ماهنامه مثلث شماره 206
ماهنامه مثلث شماره 206
ماهنامه مثلث شماره 206
کارگزاران دوم
دل را به دریا زدیم
تو گو با مهدی پاکدل و ایمان
گف
افشاریان درباره یک تج ربه جدید
گزارش ها و گفت وگوهایی
درباره بازسازی حزب کارگزاران
هفته نامه خبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و شش ۲۸ /دی 92 /1392صفحه3000/تومان
مرز ظریف
باوجود برخی انتقادات پس از اج رای توافقنامه ژنو
تیم مذاکره کننده از خط قرمزهای مورد نظر ای ران عبور نکرده است
رازهای دوشنبه 30دی
کمیتهملیالمپیکبههمکاران
قعل ی ابادیرسید
ساب
ژنو بدون ای ران ،ژنو شکس ت خورده
چرا امریکا
با دعوت ایران مخالفت کرد؟
توهم توطئه
ایا درب ی های صفر–صفر
سیاسی است؟
دولت بناپارتی
ایا سکوالرهای اقتدارگرا نماد
تعادل طبقاتی در مصر هستند؟
مطلع مهر
امیر حسین بانکی پورفرد
عشق پایدار
lili
ha
dK
سید مسعود راد
oo
av
:D
ign
s
De
َ َ
و
ُ
انک
َ
مردان و ِ حا
ا
خ
زنان ب الیا ٰ
ُ
داون
ىم
سورهمب د ازفض یهمس ِمک َ
ا
ر
ل
و
رکهنورایه خودانان خود را .ِ ... ...ان َ
ی
ر
۲
ا
ب
۳
هم
ک
احکام ازدواج (پرسشهای دانشجویی)
وون ُ َ
ینیا
سرد
زمیساز هید؛ اگ افرا َء ُ
ی
ر
د؛ خداون فقیروتن غ ِ ِ ُ
گ
نمالل ُ ِ ض َ
دگ
د
شایشده ست باش م� ض
�
ن
َ
ن
د،
ِ ِلۗوا ّ ُ
ده وا
گاها
س
للوا ِس ٌع َ
ت
.
ع ٌ
می
سید مجتبی حسینی
درشبکهکتابخوانانحرفهایعضوشوید
b o o k i . i r
ازدواج موقت،مدیریت شهوت
محمد ترکاشوند
سخنان مقام معظم رهربی
خانواده
عباس پسندیده
رضایت زناشویی
حسن صدری مازندرانی
لواسانی ،محمد پور ،عاطف وحید
هنر همسرداری
مهارتهای ارتباطی همسران
8
9
ج
لد دوم
دل را به دریا زدیم
گفت وگوی مثلث با مهدی پاکدل و ایمان افشاریان درباره تجربه
کارگردانی«فردا»
فیلم سینمایی «فردا» نخستین تجربه کارگردانی دو جوانی است که یکی در بازیگری شناخته شده است و دیگری
ن روزها ب ه شدت مشغول اماده سازی فیل م شان
در کارگردانی فیل م های تلویزیونی و تئاتر .مهدی پاکدل و ایمان افشاریان ای
هستند تا بتوانند نسخه نهایی ان را به دفتر جشنواره فجر برسانند و شاهد بازخورد ان از سوی مردم ،اصحاب رسانه و
یو دومین جشنواره فیلم فجر ،خبرنگار مثلث با ایمان
منتقدان باشند .در چنین ش رایطی و یک هفته مانده به برگزاری س
افشاریان و مهدی پاکدل به گفت وگو نشست؛ گفت وگویی که از اقتباس از متون کهن فارسی اغاز شد ،به «فردا» رسید و
با دالیل روی اوردن بازیگ ران به کارگردانی پایان یافت« .فردا» با بازی بازیگ رانی مانند علیرضا شجاع نوری ،ستاره اسکندری،
علی دهکردی ،صادق صفایی و ...قرار است در بخش مسابقه «نگاه نو» جشنواره فجر به نمایش دراید.
پریسا چیذری و سیدمحمدصادق لواسانی
روزنامه نگار
عموم�ا م ی گویند اف�رادی ک�ه م ی خواهند برای
اولین بار ب ه عنوان کارگردان پش�ت دوربین قرار
10
بگیرند ،وسواس زیادی روی قصه فیل م شان دارند.
«فردا» چه چیزی داشت که شما را مجاب کرد که
کارنامه کارگردان ی تان را با ان اغاز کنید؟
پاکدل :اقای افش��اریان پیش از این در حوزه تلویزیون
فیلم هایی را ساخته اند و سال ها در تئاتر کار کرده اند .من هم
در زمینه بازیگری تئا تر ،تلویزیون و سینما تجریه داشتم .ما در
ابتدا موضوعی را به صورت واحد در نظر گرفتیم که برداشتی
از داس��تان های حضرت موالنا بود و ان را ب ر اساس عالیق
شخص ی مان پرورش دادیم و به صورت فیلمنامه دراوردیم.
یعنی از همان ابتدا قرار بود ک�ه این فیلمنامه را
با هم کار کنید؟
پاکدل :خی ر .در ابتدا که این داستان را پرورش م ی دادیم،
ام��کان نم ی دادیم بتوانی��م روزی ان را بس��ازیم و به اینکه
بعدا چه اتفاقی ب��رای ان بیفتد ،فکری نکردی��م .ابتدا و به
ظن خودمان ،داش��تیم روی داس��تانی از حضرت موالنا کار
م ی کردیم که رگه هایی از نگاه وی به مرگ؛ ان هم نگاهی
برگرفته از فرهنگ شرقی را شامل م ی شد.
االن من کمی دچار س�ردرگمی شدم .در خالصه
داستان «فردا» امده که این فیلم داستان دختری
است که عالقه به عکاسی دارد و همراه با مادرش
راهی سفر عکاسی م ی شود و اتفاقاتی برای انها
م ی افتد .در نگاه اول این خالصه داس�تان ،خیلی
ربطی به موالنا و مثنوی معنوی و مس�ائلی از این
دست ندارد.
افشاریان :این خالصه داستانی که ب رای «فردا» منتشر
یک نکته ای که برای خود من جالب اس�ت ،این
اس�ت که کمتر کسی حاضر است س�راغ متنی
مانند مثنوی معنوی برود.
افشاریان :دقیقا! اگر منظورتان این است که چه چیزی
باعث شد که به سمت شعر موالنا برویم ،باید پاسخ بدهم که
نوعی رئالیست جادویی در شعر حضرت موالنا وجود دارد که
مسحور کننده است.
پاکدل :به نظر ما س��ینما یعنی جادو و در اشعار موالنا
نیز این جادو هویداست .ما هر وقت اشعار او را م ی خواندیم،
م ی دیدیم جادوی��ی در انها وجود دارد ک��ه اتفاقا خیلی هم
سینمایی است.
در تاریخ س�ینما س�بکی تحت عنوان سینمای
شاعرانه داشتیم و این سبک از فیلمسازی تقریبا
منسوخ ش�ده است اما ش�ما از ش�اعرانه بودن
فیل م تان صحبت م ی کنید .چق�در از مولفه های
سبک سینمای ش�اعرانه بهره بردید؟ البته این
را هم بگوییم که س�ینمای ش�اعرانه مخاطبان
خ�اص و تقریب�ا مح�دودی دارد .ایا «ف�ردا» هم
برای مخاطبان محدود و عالقه مند به س�ینمای
شاعرانه ساخته شده است؟
شده و شما نیز در اینجا به درستی به ان اشاره کردید ،در واقع
ش��روع فیلمنامه اس��ت و نم ی توان ان را خالصه ای از کل
داستان دانست« .فردا» سه حکایت از موالنا با تم مرگ است
که ما ان را به شکل مدرن و امروزی در اورده ایم.
یعنی با اثری اپیزودیک روب ه رو هستیم؟
افشاریان :خیر .سه داس��تان در هم تنیده شده است و
هرکدام در عین اس��تقالل ،با داس��تان های دیگر در ارتباط
است .در ساختار نهایی فیلمنامه «فردا» ،این داستان ها روی
یکدیگر تاثیرگذار هستند و به نظر خود من ،ب رای مخاطب
حالت سودوکو دارد.
اشاره کردید که تم اصلی «فردا» به موضوع مرگ
از دی�دگاه فرهنگی ش�رقی بازم ی گ�ردد .یعنی
سعی کرده اید به سمت بحث های ماوراء الطبیعه
بروید یا اساسا مرگ به ان معنا مدنظرتان نبوده
است؟
افشاریان :نگاهی که به مرگ داشتیم نگاهی فراانسانی
است و تالش کردیم مرگ را همان طور که در نگاه موالنا بود،
تصویر کنیم .موالنا نگاه ش��اع رانه ای به مرگ دارد و ما نیز
سعی کردیم در «فردا» نگاه شاع رانه ای به این مقوله داشته
باشیم.
افشاریان :پایان باز یک تعریفی دارد که مشخص است
اما انچه ش��ما از ان به مد این روزهای سینمای ای ران تعبیر
م ی کنید ،پایان نامعلوم است که مخاطب در میان انبوهی از
مجهوالت رها م ی شود.
پاکدل :پایان «فردا» اصال باز نیست .خیلی هم محکم
ته ان را بسته ایم!
از بح�ث دور نش�ویم .منظورتان از ت�م مرگ در
«فردا» چه بود؟
پاکدل :مرگ در «ف��ردا» به معنای تباه��ی و نابودی
نیست؛ همان طور که در فرهنگ شرقی و اشعار موالنا هم
مرگ به معنای نیس��تی در نظر گرفته نم ی شود .این نگاه
کامال غربی اس��ت ،در حال ی که در فرهنگ شرقی ،مردگان
به ش��کلی در کنار ما حضور دارند و تنها جسم شان از بین
رفته است.
یک نکته ای را هم اشاره کنم و ان ،اینکه اساسا وقتی
م ی گوییم فیلم تم ی درباره مرگ دارد ،ش��اید احساس شود
که فیلم در ژانر وحشت ساخته شده است در حال ی که اصال
این طور نیست.
م ی گوین�د فیل م ت�ان جنبه سیاس�ی ه�م دارد،
درست است؟
پاکدل :به ه ر حال به عنوان یک ای رانی ،زندگی همه ما
با سیاست عجین شده اس��ت و هر چیزی ب رایمان م ی تواند
سیاسی باشد ولی به طور قطع م ی دانم که نخواستیم فیلمی
سیاس��ی بس��ازیم .اصال معتقدم ش��عر و ادبیات در مقابل
سیاست م ی ایستد.
البته االن ک��ه فکر م ی کن��م ،م ی بینم «ف��ردا» هم
پاکدل :ابتدای کارمان ،فکر م ی کردیم چرا کارگردانان و
فیلمنامه نویسان از اثار کالسیک ادبی بهره نبرده اند ولی بعد
که خودمان وارد این کار ش��دیم ،دیدیم اقتباس از اثار کهن
عجب کار سختی اس��ت و همین هم باعث شد که مجبور
ش��ویم چند ماه به شکلی کامال طاقت فرس��ا روی ان فکر
کنیم .مثنوی معنوی موالنا به قدری بزرگ است که هر حرکت
کودکانه ای م ی توانست باعث ضربه زدن به داستان اقتباسی
از ان در ذهن مخاطب شود و همین موضوع هم باعث شد،
در مرحله فیلمنامه خیلی محتاط عمل کنیم.
فکر کن��م همین س��ختی و احتی��اط الزم هم باعث
م ی ش��ود که کمتر فیلمی از روی متون کهن ادبیات غنی
فارسی ساخته شود .ما س��عی کردیم شروع کننده اقتباس از
یک اثر عظیم ادبیات کهن فارسی شویم و چون اغازکننده
ت بود اما امیدواریم که این
این راه بودیم ،خیلی کارمان سخ
راه که حاال باز شده است ،ادامه پیدا کند.
یک نکته جالبی درباره اقتباس حتی ایده گرفتن
از متون ادبیات کهن وجود دارد و ان ،این است که
این اقتباس و یا حتی ایده گرفتن ،بیشتر در سطح
ثقی ل شدن زبان گفتار بازیگران باقی م ی ماند و به
عمق قصه نم ی رود .این تصنع م ی تواند فیلم را
به یک کاریکاتور از داس�تان اصل�ی تبدیل کند.
درست است؟
جلد دوم
احیانا از پایان باز که فعال مد ش�ده هم استفاده
کرده اید؟
برگردیم به بحث اقتباس مان .اقتباس از اثار ادبی
کار اسانی نیست و شما در قدم اول کارگردانی به
اقتباس از یک اثر کهن با زب�ان و ادبیات خاص
رفته اید .ریسک نبود؟
پاکدل :بله ،دقیقا .اما ما در «فردا» روایتی نعل به نعل
از داس��تان مثنوی معنوی را نیاوردیم که نگران این موضوع
باشیم .فضای اقتباسی ما مدرن و برداشتی ازاد از سه داستان
مثنوی معنوی اس��ت .حتی ش��اید اگر در تیتراژ هم عنوان
«اقتباس از مثن��وی معنوی موالنا» را نم ی اوردیم ،کس��ی
متوجه ان نم ی شد.
بگذارید یک مثال بزنم .اگر در مت��ن مثنوی امده که
«شیخی در بلخ م ی زیسته است» ما ان را به پزشک جراحی
که زندگی ش��هری مدرنی دارد و مثل هم��ه ادم های دیگر
موبایل دستش م یگیرد و ...تبدیل کرده ایم .در واقع «فردا»
روی فونداسیون بسیار غن ی ای مانند مثنوی معنوی بنا شده
و نمایی مدرن دارد.
مثلث شماره 206
پاک��دل( :خن��ده)کال از شاع رانه س��از ها فق��ط من و
تارکوفسکی و چند تن دیگر مانده ایم و همه منسوخ شده اند!
افشاریان :در «فردا» شاع رانگی فیلم به معنای اینکه
مخاطب بعدا برود کلی روی مفاهی��م ان فکر کند که مثال
فالن صحنه چه نشانه هایی داش��ت ،نیست .نگاه شاع رانه
در فیلم ما ،نگاه مفهومی و زیر پوس��تی است و اصال سعی
نکرده ای��م ک��ه ادای فیلم های س��ینمای ش��اع رانه اروپا را
در بیاوریم و با پالن های طوالنی فیلمی را بسازیم.
در «فردا» عنصر درام کامال پررنگ است و سکان س ها
به شکلی ب رنامه ریزی شده اند که نم ی توان حتی یکی از انها را
ی «فردا» اصال به معنای یک
حذف کرد .مقصود از شاع رانگ
کار هنری به معنای منسوخ ش��ده ان نیست ،بلکه ما کامال
مخاطب عام را در نظر گرفته ایم.
م ی تواند سیاس��ی باش��د چون در فضای کامال سیاس��ی،
اگر ش��ما اصال حرفی از سیاس��ت نزنید ،خودش یک نوع
سیاس ی کاری است!
در هر صورت امروز کمتر فیلمنام ه نویسی سراغ
اقتباس م ی رود.
افشاریان :سینمای اقتباسی در مقوله نوشتن فیلمنامه
بسیار قدرتمند است و بس��یاری از فیلم های مطرح دنیا هم
از داستان ها و رمان ها اقتباس شده اس��ت .ما در این زمینه
گنجینه بسیار غن ی ای داریم .به عنوان مثال اگر بتوانیم به
داستان هایی از شاهنامه و ...بپردازیم ،م ی توانیم داستان هایی
به مراتب قوی تر از داستان فیلم های هالیوودی «هابیت»،
«هری پا تر» و ...داشته باشیم .البته ناگفته نماند که بعضی از
فیلم های سینمایی شاخص جهان یا نمایشنامه های مطرح
از روی داستان های شرقی اقتباس م ی شوند و هیچ وقت هم
ی از منبع انها به میان نم ی اید.
اسم
پاکدل :اگر تیم هایی تشکیل شود که غم نان نداشته
باش��ند ،م ی توان داس��تان ها و ادبیات کهن را بررسی و اثار
بزرگی را از انها خلق ک��رد .به نظرم با داش��تن چنین منبع
غن��ی ای ،خیلی توهی ن امیز اس��ت که بخواهی��م مدام در
فیلم های مان ادای غ رب ی ها را در بیاوریم.
برگردیم به نقطه اول که همان نگارش فیلمنامه
«فردا» است .فیلمنامه چطور شکل گرفت؟
افشاریان :از وقتی ب رای مان قطعی شد که م ی خواهیم
11
پاکدل :زندگی همه ما با
سیاست عجین شده است
و لی ما نخواسته ایم فیلم
سیاسی بسازیم
روی ای��ن ای��ده کار کنیم ،ب��ا مه��دی (پاکدل) ب��ه دیدن
لوکیش��ن های مختلف رفتیم تا ببینیم چقدر فضای ذهنی
ما م ی تواند عینی ش��ود .طبیعتا ابتدا بای��د م ی دیدیم تا چه
حد انچه روی کاغذ م ی اید ،قابلیت تبدیل ش��دن به تصویر
را دارد .بعد از این س��ف ر ها بود که شروع به نوشتن فیلمنامه
کردیم .در حین نگارش فیلمنامه هم نظ رات سایرین را درباره
داستان فیلم م ی گرفتیم و خیل ی ها گفتند که چنین داستانی
ریس��ک باالیی دارد اما دل را به دریا زدیم و از اذرماه «فردا»
جلوی دوربین رفت.
جلد دوم
اول بحث اشاره شد که ابتدای نگارش فیلمنامه،
خیلی برایندی از ساخته شدن ان نداشتید .چطور
ش�د که ش�رایط جلوی دوربین بردن «فردا» که
خودتان م ی گویید ریسک باالیی دارد ،فراهم شد؟
مثلث شماره 206
پاکدل :در سفری که با احسان دالویز (سرمایه گذار فیلم)
داشتم ،داستان فیلم را ب رای او تعریف کردم .احسان دغدغه
فرهنگی دارد اما وقتی پرس��ید ب رای تصوی��ری کردن این
فیلمنامه ،چقدر بودجه نیاز است اصال فکر نم ی کردم بخواهد
پیشنهاد ساخت ان را بدهد .اما تا یک هزینه حدودی گفتم،
به من گفت که «سرمایه از من و فیلم از شما!» .واقعا ماجرا
شوخی شوخی ،جدی شد و رفتیم و پرونده ساخت «فردا» را
به سازمان سینمایی دادیم و مراحل اداری ان به جریان افتاد.
ب ه نظرم وقتی اهمیت س�اخت چنین فیل م هایی
بیشتر م ی شود که در س�ینمای مستقل ساخته
ش�ده و از بودج ه های دولت�ی باداورده اس�تفاده
نشود.
پاکدل :دالویز سرمایه گذار این اثر است و تهی ه کنندگی
کار ه��م با اق��ای حس��ین صاب��ری اس��ت .بس��یاری از
سرمایه گذاران و تهی ه کنندگان فقط حساب دو دو تا چهار تا
م ی کنند که چه مقدار سود به انها باز م ی گردد اما دالویز بدون
چشمداشتی پای «فردا» ایستاد .در حال حاضر هم با اینکه
نسخه نهایی را هنوز ندیده اند اما ایشان از اثر راضی هستند
و فیلم را دوست دارند.
حاال چرا کارگردانی مش�ترک؟ همیش�ه و در هر
بخش�ی ،دو نف�ره کار ک�ردن روی ی�ک موضوع
مشخص ،خیلی سخت است.
پاکدل :ما بیش از ۱۰سال است که در تئا تر با هم کار
کرده ایم و با خلق و خوی هم به خوبی اشنا بودیم.
پس م ی توان گفت که «فردا» ماحصل ۱۰سال و
پنج ماه اشنایی ایمان افشاریان و مهدی پاکدل
است؟
افشاریان :بله .ما در این مدت دوستی 10ساله به خط
فکری یکدیگر کامال اشنا شده بودیم و همین هم باعث شد
که در طول پنج ماه کار ب رای س��اخت «فردا» ،هیچ تنشی
بی ن مان رخ ندهد.
12
تقسیم کارتان چگونه بود؟ مثال م ی توان وظایف
دو کارگ�ردان را از هم مجزا کرد ی�ا مثال گفت که
فالن س�کانس برای اقای پاکدل اس�ت و فالن
سکانس برای اقای افشاریان؟
افشاریان :ما از همان زمان ش��روع نگارش فیلمنامه،
خیلی به دکوپاژ فکر م ی کردیم .همین تصویرسازی مشترک
بین من و مهدی ،باعث ش��د که وقتی پش��ت دوربین قرار
گرفتیم ،کامال بدانیم م ی خواهیم چ��ه کار کنیم .ما کامال
سعی کرد ه بودیم ،فیلمنامه مان را تصویری بنویسیم و حتی
شخصی ت ها را ب راس��اس بازیگران مش��خص نوشتیم که
توانس��تیم از 70 - 8۰درصد همان بازیگران مدنظرمان در
فیلم استفاده کنیم.
در کل ،ان قدر دکوپاژ شده جلو رفتیم که گاه م ی شد سر
صحنه فقط هم را نگاه کردیم و م ی فهمیدیم که باید چه کار
کنیم .این دید مشترک هم به س��ابقه دوستی و همکاری ما
باز م ی گشت.
درباره بازیگران صحبت کردید .اگرچه در «فردا»
از بازیگران حرفه ای و کاربلد استفاده کرده اید اما
هی چ ی�ک از انها به واقع بازیگر گیش�ه و تجاری
نیس�تند .فکر نم ی کنید ک�ه اس�تفاده از بازیگر
چه�ره و محب�وب گیش�ه ،م ی توانس�ت روی
فروش تان تاثیر بگذارد؟
پاکدل :با احترام ب��ه همه بازیگران چه��ره و تجاری،
ما م ی خواس��تیم فیلم خوب بس��ازیم نه اینکه یک شو راه
بیندازیم.
ضمن انکه اگ��ر به امار فروش فیلم های س��ینمایی
یکی ،دو س��ال اخی��ر دقت کنی��م ،م ی بینی��م فیلم هایی
م ی فروش��ند که داس��تان خوب دارند .در این مسیر ،بازیگر
چهره هم م ی تواند کمک کند اما فیلم خوب توسط مخاطب
دیده م ی شود .در بازار جهانی هم همی ن طور است.
در «فردا» ان قدر موضوع و داس��تان ب رایمان اهمیت
داشت که دوست داشتیم از بازیگران توانمند استفاده کنیم
و به دلیل اینکه خودم هم بازیگر بودم ،اهمیت دوچندانی به
این مقوله م ی دادم چون حداقل ابروی ما این بود که فیلم مان
س ترجیح دادیم سراغ افرادی
بازی های خوبی داشته باشد .پ
برویم که به معنای واقعی کلمه «بازیگر» باشند!
اق�ای پاکدل! ش�اید من ب�د متوجه ش�دم اما از
صحب ت های ش�ما این ط�ور برداش�ت کردم که
ب ه عنوان یک بازیگر حرفه ای ،معتقدید یکسری
از بازیگران که در سال های قبل ب ه عنوان بازیگر
تجاری مطرح شده اند ،ان چنان حرفه ای نیستند
یا به عبارتی «بازیگر» نیستند.
افش��اریان :بگذارید من صحب ت های اق��ای پاکدل را
تکمیل کنم چ��ون فکر م ی کنم موضوع را درس��ت متوجه
نشدید .انتخاب یک نقش طبق فرایندی در فیلمنامه انجام
م ی ش��ود .یک کارگردان وقتی سکانسی را م ی نویسد فکر
م ی کند که چه کسی م ی تواند از پَ س سکانسی که نوشته،
ب ر بیاید .ما نیز از همین منظر ،سراغ افرادی رفتیم که قبال با
انها اشنایی نسبی داشتیم و کار کرده بودیم .به نظرم انتخاب
بازیگران در «فردا» ان قدر درست انجام شده است که بعد از
دیدن فیلم ،سطح توقع تان از بازی های اینده بازیگران فیلم
باالتر م ی رود.
پاکدل :بگذارید یک موض��وع جالبی را ب رایتان تعریف
کنم .یک��ی از بازیگرانی ک��ه االن چهره هم ش��ده ،تعریف
م ی کرد زمانی که دانشجو بوده به دفا تر فیلمسازی م ی رفته
و مثال فالن کارگردان م ی گفته ب رای کوتاه بودن فقط س��ه
سانت قد ،نم ی تواند ان فیلم را بازی کند! همین باعث م ی شد
که او مثال دچار یاس فلسفی م ی شد .حاال همان بازیگر االن
معروف شده و دیگر کارگردان ها کاری به همخوانی قد ،وزنش
و ظاهرش با نقش ندارند! این موردی که گفتم ب رای بسیاری
از بازیگران در دوران دانشجویی اتفاق افتاده و ما در «فردا»
نخواستیم مصائبی که به سر خودمان امده را تکرار کنیم.
اقای افشاریان! به اقای پاکدل پیشنهاد بازی در
«فردا» را ندادید؟
افش��اریان :یکی ،دو نق��ش در فیلم به س��ن مهدی
م ی خورد و ابتدا گفتم که خوب است خودش یکی از انها را
بازی کند اما بعد که حجم کار را دیدم ،خودم پشیمان شدم و
خدا را شکر کردم که همان اول ،او نپذیرفته بود ،چون بازی
در ان نقش ها ،باعث م ی شد که مهدی از فضای کارگردانی
کنده شود و حس بازیگری بگیرد.
پاکدل :اساس��ا عقل کارگردانی م ی گف��ت که به این
س��مت نروم چون واقعا بازیگرانی که داشتیم خیلی بهتر از
من ایفای نقش م ی کردند؛ ضمن انکه دوس��ت داشتم تمام
لذت کارگردانی را حس کنم.
اق�ای پاک�دل! چط�ور همس�رتان (بهن�وش
طباطبای�ی) در فیل�م ب�ازی نم یکنن�د؟ به نظر
م ی رس د خیلی َم رد پر دل و جراتی هستید!
پاکدل( :خنده) خوب شد گفتید! ما در این فیلم اگرچه
حضور خانم طباطبایی را به عنوان بازیگر نداشتیم اما ایشان
در نقش جانش��ین تهی ه کننده و مجری طرح خیلی زحمت
کش��ید و به تیم کمک کرد .به همین جهت فکر م ی کنم
«فردا» تجربه خوبی ب رای همه ما بود.
کمی هم درباره جش�نواره فج�ر صحبت کنیم.
«ف�ردا» در بخش مس�ابقه «نگاه نو» جش�نواره
پذیرفته شده اس�ت .خودتان فکر م ی کردید که
بتوانید به جشنواره راه پیدا کنید؟
پاکدل :واقعا بله .فکر م ی کردیم که بتوانیم.
پی ش بین ی ت�ان از فض�ای نمایش�ی «ف�ردا» در
افشاریان :اصال سعی نکرده ایم
ادای فیلم های سینمای شاعرانه
اروپا را دربیاوریم
جشنواره چیست؟
پاکدل :همی ن طور است .فیلمی که در ته ران ساخته
نشود ،کلی هزینه هتل و غذا دارد .البته ما تمام تالش مان را
کردیم که «فردا» ارزان تمام شود.
عالوه ب��ر هزینه ،کار در فضای بیرونی س��خت ی های
خاص خودش را دارد .به عنوان مثال ،تصوی ربرداری فیلم ما در
جنگل های شمال بود و بدون اغ راق گاهی وقت ها تا زانو در
گل فرو م ی رفتیم .ضمن انکه شب کاری در جنگل تاریک با
باران و گل و ...انقدر سخت است که چند باری به شوخی به
ایمان گفتم بیا توی اتاق هتل ،دوتا صندلی م ی گذاریم و این
بخش را جلوی دوربین تعریف م ی کنیم.
افشاریان :همان طور که مهدی گفت ،گاهی کار خیلی
سخت م ی شد اما انگیزه تک تک بچه های گروه به ما کمک
م ی کرد که بتوانیم «فردا» را به پایان ببریم .امیدوارم بتوانیم
این گروه را حفظ کنیم؛ البته به شرطی که انها هم بخواهند
دوباره با ما کار کنند (خنده).
برای نمایش «ف�ردا» در جش�نواره فیلم فجر و
مخصوصا در س�الن اصحاب رس�انه و منتقدان
استرس دارید؟
افش��اریان :االن یک حالی دارم که نم ی دانم هیجان
است یا استرس!
پاکدل :م��ا خودمان را ب��رای هر نوع برخ��وردی اماده
پاکدل :همه م��ا در جهت تعالی و پیش��رفت حرکت
م ی کنیم و طبیعتا ما نیز از این قاعده مس��تثنی نیس��تیم.
اصال بدون اشتباه کار کردن ،خالقانه نیست .به همین دلیل
هم نباید از اشتبا ه ترسید.
در کل قصد داری�د در فضای کارگردانی س�ینما
باقی بمانید؟
پاکدل :ان شااهلل بله.
در یک سال گذشته ،یک نکته جالبی در سینمای
ما دیده م ی شود و ان ،این اس�ت که بازیگران ما
سعی دارند به سمت کارگردانی بروند .نمونه اش
هم کم نیس�ت؛ بهروز ش�عیبی ،رض�ا عطاران،
مه�دی پاک�دل ،مهش�ید افش�ار زاده ،ش�هاب
حسینی و ...چرا؟
پاکدل :در هشت سال گذشته ،چیزی به نام درایت در
حوزه مدیریت سینمایی نداشتیم و من به عنوان یک بازیگر،
احس��اس م ی کردم افرادی در راس امور س��ینما نشسته اند
که اگر رویش��ان م ی شد م ی گفتند س��ینما را تعطیل کنید!
از انجایی ه��م که خیلی خودش��ان را مدیر م ی دانس��تند،
احتماال شغل بعدی میهمان را هم انتخاب م ی کردند و مثال
م ی گفتند ،قیاف ه فالنی به قصاب شدن م ی خورد!
در این چند سال ،بغضی س��ینما را گرفته بود و اهالی
سینما حال بس��یار بدی داشتند .به ش��خصه فکر م ی کنم
چندین سال طول م ی کش��د تا بیماری که در این مدت در
فضای ذهنی هنرمندان افتاده ،پاک شود .باالخره هشت سال
مریضی ،دوره درمان م ی خواهد .نکته دیگر هم این است که
من به عنوان بازیگر ،دوست داشتم فیلم هایی را بازی کنم که
نشده و به این نتیجه رسیدم که خودم انها را بسازم .گاه فکر
م ی کردم چرا باید در ش��رایطی قرار بگیرم که فالن فیلم را
بازی کنم؟ در حال ی که هیچ عالقه به حضور در انها نداشتم
ن فیلم ها نم ی خورد اما مجبور بودم.
و سطح فکرم هم به ا
البته این موضوع ،تنها مختص سینما نبود و تلویزیون
ما را هم درگیر کرده اس��ت .هنرمندان مثل شیشه هستند
که زود م ی شکنند و وقتی م ی شکنند تیز و برنده م ی شوند.
متاس��فانه یک س��ری افرادی بر مس��ند قدرت بودند که در
این باره هیچ چیز نم ی دانس��تند یا نم ی خواستند که بدانند.
به عنوان مثال بد نیست اشاره کنم که چندی قبل مسئوالن
تلویزیون با کارگردانان و برنامه س��ازان جلس��ه گذاش��تند.
در ان جلسه فیلمس��ازان ،یک سری پیش��نهاد دادند اما در
پایان ،یک��ی از مدی ران نظ راتی را مطرح کرد که انگار ش��ب
داشتید درباره ریس�ک کارگردان شدن بازیگران
م ی گفتید.
جلد دوم
اینکهم ی گوییدفیلمسازیدرفضایغی ر اپارتمانی
را ترجیح م ی دهید ،خیلی خوب است اما طبیعتا
این نوع فیلمس�ازی ،هزینه های بیش�تری را هم
طلب م ی کند.
این واکنش تشویقی یا قهرامیز بر ادامه کار شما
در حیطه کارگردانی تاثیر م ی گذارد؟
پاکدل :کال من هی چ وقت از ریس��ک نترسیده ام چون
فکر م ی کنم زندگی بدون ریسک معنایی ندارد .من وارد این
شغل شدم چون ریسک ان را دوست داشتم ،و گرنه م ی رفتم
کارمند م ی شدم و ۳۰سال فقط یک کار را انجام م ی دادم.
مثلث شماره 206
افش��اریان :بازخ��ورد گرفت��ن در تلویزیون با س��ینما
تفاوت دارد چون تماش��اچی س��ینما خیلی رک است؛ البته
در تئا تر هم وضعیت همی ن گونه است .گاهی در تئا تر فکر
نم ی کنید که تماشاچی به دیالوگ تان بخندد ،اما م ی خندد
یا برعکس« .فردا» هم تا اکران نشود نم ی توانیم بگویم چه
اتفاقی ب رایش م ی افتد .کال همیش��ه درب��اره فیلم دیگران
قضاوت کردن راحت تر اس��ت تا اینکه بخواهی درباره فیلم
خودت حرف بزنی.
پاکدل« :فردا» یک نگاه نو اس��ت .فیلم م��ا نه ادای
فیلم های اروپایی اس��ت و نه ادای فیلم های ای رانی که مد
شده است .ما حتی س��عی نکردیم در اپارتمان فیلم بسازیم
چون معتقدیم سینما یعنی نور ،تصویر و عکس که تفاوتش
با ادبیات هم در همین چیزهاست.
ب رای خود من ،دیدن «فردا» مثل خوانش شعر است.
شما چه زمانی م ی توانید اش��عار موالنا را بخوانید؟ طبیعتا
وقتی که فضا ارام باش��د و مناس��ک ش��عرخوانی را رعایت
کرده باشید .البته مقایسه فیلم دیدن با شعر خواندن قیاس
مع الفارق است.
کرده ایم .البته من و ایمان تازه وارد محس��وب م ی ش��ویم و
ممکن است شاهد هر نوع برخورد تش��ویقی یا قهرامیزی
بشویم.
قبل از ان ،مش��اورانش به او گفت ه بودن��د .او اصال به اینکه
در جلس��ه چه مواردی مطرح ش��ده اس��ت ،کاری نداش��ت
و در واقع تمام ماجرا یک ش��و ب��ود .در ج��ای دیگر ،ب رای
جش��نواره جام جم ،چندی��ن ب رابر ظرفیت س��الن میهمان
دعوت م ی کنند و یک س��ری پش��ت درها م ی مانند و باعث
دلخ��وری خیل ی ها م ی ش��ود .در ج��ای دیگر ه��م ،رئیس
صدا و س��یما م ی گوید« :مردم از روی کنج��کاوی ماهواره
نگاه م ی کنن��د» .اخر چ��را باید رئیس صدا و س��یما چنین
حرف��ی بزند؟ ای��ا واقعا مردم ه��ر ش��ب از روی کنجکاوی
ماهواره م ی بینند؟
فک�ر نم ی کنی�د ی�ک فیل�م ب ی کیفی�ت از یک
بازیگر ش�اخص در مقام کارگردان ،راه بازگشت
او به دنیای بازیگری را س�خت م یکن�د؟ یا مثال
م ی توان این پرسش را به یک کارگردان شاخص
تئات�ر که ب�ه س�ینما م ی ای�د و موفق نیس�ت،
تعمیم داد.
افش��اریان :من هیچ وقت نش��ده فیلمی را ببینم که
رابرت دنیرو در ان بازی کرده و به یاد فیلم ی که او ساخته و
دوستش ندارم ،بیفتم .به نظرم م ی توان این دو حوزه را کامال
تفکیک کرد.
و سخن اخر...
پاکدل :به نظرم کارگردان هدایت کننده یک تیم است
و م ی تواند یا گروه را با خود همراه کند یا کاری کند که همه
از همان ابتدا ،سر ناسازگاری بگذارند .ب رای من بازیگر ،حضور
یک کارگردان باشعور س��ر صحنه غنیمت است اما باز هم
طبیعی است که شما به عنوان یک کارمند در پروژه ،نتوانی
نظرت را صد درصد اعمال کنی .ای��ن تازه در بهترین حالت
اس��ت چون گاهی با کارگردانانی کار م ی کنی که حس��رت
م ی خوری که چرا س��رمایه مملکت باید به این ادم س��پرده
شود؟! اما نمونه های متفاوتی هم وجود دارد و نمونه خوبش
فیلم «محمد (ص)» مجید مجیدی اس��ت .کل گروه این
فیلم ،کامال حرفه ای بودند و من به شخصه دیدم که چطور
همه چیز دقیقا سرجای خود قرار دارد و از ان نظم ،چیزهای
زیادی را یاد گرفتم .من در «محمد (ص)» دیدم که م ی شود
ی که تصمیم
ب رای فیلمس��ازی ،نقشه راه داش��ت و هنگام
گرفتم فیلمی بسازم ،س��عی کردم به همه چیز درست فکر
کنم .فیلم س��ینمایی «فردا» به ط��ور صد در صد انچه که
م ی خواستم بشود ،است و این تمامیت ماستg .
13
نگاهی به فهرست های شلوغ در جشنواره فیلم فجر
سودای سی ودوم
جلد دوم
مثلث شماره 206
شاهین فتحیان
روزنامه نگار
س��ال که از نیمه م ی گذرد ،رفته رفته بحث جشنواره
فیلم فجر در م ی گیرد .زمستان که اغاز م ی شود ،بیشتر حجم
خبرهای سینمایی به ان معطوف م ی شود و با نزدیک شدن
به بهمن ماه ،کل حال و هوای فضای س��ینمایی کشور ،به
جشنواره 10روزه ای معطوف م ی شود که انگار مبدا و مقصد
یک سال تولید و نمایش صنعت سینمای کشور است و اگر
فیلم ی در این ضیافت حضور نداش��ته باشد ،انگار رسمیت
پیدا نم ی کند.
امسال اما س��ال که به نیمه رس��ید ،مدیریت اجرایی
کشور با تغییر و جایگزینی همراه ش��د و به تبع ان ،مدی ران
جدید بانیان برگزاری جش��نواره فیلم فجر ش��دند .البته در
س��ال های گذش��ته هم دبی ران جدیدی زیر نظ��ر مدی ران
راس سازمان سینمایی کشور جش��نواره را برگزار م ی کردند،
ضمن انکه امس��ال مدی ران جدید بی��ش از انکه بر حاصل
تصمیم گیری های خود مدیریت کنن��د ،می راث دار مدیریت
گذشته هستند .به هر حال ،در استانه س ی ودومین جشنواره
فیلم فجر هم داغ ترین بحث ،حضور یا غیبت فیلم هایی بود
که برخی از انها از این منظر ،در بطن حاش��یه قرار گرفتند؛
کلیش��ه ای هرس��اله که معلوم نیس��ت تا کی و چه سال و
14
دوره ای ادامه خواهد یافت .اب راهی��م داروغ هزاده ،مجید رضا
باال ،حسین کرمی ،داریوش فرهنگ ،محمدحسین لطیفی،
علی معلم و مازیار میری اعضای هیات انتخاب س��ینمای
ای ران در س��ی و دومین جش��نواره بی ن المللی فیلم فجر را
تشکیل م ی دادند که قرار شد بنش��ینند ،فیلم ها را ببینند و
انها را ب رای بخش های مختلف جشنواره دسته بندی کنند.
بخش هایی که ان قدر متنوعند که اصل انتخاب فیلم ها را
تا حد فیلتری ب رای راه ندادن برخی فیلم ها ،تقلیل م ی دهند.
در ابتدای خروج��ی کار این هیات ،اس��ام ی 16فیلم
بخش مسابقه سینمای ای ران (سودای سیمرغ) به این شرح
اعالم شد:
«تمشک» سامان س��الور« ،چ» اب راهیم حاتم ی کیا،
«خط ویژه» مصطفی کیایی« ،رستاخیز» احمدرضا درویش،
«زندگی جای دیگری اس��ت» منوچه ر ه��ادی« ،قصه ها»
رخشان بن ی اعتماد« ،گنجشکک اشی مشی» وحید نیکخواه
ازاد ،مسعود کرامتی و غالمرضا رمضانی« ،متروپل» مسعود
کیمیای��ی« ،میهمان داری��م» محمد مهدی عس��گرپور و
«همه چیز ب رای فروش» امیرحسین ثقفی.
در بخش مسابقه فیلم های اول (نگاه نو) هم اعالم شد
که شش فیلم پذیرفته شده اند:
«ارس��ال یک اگهی تس��لیت» اب راهیم اب راهیمیان،
«انارهای نارس» مجیدرضا مصطفوی« ،با دیگران» ناصر
ضمیری« ،چند متر مکعب عش��ق» جمش��ید محمودی،
«سیزده» هومن سیدی و «ملبورن» نیما جاویدی.
این هیات فهرست دومی هم اعالم کرد که فیلم های
حاضر در ان اینها بودند« :اذر ،ش��هدخت ،پرویز و دیگران»
بهروز افخمی« ،امروز» سی د رضا میرکریمی« ،برف» مهدی
رحمانی« ،بیگانه» به رام توکلی« ،پنجاه قدم اخر» کیومرث
پوراحمد« ،ش��هابی از جنس ن��ور» محمد رضا اس�لاملو،
«طبقه حساس» کمال تبریزی و «عصبانی نیستم!» رضا
درمیشیان.
ضمن انکه 9فیلم نیز به بخش نگاه نو یا نوعی نگاه
(فیلم های اول) اضافه شد به این شرح:
«خانوم» تینا پاکروان« ،فرشته ها با هم م ی ایند» حامد
محمدی« ،ناخواس��ته» برزو نی ک نژاد« ،عاشق ها ایستاده
م ی میرند» شه رام مس��لخی« ،المپ »100سعید اقاخانی،
«فردا» مهدی پاکدل و ایمان افشاریان« ،پنج ستاره» مهشید
افشارزاده« ،روزگاری عش��ق و خیانت» داود بیدل و «پایان
خدمت» حمید زرگرنژاد.
ام��ا در ادامه و پ��س از ک��ش و قوس ه��ا و حرف و
حدیث های فراوان ،با اضافه ش��دن هش��ت فیلم به بخش
مسابقه جشنواره فیلم فجر و پنج فیلم به بخش فیلم های
اول و اعالم دو فیلم بخش خارج از مسابقه ،لیست فیلم های
یو دومین دور ه جشنوار ه فجر در این بخش ها کامل شد.
س
«ارایش غلیظ» حمید نعمت اهلل« ،اش��باح» داریوش
مهرجویی« ،خوابزده ه��ا» فریدون جی ران��ی« ،رد کارپت»
اما در سال های اخیر همواره سابقه داشته که وقتی نام
فیلم های بخش مسابقه اعالم شده ،ناراضیان انتخاب نشده
را یا ب رای حفظ احترام به سوی بخش بی ن الملل سوق داده اند
یا بخشی جدید و خلق الس��اعه ایجاد کرده اند که گروهی از
فیلم ها را هم در ان قالب در جشنواره به نمایش بگذارند.
امسال هم چندین فیلم در بخش جدید نوعی تجربه در
سی و دومین جشنواره بی ن المللی فیلم فجر حضور خواهند
یافت .این گونه اعالم ش��د که هیات انتخاب ب ر اساس اثار
دیده شده به دبیر جشنواره پیش��نهاد کرد که امسال باتوجه
به حضور برخی اثار متفاوت که ارزش هایی تجربی در خود
داشتند ،بخشی تحت عنوان «نوعی تجربه» به بخش های
جش��نواره اضافه ش��ود و حت ی االم��کان از اثر برجس��ته در
این بخش نیز تقدیر ش��ود .اثار راه یافته ب��ه این بخش نیز
عبارتند از:
«بازگش��ت» علی قوی تن« ،بیداری ب رای س��ه روز»
مسعود امین ی تی رانی« ،جینگو (روایت معلق)» تورج اصالنی،
«دختر ...مادر ...دختر »...پناه ب ر خدا رضایی« ،دربست ازادی»
مهرشاد کارخانی« ،دوس��اعت بعد مهراباد» علیرضا فرید،
«روایت ناپدید شدن مریم» محمدرضا لطفی« ،سایه روشن»
فرزاد موتمن« ،سرزمین رها» فرهاد مه ران فر« ،سیاوشان»
محمدعلی سجادی« ،شب بیرون» کاوه سجادی حسینی و
«ماهی و گربه» شه رام مکری.
این در حالی است که اسام
ی 22فیلم نیز ب رای بخش
یو دوم فیلم فجر ،اعالم شد که گونه های
مستند جشنواره س
از هی��ات انتخاب ک��ه بگذریم ،جش��نواره فیلم فجر
تعدادی قاضی دیگر هم دارد که در مقام داوران بخش های
مختلف نقش افرینی م ی کنند.
ی داوران بخش مسابقه جام جهان نما و سینمای
اسام
سعادت جش��نواره بی ن المللی فیلم فجر به این شرح اعالم
شده است:
داوران بخ�ش س�ینمای س�عادت:مومن
اسمیهی از مراکش (کارگردان ،نویسنده و تدوین گر)
پابلو بنیتو از اس��پانیا (تئوریس��ین س��ینما و مدرس
دانشگاه)
رئیس چلیک از ترکیه (کارگردان و نویسنده)
گولنارا ابیکیوا از قزاقستان (مورخ و تئوریسین سینما)
همایون اس��عدیان از ای��ران (کارگردان ،نویس��نده و
تهی ه کننده)
داوران فیل م های بخش اصلی مسابقه جام
جهان نمای بی ن المل�ل :بروس برس فورد از اس��ترالیا
(کارگردان ،نویسنده ،تهی ه کننده و تدوین گر)
سیلویا اینگمارسن از سوئد (تدوینگر)
مانی راتانم از هند (کارگردان ،نویسنده و تهی ه کننده)
برنیس رین��و از فرانس��ه (تحلیلگر س��ینما و مدرس
دانشگاه)
شینجی ائویاما از ژاپن (کارگردان و نویسنده)
محمود کالری از ای ران (فیلمبردار)
فرشته طائرپور از ای ران (تهی ه کننده)
داوران بخ�ش مس�تند :مرتض��ی پور صمدی،
رامین حیدری فاروق ،مجید شیخ انصاری ،فرهاد مه ران فر
و فرهاد وره رام.
هیات داوران بخش نگاه نو:
محم د علی باش�ه اهنگر :متولد ۱۳۴۱در ابادان.
او دانش اموخته رش��ته کارگردانی از دانشکده سینما و تئاتر
دانشگاه هنر است .باشه اهنگر فعالی ت های هنری خود را با
ساخت و بازی در چند نمایش اغاز کرد .وی خلق اثاری چون
«نبات داغ»« ،ملکه»« ،فرزند خاک» و «بیداری رویاها» را
در کارنامه خود دارد.
عزیزاهلل حمی د ن�ژاد :متولد ۱۳۳۸در گرمس��ار .او
پس از گذراندن دوره فیلمس��ازی از مرکز اسالمی اموزش
فیلمس��ازی ،فعالیت هنری را اغاز ک��رد .حمید نژاد تاکنون
چندین فیلم سینمایی مانند «شکوفه های سنگی»« ،اشک
سرما»« ،قله دنیا»« ،س��تارگان خاک» و «هور در اتش» را
جلوی دوربین برده است .او برنده سیمرغ بلورین جایزه ویژه
هیات داوران دهمین دوره جشنواره فیلم فجر به خاطر فیلم
جلد دوم
باز هم بخشی جدید
و اما قاضیان
کیانوش عیاری امسال هم
نتوانست «خانه پدری» را در
بخش مسابقه داشته باشد.
شاید به همین دلیل و برای
دلجویی در فهرست داوران
جشنواره قرار گرفت
مثلث شماره 206
رضاعطاران« ،شیار »143نرگس ابیار« ،فصل فراموشی»
فریبا عب��اس رافع��ی« ،مردن ب��ه وقت ش��هریور» هاتف
علیمردانی و «شیفتگی» علی عصمتی به بخش مسابقه
و «ت��راژدی» ازیتا موگویی « ،حق س��کوت» محمد هادی
نائیجی« ،خانه ای کن��ار ابرها» جالل دهقان ی اش��کذری،
«رنج و سرمستی» جهانگیر الماسی و «زمستان اخر» سالم
صلواتی هم به بخش فیلم اول ی ها اضافه شدند.
همچنین اعالم ش��د که فیلم های «زندگی مشترک
اقای محم��ودی و بانو» ب��ه کارگردان��ی روح اهلل حجازی و
«خانه پدری» کیانوش عیاری هم در بخش خارج از مسابقه
جشنواره فجر به نمایش درم ی ایند.
با این حال ،همچنان فیلم هایی چون «اش��غال های
دوست داشتنی» محس��ن امیریوس��فی« ،بلوک 9ورودی
»2علیرضا امینی و «نقش نگار» علی عطش��انی در کنار
فیلم های چون «مهمون��ی کامی» و «گ��س» که پروانه
ساخت ندارند ،همچنان بالتکلیف ماندند.
همچنین در ادامه خبر رس��ید که فیلم های راه یافته
به دو بخش اصلی بی ن الملل ش��امل «ج��ام جهان نما» و
«سینمای سعادت» جشنواره سی و دوم نیز مشخص شدند
که در انها اثاری از کش��ورهای هلند ،اس��تونی ،گرجستان،
المان ،روسیه ،دانمارک ،امریکا ،لهس��تان ،ترکیه ،فرانسه،
صربستان ،کرواسی ،اسلونی ،قزاقستان ،مراکش ،فلسطین،
افغانستان ،سوریه ،تاجیکستان و ع راق به چشم م ی خورد.
در این میان ،شش فیلم ای رانی هم در بخش مسابقه
بی ن الملل س��ی و دومین جش��نواره فیلم فجر ب��ا رقبای
خارج ی ش��ان رقاب��ت خواهند ک��رد .فیلم های س��ینمایی
«رستاخیز» احمدرضا درویش« ،زندگی جای دیگری است»
منوچه ر ه��ادی و «با دیگ��ران» ناصر ضمی��ری در بخش
س��ینمای س��عادت و «چ» اب راهیم حاتم ی کیا« ،میهمان
داریم» محمدمهدی عس��گرپور و «زندگی مش��ترک اقای
محمودی و بانو» روح اهلل حج��ازی در بخش جام جهان نما
با سایر فیلم های خارجی رقابت خواهند کرد .همچنین دو
فیلم «ماهی و گربه» شه رام مکری و «زندگی مشترک اقای
محم��ودی و بانو» ر وح اهلل حج��ازی در بخش نمایش های
ویژه فیلم های بخش مسابقه بی ن الملل اکران خواهند شد.
مختلف در می��ان این فیلم ها به چش��م م ی خ��ورد :ب رای
گونگادی��ن بهش��ت نیس��ت -س��ی د غالمرضا نعمت پور،
رژیس��تور عقب مخاطب م ی گردد -س��ی د وحید حسینی،
نرمین تولیچ:بازیگر -محمدرضا عباسیان ،در پناه بلوط -
مهدی نورمحمدی ،باد بر باغ نظ��ر -پویان کاظمی ،جایی
ب رای زندگی -محس��ن اس��تادعلی ،لطفا بوق بزنید -رضا
فرهمند ،زنجموره -محمدحس��ن دامن زن ،خانه سیمین
و جالل -پریسا عشقی ،خواب اب راهیم -محمود کریمی،
ابرها در راهند -محمدعلی فارسی ،نیمروز مکران -ماکان
عاش��وری ،حیات در رگ های س��رد – فتح اهلل امیری ،فیلم
ناتمامی ب رای دخترم سمیه -مرتضی پایه شناس ،خاط راتی
ب رای تمام فصول -مصطفی رزاق کریمی ،شش قرن و شش
سال -مجتبی میرطهماسب ،ساعت صفر -ازاده نوزاد مقدم
و حسین سالمت ،شناسنامه – سیدمحمدرضا هاشمیان،
ملخی غول ش��د -محمدتقی فهیم ،بیوک اقا -علیرضا
انصاری��ان ،صورت های ابریش��م ی -اکب��ر ناظمی و کمی
باالتر -لقمان خالدی.
«هور در اتش» شد.
ابوالحس�ن داوودی :متول��د ۱۳۳۲در نیش��ابور.
وی فارغ التحصیل مدرس��ه عالی تلویزیون و سینما و رشته
جامع ه شناسی از دانشگاه ملی ته ران است .اولین فیلم این
کارگردان «سفر عش��ق» بود .از اثار وی م ی توان به «سفر
جادویی»« ،جی ب برها به بهش��ت نم ی روند»« ،من زمین را
دوس��ت دارم»« ،مرد بارانی» و «نان و عشق و موتور هزار»
اشاره کرد.
پیمان قاس�م خانی :متولد سال ۱۳۴۴در ته ران.
وی در س��ال ۱۳۷۰به مرکز اموزش فیلمسازی باغ فردوس
رفت و اولین دوره فیلمنامه نویس��ی را در این مرکز گذراند.
از جمله فیلمنامه های او م ی توان به «من زمین را دوس��ت
دارم»« ،بوی خوش زندگی» (بازنویس��ی)« ،نان و عشق و
موتور هزار» و «هتل» اشاره کرد .او ب رای نوشتن فیلمنامه«
دختری با کفش های کتانی» جایزه بهترین فیلمنامه نویسی
را از خانه سینما دریافت کرد .همچنین سریال های «خانه
ما» (مس��عود کرامتی) و «گالری ( »۹غالمرضا رمضانی) را
نوشته است .وی ب رای فیلمنامه فیلم «مارمولک» سیمرغ
بلورین بهترین فیلمنامه را از جش��نواره فیلم فجر دریافت
کرده است.
اکبر نبوی :سال ۱۳۴۳در شهریار متولد شد .او دارای
مدرک تحصیلی فوق دیپلم پرورشی (علوم تربیتی) است.
پس از فارغ التحصیلی به تدریس در دبیرستان های ته ران
پرداخت .او به مدت هش��ت س��ال به عنوان عضو شورای
سردبیری روزنامه رسالت فعالیت کرد و در این مدت مقاالت
متعددی در زمینه های هنری ،فرهنگی ،اجتماعی و سیاسی
در مطبوعات به چاپ رس��اند .س��ایر مس��ئولی ت های وی
عبارتند از :مدیر مسئول و سردبیر مجله «ویدئو ـ ماهواره»،
سردبیر نشریه روزانه دومین جشنواره ویدئویی سوره ،سردبیر
نشریه روزانه سیزدهمین جشنواره بی ن المللی فیلم فجر و
عضو هیات داوران بخش س��ینمای ای��ران در یازدهمین
جشنواره بی ن المللی فیلم های کودکان و نوجوانان .وی در
حال حاضر مدیر مسئول و سردبیر ماهنامه سینمایی فیلم
ـ ویدئو است و معاونت فرهنگی خانه سینما را به عهده دارد.
15
جلد دوم
داوران فیل م های مس�ابقه س�ینمای ایران
(سودای سیمرغ) :فرهاد توحیدی :او متولد ۱۳۳۵در
رشت و فارغ التحصیل ادبیات دراماتیک دانشکده هنرهای
دراماتیک اس��ت .از اثار او م ی توان به هف��ت و پنج دقیقه،
پاداش س��کوت ،پروند ه هاوانا ،توکیو بدون توقف ،گاهی به
اسمان نگاه کن ،دنیا ،مربای شیرین و مرد عوضی اشاره کرد.
محمد داوودی :محمد داوودی متولد ۱۳۳۷ته ران،
فارغ التحصیل از مدرسه عالی تلویزیون و سینماست .از اثار
وی م ی توان به شکارچی ،زمستان است ،اشک سرما ،بهشت
جای دیگری است ،سفر به فردا ،باران ،تو ازادی ،جنگجوی
پیروز ،تولد یک پروانه و رنگ خدا اشاره کرد.
مجتبی راعی :متولد ۱۳۳۶اصفه��ان ،کارگردان و
فیلمنامه نویس ،از اثار وی م ی توان به ترنج ،عصر روز دهم،
س��فر به هیدالو ،صنوبر ،جنگجوی پیروز ،تولد یک پروانه و
غزال اشاره کرد.
محس�ن ش�اه ابراهیمی :متول��د ،۱۳۳۳
فارغ التحصیل ط راحی صحنه از دانش��گاه هنرهای زیبای
فلورانس ایتالیاس��ت .از فعالی ت های هن��ری او م ی توان به
فیلم هایی مانند ادم برفی ،زش��ت و زیبا ،پس��ر مریم ،ای ران
س��رای من اس��ت ،متولد ماه مهر ،مومیایی ،۳مسافر ری،
شب های روشن ،ایستگاه متروک ،میهمان مامان و به رنگ
ارغوان اشاره کرد.
پرویز ش�هبازی :متولد ۱۳۴۱ته��ران ،کارگردان،
نویسنده و تدوینگر است .او به خاطر کارگردانی فیلم دربند در
سی و یکمین جشنواره فیلم فجر موفق به دریافت سیمرغ
بلورین بهترین کارگردانی شد .از اثار وی م ی توان به دربند،
عیار ،14نفس عمیق ،نجوا و مسافر جنوب اشاره کرد.
کیانوش عی�اری :متولد ۱۳۳۰اهواز ،نویس��نده و
کارگردان است .او تا به حال برنده دو لوح زرین و یک سیمرغ
بلورین در سال های ۶۴و ۶۶و ۸۳از جشنواره فیلم فجر شده
است .او خالق اثاری چون تنوره دیو ،ش��به گژدم ،ان سوی
اتش ،ابادان ی ها ،ش��اخ گاو ،بودن یا نبودن ،س��فره ای رانی و
بیدار شو ارزو است.
فرامرز قریبی�ان :متول��د ۱۳۲۰ته��ران ،بازیگر و
کارگردان س��ینما که تا کنون سه س��یمرغ بلورین بهترین
بازیگری مرد را از جش��نواره بی ن الملل��ی فیلم فجر دریافت
کرده است .قریبیان در فیلم هایی مانند شهر زیبا ،تجارت،
رقص در غبار ،رد پ��ای گرک ،بندرمه الود ،رئیس ،اش��ک و
لبخند ،الزایمر و ...نقش افرینی کرده اس��ت .وی با ساخت
چشم هایش و گناهکاران هم کارگردانی را تجربه کرد.
هوش�نگ گلمکان�ی :متول��د ۱۳۳۳گ��رگان ،او
فارغ التحصیل رشته سینما و تلویزیون از دانشکده هنرهای
دراماتیک ته ران (دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر) است.
سردبیری مجله فیلم به مدت ۳۲سال از او نزد اهالی فرهنگ
چهره ای معتبر ساخته است.
مثلث شماره 206
بوی دعوا به مشام می رسد!
اما این ب رای دومی ن بار در تاریخ 32ساله جشنواره فیلم
فجر است که تعداد داوران عدد زوج شده است .برخالف همه
هیات های داوران که به خاطر پیشگیری از مساوی بودن ارا
تع داد فرد انتخاب م ی شود ،هشت نفر به عنوان اعضای هیات
داوران جشنواره امسال در نظر گرفته شده است.
پیش از این یک بار در دوره بیست و نهم تعداد داوران
ش��ش نفر (جهانگیر الماس��ی ،مجید انتظامی ،ابوالقاسم
طالبی ،جابر قاس��معلی ،علی معلم و حس��ن عباسی) بود
که ان هم به دلیل حضور اسد اهلل نی ک نژاد در جمع داوران و
حذف او در اخرین لحظات به دلیل حواشی پیش امده بود که
تعداد انها همان عدد زوج ماند .به نظر م ی رسد ب رای این دوره
برخالف دوره های قبل مسئوالن جشنواره به هر دلیل ،روی
عدد هفت به اتفاق نظر نرسیدند و فردی را هم ب رای 9نفره
شدن انتخاب نکردندg .
16
«شیار »143فیلمی انسانی است نه ضد جنگ
گفت وگوی مثلث با کارگردان اثری دفاع مقدسی در جشنواره فیلم فجر
«شیار » 143اولین فیلم بلند نرگس ابیار نیست که البته قبال بیشتر نویسندگی کرده است تا کارگردانی .او پی ش تر
فیلم «اشیا از انچه فکر م ی کنید به شما نزدیک تر است» را ساخته بود ،اما در تجربه دوم هم با دست انداز های زیادی رو
به رو شده است؛ هرچند س رانجام ،امسال به جشنواره فیلم فجر رسیده است .م ی گوید فیلمش نگاه انسانی و اجتماعی
به جنگ دارد و امیدوار اس�ت که بتواند ارتباط خوبی با مخاطب هایش بر قرار کند .خبرنگار مثلث در استانه جشنواره
س ی دوم فیلم فجر با او گفت وگو کرده است.
فیلم ش�یار 143دومین فیلم بلند شماست که
ظاهرا امس�ال بعد از مش�کالت بس�یاری که در
س�اخت و ارائه به جش�نواره برای�ش پیش امد،
باالخره به جش�نواره فجر راه یافته اس�ت .کمی
در مورد مشکالت اخیر فیلم که باعث شد یک بار
نامه انص�راف به دبیرخانه جش�نواره بفرس�تید
توضیح دهید.
lفیلم ما دچار یک سری مش��کالت فنی شده بود،
تا جایی که تصور م ی کردیم باید برخی س��کان س ها را دوباره
فیلمبرداری کنیم .باتوجه به این مشکل به نظر م ی رسید که
نتوانیم فیلم را در موقع مناسب به جشنواره ارائه دهیم ،به همین
دلیل یک بار نامه انصراف به دبیرخانه جشنواره فرستادیم اما
بع دا متوجه شدیم که مشکالت فنی را م ی توان برطرف کرد و به
برداشت دوباره نیازی نیست .به همین دلیل نامه عدم انصراف را
به دبیرخانه جشنواره فرستادیم و نام فیلم در فهرست سومی که
دبیرخانه جشنواره منتشر کرد امده است.
ب�رای س�اخت فیل�م ابتدا ظاه�را با مش�کالت
بس�یاری درگیر بوده ای�د .در مرحله س�اخت هم
برای شما مشکالتی پیش امده است؟
lبل��ه ،در دول��ت قبل فیلم��م دچار یک س��ری
مش��کالتی ش��د .عده ای فیلم را به ضدجنگ بودن متهم
کردند و ب رای ما یک سری اصالحاتی فرستادند .از ما خواسته
شد که صحنه هایی را که هیچ ربطی به فیلم نداشت به ان
اضافه کنیم یا بعضی چیزها را از فیلم کم کنیم .من البته زیر
بار این فشارها نرفتم و در نهایت وقتی که دوستان از هر دو
طیف اصولگرا و اصالح طلب فیلم را دیدند و هیچ کدام چنین
استنباطی از فیلم نداشتند که این فیلم یک نگاه ضدجنگ
دارد ،بلکه همه تاکید کرده اند که این فیلم یک نگاه انسانی
به جنگ را ارائه م ی کند.
درنهایت شما چیزی را به فیلم اضافه کردید؟
lنه ،خوش��بختانه من هیچ چیز را به قصه اصلی
اضافه نکردم و همچنین هیچ چیز را هم کم نکرده ام.
نوع نگاه شما در فیلم شیار 143به مساله جنگ
تا حدودی ب�ا نگاه غال�ب در س�ینمای جنگ ما
فاصله دارد...
lبله ،به هرحال من ت�لاش کرده ام که از نگاه های
سهم دفاع مقدس از جشنواره 32
در میان اثار نهایی جشنواره فیلم فجر اثاری هستند
که یا موضوع شان در زمان جنگ تحمیلی روایت م ی شود ،یا
به تبعات این جنگ هشت ساله در زندگی امروز م ی پردازد.
«پنجاه قدم اخر»
به کارگردانی کیومرث پوراحم��د از جمله فیلم هایی
است که داستانش در زمان جنگ روایت م ی شود .
در خالصه داس��تان این فیلم با بازی بابک حمیدیان،
طناز طباطبایی ،س��لمان فرخنده ،محس��ن افتاب سوار و
فرزین صابونی امده است« :واحد اطالعات عملیات لشکر
مصمم است رادار پارازیت ع راق را در یکی از جبهه های غرب
از کار بیندازد .ب رای ای��ن کار هرمز را که متخصص مباحث
الکترونیکی اما بیگانه با فضای جنگ است ،پیدا کرده و با
راضی کردن او موفق م ی شوند رادار دشمن را کور کنند .بدین
ترتیب نیروهای لشکر هش��ت نجف اشرف موفق به انجام
عملیات شان م ی شوند ».
«چ»
به کارگردانی اب راهیم حاتم ی کیا روایتی از 48ساعت از
زندگی شهی د چمران است« :همزمان با بحران شهر پاوه در
مرداد ماه ،1358دکتر مطصفی چمران به عنوان معاون دولت
موقت در امور انقالب به همراه سرتیپ فالحی ،فرمانده وقت
کلیش��ه ای پرهیز کنم .من معتقد هستم که حتی اگر الزم
باش��د ایدئولوژی در فیلم وجود داشته باشد ،باید ان را در دل
و بطن کار بگذاریم و قضاوت را ب��ه مخاطبان واگذار کنیم.
متاسفانه سینمای جنگ ما کمتر به وجه انسانی و اجتماعی
جنگ پرداخته است.
اما این نگاه انس�انی و اجتماعی در فیلم ش�ما
کامال غالب است...
lمن فکر م ی کنم که این نوع نگاه درست تر است.
البته نم ی گویم که ت��ا به حال چنین نگاهی در س��ینمای
جنگ ما وجود نداشته اس��ت .امثال اقای حاتم ی کیا چنین
نگاهی را به مقوله جنگ دارند .من تالش کردم در اولین کار
سینمای ی ام در حوزه جنگ و دفاع مقدس این نگاه انسانی را
پررنگ کنم و این در انتخاب شخصیت اول من که یک زن
است هم دیده م ی شود.
اتفاقا به نظر م ی رس�د فیلم شما از نظر نمایش
زن در س�ینما هم ب�ا فیل م های دیگ�ری که زنانه
خوانده م ی شوند ،فاصله هایی دارد...
«میهمان داریم»
ساخته محمدمهدی عسگرپور با بازی پرویز پرستویی،
اهو خردمند ،بهروز ش��عیبی ،س��هیال گلس��تانی و محمد
صادقی درباره پدر و مادری است که س��ه فرزندشان شهید
ش��ده اند و تصمیم م ی گیرند تا تنها پس��ر جانباز خود را از
اسایشگاه به خانه منتقل کنند.
خبر امدن یک میهمان گرانقدر کارهای زمی ن مانده و
lباید بگویم که خواسته یا ناخواسته ژانر یک مساله
تعریف شده است و هر فیلمی باالخره در یکی از این ژانرها
م ی گنجد .فیلم من با انکه صحنه جنگی در ان وجود ندارد و
تنها یک سکانس ان م ی تواند به سینمای دفاع مقدس نزدیک
باشد ،در بستر ح وادث جنگ ساخته شده است .هرچند نگاه ان
مستقیما به پرداخت جنگ معطوف نیست.
دلشوره پذی رایی ،دغدغه پیش روی ان هاست
«رنج و سرمستی»
اولین ساخته سینمایی جهانگیر الماسی که در بخش
فیلم های اول جشنواره حضور دارد ،موضوعش به زمان حمله
ع راق به ای ران مربوط م ی شود که زنی حامله به نام طاهره در
یکی از روستاهای غرب اسیر م ی ش��ود و دو سال در اسارت
م ی ماند .در زمان فرار از اردوگاه با بچه دوس��اله اش مجددا
دستگیر و بچه توسط ع راق ی ها کشته م ی شود.
در این فیلم که ادامه داس��تانش در س��ال 82روایت
م ی شود ،جمشید مشایخی ،ماه چهره خلیلی ،احمد کاوری و
حسین خان ی بیگ به ایفای نقش م ی پردازند.
«شیار »143
به کارگردانی نرگس ابیار ه��م روایتی در زندگی امروز
lدر نمایش های محدود و موردی که تا به حال ب رای
فیلم برگزار شده اس��ت ،بازخوردهای خوبی از تماشاگران،
منتقدان و روزنامه نگاران گرفته ام .به نظر من موفقیت یک
فیلم به ارتباط مخاطب با فیلم مربوط است .تا کنون به نظر
من فیلم توانست ه است ارتباط خوبی با مخاطبان محدود خود
داشته باشد و امیدوارم همین وضعیت در جشنواره و اکران
عمومی فیلم هم اتفاق بیفتدg .
مثلث شماره 206
نیروی زمینی ارتش به شهر پاوه وارد م ی شوند تا به اوضاع و
امور سرکشی کنند .در این میان گروه اصغر وصالی به عنوان
فرمانده نیروهای مردمی تنها مدافعین شهر پاوه محسوب
م ی شوند» .
فریب��رز عرب نی��ا ،س��عید راد ،مریال زارع��ی ،بابک
حمیدیان ،مهدی سلطانی ،اسماعیل سلطانیان و امیررضا
دالوری بازیگران اصلی این فیلم هستند.
اساس�ا ایا فیلم ش�ما یک فیل�م در ژان�ر دفاع
مقدس اس�ت؟ م ی خواهیم به این نکته برسیم
که شما اصال به این تقسی م بندی ها در قالب ژانر
اعتقادی دارید؟
پی ش بینی ش�ما از اکران و حضور در جش�نواره
چیست؟ ب ه خصوص باتوجه به اینکه فیلم شما
نگاهی تاحدودی متفاوت به جنگ دارد.
جلد دوم
lاین فاصله ها ناخوداگاه بوده است .بخشی از تاکید
من به ش��خصیت زن فیلم به این دلیل است که من خودم
این داستان را نوش��ته ام و در روند روایت جزئیات زنانه ای را
وارد کرده ام که اغلبشان ناخوداگاه بوده است اما همان طور
که اشاره کردید ،تا به حال بیشتر فیلم های ما چه با موضوع
زنان و چه با موضوع مردان ،توسط مردان ساخته شده است.
شاید بتوان بهترین شخصی ت های زن را در فیلم ها محدود به
روایت هایی مثل «به همین سادگی» ساخته اقای میرکریمی
یا «ننه گیالنه» کرد .البته این حرف من به این معنی نیست
که من در سینما به سراغ شخصیت مردان نخواهم رفت .اما
اعتقاد دارم که مثال در گیالنه علت موفقیت شخصیت زن
این داستان شناخت خانم بن ی اعتماد از زنانه بودن است و این
چیزی است که در سینمای ما کمتر دیده شده است.
دارد .الفت چشم انداز فرزند است که خبر خوبی از راه م ی رسد
اما امتحانی بزرگ در راه است .این فیلم ماجرای زنی روستایی
را روایت م ی کن��د که عم��رش را در چش��م انتظاری فرزند
مفقوداالثر و عصای دستش به کهولت م ی رساند و درنهایت
به چند تکه استخوان به جا مانده از او دست م ی یابد.
مریال زارع��ی ،مه ران احمدی ،گالره عباس��ی و جواد
عزتی بازیگران اصلی این فیلم هستند.
در میان اثار این دوره جشنواره البته فیلم ی هم با عنوان
«ش��هابی از جنس نور» به کارگردانی محمدرضا اسالملو
حضور دارد که روایتی از جنگ 33روزه رژیم صهیونیس��تی
علیه حزب اهلل لبنان است و مستندس��ازی ای رانی که ب رای
کشف حقایقی به منطقه م ی رود و با واقعیات بسیاری مواجه
م ی شود .امین زندگانی ،باسم مغنیه ،بولین حداد ،ابوشریف،
عدی طفیل ،الهام مبارک و فواد حس��ن بازیگران این فیلم
هستندg .
17
ه�ادی انب�اردار ،تهی ه کنن�ده و از فع�االن ح�وزه
س�ینمایی س�وره اس�ت ک�ه انتقاد هایی هم ب�ه روند
برگزاری جشنواره فجر سینمایی دارد .با نزدیک شدن
به نوروز س�ینمایی ایران ،او م ی گوید که تغییر مدیران
جش�نواره های فجر باعث ش�ده این جش�نواره نتواند
یک رون�د رو به رش�د را در س�ینمای ما ایج�اد کند .او
البته با نفس جشنواره مخالف نیس�ت اما اعتقاد دارد
که دیده نش�دن فیل م ها قب�ل از برگزاری جش�نواره در
اکران های عمومی باعث عدم شفافیت و اعمال سلیقه
در قضاوت ها م ی شود .خبرنگار مثلث درباره این مسائل
با او به گفت وگو نشسته است.
قضاوت ها درجشنواره شفاف نیست
گفت وگو ب ا هادی انباردار درباره ویترین سینمای ایران
جلد دوم
فاطمه کریمخان
روزنامه نگار
مثلث شماره 206
در استانه برگزاری یک جشنواره فجر سینمایی
دیگر هس�تیم ولی هنوز خیل ی ها انتقاد هایی به
سیاس�ت جش�نواره ای دارند و فکر م ی کنند که
برگ�زاری جش�نواره ب ه خصوص در این ش�کل و
قالبی که در فجر اتفاق م ی افتد ،چندان مناسب
نیست ،شما ش�کل و نحوه برگزاری جشنواره را
چطور ارزیابی م ی کنید؟
lجشنواره ها م ی توانند نقش مثبتی هم به عهده
بگیرند .یکی از نقش های مثبتشان این است که م ی توانند
فیلمساز ها را تش��ویق کنند به ساختن فیلم و حتی ساختن
فیلم های بهتر .تش��ویق ش��دن در جش��نواره ها هم ب رای
فیلمس��ازان مزایای��ی دارد ،از جمله اینکه انه��ا را با انگیزه
م ی کند تا کار های دیگری بسازند .این روند در همه دنیا هم
اتفاق م ی افتد و ب رای ما هم در یک شکل بوم ی تری نسبت
به س��ایر نقاط دنیا صدق م ی کند .وقتی که جشنواره فیلم
فجر به راه افتاد ،رویکردش دیدن فیلم هایی انقالبی بود ،اما
بعد از مدتی این جشنواره هم جای خودش را مشخص کرد
و کم کم به راه افتاد.
م��ن در مجم��وع اش��کالی در برگزاری جش��نواره ها
نم ی بینم اما مش��کل اینجاس��ت که گاهی اعمال سلیقه
اتفاق م ی افتد .اگر این روند دنبال ش��د و داوری ها منصفانه
نباشد ،با مشکل رو به رو خواهیم ش��د ،در غیر این صورت
تا زمانی که داوری ها درست است جش��نواره فیلمساز ها را
تشویق م ی کند که فیلم های بهتری بسازند.
و این موضوع نقش تش�ویقکننده جشنواره ها
در مورد جش�نواره فجر چقدر صادق اس�ت؟ ایا
شما م ی توانید این روند رش�دی را که م ی گویید
جش�نواره م ی توان�د در س�ینما ایجاد کن�د ،در
س�ینمای ما هم ببینید ،ان هم در ش�رایطی که
در بعضی س�ال ها فیل م هایی جای�زه گرفتند که
18
هی چ کس انتظار ان را هم نداشته است؟
lاینکه جشنواره خوب است یا بد ،نیاز به بررسی دارد
اما در مورد اینکه چرا فیلم های بد هم به جشنواره م ی ایند و
جایزه م ی گی رند موضوع نیاز به ریش��ه یابی دارد .به نظر من
ب رای تولید کار های خوب بیشتر از انکه جشنواره ها را بررسی
کنیم باید به اقتصاد س��ینما بپردازیم .بخش��ی از مشکل
سینمای ما مشکل س��رمایه گذاری اس��ت .وقتی برگشت
سرمایه مشخص نیست فیلمس��از ها به این سمت حرکت
م ی کنند که کار ها را تا جایی که ممکن است با هزینه کمتر
بسازند ،با سناریو هایی که الزاما هزینه تولید انها کمتر باشد،
کار م ی کنند و بعد با همین فیلم ها هم به جشنواره م ی ایند؛
این نوع برخورد با جشنواره درست نیست .در این بخش نیاز
داریم که مسئوالن نگاه بهتری به این موضوع داشته باشند.
مشکل دیگر ما این اس��ت که یک سری ادم های بیتجربه
و بدون س��ابقه حرفه ای وارد کار م ی ش��وند و بدون اینکه از
این حرفه سررشته ای داشته باشند ،م ی ایند و یک شبه اسم
تهی ه کننده را روی خودشان م ی گذارند .این کار ها تاثیر خوبی
بر سینمای ما نخواهد گذاش��ت و نتیجه اش تنها کار های
ضعیف خواهد بود؛ چون افراد بی تجربه به سینما و ساخت
فیلم نگاه عمیق ندارند.
بنابراین جشنواره های ما نتوانسته اند ان طور که
شما م ی گویید ،به تولید اثار باکیفیت کمک کنند.
lاینکه جش��نواره به تولید کاره��ای بهتر کمک
م ی کند یا نه ،تا حدود زیادی به سیاست هایی بستگی دارد
که دوستان برگزارکننده جش��نواره ان را در پیش م ی گیرند.
جشنواره های ما در طول سال های گذشته باال و پایی ن هایی
زیادی داشته اس��ت .در دوره هایی جش��نواره ها بسیار موثر
بوده اند و به تشویق فیلمس��ازها منجر شده اند اما دوره های
دیگری هم بوده که ای��ن اتفاق نیفتاده اس��ت .م ی خواهم
بگویم که ما در مورد برگزاری جشنواره های فجر یک سیاست
یکدست نداش��ته ایم و متاسفانه این جش��نواره ها با تغییر
دولت ها تغییر رویه داده اند .این تغیی رات گاهی مثبت بوده
و گاهی منفی اما مهم این است که یکدست نبوده است.
این موضوع م ی تواند نشان دهنده اسی ب زا بودن
روند برگزاری جشنواره های ما باشد؟
lاینکه این روند لطم��ه ایجاد م ی کند ،جای بحث
ندارد .به نظر من خیل��ی خوب خواهد بود اگ��ر یک قانون
مش��خص ب رای معاونت سینمایی نوشته ش��ود و برگزاری
جشنواره تا این حد سلیقه ای نباشد.
معاونت س�ینمایی امس�ال تازه کارش را شروع
کرده است ،فکر م ی کنید این جشنواره م ی تواند
نش�ان دهنده نگاه معاونت س�ینمایی جدید به
جشنواره فجر باشد؟
lکار هایی که در فجر امسال خواهیم دید ،بیشتر
حاصل زمانی است که معاونت س��ینمایی قبلی بر سر کار
بود.من فکر نم ی کنم که امسال بشود در مورد کار معاونت
سینمایی قضاوت کرد ،چون این کارها هنوز کارنامه مدی ران
قبلی است .ب رای دیدن کار مدی ران جدید باید کمی صبر کرد.
اجازه دهید به بحث جشنواره برگردیم ،همان طور
که گفتید ،جش�نواره ها روند ثابتی نداش�ته اند و
نم ی توان منتظر تاثیر ثابتی از انها بود...
lباید تاکید کنم که به نظر من جشنواره در صورتی
م ی تواند کارامد باش��د که سیاست و چارچوب ان مشخص
باشد .در حال حاضر جش��نواره ها تا حدود زیادی سلیقه ای
هستند ،در صورتی که اگر این گونه نباشد ،جشنواره م ی تواند
یک روند ثابت و مثبت را طی کند.
متاسفانه در سال های اخیر ش��اهد بوده ایم که گاهی
فیلم ها فقط به این دلیل رد م ی ش��وند که با س��لیقه های
ش��خصی افراد جور در نم ی ایند،؛ از یک فیلم خوشش��ان
نم ی اید و ان فیلم مطرح نم ی شود و از فیلم دیگر خوششان
م ی اید و ان فیلم جایزه م ی گیرد؛ حتی م ی خواهم بگویم که
گاهی فیلم هایی که به نحوی تحت حمایت بوده اند ،مثال
محصول خود س��ازمان س��ینمایی بودهاند ،یعنی فارابی یا
مرکز توسعه سینمای تجربی از انها حمایت کرده است ،دیده
ش��ده اند و جایزه هم گرفتهاند؛ در صورتی که فیلم هایی که
با سرمایه گذاری شخصی ساخته شدهاند ،مورد ب ی توجهی
بوده اند .این ش��کل از کار درس��ت نیست .جش��نواره باید
به گونه ای کار کند که حمایت ها از فیلم هایی که با سرمایه
گذاری شخصی هم ساخته م ی ش��وند ،صورت گیرد .اینها
همه مواردی است که در برگزاری جشنواره ها باید مورد توجه
قرار بگیرد.
ایا این اشاره شما را به نارضایتی از داوری ها هم
م ی توان تعمیم داد؟
lتا جایی که من م ی بینیم ،هر سال اغلب داورانی
که ب رای جشنواره انتخاب م ی شوند ،همه شان متخصص و
کارازموده هستند .البته به نظر من داوری ها در روند برخورد
س��لیقه ای با فیلم ها ب ی تاثیر نیس��ت اما ظاه را ادم هایی
که ب��رای داوری انتخاب م ی ش��وند ،ادم ه��ای حرفه ای و
کارازموده ای هس��تند ،چ��ه انهایی که فیلم ه��ا را انتخاب
م ی کنند و چ��ه انهایی ک��ه فیلم ه��ای را در داوری نهایی
ارزیابی م ی کنند ،ادم هایی اصولی هس��تند اما موضوع در
مورد داوری این است که هیچ وقت به این افراد فرصت داده
نم ی شود که از تجربه هایی که کس��ب م ی کنند ،استفاده
کنند .در حالی که تجربه نشان م ی دهد در ان چند سالی که
یک تیم ثابت جشنواره را برگزار م ی کردند و دبیر جشنواره
تغییر نم ی کرد ،ما شاهد یک روند مثبت و رو به رشد در اثار
سینمایی بودیم.
ش�ما فکر م ی کنید ک�ه ای�ن موض�وع در مورد
جایزه ها هم صدق م ی کند؟ منظورم این است که
گاهی کار هایی جایزه م ی گیرند که کسی انتظار
موفقیت ان را ندارد...
lمن البته در مجموع به جایزه ه��ا اعتقادی ندارم.
خیلی از فیلم ها را دیده ام که در جش��نواره س��یمرغ هایی را
برده اند اما در گیش��ه و اکران عمومی موفق نب��وده اند .در
صورتی که در بسیاری از جشنواره های مهم دنیا فیلم ها بعد
از اینکه نتیجه اکران عمومی را گرفتند ،به جشنواره م ی ایند.
در ان وضعیت همه چیز روشن تر خواهد بود.
پس شما فکر م ی کنید که اگر برعکس سیستم
فعلی که جشنواره در اغاز سال سینمایی برگزار
م ی ش�ود ،جش�نواره به پایان ان منتقل ش�ود و
فیل م ها بع�د از دیده ش�دن در جش�نواره حاضر
شوند ،جشنواره ها م ی توانند موث ر تر باشند ،اما ایا
امکان چنین کاری در جشنواره فجر وجود دارد؟
lمن نم ی دانم که دیدگاه مس��ئوالن در این مورد
چیست اما امکانش هس��ت .منتها چنین تصمیم هایی به
جمعی نیاز دارد ک��ه برنامه ریزی کنند و ای��ن موضوع را به
صورت حرفه ای نگاه کنند.
فیلم های محترم!
درباره سه فیلم خوب
ان قدر که جش��نواره فیلم فجر توانست یک جایگاه
تثبی ت شده ،رو به رش��د و مهم ب رای خود دس��ت و پا کند،
هیچ یک از جش��نواره های هنری دیگر که زیر عنوان چتر
مناس��بتی فجر برگزار م ی شوند ،به دس��ت نیاوردند .قطعا
یکی از دالیل تحقق این امر ،وجود نمونه های مشابه خارجی
است که بخشی از بار جذابیت را به نمونه شبی ه سازی شده
انها منتق��ل م ی کند .جایزه هایی چون ک��ن ،ب رلین و حتی
اکادمی اسکار و گلدن گلوب با وجود تفاوت های محتوایی و
شکل ی شان ،پشتوانه تجربی بزرگی ب رای جشنواره فیلم فجر
محسوب م ی شوند .ب ی ش��ک ،یک دلیل دیگر که موجب
شد این جشنواره از دوره های ابتدایی خود ،رفته رفته اهمیت
پیدا کند ،این بود که مخاطبان احساس م ی کردند در طول
برگزاری جشنواره ،ان هم در دورانی که تکنولوژی ارتباطی و
الکترونیکی این قدر پیشرفته نشده بود ،فیلم هایی یا حتی
صحنه هایی را م ی توانند ببینند که در اینده ممکن اس��ت
اصال امکان دیدنشان فراهم نشود.
در این شرایط ،جش��نواره فیلم فجر ،مانند کتابی که
احتمال م ی رود از بازار جمع اوری شود ،مشتری بسیاری پیدا
م ی کند و وقتی به چاپ دوم رسید ،دیگر خود به خود بازارش
تضمی ن شده م ی شود .بین اهالی س��ینما هم اعتباری پیدا
کرد که این اعتبار سیمرغی ،طبعا به مخاطبان نیز منتقل
شد.
حاال 32دوره ،یعنی 32سال از برگزاری این جشنواره
م ی گذرد و این ویژگی هنوز هم مصداق دارد .در همین چند
سال گذشته ،فیلم هایی چون خیابان های ارام کمال تبریزی
و گزارش یک جشن اب راهیم حاتم ی کیا یا قبل از ان ،به رنگ
ارغوان او ،همین وضعیت را داشته اند .هرچند شرایط عوض
شده و دی وی دی سنتوری داریوش مهرجویی از پیاده روها
lمن کال ادم امیدواری هس��تم اما جشنواره فجر
دکوری از سال اینده است .باید منتظر باشیم تا ببینیم در فجر
امسال چه کار هایی به نمایش در م ی اید .ظاه را شصت فیلم
در سه بخش قرار است امسال به جشنواره فجر بیاید که در
کنار نام های بزرگ سینمایی م ی توان نام های جدیدی را هم
در میان انها دید .این جای خوشبینی دارد اما باید کار ها را دید
و بعد اظهار نظر کردg .
تنها پسرش در عملیات لورفته والفجر مقدماتی مفقوداالثر
م ی شود ،با انتظار او پیر م ی شود ،در شبانه روز و سر مزرعه
هم رادیو به کمر م ی بندد شاید موج رادیو ع راق نام پسرش
را در میان اسی ران جنگ اعالم کند ،با عکس پسرش پشت
سر همه ازاده های قلم دوش شده م ی دود و درنهایت پس از
سال ها چند تکه استخوان کفن پیچ ش��ده پسرش را مانند
دوران نوزادی اش به اغوش م ی کشد .اگر از نظر عاطفی در
شرایط طبیعی باشید ،دست کم سه بار باید در مدت زمان 90
دقیقه ،تماشای این فیلم شما را به گریه ب ی اندازد.
«خانه پ��دری» خانه ماس��ت ،وطن ماس��ت ،جامعه
ماس��ت .هرچند نیروی انتظام��ی به عنوان س��رمایه گذار
فیلم ،با صحنه قتل ناموس��ی صورت گرفته در دوره قاجار
و تاثیر منفی ان بر ذهن مخاطب مش��کل دارد اما انها که
نس ل اندر نسل تاوان ان خون را در ان خانه پرداخت م ی کنند
و این می راث ،گریبانش��ان را رها نم ی کند ،خود ما هستیم.
پس چرا باید از خودمان فرار کنیم؟ کارگردان دکتر «قریب»
پس از س��ال ها فیلم ی س��اخته که ش��اید اگر پس از این
بازنشس��تگی خود را هم اعالم کند ،م ی توان گفت ،غایت
کار هنری اش را به انجام رسانده است .فیلم ی که تماشای
ان ،تا چند روز ذهن شما را درگیر خواهد کرد.
و اما «اشغال های دوست داشتنی» ،جنجال ی ترین فیلم
این روزهاس��ت که حتی منتقدان و مخالفان رسانه ای اش
هم ان را ندی��ده نقد م ی کنند .یک واقعی��ت مغفول درباره
این فیلم این اس��ت ک��ه تم��ام مراحل قانونی س��اخت را
رعایت کرده ،بی��ش از 70اصالحیه را اعم��ال کرده و حتی
با سرمایه گذاری بنیاد س��ینمایی فارابی ساخته شده است
اما برخی طوری درباره ان حرف م ی زنن��د که انگار یکی از
شبکه های ماهواره ای خارج از کشور ،فیلم ی مخالف نظام
و کشور ساخته است.
گذشته از اینکه این فیلم قطعا با اعمال چند ممیزی
دیگر مانند هم��ه فیلم ها قابل نمایش اس��ت و قطعا خود
کارگردان هم این مه��م را م ی داند و در نظر گرفته اس��ت،
اوال بجد معتقدم با هم��ه تفاوت ها و تضادهای ظاهری ،در
همان دس��ته بندی نیتی م ی تواند قرار گیرد که فیلم هایی
چون قالده های طال و اخ راج ی ها 3اجازه ساخت و نمایش
م ی گیرند .از سوی دیگر ،یکی از اقدام های عملی در جهت
تحقق دس��تورالعمل «ج��ذب حداکثری و دف��ع حداقلی»
و ایج��اد مفاهمه در جامعه اس��ت .تاریخ ای��ن ادعا را ثابت
خواهد کرد؛ البته شاید در زمانی که فیلم نمایش داده شود،
خیل ی ها درباره انچ��ه درباره ان ش��نیده بودند و همچنین
توقیف رسمی یا غیررسمی ان ،تعجب خواهند کردg .
جلد دوم
دبیر بخش فرهنگ
با همه توصی ف ها ،شما س�ال اینده سینمایی را
چطور ارزیابی م ی کنید؟
مثلث شماره 206
علیرضا بهرامی
سر در م ی اورد ،اما هنوز هم فیلم ها ب رای حضور در جشنواره
کشمکش هایی را تحمل م ی کنند و هنوز هم ممکن است
ش��ما فیلم ی را در جش��نواره ببینید که هی چ وقت به اکران
عمومی نرس��د .این وضعیت به تغییر دولت ه��ا هم انگار
خیلی ارتباط پیدا نم ی کند ،چون هم در دوره اصالحات این
وضعیت حاکم بود ،هم دوره دولت ه��ای نهم و دهم و هم
دولت یازدهم که با شعار تدبیر بر سر کار امده است .حتی
م ی توان گفت ،اگر مدی ران دولت تدبیر و امید نتوانند در این
زمینه ،دس��ت کم در زمینه نمایش فیلم هایی که با گرفتن
پروانه ها و مجوزهای متعدد و ط ی کردن همه مس��یرهای
قانونی و استاندارد ساخته ش��ده اند تغییری ایجاد کنند ،این
پرسش پیش م ی اید که اساسا این مدی ران ب رای کدام تغییر
با اسم های دهان پرکن پشت این میزها نشسته اند؟
در جشنواره امسال نیز س��ه فیلم مورد توجه نگارنده
بوده که ب رای حضور در جش��نواره مشکل داشته اند .از روی
اتفاق ،این س��ه فیلم ،سه سرنوش��ت متفاوت هم تاکنون
داشته اند و شاید مثال های خوبی باش��ند ب رای این بحث.
فیلم «خانه پدری» کیانوش عیاری سرانجام هرچند نه در
بخش مسابقه ،بلکه به شرط مدع ی نبودن دریافت سیمرغ
یا هر جایزه دیگری ،در بخش خارج از مس��ابقه در جشنواره
به نمایش گذاشته خواهد شد .فیلم «ش��یار »143نرگس
ابیار هرچند در فهرست ابتدایی حضور نداشت ،اما سرانجام
در فهرس��ت تکمیلی ،توانس��ت خود را در بخش مسابقه
جشنواره جای دهد .اما فیلم «اشغال های دوست داشتنی»
محسن امیریوس��فی ،تا چند روز به جش��نواره مانده ،هنوز
مجوز حض��ور نگرفته ،ممکن اس��ت هی چ وقت هم نگیرد
اما به همین نسبت ،ممکن اس��ت در میانه های جشنواره
به قافله اضافه شود.
بجد بر این اعتقادم که هر س��ه ای��ن فیلم ها ،هرچند
ب رای مدی ران س��ینمایی با مالحظه هایی همراه هس��تند،
اما چه از نظر هنری و چه از منظر انس��انی ،فیلم های قابل
احترامی هس��تند و چه بسا بس��یار قابل احترام .فیلم شیار
143که دومین تجربه کارگردان – نویس��نده ان اس��ت ،با
بازی چشمگیر مریال زارعی ،از ان دس��ت حکایت هایی را
روایت م ی کند که انها را زیسته ایم .مادر جوان روستایی که
هر چند به نظر من بعید اس��ت چنین سیس��تم ی در
سینمای ای ران پیاده شود ،اما اگر این اقدام انجام شود ،جلوی
بسیاری از اعمال سلیقه ها گرفته م ی شود و همه چیز روشن
و شفاف خواهد بود .اما در همین شکل فعلی هم ساختار ها
قابل بررسی هس��تند .به نظر من اشکال فعلی جشنواره در
همین تغییر و تحول هاس��ت ،یعنی هر مدیری که م ی اید
عمر کوتاهی دارد و فرصت نم ی کند تا هر سال از تجربه های
سال های قبل استفاده کند ،در نتیجه ان روند رو به رشدی که
باید وجود داشته باشد ،ایجاد نم ی شود.
19
راهامام
و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس
و یکون الرسول علیکم شهیدا
روابط با کشورها با حفظ
استقالل
حضرت امام خمینی(ره) در پانزده خرداد ماه سال 61
«یوم هّ
الل» 15خرداد را«پرتویی از عاش��ورا» دانسته و بیان
داش��تند .…« :من خوف ان دارم که خدای نخواسته یک
روز ملت ها و دولت های اس�لام ی به خود ایند که با دست
مجلهخبری
22- 33
مواضعاصولگرایانه
اتشسوزیجنجالی
ایاظاهرترکان،باطندولتاست؟
چریکپیر
سیاستخارجی
34-51
مرزظریف
نقدپنهان کاری
از«عزایعمومی»تا«پایکوبیهسته ای»!
الترناتیو هایایران
سیاست
52-63
کارگزاران دوم
راست مدرنعلیهچپمدرن
عقالمیدان دارباشند
کارگزاران،رقیباصالح طلباننیست
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه
از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل ،ازادی و
جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی ،چارچوبش اسالم ،انقالب،
امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت
مسلمانان ،توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن
عدال�ت .مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و
تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست.
امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر و دائم ،بر چارچوب مان مستقر،
بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
مثلث
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
کارگزاران دوم
دل را به دریا زدیم
گفتوگو با مهدی پاکدل و ایمان
افشاریان درباره یک تج ربه جدید
گزارشها و گفتوگوهایی
درباره بازسازی حزب کارگزاران
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و شش 2۸ /دی 92 /1392صفحه3000/تومان
مرز ظریف
باوجود برخی انتقادات پس از اج رای توافقنامه ژنو
تیم مذاکره کننده از خط قرمزهای مورد نظر ای ران عبور نکرده است
رازهای دوشنبه 30دی
کمیتهملیالمپیکبههمکاران
سابقعلیابادیرسید
ژنو بدون ای ران ،ژنو شکستخورده
چرا امریکا
با دعوت ایران مخالفت کرد؟
توهم توطئه
ایا دربیهای صفر–صفر
سیاسی است؟
دولت بناپارتی
ایا سکوالرهای اقتدارگرا نماد
تعادل طبقاتی در مصر هستند؟
شماره پیامک3000411711 :
امریکای جنایتکار ،اس��رائیل به خواس��ت های ظالمانه و
جنایتکارانه خود برس��د و از مس��لمین کاری ساخته نشود.
من طرفداری از طرح اس��تقالل اس��رائیل و شناسایی او را
ب رای مسلمانان یک فاجعه و ب رای دولت های اسالم ی یک
انفجار م یدانم و مخالفت با ان را یک فریضه بزرگ اسالم
م یش��مارم و به خداوند بزرگ از این نقش��هها که به دست
مسلماننماها ب رای اسالم کشیده م یشود پناه م یبرم.
ملت بزرگ ای ران سالروز 15خرداد را که یوماهلل است
زنده نگه م یدارد و افتخار قیام ملت را که با مشت گره کرده
و خون طاهر خویش در مقابل ستمشاهی پهلوی ایستاد و
پایه استوار انقالب اسالم ی را ـ که سرنگونی قدرتمندترین
جنایتکار منطقه را در پی داش��ت ـ ریخت از یاد نم یبرد .و
االن فداکاری ها و مجاهدات جوانان برومند کشور اسالم ی
را که پایهگذاری خروج از ظلمات به سوی نور و از حقارت به
سوی سرافرازی و از اسارت به سوی استقالل را نمود بزرگ
م یش��مارد و عاش��ورای فریاد زن «هیهات مناالذله» و 15
خرداد و دیگر ایاماهلل را که در پی داشت و از نور الهی عاشورا
فروغ و از شمس جمال حس��ینی گرم ی واز پرتو هدایت او
معرفت به وظیفه و از استقامت او در مقابل باطل استواری
فرا گرفت ،ارجمند م یدارد.
خداوند تعالی ای��ن ملت را که از 15خ��رداد 42تا 22
بهمن 57و از ان وق��ت تاکنون ب رای اقامه ع��دل الهی از
هرچه داشته است گذشته است ،و عزیزان برومند خود را که
قامت رشید و بلند انان چون ابدیت استوار و گرم ی خونشان
چون عشق به جمال جمیل حق روحافزا بود ،به پای دوست
به قربانگاه فرس��تادند ،با نور هدایت خود ارش��اد ،و با جلوۀ
قدرت ازلی خود برومند و ب��ا بارقه روانبخش خود در احقاق
حق و ابطال باطل اس��توار و پایدار فرمای��د ،و این وحدت و
صالبت را از انان سلب ننماید« .و ال حول وال قوه ا ّال هّ
بالل».
عبادالل الصالحین».
هّ
والسالم علی
بینالملل
56-65
ژنو بدون ایران
سریالرسواییدرجبههسوسیالیست ها
دولت بناپارتی
ژنرالنسبتامقبول
ورزش
66-73
میراثعلیابادی
دوستعلیابادی؛نبردباچراغخاموش
توهمتوطئه
نگراناینفوتبالهستم
دیدار
64 -71
انزوا در فضا
سقوطیکامپراتوری
معمایشاه
کال هقرمزیمی اید
تحریریه:
ی
دبیر تحریریه و سیاست :مصطفی صادق
دبیر فرهنگ و اقتصاد :علی رضا بهرامی
دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ :مصطفی شوقی
دبیر بین الملل :سعیده سادات فهری
دبیر دیدار :افشین خماند
دبیر بازار :تقی میری
دبیر ورزش :مهدی ربوشه
دبیر خبرنامه :علی حاجی ناصری
اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران :زهی��ر توکل��ی -ش��اهین فتحی��ان -
یاس��ین سیف االس�لام -امی��د کرمانی ه��ا -زه��ره دیان��ی -فاطمه میرزایی
ش��یما غفاری -فاطمه کریم خان -زهرا راد -عاطفه کربالئی -محمد تاجیک
حسین غالمی -حمیدرضا نصیری نژاد -مسعود نجفی
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر فنی و هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
پردازش تصاویر و عکس :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلی اجورلو
امور اداری :محمد شکراللهی ،علیرضا اسدالهی و محمد مومنی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :مهندس فتاح -مهندس مهردادی -دکتر اسماعیل تبار
مهندس واعظی -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکتر غالم حسن تقی نتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس بختیاری مهندس صدوقی
حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی هادی انباردار -سید عارف علوی
رضا راستی -ابراهیم صفرلکی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سید حمید خالقی -دکتر بهرامپور
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
مجله خبری
مجله خبری
مثلث شماره 206
22
رهبر معظم انقالب ،در دیدار جمعی از مسئوالن کشور ،میهمانان کنفرانس وحدت اسالمی و گروه هایی از مردم:
وحدت ،مهمترین مساله امروز دنیای اسالم است
مجله خبری
رهبر انقالب با اشاره به ایه شریفه «اَشدّاء علی الک ّفا ِر ُر َحماء بَین َُهم» افزودند:
«جریان تکفیری ،این دس�تور صریح پروردگار را نادیده می گیرد و با تقس�یم
مسلمانان به «مسلمان و کافر» ،انها را به جان هم می اندازد»
مثلث شماره 205
حضرت ایت اهلل خامنه ای رهبر معظم انقالب اسالمی
در خجسته سالروز میالد تاریخ ساز نب ی مکرم اسالم و والدت
پربرکت امام صادق (ع) در دیدار «جمعی از مسئوالن کشور،
میهمانان کنف رانس وحدت اسالمی و گروه هایی از مردم» ،با
دعوت از جهان اسالم ب رای براورده ساختن انتظارات پیامبر
خاتم ،تاکید کردند :امروز مهمترین مس��اله دنیای اس�لام،
وحدت اس��ت و با وجود همه توطئه ها ،اینده امت اسالمی
در پرتو «وحدت ،اگاهی و بیداری اسالمی» ،درخشان و نوید
بخش خواهد بود.
حضرت ایت اهلل خامنه ای با تبریک عید سعید میالد
پیامبر اعظم حضرت محمد مصطف ی (ص) و والدت پ ربرکت
امام جعفر صادق (ع)« ،ازادی از تصورات و اوهام» و س��پس
تالش ب رای «ازادی از ظلم و س��تم حکومت های مستبد و
ایجاد حکومت عادالنه» را دو روش اساسی اسالم ب رای ازادی
بشر برشمردند و افزودند« :ملت های مسلمان باید با ایجاد
ازادی درونی و فکری ،تالش کنند با دستیابی به «استقالل
سیاسی ،استق رار حکومت های مردمی ،برپایی مردم ساالری
دینی و حرکت ب راس��اس شریعت اس�لام» ،خود را به ازادی
مورد نظر اسالم عزیز برسانند».ایشان ،توطئه ها و تحرکات
دشمنان اسالم ب رای جلوگیری از ازادی حقیقی و سعادت امت
اسالمی را ،پیچیده و چند بعدی خواندند و خاط رنشان کردند:
«ایجاد اختالف میان مس��لمانان ،محور اساس ی ترفندهای
استکبار اس��ت».حضرت ایت اهلل خامنه ای ،تالش 65ساله
ب رای فراموش ش��دن مس��اله فلس��طین و تحمیل وجود
رژیم جعلی ،جنایتکار و غاصب صهیونیستی بر ملت های
مسلمان را ،نمونه ای از تالش های مستبدانه امریکا و دیگر
زورگویان جهانی خواندند و افزودن��د« :جنگ های 33روزه
لبنان 22 ،روزه و هشت روزه غزه نشان داد به جز برخی دولت ها
که عمال حافظ منافع بیگانگان شده اند ملت های مسلمان
با هوشیاری ،هویت و موجودیت فلسطین را حفظ کرده و به
یزنند».
رژیم صهیونیستی و حامیانش سیلی م
رهبر انقالب در نگاهی کالن به مسائل جهان اسالم،
غافل کردن امت اس�لامی از مساله فلس��طین را از جمله
اهداف مهم دش��منان اس�لام در به راه انداختن جنگ های
داخلی ،دام��ن زدن به اختالف و تروی��ج تفکرات تکفیری و
افراطی برشمردند.
ایشان با اب راز تاسف عمیق افزودند« :عده ای تکفیری
به جای توجه به رژیم خبیث صهیونیستی ،به اسم اسالم و
شریعت ،اکثر مسلمانان را تکفیر م ی کنند و زمینه ساز جنگ
و خشونت و اختالف م ی ش��وند و به همین علت ،وجود این
جریان تکفیری ،مژده ای ب رای دش��منان اسالم است».رهبر
انقالب با اش��اره به ایه ش��ریفه «اَش�� ّداء علی الکفّا ِر ُر َحماء
بَی َن ُهم» افزودند« :جریان تکفیری ،این دستور صریح پروردگار
را نادیده م ی گیرد و با تقس��یم مس��لمانان به «مسلمان و
کافر» ،انها را به جان هم م ی اندازد.ایشان سوال کردند« :با
این وضع ایا کسی م ی توان د تردید کند که وجود این جریان و
پشتیبانی مالی و تسلیحاتی از ان ،کار دستگاه های امنیتی و
خبیث دولت های استکباری و دست نشاندگان انها نیست؟»
حضرت ایت اهلل خامن��ه ای باتوجه به ای��ن واقعیات،
جریان تکفیری را خطری بزرگ ب رای دنیای اسالم برشمردند
و با توصیه به کشورهای اسالمی ب رای مراقبت و هوشیاری
کامل ،افزودند« :متاس��فانه برخی دولت های مس��لمان ،به
عواقب حمایت از این جری��ان ب ی توجهند و نم ی فهمند که
این اتش ،دامن همه انها را هم خواهد گرفت».
رهبر انقالب اسالمی ،تش��دید اختالفات میان شیعه
و س��نی و افزایش درگیری های داخلی ملت های مسلمان
در سه چهار س��ال اخیر را عکس العمل س��تمگران جهانی
در مقابل تش��دید بیداری اس�لامی در تعدادی از کش��ورها
برشمردند.ایش��ان افزودند« :مس��تکب ران تالش م ی کنند
ب رای تحت الشعاع قرار دادن بیداری اسالمی ،پیروان مذاهب
مختلف اس�لامی را ب��ا یکدیگ��ر درگیر کنند و س��پس با
برجسته کردن اقدامات شنیع جریان تکفیری نظیر «جویدن
جگر انس��ان های به قتل رسیده» ،اصل اس�لام را در افکار
عمومی جهانیان ،زشت جلوه دهند».
رهبر انقالب اس�لامی تاکید کردند« :بدون تردید این
مسائل یکباره به وجود نیامده اس��ت و قدرت های جهانی
ب رای ایجاد انه��ا ،مدت ه��ا برنامه ریزی و سیاس��ت گذاری
کرده اند».حضرت ایت اهلل خامنه ای مقابله با هر عامل ضد
وحدت را تکلیف بزرگ ش��یعه و س��نی و دیگر شاخه های
مذهبی خواندند و خاطرنش��ان کردند« :نخبگان سیاسی،
ی و دینی ب رای ایجاد وحدت در جوامع اسالمی ،وظایف
علم
سنگینی برعهده دارند».
رهبر انقالب در همین زمینه« ،علمای دنیای اسالم»
را به برحذر داش��تن ملت ها از اختالفات فرقه ای و مذهبی،
«دانشمندان دانشگاه ها» را به تبیین اهمیت اهداف اسالمی
ب رای دانشجویان و «نخبگان سیاسی امت اسالمی» را به
تکیه بر مردم و دوری از بیگانگان و دشمنان اسالم فراخواندند
و تاکید کردند« :امروز مهمترین مس��اله در دنیای اس�لام،
وحدت است».ایشان با اش��اره به خروج تدریجی ملت های
مسلمان از زیر بار س��لطه مستقیم اس��تعمارگران ،هشدار
دادند« :مس��تکب ران درصددند منافع دوران سلطه مستقیم
را با س��لطه غیرمس��تقیم سیاس��ی ،فرهنگی و اقتصادی
تامین کنند».
حضرت ای��ت اهلل خامن��ه ای «بی��داری و اگاهی» ،را
تنها راه س��عادت امت اس�لامی برش��مردند و خاطرنشان
کردند« :امکانات فراوان ،موقعیت جغ رافیایی ممتاز ،می راث
تاریخی بسیار ارزشمند و منابع اقتصادی ب ی نظیر کشورهای
اسالمی ،م ی تواند در سایه وحدت و همدلی ،عزت و کرامت
و اقایی مس��لمانان را رقم بزند ».ایش��ان پی��روزی انقالب
اسالمی و اس��تحکام الگوی جمهوری اس�لامی را با وجود
35سال توطئه های گوناگون مستکب ران ،از نشانه های اینده
نوید بخش امت اسالمی دانستند و تاکید کردند« :به فضل
الهی ملت ای ران و نظام اسالمی روز به روز قوی تر ،ریشه دار تر
و مقتدر تر خواهد شد».
در پایان این دیدار ،حضرت ایت اهلل خامنه ای ،دقایقی
در جمع میهمانان خارجی کنف رانس وحدت اسالمی حضور
یافتند .قبل از س��خنان رهبر انقالب اسالمی ،اقای روحانی
رئی س جمهور با تبریک میالد مبارک پیامبر خاتم و حضرت
امام جعفر صادق (ع) ،به تاریکی مطلق فرهنگی ،اجتماعی
و سیاسی دوران جاهلیت اش��اره کرد و گفت« :در ان اوضاع
اس��فبار ،میالد پیامبر رحمت ،نور هدایت و رستگاری را در
تاریخ جاری کرد».
رئی س جمهور با اشاره به مشکالت و اختالفات موجود
در جهان اس�لام گفت« :ب ی تردید پیامبر اس�لام در مقابل
منحرفین و کس��انی که راه تکفیر و اف��راط و درگیری را در
پیش گرفته اند ،در رنج است و جوامع اسالمی باید بار دیگر
به یاری پیامبر رحمت به پا خی زند».
اقای روحانی پیروی از ندای وحدت بخش امام خمینی
را تنها راه نجات امت اس�لامی خواند و گفت« :دین واحد،
پیامبر واحد ،منافع مشترک ،دشمنان مشترک و ارمان هایی
همچون فلس��طین اشغال ش��ده و قدس عزی��ز م ی تواند
مسلمانان را متحد کند ».رئی س جمهور افزود« :امت اسالمی
باید با رجوع به قران و در پرتو تدبیر ،عقالنیت ،اعتدال ،امید
و تالش ب ی وقفه ،تمدن اسالمی را دوباره احیا کندg ».
رهبر انقالب اسالمی تاکید کردند« :متاسفانه برخی دولت های مسلمان ،به
عواقب حمایت از این جریان بی توجهند و نمی فهمند که این اتش ،دامن همه
انها را هم خواهد گرفت»
23
انفجار در ضاحیه
انفجار بمب در جنوب بیروت پنج کشته برجای گذاشت
سه شنبه گذشته انفجاری دیگر در ضاحیه لبنان رخ داد؛
محله ای شیع ه نشین در جنوب بیروت .در جریان این انفجار
که حوالی ظهر به وقت لبنان رخ داد ،پنج نفر کشته و بیش از
50نفر زخم ی شدند .جبهه تروریستی النصره مسئولیت این
انفجار را بر عهده گرفت.
انگونه که شبکه اسکای نیوز ع ربی گزارش داده است،
این انفجار در منطقه حاره حریک در ضاحیه رخ داد که علت
حادثه ،انفجار یک خودروی بمب گذاری شده با عامل انتحاری
اعالم شد و جبهه تروریستی النصره مسئولیت این انفجار را
بر عهده گرفته است .این انفجار در خیابان العریض ضاحیه و
نزدیک دفتر القدس ،یک موسسه مطالعات اسالمی روی داد.
تصاویر ماهواره ای در دقایق اولیه پس از انفجار حاکی
از تجمع گس��ترده م��ردم در اط راف مح��ل انفجار و تالش
تیم های ام��دادی ب رای مهار تاثی رات انفج��ار بود .نیروهای
امنیتی و حزب اهلل نیز در محل انفجار به چشم م ی خوردند،
به طوری که ارتش لبنان منطقه را بست.
بر اساس اعالم صلی ب سرخ ،دست کم مرگ پنج نفر و
زخم ی ش��دن بیش از 50نفر در این انفجار تایید شده که دو
نفر از کشته شدگان زن بودند .نجیب میقاتی ،نخس ت وزیر
لبنان نیز در پی این انفجار خواستار نشست فوق العاده تیم
بحران شد و تحقیقات در خصوص این انفجار بالفاصله اغاز
شد .ساعاتی پس از انفجار ضاحیه ،صدای شلیک گلوله از
چند صد متری محل حادثه شنیده ش��د و نیروهای امنیتی
و نیروهای حزب اهلل به س��رعت وارد عمل شدند و به محل
انفجار رفتند.
این منطقه پایگاه حزب اهلل لبنان محس��وب م ی شود
و بس��یاری از دفاتر متعلق به این گروه در ان اس��ت .در این
منطقه شیع ه نشین بس��یاری از سران ارش��د حزب اهلل تردد
م ی کنند .در همین حال س��فارت امریکا با انتشار بیانی ه ای
این حمله تروریستی و هر نوع اقدامات تروریستی دیگر را که
اخی را لبنان را ناارام کرده ،محکوم کرد.
طی ماه های اخیر ،تنش ها در لبنان به دلیل جنگ در
سوریه افزایش یافته و چندین انفجار در این کشور روی داده
اس��ت .حزب اهلل لبنان نیروهای خود را ب رای حمایت از بشار
اسد ،رئی س جمهوری سوریه به این کشور اعزام کرده است.
این در حالی است که بیشتر سن ی های لبنان از مخالفان در
سوریه حمایت م ی کنند .برخی از انفجارهای اخیر در مناطق
تحت تس��لط حزب اهلل روی داده و س��فارت ای ران در بیروت
که چندی پیش هدف حمله تروریستی قرار گرفت ،در این
منطقه قرار داردg .
مجله خبری
دیدار احمدی نژاد با حسینیان
مثلث شماره 204
ایا محمود احمدی نژاد بار دیگر م ی خواهد به حامیانش
در انتخابات 84نزدیک شود؟ این سوالی بود که هفته گذشته
و پس از دیدار رئی س جمهور سابق از مرکز اسناد مطرح شد؛
مرکزی که روح اهلل حسینیان از حامیان سابق احمدی نژاد و
عضو جبهه پایداری ریاست ان را بر عهده دارد.
مرکز اسناد انقالب اسالمی از مراکز تحقیقاتی کشور
است که از ابتدای تاسیس ،اصولگرایان مدیریت ان را بر عهده
داشته اند .روح اهلل حس��ینیان ،از چهره هایی که دومین دوره
حضور خود در مجلس را سپری م ی کند ،در سال 74ریاست
این مرکز را برعهده گرفت و جمعی از جوانان اصولگرا را در
مجموعه تحت مدیریت خود به کار گماش��ت تا نظ رات این
جریان سیاسی را در جامعه تبیین کنند.
ح��اال برخ��ی از حامیان س��ابقش همچ��ون روح اهلل
حس��ینیان ،حمید رس��ایی و حتی برخی تحول خواهان در
عیان و نهان ارزوی خ��ود را در بازگش��ت احمدی نژاد بیان
م ی کنند و ابای��ی از بیان صریح این ارزوی خ��ود ندارند .اما
برخی از انها هنوز نگرانند؛ نگران اتفاقات غیرمنتظره ای که
در دوره دوم ریاس��ت جمهوری احمدی نژاد رخ داد .اما سابقه
اتحاد سیاسی در انتخابات های متعدد اجازه نم ی دهد که انها
گزینه «دوری» را انتخاب کنند تا «دوستی» شان ادامه یابد.
گروهی دیگر اما اعتقاد دیگری دارن��د؛ اصالح طلبان
م ی گویند که احمدی نژاد م ی خواهد با چنین اقداماتی خود را
مطرح کند .به زعم انها ،او دیگر امیدی به موفقیت جلسات
انتخاباتی یا خبرسازی بر سر س��اختمان ،دانشگاه و هیات
عزاداری حامیانش ندارد و این گونه م ی خواهد خود را در انظار
عمومی مطرح کند.
هر چه باش��د ،بازدید احمدی نژاد از مرکز اسناد دیداری
سیاسی اس��ت که توجهات بس��یاری را به خود جلب کرده
است.
بر اساس خبری که خبرگزاری فارس منتشر کرده است،
24
اتش سوزی
جنجالی
قالیباف :ظرف پانزده روز مقصران
را معرفی می کنیم
وقوع اتش سوزی در کارگاه پوشاکی در ساختمانی پنج
طبقه در تقاطع خیابان جمهوری -ابوریحان که ۲۵یا ۲۶نفر
در طبقات ان به طرز خط رناکی گرفتار شده بودند ،در نهایت
منجر به کشته شدن دونفر از انها ش��د .دو کارگر زنی که در
اتش نسوختند ،اما وقتی کار نجاتش��ان با ناکام ی غیرقابل
پی ش بینی همراه شد ،از باالی س��اختمان به پایین سقوط
کرده و در دم جان باختند.
تصاوی��ر و فیلم مربوط ب��ه این حادثه در رس��انه ها و
ش��بکه های اجتماعی بازتاب وس��یعی داش��ت ،چه اینکه
تقریبا از ابتدای ی ترین لحظات تا پایان ان توس��ط دوربی ن ها
ثبت و ضبط ش��ده بود .عده ای در این حادثه اتش نشان ها
را مقص��ر معرفی کردند و برخی از اعضای ش��ورای ش��هر
خواستار استعفای ش��هردار ته ران به عنوان مسئول حوزه
شهری شدند .کار تا انجا پیش رفت که در نهایت محمدباقر
قالیباف شهردار ته ران موضع گیری کرد و قول داد که ظرف
15روز خاطی را شناسایی ،معرفی و برخورد کند .او گفت که
این بررسی از جنسی نیس��ت که در نهایت مقصر را راننده
معرفی کند .موضوعی که به کنایه در مورد پیگیری س��ایر
موارد حادثه ای از این دست قرار گرفت.
احمدی نژاد رئی س جمهور سابق اخی را در مرکز اسناد انقالب
اسالمی حاضر شد و ضمن دیدار با رئیس ،مدی ران و کارکنان
این مرکز از بخش های مختلف ان بازدید کرد .وی طی این
بازدید در جریان فعالی ت ها و اقدامات مرکز اسناد قرار گرفت
و ضمن تشکر از اقدامات صورت گرفته در این مرکز جهت
حفظ و نشر تاریخ انقالب اسالمی ب رای مدی ران و پرسنل ان
در راستای اهداف انقالب ارزوی توفیق کردg .
عیدی که عزا شد
ظه��ر روز 29دی م��اه مص��ادف ب��ا عی��د والدت
رسول اکرم(ص) بود که کارگاه خیاطی در خیابان جمهوری
اتش گرف��ت .در این حادثه دو نفر ج��ان باختند .دو زنی که
ب رای فرار از ش��عله های اتش از پنجره ها بیرون امده بودند
تا خودش��ان را نجات دهند اما از باالی س��اختمان به پایین
سقوط کردند.
من و مرحوم حق نظری هم همین کار را کردند .شعله های
اتش از سمت در ورودی کارگاه ش��روع شده بود و هر لحظه
بیشتر م ی شد ،انها هم ب رای در امان ماندن از اتش این کار را
کرده اند ،اتش نشانی به جای این چیزها باید پاسخگو باشد
که چرا نردبان انها در مهم ترین لحظه ای که به ان نیاز است
باز نشده ،باید جواب بدهند که چرا تشک نجات نداشتند تا در
لحظه سقوط انها را نجات بدهند».
هر دو خانواده کشته شدگان حادثه م ی گویند که قصد
دارند بعد از مراسمات رسمی ترحیم ،از سازمان اتش نشانی
به علت سهل انگاری شکایت کنند.
اعضای شورا خواستار استعفا شدند
در مقابل ،ب رادر خانم فروتنی در مصاحب ه با اعتراض به
این موضوع واکنش نشان داد و گفت« :شنیدم که مسئوالن
اتش نش��انی و ش��هرداری گفته اند که در ای��ن حادثه خود
مقتوالن مقصر بوده اند و عجله کرده ان��د و ...باعث تعجب
است ،به جای انکه به دلیل کوتاه ی هایی که در این حادثه
کرده اند عذرخواهی ک��رده و از خانواده های داغدار دلجویی
کنند تقصیر را به گردن خود انها م ی اندازند ،اما واقعا ایا نیاز
به گفتن دارد که در هنگام وقوع اتش سوزی هر فرد عاقلی
تالش م ی کند خود را از ش��عله های ات��ش دور کند ،خواهر
مجله خبری
اظهار نظر جنجالی
بعد از واکنش های شدید به این حادثه ،جالل ملکی،
خانواده ها :شکایت می کنیم
قالبیاف :قرار نیست بگوییم راننده مقصر است
محمد باقر قالیباف س��ه روز بعد وقت��ی در همایش
راهبردهای توسعه فرهنگی شهرهای کشور حضور داشت،
ضمن تسلیت به خانواده قربانیان این حادثه گفت« :وقتی
موضوع حادثه ها خانم هستند ،اثار و لطمات روحی ان بیشتر
م ی شود».
قالیباف توضی��ح داد ک��ه از دقایق اول تی��م فنی را
مش��خص کرده تا موضوع را بررس��ی کنند .او توضیح داد:
«هیچ وقت نخواستیم در این زمینه اظهارنظر غیرکارشناسی
انجام بگیرد ».شهردار ته ران قول داد حداکثر تا ۱۵روز اینده
این موضوع کارشناسی و بررسی شده و به صورت دقیق به
اطالع مردم رسانده شود.
قالیباف البته با کنایه گفت« :البته دقت بر این است
قولی که م ی دهیم قولی باشد که اتفاق بیفتد .گرچه مردم ما
اتفاقاتی که در گذشته دور و نزدیک همانند حادثه برخورد دو
قطار در نیشابور ،حادثه هواپیما در اصفهان و حادثه اخیری که
در جاده قم منجر به کشته شدن مردم در اتش سوزی شد را
دیدند و قول هایی ب رای رسیدگی داده شد ،اما اخر نفهمیدیم
که این موضوع به کجا انجامید و چه کسی مقصر است؟»
شهردار ته ران افزود« :اعالم این موضوع به این گونه
نیست که در اخر بگوییم راننده مقصر بود ،ما معتقدیم که در
حوزه اتش نشانی اتش نشانان با جدیت و با رشادت فعالیت
م ی کنند و از جانشان مایه م ی گذارند اما این موضوع با قوت
رسیدگی م ی شود و اگر تخلف و کوتاهی در این زمینه صورت
گرفته باش��د حتما برخورد و فرد خاطی ب��ه مراجع قانونی
تحویل داده م ی شود».
قالیباف همچنین گالیه کرد« :در چند روز گذش��ته،
متاسفانه قضاوت های زودهنگام صورت گرفته و حرف هایی
زده شد که کارشناسی نبود و این افراد بیشتر دنبال جریانات
دیگر بودند اما در ش��هرداری ما دنبال حاشیه نم ی رویم و در
پی کار خودمان هستیمg ».
مثلث شماره 204
نسرین فروتنی 44س��اله و اذر حق نظری 60ساله دو
جان باخته این حادثه بودند .ماجرا از انجا حساسی ت ب رانگیز
ش��د که با وجودی که اتش نش��انی در محل حاضر بود ،اما
نتوانس��ت جان این افراد را نجات دهد .علت عدم موفقیت
اتش نش��انی ،بازنش��دن نردبان ماشین اتش نش��انی بود.
واکنش ها نیز باعث شد تا رئی س جمهوری درخصوص این
ماجرا از وزیر کشور درخواست کند موضوع را بررسی و اعالم
نظر کند.
معاون فنی اتش نش��انی درباره حادثه باز نش��دن این
نردبان توضیح داد که این نردب��ان از جنس بهترین نوع ان
در دنیا محسوب م ی شود و ادامه داد« :نردبانی که در حریق
روز یکشنبه خیابان جمهوری مورد استفاده قرار گرفت نیز از
همین ب رند بود که از ابتدای سال جاری حدود هشت عملیات
موفقی ت امیز انجام داده است».
فرهاد زندی با اشاره به حضورش در محل ایستگاه پس
از اتمام عملیات ،گفت« :بعد از حادثه نیز نردبان را چک کردم
و هیچ مشکلی نداش��ت و حتی از کاردان وسیله سواالتی
را پرسیدم که مشخص ش��د عملکرد راننده حین عملیات
صحیح بوده است».
او توضیح داد که درباره این موضوع با ش��رکت المانی
سازنده دستگاه مکاتباتی داش��ته و اضافه کرده بود« :نقص
فنی علت قطعی ندارد و باید ان را بررس��ی کنیم ،اما حدس
اولیه ما ،خطای لحظه ای از س��وی سنسور این نردبان بوده
است ».زندی با اش��اره به اعزام نردبان دیگر اتش نشانی به
محل حادث��ه و نجات تع��دادی از افراد محب��وس در میان
شعله های اتش از مرگ ،گفت« :مرگ دو بانوی کارگر باعث
تاسف جامعه اتش نشانی شد».
رحمان ی فضلی ،وزیر کش��ور نیز باتوجه به مسئولیتی
که رئی س جمهور در این رابط��ه به وی داده ب��ود ،خبر داد:
«گزارش های وزارت اطالعات ،شهرداری ،نیروی انتظامی و
انچه مطبوعات پی رامون این حادثه منتشر کردند باتوجه به
گزارشات شاهدان عینی و کارشناسان میدانی پی رامون این
موضوع اخذ خواهد شد و در دو هفته اتی گزارش نهایی این
حادثه در اختیار رئی س جمهور قرار خواهد کرد».
سخنگوی اتش نشانی ته ران گفته بود که این دو زن به دلیل
«عجله و استرس به پایین پرت شدند» ،اما شاهدان این ماجرا
گفته بودند« :نردبان ها باز نشد و شدت اتش به حدی بود که
تعدادی از کارگران از س��اختمان اویزان شدند ،اما این دو زن
نتوانستند بیش از ان اویزان بمانند و به پایین پرت شدند».
جالل ملکی ،سخنگوی سازمان اتش نشانی به باشگاه
خبرنگاران جوان در این رابط��ه گفت« :یکی از نردبان های
هیدرولیکی در پایین ساختمان مس��تقر و جک نردبان زده
شد ،اما متاسفانه به دلیل اشکال فنی در قطعات کامپیوتری
دستگاه ،پله های نردبان باز نش��د .باز شدن پله ها و استق رار
نردبان یک یا دو دقیقه طول م ی کش��د که در همین زمان
کوتاه یکی از خانم ها به علت عجله خود را به پایین پرتاب
و نفر دوم نیز تا باز ش��دن نردبان هیدرولیکی دوم خود را به
پایین انداخت ».او توضیح داد که پس از اینکه مشاهده شد
که اتش در حال گسترش است ،چند ایستگاه اتش نشانی،
تشک نجات و دو نردبان هیدرولیکی دیگر را سریعا به محل
اعزام کردند.
ب راساس قوانین شهرداری ،سیستم خروج اضط راری و
تدابیر مربوط به حریق احتمالی در ساختمان های صنعتی،
انبارها ،سالن های اجتماعات ،مجتمع های تجاری و اماکن
پ ر مخاطره که نیاز به راه دسترسی اضط راری و پله اضط راری
دارند ،باید به تائید سازمان اتش نشانی برسد.
اما برخی کارشناس��ان معماری معتقدند که بسیاری
از س��اختمان های اداری و تجاری قدیمی در مناطق مرکزی
و اط راف بازار ته ران ایمن سازی نش��ده اند و م ی توانند ب رای
کارکنان و ساکنان خط ر ساز باشند.
دو روز بعد از این واقعه برخی از اعضای ش��ورای شهر
در واکنشی کامال سیاسی خواستار استعفای قالیباف شدند.
همزمان دنیامالی خواستار حضور مسئوالن اتش نشانی در
شورای شهر شد تا گزارش این واقعه را به انها ارائه کنند.
یکی دیگر از اظهارنظرهای متف��اوت درباره این ماجرا
متعلق به معاون خدمات شهری شهرداری ته ران بود .مجتبی
عبداللهی ضمن توضی ح درباره این حادثه گفت« :خواست
خدا و مش��یت الهی این بوده که این دو خانم جان خود را از
دس��ت بدهند » .این اظهار نظر با واکنش های زیادی روبه
رو ش��د .عبداللهی همچنین توضیح داده بود« :ما از همان
اتاقی که این دو خانم خودشان را به پایین پرتاب کرده اند5 ،
نفر را نجات داده ایم ».او درباره عدم استفاده از تشک نجات
نیز گفت« :تش��ک در صحنه حادثه وجود داشته ،اما تشک
در همه جا عملیاتی نیس��ت .از زمان باز کردن تشک و باد
کردن ان با پمپ تا زمان قابل استفاده شدن ان 6 ،دقیقه زمان
الزم است .در صورتی که همه این اتفاقات تقریبا طی چهار
تا چهار دقیقه و نیم رخ داده است».
25
مواضع اصولگرایانه
سید علی خمینی در میان اعضای
خانواده امام ،مواضع یگانه و منحصر به فردی
دارد .او هفته گذشته گفت که رابطه با امریکا
اصالت ندارد
مجله خبری
مثلث شماره 204
در میان فرزندان س��یداحمد خمینی ،عل��ی از همه
کوچکتر اس��ت اما نس��بت به اعضای خانواده امام مواضع
منحصر به فردی دارد.او سعی م ی کند در مواضعش عالوه
بر حفظ اعتدال عناصر گفتم��ان اصولگرایانه را لحاظ کند.
تا جایی که حتی به اعتبار اخباری او در مراسم ٩دی حضور
داش��ته .گرچه این خبر هرگز به صورت رسمی تایید نشده.
از میان سه فرزند سیداحمداقا ،علی از همه کوچکتر است.
تولیت خانواده امام با فرزند ارشد ،سیدحسن خمینی است
و فرزند وس��ط یعنی یاس��ر خمینی از مواضعی به مراتب
اصالح طلبانه تر نسبت به س��ایر ب رادران برخوردار است تا
جایی که حتی ب رای اولین بار در کنگره سازمان مجاهدین
انقالب اسالمی شرکت کرد.
ارزش ها حاکم نباشد مقاومت می کنیم
سیدعلی خمینی که هفته گذشته در جمع مردم جهرم
حاضر شده بود ،اگرچه درباره مسائل اخالقی بحث م ی کرد،
اما اشاره او به مسائل روز توجه همه را بار دیگر به این عضو
خانواده امام جلب کرد.
او درباره رابطه ای ران و کشورهای جهان ضمن تاکید
بر این موضوع که رابطه با جهان مطلوب اس��ت اما اصالت
ندارد ،گفته بود« :این رابطه اگر مطابق با ارزش های انسانی
و اسالمی باش��د ،ای رادی ندارد .اصالت با ارزش های بشری
است و اگر این ارزش ها حکم کند که صلح کنیم ،این کار را
م ی کنیم و اگر ارزش ها حکم کند ،ایس��تادگی و مقاومت را
انتخاب م ی کنیم ».او در بخش دیگری از سخنران ی اش به
اوضاع اقتصادی اشاره کرد و معتقد بود با وجودی که بعد از
جنگ کشور پیشرفت داشته اما «می زان رضایتمندی مردم
ن امده است».
پایی
به این بهانه نگاهی داریم به زندگی و مواضع کسی که
26
به تعبیر حضرت امام در چهره او نور علی نور دیده م ی شد.
علی کوچولو
او کوچکتری��ن فرزن��د س��ی د احمد خمین��ی و داماد
حجت االسالم س��ی د جواد شهرس��تانی اس��ت .او از طریق
پدر همس��رش با ایت اهلل سیستانی نس��بت پیدا م ی کند
چرا که ایت اهلل شهرس��تانی داماد ایت اهلل سیستانی است.
کوچکترین پسر س��یداحمداقا متولد 1364است و در زمان
رحلت امام چهار ساله بود .علی در میان نوادگان از توجه ویژه
امام(ره) برخوردار بود .انتشار تصاویر او بعد از رحلت حضرت
امام ،او را به عل ی کوچولو مشهور کرد؛ کسی که امام عالقه
زیادی به وی داش��ت .او اکنون در حوزه علمیه مش��غول به
تحصیل است و در کنار سیدحسن خمینی امور مربوط به
بیت امام را اداره م ی کند.
ب راساس خاط راتی که ایت اهلل هاشمی رفسنجانی نقل
کردند امام خمینی در شب سه شنبه ٢٢اذرماه ( 1367یعنی
٦ماه پیش از ارتحال) یک جلد کتاب صحیفه سجادیه را به
نوه خود س��یدعلی خمینی اهدا م ی کند و در ان م ی نویسد:
«من این کتاب بزرگ را به فرزند عزیزم که در جبهه او نور و
نور علی نور م ی بینم و ان عزیز که یادگار احمد و از ُس�لاله
پاک ائمه اطهار و از طباطبای ی ها که افتخار فرزندی حسنین
را دارد ،اهدا کردم و امیدوارم او از علمای برجس��ته و فقهای
متعهد و از عرفای مجاهد فی سبیل اهلل در دو جبهه ظاهر
و باطن شود و از این کتاب مقدس به طور شایسته بهره مند
ش��ود و پدر پیر خود ،خمینی را که عمری با هوای نفس و
عصیان و ناسپاسی گذرانده و اکنون با روی سیاه و کوله باری
از معصیت ،بدون هیچ امید – مگر به فضل خدای رحمان
– از این دار و دیار به دار و دیار دیگر م ی رود ،از طلب رحمت و
دعا و بخشش گناهان بر او منت نهد».
امام خمینی در یادداشت خود ب رای سی د علی خمینی
این شعر را نیز سروده اند« :فارغ از هر دو جهانم به گل روی
علی – از خم دوست جوانم ،به خم موسی علی /طی کنم
عرصه ملک و ملکوت از پی دوست – یاد ارم به خ رابات چو
ابروی علی».
حضور در 9دی
بعد از انتخابات ٨٨و در سالگرد دهه فجر ،احمدی نژاد
به مرقد امام رف��ت تا به عنوان رئی س جمه��ور با ارمان های
امام تجدید میثاق کند و این س��یدعلی خمینی بود که به
اس��تقبال احمدی نژاد رفت تا به عنوان نماینده خانواده امام،
در کنار رئی س جمهور حاضر شود .یک سال بعد در روز ٩دی
ی حکایت
برخی اخبار از حضور وی در مراسم تظاه رات مردم
م ی کرد .این خبر با تایی��د و تکذیب هایی همراه بود اما وی
هی چ گاه به طور رسمی موضع گیری نکرد .سال بعد نیز خبرها
حکایت از ان داشت که نوه امام در مراسم سالگرد ٩دی که در
مهدیه ته ران برگزار شده بود شرکت کرده و مورد تقدیر مردم
قرار گرفته و از وی به عنوان یادگار واقعی امام یاد شده است.
یکی از خبرگزاری ها نیز مصاحب ه ای را از قول وی منتشر کرد
که از س��وی بیت امام این گونه تکذیب ش��د« :جناب اقای
سی د علی خمینی روز پنج شنبه نهم دی ماه ۱۳۸۹در شهر
مقدس قم بوده اند و مصاحب ه ای نیز با هیچ یک از رسانه های
خبری نداشته اند».
حفظ حکومت اسالمی واجب و تضعیفش حرام است
س��یدعلی خمینی به مناس��ب ت های مختل��ف و در
شهرس��تان های مختل��ف به ای راد س��خنرانی م ی پ��ردازد.
اما مواضع سیاس��ی او در این س��خنران ی ها بس��یار اندک
اس��ت .عموما مس��ائل دینی ،اخالق��ی و اجتماع��ی را در
گفت وگو با مردم مدنظ��ر قرار م ی دهد .با ای��ن حال هرگاه
که موضع گیری هایش اندکی رنگ و بوی سیاس��ی داشته،
بازتاب وس��یعی پیدا م ی کند .او با تش��ریح این موضوع که
کسی قدرتمند است که بتواند بر نفس خود غلبه کند ،درباره
وضعیت امام خمینی قبل و بعد از انقالب م ی گوید« :امام(ره)
توانست در تمام طول زندگی گوه ربار خود نفسش را کنترل
کند .ایشان چه ان زمان ی که در ضعف ظاهری قرار داشت و در
دورانی که تمام روزنامه ها از او بد م ی نوشتند و حکومت حتی
او را از کشور بیرون کرد و چه دورانی که انقالب اسالمی را به
پیروزی رساندند و رهبر ان بودند ،بر نفس خود غلبه داشتند
و هیچ تغییری در رفتار او به گواه تمام دوس��تان و اط رافیان
ایش��ان پدید نیامد ،زی را بر نفس خود غلبه و اعتقاد داشتند
عمل به وظیفه مهم اس��ت؛ چه این عمل منتج به پیروزی
شود و چه شکست در پی داشته باشد».
نقد اجتماعی و امر به معروف
نقد سالم را توهین تلقی نکنیم
احمدی نژاد را منصفانه نقد کنید
در روزهای پایانی ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد
و در حالی که بسیاری از رسانه های حامی اصالحات و حتی
مجله خبری
او نسبت به کسانی که نقد سالم را ب ر نم ی تابند و ان را
توهین تلقی م ی کنند ،اعتراض دارد و م ی گوید« :متاسفانه
امروزه در جامعه ما ه ر کس نقد سالم داشته باشد ،توهی ن گر
تلقی م ی شود و به او به چش��م ناخودی نگریسته م ی شود.
نباید تصور شود هرکس نقدی از مسئولی کرد ،توهین کرده
است .نقد قوا از یکدیگر اگر بحق و بجا باشد ،باعث پیشرفت
بهتر امور م ی شود .اگر در نظامی از صبح تا شب فقط به به
کردن امور جاری باش��د و نقدی در ان اتفاق نیفتد ،مطمئن
باشید ان نظام پویایی ندارد و مردم و مسئوالن ان دغدغه ای
ب رای بهتر کردن ام��ور ندارند ،ام��ا در حکومتی که فرهنگ
نقد در ان جاری اس��ت و مردم نس��بت به عملکرد حاکمان
حساس��یت دارند و رفتارهای انان را زیر نظر دارند ،پیشرفت
محسوس تر است ».البته او اعتقاد دارد که نباید نقد حاکمان
بر حاکمان یا قوای مختلف کشور بر یکدیگر رسانه ای شود.
این انتقاد او درست زمانی منتش��ر شده بود که مسئوالن دو
قوه مشغول نامه نگاری به یکدیگر بودند .به گفته او زمانی
این نقد باید اشکار بیان شود که بتواند جلوی فساد را بگیرد.
او در پایان نیز درباره نظریه والیت فقیه م ی گوید« :اگر صرفا
بر خصوصیات م��ردم تکیه کنیم ،نظر والی��ت فقیه امام را
اشتباه پیموده ایم و اگر فقط و فقط بر خصوصیات حاکم تکیه
کنیم ،کاری را انجام داده ایم که در نظریه والیت فقیه امام(ره)
جایی ندارد ».بخشی از صحب ت های نوه امام که مورد توجه
زیاد رس��انه ها قرار گرفت ،جایی بود که او گفته بود« :بعد از
جنگ پیشرفت اقتصادی داشتیم ،ولی می زان رضایتمندی
مردم پایین امده است ».این سخنان او بین رسانه های خارج
از کشور نیز بازتاب داشت.
مثلث شماره 204
اما از س��وی دیگر او بر مهار قدرت به وس��یله امر به
معروف و نهی از منکر نیز قائل است.
وی یکی از ابزار مهار قدرت را امر به معروف و نهی از
منکر عنوان کرده و م ی گوید« :امر به معروف و نهی از منکر
عامل مهارکننده قدرت اس��ت؛ چه قدرت فردی و چه قدرت
اجتماعی .اسالم نگاهش به قدرت این بوده که در عین حالی
که به دنبال قدرت و حکومت هستیم و حفظ ان را واجب و
تضعیفش را ح��رام م ی دانیم اما مه��ار ان را نیز مدنظر قرار
م ی دهیم .در اسالم عالوه بر امر به معروف و نهی از منکر که
م ی تواند بر پایه متد مدرن شکل بگیرد و نمادهای اجتماعی و
قدرت های سیاسی را مهار کند ،ب رای حاکم هم صفات مهمی
مدنظر قرار داده و تفاوت حکومت اسالمی و سایر نظام های
غربی در همین است یعنی در حاکم ».حجت االسالم علی
خمینی به ارجح بودن نظری��ه والیت فقیه و نقش ول ی فقیه
در حکومت اشاره کرده ،علت تفاوت و برتری نظام حکومت
اسالمی را دارا بودن «صفات حاکمان» در حکومت اسالمی
عنوان م ی کند .به اعتقاد او ولی فقیه دارای صفاتی است که
او را با دیگ��ران متمایز م ی کند .او درباره کس��ی که در راس
حکومت اس�لامی قرار دارد گفته« :کسی که در راس نظام
اس�لامی قرار م ی گیرد ،ریش��ه قدرت در وجودش است ،بر
نفس خود غلبه دارد و تدبیرگر ،عدالت محور و با تقواست».
به اعتقاد این عضو خانواده امام(ره) ،امر به معروف دارای
چند قسم« ،مردم نسبت به مردم ،حاکم نسبت به مردم ،مردم
نسبت به حاکم و حاکمان نسبت به حاکمان» است.
حجت االسالم خمینی در توضیح امر به معروف و نهی
از منکر مردم نسبت به مردم تک تک احاد جامعه را مسئول
به این عمل دانس��ته اما معتقد اس��ت که امران نم ی باید با
چماق این کار را انجام دهند .به گفته او باید با خوش خلقی و
خوش رفتاری عمل کنند و این نباشد که امرین به معروف و
ناهیان از منکر انسان هایی عبوس و خشمگین فرض شوند.
وی در تش��ریح امر به معروف و نهی از منکر حاکم نسبت
به مردم معتقد است کسانی که افتخار نوکری مردم را پیدا
م ی کنند ،نباید درگیر احساسات شوند و در راستای رسیدن
به منافع خود هرجا نیاز شد ،حرف مردم را گوش کنند .او به
مسئوالن توصیه م ی کند« :نباید در انتخابات وعده هایی را
بدهند که باب میل مردم اس��ت ولی بعدا در اجرای ان دچار
مشکل شوند ».وی وجه سوم امر به معروف و نهی از منکر را
متضمن پایه ریزی مردم ساالری دینی م ی داند و م ی گوید« :از
منظر امام(ره) بسیار مهم است که مردم گوش و چشم و زبان
حکومت باشند و این بدان معنی است که رفتارهای حاکمان
خود را زیر ذره بین قرار دهند و ه ر جا احساس کردند از مسیر
ارزش های انقالبی خارج ش��ده اند ،به انها تذکر دهند .از دل
همین نگاه است که انتخابات پدید م ی اید ،مطبوعات ازاد
شکل م ی گیرد و ترسیم م ی شود .اگر فرهنگ امر به معروف
و نهی از منکر نهادینه شود ،مسئوالن بدون دغدغه و ترس
پاسخگو خواهند بود».
سایر کاندیداها نسبت به دولت انتقادات بسیاری م ی کردند،
سی د علی خمینی در س��خنرانی اردیبهشت ماه 92خطاب
به همه گفت« :من نم ی گویم مش��کالت و اشتباهات زیاد
نیست ،اما نباید طوری نقد کنیم که انگار هیچ خدمتی انجام
نشده است؛ نباید گفت هرچه انجام شده خیانت بوده است،
همان طور که چنین حرفی در مورد دولت های قبلی هم زده
ش��د ».در روزهایی که دولت احمدی نژاد م ی رفت تا دولت را
تحویل دهد و در روزهای پایانی خود به س��ر م ی برد ،دعوت
فعاالن سیاس��ی به رعایت انصاف و اخ�لاق از او چهره ای
متعادل س��اخت .او معتقد بود که امام هم به نقد منصفانه
تاکید داش��ته و اضافه کرده بود« :مخاطب��ان یک نقد هم
به خوبی ای��ن را م ی فهمند که یک نقد ایا منصفانه اس��ت
یا مغرضانه؛ خیلی اوقات ،چه کس��انی که اصل نظام را نقد
م ی کنند و چه انهایی که دولت را نق��د م ی کنند ،انصاف را
رعایت نم ی کنن��د .همان طور که چهار س��ال پیش گفتم
انصاف را در نقد دولت های پیشین نادیده نگیریم ،امروز هم
م ی گویم ای کسانی که قرار است سر کار بیایید ،دستاوردها
و کارهای دولت فعلی را هم منصفانه ببینید ،زی را در غیر این
صورت مردم بدبین خواهند ش��د ».البته او در عین حال از
دولتمردان خواست که ب رای مردم کار کنند و مشکالت تورم
و بیکاری را که مردم با ان دس��ت به گریبان هس��تند را رفع
کنند ».به اعتقاد سیدعلی خمینی باید نقدها بیان شود و از
بیان حقایق نباید واهمه داش��ت .او این شیوه را از اعتقادات
امام و سیداحمداقا دانسته و گفته بود« :نباید طوری رفتار و
صحبت کنیم که احساس شود هیچ مشکلی در جامعه وجود
ندارد .ما باید خودمان به مشکالت اشاره کنیم و انها را با مردم
در میان بگذاریم و اگر این کار را انجام دهیم ،انگاه رسانه های
غرض ورز بیگانه حرفی ب رای گفتن نخواهند داشت .ضع ف ها
و کمبودها باید گفته شود .مرحوم حاج احمد اقای خمینی هم
به این مهم اعتقاد داشت .از وی که عاشق تر به امام و انقالب
نداشتیم ،اما این نزدیکی موجب نم ی ش��د که ایشان از نقد
کمبودها خودداری کند زی را بالندگی نظام را به بازگویی نقاط
ضعف و پرداختن به رفع انها م ی دانست».
انتقاد به تحریم انتخابات
در اس��تانه انتخابات ب��ود که مقام معظ��م رهبری از
همه مردم دع��وت کردند که حت��ی اگر به نظ��ام اعتقادی
ندارند ،به خاطر ای ران و کشورش��ان هم ش��ده در انتخابات و
سرنوشت خودش��ان ش��رکت کنند .نوه امام نیز همراستا با
رهبری به م��ردم توصیه کرده بود که قهر و گوش��ه گیری و
انفعال اساسا با هویت یک انقالبی سازگار نیست .او صراحتا
گفته بود« :کس��ی که دغدغه دارد در این شرایط نم ی تواند
حرف از تحریم انتخابات بزند .البته این بدان معنا نیس��ت
که همه به یک نفر رای دهند ،اما قهر سیاسی و اجتماعی
اشکال دارد و بر طرف کننده مش��کلی نیست .گوشه گیری
و قه ر کردن مش��کالت را حل نم ی کند ،بلکه مش��کالت را
بیشتر م ی کندg ».
27
گزارش شخص
ایا ظاهر ترکان ،باطن دولت است؟
اکبر ترکان به چهره جنجالی دولت یازدهم تبدیل شده است
داوود حشمتی
خبرنگار
از روزی که اکبر ترکان به عنوان قائم مقام و معاون ستاد انتخاباتی حسن روحانی تعیین شد ،به
عنوان چهره ای نزدیک به حسن روحانی مطرح شد؛ چهره ای که باتوجه به سابقه طوالنی در مناصب
حکومتی بسیار قابل توجه بود.
اما بعد از انتخاب حسن روحانی به عنوان رئی س جمهور ،اکبر ترکان نه به خاطر مناصب دولتی،
بلکه به خاطر اظهارنظرهایی که داشت در کانون توجهات قرار گرفت .مهمترین اظهارنظر وی جایی بود
که همه کسانی که به رئی س جمهور رای نداده بودند را قانون گریز خواند .سخنان ترکان با واکنش شدید
نمایندگان و فعاالن سیاسی روبه رو شد .اما اکبر ترکان کیست؟
از شریف تا جهاد
مجله خبری
او متولد سال 1333است .تحصیالتش را در مقطع لیسانس در دانشگاه صنعت ی شریف در رشته
مهندسی مکانیک گذرانده ،کارشناس ی ارشد مدی ریت دارد و بنابر اعالم سایت مرکز تحقیقات استراتژیک
دکترای مدیریتش ناتمام مانده است .در حوزه های حمل و نقل ،صنعت ،صنایع دفاعی ،صنایع سنگین،
ی مطالعات ،مقاالت و مسئولیت داشته است .ترکان عضویت در کابینه های پنجم
نفت و گاز و پتروشیم
و ششم در دولت هاشم ی رفسنجانی و دولت یازدهم را در کارنامه خود دارد.
او قبل از انقالب به گفته خودش فعالیت مذهبی اندکی داشته و در سال 1350نیز مدت کوتاهی
دستگیر و بازداشت شده است .مدتی را به عنوان سرپرست یک کارگاه که در زمینه شن و ماسه فعالیت
م ی کرد ،کار م ی کرد .او تاکید دارد که در مقابل بزرگان انقالب فعالیت چندانی پیش از انقالب نداشته
است .در دوران دانشجویی در دانشگاه شریف تظاه راتی ضدشاهنشاهی برگزار م ی شود که با ورود پلیس
به دانشگاه وی نیز دستگیر م ی ش��ود .پس از انقالب به همراه تع دادی از دانشجویان همین دانشگاه
ستادی تحت عنوان ستاد مسکن راه اندازی م ی کنند .پس از فرمان تشکیل جهادسازندگی در سال 58این
ستاد به جهادسازندگی نقل مکان کرده و در نهایت به صورت یکپارچه به استان لرستان م ی روند .ترکان
به همراه دوستانش دو س��ال در انجا فعالیت م ی کنند و از اول تیرماه 1360تا مردادماه 1361به عنوان
استاندار ایالم منصوب م ی شود .این درس��ت زمانی بود که دولت موقت ایت اهلل مهدوی کنی مشغول
فعالیت بود و عل ی اکبر ناطق نوری مسئولیت وزارت کش��ور را برعهده داشت .یک سال بعد و در دولت
موسوی به استانداری هرمزگان م ی رود و دو سال در انجا خدمت م ی کند .پس از استانداری هرمزگان مسیر
مسئولیتی وی تغییر م ی کند .او به صنایع دفاع می رود و تا سال 68به مدت چهار سال در این سازمان
فعالیت میکند .درباره فعالیتش در صنایع دفاع گفتن ی ها بسیار است ،چرا که او در اوج جنگ تحمیلی و
تحریم های تسیلحاتی ای ران در این سمت فعالیت کرده بود .در ان زمان هزینه جنگ ساالنه سه میلیارد
دالر بود که نیمی از ان به خرید مهمات اختصاص داشت .ماموریت او تولید این مهمات در ای ران بود .در
نهایت انها توانستند ت ی ان تی ،باروت وچاشنی را در ای ران تولید کنند و در زمینه فوالدسازی و ب رنج سازی
نیز رشد چشمگیری داشته باشند .در همان دوران و تحت مدیریت محمدنجار ،وزیر کشور دولت دهم
که مسئولیت شرکت حدید را برعهده داشت ای ران م ی تواند خمپاره انداز تولید کند و به جز موارد خاص به
واردات نیاز نداشته باشد.
دروغ های کوچک ،راست بزرگ
محمد شریعتمداری که حاال معاون اجرایی رئی س جمهور است ،خاطره ای از ترکان نقل م ی کند
که درباره پایان جنگ است .او به نقل از ترکان م ی گوید که اواخر جنگ فشار و محدودیت ب رای ساخت
سالح زیاد م ی شود .مخالفت ها با ادامه جنگ که زیاد م ی ش��ود ،حضرت امام م ی فرمایند« :مخالفت
با جنگ مخالفت با خداست ».ترکان به شریعتمداری گفته بود« :تصمیم گرفتم روی کاغذ این شعار
را بنویس��م و باالی میز کارم بزنم که هرکس به اتاقم امد ان را ببیند ت��ا در مورد پایان جنگ صحبت
نکند .از این روز تا روزی که امام(ره) فرمودند من جام زهر را نوشیدم کمتر از ۲۷روز طول کشید .اما این
دو جمله خیلی با یکدیگر متفاوت بود .دلیل ان این بود که ما دروغ کوچک به امام(ره) زیاد گفتیم .دائم
م ی گفتیم مشکلی نداریم م ی توانیم ادامه دهیم و ...بعد مجبور شدیم یک راست بزرگ بگوییم و ان این
بود که دیگر نم ی توانیم ادامه دهیم ».در نهایت پیشینه او در صنایع دفاع ،باعث م ی شود تا در دولت اول
هاشم ی رفسنجانی به وزارت دفاع برسد.
وزارت در کابینه های هاشمی
از ابتدای دولت اکبر هاشم ی رفسنجانی به وزارت دفاع م ی رود .ترکان تنها وزیر دفاع ای ران است که
لباس نظامی به تن نکرده است .به گفته وی این خ واست اکبر هاشم ی رفسنجانی بود که وزیر دفاعش نه
28
ارتشی باشد و نه سپاهی ،ب رای همین منظور او انتخاب م ی شود.
ترکان در دولت دوم هاشم ی رفس��نجانی ب��ه وزارت راه
م ی رود .او دراین باره توضیح داده« :اقای هاشم ی رفسنجانی
در دوره دوم ریاست جمهوری شان گفتند یا به وزارت کشور برو
یا وزارت مسکن یا وزارت راه! من یک هفته فرصت خواستم تا
در این مورد فکر کنم ،بعد از یک هفته به ایشان گفتم به وزارت
راه م ی روم .ب��ه هرحال من به لحاظ تحصیالتی که داش��تم
و همچنی��ن فعالی ت های پیش از انق�لاب و حضور در جهاد
سازندگی بعد از پیروزی انقالب ،تجربه مختصری در این زمینه
داشتم ».به پروژه هایی که در زمان وزارت وی اجرا شد انتقادات
بس��یاری وجود دارد .اما ترکان م ی گوید که این پروژه ها توسط
مجلس در ب رنامه پنج ساله اول گنجانده شده و او در انتخاب انها
نقشی نداشته است.
حزب اعتدال و توسعه
ترکان در دولت روحانی
با انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری باتوجه به
نقش او در ستاد روحانی تصور م ی شد که یکی از وزارتخانه های
مهم به ترکان سپرده شود .اما ترکان در هیچ کدام از وزارتخانه ها
قرار نگرفت و ضمن معاونت ریاست جمهوری ،به سمت های
مختلفیگماردهشد.رئی س جمهورپسازتحلیف،طیحکم ی
وی را به عنوان دبیر شورای عالی مناطق ازاد جمهوری اسالمی
ای ران ،سرپرست موقت سازمان فضایی ای ران ،شورای عالی امور
ای رانیان خارج از کشور ،معاونت امور بی ن الملل ریاست جمهوری
و دبیرخانه جنب ش عدم تعهد منصوب کرد.
نقد تاراج اموال دولتی
پس از انکه ترکان به س��ازمان مناطق ازاد رفت ،در انجا
خبرس��از ش��د .اول با خبر انتقال 16میلیارد تومان از حساب
موضوع پتروپارس یکی از مسائلی بود که نام اکبر ترکان را
بر سرزبان ها انداخت .کیهان از جمله روزنامه هایی بود که از ابتدا
بحث فساد در پتروپارس را مطرح کرد ،شرکتی که بهزاد نبوی و
اکبر ترکان را به عنوان اعضای هیات مدیره در خود داشت .بعدها
و پس از انتخاب حسن روحانی به ریاست جمهوری در کشاکش
رای اعتماد مجلس به وزرا بار دیگر این مسائل مربوط به اتفاقات
دوران وزارت زنگنه پیش کشیده شد .ترکان در یک اظهارنظر
تند در مصاحبه با اریا درباره مدیرمسئول کیهان م ی گوید« :اقای
شریعتمداری سمبل افراط است .ایش��ان نم ی تواند به یکباره
اعتدالی شود .اقای شریعتمداری بهتر است مسیر خودشان را
ادامه بدهند ،چون از اول مسیرشان همین بوده است ،اما اقای
روحانی معتدل است بناب راین اینکه اقای شریعتمداری ب راساس
فکر خودش اعالم نظر کند ،اش��کالی ن��دارد ».این اظهارات
واکنش کیهان را به دنبال داشت .روز بعد کیهان در یادداشتی
ریش��ه و علل مخالفت ترکان با این روزنامه را به پیگیری های
12ساله این روزنامه در امر مبارزه مستند و مستدل با فساد در
پتروپارس عنوان کرد .کیهان در توضیح به خوانندگان نوشت:
«موضوع از این قرار بود که در یک رانت هنگفت و به واسطه
دور زدن قانون برگزاری مناقص��ه ،قراردادهایی به ارزش حدود
هش��ت میلیارد دالر در فازهای 1و 6و 7و 8پارس جنوبی به
شرکت وابسته به اقایان ترکان و بهزاد نبوی واگذار شده بود ،حال
انکه از یکسو این شرکت به جای ای ران در لندن به ثبت رسیده
بود و از سوی دیگر به لحاظ حقوقی وضعیت ب ی س رو سامان و
شترمرغی داشت به نحوی که بهزاد نبوی اعالم م ی کرد این
شرکت غیردولتی اس��ت و با ضوابط خصوصی اداره م ی شود.
اما چ��ون این حقیقت باع��ث اعتراض منتقدان ب��ه واگذاری
رانت هشت میلیارد دالری شده بود ،ترکان مدعی شد «سهام
پتروپارس صددرصد دولتی است» .با این حال اقای زنگنه وزیر
نفتباتاییدسخناننبوی-کهضمناکذببودنادعایترکانرا
م ی رساند -معتقد بود «پتروپارس به دلیل ق وانین دست و پاگیر
دولتی نشد ».اما خود ترکان که رئیس هیات مدیره پتروپارس
بود ،از همان سال های ابتدایی دهه 80معتقد بود« :افرادی با
بهزاد نبوی دعوا دارند و م ی خواهند حال او را بگی رند و موضوع
پتروپارس را به همین دلیل عنوان کرده اند .پتروپارس ،مصداق
مفاسد اقتصادی نیست».
ترکان ،مشایی دولت یازدهم؟
اخرین اظهارنظر ترکان اما از همه بیشتر بازتاب داشت.
او در مصاحب ه ای گفته بود« :ش��ما فکر نکنید که یک نفر در
مملکت وجود دارد که م ی گوید من قانون را قبول ندارم؛ بلکه این
یک جریان مشخص بود که م ی گفتند ما قانون را قبول نداریم
که اکنون 49/5درصد ارا را ش��امل م ی شوند .این 49/5درصد
ارا کسانی بودند که در مقابل جریانی که مقابل قانون ایستاد
سکوت کردند .این 49/5درصد سکوت کردند و نگفتند که تو
ب ی جهت فکر کردی که م ی توانی قانون را قبول نداشته باشی.
قبول نداشتن قانون ،قبول نداش��تن مقررات و قبول نداشتن
نظم و انضباط موجب م ی شود که نه یک بابک زنجانی بلکه
«بابکان» پدید بیاید ».این اظهارات خشم نمایندگان را به دنبال
داشت .بس��یاری از نمایندگان با مصاحب ه هایی نسبت به این
اظهارات واکنش نشان دادند و حتی بعد از گذشت دو هفته از ان
هنوز موضوع را رها نکرده اند .به اعتقاد نمایندگان ترکان کم کم به
مشایی دولت بدل شده است و خ واستار برخورد رئی س جمهور با
ویشدند .دبیرکمیسیوناقتصادیمجلسگفتهبودکهترکان
به دنبال ایجاد تفرقه بین مجلس و دولت است .حسین نجابت
نیز خبر داد که او به خاطر اظهارات اخیرش از سوی مسئوالن
دولتی تذکر دریافت کرده است .اکبر ترکان در بخش دیگری از
همانمصاحبهمفصلگفتهبود ۸۰«:نفردرمجلسهستندکه
ب رای ناکام گذاشتن دولت ظاه را مشغول ب رنام هریزی و طر حریزی
هستند .این تع داد نماینده مش��غول مدیریت فضای مجلس
هس��تند ».احمد توکلی هفت ه بعد در نطق خود در مجلس به
این اظهارات واکنش نشان داد و گفت که از این تشکل 80نفری
اطالعی ندارد ،اما «از موضع یک مسئول بلند پایه دولت حرکت
انتخاباتی کردن ضد دموکراسی است ».ترکان از مردم استدعا
کرده بود هوش��مندانه اعمال و رفتار نمایندگان منتخب شان
را رصد و ب ر اساس ان نمایندگانش��ان را انتخاب کنند و از انها
خ واسته بود در صورت پذیرش رفتارهای نمایندگان دور بعد هم
به انها رای بدهند.
احمد توکلی ،نماینده مردم ته ران نیز در پاس��خ به این
اظهارات ترکان ،با تاکید بر اینکه من به شما توصیه م ی کنم
شما به مردم خدمت کنید ،مشکالت را کم کنید و تفاهم را حفظ
کنید ،گفت« :اگر موفق شدید مردم به شما رای م ی دهند که این
گوارای وجودتان باشد و ما بخیل نیستیم .شما به جای انکه
تفاهم را کم کنید زمینه همکاری را حفظ کنید ».ترکان نیز در
واکنشبهاظهاراتنمایندگانگفتکهفکرنم ی کردهنمایندگان
ظرفیت شنیدن این مقدار نقد را نداشته باشند .در واقع با این
اظهارنظرترکاننهتنهاازمواضعپیشینخودعقب نشینینکرد
بلکهنمایندگانرابهنداشتناخالقنقد پذیرینیزمتهمم ی کند.
او در خصوص واکنش چند تن از نمایندگان مجلس به مصاحبه
اخیر وی و تهدید به احضار رئی س جمه��ور به مجلس گفت:
«من فقط نظ راتم را بیان کردم و اقایان نیز نظ راتشان را گفتند
و من فکر نم ی کردم که انها ظرفیت شنیدن این مقدار از نقد را
ندارند و موجب رنجششان م ی شود .من در ب رابر این انتقادات
صبر م ی کنم و از دولت نیز م ی خواهم که این نامه ربان ی ها را
تحمل کند ».مشاور رئی س جمهور معتقد بود بخش اعظمی
از نمایندگان موافق دولت نیستند و کاندیدای مورد نظر انها در
انتخابات ریاست جمهوری نتوانسته رای بیاوردg.
مجله خبری
نتیجه غیرقابل باور دوم خرداد
در انتخاب��ات دوم خرداد 76ترکان به س��تاد ناطق نوری
م ی رود .او در این باره گفته که اس��تاندار وی بوده و به این امر
افتخار م ی کند .به گفته وی هنوز بس��یاری از استانداران زمان
ناطق نوری پس از گذشت بیش از 30سال ماهانه در جلس ه ای
ش��رکت م ی کنند و این افراد از طی ف های مختلف سیاس��ی
چپ و راست تشکیل شده اند .او در پاسخ به این سوال ب رنامه
«شناسنامه » که اگر به ان زمان بازگردید بازهم در ستاد ناطق
فعالیت م ی کنید ،م ی گوید« :من هنوز هم اقای ناطق را قبول
دارم اما باورمان این نبود که نتیجه انتخابات انگونه م ی شود.
یداد» .
ارزیاب ی های ما چنین اختالف رایی را نشان نم
جدال کهنه کیهان و ترکان
ترکان از جمله موسسان
اعتدالو توسعه
حزب
است .او درباره تشکیل
این حزب می گویدکه
یک حزب انشعابی نبوده.
برخی معتقدند که بعد
از تشکیل کارگزاران
سازندگی ،تعدادی از
دولتمردان که در راستای
این حزب قرار نداشتند
این تشکل را راه اندازی
کرده اند
مثلث شماره 204
اعتدالو توسعه است .او
ترکان از جمله موسسان حزب
درباره تش��کیل این حزب معتقد است که یک حزب انشعابی
نبوده .برخی معتقدند که بعد از تش��کیل کارگزاران سازندگی
در اواخر دولت هاشم ی رفسنجانی ،تع دادی از دولتمردان که در
راستای این حزب قرار نداشتند این تشکل را راه اندازی کرده اند .اما
ترکان م ی گوید« :این حزب بعد از سال 76پایه گذاری و تشکیل
شد و دوستانی که همفکر بودند دور هم جمع شدند .این حزب
منشعب از تشکل یا حزب دیگری نبود .جمعی که عالقمند
بوده و هستیم مسیر توسع ه ای که جناب هاشم ی رفسنجانی
ش��روع کرده بود را ادامه دهیم و از طرفی دلمان م ی خواست و
م ی خ واهد اعتدال و عدالتخ واهی که در فرمایشات رهبری رکن
بوده راتعقیبکنیم ،اینحزب راتشکیلدادیم.دبی ر کل مادر این
تزاده ،دکتر واعظی،
حزب جناب اقای نوبخت است ،اقای نعم
دکتر بانک و دیگر دوستانی که فکر اعتدالی و توسع ه ای را الزمه
یدانند هم در حزب حضور دارند».
پیشرفت ای ران اسالمی م
البته ترکان در زمان تاس��یس حزب کارگزاران عضو این
حزب بود .او خبر داده که در یک دیدار رهبری از انها خواسته اند
که وزرا عضو احزاب نباشند ،به همین دلیل نیز وی و کالنتری
(وزیر کشاورزی) از کارگزاران جدا م ی شوند.
تنخ واه دولت به حساب دانشگاه احمدی نژاد و سپس با انتقاد از
انچه او تاراج اموال دولتی در سازمان مناطق ازاد م ی نامید .ترکان
در یک ب رنامه تلویزیونی با بیان اینکه منطقه ازاد به حیاط خلوت
برخی کارها تبدیل شده بود گفت« :ساختمانی را در منطقه ازاد
قشم ب رای دانشگاه احمدی نژاد(ای رانیان) واگذار کردند که همه
این تخلفات در این حیاط خلوت انجام شده؛ این ساختمان از
اموال منطقه ازاد است ،مال دولت است ،به چه حسابی اجاره
داده شده است؟ چرا این اموال تاراج شده است؟ مگر ارث پدرتان
است؟»
در مقابل ،بقایی با انتشار نامه ای این ادعاها را کذب محض
دانست و خ واهان عذرخ واهی ترکان شده بود .اکبر ترکان نیز در
پاسخ به خبرگزاری مهر گفت که اسناد و مدارک واگذاری زمینی
به موسسه ای رانیان در خارج از کشور موجود است .ترکان گفت
که این اموال از ط ریق حقوقی برگردانده خ واهد شد.
29
تک نگاری
مجله خبری
خداحافظیبا
امام جمعه ای که
همیشه اسلحهای
در دست داشت
مثلث شماره 204
ناگفته هایی از حجت االسالم حسنی،
امام جمعه ارومیه مخالف در جه یک
اصالح طلبان
مصطفی شوقی
روزنامه نگار
«گفت؛ اس��لحه میان ما حکم م ی کند ».این را انقدر
محکم گفت که امام جمعه منصوب ایت اهلل ش��ریعتمداری
خیلی زود رفت و محراب نماز جمعه ارومیه را به نماینده ای که
از امام خمینی(ره) حکم گرفته بود ،داد .مردی که روزی از روی
منبر مس��جد اعظم ارومیه تفنگ کالشینکف را دراورد و به
مردم گفت باید اسلحه به دست بگی رند و در ب رابر شاه بایستند.
جمشید حقگو ،نخس��تین اس��تاندار اذربایجان غربی نقل
م ی کند که حسن ی « یک روز در باالی منبر به طور غافلگی رانه
یک کالشینکف از زیر عبای خود در م ی اورد و م ی گوید مردم
این یک تفنگ است .نوک مگسک قلب شاه!» مردم با دیدن
این صحنه به هیجان در م ی ایند و از ان تاریخ مردم ارومیه به
سرعت مسلح م ی شوند .سخن از امام جمعه ارومیه غالمرضا
حسنی است که ب رای مردم اذربایجان شخصیتی اشناست و
مردم انجا او را خوب م ی شناسند ولی در میانه دهه 70وقتی
روزنامه های اصالح طلب هر شنبه سخنان او را در نماز جمعه
به طعنه و گاهی طنز منتشر م ی کردند ،همه وی را شناختند.
کس��ی که وقتی در محراب نماز جمعه م ی ایستاد به
30
نماز ،کلت کوچکی به کمر م ی زد یا در دس��ت م ی گرفت .او
همیشه مسلح بوده است .بسیاری از عکس هایش این را نشان
م ی دهد .وقتی که در اوایل انقالب به دیدار امام خمینی م ی رود
نیز همی ن طوراست .قطار فشنگی به کمر بسته و اسلحه ای
به دس��ت دارد .او خود را مثل خیلی از طالب جوان حوزه در
زمان مرجعیت اقای بروجردی متاث��ر از نواب صفوی و گروه
فدائیان اسالم عنوان م ی کند و م ی گوید که زمانی که در قم
بوده از فدائیان اسالم تاثیر پذیرفته است .شیفتگی وی نسبت
به شخص نواب مانند دیگران عاشقانه است و وی م ی گوید با
اینکه خیلی به ایت اهلل بروجردی عالقه داشتم دلم با فدائیان
اس�لام بود .در کتاب خاط راتش پر از خاط رات جالبی اس��ت
که از روحیه خاص او حکایت دارد .از ش��رح درگیری هایش با
پاسبان ها و امرای ارتش تا همسایه درویش اش .از مبارزاتی که
کرده تا تعهد هایی که داده .یک بار که او را همراه جمعی دیگر
به شه ربانی بردند سرهنگی به او گفت که این شخص یعنی
اقای حس��نی با دیگران فرق دارد .این مخالف اعلیحضرت
است .حس��نی م ی گوید« :با ش��خص خاصی بد نیستم ،با
اعمال خالف شرع مخالفم ».خودش اینگونه تعریف م ی کند:
«یک مرتبه یکی از پاس��بان های ش��هربانی اسلحه اش را
کشید و لوله ان را بیخ گوش��م قرار داد .سخنم را قطع کردم
در حالی که همه جا سکوت بود .بدون اینکه خودم را ببازم،
لبخندی زدم و گفتم« :من نصفم کردستانی است چون بزرگ
شده کردستان هس��تم و با ب رادران کرد ارتباط مستمر دارم.
نصف دیگرم اذربایجانی است چون تبار و زبانم اذری است.
در کردستان م ی گویند« :مرد نباید اسلحه بکشد .اگر کشید
باید بزند و اگر نزد »....م ی دانستم جرات و حق شلیک ندارد و
م ی خواهد مرا بترساند .او با ان غرور و تکبرش ،اتش گرفت.
یکی دیگر بلند شد او را ارام کرد و سیلی محکمی به گوش
من زد »...داستان با گرفتن یک تعهد صوری تمام م ی شود.
یکی از کارهای شگفت او در نزدیکی انقالب ان است
که روی منبر به اموزش استفاده از سالح پرداخته است .وی با
مستق ر کردن برخی از مسلحین خود در اط راف مسجد ب رای
مراقبت از اوضاع ،خودش اسلحه را دراورده و روی منبر نحوه
استفاده از ان را به مردم اموزش داده است .این همان مساله ای
است که اولین اس��تاندار انقالب در دولت بازرگان شرح ان را
گفته اس��ت .بعد از انقالب او در اذربایجان و ارومیه در ب رابر
جریان حزب خلق مسلمان در تبریز قرار گرفت و همین امر
باعث درگیری های شدیدی میان این دو شد .از سوی دیگر وی
به ش��دت علیه ضد انقالب حاضر در منطقه نیز عمل کرد و
گاهی با اسلحه خود به جنگ انها م ی رفت که نبرد پی رانشهر
از جمله مهمترین اینهاست .غالمرضا حسنی در حالی که
نماینده ام��ام و امامت نماز جمعه ارومیه را بر عهده داش��ت
در مجلس اول شورای اسالمی با ۹/۷۷درصد ارا در دور دوم
از ارومیه انتخاب ش��د و به عضویت کمیسیون دفاع درامد و
در اینجا بود که گاهی به جبهه ها م ی رفت و گاهی همراه با
هیات های نظامی در سفر به لیبی و سوریه شرکت م ی کرد.
در این میان اما ش��اید یکی از مهمترین وقایع زندگی
حسنی اعدام فرزند او در اوایل انقالب بود .رشید حسنی (پسر
مجله خبری
کار دست شان امد ،غائله را پایان دادند و از شهر گریختند.
اما داس��تان او با اصالح طلبان ،داس��تانی دنباله دار شد
که او را بسیار ازرد تا جایی که در سه باری که محمد خاتمی
به ارومیه امد ،هیچ گاه به اس��تقبالش نرفت .حسنی بسیار
صریح ،شفاف و ب ی پرده س��خن م ی گوید .این خصیصه به
عالوه ادبیات خاص او که در ان اصطالحات عامه را با مفاهیم
سیاسی در م ی امیزد ،باعث شده است که برخی مطبوعات،
توجه ویژه ای به خطب ه های او داشته باشند و با برجسته کردن
بخش هایی از سخنان او که عموما تند و برخالف جریان غالب
جامعه است ،نام حسنی را در تیترهای خود بنشانند .این رویه،
پس از دوم خرداد پیش امد و سردمدار اصلی ان نیز روزنامه
«صبح امروز» بود که سعید حجاریان ،مسئولیت ان را بر عهده
داشت .در چنان جوی برخی طنزپردازان نیز حسنی را سوژه ای
ب رای خویش قرار دادند .با این همه ،حسنی در مصاحب ه های
مختلف تصریح کرده اس��ت که هرگز علیه کسی شکایت
نخواهد کرد ،چرا که معتقد اس��ت« :تاری��خ بعدها قضاوت
خواهد کرد که چه کس��ی ب رای خدا کار کرد و حرف زد و چه
کسی ب رای غیرخدا».
مرد صریح و شجاع ارومیه که روزی امام گفته بود همه
باید مثل اقای حسنی مسلح باشند – به همین دلیل تا اخر
عمر اسلحه را کنار نگذاشت -حاال در بستر بیماری کرسی
خطابه های تندش علیه انچه «ضد اسالم م ی دانست» را ترک
گفته .مردی که یک بار از سهم امام نخورد و کشاورزی کرد و
وصیت کرده که روی تپ ه ای که امکان کشاورزی در ان نیست
به خاک سپرده شود؛ غالمرضا حسنیg .
مثلث شماره 204
بزرگ ایت اهلل حسنی) پس از پیروزى انقالب ناگهان به گروه
سیاسى سازمان فدائیان خلق پیوس��ت و از سران انها شد،
به طورى که مسئولیت شاخه اذربایجان غ ربى بر عهده او بود.
در پی شناسایی محل حضور رشید در ته ران ایت اهلل حسنی
حکم دستگیری وی را صادر کرد .وی در بخشی از خاط رات
خود م ی نویسد« :جایش را شناسایى کردیم .در کمیته انقالب
ته ران با ای��ت اهلل مهدوى کنى تماس گرفت��م و گفتم :یک
موردى هست ،چند نفر مسلح بفرستد .نگفتم پسرم است....
گفتم اگر مقاومت یا فرار کن��د ،بزنید ،نگذارید فرار کند و اگر
هم تسلیم شد ،دستگیر کنید و به کمیته تحویل بدهید .انها
رفتند و او را دستگیر کردند».
امام جمعه شهرستان ارومیه در ادامه م ی افزاید« :رشید
را بعد ب راى بازجویى و محاکمه به تبریز انتقال دادند .او چون
محل فعالی ت هایش اذربایجان بود ،در این شهر محاکمه و به
اعدام محکوم شد و بالفاصله حکم اجرا گردید »...در این رابطه
ن تردیدی از خود نشان نداده و م ی نویسد:
وی بعدها نیز کمتری
«وقتى خبر اعدام رشید را شنیدم ،چون به وظیفه خود عمل
کرده بودم هیچ ناراحت نش��دم .من در م��ورد انقالب با هیچ
شخصى ولو پسرم باشد ،شوخى ندارم و با هیچ احدى در این
مورد عقد اخوتى هم نبسته ام .هنوز هم اگر یکى از فرزندانم
ضدانقالب و رهبرى خداى ناکرده فعالیت کند ،همان کارى را
خواهم کرد که با رشید کردم ».البته او در سال های بعد روایتی
دیگر را نیز از این واقعه بیان م ی کند و به خبرگزاری رسا گفته
است که اعدام فرزندش ب رای او فوق العاده سخت بوده و اعتقاد
دارد اگر ب رای تربیت رشید بیش��تر وقت م ی گذاشت ،وی به
چنین سرنوشتی دچار نم ی شد .امام جمعه ارومیه همچنین
در کتاب خاط رات خود که محصول 30س��اعت گفت وگو با
مرکز اسناد انقالب اسالمی است ،گفته که فرزندش مستحق
اعدام نبود« :رشید مستحق اعدام نبود .او جنایتی را مرتکب
نش��ده بود ،یا کسی را نکش��ته بود .تنها جرمش این بود که
گرایش شدید کمونیستی داشت و این هرگز منجر به اعدام
کسی نم ی ش��ود و در نهایت «حبس ابد» بود و «متاسفانه
قاضی پرونده همی ن طور فله ای حکم ص��ادر کرده بود ».او
البته در این خصوص یک سخن جالب نیز م ی گوید که «بعد
از چند سال ،خیلی دلم م ی خواست ،پرونده رشید را م ی دیدم و
مطالعه م ی کردم ،ه ر چه خواستم امکانپذیر نشد و در اختیارم
نگذاشتند».
درس��ت در بحبوحه ترور ائمه جمعه -که به شهدای
محراب معروف شدند -غالمرضا حسنی هم در فهرست ترور
منافقین قرار گرفت که معروف ترین این ترورها زمانی شکل
گرفت که تروریست انتحاری در قامت نمازگزاران مسجد جامع
به سمت حسنی رفت و خواست او را در اغوش بگیرد و بمب
را منفجر کند .درست در ان لحظه حساس ،حسنی که متوجه
ماجرا شده بود ،قبل از انکه تروریست بمب را منفجر کند ،با
ضربات رزمی او را به زمین زد و محافظانش بر سر او ریختند
و از زیر لباس هایش نارنج��ک و تی ان تی یافتند .بعدها که
حس��نی این خاطره را در جمع سایر ائمه جمعه تعریف کرده
بود ،ایت اهلل اش��رف ی اصفهانی به مزاح به او گفته بود« :اقای
حسنی شما از این کارها بلدید ولی ما که پیر هستیم ».چند
روز بعد ،ایت اهلل اش��رف ی اصفهانی در محراب ترور شد و به
شهادت رسید.
او که پیش از انقالب ،دفتر اس��ناد رسمی داشت و در
مزرعه پدری به کشاورزی مش��غول بود ،بعد از انقالب گرچه
در مناصب نمایندگی ولی فقیه در استان و امامت نماز جمعه
خدمت م ی کرد اما به گفته نزدیکانش همواره از کش��اورزی
ارتزاق ک��رده و هیچ گاه از س��هم امام هزینه نکرده اس��ت.
نگاه ویژه او به کشاورزی ش��اید باعث شده است که نسبت
به مساله کشاورزی در استان حس��اس باشد .حسنی ،قبل
از انقالب کشاورزی م ی کرد و دامداری .مرغداری داشت و باغ
بزرگ سیب در روستای بزرگ اباد .او بعد از انقالب نیز به رغم
انکه از امکانات سیاس��ی فراوانی برخوردار بود ،باز به همان
کشاورزی و دامداری ادامه داد و چند نفر از فرزندانش را نیز در
همین عرصه مشغول به کار کرد .خودش در این باره م ی گوید:
«معتقدم روحانی باید دستش به جیب خودش باشد ...وقتی
چشمش به جیب دیگران باشد هر قدر هم عزت نفس داشته
باشد ،باالخره یک روزی از پای درم ی اید و با یک وجه مختصر
به عنوان وجوه شرعی بازی م ی خورد و ملعبه دست افراد ناباب
م ی ش��ود ...یکی از رموز موفقیت خودم را -البته اگر موفق
باشم -در همین استقالل مالی م ی دانم».
باغ ها و دامداری حس��نی ،در دوران دفاع مقدس ،یکی
از منابع کمک رس��انی به جبهه ه��ا بودند .اهال��ی ارومیه
ش��هادت م ی دهند که در فصل برداشت محصول ،حسنی
به فرماندهان لشکر عاشورا و دیگر یگان ها خبر م ی داد که
بیایید سهم بچه های جبهه را ببرید و کامیون های سیب ،از
باغ های حسنی به س��مت جبهه ها م ی رفت و همین گونه
شیر و گوش��ت از دامداری وی .او حتی درباره محل دفنش
نیز وصیت کرده اس��ت که او را در زمینی ک��ه در ان امکان
کشاورزی هست دفن نکنند .حس��نی م ی گوید« :روبه روی
روس��تای زادگاهم ،کوهی س��نگی وجود دارد ک��ه امکان
کش��اورزی در ان وجود ندارد ،وصیت ک��رده ام مرا انجا دفن
کنند .شاید به همین دلیل باشد که از حدود 20سال پیش
حسنی هی چ گاه گوشت س��فید و قرمز نخورده و گیاهخوار
بوده اس��ت ».در این میانه ام��ا نق��ش او در امنیت منطقه
بسیار مهم است .در پی دس��تگیری عبداهلل اوجاالن ،رهبر
پ.ک.ک ،توس��ط نیروهای امنیتی ترکیه در س��ال 1377
گروه های ش��ب ه نظامی وابس��ته به ان ،وارد ارومیه شدند و
درگیری های مس��لحانه و ناارام ی های وسیعی را در سطح
شهر به راه انداختند .سطح اشوب ها به حدی بود که نیروهای
انتظامی و نظامی ناگزیر ش��دند با تمام توان و حتی با یاری
نیروهای کمکی وارد عمل ش��وند ولی کنترل اوضاع واقعا
سخت بود .اینجا بود که حسنی 71ساله ،بار دیگر وارد گود
شد؛ عمامه اش را ش��کافت ،تبدیل به کفن کرد و اعالم کرد
که خود به میدان م ی اید .خبر به ش��ب ه نظامیان وابسته به
پ.ک.ک رسید؛ انها حسنی را خوب م ی شناختند و حساب
او که پیش از انقالب،
دفتراسنادرسمیداشت
و در مزرعه پدری به
کشاورزیمشغولبود،
بعدازانقالبگرچهدر
مناصبنمایندگیولی
فقیهدراستانوامامت
نمازجمعهخدمت
می کردامابهگفته
نزدیکانشهموارهاز
کشاورزی ارتزاق کرده
وهیچگاهازسهمامام
هزینهنکردهاست
31
در ماجرای عبداهلل اوجاالن ،اشرار را سرجایشان نشاند
گفت وگوی مثلث با داماد اقای حسنی
حجت االسلام س�ی د محمد فخ�ری علاوه بر
اینکه نیابت حجت االسالم حس�نی را در نماز جمعه
ارومیه پ�س از کهولت س�ن او بر عه�ده دارد ،داماد
او نیز هس�ت و البته رئیس ش�ورای سیاس�تگذاری
ائمه جمعه و تبلیغات اسلامی اس�تان .با او در مورد
ویژگ ی های اقای حس�نی گفت وگو کردیم.
اقای حس�نی ی�ک س�ری ویژ گ ی ه�ای خاصی
داش�تند که مورد توجه رس�انه های اصالح طلب
ش�د ،ب�ه صورت�ی ک�ه ب ه ط�ور گس�ترده در
رسانه هایشان مواضع او را بازتاب م ی دادند،این
ماجرا از کجا نشات م ی گرفت؟
lمرحوم اقای عس��گراوالدی که حدود سه سال
قبل از وفاتش��ان ارومیه بودن��د و ما در اینجا میزبانش��ان
بودیم ،در مورد اقای حس��نی جمل��ه ای فرمودند« :من در
مورد حاالت اقای حس��نی در این 35سال م ی توانم بگویم
که او در راه خود خطا نرفته اس��ت ».اقای حسنی در زمان
حضرت امام ،عالقه مند ایش��ان و مطیع ش��ان بودند و در
زمان مقام معظم رهبری نیز همی ن طوری بودند .مساله ای
که ش��ما اش��اره م ی کنید به ماجراهای س��ال 78در کوی
دانشگاه در دوران اصالحات و ریاست جمهوری اقای خاتمی
ب ر م ی گردد؛ جایی که همانطور که مستحضر هستید نسبت
به اصول انقالب اسالمی جس��ارت هایی صورت گرفت و
مردم والیتمدار نی��ز وارد صحنه ش��دند و در راهپیمای ی ها
انزجار خود را از این عمل زشت بیان داشتند .در ارومیه نیز
چنین مساله ای رخ داد و سخنران راهپیمایی اقای حسنی
بودند و به شدت جریان دوم خرداد را محکوم کردند و گفتند
که ما باید مطیع امر رهبر باشیم و کسانی که این اشوب ها
را به وجود اوردند باید به اشد مجازات محکوم شوند و حتی
در این س��خنرانی بود که ایه محاربه را خواندند که خدواند
م ی فرمایند کسانی که با رسول خدا درگیر م ی شوند یا باید
به قتل برسند یا اینکه تبعید و مجازات شوند .از ان تاریخ بود
که اقای حسنی به ش��دت با جریان دوم خرداد درگیر شدند
و روزنامه های زنجیره ای اصالح طلبان علیه اقای حس��نی
مطالبی را م ی گفتند و ایشان نیز بر ضد انها بازهم مطالبی
را م ی گفت ،این مساله ادامه داش��ت تا اینکه اقای خاتمی
قرار ش��د در س��فری به ارومیه بیاید ،ب رای مراسم استقبال
برنامه ریزی صورت گرفته بود که در این برنامه هم قرار شد
اقای حسنی بیایند که او گفت که من در این برنامه شرکت
نخواهم کرد ،ضمن اینکه دو ش��رط را هم در این خصوص
گذاشته بودند.
چه شرط هایی؟
lاقای حس��نی دو س��وال را مطرح ک��رده بود و
خواس��تار پاس��خ دادن اقای خاتمی بود .اولی��ن اینکه چرا
وزیر ارش��ادی (مهاجرانی) گذاش��ته اند که به روزنامه های
متعدد مجوز داده اس��ت تا به مقدس��ات دینی ب ی احترام ی
کنند .دومین مساله اقای حسنی این بود که در گفت وگوی
تمدن هایی که مورد نظر اقای خاتمی بود ایا به نفع انقالب
و اسالم اس��ت و این سوءبرداش��ت هایی که از ان م ی شود
ناشی از چیست؟
دوستان اقای خاتمی پاس��خ قانع کننده ای نداشتند و
اقای حس��نی نیز به همین دلیل به استقبال اقای خاتمی
نرفت.
خیلی در مواضعش سرسخت بود؟
lبله! خیلی سرسخت هس��تند .در ان زمان یادم
هست ،روزنامه ها علیه ایشان م ی نوشتند و اقای حسنی هم
علیه اینها حرف م ی زد؛اصل ماجرا این بود .اقای حسنی تا
اخرین قدم در ب رابر جریان دوم خرداد ایستاد تا اینکه انها از
صحنه خارج شدند و اقای احمدی نژاد روی کار امد.
مجله خبری
گفتاری از کریم فروزان ،شهردار اسبق ارومیه
مثلث شماره 204
برای اولین بار حسنی به هاشمی گفت؛ سردار سازندگی
ویژگ ی های ب��ارز اقای حس��نی چند وجهی اس��ت،
به صورتی که ایش��ان در چندین محور شخصیت ممتازی
هس��تند؛ بارزترین ان ش��جاعتش اس��ت .این مساله هم
مختص به بعد از انقالب هم نبود چه انکه در پیش از انقالب
اسالمی بود که ش��جاعت و نترس��ی اقای حسنی باعث
اولین حرکت مسلحانه بر ضد ش��اه شد که ان نیز داستانی
شنیدنی دارد؛ در تاریخ 23اذر 57فردی از دانشجویان مسلح
مسلمان بدون وابس��تگی به گروه های مسلح معروف ان
زمان مثل مجاهدین و فدائیان از بام مس��جد اعظم ارومیه
تیراندازی کردند .همین باعث ش��د ک��ه تمام ی نیروهای
نظامی اعم از انتظام ی در کالنتری ها و س��ربازان ارتش در
پادگان ها در محل استق رار خودشان بمانند و به نوعی با این
حرکت شهر در دس��ت انقالبیون به خصوص گروه مسلح
اقای حسنی بیفتد.
در فاصله 23اذر تا 2بهمن در واقع گردان مسلحی که
اقای حسنی مسئولیت ان را برعهده داشت ایجاد نظم در
شهر را در دست داشتند .من یادم هست اقای حسنی ب رای
اولی ن بار از زیر عبایشان در منبر مسجد اعظم ارومیه اسلحه
کالشینکف را بیرون اوردند و اعالم کردند که مردم باید ب رای
پیروزی در انقالب و پیروی از حضرت امام ،مس��لح باشند.
البته این حرف او به منظور برپاداشتن جنگ مسلحانه نبود
و م ی گفت که باید در ب رابر قوای نظامی ش��اه ما نیز مسلح
باشیم تا بتوانیم از خودمان دفاع کنیم .ایشان نیز پیرو امام
بودند و به همین دلیل اعتقادی به جنگ مسلحانه نداشتند،
اما به هر حال در منطقه به منظور دفاع از مردم مسلح بودند.
در دوم بهمن 57بود که تیمس��ار اویس��ی فرمانده نیروی
زمینی ارتش پس از شنیدن اخباری مبن ی بر از دست رفتن
شهر به پادگان ارتش در ارومیه م ی ایند و به تندی صحبت
م ی کنند و همین باعث م ی شود که یک عده نیروی خودسر
32
نظامی با تانک به ش��هر م ی ایند و با گلوله توپ در ش��هر
ارومیه شلیک م ی کنند و حتی گنبد مس��جد اعظم را نیز
مورد هدف قرار م ی دهند .در اینجا حماس��ه مسجد اعظم
ارومیه توسط اقای حسنی و یارانش رخ م ی دهد و مقاومت
شدیدی از خود نش��ان م ی دهند .پس از انقالب هم ایشان
نقش بارزی در امنی��ت منطقه داش��تند .در ماه های اولیه
انقالب بود که امریکا توسط ایادی منطقه اش سعی در ناامن
کردن کردستان را داشتند و همین نقشه را در ترکمن صحرا و
خوزستان پیاده کردند .اما در منطقه این اقای حسنی بود که
با درک عمیقی از امنیت منطقه ،جلوی این حرکت را گرفتند
و عاملی ب رای وحدت میان شیعه و سنی بودند.
نکته دیگ��ری که اق��ای حس��نی را بارز ک��رده بود،
موضوع جنگ ب��ود .او به عنوان فرمانده جنگ اس��تان در
هماهنگ ی هایی که می��ان نیروها انج��ام م ی دادند چه در
قرارگاه حمزه و چه لشکر 64ارومیه به عنوان یک وزنه قوی
عمل م ی کردند .شاخص دیگر اقای حسنی اعتقاد ب ی نهایت
او به تولید ملی بود .او به این مساله یک نگاه استراتژیک
داش��ت ،به صورتی که در مبحث کشاورزی به شدت اعتقاد
داش��ت که این موضوع باید در اولویت های منطقه و کشور
قرار بگیرد .او خودش یک کشاورز بود و با تمام وجود شخصا
کشاورزی م ی کرد .همیشه نس��بت به وزارتخانه کشاورزی
انتقاد م ی کرد که برنامه صحیح��ی را اجرا نم ی کنند .او در
این زمینه اعتقاد داشت ه ر گونه استقالل سیاسی در کشور
منوط به استقالل اقتصادی است و مبنای این مساله تولید
در کشور از جمله توجه جدی به بخش کشاورزی است .در
زمان جنگ ،محصوالت کشاورزی و گاوداری خودش را به
جبهه ها م ی فرس��تاد .رابطه او با دولت نیز تابعی از شرایط
کشور بود .ضمن اینکه به هر حال نظ رات خود را نیز داشت
و بیان م ی کرد .با دولت هاشمی رفس��نجانی رابطه بسیار
خوبی داشت ،حتی این لقب سردار سازندگی که بعدها بسیار
در کشور معروف شد و بر زبان ها افتاد را ب رای اولی ن بار اقای
حسنی در ارومیه بیان کرد و هاشمی رفسنجانی را به این
لقب خواند .او با همه دولت ها بدون موضع گیری سیاسی
تعامل م ی کرد ،بس��یار مقید بود که حرف خودش را بزند و
اگر به این م ی رسید که باید حرفی را بزند ،م ی زد .همانطور
که گفتم سیاسی نبود.
مالک دیگر او ای��ن بود که دولت ها چق��در مقید به
اطاعت از رهبری نظام هس��تند .در پایان خاطره ای جالب
از ایش��ان بگویم که ش��اید نوع نگاه او را بیشتر مشخص
کند ،جایی که من بعد از اینکه جنگ تمام ش��د ب رای مدت
پنج سال ش��هردار ارومیه بودم .اقای حسنی در نماز جمعه
وقتی من را م ی دید م ی گفت چ��را در معابر عمومی اینقدر
گل م ی کارید؟ بروید بادمج��ان و گوجه بکارید .بعدش من
م ی رفتم خدمت ایشان م ی گفتم؛ حاج اقا من وظیفه ام گل
کاشتن است و باید معابر ش��هر زیبا باشد .او تاکید م ی کرد
که نه!باید از منابع عمومی و زمی ن های قابل کاشت درست
استفاده کرد ،به شکلی که ب رای مردم سود داشته باشد .نگاه
او این بود که باید از همه سرمایه های خودمان ب رای ایجاد
شکوفایی کشاورزی استفاده کردg .
lاین روحیه از قدیم همراه اقای حسنی بوده؟
بله .قبل از انقالب ایش��ان مس��لح بودن��د ،در بعد از
انقالب هم همینطور .در س��ال 1334ک��ه دوران طلبگی
اقای حسنی محسوب م ی شود ،او مسلح بوده و با اسلحه به
خدمت امام رسیده بودند.
امام به ایش��ان گفته بودند که چرا با اسلحه امده اید،
گفته بودند اجازه بدهید شاه را م ی کشم .در بعد از انقالب نیز
همی ن طور بودند .بعد از بازگشت امام به ای ران همراه ایشان
خدمت امام رس��یدیم .اقای حسنی مس��لح بودند و قطار
فشنگ به خودشان بس��ته بودند ،گفتند اسلحه را تحویل
بده،اقای حس��نی تحوی��ل ندادند .م ی گفتند با اس��لحه ام
م ی خواهم با امام مالقات کنم.حاج احم��د اقا رفتند داخل
و وقتی امدند پی��ام امام را اوردند که ایش��ان فرموده بودند
بگذارید داخل ش��وند،اقای حس��نی در قبل از انقالب هم
مسلح بودند.
اقای حس��نی چنین روحی ه ای داش��تند و در موضوع
انقالب اس�لامی این مس��اله نم��ود بیش��تری م ی یافت،
به صورتی که پیش از انقالب به مردم گفته بودند باید مسلح
شویم و در ب رابر شاه و عمالش از خودمان دفاع کنیم.
از نظر امنیت منطقه نیز بسیاری براین باورند که
او نقش بارزی داشت.
lدر امنیت منطقه این مس��اله بر همگان روشن
است .در حالت های بحرانی که استان وارد یک مساله جدی
م ی شد او با هش��دارهایش به ضد انقالب مس��اله را تحت
کنترل در م ی اورد.
مثالی در ذهنتان هست؟
lبله ،همین چند سال پیش در مساله دستگیری
عبداهلل اوجاالن ،اش��رار منطقه جمع ش��ده بودند و دس��ت
به شرارت م ی زدند که ایشان یک هشدار جدی دادند و گفتند
که من کفن م ی پوشم و جلوی بسیج ی ها حرکت م ی کنم.
مساله خیلی زود جمع ش��د.به هر حال ایشان یک روحانی
بودند ،در کنار این ش��خصیت روحانی ت ش��ان ش��جاعتی
مثال زدنی دارند و متواضع و مردمی هستند.
ماجرای کشاورزی او چه بود؟خیلی هم روی این
مساله تاکید داشتند.
lببینید ،زندگی اقای حسنی مستقل بود .به هر
حال از نظر مالی ایشان زمی ن هایی از پدرشان به ارث برده
بود .از دسترنج خودش اس��تفاده م ی کند،خودش م ی کارد و
خودش م ی خورد.
به همین دلیل به کس��ی وابس��ته نیست .مستقل
بودند و هستند و ان چیزی که از اسالم درک م ی کردند بیان
م ی کردند و با کسی هم تعارف نداشتند .کسی را بیخودی
تمجید نم ی کردند.
چرا از امامت جمعه کناره گرفتند؟
lبه هر حال ایش��ان مری��ض اح��وال بودند و دو
س��الی بود که کمتر به نماز جمعه م ی امدند .در 4ماه اخیر
نیز دیگر در بستر بیماری افتادند و نامه ای به رهبری عزیز
انقالب اسالمی نوشتند و شرح ماوقع را بیان داشتند و گفتند
که عزیز دیگری را به امامت نم��از و نمایندگی نماز جمعه
انتخاب فرمایندg .
مصطفی فروزان
دانشجوی دکترای علوم سیاسی
هر امدی رفتی دارد و چه خوش اقبال اس��ت ش��یخ
غالمرضا حسنی که هم امدنش و هم وداع با مسئولیتی که
داشت توام با عزت و پاسداشت مقام و منزلتش مواجه گشت.
جمشید حقگو ،استاندار دولت موقت مهدی بازرگان بدرستی
شیخ را اغازگر حرکت های انقالبی در منطقه م ی داند ،اشاره به
ان روحانی که سالح به دست طنین صدای امام خمینی(ره) را
در اذربایجان بلند اوازه کرد و به سمبل و شناسنامه مخالفین
رژیم شاهنشاهی در اذربایجان غ ربی مبدل گشت.
انقالب ای ران مانند اکثر انقالب های دنیا و قوانین حاکم
بر انقالب ها تا رسیدن به ثبات سیستم جدید نیاز به گذار از
زمانی مشخص داش��ت و این گذار عموما با بدخواه ی ها و
ایجاد اشوب توسط مخالفان و معاندان نظام تازه استق رار یافته
مواجه م ی شود؛ بقایای رژیم گذشته و نیز افراد و گروه هایی که
خود را با نظم نوین انقالبی همدل و همراه نم ی بینند ،دست
یزنند که نظام نو پا را از همان اول فلج
به اقدامات و حرکاتی م
و نهایتا سرنگون نمایند .اغاز جنگ ناجوانمردانه تحمیلی و
ایجاد فتنه و بلوا در مناطق مختلف کشور نمونه های عیان
تاریخی هستند از تالش های ناکام بدخواهان انقالب ای ران
که با جانفشان ی ها و رشادت های انسان های دلیر و ب ی باکی
مانند شیخ غالمرضا حسنی و س��ایر جوانان این مرز و بوم
ره به جایی نبرد.
مجله خبری
روش روزنامه «صبح امروز» ناجوانمردانه بود
مثلث شماره 204
چریک پیر
غالمرضا حس��نی ،نه یک فرد که هویت این منطقه
و نشان ش��جاعت و مقاومت اذربایجان ی ها در دفاع از خاک
میهن است؛ حس��نی نه یک نام بلکه تابلوی هنرمندانه ای
اس��ت از مظلومیت و غیرت انس��ان های ش��ریف و پاکباز
اذربایجان که هر انچه داش��ته اند در طبق اخالص نهاده و
تقدیم اس�لام و ای ران کرده اند ب ی انکه چشمداشت و انتظار
خاص و ویژه ای نسبت به منطقه داشته باشند .مسلح بودن
حسنی ،نماد دفاع و حافظ حریم امن این جامعه بوده و از این
حیث است که شیخ را همه دوست دارند و از حق نباید گذشت
که او محبوبیت کم نظیری در دل مردمان این خطه دارد ،چرا
که امنیت و ارامش موجود را مدیون غیرت و شرف او هستند.
شاید الزم باشد در اینجا بر نشریات اصالح طلب خاصه روزنامه
توقی ف شده صبح امروز خرده گرفت که خطب ه های حسنی
را که با ادبیاتی ساده و صمیمانه و با زبان شیرین اذری بیان
م ی شد با تحریف اشکار و غلط های متعدد امالیی و انشایی و
ترجمه اشتباه ،به سخره م ی گرفتند و ب رای افزایش مخاطب،
یزنند که هنوز
دست به روش های ناجوانمردانه این چنینی م
هم که هنوز اس��ت دل این پیرمرد از این قضیه غمگین و
ناراحت است.
به هر حال و اکنون که با حکم رهبر انقالب ،چریک
پیر اذربایجان از این مس��ئولیت و بنا به خواس��ته خود کنار
رفته است باید قدر و منزلت او را بیش از پیش شناخت و در
پاسداشت و بزرگداشت ش��خصیت وی و خدمات ارزشمند و
ماندگارش ساعی بود.
شان و اعتبار ش��یخ باید در راه اتحاد مردم و گروه های
فعال سیاسی و اجتماعی استان باشد نه عاملی ب رای افتراق و
جدایی؛ نام حسنی بایددر جهت نزدیکی دل ها و تالش ب رای
توسعه و رفاه و پیش��رفت منطقه باشد و الحمدهلل این امر با
تدبیر حکیمانه رهبر انقالب و با انتخاب انسانی شایسته و
الیق ،با سماجت و اهل فضل و تربی ت یافته محضر پدری
وارس��ته بر این جایگاه رفیع همچون حجت االس�لام دکتر
سی د مهدی قریش��ی تکیه زده اس��ت و این یعنی فرصتی
ب ی نظی��ر و تاریخی که بتوان با عزمی راس��خ ،به داش��تن
چشم اندازهای روشن و پ ر تاللو در این منطقه امیدوار بودg .
33
سیاست خارجی
6ماهبعد ،عمالچیززیادیبرای
چانه زنینداریم
پشت خط قرمز
گفت وگوی مثلث با جواد
جهانگی رزاده
ت
یتر اول
اج�رای تواف�ق نام�ه ژن�و ب�ا
واکنش ه�ای منتق�دان و موافق�ان
مواجه شده است
سیاست
مثلث شماره 206
مرزظریف
باوجود برخی انتقادات پس از اجرای توافقنامه ژنو از سوی
برخی افراد و گروه ها ،تیم مذاکره کننده از خط قرمزهای
مورد نظر ایران عبور نکرده است
34
الترناتیو هایایران
نقدپنهانکاری
انتقادنمایندگانمجلسازمحرمانه
ماندن توافق اج رایی ژنو ادامه دارد
محمدحسیناصفری
درگفت وگوبامثلث
مصطفی صادقی
دبیر تحریریه
1
اما به واقع انچه در توافقنامه ژنو ثبت شده چه مواردی
را ش��امل م ی ش��ود و ما چه امتیازاتی داده و چ��ه امتیازاتی
گرفته ایم؟ در این مورد اگرچه نقاط اش��تراک فراوانی میان
اخبار رس��انه های داخلی و خارجی وجود دارد اما روایت ها و
تفسی ر ها تفاوت زیادی دارد.
رس��انه های غربی امتیازات رد و بدل شده دو طرف را
این چنین بر م ی شمارند:
امتی��ازات و تعهداتی که ای��ران باید بده��د« :توقف
غن ی س��ازی ۲۰درصدی؛ تبدیل تمام ی اورانی��وم ۲۰درصد
غن ی شده موجود به شکلی که قابل غن ی سازی بیشتر نباشد
(این امر باید ظرف شش ماه طول عمر توافق موقت به دست
امده ،عملی شود)؛ توقف غنی سازی بیش از پنج درصد؛ عدم
افزایش مجموع می زان اورانیوم غن ی شده پنج درصدی فعلی،
عدم نصب سانتریفیوژهای بیش��تر از هر نوع؛ عدم ساخت
سانتریفیوژهای بیش��تر (به جز در مواردی که نیاز تعمی راتی
بررسی اظهاراتی که در این ماه های مسئولیت ظریف
در پرونده هسته ای مطرح شده نشان م ی دهند منتقدان او به
چند نکته اساسی اشاره دارند.
-1توقف غن ی س��ازی 20درصدی عب��ور از خط قرمز
تعیی ن شده بوده است.
-2در سند تنظیم شده ،به طور مشخص حق غنی سازی
ای ران اعالم نشده و به رسمیت شناخته نشده است.
-3غرب در موضعی نبوده که ما بخواهیم تا این حد
امتیاز دهیم .مقاومت ما در این چند س��ال موجب شده بود
که تا حد زیادی پیشرفت هس��ته ای داشته باشیم و صنعت
ی ما به سطح قابل قبولی برسد.
هسته ا
-4تعلیق غن ی سازی 20درصد به نوعی تکرار تجربه
نا موفق سال های اخر دولت اصالحات است.
-5امتیاز طرف مقابل در کاهش تحریم ها و ازاد سازی
4/2میلیارد دالر طی شش ماه و به اقساط ،چندان قابل توجه
نیست.
-6تبدیل مواد غن ی س��ازی ش��ده 20درصدی در این
شش ماه ،دیگر چیزی ب رای چانه زنی ما در مذاکرات نهایی
باقی نم ی گذارد .در واقع می زان امتیازات داده ش��ده به طرف
مقابل به حدی ب��وده که قدرت چانه زنی م��ا را در مذاکرات
نهایی کاهش خواهد داد.
واقعیت این اس��ت ک��ه همان گونه ک��ه حتی برخی
مسئوالن هم اب راز عقیده کردند قطعا نقدهایی به توافقنامه
ژنو وارد اس��ت .نقد هایی از این جنس که م ی شد در پروسه
طوالنی مذاکرات امتیازات کمتری داد و امتیازات بیش��تری
گرفت .روی برخی مسائل از جمله به رسمیت شناخته شدن
شفاف حق غن ی س��ازی ای ران بیشتر ایستادگی کرد و قدرت
سیاست
چه دادیم و چه گرفتیم؟
lپذیرفتیم که اب س��نگین به راکتور اراک منتقل
نش��ود که البته اکنون جای انتقال نیز وجود ن��دارد چرا که
کارخانه اراک تکمیل نشده و انتقال سوخت ضرورتی ندارد.
lقرار ش��د از ۹۶کیلوگرم اورانیوم UFCبیس��ت
درصد نصف ان به Uco۸تبدیل ش��ود که از امروز تبدیل
۱۰۰کیلوگرم از ان اغاز ش��د و ۱۰۰کیلوی مابقی را نیز باید
رقیق کنیم که البته انها به این موضوع اصرار داش��تند و ما
توجیهی در ان نم ی دیدیم اما انها نیز نیاز دارند که به افکار
عمومی خود بقبوالنند امتیازی را از ای ران گرفته اند و ما هم
پذیرفتیم.
lتنها شش ابشار اورانیوم ۲۰درصد تولید م ی کردند
و این در حالی است که ۹هزار سانتریفیوژ داریم که ۵درصد
تولید م ی کنند .با این تعلیق ب رای حفظ اورانیوم ب رای بوشهر
که پنج درصد است اقدام کردیم.
۱۲ lابشار در فوردو هیچ وقت کار نم ی کرده اند و این
ابشارها از دولت سابق نیز کار نم ی کرده است .ابشارها را در
همان زمان کاش��تند و بنا به تصمیمات سیاسی که درست
منتقدان ظریف چه می گویند؟
مثلث شماره 206
محمد جواد ظری��ف؛ او که روزی رس��انه ای ترین وزیر
کابینه حسن روحانی بود حاال زمان زیادی است که سکوت
پیشه کرده؛ کمتر لبخند م ی زند ،کمتر سخنرانی م ی کند و
حتی دیگر خیلی کم صفحه فی س بوکش را به روز رس��انی
م ی کند .او البته یکی ،دو باری در فی س بوکش نوش��ته که
مشغله اش زیاد ش��ده و به همین دلیل است که کمتر وقت
م ی کند بنویسد اما همه یادشان هست که او حتی زمانی هم
که از درد کمر در هواپیمای عازم ژنو روی تخت دراز کشیده
بود از همان جا و از اسمان لب تاپ به دست در حال نوشتن
مطلب ب رای صفحه فی س بوکش بود.
ظریف حاال بیش از همیش��ه تحت فشار است؛ صف
منتقدانش طوالن ی تر شده و از همه مهمتر در پارلمان اوضاع
متفاوت تری ب رای او ایجاد ش��ده اس��ت .همه ماجرا هم به
توافقنامه ژنو بازم ی گردد که از هفته پیش اجرایی شده است.
ظریف مقابل خواسته منتقدانش که م ی خواهند متن توافق
شفاهی را در اختیار داشته باشند ،همچنان مقاومت کرده و
ترجیح داده متن توافقنامه شفاهی همچنان سری بماند .حال
انکه در امریکا این متن در اختیار نمایندگان سنا قرار گرفته
و حتی بخش هایی از ان هم به رسانه ها منتقل شده است.
حاال در ای ران برخی معتقدند توافقنامه ژنو چندان هم حالت
برد -برد ب رای ای ران نداشته و این طرف مقابل بوده که امتیاز
بیشتری دریافت کرده و اکنون ب رنده میدان است.
باشد)؛ عدم به کار گیری سانتریفیوژهایی که ساخته ولی هنوز
نصب نشده بودند؛ عدم نصب یا استفاده از سانتریفیوژهای
نسل جدید؛ عدم به کارگیری حدود نیمی از سانتریفیوژهای
نصب ش��ده در نطنز و ۷۵درص��د س��انتریفیوژهای نصب
شده در س��ایت فردو ب رای غن ی س��ازی؛ فراهم کردن امکان
بازرس��ی «روزانه» از س��ایت های فردو و نطنز؛ عدم ساخت
سایت های غن ی س��ازی جدید و دادن اجازه بازرسی از مراکز
تولید س��انتریفیوژ و انبارها و حتی نظارت بر تولید روتورها
(پره ها)ی س��انتریفیوژ که در س��رعت غن ی س��ازی توسط
سانتریفیوژ اثر دارند».
امتیازات و تعهداتی که گ��روه 5+1خواهد داد« :عدم
وضع تحریم های جدید؛ تعلیق تحریم های امریکا و اتحادیه
اروپا در مورد فلزات گرانبها ،صنعت پتروشیمی و خودروسازی؛
تعلیق شش ماهه الزام خریداران نفت ای ران به کاهش مداوم
خرید نفت؛ دادن تسهیالتی ب رای تعمیر برخی هواپیماها؛
تس��هیالتی ب رای ارس��ال پول ب رای دانش��جویان ای رانی و
تسهیالت ب رای مخارج پزش��کی (که تاکید شده این کارها
ب رای رعایت رفاه ملت ای ران از س��وی 5+1پذیرفته شده)؛ و
تسهیالت دیگری که در مجموع باعث نم ی شود درامد های
ای ران به دوره قبل از تحریم ها برگردد ».به گفته دولت امریکا
این تسهیالت در مجموع هفت میلیارد دالر ب رای ای ران ارزش
خواهد داشت.
اما ایا روایت رسانه های غ ربی ،با انچه ای ران تعهد داده و
در مقابلش امتیازاتی گرفته همخوانی دارد؟ در سکوت ظریف
این عل ی اکبر صالحی اس��ت که بیش��تر در رسانه ها ظاهر
م ی شود و درباره اجرای ی شدن توافق ژنو توضیح م ی دهد.
او در یک گفت وگوی تفصیلی جزء ب��ه جزء تعهدات
ای ران را توضیح داده است .مهمترین نکات فنی را که رئیس
ی مطرح کرده به این شرح است:
سازمان انرژی اتم
هم بود به انها گاز تزریق نم ی شد.
lابشارهای تعلیق ۲۰درصد از کار نم ی ایستند ،بلکه
۵درصد تولید م ی کنند ،اتصال بین انها قطع ش��ده و از این
پس تولید ۵درصد ما افزایش م ی یابد.
lدر اذهان این طور مطرح شده که راکتور کار م ی کند
و اکنون کار ان متوقف شده است ،راکتور اب سنگین اراک
هنوز تمام نشده و ۲۰درصد از کارش باقی مانده است.
lسایت خنداب اراک یک س��ایت بزرگ است .ما در
اراک دو کارخانه بزرگ داریم که یکی از انها تمام ش��ده که
کارخانه اب سنگین است و راکتور دیگر که ۴۰مگاواتی اب
سنگین است ،هنوز به پایان نرسیده و اتمام کار ان حدود سه
سال طول م ی کشد و حتی اگر تمام شود نیز یک سال زمان
م ی برد تا تس��ت های مختلف را روی ان انجام دهیم که در
طول شش ماه چیزی را از دست نم ی دهیم.
lب ر اساس توافقنامه پذیرفتیم که بخشی از تجهی زات
را نصب نکنیم که اصال برخی از انها در طول شش ماه امکان
نصب نداش��تند و حتی اگر چنین تفاهم نام��ه ای نیز امضا
نم ی شد برخی از تجهی زات را اصال نصب نم ی کردیم.
سوال اساسی که اکنون برای بسیاری محل توجه است این است که ایا ظریف و تیم هسته ای اش از خطوط قرمز عبور
کرده اند؟ ایا ان گونه که برخی منتقدان تند و تیز ظریف می گویند هلوکاست هسته ای رخ داده و روز 30دی روز عزای عمومی
بوده است؟
35
سیاست
مانور انها را کمتر کرد.
اما سوال اساسی که اکنون ب رای بسیاری محل توجه
است این اس��ت که ایا ظریف و تیم هسته ای اش از خطوط
قرمز عبور کرده اند؟ ایا ان گونه که برخی منتقدان درجه یک
ظریف م ی گویند هلوکاست هس��ته ای رخ داده و روز 30دی
روز عزای عمومی بوده است؟
ب رای رس��یدن به جواب این سوال و دس��ت یافتن به
تصویری که پاسخ را مشروع و باور پذیرکند باید چند گزاره را
مورد توجه قرار داد:
-1رهبر معظ��م انقالب در س��خنرانی خ��ود از تیم
مذاکره کننده حمایت و انها را فرزندان انقالب معرفی کردند.
این بدان معناست که افراد حاضر در تیم مورد اعتماد سران
عال ی رتبه نظام هستند.
-2پروسه تصمیم گیری در پرونده هسته ای منحصر
به تیم مذاکره کننده نیست و این تیم تنها مجری تصمیمات
اتخاذ ش��ده در جلساتی اس��ت که در مورد پرونده هسته ای
تشکیل م ی شود .ان گونه که مقامات مسئول اعالم کرده اند
این تصمیمات با محوریت شورای عالی امنیت ملی اتخاذ
شده و به تایید مسئوالن م ی رسد.
-3خط قرمز اعالم شده همواره این بوده که روند غنی
سازی در ای ران هرگز نباید متوقف شود .ان گونه که عل ی اکبر
صالحی ،رئیس س��ازمان انرژی اتم ی روایت م ی کند غنی
سازی 5درصد ادامه خواهد یافت و حتی حجم ان با افزایش
نیز مواجه خواهد شد.
-4یکی از خطوط قرمزی که همواره در مورد ان بحث
صورت گرفته ،عدم خروج مواد غن ی سازی شده از کشور بوده
است .ب ر اساس توافق انجام شده هیچ درصد و حجمی از مواد
از ای ران خارج نم ی شود ،بلکه تمام مواد موجود باالی 20درصد
رقیق یا اکسید خواهد ش��د و پس از تبدیل در مجاری الزم
مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
-5تم��ام تعهدات ای��ران با قی��د داوطلبان��ه بوده و
بازگشت پذیر است.
-6توافق انجام شده ب رای گذار از شرایط موجود و دفع
شر در شرایط فعلی است .بر این اساس فرصتی ب رای تنفس
اقتصادی بیشتر و گشایش های اقتصادی ایجاد م ی شود.
-7ان گونه که شواهد نش��ان م ی دهد تعهدات طرف
مقابل به نوع��ی زیرس��اخت های تحریم های فعل��ی را با
چالش مواجه کرده و جو نامناسب فعلی را تا حدودی متحول
خواهد کرد.
-8طبیعی است که تمام تصمیمات ان گونه که اعالم
شده ،پس از مشورت با پایتخت بوده است و در چنین صورتی
هرگز عبور از خط قرمزها توسط تیم مذاکره کننده که برخی
منتقدان به ان اصرار دارند ،امکانپذیر نبوده است.
در مجموع م ی توان از این تحلیل با در نظر داشتن تمام
مسائل مطرح شده به این نتیجه رسید که قطعا متن نهایی
توافق با نقدهایی جدی مواجه است که برخی از انها وارد و
قابل ترمیم در مراحل بعدی مذاکرات نهایی است .نکته اما
اینجاست که به نظر نم ی رسد در نهایت از خطوط قرمز نظام
در پرونده هس��ته ای عبور شده باش��د .بدین معنا که شاید
وزن تعهدات و امتیازات داده شده و گرفته شده همسنگ و
هم اندازه نبوده و هدف برد -برد به طور کامل حاصل نشده
باشد اما تا اینجای کار هنوز تیم مذاکره کننده پشت خط قرمز
ایس��تاده اس��ت .در ش��رایطی که طرف مقابل متن توافق
شفاهی را در اختیار مقامات مسئول خود و حتی نمایندگان
مجلس قرار داده ش��اید بهتر باش��د این روند در ته ران هم
اجرایی شده و با ارائه این متن به نمایندگان مجلس که اکثر
منتقدان نیز در انجا قرار دارند ،فضایی جدید که همراه با حس
اعتماد سازی و هم افزایی تعامل در داخل کشور باشد ایجاد
شود .در این تردیدی نیست که در شرایط موجود مهمترین
مس��اله اتحاد داخلی و همصدایی اس��ت .باید لبخند را به
مسئول دیپلماسی بازگردانیمg .
مثلث شماره 206
36
نقد پنهان کاری
انتقاد نمایندگان مجلس از محرمانه ماندن توافق اجرایی ژنو ادامه دارد
علی حاجی ناصری
روزنامه نگار
2
ش��اید ان روز که محمدجواد ظریف از س��وی حسن
روحانی به عنوان وزیر پیش��نهادی امور خارجه معرفی شد
و ب رای اخذ رای اعتماد به بهارس��تان رف��ت ،فکر نم ی کرد
که مخالفان��ی این چنین جدی در میان نمایندگان داش��ته
باش��د .قریب به س��ه ماه بعد که دیپلمات خندان در ژنو با
5+1به توافق رس��ید ،برخی زبان به تحسین او گشودند،
اما زبان منتقدان هم تندتر از گذشته شد .این روزها صدای
مخالفان اقای وزیر بلندتر از گذشته است و سکاندار دستگاه
دیپلماس��ی دولت یازدهم شاید روزهایی س��خت تر نیز در
پیش داشته باشد؛ چه انکه با اجرای توافقنامه ژنو ،منتقدان
بیش از گذشته انتقادات خود را س��وی او روانه خواهند کرد
و ظریف باید پاس��خ قانع کنن��ده ای در ب رابر ای��ن انتقادات
داشته باشد.
شیخ دیپلمات که خود زمانی هدایت پرونده هسته ای
را عهده دار ب��ود ،از هنگام اغ��از به کار دولت��ش ،ظریف را
به عنوان مس��ئول ادامه مذاکرات انتخاب کرد تا شاید این
بار «کلید تدبیر» قفل هسته ای را بگشاید .در هفته گذشته
اما انتقادات به عملکرد هسته ای دولت یازدهم باال گرفت؛
انتقاداتی که اغلب انها از سوی نمایندگان نزدیک به جبهه
پایداری اب راز م ی شود.
نامه اعتراض امیز
سه شنبه گذشته روح اهلل حسینیان در گفت وگویی از
نامه 60نماینده به علی الریجانی رئیس مجلس خبر داد؛
نامه ای که در اعتراض به انچه «پنهان کاری تیم هسته ای»
اعالم شد ،نگاشته شده اس��ت .به گفته این نماینده عضو
جبهه پای��داری ،نمایندگان امضاکننده این نامه ،خواس��تار
اصالح این رویه ش��ده اند .او همچنین اب راز عقیده کرد که
اج��رای توافقنامه ژنو به نفع ملت ای ران نیس��ت و منجر به
«خود تعطیلی» فعالی ت های هسته ای کشور م ی شود.
س��اعتی بعد اما محم��د س��لیمانی یک��ی دیگر از
نماین��دگان ته ران که او نی��ز عضو جبهه پایداری اس��ت،
از افزایش تعداد امضاه��ای نامه نماین��دگان به الریجانی
درباره مذاک��رات ژنو به 150امضا خب��ر داد .انگونه که وی
گفته اس��ت ،در این نامه از رئیس مجلس خواسته شده که
شرایط موردنیاز ب رای برگزاری جلسه با دولتمردان مهیا شود.
سلیمانی اعالم کرده است که نویسندگان این نامه خواستار
این هستند که دولت اطالعات مربوط به توافقات هسته ای
و همچنی��ن مذاکرات ژن��و در رابطه با س��وریه را در اختیار
مجلس قرار دهد.
موج انتقادات سرازیر می شود
البته این تمام تحوالت پی رامون پرونده هسته ای نبود؛
چه انکه انتقادات نسبت به اغاز توافقنامه ژنو ،موجب سرازیر
شدن موجی از انتقادات به سوی دولت و مذاکره کنندگان شد.
این اظهارنظرها البته بیش از دیگر تحوالت توجه رسانه ها را
به خود جلب کرد .حسین طال ،نماینده ته ران و عضو جبهه
پایداری در یادداشتی که خبرگزاری اصولگرای فارس ان را
منتشر کرد ،به انتقاد از محرمانه بودن مذاکرات هسته ای و
توافق با 5+1پرداخت و در این یادداشت که با عنوان «انچه
از سوی امریکا محرمانه نیست» منتشر شد ،چنین نوشت:
«انچه تیم ای رانی محرمانه ماندنش را به نفع طرفین دانسته
است ،از سوی امریکا محرمانه نیس��ت و انها سند کامل را
هنگام ی کهاحمدتوکلینمایندهمردم
ته رانپشت ت ریبونمجلسرفت،کمتر
کسی فکر م ی کرد که او این چنین
ص ریح از مفاد توافقنامه ژنو انتقاد کند.
او در نطق میان دستور خود چنین
گفت« :امروز روز اغاز اج رای توافق های
هسته ای ژنو است و بنده ضمن تشکر
از دیپلمات های وطن دوست مان این
موضوع را باید عنوان کنم که اشکاالت
موجود در متون تفاه م نامه بسیار
است».
نطق های خبرساز
ع�لاوه ب��ر ای��ن ،برخ��ی نماین��دگان در نطق های
میان دس��تور خود عملکرد دول��ت در توافق هس��ته ای با
5+1را به چالش کش��یدند .دوشنبه گذش��ته هنگام ی که
احمد توکل��ی نماینده مردم ته ران پش��ت تریبون مجلس
رفت ،کمتر کس��ی فکر م ی کرد ک��ه او این چنین صریح از
در استانه اجرای توافقنامه ژنو ،روزنامه
وطن ام�روز ک�ه از جدی ترین رس�انه های
منتقد تیم مذاکره کننده هس�ته ای اس�ت،
صفحه نخست خود را سیاه و سفید منتشر
کرد و با لوگوی مش�کی به استقبال اجرای
این توافقنامه رفت؛ اقدام�ی که با واکنش
روزنامه ایران ارگان رسمی دولت مواجه شد
سیاست
قابل قبول نیست».
محمدصالح جوکار ،نماینده ی��زد اما صریح تر از دیگر
نمایندگان به انتقاد از مذاکره کنن��دگان پرداخت .به اعتقاد
وی ،اتکال به غرب راه حل مشکالت کشور نیست و نگاه ما
باید به درون باشد .محمداسماعیل کوثری ،نماینده ته ران
اما صراحتا از ع��دم اعتماد ای ران به غرب ی ها س��خن گفت:
«ای ران تعهدات خود ب ر اساس توافقات ژنو را اغاز کرده و اگر
غرب به وعده های خود عمل نکند ،برخورد قاطعی خواهیم
داشت .با وجود انکه انتقادات زیادی نسبت به مفاد توافقات
ژنو داش��تیم و برخ ی ها در داخل ای ران از جمله من معتقدند
که این توافق منافع ای ران را به طور کامل محقق نم ی کند،
اما ب رای اثبات حس��ن نیت خود در چارچ��وب بحث های
انجام شده در مذاکرات ای ران با 5+1اجرای مفاد این توافقات
را اغاز کرده ایم ».به گفته وی ،اقدام ای ران در اجرایی کردن
توافقنامه ژنو ،بار دیگر حس��ن نیت ای ران ب��رای تعامل با
مجامع بی ن المللی در حوزه دس��تیابی و پیش��رفت دانش
صلح امیز هس��ته ای خود را اثبات م ی کند و دیگر غرب ی ها
ب رای عمل به وعده ها و تعهدات خود هیچ بهانه ای ندارند».
مفاد توافقنامه ژنو انتقاد کند .او در نطق میان دس��تور خود
چنین گفت« :امروز روز اغاز اجرای توافق های هسته ای ژنو
است و بنده ضمن تشکر از دیپلمات های وطن دوست مان
این موضوع را باید عنوان کنم که اشکاالت موجود در متون
تفاهم نامه بسیار است و فرد به س��ختی م ی تواند امیدوار
باشد که با این وضعیت منافع ملی به درستی استیفا شود».
توکلی در عی��ن حال تاکید کرد که ما به عنوان مس��ئوالن
جمهوری اس�لامی نم ی توانیم همه این موارد را به صورت
علنی بیان کنیم« :امکان دارد طرف مقابل ما از مطالب ما
سوءاس��تفاده کند و در نتیجه به منافع کشور لطمه بخورد.
البته ما مقداری این نگران ی ها را نسبت به وقایع خدمت مقام
معظم رهبری و مردم بیان م ی کنیم .بنده از زبان قران به این
افراد م ی گویم که اگر کافران بر ما مسلط شوند تمام قدرت
علم ی و تبلیغات ی ش��ان را علیه ما به کار م ی گیرند تا ما را از
ایمان مان بیرون کنند ».احمد اریای ی نژاد ،نماینده مالیر نیز
در نطق میان دستور به «مسئوالن کنونی» توصیه کرد که
لقب شاه سلطان حسین را در کارنامه خود حک نکنند .او در
بخشی از نطق خود گفت« :مسئوالن کنونی به تاریخ 100
سال اخیر ای ران توجه کنند و در معاهدات و تفاهمات خوب
دقت کنند تا لقب شاه سلطان حسین را در کارنامه خود حک
نکنند و فردای تاریخ شرمنده نشوند».
اظهارنظر جنجالی دیگر مربوط به حمید رسایی بود.
او که در تذکری ایی ن نامه ای صحبت م ی کرد ،س��خنانش
را این گونه اغاز کرد« :م��ن ابتدا روز س��ی ام دی ماه 1392
را تس��لیت م ی گویم ،روزی که دس��ترنج و حاصل تالش
دانشمندان هسته ای کش��ورمان متاسفانه به این شکل در
حال از بین رفتن است و ما به رغم اینکه نمایندگان مردمیم
فعال ماموریم سکوت کنیم تا مباحث به پیش رود».
عضو س��ابق جبهه پای��داری خطاب ب��ه محمدرضا
باهنر که در غیاب علی الریجانی ریاس��ت جلس��ه علنی
مجلس را برعهده داش��ت گفت« :اقای باهنر! م ی خواهند
فضایی تشکیل شود که کسی در ان نقد نکرده و مباحثی
مطرح نش��ود؛ اکنون دو س��وال مهم درباره توافقات ژنو و
کرسنت مطرح اس��ت؛ اما چرا فضایی درست م ی کنند که
این سواالت یا مطرح نشود و یا اگر مطرح شد ،مجلس تحت
تاثیر توپخانه ای قرار بگیرد که این اصال درس��ت نیست».
رسایی در ادامه گفت« :نباید هولوکاستی درست کنند که
کسی نتواند راجع به این موضوعات سوالی بپرسد و یا حتی
راجع به ان حرف بزند ».نادر قاض ی پور ،نماینده ارومیه نیز
با بیان اینکه مردم نامحرم نیستند در تذکری ائی ن نامه ای از
دولت خواست جزئیات توافق ای ران و 5+1را اعالم کند .به
گفته این نماینده اصولگرا ،بهتر است دولت مردم را نامحرم
نشناسد و انها را در جریان اخرین توافقات بین ای ران و 5+1
قرار دهدg .
مثلث شماره 206
در اختیار کنگره قرار دادند که هی��چ ،بلکه خالصه ان را در
اختیار رسانه ها قرار م ی دهند».
او با اش��اره به اظهارات عباس ع راقچی پس از توافق
اخیر ای ران و 5+1راجع به تغییر جزئیات اجرایی توافق ژنو
به بازخوانی هشت درس از این توافقنامه پرداخت .ع راقچی
گفته بود« :پس از توافق ژن��و ،مذاکراتی راجع به چگونگی
اجرای ان انجام دادیم که به صورت non paperبوده و
به عنوان سند غیررسمی مکتوب شده است».
طال در ای��ن یادداش��ت همچنین نوش��ت« :اولین
سوال اینکه چگونه قراردادهای رس��می مبنای توافق ژنو
اس��ت که ان را هم به صورت دقیق نم ی دانیم ،اما به دلیل
کثرت مس��ائل از این ماجرا م ی گذریم .به هر صورت ،انچه
اقای ع راقچی محرمانه ماندنش را به نفع طرفین دانس��ته
است از سوی امریکا محرمانه نیس��ت و انها سند کامل را
در اختیار کنگره قرار دادند که هی��چ ،بلکه خالصه ان را در
اختیار رسانه ها قرار م ی دهند .اما این موضوع ب رای ما که در
مجلس نشسته ایم و فقط نظاره گر انچه نم ی دانیم هستیم،
چند درس مفید داشته است ».او همچنین در گفت وگویی،
پیشنهاد کرد که گروهی از نمایندگان به سنای امریکا اعزام
شوند تا از مفاد توافقنامه ژنو و مس��ائل پشت پرده ان اگاه
ش��وند .اظهارنظر دیگر از س��وی نصراهلل پژمان فر نماینده
مردم مشهد در مجلس بود .این عضو جبهه پایداری تاکید
کرد« :با توجه به شرایطی که در حال حاضر وجود دارد ،طرف
مقابل در مذاکرات ژنو باید با اقدامات خود به نوعی اغاز به
اعتمادسازی کند ».او در عین حال که گفت مجلس و دولت
به طور کامل به تیم مذاکره کنن��ده خود اعتماد دارند ،تاکید
کرد« :ما چند ب رابر اعتماد نسبت به تیم خود ،نسبت به تیم
مقابل ب ی اعتماد هستیم».
این نماینده مجلس با بیان اینکه ش��رط اصلی ای ران
ب رای اجرایی شدن توافق ژنو برداشته شدن تمام تحریم ها
علیه ای ران است ،از طرف مقابل خواست در حال حاضر که
ای ران اقدامات ذکر ش��ده در مذاکره را انجام داده ،ش��روع به
لغو تحریم ها کند .دواتگری عضو کمیس��یون امنیت ملی
مجلس نیز گفت« :پنهان کردن توافقنامه ژنو از نمایندگان
مجلس هیچ توجی��ه عقلی و حقوقی ن��دارد و در صورتی
که دولت به تعامالت خود ب��ا مجلس ادامه ندهد ،مجلس
تصمیمات الزم را اتخاذ خواهد کرد».
مهدی دواتگری ،نماینده مردم مراغه و عجب شیر در
مجلس با اش��اره به محرمانه خواندن توافقات ژنو از سوی
اعضای تیم مذاکره کننده گفت« :اینکه باید مفاد مذاکرات
در مجلس و در کمیس��یون امنیت ملی مورد بررسی قرار
گیرد ،هیچ شک و شبهه ای در ان نیست و پنهان کردن ان
از نمایندگان هیچ توجیه عقلی و حقوقی ندارد».
به اعتقاد وی ،نمایندگان باید بر عملکرد دولت نظارت
داشته باش��ند و در صورت ی که اطالعات الزم از تحوالت در
عرصه های مختلف در اختیار نمایندگان نباشد ،نمایندگان
قطعا نم ی توانند وجه نظارتی خود را به خوبی اعمال کنند.
اب راهیم اقامحمدی یکی دیگر از اعضای کمیسیون
امنیت ملی نیز با اش��اره به اینکه بخش��ی از توافقنامه ژنو
از دید مردم مخفی اس��ت ،از محمدجواد ظریف خواس��ت
پاسخگوی اقدامات پنهان باش��د .همچنین محمدحسن
اصفری ،عضو کمیس��یون از اغاز لغو بخشی از تحریم ها
طبق توافق صورت گرفته خبر داد و خواس��تار انتشار متن
واقعی توافقنامه ژنو شد« :در ش��رایطی که غرب اقدام به
انتشار مباحثی به عنوان متن توافقنامه ژنو کرده که م ی طلبد
وزارت خارجه ای ران شفاف با مردم صحبت کند؛ مردم ای ران
محرم هس��تند .از انجا که خود غرب ی ها مت��ن مذاکرات را
منتشر م ی کنند و تیم مذاکره کننده ما متن های منتشرشده
را غیرواقعی م ی داند ،الزم است وزارت خارجه متن واقعی را
منتشر کند تا مشخص شود چه کس��ی غیر واقعی حرف
م ی زند ،اینگون��ه برخورد کردن تیم مذاک��ره کننده با ملت
37
اختالفات بر سر محتوای توافقنامه ژنو همچنان ادامه دارد
از «عزای عمومی» تا «پایکوبی هسته ای»!
سیاست
مثلث شماره 206
حنیف غفاری
کارشناس بین الملل
3
سرانجام توافقنامه پرحاش��یه ژنو از ۳۰دی ماه اجرایی
شد .فارغ از روند و پروسه ای که از زمان امضای اولیه توافقنامه
تا زمان اجرایی ش��دن ان طی ش��د ،همچن��ان اختالفات و
دغدغه های محتوایی در خصوص توافقنامه ژنو به قوت خود
باقی است .اختالفات موجود بر سر محتوای توافقنامه ژنو صرفا
جنس حقوقی نداشته و دارای ماهیتی راهبردی و حتی سیاسی
است .به عبارت بهتر« ،تفاوت دیدگاه مبنایی» گروه ها و احزاب
مختلف سیاسی در حوزه سیاست خارجی ،خود را در یک نقطه
تالقی به نام «توافقنامه ژنو» نش��ان داده است .دیدگاه ها در
خصوص توافقنامه ژنو به اندازه ای متفاوت اس��ت که اساسا
نم ی توان مخرج مشترکی از انها اس��تنباط کرد .بدون شک
میان «اعالم عزای عمومی» تا «پایکوبی هسته ای»اساسا
سنخیتی وجود ندارد!
«خوش��بینی محض به توافقنامه»« ،بدبینی مطلق
نس��بت به توافقنامه ژنو»« ،نگاه محتاطانه ب��ه توافقنامه»،
«نگاه راهبردی بلند مدت به توافقنام��ه» و «نگاه تاکتیکی
کوتاه مدت به توافقنامه» جملگی خروجی نگاه های متفاوت و
بلکه متناقض احزاب و گروه های سیاسی مختلف در خصوص
توافقنامه ژنو محسوب م ی شود .مرور اخرین تحوالت مربوط
به اجرایی شدن توافقنامه ژنو م ی تواند تا حدود زیادی پرده از
اختالفات مذکور بردارد.
ی قدوسی
قیام «تمام قد» کریم
یکی از پرحاش��ی ه ترین اخباری که طی هفته گذش��ته
در خصوص توافقنامه ژنو منتش��ر ش��د ،به اظه��ارات جواد
کریم ی قدوس��ی نماینده مش��هد و عضو جبهه پایداری در
38
خصوص توافقنامه ژنو باز م ی گردد .کریم ی قدوسی ،در جمع
فعاالن سیاسی مشهد به ای راد سخنرانی پرداخت و ضمن انتقاد
به توافق نامه هسته ای ،نقل قول هایی را از مقامات ارشد نظام
در انتقاد به توافق نامه هسته ای مطرح کرد.
یو
به گفته این نماینده مجلس اقایان والیتی ،شمخان
صالحی ضمن نوشتن نامه به مقام معظم رهبری از توافقنامه
ژنو انتقاد کرده اند .کریم ی قدوسی در بخش هایی از سخنان
خود که فای��ل صوتی ان از س��وی س��ایت ها و وبالگ های
مختلف منتشر شده است ،م ی گوید« :صد روزه استقالل ۳۵
ساله کشور را زیر سوال بردید و بعد در جلسه خصوصی می
گویند اگر توافقنامه هسته ای را اجرا نکنیم ،انقالب اسالمی
از دس��ت خواهد رفت و ما نیازی به این سانتریفیوژها نداریم!
چرا باید وزیر روی ویلچر بنشیند و بعد برود پای میز مذاکره؟
چون امریکای ی ها گفته بودند با تحریم ها شما را فلج کردیم؟
اقای صالحی در کمیس��یون امنیت ملی گفت کارشناسان
فنی را هم اقای ظریف در مذاکرات ژنو راه ندادند .چرا تعهدات
اشتباه دادید که فردا هزاران مانع بگذارند که نتوانید به موقعیت
فعلی در بحث هس��ته ای برگردیم؟ من از اقای ع راقچی در
کمیسیون امنیت ملی س��وال کردم و اقای ع راقچی گفت
روغن ریخته ای بود که ما نذر امام��زاده کردیم و این در حالی
است که با دانشمندان و متخصصین جلسه داشتیم و گفتن
سانتریفیوژهای نس ل های بعدی را اماده کرده ایم.اقای ظریف
در جمع جامعه مدرسین قم و نیز نزد ایت اهلل علم الهدی گفته
که این توافقنامه را ما ننوشتیم و امریکای ی ها نوشته اند و این
موافقت نامه نتیجه جاسوسی های قبلی اژانس انرژی اتم ی
است » .انتقادات نماینده مش��هد از توافقنامه ژنو با چاشنی
برخی ادعاهایی همراه بوده اس��ت که در خصوص صحت یا
سقم انها به راحتی نم ی توان اظهارنظر کرد .برخی انتقادات
کریم ی قدوسی به ماهیت توافقنامه ژنو و برخی دیگر به نوع
رفتار تیم مذاکره کننده هس��ته ای باز م ی گ��ردد .با این حال
ادعاهای کریم ی قدوسی در خصوص مخالفت اقایان والیتی،
شمخانی و صالحی با توافقنامه ژنو و از ان مهم تر ،اظهارات
اقای دکتر ظریف مبنی بر عدم دخیل بودن ای ران در نگارش
متن توافقنامه ژنو فعال محل «ابهام» است؛ ابهام ی که حداقل
تا زمان اظهارنظر افراد مذکور در خصوص ادعاهای مطروحه به
قوت خود باقی خواهد ماند.
دیپلماتی که «وضعیت ایده ال» را رها نمی کند
رئیس سازمان انرژی اتمی همچنان اصرار دارد تا میان
مرز واقع گرایی و ایده ال گرایی در فضای سیاس��ت تفکیک
قائل شود .دکتر علی اکبر صالحی همچنان وضعیت فعلی
(در خصوص توافقنامه ژنو) را ایده ال نم ی داند ،هر چند نسبت
به کلیت ان رضایت دارد .دکتر صالحی در روز ۳۰دی ماه و در
برنامه گفت وگوی ویژه خبری شبکه 2سیما حاضر شد و به
سواالتی در خصوص اغاز اجرای توافق ژنو پاسخ گفت.
رئیس سازمان انرژی اتمی بار دیگر با اشاره به نوع توافق
ایده ال و ایده ال نبودن توافق ژنو اب راز داشت که تا امروز دست
برتر با ای ران بوده و صهیونیس ت ها از این توافق بسیار نگران
هستند .وی در این خصوص م ی گوید« :غ رب ی ها اکنون تالش
م ی کنند که اجماع داخلی ما را از بین بب رند و االن زمان متفرق
شدن ما نیست .ما باید در جهت اجماع برویم اما این در جهت
نقد نشدن نیس��ت .برخی از نقدها که انجام شده وارد است و
باید حواسمان باشد که کمتر اشتباه کنیم .اگر نقدها در جهت
اصالح امور باشد حتما مثبت است ».در عین حال دکتر صالحی
در خصوص مباحث و دغدغه های فنی در خصوص اجرایی
شدن توافقنامه ژنو نیز به نکاتی مهمی اشاره کرده است« :در
حالی که تنها 6ابشار(که از ۱۶۴سانتریفیوژ تشکیل م ی شود)
در حال تولید 20درصد بودند 9000 ،سانتریفیوژ مشغول تولید
5درصد بودند .اساس غن ی سازی ای ران غن ی سازی 5درصدی
است و ب رای 3تا 4سال س��وخت 20درصد انباشته کرده ایم.
اگر 20درصد را تعلیق کرده ایم چیزی از دست نداده ایم ...سر
و صدایی که غ رب ی ها در خصوص راکتور اراک به راه انداخته اند
از نظر علم ی ب ی اساس است .درست است که سوخت راکتور
پلوتونیوم 239تولی��د م ی کند اما عناصر هم��زاد هم تولید
م ی شود و جداسازی انها پروسه ای مشکل است و در فضای
عادی مثل نطنز ممکن نیس��ت ،بلکه محفظه های بسیار
پیچیده ای احتیاج دارد .ما از حق بازف��راوری عدول نکرده ایم
اما داوطلبانه گفته ایم که مثال بیش از 5درصد غن ی س��ازی
نم ی کنیم و اگر به بیش از ان نیاز داشتیم باید ب رای ما تامین
کنند .اگر تامین نکنند مثل 20درصد تولید م ی کنیم ».نکته
مهم تر در اظه��ارات دکتر صالحی به قابلی��ت اتصال دوباره
ابشارها باز م ی گردد .رئیس سازمان انرژی اتمی ضمن اشاره
به جدا شدن ابشارها تاکید کرده که تنها ظرف چند ساعت این
ابشارها مجددا قابل اتصال هستند و نم ی توان چنین چیزی را
Dismantleکردن نامید .صالحی به این نکته هم اشاره
کرد که عملیا
ت ترقیق نیمی از س��وخت 20درصد کشور در
نطنز انجام خواهد شد .در هر حال دکت ر صالحی همچنان به
صورتی صریح و علنی به «انتقادات وارد» بر جزئیات توافقنامه
ژنو اشاره ای نکرده است .تاکید دائم دکتر صالحی بر انتقادات
وارده موجود از یک سو و اجتناب وی از اشاره مستقیم و صریح
به این موارد م ی تواند فضای ابهام را در خصوص توافقنامه ژنو
تقویت کند.
از رخت سیاه وطن امروز تا تسلیت رسایی
فارغ از برخی جنجال هایی که در ته ران بر سر توافقنامه
ژنو و ابهامات مربوط به ان وجود دارد ،مسئول سیاست خارجی
اتحادیه اروپا از ادامه مذاکرات هسته ای میان ای ران و اعضای
5+1سخن به میان اورده است .در پایان نشست وزرای خارجه
در بروکس��ل بیانی ه ای در زمینه اجرای برنامه اقدام مشترک
میان ای ران و گروه 5+1صادر ش��د.در این بیانیه امده است :
«در ادامه ب رنامه اقدام مشترک بین ای ران و گروه 5+1که در 24
نوامبر حاصل شد ،ما (اتحادیه اروپا) تصمیم به اجرای اقدامات
اعتمادس��از ب رای رفع نگران ی ها درباره ب رنامه هسته ای ای ران
گرفتیم ».در این بیانیه تاکید شده است که این یک گام اولیه
است اما کارهای بیشتر ب رای رفع نگرانی جامعه بی ن المللی و
احراز ماهیت صلح امیز ب رنامه هسته ای ای ران مورد نیاز است.
هدف ما اغاز مذاکرات درباره راه حل جامع با ای ران در ماه فوریه
اس��ت .وزرای خارجه اتحادیه اروپا طی نشست اخیر خود به
تعلیق بخش��ی از تحریم های ای ران در چارچوب ب رنامه اقدام
ی دادند .اتحادیه اروپ��ا در بیانی ه ای اعالم
مش��ترک با ای ران را
کرد که در راستای طرح اقدام مشترک توافق شده میان ای ران و
گروه 5+1در 24نوامبر ،شورای اروپا بعضی از اقدامات محدود
ساز علیه ای ران را به مدت شش ماه به حالت تعلیق دراورد .با
تسهیل تحریم ها ،اتحادیه اروپا بخشی از گام اول خود ب رای
حصول توافق جامع جهت رفع نگرانی درباره ب رنامه هسته ای
ای ران را برداشته اس��ت .تصمیم اخیر اروپا ،ممنوعیت بیمه و
به نظر م ی رسد اخبار مربوط به تش��کیل تیم ناظر بر
مذاکرات هسته ای از سوی مجلس شورای اسالمی که البته
تا همین روزهای قبل با تکذیب و اب��راز ب ی اطالعی اعضای
کمیسیون امنیت ملی و نمایندگان ارشد مجلس همراه بود،
یربط نبوده است! سید باقر حسینی ،عضو کمیسیون
چندان ب
امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این خصوص اعالم
ترئیسهکمیسیونامنیتملیو
کردهاستکهبهپیشنهادهیا
سیاست خارجی ،تیم ناظر مجلس بر اجرای توافق ژنو تشکیل
خواهد شد .بر این اس��اس اعضای هیات رئیسه کمیسیون
امنیتملیوسیاستخارجیمجلسپیشنهادکردندکهتیمی
از مجلس بر نحوه اجرای توافقنامه ژنو نظارت کنند .احتماال
اعضای این تیم شش نفر و از کمیسیون های مختلف متناسب
با تخصص های مربوطه خواهند بود .در این تیم نمایندگانی از
کمیسیون امنیت ملی ،کمیسیون اقتصادی ،صنایع و انرژی
نیز متناسب با مفاد توافقنامه حضور دارند .با این حال سی د باقر
حسینی تاکید دارد صرفا پیش��نهادی از سوی هیات رئیسه
کمیسیون بوده و ب رای نهایی ش��دن باید رای موافق اعضای
کمیسیون در این باره جلب شود.
با وجود انتش��ار این جزیی��ات ،ی��ک روز بعد منصور
حقیقت پور نایب رییس کمیسیون امنیت ملی از «منتفی
ش��دن تش��کیل هیات نظارت بر توافقنامه ژنو» خبر داد و
«تداخل در وظایف شورای عالی امنیت ملی» را علت منتفی
شدن تش��کیل این هیات عنوان کرد .او گفته بود که برخی
نمایندگان پیشنهاد تش��کیل هیات ناظر بر اجرای توافقات
ژنو را رسانه ای کردند ،بدون ان که این موضوع در کمیسیون
تصویب شود.
ضیافت کمیسیون امنیت ملی به افتخار عراقچی
کمیسیون امنی ت ملی مجلس ش��ورای اسالمی اخی را
می زبان سی د عباس ع راقچی ،معاون حقوقی و امور بی ن الملل
وزیر امور خارجه بوده اس��ت .ع راقچی به همراه مجید تخت
روانچی دیگر معاون وزیر امور خارجه کش��ورمان هفته های
پرمش��غله ای را در وزارت خارجه س��پری کرده اس��ت .رفت و
امدهای مکرر به ژنو ،واکنش در مقاب��ل رفتارهای غیر قابل
پی ش بینی و قابل پی ش بینی اعضای 5+1و از همه مهم تر
اقناع سیاستمداران و افکار عمومی داخل در خصوص توافقنامه
ژنو محور و اساس اقدامات ع راقچی را تشکیل م ی دهد .سید
سیاست
خیز اشتون
سایه تیم ناظر مجلس
مثلث شماره 206
صریح ترین و به عبارت بهتر ،منف ی ترین واکنش رسانه ای
در قبال توافقنامه ژنو از س��وی روزنامه وطن امروز اتخاذ شد.
روزنامه ای که بارها حمایت خود را از «دیپلماسی مقاومتی»
در ب رابر غرب اعالم کرده است .روزنامه «وطن امروز» در اعالم
مخالفتی اشکار با توافق ژنو ،خود را سیاهپوش کرد .روزنامه
وطن امروز در روز ۳۰دی ماه ،صفحه نخست خود را با لوگوی
سیاه ،تیتری با عنوان «ه ولوکاست هسته ای» با روتیتر «با اغاز
اجرای توافق ژنو بسیاری از فعالی ت های هسته ای ای ران از امروز
تعطیل م ی شود» و تصویری از نیروگاه و تاسیسات هسته ای
که در یک مه غلیظ در حال ناپدید شدن هستند ،منتشر کرد.
از س��وی دیگر ،در روز اول بهمن ماه ،یعنی ی��ک روز پس از
اجرایی ش��دن توافقنامه ژنو ،حمید رسایی ،نماینده مجلس
شورای اسالمی طی تذکری در جلس��ه علنی پارلمان اعالم
کرد«:من ابتدا روز س��ی ام دی ماه 1392را تسلیت م ی گویم،
روزی که دس��ترنج و حاصل تالش دانش��مندان هس��ته ای
کشورمان متاسفانه به این شکل در حال از بین رفتن است و
ما به رغم اینکه نمایندگان مردمیم فعال ماموریم که سکوت
کنیم تا مباحث به پیش رود ».رسایی از ماموریت خود مبن ی بر
«سکوت در ب رابر توافقنامه ژنو» سخن م ی گوید!
حمل و نقل مربوط به انتقال فروش نفت ای ران به مش��تریان
فعلی خود را به حال��ت تعلیق دراورد .به ع�لاوه ممنوعیت
واردات و خرید یا حمل و نقل محصوالت پتروشیم ی ای ران و
خدمات مرتبط با ان معلق ش��د.ب رای اینکه ای ران بتواند نفت
خام و محصوالت پتروشیم ی خود را منتقل کند ،ممنوعیت
خدمات مربوط به کش��تی رانی نیز متوقف ش��د .ممنوعیت
تجارت طال و دیگر فلزات گرانبها با دولت ای ران و بانک مرکزی
و دیگر محافل عمومی نیز تعلیق شد .همان طور که در ب رنامه
اقدام مشترک پی ش بینی شده است ،استانه دسترسی به انتقال
و تراکنش های مالی به ای ران و از داخل ای ران 10ب رابر افزایش
یافته است.
عباس ع راقچی در حالی به کمیسیون امنیت ملی مجلس
شورای اسالمی رفت که قبل از ان ،وی نسبت به اقدام امریکا
در خصوص انتشار س��ند غیررس��می توافقنامه ژنو واکنش
نشان داده بود« :انتشار این سند غیررسمی به معنای رسمیت
دادن و ایجاد حالت الزام اور ب رای ان است؛ هرچند که ما چیزی
ب رای پنهان کردن نداریم و این سند را هم ب رای مراجع مختلف
ارسال کرده ایم .پس از توافق ژنو ،مذاکراتی درباره چگونگی
اجرای ان انجام دادیم که نتیجه ان برداشت های مشترک به
صورت شفاهی بود که در قالب non paperبه عنوان سند
غیررسمی مکتوب شد».این سند غیررسمی ،محرمانه نیست
که بخواهیم چیزی را پنهان و مخفی کاری کنیم ،بلکه این
سند را ب رای مراجع مختلف در کشور از جمله مجلس شورای
اسالمی ارسال کرده ایم و همه چیز شفاف است».ع راقچی در
عین حال اشاره ای نیز به فشار مکرر کنگره امریکا بر کاخ سفید
کرده است« :به احتمال زیاد دولت امریکا زیر فشار نمایندگان
کنگره اقدام به انتش��ار این سند غیررس��می کرده است تا به
تعبیرشان ،اطالع رسانی انها شفاف ش��ود؛ در واقع باتوجه به
مشکالت کاخ سفید با کنگره ،این موضوع به صورت «برداشت
یک س��ویه» ب رای مصرف داخلی تهیه شده است و از نظر ما
مالک قضاوت و ارزیابی نیس��ت ».در تاری��خ اول بهمن ماه،
سی د عباس ع راقچی به کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای
اسالمی رفت تا ضمن تشریح مسائل مربوط به انتشار سند
توافقنامه ژنو از سوی طرف امریکایی ،به برخی ابهامات مطرح
شده از سوی اعضای کمیسیون مذکور پاسخ دهد .سیدحسین
نقوی حسینی ،سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست
خارجی مجلس شورای اسالمی با اش��اره به جزئیات جلسه
کمیس��یون با عباس ع راقچی اعالم کرده است« :در جلسه
کمیسیون امنیت ملی مجلس ،ع راقچی معاون وزیرخارجه
حضور یافت و با اش��اره به سوابق مذاکره هس��ته ای ای ران در
مسیر دستیابی به توافق اصلی و توافق برسر مسائل اجرایی
گفت که هیچ یک از طرفین مذاکره توافقنامه اجرایی را منتشر
نکرده اند .اقای ع راقچی در این جلسه تاکید کرد که تصمیمات
پی رامون توافق در س��طح عالی کش��ور هماهنگ م ی شود.
اقایان اقامحمدی ،جوکار ،کوثری ،کریم ی قدوسی و جاللی
انتقادات جدی را در زمینه توافقات هسته ای مطرح کردند که
اقای ع راقچی به بخشی از سواالت و انتقادات انها پاسخ داد».
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی کشورمان تاکید کرده است
در این جلسه ،ع راقچی لغو تحریم ها از طرف غ رب ی ها بر اساس
توافقنامه ژنو را مورد اش��اره قرار داد و گفت که ممکن اس��ت
نارس��ای ی های فنی در لغو تحریم ها از جمله در مورد تحریم
نظام بانکی کشور وجود داشته باشد ،اما این نارسای ی ها به زودی
حل خواهد شد.بر اس��اس اظهارات نقوی حسینی ،منتقدین
توافقنامه ژنو در کمیسیون سیاس��ت خارجی و امنیت ملی
کشورمان با تمرکز روی متن توافقنامه مواردی را ذکر کرده اند
که موجب نگرانی بوده است ،چراکه ادامه فعالیت هسته ای را
منوط به نظر 5+1م ی کند ،اما اقای ع راقچی در این مورد به
موارد انتقاد پاسخ داده و اظهار کرده است که حق غن ی سازی
ای ران منوط به نظر هیچ قدرتی نیست ،بلکه انتظار جمهوری
اسالمی ای ران احترام به غن ی سازی است که در توافقنامه ژنو
هم این احترام ب رای ای ران در نظر گرفته شده استg .
کریمی قدوسی ،عضو جبهه پایداری در جمع
فعاالن سیاسی مشهد انتقادات تندی را درمورد
توافقنامه ژنو مطرح کرده است
39
6ماه بعد ،عمال چیز زیادی برای
چانه زنی نداریم
گفت وگوی مثلث با جواد جهانگیر زاده
4
از زمان امضای توافقنامه ژنو تا موعد اجرایی ش�دن ان در اخرین روز دی ماه ،نقد و بررس�ی های متعددی در این
خصوص صورت گرفته است .تکیه همزمان بر نقاط قوت و ضعف توافقنامه ژنو این امکان را به مخاطبان خواهد داد تا
برداشت و قضاوت واقع بینانه ای نسبت به این توافقنامه داشته باشند .از سوی دیگر ،سنگ اندازی های ایاالت متحده
امریکا ،فرانسه و رژیم اشغالگر قدس در مسیر مذاکرات هسته ای طی ماه های اخیر نکته ای کامال بارز و ملموس بوده
است .در این میان اردوگاه غرب نیز سعی دارد میان حل پرونده هسته ای ایران و دیگر دغدغه های خود در خاورمیانه و
نظام بی ن الملل پیوند و ارتباطی مستقیم ایجاد کرده و عمال از تمرکز بر پرونده هسته ای کشورمان خودداری کند .در این
خصوص گفت وگویی با جواد جهانگیر زاده ،عضو کمیسیون سیاس�ت خارجی و امنیت ملی و نماینده مردم ارومیه در
مجلس شورای اسالمی انجام داده ایم که از نظرتان م ی گذرد:
سیاست
تاکنون شاهد طرح انتقادات متعددی در خصوص
توافقنامه ژنو بوده ایم .نگاه ها و زوایای دید حاکم
بر توافقنامه ژنو متعدد و متکثر هستند و معموال از
«بدبینی محض» تا «خوش بینی مطلق» را شامل
م ی شود .باتوجه به اینکه توافقنامه ژنو در تاریخ
۳۰دی ماه اجرایی شده است ،نقاط قوت و ضعف
موجود در خص�وص توافقنامه مذک�ور راچگونه
ارزیابی م ی کنید؟
مثلث شماره 206
lدر خصوص توافقنامه ژنو الزم است چند نکته را به
صورت موازی و همزمان مدنظر قرار دهیم .به عبارت بهتر،
در خصوص این توافقنامه باید به چند نکته اشاره کرد و نقاط
مثبت و منفی مربوط به ان را به صورت همزمان مدنظر قرار
داد .اولین نکته در این باره مصالحه ای است که صورت گرفته
است .به طور حتم نظام جمهوری اس�لامی ای ران به عنوان
یک کشور مس��تقل حق دارد از فناوری صلح امیز هسته ای
برخوردار شود .برخ ی ها به این معتقد هستند که هم ما باید از
فناوری صلح امیز هسته ای برخوردار باشیم و هم هیچگونه
فشاری از سوی غرب به ما وارد نشود که این مساله تا حدود
زیادی غیرممکن است .از طرف دیگر ادامه فشارهای سنگین
بر کش��ور به دلیل تحریم های یکجانبه غرب م ی توانست
صدماتی را به اقتص��اد وارد کند .مذاکرات هس��ته ای میان
ای��ران و 5+1نیز به طول انجامیده ب��ود و به صورت مرتب
تحریم هایی نیز علیه کش��ورمان به اجرا در م ی امد که این
مساله هم دیگر قابل تحمل نبود.
با روی کار امدن دولت تدبیر و امی��د رویکرد جدیدی
درباره فناوری صلح امیز هسته ای حاکم شد و اختیار مذاکرات
هسته ای از ش��ورای عالی امنی ت ملی به وزارت امور خارجه
موکول شد و اقای ظریف مسئولیت این مذاکرات را برعهده
گرفت .اولین نکته درباره توافق ژنو ان است که دیگر علیه
ما تحریم جدیدی وضع نم ی ش��ود و قطعنام��ه جدیدی در
شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه ما صادر نخواهدشد.
بناب راین توقف ادامه تحریم ها علیه کشورمان و ایجاد فضای
جدید ب رای کش��ور در عرصه و فضای سیاست خارجی جزو
مهم تری��ن دس��تاوردهای توافقنامه ژنو اس��ت .همچنین
در این خصوص تا مدت زمان توافق ش��ده ،دیگر تالش��ی
جهت کاهش صدور نفت از سوی غرب علیه ای ران صورت
نم ی گیرد.
با این حال در کنار ن��کات مثبت ،توافقنامه ژنو حاوی
برخی نکات منفی نیز هست .توافقنامه ژنو یک توافقنامه
موقت شش ماهه است و قرار است ما بعد از اجرای تفاهم نامه
40
ژنو به مدت یک س��ال با غرب مذاکره کنیم و عمال تا قبل
از عینی شدن توافق نهایی هیچ توافقی با کشور ما صورت
نگرفته است .از سوی دیگر پس از ش��ش ماه در بسیاری از
جنب ه ها و ابع��اد مربوط به صنایع هس��ته ای از جمله تولید
س��وخت 20درصد ،ما عمال هیچ چیزی در اختیار نخواهیم
داش��ت .نکته دیگر درباره اجرای این توافقنامه ازاد ش��دن
بخش��ی از دارای ی های ما از سوی کش��ورهای غربی است.
حجم دارای ی هایی که از سوی غرب در جریان لغو تفاهم نامه
ژنو قرار اس��ت ازاد ش��ود ،باتوجه به ظرفی ت های اقتصادی
کشورمان بسیار ناچیز است.
در این میان نکت��ه دیگری نیز وج��ود دارد که نباید از
ان غافل شد .این مس��اله مربوط به تحریم هایی است که
قرار اس��ت از برخی صنایع ما به ویژه صنایع خودروس��ازی
برداش��ته ش��ود .صنایع خودروس��ازی صنایعی هستند که
برداشته شدن تحریم ها از انها در زمان طوالنی مدت جواب
خواهد داد و از این رو انتظار نم��ی رود که در این مدت کوتاه
ما شاهد تاثیرگذاری توافق ژنو بر صنایع خودروسازی کشور
باش��یم .به نظر من توافقنامه ژنو را باید ب��ا توجه به همین
بده و بستان ها س��نجید چرا که در یک توافقنامه شما یک
سری مسائل را واگذار م ی کنید و یک سری مسائل دیگر را در
دست م ی گیرید .از این رو الزم است برایند دستاوردها و داده ها
را مدنظر قرار داد تا بتوان قضاوت صحیحی از ان داشت.
تا کنون بارها در خص�وص غی ر قابل اعتماد بودن
رفتار ایاالت متحده در خصوص مذاکرات هسته ای
سخن گفته ش�ده اس�ت .اقدامات کاخ سفید و
کنگره نیز این غیر قابل اعتماد بودن را مورد تایید
قرار داده است .با این وجود شاهد هستیم که در
کنار ایاالت متحده امریکا ،فرانسه و رژیم اشغالگر
قدس نیز نقش بازدارن�ده و مخربی در مذاکرات
هسته ای میان ایران و اعضای 5+1ایفا م ی کنند.
تحلیل شما از این مساله چیست؟
lدر این باره باید به چند مساله به صورت اساسی
توجه کرد .نخست اینکه باید به غرب به عنوان یک بازیگر
سیاسی مستقل نگریس��ت تا بتوان رفتار جمعی ان را مورد
تجزیه و تحلیل قرار داد .من خود نیز همواره نسبت به غرب
به عنوان یک واحد سیاسی مستقل م ی نگرم.
از این رو امکان اینکه فرانس��ه به صورت یک قدرت
مستقل بتواند مذاکرات را بر هم بزند وجود ندارد .نکته دیگر
درباره بحث مخالفت فرانسه با برخی توافقات سیاسی بین
ای ران و کشورهای عضو 5+1زمزمه شروع روابط جدید ای ران
و امریکا بود که سبب شد فرانسوی ها به منظور مقابله با این
روند تالش خود را ب رای جلوگیری از گس��ترش احتمال این
روابط به کار گیرند .همچنین کاخ الیزه از س��وی مجموعه
غرب گزینه مناس��بی ب��رای ایفای نقش «پلی��س بد» در
مذاکرات بود .پاریس نس��بت به دیگر اعضای 5+1امادگی
بیشتری ب رای ایفای این نقش منفی و بازدارنده داشت.
نیم نگاهی به وضعیت دیگر اعضای 5+1این مساله
را مورد تایید قرار م ی دهد .انگلیس پس از وقایعی که منجر
به تصرف س��فارت انگلیس در ته ران شد ،به شدت به دنبال
بهبود روابط خود با ای ران بود و قصد داشت سفارت خود را در
ته ران بازگشایی کند .روسیه و چین نیز به دلیل دور بودن از
مرکزیت قدرت سیاسی غرب و فاصله معنادار با ان به هیچ
عنوان در این مسیر(مس��یر بازدارن��ده و منفی) ایفای نقش
نم ی کردند .از این رو فرانسه بهترین گزینه ب رای این مساله
از س��وی امریکا ی ی ها بود و از این رو من تصور م ی کنم که
این مخالفت یک مخالفت مس��تقل از س��وی غرب با این
مساله نبود .باید در اینجا فرانسه را به عنوان متغیری وابسته
به غرب و ایاالت متحده مورد شناسایی قرار داد نه به عنوان
متغیری مستقل.مسلما در این صورت م ی توان رفتار بازدارنده
فرانسوی ها در جریان مذاکرات ژنو را به صورتی جامع تر مورد
فحص و بررسی قرار داد.
به نظر م ی رس�د ایاالت متح�ده امری�کا و دیگر
اعضای 5+1در صددند از پرونده هسته ای ایران
و مذاک�رات ب�ا کش�ورمان ب ه عنوان دس�تمایه و
ابزاری در راستای حل دیگر بحران های منطقه ای
و بی ن الملل�ی خود اس�تفاده کنن�د .در این میان
ایاالت متح�ده امریکا و فرانس�ه بارها به صورت
غیر مس�تقیم س�عی در پیوند بحران سوریه با
مساله هس�ته ای ایران داش�ته اند .نظر شما در
این خصوص چیست؟
lواقعی��ت امر این اس��ت که در این ج��ا باید وزن
منطقه ای ای ران را به عن��وان فاکتوری تعیی��ن کننده مورد
ارزیابی قرار داد .جمهوری اسالمی ای ران به عنوان یک قدرت
منطقه ای در س��طح خاورمیانه توانایی حل و فصل قدرت
مسائل مختلف را دارد .در چنین شرایطی ما باید توان حل و
فصل بحران های متعدد مقابل خود را در مجاری و مسیرهای
مستقل داشته باشیم .در این خصوص ما باید به قدرت خود
استناد و اتکا کنیم .ان هم در حالی که دیگر رقبای منطقه ای
ما عمال قدرتی رو به افول داشته و حتی برخی از انها در حال
سقوط هستندg .
الترناتیو های
ایران
ای ران همی ن گونه منتظر بماند تا غرب هر اقدام ی که م ی تواند
صورت دهد.
از این جهت تفاهم نامه ای ران و روس پیام ی واضح ب رای
غرب به همراه خواهد داش��ت .اینکه اگر غرب به تحریم ها
ادامه دهد به طور قط��ع ای ران راهکارهایی ب��رای جایگزین
کردن بازار غرب در کش��ور خواهد داشت .غرب نیز باید این
مساله را به صورتی جدی درک کند .بدیهی است که ترسیم
الترناتیو و گزینه های دیگر در این برهه امری اجتناب ناپذیر
است و در عین حال منجر به تنظیم رفتار غرب در قبال ما
خواهد شد.
محمد حسین اصفری
درگفت وگو با مثلث
5
رقابت پنهان ایاالت متحده امریکا و تروییکای اروپایی(المان ،انگلیس و فرانسه) با دو کشور چین و روسیه جهت
حضور در بازار ایران مساله ای نیست که بتوان ان را کتمان کرد .حتی در مواردی که اعضای 5+1سعی دارند خود را دارای
رویکردی واحد در قبال ای ران نشان دهند ،شاهد بروز برخی نمادها و مصادیق وجود رقابت شرق و غرب بر سر نوع و نحوه
تعامل هسته ای با کشورمان هستیم .این مساله در برهه فعلی ،یعنی از زمان امضا و اج رایی شدن توافقنامه ژنو پررنگ تر
شده است .در این خصوص گفت وگویی با محمد حسن اصفری عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی مجلس
شورای اسالمی انجام داده ایم که از نظرتان م ی گذرد.
ایاالت متحده امری�کا و تروییکای اروپایی بارها
به صورت صریح و علنی عنوان کرده اند که الزم است
ثوابت سیاس�ت خارجی جمه�وری اسلامی ایران و
مولفه های استراتژیک کشورمان در خاورمیانه و جهان،
جهت تعامل موثر با غرب تغییر کند .ایا اساسا تغییر
این موارد امکان پذیر خواهد بود؟
lتا پایان فروردین م��اه طبق تعه��دات 5+1چهار
میلی��ارد دالر از درامدهای مربوط به فروش نفت به کش��ور
بازگردانده م ی ش��ود و عمل غرب ی ها به ای��ن تعهدات مایه
امیدواری جهت ادامه مذاکرات خواهد بود .مقرر ش��ده است
lالبته ما امیدوار هس��تیم طرف غربی به تعهدات
خود که در توافقنامه ژنو به ان اشاره شده است ،عمل کند .در
عین حال طی مذاکرات با روسیه مقرر شده است که مبادالت
اقتصادی با شرق اغاز شود .این خود م ی تواند فاکتوری مهم و
تاثیرگذار باشد .در این راستا الزم است برخورد واقع بینانه ای با
مساله داشته باشیم .کشورهای غ ربی از مذاکرات و مراودات
ای ران با شرق و روس��یه ناراضی هس��تند و صدای اعتراض
جان ک��ری وزیر امور خارج��ه ایاالت متحده امری��کا و دیگر
مقامات این کشور نسبت به چنین روند و رویکردی شنیده
م ی شود .با این حال تکلیف جمهوری اسالمی ای ران در چنین
برهه ای کامال مشخص است .قرار نیست جمهوری اسالمی
سیاست
توافقنامه ژنو از ۳۰دی ماه اجرایی ش�ده است.
در ای�ن راس�تا طرفی�ن تعهداتی را جه�ت اغاز
روند اجرایی شدن توافقنامه پذیرفته و گام های
همزمان و متقابلی را تعریف کرده اند .نظر شما در
این خصوص چیست؟
در صورتی که طرف غربی به تعهدات خود عمل
نکن�د ،تکلیف روند مذک�ور چگون�ه خواهد بود؟
باتوجه به اینک�ه کارش�کن ی های ایاالت متحده
امری�کا و حت�ی ترویی�کای اروپای�ی نس�بت
به تعه�دات بی ن المللی خود نس�بت به س�ایر
کشورهای جهان مسبوق به سابقه بوده است ،در
این خصوص چه الترناتیو و گزینه های جایگزینی
را م ی توان مدنظر قرار داد؟
ی اش��اره کردید ۲۴ .دی ماه امسال
lبه نکته مهم
سالگرد شهادت شهید مصطفی احمدی روشن بوده است.
فرصت را غنیمت شمرده و یاد این شهید بزرگوار را در همین
جا گرامی م ی داریم .نقش دانش��مندان هسته ای کشورمان
در پیشرفت ای ران اس�لامی بس��یار پررنگ بوده است .این
نقش افرینی انشاءاهلل همچنان ادامه خواهد داشت .باتوجه
به تالش دش��منان ب رای اخالل در پیشرفت کشورمان ،باید
حلقه حفاظت از دانش��مندان به ویژه دانشمندان هسته ای
تنگ تر شود.
همچنین تاکید کمیسیون امنیت ملی مجلس بر این
است که دس��تگاه های اطالعاتی ،امنیتی و انتظام ی کشور
جهت جلوگیری از ورود گروه های تروریستی به کشور تمام
تالش خود را داش��ته باشند .صهیونیس��م و امریکا تالش
بسیاری ب رای ورود گروه های تروریستی خود به داخل کشور
دارند .باید همه دس��تگاه های مرتبط تالش کنند تا جلوی
ه ر گونه عملیات تروریستی گرفته شود .عالوه بر اقدامات
امنیتی همه جانبه الزم اس��ت که حلق��ه حفاظتی را ب رای
نیروهای انقالب به ویژه دانش��مندان خ��ود تنگ تر کنیم.
باتوجه به مصوبه ش��ورای عالی امنیت ملی این اقدام باید
عملیاتی شود ،چراکه ما دانشمندان مان به ویژه دانشمندان
هسته ای را به سادگی به دست نیاورده ایم و الزم است ب رای
حفظ انها تالش مضاعف اعمال شود .در خصوص رسیدگی
به خانواده های شهدای هسته ای نیز الزم است به نکته ای
اشاره شود؛ اینکه طبق فرمایش امام راحل(ره) خانواده شهدا
چش��م و چراغ کش��ور هس��تند و توجه به انها باید در راس
فعالیت همه مسئوالن نظام قرار گیرد .دولت و بنیاد شهید
و مسئوالن ذیربط باید تالش کنند و کمبودهایی را که این
خانواده ها دارند جب ران کنند ،چراکه خدمت به خانواده شهدا
قطعا خدمت به نظام و انقالب استg .
مثلث شماره 206
lدر پاس��خ به این س��وال باید به کشورهای 5+1
متذکر شویم که ملت ای ران ذره ای از خطوط قرمز مانند غنی
س��ازی ،حمایت از جنب ش های ازادی بخش ،دفاع از جبهه
مقاومت و منافع ملی کشور عقب نشینی نخواهد کرد .انها
باید بدانند که ملت ای ران اهل منطق و گفت وگو اس��ت و در
مقابل زیاده خواهی انان در طول 34سال ایستاده و از این به
بعد هم خواهد ایستاد .از این رو ملت ای ران و نظام جمهوری
اس�لامی ای ران هرگز ع��دول از چنین ثوابت��ی را نخواهند
پذیرفت و البته غرب نیز با گذشت زمان نسبت به این مساله
واقف شده است.
چهار درصد از درامدهای حاصل از فروش نفت معادل چهار
میلیارد دالر که حق ای ران است و امریکا ان را بلوکه کرده به
ای ران بازگردانده شود ،اگر این اتفاق بیفتد گام مثبتی در جهت
توفیق مذاکرات خواهد بود.بنا بر تعهد 5+1با ادامه این روند و
با شروع فروش نفت در 20ژانویه و شروع روند جدید مذاکرات،
اجرای توافقات ژنو نیز اغاز شود.
ب ه نظر شما ادامه رویکرد هسته ای ایران در برهه
فعلی باید ب�ر چه مبنایی اس�توار ش�ود؟ نقش
دانشمندان هسته ای کش�ورمان در تکمیل این
روند را چگونه ارزیابی م ی کنید؟
درحالی که گفته می شد تیمی در
مجلس برای نظارت بر مذاکرات
هسته ای تشکیل شده و حتی
اسامی سه نماینده نیز در این
مورد مطرح شد اما اواخر هفته
گذشته اعالم شد که این مسئله
منتفی شده است
41
سیاست
راست مدرنعلیهچپمدرن
تداوم ائتالف؟
ت
یتر اول
مروری بر اختالفات عبداهلل
نوری ،ک رباسچی و فائزه
هاشمیبااصالح طلبان
کارگزاران دوم
ایا نزدیکان دولت و اصالح طلبان م ی خواهند با
محوریت کارگزاران د رانتخابات مجلس شرکت کنند؟
سیاست
مثلث شماره 206
1
ایا زمان ب رای بازگشت کارگزاران ی ها فرا رسیده است؟ این
مهمترین سوالی است که این روزها در واکاوای اخ رین تغیی رات
جناح های سیاس��ی بعد از انتخابات 24خرداد مطرح م ی شود.
اصالح طلبان و اصولگرایان در دوران پس��ااحمدی نژاد به سر
م ی ب رندوطرفهانکهفردیرئی س جمهورشدهکهنسبتخاصی
با هر دو جناح سیاسی مطرح ای ران دارد .چنین است که این روزها
شرایط کارگزاران سازندگی نیز با تغیی راتی مواجه شده است .ان
چنان که به نظر م ی رسد انها اکنون تالش دارند تا دست باال را
در معادالت سیاسی میان اصالح طلبان داشته باشند.
کارگزاران درگذر زمان
اما ماجرای تش��کیل کارگزاران س��ازندگی چ��ه بود؟ در
بهمن ماه ۱۳۷۴ش��انزده تن از وزی ران ،معاونان و نزدیکان اکبر
هاشم ی رفسنجانی ،رئی س جمهور وقت در بیانی ه ای با عنوان
«خدمتگزاران س��ازندگی» اعالم کردن��د در انتخابات مجلس
پنجم حضور فعال خواهند داشت و فهرس��تی از کاندیداهای
مورد حمایت خود را معرفی خواهند ک��رد .این اقدام با واکنش
منفی شدید جناح راست در ان زمان مواجه شد .انها این اقدام را
دخالت قوه مجریه در قوه مقننه قلمداد کرده و وزرای امضاکننده
بیانیه را تهدید به اس��تیضاح کرده و حتی طرح بررسی کفایت
رئی س جمهور در مجلس را مطرح کردند .در نهایت با فرمان رهبر
42
معظم انقالب ،مبنی بر حضورنداشتن وزی ران در این گروه غائله
فروکش کرد و با حذف ۱۰وزی ر ،به یک جمع شش نفره کاهش
یافتکهشامل ۵معاونرئی س جمهوروشهردارته رانم ی شدند.
اینجمعباصدوربیانی ه ایباعنوان«کارگزارانسازندگی»حضور
خود را در عرصه انتخابات اعالم کردند .انچه اما باقی ماند عنوان
«جمعیازکارگزارانسازندگی»بود.چنینبودکهدرنهایتحزب
کارگزاران سازندگی ای ران تاسیس شد .در این میان محمدعلی
نجفی،عالوهبراینششنف ر،درجلساتهیاتموسسشرکت
م ی کرد.کارگزارانبهدستجمعیازمدی رانتاسیسشدکهاغلب
از سه استان کشور برخاسته بودند؛ کرمان ،اصفهان و یزد .در روز
تاسیس این حزب ،مرعشی عالوه بر مدی ران داخل دولت و اق وام
نزدیک،ازشماریازافرادچپانروزنظیرغالمرضااقازاده،مهدی
کروبی ،سی د محمد خاتمی و چند تن دیگر نیز دعوت به عمل
اورد اما از میان این جمع چهره های سرشناس چپ نظیر مهدی
کروبی و محمد خاتمی به دلیل فعال بودن در مجمع روحانیون
مبارز در ان جلسه و جلسات بعدی حزب حاضر نشدند .بعد از
اکبر هاشم ی رفسنجانی که از او به عنوان پدر معنوی حزب یاد
م ی شود و اصلیتی کرمانی دارد ،حسین مرعشی ،فائزه هاشمی
(دختر رئی س جمهور) ،محمدهاشمی (ب رادر رئی س جمهور) ،علی
هاشمی (ب رادرزاده رئی س جمهور) ،محسن هاشم ی رفسنجانی
(پسر ارشد رئی س جمهور) و اسحاق جهانگیری نیز خاستگاهی
نزاده نیز از منطقه
کرمانی دارند .رضا امراللهی و فاطمه رمضا
مجاور کرمان یعنی یزد وارد حزب ش��دند .بعد از طیف مدی ران
کرمانی و یزدی ،دومی��ن حلقه پر نفوذ ح��زب را اصفهان ی ها
تشکیل م ی دهند که در این جمع دو نفر سرشناس ترند و هنوز
همبه عنوان«مردانسایه»مطرحهستند،اینزوجغالمحسین
کرباسچیومحمدعط ریانفرهستندکهالبتهماجراهایح وادث
سال 88گویا انها را از یکدیگر دورتر کرده است.
فراز و نشیب های یک حزب
کارگزاران س��ازندگی البته با فراز و نشی ب های فراوانی
هم از بدو تاس��یس تا کنون مواجه بوده اس��ت .مهمترینش
البته انتخابات ریاست جمهوری سال 88است،انجا که هرچند
غالمحسین کرباسچی ،دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی در
انتخابات ریاست جمهوری ای ران از مهدی کروبی حمایت کرد
اما نظر حزب حمایت از نامزدی موسوی بود.
هر چه بود چنین اختالف نظرهایی که بع دا در انتخابات
سال 92نیز بیشتر خود را نمایان ساخت ،به هم پیوستگی این
تشکیالت سیاسی را دچار مشکل کرد .کارگزاران اگر چه اکنون
در قامت یک تش��کل اصالح طلب خود را به تصویر م ی کشد
اما هرگز نم ی ت��وان اختالفات اعضای سرشناس��ش از جمله
غالمحسین کرباسچی و عب داهلل نوری را با اصالح طلبانی چون
کارگزارانرقیباصالح طلباننیست
عقالمیدان دارباشند
گفت وگوی مثلث با یداهلل طاه رنژاد
عضو شورای مرکزی حزب
کارگزاران
گفت وگو با غالمرضا انصاری ،عضو
اصالح طلب شورای شهر
کارگ�زاران س�ازندگی خبر از
اغ�از فعالیت ه�ای سیاس�ی اش با
محوری�ت انتخاب�ات مجل�س داده
است
اصالح طلبان پ��س از ماجراه��ای انتخابات س��ال 88
مهمترین دغدغه شان این بود ؛«چگونه به قدرت بازگردیم؟»
سوالی مهم که البته پاس��خ ها و راه های زیادی ب رای ان
متصور نبودند چرا که ش��رایط ب رای بازگش��ت و ادامه حیات
سیاسی انها دشوار ش��ده بود .انها از یک سو با گزینه خروج از
حاکمیت و در موضع اپوزیسیون قرار گرفتن مواجه بودند و از
دیگر سو تجربه اجرای چنین گزینه ای از سوی برخی گروه ها
از ابتدای انقالب نشان م ی داد فرجام چنین راه حلی شاید حذف
همیشگی از ساختار قدرت رسمی کشور باشد .پس انها تالش
کردند ب رای بقای سیاس��ی و ورود دوباره به قدرت رس��می با
تاکتی ک های متعدد و البته مختلف راه بازگش��ت را بیازمایند.
انها البته شاید هرگز نتیجه انتخابات 24خرداد را پی ش بینی
نم ی کردند .در اجرای گزینه بازگشت به قدرت تفکرات مختلف
در میان انها راه هایی متفاوت را متصور بود.
یک تفکر به حمایت از یک گزینه حداکثری اصرار داشت
و تفکر دیگر به معرفی گزینه های حداقلی که به نوعی تنها
اعالم حضور رسمی به شمار م ی امد،تاکید م ی کردند .در این
میانه اما کارگزاران س��ازندگی به گزینه ای دیگر م ی اندیشید.
سیاست
کارگزاران ،اصالح طلبان و انتخابات 24خرداد
اما جدیدتری��ن و مهمترین تحوالت درب��اره کارگزاران را
غالمحسین کرباسچی اعالم کرده اس��ت .اودر پاسخ به این
سوال که ایا ب رنامه ای ب رای فعال ش��دن حزب کارگزاران دارید
و اینکه حزب کارگزاران در انتخابات اتی مجلس فعال خواهد
بود یا خیر ،گفته است« :بنابر مصوبات شورای مرکزی حزب و
نظ رات دوستان ،حزب در حال افزایش اعضای شورای مرکزی
و تشکیل ستاد مرکزی در ته ران اس��ت که به زودی جزئیات
ان اعالم م ی ش��ود .در انتخابات اتی تالش م ی کنیم همراه و
هماهنگ با سایر گروه های اصالح طلب و اعتدالگرا حضوری
فعال داش��ته باش��یم .در دولت فعلی صرف نظر از حضور و
مسئولیت برخی اعضای حزب در سمت های مختلف حتما
به دلیل همفکری و کار جدی که در انتخابات ریاست جمهوری
شده است ،این دولت را جدا از مجموعه گروه های اصالح طلب
یدانیم».
و اعتدالگرا م
در تحولی دیگر حسین مرعشی با بیان اینکه انتخابات
یک پروسه ملی و مهم است ،گفته است« :حتما حزب کارگزاران
در قالب ائتالف بزرگ اصالح طلبان لیست خ واهد داد .ما نسبت
به لیست دادن عجله نداریم چرا که دو سال به انتخابات زمان
باقی است ».وی در پاسخ به این سوال که چرا عارف در انتخابات
کنار گذاشته شد؟ ،چنین پاس��خ داده است« :ما قصد داشتیم
احمدی نژاد را کنار بگذاریم که توانستیم و اقای عارف از بزرگان
است .فارغ از اینکه کارگزاران ی ها چه م ی خواهند ،واکنش های
اصالح طلبان نیز در مورد انتخابات مجلس قابل توجه است».
قائم مق��ام حزب اعتماد ملی گفته اس��ت« :تم��ام گروه های
اصالح طلب از کارگزاران تا غیر کارگزاران ب رای انتخابات مجلس
لیست مشترک خواهند داد ».وی در پاسخ به پرسش دیگری
مبن ی بر اینکه ایا اقای عارف را از سرلیستی انتخابات مجلس
شورای اس�لامی کنار گذاش��ته اید ،اظهار کرد« :عارف عزیز
ماس��ت ».یا در تحولی دیگر محمد رضا خاتمی در تازه ترین
اظهارنظرش گفته اس��ت «:در انتخابات ریاس��ت جمهوری
92کاندیدای نخست ما اقای هاشمی و اقای خاتمی بودند و
مامجبور شدیم از اینها عبور کنیم .م ی شد دعوا راه انداخت و
همه چیز را بر هم زد اما فایده ای ب رای کش��ور نداشت و سبب
زیان کشور م ی شد .این عقالنیت و خرد ورزی که چند بار اشاره
کردم همین است که شما همیشه نم ی توانید دنبال بهترین ها
مثلث شماره 206
سی د محمد خاتمی نادیده گرفت.
گزینه ای که راهی میانه از دو تفکر موجود به ش��مار م ی امد.
انها باورشان این بود که در ش��رایط رخوت اصالح طلبان ،باید
با استفاده از یک چهره وابس��ته به اصولگرایان ب رای بازگشت
به قدرت اصالح طلبان راهی جدید باز شود .چنین بود که انها،
هم با امدن محمد رضا عارف مخالفت م ی کردند و هم ابایی از
این نداشتند که رسمی و بدون رودربایستی بگویند سی د محمد
خاتمی نباید وارد کارزار انتخابات ش��ود .راه انها در واقع همان
نقش��ه راه اکبر هاشم ی رفس��نجانی یعنی پدر معنوی حزب
کارگزاران س��ازندگی بود .به بیان دیگر هاشم ی رفسنجانی از
مدت ها قبل در پی اجرایی کردن طرحی بود که نامش را دولت
وحدت ملی نهاده بود .انچه او م ی اندیشید این بود که چهره ای
میانه از بین اصالح طلبان و اصولگرایان مورد حمایت هر دوجناح
قرار گیرد تا دولتی متشکل از نیروهی اصالح طلب و اصولگرا
به وجود اید .این ب رای اکبر هاشم ی رفس��نجانی که در دوران
محمود احمدی نژاد در سخت ترین شرایط سیاسی بعد از انقالب
قرار گرفته بود ،بهترین راه و مناسب ترین اتفاقی بود که م ی شد
پدید اید .همین جاست که غالمحسین کرباسچی به عنوان
دبیرکل کارگزاران و چهره نزدیک به هاشمی رفسنجانی همسو
و همراه م ی شود با چهره های دیگر این جریان از جمله اسحاق
جهانگیری و محمد علی نجفی و همه روی حسن روحانی زوم
م ی کنند .حاال اصالح طلبان در ای��ن تاکتیک جدید راهی جز
پذیرش طرح اکبر هاشم ی رفسنجانی ندارند.
چنین م ی شود که حتی سی د محمد خاتمی خود دست
به قلم شده و در نامه ای به تنها نامزد اصالح طلبان در انتخابات
از او م ی خواهد ب��رای مصلحت اصالح طلبان کنار بکش��د.
نتیجه انتخابات البته همان شد که اکبر هاشم ی رفسنجانی
و حزب سیاسی تحت نظرش م ی خواس��تند .حسن روحانی
رئی س جمهور ش��د؛ ح��اال کارگزاران دس��ت ب��اال را در میان
اصالح طلبان داشت .در کنار این حزب البته بدنه سیاسی حسن
روحانی یعنی حزب اعتدال و توسعه هم قرار داشت که بر عکس
نیروهای تکنوکرات کارگزاران ،منش و روش بوروکراتیک داشتند
و توانستند پس ت های خوبی را نیز در دولت حسن روحانی به
دس��ت اورند .در این میان ،این کارگزاران ی ها هستند که بدنه
خارج از دولتشان در میان اصالح طلبان جایگاهی یافته و تالش
م ی کند می داندار فعالیت سیاسی انها از این پس باشند.
کارگزاران و انتخابات مجلس
کارگزاران
م ی خواهند نزدیک ت رین
طیفسیاسی بهحسن
روحانیباشند
43
بروید .من نم ی خ واهم وارد مصادیق شوم اما اصالح طلبان به این
استراتژی بسیار مهم رسیدند که نخست ،باید منسجم باشند،
دوم اینکه به حداقل ها در این مسیر قناعت کنند و سوم اینکه
با نیروهایی که در جریان اصالح طلبی نیستند اما دلسوز کشور
هستند،همکاریداشتهباشند.شماتردیدنکنیدنقشیکهاقای
ناطق نوری در انتخابات خرداد 92داشت کمتر از نقش خیلی
چهره های اصالح طلب دیگر نبود و اقای ناطق هم با همین
هدف فعالیت م ی کرد بناب راین در انتخابات اینده بعید نیست
اصولگرایان میانه و اصالح طلبان به یک لیست واحد برسند.
کارگزاران و علی اکبر ناطق نوری
سیاست
«بعیدنیسترویناطق نوریاجماعکنیم».اینمهمترین
جمله غالمحسین کرباسچی است که در مورد نحوه عملکرد
اصالح طلبان و کارگزاران در انتخابات مجلس اینده بیان کرده
است .او گفته « :احزاب اصالح طلب از روش های سیاسی معقول
و فعال تر ب رای انتخابات مجلس استفاده م ی کنند و بعید نیست
باتوجه به سابقه ناطق نوری و مجموعه گرایش اصالح طلبان
این اتفاق ص��ورت بگیرد .حرکت به س��مت ناطق نوری چیز
عجیبی نیست که باید هماهنگی در مورد ان صورت بگیرد.
در مجلس باید نیروهای معتدل و باس��ابقه در انقالب حضور
داشته باشند تا وضعیت بهتری رقم بخورد و ادم های توانمند وارد
شوند .ناطق نوری جز نیروهایی است که همه به توانای ی های
او اذعان دارند ».غالمحس��ین کرباسچی البته به خوبی می
داند که محمد رضا عارف قصد جدی ب رای حضور در انتخابات
مجلس دهم دارد .او در انتخابات ریاست جمهوری ب رای اجماع
اصالح طلبان کناره گیری کرده و حاال نوبتی هم باشد ،نوبت
حمایت از او از سوی اصالح طلبان است و این البته انتظاری است
که محمد رضا عارف از هم طیف ی هایش دارد .غالمحس��ین
کرباسچی اما در مورد حضور محمد رضا عارف و رفتار احتمالی
اصالح طلبان با او این چنین روایت م ی کند« :عارف از نیروهای
خوبی است که تجربه معاون اجرایی و وزارت را در کارنامه خود
دارد و در مجلس م ی تواند نقش خوبی ایفا کند ،اما این بحث
نیس��ت که یا عارف در انتخابات مجلس حضور داشته باشد
یا ناطق نوری؛ به ه��ر حال مجلس 290کرس��ی دارد و همه
شخصی ت های خوب و توانمند م ی توانند در ان حضور داشته
باش��ند و این انتخابات مجلس م ی تواند این شخصی ت ها را
جمع کند ».به نظر م ی رسد در شرایط فعلی کارگزاران سازندگی
تالش م ی کند به بازافرینی نقش سیاس��ی اش در انتخابات
مجلس همچون انتخابات ریاس��ت جمهوری بپ��ردازد .مدل
پیش رو هم گویا شباهت های زیادی دارد با انچه در تحوالت24
خرداد 92به وقوع پیوسته.انها گویا بر انند عل ی اکبر ناطق نوری را
ب رای حضور در انتخابات اماده کرده و نیروهایی از اصالح طلبان
البته نزدیک به خود را وارد پارلمان کنن��د .کارگزاران بنا دارد تا
مجلسی همس��و با دولت پدید اورده و البته در پارلمان نقش
سیاس��ی خود را پ ررنگ تر از دولت کند؛انها البته تفاوت های
فراوانی دارند ب��ا اصالح طلبان .راه انها در بس��یاری از حوزه ها
جدای از انان است .به سیاست با نگاه متفاوت از اصالح طلبان
چپگرا نگاه م ی کنند .این همان چیزی است که اصالح طلبان
را م ی ازارد .ام��ا ایا در میانه تحوالت مهم سیاس��ی در اغازین
س��ال های دهه نود ،عل ی اکبر ناطق نوری حاضر خواهد شد تا
فصل مشترک اصالح طلبان و کارگزاران ب رای فتح کرس ی های
مجلسباشد؟
د راین میان البته 2نکته مه��م وجود دارد؛ اول اینکه ایا
نزدیکان حس��ن روحانی در دولت و حزب عدالت و توس��عه
حاضرند عنان کار را به صورت کامل به کارگزاران بسپارند و
کارگزاران را به عنوان محور سیاسی دولت روحانی و میانه روها
ب رای مجلس قبول کنند؟ و دوم اینک��ه اگرچه برخی از افراد
صاحب نام در میان اصالح طلبا ن از حرکت پشت سر روحانی
در انتخابات مجلس س��خن گفته اند ایا ای��ن اصالح طلبان
حاضرند این اس��تراتژی را ذیل کارگزاران ترجمه کنند؟ باید
منتظر ماند و دیدg .
مثلث شماره 206
44
راست مدرن علیه چپ مدرن
مروری بر اختالفات عبداهلل نوری ،کرباسچی و فائزه هاشمی با اصالح طلبان
2
نسبت سیاس��ی اصالح طلبان و کارگزاران سازندگی
چیست؟ ایا ائتالف انها در خرداد 92ب ر اساس جبر تحوالت
سیاسی و ناگزیر از هر اقدام دیگری بوده است؟
ایا ای��ن ائت�لاف در روزه��ای مهمی ک��ه جناح ها و
گروه های سیاسی انتخابات مجلس را در دستور کار خواهند
داشت ،تداوم پیدا م ی کند؟
این سوال و پرسش هایی از این دس��ت را باید با مرور
روزهای گذش��ته واکاوی کرد؛ روزگاری که سخنان متقابل
اصالح طلبان و چهره ه��ای کارگزارانی حکای��ت از تفاوت
نگاه ها داشت.
اکبر هاشم ی رفسنجانی در دهه هفتاد بیشترین حجم
انتقادات را از س��وی اصالح طلبان چپگ��را دریافت م ی کند.
یادداشت های روزانه چهره های اصالح طلب و تیتر های تند
و تیز روزنامه های همس��و با احزاب اصالح طلب همه جور
یرا به رئی س جمهور سابق وارد م ی کردند .به باور انها،
اتهام
هاش��می نمادی از اقتدارگرایی و چهره ضد دموکراسی بود.
انها تمام ضع ف ها را به پای او نوشتند .اختالف انها حتی با
ی هاشمی در دولت سی د محمد خاتمی هم باال گرفت،
نیرو ها
تا انجا که چهره هایی از انها از دولت حذف شدند.
ش��اید بهترین روایت را مرعش��ی ،عضو بلند پایه این
حزب داش��ته باش��د .اظهارات او نش��ان م ی دهد که می زان
اختالف کارگزاران ی ها و اصالح طلبان در حوزه اقتصاد تا چه
حد بوده است.او م ی گوید« :اغلب سال های دولت اصالحات
در حوزه اقتصادی به درگیری و بن بس��ت داخلی گذش��ت.
کسانی که در تیم اقتصادی دولت اول اصالحات مسئولیت
داشتند چهار نفر بودند؛ مرحوم نوربخش که تا اخر (زمانی که
فوت ش��دند) مورد اعتماد اقای خاتمی هم بودند .در مقابل
ایشان ،اقای خاتمی ،اقای نمازی را به عنوان وزیر اقتصاد و
دارایی گذاش��تند که از نظر فکری در نقطه مقابل نوربخش
بود .البته اقای نمازی ادم نجیبی بودند و خیلی هم دخالتی
در کارها نم ی کردند ولی همسو نبودند .ایشان عمال نقش
چندانی در ستاد اقتصادی دولت نداشت و عموما تصمیمات
توسط اقای نوربخش و همی ن طور اقای نجفی در سازمان
ی هم مداخله م ی کرد و ان
برنامه اتخاذ م ی ش��د .نفر چهارم
اقای طهماسب مظاهری بودند .ایشان به عنوان مشاور اقای
خاتمی بودند و اقای خاتمی س��تادی ایجاد کرده بود ،به نام
س��تاد اقتصادی که اقای مظاهری هدای��ت ان را بر عهده
داش��ت .اقای مظاهری نه اقتصاد خوانده ان��د و نه در دولت
خاتمی عنص��ر هماهنگی بودند .اق��ای مظاهری ماجراجو
هم بودند .به این خاطر تقریبا دو س��الی به اعصاب خردی
گذشت».
مرعشی همچنین درباره دولت دوم خاتمی گفته است:
«در دولت دوم اقای خاتمی هم دوباره همین اش��تباه شد.
دولت دوم خاتمی دو بخش شد .دو سال اول و دو سال دوم.
در دو سال اول طهماسب مظاهری شد وزیر اقتصاد و اقای
ستاری فر شد رئیس س��ازمان مدیریت و برنامه ریزی و اقای
نوربخش ه��م رئیس کل بانک مرکزی باق��ی ماندند .اقای
نوربخش به من زنگ زدن��د و گفتند که اقای خاتمی چنین
تصمیم ی گرفته اند و چنین ترکیبی را ب رای ستاد اقتصادی
دولت مدنظر دارند .مرحوم نوربخ��ش به من گفتند که من
به اقای خاتمی بگویم ب��ه جای من هم یک نف��ر دیگر را
تعیین کنند چون من نم ی توانم با اقای مظاهری و ستاری فر
هماهنگ باش��م .من ان موقع نماینده مجل��س بودم .به
اقای خاتمی زنگ زدم و گفتم ش��ما حق تان است که وزرا و
مسئوالن دولت را تعیین کنید اما اقای نوربخش هم م ی گوید
من را از ادامه همکاری معاف کنید و فرد دیگری را که با وزیر
اقتصاد و رئیس سازمان ب رنامه هماهنگ باشد منصوب کنید.
اقای خاتمی خیلی از این حرف من اش��فته شد .گفت من
اساسا اقای ستاری و مظاهری را چون م ی توانند با نوربخش
کار کنند در دولت گذاشته ام .مگر م ی شود نوربخش نباشد؟
از نظر اقای خاتمی ،نوربخش اصالت داشت .من گفتم به هر
حال برداشت من این است که اینها هماهنگ نیستند .اقای
خاتمی گفت« :من با ستاری فر و مظاهری صحبت کرده ام
و قول گرفته ام که با نوربخش هماهنگ باشند ».ولی اقای
مظاهری تقریبا 40روز بعد از اغاز به کار دولت دوم خاتمی به
سوی درگیری با اقای نوربخش حرکت کرد».
وی که رئیس س��ازمان می راث فرهنگی و گردشگری
در دولت اصالحات بود ،ادامه م ی ده��د« :مرحوم نوربخش
هم اصفهانی بس��یار زرنگی بودند .نوربخ��ش خودش را از
صحنه درگیری کنار کش��ید و درگیری شد میان مظاهری و
ستاری فر .نوربخش خودش گوش ه نشست و ان دو نفر با هم
درگیر بودند .اقای ستاری فر در یک دوره ای حسابی اعصابش
به هم ریخته بود .اقای تاجگردون که معاون شان بودند ،به
اقای ستاری فر گفتند که ما چه کار داریم که موجودی خزانه
را بدانیم .موجودی خزانه را م ی توانیم حدس بزنیم .ب راساس
حدسیاتمان تخصیص م ی کشیم».
تخصی ص ه��ا را م ی کش��یدند بع��د وزارت اقتص��اد
تخصی ص ها را پرداخت نم ی ک��رد .وزارت اقتصاد م ی گفت
فالن س��ازمان تخصیص گرفته اس��ت اما ب��رای پرداخت
تامی ن وجه نشده است .ب رای اولی ن بار در سیستم اداری کشور
واژه ای درست شد به نام «تامین وجه» .خالصه کار به جایی
رس��ید که اقای خاتمی تصمیم گرفت هم اقای مظاهری
و هم اقای س��تاری فر را از این دو پس��ت برکن��ار کند و این
همزمان ش��د با فوت مرحوم نوربخش .بعد از ان با تصمیم
اقای خاتمی ،اقای شرکا رئیس سازمان مدیریت شدند .اقای
صفدرحسینی هم وزیر اقتصاد و دارایی و اقای شیبانی هم
رئیس کل بانک مرکزی .دو س��ال اخر اقای خاتمی ،تقریبا
ی بود و اینها با هم هماهنگ شدند(!)»
دوسال ارام
اختالفات کرباسچی و سید محمد خاتمی
اما ش��اید بهترین نکته ای که بتوان در این مورد اشاره
کرد ،زاویه سیاسی غالمحس��ین کرباسچی با سی د محمد
خاتمی اس��ت؛ امری که در هر بزنگاهی به روش��نی خود را
نشان داده .نزدیکترینش هم مخالفتش با نامزدی سی د محمد
خاتمی در انتخابات 92و پس از ان مخالفت با گزینه ابتدایی
خاتمی یعنی محمدرضا عارف بود.
او در اس��فند 91در مصاحب ه ای با اش��اره به اطالعیه
ش��ورای هماهنگی جبهه اصالح��ات مبن ی ب��ر دعوت از
سیدمحمد خاتمی ب رای نامزدی انتخابات گفته بود« :شرکت
در انتخابات را نباید منوط به حضور یک فرد کنیم .اعضای
حزب کارگزاران از این اطالعیه خبر ندارند و در جلس ه ای که
مطرح و تصویب ش��ده ،نماینده حزب حضور نداشته است.
ظاه را در ش��ورای هماهنگی جبهه اصالحات قبال بحثی
مطرح ش��ده بود که اگر اقای خاتم��ی در انتخابات حضور
نداشته باش��د اعالم کنند که در انتخابات شرکت نم ی کنیم
که بعضی از اعضا و از جمله نماینده کارگزاران با این تصمیم
مخالفت کرده بودند .کارگزاران معتقد نیست که شرکت در
انتخابات موکول به حضور یا عدم حضور یک کاندیدا باشد و
خود اقای خاتمی هم بارها در جلساتی که من خدمت شان
بوده ام با این امر مخالفت صریح کرده ان��د .این نوع برخورد
سیاسی و سیاست ورزی که سوزن ما روی یک نفر گیر کند
و جامعه را به سمت رودررویی ب ی حاصل سیاسی بکشانیم،
درست نیست .بعید م ی دانم که خود اقای خاتمی هم حاضر
باشد که با اختالف بر س��ر حضور شخص ایشان وضعیتی
ایجاد ش��ود که منجر به تعطیلی و فراموشی امر اصالحات
یا به چالش کشیده شدن ان در کش��ور شود .تعبیر تند این
نوع رفتار سیاسی (منوط کردن شرکت در انتخابات به حضور
یک فرد) ،برخورد سیاسی به راه انداختن است .اقای خاتمی
خود بیش از همه عالقه مند به اصالحات است و در مخیله
ایشان نیز نم ی گنجد که عده ای به نام ایشان بخواهند یک
رو در رویی ب ی حاصل راه بیندازند».
چند ماه قبل از ان نیز کرباسچی در مصاحبه با روزنامه
اعتماد در پاس��خ به این س��وال که «اقای کرباسچی ایا از
خاتمی دلخور هستید؟» ،گفت« :ایشان شخصیت دوست
داشتنی هستند من هم دلخوری شخصی ندارم ،ولی ممکن
اس��ت به برخی عملکردها انتقاد داشته باش��م؛ من به نوع
عملکرد ایشان در دوره ریاست جمهوری منتقدم».
فائزه هاشمی و سید محمد خاتمی
ماجراهای عبداهلل نوری
عبداهلل نوری در انتخابات مجلس پنجم سرلیس��ت
کارگزاران سازندگی بود .ماجراهای حضور ناطق نوری در هر
دو لیست جامعه روحانیت و کارگزاران اوضاع را چنان کرده بود
ی ترجیح داده به قهر چند روزه انتخاباتی برود؛
که عبداهلل نور
قهری که البته دوام چندانی نداش��ت و با پادرمیانی بزرگان
فیصله یافت.چند س��ال بعد عبداهلل نوری سودای پاستور را
در سر م ی پروراند.
انتخاباتی که او انتظار داشت مورد حمایت اصالح طلبان
قرار گیرد؛ انتظاری که البته از جانب اصالح طلبانی از جنس
مشارکت و مجاهدین چندان مشروع و بحق به نظر نیامد.
روزنام��ه کارگزاران ،که ارگان رس��می ح��زب هم بود
ضمن حمای��ت از کاندیدات��وری عبداهلل نوری نوش��ته بود:
«مش��ارکت ی ها و مجاهدین حق حکومت را تنها از ان خود
م ی دانن��د .اصالح طلبانی ک��ه ادعای دموکراس��ی خواهی
م ی کنند ،باید ش��رط اول دموکراس��ی را نیز بپذیرند و این
حق را ب رای طی��ف دیگ��ری از اصالحات نیز قائل باش��ند
که کاندیدای خ��ود را معرفی کنن��د و در صورت حذفش در
انتخابات ش��رکت نکنند ».این روزنام��ه اصالح طلب که در
ان زمان کاندیداتوری مهدی کروبی و سی د محمد خاتمی را
مورد نقد قرار داده بود ،در این ش��ماره اش نوشته بود« :حال
در انتخابات دهمین دوره ریاس��ت جمهوری در سال 1388
نیز عده ای از نیروهای دموکراس��ی خواهی و دانشجویان بر
سیاست
زاویهسیاسی
غالمحسینکرباسچی
باسید محمدخاتمی،
امریاستکهدرهر
بزنگاهیبهروشنی
خودرانشانداده.
نزدیکترینشهم
مخالفتشبانامزدی
سید محمدخاتمیدر
انتخابات 92وپساز
انمخالفتباگزینه
ابتداییخاتمییعنی
محمدرضاعارفبود
مش��کالت زیادی دارد و اگر هم م ی امد نم ی توانست کاری
بکند ،مگر خاتم��ی دفعه قبل چه کار ک��رده بود؟ فقط رای
داشت و گرچه رای اورد اما دشمنانش هم زیاد بودند».
فائزه هاشمی در سال هایی که کارگزاران در اوج بود از
چهره های موثر این جریان به ش��مار م ی رفت .او البته تمام
س��ال هایی را که متحدان س��ی د محمد خاتمی ،در احزاب
مشارکت و مجاهدین ،پدرش را مورد انتقاد شدید قرار م ی دادند
هنوز به خاطر دارد .ش��اید به همین دلیل است که م ی توان
رگه هایی از انتقاد تند به ان دوران را در او مشاهده کرد.
ان شدند تا س��راغ عبداهلل نوری بروند بلکه در گرد او نیرویی
منس��جم و متحد تش��کیل دهند و نگاهش��ان را به کار در
جامعه مدنی و دفاع از حقوق بش��ر و دموکراس��ی معطوف
سازند ،ایا این دلیل حمایت از عبداهلل نوری سزاوار این همه
انتق��ادات و ارمان ی خواندن حمایت اس��ت؟ مگ��ر نه اینکه
11س��ال پیش خود اصالح طلبان نیز به چنین منظوری از
س��یدمحمد خاتمی حمایت کردند؟» این روزنامه در ادامه
با اشاره به انتخابات ریاست جمهوری در سال 76و انتخاب
خاتمی به عنوان لیدر اصالح��ات ب رای به وجود امدن اجماع
م ی نویس��د« :حال در س��ال 1387جناح��ی در دل جنبش
اصالح طلبی -به همان دلیل ذکر ش��ده -عبداهلل نوری را
کاندیدای مورد نظر خود در انتخابات بعدی م ی داند تا بلکه
وی بتواند رهبری طیفی از اصالح طلبان که معتقد به کار در
جامعه مدنی و نه اهتمام ب��رای ورود به دولت به هر قیمتی
هستند را برعهده گیرد .به نظر م ی رسد سوزاندن افراد مورد
اش��اره کارگزاران نه به نفع عبداهلل نوری بلکه بیشتر زمینه
س��ازی ب رای معرفی کاندیدای مورد نظر ح��زب کارگزاران
اس��ت ».این روزنامه در ادامه مطلب با حمل��ه به دو حزب
مشارکت و مجاهدین انقالب م ی نویسد« :ظاه را اقایان خود
را حق و حمایت از کاندیدای ش��ان را تکلیف م ی دانند .این
همان تفکری است که اقتدارگرایان دارند و حق حکومت را
تنها از خود م ی دانند و اصلح ترین حاکم را نیز کاندیدای خود.
اما اصالح طلبانی که ادعای دموکراس ی خواهی م ی کنند باید
شرط اول دموکراسی را نیز بپذیرند و این حق را ب رای طیف
دیگری از اصالح��ات نیز قائل باش��ند ک��ه کاندیدای خود
را معرفی کنند و در ص��ورت حذفش در انتخابات ش��رکت
نکنند».
مثلث شماره 206
فائزه هاش��می ،در اکثر س��ال های اخیر خبر ساز بوده
اس��ت .چه دردوران ریاس��ت جمهوری پدرش ،چه در دوران
صدارت س��ی د محمد خاتمی و چ��ه در روزگاری که منتقد و
معترض سر سخت محمود احمدی نژاد به شمار م ی امد.
او اما هماره زاویه هایی داش��ته اس��ت با س��ی د محمد
خاتمی .او به سیاس��ت از دریچه ای متف��اوت نگاه م ی کند.
اختالفش با نوع ن��گاه محمد خاتمی به مس��ائل مختلف
سیاس��ی البته همواره مخفی نمانده .او رک و صریح حرف
م ی زند .شاید همین خصیصه اش هم گاهی ب رایش مشکل
ایجاد ک��رده .برخی س��ایت ها از جمله باش��گاه خبرنگاران
جوان نقل کرده اند که فائزه هاش��می در یک��ی از جمع ها
در مورد خاتمی اینگونه روایت کرده اس��ت« :عامل اصلی
این ...را خاتمی م ی دانم ،چون در 18تیر مس��یر را به سمت
تندی برد ک��ه همه چهره ها را لو داد و رو کرد و دس��ت همه
اصالح طلب ها رو شد و رسید به 18تیر ...و از انتخابات بعدی
دیگر اصالح طلب ها قدرت نگرفتند و سر بابام هم ان طوری
شد ...این اعتراضات باید ادامه پیدا کنه .اینا باید بفهمن مردم
کوتاه بیا نیستن .از بس خاتمی ب ی عرضه بود(،در انتخابات
قبلی) اون همه ...شد و بابا نتونست رای بیاره .خاتمی اخرش
گفت انتخابات سالم بوده ،چون خودش برگزار کرده بود و به
نام خودش نوشته م ی ش��د .خاتمی خیلی ...کرد ...خاتمی
ائتالف پا برجا می ماند؟
حاال با چنین سابقه ای ش��اید خیلی سخت باشد اگر
بخواهی��م به این فکر کنی��م که کالف پر پی��چ اختالفات
کارگزاران و اصالح طلبان باز شود و ائتالف 24خرداد 92ادامه
پیدا کند .گویا باید منتظر گذر زمان باشیمg .
45
سیاست
مثلث شماره 206
گفت وگو با غالمرضا انصاری ،عضو اصالح طلب شورای شهر
عقال میدان دار باشند
3
در حالی که چندماه از پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم می گذرد ،برخی از چهره های
اصالح طلبان همچنان اصرار دارند که بخش زیادی از بدنه رای رئیس جمهور جدید متعلق به انهاست و در پی حمایت
انها حاصل شده است .در این میانه حرف امروز اصالح طلبان ادامه ائتالف با جریان سیاسی حامی و منسوب به دولت
جدید است .اخرین وضعیت اصالح طلبان و اینده سیاسی انها را با غالمرضا انصاری ،عضو اصالح طلب شورای شهر
بررسی کردیم.
نقط�ه عط�ف تح�رکات سیاس�ی جدی�د
اصالح طلبان از زمانی ش�روع ش�د ک�ه خاتمی
در انتخابات مجلس نهم شرکت کرد و رای داد،
چون این کار پیامش ان بود که نباید با نظام قهر
کرد ،باید به دامن نظام برگشت و فعالیت داشت.
بعدها اقایان عبداهلل نوری و موسوی خوئین ی ها
از این رویکرد حمایت کردند ،ایا قبول دارید رای
اقای خاتمی در انتخابات مجلس نهم سرمنشا
تحرک دوب�اره اصالح طلبان در عرصه سیاس�ی
کشور بود؟
lباید بگویم که در هر جا که تندروی باشد ظرفیت
منطق��ی و منطق پذیری به حداقل م ی رس��د .من معتقدم
تاکنون در خصوص جمهوریت نظام ،سنتی عمل کرده ایم
و هیچ وقت مسئولیت را مس��تقیم از احزاب نخواستیم ،از
46
این رو شاهد فعالیت تشکیل گروه ها و احزاب خلق الساعه
در استانه انتخابات هستیم که چون نیروی انسانی از خود
ندارند اسم نامزدهای موجود را در فهرست خود قرار م ی دهند
و بعد از انتخابات با وجودی که دیگر فعالیت نم ی کنند اما
از نامزدهای پیروز مورد حمایت خود مطالب ه گری م ی کنند
یا اینکه افرادی با صرف هزینه ه��ای هنگفت وارد مجلس
م ی ش��وند بدون انکه حقوق قانونی که از محل نمایندگی
دریافت م ی کنند تطابقی با هزینه های انها داش��ته باش��د،
همین موضوع اس��ت که بعدها مساله س��از م ی شود .مثال
شخصا تحت عنوان لیست اصالح طلبان وارد شورای شهر
ش��دم و در مقابل نهاد های مدنی حمایت کننده نیس��تم.
از نظر حقوقی ،این نهادها در نظ��ارت و هدایت نامزدهای
پیروزشان جایگاهی ندارد و اگر هم همگرایی است ،بیشتر
در چارچوب ه��ای اخالق فردی و پایبن��دی اصول مروت و
تعهدات فرد منتخب اس��ت و در همین دوره شورا م ی توان
به اتفاقی که در رای یکی از اعضای شورا در زمان انتخاب
شهردار ته ران افتاد اشاره کنیم.
منظورتان اتفاقی اس�ت که برای خان م راس�تگو
رخ داد؟
lبله ،چون در ب رابر احزاب حمایت کننده پاسخگو
نیس��تیم ه��ر کاری را الزم بدانی��م انج��ام م ی دهیم که
نتیجه اش همین تن��دروی و کندروی در عرصه سیاس��ی
کشور م ی ش��ود .عده ای از هنگامه دوم خرداد معتقد بودند
اگ��ر قوه قضائیه ،قوه مجریه و قوه مقننه یکدس��ت ش��وند
مش��کالت مملکت به حداقل م ی رس��د ،حال انکه چنین
نیست .ه ر وقت یکدس��تی به وجود اید بیش��ترین فساد و
گرفتاری در جامعه به وجود م ی اید .تجربه نش��ان داده که
الزمه برون رفت از این وضعیت ان است که نظارت در قالب
نهادینه کردن فعالی��ت مطبوعات ازاد و اح��زاب مردمی و
قانونمند و پاسخگو میسر شود.
با توج�ه به صحب ت های ش�ما دوباره ب ه س�وال
نخس�ت برم ی گ�ردم ک�ه اق�ای خاتم�ی
نظ�ر حاکمی�ت و نظ�ام را درب�اره انتخاب�ات
ریاس�ت جمهوری س�ال 88م ی دانس�ت،
اما س�کوت کرد؛ این اتف�اق را چگونه تفس�یر
م ی کنید؟
lگفتم که تن��دروی افتی بود که ه��ر دو جریان
اصولگرای��ی و اصالح طلبی ب��ه ان گرفتارن��د .بحران 88
م ی توانس��ت بهتر مدیریت ش��ود ،اما به گونه ای افراطیون
صحنه را به هم زدند که اصال فرصت تصمیم گیری درست
از بین رفت.
مشخصا شخص اقای خاتمی؟
lدر هشت س��ال گذش��ته با جناب اقای خاتمی
به طور پیوسته در مناسب ت ها و جلسات عمومی و خصوصی
دیدار داش��تم و از منویات درونی ایش��ان مطلعم؛ ایش��ان
عالقه مند به نظام اس��ت ،بر همین اس��اس در انتخابات
مجلس نهم رای داد ،با وجودی که م ی دانس��ت مورد انتقاد
برخی دوس��تان اصالح طلب قرار م ی گیرد .من دوره چهارم
نماینده مجلس ب��ودم و در عرصه های مختلف اجرایی هم
حضور داشتم ،امروز هم نماینده مردم در شورای شهر ته ران
هس��تم ،بناب راین بعضی از وقایع که در کشور رخ م ی دهد
ب رایم قابل پی ش بینی است .مثال شش ماه قبل از انتخابات
ریاس��ت جمهوری دوم خرداد 76بحثی ب��ا اقای مهندس
غرضی انج��ام دادم و انجا گفتم «اق��ای خاتمی باالی 70
درصد رای خواهد اورد».
کمی از فضای س�وال اصلی دور ش�دیم؛ ش�ما
مجموعه روندی را که اقای خاتمی در س�ال 88
دنبال کرد ،تایید م ی کنید؟
lبله،گاه��ی در حوزه سیاس��ی کش��ور اتفاقاتی
م ی افتد که در ذهن افراد س��وال و ابه��ام م ی افریند .اقای
خاتمی در ان مقطع س��کوت کرد و تا انجا که من مطلعم
مکاتبات و صحب ت هایی داش��تند تا فضای جامعه تلطیف
شود .امروز واکاوی این مساله مش��کلی را از جامعه ما حل
نم ی کند ،چون هنوز فضای جامعه گرفتار افراط است.
افراط یا ابهام؟
lام��روز اق��ای روحان��ی در اداره کش��ور بس��یار
ن هاشمی ،ناطق نوری
محدودیت دارد ،بر همین اساس اقایا
و خاتمی در زمان انتخاب کابینه تصمیم گیری را به عهده
خود اقای روحانی گذاشتند و انتخاب افراد حاضر در کابینه
نظر شخص اقای روحانی بود .به نظر من اقای روحانی دو
اولویت ب رای خود ترسیم کرد ،نخست در سطح بی ن المللی
تنش ها را به حداقل برس��اند که در گام اول موفق بود و در
عرصه داخلی رادیکالیسم را مهار کند.
اجازه دهید من این مس�اله را ب ه عنوان شنونده
قبول نکنم ،چون دوستان شما هم نم ی پذیرند،
اقای حجاری�ان م ی گوید« :ما در ائتلاف با اقای
روحانی هستیم فعال هم الزم نیست ائتالفمان
را بشکنیم» ،اقایان شجاع پوریان ،شکوری راد و
جالیی پور و محمدرضا خاتم�ی هم همین نظر
را دارند .در واق�ع همه اصالح طلب�ان برای گذار
از ش�رایط فعل�ی معتقدند که بای�د ائتالف خود
را با دول�ت یازده�م حفظ کنن�د ،واقعا نس�بت
اصالح طلبان ب�ا اقای روحانی چیس�ت؟ ش�ما
م ی گویی�د این برای نجات کش�ور اس�ت .االن
م ی فرمایی�د که اصالح طلبان ب�ا روحانی ائتالف
نکردن�د ،اگ�ر ائتالف نیس�ت ن�ام ای�ن پیوند
چیست؟
lوقتی پزشک با یک مریض بدحال مواجه م ی شود
قبل از اینکه بیماری را تش��خیص دهد نخست م ی کوشد
عالئم حیاتی را احی��اء کند در گام بعدی عل��ت بیماری را
کش��ف و مراحل درمان را ش��روع م ی کن��د .موقعی ت های
اشتغال ،تورم ،هویت اجتماعی و فرهنگی امروز کشور دچار
اسی ب های جدی شده اس��ت .معتقدم در وهله اول عالئم
حیاتی را باید به کش��ور برگرداند ،در گام بعد سهم خواهی
کرد .در مجلس اینده باید روی اشتراکات به وحدت برسیم
و به سوی تحقق مجلس��ی کارامد و توانمند و تخصصی
باشیم ،مهم نیس��ت اکثریت اصولگرا باشد یا اصالح طلب
بلکه مه��م حضور حداکث��ری افراد معقول و عاقل اس��ت
حتی اگر نس��بت اصولگرایان به اصالح طلبان 80به 20یا
ب ر عکس اکثریت با ما باشد باید از 290نماینده بیش از 80
فضای سیاسی کشور قابل پیش بینی نیست اما دولت اقای روحانی در هشت
سالش دوام خواهد اورد
م�ردم روحان�ی را رئیس جمهور کردن�د .مگر اق�ای احمدی ن�ژاد را قبل از
انتخابات چند نفر در کشور می شناختند
lبل��ه ،ام��ا بعدها این احس��اس برطرف ش��د.در
خصوص مجل��س اینده بای��د از عقالیی ش��کل گیرد که
مس��ائل کالن کش��ور را مدنظر قرار دهند ،حاال نس��بت
اصولگرا و اصالح طلبش هرچه م ی خواهد باشد.
صحبت از اقای ناطق شد ،اقای رفیق دوست به
نش�ریه مثلث گفت« :اصالح طلبان رفتند پیش
اقای ناطق نوری تا او قبول کند که نامزد انتخابات
مجلس اینده ش�ود» ،ایا هم�ه اصالح طلبان به
این نتیجه رسیدند که اقای ناطق س رلیست یک
ترکیب�ی از اصولگرایان و اصالح طلب�ان معتدل
ش�ود تا فضای مجلس اینده معق�ول و منطقی
باشد؟
lاین ح��رف اقای رفی ق دوس��ت را قب��ول ندارم.
اصالح طلبان در 24خرداد به حداقل ها رضایت دادند ،وگرنه
پش��ت س��ر اقای عارف قرار م ی گرفتند .امروز نه رهب ران
اصالح طلب و نه س��طوح میانی ان هیچ س��هم خواهی از
دولت روحانی ندارند.
سیاست
بع�د از انک�ه در روزه�ای اخ�ر انتخاب�ات
ریاس�ت جمهوری ماج�رای نام ه ن�گاری اق�ای
خاتمی پیش ام�د ،اقای عارف حاضر ش�د کنار
برود و با اقای روحانی ائتالف کن�د ،امروز اقایان
حجاریان و ش�کوری راد م ی گویند دولت روحانی
بدنه اجتماعی خود را از اصالح طلبان دارد ،این را
قبول دارید؟
این طور نیس�ت ،قطعا ائتالف بود چ�ون امروز
خیل�ی از اف�راد نزدی�ک ب�ه اقایان هاش�می و
ناطق نوری در کابینه اقای روحانی حضور دارند؛
نظر شما غیر از این است؟
ان زمان کار به جایی رسید که گفتند این شورا به
یک سال نم ی رسد ،قبول دارید؟
مثلث شماره 206
lان��ان ک��ه راه اف��راط را پیش��ه کرده ان��د ابهام
تولی��د م ی کنند ،وگرنه جامع��ه دچار ابهام نیس��ت چراکه
رویکرد خود را در 24خرداد 92نش��ان داد .ش��اید در چنین
فضای ی تر و خش��ک با هم بس��وزند اما معتقدم امروز نظام
جمهوری اس�لامی ای��ران در اوج اقتدار اس��ت چون هیچ
کس فکر نم ی کرد با وجود وقایع س��ال ،88مردم دوباره در
انتخابات چهار سال بعد ریاس��ت جمهوری حماسه افرینی
کنند ،پس ای��ن ظرفیت مردمی درون انق�لاب وجود دارد.
جامعه ای ران امیدوار ،رو به جلو حرکت م ی کند .امروز دیگر
ان تقس��یم بندی اصالح طلب و اصولگرا که قبل از س��ال
88بود نیس��ت چون خیلی مواضع مش��ترک بین اقایان
ناطق نوری ،هاش��می و خاتمی و رهب ران جبهه اصالحات
دیده م ی ش��ود ،در حال ی که همین سه ش��خصیت قبل از
سال 88در سه موضع کامال متضادبا یکدیگر بودند .امروز
در جامعه ش��رایطی حاکم ش��ده که اعتدال داروی بسیار
شفا بخش��ی اس��ت که باید از ان به طور جدی ب رای درمان
بیماری عرصه سیاسی کشور استفاده کرد .ب رای بازگرداندن
ارامش به کشور همه اعم از نهادهای اجتماعی و دولت باید
تالش کنند که تندروی و رادیکالیسم در عرصه بی ن المللی
و داخلی مهار و جامعه مش��ی منطق ،م��دارا و گفت وگو را
س��ر لوحه کار خود قرار دهد تا ظرفی ت ه��ای بالقوه اقتصاد
و نیروی انسانی درون کشور بالفعل شود .باتوجه به اینکه
35سال از پیروزی انقالب گذش��ته دیگر فصل شعار دادن
نیست و باید وارد عرصه عمل شد.
lدر ان ش��رایط ،اقای ع��ارف و روحانی وضعیتی
مساوی داشتند و اگر هر دو در صحنه انتخابات م ی ماندند
هیچ کدام پیروز نم ی ش��دند .برهمین اس��اس اقای عارف
با اقای روحانی ائتالف نکرد ،بلکه کنار رفت تا یک س��ری
حداقل هایی در کش��ور به وجود اید ،چرا که ائتالف شرایط
و اصولی دارد و اصول ان هم بده بس��تان است ،یعنی اقای
عارف باید وارد دولت م ی ش��د و چند وزارتخانه را درخواست
م ی کرد حال انکه این طور نشد .ان روز اقای عارف بر پایه
اخالق ایثار کرد و به همین دلی��ل معتقدم عارف بزرگ بود
و با این کار خ��ود را بزرگتر کرد .نه تنها اق��ای عارف بلکه
اقایان هاش��می ،ناطق و خاتمی هم هیچ سهم خواهی از
اقای روحانی نکردند و خالصانه و متواضعانه ب رای حاکمیت
اعتدال و گذر از افراط و تندروی هم��ه مردم را به حضور در
عرصه انتخابات و رای به روحانی دعوت کردند.
درصد رویکرد منطقی و عقالیی را دنبال کنند و مشکالت
جامعه را متوجه ش��وند .در ابتدای چهارمین دوره ش��ورای
ش��هر ته ران 20:30و برخی مطبوعات و سایت های خبری
وابس��ته به تندرو ها در مورد رای یک��ی از اعضای محترم
جنجال افرینی کردن��د ولی اصالح طلبان نش��ان دادند که
نسبت به حاشی ه س��ازی و جنجال رس��انه ای ب ی تفاوتند و
به دنبال تعامل جمعی و کار تخصصی ب رای حل مشکالت
شهر تهران هستند و در بس��یاری از مباحث تخصصی با
دیگر جریان های سیاسی مشکلی ندارند .اخی را هم 20نفر
اعضای شورا از شهردار سوال کردند که اکثریت نسبی شورا
در طرح سوال مذکور مش��ارکت داش��تند ،اما در طول این
پنج ماه از عمر شورای ش��هر چهارم یک حرکت افراطی و
احساسی مشاهده نشده است.
اما اقای روحانی در دولت خ�ود به اصالح طلبان
مسئولیت داد.
lتصمیم خودش بود ،دس��تش هم درد نکند .اگر
هم این کار را نم ی کرد حرفی نبود و انچه مهم است عمل
به وعده های انتخاباتی است.
ام�ا اصالح طلبان صحب ت ه�ای اق�ای روحانی
درب�اره 9دی را نقد کردند ک�ه روحانی اصول گرا
ش�ده اس�ت .یعن�ی این ط�ور نیس�ت ک�ه
اصالح طلب�ان در قبال اقدامات روحانی س�اکت
باش�ند ،انجا که الزم دیدند نقد کردن�د و بیانیه
دادن�د .درب�اره کابینه ه�م اصالح طلب�ان 4-5
م�اه قب�ل از انتخاب�ات احس�اس م ی کردند که
نامزدشان اجازه ورود پیدا نم ی کند و وقتی اقای
روحانی پیروز شد و سعی کرد هم از اصالح طلب
و هم از اصولگرا همکار انتخ�اب کند این رویه را
اصالح طلبان نق�د نکردند ،چون روحانی س�هم
انها را داد .مخصوصا درباره سه وزارتخانه علوم،
اموزش و پ�رورش و ورزش و جوانان ایس�تاد تا
گزینه ه�ای اصالح طلب وزیر ش�وند .نظر ش�ما
چیست؟
lسهم را اگر به نس��بت ارا حس��اب کنیم سهم
کسی که نامزد می شود میزان رایی که می اورد برای خود اوست چون مردم
به او رای دادند
االن ش�رایطمان ش�رایط بلوک بن�دی «چ�پ و راس�ت» و «اصالح طلب و
اصولگرا» نیست
47
اصالح طلبان خیلی بیش��تر از این اس��ت و این موجی که
به نفع اقای روحانی به راه افتاد بخ��ش قابل توجهی از ان
را اصالح طلبان ساماندهی کردند .اقای روحانی را به عنوان
یک ش��خصیت معقول و فکور و اینده نگ��ر قبول دارم که
محدودیت ها در ادای مسئولیت را م ی شناسد ،ب رای همین
اولویت اصلی را بر مهار رادیکالیسم قرار داده است؛ شاید من
امروز با بعضی از رویکرد های اقای روحانی موافق نباشم ،اما
معتقدم او عقبه رای دهنده خود را خوب م ی شناسد .البته من
امروز بعضی از وزرا که گرایش اصولگرایی دارند را از بعضی
که پیش زمینه اصالح طلبی دارند موفق تر م ی دانم .در کل
مهم این اس��ت کس��انی که م ی توانند عالئم حیاتی را به
کشور برگردانند در کار موفق شوند .امروز کارت های زردی
که مجلس به وزرا م ی دهد زمانی ک��ه احمدی نژاد ماجرای
11روزه را درست کرد به او نش��ان ندادند ،اما به علی جنتی
پس��ر ایت اهلل جنتی که س��ابقه اش ب رای خیل ی ها شناخته
شده اس��ت کارت زرد م ی دهند ،این حجم از فشار بر دولت
پنج ماهه منطقی نیست.
اق�ای منتجب نی�ا گفت�ه« :م�ا اق�ای روحانی را
رئی س جمه�ور کردی�م ،عقبه رای ایش�ان برای
ماست» ،شما م ی گویید« :ما سازماندهی کردیم».
اقای رفی ق دوس�ت به من گفت« :چهار س�اعت
بعد از اینکه روحانی منتخب مردم ش�د پیش او
رفتم و به من گفت به خاتمی مدیون نیستم رای
برای خودم است» ،داستان چیست؟ باالخره رای
برای کیست؟
سیاست
lمردم روحان��ی را رئی س جمهور کردند .مگر اقای
احمدی نژاد را قبل از انتخابات چند نفر در کشور م ی شناختند
و چه پای��گاه اجتماعی ش��اخصی داش��ت؟ با وجودی که
اصولگرایان او را سر کار اورده بودند ،او بعد از انتخابات هم
همین ادعا را داشت .کس��ی که نامزد م ی شود می زان رایی
که م ی اورد ب رای خود اوس��ت چون مردم ب��ه او رای دادند،
اصال قرار به این نیست که سهم خواهی کنیم .همان طور
که گفتم اق��ای روحانی همین س��ه وزیر و چند اس��تاندار
اصالح طلبی را به دولت اورده ،باز هم م ی گویم در ش��رایط
موجود باید از روحانی و دولت او حمای��ت و نقد منصفانه و
عالمانه کرد.
مثلث شماره 206
ش�رایط موجود تا چه زمانی ادامه پیدا م ی کند؟
منظور شما از بازگش�ت عالئم حیاتی چیست؟
ایا منظور وقتی است که اصالح طلبان در عرصه
سیاسی کشور جان بگیرند؟
lمهم این است که کشور به شرایط نرمال برگردد.
کسانی روی کار ایند که چار چوب های اصولی و قانونی را
تقویت و نگاه خودشان در حوزه نظریه و اجرایه را ب رای مردم
عرضه کرده و در مورد تحقق ان گام بردارند.
حاال حاالها در عرصه سیاسی کشور م ی مانند؟
lمن زمانی که اقای ناط��ق در انتخابات ورود پیدا
کرد به او رای ندادم ،در دوره چهارم به ریاست مجلس او ب رای
چهارس��ال رای ندادم ولی امروز اگر اقای ناطق نوری ب رای
انتخابات مجلس کاندیدا شود گرچه من نسبتی بین نگاه
سیاسی خودم و ایشان نم ی بینم نه تنها رای م ی دهم ،بلکه
ب رای او ه��م تبلیغ م ی کنم ،ب رای اینکه معتقدم ایش��ان در
شرایط خاص به درد مملکت م ی خورد .ایشان م ی تواند موثر
باشد و شرایط را ب رای ورود عقال ،افراد اندیشمند و متخصص
و ملتزم و معتقد به نظام را باز م ی کند.
کش��ور بعد از دوران جنگ داش��ت ثباتی م ی گرفت
به طوری که در چشم انداز بیس ت ساله خود دیده بود که رتبه
اول منطقه شود ،امروز بسیاری از این شاخ ص ها افت کرده و
معجزه م ی خواهد تا ظرف سه ساله اوضاع به شرایط هشت
سال قبل برگردد؛ در فضای خارجی امنیت داشته باشیم ،به
مطالبات مردم پاس��خ دهیم ،ب رای همین جمعیت موجود
بتوانیم شغل ایجاد کنیم تا بحران حل شود .ب رای این کار
نباید مسائل را گروهی و جریانی دید .الزمه موفقیت در این
مسیر ان اس��ت که عقال میداندار باشند و پیشگیری کنیم
از نقش افرینی و میدانداری تندروهایی که عقل شان نوک
زبانشان است.
ایا این تندروی در اصالح طلبان هم وجود دارد و
م ی توان گفت از همین جا ضربه خوردند؟
lبله وجود دارد .فرایند سیاسی در کشور ما نهادینه
و نظام مند نیست که باید اسی ب شناسی شود .این اسیب در
جریان اصولگرا و اصالح طلب وجود دارد.
یعنی بر همین اس�اس اس�ت که اصالح طلبان
نسخه م ی نویسند تااقای ناطق راس فهرست و
اصولگراها و اصالح طلبان معتدل ذیل نام او قرار
گیرند ،اما هیچ رادیکالی حتی از جریان اصالحات
در فهرست انتخاباتی مجلس نباشد؟
lبله ،من سال 78رئیس سازمان بهزیستی بودم،
سه روز بعد از ماجرای کوی دانشگاه با اقای ناطق مالقات
دو ساعته داشتم به او گفتم «خواهش م ی کنم از هر دو جناح
بنش��ینند و تندروها را از میدان خارج کنند تا مملکت دست
عقال باشد وگرنه تندروها جریان را در دست خواهند گرفت و
ارزش ها و برنامه ها را به هم خواهند ریخت و همه گروه های
اصالح طلب و محافظه کار اسیب خواهند دید ».باید جریان
رادیکال و تندروی ب ی منطق را منزوی کنی��م .اگر این کار
انجام م ی ش��د ش��اید دیگر اتفاقات س��ال 88رخ نم ی داد.
امروز برخی از کسانی که مدعی ذوب در والیت هستند به
بهانه های مختلف نسبت به فرمایشات رهب ر معظم انقالب
تمکی��ن نم ی کنند ،ایش��ان م ی گویند تی��م مذاکره کننده
یعنی هرگاه عالئ�م حیاتی برگش�ت م ی گویید
«روحان�ی! ب�دان عقب�ه اجتماع�ی ت�و ب�رای
اصالح طلب�ان بود» و س�پس نامزد مس�تقل در
انتخابات ریاست جمهوری 96معرفی م ی کنید؟
lفضای سیاسی کش��ور قابل پی ش بینی نیست
اما دولت اقای روحانی در هشت سالش دوام خواهد اورد.
یعنی او رئی س جمهور دو دوره ای خواهد بود؟
lالبته تا حدود زیادی بس��تگی به عملکرد ایشان
دارد و اینکه به چه می زان به وعده ها و شعار های انتخاباتی
خود وفادار خواهد ماند.
به نظر من ایشان م ی تواند ب رای دور بعد اعتماد مردم
را جلب کند چون شخصیت اندیشمند و اینده نگری است و
جو حاکم بر جامعه را به خوبی احساس م ی کند و تعامل در
چارچوب های پذیرفته شده را درک خواهد کرد.
ش�ما در عرصه ه�ای مختلف حاکمی�ت اعم از
مجلس ،دولت و شورای ش�هر حضور داش�تید،
برداشت تان این است که اصالح طلبان با روحانی
48
سهم اصالح طلبان خیلی بیشتر از
این اس�ت و این موجی که ب�ه نفع اقای
ل توجهی از
روحانی به راه افتاد بخش قاب
ان را اصالح طلبان ساماندهی کردند
فرزندان انقالب هس��تند و از عملکرد انه��ا اعالم حمایت
م ی کنند ،اما برخی مدعیان به بهانه های مختلف توافق ژنو
را زیر سوال م ی برند.
پی ش بینی ش�ما درباره مجلس دهم چیس�ت،
اقای ناطق م ی اید یا خیر؟ لیس�ت اصالح طلبان
با حامیان دولت یکی م ی ش�ود یا اصالح طلبان
سعی م ی کنند حضور مستقل داشته باشند؟
lجنس اقای ناطق و ش��خصیت ایش��ان را یک
ش��خصیت فراجناحی م ی بینم .ظلم اس��ت که ایش��ان را
مصادره به اصالح طلبی یا اصولگرایی کنی��م .فضا را باید
تلطیف کرد .از بزرگان نظام ،روس��ای دولت ،قوه قضائیه و
مجلس استدعا دارم شرایطی را به وجود اورند که افراد تندرو
و رادیکال در همه عرصه ها محدود شوند .مردم از ما خیلی
جلوترند ،در انتخابات این را نش��ان دادند ،از این رو معتقدم
مجلس اینده یک مجل��س قطعا منطق ی ت��ر و کارامد تر
خواهد بود.
پی ش بینی م ی کنید اصالح طلب�ان در انتخابات
مجلس اینده چه کار م ی کنند؛ ایا م ی توانند یک
فراکس�یون اقلیت قوی تر در نه�اد قانونگذاری
تشکیل دهند؟
lاقلیت و اکثری��ت را قبول ندارم ،تش��کیل یک
اکثریت عاقل مهم است .االن شرایطمان شرایط بلوک بندی
«چپ و راست» و «اصالح طلب و اصولگرا» نیست ،هر چه
تندروهای دو جناح محدود و عقال رش��د پی��دا کنند به نفع
کشور است.
االن وضعیت شورا چگونه است؟
lاز نظر گرایش سیاسی االن 50-50هستیم.
هر سال انتخاب ریاست شوراست؟
lبله.
ممکن اس�ت اقای چمران س�ال این�ده رئیس
شورا شود؟
lدر عالم سیاست و انتخابات هیچ رخدادی بعید
نیس��ت ،البته اگر رئیس شود مش��کلی نیست .االن اقای
مسجد جامعی بیشترین تعامل را با اقای چمران و مجموعه
دوستان او دارد.
از ان ط�رف کس�ی را ج�ذب نکردید ک�ه طیف
اصالح طلبان قوی تر شود؟
lق��رار را بر این گذاش��تیم که جری��ان منطقی و
عقل گرا را دنبال کنیم .اساس کار را بر بحث های تخصصی
گذاشتیم .اصل کار انتخاب شهردار بود که انتخاب شد و تا
چهار سال دیگر هم اتفاقی نم ی افتد.
دنبال عضوگیری نیستید؟
lاصال ،در بحث تخصصی مرزبندی نداریمg .
غالمحسین کرباسچی
اسحاق جهانگیری
فائزه هاشمی ،دومین دختر ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی مدیرمسئول سابق روزنامه
زن ،فعال سیاس��ی ،نماینده مجلس ش��ورای اس�لامی در دوره پنج��م و همچنین رئیس
ش��اخه زنان حزب کارگزاران س��ازندگی اس��ت .او چهره ای اصالح طلب محسوب م ی شود،
با این حالت شکس��ت او در جریان انتخابات مجلس شش��م به همراه پدرش و بازماندن از
راهیابی به مجل��س موجب کناره گیری تقریبی وی از سیاس��ت ش��د .او متولد 17دی ماه
سال 1341در قم اس��ت .همس��ر وی حمید الهوتی ،دندانپزش��ک و فرزند ایت اهلل حسن
الهوتی است .تا همین اواخر که فاطمه هاش��می نیز پا به عرصه سیاست و رسانه بگذارد،
تنها دخت��ر ایت اهلل بود که وارد عرصه سیاس��ی ش��ده ب��ود .او در س��ال 1388و در جریان
انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم سکوت 10س��اله خود را شکس��ت .او در دی ماه 1390به
ش��ش ماه حبس و پنج س��ال محرومیت از عضویت و فعالیت در احزاب و ...محکوم ش��د.
فائزه هاشمی دارای مدرک دکترا در رشته حقوق بشر از دانشگاه ازاد ته ران است .او همچنین
مدتی استاد واحد پردیس دانشگاه ازاد بود .فائزه از س��ال ۱۳۶۹ریاست فدراسیون اسالمی
ورزش زنان را بر عهده داشت .فدراسیون اسالمی ورزش زنان در مرداد ماه ۱۳۹۰به دلیل تعلق
نگرفتن بودجه کافی از سوی سازمان تربی ت بدنی تعطیل شد .او در سال ۱۳۷۷اولین روزنامه
مربوط به زنان یعنی روزنامه زن را منتشر کرد و مدیر مسئول ان بود .روزنامه زن به دلیل درج
اخبار سیاسی ،نقد حجاب اسالمی ،حمایت از فمنیسم ،چاپ کاریکاتوری از اروین پی رامون
دیه زنان و خبری درباره فرح پهلوی ابتدا در بهمن ۱۳۷۷ب��ه مدت دو هفته و بار دیگر در ۱۷
فروردین ۱۳۷۸ب رای همیشه توقیف شد .
دختر ایت اهلل همچنین رئیس شاخه زنان کارگزاران
سازندگی است .در خبری که به تازگی منتشر شده ،او در
جلس ه ای در دماوند حضور پیدا کرده بود .ب راساس این
خبر موضوع جلسه تشکیالتی انها درباره انتخابات
اتی مجل س شورای اسالمی بوده .در صورتی
که فائزه با موانع قضای��ی در فعالی ت های
سیاس��ی روبه رو نش��ود ،وزنه مهمی ب رای
کارگزاران خواهد بودg .
سیاست
فائزه هاشمی
سیدحسین مرعشی
مثلث شماره 206
غالمحسین فرزند ایت اهلل محمدصادق کرباسچی است که در سال 1332در قم متولد
ش��د .پس از پایان تحصیالت ابتدایی به قم رفت و در مدرس��ه حقانی مشغول به تحصیل
شد .گفته م ی شد که او از با اس��تعداد ترین طلب ه ها بود .او در همین زمان فعالیت سیاسی را
در مخالفت با حکومت پهلوی اغاز کرد .پدرش ایت اهلل کرباس��چی (ملق��ب به ته رانی) از
یاران مورد اعتماد امام خمین ی (ره) بود .او همزمان با تحصیالت فقه و اصول در دانشگاه نیز
تحصیل کرد .کرباسچی ابتدا استاندار اصفهان شد و فعالیتش در انجا انقدر چشمگیر بود
که بعد از جنگ با نظر هاشمی رفسنجانی ب رای اداره شهرداری پایتخت به ته ران فراخوانده
شد .بسیاری از پروژه های عمرانی شهری در دوره وی انجام ش��د .کرباسچی از چنان وزنی
در بین نیروهای تکنوکرات برخوردار بود که به هیات دولت فراخوانده ش��د و تا دوره محمود
احمدی نژاد ،شهردار پایتخت به عنوان عضوی از دولت ،در این جلسات حضور پیدا م ی کرد.
بعد از کناره گیری 10وزیر دولت هاشمی رفسنجانی از عضویت در کارگزاران سازندگی ،عمال
این غالمحسین کرباس��چی بود که به عنوان نفر اول این حزب شناخته م ی شد .او روزنامه
همشهری را پایه گذاری کرد و فرهنگس��راها را در ته ران به راه انداخت؛ دو کانونی که عالوه
بر امکانات ش��هرداری ،بر انتخابات ریاست جمهوری 76تاثیر بس��زایی داشت .کرباسچی
در واقع ش��اخه اصفهان حزب کارگزاران را اداره م ی کند .در انتخابات 88او از مهدی کروبی
حمایت م ی کرد اما بحث رای او به رقیب کروبی بحث ب رانگیز شد .کرباسچی در سال 77در
حالی که به دولت نوپای سیدمحمد خاتمی بسیار نزدیک بود ،به همراه تعدادی از معاونانش
دستگیر و محاکمه شد .جریان دادگاه وی که به ریاست قاضی محسن ی اژه ای برگزار م ی شد،
بازتاب زیادی در جامعه داشت .در نهایت او به اتهام جرایم
مالی محاکمه و به ۳سال حبس و ۱۰سال محرومیت
از مش��اغل دولتی و جزای نقدی محکوم ش��د .یکی از
اتهامات وی قرار دادن امکانات مالی شهرداری ته ران
ب رای تبلیغات انتخابات دوم خرداد بود .کرباسچی حاال
دبیرکل حزب کارگزاران و از اعضای بسیار تاثیرگذار
در این حزب است و اگرچه پس از ازادی اش
از زندان در مناصب دولتی قرار نداشت اما او و
حزبش در جریانات مختلف به ویژه انتخابات
88و 92تاثیرگذاری بسیاری داشتندg .
اسحاق جهانگیری متولد هرمزگان و ب رادر دو شهید است ،اما به شاخه کرمان کارگزاران
وابستگی دارد .تحصیالت متوسطه را در س��یرجان گذرانده و بعد ب رای مقاطع تکمیلی به
کرمان م ی رود .کارشناسی ارشد را در دانشگاه ش��ریف گذرانده و پس از اینکه کرباسچی از
اصفهان به ته ران امد ،دولت هاشمی وی را به عنوان استاندار اصفهان منصوب کرد.
جهانگیری در دو دولت محمد خاتمی وزیر بود .در دولت اول به وزارت صنایع و معادن
رفت و بعد از ادغام وزارتخانه ها به وزارت معادن و فلزات نقل مکان کرد .جهانگیری جزو 6نفره
هست ه اصلی حزب کارگزاران است و در ش��ورای مرکزی این حزب حضور دارد .او چهار سال
به عنوان نماینده شرکت سرمایه گذاری بانک ملی ای ران در هیات مدیره شرکت صدرا فعالیت
کرد .شرکتی که به عنوان یکی از بزرگترین پیمانکاران سازه های دریایی ،پل ،بندر و تاسیسات
صنعت نفت شناخته م ی شود.
به عالوه او به عنوان عضو هیات مدیره س��ازمان مدیریت صنعتی فعالیت م ی کرد .به
گفته خودش از سال 88به بعد از کارهای دولتی بازنشسته شده و ماهنامه صنعت و توسعه را
راه اندازی م ی کند .هدف از این کار نیز گردهم اوری مدی ران صنعت و همچنین مدی ران سابق
دولتی بود .جهانگیری از ابتدای دولت یازدهم به عنوان معاون اول حس��ن روحانی انتخاب
شد و اگرچه بیش��تر اعضای حزب کارگزاران در بخش های اقتصادی فعالیت داشته و دارای
تخصص هستند ،اما او از جمله کسانی است که در حوزه اقتصادی این حزب از صاحبنظ ران
به شمار م ی رود.
جهانگیری در قالب هیات سه نفره به همراه مجید انصاری و موسوی الری در زمستان
91با مقام معظم رهبری دیدار کردند .پیش از انتخابات نیز
از او به عنوان یکی از گزینه ه��ای مطرح انتخابات 92نام
برده م ی ش��د .تا جایی که حتی پی��ش از انتخابات خبر
تشکیل ستاد های انتخاباتی وی منتشر شده بود .بعد
از ثب ت نام هاشمی رفسنجانی او به عنوان رئیس ستاد
انتخاباتی پدر معنوی کارگزاران منصوب شد .زمانی
که هاشمی رفس��نجانی ردصالحیت شد،
او به س��تاد روحانی رفت و در نهایت با اغاز
به کار دولت یازدهم به عن��وان معاون اول
رئی س جمهور به س��اختمان پاستور نقل
او یکی از رفسنجان ی های حزب کارگزاران است ،اگرچه نام فامیلش با خانواده هاشمی
یکسان نیست ،اما اهل روستای رفسنجانی و ب رادر عفت مرعشی ،همسر ایت اهلل هاشمی
رفسنجانی است .مرعشی ،معاونت سیاسی استانداری کرمان ،استاندار کرمان ،ریاست دفتر
رئی س جمهوری و نمایندگی مجلس را در کارنامه خود دارد.
وی همچنین در زمان دولت دوم خاتمی در سمت ریاس��ت سازمان می راث فرهنگی
و جهانگردی مشغول به کار بود .مرعش��ی از چهره های اصالح طلبی است که همواره در
تشکل ها و حزب های اصالح طلبان نقش پررنگی را بر عهده داشته است.
حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی و از اعضای موسس عضو شورای
مرکزی ان محسوب م یشود.
وی پس از برکناری از ریاس��ت س��ازمان می��راث فرهنگی در س��ال ،1384به عنوان
س��خنگوی این حزب فعالیت م یکرد که بعد از بازداش��ت در س��ال ،1391ب ر اساس حکم
دادگاه از ه ر گونه فعالیت سیاسی و حزبی به مدت شش سال منع شد .سال 88اختالفی در
حزب کارگزاران بر سر حمایت از کاندیداها به وجود امد .کرباسچی به عنوان دبیرکل حزب
از مهدی کروبی حمایت کرد ،اما کل تشکیالت کارگزاران حمایتشان و تشکیالتشان را در
اختیار میرحسین موسوی گذاشتند.
از نظ رات جنجالی مرعش��ی تالش ب رای انتخاب مجدد هاش��می رفسنجانی ب رای
بیشتر از دو دوره بود .او صراحتا گفته بود که با تشخیص مصلحت نظام م ی توان قوانین را
ب رای ماندن هاشمی وضع کرد و البته این امر را خواسته
مردم ب ر ش��مرده بود .او در س��ال 84به نیابت از س��تاد
هاشمی رفسنجانی مناظره ای جنجالی با کلهر مشاور
احمدی نژاد انجام داد و در این مناظره حتی به وضعیت
ظاهری احمدی نژاد هم انتقاد کرد.
مرعش��ی باتوجه به نزدیکی به خانواده
هاش��می و ارتباطش با فرزندان ایت اهلل از
نفوذ خوبی در میان اعضای حزب کارگزاران
برخوردار اس��ت .از او به عنوان اداره کننده
شاخه کرمان این حزب یاد م ی شودg .
49
کارگزاران ،رقیب
اصالح طلبان نیست
گفت وگوی مثلث با یداهلل طاه رنژاد،
عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران
4
ی�داهلل طاهرن�ژاد ،عضو ش�ورای مرک�زی حزب
کارگزاران س�ازندگی معتقد اس�ت تا انتخاب�ات اینده
انس�جام اصالح طلب�ان حفظ م ی ش�ود و پ�س از ان
گرایشات فرعی در درون این جریان شکل م ی گیرد.
امید کرمانی ها
خبرنگار
جریان اصالحات در ارایش فضای سیاسی کشور
قب�ل از انتخابات ریاس�ت جمهوری 92چ�ه وضعیتی
داشت؟
سیاست
lاصالح طلبان قبل از انتخابات 24خرداد 92به طور
منس��جم و یکپارچه از اقای هاش��می دعوت کردند تا نامزد
ریاست جمهوری شود.
برای این دعوت کارگ�زاران چگونه نقش افرینی
کرد؟
مثلث شماره 206
lطبیعی بود کارگزاران نقش جدی داشته باشد چون
اعتقاد داش��ت در فضای اعتدالی بهتر م ی شود به کمبودها و
کاست ی های کشور رسیدگی کرد و نیروهای کیفی و متعهد
و متخصص را به کار گرفت تا س��ریعتر توسعه شکل گیرد.
بناب راین کارگزاران نقش جدی داشت اما مجموعه اصالح طلبان
به این جمع بندی رسیدند که با اقای هاشمی کشور مدیریت
م ی شود و توس��عه پی دا م ی کند .بعد از اینکه اقای هاشمی از
صحنه انتخابات حذف ش��د ،کارگزاران به دو طیف تقس��یم
شدند یک طیف وسی ع شان به اقای روحانی گرایش پی دا کردند
و یک طیف هم به دکتر عارف متمایل شدند .بعد از چند روز که
از فعالیت هر دو کمپین گذشت با تالش هایی که انجام شد
اقای دکتر عارف هم به نفع دکت��ر روحانی از عرصه انتخابات
کناره گیری کرد و اصالح طلبان به طور یکپارچه از دکتر روحانی
حمایت کردند که این انس��جام همچنان پایدار است و بعید
م ی دانم تا انتخابات بعدی خدشه ای به این انسجام وارد شود؛
طبیعتا اصالح طلبان از این تجربه و همراهی موفق در انتخابات
دهمین دوره مجلس شورای اسالمی که دو سال اینده برگزار
م ی شود نیز بهره خ واهند گرفت.
االن کارگزاران کجای جغرافیای سیاس�ی کشور
اس�ت؟ ائتالف این ح�زب با اصالح طلب�ان تا چه
زمانی پایدار خواهد بود؟
lاصال کارگزاران پایه اصلی اصالح طلبی در کشورند
و از اعضای اصلی و کلیدی شورای هماهنگی جبهه اصالحات
بوده و هس��تند ،بناب راین تعبیر «کارگ��زاران و اصالح طلبان»
یک مفهوم جدید و غلط اس��ت ،از این رو باید یاداور ش��د که
اصالح طلبان یک مفهوم واحد است.
خیل ی ه�ا کارگ�زاران را نقط�ه عط�ف دو جری�ان
اصالح طلب�ی و اصولگرایی م ی دانند ،نظر ش�ما
چیست؟
lاصوال نگاه پایه ای کارگزاران توسع ه ای بود ،بناب راین
50
س��عی کرد از تمام عناصر و ش��خصی ت هایی که این نگاه را
دارند دعوت به همکاری کند .این نگاه اصالح طلبانه اس��ت و
بیش��ترین تطبیق و قرابت را با گرایش اصالح طلبی دارد .بر
همین اساس در قالب جریان اصالحات با مجموعه های همسو
و همراه فعالیت م ی کند .هیچ وقت شکافی بین کارگزاران و
دیگر گروه های اصالح طلب نبوده که از مفهوم «کارگزاران و
اصالح طلبان» استفاده شود.
ام�ا خ�ود ش�ما م ی گویی�د ک�ه ت�ا انتخاب�ات
مجلس اینده خدشه ای به انس�جام کارگزاران و
اصالح طلبان وارد نم ی شود؟
lخیر ،من گفتم تا انتخابات اینده هیچ خدشه ای به
انسجام اصالح طلبان وارد نم ی شود.
به نظر شما اگر مجلس اینده با دولت هم راه شود،
چه اتفاقی ب رای انسجام اصالح طلبان م ی افتد؟ ایا
اعتدالیون از اصالح طلبان جدا خواهند شد؟
lبس��تگی به عملکرد دولت دارد ،اگر دولت بتواند
همچنان چترش را بر سر مجموعه اصالح طلبان نگه دارد و
از ظرفیت همه جریانات فعال کشور که در شکل گیری دولت
دخیل بودند اس��تفاده کند ،این همگرایی ادامه پیدا م ی کند.
البته این تجربه هم هس��ت چون وقتی همس��ویی باعث
به وجود امدن دولت و مجلس کامال همراه م ی شود ،ان موقع
یک گرایش های فرعی در داخل جریان های سیاسی شکل
م ی گی رند ،بناب راین تا پی ش بینی ک��ردن اینکه افق بعدی چه
خواهد بود زمان بسیاری باقی مانده اما در حد زیادی این مساله
بستگی به عملکرد دولت دارد.
حاال چه مجلس در همس�ویی با دولت یکدست
ش�ود یا چنین اتفاقی نیفتد ،چ�ه عملکرد دولت
مورد قبول اصالح طلبان ق رار گیرد یا نگیرد ،در صف
شکل گیری انش�عاب و گرایش های فرعی داخل
جریان اصالحات ،کارگزاران چندمین گروه خواهد
بود؟ حلقه اول است یا اخر؟
lاصل پی دا شدن انشعاب در جریان اصالحات محل
تردید جدی است.
از احتمال شکل گیری گ رایش های فرعی در جریان
اصالحات بعد از انتخابات مجلس اینده صحبت
کردید ،ایا م ی خواهید حرف خود را پس بگیرید؟
lگفت��م گرایش ه��ای فرع��ی به وج��ود م ی اید.
گرایش های فرعی با انشعاب فرق م ی کند.
همی�ن گرایش های فرع�ی از ان به بعد س�لیقه
سیاس�ی خود را دنبال م ی کنند و دیگر انس�جام
قطعی و کاملی میان اصالح طلبان وجود نخواهد
داشت.
lهمین االن در مجلس نهم با وجودی که اکثریت
غالب مجلس در اختیار اصولگرایان اس��ت ام��ا گرایش ها و
فراکس��یون های مختلفی به لحاظ سیاس��ی فعال هستند.
اکثریت بستری است که گرایش های فرعی درون ان پدید اید.
مننم ی توانمپی ش بینیکنمکهدرمجلسایندههمایناتفاق
ب رای اصالح طلبان م ی افتد اما تجربه مجالس گذشته نشان
داده وقتی همسویی به طور گسترده ای شکل م ی گیرد بعد از
مدتی گرایش های فرعی در درونش پی دا م ی شود.
کارگزاران جزو اولین گرایش های سیاسی فرعی
خواهد بود یا اخرین گروه ها؟
lمصالح ملی ب رای کارگزاران اصل اس��ت ،بناب راین
سعی م ی کند دولت را کمک و حمایت کند ،مگر انکه دولت
مصالح ملی را مورد توجه قرار ندهد ،بناب راین مادامی که دولت
در راستای مصالح ملی حرکت م ی کند حتما حمایت کارگزاران
را پشت سر خود دارد.
تعریف کارگزاران از مصالح ملی چیست؟
lاین است که کشور در مس��یر توسعه و پیشرفت
حرکت کند چون نسل سوم و چهارم انقالب سخت ی های دوران
انقالب و جنگ تحمیلی را ندیدند اما امروز پیشرفت های اط راف
خود را مشاهده م ی کنند ،بناب راین انتظارات و مطالباتی دارند با
لطبع دولت باید به این انتظارات پاسخ دهد ،به این انتظارات
نیز زمانی پاسخ داده م ی ش��ود که دولت به سمت پیشرفت
کشور حرکت کند .طبیعی است که کارگزاران با چنین حرکتی
همراهی خواهد کرد.
کارگزاران اکن�ون رویه دولت یازده�م را قبول دارد
یا خیر ،زیرا مش�اهده م ی کنیم حضور نسل سوم
و چه�ارم انقلاب در بدنه دولت کمرن�گ یا حتی
ب ی رنگ است؟
هر حزبی که نیرومندتر اس�ت ،نفوذ بیشتری در
تشکل های سیاسی همسو دارد .با این تفسیر ایا
حزب کارگزاران امروز ظرفی�ت الگو قرار گرفتن و
نقش محوری ایفا کردن در جریان اصالحات را دارد؟
lبه هر حال هسته مرکزی حزب کارگزاران عناصر
باتجربه ای هس��تند و بدن��ه ان هم تکنوکرات های کش��ور
هستند ،بنابر این طبیعی است که کارگزاران حتما نقش جدی
خ واهد داشت اما سیاست ان است که شورای هماهنگی جبهه
اصالحات با هم اندیش��ی ب رنامه ها را عملیاتی کند ،از این رو
کارگزاران در چارچوب های همان شورا حتما همه ظرفی ت های
خود را به کار خواهد گرفت.
lدولت بسیار خوب ش��روع کرد ،بسیار خوب عمل
م ی کند و متین و قانون��ی پیش م ی رود .با وج��ود رفتارهای
مجلس اما همچنان با خویش��تنداری به تعام��ل خود ادامه
م ی دهد .فک��ر م ی کنم دولت خیلی قانونمن��د حرکت کرد و
اصوال از دکتر روحانی که سال های طوالنی در پارلمان و مراکز
حساس کش��ور بود ،انتظار م ی رود همین طور باشد .تیمی
هم ک��ه او را همراهی م ی کنند تیم پخته و کارامدی اس��ت،
اگر در بعضی جاها س��رعت الزم وجود ن��دارد به علت عمق
خ راب ی هاست.
همان طور که شما اشاره کردید بعد از انکه اقای
هاش�می در انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری اح�راز
صالحیت نش�د ،اصالح طلب�ان ب ه دنب�ال تمرکز
روی یک گزینه حداقلی رفتند و بر همین اس�اس
اقای عارف انصراف داد ،االن مساله دعوت از اقای
ناطق نوری ب رای نامزدی در انتخابات مجلس مطرح
است تا سر لیست قرار گیرد و اعتدالیون دو جناح
را در رقابت سیاسی اینده هدایت کند ،کارگزاران در
این باره چه نگاهی دارد؟
lفعالیت سیاسی حزب اعتمادملی به حالت تعلیق
در نیامده ،جلس��ات ان منظم برگزار م ی ش��ود و در دو هفته
گذش��ته نیز اقای منتجب نیا قائم مقام و دبیرکل این حزب
در نشست هم اندیشی وزیر کش��ور با احزاب حضور داشت و
سخنرانی کرد.
از انجایی که اقای کرباسچی نام اقای ناطق نوری
را ب ه عنوان س رلیس�ت اصالح طلبان در انتخابات
اینده مط�رح کرد ،م ی خواس�تم جزئ ی ت�ر به این
مساله بپردازید.
رویکرد فعلی دولت را چگونه ارزیابی م ی کنید؟
در حوزه اصالح طلب�ان از زمانی ک�ه مجاهدین و
مش�ارکت به لحاظ قانونی منحل ش�دند و حزب
اعتم�اد ملی فعالیت خ�ود را به حال�ت تعلیق در
اورد...
وقتی ش�خص اقای منتجب نی�ا م ی گوید حزب
اعتمادملی فعالیت رسمی سیاسی ندارد و اعضای
شورای مرکزی جلسات محفلی و غیررسمی برگزار
م ی کنند ،نشانه ان است که این حزب م ی خواهد
همچنان تحرکی در فضای سیاسی کشور نداشته
باش�د .ح�اال در چنی�ن وضعیتی که مش�ارکت و
مجاهدین منحل شدند و اعتمادملی عزمی برای
فعالیت ندارد ،ایا کارگزاران م ی تواند در انتخابات
اینده نقش محوری را در تحرکات جریان اصالحات
و همسو کردن گرایش های سیاسی ان بازی کند؟
lدر انتخابات ریاست جمهوری هم شورای هماهنگی
جبهه اصالحات کار را جلو برد ،در اینده هم رویه همین خواهد
بود .با همفکری ش��ورای مش��ورتی اقای خاتمی ،ش��ورای
هماهنگی جبهه اصالحات کار را جلو م ی برد .این ش��ورا هم
ریاستش دوره ای است ،اینکه بگوییم چه حزبی محور خواهد
بود و چه حزبی دنباله رو به نظر من االن خیلی محل طرحش
نیست.
زمان اصالحات حزب مشارکت و سازمان مجاهدین
ب ه عنوان احزاب مادر محسوب م ی شدند ،االن این
نقش را کارگزاران م ی تواند ایفا کند؟
lخلط مبحث نشود ،مشارکت که از کارگزاران خیلی
جوان تر است .مادر چه حزبی محسوب م ی شد؟ کارگزاران که
سابقه فعالیت سیاس ی اش خیلی بیشتر از مشارکت است.
مشاهده م ی شد غالب احزاب اصالح طلب پیش از
انتخاب مسیر یا اعالم موضع درباره یک موضوع
ابتدا ب�ه رویکرد مش�ارکت و س�ازمان مجاهدین
نگاه م ی کردند و از انها الگ�و م ی گرفتند .باالخره
lطبیعتا با اقای خاتمی هماهنگ است.
lبا اقای هاشمی هم هماهنگ است.
lهمان طور که مقام معظم رهبری فرمودند بحث
درباره انتخابات خیلی زود هنگام است و خیلی به صالح کشور
نیست که از االن نیروها درگیر مساله انتخابات دو سال اینده
شوند اما در اینکه اقای ناطق یک ش��خصیت مورد قبول و
احترام اصالح طلبان است ،تردیدی نیست.
lبعد از فرمایش رهبر معظم انقالب ،دوستان بهتر
است خیلی بر بحث انتخابات مجلس مانور نکنند.
ف�ارغ از مباح�ث انتخابات�ی ای�ن مدل�ی ک�ه
اصالح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری پیش
گرفتند و بع�د از پیروزی اقای روحان�ی دولتی فرا
جناح�ی از معت�دالن دو جناح تش�کیل ش�د ،ایا
ظرفی�ت ان وج�ود دارد ک�ه در انتخابات مجلس
ه�م ای�ن روش تک�رار ش�ود یعنی فهرس�تی از
اصالح طلبان و اصولگ رایان میانه رو تنظیم شود؟
lمدل خوبی اس��ت ،االن در دولت این تجربه وجود
دارد چون رئی س جمهور خیلی با طمانین��ه نیروهای اجرایی
را م ی چیند و سعی م ی کند از گرایش های دیگر هم استفاده
کند بناب راین ب رای انتخابات مجلس ه��م م ی تواند این مدل
بازسازی ش��ود تا نیروهای معتدل از گرایش های مختلف به
مجلس راه پی��دا کنند کما اینکه مجل��س پنجم نیز چنین
خصوصیتی داشت.
فک�ر م ی کنید مجلس اینده ش�بیه چ�ه دوره ای
باشد ،همانند دوره شش�م و هفتم اکثریت قریب
به اتفاق در اختیار یک جریان سیاسی خواهد بود
یا انکه مثل دوره پنجم در مجلس اکثریت و اقلیت
نسبی و نزدیک به هم شکل م ی گیرد؟
lفکر م ی کنم ترکیبی مثل مجلس پنجم م ی شود
با این تفاوت که اکثریتش از جبهه اصالح طلبان خواهد بود.
به نظر شما میانه روها چه وزنی در مجلس اینده
خواهند داشت؟
lاالن راه یافت��ن میانه روه��ا به مجلس ب��ا وجود
س��رکار بودن یک دولت میانه رو جدی تر ش��ده است ،یعنی
lخی ر ،این مساله را احساس نکردیم که اصالح طلبان
خود را در کسب مناصب دولتی رقیب کارگزاران بدانند.
ایا مناصب دولتی ب ه طور یکسان میان گ رایش های
اصالح طلب از جمله کارگزاران توزیع شده است؟
lدولت شرکت سهامی نیست که سهم بفروشند .هر
کس شرایط در اختیار گرفتن یک مسئولیت را داشته باشد در
ان جایگاه قرار م ی گیرد .این کار ب راساس سهمی ه بندی انجام
نم ی شود .ضمن انکه در جبهه اصالح طلبی هیچ حساسیتی
وجود ندارد که از چه گرایش سیاس��ی بیشتر و از چه گرایش
سیاسی کمتر جذب دولت شده است.
بنابراین در این رابطه میان گروه های اصالح طلب
با کارگزاران رقابتی وجود ندارد؟
lخی ر ،رقابتی نیست.
االن رابطه کارگزاران با اقای خاتمی چگونه تعریف
م ی شود؟
ی و نزدیک است و هیچ
lروابط بسیار خوب ،صمیم
اختالفی با هم ندارند.
حتی تفاوت دیدگاه بین انها وجود ندارد؟
lتفاوت دیدگاه بین پدر و پس��ر هم وج��ود دارد اما
اختالف دیدگاه نداریم.
کارگزاران با اقای ناطق چه نسبتی را تعریف کرده
است؟
سیاست
با اقای هاشمی چطور؟
شورای هماهنگی جبهه اصالحات زیر نظر اقای
خاتمی اداره م ی شود؟
به نظر می رس�د در به کارگیری اصالح طلبان در
مناصب دولتی ،ی�ک رقابت�ی میان کارگ�زاران با
گرایش های دیگر اصالح طلب وجود دارد ،ش�اید
حتی بتوان گفت اصالح طلبان در این باره کارگزاران
را رقیب خود م ی دانند ،ایا این نگاه را قبول دارید؟
lاقای ناطق مورد احترام همه اصالح طلبان است.
هم اندیشی ،جلسه یا نشس�ت مشترکی با هم
دارند؟
مثلث شماره 206
lبه قدری عملکرد دولت های نهم و دهم س��اختار
تکنوکراسی کشور را به هم ریخته که دولت فرصتی ب رای ازمون
و خطا نداشت ،بناب راین ترجیح داد که از نیروهای باتجربه و سن
و سال باالتر اس��تفاده کند تا هزینه خطاهای کم تجربگی را
پرداخت نکند .این مساله کامال قابل قبول است اما طبیعتا بعد
از مدتی که شرایط کشور مقداری عادی شود ،ساختارها شکل
گیرد و نقصان ها برطرف شود ،حتما دولت به سمتی م ی رود که
از ظرفی ت ها و دانش نیروهای جوان تر در بدنه یا حتی در راس
سازمان ها و دستگاه های اجرایی استفاده کند.
اصالح طلبانی هم که امروز در دولت همکاری م ی کنند مشی
اعتدالی دارند ،بناب راین چنین طیفی وارد مجلس م ی شوند.
lاق��ای ناطق ن��وری جزو ب��زرگان نظام هس��تند،
اصالح طلبان معموال به دیدن او م ی روند و از نظ رات ایش��ان
استفاده م ی کنند ،اقای ناطق هم راهنمای ی هایی دارند.
کارگزاران هم برای بهره گیری از نظرات اقای ناطق
به دیدار او م ی روند؟
lفرقی ندارد ،وقتی همه م ی روند یعنی اس��تثنایی
وجود ندارد.
با اقای هاشمی چطور ،جلساتی داشتید؟
lطبیعی است که گروه گروه اصالح طلبان به دیدن
اقای هاشمی م ی روند .ایشان هم رهنمودهای الزم را م ی دهند.
معموال هم اخب��ارش پخش م ی ش��ود و اقدامی پنهانی هم
نیست.
برخ�ی چهره ه�ای اصالح طلب�ان معتقدند بدنه
اجتماع�ی و رایی که اق�ای روحان�ی در انتخابات
ریاست جمهوری اورد از جریان اصالحات بود ،شما
این را قبول دارید؟
ت تردیدی ندارد چون اصولگراها
lکسی در این واقعی
شش کاندیدا داشتند ،البته هفت کاندیدا داشتند که یک نفر
انصراف داد و شش نفر در صحنه ماندند ،بناب راین هر چه بدنه
اجتماعی اصولگرا بود ،به همان نامزدها رای دادند ،از اصولگرایان
تع داد کمی به سمت اقای روحانی امدند اما قاطبه کسانی که به
کمپین اقای روحانی پیوستند اصالح طلبان بودند.
یعن�ی ش�ما معتقدی�د ک�ه رای اجتماع�ی را
اصالح طلبان ب رای اقای روحانی ساماندهی کردند؟
lبله ،صد درصد همین طور است.
کارگ�زاران در ای�ن س�اماندهی رای چه س�هم ی
داشت؟
lما از این کاری که در انتخابات ب رای پیروزی اقای
روحانی انجام شد ،سهم خواهی نم ی کنیمg.
51
بین الملل
دولتبناپارتی
ژنو بی حاصل
ت
یتر اول
بین الملل
مثلث شماره 206
ژنو بدون ایران؛
ژنوشکستخورده
بان کی مون نتوانست امریکا را ب رای شرکت ای ران
در اجالس ژنو به منظور حل بح ران سوریه قانع کند
52
با برگزاری رف راندوم در مصر همه
چیز ب رای بازگشت اقتدارگ رایی
سکوالر ف راهم شده است
کنفرانس ژنو 2در حالی برگزار
شد که با البی ایاالت متحده امریکا
بان کی مون مجبور شد دعوت خود را
از ایران برای حضور در این کنفرانس
پس بگیرد
عشقدردسرساز
رئیسجمهورمعمولی
ف رانسوا اوالند در موقعیت اچمز ق رار گرفته
است
دوئلبیفرجامبرسرشام
عدم حضور ای ران ،عملی شدن
توافق های کنف رانس ژنو 2را با ابهام
مواجه کرده است
1
بین الملل
ائتالف نخواهد داشت .شورای ملی س��وریه در بیانیه خود
ابتکار خروج س��وریه از بحران ک��ه در قالب توافق ژنو
شد روشن نشده ،در کنف رانس شرکت نخواهد کرد .همچنین
جبهه اس�لامی که یک ائتالف قدرتمند تش��کیل شده از
تاکید کرد که جدایی این گروه از ائتالف مخالفان سوری در
شکل گرفت ،به نام روسیه ثبت ش��د .این کشور پیشنهاد
گروه های شورشی است ،هشدار داده که شرکت در مذاکرات
پی موافقت این ائتالف با مشارکت در کنف رانس بی ن المللی
کرد که کل زرادخانه تسلیحات ش��یمیایی سوریه تخریب
یا برچیده شود تا بدین وسیله از کشتار بیشتر غیرنظامیان و
ژنو را «خیانت» م ی داند .در عین ح��ال اما رهبری کردهای
ژنو ۲صورت گرفته است .ائتالف مخالفان ،مدت ها در ب رابر
سوریه که ۱۰درصد جمعیت این کشور را تشکیل م ی دهند
درخواست ها ب رای شرکت در کنف رانس ایستادگی کرده بود
زنان و کودکان سوری جلوگیری شود.
در نظر دارند نمایندگان خود را به ژنو اعزام دارند و نم ی خواهند
ولی پس از فشارهای زیاد از جانب متحدان غ ربی و نیز عرب
روز 23ماه مه بود که وزرای خارجه کش��ورهای امریکا
بخشی از هیات اعزام ی ائتالف ملی باشند .پی ش تر ائتالف
این ائتالف ،در تاری��خ ۱۱نوامب��ر رای داد در صورت تحقق
و روس��یه موافقت کردند ب رای پایان بخش��یدن به کشتار و
خونریزی های سوریه با هم بر س��ر میز مذاکره بنشینند .اما
ملی سوریه گفته بود که تنها در صورتی حاضر است در این
شروطی که تعیین م ی کند ،در این کنف رانس شرکت خواهد
مذاکرات شرکت کند که بشار اسد ،رئی س جمهوری ،در دولت
کرد .اختالفات داخلی و عدم توافق بر س��ر مذاکره با دولت،
شروع کنف رانس به اسانی میسر نشد .در روز 27دسامبر بود
انتقالی اینده نقشی نداشته باشد.
سبب شده بود که ائتالف ملی در استانه انحالل قرار بگیرد.
که شورای امنیت سازمان ملل متحد به اتفاق اراء قطعنامه
این در حالی است که دولت سوریه ،با رد تعهد بشار اسد
شورای ملی س��وریه که یک جناح مهم ائتالف بود ،تهدید
۲۱۱۸را تصویب کرد که در ان قید ش��د تا نیمه سال ،۲۰۱۴
کرده بود چنانچه احمد جب را ،رئی س کل ائتالف در کنف رانس
زرادخانه تسلیحات شیمیایی سوریه تخریب یا برچیده شود.
به خودداری از مشارکت در دولت انتقالی ،گفته است که نباید
ژنو شرکت کند ،از ائتالف خارج خواهد شد .در اوایل ماه ژانویه
در این قطعنامه همچنین خواس��ته ش��ده است که هر چه
هیچ گونه پیش شرطی ب رای شرکت در این کنف رانس وجود
زودتر یک کنف رانس بی ن المللی درباره سوریه تشکیل شود
ده ها نفر ب رای نشان دادن مخالفت شان با شرکت در کنف رانس
داشته باشد .در استانه برگزاری کنف رانس ژنو ،۲با هدف کمک
به حل بحران سوریه ،رس��انه های روسیه به
تا مفاد «اعالمیه ژنو» را به اجرا گذارد .از
تمام جناح های سوری نیز خواسته شده
نقل از بشار اسد ،رئی س جمهوری سوریه ،اعالم
کردند که او قصد کناره گیری از قدرت را ندارد و
است که به طور جدی و س��ازنده در این
قرار نیست این مساله در مذاکرات صلح مورد
راه گام بردارند و «متعهد به دس��ت یابی
مفاد اعالمیه ژنو
به صلح و ثبات» شوند .این اعالمیه در
بحث قرار بگیرد .علی حیدر ،وزیر اشتی ملی
در این اعالمیه امده است که در ه ر گونه راه حل سیاسی نکات
۲۰ژوئن ۲۰۱۲و پس از جلسه گروه اقدام
سوریه چند روز قبل گفت« :از کنف رانس ژنو
۲هیچ انتظاری نداشته باشید .کنف رانس ژنو ۲
ذیل باید منظور شود:
ب رای سوریه که با پشتیبانی سازمان ملل
و ژنو ۳و یا ژنو ۱۰مشکل بحران سوریه را حل
lتعیین چش�م اندازی که تمام مردم س�وریه در ان س�هیم
متحد در ژنو تشکیل شده بود ،صادر شد.
نخواهند کرد .راه حل ش��روع شده و از طریق
باشند
اما با گذشت چندین ماه از تالش
پیروزی نظامی دولت ،ادامه خواهد یافت».
lتعیین گام های مشخص ب ر اساس یک جدول زمانی قاطع
سازمان ملل متحد و دیپلمات های روسی
و امریکای��ی ب رای تش��ویق طرف های
برای تحقق چش م انداز مورد بحث
با توجه ب��ه اینکه این مذاک��رات ب رای
درگیر در سوریه به مشارکت در کنف رانس
lقابل اجرا بودن طرح در یک جو امن همگانی همراه با ارامش
بیش��تر نیروهای عمده درگیر معنایی ندارد،
صلح بی ن المللی موسوم به «کنفرانس
و ثبات
حتی اگر نوعی موافقت سیاسی از کنف رانس
lحصول نتیجه س�ریع و ب ا اعتبار بدون خونریزی و خشونت
ژنو »۲و به رغم انکه امریکا کنف رانس ژنو
ژنو ۲حاصل شود ،اجرای ان عمال غیرممکن
خواهد بود .این در شرایطی است که بان کی
بیشتر
را «بهترین فرصت ب رای مخالفان جهت
مون ،دبیرکل سازمان ملل متحد تنها یک روز
lبرداشتن گام های اساسی در دوره انتقالی برای رسیدن به
نیل به اهداف مردم س��وریه و انقالب»
پس از دعوت از ای ران ب رای ش��رکت درژنو 2
این اهداف
خوانده اس��ت ،هنوز مش��خص نیست
اینده سوریه چه م ی شود.
دعوت خود را پس گرفت .این اقدام که با فشار
lایجاد یک نهاد حکومت انتقالی با ق�درت کامل اجرایی که
امریکا انجام گرفت ب��ا بازخورده های منفی
دبیرکل س��ازمان ملل متحد گفته
اعضای دولت و نمایندگان مخالفان در ان ش�رکت داش�ته باشند و
مواجه شد .استقالل دبیرکل سازمان ملل به
ب ر اساس رضایت دو طرف تشکیل شده باشد
است استفاده نکردن از این فرصت ب رای
صورت واضحی زیر سوال رفت و تحلی ل گران
lشرکت تمام گروه ها و اقشار جامعه سوریه در روند گفتمان
پایان دادن ب��ه مناقش��ه ای که موجب
مسائل بی ن المللی را به این نتیجه رساند که
کش��ته ش��دن بیش از ۱۰۰هزار نفر و
سازنده ملی
رسیدن به سرانجامی روشن در اجالسی که
ب ی خانمان شدن 9 / 5میلیون نفر شده،
lبررسی قانون اساسی و نظام حقوقی
از طرف ه��ای تاثیرگذار و ق��درت منطقه ای
غیرقابل بخش��ش اس��ت .ائتالف ملی
lبرگزاری انتخاب�ات ازاد و منصفانه چند حزب�ی برای قانون
یعنی ای ران در ان حضور ندارد بسیار سخت و
سوریه که بزرگ ترین گروه مخالف دولت
اساسی جدید
سوریه را تش��کیل م ی دهد ،اعالم کرده
شاید ناممکن خواهد بود .در همین راستا بود
lشرکت کامل زنان در تمام مراحل دوره انتقالی
است که در مذاکرات ژنو شرکت خواهد
که وزیر امور خارجه روسیه در پاسخ یکی از
کرد .نمایندگان ائتالف ملی س��وریه با
خب رنگاران در واکنش به این اقدام گفت« :این
۵۸رای موافق درمقابل ۱۴رای مخالف
اقدام اشتباه بسیار بزرگی بود .من این مساله
و یک رای ممتنع ش��رکت در مذاکرات
را در چند مناسبت مطرح کردم .ما همچنان
م ی گوییم که مهم است ای ران در این نشست مشارکت داشته
ژنو در صورت عدم تحقق شرایط تعیین شده ،از جلسه خارج
ژنو را تائید کردند .اما گروه ش��ورای ملی سوریه در اعتراض
باشد .شرکت کنندگان بسیاری از شرق اسیا و امریکا هستند
شدند .س��ایر گروه های سیاس��ی مخالف نیز مذاکرات را رد
به موافقت ائتالف مخالفان سوری با مشارکت در کنف رانس
که قرار است در ژنو شرکت کنند .دعوت از ای ران پس گرفته
کرده اند .کمیته هماهنگی ملی ،اختی��ارات ائتالف ملی را
بی ن المللی ژنو ۲به طور کامل از این ائتالف جدا شد.
در بیانی ه ای که به نام «جورج صب را» رئیس این گروه
قبول نکرده و در تاریخ ۱۶ژانوی��ه اعالم کرد در گفت وگوها
شده است و این مس��اله طبیعتا بر نتایج این نشست تاثیر
صادر شد ،امده است که این شورا اعالم م ی کند که از تمام
م ی گذارد .جان کری ،وزیر امور خارجه امریکا چندین مرتبه
شرکت نخواهد کرد.
تاکید کرده اس��ت که ای ران م ی تواند نقش مهمی در حل و
تشکیالت و نهادهای اتئالف مخالفان سوری جدا شده است.
در تاریخ ۲۶نوامبر ،رئیس شورای عالی نظامی ارتش
فصل مساله سوریه داشته باشد .پس گرفتن دعوت از ای ران
ازاد سوریه که از حمایت غرب برخوردار است گفت چون این
در این بیانیه افزوده ش��د که شورای ملی سوریه دیگر
هیچ ارتباطی با ائتالف ندارد و هی��چ نماینده ای نیز در این
موضوع که مذاکرات به کناره گیری بشار اسد منتهی خواهد
وجهه سازمان ملل را خدشه دار م ی کندg ».
مثلث شماره 206
53
دوئل بیفرجام بر سرشام
عدم حضور ایران ،عملی شدن توافق های کنفرانس
ژنو 2را با ابهام مواجه کرده است
داوداحمدزاده
بین الملل
2
کارشناس مسائل خاورمیانه
مثلث شماره 206
ج��دال دیپلماتیک ش��رق و غرب بر س��ر چگونگی
تش��کیل کنف رانس ژنو ،2اعضای مشارکت کننده و اصول
اساسی ان ،وارد مرحلهای شده اس��ت .در حالی که پس از
توافق ای ران و گروه 5+1در کنف رانس ژنو 2بر س��ر مساله
هس��تهای ،افق های جدیدی نیز ب رای خروج از بنبس��ت
سوریه پدیدار شده ،انتظار م یرفت که ای ران به عنوان یکی
از بازیگران اصلی منطق��ه و دخیل در تحوالت س��وریه با
مشارکت سازنده ،نقش خویش را در یافتن راه حل سیاسی
ب رای خاتمه بحران فراگیر س��وریه ایفا نماید .با این وجود،
پی ش شرطهای امریکا مبنی بر لزوم پذیرش بیانیه مشترک
کنف رانس ژنو 1از سوی ای ران (تشکیل دولت انتقالی بدون
حضور بشار اس��د )....و نیز طرح ادعاهای ثابت نشده مبنی
بر خروج نیروهای نظامی ای ران و پایان پشتیبانی سیاسی
از دولت سوریه ،سرنوشت کنف رانس ژنو 2را با ابهامات جدی
روبه رو ساخته است .این در حالی است که اخضر اب راهیمی،
نماینده دبی ر کل سازمان ملل متحد در پرونده سوریه اعالم
داشته که واشنگتن دلیل روشنی ب رای عدم دعوت ای ران به
کنف رانس ارائه نکرده اس��ت .در این راستا بان کی مون نیز
با حمایت از حضور ای ران در کنف رانس ژنو 2ابتدا خواس��تار
ایفای نقش ان در برقراری صلح شده بود اما سپس به دنبال
واکنش مخالفان سوری مبنی بر عدم شرکت شان در نشست
در صورت حضور ای ران بان ک ی مون دعوتش را پس گرفت.
به نظر م ی رس��د که راه حل منطقی بحران فراگیر سوریه از
طریق مشارکت تمام عناصر تاثیرگذار بر بحران امکانپذیر
است و در این مسیر به رغم دیدگاه های تنگنظ رانه ،حضور
ای ران در ای��ن کنف رانس الزم بود .اکنون س��والی که مطرح
می شود دالیل مخالفت برخی از کشورهای غربی و عربی
با حضور ای ران در این کنف رانس اس��ت .همچنین اینکه ایا
نتیجه این کنف ران��س م یتواند راه ح��ل جامعی ب رای نیل
به توافق سیاس��ی و خروج از بحران س��وریه باشد؟ بیش
از دو س��ال از بحران فراگیر س��وریه م یگذرد؛ در اغاز تمام
راه حلهای سیاس��ی و تالشهای نهاده��ای بی نالمللی
ب رای خاتمه جنگ داخلی سوریه ب رای ایجاد صلح پایدار ،به
دلیل منافع متضاد بازیگران منطقهای و جهانی با ناکام ی
روبه رو شد .بهطوری که سیاستهای غرب و محور عربی-
ضد سوری در تقابل با منافع متحدان بشار اسد یعنی روسیه،
چین ،ای ران و نیز حزب اهلل لبنان قرار گرفت.
از این رو تمام تالش امریکا و نیز عربستان در منطقه
بر سر ایجاد تغیی رات سیاس��ی تحمیلی در سوریه به دلیل
پایداری حامیان این کشور و ضعف مفرط اتئالف معارضان
دولتی در اتخاذ موضع واحد در قبال تحوالت بی اثر ش��د.
م یتوان گفت پس از گس��یل تروریس��تهای تکفیری و
تجهیز مخالفان بشار اسد ب رای امتیازگیری سیاسی از سوی
عربستان ،قطر و ترکیه ،ورود عنصری به نام حزب اهلل لبنان
(درکنار پایداری متحدان سنتی سوریه یعنی روسیه ،ای ران و
چین) به معرکه جنگ ،توازن قوا را به نفع حامیان دمش��ق
تغییر داده است .از دیگر سو ،استقالل عمل کردهای سوری
و عدم پیوستن به جریانهای س��لفی تندرو و نیز افزایش
شکاف میان ارتش ازاد و جبهه تروریستی النصره و داعش
در ادامه نبرد با نیروهای دولتی نگران یهای دولت های غ ربی
و ع ربی ضد دولت بشار اسد را دو چندان ساخت .در نتیجه این
تغییر و تحوالت در عرصه نظامی و سیاس��ی سوریه باعث
واقع بینی و تغییر برخی از اس��تراتژیها از س��وی امریکا و
حتی ترکیه و قطر گردیده است .همچنین ابتکار عمل دولت
روس��یه و نیز حمایت ای ران از طرح مسکو مبنی بر امحای
سالحهای شیمیایی س��وریه به فرایند صلح سازی کمک
کرده و بهانه اتش افروزی بیشتر را گرفته است .از دیگر سو،
بازرسان سازمان ملل متحد از همکاری دولت دمشق ب رای
نابودی سالح های شیمیایی اب راز رضایت کردند .در این میان
تغییر استراتژی امریکا با رگه های واقع بینی هم همراه شد؛
به طوری که حضور نماینده دولت بش��ار اسد در کنفرانس
پذیرفته ش��د؛ هر چند تالش م یش��ود که از شخص بشار
اسد بر س��ر ماندن در قدرت در دوره انتقالی صحبت نشود
و فقط بر حفظ بخشی از س��اختار قدرت فعلی دولت تاکید
م یشود .در این راستا ،ترکیه نیز پس از تندروی چندین ساله
بر سر بحران سوریه و تضاد منافع با ای ران و روسیه ،متوجه
برخی از واقعی تها ش��ده و تالش م یکند همگام با امریکا
بر راه حل سیاس��ی بحران تاکید نماید .در چنین شرایطی
قطر نیز به عنوان یکی از اضالع اصل��ی حام ی گروههای
مخالف دولت سوریه ،راه خویش را از عربستان جدا کرده و
حتی تماسهایی هم با متحد نزدیک دمشق یعنی حزب اهلل
لبنان برقرار س��اخته اس��ت .در این مس��یر تنها عربستان
سعودی است که هنوز بر طبل جنگ م یکوبد و با حمایت
از ش��اخههای افراطی مخالفان اس��د (داعش) مشروعیت
خویش را در منطقه با چالشهای جدی روبه رو ساخته است.
خش��م و نگرانی ریاض از تغییر موازنه ق��درت در منطقه و
اسی ب پذیری ان در قبال مواضع اصولی ای ران ،این کشور را
به اقدامات انتحاری واداشته اس��ت؛ به طوری که عربستان
با رد دعوت حضور در کنف رانس ژنو 2اعالم داشته که حتی
بدون غرب هم به ادامه تحرکات نظامی و سیاسی خویش
ب رای سرنگونی دولت بشار اس��د ادامه خواهد داد .ب ی تردید
اوباما با اذعان به ناکارامدی سیاست مداخله جویانه ع ربستان
در امور داخلی س��وریه ،ادامه ان را به ض��رر منافع غرب و
متحدان نزدیک خود یعنی اسرائیل م ی داند .زی را در شرایط
فعلی از دیدگاه غرب ،الترناتیو مناس��بی ب��رای جایگزینی
بشار اسد وجود ندارد و اصرار بر تجهیز گروه های تکفیری
و نادیده گرفتن نقش جریانات میان��ه رو چون ارتش ازاد در
اینده ،سوریه را به مامن امن القاعده بدل خواهد ساخت .در
این دیدگاه باید نه شخص بشار اسد بلکه بخشی از ساختار
سیاسی فعلی حفظ شود .بناب راین ب رای پایان دادن به چرخه
خشونت س��اختاری در داخل س��وریه و مهار بحران ،گزینه
مطلوب عدم میدان دادن به گروههای تروریستی وابسته به
باید توجه داشت عدم حضور بازیگران اصلی بحران نظیر ایران و عربستان در ژنو ،2امکان موفقیت و کاهشتنشها را بی اثر میسازد
و این کنفرانس نیز به غیر از صدور یک بیانیه بی محتوا و بدون ضمانت اجرایی خاص بینالمللی ،کاربرد دیگری نخواهد داشت .این در حالی
است که ناکامی این کنفرانس راه را برای افزایش جنگ منطقهای حتی در ابعاد جهانی باز خواهد کرد
54
تصمیم واشنگتن
دالیل مخالفت امریکا با حضور ایران در کنفرانس ژنو 2چیست؟
سید جالل ساداتیان
3
کارشناس مسائل خاورمیانه
بین الملل
پس از مدتها رایزنی و گفت وگوه��ای دیپلماتیک و
اعالم نظرهای اشکار و پنهان از سوی افراد و سیاستمداران
موثر در امر سوریه ،سرانجام قرار شد در تاریخ 22ژانویه 2014
میالدی اجالس ژنو 2با موضوع یافتن راه حلی سیاسی ب رای
حل مشکالت س��وریه در مقر اروپایی سازمان ملل متحد در
س��وئیس با حضور نمایندگان پنج دول��ت دارای حق وتو در
شورای امنیت س��ازمان ملل متحد (امریکا ،بریتانیا ،فرانسه،
روس��یه و چین) و همچنین نمایندگان 27کش��ور اسالمی
تشکیل شود .این در حالی است که دو روز مانده به برگزاری
این اجالس با وجود حرف و حدیث های بسیار ،بان کی مون،
دبیرکل س��ازمان ملل متحد از ای ران نیز ب رای حضور در این
نشست دعوت به عمل اورد؛ اما کمتر از 24ساعت بعد تحت
فشارهای امریکا و برخی دیگر از متحدانش این دعوت را پس
گرفت .این در حالی است که حضور داشتن یا نداشتن ای ران
در ژنو 2به موضوع بحث میان کش��ورهای دخیل در بحران
طی یکی ،دو ماه اخیر تبدیل شده بود .همچنین ایاالت متحده
امریکا بیشترین مخالفت را ب رای حضور ای ران در این اجالس
اب راز کرد .مرور مختصری خواهیم داشت بر نحوه و چگونگی
شکل گیری اجالس یاد شده:
-1در رابطه با اغاز بحران در سوریه باید گفت ،حکومت
سوریه نیز تحت تاثیر حرکت های مردمی در کشورهای ع ربی
منطقه و شمال افریقا که بعضا با دخالت های دیگران همراه
شده بود ،دستخوش ناارام یهایی شد .حکومت بشار اسد ابتدا
تالش کرد تا با ان مقابله کند ،اما در مقطعی به نظر م یرسید
که مخالفان پیشروی زیادی داشتند.
-2دول��ت ترکی��ه در ابت��دا ،به عن��وان کمکه��ای
انسان دوستانه به اوارگان س��وری ،تالش ب رای ایفای نقش
در س��وریه و تقویت پایگاه خویش در ان کش��ور داشت؛ به
تصور انکه شاید از این پایگاه ،تصورات توسعه دولت عثمانی
را که در ذهن تئوری پردازان جدید ترکیه ش��کل گرفته بود،
اجرایی کند .به همین دلیل پس از افزایش تعداد بیش��تری
از پناهندگان ،حکومت ترکیه تالش کرد ت��ا منطقه امنی را
در داخل س��وریه ب رای انان مهیا نماید و بناب راین با مقاومت
مرزداری س��وریه ،دخالت نظامی در این راستا در داخل خاک
س��وریه اتفاق افتاد و درگیری مختصری ه��م بین نیروهای
نظامی طرفین حادث شد.
-3نیروهای غ ربی به عنوان حمایت از متحد خود یعنی
ترکیه ،ولی در عمل به منظور سرنگونی دولت بشار اسد وارد
معرکه شده و معارضان س��وری را که در کشورهای مختلف
پ راکنده بودند سازماندهی کردند .انان هم جبهه سیاسی و هم
نیروهای مسلح را تجهیز کرده و کمکهای مادی ،اطالعاتی
و تسلیحاتی خود را روانه س��وریه کردند تا وانمود کنند این
معارضان سوری هستند که دولتی تمام عیار در بخشهایی از
خاک سوریه تشکیل دادهاند .غ رب یها تالش کردند معارضان و
گروههای مسلح انان را کمک کنند تا تمامی سرزمین سوری
را با جنگ از دس��ت دولت خارج کرده و در مناطق ازاد ش��ده
مستقر شوند.
-4با مقاومت دولت سوریه ،سازمان ملل متحد اقای
کوف ی عنان را به عنوان فرس��تاده ویژه ،ب رای درک شرایط در
سوریه و همچنین کمک به اوارگان و در صورت امکان توقف
درگیریها و یافتن راه حلی ب رای جلوگیری از کشتارهای بیشتر
و مصالحه بی ن طرفین تعیین کرد .تالشهای عنان به خاطر
سرسختی طرفین به جایی نرس��ید و وی به رغم سفرهای
متعددی که به منطقه و کش��ورهای همس��ایه و مذاکره با
طرفهای درگیر انجام داد ،موفقیتی در کاهش درگیریها و
توقف جنگ ش��هری بین طرفین به دست نیاورد بناب راین از
سمت خود استعفا کرد.
-5اخضر اب راهیمی ب��ه جای عنان با هم��ان عنوان
فرستاده ویژه انتخاب شد و با تجربهای که در امور افغانستان
به عنوان نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل داشت ،اصرار بیشتر
و مقاومت افزونتری در مقابل عدم موفقی تها از خود بروز داد.
او با سفر به کشورهای همسایه و به خصوص کشورهایی که
ظن دخالت و تاثیرگذاری انان در امور سوریه از دیگران بیشتر
بود تالش وافری انج��ام داد تا طرفین را در س��وریه به یک
اتش بس متقاعد سازد؛ هر چند در این امر حتی به مناسبت
ماه مبارک رمضان ،موفق نبود .اما دست از تالش ب ر نداشت و
به ماموریت خویش ادامه داد.
-6با باال گرفتن سطح خشونتها که حمله به اماکن
مس��کونی و کش��تار مردم ب ی دفاع بود ،طرفین یکدیگر را
مس��ئول و متهم در رعایت نکردن اص��ول اخالقی و اعمال
خشونت معرفی م ی کردند تا جایی که از سالح های شیمیایی
استفاده و به موجب ان تعداد بیشتری مردم عادی کشته شده
یا لطمه دیدند .در این میان ایاالت متحده امریکا تهدید کرد
که اگر ثابت شود دولت سوریه از سالح شیمیایی استفاده کرده
به عنوان نقض حریم و خط قرمز امریکا ،به ان کشور حمله
نظامی خواهد کرد .از این مرحله ،فعالیت روسیه که از مدتی
قبل با اعزام ناوگان نظامی به اب های سوریه حضور پ ررنگی
در مسائل منطقه و به خصوص موضوع سوریه از خود نشان
داده بود رنگ و بوی دیگری یافت .روس��یه ،عالقه مندی در
اغاز دور جدید حض��ور بی نالملل را پس از فروپاش��ی اتحاد
جماهیر شوروی سابق ،در حوادث س��وریه با جدیت بروز داد
و بسیار فعال گام به گام مس��ائل را دنبال کرد .به گونهای که
اعالم داشت س��وریه راه حل نظامی ندارد و از ای ران خواست
تا از نفوذش در س��وریه اس��تفاده کرده و دولت ان کش��ور را
ب رای باز کردن زراد خانهاش به روی غرب ی ها و س��ازمان ملل
متقاعد س��ازد .این امر به خوبی انجام شد و بازرسان سازمان
ملل توانستند سالحهای شیمیایی سوریه را بازرسی کرده و
با گزارش انان خطر حمله امریکا را که شخص رئی س جمهور
ی ایفا کرد ،از سر دولت
امریکا در منتفی ساختن ان نقش مهم
و مردم سوریه بردارند.
-7عوامل چندی نیز در مسائل س��وریه اتفاق افتاد تا
شرایط بسیار س��خت اولیه که معارضان به چیزی کمتر از
کنار گذاردن ش��خص بشار اس��د رضایت نم ی دادند ،تعدیل
ش��ود؛ نکته اول ،انکه معارضان فهمیدند سرنگونی اسد به
ان صورت اولیه که محاس��به م ی کردند ،انجام نخواهد شد.
مقاومت نظامی دولت اسد و باز پ س گیری برخی از مناطقی
که به تصرف نیروهای نظامی معارضین در امده بود ،در کنار
عدم تمایل ایاالت متحده امریکا به دخالت و حمله نظامی به
سوریه که خود موجب سرخوردگی و قهر عربستان از امریکا
شد و نیز حضور فعال روسیه را باید به عنوان نکاتی کلیدی
در نظر داشت.
نکته دوم ،اختالفات بین گروهه��ای معارض از جمله
گروههای سیاسی از سویی و گروههای مسلح از سوی دیگر
مثلث شماره 206
القاعده است که با انحصارطلبی به دنبال حاکمیت بر اینده
سوریه و انتقام گیری از مخالفان خود هستند .بناب راین تضاد
در میان حامیان گروه های مخالف سوریه در استانه برگزاری
کنف رانس ژنو غیرقابل کتمان اس��ت .این در حالی اس��ت
که جریانات مخالف تندرو ب��ا هدایت ریاض هرگونه راه حل
سیاسی و مذاکره را رد م یکنند.
نباید از نظر دور داش��ت ک��ه بحران س��وریه ،معادله
چند مجهولی است و حل این بحران با اجماع تمام قدرتهای
دخیل امکان پذیر است .در این مس��یر برخی از الب یهای
عربستان در کنگره و دولت امریکا همچنان در تالش بودند
که از برگزاری این کنف رانس با حضور ای ران جلوگیری نمایند.
بناب راین دولت اوباما ناچار بود در سیاست خارجی نسبت به
ای ران و سوریه به نوعی تعادل سازی کند .این در حالی است
که پتانسیل ای ران ب رای فایق امدن بر مشکالت داخلی سوریه
امری بدیهی اس��ت .از دیگر سو پذیرش اولیه حتی مشروط
ای ران ب رای حضور در این نشس��ت ،تاییدگر سیاس��تهای
نادرس��ت قبلی مبنی بر حمایت از معارضان و تئوری ایجاد
خشونت است .ذکر این نکته نیز ضروری است که ای ران در
منطق��ه از منافع راهبردی خویش هیچ وقت چشم پوش��ی
نخواهد کرد؛ چرا که از لحاظ ژئوپلتیک عمق اس��تراتژیک
ای ران گس��ترش یافته و مرزهای لبنان و سوریه خط مقدم و
منطقه نفوذ ان محسوب م یش��ود .بناب راین هرگونه تالش
ب رای نادیده گرفتن منافع و عالیق ای ران از سوی هر کشوری
به ویژه در موضوع سوریه با واکنش مناسب روبه رو خواهد شد.
در این میان به غیر از عربس��تان به عنوان رقیب منطقهای
ای ران ،بیشتر کشورهای عربی نیز حضور ای ران در کنف رانس
ژنو 2را الزامی م یدانستند .همچنین روسیه به همراه چین
به عنوان دو عنصر اصلی و اثرگذار در بحران سوریه ضمن
حمایت جدی از دیالوگ سیاس��ی ،حضور سازنده ای ران را در
روند صلح سازی بدون هیچ پی ش شرطی عنوان کرده بودند.
روسیه و چین با همسویی در اتخاذ مواضع مشترک در وتوی
قطعنامههای ضدسوری س��ازمان ملل متحد ،عزم خویش
را در ایس��تادگی در ب رابر غرب و برخی از کش��ورهای عربی
دو چندان ساختند .روس��یه و چین قدرت ای ران در منطقه و
لو فصل مس��ائل اختالف را باور دارن��د و بناب راین تالش
ح
م یکنند ب��رای کارامدی کنف رانس ژنو 2تمام کش��ورهای
دخیل در بحران حضور داشته باشند .ب ی تردید راه حل منطقی
این اس��ت که ب رای جلوگی��ری از فجایع انس��انی و اوارگی
کودکان و زنان سوری ،اقدامات فوری در قبال کاهش خشونت
و برقراری اتش بس از سوی سازمان ملل متحد و قدرتهای
جهانی صورت گیرد .گذش��ت نزدیک به سه سال از بحران
خونین سوریه ثابت م یکند جنگ ،راه حل سیاسی نیست
و هیچ کش��ور و گروهی نم ی تواند خود را برنده این تراژدی
انسانی بداند .باید توجه داشت عدم حضور بازیگران اصلی
بحران نظیر ای ران و عربس��تان در ژنو ،2امکان موفقیت و
کاهشتنشها را بی اثر م یسازد و این کنف رانس نیز به غیر
از صدور یک بیانیه ب ی محتوا و بدون ضمانت اجرایی خاص
بی نالمللی ،کاربرد دیگری نخواهد داشت .این در حالی است
که ناکام ی این کنف رانس راه را ب رای افزایش جنگ منطقهای
حتی در ابعاد جهانی باز خواهد ک��رد .بناب راین از این منظر
ش��اهد تعدیل برخی اقدام��ات افراطی ،تاکید بر مس��اعی
جملیه و مشارکت سازنده کشورهای ذی نفوذ هستیم .بدون
شک تضاد منافع بر سر سوریه میان ای ران و امریکا و برخی
از کش��ورهای عربی امری پذیرفته شده اس��ت ولی راه حل
ان در گفتگو و مذاکره رودررو اس��ت .نباید از نظر دور داشت
مشروط کردن حضور ای ران به پی ش شرط نم یتواند اثبات گر
حس��ن نیت غرب ب رای خروج از بحران قلمداد گردد .منطق
بازی سوریه برد -برد است نه بازی حاصل جمع صفر و در این
مسیر ای ران از راه حل س��وری -سوری با نظارت سازمان ملل
متحد و نیز برگزاری انتخابات ازاد با مشارکت تمام گروه های
سیاسی حمایت کرده و م ی کندg .
55
بین الملل
که تمایلی به مشارکت با گروههای تندرو سلفی و تکفیری
مورد حمایت عربستان س��عودی و قطر نداش��تند و اعمال
انتحاری و حرکات وحشیانه انان در برخورد با نیروهای دولتی
بود؛ در یک مورد انها در مقابل دوربین خب رنگاران جگر سرباز
دولتی کشته شده را از سینهاش خارج و ان را به دندان کشیدند.
گروههای سیاسی این اعمال را مغایر با اعتبار و حیثیت خود
تلقی م یکردند .بناب راین این حوادث ش��رایط متعادلتری را
ب رای گفت وگوی انان و حضورشان در پای میز مذاکره فراهم
اورد .در واقع معارضان محافظه کارتر اعالم کردهاند که حاضر
نیستند با خشونت طلبان سر یک میز ب رای مذاکره بنشینند و
غ رب یها نیز از این موضع حمایت کردند.
نکته سوم ،شرایط منطقهای و عدم تمایل دولتهای
غ ربی به خصوص ایاالت متحده امریکا ،به ایجاد یک درگیری
و جنگ جدید و ناتوانی اسرائیل در تشویق غرب ب رای ایجاد
یک بحران و التهاب جدید در منطقه است .این مسائل ،جو
تند و التهابات اولیه در ماجرای سوریه را تا حدودی کاهش داده
و ش��رایط متعادلتر کنونی را رقم زده است .در این راستا بود
که سرگئی الوروف ،وزیر خارجه روسیه از قول غ رب ی ها گفت
که نظر انان این است که ماندن اسد در قدرت بهتر از امدن
یک سلفی تندرو به جای او است .این نکات را م ی توان دالیل
ی در شکل دادن به کنف رانس
موفقیت نسبی اخضر اب راهیم
ژنو 2ب ر شمارد .هر چند هنوز مشخص نیست که نتایج حاصل
از ان نشست چه باشد؟ به ویژه مخالفت ایاالت متحده امریکا
با حضور جمهوری اسالمی ای ران به عنوان متحد اصلی سوریه
در ان نشست ،سواالتی را ب ر انگیخته که دالیل این مخالفت
چیست؟ پاسخ اولیه را باید در ادعاهای امریکای یها یافت که
تالش دارند ای ران را در ردی��ف تندروها ارزیابی کرده و بگویند
وقتی سلف یها و تکفیریها به ان کنف رانس راه ندارند ،ای ران
هم که مستقیما در سوریه حضور نظامی داشته است نباید در
مذاکرات صلح حضور یابد ! این در حالی است که روسیه از ابتدا
حضور ای ران را مستلزم رایزنی بیشتر در سطح وزرا دانسته و
دیگر قدرتها در این رابطه سکوت کرده و اظهارنظر صریحی
نداشتهاند .باید توجه داشت که ای ران از دید معارضان سوری
همواره به عنوان یک طرف مخالف مطرح بوده است .چندی
پیش انها از نظ��ر نظامی تا جایی پی��ش رفتند که احتمال
سقوط بشار اسد را م ی دادند ،اما بعد متوجه شدند که شرایط
تغییر کرده و جنگ مغلوبه شد.
مخالف��ان این مس��اله را از چش��م ای��ران م ی دیدند؛
زی را جمهوری اس�لامی ای ران بارها به صورت مس��تقیم یا
غیرمستقیم از اسد اعالم حمایت کرده بود .بناب راین مخالفان
اس��د نیز گفتند با ای ران ک��ه در طرف مقابل انه��ا قرار دارد
نم یتوانند بر سر یک میز حاضر شوند .بناب راین از یک سو
انها ،ای ران را در جبهه مخالف خود م یدیدند و از دیگر س��و
جمهوری اسالمی ای ران نیز اعالم کرده بود که مفاد ژنو 1را
نم یپذیرد؛ مساله ای که به ش��دت ب رای امریکا و مخالفان
دولت س��وریه اهمیت دارد .در حقیقت ب ر اساس توافقنامه
ژنو ،1مخالفان نظام اسد در پی ان هس��تند که او دیگر در
قدرت نقشی نداشته باشد و ای ران نیز این مساله را نپذیرفته
است .همچنین مخالفان م یدانستند که در صورت حضور
ای ران در کنف رانس ژنو ،2وزن محور روس��یه و دولت اس��د
سنگی نتر خواهد شد و این به نفعشان نیست.
اما نباید از نظر دور داشت که حضور نداشتن ای ران در
این نشس��ت ،پیامدهایی را به همراه خواهد داشت از جمله
تقابل بیشتر میان طرفهای درگیر .اگر توافقی هم بخواهد
صورت بگیرد یک پروسه سخت پیش روی طرفین خواهد
بود .در نهایت در رابطه با این رویکرد بان کی مون و اعالم دو
تصمیم کامال متضاد از جانب او طی 24ساعت باید گفت که
دبیرکل سازمان ملل به شخصه خیلی تصمیم گیر نیست و
تابع قدرت است .در واقع معیار در دنیای امروز و تنظیم کننده
حرکتها همین قدرت است و شخصی مانند دبیرکل سازمان
ملل نیز نظ راتش تابع نظر قدرتهای جهانی استg .
مثلث شماره 206
56
بین الملل
فرود موج چپگرایی در فرانسه
سریال رسوایی در جبهه سوسیالیست ها
پس از استراس کان نوبت به اوالند رسید
حسین ساداتی
خبرنگار
1
مجله تایم زمانی که اس��تراس کان ،رئیس صندوق
بی ن المللی پول ،در خاک امریکا رسوا ش��د با تیتر «کشته
شده توسط رسانه» به کنکاش این رس��وایی پرداخت .این
مجله اعتقاد داشت که اگر استراس کان در داخل خاک خود
با این رسوایی روبه رو م ی شد شاید اب از اب تکان نم ی خورد.
واقعیت امر اینک در شرایطی مشابه ب رای رئی س جمهوری
فرانس��ه رقم خ��ورده اس��ت؛ «رس��وایی اخالق��ی اقای
رئی س جمهوری فرانس��ه به دلیل ارتباط پنهانی با بازیگری
فرانسوی» .نظ ر س��نج ی ها هم تا حدی اعتبار سخن تایم
را تایید م ی کند .در س��طح جامعه به ظاهر اب از اب تکان
نخورده است .تنها نگرانی مصاحب ه ش��وندگان هم به این
موضوع باز م ی گردد که مردم نگران مالیات هایشان هستند.
قاطبه انها گفته اند زندگی خصوصی اقای رئی س جمهوری
به خودش مربوط اس��ت ،اما باید تکلیف مالیات دهندگان
فرانسوی را در خصوص بانوی اول مشخص کند .هر چند
که این بانوی اول هم چندان رس��می نیست و تنها شریک
زندگی اوالند محسوب م یشود .اما به عکس سطح جامعه
که خونس��رد در ب رابر این قضیه واکنش نشان داده ،سطح
مطبوعاتی ای��ن قضی��ه را داغ تر از پیش دنب��ال م ی کند.
مجله فرانس��وی « اکس��پرس» این هفته مطلبی منتشر
کرد با عنوان «ب ی اعتبار ش��دن» .این مجله نوش��ته است:
«فرانس��وا اوالند و ماج��رای زندگی خصوص��ی او با خانم
ژول ی گایه در معرض دید عموم قرار گرفته است؛ چیزی که
اقای رئی س جمهور را مجبور م ی کند نه تنها به س��واالتی
در مورد زندگی خصوص ی اش پاسخ دهد ،بلکه پاسخگوی
ب ی توجهی به امنیت خود به عنوان رئیس ارتش و باالترین
مطلب دیگری هم با عنوان زندگی فاش شده رئی س جمهوری
نوشته اس��ت با این مضمون« :از س��گولن رویال (شریک
زندگی س��ابق اوالند) تا ژولی گایه و در این میان با عبور از
والری تریرویلر ،به نظر م ی رس��د فرانس��وی ها این ماجرای
احساسی فرانسوا اوالند را نم ی پذیرند».
در ادام��ه این گزارش ام��ده اس��ت« :دوگانگی ب رای
رئی س جمهوری که بی زار اس��ت از تسلیم شدن ،اما شرکای
زندگی او اغتشاش و سروصداها را مدام بیشتر م ی کنند».
نویس��نده در بخش دیگری از ای��ن مطلب هم تاکید
م ی کن��د که فرانس��وا اوالن��د ،رئی س جمهوری اس��ت که
م ی خواهد تمام و کمال زندگی کند.
کابوس یک رویا
سبکی تحمل ناپذیر اوالند
بین الملل
میالن کون��درا ،نویس��نده معروف چپ تب��ار کتابی
پ ر س��ر و صدا در مورد خیان��ت دارد که نام ان را «س��بکی
تحمل ناپذیر هس��تی» گذاشته اس��ت .این تیتر دستمایه
روزنامه نیویورک تایمز شده و اوالند را در میان رهب ران تازه
ورود پیدا کرده به جمع رس��وایان اخالقی معرفی م ی کند.
«سیلوی کافمن» م ی نویس��د« :بیایید یک بار دیگر مرور
کنیم .ب رای رسانه ها هیچ چیز جذاب تر از زندگی خصوصی
و عشق های پنهانی سیاس��تمداران نیست .بیل کلینتون،
جاکوب زوما و سیلویو ب رلوسکونی را فراموش کنید .حتی
اس��تراس کان را که در خاک امریکا با رس��وایی دیگری رو
به رو ش��د هم به جذابیت داس��تان اوالند نم ی رسد .مردی
موتور سوار نیمه های شب با یک بادیگارد به دیدار زنی معرف
م ی رود که پیش از این در زمان انتخابات ریاست جمهوری
ی حرف
در فیلم تبلیغاتی او بازی کرده و از او به عنوان «ادم
گوش کن» یاد کرده بود .اوالند بازیگر تازه این سریال های
رس��وایی اس��ت .او هم اینک با یک زن نیمه رسمی طرف
است که در بیمارس��تان بستری اس��ت و زنی دیگر که به
تازگی مشخص شده چهار ماهه باردار است .هر چند جرقه
عشق بین اقای رئی س جمهور و خانم گانیه از همان فیلم
تبلیغاتی اغاز شده بود اما اگر مجله کلوزر دست به افشاگری
نم ی زد چه سرنوش��تی در انتظار این دو ب��ود .ایا این رابطه
ب رای همیشه مخفی م ی ماند یا اقای رئی س جمهور مجبور
بود بهانه ای را ب رای یکی از طرفین فراهم کند و با یکی تا
اخر ادامه دهد .اما اقای رئی س جمهور از همسر غیررسمی
خود ،خانم سگولن رویال هم فرزندانی دارد که در یک زندگی
میان مدت از هم جدا شدند .با این وجود باید گفت که اوالند
هم به باشگاه خیانتکاران وارد شده است .زندگی خصوصی
یک رئی س جمهوری برای ملت مثل یک شوی تلویزیونی
جذاب م ی ماند که تماش��اگر را ت��ا انتها با خ��ود م ی برد».
به نوشته کافمن باید دید که در انتهای داستان تماشاگران
در مورد داستان زندگی اوالند چه تصمیمی خواهند گرفت؟
ایا او جزو روسای جمهوری خواهد بود که فقط یک دوره کاخ
الیزه را تجربه کرده اند؟ g
مثلث شماره 206
مقام دولت هم باشد ».نویس��نده این مقاله ادامه م ی دهد:
«حاال یک فصل سیاسی تازه ای ب رای او باز شده که در ان
یک رئی س جمهور زیادی نرمال احتماال در معرض خط رات
احساسی بیشتری خواهد بود».
نویس��نده تاکید م ی کند که حاال این ش��وک را هیچ
کاله��ی نم ی تواند بپوش��اند .ماجرای ژولی گای��ه با تاثیر
ان در اف��کار عمومی ،خط��رات بعدی را ب رای ش��خصیت
رئی س جمهوری ایج��اد خواهد کرد؛ خط رات��ی که گویی از
مدت ها پیش اغاز شده است.
این در حالی است که در یک نظرسنجی انجام شده
نتایجی به دست امده که چندان با شور و حرارت مطبوعات
فرانسه همگام نیست 77 «:درصد فرانسوی ها طبق یک
نظرس��نجی گفته اند این مس��اله ،امری مربوط به زندگی
خصوص��ی رئی س جمهور اس��ت؛ اما در عین ح��ال تقریبا
صد درصد فرانسوی ها در این مورد حرف م ی زنند و در مورد
اقای اوالند اظهارنظر م ی کنند».
وقتی نیکال س��ارکوزی از همسر س��ابقش سیسیلیا
جدا ش��د ،پیش از اینکه با کارال برونی ازدواج کند ،در یک
نظرسنجی معلوم شد که اغلب فرانسوی ها این موضوع را
به راحتی نپذیرفته اند.
اما اکسپرس که گویا یک تنه در فرانسه بار خبرهای
اقای رئی س جمهوری و معش��وقه اش را به دوش م ی کشد
فرانسوا اوالند در حال رویا پروری بود؛ هرچند این رویا
زیاد به طول نینجامید .ش��نبه یازدهم ژانویه ب رای فرانسوا
اوالند اخر هفته وحشتناکی را رقم زد؛ ماجرایی که به دلیل
فاش شدنش حاال اقای رئی س جمهور باید به افکار عمومی
پاسخگو باشد و شریک زندگ ی اش هم که قربانی این ماجرا
بود ،روانه بیمارستان شده است .چندی پیش مجله « کلوزر»
عکس هایی از رئی س جمهور فرانسه منتشر کرد که به نظر
م ی رسید او به اپارتمان خصوصی خانم ژولی گایه ،بازیگر
فرانسوی رفت وامد دارد.
اوالند هم وقتی عکس ها منتش��ر شد ،چیزی نگفت
جز اینکه هرکس زندگی خصوصی خودش را دارد .این پاسخ
احتمال وجود ارتباط عاش��قانه می��ان باالترین مقام دولت
فرانسه و یک هنرمند را بیشتر از قبل قوت بخشید.
مجله « لوپوئن» اما از همین ماجراها نوش��ته است؛
اینکه چطور یک پرسش از رئی س جمهور فرانسه در جلسه
او با وزرا ،سکوت هیات دولت در مورد افشای ماجرای زندگی
اوالند را شکست.
سوال این بود« :واشنگتن م ی خواهد بداند چه کسی
در س��ف ر ماه فوریه ،اقای رئی س جمه��ور را همراهی خواهد
کرد؟» پرسشی کشنده که در جلس��ات روز دوشنبه که به
روال هر هفته از ساعت 9:30صبح در الیزه برگزار م ی شود،
«پل ژان اورتیز» ،مشاور دیپلماتیک رئی س جمهور فرانسه
ان را پرسید.
همین س��وال هم باعث ش��د این موض��وع که تا ان
لحظه در الیزه تابو بود ،مطرح ش��ود .لوپوئن م ی نویس��د:
«اما این سوالی است که انگار اغلب فرانسوی ها از فرانسوا
اوالند دارند .ان روز رئی س جمهور در جلس��ه شرکت نکرد و
ترجیح داد همه روز را در دفترش بماند تا بیشتر خودش را در
امان نگاه دارد .تا روز نشست خبری اش که سه شنبه بود».
سه شنبه هم روز خوبی نبود .کنف رانس خبری هم به جای
اینکه به پرس��ش های اقتصادی اختصاص یابد به رسوایی
اقای رئی س جمهور سنجاق ش��د« :اقای رئی س جمهور! ایا
شما با خانم ژولیه گایه ارتباط دارید؟» پرسشی که با مکث
طوالنی اوالند همراه ش��د و در نهایت نه تایید و نه تکذیب
کرد و گفت که زندگی خصوصی هر ادمی به خودش مربوط
م ی شود ،اما قول داد که به زودی واقعیت را بازگو خواهد کرد.
مجله لوپوئن اما در خصوص این نشست چنین نوشته بود:
«سر و صداها و اضط راب ها خیلی بیش��تر شد؛ وقتی خبر
بستری شدن شریک زندگی فعلی فرانس��وا اوالند منتشر
شد .حاال دیگر همه م ی دانستند رئی س جمهور فرانسه باید
در نشست خبری روز سه شنبه به خبرنگاران پاسخ بدهد».
نویسنده این گزارش در ادامه اورده« :با اینکه مشاوران
فرانس��وا اوالند روز دوش��نبه م ی خواس��تند حرفی از این
موضوع به میان نیاورند؛ اما درخواست باراک اوباما ،مشاور
دیپلماتیک فرانس��وا اوالن��د را مجبور کرد لب به س��خن
بگش��اید ».نویس��نده این گزارش ادامه م ی دهد« :اکنون
فرانس��وا اوالند تنهاس��ت .تنها در مقابل خودش ،تنها در
مقابل وزرایی که زیرزیرکی م ی خندن��د و به هم م ی گویند:
حاال قضیه رابطه با این بازیگر جدی است؟»
نیکال سارکوزی در پاسخ به پرسشی مشابه در نشست
خبری در ژانوی��ه 2008گفته بود« :بل��ه ،قضیه کارال جدی
اس��ت ».اما فرانس��وا اوالند در پاس��خ به خبرنگاران گفته
بود که با ش��رایط س��ختی در زندگی خصوص ی اش رو به
روس��ت .اقای اوالند افزود به س��وال ها در این باره پیش از
س��فرش به امریکا پاس��خ خواهد داد .او گف��ت که زندگی
خصوص ی اش بای��د خصوصی بماند .لوپوئن م ی نویس��د:
«به نظر م ی رسد فرانس��وا اوالند در روزهای گذشته درست
نخوابیده اس��ت ،هرچند در منظ��ر عمومی خ��ود را مثل
همیشه نشان م ی دهد ».این مجله ادامه م ی دهد« :روز اول
که شریک زندگی فرانسوا اوالند در بیمارستان بستری شد،
دستیاران او به رسانه های فرانسوی گفتند که پس از شنیدن
این خبر ،تریویلر شوکه شده و به نظر م ی رسد اکنون با اینکه
از بیمارستان مرخصی شده ،اما نم ی داند باز هم با فرانسوا
اوالند که از سال 2007ش��ریک زندگ ی اش شده و در الیزه با
هم زندگی کرده اند؛ همچنان ادامه خواهد داد یا نه؟» سایت
فاکس نیوز هم به طعنه نوشته بود که تریویلر اگر از اوالند
جدا شود ب ی خانمان خواهد شد.
این رس��وایی اما در زمانی دامنگی��ر دولت چپگرای
فرانسه شده که پاریس با مشکالت متعدد اقتصادی دست
و پنجه ن��رم م ی کند .افزایش تورم ،افزای��ش نرخ بیکاری و
وعده های معطل مانده تیم اوالند وضعیت او را ب رای اینده
سیاس ی اش مبهم کرده است .اگر رسانه ها و رسوایی اخیرش
نتواند او را از پا در بیاورد ،مش��کالت اقتصادی اوالند شاید
بتواند او را زمینگیر کند.
57
بین الملل
مثلث شماره 206
عشق دردسرساز رئیس جمهور معمولی
فرانسوا اوالند در موقعیت اچمز قرارگرفته است
بهاره محبی
مترجم
2
در فرانس��ه زندگی خصوصی مردان سیاس��ی توجه
زیادی را برنم ی انگیزد جز رئی س جمهوری .اگر گفته ش��ود
نخس ت وزیر فرانسه هم با یک عش��ق پنهان درگیر است،
کسی ب رای ان قلم به دس��ت نخواهد گرفت ولی بی تردید
م ی توان گفت که روزنامه نگاران در کمین نشس��ته اند تا در
اولین فرصت روابط پنهان رئی س جمهوری را برمال کنند.
این موضوع پس از ریاس��ت جمهوری ژنرال دو گل و
ژیسکاردستن درمورد فرانس��وا میتران و اخرین انها نیکال
سارکوزی و فرانسوا اوالند به اوج تازه ای رسید.
نیکال س��ارکوزی ،البته پس از ورود ب��ه کاخ الیزه ،در
همان هفته های نخست از سسیلیا اتیاس ،همسر خود جدا
شد و با عش��ق جدید خود کارال برونی ،خواننده فرانسوی،
ازدواج کرد ت��ا از س��خن پ راکنی در م��ورد زندگی مجردی
رئی س جمهوری در مج�لات جنجالی جلوگی��ری کند .به
هرحال عشق پنهان روسای جمهوری فرانسه در دهه های
اخیر بیشتر به یک سنت تبدیل شده است .در مورد فرانسوا
58
میتران از یک یا دو بانوی فرانسوی سخن م ی رفت ،تا اینکه
رئی س جمهوری سابق وجود یک فرزند دختر از یک معشوقه
اش را پذیرفت و به مطبوعات معرفی کرد .سیاس��تمداری
که خیلی غیرمنتظره به عنوان نامزد سوسیالیس��ت ها در
انتخابات ظهور ک��رده و در رقابت ه��ای انتخاباتی ،خود را
«اقای نرمال» نامیده بود .مادر اوالند که مددکار اجتماعی
بوده ،درباره خاط رات دوران کودکی او م ی گوید« :همیش��ه
چیزهایی م ی گفت که ما را به خنده م ی انداخت .او م ی گفت
وقتی بزرگ شدم رئی س جمهور م ی شوم! هی چ وقت فکرش
را هم نم ی کردیم».
از سگولن رویال تا ژولی گایه
رئی س جمهور فعلی فرانسه بیشتر از ۳۰سال با سگولن
رویال ،رقیب نیکال س��ارکوزی در انتخاب��ات ۲۰۰۷میالدی
بدون اینکه ازدواجی بین انها صورت گرفته باش��د ،زندگی
کرده بود .انها چه��ار فرزند دارند :توم��اس ،کلمنز ،ژولین و
فلورا که هر کدام به ترتیب ۲۰ ،۲۵ ،۲۷ ،۲۸ساله هستند .این
دو تنها یک ماه پس از شکست سگولن رویال در انتخابات
ریاست جمهوری در سال ۲۰۰۷میالدی اعالم کردند دیگر با
هم زندگی نم ی کنند .رویال در ان زمان در پاسخ به سواالت
خب رنگاران گفت« :اوالند بیش از این حضور نخواهد داشت؛
من از او خواس��ته ام که خانه را ترک کن��د و زندگی را ب رای
خودش ادامه ده��د ».رویال بع د ها در کت��اب خاط رات خود
نوشت که اوالند ادم وفاداری در رابطه خود نبوده است .اوالند
ی تریرولر ،شریک کنونی
مدت کوتاهی بعد به زندگی با والر
خود روی اورد .درباره اغاز این رابطه هم حرف و حدیث های
زیادی وجود داشت .گفته م ی ش��د که رابطه اوالند و والری
پیش از پایان رابطه او با رویال اغاز ش��ده بوده اس��ت .این
در حالی اس��ت که والری خودش هم ب رای ارتباط با اوالند از
همسرش که سه بچه با هم داشتند طالق گرفت و پس از
پیروزی اوالند در انتخابات ریاست جمهوری ،زندگی خود را با
وی در کاخ الیزه اغاز کرد.
شش سال بعد ،فرانسوا اوالند اما بدون اینکه کمترین
اطالعی از رصد شدن زندگی خصوصی خود از سوی مجله
«کلوزر» داشته باش��د ،در یک بامداد تصویر خود و معشوقه
جدیدش را روی جلد مجله م ی یابد و کار با دخالت نشریات
دیگر به خصوص «لوموند» باال می گیرد .موضوع افش��ای
عشق پنهانی جدید اقای رئی س جمهور زمانی به مطبوعات
به طور جدی کش��یده ش��د که والری که اپارتمان و دفتری
نیز در کاخ الیزه ب��ه او اختصاص داده ش��ده با دریافت خبر
جنجال افرین ارتباط اوالند و ژولی گایه ،بازیگر فرانس��وی
و دختر یک ج��راح ثروتمند ،دچار ضربه عصبی ش��د ،و به
بیمارس��تان منتقل ش��د .بر اس��اس جزئیات منتشر شده،
دیدار های اوالند با وی در اپارتمانی کرایه ای در نزدیکی کاخ
الیزه ،اقامتگاه رئی س جمهور ،صورت گرفته است.
گای��ه در س��ال ۲۰۱۲و در جری��ان انتخاب��ات
ریاست جمهوری در یک ویدئوی تبلیغاتی مربوط به فرانسوا
اوالند ش��رکت کرده بود .ش��ایعات مربوط ب��ه رابطه وی با
فرانس��وا اوالند مدت هاست که در س��ایت ها و مجالت زرد
جای گرفته است .به طوری که گایه را بر ان داشت تا در ماه
مارس ۲۰۱۳نسبت به زیرپا گذاشتن حریم خصوصی خود از
سوی س��ایت ها و وبالگ هایی که این اخبار را منتشر کرده
بودند ،شکایت کند.
ی سیاسی احساسی
سونام
به نظر م ی رس��د سیاس��تمداران و مردم فرانسه اما به
این راحتی حاضر به گذشت از رئی س جمهوری خود نیستند.
طبق یک نظرس��نجی تازه ۸۹درصد فرانسوی ها خواستار
جدا شدن اوالند از والری تریرویلر هستند چرا که تریرویلر در
حال حاضر در کاخ الیزه یک دفتر و تیم کارکنان خود را دارد
و مخارج این کارکنان از بودجه دولت ی��ا به عبارتی دیگر از
مالیات مردم فرانسه تامین م ی شود .اگرچه اسوشیتدپرس
گزارش داده که نتایج نظرس��نج ی هایی که به تازگی انجام
گرفته نش��ان م ی ده��د اکثر فرانس��وی ها در م��ورد رابطه
رئی س جمهور مش��کلی ندارند و این یک مساله خصوصی
است اما تهی ه کنندگان این نظرسنج ی ها تاکید کرده اند که
این اظهارنظر از سوی پرسش شوندگان چندان تعیی ن کننده
نیست ،زی را فرانسوا اوالند به هر صورت از پایی ن ترین می زان
محبوبیت یک رئی س جمهور در فرانسه پس از جنگ جهانی
دوم برخوردار است.
تضعیف موقعیت سیاسی
به نسبت مردم فرانسه ،سیاستمداران فرانسوی واکنش
تندتری داشته اند .گفته شده مخالفان دولت فرانسه ،اوالند
را متهم کرده و گفته اند وی ریاس��ت جمهوری این کشور را
مضحکه خاص و عام کرده است .شبکه خبری ب ی ب ی سی
به نظر م ی رسد دغدغه مخالفان اوالند مبن ی بر تضعیف
موقعی��ت رئی س جمهوری فرانس��ه در عرص��ه بی ن الملل
چندان هم بی راه نیس��ت چرا که اگرچه اوالند تالش زیادی
کرده تا این موضوع را کم اهمیت و مساله مربوط به زندگی
خصوصی خود جل��وه دهد اما اکنون یکی از پرس��ش های
کلیدی در میان خبرنگاران این اس��ت ک��ه ب رای میهمانی
ماه اینده میالدی در واش��نگتن چه کس��ی به عنوان بانوی
اول فرانس��ه هم��راه اق��ای رئی س جمهوری خواه��د بود؟
پرسش��ی که اوالند وعده داده پیش از این سفر به ان پاسخ
خواهد داد.
مانگوس فالکهد ،از یک نش��ریه س��وئدی در این باره
م ی نویسد« :مش��کل اصلی فرانس��وا اوالند این است که
او از ابتدای دوره ریاس��ت جمهوری م ی خواس��ت نمونه ای
از یک بانوی اول مرس��وم را در کنار خود داش��ته باشد اما او
باید همان موقع تصمیم روش��نی در این باره م ی گرفت».
لئو کیم ،خبرنگار المانی نیز در این باره نوش��ته است« :اگر
رئی س جمه��وری ،زنی را در کنار خود داش��ته باش��د به این
معنی است که م ی خواهد به مردم بگوید که این زن شریک
زندگی من است .همین مساله او را متعهد م ی کند که درباره
چنین موضوعی با مردم صادق باشد .این فقط یک مساله
خصوصی نیست».
جنجال مطبوعاتی بر سر مناس��بات عاشقانه اوالند
و زندگ��ی خصوصی او در زمانی بس��یار نامناس��ب به نقل
محافل فرانسه تبدیل شده است .به گزارش یورونیوز ،ناظ ران
سیاسی هشدار م ی دهند در ش��رایطی که فرانسه به شدت
درگیر بحران اقتصادی است با رسوایی اخیر تالش فرانسوا
اوالند ب رای تشریح سیاست های اقتصادی و ب رنامه اصالحات
اقتصادی با هدف ترمیم وجهه خدشه دار شده اش گوش شنوا
نخواهد داشت .این در حالی است که اینده ریاست جمهوری
اوالند به اقتصاد فرانسه وابسته است.
به گزارش رس��انه ها ،بیکاری در فرانس��ه رقم باالیی
دارد و وعده ه��ای تاکنون��ی اوالن��د ب رای تغیی��ر این وضع
تاکنون به جایی نرس��یده اس��ت .به گزارش لیب راس��یون،
اوالند پیش از این رس��وایی نیز در میان کسانی که از زمان
تاسیس جمهوری پنجم در سال ۱۹۵۸در فرانسه به قدرت
رسیده اند ،پایی ن ترین می زان محبوبیت را داشت .این چهره
قدیم ی و مورد وثوق حزب سوسیالیست و بخش فرودست
جامعه ،درمب��ارزات انتخاباتی خود وعده های بس��یاری به
نفع طبق��ات محروم ترجامعه داده بود ک��ه تقریبا هیچ یک
از وعده ه��ای خ��ود را عملی نک��رده اس ت .ب��رای مثال
تولید و فروش در صنایع اتومبی ل س��ازی فرانسه با دشواری
رو به رو است.
تعداد افراد بیکار در این کش��ور ب��ه ۳/۳میلیون نفر
رسیده ،رشد اقتصادی ناچیز است و رتبه اعتبار مالی فرانسه
در اواخر سال ۲۰۱۳میالدی ب رای دومین بار در دو سال اخیر
یک رده کاهش پیدا کرده اس��ت .همچنین کسری بودجه
فرانسه به حدی اس��ت که مقام های اتحادیه اروپا و به ویژه
المان را که پیشتاز اجرای ب رنامه های ریاضت اقتصادی است
نگران ک��رده و اوالند به جای کاه��ش هزینه های عمومی
ترجی��ح داده مالیات ها را افزایش دهد ک��ه باعث نارضایتی
عمومی شده است .این در حالی اس��ت که اتحادیه اروپا به
فرانسوا اوالند فقط تا سال ۲۰۱۵میالدی مهلت داده که سطح
کسری بودجه را به زیر سه درصد برساند؛ هشداری که تقریبا
هی چ کس امیدی به محقق شدن ان ندارد.
مثلث شماره 206
ش مردم فرانسه
واکن
خصوصی یا غیرخصوصی؟
زمان نامناسب برای افشاگری
بین الملل
والری تریرویلر در نخس��تین واکنش به انتش��ار خبر
رابطه پنهانی رئی س جمهور ،به فردریک گرشل ،دوست خود
که ب رای روزنامه پاریزین کار م ی کند ،گفته اس��ت فرانس��وا
اوالند به داش��تن رابطه ب��ا ژولی گایه اعتراف کرده اس��ت .
تریرویلر گفته احساس م ی کند قطاری او را زیر گرفته است.
به نوشته روزنامه پاریزین ،والری تریرویلر گفته است« :او هیچ
چیز را نفی نکرد .نه رفت و امدهای شبانه اش سوار بر موتور و
به همراه محافظ را و نه متعدد بودن دیدار ها با ژولی گایه را».
والری تریرویلر به این روزنامه چاپ پاریس گفته انچه پس
ی سیاسی احساسی» بود.
از این اعتراف رخ داد ،یک «سونام
وی با این حال گفته حاضر است رئی س جمهور را ببخشد اما
اوالند باید هرچه زود تر مش��خص کند که ایا همچنان او را
به عنوان بانوی اول فرانسه در کنار خود م ی خواهد یا خیر.
با اشاره به خدشه دار شدن چهره ریاس��ت جمهوری فرانسه
در عرصه بی ن الملل م ی پرس��د؛ ایا دی��دن رئی س جمهوری
فرانس��ه که با کاله س��یاه مخص��وص موتورس��واری در
پشت موتورس��یکلت نشس��ته ،به پرس��تیژ و وجهه مقام
رئی س جمهوری فرانسه لطمه نزده است؟ ایا شخص فرانسوا
اوالند باعث نشده که سیاستمدار منتخب فرانسه در عرصه
بی ن الملل به خط رناک ترین نحو مورد تمسخر قرار گیرد؟
روزنامه فرانسوی فیگارو در این باره م ی نویسد ،در حالی
که اط رافیان رئی س جمهوری ،اعض��ای دولت و بخش مهمی
از ش��خصی ت های حزب سوسیالیس��ت ،ب رای حفظ انسجام
حزب و حکومت از هرگونه اظهارنظر اشکار خودداری م ی کنند
ولی فرانس��وا کوپه ،رهبر اپوزیس��یون پارلمانی ،در نخستین
اظهارنظر درباره خبر مجل��ه کلوزر ،این روی��داد را فاجع ه ای در
جهت مکدر کردن تصویر پس��ت ریاست جمهوری در فرانسه
توصیف کرد .ژان لوک مالنشون نیز از چهره های پرسروصدای
چپ رادیکال ،رفتار رئی س جمهوری را یک ریاکاری خ واند و گفت
اوالند فکر م ی کند همه را م ی توان��د فریب دهد .تیری مندون،
سخنگویحزبسوسی الیستگفت«:ویبایدموضعشخصی
خود را روشن کند تا ما بتوانیم به مسائل مهمی که با ان رو به رو
هستیم ،بپردازیم .ما باید یک بار به طور قاطعانه و محکم به این
امر بپردازیم و دیگر درباره اش صحبت نکنیم».
ژان کریس��تف الگارد ،نماین��ده راس��تگرای مجلس
فرانسه ،هم حاال خواستار شفاف سازی شده است .به گفته او،
تریروایلر همسر رئی س جمهور نیست ولی نقش بانوی اول
را ایفا م ی کند و از امکانات یک بانوی اول استفاده م ی کند،
با این حال به نظر م ی رسد بانوی اول دیگری هم وجود دارد.
الگارد م ی گوید« :این موقعیت باید به س��رعت مش��خص
شود ».یک رهبر راست افراطی فرانسه م ی گوید« :در فرانسه،
پست ریاست جمهوری تضعیف شده بود و این اقدام ،ان چنان
را ان چنان تر م ی کند».
موضوع افشای عشق
پنهانی جدید اقای
رئیس جمهور زمانی به
مطبوعات کشیده شد
که والری که اپارتمان و
دفتری نیز در کاخ الیزه
به او اختصاص داده
شده ،با دریافت خبر
جنجال افرین ارتباط
اوالند و ژولی گایه ،دچار
ضربه عصبی شد
والری تریرویلر گفته است« :او هیچ چیز را نفی نکرد .نه رفت و امدهای شبانه اش سوار بر موتور و به همراه
محافظ را و نه متعدد بودن دیدار ها با ژولی گایه را ».والری تریرویلر به روزنامه پاریزین چاپ پاریس گفته انچه
ی سیاسی احساسی» بود .وی با این حال گفته حاضر است رئیس جمهور
پس از این اعتراف رخ داد ،یک «سونام
را ببخشد اما اوالند باید هرچه زود تر مشخص کند که ایا همچنان او را به عنوان بانوی اول فرانسه در کنار خود
می خواهد یا خیر
59
ابهام در سرنوشت سیاسی اقای معمولی
هواپیمای بدون کنترل در دستان اوالند
هفته نامه اکسپرس چندی پیش با اشاره به شکست
سیاست های وعده داده شده رئی س جمهوری سوسیالیست
نوشت« :حساب اعتبارات بی ن المللی فرانسه در نزد محافل
بانکی و پول��ی جهان در حال س��قوط اس��ت و وعده های
رئی س جمهوری درحال ب ی اعتبارش��دن است .درداخل نوای
غرولُندهای ناراضیان در خیابان اهس��ته اهس��ته ش��نیده
م ی شود و حکومت درحال عقب نشینی است .فرانسوا اوالند
درواقع هواپیمایی را هدایت م ی کند ک��ه فاقد کلید کنترل
است یا اهرم کنترل ان جواب نم ی دهد».اکنون این پرسش
مطرح شده است که ایا فرانسوا اوالند مانند مربی و معلم
خود فرانس��وا میت��ران ،رئی س جمهوری سوسیالیس��ت
پیشین فرانسه ،از شدت گرایش های سوسیالیستی خود
کاسته و بیشتر یک سوس��یال دموکرات خواهد شد؟ ایا با
رئی س جمهور تازه ای که با اقتصاد بازار اش��نایی بیشتری
دارد ،سر و کار خواهیم داشت؟ ایا او م ی تواند برچسبی را
که به او به عن��وان رئی س جمهور «مرد بیم��ار اروپا» زده
ش��ده ،از میان بردارد؟ خطر اینجاس��ت که ممکن است
بازار ه��ا در مرحله ای به این نتیجه برس��ند که ب رای خرید
بده ی های فرانس��ه ،نرخ بهره باید باال برود.
ش��اید به همین دلیل ب��ود ک��ه در کنف رانس خبری
اخیر در کن��ار تمام پرس��ش های ناخوش��ایند خبرنگاران
درباره زندگی خصوصی اقای رئی س جمه��ور ،خبرنگاری از
وی پرس��ید« :اقای اوالند ش��ما هنوز خود را سوسیالیست
م ی دانی��د یا ی��ک لیب��رال؟» ،پرسش��ی که به سیاس��ت
تحقیقات جدید نشان می دهد
فردی که اپارتمانش را به ژولی گایه
اجاره داده است با یک گروه مافیایی
موسوم به «کورسیکان» ارتباط دارد
اقتصادی جدید اوالند برم ی گش��ت که بیشتر به نفع اقشار
باالیی جامعه اس��ت تا مردم .فرانس��وا اوالند در پاس��خ به
این پرس��ش گفت که فرانس��ه در س��ال های اخیر قدرت
اقتص��ادی خ��ود را از دس��ت داده اس��ت و او قص��د دارد با
برنامه هایش این کش��ور را ب��ه موقعیت س��ابق بازگرداند.
در هر حال کارشناسان معتقدند ،صرف نظر از اینکه
چه کسی همراه اوالند به امریکا سفر خواهد کرد ،هفته ها
و ماه های اینده ،روزهای سرنوشت س��ازی برای فرانسوا
اوالند خواهد بود ،چراکه این احتمال وجود دارد در صورتی
که رسانه ها تصمیم بگیرند این داستان را پیگیری کرده و
پرسش هایی را مطرح کنند که شائبه سوءاستفاده از قدرت
توسط شخص رئی س جمهوری مطرح شود ،اینده سیاسی
وی با تهدیدی جدی مواجه خواهد شد .پرسش هایی نظیر
اینکه« :ایا نشس��تن اوالند در پش��ت یک موتورسیکلت
ب رای رفتن به خانه ژولی گیه ،از نظر امنیتی ب ی خطر بوده
اس��ت؟ ایا این کار ،رئی س جمهوری فرانس��ه را در معرض
خطر حمله یا ادم ربایی ق��رار نداده ب��ود؟ هنگام ی که او
ش��ب را در اپارتم��ان ژولی گای��ه م ی گذراند ای��ا محافظ
ش��خص ی اش هم با او بود؟ مالکان اپارتمان چه کس��انی
بودند و ایا قابل اطمینان بودند؟ اگر دش��منان فرانس��ه یا
اوالند از حضور او در اپارتمان با خبر م ی ش��دند چه پیش
م ی امد؟ ای��ا رئی س جمه��وری باید این خط ر ه��ا را قبول
م ی کرد؟ ایا از مقامهای دولتی خواس��ته شده بود که این
روابط را مخفی نگاه دارند؟» تنها در یک مورد ،شبکه فاکس
نیوز امریکا اخی را گ��زارش داده که تحقیقات جدید نش��ان
م ی دهد فردی که اپارتمانش را به ژولی گایه اجاره داده است با
یک گروه مافیایی موسوم به «کورسیکان» ارتباط دارد .انتشار
جزییاتی از این دست م ی تواند روزهای به مراتب دشوارتری را
ب رای حیات سیاسی اوالند رقم بزندg .
بین الملل
فرصتهای از دست رفته
مثلث شماره 206
محبوبیت پایین اوالند در فرانسه پس از جنگ جهانی دوم بی سابقه است
مرتضی مکی
3
کارشناس مسائل اروپا
رس��وای یهای اخالقی فرانس��وا اوالند ،رئی س جمهور
فرانسه ،خیلی دور از انتظار نبود؛ حال چه ب رای مردم فرانسه
و چه ب رای جامعه جهانی .زی را هر از گاهی از
جانب سیاس��تمداران فرانسوی ،به خصوص
روس��ای جمهور این گونه رس��وای یها افش��ا
م یشود .البته این خبر بیشتر در روزنامه های
زرد فرانسه بازتاب پی دا کرد؛ همچنان که پیش
از این نی��ز زندگی خصوصی سیاس��تمداران
بس��یار مورد توجه این قبیل رس��انه ها بوده
است .نیکوال سارکوزی ،رئی س جمهور پیشین
فرانس��ه نیز این دست رس��وای یها را تجربه
کرده است .او س��ه بار ازدواج کرد که سومین
بار ان با کارال برونی ب��ود؛ در عی ن حال رابطه
او با برخی زنان دیگر نیز رسانهای شد .حتی
پیش از سارکوزی نیز این قبیل مسائل در کاخ
الیزه رواج داش��ت .همچنان که پس از مرگ
فرانسوا میتران ،از روسای جمهور سابق این
کش��ور فاش ش��د که او یک فرزند نامشروع
دارد .بناب راین جامعه فرانسه همواره با چنین
اخبار و افشاگری هایی از سوی سیاستمدارانش مواجه بوده
است .اما افشای رابطه پنهانی اوالند با ژولی گایه ،هنرپیشه
فرانسوی در بدترین زمان ب رای رئی س جمهور فرانسه رخ داده
است ،زی را در ش��رایط معمولی و عادی شاید چنین مسائلی
60
خیلی ب رای مردم و جامعه فرانس��ه اهمیت نداشته باشد اما
اکنون که در این کش��ور اوضاع اقتصادی نامناسب است و
به گونهای با بحران اقتصادی مواجه هستند ،خوش گذرانی
رئی س جمهور یک خبر ناخوشایند ب رای افکار عمومی است.
اکنون مردم گمان م یکنند اوالند بیش از انکه به فکر مردم
و اوضاع معیش��تی انها باشد در حال اس��تفاده از موقعیت
خودش اس��ت .بناب راین به نظر م ی رسد در این برهه افشای
رفت و امد اوالند با این هنرپیشه خانم به پایگاه اجتماعی او
ضربه خواهد زد .چون این رس��وایی دیگر مسائل سیاسی و
اقتصادی را هم تحت الشعاع قرار داده است .باید توجه داشت
پیش از این مردم فرانسه با وضعیت فکری و نوع مناسبات
یدانستند که همسر نخست
رئی سجمهور اشنا بودند .مثال م
او س��گولن رویال بوده و س��پس نیز با یک خبرنگار ارتباط
داشته است .بناب راین در شرایط معمول این گونه مسائل بر
جایگاه سیاستمداران تاثیرگذار نیست اما اکنون وضعیت فرق
م یکند .البته عدم پایبندی اوالند به مسائل خانوادگی نیز
ب رای مردم فرانسه اهمیت دارد و از این منظر
نیز به موضوع ن��گاه م یکنند .در حال حاضر
محبوبیت اوالند 25درصد است که این می زان
پایی نترین س��طح برای یک رئی س جمهور
در فرانس��ه بعد از جنگ جهانی دوم اس��ت.
اگر اوالند م ی خواه��د که این رس��وایی را از
ذهن مردم پاک کند ،چاره ای ندارد جز اینکه
تحولی در وضعیت اقتصادی کش��ور ایجاد
کند .در غیر این صورت او نیز به سرنوش��ت
نیکوال سارکوزی دچار و رئی س جمهوری یک
دوره ای فرانس��ه خواهد ب��ود .البته دورنمای
سیاسی رئی س جمهور سوسیالیست فرانسه
خیلی مثبت نیس��ت و بعید به نظر م ی رسد
که بتواند از این بحران به سالمت عبور کند.
این در حالی است که سوسیالیس تها نیز به
این نتیجه رس��یده اند که چرا اوالند به عنوان
کاندیدای این حزب از موقعیتی که در ان قرار
داشت به صورت بهینه استفاده نکرده است .بناب راین دور از
ذهن نیس��ت که حزب سوسیالیست راس��ا ب رای انتخابات
بعدی ،کاندیدای دیگری را معرفی کند .به عقیده انها اوالند
فرصت داری نکرده و این موقعیت را از دست داده استg .
بین الملل
دموکراسی در اغما
بین الملل
مثلث شماره 206
دولت بناپارتی
ایا سکوالرهای اقتدارگ را نماد تعادل طبقاتی در مصر هستند؟
1
ش��اید در تاریخ ۲۵ژانویه ( ۲۰۱۱پنج بهمن )۱۳۸۹که
تظاه رات اولیه در مصر اغاز شد و یا حتی در تاریخ ۱۱فوریه
۲۰۱۱که حسنی مبارک برکنار و یک حکومت نظامی در این
کشور تشکیل ش��د ،هی چ یک از مردم مصر تصورش را هم
نم یکردند که در این سه سال ش��اهد برگزاری دو رفراندوم
و روی کار ام��دن دو دولت کامال مخالف هم باش��ند .البته
در ابتدای تح��والت مصر وقایع به گون��های پیش رفت که
نظام ی ها در ب رابر سقوط دیکتاتور سابق ،سکوت کردند و خود
را به نوعی همراه انقالب نشان دادند .پس از روی کار امدن
محمد مرسی ،رئی س جمهور برخاسته از اخوان المسلمین،
نظام یها بازی پیچیدهتری را اغاز کردن��د .در حالی که در
ابتدای راه خود را یاور مرس��ی نش��ان م یدادند با اغاز روند
مخالفت ها از سوی سکوالرها علیه رئی س جمهور اخوانی ،کم
کم خود را از نخستین رئی س جمهور منتخب مصر دور کردند
و به اردوگاه مخالفان پیوستند .در نهایت نیز اعتراضات علیه
مرسی به برکناری وی و قدرت گرفتن مجدد نظامیان منجر
شد .این در حالی اس��ت که در دوره کوتاه ریاست جمهوری
مرسی ،او یک طرح پیش نویس قانون اساسی را به رفراندوم
گذاش��ت؛ برخی مفاد همین پی ش نویس ب��ود که موجبات
ناارام ی های مج��دد در مصر را فراه��م اورد .از جمله اینکه
مردم به خصوص سکوالرها معتقد بودند در این پیش نویس
از یک س��و اختیارات رئی س جمهور افزایش یافته و از دیگر
س��و ،حقوق زنان و اقلی ت های دینی نادیده گرفته شده بود.
باوجودیکه مرسی برخی مفاد و بندهای این پی ش نویس را
پیش از رفراندوم اصالح کرد اما بازهم نتوانست نظر مساعد
مخالفان را جلب کند .اکنون پس از گذش��ت نزدیک به پنج
ماه از برکناری مرسی ،نظامیان یک پیش نویس جدید را به
رفراندوم گذاشته اند .پس از برگزاری این همه پرسی مقامات
مصری اعالم کردند ،بیش از ۹۸درصد از شرکت کنندگان در
همه پرسی اخیر ،به قانون اساس��ی جدید رای موافق دادند.
البته این در حالی اس��ت تنها ۳۹درصد از ۵۳میلیون واجد
شرایط ،در این همه پرسی ش��رکت کرده اند .قانون اساسی
قبلی که در دوره ریاست جمهوری محمد مرسی در سال ۲۰۱۲
به همه پرسی گذاشته شد ،توانسته بود مشارکت ۳۳درصدی
واجدان ش��رایط و رای مثبت ۶۴درصد از ش��رکت کنندگان
ن زمان گروه های س��کوالر ،همه پرس��ی را
را جلب کند .در ا
تحریم کرده بودند .اگرچه گزارش��ی از تقلب در همه پرسی
مصر منتشر نشد اما فضای رای گیری ،غی ر شفاف و رعب امیز
توصیف ش��ده بود و نیروهای امنیتی و نظامی در روزهای
همه پرس��ی ،حضور عمومی چش��م گیری داشتند .گزارش
شده است رس��انه های دولتی از این همه پرس��ی با عنوان
جشن دموکراسی نام م ی برند؛ عنوانی که در زمان حکومت
حسنی مبارک بسیار استفاده م ی شد اما از زمان سرنگونی
او در ژانویه ۲۰۱۱کمتر به کار رفته اس��ت .همچنین دولت
انتقالی تحت حمایت نظامیان ب��رای تائید برکناری محمد
مرسی ،رئی س جمهور پیشین مصر به دنبال رای مثبت مردم
به قانون اساس��ی جدید بود و از نظر انها می زان مشارکت و
نتیجه همه پرسی شاخصی ب رای سنجش حمایت مردم از
ارتش محسوب م ی شد.
همچنین برخی این گون��ه ارزیابی م ی کنند که ارتش
با ای��ن رفراندوم ی که برگ��زار کرد به دنبال تایی��د کودتایی
بود که انج��ام داد .باوج��ود اینکه ارتش مصر م ی کوش��د
ب��ر نقش خ��ود در انج��ام کودتا س��رپوش بگ��ذارد و ان را
اقدام ی در راستای درخواس��ت معترضان و تجمع کنندگان
در می��دان التحریر جلوه ده��د اما از نظر منطق سیاس��ی
اقدام ارتش در هیچ قالب��ی جزکودتا نم ی گنجد .زی را محمد
مرس��ی با وجود اش��تباهاتی که در عرصه سیاست داخلی
و خارجی داش��ته از طری��ق انتخاب��ات و صن��دوق رای به
ریاست جمهوری رس��یده بود ضمن انکه در قانون اساسی
این کش��ور که باز به تائید همه پرس��ی رس��یده بود چنین
حقی به ارتش ب��رای برکناری رئی س جمه��ور منتخب داده
نشده است.
قانونی منطبق با دیدگاههای ارتش
پی ش نویس قانون اساس��ی جدید توس��ط کمیته ای
تدوین ش��ده که نیروهای لیب رال در ان اکثریت داشته اند و
یکی از اصول ان را جدایی دین از سیاست به عنوان یکی از
پی ش شرط های استق رار نظام دموکراتیک تشکیل م ی دهد.
حقوق ب رابر ب رای زنان و اقلی ت های دینی از دیگر بخش های
این پی ش نویس است که با قانون اساسی قبلی تفاوت دارد.
این کمیته متشکل از ۵۰عضو بوده است که فقط دو نماینده
از احزاب اس�لام گرا در ان حض��ور داش��ته اند .منتقدان این
پی ش نویس جدید قانون اساسی م ی گویند این متن کامال
منطبق بر دیدگاه ها و سیاس��ت های ارتش و دولت انتقالی
پشت گرم به ان تنظیم شده اس��ت و نتوانسته روح انقالب
61
سال ۲۰۱۱علیه حکومت حس��نی مبارک را حفظ کند .این
قانون اساس��ی به ارتش مصر اجازه م ی دهد تا ب رای هشت
سال اینده ،نامزد تصدی س��مت وزارت دفاع را برگزیند و به
رئی س جمهوری معرفی کند .در عین حال رئی س جمهوری
حق برکناری این وزیر را ندارد .در گذشته معموال سمت وزارت
دفاع به فرمانده کل ارتش محول م ی شد ،اما تصمیم گیری
در این زمینه برعهده رئی س جمهوری بود .هرچند این قانون
اساسی ازادی های مدنی بیش��تری از جمله به اقلی ت های
دینی داده اما دست ارتش را نیز بازتر گذاشته است .از جمله
اینکه به نیروه��ای نظامی اجازه م ی دهد کس��انی را که به
گمان این نیروها تجهی��زات و پایگاه های مرتبط با ارتش را
تهدید کرده باشند ،در دادگاه نظامی محاکمه کند .این یکی
از موارد اعتراض کسانی بود که علیه حکومت حسنی مبارک
قیام کردند.
مفاد پیشنویس قانون اساسی اسالمگرایان
بین الملل
اما پیش نویس قانون اساس��ی در زمان مرس��ی نیز
برخی بندهایی داش��ت که مورد عنایت تم��ام گروه ها واقع
نش��د .از جمل��ه مهمتری��ن بخش های ای��ن پی ش نویس
م ی توان به موارد زیر اشاره کرد؛ بخش اول به این اختصاص
داش��ت که اس�لام تنها منبع قانونگذاری مصر و مردم تنها
منبع قدرت هس��تند .بخ��ش دوم توهین ب��ه پیامب ران را
ممنوع و ازادی های ارائه ش��ده در قانون را ب رای شهروندان
مصری تضمین م ی کرد .بخش س��وم بر استقالل دستگاه
قضائ��ی و طرح اس��تیضاح دول��ت با درخواس��ت 30عضو
مجلس تاکید داش��ت .پی ش نویس قانون اساس��ی جدید
مصر در بخش چهارم مدت دوره ریاس��ت جمهوری در این
کش��ور را دو دوره چهار س��اله اعالم کرد و تاکی��د کرد که
رئی س جمهوری نم ی تواند مجلس نمایندگان را جز به دلیل
خاص و گذاشتن ان به همه پرسی عمومی منحل کند .در
بخش پنجم نیز اش��اره ش��د که هر عضو دولت باید از اغاز
بر عهده گرفتن س��مت وزارتی و در زمان ترک این منصب
و در پایان هر س��ال لیس��ت اموال و دارای ی های خود را به
مجلس نمایندگان ارائه دهد و در قس��مت ششم نیز اشاره
ش��د که نهاد قضایی دولت و نهاد قضایی نظامی مستقل
هستند و ریاست ش��ورای امنیت و دفاع ملی مصر بر عهده
رئی س جمهور است.
مثلث شماره 206
تحریم اسالم گراها و برخی از سکوالرها
همه پرسی که در روزهای گذش��ته برگزار شد هم از
سوی اخوان المس��لمین که حام ی محمد مرسی بوده اند و
هم از طرف برخی از گروه های سکوالر و منتقد مرسی تحریم
شده بود .اخوان المس��لمین قانون اساس��ی جدید را قانون
اساس��ی خونین خوانده و تاکید کرده است که چون محمد
مرسی همچنان رئی س جمهور قانونی مصر است ،برگزاری
همه پرس��ی بدون برنامه ریزی و نظارت دولت او غیرقانونی
اس��ت .دولت انتقالی تح��ت حمایت نظامیان ب��رای تائید
برکناری محمد مرسی ،رئی س جمهور قبلی مصر ،چشم به
رای مثبت مردم به قانون اساسی جدید داشته است .در ژوئیه
گذشته و پس از چند روز اعتراضات گسترده ،محمد مرسی
با دخالت ارتش برکنار ش��د و یک دولت انتقالی پش��ت گرم
به نیروهای نظامی ،زمام امور را در دس��ت گرفت .مرسی از
ان زمان در حبس بوده و ارتباطات او تقریباقطع بوده است.
راه هموار برای السیسی
رای مثبت به پی ش نویس جدید قانون اساسی ،مقدمات
برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سال جاری میالدی را
مهیا م ی کند .ژنرال عبدالفتاح السیسی ،فرمانده ارتش که
نقش مهم ی در برکناری محمد مرس��ی داشت ،گفته است
اگر مردم از او بخواهند ،ب رای ریاست جمهوری نامزد م ی شود.
این اشکارترین اعالم امادگی السیس��ی ب رای کاندیداتوری
62
در انتخابات ریاست جمهوری اس��ت .این در حالی است که
به دالیل تاریخی ،ارتش مصر همواره بین مردم محبوبیت
داشته است .پی ش نویس قانون اساسی جدید روشن نکرده
اس��ت که ابتدا انتخابات پارلمانی برگزار ش��ود یا انتخابات
ریاس��ت جمهوری .با رای موافق اعالم شده از سوی مقامات
مصری ،راه ب رای برگزاری انتخابات ریاس��ت جمهوری پیش
از برگزاری انتخابات پارلمانی باز ش��ده اس��ت .یکی از افراد
نزدیک به السیسی چندی پیش به خبرگزاری فرانسه گفت،
فرمانده ارتش هنوز تصمیم خود را نگرفته اس��ت .به گفته
او ،با وجود این السیس��ی احس��اس م ی کند که در صورت
خواس��ت ملت ،از این انتخاب و تجمل -که از کاندیداتوری
طفره رود -برخ��وردار نخواهد بود .در مصر هفته ها اس��ت
که در مورد احتمال نامزدی السیس��ی گمانه زنی م ی شود.
به نوش��ته روزنامه دولتی االه رام ،السیس��ی گفته اس��ت:
«وقتی کاندیداتوری خود را اعالم م ی کن��م که پیش از ان
ملت ان را درخواس��ت کرده و ارتش به م��ن ماموریت داده
باش��د ».او همچنین از مصری ها خواس��ته بود در رفراندوم
قانون اساس��ی به صورت هر چه گس��ترده تر حضور یابند.
خبرگزاری فرانسه از ژنرال السیسی به عنوان سیاستمداری
حقیقتا قدرتمند پس از برکناری محمد مرسی ،رئی س جمهور
پیشین یاد کرده است .همین خبرگزاری م ی نویسد ،اگر چه
قدرت به طور رسمی در دس��ت عدلی منصور ،رئیس دادگاه
قانون اساس��ی این کش��ور و جایگزین محمد مرسی است
ولی السیسی به عنوان وزیر دفاع و فرمانده ارتش همچنان
اهرم اصلی قدرت را در دست دارد .نباید از نظر دور داشت که
السیسی ،ژنرال محبوب مردم مصر اس��ت و پیروزی او در
انتخابات ریاست جمهوری قطعی به نظر م ی رسد .اکنون و
در حالی که این پیش نویس با رای باالی مشارکت کنندگان
ان��دک رای اورده ،قطعا ی��ک نقطه عطف ب رای السیس��ی
محسوب م ی شود.
اینده مبهم مصر
در حالی که تنها 39درصد از واجدان شرایط رای دادن
در مصر به این پی ش نویس رای دادند اما ظاه را اکنون بسیاری
از مردم مص��ر امید دارند که با تصوی��ب پیش نویس جدید
کشور به سمت ثبات حرکت کند .زی را اتفاقات اخیر رخ داده
در مصر یعنی برکناری محمد مرس��ی از قدرت به خصوص
با دخالتی که نظامی��ان صورت دادن��د و همچنین تعلیق
قانون اساسی و بازداشت اعضای بلندپایه اخوان المسلمین
را هر چ��ه بنامیم ،اغ��از نامیمون ی��ک دوره نامبارک ب رای
مصر است .چرا که این رویدادها س��رزمین نیل را همزمان
با برکناری محمد مرسی از قدرت ،یک بار دیگر شاهد وقوع
ی و ب ی ثبات ی های دنباله داری در عرصه های سیاسی و
نا ارام
اجتماعی کرده و اینده ای نامشخص و ابهام الود را پیش روی
این کشور قرار داده اس��ت .نا ارام ی هایی که پس از برکناری
مرس��ی و حتی پیش از ان ،میان موافقان و مخالفان شروع
شده بود ،طی ماه های اخیر تشدید شده است؛ به گونه ای که
هم اینک نم ی توان با قطع و یقین چشم انداز روشنی را ب رای
اینده سیاسی مصر که در حال حاضر دچار التهابات سیاسی
شده است متصور شد.
حتی باوج��ود برگ��زاری رفراندوم بازه��م نم ی توان با
صراحت گفت که اکنون مصر به سمت ثبات و ارامش خواهد
رفت ،زی را نظامیان نیز تقریبا همان راهی را در پیش گرفته اند
که اخوان طی کرد و به نتیجه نرسید .در حال حاضر ارتش
مصر نیز به نوعی در پی افزایش اختیاراتش و قبضه قدرت
است .این در حالی است که باتوجه به نقش اخوان در مصر و
حامیان این جریان که به شدت با پیش نویس جدید مخالف
بودند بعید به نظر م ی رسد که ارتش بتواند به اهداف خود به
راحتی نایل شود .به بیان دیگر با برگزاری رفراندوم در مصر
همه چیز ب رای بازگشت اقتدارگرایی س��کوالر فراهم شده؛
دولت بناپارتی در راه استg .
ژنرال نسبتا
مقبول
رفراندوم مصر پیش زمینه
ریاست جمهوری السیسی بود
شادی اذری
مترجم
2
به رغم همه تیترهایی که توس��ط رسانه های طرفدار
ارتش مصر منتشر ش��د ،نتایج رفراندوم قانون اساسی این
کش��ور با کمبود تایید همگانی از س��وی مردم مواجه شده
است ،تاییدی که فرمانده نظامی این کشور پیش از اغاز دوره
ریاست جمهوری اش به شدت به ان نیاز داشت.
نتیجه رفراندوم قانون اساس��ی مص��ر ،اختالفاتی که
ش��ش ماه پس از برکناری محمد مرس��ی ،رئی س جمهوری
اسالمگرا و حدود سه سال پس از سرنگونی حسنی مبارک
هنوز در مصر وجود دارند را به نمایش گذارده اس��ت .در این
رفراندوم گر چه تقریبا هر کس که شرکت کرده بود به قانون
اساس��ی جدید رای اری داد ،اما کمت��ر از 39درصد واجدین
شرایط مشارکت کردند.
موضوع نگران کننده دیگر این است که جوانان مصری
در نظرسنج ی ها مش��ارکت نم ی کنند چون نبود یک تغییر
واقعی موجب ایج��اد حس س��رخوردگی در انها ش��ده و
چش��م انداز احتمال بازگش��ت عوامل دوران مبارک در کنار
اعمال خشونت پلیس و برخوردهای ماموران امنیتی خشم
انها را ب رانگیخته است.
خالد فهمی ،یک تحلیلگر مسائل سیاسی که ریاست
گروه تاریخ دانش��گاه امریکایی قاهره را برعهده دارد بر این
باور اس��ت که به همین دلیل رای «اری» 98/1درصدی در
این رفراندوم «نم ی تواند به منزله انعکاس دقیق نظر مردم
در کش��وری با بزرگی ،پیچیدگی و تنوع مصر باش��د ».وی
چرخه معیوب
دموکراسی
ارتش نقش خود را در نظام سیاسی
مصر افزایش داده است
حسین ابراهیم نیا
پژوهشگر میهمان مرکز مطالعات خاورمیانه
3
پس از برگ��زاری همه پرس��ی قانون اساس��ی مصر،
نخبگان ارت��ش به عنوان ق��درت اصلی بی��ش از پیش به
خود م ی بالند که یک��ی از قوی ترین ارتش های جهان عرب
و افریقا هستند و با ویژگ ی های س��ازمانی منحصر به خود
یعنی دخالت در سیاس��ت که ان را امری «متعهدانه» تلقی
م ی کنند ،به جامعه این گونه القا م ی نمایند که تعلق اخالقی
به خدمت همگانی دارند؛ بناب راین امروز بیش از گذش��ته به
روح قهرمانی و مدیریت خ��ود افتخار م ی نماین��د .در واقع
ارمان های بلند افس ران در ارتش مصر سبب شده همواره خود
را دخیل در سیاست بدانند .لیکن با کودتا ،قبضه کامل قدرت،
به حاشی هراندن دیگر گروه های سیاسی و در نهایت برگزاری
همه پرسی قانون اساسی و القای حس «متعهدانه» به سپهر
ن و دیگر احزاب سیاسی
عمومی جامعه که عدم کارایی اخوا
مصلحت عمومی و ملی مصر را با خطرروبه رو ساخته است؛
از پتانس��یل کنش��گران جامعه که مخالف سیاس��ت های
دولت های گذشته بودند؛ به نفع خود حداکثر استفاده را کرده
و با این طرح که متعهد به حفظ منافع عمومی است ،مجددا
به دخالت در سیاست مبادرت ورزیدند.
لیکن امروز در فضای به ش��دت سیاس��ت زده مصر
رفتارشناسی ارتش نش��ان از این دارد که متغیرهای قدرت
سیاس��ی و اقتصادی ب ی تاثیر نبوده چرا که از اغاز تحوالت
ارتش سعی کرده است امتیازات خود را کامال حفظ نماید .در
واقع ارتش با کودتا علیه مرسی ،به این نتیجه رسید بود که
ان سیاست ها منافع تثبی ت ش��ده ارتش را به خطر انداخته و
شرط «ثبات» میان دولت و ارتش متزلزل گشته است .چراکه
تمایل نظامیان به حفظ جایگاه واالی انها در جامعه ریشه در
یرا
تاریخ معاصر مصر دارد؛ بناب راین هنگامی که ارتش عالئم
ب رای به چالش کشیدن اختیاراتش مشاهده کرد ،بازی اصلی
سیاسی خود را جهت تامین منافع با استفاده از «اصل تعهد»
به جامعه اغاز کرد.
بر همین اساس با برگزاری همه پرسی قانون اساسی
این پیام را ب��ه جامعه و نخبگان سیاس��ی مخالف خود القا
م ی نماید که منافع ارتش و مصر درهم تنیده ش��ده و قابل
تفکیک نیست؛ بناب راین با مشاهده متن قانون اساسی که
به همه پرسی گذاشته شد به وضوح در م ی یابید که ارتش به
تثبیت بیشتر جایگاه خود پرداخته است و در این راستاست
که ژنرال السیسی م ی کوشد با پخش تصاویر در کنار جمال
عبدالناصر ،نوع سخنرانی مشابه و دیگر حرکات نمایشی به
سپهر عمومی جامعه القا نماید که او ناصری دیگر در مصر
و جهان عرب است.
بناب راین وی و هم قطارانش م ی کوشند با همراه کردن
و بهره گیری از پتانسیل نخبگان سیاسی مصر اهداف خود
را عملیاتی نمایند .در مجموع ارتش قصد دارد در دو سطح از
جامعه بهره برداری نماید؛ نخست ،استفاده از پتانسیل عرصه
عمومی جامعه ،بناب راین از تمام توان خ��ود بهره م ی برد تا
بخش بیشتری از جامعه را با مواضع خود همراه نماید؛ دوم،
بهره برداری از پتانسیل نخبگان سیاسی؛ لیکن در این میان
ارتش م ی داند و متوجه است که بخشی از طبقات جامعه با
او همراه نیستند ولی با تاکید بر اینکه این همه پرسی بیشتر
از همه پرسی دوره اخوان المسلمین رای مثبت اورده است،
سعی دارد بخش بیش��تری از جامعه و طبقات ان را با خود
همراه سازد؛ بناب راین در همین راستا ارتش در مصر قصد دارد
با توجیه عملیاتی اقدامات خود در مصر به اهداف حداکثری
خود دس��ت یابد؛ لیکن با این قانون اساسی که همه پرسی
ان نیز برگزار ش��د ،حتی اگر ژنرال السیس��ی هم کاندیدای
ریاست جمهوری نشود؛ دولت جدید کامال تحت اختیار ارتش
مصر اس��ت و فقط به ظاهر نظامی نیس��ت و ارتش منافع
مطلوب مورد نظر خود را تا سالیان سال تثبیت کرده است.
بناب راین چرخه معیوب دموکراس ی خواهی مردم مصر
در حال حاضر در ایستگاه منافع ارتش متوقف شده است و
گروه های سیاسی در مصر دچار یک شکاف فزایند ه شده اند
که مدت های مدی��دی زمان م ی برد تا این ش��کاف به یک
همگرایی علیه ارتش تبدیل شودg .
بین الملل
مرسی در سال گذشته شد .انها م ی گویند ارتش این موضوع
را در دس��ت بررس��ی دارد که ایا متحدان لیب رال و سکوالر
انها ب رای جمع اوری رای ت�لاش کافی نکرده اند یا متحدان
سلفی شان.
مقاماتی که خواستند نامشان فاش نشود ،اجازه ندارند
درباره اه��داف ارتش صحب��ت کنند .یک��ی از این مقامات
م ی گوید« :در ش��رایطی که کش��ور دچار جناح بندی هایی
ش��ده و با چالش هایی در داخل و خارج مواجه اس��ت ،ارتش
کنار نم ی ایستد .مصر به یک رهبر نظامی نیاز دارد و مردم
م ی خواهند که السیسی حکومت را به دست گیرد».
از زم��ان برکن��اری مرس��ی ،مص��ر با ش��ورش های
ش��ب ه نظامیان اسالمگرا در ش��به جزیره س��ینا مواجه شد.
برخی از این افراد ارتباطاتی هم با القاعده داشتند .در سرزمین
اصلی مصر هم حامیان مرس��ی تقریبا ه��ر روز در قاهره و
سایر ش��هرهای عمده به خیابان ها امدند و خواستار ابقای
مرسی در مقامش ش��دند .این تظاه رات اغلب به خشونت
کشیده م ی شد و نشانه هایی روزافزون وجود داشت مبنی بر
اینکه برخی از تظاه رات کنندگان مسلح هستند .همزمان،
دولت مورد حمایت ارتش ،اخوان المس��لمین را تحت فشار
ق��رار داد و صدها تن از اعض��ای ان از جمله رهب ران ارش��د
و میان��ی ان را روانه زندان کرد .خود مرس��ی ه��م با چهار
محاکمه جداگانه روبه روس��ت که اغلب انها اتهاماتی را که
حکم مرگ ب رای انها صادر م ی ش��ود به او نس��بت داده اند.
رس��انه های مصر که اغلب طرفدار ارتش هس��تند ،نتیجه
این رفران��دوم را به نفع السیس��ی قلمداد کرده ان��د و ان را
تاییدی بر نقشه راهی که او ارائه کرده است دانسته اند «:یک
مثلث شماره 206
م ی گوید« :این یک رقم بسیار هشداردهنده است ...در انجا
مشکلی بزرگ وجود دارد».
ژنرال عبدالفتاح السیسی ،فرمانده کل و رهبر کودتای
س��وم ژوییه که منجر به برکناری مرسی ش��د ،هنوز به طور
یقین اعالم نکرده اس��ت که به دنبال تکیه زدن بر باالترین
پست کشور است .حامیان او اما رفراندوم روزهای چهاردهم
و پانزدهم ژانوی��ه را به منزل��ه رای به ریاس��ت جمهوری او
دانس��ته اند .اما مشارکت نس��بتا پایین در این رفراندوم باید
دلیلی باشد که این ژنرال و حامیانش احساس نگرانی کنند.
گرچه هنوز هی��چ کس ادع��ا نکرده ک��ه نتیجه این
رفراندوم از پی��ش برنامه ریزی ش��ده بوده ی��ا در ان تقلبی
صورت گرفت��ه اس��ت ،ام��ا حقیقت این اس��ت ک��ه این
رفران��دوم در فضای��ی از ارع��اب ش��کل گرفت چ��ون در
حقیقت تبلی��غ ب رای رای «نه» ممنوع ش��ده ب��ود و حجم
زیادی از برنامه رس��انه ها با هدف رس��یدن ب��ه رای «اری»
تهی��ه ش��ده بودن��د و ان را تنه��ا راه ب��رای خروج کش��ور
از ناارام ی خونب��ار و ب��ی ثبات��ی و معض�لات اقتص��ادی
معرفی م ی کردند.
اس�لامگراها در پی فراخوان گروه اخوان المس��لمین
طرفدار مرسی به تحریم این رفراندوم دو روزه ،از مشارکت در
ان اجتناب کردند و ان را ساختگی و دروغین خواندند .حزب
سلفی النور که محافظه کار افراطی است و علیه مرسی در
کنار السیسی جبهه گیری کرد هم نتوانست حامیان خود را
ب رای دادن رای «اری» صف ارایی کند .این حزب در انتخابات
پارلمانی دو سال پیش توانسته بود در حدود 25درصد ارا را
به خود اختصاص دهد.
نیروانا محمود ،تحلیلگر ارش��د در وبالگ خود نوشته
است« :اکنون حتی خوش بی ن ترین حامیان السیسی هم
پذیرفته اند که امار مش��ارکت کمتر از ایده ال بوده اس��ت.
به رغم تبلیغات ش��دید رس��انه های دولت��ی و خصوصی و
احزاب سیاسی از جمله حزب سلفی النور ،مجموع مشارکت
نتوانست به هدف می زان مش��ارکت 40درصدی برسد ».اما
محمود نوش��ته اس��ت که فراخوان اخوان المسلمین ب رای
تحریم رفراندوم بیش��تر در مناطق حومه و حاشیه غربی و
جنوبی قاهره موثر واقع شد و در مناطق پرجمعیت شهری از
چندان حمایتی برخوردار نشد.
سه تن از مقامات ارشد اشنا با تفکرات رهبری نظامی
گفته اند که امار پایین مش��ارکت ،نشان دهنده شکاف های
عمیق در ائتالف به رهبری السیس��ی اس��ت ،ائتالفی که
اپوزیسیون مصر را رهبری کرد و منجر به ب راندازی حکومت
قانون اساسی جدید و در پی ان انتخابات ریاست جمهوری
و پارلمانی» .
در نسخه روز یکشنبه گذش��ته روزنامه الیوم الصباح
تصویر تابلوی قرم��ز رنگی به چاپ رس��یده ک��ه روی ان
نوشته شده است« :السیسی راه حل است» .روزنامه دولتی
الجمهوریه نوشت« :لذت قانون اساسی کامل شد ».روزنامه
دولتی دیگری به نام االه رام چنین نوشت« :مصر گفت اری».
روزنامه مستقل المصری الیوم هم تیتر خود را چنین انتخاب
کرد« :قانون اساسی جدید ب رای دورانی جدید».
انچه مصری ها بدان رای اری دادند ،نس��خه به شدت
اصالح شده ای است از قانون اساس ی ای که پی ش نویس ان
را متحدان اسالم گرای مرسی تهیه کرده بودند و در دسامبر
2012به رفراندوم گذاردن��د .در ان زمان در حدود 64درصد از
رای دهندگان به ان پی ش نویس رای اری داده بودند اما درصد
مشارکت تنها 33درصد بود .ان رای گیری توسط اپوزیسیون
تحریم شده بود و می زان پایین مشارکت در ان زمان از سوی
گروه های ضد مرس��ی به منزله عاملی ب رای زیر سوال بردن
مشروعیت ان قانون اساسی قلمداد شده بود.
با وجود اینکه دو ب رابر تعداد افرادی که در س��ال 2012
رای اری دادند در رفراندوم اخیر به قانون اساس��ی حکومت
ارتش مصر اری گفتند ،اما هنوز بسیاری از افراد این را ناکافی
م ی دانند .متاس��فانه تنها 16درصد از افراد 18تا 30س��اله
مصری در این انتخابات ش��رکت کرده اند .این دقیقا همان
بخشی از جمعیت مصر است که موتور انقالب سال 2011را
روشن کردند و تظاه رات بزرگ ضد مرسی را در ماه های ژوئن
و ژوییه سال گذشته به راه انداختند.
خانم محمود در وبالگ خود نوش��ته است« :بسیاری
از سالخوردگان و میانس��االن در پی ثبات و سیاست عملی
هس��تند و م ی خواهند راهکارهایی را بپذیرند که حکومتی
عملگرا را مس��تقر کن��د ،اما بخش مهم��ی از جمعیت که
نسل جوان هستند ،هنوز در فضای انقالب سیر م ی کنند».
عدلی منصور ،رئی س جمهوری موقت مصر در یک سخنرانی
تلویزیونی خطاب به مردم سعی کرد تا مصری های جوان را
متقاعد س��ازد که این قشر کنار گذاش��ته نخواهد شد .او در
سخنرانی خود خطاب به جوانان چنین گفت« :به تالش های
خود ادامه دهید و خود را در حیات سیاسی ،مشارکت دهید».
وی افزود« :دیگران مطمئن هستند که مصری ها -مردان،
زنان و سالخوردگان -با کمک شما اینده خود و فرزندانشان
را م ی سازند .شما اینده ملت هستیدg ».
منبع :اسوشیتد پرس
63
ورزش
تحلیلمشحون
رئیسفدراسیونبسکتبال
می گوید قدرت در دست
فدراسیون هاست
انتخابات حیرت انگیز
ت
یتر اول
میراث علیابادی
دو تن از همکاران سابق محمد علی ابادی در دولت احمدی نژاد ،دو کرسی مهم
کمیته ملی المپیک را در دولت تدبیر و امید به دست گرفتند
انتخابات کمیته ملی المپیک با حذف افشارزاده و خسروی وفا از
هیات اجرایی و شکست غیرمنتظره محمدرضا داورزنی ،در فضایی
نسبتا دموکراتیک برگزار شد
1
ورزش
دهمین دوره انتخابات کمیته ملی المپیک در حالی
هفته گذشته برگزار شد که بر خالف پی ش بین ی ها نه محمد
عل ی ابادی رئیس باقی ماند و نه محمود خسروی وفا رئیس
ش��د .دو گزینه ای که خیل ی ها اعتقاد داش��تند یکی از انها
رئیس بعدی کمیته ملی المپیک ای ران اس��ت ،هیچ کدام
به این مهم دس��ت نیافتند و هر دو از رقابت ب رای ریاس��ت
کناره گیری کردند.
اما چرا محمود خسروی وفا رای نیاورد؟ شاید پاسخ این
سوال را بتوان از دل موضع گیری ها و دعواهای متعدد وی با
عل ی ابادی بیرون کشید .انجا که تنها یکی ،دو روز مانده به
روز انتخابات نیز او از نزاع با عل ی ابادی دس��ت برنداش��ت و
اسنادی را علیه رئیس پیشین کمیته ملی المپیک منتشر
کرد .اعضای مجمع ش��اید نم ی خواستند فردی رئیس شود
که روحیه این چنینی داشته باشد .از سویی دیگر خسروی وفا
با خود م ی اندیش��ید که با حذف عل ی ابادی شانس او ب رای
رئی س شدن چند ب رابر خواهد بود ،در حالی که البی کیومرث
هاشمی ،شاهرخ شهنازی و علیرضا دبیر در روز مجمع حتی
بیش��تر از وی بود .طوری که هاشمی رئیس ،شهنازی نایب
رئیس اول و دبیر نایب رئیس دوم این کمیته شد و از انجایی
ت ترجیح داد در رقابت بازی
که خسروی وفا فرد باهوشی اس
را واگذار نکند و پیش از رای گیری از نامزدی ریاست کمیته
ملی المپیک انصراف دهد .خسروی وفا قصد داشت شانس
خود را ب رای نایب رئیسی امتحان کند اما در این بخش نه تنها
البی رقبایش بلکه ک��م زور بودن البی خودش کار دس��ت
وی داد و او نتوانست نایب رئیس ش��ود .تا این گمانه قوت
بگیرد که او در فهرست سایه نزدیک به وزارت ورزش جایی
نداشت و به طرز عجیبی از هیات اجرایی کنار گذاشته شد.
«جعل امضا را از مراجع قانونی پیگیری م ی کنم» این یکی
از اخرین موضع گیری های خس��روی وفا پس از شکست در
انتخابات است.
محمود خس��روی وفا در خصوص جعل امضایش در
یکی از صورت جلس��ه های فروش س��اختمان کمیته ملی
المپیک گفت« :حتما از کس��انی که مرتک��ب این خالف
ش��ده اند ش��کایت کرده و این موضوع را از مراج��ع قانونی
مثلث شماره 206
64
پیگیری خواهم کرد».
پیش از رای گیری ب رای دور دوم پس��ت نایب رئیسی
محمود خسروی وفا اعالم کرد که قصد دارد به نفع شهریان
کنار بکش��د اما عل ی اب��ادی مخالفت و تاکید کرد کس��ی
نم ی تواند به نفع رقیب کنار بکش��د و فقط م ی تواند بدون
حمایت از شخصی دیگر کنار برود که همین اتفاق نیز رخ داد
تا در دور دوم رباب شهریان به عنوان نایب رئیس اول رسید و
دبیر نیز نایب رئیس دوم شد.
کناره گیری علی ابادی
اما رقیب خسروی وفا یعنی محمد عل ی ابادی نیز قبل
از برگزاری این انتخابات انصراف داد ،در حالی که وی نامزد
دبیرکلی کمیته ملی المپیک هم بود.
وی در خصوص انصرافش از انتخابات گفت« :دولتی
که با رای مردم و تائید رهبری سر کار امده است ،به نظرم باید
کسانی در کنار ان روی کار بیایند که با دولت راحت باشند .به
روحانی و مجموعه دولت احترام م ی گذارم ،اما برداشتم این
بود که کسی که تائیدیه دولت را دارد روی کار بیاید چون این
ارزشمند تر است ».رئیس سابق کمیته ملی المپیک تاکید
کرد« :باز هم از دولت و گودرزی وزیر ورزش تشکر م ی کنم
که دخالتی در انتخابات نکردند و تحمیلی هم در کار نبود».
وی عن��وان کرد« :انصرافم با تش��خیص خ��ودم و با
مشورت با اعضای دولت و مجلس بود .نظرم این بود که یکی
از کسانی که به دولت نزدیک است بیاید تا در تامین منابع
مالی و سایر بخش ها تاثیرگذار باشد».
رئیس س��ابق کمیته مل��ی المپیک گف��ت« :من در
انتخابات رای داشتم و ش��اید برخی از تصمیم من ناراحت
شوند ،اما مطمئن باشید اگر شرکت م ی کردم باالی 35رای
م ی اوردم .مهم این است که ورزش کش��ور با قدرت به کار
خود ادامه دهد .در جلسه دیشب نیز صحبتی در خصوص
استعفایم نشد ».عل ی ابادی در پاسخ به این سوال که به نفع
چه کسی کنار م ی کشید ،گفت« :همه کاندیداها دوستان و
مورد تائید من هستند .انها م ی توانند با قدرت کار کنند .این
انتخابات باید برگزار شود تا تکلیف ورزش کشور مشخص
تصمیممهم
محمود خسروی وفا در مجمع
کمیتهملیالمپیکبهنفع
شه ریان کناره گیری کرد
نبردباچراغخاموش
ایا شاهرخ شهنازی گزینه
کیومرثهاشمیبود؟
ورزش
مثلث شماره 206
65
ش��ود ».با کناره گیری عل ی ابادی و شکس��ت خسروی وفا
همه نگاه ها به سمت کیومرث هاش��می رفت .او با کسب
42رای به عنوان رئیس جدید کمیته ملی المپیک انتخاب
شد .میان 60رای ماخوذه با احتساب دو رای باطله ،کیومرث
هاشمی 4 2رای ،مهدی قدمی 9رای و محمدجعفر کامبوزیا
7رای کس��ب کردند .تعداد اعضای مجمع 61نفر است که
با قهر کرباس��یان از مجمع تعداد ارای ماخ��وذه به 60رای
تقلیل پیدا کرد.
گودرزی :باید تمرین دموکراسی کنیم
ورزش
وزارت ورزش ام��ا در انتخابات کمیت��ه ملی المپیک
به صورت مس��تقیم دخالتی نداشت .این موضوع باعث شد
تا خیل ی ها در مقام تحس��ین عملکرد وزارت ورزش برایند.
هرچند در مجمع صحب ت هایی درباره فهرس��ت نزدیک به
وزارت ورزش به میان امد .محمود گودرزی در مراس��می در
مجمع انتخاباتی کمیته ملی المپی��ک گفت« :از مدیریت
خوب هیات اجرایی ب رای برگزاری انتخابات کمیته المپیک
تشکر م ی کنم .با توجه به تاخیر 14ماهه خیلی ب رای ای ران
زیبنده نیست که صحبت از دموکراسی م ی کنیم و به دنبال
حاکمیت مردم در کشور هستیم».
وی افزود« :طوالن ی شدن و تداوم این کار مطلوب نبوده
است ،امیدوارم امروز در ارامش کامل انتخابات انجام شود.
تالش ما این است که در ظرف مدت حضور دوستان به این
باور عمل کنند و بعید به نظر م ی رس��د کس��ی بتواند یک
عبارت از من نقل کند که در جایی جهتدار حرف زده باش��م
و بخواهم حرکتی را خالف اظهاراتم داشته باشم .به عنوان
نماینده مردم باید خواسته انها را عملی کنیم .در این شرایط
دموکراتیک برخی اتفاقات زیبنده نیس��ت .کمیته المپیک
جایگاه باالیی دارد ،به این جهت که انچه بیرون نمایش داده
م ی شود ،نشان دهنده فرهنگ ماست ،اگر بد باشد همه اسیب
م ی بینیم و اگر خوب نشان دهیم همه نفع م ی برند .جایگاه
این کمیته بسیار وسیع است که باید خوب رفتار کنیم».
وزیر ورزش و جوانان تاکید ک��رد« :رویدادهای مهم ی
در سال 93در پیش داریم که اگر خوب نباشیم همه اسیب
م ی بینیم؛ مثل کشتی که همه در ان هستیم و باید تالش
کنیم که به سالمت به مقصد برسد .کمیته المپیک باید از
حالت صرف تدارکاتچی خارج شود و به دنبال ارائه استراتژی
باشد .کمیته المپیک باید علمی به مسائل نگاه کند .سوالی
ب رایم مطرح اس��ت و ان ،اینکه برخی فدراس��ی ون ها با وجود
تالش زی��اد در یک نقطه ماندند که ش��اید ب��ه خاطر عدم
مدیریت است .امیدوارم این مشکالت برطرف شود».
گودرزی در مورد افش��ارزاده و انصراف��ش از حضور در
انتخابات دبیرکلی کمیته مل��ی المپیک تصریح کرد« :وی
از دوستان قدیم ی من اس��ت و انرژی زیادی دارد .افشارزاده
از صبح زود تا ش��ب کار م ی کند و فکر م ی کنم نیاز بود که
تغیی راتی ایجاد شود و از حاال وی به عنوان مشاور عالی من
در امور بی ن الملل فعالیت خواهد ک��رد .وی درس خوبی به
افرادی داد که م ی خواس��تند با یک دس��ت چند هندوانه را
بلند کنند».
وی خاطرنش��ان کرد« :انتخابات کمیته دموکراتیک
برگزار شد .برخی افراد بودند که شرایط حضور داشتند اما از
حضور انها جلوگیری شد .امیدوارم در اینده طیف بیشتری
بتوانند در انتخابات حض��ور پیدا کنن��د و از تخصص انها
استفاده ش��ود .ش��خصا عالقه مند بودم که همه بتوانند در
انتخابات شرکت کنند تا کس��ی که صالحیت دارد انتخاب
ش��ود .ایی ن نامه کمیته باید اصالح ش��ود تا دیگر مشکلی
پیش نیاید ».وزیر ورزش و جوانان در خصوص همسو بودن
وزارت و کمیته گفت« :قبال هم شکاف زیادی وجود نداشت،
حاال هم افرادی که انتخاب ش��دند از دوس��تان و همکاران
قدیم ی ام هستند و م ی دانم که انگیزه زیادی دارند .امیدوارم
کمیته و وزارت ورزش کامال همسو باشند تا ورزش ای ران به
موفقیت برسد».
گودرزی گف��ت« :باید دموکراس��ی را تمرین و رعایت
کنیم .اینکه افراد عض��و فکری کدام گروه هس��تند ،ب رای
همه قاب��ل احترام اس��ت .مجمعی که م��ن م ی بینم همه
متعهد و اهل علم هس��تند و در این مسیر حرکت م ی کنند
امیدوارم با وجود تمام اتفاقاتی که دیروز افتاده و توسط برخی
به ان دامن زده ش��ده اس��ت به دور از این محیط به عنوان
تعیی ن کننده هایی ک��ه همه متخصص و عاقل هس��تیم
بتوانیم انتخاب��ات را برگزار کنیم و دنب��ال کارها برویم و در
اینده شاهد توفیق باشیم».
مثلث شماره 206
اما حکایت به رام افشار زاده هم در این انتخابات جالب
ب��ود؛ انتخاباتی ک��ه او را از محل مورد عالق��ه اش ،کمیته
المپیک جدا کرد .به رام افش��ارزاده اگرچه ب رای ش��رکت در
انتخابات کمیته ملی المپی��ک از دولت مجوز گرفت اما به
دالیلی که خودش مط��رح کرد از حض��ور در انتخابات این
کمیته انصراف داد .به رام افشارزاده پس از اعالم انصرافش
از دبیرکلی کمیته ملی المپیک گفت« :ب��ه احترام جمع و
به علت اینکه خدش��ه ای به وجود نیاید ،انصراف م ی دهم.
بهتر است از کسانی که جدید امده اند اس��تفاده شود و انها
خدمت کنند .کارهایم ب رای حضور در انتخابات تمام ش��ده
بود؛ اما نامه ام در دبیرخانه دفتر ریاست جمهوری مانده بود .در
مجموع مشکلی ب رای حضور در انتخابات نداشتم».اما ب رای
دبیرکلی ،رقابت سختی در گرفت .در حالی که بسیاری پس
از کنار رفتن افشارزاده ،داورزنی را بخت اول می دانستند اما او
نتوانست بیش از 23رای بیاورد تا به همراه شاهرخ شهنازی
با 21رای به دور دوم برود .علی مرادی هم که 17رای کسب
کرد گویا بیشتر مایل به شهنازی بود چون بیشتر ارایش در
بهرام افشارزاده با گرفتن مجوز از دولت و سپس
انصراف از حض�ور در انتخابات کمیت�ه ملی المپیک
حیرت اعضای حاضر در مجمع را برانگیخت
66
جدایی افشارزاده از کمیته ملی المپیک
دور دوم به سمت شهنازی رفت تا شگفتی بزرگ افریده شود
و گزینه ای نزدیک به علی ابادی و افشارزاده دبیر کل شود.
هاشمی 14 :ماه از برنامه های خود عقب هستیم
کیومرث هاشمی پس از انتخاب به عنوان رئیس جدید
کمیته ملی المپیک گفت« :از اعضای مجمع که بنده حقیر
را به عنوان رئیس انتخاب کردند ،تشکر م ی کنم .امیدوارم با
تیم 11نفره بتوانیم به اهداف خود برسیم».
وی ادامه داد« :سال اینده س��ال سختی است 14 .ماه
از برنامه های خود عقب هس��تیم چون مجمعی که امروز
برگزار ش��د ،باید 14ماه پیش برگزار م ی ش��د .س��ال اینده
مسابقات مختلف اس��یایی و جهانی در پیش داریم و باید
با فعالیت بیشتر این عقب ماندگی را برطرف کنیم ».رئیس
جدید کمیته ملی المپیک در خصوص اینکه گفته م ی شد
شما تیمی را از قبل مش��خص کرده اید اما ان تیم انتخاب
نشد ،تصریح کرد« :انتخابات کامال ازاد بود و این موضوع را
همه م ی دانند .ب رای من فرقی نم ی کند چه کسی به عنوان
دبیرکل یا نایب رئیس اول یا دوم انتخاب شود .شهنازی هم
ی گفت« :هر
ی من است ».هاشم
از دوس��تان خوب و قدیم
کاندیدایی ب رای خ��ودش تالش کرد و من ب��ه رای مجمع
احترام م ی گذارم .کارنامه من نش��ان م ی ده��د با هر تیمی
کار کردم ،تنها هدفم موفقیت ورزش بوده است .هر کدام از
دوستان که انتخاب م ی شوند از خانواده ورزش هستند و باید
با هم همکاری داشته باشند .از وزیر ورزش هم تشکر م ی کنم
چرا که عل ی ابادی هم به این موضوع اذعان کرد که وزیر هیچ
دخالتی در کارهای کمیته نداشته است».
شهنازی :قرار بود انصراف دهم
ش��هنازی اما پس از انتخاب به سمت دبیرکلی گفت
که قرار بوده انصراف بدهد .وی در مورد ش��ایعه انصرافش
گفت« :به احترام پیشکس��وتی و به حرم��ت بزرگ ت ر بودن
افش��ارزاده قرار بود در صورت حضور او من انصراف دهم اما
زمانی که افشارزاده انصراف داد ،من برگشتم ».وی در مورد
اینکه کیومرث هاشمی به عنوان رئیس کمیته ملی المپیک
انتخاب شده و در تیم او حضور دارد ،یاداور شد« :به ه ر حال
هاشمی مورد احترام مجمع قرار گرفت و کار کردن با کسی
که بیشترین رای را به خود اختصاص داده ،خوشحال کننده
است ».ش��هنازی در مورد برنامه های اینده اش گفت« :باید
سرعت داشته باش��یم ،در برنامه های گذشته بازنگری هایی
داشته باشیم و ب رنامه ریزی اساسی کنیم».
وزارت ورزش برنده شد؟
ایا وزارت ورزش در انتخابات کمیته المپیک ب رنده شد؟
حاال پس��ت های کلیدی کمیته مل��ی المپیک میان
افرادی تقسیم ش��ده که اتفاقا به عل ی ابادی نزدیک بوده اند
تا وزی��ر ورزش .دو مدیر ک��ه یکی معاون ورزش��ی محمد
عل ی ابادی بوده است و دیگری از همکاران نزدیک عل ی ابادی
در دوران ریاستش بر کمیته ملی المپیک.
اما چه اتفاقی رخ داد که هاش��می و شهنازی بر مسند
دو کرسی مهم کمیته المپیک نشستند؟ ماجرا وقتی جالب
توجه است که کیومرث هاشمی تا یک هفته پیش مدیرکل
حوزه ریاست وزارت ورزش بوده است و بس��یاری او را نامزد
وزارت ورزش در انتخابات م ی دانستند .از سوی دیگر شاهرخ
شهنازی نیز مدیر اکادمی ملی المپیک منصوب عل ی ابادی
بوده است .نقش وزارت ورزش در انتخاب این دو مدیر حاال
بیش از هر زمان دیگری به محل سوال تبدیل شده است.
به نظر م ی رس��د که وزارت ورزش با کناره گیری از روند
انتخابات بر دموکراتیک برگزار ش��دن ان تاکید داش��ت .اما
انتخاب کیومرث هاشمی این گزینه را تا حدودی رد م ی کند،
چه او با چراغ سبز وزارت ورزش و جوانان عضویت در مجمع
را به دست اورد و از س��وی دیگر کاندیدای ریاست هم شد.
شهنازی گزینه کیومرث هاشمی بود؟
2
دوست علیابادی؛ نبرد با چراغ خاموش
مجمع انتخابات کمیته مل��ی المپیک ب رای انتخاب
دبیرکل این کمیته در ش��رایطی برگزار ش��د ک��ه در پایان
رای گی��ری دور اول دبیرکل انتخاب نش��د و کار به دور دوم
کشیده شد .در دور اول شاهرخ شهنازی و محمدرضا داورزنی
رقابت نزدیکی با یکدیگر داش��تند و علی مرادی با ۱۷رای
نتوانست به دور دوم بیاید.
در دور دوم و در پای��ان رای گیری ش��اهرخ ش��هنازی
به عنوان دبیرکل کمیته ملی المپیک انتخاب ش��د ،فردی
که حاال می راثدار به رام افشارزاده است .او قرار است با کیومرث
هاش��می کار کند .پیش از این هم با هم کار کرده اند .وقتی
هاش��می معاون ورزش قهرمان��ی بود و ش��هنازی رئیس
فدراسیون پینگ پونگ .وقتی هاشمی هفته گذشته رئیس
کمیته ملی المپیک شد و شهنازی به پست دبیرکلی رسید
این هاشمی بود که تاکید کرد از همکاری با شهنازی استقبال
خواهد کرد .غی ر از این هم البته نم ی ش��د انتظار داشت ،چه
شهنازی در طول این سال ها س��عی کرده کامال با مدی ران
وقت ورزش هماهنگ باشد .مدیری اجرایی که از قرار معلوم
م ی تواند کار را ب رای رئیس کمیته ملی المپیک راحت کند.
شهنازی اما رابطه صمیمانه و نزدیکی هم با عل ی ابادی داشت.
او عضو هیات اجرایی و رئیس اکادمی المپیک بود .در زمان
ریاست سعی دلو در سازمان تربی ت بدنی که سعی دلو سعی کرد
تا همراهان عل ی ابادی در کمیته ملی المپیک را تضعیف کند،
شهنازی همراه علی ابادی بود .شاید به همین دلیل زارع پور
رئیس فدراس��یون پینگ پونگ در مجادله ای قضایی سعی
کرد شهنازی را به دادگاه بکش��اند اما در نهایت برنده از این
نزاع بیرون نیامد .ایا شهنازی گزینه کیومرث هاشمی ب رای
عده ای معتقدند کیومرث هاشمی به دبیرکلی
شهنازی راضی تر بود تا داورزنی
ورزش
در کنار ای��ن تحوالت کناره گیری مش��کوک عل ی ابادی که
گفته ب��ود هیچ گاه از انتخاب��ات کناره گی��ری نم ی کند نیز
نکته مبهم ی اس��ت که م ی تواند در رمز گشایی انتخابات و
نقش و عمل وزارت ورزش موثر باش��د .انجا که عل ی ابادی
در جایی از مصاحب ه اش تاکید م ی کند« :از طرف دوس��تانم
در دولت کدهایی به من داده شد که صالح دیدم در انتخابات
شرکت نکنم ».از س��وی دیگر رقابت شدید بر سر دبیرکلی
میان افشارزاده و داورزنی بر کسی پوشیده نبود .اما اعضای
مجمع انجایی شوکه ش��دند که افش��ارزاده به رغم داشتن
مجوز حضور در انتخابات کناره گیری کرد .ایا توافقی پنهانی
میان افشارزاده و وزارت ورزش رخ داد که او بالفاصله پس از
کناره گیری مشاور عالی وزیر در امور بی ن الملل شد؟ ایا ارتباط
وسیع و گسترده افشارزاده با نهادهای بی ن المللی نگرانی را
نزد وزارت ورزش ایجاد کرده بود که با این ترفند او را مجاب
به کناره گیری کردند تا مشکل خاصی به وجود نیاید؟ کیست
که نداند افش��ارزاده بیش از هر پس��تی به دبیرکلی کمیته
المپیک امید داشت .از سوی دیگر اما شوکی دیگر انتخابات
را تحت تاثیر قرار داد؛ دبیرکلی شاهرخ شهنازی! وی تنها یار
عل ی ابادی در روزهای پایانی منازعات هیات اجرایی بر س��ر
س��اختمان کمیته المپیک بود که به یکباره گوی رقابت را
از داورزنی ربود .به نظر م ی رس��ید کناره گیری افش��ارزاده به
نفع داورزنی خواهد ش��د اما اینکه او چرا نتوانست در رقابت
دبیرکلی اعضای مجمع را مجاب کند ،ایا نشان دهنده تضاد
ارای مجمع کمیته المپیک بود؟ ش��اید وزارت ورزش موفق
نشد اعضای مجمع را ب رای رای دادن به داورزنی مجاب کند
یا اینکه وزارت ورزش اساس��ا پس از رای هاشمی قصدش
این نبود که بر سر دیگر پس��ت ها هزینه ای متحمل شود.
در نایب رئیسی معمای بزرگ رای نیاوردن محمود خسروی
وفاست .نایب رئیسی که بیش از هر زمانی خود را در معرض
خطر قرار داد ت��ا در مقابل عل ی ابادی بایس��تد و البته یاران
کمی در هی��ات اجرایی داش��ت .اما به نظر م ی رس��د ب رای
برئیسی شهریان البی پشت پرده ای در جریان بوده است.
نای
جایی که فائز ه هاشم ی رفسنجانی دختر ایت اهلل رفسنجانی
که ورزش زنان را بعد از انقالب گسترش داد ،در مصاحب ه ای
با خبرگزاری ای رنا یک روز قب��ل از برگزاری انتخابات از نقش
زنان در کمیته المپی��ک گفت و اینکه جای��گاه انها نادیده
گرفته شده است .او تلویحا گفت که پس از نبود او در کمیته
ملی المپیک هیچ گاه جایگاه واقعی زنان روشن نبوده است.
علیرضا دبی��ر ،قهرمان المپیک در ش��رایطی روی صندلی
نایب رئیسی م ی نشیند که در ادوار گذشته هیچ گاه جایگاه
واقعی ورزشکاران المپیکی در مناصب کمیته ملی المپیک
در نظر گرفته نشده بود و حاال به نظر م ی رسد که مجمع روی
خوشی به المپی ن ها نشان داده است .انصراف کرباسیان از
خزانه داری نیز باید در راس��تای تعامالت ویژه ای دانست که
وزارت ورزش در نظر گرفته است.
اما حاال که انتخابات به پایان رس��یده است؛ م ی توان
گفت که وزارت ورزش از گزینه هایی که انتخاب شده است،
راضی است؟ ایا وزارت ورزش انتخابات را ط راحی کرده بود و
نتیجه این مهندسی ارا همین افراد هستند و م ی توان گفت
که وزارت ورزش ب رنده انتخابات بوده یا بازنده ان؟ باید در نظر
داشت که شاهرخ شهنازی دوست نزدیک عل ی ابادی است
و مدیری بوده که معاونت وی را ب ر عهده داش��ته است .حاال
کمیته ملی المپیک به یاران سابق عل ی ابادی رسیده است.
گرچه ممکن است این یاران سابق حاال یاران وزارت ورزش
جدید شده باشند .این گونه به نظر می رسد که دولت تدبیر و
امید راه را ب رای کارگزاران ورزش در دولت احمدی نژاد باز کرده
است .ایا این نتیجه دموکراسی است؟ g
مثلث شماره 206
خرسندی وزیر ورزش از برگزاری بی حاشیه
انتخابات کمیته ملی المپیک
داورزنی شاید تحلیل مناسبی از میزان مقبولیت
خود در بین اعضای مجمع نداشت
دبیر حاال یکی از مهره های کلیدی مدیریت ورزش
کشور محسوب می شود
دبیرکلی کمیته بود؟ بعید به نظر م ی رسد که درباره شهنازی
از سوی هاشمی یا حتی افشارزاده البی صورت نگرفته باشد.
ترکیب افرادی ک��ه حاال کنار یکدیگر قرار گرفته اند نش��ان
م ی دهد ک��ه این نف رات پی��ش از این نیز ب��ا یکدیگر رابطه
صمیمانه ای داشته اند گرچه به ائتالف های مختلف مربوط
م ی شدند؛ شهنازی به عل ی ابادی نزدیک است و به هاشمی
نی ز .موضوع دیگر اما رابطه هاشمی و داورزنی بود .در حالی که
بسیاری داورزنی را مطلوب هاشمی می دانستند اما هاشمی
چندان به رای اوردن ش��هنازی بی عالقه نب��ود .دبیر کلی
داورزنی اما اتفاقی بود .اتفاقی که هرگز رخ نداد و ریش��ه اش
البته به وضعیت خاص داورزنی و می��زان مقبولیت وی در
مجمع ب ی ارتباط نبود .داورزنی نتوانس��ت دبیرکل هاشمی
شود تا ش��هنازی باتوجه به روحیاتی که در سال های اخیر از
خود نشان داده بتواند نظر مجمع را بیش از رقیبش به خود
جلب کند .واکنش ش��هنازی در مورد کار کردن با هاش��می
اما مثبت اس��ت .او م ی گوید« :اقای هاش��می مورد اعتماد
مجمع بوده و همین مجمع نیز به من رای اعتماد داده است.
کار کردن با این اعضا باعث خرسندی است .باید برنامه های
کمیته ملی المپیک بازبینی شود و انها را ادامه دهیم چرا که
ساختار انتخاب شده خوب است .البته مجمع خسته کننده و
طوالنی بود چرا که همیشه انتخابات کمیته ملی المپیک به
دلیل کرس ی هایی که دارد ،طول م ی کشد اما این مجمع ازاد
و بسیار جدی بود ».شهنازی در پاسخ به این سوال که دلیل
انصرافش چه بود ،بیان کرد« :ابتدا به احترام پیشکسوت عزیز
و بزرگم اقای افشارزاده کنار کشیدم که او ب رای دبیرکلی وارد
عرصه شود اما وقتی او انصراف داد ،من دوباره ب رای انتخابات
اماده شدم و با اعتماد مجمع رای اوردمg ».
67
ارزیابی از کار تیم جدید داش��ته باش��یم .اما اینکه بگوییم
چون فالن��ی و فالنی در تی��م جدید هس��تند ،پس فالن
اتفاقات رخ خواهد داد ،به نظرم درس��ت نیس��ت .منطقی
نیست این طور فکر کنیم .اسم ها هدف و ب رنامه را مشخص
نم ی کنند ،بلکه حاال باید همه این اس��م ها را در قالب یک
تیم جدید مورد ارزیابی ق��رار داد .به هر ح��ال باید ببینیم
که ای��ن تیم م ی خواهد چ��ه کارهایی انج��ام دهد و چقدر
کارایی دارد.
قدرت در دست
فدراسیون هاست
خود ش�ما هم در این ترکیب هس�تید و باز هم
ب ه عنوان عض�و هیات اجرای�ی فعالیت خواهید
داشت.
مشحون در گفت وگو با مثلث
می گوید؛ علی ابادی برنده نمی شد
lبل��ه ،واقعا از هم��ه عزیزان��ی که ب��ه من رای
دادند ،نهای��ت تش��کر را دارم و امیدوارم ط��وری در هیات
اجرایی کار کن��م که نظر مثبت دوس��تان مخال��ف را نیز
جلب کنم .از همه ش��ان سپاس��گزارم .البته م��ن امیدوارم
که خیلی زود جلس��ه هیات اجرایی برگزار ش��ود تا بتوانیم
در کن��ار دوس��تان خیل��ی زود راجع ب��ه برنامه ه��ا تبادل
نظر داشته باشیم.
3
محمد مش�حون یکی از مدیران باسابقه ورزش
کش�ورمان باز ه�م عضو هی�ات اجرای�ی کمیته ملی
المپیک ش�د .با این مدیر خوش�نام ورزش کشورمان
درب�اره انتخاب�ات کمیته مل�ی المپی�ک همصحبت
ش�دیم .رئیس فدراس�یون بس�کتبال در گفت وگو با
مثلث حرف های جالبی را مطرح کرد .متن این گفت وگو
را م ی خوانید.
اقای مش�حون! انتخابات کمیته مل�ی المپیک
چطور بود؟
ورزش
lفضای انتخاب��ات کمیته ملی المپیک بس��یار
عالی بود و البته دور از انتظار .کمتر کسی فکر م ی کرد که
این انتخابات در چنین فضای ارام ی برگزار ش��ود؛ فضایی
توام با ارامش و احترام .بدون هیچ حاشی ه ای این انتخابات
برگزار شد.
مثلث شماره 206
ع�ده ای معتقدند ای�ن انتخابات ط�وری برگزار
شد که تا ب ه حال سابقه نداشته است ،نظر شما
چیست؟
lدقیقا همین طور است .من در مجامع دیگر هم
حضور داش��ته ام اما هیچ مجمعی تاکنون صالبت مجمع
انتخابات کمیته ملی المپیک را نداشت.
چرا؟
lچ��ون وزی��ر ورزش در ای��ن انتخاب��ات هرگ��ز
دخالت نک��رد .این موض��وع مهمی ب��ود .در هم��ه ادوار
گذش��ته وزارت ورزش به نوع��ی در ای��ن انتخابات دخالت
م ی کرد ام��ا این بار انتخاب��ات کمیته مل��ی المپیک واقعا
در فضایی مس��تقل برگزار ش��د .ه��م وزارت ورزش و هم
برگزار کنن��دگان مجمع در این موفقیت س��هیم هس��تند
و بای��د قدر ای��ن فض��ا را دانس��ت .ب��ه همی��ن دلیل ما
ش��اهد انتخاباتی س��الم بودیم .انتخاباتی بدون حاش��یه
و جنجال.
خیل ی ها قبل از انتخابات شانس خسروی وفا را
باال م ی دانستند اما او کناره گیری کرد ،چرا؟
lاقای خس��روی وفا از نامزدی ریاست کناره گیری
کرد و در بخش نایب رئیس��ی نیز وقتی احس��اس کرد این
امکان وجود دارد که خانم شهریان به عنوان نماینده زنان این
کشور نتواند عضو هیات اجرایی کمیته شود ،اعالم انصراف
کرد و تاکید داش��ت که به نفع خانم ش��هریان کناره گیری
م ی کند .خب این کار بزرگی بود .فقط از انس��ان بزرگواری
ب ه نظر ش�ما اگ�ر محم�د عل ی اب�ادی انصراف
نم ی داد م ی توانست برنده شود؟
lمن چنین نظری ندارم .الاق��ل معتقدم ان طور
که ایش��ان در مصاحب ه ش��ان گفتند نبود .او نم ی توانست
برنده شود.
مثل اقای خسروی وفا این کار برم ی اید .او از خود گذشتگی
کرد و من الزم م ی دانم از حرکت این پهلوان ورزش کشورمان
قدردانی کنم .او همواره به منافع ورزش کشور فکر کرده و
در این موقعیت هم نش��ان داد که عالقه مند اس��ت بانوان
ای رانی نماین��ده ای در هیات اجرایی کمیت��ه ملی المپیک
داشته باشند.
نظر ش�ما درب�اره رئی س ش�دن اقای هاش�می
چیست؟
lایشان مدیر توانمندی اس��ت .در هر مقطعی و
در هر جایی که مس��ئولیتی به او سپرده ش��ده به بهترین
ش��کل ممکن وظایف خود را انجام داده اس��ت .مهم تر از
همه اینها اینکه اقای هاشمی نزد فدراسیون ها از مقبولیت
و محبوبیت خاصی برخوردار است چرا که همواره با متانت
و بدون توجه به حواشی سعی در حل مشکالت دارد .همین
چند وقت پیش در جلس ه ای که اقای صالح ی امیری ایشان
را به فدراسیون ها معرفی کرد واکنش روسای فدراسیون ها
بسیار خوب بود .همه از مس��ئولی ت گرفتن اقای هاشمی
خوشحال بودند و همکاری خوبی هم شکل گرفت.
کدام البی ایشان را برنده کرد؟
lالبی فدراس��یون ها .در این انتخابات به درستی
قدرت به فدراسیون ها برگردانده شد .بیشترین رای در دست
روسای فدراسیون ها بود و انتخاب اقای هاشمی هم در واقع
همسویی فدراسیون ها ب رای برنده کردن وی بود.
نباید پیشداوری کنیم .تیم جدید هنوز کارش را شروع
نکرده اس��ت .به نظرم زمانی م ی توانیم درب��اره تیم جدید
صحبت کنیم که حرکت های این ترکیب جدید را ببینیم.
اینکه چه مسیری را در پیش خواهند گرفت؟ ایا سیاست ها
تغییر اساسی به خود م ی بیند؟ برنامه ریزی ها به چه شکل
خواهد بود و دیگر مسائلی که گذش��ت زمان انها را نشان
خواهد داد.
ان وقت است که ما م ی توانیم بنش��ینیم و یک نوع
ش�ما عملک�رد عل ی اب�ادی را چط�ور ارزیاب�ی
م ی کنید؟
lبه هر حال موفقی ت های بزرگی به دس��ت امد.
در بازی های اسیایی و در المپیک همه رشته های ورزشی
ما خوش درخش��یدند اما کاش انتخابات 14ماه به تعویق
نم ی افتاد که لذت و شیرینی ان همه موفقیت تحت الشعاع
برخی مسائل قرار بگیرد 14 .ماهی که از دست رفت زمان
کمی نبود و من از این بابت فقط م ی توانم بگویم متاسفم.
ما حاال باید خودمان را ب رای بازی های اسیایی اماده کنیم.
باید از دوسال قبل از این بازی ها خودمان را اماده این دوره
از بازی ها م ی کردیم.
به نظر م ی رس�د این کار دش�وار ب�ر عهده تیم
جدید در کمیته ملی المپیک خواهد بود.
lدقیقا همین طور اس��ت .دش��وارترین کاری که
بر عه��ده مدیریت جدید اس��ت مهیا کردن فدراس��یون ها
ب رای بازی های اس��یایی پیش رو س��ت .البت��ه ورزش در
ماه های گذش��ته از بالتکلیفی کم خسارت ندیده است .ما
تا همین یک ماه پیش وزیر ورزش نداشتیم .خب این اتفاق
خوبی نبود .کمیته ملی المپیک هم به همین شکل .این
بالتکلیفی باعث شد تا عمال درباره هیچ ب رنامه ای نتوانیم با
اطمینان تصمیم بگیریم یا ان را اجرایی کنیم .جب ران زمان
از دست رفته ب رای ورزش کشور کار بسیار دشواری است که
امیدوارم با کار فراوان و مضاعف این کمبود جب ران ش��ود
چون ما قرار است پا به بازی هایی بگذاریم که برنامه ریزی،
امکانات ،انگیزه و توانای ی های به فعل درامده ورزش��کاران
حرف اول و اخر را م ی زند ،غافل از اینکه ما با از دست دادن
زمان در همه این زمینه ها عقب افتاده ایم .امیدوارم در اینده
اتفاقات خوبی ب رای ورزش کش��ورمان رخ دهد و همه مان
بتوانیم به پیشرفت ورزش کشور کمک کنیم ،ضمن اینکه
باید تاکید کنم همس��و بودن و هماهنگ��ی مدی ران وزارت
ورزش و کمیته ملی المپیک در جب ران این خسارت بسیار
تاثی ر گذار خواهد بودg .
دشوارترین کاری که بر عهده مدیریت جدید است مهیا کردن فدراسیون ها برای بازی های اسیایی پیش رو ست .البته ورزش در ماه های گذشته از بالتکلیفی
کم خسارت ندیده است .ما تا همین یک ماه پیش وزیر ورزش نداشتیم .این اتفاق خوبی نبود
68
ورزش
زیر صفر
توهم توطئه
نتایج صفر-صفر در چهار دربی متوالی ،موضوع دخالت
سیاست در این نتایج را مطرح کرده است
ورزش
مثلث شماره 206
69
1
فوتبال ای ران دوران پ رالتهابی را س��پری م ی کند .در
حالی که کمتر از ش��ش ماه به اغاز مهمترین رویداد دنیای
فوتبال یعنی جام جهان��ی 2014برزیل باقی مانده اس��ت،
موضوعی که این روزها نقل رس��انه ها و اهالی این رش��ته
پرطرفدار ش��ده ،نگرانی از س��کوهای خالی ورزشگاه های
کشور اس��ت .بحثی که اگر تیم ملی به جام جهانی صعود
نکرده بود هر کارشناس��ی درباره اش لفظ طبیعی را به کار
م ی برد .گرچه مدت هاس��ت به مرور زمان ،ریزش تماشاگر
را در ورزشگاه های کشورمان ش��اهد هستیم ،اما سکوهای
خالی زودتر از پی ش بین ی ها خودنمای��ی کرده ،تا جایی که
خیلی از طرفداران دو اتیشه سرخاب ی های پایتخت هم ،روی
خوشی ب رای تماشای دیدارهای این دو تیم نشان نم ی دهند
و تماشای تلویزیونی را ترجیح م ی دهند.
تساوی و دیگر هیچ
ورزش
تس��اوی و دیگر هیچ .این همه ان چیزی اس��ت که
از دربی هفتاد و هش��تم به جا مانده اس��ت .ه ر چند در کنار
این نتیجه تکراری هواداران بالفاصله پ��س از پایان بازی
شعارهایی سر دادند که نش��انه اعتراض شان بود؛ اعتراض
به انچه فوتبال سیاسی م ی خواندند .انها تاکید داشتند که
پش��ت پرده ای وجود دارد که اجازه نم ی دهد دربی برنده ای
داشته باشد .موضوعی که بارها مورد بحث قرار گرفته و هر
بار شاهدانی از دوران گذشته تا کنون این شائبه را رد کرده اند
اما ه ربار که دربی نتیجه اش تساوی است ،این شایعه دوباره
در میان هواداران مطرح م ی شود .ایا اراده ای در کار است که
این بازی مساوی به پایان برسد؟ خیلی بعید است و تقریبا
م ی توان گفت غی ر ممکن.
با این حال دربی 78به دقیقه نود که رسید قسمتی از
ورزشگاه که معروف به دو اتشه های پرسپولیسی هستند،
ش��روع به اعتراض کردند ،کمی بعد هم هواداران استقالل
شعارهایی سر دادند .دایی و قلع ه نویی هم در نشست خبری
به گونه ای صحبت کردند که ش��نونده با وجود اینکه حرف
تازه ای از انها نم ی ش��نید اما متوجه م ی شد که انها چندان
از تساوی بدشان نم ی اید .قلع ه نویی که رسما اعتراف کرد
خوش��حال اس��ت و دایی هم بعد از کمی غرولند و ادعای
بهتر بودن از اس��تقالل به گونه ای س��خن گفت که گویی
نم ی توانس��ته هجوم ی تر از ان بازی کند چون ممکن بود
اس��تقالل با ضد حمله بدون هیچ موقعی��ت گلی ناگهان
برنده دربی شود.
مقصر کیست؟
مثلث شماره 206
اما با وجود همه این اعتراضات به روند تس��اوی های
مالل اور ،مقصر کیس��ت؟ یک روز بع��د از دربی مالل اور
78خیل ی ها در این باره اظهارنظر کردند .مدیر تیم فوتبال
پرس��پولیس ته ران گفت« :این دربی هم مثل س��ه دربی
قبلی قربانی رکوردهای قلع ه نویی ش��ده است .همه دیدند
که استقالل دفاعی بازی کرد .انها فقط یکی ،دو موقعیت
به دست اوردند و بیشتر دنبال ضد حمله بودند .واقعیت این
اس��ت که با این همه بازیکن در محوطه جریمه استقالل
نم ی ت��وان کاری از پیش برد .به نظرم ای��ن دربی هم مثل
س��ه دربی دیگر قربانی رکوردهای قلع ه نویی ش��د که این
اصال رکورد جالبی نیست ».اما در سوی مقابل خیل ی ها هم
این دو مدیر باسابقه ورزش کشور
برای نخستین بار شائبه سیاسی
بودن دربی را قوت بخشیدند .فائقی
یک بار در مصاحبه ای گفت در یکی از
دربی ها که پرسپولیس نه نفره شده
بود به استقاللی ها توصیه کردم ارامتر
بازی کنند .صفایی فراهانی نیز یک بار
اعالم کرد به من گفتند بهتر است دربی
مساوی شود اما من به انها گفتم این
دربی مساوی ندارد چون در جام حذفی
برگزار می شود.
70
اعتقاد داشتند که شرایط استقالل ب رای رسیدن به قهرمانی
لیگ برتر یا دس��ت کم ماندن در صدر جدول اس��تراتژی را
م ی طلبید که اتفاقا کادر فنی استقالل ان را در دستورکار قرار
داد؛ رسیدن به تساوی و نباختن در دربی .این اتفاق مهمی
بود چون هم روحی��ه را در اردوی اب ی ها حفظ م ی کرد و هم
اینکه باعث م ی شد انها همچنان در کورس قهرمانی و در
صدر جدول لیگ برتر باقی بمانند.
امیر قلع ه نویی در تازه ترین اظهارنظرش مدعی شده او
تقصیری ندارد .مردی که در رکوردش 9تساوی در دربی دیده
م ی شود ،م ی گوید من مقصر نیستم .علی دایی هم م ی گوید
نیمه دوم ما بهتر بودیم اما نم ی گوید ثمره این برتری واقعا
چند موقعیت گل بود؟ اینکه پرس��پولیس بهتر از استقالل
توپ را به حرکت در اورد و در چه��ل و پنج دقیقه دوم ،برتر
بود امری مش��خص بود اما این برتری ب��ه هدفی که دایی
به دنبالش بود ختم نشد .شاید به همین دلیل بود که امیر
عابدینی مدیرعامل اسبق باشگاه پرسپولیس هفته گذشته
در مصاحب ه ای تاکید کرد« :پرس��پولیس درب��ی را باخت.
پرس��پولیس به تصاحب میانه میدان بس��نده کرد و هرگز
ان حمالتی که دامنه دار بودنش منتج به گل م ی شد را پایه
نریخت که اگر چنین م ی کرد قطعا باید االن چند موقعیت
خوب گلزنی در ذهن مان داشتیم .اما فقط ضربه ایستگاهی
محمد نوری در حافظه همه باق��ی مانده و چند نفوذ نصفه
و نیمه از عالیشاه و صادقیان و ارسال های اماتور گونه این
بازیکنان».
دایی و قلع ه نویی ب رابر هم قرار گرفتند که به یکدیگر
نبازند که اگر جز این بود در نیمه دوم س��رمربی اس��تقالل
امیر حاج رضایی
کارشناس فوتبال
2
کیفیت نازل درب ی های اخی��ر و نتایج مالل اور ان به
واقعیتی تبدیل گردیده که با انتظارات جامعه فرس��نگ ها
فاصله دارد .به عبارت دیگ��ر به این ب��ازی دیگر نم ی توان
اعتماد کرد ،زی را ظاهری ش��یرین یافته و محتوایی تلخ .این
بازی سمبل مسابقات لیگ محسوب م ی شود و استقالل و
پرسپولیس نشان داده اند ،نم ی توانند انتظارات اهالی فوتبال
و عالقه مندان به این رشته را براورده کنند .این در شرایطی
است که استقالل و پرسپولیس هر دو جزو مدعیان قهرمانی
محس��وب م ی ش��وند اما باز هم به انتظارات پاسخ ندادند.
مربیان این دو تیم باید تفکرات خود را عوض کنند ،نه اینکه
بخواهند به هر قیمتی شده رکوردهای خود را حفظ کنند.
م��ردم و هواداران از وق��ت و جیب خ��ود م ی زنند و به
ورزش��گاه م ی روند ،اما عمال چیزی عایدش��ان نم ی ش��ود.
باتوجه به اینکه در س��ال منتهی به جام جهانی هس��تیم،
انتظار دیگری از این دو تیم م ی رفت .از اینکه فوتبالمان در
خواب زمستانی به سر م ی برد ،به ش��دت نگران هستم و در
حالی که در دنیا همه از تماشای فوتبال لذت م ی ب رند ،اما این
دربی و درب ی های قبلی علیه فلسفه و ماهیت فوتبال بود.
قبل از مسابقه مدی ران دو باشگاه تندترین صحب ت ها را علیه
یکدیگر انجام دادند و پس از ان سر تمرین تیم های مقابل
م ی روند و ان شوها را به نمایش م ی گذارند .در زمین مسابقه
هم جز برخوردهای بدون توپ مثل درگیری اندو و حسینی
ورزش
نگران این فوتبال هستم
مثلث شماره 206
فقط یک بار دس��تور حمله م ی داد و در این سو دایی در 15
دقیقه پایانی با به زمین اوردن مسلمان و اضافه کردن یک
مهاجم تازه نفس به خط حمله خسته تک نفره اش ،مقدمات
یک برد را مهیا م ی کرد .اما این دو مربی به فکر پات بودند.
این وضعی��ت اما م ی تواند ت��ا مدت ها ادامه داش��ته
باشد ،اگر س��طح توقع و نگاه هوادار تغییر نکند .روزهایی
که پرس��پولیس در ازادی مقابل تیم های ته جدولی مثل
مس و فجر در طول نود دقیقه تنها یکی ،دو موقعیت گل
ایجاد م ی کند و پس از گلزنی و پی��ش افتادن به اداره بازی
فکر م ی کند .وقتی استقالل ب رابر همین تیم های ته جدولی
با تاکتی ک های تکراری (س��انتر از جناحی��ن) تنها به یک
گل م ی رسد و س��پس دفاع را در دستورکارش قرار م ی دهد،
وضعیت درب ی ها نیز احتماال همین طور ادامه خواهد یافت.
دربی 78در حالی س��رد و ب ی ر وح دنبال ش��د و انتقاد
خیل ی ها را همراه داش��ت که تنها چن��د روز مانده به دربی
اردوی این دو تیم در متن حاش��یه ق��رار گرفته بود .نکونام
به واسطه قهر با قلع ه نویی در اس��تانه ترک استقالل قرار
داش��ت که البته این تصمیم را نیز عمل��ی کرد و در اردوی
پرس��پولیس نیز بازیکنان به دلیل نرس��یدن پول تصمیم
گرفته بودند تمری��ن نکنند .این خبرها وقتی در رس��انه ها
مطرح شد خیل ی ها کمپین تحریم دربی را به راه انداختند و
بازیکنان دو تیم را به ب ی تعصبی متهم کردند ،ه ر چند این
جبهه گیری هرگز موفقی ت امیز نبود اما وقتی دربی به پایان
رس��ید خیل ی ها با خود گفتند کاش وقت مان را ب رای دیدن
این بازی هدر نم ی دادیم.
در جدیدترین اماری که کنفدراس��یون فوتبال اس��یا
ب رای لیگ قهرمانان این قاره در سال 2013منتشر کرد این
چین ی ها بودند که رکورد دار تعداد تماش��اگر شدند .با ادامه
این روند قطعا روزی م ی رس��د که پر ش��دن یک ورزشگاه
ب رای مان به رویا تبدیل شود اما چرا این اتفاق رخ داده است؟
دربی 78تنها نمونه ای از لیگ فوتبال کشورمان بود .لیگی
که تنها چن��د هفته از ان باق��ی مانده ام��ا همچنان تعداد
بازی های زیبا در این لیگ انگشت ش��مار است .بازی های
کم اهمیت پرسپولیس در دهه ش��صت و اوایل دهه هفتاد
تقریبا با میانگین 50هزار هوادار برگزار م ی ش��د ،چرا؟ این
اتفاق در حالی رخ م ی داد که دایره سرگرمی جوانان به وسعت
امروز نبود .چرا بازی پرسپولیس و دارایی در روز یک شنبه
م ی توانست 60هزار تماشاگر را به استادیوم بکشاند؟ اینها به
ما ادرس جدیدی م ی دهد .در اروپا وقتی تماشاگران از دیدن
یک بازی ناراضی باشند ،در خاتمه ان مصاف شعار م ی دهند
که پول بلیت ما را پس بدهید .ارسن ونگر در مورد فلسفه
کاری اش در مصاحب ه ای عنوان کرده بود« :نم ی خواهم تیمم
به گونه ای بازی کند که هواداران در خاتمه بازی از من پول
بلی ت ش��ان را بخواهند ».با این فلسفه بود که توپچ ی های
لندن توانستند هواداران خود را در یک بازه زمانی کوتاه به
دو ب رابر برسانند .به خاطر داشته باش��ید که همین ارسنال
هشت سال است دس��تش به هیچ جامی نرسیده است اما
نوع بازی های این تیم تماشاگر پس��ند است .بهتر است به
لیگ خودمان برگردیم .در طول این فصل برد تیم ها بیشتر
با حداقل گل بوده است.
اس��تقالل و پرس��پولیس به عن��وان پرطرفدارترین
تیم های ای رانی در طول این فصل هرگز نتوانسته اند فوتبال
زیبایی را به نمایش بگذارند .هرچند در بعضی بازی ها این
اتفاق رخ داده اما اکثر بردهای این دو تیم نیز با اختالف یک
گل به دست امده است .البته اس��تقالل نیز طی دو فصل
اخیر با ریزش شدید تماش��اگر روبه رو بوده است .وضعیت
پرسپولیس هم تقریبا مشابه اب ی هاست .نوع عملکرد انها
به گونه ای است که انها بیشتر به فکر گل نخوردن هستند
تا گل زدن .اتفاقی که در دربی نیز هواداران پرس��پولیس را
سخت ازرد .این در حالی بود که پرسپولیس بیش از استقالل
به برد نیاز داشت .البته ریزش هواداران به ب ی اعتمادی انها
نیز مربوط م ی شود .فوتبالی که در لیگ دسته اول ان هزار و
یک اتفاق رخ م ی دهد اما هیچ مرجعی نم ی تواند به درستی
و با ظ رافت به ان رس��یدگی کند و فوتبالی که شائب ه های
فراوانی در مورد فس��اد داوری در لیگ برت��رش وجود دارد،
هوادار را دلسرد م ی کند .رویکرد برخی ب رنامه های تلویزیونی
نیز باعث ش��ده تا عالقه من��دان به فوتب��ال و به خصوص
هواداران دو تیم پرسپولیس و اس��تقالل به پاک بودن این
فوتبال همواره شک کنند تا جایی که عده ای شاید با خود
بگویند فوتبالی که نتیجه اش در جای دیگر رقم م ی خورد،
ارزش دیدن از نزدیک را ندارد.
بازی های ضعیف و ب ی کیفیت ،حواش��ی مدیریتی و
فاصله گرفتن بازیکنان از مشخصه های اخالقی مردم پسند
و در نهایت س��رمای هوا و مش��کالت ترافیکی؛ اینها شاید
دالیلی است که باعث شده تا هواداران دو تیم پرسپولیس و
استقالل کمتر از بازی های تیم محبوب شان استقبال کنند
و البته چهارمین تس��اوی متوالی این دو تیم در دربی 78را
نیز به این دالیل اضافه کنیدg .
یا حرکت صادقیان که نگران کننده است ،چیزی ندیدیم .پیام
صادقیان به رغم تکنیک خوبی که در اختیار دارد با بروز چنین
حرکاتی در مسابقه خیلی زود از جریان فوتبال محو خواهد
شد و در مسیر رش��د قرار نخواهد گرفت .واقعیت این است
که وقتی فوتبال امروز را با فوتبال دیروز مقایسه م ی کنیم،
به نتایج نا امی د کننده ای دست پیدا م ی کنیم .در زمان قدیم
پولی نبود و بازیکنان با جان و دل بازی م ی کردند .در فوتبال
روز دنیا دس��تمزدهای باالیی پرداخت م ی ش��ود ،اما همان
دس��تمزدها بازدهی دارد و چندین ب رابر سودرسانی م ی کند.
در فوتبال ما این گونه نیس��ت و بازیکنان با پول مردم سوار
ماشی ن های لوکس و گرانقیمت م ی شوند و باز هم اه و ناله
م ی کنند .در روز دربی دو میلیارد میان بازیکنان پرسپولیس
تقسیم م ی شود اما انها باز هم اب راز نارضایتی م ی کنند .بهتر
است مدی ران این دو باشگاه سر مردم و هواداران کاله نگذارند!
دولت بای��د در بودجه س��رخاب ی ها که از بیتالمال اس��ت،
تجدید نظر کند تا ش��اهد این نابس��امان ی ها نباشیم .اینکه
بخواهیم فقط هزینه کنیم نتیجه ای ندارد و نخواهد داشت.
سایر اقش��ار مردم را هم باید دید که با چه شرایط و سختی
زندگی م ی کنند .باید عدالت را همیشه در نظر گرفتg .
71
انزوا در فضا
جاذبه ،فیلم شگفت انگیز سال 2013
دیـــدار
این فیلم را یکی از بخت های اصلی اس��کار امس��ال
ی که تاکنون از هیچ جشنواره ای دست خالی
م ی دانند ،فیلم
باز نگشته است .در گولدن گلوب جایزه بهترین کارگردان را به
خود اختصاص داد ،در جشنواره ونیز تحسین شد ،در بیست و
پنجمین دوره از جوایز تهی ه کنندگان امریکایی
به همراه فیلم 12سال بردگی به عنوان بهترین
فیلم شناخته شد .از سوی اکادمی در 10بخش
نامزد دریافت جایزه اس��کار شده است .خالصه
اینکه فیلمی است که همه جا مورد تحسین قرار
گرفته است .این فیلم «جاذبه» نام دارد ،فیلم ی
س��اخته الفونس��و کوارون کارگردان مکزیکی
که با بودجه صد میلی��ون دالری خود بیش از
675میلیون دالر فروش ک��رده تا ثابت کند که
م ی توان هم فروش باالیی داش��ت و هم مورد
استقبال جشنواره ها قرار گرفت.
مثلث شماره 206
داستان جاذبه
داستان جاذبه ،داس��تان بقاست ،داستان
تالش ب رای زنده ماندن؛ داس��تانی قدیمی که
م ی تواند در هرجایی رخ دهد .اگر از این دید نگاه
کنیم ،جاذبه ،قصه تازه ای ندارد ،تنها و ب ی کمک
باید ب رای بقا جنگید ،همان طور که رابیستون
کروزئ��ه در یک جزیره به تنهای��ی م ی جنگید،
همان طور که س��ال گذش��ته در فیلم زندگی
پی ،پس ر بچه ای در دریا م ی جنگید ،جاذبه هم
حکایت این تالش است ،فقط در مکانی کامال
متفاوت ،در بیکرانه فضا.
قصه این است« :داستان «جاذبه» درباره
پیامدهای یک ماموریت فضایی نافرجام است.
فیلم با یک ش��اتل فضایی اغاز م ی شود .سه
فضانورد در حال تعمیر تلسکوپ هابل هستند.
یکی از انه��ا مت کوالس��کی (ج��رج کلونی)
فضانورد کهنه کار اس��ت که اخرین ماموریت
خود را انجام م ی دهد و رفتار و حرکاتش نشان
م ی دهد تجربه س��ال ها کار از او مردی س��اخته که م ی داند
هنگام وقوع بحران چطور باید درست ترین کار را انجام بدهد.
کوالسکی را در این ماموریت ،شریف ،متخصص ماموریت
فضایی (پهالدات شارما) و دکتر رایان استون ،دکتر مهندسی
پزشکی (س��اندرا بوالک) که اولین ماموریت فضایی خود را
انجام م ی ده��د ،همراهی م ی کنند .در ش��رایطی که در 13
دقیقه اول همه چیز عادی و کنترل ش��ده به نظر م ی رسد،
ناگهان زنگ خطر به صدا درم ی اید و مرکز کنترل ماموریت
72
گزارش م ی دهد تکه پاره های یک ماهواره روسی که نزدیک
انهاست ،با سرعت به سمت انها م ی اید .انچه در ادامه اتفاق
م ی افتد یک تراژدی فضایی اس��ت .ش��اتل نابود م ی شود و
استون و کوالس��کی ،ناگهان خود را در فضا تنها م ی یابند،
ان هم در شرایطی که امکان هیچ تماس رادیویی با زمین
نیست .در این گذار تنها تالش نیست که به تصویر کشیده
م ی شود؛ ترس ،انزوا ،امید و دیگر احساسات بشری را م ی توان
در حین تصاویر این فیلم کم دیالوگ و کم بازیگر مش��اهده
کرد .ما باید ای��ن جمالت ابتدای فیلم را همیش��ه به خاطر
داش��ته باش��یم « :در 600کیلومتری باالی س��یاره زمین،
حرارت بین +258تا -148درجه فار نهایت در نوسان است.
هیچ صدایی نیست و هیچ فش��ار هوایی و هیچ اکسیژنی.
زندگی در فضا غیرممکن است ».اما این دیالوگ فیلم دلیل
این همه تالش را به ما م ی گوید« :باید خورشید را روی رود
گنگ ببینی»...
ستاره ای به نام کارگردان
جاذبه از ان دست فیلم هایی است که در ان م ی توان
حضور پنه��ان کارگ��ردان در تک تک س��کان س های ان را
مشاهده کرد .خط قصه مستقیم اس��ت و بدون پیچیدگی.
زنی تنه��ا باید با طبیع��ت بجنگد و ناامید نش��ود اما انچه
این فیلم را از داستان های متش��ابه متمایز م ی کند ،حضور
کارگردانی است که م ی تواند تماش��اگر را با مجموعه ای از
تصاویر متفاوت و شگفت انگیز مواجه کند .این شگفت زدگی
را م ی توان از همان س��کانس ابتدایی پیدا کرد و از همان جا
ی مواجه هستیم که دوربین بلندتر از
م ی توان فهمید با فیلم
یزند.
فیلمنامه حرف م
از همان لحظه ای که تیت��راژ اغازین فیلم ،ناگهان به
منظره ای حیرت انگیز از باالی ج ّو زمی��ن کات م ی خورد و
به همراهش صدا هم ناگهان قطع م ی ش��ود و دیگر چیزی
نم ی شنویم ،درست از همین لحظه ،الفونسو کوارون ما را با
یبَ َرد که شاید بتوانیم برخالف روزمرگ ی ها و
خود به جایی م
تکرارهای زندگی همیشگی ،دمی زندگی جدیدی را تجربه
کنیم .این حضور پررنگ کارگردان را حتی انجا که ما را با دو
بازیگرش تنها م ی گذارد تا با انها اشنا شویم ،م ی شود مشاهده
کرد .کارگردان پس از شروعی ارام ،از لحظه ای به بعد ،هیجان
را به باالترین سطح ممکن م ی رساند .کوارون که «جاذبه»
اولین فیلم او پس از فیلم تحسی ن شده «فرزندان بشر» در
سال 2006است ،تردیدی ب رای تماشاگر باقی نم ی گذارد که
وقت ب رای قهرمانان فیلم ،تنگ است .کوارون که فیلمنامه
«جاذبه» را با همکاری پس��ر 22س��اله اش جوناس نوشته
است ،در مورد فیلمش م ی گوید« :همیشه مجذوب فضا و
کاوش های فضایی بودم .ایده جدا شدن از زمین ،سیاره مادر،
جنب ه ای اسطوره ای و رمانتیک دارد ،اما اصال منطقی نیست
که وقتی زندگی این پایین در جریان است به ان باال بروید».
کوارون ب رای س��اختن ای��ن فیلم از جلوه ه��ای ویژه
کامپیوتری فوق العاده ای اس��تفاده کرده است ،تصاویر بکر
و زیبایی از زمین .او ب رای ساختن این اثر ،از چندین علم سود
برده تا تصاویرش نهایت تطابق را با واقعیت داشته باشد ،علم
نجوم و علم فیزیک م ی تواند با اصول قدیمی درام امیخته
شود تا فیلمی با ش��کوه مثل جاذبه ساخته شود .فیلمی که
یقینا م ی توان به ان فیلم جزئی��ات گفت ،فیلمی که در ان
هی چ چیز از نگاه کارگردان دور نمانده است تا انجا که وقتی
سفینه فضانوردان چینی را م ی بینیم ،راکت های پینگ پونگ
را شاهد هس��تیم .کوارون م ی گوید« :سعی
کردیم تا ح��د امکان دقیق باش��یم ،ب ی انکه
تظاهر کنیم فیلمی مستند ساخته ایم تا کمی
ازادی داشته باشیم .به توصی ه های فضانوردان
عمل کردیم ،ادم هایی ک��ه تجربه حضور در
فضا را دارند ،همین طور کارشناسان فضایی،
اما مهم تری��ن نقش را کارشناس��ان فیزیک
داشتند .انها سعی کردند به ما توضیح بدهند
کنش ها و واکنش ها در فضا چگونه است».
انتخاب س��اندرا بوالک و جرج کلونی
به عنوان دو بازیگر فیلم انتخاب های بس��یار
مناسبی است .جرج کلونی ش��اید بیشتر به
این دلیل انتخاب ش��ده که موفقیت فیلم در
گیشه تضمین شود .او در حضور کوتاه خود
توانسته نقش یک فضانورد کارکشته و حراف
را به خوب��ی ایفا کند .کلونی چ��را این نقش
کوتاه را پذیرفت؟ خ��ودش م ی گوید« :من با
رقابت های فضایی بزرگ ش��دم .من بچه ان
دوران هس��تم .همیشه عاش��ق کاوش های
فضایی و شیفته ادم هایی بودم که این کار را
انجام م ی دهند .انها واقعا اخرین پیشگامان
بزرگ هس��تند ».اما ب��والک به رغ��م انکه
جلوه های تصویری فیل��م بخش عمده ای از
فیلم را در برگرفته به خوبی توانس��ته یکی از
بهترین بازی های عم��ر بازیگری خود را ارائه
دهد ،او در بس��یاری صحنه ه��ا مجبور بوده
انواع مختلفی از احساسات ،از رهایی گرفته تا
ناامیدی را بدون دیالوگ و در حالی که دوربین
به صورتش نزدیک بوده منتقل کند .نقش از
نظر فیزیکی هم طاقت فرس��ا بوده و شرایط
جس��م ی خوبی را طلب م ی کرد ،چراکه ب��والک در بخش
زیادی از مرحله فیلمبرداری تنها بود و هفته ها به تنهایی در
داخل یک مکعب 9در 9فوتی کار م ی کرد .بوالک درباره این
نقش م ی گوید« :فکر م ی کنم این داستان درباره چیزی است
که ما را وادار م ی کند ،در شرایطی که هیچ نوری در انتهای
تونل نیست ،تالش کنیم ».اگر بازی تحسی ن ب رانگیز کیت
بالنشت در فیلم جاسمین تنها نبود ،از همین حاال م ی شد
اسکار را ب رای ساندرا بوالک کنار گذاشتg .
زلف بر باد بده
معلم مریوانی درس محبت داد
بیا از کتاب و درس بگذریم ،بیا از میان همه واژه ها تنها
سه حرف را انتخاب کنیم و به انها ببالیم ،بیا «ع» و «ش» و
«ق» را در کنار هم بنشانیم تا یکی از عاشق ترین معلم های
جهان را بشناسیم ،او که ب رای یاد دادن محبت و
انسانیت نیاز به کتاب و دفتر ندارد .کافی است
که تنها او را نگاه کرد ت��ا از او یاد گرفت ،ان هم
زیباترین درس ها را ،درس اخالق دادن نیاز به هیچ
امکاناتی ندارد و م ی توان در یک ش��هر کوچک
هم زمزم��ه محبت را در تمام جهان گس��ترش
داد .محمدعلی محمدیان ،اهل روس��تای درکی
از توابع شهرس��تان مریوان اس��ت .او 23سال
اس��ت که در مقطع ابتدایی تدریس م ی کند که
19س��ال ان را در روس��تاها به اموزش کودکان
پرداخته اس��ت ،اما زیباترین درس او زمانی بود
که ب��رای همدردی ب��ا دانش اموز بیم��ار خود،
موی سرش را تراشید .این دانش اموز با سرطان
ت و پنجه نرم م ی کند و ب��ه علت عوارض
دس��
ناشی از ش��یم ی درمانی ،مو هایش ریخته و این
معلم هدفش را جلوگیری از گوشه گیری شاگردش و تقویت
روحی ه اش بیان کرده اس��ت .ریزش مو و ابروهای دانش اموز
مریوانی ناشی از یک بیماری ناش��ناخته ،سوژه شوخ ی های
همکالس��ی های «ماهان رحیمی» ش��ده و او را گوشه گیر
کرده بود .به همین دلیل اقای معلم مهربان دس��ت به کار
شد ،موهایش را تراشید تا شبیه شاگردش شود .او به بچه های
کالس م ی گوید سر من و ماهان به مو حساسیت دارد تا درس
زندگی را به نوعی دیگر به ش��اگردانش ام��وزش دهد .حاال
نه تنها دیگر همکالس ی هایش در دبستان «شیخ شلتوت»
به او نم ی خندند که انها هم تصمیم گرفته اند موهایش��ان
را بتراش��ند اما معلم گفته است نه .هوا س��رد است .او علت
تراش��یدن موهایش را این گونه بیان م ی کند« :چهره ماهان
بعد از مدرسه ،س��اعت ها در ذهنم تداعی م ی شد ،من خودم
دوران کودک��ی ام از ناحیه پای چپ معل��ول بودم ،بچه های
هم سن وسالم مس��خره ام م ی کردند .اما معلمم ب رایش مهم
نبود و اصال توجهی به این مساله نداش��ت .همیشه از این
ماجرا س��رخورده و ناراحت بودم .ماهان را که دیدم ،یاد خودم
ک شب ماشین
افتادم .مانده بودم ب رای او چه بکنم؟ تا اینکه ی
را برداشتم و همه موهای س��رم را زدم .زن و سه فرزندم مانده
بودند که چه کار م ی کن��م .خیلی تعجب کردن��د ،اما وقتی
ماجرا را ب رایش��ان گفتم ،خوش��حال ش��دند ».این کار اقای
معلم بازتاب گس��ترده ای در ش��بکه های خبری و اجتماعی
داش��ت و تا انجا پیش رفت که حس��ن روحانی،
رئی س جمهور از اس��تاندار کردس��تان خواست از
محمدعلی محمدیان ،معلم دلسوز مریوانی که
در همدردی با دانش اموز سرطانی خود ،موهای
سرش را تراش��یده بود ،قدردانی کند .همچنین
بنا به دس��تور ویژه رئی س جمهوری ،مشخصات
و ادرس دانش اموز بیم��ار مریوانی به نام ماهان
رحیم ی در اختی��ار نهاد ریاس��ت جمهوری قرار
گرفته تا در اس��رع وقت وضعی��ت درمان وی در
بیمارستان رازی ته ران پیگیری شده و مشکالت
خانواده این کودک برطرف شود .به پاس تجلیل
از این اقدام درخور تحسین معلم که نمونه خوبی
از فداکاری و انسان دوستی است ،تصویر این معلم
و دانش اموز روی تمبر چاپ شده است .روی این
تمبر نوشته ش��ده« :همدردی معلم مریوانی با
شاگردش ستودنی است ».کالس دوم دبستان شیخ شلتوت
ش��هر مریوان این روزها جایی ب رای تدریس عشق و محبت
است و زیباترین درس دنیا را بدون نیاز به تخته سیاه و کتاب و
دیـــدار
پایان مدیریت پورشه
همه چیز رو بود ،دو طرف خیلی عالقه نداش��تند که مخف ی کاری کنند و اختالف خود
را به جلسات واگذار کنند ،همه م ی دانستند میان وزارت ورزش و باشگاه پرسپولیس ،به ویژه
مدیرعامل ان روابط خیلی دوس��تانه نیس��ت و تنها چیزی که این دو را به هم پیوند م ی زد،
بده ی های این باشگاه بود اما عاقبت پس از من م ی روم و خداحافظ های محمد رویانیان به نظر
م ی رسد که این سریال به اخرین قسمت رسید و پس از شکست مقابل گسترش فوالد ،او دیگر
مدیرعامل پرسپولیس نیست ،او از خیلی وقت پیش از شرایط ناراضی بود و اعتقاد داشت که
باید وزارت ورزش بخش��ی از هزینه ها و تعهدات این باشگاه را متقبل شود .او مصاحب ه هایی
از این دستکم نداشت« :اشتباه اس��ت که وزارت ورزش به ما کمک مالی نکند .اگر ما دولتی
نیستیم پس ربطی به وزارت ورزش نداریم و باید ما را رها کنند تا خودمان یک فکری بکنیم.
اگر ان طور که شایعه شده وزارتخانه به خاطر حضور من پول پرسپولیس را نم ی دهد ،ممنون
م ی شوم که ما را بردارد و پول پرسپولیس را بدهد .به قول شاعر یا بکش یا دانه ده یا از قفس
ازاد کن!» در مقابل وزارت ورزش هم جواب هایی در دست داشت مثل اینکه« :متاسفانه در
مثلث شماره 206
محمد رویانیان استعفا داد
حوزه های مدیریتی ،رفتار نیز باید در همان سطح باش��د .در غیر این صورت ب ی اخالقی به
پایی ن تر از حد خود م ی رسد .متاسفانه شاهد برخی درگیری ها ،حاشی ه ها و جنگ های زرگری
بودیم که زیبنده ورزش ای ران نیس��ت .نتیجه این مورد نیز بیشتر شدن بداخالق ی ها خواهد
بود که ب رای ورزش زیبنده نخواهد بود .امیدواریم اینها در اینده تکرار نشود و مدی ران ورزشی
وارد جنگ های زرگری نش��وند .در غیر این صورت اگر ادامه پیدا کند ب رای احترام به اخالق،
تجدیدنظر خواهیم کرد».
عاقبت این جنگ با یک استعفانامه از سوی مدیرعامل پرسپولیس حل شد و این بار
نه تنها استعفا به دست هیات مدیره پرسپولیس رسید که این هیات مدیره ان را قبول کرد و
علی پروین از سوی این هیات مدیره به عنوان سرپرس��ت موقت انتخاب شد ،پروین در مورد
اینده پرس��پولیس م ی گوید« :باید همه دست به دس��ت هم داده و سهمیه حضور در لیگ
قهرمانان اسیا را کس��ب کنیم و در جام حذفی نیز به عنوان قهرمانی دست یابیم ».ایا علی
دایی در پرسپولیس م ی ماند؟ پاسخ پروین در حال حاضر مثبت استg .
میراث رویانیان
رویانیان را باید از جمله مدی ران عامل بلند پرواز دسته بندی کرد ،او که با شایعه دادن اتومبیل پورشه به پرسپولیس امد،
خیلی زود تیم پرسپولیس را از مجموعه ای از ستارگان پر کرد و بهترین بازیکنان لیگ را زیرنظر علی دایی قرار داد .او که
مدیری پرسرو صدا بود ،این س��روصدا را در ابعاد مختلف نمایش م ی داد .در بعد اقتصادی ،فرهنگی و البته ورزشی اما
در مقابل همه این سروصداها ب ی انصاف هستند انهایی که همه ان را زیر سوال م ی ب رند .این واقعیت وجود دارد که
محمد رویانیان به رغم همه هزینه ها و همه نامدارانی که استفاده کرد ،به هی چ جام معتبری در فوتبال دست نیافت
و می زان برگشت از تصمیماتش زیاد بود ،به گونه ای که او در مدتی که در پرسپولیس حضور داشت ،با این مربیان
کار کرد :حمید استیلی ،مصطفی دنی زلی ،مانوئل ژوزه ،یحیی گل محمدی و علی دایی ...در خداحافظی سردار
رویانیان بیش از هرچیز صحبت از بدهی 40میلیارد تومانی اوست .گفته م ی شود بسیاری از مدی ران از جمله
محمد دادکان به دلیل همین بدهی از قبول پست مدیرعاملی باشگاه س��ر باز زده اند .رویانیان این بدهی را
تکذیب م ی کند« :این یک خال ی بندی است و صحت ندارد .من حتی گفتم اگر م ی خواهید به بان کی مون و
خانم اشتون هم گزارش مالی باشگاه را ارائه کنم تا دیگر از این حرف ها نزنند».
73
سقوط یک
امپراتوری
چرا منچستر به این روز افتاده است؟
دیـــدار
هنوز ب��ازی به پایان نرس��یده بود که ویلی��ام از درون
ورزشگاه روی صفحه توئیتر خود نوشت« :بدترین قرار دادی
که سر الکس فرگوسن در تمام عمر خود در منچستر امضا
کرد ،قرار دادی بود که با مویس بست » .بسیاری از هواداران
منچستر یونایتد با ویلیام هم عقیده هس��تند .انها ناباورانه
به جدول لیگ برتر نگاه م ی کنند و جایگاه خود را با س��ایر
مدعیان م ی س��نجند ،انها به جایگاه هش��تم ی و اختالف
14امتیازی با صدر جدول عادت ندارند .انها نم ی توانند قبول
کنند که غول های خفته ای مانند ارسنال و لیورپول بتوانند در
میان مدعیان جای داشته باشند و انها نه و از همه بدتر این
پیروزی های قاطع و پرگل همشهری را کجای دلشان بگذارند،
تیمی که در زمان فرگوسن چیزی بیشتر از یک همسایه پر
سر و صدا نبود ،حاال به جایی رسید ه که مربی انها م ی گوید:
«ما به اتفاقاتی که در منچستر یونایتد رخ م ی دهد ،اهمیتی
نم ی دهیم .شاید ب رای انها فصل متفاوتی باشد ولی اصوال
به انها فکر نم ی کنیم .ما رقبای سرسختی مانند ارسنال و
چلسی داریم ».ایا این افت زود گذر است یا امپ راتوری سقوط
کرده؟ انها تیمی هستند که در دوران فرگوسن همه جام های
ممکن را کسب م ی کردند ۱۳ ،بار قهرمانی لیگ انگلیس و
دو بار قهرمانی لیگ قهرمان��ان اروپا را به جام های حذفی و
اتحادیه و دیگر خرده جام ها اضاف��ه کنید .م ی بییند نگرانی
ب ی دلیل نیست ،انها به باختن عادت ندارند.
مثلث شماره 206
اخرین تحقیر
درست است که در بازی بزرگ استمفورد بریج ،وین رونی
و رابی فن پرسی حضور نداشتند ،اما این دلیل نم ی شود که
منچستر این بازی بزرگ را با این نتیجه فاجعه به پایان ببرد.
منچستر یونایتد در لندن به مصاف چلسی رفت و با نتیجه
سه بر یک متحمل شکست شد .در این بازی ساموئل اتوئو
موفق شد س��ه گل به ثمر برس��اند و نقش اصلی و مهم در
پیروزی اب ی های لندن داش��ت .این دیدار یک میهمان ویژه
هم داشت .سر الکس فرگوسن ،اس��طوره شیاطین سرخ در
جایگاه ویژه شاهد شکست تلخ شاگردان دیوید مویس بود.
فرگوسن هم یکی از انهایی بود که باور نم ی کرد ،تیمشان به
این روز افتاده باشد .دست را مقابل صورت م ی برد و افسوس
م ی خورد .هواداران منچس��تر واکنش های تندتری داشتند؛
گروهی خواهان خروج مویس بودند و گروهی دیگر کار را از
74
باالتر خ راب م ی دانستند و خروج گلیزرها مالکان باشگاه را
م ی خواستند .در این میان فقط یک نفر امیدوار است یا شاید
م ی خواهد خود را امیدوار نشان دهد ،او کسی غیر نیست از
مویس« :شغل من تالش کردن ب رای رسیدن و کسب عنوان
قهرمانی است .تنها پاسخ هوشمندانه ای که م ی توانم بدهم
این است بازی بعدی را ببریم .پیش از این بازی ما تنها یک
دیدار را طی ش��ش دیدار اخیر در رقابت ه��ای لیگ واگذار
کردیم ،این امار بدی نیست ».اما خیل ی ها مثل ویدیچ ،مدافع
منچستر این گونه فکر نم ی کنند .نهایت مثبت فکر کردن
این دسته دوم م ی شود ،چیزی مثل این« :بله ،فکر م ی کنم
خیلی عقب افتادیم .م��ا اکنون بای��د روی قرار گرفتن بین
س��ه -چهار تیم باالی جدول تمرکز کنیم .باید مثبت فکر
کنیم .رسیدن به این هدف هم کار راحتی نیست اما ما اکنون
باید ب رای هدف متفاوتی تالش کنیم .ما باید روی قهرمانی
در جام اتحادیه یا چمپیونزلیگ تالش کنیم».
متهم ردیف اول
در اولد تراف��ورد متهم ردیف اول دیوید مویس اس��ت،
کسی که فرگوسن به عنوان جانشین خود انتخاب کرد .این
روزها یک ضرب المثل در منچس��تر شنیده م ی شود که هر
اسکاتلندی که فرگوسن نم ی شود .مویس منتقدان بسیاری
الکس فرگوسن این گونه
ناراحتی خ�ود را از شکس�ت
منچستر مقابل چلسی نشان
م ی دهد .بس�یاری از هواداران
منچستر روزهایی را ب ه خاطر
م ی اورند ک�ه قهرمانی عادت
منچستر بود
دارد ،به ویژه انکه هیچ یک از خریده��ای او و باالتر از همه
بازیکن مورد عالقه اش یعنی مروان فلینی نتوانس��ته اند در
منچس��تر جواب بدهند .ای رادی که از مویس م ی گیرند این
است که او هی چ گاه ،در هیچ تیمی ب رای قهرمانی نجنگیده.
درست است که در اورتون یک تیم ضعیف را تبدیل به یک
تیم انرژیک کرد که م ی توانس��ت یقه مدعیان را بگیرد ،اما
هیچ گاه به عنوان یک مربی در جایگاهی نبوده که باالترین
بودن را تجربه کند .قبل از بازی با چلسی اماری پخش شد
که نشان م ی داد مویس در عمر مربیگری خود ب رابر هیچ کدام
از تیم های چلسی ،ارسنال و لیورپول پیروز نشده است .این
با فرگوس��ن بس��یار فرق م ی کند که وقتی از اسکاتلند به
منچس��تر امد هم یک برنده بود و یک تی��م کوچک مثل
ابردین را از زیر س��ایه رنجرز و سلتیک خارج کرد و تبدیل به
قهرمان اروپا کرد .مش��کل بعدی مویس با بازیکنان است،
بازیکنانی که انگار از اعتماد به نفس سال های پیشین دور
افتاده اند .ایا خود مویس اعتماد به نفس الزم را دارد؟ ان هم
زمانی که فرگوسن ان باال م ی نشیند و هواداران هنوز هم او
را م ی خواهند و ب رای بازگشتنش کمپین تشکیل م ی دهند؟
روزهای سختی را پشت سر م ی گذارد ،اقای سرمربی ،هرچند
حامیانش م ی گویند او زمان م ی خواهد ،حامیانی نظیر رابی
فن پرسی که معتقد است « :مویس به زمان نیاز دارد؛ او یک
مربی جدید است .او مرد اول تیم اس��ت و م ی تواند شرایط
را تغییر بدهد .ما امس��ال امتیازات زیادی از دست دادیم اما
تمام تالش مان را خواهیم کرد تا بتوانیم به مسیر مطلوب
برگردیم .ما به پیروزی عادت داریم».
نسلی که تمام شد
باید یانوزای را کنار بگذاریم و بعد صحبت کنیم ،این
مهاجم متولد بروکسل که ملیتش بزرگترین عالمت سوال
این روزهای فوتبال جهان اس��ت ،ان قدر خوب و موثر بازی
م ی کند که م ی توان او را بزرگترین استع داد حال حاضر فوتبال
جهان نامید .از یانوزای که بگذریم ،هیچ نش��انه ای از نسل
خوبی که قرار باشد اینده منچستر را بسازد ،دیده نم ی شود.
این تیم بازیکنان بزرگی مانند وین رونی و فن پرس��ی دارند
که حتی در این فصل بد روزهای بس��یار خوبی را پشت سر
گذاشته اند اما واقعیت امر این اس��ت که منچستر با نسلی
قهرمان خداحافظی کرده که هن��وز برخی از انها مثل رایان
گیگز دارند بازی م ی کنند .این تیم نیاز ب��ه خونی تازه دارد
که به طور حت��م از جنس فلینی نیس��ت ،به عن��وان مثال
خط هافبک این تیم هنوز نتوانس��ته جانشین پل اسکولز
را پیدا کن��د و میانه می��دان را به راحتی از دس��ت م ی دهد.
منچستر نس��ل تازه ای م ی خواهد ،این تیم از دفاع تا حمله
بازیکنان تازه ای م ی خواهد ،بازیکنانی که شوق ب رنده شدن و
قهرمان شدن داشته باشندg .
وحدت و همگرایی
وحدت اسالمی از نگاه رهبر معظم انقالب
کتاب «وحدت و همگرای��ی از منظر رهبر معظم انقالب اس�لامی» به قلم علیرضا
ب رازش ،گرداوری بیانات ایشان در سال های گذشته است و تالش م ی کند تا تعریفی صحیح
و درست از «وحدت اسالمی» ارائه دهد .نویسنده کتاب در شش فصل با عنوان های «تعریف
وحدت»« ،اهمیت وحدت و همگرایی»« ،موانع وحدت ،عوامل تفرقه»« ،راه های رس��یدن
به وحدت»« ،ثمرات وح��دت و همگرایی» و «منادیان وحدت» وحدت اس�لامی ،عوامل و
شرایط ان را از نگاه رهبر معظم انقالب بررسی کرده است .نویسنده کتاب با استناد به بیانات
رهبر انقالب اس�لامی تالش دارد ابتدا مقصود از وحدت را بیان و ب رای مخاطب این نکته را
تبیین کند که «وحدت در جامعه اسالمی به معنای دست برداشتن از یک مذهب و اعتقاد به
مذهب دیگری نیست .اتحاد مسلمین به معنای انصراف مسلمین و فرق گوناگون از عقاید
خاص کالمی و فقهی خودشان نیس��ت ،بلکه به معنای تقویت نقاط مشترک است ».این
بیانات در کنار یکدیگر به خوبی م ی توانند این نکته را ب رای مخاطب تبیین کند که هرگونه
دوگانگی و اختالفی به معنای دعوا نیس��ت و م ی توان با تقویت نقاط مشترک بین مذاهب
اسالمی ،خواسته معنوی اسالم را تحقق بخشید و اختالفات را به بهانه ای ب رای فرصت طلبی
دشمنان اسالم مبدل نکرد .این کتاب با ش��مارگان دو هزار نسخه ،در 80صفحه و به بهای
40هزار ریال ب رای نخستین بار از سوی انتشارات امیرکبیر منتشر شده استg .
خداحافظ سردار
مروری برکتاب خاطرات مهدی باکری
کتابی به قلم محمدتقی رهبر
کتاب «نقش��ه راه کربال» به قلم محمدتقی رهبر ،اهداف قیام عاشورا را از منظرهای
سیاس��ی ،اجتماعی و تاریخی بررس��ی کرده اس��ت .این کتاب در 22بخش با عنوان های
«گزیده ای از تاری��خ زندگی و فضایل امام حس��ین(ع)»« ،امام حس��ین(ع) و دفاع از والیت»
«امام حسین(ع) و دفاع از قران»« ،عاش��ورا و مهدویت»« ،عوامل و اهداف نهضت عاشورا»
«از مکه تا میعادگاه ش��هادت» و «فرهنگ و فلسفه س��وگواری» عوامل فکری و فرهنگی
دخیل در واقعه عاشورا را بررسی و اهداف ساالر شهیدان(ع) را به عنوان نقشه راه ب رای زندگی
سعادتمندانه مسلمانان جهان بیان کرده است .با توجه به اینکه راه امام حسین(ع) راه خداست
و قیام عاشورا نسخه عملی قران و اسالم است ،باید الیه های پنهان نهضت عاشورا توسط
اندیشمندان و صاحبان تفکر واکاوی شود تا چهره ای متفاوت از قیام سومین پیشوای شیعیان
جهان ب رای مسلمانان ارائه شود .اثر حاضر با نثری داستانی و استفاده از متون روایی و تاریخی
معتبر ،شخصیت امام حسین(ع) و قیام عاشورا را تحلیل و مطالبی را که مورد اتفاق شیعه و
سنی است ،به صورت مستند گرداوری کرده است .این کتاب با فصل بندی موضوعی جدید،
تحلیل و پردازش مطالب همسو با مفاهیم اسالمی متناسب با درک نسل جدید ،استفاده از
ایات قران و روایات معصومین(ع) ،ذکر منابع معتبر تاریخی و بیان دیدگاه های اندیشمندان
جهان ،اهداف قیام عاشورا را بررسی کرده استg .
رزمندگان) و مجموعه شعر «روح فرات» از جمله اثار منتشر شده
قاس��م ناظم ی اند .کتاب «خداحافظ سردار» توسط ستاد کنگره
شهدا و سرداران شهید اذربایجان شرقی با شمارگان 3000نسخه
و به بهای 18000ریال در دسترس عالقه مندان قرار گرفته است.
دیـــدار
یک پاسدار باید چگونه باشد؟
در صفحه 182کتاب خداحافظ س��ردار گفتاری از ش��هید
مهدی باکری امده اس��ت که خواندن ان خالی از لطف نیست:
«ب رادران! ایا تا به حال فک��ر کرده اید که یک پاس��دار باید چه
خصوصیاتی داش��ته باش��د؟ چگونه باید کار کند؟ چگونه باید
زندگی کند و چگونه باید بمیرد؟ اینکه بعض ی ها م ی گویند «ال
یکلف اهلل نفسا اال وسعها» و «ما مکلف به تکلیفیم تا جایی که
در توان داریم» متاسفانه این را درس��ت معنا نم ی کنند .به نظر
حقیر در مورد ما پاسدارها توان این نیست که یک روز از صبح تا
شب کار کنیم ،عملیات انجام دهیم و بعد خسته شویم و به این
ایه پناه اوریم ،بلکه معنی توان این است که پاسدار باید ان قدر
کار کند که از بیخوابی و خستگی چرت بزند ،بی دار که شد ،دوباره
کار کند تا جایی که از حال برود و نقش زمین شود و اگر دوباره
به هوش امد به کار ادامه دهد .نیروهای ستادی هم همی ن طور .مثال پاسداری که در پرسنلی کار
م ی کند وقتی م ی تواند بگوید در حد توان خود کار کرده ام که ان قدر با قلم و کاغذ و خودکار کار کند
که دیگر چشم هایش نبیند .ب رای دلخوشی خودمان قران ر ا ترجمه به مطلوب نکنیم .یعنی چه که
از صبح تا شب کار کنیم بعد بگوییم که من در حد توان خود کار کردم ...مگر با این وضع م ی شود
به درجه سربازی امام زمان(عج) رسید؟ مگر م ی شود این طور منتظر بود و دعای فرج خواند؟» g
مثلث شماره 206
خداحافظ سردار ،روایت حماسه عاشقانه فاتح میدان های
ستیز و پایداری سردار سرلشکر پاس��دار شهید مهندس مهدی
باکری ،فرمانده لشکر 31عاشورا است که بسیار محبوب است و
تاکنون بارها تجدید چاپ شده است .سی د قاسم ناظمی ،نویسنده
تو گویی در رابطه با این کتاب گفته است:
این کتاب پیشتر در گف
«تاکنون اثار متع��ددی درباره خصوصی��ات اخالقی و خاط رات
شهید مهدی باکری به چاپ رسیده ،اما به زعم من ،اثر تولیدی
باید به عنوان منبع تاریخی ،قابل ارجاع ب رای داستان نویس��ان و
فیلم نامه نویسان باشد .در مجموعه «خداحافظ سردار» خاط رات
منقطع ب رای تایید و تطبیق کنار هم قرار داده شده اند».
خداحافظ سردار به روایت زندگی سردار باکری م ی پردازد که
نویسنده ب رای ان از خانواده و همرزمان این شهید مصاحب ه های
متعددی گرفته است .در قس��متی از کتاب م ی خوانیم« :هرچه
به ش��دت اتش افزوده م ی ش��ود ،صدای اقا مهدی ه��م بلندتر
م ی ش��ود ،لختی م ی گذرد ...صدایی جز صدای مهدی به گوش نم ی رس��د .احس��اس م ی کنم
صدایی جز صدای او در جهان نیس��ت .چنان اس��ت که گویی زمین و اسمان سکوت کرده اند تا
به اواز او گوش بسپارند ».قاسم ناظمی سال 1347در شهر تبریز متولد شده و دانشجوی مقطع
کارشناس ی ارشد در رشته ادیان و عرفان اس��ت .کتاب های «خداحافظ سردار» (زندگینامه شهید
مهدی باکری)« ،باغ ملکوت» (خاط رات ازادگان)« ،گیرنده منطقه جنگی» (نامه های کودکان به
«نقشه راه کربال»
پیشخوان جهانی
چهکسی
می تواند
هیالری را
متوقفکند؟
تیتر اول تایم
کریستیانو
رونالدو پس
از توپ طال
باالترین مدال
پرتغال را نیز
دریافت کرد
تکنولوژیچه
برسرمشاغل
می اورد؟
این سوالی
است که
اکونومیست
مطرح کرده
است
75
دیدار با سیما
معمای شاه
یک سریال در ژانر تاریخی در شبکه یک
دیـــدار
مجموعه تاریخی «معمای ش��اه» به نویس��ندگی و
کارگردانی محمدرضا ورزی و تهی ه کنندگی علی لدنی کاری
از گروه مجموعه های تلویزیونی ش��بکه یک سیماست که
این مجموعه ۵۰قس��متی قرار اس��ت به ص��ورت هفتگی
روزهای جمعه س��اعت ۲۲از ش��بکه یک پخش شود .این
سریال تاریخی قرار است 40س��ال از تاریخ معاصر ای ران را
نمایش دهد و یک کار عظیم تلویزیونی محسوب م ی شود.
این س��ریال داس��تان زندگی محمدرضا پهل��وی را از زمان
بازگشت وی از سوئیس در سال ۱۳۱۵تا زمان مرگ به تصویر
م ی کشد .در این مجموعه ۱۶۰۰بازیگر و بیش از ۱۵۰نفر از
عوامل سینمای ای ران حضور دارند .مجموعه معمای شاه در
خصوص جریانات سیاسی ،فرهنگی ،اقتصادی و اجتماعی در
دوره سلطنت محمدرضا پهلوی است .جعفر دهقان ،شکرخدا
گودرزی ،محمد مطیع ،ول ی اهلل مومن��ی ،داریوش ارجمند،
داری��وش کاردان ،احمد نجفی ،امی��ر مهدی کیا ،عبدالرضا
اکبری ،قطب الدین صادقی ،گیتی ساعتچی ،رضا فیاضی،
مثلث شماره 206
رامبد جوان در شبکه تهران
12ساعت برنامه نوروزی
اقای مجری و بانو
مرتضی حیدری و همسرش به تلویزیون امدند
ق��رار اس��ت ب��رای اولین
بار برنامه تحویل س��ال ش��بکه
ته��ران به ص��ورت تولی��دی به
تهی ه کنندگی و کارگردانی رامبد
ج��وان س��اخته و پخش ش��ود.
این ویژه برنامه 29اس��فند ماه از
ساعت شش یا هشت صبح شروع
م ی شود و تا ساعت 24ادامه دارد.
این ویژه ب رنامه از نظر ساختار به سه ایتم اختصاص دارد ؛ یکی از ایتم ها شامل 15قطعه نمایشی
است که به زندگی یک خانواده ته رانی که م ی خواهند عید خوبی داشته باشند م ی پردازد .در یک
ایتم 10-15قطع ه ای نیز رامبد جوان در نقاط مختلف استان ته ران دیده م ی شود و ضمن اینکه
یک فضای جذاب و فانتزی به تصویر کشیده م ی شود؛ بینندگان م ی توانند با نقاط مختلف و
دیدنی استان ته ران نیز اشنا شوند .ایتم سوم نیز حدود 300دقیقه به گزارش هایی اختصاص
یافته که مردم م ی توانند در انها حضور داشته باشند ،ضمن اینکه هر کدام از این ایتم ها پیام های
خاص خودش��ان را دارند .این ب رنامه 650تا 700دقیقه است که 12ساعت روی انتن م ی رود و
ایتم ها و قطع ه های ان ،میان ب رنامه های دیگر شبکه ته ران پخش م ی شودg .
مرتضی حی��دری ،مجری
برنام��ه «مناظ��ره» ب��ه همراه
همس��رش میهمان ویژه برنامه
عیدان��ه ش��بکه ی��ک ش��د و با
بینن��دگان درباره ش��رایط جدید
زندگ��ی اش صحبت ک��رد .این
مجری باسابقه و مطرح تلویزیون
ک��ه تازه دام��اد ه��م محس��وب
م ی شود ،ضمن معرفی همس��رش دکتر زهره کاظم ی گفت« :ایش��ان هم اکنون در مقطع
فوق تخصص سرطان زنان مشغول تحصیل هستند و توس��ط یکی از همکاران پزشک به
من معرفی شدند».
دکتر زهره کاظمی نیز با بیان اینکه اهل استان سیستان و بلوچستان است ،گفت« :خانم
دکتر مظاهری که در یکی از دانشگاه های فرانسه درس م ی خواندند و با اقای حیدری اشنایی
داشتند ایشان را به من معرفی کردند .خوشبختانه اقا مرتضی در کارهایم خیلی به من کمک
م ی کند چون درس های من در حال حاضر خیلی سنگین است و مسئولی ت هایم بیشتر شده
استg ».
گوشی قرمز
تله فیلمی با حضور
علیرضا خمسه
76
چنگیز وثوقی ،س��یامک اطلس��ی ،چنگی��ز جلیلوند ،ایرج
سنجری ،رهام مخدومی ،وحید مشیری و مه راوه شریف ی نیا
برخی از بازیگران «معمای شاه» هستند .فاز اول «معمای
شاه» از سال 1317اغاز م ی شود و تا سال 1328ادامه دارد که
در مجموع یک دهه را شامل م ی شود .فاز اول این مجموعه
از اولین ازدواج محمدرضا شاه با فوزیه در دوران والیتعهدی
ش��روع م ی ش��ود و س��پس به وقایع جنگ جهان��ی دوم و
اشغال ای ران توس��ط متفقین م ی پردازد .فاز دوم این سریال
از مل ی ش��دن صنعت نفت اغاز م ی ش��ود .در این فاز حضور
فداییان اسالم خیلی برجسته است و حضور شخصی ت هایی
چون دکتر مصدق ،ایت اهلل کاشان ی ،قوام السلطنه و فضل اهلل
زاهدی پررنگ م ی شود .همچنین فاز دوم این کار تاریخی
ازدواج ثریا ،مل ی ش��دن صنعت نفت و کودت��ای 28مرداد را
درب ر م ی گیرد و تا پایان تش��کیل س��اواک و ریاست تیمور
بختیار ادامه دارد .فاز سوم سریال «معمای شاه» از سال 1340
شروع م ی ش��ود و در انتها هم با مرگ ش��اه پایان م ی پذیرد.
محمدرضا ورزی ،کارگردان این کار در مورد تفاوت این کار با
سایر کارهای تاریخی که با معمای شاه اشتراک سوژه دارند،
م ی گوید« :طی 35سالی که گذشته است تلویزیون معموال
به مساله کشف حجاب ،کاپیتوالس��یون یا به عنوان مثال
ماموریت ژنرا ل هایزر که خودم در مورد این سوژه فیلم ساختم
و خیلی مس��ائل دیگر مربوط به انقالب ،پرداخته است اما
هی چ وقت مستقیما زندگی خصوصی ،سیاسی و اجتماعی
محمدرضا پهلوی مورد بررسی قرار نگرفته بود و این اولین
باری است که قرار است در «معمای شاه» این اتفاق بیفتد.
در این س��ریال تمام زاوی��ا از قبیل ازدواج ه��ای محمدرضا
ی و اقتصادی به طور کامل
پهلوی ،مسائل سیاس��ی ،اخالق
بررسی خواهد ش��د .پیام سریال معمای ش��اه این است که
انقالب اسالمی و پیروزی ان ناگهانی نبوده ،بلکه ب راساس
دانایی و اگاهی صورت گرفته اس��ت زی را مردم ای ران متوجه
شده بودند که اعتبار علمای اسالم باال تر از شاه است .امروز
نگاه ما در جامعه مرگ بر خود شاه نیست ،بلکه مرگ بر تفکر
شاه است .تفکری که با فرهنگ مردم ای ران منافات داشت».
س��ریال تاریخی معمای شاه قرار اس��ت در مجموعه
کاخ های س��لطنتی در ته��ران تصویربرداری ش��ده و دیگر
دکورهای این س��ریال در شهرک س��ینمایی غزالی ساخته
شده که برخی خیابان های ته ران ،میدان و بخشی از خیابان
انقالب ،میدان منیریه و قس��متی از خیابان ولیعصر و ...را
شامل م ی شود .تاکنون حدود ۷۰درصد از این سریال جلوی
دوربین رفته اس��ت و تصویربرداری ان همچنان ادامه دارد.
امیریل ارجمند و س��االر عقیلی نیز ترانه های این سریال را
م ی خوانندg .
تصوی ربرداری فیلم تلویزیونی «گوشی قرمز» به نویسندگی و کارگردانی
ی هادی اکبرخواه و امین فرامرزی در
صادق پروین اش��تیانی و تهی ه کنندگ
ته ران پایان یافت .این تله فیلم که فیلمبرداری ان از سه دی ماه در رامسر اغاز
شده بود ،با فیلمبرداری بخش های مربوط به لوکیشن ته ران به پایان رسید.
تصوی ربرداری «گوشی قرمز» که مضمونی کمدی دارد ،پیش از این در کیش،
رامسر ،اصفهان و فرودگاه مهراباد ته ران صورت گرفته بود .علیرضا خمسه،
بهاره رهنما ،امی ر حسین صدیق ،رضا کریمی ،فرج اهلل گل سفیدی ،اکبر قدمی
و محمد علی مژده ای بازیگران پانزدهمین فیلم بلند صادق پروین اشتیانی
هستند .در خالصه داستان این فیلم امده« :در این شهر شلوغ ،گاهی ممکن
است خیلی چی زا با هم جابه جا بش��وند ...و خیلی ادم ها نا خواسته در مسیر
ادم های دیگر قرار بگی رند ...ولی مهم این است که بدانیم ،هیچ چیز و هیچ
اتفاقی در این دنیا ب ی حکمت نیست ،هیچ چی زg ».
ضرغامی خبر داد
در صدا وسیما
ممنوع التصویر
نداریم
رئیس سازمان صداوسیما س��خنان اخیر معاون
سیما را مبنی بر اینکه هیچ ممنوع الکاری در تلویزیون
وجود ندارد ،تایید کرد و گفت« :البته کلمه ممنو ع الکار
غلط است ،چون کلمه ع ربی به فارسی اضافه نم ی شود».
ضرغامی س��پس کلم��ه ممنوع التصویر را ب��رای این
مفهوم مناسب تر دانست .رئیس س��ازمان صداوسیما
که در حاش��یه رونمایی از 12محصول برتر در صنعت
رسانه در جمع خبرنگاران حاضر ش��ده بود ،در پاسخ به
پرسش خب رنگاران مبنی بر اینکه باتوجه به فضای جدید
سیاسی و فرهنگی در کشور ،تا چه می زان ب ر ممنوع الکار
نبودن برخی هنرمندان در تلویزی��ون تاکید م ی کنید؟
پاس��خ داد« :صداوسیما با یک گستره بس��یار وسیع از
هنرمندان کار م ی کند .ده ها ه��زار هنرمند که مجریان
و عوامل برنامه سازی نیز ش��امل ان هستند ،در سطح
ته ران با مراکز اس��تان ها و بخش برون مرزی همکاری
دارند .ممکن است در یک مقطع هنرمندی پرکار باشد
و ممکن اس��ت در مقطع دیگری کم کار باشد .در یک
مقطعی ممکن است یک نوع همکاری داشته باشد و در
مقطعی دیگر نوع همکاری اش را تغییر دهد اما تلویزیون
باتوجه به نیازهایی که احساس م ی کند از همه استفاده
م ی کند .به هرحال باتوجه به اولویت بندی ممکن است،
نوع استفاده تغییر کندg ».
در بند اروند
سریالی درباره لشکر 25کربال
ما فرشته نیستیم
دیـــدار
و همچنین انتخاب زه را س��عیدی ب رای ایفای نقش خاتون
را انتخابی درس��ت قلمداد کرد .عمار تفتی ،زه را س��عیدی،
نفیسه روشن ،جلیل فرجاد ،حس��ن اسدی ،افشین نخعی،
یاور احمدی فر ،وحید شی خ زاده ،فرید اسحاقی و رزیتا غفاری
بازیگران اصلی این مجموعه هستند .این سریال حدود 25
تا 30لوکیشن اصلی دارد که از نظر مکانی پ راکندگی دارند.
قسمتی از داستان در پادگانی مربوط به دهه 60م ی گذرد که
لوکیشن ان در منطقه نظامی گوه ر باران امی ر اباد بازسازی
شده و در مناطقی از ش��رق تا غرب مازندران تصویربرداری
انجام شده .در این میان لوکیش��ن هایی در شه ر های بابل،
قائمش��هر ،رامسر ،بهش��هر و ...انتخاب ش��ده است .حدود
25درصد از قصه برگرفته از واقعیت اس��ت و مابقی ان هم
به اتفاقات نمایشی ب رای جذاب ساختن داستان بر م ی گردد.
این سریال با مشارکت پلیس راهور ،سپاه کربالی مازندران،
لشکر عملیاتی 25کربال و گروه فیلم های تلویزیونی شبکه
سوم سیما در حال تولید است و از هشتم بهمن ماه از شبکه
3ساعت 9شب پخش خواهد شد .این سریال که در ابتدا قرار
بود در شش قسمت ساخته ش��ود ،در هفت قسمت ساخته
ش��د و بخش��ی از ان هم به مبارزات قبل از پیروزی انقالب
مردم دهکده پرداخته است .مرادی در مورد اخرین وضعیت
این سریال م ی گوید« :تدوین س��ریال نیز به طور همزمان
با تصوی ر برداری در حال انجام اس��ت و تاکنون 70درصد ان
توس��ط مهدی جودی به پایان رسیده که خود او صداگذاری
کار را هم بر عهده دارد .همچنین موسیقی متن نیز مراحل
ساخت خود را طی م ی کند و تیتراژ س��ریال نیز توسط امیر
تاجیک خوانده شده استg ».
مثلث شماره 206
«داس��تان «در بند اروند» درباره تعدادی از ش��هدای
روستای هریکنده است که قرار است زندگینامه انها به کتاب
تبدیل شود .در راستای این گرداوری ،نویسندگان به ماجرای
شهیدی برم ی خورند که از اهالی همین روستاست و در این
میان رازی بر مال م ی شود که ب رای اهالی روستا هم اهمیت
زیادی دارد .داستان از این قرار است که سپاه کربال لشکری
با نام ویژه 25کرب�لا دارد که در واقع به 25ش��هید منطقه
هریکنده مربوط م ی شود .این شهدا دانش اموز و معلم هستند
و قصه سریال هم درباره دو بردار است که به همراه این 25نفر
عازم جبهه م ی شوند .یکی از این ب رادران مفقوداالثر شده و
دیگری باز م ی گردد و راز مفقود االثر شدن ب رادر خود را سال ها
پنهان نگه م ی دارد .رمزگش��ایی از این راز »...سریال در بند
اروند کاری از گروه فیلم های تلویزیونی شبکه سه است که به
کارگردانی سیامک صرافت ،تهی ه کنندگی سعید مرادی و به
نزاده در حال تولید است .این سریال در
نویسندگی وحید حس
پشت صحنه خود تاکنون می زبان رئیس سازمان صداو سیما
و سردار اس��کندر مومنی ،فرمانده پلیس راهور کشور بوده
ی در این دیدار در گفت وگو با مرادی تهی ه کننده
است ،ضرغام
پروژه پرداختن به شهدای گمنام و غواصان عملیات والفجر
هش��ت را فرصتی مغتنم دانس��ت و اب راز امیدواری کرد که
با ساخت این دس��ت از کارها ش��ان اثار دفاع مقدس حفظ
ش��ود .ضرغام ی همچنین با گپ و گفت با بازیگران پروژه
از انتخاب بجا و مناس��ب تک تک انان اب راز خرسندی کرده
احسان علیخانی انتخاب شد
سریال نوروزی فلورا سام برای شبکه تهران
برنامه ویژه سال تحویل شبکه سه
سریال نوروزی شبکه ته ران به کارگردانی «فلورا سام» و
تهی ه کنندگی مجید اوجی هفته جاری با حضور غالمحس��ین
لطیفی و برزو ارجمند در ته ران کلید م ی خورد .در این سریال قرار
است بازیگرانی مانند محمدرضا شریف ی نیا ،گوهر خی راندیش،
علی صادق��ی ،ب��رزو ارجمند ،غالمحس��ین لطیف��ی ،ملیکا
ش��ریف ی نیا ،نادر س��لیمانی ،داریوش موفق و ...به ایفای نقش
بپردازند« .ما فرش��ته نیستم» که توس��ط ارش برهانی نوشته
شده ،روی طنز اجتماعی فکر م ی کند .در خالصه داستان این سریال امده است« :در روزهای
قبل از عید زندانیان ب رای گرفتن مرخصی تالش زیادی م ی کنند و به برخی از انها مرخصی
داده م ی شود ،اما در این بین چهار نفر از انها که بیشترین استحقاق ب رای دریافت مرخصی را
داشتند با مرخص ی شان موافقت نم ی شود و بدین ترتیب اتفاقات تازه ای اغاز م ی شود »...فلورا
سام هم اکنون سریال باغ سرهنگ را در حال پخش دارد که مورد توجه قرار گرفته است .مجید
اوجی گفت« :این سریال اگر اماده شود ب رای نوروز پخش م ی شودg ».
احسان علیخانی ویژه برنامه تحویل س��ال 93را از شبکه
سوم سیما بر عهده دارد .علیخانی در نوروز سال ۹۱هم مجری
برنامه تحویل سال شبکه دو س��یما بود .او که در برنامه تحویل
سال 92غیبت داشت ،اجرای اصلی ویژه برنامه تحویل سال 92
را به سیدعلی ضیا سپرد .تاکنون شبکه ته ران نیز رامبد جوان را
به عنوان سازند ه برنامه تحویل سال 93معرفی کرده است .ب رای
اولی ن بار برنامه تحویل سال شبکه ته ران به صورت تولیدی به
تهی ه کنندگی و کارگردانی رامبد جوان تولید و پخش م ی شود .این ویژه برنامه روز 29اسفند
ماه از ساعت 6تا 8صبح شروع م ی شود و تا ساعت 24ادامه خواهد داشت .هر سال شبکه های
تلویزیونی پیش از تحویل سال برنامه های زنده ای را با حضور مجریان مطرح تلویزیون روی
انتن م ی ب رند تا با حضور میهمانان ویژه ،ساعاتی پیش از فرا رسیدن سال جدید ،اوقات خوشی
را ب رای مخاطبان رقم بزنند .رقابت ب رای ارائ ه بهتر و جذاب تر ویژه ب رنامه های تحویل سال نیز
میان شبکه ها و سازندگان این ب رنامه ها دیده م ی شودg .
77
دیدار با سیما
کال ه قرمزی می اید
نوروز 93با عروسک های محبوب
دیـــدار
همه چیز از برنامه تلویزیونی صندوق پس��ت ش��روع
شد ،برنامه ای که عالوه بر ایرج طهماسب ،یک شخصیت
عروس��کی هم به نام کاله قرمزی داش��ت ،یک شخصیت
ش��یطان و ش��لوغ که با نوع گفتمان بامزه خ��ود بر دل ها
نشس��ت .این ش��روع نزدیک به دو دهه اس��ت که با تغییر
نس ل ها از قلب ها بیرون نم ی رود و همچنان به عنوان یکی
از محبوب ترین شخصی ت ها نزد کودکان است اما در طول
این سال ها کاله قرمزی دیگر تنها نیست و شخصی ت های
محبوب دیگری هم او را همراهی م ی کنند ،شخصی ت هایی
نظیر پسرخاله ،پسرعمه زا ،فامیل دور ،ببعی ،جیگر و ...که
هرکدام با شخصی ت پردازی درست و مناسب توانستند تبدیل
به یک ستاره عروسکی ش��وند .از زمانی که کاله قرمزی به
دنیا امده و پ��ا به جعبه جادو و پرده نقره ای گذاش��ته ذره ای
از محبوبیتش کم نش��ده و ای��ن خارق العاده اس��ت! هیچ
شخصیت عروس��کی حتی رقیب کاله قرمزی ،پسرخاله،
پس ر عم هزا و گیگیلی نشده است .تاکنون سه فیلم سینمایی
کاله قرمزی و پسرخاله ،کاله قرمزی و سروناز و کاله قرمزی
و بچه ننه با محوریت این گروه س��اخته ش��ده که همه انها
مثلث شماره 206
فیلم هایی پرفروش و محبوب بوده اند .این شخصیت از سال
۱۳۸۸توانست با همراهی چند عروسک دیگر در قالب ُجنگ
نوروزی به تلویزیون راه یابد و در ان س��ال پرمخاطب ترین
برنامه ن��وروزی لقب گیرد .از ان س��ال هر س��ال نوروز این
مجموعه ،یکی از انتخاب های همیش��گی عید محسوب
م ی ش��ود .در این مجموعه که ش��خصی ت های عروسکی
میهمان اقای مجری (ایرج طهماسب) هستند ،داستان ها و
قصه های جذابی را اجرا م ی کنند و مثل همه ب رنامه هایی که
با حضور طهماسب و یار همیشگ ی اش حمید جبلی تهیه
م ی شود ،سادگی و صمیمیت عنصر اصلی جذب مخاطب
است .قصه ها پیچیدگی ندارد ،ش��خصی ت ها گره ندارند اما
ان چنان باور پذیر هستند که هی چ کس تعجب نم ی کند که
به طور مثال یک گوسفند م ی تواند تا این حد فصیح انگلیسی
صحبت کند و ...شخصیت اقای مجری (ایرج طهماسب) و
ارتباطی که با عروسک ها دارد ،از جذابی ت های برنامه است.
طهماسب خوب از تجربه های بازیگری اش استفاده م ی کند
و س��یمای مردی ارام و ماخوذ به حیا را نش��ان م ی دهد که
خوب ،بد ،زشت
78
کالفگ ی اش از دست عروسک ها را با بچه ها سهیم م ی شود.
صمیمیتی که در ب رنامه جاری اس��ت ،ب رای مخاطب جذاب
است و بچه ها و بزرگترها را ش��ریک دنیای فانتزی می کند
که رنگی از واقعیت دارد .خبر خوب این است که مجموعه
عروسک های محبوب کاله قرمزی در نوروز 93هم میهمان
یزاده ،مدیر شبکه دو سیما
خانه های ما هستند .علی بخش
از پخش ب رنامه «کاله قرمزی» در ایام نوروز امسال خبر داد و
گفت« :باتوجه به استقبال خوب و مناسب خانواده ها از این
برنامه ب رای ساخت و تولید سری جدید ان در ایام نوروز سال
،۹۳با گروه تولید برنامه وارد مذاکره و تعامل شده ایم ».روال
کار گروه سازندگان این برنامه محبوب تاکنون این بوده که
همه س��ال ،چند کاراکتر جدید ب رای پی ش بردن قصه ها وارد
مجموعه م ی ش��وند .از هم اکنون م ی ت��وان منتظر ماند و
ب رای دیدن این چهره های تازه لحظه ش��ماری کرد ،هر چند
بدون هیچ چهره تازه ای هم همان کاله قرمزی و پسرخاله
و پسرعمه زا و فامیل دور هم ب رای لذت بردن کامل از یک
ب رنامه تلویزیونی جذاب و دیدنی ب رای ما کافی استg .
پایتخت 3
شروع تصویربرداری سریال نوروزی شبکه 2
شروع تصویربرداری سریال نوروزی شبکه یک
تصویرب��رداری س��ریال
«خ��وب ،بد ،زش��ت» ک��ه ب رای
پخ��ش ن��وروزی ش��بکه دو در
نظر گرفته ش��ده است در منطقه
طرش��ت ته��ران اغاز ش��د .این
سریال را منوچه ر هادی کارگردانی
م ی کند و علیرضا س��ب ط احمدی
تهی ه کنندگی ان را به عهده دارد.
«خوب ،بد ،زش��ت» کاری از گروه مجموعه های تلویزیونی ش��بکه دو است .این سریال در
۱۵قسمت ۴۵دقیقه ای تولید م ی شود« .خوب ،بد ،زشت» که فیلمنامه ان را بابک کایدان
ب ر اساس طرحی از محسن کیایی نوش��ته ،درباره جوانی به نام بهادر است که فقط یک ماه
فرصت دارد تا قبل از عید ،رضایت خانواده اش را ب رای رفتن به خواستگاری جلب کند .او ب رای
رسیدن به هدفش ،ابتدا باید چند کار خیر و نوع دوستانه انجام دهد و دل های شکسته را از خود
راضی کند .این سریال داستان افرادی اس��ت که دچار تغییر و تحوالت در جامعه م ی شوند،
به شکلی که این تحوالت و این زندگی ش��کل منطقی ،اصلی و اصولی به خود م ی گیرد و
مسیر راه را پیدا م ی کند .داستان درباره انسان های زحمتکش است که ب رای روزی های حالل
در جامعه تالش م ی کنند .بهاره رهنما ،حسین محب اهری ،بهنوش بختیاری ،امین حیایی و
سوسن پرور بازیگران سریال «خوب ،بد ،زشت» هستند .از نکات این سریال ان است که اسم
شخصی ت های خانم در این سریال ،اسم واقعی خودشان استg .
س��ریال «پایتخ��ت »۳
مجموعه نوروزی شبکه اول سیما
ب��ه کارگردانی س��یروس مقدم و
تهی ه کنندگی الهام غفوری اواسط
دی ماه در ش��یرگاه مازندران کلید
خورد و گروه کماکان مشغول کار
اس��ت .الهام غفوری درباره تولید
این مجموع��ه تلویزیونی گفت:
«تا به حال 10درصد از این سریال تلویزیونی در استان مازندران تصویربرداری شده و گروه تا
قسمت ششم در ش��مال کار خواهند کرد .گروه ب رای تصویربرداری قسمت هشت به بعد به
ته ران م ی ایند ،ضمن اینکه تا به حال پنج قسمت از فیلمنامه ها نوشته شده و گروه نویسنده
مشغول نگارش قسمت ششم هس��تند .البته تدوین همزمان نیز در حال انجام است .تمام
بازیگران اصلی سریال تا امروز جلوی دوربین رفتند و روند تصویربرداری طبق برنامه ریزی ها
پیش م ی رود ».در خالصه داستان سری س��وم «پایتخت» امده« :در شب عروسی ارسطو،
حادثه ای روی م ی دهد که باعث م ی شود نقی که از چند ماه قبل بیکار است ،پریشان و افسرده
شود .او با تشویق خانواده به ورزش کشتی که در جوانی به ان مشغول بوده روی م ی اورد و پا در
مسابقات کشتی پیشکسوتان م ی گذارد ،اما ماجرایی در خالل کشتی پیش م ی اید که نقی و
خانواده اش را وارد ماجراهایی تازه تر م ی کند ».بازیگران اصلی سری سوم پایتخت عبارتند از
محسن تنابنده ،احمد مه رانفر ،ریما رامی ن فر ،سارا و نیکا فوقان ی اصل ،علیرضا خمسه وg ...
درکمین سیمرغ ها
جشنواره هایفجر
درتلویزیون
جش��نواره های فجر اینه تمام عیار ان چیزی اس��ت
که قرار اس��ت در س��ال اینده در هنر ای ران اتفاق بیفتد .در
این جش��نواره ها م ی توان برنامه ریزی کرد که در سال اتی
کدام فیلم ها را در نوبت رفتن به س��ینما قرار دهیم و کدام
نمایش ها را م ی توان به عنوان نمایش مطرح در نظر گرفت.
جش��نواره رو های حرفه ای در طول برگزاری این جشنواره ها
کار را تمام م ی کنند ،اما بقیه هم نگران نباشند ،صداو سیما
برنامه گس��ترده ای دارد تا همه مخاطبان بتوانند از جزئیات
جشنواره های فیلم و تئاتر فجر اگاه شوند .دو برنامه به طور
اختصاصی این جش��نواره ها را پوشش رس��انه ای م ی دهند.
تلویزیون در برنامه های «هفت» و «مجله تئاتر» به صورت
ویژه به جش��نواره فیلم فجر و تئاتر فج��ر م ی پردازد .پخش
برنامه ویژه مجله تئاتر از پنجشنبه ساعت 18و 15دقیقه از
شبکه چهار اغاز شد.
برنامه مجله تئاتر با محوریت جشنواره تئاتر فجر ،ده
شب ویژه ب رنامه دارد .نیما دهقان ،تهی ه کننده ب رنامه «مجله
تئاتر» درباره این ویژه ب رنامه این گونه توضیح م ی دهد« :دکور
برنامه را در سالن انتظار تئاترشهر ط راحی کرده ایم و برنامه
مجله تئات��ر از همان جا پخش م ی ش��ود .تالش م ی کنیم
تصویربرداری فیلم تلویزیون��ی «باور ارامش» به
کارگردانی شهره لرستانی و تهی ه کنندگی مسعود ردایی
در طول 20جلسه و در لوکیشن هایی در شهرک غرب،
فرمانیه ،خیابان بهار ،زعف رانیه و ولنجک به پایان رسیده
و تدوین ان نیز به زودی اغاز م ی شود .این تله فیلم ب رای
پخش در ایام نوروز تولید ش��ده که س��ارا خوئین ی ها،
میرطاهر مظلومی ،فرن��وش ال احم��د ،کریم امینی،
عباس توفیقی ،شاهین غالمرضایی ،شهین علی زاده،
مهس��ان خداکرمی ،فاطمه ردایی و ش��هره لرس��تانی
بازیگران اصلی این تله فیلم هستند.
در خالصه داستان «باور ارامش» امده« :خانم دکتر
ارامش روانشناس و روانکاو است .یکی از بیماران او نگار
نام دارد که زنی مطلقه اس��ت و فرزندی به نام ارزو دارد.
نگار با فردی جوان تر از خود اشنا شده و قصد ازدواج دارد.
دکتر ارامش نگار را راهنمایی کرده و به او م ی گوید که
تفاوت سنی مهم نیس��ت و مالک اصلی تفاهم است،
اما طولی نم ی کشد که خانم دکتر متوجه م ی شود پسر
مورد بحث ،فرزند خود اوست وg »...
حکیم
محمد هیدجی
تله فیلمی با حضور
داوود رشیدی
نگاهی به جهان از دید پرندگان شش قاره
مس��تند ب ی نظیر «پرواز» محصول سال 2012از
شبکه مستند پخش م ی شود .در این مجموعه مستند
که با هزینه های هنگف��ت و امکان��ات تصوی ر برداری
پیشرفته ساخته شده است به زندگی حیات وحش از دید
پرندگان از شش قاره دنیا پرداخته شده است .ه ر یک از
قسمت های این مجموعه به یکی از قاره های کره زمین
مربوط م ی شود و زندگی پرندگان بومی این قاره ها را به
نمایش م ی کشد .در بخشی از توضیح این مستند امده
است« :با نفس��ی عمیق خود را ب رای پرواز در سرتاسر
زمین اماده کنید تا تجربیاتی ب ی نظیر از دنیای پ رندگان
را داشته باشید« ».پرواز» سه شنب ه ها ساعت 22از شبکه
مستند پخش م ی شودg .
تله فیل��م «حکیم محمد هیدجی» ،ش��اعر و فیلس��وف
مشروطه خ واه ،به کارگردانی ناصر قهرمانی و تهی ه کنندگی عباس
خالقی همزمان با ماه بهمن کلید خورد .محمد هیدجی در سال
1270هجری قمری در روس��تایی به نام هیدج به دنیا م ی اید .او
بسیاری از اموخته های فلسفی و عرفانی خود را با زبان شعر بیان
م ی کند .محمد هیدجی در نهضت تنباکو ،چند بار در مدرس��ه،
مسجد و بازار به سخنرانی در طرفداری از حکم میرزای شی رازی
و تقبیح شاه و دربار در خصوص اعطای امتیاز تنباکو به شرکت
رژی انگلیسی م ی پردازد و نهایتا رس��اله معروف «دخانیه» را به
روایتی از خوب های گمنام
قس��مت اول مجموعه 13قس��متی «یک روز
خوب» ساخته رضا خوشدل راد روی انتن شبکه مستند
رفت« .یک روز خوب» به معرفی انسان های معمولی
م ی پردازد که زندگی س��ختی دارند اما یک نکته خاص
معنوی در زندگ ی شان هست .این مستند هر بار روایتگر
گوشه ای از زندگی شخصی اس��ت که تالش بسیاری
در زندگی م ی کند و س��ختی م ی کش��د اما زندگ ی اش
یک نکت��ه معنوی ه��م دارد .مثل ادم ه��ای معمولی
چون رفتگر شهرداری یا کارگر و کش��اورز .ب رای نمونه
یک قس��مت مربوط به شخصی اس��ت که از طریق
ماهیگیری زندگ ی اش را م ی گذراند و هر روز بخشی از
ماه ی های خود را بین افراد نیازمند تقسیم م ی کند .یا
قسمت دیگری مربوط به پلیس راهنمایی و رانندگی در
همدان است که به خوش اخالقی شهره است .مهندس
کش��اورزی که به کش��اورزان خدمات مجانی م ی دهد
نیز در یکی دیگر از قس��مت های کار حضور دارد .رضا
خوشدل راد ،امیررضا زیتونی و فرید پناه نژاد کارگردانان
«یک روز خوب» هستندg .
مثلث شماره 206
ماجرای اختالف دکتر روانشناس با بیمار
پرواز
یک روز خوب
دیـــدار
باور ارامش
گفت وگوهای متنوعی با عوامل تئاترهای شهرستان داشته
باش��یم و ضمن معرفی ،این اثار را نقد و بررسی هم کنیم.
در این گفت وگوها درباره ش��رایط کار در شهرس��تان هم با
هنرمندان صحبت م ی کنیم تا مخاطبان با ش��رایط کار در
شهرستان ها بیشتر اشنا ش��وند .برنامه مجله تئاتر در طول
سال به نمایش های روی صحنه م ی پردازد ،ولی از انجا که
هنرمندان شهرستان ب رایشان دشوار است تا در ب رنامه حضور
داشته باشند ،به همین دلیل ما در ویژه برنامه جشنواره تئاتر
فجر س��عی م ی کنیم به تئاتر شهرس��تان ها بیشتر توجه و
گفت وگوهای متنوعی در این ب��اره ضبط و پخش کنیم».
دهقان درباره گفت وگو با مدی ران و مسئوالن جشنواره تئاتر
فجر گفت« :بخشی از ب رنامه به گفت وگو با علی مرادخانی،
معاون هنری وزارت ارشاد ،حسین طاهری ،مدیرکل هنرهای
نمایشی و قادر اشنا دبیر جشنواره اختصاص خواهد داشت.
همچنین قصد داریم با والدیمیر استانیفسکی ،دستیار یرژی
گروتفسکی از گروه های تئاتر لهستان گفت وگوی ویژه ای
انجام دهیم و درباره تئاتر بی ن الملل ب��ا او صحبت کنیم تا
بیشتر با شرایط تئاتر اشنا شویم».
برنامه «هفت» ب��ه تهی ه کنندگی و اج��رای محمود
گب رلو به شکل ویژه به جش��نواره فیلم فجر م ی پردازد .این
برنامه که به طور اختصاصی به هن��ر هفتم اختصاص دارد
ب��ا ویژه برنامه هایی به بررس��ی فیلم های پخش ش��ده در
جش��نواره م ی پردازد و خبرهای جشنواره را پوشش م ی دهد.
عالوه بر ای��ن برنامه ه��ای تخصصی ،برنام��ه ویتامین 3
ه��م گزارش های��ی از جش��نواره های تئات��ر ،موس��یقی و
فیلم پخش م ی کند .ش��بکه ی��ک در برنامه های «پالک
یک» و «ش��بکه یک ،ش��بکه هر ای ران��ی» گزارش هایی
از جش��نواره های تئات��ر و فیلم پخش خواهد کرد .ش��بکه
ته ران هم در ایام برگزاری جشنواره های فجر در برنامه های
س�لام ته ران ،در ش��هر و س��ینما اک��ران گزارش هایی از
س��ه جش��نواره تئاتر ،موس��یقی و فیلم فجر اماده پخش
م ی کندg .
رشته تحریر در م ی اورد .حکیم محمد هیدجی از حامیان مشروطه
مشروعه بوده؛ او به س هزبان ترکی ،ع ربی و فارسی شعر م ی سروده
و در اشعارش ب ی باکانه و با زبان تند و تیز به ناصر الدین شاه و دولت
وقت وی م ی تاخته است .در تله فیلم حکیم محمد هیدجی ،نوشته
ابوالفضل گلفام ،بازیگرانی چون داوود رشیدی ،مه ران رجبی ،رحیم
نوروزی ،عنایت بخشی و ...ایفای نقش م ی کنند .این تله فیلم که
تهی ه کنندگی ان را عباس خالقی و کارگردان ی اش را ناصر قهرمانی
برعهده دارند ،در شهرک س��ینمایی غزالی ،ابهر ،زنجان ،قزوین،
هیدج و اط راف قم فیلمبرداری م ی شودg .
79
تعدادبانک های
حامی کنفرانستوسعه
مدیریت پولی و بانکی
افزایشیافت
با نزدیک ش��دن به زمان برگزاری نخس��تین کنفرانس
توسعه مدیریت پولی و بانکی در سطح ملی باعنوان تحول در
مدیریت نظام بانکی ،گامی به سوی حماس��ه اقتصادی که از
سوی بانک انصار و با همکاری وزارت امور اقتصادی و دارایی،
بانک مرکزی و پژوهشکده پولی و بانکی و نیز مشارکت گسترده
دانشگاه های سراس��ر کشور برگزار می ش��ود ،تعداد بانک ها و
موسسات اعتباری و دانشگاه های شرکت کننده در این کنفرانس
افزایش یافت و بانک های حکمت ایرانیان ،ایران زمین ،توسعه
ضالحسنهمهرایران،مهراقتصاد،پست بانک،موسسه
تعاون،قر
اعتباری توسعه و موسسه اعتباری ثامن نیز به بانک های سینا،
مس��کن ،تجارت و بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران که
قبال حمایت از کنفرانس را پذیرفته بودند ،پیوستند .به گزارش
دبیرخانه دائمی کنفرانس توسعه مدیریت پولی و بانکی پیش از
این کنفرانس شاهد حضور گسترده دانشگاه های سراسر کشور
از جمله دانشگاه های تهران ،صنعتی شریف ،صنعتی امیرکبیر،
صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی ،عالمه طباطبایی ،بهشتی،
ازاد ،پیام نور ،جامع امام حس��ین(ع) ،ش��اهد ،فردوسی مشهد،
اصفهان ،شیراز و ده ها دانشگاه و موسسه اموزش عالی بوده که به
جمع مشارکت کنندگان در این کنفرانس پیوسته اند .این گزارش
همچنینمی افزایدعالوهبرحضورچشمگیربانک هاوموسسات
اعتباری و دانشگاه ها تاکنون سخنرانی 15تن از شخصیت های
عالی رتبه اجرایی ،علمی -دانشگاهی و نیز بانکی قطعی شده
است .همچنین باتوجه به اینکه اعضای شورای سیاستگذاری
این کنفرانس جملگی از مقامات کلی��دی در حوزه های پولی و
بانکی کشور به شمارمی ایند انتظار می رود که کنفرانس در سطح
علمی و محتوایی بسیار باالیی برگزار ش��ود .در این کنفرانس
کوتاه از اقتصاد مثلث شماره 206
دکتر نتاج در جمع کارکنان حوزه مرکزی:
مدل سرامدی EFQMبرای ترویج
موفقیت پایدار شکل گرفته است
مدیر عاملبانکمهراقتصاددراستانه
فرایند ارزیابی جایزه ملی بهره وری و تعالی
سازمانی با کارکنان حوزه مرکزی دیدار کرد.
به گ��زارش اداره کل روابط عمومی در این
دیداردکترغالمحسینتقینتاج مدیرعامل
با بیان اینکه مدل سرامدی سال هاست که
در بانک مهر اقتصاد پیاده س��ازی ش��ده و
حاصل تالش تمامی مدیران و همکاران پرتالشی بوده که قصد در متعالی کردن بانک داشته اند ،به
تشریح این مدل پرداخت و گفت« :ابزارها و فنون مدیریتی بیشماری وجود دارند که مورد استفاده
سازمان ها قرار می گیرند اما مدل س��رامدی EFQMیک نمای جامع از سازمان ارائه می دهد و
می تواند جهت تعیین اینکه چگونه این روش های مختلف ،با هم متناسب شوند و مکمل یکدیگر
باشند ،اس��تفاده ش��ود ».وی در تبیین ویژگی های این مدل گفت« :این مدل می تواند به عنوان
چارچوبی فراگیر برای توسعه س��رامدی پایدار به کارگرفته شود و ساختاری پایه ای برای سیستم
مدیریت سازمان فراهم می کند و اقدامات موجود و طرح ریزی شده را یکپارچه و دوباره کاری ها را
حذف نماید .مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به محاسن بکارگیری
مدل سرامدی EFQMگفت« :به کار گیری و پیاده سازی این مدل محاسن بیشمار و متعددی از
جمله امکان مقایسه سازمان با سایر سازمان های پیشرو و مشخص کردن جایگاه سازمان در سطوح
مختلف ملی و بین المللی ،امکان شناسایی نقاط قوت و فرصت های بهبود سازمان و اولویت بندی
برای اجرای پروژه های بهبود و امکان یادگیری از دیگر س��ازمان ها از طریق به اشتراک گذاشتن
تجربیات برتر است ».نتاج در بخش دیگری از سخنانش به توصیف کاربرد های منطقRADAR
پرداخت و گفت« :این منطق ،نقاط قوت ،حوزه های بهبود و چالش های پیش روی سازمان را به خوبی
نمایان می سازد و با ایجاد یک ماتریس امتیاز دهی ،روشی استاندارد شده را برای ارزیابی درون و برون
سازمانی به وجود می اورد ».مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در پایان این دیدار با تاکید بر توجه و اهمیت
یکایک کارکنان به این مدل و شناخت عمیق تر و وسیع تر ابعاد مختلف ان ،از همکاران خواست تا
سعی در جاری سازی کامل مدل در بخش های مختلف سازمان نمایند و همچنین اظهار امیدواری
کرد با توجه به تالش های صورت گرفته توسط دبیرخانه تعالی بانک مهر اقتصاد و اقدامات فرد فرد
کارکنان ،این ارزیابی با موفقیت هرچه تمام تر پشت سر گذاشته شود و با دریافت تندیس بلورین
جایزه ملی بهره وری و تعالی سازمانی برگ زرینی دیگر بر پرونده پر افتخار این بانک افزوده شودg.
80
که در روزهای 8و 9بهمن ماه در مرکز همایش های بین المللی
صداوسیما برگزار می ش��ود عالوه بر سخنرانی های افتتاحیه و
اختتامیه ،دو میزگرد تحت عنوان های نظام بانکداری ،نگاهی
به گذش��ته و حال (اسیب شناسی و بررس��ی چالش ها) و نظام
بانکداری ،نگاهی به اینده (فرصت ها و اینده پژوهی) و پنل هایی
با عناوین مختلف و با مدیریت مدیران عامل بانک ها و استادان
بنام دانشگاه و نمایشگاهی تخصصی جهت ارائه دستاوردهای
پولی و بانکی سازمان های شرکت کننده تشکیل می شود .شایان
ذکر است که بیش از 1200پژوهشگر و نویسنده چکیده مقاالت
خود را طی بازه زمانی تعیین شده ارس��ال و 390مقاله از سوی
ی کنفرانس شامل 39استاد دانشگاه از سراسر کشور
کمیته علم
پذیرش ش��ده اند که مقاالت انان به صورت پوستر ،شفاهی و
کتاب در اختیار عالقه مندان و ثبت نام کنندگان قرار می گیردg.
پیام مدیر عامل موسسه اعتباری ثامن
به هموطنان گرامی و سپرده گذاران
به اط�لاع تمام��ی هموطن��ان عزیز،
سپرده گذاران ،مشتریان و وابستگان محترم
موسس��ه اعتباری ثام��ن -تعاون��ی اعتبار
ثامن االئم��ه (ع) -و تمامی عزیزانی که طی
بیش از 16سال متوالی ما را در ارائه خدمات
خالصانه و بی دریغ یاری کرده اند می رس��اند،
به رغم اخبار و اطالعاتی که اخیرا به وس��یله
بانک مرکزی تحت عنوان عدم تایید موسساتی من جمله موسس��ه اعتباری ثامن در روزنامه ها،
خبرگزاری ها و سایت بانک مرکزی درج و به اطالع عموم رسیده است ،باید خاطرنشان و تاکید موکد
کرد ،این موضوع کامال خالف و مغایر با اقداماتی است که این موسسه با موافقت و رعایت تمامی
دستورات بانک مرکزی انجام داده است و همه حکایت از همکاری های نزدیک و ارتباطات مستقیم
اینجانب محمد حسین نظری توکلی (مدیرعامل) با مدیران محترم بانک مرکزی دارد .معهذا به اطالع
تمامی مشتریان و هموطنان عزیز می رساند ،موسسه اعتباری ثامن کامال در جهت تغییر وضعیت
ماهیت خود از تعاونی به موسسه و سپس بانک ،سال هاست که با بانک مرکزی ج.ا.ا هماهنگ بوده و
همه دستورات و درخواست های ان بانک را رعایت کرده است .از مهمترین انها که نشان از قانونی بودن
و تحت کنترل بودن این موسسه توسط بانک مرکزی است ،واریز وجه سپرده قانونی به حساب بانک
مرکزیتوسطاینموسسهبه شمارمی رودکهمبلغاننیزقابلتوجهاست.همچنینباعنایتبهدستور
بانک مرکزی در چند سال اخیر این موسسه با حذف کلمه االئمه از تعاونی اعتبار ثامن االئمه (ع) و تغییر
ی تا بلوهای شعب و حوزه های تحت سرپرستی
نام به موسسه اعتباری ثامن ،نسبت به تغییرنام تمام
خود در سراسر کشور اقدام کرده است .اخرین و تنها موردی که در حال انجام است و این موسسه به طور
کامال جدی پیگیر حصول نتیجه ان است ،تغییر یا تبدیل شخصیت حقوقی تعاونی اعتبار به موسسه
به شمار می رود و برای تحقق این موضوع ،در حال حاضر جلسات متعددی بین مدیران محترم بانک
مرکزی ،مدیران محترم وزارت تعاون و مجموعه ثامن صورت گرفته است .الزم به ذکر است این
اقدام ،مستلزم انجام فعل و انفعاالت قانونی است که در حال انجام است و ان شاء اهلل با عنایت به خداوند
یالرضا(علی هالسالم)وقطعاهمکاریبسیارمثبتمدیران
متعالواستعانتازناممبارکاقاعلی بن موس
محترم بانک مرکزی ،در اینده ای نزدیک این مهم ،به نحو مطلوب ،به پایان خواهد رسید و موسسه
اعتباری ثامن با تالش و کوشش همکاران وفادار و صادق و حمایت همه دلبستگان از این مجموعه،
بهتر و بیشتر از گذشته افتخار خدمتگزاری به مردم عزیز کشورمان را خواهد داشتg.
81
82
شر
ا
ی
ط
ا
ش
ت
ر
ا
ک ویژه
با حمایت معاونت امور مطبوعاتی و اطالع رسانی وزارت فرهنگ
و ارشاد اسالمی از این پس خوانندگان هفته نامه مثلث می توانند
با %50تخفیف و ارسال رایگان مشترک شوند
سه ماهه 12نسخه 180/000 :ریال
شش ماهه 24نسخه 360/000 :ریال
مجالت برای مشترکان در شهرستان به صورت پستی ارسال می گردد
شما می توانید همزمان باقیمانده حساب خود را مشترک روزنامه یا مجله
دیگری شوید
شماره پذیرش اشتراک021-88742146 :
سامانه اشتراک محصوالت فرهنگی (سام)
83
84