ماهنامه مثلث شماره 190

‫جزئیات جدید از نامه اوباما به روحانی‬ ‫مثلث در پرونده ویژه خود از حاج قاسم سلیمانی می گوید‬ ‫چپ و راست در مراسم فرمانده‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودم‪30/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫روحانی به دنبال تعامل و همکاری دولت و سپاه است‬ ‫روزگار جدید‬ ‫سپاه و دولت‬ ‫در دوران هاشمی ‪ ،‬سپاه در سازندگی کنار دولت بود‬ ‫ت چگونه است؟‬ ‫نسبت فرماندهان جنگ با سیاس ‬ ‫چرا روحانی به جمع پاسداران رفت و فلسفه سخنان او چه بود؟‬ ‫مثلث رابطه سپاه و دولت های مختلف را بررسی می کند‬ ‫توسعه بوروکراتیک روحانی‬ ‫و مساله ساختارها‬ ‫رابطه احمدی نژاد و سپاه دو دوره‬ ‫متفاوت را شاهد بود‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫ایا جهان چند قطبی می شود؟‬ ‫ایران و روسیه چگونه توانستند‬ ‫محور شرقی را فعال کنند‬ ‫همراه گفت وگوهایی‬ ‫با پرویز سروری‪ ،‬عباسعلی منصوری و اسماعیل کوثری‬ ‫سرمقاله مثلث درباره شرایط استثنایی‬ ‫سیاست در ایران‬ ‫اصالح طلبان تندرو در دوران خاتمی‪ ،‬سپاه را‬ ‫مورد هجمه قرار دادند‬ ‫دو ماه تا عادی شدن شرایط‬ ‫مثلث پایین امدن نرخ سکه و ارز‬ ‫را بررسی می کند‬ ‫مساله خانه سینما تمام شده است‬ ‫گفت وگویمثلث‬ ‫با رئیس جدید سازمان سینمایی‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫فرمانده ملی‬ ‫حاج قاسم سلیمانی تبدیل به چهره ای ملی‬ ‫برای ایرانیان شده است‬ ‫‪1‬‬ ‫مردی میانه قد‪ ،‬با کت و شلوار سرمه ای رنگ با صورتی‬ ‫که تک و توک ریش های مش��کی روی ان دیده م ی شود و‬ ‫رنگ غالب ان جوگندمی است پیشاپیش حسینیه ایستاده‬ ‫است‪ .‬با میهمانانی از منته ی الیه راست و چپ سیاست ای ران‪،‬‬ ‫از میانه‪ ،‬از اصولگرایان از اصالح طلبان‪ .‬کس��انی که فارغ از‬ ‫دسته بندی های سیاسی یک نفر را دوست دارند؛ حاج قاسم‬ ‫را که به رس��م ادب میهمانان ویژه اش را در اغوش م ی گیرد‪،‬‬ ‫سرش��ان را پایین م ی اورد و بر پیشان ی شان بوسه م ی زند‪ .‬او‬ ‫سردار قاسم سلیمانی اس��ت‪ .‬ژنرالی با چهره و شخصیتی‬ ‫کاریزماتی��ک؛ او مدت هاس��ت در منطقه و دنیای اس�لام‬ ‫فردی شناخته شده اس��ت‪ .‬کم حرف م ی زند اما هر وقت که‬ ‫صحبت م ی کند‪ ،‬از س��خنانش کدهایی استخراج م ی شود‬ ‫ن است‪ .‬او ب رای‬ ‫که نشان دهنده سیاست رسمی و عملی ای را ‬ ‫غرب ی ها ژنرال قاسم سلیمانی اس��ت؛ فردی دست نیافتی و‬ ‫شاید باابهت و جدی‪ ،‬اما ب رای ما ایران ی ها «حاج قاسم» است‪.‬‬ ‫ی که چهره ای نجیب دارد و مهربان‪ .‬او ب رای همه‬ ‫حاج قاسم ‬ ‫قابل احترام است؛ از اصالح طلب تا اصولگرا‪.‬‬ ‫قاسم سلیمانی کیست؟‬ ‫غرب و مساله ای با عنوان ژنرال قاسم سلیمانی‬ ‫پیام «حاج قاسم سلیمانی» به امریکا‬ ‫بارها و بارها غرب ی ها درباره حاج قاسم اخباری را منتشر‬ ‫کرده اند؛ اخباری که اکثرا یا جنبه جنگ روانی داش��ته یا در‬ ‫فضای اتهام سیر م ی کرده اس��ت‪ .‬انچه پی رامون سوریه در‬ ‫چند ماه اخیر گذشته حاال حاج قاسم را بار دیگر در صدر اخبار‬ ‫غرب ی ها قرار داده‪ .‬در تازه ترین اقدام در این مورد ب ی ب ی سی‬ ‫همین چند روز پیش ادعا کرده است که ای ران‪ ،‬سرلشکر قاسم‬ ‫سلیمانی‪ ،‬فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫را به بغداد نزد «نوری مالکی» نخس��ت وزیر ع راق فرستاده‬ ‫است‪ .‬به ادعای این منابع‪ ،‬مالکی هم مشاور امنیت مل ی اش‪،‬‬ ‫«فالح فیاض» را حامل پی��ام ای ران به امریکا کرده اس��ت‪.‬‬ ‫ب ی ب ی سی هیچ سندی ب رای اثبات این ادعای خود که از ان‬ ‫با عنوان «تماس» یاد کرده‪ ،‬رو نکرده اما مدعی ش��ده است‪:‬‬ ‫«محتوای این پیام هم در حد همین هشدارهای کلی بوده که‬ ‫مقام های ای رانی نسبت به پیامدهای دخالت نظامی در سوریه‬ ‫داده اند و تهدیدی در بر نداشته است‪».‬‬ ‫این در حالی اس��ت که ط��ی روزهای اخی��ر پیامکی‬ ‫منتسب به سردار سلیمانی منتشر شده که در ان امده‪« :‬هر‬ ‫چتربازی که قرار است از هواپیما هل ی برن شود‪ ،‬هر تفنگداری‬ ‫که قرار است از ناوها پیاده شود‪ ،‬هر کماندویی که قرار است‬ ‫با نفربر پیاده شود‪ ،‬یادش باش��د که قبال تابوتش را سفارش‬ ‫داده باشد‪ .‬شامات (س��وریه) خط قرمز انقالب اسالمی است؛‬ ‫جلد دوم‬ ‫نگاه غرب ی ها به حاج قاس��م البته خیلی متفاوت است‬ ‫با نگاه ما به او‪ .‬انها از این ژنرال ای رانی س��خت در ه راس��ند‪.‬‬ ‫او دست نیافتنی است‪ .‬م ی گویند یک روز در بغداد است‪ ،‬روز‬ ‫دیگر در شام و روز دیگر در قلب لبنان‪ .‬او و نیروی تحت امرش‬ ‫ب رای غرب ی ها همچنان ناش��ناخته هس��تند‪ .‬بخش فارسی‬ ‫دایره المعارف عموم��ی «ویکی پدی��ا» در معرفی «نیروی‬ ‫قدس» نوشته است‪:‬‬ ‫«نیروی قدس یا سپاه قدس نیروی ویژه و زیر شاخه ای‬ ‫از نیروهای پنج گانه سپاه پاسداران انقالب اسالمی در ایران‬ ‫است که مس��ئول فعالی ت های نظامی برون مرزی را دارد و‬ ‫فرمانده کنونی ان‪ ،‬قاسم سلیمانی است‪ .‬برخی تحلیلگران‬ ‫نیروی ق��دس را یکی از بهتری��ن نیروهای وی��ژه در جهان‬ ‫دانس��ته اند‪ .‬نیروهای قدس در جنگ ای ران و ع راق به عنوان‬ ‫نیروی مرزی سپاه پاس��داران انقالب اسالمی تشکیل شد و‬ ‫فعالیتش را با حمایت از کردها ب رای مقابله با صدام در زمان‬ ‫جنگ ادامه داد‪ .‬همچنین با حمایت از احمدش��اه مسعود در‬ ‫جنگ شوروی در افغانستان و بعدها در مقابله با طالبان دامنه‬ ‫فعالیتش را گسترش داد‪ .‬همچنین گزارش هایی از نیروهای‬ ‫قدس مبنی بر حمایت از مبارزان اسالمگرای بوسنیایی در‬ ‫جنگ یوگسالوی در دست اس��ت‪ .‬ماموریت اصلی نیروی‬ ‫قدس‪ ،‬سازماندهی‪ ،‬پروراندن‪ ،‬تجهی ز کردن و سرمایه گذاری‬ ‫بر جنب ش های انقالبی و اسالمی است‪».‬‬ ‫همین منبع در معرفی فرمانده « نیروی قدس» این گونه‬ ‫نوشته است‪« :‬قاسم سلیمانی از فرماندهان سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اس�لامی و فرمانده نیروی قدس س��پاه اس��ت‪ .‬وی‬ ‫بارها از جانب امریکا متهم به دخالت در امور ع راق ش��ده و‬ ‫واشنگتن پست وی را از مهمترین سیاستگذاران سیاست های‬ ‫خارجی ای ران م ی داند‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫ح��اج قاس��م متولد اس��فند ‪ ۱۳۳۶‬اس��ت‪ .‬روس��تای‬ ‫کوهستانی و دورافتاده رابُرد در استان کرمان در جنوب شرقی‬ ‫ایران زادگاه اوست که ساختاری طایفه ای دارد و شاید همین‬ ‫ویژگی و شناخت یگانه او یکی از دالیل اصلی موفقی ت اش‬ ‫در فرماندهی نیروی قدس بوده است‪ .‬او در ‪۱۲‬سالگی‪ ،‬پس از‬ ‫پایان تحصیـالت دوره پنج ساله دبستان‪ ،‬روستای رابُرد ر ا ترک‬ ‫کرد و مش��غول کار بنایی در کرمان شد و به عنوان پیمانکار‬ ‫در همان سال ها‬ ‫در سازمان اب مشغول کار ش��د‪ .‬حاج قاسم ‬ ‫فعالی ت های انقالبی خود را شروع کرد‪ .‬چند سال بعد با اغاز‬ ‫جنگ‪ ،‬خشت و گل و شاغول را کنار گذاشت و اسلحه به دست‬ ‫گرفت‪ .‬زیاد طول نکشید که قاسم سلیمانی توان تشکیالتی‬ ‫ی خود را به فرماندهان جوان سپاه که سن وسالشان زیاد‬ ‫و رزم ‬ ‫با او فاصله نداشت‪ ،‬نشان داد‪ .‬به این ترتیب قاسم سلیمانی‬ ‫به فرماندهی بسیجیان هم والیتی خود رسید و پس از مدتی‬ ‫لش��کری از کارگرزادگان کرمانی تش��کیل داد که نام ان را‬ ‫«لشکر ‪ 41‬ثاراهلل» نهادند‪ .‬این لشکر در طول سال های دفاع‬ ‫مقدس‪ ،‬درخشش اعجاب اوری از خود نشان داد و نام خود را‬ ‫در تاریخ ای ران و اسالم جاودانه کرد‪.‬‬ ‫پس از پایان جنگ هشت ساله‪ ،‬لشکر ‪ 41‬ثاراهلل تحت‬ ‫فرماندهی سردارحاج قاسم س��لیمانی که در معرکه مرزهای‬ ‫جنوب ابدیده ش��ده بود‪ ،‬به زادگاه خود یعن��ی کویر تفتیده‬ ‫ای ران بازگشت و وظیفه ایجاد امنیت و مبارزه با شرارت های‬ ‫اشرار هدایت شده از مرزهای شرقی کشور را برعهده گرفت‪.‬‬ ‫این واقعیتی غیرقابل تردید است که هنوز هم مردم کرمان‬ ‫و سیس��تان و بلوچس��تان‪ ،‬دوران حضور قاسم سلیمانی در‬ ‫مناطق شرقی و جنوب شرقی کشور را از امن ترین ایام زندگی‬ ‫خود م ی دانند‪ .‬توانایی نبوغ امیز قاسم سلیمانی در شناخت‬ ‫بافت مردم ی خاص مناطق کویری و نوع زندگی عشیره های‬ ‫حاکم در ان نواحی و تدابی��ر ب ی نظیرش در مدیریت امنیتی‬ ‫چنین مختصاتی‪ ،‬او را به نگین درخشانی در میان یادگاران‬ ‫سال های دفاع و حماسه تبدیل کرد‪ .‬قاسم سلیمانی که خود‬ ‫پرورش یافته شن های کویر و بزرگ شده رزق و روزی کارگری‬ ‫بود‪ ،‬با اقتداری بسیجی که از سالیان جنگ تحمیلی به ارث‬ ‫برده بود‪ ،‬عشیره ها و قبایل کویر را به انسجام و هماهنگی‬ ‫کم نظیری رس��اند و به مدد این تدبیر خود‪ ،‬توانست اشرار و‬ ‫اراذل تحریک شده از خارج را‪ ،‬از پش��تیبانی داخلی و فضای‬ ‫تنفس��ی بومی محروم ک��رده و تنگنای س��ختی را بر انان‬ ‫تحمیل کند‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 1379‬بود ک��ه فرمانده��ی کل قوا حضرت‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬او را از کرم��ان به ته��ران فراخواند و به‬ ‫فرماندهی یکی از قوای پنج گانه س��پاه پاس��داران انقالب‬ ‫اسالمی که از ان با نام «نیروی قدس» یاد م ی شود‪ ،‬منصوب‬ ‫کردند‪ .‬از ان زمان تا امروز‪ ،‬س��ردار قاسم سلیمانی کمترین‬ ‫حضور را در عرصه رسانه های دیداری و شنی داری داشته است‪.‬‬ ‫گرچه مردم ای ران و همرزم��ان او و هم والیت ی هایش همواره‬ ‫شاهد حضور او در عرصه حیات عادی در هیات ها‪ ،‬مجالس‬ ‫عمومی و خصوصی خود هستند اما همین غیبت طوالنی‬ ‫در جلوه گاه رسانه های عمومی‪ ،‬او را ب رای غ رب ی ها به معمایی‬ ‫بزرگ تبدیل کرده که سایه وار در کمین دشمنان نظام اسالمی‬ ‫م ی نشیند و ناگهان چون صاعقه بر سرشان فرود م ی اید‪.‬‬ ‫همان جایی که م ی تواند مع راج ما و گورستان شما باشد‪ ».‬در‬ ‫همین زمینه پایگاه خبری «النشره» نیز در گزارشی مشابه‬ ‫نوشته است‪« :‬سردار «قاسم سلیمانی» فرمانده سپاه قدس‬ ‫ایران در خصوص حمله احتمالی غرب به سوریه اظهار داشته‬ ‫که هر سرباز امریکایی که روی خاک سوریه پا م ی گذارد باید‬ ‫تابوت خود را نیز با خودش حمل کند‪ .‬س��وریه ب رای ما خط‬ ‫قرمز است‪ ،‬س��رزمین شام مع راج ما به س��وی اسمان است‬ ‫و یقینا گورس��تان امریکای ی ها خواهد ش��د‪ ».‬یا در ادعایی‬ ‫دیگر از این جنس احمد الجربا‪ ،‬رئیس ائتالف ملی س��وریه‬ ‫در اواسط مردادماه امس��ال با انتقاد از انچه «دخالت ای ران و‬ ‫حزب اهلل لبنان در بحران کشورش» م ی نامد گفت که «قاسم‬ ‫سلیمانی فرمانده سپاه قدس وابسته به سپاه پاسداران ایران‬ ‫حاکم واقعی سوریه است‪».‬‬ ‫بهمن ماه سال گذشته هم الشرق االوسط ادعا کرد که‬ ‫به نظر م ی رسد فرمانده سپاه قدس ای ران‪ ،‬قاسم سلیمانی‪ ،‬در‬ ‫حمایت از بشار اسد‪ ،‬در پشت پرده تشکیل یک جناح نظامی‬ ‫جدید تحت عنوان «ارتش دفاع ملی» است‪ .‬الشرق االوسط‬ ‫نوش��ته بود‪« :‬این ارتش جدی��د از عناص��ر غیرنظامی که‬ ‫خدمت س��ربازی را انجام داده اند به همراه افراد کمیته های‬ ‫مردمی که به طور خودجوش پ��س از باال گرفتن درگیری در‬ ‫سوریه شکل گرفتند‪ ،‬تشکیل خواهد ش��د‪ .‬افراد این ارتش‬ ‫دارای پوشش یکس��ان خواهند بود و حقوق ماهانه دریافت‬ ‫خواهند کرد‪ .‬این ارتش از ده هزار جوان از سراسر استان های‬ ‫کشور تشکیل م ی شود و به ارتش نظامی در نبرد با مخالفان‬ ‫مسلح کمک خواهد کرد‪ ».‬به ادعای الشرق االوسط‪ ،‬ارتش‬ ‫دفاع ملی سوریه با بسیج ای ران که در سال ‪ ۱۹۷۹‬پایه گذاری‬ ‫شد‪ ،‬ش��باهت دارد و بش��ار اس��د ب رای یکپارچه شدن ارتش‬ ‫سوریه دس��ت به تشکیل بسیجی مشابه بس��یج ای ران زده‬ ‫است‪ .‬نیروهای بسیج در ایران در انتخابات سال ‪ ،۲۰۰۹‬نقش‬ ‫مهمی در ارام کردن اغتشاش��ات داش��ت‪ .‬طارق الجمید در‬ ‫الشرق االوسط ادعا کرده است که به طور واضحی مشخص‬ ‫است که فکر ای رانی در پشت تش��کیل ارتش دفاع ملی قرار‬ ‫دارد‪ .‬این ارتش با حمایت بسیج ای رانی به دنبال ایجاد امنیت‬ ‫در دمشق است و در معرض دخالت ای ران قرار دارد‪.‬‬ ‫نگاه حاج قاسم به سوریه‬ ‫«ما تا اخر از سوریه حمایت م ی کنیم»؛ این جدیدترین و‬ ‫رسم ی ترین اظهارنظر حاج قاسم سلیمانی درباره سوریه است‪.‬‬ ‫او سخنران اجالس اخیر خبرگان رهبری بوده است‪ .‬فرمانده‬ ‫نیروی قدس س��پاه پاس��داران در این اجالس گفته اس��ت‪:‬‬ ‫«امریکا در مصر به دنبال دموکراس��ی‪ ،‬در سوریه به دنبال‬ ‫حقوق بش��ر و در ای ران نگران بحث هسته ای نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫هدف اصلی اش این است که خط مقاومت را بشکند؛ ما تا اخر‬ ‫از سوریه حمایت م ی کنیم‪».‬‬ ‫سردار سلیمانی افزوده است‪« :‬عده ای انتقاد م ی کنند‬ ‫که چرا ما از سوریه این قدر حمایت م ی کنیم که باید در پاسخ‬ ‫انها گفت که ما به تبلیغات دشمن توجه نداریم چرا که سوریه‬ ‫خط مقدم مقاومت بوده و این واقعیت انکارناپذیر اس��ت؛ ما‬ ‫وظیفه داریم از مسلمانان حمایت کنیم زیرا انها زیر فشار و‬ ‫ظلم هستند‪ .‬در قضیه حمله به سوریه هفت کشور یعنی قط ر‪،‬‬ ‫ترکیه‪ ،‬ع ربستان‪ ،‬فرانسه‪ ،‬انگلیس‪ ،‬امریکا و اسرائیل در خط‬ ‫مقدم قرار دارند و در واقع معتقد به سقوط بشار اسد هستند‪.‬‬ ‫در حال حاضر سران رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای‬ ‫منطقه اصرار عجیبی دارند که بش��ار برود و حتی م ی گویند‬ ‫اگر القاعده هم بیاید بهتر از بشار اس��ت‪ 95 .‬درصد کسانی‬ ‫که در س��وریه م ی جنگند از خارج وارد این کش��ور شده اند و‬ ‫رهب رانشان در خارج هستند و پنج درصد باقیمانده نیز فراریان‬ ‫ارتش به حس��اب م ی ایند که ارتش ازاد را تشکیل داده اند و‬ ‫برخی س��لف ی های س��وریه نیز جزو این پنج درصد هستند‪.‬‬ ‫جبهه النصره پاتوقی از کش��ورهای مختلف ش��ده است و‬ ‫کارهای بسیار وحشیانه ای انجام م ی دهند که برخی از انها‬ ‫‪11‬‬ ‫به قدری فجیع است که نم ی توان گفت‪ ،‬به طوری که برخی‬ ‫از مخالفان اسد م ی گویند اگر انتخابات صورت گیرد به بشار‬ ‫رای م ی دهند و معتقدند بشار از انها دموکراتیک تر است‪ .‬در‬ ‫حمله به سوریه امریکا روش های مختلفی را ب رای سرنگونی‬ ‫بشار ازمایش کرد که فشار سیاسی و ورود القاعده از جمله انها‬ ‫است و اخرین بهانه هم استفاده از سالح شیمیایی است که‬ ‫در این قضیه هم به نتیجه نم ی رسند‪».‬‬ ‫حاج قاسم؛ از شام تا قاهره‬ ‫جلد دوم‬ ‫دی ماه سال گذشته هم باز حاج قاسم ب رای دنیا محل‬ ‫توجه ب��ود‪ .‬در ان زم��ان روزنامه کویتی «القب��س» به نقل‬ ‫از مناب��ع بلندپایه امنیتی مصر ادعا کرد که س��ردار قاس��م‬ ‫س��لیمانی فرمانده س��پاه قدس ای ران طی دیداری پنج روزه‬ ‫از قاهره‪ ،‬با «عصام الحداد» مس��ئول رواب��ط خارجی دفتر‬ ‫ریاس��ت جمهوری مصر دیدار و مذاکره داش��ته است‪ .‬منابع‬ ‫مصری گفته بودن��د که در این دیدار حول تجربیات س��ردار‬ ‫سلیمانی ب رای تامین امنیت شهرهای مصر بحث و گفت وگو‬ ‫شده اس��ت و موضوع مذاکرات دوطرف‪ ،‬چگونگی تسلط و‬ ‫کنترل بر س��رویس اطالعات و امنیت مصر بوده است‪ .‬روز‬ ‫پنج شنبه گذش��ته نیز برخی نش��ریات امریکایی گفتند که‬ ‫اگر مصر در انتخاب متحدانش تجدید نظر کند‪ ،‬کمک های‬ ‫امریکا به این کشور قطع خواهد شد‪ .‬روزنامه کویتی القبس‬ ‫به نقل از منابع امنیتی بلندپایه مصری گزارش داده است که‬ ‫قاسم سلیمانی‪ ،‬فرمانده سپاه قدس جمهوری اسالمی ای ران‪،‬‬ ‫از ‪ ۲۶‬تا ‪ ۳۰‬دسامبر سال گذشته‪ ،‬در قاهره پایتخت مصر بود‬ ‫و در این مدت‪ ،‬با عصام حداد‪ ،‬مس��ئول روابط خارجی دفتر‬ ‫ریاست جمهوری این کشور دیدار و گفت وگو کرد‪ .‬بنا بر این‬ ‫گزارش‪ ،‬منابع یاد شده که خواسته اند هویت شان فاش نشود‪،‬‬ ‫خاط رنشان کردند که گفت وگو میان دو طرف بر سر چگونگی‬ ‫در دست گرفتن کنترل سازمان های امنیتی در مصر توسط‬ ‫حاکمان فعلی این کشور بوده اس��ت‪ .‬این گزارش م ی افزاید‬ ‫که این دیدار در یکی از هتل های مش��هور در قاهره صورت‬ ‫گرفته است و طی ان‪ ،‬دس��تگاه های امنیتی وابسته به دفتر‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬حلقه محاصره امنیتی گرداگرد هتل ایجاد‬ ‫کردند‪ .‬در این مدت نیروهای پلیس وابسته به وزارت کشور‬ ‫مصر از حضور در داخل هتل منع شدند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫روایت یک روزنامه انگلیسی‬ ‫روزنامه انگلیس��ی تایمز نوشت که دولت مرسی ب رای‬ ‫تحکیم قدرتش از کمک های مخفیانه ته ران استفاده م ی کند‬ ‫سردار قاسم سلیمانی‬ ‫ژنرالی با چهره و شخصیتی‬ ‫کاریزماتیک است‪ .‬او‬ ‫مدت هاست در منطقه‬ ‫و دنیای اسالم فردی‬ ‫شناخته شده است‪ .‬کم‬ ‫حرف می زند اما‬ ‫هر وقت که صحبت می کند‪،‬‬ ‫از سخنانش کدهایی‬ ‫استخراج می شود که‬ ‫نشان دهنده سیاست‬ ‫ن است‬ ‫رسمی و عملی ایرا ‬ ‫‪12‬‬ ‫و با این اقدام خود به مناسبات مصر و دولت های غ ربی ضربه‬ ‫وارد م ی کند‪ .‬این روزنامه انگلیسی ادعا کرد که سردار قاسم‬ ‫سلیمانی‪ ،‬فرمانده سپاه قدس اواخر ماه گذشته در سفر دو روزه‬ ‫به قاهره‪ ،‬با مقامات ارشد دولت محمد مرسی دیدار و گفت وگو‬ ‫کرد‪ .‬طبق ادعای تایمز‪ ،‬س��ردار قاسم س��لیمانی به دعوت‬ ‫مرس��ی و حامیانش در جمعیت اخوان المسلمین به مصر‬ ‫سفر کرده و در سفرش به قاهره در مالقات با عصام الحداد‪،‬‬ ‫مشاور امور خارجی رئی س جمهوری مصر و رهب ران سازمان‬ ‫اخوان المس��لمین به رهب ران جدید قاه��ره گفته که چگونه‬ ‫س��روی س های امنیتی و اطالعاتی خاص خود را مستقل از‬ ‫س��روی س های اطالعاتی تحت کنترل ارتش مصر تشکیل‬ ‫بدهند‪ .‬به گفته تایمز‪ ،‬سفر س��ردار قاسم سلیمانی به قاهره‬ ‫منجر به تشدید نگرانی مخالفان مرسی شده است‪ .‬این سفر‬ ‫به نوشته تایمز نگرانی کشورهای همسایه را نسبت به توسعه‬ ‫نفوذ ای ران در مصر به دنبال داشته است‪ .‬دو عضو ارشد شورای‬ ‫رهبری سازمان اخوان المسلمین با تایید سفر قاسم سلیمانی‬ ‫به قاهره گفته اند که حکومت مصر خواس��تار نشس��تی با‬ ‫مقامات بلندپایه ایرانی شد و ته ران سردار قاسم سلیمانی را به‬ ‫نمایندگی ایران عازم قاهره کرد‪ .‬به نوشته تایمز این مالقات‬ ‫حاوی یک پیام ب رای دولت امریکا بود؛ اینکه حکومت مصر‬ ‫باید بتواند با دولت های مورد نظرش متحد شود‪.‬‬ ‫پس از انتشار این خبر‪ ،‬عصام الحداد خبر دیدار با فرمانده‬ ‫سپاه قدس ای ران را تکذیب کرد‪ .‬عصام الحداد‪ ،‬مسئول روابط‬ ‫خارجی دفتر ریاس��ت جمهوری مصر دیدار با س��ردار قاسم‬ ‫س��لیمانی‪ ،‬فرمانده س��پاه قدس ای ران را تکذیب و این خبر‬ ‫را کامال نادرس��ت عنوان کرد‪ .‬به گزارش مصری الیوم متن‬ ‫تکذیبیه الحداد با زبان انگلیس��ی در صفحه فی س بوک او‬ ‫منتشر شده است‪ .‬در همان زمان پس از اینکه عصام الحداد‪،‬‬ ‫مالقات با سردار س��لیمانی را تکذیب کرد‪ ،‬محمود غزالن‪،‬‬ ‫سخنگوی اخوان المسلمین‪ ،‬در صفحه رسمی این جمعیت‬ ‫در فی س بوک‪ ،‬خبر نش��ریه تایمز را کامال خیالی و نادرست‬ ‫عنوان کرد‪.‬‬ ‫هراس نظامیان انکارا‬ ‫حاج قاس��م س��لیمانی البته ب��رای نظام ی های ترک‬ ‫هم ژنرالی کاریزماتیک و پیچیده اس��ت‪ .‬رسانه های ترکیه‬ ‫س��ال گذش��ته در نوعی فرار به جلو‪ ،‬ای ران را به تالش ب رای‬ ‫منصرف کردن گروه های کرد از صلح با ترکیه متهم کرده و‬ ‫در این زمینه انگشت اتهام را به سوی فرمانده نیروی قدس‬ ‫سپاه نشانه رفته اند‪.‬‬ ‫برخی از مطبوعات ترکیه‪ ،‬از جمله «حریت» و «ملیت»‪،‬‬ ‫با انتشار خبری مدعی شدند که ای ران م ی خواهد با پیشنهاد‬ ‫ارائه تسلیحات س��نگین به حزب کارگران کردستان ترکیه‬ ‫ت ترکیه‬ ‫«پ ک ک»‪ ،‬ای��ن گ��روه را از فراین��د صلح با دول�� ‬ ‫منصرف کند‪ .‬روزنام��ه ملیت‪ ،‬این ادعای خ��ود را به نقل از‬ ‫«یک مقام ارش��د دولت ترکی��ه» و همچنی��ن دولت اقلیم‬ ‫خودمختار کردستان ع راق منتش��ر کرده بود‪ .‬بر پایه ادعای‬ ‫این منابع‪ ،‬سردار قاسم س��لیمانی‪ ،‬فرمانده نیروهای قدس‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی‪ ،‬به «مورات کارایالن» رهبر‬ ‫نظامی «پ ک ک» پیشنهاد کرده در ازای ادامه فعالی ت های‬ ‫نظامی این گروه‪ ،‬از سوی ای ران سالح های سنگین و حمایت‬ ‫لجستیکی در اختیارش��ان گذاشته ش��ود؛ اما کارایالن این‬ ‫پیشنهاد را نپذیرفته است‪ .‬گزارش این مطبوعات همچنین‬ ‫بیان م ی کند‪ ،‬ته ران در حال انجام «دیپلماسی مخفی» به‬ ‫منظور متقاعد کردن اعضای «پ ک ک» به خارج نش��دن از‬ ‫خاک ترکیه است‪.‬‬ ‫این ادعا ها در حالی از سوی مطبوعات ترک مطرح شد‬ ‫که شواهد میدانی و تحوالت‪ ،‬حاکی از روندی دقیقا برعکس‬ ‫ت ترکیه تالش داش��ته و دارد که‬ ‫داش��ت؛ بدین معنا که دول ‬ ‫همزمان با حص��ول توافق با «پ ک ک» و امتی��از دادن به‬ ‫انها‪ ،‬نوک پیکان اقدامات انان را به سوی ای ران منحرف کند‪.‬‬ ‫حاج قاسم؛ فرمانده ای از ایران‬ ‫تبلیغات غرب درباره فرمانده نیروی قدس بعد از اشغال‬ ‫ع راق توس��ط امریکا به اوج م ی رس��ید‪ .‬ب رای نمونه‪ ،‬روزنامه‬ ‫معتبر امریکایی «مک کلثی» با بیان این مطلب نوش��ت‪:‬‬ ‫«یکی از قدرتمندتری��ن چهره های موج��ود در ع راق‪ ،‬یکی‬ ‫از مقامات دولتی این کش��ور‪ ،‬یک رهبر شب ه نظامیان‪ ،‬یک‬ ‫روحانی بلندپایه یا یک فرمانده یا دیپلمات امریکایی نیست‪،‬‬ ‫این فرد‪ ،‬یک ژنرال ای رانی است که هم اکنون بسیار پ رنفوذتر‬ ‫از همه مقامات نام برده شده است‪ .‬ژنرال «قاسم سلیمانی»‬ ‫فرمانده نیروهای قدس‪ ،‬شاخه فعال سپاه پاسداران ای ران در‬ ‫ع راق است که ماموریت این ش��اخه‪ ،‬گسترش نفوذ ای ران در‬ ‫خاورمیانه است‪ .‬س��لیمانی به عنوان مرد شماره یک ته ران‬ ‫در ع راق‪ ،‬عامل حمایت نظامی و مالی از گروه های گوناگون‬ ‫ع راقی بوده و سعی در ناکام گذاشتن تالش های امریکا ب رای‬ ‫ایجاد دولتی متمایل به غرب ی ها پس از سقوط صدام دارد‪».‬‬ ‫به گفته مقامات امریکایی‪ ،‬سلیمانی انتخاب سیاستمداران‬ ‫متمایل به ای ران را تضمین و همواره با رهب ران ارشد ع راقی‬ ‫دیدار و از چهره های شیعه ع راق دفاع م ی کند‪.‬‬ ‫یک��ی از مقامات ارش��د ع راقی که نخواس��ت نامش‬ ‫فاش ش��ود‪ ،‬م ی گوید‪« :‬ما‪ ،‬امریکای ی ه��ا و دیگر ع راق ی ها‪،‬‬ ‫چه او را دوس��ت داش��ته باش��یم یا نه‪ ،‬باید اذعان کنیم که‬ ‫او محور سیاس��ت های ای��ران در ع��راق اس��ت‪ .‬نیروهای‬ ‫ق��دس همگی نقش ه��ای سیاس��ی‪ ،‬نظام��ی‪ ،‬اطالعاتی‬ ‫و اقتص��ادی را ایفا م ی کنند؛ انها سیاس��ت خارج��ی ای ران‬ ‫در ع راق هستند‪».‬‬ ‫روزنامه مذکور س��وم م��ارس ‪ 2008‬گ��زارش داده بود‪:‬‬ ‫«‪ ...‬سلیمانی ب رای توقف درگیری ها میان نیروهای امنیتی‬ ‫ع راق که بیشترش��ان ش��یعه هس��تند و نیروهای رادیکال‬ ‫مقتدی صدر در شهر بصره‪ ،‬پا در میانی کرده است‪ ».‬گفتنی‬ ‫است؛ سفارت ای ران در ع راق به درخواست رسمی امریکاییان‬ ‫ب رای دادن اطالعاتی درباره س��لیمانی پاس��خ نداده و هیات‬ ‫نمایندگی ای ران در نیویورک نیز در این باره نظری نداده است‪.‬‬ ‫یکی از نخس��تین و مهمترین پیروزی های سلیمانی‬ ‫بر امریکا در ع راق‪ ،‬ایجاد برتری سیاسی بود‪ ،‬نه نظامی‪ .‬وی‬ ‫در ژانویه س��ال ‪ ،2005‬زمانی به ع راق امد که ع راق ی ها ب رای‬ ‫نخستین بار پس از سقوط صدام حسین‪ ،‬پای صندوق های‬ ‫رای م ی رفتن��د‪ .‬در حال��ی که امری��کا حمایت ش��دیدی از‬ ‫نخس ت وزیر ش��دن ایاد عالوی م ی کرد‪ ،‬سلیمانی فعالیت‬ ‫خ��ود را در حمایت از ش��یعیان طرفدار ای ران اغ��از کرد و به‬ ‫ش��دت به راهنمایی انان ب رای پیروزی در انتخابات پرداخت‪.‬‬ ‫پس از انتخاب��ات‪ ،‬بوش انگش��ت های رنگی م��ردم ع راق‬ ‫را پیروزی بزرگی ب رای دموکراس��ی دانس��ت‪ ،‬ام��ا عالوی و‬ ‫متحدانش شکس��ت خوردن��د و در عوض‪ ،‬متح��دان ای ران‬ ‫وارد میدان شدند‪ .‬یک س��ال بعد‪ ،‬در اوریل سال ‪ 2006‬ای ران‬ ‫باز هم نگران بن بست مذاکرات ب رای برگزیدن نخس ت وزیر‬ ‫جدید ع راق پس از دومین دور انتخابات مجلس ع راق ش��د‬ ‫و این بار سلیمانی به منطقه س��بز رفت تا با سیاستمداران‬ ‫شیعه مذاکره کرده و تضمین کند که انتخاب نهایی ع راق‪،‬‬ ‫مورد پذیرش ته ران نیز هس��ت و در پایان هم ع راق ی ها بر‬ ‫سر نخس��ت وزیری نوری المالکی به توافق رسیدند‪ .‬عادل‬ ‫عب دالمهدی‪ ،‬معاون رئی س جمهور ع راق در این باره م ی گوید‪:‬‬ ‫«امریکای ی ها از یک طرف از این جریان خوش��حال بودند‪،‬‬ ‫چرا که بن بست به پایان رسیده بود و از سوی دیگر‪ ،‬ناراحت‬ ‫که سلیمانی را در منطقه سبز م ی دیدند‪ ».‬در این باره زلمای‬ ‫لزاد نیز م ی گوید‪« :‬در ان زم��ان‪ ،‬صحب ت هایی از ورود‬ ‫خلی ‬ ‫وی به منطقه س��بز بود‪ .‬همان قدر که مقام��ات امریکایی‪،‬‬ ‫سلیمانی را به جنگ افروزی متهم م ی کنند‪ ،‬او در ایجاد صلح‬ ‫ب رای رس��یدن به اهدافش فعال بوده است‪ .‬او ماه گذشته در‬ ‫پایان دادن به درگیری های نیروهای مقتدی صدر و نیروهای‬ ‫ع راقی در بصره‪ ،‬نقشی حیاتی داشت؛ تهدیدی که م ی رفت‬ ‫ناارام ی های ان گس��ترش یافته و پیامدهای وخیمی به ویژه‬ ‫ب رای منابع نفتی ع راق در پی داشته باشد‪ ».‬در نشست مهم‬ ‫دیگری که در نقطه مرزی ای ران و ع راق در مریوان انجام شد و‬ ‫به گفته منبعی که نخواست نامش فاش شود‪ ،‬در این دیدار‪،‬‬ ‫جالل طالبانی‪ ،‬درخواستی به ژنرال قاسم داده است‪ ،‬مبن ی بر‬ ‫اینکه نبردها و ناارام ی ها متوقف شود‪ .‬به گفته این مقامات‪،‬‬ ‫س��لیمانی نیز روز پس از ان‪ ،‬پیامی م ی فرستد و بالفاصله‬ ‫نبردها متوقف م ی شود‪.‬‬ ‫روزنامه انگلیسی گاردین نیز گزارشی را در مورد قاسم‬ ‫سلیمانی منتشر کرده که فارغ از برخی خالف گوی ی های ان‬ ‫جالب توجه است‪.‬‬ ‫این روزنامه با تمرکز بر سردار قاسم سلیمانی‪ ،‬فرمانده‬ ‫سپاه قدس م ی نویسد‪« :‬ژنرال پترائوس‪ ،‬مدیرکنونی سازمان‬ ‫سیا عالقه دارد داس��تانی را از زمانی بازگو کند که یک ژنرال‬ ‫چهار ستاره در ع راق بود‪ .‬اوایل سال ‪ ۲۰۰۸‬زمانی که مجادله‬ ‫بین گروه ش��ب ه نظامی ش��یعه از یک طرف و ارتش امریکا‬ ‫و ع راق از طرف دیگر ش��عله ور بود‪ ،‬به پترائوس‪ ،‬یک تلفن‬ ‫داده ش��د که در ان یک اس‪ .‬ام‪ .‬اس از س��رداری ای رانی بود‪.‬‬ ‫این مسیج از فرمانده س��پاه قدس‪ ،‬قاسم سلیمانی امده بود‬ ‫و توسط یکی از رهب ران ع راقی منتقل شده بود‪ ،‬در ان پیغام‬ ‫نوشته شده بود‪« :‬ژنرال پترائوس! شما باید مرا بشناسی‪ ،‬من‬ ‫قاسم سلیمانی هستم‪ ،‬کسی که سیاس��ت های ای ران را در‬ ‫ع راق‪ ،‬لبنان‪ ،‬غزه و افغانس��تان تدوین م ی کن��د و صد البته‬ ‫س��فیر ایران در بغداد نیز عضو سپاه قدس است و کسی که‬ ‫جایگزین او م ی شود نیز عضو سپاه قدس است‪ ».‬این نوشته‬ ‫البته هیچ گاه تائیدیه نگرفت و در حد ی��ک ادعا باقی ماند‪.‬‬ ‫گاردین م ی نویس��د‪« :‬پترائوس به شدت نیاز داشت که به او‬ ‫گوشزد شود‪ ،‬بس��یاری از نظامیان امریکا که با ع راق ی های‬ ‫شیعه کار م ی کنند‪ ،‬توسط قاسم سلیمانی و افراد وابسته به‬ ‫سپاه قدس به تحلیل برده م ی شوند‪ ،‬ان چنان که تالش های‬ ‫دیپلماسی امریکا در س��ایر نقاط خاورمیانه به تحلیل برده‬ ‫م ی شود؛ خصوصا در لبنان‪ ».‬پترائوس سال گذشته به ارگان‬ ‫تحقیقاتی مربوط به جنگ گفت که مشکلی که سلیمانی‬ ‫ب رای او درست کرده بود‪ ،‬چه بوده است‪ .‬این روزنامه انگلیسی‬ ‫اضافه م ی کند‪« :‬قدرت و وجهه قاس��م س��لیمانی به عنوان‬ ‫کس��ی که قدرتمندترین بازیگر عرصه منطقه است‪ ،‬در سه‬ ‫سال گذش��ته کاهش نیافته و در برخی از مولفه ها‪ ،‬افزایش‬ ‫نیز یافته اس��ت‪ ».‬قدرت ارتباط های سلیمانی طی هفته ها‬ ‫مصاحبه با مقامات ع راقی مش��خص ش��ده است‪ .‬برخی از‬ ‫مقامات ع راقی او را س��تایش م ی کنند‪ .‬به گ��زارش روزنامه‬ ‫مذکور‪« ،‬وظیفه س��پاه قدس حفاظت از انقالب و صدور ان‬ ‫به کشورهای اسالمی اس��ت‪ .‬جوامع شیعه نش��ان داده اند‬ ‫که بسیار مستعد انقالب هس��تند و با سپاه قدس همراهی‬ ‫خواهند داشت‪ .‬البته سپاه قدس متحدان سنی نیز دارد‪ ،‬مانند‬ ‫حماس و غزه‪».‬‬ ‫گاردین نوشت‪« :‬طی ‪ ۸‬سال گذشته ما شاهد جنگ بین‬ ‫متحدین و نمایندگان سپاه قدس با ارتش امریکا بوده ایم که‬ ‫نتیجه ان را اکنون م ی بینیم‪ ،‬چرا که ارتش امریکا درحا ل ترک‬ ‫ع راق اس��ت‪ ».‬گاردین نیز از قول صالح المطلک (از عناصر‬ ‫بعثی و مستخدم سازمان سیا که با استخبارات سعودی نیز‬ ‫همکاری م ی کند) نوشت‪« :‬سلیمانی قدرتش را مستقیم از‬ ‫عرفان قانعی فرد‬ ‫پژوهشگر تاریخ معاصر‬ ‫‪2‬‬ ‫افسوس که هرگز روزنامه نگار و خب رنگار نبوده و نیستم‬ ‫تا سراغش بروم و مصاحب ه ای منتش��ر کنم؛ بنا به کار و بارم‬ ‫همیشه در کنج کتابخانه ای نشسته ام و سندها را م ی خوانم‬ ‫یا به دیدار شخصی ت هایی تاریخی ‪ -‬سیاسی م ی روم و سعی‬ ‫بر ان دارم ک��ه چالش های روایت حادثه ای در کردس��تان را‬ ‫مرور کنم و شاید نیم خطی به کنه مطلب نزدیک شوم‪ .‬دهه‬ ‫اخیر عمر من با تاریخ معاصر کرد و کردستان گذشت‪ .‬شاید‬ ‫حاج قاسم یکی از نام هایی است که در اغلب اسناد ‪10-12‬‬ ‫س��ال اخیر در امریکا یا ع راق به ان برخورده ام‪ .‬اما داستان از‬ ‫چه قرار بود؟‬ ‫پاییز ‪ 1386‬بود که حین خوردن غذا و س��ر میز شام؛‬ ‫که ناظم دباغ هم کنارم نشسته بود و مشغول خوردن دلمه‬ ‫برگ مو بودیم؛ ناگهان مام جالل پرسید‪« :‬محمد جعفری را‬ ‫دیده ای؟»؛ گفتم با اسمش اشنایم اما از نزدیک خیر‪ .‬سپس‬ ‫به ناظم دباغ گفت که بدون دیدن جعفری که نم ی تواند تاریخ‬ ‫کردستان را بنویسد!‬ ‫تعجب کردم که خدایا این چه رازی اس��ت که سر میز‬ ‫ناهار هم یکی دیگر همان س��خن مش��ابه را راند‪ .‬در مرکز‬ ‫اندیش��ه و هش��یاری حزب اتحادیه میهنی کردستان ع راق‬ ‫که وظیفه اش انتش��ار کتاب های تاریخی ‪ -‬فلسفی است‬ ‫با ماموس��تا جعفر و کاک فواد و دکتر کریم نشس��ته بودیم‬ ‫و ناگهان ماموس��تا جعفر گفت‪« :‬عیسی پژمان را دیده ای؟؛‬ ‫گفتم خی ر! ب ی مقدمه میان حرفم دوید و صراحتا گفت‪ «:‬بهتر‬ ‫است بروی و تحقیق ات را بس��وزانی»؛ وی کلید نهانخانه‬ ‫تاریخ معاصر کردستان ع راق است‪ .‬کنایه او مرا بر ان داشت‬ ‫تا سعی کنم در هرجای جهان که باشد او را بیابم و دم ی به‬ ‫گفت و شنود بنشینم‪ .‬عاقبت به کمک نماینده طالبانی در‬ ‫پاریس در اواخر پاییز همان س��ال وی را دیدم و البته قبل از‬ ‫ان هم به همراه دوست و محرم و همراه نازنینم ناظم دباغ در‬ ‫شورای امنیت ملی به دیدار محمد جعفری رفتم‪ .‬بعدها هزار‬ ‫بار به مام جالل و ماموستا جعفر درود فرستادم که سبب خیر‬ ‫شدند و به قول فروغی بسطامی‪ :‬در قمار عشق اخر‪ ،‬باختم‬ ‫دل و دین را ‪ /‬وازدم در این بازی‪ ،‬عقل مصلحت بین را‪.‬‬ ‫هرکدام ش��ان را ‪ -‬محس��ن رضایی‪ ،‬علی شمخانی‪،‬‬ ‫مصطفوی‪ ،‬محمدباق��ر ذوالقدر‪ ،‬رض��ا امیری مقدم‪ ،‬محمد‬ ‫جعف��ری و‪ - ...‬که به کمک نماین��دگان طالبانی م ی دیدم‪،‬‬ ‫دنیایی بود از ایام سال های صباوت من که چه بر سرزمینم‬ ‫گذشته و در خارج از کشور هم شخصی ت هایی چون علی اکبر‬ ‫فرازیان‪ ،‬منوچه ر هاشمی‪ ،‬عیس��ی پژمان‪ ،‬جمشید امانی‪،‬‬ ‫امین فروغی‪ ،‬حسن علوی کیا‪ ،‬پرویز ثابتی‪ ،‬ارتشبد فریدون‬ ‫جم و‪ ...‬م��را به س��ال های دور س��رزمینم م ی بردند که پدر‬ ‫و پدر بزرگم چه ه��ا دیده اند‪ ...‬دیگ��ر دوران خدمتی و روزگار‬ ‫دولت شان ب رایم مهم نبود؛ تنها به روایت شان م ی اندیشیدم‬ ‫و بهتر از این ب رای هر مورخی بخت یار نم ی ش��د؛ روی نگار‬ ‫در نظرم جلوه م ی کرد ‪ /‬وز دور بوسه بر رخ مهتاب م ی زدم‪.‬‬ ‫و نوشتم و نوشتم و خواندم و خواندم‪ .‬اما مگر م ی شود‬ ‫همه را دید و خواند؟‬ ‫تا اینکه در واشنگتن سرگرم تزم بودم و روزی به دیدار‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫حاج قاسم و نگرش استراتژیک اش به موضوع کردها‬ ‫مایکل لدین رفته بودم‪ .‬هنوز س��ال ‪ 1384‬ب��ود و کتاب مام‬ ‫جالل را نیاغازیده ب��ودم که دیدم فرمایش��اتی! درباره ای ران‬ ‫کرده و رفتم ببینم چه موجودی است‪ .‬ناگهان ب ی مقدمه پس‬ ‫از جدل گفت که ای ران م ی خواه��د اراده امریکا را در منطقه‬ ‫خرد کند‪ .‬ببینم تو فرستاده قاسم س��لیمانی از فرماندهان‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی و فرمانده نیروی قدس سپاه‬ ‫ن ها ج و واج مانده بودم و صرفا گفتم‪« :‬قربان!‬ ‫نیس��تی؟‪ ...‬م ‬ ‫رهگذری هستم بچه یک شهرستان مرزی در ای ران؛ اما ایشان‬ ‫را هرگز ندیده ام‪ ».‬بعدها گفت وگویم با لدین در خبرگزاری مهر‬ ‫و روزنامه شرق منتشر شد اما متلک لدین همیشه در ذهنم‬ ‫ماند که ماند‪ .‬بعدها با مایکل رابین اش��نایی یافتم و او هم‬ ‫همکاری داش��ت به نام علی الفونه که زندگ ی اش تحقیق‬ ‫درباره سپاه بود و حاج قاسم‪ .‬ب رایم جالب بود و فکر کردم هر دو‬ ‫قطعا یک چیزی شان شده است؛ در دفتر کار مایکل عکس‬ ‫بزرگ ش��یخ محمود برزنجی‪ ،‬رهبر قیام کردهای کردستان‬ ‫ع راق را دیدم و در ات��اق علی هم عکس بزرگ حاج قاس��م‬ ‫را پیش خود گفتم که در مرکز سیاس��ت و فکر واش��نگتن‬ ‫دل شان به چه عکس هایی خوش است‪.‬‬ ‫بعدها در س��ر کالس در امنیت خاورمیانه استادی به‬ ‫نام سایلر داشتم که روزی ضمن پخش نوار ویدئویی گفت‪:‬‬ ‫«این سرلشکر ای رانی را بشناسید؛ وی بارها از جانب امریکا‬ ‫متهم به دخالت در امور ع راق ش��ده‪ .‬اما وی از کلیدی ترین‬ ‫سیاست گذاران سیاس��ت های خارجی ای ران است‪ ».‬این بار‬ ‫هم نامش چو پتک بر س��رم کوبیده شد و انگشت به دهان‬ ‫ماندم که خدایا مگر امپ راتور اس��ت که بنا به گفته استاد در‬ ‫تمامی امور سیاسی‪ ،‬اقتصادی و امنیتی و حفاظتی ع راق و‬ ‫افغانستان و لبنان و سوریه نفوذ دارد؟ یا سربازی ای رانی است‬ ‫و خواهان استقالل از سلطه امریکا و به ادبیات مقاومت باور‬ ‫دارد؟ در همین پرس��ش ها بودم که کالس درس تمام شد و‬ ‫به خانه ام بازگشتم اما اس��مش را بازهم در اسناد م ی دیدم و‬ ‫م ی خواندم که سلیمانی مدتی قبل از جنگ ای ران و ع راق در‬ ‫مهاباد بوده‪ ،‬از جنگ های داخلی کردستان تجربه ها دارد و با‬ ‫اغاز حمله ع راق به خاک وطنم‪ ،‬سردار در بیشتر عملیات های‬ ‫نظامی دوران جنگ با ع راق ش��رکت کرده و با پایان یافتن‬ ‫جلد دوم‬ ‫همراهی سازنده با همه بازیگران‬ ‫رهبر ای ران م ی گیرد‪ .‬تمام مقامات مهم ع راقی‪ ،‬سلیمانی را‬ ‫به شکل یک فرش��ته م ی بینند و با او رایزنی دارند‪ ».‬گزارش‬ ‫گاردین حاکی است‪« :‬یکی از نمایندگان مجلس ع راق که از‬ ‫دستیاران ارشد نوری المالکی است‪ ،‬درباره سلیمانی م ی گوید‬ ‫که او فردی است که ارام سخن م ی گوید و منطقی و بسیار‬ ‫مودب اس��ت‪ .‬وقتی با او حرف م ی زنید‪ ،‬بسیار ساده برخورد‬ ‫م ی کند‪ .‬تا زمانی که پش��توانه او را نشناسید‪ ،‬نم ی دانید چه‬ ‫قدرتی دارد‪ .‬هیچ کس نم ی تواند ب��ا او بجنگد‪ ».‬این روزنامه‬ ‫انگلیس��ی معتقد است‪« :‬س��لیمانی اصال یک مرد جنگی‬ ‫به نظر نم ی رس��د‪ ،‬با موهای جوگندمی‪ ،‬الغر و با لبخندی‬ ‫ملیح! کسانی که او را در س��ال ‪ ۲۰۰۶‬و هنگام مسافرتش به‬ ‫بغداد به صورت مخفیانه دیده ان��د‪ ،‬م ی گویند او بدون هیچ‬ ‫محافظی تنها به همراه دو نفری که او را دعوت کرده بودند‪،‬‬ ‫به همه جا م ی رفته است‪ ».‬امریکای ی ها تا زمانی که او به ای ران‬ ‫باز م ی گردد‪ ،‬از حضور او در ع راق خبردار نم ی ش��وند‪ .‬یکی از‬ ‫مقامات بلندپایه رس��می امریکا م ی گوید‪« :‬او مانند قیصر‬ ‫سوزو ه راس انگیز است‪ ،‬او همه جا هست و هیچ جا نیست‪».‬‬ ‫یک نماینده ش��یعه و رده باالی مجلس ع راق م ی گوید‪« :‬او‬ ‫موفق شده با تمام گروه های ش��یعه ع راقی در همه سطوح‬ ‫رابطه برقرار کند‪».‬‬ ‫حاج قاسم سلیمانی در این سال ها تبدیل به قهرمان‬ ‫ملی ب رای ای رانیان شده‪ .‬کس��ی که منافع ای ران را در منطقه‬ ‫تامین م ی کند و امریکای ی ها را وادار به پذیرفتن قدرت ای ران‬ ‫در منطقه کرده اس��ت‪ .‬از چپ تا راست سیاس��ت ای ران به او‬ ‫احترام م ی گذارند‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫جنگ در لشکر به دیارش‪ ،‬کرمان بازگش��ت و سال ‪،۱۳۷۶‬‬ ‫به فرماندهی نیروی قدس س��پاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫منصوب شده‪.‬‬ ‫حاج قاسم و کردستان عراق‬ ‫جلد دوم‬ ‫بررس��ی تاریخ کردستان در کش��ورهای ای ران‪ ،‬ترکیه‬ ‫و ع راق در این ‪ 10‬س��ال دغدغه ذهنم بوده و ش��اید پس از‬ ‫انق�لاب ‪ 1357‬اولین جایی که همه نظره��ای مقامات تازه‬ ‫جمهوری اس�لامی را به خود جلب کرد همین کردس��تان‬ ‫بود‪ .‬در ایامی که کردهای ای ران سرگرم احساسات و هیجان‬ ‫بودند و نم ی دانستند چه شیوه تعاملی را با حکومت مرکزی‬ ‫بیاغازند؛ بقایای حزب فروپاشیده دموکرات کردستان ع راق‬ ‫در کرج‪ ،‬به حکومت و دولت جدید لبیک گفتند و به همکاری‬ ‫پرداختند‪ .‬از س��ال ‪ 1340‬تا ‪ 1354‬ای ران از حرکت مسلحانه‬ ‫کردهای ع راق حمایت کرد؛ جنبش را اغ��از کرد و خود هم‬ ‫خاموش ک��رد و هیچ وعده اس��تقاللی هم ب��ه کردها داده‬ ‫نش��ده بود‪ .‬رهبری منصوب هم در کرج پناهنده شده بود و‬ ‫هنوز چند روزی از پیروزی انقالب نگذش��ته ب��ود که جنازه‬ ‫مصطفی بارزانی به ای ران بازگش��ت و فرزندان وی مسعود و‬ ‫ادریس هم در همان کرج م ی زیستند‪ .‬حزب بعث هم کومله‬ ‫و دموکرات کردستان را تحریک کرده بود که علیه انقالب تازه‬ ‫نضج گرفته اقدام کنند و جنگ ها در نوروز ‪ 1358‬ب هراه افتاد و‬ ‫همین فرزندان بارزانی هم نزد ایت اهلل اردبیلی روانه شدند که‬ ‫اسلحه دریافت دارند و تحت نام قیاده موقت همراه و همرزم‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی به جنگ با کومله و دموکرات‬ ‫بپردازند و‪ ...‬بعد هم جنگ تحمیلی که اغاز شد همراه ای ران‬ ‫علیه صدام برخاستند‪ .‬انها م ی خواس��تند به ه ر گونه ای که‬ ‫هست دوباره به عرصه سیاست کردستان ع راق بازگردند‪ .‬بعد‬ ‫در جنگ خلی ج فارس و اقدام ع راق علیه کویت بود که دیگر‬ ‫سپاه پاسداران دست مسعود بارزانی را گرفت و گفتند دور و‬ ‫زمانه عوض شده‪ .‬وی هم به کردستان ع راق بازگشت و سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی معمار و سازنده اول اقلیم کردستان‬ ‫ع راق بود و بعدها جیمز بیکر – وزیر سابق خارجه امریکا –‬ ‫در شرکت خود در نیویورک ب رای من همین مسائل را بازگفت‬ ‫و همه را در جلد ‪ 2‬کتاب خاط رات جالل طالبانی اورده ام‪.‬‬ ‫و بعدها در جنگ ب رادرکشی ‪ 31‬اوت ‪ 1996‬که بارزانی‬ ‫خالق ان بود؛ سپاه به میانجیگری پرداخت که کردها همدیگر‬ ‫را به خاک و خون نکشند و سپس اپوزیسیون ع راقی در لندن‬ ‫شکل گرفت و امریکا م ی خواست که زمینه سقوط صدام را‬ ‫فراهم کند؛ ای ران کردهای ع راق را تش��ویق کرد که همراه و‬ ‫همگام دیگر اپوزیسیون ع راقی باشند و سرنوشت جدیدی‬ ‫را ب رای خود رقم بزنند‪ .‬در س��ال ‪ 2005‬بود که دیگر مسعود‬ ‫بارزانی بر کرسی ریاست اقلیم کردس��تان ع راق تکیه زد و‬ ‫طالبانی هم به عنوان اولین رئی س جمهور کرد تاریخ شناخته‬ ‫شد که شاید هر دو هویت ش��ان را مدیون و مرهون زحمات‬ ‫سپاه بدانند‪ ،‬هرچند شاید در غیاب اوجاالن‪ ،‬طالبانی و قاسملو‬ ‫امروزه بارزانی دنباله رو تفکر سلطانیس��م سیاس��ی است و‬ ‫مافیای رس��انه ای تش��کیل داده و با صرف پول ب رای جلب‬ ‫طرفدار و ایجاد رعب و پرونده سازی علیه منتقدان م ی خواهد‬ ‫فرمانفرمایی تش��کیل دهد اما خیالی بیش نیست و نوعی‬ ‫توهم خود بزرگ بینی مفرط اس��ت با نگاهی قبیله ای‪ .‬زی را‬ ‫کردها هرگز مامن و موطنی جز ای ران نداشته و ندارند و ای ران‬ ‫هم واقعیتی غی ر قابل انکار در منطقه است و نم ی توان از ان‬ ‫چشم پوشی کرد و به قول مام جالل‪ ،‬رس��م وفا ب رای ای ران‬ ‫شرط عقالنیت و خرد است که بتوان کشتی هویت خود را از‬ ‫دریای متالطم حوادث منطقه به سالمت عبور داد‪.‬‬ ‫البته شخصا همیشه معتقد بوده ام که موضوع کردها‬ ‫در ای ران قضیه تبعیض نیست و فرقی میان همه استان های‬ ‫ای ران وجود ندارد و حکومت مرکزی ای ران هم ش��اید همان‬ ‫س��خن اب راهیم احمد را به یاد دارد که کردها ه ر جا باش��ند‬ ‫ای ران ی اند و حصار کش��ی بین ای رانیان به نام قومیت و ملت‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪14‬‬ ‫هم ش��یوه عقالنی و قابل پذیرش خرد جمعی امروز مردم‬ ‫ای ران نیس��ت‪ .‬بعدها هم دریافتم که کردها در ای ران از دیگر‬ ‫کشورهای پی رامون از نظر فرهنگی و رشد و اعتالی علمی‬ ‫ موفق تر هس��تند و بین انها عزاداری تقسیم کردستان بین‬ ‫چهار دولت هم وج��ود ندارد و کردهای ای��ران هم تهدیدی‬ ‫متوجه مصالح و منافع امنیتی و تمامیت ارضی کشورشان‬ ‫نم ی کنند و گاهی هم با اغ راق م ی گویند ما صاحبخانه ای ران‬ ‫هستیم‪ .‬دیگر مانند ترکیه نقطه ضعف و خط قرمز حکومت‬ ‫و دولت‪ ،‬مساله کرد و کردستان نیست و سیاست نابخردانه‬ ‫ترکیه در قبال کردها هم وجود ندارد و اگر این کشور امروزه‬ ‫ب رای کرده��ا رادیو و روزنامه تاس��یس م ی کن��د‪ ،‬در ای ران از‬ ‫س��ال های دهه ‪ 1320‬به بعد کردهای ای ران چنین مواهبی‬ ‫داشته اند‪ .‬یکی از افرادی که همیشه نگاهی مثبت و روشن‬ ‫به کردستان داش��ته و خواهان رفع محرومیت و فق ر زدایی‬ ‫در این خطه بوده همین حاج قاس��م اس��ت ک��ه م ی خواهد‬ ‫مانع ها برطرف شود و کردها با حکمت‪ ،‬عقالنیت و سیاست‬ ‫درست در حکومت مرکزی مشارکت داشته باشند و طبعا هم‬ ‫سیاست وی در این راه موفق بوده‪ .‬امروزه دیگر سازمان های‬ ‫کردی مخالف ای ران که دستشان به خون سرباز ای رانی الوده‬ ‫اس��ت و تجزیه طلب و ضد ای ران و ای رانی بوده و هستند و در‬ ‫اوهام اسقاط نظام و تش��کیل خودمختاری و ذهنیت بسته‬ ‫پایان دهه ‪ 50‬سیر م ی کنند و اواره خارج از کشور هستند و تا‬ ‫روزی که صدام زنده بود همراه و همگام وی بودند و امروزه هم‬ ‫دستبوس عربستان و پابوس اسرائیل شده اند و در رسانه ها‬ ‫هم زبانم الل؛ ازادیخواه و دموکرات شده اند‪ ،‬حنایشان رنگی‬ ‫ندارد و نسل جدید کردستان انها را نم ی شناسد‪ .‬ارتباطی با‬ ‫جامعه ندارند و وزنی هم در معادالت سیاسی ندارند و شاید‬ ‫هنوز دغدغه ما مورخ جماعت هاست که سراغ شان برویم و‬ ‫بررسی کنیم‪ .‬شاید نسل جدید کردستان م ی داند که سازمان‬ ‫باورمند به گلوله و اسلحه نم ی تواند دم از دموکراتیزه کردن‬ ‫و استق رار دموکراسی بزند‪ .‬به قول صارم الدین صادق وزیری؛‬ ‫رش��د عقالنیت مردم داخل جامعه همیش��ه از این حزب ها‬ ‫فراتر بوده‪ .‬به هرحال طی س��ال های ‪ 1386-1392‬بود که‬ ‫در کردس��تان ع راق فهمیدم که جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫با همه گروه ها و دس��ته ها و جناح ها و س��ازمان ها رابطه ای‬ ‫مسالمت امیز و تعاملی سازنده دارد و در شناخت این موضوع‬ ‫هم حسن دانای ی فر بسیار بر ذهنیت من تاثیر گذاشت که‬ ‫همراهی با همه بازیگران منطقه ش��رط عقالنیت اس��ت و‬ ‫نیازی نیست کسی را ب رنجانید‪.‬‬ ‫سلیمانی و کردستان سوریه و ترکیه‬ ‫از دهه ‪ 1980‬به بعد که سوریه از کارت پ ک ک علیه‬ ‫ترکیه استفاده کرد بارها ترکیه – خصوصا در زمان الئی ک ها‬ ‫پک ک‬ ‫– انگش��ت اتهام به س��وی ای ران دراز کردند که از ‬ ‫حمایت م ی کنند و جمهوری اس�لامی هم ت��ا مرز جنگ با‬ ‫پک ک تا ‪1996‬‬ ‫پک ک‪ .‬‬ ‫ترکیه پیش رفت به خاطر دفاع از ‬ ‫و قبل از خروج اوجاالن از سوریه و دستگیری اش‪ ،‬چند بار به‬ ‫جنگ ب رادرکشی با بارزانی پرداخت‪ .‬سال ‪ 1995‬علیه بارزانی‬ ‫جنگید و خواست بادینان را تس��خیر کند و وی را به داشتن‬ ‫توهم شاهنشاهی کردستان متهم کرد اما عاقبت با وساطت‬ ‫طالبانی در دس��امبر ‪ 1995‬ختم به خیر ش��د و به شهادت‬ ‫علی باپیر ‪ -‬از جمعیت اسالمی کردس��تان ع راق – بعدها‬ ‫بارزانی ب��ه مقامات امنیتی ترکیه گف��ت‪« :‬چگونه اخالص‬ ‫خود را ب رای شما به اثبات برسانیم که مدافع و مخلص ترکیه‬ ‫پک ک‬ ‫هس��تیم؟ مگر نم ی دانید ما چند نف��ر در جنگ با ‬ ‫کشته داده ایم؟» سپاه هم محرک این قضیه بود که جنگ‬ ‫ب رادرکش��ی ختم به خیر شود و سیاس��ت تند و رادیکالی در‬ ‫کردستان نم ی تواند ضامن موفقیت باشد و قاسم سلیمانی‬ ‫در این راستا حضوری فعال داشته اس��ت‪ .‬بعدها که سوریه‬ ‫دچار مشکل و بحران شد‪ ،‬مقام های امنیتی نظامی ای ران از‬ ‫طالبانی و بارزانی خواستند که از کردهای سوریه بخواهند که‬ ‫در کالس امنیت خاورمیانه‬ ‫استادی به نام سایلر‬ ‫داشتم که روزی ضمن‬ ‫پخشنوارویدئویی گفت‪:‬‬ ‫«این سرلشکر ایرانی را‬ ‫بشناسید؛ وی بارها از جانب‬ ‫امریکامتهمبهدخالتدر‬ ‫امور عراق شده‪ .‬اما وی از‬ ‫کلیدی ترینسیاست گذاران‬ ‫سیاست های خارجی ایران‬ ‫است‪».‬‬ ‫علیه این کش��ور اقدامی نکنند و همان لحظه اول طالبانی‬ ‫لبیک گفت اما بارزانی نخس��ت خط خود را ج��دا کرد و به‬ ‫سیاست ترکیه نزدیک شد و حتی روزنامه ها نوشتند که بنا به‬ ‫سیاست موساد به مسدود کردن مرز با سوریه و ایجاد مانع در‬ ‫روند کمک رسانی به اوارگان سوری پرداخته است‪.‬‬ ‫با وجودی که نم ی توان منکر نقش ای ران در تحوالت‬ ‫سوریه در سطح خرد و کالن و تعامالت سیاسی کردها شد اما‬ ‫ان زمان که دیگر سیاست ترکیه‪ ،‬عربستان و قطر در سوریه‬ ‫با شکست روبه رو شد دوباره بارزانی به سیاست ای ران نزدیک‬ ‫شد‪ ،‬و گروهی از استخبارات و امنیت س��وریه هم به دیدن‬ ‫وی به اربیل رفتند‪ .‬هرچند بارزانی به ظاهر موافق فروپاشی‬ ‫اسد است اما در باطن شاید م ی داند که القاعده یا سن ی های‬ ‫متعصب و تندروی جبهه النصره اولین ضرب��ه را به کردها‬ ‫خواهند زد اما هنوز جنگ و رقابت بین بارزانی و پ ک ک بر‬ ‫سر کردستان سوریه باقی است و اسد اختیار کردستان سوریه‬ ‫پک ک هم امروزه صراحتا حامی‬ ‫پک ک داده و ‬ ‫را به دست ‬ ‫ و تائید کننده سوریه و اسد اس��ت‪ .‬به هرحال حمید درویش‬ ‫گفت که کردهای س��وریه چندان میلی به اقلیم کردستان‬ ‫دوم ندارند و شرایط انها با ع راق متفاوت است اما سپاه بنا به‬ ‫سیاست و استراتژی قاسم سلیمانی در سازماندهی کردهای‬ ‫سوریه تاثیر مثبت داشته است‪ ،‬گرچه مردم سوریه هرگز نقش‬ ‫مخرب پ ک ک و اوجاالن را فراموش نخواهند کرد و شاید‬ ‫کردستان س��وریه بدون بارزانی و اوجاالن روزنه امیدی را در‬ ‫دل هایش��ان زنده کند‪.‬در ترکیه هم هنوز در بر همان پاشنه‬ ‫م ی چرخد و طبق سخن عثمان اوجاالن‪ ،‬پ ک ک همکار و‬ ‫همدست اطالعات و امنیت ترکیه هست و وجود این حزب‬ ‫برخالف جهت مصالح و منافع کردهای ترکیه است و خروج‬ ‫پ ک ک از ترکیه هم صوری و ظاهری است و فعال با کارت‬ ‫اوجاالن بازی م ی شود‪.‬‬ ‫در مرور مس��ائل مبهم و غالف س��ردرگم کردستان‬ ‫معاصر باید بگویم که سیاست‪ ،‬باور و اندیشه قاسم سلیمانی‬ ‫ان اس��ت که «بنا به تحوالت اخیر موقعیت ای ران در محور‬ ‫کشورهای ع راق‪ ،‬سوریه‪ ،‬لبنان و فلس��طین تثبیت شده و‬ ‫عزت‪ ،‬اقتدار و جایگاه ای ران در منطقه حفظ شده و منافع ملی‬ ‫ای ران هم تامین شده» اما من صرفا به حضورش در کردستان‬ ‫و تاکتی ک های��ش همواره پرداخته ام و امیدوارم س��رباز مام‬ ‫میهن همچنان با صالبت و س�لامت بر این منوال بماند‪.‬‬ ‫او در معماری اقلیم کردستان ع راق و دادن هویت به کردها‬ ‫نقش مثبتی داش��ته و نم ی توان منکر ان بود و امید اس��ت‬ ‫که کردهای منطقه امنیت‪ ،‬سیاس��ت و دیپلماسی جدیدی‬ ‫را تجربه کنند‪g .‬‬ ‫فرمانده محبوب‬ ‫نگاهی دیگر به «قاسم سلیمانی»‬ ‫سید صادق حسینی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫اشتهار در عین گزیده گویی‬ ‫محبوبیت فرهمند‬ ‫نخستین حس من از «حاج قاسم» را این خاطره شکل‬ ‫داد که وقتی «حاج همت» ‪ 17‬اسفند ‪ 1362‬در جزیره مجنون‬ ‫درگیر بود و اکثر بچه های لشکر ‪ 27‬شهید شده بودند‪ ،‬پیش‬ ‫«حاج قاس��م» رفت تا یک گروه از رزمندگان لش��کر ‪ 41‬را به‬ ‫کمکش بفرستد و بچه ها را جمع و جور کند؛ «حاج قاسم» در‬ ‫جواب‪ ،‬یک گردان نیرو روانه موقعیت لش��کر حضرت رسول‬ ‫م ی کند و وقتی «حاج همت» را م ی بیند‪ ،‬فرمانده عملیاتش را‬ ‫مامور م ی کند حاجی را برساند که در راه «حاج همت» شهید‬ ‫جلد دوم‬ ‫البته اینکه چرا او بیش از «س��ردار احمد وحیدی» که‬ ‫جانشینش شد در افکار عمومی مطرح است را باید در گسترش‬ ‫رس��انه های داخلی و البته تبلیغات خارجی جس ت وجو کرد‪.‬‬ ‫ای رانی که در اواخر دهه‪ 70‬و اوایل دهه‪ 80‬شمسی به یک قدرت‬ ‫با نفوذ و موثر منطقه ای تبدیل شده بود‪ ،‬باعث ب رانگیخته شدن‬ ‫حسادت خیل ی هایی شد که پی ش تر در خاورمیانه ب رای خود‬ ‫جایگاهی متصور بودند‪ .‬از س��وی دیگر پی��روزی «جنبش‬ ‫مقاومت اسالمی حزب اهلل لبنان» در جنگ تموز (‪ 33‬روزه تیر‬ ‫‪ ،1385‬جوالی‪ )2006‬بر اسرائیل‪ ،‬نه تنها تل اویو را شوکه کرد که‬ ‫امریکای ی های سرمست از فتح افغانستان و درگیر در ع راق را که‬ ‫خواب «زایش خاورمیانه جدید» دیده بودند‪ ،‬نیز بهت زده کرد‪.‬‬ ‫امریکای ی ها ک��ه پی ش تر طعم تدبیر «س��لیمانی» را‬ ‫در ع راق چشیده بودند و نتوانس��ته بودند در عرصه سیاسی‬ ‫دستاورد چندانی داشته باشند‪ ،‬پیش و بیش از سایرین درباره‬ ‫«حاج قاسم» به تحقیق پرداختند و سعی کردند با ترساندن‬ ‫اع راب‪ ،‬او را «مبدع هالل شیعی» بدانند‪.‬‬ ‫اما این پیروزی در جنگ ‪ 33‬روزه بود که نام «قائد فیلق‬ ‫القدس االی رانی العمید قاسم سلیمانی» را به صورت وسیعی در‬ ‫رسانه های جهانی مطرح کرد‪ .‬از سوی دیگر امریکای ی ها که‬ ‫هر روز وضعیت بحران ی تری در ع راق پی دا م ی کردند‪ ،‬حمالت‬ ‫تبلیغاتی خود را علیه فرمانده سپاه قدس ای ران شدت بخشی دند‬ ‫و ناخواس��ته او را به چهره اول صحن��ه زورازمایی خاورمیانه‬ ‫تبدیل کردند‪.‬‬ ‫از اس��یای میانه و افغانستان و پاکس��تان تا مدیترانه‪،‬‬ ‫جنوب شبه جزیره ع ربس��تان و ش��مال افریقا‪ ،‬هرجا که انها‬ ‫نتیجه نم ی گرفتند‪ ،‬این فرمانده کرمانی را که حاال به او «اللواء‬ ‫االی رانی»م ی گفتند‪ ،‬مسئول م ی دانستند‪ .‬انها کار را به جایی‬ ‫رساندند که برخی از فرماندهان نظام ی شان‪ ،‬خواستار ترور او‬ ‫شدند‪ .‬با اغاز موج تغیی رات در جهان عرب و شمال افریقا این‬ ‫موج رسانه ای شدت بیش��تری یافت؛ به طوری که رسانه های‬ ‫مصری گردشگران ای رانی را نیروهای قاسم سلیمانی خواندند‬ ‫و با باالگرفتن بحران سوریه‪ ،‬او را فرمانده اصلی ارتش سوریه‬ ‫اعالم کردند‪ .‬طبیعی است که گزارش ها و حمالت رسانه ای انها‬ ‫علیه نیروی قدس و فرمانده ان در داخل کشور بازتاب م ی یابد‬ ‫و به همین دلیل او با وجود «کم گویی» و «دوری اش از مواجهه‬ ‫با رسانه ها» بیش از سایر فرماندهان ارشد سپاه مشهور شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫قاسم سلیمانی؛ این روزها‪ ،‬مشهورترین و بدون اغ راق‬ ‫از محبوب ترین فرماندن سپاه پاس��داران انقالب اسالمی و‬ ‫البته الگوی جوانان مسلمان است‪ .‬نوشتن درباره او که اواسط‬ ‫شهریور ‪ 1379‬از س��وی رهبر معظم انقالب به عنوان دومین‬ ‫فرمانده نیروی قدس منصوب و در سال ‪ 1390‬با دریافت درجه‬ ‫سرلشکری چهاردهمین سرلشکر انقالب شد‪ ،‬سخت است‪.‬‬ ‫نوشتن درباره «قاسم سلیمانی» که قدرت را م ی فهمد‪،‬‬ ‫حریفان را به خوبی م ی شناس��د‪ ،‬اهل ریس��ک کردن است و‬ ‫برخالف برخی کمتر با اس��تخاره تصمیم م ی گیرد‪ ،‬سخت‬ ‫است‪ .‬سخت؛ چرا که پیش از این بسیاری از رسانه های ای رانی و‬ ‫خارجی درباره او گزارش های متعددی منتشر کرده اند؛ بناب راین‬ ‫م ی بایست در انتخاب موضوع تامل زیادی کرد‪.‬‬ ‫ش��اید ب رای مخاطب خواندن اینک��ه گاردین م ی گوید‬ ‫«حتی کسانی که سلیمانی را دوست ندارند‪ ،‬او را فردی باهوش‬ ‫م ی دانند» یا نگاه موسس��ه پژوهش های راهبردی «امریکن‬ ‫اینترپ رایز» که گفته است «سردار سلیمانی یک عملگراست و‬ ‫در رویارویی با مشکالت تاکتیکی‪ ،‬توانایی رهبری خود را ثابت‬ ‫کرده است» تکراری باشد‪.‬‬ ‫همچنین بازخوانی تاکتی ک های موثر و موفق «سردار‬ ‫سلیمانی» در پیروزی مقاومت اس�لامی و در جنگ ‪ 33‬روزه‬ ‫لبنان(حرب تم��وز) و ‪ 22‬روزه و ‪ 8‬روزه فلس��طین ی��ا تدابیر‬ ‫راهبردی اش در پرونده سیاسی ع راق و افغانستان نیاز به طرح‬ ‫مقدمات فراوانی دارد و جایش در رسانه های تخصصی است‬ ‫و به نظر نم ی رسد در حوصله مخاطب باشد‪ .‬اما؛ رفتار شناسی‬ ‫مخاطب م ی گوید‪ ،‬بیش از همه ای��ن مطالب که پی ش تر در‬ ‫رسانه ها منتش��ر ش��ده‪ ،‬ب رای مخاطب جذاب است که بداند‬ ‫تفاوت دیدگاههای فرمانده نیروی قدس با محمود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئی س جمهور سابق از کجا نشات گرفت و چگونه قوام یافت‬ ‫و سرانجامش چه شد‪ ،‬یا اینکه چرا «جالل طالبانی» در دیدار‬ ‫«محمود احمدی نژاد» اول با «حاج قاسم» سالم و احوالپرسی‬ ‫کرد‪ ،‬یا اینکه وقتی فرمانده سپاه قدس در بغداد با «طالبانی»‬ ‫گفت وگو م ی کرد و «اوباما» تماس تلفنی گرفت‪ ،‬او در پاسخ‬ ‫شوخ طبعی «مام جالل» خطاب به «اوباما» چه گفت‪.‬‬ ‫ی که امروز به رس��انه های مختلف «فیلتر شده و‬ ‫مردم ‬ ‫فیلتر نش��ده» و «پارازیت دار و پارازیت ندار» دسترسی دارند‪،‬‬ ‫ب رایشان مهم است بدانند رابطه «حاج قاسم سلیمانی فرمانده‬ ‫نیروی قدس» با بشار اس��د‪ ،‬رئی س جمهور س��وریه از روز اول‬ ‫بحران اجتماعی و بع د تر‪ ،‬اغاز جنگ داخلی تا امروز که سوریه‬ ‫توانسته است سایه تهاجم خارجی را پس بزند‪ ،‬چگونه است؟‬ ‫مخاطب ای رانی م ی خواهد بداند‪« ،‬او» چگونه این قدر راحت به‬ ‫ع راق‪ ،‬سوریه‪ ،‬لبنان‪ ،‬روسیه و ترکیه‪ ،‬چین‪ ،‬افغانستان و سایر‬ ‫نقاط جهان سفر م ی کند‪ .‬مردم م ی خواهند بدانند چقدر فاصله‬ ‫از اخرین خداحافظی «حاج قاس��م» و «حاج رضوان» گذشت‬ ‫و او چگونه خبر ش��هادت «عماد مغنیه» دوس��ت و فرمانده‬ ‫عملیات ی اش را ش��نید‪ .‬مردم م ی خواهند بدانند که «فرمانده‬ ‫سابق لشکر ‪ 41‬ثاراهلل» چگونه ب رای تشییع پیکر مادرش خود‬ ‫را به ای ران رساند‪ .‬مردم سوال هایی از این دست در ذهن دارند؛ اما‬ ‫نه نگارنده چنین اطالعاتی دارد و نه تامالت سیاسی و امنیتی‬ ‫اجازه انتشار مطالبی از این دست را م ی دهد‪ .‬با چنین مقدمه ای‬ ‫شاید شما هم با نویسنده هم نظر شده باشید که نوشتن درباره‬ ‫این سرباز پاک و مخلص وطن‪ ،‬چندان هم اسان نیست‪.‬‬ ‫بدو باش��د ای رانیان را امی��د‪ /‬ازو پهلوان را خ��رام و نوید‬ ‫(فردوسی)‬ ‫م ی شود‪ .‬این را «محمد مهدی» پسر بزرگ سردار سرافراز شهید‬ ‫«حاج محمداب راهیم همت» م ی گوید؛ هنگامی که از او و «داود‬ ‫کریمی» تنها پسر سردار س��رافراز شهید «عباس کریمی»‬ ‫جانش��ین بعدی «حاج همت»‪ ،‬م ی پرسم نخستین تصویر و‬ ‫حس شما از «حاج قاسم» چگونه شکل گرفت؟‬ ‫«داود» گفت‪« :‬وقتی با س��ایر فرزندان شهدا به دیدن‬ ‫حاجی رفتیم‪ ،‬یک یک بچه ها را بغل م ی کرد و س��عی داشت‬ ‫بدون اینکه کسی ما را معرفی کند‪ ،‬بشناسدمان‪ .‬وقتی من را‬ ‫بغل کرد گفت‪ :‬تو حتما پسر «عباس» هستی؛ خیلی شبیه‬ ‫پدرت هستی‪ .‬حس خوب و ماندگاری بود که دوست بابا‪ ،‬مرا‬ ‫این چنین شناخت‪».‬‬ ‫«حاج قاسم سلیمانی» در تمام سال های بعد از جنگ‬ ‫رابطه اش را با خانواده های معظم ش��هدا حفظ کرد؛ حتی در‬ ‫ش��دیدترین بحران ها‪ ،‬او تعاملش را با خانواده معظم ش��هدا‬ ‫تقویت کرد‪ .‬عالوه بر روحیات فردی و شخصیتی و مردم داری‬ ‫و ب ی تکلف ی اش در تعامل با مردم‪ ،‬دلیل اصلی محبوبیت او‬ ‫را باید در نگاه ملی و فراجناح��ی اش به موضوعات و رویدادها‬ ‫جس ت وجو کرد؛ در نگاه «قاسم سلیمانی»‪« ،‬ای ران» اصالت‬ ‫دارد و نه دس��ته بندی های سیاس��ی و جناحی‪ .‬او با عملش‬ ‫یا دعای میهن اس��ت و بیش از انکه‬ ‫نشان داده که س��رباز ب ‬ ‫سخن بگوید‪ ،‬فکر م ی کند و عمل‪ .‬مردم و به خصوص جوانان‬ ‫دلزده از سیاست‪ ،‬این روزها وجود «قاسم سلیمانی» را به عنوان‬ ‫یک «قهرمان ملی» بیش از گذشته الزم م ی دانند‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل نگاهی مشتاقانه به وی دارند‪ .‬عملکرد واقع گرایانه و به‬ ‫مردم و به خصوص‬ ‫جوانان دلزده از‬ ‫سیاست‪ ،‬این روزها‬ ‫وجود «قاسم سلیمانی»‬ ‫را به عنوان یک «قهرمان‬ ‫ملی» بیش از گذشته‬ ‫الزم می دانند‬ ‫دور از افراط و تفریط فرمانده سابق لشکر ‪ 41‬ثاراهلل نشان داده‬ ‫که «سلیمانی» به جای درگیر شدن روی مسائل حاشی ه ای و‬ ‫زودگذر سیاسی‪ ،‬توان و انرژی خود را بر مسائل اصلی که همان‬ ‫عظمت و اقتدار و گسترش نفوذ راهبردی جمهوری اسالمی‬ ‫است‪ ،‬متمرکز کرده‪.‬‬ ‫فرمانده شجاع سپاه قدس ای ران عمال ثابت کرده مورد‬ ‫اعتماد و احترام تمام گروه های سیاس��ی اس��ت و نظ راتش را‬ ‫به راحتی به چهره های سیاس��ی منتقل م ی کند‪ ،‬همان گونه‬ ‫که در هفته بعد از انتخابات ریاس��ت جمهوری سال ‪ 1388‬به‬ ‫دیدار یک چهره ش��اخص اصالح طلب رفت و نظ راتش را به‬ ‫صراحت به او گفت‪.‬‬ ‫ ‬ ‫تو با رستم ایدر جهاندار باش‬ ‫نگهبان ای ران و بی دار باش (فردوسی) ‪g‬‬ ‫‪15‬‬ ‫چپ و راست در مراسم فرمانده‬ ‫‪4‬‬ ‫چهره های مختلف از جناح های اصالح طلب و اصولگرا در مراسم ختم مادر حاج قاسم حاضر شدند‬ ‫جلد دوم‬ ‫حاال حاج قاسم لباس س��یاه به تن کرده و خیل ی ها از‬ ‫گروه های مختلف سیاسی کش��ور به او تسلیت م ی گویند؛‬ ‫این شاید یک پاسخ مهم باشد به بسیاری از سواالت اهالی‬ ‫سیاست که نس��بت حاج قاسم س��لیمانی‪ ،‬فرمانده نیروی‬ ‫قدس ای ران که نزد خارج ی ها چهره ای مرموز اس��ت و ب رای‬ ‫اهالی راور کرمان کسی نیس��ت جز فرمانده سپاه ‪ 41‬ثاراهلل‬ ‫که بچه هایش��ان را به او س��پرده بودند‪ ،‬با سیاسیون ای رانی‬ ‫چگونه است‪.‬‬ ‫اقای س��لیمانی که نزد خیل ی ها از اهالی رسانه گرفته‬ ‫تا سیاس��ت؛ حاج قاس��م نام دارد اهل روس��تای قنات ملک‬ ‫شهرس��تان راور کرمان اس��ت و مادر او که در ‪ 80‬س��الگی‬ ‫درگذشت نیز تا روزهای اخر در همین روستا زیست و همان جا‬ ‫نیز به خاک رفت‪ .‬اما از همان روز اول این واقعه خیل ی ها تا‬ ‫دم در مراس��م ختم مسجد ثاراهلل به او تس��لیت گفتند و در‬ ‫مراسمش شرکت کردند که ب ی ش��ک از جناح های سیاسی‬ ‫مختلف بودند اما در اینجا زیر یک س��قف امده بودند ب رای‬ ‫تس��لیت به کس��ی که این روزها یکی از چهره های اصلی‬ ‫مناس��بات جهان اس�لام اس��ت‪ .‬این موضوع در بسیاری از‬ ‫تسلی ت های شخصی ت های کشور نیز وجود داشت‪ .‬در پیام‬ ‫مقام معظم رهبری از خدمات او به جهان اسالم سخن رفت؛‬ ‫هاشمی رفس��نجانی رئی س جمهور نیز خطاب به سرلشکر‬ ‫سلیمانی گفت که توفیقات جناب عالی در زندگی و مجاهدت‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪16‬‬ ‫مرهون تربیت اوس��ت‪ ،‬رئی س جمه��ور و رئیس مجلس و‬ ‫قوه قضاییه نیز همینطور اما نکته جالب در این تسلی ت های‬ ‫بیشمار پیام تس��لیت س��ی د محمد خاتمی‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫س��ابق اصالح طلب بود که نوش��ته بود؛ «مجاهدات ارزنده‬ ‫شما و تالش چش��مگیرتان در خدمت به انقالب و اسالم و‬ ‫ای ران نیز ان شاء اهلل مرضی درگاه حضرت حق است‪ ».‬نکته‬ ‫دیگر اینکه همان طور که شخصی ت های مختلف سیاسی از‬ ‫جناح های مختلف به وی تسلیت گفتند‪ ،‬حضور همین ادم ها‬ ‫در مراس��م بود؛ گویی همه جناح سیاسی کشور در خدمات‬ ‫ارزنده او به کشور و ماموریت های خارج از کشور نیروی تحت‬ ‫فرمانده ی اش اتفاق نظر داشتند‪.‬‬ ‫در روز مراسم اما سردار سلیمانی در پاسخ به قرائت پیام‬ ‫رهبری‪ ،‬خود را کوچک ترین سرباز خواند و تا پایان مراسم دم‬ ‫در مسجد ثاراهلل ایستاده بود‪ .‬اما از روزی که در اواسط هفته‬ ‫پیش مادرش به رحمت خدا رفته بود‪ ،‬یک چهره سیاس��ی‬ ‫و البته نظامی س��ابق از همان ابتدا در کنارش قرار داش��ت‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف کس��ی بود که حتی در مراسم تشییع و‬ ‫خاکسپاری در روستای قنات ملک در کنار او حضور داشت‬ ‫و حتی در مراسم مسجد جامع کرمان و پس از ان ته ران نیز‬ ‫کنار حاج قاسم بود‪ .‬البته در مراسم تشییع‪ ،‬سردار سالم ی ‪،‬‬ ‫جانش��ین فرماندهی کل س��پاه نیز در کنار فرمانده نیروی‬ ‫قدس بود تا نش��ان دهد که چقدر این فرمانده نظامی ب رای‬ ‫سپاه ارزشمند است‪ .‬همین ماجرا در ابتدای در ورودی مسجد‬ ‫ثاراهلل ته ران نیز تکرار ش��د‪ ،‬چه انکه نه تنها سردار حسین‬ ‫سالمی‪ ،‬جانش��ین فرمانده کل س��پاه‪ ،‬بلکه سردار محمد‬ ‫ش��ی رازی رئی س دفتر نظامی فرمانده معظم کل قوا‪ ،‬سردار‬ ‫علی فدوی فرمانده نیروی دریایی س��پاه‪ ،‬س��ردار امیرعلی‬ ‫یزاده فرمانده نیروی هوافضای سپاه‪ ،‬سردار جعفر اسدی‬ ‫حاج ‬ ‫معاون بازرسی قرارگاه مرکزی خاتم‪ ،‬سردار مرتضی قربانی‬ ‫مشاور رئیس ستادکل نیروهای مسلح و حجت االسالم علی‬ ‫شی رازی مسئول نمایندگی ول ی فقیه در نیروی قدس در کنار‬ ‫سردارسلیمانی قرار گرفتند‪ .‬البته در دقایق پایانی‪ ،‬محسن‬ ‫رضایی فرمانده اس��بق کل س��پاه و دبیر مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام و حس��ین دهق��ان وزیر دفاع و پش��تیبانی‬ ‫نیروهای مسلح نیز به این جمع اضافه شدند‪.‬‬ ‫نکته دیگر اما حضور همه فرماندهان ارش��د نظامی‬ ‫کش��ور در این مراسم بود؛ از سردار سیدحس��ن فیروزابادی‬ ‫رئیس س��تادکل نیروهای مسلح‪ ،‬س��ردار غالمعلی رشید‬ ‫جانشین ستادکل‪ ،‬سرداران محمد باقری و مصطفی ایزدی‬ ‫معاونان ستاد کل‪ ،‬س��ردار محمدعلی جعفری فرمانده کل‬ ‫سپاه‪ ،‬سردار سیدیحیی صفوی (دس��تیار دو فرمانده فعلی‬ ‫و سابق س��پاه)‪ ،‬علی شمخانی دبیر ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی‪ ،‬س��ردار محمدرضا نقدی رئیس بسیج مستضعفین‪،‬‬ ‫س��ردار غالمرضا محرابی‪ ،‬س��ردار محمد کاظمی‪ ،‬س��ردار‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫قاانی‪ ،‬س��ردار محمد پاکپور فرمانده نیروی زمینی س��پاه‪،‬‬ ‫س��ردار احمد وحیدی وزیر س��ابق دفاع‪ ،‬س��ردار مصطفی‬ ‫محمدنجار مشاورفعلی رئیس ستاد کل و وزیر سابق کشور‪،‬‬ ‫سردار اس��ماعیل احمدی مقدم فرمانده ناجا‪ ،‬حجت االسالم‬ ‫حسین طائب رئیس اطالعات س��پاه و خیل ی های دیگر در‬ ‫کنار او بودند که نشان م ی داد مراس��می تا کنون اینچنین‬ ‫با حضور همزمان هم��ه فرماندهان اصلی نظامی کش��ور‬ ‫برگزار نشده است‪ .‬ش��اید جز دیدارهای رهبری در حسینیه‬ ‫امام خمینی(ره) هیچ مکان دیگری نباشد که این چنین همه‬ ‫گروه های سیاسی کشور را ب رای ساعتی زیر یک سقف جمع‬ ‫کنند و این مراسم شاید در جایی دیگر نیز تکرار نشود؛ جایی‬ ‫که از محمود احمدی نژاد تا علی الریجانی‪ ،‬صادق الریجانی‬ ‫و سعید جلیلی روسای سابق و فعلی قوای اجرایی‪ ،‬مجلس‬ ‫و قضاییه در ان حضور داشته باشند و البته شخصی ت های‬ ‫اصالح طلبی چون محمد رضا عارف‪ ،‬حس��ین مرعش��ی و‬ ‫اس��حاق جهانگیری که بعض��ی در دول��ت روحانی حضور‬ ‫دارند و برخی نه‪ .‬نیمی از وزرای دولت روحانی از بیژن زنگنه‬ ‫وزیر نفت‪ ،‬علی ربیع��ی وزیر تعاون‪ ،‬محم��ود حجتی وزیر‬ ‫جهاد کش��اورزی‪ ،‬محمود علوی وزی��ر اطالعات‪ ،‬مصطفی‬ ‫پورمحم��دی وزیر دادگس��تری‪ ،‬عل ی اکب��ر صالحی رئیس‬ ‫سازمان انرژی اتمی و محمدجواد ظریف وزیر خارجه گرفته‬ ‫تا شخصی ت های پرنفوذی در پش��ت پرده و اشکار سیاست‬ ‫ای ران چون وحی��د حقانیان‪ ،‬مجید نامجو وزیر س��ابق نیرو‪،‬‬ ‫مهدی چمران‪ ،‬حجت االسالم محسن ی اژه ای دادستان کل‬ ‫کشور‪ ،‬سیدعزت اهلل ضرغامی رئیس س��ازمان صداوسیما‪،‬‬ ‫ایت اهلل موحدی کرمانی امام جمعه موقت ته ران و از دولت ها‬ ‫و مس��ئوالن س��ابق مثل حمید بقایی‪ ،‬غالمحسین الهام‪،‬‬ ‫محسن رفی ق دوس��ت‪ ،‬اس��حاق‪ ،‬کمال خ رازی وزیر اسبق‬ ‫خارجه و سعید جلیلی و خیل ی های دیگر بودند‪ .‬اما از خانواده‬ ‫مقام معظم رهبری نیز در این مراس��م حضور داشتند حضور‬ ‫دو تن از فرزندان رهب ر معظم انقالب نشان از اهمیت سردار‬ ‫س��لیمانی ب رای ر هبری دارد که هم پیام تس��لیت دادند و‬ ‫هم دو تن از فرزندانش در حس��ینیه ثاراهلل حضور داش��تند‪.‬‬ ‫اما نکته ای دیگر نیز در مراس��م از دید خب رنگاران دور نماند؛‬ ‫جایی که مادر ش��هید زین الدین در جلوی حس��ینی ه ثاراهلل‬ ‫ب رای عرض تسلیت به سردار سلیمانی حضور داشت که به‬ ‫محض اینکه حاج قاسم از حضور وی مطلع شد با پای برهنه‬ ‫تا جلوی خودرو مادر این ش��هید امد و ضمن خوشامدگویی‬ ‫از حضور وی در این مراسم تشکر کرد‪ .‬اما فرمانده‪ ،‬فرمانده‬ ‫جهان اسالم نیز است‪ ،‬جایی که بسیاری از شخصی ت های‬ ‫منطق��ه از جمله رمضان عب��داهلل دبیرکل جهاد اس�لامی‬ ‫فلسطین شخصا به ته ران سفر کرد تا در مراسم ختم مادر‬ ‫سردار سلیمانی شرکت کند‪ .‬از جمله چهره های دیگر محمد‬ ‫نصر نماینده ویژه خالد مش��عل (حماس)‪ ،‬سیداب راهیم امین‬ ‫رئی س دفتر سیاسی حزب اهلل لبنان‪ ،‬هادی عامری وزیر حمل‬ ‫و نقل ع راق‪ ،‬اس��امه النجیفی رئیس مجلس ع راق‪ ،‬ش��یخ‬ ‫جالل صغیر امام جمعه مس��جد ب راثا‪ ،‬رئیس هیات علمای‬ ‫لبنان‪ ،‬الزواوی س��فیر فلس��طین در ته ران و عدنان حسن‬ ‫محمود سفیر سوریه و نماینده ویژه بشار اسد هم از کسانی‬ ‫بودند که ب رای اب راز همدردی امده بودند‪ .‬حاج قاسم یک بار‬ ‫دیگر حس��ینیه را زمانی ترک گفت که ب رای صحبت با فرد‬ ‫دیگری بود که نم ی دانستیم کیست اما این قدر ب رای سردار‪،‬‬ ‫عزیز بود ک��ه مجلس را ب رای دقایقی ترک ک��رد تا از طریق‬ ‫تلفن همراه با او صحبت کند‪ .‬در میان حاضران در س��الن‪،‬‬ ‫جوان خوش س��یمایی بود که ارتباط عمیقی با حاج قاس��م‬ ‫داشت و در طول مراسم درست پشت سر سردار ایستاده بود ‪،‬‬ ‫حاج قاسم گهگاهی او را در کنار خود م ی ایستاند و به برخی‬ ‫فرماندهان هم معرف ی اش م ی کرد‪ .‬هر کس او را نم ی شناخت‪،‬‬ ‫با معرفی سردار‪ ،‬لبخندی بر لبانش م ی نشست و پسر جوان را‬ ‫بغل م ی کرد و م ی بوسید‪ .‬پسر کنار حاج قاسم کسی نبود جز‬ ‫«جهاد عماد مغنیه» فرزند سردار حزب اهلل‪ ،‬شهید عماد مغنیه‪.‬‬ ‫مراسم را صادق اهنگران شروع کرد؛ با صدایی و اهنگی اشنا‬ ‫ب رای فرماندهان نظامی که در جوانی زیاد این صدا را شنیده اند‬ ‫و بعد محم��ود کریمی که با دس��ت شکس��ته و گچ گرفته‬ ‫مراس��م را به پایان برد‪ .‬در این میان اما محمود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئی س جمهور س��ابق به همراه حمید بقایی و سی د حس��ن‬ ‫موسوی رئی س دفتر سابق احمدی نژاد پس از مراسم ختم در‬ ‫جمع خب رنگاران حضور یافت و بدون اینکه به سواالت مکرر‬ ‫خب رنگاران در خصوص مسائل مالی دانشگاه ای رانیان‪ ،‬جلسات‬ ‫وی با وزرایش در س��اختمان الدن و حض��ورش در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دوازدهم پاسخ دهد تنها با دست کشیدن بر‬ ‫سر و صورت خب رنگاران و گفتن اینکه «این موضوعات را رها‬ ‫کنید ما با امریکا در حال جنگیم» سوار خودرو خود شد‪ .‬یکی‬ ‫دیگر از حاشی ه های این مراسم درخواست فردی از احمدی نژاد‬ ‫ب رای کمک مالی بود که رئی س جمهور س��ابق به وی گفت‪:‬‬ ‫«باور کن من در حال حاضر هیچ پولی در جیبم ندارم» و از‬ ‫الهام خواست تا اگر پولی به همراه دارد به ان فرد کمک کند‪.‬‬ ‫حضور چهره های سیاس��ی اعم از اصالح طلب و اصولگرا در‬ ‫مراس��م ختم مادر حاج قاسم س��لیمانی بیانگر این موضوع‬ ‫بود که وی فردی فراجناحی و محبوب در بین همه مسئوالن‬ ‫کشور است‪g .‬‬ ‫‪17‬‬ ‫خاصیت های‬ ‫خاورمیانه ای‬ ‫یک قهرمان‬ ‫برای سردار صلح خاورمیانه‬ ‫یوسف سیفی‬ ‫‪5‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫جلد دوم‬ ‫الف‪ :‬قهرمانان متولد م ی ش��وند ب��رای تاریخ و تاریخ‬ ‫با قهرمانانش هوس س��فر در خود را در دل ادم ها م ی اندازد‪.‬‬ ‫هوس دانس��تن درباره ادم هایی که کارهای بزرگ کرده اند‪.‬‬ ‫اینکه م ی توانی��م پی رامون زندگ ی ش��ان مطالع��ه کنیم‪ ،‬با‬ ‫انها همذات پنداری کنیم‪ ،‬کردارش��ان‪ ،‬افکارش��ان و حتی‬ ‫سرنوشتشان را ب رای خودمان ارزو کنیم یا شاید هم بتوانیم‬ ‫به انها ب رای حقانیت یک موضوع استناد کنیم و چه کارهای‬ ‫دیگری که با قهرمانان نم ی شود کرد! خیلی هم نم ی خواهد‬ ‫منتظر گذشت زمان باشیم‪ .‬تاریخ داس��تان دیروز و روزهای‬ ‫پیش از ان اس��ت‪ .‬مگر مصطفی چمران چق��در پیش از ما‬ ‫زیسته اس��ت یا محمد جهان ارا چند س��ده با ما فاصله دارد‬ ‫و حاال اینها به این نزدیکی چقدر با اس��اطیر ما در صدها و‬ ‫هزارها سال پیش فرق م ی کنند؟‬ ‫خوب که بنگریم تفاوتی وج��ود ندارد و ما با یک قالب‬ ‫مش��خص در یک کلیت تاریخی مواجهیم‪ .‬یک چارچوب‬ ‫ب رای قهرمان بودن در یک دو قطبی تفکیک شده از صالحان‬ ‫و اشرار‪.‬یک دوئالیسم ب رای همیشه تاریخ که گذشته و حال‬ ‫و اینده ما را تعری��ف م ی کند‪ .‬اینگونه اگر ن��گاه کنیم و باز‬ ‫کمی به اط��راف بنگریم قهرمان را م ی شناس��یم حتی اگر‬ ‫هنوز زنده باشد‪.‬‬ ‫همین چند سال پیش بود که م ی گفتند کسی امده و‬ ‫خارج ی ها را در ع راق در مخمصه انداخته است‪ .‬انقدری که‬ ‫مقامات امریکایی رس��ما درباره ترورش سخن م ی گویند و‬ ‫رسانه های خارجی تبحرش را در مدیریت امنیتی و نظامی در‬ ‫منطقه م ی ستایند‪ .‬م ی گفتند در ع راق و افغانستان نشان داده‬ ‫که م ی تواند حیات ی ترین منافع دشمن را به شدت تهدید کند‬ ‫و حاال با این توان در جنگ سوریه وارد شده است‪.‬‬ ‫این گمنام دیروز و چهره مشهور امروز سردار سرلشکر‬ ‫قاسم سلیمانی اس��ت؛ نامی که اکنون دیگر به عنوان یک‬ ‫کارگردان مهم منطقه ای م ی شناسیم‪.‬‬ ‫ب‪ :‬خاورمیانه اقتضائات پیچیده ای دارد‪ .‬اینجا قبل از‬ ‫اینکه ایاالت متحده را بشناسند‪ ،‬بوش یا اوباما را م ی شناسند‪.‬‬ ‫به جای ترکیه سخن از اردوغان است و نام اسامه بن الدن به‬ ‫جای همه یک جریان دنباله دار با در برگیری چندین دولت به‬ ‫کار م ی رود‪ .‬خاورمیانه منطقه شخصی ت های شاخص است؛‬ ‫جایی ب رای تجلی فردیت در سیاست بی ن الملل‪.‬‬ ‫از ابت��دا اگر نگاه کنی��م همی ن جا یک��ی از مهم ترین‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪18‬‬ ‫دگرگون ی ها در نظریات روابط بی ن الملل به وجود امده است؛‬ ‫وقتی پس از جنگ سرد و بعد از شرکت های چند ملیتی یک‬ ‫بار دیگر گروه های فاقد س��رزمین و ملیت مشخص‪ ،‬قدرت‬ ‫بازیگران رسمی نظام بی ن الملل را به چالش کشیدند و خود را‬ ‫به عنوان عضوی جدید به محیط بی ن المللی تحمیل کردند‪.‬‬ ‫اینکه ایا دولت ها تنها بازیگران عرصه بی ن الملل هستند یا‬ ‫نه‪ ،‬همواره یکی از اصل ی ترین موضوعات مورد اختالف میان‬ ‫مکاتب مختلف این حوزه بوده و س��ال ها بخش اعظمی از‬ ‫تفکرات پی رامون روابط بی ن الملل با نادیده گرفتن بازیگران‬ ‫غیررسمی شکل گرفته اند‪.‬‬ ‫ظهور گروه های مس��لح و ایدئولوژیک به طور بارز در‬ ‫این منطقه در بازگرداندن توجهات به بازیگران غیررس��می‬ ‫به طور قابل توجه��ی موثر بوده اس��ت‪ .‬طالب��ان و القاعده‬ ‫به عنوان مهم ترین گروه های منطقه ای با تاثی رات بی ن المللی‬ ‫نقش��ی محوری در کاهش اهمیت دول��ت ‪ -‬ملت در روابط‬ ‫بی ن الملل ایفا کرده اند‪ .‬اینها و مانند اینها نه تنها گروه های‬ ‫فاقد سرزمین بودند که با یک محور فردی در افکار عمومی و‬ ‫پژوهش های علوم سیاسی مورد توجه قرار گرفتند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر انها سطح دیگری عالوه بر گروه های ایدئولوژیک نیز‬ ‫به بازیگران روابط بی ن الملل افزودند و ان سطح فردی بود‪.‬‬ ‫پیش از این نیز تحلیل در سطح افراد رایج بوده است‪،‬‬ ‫اما افراد در درون س��اختار های رس��می مورد توجه بوده اند و‬ ‫خودشان به شخصه نم ی توانس��تند حامل تاثیر باشند‪ .‬این‬ ‫اقتضای جامعه توده گرا و قهرمان پ��رور خاورمیانه بوده که‬ ‫بعد از رهایی از قی د و بند های جهان دو قطبی‪ ،‬فرد را در خارج از‬ ‫یک ساختار رسمی و مشخص‪ ،‬به بازیگری مستقل در روابط‬ ‫بی ن الملل مبدل ساخته است‪ .‬بن الدن در بسیاری از تحلی ل ها‬ ‫تنها یک نفر اس��ت‪ ،‬یک نفر که به عنوان مهم ترین تهدید‬ ‫ب رای منافع ی��ک ابرقدرت مداخله گر در منطقه شناس��انده‬ ‫م ی شود‪ .‬اگرچه خود خاور میانه ای ها ترجیح م ی دهند دیگر‬ ‫بازیگران را نیز با همین س��طح تحلیل بشناسند و به جای‬ ‫امریکا‪ ،‬ای ران‪ ،‬اسرائیل و‪ ...‬تنها یک نفر را بشناسند‪ ،‬یک فرد‬ ‫به مثابه یک بازیگر بی ن المللی‪.‬‬ ‫پ‪ :‬سپاه پاسداران انقالب اس�لامی سال هاست که‬ ‫ی اشنا در تحوالت منطقه به حساب م ی اید‪ .‬یک نیروی‬ ‫نام ‬ ‫نظامی با ظرفی ت های اقتصادی‪ ،‬سیاسی و فرهنگی قابل‬ ‫توجه که از ابتدا دارای رسالتی فرا ملی بوده است‪ .‬این رسالت‬ ‫فراملی پس از جن��گ تحمیلی و از نیم��ه دوم دهه هفتاد‬ ‫به این س��و‪ ،‬در چارچوب س��پاه قدس مورد توجه قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬ش��اخه اثرگذاری که حاال دیگر با نام قاسم سلیمانی‬ ‫مشهور است‪.‬‬ ‫شاخصه این نام از این منظری که ما به ان م ی نگریم‪،‬‬ ‫پاس��خ گفتن به اقتضای محیط امنیتی و نظامی در منطقه‬ ‫خاورمیانه است‪ .‬اقتضای وجود یک فرمانده‪ ،‬یک مبارز و یک‬ ‫قهرمان که با تمام شهرت خود در کنار یارانش م ی جنگد و‬ ‫یک تنه همه مسئولی ت ها را نیز به دوش م ی گیرد‪ .‬به همین‬ ‫خاطر وقتی م ی گویند قاسم سلیمانی یعنی سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی در ان سوی مرزهای ای ران‪ ،‬یعنی جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران در پهنه خاورمیانه‪ .‬وقتی از او وحشت دارند‬ ‫یعنی از ای ران م ی ترسند و وقتی دوستش دارند و ستایشش‬ ‫م ی کنند‪ ،‬یعنی مبه��وت توانمندی های ای��ران در منطقه‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫اینکه او را م ی شناس��ند و اینکه در میان دشمنانش از‬ ‫نزدیکترین فاصله ها رفت و امد م ی کند و ب ی پروا از انچه در‬ ‫ذهن انان م ی گذرد به مبارزه ارمان خواهانه اش ادامه م ی دهد‪،‬‬ ‫ب رای ما از هر سالح و متحدی در منطقه مهمتر و موثر تر به‬ ‫حساب م ی اید‪ .‬این کاریزمای قهرمان بودن است که در اختیار‬ ‫منافع یک ملت‪ ،‬یک نهضت و یک عقیده‪ ،‬قرار گرفته است‪.‬‬ ‫ت‪ :‬ادم های دوست داش��تنی و ادم های مش��هور‪ ،‬در‬ ‫عرصه های فراملی ب رای یک ملت‪ ،‬تحت عنوان سرمایه های‬ ‫بی ن المللی ان ملت دس��ته بندی م ی ش��وند‪ .‬این سرمایه ها‬ ‫مهم ترین منابع قدرت در حوزه نرم اف��زاری ب رای یک ملت‬ ‫هستند‪ .‬انها ابزار ارتقای قدرت نرم یک کشور و توسع ه دهنده‬ ‫منافع ان در عرصه بی ن المللی محس��وب م ی ش��وند‪ .‬انها‬ ‫جذابی ت ها را افزایش م ی دهند و در فرایند شکل گیری تصویر‬ ‫یک ملت در اذهان‪ ،‬مشارکت م ی کنند‪.‬‬ ‫در خاورمیانه مسلح‪ ،‬در خاور میانه ضد امریکایی و در‬ ‫خاورمیانه همیشه ملتهب‪ ،‬چه کسی بهتر از یک سردار مبارز‬ ‫م ی تواند جذاب تلقی شود‪ .‬یک سردار همیشه پیروز که حتی‬ ‫دشمنانش هم نم ی توانند از قابلی ت هایش به سادگی عبور‬ ‫کنند‪ .‬یک س��ردار که با هویتی انقالب��ی در طول یک دهه‬ ‫گذشته یکی از موثر ترین فعاالن در راستای پایان جنگ های‬ ‫تحمیل ش��ده به منطق��ه ب��وده و حت��ی امریکای ی ها نیز‬ ‫م ی پذیرند که به او لقب سردار صلح در خاورمیانه اعطا شود‪.‬‬ ‫زلمای خلیل زاد درباره قاسم سلیمانی م ی گوید‪« :‬همان قدر که‬ ‫مقاماتامریکاییسلیمانیرابهجنگ افروزیمتهمم ی کنند‪،‬او‬ ‫در ایجاد صلح نیز ب رای رسیدن به اهدافش فعال بوده است‪ .‬او‬ ‫در پایان دادن به درگیری های نیروهای مقتدی صدر و نیروهای‬ ‫ع راقی در بصره‪ ،‬نقشی حیاتی داش��ت؛ تهدیدی که م ی رفت‬ ‫ناارام ی های ان گسترش یافته و پیامدهای وخیمی به ویژه‬ ‫ب رای منابع نفتی ع راق در پی داشته باشد‪ ».‬چنین چهره ای با‬ ‫این هویت قابل اتکا یک سرمایه ملی به حساب م ی اید و در‬ ‫چارچوب قدرت نرم ب رای ای ران حائز اهمیتی مضاعف است‪.‬‬ ‫او تا اینجای کار همه پازل ها را درست سر جای خودشان گذاشته‬ ‫و حاال دیگر ب رای همه ما مهم به حساب م ی اید‪ .‬مهم به اندازه‬ ‫یک تع ریف‪ ،‬از یک ملت‪g .‬‬ ‫نیروهای مقاومت در‬ ‫اوجغربتشانشخص‬ ‫قاسمسلیمانی‬ ‫راسنگ صبور‬ ‫می دانستندوقطعا‬ ‫ایشاننقطهاتکایی‬ ‫برایمقاومت‬ ‫محسوبمی شوند‬ ‫‪6‬‬ ‫«اگر تعداد افراد نظیر حاج قاسم سلیمانی در حوزه سیاست بیشتر بشوند م ی توانند سبب کاهش کدورت ها و‬ ‫کاهش مشکالت و افزایش انس و الفت ش�وند‪ ».‬این را جواد جهانگیرزاده نماینده مجلس م ی گوید‪ .‬وی که عالقه و‬ ‫ارادت خاصی به سردار سلیمانی دارد‪ ،‬با تمایل و رغبت زیادی در این خصوص صحبت م ی کرد‪ .‬سردار سلیمانی پس‬ ‫از پیروزی انقالب‪ ،‬به عضویت مجموعه «سپاه افتخاری» که به وسیله پدر شهید قاضی تاسیس شده بود‪ ،‬درامد‪ .‬وی‬ ‫با ش�روع جنگ تحمیلی‪ ،‬راهی جبهه شد و کمی بعد‪ ،‬فرمانده بس�یج ی های ه م والیت ی اش شد و سپس لشکری از‬ ‫ت امر‬ ‫همین بسیج ی ها تشکیل داد و به لشکر ‪ ۴۱‬ثاراهلل ش�هرت یافت‪ .‬او در طول دوران دفاع مقدس‪ ،‬با لشکر تح ‬ ‫خود در عملیات های زیادی از جمله‪ ،‬والفجر ‪ ،8‬کربالی ‪ ،4‬کربالی ‪ 5‬و تک شلمچه حضور موثر داشت‪ .‬با پایان جنگ‪،‬‬ ‫لشکر ‪41‬ثاراهلل به فرماندهی سردار سلیمانی به کرمان بازگش�ت و درگیر جنگ با اشراری شد که از مرزهای شرقی‬ ‫کشور هدایت م ی شدند‪ .‬سردار س�لیمانی در سال ‪ ،۱۳۷6‬از س�وی حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬فرماندهی کل قوا‪ ،‬به‬ ‫تهران فراخوانده و مسئولیت سپاه قدس به او سپرده شد‪ .‬ایش�ان پس از دوران دفاع مقدس تا زمانی که به سمت‬ ‫فرماندهی سپاه قدس منصوب شد‪ ،‬با باندهای قاچاق مواد مخد ر در نزدیکی مرزهای ایران و افغانستان جنگید‪ .‬در‬ ‫تو گوی مثلث با جواد جهانگی ر زاده را م ی خوانید‪.‬‬ ‫ادامه گف ‬ ‫‪ l‬به نظر م��ن نمونه متعالی ای��ن خصوصیات را‬ ‫م ی توان در چه��ره مقام معظم رهبری دید‪ .‬اما در س��طوح‬ ‫پایی ن تر که م ی اییم سیاس��یون ما تمایالت مش��خص و‬ ‫اشکاری دارند‪.‬‬ ‫که چهره ای نورانی دارد و زمانی که به صورت حاج قاس��م‬ ‫نگاه م ی کنی��د گویی به چهره یک ش��هید زنده م ی بینید‪.‬‬ ‫به همین دلیل اس��ت که حضرت ایت اهلل خامنه ای چهار‬ ‫مرتبه سردار سلیمانی را شهید و شهید زنده خطاب کرده اند‬ ‫و راجع به ایشان و همرزمانش��ان فرموده اند‪« :‬خدای متعال‬ ‫م ی خواست این ها زنده بمانند و برکاتشان ب رای کشورشان‬ ‫و دنیای اس�لام ادامه پیدا کند‪ ».‬یادم م ی اید در س��ال ‪۷۶‬‬ ‫مقام معظم رهبری در دیدار اعضا و مسئوالن ستاد برگزاری‬ ‫ت یک جامعه است‬ ‫‪ l‬به عقیده من گاهی این ضرور ‬ ‫که با ظهور تفکرهای متفاوت رش��د کند‪ .‬اگر این تفکرات‬ ‫مبنایی عقالنی داشته باشد م ی تواند به کار بیشتر و خدمت‬ ‫بیشتر به کش��ور و نظام منجر ش��ود‪ .‬اما در این جامعه به‬ ‫اس��توانه های ویژه ای نیاز داریم‪ .‬پایه هایی که وظیفه انها‬ ‫حفظ ثبات جامعه از ه ر گونه تالطم اس��ت‪ .‬اگ��ر این افراد‬ ‫را بخواهیم به لنگر یک کش��تی تش��بیه کنیم در صورت‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫خبرنگار‬ ‫تصاویر مراسم فوت مادر حاج قاسم سلیمانی را‬ ‫دیدید؟ برداشت تان چه بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬به نظ��ر من این صحنه ها از نظر سیاس��ی‬ ‫بس��یار لحظه های باش��کوهی بودند‪ .‬حاج قاس��م و چهره‬ ‫ایش��ان یک س��یمای ویژه ای است‪ .‬ایش��ان انسانی است‬ ‫جلد دوم‬ ‫جواد جهانگیرزاده در گفت وگو با مثلث‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫قاسم سلیمانی از ان انقالب است‬ ‫کنگره بزرگداشت سرداران و هشت هزار شهید استان های‬ ‫کرمان‪ ،‬سیستان و بلوچس��تان و هرمزگان فرمودند‪« :‬خود‬ ‫شما هم که اقای سلیمانی باشید در نظر ما شهیدید‪ .‬شما‬ ‫شهید زنده هس��تید‪ .‬بله‪ ،‬شما هم ش��هیدید‪ .‬شما بار ها در‬ ‫میدان جنگ به شهادت رس��یدید‪ ».‬سردار قاسم سلیمانی‬ ‫یک چهره بی ن المللی و رهبر ازادیبخش در منطقه محسوب‬ ‫م ی شوند و متعلق به همه مجاهدانی است که در دنیا ب رای‬ ‫ازادی و احقاق نظام معنوی تالش م ی کنند‪ .‬مراس��م فوت‬ ‫مادرشان رجال و ش��خصی ت های ملی‪ ،‬مذهبی و سیاسی‬ ‫منطقه ای امدند و نسبت به حاج قاسم اظهار ارادت کردند‪.‬‬ ‫این احترام و ارادت نشانگر این بود که ما به شخصی ت هایی‬ ‫مثل حاج قاسم سلیمانی بیش��تر نیاز داریم و ایشان نشان‬ ‫داده اند ک��ه متعلق به یک جن��اح خاص نیس��تند و صرفا‬ ‫محصور در یک تفکر خاص نشده اند و یک نمونه متعالی از‬ ‫امام و رهبری و یک شخصیت تکامل یافته در حوزه فکری‬ ‫دینی و انقالبی هس��تند‪ .‬این اتفاق هرچن��د تلخ بود که به‬ ‫دلیل فوت مادر ایشان مراس��م برگزار شده بود اما نشان داد‬ ‫جریان های سیاس��ی قاسم س��لیمانی را فراتر از جناح ها و‬ ‫گروه ها م ی دانند‪.‬‬ ‫ایا این خصوصیاتی که شما مطرح کردید صرفا‬ ‫در وجود حاج قاسم جریان دارد؟ ایا امثال ایشان‬ ‫در کشور و سیاست ایران حضور دارند؟‬ ‫ب ه ط�ور کلی حض�ور چنی�ن اف�رادی در صحنه‬ ‫سیاس�ت بی ن المل�ل چه تاثی�ری در ش�رایط و‬ ‫دستیابی به اهداف کشور دارد؟‬ ‫‪19‬‬ ‫قاسم سلیمانی نماد خضوع‪ ،‬فروتنی‬ ‫و انسانیت است‬ ‫نبودشان کش��تی در مس��یر حرکت خود دچار نگران ی ها‪،‬‬ ‫دلهره ها و اضط راب هایی م ی شود‪ .‬بناب راین قاسم سلیمانی‬ ‫همین لنگری اس��ت که ایجاد ارام��ش م ی کند چراکه این‬ ‫شخص نماد اعتماد و اعتقاد به خداست‪.‬‬ ‫ش�ما به تاثیرات حضور امثال قاس�م سلیمانی‬ ‫در منطقه و عرصه بی ن المللی اش�اره کردید‪ .‬اگر‬ ‫مساله را به داخل کشور بیاوریم‪ ،‬حضورشان را در‬ ‫کشور چگونه م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬ببینید قاسم س��لیمانی از ان انقالب است‪ .‬اگر‬ ‫تعداد افرادی نظیر حاج قاسم س��لیمانی در حوزه سیاست‬ ‫بیشتر بشود م ی توانند سبب کاهش کدورت ها و مشکالت‬ ‫و افزایش انس و الفت ش��وند‪ .‬این خصوصیاتی اس��ت که‬ ‫موجب شده تا تمام ی جناح ها به ایشان اعتماد داشته باشند‬ ‫و روابط خوبی با وی برقرار کنند‪ .‬بنده قاسم سلیمانی را از‬ ‫جمله س��رداران بزرگی م ی دانم که ب رای ما غنیمت است‪.‬‬ ‫وجود قاسم سلیمانی به ما این پیام را م ی دهد که سرداران‬ ‫شهید چه جایگاه رفیعی داشتند و اگر االن بودند چه نقش‬ ‫مهمی ایفا م ی کردند‪ .‬من به نوبه خود خدا را شکر م ی کنم‬ ‫که چنین شخصی ت هایی در کش��ور حضور دارند‪ .‬به نظر‬ ‫من حاج قاس��م از جنس فرماندهانی چون همت‪ ،‬باکری و‬ ‫صیاد شی رازی است‪.‬‬ ‫روایت صادق زیباکالم از حاج قاسم‬ ‫‪7‬‬ ‫قطعا س��ردار قاس��م س��لیمانی ش��خصیت کامال‬ ‫متفاوتی نس��بت به بس��یاری از چهره های سیاسی حاضر‬ ‫در کشور است‪ .‬البته این اختالف شخصیتی ایشان با دیگر‬ ‫هم قطارانش مدیون سمت و جایگاه ایشان در سپاه قدس‬ ‫نیست چراکه دلیل مهم اینکه ایشان تبدیل به شخصیت‬ ‫قابل قبول و م��ورد احترام در میان جناح ه��ا و جریان های‬ ‫سیاس��ی ش��ده اند را باید عمل به فرمایش��ات امام راحل‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫زی را هما ن طور که بس��یاری در خاط��ر دارند امام در‬ ‫‪ 24‬اس��فند ‪ 1360‬یعنی در ش��رایطی که نه تنها در عرصه‬ ‫چه ش�د که حاج قاس�م تا این ح�د تاثی ر گذار و‬ ‫مورد اعتم�اد رجال و جریان های سیاس�ی ش�د؛‬ ‫چه خصوصیاتی در ایش�ان وجود دارد که از وی‬ ‫شخصیت خاصی ساخته است؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬پرهیز از حاش��یه‪ ،‬پرداختن به مت��ن‪ ،‬تبعیت از‬ ‫ول ی امر‪ ،‬تالش ب��رای افزایش عزت اس�لام‪،‬فهم دقیق از‬ ‫مسئولیت انقالبی که متوجه او بود‪ ،‬غرق نشدن در مسائل‬ ‫دنیوی و پرهیز از لذت های انی قدرت را م ی توان دالیل این‬ ‫اتفاق دانس��ت‪ .‬من فکر م ی کنم اگر در صدر اسالم عمار و‬ ‫یاسر و میثم و بالل حبشی را م ی بینیم در زمان حال امثال‬ ‫حاج قاسم سلیمانی را م ی توان دید‪ .‬به این نکته جالب هم‬ ‫اشاره کنم که قاسم سلیمانی در س��ال های جنگ ای ران و‬ ‫ع راق به عنوان فرمانده لش��کر ‪۴۱‬سپاه پاسداران و به خاطر‬ ‫موفقیت عملیات های شناس��ایی و غافلگی رانه این لشکر‬ ‫پشت خطوط دشمن به شهرت رس��ید‪ .‬نقش وی تا حدی‬ ‫اهمیت یافت که ارتش ع راق در برنامه های رادیویی خود به‬ ‫کرات از وی نام م ی برد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫مواردی که اش�اره کردید دالیل اعتبار ایشان در‬ ‫کشور اس�ت‪ .‬وی س�ردار سلیمانی اس�ت و در‬ ‫منطقه و میان گروه های مقاومت هم از اهمیت و‬ ‫احترام زیادی برخوردار است‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬دلی��ل اهمیت ش��خصیت ایش��ان در منطقه‪،‬‬ ‫صداقت در رفتار و گفتار ایش��ان اس��ت که ب رای نیروهای‬ ‫مقاوم��ت در منطقه خیل��ی موثر بود‪ .‬نیروه��ای مقاومت‬ ‫در اوج غربتش��ان شخص قاسم س��لیمانی را سنگ صبور‬ ‫م ی دانس��تند و قطعا نقطه اتکایی ب رای مقاومت محسوب‬ ‫م ی ش��وند‪ .‬دلیل دیگر این جایگاه ایش��ان به نظر من این‬ ‫است که قاسم سلیمانی اندیشه مقاومت را ابتدا ب رای خود‬ ‫درونی کرده و م ی داند که جریان مقاومت م ی تواند در ب رابر‬ ‫زیاده خواه ی های دشمن موثر باش��د‪ .‬اینهاست که موجب‬ ‫م ی شود وقتی کسی در مس��یر خود اطمینان کامل داشته‬ ‫باشد‪ ،‬اط رافیان وی نیز در این مس��یر به او تکیه کنند‪ .‬در‬ ‫یک جمله اگ��ر بخواهم صحب ت های��م را جمع بندی کنم‬ ‫بای��د بگویم همان قدر ک��ه مقامات امریکایی‪ ،‬س��لیمانی‬ ‫را به جنگ افروزی مته��م م ی کنن��د‪ ،‬او در ایجاد صلح نیز‬ ‫ب رای رس��یدن به اهدافش فعال ب��وده اس��ت‪ .‬او در پایان‬ ‫دادن به درگیری ه��ای نیروهای مقتدی ص��در و نیروهای‬ ‫ع راقی در بصره نقشی حیاتی داشت؛ تهدیدی که م ی رفت‬ ‫ناارام ی های ان گسترش یافته و پیامدهای وخیمی به ویژه‬ ‫ب رای منابع نفتی ع راق در پی داشته باشد‪g .‬‬ ‫‪20‬‬ ‫جریانات داخلی کشور‪ ،‬احزاب نیرومند اسالمی حضور فعال‬ ‫داشته‪ ،‬بلکه هنوز جنایت های سازمان منافقین در اوج بود‬ ‫و حزب توده و بسیاری از احزاب کمونیستی و مل ی گرا رسما‬ ‫و علنا فعالیت م ی کردند‪ ،‬یعنی در شرایطی که اگر قرار بود‬ ‫سپاه و بس��یج و قوای نظامی در مس��ائل سیاسی احزاب‬ ‫مداخله کنن��د‪ ،‬قطعا ان دوران مصداق بارز ان بوده اس��ت‪،‬‬ ‫با صراحت م ی فرمایند‪« :‬ورود سیاس��ت در ارتش شکست‬ ‫ارتش اس��ت‪ ،‬ای��ن را باید بدانید و ش��رعا جایز نیس��ت‪».‬‬ ‫امام خمینی در همین س��خنرانی و در فرازهایی دیگر ورود‬ ‫قوای نظامی و بسیج به عرصه مناقشات سیاسی حتی به‬ ‫حاج قاسم یک چهره انقالبی است‬ ‫گفت وگو با ناصر ایمانی‬ ‫‪8‬‬ ‫مدتی قبل مراسم ختم مادر سردار قاسم سلیمانی‪ ،‬فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقالب برگزار شد و در‬ ‫این مراسم جمعی از مقامات کشوری و لش�کری با اعتقادات و گرایشات سیاسی متفاوت حضور داشتند‪ .‬این اتفاق‬ ‫و اجماع‪ ،‬نکات بسیاری را مجددا یاداوری کرد و یکی از این موارد عالقه رجال سیاسی فارغ از گرایشات سیاسی انها‬ ‫و ارادت خاصشان به سردار قاسم سلیمانی است‪ .‬در همین خصوص گفت وگویی با ناصر ایمانی انجام دادیم که در‬ ‫دوران دفاع مقدس زیر نظر وی جنگیده است‪.‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مراسم درگذش�ت مادر سردار قاس�م سلیمانی‬ ‫و حضور چهره ه�ای مختل�ف سیاس�ی در کنار‬ ‫ایش�ان و اب�راز همدردی ب�ا وی‪ ،‬نش�انگر عالقه‬ ‫رجال سیاسی کشور به ایش�ان بود و نکته مهم‬ ‫این ب�ود ک�ه از همه جناح ه�ا و جریان�ات در این‬ ‫مراسم شرکت داش�تند‪ .‬به نظر شما چه مواردی‬ ‫موجب ش�د که ایش�ان در زمره اف�راد فراجناحی‬ ‫قرار بگیرند؟‬ ‫‪ l‬نخست الزم اس��ت به این نکته اش��اره کنم که‬ ‫ قاسم سلیمانی از همان ابتدا فراجناحی عمل م ی کردند‪ .‬اما‬ ‫اینکه چه اتفاقی افتاد که تبدیل به یک شخصیت این چنینی‬ ‫ش��دند‪ ،‬از نظر من س��ه دلیل دارد‪ ،‬که صرفا به ش��خصیت‬ ‫خود ایشان مربوط م ی ش��ود نه به جایگاه نظام ی شان‪ .‬اول‬ ‫اینکه س��ردار سلیمانی یک شخص بس��یار ممتاز از جهت‬ ‫اخالق��ی‪ ،‬تواضع و مردمداری اس��ت و همین امر ایش��ان را‬ ‫بسیار دوست داشتنی کرده اس��ت‪ .‬به طور کلی صرف نظر از‬ ‫جایگاه نظامی‪ ،‬ایشان یک فرد بسیار دوست داشتنی بودند‬ ‫البته مانند ایشان فرماند هان بسیاری داشتیم که خصوصیات‬ ‫فردی شان بسیار ممتاز بود‪ .‬دلیل دوم این است که ایشان یک‬ ‫شخصیت بی ن المللی محسوب م ی شوند و جایگاه شخص‬ ‫ایشان در معادالت‪ ،‬بس��یار جایگاه واالیی است و این کامال‬ ‫قابل اثبات است‪.‬‬ ‫به طور مثال اگر کمی دقت کنید م ی بینید دش��منان‬ ‫کش��ور که در راس انها امریکا و اس��رائیل و س��روی س های‬ ‫جاسوسی قرار دارند تا چه حد از قاسم سلیمانی ه راس دارند‪.‬‬ ‫نقش ایشان را‪ ،‬کمتر فردی در رده های میانی مدیریتی کشور‬ ‫یعنی غیر از ش��خص مقام معظم رهب��ری و رئی س جمهور‬ ‫برعهده دارد‪ .‬به همین دلیل اس��ت که دش��منان از ایش��ان‬ ‫م ی ترسند‪ .‬با وجود این مسائل است که کسانی که دوستدار‬ ‫انقالب هستند عالقه خاصی به حاج قاسم دارند‪ .‬دلیل سوم‬ ‫این اس��ت که واقعا ایش��ان از ابتدا این طور بودند که درگیر‬ ‫مسائل سیاسی و جناحی داخل کش��ور نشدند‪ .‬یعنی دامن‬ ‫خود را الوده مس��ائل حزب��ی و جناحی‪ ،‬باندی و سیاس��ی و‬ ‫قدرت طلب ی های داخلی نکردند‪ ،‬به همین دلیل همه جناح ها‬ ‫به ایشان عالقه مند هستند و قبولشان دارند‪.‬‬ ‫ش�ما در میان صحب ت هایتان به این نکته اشاره‬ ‫کردید که ایشان وارد مسائل سیاسی نم ی شوند‬ ‫اما سردار سلیمانی در سال ‪ 78‬به همراه تعدادی‬ ‫از فرمانده هان سپاه نام ه ای به رئی س جمهور وقت‬ ‫که اقای خاتمی بودند‪ ،‬نوش�تند در این درباره چه‬ ‫نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬من عرض کردم داخل مس��ائل حزبی و جناحی‬ ‫نم ی شوند‪ ،‬این‪ ،‬به معنی ان نیست که به هیچ وجه به مسائل‬ ‫سیاسی ورود نم ی کنند و نظری ندارند یا نظر دارند و ان را اب راز‬ ‫نم ی کنند‪.‬چرا که اگر اینگونه بود بسیار هم خصوصیت بدی‬ ‫محسوب م ی شد‪ .‬س��ردار س��لیمانی به هر حال یک چهره‬ ‫انقالبی اس��ت و انقالب در وجود ایش��ان جا دارد‪ .‬وقتی که‬ ‫نفع خالص ترین جناح ها و جریان های صددرصد اسالمی را‬ ‫نیز صراحتا نهی کردند‪.‬‬ ‫امام م ی فرمایند‪« :‬من عرض م ی کنم به همه این قوا‬ ‫و به فرماندهان این قوا که این اف��راد در هیچ یک از احزاب‬ ‫سیاسی‪ ،‬در هیچ یک از گروه ها وارد نشوند‪ .‬اگر ارتش یا سپاه‬ ‫پاسداران یا سایر قوای مسلح در حزب وارد بشود‪ ،‬ان روز باید‬ ‫فاتحه ان ارتش را خواند‪ .‬در حزب وارد نشوید‪ ،‬در گروه ها وارد‬ ‫نشوید‪ ،‬اصال‪ .‬تکلیف الهی و شرعی همه شما این است که‬ ‫یا بروید حزب یا بیایید در ارتش باشید‪».‬‬ ‫سردار قاسم سلیمانی نماد فردی است که با اخالص‬ ‫و تمام توان طی س��ال های متمادی از دخالت در مس��ائل‬ ‫سیاس��ی خودداری کردند‪ .‬البته این تنه��ا دلیل ب رای مورد‬ ‫اعتماد بودن ایش��ان در می��ان جریان ها و احزاب نیس��ت‪.‬‬ ‫چراکه در تمام س��ال هایی که نام س��ردار قاسم سلیمانی‬ ‫شنیده شده اس��ت‪ ،‬هی چ گاه از ایش��ان موضع گیری تندی‬ ‫دیده نش��ده اس��ت‪ .‬هیچ کس به یاد نم ی اورد ک��ه وی در‬ ‫وقایع مختل��ف موضع گیری انجام داده باش��د یا اتهام ی را‬ ‫متوجه ش��خصی ت های سیاس��ی کش��ور که قطعا از افراد‬ ‫مهم و تاثی ر گذار در مس��یر نیل به اهداف خود بوده است‪،‬‬ ‫کرده باشند‪.‬‬ ‫دقیقا در همان دورانی که بازار توهین و اتهام در کشور داغ‬ ‫و سوزنده بود‪ ،‬وی لزومی بر دخالت خود در ان مسائل ندیدند‪.‬‬ ‫اینها همان دالیلی اس��ت که موجب م ی شود شخصی ت ها و‬ ‫جریان های سیاسی خود را در غم سردار شریک بدانند‪ .‬قطعا‬ ‫قاسم سلیمانی یک قهرمان جنگی و یک وطن پرست واقعی‬ ‫است که سال ها بعد بسیاری او را درست خواهند شناخت‪.‬از ان‬ ‫جهت که وی مردی است که به دور از هرگونه حاشیه وجنجالی‬ ‫به وظایف خود عمل م ی کند‪ .‬از ان جهت که در تمام این سال ها‬ ‫چه دوران جنگ و چه پس از ان یک سرباز ب ی ادعا بوده و انجام‬ ‫وظیفه کرده است‪ .‬این مرز و بوم به امثال این مرد نیاز دارد‪ .‬در‬ ‫نهایت قاسم سلیمانی نماد خضوع‪ ،‬فروتنی و انسانیت است که‬ ‫سبب قوت قلب ب رای دیگران م ی شود‪g.‬‬ ‫احساس م ی کند که اساس انقالب در خطر قرار دارد قطعا در‬ ‫ان مورد ورود پیدا م ی کنند و اما این ورود هم بس��یار محدود‬ ‫اس��ت و غیر از این نامه که ش��ما اش��اره کردید و جمعی از‬ ‫فرماندهان نظامی از جمله سردار سلیمانی نوشته بودند‪ ،‬دیگر‬ ‫خیلی اثری از ایش��ان در قبل و بعد از ان نم ی بینید و ان هم‬ ‫یک نامه بود و این اخالق ب رازنده همه فرماندهان سپاه است‬ ‫و باید این روش را سرلوحه فعالی ت های خود قرار بدهند که در‬ ‫مسائل حزبی و جناحی ورود نکنند‪ .‬از نظر من مظهر این عدم‬ ‫ورود شخص قاسم سلیمانی است‪.‬‬ ‫از کشور دارد که بسیاری از این ش��خصی ت ها در نظام های‬ ‫سیاسی دنیا پنهان یا نیمه پنهانند‪ .‬یعنی سردار سلیمانی یک‬ ‫پدیده ای است که ضرورت تمام نظام های سیاسی محسوب‬ ‫م ی شود و همه کشورها شخصی ت هایی مانند ایشان دارند‪.‬‬ ‫ما هم در ای ران به خاطر اینکه انقالب در یک وضعیت بسیار‬ ‫خاصی متولد شد و مورد بغض و کینه قدرت های بزرگ قرار‬ ‫گرفت‪ ،‬به یک نوعی دیپلماسی اش��کار و پنهان نیاز داریم‬ ‫و باید افراد تاثیرگذار مانند قاسم س��لیمانی را در دیپلماسی‬ ‫پنهان داش��ته باش��یم‪ .‬نباید صرفا از یک ابزار ب رای پیشبرد‬ ‫با ب رنامه مانند حاج قاسم سلیمانی داریم‪ .‬واقعیتش این است‬ ‫که سردار سلیمانی و روش های ایشان را خداوند به این انقالب‬ ‫عطا کرد‪ .‬ما نیاز به اهرم های قدرت در خارج از مرزهای کشور‬ ‫داریم‪ ،‬همان طور که همه کشورها این ابزار را در اختیار دارند و‬ ‫حداکثر استفاده را از این موقعی ت ها م ی برند‪ .‬االن نگاه کنید‬ ‫کش��ورهای عربی حومه خلیج فارس چقدر مداخالتشان در‬ ‫کش��ورهای عربی و غیرعربی در منطقه‪ ،‬حتی افغانس��تان‬ ‫زیاد اس��ت و چه اهرم هایی دارند‪ .‬البت��ه اهرم هایی که انها‬ ‫اس��تفاده م ی کنند عموما اتکا به افراد تروریست است اما ما‬ ‫این گونه عمل نم ی کنیم و نظام به این نیروها‬ ‫اعتقاد ندارد ولی ما به این اهرم ها یعنی افرادی‬ ‫مانند حاج قاسم بیش��تر نیاز داریم زی را مسائل‬ ‫بی ن المللی بس��یار پیچیده اند و این به خاطر‬ ‫دشمن ی های متعدد غرب است‪.‬‬ ‫بناب راین باید ابزاره��ای مختلف را ب رای‬ ‫صیانت از انقالب اس��تفاده کنیم و یکی از ان‬ ‫ابزار سپاه قدس است که در راس ان هم سردار‬ ‫سلیمانی حضور دارد‪.‬‬ ‫ای�ا ش�خصی ت هایی مانند ایش�ان‬ ‫صرف�ا در نظ�ام جمهوری اسلامی‬ ‫ایران حضور دارند؟ یا ب ه طور کلی در‬ ‫کشورهای مختلف چنین نیرو هایی وجود دارند و‬ ‫اساسا چنین افرادی در عرصه سیاسی بی ن الملل‬ ‫و منطق ه چ ه کار م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬هر نظ��ام حکومتی با هر گرایش��اتی که دارد‬ ‫احتیاج به افرادی ب رای صحنه گردانی سیاسی و نظامی خارج‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬منظ��ورم این اس��ت ک��ه در تمام‬ ‫نظام های سیاس��ی همی ن گونه اس��ت و باید‬ ‫هم اینگونه باشد‪ .‬هیچ کشوری و نظامی همه‬ ‫شخصی ت های خود را در همه زمینه ها صرف‬ ‫نم ی کند و بعضی از شخصی ت ها را صرفا ب رای‬ ‫یک فضا و عرصه خاصی نگاه م ی دارند‪ .‬الزامی‬ ‫ نیس��ت که هم��ه چهره های معتق��د به یک‬ ‫نظام سیاسی مانند جمهوری اسالمی در همه‬ ‫عرصه ها حضور داشته باش��ند‪ .‬ایشان وظیفه‬ ‫خود را در قبال ای ران و انقالب به خوبی انجام‬ ‫م ی دهد‪ ،‬چه نیازی است که در مسائل سیاسی‬ ‫داخلی هم ورود پی دا کنند؟ ایشان وظیفه خود را‬ ‫در یک جبهه دیگر انجام م ی دهد و چهره های‬ ‫دیگر در جبهه داخلی مش��غولند‪ .‬اصال درست‬ ‫نیست که هرکس در هر جا حضور پی دا کند و در‬ ‫عرصه های اقتصادی‪ ،‬سیاست داخلی‪ ،‬سیاست‬ ‫خارجی و بحث های نظامی همیش��ه اثری از‬ ‫شخصی ت ها ببینیم‪ .‬این درست نیست و غلط‬ ‫است که در همه عرصه ها اظهارنظر کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫منظورتان از این عدم ورود به مسائل‬ ‫سیاس�ی داخلی را واضح تر توضیح‬ ‫م ی دهید؟‬ ‫قطعا قاسم سلیمانی یک قهرمان‬ ‫جنگی و یک وطن پرست واقعی است‬ ‫که س�ال ها بعد بس�یاری او را درست‬ ‫خواهند شناخت‬ ‫ش�ما در میان صحب ت هایتان بارها درباره‬ ‫ش�خصی ت هایی صحبت کردی�د که در‬ ‫کنار قاسم سلیمانی قرارشان دادید‪ .‬ایا در‬ ‫ایران افرادی مانند ایشان داریم؟‬ ‫‪ l‬در این حد خیر اما قاعدتا داریم و باید‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫با تمام این تفاسیر‪ ،‬فکر م ی کنید ایشان و‬ ‫امثال ایشان ایا م ی توانند در منطقه تاثیر‬ ‫بگذارند و شرایط بحرانی منطقه را کاهش‬ ‫دهند و مدیریت کنند؟‬ ‫اهداف فرامنطقه ای نظام استفاده کنیم که ان هم صرفا وزارت‬ ‫امورخارجه باشد‪ .‬باید ابزارهای مختلفی را به کار بست‪ .‬یکی‬ ‫از انها ابزار حمایت های لجستیکی از جریان های معتقد به‬ ‫انقالب اسالمی در منطقه است که این کار وزارت امور خارجه‬ ‫نیس��ت و نیاز به افراد معتقد‪ ،‬مومن‪ ،‬خوش��فکر‪ ،‬انقالبی و‬ ‫‪ l‬ای��ن افراد سال هاس��ت ک��ه تاثیر‬ ‫م ی گذارند‪ ،‬یعنی اتفاق جدیدی نیست و ایشان‬ ‫سالیان سال است که تاثیر بس زایی در صحنه‬ ‫معادالت سوریه‪ ،‬ع راق‪ ،‬لبنان و حتی افغانستان‬ ‫و بعضی از کش��ورهای عربی که حوزه منافع‬ ‫کشور در انها بیشتر است‪ ،‬ایجاد کرده اند‪ .‬بنده‬ ‫نم ی خواهم در این مصاحبه به مسائلی که از زبان بعضی از‬ ‫شخصی ت های دولتی کشورهای دیگر درباره سردار سلیمانی‬ ‫شنیده ام اشاره کنم ولی نقش ایشان بسیار تاثیرگذار است و‬ ‫سپاه قدس بیشترین تاثی رات را در مسائل سوریه دارد‪ .‬حتی‬ ‫بیشتر از کشورهای قدرتمندی مثل روسیه‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫اهمیت ساده زیستى‬ ‫روحانیت و مسئوالن‏‬ ‫از اهم مسائلى که باید تذکر بدهم‪ ،‬مساله‏اى است که‬ ‫به همه روحانیت و دس��ت‏اندرکاران کش��ور مربوط م ى‏شود‬ ‫و همیش��ه نگران ان هس��تم که مبادا این مردمى که همه‬ ‫چیزشان را فدا کردند و به اس�لام خدمت نموده و به ما منت‬ ‫گذاشتند‪ ،‬به واسطه اعمال ما از ما نگران بشوند‪ ،‬زی را ان چیزى‬ ‫جلددوم‬ ‫‪10- 21‬‬ ‫فرماندهملی‬ ‫همراهیسازندهباهمهبازیگران‬ ‫چپو راستدرمراسم فرمانده‬ ‫قاسمسلیمانیازانانقالباست‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪26-35‬‬ ‫میرزاده‪،‬رئیسجدید‬ ‫سخنگوییجدیدبراییکتشکلقدیمی‬ ‫ازادی تعداد زیادی از زندانیان سیاسی‬ ‫معزیدرمعاونتارتباطاتریاست جمهوری‬ ‫سیاست‬ ‫‪36-53‬‬ ‫روزگار جدید سپاه و دولت‬ ‫نظامی هابایدسیاسترابشناسند‬ ‫روحانیازتوانسپاهمطلعاست‬ ‫می خواستندسپاهراپادگانیزهکنند‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودم‪30/‬شهریور‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫روحانی به دنبال تعامل و همکاری دولت و سپاه است‬ ‫روزگار جدید‬ ‫سپاه و دولت‬ ‫در دوران هاشمی ‪ ،‬سپاه در سازندگی کنار دولت بود‬ ‫نسبت فرماندهان جنگ با سیاست چگونه است؟‬ ‫چرا روحانی به جمع پاسداران رفت و فلسفه سخنان او چه بود؟‬ ‫مثلث رابطه سپاه و دولتهای مختلف را بررسی میکند‬ ‫ایا جهان چند قطبی میشود؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫ایران و روسیه چگونه توانستند‬ ‫محور شرقی را فعال کنند‬ ‫همراه گفتوگوهایی‬ ‫با پرویز سروری‪ ،‬عباسعلی منصوری و اسماعیل کوثری‬ ‫توسعه بوروکراتیک روحانی‬ ‫و مساله ساختارها‬ ‫رابطه احمدی نژاد و سپاه دو دوره‬ ‫متفاوت را شاهد بود‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫جزئیات جدید از نامه اوباما به روحانی‬ ‫مثلث در پرونده ویژه خود از حاج قاسم سلیمانی میگوید‬ ‫چپ و راست در مراسم فرمانده‬ ‫سرمقاله مثلث درباره شرایط استثنایی‬ ‫سیاست در ایران‬ ‫اصالح طلبان تندرو در دوران خاتمی‪ ،‬سپاه را‬ ‫مورد هجمه قرار دادند‬ ‫دو ماه تا عادی شدن شرایط‬ ‫مثلث پایین امدن نرخ سکه و ارز‬ ‫را بررسی میکند‬ ‫مساله خانه سینما تمام شده است‬ ‫گفتوگویمثلث‬ ‫با رئیس جدید سازمان سینمایی‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫که مردم از ما توقع داشته و دارند و به واسطه ان دنبال ما و شما‬ ‫امده‏اند و اسالم را ترویج نموده و جمهورى اسالمى را به پا کردند‬ ‫و طاغوت را از میان بردند‪ ،‬کیفیت زندگى اهل علم است‪ .‬اگر‬ ‫خداى نخواسته‪ ،‬مردم ببینند که اقایان وضع خودشان را تغییر‬ ‫داده‏اند‪ ،‬عمارت درست کرده‏اند و رفت و امدهایشان مناسب‬ ‫شان روحانیت نیس��ت و ان چیزى را که نسبت به روحانیت‬ ‫در دلشان بوده است از دس��ت بدهند‪ ،‬از دست دادن ان همان‬ ‫و از بین رفتن اسالم و جمهورى اسالمى همان‪ .‬البته من این‬ ‫نکته را عرض کنم‪ ،‬دسته‏اى که در معرض خطر هستند باید‬ ‫خودشان را حفظ کنند‪ ،‬ولى همی ن‏ها هم باید مواظب باشند که‬ ‫زاید بر می زان نباشد‪ .‬شما گمان نکنید که اگر با چندین اتومبیل‬ ‫بیرون بیایید وجهه‏تان پیش مردم بزرگ م ى‏شود‪ ،‬ان چیزى که‬ ‫ن است که‬ ‫مردم به ان توجه دارند و موافق مذاق عامه است‪ ،‬ای ‬ ‫زندگى شما ساده باشد‪ ،‬همان طورى که سران اسالم و پیغمبر‬ ‫اس�لام(ص) و امی رالمومنین(ع) و ائمه ما زندگ ی شان ساده و‬ ‫عادى بود بلکه پایی ن‏تر از عادى‪ .‬انها هم که جمهورى اسالمى‬ ‫را به پا کردند‪ ،‬مردم عادى هس��تند و کس��انى که باال باالها‬ ‫نشسته‏اند‪ ،‬هیچ دخالتى در این مسائل نداشته و ندارند‪ .‬این‬ ‫مردم بازار و کش��اورز و کارگران کارخانه‏ها و طبقات ضعیف‬ ‫هستند که این توقع را دارند که اگر خداى نخواسته‪ ،‬نفوس این‬ ‫مردم از ما منحرف بشود‪ ،‬ضرر ان ب راى ما تنها نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫ب راى اسالم اس��ت و ما باید حفظ کنیم انهایى را که اسالم و‬ ‫جمهورى اسالمى را نگه داشته‏اند و بعد از این هم نگه خواهند‬ ‫داشت و حفظ ان به این است که زندگى ما ساده و عادى باشد‪.‬‬ ‫انهایى هم که م ى‏خواهند خودشان را حفظ کنند‪ ،‬باید بدانند‬ ‫که گاهى با یک اتومبیل پیکان بهتر م ى‏توانند محفوظ باشند‬ ‫تا وسیله دیگر و ائمه جمعه و جماعاتى که اگر عادى بیرون‬ ‫بیایند ممکن است از بین بروند‪ ،‬باید به ان مقدارى حفظ کنند‬ ‫که زیاد نباشد و اینطور نباشد که امام جمع ه‏اى وقتى در خیابان‬ ‫م ى‏اید‪ ،‬خیابان را خلوت کنند و هیاهو به راه بیندازند‪،‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪54-61‬‬ ‫‪2‬ماهتا عادی شدنشرایط‬ ‫خبرهایخوشحالکنندهبرایاقتصاد‬ ‫سرزمینتاخیرها‬ ‫نخستینگامشیخ الوزرا‬ ‫بینالملل‬ ‫‪62-71‬‬ ‫ائتالفسازیعلیهواشنگتن‬ ‫امریکادیگربهاقداماتیکجانبهدستنمی زند‬ ‫برددمشق‪-‬باختواشنگتن‬ ‫روانشناسیاوباما‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪72 -79‬‬ ‫موضوعخانهسینماتمامشدهاست‬ ‫کلیددارهادرقلعهرابازکردند‬ ‫کلیدیکهچرخید‬ ‫بازگشاییخانهسینمااجماعنظامبود‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬ش��اهین فتحیان ‪ -‬شاهده یوسفی‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬فاطمه سیف‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫سرمقاله‬ ‫توسعهگرایی بوروکراتیک روحانی‬ ‫و مساله ساختارها‬ ‫این مقاله به بررسی این سواالت و موضوعات می پردازد‪:‬‬ ‫چرا دولت روحانی فرصت بی نظیری برای پیشرفت و توسعه ایران در اختیار دارد؟‬ ‫شرایط استثنایی سیاست و تعادل قدرت در ایران چه ویژگی هایی دارد؟‬ ‫فلسفه سخنان روحانی در جمع فرماندهان سپاه چه بود؟‬ ‫چرا چپ گرایی بزرگ ترین دشمن دولت یازدهم است؟‬ ‫اعتدال چگونه به ‪ context‬سیاست ایران تبدیل شده است؟‬ ‫سعید اجورلو‬ ‫سردبیر‬ ‫سرمقاله‬ ‫از می��ان دولت های موس��وی‪ ،‬هاشم ی رفس��نجانی‪،‬‬ ‫خاتمی‪ ،‬احمدی نژاد و روحانی‪ ،‬به نظ��ر دولت یازدهم‪ ،‬دولت‬ ‫حس��ن روحانی‪ ،‬م ی تواند موفق ترین دول��ت پس از انقالب‬ ‫اس�لامی ش��ود‪ .‬اگرچه برخی ان را فرصت تنفس سیاست‬ ‫ای ران و جناح راس��ت و چپ م ی پندارند و از ان به دولت گذار‬ ‫یاد م ی کنند و برخی دیگر ان را حاصل غیبت اصالح طلبان‬ ‫از صحنه سیاست م ی دانند‪ ،‬اما هرچه هست دولت روحانی‬ ‫اکنون فرصت ب ی نظیری در اختیار دارد که نه دولت گذار ب رای‬ ‫اصالح طلبان باشد و نه فرصت تنفس��ی ب رای اصولگرایان‪.‬‬ ‫حتی اگ��ر دوران او را با زمانه اکبر هاشم ی رفس��نجانی پس‬ ‫از س��ال ‪ 1368‬هم قیاس کنند و روحانی را «هاشمی جوان»‬ ‫بنامند‪ ،‬باز او این فرصت را دارد که دولت پس از سازندگی هم‬ ‫نباش��د‪ .‬دولت او ب ر امده از دو دولت سیاس��ی با نگرش های‬ ‫نزدیک به «جامع ه شناسی تضاد» است‪ .‬ولی برعکس ان دو‬ ‫دولت‪ ،‬دولت یازدهم نزدیک به «جامع ه شناسی وفاق» است‬ ‫که اگر دولت سیدمحمد خاتمی دوگانه حاکمیت ‪ -‬مردم را‬ ‫شکل داد و خود را نماینده سیاسی مردم نزد حاکمیت معرفی‬ ‫کرد و محمود احمدی نژاد هم این راه را ذیل ادبیات برهم زدن‬ ‫نظم اقتصادی موجود و ضدیت با الیگارشی با دوگانه فقیر‪-‬‬ ‫غنی ادامه داد‪ ،‬اما هر دو پس از مدتی دریافتند که ساختارهای‬ ‫سیاس��ی ای ران تحمل این گون��ه دوگانه س��ازی ها را ندارد و‬ ‫رادیکالیسم سیاسی و اقتصادی در این ساختار حل و هضم‬ ‫خواهد شد‪ .‬این گونه بود که اشک خاتمی در روز ثب ت نام دور‬ ‫دوم ریاست جمهوری اش از او خاتمی جدید ساخت و خاتمی‬ ‫سال ‪ 80‬متفاوت از خاتمی ‪ 76‬شد؛ برعکس احمدی نژاد ‪88‬‬ ‫که به شکلی دیگر دگرگون شده بود و شیفت او از اقتصاد به‬ ‫سیاس��ت در انتصاب مش��ایی و حذف اصولگرایان از دولت‬ ‫کامال نمایان‪ .‬احمدی نژاد ‪ 88‬م ی خواس��ت خاتمی ‪ 76‬باشد‬ ‫حال انکه خاتمی ‪ 80‬از خاتمی ‪ 76‬گری��زان بود‪ .‬یکی پس‬ ‫از شناخت ساختارهای نظام سیاسی عزم تحول و دگرگونی‬ ‫و حتی ش��اید طغیان م ی کرد و دیگری از سیاست به اقتصاد‬ ‫تغییر مسیر م ی داد‪ .‬این تفاوتی بزرگ در راهی بود که خاتمی‬ ‫و احمدی نژاد رفتند؛ خاتمی از سیاس��ت به اقتصاد رس��ید و‬ ‫احمدی نژاد از اقتصاد به سیاست و فرهنگ‪.‬‬ ‫دولت روحانی اما به مثابه مخرج مشترک دولت های پس‬ ‫از انقالب وارد می دان شد‪ .‬فلسفه رای اوری اش بیش از هر چیز‬ ‫بازگرداندن ارامش به جامعه بود‪ .‬ارامش به اقتصاد‪ ،‬به سیاست‪،‬‬ ‫به فرهنگ‪ ،‬به جامعه و ب��ه روابط خارجی‪ .‬در بیانش هم این‬ ‫قدرت دیده م ی شد که بتواند از بحران موجود عبور کند‪ .‬اگر‬ ‫رای به خاتمی از س��وی اط رافیانش ب راساس جامع ه شناسی‬ ‫ی که به واسطه سیادت اش در روستاها‬ ‫تضاد تفسیر شد و ارای ‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪24‬‬ ‫و شهرستان ها داشت به نفع رای نخبگان و طبقه متوسط و‬ ‫معترضان به وضع موجود قلب شد و اگر رای احمدی نژاد رای‬ ‫یداد اما رای روحانی‬ ‫نخبگان و طبقه متوسط را در اقلیت قرار م ‬ ‫حکایتی دیگر داشت؛ رایی که درونش نوعی محافظه کاری‬ ‫از جانب ملت ای ران دیده م ی شد ب رای بازگشت ارامش‪ ،‬ب رای‬ ‫پایان عهد احمدی نژاد؛ و روحانی خوب این پیام را گرفت که‬ ‫اصالح طلبان را به امور تکنوکراتیک گمارد و راست گرایان را‬ ‫به نهادهای بوروکراتیک‪.‬‬ ‫طی ب نی��ا‪ ،‬جهانگیری‪ ،‬زنگنه‪ ،‬ربیع��ی و نعمت زاده به‬ ‫مداوای اقتصاد و صنعت مشغول ش��دند و رحمان ی فضلی و‬ ‫شمخانی‪ ،‬علوی و جنتی به کار سیاست و امنیت و فرهنگ‪.‬‬ ‫و این گونه اس��ت که م ی ت��وان کدهای��ی از ذهنیت‬ ‫دولت روحانی ب رای اینده ای ران اس��تخراج کرد؛ امنیت ب رای‬ ‫توسعه‪ .‬راست گرایان معتدل نزدیک به روحانی به کار امنیت‬ ‫مشغول اند تا تکنوکرات های نزدیک به او کار توسعه را پیش‬ ‫بب رند‪.‬‬ ‫دولت روحانی دولت توس��ع ه گرای بوروکراتیک است‪.‬‬ ‫هرچند در نظری��ه اقتدارگرایی بوروکراتی��ک ادانل و ایوانس‬ ‫بر انسداد سیاس��ت و فرهنگ ب رای توس��عه تاکید شده‪ ،‬اما‬ ‫دول��ت روحانی حاصل انتخاب مردم اس��ت و ع��زم مدارا در‬ ‫سیاس��ت و فرهنگ دارد؛ هرچند از زاویه ای راستگرایانه و نه‬ ‫اصالح طلبانه پس دولت او توس��ع ه گرای بوروکراتیک است‬ ‫و این ش��اید تعدیلی در نظریه ادانل و ایوان��س درباره برخی‬ ‫دولت های امریکای جنوبی و امریکای التین باش��د‪ .‬پروژه‬ ‫اصلی او پیش��رفت ای ران به مثابه کشوری مانند مالزی است‬ ‫و در عین حال شخصیت روحانی او خود م ی تواند تضمینی‬ ‫ب رای وارد نشدن به پروژه سکوالریسم برامده از توسعه باشد‪.‬‬ ‫او ب رای حرکت در مس��یر پروژه ای که در نظر دارد ب رای‬ ‫انکه با موانع و چالش های دولت های خاتمی و احمدی نژاد‬ ‫مواجه نشود دو امتیاز فوق العاده دارد‪.‬‬ ‫‪ – 1‬شرایط استثنایی سیاست در ای ران‬ ‫‪ – 2‬شناخت از ساختارهای نظام سیاسی ای ران از جانب‬ ‫روحانی‬ ‫ادامه این گفتار بس��ط و توضیح ای��ن دو امتیاز دولت‬ ‫روحانی است‪.‬‬ ‫‪ - 1‬ش�رایط اس�تثنایی سیاس�ت ای�ران؛‬ ‫تعادل قدرت‬ ‫یکشنبه دو هفته پیش روز مهمی در سیاست ای ران بود‪.‬‬ ‫نه به واسطه ادامه ریاست اقای قالیباف بر شهرداری ته ران‬ ‫که به دلیل قرار گرفتن سیاست ای ران در شرایطی که از ان به‬ ‫شرایط استثنایی تعبیر م ی شود‪ .‬منظور از شرایط استثنایی‪،‬‬ ‫شرایطی است که گروه های سیاسی مختلف در ای ران به تعادل‬ ‫رسیده اند‪ .‬گرچه از اسم و عنوان گفته شده ممکن است «دولت‬ ‫استثنایی» پوالنزاس یا «تعادل طبقاتی» مورد نظر مارکس‬ ‫برداشت شود‪ ،‬اما واقعیت این است که ادبیات این گفتار شاید‬ ‫واژه هایی را از این دو جامع ه شناس به عاریت گرفته باشد اما‬ ‫در عالم واقع هیچ تناس��بی میان انچه پوالن��زاس از دولت‬ ‫استثنایی م ی گوید با شرایط سیاست ای ران وجود ندارد‪ .‬همین‬ ‫طور تعادل طبقاتی مارکس معط��وف به طبقات اجتماعی‬ ‫است و منظور از تعادل قدرت این گفتار معطوف به گروه های‬ ‫سیاسی در ای ران است‪.‬‬ ‫اگر در فاصله س��ال های ‪ 78‬ت��ا ‪ 82‬و ‪ 84‬ت��ا ‪ 92‬درب‬ ‫سیاست ای ران بر پاشنه یک جناح م ی چرخید‪ ،‬اما اکنون دوران‬ ‫پس از انتخابات سال ‪ 92‬دوران جدیدی ب رای سیاست ای ران‬ ‫است؛ دورانی که شاید در فاصله سال های ‪ 60‬تا ‪ 68‬در رابطه‬ ‫میان سه قوه شبی ه اش را کم و بیش تجربه کرده بودیم؛ نوعی‬ ‫توازن میان راس��ت و چپ‪ .‬هرچند پس از سال ‪ 68‬در غیبت‬ ‫جناح چپ اس�لامی این شرایط اس��تثنایی به شرایط عادی‬ ‫تبدیل شد و فقط در فاصله سال ‪ 82‬تا ‪ 84‬بود که دوباره صحنه‬ ‫سیاست ای ران را به سال های قبل از دولت سازندگی و دو سال‬ ‫پس از دوم خرداد باز گرداند؛ پایان حاکمیت یک جناح بر دو‬ ‫قوه و تقسیم شدن قدرت بین گروه های مختلف‪.‬‬ ‫در سال ‪ 82‬بود که پارلمان ای ران در اختیار اصولگرایان‬ ‫قرار گرفت و دول��ت اصالح طلب در تجربه ای ش��بیه دوران‬ ‫کوتاه مدت مجلس پنجم قرار داشت‪ .‬محمد خاتمی باالی‬ ‫سر خود در پارلمان نه مهدی کروبی که غالمعلی حدادعادل‬ ‫را م ی دید که وزیر راهش را استیضاح م ی کند و احمد توکلی‬ ‫را مش��اهده م ی کرد که بر سیاس��ت های اقتص��ادی دولت‬ ‫م ی تازد و موسوی الری زیر حکم محمود احمدی نژاد را ب رای‬ ‫شهرداری ته ران امضا م ی کند‪ ،‬نه احکام ملک مدنی و الویری‬ ‫را‪ .‬میوه قدرت نه فقط ب رای اصالح طلبان که تکه ای از ان از‬ ‫سوی اصولگرایان هم چیده شده بود‪ .‬تجربه ای که در فاصله‬ ‫سال های ‪ 84‬تا ‪ 92‬دیگر تکرار نش��د‪ .‬اصالح طلبان نه راهی‬ ‫به پارلمان یافتند‪ ،‬نه در دولت مستقر ش��دند و نه توانستند‬ ‫قدرت پارلمان شهری پایتخت را به دست گیرند‪ .‬انها ماندند‬ ‫و چند رسانه و چند دانشگاه و تعدادی حزب‪ .‬برخی از انان راه‬ ‫رادیکالیسم پیشه کردند‪ ،‬برخی دیگر در س��کوت و انزوا به‬ ‫انتظار نشستند و برخی دیگر هم به قاعده سیاست ورزی در‬ ‫عرصه عمومی فعال بودند و اماده بازگشت به قدرت‪ .‬هرچه‬ ‫بود اما شرایط استثنایی سال های ‪ 84‬تا ‪ 92‬تبدیل به شرایط‬ ‫عادی هم ب رای اصولگرایان و هم ب رای اصالح طلبان شد‪ .‬در‬ ‫نتیجه جامعه از نظر سیاسی دو قطبی ش��ده‪ ،‬یک قطب را‬ ‫در قدرت نم ی دید و این شاید ش��روعی ب رای باز شدن برخی‬ ‫شکاف های سیاسی و اجتماعی بود‪.‬‬ ‫ش��رایط بعد از انتخابات ‪ 92‬اما از این نظر در دهه اخیر‬ ‫تقریبا یگانه است؛ رئی س جمهوری از جناح میانه رو به پاستور‬ ‫رفته‪ ،‬وزرایی اصالح طلب را به کار گرفته و راستگرایان معتدل‬ ‫را به دولت اورده‪ ،‬هرچند همچنان از سوی اصولگرایان جدید‬ ‫با انتقاداتی در زمینه پایبندی به اعت��دال در چیدن مهره ها‬ ‫روبه روست اما ترکیب پارلمان به یاری او امده تا شرایط تعادل‬ ‫قدرت گروه های سیاسی در مورد سیاست امروز ای ران کاربرد‬ ‫داشته باشد‪ .‬پارلمان در اختیار اصولگرایان است‪ .‬جناح راست‬ ‫اصولگرایان هیات رئیس��ه را تا حدود زی��ادی در اختیار دارد‪،‬‬ ‫جناح چپ اصولگرایان – فراکس��یون اصولگرایان – شامل‬ ‫ایثارگران‪ ،‬رهپویان و جبهه پایداری نمایندگانی ش��اخص در‬ ‫بهارستان دارند‪ .‬اصولگرایان تکنوکرات که عنوان جهادی را‬ ‫ب رای خود برگزیدند و ان را م ی پسندند امروز در خیابان بهشت‬ ‫مستقر هس��تند‪ ،‬کارگزاران افرادی چون زنگنه‪ ،‬جهانگیری‪،‬‬ ‫نیلی و نجفی را اط راف روحانی م ی پس��ندند‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫از انتصاب توفیقی رضایت دارند و پس از مدت ها توانس��تند‬ ‫به صندلی قدرت بازگردند و مسجد جامعی را در شورای شهر‬ ‫جایگزین مهدی چمران کنند‪ .‬ای��ن اوصاف همگی بیانگر‬ ‫تغییر صورت بندی سیاس��ت در ای ران اس��ت؛ ما با ش��رایط‬ ‫استثنایی مواجه شده ایم؛ تعادل گروه های قدرت در ای ران که‬ ‫شاید در صورت تداوم به شرایط عادی تبدیل شود‪.‬‬ ‫در این می��ان رویکرد دولت روحان��ی هم ک مو بیش بر‬ ‫تداوم این تعادل ق��درت بنا نهاده ش��ده‪ ،‬همانگونه که عدم‬ ‫سرمقاله‬ ‫‪ -2‬ذکاوت در شناخت ساختار نظام سیاسی‬ ‫اگر حس��ن روحانی در کتاب خاط رات هس��ته ای اش‬ ‫به صورت گذرا از نظریه س��اختار – کارگزار (– ‪Structure‬‬ ‫‪ )Agent‬س��خن گفت ه اس��ت‪ ،‬اما در عمل او تعهدش را به‬ ‫این نظریه ن��ه فقط در چند ماه ریاس��ت جمهوری اش که در‬ ‫سال های متمادی سیاست ورزی اش نشان داده‪ .‬روشن ترین‬ ‫نمونه اش ب ر م ی گردد به س��خنرانی رئی س جمهور در جمع‬ ‫فرماندهان سپاه‪ .‬اگر اخرین جمله مورد اشاره برخی طرفداران‬ ‫اصالح طلب دولت تا قبل از س��خنرانی روحانی‪ ،‬مستند نوع‬ ‫نگاه او به نهادهای نظامی بود که «من س��رهنگ نیستم»‬ ‫اما اکنون پس از رسیدن او به پاستور‪ ،‬سخنران ی اش در ستاد‬ ‫مشترک سپاه موضع شفاف و صریح روحانی درباره این نهاد‬ ‫مهم انقالب اسالمی قلمداد م ی شود‪.‬‬ ‫اگر جمله «من سرهنگ نیستم» به تعبیری شاید طعنه‬ ‫به محمدباقر قالیباف بود و حرکتی انتخاباتی اما جمالت روز‬ ‫سه شنبه گذشته شیخ حسن روحانی حدیث دیگری داشت؛‬ ‫از دعوت سپاه به همکاری با دولت تا رد کردن شایعات درباره‬ ‫سپاه تا همدلی با ارزش های مورد نظر پاسداران و تا جمله ای‬ ‫که انان را «عزالدین و الرعیه» نامید‪.‬‬ ‫به واقع چه تحلیلی م ی توان از سخنرانی حسن روحانی‬ ‫ارائه داد؟ و به تعبیری در عصر جدید سیاس��ت ای ران‪ ،‬س��پاه‬ ‫پاسداران چه وظایفی دارد و در چه شرایطی قرار گرفته است؟‬ ‫ب رای پاسخ به این سوال الزم اس��ت تا مروری بر روابط‬ ‫دولت های گذش��ته با سپاه داش��ته باش��یم‪ .‬پس از جنگ‪،‬‬ ‫پاس��داران به شهر بازگش��تند‪ .‬رفته رفته ادم ها عوض شدند‪،‬‬ ‫دولت مردان زمان صلح روی کار امدند‪ ،‬چهره شهرها تغییر‬ ‫ کرد؛ ته ران ساخته م ی شد‪ .‬ادبیات سیاسیون عوض م ی شد‪.‬‬ ‫شهر تغییر کرده بود‪ .‬دیوان ساالری‪ ،‬جای تقسیم کار انقالبی‬ ‫را گرفته بود‪ ،‬تکنوکراس��ی به مدیریت جهادی طعنه م ی زد‪،‬‬ ‫دالر داشتن‪ ،‬سفر خارجی رفتن‪ ،‬در خانه شیک نشستن تبدیل‬ ‫به ارزش ش��د‪ .‬رزمندگانی که یا از روی عاطفه و احس��اس یا‬ ‫از روی عقالنیت ارزشمدار زندگی ش��هری را رها کرده بودند‬ ‫اکنون پیش چشم شان عقالنیت هدفمدار ادم های جدید را‬ ‫م ی دیدند‪ .‬این دو قشر همدیگر را نم ی شناختند‪ .‬با هم غریبه‬ ‫بودند‪ .‬پس این دولت هاشم ی رفسنجانی بود که سعی کرد‬ ‫برخی از اعضای این دو قشر را با هم اشتی دهد‪ .‬انان که طبع‬ ‫اقتصادی و عمرانی و سخت افزاری داشتند در ماموریت جدید‬ ‫دولت ب رای سپاه حاضر ش��دند و ذیل قرارگاه های سازندگی‬ ‫به میدان امدند‪ .‬گروهی از پاس��داران که خصلتی سیاس��ی‬ ‫و فرهنگی داشتند اما چندان شریک راه دولت نشدند‪ .‬دولت‬ ‫هاشمی و سپاه رابطه ای تقریبا مسالمت امیز داشتند‪ ،‬هرچند‬ ‫انتقاد از لیب رال ش��دن اقتصاد و فرهن��گ صدایی بود که نه‬ ‫به صورت رسمی که به صورت غیررسمی توسط معترضان‬ ‫بسیجی و پاسدار شنیده م ی شد‪.‬‬ ‫داس��تان خاتمی و اصالح طلبان اما متفاوت بود‪ .‬گرچه‬ ‫خود خاتمی علن��ا کمتر زبان به نقد س��پاه م ی گش��ود‪ ،‬اما‬ ‫اط رافیان��ش‪ ،‬جناح های حام��ی اش و چهره های ش��اخص‬ ‫اصالحات بس��یاری از اوقات عنان از کف م ی دادند و سپاه را‬ ‫نشانه م ی گرفتند‪ .‬انها سپاه را ب رای پروژه سکوالر کردن جامعه‪،‬‬ ‫لیب رال کردن فرهنگ و دموکراتیزه کردن منهای دین مانعی‬ ‫بزرگ یافتند‪ .‬هرچند بسیاری از انان سابقه پاسداری و جنگیدن‬ ‫و حتی جانبازی داشتند اما در سر سودایی دیگر م ی پروراندند؛‬ ‫گروهی به نیت تالفی گذش��ته‪ ،‬گروهی ب رای چهره شدن و‬ ‫گروهی با هدف ایدئولوژیک‪.‬‬ ‫تجدیدنظ ر طلبان که طیف رادیکال اصالحات را شکل‬ ‫م ی دادند ب رای نیل به هدف ‪،‬دوگانه سپاه‪-‬مردم را ساختند تا با‬ ‫قطبیکردن جامعه‪ ،‬پاسداران را مقابل مردم قرار دهند‪ .‬شاید‬ ‫در همین دوران هم بود که سپاه به واس��طه دفاع از انقالب‬ ‫سیاس ی تر از گذشته شد و مقابل تندروها ایستاد‪.‬‬ ‫در دوران احمدی نژاد اما به واسطه دفاع رئی س جمهور‬ ‫از گفتمان انقالب اس�لامی‪ ،‬س��پاه از نظر گفتمانی حامی‬ ‫احمدی نژاد و دولتش ب��ود‪ .‬اما پس از س��ال ‪ 88‬احمدی نژاد‬ ‫به شکلی دیگر سعی کرد پروژه دوگانه س��ازی سپاه ‪ -‬مردم‬ ‫اصالح طلبان تندرو را بازسازی کند و سپاه را به مثابه رقیب و‬ ‫مخالف دولت جلوه دهد‪ .‬سپاه در مقابل احمدی نژاد اما سعی‬ ‫کرد صبوری به خرج دهد تا گذر دوران‪ ،‬از هیجان های سیاسی‬ ‫بکاهد و امور به روال معمولش بازگردد‪.‬‬ ‫پس از انتخابات ‪ 92‬اما این سوال مهمی بود که رابطه‬ ‫حسن روحانی با سپاه چگونه خواهد بود؟‬ ‫روحانی ب رای پاسخ به این س��وال‪ ،‬زمان زیادی صرف‬ ‫نکرد‪ .‬او به انتهای خیابان پیروزی و ستاد مشترک سپاه رفت و‬ ‫عقیده اش را درباره سپاه به صراحت گفت و نشان داد که مسیر‬ ‫او متفاوت از خاتمی و احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫او پروژه دوگانه سازی سپاه‪ -‬مردم را نقش ب ر اب کرد و به‬ ‫قول سردار شریف منشور روابط دولت و سپاه را تدوین‪ .‬او به‬ ‫جمع پاسداران امد تا نه فقط به سوالی سیاسی پاسخ دهد که‬ ‫پروژه دولت توس��ع ه خواه بوروکراتیک اش را هم پیش ببرد‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی انگونه که گفته ش��د به نظر طرفدار نظریه‬ ‫س��اختار – کارگزار اس��ت‪ ،‬پس اگر خود و دولتش را کارگزار‬ ‫توسعه و پیش��رفت بداند‪ ،‬خود را نیازمند تعامل با نهادهای‬ ‫قدرتمند نظام به مثابه هماهنگی با ساختار م ی داند چه انکه‬ ‫خود او برامده از همین ساختار است‪.‬‬ ‫پس بعد از س��ال ها کار ک��ردن با نظامی��ان و حضور‬ ‫در ش��ورای عالی امنیت به خوبی از نقش و ظرفیت س��پاه‬ ‫اگاه اس��ت و از همین رو در پروژه اصلی دولتش‪ ،‬ب رای سپاه‬ ‫جایگاهی مهم و کلی��دی تعیین کرده اس��ت‪ .‬او قبل از هر‬ ‫چیز در تعریف خود‪ ،‬س��پاه را فراتر از نیرویی نظامی تعریف‬ ‫و نقش ارزش��ی و معنوی این نهاد را تبیین م ی کند‪ ،‬درست‬ ‫برعکس انچه اصالح طلبان کردند و سپس دولت را نیازمند‬ ‫ظرفی ت های سپاه م ی داند‪ .‬او ب رای حرکت به سمت توسعه دو‬ ‫نقش نرم افزاری و سخت افزاری سپاه را مورد نظر قرار م ی دهد‬ ‫و در نهایت ب راساس تئوری «جامع ه شناسی وفاق» با ادبیات‬ ‫خاص خود‪ ،‬سپاه را از اتهام هایی که در دولت های احمدی نژاد‬ ‫و خاتمی روانه اش کردند‪ ،‬مب را م ی داند‪.‬‬ ‫نگاه ساختارگرایانه روحانی که او را متعهد به قائل بودن‬ ‫نقش ب رای نهادهای مهم نظام سیاس��ی م ی سازد عالوه بر‬ ‫نیت صادقانه اش ب رای کم کردن تضادها و تنش ها‪ ،‬سپاهیان و‬ ‫دولت را در شرایط ویژه و منحصر به فردی قرار م ی دهد‪ .‬اکنون‬ ‫س��پاه در ش��رایطی قرار دارد که م ی تواند ارتباط دو سویه ای‬ ‫با دولت برق��رار کند‪ .‬مطالباتش را‪ ،‬نقده��ای احتمال ی اش را‬ ‫وراهکارهایش را به دولت بگوید و در عوض دولت هم چنین‬ ‫کند‪ .‬س��پاه از صحنه انقالب قابل حذف نیس��ت‪ ،‬حتی اگر‬ ‫رئی س جمهوری در گذش��ته به طعنه فعالی ت های اقتصادی‬ ‫سپاه را وارونه جلوه دهد یا رئی س جمهوری دیگر مجال ب رای‬ ‫دوس��تانش ایجاد کند که به س��پاه بتازند‪ .‬با این فرض راه‬ ‫تعامل و گفت وگو باز اس��ت‪ .‬راهی که هم حس��ن روحانی و‬ ‫هم س��ردار جعفری بر ان تاکید دارند‪ .‬سپاه م ی تواند همواره‬ ‫مطالب ه گر ارزش های انقالب از دولت باش��د و با قول ّلی ن و‬ ‫نیت خیرخواهانه با دولت سخن بگوید و دولت هم م ی تواند از‬ ‫ظرفی ت های سپاه به خوبی ب رای توسعه کشور استفاده کند‪.‬‬ ‫سپاه طرفدار پیشرفت کشور است و طبیعتا م ی تواند بخشی‬ ‫از پروژه دولت جمهوری اسالمی ای ران را به جلو ببرد‪ .‬اکنون‬ ‫راه دیالوگ باز شده‪ ،‬برعکس دوران ابتدایی دولت اصالحات و‬ ‫دوران میانی و پایانی دولت احمدی نژاد‪ .‬دولت و سپاه در کنار‬ ‫یکدیگر م ی توانند تسهیل کننده سختی های مسیر پیشرفت‬ ‫باشند‪ .‬روزهای پایانی شهریور ‪ 92‬ب رای روابط دولت یازدهم و‬ ‫سپاه پاسداران فوق العاده مهم بود‪ .‬نوع رویکرد دولت به تنظیم‬ ‫مناسبات این دو نهاد با یکدیگر م ی انجامد‪.‬‬ ‫شرایط ب رای موفقیت دولت روحانی مهیاست؛ بخشی‬ ‫به واس��طه ویژگ ی های دوران پسا احمدی نژاد و تعادل قدرت‬ ‫میان گروه های سیاس��ی و بخش��ی هم به واسطه خصلت‬ ‫ساختارگرا بودن دولت روحانی‪.‬‬ ‫او ب رای موفقیت شرایط کم نظیری پیش رو دارد‪ ،‬هرچند‬ ‫تهدید ها و چالش ها هم کم نیستند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫دخالت در انتخابات شهردار ته ران‪ ،‬خود زمینه ساز ادامه این‬ ‫شرایط است‪ .‬چراکه از سویی شکست قالیباف م ی توانست‬ ‫این تعادل را به نفع اصالح طلبان برهم زند و دولت روحانی را‬ ‫با رقبایی جدید و قدرتمند مواجه کند و از س��وی دیگر برهم‬ ‫خوردن این تعادل زمینه ساز تغییر ‪ context‬سیاست ای ران‬ ‫از اعتدال به اصالح طلبی شود‪.‬‬ ‫اعتدال به مثابه برند سیاس��ی دولت روحانی و بستر‬ ‫و زمینه امروز سیاس��ت ای ران س��ایه گفتمان اصالح طلبی و‬ ‫اصولگرایی را پش��ت س��ر خود حس م ی کند‪ ،‬چرا که انگار‬ ‫هر دو جناح سیاست ای ران منتظر لغزشی از دولت او به سوی‬ ‫چپ و راست هستند تا غیریت سازی خود را با قدرت موجود‬ ‫اغاز کنند‪ .‬تا اینجای کار اما نوعی محافظه کاری بر سیاست‬ ‫ای ران حاکم شده و اینده فضای سیاسی ای ران ذیل ‪Context‬‬ ‫اعتدال ساخته خواهد شد‪.‬‬ ‫این گونه اس��ت که نماینده اصالح طلبان ن��ه تاج زاده‬ ‫و ابوالفض��ل قدیانی که این ب��ار مجید انصاری و اس��حاق‬ ‫جهانگیری هستند و در جناح اصولگرا هم رحمان ی فضلی و‬ ‫کاظم جاللی و جهانگیرزاده جایگزین چپ گرایان این جناح‬ ‫شده اند‪ .‬چپ گرایی در سیاست ای ران بزرگترین دشمن دولت‬ ‫روحانی است چراکه راست مدرن بر جامع ه شناسی وفاق تاکید‬ ‫م ی کند نه برجامعه قطبی شده و نه بر دو گانه سازی‪ .‬پس در‬ ‫دوران فترت چپ گرایی این راستگرایان دو جناح هستند که به‬ ‫می دان سیاست م ی ایند‪ .‬شاید روزی که این توازن برهم بخورد‬ ‫ش��رایط تعادل قدرت هم بر هم بریزد‪ .‬شرایطی که از شروط‬ ‫موفقیت دولت روحانی است؛ شرط الزم ان‪ .‬در این وضعیت‬ ‫تعادل قدرت حفظ م ی شود‪ .‬پارلمان بر دولت نظارت م ی کند و‬ ‫دولت از پارلمان مطالبه قانون‪ .‬هیچ یک از گروه های مشروع‬ ‫سیاسی حذف نم ی شوند و راه بر رادیکالیسم بسته م ی شود‪.‬‬ ‫در این ش��رایط اس��ت که زمینه ب��رای پ��روژه دولت‬ ‫روحانی؛ توس��ع ه خواهی بوروکراتیک اماده م ی شود‪ .‬هر قدر‬ ‫زمینه سیاست ورزی اماده تر باش��د راه دولت ب رای رسیدن به‬ ‫خواسته هایش مساعدتر م ی شود‪.‬‬ ‫سخنرانی روحانی‬ ‫در جمع پاسداران‬ ‫مسیر دولت برای‬ ‫پیشرفت و توسعه‬ ‫ایران را بسیار هموار‬ ‫خواهد کرد‬ ‫‪25‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫رهبر معظم انقالب در جمع فرماندهان سپاه‪:‬‬ ‫بنده معتقد به‬ ‫نرمش قهرمانانه هستم‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪26‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫در دیدار فرماندهان‪ ،‬پیشکسوتان و پرس��نل سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی کارنامه درخش��ان سپاه را نشان دهنده عمق‬ ‫هویت‪ ،‬شخصیت و تجربیات موفق یک ملت خواندند و در‬ ‫تبیین مفهوم پاسداری عمومی از انقالب اسالمی تاکید کردند‪:‬‬ ‫«پیام اصلی و جذاب انقالب اسالمی خودداری از ظلم و مظلوم‬ ‫واقع نشدن است و همه مسائل از جمله رفتارها و گفتارهای‬ ‫س��لطه گران باید در چارچوب چالش اساسی نظام سلطه با‬ ‫این پیام‪ ،‬تحلیل و تفس��یر ش��ود‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی با‬ ‫تبریک عید س��عید میالد مبارک عال ِ��م ال محمد حضرت‬ ‫عل ی بن موس ی الرضا علی ه السالم خاط ر نشان کردند‪« :‬مقامات‬ ‫معنوی ائمه هدی (ع)‪ ،‬فراتر از درک عقالنی و توصیف زبانی‬ ‫است اما زندگی این بزرگواران‪ ،‬درسی عملی و جاودانه است‪».‬‬ ‫ایشان با اش��اره به عمر ‪ 55‬س��اله امام هشتم و امامت‬ ‫حدودا بیس ت ساله ان امام همام افزودند‪« :‬حضرت علی بن‬ ‫موس ی الرضا علی ه الس�لام در همین مدت نسبتا کوتاه و در‬ ‫دوران اختناق ش��دید هارون با نگاهی بلند مدت‪ ،‬به گونه ای‬ ‫حقیقت اس�لام‪ ،‬تفکر والیت و مکتب اهل بی��ت پیامبر را‬ ‫گسترش و عمق بخشیدند که دس��تگاه خونخوار دیکتاتور‬ ‫وقت از مواجهه ب��ا ان عاج��ز ماند و مجبور ش��د ب ر خالف‬ ‫نقشه های اولیه خود ان امام بزرگوار را به شهادت برساند‪».‬‬ ‫رهب��ر انقالب روند ش��هادت و تدفین امام هش��تم در‬ ‫مش��هد مقدس را یک تدبیر و مهندس��ی اله��ی خواندند و‬ ‫افزودند‪« :‬باید با همان انگیزه و ن��گاه امام رئوف‪ ،‬به کارهای‬ ‫بلند مدت نگریس��ت و برنامه ریزی کرد‪ ».‬ایش��ان در بخش‬ ‫دیگری از سخنانش��ان با تجلیل از کارنامه حقیقتا درخشان‬ ‫سپاه پاس��داران خاطر نشان کردند‪« :‬س��پاه از عمق ایمان و‬ ‫اعتقاد‪ ،‬وارد می دان مجاهدت و مقاومت شد و به موازات تربیت‬ ‫باهوش تری��ن و قوی ترین فرماندهان و استراتژیس��ت های‬ ‫نظامی‪ ،‬در عرصه های غی ر نظامی نیز با تدبیرترین و بهترین‬ ‫مدی ران را تربیت ک��رد و در اختیار دس��تگاه های حاکمیتی‬ ‫قرار داد‪ ».‬حضرت ای��ت اهلل خامنه ای‪« ،‬انقالب ی زیس��تن و‬ ‫انقالب ی مان��دن» و «ثبات قدم» را از جلوه های زیبای س��پاه‬ ‫پاسداران خواندند و خاط ر نشان کردند‪« :‬این تشکیالت قوی‬ ‫بنیه‪ ،‬هیچ گاه به بهانه هایی نظیر ب��روز تغیی رات در جهان و‬ ‫ضرورت تغییر در داخل‪ ،‬از راه اصلی و صحیح منحرف نشد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب با اشاره به بهانه جویی برخی ب رای توجیه‬ ‫وادادگی و پش��یمانی افزودند‪« :‬اینکه دنیا تغییر کرده است‬ ‫نم ی تواند بهان��ه ای ب رای تغییر ارمان ها و اهداف ش��ود و راه‬ ‫درست ط ی شده را تغییر دهد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬سپاه ب رای حفاظت‬ ‫از انقالب‪ ،‬حتم��ا باید از تح��والت و جریان های عرصه های‬ ‫مختلف شناخت کافی و کامل داشته باشد‪ ».‬رهبر انقالب در‬ ‫همین زمینه به یک خلط مبحث جاری در مباحث سیاسی‬ ‫اشاره کردند و افزودند‪« :‬ضرورتی ندارد سپاه در عرصه سیاسی‬ ‫فعالیت کند اما پاس��داری از انقالب نیازمند ش��ناخت دقیق‬ ‫واقعی ت هاس��ت‪ ،‬بناب راین نم ی ش��ود مجموعه ای که بازوی‬ ‫نگهبان انقالب اس��ت درباره جریان های گوناگون انحرافی‪،‬‬ ‫غی ر انحرافی وابسته و یا دیگر جریان های سیاسی‪ ،‬چشمی‬ ‫ بسته و نابینا داشته باشد‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای در ادام��ه در تبیین مفهوم‬ ‫دقیق پاس��داری از انقالب ب��ه بحث مه��م و چالش اصلی‬ ‫و اساس��ی انقالب پرداختند‪.‬ایش��ان با تاکید بر اینکه نباید‬ ‫چالش اصلی را به چالش های خطی‪ ،‬رویاروی ی های جناحی‬ ‫و تقابل های فردی این و ان تقلیل داد‪ ،‬خاط ر نش��ان کردند‪:‬‬ ‫«چالش اصل��ی‪ ،‬مقابله نظام س��لطه با پیام ش��وق افرین‬ ‫انقالب اسالمی یعنی خودداری از ظلم و مظلوم واقع نشدن‬ ‫اس��ت‪».‬رهبر انقالب با اش��اره به نظم جدی��دی که انقالب‬ ‫اسالمی به بش��ریت ارائه م ی کند خاط ر نشان کردند‪« :‬نظام‬ ‫س��لطه دنیا را به دو بخش ظالم و مظلوم تقس��یم کرده اما‬ ‫انقالب اسالمی منطق ظلم ستیزی و پرهیز از ظلم را همراه‬ ‫اورده و این منطق باعث ش��د پیام انقالب در مرزهای ای ران‬ ‫محصور نماند و مورد استقبال ملت ها قرار گیرد‪».‬‬ ‫جب ار‪ ،‬حکومت های وابسته به نظام‬ ‫ایشان دولت های ّ‬ ‫سلطه و ش��بکه های غارتگر بی ن المللی را از جمله مخالفان‬ ‫پیام انقالب ملت ای ران برش��مردند و افزودند‪« :‬نظام سلطه و‬ ‫وابستگان ان‪ ،‬سه سیاست اصلی «جنگ افروزی‪ ،‬فق ر افرینی و‬ ‫فساد انگیزی» را دنبال م ی کنند و اسالم با همه این سیاست ها‬ ‫مخالف است و این مخالفت‪ ،‬مبنای چالش اساسی با انقالب‬ ‫اس��ت‪».‬حضرت ایت اهلل خامن��ه ای با تاکید ب��ر اینکه همه‬ ‫تحرکات و توطئه های دش��منان در ‪ 34‬س��ال اخیر را باید در‬ ‫چارچوب این چالش اساسی تحلیل کرد‪ ،‬افزودند‪« :‬موضوع‬ ‫هس��ته ای نیز باید با این نگاه ارزیابی شود‪».‬ایش��ان خاطر‬ ‫نشان کردند‪« :‬ما نه به خاطر امریکا و غیر امریکا بلکه به علت‬ ‫اعتقاداتمان سالح هسته ای را قبول نداریم و وقتی م ی گوییم‬ ‫هی چ کس نباید سالح هس��ته ای داشته باشد‪ ،‬قطعا خودمان‬ ‫نیز دنبال ان نیس��تیم اما هدف حقیقی مخالف��ان ای ران در‬ ‫این زمینه‪ ،‬چیز دیگری اس��ت‪».‬رهبر انقالب افزودند‪« :‬این‬ ‫چند کشور البته نم ی خواهند انحصارش��ان در زمینه انرژی‬ ‫هس��ته ای شکس��ته ش��ود اما بخاطر این موضوع غوغا راه‬ ‫نم ی اندازند‪ .‬بناب راین غوغ��ا و جنجال افرینی امریکا‪ ،‬غرب و‬ ‫جریان های وابسته و دلبسته به انها را در بحث هسته ای باید‬ ‫در چارچوب چالش عمیق نظام سلطه و انقالب اسالمی درک‬ ‫و تحلیل کرد‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در تبیین عمق خصومت‬ ‫مستکب ران با انقالب اس�لامی تاکید کردند‪« :‬عظمت امام‬ ‫خمین��ی(ره) به گونه ای بود که دش��منان نیز ب رای ایش��ان‬ ‫احترام قائ��ل بودند ام��ا در عمق نگاه دش��منان هیچ کس‬ ‫مبغوض ت��ر از ان افتاب ف��روزان نبود چرا که ام��ام راحل با‬ ‫بصیرت کامل‪ ،‬اهداف خصمانه انها را درک م ی کرد و همچون‬ ‫سدی مستحکم‪ ،‬قاطعانه در مقابل انها م ی ایستاد‪».‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬امروز هم همین طور است و هر‬ ‫کس به پیام اصلی انقالب پایبندتر باشد و توطئه ها و رفتارهای‬ ‫دشمنان را در چارچوب چالش نظام سلطه با انقالب اسالمی‬ ‫تحلیل کند‪ ،‬در چشم مستکب ران بیش از دیگران مورد خشم‬ ‫و غضب قرار دارد‪».‬ایش��ان با اشاره به پیچیدگ ی های دنیای‬ ‫دیپلماس��ی افزودند‪« :‬عرصه دیپلماس��ی‪ ،‬عرصه لبخند و‬ ‫درخواست مذاکره است اما همه این رفتارها باید در چارچوب‬ ‫چالش اصلی فهم و درک شود‪».‬رهبر انقالب ضمن موافقت‬ ‫با حرکت ه��ای صحیح و منطقی در سیاس��ت های خارجی‬ ‫و داخلی افزودند‪« :‬با مس��اله ای که س��ال های پیش نرمش‬ ‫قهرمانانه خوان��دم‪ ،‬موافقم چرا که این حرک��ت در مواقعی‬ ‫بسیار خوب و الزم است اما با پایبندی به یک شرط اصلی‪».‬‬ ‫ایش��ان درک ماهیت ط��رف مقابل و فه��م صحیح‬ ‫هدفگذاری او را‪ ،‬ش��رط اصل��ی اس��تفاده از تاکتیک نرمش‬ ‫قهرمانانه اعالم کردند و افزودند‪« :‬یک کش��تی گیر فنی نیز‬ ‫برخی مواقع به دلیل فنی‪ ،‬نرمش نشان م ی دهد اما فراموش‬ ‫نم ی کند که حریفش کیست و هدف اصلی او چیست؟»رهبر‬ ‫انقالب اسالمی در بخش دیگری از سخنانشان با تایید سخنان‬ ‫فرمانده کل سپاه پاس��داران درباره وظایف این نهاد افزودند‪:‬‬ ‫«این وظایف را با تکی��ه بر درک صحی��ح از موضوعی که‬ ‫پاسداری ان را به عهده دارید و با ثبات قدم دنبال کنید‪».‬ایشان‬ ‫با توصیه موکد به سپاهیان پاس��دار‪ ،‬ب رای تکیه بر معنویات‬ ‫افزودند‪« :‬البته تکیه بر معنویات هی��چ منافاتی با پرداختن‬ ‫به اصول مادی کار و تنظیم درست ان ندارد‪».‬بخش پایانی‬ ‫سخنان رهبر انقالب تاکید بر اینده درخشان انقالب اسالمی‬ ‫بود‪.‬ایشان ب رای تبیین این موضوع که اینده درخشان انقالب‬ ‫یک واقعیت است نه یک دلخوش کنک دو استدالل مطرح‬ ‫کردند که اولین ان استدالل تجربه بود‪.‬‬ ‫رهبر انقالب با اش��اره به تفاوت حیرت انگیز موقعیت‬ ‫کنونی کش��ور در عرصه های علمی‪ ،‬نظام��ی‪ ،‬مدیریتی و‬ ‫اقتصادی و دیگر عرصه ها‪ ،‬با اوضاع کشور در اوایل پیروزی‬ ‫انقالب افزودند‪« :‬همه این پیش��رفت ها در کوران فش��ار و‬ ‫توطئه های دشمنان به دست امده و این تجربه گرانبها نشان‬ ‫م ی دهد که هیچ مانعی نم ی تواند ملتی مومن‪ ،‬منس��جم و‬ ‫مصمم که راه خود را م ی شناسد متوقف کند‪».‬رهبر انقالب در‬ ‫همین زمینه افزودند‪« :‬خساراتی که دنیای اسالم در حوادث‬ ‫اخیر منطقه متحمل شد‪ ،‬ناشی از ان بود که برخی راه را بلد‬ ‫نبودند و نم ی دانستند‪ ،‬البته اوضاع این گونه نم ی ماند و بی داری‬ ‫ ب ی س��ابقه اس�لامی کار خود را خواهد کرد‪».‬ایشان دومین‬ ‫اس��تدالل خود را ب رای اثبات اینده روشن انقالب اسالمی بر‬ ‫پایه منطق و محاس��به علم ی اس��توار کردند‪.‬رهبر انقالب‬ ‫خاط ر نشان کردند‪« :‬ملت ای ران با منطق و محاسبه علمی به‬ ‫پیش م ی رود اما دشمن به علت ساخت متناقض درونی حتی‬ ‫اگر بر زبان نیاورد‪ ،‬در حال عقب نشینی و ضعف است و در این‬ ‫رویارویی‪ ،‬طبعا اینده از ان کسی است که با حساب و کتاب‬ ‫به پیش م ی رود‪».‬‬ ‫تاکید بر استحکام ساخت درونی نظام‪ ،‬استمرار پیشرفت‬ ‫علمی‪ ،‬رشد تولید داخلی و تکیه بر اس��تعداد داخلی اخرین‬ ‫نکات سخنرانی رهبر انقالب در این دیدار بود‪ .‬ایشان تاکید‬ ‫کردند‪« :‬اینده درخش��ان انقالب حتمی است اما تحقق دیر‬ ‫یا زود ان بس��تگی به عملک��رد ملت و مس��ئوالن دارد‪ .‬اگر‬ ‫متحد‪ ،‬مستحکم و مصمم باش��یم‪ ،‬این اینده زودتر محقق‬ ‫م ی ش��ود و اگر دچار تنبلی‪ ،‬خودخواهی و مش��کالت دیگر‬ ‫ش��ویم‪ ،‬دیرتر به س��راغمان م ی اید‪».‬در ابت��دای این دیدار‬ ‫حجت االسالم و المسلمین س��عیدی‪ ،‬نماینده ولی فقیه در‬ ‫سپاه پاس��داران در گزارش��ی مهمترین محورهای عملکرد‬ ‫حوزه نمایندگی ول ی فقیه در سپاه را بیان کرد‪.‬سردار سرلشکر‬ ‫جعفری‪ ،‬فرمانده کل سپاه پاس��داران انقالب اسالمی نیز در‬ ‫گزارشی با تبیین دستاوردهای ارزشمند سپاه در عرصه های‬ ‫نظامی و فرهنگ��ی تاکید کرد‪« :‬امروز س��پاه پاس��داران با‬ ‫بهره مندی از تجارب انقالب اسالمی قادر است قدرتمندانه‬ ‫از همه چالش های ف��راروی انقالب عبور ک��رده و با نگاه به‬ ‫ارمان های انقالب اس�لامی عزتمندانه مس��یر پیشرفت را‬ ‫بپیماید‪ ».‬سردار جعفری تعهد انقالبی س��پاه در دفاع همه‬ ‫جانبه از ارمان های نظام‪ ،‬امام و شهی دان را مورد اشاره قرار داد و‬ ‫گفت‪« :‬سپاه پاسداران با قدرت بازدارندگی و همه جانبه‪ ،‬قدرت‬ ‫ی خود را در همه ابعاد در معرض نوسازی و امادگ ی های‬ ‫تهاجم ‬ ‫بیشتر قرار داده است‪g ».‬‬ ‫‪27‬‬ ‫میرزاده‪،‬رئیسجدید‬ ‫مجله خبری‬ ‫فرهاد دانشجو از ریاست دانشگاه ازاد برکنار شد‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫هیات امنای دانش��گاه ازاد اس�لامی روز چهارشنبه‪،‬‬ ‫‪۲۷‬شهریور‪ ،‬در جلس��ه فوق العاده خود‪ ،‬فرهاد دانشجو را از‬ ‫ریاست این دانشگاه برکنار و حمید میرزاده‪ ،‬معاون وی را به‬ ‫عنوان سرپرست دانشگاه ازاد اسالمی انتخاب کرد‪.‬‬ ‫یاسر هاش��می‪ ،‬رئیس دفتر هیات امنای دانشگاه ازاد‬ ‫این خبر را اعالم کرد و گفت‪« :‬با اکثریت ارای اعضای هیات‬ ‫امنای دانش��گاه ازاد‪ ،‬حمید میرزاده به عن��وان رئیس جدید‬ ‫دانشگاه انتخاب شد که به ش��ورای عالی انقالب فرهنگی‬ ‫معرفی م ی شود‪».‬‬ ‫حمید میرزاده‪ ،‬مسئول دبیرخانه هیات موسس و عضو‬ ‫هیات امنای دانشگاه ازاد اسالمی اس��ت و پی ش تر معاون‬ ‫عبداهلل جاسبی‪ ،‬رئیس پیشین دانشگاه ازاد اسالمی بود‪.‬‬ ‫دو هفته قبل بود ک��ه برخی از رس��انه های اصولگرا‬ ‫در ارتباط ب��ا نامه برکناری فره��اد دانش��جو از وزارت علوم‬ ‫اخباری را منتش��ر کردند‪ .‬سرپرس��ت وزارت علوم این ادعا را‬ ‫رد کرد و اعضای هی��ات امنا وجود نامه عزل دانش��جو را از‬ ‫اساس منکر شدند‪ .‬اما چند روز بعد یاسر هاشمی که سمت‬ ‫ریاست دفتر هیات امنای دانشگاه ازاد را برعهده دارد خبر از‬ ‫جلسه فوق العاده هیات امنای این دانشگاه داد‪ .‬اگرچه یاسر‬ ‫هاشمی گفته بود دستور این جلسه مربوط به عزل دانشجو‬ ‫نیست و به مسائل جاری این دانشگاه پرداخته خواهد شد‪،‬‬ ‫اما ظاه را انطور که پیداست این هیات قصد دارد تا دانشجو‬ ‫را برکنار کند‪.‬‬ ‫فرهاد دانشجو‪ ،‬ریاست این دانشگاه پی ش تر گفته بود‪:‬‬ ‫« منطق این است که اقایان اینقدر عجله نداشته باشند تا با‬ ‫بلدوزر بخواهند مطالبه سیاسی خود را به یک فضای علمی‬ ‫ تحمیل کنند‪ ».‬به عالوه وی اعتقاد داشت که از روابط خوبی‬ ‫با اعضای هیات امنا برخوردار است و مشکلی در بین نیست؛‬ ‫نکته ای که یاسر هاش��می نیز ان را تایید کرده و م ی گوید‪:‬‬ ‫«هر دو طرف روابط خوبی دارند‪ ،‬هرچند اختالف سلیقه ها در‬ ‫تصمیم ها کم نبوده است‪ ،‬اما به جهت اینکه دانشجویان و‬ ‫‪28‬‬ ‫دانشگاه ضربه و اسیبی نبینند‪ ،‬هیات امنا سعی م ی کرد از‬ ‫ایجاد چالش خودداری کند‪».‬‬ ‫ب راساس گفته های دانش��جو دستور جلسه مربوط به‬ ‫بررسی پرونده های چندین س��ال قبل است؛ موضوعی که‬ ‫ی دارد که ب رای‬ ‫دانشجو به ان انتقاد کرده و م ی پرسد چه لزوم ‬ ‫بررسی این پرونده ها جلس ه فوق العاده تشکیل شود؟‬ ‫دانش��جو دلیل دیگر برگزاری این جلسه فوق العاده را‬ ‫نامه ای اعالم کرد که دفتر رئی س جمه��ور روز ‪ 12‬مرداد ماه‬ ‫‪ 92‬با قید فوریت به تعدادی از هیات امنای دانشگاه ازاد ارائه‬ ‫کرده است؛ نامه ای که یکی از سایت ها هفته قبل مفاد ان را‬ ‫منتشر کرد‪ .‬ب راساس این نامه که در اخرین روز کاری دولت‬ ‫دهم به دفتر دانشگاه ازاد ارس��ال شده بود‪ ،‬غالم عباس زارع‬ ‫سرپرست بازرسی ریاست جمهوری در دولت دهم در نامه ای‬ ‫به شماره ‪ 104805‬خواستار پاس��خ به ‪ 24‬تخلف گسترده در‬ ‫این دانشگاه شده است‪.‬‬ ‫در ای��ن نامه به م��واردی متعددی از تخل��ف از جمله‬ ‫اس��تفاده از امکان��ات دانش��گاه ازاد ب��رای تبلیغ��ات یک‬ ‫کاندیدای شورای شهر ته ران و همچنین کمک به فعالیت‬ ‫انتخاباتی ی��ک کاندیدای خ��اص‪ ،‬انتصاب��ات خانوادگی‪،‬‬ ‫تخلفات س��نگی ن مالی‪ ،‬ج��ذب اعضای هی��ات علمی با‬ ‫ی جشن های‬ ‫مدرک فوق لیس��انس ان هم در ته ران‪ ،‬برگزار ‬ ‫چند صدمیلیونی در برج میالد و‪ ...‬اشاره شده است‪ .‬دانشجو‬ ‫نیز در مصاحب ه ای به این شبهات پاسخ داد‪.‬‬ ‫به گفته رئیس دانشگاه ازاد یکی از مواردی که در این‬ ‫نامه قید شده صورت های مالی و بودجه دانشگاه است که به‬ ‫امضای رئیس هیات امنای دانشگاه ازاد رسیده است‪.‬‬ ‫دانشجو همچنین با اش��اره به نامه مدیرکل همایش‬ ‫برج میالد گفت ‪« :‬یکی دیگر از موارد مطرح شده در این نامه‬ ‫برگزاری میهمان ی های روتین در برج میالد است‪ ،‬جالب است‬ ‫بدانید که بنده تاکنون حتی یک بار ب��رج میالد را ندیده ام‪،‬‬ ‫مدیرکل همایش های برج میالد در پاس��خ به نامه ما تاکید‬ ‫کرده است که از س��ال ‪ 91‬تا کنون دانشگاه ازاد برنامه ای در‬ ‫این برج نداشته است‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد ک��ه دانش��گاه ازاد در انتخابات از هیچ‬ ‫کاندیدای��ی حمایت نک��رده اس��ت‪ ،‬هرچند تش��کل های‬ ‫دانشجویی اجازه فعالی ت های سیاسی را داشتند‪.‬‬ ‫به گفته دانشجو‪ ،‬یکی دیگر از موارد ذکر شده در این‬ ‫نامه جذب هیات علمی با مدرک کارشناسی ارشد است‪ .‬وی‬ ‫دلیل این اقدام را وجود دانش��جوی کاردانی در این دانشگاه‬ ‫اعالم کرد و گفت ‪« :‬نم ی توان ب رای دوره کاردانی از اساتیدی‬ ‫با مدرک دکترا استفاده کرد‪».‬‬ ‫رئیس دانشگاه ازاد گفت‪« :‬برخی از دوستان در هیات‬ ‫امنای این دانشگاه‪ ،‬جدید هس��تند‪ .‬در دستور جلسه چیزی‬ ‫تحت عنوان عزل وجود ندارد‪ .‬بعضی از اعضا به بنده گفته اند‬ ‫که عزل خواهی ش��د‪ .‬البته حق هیات امناس��ت که رئیس‬ ‫دانش��گاه را طبق قوانین عزل کند‪ .‬این حق هیات امناست‬ ‫که سوال و جواب کند و اگر قانع نشد رئیس را عزل کند ولی‬ ‫انصاف و عدالت اهمیت زیادی دارد‪ .‬نم ی شود تا چهارهفته‬ ‫قبل همه چیز درست باشد بعد یکباره همه چیز بد شود‪».‬‬ ‫دانشجو خاط رنشان کرد‪« :‬فضای سیاسی جامعه تغییر‬ ‫کرده و ترکیب هیات امنا نیز ب ر اساس ان تغییر کرده است و‬ ‫همین موضوع باعث شده که برخی از داخل و برخی از بیرون‬ ‫دانشگاه نظرشان بر تغییر رئیس دانشگاه ازاد باشد‪».‬‬ ‫وی تاکید ک��رد که در این فض��ای پ ر موفقیت‪ ،‬دلیلی‬ ‫ب رای استیضاح رئیس دانشگاه وجود ندارد‪ .‬چه منطقی است‬ ‫که در اوج موفقیت به جای قدردانی از رئیس دانش��گاه وی‬ ‫را استیضاح کنند؟‬ ‫فرهاد دانشجو با اشاره به عملکرد یک سال و شش‬ ‫ماه خسرو دانشجو در واحد علوم و تحقیقات خاط رنشان کرد‪:‬‬ ‫«خسرو دانشجو را من به دانشگاه ازاد نیاوردم‪ .‬ایشان ‪11‬سال‬ ‫قبل در این دانشگاه فعالیت م ی کرد و مدیر واحد ته ران غرب‬ ‫بود‪ .‬ایشان یک س��ال و نیم اس��ت که رئیس واحد علوم و‬ ‫تحقیقات ته ران اس��ت‪ ،‬چرا روزی که منصوب ش��د کسی‬ ‫اعتراض نکرد ولی امروز با ‪ 11‬سال سابقه کار فعالیتش زیر‬ ‫سوال م ی رود؟ وی در طول این مدت محدود هزار هکتار بر‬ ‫زمی ن های واحد علوم و تحقیقات افزوده است‪».‬‬ ‫وی مجددا با اشاره به نامه دفتر رئی س جمهور و ارسال‬ ‫ان در روز ‪ 12‬مرداد ‪ 92‬یعنی دقیقا اخری��ن روز کاری دولت‬ ‫دهم‪ ،‬گفت ‪« :‬یعن��ی این دفتر در روز اخ��ر هیچ کار دیگری‬ ‫نداشت؟»‬ ‫رئیس دانش��گاه ازاد ش��ان خود را علم��ی معرفی و‬ ‫خاطرنش��ان کرد‪« :‬خواهش م ی کنم توجه داشته باشید که‬ ‫فرهاد دانش��جو ادم سیاس ی ای نیست‪ .‬ش��ان یک استاد و‬ ‫ی را اگر نگه نم ی دارید‪ ،‬شان علم را نگه دارید‪.‬‬ ‫پروفسور علم ‬ ‫قسمتان م ی دهم که به علم و عالم احترام بگذارید و با یک‬ ‫فرد علمی مثل یک فرد سیاسی برخورد نکنید‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬چرا راحت نم ی گویید تعداد زیاد شده و‬ ‫تو را نم ی خواهیم؟ اما مردم فهیم هس��تند و همه چیز را به‬ ‫خوبی متوجه م ی شوند‪ .‬ش��ان من را رعایت نکردند و دلم را‬ ‫شکستند‪».‬‬ ‫دانشجو با اشاره به صورتجلسه تنظیم شده بحث عزل‬ ‫را خارج از این صورتجلسه دانسته و گفت‪« :‬در صورتجلسه‬ ‫تنظیم ش��ده بحث عزل بنده مطرح نش��ده است‪ ،‬اما برخی‬ ‫دوس��تان هیات امناء و برخی دیگر موض��وع عزل را مطرح‬ ‫کرده اند‪».‬‬ ‫وی در پاس��خ ب��ه این س��وال ک��ه در جلس��ه ای با‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی رئیس هیات امنای دانش��گاه ازاد چه‬ ‫مباحثی درباره عزل وی مطرح شده است‪ ،‬گفت‪« :‬اجازه بدهید‬ ‫خودشان این موضوع را جواب بدهند‪».‬‬ ‫دانشجو در پاسخ به این سوال که ایا استعفا م ی دهد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬استعفا نم ی دهم‪ .‬حجتی ب رای استعفا ندارم‪ ،‬وقتی‬ ‫گرسنه م ی شویم غذا م ی خوریم‪ .‬وقتی تشنه م ی شویم اب‬ ‫م ی خوریم‪ ،‬اما وقتی همه چی��ز خوب پیش م ی رود حجتی‬ ‫نم ی ماند که استعفا دهم‪ .‬همکاران من طی یک سال و نیم‬ ‫گذش��ته بس��یار خوب عمل کرده اند‪ .‬حجتی نم ی بینم که‬ ‫پشت انها را خالی کنم و استعفا دهم‪».‬‬ ‫به گفته وی فضای جامعه پس از انتخابات شاهد تغییر‬ ‫بوده است‪ .‬این تغییر واقعیتی غیرقابل انکار است‪ ،‬تاثیر ان‬ ‫واقعیت در ترکیب اعضای هیات امنا نیز مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫ت دانشگاه ازاد باید تغیی راتی‬ ‫به ظن اعضای جدید در ریاس�� ‬ ‫اعمال شود‪.‬‬ ‫دانش��جو در بخ��ش دیگ��ری از صحب ت ه��ای خود‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬به بنده گفته اند ب رای حفظ ابروی خودتان‬ ‫اس��تعفا دهید وگرنه عزلتان م ی کنیم‪ ،‬ب رای عزل نیازی به‬ ‫دالیل غیرعلم ی نیس��ت‪ .‬بگویند فضای سیاس��ی عوض‬ ‫ش��ده و باید عزل شوی‪ ،‬ولی مطلب درس��ت باشد و حرمت‬ ‫را حفظ کنند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به عدم امضای حکمش توسط هاشمی‬ ‫رفسنجانی‪ ،‬رئیس هیات امنای دانشگاه ازاد گفت‪« :‬حکم‬ ‫من امضا نشده اس��ت هرچند که من دوست داشتم رئیس‬ ‫هیات امنا این حکم را امضا کند‪ ،‬چرا که ب رای ایشان احترام‬ ‫ویژه ای قائل هستم‪ ،‬ایشان زحماتی کشیده اند که نم ی توان‬ ‫فراموش کرد‪ ،‬البته اگر حکم را ایش��ان نیز امضا م ی کردند‬ ‫معلوم نبود که چه مدت بعد عزل م ی ش��دم‪ .‬میانگین عمر‬ ‫وزرای علوم دو سال و نیم است‪ .‬تغییر و تحول طبیعی است‪.‬‬ ‫هیات امنا م ی تواند به دالیل منطق��ی این تغییر و تحول را‬ ‫انجام دهد‪».‬‬ ‫رئیس دانشگاه ازاد با تاکید بر اینکه ب رای عزل مشکلی‬ ‫ندارد‪ ،‬گفت ‪« :‬فقط حرفم این اس��ت که فضای دانش��گاه را‬ ‫ملتهب نکنید‪ .‬م��ن م ی گویم اگر م ی خواهی��د عزل کنید‬ ‫اخالق مدارانه عمل کنید و تهمت نزنید‪».‬‬ ‫دانشجو تاکید کرد‪« :‬من ب رای ورودم اجازه گرفتم و با‬ ‫اذن اخالقی انها وارد شده ام‪ ،‬از روز اول م ی دانستم یک سال‬ ‫و نیم دیگر احتمال دارد فضای سیاسی ایجاب کند که تغییر‬ ‫صورت پذیرد‪ .‬من ‪ 17‬بار تودیع و معارفه شده ام‪ ،‬حاال م ی شود‬ ‫‪ 18‬بار‪ ،‬ولی در هی چ کدام از انها این گونه با من برخورد نشده‬ ‫است‪g ».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫سخنگویی جدید برای یک تشکل قدیمی‬ ‫این روزها بحث اخ راج تشکیالتی نقل محافل سیاسی‬ ‫است‪ .‬از اخ راج مناقش��ه ب رانگیز راستگو از حزب اسالمی کار‬ ‫گرفته تا شایعه اخ راج منوچهر متکی از جبهه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری‪.‬‬ ‫به عالوه اردوگاه راست س��نتی با وارد شدن کشور به‬ ‫فضایی ارام و قابل قبول دس��ت به بازس��ازی جدیدی زده و‬ ‫در همین راستا حجت االس�لام مصباح ی مقدم را به عنوان‬ ‫سخنگوی جامعه روحانی ت مبارز معرفی کرده است‪.‬‬ ‫جامعه روحانیت که از تش��کل های قدیم و ریش��ه دار‬ ‫حتی پی��ش از انقالب ب��ود پیش از این س��خنگوی ی اش را‬ ‫حجت االسالم س��الک بر عهده داش��ت‪ .‬اما از سال ‪ 87‬این‬ ‫تشکل در پی اطالعی ه ای از مردم خواست تا مواضع روحانیت‬ ‫مبارز را از طریق اطالعی ه هایش که در س��ایت رس��می ان‬ ‫منتشر م ی شود‪ ،‬پیگیری کنند‪ .‬از ان پس تا امروز که با رای‬ ‫همه اعضای جامعه روحانیت مبارز‪ ،‬مصباح ی مقدم نماینده‬ ‫فعلی مجلس به عنوان سخنگوی این تشکیل معرفی شد‪،‬‬ ‫روحانیت مبارز ته ران هیچ سخنگویی نداشت‪.‬‬ ‫اگرچه این جامعه انطور که انتظار م ی رفت در انتخابات‬ ‫اخیر فعال نبود‪ ،‬اما همیش��ه نقش برجس��ته این جامعه در‬ ‫ش��یخوخیت بین اصولگرایان قابل مش��اهده بود‪ .‬جامعه‬ ‫روحانیت مبارز تشکلی اس��ت که در کنار جامعه مدرسین‬ ‫حوزه علمیه قم رکن اساسی اصولگرایان را تشکیل م ی دهد‬ ‫و انتخاب سخنگوی جدید نشان م ی دهد که اعضای جامعه‬ ‫روحانیت قص��د دارند ت��ا فعالیتش��ان را در عرصه عمومی‬ ‫سیاست ای ران بیشتر از گذشته کنند‪.‬‬ ‫اما از طرف دیگ��ر درحالی که گفته م ی ش��د منوچهر‬ ‫متکی قرار است به عنوان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات‬ ‫اسالمی معرفی شود‪ ،‬روزنامه اصالح طلب اعتماد مدعی شد‬ ‫که قرار است منوچهر متکی‪ ،‬وزیر معزول دولت احمدی نژاد‬ ‫از جبهه پیروان خط امام و رهبری اخ راج شود‪ .‬به نوشته این‬ ‫روزنامه‪ ،‬متکی که قائم مقام دبیرکل جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری بود‪ ،‬در جریان انتخابات ریاست جمهوری و برخالف‬ ‫نظر ایت اهلل مهدوی کنی اقدام به ثب ت نام در انتخابات کرده‬ ‫به همین دلیل نیز وی از این جبهه قرار است اخ راج شود‪.‬‬ ‫اما س��خنگوی جبهه پیروان خط ام��ام و رهبری این‬ ‫موضوع را رد کرد و گفت‪« :‬در قاموس جبهه پیروان نیست‬ ‫که یک عضو خود را اخ راج کند و اصولگرایان در مقابل غیر‬ ‫انچه عقیده حزب ی شان باشد استانه تحملشان باالست و با‬ ‫کرامت برخورد م ی کنند‪».‬‬ ‫سیدکمال سجادی‪ ،‬سخنگوی جبهه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری درباره ادعای مطرح ش��ده در یک��ی از روزنامه های‬ ‫اصالح طلب مبنی بر اینکه متکی به این دلیل که در جریان‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری برخالف نظر ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫اقدام به ثبت نام در انتخابات کرده بود از جبهه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری اخ راج شده است‪ ،‬گفت‪« :‬کافر همه را به کیش خود‬ ‫پندارد‪».‬‬ ‫وی اف��زود‪« :‬اصولگرایان در مقاب��ل غیر انچه عقیده‬ ‫حزب ی شان باشد‪ ،‬اس��تانه تحملشان باالس��ت و با کرامت‬ ‫برخورد م ی کنند‪ ،‬نمونه بارز ان مواضع اقای عسگراوالدی در‬ ‫خصوص اهل فتنه است‪».‬‬ ‫سجادی با اشاره به اخ راج الهه راستگو از حزب اسالمی‬ ‫کار در پی رای به کاندی��دای اصولگرای ش��هرداری گفت‪:‬‬ ‫«متاس��فانه ش��اهد بودیم که اصالح طلبان رای یک خانم‬ ‫متدین را ب رنتابیدند‪».‬‬ ‫س��خنگوی جبهه پیروان خط امام و رهب��ری با بیان‬ ‫اینکه متکی از فع��االن این جبهه و عضو ش��ورای مرکزی‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫شایعه اخراج در جبهه پیروان خط امام(ره) تکذیب شد‬ ‫کانون اس�لامی و از فارغ التحصیالن ش��ب ه قاره هند است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬وی همچنان نایب رئیس دوم جبهه پیروان است که‬ ‫مدتی است در جلسات جبهه شرکت نکرده‪ ،‬اما هنوز علت را‬ ‫سوال نکردیم‪ .‬شاید به علت مشغله های شخصی بوده که‬ ‫نتوانستند در جلسات حضور داشته باشند‪ .‬من شدیدا مساله‬ ‫اخ راج را تکذیب م ی کنم‪».‬‬ ‫سجادی تاکید کرد‪« :‬نمایندگانی از طرف اقای متکی‬ ‫در جلسات شرکت م ی کنند و در قاموس تشکیالت خط امام‬ ‫و رهبری نیست که به دالیلی یک عضو را از تشکیالت خود‬ ‫اخ راج کند‪ .‬در جبهه همه کارها با مردم ساالری و دموکراسی‬ ‫انجام م ی ش��ود‪ .‬این اخبار ب رای فرافکنی در مقابل کارهای‬ ‫خودشان است‪».‬‬ ‫همچنین احمد کریمی اصفهانی‪ ،‬عضو جبهه پیروان‬ ‫خط امام و رهبری نیز در گفت وگویی که با خبرانالین داشت‪،‬‬ ‫با تکذیب این خبر اظهار داش��ت‪« :‬جبهه پیروان خط امام و‬ ‫رهبری متشکل از ‪ 16‬حزب و تش��کل است که دبیرکل هر‬ ‫تش��کل به اضافه قائم مقام یا فردی از ش��ورای مرکزی در‬ ‫جلسات جبهه شرکت م ی کنند‪».‬‬ ‫وی با تکذیب اخ راج متک��ی از این جبهه تصریح کرد‪:‬‬ ‫«در انتخابات دوره جدید تش��کل ش��به قاره هند که اقای‬ ‫متکی دبیرکلی ان را برعهده داشتند‪ ،‬ایشان کاندیدا نشدند‬ ‫و در حال حاضر به عنوان عضو عادی این تشکل عضویت‬ ‫دارند‪ .‬بناب راین در جلسات جبهه پیروان هم دبیرکل جدید و‬ ‫قائم مقام وی شرکت م ی کنند‪».‬‬ ‫دبیرکل جامعه اصناف و بازار با بیان اینکه جبهه پیروان‬ ‫ارتباط تنگاتنگی با متکی دارد‪ ،‬خاط رنشان ساخت‪« :‬ایشان از‬ ‫نیروهای خوب و متعهد جبهه هستند و مانند گذشته ارتباط‬ ‫خود را با حزب دارند‪g ».‬‬ ‫‪29‬‬ ‫گزارش‬ ‫متن نامه اوباما به روحانی‬ ‫اوباما پرده از راز نامه به روحانی برداشت‬ ‫مجله خبری‬ ‫بعد از روی کار امدن حس��ن روحان��ی موضوع ارتباط‬ ‫مستقیم اما پنهانی روسای جمهور ای ران و امریکا و همچنین‬ ‫مذاکرات مستقیم این دو کش��ور مورد توجه رسانه ها بود تا‬ ‫اینکه رئی س جمهوری امریکا در مصاحب ه ای با شبکه خبری‬ ‫ای ب ی س��ی نیوز این رابطه را تایید کرد و گف��ت‪« :‬نامه ای‬ ‫خطاب به حس��ن روحانی‪ ،‬رئی س جمهوری ای ران نوش��ته و‬ ‫پاسخ ان را دریافت کرده ام‪ ،‬اما دوطرف مستقیم با یکدیگر‬ ‫صحبت نکرده ایم‪».‬‬ ‫ موضوع پیغام های کاخ س��فید از طریق فرستاده های‬ ‫ویژه‪ ،‬چندی اس��ت مورد توجه رس��انه های خبری داخلی و‬ ‫بی ن المللی قرار گرفته اس��ت‪ .‬برقراری مناس��بات دوجانبه‬ ‫ای ران و امریکا و مساله بحران سوریه از جمله مواردی است‬ ‫که گفته شده رئی س جمهور امریکا درباره انها به ای ران پیغام‬ ‫داده است‪ .‬در همین راستا برخی از رسانه های عربی و غربی‬ ‫از جمله شبکه خبری الع ربیه و شبکه ای ب ی سی نیوز در ادامه‬ ‫این خط‪ ،‬خب��ری اعالم کرده ان��د که اوباما‬ ‫ارسال نامه به حجت االسالم حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری ای ران را تایید کرده است‪.‬‬ ‫به نوشته رس��انه های خبری تالش‬ ‫امری��کا ب��رای توافق ب��ا ای ران و روس��یه‬ ‫درخصوص بح��ران س��وریه از محورهای‬ ‫مهم نامه مکت��وب اوباما به رئی س جمهور‬ ‫کشورمان بوده اس��ت‪ .‬این در حالی است‬ ‫که اوباما پس از نهایی شدن طرح ابتکاری‬ ‫روسیه و ای ران ارسال نامه به ته ران را تایید‬ ‫کرد‪ .‬محمدجواد ظری��ف‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫در این باره که ایا دستگاه سیاست خارجی‬ ‫پاس��خگوی نامه اوباما بوده یا خیر تاکید‬ ‫کرده ک��ه من ب��ه نامه هیچ کس پاس��خ‬ ‫نداده ام‪ .‬پیش از این او‪ ،‬درباره احتمال مذاکره‬ ‫ای ران و امریکا در رابطه با سوریه گفته بود‬ ‫‪«:‬فعال چنین قصدی نداریم‪ .‬پیام هایی در‬ ‫رابطه با سوریه رد و بدل ش��ده که اگر نیاز‬ ‫باش��د به همین ش��کل عمل م ی شود‪».‬‬ ‫انتشار اخبار پیغام های کاخ سفید به ای ران‬ ‫که با س��فر چند میهمان خارجی به ته ران‬ ‫همراه بود به شائبه فعال شدن کانال های‬ ‫دیپلماتیک ته ران و امریکا قوت بخشید‪.‬‬ ‫سفر پادش��اه عمان به ته ران که به عنوان‬ ‫میانجیگری باسابقه در عرصه دیپلماتیک‬ ‫شناخته م ی شود در کنار دیدارهای معاون‬ ‫دبیرکل س��ازمان مل��ل و فرس��تاده ویژه‬ ‫نخس��ت وزیر ژاپن ب��ا مقام��ات مختلف‬ ‫کشورمان‪ ،‬باعث شد تا پیغام غیرمستقیم‬ ‫امریکا به ای��ران در مرکز توجه رس��انه ای‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫موض��وع س��وریه مهم ترین محوری‬ ‫بود که گفته شده امریکا درباره ان به ای ران پیغام داده است؛‬ ‫مس��اله ای که ظریف هم هنگام بازگش��ت از س��فر خود از‬ ‫ع راق به طور ضمنی ان را تایید کرد‪ .‬با این حال سخنگوی‬ ‫وزارت خارج��ه در اخرین مصاحبه مطبوعات��ی ضمن تایید‬ ‫ارسال نامه‪ ،‬ان را ب ی ارتباط با مساله سوریه دانست و گفت‪:‬‬ ‫«نامه اوباما دریافت شده ولی در رابطه با سوریه نبوده‪ .‬پیام‬ ‫تبریکی بود که پاسخ ان ارسال شد و موضوعات دیگری نیز‬ ‫مطرح شد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪30‬‬ ‫اوباما در هم��ان مصاحبه حرف های تن��دی را نیز در‬ ‫مورد ای ران زد و در کنار راهکار مذاکره‪ ،‬تهدید واقعی را نیز از‬ ‫راهبردهای مورد استفاده امریکا خواند‪.‬‬ ‫افخ��م در این باره م ی گوید‪« :‬متاس��فانه دولت امریکا‬ ‫هنوز با زبان تهدید سخن م ی گوید و این زبان ب رای گفت وگو‬ ‫با ای��ران باید به زبان تکری��م برگردد و پافش��اری بر مواضع‬ ‫غیرمنطقی و غیرواقعی نتایجی را در ب رنخواهد داشت‪».‬‬ ‫او همچنین با بیان اینکه دولت امریکا منافع و سیاست ‬ ‫خارجی خود را گروگان منافع گروه های فش��ار ک��رده‪ ،‬اب راز‬ ‫امی��دواری کرد که واقع بین��ی به سیاس��ت خارجی امریکا‬ ‫برگردد‪ .‬بحث درباره محتوایات نامه نیز بسیار مورد مناقشه‬ ‫بود‪ .‬ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه در گفت وگو با شبکه المیادین در‬ ‫واکنش به اظهارات رئی س جمهور امریکا مبن ی بر نامه نگاری‬ ‫وی با رئی س جمهور ای ران درباره س��وریه اعالم کرد‪« :‬باراک‬ ‫اوباما هیچ نامه ای درباره س��وریه ب رای دکتر روحانی ارسال‬ ‫نکرده است‪ ».‬ظریف که روز یکشنبه گذش��ته در پاسخ به‬ ‫س��وال تس��نیم مبنی بر اینکه «گفته شده اس��ت شما به‬ ‫نمایندگی از رئی س جمهور پاس��خ نامه اوباما‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫امریکا را داده اید؟» پاسخ داده بود که «من به نامه هی چ کس‬ ‫پاس��خ نداده ام‪ ».‬وی در گفت وگویی با روزنامه اعتماد اصل‬ ‫وجود نامه اوباما و پاسخ حس��ن روحانی به ان را تایید کرد‪.‬‬ ‫وی در این گفت وگو تاکید کرد ک��ه اوال در این نامه حرفی‬ ‫درباره سوریه نوشته نش��ده و در صورتی که اوباما محتوای‬ ‫ان را مسائل سوریه عنوان کرده‪ ،‬خالف واقع گفته یا درباره‬ ‫نامه ای غیر از انچه من م ی دانم سخن م ی گوید‪ .‬دوم اینکه‬ ‫این نامه هیچ ارتباطی با سفر سلطان قابوس نداشته و اساسا‬ ‫وی حامل هیچ نامه ای از طرف امریکا ب رای ای ران نبوده است‪.‬‬ ‫در این میان سخنگوی وزارت خارجه نیز بدون هیچ اشاره ای‬ ‫به سخنان اوباما درباره نامه نگاری با دکتر روحانی به بخش‬ ‫دیگری از س��خنان اوباما و ادعاهای وی درباره فعالی ت های‬ ‫هس��ته ای ای ران واکنش نش��ان داد و به تلویح تصریح کرد‪:‬‬ ‫«ادبیات تهدیدامیز کمترین تاثی��ری در اراده دولت و ملت‬ ‫ای ران نخواهد داش��ت و تنها با زبان تکریم م ی توان با ای ران‬ ‫وارد تعامل شد‪».‬‬ ‫ظریف در مصاحبه با غسان بن جدو‪ ،‬مدیر شبکه عرب‬ ‫زبان المیادین همچنین در پاس��خ به پرسشی در خصوص‬ ‫رابطه با امریکا تاکید کرد‪« :‬ای ران اعتمادی به امریکا ندارد‪.‬‬ ‫در عین حال ما ب رای اعتمادس��ازی ب��ا امریکا در خصوص‬ ‫مسالمت امیز بودن برنامه هس��ته ای ای ران اماده ایم‪ ».‬وی‬ ‫بار دیگر تاکید کرد‪« :‬ما هرگونه اس��تفاده از زور علیه سوریه‬ ‫را نم ی پذیریم‪ ».‬ظریف خاطرنش��ان کرد‪« :‬کس��انی که در‬ ‫مقابل شبکه های تلویزیونی جهان (ب رای مردم سوریه) اشک‬ ‫م ی ریزند باید از راه حل سیاسی درباره سوریه حمایت کنند‪».‬‬ ‫باراک اوباما در گفت وگو با شبکه ای ب ی سی نیوز اعالم‬ ‫کرده بود‪ ،‬ب راین باور اس��ت که تهدید وی‬ ‫ب رای اق��دام نظامی علیه س��وریه و توقف‬ ‫این تهدی��د با ه��دف اس��تفاده از راهکار‬ ‫دیپلماتیک پیامی ب��رای دولت ته ران در‬ ‫مورد برنامه های هس��ته ای ای ران به شمار‬ ‫م ی رود‪ .‬وی مدعی شد‪ ،‬ته ران نباید به این‬ ‫نتیجه برسد عدم اقدام نظامی علیه سوریه‬ ‫به این معناست که علیه ای ران نیز حمله ای‬ ‫نخواهد شد‪.‬در این میان سخنگوی وزارت ‬ ‫امور خارجه اظهارات رئی س جمهور امریکا‬ ‫در مصاحبه با ش��بکه ای ب ی س��ی نیوز را‬ ‫پافشاری کاخ س��فید بر گزینه غی ر منطقی‬ ‫و غی ر قانونی جنگ توصیف کرد‪ .‬مرضیه‬ ‫افخم در گفت وگویی اظهار امیدواری کرد‪:‬‬ ‫«دولت اوباما ب��ا درس گرفت��ن از تجربه‬ ‫ناموفق تقابل دولت ه��ای قبلی امریکا با‬ ‫ملت ای��ران بپذیرد که اس��تفاده از ادبیات‬ ‫تهدید امیز علیه جمهوری اسالمی ایران‬ ‫کمترین تاثیری در اراده دولت و ملت ای ران‬ ‫ب رای احقاق حقوق مسلم هسته ای خود از‬ ‫جمله غن ی س��ازی در داخل ای ران نخواهد‬ ‫داش��ت و تنها با زبان تکریم و احترام است‬ ‫که م ی توان با ای ران وارد تعامل شد‪».‬‬ ‫اتفاقات روزه��ای اخیر ب��ه ویژه ارام‬ ‫گرفتن مساله سوریه و همچنین ردوبدل‬ ‫ش��دن نامه روس��ای جمهور باعث شد تا‬ ‫روزنامه نیوی��ورک تایمز مدعی ش��ود که‬ ‫تبادل نام��ه بین ب��اراک اوباما و حس��ن‬ ‫روحانی‪ ،‬زمینه را ب رای دیدار احتمالی بین‬ ‫ان دو در نشست سازمان ملل فراهم کرده؛‬ ‫دیداری که به اعتقاد این روزنامه امریکایی‬ ‫م ی تواند اولین مالقات رودررو بین س��ران‬ ‫امریکا و ای ران از زمان وقوع انقالب اسالمی ای ران باشد‪ .‬عالوه‬ ‫بر این روزنامه حسین موسویان‪ ،‬عضو سابق تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای که در خارج از کشور به سر م ی برد‪ ،‬در مقاله ای که‬ ‫در یکی از روزنامه های ژاپنی به چاپ رسید ادعا کرد که قرار‬ ‫است مذاکره مستقیم صورت گیرد و رهبر انقالب نیز با این‬ ‫مذاکره مخالفتی ندارد‪ .‬در این زمینه اما مرضیه افخم اظهار‬ ‫ب ی اطالعی کرد و گف��ت که او نیز مانند س��ایرین از طریق‬ ‫رسانه ها این موضوع را شنیده است‪g .‬‬ ‫ازادی تعداد زیادی از زندانیان سیاسی‬ ‫اخرین ساعات روز چهارشنبه گذشته به طور ناگهانی‬ ‫تع��دادی از زندانیان سیاس��ی حوادث بع��د از انتخابات‪88‬‬ ‫ازاد شدند‪ .‬یک ش��ب پیش از ان نیز ‪ 7‬زندانی زن ازاد شده‬ ‫بودند‪ .‬ب راس��اس گزارش ه��ا در بین افرادی ک��ه تا اخرین‬ ‫ساعات روزچهارشنبه گذشته توانستند با وجود باقی ماندن‬ ‫محکومیتشان ازاد ش��وند نام این افراد به چشم م ی خورد‪:‬‬ ‫امین زاده‪ ،‬فیض اهلل عرب سرخی‪ ،‬نسرین ستوده‪ ،‬عیسی‬ ‫سحرخیز‪ ،‬می ر طاهر موسوی‪ ،‬حسین زرینی‪ ،‬اب راهیم بابایی‬ ‫زیدی و محمد علی والیتی‪.‬‬ ‫انط��ور که مناب��ع نزدیک به ای��ن زندانی��ان عنوان‬ ‫کردند‪ ،‬ازادی اکثر انها با ابالغ حک��م و دائمی بوده و مانند‬ ‫مرخص ی ها در گذشته نبوده‪ .‬فی ض اهلل عرب سرخی‪ ،‬معاون‬ ‫وزی��ر بازرگانی دولت س��یدمحمد خاتم��ی دو هفته پیش‬ ‫در بیمارس��تان تحت عمل جراح��ی قرار گرفت��ه بود و در‬ ‫بیمارستان امام خمینی(ره) به سر م ی برد که با ابالغ حکمی‬ ‫ ازاد شد‪ .‬وی در شعبه ‪ ۱۵‬دادگاه انقالب به گذراندن ‪ ۵‬سال‬ ‫حبس محکوم ش��ده بود‪ .‬عیسی س��حرخیز‪ ،‬روزنامه نگار‪،‬‬ ‫محسن امی ن زاده‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه در دولت محمد‬ ‫خاتمی و میرطاهر موسوی‪ ،‬نماینده کرج در مجلس ششم‬ ‫و از اعضای ستاد میرحسین موس��وی‪ ،‬از دیگر ازاد شدگان‬ ‫هس��تند‪ .‬در بین ازادشدگان نسرین س��توده از کسانی بود‬ ‫که ازادی اش در رسانه های خارج از ای ران نیز بازتاب وسیعی‬ ‫داشت‪ .‬نسرین ستوده فعال حقوق بشر و وکیل دادگستری از‬ ‫سیزدهم شهریورماه ‪ ۱۳۸۹‬در بازداشت بود‪ .‬او به اتهام «اقدام‬ ‫علیه امنیت ملی‪ ،‬تبانی و تبلی��غ علیه نظام و عضویت در‬ ‫کانون مدافعان حقوق بش��ر» در زندان ب��ود‪ .‬وی به تحمل‬ ‫شش سال حبس تعزیری‪ ۲۰ ،‬س��ال محرومیت از وکالت و‬ ‫‪۲۰‬سال ممنوعیت خروج از کشور محکوم شده بود‪ .‬عالوه‬ ‫بر این افراد گفته شد که احمد زیدابادی و مهدی محمودیان‬ ‫از روزنامه نگارانی که احکام زندانی و تبعید داش��تند نیز به‬ ‫همراه این افراد از زندان ازاد شدند‪.‬‬ ‫درباره علت ازادی این افراد‪ ،‬برخی شنیده ها به پیگیری‬ ‫لیستی در عید فطر امسال اش��اره داشت‪ .‬این احتمال هم‬ ‫م ی رود که رایزن ی ه��ا و جمع بندی های مقام��ات نظام در‬ ‫س��طوح باال و ابالغ نتیجه به دس��تگاه قضایی‪ ،‬زمینه ساز‬ ‫ازادی زندانیان مذکور شده باشد‪ .‬ازادی این افراد با استقبال‬ ‫رس��انه ها و اصالح طلبان در فضای مجازی هم��راه بود و‬ ‫عموما این اتفاق را در راستای همدلی و همراهی وبزرگواری‬ ‫نظام تفسیر م ی کردند‪.‬‬ ‫سایت های نزدیک به اصالح طلبان گزارش دادند که‬ ‫محبوبه کرمی و مهس��ا امرابادی که از بازداشت ش��دگان‬ ‫بعد از اعتراضات س��ال ‪ ۸۸‬بودند‪ ،‬نیز به صورت مش��روط‬ ‫ازاد ش��ده اند‪ ،‬در حالی که هن��وز چند ماه به اتم��ام دوران‬ ‫محکومیت انها مانده بود‪ .‬گزارش ه��ا حاکی از این بود که‬ ‫مریم جلیلی‪ ،‬میترا رحمتی‪ ،‬فرح واضحان‪ ،‬ژیال مکوندی و‬ ‫کفایت ملک محمدی از زندانیان سیاس��ی بند زنان زندان‬ ‫اوین نیز به طور مشروط ازاد شده اند‪ .‬یک روز پیش از ان نیز‬ ‫نادر بابایى‪ ،‬محمدعلی والیتی و حس��ین زرینی از بند ‪۳۵۰‬‬ ‫زندان اوین ازاد شده بودند‪g .‬‬ ‫معزی در معاونت ارتباطات ریاست جمهوری‬ ‫یک مدیر مطبوعاتی به نهاد ریاست جمهوری رفت‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫دولت در حال س��ازماندهی امور رس��انه ای خود است؛‬ ‫جایی که در خالء ارتباط صحیح دولت با رس��انه ها در دولت‬ ‫نهم و ده��م این ب��ار روزنامه نگارانی از درون خود رس��انه ها‬ ‫ب رای ساماندهی فعالی ت های دولت برگزیده م ی شوند‪ .‬پس‬ ‫از اینکه حسین انتظامی به معاونت مطبوعات وزارت ارشاد‬ ‫رسید‪ ،‬کسی که چندین دوره سابقه نمایندگی رسانه ها را در‬ ‫شورای نظارت برمطبوعات برعهده داشت‪ ،‬حاال فرد دیگری از‬ ‫خانواده مطبوعات کشور به عنوان پل ارتباطی میان رسانه ها‬ ‫با مجموعه دولت از سوی نهاوندیان‪ ،‬رئی س دفتر رئی س جمهور‬ ‫برگزیده م ی شود‪ .‬علیرضا معزی که از روزنامه نگاران میانه رو‬ ‫و معتدل کشور است و س��ابقه خوبی نیز در اداره رسانه های‬ ‫مس��تقل دارد به عنوان معاون ارتباطات و اطالع رسانی دفتر‬ ‫رئی س جمهور منصوب شد‪ .‬علیرضا معزی فعالیت مطبوعاتی‬ ‫خود را از سال های اغازین دهه ‪ 70‬با مجله نیستان اغاز کرد‪.‬‬ ‫وی از س��ال ‪ 77‬تا سال ‪ 82‬س��ردبیر مجله هفتگی سروش‬ ‫بود‪ .‬معزی همچنین عضویت در ش��ورای سردبیری روزنامه‬ ‫جام جم و دبیری گروه های رسانه و فرهنگ و هنر این روزنامه‬ ‫در س��ال های ‪ 80‬تا ‪ 84‬را در کارنامه خود دارد‪ .‬وی از سال ‪85‬‬ ‫تا ‪ 88‬سردبیر روزنامه همش��هری بی ن الملل شد و همزمان‬ ‫عضو شورای سیاس��تگذاری این روزنامه بود‪ .‬معزی از سال‬ ‫‪ 88‬تا کنون به عنوان مدیرمسئول روزنامه خبرورزشی‪ ،‬روزنامه‬ ‫خبر و خبرگزاری خبرانالین فعالیت م ی کند‪ .‬در این میان اما‬ ‫معاونت ارتباطات دفتر رئی س جمهور چگونه جایی است و در‬ ‫طول این سال های اخیر چه کرده اس��ت؟ بنا بر چارت اداری‬ ‫دفتر رئی س جمه��ور معاونت ارتباطات و اطالع رس��انی دفتر‬ ‫رئی س جمهور با دو مرک��ز و دو اداره کل از اهمیت باالیی در‬ ‫دفتر رئی س جمهور برخوردار است‪ .‬مرکز امور رسانه ای‪ ،‬مرکز‬ ‫اطالع رس��انی و روابط عمومی‪ ،‬اداره کل پژوهش و اسناد و‬ ‫اداره کل افکار سنجی چهار بازوی اجرایی معاونت ارتباطات‬ ‫و اطالع رسانی دفتر رئی س جمهور هستند‪ .‬ساختمان سفید‬ ‫این معاونت در مجاورت دفتر رئی س جمه��ور از نزدیکترین‬ ‫ادارات زی ر مجموعه عریض و طویل موجود در زی ر مجموعه‬ ‫دفتر رئی س جمهور اس��ت‪ .‬معاونت ارتباطات و اطالع رسانی‬ ‫دفتر رئی س جمهور توسط قدیری ابیانه که سابقه سفارت در‬ ‫اس��ترالیا و مکزیک را نیز دارد در دوران هاشم ی رفسنجانی‬ ‫در چ��ارت دفت��ر رئی س جمهور گنجان��ده ش��د‪ .‬از انجا که‬ ‫رئی س دفتر رئی س جمهور‪،‬در هیات دولت حضور دارد‪ ،‬بسیاری‬ ‫معاونت های زیرمجموعه دفتر را در حد معاون وزیر م ی داند‬ ‫به همین دلیل باتوجه به حجم باالی فعالی ت های رسانه ای‬ ‫دولت این معاونت در واق��ع پل ارتباطی میان رس��انه های‬ ‫ای رانی و خارجی با شخص رئی س جمهور است‪ ،‬پس معاون‬ ‫ارتباط��ات در واقع هماهنگ کنن��ده گفت وگوهای داخلی و‬ ‫خارجی رئی س جمهور محسوب م ی شود‪ .‬ضمن اینکه بولتن‬ ‫روزانه ای را نیز ب رای اس��تفاده رئی س جمه��ور و دفتر او تهیه‬ ‫م ی کند؛ بولتنی که در دوران اصالحات بس��یار جدی گرفته‬ ‫م ی شود و ساختمانی بزرگ را در حوالی میدان ولیعصر(عج)‬ ‫ته ران در اختیار داشت‪ .‬نکته مهم دیگر دو اداره کل پژوهش و‬ ‫سند است که گفته م ی شود در بانک گنجینه ان از سال ‪1300‬‬ ‫تا کنون تمام مکاتباتی که با ش��خص رئیس دولت صورت‬ ‫م ی گرفته در ان وجود دارد و اداره کل سند و پژوهش هیچ گاه‬ ‫به طور رسمی ب رای استفاده پژوهش��گران کشور بازگشایی‬ ‫نش��ده اس��ت‪ .‬به صورتی که مورد ادعای برخی از نهادها از‬ ‫جمله سازمان اسناد رسمی کشور است‪ .‬اداره کل مهم دیگر‬ ‫مرکز افکارسنجی اس��ت که در واقع م ی تواند مرکزی ب رای‬ ‫نسب ت سنجی عمومی از اقدامات دولت باشد‪ .‬اداره کل امور‬ ‫رسانه ها و اطالع رسانی و تبلیغات نیز ب رنامه های رئی س جمهور‬ ‫را پوشش خبری و رسانه ای م ی دهد‪ .‬سایت اطالع رسانی دولت‬ ‫در واقع بازوی این اداره کل هاس��ت‪ ،‬ضم��ن اینکه دعوت از‬ ‫رسانه ها ب رای حضور در نشس ت های رسانه ای رئی س جمهور‬ ‫و کابینه توس��ط انها صورت م ی گیرد‪ .‬در دولت احمدی نژاد‬ ‫محمد صالح ی مرام چهره جنجالی معاون��ت ارتباطات بود‬ ‫که پس از اینک��ه از معاونت رفت‪ ،‬به عنوان رئیس س��ازمان‬ ‫صنایع دس��تی می راث فرهنگی منصوب شد‪ .‬که چندی بعد‬ ‫که ملک زاده به سازمان رفت او نیز استعفا داد و خداحافظی‬ ‫کرد که بس��یار جالب توجه بود‪ .‬وی در این م��ورد گفته بود‪:‬‬ ‫کزاده به عنوان رئیس سازمان‬ ‫«در مراس��م معارفه اقای مل ‬ ‫می راث فرهنگی‪ ،‬با وی صحبت کردم و ایشان هم استعفایم‬ ‫را پذیرفت‪ .‬دلیل استعفایم ان بود که م ی خواستم دست وی‬ ‫ب رای انتخاب «معاونی که با ایشان همراه باشد» باز باشد‪».‬‬ ‫در دولت نهم صالحی مرام به عن��وان مدیرکل اتباع خارجی‬ ‫وزارت کار فعالیت و در دولت دهم نیز در دفتر رئی س جمهور‬ ‫حضور داشت‪ .‬محمد شیخان که قائم مقامی محمدحسن‬ ‫صالح ی مرام را در مرک��ز ارتباطات‪ ،‬اطالعات و تبلیغات دفتر‬ ‫رئی س جمهور ب ر عهده داشت‪ ،‬پس از عزیمت رئیس سابق این‬ ‫مرکز به سازمان می راث فرهنگی بر صندلی وی تکیه زد‪.‬وی‬ ‫که همکاری خود با دولت احمدی نژاد را از ریاست مرکز پژوهش‬ ‫و اسناد ریاس��ت جمهوری اغاز کرد‪ ،‬اردیبهشت ماه امسال با‬ ‫حفظ سمت از سوی اسفندیار رحیم مشایی به عنوان سرپرست‬ ‫معاونت ارتباطات و اطالع رس��انی ریاست جمهوری منصوب‬ ‫شد‪ .‬شیخان مس��ئولیت بسیج دانش��جویی دانشگاه های‬ ‫ته ران بزرگ و دبیری ش��ورایعالی فضای مجازی س��ازمان‬ ‫بسیج مس��تضعفین را در کارنامه خود دارد که پس از اینکه‬ ‫وی به سرپرستی معاونت ارتباطات رسید بسیج بارها خواستار‬ ‫بازگشت او به محل ماموریت سابق خود ش��د‪ ،‬اما دولت ی ها‬ ‫اصرار دارند ماموریت وی در پاستور تمدید شود‪.‬‬ ‫در این میان اما پیش از مع��زی گمانه زن ی های زیادی‬ ‫در مورد جانش��ینان ش��یخان مطرح بود‪ .‬فارس نوشته بود‬ ‫که یک منبع اگاه در نهاد ریاس��ت جمهوری از قوت گرفتن‬ ‫احتمال حضور س��عید پورعزیزی‪ ،‬مدیر مسئول روزنامه بهار‬ ‫و رضا سلیمانی‪ ،‬مس��ئول روابط عمومی مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام در پس��ت معاونت ارتباطات و اطالع رسانی‬ ‫دفتر رئی س جمهور خبر داد و گفت‪« :‬پورعزیزی و سلیمانی‬ ‫از گزینه ه��ای احتمالی ب رای س��مت معاون��ت ارتباطات و‬ ‫اطالع رسانی نهاد ریاست جمهوری هستند‪ ».‬اما این معاونت‬ ‫مهم به علی معزی رس��ید‪ ،‬فردی که در میان اهالی رس��انه‬ ‫از جایگاه مطلوبی برخوردار اس��ت و م ی تواند راه بسته شده‬ ‫بسیاری از رسانه ها به سوی دولت را باز کند؛راهی که از دولت‬ ‫احمدی نژاد هر روز که م ی گذش��ت بس��ته بود و بسیاری از‬ ‫رسانه ها راه به نشس��ت های دولت نداشتند‪.‬هفته نامه مثلث‬ ‫انتصاب علیرضا معزی را تبریک م ی گوید و ب رای ایش��ان در‬ ‫این سمت ارزوی موفقیت دارد‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫تهاینامرئیتهران‬ ‫دس ‬ ‫نقدونظر‬ ‫ای ران‪ ،‬اینده تحوالت در سوریه‬ ‫راتعیینم ی کند‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بسیاری از کارشناسان‬ ‫خاورمیانهمعتقدندکهبدون‬ ‫نقش افرینی تهران ‪ ،‬امکان‬ ‫جلوگیریاز حملهنظامی‬ ‫امریکا به دمشق وجود‬ ‫نداشت‬ ‫جدیدی را در صحنه س��وریه رقم زد‪ .‬پی ش تر رئی س جمهور‬ ‫امریکا استفاده از سالح های شیمیایی در سوریه را خط قرمز‬ ‫کش��ورش ب رای حمله نظامی به س��وریه اعالم کرده بود‪ .‬بر‬ ‫همین اساس بالفاصله بعد از اعالم خبر حمالت شیمیایی در‬ ‫دمشق‪ ،‬واشنگتن امادگی خود ب رای حمله نظامی به سوریه و‬ ‫ساقط ساختن رژیم اسد را اعالم کرد‪ .‬در این وضعیت کشورهای‬ ‫مختلف م ی توانستند دو موضع اختیار کنند؛ یا مخالف اقدام‬ ‫امریکا باشند یا از ان حمایت کنند‪ .‬در این میان شکل سومی‬ ‫ هم وجود داشت‪ ،‬اینکه برخی کش��ورها تالش کنند از اغاز‬ ‫جنگ جدیدی در خاورمیانه خودداری کنن��د‪ .‬بازی که ای ران‬ ‫در ان مشارکت کرد‪ ،‬همکاری در روند جلوگیری از یک حمله‬ ‫نظامی به سوریه حداقل در ش��رایط فعلی بود‪ .‬در این مسیر‬ ‫ته ران از پیوس��تن س��وریه به کنوانسیون منع اس��تفاده از‬ ‫سالح های شیمیایی استقبال کرد‪ .‬ته ران همچنین از تحویل‬ ‫دادن و نابود کردن س�لاح های شیمیایی سوریه نیز حمایت‬ ‫کرد‪ .‬بر این اس��اس در چنین چارچوبی ای ران حرکت سازنده‬ ‫و مثبتی را به انجام رساند و بخش��ی از ارزیاب ی های قبلی را‬ ‫که همواره ای ران را یک طرفه به حمایت از دولت اس��د متهم‬ ‫م ی کرد‪ ،‬تغییر داد‪.‬‬ ‫نـقدونظر‬ ‫و اما بعد‪...‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫دیپلماسی صلح‬ ‫همکاری ایران و روسیه مانع حمله نظامی به دمشق شد‬ ‫قاسم محب علی‬ ‫مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه‬ ‫برخی بر این باورند که دیپلماسی ای ران ب رای حل بحران‬ ‫س��وریه به گونه ای عمل کرد که نتیجه نهای��ی ان توقف یا‬ ‫تعویق حمله نظامی امریکا به س��وریه ب��ود‪ .‬در تحلیل این‬ ‫دیدگاه باید ابتدا به این نکته اش��اره کنم که نم ی توان نحوه‬ ‫برخورد ای ران با موضوع بحران سوریه را حداقل طی چند هفته‬ ‫اخیر در قالب یک دیپلماس��ی به بحث گذاشت‪ .‬شاید بهتر‬ ‫باشد بگوییم که ای ران در پیش��برد بازی ای که روس ها ب رای‬ ‫تقلیل سطح بحران سوریه اغاز کرده بودند‪ ،‬همراه خوبی بود‪.‬‬ ‫مساله اینجاست که ای ران مبتکر این بازی یا تمام کننده ان‬ ‫نبوده‪ ،‬کما اینکه ممکن است روس ها نیز تمام کننده این بازی‬ ‫نباشند‪ .‬در هر حال همکاری مثبت ای ران و روسیه باعث شده‬ ‫که در شرایط فعلی حمله نظامی به سوریه به تعویق بیفتد‪.‬‬ ‫در این میان باید توجه داش��ت که تغییر در دولت و به‬ ‫تبع ان وزارت امور خارجه باعث ش��ده که ته ران تا حد زیادی‬ ‫‪32‬‬ ‫از سیاس��ت های ماجراجویان��ه دولت قبل به وی��ژه در مورد‬ ‫مسائل منطقه ای و از ان جمله بحران سوریه فاصله گیرد‪ ،‬اما‬ ‫نم ی توان گفت که تمام ی سیاست های جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در قبال سوریه با تغییر دولت‪ ،‬متحول شده است بلکه تا‬ ‫زمانی که جنگ در سوریه ادامه دارد و ای ران از سوریه حمایت‬ ‫م ی کند‪ ،‬نم ی توان گفت که چارچوب دیپلماسی ای ران در مورد‬ ‫این کشور تغییر کرده است‪.‬‬ ‫ارزیابی موضع گیری تهران‬ ‫چندی قبل که استفاده از سالح های شیمیایی در حومه‬ ‫دمشق جنجال افرید‪ ،‬بسیاری در انتظار موضع گیری ته ران‬ ‫بودند‪ .‬مساله استفاده از سالح های شیمیایی به دلیل مغایرت‬ ‫با توافقات و معاهدات بی ن المللی مساله ای نیست که کشور‬ ‫یا کش��ورهایی بتوانن��د از ان دفاع کنند‪ .‬بر همین اس��اس‬ ‫ته ران نیز در هم��ان ابتدا این اقدام را محک��وم کرد‪ .‬در واقع‬ ‫استفاده از سالح شیمیایی در منطقه ای واقع در جنوب شرقی‬ ‫دمش��ق که در دس��ت مخالفان دولت قرار داشت‪ ،‬وضعیت‬ ‫در ادامه مسیر‪ ،‬نحوه برخورد اسد با توافق صورت گرفته‬ ‫میان روس��یه و امریکا در ژنو م ی تواند سرنوشت بسیاری از‬ ‫موضع گیری ها را تعیین کند‪ .‬ب ر اس��اس توافق شش ماده ای‬ ‫وزی ران خارجه روسیه و امریکا در ژنو که در قالب قطعنامه ای از‬ ‫شورای امنیت بیرون خواهد امد‪ ،‬دولت اسد و حکومت سوریه‬ ‫باید تمامی مراکز تولید و نگهداری سالح های شیمیایی خود‬ ‫را در معرض بازرسی گذاشته و در طول مدت تعیی ن شده که‬ ‫حداکثر نیمه سال ‪ 2014‬خواهد بود‪ ،‬این سالح ها یا از سوریه‬ ‫خارج شده یا نابود شوند‪ .‬طبیعتا در این میان مشکالتی پیش‬ ‫خواهد امد؛ همان طور که در قضیه خلع سالح شیمیایی ع راق‬ ‫این مشکالت مرتبا رخ داد‪ .‬بازرسان و کارشناسان سازمان ملل‬ ‫م ی خواهند ب رای اجرای این قطعنام��ه از همه مراکز نظامی‬ ‫سوریه که احتماال برخی از انها مراکز حساسی هستند‪ ،‬بازدید‬ ‫داشته باشند و انها را تحت کنترل قرار دهند‪ .‬این واضح است‬ ‫که دولت س��وریه ناچار خواهد بود در ب رابر این روند مقاومت‬ ‫کرده و تا حد ممکن اطالعات و اس��ناد محرمانه سیاس��ی و‬ ‫نظامی خود را در اختیار تیم های اعزامی نگذارد‪ .‬به این ترتیب‬ ‫شورای امنیت دوباره فعال شده و تهدید به حمله نظامی را در‬ ‫دستورکار خود قرار داد‪ .‬اینکه سوریه تا کجا م ی تواند مقاومت‬ ‫کند و ش��ورای امنیت در چه زمانی ممکن است تصمیم به‬ ‫حمله نظامی بگیرد‪ ،‬چالش هایی اس��ت که باید دید چگونه‬ ‫حل خواهند شد‪ .‬به نظر م ی رسد در قبال این موضوع‪ ،‬موضع‬ ‫ای ران این خواهد بود که اعالم کند حمله نظامی به سوریه و‬ ‫گسترش جنگ در منطقه به سود هیچ کشوری نیست و باید‬ ‫تمام تالش ها صرف خاتمه جنگ داخلی در سوریه و ایجاد‬ ‫یک دولت انتقالی مورد توافق همه طرف های درگیر در این‬ ‫کشور شود‪ .‬در این راستا وظیفه جامعه بی ن المللی نیز همراهی‬ ‫در مس��یر خاتمه بحران سوریه و به رس��میت شناختن این‬ ‫دولت انتقالی خواهد بود‪ .‬چنین موضع گیری از سوی ته ران‬ ‫امکان ان را فراهم م ی س��ازد که ای ران در چارچوب همکاری‬ ‫با ع ربستان س��عودی و ترکیه و جامعه بی ن المللی مشارکت‬ ‫داشته باش��د‪ .‬حال این چارچوب م ی تواند ژنو ‪ 2‬یا یک طرح‬ ‫نوشت افزاروسرنوشتیکنسل‬ ‫پیروزواقعیکهبود؟‬ ‫مردم چه محصوالت فرهنگی را‬ ‫م ی خ رند؟‬ ‫درنگی متفاوت درباره‬ ‫نامگذاری های دانشمندان‬ ‫مسلمان‬ ‫جدید باشد‪ .‬در واقع سیاست ای ران باید این باشد که از طریق‬ ‫همکاری با جامعه بی ن الملل از سوریه ای حمایت کند که منافع‬ ‫همه طرف های ذی نفع داخلی و منطقه ای در ان مورد توجه‬ ‫قرار گیرد و همه طرف ها احساس کنند امنیت و منافع شان‬ ‫در سوریه حفظ شده است‪ .‬در غیر این صورت اگر ته ران تنها‬ ‫یک سوی ماجرای سوریه باشد و جنگ در این کشور همچنان‬ ‫تداوم داشته باشد ‪ ،‬تردیدی نیست که منافع جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران نیز انگونه که شایسته است‪ ،‬تامین نخواهد شد‪.‬‬ ‫البته هنوز به نظر نم ی رس��د ک��ه وزارت امور خارجه‬ ‫کش��ورمان تصمیم گیرنده اصلی در موضوع س��وریه باشد‪.‬‬ ‫گرچه این دستگاه نسبت به گذش��ته تقویت شده‪ ،‬اما هنوز‬ ‫تصمیم گیرن��دگان در این م��ورد‪ ،‬نهادهای خ��ارج از وزارت‬ ‫امور خارجه هستند‪ .‬تا زمانی که تصمیم گیری در مورد بحران‬ ‫سوریه به دولت بازنگردد‪ ،‬نم ی توان گفت که وزارت امور خارجه‬ ‫در این مورد نقش ویژه ای دارد‪ .‬در ش��رایط کنونی وزارت امور‬ ‫خارجه اوضاع سوریه را کنترل م ی کند‪.‬‬ ‫نکته اخر‬ ‫بس��یاری از بحران ه��ای خاورمیانه نش��ات گرفته از‬ ‫ی و طایفه ای و مذهبی است‪ ،‬اما توسع ه نیافتگی‬ ‫مسائل قوم ‬ ‫در راس همه این مسائل است‪ .‬به این ترتیب که هر کشوری‬ ‫ک��ه از توس��ع ه یافتگی کمت��ری برخوردار اس��ت‪ ،‬محمل‬ ‫دست های نامرئی تهران‬ ‫ایران‪ ،‬اینده تحوالت در سوریه را تعیین می کند‬ ‫بحران جاری در سوریه باتوجه به نقش عناصر منطقه ای‬ ‫و فرامنطقه ای شکل گرفته است و نقش نیروهای تاثیرگذار‬ ‫اعم از سیاسی و لجس��تیکی و تبلیغاتی در تحوالت داخلی‬ ‫این کش��ور پررنگ بوده و از انجا که نوع��ی رقابت و بلوک‬ ‫شکل گیری موافق و مخالف دولت س��وریه در دو سالی که‬ ‫از اغاز تح��والت این کش��ور م ی گذرد‪ ،‬ایجاد ش��ده‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رسد که باید محور موثر و اصلی تحوالت را نزاع و درگیری‬ ‫و کشمکش قدرت های بزرگ دانس��ت که در فضای سوریه‬ ‫در حال رقابت هس��تند‪ .‬علت اساس��ی این امر ان است که‬ ‫حداقل در دو سال اخیر بس��یاری بر این باورند که دو محور‬ ‫موافق و مخالف بش��ار اس��د ش��کل گرفته ک��ه در تمامی‬ ‫ تحوالت سیاس��ی و اقتصادی‪ ،‬نظامی و ارایش منطقه ای و‬ ‫حتی در موضوع دخالت س��ازمان ملل‪ ،‬ای��ن دو محور ایفای‬ ‫نقش کرده اند‪ .‬خط کش��ی و جبهه بندی این دو گروه کامال‬ ‫مشخص است و یک سوی ان محور غ ربی‪ -‬ع ربی متشکل‬ ‫از امریکا و ع ربستان‪ ،‬انگلیس و قطر و ترکیه و در سوی دیگر‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬روسیه و چین قرار دارند‪ .‬اگر در حال‬ ‫حاضر قصد بررسی این موضوع را داشته باشیم که کدام طرف‬ ‫توانسته عناصر تخریب و تهاجم به سوریه را متوقف کرده یا‬ ‫به تعویق اندازد‪ ،‬بار دیگر مناقشات این دو جبهه بندی است‬ ‫که در مجموع توانس��ته تحوالت را پیش ببرد‪ .‬ب راین اساس‬ ‫نم ی توان صرفا یک عنص��ر مثال نوع برخ��ورد انگلیس یا‬ ‫امریکا با موضوع یا دیپلماس��ی ای ران و تالش های روسیه را‬ ‫عامل تاثیرگذار در توقف حمله نظامی به سوریه عنوان کرد‪.‬‬ ‫ ب ی شک عناصر متعددی در تصمیمات و دستاوردهای مرتبط‬ ‫با سوریه موثر بوده اند‪.‬‬ ‫گام های بعدی ایران در قبال بحران سوریه‬ ‫تحوالت س��وریه ب رای ای ران موضوع��ی کامال حیاتی‬ ‫اس��ت به جهت نوع نگاهی که جمهوری اس�لامی ای ران به‬ ‫س��وریه به عنوان یار و متحد اس��تراتژیک و دول��ت همراه و‬ ‫عنصر موثر در تحوالت منطقه دارد‪ .‬همچنین سوریه و ای ران‬ ‫در حوزه مقاومت فضای سیاسی و اعتقادی مشترکی دارند و‬ ‫مجموع این مسائل باعث شده که سوریه‪ ،‬عنصر ممتازی در‬ ‫تصمیم گیری های سیاست خارجی ته ران باشد‪ .‬دیپلماسی‬ ‫ای ران در روزهای اینده در قبال سوریه به چند اقدام مشخص‬ ‫دس��ت خواهد زد؛ در مرحله اول از فرصت برگزاری نشس��ت‬ ‫س��االنه مجمع عمومی اس��تفاده کرده و در قالب دیدارها و‬ ‫رایزن ی ها در س��طوح باال با مقامات مختلف جهان پی رامون‬ ‫مساله سوریه سعی خواهد کرد به صورت عملی سایه اقدامات‬ ‫قهرامیز را از سر سوریه دور کند‪ .‬در خالل این رایزن ی ها باتوجه‬ ‫به دقت نظر جمهوری اسالمی ای ران نسبت به مسائل سوریه‪،‬‬ ‫مقامات کش��ورمان م ی توانند ذهن ها را نسبت به جریانات‬ ‫جاری در س��وریه روش��ن کرده و ماهیت برخ��ی دیدگاه ها را‬ ‫متحول س��ازند‪ .‬به نظر م ی رس��د که اگر از فرصت مجمع‬ ‫عمومی ب رای تاثیرگذاری بر وضعیت س��وریه استفاده شود‪،‬‬ ‫به طور حتم شاهد اثار مثبتی در فرایند بعدی تحوالت سوریه‬ ‫خواهیم بود‪ .‬در این میان انچه اهمیت زیادی دارد این است‬ ‫که غ رب ی ها بازی ای را در مورد سوریه اغاز کرده اند که ادبیات‬ ‫قهرامیز ان مشهود است و چنانچه با این ادبیات پیش روند‪،‬‬ ‫فضای منطقه را ب��از هم به درگیری و ایج��اد نفرت خواهند‬ ‫کشاند‪ .‬شاید در نشست مجمع عمومی‪ ،‬جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران و قطب طرفدار اقای بشار اسد بتوانند تاحدودی فضای‬ ‫فکری و ادبیات خصمانه برخی کشورها نسبت به سوریه را‬ ‫عوض کرده و تهدید و ارع��اب را از منطقه دور کنند‪ .‬در عین‬ ‫حال به جهت انکه نقطه عطف و مورد توجه کشورهای اروپایی‬ ‫انتخابات سال اینده در سوریه است‪ ،‬بهتر این خواهد بود که‬ ‫گفت وگوهای مجمع عمومی ب ر اساس چشم انداز و دورنمایی‬ ‫از بحث انتخابات س��ال اینده باش��د‪ ،‬چراکه شرایط برگزاری‬ ‫انتخابات م ی تواند بر تمهی دات قهرامیز پی رامون سوریه غلبه‬ ‫کند‪ .‬در مجموع جمهوری اس�لامی ای ران در شرایط کنونی‬ ‫با دست برتر وارد میدان ش��ده و تالش دارد از فضای مثبتی‬ ‫که این روزها در غیاب حمله نظامی پی رامون مساله سوریه‬ ‫در سطح بی ن المللی ایجاد ش��ده‪ ،‬ب رای تاثیرگذاری بیشتر در‬ ‫ط راحی اینده سوریه بهره بگیرد‪g .‬‬ ‫نـقدونظر‬ ‫تحلیلگر مسائل خاورمیانه‬ ‫بحران و ارائه ادبیات مناسب ب رای مهار ان داشته باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫حسن السجردی‬ ‫از زمان اغاز بحران در سوریه‪ ،‬موضع ته ران در مجموع‬ ‫به مواضع دولت بشار اسد نزدیک بوده و علت را باید در پیوند‬ ‫استراتژیک دوکشور‪ ،‬سابقه و روابط دوستی انها و هم نظری‬ ‫ته ران و دمشق در این موضوع که تحوالت رخ داده در سوریه با‬ ‫منطق درونی و مدنی شکل نگرفته و بیشتر منطق بیرونی و‬ ‫تحمیلی داشته‪ ،‬جس ت وجو کرد‪ .‬هم ای ران و هم سوریه در این‬ ‫مورد هم نظر بودند که وقایع سوریه با دخالت برخی نیروهای‬ ‫خارجی ب رای ایجاد تحولی در رژیم س��وریه به س��ود منافع‬ ‫منطقه ای انها شکل گرفته است‪.‬‬ ‫نکته دیگر این است که تالش ته ران همواره این بوده‬ ‫که ضمن حفظ حکومت کنونی در سوریه از حواشی و تشدید‬ ‫بحران و دخالت عناصر بیرونی و درونی غی ر مرتبط جلوگیری‬ ‫کند و توانسته با همکاری دولت سوریه شرایطی را ایجاد کند‬ ‫که مردم این کشور دچار اسیب بیشتر نشوند‪.‬‬ ‫نکته سوم این است که رایزن ی های دولت اقای روحانی‬ ‫در طول یک ماهی که از مسئولی ت پذیری ایشان م ی گذرد‪،‬‬ ‫نش��ان م ی دهد که تالش ها در این جهت ب��وده که بحران‬ ‫س��وریه کنترل ش��ود‪ ،‬جنگی دیگر در منطقه اغاز نش��ود‪،‬‬ ‫هزینه ها و اسی ب های منطقه ای باال نرود و در نهایت راه حل‬ ‫مرض ی الطرفینی میان قدرت های حاضر در صحنه س��وریه‬ ‫ایجاد شود‪ .‬به نظر م ی رسد که این تالش ها توانسته تا حدودی‬ ‫تصمیمات قه ر امیز را در مورد سوریه کنترل کند‪ ،‬به طوری که‬ ‫ما امروز شاهدیم موج تصمیمات خصمانه و نظامی در مورد‬ ‫سوریه فروکش کرده است‪.‬‬ ‫کاری که ته ران در حال حاضر انجام م ی دهد این است‬ ‫که اوال طرف های درگیر در صحنه سوریه را از اتخاذ تصمیمات‬ ‫هیجانی و با اس��یب باال پرهیز دهد‪ ،‬ثانیا دولت سوریه را با‬ ‫گرفتن حق خود در کن��ار دادن امتیازات الزم به رقیب همراه‬ ‫کند‪ .‬اقدام دیگر ته ران این است که باتوجه به افزایش سطح‬ ‫مناقشات در صحنه سوریه به واسطه شکل گیری بلوک بندی‬ ‫کامال شفاف در منطقه که م ی تواند تبعات سیاسی و امنیتی و‬ ‫نظامی غی ر قابل کنترلی داشته باشد‪ ،‬مانع از تشدید فاصله ها و‬ ‫تبدیل شدن فاصله ها به بحران های جدید شود‪ .‬در این مسیر‪،‬‬ ‫گفت وگوها‪ ،‬دیدارها و داشتن بیان منطقی و لحاظ کردن همه‬ ‫ابعاد و زوایا‪ ،‬باعث ش��ده که ته ران نقش موثری در مدیریت‬ ‫بحران های بیشتری است‪ .‬اگر این را بپذیریم که خاورمیانه‬ ‫ب رای پیوستن به کاروان رشد و توسعه نیاز به امنیت و ثبات‬ ‫دارد‪ ،‬باید بخش��ی از سیاس��ت ها را نیز باز تعریف کنیم‪ .‬در‬ ‫این راس��تا باز تعریف بخش��ی از سیاس��ت های واحدهای‬ ‫سیاسی منطقه و مشارکت و همکاری انها در امنیت و ثبات‬ ‫خاورمیانه م ی تواند عالوه بر تامین منافع ملی کشورهای‬ ‫این حوزه‪ ،‬به توس��ع ه یافتگی ان نیز کمک کن��د‪ .‬اما روند‬ ‫موجود در خاورمیانه به س��وی صلح و ثبات پیش نخواهد‬ ‫رفت‪ .‬طی دو سال اخیر تحوالت نشان داده که بحران های‬ ‫درون منطقه رو به افزایش است و افزایش بحران ها و ناامنی‬ ‫در منطقه هزینه های توسعه را باال م ی برد‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫پیروز واقعی که بود؟‬ ‫درنگی متفاوت درباره نامگذاری های دانشمندان مسلمان‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫نـقدونظر‬ ‫در مطلب قبلی ادعای ما این ب��ود‪« :‬حضرت علی (ع)‬ ‫که درود ب ی پایان خداون��د بر او باد‪ ،‬در حال��ی از دار الغرور به‬ ‫دار السرور و از خانه فریب به سرای نعم الحبیب‪ ،‬کوچ کرد که‬ ‫به حساب دو دو تا چهار تای سیاسی و روی کاغذ‪ ،‬نم ی توان‬ ‫دوران او را تحلیل کرد‪ ».‬اما در این مطلب م ی خواهم ان روی‬ ‫سکه را تا جایی که کوره س��واد کم مایه و فهم ناقصم مجال‬ ‫م ی دهد‪ ،‬پدیدار کنم‪ .‬م ی خواهم بگویم که یک دو دو تا چهار‬ ‫تای دیگری فراتر از حوصله تنگ سیاست در کار است و پای‬ ‫ان نوع از محاس��به اگر به میان بیای��د‪ ،‬اتفاقا برعکس علی‬ ‫علی ه السالم‪ ،‬فاتح مطلق ان گیر و دارها شده بود‪ ،‬وقتی که از‬ ‫این رباط دودر به فراخنای دشت ابدیت م ی رفت‪.‬‬ ‫دکتر محمدرضا شفیعی کدکنی‪ ،‬مقاله ای دارند با عنوان‬ ‫«جامع ه شناسی نام های تاریخ اسالم»‪ .‬ب رای این مقاله پس از‬ ‫انتش��ار تصحیح جدیدی از تاریخ االسالم ذهبی نوشته شده‬ ‫است‪ .‬استاد در ان مقاله به نکته ای اشاره کرده اند که بسیار به‬ ‫کار ما در این بحث امروزمان م ی اید اما پیش از ان الزم است‬ ‫که توضیحی درباره ذهبی و کتابش بدهیم‪.‬‬ ‫ذهبی کیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫ش��م س الدین ذهبی از علمای ش��افع ی مذهب قرن‬ ‫هشتم هجری اس��ت‪ .‬او در نیمه دوم قرن هفتم (‪ 673‬پس‬ ‫از هجرت) در دمشق زاده ش��د و در سن هفتاد و پنج سالگی‬ ‫به سال ‪ 748‬هجری در همان شهر درگذشت‪ .‬ذهبی ملقب‬ ‫به شم س االسالم‪ ،‬مورخ‪ ،‬محدث و رجالی (یعنی متخصص‬ ‫در ش��ناخت راویان احادیث) بوده اس��ت و ب��ه روایت کتاب‬ ‫«ریحانه االدب» اثر مرحوم مدرس تبری��زی‪ ،‬ذهبی «از اوان‬ ‫صغر» (یعنی از همان س��ال های کودکی) به قرائت حدیث‬ ‫پرداخته و ب رای تحصیل ان مس��افرت ها کرده و از مش��ایخ‬ ‫بسیاری که بیشتر از یک هزار و دویست تن م ی باشند استماع‬ ‫حدیث کرده‪( .‬به نقل از لغتنامه دهخدا)‬ ‫استماع و قرائت در عرف علم حدیث‬ ‫توضیح انکه امروزه ما حدیث را از روی مجموعه های‬ ‫روایی مثل اصول کافی نقل م ی کنیم‪ .‬این کار اشکالی ندارد‬ ‫ولی قدیم به کس��ی محدث م ی گفتند ک��ه متصل به یک‬ ‫سلسله راویان باشد‪ ،‬یعنی من از تو که استادم هستی‪ ،‬روایت‬ ‫را شنیده ام و تو از استادت و همین جور برو به عقب تا برسد‬ ‫به حضرت رسول‪ -‬صل ی اهلل علیه و اله‪ .-‬کسانی که به علم‬ ‫حدیث عالقه داشتند‪ ،‬م ی رفتند و شاگردی م ی کردند و حدیث‬ ‫را حضوری از اس��اتید علم حدیث فرام ی گرفتن��د و این کار‬ ‫شیوه هایی داش��ته؛ یکی از انها امال کردن بوده یعنی استاد‬ ‫احادیثی را که اجازه روایتش را داشته و جزو زنجیره راویان ان‬ ‫احادیث بوده‪ ،‬بر ش��اگردان امال م ی کرده؛ از اینجاست که ما‬ ‫کتاب هایی با عنوان االمالی داری��م یعنی امالها مثل امالی‬ ‫شیخ صدوق و امالی شیخ طوسی‪ .‬یک شیوه دیگر‪ ،‬قرائت بوده‬ ‫که شاگرد‪ ،‬حدیث را از روی کتاب یا حافظه نزد استاد م ی خوانده‬ ‫و استاد به قرائت او گوش فرام ی داده و با انچه در ذهن داشته‬ ‫مقابله م ی کرده و گاهی به کتاب هم مراجعه م ی کرده و اگر‬ ‫شاگرد مرتکب اشتباه م ی ش��ده‪ ،‬اس��تاد با عبارتی یا ایه ای‬ ‫مناسب از قران‪ ،‬شاگرد را متوجه اشتباهش م ی کرده‪ .‬کسی که‬ ‫‪34‬‬ ‫کتابی را بر مولف ان م ی خواند‪ ،‬اجازه م ی یافت که ان را تدریس‬ ‫کند‪ .‬یک نکته دیگر هم ب رای کامل ش��دن بحث؛ ان زمان‬ ‫شبیه االن‪ ،‬صنعت کاغذ و صنعت چاپ و صنعت نشر با این‬ ‫ابعاد وسیع وجود نداشته است و به همین جهت در علم اموزی‪،‬‬ ‫نقش حافظه بس��یار باال بوده اس��ت؛ به همین سبب‪ ،‬اگر‬ ‫محدثی پیدا م ی شد که تعداد زیادی حدیث با زنجیره راویان‬ ‫ان احادیث را از بر بود‪ ،‬به او حافظ م ی گفتند (خاتم المحدثین‪،‬‬ ‫مرحوم حاجی میرزا حسین نوری طبرسی در نجم ثاقب‪ ،‬حد‬ ‫نصاب ب رای اطالق عنوان حافظ بر یک محدث را در میان اهل‬ ‫سنت‪ ،‬صدهزار حدیث عنوان کرده است) و اما این شیوه‪ ،‬فقط‬ ‫مربوط به علم حدیث هم نبوده و در علوم دیگر هم کتاب های‬ ‫االمالی داریم یا کتاب هایی که به طریق قرائت نقل شده است‬ ‫(ب رای اطالع بیش��تر درباره ش��یوه های نقل یک خبر یا یک‬ ‫کتاب در تمدن اسالمی‪ ،‬به مقاله ارزشمند اقای اکبر نحوی‬ ‫با عنوان «نگاهی به روش های ارجاع به منابع در شاهنامه»‬ ‫مراجعه کنی��د‪ .‬این مقاله در ضمن ی��ک مجموعه مقاله به‬ ‫نام «به فرهنگ باشد روان تندرس��ت» امده است و ناشر ان‬ ‫فرهنگستان زبان و ادب فارسی است)‪.‬‬ ‫حال وقتی م ی خوانیم که ذهبی از هزار و دویست تن‬ ‫از مشایخ علم حدیث‪ ،‬اس��تماع کرده‪ ،‬متوجه پایه و مایه این‬ ‫دانش��مند در علم حدیث‪ ،‬رجال و تاریخ م ی شویم‪ .‬ذهبی در‬ ‫زمره مورخان مکتب تاریخ نگاری دمشق است‪.‬‬ ‫تعداد کتاب ه��ای او باالی دویس��ت عنوان اس��ت و‬ ‫مشهورترین انها تاریخ االسالم است‪.‬‬ ‫ذهبی در این کتاب‪ ،‬تاریخ اسالم را ‪ 10‬سال به ‪ 10‬سال‬ ‫نوشته و پیش امده تا س��ال هفتصد و چهل پس از هجرت‬ ‫(لغتنامه دهخ��دا‪ ،‬مدخل ذهبی) او ضمن ش��رح حوادث هر‬ ‫‪ 10‬س��ال در این کتاب‪ ،‬یک طبقه از مشاهیر را به ما معرفی‬ ‫م ی کند‪ ،‬یعنی غی��ر از گزارش حوادث‪ ،‬بخ��ش دیگری هم‬ ‫هست که ب رای مشاهیر درگذشته در ان ‪ 10‬سال شرح حالی یا‬ ‫اصطالح ا ترجمه ای نوشته است‪ .‬بدین ترتیب‪ ،‬تاریخ االسالم‬ ‫ذهبی فقط یک کتاب تاریخی نیست‪ ،‬بلکه در حکم یک دایره‬ ‫المعارف درباره اعالم و مشاهیر تاریخ اسالم تا سال هفتصد‬ ‫و چهل است و سی و سه هزار ترجمه یعنی شرح حال در این‬ ‫کتاب هس��ت‪( .‬رجوع کنید به مقاله استاد رسول جعفریان با‬ ‫عنوان «تصحیح تاریخ االسالم ذهبی در بوت ه تردید» در پایگاه‬ ‫مجازی کتابخانه تخصصی تاریخ اسالم و ای ران)‬ ‫حال برس��یم به بحث اصل ی مان؛ م ی گفتیم که استاد‬ ‫محمدرضا شفیعی کدکنی‪ ،‬در مقاله «جامع ه شناسی نام های‬ ‫تاریخ اس�لام» نکته ای را مطرح کرده اند ک��ه فوق العاده در‬ ‫موضوع گفتار ام��روز ما ب��ه کار م ی اید‪ .‬من ب��دون مقدمه‬ ‫بخش های��ی از مقاله را که ب��ا بحث ما مرتبط اس��ت‪ ،‬نقل‬ ‫م ی کنم‪.‬‬ ‫جامعه شناسی نام های تاریخ اسالم‬ ‫این اواخر‪ ،‬چاپ تازه ای از کتاب «تاریخ االسالم» ذهبی‬ ‫(متوفی ‪ )748‬نشر یافته که دو جلد ان فهرست است و پانزده‬ ‫جلد دیگر متن‪ .‬جمعا هفده مجلد‪ ،‬به جای ان چاپ قبلی که‬ ‫متجاوز از پنجاه مجلد بود و هر مجلدی فهرس��ت های ویژه‬ ‫خود را داش��ت‪ .‬چاپ حاضر ب رای مراجعه دم دستی راحت تر‬ ‫است و جای کمتری را در کتابخانه‪ ،‬اشغال م ی کند‪ .‬انچه در‬ ‫چاپ حاضر بیشتر جلب توجه کرد و این یادداشت را بیشتر‬ ‫ب رای همان نکته م ی خواهم بنویسم‪ ،‬این است که فهرست‬ ‫اعالم این چاپ‪ ،‬شاید یکی از جامع ترین و متنوع ترین اسناد‬ ‫در مطالعه نامگذاری اشخاص در قلمرو پهناور جهان اسالم تا‬ ‫قرن هشتم‪ ،‬یعنی عصر مولف باشد‪ .‬قرن هشتم این امتیاز را‬ ‫دارد که قرن پس از حمله تاتار است و یک مرحله بسیار مهم‬ ‫از تاریخ و تمدن و فرهنگ جهان اسالم را ‪ ،‬از اغاز تا پایان ان‬ ‫در خود اینگی م ی کند‪ .‬وقتی به فهرست اعالم این کتاب نگاه‬ ‫م ی کردم‪ ،‬به فکرم رسید که به یکی از دانشجویان دوره دکترای‬ ‫تمدن ای ران و اسالم یا رشته تاریخ دانشگاه ته ران توصیه کنم‬ ‫که رس��اله دکترای خود را اختصاص دهد به تحلیل صوری و‬ ‫معنوی نام های موجود در این کتاب‪.‬‬ ‫ذهبی به راستی م ّورخ اسالم است و در یک دوره پهناور‬ ‫و عظیم و متنوع از تمدن اسالمی‪ ،‬به مدت هشت قرن‪ ،‬اعالم‬ ‫جهان اسالم را در کتاب خویش ثبت کرده است؛ چه در ضمن‬ ‫وقایع و چه در شرح حال ها‪.‬‬ ‫در این کتاب‪ ،‬جمع انبوهی از مردم مسلمان‪ ،‬از اقالیم‬ ‫متنوع و مذاهب و ف��رق گوناگون در پهنه گس��ترده ای که‬ ‫ی از اس��یا و افریقا و حتی اروپا را‬ ‫جغ رافیای ان بخش عظیم ‬ ‫تشکیل م ی دهد‪ ،‬نام و یادش��ان م ی اید و از رهگذر فهرست‬ ‫جامعی که در این چاپ ب رای ان فراهم امده اس��ت‪ ،‬م ی توان‬ ‫هزاران نکته باریک تر از مو را تحلیل و بررسی کرد‪.‬‬ ‫مثال اینکه اگر نامگذاری به نام خلفای راشدین در جهان‬ ‫اس�لام رایج بوده است‪ ،‬در مجموع کس��انی از دانشمندان و‬ ‫بزرگان که به نام این چهار فرد نامگذاری شده اند‪ ،‬تسمیه چند‬ ‫تن به نام خلیفه اول و چند تن به نام خلیفه دوم و چند تن به‬ ‫نام خلیفه سوم یا چهارم است؟‬ ‫من در یک نگاه سرسری و بس��یار تورقی متوجه شدم‬ ‫که نامگذاری دانشمندان اس�لام به نام ابوبکر‪ ،‬عتیق‪33 ،‬تن‬ ‫و به نام عمر ‪ 480‬تن و به نام عثم��ان ‪ 240‬تن و به نام علی‬ ‫علی ه السالم ‪ 1500‬تن است که نش��ان م ی دهد نامگذاری به‬ ‫ی از نامگذاری به‬ ‫نام ان س��ه فرد دیگر‪ ،‬روی هم‪ ،‬ب رابر نیم�� ‬ ‫نام علی(ع) است‪ .‬انچه بیش��تر مرا به نوشتن این یادداشت‬ ‫وادار کرد‪ ،‬این بود که وقتی انبوه جمعیت جهان اس�لام به‬ ‫نام مبارک امام عل ی بن اب ی طالب این گونه شیفتگی از خود‬ ‫نش��ان م ی دهد که نامگذاری به نام عل��ی‪ ،‬دو ب رابر مجموع‬ ‫نامگذاری ها به نام ان س��ه فرد دیگر است‪ ،‬این یک گزینش‬ ‫تاریخی است که هیچ کس در ان نم ی توانسته دخالت داشته‬ ‫باشد‪ ،‬نوعی رای گیری اجتماعی و تاریخی در جهت محبوبیت‬ ‫بالمنازع اوست و من در این لحظه به هیچ روی قصد ورود به‬ ‫مجادالت مذهبی و دینی را ندارم و هرگز اهل ورود به این گونه‬ ‫مباحث نبوده ام نه در نوشته هایم و نه در کالس های درسم‪.‬‬ ‫اگر نوعی ضرورت بحث نبود‪ ،‬از تصریح به این نکته نیز پرهیز‬ ‫می کردم؛ اما مقصود من چیزی دیگر است و ان اینکه یاداور‬ ‫شوم همیشه قلب تاریخ در سمت و سوی خاص خود م ی تپد‬ ‫و نس ل های پ ی در پی گزینش های خود را ارائه م ی دهند‪.‬‬ ‫انبوه بیش��ماری از مردم‪ ،‬نام فرزندان خ��ود را «علی»‬ ‫م ی گذارن��د و در عین ح��ال‪ ،‬ادم هایی هم بوده اند که اس��م‬ ‫بچه هایشان را «معاویه» بگذارند‪ .‬در همین فهرست‪ ،‬ما به‬ ‫چندین نفر معاویه برخورد م ی کنیم‪ .‬م ی خواهم این نکته را‬ ‫یاداور شوم که نارواترین حرف ها را وقتی شما در عرصه جامعه‬ ‫و تاریخ عرضه کنید‪ّ ،‬‬ ‫اقل قلیلی ممکن است ان را بپذیرند و‬ ‫دلبستگی به ان نش��ان دهند؛ اما هیچ گاه اکثریت جامعه و‬ ‫تاریخ به طرف ان گونه حرف ها‪ ،‬تمایل نشان نم ی دهد‪ .‬گویی‬ ‫ب رای «حرف های کژ» به گفته حضرت موالنا‪ ،‬باید خریداری‪،‬‬ ‫گرچه اندک‪ ،‬وجود داشته باشد‪ .‬ان گونه که «کفش های کژ»‬ ‫ب رای «پاهای کژ» است‪ ،‬به عبارت دیگر‪ ،‬همیشه پاهای کژی‬ ‫وجود دارد که نیاز به کفش کژ دارد‪ ،‬ذوق ها و سلیقه های کژی‬ ‫هم هست که خریدار حرف های مهمل و شعرهای ب ی معنی و‬ ‫مدرنیسم قلاّ بی است‪ .‬از نظر موالنا‪ ،‬حرف حسابی که بشریت‬ ‫شیفته ان است و به تعبیر او «کالم پاک»‪ ،‬در «دل های کور»‬ ‫نم ی تواند وارد شود‪ ،‬بر عکس «فسون دیو» در «دل های کژ»‬ ‫جای خود را م ی شناسد‪:‬‬ ‫پس کالم پاک در دل های کور‬ ‫م ی نپاید م ی رود تا اصل نور‬ ‫و ان فسون دیو در دل های کژ‬ ‫م ی رود چون کفش کژ در پای کژ‬ ‫بگذریم‪ ،‬این حاشیه هم قدری طوالنی شد‪ ،‬ولی یاداوری‬ ‫ان تاکیدی بر ان س��خن حض��رت موالناس��ت که چگونه‬ ‫«فسون دیو» در دل های ان گونه مردمان جای م ی گیرد که‬ ‫پای کژ در کفش کژ‪ .‬اگر بش��ود که این نام ها را به کامپیوتر‬ ‫بدهند و با شیوه کامپیوتری انها را تجزیه و طبقه بندی کنند‪،‬‬ ‫بسیار کار درخش��انی خواهد بود‪ .‬به انبوهی از پرسش های‬ ‫تاریخی و مدنی و فرهنگی م ی توان پاس��خ داد که جز از این‬ ‫رهگذر‪ ،‬راهی ب رای پاس��خ به انها وجود ندارد‪ُ .‬ح س��ن چنین‬ ‫پژوهشی در این اس��ت که هی چ کس‪ ،‬جز حقیقت تاریخ‪ ،‬در‬ ‫شکل گیری داده های ان‪ ،‬دخالت ندارد و نیازی هم به نظارت‬ ‫سازمان ملل متحد نیست؛ اینکه چرا فالن نام بیشتر از فالن‬ ‫نام مورد توجه خانواده ها بوده اس��ت یا اینکه چ��را در حدود‬ ‫جغ رافیایی فالن ناحیه‪ ،‬فالن نام بیشتر از نام های دیگر است؟‬ ‫در مقابل متجاوز از هزار و پانصد تن از دانشمندان که به‬ ‫نام «علی»‪ ،‬در این کتاب امده اند‪ ،‬ما با سی و دو تن با معاویه‬ ‫هم رو به رو م ی ش��ویم‪ .‬با تصوری که ما از این ش��خصیت‬ ‫تاریخی داریم‪ ،‬همین سی و دو تن هم مایه اعجاب است که‬ ‫چطور ممکن است کسی اسم فرزندش را معاویه بگذارد‪ ،‬اما‪:‬‬ ‫ان فسون دیو در دل های کژ‬ ‫م ی رود چون کفش کژ در پای کژ‬ ‫ادم ها منافع ن��ژادی و قبیل��ه ای خودش��ان را در ب رابر‬ ‫حقیقت‪ ،‬هرگ��ز فراموش نم ی کنند‪ ،‬باید تام��ل کرد که این‬ ‫‪32‬تن معاویه از کجا پیدا شده اند؟ اوال از تاملی که من کردم‪،‬‬ ‫متوجه شدم که حتی یک تن از این سی و دو معاویه در پهنه‬ ‫ای ران بزرگ نامگذاری نشده است و اعم اغلب انها برخاسته از‬ ‫جغ رافیای شام اند؛ یعنی پایتخت امویان و نسب ت های ایشان‪:‬‬ ‫نوشت افزار و سرنوشت یک نسل‬ ‫مردم چه محصوالت فرهنگی را می خرند؟‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫واحدهای عرضه محصول فرهنگی‪ ،‬در یک سطح کاالی‬ ‫غیرمجاز ارائ��ه نم ی کردند و خ��ود دارای طبقه بندی های‬ ‫خاصی در این باره بودند که بررس��ی ان خارج از مجال این‬ ‫یادداشت است)‪.‬‬ ‫ب رای رفع مش��کل‪ ،‬چاره و توصیه اصل��ی‪ ،‬جذاب تر‬ ‫کردن نحوه عرضه محصوالت فرهنگی بود‪ ،‬بدین نحو که‬ ‫ب رای انها بازاریابی بهتری ص��ورت بگیرد‪ ،‬تبلیغ تلویزیونی‬ ‫داشته باش��ند‪ ،‬پوس��ترهایی درباره ش��ان منتش��ر شود و‬ ‫بس��ته بندی محصوالت نیز متنوع گردد‪ .‬این سیاس��ت در‬ ‫طیف وسیع و گس��ترده ای به کار گرفته شد‪ ،‬اما عمال (جز‬ ‫بازه زمانی کوتاهی) ب��ازار را از خود متاثر نک��رد و دوباره با‬ ‫وجود حضور ده ه��ا کاالی فرهنگی ش��کیل ای رانی‪ ،‬بازهم‬ ‫محتواهای غیرمجاز فروش گسترده شان را حفظ کردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫سیاس��ت معموال ام��ری انتزاعی و مجرد نیس��ت‬ ‫و سیاس��ت گذار ناچار از بررس��ی روندها و رویه هاس��ت تا‬ ‫بدیل ه��ای سیاس��تی مختلف را نس��بت ب��ه موضوعی‬ ‫مش��خص‪ ،‬شناس��ایی کند‪ ،‬انها را با ش��رایط تطبیق‬ ‫دهد و خط مش ی هایی را به اجرا برس��اند‪ .‬از این منظر‬ ‫فرایندی‪ ،‬هر سیاس��تی بای��د تابع��ی از اقتضائات و‬ ‫امکانات اجرای ی سازی باش��د و در واقع‪ ،‬عقالنیتی که‬ ‫علت اتخ��اذ ان خط مش��ی را توضیح م ی ده��د‪ ،‬باید‬ ‫بتواند حصول اهداف یا رفع مساله را نیز تضمین کند‪.‬‬ ‫توسعه استفاده از نوشت افزارهای ای رانی‪ ،‬یکی از انبوه‬ ‫سیاست های فرهنگ ی ای است که به تناسب فصل اغاز‬ ‫به کار مدارس مورد توجه بیشتری قرار گرفته و اکنون‬ ‫که تجلی بیرونی پیدا کرده‪ ،‬بیشتر م ی شود درباره کم‬ ‫و کیف ان گفت وگو کرد‪.‬‬ ‫اول؛ این مس��اله (یعنی لزوم داشتن نوشت افزار‬ ‫ای رانی)‪ ،‬چرا مورد توجه قرار گرفته اس��ت؟ در حقیقت‬ ‫سوال این است که چرا این مس��اله‪« ،‬مساله» شده و‬ ‫باید ب رای ان راه ح��ل داد‪ .‬ایا نگرانی از اس��ی ب پذیری‬ ‫فرهنگ خودی در ب رابر تهاجم غربی علت این توجه بوده یا‬ ‫اصل ترویج و نشر و حفظ فرهنگ اسالمی است؟ ایا صرفا‬ ‫چاپ تصاویر مبت��ذل روی دفتر های ‪ 40‬ب��رگ و صد برگ‪،‬‬ ‫مشکل ساز شده یا تبلیغ ش��خصی ت ها و قهرمانان خیالی‬ ‫غی رای ران��ی و تاثیر انها ب��ر مخاطبان خردس��ال و کودک؟‬ ‫به دیگر سخن اگر بخواهیم اصل مس��اله را واکاوی کنیم‪،‬‬ ‫احتماال نگرانی ان بوده که بچه های م��ا‪ ،‬با دیدن و به کار‬ ‫بردن و اس��تفاده کردن لوازم التحریری که حاوی تصاویر و‬ ‫نقوشی خاص و کاذب اند‪ ،‬منحرف ش��وند و به راه ناصواب‬ ‫بیفتند؛ اولین راه حل یا سیاس��تی که در این زمینه به نظر‬ ‫م ی رس��د‪ ،‬همانا زدودن و پاک ک��ردن ان نق��وش‪ ،‬از روی‬ ‫دفترمش��ق ها و به دنبال جایگزین سازی شان با نمونه های‬ ‫مطلوب وطنی است‪ .‬این فرایندی است که به وقوع پیوسته‬ ‫س�وم؛ تغییر طرح و رنگ و ش��کل ی��ک محصول‬ ‫ب مشتری موثر است ‪ ،‬اما هنگام ی که‬ ‫فرهنگی‪ ،‬حتما در جذ ‬ ‫خریدار جلوی پیش��خوان یک فروش��گاه بزرگ ایس��تاده ‬ ‫اس��ت و در می��ان ان��واع و اقس��ام پودرهای ش��وینده‪ ،‬با‬ ‫قیمت ه��ا و حجم هایی تقریب��ا ب رابر‪ ،‬قص��د انتخاب دارد‪،‬‬ ‫چه عاملی انتخ��اب او را تعیین م ی کند؟ ایا جز این اس��ت‬ ‫که خاطره‪ ،‬احساس یا اعتماد به «خوبی» جنس مورد نظر‪،‬‬ ‫مش��وق محوری در «خرید» به ش��مار م ی رود و این مفهوم‬ ‫ذهنی نیز یا ماحصل تاثیر گرفت��ن از تبلیغات (محیطی‪،‬‬ ‫تلویزیونی‪ ،‬فردی و‪ )...‬است یا ناشی از کاربرد پیشینی‪ ،‬که‬ ‫در این حالت هم علت اولیه خرید کاال و امتحان کردن ان‪،‬‬ ‫همان اصل پذیرش تبلیغات است‪ .‬در واقع‪« ،‬نمود» اخرین‬ ‫مرحله و عین ی شده ترین الیه فرهنگ است و اگرچه در رفت‬ ‫و برگشتی دائمی با باورها و هنجارهاست‪ ،‬اما منتزع از انها‬ ‫نیس��ت و خرید در الیه ای دیگر‪ ،‬تصمیم س��ازی م ی شود؛‬ ‫فرهنگ در جه��ان اجتماعی ک��ه افراد م ی زین��د‪ ،‬معنادار‬ ‫م ی شود و بدون ارجاع به ان جهان‪ ،‬نم ی شود سیاستگذاری ‬ ‫فرهنگی کارامد و راهگش��ا داش��ت‪ .‬به دیگر س��خن‪،‬‬ ‫نوشت افزار ای رانی‪ ،‬اگر فاقد تصاویر مخرب و نامطلوب‬ ‫باشد‪ ،‬فقط یک نمود ظاهری را اصالح کرده و ب راساس‬ ‫یک خواس��ته بیرونی‪ ،‬در فرد ب رای خرید ایجاد انگیزه‬ ‫م ی کند؛ ف��رد وقتی ک��ه لوازم التحریر حاوی اش��کال‬ ‫مرتبط با باب اس��فنجی‪ ،‬بن تن و‪ ...‬را انتخاب م ی کند‪،‬‬ ‫در واقع می��ان جهان ذهنی و عین ی اش ُپل زده اس��ت‬ ‫و چون ده ها بار این برنامه ها را در رسانه های تصویری‬ ‫دیده‪ ،‬با دوس��تانش در این باره گفت وگو کرده و ناشی‬ ‫از تش��به به انها‪ ،‬زندگ ی اش را (حتی در سطوحی خُ رد‬ ‫و جزئی) رق��م زده‪ ،‬تصمیم م ی گی��رد چنین کاالهایی‬ ‫را بخرد‪ .‬اما چنی��ن رابطه ای می��ان ارش کمان گیر و‬ ‫رستم و‪ ...‬برقرار نیست و حتی مختار نیز به دلیل سطح‬ ‫سنی و محتوایی متفاوتش‪ ،‬توانایی قرارگرفتن در این‬ ‫رده را ندارد؛ البته «شکرستان» را م ی شود در این میانه‬ ‫استثنا کرد و باتوجه به درون ی شدن رابطه میان کنشگران و‬ ‫محتوا در این زمینه‪ ،‬امید ان را داشت که نوشت افزار مرتبط‬ ‫با این انیمیشن‪ ،‬اقبال و توجه عمومی را به خود جلب کند‪.‬‬ ‫شناس��ایی و اخذ سیاست درس��ت در قبال امور فرهنگی‪،‬‬ ‫پیچیده ت��ر و غامض تر از ان اس��ت که در ظاه��ر به نظر‬ ‫م ی رسد و همین اسان گیری هاست که شبکه فعالی ت های‬ ‫گس��ترده و متعدد صورت گرفته در جه��ت اصالح فرهنگ‬ ‫را در کش��ور‪ ،‬در بیش��تر موارد با ناکامی و دش��واری مواجه‬ ‫م ی کند‪ .‬تولید نوشت افزار ای رانی‪ ،‬یک حلقه از ده ها بخش‬ ‫فراگیرسازی درون گرایی ب رای رفع مشکالت است و نه تما ِم‬ ‫ان و نباید تصور کرد پس از این مرحله (که اجرای ان الزام ی ‬ ‫است)‪ ،‬مشکل حل ش��ده و تهاجم به فرهنگ‪ ،‬پایان یافته‪،‬‬ ‫چراکه سرنوشت چندین نسل به ان گره خورده است‪g .‬‬ ‫نـقدونظر‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫و حاال شاهد نتایجش هستیم‪.‬‬ ‫دوم؛ حدود دو دهه قبل در حالی موسسه رسانه های‬ ‫تصویری ارش��اد‪ ،‬با ه��دف عرضه محتوای مناس��ب ب رای‬ ‫ش��بکه خانگی نمایش فیل��م در ای ران راه اندازی ش��د که‬ ‫هنوز مقوله اس��تفاده قانونی از ویدئو در کش��ور حل نشده‬ ‫بود (موضوعی که ت��ا امروز نیز ت��داوم دارد)‪ .‬در ان زمان‪ ،‬از‬ ‫تولیدات و محصوالت این شبکه چندان استقبالی نم ی شد‬ ‫و واحدهای عرضه کنن��ده محصوالت فرهنگ��ی مجاز در‬ ‫سراس��ر کش��ور‪ ،‬به پاتوق و پایگاهی ب رای عرضه فیلم ها‬ ‫و سی دی های غیرمجاز و خارج از ش��بکه مبدل شده و در‬ ‫واقع س��وداوری اصل ی ش��ان در این بخش بود (البته همه‬ ‫تیمی‪ ،‬کندی‪ ،‬حلبی‪ ،‬کوفی‪ ،‬شامی‪ ،‬دمشقی‪ ،‬حمصی و امثال‬ ‫ان اس��ت که حکایت از تعصب های جغ رافیایی و قبیله ای‬ ‫عرب دارد‪ .‬بسیاری از اینها اشکارا نسبت اموی دارند (سه نفر و‬ ‫صراحتا در همین فهرست) انهای دیگر هم که اموی بودنشان‬ ‫اشکار نیست‪ ،‬اگر بررسی شوند‪ ،‬ب ی گمان اعم اغلب شان تبار‬ ‫اموی یا عرب متعصب در قبیله خاص اس��ت و هرگز از روی‬ ‫ایمان و انسانیت نامگذاری نش��ده اند‪( ».‬تمام شد نقل ما از‬ ‫مقاله اس��تاد‪ .‬این مقاله ابتدا در روزنامه اطالعات منتشر شد‪.‬‬ ‫ب رای دسترسی به ان به پایگاه مجازی کتابخانه تخصصی‬ ‫تاریخ اسالم و ای ران مراجعه کنید)‬ ‫فکر م ی کنم نثر شیوا و سلیس استاد شفیعی کدکنی‬ ‫بسیار رساتر از این قلم شکسته من رس��انده باشد؛ منظور و‬ ‫مقصود ما را در این مقاله و پاسخ این سوال را که پیروز واقعی‬ ‫که بود؟ علی (ع)بود یا دیگران؟ ‪g‬‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست‬ ‫نظامی هابایدسیاسترا‬ ‫بشناسند‬ ‫رابطه سپاه و دولت ها‬ ‫گفت وگوباعباسعلی‬ ‫منصوری ارانی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫سیاست‬ ‫روزگار جدید‬ ‫سپاه و دولت‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫چرا روحانی به جمع پاسداران رفت و فلسفه سخنان او چه بود؟‬ ‫مثلث رابطه سپاه و دولت های مخلتف را بررسی می کند‬ ‫‪36‬‬ ‫می خواستندسپاه‬ ‫راپادگانیزهکنند‬ ‫روحانیازتوانسپاه‬ ‫مطلعاست‬ ‫گفت وگو با پرویز سروری‬ ‫گفت وگویمثلثبااسماعیلکوثری‬ ‫سخنان حسن روحانی درباره‬ ‫روابط دول�ت و س�پاه نمایانگر اغاز‬ ‫فص�ل جدیدی اس�ت ک�ه می تواند‬ ‫پایان�ی ب�ر حاش�یه های چند س�ال‬ ‫گذشته باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫???‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست‬ ‫«یک روز من در مدرس��ه علوی ایستاده بودم‪ ،‬بزرگانی‬ ‫مانند اقای «خامنه ای»‪« ،‬هاشمی»‪« ،‬مطهری«‪« ،‬بهشتی»‬ ‫و «مفتح» از جلسه ش��ورای انقالب امدند و مرا صدا کردند و‬ ‫گفتند‪ ،‬امام حکم تشکیل سپاه را زیر نظر دولت موقت به اقای‬ ‫الهوتی داده اس��ت و تو هم به انجا برو‪ .‬مکانش هم پادگان‬ ‫عباس اباد بود که عالوه بر محل لجس��تیک نیروی زمینی‬ ‫ارتش‪ ،‬محل فرماندهی نظامی حکومت طاغوت هم بود‪.‬‬ ‫من به انجا رفتم که عده ای هم نشس��ته بودند‪ .‬گفتم‬ ‫من از طرف ش��ورای انقالب به اینجا امده ام که در این ستاد‬ ‫باشم‪ .‬یک کاغذ ‪ A4‬برداشتم و روی ان نوشتم؛ سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی تش��کیل ش��د‪.‬اول از همه هم نام خودم را‬ ‫نوشتم و سپس برگه را در اختیار سایرین گذاشتم‪.‬‬ ‫همانجا بود که ش��ورای فرمانده��ی را انتخاب کردیم‬ ‫و اقای «دانش اش��تیانی» که از دوس��تان نزدیک ش��هید‬ ‫«رجایی» بود و بعد اس��تاندار فارس ش��د را فرمانده کردیم‪.‬‬ ‫من هم مسئول تدارکات ش��دم‪ .‬به زور از اقای «یزدی» اداره‬ ‫چهارم ساواک س��ابق را گرفتیم و با این شورای فرماندهی‪،‬‬ ‫سپاه را تشکیل دادیم‪ .‬حکم تشکیل سپاه را امام دادند‪ .‬اما ما‬ ‫خودمان‪ ،‬خودمان را انتخاب کردیم‪ .‬ما در سپاه بودیم و مردم‬ ‫خبر م ی داند که مثال اسلحه در خانه ای از نظام اباد وجود دارد‬ ‫تا م ی رسیدیم م ی دیدیم که گروهی از طرف محمد منتظری‬ ‫امده اند و دارند اسلحه ها را جمع م ی کنند‪ .‬م ی پرسیدیم از کجا‬ ‫امده اید؟ م ی گفتند که ما خودمان در دانشگاه سپاه داریم که‬ ‫نامش «پاس��ا» اس��ت‪ .‬جای دیگر گروه دیگری م ی امدند و‬ ‫م ی گفتند که از طرف ابوشریف هستیم و در پادگان جمشیدیه‬ ‫سپاه درست م ی کنیم‪ .‬در جای دیگر هم بچه هایی از سازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی که تازه تشکیل شده بود همین‬ ‫اقدامات را انجام م ی دادند‪.‬‬ ‫یک روز محم��د منتظ��ری‪ ،‬بروجردی و ابوش��ریف را‬ ‫خواس��تم و گفتم ما حکم امام را ب رای س��پاه داریم‪ ،‬شما چه‬ ‫دارید؟ منتظری گف��ت‪« :‬من با اقای بهش��تی ارتباط دارم‪».‬‬ ‫ابوش��ریف گفت‪« :‬من با اقای موس��وی اردبیلی در ارتباط‬ ‫هستم‪ ».‬سازمان مجاهدین هم گفت‪« :‬ما با ایت اهلل راستی‬ ‫در ارتباطیم‪ ».‬به انها گفتم اینجا س��پاه است و باید بیایید تا‬ ‫ادغام شویم‪ .‬به انها گفتم اگر قبول نکنید ابتدا شما سه نفر‬ ‫را م ی کشم و بعد خودم را (البته به شوخی و جدی گفتم)‪ .‬در‬ ‫نهایت توافق کردیم و از هر کدام از این مجموعه ها‪ ،‬سه نفر‬ ‫انتخاب شدند و به پادگان جمشیدیه رفتیم‪ .‬من همان شب‬ ‫به اقای رفس��نجانی اطالع دادم و موضوع در شورای انقالب‬ ‫مطرح شد که اقای هاشم ی رفسنجانی مامور نظارت بر این‬ ‫اقدام شد‪ .‬چند روز جلسه گذاش��تیم و سپاه جدید را تشکیل‬ ‫دادیم که ورود شهید کالهدوز‪ ،‬ابوشریف‪ ،‬محمدزاده و جواد‬ ‫منصوری هم به سپاه در این مقطع صورت گرفت‪ .‬فرمانده این‬ ‫سپاه جدید‪ ،‬جواد منصوری بود و من مجددا مسئول تدارکات‬ ‫شدم و ترکیب ش��ورای فرماندهی جدید را به شورای انقالب‬ ‫انتقال دادیم‪ .‬هفته ای یک شب هم بعد از ساعت ‪ 12‬با دکتر‬ ‫یزدی جلسه م ی گذاشتیم تا مشکالت سپاه را حل کنیم‪ .‬اما‬ ‫انها توجه نم ی کردند‪ ،‬دولت موقت نم ی خواس��ت سپاه این‬ ‫باش��د‪ ،‬زی را فرمان امام با خواس��ت انها تعارض داشت‪ .‬یک‬ ‫روز من و خانم «دباغ» و تعدادی دیگر از ب رادران سپاهی نزد‬ ‫امام در قم رفتیم و مشکالتمان با دولت موقت را خدمت امام‬ ‫عرض کردیم‪ .‬امام گفتند‪« :‬چه کار باید کرد؟» گفتیم که اگر‬ ‫سپاه زیر نظر شورای انقالب باشد بهتر است‪ .‬ایشان گفتند‪:‬‬ ‫«سپاه باید با شورای انقالب باشد‪ ».‬بعد از ان به این شورا رفتم‬ ‫و گفتم از این ساعت به بعد سپاه زیر نظر شماست‪ .‬اسامی را‬ ‫به شورای انقالب دادیم و انها احکام فرماندهی صادر کردند‪.‬‬ ‫دوم اردیبهشت این اتفاق افتاد که مرحوم بهشتی احکام ما را‬ ‫در محل سپاه قرائت کردند و به ما دادند‪».‬‬ ‫این روایت تاریخی‪ ،‬خالص��ه ای از چگونگی پیدایش‬ ‫سپاه است که محسن رفی ق دوست ان را نقل کرده است‪.‬‬ ‫یک گروه نظامی کوچک که حاال تبدیل به نهادی بزرگ‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪38‬‬ ‫و استوار شده است‪ .‬جنگ مهمی را پشت سر گذاشته و روزگار‬ ‫متفاوتی را نیز در سال های پس از جنگ تجربه کرده است‪.‬‬ ‫سپاه و روسای جمهور‬ ‫حاال که بیش از ‪ 35‬س��ال از پیروزی انقالب م ی گذرد‬ ‫سپاه پاس��داران حضور در دوران یک رئی س جمهور جدید را‬ ‫تجربه م ی کند؛ رئی س جمهوری که در تازه ترین اظهارنظرش‬ ‫شاید برخالف انتظار برخی افراد و طی ف ها‪ ،‬شفاف و صریح از‬ ‫تمایلش ب رای ایجاد رابطه خوب و تنگاتنگ با سپاه سخن به‬ ‫میان اورده است؛ سخنانی که از ان به عنوان مقدمه ای ب رای‬ ‫اغاز یک دوره خوب تعامل سپاه و دولت یاد شده است‪.‬‬ ‫اما واقعیت این است که سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫در دوره سه رئی س جمهور پیشین روزهای متفاوتی را سپری‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫یک نهاد مهم و تاثی ر گذار در جمهوری اسالمی که پس‬ ‫از جنگ به جهت اینکه تنها ماهیت نظامی نداش��ت و البته‬ ‫مسئولی ت هایی از جنس پاس��داری انقالب را برعهده داشت‬ ‫با بازخوردهایی البته با شکل و شمایل متفاوتی مواجه شد‪.‬‬ ‫اما س��پاه پس از جنگ در حوزه نظامی خالصه نشد و‬ ‫پس از پذیرش قطعنامه ‪ ،598‬فرمان مقام معظم رهبری در ‪23‬‬ ‫اذر ماه ‪ 68‬مبنی بر حضور سپاه در عرصه بازسازی کشور صادر‬ ‫ش��د‪ .‬به بیان دیگر انچه رخ داد حضور سپاه در فعالی ت های‬ ‫اقتصادی و عمرانی کشور بود‪ .‬چهار سال بعد هم دستورالعمل‬ ‫قانونی در ‪ 24‬بهمن ‪ 72‬با تائید و تصویب رهبر فرزانه انقالب‬ ‫ب رای ورود س��پاه به عرصه س��ازندگی و محرومیت زدایی در‬ ‫کشور صادر شد‪.‬‬ ‫این دو رویداد در زمان دو دولت اکبر هاشم ی رفسجانی‬ ‫بود‪ .‬او خود در ان دوران با س��پاه ارتباطی نزدیک داشت و به‬ ‫جهت رابطه تنگاتنگش با فرماندهان سپاهی در دوران جنگ‬ ‫توانسته بود حالتی تعاملی میان دولت و سپاه پدید اورد‪.‬‬ ‫یک اتف��اق در ان دوران تش��کیل قرارگاه س��ازندگی‬ ‫خاتم االنبیاء ب��ود‪ .‬قرارگاه س��ازندگی خاتم االنبی��اء پس از‬ ‫پایان جنگ هشت س��اله و با حکم محسن رضایی تشکیل‬ ‫ش��د‪ .‬هدف از تاس��یس ان «اب رس��انی‪ ،‬صدور نفت و گاز‪،‬‬ ‫پروژه های سدسازی‪ ،‬انتقال اب و نیرو و راه سازی» اعالم شد‪.‬‬ ‫محس��ن رضایی اولین فرمانده قرارگاه ب��ود که با همکاری‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬بنیان قرارگاه را گذاشت‪ .‬همان موقع وی‬ ‫قرارگاه را با عنوان اختصاری «قرب» نام نهاد‪.‬‬ ‫این سراغازی ب رای همکاری دولت و سپاه شد‪ .‬بسیاری‬ ‫هنوز از دوران دولت های هاشمی به عنوان روزگار خوب تعامل‬ ‫سپاه و دولت در سازندگی یاد م ی کنند‪ .‬روابط دولت و سپاه در‬ ‫دوران هاشمی رفسنجانی تقریبا بدون حاشیه پیش م ی رفت‪.‬‬ ‫ورود چپ ها به قدرت؛ اغازی برای حاشیه ها‬ ‫اما روابط دولت با س��پاه با رفتن هاشم ی رفسنجانی از‬ ‫پاستور دستخوش تغیی راتی شد‪ .‬حاال سپاه و دولت اصالحات‬ ‫با هم کمترین تجانس سیاسی و فرهنگی را داشتند‪.‬‬ ‫چپ های ت��ازه به قدرت رس��یده حض��ور اجتماعی و‬ ‫سیاسی س��پاه را بر نم ی تابیدند و معتقد بودند پاسداران تنها‬ ‫باید در عرصه نظامی فعال باشند‪.‬‬ ‫سپاه ی ها هم البته با مشی سکوالر فرهنگی و اجتماعی‬ ‫و روحیه سازش��کارانه بی ن المللی چپ ها سازگاری نداشتند‪.‬‬ ‫همزمان با روی کار امدن سی د محمد خاتمی‪ ،‬محسن رضایی‬ ‫هم لباس نظامی را به کناری گذاشت و اینده ای دیگر را ب رای‬ ‫خود متصور شد‪ .‬حاال دوره فرماندهی رحیم صفوی فرا رسیده‬ ‫بود‪ .‬اصالح طلبان و پاس��داران دوران پ ر حاشی ه ای را در پیش‬ ‫داشتند‪.‬‬ ‫اختالف ها از نحوه نگاه به مسائل فرهنگی و بی ن المللی‬ ‫اغاز ش��د‪ .‬رس��انه ها و ش��خصی ت های اصالح طلب به نقد‬ ‫تند و تیز اظهارات ش��خصی ت های س��پاه در مورد مسائل‬ ‫مورد اخت�لاف م ی پرداختند‪ .‬در یک��ی از مهمترین رویدادها‬ ‫رحیم صفوی در یک سخنرانی در دومین سال فرماندهی خود‬ ‫در شهر قم دیدگاه هایش را در مورد مسائل بی ن المللی و نحوه‬ ‫مواجهه ای ران بیان م ی کند‪ .‬ط ولی نم ی کشد که این سخنان به‬ ‫تیتر نخست رسانه های اصالح طلب البته همراه با اعتراض و‬ ‫تحریف تبدیل م ی شود؛ تحولی که موجب پی دایش رویکردی‬ ‫جدید در رابطه دولت و سپاه شد‪.‬‬ ‫رحیم صفوی ان ماجرا را چنین روایت م ی کند‪« :‬در ان‬ ‫سخنرانی بنده گفتم که در حال حاضر جنگ‪ ،‬فرهنگی است‬ ‫و ما با زبان فرهنگی باید به س��راغ دشمنان برویم و این زبان‬ ‫فرهنگی مثل شمشیر ماست که روزنامه‪‎‬های همسو با دولت‬ ‫مانند ای ران‪ ،‬سالم و جامعه خواستند با هجوم به سپاه پاسداران‪،‬‬ ‫فرمانده و خود سپاه را تضعیف کنند‪ .‬ب رای اولین بار اینجا بیان‬ ‫م ی‪‎‬کنم که در یکی از جلسات شورای عالی امنیت ملی که در‬ ‫همان هفته اول بعد از سخنرانی اینجانب تشکیل شد‪ ،‬به سراغ‬ ‫رئی س‪‎‬جمهور وقت رفتم و از ایشان خ واستم جلوی روزنامه‪‎‬های‬ ‫دولتی را بگیرد و گفتم که بنده به‪‎‬عنوان سرباز مدتی فرمانده‬ ‫سپاه هستم و ممکن است بعد از مدتی فرد دیگری جایگزینم‬ ‫شود و اینکه با حمالت متعدد تبلیغاتی سبب تضعیف سپاه‬ ‫ش��وید‪ ،‬تضعیف س��پاه منجر به تضعیف امنیت ملی ای ران‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ .‬ش��ما به‪‎‬عنوان رئی س‪‎‬جمهور باید جلوی این کار را‬ ‫بگیرید‪ .‬ولی رئی س‪‎‬جمهور وقت گفتند که از این کار جلوگیری‬ ‫نم ی‪‎‬کنم زی را شما در سخنرانی خود به نقد بنده نیز پرداخته‪‎‬اید‬ ‫و بحث گفتمان را مطرح کردید که به ایشان گفتم ایا شما متن‬ ‫کامل سخنان بنده را مطالعه کرده‪‎‬اید؟ بعد به این نکته اشاره‬ ‫کردم که در سخنرانی خود گفته‪‎‬ام که با گفتمان‪ ،‬جلوی حمله‬ ‫امریکا و اسرائیل را نم ی‪‎‬توان گرفت و اساسا انها ب رای تهاجم‬ ‫به ای ران منتظر گفتمان نم ی‪‎‬شوند که در نهایت اقای خاتمی‬ ‫قبول نکردند و گفتند بنده هم به انها بگویم قبول نم ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫در پاسخ به ایشان اظهار داشتم که شما باالخره رئی س‪‎‬جمهور‬ ‫این مملکت هستید‪ ،‬ایش��ان پاس��خ دادند حرف من را انها‬ ‫گوش نم ی‪‎‬کنند و بنده با ناراحتی به ایشان گفتم که من ادامه‬ ‫خواهم داد‪ .‬هفته بعد نیز در مسجد دانشگاه ته ران گفتم که‬ ‫وقایع اخیر باعث شده که مارهای سمی از النه بیرون بیایند‬ ‫تا با انها برخورد شود‪ .‬در اینجا باید به این نکته نیز اشاره کرد‬ ‫که عامل اصلی مس��ائل اتفاق افتاده در این خصوص اقای‬ ‫محمدعلی ابطح��ی‪ ،‬رئی س دفتر وق��ت رئی س‪‎‬جمهور بود‪.‬‬ ‫او ماجرا را پش��تیبانی م ی‪‎‬کرد و البته روزنامه سالم و جامعه‬ ‫نیز موثر بودند و در خصوص خبر ایرنا نیز از اقای وردی‪‎‬نژاد‪،‬‬ ‫مدیرعامل وقت خبرگزاری جمهوری اسالمی که از دوستان ما‬ ‫و سردار سپاه پاسداران بود علت را جویا شدیم که ایشان گفتند‬ ‫اقای ابطحی به ما گفت که این کار را انجام دهیم‪ .‬بنده نیز‬ ‫شخصا هیچ‪‎‬وقت از اقای ابطحی خوشم نیامده و هیچ‪‎‬وقت‬ ‫نیز با ایشان دست نم ی‪‎‬دادم‪».‬‬ ‫روابط سپاه پاسداران و سه دولت هاشمی‪ ،‬خاتمی و احمدی نژاد با فراز و نشیب های فراوانی مواجه بوده است‬ ‫اغتشاشات که ادامه یافت‪ ،‬سپاه تصمیم به ورود به ماجرا‬ ‫گرفت‪ .‬تصمیمی که خیلی سخت و البته در مقابل مقاومت‬ ‫دولت اصالحات اتخاذ شد‪ .‬رحیم صفوی در بیان انچه رخ داد‪،‬‬ ‫چنین م ی گوید‪« :‬تقریبا پنج یا ش��ش روز بود که از فتنه ‪18‬‬ ‫تیر م ی‪‎‬گذشت و ما در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی که‬ ‫دکتر حسن روحانی دبیری ان را برعهده داشت اظهار داشتیم‬ ‫که نیروی انتظامی دیگر خسته شده و نم ی‪‎‬تواند ادامه دهد‏‪،‬‬ ‫چون پنج‪ ،‬شش روز است که انها ته ران را به اتش کشیده‪‎‬اند‬ ‫و باید دیگر سپاه پاسداران و بسیج وارد عرصه شوند که وزیر‬ ‫کشور وقت مخالفت کرد‪ .‬این در صورتی بود که امنیت ته ران‬ ‫برعهده سپاه پاسداران است و حتی گفت‪‎‬وگوی تندی هم بین‬ ‫اینجانب و وزیر کشور صورت گرفت که در نهایت با مصوبه‬ ‫حضرت اقا سپاه و بسیج وارد عرصه شد و بدون تی راندازی و‬ ‫تلفات انسانی ظرف چند ساعت ماجرا را تمام کرد‪ .‬در خاطرم‬ ‫هست که بعضی از استان‪‎‬ها در اعتراض به فتنه ضدانقالب‬ ‫قصد راهپیمایی داشتند که وزیر کشور وقت به استانداری‪‎‬ها‬ ‫دستور داده بود که اجازه راهپیمایی صادر نشود‪».‬‬ ‫از کوی دانشگاه تا پایان دولت اصالحات‬ ‫پس از ماجراهای کوی دانش��گاه‪ ،‬رابطه دولت و سپاه‬ ‫همچنان با فرا زو نشیب همراه بود‪ .‬اتفاقات عجیب و غریب در‬ ‫دولت اصالحات گویا تمامی نداشت؛ از قتل های زنجیره ای تا‬ ‫ترور سعید حجاریان‪ .‬هر چه بود در عرصه سیاست و فرهنگ‬ ‫سپاه و اصالح طلبان تا اخر با هم نساختند‪ .‬در بخش اقتصاد‬ ‫وقتی سی د محمد خاتمی از پاس��تور رفت جایگزینش‬ ‫محمود احمدی ن��ژاد بود؛ ف��ردی که در ان دوره بیش��ترین‬ ‫نزدیکی را با اصولگرایان و پاس��داران داش��ت‪ .‬حاال به جای‬ ‫یک دولت سکوالر‪ ،‬یک دولت ارزشمدار و نزدیک به گفتمان‬ ‫مورد نظر جامعه ارزشی بر س��ر کار بود‪ .‬چنین شد که روابط‬ ‫خوبی میان دولت و سپاه برقرار شد؛ چیزی شبیه رابطه سپاه‬ ‫و دولت سازندگی‪.‬‬ ‫در فرهنگ‪ ،‬هم نظری وجود داشت‪ .‬در دیپلماسی نگاه‬ ‫سازش��کارانه جای خود را به دیپلماسی تهاجمی داده بود‪ .‬در‬ ‫عرصه سیاست داخلی هم بیش��ترین تجانس به وجود امده‬ ‫بود‪ .‬مخالفان و منتقدان احمدی نژاد و س��پاه تقریبا مشترک‬ ‫بودند‪ .‬روزهای خوب روابط دولت و سپاه همچنان ادامه داشت‪.‬‬ ‫اما احمدی نژاد از اواخر دولت نهم دیگ��ر همان احمدی نژاد‬ ‫پیشین نبود‪ .‬او تغییر کرده بود‪ .‬در فرهنگ لیب رال شده بود‪،‬‬ ‫ی اعتقادی نداشت‬ ‫در دیپلماسی دیگر خیلی به رویکرد تهاجم ‬ ‫و از همه مهمتر در عرصه سیاست داخلی خود به موضوعی‬ ‫مورد انتقاد ب رای اصولگرایان تبدیل شده بود؛ روابط تعاملی‬ ‫تبدیل به انتقادهای متعدد شد‪ .‬حاال احمدی نژاد خود شخصا‬ ‫وارد ماجرا شده و گاه و بیگاه اعتراضاتی را مطرح م ی کرد و در‬ ‫مواردی فعالی ت های سپاه را زیرسوال م ی برد‪.‬‬ ‫احمدی ن��ژاد در جری��ان همایش مس��ئوالن «قرارگاه‬ ‫سازندگی س��پاه» که با حضور مقامات ارشد سپاه برگزارشده‬ ‫بود‪ ،‬سپاهیان را مورد خطاب قرار داد و با اشاره به اینکه دولت‬ ‫با تشکیل س��ازمانی به نام «اموال دولت» با فروش امالک‬ ‫و زمی ن های خود کسب درامد کرده اس��ت از سپاه پاسداران‬ ‫خواست تا ب رای تامین مخارج و کسب درامد برخی از امالک‬ ‫و اراضی تحت اختیارش را به فروش برساند‪.‬‬ ‫این س��خنان رئیس دولت موجی از انتقادات را س��بب‬ ‫شد‪ .‬محمدرضا یزدی‪ ،‬معاون حقوقی سپاه در واکنش به این‬ ‫اظهارات عنوان کرد‪« :‬بسیاری از زمی ن هایی که در اختیار سپاه‬ ‫قرار دارد به دلیل نداشتن سند «مدعیان زیادی» پیدا کرده و‬ ‫دولت باید نسبت به صدور سند ب رای این زمی ن ها اقدام کند‪».‬‬ ‫اس��ماعیل کوثری‪ ،‬فرمانده پیشین س��پاه با انتقاد از‬ ‫این س��خنان رئی س جمهور گفت‪« :‬مشخص نیست اقای‬ ‫احمدی نژاد بر حس��ب چه اطالعاتی گفته که س��پاه اموال‬ ‫راکدی دارد که باید انها را واگذار کند‪ .‬گرچه من شش‪ ،‬هفت‬ ‫سال است که از سپاه جدا شده ام اما بعید م ی دانم‪ ،‬سپاه اموال‬ ‫راکدی داشته باشد‪».‬‬ ‫کوثری در ادامه به حمایت های سپاه از دولت اشاره کرد‬ ‫سیاست‬ ‫سپاه و پایان ماجرای کوی دانشگاه‬ ‫احمدی نژاد؛ از روزهای خوب تا روزهای تلخ‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫این اما تنها مساله در مورد سپاه و دولت نبود‪ .‬انتقادها و‬ ‫مواجهه ها ادامه داشت‪ .‬تا اینکه ماجراهای ‪ 18‬تیر ‪ 78‬پدید امد‪.‬‬ ‫رویدادی که فقط منحصر به اعتراضات دانشجویی و سیاسی‬ ‫نبود و در نگاهی جامع تر م ی ش��د ریش��ه هایی از اختالفات‬ ‫چهره های تندرو اصالح طلب با حاکمیت را در ان یافت‪.‬‬ ‫حاال سپاه که در هویتش پاس��داری از انقالب تعریف‬ ‫شده بود‪ ،‬مقابل این ماجرا قرار گرفته بود‪ .‬اغتشاش ها هر روز‬ ‫گسترده تر م ی شد و اراده ای از سوی دولت ب رای پایان دادن به‬ ‫ماجرا دیده نم ی شد‪ .‬حال انکه به گفته بسیاری از مسئوالن‬ ‫به خوبی م ی ش��د رد پای برخی چهره ه��ای دولتی را هم در‬ ‫گس��ترش اعتراضات دید‪ .‬رحیم صفوی چند سال پس از ان‬ ‫ماجرا ها گفت‪« :‬به‪‎‬نظر بنده برخ��ی از عناصری که در دولت‬ ‫و مجلس اصالحات بوده‪‎‬اند‪ ،‬از ماج��رای ‪ 18‬تیرماه حمایت‬ ‫م ی‪‎‬کردند‪ .‬از این اغتش��اش‪‎‬گران به‪‎‬طور خاص عناصری در‬ ‫وزارت کشور و وزارت علوم افرادی بودند که نم ی‪‎‬خواهم اسم‬ ‫ببرم‪ ،‬حتی در ان زمان انها حمله به‪‎‬سمت بیت رهبری را نیز‬ ‫ی ب رای انها دادیم که خیلی شکننده‬ ‫مطرح کردند و ما پیغام ‬ ‫بود‪ .‬به هر جهت ب رای بنده به‪‎‬عنوان فرمانده کل سپاه ب راساس‬ ‫اطالعاتی که داشتیم برخی از مس��ئوالن دولتی در ان زمان‬ ‫ی اغتشاش بودند‪».‬‬ ‫حام ‬ ‫سه روز بعد از ‪ 18‬تیر ‪ 24‬فرمانده سپاه نامه ای محرمانه به‬ ‫رئی س جمهور وقت م ی نویسند؛ نامه ای با امضای چهره های‬ ‫سرش��ناس س��پاه‪ .‬در ان نامه چنین امده بود‪« :‬جناب اقای‬ ‫رئی س جمهور! امروز وقتی چهره رهبر معظم انقالب را دیدیم‪،‬‬ ‫مرگ خودمان را از خداوند طلب کردیم‪ ،‬چون که کتف هایمان‬ ‫بسته است و خار در چشم و استخوان در گلو باید ناظر پژمرده‬ ‫شدن نهالی باش��یم که حاصل ‪ 14‬قرن سیلی و زجر شیعه‬ ‫اسالم اس��ت‪ .‬جناب اقای خاتمی! ش��ما خوب م ی دانید‪ ،‬در‬ ‫عین توانمندی به خاطر مصلحت اندیشی دوستان ناتوانیم‪،‬‬ ‫چه کسی است که نداند امروز منافقین و معاندین دسته دسته‬ ‫به نام دانشجو به صف این معرکه م ی پیوندند و خودی های‬ ‫کینه جو و منفعت طلب کوته نظر اتش بیار ان شده اند و ب رای‬ ‫تهییج ان‪ ،‬از هر سخن و نوش��ته ای دریغ نم ی کنند؟ جناب‬ ‫اقای خاتمی! تا کی با اش��ک بنگریم و خون دل بخوریم و‬ ‫با هرج و مرج و توهین‪ ،‬تمرین دموکراس��ی کنیم و به قیمت‬ ‫از دست رفتن نظام‪ ،‬صبر انقالبی داشته باشیم؟ جناب اقای‬ ‫رئی س جمهور! هزاران خانواده ش��هید و جانب��از و رزمنده به‬ ‫شما رای دادند که رای انها مدال سینه شماست‪ .‬انها از شما‬ ‫انتظار برخورد منصفانه با این مسائل را دارند و ما امروز رد پای‬ ‫دشمن را در این حوادث به خوبی م ی بینیم و قهقهه مستانه را‬ ‫م ی شنویم‪ .‬امروز را دریابید که فردا خیلی دیر است و پشیمانی‬ ‫فردا غی ر قابل جب ران است‪ .‬سی د بزرگوار! به سخنرانی به ظاهر‬ ‫دوستان و خودی ها در جمع دانشجویان بنگرید‪ ،‬ایا همه ان‬ ‫گفته ها تشویق و ترغیب به هر جو مرج و قانون شکنی نیست؟‬ ‫ایا معنای سال امام همین بود؟ ایا به همین صورت م ی توان‬ ‫می راث گرانبهای او را حفظ کرد و ایا ب ی توجهی تعداد اندکی‬ ‫به نام حزب اهلل‪ ،‬مجوزی است ب رای شکستن سر هر متدین‬ ‫و هتک حرمت ان؟‬ ‫جناب اقای خاتمی! رسانه ها و رادیوهای دنیا را بنگرید‪،‬‬ ‫ایا صدای دف و دهل انها به گوش نم ی رس��د؟ جناب اقای‬ ‫رئی س جمهور! اگر امروز تصمیم انقالبی نگیرید و رس��الت‬ ‫اس�لامی و ملی خودتان را عمل نکنید‪ ،‬ف��ردا ان قد ر دیر و‬ ‫غی ر قابل جب ران است که قابل تصور نیست‪ .‬در پایان با کمال‬ ‫احترام و عالقه به حضرت عالی اعالم م ی داریم کاسه صبرمان‬ ‫به پایان رسیده اس��ت و تحمل بیش از ان را در صورت عدم‬ ‫رسیدگی‪ ،‬بر خود جایز نم ی دانیم‪ .‬فرماندهان و خدمتگزاران‬ ‫ملت ش��ریف ای ران در دوران دفاع مقدس‪ :‬غالمعلی رشید –‬ ‫عزیز جعفری ‪ -‬محمدباقر قالیباف ‪ -‬قاسم سلیمانی ‪ -‬جعفر‬ ‫اس��دی ‪ -‬احمد کاظم ی ‪ -‬محمد کوثری ‪ -‬اس��داهلل ناصح‬ ‫– محمد باقری ‪ -‬غالمرضا محرابی ‪ -‬عب دالحمید رئوف ی نژاد‬ ‫ نورعلی شوشتری ‪ -‬دکتر علی احمدیان ‪ -‬احمد غالمپور‬‫ یعقوب زهدی – نب ی اهلل رودکی ‪ -‬علی فدوی ‪ -‬غالمرضا‬‫جاللی ‪ -‬امین شریعتی ‪ -‬حسین همدانی ‪ -‬اسماعیل قاانی‬ ‫‪ -‬علی فضلی ‪ -‬علی زاهدی ‪ -‬مرتضی قربانی‪».‬‬ ‫اما همکاری ها ادامه داش��ت‪ .‬وزرای تکنوکرات‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫عمرانی همچنان به رسم سال های دولت سازندگی با سپاه‬ ‫تعامل داشتند‪ .‬روزگار در قدرت ماندن اصالح طلبان رو به پایان‬ ‫بود‪ .‬انها ابتدا از پارلمان و بعد از دولت رفتند‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫و اظهار داشت‪« :‬سپاه پاسداران در این سال ها از هیچ کمکی‬ ‫نسبت به دولت دریغ نکرده و در موقع حساس تشکیل دولت‬ ‫افراد کارامد و تاثیرگذاری را به احمدی نژاد معرفی کرد که به‬ ‫گواه همه از نیرو ها و مدی ران کارامد و موفق دولت بودند‪ .‬با این‬ ‫وجود هیچ وقت ندانستیم که چرا و با چه استداللی نیروهای‬ ‫معرف ی شده توس��ط س��پاه را کنار گذاش��تند تا هم دولت از‬ ‫توانمندیشان محروم شود و هم این شائبه منطبق با واقعیت‬ ‫به وجود اید که اقای رئی س جمهوری کمترین تمایلی ب رای‬ ‫تعامل با سپاه و نیروهای این نهاد ندارد‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس در ارتباط با انگیزه احمدی نژاد ب رای‬ ‫رویارویی با سپاه معتقد اس��ت‪« :‬باید از خودشان این سوال‬ ‫را بپرسید‪ .‬تاکید م ی کنم که س��پاه تا انجایی که بنده مطلع‬ ‫هستم‪ ،‬دست احمدی نژاد را خیلی جا ها گرفته است‪ .‬اما ایشان‬ ‫جواب خوبی را با بدی دادند و همیشه طوری برخورد کردند که‬ ‫ب رای هی چ کس قابل قبول نبود‪ .‬به هر حال لجاجت دولتی که‬ ‫عنوان اصولگرایی را یدک م ی کشد با سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اسالمی امری بود که پی ش بین ی اش دشوار به نظر م ی رسید‪.‬‬ ‫سپاه از همان هفته های اول چهارساله دوم دولت نسبت به‬ ‫این مساله که دیگر با احمدی نژاد و دولتش هم رای نیست‪،‬‬ ‫اگاهی پی دا کرد‪».‬‬ ‫ای��ن انتق��ادات محم��ود احمدی ن��ژاد را مجب��ور به‬ ‫عقب نش��ینی نک��رد و او در جریان «همای��ش تخصصی‬ ‫راهبردهای نوین در پیشگیری و مبارزه با قاچاق کاال و ارز» بار‬ ‫دیگر فعالی ت های اقتصادی سپاه را مورد انتقادات قرار داد و‬ ‫گفت‪« :‬باید همه مرزهای غیرقانونی ب رای هر سازمان‪ ،‬نهاد و‬ ‫دستگاهی که باشد‪ ،‬بسته شود‪ ،‬اگر کاالیی امنیتی‪ ،‬اطالعاتی‬ ‫و دفاعی است انها هم م ی توانند از مرز قانونی وارد شوند‪ ،‬هیچ‬ ‫وزارتخانه ای حق ندارد اسکله یا مرزی خارج از کنترل گمرک‬ ‫داشته باشد‪ .‬ممکن اس��ت کاالیی از پرداخت عوارض معاف‬ ‫باشد که اش��کال ندارد چون قانون اس��ت؛ اما معن ی اش این‬ ‫نیست که نباید ثبت شود‪».‬‬ ‫سرلشکر محمدعلی جعفری‪ ،‬فرمانده کل سپاه واکنش‬ ‫نشان داده و این صحب ت ها را انحرافی دانست‪« :‬این بحثی‬ ‫انحرافی است که توسط افرادی که به نظر ما ذی نفع هستند‪،‬‬ ‫مطرح م ی ش��ود‪ .‬این افراد با مطرح کردن چنین بحث هایی‪،‬‬ ‫قصد دارند توجه دولت و دس��تگاه های دیگ��ر را از جایی که‬ ‫قاچاق اصلی کاال اتفاق م ی افتد‪ ،‬منح��رف کنند‪ .‬نیروهای‬ ‫مس��لح به طور طبیعی به دلیل وضعیت نظام��ی که دارند‪،‬‬ ‫اسکله هایی نظامی در اختیارشان است که در انها هیچ وقت‬ ‫ث تبادل کاال صورت نم ی گیرد و این مسائل صحب ت های‬ ‫بح ‬ ‫انحرافی است که مطرح م ی کنند‪».‬‬ ‫محمود احمدی نژاد که گویی حمایت های مش��فقانه‬ ‫سپاه را از یاد برده بود‪ ،‬زمانی دیگر مدعی دخالت سپاه در امور‬ ‫سیاسی و مشخصا انتخابات شد‪.‬‬ ‫وی دی ماه سال گذشته در نشس��ت رسانه ای تلویحا‬ ‫نماینده ولی فقیه در س��پاه پاس��داران را خطاب ق��رار داد و‬ ‫گفت‪« :‬هرک��س بخواهد م��ردم را مدیریت کند‪ ،‬م��ردم او را‬ ‫مدیریت م ی کنن��د‪ ».‬این س��خن رئی س جمهور اش��اره به‬ ‫سخنان حجت االسالم علی س��عیدی‪ ،‬نماینده ول ی فقیه در‬ ‫سپاه داشت که روز قبل از این نشست‪ ،‬ادعای دخالت سپاه در‬ ‫انتخابات را فاقد سند دانسته و عنوان کرده بود‪« :‬وظیفه ذاتی‬ ‫سپاه‪ ،‬مهندسی معقول و منطقی انتخابات است‪ .‬سپاه تنها‬ ‫چارچوب ها و معیارها را تبیین م ی کند و این به معنای دخالت‬ ‫در انتخابات نیس��ت‪ ».‬محمود احمدی نژاد چندی بعد و در‬ ‫سیاست‬ ‫حسن روحانی در جمع فرماندهان سپاه‪:‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫از سپاه می خواهم بخشی از بار دولت‬ ‫را بر دوش بگیرد‬ ‫فرماندهان و مس��ئوالن س��پاه طی دو هفته گذشته‬ ‫گردهم جمع شدند تا بیستمین مجمع سراسری فرماندهان‬ ‫این تشکل نظامی ‪ -‬انقالبی را تشکیل دهند‪.‬‬ ‫در شرایط حس��اس منطقه و جهان که حتی برگزاری‬ ‫مراسم ختم والده مکرمه سردار سلیمانی از اهمیت ویژه ای‬ ‫برخوردار ش��ده و در بین رس��انه های جهان بازتاب وسیعی‬ ‫پیدا م ی کند‏‪ ،‬گردهمایی سراس��ری فرماندهان سپاه بیش از‬ ‫س��ال های قبل مورد توجه قرار گرفت‪ .‬به عالوه این اولین‬ ‫بار بود که حجت االس�لام روحانی به عن��وان رئی س جمهور‬ ‫در این مراسم ش��رکت کرده و به عنوان سخنران دیدگاه ها و‬ ‫مواضعش را مطرح و همچنین از س��پاه درخواست کرد تا در‬ ‫پروژه های بزرگ و ملی دولت را یاری کنند‪ .‬رئی س جمهور در‬ ‫جمع فرماندهان عالی رتبه سپاه خطاب به انان گفت‪« :‬به عنوان‬ ‫رئی س جمهور از شما م ی خواهم در بخش های اقتصادی با در‬ ‫دست گرفتن پروژه های ملی و در حوزه مبارزه با فساد اقتصادی‬ ‫و مبارزه با قاچاق کاال به یاری دولت بشتابید که به طور قطع‬ ‫مردم اثارش را خواهند دید‪ ».‬سردار عزیز جعفری نیز در پاسخ‬ ‫ی را ب رای‬ ‫به رئی س جمهور گفت‪« :‬سپاه امادگی انجام هر اقدام ‬ ‫حل مشکالت اقتصادی و معیشتی مردم دارد‪».‬‬ ‫این گردهمایی با سخنرانی سردار عزیز جعفری اغاز شد‪.‬‬ ‫سردار جعفری با بررسی تحوالت منطقه در رابطه با موضوع‬ ‫س��وریه گفت‪« :‬شکس��ت طرح حمله نظامی دش��منان به‬ ‫سوریه‪ ،‬تازه ترین مورد ناکامی انان در مقابل انقالب اسالمی‬ ‫است‪ ».‬فرمانده کل سپاه این سخنرانی را این طور اغاز کرد‪:‬‬ ‫«انقالب اسالمی در بعد خارجی ش��رایط بسیار خوبی دارد و‬ ‫مستمرا شاهد شکس ت های پی در پی استکبار در ب رابر جبهه‬ ‫مقاومت هستیم و شاهدیم که در فلسطی ن اشغالی‪ ،‬ع راق و‬ ‫لبنان جبهه مقاومت انقالب اسالمی کوبنده به راه خود ادامه‬ ‫م ی دهد‪».‬‬ ‫جعفری افزود‪« :‬اخرین شکس��ت دشمن و استکبار در‬ ‫ب رابر مقاومت در س��وریه بود که این توطئه که م ی خواستند‬ ‫دخالت نظامی کنند به شکس��ت خورد و برنامه اصلی انها‬ ‫مانند سایر ب رنامه هایش��ان ناکام ماند‪ .‬این در حالی است که‬ ‫دشمن گفته بود اگر نتوانیم به س��وریه دست پیدا کنیم‪ ،‬به‬ ‫ای ران هم نم ی توانیم دس��ت یابیم‪ ».‬وی با بیان اینکه نکته‬ ‫دیگر بعد خارجی انقالب اسالمی تدبیر مقام معظم رهبری‬ ‫مبنی بر ایجاد تمدن اسالمی است‪ ،‬گفت‪« :‬انقالب اسالمی‬ ‫فقط به فکر نان و اب و مسکن ای رانیان نیست‪ ،‬بلکه به فکر‬ ‫همه مسلمانان جهان است و ما در حال ساختن یک تمدن‬ ‫اسالمی با اراده و کمک خداوند هستیم‪ ».‬فرمانده کل سپاه‬ ‫روحانی از سپاه برای رفع بالی قاچاق کاال کمک خواست و گفت‪« :‬از سپاه‬ ‫می خواهیم بخشی از بار دولت و البته نظام را بر دوش بگیرد‪».‬‬ ‫‪40‬‬ ‫جریان یک مصاحبه زنده در رسانه ملی بر اینکه انتخابات باید‬ ‫«ازاد» برگزار شود تاکید کرد و گفت‪« :‬در مسائلی که اختالف‬ ‫هست و هر کس یک گوشه را م ی کشد‪ ،‬حرف اخر را باید ملت‬ ‫بزند‪ .‬ملت باید در انتخابات حرف اخر را بزند‪ .‬احدی هم نباید‬ ‫تاثیری در رای مردم بگ��ذارد‪ .‬بعضی فکر م ی کنند باید جای‬ ‫مردم تصمیم بگی رند‪».‬‬ ‫ماجرای دولت ی ها و سپاه در س��ال ‪ 91‬به همین نقطه‬ ‫محدود نشد و محمود احمدی نژاد در حاشیه یکی از جلسات‬ ‫اس��فندماه دولت مدعی دخالت این نه��اد در انتخابات نظام‬ ‫پزشکی شد‪« :‬نظام پزشکی یک نهاد صنفی است و متعلق‬ ‫به جامعه پزشکی و درمانی کشور اس��ت و نباید نهادهایی‬ ‫که مسئول نیس��تند در ان دخالت کنند‪ .‬نهادهای امنیتی‪،‬‬ ‫اطالعاتی سپاه و اطالعاتی غی ر سپاه نم ی توانند در ان دخالت‬ ‫کنند‪ ،‬این بد است‪ .‬این یک تش��کل جامعه پزشکی است و‬ ‫باید نمایندگان خودشان باش��ند تا بتوانند کارها را خودشان‬ ‫اصالح کنند‪ .‬باید گزارش این انتخابات بیاید و من در مورد ان‬ ‫تصمیم گیری کنم‪ ».‬سخنانی که باز هم واکنش مقامات ارشد‬ ‫سپاه را به دنبال داش��ت که در ضمن ان حضور سپاه در این‬ ‫انتخابات را تنها در چارچوب وظایف تعریف شده عنوان کردند‪.‬‬ ‫بیش��تر انتق��ادات از این س��و ب��ه جری��ان انحراف��ی‬ ‫باز م ی گشت‪ .‬سردار عزیز جعفری در اظهار نظری گفته بود‪:‬‬ ‫«جریان انحرافی امروز پشت سر برخی افراد محبوب در جریان‬ ‫اصولگرایی مواضع خود را دنبال م ی کند‪ .‬یکی از مهمترین‬ ‫تفاوت های این جریان و فتنه اینده با گذش��ته این است که‬ ‫جریان انحرافی جدید خودش را پش��ت ی��ک چهره موجه‪،‬‬ ‫مقبول و محبوب مردم پنهان کرده و البته اینکه چطور این‬ ‫اتفاق افتاده و چرا این شخصی ت های اصلی و محبوب اجازه‬ ‫به توان و قدرت دفاعی کشور اشاره کرد و تاکید کرد‪« :‬ایجاد‬ ‫قدرت بازدارندگی و توازن وحش��ت و خطر نکت��ه دیگر بعد‬ ‫خارجی سپاه است که باتوجه به توان و قدرت دفاعی کشور‬ ‫شکل گرفته است‪».‬‬ ‫وی امنیت و ارامش مرزها را م��ورد توجه قرارداد و ادامه‬ ‫داد‪« :‬در دهه اخیر و بعد از حادثه ‪ 11‬سپتامبر شاهد ب رنامه ریزی‬ ‫گسترده امریکا در منطقه ب رای دامن زدن به تهدید نظامی علیه‬ ‫ای ران و کنترل انقالب اسالمی هستیم‪ ،‬اما امرورز شاهدیم که‬ ‫امریکای ی ها با تمام توان در مرزهای ای ران اسالمی اردو زده اند‬ ‫و به تعبیر خودشان ای ران را محاصره کردند اما هرگز نتوانستند‬ ‫تهدید نظامی علیه ای ران را حتی به زبان بیاورند و این همان‬ ‫توازن وحشت و خطر اس��ت که در راهبردهای اساسی سپاه‬ ‫مطرح است و این اقتدار در ابعاد مختلف دفاعی‪ ،‬امنیتی و سایر‬ ‫ابعاد اجتماعی به وجود امده است‪ ».‬جعفری در بخش دیگری‬ ‫از سخنانش تصریح کرد‪« :‬یکی از مسئوالن سازمان سیا در‬ ‫سال جاری طی شهادتنامه ای اعالم کرده بود که سپاه توانسته‬ ‫است در سال های اخیر خود را به س��طح مقابله راهبردی با‬ ‫دش��منانش مثل امریکا و اس��رائیل ارتقا دهد؛ عرصه هایی‬ ‫که ب رای امنیت امریکا یکی از تهدیدهای معتبر محس��وب‬ ‫م ی شود‪ .‬توانمندی و قدرت بازدارندگی که در مجموع نیروهای‬ ‫دفاعی و به ویژه سپاه وجود دارد چیزی جز لطف الهی نیست‬ ‫و این رعب را خداوند در دل دشمنان قرار داده است‪ ».‬فرمانده‬ ‫کل سپاه تاکید کرد‪« :‬دشمنان ما در همه عرصه های تهدید‬ ‫مشغول برنامه ریزی و توطئه علیه ای ران هستند و به صورت‬ ‫همزمان این تهدیدها را در همه عرصه ها اجرا م ی کنند‪ ،‬مانند‬ ‫فتنه ‪ ،88‬شبیخون فرهنگی‪ ،‬جنگ های اطالعاتی و سایبری‬ ‫سردار عزیز جعفری در پاسخ به رئیس جمهور گفت‪« :‬سپاه امادگی انجام هر‬ ‫ی را برای حل مشکالت اقتصادی و معیشتی مردم دارد‪».‬‬ ‫اقدام ‬ ‫م ی دهند جریان باطل از انها سوءاس��تفاده کنند نیز طبیعی‬ ‫نبوده و یک موضوع خارج از روال است‪».‬‬ ‫سردار جعفری در پاسخ به این سوال که با این تفاسیر‬ ‫چطور برخی جریانات انحرافی در داخل کش��ور‪ ،‬ریش��ه این‬ ‫خیزش ها را امریکایی‪ -‬اس��رائیلی دانسته و به جای استفاده‬ ‫از واژه «بیداری اس�لامی» بر لفظ «بیداری انسانی» تاکید‬ ‫دارند‪ ،‬با بیان اینکه فهم و درک صحیح از مسیر درست انقالب‬ ‫و توجه ب��ه پیامدها و نتایج ان ب رای کس��انی که در مس��یر‬ ‫انقالب نیستند‪ ،‬قابل فهم نیس��ت‪ ،‬گفته بود‪« :‬تنها کسی‬ ‫که از جنس انقالب اسالمی باش��د م ی تواند مباحث مربوط‬ ‫به ان را درک کند‪.‬‬ ‫جریان انحرافی یعنی کسانی که از مسیر اصولگرایی‬ ‫منحرف ش��دند و البته ما تعارف م ی کنیم که به انها جریان‬ ‫انحرافی م ی گوییم ام��ا هرچه جلوتر م ی روی��م و زاویه این‬ ‫انحراف با مسیر اصلی انقالب بیش��تر م ی شود‪ ،‬عمق این‬ ‫شکاف نمایان تر خواهد شد و همین باعث م ی شود که انها از‬ ‫درک صحیح انقالب و پیامدهای ان در سطح منطقه عاجز‬ ‫باشند‪».‬‬ ‫فرمانده کل س��پاه همچنین در تاریخ ‪ ۱۶‬اردیبهشت‬ ‫‪ ۱۳۹۱‬در مراسم گرامی داشت هفته عقیدتی ‪ -‬سیاسی در سپاه‬ ‫که در دانشگاه امام حسی ن (ع) برگزار ش��د‪ ،‬چنین گفته بود‪:‬‬ ‫«سال ها از بیانات و انتظاراتی که مقام معظم رهبری از دولت‬ ‫و مسئولین نظام دارند و انها را بیان م ی کنند م ی گذرد در حالی‬ ‫که این امر محقق نم ی شود‪».‬‬ ‫پایان رسید‪ .‬حاال این حسن روحانی بود که راهی پاستور شده‬ ‫بود‪ .‬از همان ابتدا مهمترین مس��اله مورد توجه تحلیلگران‬ ‫نحوه مواجهه حسن روحانی با نهادهای موثر و مهم در ای ران‬ ‫بود‪ .‬مهمتر از همه اینکه او چه رویه ای را در ب رابر سپاه در پیش‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫«شایعاتی را که راجع به سپاه مطرح م ی شود اصال قبول‬ ‫ندارم‪ .‬م ی خواهند سپاه را رقیب مردم قرار دهند‪ ،‬اما سپاه رقیب‬ ‫مردم و بخش خصوصی نیست و پیمانکاری مثل پیمانکاران‬ ‫معمولی نیس��ت و نبوده است‪ .‬س��پاه امروز باید پروژه های‬ ‫ی که بخش خصوصی توان ان را ندارد برعهده بگیرد‪».‬‬ ‫مهم ‬ ‫این مهمترین بخش سخنان حسن روحانی در جمع سپاهیان‬ ‫در هفته گذشته بود‪.‬‬ ‫رئی س جمهور جدید سپاه را مافوق جریانات سیاسی و‬ ‫در کنار ملت دانس��ت و در کنار توصیه به سپاه ب رای مداخله‬ ‫نکردن در امر سیاست‪ُ ،‬مهر باطلی بر برخی انتقادات نسبت‬ ‫به حضور سپاه در عرصه اقتصادی زد و از انان خواست که در‬ ‫پروژه های بزرگ ملی‪ ،‬وارد عرصه شوند‪.‬‬ ‫رئی س جمهور در ادامه اظهاراتش با اشاره به اینکه امروز‬ ‫در ش��رایطی که اقتصاد ما هدف قرار گرفته است سپاه باید‬ ‫وارد عمل شود و سه‪ ،‬چهار پروژه بزرگ ملی را برعهده بگیرد‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬سپاه شرایط کشور و دولت را به خوبی م ی داند‪.‬‬ ‫سپاه همچنین توانمند است که در بحث مبارزه با فساد وارد‬ ‫شود و در مساله قاچاق کاال م ی تواند در کنار نیروی انتظامی‬ ‫ و اطالعات مفید باشد چون شرایط به نحوی است که سپاه‬ ‫باید کمک کند تا جلوی قاچاق کاال گرفته شود‪ ،‬چراکه این‬ ‫معضل به رشد اقتصادی و تولید ضربه وارد م ی کند‪ .‬به عنوان‬ ‫رئی س جمهور کشور از ش��ما عزیزان و مسئوالن م ی خواهم‬ ‫که وارد عمل ش��وید و کمک کنید تا اثار تحریم ها بر مردم‬ ‫کاهش یابد‪ ».‬این سخنان حسن روحانی حاال این تحلیل را‬ ‫به صورت غالب پدید اورده است؛ دولت جدید رسمی جدید را‬ ‫در پیش گرفته‪ .‬رسمی متفاوت از دولت گذشته‪.‬حسن روحانی‬ ‫در ش��رایطی که کش��ور در حالت خاص و ویژه ای به لحاظ‬ ‫اقتصادی قرار دارد به جای تقابل‪ ،‬راه تعامل ب رای پیش��رفت‬ ‫کشور را در پیش گرفته است‪ .‬باید با همین دید مثبت منتظر‬ ‫ماند و دید که رابطه سپاه و دولت در چهار سال اینده چگونه‬ ‫خواهد بود‪ .‬سپاه پاسداران نشان داده که اهل تعامل ب رای حل‬ ‫مشکالت کشور و مردم و پیشرفت ای ران اسالمی است و در‬ ‫این راه در کنار دولت قرار خواهد گرفت‪g .‬‬ ‫و غیره اما در اوج تهدیدات همه جانبه دشمن‪ ،‬شاهد ایستادگی‬ ‫و پایداری مقاومت در منطقه هستیم‪».‬‬ ‫جعفری در پایان با بیان اینکه در عرصه امنیتی شرایط‬ ‫بسیار مناسبی داریم ‪ ،‬گفت‪ « :‬البته در عرصه های اقتصادی‪،‬‬ ‫فرهنگی و سیاسی مش��کالتی وجود دارد که امیدواریم در‬ ‫س��ال جاری این مش��کالت به کمک دولت محترم تدبیر و‬ ‫امید رفع شود‪».‬‬ ‫م ی شود‪ .‬سپاه دارای سرمایه انسانی و سرمایه سخت افزاری و‬ ‫نرم افزاری نظامی است که این در ارتش ها و نیروهای مسلح‬ ‫دیگر کشورها هم وجود دارد‪ ،‬اما سپاه از اغاز دارای یک سرمایه‬ ‫بس��یار مهم معنوی و اجتماعی هم ب��ود‪ ».‬روحانی در ادامه‬ ‫سخنانش از سرمایه های معنوی س��پاه نام برد و خاط رنشان‬ ‫کرد‪« :‬سرمایه معنوی همان بود که در شب عملیات پاسداران‬ ‫قبل از انکه به نقشه نگاه کنند به خطوط زیارت عاشورا نگاه‬ ‫م ی کردند و قبل از انک��ه رمز عملیات را در ش��ب عملیات‬ ‫بیاموزند‪ ،‬یاحس��ین (ع) و یازه��را (س) را اموخت��ه بودند و به‬ ‫زبان جاری م ی کردند‪ .‬سرمایه معنوی سپاه به مفهوم ارتش‬ ‫ایدئولوژیک کش��ورهای ش��رقی نیس��ت‪ ،‬بلکه به معنای‬ ‫انگیزه های معنوی و دینی اس��ت که عمق ان تا ‪ 1400‬سال‬ ‫قبل و تا کنار سفره ای که یاران پیامبر(ص) در ان جای داشتند‬ ‫و صحرای نینوای حس��ی ن بن علی(ع) با ی��اران ب ی نظیرش‬ ‫م ی رود‪ ».‬روحانی با بیان اینکه س��رمایه معنوی سپاه تا کنار‬ ‫فرات و وفای قمر بن ی هاش��م(ع) عمق دارد‪ ،‬گفت ‪« :‬سرمایه‬ ‫معنوی سپاه همان است که او را محبوب دل ها قرار داده است‬ ‫که اگر ان سرمایه س��ایش یابد و اندکی مردم نسبت به ایثار‬ ‫این بهترین نیروی وفادار انقالب به تردید بیفتند سپاه دیگر ان‬ ‫سپاهی نیست که امام(ره) فرمود کاش من هم پاسدار بودم‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬سپاه با سرمایه معنوی اش که تا امروز حفظ‬ ‫کرده و تا پایان حفظ خواهد کرد یک برتری و امتیاز نس��بت‬ ‫به دیگر نیروهای مس��لح دارد‪ ».‬رئی س جمهور نیرو و قدرت‬ ‫واقعی سپاه را معنویت و خلوص عنوان و تاکید کرد ‪« :‬انچه‬ ‫باعث شده دشمن از سپاه بترسد هواپیما‪ ،‬موشک‪ ،‬زیردریایی‪،‬‬ ‫ناوچه‪ ،‬تانک و ادوات سپاه نیست چون اینها را ارتش های دیگر‬ ‫هم کم و بیش دارند‪ ،‬انچه دش��من از ان م ی ه راسد انگیزه‪،‬‬ ‫معنویت‪ ،‬خلوص و اتصال سپاه با خاندان رسالت و اهل بیت(ع)‬ ‫و اتصال جبهه سپاه به جبهه بدر و کربالست‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینکه امید بلند س��پاه را دش��من ندارد‪،‬‬ ‫گفت ‪« :‬این یک امتیاز بزرگ ب رای سپاه است و پاسداران‪ ،‬ان را‬ ‫حفظ کرده اند و البته باید ان را ارتقاء هم ببخشند زی را پاسداران‬ ‫تجربیات زیادی را در فراز و نشی ب های حوادث این سی و چند‬ ‫سال کسب کرده اند‪ ».‬رئی س جمهور با بیان اینکه سرمایه ویژه‬ ‫دیگر سپاه سرمایه اجتماعی است‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬یعنی سپاه‬ ‫در دل مردم و در کنار مردم است‪ .‬سپاه باید دژ مستحکم و پناه‬ ‫همه مردم اعم از مسلمان‪ ،‬غیرمسلمان‪ ،‬شیعه‪ ،‬غیرشیعه و‬ ‫شهری و روستایی باشد‪ .‬تمام مردم ای ران وقتی سپاه پاسداران‬ ‫یا یک پاسدار را م ی بینند باید احساس امنیت و ارامش کنند‪،‬‬ ‫یعنی تمام شهروندان بقا و استمرار حقوق شهروندی و حقوق‬ ‫مسلم جامعه اسالمی خودش��ان را در کنار نیروهای مسلح‬ ‫جمهوری اسالمی و به ویژه سپاه م ی بینند‪ ».‬وی با بیان اینکه‬ ‫سپاه زینت نظام است‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬امنیت توسط سپاه تامین‬ ‫م ی شود و سرمایه اجتماعی سپاه‪ ،‬بسیج ‪ 20‬میلیونی و چند‬ ‫ده میلیونی را ایجاد م ی کند‪».‬‬ ‫روحانی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه‬ ‫حضرت امام(ره) تاکید کردند که نیروهای مس��لح نباید وارد‬ ‫بازی های سیاس��ی ش��وند‪ ،‬گفت‪« :‬این‪ ،‬یعنی سپاه مافوق‬ ‫جریانات سیاسی است‪ ،‬نه در کنار و داخل جریانات سیاسی‪.‬‬ ‫پایگاه سپاه جایگاه کل مردم است و این را امام در زمان جنگ‬ ‫و از همان روز اول اعالم کردند که سپاه وارد بازی های سیاسی‬ ‫نشود چون سپاه باید متعلق به کل ملت ای ران باشد و اگر روزی‬ ‫نیاز به حضور همه مردم داریم‪ ،‬انچه باید همه مردم را به نام‬ ‫بسیج و زیر پرچم اسالم و کشور بیاورد‪ ،‬سپاه است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬اگر خدای ناک��رده روزی حادثه ای پیش‬ ‫اید‪ ،‬بسیج‪ ،‬اقلی ت های دینی و مذهبی را هم به حضور دعوت‬ ‫م ی کند و ه ر کس اماده دفاع از وطن اس��ت م ی اید‪ .‬بس��یج‬ ‫متعلق به همه است‪ ،‬نباید ان را ان قدر کوچک کنیم و نباید‬ ‫بگذاریم که ما را به کوچه تن��گ بب رند‪ .‬ما باید در میدان باز با‬ ‫دشمن مقابله کنیم‪ ».‬رئی س جمهور خاط رنشان کرد‪ « :‬امروز‬ ‫روز حساس منطقه و ای ران است و ان نیرویی که در خط مقدم‬ ‫اس��ت و در اولین صف در ب رابر تمام توطئه ها ایستاده و باید‬ ‫بایستد‪ ،‬سپاه پاسداران انقالب اسالمی است‪ .‬این حرف دل من‬ ‫است‪ ».‬وی افزود‪« :‬اولین قدم ما باید شناخت تهدیدات باشد‪.‬‬ ‫روحانی‪ ،‬سپاه و اینده پیش رو‬ ‫هر چه بود دوران احمدی نژاد با همه حاشی ه هایش به‬ ‫سیاست‬ ‫رئی س جمهور با بیان اینکه از سپاه م ی خواهیم بخشی‬ ‫از بار دولت و البته نظ��ام را بر دوش بگی��رد‪ ،‬گفت‪« :‬بنده با‬ ‫فرمانده کل سپاه صحبت کردم که سپاه در چند پروژه بزرگ‬ ‫ملی بار را بر دوش بگیرد‪ ».‬حجت االس�لام حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور اسالمی ای ران در مجمع ساالنه فرماندهان سپاه‬ ‫با اشاره به سالروز ‪ 31‬شهریور گفت‪« :‬سپاه نقش تاثیرگذاری در‬ ‫جهاد مقدس و در کنار بسیج بر عهده داشت؛ جبهه مقدسی‬ ‫که عزیزترین یاران انقالب فدای شرف‪ ،‬عزت و استقالل این‬ ‫مرز و بوم شدند‪ ».‬رئی س جمهور سپاه را فرزند انقالب خواند و‬ ‫افزود‪« :‬سپاهیان افتخار بزرگی بر دوش دارند و ان پاسدار بودن‬ ‫است که نه تنها پاس��دار مرز و بوم کشور بلکه «والحافظون‬ ‫لحدوداهلل» هستند‪ .‬سپاه پاس��داران فرزند انقالبی است که‬ ‫فاصله زمانی با پیروزی انقالب ندارد‪».‬‬ ‫روحان��ی ادام��ه داد‪« :‬از اولی��ن س��اعات پی��روزی‬ ‫انقالب اسالمی پاسداری‪ ،‬ایستادگی و جهاد ب رای حراست از‬ ‫انقالب اسالمی ش��کل گرفت که بعدا به نام سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی نامیده شد‪ .‬پاسداران ب رای استق رار انقالب از‬ ‫جان مایه گذاشتند و هر جا احساس خطر شد‪ ،‬سپاه در خط‬ ‫مقدم دفاع از انقالب حضور یافت‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تاکید کرد‪« :‬س��پاه ی��ک ارتش یا یک‬ ‫نیروی نظامی از انچه در سایر کش��ورها وجود دارد‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫سپاه که تشکیلش ب رای حراست و دفاع از انقالب اسالمی بود‬ ‫دو س��رمایه ویژه دارد که کمتر در نیروهای مسلح دیگر دیده‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫درخواست کمک دولت از سپاه‬ ‫روابط دولت با سپاه با‬ ‫رفتن هاشمی رفسنجانی‬ ‫از پاستور دستخوش‬ ‫تغییراتی شد‪ .‬حاال سپاه‬ ‫و دولت اصالحات با هم‬ ‫کمترین تجانس سیاسی‬ ‫و فرهنگی را داشتند‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫تهدیدات هر روز به شکلی عیان م ی شوند‪ .‬در ‪ 31‬شهریور ‪59‬‬ ‫با تجاوز دشمن به کشورمان تهدیدات عمدتا تهدیدات نظامی‬ ‫بود‪ ،‬بناب راین سپاه در ان زمان از یک نیروی امنیتی و انتظامی‪،‬‬ ‫ به یک نیروی نظامی شب ه کالسیک تبدیل شد‪ ».‬وی ادامه‬ ‫داد ‪« :‬پشت هر تهدید نظامی تهدید سیاسی وجود دارد و انها‬ ‫در ان زمان به دنبال تغییر اصل نظام بودند‪ .‬اما بعد که صدام‬ ‫می خواست به کویت حمله کند‪ ،‬شکل تهدید جور دیگری بود‬ ‫و صدام در نظر داشت با نفت کویت تبدیل به بزرگترین قدرت‬ ‫منطقه شود‪ .‬این در حالی بود که قبل از حمله ع راق به کویت‪،‬‬ ‫صدام در نامه ای به ای ران نوشته بود که ما و شما ‪ 800‬کیلومتر‬ ‫مرز مشترک داریم‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تاکید کرد‪« :‬وقتی در ان زمان این جمله‬ ‫را در شورای عالی امنیت بررسی کردیم‪ ،‬تفسیرهای مختلفی‬ ‫مطرح شد که یکی از انها این بود که ع راق م ی خواهد تا مرز‬ ‫عمان هم پیش برود‪ .‬این نشان م ی داد شکل تهدید فرق کرده‬ ‫است‪ .‬همچنین در حمله امریکا به افغانستان و ع راق‪ ،‬شکل‬ ‫تهدید جور دیگری بود و امروز هم که بحث حمله به سوریه‬ ‫مطرح است‪ ».‬روحانی گفت ‪« :‬بس��یار خط رناک است که در‬ ‫محاسبه و شکل تهدید خطا صورت بگیرد‪ .‬ما باید تهدید را به‬ ‫خوبی بشناسیم و بدانیم تهدید اولیه و اصلی کدام است و بعد‬ ‫ن ترسیم و استراتژی صحیحی‬ ‫ب رنامه درستی ب رای مقابله با ا ‬ ‫اتخاذ کنیم و در پایان ترس��یم درس��تی از پایان کار و هدف‬ ‫نهایی باتوجه به امکانات موجود داشته باشیم که شاهد بودیم‬ ‫امریکای ی ها در افغانستان و ع راق در این موارد دچار خطا شدند‬ ‫و در سوریه هم همی ن گونه است‪ ».‬رئی س جمهور با بیان اینکه‬ ‫سوریه یک مساله مهم ب رای کل منطقه است و شاید اثار ان‬ ‫جهانی باشد‪ ،‬گفت‪« :‬سوریه در نقطه حساس��ی قرار دارد و‬ ‫دعوا بر سر فرد رئی س جمهور یا طایفه نیست‪ .‬مساله باالتر‬ ‫است و ب رای همه ما روش��ن است که غرب ب رای کل منطقه‬ ‫ما تصمیمی دارد و منطقه ما را به شکل فعلی نم ی پسندد‪.‬‬ ‫این همان است که سبب شده انگلیس ی ها و فرانسوی ها پس‬ ‫از سال ها به منطقه ب ر گردند‪ ».‬وی خاط رنشان کرد‪« :‬بررسی‬ ‫شرایط لیبی‪ ،‬مصر‪ ،‬لبنان‪ ،‬فلس��طین‪ ،‬ع راق و سوریه نشان‬ ‫م ی دهد که غرب انها را در یک زنجیره ق��رار داده و به دنبال‬ ‫تقویت اس��رائیل و تضعیف جبهه مقاومت اس��ت‪ .‬مساله‬ ‫سوریه مساله سرنوشت یک منطقه بزرگ است‪ ،‬نه تنها یک‬ ‫کشور و ممکن است در شرایطی سرنوشت جهانی را هم رقم‬ ‫بزند‪ ».‬وی با بیان اینکه بهانه امریکا در خصوص سوریه سالح‬ ‫شیمیایی است‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬البته نظر جمهوری اسالمی‬ ‫همیش��ه روش��ن بوده و ما با سالح کش��تار جمعی مخالف‬ ‫بوده ایم‪ .‬اما اشتباه غرب این است که فکر م ی کند جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران به دنبال فرصت یافتن ب رای سلطه نظامی در‬ ‫منطقه اس��ت‪ ،‬در حالی که ما به دنبال ان نیستیم‪ .‬قدرت ما‬ ‫سلطه گفتمانی ما در کل منطقه اس��ت‪ ».‬وی افزود‪« :‬سپاه‬ ‫پاسداران‪ ،‬سپاه جنگ در منطقه نیست‪ .‬سپاه امنیت و ارامش‬ ‫است‪ .‬اگر تهدیدات نظامی استکبار جهانی در منطقه از بین‬ ‫برود‪ ،‬سپاه نمی خواهد در منطقه سلطه نظامی داشته باشد‪.‬‬ ‫گفتمان ما گفتمان مردم س��االری‪ ،‬ثبات‪ ،‬وح��دت‪ ،‬ب رادری و‬ ‫مبارزه با تروریس��م در کل منطقه اس��ت‪ ».‬رئی س جمهور با‬ ‫بیان اینکه جمهوری اسالمی قربانی تروریسم و سالح کشتار‬ ‫جمعی و شیمیایی است‪ ،‬گفت‪« :‬سپاه ما سپاه صلح‪ ،‬ثبات و‬ ‫ارامش در کل منطقه است‪ .‬بهتر است میهمان های ناخوانده‬ ‫از منطقه بروند و دست از تجاوز و ای ران ه راسی بردارند‪ .‬فریاد ما‬ ‫فریاد مردم ساالری است‪ .‬اگر مردم مصر به دنبال مردم ساالری‬ ‫هس��تند و غرب از ان ناراحت م ی ش��ود‪ ،‬ای��ن تصمیم خود‬ ‫مردم مصر اس��ت‪ ».‬روحانی ادامه داد‪« :‬در س��وریه‪ ،‬ع راق و‬ ‫همه کشورها باید نظر مردم حاکم باشد حتی در فلسطین‪.‬‬ ‫همان طور که رهب ر انقالب تاکید کردند همه فلسطین ی های‬ ‫اواره به این کشور برگردند و رای دهند این نشان م ی دهد مبنای‬ ‫ما مردم ساالری است‪ ».‬رئی س جمهور تاکید کرد‪« :‬ه ر کس در‬ ‫ه ر جا سالح شیمیایی استفاده کند ب رای ما مردود و محکوم‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪42‬‬ ‫است‪ .‬ما اصال جنگ داخلی و کشتار را هم مردود م ی دانیم‪.‬‬ ‫س��وریه باید به ثبات برگردد و بعد مردم به هر کس که رای‬ ‫داده اند مورد قبول ماست‪».‬‬ ‫وی با اشاره به تهدید نظامی سوریه از سوی امریکا و اروپا‬ ‫گفت ‪« :‬امریکای ی ها و اروپای ی ها ضمن اینکه بر طبل جنگ‬ ‫م ی زدند لمس کردند که جنگ در این منطقه چه اثار شوم ی ‬ ‫دارد‪ ،‬انها م ی دانند در جنگ های قبل ی شان نیز به اهدافشان‬ ‫نرسیده اند‪ ،‬بناب راین گفتند که این یک جنگ محدود خواهد‬ ‫بود و حتی هزینه ان را نیز از دیگران درخواست کردند‪ .‬همه‬ ‫اینها نشان م ی دهد که نقطه ضع ف های دشمن کجاست‪».‬‬ ‫روحانی س��وریه را منطقه ای مهم و سرنوشت ساز ب رای ای ران‬ ‫عنوان کرد و گفت‪« :‬ما به دنبال این هستیم جنگی اغاز نشود‬ ‫و جمهوری اس�لامی با تمام توان وارد عمل شد تا جنگی در‬ ‫منطقه رخ ندهد‪ .‬البته س��وریه ب رای ما مهم است و کشورها‬ ‫و ملت های منطقه در مساله سوریه ب ی تفاوت نخواهند بود‬ ‫همان طور که جمهوری اسالمی در این مساله سرنوشت ساز‬ ‫هرگز ب ی تفاوت نبوده و نخواهد ماند‪ .‬ما به وظیفه خود عمل‬ ‫م ی کنیم و خداوند هم ملت های منطقه را در ب رابر توطئه های‬ ‫دیگران پیروز خواهد کرد‪».‬‬ ‫رئی س جمهور در بخش دیگری از س��خنانش با اشاره‬ ‫به اینکه دشمن معیشت مردم را هدف قرار داده است‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«تمام ب رنامه های تحریمی ک��ه غیرعادالنه‪ ،‬غیرقانونی و با‬ ‫بهانه های واهی بوده در این راستاست‪ .‬زی را انها م ی دانند که‬ ‫ای ران به دنبال سالح هسته ای نیست و وقتی رهب ر انقالب به‬ ‫صراحت ان را حرام م ی داند‪ ،‬ای ران هرگز به دنبال ان نم ی رود‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬تحریم فروش نفت و فعالی ت های بانکی یعنی‬ ‫فشار بر زندگی و معیشت مردم‪ .‬ما باید این توطئه را بشکنیم‬ ‫زی را پشت فش��ار اقتصادی دشمن‪ ،‬فش��ار سیاسی است که‬ ‫م��ردم از انقالب بریده ش��وند اما ملت ما خ��وب فهمیدند و‬ ‫پاسخ مناس��بی به دش��منان در انتخابات دادند‪ .‬این یکی از‬ ‫بهترین انتخابات هایی بود که هیچ اعتراض و تظاه راتی در‬ ‫ان نبود و اولین ضربه را به دشمن وارد کرد‪ ».‬روحانی خواهان‬ ‫تحقق حماسه اقتصادی شد و در این راستا سپاه را بسیار موثر‬ ‫دانست و ادامه داد‪« :‬ضربه دومی که باید به دشمن وارد شود‬ ‫در حماسه اقتصادی است که باید با حضور و هوشمندی مردم‬ ‫حاصل شود که سپاه م ی تواند در این راستا بسیار موثر باشد‪».‬‬ ‫ی در نیروی‬ ‫رئی س جمهور گفت ‪« :‬س��پاه توان بسیار عظیم ‬ ‫انس��انی و حوزه اقتصادی و فرهنگی دارد و هر جا فشاری بر‬ ‫نظام به وجود اید‪ ،‬سپاه در مقابل ان مکمل و پشتیبان دیگران‬ ‫است‪ ».‬روحانی تاکید کرد‪« :‬بنده شایعاتی که راجع به سپاه در‬ ‫حوزه اقتصادی مطرح م ی شود را اصال قبول ندارم‪ .‬سپاه رقیب‬ ‫مردم و بخش خصوصی و مثل پیمانکارهای معم ولی نیست‪.‬‬ ‫مهمی که بخش خصوصی توان‬ ‫ ‬ ‫سپاه باید پروژه های بسیار‬ ‫اجرای ان را ندارد بر عهده بگیرد‪».‬‬ ‫رئی س جمه��ور گف��ت‪« :‬بنده ب��ا فرمانده کل س��پاه‬ ‫صحبت کردم که س��پاه در چن��د پروژه ملی ب��ار را بر دوش‬ ‫بگیرد و افتخارش را داش��ته باشد‪ .‬در ش��رایط تحریم سپاه‬ ‫باید وارد عمل شود و س��ه‪ ،‬چهار پروژه بزرگ ملی را بر عهده‬ ‫بگیرد‪ .‬زی را سپاه شرایط کش��ور و دولت را به خوبی م ی داند؛‬ ‫کشوری که ‪2/5‬میلیون بشکه نفت م ی فروخت االن کمتر‬ ‫از یک میلیون بش��که م ی فروش��د و از ان ط��رف باید ‪7/5‬‬ ‫میلیون تن گن��دم وارد کند و این نش��ان م ی دهد که اوضاع‬ ‫چگونه است‪».‬‬ ‫درحالی که در دولت گذشته اتهام و شایعات ب ی اساسی‬ ‫به سپاه نسبت داده م ی ش��د‪ ،‬روحانی از سپاه ب رای رفع بالی‬ ‫قاچاق کاال کمک خواست و تاکید کرد‪« :‬از سپاه م ی خواهیم‬ ‫بخشی از بار دولت و البته نظام را بر دوش بگیرد‪ .‬یکی دیگر‬ ‫از موضوعات قاچاق کاالست که بالی اقتصاد کشور است‪.‬‬ ‫سپاه م ی تواند در مقابله با ان کمک کند تا جلوی قاچاق کاال‬ ‫گرفته شود‪ ».‬روحانی تاکید کرد‪ « :‬به عنوان رئی س جمهور از‬ ‫سپاه م ی خواهم در دو بخشی که دولت با مشکل مواجه است‪،‬‬ ‫رئیس جمهور گفت‪:‬‬ ‫«بنده با فرمانده کل سپاه‬ ‫صحبت کردم که سپاه در‬ ‫چند پروژه ملی بار را بر‬ ‫دوش بگیرد و افتخارش‬ ‫را داشته باشد‪ .‬در شرایط‬ ‫تحریم سپاه باید وارد‬ ‫عمل شود و سه‪ ،‬چهار‬ ‫پروژه بزرگ ملی را بر‬ ‫عهده بگیرد‪ .‬زیرا سپاه‬ ‫شرایط کشور و دولت را‬ ‫به خوبی می داند‬ ‫پای کار بیاید و کمک کند تا مردم شاهد خلوص و ایثار سپاه‬ ‫در شکست دشمن در حوزه معیش��ت مردم و تولید باشند‪».‬‬ ‫روحانی در پایان با اش��اره به اینکه کش��ور دارای مشکالتی‬ ‫است و در رکود به سر م ی برد‪ ،‬گفت‪« :‬با این حال ما امیدواریم‬ ‫که با کمک خدا و همکاری سپاه توطئه های دشمن را در هم‬ ‫بشکنیم‪».‬‬ ‫سردارجعفری‪ :‬اماده کمک هستیم‬ ‫اما پس از پایان مراسم روز نخست این مجمع‪ ،‬سردار‬ ‫سرلش��کر پاس��دار محمدعلی جعفری‪ ،‬فرمانده کل سپاه‪،‬‬ ‫در ارتباط با درخواس��ت کم��ک رئی س جمه��ور از این نهاد‬ ‫انقالبی اعالم امادگی کرد و گفت‪« :‬امس��ال به برکت تدبیر‬ ‫مقام معظم رهبری سال حماسه سیاسی و حماسه اقتصادی‬ ‫نام گرفت که حماسه سیاسی با حضور پر شور مردم محقق‬ ‫شد و حماس��ه اقتصادی باید تحقق یابد‪ ».‬وی افزود‪« :‬سپاه‬ ‫پاس��داران انقالب اس�لامی مانند رئی س جمه��ور محترم و‬ ‫مسئوالن نظام‪ ،‬به تاسی از نگران ی هایی که ب رای مردم و نظام‬ ‫وجود دارد که مقام معظم رهبری نیز به ان اشاره فرموده اند‪،‬‬ ‫امادگی کمک ب��ه دولت در عرصه های اقتص��ادی و به ویژه‬ ‫عرصه سازندگی که در توان سپاه است را دارد‪ ».‬فرمانده کل‬ ‫سپاه پروژه های اقتصادی س��پاه را مربوط به پروژه های ملی‬ ‫دانست و اظهار داشت‪« :‬این پروژه ها شامل پروژه های خاصی‬ ‫است که پیمانکاران دیگر قادر به انجام ان نباشند که در این‬ ‫صورت سپاه این پروژه را به سرانجام م ی رساند‪».‬‬ ‫وی خاط ر نش��ان کرد‪« :‬در عرصه های دیگر اقتصادی‬ ‫توانمندی های متع��ددی در بس��یج باتوجه ب��ه حضور در‬ ‫عرصه های مختلف وجود دارد که در تحقق اقتصاد مقاومتی‬ ‫م ی تواند نقش افرینی کند که طرح و پیشنهادات ان با هدف‬ ‫کمک به رون��ق تولید‪ ،‬اقتص��اد مقاومت��ی و خودکفایی در‬ ‫کشور به دولت ارائه شده و هیچ گونه اهداف درامدی را دنبال‬ ‫نم ی کند‪ ».‬سرلشکر جعفری با اعالم امادگی کامل سپاه ب رای‬ ‫حضور در عرصه مبارزه با قاچ��اق کاال و ارز گفت‪« :‬با فراهم‬ ‫شدن ساز و کار مشخص و تصویب این ماموریت ب رای سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی‪ ،‬امادگی ورود و ایفای نقش در این‬ ‫عرصه را داریم‪ ».‬فرمانده کل سپاه در پایان سخنانش گفت‪:‬‬ ‫«س��پاه امادگی انجام ه��ر اقدامی را ب رای حل مش��کالت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬تحریم و معیشت مردم دارد‪g ».‬‬ ‫سیستم نظامی‪ ،‬میل به گرفتن انحصاری قدرت در او بیشتر‬ ‫از سایرین است؛ به همین دلیل امام همواره این نکته را به‬ ‫نظام ی ها یاداور م ی ش��دند و قانونی هم تصویب شد که تا‬ ‫ی بر تن دارد و در تشکیالت‬ ‫مادامی که یک فرد لباس نظام ‬ ‫نظام ی فعال اس��ت نباید وارد سیاست شود‪ ،‬بلکه باید خود‬ ‫را متعلق به تمام مردم و جریانات کش��ور بداند و اگر تمایل‬ ‫داشت که وارد سیاست ش��ود باید از سیستم نظامی خارج‬ ‫ش��ود‪ .‬تمام نیروهای نظامی که امروز وارد عرصه سیاسی‬ ‫شدند یا بعد از بازنشستگی این کار را انجام دادند یا از حضور‬ ‫در سیستم نظامی استعفا کردند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید همین جمله امام (ره) درباره پرهیز‬ ‫نظام ی ها از ورود به عرصه سیاست فقط محدود‬ ‫به زمان جنگ بود یا برای هم�ه دوران این حکم‬ ‫الزم االتباع است؟‬ ‫گفت وگو با عباسعلی منصوری ارانی‬ ‫عباسعلی منصوری ارانی در سال ‪ ۱۳۸۴‬ب ه عنوان رئیس گروه مشاوران رئیس ستاد مشترک ارتش منصوب شد و‬ ‫در عین حال نمایندگی ویژه فرماندهی کل ارتش در کارگروه اقتصادی و رفاهی ارتش را نیز برعهده داش�ت‪ .‬سپس در‬ ‫سال ‪ ۱۳۸۵‬ب ه عنوان مشاور عالی فرماندهی کل ارتش و همزمان به سمت فرماندهی دانشگاه فرماندهی و ستاد ارتش‬ ‫(باالترین مرجع علمی نظامی ارتش جمهوری اسالم ی ایران) منصوب و یکم تیرماه ‪ 90‬بازنشسته شد‪ .‬او امروز نماینده‬ ‫مردم کاشان‪ ،‬اران و بیدگل در مجلس شورای اسالمی است‪.‬‬ ‫در م�ورد رابط�ه نظامی�ان و سیاس�ت تعابیر و‬ ‫تفاس�یر متعددی مطرح است‪ .‬لطفا برای شروع‬ ‫بفرمایید نظر شما در این مورد چیست ؟‬ ‫‪ l‬اساسا حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری فتوای‬ ‫ش��رعی و حکومتی صادر کردند کس��ی که در تشکیالت‬ ‫نیروهای مس��لح اس��تخدام اس��ت و لباس نظامی بر تن‬ ‫دارد‪ ،‬نباید وارد سیاست ش��ود‪ ،‬به علت اینکه او از امکانات‬ ‫بی ت المال استفاده م ی کند‪ ،‬بناب راین سالح و حقوقش متعلق‬ ‫به تمام اقش��ار و تمام دیدگاه های جامعه است‪ ،‬به عبارت‬ ‫دیگر بودجه‪ ،‬سالح و قدرت نظام ی ها را تمام افراد جامعه فارغ‬ ‫از گرایش های سیاسی و اعتقادی که دارند‪ ،‬تامین م ی کنند‪،‬‬ ‫پس خدمات نظام ی ها باید ش��امل همه انها شود‪ .‬در سایر‬ ‫کش��ورهای دنیا نیز این چنین اعتقادی وجود دارد که وقتی‬ ‫فردی با لباس نظامی وارد سیاست م ی شود‪ ،‬به علت قدرت‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫نظامی ها باید سیاست را بشناسند‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬این حکم ب رای همه زمان هاس��ت‪ .‬یک نظامی‬ ‫ با پول مردم ارتزاق م ی کند و مردم ای��ن قدرت را به او دادند‬ ‫تا در تشکیالت نظام ی از تمامیت ارضی کشور دفاع کند‪،‬‬ ‫بناب راین او هی چ گاه حق ندارد وارد عالم سیاس��ت ش��ود و‬ ‫همان طور که گفتم در اکثر کش��ورهای دنیا همین قانون‬ ‫وجود دارد چون عقل‪ ،‬منطق و اس��تدالل حکم م ی کند در‬ ‫همه زمان ها یک نظام ی عالوه بر ق��درت نظام ی ‪ ،‬قدرت‬ ‫سیاسی نداشته باشد‪.‬‬ ‫در هر حال تمام حرکات و گفت��ار حضرت امام(ره) بر‬ ‫یک منطق و اس��تدالل قوی و محکم اس��توار بود و هرگاه‬ ‫این استدالل و منطق مخدوش م ی ش��د‪ ،‬ایشان یک تذکر‬ ‫م ی دادند‪ ،‬حتی امام(ره) ممنوعیت حضور نظامیان در عرصه‬ ‫سیاست را با یک فتوا‪ ،‬حرام و ممنوع خواندند‪ ،‬کمااینکه در‬ ‫قوانین نیز چنین مساله ای امده‪ ،‬بناب راین حضرت امام(ره)‬ ‫همیش��ه با درایت خود معتقد بودند که ورود قدرت نظام ی ‬ ‫در عرصه سیاست ب رای مملکت خیلی خطرناک است و هر‬ ‫نشانه ای از این مس��اله م ی دیدند با انذارهایی که م ی دادند‬ ‫مس��اله را در نطفه خفه م ی کردند تا این اتف��اق تبدیل به‬ ‫یک رویه غلط و یک س��یل وی رانگر نشود که نتوان جلوی‬ ‫ان را گرف��ت‪ .‬این به زمان جنگ مربوط نبود‪ ،‬اگر دو س��ال‬ ‫قبل یا دو س��ال بعد از جنگ هم چنین واقع ه ای رخ م ی داد‬ ‫حضرت امام(ره) همین نهیب را م ی زدند‪.‬‬ ‫پس شما معتقدید صحب ت های بنیانگذار کبیر‬ ‫انقالب منحصر به ایام جنگ نبود؟‬ ‫‪ l‬اصال؛ هیچ ارتباطی به جنگ نداشت‪ .‬اگر صلح‬ ‫مطلق هم بود حضرت امام(ره) تذک��ر م ی دادند چون ورود‬ ‫نظامیان به عرصه سیاست در حالی که قدرت نظامی دارند‬ ‫خیلی خطرناک اس��ت‪ .‬دفاع‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬سیاست و فرهنگ و‬ ‫اجتماع‪ ،‬چهار عامل قدرت هس��تند‪ .‬اگر یک فرد اقتصادی‬ ‫یا فرهنگی یا اجتماعی وارد سیاست ش��ود‪ ،‬اثراتی دارد اما‬ ‫نم ی تواند رویه‪ ،‬اهداف‪ ،‬ارزش ها و مس��یر یک حکومت را‬ ‫تغییر بدهد‪ ،‬در عوض زمانی که ی��ک نظامی وارد عرصه‬ ‫سیاس��ی ش��ود‪ ،‬اس��ی ب های این حضور خیلی خطرناک‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫چرا خطرناک است؟‬ ‫‪ l‬بله؛ چون ام��کان برهم زدن ب��ازی حکومت در‬ ‫سیستم های نظامی وجود دارد‪ ،‬یعنی اگر نظامیان امیخته‬ ‫به جریانات سیاسی شوند‪ ،‬انها میل به ه ر گونه اقدامی پیدا‬ ‫م ی کنند‪ .‬در عالم سیاست ش��اید افراد ب رای کسب قدرت‬ ‫یکدیگر را تخریب کنند اما اگر ابزار تخریب عوض شود‪ ،‬ان‬ ‫موقع شرایط متفاوت با زمانی خواهد بود که شایع ه پ راکنی‬ ‫و تهمت وسیله کسب قدرت م ی شود چون در اینجا احتمال‬ ‫تغییر رویکرد سیستمی نظام تقویت م ی شود که این بسیار‬ ‫خطرناک است‪.‬‬ ‫مصداق ورود نظامیان به عرصه سیاس�ت فقط‬ ‫منحصر به عضویت در احزاب و تشکل هاست یا‬ ‫انکه شامل ورود به مباحث سیاسی هم م ی شود؟‬ ‫‪43‬‬ ‫‪ l‬اساسا مادامی که یک فرد نظامی وارد جریانات‬ ‫سیاسی نشود‪ ،‬به مناقشات سیاس��ی ورود نم ی کند‪ .‬اینها‬ ‫به هم پیوسته و مرتبط است‪.‬‬ ‫نم ی ش��ود یک فرد نظامی بدون انک��ه یک جریان‬ ‫فکری داش��ته باش��د و ورود به یک حزب و جریان سیاسی‬ ‫نکرده‪ ،‬وارد مناقشات شود‪ ،‬البته این فرق م ی کند با یک فرد‬ ‫نظام ی که سیاس��ت را م ی فهمد و به معادالت ان علم دارد‬ ‫چون این حالت دوم مطلوب اما ورود به مناقشات جریانات‬ ‫سیاسی خطرناک است‪.‬‬ ‫پس ش�ما م ی فرمایید ش�ناخت و علم داشتن‬ ‫به معادالت سیاسی خوب است اما یک نظامی‬ ‫ نباید موضعگیری سیاسی داشته باشد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬قطعا همی ن طور اس��ت‪ .‬حتما یک نظامی باید‬ ‫جریان شناس باش��د چون اگر سیاست را نشناسد و نفهمد‪،‬‬ ‫خود این هم خط رات بس��یار زیادی دارد چون ممکن است‬ ‫همین جهل هم موجب شود که جریانات او را ب رای رسیدن‬ ‫به قدرت بازیچه قرار دهند‪ ،‬پس باید حتما علم سیاس��ت و‬ ‫جریان شناسی را داشته باشد تا وارد بازی سیاست نشود‪.‬‬ ‫وقتی یک نظامی وارد جریانات سیاس��ی ش��د سعی‬ ‫م ی کند ب رای به کرسی نشاندن ایده ها و تفکرات جریانش‪،‬‬ ‫از هر وسیله ای استفاده کند‪ ،‬در واقع هر روشی ب رایش مباح‬ ‫م ی ش��ود و اینجاس��ت که با مجموعه ای ک��ه در حال کار‬ ‫است‪ ،‬س��عی م ی کند اعضای ان را در مس��یری سوق دهد‬ ‫که دستیابی به قدرت ب رای انها تس��هیل شود‪ ،‬حال انکه‬ ‫یک فرد نظامی باید در جهت اهداف م��ردم‪ ،‬نظام و تحت‬ ‫فرماندهی مقام معظم رهبری حرکت کند‪.‬‬ ‫قانون اساسی ب رای نظام ی ها یک اهدافی را مشخص‬ ‫کرده که باید در مس��یر تحقق انها گام بردارند و از مرزها و‬ ‫انقالب اس�لامی صیانت کنند؛ همه نظام ی ها از باالترین‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫حتمایکنظامی باید‬ ‫جریان شناس باشد چون‬ ‫اگر سیاست را نشناسد‬ ‫و نفهمد‪ ،‬خود این هم‬ ‫خطرات بسیار زیادی‬ ‫دارد چون ممکن است‬ ‫همینجهلهمموجب‬ ‫شود که جریانات او را‬ ‫برای رسیدن به قدرت‬ ‫بازیچه قرار دهند‪ ،‬پس‬ ‫بایدحتماعلمسیاست‬ ‫و جریان شناسی را‬ ‫داشته باشد تا وارد بازی‬ ‫سیاستنشود‬ ‫درجه تا پایی ن ترین درجه همه به چراغی که قانون اساسی‬ ‫ب رای انها روش��ن کرده ن��گاه م ی کنند و در همان مس��یر‬ ‫حرک��ت م ی کنند اما جریان��ات سیاس��ی چراغ های یدکی‬ ‫روش��ن م ی کنند که گمراه کننده است‪ ،‬یعنی در این اوضاع‬ ‫وقتی یک نظامی بین چراغ اصلی و چراغ یدک دچار تردید‬ ‫م ی شود‪ ،‬چه بسا از مس��یری که باید ب رای صیانت از نظام‬ ‫و اب و خاکش حرک��ت کند‪ ،‬زاویه م ی گی��رد‪ ،‬مثال در یک‬ ‫پادگان نظامی‪ ،‬یک گروهی هوادار جریان «الف» سیاسی‬ ‫ی جریان «ب» سیاس��ی که اگر‬ ‫و گروه دیگر طرفدار و حام ‬ ‫به مناقش��ه بخورند و هیجانات به انها غلبه کند‪ ،‬به علت‬ ‫جوانی یا متعصب بودن س�لاح روی هم م ی کش��ند‪ ،‬قطعا‬ ‫ان پادگان س��قوط م ی کند و همین اختالف ممکن اس��ت‬ ‫پادگان های اط راف را نیز تحت تاثی��ر قرار دهد‪ ،‬بناب راین در‬ ‫سیستم نظامی سه اصل به نام های «وحدت فرماندهی»‪،‬‬ ‫«تمرکز قوا» و «هدف» وجود دارد‪ ،‬این سه اصل باید ب رای‬ ‫همه نیروها یکی باش��د‪ .‬یعنی هم��ه نظام ی ها باید تحت‬ ‫لوای یک فرمانده قرار بگیرند و در کن��ار یکدیگر ب رای ان‬ ‫هدف ترس��یمی تالش کنند‪ ،‬اگر خدش��ه ای به هر کدام از‬ ‫این سه اصل وارد ش��ود موجب از هم پاش��یدگی سیستم‬ ‫نظام ی خواهد شد‪.‬‬ ‫وقت��ی یک ف��رد نظام ی جریان ش��ناس باش��د و به‬ ‫معادالت سیاست اشراف و علم پیدا کند‪ ،‬طبیعتا به گونه ای‬ ‫حرکت نم ی کند که سیاسیون ب رای رسیدن به مقصود از او‬ ‫استفاده کنند‪.‬‬ ‫سیاس��یون از جاهالن و انهایی که ب ی اطالع هستند‬ ‫م ی توانند استفاده کنند‪ ،‬هی چ وقت نم ی توانند از نظامیانی‬ ‫که علم دارند بهره برداری سیاسی کنند‪ .‬در کل همان طور‬ ‫که نظام��ی نباید وارد سیاس��ت ش��ود‪ ،‬طبیعت��ا جریانات‬ ‫سیاس��ی هم نباید ب رای رس��یدن به منافع ش��ان سعی در‬ ‫به کارگی��ری نظامیان کنند چ��ون ه��ر دو خروجی‪ ،‬یکی‬ ‫اس��ت‪ ،‬چه یک نظام ی وارد عرصه سیاس��ی ش��ود یا یک‬ ‫سیاس��ی از یک نظامی ب��رای نیل به ق��درت بهره برداری‬ ‫کند‪ ،‬خروجی هر دو‪ ،‬یکی اس��ت و هر دو پایه های نظام را‬ ‫سست م ی کند‪.‬‬ ‫بعد از هشت س�ال جنگ تحمیلی شاهد بودیم‬ ‫دس�ته ای از نظامیان در حوزه نظام ی کار خود را‬ ‫ادامه دادند‪ ،‬گروهی خود را بازنشس�ته کردند یا‬ ‫اس�تعفا دادند و به عرصه سیاس�ت وارد شدند‪،‬‬ ‫دس�ته ای نیز کنار کش�یدند و دیگر در مناصب‬ ‫دولتی ادامه فعالیت ندادن�د و حتی وارد کارهای‬ ‫ازاد شدند‪ ،‬علت این اتفاق چه بود؟‬ ‫افراد در مس��یری که حرکت م ی کنند ممکن اس��ت‬ ‫احس��اس کنند م ی توانند در ش��اخه های مختلف دیگری‬ ‫مفید باشند؛ یک زمانی جنگ است‪ ،‬افراد احساس م ی کنند‬ ‫که باید تم��ام تمرکز قوا و پتانس��یل و ظرفیت در مس��یر‬ ‫دفاع از کشور متمرکز ش��ود‪ ،‬بناب راین سیاس��ت‪ ،‬اقتصاد و‬ ‫موضوعات دیگر را کنار م ی گذارند و همه حواسش��ان روی‬ ‫بحث نظام ی گری متمرکز م ی ش��ود اما یک زمانی به یک‬ ‫نقطه ای م ی رسند که حوزه دیگری نیازمند حضور انهاست‬ ‫و این موض��وع را احس��اس م ی کنند‪ ،‬بناب راین از کس��وت‬ ‫نظام ی گری خارج و به ان حوزه ها وارد م ی شوند‪ .‬پس بحث‬ ‫اولویت بندی است که ش��خص ب رای خود قائل است‪ .‬البته‬ ‫گروهی بازنشسته م ی ش��وند و بعد ورود به حوزه های دیگر‬ ‫همچون اقتصاد یا سیاست‪ ،‬فرهنگ و‪ ...‬را تجربه م ی کنند‬ ‫اما درباره عده ای دیگر که زیر سی سال خدمت هستند شاید‬ ‫خود سیستم بگوید در این مقطع دیگر نیازی به انها نیست‬ ‫و م ی توانند بازنشسته شوند تا نیروی جوان تری وارد سیستم‬ ‫شود یا انکه خود شخص ب رای خود تکلیف م ی داند که در‬ ‫حوزه دیگر خدمت کند‪.‬‬ ‫چرا بع�د از جنگ ع�ده ای از نظام ی ه�ا تصمیم‬ ‫گرفتند که ان حوزه را ترک کنند و وارد سیاس�ت‬ ‫‪44‬‬ ‫شوند؟‬ ‫‪ l‬انها باالخ��ره ب��ه جمع بندی م ی رس��ند‪ ،‬یعنی‬ ‫م ی بینند که در سیس��تم نظامی افراد دیگری هس��تند که‬ ‫مس��ئولیت را به عهده بگیرند و احساس شان این است که‬ ‫حوزه های دیگری نیاز به انها دارند‪ .‬این یک موضوع است‬ ‫که خود ان دلیل بسیار مهمی است که زمانی م ی رسد که‬ ‫فرد احس��اس م ی کند افراد دیگری در تش��کیالت نظامی‬ ‫ وجود دارند که م ی توانند جای انها را پر کنند‪ ،‬در عین حال‬ ‫در جای دیگر محل مثمرثمرتری وجود دارد‪.‬‬ ‫طبیعتا به این جمع بندی م ی رس��ند که از سیس��تم‬ ‫نظامی خارج ش��وند تا در حوزه های دیگ��ر مثل اجتماعی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬فرهنگی یا اقتصادی فعالیت کنند‪.‬‬ ‫حاال که در اس�تانه هفته دفاع مقدس هستیم از‬ ‫نظر شما‪ ،‬گرایش های سیاسی در زمان جنگ در‬ ‫عملکرد نظامیان چقدر تاثیر داشت؟‬ ‫‪ l‬مهمترین دغدغه فکری تمام نظام ی ها در دوره‬ ‫جنگ به واقع این بود که جنگ را اداره کنند و پیروزی را به‬ ‫دست اورند‪ .‬طبیعی اس��ت که اگر هم کسی ان زمان وارد‬ ‫این حوزه های سیاسی‪ ،‬فرهنگی و‪ ...‬م ی شد احساسش این‬ ‫بود که پشتیبانی سیاسی‪ ،‬اجتماعی ب رای حوزه نظامی کم‬ ‫اس��ت‪ ،‬بناب راین به ان حوزه ها م ی رفتند تا به پیروزی جنگ‬ ‫کمک کنند‪ ،‬به عبارت روشن تر بعضی م ی گفتند مجلس و‬ ‫دولت حام ی ما نیست‪ ،‬بناب راین تکلیف شد تعدادی از حوزه‬ ‫نظامی خارج ش��وند تا در مجلس و دولت به حوزه نظامی‬ ‫کمک کنند‪ ،‬البته این جمع بندی های��ی در گفت وگوهای‬ ‫تخصصی قابل بحث اس��ت که چطور ب��ه این جمع بندی‬ ‫رس��یدند؛ االن م ی توان قض��اوت کرد که ایا خ��روج انها از‬ ‫حوزه نظامی و ورود به عرصه سیاست در ان مقطع درست‬ ‫بود یا غلط‪.‬‬ ‫االن دو دیدگاه اس��ت؛ یکی اینکه خ��روج انها باعث‬ ‫تضعیف سیس��تم نظامی ش��د و در پی ان شکس ت هایی‬ ‫را داشتیم‪ ،‬دیدگاه دیگر م ی گوید خیر‪ ،‬منجر به این شد که‬ ‫سیستم نظامی تقویت شود‪.‬‬ ‫این مس��ائل را باید در مناظره ها به واکاوی نشس��ت‬ ‫که ای��ا در س��ال ‪ 67‬ورود نظام ی ه��ا به عالم سیاس��ت با‬ ‫همان دیدگاه کار درس��تی بود؟ چون برخی‪ ،‬شکس��ت ها‪،‬‬ ‫مش��کالت و پایان جنگ را به این مس��اله رب��ط م ی دهند‬ ‫که نظام ی هایی که فرماندهان کارکش��ته و ابدیده بودند با‬ ‫خروج شان کار را به افراد بی تجربه سپردند‪ .‬بر همین اساس‬ ‫جبهه نظامی به شدت تضعیف شد اما در مقابل عده ای نیز‬ ‫دیدگاه دیگری دارند‪ .‬واکاوی تصمیم هایی که در ان مقطع‬ ‫انقالب اسالمی ای ران گرفته شد هم اکنون قابل نقد و بررسی‬ ‫و واکاوی است‪.‬‬ ‫باالخره تاریخ ‪ 34‬س��اله انقالب تجربه جنگ و دوران‬ ‫صلح بعد از ان را دارد‪ ،‬م ی توان عملکردها را امروز به بحث‬ ‫کارشناسی نشس��ت و دید که عملکرد ان نظامیانی که در‬ ‫این حوزه ماندن��د چه بود و انهایی ک��ه نظامی گری را کنار‬ ‫گذاشتند و وارد عرصه سیاس��ت شدند‪ ،‬چطور عمل کردند‪.‬‬ ‫جایی امام فرمودند که مجلس نیاز به ارتشی هم دارد‪ ،‬البته‬ ‫منظور ایشان ان بود که سپاهی یا ارتشی از لباس نظامی‬ ‫خارج شود تا بعد بتواند در بعد کارشناسی قوانین کمک کند‪.‬‬ ‫کمیسیون دفاعی از همان دوره اول مجلس تاکنون‬ ‫ب رای بررسی حوزه نیروهای مسلح نیاز به کارشناسان نظامی‬ ‫داشته و دارد چون تمام قوانین و بودجه نظامی در مجلس‬ ‫مصوب م ی ش��ود‪ ،‬بناب راین برخی شاید فکر کنند این حوزه‬ ‫چون مصرفی است باید کمترین اعتبار را به ان اختصاص‬ ‫داد‪ ،‬حال انکه این طور نیس��ت چه کسی م ی تواند تحلیل‬ ‫درست را در زمان تصویب بودجه ارائه کند؟ کسی که سابقه‬ ‫فعالیت در این حوزه را داش��ته‪ ،‬قطعا نظ رات کارشناس��ی‬ ‫تاثیرگذاری را در اختیار نمایندگان قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫از طرفی م��ن از طرفداران س��رباز حرفه ای هس��تم‬ ‫و معتق��دم قوانین خوبی نداری��م و بهتر م ی ت��وان در این‬ ‫حوزه قانونگذاری ک��رد‪ ،‬چون خیل��ی از جوان��ان ما ب رای‬ ‫س��ربازی رفتن اک��راه دارند یا ش��وق الزم را ندارن��د و فکر‬ ‫م ی کنند عمرش��ان ب��ه هدر م��ی رود‪ ،‬بناب راین ب��ا قوانین‬ ‫س��رباز حرفه ای م ی توان تصمیم گیری کارشناسی کرد اما‬ ‫یک اقتصاددان‪ ،‬فیزیکدان و پزش��ک یا یک فرد سیاس��ی‬ ‫نم ی تواند چنی��ن قانونی را تدوین کند‪ ،‬بلکه کس��انی که‬ ‫س��ابقه نظام ی گری دارند بای��د به این مس��اله ورود کنند‪،‬‬ ‫چون یک نظام��ی م ی داند ک��ه از میان س��رباز اجباری یا‬ ‫س��رباز حرفه ای کدام بهتر اس��ت تا مجل��س قانونگذاری‬ ‫ کند‪ ،‬بناب راین نیاز اس��ت افراد با سابقه نظامی به حوزه های‬ ‫دیگ��ر حاکمیتی ب��رای تصمیم گیری های کارشناس��ی و‬ ‫اجرای درس��ت قوانین مربوط به حوزه نظامی ورود کنند و‬ ‫نقش افرین باشند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب هفته گذش�ته فرمایش�اتی‬ ‫درمورد سپاه داشتند‪ .‬به نظر شما سپاه در مورد‬ ‫مسائل سیاس�ی در ش�رایط فعلی چگونه باید‬ ‫عمل کنند؟‬ ‫‪ l‬عل ی القاعده س��پاه نم ی توان��د ورود به جریانات‬ ‫سیاس��ی کند ولی جریان شناس��ی خوب اس��ت؛ از طرفی‬ ‫بین جریان شناس��ی و دخالت در سیاس��ت تفاوت ظریفی‬ ‫وجود دارد‪ ،‬به طوری که گاهی ش��اید امر مشتبه شود که در‬ ‫دخالت ها همان جریان شناسی در حال انجام است‪ .‬در اینجا‬ ‫شاید برخی نقدها مطرح شود‪.‬‬ ‫بناب رای��ن س��پاه بای��د مراقب باش��د ت��ا دیدگاه هایی‬ ‫که در عرصه سیاس��ت داخل��ی وجود دارند را ب��ه خود جذب‬ ‫نکند چون در این حالت جامعه احس��اس م ی کند یا س��پاه‬ ‫به ان جریانات وصل اس��ت ی��ا ان جریانات به س��پاه وصل‬ ‫هس��تند‪ .‬پس مرز اینها خیلی ظریف اس��ت چ��ون در هر‬ ‫ح��ال جریان های سیاس��ی نم ی توانن��د صددرصد منطبق‬ ‫بر سیاس��ت های مدنظ��ر فرمان��ده کل قوا عم��ل کنند اما‬ ‫نیروهای مس��لح ملزم هس��تند که بدون زاویه در این مسیر‬ ‫گام بردارند‪.‬‬ ‫در دو ده�ه اخی�ر و در س�ال های پ�س از جنگ‬ ‫همواره در مورد ورود سپاه به پروژه های اقتصادی‬ ‫دیدگاه های متفاوتی مطرح شده است‪ .‬در اخرین‬ ‫اظهارنظر اقای دکتر روحان�ی نظراتی را در مورد‬ ‫حضور سپاه در اقتصاد بیان کردند‪ .‬تفسیر شما‬ ‫از سخنان رئی س جمهور چیست؟‬ ‫‪ l‬اقای رئی س جمه��ور در جمع س��پاهیان خیلی‬ ‫سیاستمدارانه صحبت کرد‪ ،‬به این نحو که گفت‪« :‬سپاه با‬ ‫امکانات مهندس��ی خود چند پروژه بزرگ کشور را به دست‬ ‫گی��رد‪ ».‬وقتی از واژه «چند» اس��تفاده ک��رد‪ ،‬معنایش این‬ ‫اس��ت که زیر ‪ 10‬پروژه منظور او بود‪ .‬ه��دف از به کارگیری‬ ‫واژه توصیفی «بزرگ» هم ان بود که پروژه های کوچک به‬ ‫بخش خصوصی سپرده شود‪.‬‬ ‫چرا اقای روحان�ی در این مقطع این س�خنان را‬ ‫مطرح کرده است؟‬ ‫‪ l‬چون پروژه هایی که از قبل این دولت در دس��ت‬ ‫سپاه بود طی چهار سال تمام نم ی شود بناب راین اگر ایشان‬ ‫م ی گفت که س��پاه نبای��د در هیچ پروژه اقتصادی کش��ور‬ ‫نقش افرین باشد‪ ،‬اول انکه امکان پذیر نبود‪ ،‬ثانیا اگر دولت‬ ‫واقعا م ی خواس��ت این تصمیم را اجرایی کن��د باید جب ران‬ ‫خسارت م ی کرد که رقم ان سنگین بود‪.‬‬ ‫به هر حال اقای روحانی موضعی متفاوت از‬ ‫دو رئی س جمهور پیش�ین در مورد سپاه داشت‪.‬‬ ‫س��پاه در حوزه کارهای س��ازندگی به اندازه ای امکانات در‬ ‫دست دارد که به عنوان یک مجموعه قوی نم ی توان ان را‬ ‫نادیده گرفت‪ ،‬بر همین اساس اقای روحانی زیرکانه سخن‬ ‫گفت‪g .‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با اسماعیل کوثری‬ ‫محم د اسماعیل کوثری که فرماندهی لشکر ‪ 27‬محم د رسول اهلل(ص) سپاه پاسداران انقالب اسالمی در سه سال‬ ‫اخر جنگ و ‪ 10‬سال پس از ان را در کارنامه دارد‪ ،‬بعد از بازنشستگی وارد عرصه سیاست شد و امروز ه م چون دوره هشتم‪،‬‬ ‫نمایندگیمردمته راندرمجلسنهمرانیزبرعهدهدارد‪.‬بااودربارهنقشنظام ی هادرعرصهسیاستبهگفت وگونشستیم‪.‬‬ ‫‪ l‬حضرت امام (ره) زمانی که م ی فرمودند «نیروهای‬ ‫مسلح در سیاس��ت دخالت نکنند» منظورش��ان این بود که‬ ‫نیروها و پرس��نل نیروهای مس��لح در گروه های سیاس��ی‬ ‫به هیچ وجه نباید عضویت داشته باشند‪ ،‬نه انکه سیاست را‬ ‫نفهمند و از معادالت ان اگاه نباشند‪ .‬نظام ی ها باید سیاست‬ ‫را دقیق بدانند و بفهمند تا بتوانند سیاس��ت ها و رویکردهای‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی را دنبال کنند اما این مجوزی ب رای‬ ‫فعالیت حزبی و عضویت در گروه ها و سازمان های سیاسی‬ ‫نیست چون عضویت در احزاب ممنوع بوده و یک نظامی تا‬ ‫مادام ی که در این لباس باش��د باید این اصل را رعایت کند‪.‬‬ ‫البته همان طور که گفتم بعد از بازنشس��تگی یا جداشدن از‬ ‫بدنه نیروهای مسلح‪ ،‬هر فردی با سابقه نظامی م ی تواند در‬ ‫هر حوزه ای ب رای خدمت به نظام جمهوری اس�لامی ای ران از‬ ‫جمله سیاسی ورود کند و این کار هیچ اشکالی از نظر قانون‬ ‫اساسی‪ ،‬دیدگاه امام و مقام معظم رهبری ندارد‪ .‬در کل مساله‬ ‫رعایت قانون از طرف پرسنل نظامی این است که کسانی که‬ ‫م ی خواهند در استخدام نیروهای مسلح باشند‪ ،‬نباید در هیچ‬ ‫حزب‪ ،‬گروه و سازمان سیاسی وارد شوند چون تخلف محسوب‬ ‫م ی شود ولی موقعی که از حوزه نظامی جدا یا بازنشسته شدند‬ ‫یا استعفا دادند نه تنها ورود به حوزه سیاست مانعی ندارد بلکه‬ ‫م ی تواند موثر هم باشد‪.‬‬ ‫عالوه بر حکم حضرت امام (ره)‪ ،‬این یک قانون است‬ ‫و همواره بنیانگذار کبیر انقالب روی این مساله تاکید داشت‬ ‫که پرسنل نیروهای نظامی و انتظامی نم ی توانند خالف این‬ ‫عمل کنند‪ ،‬کما اینکه نظام ی ها این اصل را رعایت کردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫روحانی از توان سپاه مطلع است‬ ‫سیاست‬ ‫حضرت امام در زمان جنگ تاکید داشتند که نباید‬ ‫نظام ی ها در سیاست ورود کنند؛ چه در مناقشات‬ ‫سیاس�ی و چه انک�ه عض�و اح�زاب و گروه های‬ ‫سیاسی شوند‪ ،‬بر همین اساس بفرمایید‪ ،‬چقدر‬ ‫گرایشات سیاسی در زمان جنگ میان نظام ی ها‬ ‫مطرح بود و روی عملکرد انها تاثیر داشت؟‬ ‫خود ش�ما از فعاالن عرصه جن�گ و جهاد بودید‪،‬‬ ‫نظام ی ها بعد از جنگ به سه دسته تقسیم شدند؛‬ ‫دسته ای در این حوزه ماندند و ادامه دادند‪ ،‬گروهی‬ ‫هم وارد عرصه سیاست ش�دند‪ .‬برخی هم به هر‬ ‫حال دیدگاهه�ای متفاوتی داش�تند و روی�ه و راه‬ ‫دیگری را در پیش گرفتند‪ .‬درباره این تقسی م بندی‬ ‫چه نظری دارید؟‬ ‫‪45‬‬ ‫براساس قانون اساسی‬ ‫در زمان صلح نیروهای‬ ‫مسلح از جمله سپاه و‬ ‫ارتش با مجوز فرمانده‬ ‫کل قوا می توانند در‬ ‫موضوعات مختلف اعم‬ ‫از کارهای عمرانی و‬ ‫اقتصادی به دولت در‬ ‫جهت پیشرفت و ابادانی‬ ‫کشور کمک کنند‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬باالخره این موضوع بیش��تر به س��پاه پاس��داران‬ ‫انقالب اسالمی برم ی گردد چون اکثر قریب به اتفاق نیروهای‬ ‫ان قبل از انکه به این حوزه ورود کنند و لباس نظامی بپوشند‪،‬‬ ‫سیاسی بودند‪ .‬انها قبل از انقالب علیه رژیم ستمشاهی مبارزه‬ ‫م ی کردند‪ ،‬بع��د از پیروزی انقالب وقتی برحس��ب ضرورت‬ ‫حضرت امام (ره) اعالم کردند که س��پاه باید تشکیل شود تا‬ ‫بازوی قوی نیروی مس��لح ب رای والیت و ولی امر مسلمین‬ ‫باشد‪ ،‬خیلی از مردم‪ ،‬گروه ها و س��ازمان های سیاسی خود را‬ ‫رها کردند و عضو سپاه شدند‪ ،‬حال انکه در ارتش پی ش زمینه‬ ‫گرایش سیاسی نیروها قبل از ورود به حوزه نظام ی گری وجود‬ ‫نداشت‪ .‬بعضی نیرو های سپاهی بعد از جنگ وقتی مشاهده‬ ‫کردند افراد دیگری ب رای انجام وظیفه در این حوزه هستند یا‬ ‫خود را بازنشسته کردند یا جدا شدند یا استعفا دادند‪ ،‬مثال خودم‬ ‫نزدیک ‪ 31‬سال سابقه کار داشتم‪ 28 ،‬سال و ‪9‬ماه در سپاه و‬ ‫‪2‬سال هم خدمت س��ربازی بناب راین جمعا نزدیک ‪ 31‬سال‬ ‫سابقه نظام ی گری داشتم‪ ،‬بر همین اساس با بازنشستگی من‬ ‫موافقت کردند و از مجموعه سپاه خارج و وارد سیاست شدم‪،‬‬ ‫پس این طور نبود که تخلف��ی رخ دهد‪ .‬هیچ نیروی نظامی‬ ‫بدون استعفا‪ ،‬جدا شدن یا پایان خدمت قانونی نم ی تواند وارد‬ ‫سیاست شود‪ ،‬وگرنه خود نیروهای مس��لح جلوی این کار را‬ ‫م ی گی رند‪ ،‬به همین خاطر مثال اقای محس��ن رضایی سال‬ ‫‪ 76‬احساس کرد که باید به عالم اقتصاد و فرهنگ وارد شود‪،‬‬ ‫بناب راین از سپاه جدا شد‪ .‬او زمان طاغوت عضو گروه منصورون‬ ‫بود‪ ،‬علیه شاه مبارزه م ی کرد و تحت تعقیب ساواک بود‪ ،‬بعد‬ ‫از انقالب بر حس��ب ضرورت و اعالم حضرت ام��ام(ره) وارد‬ ‫س��پاه و پس از چندی به عنوان فرمانده کل س��پاه منصوب‬ ‫شد‪ .‬نحوه جدایی این افراد از س��پاه و حضورشان در عرصه‬ ‫سیاست‪ ،‬مشخص است و مساله پنهانی نیست اما عده ای‬ ‫چون نم ی ایند از مرجع مربوطه سوال کنند مسائلی را مطرح‬ ‫م ی کنند که بیشتر جوسازی است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫ام�ا در همی�ن تقس�یم بن�دی برخی اف�راد هم‬ ‫دیدگاه های متفاوتی داشتند و به هر حال اختالف‬ ‫نظرهایی هم به لحاظ سیاس�ی داشتند‪ .‬مثال در‬ ‫این مورد می توان به حاج داود کریمی اشاره کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که او تا اخر س��پاهی بود اما در‬ ‫یک خانواده هم بین دو ب��رادر اختالفاتی به وجود م ی اید که‬ ‫نم ی شود ان را به سیاست ربط داد‪.‬‬ ‫حاال اگر بخواهیم به عقب تر بازگردیم م ی خواهم‬ ‫بپرسم در زمان جنگ گرایش های سیاسی چقدر‬ ‫در عملکرد نیروهای نظامی موثر بود ؟‬ ‫‪l‬به هی چ وج��ه گرایش های سیاس��ی باعث اختالف‬ ‫نظام ی ها با هم نم ی شد‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما یک نظامی به صورت فردی ضرورتی‬ ‫برای موضع گیری سیاسی دارد‪ ،‬عده ای م ی گویند‬ ‫امام (ره) هم ورود به سیاست را برای نظام ی ها منع‬ ‫‪46‬‬ ‫کردند و هم وارد ش�دن به مناقش�ات و دعواهای‬ ‫سیاسی را؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬چنین موضعی امام نداشتند‪ ،‬ایشان و حضرت‬ ‫اقا فقط به ع��دم ورود نظام ی ها به عرصه سیاس��ت تاکید‬ ‫داش��تند‪ ،‬یعنی فرد نباید عضو هیچ گروه و سازمان سیاسی‬ ‫باشد اما باید سیاست را خوب بفهمد‪.‬‬ ‫یعنی ی�ک نظامی مج�از ب�ه اظهارنظ�ر درباره‬ ‫موضوعات سیاسی است‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مشکلی در این رابطه وجود ندارد‪.‬‬ ‫براس�اس فرمایش ش�ما اگر ای�ن موضع گیری‬ ‫فردی باش�د‪ ،‬ایرادی ندارد و نبای�د جنبه جمعی‬ ‫پیدا کند؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬همی ن ط��ور اس��ت‪ .‬همان طور ک��ه گفتم‬ ‫اظهارنظر به صورت فردی اشکال ندارد‪ .‬ضمن انکه نظام ی ها‬ ‫با هم در کلیت سیاست نظام وارد اختالف نم ی شوند‪.‬‬ ‫پس از جنگ و در دوران س�ازندگی به لحاظ نیاز‬ ‫کشور و البته توانایی سپاه بنای ورود این نیرو به‬ ‫اقتصاد و سازندگی گذاشته می شود‪ .‬این مساله‬ ‫تا کنون تداوم داش�ته و البته مخالفان و موافقان‬ ‫خود را هم دارد ‪ .‬به نظر شما رابطه سپاه با اقتصاد‬ ‫کشور چگونه باید باشد؟‬ ‫‪ l‬ب راساس قانون اساس��ی در زمان صلح نیروهای‬ ‫مسلح از جمله سپاه و ارتش با مجوز فرمانده کل قوا م ی توانند‬ ‫در موضوعات مختلف اعم از کارهای عمرانی و اقتصادی به‬ ‫دولت در جهت پیشرفت و ابادانی کشور کمک کنند‪ .‬سپاه در‬ ‫همین چارچوب بعد از پایان جنگ تحمیلی وارد حوزه اقتصاد‬ ‫شد چون ضمن داش��تن توانایی و ظرفیت نیروی انسانی با‬ ‫تجربه و امکانات الزم‪ ،‬ب رای خدمت به مردم با انگیزه بود‪.‬‬ ‫مقام معظ�م رهب�ری در دیداری که با س�پاهیان‬ ‫داشتند ‪ ،‬مطالب مهمی را بیان فرمودند ‪ .‬شما در‬ ‫مورد فرمایشات ایشان چه دیدگاهی دارید؟‬ ‫‪ l‬سپاه وارد جریانات سیاس��ی نم ی شود و حق این‬ ‫کار را ندارد ولی باید سیاس��ت مدنظ��ر مقام معظم رهبری را‬ ‫دنبال کند چون س��پاه ب راساس قانون اساس��ی حافظ نظام‬ ‫جمهوری اسالم ی ای ران اس��ت‪ .‬ب رای این کار باید سیاست را‬ ‫خوب بفهمد اما گروه ها و تش��کل های سیاسی که در سال‬ ‫‪ 88‬تحت نام جنبش س��بز قصد ب راندازی داشتند م ی گویند‬ ‫سپاه نباید وارد مسائل سیاسی شود؛ در پاسخ انها باید گفت‬ ‫در ش��رایطی که عده ای قصد ب راندازی نظام را داشته باشند‪،‬‬ ‫سپاه جای خود را دارد‪ ،‬بلکه هر دلسوز و فادار انقالب و نظام به‬ ‫عرصه وارد م ی شود و جلوی توطئه ها را م ی گیرد‪.‬‬ ‫اقای دکتر روحانی در همایشی که در سپاه برگزار‬ ‫ش�د صحبت های مهمی ر ا در مورد س�پاه بیان‬ ‫کردند ‪ .‬ارزیابی شما از صحب ت های رئی س جمهور‬ ‫درباره نقش افرینی سپاه در عرصه اقتصاد کشور‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬اقای رئی س جمهور از این توانمندی مطلع بود و‬ ‫استقبال کرد‪ .‬در نهایت حاال باید وزارتخانه ها نیازمندی های‬ ‫خود را مطرح کنند تا اگر پیمان��کاران داخلی توانایی انجام‬ ‫این کارها را ندارند‪ ،‬س��پاه بتواند به این کارهای بزرگ ورود‬ ‫کند‪ .‬حاال برخی تشکل های سیاسی نه تنها این موضوع را‬ ‫برای خود مثبت نم ی بینند‪ ،‬بلکه حاضرند کشور پیشرفت‬ ‫نکند و این کارها هم انجام نشود ولی خود مردم تشخیص‬ ‫م ی دهند و در نهایت اقای رئی س جمهور باید بر گفته های‬ ‫خود تاکید کند که ان وزارتخانه هایی که نیاز دارند با قرارگاه‬ ‫خاتم االنبیا (ص) سپاه وارد مذاکره شوند تا کارهای عمرانی‬ ‫کشور در عرض چهار س��ال دوره ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫زودتر پیش رود‪.‬‬ ‫رئی س جمهور لزوم این نقش افرین��ی را پذیرفت اما در‬ ‫کل معتقدم اگر هر رئی س جمهوری از توانمندی های موجود‬ ‫قرارگاه خاتم استفاده نکند ضرر کرده است‪g .‬‬ ‫می خواستند سپاه‬ ‫را پادگانیزه کنند‬ ‫گفت وگو با پرویز سروری‬ ‫پرویز سروری‪ ،‬قائ م مقام جمعیت رهپویان انقالب‬ ‫اسلامی پیش از انکه نمایندگی مردم ته�ران در دوره‬ ‫هش�تم را برعهده بگیرد‪ ،‬رئیس بس�یج وزارتخانه ها و‬ ‫ادارات و معاون�ت اداری و کارگری اصناف نیروی مقاومت‬ ‫بسیج بود‪ .‬او نتوانس�ت در انتخابات مجلس نهم رای‬ ‫الزم را ب رای ورود به خانه ملت کسب کند اما یک سال بعد‬ ‫در انتخابات شورای شهر تهران نامزد شد و امروز عضو‬ ‫پارلمان این شهر در دوره چهارم است‪ .‬با او درباره تعریف‬ ‫رابطهنظام ی هاباعرصهسیاستبهگفت وگونشستیم‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اقای س�روری! باتوجه به این س�خن بنیانگذار‬ ‫جمه�وری اسلام ی رابط�ه نظام ی ها ب�ا عرصه‬ ‫سیاسی چگونه باید تعریف شود؟‬ ‫‪ l‬سوال بس��یار ضروری و خوبی است چون هر از‬ ‫گاهی برخی افراد غافل یا کج اندیش هر زمان در تقابل های‬ ‫سیاس��ی کم م ی اورند این موضوع را ب��ا بزرگنمایی پیش‬ ‫م ی کش��ند تا به نوعی شکس��ت های انها توجیه ش��ود اما‬ ‫معتقدم باید به طور دقیق منظ��ور از منع حضور نظام ی ها‬ ‫در عرصه سیاسی واکاوی ش��ود؟ چون در این باره م ی توان‬ ‫به دو گروه اشاره کرد؛ گروه نخس��ت انهایی هستند که با‬ ‫زمانی که واگرایی‬ ‫سیاسی و فرهنگی‬ ‫بین سپاه و دولت‬ ‫سازندگی و اصالحات‬ ‫ایجاد شد‪ ،‬این‬ ‫دولت ها تالش کردند‬ ‫سپاه را پادگانیزه‬ ‫کنند‬ ‫‪ l‬همی ن ط��ور اس��ت‪ ،‬ب��ه نظ��رم پادگانیزه کردن‬ ‫نیروه��ای انق�لاب نقش��ه راه امریکای ی ه��ا ب��رای ابتر و‬ ‫ ب ی خاصیت کردن این انقالب و خروج ظرفی ت ها از مدیریت‬ ‫کشور اس��ت‪ ،‬به همین دلیل هم دش��من به سپاه هجمه‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫در همه دوران��ی که عناصر واگ��را و فتنه انگیز قصد‬ ‫ضربه زدن به انقالب را داش��تند‪ ،‬در اولین گام ها به س��پاه‬ ‫هجمه م ی کردند چون س��پاه را نباید یک مجموعه صرف‬ ‫نظامی دید‪ ،‬س��پاه ظرفی ت ه��ای بزرگ��ی در درونش دارد‪،‬‬ ‫ی وقتی اقای الریجانی را به عنوان‬ ‫همان طور که اقای هاشم ‬ ‫وزیر ارش��اد به مجلس معرف��ی کرد یک جمل��ه ای با این‬ ‫مضمون گفت که «سپاه یک لشکر از وزیر در درون خودش‬ ‫دارد» این جمله درست اس��ت‪ .‬نم ی توان گفت این افراد در‬ ‫پادگان ها محبوس ش��وند تا انقالب به دس��ت نامحرمان‬ ‫بیفتد‪.‬‬ ‫بعد از جنگ عده ای از حوزه نظام ی بیرون امدند‪،‬‬ ‫برخی مدع ی اند که اختالفات سیاس�ی علت ان‬ ‫بود‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬اختالفات سیاسی ایجاد شد و خیلی تالش شد‬ ‫این ظرفی ت های ارزشمند بتوانند در این عرصه حضور پیدا‬ ‫سیاست‬ ‫مصداق افرادی که برای خدم�ت در عرصه های‬ ‫دیگر از کسوت نظامی خارج شدند‪ ،‬چه کسانی‬ ‫هستند؟‬ ‫بنابرای�ن صبغ�ه نظام�ی داش�تن منع�ی برای‬ ‫فعالی ت ها در حوزه های دیگر نیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫وجود عضویت در یک دس��تگاه یا ارگان نظامی‪ ،‬به عرصه‬ ‫جناحی و سیاسی وارد م ی شوند‪ ،‬دسته دوم کسانی هستند‬ ‫که روزی نظام ی بودند اما از کس��وت نظام ی خارج شدند و‬ ‫سپس به عرصه سیاسی ورود کردند‪ .‬البته شاید یک نظامی‬ ‫ به بعضی مسائل سیاسی همچون نحوه و چگونگی مذاکره‬ ‫با امریکا که موضع نظام و رهبر معظم انقالب اس��ت ورود‬ ‫کند و با این ورود پرش به بعضی جناح ها و احزاب بگیرد‪ ،‬اما‬ ‫این اقدام او ورود به حوزه سیاسی نیست بلکه موضع خود‬ ‫را که منطبق ب��ا موضع نظام و رهبر معظم انقالب اس��ت‬ ‫بیان کرده‪ .‬به عبارت دیگر نظام ی ها پیشق راولی اطاعت از‬ ‫منویات رهبری و اجرای منوی��ات معظم له را برعهده دارند‪،‬‬ ‫بناب راین شاید برخی جریانات و گروه ها این اقدام نظام ی ها‬ ‫را تلقی به دخالت سیاس��ی کنند در حال��ی که این دخالت‬ ‫سیاسی نیست‪.‬‬ ‫ب رای توضیح درباره خط قرمز ورود نظام ی ها به عرصه‬ ‫سیاسی باید یاداور شد پس از پیروزی انقالب وقتی دشمن‬ ‫حمله گس��ترده ای را به مرزه��ای جنوبی و غربی کش��ور‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬همه دلدادگان ب رای مقابله ب��ا ارتش بعثی اعالم‬ ‫امادگی ک��رده و لباس نظامی بر تن کردن��د‪ .‬این دلدادگان‬ ‫اکثرا کسانی بودند که انقالب را در حوزه های مختلف ب رای‬ ‫مبارزه با رژیم شاه اداره کردند‪ ،‬بناب راین تمام افراد نخب ه ای که‬ ‫توانمندی های باالیی داشتند ب رای دفاع وارد عرصه شدند و‬ ‫تالش کردند وظیفه انقالبی خود را به نحو شایسته ای انجام‬ ‫دهند‪ .‬طبیعی اس��ت که بعد از پایان دفاع مقدس‪ ،‬کش��ور‬ ‫ب رای سازندگی نیازمند ظرفی ت های بالنده‪ ،‬خالق و توانمند‬ ‫انقالبی بود‪ ،‬بناب راین اینها بای��د م ی امدند و در عرصه های‬ ‫مختلف به ویژه عرصه سیاسی حضور پیدا م ی کردند چون‬ ‫نم ی توان کش��ور را از ظرفی ت های عظیم��ی که انقالب و‬ ‫جنگ را مدیریت کردند محروم کرد و انها را در پادگان ها نگاه‬ ‫داشت‪ ،‬این باعث م ی شود کشور متضرر شود‪ .‬طبیعی است‬ ‫که این افراد باید از لباس نظامی خارج شوند و در این حالت‬ ‫حضورشان در عرصه سیاسی نه تنها منعی ندارد‪ ،‬بلکه یک‬ ‫ضرورت حتمی است‪.‬‬ ‫‪ l‬اق��ای تقی پ��ور‪ ،‬وزی��ر ارتباط��ات دول��ت دهم‬ ‫شخصیتی بسیار توانمند‪ ،‬ارزشمند و نخبه است که امروز‬ ‫عضو شورای شهر چهارم ته ران است‪ .‬ایشان زمان جنگ‪،‬‬ ‫نظامی و پاسدار بود و بعد از هشت سال دفاع مقدس دیگر‬ ‫ضرورت ان چنانی احساس نکرد که بخواهد در سپاه بماند‬ ‫بناب راین خارج شد‪.‬‬ ‫ابتدا در کس��وت وزیر‪ ،‬سپس وارد ش��ورای شهر شد‪.‬‬ ‫فردا این امکان وجود دارد که به مجلس یا سایر عرصه های‬ ‫سیاسی وارد ش��ود و حتی شاید گروه تش��کیل دهد چون‬ ‫دیگر نم ی توان گفت ب��ه دلیلی که او روزی پاس��دار بوده‬ ‫امروز نباید وارد دولت‪ ،‬عضو ش��ورای شهر یا نماینده مردم‬ ‫در مجلس ش��ود؛ چنین حرفی یک خبط بزرگ و در مسیر‬ ‫خواسته امریکا و غرب است چراکه ظرفی ت های انقالب را‬ ‫بلوکه م ی کند‪.‬‬ ‫کنن��د‪ .‬برخی افراد چ��ون داود کریمی عمال بع��د از خروج‬ ‫از س��پاه در عرصه های سیاس��ی بود اما چون یک س��ری‬ ‫اختالفات سیاسی وجود داشت به یک شکلی خودش را از‬ ‫بعضی عرصه ها منزوی کرد‪ ،‬حال انکه م ی توانست حضور‬ ‫فعال تری در عرصه مبارزه با مواد مخدر داشته باشد‪ .‬در همه‬ ‫دوران ش��اید یک اختالفاتی درون یک مجموعه به وجود‬ ‫بیاید و برخی افراد بعضی عملکردها را نپسندند و خودشان‬ ‫را از عرصه منزوی کنند‪ ،‬این نکته دیگری است و ربطی به‬ ‫حضور نظامیان در عرصه سیاست ندارد‪.‬‬ ‫عده ای هم معتقدند اواخر جنگ عده ای از حوزه‬ ‫نظام ی جدا شدند و به مجلس و دولت رفتند‪ ،‬این‬ ‫مس�اله باعث تضعیف حوزه نظام ی ش�د چون‬ ‫تصمی م گیری ه�ا را جوان�ان ک م تجرب�ه انج�ام‬ ‫م ی دادند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬این بحث چرخش نیروی انس��انی است‪ .‬چون‬ ‫همه پاسدارها یکدفعه وارد سپاه ش��دند این نگرانی وجود‬ ‫داش��ت که همه در یک زمان به س��ن بازنشستگی برسند‬ ‫و سپاه از نیروهای موثر تهی ش��ود‪ ،‬به همین دلیل راهکار‬ ‫بازنشستگی زودهنگام ب رای چرخش نیروی انسانی انتخاب‬ ‫ش��د و تصمیم خوبی بود چون باتجربه ها رفتند و جوانان‬ ‫امدند‪.‬‬ ‫باالخره تا ابد نم ی ش��ود مجموعه س��پاه را با عناصر‬ ‫سابق اداره کرد چون نیروهای نس��ل اول سپاه باالخره پیر‬ ‫م ی شوند‪ .‬این سنت‪ ،‬طبیعی است‪ ،‬سپاه باید بتواند رویکرد‬ ‫خود را به جوانانی که قرار اس��ت نبض مدیریت سپاه را به‬ ‫عهده بگیرند منتقل کند‪ ،‬بناب راین تصمیم مدیریتی درستی‬ ‫بود‪ ،‬ضمن انک��ه عده ای هم با همین قصد از س��پاه خارج‬ ‫شدند که جای خود را به افراد تازه نفس بدهند تا اینده سپاه‬ ‫تضمین شود‪ ،‬کمااینکه امروز شاهد رویش های انقالبی در‬ ‫سپاه هستیم‪.‬‬ ‫در کل س�پاه ام�روز در کجای عرصه سیاس�ی‬ ‫کشور است؟‬ ‫‪ l‬س��پاه در عرصه سیاس��ت والیی‪ ،‬حامی و پیرو‬ ‫سیاس��ت های مقام معظم رهبری اس��ت و متعلق به هیچ‬ ‫جناح‪ ،‬گروه‪ ،‬حزب و دسته ای نیست‪ .‬سپاه بزرگتر از جناح ها‬ ‫و احزاب است و احزاب اساسا قابلیت ان را ندارند که بتوانند‬ ‫‪47‬‬ ‫خود را در وزن و تراز س��پاه ق��رار دهن��د‪ .‬ان جریاناتی که‬ ‫م ی خواهند در مسیر نظام حرکت کنند ناگزیر از این هستند‬ ‫که جهت گیری های سپاه را به عنوان جهت گیری های نظام‬ ‫والیی مدنظر داشته باشند‪ .‬سپاه خاضعانه تالش م ی کند که‬ ‫جبهه انقالب را تقویت کند‪ ،‬نه جبهه جناح ها را‪ .‬هر جا که‬ ‫رهبری معظم سیاستی را اعالم م ی کند سپاه با تمام قدرت‬ ‫در ان عرصه حضور پیدا م ی کند و مق ّوم رویکرد و سیاست‬ ‫مدنظر رهبری و نظام است‪.‬‬ ‫رابطه مطلوب سپاه با اقتصاد کشور از نظر شما‬ ‫چگونه باید باشد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم یک ظلم مضاعف به مجموعه سپاه‬ ‫در کشور صورت گرفت‪ ،‬حضور قرار گاه خاتم سپاه در اقتصاد‬ ‫کشور طبق گزارش های رسیده فقط سه درصد از پروژه های‬ ‫عمرانی و اقتصادی کشور است‪.‬‬ ‫طبق گزارش های مکرر دولت ک��ه به مجلس اعالم‬ ‫کرده بود‪ ،‬کمترین سوءاس��تفاده ها‪ ،‬اختالس ها و تخلفات‬ ‫مالی در عملکرد اقتصادی سپاه وجود داشته است‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه سرعت پیشرفت پروژه های عمرانی سپاه به شدت باال‬ ‫و کیفیت کار هم الحمداهلل مطلوب بود‪ .‬فکر م ی کنم باید از‬ ‫حضور سپاه در عرصه کمک به اقتصاد کشور استقبال کرد‪.‬‬ ‫فرزندان دفاع مقدس عموما در عرصه های پرخطر و پرچالش‬ ‫که امکان کار عمرانی و س��ازندگی مش��کل است‪ ،‬پذی رای‬ ‫پروژه های عمرانی و اقتصادی هس��تند و نقش موثری در‬ ‫این موضوع ایفا کردند‪.‬‬ ‫هرکس که مس��ئولیت دول��ت را برعه��ده م ی گیرد‬ ‫در م��دت کوتاهی متقاعد م ی ش��ود که تعام��ل مجموعه‬ ‫س��پاه در اقتصاد کش��ور به نفع مردم و در راس��تای کمک‬ ‫به اقتصاد مملکت و دولت اس��ت‪ ،‬به همین دلیل با وجود‬ ‫همه غوغاساالری ها و جوس��ازی ها و هجوم ناجوانمردانه‬ ‫رسانه ای‪ ،‬ش��اهد هس��تیم که هرکس در راس دولت قرار‬ ‫م ی گیرد اعتراف م ی کند س��پاه در زمینه اقتصادی کمک‬ ‫حال بزرگی به دستگاه اجرایی است‪ ،‬از این جهت این حضور‬ ‫را باید مغتنم شمرد‪.‬‬ ‫بعد از جن��گ ظرفی ت هایی که ب رای دف��اع در اختیار‬ ‫نیروهای مسلح به ویژه س��پاه قرار داش��ت یا باید معطل‬ ‫م ی ماند یا باید به کمک س��ازندگی کشور م ی امد که سپاه‬ ‫با هوش��مندی این ظرفی��ت را در اختیار س��ازندگی و دفاع‬ ‫از عمران و خدمت ب��ه مردم قرار داد و ای��ن فرصت مغتنم‬ ‫است‪ :‬این غوغاساالری ها و جوسازی ها و همراهی بعضی‬ ‫رسانه های داخلی با دشمنان کشور نم ی تواند از ارزش های‬ ‫حضور سپاه در عرصه اقتصاد کشور بکاهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫ارزیابی شما از صحب ت های رئی س جمهور درباره‬ ‫نقش افرینی سپاه در عرصه اقتصاد چه بود؟‬ ‫‪ l‬اگر دقت کرده باش��ید ایش��ان ب��ه وضوح اعالم‬ ‫کرد که این شایعات درباره سپاه را نم ی پذیرند و نه تنها این‬ ‫موضوع وجود ندارد‪ ،‬بلکه در کارهای عمرانی کش��ور سپاه‬ ‫باید حضور مقتدرانه ای داشته باشد‪.‬‬ ‫سپاه در تعامل با دولت های گذشته چطور عمل‬ ‫م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬موضع سپاه در قبال همه دولت ها حمایت است‬ ‫تا جایی که انه��ا از مواضع نظام و رهب��ری فاصله نگیرند‪.‬‬ ‫در واقع س��پاه رابطه خود را با دولت ها ب ر اس��اس اصول و‬ ‫ارزش ه��ای انقالب اس�لامی تعریف م ی کن��د‪ ،‬به عبارت‬ ‫دیگر اگر دولت ها در جایی از مبانی انقالب فاصله بگیرند‬ ‫انجا سپاه از انها فاصله م ی گیرد‪ ،‬مثال وقتی دولت خاتمی‬ ‫طوری عمل کرد که بعضی از فضای اصالحات سوءاستفاده‬ ‫کردند‪ ،‬رسانه ها پایگاه دشمن شدند و زمینه ب رای ضربه زدن‬ ‫به انقالب فراهم ش��د‪ .‬سپاه یک س��ازمان کامال سیاسی‬ ‫(نه حزبی‪ ،‬گروهی و جناحی بلکه حرکت کننده در مس��یر‬ ‫رهکردهای رهبر معظم انقالب اسالمی) شد‪ ،‬به طوری که‬ ‫ورود سپاه ارزشمند ب رای جلوگیری از انحرافات بود‪ .‬در کل‬ ‫س��پاه مقتضیات انقالب و کش��ور را مدنظر قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫مبتنی بر ان به حوزه های مختلف ورود م ی کند مثال زمانی‬ ‫در مس��یر س��ازندگی حرکت کرد‪ ،‬در مقطعی فعالی ت های‬ ‫فرهنگ��ی خ��ود را ق��وی ک��رد و در زمانی هم ب راس��اس‬ ‫رهکردهای رهبر معظم انقالب سیاس��ی (البته نه حزبی‪،‬‬ ‫گروهی و جناحی) شد‪ .‬سپاه در هیچ دوره ای طرف خصومت‪،‬‬ ‫درگیری و تضعیف هیچ دولتی ق��رار نگرفت‪ ،‬مگر انکه ان‬ ‫دولت از ارزش های انقالب فاصله گرفت و سپاه تالش کرد‬ ‫ان فاصله و خالء را پر کند‪.‬‬ ‫نگاه دولت هاشمی به سپاه چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬در زم��ان س��ازندگی وقت��ی کارگ��زاران حرکت‬ ‫اقتصادی کش��ور را به ط��رف لیب رالی ش��دن هدایت کرد‪،‬‬ ‫طبیعتا از ارزش های انق�لاب و به تبع ان از س��پاه فاصله‬ ‫گرفت چون س��پاه با قدرت روی مواضع انقالب م ی ایستد‪،‬‬ ‫بناب راین در ان مقطع ش��اهد برخ��ی واگرای ی های دولت از‬ ‫سپاه بودیم‪.‬‬ ‫اما اقای هاشمی در ابتدای دوره ریاست جمهوری‬ ‫خود خطب ه ای خواند و تاکید کرد که سپاه باید به‬ ‫عرصه اقتصاد بیاید‪ .‬در واقع او یکی از کس�انی‬ ‫بود که عامل ورود سپاه به عرصه اقتصادی کشور‬ ‫شد‪ .‬بر همین اساس دولت اقای هاشمی چگونه‬ ‫برای رفع نیازهای کشور با سپاه همکاری کرد؟‬ ‫‪ l‬این حرف را قبول دارم‪ .‬اقای هاش��می بعد از در‬ ‫اختیار گرفتن امور اجرایی‪ ،‬مش��اهده کرد که بعد از هشت‬ ‫سال جنگ تحمیلی با یک کش��ور وی ران مواجه است‪ ،‬ان‬ ‫زمان منابع کشور نیز صرف اداره جنگ شده بود‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی اقای هاشمی به این نتیجه رسید‬ ‫که بدون حضور س��رداران و رزمندگان دی��روز دفاع مقدس‬ ‫در عرصه سازندگی‪ ،‬کش��ور ساخته نم ی ش��ود‪ ،‬بناب راین با‬ ‫ظ راف��ت خاصی مجموع��ه ظرفی ت ه��ای دفاع مقدس به‬ ‫سوی سازندگی کشور س��وق داد اما بعد از مواضع فرهنگی‬ ‫کارگزاران به تدریج فاصله س��پاه از دولت سازندگی هر روز‬ ‫بیشتر ش��د به طوری که رفته رفته کاگزاران از حضور سپاه‬ ‫در عرصه ه��ای اقتصادی دغدغه پیدا ک��رد‪ ،‬این دغدغه در‬ ‫زمان دولت اصالحات به لحاظ مواضع فرهنگی و سیاسی‬ ‫ان بیشتر و عاملی شد که یک مقدار هجمه ها علیه حضور‬ ‫سپاه در عرصه اقتصادی به وجود اید‪.‬‬ ‫یعن�ی دولت اق�ای خاتم�ی رغبتی نداش�ت تا‬ ‫نیازهای کشور را در تعامل با سپاه رفع کند؟‬ ‫‪ l‬زمانی که واگرایی سیاسی و فرهنگی بین سپاه‬ ‫و دولت سازندگی و اصالحات ایجاد شد‪ ،‬این دولت ها تالش‬ ‫کردند س��پاه را پادگانیزه کنند‪ ،‬یعنی شمایل صرف نظامی‬ ‫بر تن ان بپوش��انند و ان را محدود در پادگان ها کنند‪ .‬این‬ ‫م ی توانست به انهدام انقالب اسالمی منجر شود‪ ،‬چون تمام‬ ‫ظرفی ت های بالنده و سازنده که در زمان دفاع مقدس حاصل‬ ‫شده بود باید در پادگان ها خاک م ی خورد‪.‬‬ ‫به همین دلی��ل رهبر معظم انقالب ب��ا رهکردهای‬ ‫خود سپاه را در عرصه های مختلف فعال کردند چون سپاه‬ ‫مجموعه ای ب رای حفاظت از انقالب است و هر جا انقالب‬ ‫نیاز باشد سپاه انجا حاضر م ی شود‪.‬‬ ‫در مجم��وع نگاه ابتدایی دولت س��ازندگی به س��پاه‬ ‫همگرایانه و هم افزایانه بود‪ ،‬اما رفته رفته به واگرایی تبدیل‬ ‫ش��د و واگرایی دولت و س��پاه منجر به این ن��گاه در بین‬ ‫کارگزاران و اصالح طلبان شد که سپاه را باید از عرصه های‬ ‫مختلف منزوی و محصور و محدود در ظرفی ت های نظامی‬ ‫کرد و خاستگاه این ظرفی ت های نظامی هم پادگان بود‪.‬‬ ‫دولت احمدی نژاد چطور عمل کرد؟‬ ‫‪ l‬بای��د پرس��ید ک��ه چ��ه عامل��ی س��بب ش��د‬ ‫رئی س جمهور اواخ��ر دولت ده��م تمام تالش خ��ود را به‬ ‫ضرب��ه زدن و انتقاد از س��پاه صرف کند؟ معتق��دم از جایی‬ ‫که انحراف در دولت دهم ایجاد ش��د واگرایی بین س��پاه و‬ ‫دولت به وجود امد که ان هم به رخنه فرهنگی و سیاس��ی‬ ‫مربوط م ی شد‪.‬‬ ‫در واقع به محض بروز انحراف در دولت دهم واگرایی‬ ‫به وجود امد و س��پاه ثابت کرد که منافع سازمانی را درنظر‬ ‫نم ی گیرد‪ ،‬چون ان زمان م ی توانس��ت ای��ن مالحظات را‬ ‫در نظر بگیرد‪ ،‬در عوض از دولت امتی��از بگیرد اما به دلیل‬ ‫قابلی ت های انقالبی حاضر به مصالحه و سازش نشد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد خیلی از وزرای خود را از نیروهای‬ ‫سپاه انتخاب کرد‪ ،‬مثال اگر اقای فتاح را از وزارت‬ ‫نیرو برداش�ت‪ ،‬به جای او اقای نامجو امد که هر‬ ‫دو انها قبل از وزارت‪ ،‬پاسدار بودند‪ .‬یا وقتی اقای‬ ‫میرکاظمی از وزارت نفت عزل شد سردار قاسمی‬ ‫ برای تصدی وزارت نفت به مجلس معرفی شد‬ ‫و رای اعتماد گرفت یا درباره وزارت ارتباطات هم‬ ‫همی ن طور ب�ود؛ اقای تق ی پور تا پی�ش از قبول‬ ‫مس�ئولیت اداره ای�ن وزارتخان�ه‪ ،‬پاس�دار بود‪،‬‬ ‫بنابراین بفرمایید رابطه دولت اقای احمدی نژاد‬ ‫از ابتدای دوره نهم تا پایان دوره دهم چگونه بود؟‬ ‫‪ l‬دولت نهم بیش��ترین استفاده را از س��پاه کرد و‬ ‫دس��تاوردهای خوب و موث��ری را هم در عرصه س��ازندگی‬ ‫کشور به دست اورد‪ .‬طبق گزارش های دولت نهم پروژه های‬ ‫س��پاه با کمترین قیمت اما باالترین س��رعت و کیفیت به‬ ‫بهره برداری رسید اما از ابتدای دولت دهم با انتصاب مشایی‪،‬‬ ‫بین دولت و نظام فاصله ایجاد شد و باالطبع واگرای ی ها بین‬ ‫سپاه و دولت هم رفته رفته خود را نش��ان داد و پ ر رنگ شد‬ ‫تا جایی که رئی س جمهور در رس��انه ها رسما به سپاه حمله‬ ‫کرد و س��پاه را مورد اتهام ق��رار داد‪ .‬در واق��ع همان تجربه‬ ‫زمان دولت اقای هاشمی این بار در دوره ریاست جمهوری‬ ‫اقای احمدی نژاد تکرار ش��د‪ ،‬یعنی ابتدا همگرایی و سپس‬ ‫واگرایی رخ داد‪.‬‬ ‫اس�تارت ای�ن واگرای�ی از اردیبهش�ت ‪ 90‬و‬ ‫خانه نشینی اقای احمدی نژاد کلید خورد؟‬ ‫‪ l‬از اول دولت دهم انتصاب مشایی به معاون اولی‬ ‫و اصرار احمدی نژاد بر این تصمی��م‪ ،‬نامه رهبری معظم و‬ ‫واکنش احمدی نژاد به ان نامه بود که واگرایی بین سپاه و‬ ‫دولت احمدی نژاد جدی شد؛ البته قبل از ان هم نکاتی بود‬ ‫اما ان قدر برجسته نبود که س��پاه روی ان مشکالت خیلی‬ ‫دست بگذارد‪.‬‬ ‫در بخش اقتصاد اما همکاری ها ادامه داش��ت‪ .‬وزرای‬ ‫تکنوکرات‪ ،‬اقتصادی و عمرانی همچنان به رسم سال های‬ ‫دولت سازندگی با سپاه تعامل داشتند‪ .‬روزگار در قدرت ماندن‬ ‫اصالح طلبان رو به پایان بود‪ .‬انها ابت��دا از پارلمان و بعد از‬ ‫دولت رفتند‪g .‬‬ ‫اقای هاشمی به این نتیجه رسید که بدون حضور س�رداران و رزمندگان دیروز دفاع مقدس در عرصه سازندگی‪ ،‬کشور‬ ‫ساخته نمی شود‪ ،‬بنابراین با ظرافت خاصی مجموعه ظرفیت های دفاع مقدس به سوی سازندگی کشور سوق داد‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث بررسی می کند‬ ‫زمان زیادی از انقالب ‪ 57‬نگذش��ته ب��ود که ع راق در‬ ‫ش��یپور جنگ دمید‪ .‬ارت��ش‪ ،‬ارتش نبود‪ .‬اوضاع سیاس��ی‬ ‫هم ان قدر اش��فته حال بود که اگر تعلل م ی ش��د صدام به‬ ‫رویای رس��یدن به ته ران در چند روز م ی رسید‪ .‬زمانی ب رای‬ ‫احیای نیروی نظامی کالس��یک نبود‪« .‬انق�لاب» مقابل‬ ‫یک «جنگ» قرار گرفته بود؛ جنگ��ی تمام عیار که یکی از‬ ‫طرفینش هیچ امادگی ب رایش نداشت‪ .‬چنین شد که ارتشی‬ ‫جدید فراهم امد از همه جای ای ران‪ .‬هر گوش��ه کش��ور یک‬ ‫لش��کر ش��د و لباس رزم‪ ،‬ردای غالب‪ .‬حاال زمان جنگ بود‪،‬‬ ‫جنگ ب رای راندن بیگانه متجاوز‪ .‬بیگانه ای که مس��تظهر‬ ‫به حمایت یک دنیا بود‪ .‬لش��کرها یکی پس از دیگری پدید‬ ‫امدند؛ از لشکر ‪ 27‬محمد رسول اهلل تا لشکر عاشورا و لشکر‬ ‫پنج نصر‪ .‬هشت سال جنگ تمام شد‪ .‬حاال لباس سبزها که‬ ‫در میانشان سردارانی رشید با سابقه س��ال ها جنگ بود به‬ ‫پادگان ها بازگش��ته بودند‪ .‬انها اما نیروهای رزمی کالسیک‬ ‫یا به تعریف مرس��وم «ارتش» نبودند‪ .‬جای خیلی از انها در‬ ‫پادگان نبود‪ .‬انها باید چه م ی کردند؟ رسم و تقدیر زمانه لباس‬ ‫رزم بر تنشان کرده بود و حاال انها دو راه پیش رو داشتند؛ یا تا‬ ‫اخر در همان کسوت نظامی گری م ی ماندند یا راه سیاست‬ ‫در پیش م ی گرفتند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪2‬‬ ‫اکنون پس از سخنان رهبر معظم انقالب درباره نسبت‬ ‫پاسداران با سیاست و در استانه هفته دفاع مقدس و البته پس‬ ‫از سخنرانی حسن روحانی در جمع سپاهیان‪ ،‬بررسی رابطه‬ ‫پاسداران با سیاست در بیش از ‪ 3‬دهه گذشته جالب توجه و‬ ‫البته مهم خواهد بود‪ .‬ب رای ورود به بحث باید با این س��ئوال‬ ‫اغاز کنیم که قرابت فرماندهان با سیاست تا کجا باید باشد؟‬ ‫ایا انان جزئی از سیاستند یا باید تنها همنشین و همسایه ای‬ ‫ب رای ان باش��ند؟ این سواالت و پرس��ش هایی از این دست‪،‬‬ ‫سال هاس��ت که مطرح اس��ت‪ ،‬نه در ای ران که در اکثر جاها‬ ‫موافقان و مخالفان فراوانی هم دارد؛ مساله حضور نظامیان‬ ‫در عرصه سیاست‪ .‬در میان صاحبان اندیشه برخی م ی گویند‬ ‫عاملی است ب رای عقبگرد در دموکراسی‪ ،‬برخی هم م ی گویند‬ ‫نردبانی ب رای پیشرفت در کش��ورهای در حال توسعه است‪.‬‬ ‫هرچه هست در ای ران هم این پرسش مطرح است که نظامیان‬ ‫در کجای سیاس��ت باید قرار گی رند؟ پرسش��ی با پاسخ های‬ ‫متعدد و البته بسیار متفاوت‪.‬‬ ‫مرجع اظهارنظرها هم تفسیرهای متفاوت از سخنان‬ ‫ام��ام خمینی (ره) اس��ت‪ .‬معم��ار کبیر انق�لاب در یکی از‬ ‫اظهارنظرها درباره رابطه نظامیان با سیاست چنین فرموده اند‪:‬‬ ‫ی که باید تمام نیروهای مسلح از ان پیروی کنند‬ ‫«از امور مهم ‬ ‫و اغماض از ان به هی چ وجه نم ی توان کرد و باز هم تذکر داده ام‪،‬‬ ‫ان اس��ت که هی چ یک از افراد نیروهای مسلح‪ ،‬چه رده های‬ ‫ال یا پایین در هیچ حزب و گروهی با هر اسم و عنوان نباید‬ ‫با ‬ ‫وارد ش��وند‪ ،‬هرچند ان حزب و گروه صددرصد اسالمی و به‬ ‫جمهوری اسالمی وفادار باشند و هرکس در یک حزب و گروه‬ ‫وارد شد باید از ارتش و سپاه و سایر قوای انتظامی و نظامی و‬ ‫ق وای مسلح خارج شود‪ .‬فرماندهان و مسئوال ن موظف هستند‬ ‫که هرکس در یکی از احزاب یا گروه های سیاسی یا دینی وارد‬ ‫شد‪ ،‬به او تذکر دهند که از حزب یا گروه ها یا سازمان خارج شود‬ ‫و اگر تخلف کرد او را از ارتش یا دیگر قوای مسلح اخ راج کنند‪.‬‬ ‫همه افراد موظفند چنین اشخاصی را به فرماندهان معرفی‬ ‫نمایند و باید توجه داشته باشند که ورود قوای مسلح در احزاب‬ ‫و گروه ها و سازمان ها‪ ،‬پایه قوای مسلح را متزلزل خواهد کرد و‬ ‫غفلت از این امر موجب پیگرد خواهد بود‪ ».‬حال بیش از سه‬ ‫دهه از انقالب گذش��ته و همچنان این مساله مورد پرسش‬ ‫جدی است که ایا نظامیان م ی توانند در سیاست باشند؟‬ ‫البته در طرح سوال مناقشه ای بزرگ پنهان است چرا که‬ ‫ان طور که بارها امام و رهبری تاکید نموده اند و به تازگی در‬ ‫بیان رئیس جمهور هم امده‪ ،‬س��پاه فقط یک نیروی نظامی‬ ‫نیست و نهادهای انقالبی و برخاس��ته از مردم است و نباید‬ ‫سپاه را فقط ذیل نظامی گری خالصه کرد‪.‬‬ ‫اوضاع و روزگار سیاس��ت ای ران چنین ش��ده است که‬ ‫در یک تقس��یم بندی کلی اصالح طلبان و نیروهای چپ از‬ ‫منتقدان ورود نظامیان به سیاست هس��تند و اصولگرایان و‬ ‫نیروهای راس��ت هم در مقابل ان چنان نقدی بر ان ندارند و‬ ‫معتقدند حساب سپاه از نظامی گری صرف جداست و سپاه‬ ‫حافظ ارزش های انقالب است نه فقط یک نیروی نظامی‪ .‬این‬ ‫قاعده اما همواره و همیش��ه پایدار نبوده‪ ،‬چه اینکه افرادی از‬ ‫چپ و افرادی از راست نظ راتی متفاوت هم داشته اند‪ .‬به طور‬ ‫مثال از یک س��و صادق خ رازی که از نظر ذائقه سیاس��ی از‬ ‫اصالح طلبان به شمار م ی اید‪ ،‬م ی گوید‪« :‬سپاه و بسیج ستون‬ ‫فق رات امنیت ملی ای ران محسوب م ی شوند‪ .‬نم ی شود از انها‬ ‫خواست که در روز جنگ و دفاع به جبهه بروند و جهاد و تالش‬ ‫کنند و با بروز واقعه (سیاس��ی و دیپلماتیک) سکوت کنند‪.‬‬ ‫در تمام نقاط دنی��ا نظامیان در رابطه با سیاس��ت اظهارنظر‬ ‫م ی کنند‪ .‬من از جمله کس��انی هس��تم که همواره موافق‬ ‫موضع گیری نظامیان بوده و هستم‬ ‫اگر قرار بر ازادی بیان است‪ ،‬انها نیز باید حرف بزنند اما‬ ‫باید انها را توجیه کرد که دموکراسی یعنی همین‪ .‬نم ی شود‬ ‫به انها گفت تو ساکت ش��و و حرفی نزن و فقط بجنگ‪ ».‬و‬ ‫از جانبی دیگر احمد توکل��ی و علی مطهری که در فرهنگ‬ ‫سیاسی معاصر در میان راستگرایان به شمار م ی ایند در نظری‬ ‫نظامی ها در سیاست ایران‬ ‫سیاست‬ ‫نسبتفرماندهانجنگباسیاستچگونهاست؟‬ ‫متفاوت با همفکرانشان م ی گویند‪« :‬نظام ی ها باید برگردند‬ ‫به جای خود‪».‬‬ ‫فرماندهانی که نظامی ماندند‬ ‫در همین میانه مان��دن و رفتن‪ ،‬برخی تصمیم گرفتند‬ ‫همان لباس س��بز که حاال رنگ��ش تیره ت��ر از دوران دفاع‬ ‫مقدس شده بود و درجه هایی بر ان قرار گرفته بود بر تنشان‬ ‫بماند‪ .‬افرادی همچ��ون عزیزجعف��ری‪ ،‬رحیم صفوی‪ ،‬احمد‬ ‫کاظمی و‪ ...‬در لشکرهایشان ماندند و کادرهای رسمی سپاه‬ ‫را تشکیل دادند‪ .‬گاه فارغ از سیاس��ت‪ ،‬گاه با اظهارنظرهایی‬ ‫با طعم سیاست‪ .‬برخی رس��انه ای تر از همیشه شدند‪ ،‬برخی‬ ‫گمنام ت��ر از دوران دفاع مقدس‪ .‬ت��ورق برگه های تقویم این‬ ‫سال های نظامیان و سیاست‪ ،‬خاط رات متفاوتی دارد از انچه‬ ‫میان نظامیان و اهل سیاس��ت در این دو دهه پس از جنگ‬ ‫گذشته است‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫عزیزجعفری‬ ‫سیاست‬ ‫محمدعلی عزیزجعفری یا همان «اقا عزیز» خودمان‪.‬‬ ‫او ‪ ۵۴‬س��ال پیش در خانواده ای در یزد متولد شد‪ .‬با سختی‬ ‫دوران مدرسه و دبیرس��تان را طی کرد و بعد به دانشگاه رفت‬ ‫و یک س��ال پیش از انقالب دوره لیس��انس معم��اری را در‬ ‫دانشگاه ته ران اغاز کرد‪ .‬با ش��روع انقالب او در زمره فعاالن‬ ‫انجمن اسالمی‪ ،‬همراه با علیرضا افشار به نمایندگی از سوی‬ ‫انجمن اسالمی به جمع حمله کنندگان به سفارت امریکا و‬ ‫گروگانگیری ‪ ۵۲‬دیپلمات پیوست‪ .‬عزیزجعفری پس از شروع‬ ‫جنگ به عنوان بسیجی به جبهه رفت‪ .‬عضو اطالعات سپاه‬ ‫شد و به کردستان رفت و از خرداد ‪ 1360‬رسما وارد واحدهای‬ ‫رزمی سپاه شد و به عضویت سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫درامد و تا پایان جنگ به صورت پیوسته و به عنوان فرمانده‬ ‫قرارگاه های عملیات غرب و جنوب حضور داش��ت و در این‬ ‫دوران چندین بار مجروح شد‪ .‬فرماندهی عملیات سوسنگرد‪،‬‬ ‫معاونت سپاه شوشتر‪ ،‬فرماندهی تی پ های عاشورا و الغدیر‪،‬‬ ‫فرمانده��ی قرارگاه های غ��رب‪ ،‬قدس و نجف بخش��ی از‬ ‫مسئولی ت های سردار جعفری در زمان جنگ تحمیلی است‪.‬‬ ‫مش��ارکت در عملیات کربالی ‪ 4‬و ‪ 5‬که به مجروح شدن او‬ ‫منجر شد‪ ،‬نقطه برجسته کارنامه جنگی عزیزجعفری است‪.‬‬ ‫جعفری پس از بهبودی به ستاد سپاه منتقل شد و در سمت‬ ‫معاون عملیات س��تاد کل و سپس جانش��ین رئیس ستاد‬ ‫خدمت کرد و بعد از مدتی به فرماندهی نیروی زمینی سپاه‬ ‫رسید‪ .‬عزیزجعفری در سال ‪ ۱۳۷۱‬مدرک کارشناس ی ارشد در‬ ‫رشته معماری را دریافت کرد‪ .‬تدریس در مرکز بلندپایه علمی‬ ‫ ‪ -‬نظامی دافوس از دیگر سوابق اوست‪.‬‬ ‫کس��انی ک��ه در جبهه ه��ای جن��گ بوده ان��د و او را‬ ‫م ی شناس��ند‪ ،‬اقا عزیز را فرمانده ای ش��جاع‪ ،‬صبور‪ ،‬ب ی ادعا‪،‬‬ ‫فداکار و دقیق م ی دانند‪ .‬محسن رضایی ‪ ،‬در وصف او م ی گوید‪:‬‬ ‫«عزیزجعفری دقی ق ترین فرمانده ما در جنگ بود‪ ».‬جعفری‬ ‫در اخرین سمت خود پیش از فرماندهی کل‪ ،‬سه سال به مرکز‬ ‫تحقیقات راهبردی س��پاه رفت‪ .‬وی با دارا بودن تحصیالت‬ ‫دانش��گاهی و تجربه راه اندازی و حض��ور در این مرکز که به‬ ‫قول خود وی «مرکزی بوده ب رای فکر کردن با فراغت خاطر از‬ ‫مسئولی ت های اجرایی که در ان نیروهای فرهیخته سپاهی‬ ‫مشغول به فعالیت هستند»‪ ،‬به فرمانده ای با اعتقاد عمیق به‬ ‫علم و تخصص تبدیل شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫اوضاع و روزگار سیاست‬ ‫ایران چنین شده است‬ ‫که در یک تقسیم بندی‬ ‫کلی اصالح طلبان‬ ‫و نیروهای چپ از‬ ‫منتقدان ورود نظامیان‬ ‫به سیاست هستند و‬ ‫اصولگرایان و نیروهای‬ ‫راست هم در مقابل‬ ‫ان چنان نقدی بر ان‬ ‫ندارند‬ ‫‪50‬‬ ‫فرمانده س��پاه در جایی گفته اس��ت‪« :‬انقالب ی ماندن‬ ‫س��خت تر از انقالب کردن است و ممکن اس��ت در این فضا‬ ‫افرادی که انقالبی بودند و در کنار امام بوده اند‪ ،‬دچار مشکل‬ ‫ش��وند و در غربال انقالب تصفیه ش��وند‪ ».‬نام محمد علی‬ ‫جعفری به عنوان یکی از پنج شخصیت ای رانی که در لیست‬ ‫‪ ۵۰۰‬نف��ره قدرتمند تری��ن افراد جهان که از س��وی نش��ریه‬ ‫امریکایی فارن پالیسی منتشر شده است‪ ،‬دیده م ی شود‪.‬‬ ‫او البت��ه دیدگاه های سیاس��ی خاص خ��ود را دارد و از‬ ‫منتقدی��ن اصالح طلبان تن��درو و تجدید نظر طل��ب در دو‬ ‫دهه هفتاد و هش��تاد به شمار م ی اید‪ .‬تفس��یر او از انچه در‬ ‫دوران اصالحات گذش��ت‪ ،‬این گونه است‪« :‬دوم خرداد ‪ 76‬در‬ ‫حقیقت میوه هشت سال کادرس��ازی و بسترسازی جریان‬ ‫روش��نفکری س��کوالر با حمایت مالی تکنوکرات ها بود‪ .‬در‬ ‫حقیقت فعالی ت های گس��ترده علمی‪ ،‬فکری و تشکیالتی‬ ‫این جریان از س��ال ‪ 68‬تا ‪ 76‬در دوم خرداد به بار نشس��ت و‬ ‫روشنفکران سکوالر با برچس��ب جناح چپ یا اصالح طلبان‬ ‫توانستند به حلقه های قدرت نفوذ کرده و کرس ی های مدی ریتی‬ ‫نظام را تصاحب نمایند‪ .‬اکنون انها خود را فاتح هرم قدرت در‬ ‫جمهوری اسالمی م ی پنداشتند و با جسارت تمام‪ ،‬مهره های‬ ‫خود را در کلیدی ترین پس ت های اجرایی و تقنینی کشور به کار‬ ‫گرفتند تا مجری سیاست های از پیش ط راحی شده انها باشند‪.‬‬ ‫یعنی با اغاز قدرت گیری اصالح طلبان در صحنه سیاس��ی‬ ‫ای ران‪ ،‬نس��خه هایی که پی ش تر در حلقه ه��ای فکر جریان‬ ‫روشنفکری تجویز شده بود‪ ،‬به مرحله اجرا درامد‪ .‬هدف اصلی‬ ‫و بلندمدت اصالح طلبان هم نهادینه کردن سکوالریزم در ای ران‬ ‫و ته ی کردن جمهوری اسالمی از بعد انقالبی و ایدئولوژیک‬ ‫ان بود‪ .‬یعنی انها م ی خواس��تند جمهوری اس�لامی را دچار‬ ‫نوعی دگردیسی هویتی کرده و با زدودن ارمان های اسالمی‪،‬‬ ‫مدل لیب رال دموکراس��ی را جایگزین مدل حکومتی مبتنی‬ ‫بر والیت فقیه نمایند‪ .‬در عرصه سیاس��ت خارجی هم دست‬ ‫کشیدن از سیاست های ضداستکباری می راث حضرت امام (ره)‪،‬‬ ‫ش��انه خال ی کردن از حمایت گروه های مقاومت در منطقه و‬ ‫پذیرش رهبری ایاالت متحده و اش��تی با غرب در دستورکار‬ ‫قرار داشت که تمام این اهداف در قالب سیاست تنش زدایی‬ ‫پیگیری م ی شد و نمود ان انفعال و کرنش ب ی سابقه در ب رابر‬ ‫غرب در عرصه های مختلف از جمله پرونده هسته ای بود که‬ ‫خش��نودی امریکا و اروپا را نیز به دنبال داشت‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫م ی دانستند که ب رای تحقق ارزوهای شان در صحنه سیاسی‬ ‫ای ران با یک مانع بزرگ به نام والیت فقیه روبه رو هستند و با‬ ‫حضور ولی فقیه نخواهند توانست تغییر بنیادینی در ساختار‬ ‫حکومتی جمهوری اس�لامی ایجاد کنند‪ .‬راهب��رد انها ب رای‬ ‫هجوم خزنده و تدریجی به راس ه��رم حاکمیت و تضعیف‬ ‫جایگاه والی��ت فقیه‪ ،‬راهبرد فتح س��نگر به س��نگر بود که‬ ‫ب ر اساس ان نهادهای اس��تراتژیک نظام و بازوهای ول ی فقیه‬ ‫مانند وزارت اطالعات و ش��ورای نگهبان ی��ک به یک مورد‬ ‫حمله قرار م ی گرفت و در نهایت‪ ،‬همه فشارها بر ولی فقیه‬ ‫ب رای واداشتن ایشان به عقب نشینی از مواضع انقالب متمرکز‬ ‫هدف از کار انداختن‬ ‫م ی گردید‪ .‬توطئه قتل های زنجیره ای‪ ،‬با ِ‬ ‫وزارت اطالعات به اجرا درامد‪ .‬ام��ا تالش های اصالح طلبان‬ ‫ب رای حذف نظارت اس��تصوابی ش��ورای نگهبان و افزایش‬ ‫اختیارات رئی س جمهور به شکست انجامید و دولت اصالحات‬ ‫در پایان دوره هشت س��اله حضور خود در قدرت به رغم وارد‬ ‫اوردن ضربات سنگینی به انقالب اسالمی نتوانست تغیی رات‬ ‫ساختاری مورد نظر را در جمهوری اسالمی به اجرا دراورد و جدا‬ ‫از این‪ ،‬محبوبیت و مشروعیت خود در میان جامعه ای رانی را‬ ‫نیز تا حدود زیادی از دست داد‪( ».‬مصاحبه با خبرگزاری مهر‪،‬‬ ‫دی ماه ‪)1390‬‬ ‫«حفظ انقالب نیازمند سرباز‪ ،‬سردار و البته انسان های‬ ‫خط ش��کن اس��ت‪ ».‬عزیزجعفری این جمل��ه را در یکی از‬ ‫مهمترین سخنران ی هایش پس از وقایع سال ‪ 88‬بیان کرد‪ .‬او‬ ‫در این سخنرانی با اشاره به گفته هایی از سی د محمد خوئینی‪،‬‬ ‫محمدعلی ابطحی‪ ،‬عطریانفر‪ ،‬نبوی و موس��وی خوئین ی ها‬ ‫گفته بود‪« :‬انحرافات در مسیر انقالب‪ ،‬امروزه بسیار جدی شده‬ ‫و تشخیص ان بسیار سخت است و همه توان و هدف دشمن‬ ‫خارجی روی همین مفاهیم متمرکز شده است‪ ».‬فرمانده کل‬ ‫سپاه با طرح این سوال که ایا در این فضا باید ساکت بنشینیم‬ ‫و نظاره گر باشیم‪ ،‬گفته بود‪« :‬برخی نیز متاسفانه با انها همگام‬ ‫شدند که انشاءاهلل هدایت شوند‪ .‬جالب انکه این اتفاقات بعضا‬ ‫به اسم مبارزه با انحراف انجام م ی شود و برخی م ی گویند در راه‬ ‫امام و انقالب انحراف ایجاد شده و ما م ی خواهیم جلوی ان را‬ ‫بگیریم‪ ».‬جعفری با اشاره به تعبیر مقام معظم رهبری مبن ی بر‬ ‫فتنه عمیق خواندن اتفاقات ان سال گفت‪« :‬این ماجرا بحران‬ ‫نبود‪ .‬البته یک ازمایش بزرگ نیز ب��ود‪ ،‬اگر ما خواهان بقای‬ ‫نظام هستیم و دوست داریم راه امام استمرار داشته باشد‪ ،‬باید‬ ‫بیش از این دقت کنیم و در موضع گیری ها و در رای دادن ها‬ ‫در حمایت از جریانات سیاسی و شناخت از دشمنان‪ ،‬بیشتر‬ ‫دقت کنیم‪».‬‬ ‫سرلشکر جعفری یاداور شد‪« :‬نخبگان و خواص انقالب‬ ‫متاس��فانه ریزش داش��تند‪ ،‬اما نباید نظام را با عملکرد من یا‬ ‫شما س��نجید‪ ،‬بلکه باید با معیارها و شاخ ص های صحیح‪،‬‬ ‫راه امام و ش��هدا را ادامه داد‪ .‬متاس��فانه برخی از نخبگان به‬ ‫این نکته مه��م که ول ی فقی��ه فصل الخط��اب موضوعات‬ ‫اس��ت‪ ،‬توجه کافی نکردن��د و به راحتی نقدهای نادرس��تی‬ ‫ب��ه ان وارد م ی کنند و اگر انه��ا این گونه رفت��ار کنند‪ ،‬نباید‬ ‫ادعای پیروی از راه امام و طرفداری از نظام را داش��ته باشند‪.‬‬ ‫بیایید مردانه موضع واقع��ی خود را اعالم کنی��د و روی ان‬ ‫بایس��تید‪ .‬البته برخی م ی خواهند در عم��ل در مقابل اصل‬ ‫نظام بایستند ولی هرچند مردم متوجه این قصد انها نباشند‬ ‫اما ما وظیفه داریم انها را رس��وا کنیم‪ ».‬هرچه هس��ت حاال‬ ‫اقا عزیز همچنان فرمانده کل سپاه است با همان استواری اش‬ ‫بر پاسداری از انقالب اسالمی‪.‬‬ ‫رحیم صفوی‬ ‫سی د یحیی صفوی یا همان اقا رحیم سپاه ی ها‪ .‬پسر‬ ‫سیدعباس متولد ‪ ۱۳۳۱‬در روستای همام از بخش باغ بهادران‬ ‫شهرستان لنجان‪ ،‬از توابع استان اصفهان‪ .‬یحیی صفوی در‬ ‫دوران اوج گیری انقالب‪ ،‬در اصفهان بس��یار فع��ال بود و در‬ ‫روزهای اول انقالب به همراه علی صیادشی رازی به ساماندهی‬ ‫انقالبیون اصفهان پرداخت‪ .‬او در جریان مبارزات قبل از انقالب‬ ‫و ب رای عدم شناسایی توسط عوامل ساواک نام مستعار رحیم‬ ‫را ب رای خود برگزیده بود‪ .‬یحیی رحیم صفوی از اولین روزهای‬ ‫انقالب در کمیته دفاع ش��هری به عن��وان فرمانده عملیات‬ ‫کمیته نقش مهمی را ایفا کرد‪ .‬با تاسیس س��پاه پاسداران‪،‬‬ ‫به عنوان یکی از موسسین ان در مسئولی ت های فرماندهی‬ ‫عملیات سپاه اصفهان و با ش��روع غائله کردستان به عنوان‬ ‫فرمانده عملیات سنندج و فرمانده سپاه کردستان به مقابله با‬ ‫ضد انقالب پرداخت‪ .‬با اغاز جنگ تحمیلی و شروع عملیات‬ ‫در جنوب کشور‪ ،‬به عنوان معاونت عملیاتی منطقه جنوب‪،‬‬ ‫سپس معاون عملیات کل سپاه‪ ،‬فرمانده نیروی زمینی سپاه‬ ‫و جانشین فرماندهی کل سپاه انجام وظیفه کرد و در اواسط‬ ‫س��ال ‪ 76‬از س��وی فرمانده معظم کل قوا به عنوان فرمانده‬ ‫کل سپاه منصوب شد‪ .‬بعد از ‪ ۱۰‬سال فرماندهی بر این نهاد‬ ‫انقالبی‪ ،‬توسط رهب ر معظم انقالب در تاریخ ‪ ۱۱‬شهریور ‪۱۳۸۶‬‬ ‫محمدعلی جعفری جایگزین او شد‪ .‬او در حال حاضر به عنوان‬ ‫دستیار و مش��اور عالی فرماندهی کل قوا در امور مربوط به‬ ‫نیروهای مسلح فعالیت م ی کند‪.‬‬ ‫صفوی مدرک کارشناسی خود را در رشته زمی ن شناسی‬ ‫از دانشگاه تبریز در سال ‪ ۱۳۵۴‬اخذ کرد و بعد از جنگ ای ران و‬ ‫ع راق و در سال ‪ ،۱۳۷۴‬فوق لیسانس جغ رافیای سیاسی را از‬ ‫دانشگاه امام حس��ین (ع) و دکترای همین رشته را از دانشگاه‬ ‫تربی ت مدرس در سال ‪ ۱۳۸۰‬گرفت‪.‬‬ ‫اقا رحیم در مقطع حساسی فرماندهی سپاه را بر عهده‬ ‫داش��ت‪ .‬درس��ت در همان زمانی که اصالح طلبان به قدرت‬ ‫سیاس��ی ای ران در نیمه دوم دهه هفتاد راه یافته بودند‪ .‬درباره‬ ‫شخصیت سیاسی خاص رحیم صفوی تفاسیر متعددی مطرح‬ ‫اس��ت‪ .‬امیر محبیان زمانی در یک مصاحبه گفته بود‪« :‬اگر‬ ‫زمانی گفته م ی شد جریان اصالح طلب «بی ن العباسین» یعنی‬ ‫از عباس دوزدوزانی تا عباس عبدی است‪ ،‬جریان اصولگرا هم‬ ‫«بی ن الرحیمین» اس��ت یعنی از یک طرف رحیم صفوی در‬ ‫این جریان قرار دارد و از طرف دیگر رحی م مشایی و این اصال‬ ‫بد نیس��ت‪ ،‬بلکه من ان را مثبت م ی دانم‪ ».‬او هیچ گاه ابایی‬ ‫نداشته که اگر الزم باشد به نقد های تند از اصالح طلبان تندرو‬ ‫و رادیکال هم بپردازد‪ .‬نمونه اش هم البته کم نیست در دوران‬ ‫اصالحات و حتی پس از ان‪.‬‬ ‫او در مصاحب ه ای در س��ال ‪ 88‬گفته ب��ود‪« :‬در جریان‬ ‫‪ 18‬تیرماه سال ‪ ٧٨‬برخی از عناصر دولت و مجلس از حرکات‬ ‫ضدانق�لاب حمایت م ی‪‎‬کردن��د و در فتنه اخی��ر که پس از‬ ‫انتخابات رخ داد برخ��ی از همان عناصر ک��ه در ان زمان در‬ ‫وزارت کش��ور یا مجلس یا برخی از احزاب سیاس��ی بودند‬ ‫نقش داش��تند‪ ،‬با این تفاوت که ‪ 18‬تیرم��اه محدوده‪‎‬اش در‬ ‫ته ران بود ولی فتنه اخیر مقداری گس��ترده‪‎‬تر اس��ت و باید‬ ‫گفت که برخی از عناصر که حامیان فتن��ه ‪ 18‬تیر بودند یا‬ ‫ا‪‎‬‬ ‫ن را خط‪‎‬دهی م ی‪‎‬کردند همان عناص��ر فعال در فتنه بعد از‬ ‫انتخابات هستند‪».‬‬ ‫شهید احمد کاظمی‬ ‫فرماندهانی که به سیاست کوچ کردند‬ ‫اما برخی نظام ی ه��ا وقتی دیگر جنگ نب��ود و وقتی‬ ‫دیگر دلیلی ب رای ماندن در لباس سبز ندیدند‪ ،‬ترجیح دادند به‬ ‫دنیای سیاست شیفت کنند‪ .‬دنیایی که اگر جنگ نبود شاید‬ ‫انها زودتر از اینها راه به ان یافته بودند‪ .‬حاال انها حرف داشتند‬ ‫و نظ ر‪ .‬حرف ها و ایده هایی که تمایل داشتند در قالب اجرا هم‬ ‫انها را ببینند‪ .‬انها در لباسی جدید فارغ از دنیای نظامی ب رای‬ ‫حضور در کس��وتی جدید اماده م ی ش��دند‪ .‬هر چند همواره‬ ‫صبغه نظامی بودنشان همراهشان بود که گاه اسباب نقدشان‬ ‫و گاهی امتیازی ب رایشان محسوب م ی شد‪.‬‬ ‫محسن رضایی‬ ‫سیاست‬ ‫اگر بنا باشد درباره ان قسم از نظامیانی که به سیاست‬ ‫شیفت کردند‪ ،‬س��خن به میان اوریم ب ی شک مهمترین فرد‬ ‫محسن رضایی است‪ .‬محس��ن رضایی دهم شهریور سال‬ ‫‪ ۱۳۳۳‬در روستای بنه وار از توابع شهرس��تان اللی در استان‬ ‫خوزستان به دنیا امد‪ .‬نام اصلی او سبزوار رضای ی میرقائد بود‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ ۱۳۵۲‬جهت تحصیل در رش��ته مهندس��ی‬ ‫مکانیک در دانش��گاه علم و صنع��ت به ته ران ام��د و وارد‬ ‫مبارزات چریکی علیه سلطنت پهلوی ش��د‪ .‬ان هنگام او از‬ ‫اعضای بلندپایه گروه چریکی اسالمی منصورون بود‪ .‬پس‬ ‫از انقالب ‪ ۱۳۵۷‬این گروه به همراه شش گروه دیگر‪ ،‬سازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی را تاسیس کردند‪ .‬محسن رضایی‬ ‫پس از تاسیس سپاه پاسداران انقالب اسالمی در سال ‪۱۳۵۸‬‬ ‫به عضویت ش��ورای مرکزی س��پاه درامد و به مدت دو سال‬ ‫مسئولیت اطالعات سپاه را بر عهده داشت‪« .‬رضایی» در سن‬ ‫‪ 27‬سالگی و در نخستین ماه های جنگ ای ران و ع راق در سال‬ ‫‪ ،۱۳۶۰‬به فرمان امام (ره) به فرماندهی سپاه پاسداران منصوب‬ ‫شد‪ .‬امام حکم فرماندهی رضایی را با نام محسن رضایی صادر‬ ‫کرد و بعد از ان زمان بود که رضایی نامش را رسما به محسن‬ ‫رضای ی میرقائد تغییر داد و شناس��نامه المثنی گرفت‪ .‬وی در‬ ‫دوران جنگ به عنوان فرمانده س��تاد کل نیروهای مسلح‪ ،‬به‬ ‫فرماندهی سپاه پاسداران انقالب اسالمی برگزیده شد و این‬ ‫س��مت را در طول جنگ هشت س��اله ای ران و ع راق برعهده‬ ‫داشت‪ .‬او در س��ال ‪ ۱۳۵۳‬در رشته مهندس��ی مکانیک وارد‬ ‫دانشگاه علم و صنعت شد اما به دلیل فعالی ت های سیاسی‬ ‫تحصیل را رها کرد‪ .‬پس از پایان جنگ ای ران و ع راق‪ ،‬محسن‬ ‫رضایی تحصیالت مهندس��ی خود را نیمه کاره گذاش��ت و‬ ‫در مقطع کارشناسی رش��ته اقتصاد در مرکز اموزش سازمان‬ ‫ب رنامه و بودج��ه به ادامه تحصیل پرداخ��ت و پس از مدتی‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫اما در میان نظام ی ها بودند کس��انی ک��ه کمتر بیان‬ ‫سیاسی داش��تند‪ ،‬هر چند گرایش های سیاسی هم داشتند‪.‬‬ ‫«این فرمانده ش��جاع‪ ،‬متدین و غیور از یادگارهای ارزشمند‬ ‫دوران دفاع مقدس و در شمار برجستگان ان حماسه ب ی نظیر‬ ‫بود‪ .‬تدبیر و قدرت فرماندهی او در طول جنگ هش��ت ساله‬ ‫کارهای بزرگی انجام داده و او بارها تا مرز شهادت پیش رفته‬ ‫بود‪ .‬ارزوی جان باختن در راه خدا در دل او ش��عله م ی کشید و‬ ‫او با این ش��وق و تمنا در کارهای بزرگ پیشقدم م ی گشت‪.‬‬ ‫اکنون او به ارزوی خود رس��یده و خ��دا را در حین انجام دادن‬ ‫خدمت مالقات کرده اس��ت‪ ».‬این بخش��ی از پیام تسلیت‬ ‫رهبرمعظم انقالب است ب رای شهادت شهید احمد کاظمی‪.‬‬ ‫سردار سرلشکر پاسدار احمد کاظمی ‪ ۲‬مرداد ‪ ۱۳۳۷‬در‬ ‫نجف اباد چشم به جهان گشود‪ .‬در سن ‪ ۱۸‬سالگی‪ ،‬پس از‬ ‫تحصیالت دوره دبیرستان به مبارزین در جبهه های جنوب‬ ‫لبنان پیوست‪.‬‬ ‫با پیدایش جرقه های انقالب اس�لامی به مبارزه علیه‬ ‫رژیم شاهنشاهی پرداخت و در بیست و سه سالگی‪ ،‬در اوایل‬ ‫سال ‪ ۱۳۵۹‬به کردس��تان رفت تا دش��منان داخلی انقالب را‬ ‫سرکوب نماید‪ .‬وی پس از پیروزی انقالب اسالم ی ای ران جزو‬ ‫اولین کسانی بود که به سپاه پاسداران پیوسته و از فرماندهان‬ ‫ان گشت‪ .‬احمد کاظمی‪ ،‬با شروع جنگ ای ران و ع راق‪ ،‬با یک‬ ‫گروه ‪ ۵۰‬نفره در جبهه های ابادان حضور یافت و مبارزه را با‬ ‫ع راق اغاز کرد‪ .‬در پایان جن��گ‪ ،‬این گروه ‪ ۵۰‬نفره به یکی از‬ ‫لشکرهای قوی و مهم سپاه (لشکر زرهی ‪ ۸‬نجف اشرف) به‬ ‫فرماندهی احمد کاظمی تبدیل شد‪ .‬با به کارگیری سالح های‬ ‫به غنیمت گرفته ش��ده از نیروهای ع راق��ی‪ ،‬صدها تانک‪ ،‬‬ ‫نف ربر ‪ ،‬توپخانه و ماشی ن االت جنگی به دست نیروهای سپاه‬ ‫پاسداران افتاد‪ .‬او در سِ ��مت هایی چون دو سال فرماندهی‬ ‫جبهه فیاضیه ابادان‪ ،‬شش س��ال فرماندهی لشکر ‪ ۸‬نجف‬ ‫و پس از جنگ نی��ز یک س��ال فرماندهی لش��کر ‪ ۱۴‬امام‬ ‫حسین(ع)‪ ،‬هفت س��ال فرماندهی قرارگاه حمزه سیدالشهدا‬ ‫و قرارگاه رمضان و پنج س��ال فرماندهی نیروی هوایی سپاه‬ ‫حضور داش��ت‪ .‬حضور مس��تقیم در خط مقدم جبهه باعث‬ ‫شد از ناحیه پا‪ ،‬دس��ت و کمر بارها مجروح گردیده و یک بار‬ ‫نیز انگشت دستش قطع شود‪ .‬طی این سال ها به تحصیل‬ ‫نیز پرداخت و مدرک کارشناس��ی خود را در رشته جغ رافیا و‬ ‫کارشناس ی ارشد را در رشته مدیریت دفاعی گذراند و موفق شد‬ ‫دانشجوی دکترا در رش��ته دفاع ملی گردد‪ .‬به علت کفایت و‬ ‫شجاعت‪ ،‬حضرت ایت اهلل خامنه ای سه مدال فتح به وی اعطا‬ ‫کردند‪ .‬وی در اواسط سال ‪ ۱۳۸۴‬از سوی فرمانده کل سپاه‪ ،‬به‬ ‫فرماندهی نیروی زمینی منصوب شد‪ .‬احمد کاظمی در ‪۱۹‬‬ ‫دی سال ‪ ۱۳۸۴‬در سانحه هوایی سقوط هواپیمای فالکن در‬ ‫نزدیکی ارومیه شهید شد‪.‬‬ ‫وی توانس��ت در س��ال ‪ ۷۹‬دکترای خود را از دانشگاه ته ران‬ ‫دریافت نماید‪.‬‬ ‫رضایی در زمان فرماندهی س��پاه پاس��داران‪ ،‬دانشگاه‬ ‫امام حسین (ع)‪ ،‬دانشگاه علوم پزش��کی بقی ه اهلل و دانشکده‬ ‫فرماندهی سپاه را تاسیس کرد‪ .‬در سال ‪ ۱۳۶۸‬و پس از پایان‬ ‫جنگ‪ ،‬او قرارگاه س��ازندگی خاتم االنبیا در سپاه پاس��داران را‬ ‫راه اندازی ک��رد که اجرای چند طرح عمران��ی را زیر نظر وزیر‬ ‫مسکن دولت عل ی اکبر هاشم ی رفسنجانی بر عهده داشت‪.‬‬ ‫محس��ن رضای��ی بع��د از کناره گی��ری از فرماندهی‬ ‫سپاه پاسداران در س��ال ‪ ۱۳۷۶‬از حضور در تمامی نیروهای‬ ‫نظامی کناره گیری کرد و وارد دنیای سیاس��ت شد‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۱۳۷۶‬با حک��م رهبرمعظم انقالب‪ ،‬به س��مت دبیر مجمع‬ ‫تش��خیص مصلحت نظام منصوب و به ریاست کمیسیون‬ ‫اقتصاد کالن مجمع تشخیص مصلحت برگزیده شد‪ .‬محسن‬ ‫رضای��ی در این س��ال ها فعالیتش را در مجمع تش��خیص‬ ‫مصلحت نظام متمرکز کرده است‪ .‬از کارهای او در این شورا‬ ‫م ی توان به نقش او در تدوین سند چشم انداز بیست ساله ای ران‬ ‫و نیز اصالح قانون سرمایه گذاری خارجی در مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت اشاره کرد‪.‬‬ ‫محس��ن رضای��ی در س��ال ‪ ۱۳۷۸‬خ��ود را کاندیدای‬ ‫نمایندگی مجل س شورای اسالمی در ته ران کرد و در فهرست‬ ‫«ائتالف خط امام و رهبری» (معروف به جناح راست) و جامعه‬ ‫روحانیت مبارز قرار داشت‪ ،‬اما موفق به کسب ارای الزم نشد‪.‬‬ ‫این البته تازه اغازی ب رای سیاست ورزی اقا محسن بود‪ .‬او در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ ۱۳۸۴‬نیز با شعار انتخاباتی «دولت‬ ‫عش��ق» حضور یافت‪ ،‬اما دو روز پیش از برگزاری انتخابات‬ ‫کناره گیری خود را اعالم کرد‪ .‬در بیانی��ه ای که او در ان زمان‬ ‫منتشر کرد‪ ،‬دلیل کناره گیری خود را «جلوگیری از پ راکندگی‬ ‫ارای مردم» در اثر کثرت نامزدها عنوان کرد‪ .‬رضایی یکی از‬ ‫نامزدهای دوره دهم ریاست جمهوری ای ران هم بود‪ .‬رضایی با‬ ‫ایده «دولت ائتالفی» و به صورت مستقل وارد انتخابات شد‪.‬‬ ‫وی نفر سوم از بین کاندیداهای چهارگانه شد‪ .‬چهار سال بعد‬ ‫محسن رضایی بار دیگر عزم پاستور کرد‪.‬‬ ‫محسن رضایی در تاریخ ‪ ۱۴‬اسفند ‪ ۹۱‬در جمع مردم شهر‬ ‫دیواندره استان کردستان‪ ،‬به طور رسمی کاندیداتوری خود را‬ ‫اعالم کرد‪ .‬رضایی جزو هش��ت فردی بود که صالحیت انها‬ ‫ب رای انتخابات دوره یازدهم ریاس��ت جمهوری توسط شورای‬ ‫نگهبان تایید شد‪ .‬محسن رضایی در این انتخابات در رتبه‬ ‫چهارم قرار گرفت‪.‬‬ ‫یکی از فعالی ت های انتخاباتی محسن رضایی رونمایی‬ ‫از وبسایت ویکی رضایی بود که در ان طی برنامه ای مرحله‬ ‫به مرحله و تدریجی پس از ورود اطالعات‪ ،‬داده و برنامه های‬ ‫اقتصادی ای ران توسط کارشناسان‪ ،‬نخبگان و مردم وی رایش‬ ‫شده تا کارشناس��ان اطالعات موثق تر و ش��اید اولویت های‬ ‫ضروری تری به دست اورند‪ .‬این وب گاه برپایه سیاست های‬ ‫ویکی‪ ،‬یعنی با مشارکت عمومی ساخته شده است‪ .‬تفاوت‬ ‫این مدل با سفرهای استانی این است که بتوان پیش از سفر‬ ‫به دورترین مناطق کشور‪ ،‬دیدگاه های مردم و اطالعات انان‬ ‫را با کمک نخبگان تجزیه و تحلیل کرده و بهترین تصمیم‬ ‫را ب رای انان گرفت‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف‬ ‫محمدباقر قالیباف‪ ،‬اول شهریور ‪ ۱۳۴۰‬در طرقبه از توابع‬ ‫مشهد چشم به جهان گشود‪ .‬او شهردار کنونی ته ران است‪.‬‬ ‫برخی نظامی ها وقتی دیگر جنگ نبود و وقتی دیگر دلیلی برای ماندن در لباس س�بز ندیدند‪ ،‬ترجیح دادند به دنیای سیاس�ت‬ ‫شیفت کنند‪ .‬دنیایی که اگر جنگ نبود شاید انها زودتر از اینها راه به ان یافته بودند‬ ‫‪51‬‬ ‫قالیباف در سال ‪ ٥٨‬و در سن ‪ ١٨‬سالگی وارد جبهه شد و در‬ ‫سال ‪ ١٣٦١‬به عنوان فرمانده تیپ امام رضا(ع) و یک سال بعد‬ ‫در جایگاه فرمانده لشکر ‪ ٥‬نصر خ راسان انتخاب شد‪.‬‬ ‫پس از جنگ‪ ،‬فرماندهی لشکر ‪ ٢٥‬کربال را عهده دار بود‬ ‫که زلزله عظیم منجیل اتفاق افتاد‪ .‬در این واقعه تمام راه های‬ ‫ارتباطی بین ته ران و ش��مال بسته ش��ده بود‪ .‬این لشکر با‬ ‫طی ‪ ١٥‬کیلومتر پیاده روی اولین گروه��ی بود که خود را به‬ ‫محل حادثه رس��انید و گروه های امداد و نجات اولیه توسط‬ ‫انان تشکیل شد‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ ١٣٧٣‬مس��ئولیت ق��رارگاه س��ازندگی‬ ‫خاتم االنبیاء(ص) را پذیرفت‪ .‬پروژه های��ی همچون راه اهن‬ ‫‪ ١٦٥‬کیلومتری مش��هد‪ -‬س��رخس که ای ران‪ ،‬افغانس��تان‪،‬‬ ‫اذربایجان‪ ،‬قرقیزستان‪ ،‬قزاقستان‪ ،‬تاجیکستان‪ ،‬ترکمنستان‪،‬‬ ‫ازبکستان‪ ،‬پاکستان و ترکیه را به هم وصل م ی کند‪ ،‬گازرسانی‬ ‫به پنج استان مرکزی و غربی و س��اخت ساز ه عظیم دریایی‬ ‫خلی ج فارس و س��د بزرگ کرخ��ه از کاره��ای او در این دوره‬ ‫مدیریت است‪ .‬در سال ‪ ١٣٧٦‬به دس��تور مقام معظم رهبری‬ ‫چهره هایی دیگر از اصولگرایان خود را ب رای رفتن به پاستور‬ ‫اماده م ی کرد‪ .‬او اما به رغم پی ش بین ی ها نتوانس��ت در این‬ ‫انتخابات پیروز شود‪ .‬قالیباف در اولین تجربه انتخاباتی خود با‬ ‫کسب ‪ 4/07‬میلیون رای باالتر از چهره هایی چون مصطفی‬ ‫معین‪ ،‬علی الریجانی و مهرعلی زاده ق��رار گرفت‪ .‬این اغازی‬ ‫ب رای سیاست ورزی رسمی فرمانده سابق بود‪.‬‬ ‫قالیباف در س��ال ‪ ١٣٨٤‬با رای شورای اس�لامی شهر‬ ‫ته ران به عنوان شهردار پایتخت انتخاب و در سال ‪ ١٣٨٨‬نیز‬ ‫مجددا با حکم این شورا در س��مت خود ابقا شد‪ .‬محمدباقر‬ ‫قالیباف پیش از انتخابات ریاس��ت جمهوری ای ران در س��ال‬ ‫‪ 88‬گفته بود‪« :‬با جمع بندی ش��رایط موج��ود فعال داوطلب‬ ‫دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری نیستم‪ ».‬او در جریان‬ ‫اغتشاشات ‪ 25‬بهمن ‪ 89‬گفته بود‪« :‬مس��ببان این اتفاقات‬ ‫به خصوص سران فتنه نه بلوغ سیاسی دارند نه دین دارند و نه‬ ‫عقل؛ و از منظر ملت شریف ای ران‪ ،‬گناه عملکرد انان مشابه و‬ ‫مترادف کسانی است که هم اکنون ما انها را به نام منافقین‬ ‫م ی شناسیم‪ ».‬هشت سال بعد اما بار دیگر محمدباقر قالیباف‬ ‫عزم پاستور کرد‪ .‬او از همیشه سیاس ی تر شده بود‪ .‬حاال وجهه‬ ‫سیاس��ی او بر تمام جهات نظام ی اش در س��ال های پس از‬ ‫انقالب چیرگی داشت‪ .‬در این انتخابات اما معادالت سیاسی‬ ‫به گونه ای دیگر رقم خورد و او نفر دوم انتخابات شد‪ .‬چندی‬ ‫بعد او با رای اعضای ش��ورای ش��هر بار دیگر شهردار ته ران‬ ‫شد‪ .‬او اگرچه اکنون ش��هردار ته ران است اما به عنوان یکی‬ ‫از چهره های مطرح اصولگرا در س��پهر سیاست این روزهای‬ ‫ای ران شناخته م ی شود‪.‬‬ ‫نظامی هایی با دیدگاه متفاوت‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫اگ�ر بن�ا باش�د درب�اره‬ ‫ان قس�م از فرماندهان�ی که‬ ‫به سیاس�ت ش�یفت کردند‪،‬‬ ‫سخن به میان اوریم ب ی شک‬ ‫مهمترین فرد محسن رضایی‬ ‫است‬ ‫عهده دار فرماندهی نیروی هوایی سپاه شد‪ .‬او ب رای سه سال‬ ‫فرمانده نیروی هوایی س��پاه بود و حمله به کوی دانش��گاه‬ ‫ته ران (‪ ۱۸‬تیر ‪ )۱۳۷۸‬نیز در همین دوره رخ داد‪ .‬چند روز پس از‬ ‫ناارام ی های کوی دانشگاه ته ران‪ ،‬روزنامه کیهان نامه محرمانه‬ ‫جمعی از فرماندهان سپاه به محمد خاتمی رئی س جمهور را‬ ‫منتشر کرد‪ .‬فرماندهان امضاکننده نامه به خاتمی نوشته بودند‬ ‫که «کاسه صبر» ایشان لبریز شده و «اگر دولت نا ارام ی ها را‬ ‫کنترل نکند» وارد عمل خواهند شد‪ .‬نام محمدباقر قالیباف‪،‬‬ ‫فرمانده وقت نی��روی هوایی سپاه پاس��داران نی��ز در میان‬ ‫امضاکنندگان دیده م ی شود‪.‬‬ ‫قالیباف در سال ‪ ۱۳۷۹‬مجددا با حکم حضرت ایت اهلل‬ ‫خامنه ای‪ ،‬فرماندهی نیروی انتظام ی ای ران را عهده دار ش��د‪.‬‬ ‫قالیباف درباره ح��وادث تیرماه ‪ ۱۳۷۸‬م ی گوی��د‪« :‬ان روزها‬ ‫اوج کمرنگی روابط پلیس و مردم و پلیس و دانش��گاه بود‪».‬‬ ‫قالیباف در سال ‪ ۱۳۸۳‬به عنوان نماینده (رئی س جمهور وقت) و‬ ‫رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کاال و ارز منصوب شد‪.‬‬ ‫یک سال بعد او تصمیم گرفت دیگر نظامی نباشد‪ .‬حاال‬ ‫دوران اصالحات رو به پایان بود و محمدباقر قالیباف همچون‬ ‫‪52‬‬ ‫در میان نظام ی ها البت��ه بودند و هس��تند افرادی که‬ ‫دیدگاه و گرایش سیاس��ی متفاوتی دارند‪ .‬افرادی که در دوره‬ ‫خود به دلیل مواضع سیاس ی ش��ان حتی با نقدها و گاهی با‬ ‫برخوردهایی هم مواجه شدند‪ .‬دسته سوم از نظامیانی که پس‬ ‫از جنگ گذرشان که به سیاست افتاد‪ ،‬متفاوت از دیگران فکر‬ ‫کردند و حرف زدند‪.‬‬ ‫حاج داود کریمی‬ ‫«حاج داود کریمی»‪ ،‬به تاری��خ ‪ 26‬بهمن ماه ‪ ،1326‬در‬ ‫جنوب ته ران متولد شد و ‪ 57‬سال بعد‪ ،‬در ‪ 16‬شهریور ‪،1383‬‬ ‫بر اثر عوارض گازهای شیمیایی استفاده شده در جبهه های‬ ‫جنگ‪ ،‬در ته ران‪ ،‬خلعت شهادت پوشید و پیکرش در قطعه‬ ‫‪ 29‬بهشت زه رای(س) ته ران به خاک سپرده شد‪.‬‬ ‫عمده رزمند گان ته رانی‪« ،‬حاج داود کریمی» را با عنوان‬ ‫«فرمانده سپاه منطقه ‪ -10‬ته ران» م ی شناسند و هنوز هم‬ ‫عده ای‪ ،‬فرماندهی او را بر «س��پاه منطقه ‪ -7‬کردس��تان»‬ ‫به خاطر م ی اورند‪ .‬اما مس��ئولی ت های او در س��ال های دفاع‬ ‫مقدس‪ ،‬به همین دو فق��ره خالصه نم ی ش��ود؛ فرماندهی‬ ‫«قرارگاه جبهه جنوب» و فرماندهی طرح «والعادیات» و‪...‬‬ ‫داود کریمی در جوانی از طریق مهدی ع راقی با حضرت‬ ‫امام اشنا ش��د‪ .‬او در سال های نخس��تین دهه ‪ ۵۰‬با عده ای‬ ‫از دوستان خود گروه فجر اس�لام را راه اندازی کرد‪ .‬این گروه‬ ‫اس�لامی معتقد به عملیات چریکی ضد حکومت وقت بود‪.‬‬ ‫فجر اسالم و سازمان مجاهدین خلق از ابتدا روابط بسیار گرم ی ‬ ‫داشتند‪ .‬اما ب راساس ش��واهد موجود از سال ‪ ۱۳۵۲‬ارتباط این‬ ‫دو گروه مخفی با هم قطع شد‪ ،‬چرا که اعضای گروه «فجر‬ ‫اسالم» اعتقاد داشتند سازمان به بی راهه م ی رود‪ .‬حاج داود که‬ ‫به شغل تراشکاری مش��غول بود در کنار ان تا سال ‪ ۱۳۵۵‬به‬ ‫مبارزه با رژیم پهلوی ادامه داد‪ .‬پس از سال ‪ ۱۳۵۵‬وی به همراه‬ ‫عده ای دیگر به لبنان م ی رود‪ .‬در انجا با دکتر مصطفی چمران‬ ‫و محمد منتظری اش��نا م ی ش��ود‪ .‬پس از مدتی نیز از رتبه‬ ‫ش��اگردی به معلمی ارتقا پیدا کرد و مربی نیروهای چریکی‬ ‫ی در س��ال ‪ ۱۳۵۶‬به ای ران بازگشت‪.‬‬ ‫در لبنان شد‪ .‬داود کریم ‬ ‫حاج داود در هم��ان اولین روزهای پ��س از انقالب با کمک‬ ‫فرماندهان سپاه‬ ‫در طول سال های‬ ‫گذشته سالیق مختلفی‬ ‫سیاسی داشته اند‪.‬‬ ‫از علی شمخانی و‬ ‫حسین دهقان و شهید‬ ‫احمد کاظمی گرفته‬ ‫که چندان همراهی با‬ ‫راست سنتی نداشتند‬ ‫تا محسن رضایی که‬ ‫طرفدار شکل گیری‬ ‫جریان سوم بود‬ ‫س��عید حجاریان و دیگر مبارزان در کمیته انقالب اسالمی‬ ‫نازی اباد فعالیت م ی کند و خود هدایت و مسئولیت این کمیته‬ ‫را برعهده م ی گیرد‪ .‬به گفته حجاریان‪ ،‬شهید داود کریمی از‬ ‫اعضای اصلی تشکیل دهنده سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫و عضو هیات مرکزی سپاه ته ران بود‪ .‬با شروع جنگ‪ ،‬کریمی‬ ‫ به منطقه جنوب و سپس غرب رفت‪ .‬او در همین مدت که تا‬ ‫سال ‪ ۱۳۶۱‬ادامه یافت‪ ،‬بر پایه اموخته های خویش در لبنان‬ ‫مسئول اموزش نظامی سپاه شد‪ .‬سپس مدتی کوتاه تر از یک‬ ‫سال فرمانده س��پاه ته ران بود‪ .‬یکی از مهم ترین کارهای او‬ ‫طرح شکس��تن حصر ابادان بود‪ .‬در فاصله سال های ‪۱۳۶۵‬‬ ‫ی در شرق کشور به سر م ی برد‪ .‬او در این‬ ‫تا ‪ ۱۳۶۷‬داود کریم ‬ ‫دوره با س��مت فرماندهی قرارگاه مرکزی محمد رس��ول اهلل‬ ‫و قرارگاه ه��ای تاکتیکی تابعه ش��رق کش��ور در قالب طرح‬ ‫«والعادیات» مسئول مبارزه با قاچاقچیان مواد مخدر بود‪.‬‬ ‫کریمی در عملیات جنگی فاو با فروافتادن بمب های‬ ‫ش��یمیایی س�لامت خود را از دس��ت داد و عم�لا مصدوم‬ ‫شیمیایی شد‪ ،‬اما معالجات را نیمه کاره گذاشت و در عملیات‬ ‫مرصاد که همزمان با پذیرش قطعنامه ‪ ۵۹۸‬ش��ورای امنیت‬ ‫سازمان ملل متحد ب رای مقابله با حمله منافقین ط راحی شده‬ ‫بود شرکت جس��ت و ترکش گلوله ای در قلب وی جا گرفت‪.‬‬ ‫زندگی سیاس��ی حاج داود پس از جنگ اما شکل دیگری به‬ ‫خود م ی گیرد‪ .‬برخی مواضع سیاسی او موجب م ی شود تا از‬ ‫‪ ۳۰‬دی ‪ ۱۳۷۲‬تا اردیبهشت ماه سال بعد به زندان بیفتد‪ .‬پس‬ ‫از ازادی به کارگاه قالبسازی اش که به گفته دوستانش این بار‬ ‫محقرتر بود‪ ،‬بازگش��ت و در همان خانه کوچک و محقرش‬ ‫در نزدیکی نازی اباد تا پایان عمر زندگی کرد‪ .‬از خرداد ‪۱۳۸۲‬‬ ‫ی حاج داود ش��دت گرفت و بستری ش��د‪ .‬اما پزشکان‬ ‫بیمار ‬ ‫کاری از دستشان ب رنیامد تا انکه او را از دی ماه ‪۱۳۸۲‬به المان‬ ‫فرستادند‪ .‬به گفته سعید حجاریان‪ ،‬پزشکان المانی تشخیص‬ ‫داده بودند که بیماری او ناشی از مسمومیت شیمیایی حاصل‬ ‫از گازهایی است که در جنگ به کار رفته بود‪ .‬انها نوع گازهای‬ ‫شیمیایی را هم مشخص کرده بودند‪.‬‬ ‫س��رانجام داود کریم ی در نیمه ش��هریورماه ‪ ۱۳۸۳‬بر‬ ‫اثر جراحات ریوی ناشی از بمب های ش��یمیایی درگذشت‪.‬‬ ‫حسین عالیی از فرماندهان سپاه پاس��داران در طول‬ ‫جنگ ای ران و ع راق و پس از ان بود‪ .‬او فرزند حاج شیخ محمود‬ ‫عالیی کرهرودی‪ ،‬اس��تاد حوزه علمیه بره��ان و امام جمعه‬ ‫موقت شهرری اوایل انقالب اس��ت‪ .‬عالیی پس از تشکیل‬ ‫نیروی دریایی س��پاه در س��ال ‪ ۱۳۶۴‬اولین فرمانده این نیرو‬ ‫شد‪ .‬پیش از تشکیل نیروهای سه گانه س��پاه او فرماندهی‬ ‫یگان های دریایی سپاه را برعهده داشت‪ .‬عالیی سابقه ریاست‬ ‫ستاد مشترک سپاه و قائم مقامی وزارت دفاع و ریاست سازمان‬ ‫صنایع هوایی وزارت دفاع را نیز دارد‪.‬‬ ‫حسین عالیی اما در س��ال های اخیر با حاشی ه هایی‬ ‫مواجه بوده است؛ حاش��ی ه هایی که موجب ش��د او در صدر‬ ‫اخبار رسانه ها قرار گیرد‪ .‬ماجرا از این قرار بود که ‪ ۱۹‬دی ‪۱۳۹۰‬‬ ‫مقاله ای در سایت خبرانالین و روزنامه اطالعات منتشر کرد‬ ‫که طی ان به بررسی اشتباهات محمدرضا پهلوی که به زعم‬ ‫وی منجر به انقالب سال ‪ ۱۳۵۷‬شده است‪ ،‬پرداخته بود‪ .‬این‬ ‫مقاله پس از گذشت چند ساعت‪ ،‬از سایت خبرانالین حذف‬ ‫شد و هیات نظارت بر مطبوعات نیز به روزنامه اطالعات تذکر‬ ‫سیاست‬ ‫سردار عالیی‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫پس از مرگ‪ ،‬سی د حس��ن خمینی بر جنازه وی نم��از خواند‪،‬‬ ‫رهبر معظم انقالب‪ ،‬هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬سی د محمد خاتمی‪،‬‬ ‫محس��ن رضایی ‪ ،‬رحیم صفوی و‪ ...‬اطالعیه ص��ادر کردند‪،‬‬ ‫تمامی مقامات با فرستادن نماینده در مراسم شرکت جستند‬ ‫و روزنامه ها با کلمات و جمالت حماسی از وی یاد کردند‪ .‬در‬ ‫مراسم تشییع او از یک طرف انصار حزب اهلل و از سوی دیگر‬ ‫اصالح طلبان فع��ال بودند و احمد منتظ��ری‪ ،‬فرزند ایت اهلل‬ ‫منتظری ب��ه نمایندگ��ی از او‪ ،‬اکثر مل ی مذهب ی ها‪ ،‬س��عید‬ ‫حجاریان با وجود ضعف شدید جسمی‪ ،‬عمادالدین باقی‪ ،‬علی‬ ‫یونس��ی وزیر اطالعات‪ ،‬دری نجف ابادی و دیگران ش��رکت‬ ‫داش��تند که بس��یار جالب توجه بود‪ .‬رهبر معظم انقالب در‬ ‫پیامی ب رای درگذشت حاج داود کریمی از او به عنوان «سردار‬ ‫رشید اس�لام» یاد کردند‪ .‬حاال سال هاس��ت ب رای حاج داود‬ ‫کریمی مراسم ترحیم م ی گی رند؛ مراسمی که از اصولگرایان تا‬ ‫اصالح طلبان در ان حضور م ی یابند‪.‬‬ ‫داد‪ .‬مقاله عالیی‪ ،‬با واکنش های زیادی مواجه شد‪ .‬گفته شد‬ ‫که عالیی از انتشار این مطلب قصد مقایسه داشته است‪.‬چند‬ ‫روز بعد در اعتراض به مواضع حسین عالیی تجمعی مقابل‬ ‫منزل سردار عالیی صورت گرفت‪ .‬برخی از خبرگزاری ها نیز‬ ‫نامه ای را منتشر کردند که مطرح شده بود ‪ ۱۲‬تن از سرداران‬ ‫سپاه در ان نامه به مقاله حس��ین عالیی انتقاد کردند‪ .‬اما در‬ ‫نهایت جمعی از فرماندهان و مسئوالن سابق نیروی دریایی‬ ‫سپاه و قرارگاه نوح(ع) با سردار عالیی دیدار و گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫س��ردار س��یدمجید می راحمدی‪ ،‬معاون وزی��ر دفاع و‬ ‫پش��تیبانی نیروهای مس��لح و از همکاران س��ابق حسین‬ ‫عالیی در نیروی دریایی س��پاه پی رام��ون موضوعات مطرح‬ ‫شده در این جلس��ه گفته بود‪« :‬نگرانی دوستان و همکاران‬ ‫سابق اقای عالیی بیشتر متوجه خوراکی بود که این مقاله‬ ‫ب رای ضدانق�لاب داخلی و خارج��ی فراهم کرده ب��ود و انها‬ ‫هم طبیعتا مبتنی بر برداش��ت ها و تفسیرهای ضدانقالبی‬ ‫خ��ود یاوه گوی ی ها را نس��بت ب��ه نظام مق��دس جمهوری‬ ‫اس�لامی س��رداده بودند‪ ».‬او با بی��ان اینکه اق��ای عالیی‬ ‫نس��بت به برداش��ت های غلط از این مقاله اظهار تاس��ف‬ ‫کردند‪ ،‬عن��وان کرد‪« :‬اق��ای عالیی گفت اگر برداش��تی از‬ ‫مقاله من ش��ده اس��ت که عالقه مندان به نظ��ام را ناراحت‬ ‫کرده م��ن عذرخواه��ی م ی کنم‪ ،‬م��ن هیچ نی ت س��وئی‬ ‫نداش��تم و هدفم صرفا عبرت ام��وزی دیکتاتورهای عربی‬ ‫از سرنوش��ت رژیم شاهنش��اهی ای ران بود و فکر نم ی کردم‬ ‫کس��انی بخواهن��د نظ��ام مردم ی جمه��وری اس�لامی‬ ‫را با نظام دیکتاتوری رژیم گذش��ته مقایس��ه کنند‪ ».‬اقای‬ ‫عالیی همچنین گفت‪« :‬من متاس��فم که فرزند شاه خائن‬ ‫امروز دم از لزوم دموکراسی در ای ران بزند‪ .‬جمهوری اسالمی‬ ‫علیه نظام دیکتاتوری بوده است‪.‬‬ ‫من از جوانی که در مبارزه با رژیم شاهنش��اهی بودم‪،‬‬ ‫ارزویم تشکیل حکومت اسالمی با محوریت امام خمین ی (ره)‬ ‫و مبتنی بر نظریه والیت فقیه بود‪ .‬اشنایی و وفاداری من به‬ ‫والیت فقیه به قب��ل از انقالب برم ی گ��ردد‪ ».‬اقای عالیی‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬پدرم ک��ه روحانی بود من را از همان س��ن‬ ‫کودکی پای درس امام خمین ی (ره) در مس��جد سلماسی قم‬ ‫م ی برد‪ .‬من معتقد به نظام جمهوری اسالمی و والیت فقیه‬ ‫بوده و هس��تم‪ ».‬اقای عالیی در این نشس��ت گفت که در‬ ‫مورد ش��خص مقام معظم رهبری نیز از قب��ل از انقالب با‬ ‫ایشان اشنا ش��ده و در بین فرماندهان سپاه یکی از کسانی‬ ‫بوده است که بیش��ترین مراوده را با ایشان داشته و از زمانی‬ ‫که حضرت اقا در سال ‪ 1356‬درمشهد مقدس ممنوع المنبر‬ ‫بودند در معیت اقای مقدم به مسجد کرامت مشهد رفت و‬ ‫امد داشته و با ایشان ارتباط داشته است‪ .‬اقای عالیی در مورد‬ ‫ارادت و اطاعت خود نسبت به رهبر انقالب نیز گفت‪« :‬من‬ ‫هم در ارادت و هم در اطاعت همان ارادت و اطاعت قبلی را‬ ‫که داشته ام دارم و هیچ تغییری در من حاصل نشده است‪».‬‬ ‫همکار سابق عالیی در نیروی دریایی سپاه گفت‪« :‬دوستان‬ ‫ما به اقای عالیی گفتند ش��ما باید در همان ایام فتنه سال‬ ‫‪ 1388‬مواضع ش��فاف و روشنی را نس��بت به جریان فتنه و‬ ‫سران ان اتخاذ م ی کردید‪».‬‬ ‫که وی در پاسخ گفت‪« :‬بنده هیچ گاه و در هیچ مقاله‬ ‫ای حمایتی از فتنه گران داخلی نداشته و ندارم‪ .‬اقای عالیی‬ ‫در پاس��خ به لزوم اعالم علن��ی این مواض��ع و گفت وگوی‬ ‫فرماندهان و مسئوالن س��ابق نیروی دریایی سپاه و قرارگاه‬ ‫نوح (ع) با ایشان به بنده گفتند که مواضع و مطالب ایشان را‬ ‫منتقل کنم‪ .‬بنده هم به رس��م امانتداری این مطالب را عینا‬ ‫ب رایشان تکرار کردم و گفتم هر کلمه یا جمله ای مورد نظرتان‬ ‫نیس��ت یا من یا دوستان اشتباه برداش��ت کرده ایم بگویید‬ ‫تا اصالح کنیم که نهایتا تمامی موارد ف��وق را تائید مجدد‬ ‫کردند‪».‬‬ ‫فرماندهان س��پاه در طول س��الهای گذشته سالیق‬ ‫مختلفی سیاسی داش��ته اند‪ .‬از علی ش��مخانی و حسین‬ ‫دهقان و ش��هید احمد کاظمی گرفته ک��ه چندان همراهی‬ ‫با راست سنتی نداشتند تا محسن رضایی که طرفدار شکل‬ ‫گیری جریان س��وم بود و تا عزیز جعفری و رحیم صفوی که‬ ‫بارها مخالفت خود را با اصالح طلبان رادیکال و تندرو عیان‬ ‫کردند‪ .‬فرماندهان عقاید سیاس��ی متفاوتی دارند هرچند در‬ ‫نهایت نقطه وصل شان انقالب و امام و رهبری است با هر‬ ‫عقیده ای که دارند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫ابشدنیخطال‬ ‫اقتصاد‬ ‫پایان حباب‬ ‫چ را قیمت سکه در بازار‬ ‫کاهشیافت؟‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫‪2‬ماه تا‬ ‫عادی شدن شرایط‬ ‫اقتصاد‬ ‫لغو تحریم شرکت کشتیران ‬ ‫ی‬ ‫ایران در هفته گذشته یک گام به‬ ‫جلو برای اقتصاد کشور بود‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پایان رو ز کاری میانی هفته در بازار بورس ته ران‪ ،‬یعنی‬ ‫سه شنبه ‪26‬شهریور ماه روز خاصی ب رای شرکت کشتی رانی‬ ‫ای ران بود؛ سهام این شرکت که در قالب واگذاری شرکت های‬ ‫دولتی در جری��ان اجرای اصل ‪ 44‬قانون اساس��ی در بورس‬ ‫عرضه شده اس��ت‪ ،‬روز سه شنبه گذش��ته با استقبال بزرگ‬ ‫خریداران سهام در بورس مواجه شد‪.‬‬ ‫انتشار خبر لغو تحریم های شرکت کشتی رانی موجب‬ ‫شد تا سهام این ش��رکت بورسی از اس��تقبال ب ی سابقه ای‬ ‫برخوردار شده و بیشترین تقاضای خرید را به خود اختصاص‬ ‫دهد‪ .‬صف خرید ‪ 53‬میلیونی در این روز باعث ش��د شرکت‬ ‫کشتی رانی ای ران برترین تقاضای بازار شود و قیمت هر سهم‬ ‫ان به ‪ 153‬تومان برسد‪.‬‬ ‫تحریم ها علیه ش��رکت کش��تی رانی ای ران از سال ‪88‬‬ ‫اعمال شده و فشار های اولیه ان از سال ‪ 2008‬اغاز شده است‪.‬‬ ‫سال گذشته عل ی اکبر مرزبان‪ ،‬معاون رئیس سازمان بنادر و‬ ‫‪54‬‬ ‫دریانوردی ای ران و نماینده ای ران در اژانس کشتی رانی سازمان‬ ‫ملل (س��ازمان بی ن المللی دریانوردی) درباره اعمال تحریم‬ ‫علیه کشتی رانی ای ران و تاثیر ان بر اقتصاد و محی ط زیست‬ ‫دریایی گفته بود‪ ،‬تامین خدمات امنیتی و فنی دریایی ب رای‬ ‫کشت ی های با پرچم خارجی در حریم اب های ای ران متوقف‬ ‫شده اس��ت‪ .‬ش��رکت هایی که در حال قطع همکاری خود‬ ‫با ای ران هس��تند‪ ،‬این اقدام را به علت ترس از دس��ت دادن‬ ‫تجارت با امریکا انج��ام م ی دهند‪ .‬برخی از این ش��رکت ها‬ ‫موسسات رده بندی خارجی هستند که استانداردهای امنیت‬ ‫و زیس ت محیطی کشت ی های ای رانی را که ب رای دریافت بیمه‬ ‫و ورود به بنادر الزم است‪ ،‬گواهی م ی کردند‪.‬‬ ‫موسس��ات رده بندی ب رای نفتکش ها مجوز سالمتی‬ ‫فنی کش��تی صادر م ی کنند و بدون داشتن این گواهینامه‬ ‫هیچ نفت کش��ی اجازه پهلوگیری در بندره��ای بی ن المللی‬ ‫را ندارد و بدون داش��تن گواهینامه فنی ش��رکت های بیمه‪،‬‬ ‫بیمه نامه کش��تی ارائه نم ی دهند‪ .‬چین و دیگر کشورهای‬ ‫اس��یایی از جمل��ه کره جنوبی ب��ه خرید نفت ای��ران ادامه‬ ‫م ی دهند‪ ،‬اما خسارات وارده به این ضامن ها نگرانی در مورد‬ ‫کیفیت پوش��ش بیمه ای و تعمیر و نگهداری کشت ی های‬ ‫ای رانی را افزایش داده است‪.‬‬ ‫حاال حکم ی که دیوان عدالت اروپا داده است‪ ،‬احتماال‬ ‫باعث م ی شود این گرفتاری ها برطرف شود‪.‬‬ ‫این البته اولین بار نیست که دیوان عدالت اروپا علیه‬ ‫تحریم شرکت ها و بانک های ای ران حکم م ی دهد؛ لغو تحریم‬ ‫چند بانک و چندین شرکت دیگر هم زیر سایه احکام همین‬ ‫دیوان میسر شده است‪ .‬دادگاه عدالت اروپا(‪ ،)ECJ‬باتوجه به‬ ‫اینکه شواهد کافی ب رای اینکه گفته م ی شود برخی شرکت ها‬ ‫و بانک ها از جمله شرکت بیمه ای ران و بانک صادرات ای ران در‬ ‫ب رنامه هسته ای ای ران درگیر هستند وجود ندارد بر همین مبنا‬ ‫قبال حکم داده بود که باید دارای ی های هفت بانک و شرکت‬ ‫نخستینگامشیخ الوزرا‬ ‫خبرهایخوشحال‬ ‫کنندهبرایاقتصاد‬ ‫قطر با دالرهای گازی‬ ‫پارس جنوبیچهم ی کند؟‬ ‫تاثی راتسیاست خارجی بر‬ ‫معیشت‬ ‫لغ�و تحریم های کش�تیرانی‬ ‫ای�ران می توان�د گر ه ه�ای‬ ‫بس�یاری از اقتص�اد کش�ور‬ ‫بگشاید‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫ای رانی که در اروپا بلوکه شده است‪ ،‬ازاد شود‪.‬‬ ‫انتش��ار اخبار پ ی در پی از لغو تحریم های اتحادیه اروپا‬ ‫توس��ط این دیوان‪ ،‬البته حاصل تالش ه��ای چندین ماهه‬ ‫است‪ .‬خرداد ماه سال گذشته مجید جعفرزاده ‪ -‬رئیس مرکز‬ ‫امور حقوقی بی ن المللی ریاست جمهوری ‪ -‬از طرح یک سری‬ ‫دعوای بی ن المللی علیه تحریم های ای ران خبر داده بود‪« :‬در‬ ‫پی تشدید تحریم‏ها و اقدامات ش��ورای اتحادیه اروپا علیه‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و برخی موسسات دولتی‪ ،‬عمومی‪،‬‬ ‫بانکی و مالی کشورمان که همس��و با سیاست های دولت‬ ‫امریکا و جهت تحت فشار قرار دادن ای ران ب رای دستیابی به‬ ‫فناوری صلح امیز هسته‏ای صورت گرفته‪ ،‬اعتراضات متعددی‬ ‫از سوی اش��خاص ای رانی مش��مول تحریم ها درخصوص‬ ‫اقدامات مزبور ن��زد مراجع اداری و قضای��ی اتحادیه اروپا به‬ ‫عمل امد‪ .‬در لوایحی ک��ه از طریق برخی وکالی محلی به‬ ‫دیوان عدالت اروپایی ارائه ش��د‪ ،‬ضمن تاکید بر این موضوع‬ ‫که تصمیمات ش��ورای اتحادیه اروپا ب ی پایه و اساس بوده و‬ ‫دلیلی جهت اثبات ادعاها ارائه نشده است‪ ،‬بر اشتباه فاحش‬ ‫ان شورا در ارزیابی محتویات پرونده و عدم تحقیق و بررسی‬ ‫درخصوص تصمیم مربوطه و عدم رعایت حق دفاع خواهان‬ ‫تاکید و ابطال این تصمیمات از دیوان خواسته شد‪».‬‬ ‫انچه محم دزاده به ان اشاره کرده است‪ ،‬تالش ها ب رای‬ ‫ب ر طرف کردن تحریم های بی ن المللی علیه شرکت پشتیبانی‬ ‫س��اخت و تهیه کاالی نفتی اس��ت که یکی از شرکت های‬ ‫ش��امل تحریم های اروپا بود‪ .‬موفقیت وکال در این پرونده و‬ ‫صدور رای به نفع ای ران زمینه را ب رای طرح دعوای دیگری از‬ ‫طرف افراد و شرکت های تحریم شده فراهم کرد و باعث شد‬ ‫حاال هر چند وقت یک بار خبری در مورد رای دیوان عدالت‬ ‫اروپا و لغو برخی تحریم ها منتشر شود‪ .‬قاسم نب ی پور‪ ،‬معاون‬ ‫فنی سازمان کش��تی رانی جمهوری اسالمی ای ران درباره لغو‬ ‫تحریم ها از طرف اتحادیه اروپا م ی گوید‪« :‬با پیگیری هایی‬ ‫که از سه سال گذش��ته در اتحادیه اروپا انجام شده‪ ،‬باالخره‬ ‫دیوان عدالت قانع شد که تحریم ها علیه شرکت کشتی رانی‬ ‫ای ران م ی تواند برداشته شود‪ ،‬با این رای مبادالت کشتی رانی‬ ‫و اعتبار نامه های حمل ونقل بانکی مورد قبول کش��ور های‬ ‫اتحادیه اروپا قرار خواهد گرفت‪».‬‬ ‫دو ماه فرصت ب رای اعتراض به ای��ن حکم وجود دارد‪.‬‬ ‫نب ی پور م ی گوی��د‪«:‬در این دو ماه مقدم��ات انجام مبادالت‬ ‫حمل ونقل کشتی رانی صورت خواهد گرفت و بعد از این مدت‬ ‫اگر اعتراضی به حکم وارد نشود‪ ،‬سازمان کشتی رانی فعالیت‬ ‫خود را با اتحادیه اروپا اغاز خواهد کرد‪».‬‬ ‫سی د عطاءاهلل صدر‪ ،‬رئیس سازمان بنادر و کشتی رانی و‬ ‫معاون وزیر راه نیز درباره این حکم م ی گوید‪« :‬لغو این تحریم‬ ‫فرصت مناس��بی را ایجاد م ی کند‪ ،‬فرص��ت مجددی ب رای‬ ‫فعالیت بهتر کشتی رانی کش��ورمان در عرصه های مختلف‬ ‫فراهم م ی کند و موفقی ت ه��ای حمل و نقل دریایی بیش از‬ ‫پیش خواهد شد‪».‬‬ ‫در حالی که برخی کارشناس��ان حقوق��ی و اقتصادی‬ ‫اصرار دارن��د که بگویند لغ��و تحریم های ص��ورت گرفته و‬ ‫احکامی ک��ه از طرف دی��وان عدالت اروپا صادر م ی ش��ود‪،‬‬ ‫سیاسی نیست‪ ،‬محسن صرام ی فروش��انی‪ ،‬از نمایندگان‬ ‫کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسالمی م ی گوید که‬ ‫این اقدامات ب رای نزدیک ش��دن اروپا ب��ه دولت جدید ای ران‬ ‫انجام م ی شود‪« :‬لغو تحریم کشتی رانی در موضوعاتی مانند‬ ‫تس��هیل صادرات نفتی و واردات دارو نتای��ج خوبی در پی‬ ‫خواهد داشت و نهایتا منجر به رونق بازار داخلی نیز م ی شود‪.‬‬ ‫مواضع اخیر دولت یازدهم در قبال مسائل منطقه ای و جهانی‬ ‫بر رفع تحریم کشتی رانی و شرکت های ای رانی تاثیرگذار بوده‬ ‫و باید این موضوع را پذیرفت که سفر رئی س جمهور و هیات‬ ‫همراه به نیویورک نقش مهمی در روند موضوعات اقتصادی‬ ‫و سیاسی کشور در چهار سال اینده خواهد داشت‪ .‬با توجه‬ ‫به اینکه دولت یازدهم در ابتدای فعالیت خود قرار دارد‪ ،‬برخی‬ ‫کشور ها در راستای حفظ منافع شان م ی خواهند با ای ران رابطه‬ ‫جدی برقرار کنند بناب راین باید تمهیدات الزم اتخاذ شود‪».‬‬ ‫یکی از اعضای کمیسیون انرژی مجلس هم تفسیر‬ ‫سیاس��ی خود را از لغو این تحریم ها با گفتن اینکه لغو این‬ ‫تحریم ها ناشی از دیپلماس��ی فعال و حرفه ای ای ران بوده‪،‬‬ ‫نشان داده و اظهار کرده اس��ت‪« :‬لغو تحریم های مربوط به‬ ‫کشتی رانی باعث افزایش صادرات نفت ای ران خواهد شد‪ ،‬به‬ ‫یقین با لغو تحریم کشتی رانی ای ران‪ ،‬بازارهای جدید نفتی به‬ ‫سوی کشورمان گشوده خواهد شد‪ ،‬از این رو ما این موضوع را‬ ‫حسن تدبیر اتحادیه اروپا تلقی م ی کنیم‪ ،‬چراکه بدون شک‬ ‫لغو تحریم ها ابتدا ب رای چنین کش��ورهایی سودمند خواهد‬ ‫بود‪ .‬لغو تحریم های مربوط به کش��تی رانی‪ ،‬نشان م ی دهد با‬ ‫به کارگیری دیپلماس��ی فعال و حرفه ای م ی توان به اهداف‬ ‫مورد نظر دس��ت یافت‪ .‬دولت تدبیر و امید با تکیه بر تعامل‬ ‫بیشتر و تغییر در معادالت و مناسبات جهانی توانسته قفل‬ ‫تحریم های یکجانبه را ب��از کند که انتظ��ار م ی رود چنین‬ ‫روندی تداوم داشته باشد‪».‬‬ ‫تحریم ه��ای اتحادی��ه اروپ��ا علیه کش��تی ران ی های‬ ‫ای رانی‪ ،‬به ترتیب در دو مرحه ج��والی و اکتبر ‪ ۲۰۱۰‬و مارس‬ ‫‪ ۲۰۱۲‬اعمال شده اس��ت‪ .‬با این حال طی حکم اخیر شرکت‬ ‫کشتی رانی بوش��هر‪ ،‬شرکت کش��تی رانی حافظ دریا‪ ،‬شرکت‬ ‫با اعالم خبر رفع‬ ‫تحریم ها از شرکت‬ ‫کشتیرانی ایران‪ ،‬سهام‬ ‫این شرکت بورس‬ ‫افزایش یافت‬ ‫کش��تی رانی ای ران و مصر‪ ،‬ش��رکت ای ران وستشیپ‪ ،‬شرکت‬ ‫کشتی رانی خزر‪ ،‬شرکت کشتی رانی س��فی ران پیام دریا و چند‬ ‫شرکت دیگر وابسته به کشتی رانی ای ران از شمول تحریم های‬ ‫اتحادیه خارج خواهند ش��د‪ .‬البته اگر اتحادیه اروپا علیه این‬ ‫حکم درخواست تجدید نظر کند تا پایان روند رسیدگی به این‬ ‫درخواست‪ ،‬اموال این شرکت ها مسدود خواهد ماند‪.‬‬ ‫بازار های اقتصادی به هم پیوس��ته هس��تند و هزینه‬ ‫تحریم ها را هم همه فعاالن این بازارها خواهند داد‪ ،‬همان طور‬ ‫که سود برطرف شدن این تحریم ها هم به همه فعاالن بازار‬ ‫اقتصادی خواهد رس��ید‪ ،‬پرونده های موفقی از این دس��ت‬ ‫م ی تواند نش��ان دهد که به غیر از ش��عار و تهدید دیگران با‬ ‫مشت‪ ،‬راه های دیگری هم ب رای پس گرفتن منافع اقتصادی‬ ‫وجود دارد که اتفاقا ان قدر ها هم ک��ه م ی گویند ب ی نتیجه‬ ‫نیست‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫اب شدن یخ طال‬ ‫چرا قیمت سکه در بازار‬ ‫کاهش یافت؟‬ ‫‪2‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫هیچ سر باالیی نیست که سر پایینی نداشته باشد‪ ،‬این‬ ‫را البته فعاالن اقتصادی و به خصوص انها که س��ابقه ای در‬ ‫معامالت مختلف دارند‪ ،‬خوب م ی دانند‪ .‬حاال فرصتی پیش‬ ‫امده است که تازه وارد ها هم تجربه کنند و بدانند‪.‬‬ ‫از روز هایی که خبرگزاری ها و باقی رسانه ها بر سر زدن‬ ‫تیتر «سکه یک میلیون تومان شد» با هم رقابت م ی کردند‬ ‫گذشته است‪ ،‬حاال فضای بازار معامالت ارز و سکه تفاوت کرده‬ ‫است‪ .‬سنت است که صدای پای جنگ حتی اگر هیچ وقت‬ ‫واقعا به هیچ سر زمینی نرسد‪ ،‬در بازار به هم پیوسته اقتصادی‬ ‫خیلی زود ش��نیده م ی ش��ود و موثر م ی افتد‪ .‬این را هم البته‬ ‫خیل ی ها از قبل م ی دانس��تند و حاال در جریان کشمکش ها‬ ‫بر سر حمله احتمالی به سوریه‪ ،‬فرصت شده که عده دیگری‬ ‫هم ان را تجربه کنند‪ .‬باال و پایی ن ها در بازار های جهانی طال‬ ‫و نفت این روز ها بیشتر شده و سرعت گرفته اما ان چیزی که‬ ‫بیشتر از همه در بازار داخلی ملموس شده‪ ،‬همین است که‬ ‫بعد از یک دوره صعود های دنباله دار و س��قوط های مقطعی‬ ‫که باعث م ی ش��د مجموع صعود قیمت ها همیشه از جمع‬ ‫کاهش انها در دوره های زمانی مختلف بیش��تر باشد‪ ،‬حاال‬ ‫قیمت فلزات گرانبها باز روی خط کاهش افتاده است‪ .‬ایا این‬ ‫کاهش اخیر م ی تواند واقعی باش��د؟ در شرایطی که پیش از‬ ‫این در روز های صعود قیمت طال‪ ،‬پیدا کردن هماهنگی این‬ ‫افزایش قیمت های داخلی با قیمت های جهانی کار سختی‬ ‫بود‪ ،‬این مشابهت ها امروز چندان دور از نظر نیست‪.‬‬ ‫اواس��ط هفته گذش��ته بلومبرگ در ادامه انتشار اخبار‬ ‫کاهش قیمت جهانی هر اونس طال‪ ،‬اعالم کرد که قیمت ها‬ ‫در حدود ‪ 15‬درصد کاهش یافته و ه��ر اونس طال با ‪ 15‬دالر‬ ‫کاهش معادل ‪ 1313‬دالر و ‪ 72‬سنت در روز سه شنبه گذشته‬ ‫خرید و فروش شده اس��ت‪ .‬در حاشیه کاهش قیمت جهانی‬ ‫طال گفته ش��د که بحث ها بر س��ر می زان خرید اوراق قرضه‬ ‫دولت امریکا توس��ط بانک مرکزی این کش��ور‪ ،‬پی ش بینی‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫نمودارها متعلق به سایت ‪ www.eranico.com‬م ی باشد‬ ‫کمال علی پور‬ ‫‪3‬‬ ‫عضو کمیسیون اقتصادی مجلس‬ ‫کاهش قیمتی در فضای اقتصاد کش��ور اتفاق افتاده‬ ‫اس��ت که باعث گمانه زن ی های زیادی شده‪ ،‬اما واقعیت این‬ ‫اس��ت که تا به حال اتفاقی در فضای اقتصاد کشور نیفتاده‬ ‫است‪.‬‬ ‫دولت ب رنامه هایی را اعالم کرده و نشان داده که در حال‬ ‫بررسی دقیق وضعیت است‪ .‬در همین چارچوب م ی بینیم که‬ ‫در حال کشف و اعالم نقاط ضعف و قوت دولت قبل و فضای‬ ‫اقتصادی عمومی کشور هستند و ما امیدواریم بتوانند این‬ ‫موارد را به درستی و کامل شناسایی کنند تا بتوانند اصالحات‬ ‫خوبی را که الزم است‪ ،‬شروع کنند و ادامه بدهند‪.‬‬ ‫در چارچوب همین تحوالت مثبت��ی که این روز ها در‬ ‫فضای عمومی اقتصاد کشور شاهد بوده ایم ‪ ،‬دولت ب رای ثبت‬ ‫سفارش کاال ها نرخ ‪ 30‬درصد را ب رای گشایش اعتبار تعیین‬ ‫کرده است‪ ،‬در حالی که این رقم تا قبل از دولت فعلی در مورد‬ ‫‪56‬‬ ‫خبرهای خوشحال کننده برای اقتصاد‬ ‫تاثیرات سیاست خارجی بر معیشت‬ ‫برخی کاال ها حتی به ‪ 110‬هم م ی رسید‪.‬‬ ‫چنین اقدام هایی م ی توان��د در جهت تامین نیاز های‬ ‫کاالیی ما از خارج از کش��ور گام های مثبتی باشد‪ ،‬هر چند‬ ‫این خطر را ب رای ما دارد که ب��ه دام واردات کاال های لوکس‬ ‫بیفتیم‪ .‬با این حال اگر دولت بتوان��د واردات را کنترل کند و‬ ‫از این مزیت ب رای واردات کاال های واس��طه ای و مواد اولیه‬ ‫استفاده کند‪ ،‬بسیار مثبت خواهد بود؛ چرا که هم رونق واردات‬ ‫است و هم رونق تولید‪.‬‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬دول��ت در ماه های اخی��ر تالش کرده‬ ‫که بودجه س��ال جاری را هم اصالح کند‪ ،‬البته اصالحی ه ای‬ ‫که به مجلس فرستاده شده اس��ت‪ ،‬متاسفانه بدون بررسی‬ ‫پی ش زمینه های الزم به مجلس رسید که همین باعث شد‬ ‫در گام اول دوفوریت ان رای نیاورد‪ .‬با این حال‪ ،‬در این الیحه‬ ‫دولت تالش کرده است که بودجه جاری را کم کند و هزینه ها‬ ‫را کاهش دهد و تولید را به راه بیندازد ‪ ،‬صادرات را رونق بدهد‬ ‫و با دیپلماسی فعال‪ ،‬علیه تحریم های سیاسی اقدام کند‪.‬‬ ‫در چارچوب تحوالت اخیر اقتصادی ش��اهد بودیم که‬ ‫برخی تحریم ها‪ ،‬به خصوص تحریم شرکت های کشتی رانی‬ ‫ای رانی قرار اس��ت برطرف بش��ود‪ ،‬حکم دیوان عدالت اروپا‬ ‫در این مورد بس��یار خوب اس��ت ‪ ،‬باید تالش ش��ود تا سایر‬ ‫تحریم های سیاسی و غی راقتصادی که اعمال شده است هم‬ ‫در کوتاه ترین زمان ممکن برطرف شود‪ .‬خوشبختانه فضای‬ ‫مثبتی که بعد از انتخاب اقای روحانی به ریاس��ت جمهوری‬ ‫ایجاد شده اس��ت بر ش��رایط اقتصادی کش��ور و برداشتن‬ ‫تحریم ها هم تاثی ر گذار بوده است‪.‬‬ ‫کاهش قیمت طال هم ای��ن روز ها در فضای عمومی‬ ‫اقتصاد کش��ور تاثی ر گذار بوده اس��ت‪ ،‬البته ای��ن مورد اخیر‬ ‫تا حدود زیادی ناش��ی از کاهش قیمت جهانی طالس��ت‪.‬‬ ‫کاهش قیمت های جهانی هم متاث��ر از گزارش ها در مورد‬ ‫می زان ذخی��ره طال و البت��ه پی ش بین ی ها در مورد ریس��ک‬ ‫سرمایه گذاری روی ان هم هست‪.‬‬ ‫این درس��ت اس��ت که گاهی موارد تغییر قیمت طال‬ ‫در داخل کش��ور تا حدودی مستقل از تغییرها و نوسان های‬ ‫جهانی اس��ت‪ ،‬اما هیچ وقت نم ی توانیم ادعا کنیم که بازار‬ ‫طال در کشور کامال مستقل از تحوالت بازار جهانی است‪،‬‬ ‫ حتی اگر تاثیر روانی این تحوالت هم روی فعاالن بازار داخلی‬ ‫موثر نباشد‪ ،‬باتوجه به اینکه ما از کشور های دیگر طال وارد‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬این تاثیر همواره قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫البته م ی بینیم که در یکی‪ ،‬دو ماه اخیر ثبات و سکون‬ ‫در فضای اقتصادی کشور حاکم شده و نوسان ها کم تر شده‬ ‫اس��ت‪ .‬م ی بینیم که در ماه های اخیر به ج��ز یکی‪ ،‬دو مورد‬ ‫مثل نوسان قیمت محصوالت لبنی شاهد تغییر قیمت های‬ ‫جدی نبودیم‪.‬‬ ‫طال هم البته در این ماه ها همواره در ش��یب قیمتی‬ ‫قرار داشته و قیمت ان مرتب کمتر شده است‪ .‬ما امیدواریم‬ ‫که در ادامه کار دولت تدبیر و امید هم ای��ن روند ادامه پیدا‬ ‫کند و دولت اقای روحانی با تمهیدات جدی به حل مسائل‬ ‫اقتصادی کش��ور بپردازد تا بتوانیم با مشکالت کم تری در‬ ‫مسیر قرار بگیریم‪.‬‬ ‫باید روی این موضوع تاکید شود که در مورد موقعیت‬ ‫فعلی ما حت��ی به دنب��ال کمک های خارجی نیس��تیم‪ .‬ما‬ ‫تنها به دنبال این هس��تیم که به ما اجازه داده شود خودمان‬ ‫در مس��یر خودمان حرک��ت کنیم‪ .‬اگ��ر نهاد های��ی مانند‬ ‫بانک جهانی نم ی خواهند به توسعه ای ران کمک کنند‪ ،‬این‬ ‫خواس��ته ما هم نخواهد بود ‪ .‬موضع م��ا در ب رابر دنیا در این‬ ‫خصوص مشخص اس��ت؛ ما م ی توانیم روی پای خودمان‬ ‫بایس��تیم و مش��کالتمان را حل کنیم‪ ،‬اما متاس��فانه این‬ ‫تحریم ها به ما اجازه نم ی دهند که با اهنگ رش��د موردنظر‬ ‫خودمان حرکت کنیم‪.‬‬ ‫بناب راین امیدوار هستم که خب ر های خوشحال کننده‬ ‫در مورد برطرف شدن برخی تحریم ها ادامه داشته باشد‪g .‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫به وجود امده موجب کاهش قیمت ها ش��ده و همین مساله‬ ‫موجب پرهیز بسیاری افراد از خرید سکه شده است‪».‬تبه غیر‬ ‫از جو روانی که اقای کش��ت ی ارای ان را در افزایش و کاهش‬ ‫قیمت طال موث��ر م ی داند‪ ،‬برخی معتقدند که علنی ش��دن‬ ‫مکاتبه روسای جمهوری امریکا و ای ران هم در کاهش قیمت‬ ‫سکه تاثی ر گذار بوده است‪ ،‬ضمن اینکه شایعات تایید نشده ای‬ ‫هم در مورد احتمال دیدار مقامات ای ران و امریکا در حاش��یه‬ ‫اجالس عمومی سازمان ملل وجود دارد که رسانه های خارجی‬ ‫در روزهای گذشته به ان دامن زده اند‪.‬‬ ‫عزت اهلل یوسفیان موال‪ ،‬از نمایندگان کمیسیون ب رنامه و‬ ‫بودجه مجلس در این مورد م ی گوید‪« :‬مسلما کاهش قیمت‬ ‫سکه و طال مبنای سیاسی دارد و نه اقتصادی‪ .‬حتی نم ی توان‬ ‫گفت که این کاهش مبنای سیاسی پایداری دارد‪ ،‬بلکه مبنای‬ ‫سیاس��ی عبوری و گذری دارد و ب ر اس��اس پی ش بین ی هایی‬ ‫از جمله احتم��ال مالقات ای��ران و مس��ئوالن اتحادیه اروپا‬ ‫صورت م ی گیرد‪ .‬در گذش��ته هم وقتی هیات مذاکره کننده‬ ‫ای ران عازم کش��ورهای اسیای میانه یا روس��یه ب رای مذاکره‬ ‫م ی شد‪ ،‬قیمت ارز و طال کاهش م ی یافت و بعد که مذاکرات‬ ‫به نتیجه نم ی رسید‪ ،‬دوباره قیمت ها به وضع اول برم ی گشت‬ ‫یا بدتر م ی ش��د‪ .‬باتوجه به نزدیک ش��دن به زمان سفر اقای‬ ‫رئی س جمهور به نیویورک‪ ،‬ش��ایعاتی درباره مذاکره ای ران با‬ ‫عال ی ترین و تصمیم گیرترین مقام غرب مطرح است که البته‬ ‫معلوم نیست اتفاق بیفتد یا نه اما ب ر اساس همین شایعات‪،‬‬ ‫شاهد کاهش قمی ت ها در بازار هستیم‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫موسسه تامسون رویترز در مورد کاهش تقاضا ب رای خرید طال‬ ‫در ماه های باقیمانده تا پایان سال جاری میالدی و البته پیدا‬ ‫شدن یک راه حل دیپلماتیک ب رای مساله سوریه‪ ،‬در کاهش‬ ‫قیمت های جهانی موثر بوده است‪.‬‬ ‫در بازارهای جهانی عالوه بر خبر احتمال کاهش می زان‬ ‫محرک های اقتصادی در امریکا‪ ،‬خبر کناره گیری نامزد تصدی‬ ‫ریاس��ت بانک مرکزی موجب برخی نوس��ان ها در بازارهای‬ ‫جهانی نیز شده است‪ .‬انتشار خبر مربوط به کناره گیری لورنس‬ ‫سامرس از رقابت ب رای احراز ریاست بانک مرکزی امریکا تاثیر‬ ‫زیادی بر کاهش ارزش دالر و افزایش قیمت طال داشته است‪.‬‬ ‫با کناره گیری سامرز‪ ،‬راه ب رای انتصاب جانت یلر‪ ،‬نایب رئیس‬ ‫این بانک هموار خواهد شد‪ .‬وی پی ش تر رئیس اداره خزانه داری‬ ‫فدرال در سانف رانسیسکو بود که به عنوان تحلیلگری متبحر‬ ‫و فردی قادر به ایجاد سازش و تفاهم شهرت دارد‪.‬این خبر با‬ ‫تیتر های «سکه زیر یک میلیون» روزنامه ها در ای ران همراه‬ ‫ی که تقریبا معادل ارزش طالی خالص موجود در‬ ‫ش��د؛ رقم ‬ ‫هر سکه است‪ .‬همزمان در بازار ازاد ارز هم قیمت دالر که تا‬ ‫هفته گذشته تا سه هزار و س ی صد تومان هم فروخته م ی شد‪،‬‬ ‫به تنها سه هزار و پنجاه تومان رسید‪ ،‬ان هم در شرایطی که‬ ‫دولت و کارشناسان اقتصادی نزدیک به ان قبال قیمت بیش‬ ‫از سه هزار تومان ب رای هر دالر امریکا را منطقی و قابل قبول‬ ‫دانسته بودند‪ .‬محمد کشت ی ارای‪ ،‬رئیس اتحادیه کشوری طال‬ ‫و جواهر در این باره م ی گوید‪« :‬قیمت نیم س��که‪ ،‬ربع سکه و‬ ‫سکه گرمی با ارزش ذاتی ان ب رابر شده‪ ،‬اما در سکه طرح جدید‬ ‫باتوجه به ارزش ضرب ان‪ ،‬قیمت فعلی از قیمت ذاتی ان هم‬ ‫مقداری کمتر است‪ .‬البته این اولین بار نیست که این اتفاق‬ ‫افتاده است‪ ،‬هفته گذش��ته هم یک بار شاهد کاهش قیمت‬ ‫س��که تا کم تر از ارزش ذاتی طالی به کار رفته در ان بودیم‪.‬‬ ‫قیمت جهانی روز یکشنبه گذشته ‪ 1326‬بود که باز در طول‬ ‫هفته کاهش یافته و عالوه بر ان شاهد کاهش قیمت ارز هم‬ ‫هستیم‪ .‬این دو عامل موجب ش��د که قیمت سکه در حالی‬ ‫که یکشنبه گذشته حدود یک میلیون و ‪ 15‬هزار تومان بود‪،‬‬ ‫به ‪ 980‬هزار تومان نزدیک ش��د و قیمت هر گرم طالی ‪18‬‬ ‫عیار هم به کمتر از ‪ 100‬هزار تومان برسد‪ .‬سومین عاملی که‬ ‫کاهش قیمت ها را در پی داش��ته‪ ،‬این است که در زمانی که‬ ‫قیمت ها روند نزولی به خود م ی گیرد‪ ،‬بسیاری از متقاضیان‪،‬‬ ‫س��که خریداری نم ی کنند و همین مس��اله موجب کاهش‬ ‫بیش��تر قیمت ها م ی ش��ود‪ .‬در چند روز اخیر فض��ای روانی‬ ‫یوسفیان موال البته نگاه بدبینانه به این کاهش قیمت ها‬ ‫دارد‪« :‬زمانی کاهش قیمت طال و ارز م ی تواند امیدوارکننده‬ ‫باشد که یک اتفاق سیاسی یا اقتصادی عملی بیفتد‪ ،‬مثال‬ ‫ی برداشته شود‬ ‫مذاکره ای انجام ش��ود یا از طرف مقابل گام ‬ ‫یا تحریم لغو شود اما وقتی کاهش یا افزایش قیمت مبنای‬ ‫علمی ‪ ،‬اقتصادی و سیاسی نداشته باشد‪ ،‬با یک پی ش بینی و‬ ‫احتمال قیمت ها پایین یا باال م ی رود و اصال قابل محاسبه‬ ‫نیست‪ .‬در ایام بعد از انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی اقای‬ ‫روحانی ش��اهد این بودیم که خیلی وقت ها قیمت ها پایین‬ ‫م ی امد اما دوباره اوج م ی گرفت‪ .‬به نظر م ی رسد اگر خبری هم‬ ‫برسد که مالقاتی در امریکا اتفاق نم ی افتد‪ ،‬قیمت ها بیش‬ ‫از قبل باال م ی رود‪ ،‬زی را مبنای علمی و اقتصادی ندارد و این‬ ‫نوسان صرفا روی احتماالت سیاسی اتفاق م ی افتد‪ .‬اقتصاد‬ ‫کش��ور ما کامال تنیده در مسائل سیاس��ت خارجی کشور‬ ‫اس��ت‪ ،‬بناب راین این چنین کاهش و افزایش قیمت ها قابل‬ ‫محاسبه نیست‪».‬‬ ‫ای��ن کاهش قیمت ه��ا م ی توان��د محرک هایی ب رای‬ ‫س��رمایه گذاری دوباره در بازار طال باشد‪ ،‬وقتی ب رای سکه ای‬ ‫قیمت بیش��تر از یک میلیون تومان حباب ایجاد م ی شود و‬ ‫صف های چندین متری‪ ،‬چرا نباید ب رای س��که نهصد هزار‬ ‫تومانی چنین صف هایی ایجاد ش��ود‪ ،‬ان هم در ش��رایطی‬ ‫که کارشناس��ان بارها تاکید کرده اند که حجم نقدینگی باال‬ ‫همچنان در درس��ت مردم اس��ت و هنوز م ی توان��د تاثی رات‬ ‫تخریبی یک سیل را داش��ته باشد‪ .‬در این ش��رایط‪ ،‬رئیس‬ ‫اتحادیه کش��وری طال و جواهر هم مانند موسسه تامسون‬ ‫رویترز تایید م ی کند که سرمایه گذاری روی طال در این اوضاع‬ ‫چندان به صالح نیست‪« :‬در شش ماه اول امسال امار و ارقام‬ ‫نش��ان م ی دهد که س��رمایه گذاری روی طال دیگر به صرفه‬ ‫نیست‪ .‬در شش ماه اخیر ‪ 28‬درصد قیمت طال و سکه کاهش‬ ‫یافته و قیم��ت جهانی نیز به همین می زان کاهش داش��ته‬ ‫است‪ .‬بناب راین در شش ماه گذشته وقتی چنین ضرر و زیانی‬ ‫به دارندگان سکه وارد شده‪ ،‬طبیعی است که دیگر انگیزه ای‬ ‫ب رای سرمایه گذاری در این بخش وجود ندارد‪».‬‬ ‫کاهش قیمت در بازار طال و ارز محس��وس اس��ت اما‬ ‫معلوم نیس��ت که تا چه زمانی ادامه خواهد داشت‪ ،‬هر چند‬ ‫تا همی ن جا هم به بسیاری از سرمایه گذاران دراین بازار زیان‬ ‫س��نگینی وارد کرده و البت��ه موجبات خوش��حالی اکثریت‬ ‫غیرسرمایه گذاران را فراهم کرده است‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫عسلویه کجاست؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫سرزمین تاخیرها‬ ‫دولت یازدهم چه برنامه ای برای پیشرفت در عسلویه دارد؟‬ ‫محمدعلی زمان خانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫عسلویه تا دو دهه قبل دهکده ای دور افتاده و محروم‬ ‫در حاشیه اب های خلیج فارس بود اما همزمان با ورود بیژن‬ ‫زنگنه به عنوان وزیر نفت دولت هفتم و تاس��یس سازمان‬ ‫منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس و س��پس توسعه ‪10‬فاز‬ ‫پاالیش��گاهی و بی��ش از ‪ 20‬مجتمع تولی��دی و خدماتی‬ ‫پتروش��یمی‪ ،‬این دهکده دور افتاده به پایتخت گازی ای ران‬ ‫تبدیل شد‪ .‬در ش��رایط فعلی با بهره برداری از ‪ 10‬فاز یک تا‬ ‫‪ 10‬پارس جنوبی ای ران از توان تولید روزانه حدود ‪290‬میلیون‬ ‫مترمکعب گاز طبیعی در این میدان مشترک گازی برخوردار‬ ‫است و ب ر اساس حساب و کتاب های انجام شده در شرکت‬ ‫نفت و گاز پارس با برداشت س��االنه بین ‪ 84‬تا ‪ 88‬میلیارد‬ ‫مترمکعب گاز و معیار قراردادن نفت بش��که ای ‪ 50‬دالری‬ ‫به طور متوس��ط بیش از ‪ 40‬میلی��ارد دالر درام��د از محل‬ ‫تولید گاز‪ ،‬میعانات گازی‪ ،‬برخی از برش های گازی و گوگرد‬ ‫نصیب اقتصاد کشور م ی شود‪ .‬با این وجود پارس جنوبی در‬ ‫‪58‬‬ ‫طول حیات حدود ‪ 15‬ساله خود سایه روشن های متعددی را‬ ‫تجربه کرده است‪ ،‬به طوری که در دولت هشتم با مشارکت‬ ‫غول های نف��ت و گاز جهان همچون توتال فرانس��ه‪ ،‬انی‬ ‫ایتالیا‪ ،‬گازپروم روس��یه و هیون��دای کره جنوب��ی پنج فاز‬ ‫با ظرفیت تولید روزان��ه ‪ 125‬میلیون مترمکع��ب در مدار‬ ‫بهره برداری قرار گرفت‪ .‬با این وج��ود دولت نهم و دهم در‬ ‫توس��عه پارس جنوبی نتوانس��ت کامیابی حاصل کند‪ .‬از‬ ‫این رو در دول��ت اول محمود احمدی ن��ژاد فازهای ‪ 6‬تا ‪10‬‬ ‫پارس جنوبی با مشارکت استات اویل هیدروی نروژ و ج ی اس‬ ‫کره جنوبی پنج فاز به صورت نصفه و نیمه راه اندازی شد و در‬ ‫دولت دهم هم با وجود ‪ 73‬ماهه شدن زمان اجرای برخی از‬ ‫فازها همچون طرح توسعه فاز ‪ 17 ،16 ،15‬و ‪ 18‬پارس جنوبی‬ ‫اما چشم این میدان به راه اندازی هیچ فازی روشن نشد‪.‬‬ ‫فازهای ‪ 35‬ماهه پارس جنوبی‬ ‫در زمان وزارت سی د مس��عود میرکاظمی‪ ،‬دولت دهم‬ ‫یکی از بزرگتری��ن قراردادهای تاریخ صنعت نفت کش��ور‬ ‫را امض��ا کرد و مطاب��ق با این قرارداد توس��عه هش��ت فاز‬ ‫پارس جنوبی شامل طرح توس��عه فازهای ‪،20 ،19 ،14 ،13‬‬ ‫‪ 23 ،22 ،21‬و ‪ 24‬پارس جنوبی ب��ه ارزش تقریبی ‪ 20‬تا ‪25‬‬ ‫میلیارد دالر به کنسرسیومی از پیمانکاران ای رانی از قرارگاه‬ ‫سازندگی خاتم االنبیا تا پتروپارس و تاسیسات دریایی واگذار‬ ‫ش��د‪ .‬مهمترین ویژگی این قرارداد که با تبلیغات گسترده‬ ‫دولتمردان امضا شده‪ ،‬توسعه تمامی فازهای پارس جنوبی‬ ‫در مدت ‪ 35‬ماه بود‪ .‬امضای این قرارداد خیلی زود با واکنش‬ ‫نخبگان صنعت نفت و گاز کشور روبه رو شد‪ .‬انها حتی اجرا‬ ‫و توس��عه ‪ 35‬ماهه فازهای پارس جنوبی حتی در ش��رایط‬ ‫غیرتحریم و مش��ارکت ش��رکت های بزرگ خارجی را امری‬ ‫غی ر ممکن اعالم م ی کردند و دولت و وزارت نفت در پاسخ به‬ ‫این انتقادات با استفاده از الفاظی همچون «غیرکارشناس»‬ ‫و «خائن انگلیسی صنعت نفت» به این انتقادات پاسخ دادند‬ ‫و در نهایت همان طور که نخب��گان پی ش بینی م ی کردند‬ ‫نه تنها پیشرفت فیزیکی هیچ یک از طرح های پارس جنوبی‬ ‫به محدود ‪ 60‬درصد هم نرس��ید که حتی پنج فاز قدیمی با‬ ‫وجود گذشت بیش از ‪ 70‬ماه از اغاز زمان اجرا هم به توسعه‬ ‫و بهره برداری نرسیدند‪.‬‬ ‫مشکل چیست‪ ،‬پول یا ضعف مدیریت؟‬ ‫چرا دولت دهم در توس��عه پارس جنوبی ن��اکام ماند؟‬ ‫این س��والی اس��ت که این روزها بزرگان و کارشناسان نفتی‬ ‫از یکدیگر م ی پرسند و در این بین س��وال دیگری که درباره‬ ‫دالیل ناکامی ای ران در پارس جنوبی مطرح بوده این است که‬ ‫ریشه این ناکام ی ها کمبود منابع مالی بود یا ضعف مدیریت؟‬ ‫همزمان با افزایش محدودیت ها و تحریم های بی ن المللی به‬ ‫یکباره وزارت نفت در دوران سیدمسعود میرکاظمی عزم خود‬ ‫را ب رای توسعه ‪ 35‬ماهه پارس جنوبی جذب کرد و بدون انکه‬ ‫ارزیاب ی های فنی و مالی جامعی انجام ش��ود‪ ،‬قرارداد توسعه‬ ‫ی فازها به صورت ترک تش��ریفات امضا شد‪ .‬در شرایط‬ ‫تمام ‬ ‫فعلی با گذشت ‪ 37‬ماه هیچ گونه ب رنامه هوشمندانه‪ ،‬هدفدار و‬ ‫حساب شده ای ب رای تخصیص منابع مالی‪ ،‬استق رار دکل های‬ ‫حفاری دریایی و تامین کاال و تجهی��زات به صورت موازی‬ ‫وجود ندارد که این موض��وع موازی کاری و نبود یک مدیریت‬ ‫متمرکز در بخش باالدستی عالوه بر افزایش هزینه ها‪ ،‬منجر‬ ‫ی و جدید پارس جنوبی شده‬ ‫به تاخیر در راه اندازی فازهای قدیم ‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر از سال ‪ 1389‬تا پایان سال گذشته مطابق‬ ‫با گزارش اعالم ش��ده از س��وی احمد قلع ه بانی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫ش��رکت ملی نفت ای ران حدود ‪ 46‬میلی��ارد دالر منابع مالی‬ ‫در پارس جنوبی هزینه ش��ده اس��ت‪ ،‬بدون انکه حتی یک‬ ‫مترمکعب به ظرفیت تولید گاز در این میدان مشترک افزوده‬ ‫شود‪ .‬تامین این حجم منابع مالی در پارس جنوبی و تاخیرهای‬ ‫چندین ساله در افزایش تولید و توسعه پارس جنوبی صدای‬ ‫انتقاد اکبر ترکان‪ ،‬مشاور ارش��د دولت یازدهم را هم دراورده‪،‬‬ ‫به طوری که وی تاکید کرده اس��ت که باید در پارس جنوبی‬ ‫«حسابرسی مالی» انجام شود‪.‬‬ ‫ماجرای افتتاح فازهای پارس جنوبی‬ ‫به نظر م ی رسد این روزها مجموعه وزارت نفت که پس‬ ‫از تبلیغات گسترده حاال در توسعه پارس جنوبی ناکام مانده‬ ‫است‪ ،‬یک فرار به جلو در توس��عه این میدان مشترک گازی‬ ‫را در دستورکار قرار داده است‪ ،‬به طوری که در روزهای پایانی‬ ‫فعالیت دولت دهم‪ ،‬رئی س جمهور فاز ‪ 15‬و ‪ 16‬پارس جنوبی را‬ ‫افتتاح کرد‪ .‬در حال حاضر هم هی چ یک از ‪ 24‬حلقه چاه دریایی‪،‬‬ ‫دو س��کوی اصلی فراس��احلی‪ ،‬خط لوله انتقال گاز از دریا به‬ ‫پاالیشگاه ساحلی و سه واحد شیرین سازی گاز در پاالیشگاه‬ ‫اماده راه اندازی نیس��تند اما تنها واحد شیرین سازی گاز این‬ ‫پروژه راه اندازی و تحت عنوان کل فاز ‪ 15‬و ‪ 16‬پارس جنوبی‬ ‫افتتاح شده است‪ .‬از سوی دیگر محمود احمدی نژاد بهمن ماه‬ ‫سال گذشته در حاشیه افتتاح طرح ذخیره سازی گاز در سراجه‬ ‫قم‪ ،‬تاکید کرده بود‪« :‬تا پایان فعالیت دولت دهم با بهره برداری‬ ‫از چندین ف��از پارس جنوبی ظرفیت تولی��د گاز ای ران در این‬ ‫میدان مش��ترک تا دو ب رابر افزایش م ی یابد‪ ».‬ب��ا این وجود‬ ‫تغیی رات متعدد مدیریتی در حوزه کارفرمایی و پیمانکاری‪ ،‬عدم‬ ‫تامین به موقع منابع مالی و اعتباری‪ ،‬نبود یک برنامه جامع‬ ‫ب رای اولویت بندی و مدیریت منابع مالی و نا اشنایی برخی از‬ ‫کارفرمایان با مش��کالت و چالش های فازها موجب شد که‬ ‫قطر با دالرهای گازی پارس جنوبی چه می کند؟‬ ‫خرید غول های گازی جهان با پول ایران‬ ‫قطری ها با توسعه تنها میدان مشترک پارس جنوبی‬ ‫از سال ‪ 2010‬میالدی تاکنون به ثروتمند ترین کشور جهان‬ ‫تبدیل ش��ده اند و با خرج دالرهای گازی پارس جنوبی حتی‬ ‫موفق به در اختیار گرفتن میزبانی مس��ابقات جام جهانی‬ ‫قطر در تولید هلیوم هم از ایران جلو زد‬ ‫قط��ر به عن��وان مهمترین ش��ریک گازی ای��ران در‬ ‫پارس جنوبی‪ ،‬عن��وان بزرگترین تولیدکنن��ده و صادرکننده‬ ‫‪ LNG‬و ‪ GTL‬جه��ان را یدک م ی کش��د‪ ،‬از ای��ن رو این‬ ‫کش��ور کوچک عربی حاش��یه جنوبی خلیج ف��ارس‪ ،‬پس‬ ‫از تبدیل ش��دن ب��ه بزرگتری��ن تولیدکنن��ده و صادرکننده‬ ‫‪ LNG‬و ‪ GTL‬جهان‪ ،‬با بهره برداری از تاسیس��ات جدید‬ ‫بی��ژن زنگن��ه‪ ،‬وزی��ر نف��ت م��ورد اعتم��اد اکب��ر‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی در نخس��تین بازدید خود از پایتخت‬ ‫گازی ای ران و با گذش��ت حدود هشت سال‪ ،‬نسخه جدیدی‬ ‫را ب رای توسعه این میدان مش��ترک گازی و جب ران تاخیرها‬ ‫اجرایی کرده و ب��ا تاکید بر اینکه فعال تم��ام تمرکز وزارت‬ ‫نفت روی طرح توس��عه پنج فاز قدیم��ی ‪ 17 ،16 ،15 ،12‬و‬ ‫‪ 18‬پارس جنوبی اس��ت‪ ،‬معتقد است‪« :‬قطری ها خیلی زود‬ ‫م ی فهمند که در پارس جنوبی چه خبر اس��ت‪ ».‬او با اعالم‬ ‫اینکه از این پس ‪ 60‬درصد وقت خود را ب رای توسعه میدان‬ ‫پارس جنوبی و میدان های مشترک به کار خواهم گرفت تا‬ ‫عالوه بر تولید برنامه ای نف��ت و گاز و ارتقای ثروت افرینی‬ ‫ملی‪ ،‬بهبودی ویژه ای در ش��رایط اقتصادی کشور به وجود‬ ‫اوریم‪ ،‬معتقد است‪« :‬م ی توان در مدت چهار سال تاخیرهای‬ ‫قبلی را جب ران کرد‪g ».‬‬ ‫خود به بزرگترین صادرکننده گاز هلی��وم جهان هم تبدیل‬ ‫شد‪ .‬محمد بن صالح الس��اده‪ ،‬وزیر انرژی قطر با بیان اینکه‬ ‫با اغاز تولید گاز هلیوم مایع در تاسیس��ات جدید ش��رکت‬ ‫«راس گ��س»‪ ،‬قطر ب��ه بزرگ ترین صادرکنن��ده و دومین‬ ‫تولیدکننده هلیوم مایع در جهان تبدیل شد‪ ،‬گفت‪« :‬با اغاز‬ ‫به کار تاسیسات هلیوم شماره دو که بزرگ ترین تاسیسات‬ ‫پاالیش هلیوم در جهان است‪ ،‬قطر به بزرگ ترین صادرکننده‬ ‫و دومین تولیدکننده هلیوم در جهان تبدیل ش��ده ایم‪ ».‬با‬ ‫این وجود از حدود دو سال گذشته مطالعات جامع برداشت‬ ‫هلیوم ای ران به یک شرکت روسی واگذار شد که در نهایت‬ ‫سال گذش��ته این شرکت روس��ی نتایج تکمیلی مطالعات‬ ‫انجام ش��ده را در اختیار ش��رکت نفت و گاز پ��ارس قرار داد‬ ‫که با ارزیابی این بس��ته جامع اطالعاتی‪ ،‬هنوز هیچ اقدام‬ ‫جدی ب رای استحصال هلیوم از گازهای پارس جنوبی اغاز‬ ‫نشده است‪ .‬در شرایط فعلی تولید و استحصال گاز هلیوم‬ ‫از پارس جنوبی با دو چالش کلیدی س��رمایه گذاری کالن‪،‬‬ ‫یکی به منظور ط راحی‪ ،‬ساخت‪ ،‬نصب و راه اندازی واحدهای‬ ‫استحصال در هر یک از پاالیشگاه های گاز عسلویه و دوم‬ ‫فناوری و تکنولوژی بسیار پیچیده سردسازی گاز و جداسازی‬ ‫هلیوم روبه روس��ت‪ .‬در این بین باتوجه به مصارف این گاز‬ ‫فوق س��بک در صنایع مختلف به ویژه صنایع پزش��کی اما‬ ‫بزرگترین دارنده ذخایر گاز هلیوم جهان‪ ،‬این گاز ناشناخته را‬ ‫از روسیه وارد م ی کند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سرریز دالرهای نفتی و گازی به کشور‪ ،‬دولت قطر را به‬ ‫سرمایه گذاری در قسمت های مختلف اقتصاد جهان هدایت‬ ‫کرد؛ از امریکای جنوبی تا اس��یا و اروپا؛ از برزیل تا اندونزی‬ ‫و ایتالیا‪« .‬شرکت سرمایه گذاری قطر» شرکتی دولتی بوده‬ ‫که مدیر ان «شیخ حامد بن جاسم بن جابر ال ثانی» است‬ ‫و ب رای س��رمایه گذاری به همه جای جهان س��ر م ی کش��د‬ ‫و محدودیتی ب��رای ح��وزه فعالیتش نم ی شناس��د‪ .‬قطر‬ ‫به عنوان شریک گازی ای ران در پارس جنوبی در ورزش هم‬ ‫سرمایه گذاری م ی کند‪ .‬نمونه اش خریداری و توسعه باشگاه‬ ‫«پاری سن ژرمن» فرانسه است‪ .‬به س��ینما و هنر ب ی اعتنا‬ ‫نیست‪ .‬یک قلمش خریداری کمپانی «می راماکس» دیزنی‬ ‫است‪ .‬به فعالی ت های لوکس و تجملی‪ ،‬از مد و لباس گرفته‬ ‫تا هتل و تفرجگاه عالق��ه دارد‪ ،‬در ایتالیا و مالزی هتل های‬ ‫گرانقیم��ت و تفرجگاه های بزرگ تاس��یس ی��ا خریداری‬ ‫م ی کند‪ ،‬دالرهای نفت ی اش را نه مثل عربستان خرج اسلحه‬ ‫م ی کند‪ ،‬بلکه س��رمایه گذاری م ی کند و ب رای شهروندانش‬ ‫فرصت س��رمایه گذاری ایجاد م ی کند‪ ،‬از دانش و مش��اوره‬ ‫شرکت های بزرگ خدمات اقتصادی جهان بهره م ی برد و در‬ ‫نهایت اینکه مدی رانشان را به خدمت م ی گیرد و از تجربه شان‬ ‫در تربیت نس��ل های بعدی مدی ران خود استفاده م ی کند‪.‬‬ ‫نگاهی اجمالی به س��رمایه گذاری های قطر که همگی از‬ ‫کانال «شرکت سرمایه گذاری قطر» انجام م ی شود‪ ،‬شاهد‬ ‫این مدعاست‪.‬‬ ‫فوتبال در سال ‪ 2022‬میالدی ش��ده اند‪ .‬این شریک گازی‬ ‫ای ران در پارس جنوبی‪ ،‬در ادام��ه یکه تازی های گازی خود‬ ‫این بار خرید سهام ش��رکت های بزرگ نفت و گاز جهان را‬ ‫در دستورکار قرار داده ‪ ،‬به طوری که این کشور عربی تاکنون‬ ‫بخشی از سهام ش��رکت های ش��ل انگلیس‪ ،‬انی ایتالیا و‬ ‫توتال فرانسه را خریداری کرده است‪ .‬از سوی دیگر صندوق‬ ‫س��رمایه گذاری دولت قطر اخی را گفت وگوه��ای اولی ه ای با‬ ‫ش��رکت نفتی ‪ RWE‬المان درباره خرید واحد اکتش��اف و‬ ‫تولید نفت و گاز این شرکت (‪ )DEA‬انجام داده است‪.‬‬ ‫خط و نشان شیخ الوزرا برای قطری ها‬ ‫اقتصاد‬ ‫نخستین گام شیخ الوزرا‬ ‫پرونده افتتاح فازهای اس��تاندارد پارس جنوبی در دولت دهم‬ ‫به طور کامل بسته شود‪ .‬در این بین موسی سوری‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫سابق شرکت نفت و گاز پارس در واکنش به افتتاح فازهای ‪15‬‬ ‫و ‪ 16‬پارس جنوبی با هشدار نسبت به نادیده گرفتن الزامات‬ ‫ایمنی و ‪ HSE‬در افتتاح پاالیشگاه فاز ‪ 15‬و ‪ 16‬پارس جنوبی‬ ‫در روزهای پایانی دولت دهم‪ ،‬معتقد اس��ت‪« :‬تاخیرها قابل‬ ‫جب ران بوده اما وقوع یک حادثه در پاالیش��گاه های گاز ترش‬ ‫پارس جنوبی به هی چ وجه قابل جب ران و توجیه نیست‪».‬‬ ‫بیژن زنگنه که در زمان گرفتن‬ ‫رای اعتماد مورد هجمه برخی‬ ‫نمایندگان بود در نخستین‬ ‫گام تصمیم های جدی درباره‬ ‫پروژه های پارس جنوبی‬ ‫اتخاذ کرد‬ ‫‪59‬‬ ‫انچه در قلب اقتصاد کشور می گذرد؛ بدون حاشیه‬ ‫از عسلویه تاریخی تا عسلویه صنعتی‬ ‫علیرضا طاهری‬ ‫پژوهشگر‬ ‫‪3‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫چند س��ال پیش وقتی رئی��س وق��ت قوه قضائیه از‬ ‫منطقه صنعتی عسلویه ب رای نخستین بار بازدید کرد‪ ،‬چنان‬ ‫تحت تاثیر بزرگ��ی و توضیحات مربوط ب��ه توانایی موجود‬ ‫در انجا قرار گرف��ت که توجه خبرنگاران و مهندس��ان را به‬ ‫خود جلب کرد‪ .‬ب��رای عامه مردم هم عس��لویه یعنی یک‬ ‫مرکز نفتی در جنوب کش��ور و در س��واحل خلیج فارس که‬ ‫پرسنل ان معموال با ترکی ب هایی چون سه هفته کار و یک‬ ‫هفته استراحت در منزل و در ش��رایط سختی کار م ی کنند‬ ‫تا معیشت خود را با شرایطی ش��اید مناسب تر از شهر خود‬ ‫تامین کنن��د‪ .‬ب رای قش��ر تحصیلکرده تر اما عس��لویه نام‬ ‫منطقه نفت خیزی اس��ت که پس از بهره برداری از چاه های‬ ‫نفتی جنوب غرب کشور‪ ،‬در نزدیکی بوشهر مورد بهره برداری‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬عسلویه در واقع نام یکی از شهرستان های‬ ‫کش��ور اس��ت که در ‪ 300‬کیلومتری شرق‬ ‫بوش��هر و ‪ 420‬کیلومتری غرب بندرلنگه و‬ ‫‪ 570‬کیلومتری غ��رب بندرعباس قرار دارد‬ ‫که با تفکیک از شهرس��تان کنگان طبق‬ ‫مصوبه هیات وزی ران‪ ،‬ب��ا دو بخش و چهار‬ ‫دهستان شکل یافته است‪ .‬تاریخ عسلویه را‬ ‫تا چند هزار سال قبل از اسالم هم م ی دانند‪،‬‬ ‫اما درواق��ع بندر عس��لویه از بن��ادر اولیه‬ ‫خلیج فارس از جمله در دوران ساسانیان به‬ ‫شمار م ی اید که ان زمان بیش از پنج بندر‬ ‫فعال نبوده است‪ :‬بندر بوشهر‪ ،‬بندر بصره‪،‬‬ ‫بندر س��ی راف‪ ،‬بندر کنگ و بندر عسلویه‪.‬‬ ‫حتی گفته م ی شود زمانی که م ی خواستند‬ ‫بغداد را بس��ازند‪ ،‬از بندر عسلویه و سی راف‬ ‫مالیات دریافت م ی کردند‪ .‬البته گویا عسلویه‬ ‫ان موقع در جای فعلی نبوده‪ ،‬بلکه در دامنه‬ ‫کوه قرار داشته و بین دریا و ان نیز درخت حرا‬ ‫فاصله انداخت ه بوده که به مرور زمان جنگل‬ ‫مورد نظر خشک و دریا عقب نشینی کرده‪،‬‬ ‫مردم هم به دنبال ان کم ک��م از جای خود‬ ‫هجرت کردند و در جای فعلی سکنا گزیدند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬وجود چند اب انبار‪ ،‬قلعه و اسیاب‬ ‫تاریخی گویای ان است که عسلویه قدمتی‬ ‫بسیار بیشتر از شهرت امروزش بابت منابع انرژی دارد و البته‬ ‫معموال هم مناطق محل بهره برداری نفت و گاز در کشور ما‬ ‫در شکلی پارادوکسیکال از محرومیت رنج م ی ب رند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫منطقه صنعتی‬ ‫گفته م ی شود جمعیت بومی عس��لویه پیش از ورود‬ ‫صنعت نفت‪ ،‬حدود ‪ 300‬نفر اهل س��نت بوده ک��ه به زبان‬ ‫عربی و فارس��ی س��خن م ی گفتند‪ .‬حال اما این جمعیت با‬ ‫ورود کارگران و صنعتگران به این محدوده به ده ها هزار نفر‬ ‫رسیده اس��ت‪ .‬محدوده منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس‬ ‫ب راساس مصوبه هیات وزی ران و ش��ورای عالی مناطق ازاد‬ ‫تجاری‪ -‬صنعتی‪ 10 ،‬هزار هکتار تعیین شد‪ .‬فرودگاه جدید‬ ‫با تعطیلی فرودگاه قدیم‪ ،‬با نام خلیج فارس در ‪ ۳۶‬کیلومتری‬ ‫شرق عسلویه احداث شده و مورد استفاده قرار گرفته است‪.‬‬ ‫فرودگاه بی ن المللی المرد نیز در فاصله ای حدود ‪ ۷۰‬کیلومتری‬ ‫عس��لویه قرار دارد‪ .‬منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی نیز‬ ‫‪60‬‬ ‫درواقع جزئی از بخش عسلوی ه است‪.‬‬ ‫این موقعیت ب رای منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس‬ ‫مزایای قابل توجه��ی دارد‪ ،‬ازجمله کمترین فاصله ممکن با‬ ‫میدان گاز پارس جنوبی‪ ،‬وجود فرودگاه‪ ،‬دسترسی مستقیم‬ ‫به اب دریا‪ ،‬عمق مناسب سواحل از نظر بندری‪ ،‬برخورداری‬ ‫از ش��بکه های تاسیسات زیرساختی ش��ریان های ارتباطی‬ ‫فرامنطقه ای و وجود نیروی کار بالقوه در شهرها و روستاهای‬ ‫اط راف‪ .‬با ای��ن اوصاف‪ ،‬منطق��ه صنعتی عس��لویه دارای‬ ‫واحدهای عظیم و پرشمار پتروشیمی و پاالیشی است‪.‬‬ ‫منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس‬ ‫موقعیت جغ رافیایی ان محدوده کناره ای خلیج فارس‬ ‫حد فاصل دلتای جم ‪ -‬بندر عسلویه ‪ -‬بندر خمیر از سمت‬ ‫س��احل و تنگه هرمز ‪ -‬س��احل قطر ‪ -‬جنگل حرا از سمت‬ ‫دریاست‪ .‬منطقه گازی پارس جنوبی حوزه مشترکی است با‬ ‫کشور ساحلی قطر که از سال میالدی ‪( 1992‬شمسی ‪)1371‬‬ ‫و به تدریج اقدام به احداث تاسیسات اس��تخراج‪ ،‬پاالیش و‬ ‫مایع سازی ال ان جی کرد و قراردادهایی در زمینه صدور ان با‬ ‫کشورهای ژاپن‪ ،‬کره جنوبی و امریکا منعقد کرد‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران نیز در سال ‪ 2002‬بهره برداری‬ ‫از این مخزن بزرگ گازی را اغاز کرد و ب��رای بهره برداری از‬ ‫بزرگترین مخزن گازی دنیا که حدود ‪9‬درصد گاز جهان را در‬ ‫خود ذخیره کرده‪ 28 ،‬فاز ط راحی کرد‪ .‬عالوه بر سرمایه گذاران‪،‬‬ ‫ش��رکت های داخلی و پیمانکاران بزرگ نفتی‪ ،‬تالش ب رای‬ ‫جلب س��رمایه گذاران خارجی نیز در این حوزه ادامه دارد‪ .‬از‬ ‫این رو قوانین کار و س��رمایه گذاری در ای��ن منطقه مطابق‬ ‫توصی ه های جهانی تبیین شده است‪ .‬البته قطری ها ‪12‬سال‬ ‫زودتر از ای ران بهره برداری را شروع کردند‪.‬‬ ‫فازهای یک تا ‪13‬‬ ‫ب��رای اس��تخراج و بهره ب��رداری از می��دان گازی‬ ‫پارس جنوبی در هر فاز دو سکوی سرچاهی نصب شده است‬ ‫که هر کدام ظرفیت پذیرش ‪ 16‬چاه را دارند که شش عدد ان‬ ‫فعال است‪ .‬در فاز یک روزانه ‪ 3/28‬میلیون مترمکعب گاز از‬ ‫دو سکوی سرچاهی برداشت م ی شود و عملیات جداسازی اب‬ ‫همراه گاز در سکو انجام م ی گیرد‪ .‬در نتیجه‪ ،‬گاز و میعانات‬ ‫گازی به صورت دو فازی به وسیله یک خط لوله زیردریایی‬ ‫‪ 32‬اینچ به فاصله ‪ 105‬کیلومتر به خشکی منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫در این فاز‪ ،‬روزانه ‪ 25‬میلیون مترمکعب گاز تصفیه شده‬ ‫توسط یک خط لوله ‪ 56‬اینچ وارد شبکه سراسری و ‪ 40‬هزار‬ ‫بشکه میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت میعانات‬ ‫گازی به مخازن ذخیره سازی جهت صادرات ارسال م ی شود‪.‬‬ ‫همچنین ‪ H2S‬در واحد شیرین س��ازی به واحدهای‬ ‫بازیافت گوگرد هدای��ت و روزانه ‪ 200‬ت��ن گوگرد به صورت‬ ‫دانه بندی شده تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد‬ ‫منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫پاالیشگاه فاز ‪ 2‬و ‪3‬‬ ‫عملیات توسعه فازهای ‪ 2‬و ‪ 3‬میدان‬ ‫گازی پارس جنوب��ی در تاری��خ ‪ 76/7/6‬به‬ ‫شرکت توتال فرانسه واگذار شد و در تیرماه‬ ‫‪ 1383‬به طور کامل به بهره برداری رسید‪.‬‬ ‫روزانه ‪ 5/56‬میلی��ون مترمکعب گاز‬ ‫از دو سکوی سرچاهی برداشت و به صورت‬ ‫س��ه فازی ش��امل گاز‪ ،‬میعانات گازی و اب‬ ‫به وس��یله دو خط لول��ه زیردریایی ‪ 32‬اینچ‬ ‫به فاصله ‪ 105‬کیلومتر به خش��کی منتقل‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬روزانه ‪ 3/53‬میلیون مترمکعب‬ ‫گاز تصفی ه ش��ده توس��ط یک خط لوله ‪56‬‬ ‫اینچی وارد شبکه سراسری و ‪ 80‬هزار بشکه‬ ‫میعانات گازی پس از عبور از دو واحد تثبیت‬ ‫میعانات گازی به مخازن ذخیره سازی جهت‬ ‫صادرات ارسال م ی شود‪.‬‬ ‫همچنین ‪ H2S‬در واحد شیرین سازی‬ ‫به واحدهای بازیافت گوگرد هدایت و روزانه‬ ‫‪ 400‬تن گوگ��رد به صورت دانه بندی ش��ده‬ ‫تولید و توسط کامیون به انبار مکانیزه گوگرد‬ ‫منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫پاالیشگاه فاز ‪ 4‬و ‪5‬‬ ‫عملیات توسعه فازهای ‪ 4‬و ‪ 5‬میدان‬ ‫گازی پارس جنوب��ی در مردادماه ‪ 1379‬به کنسرس��یومی‬ ‫ متشکل از شرکت های انی‪ ،‬پتروپارس و نیکو واگذار شد و در‬ ‫بهمن ماه ‪ 1383‬به طور کامل به بهره برداری رسید‪ .‬در هر فاز‬ ‫‪ 2‬سکوی عملیاتی سرچاهی نصب شده که هر کدام پذیرش‬ ‫‪ 12‬حلقه چاه را دارند‪ .‬روزان��ه ‪ 5/56‬میلیون مترمکعب گاز از‬ ‫مخزن برداشت و به صورت سه فاز شامل گاز‪ ،‬میعانات گازی‬ ‫و اب به وسیله دو خط لوله زیردریایی ‪ 32‬اینچ به فاصله ‪100‬‬ ‫کیلومتر به خشکی منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫پاالیشگاه فاز ‪ 6‬و ‪ 7‬و ‪8‬‬ ‫عملی��ات توس��عه فازه��ای ‪ 6‬و ‪ 7‬و ‪ 8‬می��دان گازی‬ ‫پارس جنوب��ی در بهمن م��اه ‪ 1382‬به صورت بی��ع متقابل‬ ‫توسط کنسرسیوم ی متشکل از ش��رکت ای رانی پتروپارس‪،‬‬ ‫سازمان گسترش و نوس��ازی صنایع ای ران‪ ،‬دو شرکت ژاپنی‬ ‫تویو ِج ی ج ی سی و نیز شرکت دلیم کره جنوبی اغاز شد و در‬ ‫دی ماه سال ‪ 1387‬به بهره برداری رسید‪.‬‬ ‫عسلویه‪ ،‬بیابانی که به دریا رسیده بود‪ ،‬حاال با تاسیسات صنعتی نفتی مناظری قابل توجه را به خود می بیند‬ ‫طبق ط راحی‪ ،‬محصوالت روزانه این پاالیشگاه عبارتند‬ ‫از ‪ 104‬میلیون مترمکعب گاز ترش خشک‪ 170 ،‬هزار بشکه‬ ‫میعانات گازی و ‪ 5000‬تن گاز مایع‪.‬‬ ‫طرح توسعه فاز ‪12‬‬ ‫به منظور تولید روزانه ‪ 3000‬میلیون فوت مکعب گاز‬ ‫از مخزن ط راح ی و اجرا خواهد شد‪ .‬هدف از توسع ه این فاز‬ ‫عبارت اس��ت از‪ :‬تولید روزانه ‪ 78‬میلی��ون مترمکعب گاز‬ ‫طبیع ی جهت تزری��ق به خط ای جی ای ت��ی ‪ ،6‬خط لوله ‬ ‫ت گازی ‬ ‫شش م گاز کشور‪ ،‬تولید روزان ه ‪110‬هزار بشک ه میعانا ‬ ‫سنگی ن و تولید روزانه ‪ 600‬تن گوگرد دانه بندی شده ال ان‬ ‫جی در سال‪.‬‬ ‫طرح توسعه فاز ‪13‬‬ ‫ظرفیت تولید از مخزن در این فاز دو میلیارد استاندارد‬ ‫فوت مکعب در روز است‪ .‬تاسیسات دریایی چاه و ان به این‬ ‫شکل است که تعداد ‪ 38‬حلقه دارد‪ .‬چهار سکوی دریایی هر‬ ‫یک ب رای تولید ‪ 500‬میلیون اس��تاندارد فوت مکعب در روز‬ ‫خطوط لوله دریایی این فاز به این صورت اس��ت که دو خط‬ ‫‪ 32‬اینچی انتقال گاز از سکوهای اصلی به پاالیشگاه خشکی‬ ‫جمعا به طول ‪ 260‬کیلومتر به همراه دو رشته خط ‪ 5/4‬اینچ‬ ‫ق ام ای جی است‪.‬‬ ‫تزری ‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬دو رش��ته خط ‪ 18‬اینچ��ی انتقال گاز از‬ ‫طرح توسعه فازهای ‪ 15‬و ‪16‬‬ ‫هدف از توس��ع ه این فاز عبارت اس��ت از تولید روزان ه‬ ‫‪50‬میلیون مترمکع��ب گاز طبیعی‪ ،‬تولی��د روزانه ‪ 80‬هزار‬ ‫بش��که میعانات گازی ‪ ،‬تولی��د س��الیانه ‪ 1/05‬میلیون تن ‬ ‫گاز مایع ال پ ی جی‪ ،‬تولید س��الیانه یک میلیون تن اتان به ‬ ‫منظور تامی ن خوراک واحدهای پتروش��یم ی و تولید روزانه ‬ ‫‪ 400‬تن گوگرد‪.‬‬ ‫طرح توسعه فازهای ‪ 17‬و ‪18‬‬ ‫س جنوب ‬ ‫ی‬ ‫ی پار ‬ ‫ن گاز ‬ ‫ی ‪ 17‬و ‪ 18‬می��دا ‬ ‫توس��ع ه فازها ‬ ‫به منظور تولید روزانه ‪ 50‬میلی��ون متر مکعب گاز طبیع ی ‪،‬‬ ‫‪80‬هزار بش��که میعانات گازی و ‪ 400‬تن گوگرد و نیز تولید‬ ‫س��الیانه یک میلیون تن اتان و ‪1/05‬میلیون تن گاز مایع‬ ‫ال پی جی انجام م ی شود‪ .‬تاسیس��ات فراساحل ی این طرح ‬ ‫در فاصله ‪ 100‬کیلومتری از ساحل عسلویه احداث م ی شود‪.‬‬ ‫چهار سکوی حفاری تولیدی شامل ‪ 44‬حلقه چاه ‪ ،‬دو رشته ‬ ‫خط لول ه ‪ 32‬اینچ دریای ی انتقال گاز و دو خط لوله چهار اینچ ‬ ‫انتقال محلول گالیکول ‪ ،‬تاسیس��ات دریای��ی این طرح را‬ ‫ل م ی شود‪.‬‬ ‫شام ‬ ‫فازهای ‪20-24‬‬ ‫طرح توس��عه فازهای ‪ 20‬و ‪ 21‬بر این مبناس��ت که با‬ ‫به کارگی��ری پیمانکاران و س��ازندگان داخل��ی و به صورت‬ ‫ای پ ی س ی س��ی اس انجام ش��ود‪ .‬محل اجرای ای��ن فاز در‬ ‫خلیج فارس و س��ایت ش��ماره ‪ 1‬منطقه ویژه اقتصادی واقع‬ ‫در بندر عس��لویه اس��ت‪ .‬هدف از توس��عه این فاز عبارت‬ ‫اس��ت از تامین روزانه ‪ 50‬میلیون مترمکع��ب گاز تصفیه‬ ‫ش��ده ب رای مصارف داخلی‪ ،‬بازیافت س��الیانه یک میلیون‬ ‫تن گاز اتان قاب��ل مصرف در صنایع پتروش��یمی‪ ،‬بازیافت‬ ‫س��الیانه ‪ 1/05‬میلیون تن گاز مایع مرغوب جهت صادرات‬ ‫و تولید روزانه ‪75‬هزار بش��که میعانات گازی گوگردزدایی و‬ ‫تثبیت ش��ده جهت صادرات و بازیافت روزانه ‪ 400‬تن گوگرد‬ ‫جهت صادرات‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫طرح توسعه فاز ‪11‬‬ ‫ش مورد نیاز‬ ‫ن گا ز تر ‬ ‫طر ح توسع ه فاز ‪ 11‬ب ه منظور تامی ‬ ‫واحد ای ران ال ان جی و استحصال میعانات گازی همراه گاز‬ ‫ط راحی و اجرا خواهد شد‪ .‬تولید گاز از میدان پارس جنوب ی ‬ ‫به می��زان ‪ 2000‬میلیون فوت مکعب اس��تاندارد در روز‪ ،‬گاز ‬ ‫ترش اس��تحصالی جهت خوراک واحد ال ان جی به می زان‬ ‫ب اس��تاندارد در روز‪ ،‬اس��تحصال ‬ ‫ت مکع ‬ ‫‪ 1900‬میلیون ف��و ‬ ‫ن ب ه می زان‪ 8 0‬هزار بشک ه در روز و طرح ‬ ‫ی سنگی ‬ ‫ت گاز ‬ ‫میعانا ‬ ‫ل به شرکت چینی‬ ‫ت قرارداد بی ع متقاب ‬ ‫ن فاز ب ه صور ‬ ‫توسع ه ای ‬ ‫س ی پ ی ان سی واگذار شد ه است‪ .‬‬ ‫فازهای ‪14-16‬‬ ‫طرح توس��عه فاز ‪ 14‬ظرفیت تولید از مخ��زن را به دو‬ ‫میلیارد فوت مکعب در روز م ی رس��اند‪ .‬تاسیس��ات دریایی‬ ‫این فاز ‪ 44‬حلقه چاه است و چهار س��کوی دریایی دارد که‬ ‫هر یک ب رای تولید ‪ 500‬میلیون فوت مکعب در روز استفاده‬ ‫م ی شوند‪ .‬خطوط لوله اصلی این فاز دو خط ‪ 32‬اینچی انتقال‬ ‫گاز از س��کوهای اصلی به پاالیشگاه خشکی جمعا به طول‬ ‫‪ 260‬کیلومتر به همراه دو رش��ته خط ‪ 5/4‬اینچ تزریق است‪.‬‬ ‫دو رش��ته خط ‪ 18‬اینچی انتقال گاز از سکوهای اقماری به‬ ‫خروجی سکوهای اصلی‪ ،‬جمعا به طول ‪ 18‬کیلومتر به همراه‬ ‫دورشته خط لوله ‪ 5/4‬اینچی تزریقی اس��ت‪ .‬در پاالیشگاه‬ ‫خش��کی این فاز‪ ،‬گاز به هم��راه مایع��ات ورودی فراورش‬ ‫شده‪ ،‬این محصوالت تولید م ی ش��ود‪ 50 :‬میلیون استاندارد‬ ‫مترمکعب در روز گاز تصفیه شده‪ 1/1 ،‬میلیون تن در سال‬ ‫گاز مایع جهت صادرات‪ 77 ،‬هزار بشکه در روز میعانات گازی‬ ‫جهت صادرات و یک میلیون تن در س��ال گاز اتان جهت‬ ‫تامین خوراک پتروشیمی‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫پاالیشگاه فاز ‪ 9‬و ‪10‬‬ ‫عملی��ات توس��عه فازه��ای ‪ 9‬و ‪10‬می��دان گازی‬ ‫پارس جنوبی در عس��لویه به کنسرس��یوم ی متش��کل از‬ ‫شرکت های ج ی اس‪ ،‬او ای ای سی و ای او ای سی واگذار شد‬ ‫و در شهریورسال ‪ 87‬واحدهای تصفیه گاز در سرویس قرار‬ ‫گرفته و در اردیبهشت سال ‪ 88‬با راه اندازی واحدهای فرایندی‬ ‫به طور کامل به بهره برداری رس��ید‪ .‬در هر فاز دو س��کوی‬ ‫عملیاتی سرچاهی نصب شده که هر کدام ظرفیت پذیرش‬ ‫‪ 12‬حلقه چاه را دارند و روزانه ‪5/56‬میلیون مترمکعب گاز از‬ ‫مخزن برداشت و به صورت سه فازی ش��امل گاز‪ ،‬میعانات‬ ‫گازی و اب به وسیله دو خط لوله زیردریایی ‪ 32‬اینچ به فاصله‬ ‫‪ 105‬کیلومتر به خشکی منتقل م ی شود‪.‬‬ ‫س��کوهای اقماری به خروجی س��کوهای اصلی این فایلد‪،‬‬ ‫جمعا به طول ‪ 14‬کیلومتر به همراه دورش��ته خط لوله ‪5/4‬‬ ‫اینچی تزریق شد‪ .‬فاز ‪ 13‬همچنین پاالیشگاه خشکی دارد‬ ‫که در این پاالیش��گاه گاز به همراه مایعات ورودی فراورش‬ ‫ش��ده به عالوه این محصوالت تولید م ی شود‪ 50 :‬میلیون‬ ‫مترمکعب در روز گاز تصفی ه ش��ده اس��تاندارد‪1/1 ،‬میلیون‬ ‫تن در س��ال گاز مایع جهت صادرات‪77 ،‬هزار بشکه در روز‬ ‫میعانات گازی جهت صادرات و یک میلیون تن در سال گاز‬ ‫اتان جهت تامین خوراک پتروشیم ی ‪.‬‬ ‫طرح توسعه فاز ‪19‬‬ ‫ظرفی��ت تولی��د از مخ��زن ان دو میلیارد اس��تاندارد‬ ‫فوت مکعب در روز است‪ .‬تاسیسات دریایی ان در فاز یک‪21 ،‬‬ ‫حلقه چاه و چهار سکوی دریایی را شامل م ی شود‪.‬‬ ‫خطوط لوله اصلی‪ :‬دو خ��ط ‪ 32‬اینچی انتقال گاز‬ ‫از سکوهای اصلی به پاالیشگاه خشکی جمعا به طول ‪260‬‬ ‫کیلومتر به همراه دو رشته خط ‪ 5/4‬اینچ تزریق‪.‬‬ ‫در پاالیش��گاه خش��کی گاز به همراه مایعات ورودی‬ ‫فراورش شده‪ ،‬این محصوالت تولید م ی شود‪:‬‬ ‫‪ 50‬میلیون استاندارد مترمکعب در روز گاز تصفیه شده‪،‬‬ ‫‪ 1/1‬میلیون تن در س��ال گاز مایع جهت صادرات‪ 77 ،‬هزار‬ ‫بشکه در روز میعانات گازی جهت صادرات و یک میلیون تن‬ ‫در سال گاز اتان جهت تامین خوراک پتروشیمی‪.‬‬ ‫گوگرد (محصول جانبی فرایند شیرین سازی گاز) نیز‬ ‫‪ 400‬تن در روز جهت صادرات تولید م ی شود‪.‬‬ ‫طرح توسعه فازهای ‪22-24‬‬ ‫ظرفی��ت تولی��د از مخ��زن‪ ،‬دو میلی��ارد اس��تاندارد‬ ‫فوت مکعب در روز است با تاسیسات دریایی شامل ‪ 38‬حلقه‬ ‫چاه‪ ،‬چهار سکوی دریایی هر یک جهت تولید ‪ 500‬میلیون‬ ‫اس��تاندارد فوت مکعب در روز و خطوط لوله دریایی ش��امل‬ ‫خطوط لوله اصلی‪ :‬دو خط ‪32‬اینچی انتقال گاز از سکوهای‬ ‫اصلی به پاالیش��گاه خش��کی جمعا به طول ‪ 260‬کیلومتر‬ ‫به همراه دو رشته خط ‪ 5/4‬اینچ تزریق ام ای جی‪ .‬همچنین‬ ‫دو رشته خط ‪ 18‬و ‪ 20‬اینچی انتقال گاز از سکوهای اقماری به‬ ‫خروجی سکوهای اصلی‪ ،‬جمعا به طول ‪ 14‬کیلومتر به همراه‬ ‫دورشته خط لوله ‪ 5.4‬اینچی تزریق ام ای جی‪ .‬در پاالیشگاه‬ ‫خش��کی نیز گاز به همراه مایعات ورودی فراورش شده‪ ،‬این‬ ‫محصوالت تولید م ی شود‪:‬‬ ‫‪ 50‬میلیون استاندارد مترمکعب در روز گاز تصفیه شده‪،‬‬ ‫‪ 1/1‬میلیون تن در س��ال گاز مایع جهت صادرات‪77 ،‬هزار‬ ‫بش��که در روز میعانات گازی جهت صادرات و یک میلیون‬ ‫تن در سال گاز اتان جهت تامین خوراک پتروشیمی‪g .‬‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫‪6262‬‬ ‫امتیازبزرگ‬ ‫بازگشت به جنگ سرد‬ ‫چه کسی در ماج رای سوریه‬ ‫کوتاه امد؟‬ ‫جهانیک‪-‬چندقطبی‬ ‫امریکادیگربهاقدامات‬ ‫یکجانبهدستنمی زند‬ ‫هرمیداس باوند در گفت وگو با مثلث‬ ‫حمله امریکا به سوریه منتفی‬ ‫ش�د‪ .‬ظاه�را مقام�ات کاخ س�فید‬ ‫تفاوت ه�ای جهان امروز با گذش�ته‬ ‫ را درک کردند؛ جهان�ی ک�ه در ان‬ ‫ایاالت متح�ده دیگ�ر در حوزه های‬ ‫سیاس�ی‪ ،‬نظامی و اقتص�ادی حرف‬ ‫اول را نم ی زند‪.‬‬ ‫روس ها ابزار الزم را ب رای ایفای‬ ‫نقش در معادالت جهانی ندارند‬ ‫ائتالف سازی علیه واشنگتن‬ ‫ایا توافق روسیه با امریکا در مورد سوریه به معنای خروج از جهان‬ ‫تک قطبی است؟‬ ‫داوداحمدزاده‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫اما و اگرهای مداخله احتمالی نظامی امریکا در سوریه‬ ‫همچنان ادامه دارد؛ گرچه توافق اخیر سرگئی الوروف و جان‬ ‫کری‪ ،‬شبح جنگ گسترده منطقه‪‎‬ای را تا حدودی کم اثر ساخته‬ ‫ولی ظاه را کاخ سفید با تداوم سیاست هویج و چماق در قبال‬ ‫دولت س��وریه و حامیان ان در تالش است با تحمیل اراده بر‬ ‫حریف‪ ،‬شرایط را ب رای تغییر توازن قوا در منطقه به نفع متحد‬ ‫استراتژیک خود (اسرائیل) هموارتر سازد‪.‬‬ ‫بناب راین خلع سالح شیمیایی سوریه و اجبار ان به پیوستن‬ ‫کنوانس��یون منع و تولید این س�لاح گرچه احتمال حمله را‬ ‫حداقل در کوتاه مدت کاهش می دهد ولی قدرت بازدارندگی‬ ‫دمشق را در قبال دشمن دیرینه خود یعنی اسرائیل به شدت‬ ‫تنزل خواهد داد‪ .‬از دید اوباما پذیرش پیشنهاد روسیه از سوی‬ ‫بشار اس��د از روی اجبار به دلیل تهدیدات فزاینده بی ن‪‎‬المللی‬ ‫صورت گرفته است‪ .‬بناب راین در صورت ادامه تهدید م ی‪‎‬توان‬ ‫به حصول نتایج مطمئن‏تر در اینده هم امی��دوار بود‪ .‬دولت‬ ‫اوباما برعکس سیاست‪‎‬های شعاری مبنی بر امادگی ورود به‬ ‫جنگ سوریه‪ ،‬بر این نکته مهم واقف است که جنگ نه تنها‬ ‫کمکی به تثبیت امنیت اسرائیل در منطقه نخ واهد کرد‪ ،‬بلکه‬ ‫در نبود الترناتیو مناس��ب ب رای دوره بعد از بش��ار اسد ممکن‬ ‫اس��ت با قدرت یابی سلف ی‪‎‬های تندروی وابس��ته به القاعده‪،‬‬ ‫درگیری‪‎‬ها به داخل س��رزمی ن‪‎‬های اش��غالی نیز سرایت کند‪.‬‬ ‫بناب راین هدف مسلم امریکا در بازی پیچیده با روسیه‪ ،‬تضعیف‬ ‫هر چه بیشتر پتانسیل دمشق و مقابله با نفوذ منطقه‏ای ای ران‬ ‫است‪.‬همچنین باید گفت اس��رائیل تنها قدرت هسته‪‎‬ای در‬ ‫خاورمیانه اس��ت که عضو پیمان ‪ NPT‬نیست و با انباشت‬ ‫و تولید این سالح‪‎‬های مهلک‪ ،‬امنیت منطقه را در خطر انی‬ ‫ی که بازی دوگانه کاخ سفید نسبت به‬ ‫قرار داده است؛ در حال ‪‎‬‬ ‫این سالح‪‎‬ها در منطقه ادامه دارد‪ .‬امریکا و برخی از کشورهای‬ ‫اروپایی نه تنها وجود چنین س�لاح‪‎‬هایی را در دست اسرائیل‪،‬‬ ‫مخل امنیت منطقه نم ی دانند بلکه ضرورت تضمین برتری‬ ‫نظامی تل اویو در منطقه خاورمیانه را در تجهیز و پشتیبانی از‬ ‫توسعه سیاست های هسته ای این رژیم جس ت وجو م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫بناب راین سناریویی که فعال در مورد سوریه مدنظر تصمیم‪‎‬سازان‬ ‫کاخ سفید است اینکه با تهدید فزاینده ابتکار عمل را در عرصه‬ ‫جنگ داخلی از دولت سوریه سلب و بار دیگر گروه‪‎‬های مخالف‬ ‫دولت را ب رای ادامه حمالت بیشتر و کسب موقعیت نظامی‬ ‫مناسب در جنگ داخلی اماده س��ازند‪ .‬این امر در واقع همان‬ ‫تکرار سناریوی لیبی اس��ت؛ دولت امریکا با اذعان به تبعات‬ ‫منفی جنگ گسترده در صورت حمله به سوریه‪ ،‬درصدد است‬ ‫با وارد کردن مزدور و تجهی��ز گروه‪‎‬های تکفیری فضا را ب رای‬ ‫دخالت نظامی برق اسا‪ ،‬موش��کی و فروپاشی حکومت بشار‬ ‫اسد مهیا کند‪ .‬از دیگر سو «نه» بزرگ برخی متحدان اروپایی‬ ‫در همراهی امریکا ب رای گش��ودن جبهه جدید در خاورمیانه‬ ‫باعث شد که به رغم فش��ارهای فزاینده البی صهیونیستی‬ ‫در کاخ سفید‪ ،‬بر تردیدهای اوباما ب رای ورود به جنگ نافرجام‬ ‫سوریه افزوده شود‪ .‬در چنین موقعیتی طرح روسیه م ی‪‎‬تواند‬ ‫ضمن کاستن از فشارهای گروه‪‎‬های جنگ‪‎‬طلب داخل امریکا‬ ‫ب رای اغاز تهاجم‪ ،‬این فرصت را در اختیار دولت اوباما قرار بدهد‬ ‫که با ادامه سیاست هر جو مرج سازنده و ب ر اساس الگوی جنگ‬ ‫فرسایشی‪ ،‬ضمن تضعیف موقعیت دولت سوریه و متحدان ان‬ ‫در منطقه‪ ،‬نتیجه مطلوب را در اینده نزدیک با پرداخت هزینه‬ ‫کمتر کسب کند‪.‬از دیدگاه دولتمردان امریکا‪ ،‬ساختار قدرت در‬ ‫منطقه نیازمند دگردیسی عمیقی است و غرب ماموریت دارد‬ ‫این تغیی رات را در حوزه‪‎‬های استراتژیک انجام دهد‪ .‬این در حالی‬ ‫است که غیر از ای ران‪ ،‬سوریه و حزب اهلل لبنان که از ان به عنوان‬ ‫محور مقاومت منطقه یاد م ی‏کنند اکثر کشورهای ع ربی خود‬ ‫را با استراتژی جدید غرب همراه و هماهنگ ساخته‪‎‬اند‪ .‬در این‬ ‫میان خروج مصر از دایره کشورهای اثر گذار بر روند تحوالت‬ ‫منطقه و ادامه کش��مکش میان اخوان المسلمین و ارتش به‬ ‫نفع اسرائیل ارزیابی شده اس��ت‪ .‬بناب راین اکنون کشوری که‬ ‫ممکن است ب رای اینده امنیت اسرائیل خطرساز باشد‪ ،‬سوریه‬ ‫اس��ت که با داشتن ارتش کالس��یک و توان نظامی مناسب‬ ‫به رغم جنگ داخلی سه س��اله اخیر م ی تواند معادالت غرب‬ ‫و اس��رائیل را دگرگون سازد‪ .‬از دیگر س��و پیوند استراتژیک با‬ ‫ای ران و حمایت همه جانبه از گروه های فلس��طینی در نبرد با‬ ‫اسرائیل در دهه‪‎‬های گذشته ب رای منافع غرب دردسرساز بوده‬ ‫است‪ .‬بناب راین تالش شده که جنگ داخلی سوریه به نوعی‬ ‫جنگ شیعه و سنی قلمداد شود و در این مسیر توانمندی‪‎‬های‬ ‫دنیای اسالم در یک جنگ ناخوانده و فرسایشی تضعیف شود‪.‬‬ ‫بناب راین در بازبینی اس��تراتژی جدید امریکا در مورد سوریه و‬ ‫پذیرش طرح روس ها تحت لوای فرصت دادن به دیپلماسی‪،‬‬ ‫نباید از اهداف پنهان ان غافل ماند‪ .‬هدف اصلی همان احیای‬ ‫طرح خاورمیانه جدید اس��ت و در این راس��تا بقای اسرائیل و‬ ‫پیگیری صلح و روند سازش‪ ،‬مهار دشمنان‪ ،‬امحای سالح های‬ ‫کشتار جمعی و مبارزه با تروریسم همچنان پیگیری م ی شود‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد محور اصلی ب رنامه های امریکا راجع به سوریه‪،‬‬ ‫جدا کردن مسائل امنیتی ای ران از مسائل امنیتی شرق مدیترانه‬ ‫است تا از دخالت ای ران در منازعه اع راب و اسرائیل جلوگیری‬ ‫و منافع این رژیم در دراز مدت تامین ش��ود‪ .‬پس هدف بزرگ‬ ‫تضمین امنیت و کسب مشروعیت منطقه‪‎‬ای ب رای اسرائیل‬ ‫است و این هدف در س��ایه ایجاد گسست در محور مقاومت‬ ‫و انزوای ای ران حاصل می ش��ود‪ .‬این در حالی است که وضع‬ ‫چالش افرین منطقه تنها به ضرر ای ران و جریان مقاومت نیست؛‬ ‫‪6363‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بلکه منافع روس ها هم با تهدیدات جدی در اینده روبه رو خ واهد‬ ‫شد‪ .‬گرچه روس��یه به عنوان بازیگری مقتدر در عرصه سوریه‬ ‫تمام عیار پشت دولت بشار اسد ایستاده و با همراهی چین در‬ ‫قبال قطعنامه ضدسوری در شورای امنیت واکنش نشان داده‬ ‫و با تجربه تلخ از سناریوی لیبی نگران منافع راهبردی خویش‬ ‫است‪ ،‬ولی توافق اخیر کرملین با کاخ سفید و معامله احتمالی‬ ‫طرفین منازعه م ی‪‎‬تواند تیغ دو لبه هم قلمداد ش��ود‪ .‬چر ا که‬ ‫امریکا با احساس برتری نسبت به رقیبان م ی تواند با تهدید و‬ ‫تحریم‪ ،‬خواسته های خویش را بر دیگر کشورها تحمیل کند‪.‬‬ ‫بناب راین اخی را برخی سناتورهای طرفدار اسرائیل ضمن اشتباه‬ ‫خواندن سیاس��ت های اوباما در دادن فرصت به دولت سوریه‬ ‫خواهان حمله نظامی به ای ران ش��ده‪‎‬اند‪ .‬بازی امریکا در قبال‬ ‫تحوالت منطقه نشان م ی‪‎‬دهد که این کشور به منطق بازی برد‬ ‫و باخت دل بسته و در نظر ندارد به منافع طرف مقابل اعتنایی‬ ‫داش��ته باش��د‪ .‬روس ها نیز از همه کارت ها و اهرم‪‎‬های فشار‬ ‫موجود ب رای بازداشتن کاخ سفید از اقدام نظامی استفاده کرده‪‎‬اند‪،‬‬ ‫ولی به نظر م ی رسد گزینه های کرملین در مقابل توسع ه طلبی‬ ‫واشنگتن در منطقه محدود است‪ .‬از دیگر سو تجربیات گذشته‬ ‫هم نشان داده که روسیه اغلب در بزنگا ه‪‎‬های سخت تاریخی‬ ‫متحدان نزدیک خود را همواره تنها م ی‪‎‬گذارد‪ .‬جنگ ع راق و‬ ‫لیبی و همراهی کرملین با سیاس��ت‪‎‬های تهاجمی غرب در‬ ‫ان مقطع تاریخی نشان م ی‪‎‬دهد که نم ی توان به پشتیبانی‬ ‫روس ها دل بست‪ .‬همچنین برخی از شواهد موجود در توافق‬ ‫احتمالی میان روسیه و امریکا ب رای نظارت و کنترل سالح های‬ ‫شیمیایی سوریه نش��ان م ی دهد که روس ها به دلیل ترس‬ ‫از دس��تیابی گروه های تندروی تکفیری به این س�لاح های‬ ‫کشتار جمعی و انتقال به داخل روسیه نظیر چچن نگرانند‪ ،‬از‬ ‫این رو شاید با تسلیم اسد به امریکا به دنبال حفظ منافع حداقلی‬ ‫خود و دفع خطر گسترش جنگ در منطقه خاورمیانه ب ر امده اند‪.‬‬ ‫البته از دید کارشناسان‪ ،‬روسیه با معامله احتمالی بر سر سوریه‬ ‫با امریکا نم ی تواند به صید ماهی بزرگتر امیدوار باشد؛ چرا که‬ ‫جنگ داخلی و فرسایشی به رغم دفع حمله برق اسای احتمالی‬ ‫همچنان ادامه خ واهد داشت و در این مسیر محور ع ربی‪-‬غ ربی‬ ‫و ع ربی‪-‬ضدسوری با تجهیز هرچه بیشتر مخالفان بشار اسد‬ ‫تالش خواهند کرد که دولت سوریه در عرصه داخلی و خارجی‬ ‫به یک عنصر خنثی و کنترل شده تبدیل شود‪ .‬در این میان‬ ‫تندروهای امریکا ش��امل کنگره و برخی سناتورهای حامی‬ ‫ اسرائیل مدع ی اند که هرگونه انفعال در قبال دولت بشار اسد‬ ‫موجب خواهد شد دولت‪‎‬هایی نظیر ای ران با ب ی‪‎‬اعتنایی کامل‬ ‫به تهدیدات امریکا با توس��عه فناوری های نظامی بر قدرت‬ ‫بازدارندگی خویش در منطقه بیفزاین��د‪ .‬از این‪‎‬رو تنبیه دولت‬ ‫سوریه م ی تواند پیام روشنی ب رای ای ران باشد‪ .‬همچنین تالش‬ ‫م ی‪‎‬شود که پیوندی بین بحران سوریه و حل وفصل مسائل‬ ‫هسته ای ای ران برقرار شود‪ .‬از این منظر عقب نشینی و تسلیم‬ ‫دولت سوریه م ی تواند فش��ارها را بر دولت ای ران ب رای پذیرش‬ ‫خواسته های غرب مبنی بر تعلیق غن ی‪‎‬سازی اورانیوم بیشتر‬ ‫کند‪ .‬به نظر م ی رسد که تنها گزینه ممکن ب رای روسیه و ای ران و‬ ‫حتی چین ب رای حفظ توازن استراتژیک‪ ،‬تاکید بر ائتالف‪‎‬سازی‬ ‫و اجماع جهانی در ضدیت با جنگ است‪ .‬اقدامات امریکا هم‬ ‫در مورد چگونگی مواجهه با بحران سوریه به واکنش متحدان‬ ‫سوریه بس��تگی دارد؛ پافشاری حامیان بش��ار اسد بر مواضع‬ ‫خویش و همراه س��ازی نهادهای بی ن‪‎‬الملل��ی و دولت‪‎‬های‬ ‫تاثیرگذار بر بحران سوریه در سطح منطقه م ی تواند از می زان‬ ‫تهدیدات و اس��ی ب‪‎‬های غرب بکاهد‪ .‬در این میان امید تمام‬ ‫کشورهای صلح دوست به برگزاری کنف رانس ژنو ‪ 2‬و مشارکت‬ ‫تمام گروه های درگیر در بحران داخلی سوریه بسته شده است‪.‬‬ ‫گرچه مخالفان بشار اسد دچار اختالف نظر در امر تصمیم گیری‬ ‫بر سر مشارکت یا عدم مشارکت در کنف ران س اند‪ ،‬با این وجود در‬ ‫صورت توافق و خ واست متحدان منطقه‪‎‬ای و جهانی‪ ،‬مخالفان‬ ‫دولت بشار اسد هم ش��اید ناگزیر به ترجیح راه حل سیاسی بر‬ ‫گزینه نظامی شوند‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫‪64‬‬ ‫امتیاز بزرگ‬ ‫چه کسی در ماجرای سوریه کوتاه امد؟‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫توافق س��رگئی الوروف و جان ک��ری‪ ،‬وزرای خارجه‬ ‫روسیه و امریکا در ژنو بر س��ر تحت نظارت دراوردن‪ ،‬خروج‬ ‫و نابود کردن تسلیحات شیمیایی س��وریه از این کشور به‬ ‫معنای پایان خطر حمله نظامی به دمشق نیست‪ .‬در واقع‬ ‫خطر حمله نظامی امریکا به س��وریه هنوز برطرف نشده و‬ ‫حتی م ی توان گفت که به نس��بت یکی‪ ،‬دو هفته گذشته‪،‬‬ ‫وقوع چنین وضعیتی محتمل‪‎‬تر و راحت‏تر ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫اتفاقی که پیش امده این اس��ت که طبق توافقی که میان‬ ‫امریکا و روس��یه انجام گرفت‪ ،‬قرار بر این ش��د که سوریه‬ ‫سالح‏های ش��یمیایی کش��تار جمع ی‪‎‬اش را تحت نظارت‬ ‫بی ن‪‎‬المللی قرار دهد‪ .‬در واقع توافق اخیر امریکا‪-‬روسیه بر‬ ‫سر کنترل و نابودی تس��لیحات شیمیایی سوریه‪ ،‬سمت و‬ ‫سوی تحوالت این کشور را تاحدودی تغییر داده است و دولت‬ ‫باراک اوباما‪ ،‬رئی س‪‎‬جمهور امریکا که تا قبل از این توافق‪،‬‬ ‫کامال مصمم بود علیه سوریه دست به اقدام نظامی بزند و‬ ‫پیش از این نیز اعالم کرده بود که اس��تفاده از س�لاح‪‎‬های‬ ‫شیمیایی در سوریه‪ ،‬خط قرمز امریکا و اروپاست و در صورت‬ ‫اس��تفاده با واکنش غرب مواجه خواهد شد‪ ،‬امروز در توافق‬ ‫با روسیه‪ ،‬پذیرفته که تسلیحات کش��تار جمعی از سوریه‬ ‫خارج و نابود شود و تنها در صورت تخطی از حمله نظامی‬ ‫بهره خواهند برد‪ .‬شاید اوباما این انتظار را نداشت که مجازات‬ ‫سوریه به بهانه اس��تفاده از سالح‪‎‬های ش��یمیایی با اقبال‬ ‫عمومی در داخل و خارج از امریکا مواجه نشود‪ .‬در حقیقت‬ ‫اشتباه محاسباتی امریکا این بود که تصور م ی‪‎‬کرد به همان‬ ‫اندازه که دولت امریکا‪ ،‬حکومت بشار اسد را مقصر قلمداد‬ ‫م ی‏کند‪ ،‬جامع ه جهانی نیز در این نقطه‪ ،‬اشتراک‪‎‬نظر دارد‪.‬‬ ‫در حالی که رای مجلس ع��وام انگلیس ب رای صدور مجوز‬ ‫حمله به س��وریه نش��ان داد که در میان نزدیک‪‎‬ترین یاران‬ ‫امریکا نیز در این رابطه اجماع وجود ندارد؛ در داخل امریکا‬ ‫نیز به همین صورت بود‪ .‬چرا که بیش از یک دهه جنگ در‬ ‫افغانس��تان و ع راق و هزینه‪‎‬های سنگینی که این جنگ ‪‎‬ها‬ ‫به دنبال داشت‪ ،‬همچنین ب ی‪‎‬پایه و اساس بودن بهانه‏های‬ ‫شروع جنگ در ع راق‪ ،‬باعث ش��د هم شهروندان امریکایی‬ ‫و هم نمایندگان کنگره با احتیاط بیش��تری حرکت کنند و‬ ‫پی رامون حمله به س��وریه تردید داشته باش��ند‪ .‬در این فضا‬ ‫پیشنهادی که از طرف مس��کو مطرح شد فضا را تاحدودی‬ ‫به نفع گروهی که از فرصت بیشتری ب رای مذاکرات حمایت‬ ‫م ی‪‎‬کردند‪ ،‬تقویت کرد‪.‬‬ ‫نگاه امریکا به مقوله‬ ‫جنگ تغییری نکرده‬ ‫است‪ .‬امریکا بیش‬ ‫از هر کشوری در‬ ‫جهان تاکنون به‬ ‫اقدام نظامی مبادرت‬ ‫کرده و قطعا در اینده‬ ‫هم چنین اقدامی را‬ ‫مرتکب خواهد شد‬ ‫بین الملل‬ ‫نگاه امریکا به مقوله جنگ تغییری نکرده است‪ .‬امریکا بیش‬ ‫از هر کشوری در جهان تاکنون به اقدام نظامی مبادرت کرده‬ ‫و قطعا در این��ده هم چنین اقدامی را مرتکب خواهد ش��د‪.‬‬ ‫حتی در شرایطی که جنگ ویتنام به بحران اجتماعی دامن‬ ‫زده بود‪ ،‬تظاه رات ضد جنگ پیش امد و هزینه های جنگی‬ ‫امریکا افزایش یافت‪ ،‬ولی باز هم تم��ام این اتفاقات باعث‬ ‫نشد امریکا دیگر دست به حمله نظامی نزند و در مقاطعی‬ ‫همچنان جنگ را امتحان کرد‪ .‬این بار روسیه امتیاز بزرگی به‬ ‫امریکا داد و در حقیقت یکی از کشورهای مهم ب رای امریکا‬ ‫و متحدان منطقه ای اش خلع سالح شد‪ ،‬ان هم نه به وسیله‬ ‫حمله نظامی بلکه به واسطه مذاکرات دو وزیر خارجه‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه در شرایط فعلی امریکا بهانه بزرگی در اختیار دارد که‬ ‫هر اتفاقی در سوریه پیش امد را متوجه دولت بشار اسد کند‪.‬‬ ‫این در حالی است که دیگر با مخالفت‪‎‬هایی از سوی پارلمان‬ ‫انگلیس‪ ،‬جامعه جهانی و شورای امنیت نیز مواجه نخواهد‬ ‫بود‪ .‬تالش کشورهایی چون روسیه و ای ران نیز تنها به این‬ ‫منتهی شد که در این لحظه جنگ واقع نشود‪ .‬به هر حال‬ ‫فشاری که از سمت ته ران و مسکو وارد شد‪ ،‬بشار اسد را قانع‬ ‫کرد که پس از دو سال جنگیدن به خلع سالح شیمیایی تن‬ ‫دهد‪ .‬اما همراهی ای ران و روس��یه با توافق ژنو به این معنا‬ ‫نیست که امریکای ی‏ها از نگرانی ایستادگی این دو کشور در‬ ‫کنار سوریه جنگ را کنار گذاشته‏اند‪ ،‬بلکه شاید بتوان گفت‬ ‫چون دو متحد اصلی دمشق با خواست امریکا همراه شدند‪،‬‬ ‫جنگ به تعویق افتاد‪.‬‬ ‫در نهایت این مس��اله را باید در نظر داش��ت که رفتار‬ ‫امریکا در ب رابر کشورهایی چون ع راق‪ ،‬لیبی و حتی سوریه‪،‬‬ ‫رفتاری بر پایه صداقت و صحت نیس��ت؛ همچنان‪ ‎‬که در‬ ‫مورد ع راق ابتدا سالح‏های کش��تار جمعی این کشور نابود‬ ‫شد‪ ،‬توان موش��ک ی‪‎‬اش از بین رفت و بعدها به بهانه‪‎‬ای باز‬ ‫حمله صورت گرفت‪ .‬در مورد لیبی نیز به همین صورت بود‪.‬‬ ‫بناب راین در مورد سوریه نیز شاید حمله‪‎‬ای که قرار بود در ماه‬ ‫سپتامبر ‪ 2013‬بگیرد‪ ،‬به تاخیر بیفتد و طی ماه‪‎‬های اینده‪،‬‬ ‫جریان‪‎‬های حامی جنگ در داخل امریکا و اروپا وضعیت را‬ ‫به گونه‪‎‬ای پیش ببرند که زمینه را ب رای حمله نظامی علیه‬ ‫سوریه‪‎‬ای اماده کنند که دیگر سالح شیمیایی هم در اختیار‬ ‫ندارد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫در روزی ک��ه والدیمی��ر پوتین چنین پیش��نهادی را‬ ‫مطرح کرد به نظر م ی رسید که همه چیز ب رای حمله نظامی‬ ‫امریکا و متحدانش به سوریه اماده شده و هیچ راهی ب رای‬ ‫جلوگیری از وقوع جنگ نیس��ت‪ .‬بنابراین پیش��نهادی از‬ ‫س��وی مس��کو مطرح ش��د که حتی اگر قرار است جنگی‬ ‫یا حمله ای صورت بگی��رد این جنگ به تاخی��ر بیفتد‪ .‬به‬ ‫عبارتی این فرمول به کار گرفته ش��د که ب رای وقوع جنگ‬ ‫فوری مهلتی گرفته ش��ود‪ ،‬به این امید که طی یک فرایند‬ ‫سیاسی‪ ،‬تحوالتی در سوریه رخ دهد و به برطرف شدن کلی‬ ‫جنگ بینجامد‪ .‬اما ب ر اساس توافق و پیشینه امریکا در قبال‬ ‫کشورهایی مانند ع راق و لیبی م ی‪‎‬توان این مساله را مطرح‬ ‫کرد که در این ش��رایط بهانه‪‎‬های بهتری در اختیار امریکا‬ ‫قرار گرفته اس��ت‪ .‬در این میان س��وریه دو راه پی ش رو دارد؛‬ ‫نخست اینکه به طور کامل در مسیر خلع سالح حرکت کند‬ ‫و هر انچه حکومت بشار اسد م ی‪‎‬توانست با استفاده از ان‪،‬‬ ‫یک برگ برنده در رویارویی با مخالفان داخلی و تهدیداتی‬ ‫که ممکن بود از طرف اسرائیل باشد را واگذار کند تا از جنگ‬ ‫رهایی یابد‪ .‬راه دیگر این است که س��وریه بهانه‪‎‬هایی را در‬ ‫اختیار امریکا قرار دهد تا جامعه جهانی را راحت‪‎‬تر قانع کند‬ ‫که علیه این کش��ور دس��ت به اقدام نظامی بزنند‪ .‬اتفاقی‬ ‫که شاهدش هستیم در مقایس��ه با حمله امریکا به سوریه‬ ‫یک حرکت مثبت است‪ ،‬اما این مس��اله را نیز باید در نظر‬ ‫داشت فرایند سیاسی که امریکای ی‪‎‬ها در حال پیگیری ان‬ ‫هستند این احتمال را تقویت م ی‪‎‬کند که با به تعویق افتادن‬ ‫این فرایند‪ ،‬زمینه ب رای اجماع جهانی علیه س��وریه تقویت‬ ‫شود‪ .‬به این معنی که اگر به هر دلیلی خواسته یا ناخواسته‬ ‫دولت سوریه در واگذاری سالح شیمیایی تعلل انجام دهد یا‬ ‫امریکای ی‪‎‬ها بتوانند بهانه‪‎‬ای را ایجاد کنند که نشان‪‎‬دهنده‬ ‫تعلل سوریه باشد‪ ،‬این بار ایجاد اجماع چه در داخل و چه در‬ ‫خارج امریکا ب رای حمله نظامی اسان‪‎‬تر خواهد بود و م ی‪‎‬توان‬ ‫سوریه را مجازات کرد‪.‬‬ ‫اگر به توافق ش��ش م��اده‪‎‬ای که میان ج��ان کری و‬ ‫سرگئی الوروف در ژنو به دست امده‪ ،‬نگاهی داشته باشیم‪،‬‬ ‫م‏‬ ‫ی‪‎‬بینی��م که مطاب��ق ان‪ ،‬س��وریه باید تمام تس��لیحات‬ ‫شیمیایی خودش را در اختیار نهادهای بی ن‪‎‬الملل قرار دهد‪،‬‬ ‫به بازرس��ان اجازه ورود دهد و از همه مهمتر اینکه روس��یه‬ ‫پذیرفته که اگ��ر اتفاق دیگری در حوزه ش��یمیایی رخ دهد‬ ‫این بار مس��ئولیتش ب ر عهده دولت س��وریه خواهد بود؛ در‬ ‫چنین وضعیتی کسب مجوز حمله از سوی شورای امنیت‬ ‫و اقدام نظامی کامال س��اده خواهد بود‪ .‬در ش��رایط فعلی‬ ‫که در س��وریه جنگ داخلی در جریان است و مخالفان نیز‬ ‫م ی‪‎‬توانند به تسلیحات ش��یمیایی دسترسی داشته باشند‪،‬‬ ‫یک حادثه ناخواس��ته م ی‏تواند دولت دمش��ق را در مظان‬ ‫اتهام قرار دهد و این بار دیگر جامعه جهانی قانع م ی‪‎‬ش��ود‬ ‫که حمله شیمیایی توسط دولت سوریه انجام گرفته است‪.‬‬ ‫فراموش نکنیم که همین پروسه در زمان صدام حسین در‬ ‫ع راق نیز انجام گرفت؛ بازرسان به بهانه سالح‏های کشتار‬ ‫جمعی حتی تا بازرس��ی از کاخ‏های ص��دام‪ ،‬وزارت دفاع و‬ ‫گارد ریاس��ت جمهوری ع راق نیز پیش رفتند و به این بهانه‬ ‫تسلیحات متعارف ع راق را هم از کار انداختند‪ .‬در مورد لیبی‬ ‫نیز معمر قذاف��ی پس از جنگ س��ال ‪ 2003‬در ع راق‪ ،‬تمام‬ ‫ظرفیت هسته‪‎‬ای خودش را به همراه نقشه‏ها و تجهیزات‬ ‫در اختیار امریکای ی‏ها قرار داد و انها به وس��یله یک سری‬ ‫کشتی تمام تجهی زات شیمیایی این کشور را خارج کردند‪،‬‬ ‫اما در نهایت قذافی طی یک جنگ داخلی و با پش��تیبانی‬ ‫کشورهای خارجی سرنگون و کشته شد‪ .‬از این رو م ی‪‎‬توان‬ ‫گفت توافق ژنو فقط جنگ ف��وری را به تعویق انداخته و نه‬ ‫خطر جنگ را‪ .‬همچنین به نظر نم ی اید که امریکای ی ها در‬ ‫شرایطی قرار داشته باش��ند که بخواهند از جنگ صرفنظر‬ ‫کنند‪ .‬همچنین باید در نظر داش��ته باشیم که در خصوص‬ ‫تسلیحات کشتار جمعی س��وریه‪ ،‬امریکای ی‪‎‬ها به هر انچه‬ ‫م ی‪‎‬خواستند به وسیله جنگ دست پیدا کنند بدون شلیک‬ ‫حتی یک گلوله دست یافتند‪ .‬ضمن اینکه روس‪‎‬ها را نیز در‬ ‫این داستان با خودشان شریک کردند بناب راین از این به بعد‬ ‫روس‪‎‬ها دیگر نم ی‪‎‬توانند در ب رابر انچه تخلف دولت دمشق‬ ‫در توافقنامه ژنو بعدها مشخص خواهد شد‪ ،‬بایستند‪.‬‬ ‫مس��اله دیگری که باید بدان توجه داش��ت این است‬ ‫که هیچ دولتی حتی دولت باراک اوباما جنگ را ف ی نفس��ه‬ ‫به خاطر جنگ نم ی‪‎‬خواهد بلکه جنگ ادامه دیپلماسی به‬ ‫شیوه دیگری اس��ت‪ .‬در واقع اگر دیپلماس��ی اهداف مورد‬ ‫نظر حامیان جنگ را تامین کند‪ ،‬م ی‪‎‬ت��وان از ان صرفنظر‬ ‫کرد‪ ،‬در غیر این‪‎‬صورت وقوع جن��گ اجتناب‪‎‬ناپذیر خواهد‬ ‫بود‪ .‬بعد از جنگ ویتنام و بحران‪‎‬های اجتماعی دهه ‪1970‬‬ ‫همواره چنین عنوان م ی‪‎‬شد که امریکای ی‪‎‬ها از جنگ ویتنام‬ ‫درس گرفته‪‎‬اند و دیگر وارد جنگ ه��ای پرهزینه و طوالنی‬ ‫نخواهند شد‪ .‬اما تقریبا ‪ 15‬سال پس از پایان جنگ ویتنام‪،‬‬ ‫جنگ ع راق رخ داد‪ .‬حتی وقتی در س��ال ‪ 2003‬جنگ ع راق‬ ‫مشکالتش را بروز داد همه م ی‪‎‬گفتند که امریکای ‏‬ ‫ی‪‎‬ها درس‬ ‫گرفته‪‎‬اند‪ ،‬دیگر وارد جنگ نخواهند شد و مجبور هستند به‬ ‫نظام بی ن‪‎‬الملل چند قطبی تن دهند‪ .‬اما باز در لیبی به گونه‬ ‫دیگری عمل کردن��د‪ .‬بناب راین خیلی نم ی‪‎‬ت��وان اطمینان‬ ‫داش��ت که فش��ارهای اقتصادی‪ ،‬اعتراض‪‎‬ه��ای مردمی‪،‬‬ ‫مخالفت‪‎‬ه��ا در کنگ��ره‪ ،‬بده ی‪‎‬ها و مش��کالت اقتصادی‪،‬‬ ‫دولتمردان امریکایی را از به کارگی��ری زور بازدارد‪ .‬حتی در‬ ‫مقاطعی که چنین تصور ش��ده امریکا ق��ادر به جنگیدن‬ ‫نیس��ت و در مورد جنگ تردی��د دارد‪ ،‬اتفاق��ا در ان مواقع‪،‬‬ ‫اقداماتی نظامی در ابع��اد کوچک تر انجام داده تا به جامعه‬ ‫جهانی این پیام را دهد که امریکا همچنان اماده جنگ است‬ ‫و از منافع حیاتی خودش حتی زمانی که بیکاری باالست‪،‬‬ ‫بحران اقتصادی بده ی‏ها مش��اهده م ی‪‎‬ش��ود و تظاه رات‬ ‫ضدجنگ وجود دارد‪ ،‬به اسانی چشم نم ی‪‎‬پوشد‪.‬‬ ‫اما تجارب جنگ‪‎‬های گذش��ته الاقل باعث ش��د که‬ ‫یک سری اشتباهات اکنون دیگر کمتر از سوی دولتمردان‬ ‫امریکایی تکرار شود‪ .‬در جنگ ویتنام اشتباهی که امریکا‬ ‫مرتکب شد این بود که به شکل گس��ترده وارد یک جنگ‬ ‫زمینی شد و ‪ 550‬هزار نفر را وارد این جنگ کرد؛ جنگی که‬ ‫‪ 55‬هزار کشته داد‪ .‬این تجربه باعث شد که در جنگ ع راق‬ ‫با استفاده از تجهی زات و تسلیحات فوق پیشرفته‪ ،‬درگیری‬ ‫نیروی زمینی را به حداقل برسانند تا تلفات شان نیز کاهش‬ ‫یابد‪ .‬به همین ترتی��ب در جنگ لیبی اصوال نیروی زمینی‬ ‫ارتش امریکا وارد عملیات نشد و از طریق بمباران هوایی‪،‬‬ ‫رژیم معمر قذافی را سرنگون کردند‪ .‬بناب راین درس‏هایی که‬ ‫از افغانستان و ع راق گرفته ش��ده قطعا مورد توجه مقامات‬ ‫امریکا قرار خواهد گرفت تا اش��تباهات گذش��ته مجددا رخ‬ ‫ندهد‪ .‬اما این بدان معنا نیست که دیگر اقدام نظامی انجام‬ ‫ندهند بلکه باز هم وارد جنگ خواهند ش��د ام��ا با هزینه و‬ ‫تلفات کمتر‪.‬‬ ‫در مورد س��وریه نیز اگر پیش��نهاد مصالحه از سوی‬ ‫روسیه مطرح نش��ده بود به احتمال بس��یار قوی امریکا در‬ ‫حد محدود به ش��لیک چند فروند موش��ک اقدام م ی کرد‪،‬‬ ‫بناب راین این تحوالتی که اکنون ش��اهد هس��تیم به دلیل‬ ‫مخالفت‪‎‬های مردمی‪ ،‬اعتراضات کنگره یا نارضایتی متحدان‬ ‫واشنگتن نیست بلکه دلیل اصلی تعویق حمله نظامی به‬ ‫سوریه این است که امریکای ی‪‎‬ها اکنون به اهدافی دست پیدا‬ ‫کرده‏اند که با جنگ نیز به دنبال همان‪‎‬ها بودند‪ .‬در شرایط‬ ‫فعلی امریکای ی ها سوریه را خلع سالح کرده اند و خلع سالح‬ ‫سوریه یک نقطه قوت ب رای اسرائیل به شمار م ی رود‪ .‬چراکه‬ ‫اسرائیل همواره از بابت تسلیحات ش��یمیایی سوریه اب راز‬ ‫نگرانی م ی‏کرد و سال ‪‎‬ح کشتار جمعی که در سوریه وجود دارد‬ ‫در مقابل توان هسته‪‎‬ای اسرائیل شکل گرفته بود و از دست‬ ‫رفتن این ابزار‪ ،‬کشور سوریه را در ب رابر حمله‪‎‬ای که ممکن‬ ‫اس��ت در اینده رخ دهد‪ ،‬ب ی‪‎‬دفاع خواهد کرد‪ .‬با این اوصاف‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫امریکا دیگر به اقدامات یکجانبه دست نمی زند‬ ‫هرمیداس باوند در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫امریکا سیاست‪‎‬هایش را در قبال سوریه تغییر داده است؛ امریکایی که ب ه دنبال استفاده از تسلیحات شیمیایی‬ ‫در سوریه‪ ،‬ناقوس جنگی دوباره را در منطقه ب ه صدا دراورده‪ ،‬با توافق میان جان کری و سرگئی الوروف‪ ،‬فعال از حمله‬ ‫نظامی عقب نشینی کرده اس�ت‪ .‬اما اکنون مساله ای که وجود دارد دالیل عقب نش�ینی امریکا از حمله نظامی علیه‬ ‫سوریه است‪ .‬در این رابطه گفت وگویی با هرمیداس باوند‪ ،‬کارشناس مس�ائل بی ن الملل انجام دادیم‪ .‬وی م ی گوید‪:‬‬ ‫«اگر تسلیحات شیمیایی سوریه توسط امریکا از بین برود‪ ،‬این مساله یک پیروزی دیپلماتیک برای روسیه است و‬ ‫همچنین برای اوباما که تمایلی به گزینه نظامی ندارد نیز یک راه خروج خواهد بود‪ .‬همچنین این توافق یک موفقیت‬ ‫برای جمهوری اسالمی ایران به شمار م ی اید‪ ،‬زیرا در این کشمکشی که به وجود امده بود عربستان سعودی و ترکیه‬ ‫بیش از پیش ب ه دنبال اقدام نظامی بودند و اگر اقدام نظامی انجام نگیرد‪ ،‬این مس�اله یک پیروزی نسبی سیاسی‬ ‫برای ایران و نافرجامی برای عربستان و ترکیه قلمداد م ی‪‎‬شود‪ ».‬باوند بر این باور است که تجارت تلخ امریکا در قضیه‬ ‫افغانستان و عراق‪ ،‬دولتمردان کاخ سفید را نسبت به بسیاری از مسائل اگاه کرد و علت اصلی پیروزی اوباما در انتخابات‬ ‫نیز این بود که ب ه شدت با اقدامات نظامی در افغانستان و عراق مخالف بود و اعالم کرده بود که در صورت پیروزی اولین‬ ‫ی که انجام م ی دهد خارج کردن نیروهای نظامی امریکا از این کشورهاست‪.‬‬ ‫اقدام ‬ ‫به نظر شما مهمترین دالیل تعویق حمله نظامی‬ ‫امریکا علیه سوریه در برهه فعلی چه بود؟‬ ‫‪ l‬دولت اوباما با تجارب تلخی که در مسائل مربوط‬ ‫به افغانستان و ع راق داشته به هیچ وجه تمایلی به حضور‬ ‫نظامی در مناطقی چ��ون خاورمیانه ن��دارد و افکار داخلی‬ ‫امریکا هم اغلب نسبت به اقدام نظامی نظر منفی و مخالف‬ ‫دارند‪ .‬به همین دلیل نیز در قضیه لیبی‪ ،‬امریکا مس��تقیم‬ ‫وارد جنگ نش��د بلکه با کمک‪‎‬های مالی به هم پیمانانش‬ ‫کمک کرد‪ .‬در مورد س��وریه نیز امریکا تالش��ش این بود‬ ‫‪66‬‬ ‫که مس��تقیما دخالتی نداشته باش��د ولی به مخالفان اسد‬ ‫کمک‪‎‬هایی انجام دهد‪ .‬اما یک سال و نیم پیش اوباما یک‬ ‫خط قرمزی اعالم کرد که مطابق ان در صورتی که سوریه از‬ ‫سالح های کشتارجمعی و شیمیایی استفاده کند از خط قرمز‬ ‫عبور کرده و امریکا نسبت به ان واکنش نشان خواهد داد‪.‬‬ ‫سپس شاهد استفاده از سالح شیمیایی در سوریه بودیم که‬ ‫به دنبال ان ‪ 1400‬نفر نیز کش��ته ش��دند‪ .‬این مساله‪ ،‬اتهام‬ ‫متقابل بود چراکه دولت سوریه م ی گفت مخالفان از سالح‬ ‫استفاده کرده اند و مخالفان مدعی بودند که دولت اسد چنین‬ ‫کاری انجام داده است‪ .‬اما از سوی کشورهای غربی و برخی‬ ‫کشورهای منطقه‏ای‪ ،‬انگشت اتهام بیشتر به سمت دولت‬ ‫بشار اسد بود‪ .‬در این مورد دیگر مساله حیثیت امریکا مطرح‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬چون اعالم کرده بود در صورت استفاده سوریه از‬ ‫سالح شیمیایی‪ ،‬این کشور با واکنش امریکا مواجه خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬حتی دیوید کامرون‪ ،‬نخس��ت وزیر انگلیس‪ ،‬پیش از‬ ‫اینکه مساله را به مجلس عوام ببرد‪ ،‬اعالم کرد که حمله به‬ ‫سوریه‪ ،‬یک مس��اله حیثیتی ب رای امریکاست و اگر امریکا‬ ‫هیچ اقدامی نکند اعتبار و اطمین��ان خودش را در جهان از‬ ‫بین خواهد برد و تبدیل به یک ببر کاغذی خواهد شد‪.‬‬ ‫م ی ت�وان گفت ک�ه دیوید کام�رون ب�ا واگذاری‬ ‫تصمیم حمله نظامی علیه س�وریه ب�ه پارلمان‪،‬‬ ‫فرصتی برای اوباما پدید اورد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬وقت��ی در ادام��ه تحوالت‪ ،‬مجل��س عوام‬ ‫انگلیس با اقدام نظامی کش��ورش علیه س��وریه موافقت‬ ‫نکرد‪ ،‬این مساله یک فرصت ب رای باراک اوباما پیش اورد‪.‬‬ ‫زی را وی اصوال تمایلی به اقدام نظامی ندارد‪ ،‬اما به دنبال خط‬ ‫قرمزی که تعیین کرده بود در یک وضعیت نامطلوب قرار‬ ‫داش��ت‪ .‬بناب راین با وجودی که رئی س جمهور امریکا‪ ،‬قانونا‬ ‫م ی توانست راسا ب رای حمله نظامی اقدام کند و نظر کنگره‬ ‫را جویا نشود‪ ،‬ولی در پی اتفاقی که در انگلیس افتاد وی نیز‬ ‫این موضوع را به کنگره ارجاع داد‪.‬‬ ‫ب ا توج�ه به جنگ‏ه�ای اخی�ر امری�کا در عراق و‬ ‫افغانس�تان‪ ،‬ایا افکار عمومی این کشور نسبت‬ ‫به شروع جنگی دوباره امادگی داشت؟‬ ‫‪ l‬نظرس��نج ی هایی که از مردم گرفته ش��ده بود‪،‬‬ ‫نش��ان داد که بیش از ‪60‬درصد مردم مخالف ه ر گونه اقدام‬ ‫نظامی هستند‪ .‬از دیگر سو چون یک انتخابات میان دوره ای‬ ‫نیز در امریکا در پیش اس��ت‪ ،‬نمایندگان ب رایشان مهم بود‬ ‫که نظ رات مردم حوزه انتخاب ی شان را بازیافت کنند‪ .‬بناب راین‬ ‫وقتی نمایندگان با نظر منفی اکثر مردم مواجه شدند‪ ،‬کنگره‬ ‫امریکا دچار تردید شد‪ .‬ولی در هر حال اوباما منتظر بود که‬ ‫نمایندگان نظر نهای ی شان را در این خصوص اعالم کنند‪.‬‬ ‫نظرتان راج�ع به تواف�ق اخیر امریکا و روس�یه‬ ‫چیس�ت؟ ای�ا تواف�ق می�ان الوروف و ک�ری‬ ‫نتیج ه بخش خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬اگر س��وریه به تعهداتش پایبند نباش��د و ب رای‬ ‫بازرس��ان تس��هیالت را فراهم نکند‪ ،‬برخی اقدامات علیه‬ ‫سوریه انجام خواهد ش��د که در قطعنامه ش��ورای امنیت‬ ‫مش��خص م ی‪‎‬ش��ود‪ .‬تا پیش از این اگر قطعنامه ای ب رای‬ ‫حمله نظامی صادر م ی ش��د قطعا با رای منفی روس��یه و‬ ‫چین مواجه م ی ش��د اما این قطعنامه دوگان��ه دیگر با رای‬ ‫منفی این کشورها روبه رو نخواهد شد‪ .‬پی ش بینی م ی شود‬ ‫که اگر سوریه نسبت به خواسته های امریکا و سازمان ملل‬ ‫پاسخ مثبت ندهد با اقدامات س��خت افزاری شورای امنیت‬ ‫مواجه شود‪.‬‬ ‫ایران و روس�یه ب ه عنوان متحدان سوریه همواره‬ ‫در برابر غرب و کش�ورهای مخالف دولت اس�د‬ ‫قرار داشتند‪ .‬توافق اخیر ایا به سود این کشورها‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬مس��اله س��وریه جدای از اینکه تلفات انس��انی‬ ‫‪ l‬حمله امریکا به افغانس��تان با بح��ث حمله به‬ ‫س��وریه‪ ،‬قابل مقایسه نیس��ت زی را در ان زمان به برج های‬ ‫دو قلوی امریکا حمله ش��د و بیش از س��ه هزار نفر کشته‬ ‫شدند‪ ،‬همچنین به پنتاگون نیز حمله شد که ان نیز تلفاتی‬ ‫در پی داشت‪ .‬بناب راین این رویداد به عنوان تجاوز علیه امریکا‬ ‫تلقی شد و شورای امنیت نیز قطعنامه‪‎‬ای به نفع امریکا ب رای‬ ‫اقدامات علیه القاعده و طالبان صادر کرد‪ .‬این قطعنامه مورد‬ ‫تایید اغلب کشورها حتی روسیه‪ ،‬چین و هند نیز قرار گرفت‪.‬‬ ‫حتی ناتو اعالم کرد که ب راساس ماده پنج این حمله به یکی‬ ‫از اعضا بوده و به منزله حمله به تمام اعضاست و باید از ان‬ ‫حمایت کرد‪ .‬بناب راین رویداد ‪ 11‬سپتامبر و حمالت امریکا به‬ ‫افغانستان و ع راق‪ ،‬نقطه عطفی در جهان و مساله تروریسم‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬شبکه تروریسم‪ ،‬سرزمین خاصی ندارد‬ ‫اما در همه جای جهان شعبه دارد و نگرانی امنیتی شدیدی‬ ‫را در تمام جهان ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫تجربیات�ی که ای�االت متحده امری�کا در دوران‬ ‫ج�ورج بوش کس�ب ک�رد و جنگ های ع�راق و‬ ‫افغانستان‪ ،‬تا چه حد روی سیاس�ت های اوباما‬ ‫تاثیرگذار است؟‬ ‫‪ l‬بدون ش��ک تج��ارب تل��خ امری��کا در قضی��ه‬ ‫افغانس��تان و ع��راق‪ ،‬دولتمردان کاخ س��فید را نس��بت به‬ ‫بسیاری از مسائل اگاه کرد‪.‬‬ ‫همچنین علت اصلی پیروزی اوباما در انتخابات این‬ ‫بود که به ش��دت با اقدامات نظامی در افغانس��تان و ع راق‬ ‫مخالف بود و اعالم کرده بود ک��ه در صورت پیروزی اولین‬ ‫اقدامی که انجام م ی دهد خارج کردن نیروهای نظامی امریکا‬ ‫از این کشورهاست‪ ،‬به خصوص هزینه های انسانی و روانی‬ ‫که جنگ ع راق و افغانستان ب رای امریکا ایجاد کرد‪ ،‬زمینه ای‬ ‫ دولت اوباما با تجارت تلخی که در مسائل مربوط به افغانستان و عراق داشته‬ ‫به هیچ وجه تمایلی به حضور نظامی در مناطقی چ�ون خاورمیانه ندارد و افکار‬ ‫داخلی امریکا هم اغلب نسبت به اقدام نظامی نظر منفی و مخالف دارند‬ ‫بود ب رای عدم تمایل امریکا به گزینه نظامی علیه س��وریه‪.‬‬ ‫بناب راین اوباما از تحوالت اخی��ر‪ ،‬راه گریزی ب رای عدم حمله‬ ‫نظامی پیدا کرد؛ راهی که در ان خواست امریکا هم تحقق‬ ‫پیدا کرد‪ .‬زی را اقدام نظامی امری��کا محدود و تنبیهی بود و‬ ‫قرار بود تاسیسات شیمیایی سوریه را از بین ببرد‪ .‬اکنون که‬ ‫این تاسیسات به صورت گسترده تر و مطمئن تر از بین برده‬ ‫م ی شود‪ ،‬این مس��اله یک موفقیت ب رای امریکا خواهد بود‬ ‫که بدون اینکه هزینه نظامی داشته باشد به هدفش برسد‪.‬‬ ‫س�وال اخر اینکه ایا ش�ما این فرضی�ه را قبول‬ ‫دارید که تبدیل شدن جهان تک قطبی به جهان‬ ‫چندقطب�ی‪ ،‬عامل�ی بازدارنده در حمل�ه نظامی‬ ‫امریکا علیه سوریه ب ه شمار م ی رود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫در ای�ن قطعنامه در ص�ورت تخطی س�وریه از‬ ‫تعهداتش برخی اقدامات تنبیهی نیز گنجانده‬ ‫خواهد ش�د‪ .‬به نظر ش�ما ایا این قطعنامه راه را‬ ‫برای اقدامات امری�کا و غرب علیه س�وریه زیر‬ ‫لوای شورای امنیت اسانتر نکرده است؟‬ ‫امری�کا ب ه دنب�ال وقوع حادث�ه ‪ 11‬س�پتامبر به‬ ‫بهانه پیش�برد صلح و دموکراسی‪ ،‬تئوری جنگ‬ ‫را مطرح و س�عی کرد منافعش را با شعار جنگ‬ ‫برای دموکراسی پیگیری کند‪ .‬اما اکنون موقعیت‬ ‫فرق م ی کند و به نظر م ی رس�د امریکا سیاست‬ ‫متفاوتی را دنبال م ی کند‪ .‬نظر شما در این رابطه‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬از نظر اقتص��ادی م ی توان فرضی��ه چندقطبی‬ ‫شدن جهان را پذیرفت زی را اکنون کشورهایی چون امریکا‪،‬‬ ‫ژاپن‪ ،‬چین‪ ،‬هند و کش��ورهای عضو اتحادیه اروپا به رقابت‬ ‫با هم مش��غول هس��تند اما از نظر نظامی همچنان قدرت‬ ‫هژمون جهان‪ ،‬امریکاس��ت‪ .‬البته به تدری��ج جهان عالوه‬ ‫بر بعد اقتصادی‪ ،‬در ابعاد نظامی و سیاس��ی نیز به سمت‬ ‫چند قطب ی شدن در حرکت است‪.‬‬ ‫همچنین تجارب جنگ های عراق و افغانس��تان به‬ ‫امریکا یاد داد که از این پس در اقداماتی که نیاز به استفاده‬ ‫س��خت افزاری اس��ت‪ ،‬به تنهایی اقدام نکن��د و به صورت‬ ‫دس��ته جمعی وارد عمل ش��ود‪ .‬به همین دلیل نیز امریکا‬ ‫اکنون سعی دارد افکار داخلی کش��ورش و افکار جهانی را‬ ‫نسبت به مس��ائلی چون سوریه و مس��اله هسته ای ای ران‬ ‫بس��یج کند‪ .‬بنابراین قابل پی ش بینی است که در صورت‬ ‫هرگونه حمل��ه نظامی علیه س��وریه‪ ،‬کش��ورهایی چون‬ ‫فرانسه‪ ،‬عربستان سعودی و ترکیه‪ ،‬امریکا را همراهی کنند‪.‬‬ ‫در نهایت باز تاکید م ی کنم دولت اوباما س��ع ی اش بر این‬ ‫است که هر اقدام ی که انجام م ی دهد به صورت منفرد و تنها‬ ‫نباش��د‪ ،‬همچنانکه که وی از ابتدای ریاست جمهوری اش‬ ‫اعالم ک��رده بود اقداماتی ک��ه در س��طح بی ن الملل انجام‬ ‫م ی‏دهد به صورت جمعی خواهد بود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫‪ l‬در این گیرودار در یک مصاحبه مطبوعاتی‪ ،‬جان‬ ‫کری‪ ،‬در پاسخ به سوال یک خبرنگار در مورد سوریه گفت‬ ‫که اگر ظرف یک هفته س��وریه تسلیحات هسته ای اش را‬ ‫نابود کند دیگر نیازی به حمله نظامی نیس��ت‪ .‬در همین‬ ‫حین سرگئی الوروف‪ ،‬وزی ر خارجه روسیه نیز از این اظهارنظر‬ ‫اس��تفاده کرد و با دولت س��وریه وارد مذاکره شد‪ .‬وی اعالم‬ ‫کرد در صورتی که سوریه تسلیحات ش��یمیای ی اش را زیر‬ ‫نظر سازمان ملل قرار دهد یا نابود کند دیگر حمله نظامی‬ ‫علیه این کش��ور صورت نخواهد گرفت‪ .‬بعد از این بود که‬ ‫ولی د المعلم‪ ،‬وزی ر خارجه س��وریه اعالم کرد که دولت سوریه‬ ‫این پیش��نهاد را م ی پذیرد‪ .‬به دنبال این توافقات مذاکراتی‬ ‫در ژنو میان وزرای خارجه امریکا و روسیه انجام گرفت و به‬ ‫یک فرایند منتهی شد که مطابق ان ظرف یک هفته سوریه‬ ‫تمام اطالعات الزم را منتقل کند و س��پس نیز یک هیات‬ ‫ب رای تحت کنترل دراوردن تسلیحات شیمیایی سوریه به‬ ‫انجا اعزام ش��ود‪ .‬در نهایت نیز طی شش ماه یا کمتر‪ ،‬تمام‬ ‫تسلیحات شیمیایی سوریه نابود شود‪ .‬البته این گام اول بود‬ ‫و باید ببینیم که ایا ظرف این یک هفته سوریه پاسخ های‬ ‫الزم را خواهد داد یا خیر‪ .‬به موازات این اقدامات قطعنامه ای‬ ‫نیز به شورای امنیت خواهند داد تا این اقدامات در چارچوب‬ ‫شورای امنیت گنجانده شود‪.‬‬ ‫بسیاری باالیی داش��ت یک رقابت منطقه ای نیز به شمار‬ ‫م ی رفت‪ .‬یعنی کشورهایی چون عربستان سعودی‪ ،‬ترکیه‪،‬‬ ‫قطر و حتی مصر پیش از انکه به تحوالت فعلی دچار شوند‪،‬‬ ‫هدفش��ان نابودی حکومت بشار اس��د بود‪ .‬در نهایت انها‬ ‫تضعیف هالل شیعی یعنی ای ران‪ ،‬ع راق‪ ،‬سوریه و حزب اهلل‬ ‫لبنان را پیگیری م ی کردن��د‪ .‬تالش انها این ب��ود که ابتدا‬ ‫محور اصلی این هالل یعنی سوریه را از بین ببرند‪.‬‬ ‫در این میان اگر تسلیحات ش��یمیایی سوریه توسط‬ ‫امریکا از بین برود‪ ،‬این مس��اله یک پی��روزی دیپلماتیک‬ ‫ب رای روس��یه و همچنین ب رای اوباما ک��ه تمایلی به گزینه‬ ‫نظامی ن��دارد‪ ،‬یک راه خ��روج خواهد ب��ود‪ .‬همچنین این‬ ‫توافق ی��ک موفقیت نیز ب��رای جمهوری اس�لام ی ای ران‬ ‫به ش��مار م ی اید زی را در این کشمکش��ی که به وجود امده‬ ‫بود‪ ،‬عربستان سعودی و ترکیه بیش از پیش به دنبال اقدام‬ ‫نظامی بودند و اگر اقدام نظامی انجام نگیرد‪ ،‬این مس��اله‬ ‫یک پیروزی نسبی سیاس��ی ب رای ای ران و نافرجامی ب رای‬ ‫عربستان و ترکیه قلمداد م ی‪‎‬شود‪.‬‬ ‫اوباما از تحوالت اخیر‪،‬‬ ‫راه گریزی برای عدم‬ ‫حمله نظامی پیدا کرد؛‬ ‫راهی که در ان خواست‬ ‫امریکا هم تحقق پیدا کرد‬ ‫ از نظر اقتصادی می توان فرضیه چندقطبی ش�دن جه�ان را پذیرفت زیرا‬ ‫اکنون کش�ورهایی چون امریکا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬چین‪ ،‬هند و کش�ورهای عضو اتحادیه‬ ‫اروپا به رقابت با هم مشغول هستند‬ ‫‪67‬‬ ‫جهانیک‪-‬چندقطبی‬ ‫روس ها ابزار الزم برای ایفای نقش در معادالت جهانی را ندارند‬ ‫بهرام امیراحمدیان‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناس مسائل روسیه‬ ‫بین الملل‬ ‫پس از کش و قوس های فراوان پی رامون حمله نظامی‬ ‫امریکا علیه س��وریه‪ ،‬در نهایت این کشور به دنبال توافق با‬ ‫مس��کو پذیرفت که در پی خروج و نابود کردن تس��لیحات‬ ‫شیمیایی سوریه فعال به این کشور حمله نکند‪.‬‬ ‫در شرایط کنونی این مساله که چرا امریکا علیه سوریه‬ ‫دست به اقدام نظامی نزد و بحث حمله را متوقف کرد‪ ،‬جای‬ ‫بحث دارد‪ .‬به نظر م ی رسد که دولتمردان غربی به خصوص‬ ‫امریکایی اکنون به این مس��اله م ی اندیش��ند که به دنبال‬ ‫تضعیف و سقوط دولت بشار اسد‪ ،‬چه کسی در سوریه روی‬ ‫کار خواهد امد‪ .‬پاس��خ به این س��وال خیلی مشکل است‪،‬‬ ‫چرا که تعداد بس��یاری از گروه‏های متفاوت با اندیش��ه ها و‬ ‫برنامه های مختلف م ی خواهند جای خالی حکومت اس��د‬ ‫را در صورت س��قوط پر کنند‪ .‬به صورت طبیعی بیش��ترین‬ ‫سهم را در این میان گروه های افراطی خواهند داشت‪ .‬این در‬ ‫حالی است که این گروه ها اگر روی کار بیایند ارامش منطقه‬ ‫از بین خواهد رفت و منطقه به اش��وب کشیده خواهد شد‪.‬‬ ‫بناب راین سوریه که در دوران حکومت اسدها‪ ،‬امن ترین مرزها‬ ‫را ب رای اس��رائیل به وجود اورده بود‪ ،‬به مکانی ناارام و ناامن‬ ‫تبدیل خواهد شد و اسرائیل که متحد امریکاست از این امر‬ ‫متضرر م ی شود‪ .‬اما اگر حکومتی در سوریه روی کار باشد که‬ ‫در منطقه ثبات ایجاد کند به نفع همسایگان سوریه خواهد‬ ‫بود‪ .‬بناب راین تا زمانی که این ش��رایط در محیط سیاس��ی‬ ‫سوریه پیش نیامده فعال ماندن بش��ار اسد در قدرت به نفع‬ ‫امریکاس��ت‪ .‬همچنین باید توجه داش��ت اگر ائتالف ملی‬ ‫سوریه در داخل این قدرت و ابزارها را داشت که م ی توانست‬ ‫بالفاصله پس از سقوط اسد حکومت را در دست گیرد‪ ،‬امریکا‬ ‫در هرگونه اقدام نظامی علیه س��وریه هی چ تردیدی به خرج‬ ‫نم ی داد‪.‬‬ ‫مساله بس��یار مهم دیگر ب رای امریکا و یکی از دالیل‬ ‫تعویق حمل��ه نظامی‪ ،‬ترس غ��رب از افتادن س�لاح های‬ ‫شیمیایی به دست نیروهای معارض دولت سوریه بود‪ .‬زی را‬ ‫اگر در ان شرایط حمله نظامی صورت م ی گرفت‪ ،‬نیروهای‬ ‫افراطی م ی توانستند این سالح ها را در اختیار بگی رند و منطقه‬ ‫را بیش از پیش به اش��وب بکش��انند‪ .‬پس چه بهتر اینکه‬ ‫سوریه را با سیاست چماق و هویج وادار کنند که بپذیرد سالح‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫‪68‬‬ ‫شیمیایی دارد و به کنوانسیون منع کاربرد و تکثیر سالح های‬ ‫شیمیایی بپیوندد‪ .‬در نهایت نیز امریکا توانست تسلیحات‬ ‫شیمیایی سوریه را تحت نظارت سازمان های دولتی دراورد‪.‬‬ ‫بناب راین این خلع سالح‪ ،‬گام بسیار مهمی از نظر امریکا بود و‬ ‫تا وقتی این پروسه طی شود شاید نیروی مورد نظر انها نیز‬ ‫در سوریه شکل بگیرد‪.‬‬ ‫از این جهت ب��ه نظر م ی رس��د امریکا ب��ر این تفکر‬ ‫پافش��اری دارد که اگر این ابتکار هم کارس��از نباشد و قصد‬ ‫داشته باش��ند ب رای ادامه بحران زمان بخرند حمله نظامی‬ ‫رخ خواهد داد‪ ،‬به دلیل انکه امری��کا در ابتدا صحبت از یک‬ ‫هفته کرده بود و س��پس ‪ 15‬روز شد و در حال حاضر مهلتی‬ ‫یک ماهه داده اند‪ .‬باید اشاره کرد که این فرایند طول خواهد‬ ‫کشید و جابه جایی این سالح ها بس��یار حساس و هزینه بر‬ ‫است‪ .‬چرا که در میانه راه معدوم شدن ممکن است از سوی‬ ‫تروریس��ت ها حمالتی صورت گیرد که بح��ران را جدی تر‬ ‫کند‪ .‬به همین س��بب وقت یک هفته ای ک��ه امریکا داده‬ ‫در عمل نقض ان مذاکرات اس��ت و به نظر م ی رسد امریکا‬ ‫همچنان مترصد حمله اس��ت‪ .‬بناب رای��ن هرگونه کوتاهی‬ ‫منجر به فاجع��ه ای خواهد ش��د‪ .‬بدین معنا ک��ه اگر میان‬ ‫دولتمردان سوریه افرادی باش��ند که قصد ایجاد مشکالتی‬ ‫ب رای دولت سوریه را داشته باشند در این کار تعلل م ی کنند‬ ‫و بهانه ای به دس��ت امریکا م ی دهند تا ایاالت متحده حمله‬ ‫کند‪ .‬بناب راین به نظر م ی رس��د بهترین راه ان اس��ت که هر‬ ‫چه زودتر ضرب االجلی تعیین کنن��د و در برنامه زمان بندی‬ ‫دولت سوریه تعهدپذیر باشد تا از این فاجعه جلوگیری کنند‪،‬‬ ‫در غیر این صورت امریکا منتظر اس��ت که اقدامات نظامی‬ ‫خود را به سرانجام برس��اند که در نهایت منطقه را به اشوب‬ ‫خواهد کشید‪.‬‬ ‫پیش از این‪ ،‬امریکا و متحدانش ا ز ترس این تسلیحات‬ ‫نم ی توانستند به راحتی اقداماتی علیه سوریه صورت دهند‪.‬‬ ‫اکنون ایاالت متحده امریکا به این نتیجه رسیده که بهترین‬ ‫کار این است که از طریق معیارهای بی ن المللی بتواند سوریه‬ ‫را در راهی که م ی خواهد وارد کند‪ .‬در این میان روسیه نیز به‬ ‫کمک امریکا امد‪ ،‬چرا که این ابتکار توسط جان کری مطرح‬ ‫شد و والدیمیر پوتین نیز از ان اس��تفاده کرد و سوریه را پای‬ ‫میز مذاکره اورد‪ .‬از دیگر سو این س�لاح ها اگر به کار گرفته‬ ‫م ی شد‪ ،‬مشخص م ی شد که منشا روسی دارند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که روسیه بارها اعالم کرده بود که سوریه از این سالح ها‬ ‫استفاده نخواهد کرد‪ .‬یعنی پیش از اینکه سوریه اعالم موضع‬ ‫کند روس��یه اعالم موضع م ی کرد و این بیانگر وابس��تگی‬ ‫تسلیحات شیمیایی سوریه به مسکو است‪ .‬اما اکنون به این‬ ‫باور رس��یده ایم که امریکا با حمله نکردن به سوریه چندین‬ ‫هدف را دنبال م ی کند که در اولویت اهدافش این است که‬ ‫ایاالت متحدهامریکا‬ ‫بهایننتیجهرسیدهکه‬ ‫بهترینکارایناست‬ ‫که از طریق معیارهای‬ ‫بین المللیبتواند‬ ‫سوریه را در راهی که‬ ‫می خواهد وارد کند‪ .‬در‬ ‫این میان روسیهنیزبه‬ ‫کمکامریکاامد‬ ‫به جامعه جهانی گفته شود که انها یک جانبه اقدام نخواهند‬ ‫کرد‪ .‬البته همچنان امریکا از نظر نظامی یک قطب برتر به‬ ‫شمار م ی اید و قطب های دیگر در جهان چون چین و روسیه‬ ‫از لحاظ اقتصادی با امریکا رقابت دارند که البته فعال پایی ن تر‬ ‫از امریکا قرار دارند‪ .‬همچنین به نظر م ی رسد امریکا در این‬ ‫برهه از زمان م ی خواهد ثابت کند که شورای امنیت کاربردی‬ ‫ندارد و قدرت های برتر در جه��ان م ی توانند تصمیم گیرنده‬ ‫باش��ند‪ .‬همچنانکه طی تحوالت اخیر نیز شاهد بودیم که‬ ‫امریکا هیچ یک از اقداماتی که ش��ورای امنیت مطرح کرد‬ ‫را نپذیرفت‪ .‬بناب راین م ی خواهند این گونه نش��ان دهند که‬ ‫از روند مذاکره در ش��ورای امنیت نم ی توان به جایی رسید و‬ ‫نیاز به اجماع جهانی است‪ .‬این به این خاطر است که ساختار‬ ‫سازمان ملل مربوط به جنگ جهانی دوم است‪ .‬در ان زمان‬ ‫دوقطب بلوک شرق و غرب‪ ،‬جهان را بین خودشان تقسیم‬ ‫کرده بودند و اکن��ون نیز نم ی‪‎‬توان گفت جهان به س��مت‬ ‫چندجانب ه گرایی م ی رود‪ .‬در مورد سوریه شاید روسیه‪ ،‬نقش‬ ‫برجسته ای ایفا کرده باشد‪ ،‬ولی هنوز ابزار الزم را ب رای ایفای‬ ‫نقش در معادالت جهانی ندارد‪.‬‬ ‫در نهایت تجربه ای که امری��کا از جنگ های ع راق و‬ ‫افغانستان کسب کرد نیز در تصمیمات اخیر کاخ سفید موثر‬ ‫بود‪ .‬پس از ان جنگ ها‪ ،‬امریکا دیگر نم ی خواهد به تنهایی‬ ‫درگیر جنگ شود‪ .‬حتی در سوریه نیز امریکا نم ی خواست به‬ ‫تنهایی وارد یک جنگ گسترده ش��ود و مجوزی که کسب‬ ‫کرده بود فقط در مورد نیروهای هوای ی اش و از طریق موشک‬ ‫بود‪ .‬در واقع قرار نبود امریکا در س��وریه نی��رو پیاده و خاک‬ ‫انجا را اشغال کند‪ .‬همچنین استراتژی نظامی امریکا بدین‬ ‫صورت اس��ت که نم ی تواند در یک زمان در سه منطقه وارد‬ ‫جنگ شود به همین خاطر نیز تا سال ‪ 2014‬به طور کامل از‬ ‫ع راق و افغانستان خارج م ی شود‪ ،‬شاید امریکا بدین طریق‪،‬‬ ‫زمینه را ب رای ورود به مناطق دیگر اماده م ی کند‪ .‬از این منظر‬ ‫تحوالت فعلی تاحدودی خطرناک اس��ت و ممکن است در‬ ‫اینده امریکا برخی اهداف را در س��وریه دنبال و ماجراجویی‬ ‫نظام ی اش را اغاز کند‪g .‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫عقب نشینی؛ استراتژی یا تاکتیک‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫چهار نکته درباره توافق واشنگتن و مسکو‬ ‫برد دمشق‪ -‬باخت واشنگتن‬ ‫الی لیک ‪ -‬ازاده کشوردوست‬ ‫نویسنده ‪ -‬ترجمه‬ ‫‪1‬‬ ‫وزرای خارجه امریکا و روس��یه شنبه (‪ 14‬سپتامبر) در‬ ‫جریان مذاکرات خود در ژنو درباره طرحی به توافق رسیدند‬ ‫که ب ر اساس ان تسلیحات ش��یمیایی سوریه تحت کنترل‬ ‫قرار م ی گیرد و دمش��ق طی یک هفته فهرست سالح های‬ ‫ش��یمیایی خود را با جزئیات کامل ارائ��ه م ی کند‪ .‬هر چند‬ ‫این طرح با اس��تقبال گس��ترده بی ن المللی رو به رو ش��ده‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما تردید هایی درباره چشم انداز این طرح وجود دارد؛‬ ‫طرحی که به نوعی مهمترین بحران امنیت ملی دور دوم‬ ‫ریاست جمهوری باراک اوباما را بدون نیاز به در پیش گرفتن‬ ‫اقدام نظامی علیه سوریه حل و فصل کرد‪.‬‬ ‫در ارتباط با این توافق چهار مساله کلیدی وجود دارد‪:‬‬ ‫‪ )1‬بازی برد – برد س�وریه‪ :‬واقعیت این اس��ت که‬ ‫تصمیم ش��تابزده و غیرمنطقی امریکا و تا حدودی فرانسه‬ ‫ب رای اقدام نظام��ی – ه ر چند محدود – علیه س��وریه؛ به‬ ‫نوعی ماهیت رویکردهای غیرخردمندانه سیاس��ت گذاران‬ ‫این کشورها را به نمایش گذاشت و باعث شد افکار عمومی‬ ‫حتی در همین کشورها به سمت حمایت از سوریه متوجه‬ ‫شود‪ .‬ب ر اساس جدیدترین نظرس��نج ی ها‪ ،‬میزان مخالفت‬ ‫مردم ی ش��هروندان امریکا و فرانس��ه با اقدام نظامی علیه‬ ‫س��وریه بیش از ‪ 60‬درصد اس��ت و محبوبیت س��ران این‬ ‫کشورها به دنبال موضع گیری های اخیرشان مبنی بر انجام‬ ‫اقدام نظامی خودس��رانه و بدون مجوز شورای امنیت علیه‬ ‫سوریه‪ ،‬به شدت کاهش یافته است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬چنانچه‬ ‫این تصمیم گیری به مرحله عمل هم م ی رس��ید‪ ،‬س��وریه‬ ‫پیروز اصلی میدان بود‪.‬‬ ‫از طرف دیگر‪ ،‬توافق کری و الوروف ب رای تحت کنترل‬ ‫قرار دادن تسلیحات شیمیایی س��وریه را نیز م ی توان برد‬ ‫قاطع دمش��ق ارزیابی کرد چرا که این طرح ب��دون اعتماد‬ ‫به حس ن نیت و راستگویی دمش��ق‪ ،‬معنا و مفهوم ی ندارد‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬پیش��نهاد این طرح به نوعی نش��ان دهنده‬ ‫اعتماد به صداقت دمش��ق است که این مس��اله باتوجه به‬ ‫گمانه زن ی ها و ادعاهای اخیر مخالفان‪ ،‬پیروزی مهم ی ب رای‬ ‫دولت سوریه به شمار م ی رود‪ .‬کارایی این طرح مستلزم ان‬ ‫است که فهرستی فراگیر شامل نام تس��لیحات‪ ،‬نوع انها‪،‬‬ ‫تعداد مسئوالن مربوط به تسلیحات شیمیایی‪ ،‬محل و نوع‬ ‫ذخیره انها‪ ،‬روند تولید و تس��هیالت ارتقای انها ارائه شود‪.‬‬ ‫«سرگئی الوروف» وزیر خارجه امریکا و «جان کری» همتای‬ ‫امریکایی وی در جریان مذاکرات خود در دمشق اعالم کردند‬ ‫که سوریه هزار تن مواد ش��یمیایی در اختیار دارد ولی نکته‬ ‫اصلی در جزئیات است‪ .‬ب ر اساس این طرح‪ ،‬پس از تائید اولیه‬ ‫سوریه‪ ،‬بازرسی مقدماتی از تسلیحات شیمیایی سوریه قرار‬ ‫است تا پایان ماه نوامبر تکمیل ش��ده و زرادخانه های این‬ ‫کشور نیز باید تا اواسط س��ال ‪ 2014‬میالدی به طور کامل‬ ‫نابود ش��ود‪ .‬ژنرال «مایک فلین» مدی��ر اژانس اطالعات‬ ‫دفاعی امریکا با اشاره به حساسیت این موضوع گفته است‪:‬‬ ‫«یک ارزیابی ساده نشان م ی دهد که از بین بردن زرادخانه ها‬ ‫در امریکا به زمانی حدود هفت س��ال نی��از دارد‪ .‬در نتیجه‬ ‫پیش گرفتن این روند در سوریه نیز مستلزم زمان است‪».‬‬ ‫‪ )2‬نارضایتی مخالفان س�وری‪ :‬چن��د هفته پیش‬ ‫دخالت نظامی اوباما در سوریه به بهانه استفاده از تسلیحات‬ ‫شیمیایی در حمله ‪ 21‬ماه اگوست قطعی به نظر م ی رسید‬ ‫و رهب ران گروه موس��وم به ارتش ازاد س��وریه از این مساله‬ ‫به ش��دت اس��تقبال کرده بودند ولی تغییر موضع امریکا و‬ ‫توافق الوروف و کری درباره سوریه به نوعی ب رنامه ریزی های‬ ‫انها را به هم ریخت‪ .‬یکی از اعضای ارشد ازاد سوریه با اشاره‬ ‫به طرح اخیر واشنگتن و مسکو گفته است‪« :‬امریکای ی ها‬ ‫نشان دادند که در هیچ عرصه ای قابل اعتماد نیستند؛ انها‬ ‫به سرعت رنگ عوض م ی کنند و نم ی توان حساب چندانی‬ ‫روی حمایت های انها باز کرد‪« ».‬محم��د العبود» فرمانده‬ ‫جبهه شرقی ارتش ازاد س��وریه گفته است‪« :‬مناطق جبهه‬ ‫‪69‬‬ ‫بین الملل‬ ‫شرقی که به لحاظ ذخایرنفتی و گازی غن ی تر است‪ ،‬هدف‬ ‫حمله افراط گرایان قرار گرفته و فش��ار از ناحیه انها افزایش‬ ‫یافته است‪ .‬این مس��اله جنگ را به مراتب دشوارتر م ی کند‬ ‫چرا که این تصور وجود دارد که نیروهای ما از حمایت امریکا‬ ‫برخوردار نیستند‪ ».‬با توجه به این شرایط‪ ،‬ارتش ازاد سوریه‬ ‫باید روی دریافت کمک از کش��ورهای حوزه خلی ج فارس از‬ ‫جمله عربس��تان سعودی و فعاالنی چون ش��اهزاده «بندر‬ ‫بن سلطان» سفیر س��ابق عربستان در واشنگتن که تالش‬ ‫کرد ب رای مخالفان اسد تسلیحات و انواع دیگر کمک ها را‬ ‫فراهم کند‪ ،‬متمرکز شود‪.‬‬ ‫‪ )3‬هراس اوبام�ا از تحقیر سیاس�ی‪ :‬اوباما طی‬ ‫روزهای گذش��ته باره��ا در مصاحبه با ش��بکه های مطرح‬ ‫تلویزیونی گفته اس��ت که به نظر م ی رس��د وی از حمایت‬ ‫مردمی ب��رای مداخله نظام��ی ه ر چند محدود در س��وریه‬ ‫برخوردار نیس��ت و اکثریت ش��هروندان این کش��ور عدم‬ ‫مداخله نظامی در سوریه را به وارد ش��دن به جنگ ترجیح‬ ‫م ی دهند؛ مساله ای که به نوعی اذعان به غیرمردم ی بودن‬ ‫سیاست های دولت دموکرات وی است‪.‬‬ ‫وی همچنین در تاریخ سوم ماه س��پتامبر از کنگره‬ ‫امریکا خواس��ت رای گیری درباره اعمال زور علیه سوریه را‬ ‫به تعویق بیندازد‪ .‬این تاخیر‪ ،‬بالذات یک شکس��ت بزرگ را‬ ‫در مجلس نمایندگان امریکا ب��رای اوباما رقم زد؛ جایی که‬ ‫حتی نزدیک ترین هم پیمانان «نانسی پلوسی» رهبر اقلیت‬ ‫نمایندگان از جمله «انا اشو» نماینده جمهوریخواه‪ ،‬مخالفت‬ ‫خود را با اقدام نظامی علیه سوریه اعالم کرده بودند‪.‬‬ ‫این مخالفت ت��ا حدی پررن��گ بود که بس��یاری از‬ ‫مسئوالن ارش��د حزب دموکرات از مواضع کاخ سفید انتقاد‬ ‫کرده و تاکید کرده بودن��د که اقدام نظامی علیه س��وریه‪،‬‬ ‫نمایندگان را با م��ردم حوزه های انتخابی ه ش��ان در تقابلی‬ ‫جب ران ناپذیر قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫به گفته یکی از نمایندگان دموک��رات‪ ،‬اقدام نظامی‬ ‫علیه سوریه‪ ،‬بیش از انکه دمشق را تهدید کند‪ ،‬ب رای امریکا‬ ‫خطرناک خواهد بود چرا که چنین مساله ای نوعی سونام ی ‬ ‫در سیاست خارجی این کشور ایجاد م ی کند‪.‬‬ ‫یکی از نماین��دگان جمهوریخ��واه در این باره گفته‬ ‫اس��ت که هر چند در بین جمهوریخواهان هستند کسانی‬ ‫که همچنان بر لزوم اقدام نظامی علیه س��وریه پافش��اری‬ ‫م ی کنند‪ ،‬اما به طور کلی توافق اخیر واش��نگتن و روس��یه‬ ‫درباره تسلیحات شیمیایی سوریه را مثبت ارزیابی م ی کنند‬ ‫چرا که این رویکرد‪ ،‬تصویری متزلزل از دموکرات ها در اذهان‬ ‫عمومی ترسیم کرده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫‪ )4‬هرگونه توافق‪ ،‬یک شکست برای استراتژی‬ ‫سیاسی امریکاست‬ ‫هر چند واکنش اوباما ب��ه توافق الوروف و کری ب رای‬ ‫تحت کنترل قرار دادن تس��لیحات شیمیایی سوریه مثبت‬ ‫بوده است‪ ،‬ولی واقعیت این است که وی به خوبی م ی داند‬ ‫که از همان اغاز‪ ،‬پا در مسیر اش��تباهی گذاشت‪ .‬به اعتقاد‬ ‫بس��یاری از تحلیلگران‪ ،‬توافق ‪ 14‬س��پتامبر واش��نگتن و‬ ‫مسکو‪ ،‬نه تنها بقای نظام اس��د را تضمین کرد‪ ،‬بلکه باعث‬ ‫ش��د وی این بار قدرتمندتر از هر زمان دیگ��ری زمام امور را‬ ‫دست گیرد و انچه بعد از همه جنجال ها باقی ماند‪ ،‬ناکامی‪،‬‬ ‫سرخوردگی و سرگردانی دولتمردان امریکایی بود‪.‬‬ ‫اوباما که در اغاز دم از «س��رنگون ک��ردن دیکتاتور»‬ ‫م ی زد‪ ،‬این بار نه از سر رضایت‪ ،‬بلکه از سر اجبار ناچار است‬ ‫به توافقی که بر س��ر تحت کنترل قرار دادن تس��لیحات‬ ‫شیمیایی در سوریه حاصل شده است‪ ،‬دل خوش کند‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر‪ ،‬شاید اگر زمان بار دیگر تکرار م ی شد‬ ‫و به ‪ 21‬ماه اگوس��ت و حمله اط راف دمشق بازم ی گشتیم‪،‬‬ ‫اوباما این بار ترجیح م��ی داد بدون هی چ گونه موضع گیری و‬ ‫اظهارنظری از کنار این واقعه بگذرد‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬نیوزویک‬ ‫‪70‬‬ ‫مکث طوالنی‬ ‫اوباما چاره ای ندارد جز اینکه با برگ های روسیه بازی کند‬ ‫شان سولیوان‪ -‬حسین موسوی‬ ‫نویسنده ‪ -‬ترجمه‬ ‫‪2‬‬ ‫باراک اوباما در س��خنرانی خود گفت ب رای س��وریه به‬ ‫یک «مکث طوالنی» رس��یده اند‪ .‬این مکث ناشی از طرح‬ ‫تازه روس��یه است که خواس��تار خلع سالح ش��دن سوریه از‬ ‫سالح های شیمیایی شده اس��ت‪ .‬اوباما در یک دو راهی قرار‬ ‫گرفته است؛ دو راهی دیپلماس��ی یا جنگ‪ .‬او در سخنانش‬ ‫پیش از این نیز اب��راز کرده بود که هن��وز در این مورد که ایا‬ ‫خلع سالح س��وریه گزینه اخر اس��ت یا نه‪ ،‬تردید دارد‪ .‬اوباما‬ ‫همچنین نسبت به طرح روس��یه نیز تردید دارد‪ .‬او م ی گوید‬ ‫که نم ی داند این طرح پوتین موفقی ت امیز خواهد بود یا نه‪.‬‬ ‫اما این فاز نخست تازه به خلع سالح سوریه از مواد شیمیایی‬ ‫باز م ی گردد‪ .‬به گفته برخی کارشناسان باید به این امر توجه‬ ‫کرد که بیش از یک گزینه ب رای س��وریه وجود دارد و جنگ‬ ‫تنها «د ِر موجود» در این بحران نیس��ت‪ .‬خلع سالح سوریه‬ ‫یک��ی از مهمترین توافقاتی اس��ت که دو ط��رف درگیر در‬ ‫بحران سوریه‪ ،‬طرفداران اس��د و مخالفان او را به یک نقطه‬ ‫اشتراک رسانده است‪ .‬روسیه دمش��ق را از جنگ به دور کرد‬ ‫و اوباما نیز با اس��تقبال از این طرح هیچ اشاره ای به مجازات‬ ‫حکومت سوریه نکرد‪ .‬این در حالی اس��ت که اوباما پیش از‬ ‫این از جنگ به عنوان «پیش��گیری» یاد ک��رده بود‪« .‬کارن‬ ‫دی یانگ» یکی از کارشناس��ان ح��وزه خاورمیانه م ی گوید‬ ‫که ب رای حمله ‪ 21‬اگوس��ت هیچ عواقبی مش��خص نشده‬ ‫است و تنها نظارت سازمان ملل ب رای انهدام مواد شیمیایی‬ ‫در نظر گرفته شده اس��ت‪ .‬کنگره در نظر دارد که از اوباما در‬ ‫خصوص عدم تنبیه حکومت سوریه سوال کند‪ .‬اما اوباما باید‬ ‫به خزانه ایاالت متحده و کسری بودجه ب ی سابقه این کشور‬ ‫هم فکر کند‪ .‬کسری بودجه ب ی سابقه ایاالت متحده و بدهی‬ ‫خارجی این کشور پاشنه اشیلی بودند که از سوی نمایندگان‬ ‫جمهوریخواه نیز پیش از این مطرح ش��ده بود‪ .‬جنگی دیگر‬ ‫ب رای اوباما م ی تواند هزینه های زیادی نیز به بار اورد‪ .‬از این رو‬ ‫رئی س جمه��وری و مش��اورانش به این نتیجه رس��یدند که‬ ‫راه حل دیپلماتیک نتایج بهتری به بار م ی اورد‪ .‬اگر دیپلماسی‬ ‫ب رنده ش��ود در این بازی همگان پیروز خواهند ش��د‪ .‬به ویژه‬ ‫پوتین که توانسته اس��ت یکی از متحدان خود را در منطقه‬ ‫حفظ کند‪ .‬در هر حال اوباما م ی گوید که اگر دیپلماس��ی به‬ ‫نتیجه نرسد‪ ،‬گزینه جنگ هنوز یکی از گزینه های روی میز‬ ‫است چرا که اوباما ب رای عدم جنگ با سوریه به شدت تحت‬ ‫فشار اس��ت و جمهوریخواهان در پی جنگی دیگر هستند‪.‬‬ ‫گزینه دیپلماسی ب رای اوباما م ی تواند قمار بزرگی باشد‪ .‬این‬ ‫در حالی است که اوباما از س��وی برخی از کشورها نیز ب رای‬ ‫عدم مداخله در س��وریه تحت فشار اس��ت‪ .‬از دیگر سو چین‬ ‫و روس��یه مهمترین کشورهایی هس��تند که خواستار عدم‬ ‫مداخله غرب ی ها در سوریه هس��تند‪ .‬راه دیپلماتیک ممکن‬ ‫اس��ت جواب بدهد یا ندهد‪ .‬ما هن��وز در این م��ورد چیزی‬ ‫نم ی دانیم‪ .‬اما م ی توان در این خصوص قاطعانه نظر داد که‬ ‫ب رای اوباما بحث بازدارندگی سوریه از مجازات دمشق مهمتر‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر پرزیدنت با کارت پوتین بازی م ی کند‪.‬‬ ‫تمام ی کارت ها در این میدان هنوز رو نشده است‪ .‬االن زمان‬ ‫ازمون واقعی رسیده اس��ت‪ .‬در این بازی چندین کارت مهم‬ ‫وجود دارد؛ صداقت حکومت دمش��ق‪ ،‬راه حل سوریه و قمار‬ ‫ایاالت متحده‪ .‬در این میان تخمین می زان مواد شیمیایی در‬ ‫سوریه کار اسانی نیست و برخی رقم ها به افسانه م ی ماند‪ .‬ما‬ ‫در چند روز اینده به این موضوع پی خواهیم برد‪ .‬سوریه باید تا‬ ‫هفته اینده (هفته جاری) فهرست مواد شیمیایی خود را ارائه‬ ‫کند‪ .‬در مورد واقعه ‪ 21‬اگوس��ت هم حتی اگر ثابت شود که‬ ‫گاز سارین استفاده شده است‪ ،‬با این حال مشخص نخواهد‬ ‫شد که کدام یک از طرفین از این موضوع سوءاستفاده کرده‬ ‫است‪ .‬قرار است در این بازه زمانی چارچوبی مشخص شود‪.‬‬ ‫س��وریه ظرف یک هفته باید فهرست مواد شیمیایی خود را‬ ‫ارائه کند‪ .‬در ماه نوامبر باید کارشناس��ان مربوطه وارد سوریه‬ ‫شوند و دست به تحقیق بزنند‪ .‬پیش از پایان نوامبر بازرسان‬ ‫باید تحقیقات می دانی خود را به اتمام برسانند‪ .‬همچنین باید‬ ‫تمامی تجهی زات سوریه در زمینه س�لاح های شیمیایی از‬ ‫بین برود‪ .‬این راه حلی است که شورای امنیت هم به ان نظر‬ ‫مثبت��ی دارد و م ی تواند طرفین را از جنگی گس��ترده به دور‬ ‫کند‪ .‬ه ر چند فرانس��وا اوالند‪ ،‬رئی س جمهوری سوسیالیست‬ ‫فرانس��ه به نرمش در ب رابر حکومت دمشق اعتقاد ندارد ولی‬ ‫به نظر م ی رسد که س��ایر اعضای شورای امنیت از این طرح‬ ‫استقبال خواهند کرد‪ .‬اوباما نیز م ی تواند تا مدتی با دوری از‬ ‫جنگ خود را از انتقادهای منتقدی��ن داخلی و خارجی به دور‬ ‫کند‪ .‬مهمترین موضوع هم ب رای ایاالت متحده لو رفتن می زان‬ ‫مواد شیمیایی موجود در سوریه اس��ت‪ .‬نیروهای اطالعاتی‬ ‫ایاالت متحده تخمین زده اند که دمش��ق ب��االی ‪ 1000‬تن‬ ‫مواد ش��یمیایی ب رای تولید سالح ش��یمیایی دارد‪ .‬به گفته‬ ‫انها بخش عمده سالح های ش��یمیایی موجود در سوریه در‬ ‫«گاز سارین» و «ایکس وی» مخلوط نشده خالصه م ی شود‪.‬‬ ‫ایکس وی گاز اعصاب است که باعث مختل شدن اعصاب‬ ‫تا مرگ قربانی م ی ش��ود‪ .‬نیروهای اطالعاتی ایاالت متحده‬ ‫م ی گویند که در سوریه بیش از ‪ 50‬مقر شیمیایی وجود دارد‪.‬‬ ‫با این حال هنوز هی چ کس مطمئن نیس��ت که طرح روسیه‬ ‫موفق خواهد شد یا نه؟ در طرح روس��یه امده است کسانی‬ ‫که به عنوان کارشناس قرار است به س��وریه بروند به عنوان‬ ‫بازرسان سازمان منع گسترش سالح های شیمیایی هستند‬ ‫که س��ازمان ملل در ان نقش ایفا م ی کن��د‪« .‬دیوید کای»‬ ‫بازرس سابق امریکایی ایاالت متحده م ی گوید که دست کم‬ ‫باید بین ‪ 500‬تا ‪ 1000‬کارش��ناس در نظر گرفته شود‪ .‬این در‬ ‫حالی است که در س��وریه جنگ داخلی وجود دارد‪ .‬برقراری‬ ‫امنیت ب رای کارشناسان این حوزه سخت است‪ .‬دولت سوریه‬ ‫با مخالفانش در حال جنگ است‪ .‬اگر این بند کامال اجرا نشود‬ ‫و کارشناسان نتوانند این فاز را به اتمام برسانند‪ ،‬گزینه بعدی‬ ‫چه خواهد بود؟ اجرای این م��ورد م ی تواند به دوری از جنگ‬ ‫کمک کند‪ .‬طرح شورای امنیت که با نظر روسیه تامین شده‬ ‫یکی از دیپلماتی ک ترین راه های موجود ب رای حل این بحران‬ ‫است که به بن بست رس��یدن ان م ی تواند اینده دیپلماسی‬ ‫را مبهم کند‪ .‬این بزرگترین چالشی اس��ت که همه گروه ها‬ ‫م ی توانند با ان رو به رو شوند‪ .‬چگونه م ی شود تا اواسط سال‬ ‫‪ 2014‬تمامی سالح های شیمیایی سوریه را منهدم کرد یا انها‬ ‫را به نقطه امنی برد؟ عبور از این مرحله م ی تواند دیپلماسی‬ ‫را جایگزین بحران سوریه کند‪ .‬یکی از نگران ی های دیگر هم‬ ‫که وجود دارد انتقال این مواد به نقطه ای دیگر اس��ت‪ .‬سلیم‬ ‫ادریس‪ ،‬رهبر شورشیان هفته گذشته مدعی شده بود که این‬ ‫مواد در حال انتقال به ع راق است که با تکذیب شدید بغداد‬ ‫روبه رو شد‪ .‬برخی فکر م ی کنند که توپ هم اینک در زمین‬ ‫سوریه است اما برگ ب رنده در دستان روسیه است‪ .‬اوباما فعال‬ ‫چاره ای ندارد که با برگ های روسی بازی کند‪ .‬روسیه ممکن‬ ‫است در ش��ورای امنیت در صورت رای به حمله به سوریه از‬ ‫گزینه «وتو» اس��تفاده کند‪ .‬با وتوی روسیه این سوال پیش‬ ‫م ی اید‪ :‬پس از ان چه خواهد شد؟ ‪g‬‬ ‫منبع‪CNN:‬‬ ‫ایا رئیس جمهور امریکا از طرح حمله به سوریه دست برداشته است؟‬ ‫روانشناسی اوباما‬ ‫استفان لندمن* ‪ -‬حسین موسوی‬ ‫نویسنده ‪ -‬ترجمه‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دابلیو س��ی» اعالم کند‪ .‬انگاه باید ب��رای از بین بردن این‬ ‫مواد تصمیم گیری شود؛ مراحلی که پیش از این ب رای برخی‬ ‫از کشورها نیز طی ش��ده است‪ .‬ب ر اس��اس گفته های واکر‪،‬‬ ‫این فرایند ممکن است سال ها طول بکش��د‪ .‬زی را این مواد‬ ‫بس��یار خطرناک هس��تند‪ .‬می زان انهدام انها به مقدار مواد‬ ‫موجود در سوریه بازم ی گردد‪ .‬این در حالی است که «سلیم‬ ‫ادریس» سردسته لشکر ازاد سوریه این فرایند را حاصل تدابیر‬ ‫پوتین م ی داند‪ .‬او م ی گوید که رئی س جمهوری سوریه معلم‬ ‫اس��د اس��ت و انها م ی خواهند زمان بخرند‪ .‬او امریکا را نیز‬ ‫همپای روسیه م ی داند‪ ،‬اما واشنگتن را نصیحت م ی کند که‬ ‫حرف های پوتین را باور نکند‪.‬‬ ‫الوروف قول داده که از وقوع هرگونه جنگی جلوگیری‬ ‫کند‪ .‬با این حال س��خنان رئی س جمهوری ایاالت متحده در‬ ‫مثلث شماره ‪ 190‬‬ ‫گزینه جنگ در سوریه هنوز منتفی نشده است‪ .‬این را‬ ‫از سخنان جان کری‪ ،‬وزیر امور خارجه ایاالت متحده م ی توان‬ ‫فهمید‪« .‬این به معنای جلوگیری از جنگ نیس��ت‪ .‬او این‬ ‫کار را خواهد ک��رد‪ .‬اما حاال نه‪ .‬کمی بعدتر»‪ .‬این قس��متی‬ ‫از سخنان جان کری اس��ت که از درونیات باراک اوباما پرده‬ ‫برم ی دارد‪ .‬در حالی که س��رگئی الوروف در مقاله ای که به‬ ‫تازگی چاپ کرده است اعتقاد دارد کری در لندن بلوف زده و‬ ‫این موضوع را به مقامات سوری اطمینان داده است‪ .‬بخشی از‬ ‫خلع سالح تسلیحات شیمیایی یکی از موضوعاتی است که‬ ‫دو کشور روسیه و امریکا در مورد ان به توافق رسیده اند‪ .‬شاید‬ ‫ بی راه نباشد که گفته شود خلع سالح حکومت سوریه اخرین‬ ‫مرحله ب رای دست اندازی در حکومت این کشور نیست و این‬ ‫تازه مرحله نخس��ت ان است‪ .‬سازمان «س��ی دابلیو سی»‬ ‫استفاده از تولید‪ ،‬توسعه و استفاده از سالح های شیمیایی را‬ ‫ممنوع اعالم کرده است‪ .‬دو کشور‬ ‫بر این اساس به توافق رسیدند که‬ ‫سوریه باید خلع سالح شود تا جلوی‬ ‫جنگ گرفته ش��ود‪ .‬ولید المعلم‪،‬‬ ‫وزیر امور خارجه دولت س��وریه از‬ ‫این توافق اس��تقبال کرده است‪.‬‬ ‫اما این خلع سالح کردن به منزله‬ ‫چیست؟ س��وریه در حالی تن به‬ ‫این خواسته دو کشور داده است که‬ ‫ایاالت متحده خود‪ ،‬دارای بزرگترین‬ ‫ذخایر س�لاح های ش��یمیایی و‬ ‫هسته ای است؛ سالح های تازه ای‬ ‫که جایگزین سالح های کهنه تر‬ ‫شده است‪ .‬انها سوای سالح های‬ ‫شیمیایی دس��تاوردهایی هم در‬ ‫زمین��ه س�لاح های بیولوژیکی و‬ ‫رادیولوژیکی داشته اند‪ .‬با این حال‬ ‫واشنگتن همیشه با اس��تفاده از‬ ‫مفاد س��ازمان «س ی دابلی و سی»‬ ‫در پی خلع سالح کشورهایی است‬ ‫که مجهز به سالح های شیمیایی‬ ‫هس��تند‪ .‬این در حالی اس��ت که‬ ‫هنوز هی��چ دلیل مس��تحکم ی ‬ ‫ب رای استفاده دولت سوریه از این‬ ‫سالح ها پیدا نشده است‪ .‬این صداها ب رای شما اشنا نیست؟‬ ‫در مقابل معل��م‪ ،‬دولت خود را متعهد ب��ه پیاده کردن‬ ‫تعهدات این کشور در ب رابر روسیه م ی داند‪ .‬روسیه این ب رنامه‬ ‫را ب رای جلوگی��ری از جنگ طرح ریزی کرد‪ .‬از دیگر س��و اما‬ ‫بان ک ی مون در حال تهیه قطعنامه ای است که بخش عمده‬ ‫ان مالحظات مسائل اخیر سوریه‪ ،‬یعنی استفاده از سالح های‬ ‫شیمیایی است‪ .‬او در نظر دارد که این قطعنامه را در شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل س��ریعتر مطرح کند‪ .‬او م ی گوید‪« :‬باید‬ ‫هر چه سریعتر در خصوص انهدام سالح های شیمیایی در‬ ‫سوریه تصمیم های الزم گرفته شود‪ .‬این مواد باید از سوریه‬ ‫خارج و در نقطه ای مطمئن منهدم شود‪ ».‬او م ی افزاید‪« :‬من‬ ‫مطمئن هس��تم که جامعه بی ن المللی م ی خواهد این امر‬ ‫به ف��ور اتفاق بیفتد‪« ».‬پ��اول واکرز» یکی از کارشناس��ان‬ ‫سالح های شیمیایی است‪ .‬او در حال حاضر مدیر بی ن المللی‬ ‫صلی ب سبز است و از تصمیم س��وریه ب رای خلع سالح خود‬ ‫اس��تقبال کرده اس��ت‪ .‬او م ی گوید‪« :‬من فکر م ی کنم قدم‬ ‫مثبتی که سوریه برداشته اس��ت معادالت بسیاری را از بین‬ ‫خواهد برد و این دری است که به روی اسد باز شده تا او را از‬ ‫یک حمله همه جانبه دور کند‪».‬‬ ‫با این وجود او از بین بردن س�لاح های ش��یمیایی را‬ ‫کاری بسیار خطرناک دانس��ت‪ .‬او م ی گوید‪« :‬ما نم ی دانیم‬ ‫می زان مسمومیت سالح های موجود در انبار سوریه چه می زان‬ ‫است؟ ایا این سالح ها فعال شده اند‪ .‬باید در نظر گرفت که ایا‬ ‫برنامه ای ب رای انهدام در این مرحله گرفته شود یا انها هنوز‬ ‫مواد خام هستند که به تولید نرسیده اند‪ ».‬او اضافه م ی کند‬ ‫که اگر این مواد هنوز به سالح تبدیل نشده اند م ی توان انها را‬ ‫به نقطه دیگری منتقل کرد و انگاه دست به امحای انها زد‪.‬‬ ‫در غیر این صورت کار بس��یار خطرناکی در سوریه خواهیم‬ ‫داشت‪ .‬اس��د اگر پروتکل الحاقی را در این زمینه امضا کند‪،‬‬ ‫انگاه موظف اس��ت که از می زان ذخایر اس��تراتژیک خود در‬ ‫زمینه سالح های ش��یمیایی اطالعاتی را به سازمان «سی‬ ‫سخنرانی با «ای ب ی سی نیوز» نش��انگر این موضوع است‬ ‫که انه��ا هنوز گزینه جنگ��ی را فراموش نکرده ان��د‪ .‬این در‬ ‫حالی اس��ت که مجامع بی ن المللی گزینه جن��گ را کاری‬ ‫غیر عاقالنه م ی دانند و اوباما را در این زمینه ایزوله کرده اند‪.‬‬ ‫او در این زمینه گرفتار شده است‪ .‬اگر بخواهیم وضع اوباما‬ ‫را توصیف کینم باید بگوییم که او همچون سنگی در جای‬ ‫سفتی گیر افتاده است‪ .‬او فعال در حال دست و پا زدن است‪.‬‬ ‫با این وجود شاید بش��ود از زوایه دیگری به این موضوع نگاه‬ ‫کرد‪ .‬انها نیز در حال خریدن زمان هستند‪ .‬انها گزینه جنگ‬ ‫را منتفی نکرده اند و فقط قصد دارند ان را به تاخیر بیندازند‪.‬‬ ‫هفته گذشته رئی س جمهوری ایاالت متحده شش مصاحبه‬ ‫ضبط شده را ب رای شبکه های «ای ب ی سی»‪« ،‬سی ب ی اس»‪،‬‬ ‫«س��ی ان ان»‪« ،‬فاکس نیوز»‪« ،‬ان ب ی سی» و «پی ب ی اس»‬ ‫فرستاد که در انها دولت سوریه را تهدید م ی کرد‪ .‬اما او سعی‬ ‫کرد که خشم خود را نس��بت به جنگ فروکاسته نشان دهد‬ ‫و این رفتار دوگانه نش��ان م ی دهد اوباما هنوز مثل سابق در‬ ‫برخورد با مسائل سردرگم است‪ .‬او در گفت وگوی اول خیلی‬ ‫صریح به دولت سوریه هشدار داد که ب رای امحای سالح های‬ ‫شیمیایی بسیار جدی است‪ ،‬اما در‬ ‫گفت وگوی دوم لحن او بسیار نرمتر‬ ‫از گذشته ش��د‪« .‬هری رید» رهبر‬ ‫اکثریت در مجلس سنا از پرزیدنت‬ ‫خواس��ت که فرص��ت گفت وگو با‬ ‫‪ 100‬نماین��ده س��نا و ‪ 300‬میلیون‬ ‫امریکایی را از دس��ت ندهد‪ .‬کری‬ ‫نیز در این س��و به الوروف هشدار‬ ‫داده که مسکو‪ ،‬واش��نگتن را بازی‬ ‫ندهد‪ .‬این را یکی از سناتورهایی که‬ ‫نخواسته نامش فاش شود تازگ ی ها‬ ‫رسانه ای کرده اس��ت‪ .‬این موضوع‬ ‫نش��ان م ی دهد که هنوز اختالفات‬ ‫دو ق��درت جهانی پابرجاس��ت‪ .‬در‬ ‫مقابل هیالری کلینتون‪ ،‬وزیر سابق‬ ‫امور خارجه ایاالت متحده با رویکرد‬ ‫مثب ت تری نسبت به اقدامات روسیه‬ ‫به تحلیل م ی نش��یند و پیشنهاد‬ ‫الوروف را یک پش��نهاد س��ازنده‬ ‫م ی داند و این موضوع را «انسداد»‬ ‫نم ی داند‪ .‬اما رئی س جمهوری امریکا‬ ‫هنوز از واژه تاخیر در اقدامات خود‬ ‫استفاده م ی کند‪ ،‬در حالی که توافق‬ ‫واشنگتن با مسکو را در خصوص‬ ‫از بین بردن س�لاح شیمیایی یک قدم س��ازنده و رو به جلو‬ ‫توصیف م ی کند‪ .‬نکته ای که از ان نباید غافل شد سخنان‬ ‫کری‪ ،‬وزیر امور خارجه ایاالت متحده اس��ت که به س��خنان‬ ‫کالین پاول در سال ‪ 2003‬شباهت دارد‪.‬‬ ‫باید گفت که ایاالت متحده هنوز درگیر صدمات وارده‬ ‫در خصوص مداخله در ع راق و افغانس��تان اس��ت‪ .‬در ع راق‬ ‫ادعاهایی مطرح ش��د که بعد از اش��غال ع راق ثابت شد که‬ ‫ادعاهای طرح ش��ده فقط در حد ادعا بوده و عینیت نداشته‬ ‫است‪g .‬‬ ‫منبع‪Global Research :‬‬ ‫*استفان لندمن در شیکاگو زندگی م ی کند و از فعاالن‬ ‫حقوق بشری است که کتابی با نام «شغل بانکی‪ ،‬مشکالت‬ ‫مالی» یا «جنگ علیه بشریت» را نوشته است‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫کلیدیکهچرخید‬ ‫فرهنگ‬ ‫امیدواری هایی که پس از روی‬ ‫کار امدن ایوبی به وجود امد‬ ‫بازگشایش‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫حج�ت اهلل ایوبی که‬ ‫از عرصه سیاست به فرهنگ‬ ‫امد‪ ،‬به نظر می رسد در حوزه‬ ‫مدیریت فرهنگی همچنان‬ ‫پیشرفت خواهد کرد‬ ‫عکس‪ :‬بابک صدیقی‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫موضوع خانه سینما تمام شده است‬ ‫گفت وگوی مثلث با رئیس جدید سازمان سینمایی‬ ‫زهرا راد‬ ‫کارشناس رسانه‬ ‫‪1‬‬ ‫در چن�د هفته ای ک�ه در ای�ن حوزه مس�ئولیت‬ ‫قبول کرده اید‪ ،‬چه ارزیاب�ی از اوضاع دارید و فکر‬ ‫م ی کنی�د حقای�ق و واقعی ت های حوزه س�ینما‬ ‫چقدر منطبق با ان چیزی اس�ت که از بیرون به‬ ‫نظر م ی رسد؟‬ ‫‪ l‬جامع ه جهانی‪ ،‬س��ینمای ای ران را نماد سینمای‬ ‫اندیشه ای م ی شناسد‪ .‬از طرفی مردم ای ران انتظاری از سینما‬ ‫‪72‬‬ ‫دارند؛ با وجود تاریخچه‪ ،‬س��ابقه و موفقی ت های س��ینمای‬ ‫ای ران در س��ال های اخیر‪ ،‬اتفاقاتی در بخش��ی از سینمای‬ ‫کش��ور افتاده که متاس��فانه ظاهرش نه با انتظارات مردم‬ ‫م ی خواند نه با نگاه جامعه جهانی به سینما همخوانی دارد‪.‬‬ ‫سینمای ما دو‪ ،‬سه سال است که دچار تنش و بحران خیلی‬ ‫جدی شده و در نتیجه ان‪ ،‬مردم شاهد اتفاقاتی هستند که‬ ‫از چنین س��ینمایی ب��ا جایگاهی در جهان انتظ��ار ندارند؛‬ ‫صداها کمی بلندتر از حدمعمول شده و بیانی ه نویسی جای‬ ‫فیلمنامه نویسی را گرفته و اختالف صنفی به اختالف های‬ ‫سیاسی تبدیل شده است‪.‬‬ ‫گاه کسانی به نام سینما سخن گفته اند که ادبیاتشان‬ ‫به جامعه س��ینمایی کش��ور ربطی ندارد‪ ،‬ولی تصوری در‬ ‫جامعه ایجاد ش��ده که س��ینمای ای ران چنی��ن ادبیاتی را‬ ‫برم ی تابد‪ .‬اما حقیقت این نیس��ت‪ .‬صدای سینمای ای ران‬ ‫بلند نیس��ت؛ اهس��ته و زیبا حرف م ی زند‪ .‬از اتهام بستن‬ ‫به دیگران و سخن هایی که در ش��ان فرهنگیان‪ ،‬ادیبان و‬ ‫هنرمندان نیس��ت‪ ،‬امتناع م ی ورزد‪ .‬نهایتا جامعه سینمای‬ ‫ای ران‪ ،‬فرهیخته‪ ،‬نجیب و قابل اعتماد اس��ت‪ .‬ورود من به‬ ‫عرصه سینما‪ ،‬در زمانی بود که س��ینما در اوج التهاب بود‬ ‫و هنوز هست‪.‬‬ ‫تنش های فراوان‪ ،‬س��ینما را خسته کرده و دل و دماغ‬ ‫کار را از خیلی از اهالی س��ینما گرفته است‪ .‬من پا در اتاقی‬ ‫گذاشتم که بخش عظیمی از س��ینماگران کشور اینجا را‬ ‫ناگفته و نانوش��ته تحریم کرده بودند‪ .‬چهره هایی که امروز‬ ‫اینجا م ی ایند‪ ،‬افرادی هستند که س��ال های سال به اینجا‬ ‫نیامده ان��د‪ .‬درحال ی که نبود اهالی س��ینما در کنار مدیریت‬ ‫فرهنگی و س��ینمایی‪ ،‬اس��ی ب جب ران ناپذیری بر سینمای‬ ‫کش��ور وارد م ی کند‪ .‬من در ش��رایطی ام��ده ام که از یک‬ ‫بازوی مشورتی قوی به نام اصناف محرومم‪ .‬در دوره هایی‬ ‫از مدیریت س��ینمایی‪ ،‬در کنار مدیریت معاونت سینمایی‪،‬‬ ‫خانه سینما با مجموعه اصناف خود‪ ،‬بخش قابل توجهی از‬ ‫مسئولی ت های عرصه سینما را به دوش م ی کشیدند‪ .‬با این‬ ‫حال نکته مثبت این است که من در فضای امیدوارکننده ای‬ ‫وارد این عرصه شدم‪.‬‬ ‫فضای کلی کش��ور فضای امیدواری و اعتدال است‬ ‫و انتظار کلی م��ردم هم از حکومت‪ ،‬تدبیر اس��ت‪ .‬امادگی‬ ‫نسبی در میان اهالی فرهنگ و هنر وجود دارد که با نگاه و‬ ‫رویکرد جدید همکاری کنند‪ .‬شاید مدیریت قبلی به خاطر‬ ‫تشنجات سیاسی کش��ور از این نعمت ب ی بهره بود‪ .‬به هر‬ ‫حال نم ی توان همه چیز را به گردن مدیریت فرهنگی دوره‬ ‫گذشته انداخت‪ .‬فضای کش��ور‪ ،‬فضای اعتماد نبود‪ .‬من در‬ ‫فضای اعتماد وارد عرصه ش��دم و طبیعت��ا انتظارات از من‬ ‫بیشتر از گذشته خواهد بود‪.‬‬ ‫حاال که موضوع خانه س�ینما در حال ح ل وفصل‬ ‫شدن اس�ت‪ ،‬به جز این موضوع که بیشتر توان‬ ‫شما را در ابتدای مسئولی ت تان به خود مشغول‬ ‫داشته‪ ،‬برنام ه های اصلی شما در این حوزه برای‬ ‫سال های پیش رو چیست؟‬ ‫‪ l‬من در بدو ورودم وس��ط یک ماجرا وارد ش��دم‪،‬‬ ‫ان هم ماجرای خانه س��ینما و به این نتیجه رسیدم تا این‬ ‫مساله حل نشود‪ ،‬امکان حرکت ب رای ما نیست‪ .‬نه مدیریت‬ ‫سینمایی م ی تواند بلند شده حرکت کند و نه سینمای کشور‬ ‫رمق برخاستن دارد‪.‬‬ ‫این مساله باید حل م ی شد تا انرژی مثبت به جامع ه ‬ ‫س��ینمایی تزریق ش��ود‪ .‬اولویت بندی اولی��ه ای کردم که‬ ‫نخس��تین گام‪ ،‬ایجاد اعتماد بود و ب رای ایجاد این اعتماد‪،‬‬ ‫باید مس��اله خانه سینما حل م ی ش��د که خوشبختانه این‬ ‫گام برداشته شد‪ .‬کار بعدی مدیریتی‪ ،‬رسیدگی به اوضاع نه‬ ‫چندان سامان یافته سازمان سینمای ی است‪ .‬به هرحال‪ ،‬این‬ ‫سازمان‪ ،‬جدید التاسیس است‪.‬‬ ‫ساختار‪ ،‬چارت تش��کیالتی‪ ،‬ارتباط مجموعه با بنیاد‬ ‫فارابی و موسسات وابسته و‪ ...‬هنوز در هاله ای از ابهام است‬ ‫و مش��کالت س��اختاری فراوانی داریم‪ .‬گام مهم ما‪ ،‬نجات‬ ‫بازگشاییخانهسینما‬ ‫اجماعنظامبود‬ ‫گفت وگویمثلثبا‬ ‫محمدمهدیعسگ رپور‬ ‫شکایتمیکنیم‬ ‫گفت وگوباسی د ضیاءهاشمی‬ ‫دربارهبازگشاییخانهسینما‬ ‫اقتصادی سینمای کشور است و حرکت به سمت صنعتی‬ ‫کردن سینماست‪.‬‬ ‫ی است و اگر سینما صنعت‬ ‫سینما یک صنعت فرهنگ ‬ ‫انشاءهلل زنده و سالمت باشید‪ .‬درباره دیپلماسی‬ ‫فرهنگی ش��د‪ ،‬باید هم��ه الزامات یک صنع��ت را در مورد‬ ‫عمومی هم گفتید و نقش�ی که سینما م ی تواند‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مس��اله بعدی ما‪ ،‬س��الن های سینماست؛‬ ‫ان رعای��ت کنیم‪ .‬ب رای ای��ن منظور‪ ،‬اولی��ن کار‪ ،‬راه اندازی‬ ‫داشته باشد‪ .‬باتوجه به اینکه اسکار و گلدن گلوب‬ ‫سالن هایی که در وضع تاسف باری هس��تند‪ ،‬کم نیستند؛‬ ‫ب��ازار کس��ب و کار سینماس��ت‪ .‬ارتباط و نس��بت بخش‬ ‫به تازگی به س�ینمای ما داده ش�ده است‪ ،‬فکر‬ ‫سالن هایی که اگر مشکل قانونی پیدا نکنند‪ ،‬تغییر کاربری‬ ‫خصوصی با دولت باید مشخص ش��ود‪ .‬باید حضور دولت‬ ‫م ی کنید در دوره شما باز هم موفقیتی در کسب‬ ‫داده و ترجی��ح م ی دهند به س��الن هایی ب��رای برنامه های‬ ‫قانونمند و ساماندهی شده باش��د‪ .‬حضور دولت در عرصه ‬ ‫غی ر سینمایی تبدیل ش��وند‪ .‬اگر در اینجا دولت ورود کند‪،‬‬ ‫فرهن��گ‪ ،‬الزم و واجب اس��ت؛ همانطور ک��ه در همه دنیا‬ ‫جوایزی از این نوع خواهیم داشت؟‬ ‫‪ l‬امیدوارم در س��ال های اینده ش��اهد شکوفایی‬ ‫مورد قبول است‪ .‬دولت باید به وضع سالن ها سامان دهد‪ ،‬به‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫انها کمک کند‪ ،‬وام بدهد‪.‬‬ ‫سینمای کشور باشیم‪ ،‬زی را اگر روحیه اعتماد متقابل‪ ،‬امید‬ ‫اگر حضور شفاف‪ ،‬قانونمند و بابرنامه و مطالعه شده‬ ‫باید به این پروژه ها فکر کرد‪ .‬م ی توانیم با کمک های‬ ‫نباشد‪ ،‬م ی تواند به بخش خصوصی لطمه زده و بازار کسب‬ ‫و شعف در س��ینماگران که چند سالی است دست به کاری‬ ‫نبرده اند‪ ،‬احیا ش��ود و کار کنند‪ ،‬اینده درخش��انی پیش رو‬ ‫دولتی در زمانی نه چندان طوالنی حداقل سالن های فعلی‬ ‫و کار و صنع��ت س��ینما را از بین بب��رد‪ .‬همانگونه که این‬ ‫را دیجیتالی کنیم‪ .‬با یک هزینه قابل قبول این کار شدنی‬ ‫خواهیم داش��ت و قطعا همین فضای امید و نش��اط را در‬ ‫کار را کرده اس��ت‪ .‬به دلیل اینکه دولت از پول و امکاناتش‬ ‫است‪ .‬مقدماتش هم در گذشته فراهم شده‪ ،‬ولی انجام نشده‬ ‫اس��تفاده م ی کند‪ ،‬فضای منطقی و طبیعی عرضه و تقاضا‬ ‫فیلم های خود نشان م ی دهند‪.‬‬ ‫در بازار رعایت نم ی ش��ود‪ ،‬بلک��ه نرخ ها را‬ ‫س�ال گذش�ته حوزه هنری با تحریم‬ ‫دستکاری م ی کند‪.‬‬ ‫بعض�ی از فیل م ها‪ ،‬فض�ای جدیدی را‬ ‫دولت ب��ا باال بردن ن��رخ هزینه های‬ ‫در اکران ب�رای خود باز ک�رد‪ .‬به نظر‬ ‫بازیگران و عوامل تولی��د‪ ،‬کار را در بخش‬ ‫م ی رس�د این کارتل بزرگ فرهنگی از‬ ‫«من سیاس�ت دان بودم نه سیاستمدار‪ .‬رش�ته تحصیل ی ام سیاست‬ ‫خصوصی س��خت م ی کند‪ .‬حضور دولت‬ ‫این به بعد س�هم خاصی ب�رای خود‬ ‫است‪ .‬کمتر سیاست دانی شانس دارد سیاستمدار باشد‪ .‬من نه در جناحی‬ ‫ب��ا پول��ی ک��ه دارد‪ ،‬در عرص��ه تولید اگر‬ ‫در برنام ه ری�زی اک�ران و مدیری�ت‬ ‫ی سیاست را انجام‬ ‫بودم‪ ،‬نه حزب داشتم و نه کار سیاسی کردم‪ .‬من کار علم ‬ ‫م ی دادم‪ ،‬چون بحث اصناف بود‪ ....‬مسائل س�ینما‪ ،‬درگیری ها و اختالفات‬ ‫هوش��مندانه نباش��د‪ ،‬فیلم های سفارشی‬ ‫تولید قائل باش�د‪ ،‬با این موضوع چه‬ ‫صنفی است نه سیاسی‪ .‬این طور نیست که بگوییم عده ای مخالف نظامند‬ ‫تولید م ی ش��وند‪ .‬تهی ه کنن��ده ای که این‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫بسته حمایتی را دریافت م ی کند‪ ،‬به دلیل‬ ‫و برخی طرفدار نظام‪ .‬در س�ینما دعوا بر س�ر ارزش های انقالب نیس�ت‪.‬‬ ‫‪ l‬ما ظرفی ت هایی ب��ه نام حوزه‬ ‫انک��ه از گیش��ه نگرانی ن��دارد‪ ،‬در نتیجه‬ ‫هنری و صد او سیما و غیره داریم؛ در عرصه‬ ‫طرفین ارزش�ی‪ ،‬انقالبی و طرفدار نظامند‪ .‬وقتی م ی شود مسائل صنفی را‬ ‫فیلم هایی را تولید م ی کند که بیننده ندارند‪.‬‬ ‫فرهنگ و هنر و سینما اگر به عنوان رقیب‬ ‫صنفی حل کنیم‪ ،‬چرا سیاس�ی اش کنیم؟ من روزهای اول نگران بودم که‬ ‫از طرف��ی‪ ،‬تهی ه کننده بخ��ش خصوصی‬ ‫به انها نگاه کنیم باقی عمر مدیریت من‬ ‫سینمایی نیس�تم و اینجا امدم ولی االن خیلی خوشحالم که چقدر خوب‬ ‫با حس��رت به تهی ه کنن��ده تحت حمایت‬ ‫صرف همین مس��ائل م ی شود‪ .‬ولی من‬ ‫شد که سینمایی نیستم‪ ،‬چراکه اگر بودم‪ ،‬کار خیلی دشوار بود‪ .‬همین االن‬ ‫بودجه های دولتی ن��گاه م ی کند که فیلم‬ ‫اینها را ظرفیت فرهنگی م ی بینم‪.‬‬ ‫که با برخی سینماگران بیشتر رفاقت دارم‪ ،‬برخی نگرانند‪ ،‬چه رسد به اینکه‬ ‫ساخته و پولش را گرفته و نگران نیست و‬ ‫مناس��ب ت های خوب��ی را ه��م ب��ا‬ ‫خودم س�ینمایی باش�م و در یک صنف و جناح‪ .‬طبیعی است که کار برایم‬ ‫دغدغه اکران ندارد و دیگری سرمایه گذاری‬ ‫ح��وزه هن��ری و صدا و س��یما دارم‪ .‬اگ��ر‬ ‫دشوارتر م ی شد‪».‬‬ ‫کرده و نگران اکران اس��ت و سرمایه اش‪.‬‬ ‫سازمان س��ینمایی در نقش واقعی خود‬ ‫این جمله ها از حجت اهلل ایوبی اس�ت که در دولت یازدهم بر کرس�ی‬ ‫مدیریت س�ینمایی کشور نشس�ته اس�ت‪ .‬به جرات م ی توان گفت که در‬ ‫در اکران ه��م مش��کل دارد‪ .‬حتی ممکن‬ ‫ظاه��ر ش��ود‪ ،‬باید با س��ایر دس��تگاه ها‬ ‫تمامی دوره های گذشته مدیریت سینمایی در سال های پس از انقالب تنها‬ ‫راهکارهای مش��ترکی پیدا کن��د که انها‬ ‫اس��ت با اکرانش مخالفت شود یا بخشی‬ ‫او همانند س�ی ف اهلل داد در بدو ورود با اغوش باز و اعتماد اکثریت قریب به‬ ‫ه��م دغدغه هایش��ان رفع ش��ود‪ .‬حوزه‬ ‫از حاکمیت مخالف اکران فیلم باش��ند و‬ ‫اتفاق روب ه رو شده است و طبیعتا این همه‪ ،‬به گذشته مثبت مدیریتی او در‬ ‫هنری م ی گوید من در ش��وراهای ش��ما‪،‬‬ ‫مش��کالت دیگر‪ ...‬در نتیجه‪ ،‬دولت نباید‬ ‫بازار کس��ب وکار طبیعی س��ینما را از بین‬ ‫در صدور پروانه نمایش و پخش و اکران‬ ‫اذهان بسیاری از هنرمندان ب ه ویژه سینماگران در زمان حضورش در رایزنی‬ ‫ببرد‪.‬‬ ‫فرهنگی ایران در فرانسه‪ ،‬ریاست موسسه فرهنگی اکو و غیره برم ی گردد‬ ‫نقش ندارم اما س��الن س��ینما متعلق به‬ ‫و از همه مهمتر جلب اعتمادی است که در چند روز اول حضورش در جمع‬ ‫حضور دولت صرفا به منظور حمایت‬ ‫من اس��ت‪ ،‬چرا بای��د به ج��دول پخش‬ ‫سینماگران به دست اورد؛ چه در روز بازگشایی خانه سینما و چه با حضور در‬ ‫است و با این مساله که سازمان سینمایی‬ ‫ش��ما پایبند باش��م؟! اگر چنانچه فضای‬ ‫برنامه زند ه تلویزیونی هفت‪ .‬متن زیر حاصل گفت گوی مثلث است با ایوبی‪.‬‬ ‫تمام بودجه اش را به بخ��ش تولید بیاورد‪،‬‬ ‫همکاری ب رای مدیریت اینگونه مشکالت‬ ‫ان هم با شرایط کنونی‪ ،‬فرق دارد‪ .‬بخش‬ ‫باشد‪ ،‬مسائل رفع م ی ش��ود و م ی توانیم‬ ‫با ح��وزه هنری کن��ار بیاییم و انش��اءهلل‬ ‫دیگر کار ما این است که سازمان سینمایی‬ ‫م ی تواند عامل تنظیم کننده جریان تولید و‬ ‫خواهیم امد‪.‬‬ ‫بود‪ .‬اگر بتوان با نصف پروژه «الله» کل سالن ها را تجهیز و‬ ‫جریان سینما باشد که متاس��فانه در شرایط فعلی به عامل‬ ‫تلویزیون هم باید در کمک به سینمای کشور سهم‬ ‫دیجیتال کرد‪ ،‬ما از پروژه هایی مثل «الله» عبور م ی کنیم‪.‬‬ ‫برهم زننده تبدیل شده اس��ت‪ .‬ما باید این مسائل را شفاف‬ ‫داشته باش��د که االن به هر دلیلی س��همش را نم ی پردازد‪.‬‬ ‫بودجه س�ازمان س�ینمایی برای امسال و سال‬ ‫تعریف کنیم و به عامل ایجاد تعامل تبدیل ش��ویم؛ هم از‬ ‫مساله پول نیست‪ .‬تلقی سینماگران این است که تلویزیون‬ ‫به س��ینما کم��ک نم ی کند‪ ،‬ول��ی صحب ت هایی ش��ده و‬ ‫اینده چقدر است؟‬ ‫نظر کیفی و هم کمی‪.‬‬ ‫‪ l‬بودجه سازمان سینمایی معلوم است‪ ،‬ولی اینکه‬ ‫از تخصیص بودجه ‪ 10‬میلیاردی برای دیجیتالی‬ ‫صدا و س��یما امادگی این را دارد که همراهی کرده و کمک‬ ‫چقدر تخصیص م ی دهند معلوم نیست‪ .‬اما بودجه مصوب‬ ‫کند‪.‬‬ ‫کردن سینماها گفتید‪ ،‬نحوه تقسیم این بودجه‬ ‫حتی اگر صددرصد هم تخصیص داده شود کافی نیست‪.‬‬ ‫امسال جشنواره فجر چگونه برگزار م ی شود؟ ایا‬ ‫و مراح�ل فنی موردنظر ش�ما چگونه اس�ت؟ از‬ ‫راه ان�دازی س�الن های کوچ�ک گفتی�د‪ ،‬در حال‬ ‫بخش هایی که محل اختالف و دعوا در سال های‬ ‫تعهدات فراوانی هم از پیش مانده است که کارمان را دشوار‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫حاضر چند سالن فعال کوچک و بزرگ در کشور‬ ‫قب�ل بود‪ ،‬مث�ل انتخ�اب مردمی‪ ،‬امس�ال حذف‬ ‫داریم؟ بنا دارید در دوره مدیریت تان چند س�الن‬ ‫به این مجموعه ها اضافه کنید؟ چند سالن بزرگ‬ ‫و کوچک غیرفعال داریم؟ برنامه شما برای احیای‬ ‫این سالن ها چیست؟‬ ‫اگر بخواهیم به هم��ه تعهدات عم��ل کنیم گمان‬ ‫نم ی کنم بودجه ای ب رای کار جدید در اختیار داشته باشیم‪.‬‬ ‫البته بررسی بنده هنوز دقیق و صددرصدی نیست‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪73‬‬ ‫کلیددارها در قلعه را بازکردند‬ ‫م ی شوند؟ هیات داوران را چگونه انتخاب خواهید‬ ‫کرد؟ ایا احتمال دارد برگزاری جشنواره فجر را به‬ ‫عهده خانه سینما بگذارید؟‬ ‫این یکی دیگر از اولویت های ماست و در حال رایزنی‬ ‫ب رای انتصاب دبیر جشنواره فجر هستیم؛ دبیری که سوابق‬ ‫درخشانی داشته باشد و جامعه سینمایی او را بپذی رند و مدیر‬ ‫باشد تا انش��اءهلل امسال یک جش��نواره فجر خوب در یک‬ ‫فضای پرنشاط و امید برگزار کنیم‪.‬‬ ‫ایا احتم�ال دارد برگزاری جش�نواره فج�ر را به‬ ‫عهده اصناف و خانه سینما بسپارید؟‬ ‫‪ l‬بعید م ی دانم‪ .‬ای��ن برنام��ه را االن نداریم‪ .‬خانه‬ ‫سینما اول باید مشکالت خودش را حل کند‪.‬‬ ‫مساله خانه سینما را حل شده تلقی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬ما گفتیم که در خانه س��ینما را ب��از م ی کنیم و‬ ‫کردیم‪ .‬به عنوان دولت قصد نداریم در همه جزئیات اصناف‬ ‫دخالت کنیم‪ .‬ما مکانیزم را اعالم م ی کنیم‪ ،‬خودش��ان باید‬ ‫با هم تفاهم کنند‪.‬‬ ‫انتخابات را برگزار کرده‪ ،‬تغیی رات اساس��نامه را اعمال‬ ‫کنند‪ ،‬تا بتوانند سرپا شوند‪ .‬م ی دانیم بین اصناف اختالفات‬ ‫فراوانی هست‪ ،‬ولی معاونت سینمایی و سازمان سینمایی‬ ‫دیگ��ر تش��دیدکننده اختالفات نیس��ت‪ .‬حداقل ن��ه تنها‬ ‫تشدیدکننده نیست‪ ،‬بلکه بنا را بر کاهش اختالف گذاشته‬ ‫اس��ت‪ .‬ما راه را باز م ی کنیم؛ صنوف دور هم م ی نشینند تا‬ ‫خانه سینمای خوبی فراهم کنند‪ .‬ما هم نگاه م ی کنیم که‬ ‫اگر اصناف امادگی کافی ب رای همکاری دارند‪ ،‬به تناسب قدر‬ ‫و توانشان با انها همکاری کنیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫چقدر بدن�ه س�ینما از وضعیت و ش�رایط اخیر‬ ‫راضی است؟ انها که از وضع موجود ناراض ی اند‪،‬‬ ‫چقدر در اولویت شما هستند و قابل اهمیت؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬دلم م ی خواهد هم��ه راضی باش��ند‪ .‬نگاهم به‬ ‫سینما حذفی نیست‪ .‬معتقدم سینماگران «وجود» دارند؛ به‬ ‫اندازه وجود هر کسی باید به انها احترام بگذاریم‪ .‬اگر افرادی‬ ‫هم ناراضی هس��تند‪ ،‬باید انها را بپذیریم و به اندازه توان و‬ ‫ظرفیتشان در عرصه س��ینمایی سهم بدهیم‪ .‬ه ر کسی در‬ ‫جای خود و به اندازه اس��تعداد و توانایی خود‪ .‬عده ای چون‬ ‫دسترس ی هایی دارند و صدایش��ان بلندتر است‪ ،‬پس سهم‬ ‫بیش��تری بخواهند‪ ،‬ناعادالنه اس��ت و اجازه نم ی دهم این‬ ‫اتفاق بیفتد‪.‬‬ ‫ش��ما به عنوان خبرنگار م ی دانید موج کنونی مثبت‬ ‫است‪ .‬نشانه اش همین میهمانی جشن روز ملی سینما که‬ ‫بیش از دوهزار نفر انجا حاضر بودند‪.‬‬ ‫به حرف های درگوش�ی هم بپردازیم؛ م ی گویند‬ ‫ه�ر ک�س در فرانس�ه هم�راه ش�ما ب�وده ی�ا‬ ‫رفت وامد بیش�تری داش�ته‪ ،‬اینجا هم موقعیت‬ ‫ویژه تری دارد؛ نمونه اش در ‪22‬درخواست فوری‬ ‫سینماگران از معاونت سینمایی است که تاکید‬ ‫داشتند سینماگران صاحب عقیده‪ ،‬صرفا کسانی‬ ‫نیستند که گذرشان به سفارت و رایزنی ایران در‬ ‫فرانسه افتاده است و‪...‬‬ ‫‪ l‬من سال ‪ 85‬از فرانسه برگشتم‪ .‬در این هفت سال‪،‬‬ ‫در وزارت کش��ور بودم و برنامه های فرهنگی و س��ینمایی‬ ‫داشتیم‪ .‬جش��نواره های فیلم بانوان و تئاتر و ستاد سیمرغ‬ ‫و‪ ...‬در موسسه فرهنگی اکو هم با سینما کار داشتیم‪ .‬چرا‬ ‫نم ی گویند کسانی که در وزارت کش��ور بودند؟ من از سال‬ ‫‪ 1380‬تا امروز مدیریت فرهنگی داشته ام‪ .‬بخشی در فرانسه‬ ‫و بخش اعظمی در ای��ران و ارتباط های زیادی با گروه های‬ ‫مختلف داشته ام‪ .‬س��ینماگرانی که با هم نبودیم و توفیق‬ ‫نداشتم در فرانسه‪ ،‬وزارت کشور و موسسه فرهنگی اکو در‬ ‫خدمتشان باشم‪ ،‬خواهند دید که همه با هم ب رابرند‪ .‬در این‬ ‫چند روز که به سازمان سینمایی امدم ‪ 98‬درصد کسانی را‬ ‫که دیده ام کسانی بوده اند که پی ش تر با من نبودند‪g .‬‬ ‫‪74‬‬ ‫مروری بر متن و حاشیه بازگشایی خانه سینما‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫نخستین شهریور دولت جدید به نیمه های خود رسیده‬ ‫بود که زمزمه ای در میان اهالی سینما و رسانه شکل گرفت‪،‬‬ ‫مبن ی بر اینکه در خانه س��ینما به مناس��بت روز ملی سینما‬ ‫(‪21‬شهریور) حتی به ش��کل نمادین هم که شده‪ ،‬باز خواهد‬ ‫شد‪ .‬در دفتر حجت اهلل ایوبی ‪ -‬رئیس جدید سازمان سینمایی‬ ‫کشور – اما تا این حد هم اطمینان وجود نداشت‪ .‬انها عالوه‬ ‫بر مساله فضای طرفین دعوا و مراجع رسمی و قانونی چون‬ ‫نیروی انتظامی‪ ،‬بحث جلب نظر وزیر جدید فرهنگ و ارشاد‬ ‫اس�لامی را هم پیش روی خود م ی دیدند‪ .‬گویا این موافقت‬ ‫در نهایت روز سه شنبه ‪ 19‬شهریورماه اخذ شد‪ ،‬اما همچنان‬ ‫مسئوالن سازمان از اهالی س��ینما به ویژه هیات مدیره خانه‬ ‫سینمای منحل اعالم شده م ی خ واستند که موضوع را رسانه ای‬ ‫نکنند و عمومیت نبخشند‪ .‬حتی رسانه های تشن ه خبر هم به‬ ‫این مصلحت اندیشی پایبند ماندند‪ ،‬تا انکه طرف دیگر دعوا‬ ‫پس از جلس ه ای با رئیس سازمان سینمایی به محض انکه‬ ‫از موضوع مطلع شد‪ ،‬ان را رسانه ای کرد‪ .‬سازمان سینمایی در‬ ‫عمل انجام شده قرار گرفته بود و از طرفی تا ظهر فردای ان‬ ‫ی مطمئن نبود که کلید در خانه‬ ‫روز هم از جانب نیروی انتظام ‬ ‫سینما به انها تحویل داده خواهد شد یا خی ر‪ .‬درنهایت‪ ،‬عصر‬ ‫روز سه شنبه نوزدهم بود که خبر رسمی بازگشایی خانه سینما‬ ‫اعالم شد‪« :‬خانه سینما‪ ،‬مقارن روز ملی سینما ‪ 21 -‬شهریور–‬ ‫به دست دکتر حجت اهلل ایوبی‪ ،‬معاون وزیر فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی و رئیس سازمان س��ینمایی و با همراهی جمعی از‬ ‫چهره های صاحبنام سینمای ای ران بازگشایی م ی شود‪».‬‬ ‫در متن خبر رسمی اعالم شده از سوی روابط عمومی‬ ‫س��ازمان س��ینمایی همچنین ام��ده ب��ود‪« :‬در دیدارهای‬ ‫جداگانه ای که دکتر حج��ت اهلل ایوبی با طی ف های مختلف‬ ‫سینمایی و غیرسینمایی داشت‪ ،‬بر عزم جدی نظام جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران مبنی بر بازگش��ایی خانه سینما توسط دولت‬ ‫جدید و از س��رگیری مجدد فعالی ت های صنفی س��ینمایی‬ ‫تاکید کرد‪ .‬س��ازمان سینمایی ضمن تش��کر از همراهی و‬ ‫همدلی خانواده ارجمند سینمای ای ران و نیز جامعه رسانه ای‬ ‫که طی دو سال اخیر پیگیر حل مشکل خانه سینما بودند به‬ ‫اطالع م ی رساند رئیس سازمان سینمایی صبح روز پنجشنبه‬ ‫‪ 21‬شهریور ساعت ‪ 11:30‬در محل تاالر اجتماعات خانه سینما‬ ‫با برگزاری نشستی خبری پاسخگوی س��واالت نمایندگان‬ ‫رس��انه های جمعی خواهد بود و درباره نحوه برگزاری مجمع‬ ‫عمومی فوق العاده و نیز برگزاری انتخابات پی ش رو س��خن‬ ‫خواهد گفت‪».‬‬ ‫سرانجام پس از گذشت یک سال و نیم از تعطیلی خانه‬ ‫سینما‪ ،‬د ِر خانه سینما همزمان با روز ملی سینما ‪ 21‬شهریور‬ ‫ماه با حضور جمع زیادی از اهالی سینما و حجت اهلل ایوبی‪،‬‬ ‫رئیس سازمان سینمایی که با همراهی عزت اهلل انتظامی به‬ ‫ساختمان این تش��کل صنفی در خیابان سمنان وارد شد‪ ،‬به‬ ‫روی سینماگران باز شد‪.‬‬ ‫نخستین صراحت ایوبی‬ ‫حجت اهلل ایوبی که همچون علی جنتی از زمان ورود‬ ‫به وزارت فرهنگ و ارش��اد اسالمی مالحظه کاری مشهودی‬ ‫را در اظهارنظر درباره مس��ائل جاری از جمله خانه سینما در‬ ‫پیش گرفته و ابهام ها و نگران ی هایی هم از این منظر ایجاد‬ ‫کرده بود‪ ،‬در این روز نخس��تین س��خنان صریح خود را که‬ ‫مشخ ص کننده بس��یاری از نتایج بود‪ ،‬بیان کرد و با اعالم از‬ ‫س��رگیری فعالیت خانه س��ینما گفت ‪« :‬خانه سینما منحل‬ ‫نشده بود‪ ،‬بلکه در دولت قبل وزارت ارشاد ان را تعطیل کرده‬ ‫بود‪ .‬این درحالی اس��ت که وقتی نهادی ثبت م ی شود‪ ،‬دیگر‬ ‫یک شخصیت حقوقی اس��ت که وزارت ارشاد به هیچ وجه‬ ‫نم ی تواند ان را منحل کند‪».‬‬ ‫به اعتقاد او‪ ،‬مساله خانه سینما خار کوچکی بود که هم‬ ‫مانع حرکت سینما شد و هم مانعی ب رای مدیریت سینمایی‬ ‫بود‪ .‬از این جهت‪ ،‬اعالم کرد که از ‪ 21‬شهریورماه خانه سینما‬ ‫با حکم اقای علی جنتی‪ -‬وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی دولت‬ ‫یازدهم‪ -‬بازگشایی م ی شود و با امضای این حکم‪ ،‬از سرگیری‬ ‫فعالی ت های این نهاد صنفی قانونی و رسمی خواهد بود‪.‬‬ ‫وی یاداور ش��د‪« :‬همان ط��ور که اقای دکت��ر روحانی‬ ‫در ایام انتخابات بیان کردند‪ ،‬دول��ت جدید با کمک اصناف‬ ‫مختلف قرار است کشور را اداره کند‪ .‬کشور ما نظامی مبتنی‬ ‫بر مردم ساالری دینی است و همه کشورهای منطقه حسرت‬ ‫این ارامش‪ ،‬ثبات و اقتدار را م ی خورند‪ ،‬اما تنها با مشارکت مردم‬ ‫م ی توان این اقتدار را حفظ کرد و طبیعتا نماد مشارکت مردم‪،‬‬ ‫انجمن ها‪ ،‬اصناف و گروه های سازمان یافته هستند‪».‬‬ ‫این سخنان ایوبی که بعضا با تشویق حاضران همراه‬ ‫م ی شد اما موجب شد طرف مقابل هیات مدیره منحل اعالم‬ ‫شده خانه سینما که اقدام به تاسیس خانه سینمای ‪ 2‬کرده و‬ ‫در این مراسم در ردیف های پایانی نشانده شده بودند‪ ،‬با حالت‬ ‫قهر و اعتراض سالن مراسم را ترک کنند‪ .‬با این حال ایوبی با‬ ‫تاکید بر اینکه حکم از سرگیری فعالیت خانه سینما از سوی‬ ‫وزیر ارشاد امضا شده است‪ ،‬در عین حال گفت‪« :‬ما قرار نیست‬ ‫کار خیلی جدیدی انجام دهیم‪ .‬اصن��اف مختلف که با هم‬ ‫اختالف نظرهایی داش��تند قبال به توافق های خوبی رسیده‬ ‫بودند‪ .‬در این توافقات امده بود تمام اصنافی که تش��ریفات‬ ‫قانونی فعالیت را طی نکرده اند باید مدارک ش��ان را به وزارت‬ ‫ارشاد تحویل دهند و انها م ی توانند با در دست داشتن رسید‬ ‫تحویل این مدارک در مجمع عمومی ش��رکت کنند‪ .‬تفاهم‬ ‫دوم هم درباره تش��کیل مجمع عمومی به منظور تصویب‬ ‫اصالحات الزم روی اساس��نامه بود‪ .‬در واق��ع در این مجمع‬ ‫اساسنامه اصالحی که بهانه ای ب رای بستن خانه سینما شد‪،‬‬ ‫تصویب خواهد شد و به امضا خواهد رسید و هیات مدیره جدید‬ ‫ب راساس ان انتخاب خواهد شد‪».‬‬ ‫ایوبی همچنین ب��ا تاکید بر اینک��ه مجموعه وزارت‬ ‫ارشاد و دولت جدید به هیچ وجه قصد ندارند به اصناف شکل‬ ‫دولتی ببخشند‪ ،‬در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت «خانه‬ ‫سینمای ای رانیان» که توسط منتقدان هیات مدیره خانه سینما‬ ‫و همچنین جامعه صنفی تهی ه کنندگان ایجاد ش��ده است‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬قبال درباره خانه سینمای دیگر خیلی شفاف‬ ‫اعالم کردیم ک��ه یک نظام جمهوری اس�لامی و یک خانه‬ ‫سینما داریم‪ .‬اگر بخواهیم خانه سینمای ‪ 2‬داشته باشیم پس‬ ‫چرا خانه سینمای ‪ 3‬و ‪ 4‬هم تاسیس نشود؟!»‬ ‫معاون وزیر ارش��اد همچنین در بخ��ش صراحت امیز‬ ‫دیگری از سخنانش وقتی خبرنگاران درباره مسائل مختلف‬ ‫م ی پرسیدند و به این پرسش رسیدند که «الی زابت کوتان پیر»‬ ‫وکیل ای رانی پرونده ش��کایت از «ارگو» چند هفته ای درصدد‬ ‫صحبت با وی بوده ام��ا وقتی ب رای ای��ن منظور اختصاص‬ ‫داده نشده اس��ت‪ ،‬در س��خنانی جالب توجه گفت‪« :‬ایشان‬ ‫یک وکیل فرانسوی هس��تند که متاسفانه من خیلی خوب‬ ‫م ی شناسمشان‪ .‬باتوجه به ش��ناختم حتی اگر قرارداد کتبی‬ ‫ایوبی در ابتدای کار نشان داد همان قدر که ارام است ‪ ،‬اقتدار مدیریتی را در سرلوحه کار خود دارد‬ ‫فرهنگ‬ ‫به هر حال‪ ،‬در خانه س��ینما باز شد تا مقدمات برگزاری‬ ‫مجمع عمومی ب رای انتخاب هیات مدیره جدید برگزار شود؛‬ ‫هیات مدیره ای که هم حضور اعض��ای هیات مدیره منحل‬ ‫اعالم شده در ان ممکن است و هم مخالفان سرسخت انها‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬رئیس جامعه صنفی تهی ه کنندگان‪ ،‬درباره معرفی‬ ‫سه نماینده از سوی صنوف قانونی ب رای کمیته برگزاری مجمع‬ ‫عمومی خانه سینما اظهار کرد‪« :‬بعید م ی دانم این دوستان‬ ‫به این راحتی زیر بار بروند‪ ،‬چون م ی گویند هیات مدیره کنونی‬ ‫قانونی است و در خانه س��ینما را باز کردند‪ ،‬در حالی که باید‬ ‫فرایند قانونی طی شود‪ ».‬سیدضیاء هاشمی با این اعتقاد که‬ ‫با حضور غیرقانونی اقایان در خانه سینما‪ ،‬بعید است اتفاق‬ ‫جدی در اینده بیفتد‪ ،‬ادامه داد‪« :‬ما صحب ت هایی ب رای معرفی‬ ‫نماینده کرده ایم‪ ،‬اما اینکه چقدر عملی شود‪ ،‬مهم است‪ .‬به‬ ‫دوستان ارشاد گفتیم این اقایان زیر بار نم ی روند و به نظرم همه‬ ‫چیز تمام شده و اتفاق جدی نخواهد افتاد‪ .‬سه نفر اعضای ما‬ ‫ب رای معرفی اماده هس��تند و معتقدیم بای��د فرایند قانونی‬ ‫بازگشایی خانه سینما طی شود‪ .‬متاسفانه اقایانی که قانونی‬ ‫نیستند‪ ،‬در خانه سینما جمع شده اند و جلسه م ی گذارند‪».‬‬ ‫هرچند سازمان س��ینمایی روز ‪ 24‬ش��هریور اطالعیه‬ ‫جدیدی صادر کرد و با تاکید بر توافق های پیشین‪ ،‬موضوع‬ ‫تشکیل هیات هفت نفره را از اساس تکذیب کرد‪ ،‬با این حال‬ ‫خانه سینمای ای رانیان یک روز پس از ان اعالم کرد که ب رای‬ ‫درخواس��ت تعامل رئیس سازمان س��ینمایی با این تشکل‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫هم با خانم کوتان پیر داشتیم‪ ،‬شاید به سمت فسخ ان پیش‬ ‫م ی رفتیم‪ ،‬چه برسد به اینکه ما قرارداد شفاهی با ایشان داریم‬ ‫و هر دفعه م ی ایند و گزارشی م ی دهند و پول م ی گی رند‪».‬‬ ‫او در س��خنان جالب تری درباره این گروه از وکیالن در‬ ‫اروپا خاط رنش��ان کرد‪« :‬تعدادی وکیل در اروپا هستند که به‬ ‫وکالی ش��یطان معروف اند‪ .‬اینها وکیل کس��انی م ی شوند‬ ‫که به دالیلی هی چ کس حاضر نیس��ت وکالتش��ان را قبول‬ ‫کند‪ .‬واقعا فک��ر م ی کنم چنی��ن وکیلی نه در ح��د و نه در‬ ‫ش��ان نظام جمهوری اسالمی ای ران باش��د‪».‬رئیس سازمان‬ ‫سینمایی سپس با تاکید بر اینکه شکایت از فیلم ب ی ارزشی‬ ‫مانند «ارگو» فایده ای ندارد‪ ،‬با اعالم قطع همکاری با الی زابت‬ ‫کوتان پیر‪ ،‬گفت‪« :‬دستگاه های نظارتی کشور اساسا با طرح‬ ‫این پرونده و شکایت مخالف بودند و این موضوع را به اطالع‬ ‫مسئوالن رس��انده بودند‪ .‬ما هم پولی ب رای پرداخت به خانم‬ ‫کوتان پیر نداریم‪ ».‬ایوبی سپس وقتی خطاب به اهالی سینما‬ ‫جمله هایی را بیان کرد‪ ،‬با تشویق بسیار زیاد حاضران روبه رو‬ ‫شد و در واکنش به این تشویق سرپا ایستاد‪ .‬حاضران در سالن‬ ‫که متشکل از س��ینماگران و اصحاب رس��انه بودند نیز در‬ ‫واکنش به احترام وی‪ ،‬تشویق های خود را به مدت چند دقیقه‬ ‫سرپا ادامه دادند‪ .‬به هر حال‪ ،‬ایوبی نخستین نشست رسانه ای‬ ‫خود را در «خانه سینما» که در دولت قبل درهای ان پلمب‬ ‫شده بود‪ ،‬برگزار کرد درحال ی که اساس برگزاری نشست توسط‬ ‫معاون س��ینمایی وزیر ارشاد در خانه س��ینما اقدامی بسیار‬ ‫کم سابقه در دولت های مختلف بوده است‪.‬‬ ‫مخالفان چه گفتند‬ ‫با رئی س جمه��ور‪ ،‬رئیس قوه قضائیه‪ ،‬کمیس��یون فرهنگی‬ ‫مجلس شورای اسالمی‪ ،‬ش��ورای عالی انقالب فرهنگی و‬ ‫دیوان عدالت اداری نامه نگاری م ی کند‪ .‬حبی ب اهلل کاسه ساز‬ ‫ رئیس هیات مدیره خانه س��ینمای ای رانیان – اظهار کرد‪:‬‬‫«ظاه را در دولت قانون و تدبی��ر‪ ،‬امیدی بر تعامل بین همه‬ ‫سینماگران نیست و به روشنی‪ ،‬یک سویه نگاه کردن به یک‬ ‫جناح خاص که در ب ی قانونی شهره شده اند را مورد توجه قرار‬ ‫داده اند و صنوف قانونی به صورت مغرضانه مورد ب ی توجهی‬ ‫قرار گرفته اند‪».‬‬ ‫طرف دیگر بحث هم اما بیکار ننشستند و درحال ی که‬ ‫بحث های بسیاری در س��ایت ها درباره فعال بودن یا نبودن‬ ‫خانه سینما پس از بازگشایی مطرح بود‪ ،‬روسای شش صنف‬ ‫سینمایی عضو خانه سینما خطاب به حجت اهلل ایوبی نامه‬ ‫نوش��تند و گفتند در مجمع عمومی فوق العاده خانه س��ینما‬ ‫شرکت خواهند کرد و سوء استفاده از نام اصناف و پنهان شدن‬ ‫در پشت این نام ها توسط هر شخصیت حقیقی و حقوقی را‬ ‫عملی خالف موازین اخالقی و حقوقی اعالم کردند‪ .‬همه اینها‬ ‫یعنی اینکه پس از انتشار فراخ وان‪ ،‬مجمع عمومی خانه سینما‬ ‫در نیمه اول مهرماه در تاالر س��ی ف اهلل داد‪ ،‬س��اختمان خانه‬ ‫سینما در خیابان سمنان برگزار خواهد شد‪ ،‬در ان جلسه همه‬ ‫طی ف های فعال در حوزه س��ینمای کشور م ی توانند کاندیدا‬ ‫شوند و رای بدهند‪ ،‬نتیجه ان انتخابات هم یعنی هیات مدیره‬ ‫جدید و قطعی خانه سینما‪ .‬حال باید دید ایا این یعنی نقطه ‬ ‫پایان دعواها در حوزه سینما؟‬ ‫کلیدی که چرخید‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫‪3‬‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫حاال م ی توان گفت حجت اهلل ایوبی‪ ،‬شناگری بود که‬ ‫ی سوق داده شد که م ی توانست از‬ ‫ناگهان به گرداب متالطم ‬ ‫او یک غریق بسازد‪ ،‬اما با تالش و تدبیر بهنگام خویش‪ ،‬فعال‬ ‫به ساحل ارامش رسیده و م ی تواند قامتش را راست کند‪ ،‬روی‬ ‫پا بایستد و اهنگ حرکتی را سر دهد‪.‬‬ ‫درواقع صاحب این قلم هم مثل خیل ی ها که از دو طرف‬ ‫شناخت نسبی داشتند‪ ،‬وقتی پس از جلس ه ها و رایزن ی های‬ ‫فاصل ه ان چهارشنبه و جمعه چند هفته پیش‪ ،‬شنید که اقای‬ ‫ایوبی قرار اس��ت به جای معاونت امور هن��ری‪ ،‬در معاونت‬ ‫س��ینمایی یا به عبارتی سازمان س��ینمایی کشور مشغول‬ ‫شود‪ ،‬ب رای هر دو طرف نگران شد؛ هم ب رای سرنوشت مدیری‬ ‫که پس از ورود به حوزه فرهنگ‪ ،‬پله پله روند رو به رشدی را‬ ‫پیموده بود و قطع��ا در دوره های بعد به عن��وان یک تجربه‬ ‫مدیریتی تخصص یافته در منصب های باالتر م ی تواند به کار‬ ‫گرفته شود‪ ،‬هم ب رای فضای سینما که در ان زمان و از ماه ها‬ ‫امیدواری هایی که پس از روی کار امدن ایوبی به وجود امد‬ ‫قبلش‪ ،‬احتمال تغیی رات مثبت و اجرای تصمیم های کارساز‬ ‫در ان کمتر محتمل دیده م ی شد‪ .‬در واقع ایوبی مدیری بود‬ ‫که به دو چیز شهرت یافته بود؛ یکی توانایی در جذب اعتبار‬ ‫و بودجه و دیگری مالیمتی که از دل ان‪ ،‬شانیت بخشیدن به‬ ‫هنر و هنرمندان بیرون م ی امد‪.‬‬ ‫حال این مدیر ارام که م ی شد احتمال داد در حوزه هایی‬ ‫ی و تئاتر مثمرثمرتر باشد‪ ،‬ناگهان‬ ‫چون موسیقی‪ ،‬تجس��م ‬ ‫سوق داده ش��ده بود به فضای س��ینمایی که حتی ادبیات‬ ‫دست اندرکاران ان با ادبیات هنرمندان حوزه هایی که نام برده‬ ‫شد‪ ،‬از زمین تا اسمان فرق دارد و بسیار خشن تر‪ ،‬جسورتر و‬ ‫پرحاشی ه تر است‪.‬‬ ‫مخصوصا با فعل و انفعال ها و سهم خواه ی های همان‬ ‫روزهای ابتدایی و با سیاستی که اقای ایوبی و به موازات ان‬ ‫وزیر ارش��اد جدید در پیش گرفته بودند که معنای اعتدال را‬ ‫چندان کارساز جلوه نم ی داد‪ ،‬با ان محافظه کاری البته طبیعی‬ ‫در کالم‪ ،‬این نگرانی بیشتر قوت گرفته بود و البته این تحلیل‬ ‫در ذهن شکل گرفت که اگر ایشان به زودی و مثال در حوالی‬ ‫روز ملی سینما نتواند اقدام موثر و مش��هودی انجام دهد و‬ ‫ممکن است در باتالقی گرفتار اید که انقدر در ان دست و پا‬ ‫بزند که یک زمان از هر طرف هر چه م ی رسد‪ ،‬گل باشد‪ .‬اما‬ ‫ایوبی دانش اموخته سیاست است و دنیا دیده‪ ،‬در بالد غربت‬ ‫غرب رایزنی فرهنگی کرده و در وزارت کشور‪ ،‬معاونت امور‬ ‫اجتماعی را برعهده داشته است‪ .‬طبعا او هم چیزی کم ندارد‬ ‫که به این تحلیل و واقعیت برسد و عالوه بر خود‪ ،‬ب رای اینده‬ ‫سینما هم نگران باشد‪.‬‬ ‫این گونه م ی ش��ود که تحلیل و اراده او با همراه شدن‬ ‫چاشنی خوش شانسی‪ ،‬به انجا کشاندش که در ساعت ‪9:30‬‬ ‫صبح روز پنجشنبه ‪ 21‬ش��هریورماه ‪ -‬در خانه سینما ‪ -‬قرار‬ ‫گرفت و چه در ان روز و چه در میهمانی شب بعدش با حضور‬ ‫انبوه سینماگران‪ ،‬با سخنانی که بر زبان جاری کرد‪ ،‬سیستم‬ ‫حفاظتی قدرتمند و در عین حال باحیایی را دور خویش ایجاد‬ ‫کرد که م ی توان امیدوار ب��ود اندک موج های بازدارنده اش او‬ ‫را دوباره به میانه ان گرداب متالطم نکشاند و فردا روز‪ ،‬کنار‬ ‫ساحل زیر افتاب بنشیند و ارامش دریا را تماشا کند‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫بازگشایی خانه سینما اجماع نظام بود‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمد مهدی عسگرپور‬ ‫شیما غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪4‬‬ ‫هیات مدیره خانه سینما که از حدود یک سال و نیم‬ ‫پیش موجودیت شان از سوی وزارت ارشاد و شورای فرهنگ‬ ‫عمومی منحل اعالم شده بود‪ ،‬در چانه زن ی های دوره دولت‬ ‫قبلی به این رضای��ت داده بودند که کنار بکش��ند و مجمع‬ ‫عمومی ب رای انتخ��اب دوباره هیات مدیره برگزار ش��ود‪ ،‬اما‬ ‫قاعدتا ان انتخابات هم باید توسط همین هیات مدیره برگزار‬ ‫م ی شد‪ .‬با این حال جواد شمقدری و یارانش هی چ گاه با این‬ ‫موضوع موافقت نکردند تا با امدن حجت اهلل ایوبی در راس‬ ‫مدیریت سینمایی کشور در دولت جدید‪ ،‬همین نظر عملی‬ ‫شود‪ .‬محمد مهدی عسگرپور‪ ،‬مدیرعامل خانه سینما که حاال‬ ‫در تدارک اعالم فراخوان مجمع عمومی است‪ ،‬در ساختمان‬ ‫خیابان «سمنان» پس از بازگشایی خانه سینما‪ ،‬پاسخگوی‬ ‫برخی سواالت و حواشی مربوط به این روزهای سینمای ای ران‬ ‫در گفت وگو با خب رنگار مثلث شد‪.‬‬ ‫تالش و ممارس�ت اهالی صن�وف و هیات مدیره‬ ‫خانه س�ینما گویا نتیجه داد و سرانجام در خانه‬ ‫‪76‬‬ ‫سینما باز شد!‬ ‫‪ l‬از روز اول پیگیر بودیم که ب��رای همه اط رافیان‬ ‫ماجرای خانه س��ینما‪ ،‬از جمله اهالی صنوف و دوس��تداران‬ ‫سینما روش��ن ش��ود که اجماع نظام نبوده که خانه سینما‬ ‫تعطیل ش��ود‪ ،‬چون اگر اجماع نظام ب��ه تعطیلی این نهاد‬ ‫صنفی بود‪ ،‬خانه س��ینما باز نم ی شد‪ ،‬کما اینکه االن اجماع‬ ‫نظام این است که خانه سینما باز شود‪.‬‬ ‫نکته دوم این بود که بسیاری از رفتارهایی که با خانه‬ ‫س��ینما کردند‪ ،‬غی راخالقی بود‪ .‬واقعیت این اس��ت که این‬ ‫بخش از ماجرا ب رای من خیل��ی ازاردهنده بود‪ ،‬چون بخش‬ ‫حقوقی ماجرا از طریق محاکم قابل پیگیری بوده و هست‪ .‬ما‬ ‫نیز پیگیری کردیم و م ی کنیم اما در بخش غیرحقوقی‪ ،‬اهالی‬ ‫سینما و مدی ران دولتی س��ینما چه در گذشته و خصوصا در‬ ‫اینده متوجه خواهند شد که با رفتار غیرعرفی درباره یک نهاد‬ ‫صنفی نم ی توانند امیدوار بشوند که بتوانند سینما را درست‬ ‫هدایت و مدیریت کنند‪.‬‬ ‫رفتارهای غی راخالق��ی و از نظر م��ن غیردینی که با‬ ‫مجموعه خانه سینما در دو سال گذشته شد‪ ،‬درداورتر بود ولی‬ ‫این هم تجربه گرانقدری بود‪ .‬به هرحال ما همه تالش مان‬ ‫را انج��ام دادیم که نش��ان بدهیم با دروغ‪،‬تهم��ت‪ ،‬افترا و‪...‬‬ ‫نم ی شود‪ ،‬یک نهاد صنفی را مدیریت کرد و چیزهای جدیدی‬ ‫تاسیس کرد و همه شهر را به هم ریخت‪.‬‬ ‫با توجه به حضور مسئوالن جدید سینمایی که‬ ‫بالفاصله به بازگش�ایی خانه س�ینما منجر شد‪،‬‬ ‫به نظر م ی اید مس�ئوالن قبلی نخواستند خانه‬ ‫سینما را باز کنند؟‬ ‫‪ l‬حدود سه ماه بعد از اعالم انحالل خانه سینما در‬ ‫وهله اول که خبر تعطیلی این نهاد را اعالم کردند‪ ،‬شنیدیم‬ ‫که اقای رئی س جمهور موافق تعطیلی خانه سینما نیست‪.‬‬ ‫البته همه این موضوع را به کرات شنیدیم و همان طور که به‬ ‫کرات از جلسات شورای عالی سینما شنیدیم که با اقای الف‪،‬‬ ‫ب‪ ،‬ج صحبت شده و رئی س جمهور به انها گفته است که چرا‬ ‫این کار را کردید؟ البته رئی س جمهور (احمدی نژاد) به خود ما‬ ‫(هیات مدیره خانه سینما) در جلس��ه ای که ‪ 21‬شهریور ماه‬ ‫سال گذشته همزمان با روز سینم ا با او داشتیم‪ ،‬سعی کردند‬ ‫موضع نارضایت ی شان را مستقیما نشان بدهند‪.‬‬ ‫اما انچه ما نتوانستیم بفهمیم و هنوز هم نفهمیدیم‬ ‫و نم ی دانی��م یعنی چی! ای��ن بود که چطور ممکن اس��ت‬ ‫اقای احمدی ن��ژاد که خ��ودش هم ب��ه رفتارهایش عنوان‬ ‫احمدی نژادی داده ب��ود‪ ،‬چطور رفتار احمدی نژادی ایش��ان‬ ‫نتوانس��ت حرفی را که زده اس��ت‪ ،‬عمل بکن��د‪ .‬حرفی که‬ ‫اقای احمدی نژاد در حوزه فرهنگ و هنر درباره خانه سینما‬ ‫زد‪ ،‬حرفی نبود که در زمینه اقتصاد زده باش��د که «ما به هر‬ ‫ای رانی ه��زار متر زمی��ن م ی دهیم» که نتوان��د به ان عمل‬ ‫کند‪ .‬مساله خانه س��ینما‪ ،‬مساله س��اده ای بود که تا پایان‬ ‫مس��ئولیتش نم ی خواهم بگویم نش��ان داد‪ ،‬بلکه انچه ما‬ ‫دریافت کردیم‪ ،‬ایشان هم نتوانستند این ماجرا را حل کنند‬ ‫وگرنه اتفاق می افتاد‪.‬‬ ‫البته ‪ 6 ،5‬روز مانده به مراسم تنفیذ ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫رفتارهای دولت یک ریتم دیگری گرف��ت‪ .‬از ان طرف اقای‬ ‫شمقدری و همراهانش��ان در معاونت سینمایی می ن گذاری‬ ‫کرده بودند‪ ،‬از سوی دیگر اقای احمدی نژاد و ریاست جمهوری‬ ‫اصرار داشتند که خانه سینما باز شود و اینگونه بود که ماجرا‬ ‫در ‪ 6 ،5‬روز اخر شکل خنده داری پیدا کرده بود‪.‬‬ ‫همان طور که اقای ابتهاج ـ وکیل سازمان سینمایی ـ‬ ‫در ان مقطع یک روز به دفتر ما امد که من بعدا در خاط راتم‬ ‫خواهم نوش��ت که ایش��ان امدند دفتر ما‪ ،‬چه گفتند و بعد‬ ‫س��اعت ‪ 11‬صبح فردا چه اتفاق دیگری افت��اد‪ .‬م ی خواهم‬ ‫بگویم‪ ،‬به نظر م ی امد دولت قبلی هم م ی خواس��ت همین‬ ‫کاری را که االن اتفاق افتاده اس��ت‪( ،‬بازگشایی خانه سینما)‬ ‫انجام بده��د‪ ،‬اما این اتفاق نیفت��اد و هیچ کس هم نفهمید‬ ‫که چرا؟!‬ ‫ش�اید اقای شمقدری نس�بت به مسئوالنی که‬ ‫وعده م ی دادند‪ ،‬بیشتر برش داشتند؟‬ ‫‪ l‬انچه االن من م ی گویم‪ ،‬بخش های روشن قضیه‬ ‫اس��ت که تقریبا بچه های س��ینما خوب این را م ی فهمند‪.‬‬ ‫مثالی م ی زنم‪ ،‬ممکن است شما در سینما درباره یک اقایی‬ ‫صحبت کنید که رئیس خانه های مختلفی است که ب رای‬ ‫ان اسم م ی سازند و مردم شاید ندانند او چه کسی است؟! ولی‬ ‫در شورای داوری خانه سینما همه خوب م ی دانند که او چند‬ ‫پرونده دارد‪ ،‬او کسی اس��ت که چهار پرونده تخلف جدی در‬ ‫شورای داوری خانه سینما دارد‪.‬‬ ‫به همین دلیل ان شبی که شبانه امدند خانه سینما را‬ ‫فتح بکنند‪ ،‬یکی از نگران ی های من این بود که اینها به اولین‬ ‫جایی که در خانه سینما بروند و پرونده هایش را از بین بب رند‪،‬‬ ‫شورای داوری است‪ .‬چون اغلبش��ان در شورای داوری خانه‬ ‫ی از این پرونده ها‬ ‫س��ینما پرونده های جدی دارند که بعض�� ‬ ‫به مرحله صدور رای رس��یده و دولت دهم چون این گروه از‬ ‫یارانش بودند‪ ،‬حاضر نبود انها را اجرایی بکند‪.‬‬ ‫در حوزه مال��ی در چهار س��ال گذش��ته تخلف های‬ ‫خیلی گسترده ای صورت گرفته اس��ت‪ ،‬من به هیچ کدام از‬ ‫بحث هایی که این اقایان م ی کنن��د‪ ،‬اعتقادی ندارم‪ .‬ممکن‬ ‫اقای ایوبی هم در صحب ت های اخیرشان تاکید‬ ‫به شفاف سازی کردند‪...‬‬ ‫‪ l‬البته اگر ایش��ان هم نخواهند و مجبور باش��ند‬ ‫مسامحه بکنند‪ ،‬بعید م ی دانم با تخلفاتی که صورت گرفته‬ ‫است‪ ،‬جریان قانونی کش��ور بتواند تحمل بکند‪ .‬بخشی از‬ ‫مس��ائل مالی که اتفاق افتاده در کمال کم هوش��ی بوده و‬ ‫بعض ی ها کامال هوشمندانه اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫بحث روشنی است‪ ،‬وقتی پنج تا ‪ 10‬نفر بارها نفرت شان‬ ‫را از خانه سینما اعالم کرده اند‪ ،‬چگونه م ی توان باور کرد که‬ ‫در بازگشایی خانه سینما‪ ،‬پیامک بدهند که «اگر بر این مژده‬ ‫(بازگشایی خانه سینما) جانفش��انی کنیم‪ ،‬هم حق است‪».‬‬ ‫یعنی م ی خواهند ب رای مژده بازگشایی خانه سینما بمیرند‪،‬‬ ‫همین کسانی که در چهار سال گذشته نفرت شان را از خانه‬ ‫سینما نشان دادند‪ .‬یا چطور م ی توانید باور کنید‪ ،‬کسانی که‬ ‫م ی خواستند لفظ جمهوری اسالمی به خانه سینما بچسبد‬ ‫و قصد داشتند کفن پوش جلوی خانه سینما بیایند و خیلی‬ ‫رفتارهای عجیب و غریب از خودش��ان ب��روز بدهند‪ ،‬وقتی‬ ‫خودشان خواستند‪ ،‬اصنافی را تاس��یس بکنند اسم انجا را‬ ‫گذاشتند خانه س��ینمای ای رانیان و هیچ کس از انها نپرسید‬ ‫(البته خانه سینما که به لحاظ قانونی نم ی توانستند نامش‬ ‫را بگذارند)‪ ،‬چ��را طبق ادع��ای خودتان‪ ،‬به ج��ای ای رانیان‪،‬‬ ‫نگذاشتید جمهوری اسالمی ای ران!‬ ‫البته ب رای من دلیل این تناقض ها روشن است‪ ،‬چون‬ ‫مغز متفکر ب��ه معنای فرهنگ��ی ندارند‪ ،‬ول��ی مغز متفکر‬ ‫تخریبی تا دلتان بخواهد‪ ،‬دارند‪.‬‬ ‫حاال به نظر شما این می ن ها خنثی م ی شوند؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر ای��ن اتح��اد و همدلی نس��بی ک��ه میان‬ ‫س��ینماگران به وجود ام��ده و مص��داق اش را در رفتارهای‬ ‫اخیر شاهد بودیم‪ ،‬حفظ ش��ود‪ ،‬بخشی از این می ن ها خنثی‬ ‫م ی شوند‪ .‬مسلما خانواده سینما به روشن شدن پرونده هایی‬ ‫که پیش از این بدان اشاره کردم‪ ،‬کمک م ی کنند چون بخشی‬ ‫از این اطالعات در سینه اهالی خانه سینماست که م ی تواند‬ ‫به سیستم بازرسی کشور کمک کند‪.‬‬ ‫ش�ما در مصاحبه قبلی تان با م�ا گفتید‪ ،‬معاون‬ ‫س�ینمایی بعدی قربان�ی م ی ش�ود؛ باتوجه به‬ ‫اینکه از ابتدای حضور اقای ایوبی ایش�ان درگیر‬ ‫ماجراهای خانه سینما بودند‪ ،‬این روند برای دوران‬ ‫البته بین این اقایان مورد اشاره شما‪ ،‬ریزش هایی‬ ‫هم اتفاق افتاده است؟‬ ‫‪ l‬البته من نم ی خواهم مثل اقای شمقدری حرف‬ ‫بزنم که اینها فقط پنج نفر هستند‪ ،‬چون روز اول ایشان گفته‬ ‫بودند حامیان خانه سینما پنج نفر هستند که این رقم به مرور‬ ‫به ‪ 50‬نفر هم رسید و اخر هم ان عدد معلوم نشد‪ ،‬بناب راین من‬ ‫نم ی خواهم این را بگویم؛ به هرحال هر ایده ای ممکن است‬ ‫طرفداران خاص خودش را داش��ته باشد اما به نظرم تا جایی‬ ‫که ما م ی توانیم باید به روشن شدن قضیه کمک بکنیم‪.‬‬ ‫در این س��ال ها و خصوص��ا در چهار س��ال اخیر عدم‬ ‫صداقت حرف اول را م ی زد ولی االن به نظر م ی رس��د‪ ،‬این‬ ‫موقعیت دارد عوض م ی شود و ادم ها دارند متوجه این رفتار‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫ما در این چند س��ال اخیر‪ ،‬تجربیات عجیب و غریبی‬ ‫کسب کرده ایم‪ ،‬از برخی مسئوالن کشور که به برخی اقایان‬ ‫عنوان ریاکار م ی دادند و بالفاصله در مراسم دیگری م ی دیدیم‬ ‫همان مسئولی که از ان شخص به عنوان ریاکار نام م ی برد‪،‬‬ ‫تندیس به همان فرد م ی دهد‪ .‬به نظ��رم این اتفاق ریاکاری‬ ‫است که وقتی مس��ئولی به ما م ی رس��د‪ ،‬م ی گوید فالنی‬ ‫ریاکار است ولی مجبور است در مراسمی از همان فرد تقدیر‬ ‫و تعریف بکند‪.‬‬ ‫به نظرم درباره گذشته باید شفاف تر صحبت کنیم‪ .‬من‬ ‫شخصا با برخی از این اقایان نم ی توانم ارتباط داشته باشم‪،‬‬ ‫به دلیل اینکه رفت��ار انها را در تناقض اش��کار با اموزه های‬ ‫دینی م ی دانم‪.‬‬ ‫به نظر من کس��ی که بخش عمده ای از ‪ 24‬س��اعت‬ ‫روز خود را ص��رف تهمت زدن و دروغ گفت��ن م ی کند و حاال‬ ‫م ی گویند به برخی واجبات دینی ه��م م ی پردازد‪ ،‬قطعا من‬ ‫به همکار دیگرم ک��ه نم ی دانم واجبات دین��ی اش را انجام‬ ‫م ی ده��د ولی ان گونه رفتار نم ی کند‪ ،‬نس��بت ب��ه او ارزش‬ ‫بیشتری م ی دهم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫شما در مصاحبه قبل ی تان گفتید انها برای مدیر‬ ‫بعدی می ن گذاری م ی کنند و این روزها هم شاهد‬ ‫هستیم که از طریق بیانیه و برخی مصاحب ه ها به‬ ‫نظر م ی رس�د‪ ،‬نم ی خواهند سینما شرایط عادی‬ ‫به خود بگی�رد‪ ،‬بنابراین به نظرت�ان اقای ایوبی‬ ‫م ی تواند این می ن ها را خنثی بکند؟‬ ‫در حوزه مالی چه اتفاقاتی افتاده است؟‬ ‫‪ l‬بحث های مالی مختلفی اتفاق افتاده است‪ ،‬چه‬ ‫در حوزه رفاهی‪ ،‬چه قراردادهایی که بس��ته شده است‪ ،‬چه‬ ‫قراردادی که با ادم های نزدیک به خودش��ان بسته اند و چه‬ ‫فیلم هایی که ساخته نشده‪ ،‬ولی بابت ان پول های عجیب و‬ ‫غریبی رد و بدل شده است‪.‬‬ ‫تا برسیم به کارت های هدیه ریاست جمهوری که یک‬ ‫روز اعالم کردند کامپیوترهای ما را دزدیدند و حاال شما بروید‬ ‫ثابت بکنید به چه کسی داده شده و به چه کسی داده نشده‬ ‫است یا گفتند کامپیوترها اتش گرفته است‪ ،‬مثل اینکه دزدی‬ ‫امده و کامپیوترها را اتش زده است!‬ ‫تمام انچه این روزها از این گروه م ی شنوید و م ی بینید‬ ‫ب رای این اس��ت که دولت این امکان را پی��دا نکند که وارد‬ ‫مسائل انها بشود و اگر خواست وارد بشود‪ ،‬بگویند حرکت‪،‬‬ ‫حرکت سیاسی است‪.‬‬ ‫البته هر دولت��ی به محض اینکه بخواهد به س��مت‬ ‫شفاف س��ازی برود و بخواهد مردم را در این شفاف س��ازی‬ ‫شریک کند‪ ،‬ناگزیر از این ماجراست‪ .‬یعنی به زودی بازرسی‬ ‫کل کشور‪ ،‬مجلس و بخش های نظارتی کشور با پرونده های‬ ‫تلخی در مدیریت سینما مواجه خواهند شد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪ l‬من به این موضوع خیل��ی اعتقادی ندارم‪ ،‬بحث‬ ‫بُرش نیست‪ .‬تاریخ نش��ان داده‪ ،‬خصوصا در کشور ما که به‬ ‫جهان صنعتی و اول تبدیل نش ده ایم‪ ،‬اساسا در این کشورها‬ ‫خ راب کردن‪ ،‬خیلی ساده است و س��اختن به شدت سخت‪.‬‬ ‫مصداقش را در مدیریت س��ینمایی کش��ور دیدیم که تمام‬ ‫ساختارها را توانستند خ راب کنند‪.‬‬ ‫البته ما م ی توانیم این روند را به حس��اب هوشمندی‪،‬‬ ‫ی ُو برش شان بگذاریم اما به نظر من همه اینها نیست‪،‬‬ ‫زیرک ‬ ‫خیلی چیز ساده ای است و نمی تواند پیچیده باشد‪ .‬من فکر‬ ‫م ی کنم هر کسی نیت شر داشته باشد با یک مقدار ضریب‬ ‫هوشی و منصبی که ممکن است از یک جایی به دست اورده‬ ‫باش��د‪ ،‬حتما م ی تواند یک تخریب بزرگ را به وجود بیاورد؛‬ ‫تخریبی که تا سال ها نم ی توان ان را ترمی م کرد‪.‬‬ ‫اس��ت عده ای بگویند از لحاظ ریش��ه ای و اعتق��ادی با هم‬ ‫متفاوت هس��تند‪ ،‬ولی من هی چ کدام را قبول ندارم‪ .‬به نظرم‬ ‫انچه این افراد را به هم نزدیک ک��رده‪ ،‬اقتصاد و بحث های‬ ‫مالی است‪.‬‬ ‫مدیریت ایشان فرسایشی نخواهد بود؟‬ ‫این اقایان م ی خواهند نه تنها اقای ایوبی بلکه وزارت‬ ‫ارش��اد‪ ،‬چهار س��ال دور خودش بچرخد و یک بخش��ی از‬ ‫انرژی شان را اینگونه صرف بکنند‪ ،‬منتها یک چیز را اشتباه‬ ‫محاسبه کرده اند‪ .‬چون اگر خانه سینما توانست مقابل ان‬ ‫جریان دولتی بایستد‪ ،‬این موضوع به پشتوانه جریان صنفی‬ ‫و حضور احاد اهالی س��ینما‪ ،‬اتفاق افتاد‪ .‬یعنی هم بزرگان و‬ ‫هم احاد صنوف سینما‪ ،‬پشت خانه س��ینما بودند‪ ،‬بناب راین‬ ‫پش��توانه این چنینی کار خ��ودش را کرد اما اگر کس��ی یا‬ ‫کسانی این پشتوانه را نداشته باش��ند و فکر کنند با همین‬ ‫فرمول م ی توانند جلوی دولتی بایستند‪ ،‬اشتباه فکر کردند‪.‬‬ ‫اگر ما یک س��ال تالش م ی کردیم که این اقایان را به‬ ‫این مدی ران جدید (وزیر ارش��اد و رئیس س��ازمان سینمایی)‬ ‫بشناسانیم‪ ،‬اینقدر موفق نم ی ش��دیم که این اقایان در چند‬ ‫هفته اخیر با نوع رفتاری که داش��تند‪ ،‬موفق شدند به راحتی‬ ‫و بدون تالش ما‪ ،‬خودشان را نش��ان بدهند‪ .‬بناب راین هر چه‬ ‫بگذاریم اینها صحبت بکنند‪ ،‬بیرون بیایند و دیده ش��وند و‬ ‫هرچه بیاین��د یک جا تجمع بکنند به شفاف س��ازی کمک‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫حتی به خاط��ر دارم ب رای میزگرد «مس��ائل حقوقی‬ ‫تعطیلی خانه سینما» که سال گذش��ته در دانشگاه ته ران‬ ‫برگزار شد‪ ،‬از سوی ما با این دوس��تان تماس گرفته شد که‬ ‫بیایند و اسم دادیم اما نیامدند‪.‬‬ ‫در روز بازگشایی خانه سینما تعدادی که مخالف‬ ‫هیات مدیره فعلی هستند‪ ،‬دقایقی حضور داشتند‬ ‫ولی بعد رفتند‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کنم همچنان ب��راورد این اقایان از‬ ‫جهت کمی از وزن خودش��ان و گروه مقابل‪ ،‬غلط است‪ .‬این‬ ‫اتفاق در دو‪ ،‬سه ماه گذشته ب رای بار سوم بود که م ی افتاد‪ .‬بار‬ ‫دوم که تجمع جلوی خانه سینما شکل گرفت‪ ،‬برخی اعضای‬ ‫‪77‬‬ ‫هیات مدیر ه منتسب به خانه اصناف سینمای ای ران امده بودند‬ ‫و روی شان نم ی شد از ماشین پیاده شوند و سرکوچه سمنان‬ ‫در یک ماشین نشسته بودند‪.‬‬ ‫فعالی ت های فرهنگی مبنی بر تعطیلی دائم خانه سینما داده‬ ‫شده بود ـ فارغ از اینکه مبانی قانون ی اش کامال اشکال دارد‬ ‫و این موارد به اموزشگاه ها مربوط است ـ ان نامه تعطیلی را‬ ‫وزیر ارشاد فعلی لغو کرد‪ ،‬بناب راین ماجرای تعطیلی منتفی‬ ‫شد و هیات مدیره خانه س��ینما باید مستقر شود‪ .‬البته دوره‬ ‫هیات مدیره تمام شده است‪ ،‬بناب راین ما در اولین فرصت باید‬ ‫اساسنامه پیشنهادی را بررسی کنیم و بعد مجمع عمومی را‬ ‫ب رای انتخابات هیات مدیره برگزار کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬البته بزرگانشان کامال متوجه جریان هستند و به‬ ‫قولی در باغ هستند‪ ،‬اما برخی همراهانشان در باغ نیستند‪.‬‬ ‫‪ l‬به نظرم مجموعه دولت یازدهم به دنبال بازگشایی‬ ‫خانه سینما بود‪ .‬اقای روحانی در مناظره هایشان گفتند که‬ ‫ظرف یک ماه اول دولت‪ ،‬این کار را انجام م ی دهند‪ .‬بناب راین‪،‬‬ ‫ی که برخی از این اقای��ان به اقای ایوبی م ی زنند‪،‬‬ ‫این اتهام ‬ ‫اتهام ی است که باید به کل دولت بزنند و در نهایت اتهامی‬ ‫ است که باید به رای ملت بزنند‪ ،‬به خاطر اینکه وقتی مردم به‬ ‫پای صندوق رای م ی روند‪ ،‬به ب رنامه های ان فرد رای م ی دهند‬ ‫و من خوب م ی دانم بخش عمده ای از اهالی سینما به این‬ ‫دلیل به اقای روحانی رای دادند که ایشان بحث خانه سینما‬ ‫را مطرح کردند‪.‬‬ ‫باید بپرس��یم چرا مردم ب��ه اقای روحان��ی رای دادند؟‬ ‫بناب راین باید به این اقایان و سرگروهش��ان اقای شمقدری‬ ‫اعالم کرد که «خودکرده را تدبیر نیس��ت»‪ ،‬شما چهار سال‬ ‫تمام علیه تمام سینما ایس��تادید‪ ،‬مدیر سینمایی بودید که‬ ‫سینما را دوست نداشتید و مدیر س��ینمایی بودید که ژست‬ ‫دوس��تدار س��ینمایی را گرفتید‪ .‬مدیر س��ینمایی بودید که‬ ‫همه چیز را به هم ریختید و حاال هم داری��د راهتان را ادامه‬ ‫م ی دهید‪.‬‬ ‫البته من اساسا با مخالفان مشکلی ندارم و فکر م ی کنم‬ ‫هر چه حضور داش��ته باشند‪ ،‬بیش��تر به وضعیت ما کمک‬ ‫م ی کنند‪ .‬بناب راین من هرچه بیایم‪ ،‬بگویم این گونه درس��ت‬ ‫است‪ ،‬خیلی زود به نتیجه نم ی رس��یم تا انکه انها صحبت‬ ‫کنند یا یک بیانی��ه بدهند‪ .‬به نظرم بای��د کمک کنیم که‬ ‫حضور داشته باش��ند‪ ،‬صحبت کنند و از مدی ران سینمایی‬ ‫بخواهیم که خسته نش��وند‪ ،‬یعنی تا این موضوعات روشن‬ ‫نشود‪ ،‬نباید ان را رها کنند‪.‬‬ ‫البته بحث های تولید و اکران را هم باید مدیر سینمایی‬ ‫در نظر بگی��رد و پیگیر بش��ود‪ ،‬چون بخش��ی از این داد و‬ ‫هوارهایی که ای��ن روزها م ی بینید‪ ،‬ممکن اس��ت به خاطر‬ ‫بحث کار باشد‪ ،‬چون وقتی کار وجود نداشته باشد‪ ،‬به وجود‬ ‫امدن این بحث ها طبیعی است‪.‬‬ ‫البته یکی‪ ،‬دو نفر هم بی ن شان هستند که اصال‬ ‫نم ی دانند ماجرا چیس�ت‪ ،‬ب ه گونه ای که گویی از کره‬ ‫دیگری امدن�د و فکر م ی کردند ای�ن گروهی که دو بار‬ ‫قبل از بازگشایی جلوی خانه س�ینما ایستادند‪ ،‬برای‬ ‫انها ایستادند‪ ،‬البته طبیعی هم هست مثال م ی گویند‬ ‫این خان�م از کان�ون فیلمنامه نویس�ان امده اس�ت‪،‬‬ ‫م ی پرس�یم چه فیلمنام ه ای نوشته‪ ،‬پاسخ م ی شنویم‬ ‫که قرار است بنویسد!‬ ‫متمرکز بشویم به روز بازگشایی خانه سینما!‬ ‫فرهنگ‬ ‫بعضی از دوستان نگران بودند که در روز بازگشایی این‬ ‫اقایان بیایند و حاش��ی ه هایی را ایجاد کنند‪ .‬من به دوستان‬ ‫گفتم که شما تردید نکنید اینها بیش از هفت یا هشت نفر‬ ‫نخواهند بود‪ .‬ان بخش��ی که م ی گویند ما هزار نفر هستیم‬ ‫بخش عمده ای از انها‪ ،‬اعضای خانه سینما هستند که انها‬ ‫م ی خواهند‪ ،‬این اعضا را ب رای خود مصادره بکنند‪.‬‬ ‫چند صنف هستند که جزو صنوف خانه سینما هستند‬ ‫و به وزارت ارش��اد مراجعه کردند و مج��وز انجمن فرهنگی‬ ‫گرفتند و دائم هم ب��ا ما ارتباط داش��تند و اغلب بیانی ه های‬ ‫ما را هم امضا کردند‪ .‬البته اقای کاسه س��از فکر کرد اینها را‬ ‫م ی تواند در س��بد خودش بگذارد ولی واقعیت طور دیگری‬ ‫اس��ت‪ ،‬به نظر من همان حس تنهایی که به او دست داد‪،‬‬ ‫قابل پی ش بینی بود‪ .‬حتی بعضی از دوستان م ی خواستند در‬ ‫حیاط خانه سینما جمع شوند و بحث و گفت وگویی به وجود‬ ‫بیاورند که البته اتفاق جدی در این زمینه نیفتاد‪ .‬به نظر من‬ ‫همان حس تنهایی که گفتم‪ ،‬باعث شد انجا را ترک کنند‪.‬‬ ‫البته البد فکر م ی کردند اق��ای ایوبی باید انها را دعوت کند‬ ‫و بیایند صدر مجلس بنشینند که به نظر من اگر این اتفاق‬ ‫م ی افتاد‪ ،‬برخی سینماگران حاضر و عضو خانه سینما قطعا‬ ‫واکنش نشان م ی دادند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اقای ایوبی جلسه مش�ترکی با دو گروه داشت‪،‬‬ ‫یعن�ی اینکه هر دو گ�روه در یک جلس�ه حاضر‬ ‫شوند؟‬ ‫‪ l‬هنوز هم م ی گویم ما دو گروه نداریم‪ ،‬ما یک چیز‬ ‫به نام احاد صنف و خانه سینما داریم که چهار سال تمام با‬ ‫معاونت سینمایی وزارت ارشاد که گروهی از دل انها منشعب‬ ‫شدند‪ ،‬درگیر بود‪ ،‬بناب راین ما دو گروه نداریم‪.‬‬ ‫ما همچنان با بخشی از دولت دهم درگیر هستیم‪ ،‬نه با‬ ‫خودمان و چون بخشی از دولت قبلی است‪ ،‬خیلی نم ی تواند‬ ‫دوام بی��اورد‪ .‬بناب راین دوباره تاکید م ی کن��م‪ ،‬دو گروه وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬بلکه یک گ��روه به عنوان احاد صنف هس��ت و یک‬ ‫چیزی هم وجود دارد به عنوان انچه از دولت دهم منش��عب‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫این تفاهم هفت نفره که این روزها باعث درگیری‬ ‫شده‪ ،‬ماجرایش چیست؟‬ ‫‪ l‬متاس��فانه برخی اقایان فک��ر م ی کنند‪ ،‬از برخی‬ ‫واژه ها م ی توانند هرطور که م ی خواهند‪ ،‬استفاده کنند‪ .‬انچه‬ ‫از واژه «هفت نفره» نام برده م ی شود و اقای ایوبی هم از ان‬ ‫نام م ی برند‪ ،‬اساسنامه ای است که توسط کمیته هفت نفره‬ ‫اصالح شده است‪ .‬پیشنهاد اصالح اساسنامه در کمیته ای که‬ ‫س��ه نفر از همکاران ما بودند‪ ،‬داده شد‪ .‬سه نفر معرف ی شده‬ ‫توسط معاون س��ینمایی و یک نفر نماینده رئی س جمهور‬ ‫این کمیته اصالح اساسنامه را انجام داد و کارش تمام شده‬ ‫اس��ت‪ .‬االن وقتی م ی گویند اساس��نامه کمیته هفت نفره‪،‬‬ ‫یعنی همین اساس��نامه اصالحی‪ .‬تفاهم ما ب��ا اقای ایوبی‬ ‫که مس��تقیما در مراسم بازگشایی خانه س��ینما هم ایشان‬ ‫اعالم کردند‪ ،‬ابتدای نامه ای که از س��وی دفتر رس��یدگی به‬ ‫‪78‬‬ ‫برخی مخالفان شما این انتقاد را مطرح م ی کنند‪،‬‬ ‫چون اقای ایوبی جزو جناح خانه سینماست‪ ،‬به‬ ‫راحتی توانستید در خانه سینما را باز بکنید!‬ ‫این دوستان اخیرا اعالم کرده اند که برخی موارد‬ ‫را پیگیری قضایی م ی کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬خواهش من از این اقایان این اس��ت که حتما از‬ ‫مجرای قانونی کارشان را پیگیری کنند و بیایند‪ .‬ما هم حتما‬ ‫به انها کمک خواهیم داد که از چه مجاری م ی توانند‪ ،‬بروند‬ ‫و پیگیر شوند‪ .‬به نظرم حتما به دیوان عدالت و قوه قضائیه‬ ‫بروند و شکایت بکنند اما اگر وسط پیگیری شان با پرونده های‬ ‫خودش��ان مواجه ش��دند‪ ،‬برنگردند و تا اخرش بروند‪ .‬البته‬ ‫هوچ ی گری نکنند و تا انجایی که م ی توانند دل های ادم ها‬ ‫را به دست بیاورند تا شاید به یک وزن قابل قبولی دست پیدا‬ ‫کنند و بین هم صنف ی های خودشان محبوب بشوند‪ .‬البته‬ ‫دم از خون شهدا هم نزنند‪ ،‬من حالم بد م ی شود که یک نفر‬ ‫با حالت نامتعادل و با وضع نامناس��ب از خون شهدا و نظام‬ ‫جمهوری اس�لامی بگوید‪ .‬به هرحال به عنوان شهروند هر‬ ‫کس��ی حق دارد نظ راتش را بگوید‪ .‬حتی درباره ش��هدا هم‬ ‫م ی تواند اظهارنظر بکند و در دلش هم م ی تواند انها را دوست‬ ‫داشته باشد‪ ،‬ما که در دل انها نیستیم ولی وقتی م ی خواهد‬ ‫ب رای پیش��برد هدفش از خون ش��هدا مایه بگ��ذارد‪ ،‬واقعا‬ ‫ناراحت کننده و ازار دهنده است‪g .‬‬ ‫شکایت میکنیم‬ ‫گفت وگو با سید ضیاء هاشمی درباره‬ ‫بازگشایی خانه سینما‬ ‫‪5‬‬ ‫«بازگشایی خانه سینما غی ر قانونی است» این را‬ ‫سی د ضیاء هاش�می م ی گوید که رئیس جامعه صنفی‬ ‫تهی ه کنندگان اس�ت و ب�دون نام ب�ردن از هی چ کس و‬ ‫هی چ چیز‪ ،‬تهدید به شکایت از خانه سینما م ی کند‪ ،‬و با‬ ‫اینکه عده زیادی از کارشناس�ان از جمله در خود وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی اعتقاد دارند که دو خانه سینما‬ ‫به صورت همزمان نم ی تواند وجود داشته باشد‪ ،‬اصرار‬ ‫دارد که انچه زیر عنوان «خانه سینمای ای رانیان» تشکیل‬ ‫شده‪ ،‬تشکلی قانونی اس�ت و طبعا باقی خواهد ماند‪.‬‬ ‫خبرنگار مثلث در پی بازگش�ایی خانه سینما در دولت‬ ‫جدید با این عضو فعال اعتراض ها به هیات مدیره خانه‬ ‫سینما در دولت پیشین‪ ،‬گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اقای هاش�می! خان�ه س�ینما دوباره باز ش�ده و‬ ‫فعالیت خ�ودش را ش�روع کرده‪ ،‬ارزیابی ش�ما‬ ‫از فرایندی که به باز ش�دن خانه س�ینما منجر‬ ‫شده‪ ،‬چیست؟‬ ‫‪ l‬بازگش��ایی دوباره خانه س��ینما تخلف اس��ت‪،‬‬ ‫این هیات مدیره متخلف اس��ت‪ ،‬موارد قانونی که طبق ان‬ ‫بازگش��ایی صورت گرفته است مش��خص نیست‪ ،‬معلوم‬ ‫یعنی اگر وزیر ارش�اد فعل�ی االن بیاید توضیح‬ ‫ده�د و بگوی�د که ب ر اس�اس ک�دام دالی�ل این‬ ‫تصمیم را گرفته است‪ ،‬مش�کل بازگشایی خانه‬ ‫سینما حل م ی شود؟‬ ‫‪ l‬باید بیایند بگویند که ب ر اس��اس کدام ایی ن نامه‬ ‫و قانون این کار را کرده اند‪ ،‬نم ی ش��ود که بگوییم یک وزیر‬ ‫م ی تواند مطلقا هر کاری که خواس��ت بکند‪ .‬این دستور در‬ ‫تناسب با وزارت نیس��ت‪ .‬قبال دس��تور داده بودند که خانه‬ ‫سینما ب رای همیشه تعطیل بشود‪ ،‬حاال اینها امده اند خانه‬ ‫سینما را تحویل یک سری افراد ب ی قانون داده اند‪ ،‬این کار ها‬ ‫دهن کجی به دولت قبلی است‪ ،‬البته این روز ها همه دارند‬ ‫به دولت قبلی دهن کجی م ی کنند اما نم ی ش��ود این طور‬ ‫کار کرد‪ ،‬این رفتار های ب ی قانون با شعار های دولت مطابق‬ ‫نیست‪ ،‬این ب ی قانون ی ها نم ی تواند توجیه عملکرد باشد‪.‬‬ ‫سیدضیاء هاشمی که‬ ‫همراه جمال شورجه و‬ ‫حبیب اهلل کاسه ساز از‬ ‫مطرح ترین چهره های‬ ‫مخالف خانه سینما بوده‪،‬‬ ‫زمانی هم تجربه ریاست‬ ‫همین نهاد صنفی را از‬ ‫سرگذرانده است‬ ‫بازگشایی خانه سینما یک خواسته عمومی بوده‬ ‫است‪ ،‬شاید وزیر بر مبنای این خواسته عمومی‬ ‫چنین تصمیمی گرفته است‪...‬‬ ‫ب ه ه ر حال حاال که خانه سینما دوباره باز شده‪...‬‬ ‫‪ l‬تعجیل کرده اند‪ ،‬همان طور که در س��ال هفتاد‬ ‫و دو تعجیل کرده بودند ب رای بازگش��ایی خانه سینما‪ ،‬حاال‬ ‫هم تعجیل کرده اند‪ .‬باید بیش��تر دقت کنند‪ .‬هر کاری باید‬ ‫بر مبنای قوانین انجام شود‪ .‬این طوری که نم ی شود کاری‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬قانون م ی گوید‪ ،‬ب رای بازگش��ایی خانه س��ینما‬ ‫دستور وزیر کفایت نم ی کند‪ ،‬شورای فرهنگ عمومی باید‬ ‫رای بدهد که ان هم رای به بازگشایی خانه سینما نم ی دهد‪.‬‬ ‫چه اقدامی باید انجام م ی شد که بازگشایی خانه‬ ‫سینما بدون اشکال باشد؟‬ ‫‪ l‬اساس نامه باید تغییر م ی کرد‪ ،‬هیات مدیره باید‬ ‫همه استعفا بکنند و بروند‪ .‬خانه سینما را داده اند دست یک‬ ‫سری متخلف‪ ،‬این صنف های سینمایی باید بیایند از وزارت‬ ‫ارش��اد مجوز بگیرند‪ ،‬بعد بروند انتخابات برگزار کنند‪ ،‬بعد‬ ‫نمایندگانش��ان در مجمع عمومی مشخص بشود‪ ،‬بعد ان‬ ‫نمایندگان حق رای کسب کنند و بروند در مجمع عمومی‪.‬‬ ‫اقای هاش�می! وقتی وزارت ارش�اد بازگشایی را‬ ‫قبول کرده‪ ،‬ایا معن ی اش این نیس�ت که وزارت‬ ‫ارش�اد اینه�ا را پذیرفت�ه اس�ت؟ اگر اینه�ا کار‬ ‫غی ر قانونی کرده باشند‪ ،‬باید وزارت ارشاد مدعی‬ ‫باشد که نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬اش��تباه کرده اند‪ .‬مگر وزارت ارشاد مجوز دارد که‬ ‫این کار ها را بکند؟‬ ‫ش�ما م ی گویید این صنف ها باید بروند از وزارت‬ ‫ارش�اد مجوز بگیرند تا قانونی باشند‪ ،‬یعنی اگر‬ ‫قانونی نباشند وزارت ارش�اد را نادیده گرفته اند‪،‬‬ ‫و وزارت ارش�اد اس�ت که باید مدعی باش�د‪ ،‬اما‬ ‫نیست‪...‬‬ ‫‪ l‬ما مدعی هس��تیم‪ .‬اینها کدام کاغذ و کدام برگه‬ ‫را گرفته اند که قانونی شده اند تا بخواهند با ان وارد مجمع‬ ‫عمومی بشوند؟ ما زیر بار این کار ها نم ی رویم‪ ،‬اینها صنف‬ ‫نیستند‪ ،‬بلکه باند هستند‪.‬‬ ‫به هر حال وزارت ارشاد انها را قبول کرده است‪..‬‬ ‫‪ l‬اصال ش��ما از کجا هستید؟ نقشه ش��ما معلوم‬ ‫‪ l‬مثلث که نباید طرفدار حقوق‪ ...‬باشد‪.‬‬ ‫دست شما درد نکند‪...‬‬ ‫‪ l‬چرا به شما بر م ی خورد‪ ،‬من چه گفتم؟ من گفتم‬ ‫شما که نباید طرفدار حقوق‪ ...‬باشید‪.‬‬ ‫ما طرفدار این چیزها نیستیم‪.‬‬ ‫‪ l‬پس این سوال ها ب رای چیست؟ م ی خواهید چه‬ ‫چیزی بدانید؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫منظورتان کدام وزیر ارشاد است؟‬ ‫‪ l‬همین وزیر جدید‪ ،‬از اختیارات فراقانونی استفاده‬ ‫کرده که این کار واقعا جای تعجب اس��ت‪ .‬البته ما مخالف‬ ‫بازگشایی خانه سینما نیس��تیم اما نباید این اقدامی باشد‬ ‫که باعث سوءاس��تفاده بش��ود‪ .‬اینها از این به بعد بیش��تر‬ ‫تخلف خواهند کرد‪ .‬این تیم هم امده است ب ی قانونی کرده‬ ‫و این باعث م ی ش��ود متخلفان بیش��تر ب ی قانونی کنند و‬ ‫سوءاس��تفاده رواج پیدا کند‪ .‬این درس��ت نیست که چنین‬ ‫اقدام هایی را انجام دهند‪ .‬البته اقای ایوبی‪ ،‬رئیس سازمان‬ ‫سینمایی وزارت ارشاد که دخیل بوده هم مقصر است‪ .‬اینها‬ ‫در مورد وضعیت داخلی چیزی نم ی دانند‪ ،‬اقای ایوبی شاید‬ ‫ب رای کار های فرهنگی با خارج ی ها خوب باشد اما از داخل‪،‬‬ ‫اطالعات و سر رشته ای ندارد‪ .‬من به اینها م ی گویم که باید‬ ‫بروند یک بار این قانون وزارت ارشاد را بخوانند‪ .‬هیچ قانونی‬ ‫ب رای بازگشایی خانه س��ینما وجود ندارد‪ .‬این کارها باید به‬ ‫صورت قانونی انجام بشود اما اینها ب ی قانونی م ی کنند‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما باید چگونه اقدام م ی کردند تا کار‬ ‫درست انجام م ی شد؟‬ ‫اقای هاش�می! ای�ن مصاحب�ه از مجل�ه مثلث‬ ‫است‪...‬‬ ‫من فقط م ی خواه�م موضع ش�ما را در مورد باز‬ ‫ش�دن دوباره خان�ه س�ینما بدان�م‪ ،‬کار من این‬ ‫نیست که قضاوت یا از کسی طرفداری کنم‪.‬‬ ‫‪ l‬اینکه ش��ما م ی گویید وزارت ارش��اد باید مدعی‬ ‫باشد‪ ،‬یعنی چه؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫نیست وزارت ارش��اد بر مبنای کدام ایی ن نامه و کدام قانون‬ ‫خانه سینما را دوباره باز کرده است‪.‬‬ ‫ایی ن نامه مراکز فرهنگی کامال مشخص است و این‬ ‫اقدام در چارچوب کاری ان نم ی گنجد‪ .‬این موضوع یک بار‬ ‫بررسی ش��ده و طبق ایی ن نامه هیات رس��یدگی به مراکز‬ ‫فرهنگی و هنری رای به تعطیلی دائم ی خانه س��ینما داده‬ ‫شده است‪ .‬اقای وزیر از اختیارات نامشخصی ب رای بازگشایی‬ ‫خانه سینما استفاده کرده است و بدون اشاره به هیچ قانون‬ ‫و ایی ن نامه ای‪ ،‬دستور بازگش��ایی خانه سینما را داده است‪.‬‬ ‫این گون��ه اقدام ها و این گون��ه برخوردها عی��ن ب ی قانونی‬ ‫است‪ .‬در واقع بازگشایی خانه س��ینما در این شرایط عین‬ ‫ب ی قانونی است‪.‬‬ ‫‪ l‬اینکه توجیه نم ی ش��ود‪ ،‬چه معن��ی دارد؟ تغییر‬ ‫خیلی چیزهای دیگر هم یک خواسته عمومی است‪ ،‬شما در‬ ‫خیابان از هر کسی که سوال کنید م ی بینید که م ی خواهد‬ ‫خیلی مس��ائل تغییر کند‪ ،‬اما اینکه دلیل نم ی شود که ما‬ ‫انها را تغییر بدهیم‪ .‬نم ی شود که ب ر اساس خواسته عمومی‬ ‫کار کرد‪ .‬کار باید ب ر اس��اس قانون باش��د و ب ر اساس قانون‪،‬‬ ‫بازگشایی خانه سینما تخلف اس��ت‪ .‬خانه سینما را به یک‬ ‫س��ری افراد ب ی قانون متخلف داده اند‪ .‬بای��د بیایند توضیح‬ ‫بدهند که بر چه اس��اس این کار را کرده اند‪ .‬وزیر نم ی تواند‬ ‫چنین دستوری را بدهد‪ ،‬اینها ب ی قانونی کرده اند‪ ،‬متخلفان‬ ‫باید اس��تعفا کنند و بروند کنار‪ ،‬همه شان باید استعفا کنند‪.‬‬ ‫وزیر که نم ی تواند فقط وزیر یک عده معدود باشد‪ ،‬وزیر باید‬ ‫ب رای همه‪ ،‬کار کند‪.‬‬ ‫است‪ ،‬این مسائل نقشه شماست‪.‬‬ ‫ش�ما م ی گویید اینها برای قانونی ب�ودن باید از‬ ‫وزارت ارشاد مجوز بگیرند‪ ،‬من یاداوری م ی کنم‬ ‫وزارت ارش�اد این افراد را ب ه عنوان صنف قانونی‬ ‫پذیرفته است‪...‬‬ ‫‪ l‬اینها ب��رای اینکه برون��د با ای��ن اقایان عکس‬ ‫یادگاری بگیرن��د این کاره��ا را م ی کنن��د‪ .‬متخلفان خانه‬ ‫سینما که خانه سینما را به تعطیلی کشیده اند‪ ،‬حاال دوباره‬ ‫برگشته اند سر کار های خودشان‪ .‬اینکه نم ی شود یک وزیر‬ ‫بیاید روی همه چی ز هایی که در ‪ 10‬سال گذشته ساخته شده‬ ‫خط بزند‪ ،‬خب چهار س��ال دیگر دوباره یک نفر م ی اید که‬ ‫روی همه ای��ن کار هایی که او م ی کند خط م ی کش��د‪.‬این‬ ‫افراد نظام را قبول ندارند‪ ،‬س��یزده صنف دیگر نظام را قبول‬ ‫کرده اند‪ ،‬اما اینها نظام را قبول ندارند‪ ،‬این اشخاص خودشان‬ ‫ن افراد؟‬ ‫رسانه دارند‪ ،‬شما هم شده اید رسانه ای ‬ ‫اقای هاش�می! ما رس�انه کسی نیس�تیم‪ ،‬فقط‬ ‫س�عی م ی کنیم نظرات مختلف را جمع کنیم‪ ،‬با‬ ‫این اوضاع وضعیت خانه س�ینمای ایرانیان چه‬ ‫م ی شود؟ حاال ما عمال دو خانه سینما داریم‪...‬‬ ‫‪ l‬ان خانه س��ینمای ای رانیان قانونی است و وجود‬ ‫هم دارد‪.‬‬ ‫ارتب�اط خانه س�ینمای ایرانیان با وزارت ارش�اد‬ ‫چگونه خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬این خانه قانونی است و خاری در چشم انها خواهد‬ ‫بود‪ ،‬هیچ کاری هم نم ی توانند بکنن��د‪ .‬این خانه مصوبه و‬ ‫مجوز دارد‪ ،‬در سازمان ثبت ش��رکت ها‪ .‬این طور نیست که‬ ‫یک وزیر بتواند بیاید همه چیز را تغییر دهد‪ .‬البته اگر اینها‬ ‫کاری علیه خانه س��ینمای ایرانیان بکنند‪ ،‬ما خوش��حال‬ ‫خواهیم شد‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫اهل نی و هور و اب‬ ‫ماندگارترین نقش های ژانر دفاع مقدس‬ ‫اژانس شیشه ای‬ ‫هیوا‬ ‫دیـــدار‬ ‫دوران جاودانه مربی‬ ‫نقش‪ :‬حاج کاظم‬ ‫بازیگر‪ :‬پرویز پرستویی‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫پیوند پرستویی با س��ینمای دفاع مقدس خیلی‬ ‫زود رقم خورد‪ ،‬او با فیلم دیار عاشقان اغاز کرد و چندین‬ ‫نقش ماندگار را در این ژانر ایفا کرد اما بدون تردید حضور‬ ‫او در فیلم اژانس شیشه ای‪ ،‬حضوری تکرار نشدنی است‪.‬‬ ‫او در این فیلم در نقش حاج کاظم‪ ،‬یک مربی در دوران‬ ‫جنگ پس از پایان دفاع مقدس‪ ،‬درگیر زندگی شده و با یک ماشین قدیمی و قسطی زندگی‬ ‫را م ی گذراند‪ ،‬اما دیدن اتفاقی یکی از رزمندگان قدیم ی اش باعث م ی شود که وارد جنگی تازه‬ ‫ش��ود یا به عبارت بهتر وارد دفاعی تازه یا دفاع از می راث های یک دفاع‪ ...‬پرستویی ان چنان‬ ‫نقش خود را باور پذیر ایفا م ی کند که تصور او در لباس یک فرمانده خیلی دور از ذهن نیست‪.‬‬ ‫او حاال معنی «گردان بره خط گروهان برگرده یعن��ی چی؟»‪« ،‬تو م ی دونی گروهان بره خط‬ ‫دسته برگرده‪ ،‬یعنی چی؟»و «تو م ی دونی دسته بره خط نفر برگرده‪ ،‬یعنی چی؟» را م ی داند‪.‬‬ ‫او حاال مانده و همان نفر که ب رایش دفاع از او و از یاد نرفتن ان‪ ،‬یک تکلیف است‪ .‬پرستویی‬ ‫از پس اجرای نقش یک خیبری به خوبی برم ی اید؛ او باید در اجرای خود نشان م ی داد که یک‬ ‫خیبری «اهل نی و هور و ابه‪ ،‬خیبری ساکته‪ ...‬دود نداره‪ ،‬سوز داره»‪ .‬نقش حاج کاظم در اژانس‬ ‫شیشه ای‪ ،‬باور پذیر است‪ ،‬با همه احساسات متفاوت در موقعی ت های متفاوت‪ ،‬در قامت یک‬ ‫فرمانده‪ ،‬در قامت یک همسر‪ ،‬در قامت یک پدر‪ ،‬در قامت یک دوست و‪ ...‬حاج کاظم این گونه‬ ‫است که م ی تواند محبوب ترین نقش سینمای دفاع مقدس لقب بگیرد‪.‬‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬تو م ی دونی گ�ردان بره خط گروهان برگ�رده‪ ،‬یعنی چی؟ تو‬ ‫م ی دونی گروهان بره خط دسته برگرده‪ ،‬یعنی چی؟ تو م ی دونی دسته بره خط نفر‬ ‫برگرده‪ ،‬یعنی چی؟»‬ ‫لهجه صمیمیت‬ ‫نقش‪ :‬عباس‬ ‫بازیگر‪ :‬حبیب رضایی‬ ‫اژانس شیشه ای‬ ‫باور ما از یک رزمنده‪ ،‬در قامت عباس جلوه م ی کن��د‪ .‬رزمنده ای کم حرف‪ ،‬ب ی ادعا‪ ،‬بدون‬ ‫توقع‪ ،‬اهل س��وز که در مقابل ان چه کرده‪ ،‬در مقابل ان چه داده‪ ،‬حتی حداقل ها را نم ی خواهد‪.‬‬ ‫عباس تا پایان زندگی‪ ،‬راه چندانی ندارد‪ .‬خوب م ی دان��د‪ ،‬ان ترکش که به یادگار از دوران جنگ‬ ‫اس��ت روزی نه چندان دور او را به دوس��تان قدیم ی اش ملحق م ی کند اما او اهل شکوه نیست‪،‬‬ ‫اهل گالیه نیست‪ ...‬او تنها یک بار عصبی م ی ش��ود‪ ،‬ان هم وقتی است که به گرفتن سهم و‬ ‫پاداش خود از جنگ متهم م ی شود اما نتیجه این عصبانیت هم چیزی جز ازادی ب رای چند تن‬ ‫‪80‬‬ ‫س�ینما از جامعه جدا نیس�ت و حتی م ی توان گفت‬ ‫که سینما اینه یا بازتابی اس�ت که در بطن یک جامعه رخ‬ ‫م ی دهد‪ ،‬پس ب ی سبب نیست که وقتی اتفاقی رخ م ی دهد‪،‬‬ ‫م ی تواند نمود ی�ا نمودهایی از ان را در س�ینما یافت‪ ،‬چه‬ ‫رسد به اینکه این اتفاق‪ ،‬جنگ باشد‪.‬سینمای جنگ یکی‬ ‫از ژان ر های سینما بوده و هست و قدمتی بس طوالنی دارد‬ ‫اما وقتی این جنگ‪ ،‬به بازتاب جنگ تحمیلی ایران با عراق‬ ‫بپردازد‪ ،‬با کلیت س�ینمای جنگ به مفهوم قهرمان محور‬ ‫غربی ان متفاوت م ی شود‪ .‬ژانر س�ینمای دفاع مقدس با‬ ‫خود شاخ ص ها و مختصاتی دارد که م ی تواند ب ه عنوان یک‬ ‫ژانر جداگانه در نظرش گرفت‪ .‬در این مقال نم ی گنجد که‬ ‫تمام تفاوت های س�ینمای جنگ با سینمای دفاع مقدس‬ ‫را بیان کرد و ب�ه اختصار ب�ه همین اکتف�ا م ی کنیم که در‬ ‫سینمای جنگی‪ ،‬کشتن افتخار اس�ت و در سینمای دفاع‬ ‫مقدس به استقبال مردن رفتن و شهید شدن‪ ...‬سینمای‬ ‫دفاع مقدس از همان ماه های ابتدایی شروع جنگ تحمیلی‬ ‫شروع ش�د و تا امروز هم با پیگیری سرنوشت قهرمانان‬ ‫جنگ ادام�ه دارد‪ .‬در این بین فیل م های فاخر بس�یاری در‬ ‫این ژانر ساخته و تولید شده اند و در این فیل م ها نقش های‬ ‫ماندگاری هم در تاریخ س�ینمای ایران جاودانه ش�ده اند‪،‬‬ ‫نگاهی داریم به چند نقش ماندگار در این ژانر‪.‬‬ ‫یادگار رسول‬ ‫نقش‪ :‬رحیم صابری‬ ‫بازیگر‪ :‬جمشید هاش م پور‬ ‫جمشی د هاشم پور بازیگر نقش های اکشن فراوانی‬ ‫در سینمای ای ران اس��ت‪ ،‬فیلم هایی که با بهره گیری از‬ ‫توانایی جسمانی‪ ،‬هنرهای رزمی و چهره منحصر به فرد‬ ‫او به فروش فراوانی رسیدند اما او رفته رفته از قالب یک‬ ‫هنرپیشه اکشن خارج شد و نقش های متفاوت تری را ایفا‬ ‫کرد که ب ی شک یکی از این نقش ها‪ ،‬در فیلم هیوا س��اخته مرحوم رسول مالقل ی پور است‪.‬‬ ‫داس��تان فیلم به اختصار این است‪« :‬هیوا اکبری پس از گذش��ت پانزده سال از مفقود شدن‬ ‫همسرش حمید در بحبوحه جنگ‪ ،‬تصمیم م ی گیرد تا از مناطق جنگی و خانه ای که در ان‬ ‫با همسرش زندگی م ی کرده‪ ،‬بازدید کند‪.‬‬ ‫امیر کرمی که اکنون سفیر ای ران در سنگال است و زمانی جزو همراهان حمید در جنگ‬ ‫بوده م ی خواهد با هیوا ازدواج کند‪ ،‬ولی هیوا به رغم نشانه هایی از شهادت حمید‪ ،‬همچنان در‬ ‫پی شوهرش است‪ .‬او در خانه قدیم ی اش به تع دادی نامه متعلق به پانزده سال پیش دسترسی‬ ‫پیدا م ی کند که خاط رات سال های گذشته او را با حمید زنده م ی کند‪ .‬رحیم صابری‪ ،‬مسئول‬ ‫کمیته تفحص و مفقودین‪ ،‬هیوا را مطمئن م ی س��ازد که شوهرش شهید شده است ولی به‬ ‫ی در منطقه جنگی خود را به تونلی م ی رساند که سال ها پیش‬ ‫خواهش هیوا همراه او و کرم ‬ ‫حمید در انجا به شهادت رسیده بود‪».‬‬ ‫ی هاش��م پور در نقش رزمنده ای قدیمی که اکنون زخم های روحی و جسمی دوران‬ ‫باز ‬ ‫جنگ را همچنان همراه دارد‪ ،‬به اندازه کافی چش��مگیر بود و دریافت دیپلم افتخار جشنواره‬ ‫فجر کمترین حقش بود‪.‬‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬من خدا رو دوست دارم‪ ،‬حتی اگر توی جهنمش بسوزم‪»...‬‬ ‫از حاضران در اژانس نیست‪ .‬عباس با لهجه غلیظ مشهدی صحبت‬ ‫م ی کند و حبیب رضایی ان قدر این لهج��ه را باور پذیر بیان م ی کند‬ ‫که جای ش��بهه ای باقی نم ی گذارد که او اهل مشهد و رزمنده است‪.‬‬ ‫از صحنه نماز خواندن در زمین اژانس نم ی توان به اسانی گذشت که‬ ‫یکی از مانا ترین پالن های سینمای ای ران است‪ .‬عباس در مواجهه با‬ ‫ی که نگران ی های‬ ‫همسرش هم شخصیت قابل اعتنایی دارد‪ ،‬هنگام ‬ ‫او را با خونسردی رد م ی کند‪.‬‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬مو اصال توقعی نداشتم‪.‬سر زمین بودُم ب ا تراکتور‪ ،‬جنگ هم که‬ ‫تموم شد‪ ،‬برگشتُم سر همو زمین‪ ،‬ب ی تراکتور! مو حتی دفترچه بیمه هم نگرفتم‪».‬‬ ‫لیلی با من است‬ ‫از کرخه تا راین‬ ‫عشق صادق‬ ‫نوای سوز و عشق‬ ‫نقش‪ :‬سعید‬ ‫بازیگر‪ :‬علی دهکردی‬ ‫خیلی س��خت بود وقتی س��عید در بیمارس��تان‬ ‫م ی گوید‪ ،‬درون اکواریوم هستم به تماشایم نم ی ایی؟‬ ‫جلوی بغضت را بگیری‪ .‬از کرخه تا راین حکایت س��وز‬ ‫اس��ت و عش��ق‪ .‬این فیلم تمام مختص��ات یک فیلم‬ ‫س��ینمای دفاع مقدس را به طور کامل داش��ت‪ ،‬حتی‬ ‫موسیقی این فیلم هم از ماندگارترین موزیک متن های تاریخ سینمای ای ران است اما در کنار‬ ‫همه این نکات مثبت‪ ،‬از کنار بازی علی دهکردی در نقش سعید نم ی توان به راحتی گذشت‪.‬‬ ‫سعید در این فیلم وظیفه داشت فریاد یک دفاع را به گوش جهانیان برساند‪ ،‬حتی اگر این فریاد‬ ‫سرفه های خشکی باشد که در اثر حمالت شیمیایی حادث شده‪ ...‬دهکردی که در زمان ایفای‬ ‫نقش سعید‪ ،‬هنرپیشه صاحبنامی نبود‪ ،‬انچنان در قالب نقش فرو رفته بود که کمتر کسی‬ ‫باور م ی کرد که او یک هنرپیشه غیرحرفه ای است و یک رزمنده بسیجی نیست‪ .‬سعید در قلب‬ ‫اروپا و در کنار راین‪ ،‬دارد فرهنگ کرخه را به همه نشان م ی دهد تا انجا که یونس‪ ،‬خواهرزاده‬ ‫دورگه اش هم تحت تاثیر این فرهنگ قرار م ی گیرد‪ .‬س��عید حت��ی در نوع نگاه کردنش هم‬ ‫فرهنگ جنگ را به نمایش م ی گذارد‪.‬‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬خدایا! من شکایت دارم‪ .‬من شاک ی ام‪ .‬پس کو رحمانت؟ پس‬ ‫کو رحیمت؟ اخه چرا اینجا؟ چرا حاال؟ چرا این طوری؟ من شکایتمو پیش کی ببرم؟‬ ‫به کی بگم؟»‬ ‫بوی پیراهن یوسف‬ ‫نقش‪ :‬صادق مشکینی‬ ‫بازیگر‪ :‬پرویز پرستویی‬ ‫پرویز پرستویی با «لیلی با من است» ساخته کمال‬ ‫تبریزی به ژانر دفاع مقدس بازگش��ت اما این بازگشت با‬ ‫نقش های او در فیلم هایی نظیر اژانس شیشه ای یا موج‬ ‫مرده بسیار متفاوت بود‪ .‬این فیلم در حالت کلی به مقابله‬ ‫با کلیشه ها برخاسته بود و اولین فیلم با مایه های کمدی‬ ‫در این ژانر محسوب م ی شد‪.‬‬ ‫صادق مش��کینی فیلمبرداری بود که بس��یار زیاد از جبهه و جنگ م ی ترس��د‪ .‬ب رای‬ ‫اینکه بتواند از صندوق تلویزیون وام بگیرد تا خانه نیمه س��اخته اش را تکمیل کند باید ب رای‬ ‫فیلمبرداری فیلم ی مستند از اسرای ع راقی به منطقه جنگی برود‪ ...‬مشکینی در طول این‬ ‫سفر به تحول م ی رسد و نه تنها از ترس عبور م ی کند که به شوق م ی رسد‪.‬‬ ‫ما در این سفر با او از ریا تا اشتیاق همراه م ی ش��ویم و پرستویی به خوبی توانسته این‬ ‫تغییر روحی را به تصویر بکشد و در این زمینه ان چنان موفق ظاهر شد که یک جایزه سیمرغ‬ ‫را به مجموعه جوایز خود افزود‪.‬‬ ‫پرستویی ب رای اجرای درست این نقش از همه ابزار های ممکن سود م ی جوید‪ ،‬از لرزش‬ ‫دست تا تغییر در صدا‪ .‬پس از لیلی با من است فیلم هایی مثل اخ راجی ها ضدگلوله برخوردی‬ ‫مشابه با ژانر دفاع مقدس داشتند‪.‬‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬اگر با من نبودش هیچ میلی ‪ /‬چرا ظرف مرا بشکست لیلی»‬ ‫سرزمین خورشید‬ ‫کیمیا‬ ‫بانوی سرزمین خورشید‬ ‫پیرمرد ب ی باور است که پسرش شهید شده است‪ ،‬اگر‬ ‫همه دنیا بسیج شوند که به او ثابت کنند که این همه مدرک‬ ‫ب رای بازنگشتن پسرش وجود دارد‪ ،‬باز هم گوشه ای از وجود‬ ‫او به او م ی گوید که پسرش باز م ی گردد و عاقبت این حس بر‬ ‫تمام ان مدارک و سند ها فائق م ی اید و پسرش ب ر م ی گردد‪.‬‬ ‫علی نصیریان در ایفای نقش دایی غفور تمام تجربه سال ها‬ ‫حضور در سینما و تئاتر را به کار م ی گیرد تا چهره ای باور پذیر‬ ‫از او را به مخاطب برساند‪ .‬دایی غفور تمام احساسات بشری‬ ‫را به کار م ی گیرد تا به ما ثابت کند که حتی یافته شدن پالک‬ ‫در درون شکم کوس��ه هم دلیلی ب رای هیچ چیز نیست‪ .‬او‬ ‫م ی خندد‪ ،‬گریه م ی کند‪ ،‬عصبی م ی ش��ود و علی نصیریان‬ ‫در تمام اینها نهایت هنرمندی را به تصویر م ی کشد‪« ،‬بوی‬ ‫پی راهن یوس��ف» ادای دینی به ازادگان بود که به خصوص‬ ‫تصویر پایانی او که با حضور اق وام مختلف ای رانی فیلمبرداری‬ ‫شده‪ ،‬بسیار زیباست‪.‬‬ ‫دیالوگطالیی‪«:‬مناینحرفاروچ رابایداینجابگم‬ ‫یوسف‪ ...‬منی که م ی دونم اینجا نیستی‪ ...‬خودتو به من‬ ‫نشونبده‪،‬توکجایی؟توشکمکوسه؟منباایندلچه‬ ‫کنم؟ دیگه وقتش شده که بزنم تو گوشت!»‬ ‫اخراجی نبود‬ ‫نقش‪ :‬مجید سوزوکی‬ ‫بازیگر‪ :‬کامبیز دی ر باز‬ ‫نقش‪ :‬رضا‬ ‫بازیگر‪ :‬خسرو شکیبایی‬ ‫کیمیا‪ ،‬داستان خانواده ای است که در دل جنگ‬ ‫م ی میرد و خانواده ای که با جنگ ب��ه دنیا م ی اید و در‬ ‫این بین روایت رضا با بازی خسرو شکیبایی انچنان با‬ ‫باورها همخوانی داش��ت که ب رای این هنرپیشه فقید‪،‬‬ ‫سیمرغ طالیی سیزدهمین دوره جش��نواره فجر را به‬ ‫همراه داشت‪ .‬در ان روز ها که شکیبایی ب ا هامون چهره‬ ‫شده بود‪ ،‬کیمیا چهره دیگری از هنر بازیگری شکیبایی‬ ‫را به نمایش گذاش��ت‪ .‬او در نیمه ابتدایی فیلم بسیار‬ ‫برون گراس��ت‪ ،‬تند تند حرف م ی زند اما پس از اسارت‬ ‫م ی بینیم که او شخصیتی بسیار ارام دارد و شکیبایی‬ ‫از پ��س دراوردن این نقش و تغیی��رات روحی ‪ -‬روانی‬ ‫شخصیت پس از اسارت به خوبی برامده است‪.‬‬ ‫رضا در ای��ن فیل��م به دنبال فرزند خود اس��ت‪،‬‬ ‫فرزندی که سال هاس��ت در اغوش زنی بزرگ شده که‬ ‫مادرش نیس��ت‪ ،‬اما رضا با دیدن وابس��تگ ی ها از حق‬ ‫خود م ی گذرد و ما در تمام فیلم با رضا همذات پنداری‬ ‫م ی کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫نقش‪ :‬دایی غفور‬ ‫بازیگر‪ :‬علی نصیریان‬ ‫«سرزمین خورشید» داس��تان تصرف خرمشهر‬ ‫به دست نیروهای دش��من را بازگو م ی کند‪ .‬گروهی از‬ ‫مجروحان همراه با پزشکان و پرس��تاران‪ ،‬سوار بر یک‬ ‫امبوالنس م ی کو شند از مهلکه بگریزند‪ .‬در میانه راه‪،‬‬ ‫مسیر این گروه شش نفره از یکدیگر جدا شده و ه ر یک‬ ‫به س��ویی م ی روند‪ .‬در این فیلم احمد رضا درویش هم‬ ‫مرحوم خسرو ش��کیبایی حضور دارد اما شاید بهترین‬ ‫بازی متعلق به گلچهره سجادیه باشد‪ .‬سجادیه در این‬ ‫فیلم نقش یک امدادگر شجاع را بازی م ی کند که در جلو‬ ‫بردن طرح قصه بسیار پررنگ است‪ .‬سجادیه به رغم انکه‬ ‫بسیار کم کار است اما نقش های ماندگار بسیاری را ایفا‬ ‫کرده است‪ .‬او ب رای فیلم سرزمین خورشید سیمرغ بلورین‬ ‫پانزدهمین دوره جشنواره فجر را به دست اورد‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫یونس یوسفی‬ ‫نقش‪ :‬هانیه‬ ‫بازیگر‪ :‬گلچهره سجادیه‬ ‫شکوه سالم‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬وداعی در بین نیست‬ ‫که این اغاز سالم است‪».‬‬ ‫اخراج ‬ ‫یها‬ ‫اخ راج ی ها هم یک سر اغاز شکستن یک کلیشه در سینمای‬ ‫دفاع مقدس بود‪ .‬این فیلم تصویر دیگری از برخی رزمنده ها را نشان‬ ‫م ی دهد و م ی خواهد بگوید که خاستگاه چندان اهمیت ندارد‪ ،‬انچه‬ ‫مهم است هدف و مسیر رسیدن به هدف اس��ت که مثل یک چشمه م ی ماند و ادم ها را زالل‬ ‫م ی کند‪ ،‬به همین خاطر حضور چهره هایی مانند مجید سوزوکی‪ ،‬بای رام و سایر دوستانش که‬ ‫با تصویر عمومی ما از جبهه ها تفاوت داشت‪ ،‬یک باب تازه بود که بعدها در فیلم و سریال های‬ ‫دیگری هم تکرار شد‪.‬‬ ‫دی ر باز ب رای ایفای نقش یک جوان جاهل منش البته با معرفت که به دلیل غیر متعارف‬ ‫به جبهه م ی رود‪ ،‬از تمام المان های ممکن استفاده کرد و تا انجا به این نقش نزدیک شد که تا‬ ‫مدت ها نم ی توانست از ان دوری کند‪ .‬مجید سوزوکی که ما به ازای خارجی هم داشت باور پذیر‬ ‫بود و به فروش باالیی هم رس��ید‪ .‬اخ راج ی های اول به همین دلیل موفق تر از قس��مت های‬ ‫بعدی ان محسوب م ی ش��ود‪ .‬در این فیلم نقش های خوب دیگری هم به چشم م ی خورد که‬ ‫م ی توانست در این فهرست جای گیرد‪.‬‬ ‫دیالوگ طالیی‪« :‬من دختر میرزا رو بدون این اب و خاک نم ی خوام‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫شاعر قریحه و تکنیک‬ ‫اول مهر‪ ،‬روز میالد حسین منزوی است‬ ‫اولین روز مهر یادواره شاعری است که غزلش بوی عشق م ی داد‪ .‬مردی که به قول خودش‬ ‫تمام عمر را ب رای ستایش عشق گلو پاره کرد‪ .‬اولین روز پاییز‪ ،‬سالروز میالد شاعر عشق است‪ ،‬او‬ ‫حسین منزوی است؛ مردی که در کالبد غزل فارسی روح تازه ای دمید و نشان داد که غزل فارسی‬ ‫م ی تواند با همان لطافت‪ ،‬به زبان امروز س��خن بگوید تا انجا که این غ��زل به میان مردم رفته و‬ ‫بسیاری ان را زمزمه م ی کنند؛ ب ی انکه بدانند این لطافت از قریحه ای کم نظیر بیرون م ی اید‪ .‬شعر‬ ‫منزوی‪ ،‬شعر قریحه صرف نیست‪ ،‬او تکنیک را با قریحه همراه م ی سازد تا شعری متولد شود که‬ ‫در اوج است‪ .‬در ش��عر او هم نازک خیالی س��بک هندی را م ی توان دید و هم سادگی بیان سبک‬ ‫خ راسانی را‪ .‬اما شعر او در گذشته نم ی ماند‪ ،‬شعر او بوی امروز م ی دهد‪ ،‬واژه هایش امروزی است‪،‬‬ ‫دنیایش امروزی است‪ ،‬شعرش امروزی است‪ .‬اما این امروزی بودن سبب نم ی شود که شعر منزوی‬ ‫قواعد غزل را تخطی کند‪ ،‬او در قافیه در نم ی ماند‪ ،‬قافیه شعرش را به بی راه نم ی برد‪ ،‬تسلط او به وزن‬ ‫شعری و دایره لغات ب ی نظیرش‪ ،‬شعرش را در اوج نگاه م ی دارد‪.‬‬ ‫اما شاخصه ش��عر منزوی‪ ،‬لطافت شعر اوست‪ ،‬او شاعر عشق اس��ت‪ ،‬او انجا که م ی خواهد‬ ‫خودش را معرفی کند در غزلی م ی گوید‪« :‬من عاش��ق خود توام ای عشق » و این عاشق عشق‬ ‫خط به خط به توصیف م ی پردازد‪ .‬چه حکایت نامکرری اس��ت روایت عش��ق در ش��عر منزوی‪.‬‬ ‫او به دنبال عش��قی با مختصات ش��عر دیروز نیس��ت‪ ،‬او به دنبال این است که عش��ق امروز را‬ ‫تصویر کند‪:‬‬ ‫لیالی من اینک من مجنون خیابان ها‬ ‫مجنون بیابان ها افسانه مهجوری است ‬ ‫این جنس غزل درست است که راه ششصد ساله ای را از شعر حافظ تا امروز و تا این دفتر ها‬ ‫طی کرده است‪ ،‬اما م ی شناسد چش��م هایش چهره تان را‪ .‬این چهره که قرار است شما هم ان را‬ ‫بشناسید‪ ،‬گاه به زبان محاوره نزدیک م ی ش��ود و گاه فخری دلنشین دارد و از مفردات و ترکیبات‬ ‫تکراری و خلق ترکی ب های تازه پرهیز دارد‪ .‬این شعر حسین منزوی است؛ شعری که بین تغزل و‬ ‫حماسه‪ ،‬پیوندی ناگسستنی ایجاد م ی کند و در تغزلهایش گاهگاهی از زبان حماسی بهره م ی گیرد‪،‬‬ ‫تا بتواند مفاهیم اجتماعی و سیاسی عصر خود را از زبان حماسه و قهرمانان ان باز گوید و به مدد‬ ‫انها شعرش را حالوتی دیگر ببخشد‪ .‬این شعر منزوی است؛ شعری که این گونه معرفی م ی شود‪:‬‬ ‫نام من عشق است ایا می ‏شناسیدم؟‬ ‫زخم ی ام ‪-‬زخم ی سراپا‪ -‬می ‏شناسیدم؟‬ ‫سنگ ها در جیب ها یش‬ ‫تسخیر وال استریت‬ ‫حضور بازیگران نام اش��نای س��ینما در صحنه تئاتر همواره جذاب است‪ .‬یکی از این‬ ‫بازیگران پارسا پیروز فر است که هر از گاهی به عرصه تئاتر برم ی گردد‪ .‬نمایش «سنگ ها در‬ ‫جی ب هایش» به نویسندگی «مری جونز» و کارگردانی «پارسا پیروزفر» از پنج شنبه ‪ 21‬شهریور‬ ‫در تماشاخانه ای رانشهر رو ی صحنه رفت‪.‬‬ ‫نمایش «س��نگ ها در جی ب هایش» داس��تان دو سیاه ی لشکر اس��ت که با بازی در‬ ‫نقش های متفاوتی از یک فیلم هالیوودی (در مقام کارگردان‪ ،‬سیاه ی لشکر‪ ،‬دستیار کارگردان‬ ‫و‪ )...‬تضاد اشکار میان زندگی واقعی با فضاس��ازی فیلم را نشان م ی دهند‪ .‬این متن که سال‬ ‫‪ 1999‬به نگارش در امده‪ ،‬در سال ‪ 2001‬به عنوان بهترین متن کمدی‪ ،‬جایزه «اولیویه » را کسب‬ ‫کرده و با ترجمه به زبان های مختلف‪ ،‬بارها توسط گروه های نمایشی مختلف اجرا شده است‬ ‫و این بار هم توسط خود «پارسا پیروزفر» به فارس ی ترجمه شده است‪.‬‬ ‫داستان این نمایش��نامه در دهکده ای در ای رلند م ی گذرد که یک فیل م هالیوودی در ان‬ ‫فیلم برداری م ی شود‪ .‬نیمی از اهالی دهکده‪ ،‬سیاهی لشکر این فیلم هستند‪ .‬چارلی و جیک‬ ‫نیز میان دیگر ای رلندی ها از هنروران این فیلم پرخرج هستند و‪...‬‬ ‫پارسا پیروز فر که در سینما کم کار نشان م ی دهد در تئاتر پ ررنگ تر است و تقریبا هرسال‬ ‫نوشته دیوید مامت به کارگردانی‬ ‫نمایشی را روی صحنه م ی برد‪ ،‬نمایش «گلن گری گلن راس» ‬ ‫پارسا پیروزفر پرمخاطب ترین نمایش تماشاخان ه ای رانشهر در سال ‪ 90‬بود‪ .‬همچنین پیروزفر‬ ‫سال گذشته نمایشنام ه «خدای کشتار» نوشت ه یاسمینا رضا را در خان ه هنرمندان روخوانی کرد‬ ‫که با استقبال تماشاگران رو به رو شد‪.‬‬ ‫«تسخیر وال استریت» با زیر عنوان «داس��تان جنبشی که امریکا را دگرگون کرد» نام‬ ‫اثری است که با ترجمه «ثمانه اکوان» از سوی انتش��ارات مرکز اسناد انقالب اسالمی چاپ‬ ‫شده است‪ .‬این موسسه نخستین کتاب نوشته شده در ایاالت متحده امریکا درباره چگونگی‬ ‫شکل گیری و روند تحوالت جنبش تسخیر وال استریت را ترجمه و منتشر کرد‪.‬‬ ‫این کتاب‪ ،‬توسط ‪ 60‬نفر از استادان دانشگاه‪ ،‬روشنفکران‪ ،‬دانشجویان و فعاالن اجتماعی‬ ‫که از ابتدا در این جنبش شرکت داشتند‪ ،‬تالیف شده است‪ .‬در این اثر‪ ،‬چگونگی شکل گیری‬ ‫و جرقه اولیه جنبش‪ ،‬روند گسترش ان در ش��هرهای مختلف امریکا‪ ،‬فضای حاکم بر ان و‬ ‫ارزش ها و شعارهای مطرح شده در این حرکت اعتراضی جای دارد‪.‬‬ ‫در بخشی از این کتاب امده است‪« :‬جنبش اعتراضی مردم امریکا را که به جنبش اشغال‬ ‫وال استریت معروف شده‪ ،‬م ی توان یکی از مهم ترین وقایع سیاسی چندین سال اخیر در امریکا‬ ‫دانست؛ چرا که برخالف بسیاری از وقایع مهم تاریخ امریکا‪ ،‬تاثیرگذاران و تشکی ل دهندگان‬ ‫اصلی این جنبش‪ ،‬حقیقتا ریش��ه در دل «مردم» امریکا دارند و شعارهای مطرح شده در ان‪،‬‬ ‫ادبیات جدیدی را در جنب ش های اعتراضی و فرهنگ سیاسی ایاالت متحده‪ ،‬تولید کرده است‪».‬‬ ‫چنانچه این مس��اله را در کنار همزمانی این جنبش با بیداری ایجاد ش��ده در جهان اسالم و‬ ‫تاثی رات گسترده ای که این بیداری روی منطقه راهبردی خاورمیانه و شمال افریقا گذارد‪ ،‬قرار‬ ‫دهیم‪ ،‬اهمیت ان دوچندان خواهد شد‪ .‬با این اوصاف‪ ،‬شناخت هرچه سریع تر این جنبش توسط‬ ‫روشنفکران و اهالی نظر و قلم ای ران اسالمی که خود عقبه فکری و عقیدتی بیداری اسالمی‬ ‫دارند‪ ،‬از اولویت باالیی برخوردار است‪.‬‬ ‫صحنه‬ ‫نمایشی به کارگردانی پارسا پیروزفر‬ ‫روایت جنبشی که امریکا را دگرگون کرد‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫پیروزی‬ ‫وال استریت‬ ‫سوژهمجله‬ ‫تایم‬ ‫‪82‬‬ ‫اکونومیست‬ ‫به سوژه ای‬ ‫محیطزیستی‬ ‫پرداخته است‬ ‫راه های رهایی‬ ‫از دست‬ ‫مزاحمان روی‬ ‫جلدلوپوئن‬ ‫مکتوب‬ ‫_____سوژه‬ ‫یادگارانمهر‬ ‫صدای زنگ که می اید ‪،‬دلمان غش می رود برای ان روزها ‪....‬کجاس�ت ان روزها ک�ه گام هایمان را تند تر‬ ‫م ی کردیم که مبادا بعد از زنگ نرسیم ‪،‬ان روزها که فارغ از غم اب و نان بودیم و دلخوش بودیم که «بابا نان داد»‪...‬‬ ‫ان روزها که سرودمان بارانی بود که با ترانه می چکید بر سقف خانه ‪...‬ان روزها که با کبری تصمیم می گرفتیم‬ ‫و دل نگران بودیم که «حسنک کجاس�ت »‪...‬ان روزها که قرار بود که از دهقان فداکار و پطروس درس فداکاری‬ ‫بگیریم ‪....‬وای که چه روزهایی بود ‪ ،‬ان روزها ‪...‬مهر هزاران یادگار در دلمان کاشته است ‪،‬این صفحه تقدیم به همه‬ ‫ان هایی که نوستالژی پشت نیمکت را می دانند یعنی چه و دلشان برای صمیمیت ان روزها تنگ شده است ‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫‪83‬‬ ‫مدیرعامل بانک ملت خبر داد‬ ‫تسهیالت جدید برای شرکت های دارویی‬ ‫بهینه سازی خدمات مشتریان و توسعه بانکداری اسالمی‬ ‫با امضای تفاهمنامه میان بانک های انصار و کشاورزی‬ ‫در راستای استفاده از ظرفیت ها و امکانات متقابل برای دستیابی به اهداف مشترک نظیر‬ ‫گسترش بانکداری اس�لامی و ارائه خدمات بهینه به مش��تریان‪ ،‬بانک های انصار و کشاورزی‬ ‫تفاهمنامه ای امضا کردن��د‪ .‬طی تفاهمنامه پنج ماده ای که به امض��ای مدیرعامل بانک انصار‬ ‫دکترابراهیمی و مدیرعامل بانک کش��اورزی دکتر محمدطالبی رس��ید‪ ،‬طرفین متعهد شدند‬ ‫ظرفیت های مالی و بانکداری یکدیگر را برای بهینه سازی خدمات مشتریان‪ ،‬توسعه بانکداری‬ ‫اسالمی‪ ،‬افزایش سهم از بازار و تامین مالی شرکت های تحت پوشش در اختیار یکدیگر بگذارند‪.‬‬ ‫در این تفاهمنامه همچنین همکاری در عرصه بین المللی و عملیات ارزی و صدور ضمانتنامه ها و‬ ‫اعتبارات اسنادی نیز در نظرگرفته شده است‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار‪،‬‬ ‫طرفین همچنین متعهد شده اند که در زمینه های اموزشی‪ ،‬اعطای تسهیالت‪ ،‬تبادل اسناد و انجام‬ ‫پروژه های فرهنگ س��ازی‪ ،‬اطالع رس��انی و تبلیغات پیرامون موضوعات مورد توافق و به ویژه‬ ‫بانکداری الکترونیک و بانکداری اسالمی همکاری کنند‪g .‬‬ ‫مدیرعامل بانک ملت با اش��اره به مصوبه دولت برای تامین ارز موردنیاز شرکت های‬ ‫واردکننده دارو گفت‪« :‬به ش��رکت های واردکننده دارو س��ه ماه مهلت داده خواهد ش��د تا‬ ‫معادل ریالی مربوط به ارز دارویی را با بانک ها تسویه کنند و بخش مهمی از مشکل کمبود‬ ‫نقدینگی برای خرید ارز از سوی این شرکت ها رفع خواهد شد‪ ».‬علی دیواندری با اشاره به‬ ‫مصوبه دولت برای تامین ارز دارو‪ ،‬اظهارداش��ت‪« :‬براس��اس این مصوبه با مشارکت بانک‬ ‫مرکزی و بانک ملت به عنوان یکی از بانک های عامل‪ ،‬ارز مورد نیاز شرکت های واردکننده‬ ‫دارو تامین خواهد ش��د‪ ».‬وی در پاس��خ به این س��وال که این مصوبه تنها با عاملیت بانک‬ ‫ملت اجرا می ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬این همکاری منحصر به بانک ملت نیست‪ .‬همه بانک ها در ان‬ ‫مشارکت خواهند داشت‪ .‬بر اساس این مصوبه‪ ،‬شرکت های واردکننده دارو می توانند از طریق‬ ‫تعامل با بانک های عامل و دریافت ارز الزم‪ ،‬نس��بت به تامین داروی مورد نیاز کشور اقدام‬ ‫کنند‪ ».‬مدیرعامل بانک ملت تصری��ح کرد‪« :‬طبق این مصوبه ارز مورد نیاز ش��رکت های‬ ‫واردکننده دارو در اختیار بانک ها قرار می گیرد و این ارز بر اس��اس نیاز شرکت های مذکور‬ ‫مطابق روال جاری که پیش تر هم از طریق ثبت س��فارش و ثبت در پرت��ال بانک مرکزی‬ ‫انجام می شد‪ ،‬به انها اختصاص می یابد‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬با پیگیری وزیر محترم بهداشت‪،‬‬ ‫به شرکت های واردکننده دارو سه ماه مهلت داده خواهد ش��د تا معادل ریالی مربوط به ارز‬ ‫دارویی را با بانک ها تس��ویه کنند‪ .‬بدین ترتی��ب بخش مهمی از مش��کل کمبود نقدینگی‬ ‫برای خرید ارز از سوی این شرکت ها رفع خواهد ش��د‪ ».‬دیواندری با بیان اینکه دولت قول‬ ‫داده است که در مدت این سه ماه‪ ،‬نوسانات نرخ ارز را تا سطح ‪ 10‬درصد برای شرکت های‬ ‫واردکننده دارو تثبی��ت کند‪ ،‬گفت‪« :‬همچنین بر اس��اس این مصوبه‪ ،‬دول��ت موافقت کرد‬ ‫‪35‬درصد وثیقه نقدی ش��رکت های واردکننده دارو بابت ارائه جواز س��بز گمرکی به س��ایر‬ ‫وثایق غیرنقد‪ ،‬قابلیت تبدیل داشته باشد‪g ».‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪190‬‬ ‫در نهمین نشست نقد پژوهش های‬ ‫بانکداری اسالمی‪:‬‬ ‫مقالهمدیرعامل‬ ‫بانک مهر اقتصاد‬ ‫نقد و بررسی شد‬ ‫در نهمی��ن جلس��ه از سلس��له نشس��ت های نق��د‬ ‫پژوهش های بانکداری اس�لامی که توس��ط پژوهشکده‬ ‫پولی و بانک��ی بان��ک مرک��زی برگزار ش��د‪ ،‬مقال��ه دکتر‬ ‫غالمحس��ن تقی نتاج و ایت اهلل ابراهیم��ی‪ ،‬مدیران عامل‬ ‫بانک های مهر اقتصاد و انصار با عنوان «محاس��به س��ود‬ ‫قطعی س��پرده گذاران در بانکداری بدون رب��ا» مورد نقد و‬ ‫بررس��ی قرار گرفت‪ .‬به گزارش رواب��ط عمومی بانک مهر‬ ‫اقتصاد‪ ،‬دکتر غالمحسن تقی نتاج ‪ -‬مدیرعامل بانک مهر‬ ‫اقتصاد ‪ -‬در این مقاله‪ ،‬مقوله حس��ابداری پرداخت س��ود‬ ‫در نظام بانکی کش��ور را از منظر بانکداری اس�لامی مورد‬ ‫بررسی قرار داد و تالش کرد تا به روش توصیفی و از طریق‬ ‫مطالعه اسناد و مدارک یک بانک نمونه به این سوال پاسخ‬ ‫دهد که ایا س��ود قطعی پرداختی بانک ه��ا مطابق با روش‬ ‫ابالغی بانک مرکزی متضمن رعایت حقوق سپرده گذاران‬ ‫اس��ت؟ بنا بر این گ��زارش یافته های این تحقیق نش��ان‬ ‫دهنده ان اس��ت که در روش موجود محاسبه سود قطعی‬ ‫س��پرده های س��رمایه گذاری م��دت دار‪ ،‬جابه جایی حقوق‬ ‫س��پرده گذاران با یکدیگر و بانک با س��پرده گذاران وجود‬ ‫‪84‬‬ ‫داشته و این منجر به تضییع حقوق سپرده گذاران می شود‪.‬‬ ‫گفتنی اس��ت؛ این نشس��ت که نحوه برگزاری ان بر پایه‬ ‫ارائه مقاالت ش��رکت کنندگان و ارزیابی ان از طرف هیات‬ ‫داوران در زمینه های نقاط ق��وت مقاله‪ ،‬نقاط ضعف جزئی‪،‬‬ ‫نقاط ضعف کلی‪ ،‬مش��کالت س��اختاری و برخی نقدهای‬ ‫فنی به موضوع مقاالت ارائه ش��ده اس��ت با حضور اساتید‬ ‫صاحبنامی چون دکتر فرهاد نیلی رئیس پژوهشکده پولی‬ ‫و بانکی بانک مرکزی‪ ،‬دکتر جعفر باباجانی استاد دانشگاه‪،‬‬ ‫هوشنگ خستویی حسابدار خبره و مستقل و مرتضی ستاک‬ ‫رئیس اداره مطالعات و مق��ررات بانک مرکزی و مدیران و‬ ‫کارشناسان بانک ها و دانش��جویان و اساتید دانشگاه ها در‬ ‫محل پژوهش��کده پولی و بانکی بانک مرکزی برگزار شد‪.‬‬ ‫الزم به ذکر است که ضرورت مطالعه های گسترده در ابعاد‬ ‫مختلف حسابداری‪ ،‬مالی‪ ،‬فناوری اطالعات و ارتباطات و‬ ‫انطباق با شریعت از نتایج این نشست بود‪.‬‬ ‫مس�ابقه بزرگ بانک�داری اسلامی برگزار‬ ‫م ی شود‬ ‫‪ l‬بانک مهر اقتص��اد با هدف گس��ترش فرهنگ‬ ‫بانکداری اسالمی و اشنایی عموم جامعه با مبانی و الزامات‬ ‫ان‪ ،‬مس��ابقه بزرگ بانکداری اس�لامی را در سراسر کشور‬ ‫برگزار می کند‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪،‬‬ ‫منبع سواالت مس��ابقه بزرگ بانکداری اس�لامی کتابچه‬ ‫«معام�لات بانکی با تاکید بر احکام و اس��تفتائات» اس��ت‬ ‫ک��ه از دو بخش کلیات��ی از عملیات بانکی ب��دون ربا که به‬ ‫موضوع تجهیز منابع و تخصیص منابع و اس��تفتائات بانکی‬ ‫می پردازد و بخش استفتائات که پرسش های مربوطه مورد‬ ‫بررسی قرار داده ش��ده‪ ،‬تشکیل شده اس��ت‪ .‬عالقه مندان‬ ‫می توانند جهت ش��رکت در ای��ن مس��ابقه و دریافت منبع‬ ‫سواالت و پرسش��نامه به یکی از ش��عب بانک مهر اقتصاد‬ ‫در سراسر کش��ور یا به پایگاه اطالع رس��انی بانک به نشانی‬ ‫‪ WWW.MEBANK.IR‬مراجعه نمایند‪ .‬اخرین مهلت‬ ‫تحویل پاسخ نامه سواالت به شعب بانک مهر اقتصاد نیز روز‬ ‫دوشنبه ‪ 15‬مهرماه و زمان قرعه کشی روز پنجشنبه دوم ابان‬ ‫ماه مصادف با عید غدیرخم خواهد بود‪ .‬بر اساس این گزارش‬ ‫بیش از‪ 300‬مورد جایزه شامل وام قرض الحسنه و کمک هزینه‬ ‫سفرهای زیارتی به برندگان این مسابقه اهدا می شود‪g .‬‬