ماهنامه مثلث شماره 193

‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودوسوم‪ 20/‬مهر ‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫اسرار محمدعلی ابطحی‬ ‫در گفت وگوی محرمانه‬ ‫انقالبی هاو‬ ‫مذاکره باامریکا‬ ‫گف ت و گوی مثلث با‬ ‫محمد حسین صفارهرندی‬ ‫موضوع نظرسنجی را برخی افراد درکار اقای روحانی گذاشتند‬ ‫کسی که ماجرای فرودگاه را به ترور وصل کرد‪ ،‬هیجان زده‬ ‫شده بود اگر در مذاکره با امریکا امتیاز کسب کنیم و با اقتدار‬ ‫وارد شویم‪ ،‬م ی توانیم ارمان های مان را محقق کنیم برخی‬ ‫کسانی که امروز به اعتراض های فرودگاه انتقاد م ی کنند پس از‬ ‫فتنه ‪ 88‬در دانشگاه سنگ پرتاب م ی کردند‬ ‫دردسرهای لبخند و الیک‬ ‫چگونه نقل قول خصوصی ظریف‬ ‫تیتر یک شد؟‬ ‫شباهت های شرایط امروز‬ ‫با زمان صلح حدیبیه‬ ‫نسبت ادبیات صدراسالم با سیاست ایران‬ ‫در گفت وگو با دکتر رجبی دوانی‬ ‫بازگشت جلیلی به سیاست‬ ‫اخباری درباره تشکیل حزب سعید جلیلی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫محافظه کاران علیه سوسیالیسم اوباما‬ ‫چرا دولت امریکا‬ ‫تعطیلشد؟‬ ‫کلیک دیپلماسی‬ ‫همه انچه این روزها در‬ ‫فیس بوک سیاسیون می گذرد‬ ‫در بندِ نفس عمیق‬ ‫یادداشت ها و گفت وگوهایی‬ ‫درباره فیلم دربند‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫شرایط امروز قابل تطبیق‬ ‫با شرایط صلح حدیبیه است‬ ‫گفت و گو با دکتر رجبی دوانی‬ ‫درباره نحوه مواجهه با دشمن‬ ‫در سیره ائمه‬ ‫در این مقطع به تشکیل حکومت رسیده اند اما هنوز توازنی از‬ ‫نظر سیاسی و نظامی میان جبهه اسالم و جبهه کفر و شرک‬ ‫وجود ندارد و قریش مکه از نظر اقتصادی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬نظامی و‬ ‫لوازم و امکانات در موقعیت باالتری قرار دارند‪.‬‬ ‫این روزها به واس�طه بحث مذاکره ایران‪-‬امریکا‬ ‫مباحث صدر اسلام و مخصوصا مواجهه پیامبر‬ ‫با دش�منان مورد توجه قرار گرفته اس�ت‪ .‬برای‬ ‫شروع بحث اگر موافقید درباره استراتژی پیامبر‬ ‫اسالم(ص) در مواجهه با دشمنان اغاز کنیم؟‬ ‫‪ l‬پیامبر اسالم(ص) در طلوع اسالم و عرضه ایین‬ ‫الهی‪ ،‬بنا را بر روشنگری از طریق سخن گفتن و در حقیقت‬ ‫مخاطب قرار دادن وجدان عمومی قرار دادند‪ .‬به این صورت‬ ‫که حضرت سعی م ی کرد که هم از نظر عقلی و هم عاطفی‬ ‫مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد تا انها متوجه راه هدایت باشند‬ ‫و از شقاوت بازداشته شوند‪ .‬طبیعی است چنین روشی وقتی‬ ‫متکی بر ایات الهی و معارف عظیم قرانی باشد‪ ،‬م ی توانست‬ ‫بر قلوب مردم که ب رای نخستین بار با چنین معارفی روبه رو‬ ‫م ی شدند‪ ،‬تاثیرگذار باشد‪ ،‬به طوری که به پیامب راکرم (ص) روی‬ ‫م ی اوردند‪ .‬در این زمینه کس��انی که از نظر طبقه اجتماعی‬ ‫در موقعیت پایی ن تری مثل بردگان و موال��ی بودند باتوجه‬ ‫به تعالیم حضرت جذب ایشان م ی ش��دند‪ .‬هرچند در میان‬ ‫کسانی که به ایین اس�لام م ی گرویدند‪ ،‬کسانی از فرزندان‬ ‫طبقه اش��راف مکه نیز حضور داش��تند اما در تبار شناسی‬ ‫مسلمانان در ان زمان در طبقه پایین جامعه و در گروه اول‬ ‫قرار دارند‪.‬‬ ‫در مواجهه ای که میان اسالم با کفر و شرک‬ ‫به وجود امد‪ ،‬مهمترین عام��ل نفوذ کالم حضرت‬ ‫محمد(ص) و برکات معنوی این کالم بود‪ .‬اس�لام‬ ‫در ابتدا هیچ گاه با اعمال خش��ونت و برخورد تند‬ ‫و خش��ک به مواجهه با کس��انی که در مقابلش‬ ‫قرار داشتند‪ ،‬رفتار نکرد‪ .‬این مخالفان اسالم بودند‬ ‫که وقتی در مقاب��ل منطق نیرومند اس�لام قرار‬ ‫م ی گرفتند‪ -‬و وقتی که سخن قابل ارائه ای نداشتند‬ ‫– روی به اعمال خش��ونت امیز م ی اوردند‪ .‬پیامبر‬ ‫عزیز اس�لام(ص) نیز با تکیه ب��ر منطق محکم‬ ‫اسالم متناس��ب با ان رفتار‪ ،‬موضع گیری متقابلی‬ ‫را اتخاذ م ی فرمودند‪ .‬نکته مهم در این مناس��بات‬ ‫این است تا زمانی که مسلمانان در مکه هستند‪،‬‬ ‫قادر به تش��کیل حکومت و نظام سیاسی اسالم‬ ‫نبودند‪ ،‬در چنین ش��رایطی قدرت برتر و مسلط با‬ ‫مشرکان قریش است‪ .‬در اینجاست که مهمترین‬ ‫هدف حضرت محمد(ص) ریشه کنی شرک و الحاد‬ ‫و برقرار کردن باورهای توحیدی بود؛ بر این اساس‬ ‫استراتژی اسالم شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫در تحلیل و بررسی این استراتژی ما با روند‬ ‫حرکتی اسالم روبه رو م ی شویم‪ ،‬جایی که تا زمانی‬ ‫که پیامب ر (ص) در مکه هستند نم ی توانند اقدامی‬ ‫ را انجام دهند؛ فش��ار‪ ،‬ازار و اذیت مسلمان توسط‬ ‫مشرکان قریش باعث م ی ش��ود که پیامبر در اولین قدم راه‬ ‫به مهاجرت بگش��ایند و گروهی را به مهاجرت بفرستند‪ .‬در‬ ‫ادامه مشرکان قریش‪ ،‬مس��لمانان را با تحریم همه جانبه در‬ ‫همه جوانب مواجه م ی س��ازند‪ ،‬حضرت در چنین شرایطی‬ ‫در ش��عب اب ی طالب منزل م ی گیرند و مقاومت م ی کنند تا‬ ‫تحریم ها از بین رود و‪ ...‬ای��ن باتوجه به اینکه همان طور که‬ ‫عرض شد‪ ،‬قدرت مسلط با مشرکان است‪ .‬در مکه حضرت راه‬ ‫مقاومت را در پیش م ی گیرند اما وقتی حضرت محمد (ص)‬ ‫به مدینه مهاجرت م ی کنند و دولت و حکومت اس�لامی را‬ ‫تش��کیل م ی دهند‪ ،‬ماجرا تغییر م ی کند‪ .‬چه انکه در دوران‬ ‫مدینه است که ایات جهاد نازل م ی شود و بر این اساس این‬ ‫اجازه داده م ی شود که وقتی دشمن به نزد شما امد و مانع نشر‬ ‫اسالم شد‪ ،‬شما م ی توانید با او به مقابله برخیزید‪.‬‬ ‫از این جهت است که م ی توان گفت که پیامبر در‬ ‫دوران مکه با قریش در حالت نه جنگ و نه صلح‬ ‫قرار داشتند؟‬ ‫چ گاه با اینها سر‬ ‫‪ l‬خیر‪ .‬به این دلیل که حضرت هی ‬ ‫جنگ نداشت و دوست داشتند که با مشرکان صحبت کنند‪،‬‬ ‫سخن بگویند و حرف هایش را بشنوند‪ .‬انها بودند که پنبه در‬ ‫گوش م ی کردند و هرگونه س��خن گفتن با پیامبر را تحریم‬ ‫م ی کردند تا صدا و ندای حق به مخاطبانش نرسد‪ .‬این قریش‬ ‫بود که با استفاده از ابزار سخت از جمله یاری گرفتن از یهود‬ ‫ب رای مقابله با اسالم‪ ،‬ش��کنجه و تحت تعقیب قرار دادن ها‬ ‫و البته تحری��م اقتصادی و اجتماعی مس��لمانان به مقابله‬ ‫ب ر م ی خاست‪ .‬البته اینکه م ی فرمایید نه جنگ و نه صلح‪ ،‬در‬ ‫واقع عبارتی است که کاربردی در مقابله دو دولت با یکدیگر‬ ‫دارد‪ ،‬در حالی که پیامبر هنوز دولتی را تشکیل نداده اند و تنها‬ ‫یک جریان فکری را در مکه پدیده اورده اند‪ .‬اما وقتی در مدینه‬ ‫دولت اسالمی تشکیل م ی شود‪ ،‬با اینکه توازنی میان مدینه‬ ‫و مکه از نظر امکانات اقتصادی و تجهی زات جنگی میان این‬ ‫‪1‬‬ ‫و عامل اصلی دش��من اس��ت چه انکه اموال مسلمانان را‬ ‫مصادره و انها را اواره کرده است‪ .‬پس این حق ب رای مسلمین‬ ‫محفوظ است که مقابله به مثل نمایند‪.‬‬ ‫در واقع جدا از مس�اله ش�رع ی اش‪ ،‬در عرف ان‬ ‫زمان معنا دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬حتی عرفی‪ ،‬ش��رعش که جای خ��ود دارد‪،‬‬ ‫چه انکه این عمل در حکم جهاد اس��ت‪ .‬عرف ی اش در واقع‬ ‫یک عمل واکنشی بود‪ .‬ما در اینجا با نکات ظریفی روبه رو‬ ‫هستیم‪ .‬مهم این است که با اینکه مسلمین در جنگ بدر‬ ‫و خندق به پیروزی مطلق نظامی رسیده اند و در جنگ احد‬ ‫شکس��تی ه ر چند پرمعنا از نظ��ر نظامی خوردن��د‪ ،‬باز هم‬ ‫این مش��رکین هس��تند که برتری نظامی دارند‪ ،‬چه انکه از‬ ‫نظر موقعیت سیاس��ی جایگاه باالتری با در اختیار داشتن‬ ‫مکه دارند و از نظر نظامی نیز م ی توانن��د اقدامات دوباره را‬ ‫سامان دهند‪ .‬در اینجا اما از نظر اقتصادی مشرکین قریش‬ ‫با مشکالتی پس از جنگ بدر مواجهه شده اند‪ ،‬چه انکه راه‬ ‫ارتباطی اقتصادی انها بس��ته ش��ده و ضربه سختی از این‬ ‫نظر از جبهه اسالم به انها وارد گردید‪ .‬در این میان است که‬ ‫موضوع صلح حدیبیه به وجود امد‪.‬‬ ‫دالیل مذاکره و عق�د قرارداد میان مس�لمانان و‬ ‫مش�رکین در این مقطع چه بود؟ سوال اساسی‬ ‫اینجاست که چه نیازی به این پیمان نامه‬ ‫بود؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬ابتدا حض��رت محم��د (ص) قصد‬ ‫دکت ر محم د حسن رجبی در عید غدیرخم سال‪ 1335‬در شهر قم‬ ‫دیده به جهان گشود‪ .‬تحصیالت ابتدایی را در همان شهر طی کرد و‬ ‫کردند که در ماه حرام – ماه ذی القعده‪ -‬ب رای‬ ‫سپس در س�ال ‪ 1350‬به هم راه خانواده به ته ران م راجعت کرد و دوره‬ ‫انجام فریضه حج به مکه سفر کنند‪ .‬ماه حرام‬ ‫هم به هر حال از از جمله ماه های مورد احترام‬ ‫متوسطه را در دبیرستان جعفری و س�پس در دانشسرای مقدماتی‬ ‫اع راب جاهلیت بود که ب ر اس��اس ان ه ر گونه‬ ‫مهبد گذراند‪ .‬در خرداد ‪ 1352‬دستگیر و تا اذر همان سال در زندان به‬ ‫سر برد‪ .‬سپس تحصیالت خود را در دبیرستان شبانه فضیلت ادامه‬ ‫جنگ و خون ریزی ممنوع بود و درگیری نظامی‬ ‫در ان امری ناپس��ند است‪ .‬اس�لام در واقع بر‬ ‫داد‪ .‬رجبی پس از پایان دوره متوسطه در رشته کتابداری و اطالع رسانی‬ ‫چنین سنتی که حس��نه بود – هر چند سنت‬ ‫در دانش�گاه ته ران به تحصیالت خود ادامه داد‪ .‬او مدرک کارشناسی‬ ‫را در ‪ 1363‬و کارشناس ی ارش�د را در ‪ 1369‬در همی�ن رش�ته کس�ب‬ ‫مشرکین بود‪ -‬صحه گذاشت‪ .‬بناب راین حضرت‬ ‫کرد‪ .‬اقای رجبی از س�ال ‪ 1358‬ت�ا ‪ 1363‬مدیریت گ�روه تاریخ رادیو‬ ‫با درک این واقعیت‪ ،‬فرمودند که ب رای زیارت در‬ ‫ماه حرام بدون اینکه جنگ و خون ریزی داشته‬ ‫را بر عهده داش�ته و از ‪ 1365‬تا ‪ 1370‬قائ م مقام مدیرکل ارش�یوهای‬ ‫باشیم‪ ،‬به سوی مکه م ی رویم‪ ،‬حتی ب رای اینکه‬ ‫صداوسیمابودهاست‪.‬ویدرفاصلهسال های‪ 80‬ـ‪ 1370‬مدیرکلمرکز‬ ‫حساسیت قریش نیز ب رانگیخته نشود با سازو‬ ‫خدمات عمومی کتابخانه ملی و قائ م مقام سرپرس�ت دایره المعارف‬ ‫برگ نظامی که ب رای جنگ به کار م ی رود پا به‬ ‫کتابداری و اطالع رس�انی بوده و س�پس مش�اورت معاون س�یمای‬ ‫سوی این سفر نگذاشتند و با حمل سالح های‬ ‫جمهوری اسالمی ایران را بر عهده گرفته اس�ت‪ .‬این استاد تاریخ که‬ ‫تدافعی که رسم س��فر ان روزگار بود‪ ،‬به سوی‬ ‫عالقه زی�ادی به تاریخ اسلام دارد در گفت وگو با مثل�ث با نگاهی به‬ ‫موضوع تعامل و مذاکره در اسلام از دوران صل�ح حدیبیه‪ ،‬حکمیت‬ ‫مکه حرکت کردن��د‪ .‬ضمن اینکه ش��ترهای‬ ‫صفین و صلح امام حس�ن(ع)‪ ،‬نگاهی نیز به مذاکرات اخی�ر ایران و‬ ‫زیادی را نیز همراه خود نبردند که در واقع قصد‬ ‫امریکا دارد‪.‬‬ ‫انها این بود که این شترها را در قربانگاه حج‪،‬‬ ‫قربانی کنن��د و این نیز دلی��ل دیگری بود که‬ ‫حضرت قصد جنگ نداشتند‪ .‬کاروان مسلمین‬ ‫تا به حدیبیه در ‪ 20‬کیلومتری مکه رسیدند‪ ،‬مشرکین جلوی‬ ‫دو نیست و قریش از این جهات در برتری قرار دارد‪ ،‬اما پیامبر‬ ‫اسالم راه مقاومت و جهاد را در پیش م ی گی رند‪.‬‬ ‫انها را گرفتند و مانع شدند‪ .‬این ب رای خودش داستانی دارد که‬ ‫در همان ابتدا قریش‪ ،‬اموال و دارایی مس��لمانان را در‬ ‫من به صورت گذرا ان را بگویم‪ ،‬بحث مشرکین این بود که‬ ‫مکه توقیف و مصادره م ی کند‪ ،‬در ای��ن حالت کاروان های‬ ‫این از نظر حیثیتی ب رای ما افت دارد که پیامبر امده و حرف‬ ‫تجاری انها به راحتی از کنار مدینه ب رای تجارت به شمال و‬ ‫خودش را به کرسی نشانده و با قدرتنمایی وارد مکه ‪ -‬شهر ما‬ ‫جنوب یعنی شام و مصر و فلسطین در تردد بود‪ .‬اینجا بود‬ ‫– م ی شود‪ .‬گرچه ماه حرام است و ما کاری نم ی توانیم بکنیم‬ ‫که پیامبر فرمودند اگر قرار است منافع ما تهدید شود‪ ،‬ما اجازه‬ ‫یزند‪ ،‬چه انکه ما در حال‬ ‫اما این مساله به حیثیت ما لطمه م ‬ ‫نم ی دهیم که منافع انها تامین شود‪ ،‬بناب راین تصمیم گرفتند‬ ‫جنگیم‪ ،‬پس اجازه ندادند‪ .‬تا این مقطع در واقع قریش درصدد‬ ‫که منافع انها که همان کاروان های تجاری شان بود را تهدید‬ ‫محو و نابودی تمام اسالم بود‪ ،‬یعنی بدر‪ ،‬احد و به خصوص‬ ‫سازد‪ .‬این مساله جدا از جنب ه های گوناگونی که م ی توان مورد‬ ‫خندق را ب رای این راه انداختند که راه اسالم را یکسره کنند تا‬ ‫توجه قرار بگیرد‪ ،‬در واقع اصلی بود که در عرف عرب به ان‬ ‫اینکه حتی اسم و رسمی از اسالم نباشد‪ .‬در این میانه است‬ ‫پایبند بودند‪ ،‬به صورتی که اگر به اموال و دارایی کسی حمله‬ ‫که پایمردی و استقامت حضرت رسول مکرم اسالم(ص) و‬ ‫شود‪ ،‬ان ش��خص این حق را دارد که به اموال و دارای ی های‬ ‫همراهی مردم تمام توطئه های انها را خنثی کرده بود‪.‬‬ ‫طرف متخاص��م حمله برد‪ .‬در چنین ش��رایطی اس��ت که‬ ‫تا مقط�ع صل�ح حدیبی�ه باتوج�ه به پی�روزی‬ ‫در واقع حضرت در این زمان‪ ،‬باتوجه به اقتضای‬ ‫مسلمانان به کاروانان قریش مکه حمله م ی کنند تا عمل انها‬ ‫حضرت محمد(ص) در غزوات و سری ه ها به نظر‬ ‫زمان تغییر استراتژی م ی دهند؟‬ ‫به صورت یکجانبه نباشد‪ .‬همین موضوع زمینه ساز جنگ‬ ‫م ی رس�د که از بعد نظام�ی نیز توازن�ی در حال‬ ‫‪ l‬همان طور که عرض شد این یک مسیر است و بنا‬ ‫بدر شد‪ ،‬منتها عامل کیست؟ مشخص است که شروع کننده‬ ‫برقراری است یا اینکه از نظر نظامی هر دو به یک‬ ‫بر مقتضیات زمان ب رنامه ای جدید ارائه م ی شود‪ .‬گرچه پیامبر‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪11‬‬ ‫سطح رسیده اند؟‬ ‫‪ l‬بعد از غزوه خندق که به برتری نظامی مسلمین‬ ‫رسید و ائتالف نظامی مشرکین همان طور که معروف است‬ ‫ائتالفی از قبایل هم پیمان که ضد اسالم اقدام م ی کردند و‬ ‫به عنوان احزاب معروف بودند‪ ،‬به شکست انجامید‪ ،‬توزانی از‬ ‫نظر نظامی شکل گرفت‪ .‬از نظر سیاسی و اجتماعی اما هنوز‬ ‫برتری با قریش مکه است چه انکه به خاطر در اختیار داشتن‬ ‫مکه‪ ،‬قبایل عرب دیگر شب ه جزیره ب رای انها به عنوان امتیاز‬ ‫شرافتی قائل شده بود‪.‬‬ ‫برگردیم به سوال اصلی؛ اینکه چرا حضرت رسول‬ ‫اقدام به حرکت به سوی مکه کردند و اساسا چرا‬ ‫این ماجرا به صلح منجر شد؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬پیامبر چن��د دلیل داش��تند که در این��ده باعث‬ ‫برکات زیادی ب رای مسلمین ش��د‪ .‬اما نکته مهم در مذاکره‬ ‫و پیمان نامه ای که منجر به صلح حدیبیه است و باید مورد‬ ‫توجه قرار گیرد‪ ،‬مراحل رس��یدن به مذاکره و صلح اس��ت‪.‬‬ ‫در ابتدا مس��لمین در منطقه حدیبیه به اصطالح زمینگیر‬ ‫ش��دند‪ ،‬به صورتی که هیچ مذاکره کننده ای از س��وی مکه‬ ‫به سوی مس��لمین نیامد‪ .‬در اینجاس��ت که پیامبر دستور‬ ‫م ی دهند شترهای قربانی را در جلوی کاروان در معرض دید‬ ‫مشرکین قرار دهند که ما ب رای جنگ نیامده ایم و تنها قصد‬ ‫زیارت داریم‪ .‬از جزئیات بگذریم‪ ،‬مشرکان حتی ابا داشتند به‬ ‫دلیل موضع متکب رانه شان به صورت مستقیم با مسلمانان‬ ‫مذاکره کنند‪ ،‬به همین خاطر یکی از متح��دان خود به نام‬ ‫سرور اباحیش را نزد حضرت محمد (ص) فرستادند تا از قصد‬ ‫ایشان مطلع شوند‪ .‬او به اردوی مسلمین امد و از نزدیک دید‬ ‫که مسلمین بدون سالح جنگی و ابزار نظامی هستند و نزد‬ ‫مشرکین رفت و شهادت داد که قصد انها زیارت است و بس‪.‬‬ ‫با این حال باز هم قریش راه را بسته نگاه داشت‪ .‬در اینجاست‬ ‫که پیامبر خود راسا اقدام به مذاکره کردند و نماینده ای را به‬ ‫مکه فرستادند‪ .‬در ابتدا قرار شد عمر بن خطاب برود که وی‬ ‫به دلیل نداش��تن امنیت قبول نکرد و بعد عثمان بن عفان‬ ‫که از بن ی امی��ه و قوم و خویش ابی س��فیان بود راهی مکه‬ ‫شد تا به قریش مکه گوشزد کند که ب رای جنگ راهی مکه‬ ‫نش��ده اند‪ ،‬بلکه تنها ب رای زیارت امده اند‪ .‬به دلیل دیر امدن‬ ‫عثمان شایع ه ای به وجود امده که قریش نه تنها طرح مذاکره‬ ‫را نپذیرفته که نماینده حضرت را نیز کش��ته اس��ت و قصد‬ ‫جنگ دارد‪ .‬در چنین شرایطی است که ب ر اساس ظواهری که‬ ‫موجود است‪ ،‬پیامبر اصحاب را زیر درختی در منطقه حدیبیه‬ ‫جمع م ی کنند و فضای موجود را توصیح م ی دهند که ممکن‬ ‫است که جنگی ناخواسته در بگیرد و ما نباید عقب بنشینیم‪،‬‬ ‫چه انکه منطق اسالم چنین نیست و‪ ...‬این سخنان حضرت‬ ‫منجر به بیعتی دوباره میان اصحاب و نبی مکرم اسالم(ص)‬ ‫م ی شود‪...‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫همان بیعت معروف رضوان؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بیعت رضوان یا ش��جره‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫که اصحاب با پیامب��ر بیعتی دوباره م ی کنن��د تا پای جان‬ ‫در خدمت اسالم و ایشان باش��ند‪ ،‬خبر م ی رسد که نماینده‬ ‫تام االختیار قریش شخصی به نام سهیل بن عمرو به همراه‬ ‫عثمان به سوی حضرت روان اس��ت‪ .‬من اینجا باید عرض‬ ‫کنم که اسالم در چنین شرایطی از س��ر ضعف با مشرکان‬ ‫به مذاکره نم ی نشیند‪ .‬این واژه نرمش قهرمانانه که گروهی‬ ‫معتقد هستند که به خاطر قدرت دشمن ما باید عقب نشینی‬ ‫کنیم و از خود ضعف نشان دهیم‪ ،‬در اینجا معنایی که انها‬ ‫به ان اعتقاد دارند را نم ی دهد چه انکه صلح حدیبیه درست‬ ‫است که مصداق نرمش اس��ت اما باید دید که ایشان وقتی‬ ‫به قول معروف امتیازاتی را م ی دهند چه دستاوردهایی را نیز‬ ‫ب رای اسالم به دست م ی اورند‪ .‬این چیزی که برخی برداشت‬ ‫م ی کنند‪ ،‬یعنی دادن امتیازات یکطرفه به صورتی که ب رای‬ ‫دفع خطر دش��من ما امتیازی بدهیم‪ ،‬ب��دون اینکه چیزی‬ ‫عایدمان شود‪ .‬بناب ر این ما از اصول خود عقب نشسته ایم و‬ ‫‪12‬‬ ‫مسائلامروزیکهمیانما‬ ‫باغربوامریکامی گذرد‬ ‫قابلتطبیقباجریانصلح‬ ‫حدیبیهاستباایندقت‬ ‫کهدرحدیبیهاسالمو‬ ‫مسلمیننهعقب نشینی‬ ‫کردندونهباجدادندبلکه‬ ‫پیروزی اسالم بود؛‬ ‫«انافتحنالکفتحامبینا»‬ ‫دشمن به خواسته خود رسیده است و ما به انچه م ی خواهیم‬ ‫نم ی رسیم ولی خطر دشمن را رفع م ی کنیم! حال انکه این‬ ‫اصال معنا و مبنای نرمش قهرمانانه نیست‪.‬‬ ‫همان طور که گفتید اگر صلح حدیبیه را مصداق‬ ‫نرمش قهرمانانه بدانیم‪ ،‬چه دستاورد و نتایجی‬ ‫برای اسالم داشت؟‬ ‫‪ l‬نکته نخست اینکه مشرکین حاضر به مذاکره با‬ ‫مسلمین نبودند و حاال تن به این مذاکره داده اند‪ .‬از موضع‬ ‫ب رابر نیز در حال مذاکره هس��تند و سوم اینکه وقتی سهیل‬ ‫بن عمرو با پیامبر در حال مذاکره بود‪ ،‬به ایشان عرض کرد‬ ‫که اگر در حال حاضر به ش��ما اجازه دهیم وارد مکه شوید‪،‬‬ ‫خواهند گفت؛ قری��ش در ب رابر محمد (ص) ک��م اورد‪ ،‬پس‬ ‫امسال به هی چ وجه نم ی گذاریم ش��ما به مکه در ایید اما از‬ ‫سال بعد م ی توانید و مجاز به حج هستید‪ .‬این را م ی شود یک‬ ‫امتیاز ب رای قریش دانست و یک پوئن منفی ب رای مسلمین‬ ‫که انها گرچه این راه را امده ان��د اما نم ی توانند به حج روند و‬ ‫باید برگردند‪ .‬تا اینجا دو بر یک به نفع اسالم است‪ .‬در ادامه‬ ‫است که قریش با اس�لام پیمان اتش بس ‪ 10‬ساله به امضا‬ ‫م ی رساند‪ .‬معنی این امر نیز این اس��ت که انها که تاکنون‬ ‫حاضر به پذیرش موجودیت اس�لام نبوده ان��د‪ ،‬حاال با عقد‬ ‫صلح حدیبیه‪ ،‬اصل موجودیت اس�لام را م ی پذیرند‪ .‬تا حاال‬ ‫قصدشان ب راندازی اسالم بوده است اما در حال حاضر اسالم‬ ‫را به عنوان یک قدرت و حقیق��ت همه جانبه که باید با او به‬ ‫تعامل رسید م ی پذی رند‪.‬‬ ‫بر این اساس اس��ت که گرچه مسلمین امسال از حج‬ ‫محروم م ی شوند و باز م ی گردند اما از سال اینده به مدت سه‬ ‫روز هر س��ال م ی توانند به حج بروند و مشرکین نیز مکه را‬ ‫خالی م ی کنند تا انها مناس��ک حج خود را به جای بیاورند‪.‬‬ ‫بناب راین‪ ،‬این نیز خود یک دستاورد دیگری ب رای پیامبر شد‪،‬‬ ‫کما اینکه در سال بعد مسلمین نه تنها به حج م ی روند‪ ،‬بلکه‬ ‫عمره القضا یعنی حجی که سال گذشته ادا نکردند را نیز به‬ ‫جای م ی اورند‪ .‬موضوع دیگری که باعث شد برخی بگویند‬ ‫این نیز به ضرر اسالم است مساله ای است که در عهدنامه‬ ‫قید شد که اگر شخصی از مشرکین مسلمان شد و به مدینه‬ ‫پناهنده شد‪ ،‬باید به قریش بازگردانیده شود اما اگر شخصی‬ ‫از مس��لمین تغییر دین داد و به نزد مش��رکین امد‪ ،‬پیامبر‬ ‫نم ی تواند وی را طلب کند‪ .‬در اینجا اما رویدادی رخ داد که در‬ ‫نهایت به نفع مسلمین شد چه انکه اگر فردی مسلمان نزد‬ ‫مشرکین م ی رفت‪ ،‬اگر ایمانش قوی باشد‪ ،‬خداوند به او فرجی‬ ‫م ی نماید وی در بوته امتحان قرار م ی گیرد و از س��وی دیگر‬ ‫مسلمانی که از دین بازگردد که دیگر به درد اسالم نم ی خورد‪.‬‬ ‫اما در ادامه این ماجرا داستان جالبی رخ م ی دهد که خود این‬ ‫مس��اله را تحت الش��عاع قرار م ی دهد تا اینکه خود قریش‬ ‫خواس��تار حذف این بند از قرارداد حدیبیه شدند‪ .‬شخصی از‬ ‫اهالی مکه مسلمان شد و به مدینه رفت‪ ،‬گروهی از قریش‬ ‫وی را از حضرت رسول مکرم اسالم(ص) طلب کردند‪ ،‬ایشان‬ ‫نیز وی را پس دادند اما در میان��ه راه وی فرار کرد و در میان‬ ‫مسیر کاروان مکه با مدینه قرار گرفت و به انها حمله م ی برد‪.‬‬ ‫از سویی اهالی مکه نزد حضرت امدند و گفتند که وی چنین‬ ‫م ی کند و‪ ...‬حضرت فرمود که وی از من نیس��ت و نزد شما‬ ‫بوده و حاال فرار کرده اس��ت‪ .‬در ادامه گروه��ی از جوانان به‬ ‫اصطالح تند مدینه نیز به وی م ی پیوندند و ب رای کاروان مکه‬ ‫اسباب زحمت م ی کنند‪ .‬اینجاست که نمایندگانی از قریش‬ ‫نزد حضرت محمد (ص) م ی روند و م ی گویند این بند را حذف‬ ‫کنند‪ ،‬چه انکه س��ودی ب رای انها ندارد و باعث خسارتشان‬ ‫م ی شود‪ .‬نکته دیگر در صلح حدیبیه این است که مسلمانان‬ ‫مجاز ش��دند که با هر قبیله که خواستند هم پیمان شوند و‬ ‫از یکدیگر حمایت کنند و ب ر اساس ان حمله به هم پیمانان‬ ‫طرفین باعث م ی شود که مسلمین بالعکس اقدام بازدارنده‬ ‫داشته باشند‪ ،‬در ظاهر این بند از عهدنامه امتیازی دو طرفه‬ ‫است اما اتفاقا همین بند اس��ت که موجب م ی شود پس از‬ ‫دو سال مسلمین ب رای ازادی مکه به سوی این شهر حرکت‬ ‫کنند و مکه را متصرف شوند‪.‬‬ ‫نکته مهم این است که در فاصله صلح حدیبیه تا‬ ‫فتح مکه‪ ،‬به نوعی ورق این توازن میان مسلمین‬ ‫و مشرکین برگشته اس�ت و حاال این مسلمانان‬ ‫هستند که از برتری نظامی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی‬ ‫برخوردار هستند‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر باز هم نگاهی بیندازیم به نرمش قهرمانانه ای‬ ‫که در کالم رهبری عزیزمان وجود دارد‪ ،‬م ی بینیم شاید به این‬ ‫تعبیر باش��د که طوری رفتار نمایید که اگر به دشمن امتیاز‬ ‫م ی دهید‪ ،‬دو امتیاز از وی بگیرید و نهایت برد اس�لام باشد‪.‬‬ ‫ممکن است که دشمن این احس��اس را بیابد که برد – برد‬ ‫است اما نهایتش در چنین حالتی نتیجه باید این باشد که برد‬ ‫به نفع اسالم است و باختش به نفع دشمن‪ .‬در صلح حدیبیه‬ ‫چنین امری تحقق یافت‪ .‬نرمش قهرمانان��ه ای که پیامبر‬ ‫اسالم(ص) نشان دادند و پس از پیمودن ‪ 500‬کیلومتر از مدینه‬ ‫به مکه‪ ،‬بدون حج بازگشتند اما در نهایت با پیمانی که منعقد‬ ‫شد‪ ،‬سیاستمداران برجسته قریش هم فهمیدند که برتری در‬ ‫نهایت به نفع اسالم است و مسلمان شدند‪ .‬دلیل این امر نیز‬ ‫نولید که از فرماندهان‬ ‫چنین است که چهره هایی چون خالد ب ‬ ‫نامی و سیاستمداران برجسته قریش بود‪ ،‬مسلمان شدند و‬ ‫حتی پیامبر ب��ه وی فرماندهی داد و او یک��ی از فرماندهان‬ ‫جناحین سپاه اسالم در فتح مکه شد یا اینکه عمربن عاص‬ ‫سیاستمدار برجسته ای که خیلی زود فهمید که مشرکین راه‬ ‫به جایی ندارند‪ ،‬به مدینه امد و مس��لمان شد‪ .‬در واقع صلح‬ ‫حدیبیه‪ ،‬دستاوردهای بزرگی ب رای اسالم داشت و به همین‬ ‫دلیل است که پس از ان ایات سوره فتح از سوی خداوند نازل‬ ‫شد به صورتی که «انا فتحنا لک فتحا مبینا»‪ ،‬نه ب رای فتح‬ ‫مکه که ب رای صل��ح حدیبیه نازل گردی��د؛ فتحی بزرگ که‬ ‫مهمترین دستاوردش توسعه و برتری اسالم در ع ربستان بود‪.‬‬ ‫دومی�ن مذاکره ای که م ی ش�ود ب�ه ان گفت که‬ ‫منجر به عقد ق�راردادی ه ر چند ب�دون ضمانت‬ ‫اجرایی ش�د‪ ،‬ماجراهای جنگ صفی�ن و قران به‬ ‫نیزه شدن هاس�ت‪ .‬لزوما این مذاک�ره نم ی تواند‬ ‫دس�تاوردی مثل صلح حدیبیه داشته باشد‪ .‬چرا‬ ‫این ماج�را فرجام�ی این چنینی یافت و اساس�ا‬ ‫دالیل این امر چه بود؟‬ ‫‪ l‬نکته نخس��ت اینکه نرمش یا نرمش قهرمانانه‪،‬‬ ‫یک سیاست یا راهبرد نیست‪ ،‬بلکه یک تاکتیک و یک روش‬ ‫است‪ .‬اگر شرایط به صورتی نباشد که شما در مقابله با دشمن‬ ‫‪ l‬همانطور که گفتم باید شرایط را نیز در بررسی خود‬ ‫لحاظ نماییم‪ .‬در حدیبیه توازن در حد یکسان است‪ ،‬به نوعی‬ ‫از نظر نظامی نزدیک به هم و بع��د از ان نیز از اثرات صلح‬ ‫حدیبیه قدرت اسالم فزونی یافت‪ .‬در صفین برتری نظامی‬ ‫با سپاه حضرت عل ی (ع) است اما جان حضرت توسط عوامل‬ ‫فتنه گر داخلی در خطر است و مساله با اهمیت‪ ،‬حفظ خالفت‬ ‫جلد دوم‬ ‫ش�ما از مش�کالت درونی به تعبیری ب�ا عنوان‬ ‫فتنه داخلی ن�ام بردید‪ .‬در صلح امام حس�ن (ع)‬ ‫نیز ش�اید مهمترین دلیل صلح با معاویه همین‬ ‫مساله باش�د‪ .‬دالیل و ش�رایط ان روزگار حتی با‬ ‫دوران حضرت عل ی (ع) نیز متفاوت است و حتی‬ ‫سخت تر‪...‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫ان گونه که م ی خواهید عمل کنید‪ ،‬در مقطعی م ی توانید یک‬ ‫نرمش هایی داشته باشد‪ .‬همان طور که گفتم باید در نهایت‬ ‫این نرمش به سوی پیروزی اسالم باشد‪ ،‬نه پیروزی دشمن و‬ ‫نه حتی مساوی شدن با دشمن‪ .‬صلح حدیبیه باعث پیروزی‬ ‫کامل اسالم شد‪ .‬اما این ش��رایط ممکن است در زمان های‬ ‫مختلف متفاوت باشد‪ ،‬یعنی از نظر توازن نظامی حداقل در‬ ‫زمان صلح حدیبیه این توازن میان اسالم و مشرکین برقرار‬ ‫است هر چند از نظر سیاسی و اجتماعی نیست‪ .‬اما وقتی در‬ ‫زمانی حتی توازن نظامی نبود و چه بسا از داخل این امکان‬ ‫ب رای فروپاش��ی فراهم اس��ت‪ ،‬چه باید کرد؟ اینجاست که‬ ‫تعاریف و شرایط متفاوت م ی شود و معنی نرمش قهرمانانه‬ ‫نیز در اینجا به فراخور زمان و مکانش معنی م ی یابد و باید‬ ‫ب ر اساس ش��رایط زمانی و مکانی خود نیز مورد بررسی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬در صفین ام��ا امی ر المومنین عل��ی (ع) جز به نابودی‬ ‫معاویه (لعنت خدا بر او) به چیز دیگری رضایت نم ی فرمودند‪.‬‬ ‫بنای حضرت نابودی این جرثومه فس��ادی ک��ه جز ایجاد‬ ‫اختالف میان مسلمین ‪ ،‬کار دیگری نداشت و بخشی از عالم‬ ‫اسالم را جدا ساخت و خودسرانه و خودکامه حکومت م ی کرد‪،‬‬ ‫چیز دیگری نبود؛ حتی به قیمت کشته شدن ‪ 70‬هزار نفر از دو‬ ‫طرف در ان مقطع که ‪ 25‬هزار نفر در سپاه حضرت عل ی (ع) به‬ ‫شهادت رسیدند و مابقی از افراد معاویه بودند که به هالکت‬ ‫رسیدند‪ .‬منتها وقتی فتنه پیش م ی اید و از داخل مورد حمله‬ ‫قرار م ی گی رند – به گونه ای که حتی قصد قتل امی رالمومنین‬ ‫عل ی (ع) را داش��تند و م ی گفتند که اگر حکمیت را نپذیری‪،‬‬ ‫تو را م ی کش��یم یا اینکه تو را دس��تگیر م ی کنیم و تحویل‬ ‫معاویه م ی دهیم‪- -‬در چنین شرایطی فضا متفاوت است با‬ ‫صلح حدیبیه‪ ،‬چه انکه در انجا قصد و نیت سوئی نسبت به‬ ‫حضرت رسول (ع) نداشتند اما در اینجا ماجرا متفاوت است‪.‬‬ ‫اینجا هم نرمش اس��ت ولی نرمش��ی همراه با موقعیت و‬ ‫شرایطی متفاوت با گذشته‪ .‬بناب راین حضرت عل ی (ع) توطئه‬ ‫قتل خود و نابودی خالفت حق را با پذیرش این نرمش خنثی‬ ‫م ی کند؛ به چه قیمتی؟ حتی به این قیمت که معاویه نابود‬ ‫نشود‪ ،‬چه انکه اساس حکومت حق حفظ گردد‪ .‬اگر حضرت‬ ‫مقاومت م ی کردند‪ ،‬خود به شهادت م ی رسید و البته هدف و‬ ‫غایت اصلی نیز روی زمین م ی ماند‪ .‬با این کار حضرت جلوی‬ ‫نابودی حکومت حق و کشتار ش��یعیان خود را نیز گرفتند و‬ ‫به نظر در این ش��رایط این مهمترین اقدامی بود که م ی شد‬ ‫انجام داد‪ .‬منتها اینج��ا از درون نیز حض��رت عل ی (ع) مورد‬ ‫حمله داخلی قرار گرفته اس��ت‪ ،‬عوامل داخلی فتنه کسانی‬ ‫که با کور چشمی قران ناطق را ندیدند‪ ،‬در زمانی که حضرت‬ ‫عل ی (ع) حکمیت را پذیرفت‪ ،‬حتی اجازه ندادند که کس��ی از‬ ‫یاران حضرت عل ی (ع) به مذاکره برود‪ ،‬بلکه گفتند ما کسی‬ ‫را م ی خواهیم که دیدگاهش نسبت به تو و معاویه یکسان‬ ‫باشد‪ ،‬پس ابوموسی اش��عری (لعنت اهلل علی ه ) را برگزیدند‪.‬‬ ‫اینجاست که تنها کاری که حضرت عل ی (ع) در نرمش خود‬ ‫انجام م ی دهند‪-‬چون هی��چ کاری نم ی توانند انجام دهند و‬ ‫توسط عوامل داخلی محاصره شده اند ‪ -‬این است که معیار و‬ ‫مبانی قضاوت این دو یعنی‪ ،‬ابوموسی و عمربن عاص‪ -‬قران‬ ‫و سیره پیامبر باشد‪ ،‬این دو نیز غیر از این نیز نم ی توانستند‬ ‫عمل کنن��د‪ .‬پس حضرت عل��ی (ع) این را در مف��اد پیمان‬ ‫گنجاندند‪ .‬وقتی این دو رای خود را دادند که ان نیز ب ر اساس‬ ‫کتاب خدا و سیره پیامبر نبود و ضمن اینکه در اعالم رای نیز‬ ‫تقلبی از سوی عمربن عاص در منبر صورت گرفت‪ ،‬حضرت‬ ‫گرچه در ابتدا گفته بودند که اگر رای با تکیه بر این دو اصل‬ ‫کتاب خدا و سیره پیامبر داده شود الزم االجراست‪ ،‬زمانی که‬ ‫نه تنها این رای بر این دو اصل نب��ود‪ ،‬بلکه تقلبی بزرگ نیز‬ ‫توس��ط عمال معاویه صورت گرفته ب��ود‪ ،‬حضرت عل ی (ع)‬ ‫فرمودند که این رای ارزشی ندارد و قابل اجرا نیست‪ .‬پس این‬ ‫هوشمندی ایشان بود در شرایطی که مجبور شد به چیزی‬ ‫رای دهد که به ان رضایت ندارد چه انکه خطری بزرگتر امت‬ ‫اسالمی را تهدید م ی کرد و ان نابودی خالفت حق بود‪ ،‬مفادی‬ ‫را در توافق نامه قرار دادند ک��ه ابتکار عمل را از طرف مقابل‬ ‫گرفت و باعث رسوایی او در نهایت شد‪ .‬چه انکه رای داده شد‬ ‫که بدون رعایت اصول و اساس مندرج در کتاب خدا و بدون‬ ‫توجه به سیره حضرت رسول (ص) به تصویب رسیده بود‪ .‬حاال‬ ‫ان ماجرای ابوموسی ساده لوح و زرنگی عمربن عاص حجت‬ ‫دیگری بر حقانیت حضرت عل ی (ع) است‪.‬‬ ‫این خود ی��ک درس بزرگ اس��ت که ایا وقتی ش��ما‬ ‫قراردادی را در مذاکره ای با دشمن منعقد م ی کنید‪ ،‬اما پس‬ ‫از مدتی دشمن زیر ان م ی زند‪ ،‬ش��ما محکوم به پذیرش ان‬ ‫هستید؟ پاسخ مشخص است؛ این قرارداد پذیرفتنی نیست‪.‬‬ ‫حضرت عل ی (ع) این مساله را نپذیرفتند و فرمودند اینها تعهد‬ ‫داده بودند که از کتاب خدا و سیره پیامبر تبعیت کنند اما ان‬ ‫را در قضاوت خود زیر پا نهادند و از هوای نفسش��ان پیروی‬ ‫کردند و این حکم را دادند‪ .‬اینجاس��ت ک��ه حضرت عل ی (ع)‬ ‫دس��تور دادند ب رای جنگی دیگر اماده ش��وند‪ ،‬که البته این‬ ‫مساله هم داس��تان های خودش را دارد‪ .‬نکات زیادی در این‬ ‫امر نهفته است که برخی از ان گفته شد و نکته دیگر اینکه‬ ‫اینگونه نیس��ت که در ش��رایطی که چیزی تحمیل شده و‬ ‫مشکالتی نیز به دلیل مسائل داخلی وجود دارد‪ ،‬ما بخواهیم‬ ‫تن به خواسته دشمن دهیم‪ .‬حضرت عل ی (ع) این مساله را‬ ‫گرچه در تنگنای ش��دید بودند اما نپذیرفتند و با عمل خود‬ ‫دشمن را رس��وا کردند‪ .‬اینجاست که ش��ما عقب نشینی در‬ ‫اصول را در سیاست حضرت عل ی (ع) نم ی بینید‪.‬‬ ‫حق است‪ ،‬اما بدترین و سخت ترین شرایط ب رای امام حس ن (ع)‬ ‫به وجود امد؛ جایی که عده ای از نیروهای خودی با دش��من‬ ‫مکاتبه کردند و گفتند که تو تعیین کن‪ ،‬حسن را زنده یا کشته‬ ‫تحویلت دهیم؛ یعنی خیانت تا این حد‪ .‬در صفین مس��اله‬ ‫اینقدر حاد نش��ده بود‪ .‬در اینجا قبل از اینکه امام حس ن (ع)‬ ‫با معاویه مواجه شود‪ ،‬عوامل منافق داخلی با معاویه مکاتبه‬ ‫کردند و ضد امام حسن مجتب ی (ع) اقدام کردند‪ .‬نکته جالب در‬ ‫تبیین وضع امام حسن مجتب ی (ع) اینکه معاویه جاسوسانی‬ ‫به اردوی لشکر امام فرستاده بود و از وضع انجا اطالع دقیق‬ ‫داشت‪ ،‬ضمن اینکه در اقدامی که جنگ روانی بود نامه های‬ ‫فتنه گران داخلی را ب رای امام حسن مجتب ی (ع) فرستاده بود‬ ‫و به ایشان نوش��ته بود‪« :‬با اینها م ی خواهی با من بجنگی‪،‬‬ ‫چراکه اینها ب��رای من نوش��ته اند ما تو را تحوی��ل معاویه‬ ‫م ی دهیم‪ ».‬بعد م ی بینیم که امام حس��ن مجتب ی (ع) وقتی‬ ‫م ی خواهد در سپاه خود پاالیشی ایجاد کند و افراد مساله دار‬ ‫را بیرون نماید‪ ،‬در سپاه ش��ورش رخ م ی دهد و انسجام سپاه‬ ‫پس از ان از هم م ی پاش��د‪ .‬در این ش��ورش به امام حس��ن‬ ‫مجتب ی (ع) حمله بردند و ایشان را مجروح کردند و امام بستری‬ ‫شدند‪ .‬با این اوصاف وقتی امام حس ن مجتب ی (ع) درخواست‬ ‫صلح معاویه را دریافت کرد‪ ،‬فورا ان را نپذیرفت‪ ،‬بلکه ان را با‬ ‫مردم در میان گذاشت و با انها اتمام حجت کرد‪ .‬فرمود این‬ ‫پیشنهادی است که معاویه به من نوشته و درخواست صلح‬ ‫داده است؛ در حالی که شما از پیامبر شنیدید که خالفت بر‬ ‫بن ی امیه حرام است و اگر معاویه را بر منبر دیدید او را پایین‬ ‫بیاورید و بکشید‪ .‬اگر شما سعادت اخرت را م ی خواهید این‬ ‫پیشنهاد صلح را قبول نم ی کنیم و به س��وی معاویه ب رای‬ ‫جنگ رهس��پار م ی ش��ویم و اگر دنیا را م ی خواهید و باقی‬ ‫ماندن در دنیا را م ی خواهید‪ ،‬بپذیرید‪ .‬عکس العمل این مردم‬ ‫فکر م ی کنید چه بود؟! انها فریاد زدند که دنیا‪ ،‬دنیا و دنیا‪...‬‬ ‫در چنین شرایطی تصمیم م ی توانست چه باشد؟ اینکه امام‬ ‫م ی بیند مردم در عافیتطلبی و دنیا طلبی خود گرفتار امده اند‬ ‫و بر این اس��اس اقدامی نم ی توانند انجام دهند و از س��وی‬ ‫دیگر اگر مقاومت کنند نه تنها خود به شهادت م ی رسیدند‬ ‫بلکه امام بعد از ایش��ان یعنی حضرت امام حس��ین(ع) نیز‬ ‫به شهادت م ی رسد و باقیمانده ش��یعیان نیز همچنین به‬ ‫شهادت م ی رس��یدند‪ .‬نکته دیگر اینکه چهره امام در میان‬ ‫امت اسالمی و تاریخ مخدوش خواهد شد‪ ،‬چه انکه معاویه و‬ ‫دستگاه تبلیغات ی اش فریاد زده اند که ما نم ی خواهیم جنگی‬ ‫صورت گیرد و از میان مسلمانان کسی کشته شود‪ ،‬اما امام‬ ‫حسن مجتب ی (ع) این را م ی خواهد و نه تنها خود را به دست‬ ‫خود از بین م ی برد بلکه جان مس��لمین را نیز در این جنگ‬ ‫به خطر م ی اندازد‪ .‬در حقیقت گرچه امام قدرت را به معاویه‬ ‫م ی دهد و این نیز سخت و ناگوار است‪ ،‬اما امام ایده ال معاویه‬ ‫را از بین برد‪ .‬معاویه م ی خواس��ت امام بایستد در مقابل او و‬ ‫خود و خاندانش و مرام ش��یعه از بین روند و ال امیه یکه تاز‬ ‫میدان شود؛ کاری که پدرش در جاهلیت م ی خواست انجام‬ ‫دهد‪ -‬یعنی نابودی اسالم‪ -‬را معاویه با از بین بردن اسالم و‬ ‫امام حسن و امام حسین(ع) م ی خواست انجام دهد‪.‬‬ ‫نکت�ه دیگ�ر اینک�ه مف�اد صل ح نام�ه ام�ام‬ ‫حس�ن مجتب ی (ع) ب�ا معاویه نیز برن�ده – برنده‬ ‫است‪...‬‬ ‫اگر نگاهی بیندازیم به نرمش‬ ‫قهرمانانه ای که در کالم رهبری‬ ‫عزیزمان وجود دارد‪ ،‬می بینیم شاید‬ ‫به این تعبیر باشد که طوری رفتار‬ ‫نمایید که اگر به دشمن امتیازی‬ ‫می دهید‪ ،‬دو امتیاز از وی بگیرید و‬ ‫نهایت برد اسالم باشد‬ ‫‪ l‬دقیقا‪ .‬درس��ت اس��ت که معاویه گف��ت من به‬ ‫ان عم��ل نم ی کنم ام��ا در همان زم��ان و در ط��ول تاریخ‬ ‫خائن به عهد‪ ،‬مس��ئول و مقصر جلوه داده ش��ده است‪ .‬در‬ ‫مقابل نیز همه عقال بر کار درس��ت امام صحه گذاش��تند‪.‬‬ ‫در مقدمه کتاب��ی که رهب��ری فرزانه انقالب اس�لامی در‬ ‫مورد صل��ح امام حس��ن مجتب ی (ع) ترجم��ه کرده اند‪ ،‬امده‬ ‫اس��ت؛ امام حس��ن مجتب ی (ع) با صلحی که انج��ام دادند‬ ‫در واقع جریان اصیل اس�لام را که در وجود مقدس ایش��ان‬ ‫تبلور یافته ب��ود و با حکومت اس�لامی عجین ش��ده بود‬ ‫را پ��س از ان در قالب ی��ک نهضت اصیل اس�لامی ادامه‬ ‫‪13‬‬ ‫دادن��د‪ .‬در حالی ک��ه اگر امام حس��ن مجتب ی (ع) ایس��تاده‬ ‫بودند ای��ن جریان اصیل توس��ط معاویه از بی��ن م ی رفت‪،‬‬ ‫اما پس از ان اس��ت ک��ه در قالب نهضتی اصی��ل در زمان‬ ‫ایشان و بعدش امام حس��ی ن (ع) در عاش��ورا متجلی شد و‬ ‫ادامه یافت تا در حیات طیبه شیعه نقشی درخشان و بسیار‬ ‫تاثیرگذار یابد‪.‬‬ ‫اتفاقا همانطور که گفتید‪ ،‬حضرت اقا در ترجمه‬ ‫کت�اب صل ح ام�ام حس�ن مجتب ی (ع) ب�ا تعبیر‬ ‫درخشان «پرشکوه ترین نرم ش قهرمانانه تاریخ»‬ ‫از ان یاد م ی کنند‪ ،‬معنی این سخن چیست؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬معن��ی موجود از این باب اس��ت که امام حس��ن‬ ‫مجتب ی (ع) به ظاهر از قدرت کنار م ی روند‪ ،‬به نظر م ی رس��د‬ ‫که بازی برد ‪ -‬باخ��ت‪ ،‬به نفع معاویه اس��ت و به ضرر امام‪.‬‬ ‫این در ظاهر سخت است‪ ،‬چه انکه حکومت را به شخصی‬ ‫واگذار م ی کنند که در کار مس��لمانان صالحی��ت ندارد‪ ،‬اما‬ ‫پرش��کوه اس��ت به این دلیل که دین اصیل اسالم را نجات‬ ‫دادند و ان را حفظ کردند‪ .‬به همین دلیل است که امام حسن‬ ‫مجتب ی (ع) توسط معاویه به شهادت م ی رسد و نکته ظریف‬ ‫دیگر اینکه امام حسی ن (ع) نیز بعد از امام حسن مجتب ی (ع)‬ ‫که به امامت رس��یدند بر همان مبنای صلح عمل کردند و‬ ‫ان را ادامه دادند تا اینکه معاویه به هالکت رسید و برخالف‬ ‫مفاد عهدنامه یزید فاس��د به خالفت رس��ید و انجاست که‬ ‫تکلیف امام حسی ن (ع) راهی است به سوی مقابله با انحراف‬ ‫بزرگی که در اسالم پدید امده بود‪ ،‬که در عاشورا متجلی شد‪.‬‬ ‫جلوی معاویه به دالیلی که عرض شد نرمش جا دارد‪ ،‬اما در‬ ‫مقابل یزید (لعنت اهلل علیه) دیگ��ر نه‪ ،‬خون م ی طلبد و امام‬ ‫حسین(ع) این خون را نثار م ی کنند تا نهضت اسالم اصیل با‬ ‫خون سرخ مرام نامه اش را بنویسد‪ .‬نکته دیگری که در مورد‬ ‫پرشکوه ترین نرمش قهرمانانه تاریخ م ی شود گفت این است‬ ‫که گرچه سخت بود اما امام حس ن مجتب ی (ع) ان را پذیرفت‬ ‫و با تمام مرارت هایش تحمل ک��رد؛ به صورتی که برخی از‬ ‫اصحاب از جمله حجربن عدی نسبت به ایشان تندی کردند‪.‬‬ ‫امام در پاسخ به انها که نم ی توانند این عظمت را درک کنند‪،‬‬ ‫م ی گوید که مثل من به ش��ما‪ ،‬مثل خضر است به موسی‪.‬‬ ‫همانطور که خضر کارهایی م ی کرد که موسی حکمتش را‬ ‫نم ی دانست و به خضر اعتراض م ی کرد و وقتی حکمت ها‬ ‫بیان شد تازه موس��ی فهمید که خضر کجا را م ی دیده و او‬ ‫چه درکی داش��ته اس��ت‪ .‬امام حس��ن مجتب ی (ع) همین را‬ ‫م ی فرمایند که این مساله حکمت هایی دارد که من م ی دانم‬ ‫اما شما نم ی دانید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫موضوع را جم ع بن�دی کنیم‪ ،‬باتوجه به ش�رایط‬ ‫امروز و مس�ائلی که در م�ورد مذاکره ب�ا امریکا‬ ‫بیان م ی ش�ود و همانطور که شما تعبیر نرمش‬ ‫قهرمانانه را در سه مقطع صلح حدیبیه‪ ،‬ماجرای‬ ‫حکمی�ت و صل ح امام حس�ن مجتب�ی (ع)‪ ،‬مورد‬ ‫بررس�ی قرار دادید و نیز باتوجه ب�ه بحث هایی‬ ‫که این روزها در فضای رس�انه ای کشور در مورد‬ ‫همانند س�ازی تاریخی مذاکره ب�ا امریکا مطرح‬ ‫م ی شود و تعابیری که ش�رایط کنونی مثل صلح‬ ‫ام�ام حس�ن مجتب�ی (ع) اس�ت یا زم�ان صلح‬ ‫حدیبیه‪ ،‬اساس�ا این همانند س�ازی تاریخی در‬ ‫زمان فعلی امری درست است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬با نگاهی تاریخی ش��اید خیلی از مس��ائلی‬ ‫که در گذشته بوده‪ ،‬م ی تواند در زمان فعلی نیز مورد بررسی‬ ‫قرار گیرد‪ .‬البته بنده معتقدم برخی از وقایع ‪ 34‬س��ال اخیر‬ ‫بعد از انقالب همانند بس��یاری از حوادث صدر اسالم است‬ ‫منتها و الحم��د اهلل نتایح ان همانند ان دوران نبوده اس��ت‪.‬‬ ‫به طور مث��ال حوادث��ی که ب��رای امی رالمومنی��ن عل ی (ع)‬ ‫و امام حس��ن مجتب ی (ع) پیش امد؛ همانطور که گفته شد‬ ‫امام حسن مجتب ی (ع) در مقابل یک دش��من قوی ایستاد‬ ‫اما مردم در کنار ایش��ان نبودند‪ .‬ما نیز در ب رابر یک دشمن‬ ‫‪14‬‬ ‫قلدر و قدرتمند که همه جهان با او بودند قرار گرفتیم‪ ،‬اما در‬ ‫اینجا مردم با رهبری خود بودند و در کنار او ایستادند‪ .‬هیچ گاه‬ ‫مردم ما در مقابل رهبر و نظام خود نایس��تادند و همانند ان‬ ‫مردمان نگفتند که دنیا را به ارمان هایمان ترجیح م ی دهیم‪.‬‬ ‫بسیاری از جوانان این کشور هستند که حاضرند جان خود را‬ ‫فدای رهبری و نظام کنند‪ ،‬اگر امام حسن مجتب ی (ع) از این‬ ‫گروه جوانان داش��ت قطعا در ب رابر معاویه م ی ایستاد و او را‬ ‫نابود م ی س��اخت‪ .‬اما اگر بخواهم به سوال شما پاسخ گویم‬ ‫م ی توانم اینگونه عرض کنم که مس��ائل امروزی که میان‬ ‫ما با غ��رب و امریکا م ی گذرد قابل تطبی��ق با جریان صلح‬ ‫حدیبیه اس��ت با این دقت که در حدیبیه اسالم و مسلمین‬ ‫نه عقب نشینی کردند و نه باج دادند بلکه پیروزی اسالم بود؛‬ ‫عرض کردم «انا فتحنا لک فتحا مبینا»‪ .‬اگر مسلمین یک‬ ‫امتیاز م ی دهند‪ ،‬چندین امتیاز م ی گیرند و بناب راین پیروزی‬ ‫نهایی در حدیبیه ب رای اس�لام بود‪ .‬فتح مک��ه پیامد صلح‬ ‫حدیبیه بود‪.‬‬ ‫با این پی ش فرض که گفتی�د‪ ،‬م ی توان گفت که‬ ‫همانط�ور که در حدیبیه مش�رکان‪ ،‬اسلام را به‬ ‫رسمیت ش�ناختند و در واقع از نابودی و محو ان‬ ‫دست کشیدند‪ ،‬در سازمان ملل نیز اقای اوباما هم‬ ‫گفت که ما نم ی خواهیم نظام جمهوری اسالمی‬ ‫ایران را تغییر دهیم؟‬ ‫‪ l‬این ب ر م ی گردد به دقت و ظ رافت مسئوالن ما که‬ ‫باید دست برنده را در پیش بگیرند‪ .‬ما باید مدعی باشیم نه‬ ‫دشمنی که خود انبار سالح های هسته ای را در اختیار دارد و‬ ‫تنها دولتی است که از سالح هس��ته ای استفاده کرده است‪،‬‬ ‫او مجرم اس��ت و نباید مدعی ما باش��د‪ .‬او برخالف قوانین‬ ‫بی ن المللی تحریم هایی را ضد ما روا داش��ته است‪ ،‬دارو که‬ ‫نیاز مصرف��ی بیماران اس��ت را تحت تحریم ق��رار داده‪ .‬ما‬ ‫باید مدعی باشیم که مبنای این تحریم های شما چیست؟‬ ‫اولین اقدامی که مس��ئوالن ما باید در مذاکره درخواس��ت‬ ‫م ی کردن��د‪ ،‬رفع تحریم ها ب��ود‪ ،‬نه اینکه مذاک��ره بکنیم تا‬ ‫بخشی از تحریم ها برداشته ش��ود‪ .‬ولی با اندکی اغماض تا‬ ‫همین جایش هم برد اس��ت چه انکه امریکا پیش از فتنه‬ ‫‪ 88‬در صدد تغییر و ب راندازی نظام اس�لامی ب��ود‪ ،‬االن نیز‬ ‫خواست نهای ی اش همین اس��ت‪ .‬همانطور که حضرت اقا‬ ‫به زیبایی فرمودند که اگر امریکا تا امروز نظام اس�لامی را‬ ‫ساقط نکرده‪ ،‬نه اینکه نخواسته بلکه نتوانسته است‪ .‬انچه‬ ‫م ی توانسته اند عمل کرده اند‪ ،‬اگر ب رایشان مقدور بود حتما‬ ‫در این زمینه تالش م ی کردند‪ ،‬اما در ب رابر سد رهبری فرزانه‬ ‫و مردم غیور و غیرتمند و والیتمدار به عقب رانده ش��ده اند‪.‬‬ ‫کاش این سیاس��یون ما که ب��رای مذاکره م ی رون��د به این‬ ‫نکته توجه کنند که امریکا ی ی ه��ا در چنین مواقعی ماجرای‬ ‫دخالت خودشان در ماجرای مصدق را پیش م ی کشند و مثال‬ ‫عذر خواهی م ی کنند‪ ،‬در حالی که این مساله اصال امتیازی‬ ‫بر مذاکره یا رابطه نیست‪ ،‬چون مصدق در ب رابر موج عظیم‬ ‫ملت ای ران عددی نب��ود او به دلی��ل ضع ف هایش رفته رفته‬ ‫ی که متاثر از روحانیت و ایت اهلل کاشانی بود را از‬ ‫پایگاه مردم ‬ ‫دست داده بود و البته هم جاسوس های غربی نیز در تاریک‬ ‫کردن این فضا دخالت داش��تند‪ ،‬بناب راین م ی خواهم بگویم‬ ‫که در مذاکره نباید به امتیازات ناچی��ز دل خوش کرد‪ .‬اینها‬ ‫همان کسانی هس��تند که ‪ 34‬سال اس��ت کاری نبوده که‬ ‫ب رای از میان برداش��تن نظام اسالمی نکرده باشند و ماجرای‬ ‫‪ 28‬مرداد ب رابر این اقدامات که از تجهیز صدام ب رای حمله به‬ ‫ای ران گرفته تا جاسوس ی ها و حمله مستقیم به مردم بیگناه‬ ‫در هواپیمای مسافرتی و ماجرای فتنه ‪ 88‬همه ب رای ضربه‬ ‫زدن به نظام اسالمی بوده و باید مس��ئوالن ما در مذاکره در‬ ‫ابتدا رفع تحریم ها را خواستار باش��ند و بعد اقدامات دیگری‬ ‫را انجام دهند‪.‬‬ ‫ممنون از اینکه وقت خود را در اختیار مثلث قرار‬ ‫دادید‪g .‬‬ ‫از صلح حدیبیه‬ ‫تا مذاکره‬ ‫با امریکا‬ ‫ادبیات صدر اسالم در متن سیاست‬ ‫ایران قرار گرفته است‬ ‫‪1‬‬ ‫هن��وز یک هفت��ه از س��خنان رهبری معظم انقالب‬ ‫نگذش��ته بود که حس��ن روحانی که به نیویورک سفر و با‬ ‫مس��اله ای به نام تعامل دیپلماتیک با امری��کا پس از ‪34‬‬ ‫سال مواجه شد‪ .‬در مدت این یک هفته تفاسیر مختلفی در‬ ‫مورد واژه نرمش قهرمانانه در میان رس��انه های مجازی به‬ ‫کار رفت اما س��وال اصلی ان بود که ایا حسن روحانی باید‬ ‫در نیویورک در ب رابر ایاالت متحده امریکا نرمش قهرمانانه‬ ‫م ی کرد و اقداماتی از جمله دی��دار جان کری با دکتر ظریف‬ ‫در حاشیه نشست ‪ 5+1‬در سازمان ملل و همچنین تماس‬ ‫تلفنی روحانی با اوباما در راستای همین تعبیر م ی گنجد؟‬ ‫اساس��ا این تعبیر نرمش قهرمانانه را همچنان که رهبری‬ ‫ب رای اولین ب��ار در ترجمه کتاب صلح امام حس��ن (ع) از ان‬ ‫با عنوان پرش��کوه ترین نرمش قهرمانان��ه تاریخ یاد کردند‬ ‫م ی توان در تاریخ اس�لام جس��ت وجو کرد‪ .‬البت��ه به دلیل‬ ‫همین سابقه تاریخ ی استراتژی سیاسی پیامبر اسالم (ص)‬ ‫و ائمه اطهار(ع) در مقابل مشرکین و کفار‪ ،‬ایا عصر کنونی‬ ‫م ی تواند همانندی باشد بر استراتژی سیاسی و بی ن المللی‬ ‫ای ران با غرب؟ در ابتدا به سابقه استفاده در سوابق تاریخی‬ ‫اسالم در موضوعات اخیر اشاره م ی کنیم‪.‬‬ ‫در الحاق پاییز به زمس��تان س��ال ‪ 90‬ناگهان واژه ای‬ ‫وارد اقتصاد سیاس��ی ای ران ش��د که ریش��ه ای تاریخی در‬ ‫صدر اسالم داشت‪« :‬جمع بندی دولت از شرایط اقتصادی و‬ ‫اجتماعی کشور باتوجه به مساله تحریم ها این است که ما‬ ‫در شرایط شعب اب ی طالب هستیم» و «باتوجه به ذخایر ارزی‬ ‫کش��ور‪ ،‬به هی چ وجه اقتصادمان در ب رابر تحریم اسی ب پذیر‬ ‫نیس��ت‪ ،‬حتی اگر وضعیت تحریم ها بدتر از دوران «شعب‬ ‫اب ی طالب» باش��د به دلیل وجود ذخایر عظیم طال کشور را‬ ‫اداره م ی کنیم‪ ».‬این س��خنان را محمود بهمنی رئیس کل‬ ‫سابق بانک مرکزی بیان کرد؛ البته نزد برخی از اصولگریان‬ ‫و حتی اصالح طلبان تئوری ش��عب اب ی طال��ب باتوجه به‬ ‫تحریم های گسترده غرب طرفداران جدی یافت تا جایی که‬ ‫این بحث به اتاق بازرگانی و بازار بورس و سرمایه نیز رسید‪.‬‬ ‫در این میان بود که رهبری پس از بحث های جدی که‬ ‫در رس��انه ها در مورد وضعیت شعب اب ی طالب اقتصاد ای ران‬ ‫مطرح شد‪ ،‬در سخنرانی به این مساله واکنش نشان دادند‬ ‫و در تبیین وضعیت کشور س��خنان مهم ی را بیان داشتند‪:‬‬ ‫«یک روز در صدر اسالم‪ ،‬دش��منان به نظرشان رسید که با‬ ‫شعب ابى طالب و محاصر ه اقتصادى مسلمان ها‪ ،‬انها را از پا‬ ‫بیندازند؛ اما نتوانستند‪ .‬این رو سیاه هاى بدمحاسب ه گر خیال‬ ‫م ی کنند ما امروز در شرایط شِ عب ابى طالبیم‪ .‬اینجور نیست‪.‬‬ ‫ما امروز در شرایط شِ عب ابى طالب نیستیم؛ ما در شرایط بدر‬ ‫و خیبریم‪ .‬ما در شرایطى هس��تیم که ملت ما نشانه هاى‬ ‫پیروزى را به چشم دیده است؛ به انها نزدیک شده است و به‬ ‫بسیارى از مراحل پیروزى‪ ،‬با سرافرازى دست پیدا کرده است‪.‬‬ ‫امروز مردم ما را از محاصره اقتصادى م ی ترس��انند؟ با این‬ ‫حرف ها و با این ترفندها م ی خواهند مردم را از صحنه بیرون‬ ‫کنند؟ مگر چنین چیزى ممکن است؟ امروز م ی خواهند در‬ ‫بهدلیلسابقهتاریخ ی ‬ ‫است راتژیسیاسی‬ ‫پیامبراسالم (ص)و‬ ‫ائمهاطهار(ع)درمقابل‬ ‫مشرکینوکفار‪،‬ایا‬ ‫عصرکنونیم ی ت واند‬ ‫همانندیباشدبر‬ ‫است راتژیسیاسی‬ ‫نالمللیای رانبا‬ ‫وبی ‬ ‫غرب؟‬ ‫حماسه ‪ 24‬خرداد و رئی س جمهور شدن حسن روحانی در ابتدا قدرت انتخاب‬ ‫مردم ای ران را نشان داد و در سوی دیگر اما غرب را در مواجهه با دولت جدید در موضع‬ ‫ضعف ق رار داد‪ .‬در این میان اما دولت حس�ن روحانی با تغییر مس�یر دیپلماسی‬ ‫انتحاری و تند محمود احمدی نژاد‪ ،‬راه تعامل و مذاکره را با غرب در پیش گرفت‬ ‫جلد دوم‬ ‫نزدیکی عس��فان به افرادی از بن ی خزاعه برخورد‪ ،‬و ایشان‬ ‫پیامبر گرامی اسالم را اگاه کردند که سران قریش نیروهای‬ ‫خود را گرداورده و خواس��ته اند از ورود مس��لمانان به مکه‬ ‫جلوگیری کنند و خالد بن ولید را با ‪ ۲۰۰‬سوار را ب رای منع ورود‬ ‫سپاه اسالم به مکه فرستادند‪ .‬حضرت محمد(ص) از اینجا‬ ‫مسیر خود را تغییر داد و در نقطه ای به نام حدیبیه فرود امد‪.‬‬ ‫خالد نیز به سمت حدیبیه حرکت کرد و روبه روی مسلمانان‬ ‫موضع گرفت‪ .‬قریش‪ ،‬در مدت اقامت حضرت محمد(ص)‬ ‫در حدیبیه‪ ،‬چهار نماینده نزد وی فرستادند‪ .‬این چهار نماینده‬ ‫به نام های بدیل خزاعی‪ ،‬مکرز‪ ،‬حلی��س بن علقمه و عروه‬ ‫بن مسعود ثقفی به مذاکره با پیامبر اکرم پرداختند اما این‬ ‫مذاکرات نتیجه ای نداشت و به صلح نینجامید‪.‬‬ ‫حضرت محمد(ص )‪ ،‬عثم��ان بن عف��ان را به مکه‬ ‫فرستاد تا نماینده او در ان شهر باش��د‪ .‬عثمان در پناه ابان‬ ‫بن س��عید وارد مکه ش��د و پیام حضرت محمد(ص) را به‬ ‫س��ران قریش رس��اند‪ .‬پس از چندی‪ ،‬گروهی ای��ن خبر را‬ ‫به پیامبر اس�لام رس��اندند که عثمان کش��ته شده است‪.‬‬ ‫حضرت محمد(ص) نیز از همگان زیردرختی به نام س��مره‬ ‫بیعت گرف��ت‪ .‬این بیعت به بیعت رضوان مش��هور ش��د‪.‬‬ ‫پس از چندی‪ ،‬روشن ش��د که عثمان کش��ته نشده است؛‬ ‫همزمان با بازگش��ت عثمان نماینده پنج��م قریش به نام‬ ‫س��هیل بن عمرو فرم��ان یافت به س��وی پیامب��ر برود و‬ ‫پیمان نامه صلحی را با وی امضا کند و قرارداد چنین باشد‬ ‫که حضرت محمد(ص) امسال به مدینه بازگردد و سال دیگر‬ ‫به مکه بازاید‪.‬‬ ‫ف��ن مذاکره حض��رت محم��د(ص) باعث م ی ش��ود‬ ‫که در مک��ه اختالف افتد‪ .‬قریش ه راس��ان ش��ده و این بار‬ ‫«عروه بن مس��عود» را نزد پیامبر م ی فرس��تند تا با تهدید‬ ‫روحیه مس��لمانان را تضعیف نماید اما مش��اهده م ی کند‬ ‫که مسلمانان محبتی عظیم به ایشان دارند و ب رای ایشان‬ ‫حاضرند جان خویش را نیز فدا کنند پس نزد قریش بازگشته‬ ‫و از وفاداری مس��لمین به پیامبر و اراده عظیم انان سخن‬ ‫م ی گوید‪ .‬رسول خدا تاکنون توانسته است با استفاده از سنن‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫اراد ه مسئوالن اختالل ایجاد کنند؟»‬ ‫در محافل سیاس��ی و اقتص��ادی ان روزهای ته ران‬ ‫این موضوع شایع ش��ده بود که دولت دهم با طرح وضعیت‬ ‫اقتصادی شعب اب ی طالب‪ ،‬کلی د واژه برون امدن از تحریم ها‬ ‫را مذاکره رودررو با امریکا بیان داشته که البته مسائل اخیر‬ ‫در واقع واکنشی به پیروزی ملت ای ران در ب رابر دشمنان بود‪.‬‬ ‫رهبری در استانه سال ‪ 92‬با اعالم اینکه سال جدید را‬ ‫با عنوان حماسه سیاسی و اقتصادی م ی نامند‪ ،‬در واقع راه‬ ‫روش��نی در تبیین سیاس��ت داخلی و خارجی کشور نشان‬ ‫دادند‪ .‬حماسه ‪ 24‬خرداد و رئی س جمهور شدن حسن روحانی‬ ‫در ابتدا قدرت انتخاب مردم ای ران را نش��ان داد و در س��وی‬ ‫دیگر اما غرب را در مواجهه با دولت جدید در موضع ضعف‬ ‫قرار داد‪ .‬در این میان اما دولت حسن روحانی با تغییر مسیر‬ ‫دیپلماسی محمود احمدی نژاد‪ ،‬راه تعامل و مذاکره را با غرب‬ ‫در پیش گرفت‪ .‬این تغییر ریل مسیر قطار سیاست خارجی‬ ‫شاید در نیویورک تبلوری خاص یافت‪ ،‬جایی که رهبری با‬ ‫یاداوری موقعیت ای ران در سپهر قدرت بی ن المللی از نرمش‬ ‫قهرمانانه سخن گفتند؛ سخنی که مس��یر دولت در اتخاذ‬ ‫روش جدید سیاس��ت خارجی خود را هموار م ی ساخت اما‬ ‫ش��رایط پس از غزوات پیروزمندانه و با شکوه بدر و خیبری‬ ‫که رهبری ترسیم کردند و با نرمش قهرمانانه ای که مطرح‬ ‫نمودند‪ ،‬چه مس��یری را در تاریخ اس�لام پیموده است که‬ ‫م ی تواند واقع ه ای تاریخی در اس�لام را با دورانی که در ان‬ ‫به سر م ی بریم‪ ،‬شاید همانند سازی تاریخی کند؟ چه انکه‬ ‫واقع ه ای تاریخی در زمان و مکان معلوم خود رخ م ی دهد و در‬ ‫زمان و مکانی دیگر معنی و رخدادی دیگر است‪.‬‬ ‫شش سال جهاد مس��لمانان با قریش مکه‪ ،‬نشانگر‬ ‫اهمی ت دادن پیامبر به مبارزه با قریش و تضعیف انهاست‪.‬‬ ‫اما در س��ال شش��م هجرت تغییر منجر به صلح م ی شود‪.‬‬ ‫صلح حدیبیه در ش��رایطی خاص در تاریخ اسالم رخ داد که‬ ‫مسلمانان در منازعه نظامی با قریش مکه در برتری نسبی‬ ‫یا حداقل در توازن از نظر قدرت نظامی قرار داشتند‪ .‬دولت‬ ‫نوپای اس�لامی در مدینه در این سال از س��ال اول رسالت‬ ‫حضرت محمد(ص) در وضعیت بس��یار مطلوبی به س��ر‬ ‫م ی برد و نیاز بود که دامنه دعوت خویش را کم کم به خارج‬ ‫از محدوده مدینه و مکه و حتی ش��ب ه جزیره بگس��تراند‪ .‬تا‬ ‫سال ششم پیامبر توانسته بود تا اسالم را در منطقه حجاز‬ ‫گس��ترش دهد و دش��منان خویش را در این منطقه به قدر‬ ‫کافی تضعیف نماید‪.‬‬ ‫قریش بزرگ ترین دشمن پیامبر‪ ،‬تمام سعی خویش را‬ ‫در مخالفت با ایش��ان به کار برده بود‪ .‬مشخص بود قریش‬ ‫دیگر توان وارد ساختن ضربه اساسی به مدینه را ندارد‪ .‬پیامبر‬ ‫با بس��یاری از قبایل منطقه نیز ارتباط برقرار کرده و باید به‬ ‫نقاط دیگر م ی پرداخت‪ .‬توسعه اس�لام‪ ،‬تعلیق مشرکین را‬ ‫م ی خواس��ت‪ ،‬به همین دلیل بود که پیامب��ر با حرکت به‬ ‫سوی مکه‪ ،‬نمایشی از قدرت را طرح ریزی م ی نمایند که به‬ ‫صلح حدیبیه انجامید‪ .‬صلحی ک��ه مصداق دقیق نرمش‬ ‫قهرمانانه اس��ت‪ ،‬چه انکه مفاد عهدنامه میان مس��لمین‬ ‫و مش��رکین در واقع کس��ب امتیازات زیاد ب رای اس�لام و‬ ‫امتیازاتی ناچیز ب رای قریش بود‪.‬‬ ‫حضرت محمد(ص)‪ ،‬پس از انجام چند جنگ با قبایل‬ ‫بت پرست اط راف مدینه‪ ،‬به همراه عده ای از اصحاب ب رای‬ ‫بجا اوردن عمره راهی مکه ش��د‪ .‬حض��رت محمد(ص) در‬ ‫مش��ترک و نمایش قدرت مس��لمانان‪ ،‬در تمامی مذاکرات‬ ‫دشمن را به بن بست برساند‪ .‬در مفاد صلح نامه حدیبیه نکات‬ ‫بسیار درخشانی وجود دارد که م ی تواند فن مذاکره کننده و‬ ‫نتیجه ان را ب رای بس��یاری مش��خص کنند‪ .‬در قرار داد که‬ ‫یک صلح دو طرفه و در ان مقطع نیز مشرکین به ان راضی‬ ‫بودند‪ ،‬امده بود‪:‬‬ ‫قریش و مس��لمانان پیمان م ی بندند که ‪ 10‬سال‪ ،‬با‬ ‫یکدیگر نجنگند و به یکدیگر شبیخون نزنند‪ .‬هرگاه فردی‬ ‫از مک��ه از میان قریش بگری��زد و به مس��لمانان پناه اورد‪،‬‬ ‫حضرت محمد(ص) باید او را به قریش بازگردانند‪ ،‬ولی اگر‬ ‫یکی از مسلمانان به سوی قریش گریخت‪ ،‬قریش موظف‬ ‫به بازگرداندن او نیس��ت‪ .‬قریش و مس��لمانان ازادند با هر‬ ‫قبیله ای که خواس��تند پیمان ببندند‪ .‬حضرت محمد(ص)‬ ‫و پیروان او باید این سال به مدینه بازگردند و در سال اینده‬ ‫و سال های پس از ان‪ ،‬م ی توانند ب رای زیارت کعبه به مکه‬ ‫بیایند‪ ،‬به شرط انکه سه روز بیشتر در مکه نمانند و سالحی‬ ‫جز شمشیر در غالف‪ ،‬به همراه نداشته باشند‪ .‬مسلمانانی‬ ‫که در مکه هستند‪ ،‬به موجب این پیمان‪ ،‬در انجام تکالیف‬ ‫و اعتقادات مذهبی خود ازادند و کسی حق ندارد به انان ازار‬ ‫برس��اند یا انها را مس��خره کند یا انان را به رها کردن ایین‬ ‫اسالم‪ ،‬مجبور کند؛ بت پرستان قریش نیز در انجام عبادات‬ ‫مذهبی در مدینه ازاد هستند و مس��لمانان حق تعرض به‬ ‫انها را ندارند‪.‬‬ ‫قریش و مسلمانان پیمان م ی بندند که اموال یکدیگر‬ ‫را به رسمیت بشناسند‪ .‬مسلمانانی که از مدینه به مکه وارد‬ ‫م ی شوند‪ ،‬جان و مالشان محترم است و کسی حق تعرض‬ ‫به انان را ندارد‪ .‬حضور پیامبر در نزدیکی مکه‪ ،‬دشمن را به‬ ‫ه راس م ی افکند‪ ،‬مذاکره و ارس��ال پیام بی��ن طرفین اغاز‬ ‫م ی شود‪ .‬پیامبر سعی م ی کند با یک دیپلماسی هوشیارانه‬ ‫خواس��ته خویش را بر قری��ش تحمیل نماید‪ .‬هش��ت بار‬ ‫فرستادگان طرفین ب رای مذاکره رفت و امد م ی کنند‪.‬‬ ‫برقراری صلح ب رای پیامبر و مسلمانان برکات فراوانی‬ ‫داش��ت‪ .‬تعبیری که قران مجی��د ب رای موفقی��ت از صلح‬ ‫م ی کند راجع ب��ه هیچ یک از جنگ ه��ای پیروزمند پیامبر‬ ‫نکرده اس��ت‪« :‬انا فتحنا لک فتحا مبینا» به گفته بیش��تر‬ ‫تفاسیر معتبر‪ ،‬ایه فوق مربوط به صلح حدیبیه است‪ .‬صلح‬ ‫نشانه اعتراف قریش به حکومت پیامبر بوده و به وسیله ان‬ ‫ایشان توانستند از جنگ های تحمیلی قریش اسوده خاطر‬ ‫شوند‪ .‬پس از صلح بود که پیامبر توانستند با خاطری اسوده‬ ‫به سراغ یهودیان رفته و قلع ه های خیبر را فتح نمایند‪ .‬پس‬ ‫از صلح بود که پیامبر طی نامه هایی به س��ران قدرت های‬ ‫بزرگ وقت‪ ،‬انان را با لحنی قاطع به اس�لام دعوت کردند‪.‬‬ ‫پس از صلح بود که پیامبر س��پاهی عظیم را به سرحدات‬ ‫روم فرس��تادند‪ .‬پس از صلح بود که جمع کثیری به اسالم‬ ‫گرویده و مس��لمان شدند و س��رانجام پس از صلح بود که‬ ‫مکه فتح شد‪.‬‬ ‫در این میان اس��ت که جدا از موضوع صلح حدبییه‪،‬‬ ‫مس��اله صلح امام حس��ن(ع) نیز م ی تواند یک��ی دیگر از‬ ‫مصادیق نرمش قهرمانانه باش��د اما ای ران کنونی هیچ گاه‬ ‫نم ی توان��د همانندی ب��رای زمان حضرت امام حس��ن(ع)‬ ‫باش��د و انچ��ه برخ��ی از رس��انه ها در ای��ن زمین��ه نقل‬ ‫کرده اند نادرس��ت و غی��ر از معیارهای کنون��ی در مواجهه‬ ‫با ان زمان است‪g .‬‬ ‫برقراری صلح ب�رای پیامبر و مس�لمانان برکات فراوانی داش�ت‪ .‬تعبیری‬ ‫که قران مجید برای موفقی�ت از صلح م ی کند راجع ب�ه هی چ یک از جنگ های‬ ‫پیروزمند پیامبر نکرده است‪« :‬انا فتحنا لک فتحا مبینا» به گفته بیشتر تفاسیر‬ ‫معتبر‪ ،‬ایه فوق مربوط به صلح حدیبیه است‬ ‫‪15‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫نگرانى از تشریفات‬ ‫در حوزه‏ها‬ ‫مساله دیگر‪ ،‬تشریفات حوزه‏هاى روحانیت است که دارد‬ ‫زیاد م ى‏شود‪ .‬وقتى تشریفات زیاد ش��د‪ ،‬محتوا کنار م ى‏رود‪.‬‬ ‫وقتى ساختمان ها و ماشی ن ها و دم و دس��تگاه ها زیاد شود‪،‬‬ ‫موجب م ى‏شود بنیه فقهى اسالم صدمه ببیند‪ ،‬یعنى با این‬ ‫بساط ها نم ى‏ش��ود ش��یخ مرتضى و صاحب جواهر تحویل‬ ‫جامعه داد‪ .‬این موجب نگرانى اس��ت و واقعا نم ى‏دانم با این‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪18- 27‬‬ ‫مصروبازگشتبهروزهایخونین‬ ‫یکخاطرهجنجالیدیگر‬ ‫کلیکدیپلماسی‬ ‫سیاست‬ ‫‪28-41‬‬ ‫انقالبی هاومذاکرهباامریکا‬ ‫واشنگتن‪-‬تهران؛دوهفتهبعد‬ ‫ارزش گذاری یک تماس‬ ‫بینالملل‬ ‫‪42-59‬‬ ‫کینزگرایینظامی علیهکینزگراییاقتصادی‬ ‫خطرسوسیالیسم اوباما برایمحافظه کاران‬ ‫لجبازیجمهوری خواهان‬ ‫ازلبخند تاالیکدیپلماتیک‬ ‫انقالبی هاو‬ ‫مذاکره باامریکا ‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫گفت و گوی مثلث با‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫محمد حسین صفارهرندی‬ ‫موضوع نظرسنجی را برخی افراد درکار اقای روحانی گذاشتند‬ ‫کسی که ماجرای فرودگاه را به ترور وصل کرد‪ ،‬هیجانزده‬ ‫شده بود اگر در مذاکره با امریکا امتیاز کسب کنیم و با اقتدار‬ ‫وارد شویم‪ ،‬میتوانیم ارمانهایمان را محقق کنیم برخی‬ ‫کسانی که امروز به اعتراضهای فرودگاه انتقاد میکنند پس از‬ ‫فتنه ‪ 88‬در دانشگاه سنگ پرتاب میکردند‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫دردسرهای لبخند و الیک‬ ‫چگونه نقلقول خصوصی ظریف‬ ‫تیتر یک شد؟‬ ‫شباهتهای شرایط امروز‬ ‫با زمان صلح حدیبیه‬ ‫نسبت ادبیات صدراسالم با سیاست ایران‬ ‫در گفتوگو با دکتر رجبی دوانی‬ ‫بازگشت جلیلی به سیاست‬ ‫اخباری درباره تشکیل حزب سعید جلیلی‬ ‫محافظهکاران علیه سوسیالیسم اوباما‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودوسوم‪ 20/‬مهر ‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫اسرار محمدعلی ابطحی‬ ‫در گفتوگوی محرمانه‬ ‫چرا دولت امریکا‬ ‫تعطیلشد؟‬ ‫کلیک دیپلماسی‬ ‫همه انچه اینروزها در‬ ‫فیسبوک سیاسیون میگذرد‬ ‫در بندِ نفس عمیق‬ ‫یادداشتها و گفتوگوهایی‬ ‫درباره فیلم دربند‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫وضع چه کنم‪ .‬این تشریفات اسباب ان م ى‏شود که روحانیت‬ ‫شکست بخورد‪ .‬زندگى صاحب جواهر را با زندگى روحانیون‬ ‫امروز که بسنجیم‪ ،‬خوب م ى‏فهمیم که چه ضربه‏اى‏با دست‬ ‫خودمان به خودمان م ى‏زنیم‪ .‬یک قص��ه هم قصه بعضى‬ ‫ائمه جمعه و بعضى از علماى بالد اس��ت که با دخالت هاى‬ ‫ب ى‏مورد خود در امور دولت‪ ،‬اس��باب این م ى‏شوند که مردم‬ ‫از انها کناره گی رند‪ .‬اگر مردم از روحانیون کناره گی رند‪ ،‬موجب‬ ‫م ى‏ش��ود که روحانیون شکس��ت بخورند‪ ،‬و اگر روحانیون‬ ‫شکست بخورند‪ ،‬جمهورى اسالمى شکست م ى‏خورد‪ .‬این‬ ‫مطلب را بارها گفته‏ام که روحانیون باید وضعى ارشادى داشته‬ ‫باشند‪ ،‬نه اینکه بخواهند حکومت کنند‪ .‬کارى نباید بکنیم که‬ ‫مردم بگویند اینها دستشان به جایى نم ى‏رسید‪ ،‬حاال که رسید‬ ‫دیدید این طور شدند‪.‬‬ ‫اس��تبداد دینى خود تهمتى اس��ت که از کنارش نباید‬ ‫گذش��ت‪ .‬رادیوها مرتب از ان س��خن م ى‏گویند و م��ا را به‬ ‫خودکامگى متهم م ى‏کنند‪ .‬روحانیون نباید کارى کنند که‬ ‫شاهد دست دشمن بدهند‪ .‬دخالت ما باید نهى از منکر و امر به‬ ‫معروف باشد‪ ،‬واال به استاندار بگوییم تو باید این کار را بکنى‪،‬‬ ‫واال بگوییم از اینجا برو‪ ،‬این اوال تضعیف دولت است و از ان‬ ‫گذشته موجب م ى‏شود که مردم از روحانیون متنفر شوند‪ .‬این‬ ‫موضوعات را باید کامال در نظر داشته باشیم‪.‬‬ ‫اما مساله شما‪ .‬من با نهاد شوراى نگهبان صد در صد‬ ‫موافقم و عقیده‏ام هست که باید قوى و همیشگى باشد‪ ،‬ولى‬ ‫حفظ شورا مقدارى به دست خود شماست‪ .‬برخورد شما باید‬ ‫به صورتى باش��د که در اینده هم به این شورا صدمه نخورد‪.‬‬ ‫شما نباید فقط به فکر حاال باشید و بگویید اینده هر چه شد‪،‬‬ ‫باشد‪ .‬ش��یاطین به تدریج کار م ى‏کنند‪ .‬امریکا ب راى ‪ 50‬سال‬ ‫اینده خود نقشه دارد‪ .‬شما باید طورى فکر کنید که این شورا‬ ‫ب راى همیشه محفوظ بماند‪ .‬رفتار شما باید به صورتى باشد‬ ‫که انتزاع نشود که شما در مقابل مجلس و دولت ایستاده‏اید‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66-71‬‬ ‫دربندِ نفسعمیق‬ ‫نگاهتهدیدامیزوتهدیدکنندهرانمی پسندم‬ ‫درخلوتخوب‪،‬درخیابانضعیف‬ ‫دربندازهرنظریکدستاست‬ ‫ورزش‬ ‫‪72-79‬‬ ‫نزاعصفر‪-‬صفرزبان هایسرخ‬ ‫یونیورسیاد؛ بهدنبالورزش منصفانهودوستانه‬ ‫دیدار‬ ‫‪80 -83‬‬ ‫عشقترسد بهفریاد‬ ‫ستایشگرالمانی‬ ‫پریدن باالتر از رویا‬ ‫انتخاب هایاستراتژیک‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ش��اهین فتحی��ان ‪-‬‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‪ -‬دکتر کاشفی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫تقدیر از لشکر خوبان‬ ‫مراسم رونمایی از تقریظ حضرت ایت اهلل خامنه ای بر «لشکر خوبان» برگزار شد‬ ‫مراسم رونمایی از تقریظ حضرت ایت اهلل خامنه ای بر‬ ‫کتاب «لش��کر خوبان» از ظهر با حضور سردار مهدی قلی‬ ‫رضایی و همس��رش ناهید داداش زاده‪ ،‬علیرضا مختار پور‪،‬‬ ‫نماینده رهب��ر معظم انقالب از دفتر حفظ و نش��ر اثار مقام‬ ‫معظم رهبری‪ ،‬معصومه س��پهری (نویس��نده کتاب)‪ ،‬دکتر‬ ‫رحیم پور ازغدی‪ ،‬سردار کارگر و محسن مومنی(رئیس حوزه‬ ‫هنری) در تاالر وزارت کشور برگزار شد‪.‬‬ ‫ب راس��اس این گ��زارش راوی مهدی قل��ی رضایی و‬ ‫‪18‬‬ ‫نویس��نده معصومه س��پهری به همراه جمعی از این گروه‬ ‫مولف به دیدار رهبر انقالب مشرف شده بودند که در این دیدار‬ ‫رهبر انقالب ضمن مخاطب قرار دادن معصومه س��پهری‬ ‫فرمودند‪« :‬دو کتابی که شما تالیف کردید تحقیقا مصداق‬ ‫جهاد ف ی سبی ل اهلل است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی پیش از این در حاشیه یکی از‬ ‫دیدارهایشان فرموده بودند‪« :‬این کتاب لشکر خوبان پ ر است‬ ‫از اعجاب و عظم��ت ناگفته رزمندگان غ��واص و اطالعات‬ ‫عملیات جنگ‪ .‬در ایام ی که این کت��اب را م ی خواندم بارها‬ ‫و بارها متاثر شدم‪».‬‬ ‫در مراس��م رونمایی از تقریظ رهبر انق�لاب در کتاب‬ ‫لشکر خوبان‪ ،‬مهدی قلی رضایی از واحد اطالعات عملیات‬ ‫لش��کر ‪ 31‬عاش��ورا در دوران دفاع مقدس به عنوان راوی و‬ ‫معصومه سپهری‪ ،‬نویسنده اثر نیز حضور داشتند که از سوی‬ ‫دفتر نش��ر رهبر انقالب به این دو بزرگوار متن تقریظ رهبر‬ ‫انقالب و یک جلد قران کریم اهدا شد‪.‬‬ ‫شریعتمداریدرپاستور‬ ‫محمد ش ریعتمداری‪ ،‬معاون اج رایی‬ ‫رئی س جمهورشد‬ ‫متن تقریظ حضرت ایت اهلل خامنه ای بر کتاب «لشکر‬ ‫خوبان» به شرح زیر است‪:‬‬ ‫«بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫این نی��ز بخش��ی از ان تصویر عظیم و باش��کوهی‬ ‫است که ما همواره ان را از دور دیده و تحسین کرده و بزرگ‬ ‫ش��مرده ایم ب ی انکه از ریزه کاری ها و نقش های معجز اسای‬ ‫تشکیل دهنده ان و رنگ امیزی های ب ی نظیر جزء جزء ان‪ ،‬به‬ ‫درستی خبر داشته باشیم‪ .‬این کتاب شرح این ریزه کاری های‬ ‫حیرت انگیز در بخشی از این تابلوی ماندگار و تاریخی است‪.‬‬ ‫انچه درباره عملیات بدر و والفجر ‪ ۸‬و کربالی پنج و کربالی‬ ‫‪ ۴‬و بیت المق��دس ‪ ۲‬و ‪ ۳‬در این کتاب ام��ده از بخش های‬ ‫برجسته تر ان است‪ .‬همچنین مجاهدت ها در کوه های غرب؛‬ ‫در ماووت و گرده وش و قامیش دیگر ان بلندی های سخت‪،‬‬ ‫و نیز انچه به یگان ها و دستجات اطالعات و غواص مربوط‬ ‫م ی شود و نیز بخش های دیگری از ان در خور ان است که در‬ ‫شکل فیلم و رمان عرضه شود‪».‬‬ ‫پیشرفتعلمیدرون زازمینه سازاعتباروابهتملت‬ ‫همه انچه این روزها درباره‬ ‫فی س بوک م ی گویند در گزارش‬ ‫وی‍ژهمثلث‬ ‫مجله خبری‬ ‫حوادث و قضایای سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬منطقه ای و بی ن المللی‬ ‫باید این ن��گاه واقع بینان��ه و کالن حاکم باش��د که جبهه‬ ‫پرقدرتی در دنیا وجود دارد که نم ی خواهد ای ران اسالمی به‬ ‫یک کشور و ملت قدرتمند در زمینه های مختلف به ویژه در‬ ‫علم و فناوری تبدیل شود‪».‬‬ ‫رهب��ر انقالب اس�لامی با اش��اره به مق��االت برخی‬ ‫اندیشمندان و برجستگان امریکا و غرب در ابتدای پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی افزودند‪« :‬در این مقاالت به دستگاه سیاسی‬ ‫غرب هشدار داده م ی شد که انقالب اسالمی ای ران به معنای‬ ‫تغییر یک هی��ات حاکمه نیس��ت‪ ،‬بلکه پی��روزی انقالب‬ ‫اس�لامی به معنای ظه��ور قدرتی جدی��د در منطقه غرب‬ ‫اسیاست که ممکن اس��ت این منطقه حساس و ثروتمند را‬ ‫از سلطه غرب خارج یا تسلط انها را دچار تزلزل کند و دنیای‬ ‫غرب را از لحاظ تکنولوژی و علمی نیز به چالش بکشد‪».‬‬ ‫ایشان تاکید کردند‪« :‬بعد از گذشت بیش از سه دهه‪،‬‬ ‫اکنون کابوس غ رب ی ها و امریکای ی ها به واقعیت تبدیل شده‬ ‫و یک قدرت بزرگ ملی و منطقه ای س��ر براورده اس��ت که‬ ‫فشارهای گوناگون سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬امنیتی و تبلیغاتی‬ ‫نتوانس��ته ان را از پا بین��دازد‪ ،‬بلکه حتی ای��ن قدرت بزرگ‬ ‫زمینه س��از اثرگذاری بر ملت های منطقه و هویت بخشی به‬ ‫مسلمانان شده است‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی با اش��اره به حوادث بسیار مهم‬ ‫منطقه و ش��مال افریقا در ‪ 2‬سال گذش��ته و عکس العمل‬ ‫امریکا و غرب ی ها به ان‪ ،‬تاکید کردند‪« :‬بیدار ش��دن ملت ها‬ ‫و ایستادن با دس��ت خالی‪ ،‬در مقابل رفتار تحقیر امیز غرب‬ ‫و امریکا حادثه بزرگی بود که البته ب ر خالف تصور غرب ی ها‪،‬‬ ‫هنوز تمام نشده است‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪:‬‬ ‫«این حوادث‪ ،‬یک پیچ تاریخی بود که منطقه در حال عبور‬ ‫از ان است و سرنوش��ت ان هنوز نهایی نشده و غرب ی ها نیز‬ ‫نگران این حوادث هستند‪».‬‬ ‫ایشان خاطرنشان کردند‪« :‬این حوادث مهم به برکت‬ ‫انقالب اسالمی است که از همان ابتدا بشارت دهنده ظهور‬ ‫یک قدرت ملی‪ ،‬عمیق‪ ،‬موم��ن‪ ،‬پابرجا‪ ،‬با اس��تعداد و روبه‬ ‫رش��د و اعتال بوده است‪».‬رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬در تبیین‬ ‫عوامل اس��تمرار این قدرت ملی‪ ،‬حفظ شتاب علمی کشور‬ ‫را ضرورتی بس��یار اساس��ی خواندند و خاطرنش��ان کردند‪:‬‬ ‫«تحقق رس��الت تاریخی انقالب اسالمی‪ ،‬نیازمند ان است‬ ‫که حرکت پرش��تاب علمی کش��ور از دور نیفتد و س��کته‪،‬‬ ‫وقفه یا تردید و تنبلی در ان به وجود نیاید‪».‬ایش��ان جامعه‬ ‫پرط راوت نخب��گان‪ ،‬وزارت «علوم‪ ،‬تحقیق��ات و فناوری»‪،‬‬ ‫وزارت «بهداش��ت‪ ،‬درم��ان و اموزش پزش��کی» و معاونت‬ ‫علم ی رئی س جمهور را چهار رکن اس��تمرار حرکت پرشتاب‬ ‫علمی کشور برشمردند و با اشاره به اهمیت فراوان معاونت‬ ‫علمی رئی س جمهور افزودند‪« :‬این معاونت و بنیاد نخبگان‬ ‫که زیر نظر ان است وظایف بسیار حساسی در روند پیشرفت‬ ‫علمی ای ران ب ر عهده دارند‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره‬ ‫ظزاده و خانم س��لطان خواه مس��ئوالن‬ ‫به خدمات اقای واع ‬ ‫قبلی این بخش و انتصاب اقای س��تاری به معاونت علم ی ‬ ‫افزودند‪« :‬مس��ئوالن جدید معاونت علم ی کارها را از صفر‬ ‫ش��روع نکنند بلکه با تکیه بر کارهای برجسته انجام شده‬ ‫و نقاط ق��وت موجود‪ ،‬به رف��ع نقائص‪ ،‬خالءه��ا و کمبودها‬ ‫اقدام کنند‪».‬حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬بنیاد نخبگان را به‬ ‫ادامه جدی کار و فراهم اوردن نش��اط بیشتر علم ی توصیه‬ ‫کردند و افزودند‪« :‬اگ��ر این هدف محقق ش��ود نخبگان و‬ ‫متخصصان خارج و داخل کشور‪ ،‬شوق بیشتری ب رای حضور‬ ‫در ای ران و فعالیت بیش��تر در روند پیشرفت علمی به دست‬ ‫خواهند اورد‪».‬‬ ‫رهبر انق�لاب‪ ،‬همچنین ن��واوری علم��ی را در روند‬ ‫پرشتاب پیشرفت کش��ور‪ ،‬بس��یار موثر خواندند و افزودند‪:‬‬ ‫«مس��ئوالن وزارت خانه های علوم و بهداش��ت و درمان و‬ ‫معاونت علم��ی رئی س جمه��ور‪ ،‬همه همت خ��ود را ب رای‬ ‫گسترش نواوری علمی بکار گیرند‪.‬ایشان رصد دائم حرکت‬ ‫علمی کشور به منظور ش��ناخت دقیق گره ها و مشکالت‬ ‫و برطرف کردن انها را زمینه س��از افزایش نش��اط و نواوری‬ ‫علمی برشمردند و افزودند‪« :‬دستگاه های ذیربط در سطوح‬ ‫مختلف س��تادی‪ ،‬علمی و اجرایی‪ ،‬ناهماهنگ ی ها را از بین‬ ‫بب رند و هماهنگ و منسجم به ایفای وظایف بپردازند‪».‬رهبر‬ ‫انقالب ایجاد مس��ابقه ای جدی‪ ،‬ب��زرگ و حقیقی در زمینه‬ ‫نواوری علمی و فناوری را در دس��تورکار دستگاه های ذیربط‬ ‫قرار دادند و افزودند‪« :‬در پایان نامه های مقطع دکترا‪ ،‬نواوری‬ ‫را مورد توجه جدی و یکی از مالک های ارزیابی و امتیاز دهی‬ ‫ی موجود از دیگر نکاتی‬ ‫قرار دهید‪».‬قانع نشدن به رشد علم ‬ ‫بود که رهبر انقالب در این دیدار بیان کردند‪.‬ایشان افزودند‪:‬‬ ‫«رشد و شتاب علمی ای ران در مقیاس منطقه و جهان خیلی‬ ‫خوب است‪ ،‬اما این به معنای رسیدن یا حتی نزدیک شدن به‬ ‫ی جهان خیلی‬ ‫هدف نیست‪ ،‬زی را هم در گذشته از قافله علم ‬ ‫عقب مانده ایم و هم دیگر کشورها دائم به پیش م ی روند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب با استناد به این واقعیات نتیجه گرفتند‪:‬‬ ‫«باید با حفظ ش��تاب فعلی‪ ،‬خود را به خطوط مقدم علم ی ‬ ‫جهان برس��انیم تا به یاری پ��روردگار و به هم��ت جوانان و‬ ‫نخبگان خوش استعداد و فعال کش��ور‪ ،‬ظرف چهار یا پنج‬ ‫دهه به مرجع علمی جهان تبدیل شویم‪».‬ایش��ان افزودند‪:‬‬ ‫«به اینده درخشان و قابل دسترس��ی بیندیشیم که ای ران به‬ ‫قله علم جهانی تبدیل شده و هرکسی بخواهد به یافته های‬ ‫جدید علمی دست یابد‪ ،‬باید زبان فارسی را فراگیرد‪».‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در بخش دیگری از سخنانش��ان‪ ،‬با انتقاد‬ ‫از محقق نش��دن کامل پیوند علم و صنع��ت افزودند‪« :‬با‬ ‫وجود فراگیر شدن این خواسته بس��یار مهم و نیاز حقیقی‬ ‫دانشگاه ها و مراکز صنعتی به یکدیگر‪ ،‬هنوز ارتباط کامل و‬ ‫منطقی میان مراکز تحقیقاتی و علمی با کارخانه ها و مراکز‬ ‫تولیدی به وجود نیامده است‪».‬رهبر انقالب مراجعه بیشتر‬ ‫ی و دانشگاهی‬ ‫و متقابل شرکت ها و کارخانه ها و مراکز علم ‬ ‫را ضروری دانس��تند و افزودند‪« :‬اگر هر س��ال شاهد اجرای‬ ‫صدها پ��روژه تحقیقاتی داخلی و مورد نی��از مراکز صنعتی‬ ‫ی و فناوری محقق‬ ‫در دانشگاه ها باشیم‪ ،‬رش��د حقیقی علم ‬ ‫خواهد شد‪».‬رهبر انقالب در همین زمینه به یک نقطه ضعف‬ ‫مهم یعن��ی اجرای پروژه ه��ای مورد نیاز مراک��ز خارجی در‬ ‫برخی دانشگاه ها اش��اره کردند و افزودند‪« :‬کار علمی را که‬ ‫برطرف کننده نیاز خارج ی ها باشد منع نم ی کنیم‪ ،‬اما هنر ان‬ ‫است که کار علمی و تحقیقاتی‪ ،‬معطوف به حل مشکالت‬ ‫و تامین نیازهای داخلی باشد‪».‬‬ ‫ایش��ان در پایان سخنانش��ان جامعه نخبگانی را به‬ ‫تقوا و توجه بیش��تر به معنوی��ت توصیه کردن��د و افزودند‪:‬‬ ‫«صف��ای دل و نورانیت نخب��گان جوان‪ ،‬زمینه س��از جلب‬ ‫رحمت الهی و اس��ان ش��دن راه پیش��رفت و ارتقای علم ی ‬ ‫خواهد بود‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫بیش از هزار نخبه جوان برتر دانش��گاهی در گفت و‬ ‫شنودی دو ساعته با حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم‬ ‫انقالب اسالمی به بیان دیدگاه ها و دغدغه های خود پرداختند‬ ‫و از زبان ایشان با ضرورت ها و ظ رافت های «استمرار پیشرفت‬ ‫درونزای علمی» به عنوان عامل اصلی دستیابی‬ ‫پرشتاب و ‬ ‫ای ران به قله های رفیع «پیش��رفت و اقتدار و ابادانی» اشنا‬ ‫شدند‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای دیدار با جوانان عزیز نخبه‬ ‫را همچون همیشه‪ ،‬بسیار شیرین و الهام بخش و زمینه ساز‬ ‫اقدام و عم��ل در سیاس��ت ها و برنامه ریزی ها دانس��تند و‬ ‫تاکید کردند‪« :‬نخبگان جوان کش��ور‪ ،‬ط راحان و مهندسان‬ ‫پیشرفت اینده کشور هس��تند‪ ».‬ایش��ان با تاکید بر اینکه‬ ‫سیاست پیشرفت علمی پرشتاب‪ ،‬سیاس��ت بنیادی نظام‬ ‫اسالمی است‪ ،‬گفتند‪« :‬مجموعه مغز متفکر کشور و نظام‬ ‫به این نتیجه رس��یده که اگر گذر از دشواری ها و خطرگاه ها‬ ‫و لغزشگاه ها به چند رکن نیاز داشته باشد‪ ،‬قطعا یکی از انها‬ ‫پیش��رفت علمی است‪ ».‬رهبر انقالب اس�لامی با اشاره به‬ ‫اس��تعدادها و توانای ی های باالی کش��ور خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«نخبگان جوان ای رانی قادرند کش��ور و ملت را به قله های‬ ‫پیشرفت همه جانبه برسانند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬استعداد نخبگان‬ ‫ای رانی در س��طحی اس��ت که هر هدف علم ی و فناوری را‬ ‫که زیرساخت ان در کشور وجود داشته باشد‪ ،‬محقق خواهد‬ ‫کرد‪ ».‬ایشان گفتند‪« :‬علت انکه «پیشرفت علمی» گفتمان‬ ‫اصلی کشور قرار گرفته‪ ،‬این است که پیشرفت واقعی‪ ،‬بدون‬ ‫پیشرفت علمی و فناوری امکان پذیر نیست‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی خاطرنشان کردند‪« :‬البته این پیشرفت علمی نیز‬ ‫نزا و متکی به استعدادهای درونی باشد‪ ،‬زی را حرکت‪،‬‬ ‫باید درو ‬ ‫جهش و رشد علم ی از درون‪ ،‬زمینه ساز وزانت‪ ،‬اعتبار‪ ،‬ارزش‬ ‫و ابهت کش��ور و ملت اس��ت‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با‬ ‫تاکید بر اینکه درون زا بودن پیشرفت علمی‪ ،‬امکان تعامل‬ ‫ی و فناوری با کشورهای دیگر را فراهم‬ ‫محترمانه و ب رابر علم ‬ ‫م ی کند‪ ،‬گفتند‪« :‬نخبگان جوان و همه مس��ئوالن و ملت‬ ‫ای ران بدانند که تمرکز اصلی جبهه ای ک��ه امروز در مقابل‬ ‫نظام اسالمی قرار گرفته‪ ،‬جلوگیری از قدرتمند شدن علم ی ‬ ‫و فناوری ای ران است‪».‬ایشان تاکید کردند‪« :‬در تحلیل همه‬ ‫کلیکدیپلماسی‬ ‫‪19‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫بازگشت به روزهای خونین‬ ‫مصر همچنان با کشتار و درگیری مواجه است‬ ‫همزمان با اغاز تدارکات ب رای برگزاری جش��ن پیروزی‬ ‫ارتش مصر بر اس��رائیل در اکتبر ‪ ،1973‬ه��واداران محمد‬ ‫مرس��ی در مصر دس��ت به تظاه رات زدند‪ .‬تظاه راتی که با‬ ‫دخالت دولت به خش��ونت کشیده ش��ده و دست کم ‪ 51‬نفر‬ ‫کشته و بیش از ‪ 250‬نفر در ان زخم ی شدند‪.‬‬ ‫مصر سراسر هفته گذشته را در تنش و درگیری گذراند‪.‬‬ ‫این درحالی بود که عدلی منصور‪ ،‬رئی س جمهور موقت مصر‬ ‫ب رای دیداری به عربستان سعودی رفت‪ .‬بعد از گذشت ماه ها‬ ‫از دستگیری مرسی و کودتا در مصر‪ ،‬هنوز هواداران وی دست‬ ‫از حمایتش بر نداشته و معتقدند کودتای افس ران ارتش منجر‬ ‫به بازگشت مبارک و عواملش به حکومت مصر شد ه است‪.‬‬ ‫هزاران ت��ن از هواداران اخوان المس��لمین یکش��نبه‬ ‫گذش��ته‪ ،‬قانون منع تظاه رات علیه ارتش مص��ر را نادیده‬ ‫گرفتند و ب��ه خیابان ها امدند‪ .‬ارتش مصر هش��دار داده بود‬ ‫که تظاهرکنن��دگان را عناصر بیگانه تلق��ی خواهد کرد و با‬ ‫انها به شدت برخورد خواهد ش��د و به این هشدار نیز عمل‬ ‫کرد‪ .‬کش��ته ش��دن ‪ ٥١‬نفر تنها در یک تظاه رات که در ان‬ ‫سالح حمل نم ی شد‪ ،‬نشان از روزی خونبار ب رای مردم مصر‬ ‫داشت‪ .‬با این وجود تظاهرکنندگان‪ ،‬از مردم خواستند تا روزهای‬ ‫سه ش��نبه و جمعه نیز به خیابان ها بیایند‪ .‬هواداران اخوان‬ ‫تدارکات گسترده ای را ب رای روز جمعه‪ ،‬در می دان التحریر مصر‬ ‫انجام دادند‪ .‬باتوجه به ریشه اسالمی و نفوذ اخوان المسلمین‬ ‫در مصر‪ ،‬جمعه و بعد از برگزاری نماز جمعه‪ ،‬بهترین فرصت‬ ‫‪20‬‬ ‫ب رای انهاس��ت‪ .‬از طرف دیگر دولت قص��د دارد تا به بهانه‬ ‫پیروزی ارتش مصر بر اسرائیل در روز جمعه جشن ملی برگزار‬ ‫کند‪ .‬در جریان انقالب اخیر مصر تظاه رات های روز جمعه در‬ ‫التحریر‏‪ ،‬میدان اصلی ش��هر قاهره‪ ،‬مهمترین و پرشورترین‬ ‫تظاه رات ها به شمار م ی امد که عموما ان را اخوان المسلمین‬ ‫رهبری م ی کرد‪ .‬در برخی از نقاط مختل��ف مصر‪ ،‬هواداران‬ ‫مرس��ی با طرفداران دولت درگیر و تع��دادی از انها زخم ی ‬ ‫شدند‪ .‬اما دولت نظامی مصر تالش کرد تا بتواند تظاه رات را‬ ‫در قاهره که بیشتر تمرکز هواداران اخوان المسلمین در ان‬ ‫حضور دارند‪ ،‬کنترل کند‪ .‬در اس��کندریه شمالی نیز صدها‬ ‫نفر از تظاه ر کنندگان با نیروهای امنیتی مصر درگیر شدند‪.‬‬ ‫تع داد زیادی از انها که پالکارد حمل م ی کردند دستگیر شدند‪.‬‬ ‫اخوان المسلمین حق برگزاری تجمع ندارد‬ ‫یک تحلیلگر مصری معتقد است که فعالیت اخوان از‬ ‫سال ‪ 1948‬تاکنون غیرقانونی بوده و این گروه حق برگزاری‬ ‫تجمع را ندارد‪ .‬ماه گذشته نیز دولت جدید نظامی در مصر‪،‬‬ ‫قانونی را مبن ی بر منع فعالیت این گروه در مصر تصویب کرد‪.‬‬ ‫بس��یاری از دفاتر این گروه را در شهرهای مختلف مصر نیز‬ ‫تعطیل کرد‪ .‬ایهاب یوسف‪ ،‬تحلیلگر مصری در گفت وگو با‬ ‫شبکه تلویزیونی اسکای نیوز ع ربی از قاهره درباره درگیری ها‬ ‫در قاهره و دیگر ش��هرهای مصر گفت‪« :‬مشکل کنونی در‬ ‫مصر اجرا نشدن قانون اس��ت‪ .‬جماعت اخوان المسلمین از‬ ‫س��ال ‪ 1948‬حق ندارد فعالیت سیاسی داش��ته باشد و باید‬ ‫این قانون علیه همه نیروهای وابسته به اخوان المسلمین‬ ‫اجرا شود‪ .‬از سال ‪ 2011‬تا کنون با اخوان المسلمین به عنوان‬ ‫گروهی قانونی در کشور تعامل م ی شود و این تعامل نادرست‬ ‫است‪ .‬زمانی که احکامی علیه این جریان مبن ی بر غی ر قانونی‬ ‫بودن ان صادر شده است‪ ،‬اجازه ندارد فعالیت سیاسی داشته‬ ‫باشد و همه کسانی که با وابستگی به این جریان تظاه رات‬ ‫م ی کنند باید بازداشت شوند‪ .‬اخوان ی ها به عنوان یک گروهی‬ ‫که در صحنه سیاسی مصر حضور دارند‪ ،‬حق دارند به ارای‬ ‫صادر شده قضایی علیه خود اعتراض کنند‪ ،‬تا بتوانند وضع‬ ‫قانونی به دست اورند‪ .‬زمانی که اخوان المسلمین یک گروه‬ ‫غیر قانونی است‪ ،‬حق ندارد در صحنه سیاسی مصر حضور‬ ‫داشته باشد و تظاه رات برگزار کند‪».‬‬ ‫دو روایت از درگیری ها‬ ‫خبرگزاری فرانسه از قاهره گزارش داد که بیشتر افرادی‬ ‫که در درگیری ها کشته ش��دند غیرنظامی و بیشتر انها در‬ ‫قاهره هدف گلوله قرار گرفته اند‪ .‬هواداران مرسی م ی گویند‬ ‫نیروهای امنیتی مصر با هدف کشتن افراد تی راندازی کردند‪.‬‬ ‫اما نیروهای امنیت��ی معتقدند درگیری از ط��رف هواداران‬ ‫مرسی اتفاق افتاده‪.‬ائتالف هوادار دموکراسی و مخالف کودتا‬ ‫که بیشتر اعضای ان را اخوان المسلمین تشکیل م ی دهند‪ ،‬با‬ ‫صدور بیانی ه ای اعالم کرد‪« :‬تظاهرکنندگان صلح طلب هوادار‬ ‫مرسی هدف حمله نیروهای کودتا قرار گرفتند ‪ ،‬نیروهایی که‬ ‫شلیک کردند تا تظاهرکنندگان را بکشند‪».‬‬ ‫وزارت کش��ور مصر بر عکس با صدور بیانیه دیگری‬ ‫نوش��ت‪« :‬در قاهره درگیری ه��ا بین س��اکنان و نیروهای‬ ‫اخوان المس��لمین در گرفت که قصد داشتند مراسم جشن‬ ‫پیروزی شش��م اکتبر را مختل نماین��د و در این درگیری ها‬ ‫‪ 47‬نفر کشته شدند‪ ».‬دولت دست داشتن در این کشتارها را‬ ‫نفی کرده و در این بیانیه اورده‪ ،‬نیروهای امنیتی موفق شدند‬ ‫درگیری ها بین ساکنان محلی و اسالمگراها را کنترل کنند‪.‬‬ ‫ی��ک روز بع��د خش��ونت ها در مصر پیگیری ش��د و‬ ‫گزارش هایی از وقوع چندین حمل��ه علیه نیروهای امنیتی‬ ‫مصر و انفجار خ��ودرو بمب گذاری ش��ده در مقر اصلی این‬ ‫نیروها در س��ینا منتشر شد‪ .‬پنج س��رباز مصری نیز هنگام‬ ‫تزنی در بندر اسماعیلیه واقع در شمال این کشور کشته‬ ‫گش ‬ ‫ش��ده اند‪ .‬گزارش هایی نیز از تی راندازی افراد مسلح سوار بر‬ ‫خودرو در قاهره منتشر شده است‪.‬‬ ‫کودتا برای حذف اخوان‬ ‫کارشناس��ان معتقدند که کودتا در مصر س��رانجامی‬ ‫ نخواهد داش��ت‪ .‬چرا که این کودتا علیه یک گروه و به سود‬ ‫گروهی دیگر انجام شده نه مردم مصر‪ .‬در جریان جشنی که‬ ‫دولت نظامی مصر قصد برگزاری ان را داش��ت‪ ،‬عکس های‬ ‫زیادی از ژنرال السیسی چاپ و در میان مردم توزیع شده بود‪.‬‬ ‫حس��ین رویوران‪ ،‬کارشناس مس��ائل خاورمیانه در این باره‬ ‫م ی گوید‪« :‬چاپ و توزیع عکس های السیس��ی در سالگرد‬ ‫جنگ اکتبر ‪ 1973‬مصر کامال معن ی دار اس��ت که نش��ان‬ ‫م ی دهد در داخل کسانی هستند که به دنبال کاندیدا کردن‬ ‫وی ب رای ریاست جمهوری هستند‪ ».‬رویوران معتقد است که‬ ‫منطقا باید دولت فضای جدیدی را به وجود اورد تا اخوان بتواند‬ ‫مشارکت داشته و در انتخابات اینده حضور داشته باشد‪ .‬این‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه یاداور شد‪« :‬اینکه جهت گیری ها‬ ‫همه به سمت حذف اخوان و عدم ش��رکت ان در انتخابات‬ ‫باش��د‪ ،‬قطعا بحران زا خواهد بود‪ ».‬به عالوه برخی اس��ناد‬ ‫کشف شده نش��ان م ی دهد که ارتش مصر یک سال پیش‬ ‫ب رای کودتا ب رنامه ریزی داشته‪ .‬شبکه تلویزیونی پرس ت ی وی‪،‬‬ ‫خبرگزاری رصد مصر و برخی رسانه های اینترنتی فیلم ی را‬ ‫منتشر کرده اند که گفته م ی شود بخشی از جلسه سه ساعته‬ ‫سران ارتش مصر اس��ت و مربوط به اواخر سال ‪ 2012‬است‪.‬‬ ‫در واقع این فیلم ش��ش ماه پیش از کودتای نظامی ضبط‬ ‫شده که باعث سرنگونی دولت مرسی‪ ،‬اولین رئی س جمهور‬ ‫منتخب مردم شد‪ .‬صحب ت هایی که در این فیلم شده نشان‬ ‫م ی دهد ارتش بس��یار پی ش تر از تظاه رات گسترده مردم در‬ ‫س ی ام ژوئن ب رای کودتا ب رنامه ریزی کرده بود‪.‬‬ ‫در گزارش��ی که پرس ت ی وی منتشر کرد یک شهروند‬ ‫مصری گفت‪« :‬حقیقت مثل روز روش��ن اس��ت‪ .‬من خودم‬ ‫یک سال پیش خدمت سربازی رفته ام اما اکنون از معترضان‬ ‫به سرکوب هس��تم‪ .‬من به محمد مرس��ی رای ندادم اما او‬ ‫دست کم ب رای ما ازادی اورد‪ .‬اما اکنون م ی بینیم مردم را ب رای‬ ‫تظاه رات مسالمت امیز م ی کش��ند یا بازداشت م ی کنند‪».‬‬ ‫البته طرفداران رئیس ارتش این فیلم را کم اهمیت دانسته و‬ ‫ان را تبلیغات علیه السیسی م ی دانند‪.‬‬ ‫ش دولت ها‬ ‫واکن ‬ ‫حوادث مصر اگرچه مربوط به امور داخلی این کش��ور‬ ‫م ی ش��ود اما دولت های مختلف از جمله ای ران نس��بت به‬ ‫اعمال خش��ونت در مصر اظهار نگرانی کردند‪ .‬سخنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه کشورمان با اظهار تاسف از درگیری های‬ ‫چند روز گذش��ته در مصر که منجر به کشته و زخم ی شدن‬ ‫تعدادی از مردم این کشور ش��د‪ ،‬هرگونه اعمال خشونت را‬ ‫محکوم و طرفین را به خویش��تنداری دع��وت کرد‪ .‬مرضیه‬ ‫افخم‪ ،‬ضرورت اتخاذ ش��یوه های مسالمت امیز و مبتن ی بر‬ ‫گفت وگ��و و تفاهم‪ ،‬به منظور تحق��ق مطالبات مردم مصر‬ ‫را مورد تاکید قرار داد‪ .‬سخنگوی وزارت امور خارجه با تاکید‬ ‫بر لزوم حفظ روند مردم س��االری در مصر گفت‪« :‬دش��منان‬ ‫مصر درصدد هستند بذر نا امنی و ب ی ثباتی را در این کشور‬ ‫ ترویج کرده و و حدت و یکپارچگی ملت و کشور بزرگ مصر‬ ‫را مخدوش کنند‪ ».‬دولت فرانسه نیز خشونت های اخیر در‬ ‫مصر را محکوم کرد‪ .‬فیلیپ اللیو‪ ،‬س��خنگوی وزارت امور‬ ‫خارجه فرانسه گفت‪« :‬ما خشونت ها و درگیری های سه روز‬ ‫اخیر در ش��هرهای مختلف مصر را محک��وم م ی کنیم‪ ».‬او‬ ‫از مقامات مصر خواس��ت به ازادی بیان و برگزاری تظاه رات‬ ‫مردمی احترام بگذارد‪ .‬سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه‬ ‫خواهان تشکیل نهادهای منتخب و دموکراتیک در مصر شد‬ ‫و افزود‪« :‬فرانسه از روند اجرای دموکراسی در مصر با حضور‬ ‫همه احزاب و گروه های سیاس��ی مخالف خشونت حمایت‬ ‫م ی کند‪».‬همچنین س��خنگوی وزارت خارجه انگلستان نیز‬ ‫از کشته ش��دن ده ها نفر در مصر اب راز نگرانی ک��رد‪« :‬ما از‬ ‫خشونت های گسترده در قاهره و دیگر مناطق مصر که باعث‬ ‫کشته شدن افراد زیادی شد‪ ،‬عمیقا نگران هستیم‪ ».‬او با اشاره‬ ‫به استفاده نیروهای امنیتی مصر از مهمات جنگی افزود‪« :‬ما‬ ‫از نیروهای امنیتی م ی خواهی��م اطمینان حاصل کنند که‬ ‫واکنش انها به اعتراضات همیش��ه متناسب است‪ .‬به همه‬ ‫معترضان نیز تاکید م ی کنیم که اعتراضات خود را به صورت‬ ‫مسالمت امیز و مسئوالنه پیگیری کنند‪g ».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫شریعتمداری در پاستور‬ ‫محم��د ش��ریعتمداری به عن��وان مع��اون اجرای��ی‬ ‫رئی س جمهور انتخاب شد‪ .‬او قرار اس��ت به جای بقایی که‬ ‫معاونت اجرایی احمدی نژاد را برعهده داش��ت‪ ،‬به ساختمان‬ ‫کوثر برود‪.‬‬ ‫اگرچه ش��ریعتمداری با ثب ت ن��ام در انتخابات یازدهم‬ ‫قصد داشت تا به نهاد ریاس��ت جمهوری در پاستور برود‪ ،‬اما‬ ‫با ثب ت نام هاشمی رفس��نجانی به نفع وی کناره گیری کرد‪.‬‬ ‫بعد از انتخاب حس��ن روحان��ی به عن��وان رئی س جمهور از‬ ‫طرف مردم‪ ،‬زمزمه هایی درباره شریعتمداری شنیده م ی شد‬ ‫که خبر از انتصابش ب رای مناصب مختلف‪ ،‬از جمله دبیری‬ ‫شورای عال ی امنیت ملی م ی داد‪ .‬تا جایی که خود او مجبور‬ ‫به مصاحب ه ش��د و توضیح داد که طرح ای��ن مباحث صرفا‬ ‫گمان هزنی رسانه هاست‪.‬‬ ‫روحانی در متن حکم ش��ریعتمداری اورده‪ :‬به اس��تناد‬ ‫اصل ‪ ۱۲۴‬قانون اساس��ی و نظ��ر به توان اجرایی‪ ،‬س��وابق‬ ‫مدیریتی و تجارب ارزش��مند‪ ،‬به منظ��ور هدایت و پیگیری‬ ‫پروژه های اجرایی خاص‪ ،‬ش��ما را به عنوان «معاون اجرایی‬ ‫رئی س جمهور» برم ی گزینم‪ .‬امید اس��ت با عنایات الهی‪ ،‬در‬ ‫خدمت به ملت ش��ریف ای ران و نظام جمهوری اس�لامی با‬ ‫رعایت اص��ول قانونمداری‪ ،‬اعتدالگرایی و منش��ور اخالقی‬ ‫دولت تدبیر و امید موفق باشید‪».‬‬ ‫سوابق شریعتمداری‬ ‫پدر محمد ش��ریعتمداری‪ ،‬حاج نورال ّدین شریعتمداری‬ ‫است و از مبارزان دوران ش��اه بوده پدر محمد شریعتمداری‪،‬‬ ‫فرزند ایت اهلل حاج ش��ی خ جالل ال ّدین شریعتمداری مجتهد‬ ‫و نوه ایت اهلل العظم ی حاج شیخ علی شریعتمداری و نتیجه‬ ‫ای��ت اهلل العظم ی اخوند م�لا محمد جعفر ش��ریعتمداری‬ ‫اس��ترابادی بود‪ .‬یکی از ب��رادران ش��ریعتمداری در جنگ‬ ‫تحمیلی به ش��هادت رس��یده‪ .‬خود وی از دوران انقالب در‬ ‫کمیته استقبال از امام حاضر شده و از همان زمان فعالیتش‬ ‫را اغاز م ی کند‪.‬‬ ‫شریعتمداری از سال ‪ ۱۳۷۰‬در بعثه مقام معظم رهبری‬ ‫به عنوان نماینده ویژه سرپرست حجاج‪ ،‬مسئولیت بازرسی و‬ ‫نظارت ویژه بر فعالی ت های سازمان حج و زیارت و همچنین‬ ‫مسئولیت مش��اور عالی و رئیس ش��ورای راهبردی حج و‬ ‫زی��ارت در تدوین اس��تراتژی حج جمهوری اس�لامی را نیز‬ ‫برعهده داشت‪.‬‬ ‫پیش از اتمام دوره چهارم مجل س ش��ورای اس�لامی‪،‬‬ ‫باتوجه به س��وابقش در تش��کیل وزارت اطالعات‪ ،‬در کنار‬ ‫ایت اهلل ری شهری در تاس��یس جمعیت دفاع از ارزش های‬ ‫انق�لاب اس�لامی مش��ارکت ک��رد؛ جمعیتی ک��ه عموما‬ ‫تشکی ل دهندگانش از اعضای سابق وزارت اطالعات بودند‪.‬‬ ‫در تاسیس مجلس پنجم و س��پس در دوره انتخابات سال‬ ‫‪ ۱۳۷۶‬دولت هفتم از ایت اهلل ری شهری به عنوان کاندیدای‬ ‫حزب حمایت کرد‪.‬‬ ‫پ��س از اتم��ام مب��ارزات انتخابات��ی س��ال ‪۱۳۷۶‬‬ ‫و انتخ��اب حج��ت االسالم والمس��لمین خاتم��ی ب��ه‬ ‫ریاست جمهوری اسالمی‪ ،‬به مدت هشت سال‪ ،‬وزیر بازرگانی‬ ‫دولت اصالحات ش��د‪ .‬وی همچنین به حکم رئی س جمهور‬ ‫به عن��وان نماین��ده تام االختیار تج��اری ای ران و مس��ئول‬ ‫تام االختیار ای رانی در فرایند الحاق جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫ب ه ‪ WTO‬منصوب شد‪.‬‬ ‫عضویت در هیات رئیس��ه فدراس��یون فوتبال کشور‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫محمد شریعتمداری‪ ،‬معاون اجرایی رئیس جمهور شد‬ ‫ریاست مجامع عمومی تمام ی شرکت های مادر وابسته به‬ ‫وزارت بازرگانی از قبیل کشتی رانی جمهوری اسالمی ای ران‪،‬‬ ‫س��ازمان غله کشور‪ ،‬سازمان قندوشکر‪ ،‬س��ازمان حمایت از‬ ‫مصرف کنندگان و تولیدکنندگان‪ ،‬سازمان بازرسی و نظارت‬ ‫بر کنترل قیمت کاال و خدمات‪ ،‬مرکز توسعه صادرات ای ران‪،‬‬ ‫شرکت گس��ترش خدمات بازرگانی ای ران‪ ،‬س��ازمان تعاون‬ ‫مصرف ش��هر و روستا‪ ،‬عضو کمیسیون مش��ترک سه قوه‬ ‫مبارزه با مفاسد اقتصادی‪ ،‬نماینده قوه مجریه در کمیسیون‬ ‫مش��ترک س��ه قوه ب رای نظارت بر وضعیت زندانیان جرائم‬ ‫ضد امنیت ملی و اقتص��ادی‪ ،‬دبیر ش��ورای عالی صادرات‬ ‫غی ر نفتی و ش��ورای عالی صادرات خدمات فنی و مهندسی‬ ‫و ریاست کمیسیون ماد ه ‪ ۱‬قانون مقررات صادرات و واردات‬ ‫کشور از دیگر مسئولی ت های وی است‪.‬‬ ‫پس از اتمام دوره وزارتش در س��ال‪ ۱۳۸۴‬یکی از پنج‬ ‫عضو ش��ورای راهب��ردی رواب��ط خارجی ش��د‪ .‬او عالوه بر‬ ‫عضویت در شورای راهبردی روابط خارجی‪ ،‬از سال ‪ ۱۳۷۶‬در‬ ‫سمت مشاور دفت ر مقام معظم رهبری منصوب شد‪ .‬او حدود‬ ‫بیست سال است که عضو هیات امنای ستاد اجرایی فرمان‬ ‫حضرت امام (ره) و نی��ز عضو هیات امنای اس��تان مقدس‬ ‫حضرت عبدالعظیم(ع) است‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫یک خاطره جنجالی دیگر‬ ‫انتقادات به خاطرات هاشمی باال گرفت‬ ‫از ابتدا با شعار «مرگ» مخالف بودم‬ ‫مجله خبری‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫«احمد اقا تلفن کرد و اطالع داد‪ ،‬امام با پیشنهاد قطع‬ ‫شعار «مرگ بر امریکا و مرگ بر شوروی» از رسانه های دولتی‬ ‫موافقت کرده اند و پذیرفته اند که بگویند به امر امام قطع شده‬ ‫اس��ت‪ ».‬این جمله ای بود که هاشم ی رفس��نجانی در دفتر‬ ‫خاط راتش ثبت کرده بوده و در مصاحب ه ای که به بهانه انتشار‬ ‫کتابش «صراحتنامه» با ماهنامه مدیریت ارتباطات داشت‪ ،‬بار‬ ‫دیگر بر ان صحه گذاشت‪.‬‬ ‫این روزها اتفاقات زیادی در عرصه سیاسی افتاد‪ .‬ب رای‬ ‫اولین بار وزیر خارجه ای��ران و امریکا در کنار هم و دور یک‬ ‫میز نشستند‪ .‬از ان مهمتر زمانی بود که اولین تماس تلفنی‬ ‫بین دو مقام ارشد ای ران و امریکا به صورت مستقیم برقرار‬ ‫شد‪ .‬حاال اما مشکلی در میان است‪ .‬ماجرای شعار «مرگ بر‬ ‫امریکا» را چه باید کرد؟ ایا باید از این شعار عبور کرد؟ اولین‬ ‫واکنش ها به محض ورود رئی س جمهور در فرودگاه مهراباد‬ ‫دیده شد‪ .‬یک هفته بعد نماز جمعه محلی بود ب رای حضور‬ ‫جوانان پرشوری که ماهیت اس��تکباری امریکا را همچنان‬ ‫ثابت م ی دانند و معتقدند باید مقابل ان ایستاد‪ .‬اما با اتفاقات‬ ‫جدید برخی اصالح طلبان این س��وال را مطرح کرده اند که‬ ‫واقعا با ش��عار «مرگ ب��ر امریکا» چ��ه کار کنیم؟ ایت اهلل‬ ‫هاشمی معتقد است که امام چند س��ال بعد از تسخیرالنه‬ ‫جاسوس��ی معتقد بودند که باید این ش��عار از رس��انه های‬ ‫دولتی حذف شود‪ .‬او در کتاب خاط راتش در روز ‪ ١٦‬فروردین‬ ‫‪ ،٦٢‬چیزی کمتر از سه سال از واقعه تسخیر النه جاسوسی‬ ‫م ی نویسد‪« :‬احمد اقا تلفن کرد و اطالع داد‪ ،‬امام با پیشنهاد‬ ‫قطع شعار «مرگ بر امریکا و مرگ بر شوروی» از رسانه های‬ ‫دولتی موافقت کرده اند و پذیرفته اند که بگویند به امر امام‬ ‫قطع شده است‪ .‬همچنین محدود کردن راهپیمای ی ها که‬ ‫کم کم جاذبه خود را از دس��ت داده و مردم با ان ش��ور اولی‬ ‫شرکت نم ی کنند‪».‬‬ ‫‪22‬‬ ‫همین موضوع باعث شد تا بسیاری به اصل خاط رات‬ ‫اقای هاش��می انتقادات زیادی وارد کنند‪ .‬ایا خاط رات اقای‬ ‫هاشمی را باید ب ی کم و کاست حقیقت مطلق فرض کرد؟‬ ‫هاشم ی در مصاحب ه اش با ماهنامه ارتباطات در رابطه‬ ‫با موضوع ش��عار «مرگ» م ی گوید که ب��ا ان موافق نبوده‪:‬‬ ‫«تمام مطل��ب همان بود که نوش��ته ب��ودم‪ .‬االن هم دقیقا‬ ‫یادم نیست که چه نوش��تم‪ .‬به هرحال موافق نبودیم که در‬ ‫مجامع عمومی مرگ کسی را شعار دهیم‪ .‬مثال در اجتماعات‬ ‫ما «مرگ بر بن ی صدر» شعار داغ مردم بود که در نماز جمعه‬ ‫خواهش کردم که نگویند‪« .‬مرگ بر بازرگان» بود که خواهش‬ ‫کردم نگویند‪« .‬مرگ بر شوروی» بود که گفتم االن با شوروی‬ ‫مش��کل انچنانی نداریم‪ .‬درباره امریکا ه��م گفته بودم‪ .‬من‬ ‫ذاتا با حرف های تند و فحاش��ی ها مخالف��م و انها را مفید‬ ‫نم ی دانم‪».‬‬ ‫هاش��می تاکید م ی کند که «ذاتا ب��ا حرف های تند و‬ ‫فحاش ی ها مخالف است» و «انها را مفید نمی داند»‪ .‬هاشمی‬ ‫قبول دارد که اوایل انقالب تندروی داش��ته‪ ،‬اما ش��عار مرگ‬ ‫را هیچ گاه نم ی پس��ندیده؛ گاهی تن��دروی م ی کردیم‪ ،‬ولی‬ ‫شعار مرگ بر فالنی را نم ی پس��ندم‪ .‬مرا یک اصل قرانی به‬ ‫این روحیه رسانده اس��ت‪ .‬قران از زبان خداوند به مسلمانان‬ ‫صدر اس�لام که به بت ها فحش م ی دادن��د ‪ -‬بت که مهم‬ ‫نیست ‪ -‬م ی گوید‪« :‬حق ندارید به بت های انها فحش بدهید؛‬ ‫و ال تس ب الذین یدعون من دون اهلل» و م ی فرماید‪« :‬بتها را‬ ‫سب نکنید‪ ،‬چون انها هم متقابال به خدا بد م ی گویند و باعث‬ ‫گمراهی بیشتر انها م ی شوید‪».‬‬ ‫بعد از ان بود که در اولین جلسه رسمی مجلس شورای‬ ‫اس�لامی‪ ١٣ ،‬نماینده نیز با امضای نامه ای از وزارت ارش��اد‬ ‫خواستند تا در ممیزی کتاب های ایت اهلل رفسنجانی رعایت‬ ‫مساوات با سایر مردم انجام شود‪ .‬اس��ماعیل کوثری نیز در‬ ‫نطق میان دستورش انتقاد ش��دیدی را به هاشمی وارد کرد و‬ ‫با اشاره به موضوع شعار مرگ بر امریکا گفت‪« :‬حضرت امام‬ ‫خمین ی (ره) فرمودند که باید به ان اخوند مزدور که فریاد مرگ‬ ‫بر امریکا و اسرائیل و شوروی را خالف اسالم م ی داند‪ ،‬گفت‬ ‫که تاسی به رس��ول خد(ص) و متابعت از امر خداوند خالف‬ ‫مناسک حج است؟ ایا تو و امثال تو فعل رسول اهلل(ص) و امر‬ ‫خداوند را تخطئه م ی کنید؟»‬ ‫این شعار برایشان مرگ می اورد‬ ‫یکی دیگ��ر از انتقادات را کیهان داش��ت‪ .‬این روزنامه‬ ‫به قلم حسین ش��ریعتمداری‪ ،‬مدیرمسئولش نوشت‪« :‬باید‬ ‫از جناب هاش��می پرس��ید ادعای حضرتعال��ی با کدامیک‬ ‫از معیاره��ا و مالک هایی که حضرت ام��ام(ره) بر ان تاکید‬ ‫ورزیده اند همخوانی دارد؟! پاس��خ یک کلمه بیش نیس��ت‬ ‫و ان؛ هی چ کدام‪ ».‬ش��ریعتمداری معتقد است که این اقدام‬ ‫در راستای س��فر روحانی به نیویورک بوده و پس از ان بوده‬ ‫که عده ای تالش کردند تا شعار «مرگ بر امریکا» را حذف‬ ‫کنند‪ .‬به گفته وی این اقدام به طور هماهنگ از سوی برخی‬ ‫روزنامه هایی که وی انها را زنجی��ره ای م ی خواند‪ ،‬به فاصله ‬ ‫کوتاهی منتشر شد‪ .‬ش��ریعتمداری در ادامه تاکید م ی کند‪:‬‬ ‫«در اینکه اقای هاشم ی رفسنجانی نظر صریح و بارها اعالم‬ ‫شده حضرت امام(ره) را تحریف کرده است ‪ ،‬تردیدی نیست‪».‬‬ ‫همین اقای هاشمی و دوستان ایشان نیز در نسنجیده بودن‬ ‫مکالمه روحانی و اوباما تردیدی ندارند و از انجا که م ی دانند‬ ‫این اقدام نابج��ا و خس��ارت افرین با هی��چ منطق علمی‪،‬‬ ‫سیاسی و اسالمی همخوانی ندارد‪ ،‬ب رای توجیه ان به گناه‬ ‫ف نظ رات حضرت امام(ره) روی اورده اند‪».‬‬ ‫نابخشودنی تحری ‬ ‫اما موافقان ایت اهلل و رس��انه های نزدیک ب��ه وی معتقدند‬ ‫که این خاط رات در س��ال های ‪ 62‬و ‪ 63‬نوشته شده و شش‬ ‫سال قبل‪ ،‬اوایل دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد‬ ‫منتشر شده و هیچ ارتباطی با مسائل روز ندارد‪ .‬به گفته انان‬ ‫اگر قرار بود کسی از این خاط رات بهره برداری کند‪ ،‬محمود‬ ‫احمدی نژاد بود که به روسای جمهوری امریکا نامه یکطرفه‬ ‫م ی نوشت و پاسخی دریافت نم ی کرد‪ .‬نماینده ول ی فقیه در‬ ‫کیهان با اشاره به خاطره ای که هاش��می در ان مدعی بود‬ ‫که بحث رابطه با امریکا را در یک نامه از امام تقاضا کرده و‬ ‫خواستار رفع موانع شده بود‪ ،‬م ی افزاید‪« :‬باید پرسید چگونه‬ ‫است که حضرت امام درخصوص این موضوع به قول خود‬ ‫چ نظری که موافق ادعای‬ ‫اقای هاشمی «بس��یار مهم» هی ‬ ‫اخیر جناب رفس��نجانی باش��د‪ ،‬ارائه نفرموده اند؟ و چنانچه‬ ‫امریکا‪ ،‬شیطان بزرگ است‬ ‫جعفر شجونی نیز در انتقادش به هاشمی گفت که او‬ ‫خودش را ب رای امریکا «لوس و نونور» کرده و در این شرایط‬ ‫سختی که ب رای اوباما پیش امده و حدود یک میلیون از دولت‬ ‫امریکا اخ راج شده اند با این اظهارات به انها کمک م ی کند‪.‬‬ ‫او م ی گوید‪« :‬هاشمی برخالف سخنان امام و فرمایشات‬ ‫مقام معظم رهبری حرکت و به دشمن کمک م ی کند‪ ».‬و ادامه‬ ‫م ی دهد‪« :‬هاشم ی رفس��نجانی در حال حاضر باطن س��یاه‬ ‫خودش را اشکار م ی کند و همانطور که شورای نگهبان او را به‬ ‫درستی رد صالحیت کرد‪ ،‬باید از مجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام هم بیرونش کرد‪».‬ش��جونی طرفداران هاشمی را یک‬ ‫مشت پی ر واداده با شعار زنده باد امریکا دانست و خاطرنشان‬ ‫کرد‪« :‬متاسفانه سیاس��ت پلیدی باعث شده تا هاشمی این‬ ‫ی را ب رای امریکا انجام دهد‪».‬‬ ‫وادادگی و غالم ‬ ‫ب��ه ع�لاوه موض��وع خاط��رات هاش��می تبدیل به‬ ‫دس��تمایه ای ب رای س��اخت طنزهای زیادی از سوی فعاالن‬ ‫سایبری حزب اللهی شد؛ تا جایی که فرزند محمود احمدی نژاد‬ ‫هم به این قافله پیوست و در صفحه شخص ی اش نوشت‪« :‬از‬ ‫ان بزرگواری که گفتند امام با حذف مرگ بر امریکا موافق بودند‬ ‫خ واهش م ی کنم هرچه از امام یادشونه همین االن بگن‪ ،‬وگرنه‬ ‫ممکنه چند وقت دیگه بشنویم که امام منظورشان این نبود‬ ‫که امریکا شیطان بزرگ است فقط م ی خواستند بگویند چقدر‬ ‫شیطون بال هست این امریکا!»‬ ‫و کاربر دیگری در صفحه اش نوش��ته ب��ود‪« :‬خاط رات‬ ‫حجت االس�لام هاش��می از حضرت امام خمینی(ره) دارای‬ ‫حداقل دو مشخصه هس��تند‪ - 1 :‬دارای امکان اپدیت و به‬ ‫روز اوری است‪ - 2 .‬احتماال کسی جز شخص ایشان با حضرت‬ ‫امام نبوده اند؛ بناب راین این خاطره کامال منحصر به فرد است‪».‬‬ ‫طنین شعار مرگ بر امریکا‬ ‫کمتر از یک ماه به روز ‪ ١٣‬ابان باق��ی مانده؛ روزی که‬ ‫سال هاست به نماد مبارزه با امریکا و استکبار جهانی تبدیل‬ ‫شده‪ .‬روزی که امس��ال به نظر م ی رسد طنین شعار مرگ بر‬ ‫امریکا در ان بازتاب های بیشتری نس��بت به گذشته داشته‬ ‫باشد‪ .‬اصغر اب خضر‪ ،‬رئیس س��تاد مرکزی برگزاری مراسم‬ ‫‪ ۱۳‬ابان اعالم کرد این مراسم امسال «پرشور تر» از سال های‬ ‫گذشته برگزار خواهد شد و «مرگ بر امریکا» شعار اصلی ان‬ ‫خواهد بود‪ .‬اب خضر اضافه کرده که «مردم ای ران» در مراسم‬ ‫امسال نشان خواهند داد که «حاضر به معامله و مذاکره برسر‬ ‫منافع ملی‪ ،‬عزت و غیرت خود نیستند و هرگونه باج دهی و‬ ‫باج خواهی را نفی م ی کنند‪ ».‬وی گفته است‪« :‬مراسم ‪ ۱۳‬ابان‬ ‫امس��ال روز بزرگ مرگ بر امریکا خواهد بود و شعار مرگ بر‬ ‫امریکا و مرگ بر اس��تکبار به عنوان اصل ی ترین و مهم ترین‬ ‫شعار مردم در یوم اهلل س��یزدهم ابان و نهم دی خواهد بود‪».‬‬ ‫همچنین حمیدرضا مقدم فر نیز به بازنش��ر خاطره هاشمی‬ ‫و احتمال حذف ش��عار «مرگ بر امریکا» واکنش نشان داده‬ ‫و اعالم کرد که امسال ‪ 13‬ابان «س��الروز حمله دانشجویان‬ ‫خط امام به س��فارت امریکا در ته ران» با ش��کوه تر از پیش‬ ‫برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫معاون فرهنگی س��پاه تاکید ک��رده بود ک��ه «مردم‬ ‫کشورمان ش��رایط را به خوبی درک کرده ضمن اینکه رصد‬ ‫هوشمندانه ای نسبت به رفتار همه مسئوالن اجرایی کشور‬ ‫دارن��د‪ ،‬باتوجه به فضایی که رخ داده اس��ت‪ ،‬ب��رای اینکه به‬ ‫دنیا بگویند‪ ،‬ش��یطان بزرگ همان ش��یطان بزرگ اس��ت و‬ ‫فقط به خالف کشور ما‪ ،‬او ضعیف و ناتوان و محتاج به ای ران‬ ‫شده است‪ ،‬امسال ‪ 13‬ابان را بس��یار متفاوت تر و پرشکوه تر‬ ‫از س��ال های قبل برگزار خواهند ک��رد‪ ».‬حمیدرضا مقدم فر‬ ‫در بخش دیگری از ای��ن گفت وگو با انتق��اد از مواضع اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در رابطه با امریکا گفته که وی تالش ها‬ ‫ب رای «تغییر در اس��تراتژی» امام خمین ی (ره) در ایجاد رابطه‬ ‫با امری��کا را اغاز کرده اس��ت‪ .‬او افزوده که هاش��می «امروز‬ ‫به دنبال تفسیرهای مجعول و ناهمگون» از گفته ها و مواضع‬ ‫بنیانگذار جمهوری اس�لامی در رابطه با امریکاست‪.‬به این‬ ‫ترتیب باید انتظار داشت که روز ‪ ١٣‬ابان روز چالش ب رانگیزی‬ ‫را ب رای دیپلماس��ی جدید دول��ت روحانی رقم بزن��د‪ .‬روزی‬ ‫که در ان ش��اید بلندتر از همیش��ه ش��عار مرگ ب��ر امریکا‬ ‫سرداده شود‪g .‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫اظهارات هاشمی دستمایه طنز‬ ‫هاشمی رفسنجانی در‬ ‫کتاب خاطراتش به نقل از‬ ‫امام(ره) م ی گوید که امام‬ ‫با ادامه شعار مرگ بر‬ ‫امریکا موافق نبوده اند‪.‬‬ ‫این درحالی است که‬ ‫بسیاری به این خاطرات‬ ‫انتقاد دارند و معتقدند‬ ‫باید خاطرات وی با دقت‬ ‫بیشتری بررسی شود‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫مدعی هستند امام راحل اعالم برخی نظ رات مهم و حساس‬ ‫نظیر حذف ش��عار مرگ ب��ر امریکا را به ایت اهلل هاش��می‬ ‫واگذار کرده اند! تناقض در پذیرش این ادعا با بند یاد شده از‬ ‫وصیتنامه سیاسی الهی حضرت امام(ره) چگونه قابل حل‬ ‫است؟!» اشاره ش��ریعتمداری به ان بند از وصیتنامه امام (ره)‬ ‫است که هرگونه نقل قول از ایش��ان را بدون اینکه سند ان‬ ‫موجود باشد رد کرده اند‪ .‬ش��ریعتمداری در ادامه به ماجرای‬ ‫ممانعت ال سعود از برگزاری مراسم ب رائت از مشرکان اشاره‬ ‫کرده و بخشی از صحب ت های امام را نقل م ی کند که گفته‬ ‫بودند‪« :‬باید به ان اخوند مزدور که فری��اد مرگ بر امریکا و‬ ‫اسرائیل و شوروی را خالف اس�لام م ی داند گفت تاسی به‬ ‫رسول خدا و متابعت از امر خداوند تعالی خالف مراسم حج‬ ‫اس��ت؟ ایا تو و امثال تو اخوند امریکایی فعل رس��ول اهلل ‪-‬‬ ‫صل ی اهلل علیه و اله و سلم ‪ -‬و امر خداوند را تخطئه م ی کنید‬ ‫و تاس��ی به ان بزرگوار و اطاعت فرمان حق تعالی را خالف‬ ‫م ی دانید؟»‬ ‫این هم��ان بند از س��خنان حضرت ام��ام(ره) بود که‬ ‫کوثری نی��ز در نط��ق میان دس��تورش به ان اش��اره کرد‪.‬‬ ‫شریعتمداری در ادامه اما تاکید م ی کند که قصدش «فقط‬ ‫نقل نظر حضرت امام (ره) بوده» و «هرگز در پی ان نیس��ت‬ ‫که خدای نخواسته ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی را با مصداق‬ ‫این نهیب امام راحل مقایس��ه کند‪ ».‬مدیرمسئول کیهان‬ ‫در پایان به این بخش از سخنان امام(ره) اشاره م ی کند که‬ ‫«همین قول مرگ بر امریکا و مرگ بر اس��رائیل و مرگ بر‬ ‫شوروی ب رای انها مرگ م ی اورد» و در ادامه خواستار رسیدگی‬ ‫به موسسه تنظیم و نشر اثار امام(ره) به عنوان متولی اثار و‬ ‫اندیشه های امام شد‪ .‬چرا که این موسسه با انچه به اعتقاد‬ ‫وی تحریفات اشکار نظ رات امام است برخوردی انجام نداده‪.‬‬ ‫اما در طرف دیگر این تنها فرزند بزرگ ایت اهلل بود که حاضر‬ ‫به پاس��خگویی و دفاع از مواضع پدر شد‪ .‬اگرچه دفاع او نیز‬ ‫کامل نبود‪ .‬فاطمه هاش��می‪ ،‬رئی��س انجمن بیماری‏های‬ ‫خاص درباره اظهارات برخی نمایندگان و س��رمقاله ‏ کیهان‬ ‫مبن ی بر اینک��ه «ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬س��خنان‬ ‫امام(ره) را تحریف کرده و تفس��یر به رای داشته‪ ،‬ان هم در‬ ‫موضوع حساس��ی چون ارتباط با امریکا» گفت‪« :‬پدرم بنا‬ ‫ندارد پاسخی به چنین اظهارنظرهایی ارائه کند‪ ،‬اما سوال‬ ‫این است که اقای هاش��می به امام نزدیک بوده اند یا اقای‬ ‫ش��ریعتمداری؟ ایشان ‪ -‬اقای هاش��می ‪ -‬مورد اطمینان و‬ ‫اعتماد همه جانب��ه حضرت امام(ره) بودن��د و امام نیز بهتر‬ ‫از هر کسی م ی دانس��تند‪ ،‬چه مس��ائلی را با چه فردی در‬ ‫میان بگذارند‪».‬‬ ‫علی س��عیدی‪ ،‬معاون فرهنگ��ی و اجتماعی س��پاه‬ ‫در واکنش به س��خنان اقای هاش��می نیز در گفت وگویی‬ ‫حرف هایی که به دس��ت خط یا صوت و تصویر امام مستند‬ ‫نباشد را غیرواقعی دانس��ت و با اشاره به موضوع حذف شعار‬ ‫مرگ بر امریکا گفت‪« :‬دیدگاه امام همان دیدگاه امروز مقام‬ ‫معظم رهبری نسبت به امریکاست و اختالف با دولت امریکا‬ ‫یک اختالف مبنایی و ریش��ه ای بوده و تا زمانی که ریشه ها‬ ‫باقی باشد این دیدگاه هم همچنان باقی است‪ ».‬وی در ادامه‬ ‫به نگرانی امام(ره) از انتساب بعضی نقل قول ها به ایشان در‬ ‫نبودشان خبر داد و با بیان اینکه نگاه امام به امریکا یک نگاه‬ ‫سلطه گری‪ ،‬ظلم گرایانه و جنایت گرایانه بود‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬امام‬ ‫بارها فرمودند که امریکا یک شیطان بزرگ و یک متجاوز به‬ ‫حقوق بشریت است و حکومت امریکا یک حکومت مدافع‬ ‫حکومت جعلی صهیونیستی‪ ،‬صدام و دیگر عناصر دیکتاتور‬ ‫جهان خواهد بود‪ ».‬نماینده ول ی فقیه در س��پاه پاسداران در‬ ‫پایان با طرح این س��وال که چه تغییری در ان زمان به وجود‬ ‫امده که امام موافق تغییر در ش��عار و نگرش به امریکا شد؟‬ ‫خاط رنش��ان کرد‪« :‬امریکا درخونش سلطه گری و حمایت از‬ ‫نظام جبارانه در جریان است و با قاطعیت کامل م ی توان گفت‬ ‫که دیدگاه امام همان بوده و هیچ تغییری نداش��ته اس��ت‪».‬‬ ‫محسن غرویان نیز در یادداش��تی که در روزنامه بهار نوشت‬ ‫هم به این موضوع حذف شعار «مرگ بر امریکا» اشاره کرده‬ ‫و م ی نویسد‪« :‬باقی ماندن یا حذف این شعار بستگی به نوع‬ ‫ریاست دولت امریکا با ما دارد‪ .‬یعنی ما باید توپ را در میدان‬ ‫امریکا بیندازیم و بگوییم که ما م ی توانیم این شعار را حذف‬ ‫کنیم‪ .‬این حذف مشروط به نوع رفتار امریکای ی ها با ماست‪.‬‬ ‫اگر رفتار امریکا همچنان بخواهد رفتار گرگ با میش باشد‪،‬‬ ‫این شعار ما باقی خواهد ماند‪ ،‬اما اگر دولت امریکا رفتار خود‬ ‫را عوض کند و مانند سایر کشورها به ما حق بدهد و مسائل‬ ‫و منافع ما را به نفع خودش مص��ادره نکند‪ ،‬ما م ی توانیم این‬ ‫شعار را حذف کنیم‪ ».‬او همچنین معتقد است که این شعار‬ ‫نیز مانند شعار مرگ بر ش��وروی م ی تواند حذف شود‪ ،‬منتها‬ ‫زمانی که امریکا نیز مانند شوروی که از هم پاشیده شد‪ ،‬دست‬ ‫از رفتار سلطه طلبانه اش بردارد‪.‬‬ ‫‪23‬‬ ‫کلیکدیپلماسی‬ ‫همه انچه این روزها درباره فیس بوک می گویند در گزارش وی‍ژه مثلث‬ ‫علیرضا شاکر‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مجله خبری‬ ‫اوبام��ا ‪ good bay‬نگف��ت‪ .‬او مانن��د امریکای ی ها‬ ‫صحبتش را به پایان نرس��اند‪ .‬او با دقت و ش��مرده و البته با‬ ‫لهجه غلیظ انگلیسی به مخاطبش در ان سوی خط گفت‪:‬‬ ‫«خداحافظ»‪.‬‬ ‫رئی س جمه��وری امریکا ربع س��اعتی م ی ش��د که در‬ ‫حال گفت وگوی تلفنی ب��ا همتای ای ران ی اش بود‪ .‬حس��ن‬ ‫روحانی که تا ساعتی دیگر نیویورک را به مقصد ته ران ترک‬ ‫م ی گفت‪ ،‬پی ش تر در ضیافت ناهار اقای دبیرکل حاضر نشد‬ ‫تا گفت وگوی احتمالی می��ان دو رئی س جمهوری رخ ندهد‪،‬‬ ‫اما او ح��اال نه تنها با اوباما صحبت ک��رد بلکه فایل صوتی‬ ‫‪ 15‬دقیقه ای ضب ط ش��ده از س��خنان دو رئی س جمهوری در‬ ‫اختیار تمام مردم دنیا قرار گرفت‪ .‬این کار به وس��یله توئیتر‬ ‫رئی س جمهوری انجام شد؛ توئیتری که در نیویورک به شهرت‬ ‫جهانی رسید‪.‬همان اندازه که توئیتر رئی س جمهوری در خارج‬ ‫از کشور شناخته شده است‪ ،‬صفحه فی س بوک محمدجواد‬ ‫ظریف در داخل کشور چنان پرمخاطب شده که در قامت یک‬ ‫خبرگزاری عمل م ی کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫پرسش بنیانگذار توئیتر از اقای رئیس جمهور‬ ‫با این حال در نیوی��ورک این توئیتر از هر رس��انه ای‬ ‫قوی تر برخورد کرد و با بارگذاری اخبار و عکس های مختلف‬ ‫از برنامه های دکتر روحانی مخاطبان بس��یاری کسب کرد‪.‬‬ ‫به طوری ک��ه واکنش بنیانگ��ذار توئیتر را نی��ز ب رانگیخت‪.‬‬ ‫مارتین اوترس��ینگر‪ ،‬نویس��نده روزنامه فرانس��وی لوموند‪،‬‬ ‫دیپلماسی توئیتری روحانی و گفت وگوی وی با مدیر توئیتر‬ ‫را این چنین گزارش م ی دهد‪« :‬دسترسی توئیتر ب رای ای رانیان‬ ‫بسته است اما این مانع از ان نشده که حسن روحانی از ان‬ ‫به عنوان ابزار ارتباط اس��تفاده نکند‪ .‬صحب ت های او با جک‬ ‫دورس��ی امریکایی‪ ،‬بنیانگذار ش��بکه اجتماعی توئیتر و از‬ ‫چهره های برجسته س��یلیکون ولی (‪)Silicon Valley‬‬ ‫(قطب تجاری‪ ،‬ارتباطی و انفورماتیکی امریکا در کالیفرنیا)‪،‬‬ ‫اخرین نمونه ان است‪».‬‬ ‫دورسی در شبکه اجتماعی توئیتر ضمن خوشامدگویی‬ ‫وزارت خارجه ای ها راه فیس بوک را برای دولت باز کردند‬ ‫‪24‬‬ ‫به حسن روحانی به ش��کلی مودبانه از رئی س جمهور ای ران‬ ‫درخواست م ی کند‪« :‬ایا ای ران ی ها م ی توانند توئی ت های شما‬ ‫را بخوانند؟» اقای روحانی در صفحه خود خطاب به دورسی‬ ‫نوشته است‪:‬‬ ‫«ش��ب بخیر جک‪ ،‬همان ط��ور که به خان��م امانپور‬ ‫(خبرن��گار س��ی ان ان) توضی��ح دادم‪ ،‬تالش ه��ای من در‬ ‫این راستاس��ت که م��ردم کش��ورم بتوانند به ش��بکه های‬ ‫ارتباط��ی جهانی دسترس��ی پی��دا کنن��د؛ همان گونه که‬ ‫حق انان است‪».‬‬ ‫توئیتری که وجودش در تهران تکذیب شد‬ ‫روحانی و ظری��ف در حالی از ش��بکه های اجتماعی‬ ‫اس��تفاده م ی کنن��د که طب��ق قوانین جمهوری اس�لامی‬ ‫بهره مندی از این شبکه ها غیر قانونی است‪ .‬توسل دولتمران‬ ‫به ابزار غی ر قانونی به منظور رسیدن به اهداف دولت توسل‬ ‫به استاندارد دوگانه اس��ت‪ .‬اس��تانداردهایی که بهره گیری‬ ‫قدرت های سلطه از ان همواره مورد انتقاد ای ران بوده است‪.‬‬ ‫در هر صورت بهره گیری از توئیتر و فی س بوک انقالبی بزرگ‬ ‫در عرصه دیپلماسی ای ران پدید اورده است‪.‬نیویورک تایمز در‬ ‫گزارشی از توئیتر روحانی م ی نویسد‪« :‬این چشم انداز ظاه را‬ ‫منطقی‪ ،‬پس از مواض��ع مقابله جویانه محمود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئی س جمهور قبل��ی با چندین اقدام دیگ��ر روحانی تقویت‬ ‫ش��ده اس��ت‪ ».‬لوموند هم م ی گوید که توئیت��ر روحانی از‬ ‫رسانه ها جلوتر است‪.‬صفحه دکتر روحانی در زمان تبلیغات‬ ‫ریاست جمهوری ایجاد شد‪ .‬در ابتدا پیام های فارسی روی ان‬ ‫گذاشته م ی ش��د‪ ،‬اما به مروز زمان و ب رای گسترش ارتباط با‬ ‫غرب پیام های انگلیسی نیز روی ان گذاشته شد‪ .‬توئیتری‬ ‫که در نیویورک به شهرت جهانی رسید‪ ،‬در ته ران وجودش‬ ‫تکذیب شده بود‪.‬‬ ‫عضویت در شبکه های اجتماعی؛ جرم یا نه؟‬ ‫واکنش ها درباره استفاده از شبکه های اجتماعی مانند‬ ‫فی س بوک متفاوت بوده و هست‪ .‬سال گذشته معاون مبارزه‬ ‫با جرائم پلیس فتا درب��اره عضویت در فی س بوک اظهارکرد‪:‬‬ ‫«ب راساس قانون جرائم رایانه ای موضوعی به اسم مجازات‬ ‫افراد به دلیل عضویت در فی س بوک وجود ندارد و حتی اگر‬ ‫افراد از طریق فی س بوک اطالعاتشان مورد سوءاستفاده قرار‬ ‫گیرد و به دادس��رای جرائم یارانه ای مراجعه کنند‪ ،‬شکایت‬ ‫انان مورد پیگیری ق��رار م ی گیرد اما هی چ گاه ب��ا این افراد‬ ‫به عنوان متهم برخورد نم ی ش��ود و بر این اساس عضویت‬ ‫در فی س بوک جرم نیس��ت‪ ،‬مگر انکه افراد بخواهند از این‬ ‫ی یاداور‬ ‫فضا سوءاس��تفاده کنند‪ ».‬س��رهنگ تورج کاظم�� ‬ ‫ش��د‪« :‬هر اقدام ی که موجب هتک حرم��ت و حیثیت افراد‬ ‫در فضای فی س بوک ش��ود جرم محسوب م ی ش��ود و افراد‬ ‫اگر در فی س بوک اقدام به توهی��ن و افترا به مقامات دولتی‬ ‫یا اف��راد خاص کنند یا اینکه هر ش��خصی که خس��ارت و‬ ‫توهینی به فرد دیگری وارد کرده باش��د‪ ،‬مرتکب جرم شده‬ ‫اس��ت‪ ».‬با این حال دبیر کمیته فیلترینگ عالوه بر اینکه‬ ‫فی س بوک را ش��بکه صهیونیس��تی م ی داند ب��ا اطمینان‬ ‫جاسوسی س��روی س های امنیتی و اطالعاتی از این شبکه‬ ‫س��خن م ی گوید که البته از نظ��ر کارشناس��ان ارتباطات‪،‬‬ ‫همواره رس��انه ها م ی توانند به عنوان ابزار جاسوس��ی مورد‬ ‫بهره برداری قرار گیرند‪ .‬در یکی از اخرین اظهارنظرها سردار‬ ‫احمدی مقدم‪ ،‬فرمانده نیروی انتظامی م ی گوید که موضوع‬ ‫استفاده از فی س بوک را در جلس ه ای مشترک با حسن روحانی‬ ‫مورد بررس��ی قرار خواهد داد و ظریف نیز تاکید کرده است‬ ‫که هنوز درباره اس��تفاده از فی س بوک ب��ه وی تذکری داده‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫امار متناقض درباره ایرانیان عضو فیس بوک‬ ‫هر قدر ه��م ک��ه در م��ورد ای��ن ش��بکه اجتماعی‬ ‫موضع گیری منفی صورت بگی��رد و ان را از دالیل طالق و‬ ‫فساد بدانند اما این روز ها این شبکه اجتماعی ارام ارام در حال‬ ‫ریشه دواندن در میان مردم از سنین پایین گرفته تا باالست‪.‬‬ ‫پیش از اینکه فی س بوک در فضای مجازی و اینترنت خود را‬ ‫مطرح کند‪ ،‬جایگاه و رتبه ای ران در زمینه اس��تفاده از فضای‬ ‫مجازی در میان کش��ورهای دنیا رتب ه ای مابین ‪ ۱۰‬الی ‪۱۵‬‬ ‫بود‪ .‬ب ر اساس یک نظ ر س��نجی صورت گرفته از میان یک‬ ‫نمونه ش��امل ‪ ۲۳۰۰‬نفر از افراد س��اکن ای��ران‪ ۵۸ ،‬درصد از‬ ‫افراد فی س بوک‪ ۳۷ ،‬درصد گوگل پالس و ‪ ۱۴‬درصد کلوب‬ ‫(ش��بکه اجتماعی داخلی در ای ران)‪ ۱۲ ،‬درص��د توئیتر و ‪۱۲‬‬ ‫درصد نیز ‪ Linkedin‬را انتخ��اب کرده اند‪ .‬اما نایب رئیس‬ ‫مجل س شورای اسالمی جمعیت ای رانیان عضو فی س بوک را‬ ‫دو میلیون نفر اعالم کرده است‪ .‬امار مورد استناد ابوترابی با‬ ‫انچه در نظر سنجی فوق امده و برخی دیگر از امار متفاوت‬ ‫اس��ت‪ ،‬بناب راین م ی توان گف��ت هنوز امار دقیق��ی در این‬ ‫مورد وج��ود ندارد‪.‬طبق اخرین امار در ح��ال حاضر بیش از‬ ‫‪ ۸۰۰‬میلیون کاربر فعال در سراسر جهان از فی س بوک استفاده‬ ‫م ی کنند و این در حالی است که جمعیت جهان به تازگی از‬ ‫مرز هفت میلیارد نفر گذشته است و این نشان م ی دهد که‬ ‫به طور تقریبی ‪ ۱۱‬درصد از جمعیت جهان در شبکه اجتماعی‬ ‫فی س بوک عضو هستند‪.‬‬ ‫غوغای رئیس دستگاه دیپلماسی‬ ‫هنوز ساعتی از پایان بررسی رای اعتماد نمایندگان به‬ ‫وزرای پیشنهادی نگذش��ته بود که روی صفحه فی س بوک‬ ‫ظریف این جمله نقش بس��ت‪« :‬از محبت تمام ی دوستان‬ ‫بسیار سپاس��گزارم‪ .‬محمد جواد ظریف‪ ».‬اقای وزیر که در‬ ‫صفحات مجازی برخی از نزدیکان دولت چندان پرحاشیه نیست‬ ‫‪ -۳‬بیژن نامدار زنگنه؛ شی خ الوزرا‬ ‫بیژن نامدار زنگنه‪ ،‬وزیر نفت دولت با اینکه خش��ک و‬ ‫جدی است و سن اش از همه وزرا بیش��تر ولی خیلی فعال‬ ‫است‪ .‬روزهای اول حتی نظرسنجی هم م ی کرد‪ .‬فعال بیشتر‬ ‫از بازدیدهایش محتوا منتشر کرده است‪.‬‬ ‫‪ -۵‬حسام الدین اشنا؛ پیچیده و تئوری پرداز‬ ‫حسام الدین اشنا‪ ،‬استاد دانشگاه ارتباطی است که در‬ ‫روز ثب ت نام روحانی کنار وی ظاهر ش��د‪ .‬او نقش رس��انه ای‬ ‫خود را به درستی تاکنون ایفا کرده است‪ .‬در حاشیه‪ ،‬کارش را‬ ‫انجام داده و هدایتگر جریان رسانه ای دولت به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫البته فعالیت اشنا تنها در فی س بوک نبوده بلکه با پس ت های‬ ‫وبالگ ی اش درباره فراخوان پیشنهادات درباره وزرا و مشاوره ها‬ ‫زبانزد است‪.‬‬ ‫کابینه روحانی؛ کابینه ای ارتباطی نیس��ت! ب ر عکس‬ ‫تصور عمومی بیشتر اعضای دولت با شبکه های اجتماعی‬ ‫غریب ه اند و حتی واعظی‪ ،‬وزیر ارتباطات و فناوری هر از گاهی‬ ‫یاداوری م ی کند که شبکه های اجتماعی فیلتر هستند‪ .‬اما‬ ‫م ی توان گفت که رئیس دولت یازدهم به خوبی ظرفی ت های‬ ‫ارتباطی رس��انه های اجتماعی را درک کرده اس��ت‪ .‬هر چند‬ ‫فعال ترین شخص در شبکه های اجتماعی وزیر امور خارجه‬ ‫اوست‪.‬‬ ‫دولت یازدهم در توئیتر‬ ‫انقدر علیه ظریف جوس��ازی کردند و او را عضو حلقه‬ ‫نیویورک و یار غار امریکای ی ها خواندند که تصور م ی ش��د‬ ‫رفتارش خیلی دیپلماتیک باش��د‪ .‬اما او نشان داد که ا نقدر‬ ‫زبل است که در عین حفظ کالس دیپلماتیک خود‪ ،‬م ی تواند‬ ‫ی هم باش��د‪ .‬او ب��ا مخاطب فی س بوکش‬ ‫خونگرم و صمیم ‬ ‫یک طور برخورد م ی کند و با مخاطبان توئیترش که عمدتا‬ ‫غی ر ای رانی هستند طوری دیگر‪ .‬وقتی هم که از شبکه مجازی‬ ‫خارج م ی شود‪ ،‬در راهروها و حاشی ه های نشس ت ها و اجالس‬ ‫داخلی و بی ن الملل��ی نوعی دیگر رفتار م ی کن��د‪ .‬وزیر امور‬ ‫خارجه جدید کشورمان در صحن و کمیسیون های مجلس‬ ‫و در راهروهای س��ازمان ملل متحد و کنگره ارتباط گرفته و‬ ‫پیام رد وبدل م ی کند و در هم��ه این محافل عالوه بر کالم‪،‬‬ ‫کابینه و دردسرهای یک روزنامه‬ ‫‪ -۱‬محمدجواد ظریف؛ ایرانی ایرانی است‬ ‫مجله خبری‬ ‫دولت تدبیر و امید در فیس بوک‬ ‫‪ -۲‬اسحاق جهانگیری؛ ب ی سروصدا‬ ‫اسحاق جهانگیری که از قبل از معاون اولی هم صفحه‬ ‫در فی س بوک داشت با حضور در دولت گاهی صفحه اش را‬ ‫فعال م ی کند گاهی هم نه‪ .‬او حاشیه جلسات خود را به رشته‬ ‫تحریر در م ی اورد‪ .‬ظ رافت خاصی در نوش��ته ها دارد‪ .‬هرچند‬ ‫طوالنی م ی نویسد اما جذابیت خاص خود را دارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫طول مدت زمان بررس��ی رای اعتماد از س��وی مجلس در‬ ‫صفحه فی س بوک خود تنها عکس منتشر م ی کرد‪ ،‬با انتشار‬ ‫این پیام تشکر نشان داد که ب رایش مخاطبان داخلی هم از‬ ‫اهمیت برخوردار است‪.‬‬ ‫او خیلی زود در فی س بوک غوغایی به پا کرد‪ .‬م ی گویند‬ ‫از لحاظ الیک در ثانیه رکورد زده اس��ت‪ .‬محمد جواد ظریف‬ ‫یا به قول دوس��تانش «اقا جواد» در مدت یک ماه توانست‬ ‫به اندازه اداره دیپلماسی رس��انه ای وزارت خارجه و شاید هم‬ ‫بیش��تر از ان‪ ،‬از فضای مجازی بهره ب��رداری کند‪ .‬مخالفان‬ ‫افراط ی اش صفح��ه وی را هک کرده بودن��د‪ .‬ظریف البته‬ ‫صفحه اش را پ س گرفت و در اخرین اس��تاتوس خود هنگام‬ ‫تهیه این گزارش چنین نوشت‪« :‬دسترسی خودم به اینترنت‬ ‫را ب رای پیشگیری از ورود غیرقانونی مجدد محدود کردم تا‬ ‫راهی ب رای حل این مشکل پیدا کنم‪ .‬به هرحال خوشحالم‬ ‫که مجددا در خدمت شما هستم تا میالد پناه کشور و مردم‬ ‫ای ران را ش��ادباش بگویم‪ ».‬ظریف از این کان��ال در جریان‬ ‫بحران سوریه نقش افرینی کرد‪ .‬در قضیه هولوکاست ب رای‬ ‫جامعه بانفوذ یهودیان پیام مصالح��ه داد و گفت که دولت‬ ‫جدید مانند احمدی نژاد س��ر نزاع ندارد‪ .‬ظریف همچنین با‬ ‫گزارش های مس��تمر خود مخاطبان زیادی از عامه مردم را‬ ‫جذب کرده است‪ .‬او به واقع در دیپلماسی عمومی نیز بسیار‬ ‫زیرک و کاربلد است‪.‬‬ ‫م ی تواند از ابزارهای بدن (بادی لنگویج) هم استفاده کند‪ .‬ولی‬ ‫در شبکه اجتماعی اصل پیام‪ ،‬عکس و گفت وگوی احتمالی‬ ‫ان است که باید صحیح و درست هدایت شود‪ .‬اینها را ظریف‬ ‫خوب بلد است‪.‬‬ ‫دنبال کنید‪ ».‬و همچنین به نق��ل قول هایی از علی جنتی‬ ‫و عبدالرضا رحمان ی فضلی م ی پ��ردازد‪ .‬صفحه جعلی بیژن‬ ‫نامدار زنگنه در فی س بوک‪ ،‬صفحه فی س بوک کابینه تدبیر و‬ ‫امید را معرفی کرده است‪ .‬این در حالی است که یک صفحه‬ ‫جعلی در لیست این صفحه وجود دارد و اثری از صفحه اصلی‬ ‫نامدار زنگنه در این فهرس��ت نیس��ت‪ .‬صفحه اصلی بیژن‬ ‫نامدار زنگنه که توسط وی اداره م ی شود‪ ،‬نسبت به این مورد‬ ‫واکنش نشان داده و اورده است‪« :‬دوستان و همراهان عزیز!‬ ‫هدف بنده از راه اندازی این صفحه امکان ارتباط مستقیم با‬ ‫مردم و فراهم اوردن شرایطی ب رای اشنایی با نظ رات بخشی‬ ‫از مردم بوده است‪ .‬اما متاس��فانه پیام های متعددی دریافت‬ ‫فعالی��ت کابینه یازده��م تنها در فی س ب��وک نبوده‪،‬‬ ‫بلکه در توئیتر نیز حض��ور دارند‪ .‬البته فع�لا دکتر ظریف‬ ‫وزیر ام��ور خارجه به صورت رس��می و حرف��ه ای در توئیتر‬ ‫فعالیت م ی کند‪ .‬همان ط��ور که خودش گفت��ه در توئیتر‬ ‫به زبان انگلیس��ی توئیت م ی کند‪ .‬تبریک عید یهودیان و‬ ‫ان دیالوگ معروفش درباره هلوکاس��ت در جهان به ش��دت‬ ‫بازتاب داشت‪.‬‬ ‫موج حض��ور اعضای کابین��ه دولت تدبی��ر و امید در‬ ‫فی س بوک باالخر به دردسری ب رای یکی از روزنامه های صبح‬ ‫کشور منتهی ش��د‪ .‬روزنامه شرق در گزارش��ی از محتویات‬ ‫صفحه ای به ن��ام «صفحه فی س بوک پایگاه اطالع رس��انی‬ ‫دولت تدبیر و امید» نوشت؛ گزارشی بسیار جذاب و خواندنی‪.‬‬ ‫این گزارش تاکید م ی کرد که «صفح��ه فی س بوک پایگاه‬ ‫اطالع رسانی دولت تدبیر و امید به وسیله بیژن نامدار زنگنه‪،‬‬ ‫وزیر نفت در این ش��بکه اجتماعی معرفی شد‪ ».‬در بخش‬ ‫دیگری م ی نویس��د‪« :‬صفحه فی س بوک دولت تدبیر و امید‬ ‫‪ 18‬عضو فعال دارد» و علی چی ت چیان با ارس��ال ش��کلک‬ ‫لبخند نوشته‪« :‬اخبار مربوط به وزرا و دولت را در این صفحه‬ ‫رئی�س دول�ت یازدهم به‬ ‫خوب�ی ظرفی ت ه�ای ارتباطی‬ ‫رسانه هایاجتماعیرادرککرده‬ ‫است‪.‬هر چندفعال ت رینشخص‬ ‫درشبک ه هایاجتماعیوزیرامور‬ ‫خارجهاوست‬ ‫کرده ام که گویا عده ای با نام بنده در فضای مجازی فعالیت‬ ‫م ی نمایند‪ .‬از همین رو به اطالع م ی رسانم این صفحه تنها‬ ‫صفحه متعلق به اینجانب در ش��بکه های اجتماعی است‬ ‫و نظ رات من تنها در این صفحه انع��کاس م ی یابد‪ .‬باتوجه‬ ‫به حساس��ی ت هایی که وجود دارد و ب رای انکه امکان ادامه‬ ‫فعالیت اینجانب در شبکه های اجتماعی وجود داشته باشد‬ ‫از افرادی که به هر دلیل به نام بنده فعالیت م ی نمایند تقاضا‬ ‫م ی کنم فرصت همراه��ی بنده با مردم را س��لب نکنند و از‬ ‫دوس��تان عزیز نیز تقاضا دارم در هر کجا غیر از این صفحه‬ ‫‪25‬‬ ‫نقل قولی از سوی اینجانب صورت گرفت‪ ،‬قویا و به سرعت‬ ‫ان را تکذیب نمایند‪».‬‬ ‫همه صفحات جعلی یاران روحانی در فیس بوک‬ ‫مجله خبری‬ ‫حضور یاران روحانی در رس��انه های اجتماعی عالوه‬ ‫بر تمام مزایای��ی ک��ه دارد‪ ،‬باعث ایجاد صفح��ات جعلی‬ ‫(یا غیررس��می) به اس��م برخی دیگر از دولتم��ردان وی در‬ ‫فی س بوک شده است‪ .‬در این مطلب سعی م ی کنیم‪ ،‬لیستی‬ ‫از حس��اب های کاربری جعلی که احتماال نسبتی با وزرای‬ ‫کابینه تدبیر و امید ندارند‪ ،‬ارائه کنیم‪:‬‬ ‫ن هاشمی‪ ،‬وزیر بهداشت و درمان‬ ‫‪ -۱‬حس ‬ ‫‪ -۲‬حسین دهقان‪ ،‬وزیر دفاع‬ ‫‪ -۳‬عباس اخوندی‪ ،‬وزیر راه و شهرسازی‬ ‫تزاده‪ ،‬وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت‬ ‫‪ -۴‬محمدرضا نعم ‬ ‫‪ -۵‬حمید چی ت چیان‪ ،‬وزیر نیرو‬ ‫‪ -۶‬محمدباقر نوبخت‪ ،‬مع��اون برنامه ریزی و نظارت‬ ‫راهبردی ریاست جمهوری و سخنگوی دولت‬ ‫‪ -۷‬محمود واعظی‪ ،‬وزیر ارتباطات و فناوری اطالعات‬ ‫‪ -۸‬علی ربیعی‪ ،‬وزیر کار‬ ‫‪ -۹‬محمود حجتی‪ ،‬وزیر جهاد کشاورزی‬ ‫‪ -۱۰‬مصطفی پورمحمدی‪ ،‬وزیر دادگستری‬ ‫‪ -۱۱‬علی جنتی‪ ،‬وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫‪ -۱۲‬عبدالرضا رحمانی‪ ،‬وزیر کشور‬ ‫‪ -۱۳‬علی طی ب نیا‪ ،‬وزیر اقتصاد و دارایی‬ ‫‪ -۱۴‬محمود علوی‪ ،‬وزیر اطالعات‬ ‫شاید ایجاد صفحاتی با اسم اشخاص نوعی ب ی اخالقی‬ ‫باشد‪ ،‬زی را باعث سوء تفاهم هایی م ی شود که اشخاص اصلی‬ ‫از ان مطلع نیس��تند‪ .‬به عبارتی‪ ،‬هویت انها توسط دیگری‬ ‫شکل م ی گیرد! اما یک پیام اساسی دارد و ان‪ ،‬این است که‬ ‫دولتمردان باید به طور مستقیم و رسمی خودشان مانند دکتر‬ ‫ظریف در رس��انه های اجتماعی حضور یابن��د تا جلوی این‬ ‫ب ی اخالق ی ها گرفته شود‪.‬‬ ‫حتما یادتان هس��ت‪ ،‬تا چند س��ال پیش م��د دنیای‬ ‫دیجیتال وبالگ بود و چت روم‪ .‬ش��اید خیلی از ما ساعت ها‬ ‫از وقت مان را در اتاق های چت س��پری کردیم بدون اینکه‬ ‫بدانیم مخاطب مان کیست؟ زن است یا مرد؟ کم سن است یا‬ ‫جاافتاده؟ چقدر از ما وبالگ راه انداختیم‪ .‬چقدر صفحه های‬ ‫وبالگ که جوانمرگ شدند‪.‬‬ ‫بعض ی هایمان هن��وز هم وبالگم��ان را حفظ کردیم‪.‬‬ ‫در هر ص��ورت‪ ،‬ان دوره عم��رش را داد به من و ش��ما‪ .‬االن‬ ‫دیگر دوره‪ ،‬دوره شبکه های اجتماعی است‪ .‬مردم در ای ران و‬ ‫جهان با صفحه فی س بوک و توئیتر با دنیا سخن م ی گویند‪.‬‬ ‫صفحاتشان را در جیبشان م ی گذارند و با خود این سو و ان‬ ‫سو م ی برند؛ وقتی در مترو نشسته اند این بار با اندروید خود‬ ‫دنیانوردی م ی کنند‪.‬‬ ‫ای ران از ان دست کشورهایی است که بیشترین کارب ران‬ ‫فی س بوک��ی را دارد‪ .‬تا به حال ه��م ای ران ی ه��ای زیادی در‬ ‫ش��بکه های اجتماعی خالقی ت افریدند ول��ی انگار اخرین‬ ‫انها که فی س ب��وک و توئیتر را ب رای اهداف خود و س��ازمان‬ ‫تحت مدیریتش انتخاب کرده ‪ ،‬غوغایی به پا کرده اس��ت‪.‬‬ ‫اگر در پیروزی روحانی و ظریف در حکومتداری ش��ان تردید‬ ‫باشد‪ ،‬در اینکه بهره گیری از شبکه های اجتماعی را به برگ‬ ‫ب رنده دولت تبدیل کرده اند‪ ،‬تردیدی نیست‪ .‬شاید کلی ک ها و‬ ‫پس ت های فی س بوک و توئیتر باعث حرکت سریع تحوالت‬ ‫و انج��ام کار ‪ 500‬روزه در ‪ 59‬روز ش��د‪ .‬ش��ما این ط��ور فکر‬ ‫نم ی کنید؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫پرونده موسوی و کروبی در شورای امنیت‬ ‫مصطفی پور محمدی خبر داد که پرونده موس��وی و‬ ‫کروبی در ش��ورای عالی امنیت ملی در حال بررسی است‪.‬‬ ‫پورمحمدی که با روزنامه ای ران گفت وگو کرده‪ ،‬تاکید داشت‬ ‫که نظام قصد ندارد هیچ زندانی را تا ابد در زندان نگه دارد‪ .‬این‬ ‫اظهارات پورمحمدی به سرعت در فضای مجازی و سپس‬ ‫در روزنامه ها و رسانه ها بازتاب داده شد‪.‬‬ ‫اگرچه با انتصاب شمخانی به عنوان دبیرشورای امنیت‬ ‫ملی‪ ،‬گفته م ی شد که قرار اس��ت پرونده دو نفر از نامزدهای‬ ‫انتخابات در این شورا بررسی شود‪ ،‬اما گفته های پورمحمدی‬ ‫گمانه های جدیدی را ایجاد کرد‪ .‬تا جایی که گفته م ی ش��د‬ ‫حصر انها ممکن است به همین زودی ها برطرف شود‪ .‬وزیر‬ ‫دادگستری با اش��اره به عفو و ازادی زندانیان امنیتی و حصر‬ ‫موس��وی و کروبی گفت‪« :‬داس��تان عفو در کشورمان یک‬ ‫موضوع جدی و نهادینه شده است‪ .‬ما قرار نیست انسان ها را‬ ‫در زندان ها بپوسانیم‪ .‬زندان ب رای تادیب‪ ،‬ب رای اصالح و ب رای‬ ‫بازگشت موفق و سالم به جامعه اس��ت‪ .‬این روند اصالحی‬ ‫ما از ابتدای انقالب تاکنون بوده اس��ت‪ .‬پیوسته با زندانیان‬ ‫در سلول هایش��ان گپ و گفت داش��تیم و هر موقع متوجه‬ ‫م ی ش��دیم که رفتارش��ان تغییر کرده در رابطه با ازادی شان‬ ‫اقدام م ی شد‪ ،‬در حقیقت اصرار بر ازادی ش��ان بوده است و‬ ‫با عناوین مختل��ف از جمله عفو‪ ،‬ازادی مش��روط‪ ،‬زندان باز‬ ‫و‪ ...‬کمک م ی کردیم زندان��ی از زندان ازاد ش��ود‪ .‬ما معتقد‬ ‫هس��تیم که زندانی نباید زیاد در زندان بمان��د‪ .‬زندان ب رای‬ ‫تادیب‪ ،‬مجازات و اصالح افراد اس��ت و پس از ان بازگش��ت‬ ‫به جامعه است‪ .‬این سیاست ادامه دارد و نسبت به زندانیان‬ ‫امنیتی نیز این روند ادامه خواهد داش��ت‪ ».‬در ماه های اخیر‬ ‫تعداد زیادی از زندانیان سیاسی و امنیتی که بعد از انتخابات‬ ‫‪26‬‬ ‫‪ 88‬دستگیر ش��ده بودند‪ ،‬در اقدامی پیش از سفر روحانی به‬ ‫نیویورک ازاد شدند‪ .‬پورمحمدی با اشاره به این موضوع تاکید‬ ‫م ی کند‪« :‬بن��ده به عنوان وزیر دادگس��تری جزو اصل ی ترین‬ ‫رسالت هایم تعقیب این گونه مس��ائل است و به طور جدی‬ ‫هم در دولت و ه��م در قوه قضاییه این مس��ائل را پیگیری‬ ‫م ی کنم‪ .‬همچنین پرونده اقایان موسوی و کروبی در شورای‬ ‫امنیت ملی از سوی دوستان بزرگوارمان تحت بررسی است‪».‬‬ ‫وزیر دادگستری البته گمانه زن ی ها درباره ماموریت ویژه ب رای‬ ‫رفع حصر موس��وی و کروبی را رد م ی کن��د و م ی گوید که‬ ‫پرونده انها در جای خاص خود در حال رس��یدگی اس��ت و‬ ‫طبق مکانیزم تعریف شده ای این موضوعات پیگیری و حل‬ ‫و فصل خواهد شد‪.‬‬ ‫انتشار این مصاحبه باعث ش��د تا خبرنگاران در پایان‬ ‫جلسه هیات دولت با صراحت بیشتر از وی بپرسند‪« :‬ایا انها‬ ‫در روز عید س��عید غدی ر خم ازاد خواهند شد یا خیر؟» و او در‬ ‫پاسخ گفت‪« :‬ما در عید غدیر خم حتما عفو خواهیم داشت‬ ‫و زندانیانی از گروه های مختلف شامل عفو قرار م ی گی رند‪».‬‬ ‫او البته در مورد این ش��ائبه که پرونده تازه به شورای امنیت‬ ‫رفته را این طور توضیح داد‪« :‬این پرونده از قبل در شورا بوده‬ ‫اس��ت و در مورد روند کنونی نیز از خودشان بپرسید‪ ».‬وزیر‬ ‫دادگستری همچنین در پاسخ به این سوال که ایا این عفو‬ ‫شامل زندانیان امنیتی نیز م ی ش��ود؟ با تایید این موضوع‪،‬‬ ‫گف��ت‪« :‬زندانیان��ی از گروه های مختلف ش��امل عفو قرار‬ ‫م ی گیرند‪ ».‬وی در مورد پرونده برخی از زندانیان سیاس��ی‬ ‫از جمله مجید توکلی که گفته م ی شود تاکنون از مرخصی‬ ‫برخوردار نبوده اس��ت نیز توضیح داد ک��ه «در مورد پرونده‬ ‫خاصی نظر نم ی دهم‪g ».‬‬ ‫اینده اخوان‬ ‫شاپور سلیمی‬ ‫دانشجوی دکترای علوم سیاسی‬ ‫بعد از پیروزی در انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری‬ ‫در سال ‪ ،2012‬اخوان المس��لمین توانست قدرت را در مصر‬ ‫به دست گرفته و نیروی سیاسی حاکم در این کشور گردید؛‬ ‫اما در خالل حکمرانی یک س��اله اش با چالش های داخلی‬ ‫و خارجی عم��ده ای مواجه ب��ود که منش��اء نارضایتی های‬ ‫چشمگیری نسبت به حکومت مرسی و اخوان بود‪.‬‬ ‫ش��کاف سکوالریس��م‪ -‬اس�لامگرایی (دین و دولت)‬ ‫تنش ها و التهابات سیاسی بین نیروهای لیب رال و اسالمگرا‬ ‫که ریشه در مساله فوق داشت‪ ،‬ب ی اعتمادی تاریخی نسبت‬ ‫به اخوان‪ ،‬نف��وذ اندک اس�لامگرایان در نهادهای قضایی و‬ ‫نظامی‪ ،‬امنیتی دولت در مصر از همان ابتدای قدرت گیری‬ ‫اخوان المسلمین‪ ،‬اینده سیاسی این کش��ور را در هاله ای از‬ ‫ابهام قرار داده بود‪.‬‬ ‫رهب ران اخوان این موقعیت لرزان و ش��رایط حساس‬ ‫داخلی و خارجی را درک م ی کردند و در م��واردی نیز به ویژه‬ ‫درخصوص حفظ سیاست دوستانه با ایاالت متحده‪ -‬التزام به‬ ‫قرارداد صلح‪ -‬انعطاف پذیری مصلحت جویانه ای از خودشان‬ ‫دادند؛ در عرصه داخلی استراتژی تعامل با ارتش را در پیش‬ ‫گرفتند‪ .‬اگرچه در برخی اوقات محدودیت های خاموشی بر‬ ‫نظامیان اعمال م ی ش��د؛ اما در کل اخوان اس��تقالل ارتش‬ ‫درخصوص منافع اقتصادیشان و موضوعات دفاعی ارج نهاد؛‬ ‫حتی این مساله در قانون اساسی مصر که بوسیله پارلمان و‬ ‫همه پرسی تایید شد‪ ،‬مورد توجه قرار گرفت‬ ‫اما به رغم اینها‪ ،‬اخوان همواره درخصوص حمایت ارتش‬ ‫از انها در دوره تظاه رات های مخالفینش مردد بود؛ به همین‬ ‫واسطه مرسی سعی کرد با عزل و نصب هایی به افزایش نفوذ‬ ‫خود و بهره برداری از اختالفات نظامیان بپردازد‪.‬‬ ‫ب ی اعتمادی فوق و شکاف عمیق دین و دولت در این‬ ‫کشور که به قطب بندی بین نیروها و جامعه مصر انجامیده‬ ‫بود و مسائلی چون برخی از بندهای اسالمی قانون اساسی‬ ‫و گرایشات اقتدارگرایانه اخوان به در قدرت‪ ،‬منشاء انتقادات‬ ‫و نارضایتی عده ای از مرسی و اخوان گردید‪ .‬ناکامی انها در‬ ‫ساماندهی اوضاع اقتصادی و اسفبار ش��دن وضعیت تورم‬ ‫نیز طبقات متوس��ط و پایین جامعه را با انها بیگانه کرد با‬ ‫تحوالت منطقه ای نیز در این برهه بر افزایش دامنه التهابات‬ ‫سیاسی افزود و رقابت ها و منازعات نیروهای سیاسی لیب رال‬ ‫و اسالمگرا را تشدید کرد و مصر را با ب ی ثباتی سیاسی و بن‬ ‫بست قابل توجهی مواجه ساخت؛ گرایشات انحصارجویانه‬ ‫اخوان نی��ز امکان مصالحه را مس��دود کرد تا اینکه س��یل‬ ‫اعتراضات و مخالفت های توده ای با حکومت اخوان‪ ،‬مصر را‬ ‫ب رای هفته ها مشغول خود ساخت‪.‬‬ ‫اخوان المس��لمین در رویارویی با مخالفینش روی به‬ ‫مشروعیت انتخاباتی (دموکراتیک حکومت) و حمایت برخی‬ ‫کشورهای منطقه و ترویج گفتمان اس�لامگرایان در میان‬ ‫هواداران و حوزه عمومی این کش��ور و ش��عارهایی از قبلی‬ ‫«بیعت با مرسی‪ ،‬بیعت با خداست» پرداختند‪.‬‬ ‫ب��ا نضج گرفتن اعتراضات گس��ترده علی��ه حکومت‬ ‫نهایتا نظامیان ک��ه بعد از س��ال ‪ 1952‬نفوذ عم��ده ای در‬ ‫سیاست این کشور ایفا م ی کردند‪ ،‬به دخالت و برکناری مرسی‬ ‫تالش های زیادی از س��وی برخی از بازیگران سیاسی‬ ‫داخلی‪ ،‬کش��ورهای منطقه‪ ،‬اتحادیه اروپا و‪ ...‬انجام شد که‬ ‫اخوان المسلمین را تش��ویق به پذیرش وضع موجود جدید‬ ‫و تقلیل مطالباتش در ماه های اخیر کرد‪ ،‬اما امتناع س��فت‬ ‫و س��خت اخوان از پذیرش حکومت جدید و پافشاری روی‬ ‫خواسته هایش‪ ،‬از پیدا شدن یک راه حل سیاسی جهت گذار‬ ‫از بحران سیاسی مصر جلوگیری کرد‪ .‬حکم دادگاه قاهره نیز‬ ‫درخصوص توقیف اموال و ممنوعیت فعالی ت های اینده ان‪،‬‬ ‫این سازمان اسالمگرا را در صحنه سیاسی مصر د ر هاله ای از‬ ‫ابهام قرار داده است‪ .‬شکست اخوان در سازماندهی اعتراضات‬ ‫میلیونی‪ ،‬فشار از پایین و تالش جهت مشروعی ت زدایی از‬ ‫حکومت اشغالی ب رای عقب راندن مخالفان سیاسی و ارتش‬ ‫چند راه را در اینده پیش روی رهب ران ان قرار داده اس��ت که‬ ‫م ی توان به ان اشاره کرد‪ .‬اولین سناریوی محتمل این است‬ ‫که رهب ران اخوان راه تبعید در کش��ورهای منطقه و غربی را‬ ‫در پیش گیرند و به فعالی ت های رسانه ای در خارج و حضور‬ ‫محدود و زیرزمینی سیاسی در داخل بپردازند؛ هم اکنون نیز‬ ‫از ‪ 6‬رهبر اصلی اخوان‪ ،‬س��ه تن از انها یعنی محمدحسین‬ ‫در ترکیه‪ ،‬گوما امین در لندن‪ ،‬محمد عزت در غزه یا محمد‬ ‫قزلدن در خارج به سر م ی ب رند و همچنان هرگونه مصالحه با‬ ‫ارتش و سیاسیون لیب رال حاکم را رد و بر تداوم اعتراضات در‬ ‫اشکال مختلف تاکید دارند‪.‬‬ ‫اما این س��ناریو اخوان را با چالش های جدیدی مواجه‬ ‫م ی سازد و همان گونه که برخی از ناظرین سیاسی معتقدند‬ ‫فعالی ت های اخوان در داخل مصر با موفقیت بیشتری توام‬ ‫بوده و خواهد بود تا خارج از مصر‪.‬‬ ‫چنانچه سخت گیری ها از سوی حکومت بیشتر و در‬ ‫دراز مدت ادامه یابد‪ ،‬بعید نخواهد بود که مصر به سرنوشت‬ ‫اخوان المسلمین سوریه بعد از سال ‪ 1982‬دچار و ب رای مدت‬ ‫زیادی از کشور دور بماند‪.‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫اینده اخوان المسلمین در حیات سیاسی مصر‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫پرداختند؛ همچنین به دس��تگیری رهب��ران اخوان (ازجمله‬ ‫استراتژیس ت های س��ازمان چون الش��اطر‪ -‬الکتانی و‪ )...‬و‬ ‫بستن کانال های تلویزیونی و دفاتر این گروه به دستگیری‬ ‫‪ 300‬تن در سراس��ر کش��ور اقدام ورزیدند‪ .‬برکناری حکومت‬ ‫مرسی و جایگزینی ان با یک حکومت دست نشانده و وابسته‬ ‫به ارتش و برقراری ش��رایط اضط راری در کشور جهت پایان‬ ‫دادن به بحران های چندگانه مصر از دیگر تالش های ارتش‬ ‫جهت ایجاد نظم سیاس ی نوینی ب رای رها شدن از بن بست‬ ‫سیاسی جاری بود‪ .‬اخوان المسلمین نیز با امتناع از هرگونه‬ ‫مصالحه و اصرار مداوم بر بازگشت مرسی به قدرت به ایجاد‬ ‫فشار از پایین و اعتراضات خیابانی و دلگرم به حمایت های‬ ‫جهانی و منطقه ای بودند‪ .‬اگرچه اعتراضات و س��ازماندهی‬ ‫تظاه رات ها در چند شهر مصر به خشونت های عده ای منجر‬ ‫شد و کشته ش��دن بیش از هزار نفر و واکنش های تندی از‬ ‫سوی جامعه بی ن المللی را در بر داشت‪.‬‬ ‫بس��یاری از کش��ورهای منطقه همچون ترکیه اقدام‬ ‫ارتش را کودتا و غیرقابل قبول نامیدند؛ روحانیون با نفوذی‬ ‫همچون یوسف قرضاوی که خود متولد مصر است‪ ،‬به صدور‬ ‫فتوا و انتقاد از مداخله نظامیان در سیاست پرداخت‪ ،‬قرضاوی‬ ‫تاکید کرد که مصری ها باید از رئی س جمهور منتخب برکنار‬ ‫شده و اخوان المسلمین حمایت و نظامیان را به عقب نشینی‬ ‫وادارند؛ او همچنین مداخله ارتش و عزل مرس��ی را اقدامی‬ ‫ خالف دموکراسی و قانون اساسی برشمرد‬ ‫به رغم فش��ارها و مواضع فوق‪ ،‬نظامی��ان و حکومت‬ ‫اشغالی نظامی به تدریج توانس��تند موضع خود را تقویت و‬ ‫با س��رکوب اعتراضات خیابانی و ممنوع اعالم کردن چنین‬ ‫فعالی ت هایی بر اوضاع مسلط شوند‪ .‬برخی از ناظ ران سیاسی‬ ‫به درستی پی ش بینی کردند که اخوان المسلمین در این برهه‬ ‫امادگی الزم را ب رای ب��ه راه انداختن انتفاضه و تحقق اهداف‬ ‫خود مبن ی بر بازگرداندن مرس��ی به قدرت از طریق فشار از‬ ‫پایین و مشروعی ت زدایی از حکومت نظامی ندارد‪.‬‬ ‫هفته اخیر نیز دادگاه قاهره حکم به غیرقانونی بودن‬ ‫س��ازمان اخوان المس��لمین و تقاضای توقیف اموال ان را‬ ‫از حکومت اش��غالی مورد حمایت نظامیان کرد‪ .‬این حکم‬ ‫م ی تواند نتایج کوتاه مدت و دراز مدتی به دنبال داشته باشد؛‬ ‫کوتاه مدت به دستگیری رهب ران و سایر اعضای فعال اخوان‬ ‫و محاکم انها و قدغن کردن تمامی فعالی ت های سازمان که‬ ‫روی شبکه های خدمات اجتماعی انها نیز تاثیرگذار خواهد‬ ‫بود منجر م ی شود‪ .‬عالوه بر ان به ممنوعیت سالح سیاسی‬ ‫س��ازمان یعنی حزب ازادی و عدالت نیز منتهی خواهد شد‪.‬‬ ‫این شرایط اخوان را با چالش های عمده ای مواجه کرده است؛‬ ‫اینکه س��ازمان چه گزینه هایی پیش رو دارد و به چه سمتی‬ ‫خواهد رفت؛ پریشان ی هایی اس��ت که منشا گمانه زن ی های‬ ‫عده ای بین صاحبنظ ران منطقه و غرب گردیده است‪.‬‬ ‫سناریوی دیگر این اس��ت که اخوان المسلمین در به‬ ‫س��مت مصالحه سیاس��ی با حکومت های اینده در مصر‬ ‫گام بر دارد و به تدریج از ورود به پروس��ه سیاسی و مشارکت‬ ‫در انتخابات های پارلمانی و‪ ...‬تحت ل��وای احزاب جدید یا‬ ‫کاندیداهای مس��تقل و‪ ...‬اس��تقبال کند؛ ام��ا انچه الزم به‬ ‫ذکر است اینکه حداقل در کوتاه مدت بعید است که چنین‬ ‫س��ناریویی امکان تحقق پیدا کند‪ .‬سرکوب خونین سازمان‬ ‫و هوادارانش در خیابان های قاهره و دیگر ش��هرهای مصر‬ ‫و موضع سرس��ختانه اخوان در ب رابر ارتش و حکومت ‪ ،‬راه را‬ ‫ب رای مصالحه قوانین حداقل در کوتاه مدت مس��دود کرده‬ ‫است‪ .‬سناریوی دیگر م ی تواند گرایش به سمت فعالی ت های‬ ‫خشونت امیز و زیرزمینی علیه حکومت باشد؛ در این خصوص‬ ‫رهب ران و فعاالن جوان اخوان المسلمین رادیکال تر از رهب ران‬ ‫محافظه کار با نفوذ سازمان هس��تند و ممکن است انها به‬ ‫سمت رادیکالیسم گرایش پیدا کنند؛ یا همین مساله منجر‬ ‫به شکاف درون سازمانی و انشعاب جناح های رادیکال و منشا‬ ‫تحرکات خشونت امیز و مسلحانه علیه حکومت گردد؛ که‬ ‫این مس��اله بارها در دهه های ‪ 70‬و ‪ 80‬در تاریخ مصر اتفاق‬ ‫افتاده و بنیادگرایان رادیکال هنگام سرکوب شدید دولتی‪ ،‬به‬ ‫سمت استفاده از خشونت و فعالی ت های زیرزمینی به جای‬ ‫ابزار سیاسی گرایش پیدا کردند‪.‬‬ ‫س��رنگونی دول��ت منتخ��ب و س��رکوب ش��دید‬ ‫اخوان المس��لمین و هوادارانش در خیابان ها باعث شد که‬ ‫برخی از صاحبنظ ران دم از س��ناریوی الجزایر در س��ال ‪92‬‬ ‫در مصر بزنند؛ در الجزایر نی��ز برخوردهای خونین؛ به دنبال‬ ‫لغو نتایج انتخابات پارلمانی س��ال ‪ 1992‬و غصب قدرت از‬ ‫جبهه نجات ملی که از احزاب اس�لامگرای این کشور بود‪،‬‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬دست کم در کوتاه مدت به رغم سرکوب خونین‬ ‫اخوان و زندان ی کردن رهب رانش این سازمان برخالف جبهه‬ ‫ی و پرخاشگرانه از خود نشان‬ ‫نجات ملی‪ ،‬واکنش��ی تهاجم ‬ ‫نداده است؛ اما به هر صورت همان طور که اشاره شد یکی از‬ ‫س��ناریوهای پیش روی اخوان در اینده همین مسیر خواهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫اقدامات سرکوب گرایانه و دخالت نظامیان به این شکل‬ ‫مستقیم در سیاست‪ ،‬در مجموع در کوتاه مدت شاید به ثبات‬ ‫سیاسی‪ -‬اجتماعی موقت منجر شود اما نتایج بلندمدت این‬ ‫رویه ب رای پروسه گذار به دموکراسی در مصر مفید نخواهد‬ ‫بود‪g .‬‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫واشنگتن‪-‬تهران‬ ‫دوهفتهبعد‬ ‫ارمانگرایی واقع بینانه‬ ‫ماج رای مذاکره با ام ریکا ‬ ‫وارد فاز جدیدی در ای ران‬ ‫شده است‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫صفارهرن�دی از نس�بت‬ ‫انقالبیون با موضوع مذاکره با‬ ‫امریکا می گوید‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی‬ ‫انقالبی هاو‬ ‫مذاکره باامریکا‬ ‫گفت و گوی مثلث با محمد حسین صفارهرندی‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫پیروز انتخابات لقب بگیرند‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫رک و صریح حرف هایش را م ی زند‪ ،‬هم در مورد انتخابات اصولگرایان و هم در مورد دیپلماسی دولت جدید و رابطه با‬ ‫امریکا‪ .‬محمدحسین صفار هرندی م ی گوید که از سخنان سیدمحمد خاتمی که در مورد احتمال ترور در شرایط کنونی‬ ‫در اعتراض به ماجرای مراسم اس�تقبال از حسن روحانی در فرودگاه بیان شده متعجب ش�ده است‪ .‬او به برخورد های‬ ‫صورت گرفته با خودش مانند پرتاب کفش و سنگ در سخنرانی ها اشاره کرده و گفته که مدعیان ازادی بیان در جامعه‬ ‫منشا چنین رفتارهایی بوده اند و انها اکنون نم ی توانند به یک اعت راض کوچک در م راسم استقبال از رئی س جمهور مساله‬ ‫ترور را الصاق کنند‪ .‬با او گفت وگویی تفصیلی انجام داده ایم‪.‬‬ ‫اقای صفار‪ ،‬ش�ما از چه زمانی احس�اس کردید‬ ‫اصولگرایان انتخابات پیروز نم ی شوند؟‬ ‫‪ l‬از خیلی جلو تر نگرانی وجود داشت چون از چند‬ ‫جهت اوضاع بر وفق مراد نبود؛ اول انکه اصولگرایان پ راکنده‬ ‫بودند‪ ،‬دوم انکه در این پ راکندگی به هم ازار م ی رس��اندند‪،‬‬ ‫سوم انکه اس��تنباط مردم کم کم این شده بود معیشت انها‬ ‫متاثر از مدیریت کشور به خصوص عملکرد قوه مجریه است‬ ‫و خواه ناخواه جریان حاکم بر دولت را به جبهه اصولگرایی‬ ‫منتسب م ی کردند ‪-‬گرچه خود این جریان قائل به این مساله‬ ‫‪28‬‬ ‫نبود‪ -‬در مجموع به نظر جامعه م ی رسید؛ دولت اهتمام الزم‬ ‫را به حل مسائل نداش��ته و دغدغه دیگری دارد‪ ،‬همه اینها‬ ‫وضعیتی را به وجود م ی اورد که اس��تنباط م ی شد اوضاع بر‬ ‫وفق مراد اصولگرایان نیس��ت اما همچنان این امیدواری‬ ‫بود که در مس��یر انتخابات این تنبه ب��رای بعضی از افراد‬ ‫حاصل شود که شاید اگر م ی شد بخشی از مشکالت مرتفع‬ ‫بود و سرنوش��ت انتخابات این گونه رقم نم ی خورد‪ .‬در واقع‬ ‫همی ن طور که االن خیلی لبه مرزی جبهه مقابل اصولگرایی‬ ‫انتخابات را برد‪ ،‬اصولگرایان م ی توانستند با نمره ناپلئونی‬ ‫یعن�ی از نظ�ر تاکتیک�ی م ی ش�د ضع ف ه�ای‬ ‫گفتمانی که در دوران احمدی نژاد ایجاد شد را پر‬ ‫کرد‪ ،‬یعنی چیزی که مردم به حساب ناکارامدی‬ ‫اصولگراها م ی گذاشتند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬جدا معتقدم این گفتم��ان اصولگرایی نبود‬ ‫که دچار شکست ش��د‪ ،‬چون این گفتمان به لحاظ مبنایی‬ ‫همچنان قابل عرضه است و شاید بتوان گفت هنوز در دوران‬ ‫شکل گیری قرار دارد‪ .‬برخالف بعض ی ها که معتقدند گفتمان‬ ‫باید تغییر کند‪ ،‬من چنین اعتقادی ندارم ولی روش هایی که‬ ‫در ش��کل گیری جبهه به کار گرفته شد‪ ،‬یارگیری هایی که‬ ‫صورت گرف��ت‪ ،‬افت و خیزهایی که در جبه��ه اصولگرایی‬ ‫تجربه کردیم‪ ،‬عوامل موثر بودند و بالطبع م ی شود انها را در‬ ‫تغیی رات تاکتیکی اصالح کرد‪ .‬در کل قضایایی که در دولت‬ ‫احمدی نژاد اتف��اق افتاد یکی از موثرتری��ن مواردی بود که‬ ‫مردم را متقاعد کرد که دوره این جریان به پایان رسیده است‪.‬‬ ‫در مقطع�ی به نظر رس�ید ک�ه دو تفک�ر غالب‬ ‫اصولگرای�ی یکدیگ�ر را ب ه عن�وان هم جریان و‬ ‫ه م اندیشه نم ی پذیرفتند؛ مصداقش هم رویکرد‬ ‫بازگشتجلیلی‬ ‫بهسیاست‬ ‫اخباری درباره تشکیل‬ ‫حزبسعیدجلیلی‬ ‫ائتالف س�ه نفره ‪ -‬که تقریبا ادام�ه جبهه متحد‬ ‫بود‪ -‬در مقاب�ل جبهه پای�داری اس�ت‪ ،‬تاجایی‬ ‫که شاید این گونه تلقی می ش�د که یک قطب‬ ‫از اصول گرایان ترجیح م ی دادن�د جریان مقابل‬ ‫انتخابات را ببرد‪ ،‬به جای اینکه ائتالف س�ه نفره‬ ‫توفیق پیدا کند؟ ب ه نوعی همان نگاهی که برخی‬ ‫اصولگرایان سال ‪ 88‬به اقای احمدی نژاد داشتند‬ ‫یعن�ی پذیرفتند اصالح طلب�ان برنده ش�وند تا‬ ‫احمدی ن�ژاد رئی س جمه�ور نمان�د‪ ،‬ب�ر همین‬ ‫اساس حامی موسوی شدند‪ ،‬ایا این برنام ه ریزی‬ ‫شده بود که اگر ما انتخابات را نبردیم طیف دیگر‬ ‫هم جریان نیز نتواند انتخابات را ببرد؟‬ ‫‪ l‬وقت��ی به اوض��اع و اح��وال افکارعمومی پیش‬ ‫از انتخاب��ات مراجع��ه کنی��م‪ ،‬از یک س��ال قبل ش��رایط‬ ‫اصالح طلبان ثاب��ت و بدون تغیی��ر بود‪ ،‬مث�لا اگر حدود‬ ‫‪ 30‬درص��د جامعه ب��ه س��مت اصولگرایان تمایلی نش��ان‬ ‫م ی دادند‪ ،‬حدود ‪20‬درصد هم به سمت اصالح طلبان بودند‪،‬‬ ‫اصالح طلبان با علم به انکه ظرفیت واقع ی شان در این حد‬ ‫است‪ ،‬از قبل ب رای سرمایه گذاری روی گزینه غیرحداکثری‬ ‫امادگی داشتند و نهایتا هم همین کار را کردند‪ .‬انها به نوعی‬ ‫بعد از انکه متوجه شدند فرد برنده کجاست‪ ،‬حتی به قیمت‬ ‫قربانی ش��دن گزینه اختصاص ی ش��ان‪ ،‬روی ان شرط بندی‬ ‫کردند‪ .‬پس نم ی توانند افسوس ان را بخورند چون شرایط‬ ‫ب رای پیروزی انها مهیا نبود‪ ،‬اگر قرار است امروز افسوسی‬ ‫بخورند باید این باش��د؛ چه کردند که ان سرمایه اجتماعی‬ ‫پیشین را که در مقطعی همه جانبه ب رای شان مهیا بود‪ ،‬به‬ ‫تدریج از دست دادند‪ .‬خوشبینی زاید الوصفی که در دوره ای‬ ‫ب رای جناح اصالحات حاصل شد‪ ،‬به چه دلیل در یک مقطع‬ ‫افول کرد و از بین رفت‪ .‬زمانی اقای خاتمی و اصالح طلبان‬ ‫با هزینه نام خود پای لیس��ت هایی را امض��ا م ی کردند اما‬ ‫شکست م ی خورد‪ ،‬مصادیقش را در انتخابات مجلس هفتم‬ ‫و ریاست جمهوری سال ‪ 84‬شاهد بودیم‪ ،‬بناب راین شاید االن‬ ‫باید خوشحال باشند که روی گزینه خودشان تاکید نکردند‬ ‫چون شاید در این صورت باید یک شکست دیگر از جنس‬ ‫ناکام ی های ‪ 8‬تا ‪ 10‬سال گذشته را تحمل م ی کردند‪.‬‬ ‫یک سوال شخصی؛ ایا در پاییز و زمستان ‪ 91‬از‬ ‫سوی جریان های مختلف به خود شما پیشنهاد‬ ‫شد که نامزد انتخابات ریاست جمهوری شوید؟‬ ‫‪ l‬هی چ وقت مرکزیت شناخته ش��ده ای به نام جبهه‬ ‫وجود نداشته که انجا با افراد صحبت شود اما از شخصی ت ها‬ ‫و چهره هایی که همان موقع به عنوان گرداننده صحنه های‬ ‫سیاس��ی مطرح بودند‪ ،‬به من این مساله را م ی گفتند و من‬ ‫هم خیلی محکم رد و استدالل م ی کردم که اصال حرفش‬ ‫را هم نزنند و فکر نکنند که من تعارف م ی کنم‪ .‬من رس��ما‬ ‫م ی گفتم «نه امادگ��ی دارم و نه حتی شایس��تگی چنین‬ ‫چیزی را در خود م ی بین��م‪ ،‬بناب راین ب ی جهت نباید اصراری‬ ‫شود‪».‬‬ ‫درباره ائتالف اصالح طلب�ان و اقای روحانی فکر‬ ‫م ی کنید ان تدبیری که روی گزینه حداقلی کردند‬ ‫را تا انتخابات مجلس دهم ادامه م ی دهند یا هر‬ ‫لحظه امکان دارد جدایی رخ دهد؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رس��د انها این مرحل��ه را مرحله گذار‬ ‫م ی دانند‪ ،‬اصالح طلب��ان معتقدند روحان��ی گزینه قطعی‬ ‫انها نیست و توقعاتی که م ی توانند از یک فرد منسوب به‬ ‫خودش��ان به صورت تمام عیار داشته باشند از او نم ی توانند‬ ‫داشته باشند‪ ،‬بناب راین سرمایه گذاری اصلی انها بر جایگزینی‬ ‫اقای روحانی اس��ت‪ ،‬چه در مقطع چهارسال دوم و چه اگر‬ ‫ببینند شرایط ب رای انها در این مقطع فراهم نیست‪ ،‬در واقع‬ ‫م ی خواهند بگذارند ب��رای مرحله بعد که به نظر م ی رس��د‬ ‫سرمایه گذاری شان را ب رای هشت سال بعد انجام م ی دهند‬ ‫اما یک نیم نگاهی هم به بقیه فرصت ها در طول این مدت‬ ‫دارند‪ ،‬مثال فکر م ی کنند م ی توانند ی��ک نوع تمهیداتی را‬ ‫بیندیشند که نس��بت به گذشته شرایط ش��ان در مجلس‬ ‫شورای اسالمی و مجلس خبرگان رهبری تغییر کند‪.‬‬ ‫چن�د وق�ت اخی�ر بعض�ی تغیی�رات در فضای‬ ‫سیاسی اتفاق افتاده‪ ،‬مثال ازادی برخی زندانیان‬ ‫قضایای س�ال ‪ 88‬که ش�اید یک بخشی از انها‬ ‫مرتبط با دولت اق�ای روحانی باش�د‪ ،‬نظام االن‬ ‫در مقاب�ل اقایان موس�وی و کروبی بع�د از این‬ ‫تغییرات چطور فکر م ی کند ی�ا چطور باید فکر‬ ‫کند؟ راهکار معقول و منطقی چیس�ت؟ چند روز‬ ‫پیش هم ب ه طور رسمی گفتند که تصمی م گیری‬ ‫در این باره به ش�ورای عال�ی امنیت ملی محول‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫که از مراجع رسمی شنیده م ی ش��ود‪ ،‬در این چند سالی که‬ ‫س��پری ش��ده بارها کس��انی که در قضایای فتنه دستگیر‬ ‫ش��ده بودند در مقاطعی چه انهایی که محکومیت داشتند‬ ‫و چه انهایی که هنوز قبل از مرحل��ه محکومیت بودند به‬ ‫مناسب ت های مختلف‪ ،‬اعیاد و مناسب ت های مذهبی و ملی‬ ‫ازاد شدند‪ .‬در مقطع فعلی ش��اید به این دلیل زیاد به چشم‬ ‫امد که عناصر سرش��ناس تر میان ازادشدگان بیشتر بودند‬ ‫به خصوص که در گزارش خود س��خنگوی قوه قضائیه هم‬ ‫امده بود که عده ای از اینها مراحل پایانی محکومیت خود را‬ ‫طی م ی کردند‪ ،‬بناب راین مساله خیلی ربط به استق رار دولت‬ ‫جدید ندارد یا من نم ی توانم روی ان انگش��ت بگذارم چون‬ ‫م ی تواند تصادفا در مقطع��ی که دوره محکومیت این افراد‬ ‫در حال به پایان رسیدن بوده دولت جدید مستقر شده و این‬ ‫یک تقارن مبارکی ب رای این دولت باش��د‪ .‬درباره رفع حصر‬ ‫ان دو نفر که از نگاه بس��یاری از مردم مسبب بروز قضایای‬ ‫س��ال های اخیر بودند گمانم بیشتر این اس��ت که اینها از‬ ‫موضوع و مس��اله بودن در جامعه خارج شدند‪ ،‬یعنی جامعه‬ ‫احساس م ی کند که مساله اش اینها نیستند‪ ،‬چه بسا دولت‬ ‫اقای روحانی هم چنین احساسی دارد که مساله این دولت‬ ‫اینها نیستند‪ .‬این طور نیست که با رفع حصر اینها گشایشی‬ ‫ب رای دولت یا ملت حاصل شود‪ ،‬البته بعضی از کسانی که‬ ‫در اتش فتنه ان روزها دمیدند و از دید انها باید صورت مساله‬ ‫فتنه اصال پاک شود بدش��ان نم ی اید به شکلی همه انچه‬ ‫عالمت های ان دوره است پاک شود‪ ،‬مثال در مورد انتخاب‬ ‫یکی از کسانی که ب رای وزارت پیشنهاد کردند که احتمال‬ ‫دارد ان فرد انتخاب نش��ود یکی از چهره های دست اندرکار‬ ‫سیاسی جبهه اصالحات گفته «اگر ما بتوانیم ان فرد را وارد‬ ‫سیاست‬ ‫شاید شانسی که اصولگراها اوردند این بود که‬ ‫اصالح طلبان انتخابات را نبردند‪ ،‬چیزی که یکی‬ ‫از بزرگان این جریان جایی گفتند «اصالح طلبان‬ ‫انتخاب�ات را نبردند ول�ی ما خیلی ب�د باختیم»‪،‬‬ ‫به نظر ش�ما این موجب افسوس اصالح طلبان‬ ‫است یا انکه انها با یک تدبیری به اینجا رسیدند‪،‬‬ ‫یعنی فک�ر کردند که حداقل ی�ک دولت وحدت‬ ‫ملی متش�کل از نیروهای راست سنتی‪ ،‬حامیان‬ ‫اقای هاشمی و اصالح طلبان سر کار اید؟‬ ‫ی ذات گ رایانه مذاکره‬ ‫بررس ‬ ‫نیویورک‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬گاه��ی حالتی ممکن اس��ت در ی��ک جریان و‬ ‫جبهه ای پیش بیاید که افراد یارگزین ی شان از بیرون جبهه‬ ‫ب��ر درون ترجیح پیدا کن��د‪ ،‬من نم ی خواه��م بگویم الزاما‬ ‫این اتفاق افتاد ولی م ی توانم تص��ور کنم که گاهی چنین‬ ‫چیزی پیش م ی اید‪ ،‬ش��اید یک دلیل عمده این باش��د که‬ ‫ائتالفی که س��بب گردهم ام��دن گروه ها در جبهه ش��د‪،‬‬ ‫مبنایی نبود‪ .‬به یک معنا ش��اید جبه��ه اصولگرایی هنوز‬ ‫ان ش��کل واقعی خود را پیدا نکرده‪ ،‬یعنی طوری باشد که‬ ‫گروه ها و تش��کل ها به معنای واقعی با ارمان ها‪ ،‬برنامه ها‬ ‫و پیش��نهادهای مش��خص گرد هم ایند که در بسیاری از‬ ‫اصول با هم مش��ترک و در برخی فروع اختالف نظر داشته‬ ‫باشند‪ ،‬معتقدم االن فرصت خوبی است که چنین مسیری‬ ‫طی شود چون تا پیش از این شکل گیری جبهه اصولگرایی‬ ‫بیشتر بر حسب قرارهای قدیمی بود که در دو جناح راست و‬ ‫چپ داشتیم که همان تبدیل به محافظه کار و اصالح طلب‬ ‫و بعد مبدل به اصالح طلب و اصولگرا شد و به تدریج پیش‬ ‫امد‪ .‬در واقع ادم ها خودش��ان را درون این اردوگاه ها تعریف‬ ‫کردند‪ .‬این اردوگاه ها بیشتر از انکه حالت جبهه مستحکم‬ ‫سیاسی داشته باشند‪ ،‬شبیه قبیله سیاسی بودند و ما از ان‬ ‫مرحله قبیله گرایی سیاسی هنوز نتوانستیم به یک جبهه‬ ‫مستحکم سیاسی منتقل شویم‪ ،‬بناب راین طبیعی است که‬ ‫این اتفاق ها هم در این میان رخ دهد‪.‬‬ ‫ارزش گذاری‬ ‫یکتماس‬ ‫اصالحطلبانمعتقدند‬ ‫روحانیگزینهقطعی‬ ‫انهانیستوتوقعاتی‬ ‫کهمی توانندازیکفرد‬ ‫منسوببهخودشانبه‬ ‫صورتتمام عیارداشته‬ ‫باشندازاونمی توانند‬ ‫داشتهباشند‪،‬بنابراین‬ ‫سرمایه گذاریاصلی‬ ‫انهابرجایگزینیاقای‬ ‫روحانیاست‬ ‫‪ l‬درباره زندانیان امنیتی اطالعاتم همانقدر اس��ت‬ ‫‪29‬‬ ‫دولت کنیم عمال دیگر دفتر بحث فتنه را توانستیم ببندیم‬ ‫و از ان عبور کنیم»‪ .‬به این ترتیب گمان م ی کنم بیش��تر‬ ‫مساله گروه های سیاسی است تا انکه مساله مردم باشد‪.‬‬ ‫درباره موضوع رابط�ه با امریکا که ش�اید بتوان‬ ‫گفت کلی�د موفقیت دولت اقای روحانی باش�د‪،‬‬ ‫فکر م ی کنید رهبر معظم انقالب‪ ،‬مجموعه نظام‬ ‫و حاکمی�ت از چه زاوی�ه ای به موض�وع مذاکره‬ ‫و رابط�ه با امری�کا ن�گاه م ی کنند؟ مثلا موضع‬ ‫اصالح طلبان‪ ،‬اصولگرایان و دولت درباره رابطه با‬ ‫امریکا مشخص است‪ ،‬اما نگاه نظام و حاکمیت‬ ‫طبیعتا متفاوت است‪ ،‬ش�ما چه برداشتی از این‬ ‫نگاه دارید؟‬ ‫‪ l‬ما باید به گذش��ته این ماجرا نگاه کنیم‪ ،‬اساس��ا‬ ‫بین ما و امریکا یک فراین��د ب ی اعتمادی به وجود امد؛ یک‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫درباره رفع حصر ان دو نفر که از نگاه‬ ‫بسیاری از مردم مسبب بروز قضایای‬ ‫سال های اخیر بودند گمانم بیشتر این‬ ‫است که اینها از موضوع و مساله بودن‬ ‫در جامعه خارج ش�دند‪ ،‬یعنی جامعه‬ ‫احس�اس می کند که مساله اش اینها‬ ‫نیستند‪ ،‬چه بس�ا دولت اقای روحانی‬ ‫هم چنین احساس�ی دارد که مس�اله‬ ‫این دولت اینها نیستند‬ ‫س��ابقه مربوط به پیش از انقالب و کودت��ای ‪ 28‬مرداد‪32‬‬ ‫است که امریکای ی ها منش��ا دخالت بودند‪ ،‬به ان اعتراف و‬ ‫تا اس��تانه انقالب از یک دیکتاتور در ای ران حمایت کردند‪،‬‬ ‫یکی هم به بع��د از انقالب مربوط م ی ش��ود‪ .‬تاکید ما این‬ ‫است که دیوار ب ی اعتمادی بین ای ران و امریکا پس از استق رار‬ ‫جمهوری اسالمی رفی ع تر شد‪ ،‬چون عمال انچه در گذشته‬ ‫به عنوان ی��ک اتهام متوجه امریکای ی ها درب��اره مداخله در‬ ‫امور ای ران مطرح بود وقتی جمهوری اس�لامی مستقر شد‬ ‫مردم اینها را به عینه دیدن��د‪ ،‬اتفاقا ان جاهایی که مرزبندی‬ ‫بین ما و امریکا برجس��ته تر ش��ده در دوره کسانی بوده که‬ ‫بعضی در ش��رایط حاضر خیلی ولع و اشتهای بهبود روابط‬ ‫با امریکا را پیدا کرده اند‪ ،‬مثال قصه تسخیر النه جاسوسی‬ ‫توسط کسانی اتفاق افتاد که امروز م ی خواهند فرش قرمز‬ ‫زیر پای امریکا بیندازند یا کس��انی که زمان حضورشان در‬ ‫مجلس شورای اسالمی بانی نامگذاری یک روز به نام «روز‬ ‫‪30‬‬ ‫ملی مبارزه با استکبار و امریکا» بودند‪ .‬حاال همان ها پرچم‬ ‫صلح دست شان گرفتند‪ .‬بناب راین به نظرم این ابهام ها اول‬ ‫باید برطرف شود یعنی اقایانی که روزی الزم دانستند النه‬ ‫جاسوس��ی را تس��خیر کنند چرا امروز وکیل مدافع بهبود‬ ‫روابط با امریکا شدند؟ از کجا معلوم دم دم ی مزاج بودن انها‬ ‫تکرار نشود؟ انها باید ما را قانع کنند که این اخر خط است‪ ،‬از‬ ‫کجا معلوم که پ س فردا نظرشان برنگردد و یک حرف جدید‬ ‫و متضادی نزنند؟ فارغ از این مس��ائل قصه روابط با امریکا‬ ‫را باید از یک حالت ژورنالیستی و فضاسازی های موسم ی ‬ ‫و لحظه ای خارج کرد و ان را در یک وادی حس��اب ش��ده‪،‬‬ ‫منطقی و قابل بحث برد‪ .‬نظام االن به رئی س جمهور و تیم‬ ‫دیپلماس��ی کش��ور این امکان را داده که وارد سخن گفتن‬ ‫متفاوت از گذشته با دنیای غرب به ویژه امریکا شوند‪ ،‬البته‬ ‫ب رای اینکه اتفاق نسنجیده ای نیفتد قرار شد در این مقطع‬ ‫فقط راجع به یک مساله مشخص یعنی هسته ای مذاکره‬ ‫صورت گیرد‪ ،‬نه مذاکره بدون در و پیکر باشد کما اینکه در‬ ‫گذشته ای نه چندان دور هم همین کار را در مساله ع راق و‬ ‫افغانستان انجام دادیم و با امریکای ی ها وارد مذاکره شدیم‪،‬‬ ‫بناب راین امروز هم بحث هس��ته ای که محور مشترک بین‬ ‫ما و انهاس��ت البته در چارچوب و قالب ‪ 5+1‬قابل مذاکره‬ ‫قلمداد شده که این به یک معنایی خیلی اتفاق ب ی مانندی‬ ‫نیست چون اگر بحث نشستن بر سر میز مذاکره باشد قبال‬ ‫ردو بدل شدن مطرح‬ ‫هم این کار را کردیم‪ ،‬اگر موضوع پیغام ‬ ‫اس��ت قبال هم پیغام هایی بین دو طرف منتقل م ی ش��ده‬ ‫که ش��اید همان ها مقدمه این ارتباط شده‪ ،‬حاال این سوال‬ ‫پیش م ی اید که دو سال قبل ایا م ی توانستیم همین کارها‬ ‫را انجام دهیم؟ به نظر امده ک��ه ان روز زمینه اینقدر مهیا‬ ‫نیست‪ ،‬چون وقتی االن این اتفاق م ی افتد احساس عمومی‬ ‫نظام این است که زمینه فراهم است و شاید تغیی راتی را در‬ ‫تو سو ببینیم که امروز موقعیت جمهوری اسالمی‬ ‫این سم ‬ ‫در جهان و به خص��وص در منطقه به گونه ای برجس��ته و‬ ‫تثبیت ش��ده که دیگران مجبورند ب رای حل یک مساله در‬ ‫منطقه بیایند و از جمهوری اسالمی استمداد کنند‪ ،‬چون به‬ ‫اعتراف همه انها بدون جمهوری اسالمی مساله حل شدنی‬ ‫نیست‪ .‬از یک طرف ممکن است گفته شود ما هم االن به‬ ‫انها احتیاج داریم مثال حل مسائل ما در قضایای مربوط به‬ ‫تحریم و غیره در گرو یک جور ارتباط برقرار کردن با انهاست‬ ‫که این اش��کالی ندارد‪ .‬اوجش این اس��ت که بگوییم ب رای‬ ‫انکه تحریم را حل کنیم باید بنش��ینیم با انها حرف بزنیم‬ ‫اما یادمان باشد که فقط ما نیستیم که احتیاج به حرف زدن‬ ‫با انها داریم‪ ،‬انها هم نیاز دارند با ما ح��رف بزنند‪ .‬اگر فهم‬ ‫درس��تی از این اتفاق داشته باشیم مش��اهده م ی کنیم این‬ ‫انتخابی که امروز صورت گرفته یک انتخاب کامال اگاهانه‬ ‫از سوی نظام اس��ت‪ .‬یعنی وقتی رهبری معظم م ی گویند‬ ‫من اعتماد به نمایندگان و فرس��تادگان جمهوری اسالمی‬ ‫دارم که رفتن��د در مجامع جهانی حرف زدن��د این یعنی در‬ ‫داخل برداشت مشترک اس��ت و از طرفی وقتی م ی گویند‬ ‫ب��ه امریکای ی ها اعتماد ن��دارم و به انها هن��وز بد بینم‪ ،‬اگر‬ ‫دقت شود در گویش اقای ظریف وزیر خارجه کشورمان نیز‬ ‫رگه هایی از این بدبینی و ب ی اعتمادی به خارج مشهود است‪.‬‬ ‫شاید تفاوتش این اس��ت که دیپلمات های ما م ی گویند در‬ ‫عین اینکه به انها بدبینیم باز هم ادامه دهیم اما یک جایی‬ ‫به انها یاداور م ی شود حاالکه م ی خواهند ادامه دهند مواظب‬ ‫باشند که اسیر یک بازی امد و شدهای بیهوده نشوند یعنی‬ ‫مذاکره باید ناظر به حل مشکل باشد‪ .‬مذاکره ب رای مذاکره‬ ‫که به درد نم ی خورد امریکای ی ها خیل ی ها را در گذشته در این‬ ‫کرریدورهای تو در توی مذاکره بردند و تشنه تر برگرداندند‪.‬‬ ‫این تجربه ای است که جمهوری اس�لامی از ان برخوردار‬ ‫است‪ .‬به نظرم در س��طوح اداره کنندگان کشور تفاوت نگاه‬ ‫خیلی برجسته ای وجود ندارد‪.‬‬ ‫برداشت شما چیست؟‬ ‫‪ l‬معتقدم این راهی که االن گش��وده ش��ده را باید‬ ‫ادامه دهیم اما هر مرحله ای بازخورد و نتایج به دس��ت امده‬ ‫را ارزیابی کنیم تا مراحل بعدی را مبتنی بر دس��تاوردهای‬ ‫مرحله قبل تنظیم کنیم‪ .‬گمان نشود چاره ای جز ط ی کردن‬ ‫این راه نیست و باید منتظر ماند و دید اخرش چه م ی شود‪،‬‬ ‫بلکه م ی توان ح��دس زد چه نتیجه ای حاصل م ی ش��ود‪.‬‬ ‫ش��خصا معتقدم متفاوت ب��ا گذش��ته‪ ،‬امریکای ی ها حتی‬ ‫نیاز به مذاکره با ای ران دارند‪ ،‬در گذش��ته فقط ش��اید ب رای‬ ‫زمی ن زدن ما م ی خواس��تند مذاکره انجام شود اما امروز نیاز‬ ‫دارند و م ی خواهند از ما در نقاطی اس��تفاده کنند‪ ،‬بناب راین‬ ‫باتوجه به چنی��ن وضعیتی م ی توانی��م ورود کنیم و امتیاز‬ ‫مربوط به خودمان را از انها بگیری��م‪ .‬یعنی از نقطه ضعف‬ ‫انها اس��تفاده کنیم‪ ،‬اگر انها تصور کنند ک��ه ما در موضع‬ ‫ضعف و ناتوانی هس��تیم و ب��ا این بضاعت به س��راغ انها‬ ‫امدیم دلیلی ندارد که به ما امتیاز دهند‪ .‬متاس��فانه بعضی‬ ‫از پیام هایی که از تریبون ها و رس��انه های این جبهه صادر‬ ‫م ی ش��ود این عالمت غلط را م ی دهد که ان��گار ای ران فقط‬ ‫دچار همه سخت ی ها و مشکالت است و چاره ای جز مذاکره‬ ‫ندارد‪ ،‬بدتر از ان به افکار عمومی القا م ی کنند گره پدید امده‬ ‫در عرصه معیشت با سیاست خارجی ‪-‬که اخر ان یک نوع‬ ‫سازش با غرب و امریکاس��ت‪ -‬باز خواهد شد یعنی ادرس‬ ‫غلطی اس��ت‪ ،‬البته این را اهالی رس��انه بهتر م ی توانند به‬ ‫مردم منتقل کنند‪ .‬اگر غرب ب رایش جا بیفتد که فشارهای‬ ‫وارده به ملت ای ران موثر بوده ب��ه چه دلیل م ی خواهد ب رای‬ ‫لغو تحریم ها با ما مذاکره کند‪ .‬این همان حرفی اس��ت که‬ ‫مکررا اوباما و جان کری‪ ،‬در محافل مختلف امریکا همچون‬ ‫کنگره م ی گویند‪ ،‬واقعا اگر فکر و ارزیاب ی ش��ان این اس��ت؛‬ ‫اگر ما هم گره گشایی در مس��ائل اقتصادی را فقط در رفع‬ ‫تحریم ها بدانیم‪ ،‬در این صورت چه برگ برنده ای در مذاکره‬ ‫با امریکای ی ه��ا باقی م ی مان��د جز اینک��ه از همه مواضع‬ ‫خودمان عقب نشینی کنیم؟ معلوم هم نیست اخر چیزی‬ ‫گیرمان بیاید کما اینکه دیگران این کار را کردند‪ .‬مثال مگر‬ ‫وقتی لیبی همه تاسیسات هسته ای خود را بار کشتی کرد و‬ ‫به امریکا فرستاد‪ ،‬امنیت به دست اورد؟ هنوز در لیبی بعد از‬ ‫سقوط قذافی‪ ،‬نظامی مستقر نشده و فضای انجا هرج و مرج‬ ‫است‪ ،‬هر گروه اعم از جریانات متمایل به القاعده‪ ،‬گروه های‬ ‫غربگرا و قبایل ب رای خود حکومت م ی کن��د؛ به نظرم کار‬ ‫رسانه این است که این چی ز ها را به جامعه منتقل کند‪.‬‬ ‫تماس با اق�ای اوباما را چطور م ی ش�ود تعریف‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬اقای روحان��ی وقتی رفت امری��کا گفت من در‬ ‫موضوع هسته ای و در قالب ‪ 5+1‬اختیار کامل ب رای مذاکره‬ ‫دارم‪ .‬انصافا هم ایشان با بس��ط ید رفت‪ .‬حمایت هایی که‬ ‫االن رهبری از رئی س جمهور دارند‪ ،‬تقریبا در مقایسه با موارد‬ ‫قبل کم نظیر است‪ .‬نظام پای چنین چیزی یکپارچه است‪.‬‬ ‫به هر حال حق غنیس��ازی جزو حقوق مسلم ماست‪ .‬اگر‬ ‫‪ 5+1‬بپذیرند وضعیت تغییر م ی کند و نوع مذاکره ما با انها‬ ‫ممکن است فرق کند‪ .‬اگر نپذیرند دلیل ندارد که یک سویه‬ ‫تعامل کنی��م‪ ،‬بناب راین عدم گفت وگوی مس��تقیم با اوباما‬ ‫متاثر از این فهم است‪ .‬شاید بعض ی ها بخواهند به ان رنگ‬ ‫ایدئولوژیک بزنند اما من م ی گویم خیر‪ ،‬این کامال متاثر از‬ ‫منافع ملی است و اقای روحانی درست فهمیده بود که نباید‬ ‫با اوباما بنش��یند و حرف بزند؛ حاال گفته م ی شود اخر سفر‬ ‫واس��طه هایی که بین دو طرف کار م ی کردند انقدر اصرار‬ ‫کردند که اقای اوباما م ی خواهد راه جدیدی باز کند‪ .‬البته این‬ ‫موضوع به شدت تحت فشار محافل صهیونیستی‪ ،‬تندروی‬ ‫کنگره و جمهوری خواهان اس��ت‪ ،‬اوبامااگر نتواند موفق به‬ ‫یک مکالمه با رئی س جمهور ای ران شود موضعش در ان سو‬ ‫ضعیف و انها ب��ر او چیره خواهند ش��د‪ ،‬بناب راین ای ران باید‬ ‫چنین امتیازی را به اوباما بدهد تا بتواند مدیریت درست تری‬ ‫بر فضای مذاکره انجام دهد‪ .‬با این برداشت غلط و نادرست‬ ‫‪ l‬به نظرم ناگفته نیست؛ یک قسمتش تصحیح‬ ‫یک انع��کاس از گفته ای اس��ت که البته م��ن در ان مورد‬ ‫ان جاهایی که مرزبندی بین ما و امریکا برجس�ته تر ش�ده در دوره کسانی‬ ‫بوده که بعضی در شرایط حاضر خیلی ولع و اش�تهای بهبود روابط با امریکا را‬ ‫پیدا کرده اند‬ ‫سیاست‬ ‫افرادی که به نماز جمعه م ی روند عمدتا کسانی‬ ‫هستند که به جریانات اصولگرا و ارزش گرا تعلق‬ ‫دارند و عمدت�ا مخالف رابطه با امریکا هس�تند‪.‬‬ ‫«شعار مرگ بر امریکا» شعار ثابت و همیشگی‬ ‫نمازجمعه بوده‪ ،‬حضور جنابعالی و صحب ت های‬ ‫شما ش�اید با ذهنیتی که انها داش�تند متفاوت‬ ‫بود‪ ،‬از جمله صحبتی از ش�ما؛ که ما به رابطه با‬ ‫امریکا نیاز داریم‪ ،‬همانطور که انها به رابطه با ما‬ ‫نیاز دارند و این نیاز به رابطه دو س�ویه است‪ ،‬در‬ ‫ان مراسم حاشی ه هایی اتفاق افتاد‪ .‬کل ماجرای‬ ‫پیش از خطب ه ه�ای نماز جمعه چ�ه بود؟ حرف‬ ‫ناگفته ای در ان وجود دارد؟‬ ‫دیالوگ ش�ما از موضع یک انقالبی واقع گرا بود‪،‬‬ ‫یعنی هم�ان بحثی که رهب�ری از چند ماه پیش‬ ‫درباره رابطه ارمان و نتیجه و واقع گرایی ش�روع‬ ‫کردند‪ .‬باالخره در مورد رابطه ب�ا امریکا باید این‬ ‫حق را داد که ی�ک گروهی از م�ردم ارمانگرایانه‬ ‫نگاه کنند‪ .‬کس�ی که خانواده اش هزینه مادی و‬ ‫معنوی داده‪ ،‬نم ی تواند خیلی اس�ان خاطره تلخ‬ ‫گذشته را فراموش کند‪ ،‬شاید شما چهره ای بودید‬ ‫که باتوجه به مس�ائل روز و منافع ملی‪ ،‬از موضع‬ ‫یک انقالبی واق ع گرا به موضوعات پرداختید‪ ،‬به‬ ‫نظرم در صحب ت های ش�ما اتف�اق مهمی افتاد‪،‬‬ ‫حاال ان رسانه ها به نیت خودشان خبر را منعکس‬ ‫کردند اما این زاویه نگاه شما شاید تحت الشعاع‬ ‫قرار گرفت‪ .‬اینکه م ی ت�وان وارد فرایند مذاکره با‬ ‫امریکا ش�د و از ان برای ارمان سود برد‪ .‬این یک‬ ‫ادبیات جدید است‪ .‬با این گزاره موافق هستید؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫مکالمه تلفنی انجام شد چون ما به نوعی دیگر این پالس‬ ‫مثبت را داده بودیم که البته در همان هم زیاده روی شده بود‬ ‫مثال اقای ظریف مدت طوالنی با جان کری صحبت کرد‪،‬‬ ‫حال انکه در پروتکل قبلی چنین چی��زی نبود‪ .‬اگر بنا بود‬ ‫ما بازخورد مثبتی دریافت کنیم باید از همان دیدار دریافت‬ ‫م ی کردیم‪ ،‬وقتی از ان نتیجه ای نگرفتی��م این کار بعدی‬ ‫اقدام زایدی بود‪ .‬تعبیر رهبری معظم هم این بود که «اقدام‬ ‫بجا نبود» ش��اید یکی از م��وارد بجا نبودن همین باش��د‪.‬‬ ‫یک جا دیدم اقای ظریف هم اشاره کرده که این موارد بجا‬ ‫نبود‪ .‬پس باید گفت ان مکالمه م ی توانست در جای خودش‬ ‫اتفاق بیفتد و اس��مان هم به زمین نم ی ام��د‪ .‬بحث منافع‬ ‫ملی است و نگاه ایدئولوژیک نیس��ت‪ .‬چون با دشمن هم‬ ‫م ی شود نشس��ت و حرف زد‪ .‬وقتی با ع راق در حال جنگ‬ ‫بودیم‪ ،‬سفارتخانه های دو کشور باز بودند و ما در بغداد سفیر‬ ‫و کاردار داشتیم‪ ،‬بناب راین این طور نیست که چون با امریکا‬ ‫یزنیم‪ .‬اگر در احوال‬ ‫به خصومت رسیدیم‪ ،‬دیگر با او حرف نم ‬ ‫اولیای خدا‪ ،‬بزرگان‪ ،‬پیامبر و ائمه بررسی کنیم م ی بینیم که‬ ‫در حال جنگ با دشمن نشستند و حرف زدند‪ .‬بحث انتخاب‬ ‫موقعیتی ب رای حداکثری کردن منافع جبهه خود است و نه‬ ‫انکه همه چیز در کاسه رقیب و دشمن قرار گیرد‪ .‬االن گفته‬ ‫شد این صحبت بجا نبود‪ ،‬گفته نشد این صحبت باطل بود‪.‬‬ ‫معلوم است که یک جایی هست که م ی شود این صحبت‬ ‫انجام شود‪.‬‬ ‫مصاحبه کردم‪ .‬نمازجمعه ان هفته نخستین نمازجمعه پس‬ ‫از مذاکره انجام ش��ده در نیویورک بود‪ .‬صحبت در محافل‬ ‫این بود که مردم ش��عار «مرگ بر امری��کا» م ی گویند‪ ،‬ایا‬ ‫ش��عار «مرگ بر امریکا» از تریبون داده م ی شود و ایا یک‬ ‫دوگانگی به وجود خواهد امد که تریبون چیزی را بگوید در‬ ‫حال ی که مردم امادگی تکرار ان را نداشته باشند؟ این بعضی‬ ‫از مباحثی بود که پیش از اغاز مراس��م مطرح م ی ش��د‪ ،‬ان‬ ‫روز من یک نگاه تحلیلی را داش��تم عرضه م ی کردم‪ .‬ب رای‬ ‫انکه تهییج کنم و ش��عار بدهم‪ ،‬نرفته بودم‪ .‬انهایی هم که‬ ‫من را دعوت کرده بودند م ی دانس��تند که نوع برخورد من با‬ ‫مباحث اینجوری است؛ پیش خود فکر م ی کردم چطور باید‬ ‫مخاطب خود را قانع کنم که حرفم چفت و بس��ت درستی‬ ‫دارد و س��عی کردم به اندازه توانای ی های خ��ودم این کار را‬ ‫انجام دهم‪ .‬بر همین اساس داشتم تحلیلی ارائه م ی کردم‬ ‫و در یک نقطه ای بحث به اینجا رسید که «باالخره معاون‬ ‫وزیر خارجه امریکا حرف هایی زده و این حکایت از رفتارهای‬ ‫منافقانه از ناحیه انها م ی کند که از یک طرف دست دوستی‬ ‫ب رای حل مس��اله دراز م ی کنند از یک ط��رف دیگر خالف‬ ‫ان عمل م ی کنن��د» همین را ارام داش��تم م ی گفتم که در‬ ‫جمعیت ش��عار «مرگ بر امریکا» سر داده ش��د‪ .‬من انجا‬ ‫واقعا خوشحال شدم و در تصویر من هم مشخص است که‬ ‫لبخند زدم و گفتم «من که ش��ما را دعوت به شعار نکردم‪.‬‬ ‫این شعاری که ش��ما م ی دهید بازتاب این زخم هایی که به‬ ‫دل ها و تن های شما از گذشته های دور است و این تشدید‬ ‫خواهد شد‪ ،‬اگر امریکای ی ها این رفتارشان را با مردم ما ادامه‬ ‫دهند؛ یعنی به اس��م مذاکره بیایند و روش های اعتماد سوز‬ ‫را در قبال ما به کار گیرند» اما یک خبرنگاری این جور خبر‬ ‫را انعکاس داد که وقتی مردم ش��عار مرگ ب��ر امریکا دادند‬ ‫فالنی به انها اعت��راض کرد و این خیلی خن��ده دار بود‪ .‬به‬ ‫قول کس��ی م ی گفت «یک چیزی بگو که بگنجد»‪ ،‬راجع‬ ‫به فالنی که نم ی توان گفت که با شعار «مرگ بر امریکا»‬ ‫مقابله کرد‪ .‬یک مقدار باید منتظر این موارد باش��یم که در‬ ‫این ایام و شرایط چنین چیزهایی شکل گیرد‪ .‬شاید خود این‬ ‫سبب شد فرصتی پدید اید چون ب رای اثبات انکه انعکاس‬ ‫خبر غلط بوده از دوس��تان بعضی خبرگزاری ها تقاضا کردم‬ ‫که فایل صوتی سخنرانی پیش از خطب ه ها را بگذارند‪ ،‬حاال‬ ‫مراجعان بیشتری رفتند و ان حرف ها را گوش دادند و با این‬ ‫منطق اشنا شدند‪ .‬این از جهتی ب رای من و فکری که پشت‬ ‫این حرف بود برد بیشتری محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫‪ l‬شاید مختصری ادبیاتم با انچه ذکر شد متفاوت‬ ‫باش��د و ان اینکه ما ارمانگرایی واقع بینان��ه داریم‪ .‬یعنی‬ ‫اگر منظ��ور واقع گرایی باش��د ان وقت تض��اد ارمانگرایی‬ ‫با واقع گرایی خیلی س��خت م ی ش��ود که باالخره کدامش‬ ‫مدنظر است‪ .‬ما ارمان گرا هستیم اما واقعیات را نم ی توانیم‬ ‫نادیده بگیریم‪ ،‬پس واقعیات را م ی بینیم تا کمک کند که به‬ ‫ارمان هایمان تحقق ببخش��یم‪ .‬این همان چیزی است که‬ ‫شاید منجر به یک نرمش از موضع قهرمانانه شود نه انکه‬ ‫نرمش وادادگی از موضع عقب نش��ینی و تسلیم طلبانه رخ‬ ‫دهد‪ .‬به نظرم کار سخت ما امروز این است که به مردم ی که‬ ‫با مرور خاط رات تلخ گذشته‪ ،‬هیچ راهی به سوی اشت ی کردن‬ ‫با امریکا نم ی بینند بگوییم «با دش��من ترین دشمنان هم‬ ‫م ی شود روزی نشس��ت و مذاکره و رابطه برقرار کرد»‪ ،‬این‬ ‫کار در سنت پیغمبر و ائمه هم بوده‪ .‬در دوره پس از انقالب‬ ‫هم شاهد ان بودیم‪ ،‬پس یک امر طبیعی است اما قید دارد؛‬ ‫بعض ی ها م ی خواهند ان را نا مقید کنند یعنی معتقدند بدون‬ ‫نگاه به این��ده پای میز مذاکره برویم و از گذش��ته خودمان‬ ‫عقب نشینی کنیم‪ .‬اگر چنین فکری دنبال شود چه چیزی‬ ‫گیرمان م ی اید؟ واقع بینی یعنی اینکه بدانیم دش��منی که‬ ‫اقای روحانی خودش می داند هیچ جای دنیا نظر سنجی اعتباری از ان نوع‬ ‫که بگویند انتخاب مردم چنین است نداشته و ندارد‪ .‬نظرسنجی فرصتی برای‬ ‫سنجش ذائقه مردم در یک مقطع خاص است‬ ‫‪31‬‬ ‫سیاست‬ ‫به سراغش م ی رویم یک خنجری را پشت خود پنهان کرده‪،‬‬ ‫حال انکه لبخند بر چهره دارد ول��ی مترصد فرصتی ب رای‬ ‫فرود اوردن خنجر به س��ینه ماست‪ .‬پس چش��م ها باید باز‬ ‫باشد‪ ،‬باید چش��م دوخت به صحنه و غافل نشد چون مثل‬ ‫یک شطرنج است که تا رویت را برگردانی مهره ها را جابه جا‬ ‫م ی کنن��د؛ بناب راین تمام حواس را باید بر صفحه ش��طرنج‬ ‫متمرکز کرد‪ ،‬ثانیا تحوالتی که در جبهه خصم اتفاق م ی افتد‬ ‫را باید رصد و ارزیابی کرد‪ .‬مگر م ی شود اختالفاتی که بین‬ ‫کنگره و دولت امریکا در جریان است را نبینیم و ان را موثر‬ ‫در احوال خودمان قلمداد نکنیم؟ مگر م ی شود مشکالتی‬ ‫که در اداره امریکا در طول ‪ 20‬سال گذشته دائم انباشته شده‬ ‫و رسیده به نقطه ای که امروز دولت امریکا با ‪ 17‬هزار میلیارد‬ ‫دالر یعنی ‪ 17‬تریلیون دالر بدهی انباشته دارد که بسیاری از‬ ‫فرصت ها را از ان م ی گیرد‪ ،‬ندید؟ دعواهایی که بین کنگره و‬ ‫اوباماست بر سر اینهاست که نم ی توانند با هم کنار بیایند‪،‬‬ ‫بناب راین اماده ش��دند که بر خرمن اتش بزنند ولی از موضع‬ ‫خودشان کوتاه نیایند‪ .‬معلوم است ب رای انها هم جنبه مرگ‬ ‫و حیات دارد‪ .‬اگر با واقع بینی اینها را دیدیم بعد نم ی گوییم‬ ‫«فقط ما بدبخت شدیم و چاره ای جز عقب نشینی از مواضع‬ ‫نداریم‪ ،‬در یک کالم ان طرف س��وار و ما پیاده هس��تیم»‬ ‫اما اگر ارمانگرایانه وارد ش��ویم م ی گوییم «بین امریکای‬ ‫جنایتکار و ای ران م��ورد ظلم واقع ش��ده‪ ،‬هیچ وقت امکان‬ ‫گفت وگو وجود ن��دارد‪ ».‬حال انکه چنین چی��زی در منابع‬ ‫اعتقادی و احوال و سیره بزرگان ما نیست چون م ی توان پای‬ ‫میز مذاکره نشست و دید انتهایش چه اتفاقی م ی افتد‪ .‬این‬ ‫واقع بینی به ما م ی گوید م ی توان��د اتفاق های خوب بیفتد؛‬ ‫اگر ما چش��مانمان را خوب باز کنی��م‪ ،‬ارمان هایمان از این‬ ‫معبر م ی تواند محقق ش��ود ولی به گ��ردن کج و دریوزگی‬ ‫هیچ امتیازی نم ی دهند‪ .‬حضرت اقا مثال کش��تی را زدند؛‬ ‫کسانی که کشت ی گیر نیستند یا قواعد کشتی را نم ی دانند‬ ‫و کشتی نگرفتند نم ی دانند موضوع چیست‪ .‬کشت ی گیر چه‬ ‫جایی از موضع قهرمانی نرمش نشان م ی دهد؟ وقتی که یا‬ ‫جلو اس��ت م ی بیند م ی تواند اداره کند و م ی بیند امتیازش‬ ‫را گرفته‪ ،‬حاال ب��رای اینکه طرف مقابل امتی��از نگیرد او را‬ ‫انقدر م ی گرداند تا وقت کشتی تمام ش��ود یا اینکه رقیب‬ ‫یک خمش را گرفته و احساس م ی کند اگر بخواهد در این‬ ‫نقطه مقاومت کند تبدیل به دو خم م ی شود‪ ،‬به پل م ی رود و‬ ‫ضربه فنی خواهد شد‪ ،‬بناب راین تدبیر م ی کند و در ان لحظه‬ ‫به خاک شدن و دادن دو امتیاز رضایت م ی دهد تا وقتی که‬ ‫حریف در خاک قصد بارانداز داشت بدل بزند و سه امتیاز از او‬ ‫بگیرد یا بلند م ی شود با فنونی که در انها تبحر دارد امتیاز از‬ ‫دست رفته را جب ران م ی کند‪ .‬در همین مسابقات اخیر چند‬ ‫بار این اتفاق افتاد که کشتی گیر ای رانی اول امتیاز داد ولی با‬ ‫هوش و شجاعت خود توانست سرنوشت کشتی را عوض‬ ‫کند؛ این نرمش قهرمانانه است‪ .‬االن نگاه ما به این صحنه‬ ‫باید اینطور باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫اما بچ�ه حزب الله ی ها گوی�ا با مس�اله مذاکره‬ ‫چالش دارند‪ .‬ش�اید زمان ببرد تا انه�ا نیز نگاه‬ ‫واقع بینان�ه هم�راه ب�ا ارمانگرایی را ب�ه صحنه‬ ‫بپذیرند‪.‬‬ ‫‪ l‬دلیلش ش��اید این باش��د که م��ا در دوره هایی‬ ‫فق��ط موتور محرک م��ان ارمانگرایی ب��ود و واقع بینی در‬ ‫دس��تور کارمان نبود‪ ،‬البته در یک ده��ه ای الزم بود‪ .‬امام‬ ‫م ی گفتند‪« :‬شعار مرگ بر امریکا» ترک نشود‪ ،‬چون همین‪،‬‬ ‫مرگ ب رای امریکا م ی اورد‪ .‬این بچه ه��ا پای چنین چیزی‬ ‫ایس��تادند چون از هیچ طرف عالمت مثبت��ی نم ی بینند‪،‬‬ ‫ولی باید مقایس��ه کرد بعضی کش��ورها مانن��د چین در‬ ‫مقطعی خودش��ان را نسبت به امریکا بس��ته بودند اما بعد‬ ‫درها را باز کردند‪ .‬چه زمانی ای��ن کار را انجام دادند؟ زمانی‬ ‫که خیالشان راحت ش��ده بود که دیگر مستحکم هستند‪،‬‬ ‫به طوری که اکنون چین ظرفیت چالن��دن امریکا را دارد‪.‬‬ ‫‪32‬‬ ‫این تفاوت را بچه ها م ی فهمند اگر ب رایش��ان تبیین ش��ود‬ ‫ولی تا حاال عالمت��ی که دریاف��ت کردند این ب��ود که ما‬ ‫بدبختیم و باید برویم تسلیم شویم‪ .‬خب طبیعی است که‬ ‫چنین پال س هایی انها را عصبان��ی م ی کند چون معتقدند‬ ‫ش��اهد فراوان دارند از کشورها و کس��انی که عقب نشینی‬ ‫کردند و از همانجا روند سقوط ش��ان اغاز شد‪ ،‬در حالی که‬ ‫هم اکنون ای ران ظرفیت اعتال دارد‪ ،‬س��رعت رش��د علمش‬ ‫چندین ب راب��ر میانگین س��رعت رش��د علم در دنیاس��ت‬ ‫پس در مرحله س��قوط نیست‪ ،‬بلکه توانس��ته خود را بین‬ ‫‪ 20‬کشور دنیا قرار دهد‪ .‬متخصصان ای رانی با دست خالی‬ ‫به فناوری هایی دست پیدا کردند که تا پیش از این به کلوپ‬ ‫خاصی از قدرتمندان عالم اختصاص داشت بناب راین معلوم‬ ‫است ما ظرفی ت های شایسته بزرگی داریم بناب راین انها که‬ ‫عالمت های انحراف��ی م ی دهند و م ی گوین��د چاره ای جز‬ ‫عقب نش��ینی نداریم‪ ،‬باید از دور خارج شوند‪ .‬ارمانگرایی در‬ ‫کنار واقع بینی م ی ش��ود اینکه؛ انها هم به مذاکره و ارتباط‬ ‫با ما نیازمندند‪ .‬اکن��ون دولتی روی کار ام��ده که به ایجاد‬ ‫رابطه با جهان خوش��بی ن تر از دولت های قبلی است‪ .‬این‬ ‫هم ازمونی اس��ت که رهبری و مردم انقالبی متدین با ان‬ ‫موافقند و م ی گویند قبول داریم وارد چنین مرحله ای شویم‬ ‫و تجربه کنیم‪.‬‬ ‫اوبام�ا و روحان�ی ه�ر دو م ی خواهن�د از پ�س‬ ‫چالش های داخلی و خارجی برایند‪ ،‬ایا هر دو در‬ ‫یک س�طح قرار دارند یا انکه چالش های اوباما‬ ‫بیشتر است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬هرکه بامش بیش برفش بیش��تر‪ ،‬طبیعی‬ ‫اس��ت که وقتی امریکا بی��ن دارای ی ها و خس��ارت هایش‬ ‫چرتکه م ی اندازد و حتما چند ب رابر ما مش��کالت را لیس��ت‬ ‫م ی کند‪ ،‬فقط ما داخ��ل امریکا را نباید ببینی��م‪ ،‬امریکا در‬ ‫منطقه مشکالت فراوانی دارد‪ .‬ب رای اولین بار است که ایاالت‬ ‫متحده قرار قطعی شده خود را ب رای یک جنگ لغو کرد‪ .‬همه‬ ‫صاحب نظ ران اکادمیک و همه نمایندگان جریانات سیاسی‬ ‫و نظامی دنیا متفق بودند که به سوریه حمله م ی شود‪ ،‬البته‬ ‫گاهی ته دل ادم یک امیدی زبانه م ی کش��د و م ی گوید به‬ ‫این دلیل انشاءاهلل که چنین اتفاقی نم ی افتد‪ ،‬ولی کسانی‬ ‫که برحس��ب قواعد معمول حوزه نظامی قضاوت م ی کنند‬ ‫م ی گویند این اتفاق قرار است بیفتد اما چرا نم ی افتد ب رای‬ ‫اینکه اقای اوباما و هرکسی که در امریکا تصمیم گیر نهایی‬ ‫است وقتی شب اخر چرتکه م ی اندازد‪ ،‬م ی بیند خسارت این‬ ‫کار بیشتر از منافعش است‪ .‬در واقع انها ما را در کانون این‬ ‫حوادث دیدند یعنی اگر حمله رخ م ی داد ما خس��ارت بزرگ‬ ‫به انها تحمی��ل م ی کردیم‪ ،‬بناب راین عقب نش��ینی کردند‪.‬‬ ‫این فرصت در هیچ مقطعی در اختی��ار ما نبود‪ .‬اگر نتوانیم‬ ‫این مساله را بفهمیم م ی گوییم به ما چه ربطی دارد که در‬ ‫سوریه چه خبر است‪ ،‬اما معلوم ش��د به ما مربوط است‪ .‬ما‬ ‫م ی توانیم معادالت منطقه را یک جوری رقم بزنیم که تدابیر‬ ‫امریکای ی ها را تغییر دهیم و جابه جا کنیم‪.‬‬ ‫ب ه نظ�ر ش�ما ف�ارغ از دیپلماس�ی عموم�ی‬ ‫اقای ظری�ف‪ ،‬ایا ایش�ان ای�ن درک را در رابطه با‬ ‫امریکا دارد که با واق ع گرایی بتواند ساختار ایران‬ ‫را بفهمد و شرایط امریکا را درک کند؟‬ ‫‪ l‬من خیلی تعجب ک��ردم‪ ،‬اص�لا نفهمیدم چه‬ ‫جوری م ی ش��ود اینها را به هم وصل کرد؛ یک طرف بحث‬ ‫این اس��ت که در دوره جدید باید فرص��ت داد که صداهای‬ ‫مختلف به گوش برس��د و ش��نیده ش��ود‪ ،‬اتفاقا ان بچه ها‬ ‫روش افراطی و تندروانه را انتخاب نک��رده بودند‪ .‬این را که‬ ‫م ی گویم‪ ،‬ب رایش کد هم دارم مثال وقتی یکی از هنرمندان‬ ‫به ش��دت طرفدار دول��ت و تفکر اصالح طلبی مش��اهدات‬ ‫خودش را در گفت و گویی منعکس ک��رد از صحب ت های‬ ‫او برداشت تندروی در فرودگاه نم ی شد‪ .‬این هنرمند گفت‪:‬‬ ‫«اینها خیلی مودب امدند نظ رات خودش��ان را که نباید به‬ ‫امریکا خوشبین بود‪ ،‬بیان کردند‪ ».‬به نظرم طبیع ی ترین و‬ ‫حداقل ی ترین روش ب رای یک اظهار مخالفت این است که‬ ‫روی کاغذ نوشته ش��ود که به امریکا نم ی شود اعتماد کرد‪.‬‬ ‫شعارها هم شعار تندی نبود‪ .‬از قضا بعد از ان همه ایستادند‬ ‫و نماز خواندند‪ .‬شاید اگر من قرار بود به انها مشورت دهم‬ ‫م ی گفتم که جاهایی که م ی خواهد اس��کورت و خودروی‬ ‫‪ l‬به نظرم در کار ایش��ان هم این مساله را دیگران‬ ‫گذاشتند واال اقای روحانی خودش م ی داند هیچ جای دنیا‬ ‫نظ ر سنجی اعتباری از ان نوع که بگویند انتخاب مردم چنین‬ ‫است نداشته و ندارد‪ .‬نظرسنجی فرصتی ب رای سنجش ذائقه‬ ‫مردم در یک مقطع خاص است‪ .‬از ان تعبیر به کشف افکار‬ ‫عمومی ب��رای ط راح ی های مقطعی م ی کنن��د‪ ،‬مثال ب رای‬ ‫انتخابات پیش رو چه تدارکی دیده شود‪ ،‬فهم مردم به کدام‬ ‫س��و م ی رود‪ ،‬اما ایا این ثابت م ی ماند؟ خیر‪ ،‬کس��ی که نفر‬ ‫اول نظ ر س��نج ی های در دوره ای بوده‪ ،‬دفعه بعد شاید نفر‬ ‫اخر ش��ود‪ ،‬بناب راین علمای علوم اجتماعی م ی گویند افکار‬ ‫عمومی سیال است و گاهی در یک روز تغییر م ی کند‪.‬‬ ‫اقای روحانی که تجربه چنین نظرسنجی هایی‬ ‫را دارد و در چند روز اخر در نظرسنجی ها اول شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اقای خاتمی هم درباره اعتراضات فرودگاه بحثی‬ ‫را باز کرد ک�ه مدتی به ان پرداخته ش�د و ان هم‬ ‫اینکه این اتفاقات ممکن است به ترور بینجامد؛‬ ‫ای�ن صحب�ت را باتوجه ب�ه فضای کلی کش�ور‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫یک جمله هم رئی س جمهور درباره نظرس�نجی‬ ‫ارتباط با امریکا گفتند‪...‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬در مجموع اق��ای ظریف از عرصه دیپلماس��ی‬ ‫ادم ب ی اطالعی نیست‪ ،‬یعنی عالوه بر اینکه مذاکره کننده‬ ‫متبحری است اشراف به حوزه های مختلف روابط بی ن الملل‬ ‫هم چه به صورت عمل��ی و چه به صورت نظ��ری دارد‪ .‬به‬ ‫این ترتیب ما با کس��ی روبه رو نیستیم که یکسره بخواهد‬ ‫ریسک کند؛ ان هم ریسک مبتنی بر نااگاهی‪ .‬از این جهت‬ ‫معتقدم االن از دوره هایی اس��ت که م ی توان به دیپلماسی‬ ‫حرفه ای امیدوار بود ضمن انک��ه اقای ظریف خودش این‬ ‫جور نشان م ی دهد که مقید به عمل در چارچوب منافع ملی‬ ‫و سند های باالدستی است و این طور نیست که کشور را به‬ ‫سمتی ببرد که ب رایش تدبیر نشده‪ ،‬البته کسی که فعالیت‬ ‫فراوانی دارد در خالل این فعالی ت های پرتحرک ممکن است‬ ‫خطا کند بناب راین ما باید افکار عمومی را ب رای رصد رفتارهای‬ ‫دیپلماسی کشورمان بسیج کنیم‪ .‬یکی از این دیپلمات های‬ ‫خارجی گفته بود‪« :‬نم ی دانم ایش��ان چه ان��رژی دارد و چه‬ ‫جوری توانسته این همه کار را در این ایام انجام دهد‪ ».‬حاال‬ ‫وقتی قضاوت انها این طور اس��ت ما هم قاعدتا باید قبول‬ ‫کنیم که این تحرک فوق العاده است و ممکن است در خالل‬ ‫این کارها خطای استراتژیک هم اتفاق بیفتد‪ ،‬بناب راین باید‬ ‫صاحب نظ ران را مترص��د نگه داریم‪ .‬خود اصحاب رس��انه‬ ‫و مطبوعات هم باید دغدغه مند باش��ند چ��ون دارد تحرک‬ ‫فوق العاده ای اتفاق م ی افتد‪ ،‬البته تا االن اشتباهات تاکتیکی‬ ‫بوده که خطر بزرگی را متوجه کشور نکرده است‪.‬‬ ‫حامل رئی س جمهور رد ش��ود نمازجماع��ت نخوانند و یک‬ ‫س��مت دیگر این کار را انجام دهند‪ .‬این انتقاد ش��اید قابل‬ ‫طرح باشد‪ ،‬اما انتقاد بزرگتر به انهایی است که وقتی دیدند‬ ‫یک عده در حال نماز هستند با ماشین به سمت انها بروند‬ ‫و انها مجبور شوند نماز خود را بشکنند و کفش هایشان را‬ ‫دست شان بگیرند بعد همان کفش های دست گرفته شده‬ ‫را تصوی��رش را منعکس کنند که اینها مثال م ی خواس��تند‬ ‫به ماش��ین رئی س جمهور پرت کنند‪ ،‬این نوع القا کردن به‬ ‫نظرم کمی جفا در حق واقعیت و حقیقت اس��ت‪ .‬حتی اگر‬ ‫این اتفاق افتاده باشد مگر این اتفاق ب ی سابقه است‪ .‬الاقل‬ ‫در مورد ش��خص من چند بار در دانش��گاه های مختلف و‬ ‫محافلی که به اسم جریان اصالح طلبی بود رخ داد که رو به‬ ‫روی من م ی ایستادند و فحاشی م ی کردند به سمت تریبون‬ ‫س��نگ پرتاب م ی کردند‪ .‬اگر یکی از انها به س��ر سخنران‬ ‫م ی خورد جا به جا م ی توانست او را بکشد‪ ،‬لنگه کفش هم‬ ‫پرت کردند که روی سر دوستان خودشان و دانشجویان فرود‬ ‫م ی امد‪ .‬کسانی که پیشینه خیلی نزدیک شان این جور است‬ ‫خیلی مضحک است که این قضایا را مقدمه ترور بخوانند‪،‬‬ ‫اگر چنین نتیجه گیری شود پس باید گفت قضایای سال ‪88‬‬ ‫قطعا ب رای ب راندازی بوده‪ ،‬اینکه فوق ترور است چون هر روز‬ ‫این بساط بود‪ .‬معتقدم کسی که این حرف را زد یا از دهنش‬ ‫پریده بود یا هیجان زده ش��ده بود که م ی خواس��ت چیزی‬ ‫دفعتا بگوید که من دیدم بعدا عقب نشینی هم کرد‪ ،‬معلوم‬ ‫بود که خیلی سنجیده سخن نگفت‪ .‬این طرز حرف زدن با‬ ‫ان ادعا که چند صدایی حق جامعه دموکراتیک است‪ ،‬باید‬ ‫اجازه داد مردم حرف بزنند متناقض است و اقای روحانی که‬ ‫من ایشان را جدا م ی دانم از این جریانات وقتی روز اول مهر‬ ‫به مدرس��ه ای رفته بود خطاب به دانش ام��وزان گفت انها‬ ‫م ی توانند درباره معلم شان و حتی رئی س جمهور انتقاد کنند‪.‬‬ ‫س��اده تر از این روش انتقاد که پالکارد دست ش��ان بگیرند‬ ‫و خطاب به ان ط��رف انتقاد کنند نه انکه ب��ه دولت انتقاد‬ ‫کنند؟ هنوز ب رایم خیلی عجیب اس��ت ای��ن واکنش هایی‬ ‫که محافل اصالح طلبی راه انداختند و به نوعی م ی خواستند‬ ‫اقای روحانی را به این عرصه بکشانند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در عرض یک روز معادالت جابه جا م ی شود‪.‬‬ ‫ان وقت م ی شود این را مبنای انتخاب ب رای کشور قرار داد‪،‬‬ ‫خوشبختانه دیدم افراد فارغ از تعلق به یک جبهه سیاسی‬ ‫حرف زدند و تخطئه کردند که این اصالح شود و حتما اقای‬ ‫روحانی ب ی اعتن��ا نخواهد بود و توضیح خواه��د داد‪ .‬درباره‬ ‫تحمل داشتن معتقدم که هنوز کسی انتقادی نکرده‪ ،‬انصافا‬ ‫جریانات اصولگرا در قبال این چند ماهی که از عمر دولت‬ ‫روحانی گذشته برخوردشان این بود که بگذاریم ببینیم این‬ ‫تدبیر به کجا منتهی م ی ش��ود‪ ،‬بلکه بتواند گره گشایی از‬ ‫کار مردم کن��د‪ ،‬البته کنارش ه��م راهنمایی م ی کنند‪ .‬حل‬ ‫مشکالت مردم فقط به این نیست که چشم به بیرون داشته‬ ‫باش��یم‪ .‬اصالح مدیریت درونی مهمتر است‪ .‬خوشبختانه‬ ‫دیدم بعضی از مدی ران اقای روحانی این طور فکر م ی کنند‪.‬‬ ‫ما باید چیزی که در اختیار خودمان اس��ت را درست کنیم؛‬ ‫چند تا از وزرا همین ادبیات را داشتند اما گیرم که حتی یک‬ ‫موج س��نگین مخالفت با تدابیر و کارهایی که م ی خواهد‬ ‫انجام ش��ود به وجود اید‪ ،‬چرا این را نقطه ضعف م ی دانند؟‬ ‫ش��اید همین ظرفیتی ش��ود که دیپلمات ه��ای ما هم در‬ ‫مواجهه با بیرون بگویند‪« :‬فقط ش��ما نیستید که با کنگره‬ ‫و محافل دیگر باید هماهنگ شوید ما هم چنین مشکلی‬ ‫داریم» چه ط��ور درباره امریکا پنج صدایی طبیعی اس��ت‪،‬‬ ‫اما در ای��ران فقط بای��د یک صدا بی��رون بیای��د؟ خیر در‬ ‫اینجا هم چند صداس��ت اما با وجود این چند صدا فرستاده‬ ‫جمهوری اس�لامی دارای چنین اقتداری اس��ت و توانسته‬ ‫محافل مختلف را متقاعد کند ک��ه به نمایندگی جمهوری‬ ‫اس�لامی برود ان طرف حرف بزند‪ ،‬بناب راین این نقطه قوت‬ ‫است اما در مدیریت عظیم کشور نباید نازک نارنجی بود و‬ ‫گفت صداهای مختلف وجود نداش��ته باشد‪ .‬اگر شما اماده‬ ‫ش��نیدن این چیزهای کوچک نباش��ید بعدا در مواجهه با‬ ‫فشارهای دیگر چطور عمل خواهید کرد‪ .‬کسانی که زمانی‬ ‫اردوکش��ی خیابانی راه انداختند و م ی گفتند باید در خیابان‬ ‫مانور رژه قدرت داد تا بتوان مثال در سطوح باالتر چانه زنی‬ ‫کرد یا رسانه هایی که بلوا راه انداختند و شلوغش کردند روش‬ ‫بسیار سخیفی را درباره خانم راستگو پیاده کردند‪ ،‬حال انکه‬ ‫او مبتنی بر یافته های خود رای داده بود‪ ،‬چه توجیهی ب رای‬ ‫این رفتارهای غیر دموکراتیک دارند‪ .‬اینها روزی م ی خواستند‬ ‫به ما ثابت کنن��د که جامعه دموکراتی��ک باید چند صدایی‬ ‫باش��د‪ ،‬م ی گفتند مردم ما ش��هروند درجه یک و دو نیستند‬ ‫و حق مس��اوی ب رای بیان اعتقادات و منویاتشان دارند‪ ،‬اما‬ ‫وقتی م ی بینن��د که یک نف��ر نظر متف��اوت دارد بایکوت‬ ‫م ی کنند‪ .‬خانم راس��تگو هنوز م ی گوید من و بچه ام امنیت‬ ‫نداریم چون تحت یک فش��ار از جنس بایک��وت و برخورد‬ ‫دیکتاتور مابانه قرار گرفتند‪ ،‬ما هیچ وقت این سوءسابقه را‬ ‫در کارنامه اصولگرایان با همه نقطه ضع ف ها و مشکالتی‬ ‫که دارند‪ ،‬نداشتیم‪ .‬البته شنیدم خود اقایان یک موقع گفته‬ ‫بودند‪ ،‬این جناح راست ی ها عرضه دیکتاتوری ندارند اگر الزم‬ ‫شد بیایند ما چپ ها ب رایش��ان کالس م ی گذاریم تا بفهمند‬ ‫دیکتاتوری یعنی چه؟ اگر م ی خواهند این چش��مه ها را رو‬ ‫بکنند بله باید از انها پذیرفت‪g .‬‬ ‫ش�اید اگر من قرار بود به انها (مخالفان رئیس جمهور در فرودگاه) مشورت دهم می گفتم که‬ ‫جاهایی که می خواهد اسکورت و خودروی حامل رئیس جمهور رد شود نمازجماعت نخوانند‬ ‫و یک سمت دیگر این کار را انجام دهند‪ .‬این انتقاد ش�اید قابل طرح باشد‪ ،‬اما انتقاد بزرگتر‬ ‫به انهایی اس�ت که وقتی دیدند یک عده در حال نماز هستند با ماش�ین به سمت انها بروند‬ ‫و انها مجبور ش�وند نماز خود را بش�کنند و کفش هایش�ان را دست ش�ان بگیرند بعد همان‬ ‫کفش های دست گرفته شده را تصویرش را منعکس کنند که اینها مثال می خواستند به ماشین‬ ‫رئیس جمهور پرت کنند‪ ،‬این نوع القا کردن به نظرم کمی جفا در حق واقعیت و حقیقت است‬ ‫‪33‬‬ ‫حسن روحانی گفته‬ ‫است که بنا دارد در مورد‬ ‫رابطه با امریکا از مردم‬ ‫نظرسنجی کند‬ ‫واشنگتن ‪ -‬تهران‬ ‫دو هفته بعد‬ ‫ماجرای مذاکره با امریکا وارد فاز جدیدی‬ ‫در ایران شده است‬ ‫‪2‬‬ ‫سیاست‬ ‫«من خودم به دو دستگاه مهم نظرسنجی گفتم که در‬ ‫کشور نظرسنجیدقیق کنندو نظر مردم را بگی رندتا ببینیم این‬ ‫حرکت دولت که گامی به پیش گذاشته است‪ ،‬چقدر موافق و‬ ‫چقدر مخالف دارد‪ ،‬حتی اگر مخالفین راه این دولت یک درصد‬ ‫باشند‪ ،‬ان یک درصد حق دارند حرف بزنند و نقد کنند‪».‬‬ ‫این اظهار نظر حس��ن روحانی در کنار این گفته اش که‬ ‫« دولت از این به بعد قدم های بلندتری خواهد برداشت و این‬ ‫قدم کوچک دولت خواهد بود‪ ».‬مهمترین و اصل ی ترین موضع‬ ‫دولت پس از مذاکرات ای ران و امریکا در نیویورک بوده است‪ .‬از‬ ‫فحوای سخنان حسن روحانی دو نکته را م ی شود استنباط کرد؛‬ ‫اول اینکه او ب رای ادامه مذاکره با امریکا ب رنامه هایی در ذهن دارد‬ ‫و به عنوان یک مساله در دستگاه دیپلماسی به ان م ی نگرد‪.‬‬ ‫نکته دوم هم این است که او م ی خواهد به مخالفان و منتقدان‬ ‫مذاکره با امریکا این پالس را بدهد که مردم یا الاقل ان طیفی که‬ ‫به او رای داده اند‪ ،‬به مساله مذاکره با امریکا مانند او نگاه م ی کنند‪.‬‬ ‫هرچه هست مساله مذاکره با امریکا البته انقدر مهم و اساسی‬ ‫هس��ت که انتظار رویکردها و بازخوردهای متف��اوت در قبال‬ ‫تصمیمات دولت در این مورد را انتظار داشته باشیم‪.‬‬ ‫حسن روحانی ب رای مواجهه با مس��اله مذاکره با امریکا‬ ‫هم با موافقان جدی روبه روست‪ ،‬هم با مخالفان بسیار جدی‪،‬‬ ‫مخالفانی که البته فقط در جمع افراد حاضر در مراسم استقبال‬ ‫او خالصه نم ی شوند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫موافقان و مخالفان نظر سنجی‬ ‫نظر سنجی ب رای رابطه با امریکا خوب باشد یا بد باالخره‬ ‫ایده ای اس��ت که از س��وی رئی س جمهور مطرح ش��ده است‪.‬‬ ‫ایده ای که از نگاه موافقان م ی تواند مش��روعیتی باش��د ب رای‬ ‫اقدامات بعدی حسن روحانی و از دیدگاه مخالفان حتی خیانت‬ ‫محسوب شده است‪ .‬از زاویه ای دیگر برخی این نظر سنجی‬ ‫را بخشی از دیپلماسی عمومی دولت م ی دانند و بخشی هم‬ ‫ان را فاقد وجاه��ت قانونی م ی دانن��د‪ .‬رئی س جمهور درحالی‬ ‫این اظهارات را مطرح کرد که به تازگی نتایج یک نظرسنجی‬ ‫درامریکا نشان داد که ‪ 76‬درصد مردم این کشور موافق ارتباط‬ ‫دیپلماتیک ای ران و امریکا هس��تند‪ .‬این نظرسنجی از سوی‬ ‫ش��بکه خبری ‪ CNN‬با هم��کاری ‪( ORC‬یک کمپانی‬ ‫بی ن المللی تحقیقاتی) انجام ش��ده اس��ت‪ .‬عوض حیدرپور‪،‬‬ ‫نماینده مجلس شورای اسالمی و عضو کمیسیون امنیت ملی‬ ‫مجلس معتقد است که یکی از راه های مطلع شدن از نظ رات‬ ‫‪34‬‬ ‫مردم استفاده از روش های نظرسنجی بوده که علمی است و‬ ‫توسط مراکز علمی انجام م ی شود‪ .‬با این وجود وی تاکید دارد‬ ‫که در سواالت این نظرسنجی باید اصل ارتباط و اصل گفت وگو‬ ‫و نوع مذاکرات به گونه ای که خوشبینی رهبری حاصل شود در‬ ‫نظر گرفته ش��ود‪.‬در همین حال علی مطهری‪ ،‬نماینده مردم‬ ‫ته ران در مجل س شورای اس�لامی با وجود اینکه نظرسنجی‬ ‫را مفید م ی داند اما با ان مخالف است‪ .‬وی در گفت وگویش با‬ ‫خب رانالین گفته است که ضمن احترام به نظر رئی س جمهور در‬ ‫این باره‪ ،‬باید بگویم که من موافق نظرخ واهی در مسائل کالن و‬ ‫ملینیستمچراکهممکناستبهمسائلدیگرنیزسرایتکرده‬ ‫و تنش هایی را ایجاد کند‪ .‬اصول سیاست خارجی ما مشخص‬ ‫اس��ت‪ .‬اختیارات دولت و رئی س جمهور هم مشخص است و‬ ‫نیازی به نظرسنجی نیست‪ .‬چرا که تسری این امر به مسائل‬ ‫دیگر همچون مسائل فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی م ی تواند‬ ‫مشکالتی ایجاد کند‪.‬‬ ‫بیژن نوباوه‪ ،‬نماینده مردم ته ران در مجلس هم‪ ،‬با اشاره‬ ‫به طرح «نظرسنجی پی رامون مذاکره با امریکا» از سوی برخی‬ ‫دولتمردان گفت‪« :‬نظرسنجی در رابطه با مذاکره ای ران و امریکا‬ ‫یک ع وامف ریبی‪ ،‬خدعه‪ ،‬نی رنگ و خیانت به کشور است‪ ».‬وی با‬ ‫بیان اینکه هیچ کشوری منافع مل ی اش را ب ر اساس نظرسنجی‬ ‫تعیین نم ی کند‪ ،‬از رئی س جمهور پرسید اگر اقای روحانی چنین‬ ‫نمونه ای در دنیا س��راغ دارند به م��ا معرفی کنند‪.‬محمدعلی‬ ‫سبحانی‪ ،‬سفیر سابق ای ران در لبنان از جمله افرادی است که‬ ‫با نظرسنجی موافق است‪ .‬وی در این باره به خبرانالین گفت‪:‬‬ ‫«این اقدام پس��ندیده و مدرنی در دنیای امروز است که دولتی‬ ‫روی کار امده ک��ه در تصمیماتش به نظ��رات افکار عمومی‬ ‫توجه م ی کند‪ .‬چه در قالب نظرس��نجی و چ��ه در قالب دیگر‬ ‫سازوکارهای پی ش بینی شده در قانون‪ ».‬سبحانی درخصوص‬ ‫ارجحیت رفراندوم یا نظرسنجی درباره موضوع مذاکره با امریکا‬ ‫نیز گفته است‪« :‬در مورد مذاکره با امریکا اختالفات انقدر شدید‬ ‫نیست که نیازی به رفراندوم باشد‪ .‬رهبر انقالب هم حمایت خود‬ ‫را از اقدامات دیپلماتیک دولت در نیویورک اعالم کردند‪ .‬این به‬ ‫معنای ان است که در سطح رس��می کشور یک یکپارچگی‬ ‫نسبت به این موضوع وجود دارد‪ .‬در سطح افکار عمومی هم‬ ‫مردم ای ران صلح جو هستند و دید مثبتی به این مهم دارند‪ .‬تصور‬ ‫نم ی کنمنیازیبهرفراندومباشدوتنهاهماننظرسنجیکفایت‬ ‫برئیس‬ ‫م ی کند‪».‬در همین حال سی د احمدرضا دستغیب‪ ،‬نای ‬ ‫کمیسیونامنیتملیوسیاستخارجیمجلسمخالفتخود‬ ‫را با برگزاری نظرسنجی صراحتا اعالم کرده است‪ .‬وی گفته است‪:‬‬ ‫«به نظر بنده این نظرسنجی که مطرح شده االن موضوعیت و‬ ‫اصل برقرای رابطه با امریکا که در بس��تر اغاز مذاکرات‬ ‫مورد بحث این روزهاس��ت همچنان زیر ذره بین و مساله اول‬ ‫اهالی سیاست اس��ت‪.‬هم گروه مخالفان و هم گروه موافقان‬ ‫البته ب رای نوع دیدگاه خود فاکتورهای��ی دارند‪ .‬در همین مورد‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در پاسخ به این سوال که وقتی اوباما تاکید‬ ‫دارد هنوز گزینه نظامی علیه ای ران روی میز است م ی توان به‬ ‫دولت امریکا اعتماد کرد یا خیر‪ ،‬گفته است‪« :‬خیر‪ ،‬نم ی توانیم‬ ‫اعتماد کنیم‪ ،‬البته باید حواسمان جمع باشد‪ ،‬باید مذاکره کنیم‬ ‫اما هی چ گاه نباید فریب بخوریم‪».‬‬ ‫از جانبی دیگر مهدی طائب‪ ،‬فرمان��ده «قرارگاه عمار»‬ ‫م ی گوید‪« :‬خدا‪ ،‬در انتخابات فرد مناسب ب رای مذاکره با امریکا‬ ‫را روی کار اورد‪ ».‬به گزارش سایت «‪ ،»۵۹۸‬طائب این مطلب را‬ ‫در سی و دومین نشست انقالب اسالمی بیان کرده است‪ .‬وی‬ ‫گفته که محمود احمدی نژاد «اهل مذاکره» نبود و جمهوری‬ ‫اسالمی به کسی نیاز داشت که «قیافه مذاکره» داشته باشد و از‬ ‫خط قرمز ها هم عبور نکند‪ .‬طائب افزوده است‪« :‬خدواند متعال‬ ‫در این انتخابات‪ ،‬فرد مناس��ب مذاکرات را روی کار اورد‪ ،‬اقای‬ ‫روحانی شخصیت و سابقه مذاکره را داشت‪».‬سخنگوی جبهه‬ ‫پایداری هم با تاکید بر اینکه جبهه با تابوشکنی پی رامون مذاکره‬ ‫با امریکا در سفر نیویورک حرف دارد‪ ،‬گفت‪« :‬جبهه پایداری در‬ ‫سفر اخیر رئی س جمهور و وزیر امور خارجه به نیویورک نسبت‬ ‫به تابوشکنی مذاکره با امریکا و رفتار عجوالنه ای که از سوی‬ ‫یزاده تصریح کرده است‪:‬‬ ‫دولت صورت گرفت‪ ،‬حرف دارد‪ ».‬قاض ‬ ‫«بر س��ر این حرف داریم که این رفتار عجوالنه‪ ،‬هیچ امتیاز و‬ ‫دستاوردی را ب رای ما نداشت و در واقع ما فقط با این دیپلماسی‬ ‫یک شبه امتیاز به امریکای ی ها دادیم که شاهد عینی این مس اله‬ ‫مواضع اوباما بعد از این سفر است‪ ».‬وی خاط رنشان کرد‪« :‬در‬ ‫حال حاضر باید اتفاق ها را به طور دقیق رصد کرد تا ببینیم چه‬ ‫اما یک تحول دیگ��ر در رابطه ای��ران و امریکا احتمال‬ ‫برگزاری مسابقه فوتبال بین دو تیم فوتبال ای ران و امریکاست‪.‬‬ ‫مساله ای که از سوی مس��ئوالن فوتبال ای ران هم تایید شده‬ ‫است‪ .‬سخنگوی وزارت خارجه امریکا در این مورد گفته است‪:‬‬ ‫«برگزاری مسابقه فوتبال احتمالی بین ای ران و امریکا در راستای‬ ‫تمایل واشنگتن به مذاکره مستقیم با ته ران است‪ ».‬ماری هارف‬ ‫گفت‪« :‬ما همواره گفته ایم که به مذاک��رات و گفت وگوهای‬ ‫مستقیم با ای رانیان تمایل داریم و چه جایی ب رای این کار بهتر‬ ‫از زمین فوتبال؟»‬ ‫نیلبوت‪،‬سخنگویفدراسیونفوتبالامریکاتاییدنکرده‬ ‫است که ایا امریکای ی ها دربار ه برگزاری یک مسابق ه احتمالی با‬ ‫مقامات فوتبال ای ران گفت و گو کردند یا خی ر‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫یک رابطه با موافقان و مخالفان فراوان‬ ‫مذاکره در زمین فوتبال‬ ‫مثلث شماره ‪190‬‬ ‫ی ندارد و جایگاه ان هم تعریف خاصی ندارد‪ .‬در شرایط‬ ‫مفهوم ‬ ‫کنونی به نظر من تدابیر بهتری را م ی توانیم داشته باشیم‪».‬‬ ‫دستغیب در تشریح راه های جایگزین ب رای نظرسنجی با بیان‬ ‫اینکه وظیفه دولتمردان در شرایط کنونی توجه به سیاست های‬ ‫کلی است‪ ،‬تصریح کرده است‪« :‬همچنین دولت در ارتباط با‬ ‫مردم تعهداتی دارد و تدابیری را هم اتخاذ م ی کند و انچه مهم‬ ‫است اطالع رسانی دقیق و شفاف به مردم است‪ ».‬با این وجود‬ ‫علی خرم که از دیپلمات های باسابقه وزارت خارجه است و در‬ ‫کارنامه اش نمایندگی ای ران در سازمان ملل نیز دیده م ی شود‬ ‫معتقد است نظ ر س��نجی از مردم در خصوص رابطه با امریکا‬ ‫به این دلیل که اصل این موضوع یک سابقه ‪35‬ساله دارد و به‬ ‫صورت یک تابو درامده است‪ ،‬اهمیت دارد‪ .‬این دیپلمات سابق‬ ‫کشورمان معتقد است‪« :‬نظرخ واهی از مردم یک مالک مشروع‬ ‫و حقوقی و مبنای تصمیم گیری بسیاری از کارهای بزرگ در‬ ‫دنیاست‪».‬‬ ‫اما حشمت اهلل فالحت پیشه‪ ،‬نماینده پیشین مجلس‬ ‫شورای اسالمی‪ ،‬نظری محتاطانه نسبت به نظرسنجی دارد‪.‬‬ ‫یداند‪.‬‬ ‫وی این کار را همانند یک تیغ دو لبه م ‬ ‫محمد کاظم انبارلویی‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب موتلفه‬ ‫اسالمی هم گفته است‪« :‬نظ ر سنجی در مورد مذاکره با امریکا‬ ‫کار معقولی نیست‪ ،‬چون اگر نظرسنجی به اینجا منجر شود‬ ‫که ما هیچگونه گفت وگویی با امریکای ی ها نداشته باشیم و‬ ‫همچنانبرموضعاشت ی ناپذیریومقاومتتاکیدکنیمطبیعی‬ ‫اس��ت که دولت باید تمام فعالیت دیپلماتیک خود را تعطیل‬ ‫کند‪ .‬سیاست خارجی از ش��ئونات دولت است و چارچوب های‬ ‫دیپلماسی خارجی را نیز رهبری تعیین م ی کند و دولت مجری‬ ‫امر دیپلماسی سیاست خارجی در چارچوب های تعیین شده‬ ‫رهبری است‪».‬صادق زیباکالم هم از جمله موافقان نظ ر سنجی‬ ‫درباره رابطه با امریکاست‪ .‬او م ی گوید‪« :‬مطمئن هستم حداقل‬ ‫‪ 90‬درصد از کسانی که در رفراندوم شرکت خ واهند کرد‪ ،‬به تداوم‬ ‫عدم رابطه با امریکا «نه» خ واهند گفت اما با حفظ همه اصول‪».‬‬ ‫امتیازی از این گونه رفتار عایدمان م ی شود‪ ،‬علما ما را به صبر‬ ‫دعوت م ی کنند و ما نیز در انتظار نتیجه مذاکرات در مهر ماه‬ ‫هستیم‪».‬عماد افروغ هم با اشاره به اینکه دالیل بی اعتمادی‬ ‫ملت و دولت ای ران به امریکا بس��یار زیاد اس��ت‪ ،‬گفته است‪:‬‬ ‫«مذاکرات در ش��رایط ب رابر و منصفانه تحت نظارت نهادهای‬ ‫مدنی و رسانه ها و فقط بر سر مسائل هسته ای باشد‪ .‬درست‬ ‫است که اعتماد مق وله ای دوطرفه است و اصطالحا باید متقارن‬ ‫باشد اما این امریکاس��ت که اعتماد را از حالت دو طرفه بودن‬ ‫خارج کرده اس��ت‪».‬وی به دالیل ب ی اعتمادی به امریکا اشاره‬ ‫کرد و گفت‪« :‬کودتا علیه دولت دکتر مصدق در س��ال ‪1332‬‬ ‫به اعتراف خود امریکای ی ها‪ ،‬حمایت تمام عیار از رژیم مستبد‬ ‫و وابسته پهلوی در سیاس��ت های معطوف به عقب ماندگی‬ ‫در کش��ور و در مواجهه خونین و س��رکوب گران��ه با جنبش‬ ‫دانشجویی ‪ ،1332‬قیام ملی و اسالمی ‪ 15‬خرداد و زندان ی کردن‬ ‫و شکنجه ازادیخواهان کش��ور‪ ،‬مقابله با انقالب اسالمی در‬ ‫مقاطع مختلف‪ ،‬راه اندازی ه��ای کودتاهای نظامی به منظور‬ ‫سرنگونی نظام جمهوری اس�لامی‪ ،‬اعمال جنگ تحمیلی و‬ ‫اجرای تحریم های قلدر مابانه و غی رانسانی با اتکا به فرصت های‬ ‫در اختیار خود‪ ،‬ب��ه ویژه تحریم های هس��ته ای به رغم یقین‬ ‫داشتن به اهداف صلح جویانه هسته ای و حتی مواضع بعدی‬ ‫رئی س جمهور امریکا‪ ،‬پ��س از گفت وگوی تلفنی اخیر با اقای‬ ‫روحانی رئی س جمهور کش��ور‪ ،‬از ریشه ها و دالیل ب ی اعتمادی‬ ‫ملت ما به امریکاست و این موارد غیر از موارد غی ر اشکاری است‬ ‫یربط سوال شود‪».‬‬ ‫که ما از ان ب ی اطالعیم و باید از مقامات ذ ‬ ‫افروغ تحریم های هسته ای را از دیگر دالیل ب ی اعتمادی‬ ‫نسبت به امریکا برشمرده است‪.‬حجت االسالم علی سعیدی‪،‬‬ ‫نمایند ول ی فقیه در سپاه پاس��داران هم م ی گوید‪« :‬انچه در‬ ‫تحلیل تعبیر نرمش قهرمانانه م ی توانی��م بیان کنیم‪ ،‬این‬ ‫است که در کش��ور ما دو نظریه مطرح است‪ .‬حل مجموعه‬ ‫مشکالت با تکیه بر درون و حل مجموعه مشکالت با تکیه‬ ‫بر بیرون‪ .‬دالیل کسانی که م ی گویند حل مشکالت با تکیه بر‬ ‫بیرون قابل حل است این است که معتقدند همه مشکالت به‬ ‫تحریم برم ی گردد که البته این بیشتر یک ادعاست‪ .‬خستگی‬ ‫مردم از تحری��م و عالقه ب رای برقراری ارتباط با کش��ور مادر‬ ‫تحریم کننده یعنی امریکا از دالیل معتقدان رویکرد بیرونی‬ ‫ب رای حل مشکالت داخلی است‪ .‬اینها همان افرادی هستند‬ ‫که گفته م ی شد روزی نزد امام م ی رفتند و م ی گفتند ما از رفتن‬ ‫به جبهه خسته شدیم‪.‬‬ ‫وی در ادامه به نظریه و رویکرد حل مش��کل با تکیه بر‬ ‫عناصر داخلی اشاره و خاط رنشان کرد‪« :‬این گروه معتقد است که‬ ‫نفوذ ما در عرصه منطقه و بی ن المللی باعث تمایل دشمن ب رای‬ ‫مذاکره با ما شده و نفوذ ما ناشی از مقاومت ماست‪ .‬یعنی دشمن‬ ‫ب رای اینکه نفوذ ما را کم کند مقاومت ما را هدف گرفته است و‬ ‫اگر مقاومت ما کم شد بر نفوذ ما در منطقه تاثیر م ی گذارد‪».‬‬ ‫سعیدی با بیان اینکه امروز دشمن به خاطر همین رویکرد‬ ‫ما تمایل به عقب نشینی دارد‪ ،‬روحیه تجاوزگری امریکا و تهاجم‬ ‫به کشورهای ضعیف را از دیگر دالیل عدم اعتماد به بیرون از‬ ‫منظر رویکرد تولید قدرت در داخل دانس��ت و افزود‪« :‬امریکا‬ ‫ب رای مهار قدرت ای ران به دنبال حضور در ششمین جنگ خود‬ ‫در خاورمیانه است‪ ،‬اما ظاه را این نکته را دریافت کرده که قدرت‬ ‫نفوذ ای ران در منطقه فراتر از انی است که امریکا بتواند با یک‬ ‫حمله نظامی ان را از بین ببرد‪».‬‬ ‫کوثری‪ ،‬عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫مجلس درباره روند تغییر روابط ای ران و امریکا گفته است‪« :‬به‬ ‫رسمیت شناختن حق غن ی سازی‪ ،‬ازاد سازی اموال بلوکه شده‬ ‫و برچیدن تحریم ها از جمله اقدامات عملی است که انها باید‬ ‫انجام دهند‪ .‬ما از مذاکره هیچ واهمه ای نداریم و این روند را دقیقا‬ ‫در چارچوب قانون با منطق جلو بردیم‪ .‬نباید زیاد خوشبین باشند‬ ‫یا فکر کنند در صحبت و مذاکره به همه چیز م ی رسیم‪ ،‬باالخره‬ ‫استکبار‪ 60‬سال علیه ملت ما جنایت کرده است‪».‬‬ ‫سی د حسین موسویان‪ ،‬مذاکره کننده ارشد سابق هسته ای‬ ‫کشورمان هم در یادداشتی در سایت المانیتور تحوالت اخیر در‬ ‫روابط امریکا و ای ران را اینگونه تحلیل کرده است‪:‬‬ ‫«اوباما و روحانی این ظرفیت را دارند که همکاری های‬ ‫مور د نیاز بیشتری را صورت دهند‪ .‬هر دوی انها باید محکم و‬ ‫متمرکز بمانند و بر ایجاد فضایی ب رای مذاکرات مثبت تمرکز‬ ‫کنند‪ .‬اوباما در تاریخ‪ 30‬سپتامبر(‪ 8‬مه ر) گفت‪« :‬ما هیچ گزینه ای‬ ‫ازجملهگزینه نظامیراازرویمیزب رنداشته ایم‪».‬اظهارنظریکه‬ ‫با واکنش مقام های ای رانی مواجه شد و سواالت تاسف ب رانگیزی‬ ‫را درباره حس ن نیت امریکا در مذاکرات ایجاد کرد‪.‬‬ ‫دو رئی س جمهور باید تماس های تلفنی دوره ای داشته‬ ‫باشند و دیدارهای معمولی وزرای خارجه خود را ب رای مشورت‬ ‫روی روابط دوجانبه‪ ،‬موضوعات منطقه و موضوعات بی ن المللی‬ ‫تایید کنند‪ .‬انها همچنین باید اهمیت حضور و مشارکت دیگر‬ ‫بازیگران مهم منطقه ای و بی ن المللی مانند اتحادیه اروپا‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫چین‪ ،‬هند‪ ،‬ژاپن‪ ،‬ترکیه‪ ،‬ع ربستان سعودی‪ ،‬ع راق و مصر را نیز‬ ‫در نظر بگی رند‪ .‬در این روند انها باید از تله ها و منف ی باف ی های‬ ‫منتقدان و گروه های ب ی اعتماد در امریکا‪ ،‬ای ران و کش��ورهای‬ ‫دیگر که همچنان گرفتار افکار منس��وخ و قدیمی سرشار از‬ ‫ب ی اعتمادی‪،‬وطرفداردشمنیودرگیری هستند‪ ،‬اجتنابکنند‪».‬‬ ‫دیپلماسی پارلمانی ایران و امریکا‬ ‫یکی از نکاتی که در مورد رابطه ای ران و امریکا از س��وی‬ ‫تیم سیاست خارجی ای ران مطرح شده خبر تمایل امریکای ی ها‬ ‫ب رای اغاز دیپلماسی پارلمانی ای ران و امریکاست‪ .‬سخنگوی‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس به نقل از‬ ‫محمد ج واد ظ ریف گفته است‪« :‬وزیر امور خارجه تاکید کرد که‬ ‫نمایندگان کنگره امریکا تمایل به دیپلماسی پارلمانی با ای ران‬ ‫دارند و از طرف ای ران هم اگر ب��ا اذن مقام معظم رهبری اقدام‬ ‫صورت گیرد‪ ،‬در حوزه نخبگان هم چنین تمایلی در نخبگان‬ ‫امریکا وجود دارد‪ ».‬در همین رابطه حسین سبحان ی نیا درباره‬ ‫اب راز تمایل برخی اعضای کنگره امریکا ب رای برقراری دیپلماسی‬ ‫پارلمانی میان ای ران و امریکا گفته است‪« :‬ما از تحرکات پارلمانی‬ ‫میان ای ران و امریکا استقبال م ی کنیم‪ ،‬اما اول باید بحث روابط‬ ‫کلی ای ران و امریکا در کشور حل شود‪».‬‬ ‫حسین سبحان ی نیا‪ ،‬عضو کمیس��یون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه ب ر قراری‬ ‫دیپلماسی پارلمانی میان ای ران و امریکا نیازمند زمان است و‬ ‫نم ی توان با عجله درباره ان تصمی��م گرفت‪ ،‬گفت‪« :‬تعامل‬ ‫پارلمانی با امریکا در چارچوب اصول و معیارها مفید است و نظر‬ ‫رهبر معظم انقالب نیز همین است‪ ،‬بناب راین ما در مجلس اول‬ ‫باید شاهد نتایج مثبت قدم های اخیر در روابط دو کشور باشیم و‬ ‫بعد دیپلماسی پارلمانی را بیازماییم‪».‬‬ ‫وی در ادامه گفت‪« :‬بعد از‪ 35‬سال تیرگی روابط نم ی شود‬ ‫با عجلههمهچیزدرستشودو مهمترازهمهابتدابایددرسطح‬ ‫دولت این مس��اله را پیگیری کرد تا نوبت به مجلس برسد‪».‬‬ ‫سبحان ی نیاگفت‪«:‬قدم هایمثبتوعملیامریکادراینزمینه‬ ‫م ی تواند به بهبود فضا و برقراری مقدمات کمک کند‪g».‬‬ ‫‪35‬‬ ‫م ی دهد‪ ،‬از انها پرهیز م ی کنیم‪ .‬این م ی ش��ود تنش زدایی‪.‬‬ ‫البته ممکن است در این تنش زدایی مذاکره با امریکا هیچ‬ ‫نقشی نداشته باش��د‪ ،‬در این صورت مذاکره نم ی کنیم‪ .‬اما‬ ‫ممکن هم هست که مانند وضعیت کنونی مقداری مذاکره‬ ‫محدود با امریکا ب رای کش��ور ما منافعی داشته باشد که به‬ ‫این کار اقدام م ی کنیم‪.‬‬ ‫یعنی مذاک�ره ما در ح�ال حاضر ب�ا امریکا یک‬ ‫مذاکره محدود باشد؟‬ ‫‪ l‬من تصور نم ی کنم در این مرحله زمانی از طریق‬ ‫داخل جمهوری اسالمی و داخل کشور ایاالت متحده امریکا‬ ‫امکان پذیر باشد که مذاکرات در حد گسترده و سریع پیش‬ ‫رود‪ .‬این کوه یخی اس��ت که به هر دلیلی ظرف ‪30‬سال به‬ ‫وجود امده‪ .‬اگر این کوه بخواهد به سرعت اب شود سیالب‬ ‫راه م ی اندازد بناب راین نباید بگذاریم به سرعت اب شود زی را‬ ‫قطعا به عکس خودش تبدیل م ی شود‪.‬‬ ‫اما اقای روحان�ی معتقدند این ی�خ مقداری اب‬ ‫شده‪ ،‬شما هم همین اعتقاد را دارید؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫افزایش سرعت ارتباط به عکس‬ ‫خودش تبدیل می شود‬ ‫گفت وگوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫‪3‬‬ ‫ناصر ایمانی م ی گوید‪« :‬تصور نم ی کن�م در این مرحله زمانی از طریق داخل جمهوری اسلامی و داخل کش�ور‬ ‫ایاالت متحده امریکا امکان پذیر باشد که مذاکرات در حد گسترده و س�ریع پیش رود‪ .‬این کوه یخی است که به هر‬ ‫دلیلی ظرف ‪30‬سال به وجود امده‪ .‬اگر این کوه بخواهد به سرعت اب شود سیالب راه م ی اندازد بنابراین نباید بگذاریم‬ ‫به سرعت اب شود زیرا قطعا به عکس خودش تبدیل م ی شود‪ ».‬با او در مورد تحوالت رابطه ایران و امریکا گفت وگو‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫اقای ایمانی! لطفا ارزیابی خودت�ان را از رویکرد‬ ‫اقای روحانی در سیاست خارجی بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬امروزه مساله مهم سیاس��ت خارجی ما در ب رابر‬ ‫کشوری مثل امریکا تنش زدایی است‪ .‬یعنی چیزی که امروز‬ ‫به غلط تصور م ی شود که دولت جدید تمایل دارد با امریکا‬ ‫ارتباط برقرار کند به نظر من تلقی صحیحی نیست و خیلی‬ ‫هم موافق منافع ما نیست‪ .‬نباید این گونه قلمداد کنیم که‬ ‫دولت تمایل دارد با امریکا مذاکره یا ارتباط سیاس��ی برقرار‬ ‫کند‪ .‬در واقع بهتر اس��ت عنوان کنیم دولت اقای روحانی‬ ‫‪36‬‬ ‫به دنبال تنش زدایی اس��ت‪ .‬تنش زدایی در سطوح مختلف‪،‬‬ ‫کش��ور ها و تحوالت مختلف منطقه ای و جهانی اس��ت و‬ ‫فقط هم امریکا در بین نیست‪ .‬البته یکی از کشورهایی که‬ ‫الزم است با ان تنش زدایی کنیم‪ ،‬ایاالت متحده امریکاست‪.‬‬ ‫تنش زدایی به این معناست که ما باید با حفظ منافع ملی و‬ ‫حفظ اصول سیاست خارجی خود چنانچه ببینیم در رابطه‬ ‫با یک کشور یا س��ازمان بی ن المللی و تحوالت منطقه ای‬ ‫و‪ ...‬درگیر مسائل فردی هس��تیم که نفعی هم ب رای منافع‬ ‫ملی کشور ندارد و سیاست خارجی کشور را تحت فشار قرار‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬این یخ مقداری اب ش��ده اما بای��د ارام ارام‬ ‫به این یخ‪ ،‬افتاب به مقدار بس��یار کمی بتاب��د که بنده ان‬ ‫را تنش زدایی م ی نامم‪ .‬در حال حاضر در بخش��ی از روابط‬ ‫خارجی ما با برخی کش��ورها من جمله امریکا تنش هایی‬ ‫وجود دارد که باید زدوده ش��ود‪ ،‬س��پس به اصل اختالفات‬ ‫برسیم‪ .‬بخشی از اختالفاتی که اکنون ای ران با سازمان های‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬کش��ورهای منطقه و قدرت های جهانی دارد‪،‬‬ ‫اختالفات تصنعی اس��ت که بی دلیل ایجاد ش��ده و باید از‬ ‫بین برود‪ .‬البته این به ان معنا نیس��ت که همه اختالفات‬ ‫ما با امریکا حل خواهد ش��د‪ .‬درواقع ما م ی توانیم بخش��ی‬ ‫از اختالفات را که بی دلیل به وج��ود امده اگر اراده دو طرف‬ ‫باش��د‪ ،‬حل کنیم که در حال حاضر تقریب��ا در این مرحله‬ ‫هستیم‪ ،‬بناب راین باید بسیار مراقبت کرد که با گذر زمان و‬ ‫صبر و به تدریج با یک نقشه راه دقیق این کار انجام شود تا‬ ‫تنش زدایی صورت گیرد سپس برسیم به اصل اختالفاتی‬ ‫که فی مابین دو دولت وجود دارد‪ .‬ان وقت ممکن است هر‬ ‫دو دولت با حفظ منافع خود بخشی از این اختالفات که قابل‬ ‫مذاکره است را حل کنند و بخشی دیگر از ان باقی بماند که‬ ‫حل ان به زمان مربوط م ی شود‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما تا چه ان�دازه دیپلماس�ی لبخندی‬ ‫که اق�ای روحانی یا اق�ای ظریف اتخ�اذ کردند‪،‬‬ ‫در تنش زادی�ی با کش�ورهای منطقه ی�ا جهان‬ ‫موثر است؟‬ ‫‪ l‬قطعا اگر بخواهیم تنش زدای��ی کنیم باید یک‬ ‫دیپلماسی توام با ارامش و ایجاد اطمینان در طرف مقابل‬ ‫که ممکن اس��ت ان را لبخند یا هر نام ی دیگری بگذاریم‬ ‫اتخاذ کنیم تا مقداری عدم اعتمادی که بی دلیل درباره ای ران‬ ‫در جهان خارج به وجود امده‪ ،‬به تدریج از بین برود‪ ،‬خصوصا‬ ‫در اروپا نس��بت به امریکا خیلی م ی توانی��م در این زمینه‬ ‫موفق باشیم‪ .‬ما االن تنش های ب ی دلیلی با فرانسه داریم که‬ ‫مقام معظم رهبری هم عید امسال به ان اشاره کردند‪ .‬البته‬ ‫با کشورهایی مثل المان‪ ،‬ایتالیا و قدرت های بزرگ اروپایی‬ ‫رابطه معقول ت��ری داریم‪ .‬با انگلیس ه��م هرچند در دایره‬ ‫امریکا قرار دارد اما م ی توانیم مقدار زیادی تنش زدایی کنیم‬ ‫البته ممکن اس��ت اختالفات زیادی هم بماند که اشکالی‬ ‫ندارد‪ .‬در واقع با وجود انکه بس��یاری از کش��ورها در سطح‬ ‫جهان اختالفاتی با یکدیگر دارند اما با هم ارتباط نیز دارند‬ ‫و کار م ی کنند‪ .‬البته ممکن است با کش��وری مثل امریکا‬ ‫نتوانیم به زودی ارتباط سیاس��ی برقرار کنیم اما الزم است‬ ‫تنش ها را از بین ببریم‪.‬‬ ‫همان ط�ور ک�ه در جریانی�د مقام معظ م رهبری‬ ‫بر «نرم�ش قهرمانان�ه» تاکید داش�ته اند‪ .‬لطفا‬ ‫بفرمایی�د دول�ت و دس�تگاه دیپلماس�ی ما در‬ ‫سفرش�ان به نیویورک از این اس�تراتژی رهبری‬ ‫برداشت درستی داشتند؟‬ ‫‪ l‬من معتقدم دولت ما هنوز سیاست و استراتژی ای‬ ‫که مقام معظم رهبری تحت عنوان نرمش قهرمانانه مطرح‬ ‫فرمودند را اعمال نکرده است‪.‬‬ ‫در چه صورت نرمش قهرمانانه اعمال م ی شود؟‬ ‫‪ l‬ما در دول��ت جدید هنوز هم بر س��ر حرف های‬ ‫اصولی که از قبل م ی زدیم هستیم‪ .‬این اصول عبارت از این‬ ‫است که غن ی سازی حق ماست و باید در خاک ما انجام گیرد‬ ‫و هیچ عاملی نم ی تواند غن ی سازی ای ران را تعطیل کند‪ .‬ما‬ ‫نرمشی در این زمینه نداشته ایم‪.‬‬ ‫یعنی اگ�ر بخواهیم نرم�ش قهرمانانه داش�ته‬ ‫باشیم باید از این اصول پایین بیاییم؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ .‬از این اص��ول نباید پایی��ن بیاییم‪ .‬نرمش‬ ‫قهرمانانه یک تاکتیک است‪ .‬غن ی سازی اورانیوم در ای ران‬ ‫یک استراتژی است‪ .‬ما در حال حاضر در زمینه استراتژیک‬ ‫خود «نرمش قهرمانانه» نداشته و نخواهیم داشت‪.‬‬ ‫ش�اید منظور ش�ما این اس�ت که اقای روحانی‬ ‫نتوانس�تند تاکتی�ک «نرمش قهرمانان�ه» را در‬ ‫نیویورک اعمال کنند؟‬ ‫‪ l‬نه؛ این تحلیل را قبول نکنید‪ .‬رهبری این اجازه‬ ‫را دادند که در صورت ضرورت در اس��تراتژی کلی که داریم‬ ‫بتوانیم در برخی مواضع مذاکره کنیم و برخی از جاها اجازه‬ ‫پیش روی به حریف بدهیم و بتوانیم حریف را دور بزنیم تا‬ ‫منافع ملی خودمان را حفظ کنیم‪« .‬نرمش قهرمانانه» چیز‬ ‫جدیدی هم نیست‪ .‬همه کش��ورها این تاکتیک را دارند و‬ ‫البته جزو لوازم سیاس��ت خارجی ما نیز اس��ت که انعطاف‬ ‫داشته باشیم‪ .‬اینکه انسان بخواهد در یک عملیات نظامی‬ ‫در س��نگر خودش محکم بایس��تد‪ ،‬ممکن اس��ت دشمن‬ ‫حمله کند و همه تارومار شوند پس گاهی اوقات الزم است‬ ‫عقب نشینی تاکتیکی شود‪ .‬در همه جای دنیا این استراتژی‬ ‫وجود دارد و کش��ورها در سیاس��ت خارجی خود رفتارهای‬ ‫مختل��ف را اتخاذ م ی کنن��د‪ .‬دولت اقای روحانی در س��فر‬ ‫خود به نیویورک تغییر ش��گرفی در تاکتی ک ها و استراتژی‬ ‫خود نداشت‪ ،‬البته نباید هم داشته باشد‪ .‬اینکه وزیر خارجه‬ ‫ما به طور غیررس��می با وزیر امورخارج��ه امریکا مذاکراتی‬ ‫سرپایی داشته باشند «نرمش قهرمانانه» نیست‪ .‬دولت ما‬ ‫هنوز از تاکتیکی که رهبری تاکید کردند استفاده نکرده‪ .‬من‬ ‫م ی خواهم بگویم اتفاقا امریکا بیش��تر نرمش را در مقابل‬ ‫ای ران به خرج داد تا ای ران‪ .‬ش��ما نطق اقای اوباما در مجمع‬ ‫‪ l‬من بزرگترین نکته ای که به ان تاکید م ی کنم این‬ ‫است که دولت و وزیر امورخارجه ما رفتاری در پیش بگیرند‬ ‫که ان رفتار قابل پی ش بینی باشد‪ .‬متاسفانه در دولت قبلی‬ ‫ما رفتارهای مجموعه دولت اع��م از رئی س جمهور یا وزیر‬ ‫خارجه ما رفتاری بود که جهان خارج نم ی توانست برداشت‬ ‫یکس��ان از مجموعه این دولت داشته باش��د؛ به اصطالح‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬رفتارش قابل پی ش بینی نبود‪ .‬قابل پی ش بینی‬ ‫بودن یک رفتار یعن��ی اینکه به قول اق��ای روحانی که در‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل گفتند‪« :‬باید یک صدا از امریکا‬ ‫بشنویم‪ ».‬یک صدای واحد در سیاست خارجی یک کشور‬ ‫باعث م ی شود مقامات خارجی بتوانند این نظام و سیاست‬ ‫دولت جدید را تحلیل کنند که این چه نظامی اس��ت و چه‬ ‫اهدافی دارد‪ .‬این بزرگترین کاری است که ما م ی توانیم انجام‬ ‫دهیم‪ .‬در واقع ان اعتماد زدایی که ما مدنظر داشتیم تا سبب‬ ‫بازگشت اعتماد شویم‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما انتظ�ار داری�د دیپلمات ه�ای ما در‬ ‫مذاکرات بیشتر اعتماد طرف مقابل را جلب کنند؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬انتق��ادی ک��ه االن دول��ت ما نس��بت به‬ ‫رئی س جمهور امریکا مطرح کرد‪ ،‬یک ای راد بسیار استراتژیک‬ ‫و اصولی بود که م��ورد قبول همه سیاس��تمداران خارجی‬ ‫است و ان‪ ،‬این اس��ت که از امریکا یک صدای واحد شنیده‬ ‫نم ی شود‪ ،‬بلکه دو صدا خارج م ی شود‪ .‬در مورد نظام خود ما‬ ‫هم باید همی ن گونه باشد‪ ،‬یعنی یک صدا خارج شود‪ .‬وقتی‬ ‫یک صدا خارج ش��ود جهان خارج م ی تواند برداشت واحدی‬ ‫از این سیستم داشته باش��د نه برداشت های متفاوت‪ .‬نباید‬ ‫این گونه باشد که وقتی وزیر امورخارجه ما مذاکره م ی کند و‬ ‫حرفی م ی زند‪ ،‬رئی س جمهور ما حرف دیگری بزند‪ ،‬این کار‬ ‫در واقع از یک نظام سیاسی اعتماد زدایی م ی کند‪.‬‬ ‫برخی انتقادها به گفت وگوی اقای روحانی با اقای‬ ‫اوباما گرفته م ی شود‪ ،‬لطفا نظر خودتان را در این‬ ‫خصوص بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ن در اصل این مذاک��ره تلفنی هی��چ ای رادی‬ ‫نم ی بینم‪ ،‬البته ش��اید به لحاظ زمانی مق��داری زود انجام‬ ‫گرفت‪ .‬به ه ر حال باید توجه داشته باشید که اگر ما سرعت‬ ‫ای��ن ارتباطاتمان را زی��اد کنیم به عکس خ��ودش تبدیل‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬پس باید در این زمینه بسیار هوش��مندانه رفتار‬ ‫کرد و طوری با مالحظه زمان حرکت کرد که فضای عمومی‬ ‫در داخل و خارج کشور و به خصوص در داخل نظام سیاسی‬ ‫ایاالت متحده امریکا اماده شود‪ .‬وقتی فضای داخل کشور‬ ‫ما اماده نباش��د‪ ،‬مقاومت هایی صورت م ی گیرد که جلوی‬ ‫حرکت های بعدی دولت را هم م ی بندد‪.‬‬ ‫اگر اق�ای روحانی پاس�خ تلف�ن اق�ای اوباما را‬ ‫نم ی دادند بازهم مذاکرات ادام�ه پیدا م ی کرد یا‬ ‫انکه به بن بست م ی خورد؟‬ ‫‪ l‬نه؛ مذاکرات ادامه پیدا م ی کرد و هیچ مش��کلی‬ ‫نبود‪ .‬اقای روحانی م ی توانس��ت تقاضای اوباما را به زمان‬ ‫نزدیکی موکول کن��د و بعدا ما عن��وان م ی کردیم که اقای‬ ‫ضروری است سیاستمداران ایرانی ب ه ش�دت مراقبت کنند و ب ه طور مطلق‬ ‫به مقامات امریکا میدان ندهند‪ ،‬دولت امریکا هم باید تالش کند که اعتماد ما‬ ‫را جلب کند‬ ‫در حال حاضر در‬ ‫بخشی از روابط خارجی‬ ‫ما با برخی کشورها‬ ‫من جمله امریکا‬ ‫تنش هایی وجود‬ ‫دارد که باید زدوده‬ ‫شود‪ ،‬سپس به اصل‬ ‫اختالفات برسیم‬ ‫اوباما تقاضای مذاکره تلفنی داش��ته اما چ��ون زمان کافی‬ ‫نبود این گفت وگو را به تاخیر انداختن��د‪ .‬در واقع قید زمان‬ ‫بس��یار مهم اس��ت و در داخل ای ران و ایاالت متحده امریکا‬ ‫دیدگاه های مختلفی وجود دارد که ممکن است در ب رابر این‬ ‫حرکت تند مقاومت کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫یک تحلیلی وجود دارد که برخی ب ر اس�اس ان‬ ‫مدعی ش�ده اند که «نرمش قهرمانانه» در واقع‬ ‫اجازه مذاکره با امریکاست؟‬ ‫به نظر شما اقای ظریف ب ه عنوان وزیر امورخارجه‬ ‫باید چه تصوی�ری در عرصه بی ن المللی داش�ته‬ ‫باشد؟‬ ‫مقام معظ�م رهب�ری فرمودن�د م�ا ب�ه حرک�ت‬ ‫دیپلماس�ی دولت خودمان اعتم�اد داریم اما به‬ ‫امریکای ی ها اعتماد نداریم‪ .‬تفس�یر شما از این‬ ‫جمالت چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬ضرورتی ایجاد نش��د که بخواهند این تاکتیک‬ ‫را اعمال کن��د‪ .‬ما «نرم��ش قهرمانان��ه» را در تاکتی ک ها‬ ‫به کار م ی بریم‪ .‬فرمایش��ات مقام معظم رهبری باید درست‬ ‫تحلیل شود‪ .‬ایشان در زمینه اصول حاکم بر نظام و انقالب‬ ‫یا سیاس��ت های اس��تراتژیک خارجی نظ��ام نگفتند باید‬ ‫«نرمش قهرمانانه» داش��ته باشیم‪« .‬نرمش قهرمانانه» در‬ ‫تاکتی ک های مختلف اس��ت‪ .‬ب رای اینکه بتوانیم استراتژی‬ ‫اصلی را پیش ببریم هنوز هم دولت ما «نرمش قهرمانانه»‬ ‫به کار نبرده اس��ت‪ .‬ما هنوز هم با امری��کا مذاکره نکردیم‪.‬‬ ‫«نرمش قهرمانانه» به طور فرضی مذاکره با امریکاست نه‬ ‫غن ی سازی هسته ای‪ .‬ما هنوز با امریکا مذاکره ای نکردیم و‬ ‫هنوز رابطه مذاکره رسمی بین ای ران و امریکا نبوده است‪.‬‬ ‫عمومی سازمان ملل را نگاه کنید‪ .‬ایشان تاکید کرد «که ما‬ ‫قصد تغییر رژیم ای ران را نداریم» این نکته مهم ی اس��ت یا‬ ‫تاکید کرد «ای ران م ی تواند به ش��کل صلح امیز غن ی سازی‬ ‫داشته باشد‪ ».‬بناب راین انها بیشتر از ما نرمش نشان دادند‪.‬‬ ‫‪ l‬این سخن رهبری به معنای قطع شدن مذاکرات‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه به این معناس��ت که امریکای ی ها باید تالش‬ ‫کنند تا اعتماد ما را جلب کنند‪ .‬اتفاقا این مطلبی که رهبری‬ ‫گفتند در همین دو هفته بعد از مذاکرات خود را نش��ان داد‪.‬‬ ‫با اینکه اقای اوباما ان صحب ت ها را در مجمع سازمان ملل‬ ‫کردند و مذاکره تلفنی با رئی س جمهور ما داش��تند و وزرای‬ ‫امورخارجه هر دو کشور با یکدیگر مالقات داشتند اما دیدیم‬ ‫بالفاصله بعد از خروج اقای روحانی از امریکا رئی س جمهور‬ ‫امریکا در مالق��ات با نتانیاهو دوباره مط��رح کرد که گزینه‬ ‫نظامی هنوز روی میز اس��ت و علت اینکه ای ران م ی خواهد‬ ‫مذاکره کند‪ ،‬فشار تحریم هاس��ت‪ .‬اینها نشان دهنده همان‬ ‫ ب ی اعتمادی است که رهبری فرمودند‪ .‬بناب راین ضروری است‬ ‫سیاستمداران ای رانی به شدت مراقبت کنند و به طور مطلق‬ ‫به مقامات امریکا میدان ندهند‪ ،‬دولت امریکا هم باید تالش‬ ‫کند که اعتماد ما را جلب کند‪ .‬یعنی برخالف ان چیزی که‬ ‫انها مطرح م ی کنند که ای ران باید در مساله هسته ای اعتماد‬ ‫ما را جلب کند‪ ،‬ما هم به اعتماد طرف مقابل احتیاج داریم‪،‬‬ ‫زی را نم ی ش��ود امروز با رئی س جمهور ما مذاکره کنند و فردا‬ ‫اعالم کنند که ما هنوز گزینه نظامی را روی میز داریم‪ .‬این‬ ‫نشان دهنده ان است که سخت م ی شود به انها اعتماد کرد‪.‬‬ ‫برای اینکه مذاکرات به نتیجه برسد‪ ،‬ایران باید‬ ‫اقای روحانی م ی توانست تقاضای اوباما را به زمان نزدیکی موکول کند و بعدا‬ ‫ما عنوان م ی کردیم که اقای اوباما تقاضای مذاکره تلفنی داشته اما چون زمان‬ ‫کافی نبود این گفت وگو را به تاخیر انداختند‬ ‫‪37‬‬ ‫ارزش گذاری یک تماس‬ ‫چه سیاستی را در پیش بگیرد یا اعمال کند؟‬ ‫‪ l‬اولین مرحله مساله هسته ای ماست‪ .‬از انجایی‬ ‫که گره کور در سیاس��ت خارجی ما مسائل هسته ای است‬ ‫واقعا اعالم کرده ایم دنبال سالح هسته ای نیستیم باید در‬ ‫جهان خارج به کشورهایی که نرم تر هستند نمایش بدهیم‬ ‫که مس��اله ای ب رای پنهان کردن نداریم‪ .‬درباره غن ی سازی‬ ‫هسته ای طبق مقررات س��ازمان انرژی اتمی ان پی تی ما‬ ‫مجازیم چنین فرایندی را داش��ته باشیم و به هی چ وجه هم‬ ‫غن ی سازی ما گرایشی به سمت سالح هسته ای ندارد‪ .‬این‬ ‫بزرگترین کاری اس��ت که ما در سیاس��ت خارجی خودمان‬ ‫م ی توانیم انجام دهیم‪ .‬البته این اقدام به این معنا نیست که‬ ‫تمام مشکالت سیاس��ت خارجی ما خصوصا با امریکا حل‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬من پی ش بینی م ی کنم بعد از حل این مش��کل‬ ‫احتم��اال بهانه تراش��ی هایی دیگری خواهند داش��ت اما از‬ ‫وضعیت موجود نجات پیدا م ی کنیم‪.‬‬ ‫مقام معظ م رهبری در سخنان خود اشاره داشتند‬ ‫که برخ�ی رفتاره�ا در نیویورک بجا نب�ود‪ ،‬لطفا‬ ‫بفرمایید از نظر ش�ما این رفتارها کدام بود؟ ایا‬ ‫منظور گفت وگوی تلفن�ی رئی س جمهور ایران با‬ ‫رئی س جمهور امریکاست یا دیدار وزرای خارجه‬ ‫دو کشور مدنظر ایشان است؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬بنده ترجیح م ی دهم در این زمینه تعیین مصداق‬ ‫نکنم زی را ممکن است منظور ایش��ان از رفتار نابجا هیات‬ ‫ای رانی نباشد و منظور هیات امریکایی باشد‪ .‬بناب راین بهتر‬ ‫است خیلی تعیین مصداق نکنیم‪ .‬ما نباید به این موضوع‬ ‫زیاد تکیه کنیم و منفی نگاه کنیم‪ .‬رهبری در جمالت قبلی‬ ‫خود با تاکید‪ ،‬سیاس��ت خارجی دولت را تایی��د کردند و از‬ ‫دولت به نیکی یاد کردند اما ممکن است هرجایی اتفاقاتی‬ ‫بیفتد که خیلی مطلوب هم نباش��د‪ ،‬نباید موضوع کلی را‬ ‫تحت تاثیر نامالیماتی که انجام گرفته قراردهیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫برخ ی ه�ا در این ماج�رای رابطه ای�ران و امریکا‬ ‫بحث حذف ش�عار «مرگ بر امری�کا» را به میان‬ ‫اورده اند‪ ،‬تحلیل شما در این مورد چیست؟‬ ‫‪ l‬این شعار‪ ،‬ش��عاری نبوده که ‪34‬سال مسئوالن‬ ‫جمهوری اس�لامی به مردم القا کرده باشند‪ .‬این یک شعار‬ ‫مردمی بوده زی را جنایت های بسیاری علیه خودشان دیده اند‬ ‫از کودتای ‪ 28‬مرداد تا حمایتش��ان از دولت شاه و تحرکاتی‬ ‫که قبل از پیروزی انقالب اس�لامی ب رای نگه داش��تن شاه‬ ‫مرتکب شدند یا اقداماتی که اوایل انقالب انجام دادند و در‬ ‫قضیه النه جاسوسی و بعد از ان هم حمایت های مستقیم‬ ‫و غیرمستقیم از دش��من ای ران در جنگ داش��تند‪ .‬مردم از‬ ‫امریکا خاط رات بدی دارند و شعار «مرگ بر امریکا» شعار‬ ‫مردم ی بوده بناب راین نم ی ت��وان ان را از دهان مردم گرفت‪.‬‬ ‫مردم ارام ارام خودش��ان تکلیفش��ان را با این ش��عار معلوم‬ ‫م ی کنند‪ .‬اینکه االن بخواهیم به صورت دیکته ای از مردم‬ ‫بخواهیم این شعار حذف شود یا حذف نشود صحیح نیست‪.‬‬ ‫کسی این س��وال را در دهان مردم نگذاشت که بخواهد ان‬ ‫را پ س بگیرد‪ .‬حذف این ش��عار در این مقطع زمانی مطابق‬ ‫با منافع ملی ما نیس��ت زی را هنوز اتفاقی نیفتاده است و ما‬ ‫تحت تحریم امریکا هس��تیم‪،‬مثال داروی ما تحت تحریم‬ ‫امریکاس��ت و هنوز نم ی توانیم قطعات کوچک هواپیما را‬ ‫از امریکا بگیریم‪.‬‬ ‫پس حذف این ش��عار منطقی ندارد‪ .‬بنده معتقدم اگر‬ ‫این شعار حذف ش��ود مس��ئوالن ما در مذاکره با امریکا در‬ ‫موقعیت خوبی قرار نخواهند گرفت‪ .‬این کار مخالف منافع‬ ‫ملی نیست‪ .‬از این رو اعتقادی نداریم که بخواهیم این شعار‬ ‫را به طور دستوری حذف کنیم مگر انکه مردم احساس کنند‬ ‫زمان این شعار دیگر گذشته است‪ .‬پس فعال باید این شعار‬ ‫داده ش��ود زی را در غیر این صورت امریکا فکر م ی کند حتما‬ ‫ما ان قدر مش��کل داریم که حاضریم ب رای برقراری رابطه با‬ ‫امریکا از شعار ‪34‬سال خود بگذریم‪g .‬‬ ‫‪38‬‬ ‫ی ذات گرایانه مذاکره نیویورک‬ ‫بررس ‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫‪4‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دول��ت جدید ای��ران‪ ،‬رویک��ردی ارتباط مح��ور دارد و‬ ‫این را م ی ش��ود به گواه��ی س��بک تبلیغ��ات انتخاباتی‬ ‫(کلیدواژه س��ازی ها)‪ ،‬فیلم های تبلیغاتی‪ ،‬مش��اوران ارشد‪،‬‬ ‫تمایل به استفاده از ش��بکه های اجتماعی و‪ ...‬بازتاب داد و‬ ‫صحت اش را دریافت؛ در این مس��یر‪ ،‬بیش و پیش از انکه‬ ‫گزارش��ی ‪ 100‬روزه از مشکالت کش��ور یا ارائه راه حل هایی‬ ‫ب رای انها درصدر توجه و تامل باشد‪ ،‬سیاست خارجی‪ ،‬حالل‬ ‫جملگی مسائل ریز و درشت معرفی و طی ‪ 50‬روز‪ ،‬گام های‬ ‫ن راه برداش��ته شده اس��ت‪ .‬مقوله «ارتباط» ‬ ‫بس��یاری در ای ‬ ‫محوری دولت جدید را م ی ش��ود در‬ ‫همین حوزه نیز نشان داد و مشخصا‬ ‫به اس��تفاده از ظرفیت دیپلماس��ی‬ ‫عمومی (فعالی��ت فی س بوکی وزیر‬ ‫ام��ور خارج��ه) و برق��راری ارتباط با‬ ‫امریکای ی ها اشاره کرد‪.‬‬ ‫پس از یک منظ��ر‪ ،‬ذات دولت‬ ‫تازه‪ ،‬در نسبت با ارتباط گیری بیرونی‬ ‫یا ب��ه تعبی��ری روش��ن تر (ماخوذ از‬ ‫اس��ناد اقتصادی نوشته شده توسط‬ ‫مش��اوران اقتصادی دول��ت در یک‬ ‫دهه قبل) هم پیوندی جهانی تعریف‬ ‫م ی ش��ود؛ این هم پیوندی جهانی‪،‬‬ ‫معنای همان تعابیری است که در روز‬ ‫معارفه وزی رامور خارجه به کار گرفته‬ ‫ش��د و از این رو‪ ،‬رابطه با مرکز جهان‬ ‫(به قاعده نظریه های توس��ع ه گرایی‬ ‫که عالم را به مرکز و پی رامون تقسیم‬ ‫م ی کند)‪ ،‬در اولویت و فوریت قرار م ی گیرد‪ .‬همین طرز تفکر‪،‬‬ ‫مذاکره گری و فراتر از ان‪ ،‬ارتباط گیری را ضروری م ی سازد و‬ ‫بر این اس��اس نباید از برقراری تماس تلفنی پنجم مهرماه‬ ‫نیویورک‪ ،‬نه تنها تعجب نکرد و ان را غیرمترقبه نامید‪ ،‬بلکه‬ ‫چنین رخدادی را عین تحقق اصل ی ترین شعار دولت و ورای‬ ‫شعارها‪ ،‬تجلی هویت درون ی اش دانست‪.‬‬ ‫به بیانی س��اده تر‪ ،‬الاقل دو تحلیل درونی و بیرونی‪،‬‬ ‫شاکله فکری تعامل فراگیر را توجیه م ی کند؛ اولی ان است‬ ‫که مردم از وضعیت کنونی خسته شده اند و این خستگی را‬ ‫معطوف به سیاست های مقاومت گرایانه حاکمیت در ب رابر‬ ‫قدرت های ب��زرگ‪ ،‬ارزیابی م ی کنند (به ه��م ریختگی بازار‬ ‫س��رمایه و اقتصاد کالن‪ ،‬متاثر از تحریم هاست و تحریم ها‬ ‫ناشی از سیاست های س��تیزه جویانه) و دوم ی ان است که‬ ‫جهان متحول شده و دیگر «دشمن»‪ ،‬یک مقوله محوری و‬ ‫کانونی نیست تا الزم باش��د حفظ هویت و اقتدار ملی را در‬ ‫نسبت تام و تمام با استقالل طلبی کالسیک‪ ،‬تحلیل کرد‪.‬‬ ‫اگر از منظر مرکززدایی مقوله دشمن به قضایای اخیر‬ ‫نگریس��ته ش��ود‪ ،‬انچه باقی م ی ماند تمایل به همکاری با‬ ‫حریفانی است که بعضا ش��ریک یا در بدبینانه ترین شرایط‪،‬‬ ‫رقی ب اند و نه چیزی بیش از ان‪ .‬اگر با این رقبا و شرکا‪ ،‬بتوان‬ ‫بر سر بهره مندی از سرمایه های منطقه ای به توافقی منطقی‬ ‫رسید و سهم کشور را از سبد متعادل موجود‪ ،‬به خوبی دریافت‬ ‫کرد‪ ،‬هم م ی توان مشکالت داخلی را سامان داد و هم چهره و‬ ‫پرستیژ از دست رفته ای ران را احیا کرد‪ .‬البته ممکن است این‬ ‫مسیر با دس��ت اندازهای خارجی و داخلی نیز مواجه شود و‬ ‫از همین روست که باید منتقدان را نسبت به صحت مسیر‬ ‫مجاب کرد تا کمی س��کوت کنند و جلوی اعتراض ش��ان‬ ‫را بگیرند و ب��ا امتیازدهی و گفت وگو‪ ،‬چال��ش خارجی ها را‬ ‫متوقف ساخت‪.‬‬ ‫غی��ر از مرکززدای��ی از مفه��وم اصی��ل دش��من‪ ،‬در‬ ‫ماف ی الضمیر این رابطه گرایی جهانی‪ ،‬الاقل دو پی ش فرض‬ ‫قابل توجه دیگر نیز وج��ود دارد؛ یکی انک��ه نظم جهانی‪،‬‬ ‫معهود و جبری و غی رانتخابی اس��ت و چاره ای جز از تن در‬ ‫دادن به قواعد و رویه هایش نیس��ت و دیگر اینکه اساس��ا‬ ‫جهان‪ ،‬بازاری با ابعاد و س��اختارهای ریاض ی وار و قاعده مند‬ ‫اس��ت و تنها ش��رط تضمی ن کننده بق��ا‪ ،‬تمای��ل به حفظ‬ ‫منافع ملی اس��ت و نه دوست ی ها و‬ ‫دشمن ی های ایدئولوژیک‪ .‬این بیان‬ ‫اخی��ر را به صراح��ت در گفته ه��ای‬ ‫برخی نظریه پردازان سیاس��ی دولت‬ ‫یا حامیان ارشد معنوی ان‪ ،‬م ی توان‬ ‫دید و پی گرفت‪ .‬با چنین تصویری‪،‬‬ ‫مذاکره کردن‪ ،‬رابطه داشتن‪ ،‬تلفن زدن‬ ‫و هر اقدام دیگری‪ ،‬چون براورده کننده‬ ‫هدفی باالتر و در حک��م مقدمه ای‬ ‫ضروری است‪ ،‬نه تنها امر ارزشمندی‬ ‫درنظر گرفته نم ی شود‪ ،‬بلکه چیزی‬ ‫بدیهی ی��ا پی ش پاافتاده اس��ت‪ .‬اگر‬ ‫امری فاقد ارزش «خاص» باشد‪ ،‬پس‬ ‫نم ی توان��د به عن��وان محوری ترین‬ ‫مزی��ت رقابتی جمهوری اس�لامی‬ ‫در نظر گرفته ش��ود و مزیت رقابتی‬ ‫جمهوری اس�لامی در لبخندزدن و‬ ‫به ادبیات بی ن المللی س��خن گفتن‬ ‫است‪ ،‬نه استنکاف و پرهیز از دست دادن و رو در رو نشستن با‬ ‫رقبا (چرا که دیگر سلطه گری معنا ندارد که نگرانش باشیم)‪ .‬و‬ ‫نهایتا الزم نیست ب رای قرار گرفتن در این موضع و موقعیت‪،‬‬ ‫امتیازی را مطالبه یا شرطی را مطرح کرد؛ بازار جهانی متعادل‬ ‫و جبری‪ ،‬انتخاب ثانویه ای باقی نگذاش��ته است که قیمت‬ ‫مجزایی را ب رای مذاکره به وجود اورد‪ .‬اصال ارزش کارها ربطی‬ ‫به جنبه تاریخی‪ -‬هویتی قضایا ندارد و در نسبت با مسائل‬ ‫زیس��تی‪-‬مادی قرار م ی گیرد و وقتی ک��ه ان جنبه مادی‪،‬‬ ‫تامین شود‪ ،‬یا اصال ارزشی هویتی در کار نیست و یا شانیت‬ ‫طرح شدن ندارد‪.‬‬ ‫کاال های��ی در عالم وجود دارند که قدر و قیمت ش��ان‬ ‫را نم ی ش��ود تعیین کرد‪ ،‬یعنی نم ی توان معادلی ب رای شان‬ ‫یافت تا بش��ود انها را بدان اعتبار‪ ،‬قیمت گذاری کرد؛ رابطه‬ ‫برقرارنشده ‪ 34‬س��اله از جمله این کاالهاست که حتی با در‬ ‫نظر گرفتن سیاس��تی بازارمدار و منفعت محور‪ ،‬نم ی ش��ود‬ ‫چش��م ها را روی ناچیزگرفتن ارزش ان‪ ،‬بست‪ .‬با این وصف‪،‬‬ ‫باید نسبت به چنین اقداماتی حساس بود و الاقل ب ر اساس‬ ‫همین سیاس��ت‪« ،‬ارزش» ذاتی رابطه را گوش��زد و نگران‬ ‫نادیده گرفته شدنش بود‪g .‬‬ ‫گزارش‬ ‫سیاست‬ ‫بازگشت جلیلی به سیاست‬ ‫‪5‬‬ ‫چند وقت پی��ش بود ک��ه مرتضی اقاته ران��ی درباره‬ ‫برنامه های سعید جلیلی گفت که جبهه پایداری راه خود را‬ ‫م ی رود و جلیلی هم راه خود را قرار نیست این دو مزاحم هم‬ ‫باشند‪ .‬از همان زمان گمان هزن ی ها درباره راه اندازی تشکیالت‬ ‫جدیدی از سوی س��عید جلیلی شنیده ش��د؛ کاندیدایی که‬ ‫نامش نتوانست از صندوق رای انتخابات ‪ 92‬خارج شود‪.‬‬ ‫روزنامه ارمان در گزارشی به این موضوع پرداخته بود و‬ ‫خبر داده بود که قرار اس��ت جلیلی با یک حزب وارد عرصه‬ ‫سیاسی شود‪ .‬به اعتقاد نویس��نده تنها دلیل ب رای راه اندازی‬ ‫چنین تشکیالتی نیز م ی تواند انتخابات مجلس در اخر سال‬ ‫‪ 94‬باشد‪ .‬البته نباید از نقل قولی که بعد از انتخابات از رهبری‬ ‫درباره جلیلی شد گذشت‪ .‬جایی که حسین جاللی مسئول‬ ‫دفتر ایت اهلل مصباح اینطور نقل ق��ول کرد‪« :‬در دیدار اقای‬ ‫جلیلی با مقام معظم رهبری‪ ،‬وی از رهبری س��وال م ی کنند‬ ‫که ایا از جانب من و س��تادهایم به نظام اس��یبی وارد شده‬ ‫که نیاز به تذکر و جب ران باشد که رهبری در پاسخ فرمودند‪:‬‬ ‫«خیر؛ بنده از برنامه های شما گله ای نداشته و کامال راضی‬ ‫هستم‪ ».‬در ان جلسه رهبر انقالب به اقای جلیلی گفته بود‪:‬‬ ‫«من به شما م ی گویم این چهار میلیون نفری که به شما رای‬ ‫دادند ادم هایی خودجوشی هس��تند که دغدغه دینی دارند‪.‬‬ ‫رابطه خودتان را با این افراد حفظ کنید و ب رای اینها ب رنامه ای‬ ‫داشته باشید‪».‬‬ ‫حاال دو تحلیل ب رای تشکیل حزب جلیلی وجود دارد‪.‬‬ ‫اول تشکیل این حزب ب رای کار سیاسی به منظور فعال شدن‬ ‫در انتخابات مجل��س یازدهم که دو س��ال و نیم بعد برگزار‬ ‫م ی شود‪ .‬دوم س��ازماندهی کردن نیروهای خودجوشی که‬ ‫دغدغه ه��ای دینی دارن��د و اتفاقا امال و ارزوهایش��ان را در‬ ‫هی چ کدام از هفت کاندیدای ریاست جمهوری غیر از جلیلی‬ ‫ندیدند‪ .‬این گروه خود هواداران محم��ود احمدی نژاد بودند‬ ‫که بعدها و به ویژه در دو س��ال اخر ریاست جمهوری وی به‬ ‫منتقدان وی بدل شدند‪ .‬کسانی که خود را هواداران گفتمان‬ ‫س��وم تیر م ی دانند که از مولفه های اصلی شان «استکبار‬ ‫ستیزی» و «ساده زیستی» است‪.‬‬ ‫هواداران گفتمان مقاومت‬ ‫به نظر م ی رسد در صورتی که جلیلی قصد ورود به کار‬ ‫تشکیالتی و حزبی داشته باشند‪ ،‬هدف اصل ی اش سامان دادن‬ ‫به نیروهایی باشد که به او به چش��م یک ارمان در روزهای‬ ‫انتخاباتی نگاه کردند‪ .‬باید پذیرف��ت که این نیروها نیازمند‬ ‫این هستند تا با کار تش��کیالتی و هماهنگ بتوانند خود را‬ ‫ب رای اینده اماده کنند‪ .‬از طرفی با سازماندهی انها رفتارهای‬ ‫انقالبی نسبت مناسبی با سیاست ورزی پیدا کند‪.‬‬ ‫حضور اعتراضی برخی از جوانان در مراسم ورود حسن‬ ‫روحانی در بازگشت از س��فر نیویورک بود که از قضا یکی از‬ ‫اعضای ستاد مردمی سعید جلیلی در ان حضور داشت از این‬ ‫جهت مورد توجه است‪ .‬صادق ش��هبازی اگرچه اعالم کرد‬ ‫ارتباط تشکیالتی با جلیلی نداشته و حتی بیش از انگشتان‬ ‫یک دس��ت جلیلی را از نزدیک ندیده ام��ا در نامه ای که در‬ ‫سایت رجانیوز منتش��ر کرد‪ ،‬از جلیلی خواست تا در صورتی‬ ‫که با انها هم نظر است از کارشان حمایت کند‪.‬‬ ‫شهبازی در یادداشتش در سایت رجانیوز‪ ،‬با ناراحتی از‬ ‫انتصابش به سعید جلیلی و دستاویز قرار دادن این موضوع‬ ‫ب رای انتقاد به وی م ی گوی��د‪« :‬اگر در انتخابات کاندیدایی را‬ ‫قبل از ایام ثب ت نام دعوت به حضور کرده ایم که به ما انتساب‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫اخباری درباره تشکیل حزب سعید جلیلی‬ ‫بیاید ‪ -‬گرچه با ان کاندیدا ارتباطی نداش��ته باشیم‪ ،‬در ستاد‬ ‫رسم ی اش مس��ئولیت نداشته باش��یم و حتی او را کمتر از‬ ‫تعداد انگشتان دو دست دیده باش��یم ‪ -‬که امروز به وسیله‬ ‫دیکتاتوری رسانه ای دموکرات ها چهره اصلی ستادش شویم‪،‬‬ ‫ب رای حفاظت از منافع ملی و حقوق مردم بوده است‪ ،‬اگر این‬ ‫کاندیدا هم به انقالب پایبند اس��ت باید از اینکه افرادی که‬ ‫به انها منتسبش س��اخته اند در اعتراض به عدول از منافع‬ ‫ملی حاضر بوده اند افتخار کند‪ ،‬اگر هم نه که اصال بحث و‬ ‫انتسابی باقی نیست‪».‬‬ ‫البته نم ی توان زیاد هم نسبت به مهار این هواداران در‬ ‫قالب حزب و تشکیالتی که احیانا توسط جلیلی قرار است‬ ‫راه اندازی ش��ود امیدوار بود چرا که اساس��ا نگاه این جوانان‬ ‫انقالبی به تحزب چندان مطلوب نیس��ت‪ .‬شهبازی درباره‬ ‫احزاب معتقد است‪« :‬ما اساسا داخل بازی های سیاسی ب رای‬ ‫تقویت فالن حزب و گروه و شخص نیستیم‪ ،‬به تعبیر امام‬ ‫این پدرسوختگ ی ها ب رای اصحاب سیاست بازی و جناح ها ما را‬ ‫داخل رفتار خودشان نکنند‪ ،‬که ب ی توجه به منافع ملی سال ها‬ ‫در چارچوب تقویت باند خود و تضعیف دیگران اقدام کنند‪،‬‬ ‫که در فالن انتخابات فالن نتیجه را بگی رند‪».‬‬ ‫ایا جلیلی حزب تشکیل می دهد؟‬ ‫گفته ه��ای اقاته رانی باعث ش��د تا هم��ان موقع نیز‬ ‫برخی به این تحلیل برس��ند که راه جلیل��ی از پایداری جدا‬ ‫شده‪ .‬حتی اگر راس هرم جلیلی و پایداری از هم سوا شوند‪،‬‬ ‫نباید فراموش کنیم که این دو از پایگاه رای و بدنه یکسانی‬ ‫برخوردارند‪ .‬از همی ن روست که تشکیل و عدم تشکیل حزب‬ ‫توسط جلیلی‪ ،‬عالوه بر مخالفانش‪ ،‬ب رای جبهه پایداری نیز از‬ ‫‪39‬‬ ‫درجه اهمیت باالیی برخورد دارد است‪ .‬اما سخنگوی پایداری‬ ‫در مورد این موضوع اظهار ب ی اطالعی کرده و م ی گوید‪« :‬در‬ ‫اخرین جلس ه ای که شورای مرکزی جبهه پایداری داشت در‬ ‫خصوص تشکیل حزب جدید هیچ بحثی صورت نگرفت‪».‬‬ ‫سی د امی ر حسین قاضی زاده‪ ،‬سخنگوی جبهه پایداری‬ ‫و نماینده مشهد اضافه م ی کند‪« :‬بنده تاکنون چنین چیزی‬ ‫نشنیده ام که بخواهم در خصوص ان اظهارنظر کنم‪».‬‬ ‫حمی د رس��ایی‪ ،‬نماینده مردم ته ران هم معتقد اس��ت‬ ‫که جلیلی قصد تش��کیل حزب ندارد‪.‬او که با اریا گفت وگو‬ ‫م ی کرد با اشاره به بحث تشکیل حزب توسط جلیلی گفت‪:‬‬ ‫«البته اقای سعید جلیلی خودش سخنگوی خودش است‪،‬‬ ‫اما تا جایی که بنده اطالع دارم ایشان قصد تشکیل حزبی را‬ ‫ندارد‪ ».‬رسایی در پاسخ به این س��وال که ایا جبهه پایداری‬ ‫همچنان سعید جلیلی را از خود م ی داند‪ ،‬م ی گوید‪« :‬بنده در‬ ‫جبهه پایداری نیستم‪».‬‬ ‫شکاف جلیلی و پایداری؟‬ ‫سیاست‬ ‫اما در طرف دیگر کس��انی هس��تند که معتقدند اگر‬ ‫جلیلی حزب تش��کیل دهد از جبهه پایداری جدا م ی شود‪.‬‬ ‫پیش از ای��ن احم��د کریم ی اصفهانی گفته ب��ود که با رای‬ ‫نیاوردن جلیلی در واقع پایداری از او عبور کرده و س��خنان‬ ‫اقاته رانی را در همین راستا تحلیل کرده بود‪ .‬حاال هم وحید‬ ‫فیاضی‪ ،‬عضو فراکس��یون رهروان والیت مجلس شورای‬ ‫اسالمی درباره تشکیل حزب از سوی سعید جلیلی م ی گوید‪:‬‬ ‫«اگر سعید جلیلی حزب تشکیل دهد از جبهه پایداری جدا‬ ‫م ی ش��ود‪ ».‬بحث خاس��تگاه چهار میلی��ون رای جلیلی و‬ ‫تقس��یم و تفکیک ان میان جلیلی و پایداری از نکات مهم‬ ‫ب رای تحلیل جدایی جلیلی و پایداری است‪ .‬به اعتقاد فیاضی‬ ‫این پایداری بود که با انتصابش به جلیلی و گفتمان مقاومت‬ ‫سعی کرد تا به او نزدیک شود‪ .‬فیاضی م ی گوید‪« :‬رای سعید‬ ‫جلیلی از جبهه پایداری فراتر است‪ .‬در واقع بخشی از ارای‬ ‫جلیلی از جبهه پایداری ب��ود‪ .‬بحث مقاومت که االن هم بر‬ ‫ان تاکید م ی شود از شعارهای اقای جلیلی بوده و این شعار و‬ ‫شعارهای دیگر ارایی را به سبد رای ایشان ریخت‪».‬‬ ‫به اعتقاد این نماینده مجلس «احزاب در کشور توفیق‬ ‫چندانی ندارند حتی احزابی که نمایندگان خود را به حاکمیت‬ ‫م ی رس��اندند تاکنون قوی نبوده اند» فیاضی ادامه م ی دهد‪:‬‬ ‫«البته اگر اقای جلیلی یا هر کس دیگ��ری بخواهد حزب‬ ‫تشکیل دهد‪ ،‬اقدام خوبی است‪.‬تشکیل حزب کار قشنگی‬ ‫است و م ی تواند در اینده این افراد اثرگذار باشد‪».‬‬ ‫وی تشکیل حزب را نقطه ش��روع خوبی ب رای جلیلی‬ ‫دانس��ت و م ی گوید‪« :‬چهار میلیون رایی ک��ه اقای جلیلی‬ ‫داش��ت م ی تواند در موفقیت حزب ایش��ان اثرگذار باش��د و‬ ‫الیه های بیشتری در اط راف وی جمع شوند‪».‬‬ ‫فیاضی مقبولیت احزاب مخالف را بس��ته به عملکرد‬ ‫دولت روحانی م ی داند و م ی گوی��د‪« :‬موفقیت یک حزب به‬ ‫عملکرد حاکمیتی باز م ی گردد که در راس کار قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫در واقع اگر عملکرد اقای روحانی خوب باش��د ممکن است‬ ‫میل ماندن ایشان در حاکمیت مثبت باشد‪،‬اما اگر غیر از این‬ ‫باشد موقعیت خوبی ب رای رقبای اقای روحانی ایجاد خواهد‬ ‫کرد‪ ».‬حاال س��وال اساسی اینجاس��ت که ایا اساسا جلیلی‬ ‫قصد تش��کیل حزب را دارد یا نه؟ و اگر این حزب تش��کیل‬ ‫شود نسبت ان با جبهه پایداری و تفکیک بدنه رای این دو‬ ‫با هم چگونه خواهد بود؟ ضمن اینکه بای��د دید ایا جلیلی‬ ‫م ی تواند جوانان پرشوری که در انتخابات گفتمان مقاومت‬ ‫را م ی پسندیدند قانع کند که ب رای ادامه حضور فعالشان در‬ ‫عرصه سیاسی و فرهنگی جامعه تن به قواعد حزبی دهند یا‬ ‫نه؟ بدنه اصلی حزب جلیلی را جوانان عدالت خواه و بخشی‬ ‫از جبه��ه انقالب فرهنگی تش��کیل م ی دهند ضمن اینکه‬ ‫به نظر م ی رس��د امور اجرایی این حزب توس��ط علی باقری‬ ‫دنبال شود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪40‬‬ ‫ما خوشحال می شویم‬ ‫گفت وگو با روح اهلل حسینیان درباره حزب جلیلی‬ ‫‪6‬‬ ‫روح اهلل حسینیان‪ ،‬عضو ارشد جبهه پایداری در گفت وگو با هفته نامه مثلث ازتشکیل حزب از سوی سعید جلیلی‬ ‫اظهار ب ی اطالعی م ی کند و م ی گوید‪« :‬اقای جلیلی باید خودش�ان مصلحت خودشان را تشخیص دهند‪ ».‬وی تاکید‬ ‫م ی کند‪« :‬ه ر چه به این گروه های متدین‪ ،‬اصولگرا و ارمانگرا اضافه شود ما خوشحال تریم‪ ».‬نماینده مردم تهران در‬ ‫مجلس شورای اسلامی م ی افزاید‪« :‬گروه یا حزبی که از س�وی افرادی چون اقای جلیلی تاس�یس شود به عقاید و‬ ‫ارمان های ما نزدیک است‪».‬‬ ‫اقای حسینیان! شنیده ایم قرار است اقای جلیلی‬ ‫ح�زب جدیدی راه ان�دازی کنند‪ ،‬ای�ا این موضوع‬ ‫صحت دارد؟‬ ‫یک حزب پشتوانه بسیار قدرتمندی است‪.‬‬ ‫ش�ما به مصلحت م ی دانید اق�ای جلیلی حزب‬ ‫جدیدی تشکیل دهند؟‬ ‫‪ l‬همیش��ه ارا روی چهار میلیون نم ی ماند‪ .‬به هر‬ ‫حال جامعه در حال تغییر و رشد است و تکامل پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫اقای جلیلی غیرمترقبه وارد انتخابات ش��د‪ .‬بناب راین به طور‬ ‫حتم اگر تشکیالت حزب و گروهی داشته باشند که در طول‬ ‫سالیان متمادی مواضع خودش��ان را ب رای مردم روشن کنند‬ ‫ی به خود را خواهند داشت‪.‬‬ ‫احتمال جلب رویکرد بیشتر مردم ‬ ‫ان چیزی که ما معتقدیم این است که جامعه به سمت‬ ‫حق پیش م ی رود‪ .‬قران به صراحت م ی گوید‪« :‬جامعه در حال‬ ‫حرکت به سوی حق است‪».‬‬ ‫‪ l‬من واقعا هیچ خبری در این خصوص ندارم‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای جلیلی باید خودشان مصلحت خودشان را‬ ‫تشخیص دهند‪.‬‬ ‫اما اق�ای جلیل�ی کاندیدا و م�ورد تایی�د جبهه‬ ‫پایداری بودند؟‬ ‫‪ l‬هر چه به این گروه های متدین‪ ،‬اصولگرا و ارمانگرا‬ ‫اضافه شود‪ ،‬ما خوشحال تریم‪.‬‬ ‫یعنی شما فکر م ی کنید اگر اقای سعید جلیلی‬ ‫حزب جدیدی تشکیل دهند حزب ایشان همسان‬ ‫با جبهه پایداری است؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬ما باالخره خط و خط��وط و هدف واحدی‬ ‫داریم‪ .‬اگر دو تا تش��کیالت باشد ما خوش��حالیم‪ .‬اگر سه تا‬ ‫تشکیالت ش��د خوش��حال تریم‪ ،‬اگر‪ 10‬تا تشکیالت مانند‬ ‫ما باشند خیلی خداوند را ش��اکریم و خوشحال م ی شویم از‬ ‫زیاد شدن ان‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنید اگر تشکیالت همفکر و همسان با‬ ‫شما یکی شوند‪ ،‬برای شما بهتر باشد؟‬ ‫‪ l‬ممکن است اینگونه باشد‪ .‬یعنی منافاتی ندارد که‬ ‫تشکیالت متعدد وجود داشته باشد‪ ،‬اما در مواقع ضروری باید‬ ‫به وحدت برسند و یک جبهه واحدی تشکیل دهند‪.‬‬ ‫ایا در ای�ن جبهه واحد بای�د مرکزیت و محوریت‬ ‫با جبهه پایداری باش�د یا تشکیالت منتسب به‬ ‫اقای جلیلی؟‬ ‫‪ l‬هیچ مهم نیس��ت مرکزیت با کدام یک باشد‪ .‬در‬ ‫واقع مرکزیت باید پیشرفت انقالب و اسالم باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬ش�ما اص�ول جبه�ه پای�داری را بیش�تر‬ ‫م ی پس�ندید یا انکه تش�کیالتی که بیایند و به‬ ‫جبهه پایداری نزدیک باشند؟‬ ‫من خیلی نم ی توانم بگویم اصول کدام یک را بیشتر‬ ‫م ی پسندم‪ ،‬باید تشکیالت جدید مواضع‪ ،‬اصول و ارمان های‬ ‫خودشان را اعالم کنند‪ ،‬در ان صورت قابل قضاوت است‪ .‬اما‬ ‫در مجموع م��ن م ی دانم گروه یا حزبی که از س��وی افرادی‬ ‫چون اقای جلیلی تاسیس ش��وند به عقاید و ارمان های ما‬ ‫نزدیک است‪.‬‬ ‫م ی گویند چون اق�ای جلیل�ی در انتخابات فقط‬ ‫چهار میلیون رای به دست اورد بنابراین حزبی که‬ ‫ایشان تشکیل دهد موفق نخواهد بود؟‬ ‫‪ l‬اتفاقا به نظر من چهار میلیون رای ب رای تشکیل‬ ‫یعنی اگر در انتخابات اینده حزب سعی د جلیلی با‬ ‫پشتوانه چهار میلیون رای فعالیت داشته باشد‪،‬‬ ‫موفقیت به دست م ی اورد؟‬ ‫ایا جبهه پایداری برای مجل�س دهم هم برنامه‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬قطعا‪ ،‬نم ی تواند ب ی ب رنامه باشد‪.‬‬ ‫ایا صح�ت دارد ح�زب جدید اق�ای جلیلی برای‬ ‫انتخابات مجلس قصد فعالیت دارد؟‬ ‫‪ l‬من نم ی دانم‪.‬‬ ‫اگر اق�ای جلیلی چنین قصدی داش�ته باش�ند‪،‬‬ ‫شانسی برای موفقیت ایشان م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬حتما موفقیت به دست خواهد اورد‪.‬‬ ‫مهمترین رقبای خود را در انتخابات مجلس دهم‬ ‫از کدام طیف م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬عل ی القاع��ده اصالح طلب��ان مهمترین رقیب ما‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫اما در انتخاب�ات دور قبل ب�ا اصولگرایان رقابت‬ ‫داشتید؟‬ ‫‪ l‬خ��ب چون اصالح طلب��ان در انتخاب��ات حضور‬ ‫نداشتند‪.‬‬ ‫یعنی فکر م ی کنی�د در انتخاب�ات مجلس دهم‬ ‫اصالح طلبان حضور جدی خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬بله به احتمال زیاد حضوربسیار فعالی دارند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به اینک�ه اصالح طلبان در پی�روزی اقای‬ ‫روحانی نقش داش�تند‪ ،‬ایا در انتخابات مجلس‬ ‫دهم هم پیروز میدان خواهند بود؟‬ ‫‪ l‬پیروزی اصالح طلبان در انتخابات اتی بس��تگی‬ ‫به عملکرد دولت دارد‪ .‬اگر دول��ت اقای روحانی خوب عمل‬ ‫کند و به وعده هایی که داده و گفته م��ا باید کاری کنیم که‬ ‫هم سانتریفیوژ بگردد و هم زندگی مردم‪ ،‬اگر هر دو شد قطعا‬ ‫رویکرد جامعه به انها خوب خواهد بود‪ ،‬اما اگر نه سانتریفیوژ‬ ‫گردی��د و نه زندگی م��ردم چرخی��د قطعا رویک��رد مردم به‬ ‫اصالح طلبان منفی خواهد بود‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫خطرسوسیالیسماوباما‬ ‫برایمحافظهکاران‬ ‫بحران سیاسی در امریکا‬ ‫امی ر علیابوالفتح‬ ‫در گفت وگوبامثلث‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫کینزگرایینظامی‬ ‫علیهکینزگرایی اقتصادی‬ ‫جمهوریخواهان مخالف سیاست های رفاهی اوباما‪ ،‬امریکا را با چالش مواجه کردند‬ ‫‪42‬‬ ‫صف ارای�ی جمهوریخواه�ان‬ ‫در براب�ر دموکرات ها ن�ه تنها دولت‬ ‫ف�درال را ب�ه چالش کش�انده‪ ،‬بلکه‬ ‫قانون احترام ب�ه رای اکثریت را نیز‬ ‫زیر سوال برده است‬ ‫سیاستمدار‬ ‫دیپلمات‬ ‫تنش زدایی‬ ‫باایرانممکناست‬ ‫روحانی از مانیفست جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫عدولنم ی کند‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫بین الملل‬ ‫بودجه بندی دولت فدرال است‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬هر حزبی که‬ ‫در مجلس نماین��دگان از اکثریت الزم برخوردار باش��د‪ ،‬قادر‬ ‫خواهد بود تا زمینه های الزم ب رای کنترل سیاست های دولت‬ ‫را به وجود اورد‪ .‬این امر نشان م ی دهد جلوه هایی از توازن قدرت‬ ‫بین گروه های رقیب در ساختار سیاس��ی امریکا وجود دارد‪.‬‬ ‫هر یک از گروه های اثرگذار بر تصمیم گیری کنگره از جایگاه‬ ‫و قابلیت قانونی الزم برخوردار خواهد بود تا روند موازنه قدرت‬ ‫با رئی س جمهور و قوه مجریه را در دستورکار قرار دهد‪.‬‬ ‫به این ترتیب‪ ،‬اعضای مجلس نمایندگان قادر خواهند‬ ‫بود تا هزینه های درخواست شده از سوی دولت را کنترل کرده‬ ‫و از این طریق زمینه های الزم ب رای اثرگذاری بر سیاست های‬ ‫دولت را به وجود اورند‪ .‬انچه در بحران اقتصادی و بوروکراتیک‬ ‫امریکا در س��پتامبر و اکتبر ‪ 2013‬مشاهده م ی ش��ود را باید‬ ‫ادامه رقابت های اقتصادی کنگره با رئی س جمهور دانس��ت‪.‬‬ ‫اولین نش��انه های چنین اختالفی مربوط به تصویب قانون‬ ‫خدمات درمانی بوده اس��ت‪ .‬باراک اوباما ک��ه دارای ادبیات‬ ‫نیمه سوسیالیس��تی و روحیه مردم گرایانه در ساختار داخلی‬ ‫امریکاس��ت‪ ،‬تالش کرد تا مجلس نمایندگان را متقاعد کند‬ ‫الیحه خدمات درمانی و بیمه های بیکاری دولت را تصویب‬ ‫کند‪ .‬ب راساس تصویب چنین الیحه ای‪ ،‬در حدود ‪ 20‬میلیون‬ ‫نفر از جامع��ه امریکایی تحت پوش��ش خدم��ات درمانی‬ ‫ق��رار گرفته اند‪ .‬در س��ال های ‪ 2006-2011‬می��زان بیکاران‪،‬‬ ‫کارتن خوابان و همچنین گروه هایی که تبدیل به نیروهای‬ ‫اجتماعی حاش��ی ه ای در امریکا ش��ده اند‪ ،‬به گونه مشهودی‬ ‫افزایش یافت‪ .‬ارقام رسمی دولت امریکا در سال ‪ 2011‬نشان‬ ‫م ی داد که ‪ 42‬میلیون نفر از شهروندان امریکایی فاقد هرگونه‬ ‫بیمه خدمات درمانی و همچنین بیمه بیکاری بوده اند‪ .‬چنین‬ ‫اماری در جامع ه ای که از «ساختار دولت رفاه ملی» برخوردار‬ ‫است‪ ،‬مشکالت زیادی ب رای مشروعیت احزاب سیاسی حاکم‬ ‫به ویژه رئی س جمهور ایجاد م ی کند‪ .‬حزب دموکرات تالش دارد‬ ‫تا موقعیت خود را بین الیه های پایینی جامعه گسترش دهد‪.‬‬ ‫جذب ارای نیروهای حاشی ه ای را باید به عنوان یکی از اهداف‬ ‫سیاس��ی و بوروکراتیک باراک اوباما در رقابت های حزبی و‬ ‫سیاست داخلی دانست‪.‬‬ ‫ش��کل بندی های قدرت در اقتصاد در س��اختار داخلی‬ ‫ایاالت متحده از سا ل ‪ 2007‬به بعد تحت تاثیر بحران اقتصادی‬ ‫و بوروکراتیک ق��رار گرفته اس��ت‪ .‬چنین بحران��ی از زمان‬ ‫ریاست جمهوری باراک اوباما به گونه قابل توجهی ارتقا پیدا‬ ‫کرد‪ .‬بس��یاری از تحلیلگران بر این اعتقادن��د که اختالفات‬ ‫دو حزب تح��ت تاثیر رقابت های سیاس��ی ان��ان در دوران‬ ‫جمهوریخ واهان قرار گرفته است‪ .‬در این فرایند‪ ،‬مجموعه های‬ ‫اقتصادمحور در امریکا تالش دارند تا برنامه های سیاسی و‬ ‫هویتی خود را در مقابل رویکرد امنی ت مح��ور قرار دهند‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که جمهوریخواهان ب رنامه اقتصادی دولت‬ ‫را مورد تایید قرار نم ی دهند‪ .‬مجلس نمایندگان هم اکنون در‬ ‫اختیار اکثریت جمهوریخواه قرار دارد‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫اعضای این مجلس تالش دارند تا الیحه مالی تامین خدمات‬ ‫درمانی و تامین اجتماع��ی را از پرداخت های عمومی دولت‬ ‫حذف کنند‪ .‬باراک اوباما بر این اعتقاد اس��ت که اگر قادر به‬ ‫متقاعدسازی کنگره به ویژه مجلس نمایندگان ب رای پرداخت‬ ‫هزینه های اقتصادی دولت نباش��د‪ ،‬در ان شرایط مشکالت‬ ‫سیاسی و بوروکراتیک بیشتری در سال های بعد از انتخابات‬ ‫میان دوره ای کنگره در نوامبر ‪ 2014‬خواهد داشت‪ .‬انتخابات‬ ‫میان دوره ای کنگره ایاالت متحده‪ ،‬بر سرنوش��ت انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نوامبر ‪ 2016‬اثرگذار خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ .2‬نق�ش ب�اراک اوبام�ا در کنت�رل مجلس‬ ‫نمایندگان درباره الیحه خدمات درمانی‬ ‫موضوع اصلی بحران بوروکراتی��ک و تضاد نخبگان‬ ‫در امری��کا را باید اختالف ب رنامه اقتص��ادی رئی س جمهور با‬ ‫اعضای مجلس نمایندگان دانست‪ .‬رئی س جمهور تالش دارد‬ ‫تا هزینه دولت را از طریق افزایش سهم خدمات اجتماعی در‬ ‫اقتصاد ایاالت متحده افزایش دهد‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫در س��ال های ‪ 2009-11‬تالش کرد تا رون��د کاهش بیکاری‬ ‫را در امری��کا پیگیری کند‪ .‬در س��ال ‪ 2007‬می��زان بیکاری‬ ‫در امریکا به ‪ 17‬درصد رس��ید‪ .‬چنین اماری در س��ال ‪2009‬‬ ‫یعنی در زمان ریاس��ت جمهوری باراک اوبام��ا به ‪ 13‬درصد‬ ‫کاهش یافت‪ .‬به این ترتیب باراک اوباما توانست هزینه های‬ ‫اجتماعی و سیاسی ناشی از بیکاری شهروندان را در سال های‬ ‫اولیه ریاس��ت جمهوری خود کاهش ده��د‪ .‬ب رنامه اقتصادی‬ ‫باراک اوباما معطوف به کنت��رل هزینه های عمومی دولت‪،‬‬ ‫ت و تالش ب رای تامین نیازهای اولیه طیف‬ ‫کاهش نرخ مالیا ‬ ‫گسترده ای از شهروندان محسوب م ی شد که در الیحه های‬ ‫پایین اجتماعی و اقتصادی امریکا قرار داشتند‪ .‬اگرچه مجلس‬ ‫نمایندگان توجه چندانی به ب رنامه اقتصادی باراک اوباما نشان‬ ‫نم ی داد‪ ،‬اما حزب دموکرات توانست ضرورت تصویب الیحه‬ ‫نجات اقتصادی را در جامعه و در بین نهادهای سیاسی امریکا‬ ‫توجیه و تبیین کند‪ .‬چنین روندی در پوشش ضرورت مبارزه‬ ‫با جنب ش های اجتماعی از جمله اعتراضات گروه های میانی‬ ‫و پایینی جامعه در قالب جنبش وال اس��تریت بوده اس��ت‪.‬‬ ‫باراک اوباما توانست موج های اجتماعی را به عنوان پشتوانه‬ ‫سیاست اقتصادی خود مورد اس��تفاده قرار دهد‪ .‬در شرایطی‬ ‫که جنب ش های اجتماع��ی فراگیر ایجاد ش��ود زمینه ب رای‬ ‫کنترل مجلس نمایندگان و سنا در مقیاس فراگیرتری ایجاد‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬به عبارتی دیگر‪ ،‬م ی توان این موضوع را مطرح‬ ‫کرد که جنب ش های اجتماعی بخش��ی از واقعیت محیطی‬ ‫در واکنش ب��ه نظام اقتصادی و راهبردی امریکا محس��وب‬ ‫م ی شود‪ .‬باراک اوباما توانست شرایطی را ایجاد کند که اوال‬ ‫ش وال استریت را مورد پذیرش قرار دهد‪ .‬ثانیا‪ ،‬از نیروی‬ ‫جنب ‬ ‫ی جنبش وال استریت در جهت پیروزی خود در‬ ‫اجتماعی حام ‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری بهره مند شود‪ .‬سومین نکته را باید‬ ‫در ارتباط با جایگاه اوباما بین نهادهای اجتماعی و بوروکراتیک‬ ‫امریکا جس ت وجو کرد‪ .‬هم اکنون اوباما فرد محبوبی محسوب‬ ‫م ی ش��ود که از قابلیت الزم ب رای ارتق��ای موقعیت خود در‬ ‫فضای اجتماعی امریکا برخوردار بوده و این امر جایگاه حزب‬ ‫دموکرات را ب رای پیروزی های سیاسی اینده افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫بحران بوروکراتیک در امریکا به این دلیل گس��ترش یافته‬ ‫اس��ت که حزب جمهوریخواه هی چ گونه تمایلی به پذیرش‬ ‫الگوهای سیاس��ی و اقتصادی باراک اوباما و حزب دموکرات‬ ‫ندارد‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬اختالف بین نخبگان سیاسی در امریکا‬ ‫درباره بودجه بندی ‪ 2013-2014‬منجر ب��ه ایجاد تضادهایی‬ ‫بین دولت و کنگره شده که زمینه های شکل گیری وضعیت‬ ‫فوق العاده را امکان پذیر س��اخته اس��ت‪ .‬در دوران تعطیلی‬ ‫نهادهای قانونگذار‪ ،‬رئی س جمهور از قدرت اجرایی بیشتری در‬ ‫جهت تخصیص اعتبارات اقتصادی برخوردار است‪ .‬اما در عین‬ ‫حال هرگونه تصویب لوایحی که دارای هزینه های مالی باشد‬ ‫برعهده مجلس نمایندگان خواهد بود‪ .‬این امر نشان م ی دهد‬ ‫که بحران بوروکراتیک در ایاالت متحده حداقل تا سال ‪2014‬‬ ‫ادامه خواهد یافت‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫بحران اقتص��ادی در امریکا از س��ال ‪ 2007‬اغاز ش��د‪.‬‬ ‫زمینه های بح��ران اقتصادی امریکا را باید در ش��کل گیری‬ ‫حباب های مال��ی‪ ،‬تجاری و انع��کاس ان در بازار مس��کن‬ ‫دانست‪ .‬ب رای اولی ن بار در تاریخ امریکا قیمت مسکن به مدت‬ ‫چهار سال یعنی در س��ال های ‪ 2003-7‬به می زان ‪ 45‬درصد‬ ‫افزایش داشت‪ .‬در این دوران شاهد نشانه هایی از رونق در بازار‬ ‫مسکن بوده و بانک ها توانستند از طریق اعطای وام مسکن‬ ‫به متقاضیان‪ ،‬منافع قابل توجهی به دست اورند‪.‬‬ ‫در این دوران حوزه بورژوازی مالی تحت تاثیر مولفه های‬ ‫ناش��ی از بورس بازی به منافع و سود اقتصادی قابل توجهی‬ ‫نائل ش��د‪ .‬هزینه های رش��د اقتصادی حباب گونه امریکا را‬ ‫گروه های اجتماعی میانی و خرده بورژوازی ها پرداخت کردند‪.‬‬ ‫از سال ‪ 2007‬به بعد هی چ گاه ساختار اقتصادی امریکا در شرایط‬ ‫ثبات و رونق قرار نداشته اس��ت‪ .‬اگرچه باراک اوباما توانست‬ ‫مشکل بیکاری امریکا را به می زان قابل توجهی کاهش دهد‪،‬‬ ‫اما این امر نتوانس��ت زمینه های مربوط به کسری بودجه و‬ ‫محدودیت های بودجه بندی در ایاالت متحده ر ا ترمیم نماید‪.‬‬ ‫نش��انه های بحران اقتصادی امری��کا را باید در ظهور‬ ‫فرایند اعتراضات اجتماعی مورد مالحظه قرار داد‪ .‬در امریکای‬ ‫سال های ‪ 2007-2013‬زمینه ب رای ظهور طیف گسترده ای از‬ ‫اعتراضات اجتماعی به وجود امد‪ .‬جنبش تی‪.‬پارتی و جنبش‬ ‫وال استریت را باید به عنوان نمادهای تضاد سیاسی و اجتماعی‬ ‫امریکا دانست که دارای اثار و پیامدهای راهبردی بوده است‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی است که م ی توان نشانه هایی از گسترش‬ ‫بحران و تهدیدات بوروکراتیک را در امریکا مورد مالحظه قرار‬ ‫داد‪ .‬جمهوریخ واهان هم واره مخالف «الیحه نجات اقتصادی»‬ ‫توس��ط دولت فدرال بوده اند‪ .‬به عبارت دیگر م ی توان بر این‬ ‫موضوع تاکید داش��ت که محافظه کاران و جمهوریخواهان‬ ‫عموما بر این موض��وع تاکید دارند ک��ه افزایش هزینه های‬ ‫اقتصادی دولت فدرال مخاط رات طوالن ی مدتی ب رای جامعه‬ ‫ایجاد م ی کند‪ .‬این گروه از نخبگان سیاسی و راهبردی امریکا‬ ‫تالش دارند تا هزینه های نظامی را افزایش داده و از این طریق‬ ‫ش��رایط الزم ب رای ظهور جلوه هایی از «کینزگرایی نظامی»‬ ‫را به وجود اورند‪ .‬چنین فرایندی بیانگر ان اس��ت که اقتصاد‬ ‫سیاسی نظام ی گری در امریکا در مقایسه با اقتصاد سیاسی‬ ‫خدماتی از جایگاه و موقعیت باالتری برخوردار است‪.‬‬ ‫‪ .1‬نقش مجلس نمایندگان در بودج ه بندی‬ ‫ایاالت متحده‬ ‫در ایاالت متحده هر ی��ک از کارویژه ه��ای حکومتی‬ ‫تحت تاثیر اراده سیاسی و سازمانی خاصی انجام م ی گیرد‪.‬‬ ‫نشانه هایی از موازنه قدرت در روابط بین نهادهای بوروکراتیک‬ ‫امریکا مشاهده م ی شود‪ .‬در این ارتباط م ی توان به الگوهایی‬ ‫اش��اره داش��ت که هر یک از نهادها تالش دارند تا موقعیت‬ ‫خود را از طریق اثرگذاری بر الگوهای حکومتی تثبیت کنند‬ ‫همان طور که مجلس سنای امریکا وظیفه تایید صالحیت‬ ‫عمومی مقامات اجرای��ی عالیه ایاالت متح��ده را عهده دار‬ ‫است‪ ،‬مجلس نمایندگان نیز دارای وظایفی ازجمله تصویب‬ ‫محمدجوادظ ریف ف راتر از مرزهای‬ ‫سیاسیوجناحیحرکتم ی کند‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ضربه به هژمونی‬ ‫پپامدهای چالش بودجه در امریکا؛ اعتماد به دالر کاهش خواهد یافت‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫‪2‬‬ ‫اینده پژوهوکارشناس مسائل بین الملل‬ ‫ای��ن روزه��ا اختالف می��ان دو ح��زب دموک��رات و‬ ‫جمهوریخواه در امریکا بر سر بودجه بار دیگر مرور ساختار‬ ‫حزبی و نقش احزاب را در س��اختار قدرت امریکا‪ ،‬مورد پروا‬ ‫قرار داده اس��ت‪ .‬ایاالت متحده امریکا از ‪ ۵۰‬ایالت تشکیل‬ ‫شده که هر ایالت در امور سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی‬ ‫خود استقالل عمل وس��یعی دارد‪ .‬ب ر اساس انچه در قانون‬ ‫اساس��ی امریکا دیده م ی شود‪ ،‬به اس��تثنای مواردی نظیر‬ ‫سیاس��ت خارجی‪ ،‬فرماندهی ارتش‪ ،‬ض��رب و چاپ پول و‬ ‫تش��کیل دادگاه های عالی‪ ،‬هر ایالت به منزله یک کش��ور‬ ‫مس��تقل عمل م ی کند و دارای نهادهای اجتماعی خاص‬ ‫خود است‪ .‬با وجود چنین س��اختاری از ایالت ها با مرکزیت‬ ‫تعریف شده قدرت دولت فدرال؛ احزاب سیاسی به طور اعم و‬ ‫جمهوریخواهان و دموکرات ها به طور اخص متشکل و جدا‬ ‫از یکدیگر هستند‪ .‬به عبارت دیگر به تعداد ایالت ها‪ ،‬احزاب‬ ‫جمهوریخواه و دموکرات در ایاالت متحده امریکا وجود دارد‬ ‫که در برخی از مواقع با یکدیگر اختالف نظر نیز دارند‪ .‬این‬ ‫اختالف نظر گاه حتی در میان احزاب هم اسم در ایالت های‬ ‫گوناگون وج��ود دارد‪ .‬ب��ه همین دلیل وج��ود کمیته های‬ ‫ملی ب رای هماهنگی میان اح��زاب جمهوریخواه ایالت ها‬ ‫یا دموکرات های ایالت های مختلف ضرورت پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫به این ترتیب‪ ،‬ساختار حزبی به گونه ای شکل گرفته‬ ‫که جمهوریخواهان یا دموکرات های ایالت‪ ،‬حزب مستقل‬ ‫و جداگانه ای را تش��کیل م ی دهند‪ .‬این احزاب با دارا بودن‬ ‫‪44‬‬ ‫س��اختارکامل حزبی متناس��ب با ش��رایط خاص سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و فرهنگی ان ایالت عمل م ی کنند‪ .‬چه بسا دیدگاه‬ ‫اجتماعی‪ ،‬اقتصادی یا حقوقی جمهوریخواهان تگزاس با‬ ‫جمهوریخواهان کالیفرنیا متفاوت باش��د و به همین دلیل‬ ‫نیز دس��تیابی به یک وحدت نظر نهایی را در سطح فدرال‬ ‫دشوار م ی سازد‪.‬‬ ‫در جریان انتخابات محلی و ایالتی این اختالف نظرها‬ ‫میان احزاب ایالتی به خوبی نمایان م ی شود؛ این نمایانگری‬ ‫به ان دلیل بروز پیدا م ی کند ک��ه در انتخابات فرمانداران و‬ ‫مجالس ایالتی‪ ،‬ش��عارهای انتخاباتی تحت تاثیر مسائل‬ ‫منطقه ای‪ ،‬جغ رافیایی و نژادی قرار م ی گیرد‪ .‬اما در سطوح‬ ‫باالتر نظیر انتخابات ریاس��ت جمهوری ی��ا کنگره فدرال‪،‬‬ ‫احزاب ایالتی بخش عم��ده ای از دیدگاه ه��ای فردی خود‬ ‫را کنار گذاش��ته و بر س��ر کلیات توافق م ی کنند‪ .‬تشکیل‬ ‫کنوانسیون ملی جمهوریخواهان و دموکرات ها در تابستان‬ ‫س��ال انتخابات نیز بدین جهت صورت م ی گیرد تا در روند‬ ‫مبارزات انتخاباتی احزاب جمهوریخواه یا دموکرات ‪ ۵۰‬ایالت‬ ‫اجماع حاصل شود‪ .‬در حقیقت تنها در خصوص انتخابات‬ ‫سرنوشت ساز و مهم ریاست جمهوری توافق یکدست حاصل‬ ‫م ی ش��ود و احزاب چهره ملی و فرا ایالتی به خود م ی گیرند‪،‬‬ ‫از همین جا علت نامگذاری دو حزب عمده به «کمیته ملی‬ ‫دموکرات ها» و «کمیته ملی جمهوریخواهان» مش��خص‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫در حقیقت در ایاالت متحده امریکا در زمان انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری‪ ،‬کمیته ه��ای مل��ی جمهوریخواهان و‬ ‫دموکرات ها فعال م ی شوند و رفتار یکدست حزبی را از خود‬ ‫نش��ان م ی دهند‪ .‬پس از پایان انتخابات ریاست جمهوری‪،‬‬ ‫وحدت در س��طح ملی موضوعیت خود را از دست م ی دهد‬ ‫و یکبار دیگر ‪ ۵۰‬حزب دموک��رات و ‪ ۵۰‬حزب جمهوریخواه‬ ‫در کن��ار ده ها ح��زب کوچک تر ک��ه انان نی��ز در برخی از‬ ‫ایالت ها‪ ،‬ش��عبات ایالتی دارند‪ ،‬فعالی ت های سیاسی خود‬ ‫را از سرم ی گیرند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که بس��یاری از ناظ ران سیاسی‬ ‫که از بیرون به جامع��ه ایاالت متحده امریکا نگاه م ی کنند‪،‬‬ ‫چنین تص��ور م ی کنند که در ایاالت متح��ده تنها دو حزب‬ ‫جمهوریخ��واه و دموکرات ب��ر ارکان و نهادهای سیاس��ی‬ ‫کشور حکمفرمایی م ی کنند و چند حزب بسیار کوچک تر‬ ‫در حاشیه قرار دارند‪ .‬این نوع نگاه اگرچه تا حدودی واقعیت‬ ‫دارد اما نم ی توان��د تمام واقعی ت های سیاس��ی موجود در‬ ‫امریکا را نشان دهد‪.‬‬ ‫امریکا از س��ویی دارای یک نظام ‪ ۵۰‬حزبی است و از‬ ‫س��وی دیگر چهار حزب بر ان حکوم��ت م ی کنند و از نظر‬ ‫دیگر تنه��ا دو حزب قدرت را دس��ت به دس��ت میان خود‬ ‫م ی گردانند‪ .‬نظام انتخاباتی در ایاالت متحده امریکا ارتباط‬ ‫تنگاتنگی با نظام حزبی دارد‪.‬از همی ن روست که رودررویی‬ ‫اخیر بخشی از جمهوریخواهان با دموکرات ها در امریکا بر‬ ‫سر بودجه دولت فدرال را باید در این امر دنبال کرد؛ چرا که‬ ‫در صورت موفقیت نس��بی نودموکراتی به نام اوباما ب رای‬ ‫مدیریت بحران اقتصادی در امریکا در سطح سیاست داخلی‬ ‫و حمایت از اقشار نیازمند به بیمه های تامین اجتماعی؛ به‬ ‫همراه دس��تیابی به نتایج ملموس در مدیریت بحران های‬ ‫سیاس��ت خارجی م ی توان��د کار را ب��ر جمهوریخواهان به‬ ‫ویژه نومحافظه کاران جمهوریخ��واه‪ ،‬حتی در درون حزب‬ ‫جمهوریخواه سخت کند‪.‬‬ ‫با پروای اخب��ار موج��ود در ارتباط با اخت�لاف میان‬ ‫جمهوریخواهان و دموکرات ها م ی توان اینگونه پنداشت که‬ ‫از یک سو لیب رال های افراطی و سرمایه داری لجام گسیخته‬ ‫ ب ی محابا و بدون پروا به موضوع نگاهی ب ی خیاالنه دارند‪ .‬به‬ ‫عقیده جوزف استیگلیتز‪ ،‬اقتصاددان سرشناس امریکایی‪،‬‬ ‫این ب ی خیالی از یک س��و عاملی موثر در تامین کس��ری‬ ‫اگر اقتصاد امریکا با‬ ‫تحرکات جدید اوباما‬ ‫در کاهش فزاینده‬ ‫اقتصاد امریکا به نفت‬ ‫خاورمیانه و مدیریت‬ ‫بحران در خاورمیانه‬ ‫موفق شود‪ ،‬خواهد‬ ‫توانست به خروج از‬ ‫این بن بست امید‬ ‫بیشتری داشته باشد‬ ‫بین الملل‬ ‫هرچه بیش��تری با واحدهای پولی غیر از دالر صورت گیرد‪،‬‬ ‫عمال دولت امریکا توانایی کمتری ب رای خرید نفت خواهد‬ ‫داشت‪ .‬در نتیجه این امر نفت بیشتری به سایر کشورهای‬ ‫واردکننده و نفت کمتری به امریکا سرازیر خواهد شد‪ .‬از انجا‬ ‫که نفت موتور محرکه هر اقتصادی است‪ ،‬در نتیجه این امر‬ ‫سایر کشورهای جذب کننده نفت با رشد اقتصادی باالتری‬ ‫روبه رو خواهند شد و رشد امریکا‪ -‬که هم اکنون نیز بسیار‬ ‫اندک است‪ -‬کاهش بیشتری خواهد یافت‪.‬‬ ‫این درحالی اس��ت که اگر اقتصاد امریکا با تحرکات‬ ‫جدید اوبام��ا در کاهش فزاین��ده اقتصاد امری��کا به نفت‬ ‫خاورمیانه و مدیریت بحران در خاورمیانه موفق شود خواهد‬ ‫توانست به خروج از این بن بست امید بیشتری داشته باشد‪.‬‬ ‫خروج از این بن بست با وجود همه سخت ی ها در ب رابر اوباما‪،‬‬ ‫ب رای امریکا گریزناپذیر‪ ،‬حیاتی و در همان حال شدنی است‪.‬‬ ‫اوباما بر همین اساس بر این باور است که ان که بیشتر در‬ ‫این میان م ی بازد‪ ،‬حزب رقیب است‪.‬‬ ‫به این ترتیب بس��یاری ب راین باور درست تاکید دارند‬ ‫که بحران کسر بودجه دولت امریکا پدیده جدیدی نیست و‬ ‫ریشه در ساختار و عملکرد نظام سرمایه داری دارد و استمرار‪،‬‬ ‫افزایش و انباش��ت بده ی های دولت امریکا به مرز بس��یار‬ ‫نگران کننده ای رسیده است‪ ،‬زی را اثار سوء ان نه تنها اقتصاد‬ ‫ملی این کش��ور را به ش��دت تهدید م ی کند بلکه م ی تواند‬ ‫خس��ارات جب ران ناپذیری بر اقتصاد س��ایر کشورها به ویژه‬ ‫کش��ورهای صنعتی اروپای غربی‪ ،‬چین و ژاپ��ن وارد کند‪.‬‬ ‫تنزل رتبه اعتباری امریکا توسط نهاد مالی ‪ S & P‬در پنجم‬ ‫ماه اوت ‪ 2011‬میالدی را م ی توان نقطه عطفی در تحوالت‬ ‫مالی بی ن المللی در تاریخ معاصر دانس��ت‪ ،‬زی را اس��تدالل‬ ‫این نهاد در ناکارامدی راهکار موس��وم به «برنامه تحکیم‬ ‫مالی» دولت امریکا و ش��کاف موج��ود و فزاینده در دیدگاه‬ ‫احزاب سیاسی این کش��ور در مقابله با بحران مالی از یک‬ ‫سو و ناهماهنگی و تناقضات سیاست های دولت اوباما در‬ ‫رعایت س��قف بده ی ها یا کاهش ان‪ ،‬اینده تاریکی را ب رای‬ ‫نظام مالی امریکا ترس��یم م ی کند‪ .‬از انجا که کش��ورهای‬ ‫قدرتمند نظامی‪ -‬سیاس��ی همچون چین و روسیه از اثار‬ ‫منفی بحران بده ی های امریکا به ویژه در میان مدت متاثر‬ ‫خواهند ش��د‪ ،‬انتظار تغییر در رواب��ط و تعامالت در صحنه‬ ‫سیاس��ت بی ن المللی چندان بعید نخواهد بود‪ .‬این موضوع‬ ‫م ی تواند فرصت مناسبی را ب رای جمهوری اسالمی ای ران در‬ ‫فضای روابط بی ن المللی فراهم اورد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫بودجه از منابع اصلی اس��ت و از س��وی دیگر عامل بحران‬ ‫اقتصادی و جنگ های ب ی حاصل‪.‬‬ ‫او بر این باور اس��ت که بح��ران اقتص��ادی جهانی‬ ‫همچنان ادام��ه دارد و خطر تعمیق و گس��ترش بحران در‬ ‫اتحادی��ه اروپا به عن��وان بزرگترین اقتص��اد جهانی‪ ،‬باعث‬ ‫نگران ی هایی شده است‪ .‬ایاالت متحده نیز هر روز با اخباری‬ ‫درباره بحران بده ی ها و اختالف کنگره و دولت به نگران ی ها‬ ‫دامن م ی زن��د‪ .‬جمهوریخواهان م ی خواهند تمام کس��ری‬ ‫بودجه را با استفاده از کاهش خدمات عمومی جب ران کنند و‬ ‫هیچ گونه افزایشی را در مالیات ثروتمندان ب ر نم ی تابند‪ .‬این‬ ‫سرمایه داری لجام گسیخته به تهدیدی ب رای اقتصاد امریکا‬ ‫و اقتصاد جهانی تبدیل ش��ده است‪.‬از سوی دیگر‪ ،‬تحوالت‬ ‫داخلی امری��کا و اتحادیه اروپ��ا بر بازاره��ای جهانی موثر‬ ‫هستند و همین خطر گسترش بحران را افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫به گزارش بولتن نیوز به نقل از پترونت؛ عامل اصلی‬ ‫در این میان که بحران اصلی هم اکنون در امریکا نه کسری‬ ‫بودجه‪ ،‬نه س��قف بده ی ها‪ ،‬نه یک بحران سیاسی بین دو‬ ‫حزب جمهوریخواه و دموکرات‪ ،‬بلکه یک بحران اقتصادی‬ ‫تمام عیار است‪ .‬این نگرش؛ صنعت ی زدایی اقتصاد امریکا را‬ ‫در این زمینه مهم م ی داند‪.‬‬ ‫در چنین نگرش��ی ان چیزی که رس��انه های جریان‬ ‫اصلی در غرب به ان اشاره نم ی کنند این است که شرکت ها‬ ‫و سرمایه های تولیدی امریکایی به دنبال کسب سود بیشتر‬ ‫از امریکا مهاجرت کرده و به کشورهای اسیایی نظیر چین‬ ‫رفته اند‪ .‬انتقال مش��اغلی که م ی بایس��ت در امریکا ایجاد‬ ‫شود به خارج از مرزهای این کش��ور‪ ،‬باعث شده تا ظرف ‪20‬‬ ‫سال گذشته به دلیل برخورداری این شرکت ها از نیروی کار‬ ‫ارزان تر سود این شرکت ها مرتبا افزایش یابد‪ .‬صنعت ی زدایی‬ ‫اقتصاد امریکا ی��ا به قول خود انها «جامع ه پس��اصنعتی»‬ ‫امریکا‪ ،‬باعث ش��ده تا این کش��ور با مص��رف نامکفی یا‬ ‫کمبود تقاضای موثر روبه رو ش��ود‪ .‬روزنامه نیویورک تایمز‬ ‫‪ 19‬س��پتامبر در گزارش��ی اذعان کرد که درامد متوس��ط‬ ‫خانوارهای امریکای��ی در ربع قرن گذش��ته افزایش نیافته‬ ‫است‪ .‬در امریکا پنج سال اس��ت که سیاست های محرک‬ ‫اقتص��ادی دنبال م ی ش��ود‪ ،‬اما ع��دم افزای��ش درامدهای‬ ‫مصرف کنندگان باعث شده تا این کشور با کمبود تقاضای‬ ‫موثر روبه رو شده و نتواند بهبود اقتصادی را تجربه کند‪.‬‬ ‫صنعت ی زدای��ی اقتص��اد امریکا‪ ،‬کس��ری عظیم تراز‬ ‫تجاری این کش��ور و بده ی های نجوم ی را به همراه داشته‬ ‫است‪ .‬مزیت اقتصادی امریکا ظرف سال های گذشته تنها‬ ‫این بوده که واحد پولی این کشور به عنوان ارز ذخیره جهانی‬ ‫ایفای نقش م ی کند‪ .‬یکی از لوازم ارز ذخیره جهانی این است‬ ‫که بتواند با عرضه یکنواخت خود‪ ،‬تجارت جهانی را تسهیل‬ ‫کند‪ .‬دولت امریکا این وظیفه را ظرف س��الیان متمادی با‬ ‫چاپ دالر و کس��ری عظیم تجاری انجام داده است‪ .‬امریکا‬ ‫در مبادالت خود با س��ایر کش��ورها‪ ،‬نفت را از کش��ورهای‬ ‫تولی د کننده خریداری م ی کند و دالرهای نفتی (چاپ ش��ده)‬ ‫را در عوض ان به انها م ی ده��د‪ .‬از طرف دیگر محصوالت‬ ‫صنعتی نیز با افزایش صنعت ی ش��دن کش��ورهای اسیایی‬ ‫نظیر چین و ژاپن به امریکا روانه شده اند و در عوض ان‪ ،‬این‬ ‫کشورها دالر را از امریکا تحویل گرفته اند‪ .‬قسمت عظیمی‬ ‫ از این دالرهای نفتی و غیرنفتی در موازنه های ذخیره ارزی‬ ‫کش��ورهای تولیدکننده قرار گرفته اند و دوب��اره به امریکا‬ ‫برگشته اند تا اوراق قرضه دولت امریکا را خریداری کنند‪ .‬در‬ ‫واقع‪ ،‬سایر بخش های جهان امریکا را تامین مالی کرده اند‬ ‫و مصرف این کشور‪ ،‬به خصوص در حوزه انرژی‪ ،‬به شدت از‬ ‫تولید ان پیشی گرفته است‪.‬‬ ‫دولت امریکا با چاپ دالرهای بیشتر‪ ،‬سود اوراق قرضه‬ ‫و اصل پ��ول سرمایه گذاری ش��ده در ای��ن اوراق را پرداخت‬ ‫کرده است‪ .‬این امر باعث ش��ده تا بده ی های امریکا هرچه‬ ‫بیشتر تلنبار شود‪ .‬اکنون دولت امریکا تا ‪ 17‬اکتبر (‪ 25‬مهر)‬ ‫فرصت دارد تا سقف بده ی های خود را افزایش دهد‪ .‬در غیر‬ ‫این صورت‪ ،‬ارماگدون از راه خواهد رس��ید و این کش��ور از‬ ‫پرداخت بده ی ه��ای خارجی خود ناتوان خواه��د بود‪ .‬این‬ ‫امر م ی تواند اقتصاد امری��کا و همچنین کل اقتصاد جهان‬ ‫را مجددا در بحرانی بزرگتر از بحران س��ال ‪ 2008‬غوطه ور‬ ‫س��ازد‪ .‬در نتیجه قصور امریکا از پرداخت بده ی های خود‪،‬‬ ‫ارزش دالر به شدت افت خواهد کرد‪ ،‬رتبه اعتباری این کشور‬ ‫کاهش خواهد یافت و نرخ بهره در امریکا اوج خواهد گرفت‪.‬‬ ‫این امر م ی تواند به تورم سرسام اور در امریکا و فشار هرچه‬ ‫بیشتر به مردم این کشور منجر شود‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬ناتوانی‬ ‫امریکا در پرداخت بده ی های خود م ی تواند کش��ورهایی را‬ ‫که اوراق قرضه این کش��ور را در اختیار دارند نیز به ش��دت‬ ‫دچار مشکل کند‪.‬‬ ‫اما م��ا م ی دانیم ک��ه کنگ��ره در نهای��ت و پیش از‬ ‫فرا رس��یدن ‪ 17‬اکتبر‪ ،‬س��قف بده ی های دولت را افزایش‬ ‫خواهد داد‪ .‬اما ایا این به نفع اقتصاد امریکاس��ت و بحران‬ ‫واقعی این کشور حل خواهد ش��د؟ جواب این سوال قطعا‬ ‫خیر خواهد بود‪ .‬افزایش س��قف بده ی ه��ای امریکا‪ ،‬صرفا‬ ‫اقتصاد امریکا را در همان رون��دی قرار خواهد داد که ظرف‬ ‫سالیان گذشته در ان قرار گرفته اس��ت‪ .‬در نتیجه افزایش‬ ‫سقف بده ی های امریکا‪ ،‬چرخه باطل استق راض و چاپ دالر‬ ‫همچنان ادامه خواهد یافت‪ ،‬ب ی انکه ش��رکت های بزرگ و‬ ‫سرمایه های امریکایی مجددا به این کشور برگردند و در انجا‬ ‫به تولید و ایجاد مشاغل بپردازند‪ .‬احتماال جمهوریخواهان‬ ‫در ازای افزایش سقف بدهی از دولت امریکا خواهند خواست‬ ‫تا سیاست های ریاضت اقتصادی را با شدت بیشتری دنبال‬ ‫کند‪ .‬این امر نیز به نوبه خود به افزایش فقر توده ها و کاهش‬ ‫درامدها منج��ر خواهد ش��د و مصرف نامکف��ی و کمبود‬ ‫تقاضای موثر را تشدید خواهد کرد‪.‬‬ ‫ادامه چنین رون��دی در این��ده باعث خواهد ش��د تا‬ ‫اعتمادها ب��ه دالر به عنوان ارز ذخی��ره جهانی کاهش یابد‪.‬‬ ‫کش��ورهای مختلف به تدریج تش��ویق خواهند شد تا خود‬ ‫را از زیر بار عدم قطعیت فزاینده اقتصاد امریکا رها س��ازند و‬ ‫مبادالت خود را با سایر واحدهای پولی انجام دهند‪ .‬تضعیف‬ ‫جایگاه دالر به عن��وان ارز ذخیره جهان��ی و واحد مرجع در‬ ‫مب��ادالت بی ن المللی عمال مزیت های ب��زرگ اقتصادی را‬ ‫از امریکا خواه��د گرفت‪ .‬هرچه مب��ادالت نفتی یا صنعتی‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫خطر سوسیالیسم اوباما‬ ‫برایمحافظه کاران‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫امیر علی ابوالفتح در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫امیرعلی ابوالفتح‪ ،‬کارشناس مسائل امریکا‪ ،‬م ی گوید از سال‪ 2010‬که جمهوریخواهان موفق شدند اکثریت مجلس‬ ‫نمایندگان را به دست گیرند‪ ،‬یک فضای دوقطبی در انجا شکل گرفت و تنش میان محافظه کاران و لیب رال ها بروز کرد‪ .‬به‬ ‫گفته وی‪ ،‬ریشه اختالفات میان جمهوریخواهان و دموکرات ها نیز به میزان هزینه‪‎‬کرد دولت بازم ی گردد؛ جمهوریخواهان‬ ‫و طیف محافظه کاران در هر دو حزب که توسط ت ی پارتی هدایت و رهبری م ی شود‪ ،‬معتقدند که دولت فدرال در واشنگتن‬ ‫به شدت ولخرج است و سیستم دولتی باعث اتالف منابع مالی م ی شود و مالیات امریکای ی‪‎‬ها را هدر م ی‪‎‬دهد‪ .‬ابوالفتح‬ ‫همچنین معتقد اس�ت که این اختالف نظر به س�ال ‪ 2010‬و زمانی که جمهوریخواهان اکثریت کرس ی های مجلس‬ ‫نمایندگان را ب ه دست اوردند‪ ،‬بازم ی گردد‪ .‬در ان زمان جنبشی درون محافظه کاری ظهور کرد به نام ت ی پارتی که اعضای‬ ‫این جنبش اصوال یک دولت قوی را داخل امریکا برنم ی تابند و خواهان تضعیف نقش دولت در جامعه هستند‪.‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ی راجع به مناقشه میان جمهوریخواهان‬ ‫ابتدا کم ‬ ‫و دموکرات ها که منجر به تعطیلی دولت امریکا‬ ‫ش�ده صحبت کنید و اگر ممکن اس�ت ریش�ه‬ ‫اختالفات را توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬ریش��ه اختالف��ات می��ان جمهوریخواه��ان و‬ ‫دموکرات ه��ا ب��ه می��زان هزینه‪‎‬ک��رد دول��ت بازم ی گردد؛‬ ‫جمهوریخواهان و طیف محافظه کاران در هر دو حزب که‬ ‫توسط ت ی پارتی هدایت و رهبری م ی شود‪ ،‬معتقدند که دولت‬ ‫فدرال در واشنگتن به شدت ولخرج است و سیستم دولتی‬ ‫باعث اتالف منابع مالی م ی ش��ود و مالی��ات امریکای ی‪‎‬ها‬ ‫را هدر م ی‪‎‬دهد‪ .‬بناب راین ب رای مش��کلی که س��الیان سال‬ ‫گریبانگیر دولت امریکا شده‪ ،‬یعنی کسری‪‎‬های بودجه چند‬ ‫صد میلیارد دالری و بده ی های چند ده تریلیون دالری باید‬ ‫هزینه ها را کاهش داد‪ ،‬تا جایی که امکان دارد از بخش های‬ ‫‪46‬‬ ‫مختلف دولت کاس��ت و یک دولت کوچک به وجود اورد‪.‬‬ ‫همچنین باید وظایفی را که دولت طی چند دهه گذش��ته‬ ‫بر عهده گرفته ب��ه بخش خصوصی واگذار ک��رد تا دولت‬ ‫بیشتر به سمت نظارت بر امور سوق پیدا کند‪ .‬بناب راین این‬ ‫طیف معتقد به اعمال سیاست های ریاضتی به خصوص در‬ ‫بخش رفاهی هستند‪ .‬در حالی که دموکرات ها و لیب رال ها‬ ‫معتقد هس��تند که بنابر ضروریات و مسئولی ت هایی که بر‬ ‫عهده دولت قرار گرفته و اینکه بخش خصوصی در برخی‬ ‫امور وارد نم ی شود‪ ،‬دولت باید تالش کند که زندگی بهتری‬ ‫را ب رای اقش��ار کم درامد و فقی��ر ایجاد کن��د؛ در واقع این‬ ‫گروه ها معتق��د به دولت رفاهی هس��تند‪ .‬این اختالف نظر‬ ‫و اختالف دیدگاه تاکنون چندین ب��ار باعث رویارویی میان‬ ‫محافظه کاران و لیب رال ها ش��ده اس��ت‪ .‬هرگاه که ساختار‬ ‫سیاسی امریکا دو قطبی شده و نهادهای تصمیم گیر میان‬ ‫طیف محافظه کار و لیب رال تقسیم شده‪ ،‬امکان رسیدن به‬ ‫یک اجماع وجود ندارد و به هر حال بحران هایی مانند بحران‬ ‫کنونی ایجاد م ی شود‪ .‬اما هرگاه لیب رال ها یا محافظه کاران‬ ‫بر نهادهای تصمیم ساز مسلط باشند‪ ،‬اجماع راحت تر صورت‬ ‫م ی گیرد و مشکالت کمتری بروز م ی کند‪.‬‬ ‫از سال ‪ 2010‬که جمهوریخواهان موفق شدند اکثریت‬ ‫مجلس نمایندگان را به دس��ت گیرند این فضای دوقطبی‬ ‫شکل گرفت و این تنش میان محافظه کاران و لیب رال ها بروز‬ ‫کرد‪ .‬نتیجه این دعوا و تنش نیز چیزی جز تعطیلی دولت‬ ‫فدرال نبود‪ .‬اکنون نه تنها دولت فدرال تعطیل ش��ده‪ ،‬بلکه‬ ‫وضعیت تعیین س��قف بده ی های دولت نیز در ابهام است‬ ‫و چه بسا ممکن است ب رای نخس��تین بار در تاریخ امریکا‬ ‫دولتمردان امریکایی نتوانند سقف بدهی را افزایش دهند‪.‬‬ ‫ایا ممکن است تعطیلی دولت روی بحث امنیت‬ ‫ملی امریکا تاثیرگذار باشد؟‬ ‫‪ l‬موضوع امنیت ملی به مراتب بیشتر از ان چیزی‬ ‫است که توس��ط دس��تگاه های امنیتی و اطالعاتی در هر‬ ‫جامع ه ای اداره م ی ش��ود؛ فقدان حضور پررن��گ دولت در‬ ‫اداره امور بزرگترین تهدید امنیتی ب رای یک کش��ور است‪.‬‬ ‫این مس��اله خیلی اهمیت ندارد که چه تع��داد از نیروهای‬ ‫پلیس سر کار هس��تند یا چه تعداد س��ر کار نیستند یا چه‬ ‫می زان پول به دستگاه های امنیتی پرداخت م ی شود‪ .‬وقتی‬ ‫دولت در یک کشور تعطیل م ی ش��ود به دنبال ان تعدادی‬ ‫از وزارتخانه ها نیز نم ی توانند به فعالی ت های روزمره ش��ان‬ ‫عمل کنند؛ همچنین تعدادی از کارمندان مجبور م ی شوند‬ ‫در خانه هایشان بمانند یا به انها حقوق پرداخت نم ی شود‪.‬‬ ‫این در حالی است که این دسته از کارمندان عموما مقروض‬ ‫هس��تند و اقس��اطی دارند‪ .‬در نتیجه ممکن اس��ت دچار‬ ‫ورشکستگی ش��وند‪ .‬بناب راین مجموعه این عوامل‪ ،‬تهدید‬ ‫امنیت ملی اس��ت و قطعا ادام��ه این رون��د م ی تواند روی‬ ‫امنیت ملی تاثیر بگذارد‪ .‬ضمن اینکه به هر حال زمانی که‬ ‫منابع مالی محدود است‪ ،‬دستگاه های امنیتی و نظامی نیز‬ ‫مجبور به صرفه جویی مالی م ی ش��وند و مجبورند وظایف‬ ‫روزمره شان را کاهش دهند؛ در نهایت همین مساله م ی تواند‬ ‫زمینه ساز ناامنی در جامعه شود‪.‬‬ ‫ایا اتفاق اخی�ر بر وجه�ه امری�کا ب ه عنوان یک‬ ‫قدرت اقتص�ادی در س�طح بی ن الملل‪ ،‬اس�یبی‬ ‫وارد نم ی کند؟‬ ‫‪ l‬موضوع تعطیل��ی دولت فدرال امریکا بیش��تر‬ ‫یک موض��وع داخلی اس��ت و بی��ش از همه ش��هروندان‬ ‫‪ l‬طبیعی است وقتی دولتی در داخل دچار مشکل‬ ‫مالی باش��د و در تامین بودجه روزمره اش با سختی مواجه‬ ‫باش��د‪ ،‬قاعدتا در ش��رایط بحرانی توجه اش را از سیاس��ت‬ ‫خارجی کاهش خواهد داد‪ .‬در نتیجه اگر در جنگی مشارکت‬ ‫داشته باش��د‪ ،‬تالش م ی کند این جنگ ها را زودتر به پایان‬ ‫برس��اند یا جبهه های جدیدی را باز نکن��د‪ .‬این یک اصل‬ ‫منطقی است و انتظار م ی رود امریکا نیز به این شکل عمل‬ ‫کند‪ .‬اما واقعیت این اس��ت که نظام سیاس��ی‪-‬اقتصادی‬ ‫امریکا به گونه ای اس��ت که عموم��ا صرفه جوی ی ها کمتر‬ ‫مش��مول مواردی مانند موارد امنیتی و نظامی م ی ش��ود و‬ ‫اگر هم قرار باشد صرفه جویی صورت بگیرد بیشتر متوجه‬ ‫بازنشسته ها‪ ،‬اقشاری که کمک هزینه تحصیلی م ی گیرند‬ ‫و بیمه های درمانی م ی شود‪ ،‬ضمن اینکه به لحاظ تئوریک‬ ‫گفته م ی شود هزینه های جنگی امریکا را مردمش پرداخت‬ ‫نم ی کنند‪ ،‬بلکه این هزینه ها را کشورهایی پرداخت م ی کنند‬ ‫که بیش��ترین اوراق قرضه را از امریکا خری��داری کرده اند‪.‬‬ ‫یعنی با پرداخ��ت وام به دولت امری��کا‪ ،‬هزینه های نظامی‬ ‫تامین م ی شود‪ .‬کشورهایی مانند چین‪ ،‬روسیه و کشورهای‬ ‫اروپایی در حقیقت به امریکا وام م ی دهند و این کشور نیز از‬ ‫طریق منابع مالی کالنی که از فروش اوراق قرضه به دست‬ ‫م ی اورد م ی تواند هزینه های نظام ی اش را تامین کند‪ .‬نکته‬ ‫بعدی اینکه دالر به عنوان پول مل��ی ایاالت متحده امریکا‬ ‫یک پول بی ن المللی اس��ت و چون واحد پولی است که در‬ ‫اقصی نقاط دنیا خرج م ی ش��ود و گردش مالی دارد‪ ،‬کسری‬ ‫بودجه و بده ی های عمومی تبدیل به یک تورم س��نگین‬ ‫نخواهد ش��د‪ .‬اکنون بدهی امریکا نزدیک به هشتاد درصد‬ ‫تولید ناخالص داخلی امریکاست اما تورمی که در این کشور‬ ‫مشاهده م ی شود حدود ‪ 4-5‬درصد است‪ .‬این در حالی است‬ ‫که کش��ورهایی مانند ای ران‪ ،‬زیمبابوه‪ ،‬س��ودان و لیبی اگر‬ ‫چنین بده ی هایی داشته باشند تورم بسیار باالیی خواهند‬ ‫داشت‪ ،‬این تورم م ی تواند به دولتمردان فشار بیاورد و انها را‬ ‫مجبور به اصالح رفتارشان کند‪ .‬در حالی که در امریکا تورم‬ ‫چندانی دیده نم ی شود‪ ،‬بناب راین دولتمردان خودشان را ملزم‬ ‫نم ی دانند که ب رای کاهش فش��ار مردم در سیاست خارجی‬ ‫خودشان یا جنگ هایشان تجدیدنظر و صرفه جوی ی ها را در‬ ‫بخش های نظامی اعمال کنند‪.‬‬ ‫برخی معتقدن�د تعامالت اخیر امری�کا در قبال‬ ‫ایران باعث فشار محافظه کاران کنگره بر دولت‬ ‫اوباما ش�ده اس�ت‪ ،‬ایا ش�ما با چنین فرضی ه ای‬ ‫موافقید؟‬ ‫‪ l‬باید توجه داش��ت اخت�لاف در کنگ��ره امریکا‬ ‫در نهای�ت پی ش بینی ش�ما از تح�والت امریکا‬ ‫چیس�ت و این دعوای نمایندگان کنگره به کجا‬ ‫ختم خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬از ش��واهد امر این طور برم ی اید که هر دو طرف‬ ‫یعنی هم محافظه کاران و هم لیب رال ها این بار بر سر حرف‬ ‫خود ایستاده اند و معتقدند عقب نشینی یعنی سرعت دادن‬ ‫به روند انحراف‪ .‬از یک س��و از دید محافظه کاران‪ ،‬انحراف‬ ‫به معنای بدل ش��دن امریکا به یک کشور سوسیالیستی و‬ ‫از بین رفتن تجارت ازاد اس��ت‪ .‬این گروه بر این باورند که‬ ‫اوباما یک فرد سوسیالیست یا حتی یک فرد ب رانداز است‪ .‬از‬ ‫دیگر سو لیب رال ها معتقدند اگر این بار کوتاه بیایند ممکن‬ ‫است جامعه به سمت اش��وب های اجتماعی حرکت کند‪.‬‬ ‫زی را دولت مجبور م ی شود از وظایفش در تامین رفاه اقشار‬ ‫اسی ب پذیر دست بکشد و این مس��اله م ی تواند به خشم و‬ ‫تعارضات اجتماعی منجر شود‪ .‬همچنین این گروه م ی گوید‬ ‫ب رای نجات نظام سرمایه داری باید تغیی رات اساسی صورت‬ ‫بگیرد تا انچه در تسخیر وال استریت به عنوان یک جنبش‬ ‫مسالمت امیز مطرح بود‪ ،‬تبدیل به یک خشم اجتماعی یا‬ ‫یک انقالب نشود‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ایا این گونه مش�کالت داخلی بر سیاس�ت های‬ ‫امری�کا در خ�ارج از مرزهایش همچون مس�اله‬ ‫سوریه نیز م ی تواند تاثیری بگذارد؟‬ ‫ابوالفتح معتقد اس�ت‬ ‫دوقطبیشدنجامعهامریکا‬ ‫امکانتحققاجماعسیاسی‬ ‫میان نخبگان در این کشور‬ ‫را از میان برده است و همین‬ ‫مساله م ی تواند به تداوم و‬ ‫تشدید بحران در واشنگتن‬ ‫کمککند‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫این کش��ور و در درجه نخس��ت کارمندان تحت تاثیر قرار‬ ‫م ی گیرند‪ .‬همچنی��ن ش��رکت ها و پیمانکارانی که طرف‬ ‫قرارداد با دولت فدرال بودند تا مدتی ب رای تامین پول هایی‬ ‫که از دول��ت طلب دارند‪ ،‬ح��ال در قالب حق��وق ماهانه یا‬ ‫قراردادهای مش��ارکتی‪ ،‬با مش��کل مواجه خواهند بود‪ .‬این‬ ‫بخش از تعطیلی دولت تاح��دودی ابعاد داخلی دارد و تاثیر‬ ‫ان بر اقتصاد بی ن الملل بسیار کم اس��ت‪ .‬در حالی که اگر‬ ‫بحث س��قف بده ی های عمومی مطرح ش��ود و کنگره تا‬ ‫‪ 17‬اکتبر نتواند سقف بده ی ها را افزایش دهد‪ ،‬لطمه زیادی‬ ‫به وجهه بی ن المللی امریکا وارد خواهد ش��د‪ .‬امریکا یکی‬ ‫از مقروض ترین کش��ورهای جهان اس��ت و گفته م ی شود‬ ‫حدود سه تریلیون دالر اوراق قرضه اش توسط کشورهایی‬ ‫چون چین‪ ،‬ژاپن‪ ،‬روس��یه‪ ،‬کش��ورهای عرب��ی نفت خیز و‬ ‫همچنین کشورهای اروپایی خریداری شده و این کشورها‬ ‫ماهانه اصل و فرع پولش��ان را از خزانه داری امریکا دریافت‬ ‫م ی کنند‪ .‬اگر بده ی ها افزایش پیدا نکند‪ ،‬خزانه داری امریکا‬ ‫عمال نم ی تواند به تعهدات مالی خ��ود عمل کند و تبدیل‬ ‫به بدهکاری م ی ش��ود که نم ی تواند بدهی خود را پرداخت‬ ‫کند‪ .‬کاهش رتبه اعتباری امریکا نیز یکی از پیامدهای این‬ ‫قضیه است که در این صورت دریافت وام های بیشتر منوط‬ ‫به پرداخت بهره های بیشتر خواهد بود‪ .‬این بخش یک خطر‬ ‫بس��یار فوری ب رای اعتبار ایاالت متحده امریکا ایجاد کرد‪،‬‬ ‫به گونه ای که از ان به عن��وان اخ رالزمان مالی یاد م ی کنند‪.‬‬ ‫یعنی س��رمایه داران خارجی ممکن اس��ت از این کش��ور‬ ‫سرمایه هایشان را خارج کنند همچنان که تاکنون تهدیداتی‬ ‫از جانب چین و روسیه مشاهده شده است‪ .‬چین ی ها گفته اند‬ ‫اگر امریکای ی ه��ا نتوانند تا ‪ 17‬اکتبر قضیه تعیین س��قف‬ ‫بده ی ها را مشخص کنند ممکن است سرمایه گذاران چینی‬ ‫سرمایه های شان را از این کشور خارج کنند‪ .‬چین به تنهایی‬ ‫بیش از یک تریلیون دالر به امریکا قرض داده اس��ت و اگر‬ ‫روزی بخش��ی یا تمام این طل��ب را مطالبه کن��د‪ ،‬امریکا‬ ‫نم ی تواند به تعهداتش عمل کند‪ .‬همچنین اقتصاد امریکا‬ ‫و ثبات مالی این کشور‪ ،‬شاخصی ب رای اقتصاد جهانی است‪،‬‬ ‫بناب راین هر اتفاقی م ی تواند مانن��د دومینو این بحران را از‬ ‫امریکا به خارج از مرزهایش منتقل کند و کشورهای طلبکار‬ ‫را دچار مشکالت مالی عدیده ای کند‪.‬‬ ‫ریش��ه ای تر از ان اس��ت که گفته شود بر س��ر ای ران دچار‬ ‫مشکل شده اند‪ .‬این اختالف نظر به سال ‪ 2010‬و زمانی که‬ ‫جمهوریخواهان اکثریت کرس��ی های مجلس نمایندگان‬ ‫را به دس��ت اوردند‪ ،‬بازم ی گردد‪ .‬در ان زمان جنبشی درون‬ ‫محافظ��ه کاری ظهور کرد ب��ه نام ت ی پارت��ی؛ اعضای این‬ ‫جنبش اصوال یک دولت قوی را داخل امریکا برنم ی تابند و‬ ‫خواهان تضعیف نقش دولت در جامعه هستند‪ .‬این مساله‬ ‫تاکنون در بحث بیمه های درمانی‪ ،‬مالیات و مناسبات میان‬ ‫دولت فدرال و دولت های ایالتی بارها ظهور و بروز پیدا کرده‬ ‫است‪ .‬از این پس بعید نیست این مساله در مسائل سیاست‬ ‫خارجی نیز دیده شود و این افراد به سیاست های دولت اوباما‬ ‫در قبال دیگر کش��ورها هم انتقاداتی داشته باشند‪ .‬اما این‬ ‫موضوع صرف مس��ائل ای ران نیست و مس��اله مناسبات با‬ ‫ای ران یک مساله جدید است‪ .‬در حالی که مسائل مربوط به‬ ‫نگاه به نقش دولت در جامعه یک بحث ریشه ای است که‬ ‫از دهه ‪ 1960‬اغاز شده اس��ت‪ .‬یک بار نیز در سال ‪ 1995‬به‬ ‫تعطیلی سه هفته ای دولت فدرال منجر شد چرا که هر دو‬ ‫طرف معتقد هستند که انحرافاتی در ساختار سیاسی امریکا‬ ‫شکل گرفته است‪.‬‬ ‫اکنون نه تنها دولت‬ ‫فدرال تعطیل شده‪،‬‬ ‫بلکه وضعیت تعیین‬ ‫سقف بدهی های دولت‬ ‫نیز در ابهام است و‬ ‫چه بسا ممکن است‬ ‫برای نخستین بار در‬ ‫تاریخ امریکا دولتمردان‬ ‫امریکایی نتوانند سقف‬ ‫بدهی را افزایش دهند‬ ‫‪47‬‬ ‫ردپای «تی پارتی»‬ ‫اوباما چاره ای جز عقب نشینی ندارد‬ ‫زک میر ‪ -‬ازاده کشوردوست‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تعطیلی دول��ت امریکا که به دنبال شکس��ت کنگره‬ ‫این کش��ور در تصویب قانون بودجه در ضرب االجل تعیین‬ ‫شده و رد این الیحه در مجلس س��نا رخ داد‪ ،‬اکنون در حالی‬ ‫دومین هفته خود را پشت س��ر م ی گذارد که «باراک اوباما»‬ ‫رئی س جمه��وری ایاالت متحده در هفته نخس��ت تعطیلی‬ ‫دولت‪ ،‬حضور چندانی در محافل عمومی نداشت‪ ،‬اظهارنظر‬ ‫چندانی انجام ن��داد‪ ،‬هیچ تماس��ی تلفنی ی��ا مالقاتی در‬ ‫کاخ س��فید صورت نگرفت و ای��ن در حالی بود که س��یل‬ ‫اعتراض ها و پیام ها از طریق توئیتر و شبکه های تلویزیونی‬ ‫سرازیر بود‪.‬‬ ‫اوباما طی این مدت مذاکره با نمایندگان جمهوریخواه‬ ‫کنگ��ره را رد ک��رده و در حالی ک��ه حزب رقی��ب‪ ،‬وی را در‬ ‫مطبوعات به چالش م ی کش��د و در سراسر امریکا به شدت‬ ‫از او انتقاد م ی کند‪ ،‬خ��ود را در میان دیوارهای کاخ س��فید‬ ‫محصور کرده است‪.‬‬ ‫اوباما بعد از مذاک��رات ب ی نتیجه با س��ران کنگره به‬ ‫صراحت اعالم کرد که تصمیم ندارد بر سر لزوم اقدام کنگره‬ ‫ب رای بازگشایی دولت یا افزایش سقف بدهی وارد مذاکره شود‪.‬‬ ‫رئی س جمهوری امری��کا در اس��تانه تعطیلی دولت‪،‬‬ ‫جمهوریخواهان را متهم کرد که حتی زمانی که پای منافع‬ ‫مردم امریکا به میان م ی اید حاض��ر به ذره ای انطاف پذیری‬ ‫نیس��تند و تا زمانی که ب��ه «صددرصد» خواسته هایش��ان‬ ‫نرس��ند‪ ،‬همه چیز را به هم م ی زنند‪ .‬اوبام��ا تاکید کرده که‬ ‫جمهوریخواهان باید مس��اله بیمه درمان��ی را «کاری تمام‬ ‫شده» بدانند و به انها هشدار داد که تالش هایشان ب رای لغو‬ ‫این قانون راه به جایی نخواهد برد‪.‬‬ ‫اوباما گفته اس��ت که رای دادن به اینکه وزارت دارایی‬ ‫بتواند حس��اب های خود را تس��ویه کند‪ ،‬امتیازدهی به من‬ ‫نیست‪ .‬هیچ کس حق ندارد به اقتصاد کشور ضربه بزند‪ ،‬ان‬ ‫هم صرفا به این دلیل که چند قانون را نم ی پسندد‪.‬‬ ‫او جمعه هفته گذشته طی مصاحب ه ای گفته بود‪« :‬از‬ ‫برگزاری مذاکره خوش��حال خواهم شد ولی نم ی توانیم این‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪48‬‬ ‫کار را با نشانه گرفتن سر امریکای ی ها با تفنگ انجام دهیم‪».‬‬ ‫به اعتقاد اوباما‪ ،‬جمهوریخواهان افرادی هس��تند که تفنگ‬ ‫در دست گرفته اند‪.‬‬ ‫این موضع «عدم مذاک��ره» در واقع نوعی بازگش��ت‬ ‫دراماتیک به همان لحنی اس��ت که کاخ س��فید در جریان‬ ‫درگیری های مذاکرات محدودیت سقف استق راض در سال‬ ‫‪ 2011‬میالدی در پیش گرفته بود؛ درگیری هایی که در عمل‬ ‫هی چ گاه پایان نیافتند‪.‬‬ ‫ب رای مدت چندین هفته‪ ،‬مقام ه��ای دولتی و رهب ران‬ ‫کنگره مذاکراتی را درباره مسائل مختلفی از جمله توافق های‬ ‫بزرگ‪ ،‬توافق های کوچک و چانه زن ی های بزرگ انجام دادند‪.‬‬ ‫این مذاکرات کامال ب ی نتیجه بود ولی اوباما در تالش ب رای‬ ‫حفظ بهبودهای شکننده ای که ‪ 16‬ماه پیش از روی کار امدن‬ ‫وی حاصل ش��ده بود ‪ -‬از جمله کاهش پنج درصدی بودجه‬ ‫هزینه های احتیاطی موس��وم به «تجزی��ه» ‪ -‬از مخالفت‬ ‫بیش��تر با جمهوریخواهان خودداری کرد‪ .‬چنین رویکردی‬ ‫باعث نارضایتی دموکرات ها شده و این گروه دائما از ان انتقاد‬ ‫م ی کردند ولی واقعیت این بود که اوباما یک نزاع بودجه ای‬ ‫دیگر را تا بعد از انتخابات همچنان ادامه داد‪.‬‬ ‫مقام های دولتی امریکا معتقدند که تجربه شکس��ت‬ ‫مذاکرات موسوم به «صخره مالی» و نقشی که «جان بونر»‬ ‫رئیس مجلس نمایندگان این کشور در جریان این مذاکرات‬ ‫ایفا کرد‪ ،‬تجربه ای تلخ را ب رای اوبام��ا رقم زد‪ .‬او دیگر بر این‬ ‫باور نیست که بونر م ی تواند به طور معتبری راه را ب رای یک‬ ‫توافق هموار کند؛ هر چند وعده داده است که با عدم پایبندی‬ ‫به تعه��دات مالی خود‪ ،‬م��ردم امریکا را با مخاط��ره رو به رو‬ ‫نخواهد کرد‪.‬‬ ‫به طور خالصه اوباما متقاعد ش��ده و نظرس��نج ی ها‬ ‫نیز نش��ان م ی دهد که جمهوریخواهان نیز ت��اوان نزدیک‬ ‫شدن به دولت را خواهند پرداخت‪ .‬جمهوریخواهان در عین‬ ‫حال‪ ،‬تندروی های اوباما را دستاویزی قرار داده اند تا از طریق‬ ‫ان دموکرات ها را وادار ب��ه رای دادن علیه ادامه طرح اجرای‬ ‫گزینشی برخی برنامه های عمومی دولت کرده و کاخ سفید‬ ‫را نیز ب رای وتوی ان تحت فش��ار بگذارند‪( .‬از برخی جهات‪،‬‬ ‫رویکرد عدم مذاکره اوباما از موضع اخیر کاخ سفید مبنی بر‬ ‫دموک رات ها در خلوت‬ ‫خوداینمسالهراقبول‬ ‫دارند که اوباما در مورد‬ ‫برخی مسائل چاره ای‬ ‫جزعقب نشینیندارد؛‬ ‫بهعبارتدیگرموضع‬ ‫عدم مذاکره‪ ،‬خود به‬ ‫نوعی قدم گذاشتن در‬ ‫مسیرمذاکرهاست‬ ‫اینکه بونر در صورت موافقت با رای گیری درباره س��نجش‬ ‫بودجه م ی تواند به تعطیل��ی دولت پایان دهد‪ ،‬منطق ی تر به‬ ‫نظر م ی رسد‪).‬‬ ‫به نظر م ی رس��د چرخه «لجب��ازی» میان طرف های‬ ‫سیاس��ی در امریکا وارد یک دور باطل شده است‪ .‬در حالی‬ ‫که بونر نیز روی مواضع خود اصرار داشته و تاکید م ی کند تا‬ ‫زمانی که اوباما اقدام به اعطای امتیازات چشمگیر سیاسی‬ ‫نکند‪ ،‬کنگره با افزایش س��قف بدهی موافقت نخواهد کرد‪،‬‬ ‫کاخ س��فید هم در جدیدترین موضع گیری خود اعالم کرده‬ ‫اس��ت که به هیچ عنوان حاضر به عقب نش��ینی نیست و‬ ‫کنگره گزینه دیگری غیر از افزایش س��قف بدهی تا تاریخ‬ ‫هفدهم ماه اکتبر ندارد‪ .‬جمهوریخواهان مساله تعطیلی پارک‬ ‫ملی و تعلیق سایر ب رنامه های عمومی را پررنگ کرده اند ولی‬ ‫این انتقادها در ب رابر موج رویکردهای های سرزنش امیز انها‬ ‫طی دوره تعطیلی دولت مانند قطره ای در ب رابر دریاست‪.‬‬ ‫ای��ن گ��روه معتقدن��د ک��ه اوبام��ا در مقایس��ه ب��ا‬ ‫جمهوریخواهان در نهایت سیر نزولی بالقوه بدتری را پشت‬ ‫سر خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫پی ش فرض این اس��ت ک��ه این تح��والت‪ ،‬در نهایت‬ ‫بازارهای مالی را به سمت یک سقوط دیگر سوق داده و باعث‬ ‫کند شدن نبض اقتصادی م ی شود که همچنان تحت نظارت‬ ‫اوباما قرار دارد‪.‬‬ ‫تعطیلی دولت اوباما‪ ،‬امنیت ملی امریکا را ضربه پذیر می کند‬ ‫حسین موسوی‬ ‫مترجم‬ ‫‪5‬‬ ‫تصور کنید دموکرات ه��ا که در س��ال ‪ 2007‬اکثریت‬ ‫مجلس را در دس��ت داش��تند در ب رابر طرح کاهش مالیاتی‬ ‫جورج بوش مقاومت م ی کردن��د‪ .‬تصور کنید انه��ا بارها و‬ ‫بارها ب رای لغو ان رای دادند‪ .‬انها تالش کردند ان را به تاخیر‬ ‫بیندازند‪ .‬انها ان را به سقف بده ی ها مرتبط کردند‪ .‬در حالی‬ ‫که بیش��تر انها بهتر م ی دانس��تند که قادرند دولت را ب رای‬ ‫حاش��ی ه های مرتبط با مالیات تعطیل کنند و در مقابل ان‬ ‫به گروه نانسی پلوس��ی انتقاداتی وارد‬ ‫م ی کردند که انها ی��ک ماده از مذهب‬ ‫را حذف م ی کنند‪ .‬با این حال پلوسی نه‬ ‫یکی از دو مهره خود را از دست داد‪ ،‬نه‬ ‫دوست داشت به طرف جمهوریخواهان‬ ‫غش کند‪ .‬از طرفی سربازان ما در ع راق‬ ‫و افغانستان زمینگیر ش��ده بودند‪ ،‬در‬ ‫حالی ک��ه توطئه های القاع��ده هنوز‬ ‫در پس زمین��ه جنگ در جری��ان بود‪.‬‬ ‫تص��ور کنید که کنگ��ره قانون تامین‬ ‫مالی دولت فدرال جورش بوش را بدون‬ ‫طرح کاه��ش مالیات��ی نم ی پذیرفت‪.‬‬ ‫ان هم موقعی که ج��ورج بوش گفته‬ ‫بود حاضر نیست بر س��ر این موضوع‬ ‫با کس��ی مذاکره کند‪ ،‬کنگ��ره رای به‬ ‫تعطیلی دولت م ی داد‪.‬‬ ‫پلوس��ی و همکارانش کار دیگری انج��ام دادند‪ ،‬انها‬ ‫تعهد خود را به امنیت ملی کشور نش��ان دادند‪ .‬در این بین‬ ‫موضوعات اخالقی دیگری وجود دارد که ب ر اساس اختالفات‬ ‫داخلی و سیاس��ی حکم ب��ه گروگانگی��ری ان نم ی دهد و‬ ‫شاه بیت ان م ی تواند امنیت ملی امریکا باشد‪.‬‬ ‫کاری که نمایندگان جمهوریخ��واه در حال حاضر در‬ ‫کنگره انجام م ی دهند یک سناریوی زننده است که م ی شود‬ ‫ان را تنها با همین لفظ توصیف ک��رد‪ .‬جیمز کالپر و ژنرال‬ ‫کیث الکساندر هر دو این هفته در کمیسیون قضایی کنگره‬ ‫به اثرات مخرب این تعطیلی ش��هادت دادند‪ .‬کالپر گفت‪:‬‬ ‫«هر روز که م ی گذرد اثرات مخ��رب این تصمیم بر امنیت‬ ‫اطالعاتی کشور افزایش م ی یابد‪ .‬در حال حاضر بیش از ‪70‬‬ ‫درصد از کارکنان دولت به مرخصی فرس��تاده شده اند و این‬ ‫جمله اصال اغ راق امیز نیست‪».‬‬ ‫افراد معقول و منطقی م ی توانند در مواردی با مقامات‬ ‫شورای امنیت امریکا مخالف باشند‪ ،‬در حالی که انها استفاده‬ ‫از هواپیماهای بدون سرنش��ین را با «س��یا» متناس��ب تر‬ ‫م ی دانن��د‪ .‬همچنین انه��ا در خصوص سیاس��ت خارجی‬ ‫نیز اختالف نظر دارند‪ .‬س��خت اس��ت در این م��ورد بحث‬ ‫کنی��م‪ -‬در حالی که تاکن��ون بحث عم��ده ای هم صورت‬ ‫نگرفته است‪ -‬اما خالی کردن س��ازمان های امنیتی از افراد‬ ‫به عهده شورای امنیت امریکاس��ت‪ .‬در حالی که این هفته‬ ‫در مورد تصمیم گرفته شده در خصوص کارکنان غی ر نظامی‬ ‫پنتاگون و تخلیه این سازمان از این افراد به طور موقت به رای‬ ‫گذاشته خواهد شد‪ .‬به نظر م ی رسد که این سیاست ها فراتر‬ ‫از پنتاگون را ضربه پذیر خواهد کرد و مش��کل به طور جدی‬ ‫حل نخواهد شد‪.‬‬ ‫ما در حال حاضر در دنیایی زندگی م ی کنیم که به افراد‬ ‫ان در حال حاضر توهین شده و حقوق انها پرداخت نشده و‬ ‫در واقع خانه نشین شده اند‪ .‬در حالی که انها هر روز در زندگی‬ ‫ما نقش حیاتی و حساسی داشته اند و از هیچ خطر کوچکی‬ ‫چشم چوش��ی نم ی کردند‪ .‬این تحلیلگ��ران (غی ر نظامیان‬ ‫پنتاگون) نقاط اتصال هس��تند‪ .‬انها پوشش سروی س های‬ ‫امنیت خارجی ما هس��تند‪ .‬انها در واقع دندان های نامریی‬ ‫ما هستند‪.‬‬ ‫ب��رای اینک��ه موض��وع را س��اده تر کنی��م‪ ،‬اص��رار‬ ‫جمهوریخواهان ب رای لغو الیحه موس��وم به «اوباما کر»‪ ،‬از‬ ‫اختالفات داخلی فراتر رفته است و امنیت ملی ایاالت متحده‬ ‫را نش��انه گرفت��ه و امنیت فیزیک��ی مردم به خط��ر افتاده‬ ‫اس��ت‪ .‬دموکرات ه��ا اگ��ر ب ی پروایی‬ ‫م ی کردند م ی توانس��تند در زمان طرح‬ ‫کاه��ش مالیاتی جورج ب��وش رای به‬ ‫تعطیلی دول��ت بدهند‪ .‬ام��ا در اینجا‬ ‫س��وال هایی جدی هنوز وجود دارد که‬ ‫جمهوریخواه��ان روی ان همچن��ان‬ ‫اصرار م ی ورزند‪.‬‬ ‫چه چیزی باعث م ی شود ‪ -‬کاری‬ ‫که جورج بوش ک��رد و کاری که اوباما‬ ‫در ح��ال حاضر انج��ام م ی ده��د‪ -‬تا‬ ‫روسای جمهوری بر عدم مذاکره اصرار‬ ‫بورزن��د و حاض��ر به ی��ک دور مذاکره‬ ‫نباشند‪ ،‬در حالی که امنیت ملی امریکا‬ ‫را خلع سالح م ی کنند؟ ایا ما نیز نباید از‬ ‫رئی س جمهوری سوال های مخاطره امیز‬ ‫اینچنینی کنیم؟ ای��ا این یک موض��وع دو طرفه همچون‬ ‫رقص تانگو نیست؟‬ ‫به نظر من به طور کلی هر دو طرف همچون پس ران‬ ‫ابله رویی هس��تند که از همدیگ��ر دوری م ی کنند‪ ،‬اما این‬ ‫نمایندگان جمهوریخواه کنگره هستند که رئی س جمهوری‬ ‫را در این شرایط قرار داده اند که امکان ه ر گونه راه حلی از ان‬ ‫گرفته شده است‪ .‬یا باید دولت تعطیل بماند یا دو طرف باید‬ ‫کوتاه بیایند و تن به امضای ح��ل اختالفات داخلی بدهند‪.‬‬ ‫هر چند باید اذعان کرد که هیچ رئی س جمهوری تحت این‬ ‫ش��رایط حاضر به مذاکره نخواهد بود‪ .‬تداوم این مسئولیت‬ ‫با هر دو حزب نیس��ت‪ .‬تنها یک حزب چنی��ن موقعیتی را‬ ‫پیش اورده اس��ت‪ .‬یک هفته قبل ج��ان در جمع اعضای‬ ‫جمهوریخواهان متعلق به «ت ی پارت��ی» گفت‪« :‬اعضای‬ ‫این کنگره م ی دانند ی��ا باید بدانند ک��ه مهمترین موضوع‬ ‫در حال حاضر امنیت ملی امریکاس��ت و ای��ن موضوع از‬ ‫قانون انها مهمتر است‪ .‬شاید مردم امریکا از قانون «اوباما‬ ‫کر» راضی نباش��ند‪ ،‬اما انها از دولت فدرال م ی خواهند که‬ ‫امنیت انه��ا را تامین کند‪ .‬اگر در ای��ن موقع ایاالت متحده‬ ‫مورد حمله قرار بگی��رد‪ ،‬مردم امریکا و اعضای ما‪ ،‬ش��اخه‬ ‫اجرایی جمهوریخواهان را ب ی تردید س��رزنش خواهند کرد‬ ‫و در این بین شاید مس��ائلی از قبیل بنغازی روی دهد که‬ ‫نش��انگر مردودی در تامین امنیت ملی بود‪ .‬به جای اصرار‬ ‫نمایندگان کنگره بر تعطیلی دول��ت‪ ،‬انها باید خود را مورد‬ ‫شماتت قرار دهند‪».‬‬ ‫من ی��ک گام بیش��تر از س��خنان جان ب ر م��ی دارم و‬ ‫م ی گویم نه تنه��ا باید انها را به خاطر خط��رات احتمالی در‬ ‫تامین امنیت س��رزنش کرد‪ ،‬بلکه باید انها را به خاطر اینکه‬ ‫امنیت زندگی مردم را در حال حاضر به خطر انداخته اند مورد‬ ‫نکوهش قرار داد‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫عبور از قانون‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫ش��اید کلید این رون��د نزول��ی در اقتص��اد امریکا با‬ ‫خانه نشین شدن و بیکاری صدها هزار تن از کارمندان دولت‬ ‫(از جمله کارمندان بخش غیرنظامی وزارت دفاع) زده شود؛‬ ‫کارمندانی که حضور انه��ا در بدنه دول��ت «غیرضروری»‬ ‫تشخیص داده شده است‪.‬‬ ‫این مساله جدای از بار اقتصادی‪ ،‬بار روانی تاثیرگذارتری‬ ‫دارد و این پرسش را در ذهن مردم امریکا به وجود م ی اورد که‬ ‫دولت چگونه تا به حال بودجه خود را به کارمندانی اختصاص‬ ‫م ی داده که حضور و عدم حضور انها تفاوتی نداش��ته است‪.‬‬ ‫این مساله باعث افزایش هر چه بیش��تر ب ی اعتمادی مردم‬ ‫به دولت خواهد شد‪.‬‬ ‫با همه اینها‪ ،‬هر چند تح��والت اخیر دموکرات ها را در‬ ‫موقعیت دشواری قرار دارد ولی شکاف میان جمهوریخواهان‬ ‫را نیز بیش از پیش اشکار کرده اس��ت‪ .‬این اختالف نظر به‬ ‫حدی است که عده ای تاکید م ی کنند دیگر نم ی توان نظام‬ ‫سیاسی امریکا را در دو حزب اصلی خالصه کرد‪ .‬یک روایت‬ ‫متعارف این است که این شکاف جمهوریخواهان ریشه در‬ ‫نامزدی «سارا پیلین» ب رای سمت معاونت ریاست جمهوری‬ ‫و متعاقب ان ش��کوفایی جنبش «ت ی پارت��ی» دارد‪ .‬به طور‬ ‫غیررس��می‪ ،‬حزب جمهوریخ��واه امروز‪ ،‬ائت�لاف دو حزب‬ ‫(و نه دو شاخه از یک حزب) است‪ :‬یک حزب شامل اکثریت‬ ‫جمهوریخواهان در مجلس نمایندگان و سناست که در عین‬ ‫حال اکثری��ت ارا را در این دو نهاد دارد و حزب دیگر ش��امل‬ ‫حدود ‪ 50‬عضو مجلس نمایندگان و تعداد انگشت ش��ماری‬ ‫از اعضای مجلس سناس��ت‪ .‬گروه دوم به رغم تعداد بسیار‬ ‫کمتر اعضای خود‪ ،‬قدرتی تقریبا مع��ادل گروه اول دارد‪ .‬به‬ ‫اعتقاد تحلیلگران‪ ،‬تحوالت اخیر بودج��ه ای امریکا بهتر از‬ ‫هر موقعیت دیگری چهره جناح افراط گرای راس��ت امریکا‬ ‫را به مردم این کشور نمایاند‪ .‬دموکرات ها در خلوت خود این‬ ‫مساله را قبول دارند که اوباما در مورد برخی مسائل چاره ای‬ ‫جز عقب نشینی ندارد؛ به عبارت دیگر موضع عدم مذاکره‪،‬‬ ‫خود به نوعی قدم گذاشتن در مسیر مذاکره است‪.‬‬ ‫هر چند این رویکرد کاخ سفید ب ی س��ابقه نیست (ماه‬ ‫جوالی گذشته نیز در پی اختالف نظر نامزدهای مورد نظر‬ ‫اوباما با برخی جمهوریخواهان‪« ،‬هری رید» رهبر اکثریت سنا‬ ‫تهدید کرد که چنانچه جمهوریخواهان با نامزدهای موردنظر‬ ‫اوباما کنار نیایند‪ ،‬اق��دام به تغییر قوانین س��نا م ی کند)‪ ،‬با‬ ‫گذشت هر روز از تعطیلی دولت امریکا‪ ،‬اعتماد شهروندانی‬ ‫که ب رای حل مش��کالت اقتصادی خود پ��ای صندوق های‬ ‫رای رفتند‪ ،‬به دولتمردان دموکرات کمتر و کمتر م ی ش��ود؛‬ ‫مساله ای که ش��اید «تنها» برگ برنده جمهوریخواهان در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 2016‬باشد‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬بروکینگز‬ ‫‪49‬‬ ‫جمهوریخواهان‬ ‫ ‬ ‫لجبازی‬ ‫رقابت حزبی در امریکا شبیه جنگ مسلحانه شده است‬ ‫دانیل درزنر ‪ -‬نسترن عباسی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪6‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اوباما درصدد حمایت از بازار ب��رای پیروزی در نبرد بر‬ ‫سر بودجه است‪ ،‬اما مشکل احتمال عدم موفقیت در این راه‬ ‫و ب ی تفاوتی جمهوریخواهان به این امر است‪.‬‬ ‫از زمان ی ک��ه حزب جمهوریخ��واه در س��ال ‪ 2010‬به‬ ‫مجلس نماین��دگان راه یافت‪ ،‬نزاع با مدیری��ت باراک اوباما‬ ‫به اوج خود رس��ید‪ .‬به عالوه‪ ،‬نمایش سیاسی کنونی برسر‬ ‫بودجه دولتی و سقف بدهی بیش از اینکه نشان از مخالفت‬ ‫در سیاست داخلی داشته باشد ش��بیه به نزاعی مسلحانه‬ ‫میان دو رقیب سرس��خت در دنیای سیاست است‪ .‬هر دو‬ ‫طرف در ظاهر خواهان راهی ب رای افزایش س��قف بدهی و‬ ‫تغذیه دولت فدرال هستند‪ ،‬اما رفتار انها حاکی از این است‬ ‫که امادگی خطر ی��ک درگیری طوالنی ب رای رس��یدن به‬ ‫هدف خود را دارند‪.‬‬ ‫در واقع‪ ،‬در ح��ال حاضر ه��م جمهوریخواهان و هم‬ ‫حزب دموک��رات بیش از اینکه به فکر افزایش س��طح رفاه‬ ‫عمومی در ایاالت متحده باشند‪ ،‬درصدد فلج کردن سیاسی‬ ‫حزب مخال��ف هس��تند‪ .‬به ط��ور معمول‪ ،‬دس��تاوردهای‬ ‫نس��بی که به این مس��ائل توجه دارد تنها در رویای تب دار‬ ‫پژوهشگران واقع بین روابط بی ن الملل به نظر م ی اید‪.‬‬ ‫در ط��ول چند هفته گذش��ته ه��ر دو گروه ب��ه بیان‬ ‫تاکتی ک ها و استراتژی های خود پرداخته اند‪ .‬نظریه پردازان‬ ‫روابط بی ن الملل با نگاهی به این استراتژی ها به نتیجه ای‬ ‫نگران کننده دس��ت یافتند؛ اوباما به نوبه خود فرد بس��یار‬ ‫باهوشی است؛ درحال ی که جمهوریخواهان تنها باید از روی‬ ‫حماقت اب راز پیروزی نمایند‪.‬‬ ‫بیایید با رئی س جمهور ش��روع کنی��م‪ .‬به عنوان یک‬ ‫اصل کلی‪ ،‬رئی س جمه��ور وقت امری��کا از افت اقتصادی‬ ‫س��خنی به میان نم ی اورد‪ ،‬اما هفته گذشته اوباما دست به‬ ‫کاری غیرعادی زد‪ .‬در مصاحب ه ای با شبکه ‪ ،CNBC‬وی‬ ‫عنوان کرد‪« :‬فکر م ی کنم این بار م ی بایست وال استریت را‬ ‫جدی بگیریم‪ ».‬و این طور نتیجه گیری کرد که «زمان ی که‬ ‫در موقعیتی قرار م ی گیریم که یک فرقه تصمیم به کوتاهی‬ ‫در قبال تعهدات ایاالت متحده بگیرند‪ ،‬این یعنی به دردسر‬ ‫افتاده ایم‪ ».‬این کامال درست اس��ت که تحلیلگران بخش‬ ‫دولتی و قس��مت عمده ای از بخش خصوص��ی در رابطه‬ ‫با نتایج زی��ان اور نادیده گرفتن بده��ی (اگرچه همه در این‬ ‫زمینه متقاعد نشده اند) هش��دار داده اند‪ .‬اگرچه اوباما در این‬ ‫خصوص سنت ش��کنی کرد‪ ،‬اما منطق وی ب رای ترساندن‬ ‫بازارهای مالی کامال روشن اس��ت‪ .‬اگر بازار دچار اضط راب‬ ‫شود‪ ،‬سپس هم وال استریت و هم گروه مخالف ان شروع به‬ ‫اعمال فشار روی گروه ‪ GOP‬م ی نمایند تا با خواسته اوباما‬ ‫ که تعیین یک افزایش سقف بدهی موجه است ‪-‬موافقت‬‫نماین��د‪ .‬در اصل‪ ،‬رئی س جمه��ور خواهان اعم��ال تحریم‬ ‫اقتصادی بر حزب جمهوریخواه از جانب بازار تولیدی است‪.‬‬ ‫اینه��ا نمونه های قبل��ی از گردش بازار مالی اس��ت‬ ‫ک��ه سیاس��تمداران را به انج��ام کارهایی واداش��ته که در‬ ‫غی راین صورت انجام نم ی دادند‪.‬‬ ‫از زمان ی که بحران مالی سال ‪ 2008‬شروع به رشد کرد‪،‬‬ ‫کنگره سعی در ابالغ ب رنامه ای تحت عنوان ب رنامه کمک به‬ ‫اموال مشکل دار کرد‪ ،‬تنها ب رای اینکه در مجلس نمایندگان‬ ‫عملی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪50‬‬ ‫بازارها با وجود اینک��ه انتظار عب��ور از این مخمصه‬ ‫را داش��تند غافلگیر ش��دند‪ :‬صنایع ‪ Dow Jones‬ش��اهد‬ ‫بزرگترین ضرر و زی��ان روزانه در تاریخ ش��د‪ S&P 500.‬و‬ ‫‪ Nasdaq‬هر دو چیزی حدود ‪ 9‬درص��د از ارزش خود را از‬ ‫دست دادند‪.‬‬ ‫یک هفته بع��د‪ ،‬مجلس الیحه بازبینی ش��ده برنامه‬ ‫کمک به اموال مش��کل دار را ابالغ کرد‪ .‬یک بازی پ رانرژی‬ ‫مش��ابه که به ط��ور واضح نش��ان دهنده بن بس��ت حاکم‬ ‫بود؛ پایان ‪ 2011‬برس��ر س��قف بدهی‪ .‬به نظر م ی رسد که‬ ‫این فعالیتی بود که اوباما م ی خواس��ت تا پایان بر س��ر ان‬ ‫ایستادگی کند‪.‬‬ ‫اما دو عامل برسر راه استراتژی «ترس وال استریت»‬ ‫رئی س جمهور عبارت بودند از‪ :‬تئوری و عمل‪.‬‬ ‫به رغم هشدارهای رئی س جمهور‪ ،‬بازارهای مالی تا این‬ ‫زمان نترسیده بودند‪ .‬بخشی از مشکل اینجا بود که بازرگانان‬ ‫با پیش گرفتن پیام اوباما درامدی نداشتند‪ .‬در تئوری‪ ،‬کنگره‬ ‫در ب رابر مخازن بازار مقاومت م ی کرد‪ ،‬وی زمان ی که کنگره‬ ‫پذیرفت‪ ،‬بازار ان را رد کرد‪ .‬اما در دنیایی که به نظر م ی رسید‬ ‫بازرگانان انتظارات منطقی داشته باشند‪ ،‬دلیل شخصی ب رای‬ ‫انها ب رای دنبال کردن نصایح اوبام��ا باقی نم ی ماند‪ .‬مهم‬ ‫نیس��ت که یک بازرگان تا چه اندازه از سرمایه گذاری طفره‬ ‫م ی رود‪ ،‬اوباما از سرمایه داران م ی خواهد تا در بازار رو به افول‬ ‫سرمایه گذاری کنند‪ ،‬درصورت درست پیش رفتن استراتژی‪،‬‬ ‫انها چیزی از دست نم ی دهند‪.‬‬ ‫این سرمایه گذاری ب رای بازرگانان سرمایه گذاری خوبی‬ ‫نیس��ت‪ .‬همانطور که نیل ایروین‪ ،‬سردبیر اقتصادی بالگ‬ ‫واشنگتن پست اشاره م ی کند‪« ،‬شما با شرط بستن بر سر‬ ‫انچه «م ی بایس��ت» اتفاق بیفتد یا انچه در برخی سطوح‬ ‫اکادمی درس��ت به نظر م ی رس��د به عنوان یک تاجر قدر‬ ‫شناخته نم ی شوید‪ .‬بلکه تنها زمان ی که سمت و سوی بازار‬ ‫را درس��ت حدس بزنید م ی توانید به موفقیت دست یابید و‬ ‫چنانچه این رش��ته نه با یک انفجار بلکه با صدایی مالیم‬ ‫تمام ش��ود‪ ،‬ان موقع اس��ت که قیمت های کنونی در بازار‬ ‫سرمایه درست به نظر م ی رسند‪».‬‬ ‫مش��کل واقعی این اس��ت که دور از واقعیت اس��ت‬ ‫که اعضای ‪ GOP‬هرگونه فش��اری را ب��رای حرکت کردن‬ ‫احساس م ی کنند‪ .‬در طول دهه گذشته‪ ،‬ائتالف رای گیری‬ ‫ح��زب جمهوریخواه از س��ود تجاری به س��مت گروه های‬ ‫صرفا ایدئولوژیک تغییر جهت داده ان��د‪ .‬بهره های تجاری‬ ‫مورد نظر جمهوریخواهان همواره داد خونخواه بودن علیه‬ ‫تاکتی ک های سفت و سخت ‪ – GOP‬حتی با سود کم‪ -‬را‬ ‫سرداده اند‪.‬‬ ‫در واقع نماینده کاخ س��فید به اسوش��یتدپرس اظهار‬ ‫داشت‪« :‬هیچ فرقی نم ی کند اگر بهره های تجاری شروع به‬ ‫فش��اراوردن به وی کنند‪ ».‬در سال های اخیر‪ ،‬گروه ‪GOP‬‬ ‫به طور موفقی ت امیزی از خود در ب رابر تمام فشارهای خارجی‬ ‫حمایت کرده اما اساس ایدئولوژیک گروه در ب رابر استراتژی‬ ‫اوباما با ناتوانی تسلیم شده است‪.‬‬ ‫همچنین مش��کل بزرگتری با ح��زب جمهوریخواه‬ ‫وجود دارد؛ احتم��اال بحران کنونی پایانی ن��دارد‪ .‬مهندس‬ ‫استراتژی کنونی‪ ،‬س��ن تد کروز‪ ،‬هفته گذش��ته زمان ی که‬ ‫جمهوریخواهان س��نا پشت درهای بس��ته با وی مخالفت‬ ‫کردند‪ ،‬راهی پی ش روی ایشان نگذاشت‪.‬‬ ‫تعداد بیش��ماری از نمایندگان جمهوریخواه به نظر‬ ‫متقاعد شدند که اوباما بزرگترین سیاست داخلی خود‪ ،‬قانون‬ ‫حمایت از مق��رون به صرفه بودن را تنها ب رای ازس��رگیری‬ ‫دولت خود متوق��ف خواهد ک��رد‪ .‬گروه ه��ای ذی نفع که‬ ‫اس��تراتژی کنونی را به رهب ران کاخ سفید تحمیل کرده اند‪،‬‬ ‫تصور م ی کردند که اس��تراتژی خاموش از نظر سیاسی از‬ ‫محبوبیت برخوردار خواهد بود‪ ،‬ام��ا ارا چیزی برخالف این‬ ‫موضوع را نشان داد‪.‬‬ ‫برخی از اعضای مجم��ع ‪ ،GOP‬مثل ت��د یوهو از‬ ‫فلوریدا‪ ،‬اعتراف کردند بر این باورند که عدم افزایش سقف‬ ‫بدهی‪« ،‬ب رای بازار جهانی ثبات به همراه خواهد داش��ت‪».‬‬ ‫مقاله نویس اکونومیس��ت و نیویورک تایمز‪ ،‬پل کروگمان‬ ‫عقیده دارد که این گونه خطاهای سیاس��ی نش��ان دهنده‬ ‫حماقت اشکار مدی ران جمهوریخواه است‪.‬‬ ‫مساله اینجاست که در این نوع خاموشی‪ ،‬ب ی تفاوتی‬ ‫صرف م ی تواند مانع استفاده از روش چانه زنی شود‪ .‬چنانچه‬ ‫جمهوریخواهان دلیل خود را تنها محبوبیت استراتژی خود‬ ‫م ی دانند و اینکه هیچ اتف��اق بدی رخ نخواه��د داد‪ ،‬بدین‬ ‫ترتیب امکان اعمال فشار بر ایشان ب رای ورود به میز مذاکره‬ ‫وجود نخواهد داشت‪.‬‬ ‫در استراتژی درگیری‪ ،‬اقتصاددان توماس شلینگ‪ ،‬بر‬ ‫این باور است که در یک بازی بدون پایان‪ ،‬طرفی که وسط‬ ‫بازی خارج م ی شود‪ ،‬برده است درس��ت مثل راننده ای که از‬ ‫پرت کردن فرمان به بیرون از ماش��ین سود م ی برد‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد که جمهوریخواهان حتی فراتر از این مثل رفته اند و‬ ‫بر این امر اصرار م ی ورزند که در ب رابر خط رات ایمن هستند‬ ‫یا به عبارتی در ب رابر تصادفات ایمن هستند‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬فارین پالیسی‬ ‫دولت خاموش‬ ‫روابط میان واشنگتن و وال استریت چگونه تعریف می شود؟‬ ‫رعنا فروهر ‪ -‬نسترن عباسی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪7‬‬ ‫روابط میان وال استریت و واشنگتن درست مانند روابط‬ ‫میان یک زوج ناموفق اس��ت‪ .‬با یکدیگر دعوا م ی کنند‪ ،‬به‬ ‫یکدیگر قول تغییر م ی دهند‪ ،‬س��عی م ی کنن��د یکدیگر را‬ ‫باور کنند اما باز شیوه قبلی را در پیش م ی گیرند‪ .‬خاموشی‬ ‫دولت نیز اخرین ک��دورت در این میان به حس��اب م ی اید‪.‬‬ ‫سرمایه ها پیش از این خاموش��ی افت کرده بودند و پس از‬ ‫ان رش��د کردند‪ ،‬و در صورتیکه سیاس��تمداران به مقابله بر‬ ‫س��ر محدودیت های خرید و س��قف بدهی ادامه دهند‪ ،‬این‬ ‫س��رمایه ها از دس��ت م ی روند‪ .‬هیچ یک از این موارد جالب‬ ‫توجه نیس��تند‪ .‬فراتر از اینها‪ ،‬ما ش��اهد این ماجرا در طول‬ ‫سه سال گذشته بوده ایم‪ .‬کنگره بحث م ی کند‪ ،‬بازار سقوط‬ ‫م ی کند؛ کنگره سرپا ایستاده‪ ،‬سرمایه ها رشد م ی کنند‪ .‬حتی‬ ‫درصورت ی که این مرمت پایان خوشی داشته باشد‪ ،‬یک امر‬ ‫حتمی است و ان اینکه این چرخه ب ی پایان فریبنده اقتصاد‬ ‫ما را وی ران خواهد کرد‪.‬‬ ‫این ام��ر را م ی توان در فاصله ایجاد ش��ده در ش��مار‬ ‫اعتم��اد مش��تریان ‪ S&P500‬و ‪ Gallup‬مش��اهده کرد‪ .‬از‬ ‫انجا که اقتصاددان رفتاری‪ ،‬پیتر اتوات��ر اخی را به من گفت‪،‬‬ ‫تعداد مشتریان این دو همیشه و همیشه با یکدیگر ب رابری‬ ‫م ی کردند‪ ،‬اما با بهتر ش��دن اوضاع بازارها نس��بت به دوره‬ ‫پیش از اوج بحران در س��ال ‪ ،2007‬اعتم��اد به عنوان عامل‬ ‫انعکاس دهنده درک از قدرت واقعی اقتصاد پایین امده است‪.‬‬ ‫تعجبی در این امر نیس��ت که می��زان خرید مصرف‬ ‫کننده و بازرگان هر دو کاهش یافته است‪ .‬دولت م ی توانست‬ ‫اقدامات زیادی‪ ،‬از نظم بخشیدن کامل به بخش بانکداری‬ ‫گرفته تا بازسازی تحصیل‪ ،‬تغذیه ‪ R&D‬که باعث اشتغالزایی‬ ‫م ی شود‪ ،‬در جهت کمک به اقتصاد انجام دهد‪.‬‬ ‫ام��ا ب��ه ج��ای هدای��ت در جهت رش��د‪ ،‬برخ��ی از‬ ‫سیاستمداران تنها با عدم حمایت از اوباما به ناامیدی و یاس‬ ‫ادامه دادند‪ .‬تالش این افراد در برقراری ارامش درحال ی که از‬ ‫عدم قطعیت مجازات در داد و س��تد شکایت م ی کنند‪ ،‬خود‬ ‫باعث عدم اطمینان بدتری در رابطه با مسائل بزرگتر م ی شود‪،‬‬ ‫درست مثل زمانی که کارهای زیادی ب رای انجام دادن داشته‬ ‫باشیم‪ .‬یا بدون خاموش��ی ها که ‪ 0/2‬درصد از رشد هفتگی‬ ‫‪ GDP‬را از ان خود م ی کند‪ ،‬ما با در دس��ت داش��تن ‪2‬درصد‬ ‫رشد بسیار خوش شانس خواهیم بود‪ ،‬چه رسد به دستیابی‬ ‫به ‪3‬درصد که ب رای داشتن اقتصادی سالم به ان نیاز داریم‪.‬‬ ‫فاصله میان سرمایه ها و اقتصاد واقعی بیانگر مسائل‬ ‫مهم ی است‪ .‬ب رای تازه واردین‪ ،‬اس��اس و بنیاد این بهبود و‬ ‫بین الملل‬ ‫ضعیت است‪ .‬تس��اوی همچنان به طور نسبی پایدار است‬ ‫چراکه ذخیره فدرال به طور ساختگی انها را با ‪ 85‬میلیارد دالر‬ ‫خرید یک ماهه اموال حمایت م ی کند و این تاکتیک قابل‬ ‫قبول اس��ت (فدرال کنترل کننده های پول را باز نگه داشته‪،‬‬ ‫در حال ی که بخش��ی از بازار را به علت «باد مخالف مالی»‬ ‫که همان سیاست های پارتی زانی رش��د تخریب هستند به‬ ‫خطر انداخته اس��ت‪ ،‬بن برنانک نم ی تواند موافقت کنگره‬ ‫را ب رای کمک به دولت یا افزایش س��قف بده ی ها کس��ب‬ ‫نماید‪ ،‬اما حداقل م ی تواند س��رمایه ها و قیمت های خانگی‬ ‫را تقویت نماید‪.‬‬ ‫مش��کل اینجاس��ت که این چرخه اقتصادی در حال‬ ‫شکستن است‪ .‬این گونه سیاست ها دیگر میان مردم خریدار‬ ‫ندارند‪ .‬ب رای اثبات این امر ب��ه چگونگی تاثیر تصمیم چند‬ ‫هفته پیش فدرال ب رای توقف تدریجی س��یل خرید عمده‬ ‫که منجر به افزایش سرمایه ها تنها ب رای یک روز شد‪ ،‬توجه‬ ‫نمایید‪ .‬هر یک دور جدید از کاهش فشار‪ ،‬کمی کمتر از دور‬ ‫قبل در به حرکت واداش��تن بازار اثر داش��ته است‪ .‬به گفته‬ ‫اتواتر «این امر گویای می زان ضعی��ف و جزئ ی بودن بهبود‬ ‫شرایط است‪».‬‬ ‫همچنی��ن نش��ان دهنده طبیعیت ش��یزوفرنیک و‬ ‫خطرناک اقتصاد ماست‪ .‬تا زمانیکه کنگره در باز نگه داشتن‬ ‫پارک ها ناکارامد باشد‪ ،‬چه رسد به ایجاد یک استراتژی واقعی‬ ‫رشد ب رای کشور‪ ،‬فدرال باید نقش تحریک کننده اقتصادی‬ ‫پایانی را ایفا کند و بانک ها‪ ،‬صندوق های تامینی و مدی ران‬ ‫مالی باید دخیل شوند‪ .‬همان طور که اتواتر اشاره م ی کند‪ ،‬از‬ ‫زمانی که ذخیره مالی فدرال نرخ سود ها را بسیار پایین نگه‬ ‫داشته است انها در حال استفاده از سطوح رکورد بدهی و نفوذ‬ ‫ب رای خرید سرمایه ها هس��تند (این امر خط مشهور ‪CEO‬‬ ‫پیشین را ب رای من یاداور م ی ش��ود که تا زمانی که موزیک‬ ‫زده م ی شود‪ ،‬باید بایستید و برقصید)‪ .‬یک بهبود به ویژه در‬ ‫بازارهای مالی دیده م ی شود و س��اختن بنیاد لرزان بده ی ها‬ ‫به جای افزایش درامدها چیزی نیست که ایاالت متحده به‬ ‫ان احتیاج دارد‪.‬‬ ‫احتمال دارد که نتوانیم حتی ان ن��وع از بهبود را ب رای‬ ‫مدت زیادی حفظ کنیم‪ .‬چه هر یک از کارکنان فدرال حضور‬ ‫داشته باشند یا نداشته باش��ند‪ ،‬تا گزارش اتی اشتغال را ارائه‬ ‫دهند مهم نیست‪ ،‬چراکه انچه ما به ان نیاز داریم تعداد افراد‬ ‫بیکار نیس��ت‪ ،‬بلکه انچه اهمیت دارد نی��روی کار و می زان‬ ‫مشارکت اس��ت که همچنان به اندازه زمانی که زنان شروع‬ ‫به ورود به بازار کار در دهه ‪ 1980‬کردند‪ ،‬پایین اس��ت‪ .‬تنها‬ ‫‪63‬درصد از جمعیت شاغل هستند‪ ،‬همانند مناطق اروپایی‪.‬‬ ‫ایجاد یک بهبود کامل در اقتصادی که شدیدا به خرج کردن‬ ‫مشتری وابسته است‪ ،‬درحالی که تعداد کمی از افراد درامد‬ ‫دارند‪ ،‬غی ر ممکن است‪.‬‬ ‫معمای واقعی بدهی در اینجا نهفته است‪ .‬درگیری ها‬ ‫بر س��ر محدودیت خرج کردن و س��قف بده ی ها ارتباطی با‬ ‫وضعیت امور مالی عموم مردم نداشته اس��ت‪ .‬در واقع انها‬ ‫به لطف قطع ش��دن های ناش��ی از اخرین دور درگیری های‬ ‫پارتی زانی بودجه در طول سال های گذشته ترقی کرده اند‪ .‬اما‬ ‫از قضا‪ ،‬این قطع شدن ها‪ ،‬در کنار بحث های مداوم سیاسی‪،‬‬ ‫موقعیتی ایجاد کرده که در ان دالر ضعی ف تر‪ ،‬رشد کندتر و‬ ‫بهبودی به گونه ای بوده است که به اندازه کافی اشتغالزایی‬ ‫انجام نشده تا درصد اش��تغال امریکای ی ها را ثابت نگه دارد‪.‬‬ ‫کنگره بد حتی واجد شرایط مرخ ص کردن هم نیست‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫‪51‬‬ ‫بازتاب‬ ‫تنش زدایی‬ ‫با ایران‬ ‫ممکن است‬ ‫روحانی از مانیفست‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‬ ‫عدول نمی کند‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫فرید زکریا‬ ‫‪8‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تماش��ای رقص بین ای��ران و ایاالت متحده و تماس‬ ‫تلفنی ب ی سابقه ای که بین حسن روحانی و باراک اوباما رخ‬ ‫داد ذهن ما را به یک سوال رهنمون م ی کند؛ ایا ما به دیدن‬ ‫بازپخش سال ‪ 1972‬دعوت شده ایم؟ این سالی بود که پس‬ ‫از چندین دهه یخ زدگی در روابط بین چین و ایاالت متحده‬ ‫ناگهان دری باز شد و هر دو کشور با هم اشتی کردند و روابط‬ ‫بین دو کشور‪ ،‬جهان را تغییر داد‪ .‬ایا ته ران و واشنگتن که‬ ‫میان انها درها قفل شده است و سال ها شاهد تضاد بوده اند‪،‬‬ ‫‪52‬‬ ‫در استانه یک تغییر مشابه هستند؟‬ ‫در یک کالم‪ ،‬ن��ه‪ .‬ایاالت متحده و چین توس��ط یک‬ ‫دشمن مشترک قدرتمند‪ ،‬به ش��دت تحت فشار قرار گرفته‬ ‫بودن��د‪ .‬اواخر دهه ‪ 1960‬چی��ن تازه دریافته ب��ود که اتحاد‬ ‫جماهیر شوروی مهمترین عامل مشکل امنیتی خود است و‬ ‫ایاالت متحده نیز مشاهده کرد که فرصتی به دست امده که‬ ‫م ی تواند با پکن در خصوص دلیل مشابه به نقطه اشتراک‬ ‫برسد‪ .‬در این میان‪ ،‬بین ته ران و واشنگتن دشمن مشترکی‬ ‫وجود ندارد تا انها را به یک نقطه برساند‪.‬‬ ‫با وجود این‪ ،‬یک نقطه اش��تراک در این وقایع موجود‬ ‫اس��ت‪ .‬چین در دهه ‪ 70‬در پایی ن ترین نقطه اقتصادی خود‬ ‫قرار داش��ت‪ .‬اقتصاد ای ران با تحریم های سخت و یکجانبه‬ ‫ایاالت متحده شکننده شده است‪ ،‬با این حال ای ران از دولت‬ ‫س��وریه حمایت کرده و بخش��ی از مردم ای ران هنوز منتقد‬ ‫هستند و به دنبال فرصتی ب رای انتقاد م ی گردند‪.‬‬ ‫در حال حاضر ما م ی دانیم که ارتباط واشنگتن با چین‬ ‫در س��ال ‪ 1972‬پکن را به طرز اجتناب ناپذیری به مهمترین‬ ‫قدرت اقتصادی دنیا تبدیل کرده اس��ت‪ .‬این کشور امروزه‬ ‫ثروتمند ش��ده و بازار دنیا تحت تس��لط ان اس��ت‪ .‬اما این‬ ‫مسیر ط ی ش��ده در این ‪ 40‬ساله ب رای بیش��تر چین ی ها ابدا‬ ‫واضح و اش��کار نیس��ت‪ .‬پس از س��ال ‪ ،1972‬رژیم تحت‬ ‫سلطه مائو تس��ه تونگ‪ ،‬به تبع کمونیس��ت ی بودن تا حد‬ ‫بسیاری با غرب ی ها سر ستیز داش��ت‪ .‬سال ها پس از مرگ‬ ‫مائو‪ ،‬مشکالت داخلی‪ ،‬جنگ های داخلی و هرج و مرج های‬ ‫موجود‪ ،‬به طرز غی ر قابل باوری باع��ث افزایش باور پذیری‬ ‫مدرنیته در این کش��ور شد و دنگ ش��یائو پنگ کسی بود‬ ‫ل خصوصی ظریف‬ ‫چگونه نقل قو ‬ ‫تیتر یک شد؟‬ ‫مهشید ستوده‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫ظری��ف در کنار هم��ه ش��گفت ی هایی که ای��ن روزها‬ ‫ب رای عرصه سیاس��ی کش��ور پدید اورده‪ ،‬میل عجیبی هم‬ ‫به اطالع رس��انی دارد‪ .‬از همان اغازی��ن روز حضور ظریف در‬ ‫س��اختمان وزارت خارجه‪ ،‬وی از طریق فی س بوک ش��روع به‬ ‫گزارش دادن ب��ه مردم ک��رد؛ کاری که تا پیش از این ش��اید‬ ‫هی چ گاه در تاریخ جمهوری اسالمی ای ران دیده نشده بود‪ .‬همه‬ ‫تصور کردند که شاید ظریف پس از هشت سال که به عرصه‬ ‫دیپلماسی کشور بازگشته در ذوق و شوق اولیه به سر م ی برد‬ ‫و دیری نم ی پاید که با فروکش کردن ذوقش فراموش م ی کند‬ ‫وعده اطالع رسانی به مردم را داده بود‪ .‬اما با گذشت نزدیک به‬ ‫دو ماه از حضور ظریف در ساختمان وزارت خارجه برخالف همه‬ ‫دولتمردان وی قولش را فراموش نکرده و همچنان در فضای‬ ‫مجازی مشغول اطالع رسانی است‪ ،‬اطالع رسانی که شاید ب رای‬ ‫ی که عمری‬ ‫برخی موضوع انچنان مهمی نباشد اما ب رای مردم ‬ ‫حضورشان در فضای مجازی را صرف الیک استاتوس های زرد‬ ‫کرده بودند شرایط عوض شده بود‪ .‬حاال مردم استاتوس هایی را‬ ‫الیک م ی کردند که انها را در جریان اخ رین وضعیت دیپلماسی‬ ‫کشورشان م ی گذاشت‪ .‬ذوق ای رانیان تا انجا در مورد صفحه‬ ‫فی س ب��وک ظریف باال گرف��ت که اخی را اعالم ش��د صفحه‬ ‫فی س بوک ظریف رکورد دار الیک بر ثانیه بوده و هر روز ‪6600‬‬ ‫نفر به عالقه مندان صفح��ه وزیر امورخارجه کش��ور افزوده‬ ‫م ی شود؛ عالقه مندانی که بس��یاری از کارشناسان باتوجه به‬ ‫تع داد انان اعالم م ی کنند که بعید نیست رئی س جمهور بعدی‬ ‫ظ ریف باشد!‬ ‫وزیر خارجه ای که «انالین» است‬ ‫این بار وزیر خارجه انقدر زبده است که به روانی انگلیسی‬ ‫صحبت کند یا انقدر انالین است که در ماموریت خارجی عزل‬ ‫بین الملل‬ ‫منبع‪ :‬تایم‬ ‫دردسرهای‬ ‫لبخند و الیک‬ ‫نشود! ظریف شاید یکی از اولی ن های ای ران باشد که به صورت‬ ‫انی واکنش نشان م ی دهد‪ .‬وی بالفاصله بعد از دیدار اوباما و‬ ‫نتانیاهو در صفحه توئیترش واکنش نشان م ی دهد‪ .‬طی دو‬ ‫هفته ای که به نیویورک سفر کرده بود عالوه بر گزارش های‬ ‫روزانه در صفحه فیس بوکش که به قول خودش در «خواب و‬ ‫بی داری» و در البه الی دیدارهای دیپلماتیک م ی نوشت از ط ریق‬ ‫ویدئو کنف رانس هم میهمان گفت وگوی ویژه خبری م ی شد تا‬ ‫همگان در جریان نتایج سفرش قرار بگی رند‪ .‬گفت وگوهایش با‬ ‫سایر رسانه ها نیز چهره جدیدی از ای ران و تالشش ب رای انجام‬ ‫نرمش قهرمانانه را نشان داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫که مقدم��ات این تغییر ش��کل را فراهم کرد‪ .‬اما مقایس��ه‬ ‫رهب ران ای ران با س��ایر رهب ران اشتباه اس��ت و روحانی نیز‬ ‫کسی نخواهد بود که از مانیفست جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫عدول کند‪.‬‬ ‫در واقع بهتر اس��ت در این خص��وص تمثیل دیگری‬ ‫را از س��ال ‪ 1972‬به کار ببریم و تماس ه��ای اخیر را به ان‬ ‫تش��بیه کنیم‪ .‬در س��ال ‪ 1972‬مالقات دیگری بین ریچارد‬ ‫نیکسون و لئونید برژنف در مس��کو اتفاق افتاد‪ .‬این ب رای‬ ‫نخستین بار بود که امریکا ب رای مالقات با رهب ران اتحادیه‬ ‫جماهیر شوروی هزینه کرد و ان اغاز داستان های تنش زدایی‬ ‫بین رهب ران دو کش��ور در زمان ش��دت گرفتن جنگ سرد‬ ‫بین دو ابر قدرت بود‪ .‬این دی��دار تماس های بهتر بعدی را‬ ‫فراهم کرد‪ .‬در حال حاضر نیز ش��اید بتوان چنین انتظاری‬ ‫را نیز بین ای ران و ایاالت متحده داشت‪ .‬تنش زدایی با ای ران‬ ‫ممکن است و پیگیری ان ارزشمند است‪ .‬خطوط ترسیمی‬ ‫ را ب رای ان م ی توان چنین تصور کرد؛ ای ران ممکن است که‬ ‫با حفظ غن ی س��ازی در حد پنج درصد موافق باشد‪ .‬در این‬ ‫حد غن ی س��ازی دیگر نم ی تواند با ادعای انحراف اورانیوم‬ ‫غنی ش��ده به س��مت غیر صلح امیز بودنش رو به رو شود‪.‬‬ ‫غن ی س��ازی پنج درصدی یعنی اس��تفاده صلح امیز از ان‪.‬‬ ‫اما ای ران پیش از این نیز در سطح ‪ 20‬درصد نیز غن ی سازی‬ ‫داشته است که امکان تبدیل ان به سوخت سالح وجود دارد‪.‬‬ ‫این ذخایر باید به خارج از ای ران حمل شود‪ .‬ای ران به تازگی این‬ ‫پیشنهاد را رد کرده اما پیشنهاد مشابهی نیز در سال ‪2010‬‬ ‫ارائه شد که ای ران ان را پذیرفت‪ .‬یعنی پیشنهاد شد که ای ران‬ ‫ان مقدار از اورانیوم را ب رای مصارف پزشکی نگهداری کند‪.‬‬ ‫اگرچه تاسیسات هس��ته ای دیگری هستند که یکی‬ ‫نزدیک قم و دیگری نزدیک اراک اس��ت که کارشناسان در‬ ‫مورد انها نگران ی هایی دارند‪ .‬نخستین ان‪ ،‬تاسیسات قدیمی‬ ‫ زی ر زمینی است که قابلیت مقاومت در ب رابر حمالت هوایی‬ ‫را داراست‪ .‬اخری نیز که مربوط به اراک است که چرخه اب‬ ‫سنگین اراک در انجا وجود دارد که م ی توان از ان پلوتونیوم‬ ‫خلق کرد و یک��ی از راه های خروج��ی پولوتونیوم م ی تواند‬ ‫تولید سالح باشد‪( .‬رژیم) اسرائیل عالقه مند به بسته شدن‬ ‫هردوی انهاست‪ .‬این موضوع شروع خوبی ب رای تنش زدایی‬ ‫با ای ران نیس��ت و ای ران م ی گوید که هر دوی تاسیسات در‬ ‫خدمت اهداف صلح امیز هس��ته ای هستند‪ .‬راه حل در این‬ ‫زمینه م ی تواند بازدید سرزده بازرسان از این تاسیسات باشد‪.‬‬ ‫این موضوع سر راستی است‪.‬‬ ‫ما م ی توانیم تشخیص دهیم که هر کشوری که خود‬ ‫را به لحاظ علمی به جایگاه مناس��بی رسانده اند‪ -‬ای ران نیز‬ ‫همی ن گونه است‪ -‬م ی توانند اهداف صلح امیز هسته ای را‬ ‫به سمت غی ر صلح امیز ان سوق دهد‪ .‬ای ران نیز ان را م ی داند‬ ‫و باید در این زمینه اذعان داشت که انها سطح کارشناسان‬ ‫خود را باالتر برده ان��د و مهارت های فنی گس��ترده تری را‬ ‫کسب کرده اند‪.‬‬ ‫این موضوع م ی توانست معکوس شود و این موضوع‬ ‫همیش��ه امکان داش��ت‪ .‬جامعه بی ن المللی تنها م ی تواند‬ ‫مانع رسیدن ای ران به فاز دوم ش��ود‪ .‬نظارت دقیق م ی تواند‬ ‫این اطمینان را بدهد که تغیی رات مشکوک قابل تشخیص‬ ‫هستند‪ .‬این امید م ی رود که ای ران به اندازه کافی به هوش‬ ‫و به دنبال تاثیرگذاری در جه��ان و اطمینان دادن به جامعه‬ ‫جهانی در خصوص سیاس��ت هایش باش��د‪ .‬موضوعی که‬ ‫کره ش��مالی از ان غفلت ورزید و بیم اقدام نظامی علیه ان‬ ‫م ی رود‪ .‬سوای موضوع هسته ای نیز ای ران ی ها ملت بزرگ و‬ ‫متمدنی هستند‪.‬‬ ‫این موضوع بسیار تراژیک است که ای ران را ایزوله کرده‬ ‫و خارج از سیستم جهانی قرار دهیم‪ .‬واشنگتن باید تمام ی ‬ ‫تالش های خود را مصروف این امر کند ت��ا درهای تازه ای‬ ‫ب رای مذاکرات هسته ای با ای ران باز شود‪g .‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫دیپلماسی اقای وزیر‬ ‫فشار برای خودداری ظریف از حضور در فیس بوک‬ ‫با ورود ظریف به عرص��ه فضای مجازی‪ ،‬خبرهایی هم‬ ‫از سایر مس��ئوالن دولت در این عرصه ش��د تا شاید انها هم‬ ‫بتوانند مثل ظریف چنین محبوبیتی کس��ب کنند‪ .‬هرچند‬ ‫طی این مدت صفحه ظ ریف از گزند «هک» ب ی نصیب نمانده‬ ‫بود‪ ،‬اما ورود سایر اعضای دولت به فی س بوک نیز دلیلی شد‬ ‫ب رای انکه جلوی انان گرفته شود‪ .‬اوازه فعالیت وزرای روحانی‬ ‫به ویژه ظریف در فی س بوک تا ان طرف مرزها هم رسید و در‬ ‫گفت وگوی روحانی با شبکه ان ب ی سی‪ ،‬مجری ب رنامه به این‬ ‫فعالی ت ها در فضای مجازی اشاره کرد و از روحانی پرسید‪« :‬ایا‬ ‫مردم ای ران به توئیتر و فیسبوک دسترسی خواهند داشت؟» اما‬ ‫کمی بعد برخی که تاب این فعالیت ظریف را نداشتند به سراغ‬ ‫وزیر ارتباطات رفتند و خواهان بررسی این موضوع شدند‪ .‬وزیر‬ ‫ارتباطات نیز ناچارا اعالم کرد‪« :‬کمیته ای در ریاست جمهوری‬ ‫درباره حضور برخی از وزرا در سایت فی س بوک تشکیل شده‬ ‫است؛ کمیته ای که در نهایت خروجی هم نداشت و ظریف به‬ ‫فعالیتش در فی س بوک و توئیتر ادامه داد‪».‬‬ ‫لحن خودمانی و روابط عمومی باال‬ ‫طی دو ماه گذش��ته ب رای همگان مس��جل شده است‬ ‫‪53‬‬ ‫که ظریف ایین دیپلماس��ی را نیک م ی داند‪ .‬با همین لحن‬ ‫خودمانی که روزانه در فیس بوک به مردمش گزارش م ی دهد‬ ‫و مناسب ت های مختلف را تب ریک و تسلیت م ی گوید‪ ،‬نشان داد‬ ‫که از جنس همین مردم است‪ .‬ظریف ب رای این کار نه خودش‬ ‫را به ساده زیستی زد و نه شعار داد‪ .‬بلکه در کنار توجه ویژه اش‬ ‫در فضای مجازی و س��ایر رس��انه ها به خوب��ی در دیدارهای‬ ‫دیپلماتیکش تالش کرد تا وجهه مردمش را به خوبی نشان‬ ‫دهد‪ .‬کاری کرد که در پایان نشس��ت اخیر ای��ران با ‪ 5+1‬در‬ ‫نیویورک وزیر خارجه امریکا از او درخواست یک جلسه کند؛‬ ‫کاری که امریکای ی ها هیچ گاه طی س��ال های گذشته ب رای‬ ‫ان پی ش قدم نش��ده بودند‪ .‬ه ر چه که هس��ت ظریف با همه‬ ‫رفتارها و لبخند های دیپلماتیکش به خوبی بر اوضاع مسلط‬ ‫است و همین تسلط باعث شده بسیاری او را شاه کلید حسن‬ ‫روحانی بدانند‪.‬‬ ‫خستگی ناپذیری در اطالع رسانی‬ ‫بین الملل‬ ‫عالوه به گزارش ه��ای روزانه ظری��ف در فیس بوک و‬ ‫گفت وگو هایش با رسانه ها در نیویورک‪ ،‬از زمان بازگشت وی‬ ‫به ای ران هنوز هم ظریف بیش از سایر وزرا مشغله دارد‪ .‬از روزی‬ ‫که امده مشغول گزارش دادن است‪ .‬عالوه بر انکه اولین روز‬ ‫حضورش در ای ران را میهمان استودیو گفت وگوی ویژه خبری‬ ‫بود و در مورد س��فر ‪ 17‬روزه اش به نیوی��ورک و مذاکراتش با‬ ‫بیش از ‪ 60‬تن از وزرای خارجه و دیگر مقامات کشورهای دیگر‬ ‫توضیحاتی ارائه داد از فردای ان روز هم مشغول گزارش دادن‬ ‫به مسئوالن شد‪ .‬در کمیس��یون امنیت ملی مجلس حضور‬ ‫یافت و گ��زارش مفصلی به انه��ا داد؛ گزارش��ی که به گفته‬ ‫خودش موجب شد وی از جلس��ه هیات دولت هم باز بماند‪.‬‬ ‫با شبکه س��ی ان ان گفت وگوی مفصلی کرد و در نهایت هم‬ ‫به فراکس��یون اصولگرایان مجلس رفت تا ب��از هم گزارش‬ ‫بدهد‪ .‬هر چه هست بعد از همه این گزارش ها لبخند بر لبان‬ ‫شنوندگان م ی نش��یند و با وجود تالش برخی تندروها ب رای‬ ‫تخریب چهره ظریف‪ ،‬وی همچنان مرد ش��ماره یک کابینه‬ ‫حسن روحانی است‪.‬‬ ‫گالیه هایی که ظرافت دارند‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫ظریف یک وجه تمایز دیگر هم با دولتمردان دیگر دارد‪.‬‬ ‫ان هم این است که دلخوری هایش را نش��ان م ی دهد‪ ،‬اهل‬ ‫تظاهر هم نیست‪ .‬در واکنش به برخی اخبار رسانه ها علی ه اش‬ ‫طی چند روز گذش��ته خیلی س��اده ترجیح داد گالیه هایش‬ ‫را در فضای مجازی نش��ان ده��د‪ .‬وی در همی��ن ارتباط در‬ ‫صفحه فی س بوک خود نوش��ت‪« :‬جلسه کمیسیون امنیت‬ ‫ملی در فضایی جدی ولی صمیمانه برگزار ش��د‪ .‬تقریبا همه‬ ‫نمایندگان محترم حاضر در جلس��ه از تالش های انجام شده‬ ‫در سفر نیویورک تقدیر کردند‪ .‬انتقادهایی هم داشتند که سعی‬ ‫کردم به انها پاسخ دهم‪ .‬نقد سازنده ب رای یک نظام مردم ساالر‬ ‫حیاتی است و بناب راین باید از ان اس��تقبال کرد‪ .‬انچه من در‬ ‫کمیسیون دیدم بیشتر نقد خیرخواهانه بود و به همین دلیل‬ ‫حتی یک ساعت از وقت تعیین شده بیش��تر ماندم تا هم از‬ ‫نظ رات نمایندگان استفاده کنم و هم دیدگاه های خودم و دولت‬ ‫را توضیح دهم‪ .‬اما در برخی رسانه ها و سایت ها‪ ،‬انتقادات شکل‬ ‫دیگری به خود م ی گی رند‪ .‬فکر م ی کنم باید در اظهارنظرهای‬ ‫عمومی بین نقد و تخریب تفاوت قائل شد‪ .‬مخصوصا وقتی‬ ‫تخریب برخاسته از مالحظات جناحی باشد و هدف ان (خ واسته‬ ‫یا ناخواسته) نه یک ش��خص و گروه‪ ،‬بلکه سیاست خارجی‬ ‫کشور‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنم اگر در رسانه ها سیاست خارجی عزتمند‬ ‫کشور را واداده معرفی کنند‪ ،‬خدمتی به کشور یا نظام کرده اند‪.‬‬ ‫زمانی که دنیا در ب رابر عظمت مردم ای ران و منطق قوی و همراه‬ ‫با اعتماد به نفس و خودباوری نمایندگان این ملت در صحنه‬ ‫جهانی با احترام برخورد م ی کند‪ ،‬چرا باید این سیاست خارجی را‬ ‫واداده معرفی کرد؟ ایا قدرقدرت نشان دادن بدخواهان این مردم‬ ‫و جنگ طلبان و در نهایت ریختن اب به اسیاب انها نیست؟ ایا‬ ‫این برخاسته از تفکر انقالبی است که امریکا را قدر قدرت بدانیم‬ ‫و حتی اذعان به ت��وان و موفقیت دیپلماتیک رئی س جمهور‬ ‫انقالبی کشور توس��ط دوست و دش��من را نتیجه ط راحی و‬ ‫توطئه همان قدرقدرت تلقی کنیم؟ من در مذاکرات متعددی‬ ‫بوده ام که طرف غ ربی در جلس��ه هیچ موفقیت و دستاوردی‬ ‫نداشته‪ ،‬ولی فردای ان روز بیشتر رسانه های ان کشور ارزیابی‬ ‫کامال مثبتی از جلسه ارائه داده اند تا دیپلماسی کشورشان را‬ ‫شکس ت خورده معرفی نکنند‪ .‬جالب اینجاست که در اکثر این‬ ‫موارد همین دوستان همیشه منتقد رسانه ای خودمان نه تنها از‬ ‫این روش استفاده نکرده اند‪ ،‬بلکه به جای باور کردن حرف طرف‬ ‫خودی‪ ،‬به ادعاهای هدایت شده رسانه های غ ربی استناد کرده و‬ ‫دیپلماسی موفق کشور را ناکارامد معرفی کرده اند‪.‬‬ ‫یعنی دقیقا همان خط دروغ تبلیغاتی که رس��انه های‬ ‫غ ربی به صورت هدفمند و هدایت ش��ده در ص��دد القای ان‬ ‫بوده اند را دنبال کرده و تازه ادعای انقالبی بودن هم داشته اند‪.‬‬ ‫به هرحال‪ ،‬با کمال احترام و تواضع‪ ،‬فکر م ی کنم ضرورت دارد‬ ‫برخی دوس��تان مختصر تجدیدنظری در روش خود داش��ته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫مرد شماره یک کابینه روحانی تا کجا جلو می رود؟‬ ‫این روزها سوال اصلی این است که مرد شماره یک کابینه‬ ‫روحانی تا کجا جلو م ی رود؟ ایا اجازه فعالیتش در فی س بوک‬ ‫همچون گذشته داده م ی شود؟ ایا مسئوالن دیگر هم همچون‬ ‫ظریف چنین روحی ه ای را پیدا خواهند کرد؟ همه این موارد در‬ ‫صورتی مشخص م ی شود که منتظر بمانیم تا روزی که ببینیم‬ ‫شگفت ی های دولت روحانی بیشتر م ی شود یا کمتر؟‬ ‫درسی که ظریف گرفت‬ ‫گالیه های جواد ظریف البته کم هم نیستند‪ ،‬خصوصا‬ ‫بعد از انکه عده ای از نمایندگان عضو کمیسیون امنیت ملی‬ ‫و سیاست خارجی مجلس مطالبی را به نقل از وی در رسانه ها‬ ‫منتشر کردند گالیه های ظریف شکل دیگری گرفتند‪ .‬برخی‬ ‫نمایندگان به نقل از ظریف اعالم کرده بودند که وی در جلسه‬ ‫کمیسیون امنیت ملی گفته است تماس تلفنی اوباما و روحانی‬ ‫و دیدار خودش با وزیر خارجه امریکا نابجا بوده‪ .‬موضوعی که‬ ‫تبدیل به تیتر یک یکی از روزنامه ها شد‪ .‬پس از ان ظریف در‬ ‫صفحه فی س بوک خود نوشت‪« :‬ساعت ‪ 9‬و نیم شب است و‬ ‫یاران ظریف‬ ‫‪2‬‬ ‫دستیاران وزیر خارجه چه کسانی هستند؟‬ ‫محمد جواد ظریف که این روزها با ظ رافت تمام چم وخم‬ ‫دیپلماسی را م ی پیماید از یک طرف مورد تشویق و از طرف‬ ‫دیگر مورد خشم و عتاب قرار گرفته است‪ .‬اما ظریف ب ی توجه‬ ‫به این حواشی هنوز هم تاکید دارد که باید در اظهارنظرهای‬ ‫عمومی بین نقد و تخریب تفاوت قائل شد‪ .‬در این میان اما‬ ‫البه الی دیدارهای دیپلماتی��ک ظریف که طی دو هفته در‬ ‫نیویورک انجام شد و حتی در مذاکراتی که قرار است ظریف‬ ‫در اینده نزدیک انجام بدهد انچه از اهمیت ویژه ای برخوردار‬ ‫است‪ ،‬تیم مذاکره کننده ای اس��ت که قرار است ظریف را در‬ ‫ظ رافت هایش همراهی کنند‪ .‬تیم��ی که خیل ی ها به انها و‬ ‫عملکردشان دل بس��ته اند و توقع دارند که با یک تاکتیک‬ ‫دیپلماتیک و حساب شده این بار پرونده هسته ای کشورمان‬ ‫را درست جلو بب رند‪.‬‬ ‫تیم مذاکره کننده را چه کسانی تشکیل می دهند؟‬ ‫انگونه که در خبرها امده ب��ود تیم مذاکره کننده جواد‬ ‫ظریف را مجید تخت روانچی؛ مع��اون اروپا و امریکای وزیر‬ ‫خارجه‪ ،‬س��یدعباس ع راقچی؛ معاون حقوقی و بی ن الملل‬ ‫وزیر خارجه و محمدنیا؛ مشاور حقوقی وزیر خارجه و حمید‬ ‫بعیدی نژاد مدیرکل امور اقتصادی و تخصصی بی ن المللی‬ ‫‪54‬‬ ‫وزیر خارجه تش��کیل م ی دهند‪ .‬افرادی که نگاهی کوتاه به‬ ‫کارنامه انان خالی از لطف نیست‪.‬‬ ‫مجید تخت روانچی‪ ،‬سفیر دیروز و معاون امروز‬ ‫مجید تخت روانچی ک��ه هم اکنون معاون��ت اروپا و‬ ‫امریکای وزرات خارجه را بر عهده دارد پیش از این دستیاری‬ ‫کمال خ رازی در زمان حض��ورش در وزارت خارجه در دولت‬ ‫اصالحات را برعهده داش��ت‪ .‬وی همچنین سفیری ای ران در‬ ‫سوئیس از سال های ‪ 80‬تا ‪ 84‬را نیز در کارنامه خود دارد‪ .‬وی‬ ‫ظاه را یکی از مهره های اصلی ظریف در مذاکرات است‪.‬‬ ‫عباس عراقچی‪ ،‬مذاکره کننده ای قدیمی‬ ‫ع راقچی ک��ه اذر ‪ 1390‬پس از بازگش��ت از ماموریت‬ ‫س��فیری ای ران در توکیو ب��ه معاونت اس��یا و اقیانوس��یه‬ ‫وزارت خارجه منصوب ش��ده بود‪ ،‬به عنوان معاون حقوقی و‬ ‫بی ن الملل وزارت امور خارجه‪ ،‬رئیس دانشکده روابط بی ن الملل‪،‬‬ ‫رئیس اداره اول اروپای غربی‪ ،‬س��فیر ای ران در هلسینکی و‬ ‫سفیر اکردیته در اس��تونی‪ ،‬مدیرکل دفتر مطالعات سیاسی‬ ‫و بی ن المللی‪ ،‬معاون پژوهشی دفتر مطالعات‪ ،‬رئیس مرکز‬ ‫مطالعات خلیج فارس دفتر مطالعات‪ ،‬سرپرس��ت نمایندگی‬ ‫ای ران در س��ازمان کنف رانس اس�لامی و معاون اداره مجامع‬ ‫اسالمی‪ ،‬منطقه ای و غیرمتعهدها در طی سال های گذشته‬ ‫فعالیت کرده اس��ت‪ .‬او همچنین در دوران دبیری ش��ورای‬ ‫عالی امنیت مل��ی علی الریجانی و س��عید جلیلی در تیم‬ ‫مذاکره کننده حضور داشته اس��ت‪ .‬ع راقچی ‪ 21‬اردیبهشت‬ ‫ماه ‪ 1392‬در پی استعفای رامین مهمان پرست‪ ،‬سخنگوی‬ ‫وزارت ام��ور خارجه پس از ثب ت ن��ام در یازدهمین انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری با حفظ سمت معاونت‪ ،‬هفتمین سخنگوی‬ ‫وزارت امور خارجه شد و با انتخاب مرضیه افخم به این سمت‪،‬‬ ‫سخنگویی را به وی سپرد‪.‬‬ ‫تیمی با رئیسی مقتدر‬ ‫بعیدی نژاد و زمان ی نیا از دیگر افرادی هستند که ظاه را‬ ‫ی که با نظر رئیس جمهور انتخاب شده اند‬ ‫تیم ‬ ‫حس��ن روحانی خود دارای یک تجرب��ه دیپلماتیک‬ ‫عمیق و وس��یع اس��ت‪ .‬انتخاب جواد ظریف به عنوان وزیر‬ ‫خارجه هم نشان داد که روحانی به خوبی و با تسلط بر اوضاع‬ ‫این انتخاب را انجام داده اس��ت تا شاید بتواند به گره پیچ در‬ ‫پیچ پرونده هسته ای ای ران حرکتی بدهد و در نهایت موفق‬ ‫ش��ود که ان را باز کند‪ .‬این بار تیم مذاکره کننده هس��ته ای‬ ‫هم تفاوت ه��ای جدی با تی��م س��ابق دارد و ظاه را همین‬ ‫تفاوت ها باعث شده با یک ب رنامه درست و از پی ش تعیی ن شده‬ ‫ب رای مذاکرات اتی جل��و بروند‪ .‬باید منتظ��ر ماند و دید که‬ ‫یاران ظری��ف در مذاکرات اتی چگونه قص��د دارند وی را در‬ ‫ظ رافت هایش یاری کنند‪g .‬‬ ‫محمد مهدی راجی‬ ‫‪3‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫هنوزبیشترازدوماهازانتصابمحمد ج وادظ ریفبرمسند‬ ‫وزارت امور خارجه دولت تدبیر و امید نگذشته که بازخوردهای‬ ‫اجتماعی و امار موجود حاکی از مقب ولیت و محبوبیت کم نظیر‬ ‫وزیر خارجه جدید در فضای اجتماعی این روزهای کشور به ویژه در‬ ‫فضایمجازیاست‪.‬چنانکههیچ گاهدرسنتسیاسیجمهوری‬ ‫اسالمی ای ران متداول نبود که یک وزیر خارجه تا این می زان در‬ ‫میان توده های مردم به ویژه نسل جوان محبوب و مقبول افتد‪.‬‬ ‫علت اصلی نوشتن این سطور‪ ،‬نه صرفا بررسی دالیل محبوبیت‬ ‫و مقب ولیت دکتر ظ ریف که چگونگی سی رو سلوک وی در قامت‬ ‫استانداردهای یک دیپلمات معقول‪ ،‬کارازموده‪ ،‬وجی ه المله و در‬ ‫خدمت تامین منافع ملی ای ران و ای رانیان است‪.‬‬ ‫اولین نکته ای که مایلم بدان اشاره کنم اراستگی ایشان چه‬ ‫در نحوه پوشش و ظاهر و چه در طرز ادای کالم و سخن است‪.‬‬ ‫ارامش و اعتدال در سخن راندن همراه با لبخند و ادب‪ ،‬ب ی هیچ‬ ‫ تردیدی هنری است که ظریف از ان س��ود م ی برد‪ .‬به یاد داریم‬ ‫که نطق تاثی ر گذار وی در مجلس ش��ورای اسالمی در تشریح‬ ‫برنامه هایش به منظور تصدی پست وزارت‪ ،‬تحسین بسیاری‬ ‫را ب رانگیخت‪ .‬وی در ان سخنان از لزوم احترام به مردم ساالری‬ ‫اس�لامی و تبعیت از ارای مردم‪ ،‬احترام به حق��وق و اراده انان‬ ‫و رعایت ارزش های اس�لامی و اصول اخالقی سخن راند که‬ ‫م ی تواند الگویی از حکمرانی خوب و موفق در میان کشورهای‬ ‫اسالمی ارائه دهد‪ .‬وی همانجا در ادامه م ی اورد؛ سخن حکیمانه‬ ‫و بلند مقام معظم رهبری که رای مردم حق الناس اس��ت؛ بعد‬ ‫جدی��د و ب ی نظیری را بر مفاهیم مردم س��االری و حقوق بش��ر‬ ‫افزود و مس��ئولیت در ب رابر خالق قادر‪ ،‬عالوه بر پاسخگویی‪،‬‬ ‫شفافیت در ب رابر مردم را به ادبیات این حوزه مهم علوم انسانی‬ ‫اضافه کرد‪ .‬این مفهوم واقعی و اصیل گفتمان انقالب اسالمی‬ ‫است و این یادگار امام راحل است که در ساختار معنایی جهان‬ ‫در حال گ��ذار امروزی قدرت ب ی نظیر‪ ،‬خودس��اخته و غی ر قابل‬ ‫انکاری را به جمهوری اسالمی در س��طح منطقه و فراتر از ان‬ ‫داده است‪ .‬به نظر م ی رس��د این نکته سنجی و از همه مهمتر‬ ‫تاکید بر کلمه «اعتماد به نفس» کلی د واژه ای است که ایشان‬ ‫بارها در مصاحب ه ها و س��خنران ی های خود بدان اشاره کرده و‬ ‫همگی حکایت از شناخت و درک صحیح وی از اوضاع و احوال‬ ‫جاری ای ران و جهان دارد‪ .‬جالب انکه کانون محوری و ترجی ع بند‬ ‫سخنان ایش��ان تمرکز روی دو کلمه «اعتماد به نفس و خود‬ ‫باوری» و «اعتدال و اعتماد سازی» است که جای تامل بسیار‬ ‫دارد‪ .‬بد نیس��ت ب رای نمونه و به منظور فه��م بهتر مطلب به‬ ‫گوشه ای از سخنان وی نگاهی مجدد بیندازیم‪ .‬ب رای مثال‪ ،‬وی‬ ‫مشارکت در فرایندهای سیاسی در این منطقه ناامن و جلوگیری‬ ‫یداند‬ ‫از خشونت ها را از جمله وظایف اصلی دستگاه دیپلماسی م ‬ ‫و م ی گوید‪« :‬قدرت و موقعیت جمهوری اسالمی م ی تواند در‬ ‫خدمت توسعه اقتصادی و بهبود رفاه مردم کشور باشد‪ .‬نیروی‬ ‫انسانی متخصص‪ ،‬وسعت سرزمین‪ ،‬منابع انرژی غنی‪ ،‬ذخایر‬ ‫فراوان معدنی‪ ،‬راه های مواصالتی و فناوری چشم انداز توسعه‬ ‫اسالمی است» و م ی افزاید‪« :‬دولت تدبیر و امید همکاری های‬ ‫توسع ه ای و اقتصادی خود با کشورهای موثر در سیاست خارجی‬ ‫و همچنین با نهادهای اقتصادی دنی��ا را ب رای بهبود وضعیت‬ ‫مردم ای ران ب��ه کار خواهد گرفت‪ .‬رویکرد اعتدال در سیاس��ت‬ ‫خارجی مبتنی ب��ر واقع بینی‪ ،‬خودباوری و خود اگاهی اس��ت‬ ‫و این سه اصل افزایش ظرفی ت های کش��ور را در عرصه های‬ ‫مختلف در پی خواهد داش��ت‪ .‬در این تعامل سازنده ارم ان ها‪،‬‬ ‫منافع و امنیت ملی ایران تفکی ک ناپذیر اس��ت و جزو اهداف‬ ‫اصلی ماس��ت‪ .‬مذاکره‪ ،‬همراه با تدبیر و پیگیری های مستمر‬ ‫حقوق حقه ملت ای ران و ایجاد اعتماد متقابل خواهد بود و این‬ ‫اعتماد از نظر ما دو سویه است‪ ».‬یا در جای دیگری اشاره م ی کند؛‬ ‫«با این خودباوری و اعتماد به نفس در صحنه روابط بی ن الملل‪،‬‬ ‫حضور سازنده خواهم داشت‪ ».‬اما اعتماد به نفسی که وی بارها‬ ‫از ان سخن به میان م ی اورد به معنی به کار گرفتن صحیح از‬ ‫ی ظرفی ت های نظام و جامعه‪ ،‬در سطح نظام بی ن الملل‬ ‫تمام ‬ ‫است‪ ،‬به گونه ای که تلقی نگرانی و دستپاچگی از طرف ایرانی‬ ‫در اذهان جهانیان ایجاد نکند‪ .‬به عبارت دقی ق تر خودباوری در‬ ‫این سطح در سه وضعیت قابل توضیح است‪ -1.‬اعتماد و ایمان‬ ‫به قابلیت و توانایی دولت در عمل کردن به وعده هایش‪ .‬در این‬ ‫مرحلهم ی بایستازتمامی ابزارها‪ ،‬روش هاوتکنی ک هایالزمبه‬ ‫منظورتحققبخشیدنبهشعارهایانتخاباتیبهویژهدردوحوزه‬ ‫سیاستخارجی‪،‬کهان همخ واستهیاناخ واستهدروضعیتفعلی‬ ‫به بحث از میان برداشتن یا کاهش تحریم ها گره خورده و دیگری‬ ‫که همانا بحث تحول و رونق اقتصادی اس��ت‪ ،‬استفاده شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬خودباوری و ایمان به تداوم و پیوستگی اقدامات تا رسیدن به‬ ‫نتایج نهایی و مطلوب‪ .‬در این مرحله تمرکز و نظم‪ ،‬یکپارچگی‬ ‫ی سطوح نظام‪ ،‬تالش مداوم و ب رنامه ریزی از‬ ‫و یکصدایی تمام ‬ ‫اولویت و اهمیت مضاعف در جهت نیل به مقصود‪ ،‬برخوردار‬ ‫است‪ -3.‬ایمان و خودباوری به قابلیت و توانایی خود در‪ ،‬از سر راه‬ ‫برداشتن موانع و مشکل ها‪ .‬مقاومت و دور زدن موانع و در صورت‬ ‫لزوم توانایی همراه کردن دوستان‪ ،‬همسایگان و متحدان خود در‬ ‫سطح منطقه و جهان در جهت تامین منافع ملی در این سطح‬ ‫قابل دستیابی است‪ .‬باری‪ ،‬مجموع انچه برشمردیم این امکان‬ ‫را به دستگاه دیپلماسی کشور و کارگزاران جدیدش م ی دهد که‬ ‫با عزت و توانمندی در جهت کسب احترام ه ر چه بیشتر ایران و‬ ‫ای رانی کوشا باشند‪ .‬در این میان دکتر محمد ج واد ظ ریف عالوه بر‬ ‫دانش و تخصص و تعهد مورد نیاز در حوزه دیپلماسی‪ ،‬به خوبی‬ ‫از اعتماد به نفس و قابلیت بهره برداری از سرمایه اعتماد عمومی‬ ‫که حول توانمندی ایشان در جامعه ایجاد شده‪ ،‬در جهت تسهیل‬ ‫امور و کم کردن فشار از زندگی مردم در کنار رئی س جمهور محترم‬ ‫و سایر همکاران در هیات وزی ران برخوردار است‪.‬‬ ‫در ش��رایطی که در قرن حاضر جهان به سمتی م ی رود‬ ‫که در ان حاکمی ت ها به تدریج دچار فرس��ایش م ی شوند و در‬ ‫سقف اقتدارشان‪ ،‬ترکی بزرگ حادث م ی شود‪ ،‬وی با هوشمندی‬ ‫در کاربردی صحیح از دیپلماسی عمومی به خوبی به این نکته‬ ‫واقف است که اصل حاکمیت در دوران معاصر ناگزیر از چرخش‬ ‫از «اقتدار» به سمت «مسئولی ت پذیری» است‪ .‬از این رهگذر‬ ‫فرصتی تاریخی پیش روی وی و دستگاه دیپلماسی کشور قرار‬ ‫دارد تا از اعتماد و اقبال عمومی جامعه به بهترین نحو بهره برداری‬ ‫کرده و با اس��تفاده از خالءهای موجود در نظام قدرت جهانی و‬ ‫جهان سیاست‪ ،‬منافع ملی را ب راساس سه اصل عزت‪،‬‬ ‫اشوب در ِ‬ ‫حکمت و مصلحت به حداکثر اعلی و توان تامین نماید‪ .‬نتایج‬ ‫انتخابات‪ 24‬خرداد‪ 1392‬حاوی پیام اشکاری از روند صلح خ واهی‬ ‫و اعتدال مردم و نظام جمهوری اسالمی ای ران را با خود به همراه‬ ‫داشت که کمتر م ی توان در اجماع نخبگان سیاسی و اجتماعی‬ ‫پی رامون ا ن تردید روا داشت‪.‬‬ ‫در این میان ب��ه نظر م ی ای��د‪ ،‬وزیر ام��ور خارجه‪ ،‬دکتر‬ ‫محمد ج واد ظ ریف مصداقی از همان اجماع نخبگان سیاسی و‬ ‫اجتماعی باشد که انتظار بهبود اوضاع و اح وال مملکت را از دولت‬ ‫تدبیر و امید و نیز ایشان دارند؛ اجماعی که لقب «دیپلمات ملی»‬ ‫را ب رای ایشان به همراه دارد‪g.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫قرار اس��ت جواد ظریف را در مذاکرات همراهی کنند‪ ،‬اما به‬ ‫نظر م ی رسد که با وجود تیم قدری که پشت سر ظریف قرار‬ ‫دارند بار اصلی مذاکرات بر عهده خود ظریف اس��ت‪ .‬مهره‬ ‫اصلی در این مذاکرات خود وی است که م ی تواند با اندوخته‬ ‫‪ 25‬س��اله اش از عرصه دیپلماسی کش��ور به خوبی سکان‬ ‫مذاکرات را در دست بگیرد‪.‬‬ ‫چند روزی بیشتر تا زمان مذاکرات ای ران و گروه ‪5+1‬‬ ‫باقی نمانده اس��ت و باید منتظر ماند و دی��د این بار نتیجه‬ ‫مذاکرات با تیم قوی که پشت س��ر جواد ظریف قرار دارند‬ ‫چه خواهد شد‪.‬‬ ‫باید دید که ظریف در میان اعضای تیمش که ظاه را‬ ‫همچون خودش از دیپلمات های کهنه کار هستند چگونه‬ ‫تقسیم کار م ی کند و چگونه این تیم را هدایت م ی کند‪.‬‬ ‫ظریف با اعتدال و اعتمادسازی دیپلماسی ایران را پیش می راند‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫تازه از بیمارستان و مطب پزشک برگشته ام و توانسته ام قدری‬ ‫بنشینم تا این مطلب را ب رای ش��ما بنویسم‪ .‬امروز صبح‪ ،‬بعد‬ ‫از دیدن تیتر ی��ک روزنامه‪ ،‬کمردرد و پادرد ش��دیدی گرفتم‪.‬‬ ‫حتی نم ی توانس��تم راه بروم یا بنش��ینم‪ .‬فکر کردم دیسک‬ ‫کمر و سیاتیک گرفته ام‪ .‬فقط توانس��تم دو مالقات خارجی‬ ‫را انجام دهم‪ .‬بقیه برنامه ها را لغو کردم‪ .‬جلساتم با بعضی از‬ ‫معاونین وزارت خارجه را در حالت استراحت انجام دادم‪ .‬وقتی‬ ‫‪ 5-4‬ساعت استراحت مشکل را حل نکرد‪ ،‬ساعت ‪ 5‬بع دازظهر‬ ‫دفترم در وزارت امور خارجه را ترک کردم و به بیمارستان رفتم‪.‬‬ ‫خدا را شکر ام ار ای نشان داد که مشکل من بیشتر عصبی و‬ ‫اسپاسم عضالنی اس��ت و با ورزش درست م ی شود‪ .‬از ب رادر و‬ ‫دوست عزیزم دکتر سی د رضا رضوی‪ ،‬پزشک بزرگوار و عارفی‬ ‫که بیش از ‪ 90‬دقیقه با محبت ف��راوان تالش کرد که درد مرا‬ ‫ارام کند ب ی نهایت سپاسگزارم‪ .‬به ه ر حال‪ ،‬روز تلخی بود ولی‬ ‫ب رای من بسیار اموزنده‪ .‬یاد گرفتم که هرچه م ی خواهم بگویم‬ ‫علنی و عمومی بگویم و گرنه بازار سوءاستفاده بسیار داغ است‪.‬‬ ‫باعث تاسف است که یک و نیم ساعت بحث جدی‪ ،‬صمیمانه‬ ‫و خصوصی با نمایندگان محترم مجلس شورای اسالمی‪ ،‬که‬ ‫صراحتا توافق شده بود محرمانه و غیرقابل نقل خواهد ماند‪،‬‬ ‫در چندجمله خالصه شد که هیچ ارتباطی با بحث مفصل من‬ ‫نداشت و به مطبوعات درز داده شد‪ .‬بدتر از ان افرادی که خود‬ ‫را قاضی صداقت بنده دانس��ته و با تیتر کوچک صداقت مرا‬ ‫م ی ستایند‪ ،‬با بزرگترین تیتر ممکن جمله ای را از من به عنوان‬ ‫نقل قول مستقیم منتشر کردند که با انچه گفته بودم‪ ،‬مطابقت‬ ‫نداشت‪ .‬جالب انجاست که کسانی که ادعای والیتمداری دارند‬ ‫جلوتر از رهبری حرکت م ی کنند و هیچ از خود نم ی پرسند که‬ ‫اگر ایش��ان مصلحت م ی دیدند خودش��ان مصادیق را روشن‬ ‫م ی فرمودند‪ .‬به هرحال سخنگوی وزارت امور خارجه مطلب را‬ ‫ی را اموختم‪ .‬دوستان عزیزی‬ ‫تکذیب کرد‪ ،‬ولی من درس مهم ‬ ‫که مطالب جلسه محرمانه را بدون توجه به محتوای مطلب‬ ‫به س��لیقه خود به بیرون منعکس کردند‪ ،‬من بعد تنها توقع‬ ‫اظهارنظر رس��می در جلس��ات علنی از بنده داشته باشند‪».‬‬ ‫رک گویی اقای وزیر ب رای او ب ی هزینه نبوده است‪g .‬‬ ‫نمایی از یک دیپلمات ملی‬ ‫‪55‬‬ ‫ظرافت های کیسینجری ظریف‬ ‫محمدجواد ظریف در دیپلماسی جهان شبیه چه کسی است؟‬ ‫کامران کرمی ‬ ‫پژوهشگر مسائل خاورمیانه‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫حوزه دیپلماسی و کار دیپلماتیک فارغ از دشواری ها و‬ ‫فنون و مهارت های مربوط به خود‪ ،‬دارای یک وجهه جذاب نیز‬ ‫است و ان خواندن متون و گزارش های دیپلماتیک تا کتاب و‬ ‫خاط رات رهب ران سیاسی و مقامات دیپلماتیک که در پاره ای‬ ‫از موارد بحث مقایسه این شخصی ت های سیاسی با یکدیگر‬ ‫به میان م ی اید؛ از مقایسه ش��خصیت طرفین تا رویکردها‬ ‫و فعالی ت های دیپلماتیک انها‪ .‬ه ر چند این مقایس��ه صرفا‬ ‫سوژه رسانه ها و مطبوعات است و در این گستره با استقبال‬ ‫مخاطبان هم روبه رو م ی ش��ود‪ ،‬اما چن��دان در عالم تحلیل‬ ‫سیاسی و مباحث تئوریک – اکادمیک جای چندانی‬ ‫ندارد و اغلب با ب ی میلی روبه رو م ی شود‪.‬‬ ‫استدالل این گروه این است که عوامل متعددی‬ ‫همچون بستر‪ ،‬زمینه‪ ،‬شخصیت‪ ،‬رویکرد‪ ،‬برداشت و‬ ‫فهم های متفاوت از مفاهیم و مصادیق سیاسی و از‬ ‫همه مهمتر حوزه عملکرد که متاثر از عوامل سیاسی‪،‬‬ ‫اقتص��ادی‪ ،‬اجتماعی‪ -‬فرهنگی اس��ت‪ ،‬همگی امر‬ ‫مقایسه یا تطبیق دو شخصیت سیاسی یا دیپلمات را‬ ‫سخت و اساسا ب ی مفهوم م ی سازد‪.‬‬ ‫با ای��ن مقدمه که حاوی دو ن��گاه متفاوت بود‪،‬‬ ‫مقایس��ه دکتر محمد جواد ظریف‪ ،‬وزی��ر امور خارجه‬ ‫با دیپلمات هایی همچون هنری کیس��ینجر مشاور‬ ‫امنیت ملی‪ ،‬وزیر امور خارجه و سیاستمدار کهنه کار‬ ‫امریکایی‪ ،‬ریچارد هالبروک مشاور سابق وزارت امور‬ ‫خارجه‪ ،‬بانی صلح دیتون و س��فیر س��ابق امریکا در‬ ‫سازمان ملل و توماس پیکرینگ دیپلمات امریکایی و‬ ‫نماینده سابق امریکا در سازمان ملل مطرح شده است‪.‬‬ ‫انچه مشخص اس��ت فضاهای کاری و زمانی‬ ‫ظریف ب��ه پیکرین��گ و هالبروک نزدیکتر اس��ت و‬ ‫م ی توان برخی شاخ ص های مشترک را از شخصیت‬ ‫و عملکرد انها استخراج کرد‪ .‬اما باتوجه به اینکه در دو‬ ‫ماه اخیر مقایسه دکتر ظ ریف با هنری کیسینجر مطرح‬ ‫شده و کیسینجر هم کتاب خود را به دشمن قابل احترامش‬ ‫تقدیم کرده است‪ ،‬طبیعتا مقایسه این دو شخصیت از جذابیت‬ ‫بیشتری ب رای مخاطب برخوردار است‪ .‬به خصوص که ظریف‬ ‫با ظ رافت های خود در پرونده هسته ای و همچنین موضوعات‬ ‫اتی سیاست خارجی م ی تواند هنر دیپلماسی کیسینجر را به‬ ‫نمایش بگذارد‪.‬‬ ‫اما ذکر این نکته هم الزم اس��ت که استدالل نگارنده‬ ‫کامال متاث��ر از نگاه تئوریکی اس��ت که در باال بدان اش��اره‬ ‫ش��د و همان دغدغه را نیز در این موضوع دارم که اساس��ا و‬ ‫اول اینکه چنین مقایس��ه ای باتوجه به عوامل س��اختاری و‬ ‫عمدتا کارکردی ارزش علمی ندارد و دوم اینکه این مقایس��ه‬ ‫باتوجه به اطالعاتی که از این ش��خصی ت ها در دست است‪،‬‬ ‫صورت م ی گیرد و بس��یاری از اطالع��ات همچون توان این‬ ‫شخصی ت ها در مسائل پشت پرده و برخورد با الیه های پنهان‬ ‫قدرت به دلیل اینکه جای ان نیست‪ ،‬در تحلیل ما خالی است‪.‬‬ ‫چرا که به قول دکتر ناصر هادیان دیپلماس��ی به چند بخش‬ ‫تقسیم م ی شود؛ اول دیپلماسی دولت به دولت که به صورت‬ ‫پنهان و اشکار پیگیری م ی شود‪ .‬دوم دیپلماسی دولت‪ -‬مردم‬ ‫و سوم دیپلماسی مردم‪ -‬مردم‪ .‬طبیعتا اطالعات خطوط اولیه‬ ‫و اصلی ما از دیپلماسی محدودتر از خطوط دوم و سوم است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪56‬‬ ‫مقایس��ه وزیر امور خارجه ای ران با هنری کیس��ینجر‪،‬‬ ‫مشاور امنیت ملی و وزیر امور خارجه امریکا اساسا مقایس ه ای‬ ‫نامفهوم است‪ .‬کیسینجر زمانی از قدرت اجرایی کنار رفت که‬ ‫تازه ظریف قدم به حوزه کار دیپلماتیک گذاشت‪ .‬کیسینجر در‬ ‫فضایی به کنش سیاسی م ی پرداخت که دیپلماسی همچنان‬ ‫حالت کالسیک و سری خود را داشت و همچون دوره ظریف‬ ‫دیپلماسی اشکار به همراه نقش افکار عمومی و قدرت رسانه‬ ‫مطرح نبود که خ��ود محدودیت های زی��ادی را ب رای حیطه‬ ‫عملکرد وزیر امور خارجه فراهم م ی اورد؛ هر چند یک دیپلمات‬ ‫موفق م ی بایس��ت هردوی این توانمندی ها را داشته باشد‪.‬‬ ‫کیسینجر در زمانی سیاست ورزی م ی کرد که گستره تولید‬ ‫متون سیاسی‪ ،‬اتاق های فکر‪ ،‬مراکز و موسسات مطالعاتی‪،‬‬ ‫دانش پژوهان‪ ،‬پژوهش��گران و مش��اوران سیاسی به فراخی‬ ‫امروز نبود که این امر سرعت تصمیم گیری را برخالف دوران‬ ‫کیسینجر سخت تر و محدودتر کرده است‪ .‬حال با این مقدمه‬ ‫توضیحی م ی توان با برشمردن چند متغیر مهم به مقایسه‬ ‫دقی ق تری میان دو دیپلمات پرداخت‪.‬‬ ‫‪ - 1-1‬دانش سیاسی‬ ‫ش��اید بتوان گفت که مهمترین وجه مش��ترک که دو‬ ‫وزیر امور خارجه را به هم نزدیک م ی سازد‪ ،‬تحصیل در رشته‬ ‫علوم سیاس��ی حال با گرایش های مطالعات بی ن المللی یا‬ ‫استراتژیک است که البته کیسینجر در مباحث استراتژیک‬ ‫همچون بازدارندگی‪ ،‬تسلیحات و‪ ...‬که متاثر از فضای جنگ‬ ‫سرد بود تخصص داش��ت و ظریف مطالعات بی ن المللی با‬ ‫رویکرد حقوق بی ن الملل که متاثر از نیازهای دستگاه سیاست‬ ‫خارجی به داشتن فردی بود که تخصص و مهارت حقوقی در‬ ‫تنظیم برخی قطعنامه ها را داشته باشد‪.‬‬ ‫‪ - 2-1‬ذهن استراتژیک‬ ‫متغیر ذهن اس��تراتژیک موضوع بس��یار مهمی ب رای‬ ‫یک دیپلم��ات به خص��وص در زمینه های وق��وع بحران یا‬ ‫حل یک موضوع سیاسی یا تدوین استراتژی ب رای سیاست‬ ‫خارجی اس��ت که البته کامال متاثر از فضای زمانی و حوزه‬ ‫اختیارات است‪ .‬بدین معنی که هنری کیسینجر اساسا یک‬ ‫استراتژیست به مفهوم واقعی کلمه است و چون در یک بازه‬ ‫زمانی ‪ 15‬ساله از جنگ ویتنام تا موضوع کامبوج و میانمار و‬ ‫جنگ اع راب و اسرائیل مستقیما در تنظیم و تدوین استراتژی‬ ‫و تاکتی ک های سیاس��ی نقش افرینی ک��رد‪ ،‬طبیعتا چنین‬ ‫فرصتی ب رای دکتر ظریف به لحاظ حوزه اختیارات محدود و به‬ ‫لحاظ زمانی منوط به فرصت های اینده است تا بتوان ارزیابی‬ ‫دقیقتری از ذهن استراتژیک وی به عمل اورد‪.‬‬ ‫‪ - 3-1‬فن بیان‬ ‫مهارت دکتر ظریف در سخنوری و لحن و تن خاص او‬ ‫وی را در زمره یک خطیب هم قرار داده که در مقام مقایس��ه‬ ‫کیسینجر از ان بهره مند نبود‪.‬‬ ‫‪ - 4-1‬سطح و گستره ارتباطی‬ ‫مهارت محمد جواد ظریف در موض��وع دامنه ارتباطی‬ ‫با ش��خصی ت های علمی‪ ،‬مقامات سیاسی و رسانه ها امری‬ ‫ ب ی نظیر است و در واقع این متغیر در موفقیت اجرای‬ ‫سیاست خارجی همیشه به کمک ظریف امده و به‬ ‫مهمترین عامل یعنی اعتماد و احترام ب رای او دامن‬ ‫زده است‪ .‬در واقع در اینجا دیپلماسی دولت‪ -‬مردم‬ ‫به سه بخش تقسیم م ی ش��ود‪ .‬در این حوزه بحث‬ ‫چگونگی ارتباط با نخبگان‪ ،‬سیاستگذاران و مردم‬ ‫بسیار حائز اهمیت اس��ت؛ یعنی ارتباط با اتاق های‬ ‫فکر‪ ،‬ژورنالیس ت ها‪ ،‬رس��انه ها‪ ،‬هنرمندان‪ ،‬نخبگان‬ ‫فعال در قوه مقننه و‪ ...‬در این حیطه ها دکتر ظریف‬ ‫توانمندی بسیار برجسته ای در زمینه های مختلف‬ ‫دارد و در گذشته کارنامه خوبی از خود به جا گذاشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫این متغیر ب رای کیس��ینجر به دو دوره زمانی‬ ‫تقس��یم م ی ش��ود؛ قس��مت اول زمانی است که‬ ‫کیس��ینجر یک دولتمرد سیاسی اس��ت و از نفوذ‬ ‫خود و ابرقدرتی امریکا ب رای ارتباط استفاده م ی کرد‬ ‫و به دلیل داشتن شخصیت اقتدارطلب‪ ،‬چندان کار‬ ‫تشکیالتی قوی ای نداشت و حتی این مورد اعتراض‬ ‫و رنجش دیگر اعضای سیاست خارجی امریکا در ان‬ ‫برهه زمانی هم قرار گرفته بود‪ .‬قسمت دوم بعد از‬ ‫کنار رفتن از قدرت اجرایی و در کس��وت مشاوره و‬ ‫اکادمیک است که سطوح و گستره ارتباطاتش حتی‬ ‫به ورزش هم کشیده شده است‪.‬‬ ‫‪ -5-1‬نفوذ و اختیارات‬ ‫موضوع نفوذ و اختیارات سیاسی را شاید بتوان مهمترین‬ ‫عامل تاثیرگذار در موفقیت اجرایی یک وزیر خارجه تلقی کرد‪.‬‬ ‫اگر امروز از کیسینجر نزد دیپلمات ها‪ ،‬خوانندگان سیاسی و‬ ‫دانش پژوهان سیاسی به عنوان یک دیپلمات و استراتژیست‬ ‫بنام یاد م ی شود کامال متاثر از فراخی حوزه اختیارات و نفوذ‬ ‫سیاسی وی بر دستگاه سیاس��تگذاری امریکا در ان مقطع و‬ ‫همچنین نفوذ ابرقدرتی امریکا بود که ب رای یک وزیر خارجه‬ ‫حوزه نفوذ ایجاد م ی کرد‪ .‬تطبیق این متغیر بر دکتر محمد ج واد‬ ‫ظریف و سنجش وزن ان این نکته را روشن م ی سازد که این‬ ‫دو عامل در فضای کاری وی محدودتر است و در واقع قدرت‬ ‫بوروکراتیک درون سازمانی وی را محدود م ی سازد‪ .‬حال با ذکر‬ ‫این پنج متغیر روشن شد که دو شخصیت مورد نظر ما چندان‬ ‫شباهتی به یکدیگر نداشته و ندارند‪ .‬در پایان ذکر یک نکته‬ ‫الزم است که اساسا بدان اعتقاد دارم و ان این است که نباید‬ ‫این مقایسه را انجام داد‪ ،‬چرا که در سیمای ظریف مهربانی‬ ‫موج م ی زند و در س��یمای کیس��ینجر تصویر به خون الوده‬ ‫انسان های بیگناه ویتنام و کامبوج نقش م ی بندد‪g .‬‬ ‫دکتر ظریف به لحاظ‬ ‫اشتهار‪ ،‬در صحنه‬ ‫بین المللی بیشتر شناخته‬ ‫شده بودند تا در صحنه‬ ‫داخل؛ البته دالیل ان نیز‬ ‫کامال مشخص است‬ ‫و به سابقه طوالنی‬ ‫حضور وی در خارج از‬ ‫کشور بازمی گردد‪ .‬امروز‬ ‫شهرت بین المللی وی‬ ‫کمک زیادی به دستگاه‬ ‫سیاست خارجی می کند‬ ‫تا بتواند مواضع نظام را‬ ‫نزد طرف های خارجی‬ ‫تفهیم کند‬ ‫‪5‬‬ ‫محمد ایرانی‪ ،‬دیپلمات سابق ایران در گفت وگو با مثلث به بررسی دیپلماسی جدید ایران و موفقی ت هایی که در‬ ‫این زمینه به دست امده‪ ،‬پرداخت‪ .‬به گفته وی وضعیت ایران و بحران هایی که کشور در عرصه داخلی داشت ایجاب‬ ‫م ی کرد که یک دیپلمات حرفه ای که با زیروبم امور اشنا باشد روی کار بیاید؛ بنابراین انتخاب دکتر ظریف یک اقدام‬ ‫کامال بجا بود‪ .‬ایرانی م ی گوید شهرت بی ن المللی وی و سپس انتخابش ب ه عنوان وزیر خارجه از جانب دکتر روحانی‬ ‫باعث شد که ایشان ب ه عنوان یک چهره ملی مطرح شود‪ .‬همچنین چون ظریف وابسته به هیچ جناح و حزبی نیست‬ ‫و عموما فقط مس�ائل مربوط به سیاس�ت خارجی را مدنظر دارد از او یک چهره ملی و موردقبول نزد تمام گروه های‬ ‫سیاسی ساخته است‪.‬‬ ‫بیش از دو ماه از روی کار امدن وزیر خارجه جدید‬ ‫ایران یعنی دکتر ظریف م ی گذرد‪ .‬ارزیابی شما از‬ ‫عملکرد وی در این مدت چیست؟‬ ‫‪ l‬جمهوری اس�لامی ای ران در صحن��ه بی ن الملل‪،‬‬ ‫از وضعیت مناس��بی برخ��وردار نبود و به هر ح��ال یکی از‬ ‫معضالت و مشکالت ای ران‪ ،‬وضع پنج قطعنامه شورای امنیت‬ ‫علیه کش��ورمان بود‪ ،‬این قطعنامه ها منجر به مش��کالتی‬ ‫مانند اعمال تحریم های هدفمند علیه مردم کش��ور ش��ده‬ ‫بود و ش��رایط س��ختی را طی م ی کردیم‪ .‬به ه��ر حال نیاز‬ ‫جمهوری اسالمی برخورد با این مسائل و چالش های ناشی‬ ‫از این بحران ها بود‪ .‬در کنار ان موضوع برخورد با بحران های‬ ‫خارجی و پیچیدگی مسائل بی ن الملل که از یک نظم جدی‬ ‫بین الملل‬ ‫گفت وگو با محمد ایرانی‪ ،‬دیپلمات سابق وزارت خارجه‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫ظریف دیپلمات حزبی نیست‬ ‫در رابطه با مس��اله ای ران برخ��وردار بود ایج��اب م ی کرد از‬ ‫جانب ای ران یک چهره کامال حرفه ای که با زیروبم مسائل‬ ‫جهانی و سیاست بی ن الملل اشنا باشد‪ ،‬چهره های سیاسی‬ ‫و بی ن الملل��ی را بشناس��د‪ ،‬از طرفی هم تجرب��ه حضور در‬ ‫صحنه های سیاسی جهانی را داشته باشد و از علم روز در این‬ ‫حرفه برخوردار باشد در راس دستگاه دیپلماسی کشور قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬به همین دلیل انتخاب محمدجواد ظریف به عنوان‬ ‫وزیر خارجه ای ران یک انتخاب حساب شده و دقیق بود‪.‬‬ ‫همچنین باید مدنظر داش��ت که دستگاه دیپلماسی‬ ‫هر کشوری‪ ،‬اینه و ویترین ان کش��ور در خارج از مرزهاست؛‬ ‫بناب راین تمام کشورهای دنیا تالش م ی کنند که از مهمترین‬ ‫و حرفه ای ترین شخصی ت های سیاسی کشورشان به عنوان‬ ‫رئیس دستگاه دیپلماسی اس��تفاده کنند‪ .‬بناب راین انتخاب‬ ‫دکتر ظریف با شناختی که همگان از وی سراغ دارند به عنوان‬ ‫یک دیپلمات باسابقه و پایبند به اصول و ارزش های انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬در سمت وزیر خارجه یک انتخاب درست و دقیق‬ ‫بود‪ .‬از همه مهمتر وی به عنوان جزئ��ی از بدنه وزارت امور‬ ‫خارجه شناخته م ی شود و به این صورت نبود که از بیرون این‬ ‫سازمان تحمیل شده باشد‪.‬‬ ‫نظر شما راجع به تیم دکتر ظریف و همراهان وی‬ ‫در عرصه سیاس�ت خارجی و همچنی�ن اهداف‬ ‫دستگاه دیپلماسی جدید ایران چیست؟‬ ‫‪ l‬باتوجه به تخصصی که وی در حوزه خودشان دارند‬ ‫و با عنایت ب��ه تجربیات دکترظری��ف در طول عملکردش‬ ‫در محافل بی ن الملل به ویژه در دفت��ر نمایندگی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران در سازمان ملل‪ ،‬وزیر خارجه ای ران توانست از‬ ‫چهره های کارامد و دیپلماتی در این راستا بهره گیرد‪ .‬افرادی‬ ‫که وی انتخاب کرده افرادی هستند که از نظر اقای ظریف‬ ‫کامال امتحان خودش��ان را پس داده ان��د‪ ،‬بناب راین طبیعی‬ ‫است معدود چهره هایی که امروز همراه وی هستند همان‬ ‫کسانی باش��ند که پیش از این نیز در حوزه های مختلف در‬ ‫کنارش بودند‪ .‬در رابطه با تیم جدیدی که دکتر ظریف معرفی‬ ‫کرده نیز باید توجه داشت که تمامی این افراد نیز جزء بدنه‬ ‫وزارت خارجه بودند و هیچ یک از بیرون از این س��ازمان وارد‬ ‫‪57‬‬ ‫نش��ده بودند‪ .‬به هر حال به نظر م ی اید دکتر ظریف باتوجه‬ ‫به ترکیب این تیم هدف خودش را در مرحله اول ب رای اینکه‬ ‫بتواند شرایطی را ب رای مردم کشور فراهم کند که از فشارهای‬ ‫بی ن المللی خالص ش��وند‪ ،‬نمایان کرده است‪ .‬تحریم هایی‬ ‫که علیه ای ران به اجرا درامده‪ ،‬فشار زیادی را بر مردم تحمیل‬ ‫م ی کند‪ .‬به همین خاطر نیز وزیر خارجه جدید ای ران با کمک‬ ‫تیم همراهش مهمترین هدفشان را ایجاد شرایط جدید ب رای‬ ‫مردم و رفع تحریم ها قرار داده اند‪.‬‬ ‫و تدریس و هم به لحاظ عملی همواره تالش م ی کردند در‬ ‫جریان امور مختلف از جمله مذاکرات و مس��ائل هسته ای‬ ‫باشند‪ .‬این مس��ائل‪ ،‬عالقه خاص وی را به این حوزه نشان‬ ‫م ی دهد‪ .‬به این مساله نیز باید اشاره کرد که امروز سیاست‬ ‫خارجی ای ران دارای محورهایی از مس��ائل بغرنج و پیچیده‬ ‫اس��ت که با مس��ائل بی ن المللی کامال امیخته شده است‪.‬‬ ‫بناب راین طبیعی است ب رای رفع این بحران ها که به نوعی به‬ ‫زندگی روزمره مردم بازم ی گردد‪ ،‬وی وارد صحنه شود و تالش‬ ‫کند‪ .‬به نظر م ی اید اگر در این زمینه توفیق یار ایشان باشد‬ ‫اثرات این سیاست را همچون صحنه بی ن الملل در صحنه‬ ‫داخلی نیز مشاهده خواهیم کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬در تعریف رواب��ط بی ن الملل‪ ،‬موض��وع مذاکره با‬ ‫تمام طرف ها حتی طرف های متخاصم‪ ،‬جزء اصول سیاست‬ ‫خارجی و روابط بی ن الملل است‪ .‬در واقع هر کشوری باید با‬ ‫طرف های مقابل که مورد شناس��ای ی اش قرار گرفته اند و در‬ ‫سازمان های رسمی دارای جایگاه هستند‪ ،‬رابطه داشته باشد‪.‬‬ ‫اما این روابط حوزه های مختلفی را ش��امل م ی ش��ود؛ حتی‬ ‫مذاکره و گفت وگ��و با طرف مقابل نیز نوعی رابطه اس��ت‪.‬‬ ‫اما اگر منظور برقراری روابط دیپلماتیک و تبادل نمایندگان‬ ‫دو کش��ور باش��د‪ ،‬به طور طبیعی ب رای تحقق این امر باید‬ ‫مذاکراتی صورت بگیرد‪ .‬در نتیجه ای ران نیز با هیچ کشوری‬ ‫که مورد شناسای ی اش قرار گرفته سر دش��منی ندارد‪ .‬دکتر‬ ‫ظریف نیز به این مساله اش��اره کردند و معتقدند که جایگاه‬ ‫جمهوری اسالمی امروز در منطقه به گونه ای است که بتواند‬ ‫با دست پر با تمام کش��ورها مذاکره و اهداف ای ران را محقق‬ ‫کند‪ .‬بناب راین اکنون نزد اقای ظریف هی��چ نگرانی و ابایی‬ ‫از صورت گرفتن مذاکرات و منتفع ش��دن مردم از ان وجود‬ ‫ندارد‪ .‬بناب راین وی در همین چارچوب تعریف شده بی ن‪‎‬الملل‬ ‫تالش دارد با تمام طرف ها از جمله غرب و امریکا مذاکرات‬ ‫جدی را دنبال کند‪.‬‬ ‫‪ l‬دکتر ظریف به لحاظ اشتهار‪ ،‬در صحنه بی ن المللی‬ ‫بیشتر شناخته شده بودند تا در صحنه داخل؛ البته دالیل ان‬ ‫نیز کامال مش��خص است و به س��ابقه طوالنی حضور وی‬ ‫در خارج از کش��ور بازم ی گردد‪ .‬امروز شهرت بی ن المللی وی‬ ‫کمک زیادی به دستگاه سیاس��ت خارجی م ی کند تا بتواند‬ ‫مواضع نظام را نزد طرف های خارج��ی تفهیم کند‪ .‬ظریف‪،‬‬ ‫چهره شناخته شده ای اس��ت که در هر کجا که پای بگذارد‬ ‫به عنوان یک طرف دارای تجربه و کس��ی که به مس��ائل‬ ‫بی ن المللی واقف است وارد مذاکره م ی شود‪ .‬در نتیجه شهرت‬ ‫بی ن المللی وی و سپس نیز انتخاب وی به عنوان وزیر خارجه‬ ‫از جانب دکتر روحانی باعث شد ایشان به عنوان یک چهره‬ ‫ملی مطرح شوند‪.‬‬ ‫همچنین هم��گان با تالش ه��ای وی در این عرصه‬ ‫اش��نا هس��تند و م ی دانند که وزیر خارجه ای ران هر روز ب رای‬ ‫پیشبرد اهداف ای ران در سطح جهانی مشغول خدمت است‪.‬‬ ‫از دیگر سو چون وی وابسته به هیچ جناح و حزبی نیست و‬ ‫عموما فقط مسائل مربوط به سیاست خارجی را مدنظر دارد‬ ‫از او یک چهره ملی و مورد قبول نزد تمام گروه های سیاسی‬ ‫ساخته است‪.‬‬ ‫‪ l‬اوال همانطور که ابتدا اش��اره ک��ردم ظریف یک‬ ‫دیپلمات باسابقه و حرفه ای است و تمام عمر کاری اش را به‬ ‫بحث مسائل سیاست خارجی اختصاص داده است‪ .‬حتی در‬ ‫دوره ای هم که وی به دالیلی کنار گذاشته شده بود‪ ،‬تالش‬ ‫م ی کرد به هیچ وجه از مس��ائل بی ن الملل��ی و جهانی دور‬ ‫نباشد‪ .‬بناب راین هم به لحاظ نظری یعنی در قالب دانشگاهی‬ ‫‪ l‬هم دکتر روحانی و هم دکتر ظریف‪ ،‬تعامل با خارج‬ ‫از کشور و موضوعات بی ن الملل و زبان مفاهمه با طرف های‬ ‫مقابل را به خوبی م ی دانند‪ .‬دکت��ر ظریف یک فرد حرفه ای‬ ‫است که سال ها در این زمینه کار کرده و ب رای مقامات دیگر‬ ‫کشورها اصال چهره ناشناخته ای نیس��ت‪ .‬همچنین دکتر‬ ‫روحانی نیز یک سیاس��تمدار خبره است‪ .‬بناب راین تحوالت‬ ‫اخیر ای ران در حوزه بی ن الملل خیلی دور از ذهن نبود‪g .‬‬ ‫اقای ظری�ف جهت تعام�ل و گفت وگو ب�ا دیگر‬ ‫کشورها عزمی جدی دارند‪ ،‬ب ه گونه ای که به نظر‬ ‫م ی رسد به غیر از رژیم اسرائیل هیچ مانع دیگری‬ ‫بر سر راه وی وجود ندارد‪ .‬ایا این رویکرد در بهبود‬ ‫روابط ایران با دیگر کشورها موثر خواهد بود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫اما به نظر م ی رس�د دکتر ظریف نسبت به سایر‬ ‫وزرای خارجه ایران برای بح�ث مذاکره و دیدارها‬ ‫اهتمام بیشتری دارد؟‬ ‫ظریف چه ویژگ ی ها و تمایزهایی نسبت به وزرای‬ ‫خارجه پیشین ایران دارد؟‬ ‫در نهایت ارزیابی ش�ما از زوج ظریف‪-‬روحانی و‬ ‫اثرگذاری انها در عرصه دیپلماسی چیست؟‬ ‫سیاستمدار‬ ‫دیپلمات‬ ‫محمدجوادظریف فراتر از مرزهای‬ ‫سیاسی و جناحی حرکت می کند‬ ‫شمس الدین خارقانی‬ ‫دیپلمات سابق وزارت خارجه‬ ‫‪6‬‬ ‫دکتر محمدج��واد ظریف یک دیپلم��ات تمام عیار و‬ ‫کامل است‪ .‬نم ی خواهم وی را تنها یک فرد ملی یا مذهبی‬ ‫معرفی کنم‪ ،‬بلکه به نظر من‪ ،‬اق��ای ظریف یک دیپلمات‬ ‫به تمام معناست‪ .‬دکتر ظریف یک سیاس��تمدار فهمیده‪،‬‬ ‫س��ریع االنتقاد و کارکش��ته در فضای دیپلماتیک اس��ت‪.‬‬ ‫همچنی��ن وزیر خارجه جدی��د ای ران‪ ،‬اه��ل فرهنگ و علم‬ ‫اس��ت‪ ،‬یعنی یک فرد تحصیلکرده که ب��ه حقوق و روابط‬ ‫بی ن الملل به خوبی اشناست‪ .‬در س��طح بی ن‪‎‬الملل نیز وی‬ ‫به دلیل عملک��ردش به عنوان یک دیپلمات مش��هور نزد‬ ‫دیپلمات های جهان شناخته شده است‪ .‬اگر در حال حاضر‬ ‫ظریف در ای ران یک چهره مطرح است‪ ،‬به این دلیل است که‬ ‫وزرای خارجه سابق کشورمان در این حدی که دکتر ظریف‬ ‫‪58‬‬ ‫بسیار س��خت و ناهنجاری اس��ت‪ .‬بناب راین این مساله که‬ ‫ظریف و دوس��تانش بتوانند از زبانی استفاده کنند که ب رای‬ ‫دیپلمات های جهان قابل فهم باش��د‪ ،‬بس��یار مهم است‪.‬‬ ‫امروز مهمترین اقدامی که از جانب وزیر خارجه ای ران و دیگر‬ ‫اعضای وزارت خارجه شاهد هستیم همین استفاده از زبان‬ ‫بسیار گویا و اشنای دیپلماسی است و رساندن صدای ای ران‬ ‫به گوش جهانیان‪.‬‬ ‫موفقیت های مذاکرات نیویورک‬ ‫بازسازی وزارت خارجه‬ ‫طی سال های گذشته ش��اهد بودیم که وزارت خارجه‬ ‫ای ران تضعیف شد؛ دخالت دولت در سیاست خارجی و دخالت‬ ‫شخص رئی س جمهور در اموری که ب رای ایشان واقعا گنگ‬ ‫بود‪ ،‬باعث ش��ده بود که وزارت خارجه و سکانداران سیاست‬ ‫خارجی به عق��ب رانده و کنار گذاش��ته ش��وند‪ .‬همچنین‬ ‫این مساله باعث ش��د که جمهوری اسالم ی ایران در جهان‬ ‫شکستن تابو‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫در کارش مهارت دارد‪ ،‬مهارت نداش��تند و هی چ گاه به عنوان‬ ‫یک دیپلمات شناخته شده بی ن المللی معروف نبودند‪ .‬این‬ ‫در حالی اس��ت که مجامع بی ن المللی از سال ها پیش از او‬ ‫به عنوان یک دیپلمات ورزیده یاد م ی کردند‪.‬‬ ‫همچنین وزیر خارجه ای ران با مطبوعات و رسانه های‬ ‫داخل��ی و خارج��ی نی��ز رواب��ط مناس��بی دارد و همواره‬ ‫مصاحب ه های خوب و اثربخشی با رسانه ها انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫اقدام بزرگ و قابل بحثی که وی در دوره وزارتش انجام داده‪،‬‬ ‫بحث عضویتش در شبکه اجتماعی فی س بوک است؛ این‬ ‫اقدام خیلی اثرگذار و تخصصی است‪ ،‬چرا که دکتر ظریف‬ ‫تقریبا تمام اقداماتی که انجام م ی دهد را از طریق فی س بوک‬ ‫به ملت ای ران گزارش م ی دهد‪ .‬وی اعتقادش بر این است که‬ ‫مردم ای ران حق دارند بدانند چه اتفاقاتی در حال وقوع است‪.‬‬ ‫بناب راین پیش از انکه ش��ایعاتی پخش شود و حرف هایی‬ ‫پشت سر وی و سیاس��ت خارجی درست کنند‪ ،‬دکتر ظریف‬ ‫وقایع و اتفاقات را با زبان ساده و شیوا به مردم ارائه م ی کنند‬ ‫تا مردم در جریان امور قرار بگی رند‪ .‬البته باید توجه داشت این‬ ‫مساله اعتقاد قلبی وی است و این اقدامات به منظور انجام‬ ‫یک کار صرفا تبلیغی یا رسانه ای نیست‪ .‬وزیر خارجه ای ران‬ ‫معتقد است که مردم ول ی امر هستند و باید از تمام مسائل‬ ‫اگاه شوند تا در این راستا نیز اگاهانه تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫منزوی ش��ود و نتواند حرف ه��ا و نظ رات��ش را در محافل‬ ‫بی ن المللی و مذاکرات دوجانبه در کشورهای مختلف مطرح‬ ‫کن��د‪ .‬دیپلمات هایی ک��ه رئی س جمهور پیش��ین انتخاب‬ ‫م ی کرد‪ ،‬به گونه ای بودند که وی بتوان��د اراده خودش را بر‬ ‫انها استوار کند‪ ،‬بناب راین بعضا شاهد بودیم که دیپلمات های‬ ‫غیرورزیده ای روی کار م ی امدند‪ .‬اقدامی که دکتر ظریف و‬ ‫دوستانش در حال انجام ان هستند چندین بعد دارد؛ نخست‬ ‫اینکه روحیه دیپلماتیک و دیپلماس��ی را ب��ه وزارت خارجه‬ ‫بازگردانند و این وزارتخانه مجددا سکاندار سیاست خارجی‬ ‫در کشور شود‪ .‬اقدام بعدی دفاع از حقوق مشروع کشورمان‬ ‫در زمینه های مختلف است؛ البته نه با شعار تقابل بلکه با‬ ‫شعار تعامل؛ انچه جهان م ی پسندد و تشنه ان است‪ .‬اکنون‬ ‫وزیر خارجه ای ران و تیمش تحت نظر ریاست جمهوری ای ران‪،‬‬ ‫بحث تعامل را در کشورهای مختلف مطرح کرده اند و از ان‬ ‫استفاده م ی کنند‪ .‬حل مش��کالتی که در دولت های نهم و‬ ‫دهم ایجاد شد نیز گام بعدی دس��تگاه وزارت خارجه جدید‬ ‫ای ران است‪ .‬مسائلی همچون مساله هسته ای‪ ،‬تحریم ها و‬ ‫عدم دسترسی ایران به سکوهای سیاست خارجی در جهان‬ ‫باید مورد بازبینی قرار گیرند‪ .‬همچنانکه اکنون دکتر ظریف‬ ‫و بقیه اعضای وزارت خارجه در حال بازسازی این پرونده ها‬ ‫هس��تند‪ .‬در حال حاضر کم کم جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫در موضوعات دیپلماس��ی و بی ن الملل در حال بازگش��ت‬ ‫به جایگاهی اس��ت که در دولت هش��تم داشت‪ .‬همچنین‬ ‫اندک اندک کشورها در حال باور ایران هستند و این ناباوری و‬ ‫ ب ی اعتمادی که در انها ایجاد شده بود در حال تبدیل شدن به‬ ‫اعتماد و باور است‪ .‬همچنین دستگاه دیپلماسی جدید ای ران‬ ‫م ی خواهد به جهانیان بقبوالند که ای��ران نیز حرف هایی‬ ‫دارد که این حرف ها قابل پیگیری و جس ت وجو است‪ .‬باید‬ ‫توجه داشت که بیان این س��خنان به زبان دیپلماتیک کار‬ ‫بین الملل‬ ‫دکتر محمد جواد ظریف طی سفری که ب رای نشست‬ ‫در اجالس مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک داشت‬ ‫دیداره��ای دوجانبه و چندجانب��ه متعددی انج��ام داد‪ .‬اما‬ ‫مس��اله ای که باید بدان توجه داش��ت این است که حجم‬ ‫باالی دیدارها در نیویورک به معنای این نیس��ت که ای ران‬ ‫یک دیپلماسی پیشرو دارد‪ .‬چرا که در سازمان ملل احتمال‬ ‫مالقات مقامات جهان با یکدیگر بس��یار باالست‪ .‬در واقع‬ ‫م ی خواهم بگویم این امر عامل سنجش روابط دیپلماتیک‬ ‫کشورها نیست‪ .‬بلکه ایجاد و تاسیس گفتمان و حرف های‬ ‫جدید و نوع رفت��ار و عمل ای ران در س��ازمان ملل م ی تواند‬ ‫معیاری برای سنجش دیپلماسی جدید ایران باشد‪ .‬جهان‬ ‫به واس��طه این دو عامل م ی تواند ایران را بسنجد و متوجه‬ ‫شود که دیپلماسی جدید کش��ورمان موفق بوده یا خیر‪ .‬به‬ ‫نظر من‪ ،‬تیم ی که به س��ازمان ملل اعزام ش��د از ریاس��ت‬ ‫محترم جمهور تا دکتر ظریف و تیم همراهشان در این سفر‬ ‫موفق بودند‪ .‬اگر مقامات جمهوری اس�لامی ای ران در این‬ ‫سفر حتی ‪ 200‬مالقات نیز داش��تند این مساله کافی نبود‬ ‫و م ی توانس��ت چیزی را در روابط ما با دیگر کشورها تغییر‬ ‫ندهد‪ .‬مهم این است که در چنین موقعی ت هایی حرف های‬ ‫موثر با افراد مناسب زده شود؛ به همین خاطر نیز تیم ایرانی‬ ‫در سفر به نیویورک موفق عمل کرد‪.‬‬ ‫مس��اله دیگری که پی رامون حضور ای ران در اجالس‬ ‫اخیر س��ازمان ملل م ی توان بدان پرداخت‪ ،‬شکستن تابوی‬ ‫مذاکره با ایاالت متحده امریکا بود‪ .‬تعامالت اخیر میان دو‬ ‫کشور نشان داد که امریکای ی ها نیز مانند دیگر کشورهای‬ ‫جهان روش و سیاست خاص خودشان را دارند که باید با ان‬ ‫روبه رو شد‪ .‬در ب رابر کشوری چون امریکا‪ ،‬ایران باید به طور‬ ‫جدی حرف هایش را بزند و س��خنان انها را نیز گوش دهد؛‬ ‫در نهایت نیز اگر میسر بود به توافقی دست یابد‪ .‬البته باید‬ ‫توجه داشت که عدم رسیدن به توافق به این معنا نیست که‬ ‫تمامی زمینه هایی که ب رای گفت وگو میان دو کشور وجود‬ ‫دارد نیز متوقف شود‪ .‬از دیگر سو‪ ،‬مناسبات اخیر میان ای ران‬ ‫و امریکا نش��ان داد که ای ران امکان تحمل و مدارا با دیگر‬ ‫کش��ورها را دارد و دیگر کش��ورها نیز به همین صورت‪ .‬در‬ ‫گفت وگوهای صورت گرفته میان مقامات ارش��د ای رانی و‬ ‫امریکایی مشاهده شد که دو طرف حرف هایی ب رای گفتن‬ ‫دارند که م ی تواند سازنده باشد‪ .‬بناب راین حجم گفت وگوهای‬ ‫سازنده و پیش��رو ب رای تامین منافع ملی اهمیت دارد و نه‬ ‫تعداد باالی گفت وگوهای غیرسازنده و ب ی هدف‪ .‬در نتیجه‬ ‫یکی از ویژگ ی های یک دیپلمات خوب این است که بتواند‬ ‫تش��خیص دهد در یک موقعیت باید با چ��ه افرادی دیدار‬ ‫کند و منافع ملی کشورش را نیز بشناسد‪ .‬در ضمن امسال‬ ‫به دلیل اینکه دولت دکتر روحانی ت��ازه روی کار امده بود و‬ ‫ش��خصی چون دکتر ظریف وزیر خارجه شده بود‪ ،‬بسیاری‬ ‫مشتاق بودند که از زبان این افراد‪ ،‬مطالبات و سیاست های‬ ‫جدید ایران را بش��نوند؛ همچنین موضوع ایران و امریکا در‬ ‫جهان نیز به عنوان یک تابو مطرح بود و زمانی که این تابو‬ ‫شکسته شد بسیاری مایل بودند دلیل ان را متوجه شوند‪ .‬با‬ ‫این اوصاف م ی توان گفت سفر نیویورک در تاریخ دیپلماسی‬ ‫ای ران یک گام رو به جلو محسوب م ی شود‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫شماره دوم‬ ‫گفتوگوی محرمانه‬ ‫محمد علی ابطحی‬ ‫گفت و گو‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫اسرار رئیس دفتر‬ ‫تو گوی محرمانه مثلث با محمد علی ابطحی‬ ‫گف ‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر تحریریه مثلث‬ ‫محمد علی ابطحی همواره خب ر س��از بوده است‪ .‬چه‬ ‫ان زمان که در س��ال های نخس��تین انق�لاب در رادیو به‬ ‫مصاف مخالفان محمد هاش��می رفت تا در ادامه مقابله با‬ ‫تیم سه نفره حسن روحانی‪ ،‬دعایی و جنتی تاثی ر گذار باشد‪،‬‬ ‫چه ان زمان که عضویتش در تیم امی ن زاده و تاج زاده یکی‬ ‫از دالیل تغیی رات در ارش��اد بود‪ ،‬چه ان زمان که رئی س دفتر‬ ‫دفتر خاتمی شد و صندقچه اس��رار او و چه ان زمان که در‬ ‫‪60‬‬ ‫کوران وقایع سال ‪ 88‬جلوتر از همه زندانیان امنیتی ایستاد‬ ‫و س��خنانی مطرح کرد که ش��اید خیل��ی از همقطارانش‬ ‫انتظارش را نداشتند‪.‬‬ ‫او را از هی��ات دول��ت دوران س��ی د محمد خاتم��ی‬ ‫م ی شناس��م‪ .‬خبرنگار هیات دولت یک روزنامه صبح بودم‬ ‫و طبیعتا بیش��ترین برخوردهایم با او و عبداهلل رمضان زاده‬ ‫سخنگوی دولت اصالحات بود‪.‬‬ ‫هر ق��در که عب��داهلل رمض��ان زاده تمام تالش��ش را‬ ‫م ی کرد تا یک قالب رسمی از سخنگوی دولت در جلسات‬ ‫یکشنب ه ها و چهارشنب ه های هیات دولت از خود نشان دهد‪،‬‬ ‫اما محمد علی ابطحی در نقطه مقابل او بود‪.‬‬ ‫گاه��ی موضع گیری ه��ای غی ر مترقب��ه اش انچنان‬ ‫‪-1‬روای‬ ‫ت‬ ‫ر‬ ‫و‬ ‫ز‬ ‫ن‬ ‫ا‬ ‫مه نگار‬ ‫جنجالی م ی ش��د که همه جلس��ات خبری هیات دولت را‬ ‫تحت تاثیر قرار م��ی داد‪ .‬مانند انچه در م��ورد ماجرای زه را‬ ‫کاظمی اعالم کرد و در طول یک هفته اتفاقات فراوانی هم‬ ‫در سیاست داخلی و هم در سیاست خارجی رخ داد‪.‬‬ ‫او محمد علی ابطحی است؛ فردی شبیه خودش! این‬ ‫نگاه من است به او‪.‬‬ ‫ابطحی پس از انکه از ارشاد رفت‪ ،‬راهی لبنان شد اما‬ ‫وقتی خاتمی نامزد چپ ها در انتخابات ریاست جمهوری شد‬ ‫به س��بب رفاقتش با وزیر سابق ارش��اد به ای ران بازگشت تا‬ ‫همراهش باشد در دوران تبلیغات ریاست جمهوری؛ هر چند‬ ‫هم او و هم سی د محمد خاتمی انچنان که خود ابطحی در‬ ‫مصاحبه با من گفته است؛ حتی اندکی شانس ب رای پیروزی‬ ‫در انتخابات ب رای خود متصور نبودند‪.‬‬ ‫هر چه بود ناطق ن��وری برخالف هم��ه تحلی ل ها به‬ ‫پاستور نرفت تا محمد علی ابطحی رئیس دفتر سی د محمد‬ ‫خاتمی در ساختمان ریاست جمهوری باشد‪ .‬او رئیس دفتری‬ ‫متفاوت ب��ود با همه اس��راری که از صبح تا ش��ب در دفتر‬ ‫رئی س جمهور م ی شنید و م ی دید‪.‬‬ ‫ان هنگام که برگه های تقویم به اخر رسیدن دور اول‬ ‫ریاس��ت جمهوری محمود احمدی ن��ژاد را گواهی م ی دادند‬ ‫او برخالف تصور‪ ،‬نظرش ب رای مصداق ریاس��ت جمهوری‬ ‫اصالح طلبان هیچ ش��باهتی به نظر رئیسش نداشت و در‬ ‫کنار مهدی کروبی ایس��تاد‪ .‬ش��اید همانگونه که خودش‬ ‫م ی گوید دلیل��ش ماجرا های نحوه کاندیداتوری موس��وی‬ ‫باشد‪ .‬برنده انتخابات اما نه نامزد مورد نظر او بود و نه نامزد‬ ‫مورد نظر خاتمی‪.‬‬ ‫انتخابات تمام شده بود اما برای محمد علی ابطحی‬ ‫تازه خیلی چیزها اغاز شد‪ .‬او به همراه برخی از همفکرانش‬ ‫جمع زندانیان امنیتی حوادث سال ‪ 88‬را تشکیل دادند‪.‬‬ ‫به هر حال نام او در فهرس��ت متهمان ماجرای ‪ 88‬به‬ ‫جهت پس��تی که در دولت اصالحات داشت اندکی بیش از‬ ‫سایرین خود نمایی م ی کرد‪.‬‬ ‫محمد عل��ی ابطحی در ط��ول مصاحب��ه گفت که‬ ‫تمایلی ندارد درباره ان دوران صحبت کند‪ ،‬البته قرارمان هم‬ ‫همین بود که ه ر جا او نخواست عبور کنیم‪.‬‬ ‫هدفم از مصاحبه البته ای��ن نبود که تحلیل وقایع در‬ ‫ادوار مختلف را داشته باشیم‪ .‬بیش��تر دنبال ناگفته های او‬ ‫بودم؛ ناگفته هایی که در قالب گفت وگوی محرمانه خودمان‬ ‫در مثلث بگنجد‪.‬‬ ‫خیلی از این حرف ه��ا را محمد عل��ی ابطحی برای‬ ‫اولی ن بار اس��ت که ب رای رس��انه ای بازگو م ی کند و ش��اید‬ ‫تاکنون جز در کتاب خاط رات��ش که هنوز به داللیلی مجوز‬ ‫انتشار نگرفته اینگونه جمع اوری نشده باشد‪ .‬انچه در ادامه‬ ‫م ی خوانید گفت وگو با اوست البته بدون روتوش! ‪g‬‬ ‫یکی از مهمترین ادوار زندگی‬ ‫سیاسی محمدعلی ابطحی‬ ‫زمانی است که او رئیس دفتر‬ ‫سیدمحمد خاتمی می شود‬ ‫‪-2‬روزگار متفاوت‬ ‫اقای ابطحی! برای شروع م ی خواهم به سال های‬ ‫خیلی دور بازگردم‪ .‬شما جایی گفته بودید که «از‬ ‫دایی خود و دکتر شریعتی خیلی تاثیر گرفتید»؛‬ ‫این تاثیرپذیری از دکتر شریعتی چگونه بود؟ ایا‬ ‫همین گرایش به دکتر ش�ریعتی در اصالح طلب‬ ‫شدن شما نیز موثر بود؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که دکتر شریعتی قبل از انقالب‬ ‫با شریعتی االن تفاوت دارد‪ ،‬دکتر شریعتی قبل از انقالب جاذبه‬ ‫داشت و جوان های س��ال های ‪ 50‬و ‪ 51‬را به عنوان نیروهای‬ ‫مذهبی‪ ،‬انقالبی‪ ،‬ضدستم و ضدش��اه از مفاهیم اسالمی به‬ ‫انقالب ی گری م ی کشاند‪.‬‬ ‫شما ان موقع چندسالتان بود؟‬ ‫‪ l‬متولد سال ‪ 38‬هستم‪ ،‬بناب راین ‪17‬یا ‪ 18‬سالم بود‪.‬‬ ‫در این دوره ای که در م�وردش صحبت م ی کنیم‬ ‫شما در تهران بودید؟‬ ‫‪ l‬خی ر؛ مشهد بودم‪ .‬ادبیات دکتر شریعتی خیلی ب رای‬ ‫جریانات مذهبی که م ی خواس��تند در سیاست و در مبارزات‬ ‫سیاس��ی باش��ند جاذبه داش��ت‪ .‬تلنگری بود ب رای نهضت‬ ‫جامعه سنتی که من در ان جامعه بزرگ شده بودم‪ .‬حرف ها‬ ‫و کتاب های دکتر ش��ریعتی ما را بیشتر به تامل وامی داشت‬ ‫که بررسی کنیم تفکر او چیست‪ .‬بر همین اساس من همه‬ ‫کتاب هایی که علیه شریعتی نوشته م ی شد را در همان سن‬ ‫نوجوانی م ی خواندم‪ ،‬بع��د کتاب دکتر ش��ریعتی را مطالعه‬ ‫م ی کردم و ب ر اساس ان جلو م ی رفتم‪.‬‬ ‫شما از چه زمانی حوزه رفتید؟‬ ‫‪ l‬من از کالس چهارم دبستان حوزه رفتم‪ ،‬چون پدر‬ ‫و دایی من روحانی بودند و در فضای روحانیت بزرگ شدم‪.‬‬ ‫بعد از انقالب همه کسانی که به نوعی دست اندرکار فضای‬ ‫مبارزاتی بودند جذب جاهای مختلف م ی شدند‪ ،‬ان زمان من‬ ‫به هنر عالقه داش��تم؛ پدرم مرکزی داشت که انجا اسالید‬ ‫نشان م ی داد‪ .‬این در شکل دهی روحیه من خیلی موثر بود‪.‬‬ ‫خودم یک دوربین سوپر‪ 8‬داش��تم که با ان بازی م ی کردم‪.‬‬ ‫همین اطالعات مختصر عاملی شد که در تقسیم بندی ها‪،‬‬ ‫من با حکم یک عده از بزرگان حوزه و انقالب به عنوان یک‬ ‫رابط یا ناظر بر تلویزیون مشهد معرفی شدم و به انجا رفتم‪.‬‬ ‫‪ l‬حاال شاید نظر شورای سرپرستی مخالفت با اقای‬ ‫هاشمی نبود‪.‬‬ ‫‪ l‬چون خیلی مش��هورند نم ی خواهم ن��ام انها را‬ ‫بگویم‪(.‬خنده) نم ی خواهم از نام ها سوءاستفاده کنم‪ .‬در رادیو ‬ ‫و تلویزیون مشهد تکست م ی نوش��تم‪ ،‬در ان زمان معموال‬ ‫روحان ی ها هر ج��ا م ی رفتند یک حالت وی‍ژه ای داش��تند‪ ،‬اما‬ ‫رابطه من با بچه های انجا خوب و صمیمی ش��د و مقداری‬ ‫کارهای فنی را یاد گرفتم‪ ،‬البته به همین علت مقداری مورد‬ ‫انتقاد هم قرار م ی گرفتم‪ .‬بعد دای ی ام شهید شد و من هم که‬ ‫منتظر بهانه بودم‪ ،‬ب رای ادامه تحصیل رفتم قم‪ .‬یک سالی‬ ‫در انجا بودم که تعطیالت حوزه شد؛ اقای محمد هاشمی با‬ ‫من تماس گرفت و خواس��ت به رادیو تلویزیون بوشهر بروم‬ ‫و انجا را راه بیندازم‪.‬‬ ‫وقتی به بوشهر رفتم دو یا سه ماه بعد دعوایی در رادیو‬ ‫و تلویزیون شی راز شد چون یک مجموعه تند خیلی افراطی‬ ‫در انجا مس��ئولیت گرفته بودند‪ ،‬مثال واحد خواه ران درست‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بعد از مخالفت امام (ره) شورای سرپرستی حکم‬ ‫داد و دوباره اقای محمد هاشمی به رادیو و تلویزیون برگشت‪.‬‬ ‫ان زمان رادیو مرکز مخالفان اقای محمد هاشمی بود‪ ،‬او پس‬ ‫از بازگشت‪ ،‬به من حکم معاونت سازمان و مدیر رادیو ای ران را‬ ‫داد و من خیلی دوران سختی در رادیو داشتم‪ ،‬چون انجا مرکز‬ ‫جریانات افراطی راست بود‪ ،‬چون از طرفی ان زمان (بعد از فتح‬ ‫خرمشهر) تنها رسانه مملکت رادیو بود و تلویزیون روزی دو یا‬ ‫سه ساعت در شب پخش ب رنامه داشت‪.‬‬ ‫از این رو مردم ب رای اگاهی از وضعیت قرمز و س��فید‬ ‫شنونده رادیو بودند‪ .‬پنج س��ال مدیریت رادیو ای ران را برعهده‬ ‫داشتم‪ .‬بعد از یک سال و ش��ش ماه معاون برون مرزی صدا‬ ‫و سیما شدم‪ .‬پس از ان مسئولیت معاونت بی ن الملل وزارت‬ ‫ارشاد را برعهده گرفتم‪ .‬قبل از من اقای تا جزاده در این معاونت‬ ‫بود‪ .‬او که رفت من معاون بی ن الملل وزارت ارشاد شدم‪g .‬‬ ‫ادم مشهوری در بین انها وجود دارد که نام ببرید؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪2‬‬ ‫بخش اول گفت وگو با محمدعلی ابطحی ب�ه دوران قب�ل از ورود او به دولت مربوط اس�ت‪ .‬او در این بخش به‬ ‫توضیحاتی درباره گرایشات سیاسی و فکری اش در سال های قبل و نیز سال های ابتدایی انقالب پرداخته است‪.‬‬ ‫محرمانه‬ ‫از حوزه مشهد‬ ‫تا رادیو و تلویزیون‬ ‫کرده بودند‪ .‬همه کارکنان زن اعم از کارگر و کارمند را به یک‬ ‫اتاق م ی فرس��تادند‪(.‬خنده) بناب راین عالوه بر مدیریت رادیو و‬ ‫تلویزیون بوش��هر‪ ،‬ب رای مدیریت رادیو و تلویزیون شی راز هم‬ ‫حکم گرفتم تا کمی وضعیت را سر و سامان دهم و مدیر هر‬ ‫دو جا شدم‪ .‬ان زمان ‪ 22‬یا ‪ 23‬سالم بود‪ .‬بعد از مدتی اختالفی‬ ‫در رادیو تلویزیون ته ران رخ داد و اقایان دکتر روحانی‪ ،‬جنتی‬ ‫و دعاگو که شورای سرپرستی س��ازمان بودند با اقای محمد‬ ‫هاشمی نساختند‪.‬‬ ‫انها شبانه اقای محمد هاشمی را عزل کردند و به اقای‬ ‫محمد جواد الریجانی ب رای مدیرعاملی صداوسیما حکم دادند‪.‬‬ ‫همان شب حکم صادره اعالم شد‪ ،‬اما فردا امام گفتند این کار‬ ‫شورای سرپرس��تی غیرقانونی اس��ت‪ ،‬چون از روسای شان‬ ‫نپرسیدند‪ ،‬روسای شان با این کار مخالف بودند‪ .‬ان موقع زور‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی زیاد بود‪.‬‬ ‫همواره اینگونه به نظر م ی رسد که اقای روحانی و‬ ‫اقای هاشمی از همان ابتدای انقالب و حتی قبل‬ ‫از ان رابطه خوبی با هم داشتند‪ .‬چطور شد در ان‬ ‫زمان حکم به عزل برادر ایشان دادند؟‬ ‫‪ l‬هر چیزی را باید در زمان خودش دید‪.‬‬ ‫یعنی ان زمان این نزدیکی را با هم نداشتند؟‬ ‫بیشتر با اقای محم د هاشمی مشکل داشتند؟‬ ‫‪61‬‬ ‫خاتمی قبل از خرداد‪ 76‬دنبال تغییرات‬ ‫در وزارت اطالعات بود‬ ‫‪3‬‬ ‫روایت محمدعلی ابطحی از انتخابات سال ‪ ،76‬ماجرای ترور سعید حجاریان‪ ،‬انتخابات ‪ 88‬و دوران زندان بخش‬ ‫دوم گفت وگو با اوس�ت‪ .‬او در این بخش به بازگویی خاطرات ناگفته ای م ی پردازد که حاوی برخی مطالب جلسات و‬ ‫دیالوگ های خصوصی او با سید محمد خاتمی و یا افرادی همچون خوئینی ها‪ ،‬کرباسچی‪ ،‬عبداهلل نوری و ‪ ...‬است‪.‬‬ ‫اشنایی شما با اقای خاتمی از اینجا شروع شد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬ما در زمان مدیریت��م در رادیو و تلویزیون با‬ ‫هم اشنا بودیم‪ .‬رئیس رادیو بودم و اقای خاتمی وزیر ارشاد‬ ‫بود‪ .‬در جلس��ات با هم برخورد م ی کردیم و روحیاتمان نیز‬ ‫به هم نزدیک بود‪.‬‬ ‫چگونه معاون وزارت ارشاد شدید؟‬ ‫‪ l‬خودشان پیشنهاد دادند‪ ،‬وقتی معاون بی ن الملل‬ ‫وزارت ارش��اد ش��دم‪ ،‬ب رای رایزن ی های فرهنگی سفرهای‬ ‫فرهنگی خوبی به جاهای مختلف دنیا داشتم که خیلی در‬ ‫شکل دهی ش��خصیت من موثر بود‪ ،‬چون هر جا م ی رفتم‬ ‫کتابخانه ها‪ ،‬کارهای هنری‪ ،‬س��ینماها و موسیق ی های ان‬ ‫کشور را از نزدیک م ی دیدم‪.‬‬ ‫گفت و گو‬ ‫ش�ما از اقای خاتمی س�ال ‪ 67‬چه تصویری در‬ ‫ذهنتان دارید؟ چ�ه ادمی بود؟ ایا مث�ل االن بود‬ ‫یا امروز متفاوت از دهه ‪ 60‬ش�ده است؟ خاتمی‬ ‫س�ال ‪ 67‬لیبرال تر بود؟ در واقع به لحاظ فکری‬ ‫بازتر یا بسته تر شده یا همان است؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬من االن وقتی نگاه و جمع بندی م ی کنم بیشتر‬ ‫هویت فکری خودم را مدیون اق��ای خاتمی م ی دانم‪ ،‬این را‬ ‫هی چ گاه انکار نم ی کنم‪ .‬چون اقای خاتمی خصوصیتی که‬ ‫داشت این بود که با باورهایش بزرگ م ی شد و رفتار م ی کرد‬ ‫بر همین اساس متناسب با اوضاع سیاسی روز دیدگاهایش‬ ‫را عوض نم ی ک��رد‪ .‬اقای خاتم��ی ش��اید ان دوران که در‬ ‫ هامبورگ به س��ر برد و دانش��گاه رفت خیلی در روحی ه اش‬ ‫موثر بود‪ ،‬چون دنیا را با نگاه بازت��ری م ی دید‪ .‬ان موقع که‬ ‫معاون بی ن الملل وزارت ارش��اد ش��دم‪ ،‬یک خصوصیت را‬ ‫همیشه در اقای خاتمی دیدم و ان احترام به طرف مقابلش‬ ‫بود‪ .‬من جوهر خاتمی امروز را با خاتمی وزارت ارشاد متفاوت‬ ‫نم ی بینم‪ .‬شاید در نوع عملکردها متناسب با شرایط مختلف‬ ‫به لحاظ تفاوت در نیازها فرق داشته باشد ولی اقای خاتمی‬ ‫یک جوهر واحد داش��ت و این مهم است چون در خیلی از‬ ‫افراد سیاسی کش��ور این جوهر ثابت را نم ی بینیم‪ ،‬جوهر‬ ‫انها متناس��ب با حوادث روز معنا و رنگ پی��دا م ی کند‪ ،‬در‬ ‫حال ی که خاتمی جوهر ثابتی داشت و این جوهر ثابت‪ ،‬او را‬ ‫در بخش های مختلف زندگی اداره م ی کرد‪.‬‬ ‫بع�د از مدت�ی اق�ای خاتم�ی از وزارت ارش�اد‬ ‫استعفا می دهد و ش�ما هم همراه ایشان استعفا‬ ‫می دهید‪...‬‬ ‫‪ l‬اقای خاتمی که استعفا داد‪ ،‬من هم همان شب‬ ‫استعفا دادم‪ ،‬من مسئول برگزاری مراسم تودیع اقای خاتمی‬ ‫بودم که مراس��م مهمی بود‪ .‬بعد اقای الریجانی امد و یک‬ ‫ماهی تا وزارت را به دست بگیرد با او بودیم‪ .‬ان زمان معروف‬ ‫بود که اقای الریجانی امده تا من و اقای امی ن زاده را بردارد‪،‬‬ ‫بر همین اساس چون کارمند رادیو و تلویزیون بودم‪ ،‬برگشتم‬ ‫و مشاور اقای محمد هاشمی ش��دم‪ .‬کار درست و حسابی‬ ‫نداش��تم و اما یک س��ال بعد اقای الریجان��ی رئیس رادیو‬ ‫تلویزیون شد (خنده)‪.‬‬ ‫عجب شانسی دارید‪...‬‬ ‫‪ l‬بناب راین اتوماتیک مشاور اقای الریجانی شدم‪،‬‬ ‫یک چند ماهی در همان طبق��ه دور و ب��ر او بودیم‪ ،‬البته‬ ‫او لطف بزرگی کرد؛ همی��ن جا م ی گویم که ب��ه او احترام‬ ‫م ی گ��ذارم و تقدیر م ی کنم‪ .‬چون در ان ش��رایط که خیلی‬ ‫به دلیل حمایت از ما به او جای��زه نم ی دادند من را به عنوان‬ ‫نماینده رادیو و تلویزیون فرس��تاد بیروت ک��ه خیلی ب رایم‬ ‫خوب بود‪.‬‬ ‫کال ش�ما با برادران الریجان�ی ارتباط معکوس‬ ‫دارید‪ .‬هر جا انها خارج شدند ش�ما رفتید یا انها‬ ‫وارد شدند شما خارج شدید (خنده)‪ ،‬کال بفرمایید‬ ‫در جریان استعفای اقای خاتمی از وزارت ارشاد‬ ‫چه خبر بود چون اقای خاتمی خیلی اهل استعفا‬ ‫نیست؛چه شد که استعفا داد؟‬ ‫‪ l‬در حقیقت بن مایه اس��تعفا درگیری سر مساله‬ ‫تهاجم فرهنگی بود‪ ،‬اقای خاتمی ان نگاهی که به تهاجم‬ ‫فرهنگی مطرح م ی شد را قبول نداش��ت‪ ،‬این بحث خیلی‬ ‫در جلس��ات ش��ورای امنیت مطرح ش��د‪ .‬ان موقع مساله‬ ‫فصل الخط��اب بودن نظ��ر مطرح نب��ود‪ ،‬طرفی��ن درباره‬ ‫موضوعات بحث و صحبت م ی کردند‪ .‬از طرفی دیگر اقای‬ ‫هاشم ی رفسنجانی حوزه فرهنگ را واگذار کرده بود و اصال‬ ‫در ان دخالت نم ی کرد‪ .‬در حقیق��ت م ی گفت این حوزه در‬ ‫اختیار رهبری اس��ت‪ ،‬برهمین اس��اس وقتی اقای خاتمی‬ ‫به خاطر مصلحت اندیش��ی کوتاه نیامد‪ ،‬دیگر عمال راهی‬ ‫جز استعفا نماند‪.‬‬ ‫اقای خاتمی س�ال ‪ 76‬تصمیم به کاندیداتوری‬ ‫ب�رای ریاس�ت جمهوری گرف�ت‪ ،‬ان س�ال ها‬ ‫‪ -3‬ا‬ ‫ز‬ ‫د‬ ‫و‬ ‫ل‬ ‫تت‬ ‫ا زندان‬ ‫اصالح طلبان خیلی برای خود شانسی را متصور‬ ‫نبودند‪ ،‬چه پروسه ای طی شد که به اقای خاتمی‬ ‫رسیدند؟‬ ‫‪ l‬اینکه چطور پروسه طی شد را اطالعات دارم‪ ،‬ولی‬ ‫ان زمان لبنان بودم و م ی خواهم مشاهدات خودم را بگویم‪.‬‬ ‫حدود بهمن سال ‪ 75‬اقای خاتمی را به لبنان دعوت کردم‬ ‫و یک س��ری برنامه های فوق العاده گذاش��تم؛ برعکس هر‬ ‫شخصیت ای رانی که به لبنان م ی امد‪ ،‬فقط به دو‪ ،‬سه محله‬ ‫بعلبک‪ ،‬ضاحیه و جنوب بیروت م ی رفت‪ ،‬پرچم های ای ران‬ ‫و عکس های رهبری و ام��ام را م ی دید و یک جوری باورش‬ ‫م ی ش��د که لبنان همه جوره اماده انقالب اسالمی است و‬ ‫تنها یک رهبر کم دارد‪ .‬من اقای خاتمی را به دانشگاه های‬ ‫مسیحی‪ ،‬اینتریاس و ش��هرهای مختلف برای سخنرانی‬ ‫بردم و اصال با این اتفاق انفجاری در لبنان رخ داد‪ .‬ان زمان‬ ‫اقای خاتمی هن��وز رئیس کتابخانه ملی ب��ود‪ .‬انجا اولین‬ ‫صحب ت های خصوصی با اقای خاتمی را داشتیم که راجع‬ ‫به بعضی از وزرا حرف زدی��م‪ .‬با انکه هنوز بحث جدی نبود‬ ‫اما ذهن اقای خاتمی مشغول شده بود که اگر رئی س جمهور‬ ‫ش��ود چه کارهایی بکند البته وس��ط حرف هایش یکدفعه‬ ‫م ی زد زی��ر همه حرف ه��ا و م ی گفت این تص��ورات اصال‬ ‫بیخود است‪.‬‬ ‫چه افرادی در ذهنش بودند؟‬ ‫‪( l‬مکث)‪...‬‬ ‫حاال که خیلی از ان زمان گذش�ته‪ ،‬فکر نمی کنم‬ ‫موردی داش�ته باشد‪ ،‬بد نیس�ت این بخش هم‬ ‫بازگو شود‪...‬‬ ‫‪ l‬مثال ان موقع یادم هست ب رای وزارت خارجه نظر‬ ‫روی اقای کمال خ رازی بود که بعدها جدی شد‪.‬‬ ‫یعنی از همان موق�ع که ماجرا جدی نش�ده بود‬ ‫به فک�ر تغیی�رات وزارت خارج�ه و اوردن اقای‬ ‫خرازی بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫اقای مهاجران�ی را هم همان موق�ع می گفت یا‬ ‫خیر؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬اقای مهاجرانی گزینه ایشان نبود‪.‬‬ ‫دیگر چ�ه کس�انی در ان بح�ث نامش�ان برای‬ ‫وزارت مطرح شد؟ هنگام این صحبت ها شما و‬ ‫اقای خاتمی تنها بودید؟‬ ‫‪ l‬من بدون محافظ با ماشین خودم به سوریه رفتم‬ ‫تا اقای خاتمی را از فرودگاه س��وار کنم و ب��ه بیروت ببرم‪،‬‬ ‫جالب اینکه اقای والیت��ی وزی ر خارجه وقت هم در ان پرواز‬ ‫بود‪ .‬وقتی وارد شدم سالن تشریفات را ب رای اقای والیتی باز‬ ‫کرده بودند‪ .‬اقای اختری هم سفیر ای ران در دمشق بود؛ اقای‬ ‫فاروق الشرع وزیر خارجه سوریه به استقبال اقای والیتی امد‬ ‫و اقای خاتمی هم همراه جمع به سالن تشریفات رفت و با‬ ‫فاروق الشرع گرم گرفت و احوالپرسی کرد‪ .‬بعد همه رفتند‪.‬‬ ‫من و اقای خاتم��ی ماندیم‪ ،‬یک دفعه دیدم فاروق الش��رع‬ ‫برگشت و پرسید کسی به فکر اقای خاتمی است؟ شب چه‬ ‫کار م ی کنند؟ من گفتم‪« :‬من هستم‪ ،‬م ی برم شان»‪ .‬از همان‬ ‫موقع یکی از نگران ی های اقای خاتمی وزارت اطالعات بود‪،‬‬ ‫اما هنوز هی��چ تصمیم قاطعی ب رای نام��زدی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری نگرفته بود‪.‬‬ ‫نظرشان روی چه کسی بود؟‬ ‫‪ l‬هیچ صحبتی نشد‪.‬‬ ‫‪ l‬ولی می گفت می خواهم شرایط را در وزارت‬ ‫اطالعات تغییر بدهم؟‬ ‫معلوم بود م ی خواست تغییر بدهد‪ ،‬م ی گفت ب رای این‬ ‫‪62‬‬ ‫کار چه کسی را بیاوریم‪ ،‬چه کار کنیم؟‬ ‫در هم�ان دیالوگ ه�ا در لبن�ان فک�ر می ک�رد‬ ‫رئیس جمهور شود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬بیشتر به عنوان موضوع مطرح شده بود‪.‬‬ ‫چه زمان�ی امدید ایران و با س�تاد اق�ای خاتمی‬ ‫همراه شدید؟ همان اواخر امدید؟‬ ‫چه کارش کردید؟‬ ‫‪ l‬با احترام برداشتم گذاشتم طبقه باال‪( ،‬خنده) فردا‬ ‫صبح امدند‪ ،‬بردند‪.‬‬ ‫ان زم�ان رقیب اق�ای خاتمی‪ ،‬اق�ای ناطق بود‪،‬‬ ‫ی�ک بنده خدایی می گفت که ش�رایط سیاس�ی‬ ‫به گونه ای ب�ود که کس�ی در اینکه اق�ای ناطق ‬ ‫شانس اول پیروزی است‪ ،‬ش�ک نداشت‪ .‬حتی‬ ‫شایع اس�ت که اس�امی فرمانداران و مسئوالن‬ ‫دیگر دول�ت اقای ناطق ه�م تا حدی روش�ن و‬ ‫مشخص بود‪...‬‬ ‫‪ l‬دوس��تان ریاس��ت جمهوری م ی گفتن��د حت��ی‬ ‫اتاق های انجا را هم بازدید کرده بودند‪.‬‬ ‫خیل�ی از ای�ن ح�رف و حدیث ه�ا را االن ه�م‬ ‫می گویند‪ .‬اما اقای خاتمی برنده انتخابات ش�د‪.‬‬ ‫می خواهم بپرسم شما که از افراد نزدیک به اقای‬ ‫خاتمی بودید چه زمانی به این نتیجه رسیدید که‬ ‫شانس پیروزی دارید؟‬ ‫‪ l‬ب رای پیروزی قطعی تا روز اخر هم باور نداشتیم‪.‬‬ ‫م ی خواهم همی ن جا یکی دیگر از خاط راتم را بگویم‪ .‬من روز‬ ‫دوم خرداد با یک راننده و محافظ رفتم خانه اقای خاتمی او‬ ‫‪ l‬بگذارید بگویم در ماشین چه مسائلی مطرح شد‪.‬‬ ‫در ماش��ین اقای خاتمی این موضوع را طرح کرد که چقدر‬ ‫خوب خواهد شد که در دور اول ما رای متفاوت و باالتری از‬ ‫اقای ناطق بیاوریم‪ ،‬بعد دور دوم انها تالش م ی کنند و اقای‬ ‫ناطق رای م ی اورد‪ ،‬ولی ما در دور نخست با ابرو و افتخار رای‬ ‫بیشتر را کسب کردیم‪ ،‬بعد ان را تبدیل به حزب یا مجموعه‬ ‫فرهنگی م ی کنیم و در کشور سازمان م ی دهیم‪.‬‬ ‫ان موقع نظرسنجی نبود؟‬ ‫‪ l‬نظرسنجی بود‪ ،‬اما در اختیار وزارت اطالعات بود‪.‬‬ ‫به شما چیزی نگفته بودند؟‬ ‫‪ l‬به من خیر‪ ،‬خیلی اطالع نداشتیم اما چون کارمند‬ ‫رادیو و تلویزیون بودم گاهی به رادیو و تلویزیون سر م ی زدم‪.‬‬ ‫از نظرسنج ی ها اطالعی نداشتم‪ ،‬اولین تلنگر وقتی بود که‬ ‫سری به صدا و سیما زدم که دیدم بیش از یک مدیر متوسط‬ ‫انجا مرا تحویل م ی گیرند‪ .‬ان زم��ان اقای رحمان ی فضلی‪،‬‬ ‫رئی س دفتر اقای الریجانی بود و اشاره ای کرد که وضعتان‬ ‫خیلی خوب است‪.‬‬ ‫این خاطره برای چند روز قب�ل از انتخابات دوم‬ ‫خرداد ‪ 76‬است؟‬ ‫‪ l‬یک ماه قبل از انتخابات بود‪ .‬به همین دلیل من‬ ‫اطالعی از داخل نداشتم‪ ،‬فکر هم نم ی کردم به اقای خاتمی‬ ‫این خبرها را م ی دهند‪.‬‬ ‫‪ l‬برگردیم به روز رای گی�ری‪ ،‬بعد چه اتفاقی‬ ‫افتاد؟‬ ‫ما به یک مدرسه در نزدیکی خانه اقای خاتمی رفتیم‪.‬‬ ‫ان زم�ان اق�ای خاتم�ی در پاس�داران زندگی‬ ‫می کرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬پاس��داران م ی نشس��ت‪ .‬روز قبل بچه های‬ ‫ستاد م ی گفتند اقای خاتمی در چه صندوقی رای م ی دهد‬ ‫خبرنگارها م ی خواهند بیایند‪ ،‬فضا یک جوری بود که فکر‬ ‫نم ی کردیم زیاد کسی بیاید‪ ،‬فضای رس��می با اقای ناطق‬ ‫خیلی قرص بسته شده بود‪ .‬روز رای گیری وقتی پیچیدیم‬ ‫توی خیابان پاس��داران یک مرتبه دیدیم که حتی روی این‬ ‫دیوارهای مدرسه نیز خبرنگار با دوربین نشسته‪ ،‬بعد اقای‬ ‫خاتمی پیاده شد و من او را در شلوغ ی ها گم کردم‪ ،‬رفتم کنار‬ ‫دیوار ایستادم‪ ،‬خب رنگار الجزیره و دو‪ ،‬سه خب رنگار دیگر سراغ‬ ‫انجا شما حس کردید که خاتمی رای می اورد؟‬ ‫‪ l‬ان خبرنگار (منظورم قسان بن جدو است) گفت‬ ‫«در ته ران هرچه گشتیم کس��ی را پیدا نکردیم که بگوید‬ ‫من به ناطق نوری رای م ی دهم»‪ ،‬این ب رای من عجیب بود‪.‬‬ ‫گفتم‪« :‬پایی ن های شهر م ی رفتید»‪ ،‬گفت‪« :‬من از ساعت‬ ‫‪ 8‬صبح از خزانه شروع کردم تا رسیدم اینجا»‪ .‬ما ساعت ‪11‬‬ ‫ب رای رای دادن رفته بودیم‪ .‬اتفاقا همان بعدازظهر دوم خرداد‬ ‫به فرودگاه رفتم‪ ،‬سوار هواپیما شدم و برگشتم بیروت‪.‬‬ ‫محرمانه‬ ‫باز نکردید؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬باز نکردم‪ .‬به خانه رس��یدم یک مرتبه یادم‬ ‫افتاد که نامه اجنه توی کیفم اس��ت‪ ،‬چ��ون تنها هم بودم‬ ‫ ترسم گرفت که این چیست؟(خنده)‬ ‫در ماش�ین از بح�ث بین ش�ما و اق�ای خاتمی‬ ‫شانس پیروزی استنباط می شد؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬وقتی امدم که ب رای نامزدی تصمیم گرفته بود‪.‬‬ ‫البته قبلش در تماس تلفنی بودم‪ ،‬بعد خانواده ام را در بیروت‬ ‫گذاش��تم ‪ -‬خانمم باردار بود‪ -‬تنهایی امدم ای ران و در ستاد‬ ‫اقای خاتمی مشغول شدم‪ .‬یک قضیه بامزه هم اتفاق افتاد‪،‬‬ ‫یک شب با عجله از ستاد داشتم م ی امدم بیرون‪ ،‬فردی به‬ ‫من یک پاکت داد‪ ،‬به او گفتم این چیست؟ گفت این اعالم‬ ‫حمایت اجنه از اقای خاتمی است‪ .‬در پاکت را هم بسته بود‪.‬‬ ‫(خنده) گفت این نامه در ستاد باشد‪ ،‬اجنه م ی خواهند حمایت‬ ‫کنند‪ ،‬نم ی دانم خل و چل بود‪ ،‬چه ب��ود‪ ،‬نامه را همان طور‬ ‫داخل کیفم گذاشتم و رفتم خانه‪.‬‬ ‫را برداشتم تا با هم برویم در یکی از مدارس خیابان پاسداران‬ ‫رای بدهیم‪.‬‬ ‫من امدند‪ ،‬چون من را م ی ش��ناختند‪ ،‬گفتند که ما از صبح‬ ‫هرجا رفتیم گزارش دو جانبه از طرف��داران ناطق و خاتمی‬ ‫درست کنیم هیچ کس نم ی گوید ما به ناطق رای م ی دهیم‪.‬‬ ‫این اولین جمله تلنگری ب رای شخص من بود‪.‬‬ ‫همان روز دوم خرداد؟‬ ‫‪ l‬همان روز دوم خرداد‪ .‬اقای خاتمی به من گفت‪:‬‬ ‫«تو چطور دلت م ی اید که نتیجه را نبینی و بروی؟» گفتم‪:‬‬ ‫«کار و زندگی انجا مانده‪ ،‬انتخابات مهم بود که برگزار شد‪».‬‬ ‫وقتی رسیدم فرودگاه دمشق دیدم سفیر جمهوری اسالمی‬ ‫هم ب رای استقبال از دو مقام رسمی به فرودگاه امده‪ ،‬من یک‬ ‫کارمند معمولی رادیو وتلویزیون بودم اما دیدم او ما را تحویل‬ ‫گرفت و با من روبوسی کرد؛ بعد برگشتم بیروت‪.‬‬ ‫چه زمانی نتیجه انتخابات را فهمیدید؟‬ ‫‪ l‬من تا اخر ش��ب با اقای خاتمی و دوستان حرف‬ ‫م ی زدم‪ .‬انها م ی گفتند وضع خوب اس��ت‪ .‬یادم است به ‪...‬‬ ‫گفتم (نم ی دانم صالح هست این را بگویم یا نه) «اگر دیدید‬ ‫تقلب شد یک موقع دعوا و شلوغ کاری راه نیندازید»‪... ،‬گفت‪:‬‬ ‫«نه! خط قرمزمان تقلب است‪».‬‬ ‫پس اق�ای ‪ ...‬از همان زمان دنب�ال این ماجراها‬ ‫بود‪...‬‬ ‫‪ l‬این موض��وع برم ی گردد ب��ه اینک��ه روز عصر‬ ‫پنجش��نبه یکم خرداد (یک روز قبل انتخاب��ات) در چهار راه‬ ‫کالج با اقایان خاتمی‪ ،‬کروبی‪ ،‬موسوی خوئینی‪ ،‬کرباسچی‪،‬‬ ‫ی جلسه داشتیم‪،‬‬ ‫نوری‪ ،‬موسوی الری و برخی دوستان قدیم ‬ ‫اقای کرباسچی شهردار وقت ته ران از استان لرستان یک‬ ‫برگه هایی اورد و گفت اینها را در شهر پخش کردند که فردا‬ ‫مردم در صندوق بریزند‪ .‬همان موقع با اقای خاتمی و بقیه‬ ‫کاندیداها تماس گرفتند که هر نامزدی پیروز شد بالفاصله‬ ‫به بقیه تبریک بگوید‪ ،‬بناب راین فضای ان موقع این طور بود‬ ‫که دارد یک چیزهایی م ی شود؛ اقای موسوی خوئین ی ها یک‬ ‫شوخی کرد و گفت‪« :‬خوب است رای که قرار نیست بیاورید‬ ‫تبریک هم باید بگویید» (لبخند)‪ ،‬بر همین اساس دوستان‬ ‫‪63‬‬ ‫تلقی بدنه اصالح طلبان‬ ‫این بود که اگر‬ ‫اقای هاشمی به مجلس‬ ‫ششم راه می یافت رئیس‬ ‫می شد و اگر رئیس می شد‬ ‫با نوع قدرت و البی هایی‬ ‫که در کشور داشت کال‬ ‫جریان اصالح طلب را‬ ‫متوقف می کرد‬ ‫تصمیم گرفتند پیش اقای هاشم ی رفسنجانی بروند‪.‬‬ ‫همان جمع همه رفتند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬اقایان خاتمی‪ ،‬نوری و کرباس��چی رفتند‪،‬‬ ‫م��ا منتظر ش��دیم ببینیم نتیج��ه چه م ی ش��ود‪ ،‬ان زمان‬ ‫اقای هاشمی فرزندش محسن که مس��ئول بازرسی نهاد‬ ‫ریاست جمهوری بود را به لرستان فرستاد تا موضوع را بررسی‬ ‫کند اما گفته بود‪« :‬بیشتر از دو یا سه میلیون جا به جایی در‬ ‫رای‪ ،‬امکان پذیر نیست‪ .‬اگر رای تان خیلی باال باشد مشکلی‬ ‫ایجاد نم ی شود و شما برنده هستید‪ ».‬بعد اقای خاتمی یک‬ ‫کم دلخور شد که اقای هاشمی این طور جواب داده است‪.‬‬ ‫بهتر است از این بحث عبور کنیم‪.‬‬ ‫گفت و گو‬ ‫نه‪ ،‬من هن�وز س�وال دارم در مورد ای�ن برهه از‬ ‫زمان‪ .‬رابطه اقایان ناط�ق و خاتمی در انتخابات‬ ‫چطور بود؛ باالخره هر دو پی�ش از انقالب مبارز‬ ‫بودند؟‬ ‫‪ l‬ما با هم رابطه ای نداشتیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫یعن�ی رقابت ش�ان از چ�ه جنس�ی ب�ود مث�ل‬ ‫احمدی نژاد و موسوی که تقابل داشتند؟‬ ‫‪ l‬به لحاظ شخصی با هم دوس��ت بودند‪ ،‬ولی در‬ ‫کل من فکر م ی کنم ان موق��ع رقابت بین اقایان خاتمی و‬ ‫ناطق جدی ش��ده بود‪ .‬رقابت صوری و ظاهری نبود‪ ،‬وقتی‬ ‫جدی شد‪ ،‬ناطق نوری بیشتر مستظهر به سیستم بود و به‬ ‫همین دلیل وقتی هر جا م ی رفت‪ ،‬یک بحران و مش��کلی‬ ‫از این حرف ها نداشت ولی ما هر جا م ی رفتیم در مسجد را‬ ‫م ی بستند‪ ،‬از این کارها م ی کردند که البته این کارها خیلی‬ ‫به نفع ما تمام شد‪.‬‬ ‫بع�د از انتخابات از نمایندگی رادی�و و تلویزیون‬ ‫جمهوری اسلامی در بی�روت اس�تعفا دادید و‬ ‫ریاس�ت دفتر اقای خاتمی را عهده دار ش�دید‪.‬‬ ‫در بحران ه�ا و اتفاق�ات پیرامون اق�ای خاتمی‬ ‫حضور داشتید‪ .‬باالخره خیلی از اسرار ان زمان را‬ ‫می دانید‪ ،‬ان زمان چه خبر بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬از روزی که حکم گرفتم من خاط رات روزانه ام‬ ‫را نوشتم و هر روز انچه در جریانش بودم را مکتوب کردم‪.‬‬ ‫خاط�رات ان روزهای تان هنوز منتش�ر نش�ده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬همه چیز را خیلی ب ی رو دربایستی نوشتم‪.‬‬ ‫پس به لحاظ انکه خیلی اسرار در ان وجود دارد‬ ‫منتشر نکردید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬یکی از دالیلش این است‪.‬‬ ‫چقدر زمان می برد تا منتشر شود؟‬ ‫‪ l‬من م ی خواس��تم مثل اقای هاش��می وی رایش‬ ‫جدیدش نکنم‪.‬‬ ‫فکر می کنید به این زودی ها منتشر شود؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم‪ ،‬به من مربوط نیست‪ .‬اگر به من باشد‬ ‫همین االن این کار را خواهم کرد‪ .‬قبل از اینکه سوال بعدی‬ ‫را بپرسید‪ ،‬س��والم از شما این اس��ت که م ی خواهید با این‬ ‫مصاحبه چه کار کنید؟ خیلی دارید وارد جزئیات م ی شوید و‬ ‫باالخره مصاحبه خوبی شده است‪ .‬اگر م ی خواهید به عنوان‬ ‫مصاحبه تاپ مجله کار کنید ادامه دهیم‪.‬‬ ‫اقای ابطحی! به نظر من هم تا به حال خیلی از این‬ ‫حرف ها جایی زده نش�ده‪ ،‬خوب اس�ت که ادامه‬ ‫دهیم‪ .‬هر جا که ش�ما مایل نبودی�د و معذوریت‬ ‫داش�تید عبور می کنیم‪ .‬اگ�ر اجازه بدهی�د ادامه‬ ‫دهیم‪ .‬در انتخابات مجلس ششم اقای هاشمی‬ ‫با مشکل مواجه شد و همان حرف ها و حدیث های‬ ‫دوم خرداد ‪ 76‬این دفعه برای اقای هاشمی رخ‬ ‫داد‪ ،‬ایا اقای هاشمی برای رایزنی به اقای خاتمی‬ ‫مراجعه کرد؟‬ ‫‪ l‬در ارتباط با مس��اله مجلس ششم موضعگیری‬ ‫تند علیه هاشمی در حقیقت مربوط به بدنه اصالح طلبان‬ ‫بود و این کار ب��دون موافقت اقای خاتمی انجام م ی ش��د‪،‬‬ ‫به عبارت دیگ��ر اقای خاتمی با اقای هاش��می مش��کل‬ ‫مشخصی نداشت‪.‬‬ ‫یعنی دلخوری قبل از انتخاب�ات دوم خرداد ‪76‬‬ ‫پاک شده بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ان دلخوری از اقای هاشمی نبود‪ ،‬از فضای‬ ‫کشور بود و نوعا ش��خصیت اقای هاشمی به لحاظ سن و‬ ‫جایگاهش طوری بود که معموال اقای خاتمی پیش اقای‬ ‫هاشمی م ی رفت‪ ،‬البته دوستان کارگزارانی از روند تبلیغات‬ ‫گله مند بودند‪ ،‬مثال شبی من در دفتر بودم که اقای مرعشی‬ ‫به من زنگ زد و خیلی عصبانی بود و گفت‪« :‬مگر ش��رف‬ ‫ندارند این جمله چیست که راجع به اقای هاشمی نوشتند؟»‬ ‫بعد جمله ای از روزنامه مشارکت را خواند‪.‬‬ ‫روزنامه محمدرضا خاتمی‪.‬‬ ‫‪ l‬تلقی ان دوستان این بود که اگر اقای هاشمی به‬ ‫مجلس ششم راه م ی یافت رئیس م ی شد و اگر رئیس م ی شد‬ ‫با نوع قدرت و الب ی هایی که در کش��ور داشت کال جریان‬ ‫اصالح طلب را متوقف م ی کرد‪.‬‬ ‫بعدا اقای هاش�می برای اعالم انصراف از اقای‬ ‫خاتمی نظر خواست یا تصمیم شخص خودشان‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬ن��ه‪ ،‬تصمیم ش��خصی خودش��ان ب��ود و هیچ‬ ‫صحبتی نشد‪.‬‬ ‫از مجل�س شش�م ک�ه بگذری�م‪ ،‬اق�ای خاتمی‬ ‫اخیرا صحبتی درب�اره ترور کردن�د‪ ،‬وارد نقد ان‬ ‫نمی ش�ویم اما همان اوای�ل دوره اصالحات یک‬ ‫روز صب�ح اقای حجاری�ان ترور ش�د‪ ،‬از ان روز‬ ‫خاطره ای دارید؟ اق�ای خاتمی چه جوری از این‬ ‫خبر مطلع شد؟‬ ‫‪ l‬اقای خاتمی ان روز س��فر اس��تان یزد بود و من‬ ‫خانه بودم‪.‬‬ ‫یعنی اقای خاتمی اصال تهران نبود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬من خانه ب��ودم‪ .‬هنوز رانن��ده و محافظ ها‬ ‫نیامده بودند که اب راهیم اصغرزاده (عضو شورای شهر) به من‬ ‫زنگ زد و گفت‪« :‬سعید را زدند‪ ».‬خیلی هم استرس داشت‪.‬‬ ‫گفتم کجا‪ ،‬گفت جلوی شورای ش��هر زدند و داریم او را به‬ ‫بیمارستان سینا م ی بریم‪ .‬من هم فوری لباس پوشیدم و با‬ ‫اینکه محافظ ها نیامده بودند‪ ،‬خ��ودم رانندگی کردم و رفتم‬ ‫بیمارستان سینا‪ ،‬انجا خیلی شلوغ بود‪ .‬جای پارک نبود دو‬ ‫نفر محافظ که نم ی دانم ب رای چه مسئولی بودند را دیدم و‬ ‫ماشین را دست انها سپردم‪ .‬من جزو اولین کسانی بودم که‬ ‫به بیمارستان رسیدم‪.‬‬ ‫هنوز به خاتمی نگفته بودید؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬کمی بررس��ی میدانی کردم‪ .‬وقتی س��عید‬ ‫را اینجوری دی��دم خیلی حالم منقلب ش��د‪ .‬تنهایی این ور‬ ‫و ان ور م ی گش��تم‪ .‬یادم م ی اید دو سه نفر به من گفتند که‬ ‫یک کم مواظب خودت باشد‪ ،‬تقریبا کمی بعد محافظ های‬ ‫من هم رسیدند‪ .‬خودش��ان رفته بودند خانه‪ ،‬دیده بودند من‬ ‫نیستم امده بودند بیمارستان‪ .‬بعد از همان حیات بیمارستان‬ ‫به اقای خاتمی زنگ زدم اما او در یکی از ش��هرهای استان‬ ‫یزد مشغول سخنرانی بود‪ ،‬اقای محمدرضا تابش نماینده‬ ‫فعلی مجلس ان زمان قائم مقام من و همراه اقای خاتمی‬ ‫بود‪ .‬به او گفتم سخنرانی اقای خاتمی تمام شد تماس بگیر‬ ‫تا با او صحبت کنم‪ .‬بعد از س��خنرانی ب��رای اقای خاتمی‬ ‫ماج��را را تعریف کردم و گفتم‪« :‬فقط ی��ک کاری کن ب رای‬ ‫اخبار ظهر حتما یک موضع گیری از شما باشد‪ ».‬چون اقای‬ ‫خاتمی داش��ت به ش��هر دیگری م ی رفت‪ ،‬ب رای این کار با‬ ‫همه بچه های خبر که همراه رئی س جمهور بودند هماهنگ‬ ‫کردیم که این موضعگیری به خبر ظهر برسد‪ .‬موضعگیری‬ ‫هم درباره مبارزه با تروریس��م بود‪ .‬بعد از ظهر با یک عده از‬ ‫دوستان به دفتر برگشتیم؛ یادم هست که انتخابات مجلس‬ ‫ششم نزدیک بود‪ .‬بعضی از دوس��تان همچون اقای بهزاد‬ ‫نبوی نظرشان این بود که «م ی خواهند فضا را طوری کنند‬ ‫تا مملکت به هم بریزد‪ ،‬بناب راین اگر سعید ُمرد خبرش اعالم‬ ‫نشود ‪ -‬چون ما ان روز فکر م ی کردیم که او م ی میرد‪ -‬چند‬ ‫روز فضا را نگه داریم اقای خاتمی به ته ران برگردد و ارام ارام‬ ‫فضا مهار شود‪ ».‬این خیلی س��خت بود که سعید داشت با‬ ‫مرگ دست و پنجه نرم م ی کرد اما ما انجا نشسته بودیم و‬ ‫داشتیم درباره شکل سیاسی خبرش حرف م ی زدیم‪ .‬در کل‬ ‫به این نتیجه رس��یدیم‪ .‬حتی اقای نبوی مثال قضیه ترور‬ ‫ناصرالدین ش��اه را زد که وقتی در شاه عب د العظیم ان اتفاق‬ ‫ب رایش رخ داد جن��ازه اش را صاف نگه داش��تند تا به ته ران‬ ‫برس��د و ما هم باید مواظب باش��یم تا فضا متشنج نشود و‬ ‫انتخابات به هم نریزد‪.‬‬ ‫اقای ابطح�ی! چند ماه بع�د از مجل�س هفتم با‬ ‫س�عید حجاری�ان مصاحبه کردم‪ ،‬ب�ه من گفت‪:‬‬ ‫«خاتم�ی با ص�دور مج�وز برگ�زاری انتخابات‬ ‫مجلس هفتم‪ ،‬میخ اخر را به تابوت اصالح طلبان‬ ‫کوبید»‪ ،‬اقای خاتمی بعدا البت�ه جوابش را داد و‬ ‫گفت که اگر من یک میخ زدم شما که میخ طویله‬ ‫زدید‪ .‬فکر می کنید اقای خاتمی تصمیم درستی‬ ‫درباره مجلس هفتم گرفت؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬تصمیم درستی گرفت‪ .‬خاتمی اصالح طلب‬ ‫بود و ان اخرین حدی که باید در چارچوب اصالحات تالش‬ ‫کند‪ ،‬ت�لاش کرد‪ .‬اگ��ر از ان م ی گذش��ت ممک��ن بود به‬ ‫خشونت های داخلی منجر ش��ود؛ خشونت هایی که جزئی‬ ‫از روند اصالحات نبودند‪.‬‬ ‫اقایان خاتمی‪ ،‬نوری و کرباسچی یک روز قبل از انتخابات دوم خرداد به جلسه ای با هاشمی رفسنجانی رفتند‪ ،‬او گفته بود‪« :‬بیشتر از دو یا سه میلیون جا به جایی‬ ‫در رای‪ ،‬امکان پذیر نیست‪ .‬اگر رای تان خیلی باال باشد مشکلی ایجاد نمی شود و شما برنده هستید‪ ».‬بعد اقای خاتمی دلخور شد که اقای هاشمی این طور جواب‬ ‫داده است‬ ‫‪64‬‬ ‫به همین دلیل اقای حجاریان این را قبول ندارد و‬ ‫اندیشه دیگری برای خود دارد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬تصورم این است که خانم فائزه هاشم ی بود‪،‬‬ ‫ان روزها ما از بیرون هیچ خبری نداشتیم‪.‬‬ ‫ش�ما خیلی به اقای خاتمی نزدیک بودید‪ ،‬اما در‬ ‫سال ‪ 88‬طرف اقای کروبی رفتید‪ ،‬حال انکه اقای‬ ‫خاتمی از میرحسین موسوی حمایت کرد‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬من اتفاقا به خاطر انکه از فض��ا به اقای خاتمی‬ ‫نزدیک بود پیش اقای کروبی رفتم‪.‬‬ ‫‪ l‬یک م��دت در اتاق بزرگ��ی بودم‪ .‬ی��ک حیات‬ ‫کوچکی داش��ت بعد تبدیل به بند شد‪ .‬اول سعید شریعتی‬ ‫امد‪ .‬بعد اقای عطریانفر در افطار ماه رمضان به ما اضافه شد‪.‬‬ ‫س��پس اقایان رمضان زاده‪ ،‬صفای ی فراهانی‪ ،‬نبوی‪ ،‬عرب و‬ ‫مازیار بهاری به ما اضافه شدند‪.‬‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬دوست داشتم خاتمی کاندیدا بماند‪ .‬معتقد‬ ‫بودم او م ی تواند پیروز شود‪ .‬اقای موسوی بعد از زمانی که‬ ‫اقای خاتمی اعالم کاندیداتوری کرد‪ ،‬پا به عرصه گذاشت و‬ ‫این ب رای من جای سوال بود‪.‬‬ ‫‪ l‬متفاوت بودن��د‪ .‬مجموع��ا االن وضعیت خیلی‬ ‫فرق کرده‪ ،‬چون در انتخابات مجلس نهم خیلی از افراد‪ ،‬از‬ ‫مواضع ما در دادگاه هم جلوتر رفتند‪.‬‬ ‫‪ l‬نم ی دانم‪.‬‬ ‫تا فضا را باالنس کنید؟‬ ‫پس از سر ناراحتی به ستاد اقای کروبی رفتید؟‬ ‫‪ l‬دلی��ل اصلی ای��ن بود ک��ه اق��ای کروبی هم‬ ‫شخصیت محترم ی بود‪.‬‬ ‫به نوعی رابط خاتمی و کروبی بودید؟‬ ‫‪ l‬با اقای خاتمی زیاد رف��ت و امد م ی کردم‪ .‬رابطه‬ ‫ما با هم برقرار بود‪.‬‬ ‫بعد که به بند امدید چه کسانی با شما بودند؟‬ ‫ایا دوستان اصالح طلب هنوز به شما گالیه دارند‬ ‫یا مواضع ان روز شما را درک می کنند؟‬ ‫اق�ای روحان�ی ش�اید در فضای�ی ک�ه کس�ی‬ ‫فک�ر نمی ک�رد‪ ،‬او پی�روز انتخابات لق�ب بگیرد‬ ‫رئیس جمهور شد‪ .‬ش�ما فکر می کردید روحانی‬ ‫برنده شود؟‬ ‫‪ l‬از قبل خیر‪.‬‬ ‫‪ l‬ان موقع هرکس دنبال تبلیغات نامزد خود بود‪.‬‬ ‫چرا قالیباف نشد؟ می گویند به خاطر نامزد شدن‬ ‫جلیلی از کسب رای بازماند؟‬ ‫از مناظره ها ناگفت�ه ای داری�د؟ در مناظره اقای‬ ‫کروبی و احمدی نژاد اتفاقی افت�اد؟ قبل و بعد از‬ ‫مناظره حرفی زده شد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬بحثش مفصل است اما من بعد از دادگاه در‬ ‫زندان شرایط خوبی داشتم‪.‬‬ ‫ماجرای به روزرس�انی وبالگ ش�ما زمانی که در‬ ‫زندان بودید چه بود؟‬ ‫‪ l‬انها ی��ک پکیج به ه��م مرتبط اس��ت‪ ،‬باید ان‬ ‫مجموعه را ب��ا هم انجام م��ی دادم‪ 57 .‬روز من در س��لول‬ ‫انف رادی بودم‪ .‬ان دوران تنها کس��ی که فهمیدم در سلول‬ ‫کناری من است‪ ،‬اقای بهزاد نبوی بود‪ .‬عصرها صد تا «امن‬ ‫یجیب» م ی خواند چون صدایش اهنگ مخصوصی دارد‪.‬‬ ‫این را فهمیدم‪ ،‬اواخر ه��م صبح ها یک صداهایی بلند بلند‬ ‫م ی امد‪ .‬یک روز در دستش��ویی دیدم یک واکرا گذاش��تند‪.‬‬ ‫چون سلول من دستشویی نداشت‪.‬‬ ‫سعید حجاریان بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ی��ک وقت��ی ه��م صبح ها م ی خواس��تم‬ ‫دستش��ویی بروم خیلی طول م ی دادند‪ ،‬م ی گفتند که یک‬ ‫نفر انجاست‪ ،‬نم ی شود‪(.‬خنده) حدس زدم سعید است چون‬ ‫نم ی توانس��تند او را به اتاق ببرند و بیاورند‪ ،‬در همان سلول‬ ‫بود‪ .‬ما در ی��ک مجموعه کوچک جدا از بقی��ه بودیم‪ .‬بعدا‬ ‫فهمیدم با س��عید حجاریان‪ ،‬بهزاد نب��وی‪ ،‬صفای ی فراهانی‬ ‫و مازیار بهاری همه در ی��ک طبقه بودی��م‪ .‬البته یک روز‬ ‫که دراز کش��یده بودم زیر در اتاقم دیدم که خانمی را هم به‬ ‫این مجموعه اوردند‪ ،‬البته نم ی دانم چرا او را به بند خانم ها‬ ‫نبردند‪.‬‬ ‫بعد نفهمیدید؟‬ ‫خاتمی به مثاب�ه جریان اصالح طلبی‪ ،‬هاش�می‬ ‫به مثابه جری�ان اعت�دال ‪ -‬که روحان�ی به دلیل‬ ‫رئیس جمهور شدن خیلی نمی تواند ان را مطرح‬ ‫کن�د ‪ -‬ایا اینه�ا بازهم به ه�م می رس�ند و ادامه‬ ‫می دهند؟‬ ‫‪ l‬فکر کنم به علت تجربه گذش��ته‪ ،‬قدرت نتواند‬ ‫‪ l‬خیر؛ نظر شخص ی ام بود‪.‬‬ ‫‪ l‬اوال‪ ،‬ارای اصولگرایان در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫تقسیم شد‪ .‬دوم انکه اقای قالیباف در مناظره ها اسیب دید‪،‬‬ ‫سوم اینکه تکلیف او با جریان اصولگرا و اصالح طلب روشن‬ ‫نبود‪ .‬ام��ا جلیلی از همه صادق تر ب��ود‪ .‬خیلی رو بازی کرد‬ ‫و همین باعث ش��د که خیل ی ها از او ترس��یدند‪ .‬البته این‬ ‫قابل تقدیر اس��ت که هرانچه بود عرضه کرد‪ .‬یک اشتباه‬ ‫اس��تراتژیک دیگر اقای قالیباف این بود که درباره مسائل‬ ‫‪ 18‬تیر‪ ،‬پرونده اش را جلوی اقای روحان��ی باز کرد‪ ،‬در واقع‬ ‫م ی خواست جریان مصاحبه را حل کند که اینجوری نشد‪.‬‬ ‫سال ‪ 84‬هم که ب رای نخس��تی ن بار نامزد شد‪ ،‬همین اتفاق‬ ‫برایش رخ داد که تکلیفش با جریان های مختلف روش��ن‬ ‫نبود‪ .‬هیچ جریان��ی او را کامال از خود نم ی دانس��ت‪ ،‬هیچ‬ ‫جریانی هم او را طرد نم ی کرد‪.‬‬ ‫اقای خاتمی به کس�انی که دنب�ال اقای روحانی‬ ‫بودند گفته بود‪« :‬اگر بخواهیم از کس�ی حمایت‬ ‫کنیم‪ ،‬اقای روحانی اخر همه است»‪ ،‬طبیعتا معلوم‬ ‫است که او دوست داش�ت یک فرد اصالح طلب‬ ‫نامزد ش�ود ام�ا نهایت�ا در ی�ک ائتالف ب�ا اقای‬ ‫هاشمی همراه شد‪ ،‬ش�ما این ائتالف را تاکتیکی‬ ‫خواندی�د ک�ه بازخوردهای زی�ادی ب�ه ویژه در‬ ‫روزنامه جمهوری اسالمی داشت‪ .‬حاال که اعتدال‬ ‫و اصالح طلبی به هم رسیدند با هم ادامه می دهند‬ ‫یا هر کس راه خودش را م�ی رود؟ باالخره اقای‬ ‫هاشمی خود را فراجناحی یا میانجناحی معرفی‬ ‫کرده و اقای خاتمی نماد اصالحات اس�ت‪ ،‬فکر‬ ‫می کنید در اینده چه اتفاقی رخ دهد؟‬ ‫‪ l‬معتق��دم اینها در یک اتوبان موس��عی که جای‬ ‫مانور زیادی داشت‪ ،‬هم اصالح طلبی و هم جریان هاشمی‬ ‫رفتار م ی کردند و طیف گسترده ای هم داشتند اما به خاطر‬ ‫اتفاقات بعد از انتخابات سال ‪ ،88‬امنیتی شدن فضای کشور‬ ‫و نوع اشتراک درباره مخالفت با اقای احمدی نژاد این دایره‬ ‫گس��ترده به یک الین نزدیک به هم منتقل و در انتخابات‬ ‫پیروز شد‪ .‬حاال ممکن است که با این تاکتیک روند پیروزی‬ ‫هر دو جریان ادامه پیدا کند که اگر ای��ن رخ دهد من از ان‬ ‫به عنوان یک تجربه بالغانه یاد م ی کنم‪.‬‬ ‫تجربه تاکتیکی است؟‬ ‫‪ l‬وقتی که نتیجه بخش باشد دیگر تاکتیکی است‬ ‫محرمانه‬ ‫دوس�ت دارید درب�اره دادگاه خودت�ان صحبت‬ ‫کنید؟‬ ‫مثل اتفاقی که برای اصولگرایان رخ داد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬البته این به شرطی است که بتوانند افت ها‬ ‫را مهار کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬مشاورین اقای کروبی خیلی ادم های اندیشمند‬ ‫و قدرتمندی بودند و خیلی به او توصی��ه م ی کردند که در‬ ‫چارچوب و کادربندی مشخص موضع گیری کند‪ .‬اما اقای‬ ‫کروبی هر بار که مجبور بود از چارچوب خود خارج ش��ود و‬ ‫در قالب ترس��یمی مش��اوران قرار بگیرد‪ ،‬کار درست از اب‬ ‫درنم ی امد‪ .‬ولی هر وقت که خودش بود‪ ،‬خیلی خوب رفتار‬ ‫م ی کرد‪ .‬اقای کروبی با ادبی��ات خودش در دیدگاه هایی که‬ ‫داشت ادم هوشمند و دقیقی بود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬البته قدرت افت دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬دو روز اخر احتمال م ی دادم‪.‬‬ ‫از شما ناراحت نبود که به سمت موسوی نرفتید؟‬ ‫توصیه نمی کرد تغییر نظر دهید؟‬ ‫اما ابراز نمی کرد؟‬ ‫دو سال دیگر انتخابات مجلس است‪ ،‬ایا جریان‬ ‫اعتدال و اصالحات ترجی�ح می دهند در این باند‬ ‫نزدیک به هم حرکت کنند؟‬ ‫چه زمانی فهمیدید که ممکن است بشود؟‬ ‫از نظرسنجی دوستانتان این نتیجه را گرفتید؟‬ ‫‪ l‬نم ی توانم بگویم ناراحت نبود‪.‬‬ ‫که استراتژی هر دو جریان را مشخص م ی کند چون تجربه‬ ‫انتخابات مجلس ششم در سال ‪ 78‬وجود دارد که اینها از هم‬ ‫فاصله گرفتند و در این هشت سال اسیب خوردند بناب راین‬ ‫اگر جدا شوند دوباره ممکن است همان اسیب را ببینند‪.‬‬ ‫محمدعلی ابطح�ی م ی گوید‬ ‫ک�ه خاتم�ی اگرچ�ه انتظ�ار‬ ‫پی�روزی در انتخاب�ات ‪ 76‬را‬ ‫نداش�ت اما به او گفته بود که‬ ‫در صورت پیروزی کمال خ رازی‬ ‫را ب ه عنوان وزیر خارجه انتخاب‬ ‫خواهد کرد و تغییرات�ی را نیز‬ ‫در وزارت اطالع�ات ب ه وج�ود‬ ‫خواهد اورد‬ ‫اسی ب های طبیعی خود را به ائتالف انها بزند و هر دو جریان‬ ‫موفقیت خودشان را در این مسیر م ی بینند‪.‬‬ ‫اینجا چه کار می کنید؟‬ ‫‪ l‬یک موسس��ه گفت وگوی ادیان دارم‪ ،‬اگر بتوانم‬ ‫م ی خواهم فعالش کنم‪ .‬االن مشغول کار خاصی نیستم‪.‬‬ ‫بعضی ها می گفتند فضا هم باز شده شاید در این‬ ‫دولت کاری بکنید‪ ،‬پیشنهادی نشده است؟‬ ‫‪ l‬خیر؛ پیش��نهادی نش��ده‪ .‬ضمن انکه من یک‬ ‫باوری دارم که خیلی به دوس��تان م ی گوی��م و ان اینکه ما‬ ‫‪ 22‬سالگی مدیر شدیم‪ .‬االن به طور قانونی بازنشسته شدم‬ ‫و به این دلیل خیلی ظلم به این نسل است که کارها را ول‬ ‫نکنم‪ .‬روش دکتر روحانی در مدیریت بحران ها خوب بود که‬ ‫در سطوح اول از افراد با تجربه استفاده کرد اما متاسفانه در‬ ‫سطوح دوم و سوم رفتند مدی ران ان س��ال های خودشان را‬ ‫اوردند‪ .‬من با این ایده خیلی مخالفم‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫میانهمنوشهبازیرابههمنزنید‬ ‫فرهنگ‬ ‫دنیای تهران‬ ‫گفت وگو با فرزاد موتمن‬ ‫درباره فیلم «دربند»‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫در بندِ نفس عمیق‬ ‫چرا پرویز شهبازی نباید از زیر سایه فیلم قبلی بیرون بیاید؟‬ ‫معصومه محمدپور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫‪« - 1‬دربند» اخرین س��اخته «پرویز ش��هبازی» این‬ ‫روزها بر پرده سینماهاست‪ .‬شهبازی را نخستین بار با فیلم‬ ‫تاثیرگذار «نفس عمیق» که در زمان دیدنش در سینما ب رای‬ ‫من و بسیاری مخاطبان دیگر حتی غافلگیرکننده و به مثابه‬ ‫یک اتفاق تازه در س��ینمای ای ران بود‪ ،‬ش��ناختم و از ان پس‬ ‫‪66‬‬ ‫تقریبا تمام فیلم هایی را که نام ای��ن گارگردان پای انها بود‪،‬‬ ‫دنبال کردم‪.‬‬ ‫‪« -2‬نفس عمیق» با وجود انک��ه در فضای عمومی‬ ‫کمتر دیده شد‪ ،‬در سال ‪ 82‬به عنوان نماینده ای ران ب رای شرکت‬ ‫ی که منتقدی که نتوانستم‬ ‫در اکادمی اسکار معرفی شد؛ فیلم ‬ ‫نامش را پی دا کنم درباره ان نوشت‪« :‬نفس عمیق فیلم بسیار‬ ‫خوبی است؛ فیلمی است که به راحتی م ی توان پایش ایستاد‬ ‫و از ان دفاع کرد‪ .‬اما باارزش تر از ان‪ ،‬اهمیت این فیلم اس��ت‬ ‫به عنوان یک شروع؛ نفس عمیق‪ ،‬فیلم مهمی در تاریخ حیات‬ ‫سینما و حتی جامعه معاصر ماس��ت‪ .‬نفس عمیق یکی از‬ ‫اولین فیلم هایی بود که با دیدی متفاوت به قضایا نگاه کرد‪...‬‬ ‫نفس عمیق‪ ،‬فیلم اجراس��ت و ب ر خالف خیلی از فیلم های‬ ‫ای رانی که ایده جذاب��ی دارند‪ ،‬اما هنگام اج��را ان جذابیت از‬ ‫دس��ت م ی رود‪ ،‬ایده نویی ندارد‪ ،‬اما همین ایده ان قدر خوب‬ ‫و دلپذیر پرداخت ش��ده که م ی تواند مانیفست نسل جوان‬ ‫ای ران به شمار اید‪».‬‬ ‫‪ -3‬پس از نفس عمیق‪« ،‬عیار ‪ »14‬از شهبازی روی پرده‬ ‫رفت که مخاطبان و منتقدانی را که با فیلم قبلی توقعشان باال‬ ‫درخلوتخوب‪،‬درخیابانضعیف‬ ‫دربندازهرنظریکدستاست‬ ‫ایاهرفیلمسازیم ی تواندبه‬ ‫مسائل اجتماعی وارد شود؟‬ ‫یزاده‪،‬‬ ‫گفت وگو با سعید قطب ‬ ‫منتقد‬ ‫فیلم س�ینمایی «دربند»‬ ‫در میانه اکران بود که بحث‬ ‫معرفی ش�دنش به اکادمی‬ ‫اسکار مطرح شد؛ احتمالی‬ ‫ک�ه تحق�ق نیاف�ت و البته‬ ‫دلخوری دس�ت اندرکاران ان‬ ‫راموجب شد‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫نیم بند که ان هم تقریبا کلیشه ای است‪ ،‬به پایان م ی رسد‪.‬‬ ‫اما غیر از اینها چه چیزی باعث م ی شود نه تنها تماشاگر‬ ‫نفس عمیق‪ ،‬بلکه مخاطب عام تر از او هم‪ ،‬از دربند‪ ،‬رضایت‬ ‫قابل قبول را نداشته باشد؟‬ ‫واقعیت این اس��ت که غیر از بعضی بازی های خوب‪،‬‬ ‫شهبازی نه تنها نتوانسته روایت جدیدی از موضوعی تکراری‬ ‫ارائه دهد‪ ،‬بلکه پرس��ش هایی را نیز در ذهن مخاطب ایجاد‬ ‫م ی کند که عمدتا حول کاراکتر اصلی یعنی دختر دانش��جو‬ ‫م ی گردد‪ .‬این دختر در برخی مقاطع فیلم‪ ،‬شخصیتی بسیار‬ ‫زرنگ و باه��وش و جامع ه دیده‪ ،‬که صراحت��ا حرف هایش را‬ ‫م ی زند‪ ،‬معرفی م ی ش��ود‪ ،‬مانند زمان هایی که ب رای گرفتن‬ ‫حق التدریس کالس خصوصی چان ه م ی زن��د یا در ارتباط با‬ ‫دوس��تان تقریبا نابهنجار همخانه اش‪ ،‬اما در جایی دیگر به‬ ‫اقدام احمقانه ای چون گذاشتن سفته ب رای خارج کردن سحر‬ ‫میزند‪ ،‬در حال ی که‬ ‫که قبال هم از او نارو خورده‪ ،‬از زندان دست ‬ ‫هیچ پشتوانه مال ی ای ندارد و م ی داند دوست فریبکارش با چه‬ ‫نوع طلبکاری طرف است‪.‬‬ ‫انچه در ادامه همین رفتار ب رای مخاطب سوال ب رانگیز‬ ‫م ی شود‪ ،‬این نکته اس��ت که چگونه در زمان دوهفته ای که‬ ‫نازنین نزد سحر ان هم با ان همه دعوا و کش و قوس زندگی‬ ‫کرده‪ ،‬چنان پیوند عاطفی عمیقی شکل م ی گیرد که حاضر‬ ‫م ی شود ریس ک های غیرعقالنی ب رای او بکند؛ ریس ک هایی‬ ‫که دوستان چندس��اله اش نم ی کنند؟ در واقع اشکال اصلی‬ ‫فیلم این است که نم ی تواند مخاطب را درباره شکل گیری و‬ ‫عمق این رابطه توجیه کند؛ شاید ماجرای دربند را همان طور‬ ‫که تهی ه کننده ان گفته‪ ،‬بارها در دور و بر خود دیده باش��یم؛‬ ‫یعنی ادم هایی با ضریب هوش��ی باال که باز سرش��ان کاله‬ ‫م ی رود یا کارهایی م ی کنند که تعجب همه را برم ی انگیزد‪،‬‬ ‫اما در سینما ش��ما باید بتوانید مخاطب را توجیه کنید و این‬ ‫نکته ای است که در فیلم مغفول مانده‪.‬‬ ‫‪ -4‬قطعا هیچ کس نم ی تواند از یک فیلمس��از توقع‬ ‫داشته باشد همیشه در اوج باشد و شهبازی هم از این قاعده‬ ‫مس��تثنا نیس��ت؛ چنان که خودش در گفت وگویی با ایسنا‬ ‫گفته است‪« :‬فکر م ی کنم عنوان کارگردان «نفس عمیق»‬ ‫را اهالی مطبوعات و منتقدان س��ینما بیش��تر باب کرده اند‪.‬‬ ‫فیلم «نفس عمیق» در نمایش عمومی انچنان که باید مورد‬ ‫استقبال قرار نگرفت؛ چون فیلم خاصی بود و تماشاگر باید‬ ‫با یک پ س زمینه تحصیلی و فک��ری به ان نگاه م ی کرد‪ ،‬اما‬ ‫فیلم «دربند»‪ ،‬فیلم همه پسند تری است؛ بناب راین امیدوارم‬ ‫تماش��اگران بعد از دیدن این فیلم‪ ،‬مرا با عن��وان کارگردان‬ ‫«دربند» بشناسند‪ .‬منتقدان هم شاید تجدید نظر کردند‪».‬‬ ‫اما شخصا به عنوان یک دوستدار سینما و نگاه کارگردان‬ ‫خوشفکری چون شهبازی‪ ،‬دوست دارم او را همیشه در اوج و با‬ ‫نفس عمیق بشناسم و فکر م ی کنم این خواست مخاطبانی‬ ‫هم باش��د که با تعداد اندکی که پس از پایان فیلم در سالن‪،‬‬ ‫قصد تشوق داشتند‪ ،‬همراهی نکردند! انها از شهبازی انتظار‬ ‫ندارند فیلمی بس��ازد که خیل ی های دیگر از عهده ساختش‬ ‫برم ی ایند‪ .‬ش��هبازی بخواهد یا نخواهد زیر س��ایه «نفس‬ ‫عمیق» است و این ب رای او یک امتیاز است که نباید با دست‬ ‫خود از دستش بدهد‪ .‬او حتی س��کانس ابتدایی «دربند» را از‬ ‫لوکیشن سکانس انتهایی «نفس عمیق» اغاز م ی کند (جایی‬ ‫در جاده چالوس‪ ،‬حوالی س��د کرج)‪ .‬در هر صورت ش��هبازی‬ ‫کارگردان خوشفکری است و امیدوارم این او باشد که به جای‬ ‫منتقدان در دیدگاهش «تجدید نظر» م ی کند‪g .‬‬ ‫متولد ‪ ،1341‬تحصیلکرده دانشکده صداوسیما‪ ،‬پس از پایان جنگ فیلمسازی را مانند خیلی ها‬ ‫با فیلم کوتاه اغاز کرد‪ ،‬اما اولین فعالیت حرفه ای اش را با دستیاری و نویسندگی «بادکنک‬ ‫سفید» جعفر پناهی اغاز کرد‪ .‬عالوه بر این فیلم‪ ،‬فیلمنامه های «دیپلمات» داریوش فرهنگ و‬ ‫«به اهستگی» مازیار میری را هم نوشته است‪ .‬نقطه درخشان کار او ساخت فیلم «نفس عمیق»‬ ‫در سال ‪ 81‬بود‪ .‬وقتی سال ‪ 87‬فیلم «عیار ‪ »14‬را ساخت اصال انتظارها را براورده نکرد و با‬ ‫«دربند» هم هرچند سیمرغ بلورین جشنواره فجر را به دست اورد‪ ،‬امابه موفقیت «نفس عمیق»‬ ‫دست نیافت‬ ‫رفته بود‪ ،‬راضی نکرد و ای��ن روزها «دربند» هم البته با کمی‬ ‫فاصله با عیار ‪ 14‬از جهت جذب بیشتر مخاطب عام‪ ،‬تقریبا در‬ ‫ردیف عیار‪ 14‬قرار م ی گیرد‪ ،‬که نه تنها مخاطب را از امیدواری‬ ‫به حرکتی رو به جلو‪ ،‬از فیلمسازی خوشفکر ناامید م ی کند‪،‬‬ ‫بلکه به روشنی به او م ی گوید که حتی نم ی تواند انتظار نفس‬ ‫عمیق دیگری را بکشد‪.‬‬ ‫داستان دربند درباره دختر جوانی (نازنین بیاتی ‪ -‬نازنین)‬ ‫اس��ت که از یکی از ش��هرهای نزدیک ته ران به دانش��کده‬ ‫پزش��کی امده و تا زمان تامین خوابگاه مجبور است با دختر‬ ‫مش��کوکی (پگاه اهنگرانی‪ -‬س��حر) که از هم��ان ابتدای‬ ‫فیلم دس��تش ب رای مخاطب رو ش��ده‪ ،‬همخانه ش��ود و در‬ ‫زمان دوهفته ای که این دو در یک خانه اند‪ ،‬دختر دانش��جو‬ ‫وارد ماجراهایی م ی ش��ود‪ .‬داس��تان فیلم‪ ،‬داس��تان تکراری‬ ‫فریب خوردن دانشجوی ب ی تجربه و کش و قوس های معمول‬ ‫قابل پی ش بینی ب رای اوس��ت و این روند با یک گره گشایی‬ ‫‪67‬‬ ‫نگاه تهدیدامیز و تهدیدکننده را نمی پسندم‬ ‫نقدی بر موج فیلم های مربوط به مسائل دختران‬ ‫انتونیا شرکا‬ ‫منتقد سینما‬ ‫‪2‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلم «دربند» در مورد دختران س��اخته ش��ده است‪.‬‬ ‫ امسال عالوه بر این‪ ،‬فیلم «هیس! دخترها فریاد نم ی زنند»‬ ‫هم در مورد دختران ساخته ش��ده است‪ .‬من تصور م ی کنم‬ ‫ما در فضایی هستیم که پرداختن به دختران و زنان در حال‬ ‫تبدیل شدن به یک موج است‪ .‬باید بگویم که من این موج‬ ‫را نم ی پس��ندم‪ ،‬این نمایش دادن دختران ما در یک فضای‬ ‫تهدید امیز‪ ،‬وجهه مثبتی ب رای زندگی اجتماعی نیس��ت و‬ ‫حتی ممکن است در درازمدت‪ ،‬باعث افزایش اجتماع گریزی‬ ‫دختران بشود و دختران را بیشتر به درون خودشان بکشاند‪.‬‬ ‫من با ای��ن نوع نگاه به زن��ان و دختران‬ ‫مشکل دارم‪ .‬ما تنها دختران را در معرض‬ ‫تهدید نشان نم ی دهیم‪ ،‬بلکه تهران را‬ ‫هم شهری تهدید کننده نشان م ی دهیم‪.‬‬ ‫البت��ه نم ی خواه��م بگوی��م که‬ ‫فیلم دربند به این دلیل ک��ه دختران را‬ ‫در معرض تهدید نش��ان م ی دهد فیلم‬ ‫مساله دار یا فیلم بدی است ؛ نشان دادن‬ ‫دختران در معرض تهدی��د‪ ،‬به تنهایی‬ ‫در یک فیلم اش��کال و ای رادی ندارد‪ ،‬اما‬ ‫نگرانی از انجایی اغاز م ی شود که این‬ ‫موضوع به یک جریان تبدیل م ی شود‪.‬‬ ‫این درست اس��ت که در مجموع‬ ‫فیلم هایی که در مورد زن��ان و دختران‬ ‫س��اخته م ی ش��ود‪ ،‬ب��ه ای��ن موضوع‬ ‫و تهدید ه��ا و خط ر هایی ک��ه احتماال‬ ‫مطرح اس��ت‪ ،‬نگاه متفاوت��ی دارد‪ ،‬اما‬ ‫تفاوت هایی بین نگاه فیلمسازان زن و‬ ‫فیلمساز های مرد در این موضوع قابل‬ ‫مشاهده است‪.‬‬ ‫زنان��ی ک��ه ب��ه مس��ائل زن��ان‬ ‫م ی پردازند‪ ،‬در فیلم های زنانه خودشان‬ ‫این گرایش را دارند که به رغم نشان دادن‬ ‫همه خط ر ها و س��خت ی ها و مشکالت‬ ‫موجود‪ ،‬زنان را روی پای خودشان و توانا‬ ‫نشان بدهند‪ .‬معموال در این نوع فیلم ها‬ ‫م ی بینیم که زنان محور و مرکز ماجرا ها‬ ‫هس��تند‪ .‬با وجود اینکه در سیس��تمی‬ ‫ هستند که ممکن است به رغم میل انها‬ ‫باشد‪ ،‬اما دس��ت از تالش برنم ی دارند و‬ ‫سعی م ی کنند موفقی ت های خودشان را‬ ‫به سیستم تحمیل کنند و از همه توانای ی هایشان استفاده‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫در نگاه فیلمسازان مرد به این موضوع اما تفاوت هایی‬ ‫وجود دارد ‪ ،‬حتی به رام بیضایی به عنوان یک سینماگر مولف‬ ‫در ای ران هم وقتی م ی خواهد فیلم های زنانه بسازد‪ ،‬مثال در‬ ‫سگ کشی نشان م ی دهد که وقتی زنی تنهاست نم ی تواند‬ ‫از خودش دفاع کند و نیاز دارد مردی در کنار او باشد که به او‬ ‫کمک کند و از او حمایت کند‪ .‬البته این مسلم است که اقای‬ ‫بیضایی یک فیلمساز متعهد است اما حتی او هم زنان را در‬ ‫برخی کارهایش در موضع ضعف قرار م ی دهد و از این جهت‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪68‬‬ ‫بگذارید بگوییم که گاهی حتی ضدزن است‪.‬‬ ‫من نم ی خواهم ای��ن موضوع را در م��ورد فیلم دربند‬ ‫بزرگ کنم و بگویم که این تابع جریانی است که در سینمای‬ ‫ما وج��ود دارد‪ ،‬اما م ی خواهم بگویم ک��ه اگر به عنوان یک‬ ‫جریان به این موضوع نگاه کنیم و ان را در اشل های بزرگ تر‬ ‫ببینیم ‪ ،‬جای نگرانی دارد‪.‬‬ ‫حتی م ی خواهم بگویم که ما نباید چنین فیلم هایی‬ ‫را در خارج از کشور به عنوان نماینده وضعیت زنان ای ران به‬ ‫نمایش بگذاریم‪ ،‬چون واقعا زنان ما ت��ا این حد در معرض‬ ‫تهدید و تا این حد ناتوان نیس��تند‪ .‬با این وجود‪ ،‬تصور من‬ ‫این نیس��ت که معرفی شدن فیلم «گذش��ته» به اسکار و‬ ‫معرفی نشدن فیلم دربند به این دلیل بوده است‪ .‬من اتفاقا‬ ‫از طرفداران معرفی فیلم دربند به اسکار بوده ام‪ ،‬اما باید به‬ ‫این نکته توجه کرد که معموال فیلم هایی به اسکار معرفی‬ ‫م ی شوند که شانس موفقیت بیشتری دارند و احتمال اینکه‬ ‫جایزه ای کس��ب کنند بیشتر اس��ت‪ .‬از این نظر‪ ،‬باتوجه به‬ ‫اینکه گذشته با استفاده از همان چارچوب ها و استاندارد های‬ ‫اروپایی ساخته شده‪ ،‬احتماال انتخاب بهتری بوده و شانس‬ ‫گرفتن جایزه بیش��تری هم دارد‪ .‬فکر نم ی کنم در این مورد‬ ‫باید به این موضوع قائل باشیم که فیلم معرفی شده حتما‬ ‫الزاما تصویری از ای ران باشد‪.‬‬ ‫در م��ورد بازی های ای��ن فیلم هم نکت��ه قابل توجه‬ ‫استفاده از یک نابازیگر در مقابل پگاه اهنگرانی است ‪ ،‬البته‬ ‫باید تاکید کنم که بازی بیاتی بسیار خوب بوده است؛ ب رای‬ ‫بازی اول کامال قابل توجه است و جای امیدواری دارد‪ ،‬فکر‬ ‫م ی کنم که بیاتی هم باتوجه به اینکه از همانجایی شروع‬ ‫کرده که بازیگرانی مانند ترانه علیدوستی و پگاه اهنگرانی‬ ‫ش��روع کردند‪ ،‬اینده درخش��انی را پیش رو خواهد داشت و‬ ‫شانس موفقی ت های بسیاری را به دس��ت خواهد اورد‪ .‬اما‬ ‫نکته در انتخاب این نابازیگر این اس��ت که پگاه اهنگرانی‬ ‫در ب رابر او خیلی خیلی خوب بود‪ .‬انتخاب یک نابازیگر در‬ ‫مقابل پگاه انقدر ها انتخاب خوبی نبوده و باعث ش��ده که‬ ‫بازی او تحت تاثیر بازی پگاه اهنگرانی قرار بگیرد‪.‬‬ ‫همین موضوع است که باعث م ی شود بازی اهنگرانی‬ ‫تا این حد دیده شود و مورد توجه قرار بگیرد ‪ .‬شاید الزم بود که‬ ‫در چنین موقعیتی کارگردان بازی پگاه اهنگرانی را بیشتر‬ ‫کنترل م ی کرد‪ ،‬الزم بود که اهنگرانی کمی‬ ‫فتیله بازی اش را پایین بکش��د ت��ا بازی ها‬ ‫متوازن تر جلوه کند‪.‬‬ ‫تاکی��د م ی کنم ک��ه انتخ��اب بیاتی‬ ‫به عنوان کس��ی که چهره ای معصوم دارد و‬ ‫ب رای اولین بار چش��م باز ک��رده و به ته ران‬ ‫امده اس��ت بد نبود‪ ،‬نم ی خواهم بگویم که‬ ‫بازی پگاه اهنگرانی بد بوده یا متناس��ب با‬ ‫فیل��م و موقعی ت های ان نب��وده‪ ،‬اما به هر‬ ‫حال باتوجه به تجربه اهنگرانی و نابازیگری‬ ‫بیاتی‪ ،‬بازی ها روی پرده متوازن نبوده است‪.‬‬ ‫ش��نیده ام که بعض ی ها در مورد فیلم‬ ‫گفته اند که فیلم س��اختار پیوسته ای ندارد‪،‬‬ ‫اما من فکر م ی کن��م مهم ترین انتقادی که‬ ‫به فیلم دربند وارد است مربوط به گره افکنی‬ ‫و منطق دراماتیک فیلم اس��ت‪ ،‬مهم ترین‬ ‫مشکل من هم با همین موضوع گره افکنی‬ ‫در فیلم است‪ .‬این چندان قابل قبول نیست‬ ‫که بگوییم دختری با رتبه پان��زده کنکور و‬ ‫دانشجوی پزشکی این همه ساده لوح است‪ ،‬‬ ‫هر چقدر هم که کاراکتر ما شهرستانی باشد‬ ‫باز هم نم ی تواند این همه بازی بخورد‪ .‬حتی‬ ‫اگر موضوع بار اول قابل توجیه باشد ‪ ،‬بار دوم‬ ‫به بعد چندان منطقی نیست‪ .‬به هر حال این‬ ‫دختر از یک سطح هوشی برخوردار است که‬ ‫باعث م ی شود کار هایی که م ی کند به نظر‬ ‫قابل قبول نباش��د و اینجاس��ت که فیلم در‬ ‫منطق دراماتیکش دچار مش��کل م ی شود‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم که خود ش��هبازی باید از کنار‬ ‫میز تدوین م ی گذشت و م ی گذاشت شخص‬ ‫دیگری فیل��م را تدوین کند تا این مش��کل‬ ‫فقدان یک دس��تی فیلم ت��ا این حد ت��وی ذوق نزند‪ ،‬وقتی‬ ‫کارگردان خودش تدوین را به عهده م ی گیرد‪ ،‬چون در مورد‬ ‫سکان س ها احس��اس دارد و کار خودش را یاداوری م ی کند‪،‬‬ ‫نم ی تواند بدون منظور در مورد ماندن یا نماندن انها تصمیم‬ ‫بگیرد‪ .‬در مجموع‪ ،‬فیلم دربند در کنار فیلم های دیگری که‬ ‫امسال ساخته ش��ده یا به نمایش در امده است‪ ،‬جزو دو یا‬ ‫سه فیلم قابل مالحظه است‪ ،‬اما باید بگویم که بعد از فیلم‬ ‫«نفس عمیق» انتظار این بود که شهبازی قدمی رو به جلو‬ ‫بردارد‪ .‬فیلم البته در رتبه باال تر از متوسط است اما نسبت به‬ ‫نفس عمیق انقدر ها گام ی به جلو نیست‪g .‬‬ ‫گفت وگو با فرزاد موتمن درباره فیلم «دربند»‬ ‫میانه من و شهبازی را به هم نزنید‬ ‫‪3‬‬ ‫فرزاد موتمن م ی گوید در مورد فیلم دربند حرف نم ی زند‪ ،‬م ی گوید منتقد نیست و اظهارنظر در مورد فیلم هم کار او‬ ‫ن مطرح م ی شود و گل انداختن حرفمان و نیز نقد عملکرد مسئوالن‬ ‫نیست‪ ،‬اما اسم اسکار و بحث هایی که در حواشی ا ‬ ‫در معرفی فیلم اصغر فرهادی به اکادمی سینمایی اسکار باعث شد او درباره خیلی از مسائل صحبت کند‪.‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقای موتمن! شما فیلم دربند را دیده اید‪ ،‬نظرتان‬ ‫در مورد فیلم چیست؟‬ ‫‪ l‬م��ن نم ی توانم در م��ورد فیلمی که نس��اخته ام‬ ‫اظهارنظر بکنم‪ ،‬در مورد فیلم اقای شهبازی که دوست من‬ ‫هم هس��ت باید بگویم که یک بار بحثی درمورد فیلمنامه‬ ‫این فیل��م در فارابی ایجاد ش��د که ان هم بیش��تر از منظر‬ ‫فن فیلمنامه نویس��ی بود و من در ان بحث شرکت کرده ام‪.‬‬ ‫اما در مورد چی ز ه��ای دیگر مربوط به ای��ن فیلم نم ی توانم‬ ‫اظهارنظر کنم‪.‬‬ ‫‪ l‬من نم ی گویم که فرهادی فیلم ای رانی نس��اخته‬ ‫اس��ت‪ ،‬این جمله من نیس��ت‪ ،‬اتفاقا کاراکترهای این فیلم‬ ‫فرهادی بسیار هم خوب است‪ ،‬تنها کاراکتر مثبت این فیلم‬ ‫همین کاراکتر ای رانی اس��ت‪ .‬اما من فکر م ی کنم که فیلم‬ ‫فرهادی بیشتر س��فارت ای ران در یک کش��ور اروپایی است‬ ‫تا س��ینمای ای ران‪ .‬پول این فیلم را خارج ی ه��ا داده اند‪ ،‬اگر‬ ‫بخواهید شرعی هم نگاه کنید‪ ،‬این فیلم از ان کسانی است‬ ‫که پول ان را پرداخت کرده اند‪.‬‬ ‫و هن�وز ه�م نم ی خواهی�د در مورد فیل�م در بند‬ ‫اظهارنظر کنید؟‬ ‫‪ l‬من فق��ط م ی توانم بگویم که در بن��د کارگردانی‬ ‫بسیار خوب و س��نجیده ای دارد‪ ،‬حاال مگر اینکه بخواهید‬ ‫میانه من و ش��هبازی را که دوس��ت من هم هست‪ ،‬به هم‬ ‫بزنید و بخواهید من حتما به عنوان منتقد در مورد این فیلم‬ ‫حرف بزنم! ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬بگذارید در مورد اس��کار من چند مورد را روش��ن‬ ‫کنم‪ ،‬اول اینکه ب رای من مهم نیس��ت که چ��ه فیلمی به‬ ‫اس��کار معرفی م ی ش��ود‪ ،‬دوم اینکه خود جایزه اسکار ب رای‬ ‫من مهم نیس��ت اما در نهایت‪ ،‬باید بگوی��م که به نظر من‬ ‫«دربند» ب رای معرفی به اسکار امسال مناسب تر از گذشته‪،‬‬ ‫فرهادی بود‪ ،‬چون فیلم گذشته یک فیلم غی ر ای رانی است‪،‬‬ ‫گذشته را فرانسوی ها ساخته اند‪ ،‬پول ساختش را فرانسوی ها‬ ‫داده اند‪ ،‬حاال مهم ترین عوامل ان ای رانی بوده اند‪ ،‬معن ی اش‬ ‫این نیست که این فیلم ای رانی است‪ .‬فیلم مال کشوری است‬ ‫که پول ساخت ان را داده باشد‪ ،‬ب ه همین جهت در مورد اینکه‬ ‫گذش��ته به عنوان نماینده ای ران معرفی م ی شود‪ ،‬یک سری‬ ‫شبهه هایی ایجاد م ی شود‪.‬‬ ‫‪ l‬البته واقعیت این اس��ت که ما در حال حرکت به‬ ‫سمت جهانی هس��تیم که در ان فرهنگ ها به هم نزدیک‬ ‫م ی ش��وند‪ ،‬و خرده فرهنگ ها کم کم رنگ م ی بازند و از بین‬ ‫م ی روند‪ .‬االن زندگی ما با زندگی در کانادا در جزئیات تفاوت‬ ‫چندانی با هم ندارد اما در مورد سینما‪ ،‬هر کشوری تا حدود‬ ‫زیادی سینمای ملی خود را دارد‪ .‬شما وقتی یک سکانس از‬ ‫یک فیلم سامورایی م ی بینید‪ ،‬تشخیص م ی دهید که این‬ ‫فیلم مال کجاست؛ در واقع یک س��کانس از فیلم وسترن‪،‬‬ ‫فیلم هندی‪ ،‬یا اسکاتلندی ش��ما را در مورد ملیت فیلم اگاه‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫البته من قبول دارم که این مس��اله در مورد سینمای‬ ‫ای ران به خصوص بعد از دهه ‪ 50‬کمرنگ ش��ده است‪ ،‬یعنی‬ ‫شاید قبال در همان دهه ‪ 50‬بعضی فیلم ها کامال مولفه های‬ ‫ملیتی داشته اما امروز این مس��اله خیلی در سینمای ای ران‬ ‫کمرنگ است؛ ولی ما نم ی توانیم بگوییم که در ای ران سنت‬ ‫یعنی به ای�ن دلیل که فیلم فره�ادی از این نوع‬ ‫محدودیت ه�ا و احتیاط ها خالی اس�ت‪ ،‬فرهادی‬ ‫فیلم ایرانی نساخته است؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫در م�ورد معرفی ای�ن فیلم ب�ه اکادمی اس�کار‬ ‫بحث های زی�ادی مطرح ب�ود‪ ،‬در این م�ورد هم‬ ‫نم ی خواهید وارد بحث شوید؟‬ ‫باشد‪ ،‬ب ه ه ر حال فیلم قبلی اقای فرهادی هم به‬ ‫نظر خیل ی ها از یک سنت فرانسوی فیلمسازی‬ ‫پیروی م ی کرد‪ ،‬چ�را در مورد فیل�م قبلی چنین‬ ‫اعتراض هایی نبود؟‬ ‫سینمای ملی نداریم‪ ،‬فیلم هایی که در ای ران تولید م ی شود‬ ‫به خاطر نوع خاصی از ممیزی که در س��ینمای ای ران وجود‬ ‫دارد‪ ،‬یک س��ری ویژگ ی های مش��خص و مش��ترکی دارند‬ ‫که ای��ن فیلم ها را ای ران��ی م ی کند‪ .‬ای��ن ویژگ ی ها در هیچ‬ ‫سینمای دیگری نیست و فیلم های ای رانی باتوجه به همین‬ ‫ویژگ ی هاست که ارزیابی م ی شوند‪ .‬بخش زیادی از فیلم های‬ ‫ای رانی توس��ط ذهنیت خود مردم س��اخته م ی ش��ود چون‬ ‫سینما گران خیلی چیزها را نم ی توانند در فیلم هایشان نشان‬ ‫بدهند‪ .‬اینها ویژگ ی های سینمای ای ران است‪.‬‬ ‫موتمن چندان مایل نیست به نقد فیلم دربند‬ ‫بپردازد و نگران است که نقد این فیلم میانه او‬ ‫و شهبازی را به هم بزند‬ ‫چه شبهه هایی؟‬ ‫‪ l‬در داس��تان فیلم مس��ائلی هس��ت که مسائل‬ ‫سینمای ما نیست‪ ،‬در «گذشته» ما زن ب ی حجاب داریم‪ ،‬که‬ ‫بدون اینکه با کسی ازدواج کرده باشد‪ ،‬حامله است‪ ،‬در حالی‬ ‫که ش��وهر ای رانی دارد که از او جدا نشده است‪ ،‬و همزمان با‬ ‫دیگران هم رابطه دارد‪ ،‬اگر اینها ای رانی است‪ ،‬چرا فقط اصغر‬ ‫فرهادی م ی تواند به این موضوعات بپردازد؟ نم ی شود گفت‬ ‫که او حق دارد یک فیلم ای رانی با این مضمون بسازد اما باقی‬ ‫سینماگرها غلط م ی کنند چنین چیزی بسازند‪.‬‬ ‫یعنی فکر م ی کنید که امکان ای�ن بود که فیلم‬ ‫بهتری به اسکار معرفی شود؟‬ ‫‪ l‬به نظر من «ملکه» انتخاب بهتری بود‪ ،‬نه به این‬ ‫خاطر که ملکه فیلم بهتری اس��ت‪ ،‬چون من فکر م ی کنم‬ ‫که هم ملکه‪ ،‬هم دربند و هم گذشته فیلم های قابل بحثی‬ ‫هستند‪ ،‬اما موضوع این است که تالش شده در دنیا از ما یک‬ ‫تصویر جنگ طلب نش��ان بدهند‪ ،‬در حالی که «ملکه» که‬ ‫درمورد جنگ هم هست م ی توانس��ت تصویری متفاوت با‬ ‫این تصور را ارائه بدهد‪.‬‬ ‫شما گفتید که «گذشته» مال دیگران است‪ ،‬چرا‬ ‫چنین تصوری باید در مورد این فیلم وجود داشته‬ ‫‪69‬‬ ‫در خلوت خوب‪ ،‬در خیابان ضعیف‬ ‫ایا هر فیلمسازی می تواند به مسائل اجتماعی وارد شود؟‬ ‫محمد تقی فهیم‬ ‫‪4‬‬ ‫منتقد سینما‬ ‫فرهنگ‬ ‫«دربند» از جمله فیلم های اجتماعی است که امسال‬ ‫اکران شده اس��ت‪ .‬در مورد مضمون این فیلم اول باید تاکید‬ ‫کنم که پرداختن به مضامین اجتماعی راه رفتن روی طناب‬ ‫است‪ .‬ما نیازمند این هس��تیم که ب رای اسی ب شناسی و رفع‬ ‫معضالت اجتماعی به این مسائل پرداخته شود‪ ،‬اما به هر حال‬ ‫در این موضوع هم مثل همه چی ز های دیگر دش��واری هایی‬ ‫وجود دارد‪ .‬از اولین س��خت ی هایی که در این مورد وجود دارد‬ ‫س�لایق مختلف اس��ت که در مدی ران میانی ما وجود دارد و‬ ‫کار ها را با سخت ی هایی مواجه م ی کند‪.‬‬ ‫موضوع دیگر این است که هر فیلمسازی نم ی تواند به‬ ‫مسائل اجتماعی وارد شود‪ ،‬چرا که این مسائل نیاز به شناخت‬ ‫درس��ت از جامع��ه دارد‪ .‬الزمه‬ ‫پرداختن ب��ه ای��ن موضوعات‬ ‫این است که فیلمساز در عین‬ ‫پرداختن به مش��کالت به جای‬ ‫سیاه نمایی‪ ،‬امی د افرینی کند‪.‬‬ ‫م��ن معتقد هس��تم که‬ ‫دربند توانسته است دراین زمینه‬ ‫راه میانه را طی کن��د‪ .‬به لحاظ‬ ‫مضمونی این فیلم توانس��ته‬ ‫اس��ی ب های پیش روی جوانان‬ ‫مهاج��ر از ش��ه ر های کوچک‬ ‫به تهران را که بیش��تر متوجه‬ ‫جنس دوم‪ ،‬متوجه دختران و زنان‬ ‫ماست‪ ،‬مطرح کند‪ .‬البته پیش‬ ‫از ای��ن به ای��ن موضوعات کم‬ ‫پرداخته نشده‪ ،‬اما عموما نگاه ها‬ ‫خوب نبوده است‪ .‬متاسفانه در‬ ‫این حوزه بیشتر از انکه نگاه های‬ ‫مثبت دیده ش��ود نگاه های ابزاری دیده شده است‪ .‬مضمون‬ ‫فیلم دربند در راستای واقعی ت های جامعه بوده است‪ ،‬در مورد‬ ‫خام دست ی هایی که برخی جوانان به انها دست م ی زنند‪ ،‬این‬ ‫مضمون ارزشمند و بالنده باید مورد دفاع قرار بگیرد تا بیشتر‬ ‫به ان پرداخته ش��ود و بتوان��د همان طور که ه��دف نهایی‬ ‫سینماست تاثیر قدرتمند غی ر مستقیم خودش را هم بگذارد‪.‬‬ ‫در این موضوع البته همواره احس��اس خطر هم وجود‬ ‫دارد‪ ،‬چون همیش��ه این نگرانی مطرح است که فیلمساز به‬ ‫جای پرداختن به امید و روشنایی در بند سیاه نمایی و پلیدی‬ ‫باقی بماند و نتواند جلوه امیدبخشی از موضوعات را ارائه دهد‪،‬‬ ‫در حالی که توجه به این موضوع بسیار مهم است که فیلمساز‬ ‫باید اسی ب شناسی کند و یک نگاه بیرونی به مسائل داشته‬ ‫باشد‪ .‬من تصور م ی کنم که در فیلم دربند فیلمساز توانسته‬ ‫از این خطر دور بماند و در نهایت شرافت خودش را حفظ کند‪.‬‬ ‫هر چند برخی اعتقاد دارند که فیلم گاهی هم به ورطه‬ ‫سیاه نمایی افتاده است‪ ،‬اما نم ی ش��ود این موضوع را اشکال‬ ‫فیلم دانست‪ ،‬چرا که به هر حال جامعه سیاه ی ها و مشکالتی‬ ‫دارد که کسی باید به انها بپردازد‪ .‬در خیلی موارد برخورد های‬ ‫دور از عدالت��ی رخ داده که باید ب��ه انها پرداخته ش��ود‪ .‬من‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪70‬‬ ‫قبول م ی کنم ک��ه خطر یاس افرینی هم��واره وجود دارد اما‬ ‫مضمون های اینچنینی بد نیستند‪.‬‬ ‫فیلم دربند در برخی لحظات تلخ و گزنده است‪ ،‬گاهی‬ ‫حتی درداور اس��ت و ادم را دچار دلزدگی م ی کن��د‪ ،‬ایثار را زیر‬ ‫سوال م ی برد‪ ،‬رفاقت ها را مورد تردید قرار م ی دهد اما در پایان‬ ‫فیلم در این فضای یاس و تاریکی نم ی ماند و در نتیجه فیلم‬ ‫قابل دفاع است‪.‬‬ ‫در مورد بازی های این فیلم ه��م حرف های زیادی زده‬ ‫شده است‪ ،‬اس��تفاده از بازیگران غی ر حرفه ای کاری است که‬ ‫کارگردان ها ب رای نزدیک کردن فیلم ها به فضای مس��تند و‬ ‫واقعی م ی کنند‪ ،‬اما مساله این است که در مورد بازی ها‪ ،‬این‬ ‫بیشتر نوشتن کاراکتر اس��ت که مهم است نه فن بازیگری‪،‬‬ ‫خیلی وقت ها بازیگر های حرفه ای نم ی توانند در نقش��ی به‬ ‫خوبی ظاهر شوند و این به ان دلیل است که کاراکتر ها خوب‬ ‫نوش��ته نش��ده‪ ،‬نه به این دلیل که بازیگران موفق نبوده اند‪.‬‬ ‫در مورد این فیلم هم موضوع همین اس��ت‪ ،‬به دلیل اینکه‬ ‫کاراکتر ها خوب نوش��ته شده اس��ت در هیچ کجای کار این‬ ‫احساس که با یک نابازیگر رو به رو هستیم به من دست نداده‬ ‫و من از این نظر ضعفی در فیلم‬ ‫احساس نم ی کنم‪.‬‬ ‫در این فیل��م نابازیگر در‬ ‫کنار بازیگ��ران حرفه ای خوب‬ ‫ظاهر شده و توانسته به خوبی‬ ‫از پس فیلم و بازی ب ر بیاید‪ .‬البته‬ ‫باید به این موض��وع هم تاکید‬ ‫کنم که کاراکتر ها در «دربند»‬ ‫خوب نوشته شده و این در ظاهر‬ ‫شدن بازیگر موثر است‪.‬‬ ‫با ای��ن وج��ود نم ی توان‬ ‫گفت که فیلم بیای راد است‪ ،‬مثل‬ ‫هر فیلم دیگری اشکال هایی به‬ ‫این فیلم هم وارد است‪ ،‬وقتی به‬ ‫فرم و ساختار م ی رسیم کار دچار‬ ‫اشکال هایی است و ای راد هایی‬ ‫ب��ه ان وارد اس��ت‪ .‬فیلم های‬ ‫ش��هبازی اغل��ب ی��ک «ان»‬ ‫خاص دارد‪ .‬این هم در نفس عمیق ب��ود و هم در این فیلم‪،‬‬ ‫اما موضوع این است که این «ان» در تمام فیلم ادامه ندارد و‬ ‫بیننده را درگیر خودش نم ی کند‪.‬فیلم از یک نوع عدم انسجام‬ ‫و یک دستی رنج م ی برد و حتی در برخی موارد دچار یک نوع‬ ‫گس��یختگی هم م ی ش��ود‪ .‬نباید این موضوع را از نظر دور‬ ‫داشت که شخصی ت ها در خلوت بسیار خوب در امده اند‪ ،‬ما در‬ ‫خلوت شخصی ت ها با یک دنیای متفاوت رو به رو م ی شویم‪.‬‬ ‫شهبازی در خلوت انس��ان ها خوب کار م ی کند اما جایی که‬ ‫وارد جمع م ی شود دیگر انقدر ها خوب نیست‪.‬‬ ‫م ی بینیم که در این فیل��م صحنه های خیابان تالش‬ ‫م ی کند به فیلم ه��ای دهه چهل و پنجاه‪ ،‬فیلم های س��یاه‬ ‫اروپا پهل��و بزند‪ ،‬اما نم ی توان��د از پس ان برای��د‪ .‬در خیابان‬ ‫هم صحنه ها خوب نیس��ت‪ ،‬ام��ا در خلوت ب��ه خوبی وارد‬ ‫دنیای درونی بازیگر و ش��خصیت داس��تان م ی شود که این‬ ‫نقطه قوت کار اس��ت‪ ،‬چرا که بعدا م ی بینیم که گره داستان‬ ‫و اغاز مشکالت ش��خصی ت ها هم از همین تنهای ی هاست؛‬ ‫از تنهایی است که شخصیت داستان به دام رفاقتی م ی افتد‬ ‫که ب رای او مشکل ساز م ی شود‪ .‬ب رای فرار تنهایی است این‬ ‫مشکالت ب رای او ایجاد م ی شود‪g .‬‬ ‫دربند از هر نظر‬ ‫یکدست است‬ ‫گفت وگو با سعید قطبی زاده‪ ،‬منتقد‬ ‫‪5‬‬ ‫سعید قطب ی زاده از ان دس�ت منتقدهایی است‬ ‫که فیلم «دربند» را پس�ندیده است‪ .‬با اینکه م ی گوید‬ ‫فیلم چند پله تا رس�یدن ب�ه جایگاه ش�اهکار فاصله‬ ‫دارد و از فیل م هایی نیس�ت که در مسیر بهترین های‬ ‫سینمای ایران باشد اما فیلم را پسندیده و م ی گوید که‬ ‫فیلم تلخ است اما این تلخی ایینه ای از امروز اجتماع‬ ‫ماست و باید ان را پذیرفت‪ .‬از طرف دیگر او هم «نفس‬ ‫عمیق» ساخته اسبق کارگردان دربند را بیشتر از فیلم‬ ‫اخیرش پسندیده است‪ .‬خبرنگار مثلث ب ه بهانه اکران‬ ‫فیلم «دربند» با این منتقد سینما به گفت وگو پرداخت‪.‬‬ ‫فیلم دربن�د از مجموعه فیل م هایی اس�ت که با‬ ‫مضمون اجتماعی ساخته ش�ده است‪ ،‬خیل ی ها‬ ‫معتقدند که پرداختن به مضمون های اجتماعی‬ ‫سخت ی هایی دارد و ب ه خصوص برای سازنده های‬ ‫فیلم حاشی ه هایی ب ه دنبال م ی اورد‪ ،‬از طرف دیگر‬ ‫بعض ی ها هم فیلم را ضدزن ارزیابی م ی کنند‪ ،‬نظر‬ ‫شما در مورد مضمون این فیلم چیست؟‬ ‫‪ l‬مضمون این فیلم به نظر من ضد زن یا ض د هرچیز‬ ‫دیگری نیس��ت‪ ،‬این معمول اس��ت که هر فیلم اجتماعی‬ ‫یک حواشی به دنبال داش��ته باشد‪ ،‬اما معلوم نیست که چه‬ ‫کس��انی بر چه مبنایی این فیلم را ضدزن یا ضد چی ز های‬ ‫دیگر م ی دانند‪.‬‬ ‫این فیلم بهترین فیلم جشنواره س��ال گذشته بوده و‬ ‫به نظر من در کارنامه اقای شهبازی هم فیلم قابل توجهی‬ ‫اس��ت‪ ،‬همین طور در فیلم های س��ال های اخیر سینمای‬ ‫ما هم فیلم مهمی اس��ت‪ .‬این فیلم اینده شرایط اجتماعی‬ ‫ماست که موقعیت یک دانشجوی شهرستانی را در ته ران‬ ‫نشان م ی دهد و از نمایش ناهنجاری ها و پلیدی ها نم ی ترسد‪،‬‬ ‫به همین دلیل اس��ت که این فیلم فارغ از فرم و ساختار‪ ،‬با‬ ‫مخاطبان خودش رابطه برقرار م ی کند‪ ،‬به هر حال خوب یا‬ ‫بد‪ ،‬این شرایط امروز جامعه ما و زبان حال ماست‪.‬‬ ‫بعض ی ها هم م ی گویند این فیلم تلخ است‪...‬‬ ‫‪ l‬به نظر من هم فیلم تلخ اس��ت‪ ،‬ام��ا تلخ بودن‬ ‫نقطه ضعف فیلم نیس��ت‪ .‬خیلی از فیلم های خوب تاریخ‬ ‫سینما تلخ هستند‪.‬‬ ‫بعض ی ها هم گفته اند که فیلم سیاه نمایی دارد‪،‬‬ ‫به نظر شما هم این طور است؟‬ ‫‪ l‬این فیلم سیاه نمایی ندارد‪ ،‬شامل انتقاد اجتماعی‬ ‫است‪ ،‬اما سیاه نمایی نیست‪ .‬ما عادت کرده ایم که هر جا فیلم‬ ‫به کسی یا چیزی برم ی خورد‪ ،‬وقتی یک عده ای خوششان‬ ‫نم ی اید‪ ،‬به فیلم بر چسب سیاه نمایی بزنیم‪.‬‬ ‫وقتی فیلمی به عنوان بهترین فیلم جشنواره انتخاب‬ ‫م ی شود‪ ،‬یعنی از هر نظر استاندارد و یکدست است‪.‬‬ ‫کارگردان در این فیل�م از یک نابازیگ�ر در برابر‬ ‫بازیگر اصل ی اش‪ ،‬پگاه اهنگرانی استفاده کرده؛‬ ‫به نظر شما دلیل این انتخاب چه بوده است؟‬ ‫‪ l‬به نظرم دلیل این موضوع را باید از خود کارگردان‬ ‫پرسید‪ ،‬اما مشخص است که این انتخاب تعیی ن کننده بوده؛‬ ‫فیلم تلخ است‪،‬‬ ‫اما تلخ بودن یک‬ ‫نقطه ضعف نیست‪،‬‬ ‫وقتی که ایینه ای از‬ ‫اجتماع امروز است‬ ‫‪ l‬ب رای بهانه تراشی‪ ،‬ساده ترین کار این است که ما‬ ‫دو فیلم را با هم مقایسه کنیم؛ در حالی که در واقع هیچ دو تا‬ ‫فیلمی با یکدیگر قابل مقایسه نیستند‪ .‬فیلم اخیر به فیلم‬ ‫نفس عمیق هیچ ربطی ندارد‪ .‬ان فیلم ‪ 10‬سال پیش ساخته‬ ‫شده است‪ ،‬البته هر دو تا فیلم مضمون اجتماعی دارند‪ .‬هر‬ ‫دو فیلم تلخ و معترض هستند و وضعیت جوانان را نمایش‬ ‫م ی دهند‪ ،‬اما نفس عمیق فیلم اوانگارد تر و متعلق به یک‬ ‫جریان ضد قصه اس��ت‪ ،‬در حالی که فیل��م «دربند» روایت‬ ‫کالسی ک تری دارد و قصه گوست‪.‬‬ ‫هر فیلمی را بای��د در ظرف خودش س��نجید؛ نفس‬ ‫عمیق مربوط به زمان خودش اس��ت و دربند هم مربوط به‬ ‫زمان خودش‪.‬‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کنم که چنین حرف هایی باید حتما‬ ‫با استدالل زده شود‪ ،‬اینکه بگوییم فیلم انسجام ندارد کافی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬باید بگوییم که با چه تعریفی از کارگردانی کجای‬ ‫فیلم دچار مشکل شده یا از عدم انس��جام رنج م ی برد‪ .‬باید‬ ‫بگویم ک��ه تعریفمان از کارگردانی چیس��ت‪ .‬بعد باید گفته‬ ‫شود که مش��خصا فالن صحنه به خاطر این تعریف انها از‬ ‫کارگردانی فاقد انسجام است یا روایت ان به هم خورده است‪.‬‬ ‫یا مثال لحن فیل��م تغییر کرده؛ من نم ی دان��م ادم ها با چه‬ ‫یزنند‪.‬‬ ‫اعتمادبه نفسی چنین حرف هایی م ‬ ‫در م�ورد معرفی ای�ن فیلم به اس�کار حرف های‬ ‫زیادی زده ش�د‪ ،‬اما در نهایت فیلم دیگری برای‬ ‫معرفی به اسکار انتخاب شده است‪ ،‬به نظر شما‬ ‫دربند چقدر شایسته معرفی بود؟‬ ‫‪ l‬ممکن است دربند بهترین گزینه ب رای معرفی به‬ ‫این فیلم س�یاه نمایی ندارد‪ ،‬ش�امل انتقاد اجتماعی اس�ت‪ ،‬اما سیاه نمایی‬ ‫نیست‪ .‬ما عادت کرده ایم که هر جا فیلم به کسی یا چیزی برمی خورد‪ ،‬وقتی یک‬ ‫عده ای خوششان نمی اید‪ ،‬به فیلم برچسب سیاه نمایی بزنیم‬ ‫فرهنگ‬ ‫عده ای معتقدند که این فیل�م در برابر فیل م های‬ ‫قبلی‪ ،‬از جمله نفس عمیق‪ ،‬ان قدر ها انتظار ها را‬ ‫براورده نکرده و نتوانسته قدمی به جلو بردارد‪...‬‬ ‫در م�ورد س�اختار فیل�م چه فک�ر م ی کنی�د؟ ایا‬ ‫فیلم ضع�ف س�اختاری دارد؟ ع�ده ای م ی گویند‬ ‫که فیلمس�از در بعضی صحنه ه�ا از پس فیلم‬ ‫برنیام�ده اس�ت‪ ،‬ب ه خص�وص در صحنه ه�ای‬ ‫ش�لوغی‪ ،‬فیلم از هم گسیخته ش�ده‪ ،‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫پرهیز از انتخاب چهره تکراری اقدام مناسبی است‪ .‬معموال‬ ‫کارگردان ها ب رای اینکه گیشه را داشته باشند و امنیت سرمایه‬ ‫را حفظ کنند‪ ،‬از ستاره ها اس��تفاده م ی کنند‪ ،‬گاهی حتی با‬ ‫وجود اینکه نقش با ویژگ ی های بازیگر ها تفاوت دارد‪ ،‬حتی‬ ‫فیزیک نقش با بازیگر هماهنگ نیست‪ ،‬باز از بازیگر استفاده‬ ‫م ی کنند‪ .‬من فکر م ی کنم که این یک تصمیم جس��ورانه ‬ ‫بوده و م ی تواند ی��ک بازیگر خوب و تازه را به س��ینمای ما‬ ‫معرفی کند‪.‬‬ ‫اگر بخواهیم به عنوان دو اثر مستقل از هم نگاه کنیم‬ ‫من نفس عمیق را بیشتر م ی پس��ندم‪ ،‬اما این به ان معنی‬ ‫نیست که دربند قابل مقایسه با نفس عمیق است‪.‬‬ ‫اسکار نبوده باشد‪ ،‬اما دالیل در این مورد سلیقه ای است‪ .‬با این‬ ‫حال انتخاب گذشته به عنوان نماینده ای ران در اسکار‪ ،‬قطعا‬ ‫درست نبوده اس��ت‪ .‬در واقع من بیشتر از انکه بگویم دربند‬ ‫گزینه مناس��ب تری بود‪ ،‬معتقدم که گذشته گزینه مناسبی‬ ‫نبوده است‪ .‬انتخاب نماینده ب رای اسکار به کیفیت فیلم ها‬ ‫ربطی نداش��ته اس��ت‪ ،‬حتی اگر من فیلم گذشته را دوست‬ ‫داشته باشم هم باز این فیلم فرانس ه زبان است‪ ،‬اما حاال دیگر‬ ‫اتفاق افتاده و انتخاب انجام شده است‪.‬‬ ‫با این حال الزم است توضیح بدهم که وقتی فیلمی‬ ‫ به عنوان نماینده یک کش��ور به اس��کار م ی رود‪ ،‬افرادی از‬ ‫سرتاسر دنیا ان را م ی بینند‪ .‬وقتی فیلمی قرار است نماینده‬ ‫سینمای ای ران باشد‪ ،‬یعنی باید نماینده فرهنگ ای ران باشد‪،‬‬ ‫حداقلش این است که یک ظاهر ای رانی داشته باشد‪ .‬انها که‬ ‫فیلم ها را م ی بینند م ی دانند که کدام فیلم مال کدام کشور‬ ‫است‪ ،‬کسی که گذشته را م ی بیند از همان تیتراژ با یک فیلم‬ ‫فرانسوی رو به رو م ی شود‪ .‬این موضوع واقعا مهم است و باید‬ ‫ب رای ان پاسخی باشد‪ ،‬اگر این فیلم این قدر مورد توجه است‪،‬‬ ‫چرا خود فرانسه ان را به اکادمی اسکار معرفی نکرده است؟‬ ‫البته من باید تاکید کنم که دالیل من ب رای مناس��ب‬ ‫نبودن «گذشته» به دوس��ت داشتن یا نداش��تن این فیلم‬ ‫ربطی ندارد‪.‬‬ ‫در مجموع شما فیلم دربند را چطور دیده اید؟‬ ‫‪ l‬دربند به نظر من فیلم نسبتا کاملی است‪ ،‬البته‬ ‫تا تبدیل شدن به ش��اهکار چند پله فاصله دارد و در مسیر‬ ‫اثار برجسته تاریخ سینمای ای ران نیست‪ ،‬اما جزو فیلم های‬ ‫پیشرو است‪.‬‬ ‫ای��ن فیل��م فقط ی��ک قصه مص��ور نیس��ت‪ ،‬بلکه‬ ‫پش��توانه های تاریخی و ادبی دارد‪ ،‬دیالوگ ها نش��ان دهنده‬ ‫یک کارگردانی اگاه است که در هدایت بازیگران هم موفق‬ ‫بوده است‪ .‬این نش��ان از تس��لط کارگردان دارد‪ ،‬فیلم البته‬ ‫ظ رافت هایی هم دارد که جای پرداختن به انها اینجا نیست‪،‬‬ ‫اما توانس��ته داور های جش��نواره فجر را ب��رای گرفتن چند‬ ‫سیمرغ از جمله سیمرغ بهترین فیلم راضی کند و م ی تواند‬ ‫مردم را هم متقاعد کند و به همین دلیل اس��ت که فروش‬ ‫خوبی هم دارد و از فیلم های پرفروش خواهد بود‪ .‬همچنین‬ ‫این فیلم برگزیده منتقدان و کارشناسان هم هست که همه‬ ‫اینها نشان م ی دهد فیلم خوبی است‪g .‬‬ ‫دربند به نظر من فیلم نس�بتا کاملی اس�ت‪ ،‬البته تا تبدیل شدن به شاهکار‬ ‫چند پله فاصله دارد و در مسیر اثار برجسته تاریخ سینمای ایران نیست‪ ،‬اما جزو‬ ‫فیلم های پیشروست‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫یونیورسیاد‪ ،‬بهدنبالورزشمنصفانهودوستانه‬ ‫دعوای ناتمام‬ ‫گفت وگوبادکتربه رامقدیمی‬ ‫دربارهمسابقاتبی ن دانشگاهی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫نزاع صفر ‪ -‬صفر زبان های سرخ‬ ‫مایلی کهنوداییبهبدترینشکلبهیکدیگرحملهکردند‬ ‫‪72‬‬ ‫نزاعصفر‪-‬صفرزبان هایسرخ‬ ‫صلح موقت و جنگ پایدار‬ ‫میان مایل ی کهن و دایی‬ ‫محمد مایل ی کهن‬ ‫از ش�کایت عل�ی دای�ی‬ ‫استقبال کرده است‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪73‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ورزش‬ ‫مایل ی کهن پاسخ وی را نداد؛ تنها مرتب ه ای که مایل ی کهن‬ ‫نشاند و با ترکیبی جدید به زمین رفت‪.‬‬ ‫انگار قرار نیست قصه اختالفات محمد مایل ی کهن و‬ ‫خش��م خود را فروخورد‪ .‬او منتظر ماند تا روزی که ای ران در‬ ‫اواخر نیمه نخست همان بازی زمانی که مایل ی کهن‬ ‫علی دایی تمام ش��ود؛ دو مربی که حاال چندسالی است با‬ ‫جام جهانی ناکام ماند‪ .‬مایل ی کهن فرصت��ی یافته بود تا با‬ ‫به دایی دس��تور داد اماده ورود به زمین بازی شود‪ ،‬با چنین‬ ‫تندترین حمالت رسانه ای از خجالت یکدیگر درم ی ایند‪ .‬در‬ ‫دایی تسویه حساب کند‪ .‬بنابراین به س��بک و سیاق خود‬ ‫عکس العملی مواجه ش��د‪« :‬اگر قرار است االن بازی کنم‪،‬‬ ‫این بین کمیته انضباطی فدراسیون فوتبال و دیگر مقامات‬ ‫به دایی حمله ک��رد‪ .‬مایل ی کهن تصورات��ش در مورد عزل‬ ‫بهتر اس��ت اصال بازی نکنم‪ ».‬هر چند دای��ی چهار دقیقه‬ ‫مسئول نیز هرگز نتوانس��ته اند موضع قاطعانه ای ب رابر این‬ ‫سیاسی مصطفوی را این بار در رسانه ملی به زبان اورد‪.‬‬ ‫بعد وارد زمین م ی شود‪ ،‬اما مایل ی کهن نام او را در فهرست‬ ‫دو نفر اتخاذ کنند‪ .‬گاهی به طرف دایی رفته اند و گاه جانب‬ ‫نزاع اغاز ش��ده بود‪ .‬دای��ی از گفت وگ��وی تلویزیونی‬ ‫اینده مدعوین تیم ملی قرار ن��داد‪ .‬در حقیقت مایل ی کهن‬ ‫مایل ی کهن را گرفته اند و شاید این محافظه کاری باعث شده‬ ‫س��ال ها قب��ل مایل ی کهن در م��ورد وضعی��ت خانوادگی‬ ‫یکی از مربیانی ب��ود که دایی را از تیم ملی کنار گذاش��ت؛‬ ‫تا این دو مربی بدون ترس از برخوردهای احتمالی فدراسیون‬ ‫پدرو م��ادرش نهایت بهره را برد و معلم و اس��تاد س��ابق را‬ ‫چه س��رمربی وقت تیم ملی خواهان عذرخواهی دایی بود!‬ ‫به طور مرتب سخت ترین اتهامات را به یکدیگر وارد کنند‪.‬‬ ‫به چالش کش��ید‪ .‬رفتاری س��وال ب رانگیز که ب��ا حمله به‬ ‫اتفاقی که هرگز نیفتاد‪ .‬گفته م ی شود داریوش مصطفوی‪،‬‬ ‫اما اختالف می��ان مایل ی که��ن و دایی به س��ال های دور‬ ‫گذشته یک مربی همراه شد‪ .‬مایل ی کهن سپس از الفاظی‬ ‫رئیس وقت فدراسیون فوتبال در ان مقطع ب رای اینکه دایی‬ ‫برم ی گردد؛ به سال هایی که حاجی مایلی سرمربی تیم ملی‬ ‫مانند «اقای قلدر» ب رای دایی اس��تفاده کرد و هرگز حاضر‬ ‫و مایل ی که��ن را به یکدیگر نزدیک کند ب��ه هر یک از این‬ ‫بود و علی دایی بازیکن تیم ملی‪.‬‬ ‫نشد البس��ه ای با مارک علی دایی بپوشد! شکایت دایی از‬ ‫دو نفر حرف های جالبی زد؛ ب��ه مایل ی کهن گفت که دایی‬ ‫شروع دعوا‬ ‫مایل ی کهن در دادگاه به جریان افتاد و هرچند مایل ی کهن در‬ ‫شفاهی عذرخواهی کرده و به دایی پیغام داد که مایل ی کهن‬ ‫دادگاه نخست تبرئه شد‪ ،‬اما در دادخواست دوم وکیل دایی‪،‬‬ ‫او را به تمرین تیم ملی دعوت کرده است! بع د ها که معلوم‬ ‫مطمئنا یکی از جنجال ی ترین پرونده های قضایی در‬ ‫به ممنوعیت در مصاحبه با رس��انه ها و جزای‬ ‫ورزش ب��ه دعوای مایل ی که��ن و دایی در‬ ‫نقدی محکوم شد‪ .‬البته قاضی از مایل ی کهن‬ ‫سال های اخیر برم ی گردد‪ ،‬اما تصور اینکه‬ ‫خواس��ته بود اگ��ر پی��ش از ورود به جلس��ه‬ ‫چنین اختالفی تنها از ی��ک گفت وگوی‬ ‫تلویزیونی اغاز ش��ده باش��د‪ ،‬بعید به نظر‬ ‫رس��یدگی‪ ،‬قصد جلب رضایت ش��اکی را دارد‪،‬‬ ‫دعوای محم�د مایلی کهن و علی دای�ی همچنان ادامه‬ ‫اقدام کند که مایل ی کهن گفته بود‪« :‬علی دایی‪،‬‬ ‫م ی رسد‪.‬‬ ‫دارد‪ .‬نزاع�ی که خیلی ه�ا می دانند س�رانجامی ندارد‪.‬‬ ‫ش��اگرد بنده بوده و من ادم کینه جویی نیستم‬ ‫سابقه استاد و شاگردی مایل ی کهن‬ ‫و در شکس��ت هایم حتی اگر مقص��ر نبودم از‬ ‫و دایی به سال ‪ 1993‬میالدی برم ی گردد؛‬ ‫دفعه پیش علی دایی از مربی س�ال های گذش�ته خود‬ ‫بازیکنان عذرخواهی کرده ام‪ ،‬اما ب رای این مورد‪،‬‬ ‫روزهای��ی که علی پروی��ن‪ ،‬مایل ی کهن را‬ ‫شکایت کرد اما این شکایت را پس گرفت‪ .‬اما این بار‬ ‫مدارک و اس��نادی وجود دارد‪ ،‬پس عذرخواهی‬ ‫به عنوان دس��تیار دوم خود روی نیمکت‬ ‫سرمربی پرسپولیس به شدت برای حاجی مایلی خط‬ ‫نم ی کنم‪ ».‬این در حالی ب��ود که وکی ل مدافع‬ ‫نش��اند و علی دای��ی را در ن��وک پیکان‬ ‫و نش�ان کش�یده و تاکید کرده که بدون هیچ هیاهوی‬ ‫عل��ی دای��ی در هم��ان س��ال تاکی��د کرد‪:‬‬ ‫هجوم��ی ق��رار داد‪ .‬علی پروین ش��یوه‬ ‫«مایل ی کهن یک س��ال از مصاحبه با هرگونه‬ ‫خاص خودش را داشت‪ .‬طوری که به نظر‬ ‫رس�انه ای قصد دارد این بار ش�کایتش را تا پایان کار‬ ‫رس��انه گروهی منع ش��ده و ح��ق اظهارنظر‬ ‫م ی رس��ید کمتر به دس��تیارانش میدان‬ ‫پیگیری کند‪ .‬موضع مایلی کهن نیز روش�ن است‪ .‬او از‬ ‫در خصوص بازیکنان و مربیان تیم های لیگ‬ ‫م ی داد و در واقع این همان شیوه ای بود که‬ ‫این شکایت استقبال کرده و تاکید دارد که حرف هایش‬ ‫برتری و دست اندرکاران ورزش را ندارد‪ .‬نباید با‬ ‫مایل ی کهن را از جمع تیم دور م ی ساخت‪.‬‬ ‫نشریه یا رسانه خارجی یا داخلی مصاحبه کند‪.‬‬ ‫دایی اما در اوج جوانی هنوز فرصتی ب رای‬ ‫را پس نمی گیرد‪.‬‬ ‫در صورت انجام چنین کاری‪ ،‬هم رسانه و هم‬ ‫نیافته‬ ‫تبدیل شدن به چهره اول میدان را‬ ‫در این بی�ن خیلی ه�ا معتقدند ای�ن دو نف�ر به عنوان‬ ‫مایل ی کهن مجرم محسوب م ی شوند‪ .‬نهایت‬ ‫بود‪ .‬قاعدتا ه��ر دو به دنبال فرصتی ب رای‬ ‫چهره های شناخته ش�ده فوتبال ایران نباید این نزاع‬ ‫تالش انجام ش��د تا اگر مایل ی کهن به صورت‬ ‫مطرح ش��دن بودن��د؛ مایل ی که��ن روی‬ ‫را ادامه دهند‪ .‬عده ای نیز همچون علی پروین اساس�ا‬ ‫تلویحی حاللیت بخواهد‪ ،‬این پرونده مختومه‬ ‫نیمکت و دایی داخل زمین‪ .‬این اتفاق‪ ،‬سه‬ ‫سال بعد محقق شد‪ .‬زمانی که مایل ی کهن‬ ‫شود‪ .‬علی دایی راضی بود به صورت تلویحی‬ ‫نمی خواهن�د در این م�ورد دخالت کنند ش�اید به این‬ ‫بگوید اگر باعث رنجش خاطر دایی شده ام‪ ،‬از‬ ‫س��رمربیگری تیم مل��ی را برعهده گرفت‬ ‫دلیل که نمی خواهند نزد هیچ ی�ک از طرفین دعوا زیر‬ ‫او حاللیت م ی خواهم یا اینکه یک سوء تفاهم‬ ‫و تی��م را بدون س��تاره های کهن��ه کار و‬ ‫س�وال بروند‪ .‬با این حال رس�انه های ورزشی به دقت‬ ‫پیش امده است‪ .‬موکل من به این گفته ها نیز‬ ‫در غی��اب چهره هایی مانن��د قلع ه نویی‪،‬‬ ‫این اختالف را دنبال می کنند و شاید همین مساله باعث‬ ‫راضی بود‪».‬‬ ‫ش��اهرودی‪ ،‬زرینچه و خیل ی های دیگر به‬ ‫جام ملت های اس��یا برد؛ جایی که اولین‬ ‫نکته‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫پافشاری‬ ‫خود‬ ‫مواضع‬ ‫بر‬ ‫طرف‬ ‫دو‬ ‫هر‬ ‫تا‬ ‫شده‬ ‫شکایت های دایی از مایلی کهن‬ ‫برخورد شفاهی میان او و دایی رخ داد‪.‬‬ ‫جالب اینکه اطرافیان این دو مربی نیز حاال در رسانه ها‬ ‫به ه ر حال در سال های اخیر بارها شاهد‬ ‫گفته م ی ش��ود بی��ن دو نیمه دیدار‬ ‫هر روز علیه یکدیگر مصاحبه می کنند و چنگ و دندان‬ ‫تقابل عل��ی دای��ی و محم��د مایل ی کهن در‬ ‫ایران و کره جنوبی‪ ،‬همان رویداد تاریخی‬ ‫مستطیل سبز و دوئل انها در رسانه ها و حتی‬ ‫که هنوز از خاطره ها فراموش نشده‪ ،‬وقتی‬ ‫نشان می دهند‪.‬‬ ‫محاف��ل قضایی بوده ای��م‪ .‬از می��ان این چند‬ ‫ای ران نیمه اول را با شکس��ت پش��ت سر‬ ‫بار دعوای رس��انه ای‪ ،‬دو بار عل��ی دایی علیه‬ ‫گذاشت‪ ،‬محمد مایل ی کهن رو به سعداوی‬ ‫مایل ی کهن طرح دعوی کرد ک��ه در هر دو بار‬ ‫و میناون��د م ی گوید‪« :‬ب رای دایی س��انتر‬ ‫هم رای مراجع قضایی به سود شهریار صادر و‬ ‫نکنی��د‪ ،‬از عمق حمل��ه م ی کنیم‪ ».‬علی‬ ‫حاج ی مایلی محکوم شده است‪.‬‬ ‫ش��د هیچ یک از این دو نفر این حرف ها را مطرح نکرده اند‪،‬‬ ‫دایی اما اعتراض م ی کند‪« :‬کره ای ها سرزن نیستند‪ .‬توپ ها‬ ‫این بار علی دایی که مدتی است عزم مبارزه با فساد و‬ ‫اتش اختالفات چند ب رابر زبانه کشید‪.‬‬ ‫را بلند بکش��ید روی س��ر من‪ ،‬تمامش م ی کنم‪ ».‬و باز هم‬ ‫تبانی و رشوه خواری در فوتبال کرده‪ ،‬مجبور شده به جنگ‬ ‫مایل ی کهن فریاد م ی کشد‪« :‬اینجا من تعیین م ی کنم چه‬ ‫برکناری مایلی کهن و مصطفوی‬ ‫با مایل ی کهن در جبه��ه ای دیگر بپردازد‪ .‬قرار اس��ت دایی‬ ‫کس��ی چه کار کند! در نیمه دوم پنج گل م ی زنیم‪ ».‬پاس‬ ‫هت تریک کند و ب رای س��ومین مرتبه ش��کایت خود علیه‬ ‫مایل ی کهن اما بعدها برکنار شد‪ .‬همین طور داریوش‬ ‫عمقی دایی به خداداد رسید و گل تساوی رقم خورد‪ .‬دایی‬ ‫حاجی را به مراجع قضایی ارائه دهد‪ .‬این کار گویا انجام شده‬ ‫مصطف��وی‪ .‬مایل ی کهن باره��ا ادعا کرد رواب��ط پنهانی و‬ ‫چهار گل زد و هیچ کدام روی س��انتر و ضربه سر نبود‪ .‬اما‬ ‫و به زودی نزاع این دو نفر وارد فاز تازه تری هم خواهد شد‪.‬‬ ‫نزدیک دایی با رئی س جمهور وقت اسباب عزل او و داریوش‬ ‫کدورت یک سانتر و ضربه سر باقی ماند!‬ ‫سرمربی پرسپولیس در اخرین واکنش خود تاکید کرده‬ ‫مصطفوی را فراهم کرده است‪ .‬این دو زمانی که مایل ی کهن‬ ‫مصلحت اندیشی مصطفوی‬ ‫سرمربیگری تیم امید را در دس��ت داشت هم به نوعی وارد‬ ‫است‪« :‬این بار مثل دفعات گذشته نیست و از مراجع قضایی‬ ‫خواس��تار در نظر گرفتن اش��د مجازات ب��رای مایل ی کهن‬ ‫مجادله ش��دند‪ .‬روزی که مایل ی کهن با تیم المپیک ای ران‬ ‫بازی ای ران مقابل س��وریه در مرحل��ه اول از انتخابی‬ ‫خواهم شد‪».‬‬ ‫در ته ران ب��ه کره جنوبی باخت‪ ،‬عل ی دای��ی با کنایه گفت‪:‬‬ ‫جام جهانی ‪ 98‬فرانس��ه‪ ،‬حکم یک بازی تشریفاتی را پیدا‬ ‫عسگری پی ش بین پس از جلسه با دایی گفته است‪:‬‬ ‫«من در تیمش نب��ودم که ب رایش چه��ار گل بزنم!» البته‬ ‫کرد‪ .‬مایل ی کهن‪ ،‬دایی را مانند باقری و پیروانی روی نیمکت‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪74‬‬ ‫«ما متن مصاحبه مایل ی کهن به صورت تایپ ش��ده که در‬ ‫س��ایت ها و روزنامه ها منتشر ش��ده بود را جزء به جزء مرور‬ ‫کردیم و البته تصوی��ری که روی ‪ CD‬ضبط ش��ده بود را‬ ‫هم نگاه کردیم‪ .‬مجموعا یک سری مطالب به دایی نسبت‬ ‫داده شده که از دید ما توهین اس��ت‪ .‬به زعم ما تشخیص‬ ‫این ادعاها با مراجع قضایی اس��ت‪ ،‬چ��ون بحث انضباطی‬ ‫و فوتبالی نیست و ش��خصیت حقیقی دایی و خانواده اش‬ ‫مورد اتهام قرار گرفته‪ ،‬مجبوریم شکایت خود را به دادسرای‬ ‫فرهنگ و رسانه ببریم‪ .‬االن در حال انشای شکواییه هستیم‬ ‫و ان را به مراجع ارائه خواهیم کرد‪».‬‬ ‫علی دایی پیش از این دو بار علیه مایل ی کهن شکایت‬ ‫و تاکید ک��رد که هر دو ب��ار هم موفق ش��د مایل ی کهن را‬ ‫محکوم کند‪ .‬وکیل دایی م ی گوید‪« :‬حرفی که ما م ی زنیم‬ ‫ب راساس س��ابقه پرونده است و مس��تندات ان هم موجود‬ ‫است‪ .‬در دو مرحله ش��کایت دایی علیه مایل ی کهن‪ ،‬هر دو‬ ‫بار مایل ی کهن به توهین و نش��ر اکاذیب متهم و به حکم‬ ‫قطعی رسید‪ .‬یعنی حکم بدوی صادر شد و پس از اعتراض‬ ‫مایل ی کهن‪ ،‬تجدیدنظر هم حکم را تایید کرد‪ .‬بار اول ایشان‬ ‫به جزای نقدی محکوم ش��د که فکر م ی کنم رقمی حدود‬ ‫‪ 100‬هزار تومان بود و بار دوم‪ ،‬در مرحله اول رایی صادر شد‬ ‫که نم ی گویم و در تجدید نظر به جزای نقدی محکوم شد‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رسد جزای نقدی با چنین ارقامی نم ی تواند عامل‬ ‫بازدارنده ب رای شخصی باشد که محکوم م ی شود‪ .‬شاید ب رای‬ ‫همین است که دایی در مصاحب ه اش تاکید کرد خواهان اشد‬ ‫مجازات است‪».‬‬ ‫صلح موقت‪ ،‬جنگ پایدار‬ ‫اوج دعوای مایلی کهن‪ -‬دایی‬ ‫اما مایل ی کهن باز هم به این کنایه ها بس��نده نکرد‪.‬‬ ‫او در مصاحب ه ای ش��وکه کننده گفت‪« :‬دایی ب رای من خاله‬ ‫هم نیست!»‬ ‫علی دایی نیز اینگونه واکنش نشان داد‪« :‬مایل ی کهن‬ ‫فرق زن و مرد را هم نم ی داند‪ ،‬چه برسد به دایی و خاله‪ .‬این‬ ‫اقا یادش رفت��ه در مغازه ام گریه کرد‪ .‬ج��واب اینطور ادم ها‬ ‫خاموشی است‪».‬‬ ‫ش��دت گرفتن این دعوا باعث ش��د تا دایی نه س��ال‬ ‫گذشته که مایل ی کهن سرمربی گهر بود و نه همین هفته‬ ‫گذشته که روی نیمکت صبای قم نشسته بود به سمت وی‬ ‫نرود‪ .‬اما نکته جالب در این بین اظهارات ناصر فریاد شی ران‬ ‫اس��ت؛ مردی که همواره در کنار مایل ی کهن بوده اس��ت‪:‬‬ ‫«مایل ی کهن گفته بود اگر دایی ب رای همه دایی است ب رای‬ ‫من خاله هم نیست‪ .‬همین حرف را در دادگاه هم بیان کرد‪.‬‬ ‫با این وجود همه به یاد دارند که س��رمربی پرسپولیس در‬ ‫گفت وگو با مازیار ناظمی چه فحش��ی به حاج ی مایلی داد‪.‬‬ ‫صدایش هم موجود ب��ود اما زیر بار نرف��ت‪ .‬تفاوت حاجی‬ ‫مایلی با برخی افراد این است که روی حرفش م ی ماند حتی‬ ‫اگر به ضررش شود‪».‬‬ ‫اتهامات تازه مایلی کهن و دایی علیه یکدیگر‬ ‫ورزش‬ ‫مایل ی کهن اخی را با اش��اره به دوس��تان نزدیک دایی‬ ‫سعی م ی کند تا پای دایی را نیز به برخی مسائل حاشی ه ای‬ ‫باز کند‪ .‬وی گفته است‪« :‬تعدادی کارچاق کن دارند که اگر‬ ‫الزم باش��د این مس��ائل را م ی گویم که حتی برخی از انها‬ ‫از ماوراء الطبیعه اس��تفاده م ی کنن��د و هکتارهکتار زمین‬ ‫گرفته اند و باز هم م ی گویند طلبکاریم و باالی ‪ 300‬میلیون‬ ‫به کسی دادیم که دس��ت چپ و راس��تش را نم ی شناسد‪.‬‬ ‫در این س��ال ها مرور کنید چه کسی بیش��ترین اعتراض را‬ ‫داشت؟ ‪ 11‬هفته از روی نیمکت تکان نخوردم‪ ،‬مگر داوری‬ ‫به ضرر ما نبوده است؟ کار چاق کن اقایان م ی امد همه چیز‬ ‫را درست م ی کرد که اسمشان را نماینده م ی گذارند! ببینید‬ ‫کار چاقکن ها چقدر درامد دارند و چقدر مالیات م ی دهند؟»‬ ‫حاجی مایلی همچنین درباره رقم قرارداد دایی با باش��گاه‬ ‫پرس��پولیس نیز اینگونه سخن گفته اس��ت‪ 5« :‬میلیارد و‬ ‫‪ 100‬میلی��ون تومان قرارداد اقایان اس��ت ام��ا م ی خواهند‬ ‫همه را له کنند زیر پای خود و تازه م ی گویند عفو عمومی‬ ‫بدهید و هر کس��ی خطاکار بوده باید با او برخورد شود‪ .‬من‬ ‫در یازده هفته یک بار هم در مورد داوری حرف نزدم‪ ،‬به نظر‬ ‫شما ما می زبان بودیم؟ امروز امدند که جریان داوری را به نفع‬ ‫خودشان تمام کنند‪.‬‬ ‫من مرد و مردانه حرف هایم را زده ام و یک کلمه حرف‬ ‫را هم این طرف و ان طرف نکرده ام‪ ،‬اما ایشان گفته من این‬ ‫حرف ها را نزده ام‪ .‬تو م ی خواهی به همه چیز ورود کنی‪ ،‬من‬ ‫پرسپولیس ی ام که از پرسپولیس ش��کایت کرده ام؟ برخی‬ ‫بچه ها به نان ش��ب خود محتاج بودند اما از پرس��پولیس‬ ‫ش��کایت نکردند ‪ .‬این اقایان همه چیز را در توپ م ی بینند‬ ‫و ان شااهلل وضع شان بهتر هم بش��ود‪ .‬م ی گویند خانه هزار‬ ‫و ‪100‬متری داری ناراحت م ی ش��وند یا ماشین خوب داری‬ ‫ناراحت م ی ش��وند‪ ،‬مگر ب��ه ادم بگویند دارای��ی داری‪ ،‬باید‬ ‫ناراحت بشود؟‬ ‫همه من را م ی شناسند‪ ،‬چه حمالتی به من شد‪ ،‬چه‬ ‫م ی شود وقتی م ی بازند همه چیز را م ی گویند؟ من کی این‬ ‫مسائل را عنوان کردم؟ من شش سال پیش این مسائل را‬ ‫گفتم اما اقایان وقتی م ی بازند این حرف ها را م ی زنند‪».‬‬ ‫اما علی دایی نیز خیل��ی زود از خجالت مایل ی کهن‬ ‫درامده است‪ .‬او گفته‪« :‬من ادم مستقلی هستم و زندگ ی ام‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫رابطه دایی و مایل ی کهن پر از دعواست و البته در این‬ ‫رابطه صلح تنها به طور موقت حاصل ش��ده است‪ .‬یکی از‬ ‫معدود اشت ی های مایل ی کهن با دایی به زمانی برم ی گردد که‬ ‫محمد مایل ی کهن چند هفته ای سرمربی تیم ملی شد‪.‬او در‬ ‫اقدامی جالب و عاقالنه به فروشگاه ورزشی سرمربی پیشین‬ ‫تیم ملی رفت تا از او به خاطر تمام مس��ائل و درگیری های‬ ‫گذش��ته اش عذرخواهی کند‪ .‬دایی انجا نبود‪ ،‬ولی روز بعد‬ ‫خبرگزاری ها خبر پس گرفتن ش��کایت دایی از مایل ی کهن‬ ‫به خاطر عذرخواهی رس��می س��رمربی جدی��د تیم ملی را‬ ‫مخابره کردند‪.‬‬ ‫اما واقعیت این رابطه چیز دیگری اس��ت‪ ،‬گویا هرگز‬ ‫ابی روی این اتش ریخته نش��ده اس��ت‪ .‬زمان��ی که علی‬ ‫دایی ب رای گرفتن حقوق خود در زمان سرمربیگری اش در‬ ‫تیم ملی با فدراسیون فوتبال وارد دعوا شده بود این محمد‬ ‫مایل ی کهن بود که باز هم به دای��ی تاخت و دوره مربیگری‬ ‫خود را ب��ا دوره مربیگ��ری دایی در تیم ملی مقایس��ه کرد‪:‬‬ ‫«من به جای دایی از مردم به خاط��ر نرفتن به جام جهانی‬ ‫عذر خواهی م ی کنم و احتماال پولی که دایی م ی خواهد از‬ ‫فدراسیون بگیرد‪ ،‬پاداش نرفتن به جام جهانی است‪ .‬زمانی‬ ‫که در مقدماتی جام ‪ ۹۸‬فرانس��ه به قول دایی ما را بیرون‬ ‫انداختند‪ ،‬از فدراس��یون و مردم طلبکار نشدیم ضمن اینکه‬ ‫تیم من با کمترین امکانات بود و بیشتر از دسیس ه های خود‬ ‫اقایان ضربه خوردیم‪ ،‬دو ب��رد مقابل چین و یک برد مقابل‬ ‫قطر در کارنامه ما بود و ت��ازه ای ران باید از ی��ک گروه پنج‬ ‫تیمی که یک سهمیه صعود داشت به جام جهانی م ی رفت‪،‬‬ ‫نه مانند زمان ایش��ان که از بین پنج تیم سه تیم م ی تواند‬ ‫صعود کند که این اتفاق هم با هجده بازی تدارکاتی و کلی‬ ‫هزینه نیفتاد‪ .‬اقای دای��ی از پنج بازی مقدماتی جام جهانی‬ ‫شش امتیاز گرفته بود و باز مدعی است من تیم را م ی بردم‬ ‫جام جهانی؟ من متاسفم از اینکه ایشان به جای عذر خواهی‬ ‫از مردم مثل همیشه طلبکار اس��ت‪ ».‬دایی در مصاحب ه ای‬ ‫به وی تذکر داد که حرمت خود را نگ��ه دارد اما مایل ی کهن‬ ‫اینگونه واکنش داد‪« :‬به علی دایی م ی گویم‪ ،‬بله من داروغه‬ ‫فوتبالم چون چکیده این فوتبال هستم و ایشان که معتقدند‬ ‫کشور قانون دارد م ی بینند که بعض ی ها که قلدر م ی شوند‬ ‫قانون را هم زیر پا م ی گذارند‪».‬‬ ‫را بدون وابستگی به کس��ی دنبال م ی کنم‪ .‬اما ان ادم های‬ ‫وابس��ته ای که به نمایش��گاه کتاب م ی رون��د و دنبال تیم‬ ‫م ی گردند نباید علیه من صحبت کنند‪».‬‬ ‫دایی خطاب به مایل ی کهن م ی گوید‪« :‬ش��ما این بار‬ ‫پای خود را خیلی از گلیم ت��ان درازتر کرده اید و وارد مباحث‬ ‫خانوادگی من‪ ،‬باشگاه و پول هایی که گرفته ام شده اید‪ .‬من‬ ‫نم ی دانم ‪ 5‬میلیارد و ‪ 100‬میلیون تومان را از کجا دراورده اید‪،‬‬ ‫اما م ی گویم اگر یکی از این حرف ه��ا را ثابت کردید من از‬ ‫فوتبال م ی روم اما اگر مرد باش��ی و ثاب��ت نکنی ان وقت‬ ‫مسائل دیگری به وجود م ی اید‪».‬‬ ‫عل��ی دایی در م��ورد نماین��ده تام االختی��ار خود که‬ ‫مایل ی کهن به نوع��ی وی را کارچاق کن برم ی ش��مرد هم‬ ‫اینگونه واکنش نش��ان داده‪« :‬اگر منظورتان بهمن دهقان‬ ‫محم�د مایلی که�ن به‬ ‫صورت تلویح�ی اتهاماتی را‬ ‫به بهم�ن دهقان که دوس�ت‬ ‫صمیمی عل�ی دایی اس�ت‪،‬‬ ‫وارد کرد‬ ‫اس��ت‪ ،‬من م ی گویم نماینده تام االختیار ندارم‪ ،‬زی را بهمن‬ ‫رفیق نزدیک و ب رادر من اس��ت‪ .‬در این مدت خیلی مدیون‬ ‫او هس��تم‪ .‬من با بهمن راحت هس��تم و او هم بدون هیچ‬ ‫چشمداشتی به من مش��ورت داده و کارهایی که نم ی رسم‬ ‫انجام دهم را انجام م ی دهد‪ .‬مطمئنا او ب رادر من است‪ .‬اگر‬ ‫بهمن دهقان بد است شما زمانی که در سایپا بودید و اقای‬ ‫دارابی سرپرس��ت تیم بود‪ ،‬همین بهم��ن دهقان به عنوان‬ ‫نماینده باشگاه و شما به اداره مالیات م ی رفت‪ .‬صورتجلسه‬ ‫کمیس��یون حل اختالف را هم ایش��ان امضا کرده اس��ت‪.‬‬ ‫افتخارم این اس��ت که تا امروز تمام مالیات هایم را پرداخت‬ ‫کرده ام‪ .‬ان کسی که دست چپ و راستش را نم ی داند امثال‬ ‫تو هستند‪ .‬م ی دانم خیلی به شما فشار امده که این حرف ها‬ ‫را زده اید‪ ».‬این اظهارات تند را علی دایی و محمد مایل ی کهن‬ ‫به راحتی به زبان م ی اورند‪ .‬این دو مرب��ی حاال بیش از هر‬ ‫زمان دیگری موضع هجومی به خود گرفته اند و در این بین‬ ‫مردم هس��تند که بیش از پیش اوضاع فرهنگی و ادبیات‬ ‫حاکم بر فوتبال را تاسف انگیز م ی خوانند‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫گفت وگو‬ ‫اقای دکت�ر! در م�ورد بح�ث راه ان�دازی دکترای‬ ‫جامع ه شناسی ورزش صحبت کنید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬رش��ته دکترای جامع ه شناسی ورزش‪ ،‬رشته مورد‬ ‫نیاز روز اس��ت‪ .‬وقتی من درباره این رشته و راه اندازی ان در‬ ‫مقطع فوق لیسانس جامع ه شناسی دانشگاه ته ران صحبت‬ ‫ کردم همه استقبال کردند و گفتند که جامع ه شناسی یک‬ ‫نوع رفتار فرهنگی است‪.‬‬ ‫در واقع فعالی��ت بدنی و حرکت ب��دن خود یک نوع‬ ‫رفتار فرهنگی اس��ت‪ .‬ما دو نوع رفتار داری��م؛ یکی رفتاری‬ ‫که عقالنیت اب��زاری اس��ت‪ .‬عقالنیت اب��زاری در جهان‬ ‫مدرن در واقع یک نوع حس��اب و کتاب یا بده بستان است؛‬ ‫بعض ی ها همیشه س��عی م ی کنند در دانشگاه با استاد خود‬ ‫رابطه صمیمانه ای داش��ته باشند تا در س��ایه این دوستی‬ ‫چیزهای بیش��تری بیاموزن��د‪ ،‬م ی خواه��م بگویم حتی در‬ ‫کش��ورهای مدرن روابط زن و ش��وهری خیل��ی بر مبنای‬ ‫پایگاه اجتماع ی شان ش��کل م ی گیرد‪ .‬مثال ساده تر اینکه‬ ‫ش��ما وقتی به یک کودک جایزه م ی دهید او شما را بیشتر‬ ‫دوست خواهد داشت‪.‬‬ ‫بناب راین این خود یک نوع رفتار فرهنگی است‪ .‬اما در‬ ‫جهان امروز احساسات کمرنگ شده و این واقعیت دارد‪ .‬در‬ ‫ورزش هم همین است‪ ،‬عقالنیت ابزاری حاکم شده است‪.‬‬ ‫مثال دیگری بزنم؛ االن نیمار از برزیل به بارسلون رفته‪60 ،‬‬ ‫میلیون یورو پول گرفته و این نش��ان م ی دهد که س��انتوز‬ ‫استعدادیاب ی اش خوب اس��ت و مرب ی های خوبی دارد‪ .‬بعد‬ ‫ببینید که یک حرکت خوب بدن یا یک حرکت تکنیک ی اش‬ ‫بازتاب اجتماعی خوبی داش��ته که االن او تیم کاتاالن ها را‬ ‫شاد م ی کند‪ .‬این کلی بازتاب اجتماعی دارد‪ .‬االن عقالنیت‬ ‫ابزاری در دنیا حاکم اس��ت و کنش ارزشی خیلی کمرنگ‬ ‫اس��ت‪ .‬مثال تختی را مثال بزنم‪ ،‬ایشان م ی گفت وقتی من‬ ‫تشک را م ی بوسم یک امر فرهنگی است یعنی من وظیفه‬ ‫دارم کار شایسته انجام دهم و از کار ناشایست بپرهیزم‪ .‬اما‬ ‫االن هم ه دنیا در مسیر نتیجه گرایی قرار گرفته و اخالقیات‬ ‫هم تقریبا کم رنگ شده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫در واق�ع م ی خواهی�د بگویی�د ورزش بازت�اب‬ ‫اجتماعی گسترده ای دارد؟‬ ‫یونیورسیاد؛‬ ‫ به دنبال ورزش‬ ‫منصفانه و دوستانه‬ ‫گفت وگو با دکتر بهرام قدیمی درباره مسابقات بین دانشگاهی‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتر به رام قدیمی یکی از مدی ران شناخته شده در عرصه ورزش دانشجویی است‪ .‬وی سال ها تالش کرده تا ورزش‬ ‫دانشجویی را در سطح بین المللی وارد فضای حرفه ای کند و در این بخش کارنامه موفقی دارد‪ .‬با وی در خصوص ورزش‬ ‫دانشجویی و مسابقات بین دانشگاهی جهان ه م صحبت شدیم‪ .‬متن گفت و گوی مثلث را با رئیس فدراسیون ورزش‬ ‫دانشجویی می خوانید‪.‬‬ ‫‪76‬‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬ورزش بازتاب اجتماع��ی دارد‪ .‬مثال همین‬ ‫برد والیبالیس��ت ها باعث خوش��حالی همه ش��د‪ .‬مهارت‬ ‫قوچان نژاد‪ ،‬مهاجم تیم ملی باعث شد که ‪ 60‬میلیون نفر شاد‬ ‫شوند‪ .‬شاد کردن مردم به وس��یله ورزش مسئولیت افرادی‬ ‫اس��ت که دس��ت اندرکار ورزش هس��تند‪ .‬در واقع بستگی‬ ‫به کارب ران ان دارد‪ .‬مثل کس��ی اس��ت که چاقو دس��تش‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬از چاقو م ی توانی استفاده خوب یا بد کنی‪ .‬وقتی‬ ‫ای ران‪ ،‬استرالیا را م ی برد یک فعالیت بدنی است که دنیا شاد‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬م ی گویند حرکات مارادونا ب ی نظیر اس��ت‪ ،‬ولی‬ ‫مدل شخصیت ی اش خوب نیست‪ .‬االن بازیکنان ما چگونه‬ ‫هویتی دارند؟ الگو و هویت یابی و روابط ش��ان در اینترنت‬ ‫است‪ .‬جامع ه شناسی م ی گوید مش��خصات فرهنگی افراد‬ ‫بر انتخاب ورزش اثر دارد‪ ،‬یعنی فقط عالقه شرط نیست‪.‬‬ ‫ش��ما وقتی س��بک زندگی و روش زندگی و سرمایه‬ ‫اقتصادی و فرهنگی سطح باالیی داشته باشی‪ ،‬در انتخاب‬ ‫رشته ورزش��ی اثر م ی گذارد‪ .‬مثال یک بچه پولدار با ماشین‬ ‫خوب باشگاه انقالب م ی رود و تنیس بازی م ی کند‪ ،‬این فرد‬ ‫از ورزش لذت م ی برد و به س��لیقه زیباش��ناخت ی اش پاسخ‬ ‫م ی دهد‪ .‬حاال بعض ی ها اس��تعداد تنیس دارند ولی به دلیل‬ ‫نداشتن پول نم ی توانند این رش��ته را انتخاب کنند‪ .‬یعنی‬ ‫سبک و طبقه زندگی بر انتخاب ورزش افراد اثر م ی گذارد‪.‬‬ ‫در این صورت عدالت اجتماعی ورزش��ی را هم نم ی توانیم‬ ‫ببینیم‪.‬‬ ‫شما دقت کنید طرز صحبت کردن کسی که تنیس‬ ‫را انتخاب م ی کند با افرادی که مث�لا در ورزش های دیگر‬ ‫هستند‪ ،‬فرق دارد‪ .‬مثال ورزش اسکی معموال در خانواده های‬ ‫اقای دکتر! واکنش ها چطور بوده؟ دانش�جویان‬ ‫استقبال کردند؟‬ ‫‪ l‬بیش��تر جامع ه شناس��ی هس��تند‪ .‬م ی خواهیم‬ ‫شایسته ساالری و تقسیم کار انجام بگیرد‪ .‬همه در جایگاه‬ ‫خودشان باشند‪ .‬شما در سازمان تربی ت بدنی‪ ،‬بخش پژوهش‬ ‫دارید‪ ،‬پژوهش ب رای توسعه خوب است ولی این پژوهش باید‬ ‫در عمل نش��ان دهد که ب رای ورزش کشور چه کاری انجام‬ ‫م ی دهد؟ ما باید شفاف س��ازی کنیم‪ .‬جام جهانی را به قطر‬ ‫م ی دهند‪ ،‬چرا به ما ای��ن می زبانی را نم ی دهند؟ در حالی که‬ ‫یک چهارم دنیا مسلمان اس��ت ولی ما در فدراسیون های‬ ‫جهانی نفوذ انچنان��ی نداریم‪ .‬عقالنیت اب��زاری م ی گوید‬ ‫سریع پول را به فیفا بده و می زبانی را بگیر‪.‬‬ ‫و در م�ورد پانزدهمی�ن دوره مس�ابقات‬ ‫بی ن دانشگاهی ‪.‬‬ ‫‪ l‬ما یک دوره مس��ابقات بین ملت ه��ا داریم که‬ ‫س��ال ‪ 1946‬ایجاد شده و حرفه ای اس��ت‪ .‬اما به عقیده من‬ ‫در انجا بدنه ورزش دانش��جویی توسعه پیدا نم ی کند چون‬ ‫ورزش��کاران حرفه ای را م ی برند‪ .‬بدنه ورزش دانشجویی در‬ ‫بخش حرفه ای بازتاب خوبی نداش��ته است‪ .‬چون ما فقط‬ ‫به دنبال مدال هستیم تا از این طریق به مسئوالن گزارش‬ ‫بدهیم‪ .‬اما در سیس��تم جدیدی که راه ان��دازی کردیم بدنه‬ ‫ورزش دانشجویی توسعه پیدا م ی کند‪ 137 .‬دانشگاه داریم‪،‬‬ ‫یک شبکه اجتماعی از طریق ورزش ایجاد شده‪ ،‬تعامالت‬ ‫علمی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬تمام ی دانش��گاه هایمان از کش��ورهای‬ ‫توسع ه یافته دنیاست‪ .‬قش��ر فرهیخته ای حضور دارند و در‬ ‫این مسابقات بیش��تر بازی منصفانه و جوانمردانه مد نظر‬ ‫است؛ م ی شود در یک دنیای کوچک در کنار هم با صلح و‬ ‫ارامش زندگی کرد‪ ،‬بدون اینک��ه رنگ‪ ،‬لباس و نژاد‪ ،‬جنس‬ ‫و مذهب یا تفاوت های فرهنگی را نگاه کنیم‪ .‬این موضوع‬ ‫مد نظر ماست‪.‬‬ ‫ما دوپینگ‪ ،‬انحرافات ورزشی و رشوه نداریم‪ .‬این مبنا‬ ‫را خیلی از کشورها پسندیده اند و باعث شده که عضو کمیته‬ ‫ی مسابقات ما در دانشگاه های معتبر‬ ‫المپیک شویم و تمام ‬ ‫اروپایی برگزار شود‪ .‬امسال مسابقات ما در بلژیک است که‬ ‫قدمت دانشگاه ان ‪ 500‬سال است‪ .‬سال بعد مسابقات را به‬ ‫اسیا م ی اوریم‪ ،‬بعد هم زیر نظر اتحادیه اروپا م ی رویم‪ .‬بعد‬ ‫هم مس��ابقات ‪ 2015‬در ایتالیا و بعد مارسی فرانسه است‪.‬‬ ‫چهار تا رشته فوتبال‪ ،‬والیبال‪ ،‬بسکتبال و فوتسال انتخاب‬ ‫کردیم‪ .‬در رش��ته های والیبال و بستکبال‪ ،‬خانم ها و اقایان‬ ‫حضور دارند‪ ،‬فوتبال و فوتس��ال اما مختص اقایان است‪.‬‬ ‫ریاس��ت این نهاد هم تا س��ال ‪ 2025‬با من است‪ .‬ما شش‬ ‫تیم داریم و اتحادیه اروپا نیز ش��ش تی��م دارد‪ 12 .‬تیم هم‬ ‫از دیگر کش��ورها حضور دارند‪ .‬در واقع ‪ 24‬تیم م ی خواهند‬ ‫ثابت کنند ک��ه باید بازی منصفانه و دوس��تانه ای داش��ته‬ ‫باشیم‪ .‬می خواهیم ثابت کنیم که م ی شود تکل خطرناک‬ ‫نرفت و به طور کلی ثابت کنیم که مس��اله ما اخالقیات در‬ ‫ورزش است‪.‬‬ ‫دوپینگ و رش�وه و اینها در این مسابقات دیده‬ ‫نشده؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬ما ای��ن مس��ائل را نداش��ته و نداریم‪ .‬چون‬ ‫دانشجویان ما اماتور هستند ‪ ،‬انها در بدنه ورزش دانشجویی‬ ‫جهان گس��ترش پیدا م ی کنند و بعد هم استعدادهای شان‬ ‫شکوفا م ی ش��ود‪ .‬م ی ایند که لذت ببرند‪ .‬یک رقابت سالم‬ ‫‪ l‬من همیش��ه کار را از صفر م ی گیرم‪ .‬وقتی من‬ ‫ورزش را از دانش��گاه ازاد گرفتم از یک اتاق کوچک شروع‬ ‫کردم‪ .‬کس��ی نبود‪ ،‬در واقع فقط خودم ب��ودم‪ .‬اما االن دو‬ ‫میلیون متر فضای ورزش��ی داریم‪ .‬هزاران نف��ر از مزایای‬ ‫تخفیف شهریه و شهریه رایگان بهره مند شدند‪ .‬ورزش را بر‬ ‫مبنای شرایط اقلیمی به ‪ 10‬منطقه تقسیم کردم‪ .‬ه ر کس‬ ‫دستش به توپ خورد‪ ،‬تخفیف ش��هریه گرفت و به سمت‬ ‫ورزش کشیده ش��د‪ .‬بعد بین این واحدها رقابت ایجاد شد و‬ ‫ساخت و سازهایی انجام دادیم‪.‬‬ ‫دانش��کده تربی ت بدنی ته��ران مرکز م��ا را دارندگان‬ ‫لیسانس و فوق لیسانس اداره م ی کردند‪ .‬دکترا کم داشتیم‪.‬‬ ‫قهرمانان را اوردیم‪ .‬ب��ه کار گرفتیم‪ .‬ی��ک زمانی وقتی به‬ ‫دانشکده تربی ت بدنی م ی رفتی از دانشجویان واقعی ورزشکار‬ ‫تهی بود اما ما این ش��رایط را تغییر دادیم‪ .‬م ی خواس��تیم‬ ‫بگوییم ورزش با علم هیچ منافاتی ندارد‪ .‬دانش فن ی شان در‬ ‫کنار ورزش م ی تواند تجربه موفقی بس��ازد‪ .‬بانوان را به این‬ ‫دانشگاه وارد کردیم‪ .‬سطح علم را باال بردیم‪ .‬عباس جدیدی‬ ‫حقوق خواند‪ .‬هادی ساعی و رضازاده اینها بیشتر در بخش‬ ‫ورزشی بودند‪.‬‬ ‫رض��ازاده ام��د‪ ،‬لیس��انس گرف��ت و بع��د ه��م‬ ‫فوق لیسان س اش را دریافت کرد‪ .‬رئیس فدراسیون و بعد هم‬ ‫عضو شورای شهر شد‪ .‬خب مردم به اینها اعتماد پیدا کردند‪.‬‬ ‫س��پس ما بخش اس��تعدادیابی را راه انداختیم‪ .‬مسابقات‬ ‫مدارس را رس��ما راه انداختیم‪ .‬کارهای فدراس��یون ورزش‬ ‫دانشجویی را از صفر شروع کردیم تا اینکه حاال کار به جایی‬ ‫رسیده که ‪ 137‬دانشگاه معتبر دنیا عضو ان شده است‪ .‬البته‬ ‫چون در بخش حرفه ای بودیم تقابل هایی با فیزیو داشتیم‪.‬‬ ‫انها ش��کایت کردند‪ .‬م ی گفتند ک��ه اینها از ن��ام و برند ما‬ ‫استفاده م ی کنند‪ ،‬در صورتی که منشور ما را نم ی دانستند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫در چه کشورهایی این رشته وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر در امریکا‪ ،‬ژاپن‪ ،‬دانمارک‪ ،‬کانادا و‬ ‫کشورهای پیشرفته و توسع ه یافته وجود دارد‪ .‬ما در بهمن ماه‬ ‫در رشته جامع ه شناسی در مقطع کارشناس ی ارشد دانشجو‬ ‫گرفتیم‪ .‬در دانشگاه ازاد واحد علوم تحقیقات‪ ،‬واحد جنوب را‬ ‫هم خودم راه اندازی کردم‪ .‬در این روزهایی که همه به دنبال‬ ‫پس��ت و مقام هس��تند‪ ،‬من سرفصل های رش��ته دکترای‬ ‫جامع ه شناسی ورزش را نوشتم که کار خیلی سختی است‪.‬‬ ‫چون دانشجویی که فوق لیس��انس جامع ه شناسی ورزش‬ ‫م ی خواند ب��رای دکترا دوباره باید رش��ته دیگ��ری انتخاب‬ ‫م ی کرد که دوباره پی ش نیاز هایی داشت‪ .‬من هم به همین‬ ‫دلیل به سرعت این رشته را تاس��یس کردم که اولین دوره‬ ‫ان بهمن ماه در واحد دانش��گاه علوم تحقیق��ات راه اندازی‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫اس�اتید این رش�ته چط�ور هس�تند؛ اس�اتید‬ ‫تربی ت بدنی هستند یا جامع ه شناسی؟‬ ‫ما االن در چه جایگاهی قرار داریم و وضعی ت مان‬ ‫به چه صورت است؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫مرفه مورد توجه قرار م ی گیرد‪ .‬هیچ وقت هم مدال نم ی اورند‬ ‫ولی کشتی‪ ،‬تکواندو‪ ،‬وزنه برداری و‪ ...‬که از رده های متوسط‬ ‫هستند همیشه مدال اور هستند‪ .‬چون اینها عملکرد بدن‬ ‫را به ف��رم ان ترجیح م ی دهند‪ .‬ورزش��کارانی مثل رضازاده‪،‬‬ ‫توکلی‪ ،‬بهداد سلیمی و‪ ...‬صبح تا شب تمرین کردند‪ ،‬وزنه‬ ‫زدند و این نتیجه داده است‪ .‬سلیمی از بدنش خوب استفاده‬ ‫کرده و نتیجه گرفته‪ ،‬ولی افراد دیگر بیشتر به دنبال فرم و‬ ‫زیبایی بدن شان هستند‪ .‬کسی که به بوکس روی م ی اورد‪،‬‬ ‫س�لامت ی اش به خطر م ی افتد ول��ی در تنیس ن��ه‪ .‬اینها‬ ‫بازتاب های اجتماع ی ش��ان فرق دارد‪ .‬استعدادیابی فقط بر‬ ‫مبنای عالقه فرد نیست‪ .‬االن کسی که پول دارد به باشگاه‬ ‫فرمانیه م ی رود و ‪ 70‬ه��زار تومان م ی دهد‪ ،‬بعد تردمیلش را‬ ‫م ی زند‪ ،‬سونا را م ی رود و از همان جا بیزینسش را هم انجام‬ ‫م ی دهد‪.‬‬ ‫این فرد لذت م ی برد و به س��لیقه زیباش��ناخت ی اش‬ ‫پاس��خ م ی دهد‪ .‬یعنی مجموعه عواملی در کار اس��ت که‬ ‫رفتار ورزشی افراد‪ ،‬س��رمایه اقتصادی‪ ،‬س��رمایه فرهنگی‬ ‫و اوقات فراغتش��ان را تعیی��ن م ی کند‪ .‬اینه��ا موضوعاتی‬ ‫اس��ت که بازتاب اجتماع��ی دارد‪ .‬وقتی فوتبال م��ا کره را‬ ‫شکست م ی دهد‪ ،‬احساسات میهن پرستانه نزد مردم تقویت‬ ‫م ی شود‪ ،‬احساس هویت یابی را بین مردم م ی بینیم‪ .‬همه‬ ‫خرده فرهنگ ها را م ی بینیم که ش��ادی و انسجام به وجود‬ ‫م ی اورد‪ .‬همی��ن موضوع باعث م ی ش��ود ک��ه م ی گوییم‬ ‫ورزش بخشی از زندگی اجتماعی انسان هاست‪ .‬والیبال ما‬ ‫همکاری و همدلی دارد‪ .‬همین اتفاق باعث م ی شود که ‪60‬‬ ‫میلیون نفر را شاد م ی کند‪ ،‬خب البته در کنار اینها انحرافات‬ ‫اجتماعی هم در ورزش وجود دارد‪.‬‬ ‫کس��انی هم هس��تند که مدال فنی و مهارت خیلی‬ ‫خوبی دارند ام��ا ناگهان پول ه��ای کالن در م ی اورند‪ .‬این‬ ‫شخص یک الگو م ی شود که بچه ها دنبال انها راه م ی افتند‪.‬‬ ‫بعضی از همین افراد گاهی سوژه انحرافات جامع ه شناسی‬ ‫هستند‪ ،‬مثال ما خشونت در ورزش را م ی بینیم‪ ،‬فرد در زندگی‬ ‫محرومی ت های اقتصادی و ناکام ی داش��ته و حاال فرصتی‬ ‫پیدا کرده تا همه کمبودهای خ��ود را جب ران کند‪ .‬رفتار این‬ ‫فرد بازتاب اجتماعی دارد چون او یک الگوست‪ .‬جالب اینکه‬ ‫به س��رعت این افراد مورد تقلید ق��رار م ی گیرند‪ .‬بعضی از‬ ‫مردم ما نیز از این فضاها استقبال م ی کنند‪ ،‬مثال وقتی یک‬ ‫تصادف م ی شود همه جمع م ی شوند‪.‬‬ ‫اما از طرفی همین مردم وقتی رئی س جمهور انتخاب‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬به خیابان ها م ی ایند یا وقتی ی��ک برد ملی در‬ ‫ورزش حاصل م ی ش��ود‪ ،‬به خیابان ها م ی روند‪ .‬اینها همه‬ ‫موضوعات اجتماعی روز اس��ت‪ .‬ض��رورت توجه به ورزش‬ ‫همگانی‪ ،‬ض��رورت ایجاد عدال��ت اجتماع��ی در ورزش و‬ ‫پرداختن به ورزش حرفه ای؛ همه اینها باعث شد که ما رشته‬ ‫جامع ه شناسی ورزش را به ای ران بیاوریم‪.‬‬ ‫‪ l‬واکنش ها خیلی خوب بوده است‪ .‬مساله ما تنها‬ ‫به روش های مدیریتی برم ی گردد‪ .‬وقتی ما از بارسلونا حرف‬ ‫م ی زنیم‪ ،‬دقیقا باید به روش های مدیریتی انها توجه کنیم‬ ‫که چطور از بدن بازیکنان خود در توس��عه اجتماعی بهره‬ ‫م ی ب رند اما در اینجا مثال باشگاه های پرسپولیس و استقالل‬ ‫را نگاه کنید‪ .‬فرق مدی��ران ما با مدی ران انها در این اس��ت‬ ‫که انها به خوبی از اس��تعدادها و توانایی بازیکنان شان در‬ ‫بازتاب های جهانی بهره م ی برند‪.‬‬ ‫م ی خواهند‪ .‬یعنی ما م ی گوییم از بدن نباید استفاده ابزاری‬ ‫شود‪ ،‬بلکه باید از ورزش لذت ببریم‪.‬‬ ‫واکنش ‪ IOC‬درباره تشکل فدراسیون شما چه‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ IUC l‬پارس��ال ما را به رس��میت ش��ناخت و ما‬ ‫زیرمجموع��ه ‪ IOC‬ق��رار گرفتی��م‪ .‬االن هم ب��ا اتحادیه‬ ‫اروپا قرارداد بس��تیم‪ .‬از ‪ 2015‬هم رس��ما زی��ر نظر اتحادیه‬ ‫اروپا هس��تیم‪ .‬مس��ابقات ما را خودش��ان در پایتخت های‬ ‫کشورهای اروپایی برگزار م ی کنند‪ ،‬مثال مسابقات در سال‬ ‫‪ 2015‬در مارس��ی فرانسه است‪ .‬این مس��ابقات را خودشان‬ ‫برگزار م ی کنند‪ .‬ما دیگر کارمان را انج��ام دادیم و کار را به‬ ‫مقصد رس��اندیم‪ .‬بعد منتخبی از قش��ر دانشجو را انتخاب‬ ‫م ی کنیم تا استعدادهای ش��ان شکوفا ش��ود‪ .‬همه چیز هم‬ ‫رایگان اس��ت‪ .‬در کنار بخش ورزش حرفه ای م ی توانیم در‬ ‫کنار هم زندگی کنند‪.‬‬ ‫ما چهار تیم به بلژیک م ی فرستیم؟‬ ‫‪ l‬بله؛ در رش��ته های والیبال‪ ،‬فوتبال‪ ،‬فوتس��ال و‬ ‫بسکتبال حضور داریم‪.‬‬ ‫چق�در ب�رای ای�ن تی م ه�ا هزین�ه ش�ده و چه‬ ‫انتظاراتی از این تی م ها دارید؟‬ ‫‪ l‬ما تجربه کار را داریم‪ .‬دو ماه پیش ب رای ما هتل‬ ‫رزرو کردند و ما هر اس��می بدهی��م کارش را ب رایمان انجام‬ ‫م ی دهند‪ .‬بلی��ت هواپیما را ارزان م ی خری��م‪ ،‬ان طرف هم‬ ‫هتل چهار ستاره را خودم ‪ 50‬یورو گرفتم‪ ،‬بچه ها از اینجا با‬ ‫پرواز ای ران ایر ‪ -‬که خیلی به ما کمک م ی کند ‪ -‬به امستردام‬ ‫م ی روند‪ .‬از انجا هم با اتوبوس نیم س��اعت راه اس��ت تا به‬ ‫دانشگاه انتورپ برسند‪ .‬در این بین دو نفر ادم نخبه با تیم‬ ‫م ی فرستیم که اپلیکیش��ن ها را پر کنند‪ ،‬این طوری است‬ ‫که ویزای همه راحت گرفته م ی ش��ود‪ .‬مشکلی هم ایجاد‬ ‫نم ی شود چون تقسیم کار صورت گرفته است‪ .‬در دنیا هم‬ ‫‪77‬‬ ‫االن همین شکل کار را قبول دارند‪ .‬ما کار را از سال ‪2007‬‬ ‫از ای رلند شروع کردیم‪ .‬بعد این تیم ها را به اتریش فرستادیم‪،‬‬ ‫بعد مجارستان‪ ،‬ایتالیا‪ ،‬هلند و صربستان‪ ،‬یعنی تجربه کار را‬ ‫داریم‪ .‬تیم هایی که با ما هم م ی ایند تجربه کار را دارند‪ .‬تنها‬ ‫انتظار ما این است که وقتی به انجا م ی روند اخالق خوبی‬ ‫داشته باشند‪ .‬چون من رئیس فدراس��یون جهانی هستم‪،‬‬ ‫خب افتتاحی��ه‪ ،‬اختتامیه‪ ،‬اهدای جوای��ز و‪ ...‬همه با رئیس‬ ‫فدراسیون است‪.‬‬ ‫اقای دکتر! رابطه تان با نهادهای ورزشی داخلی‬ ‫چگونه است؟‬ ‫‪ l‬رابطه مان با کمیته ملی المپیک خوب است ولی‬ ‫ی قبل از این از ما حمایت نکرده است‪ .‬اما‬ ‫سازمان تربی ت بدن ‬ ‫ما بار مالی ب رای دولت نداریم‪ .‬ما یک دریچه ای را باز کردیم‪.‬‬ ‫ما هی چ گونه بار مالی اقتصادی روی دوش دولت نداریم‪ ،‬نه‬ ‫ب رای وزارت علوم‪ ،‬نه دانشگا ه ازاد و نه حوزه های دیگر‪ .‬یعنی‬ ‫ما از طریق زبان ورزش یک دریچه ای باز کردیم‪ .‬مهندسی‬ ‫فرهنگی همین است‪ ،‬در واقع نام اسالم و ای ران را انجا زنده‬ ‫نگه م ی داریم و از طریق ورزش تجلی��ات فرهنگی ای ران را‬ ‫نشان م ی دهیم‪ .‬ورزشکاران مان و اقتدار قهرمانانه مان را به‬ ‫دنیا نشان م ی دهیم‪ .‬از طرف سازمان تربی ت بدنی حمایت‬ ‫نشدیم اما کمیته بی ن المللی المپیک با ما بد نبوده است‪ .‬با‬ ‫این حال ما روی پای خودمان ایستاده ایم‪.‬‬ ‫واکنش ‪ IOC‬چطور بود؟‬ ‫‪ l‬االن زیرمجموع��ه ‪ IOC‬هس��تیم‪ .‬انها رابطه‬ ‫خوبی با ما دارند‪ .‬مسابقات بی ن دانشگاهی جهان هم سال‬ ‫اینده به اسیا م ی اید‪.‬‬ ‫شرق یا غرب اسیا؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬مس��ابقات را به لبنان م ی اورند‪ .‬دانشگاه ژوزف‬ ‫لبنان میزبان م ی شود که هم مس��یحی و هم مسلمان در‬ ‫ان زندگی م ی کنند‪ .‬بعد از لبنان دوباره زیر نظر اتحادیه اروپا‬ ‫م ی رویم‪ .‬پایتخت های کشورهای اروپایی می زبان مسابقات‬ ‫م ی ش��وند‪ .‬این اتفاق راه خود را پیدا کرده و چه ما باشیم و‬ ‫چه نباشیم کار این مسابقات راه افتاده و به سرانجام رسیده‬ ‫است‪ .‬ورزش دانشگاه ازاد به سرانجام رسیده و این یعنی کار‬ ‫ما تمام شده است‪ .‬االن این رش��ته مهندسی ورزشی را هم‬ ‫خودم ایجاد کردم‪ .‬روانشناسی ورزشی و جامع ه شناسی را هم‬ ‫خودم ایجاد کردم‪ .‬حاال این فدراس��یون ورزش دانشجویی‬ ‫جهان هم به سرانجام م ی رس��د‪ .‬زیر نظر اتحادیه اروپا که‬ ‫برویم یعنی به هدف مان رسیده ایم‪ ،‬یعنی ما هر جا رفتیم از‬ ‫صفر شروع کردیم اما کار را به سرانجام رساندیم‪.‬‬ ‫اگر یک روز شما نباشید از لحاظ منابع مالی این‬ ‫تی م ها به مشکل م ی خورند؟‬ ‫‪ l‬اینها راهش��ان را پیدا کردند‪ .‬ما یک س��ال دیگر‬ ‫داریم‪ .‬یک س��ال دیگر مسابقات لبنان اس��ت که نزدیک‬ ‫به خودمان اس��ت‪ .‬دیگ��ر از س��ال ‪ 2015‬رایگان اس��ت و‬ ‫تیم های ما گزینش م ی شود‪ .‬هم حرفه ای تر م ی شود و هم‬ ‫دانشگاه هایی که با ما بیش��تر همکاری کردند‪ ،‬در اولویت‬ ‫قرار م ی گیرند‪.‬‬ ‫در رس�انه های ایران به یونیورسیاد چطور نگاه‬ ‫کردند؟ به نظرم بهتر م ی توانستند برخورد کنند‪،‬‬ ‫داستان چه بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬دانشگاه های ما دانشگاه های سوددهی نیستند؛‬ ‫یا با ش��هریه دانش��جویی اداره م ی ش��وند یا با پول دولت‬ ‫بناب راین نباید ب رایش��ان هزینه ایجاد کنیم‪ .‬اصل ماجرا این‬ ‫بود که ما م ی خواس��تیم بازی ه��ا انجام ش��ود؛ فرقی هم‬ ‫نم ی کرد س��یاه و س��فید همه را بدون هزینه هنگفت دور‬ ‫هم جمع م ی کنیم تا تبادل فرهنگ��ی و اجتماعی صورت‬ ‫بگیرد‪ .‬ما مراسم هایمان را خیلی ساده برگزار م ی کنیم‪ .‬من‬ ‫به عنوان رئیس فدراسیون‪ ،‬بازی ها را افتتاح م ی کنم؛ همین‪.‬‬ ‫رئی س جمهور کره م ی گوید م��ن بازی های جام جهانی را با‬ ‫دو کلمه افتتاح م ی کنم‪ ،‬اما خب چون انها اقتصاد بالنده ای‬ ‫دارند و از فرهنگ غنی برخوردارند‪ ،‬دو کلمه انها میلیاردها‬ ‫دالر هزینه برم ی دارد‪ .‬نکته ای که وجود دارد این اس��ت که‬ ‫م ی گوین��د فرهنگ به صورت بازی متولد م ی ش��ود‪ .‬وقتی‬ ‫به قش��ر دانش��جو یاد م ی دهید که عدالت خواه باش‪ ،‬اگر‬ ‫یادگیری اش خوب باشد در بزرگسالی هم همینطور پیش‬ ‫م ی رود‪ .‬ما بیشتر به دنبال تربیت تخت ی ها در عرصه ورزش‬ ‫هس��تیم‪ .‬م ی گوییم کارهای شایس��ته را بای��د در ورزش‬ ‫انجام داد‪ .‬ورزش��کار باید با وضو وارد میدان رقابت شود‪ .‬در‬ ‫تشکیالت ما بیشتر اخالقیات مطرح است‪.‬‬ ‫اما رس�انه های ما خیلی از این تش�کیالت شما‬ ‫استقبال نکردند‪.‬‬ ‫‪ l‬اتفاقا هر قدر ک��ه برخی رس��انه ها انتقاد کنند‬ ‫تکلی��ف‪ ،‬نق��ش و وظایف ما ب��ا حرفه ای ها مش��خ ص تر‬ ‫م ی شود‪ .‬ما هیچ وقت دنبال سالن های انچنانی نبودیم‪ ،‬هر‬ ‫چه دانشگا ه در اختیار داشت از انها استفاده م ی کردیم‪ .‬خوبی‬ ‫ان هم همین بود‪ .‬ما نم ی توانس��تیم با فیزو مقابله کنیم‪.‬‬ ‫فیزو بخش حرفه ای بود‪ .‬اما همین فیزو نیز ما را پذیرفت‪.‬‬ ‫کار ما جواب داد‪ .‬دیدند ما م ی توانیم همه دنیا را بسیج کنیم‪.‬‬ ‫‪ 137‬دانش��گاه‪ .‬کم نیس��ت‪ .‬این فرصتی است ب رای دیدن‬ ‫تفاوت های فرهنگی و البته تعامل فرهنگی‪ .‬این تشکیالت‬ ‫در واقع بهترین جا ب رای ارائه حقیقت و انصاف و درستی در‬ ‫ورزش ماس��ت‪ .‬ما کمیته ای تحت عنوان کمیته انضباطی‬ ‫نداریم‪.‬‬ ‫چند تا از این دانشگاه های معتبر را نام م ی برید؟‬ ‫دانش��گاه مونیخ در المان‪ ،‬دانش��گاه وین در اتریش‪،‬‬ ‫دانشگاه برن در س��وئیس و دانش��گاه کوئی زلند استرالیا را‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫امریکا چطور؟‬ ‫‪ l‬در امریکا دانشگاه واشنگتن را داریم‪.‬‬ ‫هاروارد؟‬ ‫‪ l‬هاروارد هنوز نیامده‪ ،‬ولی وقتی گزینش��ی شود‬ ‫انها هم م ی ایند‪ .‬دانشگاه سن پترزبورگ و دانشگاه لنی ن گراد‬ ‫را داریم‪ .‬دانشگاه قدیمی بلگراد‪ ،‬دانش��گاه نانسی فرانسه‬ ‫و دانش��گاه کاتولیک میالن؛ اینها خیلی معروف هستند‪.‬‬ ‫دانشگاه پادشاهی ملک فهد است‪ .‬دانش��گاه زاید امارات‪،‬‬ ‫دانشگاه قطر‪ ،‬ژوزف لبنان و‪ ...‬بهترین دانشگاه های الجزایز‬ ‫و عمان‪ .‬اینها حضور دارند‪.‬‬ ‫از فلسطین هم دارید؟‬ ‫‪ l‬فلس��طین هنوز وارد نش��ده‪ .‬باید رایگان شود و‬ ‫مشکل ویزایشان حل شود تا بیایند‪.‬‬ ‫شما به رسانه های ایرانی زیاد حساس نیستید؟‬ ‫‪ l‬تقریبا‪ .‬م��ن گرفتاری های خاص خ��ودم را دارم‪.‬‬ ‫وقت نم ی کنم مصاحبه مطبوعاتی بگ��ذارم‪ .‬یعنی دنبال‬ ‫این مسائل نیستم‪ .‬معتقدم باید کار به سرانجام برسد بعد‬ ‫رسانه ها بنشینند و قضاوت کنند‪ .‬کار که به انتها برسد ان‬ ‫وقت راحت تر م ی ش��ود درباره اش حرف زد‪ .‬االن راه اندازی‬ ‫مقطع دکترای رشته جامع ه شناس��ی ورزش کار مهمی بود‬ ‫که باید انجامش م ی دادم‪ .‬فدراس��یون ورزش دانش��جویی‬ ‫نیز همین طور اس��ت‪ ،‬وقتی به س��رانجام رسید خودشان‬ ‫م ی بینند که چه موقعیتی دارد‪ .‬از طرفی این مس��ابقات از‬ ‫سال های اینده در پایتخت ها برگزار م ی شود نه در دانشگاه‬ ‫ان شهر‪ .‬هر سال یک کشور پایتخت ورزشی م ی شود بعد‬ ‫اینها ب رایش هزینه م ی کنند چون به سرانجام رسیده و همه‬ ‫کار دست خودشان اس��ت‪ .‬بهترین اس��تادیوم ها و بهترین‬ ‫امکانات را م ی دهند‪.‬‬ ‫رابطه شما با دانشگاه ازاد تشکیالتی است؟‬ ‫دکتر قدیمی معتقد اس�ت‬ ‫ماموری�ت خ�ود را در عرص�ه‬ ‫مدیریت ورزش دانش�جویی به‬ ‫درستی انجام داده‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬من ‪ 18‬سال با اقای دکتر جاسبی کار کردم‪.‬‬ ‫باالخره به دانشگاه ازاد تعلق داریم‪ .‬من اقای دکتر دانشجو‬ ‫را یک بار هم ندیدم ولی حکمم را لغو نکرده بود‪ .‬بعد از انکه‬ ‫این رشته های ورزشی را ایجاد کردم‪ ،‬ما نیروی دکتر جاسبی‬ ‫بودیم‪ .‬بعض ی موقع ها حالت قائم مقامی را داش��تم‪ .‬یعنی‬ ‫اختیارات گسترده ای داشتم‪ .‬وقتی ورزش بانوان خالء داشت‬ ‫ما کمک م ی کردیم‪ .‬هیچ وقت هم به فوتبال نیامدیم چون‬ ‫هزینه بر بود‪.‬‬ ‫با اقای جاسبی رابطه دارید؟‬ ‫‪ l‬در این مدت دو‪ ،‬سه سال من اقای دکتر جاسبی‬ ‫را دو‪ ،‬سه بار بیشتر ندیدم‪ .‬یک بار عروسی دختر شان‪ ،‬یک‬ ‫بار هم در افطاری ماه رمضان که این نشان م ی دهد دل ها به‬ ‫هم نزدیک است‪ .‬هم ایش��ان گرفتار است هم من‪ .‬ولی هر‬ ‫موقع مراسمی بوده ما را دعوت کردند‪.‬‬ ‫هر کدام از مدیران دانش�گاه ازاد که بعد از اقای‬ ‫جاسبی امدند با یک تیم جدید شروع کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬خب من ک��ه نیازی ن��دارم‪ .‬به هم��ه افتخارات‬ ‫رسیدم و دیگر اشباع ش��دم‪ .‬اقای دکتر جاسبی ‪ 18‬سال به‬ ‫من اختیار تام دادند‪.‬‬ ‫رابطه اقای جاسبی با اقای میرزاده خوب است؟‬ ‫‪78‬‬ ‫‪ l‬اقای دکتر جاسبی سنتی و گام به گام بود‪ .‬خیلی‬ ‫در هزینه ها دقت م ی کرد‪ .‬به توسعه کمی و پژوهشی تاکید‬ ‫داشت‪ .‬کارهای رفاهی را هم از سال ‪ 73‬شروع کرد‪ .‬ده ه دهه‬ ‫جلو م ی امد‪ .‬ایشان با کارتابل بزرگ شده است(خنده)‪ .‬اقای‬ ‫دکتر میرزاده هم فرد قابل اعتماد ایت اهلل هاشمی هستند‪.‬‬ ‫عضو هیات امناست‪ .‬زمان خودش معاون اجرایی بود‪ .‬عضو‬ ‫هیات علم��ی و پرتالش اس��ت‪ .‬اقای دکت��ر روحانی حاال‬ ‫نیروهای قدیمی را اورده تا از تجربه انها استفاده کند تا بدین‬ ‫ترتیب دانشگاه ازاد تنها از ش��هریه دانشجو اداره نشود و از‬ ‫راه های دیگر هم درامدزایی کند‪.‬‬ ‫با اوردن اقای طه هاش�می و محس�ن هاشمی‬ ‫خیلی انجا را مهم و سیاسی کرده است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اقای محسن هاشمی م ی خواست شهردار‬ ‫شود‪ ،‬که حاال اینجا را پذیرفته اس��ت‪ .‬اقای دکتر الریجانی‬ ‫هم رئیس دانشگاه علوم پزشکی بوده که االن به اینجا امده‬ ‫است‪ ،‬اینها باعث شده تا وزن دانشگاه باال برود‪.‬‬ ‫دکت�ر جاس�بی نیروهای�ش بیش�تر از اینک�ه‬ ‫سیاس�ی باش�ند علمی بودند‪ ،‬ولی این افراد با‬ ‫خودشان بار سیاسی هم دارند‪.‬‬ ‫‪ l‬این اقایان همه ش��ان تجربه دارن��د و به نوعی‬ ‫متخص��ص هس��تند‪ .‬اق��ای دکتر جاس��بی هم س��ب ک ‬ ‫مخصوص به خودشان را دارند‪.‬‬ ‫رابطه ایشان با اقای میرزاده خوب است؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬اقای دکتر می��رزاده هم عض��و هیات امنا‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫تس�لط اقای هاشمی روی دانش�گاه ازاد چطور‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬اقای دکتر صالح ی امیری هم در بخش مدیریت‬ ‫فرهنگی فرد خبره ای هستند و تجربه کار دارد‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما در مجموع م ی توان�د برای ورزش‬ ‫مفید باشد؟‬ ‫‪ l‬اقای دکتر صالح ی امیری اقتدار مدیریتی دارد و‬ ‫خودش هم رئیس کارگروه ورزش بوده‪ .‬اقای دکتر روحانی‬ ‫به ایشان اعتماد دارد‪ .‬وزیر ورزش باید از جنس ورزش باشد و‬ ‫قوانین را بداند و حس ورزشی داشته باشد‪ .‬ایشان نیروهای‬ ‫خاصی اورده است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما کابینه ای که انتخ�اب کرده چطور‬ ‫است؟ مهمترین انها دکتر سجادی است‪.‬‬ ‫‪ l‬دکتر سجادی فرد کاردانی است‪ .‬در کمیته ملی‬ ‫المپیک بوده‪.‬‬ ‫تلفیق علم و تجربه است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬دقیق��ا‪ .‬یک تیپ ادم ه��ای ارام و منطقی را‬ ‫اورده اس��ت‪ .‬اما من م ی گویم ما این همه نیرو داریم‪ ،‬پس‬ ‫این نیروها کجا هس��تند‪ .‬اقای دکتر عادل��ی‪ ،‬االن هم به‬ ‫دانشگاه ازاد امده و هم به اقای نجفی کمک م ی کند‪ .‬این‬ ‫ی ناکرده سکته م ی کند‪( .‬خنده) ما این‬ ‫همه کار م ی کند خدا ‬ ‫‪ l‬اقای زنگنه االن نفت را م ی شناس��د‪ .‬یعنی فقط‬ ‫باید بگوید که نفت را به کجا بفروش��ید و پول را چگونه به‬ ‫دست مردم برسانید‪ .‬من کارم را انجام داده ام‪ .‬روزی که من‬ ‫ورزش دانش��گاه ازاد را تحویل گرفتم زیرساخت نداشتیم‪،‬‬ ‫دانشگاه های دولتی زیرساخت های گسترده ای داشتند‪ .‬ما‬ ‫پیش��رفت کردیم‪ ،‬اما انها مانده بودند‪ .‬ضمن اینکه انها از‬ ‫امکانات دولتی هم اس��تفاده م ی کردند‪ .‬تازه بعد از ‪ 29‬سال‬ ‫راه من را رفتند تا به موفقیت برس��ند‪ .‬من م ی خواس��تم به‬ ‫دانش��جویان اگاهی بدهم‪ .‬اینطور فکر کردم که ورزشکار‬ ‫ما از شورای شهر و فدراسیون های مختلف سردراورد‪ .‬ب رای‬ ‫من اخالق مهم ب��ود نه مدال‪ .‬ولی اینه��ا اول قهرمان ها را‬ ‫به دانش��جو تبدیل م ی کنند‪ ،‬بعد به مس��ابقات م ی برند تا‬ ‫ب رای شان مدال بیاورد‪ .‬دانش��گاه علم و صنعت ته ران این‬ ‫همه امکانات دارد‪ ،‬ولی یک دانش��جو در روس��یه نداشت‪.‬‬ ‫همه خبرنگارها را هم با خودشان به روسیه برده بودند ولی‬ ‫یک مدال طال نبردند‪ .‬س ی ودوم شدند و برگشتند‪ .‬ما در همه‬ ‫حوزه ها پیش��ی گرفتیم تا جایی ک��ه ‪ 90‬درصد مدال های‬ ‫فیزو ب رای ما ب��ود‪ .‬یعنی من کارهایم را در دانش��گاه تمام‬ ‫کردم‪ .‬من چهار رشته ایجاد کردم‪ .‬رشته های جدید را اوردم‪.‬‬ ‫ی و هم در بخش ورزش دانشجویی‬ ‫یعنی هم در بخش علم ‬ ‫کمک کردم‪ .‬در ورزش دانشجویی جهان هم کمک کردم‪.‬‬ ‫من تمامی وظایفم را هر جا که ب��وده انجام دادم‪ .‬االن هم‬ ‫یک دغدغه دارم که س��رفصل های مقطع دکترا در رش��ته‬ ‫جامع ه شناسی ورزشی را سروسامان دهم و در این صورت کار‬ ‫من تمام م ی شود‪ .‬هیچ وقت کار اماده به من ندادند‪ ،‬همیشه‬ ‫به من گفتند ایجاد کن‪ ،‬تولید کن‪.‬‬ ‫خب االن ب�رای کجا انگیزه داری�د؟ مثال بگویند‬ ‫االن یک ج�ا را انتخاب کن و ب�رو انجا را متحول‬ ‫کن‪ ،‬فکر م ی کنید کجا بروید؟‬ ‫‪ l‬از همه کارها بهتر اس��تادی در دانش��گاه است‪.‬‬ ‫دانش��گاه ادم را جوان نگ��ه م ی دارد‪ .‬االن ه��ر کاری که به‬ ‫من بدهند سریع انجامش م ی دهم چون تجربه کار را دارم‪.‬‬ ‫ط راحی مس��یر را بلدم‪ .‬یک موقع به م��ا م ی گفتند اجرایی‬ ‫هستی‪ ،‬برو علمی شو‪ .‬من هر دو را انجام دادم‪ ،‬هم اجرایی‪،‬‬ ‫هم علمی‪ .‬س ی وسه سال کار و تجربه کم نیست‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫در مورد وزارت ورزش و وضعیت فعلی ورزش هم‬ ‫مایلید صحبت کنید؟ با اقای صال ح امیری در یک‬ ‫دانشگاه هستید؟‬ ‫ب ا توجه به سابقه ای که در عرصه مدیریتی ورزش‬ ‫دارید‪ ،‬فکر م ی کنید االن در کجای ورزش باشید؛‬ ‫م ی توانید کارهای بزرگ کنید؟‬ ‫رابطه مان با کمیته‬ ‫ملی المپیک خوب‬ ‫است ولی سازمان‬ ‫تربیت بدنی قبل از‬ ‫این از ما حمایت‬ ‫نکرده است‪ .‬اما‬ ‫ما بار مالی برای‬ ‫دولت نداریم‪ .‬ما‬ ‫یک دریچه ای را باز‬ ‫کردیم‪ .‬ما هیچ گونه‬ ‫بار مالی اقتصادی‬ ‫روی دوش دولت‬ ‫نداریم‬ ‫متولد چه سالی هستید؟‬ ‫‪ .1340 l‬سال ‪ 73‬هم وارد دانشگاه ازاد شدم‪ .‬االن‬ ‫دلم م ی سوزد که این پایان نامه ها چرا خاک م ی خورد؟ این‬ ‫طرح های تحقیقاتی چرا به درد مردم نم ی خورد؟ بیایند نشان‬ ‫دهند که این کارهای تحقیقاتی که در س��ازمان انجام شد‪،‬‬ ‫پولش کجا رفت‪ .‬اینها دغدغه من است‪ .‬مثال بیایند بگویند‬ ‫در وزارت راه‪ ،‬ای��ن راه و این پروژه بزرگ را به فالن ش��رکت‬ ‫دادیم‪ ،‬به مردم بگویند تا شفاف س��ازی شود‪ .‬ما االن دنبال‬ ‫کارهای خیرخواهانه هس��تیم‪ .‬در این زمینه هم دولت باید‬ ‫افراد شایسته ساالر را بیشتر حمایت کند‪ .‬نخبگان و کسانی‬ ‫که در المپیادها م ی درخشند باید بیایند‪ .‬دولت باید مردم را‬ ‫از این قفس اهنین نجات دهد‪ .‬همه دنیا االن به یک شیوه‬ ‫زندگی م ی کند‪ .‬این طور نباشد که شب ژانویه یک خانمی‬ ‫ لباس قرمز بپوش��د و بگوید این رنگ س��ال است! چرا این‬ ‫صادر کردن فرهنگ از طرف ما نباش��د‪ .‬باید جلوی تهاجم‬ ‫فرهنگی را بگیریم و این وظیفه سازمان تربی ت بدنی و وزارت‬ ‫فرهنگ و ارشاد است‪ .‬باید یک حالتی ایجاد شود تا از این بند‬ ‫رهایی پیدا کنیم‪ .‬این واقعا ای راد نیست که ما از واسطه گری‬ ‫بخوریم؟ از داللی؟ وقتی کسی به قانون اساسی رای داده‪،‬‬ ‫به نظام جمهوری اسالمی رای داده‪ ،‬تابع والیت است‪ ،‬دیگر‬ ‫تفتیشش نکنید و مسائل را سهل کنید‪ .‬رستگاری اش هم‬ ‫ان دنیا تعیین م ی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪ l‬ایت اهلل هاشمی در مسائل کالن تصمیم گیری‬ ‫م ی کنند‪ .‬مثال در افزایش حق��وق کارمندان‪ ،‬تصمیم گیری‬ ‫در رابطه با مس��ائل ش��هریه و دانش��جویان‪ ،‬در مس��ائل‬ ‫عمرانی یا ایجاد و توس��عه رش��ته های جدید‪ .‬در مس��ائل‬ ‫ریز دخال��ت نم ی کنند‪ .‬اقای دکت��ر میرزاده هم با ایش��ان‬ ‫خیلی ارتب��اط خوب��ی دارد و اولین گزینه ایش��ان بوده که‬ ‫هر موقع دکتر جاسبی برود ایش��ان جایگزین او شود‪ .‬اقای‬ ‫سیدحس ن خمینی هم یادگار امام اس��ت و با کمک ایشان‬ ‫دانشگاه ازاد ش��کل گرفت‪ .‬بعد ایش��ان هم معموال ب رای‬ ‫مراسم دعوت م ی شود و در همه تصمیمات کالن حضوری‬ ‫فعال دارد ولی در عزل و نصب ها وارد نم ی شود‪ .‬بیشتر نقش‬ ‫فرهنگی دارند‪.‬‬ ‫همه نیروی جوان داریم انها باید کم��ک کنند‪ .‬نخبگان را‬ ‫بیاورند تا کار های خوبی انجام شود‪ .‬نخبگان االن در خانه‬ ‫کار انجام م ی دهند‪ .‬کشورهای اس��تعماری دلشان به حال‬ ‫ما نم ی س��وزد‪ ،‬همه به دنبال کفش نایک‪ ،‬ادیداس و پوما‬ ‫هستند‪ ،‬وقتی ادیداس م ی خری خب این نماد فرهنگ غرب‬ ‫اس��ت و به طور طبیعی فرهنگ غرب هم با ان م ی اید‪ .‬به‬ ‫نظرم کسی که رئیس سازمان ورزش است باید جلوی این‬ ‫مسائل را بگیرد‪ .‬انها که دلشان ب رای ویژگ ی های سالمتی‬ ‫ما نم ی س��وزد‪ ،‬انها م ی خواهند کاالهایش��ان را بفروشند‪.‬‬ ‫کسی که رئیس سازمان تربی ت بدنی اس��ت باید ببیند که‬ ‫مهندسی ورزش ب رای ما یک حق اس��ت که باید او را اعاده‬ ‫کند‪ .‬یعنی در ان دروازه بزرگ ما هم باید حضور داشته باشیم‬ ‫و کمپان ی های بزرگ داش��ته باش��یم‪ .‬در بخش تجهی زات‬ ‫ورزشی ما باید حضور داشته باشیم‪ .‬ریاست تربی ت بدنی تنها‬ ‫رسیدگی به امور باشگاه های استقالل و پرسپولیس نیست‪.‬‬ ‫ما باید صادر کننده باش��یم‪ .‬این کار تخصصی است‪ .‬تنها‬ ‫این مهم نیس��ت که ما در بازی های اسیایی موفق شویم‪.‬‬ ‫البته این هم هدف خوبی اس��ت‪ ،‬ولی سوال اینجاست که‬ ‫ما در مهندسی ورزشی جهانی چه نقشی داریم؟ یا به عنوان‬ ‫مثال ما در این فدراس��یون های جهانی چقدر صاحب نفوذ‬ ‫هس��تیم؟ این خیلی ب رای ما خوب نیست‪ .‬ما در هیچ کدام‬ ‫از فدراسیون های جهانی حضور جدی نداریم‪ .‬در تجهی زات‬ ‫ورزشی صادر کننده نیستیم‪ .‬در انتقال فرهنگ ها ما حضور‬ ‫جدی نداریم‪ .‬در واق��ع در بازی اصلی ورزش نیس��تیم‪ .‬در‬ ‫مهندسی ورزش حضور نداریم‪ .‬در تکنولوژی ماهوار ه ورزشی‬ ‫هم نیستیم‪ .‬در تجارت هم نیستیم‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما کار س�خت اقای صالحی االن در‬ ‫وزارت ورزش چیست؟‬ ‫‪ l‬کار س��خت اقای صالحی‪ ،‬بازی های اس��یایی‬ ‫است که سریع باید بجنبد‪ .‬المپیک دارد م ی اید‪ .‬بازی های‬ ‫اسیایی و المپیک به اضافه مسابقات جام جهانی فوتبال‪،‬‬ ‫سه دغدغه اصلی ماست که باید توانمندی های ما را نشان‬ ‫دهد‪ .‬از طرفی باید به سرعت انتخابات فدراسیون ها را انجام‬ ‫دهیم‪ .‬بودجه فدراسیون ها شفاف شود‪ .‬ادم های توانمند در‬ ‫راس فدراسیون ها قرار بگیرند‪ ،‬ادم هایی که قوانین ورزشی‬ ‫را بدانند‪ .‬اینها دغدغه های اصلی است‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫عشقت رسد‬ ‫به فریاد‬ ‫یاد روزحافظ‪ ،‬شاعرترین شاعران‬ ‫روزگاری در خانه های ایران ی ها طاقچ�ه نقش مهم ی را ایفا‬ ‫م ی کرد‪ .‬ان طاقچ ه ها همواره ج�ای چیزهای مهم بود‪ ،‬چیزهایی‬ ‫که قرار بود که هی چ گاه فراموش نش�ود‪ ،‬عکسی از ان که یادش‬ ‫ی بود‪ ،‬قرانی و البته دیوان حافظی‪ ...‬در این خانه های‬ ‫همیشه گرام ‬ ‫مدرن دیگر جایی برای طاقچه نیس�ت‪ ،‬طاقچ ه ها پرکشیدند و‬ ‫رفتند اما حافظ هنوز هم هست‪ .‬خانه ای ب ی حافظ در ایران یافت‬ ‫نم ی ش�ود‪ ،‬چه باک ش�عری که بی ت الغزل معرفت است‪ ،‬در این‬ ‫پوشش های شیک و نفیس کنونی سال به سال منتظر م ی ماند‬ ‫که یکی تفالی بزند اما در سنت ایرانی حداقل یک روز وجود دارد‬ ‫که همه یادش م ی افتند‪ ،‬همه س�ال را با حافظ ش�روع م ی کنند‪.‬‬ ‫اوازه حافظ اما منحصر ب�ه خانه های ایرانیان نیس�ت و قصه او‬ ‫قصه ای اس�ت که بر س�ر هر بازار بماند‪ .‬تا جایی که گروهی که‬ ‫حتی به اصل زبان ش�عری حافظ نم ی رس�ند و ویژگ ی های ادبی‬ ‫او را درک نم ی کنن�د هم او را گاهی بهترین ش�اعر تمام دوران ها‬ ‫م ی نامند‪ .‬گویی این رن�د م ی تواند اتش در هر دلی که مش�تاق‬ ‫است بیندازد‪ .‬از گوته که بگذریم او عاش�قان فراوانی در ادبیات‬ ‫جهان دارد‪ ،‬همین یک جمله از پرفس�ور فرناند‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫سوربن کافی است که جایگاه حافظ را در ادبیات جهان دریابیم‪:‬‬ ‫«اگر بخواهم از تاثیر س�روده های حافظ بر ادبی�ات جهان ‪ -‬به‬ ‫ویژه فرانسه‪ -‬سخن بگویم‪ ،‬ناگزیرم به این حقیقت اعتراف کنم‬ ‫که ادبیات دیرینه و پرپیش�ینه فرانسه‪ ،‬هنوز نتوانسته‪ ،‬شاعری‬ ‫گرانقدر چون «حافظ» به جامعه ادبی فرانسه معرفی کند‪ ».‬گویی‬ ‫خودش نیک م ی دانسته که برجریده عالم ثبت است دوامش‪.‬‬ ‫حافظ کیست؟‬ ‫دیـــدار‬ ‫لسان الغیب‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫شم س الدین محمد حافظ‪ ،‬ملقب به خواجه حافظ شی رازی و مشهور به لسان الغیب از مشهورترین شع رای تاریخ ای ران زمین است‪ .‬با وجود شهرت‬ ‫واالی این شاعر گرانمایه در خصوص دوران زندگی حافظ به ویژه زمان به دنیا امدن او اطالعات دقیقی در دست نیست ولی حدود سال ‪ 726‬ه‪.‬ق در‬ ‫شهر شی راز به دنیا امده است‪ .‬ظاه را پدرش بهاء الدین نام داشته و در دوره سلطنت اتابکان فارس از اصفهان به شی راز مهاجرت کرده است‪ .‬شمس الدین‬ ‫از دوران طفولیت به مکتب و مدرسه روی اورد و پس از اموختن علوم و معلومات معمول زمان خویش به محضر علما و فضالی زادگاهش شتافت و‬ ‫از این بزرگان به ویژه قوام الدین عب داهلل بهره ها گرفت‪ .‬خواجه در دوران جوانی بر تمام علوم مذهبی و ادبی روزگار خود تسلط یافت‪ .‬او هنوز دهه بیست‬ ‫زندگی خود را سپری نکرده بود که به یکی از مشاهیر علم و ادب دیار خود تبدیل شد‪ .‬وی در این دوره عالوه بر اندوخته عمیق علمی و ادبی خود قران را‬ ‫نیز کامل از حفظ داشت و از این روی تخلص حافظ بر خود نهاد‪ .‬دوران جوانی حافظ مصادف بود با افول سلسله محلی اتابکان فارس و این ایاالت مهم‬ ‫به تصرف خاندان اینجو در امده بود‪ .‬حافظ که در همان دوره به شهرت واالیی دست یافته بود مورد توجه و امرای اینجو قرار گرفت و پس از راه یافتن‬ ‫به دربار انان به مقامی بزرگ نزد شاه شیخ جمال الدین ابواسحاق حاکم فارس دست یافت‪ .‬اواخر زندگی شاعر بلند اوازه ای ران همزمان بود با حمله امیر‬ ‫تیمور و این پادشاه بیرحم و خونریز پس از جنایات و خونریزی های فراوانی که در اصفهان انجام داد و از هفتاد هزار سر بریده مردم ان دیار چند مناره ساخت‪ ،‬رو به سوی شی راز نهاد‪ .‬مرگ حافظ احتماال‬ ‫در سال ‪ 971‬ه‪.‬ق روی داده است و حافظ در گلگشت مصلی که منطقه ای زیبا و با صفا بود و حافظ عالقه زیادی به ان داشت به خاک سپرده شد و از ان پس‪ ،‬ان محل به حافظیه مشهور گشت‪g .‬‬ ‫ارامگاه حافظ‬ ‫زیارتگاه رندان‬ ‫بر سر تربت ما چون گذری همت خواه‬ ‫که زیارتگه رندان جهان خواهد شد‬ ‫ارامگاه حافظ در شمال شهر شی راز‪ ،‬پایین تر از دروازه قران‪ ،‬در یکی از قبرستان های معروف شی راز به نام خاک مصلی قرار دارد‪ .‬این مکان‬ ‫یکی از جاذبه های مهم توریستی ش��هر شی راز به شمار م ی رود‪ .‬نخستین بنای ارامگاه حافظ ش��ی رازی‪ ،‬به دستور میرزا ابوالقاسم گورکانی؛‬ ‫حکمران فارس در سال ‪ 865‬قمری ساخته شد‪ .‬در ان زمان ش��م س الدین محمد یغمایی وزیر ابوالقاسم گورکانی‪ ،‬بر فراز قبر حافظ عمارت‬ ‫و گنبدی ساخت که جلوی ان نیز حوض اب قرار داش��ت که از اب رکن اباد پر م ی شد‪ .‬این بنا در اوایل قرن یازدهم هجری در زمان سلطنت‬ ‫شاه عباس تعمیر گردید‪ .‬در زمان نادر شاه افشار نیز تعمی راتی بر ارامگاه انجام گرفت‪ .‬اما بنیادی ترین کار در زمان کریمخان زند روی ارامگاه‬ ‫انجام گرفت‪ .‬او در سال ‪ 1189‬ه‪.‬ق ساختمانی اساسی روی ارامگاه حافظ ساخت‪ .‬ساختمان او به شیوه بناهای زمان زندیه دارای تاالری با چهار‬ ‫ستون سنگی یکپارچه بود که از طرف شمال و جنوب گشاده و در دو طرف چپ و راست ان دو اتاق ساخته شده بود‪ ،‬به گونه ای که مقبره حافظ‬ ‫در شمال تاالر قرار م ی گرفت و در جنوب ان باغی بزرگ نمایان بود‪ .‬در سال ‪ 1314‬خورشیدی به کوشش مرحوم عل ی اصغر حکمت شی رازی (وزیر فرهنگ وقت) و علی ریاضی (رئیس فرهنگ وقت)‬ ‫طرح نقشه ارامگاه حافظ‪ ،‬به شکل کنونی ان با ط راحی و نظارت مهندس «اندره گدار» شرق شناس و ای ران شناس بزرگ فرانسوی تهیه شد و به مرحله اجرا درامد و در سال ‪ 1316‬به اتمام رسید‪ .‬طبق‬ ‫این نقشه در تاالر‪ ،‬چهار ستون وسط که در زمان زندیه احداث شده بود‪ ،‬از دوطرف امتداد یافت و حافظیه به دو محوطه‪ ،‬شامل باغ در جنوب و تاالر و ارامگاه در شمال ان تبدیل شد‪ .‬جمع کل بنای‬ ‫حافظیه در ان سال ‪ 2200‬مترمربع بود و با یک ایوان ‪ 20‬ستونی به دو قسمت تقسیم م ی شد‪ .‬قبر حافظ شی رازی نیز در وسط محوطه شمالی و یک متر بلندتر از اط راف که به وسیله پنج ردیف پله‬ ‫در دسترس است‪ ،‬قرار دارد‪.‬در دوره جمهوری اسالمی و در سال ‪ ۱۳۸۶‬اولین مرمت جدی و بازسازی‪ ،‬تمی ز کردن سطح مسی روی گنبد‪ ،‬مرمت بخش های خ راب ساختمان های اط راف و همچنین‬ ‫متصل کردن مقبره ها و باغ های اط راف به مجموعه صورت گرفت‪g .‬‬ ‫‪80‬‬ ‫دیوان حافظ‬ ‫قند پارسی‬ ‫دیوان حافظ که مشتمل بر حدود ‪ ۵۰۰‬غزل‪ ،‬چند قصیده‪ ،‬دو مثنوی‪ ،‬چندین قطعه و تع دادی رباعی است‪ ،‬تاکنون بیش از چهارصد‬ ‫بار به اشکال و شیوه های گوناگون‪ ،‬به زبان فارس��ی و دیگر زبان های جهان به چاپ رسیده است‪ .‬شاید تعداد نسخه های ّ‬ ‫خط ی ساده‬ ‫یا تذهی ب شده ان در کتابخانه های ای ران‪ ،‬افغانستان‪ ،‬هند‪ ،‬پاکستان‪ ،‬ترکیه و حتی کشورهای غ ربی از هر دیوان فارسی دیگری بیشتر‬ ‫باشد‪ .‬او یکی از کم کارترین و گزیده گوترین شع رای ای ران است؛ او حدود پنجاه سال دوران شاعری‪ ،‬حدود چهار هزار بیت شعر گفته که‬ ‫تقریبا یک دهم اکثر شع رای معروف ای رانی است (مولوی‪ ،‬نظامی‪ ،‬فردوسی‪ ،‬عطار و‪ )...‬طبق نظ ِر اکثر حافظ پژوهان‪ ،‬وی پس از سرودن‬ ‫هر شعر بارها ان را حک و اصالح م ی کرده‪ ،‬و این مساله منجر به ایجاد نسخه ها و تغیی رات فراوان در شعر او شده است‪ .‬این خود یکی‬ ‫از دالیلی است که ما چندین چاپ معتبر از دیوان حافظ داشته باشیم‪ ،‬که حکم به برتری قطعی هی چ یک نم ی توان داد‪.‬‬ ‫انچه از شعر حافظ بیشتر شهره است‪ ،‬غزلیات اوست‪ .‬حافظ غزل عارفانه موالنا و غزل عاشقانه سعدی را پیوند زده‪ .‬نواوری اصلی‬ ‫او در تک بی ت های درخشان‪ ،‬مستقل و خوش مضمون فراوانی است که سروده است‪ .‬استقاللی که حافظ از این راه به غزل داده به می زان‬ ‫زیادی از ساختار سوره های قران تاثیر گرفته است‪ ،‬که ان را انقالبی در افرینش این گونه شعر دانسته اند‪.‬‬ ‫ندیدم خوشتر از شعر تو حافظ ‬ ‫به قرانی که اندر سینه داری ‪g‬‬ ‫شعر‬ ‫ویژگی شعر حافظ‬ ‫راز جاودانگی‬ ‫دلم ز صومعه بگرفت و خرقه سالوس‬ ‫کجاست دیر مغان و شراب ناب کجا‬ ‫چه نسبت است به رندی صالح و تقوا را‬ ‫سماع وعظ کجا نغمه رباب کجا‬ ‫ز روی دوست دل دشمنان چه دریابد‬ ‫چراغ مرده کجا شمع افتاب کجا‬ ‫مبین به سیب زنخدان که چاه در راه است‬ ‫کجا همی روی ای دل بدین شتاب کجا‬ ‫بشد که یاد خوشش باد روزگار وصال‬ ‫خود ان کرشمه کجا رفت و ان عتاب کجا‬ ‫قرار و خواب ز حافظ طمع مدار ای دوست‬ ‫قرار چیست صبوری کدام و خواب کجا ‪g‬‬ ‫حاف ‬ ‫ظشناسی‬ ‫تماشاگه راز‬ ‫کتاب در مورد حافظ بسیار است‪ ،‬کتاب هایی که در دسته بندی های متفاوتی قرار م ی گی رند‪.‬‬ ‫کتاب هایی که در مورد زندگی حافظ‪ ،‬عصر حافظ‪ ،‬غزل های حافظ و‪ ...‬طبیعی است که معرفی‬ ‫کتاب در مورد حافظ عمال کاری نشدنی است‪ ،‬اما ب رای نمونه چند کتاب در این زمینه را معرفی‬ ‫م ی کنیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬حافظ نامه‪ :‬حافظ نامه اثر بهاء الدین خرمشاهی کتابی بسیار مفید ب رای درک مفهوم‬ ‫اشعار و اندیشه های خواجه حافظ است‪ .‬این کتاب مش��تمل بر شرح و تفسیر بیش از نیمی از‬ ‫غزل های دیوان است‪ .‬اگرچه کتاب حاضر شامل شرح همه غزل ها نیست‪ ،‬خوانندگان را از رفتن‬ ‫در پی شرح سایر ابیات و غزل ها ب ی نیاز م ی کند‪.‬‬ ‫این کتاب به شیوه فرهنگ نامه ای تنظیم شده است و ان عبارت است از شرح کلمه‪ ،‬بیت‪،‬‬ ‫تاریخ‪ ،‬اندیشه‪ ،‬عبارت یا اصطالحی خاص که ممکن اس��ت در چندین مورد از ابیات و غزل ها‬ ‫ستایشگر المانی‬ ‫سخن را عروس نامیده اند‬ ‫و اندیشه را داماد‬ ‫قدر این پیوند را ان کس م ی شناسد‬ ‫که حافظ را بستاید‬ ‫یوهان ولفگان��گ گوته یک��ی از معتبرترین مردان‬ ‫ادبیات اروپاست‪ .‬به گونه ای که شکس��پیر در انگلستان‪،‬‬ ‫گوته در المان‪ ،‬دانته در ایتالیا و ویکتور هوگو در فرانس��ه‬ ‫را ارکان ادبیات اروپا م ی دانند‪ .‬این ادیب المانی اما یکی از‬ ‫شیفتگان حافظ است و این شیفتگی به گونه ای است که‬ ‫او ان را مکتوب کرده است‪ .‬خواندن این چند جمله از دیوان‬ ‫غ ربی – شرقی م ی تواند نش��ان از ارادت او به حافظ باشد‪:‬‬ ‫«حافظا ارزو دارم از سبک غزلس رایی تو تقلید کنم‪ .‬همچون‬ ‫تو‪ ،‬قافیه بپردازم و غزل خویش را به ریزه کاری های گفته‬ ‫تو بیارایم‪ .‬نخست به معنی اندیشم و ان گاه لباس الفاظ‬ ‫زیبا بر ان بپوش��انم‪ .‬هیچ کالمی را دوبار در قافیه نیاورم‪،‬‬ ‫مگر انکه با ظاهری یکسان‪ ،‬معنایی جدا داشته باشد‪ .‬ارزو‬ ‫دارم همه این دستورها را به کار بندم تا شعری چون تو‪ ،‬ای‬ ‫شاعر شاع ران جهان‪ ،‬سروده باشم! ای حافظ‪ ،‬همچنان که‬ ‫جرقه ای ب رای اتش زدن و سوختن شهر امپ راتوران کافی‬ ‫است‪ ،‬از گفته شورانگیز تو چنان اتشی بر دلم نشسته که‬ ‫سراپای این شاعر المانی را در تب و تاب افکنده است‪g».‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫چو کحل بینش ما خاک استان شماست‬ ‫کجا رویم بفرما از این جناب کجا‬ ‫گوته و حافظ‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫شعر حافظ‪ ،‬ش��عری فراتر از زمان و مکان است اما‬ ‫جدا از زمان و مکان نیست‪ .‬حافظ نگاه امیدوارانه ای دارد‬ ‫که بسیار تاثیرگذار اس��ت اما فضای کلی ذهن ان روزگار‬ ‫بس��یار تلخ و امیخته با ش��کایت و گالیه است‪ ،‬چراکه‬ ‫حمله مغول و فجایع و جنایات انها در ع راق و سمرقند و‬ ‫بخارا بر ذهن شاع ران نیز تاثیر گذاشته است‪ .‬ب رای علت‬ ‫جاودانگی ش��عر حافظ دالیل بیش��ماری را برشمرده اند‪.‬‬ ‫یکی از ویژگ ی های اصلی شعر حافظ زبان رندانه ان است‪،‬‬ ‫زبانی که در دل خود طنزی ش��یرین و نجیب دارد‪ .‬حافظ‬ ‫به مدد طنز‪ ،‬به بیان ناگفته ها در عین ظ رافت و گزندگی‬ ‫پرداخته و نوش و نیش را در کنار هم گرد اورده است‪ .‬این‬ ‫زبان رندانه‪ ،‬گاهی به ایهام و ابهام م ی رس��د‪ .‬این استفاده‬ ‫از ابهام س��بب فضای راز الودی در ش��عر حافظ شده که‬ ‫کش��ف این راز ب رای همه باتوجه به سهل و ممتنع بودن‬ ‫اشعار لذت افرین است‪ .‬شعر او بیش از هر چیز به اینه ای‬ ‫م ی ماند که صورت مخاطبانش را در خود م ی نمایاند و این‬ ‫موضوع به دلیل حضور سرشار نمادها و سمب ل هایی است‬ ‫که حافظ در اشعارش افریده است‪ .‬زبان متناسب با مفهوم‬ ‫و شوری دلپذیر‪ ،‬از دیگر ویژگ ی های شعر حافظ است که‬ ‫با گستردگی مضامین او را تبدیل به شاعری یگانه کرده‬ ‫است‪g .‬‬ ‫صالح کار کجا و من خراب کجا‬ ‫ببین تفاوت ره از کجاست تا به کجا‬ ‫با ان رو به رو شویم‪.‬‬ ‫‪ -2‬تماش�اگه راز‪ :‬کتاب تماشاگه راز در بردارنده سلسله س��خنران ی هایی است از استاد‬ ‫شهید مرتضی مطهری که از سوی انتشارات صدرا و با مقدمه عبدالعظیم صاعدی منتشر شده‬ ‫است‪ .‬موضوع اصلی این کتاب‪ ،‬نقد و نظر در مورد اثار و احوال لسان الغیب حافظ شی رازی است‪.‬‬ ‫‪ -3‬از کوچه رن�دان‪ :‬دکتر عبدالحس��ین زرین کوب چندین کتاب در مورد حافظ دارد‪ ،‬از‬ ‫جمله نقش بر اب‪ ،‬ولی ما کتاب از کوچه رندان را معرفی م ی کنیم؛ این اثر راه تازه ای به شناخت‬ ‫حافظ درباره زندگی و اندیشه او به خواننده ارائه م ی دهد‪ .‬این کتاب‪ ،‬غزلیات حافظ را مورد بررسی‬ ‫قرار داده و خصوصیات حافظ‪ ،‬احوال و افکار وی را بیان و شرح م ی دارد‪ .‬این کتاب اولین بار در‬ ‫سال ‪ ۱۳۴۹‬منتشر گردید‪.‬‬ ‫‪ -4‬حافظ شیرین س�خن‪ :‬کتاب حافظ شیرین سخن س��ال ها پس از درگذشت استاد‬ ‫معین‪ ،‬به همت فرزندش خانم مهدخت معین به چاپ رسید‪ .‬خانم مهدخت معین با جمع اوری‬ ‫یادداشت های فراوانی که از پدرش باقی مانده بود‪ ،‬با کمک و تشویق چندتن از اساتید محترم‬ ‫توانست این کتاب را به چاپ برس��اند‪ .‬این کتاب اطالعات جامعی درباره حافظ به خوانندگان‬ ‫عرضه م ی دارد‪g .‬‬ ‫‪81‬‬ ‫پریدن باالتر‬ ‫از رویا‬ ‫والیبال ایران از سطح اسیا فراتر رفته است‬ ‫راه یک قهرمانی‬ ‫ان روزگار را فرام�وش نکرده ای�م؛ ان روزه�ا که گرفت�ن یک س�ت از تی م های بزرگ اس�یایی‪ ،‬هم�ان که به‬ ‫چش م بادام ی ها شهره بودند برایمان ارزو بود‪ ،‬همان وقت که اگر م ی توانستیم باالتر از هند و پاکستان تیم چهارم‬ ‫قاره م ی شدیم‪ ،‬جشن راه م ی انداختیم که چقدر پیشرفت کرده ایم‪ ،‬اما حاال به جایی رسیده ایم که داریم افسوس‬ ‫م ی خوریم که اگر در لیگ جهانی در بازی اول مقابل روسیه شکس�ت نم ی خوردیم‪ ،‬م ی توانستیم جایگاهی بس‬ ‫باالتر در میان بزرگان جهان داشته باشیم‪ .‬این همان چیزی است که به ان پیشرفت م ی گویند‪ ...‬نه! این پیشرفت‬ ‫نیست‪ ،‬این یک جهش ب ی نظیر است‪ .‬حاال تیمی داریم که برای قهرمانی در اسیا تنها و تنها یک ست از دست داده‬ ‫است‪ .‬این اتفاق بزرگی است‪ .‬فقط کافی است واکنش های مربیان دیگر تی م های حاضر در جام ملت های اسیا را‬ ‫نگاه کنیم تا متوجه شویم که ناامیدی در تی م های اسیایی تا چه اندازه ریشه دوانده است‪ .‬انها تیم ایران را در قواره‬ ‫جهانی م ی دانند که رو به رو شدن با ان کابوس است‪ .‬ما تیمی داریم که حاال از رویاهایمان باالتر م ی پرد‪ ،‬زمان ان‬ ‫رسیده که رویاهایمان را باالتر ببریم؛ با این مربی و با این بازیکنان م ی توانیم‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫تیم ملی ای ران از لیگ جهانی م ی امد‪ ،‬ب رای همین در اوج امادگی‬ ‫قرار داشت‪ .‬ب رای همین قبل از ش��روع مسابقات هم این تیم به عنوان‬ ‫شانس اول مس��ابقات جام ملت های اسیا ش��ناخته م ی شد‪ .‬شاگردان‬ ‫خولیو والسکو با اعتماد به نفس کامل به دبی رفتند و با کمترین دردسر‬ ‫توانستند به عنوان تیم اول بازی ها بازگردند‪ .‬ای ران در گروه ‪ K‬مسابقات‬ ‫باالتر از تیم های ملی کره جنوبی‪ ،‬قزاقستان و ع راق و با سه برد پیاپی‬ ‫به عنوان تیم اول مسابقات به مرحله بعد بازی ها صعود کرد‪ .‬تیم ملی‬ ‫کشورمان در مرحله گروهی فقط یک ست در ب رابر کره جنوبی‪ ،‬ان هم‬ ‫ست سوم را از دس��ت داد‪ .‬نه لبنان و نه ژاپن هیچ کدام نم ی توانستند‬ ‫رقیب ای ران در راه رسیدن به فینال باش��ند‪ ،‬این دو تیم خیلی راحت با‬ ‫نتیجه سه بر صفر شکست خوردند تا تیم کره جنوبی تنها رقیب ای ران‬ ‫ب رای دفاع از عنوان قهرمانی باشد‪ .‬این بازی در سالن نوزده هزار نفری‬ ‫حمدان دبی انجام شد؛ س��ه هزار ای رانی حاضر در س��الن‪ ،‬تیم ای ران را‬ ‫تش��ویق م ی کردند‪ .‬تیم ای ران بازی را با ترکیب سعید معروف‪ ،‬محمد‬ ‫موسوی‪ ،‬فرهاد قائمی‪ ،‬امیر غفور‪ ،‬حمزه زرینی‪ ،‬عادل غالمی و فرهاد‬ ‫ظریف شروع کرد‪ .‬در این مسابقه مل ی پوشان ای ران در سه ست متوالی‬ ‫و با نتایج ‪ 25‬ب��ر ‪ 25 ،19‬بر ‪ 25 ،22‬بر ‪ 19‬ش��اگردان پارک ک ی وون را از‬ ‫پی ش رو برداشتند‪ .‬والیبال ای ران با این پیروزی از عنوان خود دفاع کرد و‬ ‫در حالی در این دوره از مسابقات قهرمان شد که در سال ‪ 2011‬با واگذاری‬ ‫تنها دو س��ت رکورد جالب توجهی از خود به جا گذاشته بود‪ ،‬اما در این‬ ‫دوره از رقابت ها رکورد قبلی خود را شکست و تنها با واگذاری یک ست‬ ‫به کره جنوبی‪ ،‬ان هم در مرحله دوم مس��ابقات روی سکوی قهرمانی‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫مل ی پوش��ان والیبال ای ران با دفاع موفق از عنوان قهرمانی خود‬ ‫در قاره اسیا جواز حضور در مس��ابقات قهرمانی قاره های جهان که به‬ ‫می زبانی کشور ژاپن برگزار خواهد شد را نیز از ان خود کردند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪82‬‬ ‫در میان برترین ها‬ ‫میانگین قدی شاگردان والسکو در این دوره از رقابت ها ‪ 194‬سانت ی متر است و میانگین سنی این‬ ‫تیم هم ‪ 26‬سال که نش��ان م ی دهد این تیم در اوج قرار دارد و م ی تواند مدت ها افتخار افرینی کند‪ .‬این‬ ‫مجموعه در حال حاضر در اسیا ب ی نظیر اس��ت‪ .‬نکته ای در انتخاب برترین های مسابقات هم به چشم‬ ‫خورد؛ در پایان این دوره از رقابت ها کمیته فنی مسابقات اسامی برترین ها را اعالم کرد که نام چهار ای رانی‬ ‫در بین برترین ها دیده م ی شد‪.‬‬ ‫امیر غفور از ای ران بهترین اسپ ک زن شد‪ ،‬محمد موسوی به عنوان بهترین مدافع روی تور انتخاب شد‪،‬‬ ‫فرهاد ظریف بهترین لیبرو این دوره از بازی ها شد و سعید معروف هم برترین پاسور و ارزشمند ترین بازیکن‬ ‫شد‪.‬نکته مهم این اس��ت که این چهار نفر در لیگ جهانی هم چهره ای درخش��ان داشتند‪ .‬در تیم ای ران‬ ‫بازیکنان ب ی شمار دیگری چون فرهاد قائمی‪ ،‬حمزه زرینی‪ ،‬عادل غالم ی و‪ ...‬هم بودند که در مسابقات‬ ‫قهرمانی اسیا چهره درخشانی از خود به نمایش گذاشتند‪g .‬‬ ‫او معروف است‬ ‫بدون شک وقتی تیم ملی ای ران را نگاه م ی کنیم‪ ،‬متوجه حضور یک ستاره م ی شویم؛ ستاره ای که‬ ‫به عنوان پاسور ای ران فعالیت م ی کند‪ .‬معروف ترکیبی از هوش و مهارت را در اختیار والسکو قرار داده تا‬ ‫بتواند تاکتی ک های مختلفی را امتحان کند‪ .‬او جدا از این مساله که بارها موقعیت را ب رای کسب افتخار‬ ‫توسط بازیکنان دیگر فراهم م ی کند خودش هم ه ر از گاهی امتیازهای حساسی را در طول بازی کسب‬ ‫م ی کند‪ .‬بدون شک او بهترین پاسور اسیا و یکی از برترین های جهان است‪ .‬سعید معروف‪ ،‬متولد مه ر ماه‬ ‫‪ 1364‬در محله خیابان عطایی ارومیه است‪.‬‬ ‫پدرش ارزیاب بانک و مادرش خانه دار اس��ت‪ .‬دای ی های او اقایان سی د عباسی از والیبالیس ت های‬ ‫خوب و قدیمی ارومیه هستند‪ .‬در س��ال ‪ 80‬وارد تیم ملی نوجوانان و س��ال ‪ 84‬هم رسما عضو تیم ملی‬ ‫بزرگساالن شد‪ .‬او والیبال را از تیم مقاومت ارومیه شروع کرد و سابقه بازی در تیم های پگاه‪ ،‬صنام‪ ،‬استقالل‬ ‫گنبد‪ ،‬سایپا‪ ،‬کاله و شهرداری ارومیه را دارد و در حال حاضر عضو تیم متین ورامین است‪ .‬معروف پس از‬ ‫مسابقات گفت‪« :‬از اینکه به عنوان ارزشمندترین بازیکن و بهترین پاسور انتخاب شدم بسیار خوشحال‬ ‫هستم‪ ،‬اما این موفقیت بدون تالش و همکاری سایر بازیکنان محقق نم ی شد‪ .‬امیدوارم این موفقی ت ها‬ ‫در رقابت های اینده هم تداوم داشته باشد‪g ».‬‬ ‫انتخاب های استراتژیک‬ ‫س��هم محمد رضا داورزنی را نم ی ت��وان در والیبال انکار کرد‪ .‬ای��ن دانش اموخته‬ ‫رشته مدیریت‪ ،‬مدیریت در حوزه ورزش را در دو باشگاه قدیمی صنام و پیکان شروع کرد‪.‬‬ ‫قهرمان ی های پ ی در پی با صنام و پیکان در والیبال‪ ،‬ن��ام او را به عنوان یک مدیر موفق‬ ‫ورزشی بر سر زبان ها انداخت تا محمدرضا داورزنی را از فدراسیون سوارکاری و چوگان به‬ ‫والیبال بکشاند‪ .‬ریل گذاری یزدان ی خرم در والیبال و اصالحات بنیادینی که او در والیبال‬ ‫از اوایل دهه ‪ 70‬به وجود اورد‪ ،‬سبب شد تا والیبال از قامت یک ورزش درجه دو در سطح‬ ‫اسیا ارام ارام پله های پیشرفت و ترقی را طی کند و بتواند در اسیا بدل به یک قدرت تازه‬ ‫از راه رسیده شود‪ .‬تیمی که انحصار سنتی چشم بادام ی ها در والیبال را شکست‪ .‬داورزنی‬ ‫در مسیر ریل گذاری شده والیبال که از دهه ‪ 70‬اغاز ش��ده بود‪ ،‬با شتاب فزاینده ای قطار‬ ‫والیبال را به جلو راند و ب رای شتاب گیری در این مس��یر از یک فرمول امتحان پ س داده‬ ‫شده و البته موفق استفاده کرد‪ .‬اس��تفاده از مربیان خارجی که از همان ابتدای دهه ‪ 70‬با‬ ‫مردانی نظیر ایوان بوگانیکف روس اغاز ش��ده بود‪ ،‬در دوره مدیریت داورزنی با پارک کی‬ ‫وون کره ای‪ ،‬میلوراد کیاچ و زوران گائیچ صربستانی ادامه یافت تا در این مسیر خللی پیش‬ ‫نیاید‪ .‬اما انتخاب اصلی را داورزنی در انتهای این مسیر و در یک بزنگاه کلیدی انجام داد‪.‬‬ ‫او بعد از قریب به یک دهه ازمون و خطا با مربیان درجه دو جهانی که وظیفه بسترسازی‬ ‫و ظرفی ت سازی بدنه والیبال ای ران را بر عهده داشتند‪ ،‬مطابق با ظرفی ت های والیبال ای ران‬ ‫انگشت روی یکی از بزرگترین و شهیرترین مربیان والیبال جهان گذاشت و با اوردن خولیو‬ ‫والس��کو‪ ،‬یک نقطه عطف را در تیم ملی والیبال ای ران به وجود اورد‪ .‬انتخاب استراتژی‬ ‫گزینه های درست باعث شده که ب رای داورزنی سهمی قابل اعتنا در موفقی ت های والیبال‬ ‫قائل باشیم‪g .‬‬ ‫افسانه در ایران‬ ‫مربیان تیم های حریف‪ ،‬فرقی نم ی کند چه تیمی است‪ ،‬چه مربی تیم ایتالیا‪ ،‬چه مربی‬ ‫تیم ژاپن قبل از مسابقه به طور علنی انگیزه خود را از بازی مقابل تیم ای ران اعالم م ی کنند‪.‬‬ ‫چرا که کنار خط زمین ای ران مردی ایستاده است که در پشت ان قیافه ارام دنیایی از تفکر و‬ ‫تجربه مخفی کرده است‪ .‬وقتی کنار زمین م ی ایستد‪ ،‬انگشت خود را زیر چانه ای م ی گذارد و‬ ‫بازی را زیر نظر م ی گیرد‪ ،‬ارامشی را شاهد هستیم که نه تنها به تیم که به بینندگان هم منتقل‬ ‫م ی شود‪ .‬او خ ولیو والسکو است‪ .‬بزرگترین مرب ی ای که در تاریخ ورزش ما به ای ران امده و حاال‬ ‫ثمرات حضور او را در زمین م ی بینیم‪ .‬خ ولیو والسکو در سال ‪ 1952‬در الپالتا ارژانتین به دنیا‬ ‫امد‪ .‬وی پس از پایان دوران متوسطه وارد دانشگاه شد و در رشته فلسفه به تحصیل پرداخت‬ ‫اما به دلیل کودتای ‪ 1976‬ارژانتین از تحصیل بازماند‪ .‬والسکو از سن ‪ 15‬سالگی والیبال را در‬ ‫تیم دانشگاه الپالتا اغاز کرد و به همراه این تیم در سال های‪ 69‬و‪ 70‬قهرمان ج وانان ارژانتین‬ ‫شد‪ .‬اما او عاشق مربیگری بود‪ ،‬مربیگری را از ارژانتین شروع کرد و بعد به ایتالیا رفت و بعد از‬ ‫دو قهرمانی در لیگ این کشور‪ ،‬دوران طالیی خود را در تیم ملی ایتالیا شروع کرد‪ .‬ایتالیا در‬ ‫همین سال ها تبدیل به یکی از قدرت های بالمنازع والیبال دنیا شد‪ ،‬به طوری که این تیم‬ ‫بین سال های‪ 90‬تا ‪ 94‬میالدی چهار دوره نیز قهرمان لیگ جهانی شد‪ .‬والسکو از سال‪2011‬‬ ‫همکاری خود را با فدراسیون ای ران شروع کرد و در این مدتی که با فدراسیون ای ران کار م ی کند‬ ‫توانسته افتخاراتی نظیر دو قهرمانی در اسیا و درخشش در لیگ جهانی را به دست اورد‪ .‬او‬ ‫یکی از مردان متفکر والیبال جهان است که هنرش استفاده بهینه از استع دادهای بازیکنان‬ ‫است‪ ،‬به گونه ای که حضورش در زمین دیده م ی شود‪ .‬تیم ای ران با حضور او ستاره محور نیست‪،‬‬ ‫غیبت هیچ یک از بازیکنان نم ی تواند روی روند تیمی ای ران تاثی ر گذار باشد‪ .‬حضور والسکو‬ ‫م ی تواند الگوی خوبی ب رای انتخاب مربی خارجی در ورزش ای ران باشد‪g.‬‬ ‫اینده والیبال ایران‬ ‫دیـــدار‬ ‫ایا تیم ملی ای ران م ی تواند در میان برترین های جهان جای بگیرد؟ این سوالی است که مدت هاست ذهن هواداران این رشته ورزشی را به خود مشغول کرده است‪ .‬روند رو به رشد این تیم‬ ‫انقدر سریع است که به راحتی نم ی توان به این سوال جواب منفی داد‪ .‬بازیکنانی که اعتماد به نفس‪ ،‬مهارت و کار گروهی را در سطح باالیی به نمایش م ی گذارند‪ ،‬یک مربی که نشان م ی دهد‬ ‫ ب ی دلیل افسانه والیبال جهان نیست و انتخاب ها و استراتژی های مناسب‪ ،‬همه و همه نشان از اینده ای پ رامید دارد‪ .‬والسکو پس از مسابقات گفت‪« :‬این گروه از بازیکنان فوق العاده و قهرمانان‬ ‫واقعی بازی هستند‪ .‬دادن فقط یک ست به حریفان در مسابقات قهرمانی اسیا‪ ،‬شگفت انگیز است‪ .‬انها تمرینات سختی را پشت سر گذاشتند و بدون اینکه هرگز شکایتی بکنند با تمام توان‬ ‫فقط روی تمرین تمرکز داشتند‪ .‬من در تمام طول تابستان انها را زیر فشار وحشتناکی قرار دادم تا بتوانند فشار مسابقات قهرمانی اسیا را تحمل کنند‪ .‬همه پیش از شروع بازی ها م ی گفتند که‬ ‫ای ران در این دوره هم قهرمان م ی شود‪ ،‬حضور در اسیا‪ ،‬چالش زندگی حرفه ای من بود‪ ،‬چون م ی خواستم ببینم ایا م ی توانم افتخاراتی را که با تیم ملی ایتالیا کسب کرده بودم با کشور و فرهنگ‬ ‫دیگری تکرار کنم‪ .‬تیم ای ران تیمی است که تا ابد در قلب من جا دارد چون بازیکنان من از ابتدا تا انتهای کار با جدیت تالش کردند و با ذهن باز هر تغییری را که الزم بود پذیرفتند‪ .‬تغیی رات در‬ ‫تیم ای ران کامال مشهود است‪ .‬تمام بازیکنان ای ران به سختی تمرین و تالش کردند و ای ران باید به داشتن این بازیکنان افتخار کند‪».‬‬ ‫والسکو در چالشی که داشت بسیار موفق است‪ ،‬چراکه روزنامه گاتزتادلوسپرت نوشت‪« :‬در حال ی که در والیبال ایتالیا نم ی توان در حال حاضر به کسب عنوان قهرمانی در هیچ رقابتی‬ ‫امیدوار بود‪ ،‬والسکو در ای ران همچنان باعث حیرت همگان شده و با ثبات قدم در کسب موفقیت پیش م ی رود‪ ».‬به نوشته این روزنامه مشهور ایتالیایی‪ ،‬مربی ارژانتینی‪-‬ایتالیایی تیم ملی‬ ‫ای ران با این موفقیت توانست گام بلند دیگری در جهت تامین اینده والیبال ای ران برداشته و زمینه رشد ان را بیشتر از روزهای ابتدایی حضورش در این تیم فراهم کند‪ .‬ای ران در حالی موفق به‬ ‫کسب این نتیجه شد که پارک ک ی وون‪ ،‬مربی مشهوری که سال ها در ایتالیا فعالیت کرده و چهره ای شناخته شده است را در مقابل داشت‪.‬داو رزنی گام بعدی را درخواست می زبانی لیگ جهانی‬ ‫م ی داند‪ .‬او با اب راز خرسندی از کسب عنوان قهرمانی تیم ملی ای ران در هفدهمین دوره رقابت های قهرمانی اسیا و تداوم موفقی ت های این رشته در سال های اخیر گفت‪« :‬در مذاکراتی که با‬ ‫مسئوالن فدراسیون جهانی داشتیم‪ ،‬درخواست می زبانی مرحله نهایی لیگ جهانی والیبال را ارائه کردیم که با موافقت ابتدایی انها نیز همراه بود‪ .‬ب رای رسیدن به می زبانی لیگ جهانی‪ ،‬نیازمند‬ ‫حمایت های ویژه دولت و وزارت ورزش و جوانان هستیم؛ چرا که می زبانی این رویداد بزرگ کاری سخت و سنگین خواهد بود و قطعا بدون کمک و حمایت مسئوالن اجرایی نخواهد شد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪193‬‬ ‫‪83‬‬ ‫ایت اهللحسینی بوشهری‪:‬‬ ‫بایدفرهنگقرضالحسنهدرجامعهنهادینهوتقویتشود‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪193‬‬ ‫کارکن��ان ش��عب بانک مه��ر اقتص��اد اس��تان قم با‬ ‫ایت اهلل حسینی بوش��هری‪ ،‬مدیر حوزه ه��ای علمیه و عضو‬ ‫مجل��س خبرگان رهب��ری‪ ،‬مالق��ات و گفت وگ��و کردند‪.‬‬ ‫به گ��زارش روابط عمومی بان��ک مهر اقتصاد اس��تان قم؛‬ ‫ایت اهلل سید هاش��م حس��ینی بوش��هری‪-‬مدیر حوزه های‬ ‫علمیه‪ -‬فعالیت سالم و ش��فاف بانک ها را زمینه ساز تحقق‬ ‫حماس��ه اقتصادی دانس��ت و افزود‪« :‬بانک ها و موسسات‬ ‫مالی و اعتباری می توانند با تجمیع س��رمایه ها در راستای‬ ‫توسعه جامعه و رشد و رونق اقتصاد کش��ور فعالیت کنند‪».‬‬ ‫ایت اهلل بوش��هری با تاکید بر اینکه بانک ها باید متناسب و‬ ‫در چارچوب اعتقادات ش��رعی فعالیت کنن��د‪ ،‬تصریح کرد‪:‬‬ ‫«چنانچه در بانک ها کار بر اس��اس موازین دینی انجام شود‬ ‫و عقود به صورت صحیح پیاده س��ازی شود‪ ،‬منابع مالی که‬ ‫در چرخه فعالیت ه��ای اقتصادی بانک ها ق��رار می گیرد از‬ ‫پاک ترین پول ها می شود‪ ».‬مدیر حوزه های علمیه با اشاره‬ ‫به توصیه های دین مبین اسالم در خصوص توجه به موضوع‬ ‫قرض الحسنه بر لزوم اشاعه هر چه بیشتر این فرهنگ تاکید‬ ‫کرد و افزود‪« :‬به رغم سفارشات قران و روایات هنوز فرهنگ‬ ‫قرض الحس��نه در جامعه ما نهادینه نشده و باتوجه به اینکه‬ ‫تمایل مردم بیش��تر به محسوسات است نس��بت به ثواب و‬ ‫ارزش معنوی و اخروی این اقدام پسندیده و الهی کار کافی‬ ‫صورت نگرفته است‪ ».‬ایت اهلل حسینی بوشهری با تاکید بر‬ ‫نقش علما و خطبا در اش��اعه فرهنگ قرض الحسنه گفت‪:‬‬ ‫«تمام سخنوران و کسانی که کار تبلیغی انجام می دهند باید‬ ‫به این موضوع توجه کنند و بانک ها نیز اهتمام بیشتری به‬ ‫این مقوله داشته باشند که امیدواریم با ارائه اموزش های الزم‬ ‫شاهد بانکداری صددرصد اسالمی در کشور باشیم‪ ».‬عضو‬ ‫مجلس خبرگان رهبری‪ ،‬همچنین بر ضرورت گره گشایی از‬ ‫مشکالت مردم از سوی بانک ها و موسسات مالی و اعتباری‬ ‫و توجه به سالمت فعالیت های اقتصادی از سوی انان تاکید‬ ‫کرد‪ .‬در ادامه‪ ،‬محمدرضا پاطال ‪ -‬مدیرکل شعب استان ‪ -‬با‬ ‫اشاره به فعالیت های بانک مهر اقتصاد در راستای بانکداری‬ ‫بدون ربا‪ ،‬رهنمودهای مراجع تقلید و علما را در این راس��تا‬ ‫بسیار کارگشا عنوان کرد و گفت‪« :‬حرکت به سوی تحقق‬ ‫بانکداری اسالمی مهم ترین هدف این بانک است و در این‬ ‫راستا تالش های بسیاری صورت گرفته‪ ،‬به طوری که از سال‬ ‫‪ 1388‬تا کنون‪ 310‬هزار نفرساعت اموزش های تخصصی‬ ‫احکام بانکداری اس�لامی به کارکنان داده ش��ده است‪».‬‬ ‫پاطال‪ ،‬با اش��اره به گردش های اعتباری بانکی در مجموعه‬ ‫مهر‪ ،‬افزود‪« :‬مردم قم به بانک مهر اقتصاد‪ ،‬به چش��م یک‬ ‫«بهره گی��ری از ظرفیت ه��ا و تجربی��ات طرفین»‬ ‫و نیز «ارائه خدم��ات هرچه بهتر بانک��ی مبتنی بر دانش‬ ‫روز و موازین اس�لامی»‪ ،‬اهداف تفاهمنام��ه میان بانک‬ ‫انصار و دانشگاه جامع امام حس��ی ن(ع) است که توسط‬ ‫دکتر ابراهیم��ی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار و دکتر حس��نی‬ ‫اهنگر‪ ،‬فرمانده دانش��گاه جامع امام حس��ین(ع) به امضا‬ ‫رس��ید‪ .‬بانک انصار در راستای توس��عه نیروی انسانی و‬ ‫توانمندس��ازی کارکنان خود با بهره گیری از ظرفیت های‬ ‫علم��ی‪ -‬پژوهش��ی و مش��اور ه ای دانش��گاه جام��ع‬ ‫امام حسین(ع) و نیز تاسیس دانشکده اقتصاد و بانکداری‬ ‫اس�لامی و طرح ریزی رش��ته های مورد نیاز دانشگاهی‪،‬‬ ‫تفاهمنامه ای چهار ماده ای را به مدت پنج سال با دانشگاه‬ ‫نهاد ارزشی نگاه می کنند و چهارصد هزار نفر از مردم استان‬ ‫مشتری بانک مهر اقتصاد هستند که این مهم نشانگر اعتماد‬ ‫عمومی به این مجموعه است و مس��ئولیت ما را سنگین تر‬ ‫می کن��د‪ .‬از این رو در تالش��یم تا الگوی اج��رای بانکداری‬ ‫اسالمی در سیستم بانکی کشور باشیم‪».‬‬ ‫قدر دانی امام جمعه مشهد از فعالی ت های‬ ‫بان�ک مه�ر اقتص�اد در عرص�ه بانکداری‬ ‫اسالمی‬ ‫‪ l‬مدیران و روسای شعب بانک مهر اقتصاد استان‬ ‫خراسان رضوی نیز با ایت اهلل علم الهدی‪ ،‬امام جمعه مشهد‬ ‫دیدار کردند‪ .‬در این دیدار که در محل دفتر امام جمعه مشهد‬ ‫برگزار ش��د‪ ،‬ایت اهلل علم اله��دی ضمن تقدیر و تش��کر از‬ ‫فعالیت های بانک مهر اقتصاد در عرصه بانکداری اسالمی‬ ‫بر نقش محوری نهادهای انقالب��ی در عرصه فعالیت های‬ ‫س��الم اقتصادی تاکید کرد و خطاب به مدی��ران مجموعه‬ ‫مهر گفت‪« :‬ب��رای خدمت صادقانه به مردم و گره گش��ایی‬ ‫از مشکالت اقش��ار نیازمند باید با خضوع و اخالق و روحیه‬ ‫ارزشی ظاهر ش��وید‪ ».‬امام جمعه مشهد‪ ،‬تابلوی بانک مهر‬ ‫اقتصاد را مایه ارامش خاطر مس��تضعفان دانس��ت و گفت‪:‬‬ ‫«پرداخت تسهیالت به نیازمندان از اهداف تشکیل بسیاری‬ ‫از موسسات پولی و مالی بوده ولی همه نتوانسته اند به وظایف‬ ‫خود به درستی عمل کنند و گاهی با پرداخت تسهیالت کالن‬ ‫به افرادی که صاحب نفوذ بوده اند‪ ،‬معوقات سنگینی را هم‬ ‫برای بانک ایجاد کرده اند‪ ».‬ای��ت اهلل علم الهدی در بخش‬ ‫دیگری از س��خنان خود‪ ،‬ضمن ارزوی موفقیت روزافزون‬ ‫برای کارکنان بانک مهر اقتصاد گفت‪« :‬خوشحالیم که در‬ ‫بین مراجعات مردمی که برای انعکاس مش��کالت خود به‬ ‫دفتر مراجعه می کنند‪ ،‬شاهد ش��کایتی از بانک مهر اقتصاد‬ ‫نبوده ایم‪ ».‬همچنین در این دیدار‪ ،‬محمد صادقی – مدیرکل‬ ‫شعب استان خراسان رضوی –گزارش��ی از اقدامات بانک‬ ‫مهر اقتصاد در زمینه خدمت رسانی به اقشار مختلف مردم و‬ ‫توسعه فعالیت های بانکداری اسالمی ارائه کرد و یاداور شد‪:‬‬ ‫«موفقیت روزافزون مجموعه مهر در تجهیز منابع و کسب‬ ‫اعتماد عمومی‪ ،‬ناشی از صداقت و برخورد شایسته کارکنان‬ ‫ان با سپرده گذاران بوده که به اتکای همین اعتماد‪ ،‬موفق به‬ ‫کسب منابع ممتازی در بین بانک ها شده ایم و عالقه مندیم‬ ‫منابع جذب ش��ده را در راستای حل مش��کالت واحدهای‬ ‫اقتصادی و خانوارهای داخل استان مصرف کنیم‪g».‬‬ ‫توسعه نیروی انسانی بانک و شکل گیری‬ ‫شرکت های دانش بنیان و فناور‬ ‫با امضای تفاهمنامه‬ ‫همکاری بانک انصار‬ ‫و دانشگاه جامع‬ ‫امام حسین(ع)‬ ‫‪84‬‬ ‫جام��ع امام حس��ین(ع) امضاک��رد‪ .‬به گ��زارش اداره کل‬ ‫بازاریاب��ی و تبلیغات‪ ،‬براس��اس تفاهمنام��ه مذکور بانک‬ ‫انصار در راستای انجام مسئولیت های اجتماعی‪ ،‬مساعدت‬ ‫به اس��تحکام مبان��ی علمی جامع��ه و توس��عه فضاهای‬ ‫دانشگاهی متعهد شده است تا زمینه های توسعه فناوری‬ ‫توس��ط این دانش��گاه را فراهم کند‪g.‬‬