬ ‫شهاب خودرو‪ ،‬موتورسازان‪ ،‬سایپا دیزل‪ ،‬مگاموتور‪ ،‬سازه گستر‪،‬‬ ‫پارس الکتریک و ایران خودرو و مشاور خودرو سازمان گسترش‬ ‫و نوسازی صنایع ایران را نیز بر عهده داش��ته است‪ .‬وی که از‬ ‫سال ‪ 88‬مدیرعامل ایران خودرو دیزل بود‪ ،‬ریاست هیات مدیره‬ ‫شرکت های مهرکام پارس و لیزینگ خودروکار را نیز بر عهده‬ ‫داشته است‪g.‬‬ ‫توسط بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫نمایشگاه بانکداری اسالمی در مصال های‬ ‫سراسر کشور برپا شد‬ ‫مو المسلمین‬ ‫حجت االسال ‬ ‫صدیقی‪ ،‬امام جمعه‬ ‫موقت تهران گفت‪« :‬ما‬ ‫مسلمانان اقتصاد اسالمی‬ ‫می خواهیم‪ ،‬بانک اسالمی‬ ‫نیاز داریم که مبنای تولید‬ ‫و اجرایش با موازین شرع‬ ‫هماهنگ باشد که اگر‬ ‫اینگونه شد خداوند متعال‬ ‫هم ما را در این مسیر‬ ‫کمک خواهد کرد‪».‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪189‬‬ ‫همزمان با هفته بانکداری اس�لامی‪ ،‬نمایشگاه ویژه‬ ‫دستاوردهای بانکداری اس�لامی توسط بانک مهر اقتصاد‬ ‫در مصال های نماز جمعه سراسر کشور برپا شد‪ .‬به گزارش‬ ‫روابط عمومی بانک مهر اقتصاد؛ ابراهیم صفرلکی‪ ،‬رئیس‬ ‫اداره کل روابط عمومی هدف از برگزاری این نمایش��گاه را‬ ‫پاس��خگویی به دغدغه علما‪ ،‬مراجع عظام‪ ،‬دلسوزان نظام‬ ‫و احاد جامع��ه در زمینه ترویج بانکداری اس�لامی و توجه‬ ‫به مقوله الزامات اس��تقرار و عملیاتی کردن ان در سیستم‬ ‫بانکی عنوان کرد و گفت‪« :‬اگاه سازی مردم از نحوه اجرای‬ ‫عقود اسالمی و اطالع رس��انی از انطباق دس��تورالعمل ها‬ ‫و قراردادهای بانک با قوانین ش��رع مق��دس نیز از اهداف‬ ‫اصل��ی برپایی این نمایش��گاه ها ب��ود‪ ».‬صفرلکی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬در این نمایش��گاه‪ ،‬نمازگ��زاران و بازدیدکنندگان از‬ ‫نزدیک ب��ا اقدامات عمل��ی بانک مهر اقتصاد در راس��تای‬ ‫پیاده سازی بانکداری اسالمی اشنا شدند و باتوجه به حضور‬ ‫کارشناسان مربوطه در محل نمایشگاه به سواالت و شبهات‬ ‫احتمالی بازدیدکنندگان در زمین��ه مفاهیم و کارکردهای‬ ‫انواع عقود اسالمی‪ ،‬پاسخ های الزم داده شد‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«گوشه هایی از اقدامات بانک در زمینه بانکداری اسالمی‬ ‫در این نمایش��گاه در قالب عکس‪ ،‬پوس��تر و بنر به نمایش‬ ‫گذاش��ته ش��د و توزیع کتابچه معامالت بانکداری در بین‬ ‫نمازگزاران‪ ،‬توزیع برگه و بروشور شرکت در مسابقه بزرگ‬ ‫بانکداری اسالمی و پاسخ به س��واالت نمازگزاران از دیگر‬ ‫برنامه های جنبی ان بود‪ ».‬رئیس اداره کل روابط عمومی با‬ ‫اشاره به تهیه و توزیع نرم افزار و کتاب برای اگاه سازی مردم‬ ‫از نحوه اجرای عقود اس�لامی و نحوه اجرای فعالیت های‬ ‫بانکی اف��زود‪« :‬بانک مهر اقتصاد تمام ت��وان خود را برای‬ ‫ ترویج هر چه بیش��تر فرهن��گ بانکداری اس�لامی به کار‬ ‫گرفته‪ ،‬چرا که معتقدیم سالم س��ازی اقتصاد کشور‪ ،‬توزیع‬ ‫عادالنه ث��روت‪ ،‬گس��ترش عدالت اقتصادی‪ ،‬ش��کوفایی‬ ‫اقتصاد‪ ،‬کس��ب روزی حالل و رفع فق��ر و تبعیض در گرو‬ ‫پیاده سازی اقتصاد اسالمی است‪ ».‬بر اساس این گزارش‪،‬‬ ‫این نمایشگاه ها مورد استقبال ائمه جمعه‪ ،‬مسئوالن استانی‬ ‫و نمازگزاران سراسر کشور قرار گرفت‪.‬‬ ‫حجت االسالم والمسلمین صدیقی‪ :‬محور‬ ‫زندگی سالم در اسالم‪ ،‬اقتصاد اسالمی است‬ ‫‪ l‬امام جمعه موقت تهران در دیدار با معاون اعتبارات‬ ‫و تجهیز منابع و کارکنان بان��ک مهر اقتصاد تهران بزرگ‪،‬‬ ‫اقتصاد اسالمی را محور زندگی سالم در اسالم عنوان کرد‪.‬‬ ‫به گزارش روابط عمومی بانک مه��ر اقتصاد تهران بزرگ‪،‬‬ ‫حجت االسالم و المس��لمین صدیق��ی‪ ،‬ام��ام جمعه موقت‬ ‫تهران در این دیدار با اش��اره به رهکرد ام��ام خمینی (ره)‬ ‫مبنی بر اینکه «حفظ نظام از اوجب واجبات اس��ت» افزود‪:‬‬ ‫«این فرمای��ش امام به معنی حفظ و حراس��ت از حکومتی‬ ‫اس��ت که بر پایه دین اس��توار اس��ت بنابرای��ن مادامی که‬ ‫حکومت ما دینی و اسالمی نباش��د نماز و روزه ما هم روی‬ ‫اب بنا شده و استمرار‪ ،‬بقا و جاودانگی نخواهد داشت‪ ».‬وی‬ ‫با بیان اینکه محور زندگی سالم در اسالم‪ ،‬اقتصاد اسالمی‬ ‫است‪ ،‬تامین اقتصاد با مبانی ش��رعی را از کارهای مبنایی‬ ‫در اسالم دانس��ت و خاطر نش��ان کرد‪« :‬کاری ماندگاری‬ ‫دارد که در چارچوب دین باشد‪ ،‬نمی شود نیت خدایی باشد‬ ‫ولی بنیان کار غربی باشد‪ ،‬اقتصاد غربی لیبرالی است‪ .‬انها‬ ‫از هر راهی در امد دارند و در هر جای��ی هم هزینه می کنند‬ ‫اما ما اینگونه عمل نمی کنیم‪ .‬در امد ما مسیر مشخصی دارد‬ ‫که اگر از ان خارج ش��ویم نامشروع می شود‪ ».‬وی در ادامه‬ ‫گفت‪« :‬در اسالم روی مساله اقتصاد اهتمام خاصی وجود‬ ‫دارد و ربا در این دین به منزله جنگ با خداست و کسی که با‬ ‫خدا جنگ می کند نمی توان با او مقابله نظامی انجام داد؛ او‬ ‫جنگ اقتصادی می کند و ما هم باید دفاع اقتصادی داشته‬ ‫باش��یم‪ .‬از این رو مس��اله ربا را فقط با ارائه اقتصاد اسالمی‬ ‫می توان حل کرد‪ ».‬امام جمعه موق��ت تهران با بیان اینکه‬ ‫امروز اقتصاد دنیا به بانک ها وابسته است‪ ،‬گفت‪« :‬تا بانک ها‬ ‫تصفیه و پاالیش نش��وند امکان ندارد مردم زندگی حالل‬ ‫داشته باشند و تا زندگی حالل نداشته باشند نمی توانند کار‬ ‫حالل کنند؛ چرا که غذای ح��رام منجر به بروز کار حرام در‬ ‫انسان می شود‪ ».‬حجت االسال مو المسلمین صدیقی با تاکید‬ ‫بر قرار دادن معیار تقوا در همه کارها گفت‪« :‬ما مس��لمانان‬ ‫اقتصاد اسالمی می خواهیم‪ ،‬بانک اس�لامی نیاز داریم که‬ ‫مبنای تولید و اجرایش با موازین ش��رع هماهنگ باشد که‬ ‫اگر اینگونه شد خداوند متعال هم ما را در این مسیر کمک‬ ‫خواهد کرد‪ ».‬در ادامه‪ ،‬حمید رضا نجف پور‪ ،‬معاون اعتبارات‬ ‫و تجهیز منابع بانک ضمن اشاره به هفته بانکداری اسالمی‬ ‫و تصویب قانون عملیات بانکی ب��دون ربا گفت‪« :‬بیش از‬ ‫یک دهه اس��ت که در زمینه بانکداری اس�لامی کارهای‬ ‫راهبردی انجام می دهیم و حدود پنج سال است که با نظر‬ ‫فقها و اساتید به یک مدل علمی و کار امد دست یافته ایم‪».‬‬ ‫وی با اشاره به مشکالت موجود در نظام پولی و دغدغه علما‬ ‫و مردم برای اجرایی کردن قانون عملیات بانکی بدون ربا‬ ‫در کشور افزود‪« :‬امروزه همه بنگاه های اقتصادی و بانک ها‬ ‫صرفا منابع‪ ،‬مصارف و س��ود را به عنوان ش��اخص ارزیابی‬ ‫ابالغ می کنند‪ ،‬در صورتی که اینها موجب تحقق بانکداری‬ ‫اس�لامی نمی ش��ود و باید نظام ارزیابی ش��رعی مبتنی بر‬ ‫شاخص های ش��رعی اجرای هر عقد در بانک ها عملیاتی‬ ‫شود‪ ».‬نجف پور با تشریح مدل علمی تدوین شده در زمینه‬ ‫بانکداری اس�لامی در مجموع��ه مهر گف��ت‪« :‬این مدل‬ ‫دارای ‪ 12‬مرحله است و یکی از این مراحل تشکیل ساختار‬ ‫بانکداری اسالمی و استقرار کمیته یا شورای فقهی در بانک‬ ‫مرکزی است که می توان با برنامه ریزی در مدت پنج سال‬ ‫اجرایی کرد‪ ».‬وی افزود‪« :‬گام اخر این مدل‪ ،‬فرهنگ سازی‬ ‫بانکداری بدون ربا (اس�لامی) در میان احاد مردم است که‬ ‫به گفته ایت اهلل مصباح یزدی بیشترین اهمیت را دارد بدین‬ ‫معنی که نهاد های مش��اوره ای فقهی‪ ،‬صدا و سیما‪ ،‬حوزه‬ ‫علمیه و س��ایت های اطالع رس��انی باید اقدامات اجرایی‬ ‫شایس��ته ای برای تحقق ای��ن امر مهم ص��ورت دهند‪».‬‬ ‫معاون اعتبارات و تجهیز منابع بانک مهر اقتصاد با اش��اره‬ ‫به مش��کالت پیش رو و عدم توجه رسانه ها و دستگاه های‬ ‫ذی ربط به نهادینه کردن و اطالع رسانی مناسب در خصوص‬ ‫انواع معامالت و عقود اسالمی در بانکداری ادامه داد‪« :‬در‬ ‫مجموعه مهر از س��ال گذش��ته تاکنون ق��رارگاه جهادی‬ ‫بانکداری اسالمی راه اندازی ش��ده و تمام اجزای مدیریتی‬ ‫و عوامل اجرایی دخیل شده اند تا مراحل اطالع رسانی را در‬ ‫سطح کش��ور به ویژه در هفته بانکداری اسالمی عملیاتی‬ ‫کنند و امسال نیز برای نخستین بار روزهای هفته بانکداری‬ ‫اس�لامی را نامگذاری کردیم‪ ».‬وی در ادامه یاداور ش��د‪:‬‬ ‫«تا پایان امس��ال عملیات نظارت ش��رعی بر پرونده های‬ ‫تس��هیالت ش��عب بانک مهر اقتصاد در ‪ 25‬استان کشور‬ ‫اجرا می ش��ود‪ ».‬همت ابادی مدیر کل امور ش��عب تهران‬ ‫بزرگ نیز در این دیدار ضمن ارائه گزارشی از روند منابع و‬ ‫مصارف گفت‪« :‬افتخار داریم که بانک مهر اقتصاد به عنوان‬ ‫بانک پیشرو در عرصه بانکداری اسالمی‪ ،‬نخستین بانکی‬ ‫است که اداره بانکداری اسالمی را در چارت سازمانی خود‬ ‫قرار داده اس��ت‪ ».‬وی افزود‪« :‬کارکنان شعب ما در تهران‬ ‫بزرگ مشتری مداری را با نگاه تکریم خلق خدا می نگرند و‬ ‫با برخورداری از روحیه ای جهادی تالش دارند تا طالیه دار‬ ‫بانکداری اسالمی در کشور باشند‪g ».‬‬ ‫‪83‬‬