ماهنامه مثلث شماره 196

‫هنوز اجماع ملی برای رابطه‬ ‫ایران و امریکا شکل نگرفته‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودوششم‪ 11/‬ابان ‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫گفت وگوی مثلث با حمیدرضا اصفی‬ ‫دولت روحانی‪ ،‬دولت اصالح طلبان معتدل‬ ‫است دولت نباید جلوی اعتراضات به‬ ‫مذاکره با امریکا را بگیرد در بحث رابطه‬ ‫با امریکا یک خودخوری میان سیاسیون‬ ‫شکل گرفته؛ به نحوی که در بیان نظرات‬ ‫رودربایستی م ی کنند تماس تلفنی‬ ‫روحانی و اوباما تاکنون سودی نداشته‬ ‫است‪ ،‬امیدواریم در اینده نتیجه اش را‬ ‫ببینیم من مخالفان مذاکره با‬ ‫امریکا را بین مردم زیاد م ی دانم‬ ‫امام تا اخرین لحظات‬ ‫عمرشان به شعار مرگ بر‬ ‫امریکا معتقد بودند‬ ‫سیاسیون در مورد امریکا‬ ‫رودربایستی می کنند‬ ‫گفت و گو با محسن رضایی‬ ‫در مورد سیاست خارجی و اقتصاد دولت روحانی‬ ‫‪ 13‬ابان و ارایش نیروهای سیاسی‬ ‫مثلث در صفحات سیاست نظری بررسی می کند‬ ‫الیاس نادران؛ پارلمانتاریست افشاگر‬ ‫یامیری چگونه به وزارت ورزش نرسید؟‬ ‫صالح ‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫پاشنه اشیل‬ ‫یا پرش از مانع بزرگ؟‬ ‫چالش هایدولتبرایتغییرروشپرداختیارانه ها‬ ‫پیشنهاد امریکا؛ ازادسازی‬ ‫ل به جای رفع تحریم‬ ‫اموا ‬ ‫گزارشیدربارهدارایی هایبلوکه شدهایراندرسراسردنیا‬ ‫کیش راست مدرن‬ ‫به اصالح طلبان‬ ‫ایا عارف از معادالت مجلس حذف می شود؟‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫تفاهم با دوستان‪ ،‬مخاصمه‬ ‫با دشمنان‬ ‫باید ما در فکر اسالم باشیم‪ .‬اگر در فکر خودمان هم‬ ‫هس��تیم‪ ،‬اگر فکر منافع خودمان هم هس��تیم‪ ،‬باید فکر‬ ‫اسالم باشیم که اسالم منافع ما را تامین م ی کند‪ .‬اگر ما اهل‬ ‫دین هستیم که باید اسالم را با چنگ و دندان حفظ بکنیم‬ ‫و اگر اهل دنیا هستیم‪ ،‬دنیای ما هم به اسالم بستگی دارد‪.‬‬ ‫امروز اگر چنانچه خدای نخواس��ته ی��ک خللی وارد‬ ‫سیاست‬ ‫‪18- 29‬‬ ‫پیشنهادامریکا؛ازادسازیاموالبهجایرفعتحریم‬ ‫همهچیزدربارهیکاعتراض‬ ‫چهصلحکنیم‪ ،‬چهصلحنکنیم‪ ،‬پیروزیم‬ ‫سیاستنظری‬ ‫‪30-37‬‬ ‫بایدمقابلامریکا سیاستچماقوهویجرابه کارببریم‬ ‫دیپلماسیتعاملیباغربجوابنمی دهد‬ ‫واقعگراییایدئولوژیک‬ ‫اصولگرایانواقعگراشوند‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪38-53‬‬ ‫هنوزاجماعملیبرایرابطهایران وامریکاشکل نگرفته‬ ‫لبخنددیپلماتیکمردیخیدروین‬ ‫روسهامخالفتوافقایرانباغربنیستند‬ ‫جاسوسی در روز روشن‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودوششم‪ 11/‬ابان ‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫گفتوگوی مثلث با حمیدرضا اصفی‬ ‫دولت روحانی‪ ،‬دولت اصالحطلبان معتدل‬ ‫است دولت نباید جلوی اعتراضات به‬ ‫مذاکره با امریکا را بگیرد در بحث رابطه‬ ‫با امریکا یک خودخوری میان سیاسیون‬ ‫شکل گرفته؛ به نحوی که در بیان نظرات‬ ‫رودربایستی میکنند تماس تلفنی‬ ‫روحانی و اوباما تاکنون سودی نداشته‬ ‫است‪،‬امیدواریم در اینده نتیجه اش را‬ ‫ببینیم من مخالفان مذاکره با‬ ‫امریکا را بین مردم زیاد میدانم‬ ‫امام تا اخرین لحظات‬ ‫عمرشان به شعار مرگ بر‬ ‫امریکا معتقد بودند‬ ‫سیاسیون در مورد امریکا‬ ‫رودربایستی میکنند‬ ‫گفت وگو با محسن رضایی‬ ‫در مورد سیاستخارجی و اقتصاد دولت روحانی‬ ‫‪ 13‬ابان و ارایش نیروهای سیاسی‬ ‫مثلث در صفحات سیاستنظری بررسی میکند‬ ‫الیاس نادران؛ پارلمانتاریست افشاگر‬ ‫صالحیامیری چگونه به وزارت ورزش نرسید؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫پاشنه اشیل‬ ‫یا پرش از مانع بزرگ؟‬ ‫چالشهایدولتبرایتغییرروشپرداختیارانهها‬ ‫پیشنهاد امریکا؛ ازادسازی‬ ‫اموال به جای رفع تحریم‬ ‫گزارشیدربارهداراییهایبلوکهشدهایراندرسراسردنیا‬ ‫کیش راست مدرن‬ ‫به اصالح طلبان‬ ‫ایا عارف از معادالت مجلس حذف میشود؟‬ ‫عکس جلد‪ :‬امیر طالیی‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫هنوز اجماع ملی برای رابطه‬ ‫ایران و امریکا شکل نگرفته‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫بش��ود در این جمهوری اس�لامی‪ ،‬نم ی دانید که با ما چه‬ ‫خواهند کرد و م ی دانید انشاءاهلل‪ ،‬باید هم بدانید‪.‬‬ ‫باید احس��اس خطر بکنید ب رای جمهوری اسالمی و‬ ‫نراه هستیم و نتوانستیم تا‬ ‫همه احساس خطر بکنید‪ .‬ما بی ‬ ‫حاال انچه م ی خواهیم متحقق کنیم و تا همین مقداری هم‬ ‫که امدیم‪ ،‬ملت ها متوجه شدند به ما‪ ،‬ملت ها بیدار شدند و‬ ‫بیدارتر م ی شوند‪.‬‬ ‫خود ما متوجه باش��یم که کارهایی انج��ام بدهیم و‬ ‫طریقه های��ی را انتخ��اب کنیم که به طور س�لامت با هم‬ ‫برخورد کنیم‪ .‬اگر هم اشکال داریم‪ ،‬مثل اشکال طلب ه های‬ ‫مدرسه با هم رفتار کنیم‪ ،‬دوس��تند با هم‪ .‬خب! اقایانی که‬ ‫بسیاری شان اهل مدرسه اند‪ ،‬دوس��ت اند‪ ،‬رفی ق اند‪ ،‬ب رادرند‪،‬‬ ‫س��ر یک مبحثی داد و قال هم باهم م ی کنند‪ ،‬بعد از اینکه‬ ‫مباحثه تمام شد‪ ،‬با هم م ی نشینند چای م ی خورند و دوستی‬ ‫م ی کنند‪ .‬شما با هم دشمنی ندارید‪.‬‬ ‫ش��ما همه یک مقصد دارید و ان این است که به ان‬ ‫چیزی که اسالم فرموده است برسید‪ .‬امید است که برسید‬ ‫انشاءاهلل‪ .‬وقتی مقصد واحد باشد و مقصود همه یک مطلب‬ ‫باش��د و ان اس�لام‪ ،‬باید فکر بکنید که اگر یک صحبتی‬ ‫برخالف باش��د که یک وقت خدای نخواس��ته به حیثیت‬ ‫جمهوری اسالمی صدمه بزند‪ ،‬از ان جلوگیری کنید‪ ،‬خودتان‬ ‫را باز دارید از او‪ .‬در عین حالی که در همه جا باید مناقش��ه‬ ‫باشد‪ ،‬لکن مناقشات طلبگی‪ ،‬مناقشات علمی‪ .‬در محضر‬ ‫علمای بزرگ هم مثل میرزای ش��ی رازی که دو تا درس ‪ -‬از‬ ‫قراری که ب رای من نقل کردند ‪ -‬دو تا درس ایشان م ی گفتند‬ ‫و پنج ساعت هم طول م ی کش��ید‪ ،‬همه داد و قال ها بوده‬ ‫است‪ ،‬اما مخاصمه نبوده‪ ،‬مباحثه بوده‪ .‬یک وقت مخاصمه‬ ‫هست‪ ،‬این طرف م ی خواهد او را بکوبد‪ ،‬ان طرف م ی خواهد‬ ‫او را بکوبد‪ ،‬این‪ ،‬نه راه اس�لام اس��ت‪ ،‬نه مقصد اس�لامی‬ ‫م ی تواند داشته باشد‪ ،‬مقصد اسالمی نم ی شود‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪54-67‬‬ ‫جداییصالحیازسئول‬ ‫یخوبنبود‬ ‫دفاعصالح ‬ ‫افشاگری هایپارلمانی‬ ‫پارلمانتاریست افشاگر‬ ‫اقتصادسیاسی‬ ‫‪68-79‬‬ ‫پاشنهاشیلیا پرشازمانعبزرگ؟‬ ‫نارضایتیاجتماعیایجادنمی شود‬ ‫عدالتتوزیعییاساختاری؟‬ ‫دولتنبایدیارانهراازجیببدهد‬ ‫دیدار‬ ‫‪80 -83‬‬ ‫حملهرئیس‬ ‫بهقلماقایفوتبالیست‬ ‫برگاخرقصهفرهاد‬ ‫سخنابن سیناوبیانبهمنیار‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ش��اهین فتحی��ان ‪-‬‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد ش��کراللهی‪ ،‬علیرضا اس��دالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫گزارش اول کیش راست مدرن به اصالح طلبان‬ ‫گفته های ک رباسچی مبنی بر محوریت ناطق نوری برای انتخابات مجلس‬ ‫دهم‪ ،‬عمال به عبور از اصالح طلبان نزدیک به خاتمی و اصالح طلبان‬ ‫محافظه کار نزدیک به محمدرضا عارف تعبیر م ی شود‬ ‫مجله خبری‬ ‫اظهارنظر غالمحس��ین کرباس��چی درباره استراتژی‬ ‫اصالح طلبان ب رای انتخابات مجلس اینده به ویژه بخشی که‬ ‫در ان از ناطق نوری همپای عارف نام م ی برد‪ ،‬توجه همه را به‬ ‫شیخی جلب کرد که سال هاست «گوشه نشینی» را در عرصه‬ ‫سیاست انتخاب کرده است‪ .‬ب ی شک بس��یاری از نیروهای‬ ‫سیاس��ی از هم اکنون به دنب��ال ارایش های سیاس��ی ب رای‬ ‫انتخابات مجلس اینده هستند‪ .‬در این میان اصالح طلبان‬ ‫که با انتخاب حس��ن روحانی به ریاس��ت جمهوری جان‬ ‫تازه ای گرفته اند‪ ،‬از همه بیشتر امیدوارانه مشغول تالش‬ ‫ی انها‬ ‫و ب رنامه ریزی هستند‪ .‬از همین روست که استراتژ ‬ ‫بیش از س��ایر گروه ها مورد توجه اس��ت‪ .‬غالمحسین‬ ‫کرباسچی‪ ،‬چهره تاثیرگذار حزب کارگزاران سازندگی که‬ ‫سمت دبیرکلی این حزب نزدیک به هاشمی را به عهده‬ ‫دارد‪ ،‬چند روز پیش بخشی از استراتژی احتمالی طیف‬ ‫راست اصالح طلبان در انتخابات اینده مجلس را اشکار‬ ‫کرد‪ .‬انجا که خب رنگار از او پرسیده بود‪« :‬احتمال حضور‬ ‫عارف در انتخابات هست» ‪ ،‬به یکباره از ناطق نوری‬ ‫همپای عارف نام برده و م ی گوید‪« :‬بحثی نیس��ت‬ ‫که عارف در انتخابات مجلس حضور داشته باشد‬ ‫یا ناطق نوری‪ ».‬کرباسچی دبیرکل حزب کارگزاران‬ ‫و از چهره های تاثیرگذار این جریان است‪ .‬از همین‬ ‫روس��ت که اظهارنظر وی از جانب بس��یاری مهم‬ ‫تلقی م ی شود‪.‬‬ ‫مهم تر اینکه همه ناظ ران هاشم ی رفسنجانی‬ ‫را پدرخوانده حزب کارگزاران م ی دانند و در ماه های اخیر‬ ‫نیز نسبت اقای هاشمی با اصالح طلبان و خاتمی روشن‬ ‫اس��ت‪ .‬به این ترتیب م ی توان دید که چطور کارگزاران‬ ‫سازندگی تالش م ی کند با معرفی ناطق نوری پیوندی‬ ‫میان راست و چپ برقرار کند‪ .‬این اولین بار نیست که‬ ‫صحبت بازگشت ش��یخ اصولگرایان در مجلس دهم‬ ‫به صحنه سیاست ش��نیده م ی ش��ود‪ .‬پی ش تر حتی‬ ‫قبل از انکه طیف چپ اصالح طلبان در س��ال ‪ 87‬به‬ ‫سراغ سیدمحمد خاتمی یا میرحسین موسوی ب رای‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری دور دهم بروند‪ ،‬س��عید‬ ‫حجاریان در مصاحب��ه اش با هفته نامه ش��هروند‬ ‫که با حمایت مالی کرباس��چی منتش��ر می شد‬ ‫از نظر برخ��ی اصالح طلبان خب��ر داد که معتقد‬ ‫بودند م ی شود به جای رفتن به دنبال یک گزینه‬ ‫حداکثری از گزینه هایی مانند ناطق نوری استفاده‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫همان زمان س��روصدای زیادی در این زمینه به پا شد‪.‬‬ ‫اصالح طلبانی که توانسته بودند در انتخابات خرداد ‪ 76‬ناطق‬ ‫را شکست دهند‪ ،‬چطور به این نتیجه رسیده بودند؟ ناطق بعد‬ ‫از اتمام مجلس پنجم به حاش��یه رفت‪ ،‬تا روزی که بار دیگر‬ ‫مثلث شماره ‪187‬‬ ‫‪12‬‬ ‫در جریان انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬محمود احمدی نژاد در‬ ‫ان مناظره معروف از وی و پس��رش نام ب��رد‪ ،‬او به صدر اخبار‬ ‫بازگشت‪ .‬همین اتهامات و نشاندنش در کنار خانواده هاشمی‬ ‫باعث ش��د تا او کم کم از اردوگاه اصولگرایان در ظاهر هم که‬ ‫شده فاصله گرفته و به طیف اط رافیان هاشمی نزدیک شود‪.‬‬ ‫این درحالی بود که هنوز حکم بازرس مخصوص نهاد رهبری‬ ‫را نیز در دست داشت‪.‬‬ ‫این چنین اس��ت که اکنون ناطق نوری گامی از راست‬ ‫به چپ برداش��ته و از س��وی دیگر نزدیکان سیاسی هاشمی‬ ‫رفسنجانی در کارگزاران فاصله ای با چپ انداخته اند و طیف‬ ‫راست اصالح طلبان را تش��کیل داده اند‪ .‬این چنین است که‬ ‫اکنون طرح ائتالف اعتدالگرایان می تواند طرحی ب رای تشکیل‬ ‫حزب سیاس��ی حامیان دولت باشد؛ ش��اید تجربه ای شبیه‬ ‫حزب کارگزاران ‪ ،‬مش��ارکت یا رایحه خوش خدمت یا جبهه‬ ‫ای شبیه انچه اصولگرایان تشکیل دادند‪ .‬مثل جبهه متحد‬ ‫یا ائتالف ‪.7+8‬‬ ‫عارف یا ناطق؛ فرقی نمی کند‬ ‫کرباس��چی در ای��ن مصاحبه ب��ه اس��تراتژی مد نظر‬ ‫اصالح طلبان ب رای کسب کرس��ی های سب ز رنگ بهارستان‬ ‫پرداخته‪ .‬دبی��رکل کارگزاران س��ازندگی م ی گوی��د‪« :‬احزاب‬ ‫اصالح طلب از روش های سیاس��ی معقول و فعال تری ب رای‬ ‫انتخابات مجلس اس��تفاده م ی کنند و بعید نیس��ت باتوجه‬ ‫به س��ابقه ناطق نوری و مجموعه گرایش اصالح طلبان این‬ ‫اتفاق صورت بگیرد‪ .‬حرکت به سمت ناطق نوری چیز عجیبی‬ ‫نیست که باید هماهنگی در مورد ان صورت بگیرد‪ ».‬وی در‬ ‫ادامه در پاسخ به س��وال دیگری درباره احتمال حضور عارف‬ ‫در انتخابات مجلس گفته‪« :‬عارف از نیروهای خوبی اس��ت‬ ‫که تجربه معاون اجرای��ی و وزارت را در کارنامه خود دارد و در‬ ‫مجلس م ی تواند نقش خوبی ایفا کند‪ ،‬اما این بحث نیست که‬ ‫عارف در انتخابات مجلس حضور داشته باشد یا ناطق نوری؛ به‬ ‫هر حال مجلس ‪ 290‬کرسی دارد و همه شخصی ت های خوب‬ ‫و توانمند م ی توانند در ان حضور داشته باشند و این انتخابات‬ ‫مجلس م ی تواند این شخصی ت ها را جمع کند‪ ».‬نام بردن از‬ ‫ناطق نوری درحالی که سوال کننده نامی از وی نبرده و از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬فعالی ت هایی که عارف و همس��رش در ماه های اخیر‬ ‫ب رای حضور در مجلس انجام داده اند‪ ،‬نشان م ی دهد بخشی از‬ ‫ک هستند تالش‬ ‫اصالح طلبان که به هاشم ی رفسنجانی نزدی ‬ ‫م ی کنند به جای عارف‪ ،‬ناطق نوری را به صندلی شماره یک‬ ‫بهارستان بنشانند‪.‬‬ ‫سرلیستی شیخ در انتخابات‬ ‫«حرکت به سمت ناطق» ب رای انتخابات مجلس اینده‬ ‫و احتمال رسیدن طیف راست اصالح طلبان به این اجماع که‬ ‫بازتولیدجنایاتریگی‬ ‫والیتیجانشینروحانیشد‬ ‫جی ش العدل‪ ،‬نام جدید‬ ‫جنداهلل حامی سلفی گری در‬ ‫منطقهاست‬ ‫واکنش ها به این خبر‬ ‫س مجلس می شود؟‬ ‫ناطق رئی ‬ ‫از سوی دیگر در حالی که وحید فیاضی معتقد است که‬ ‫حذف الریجانی از ریاس��ت مجلس کار سختی است‪ ،‬صادق‬ ‫زیباکالم م ی گوی��د‪« :‬ناطق نوری م ی توان��د رئی س مجلس‬ ‫دهم باشد‪ ».‬وحید فیاضی‪ ،‬عضو فراکسیون رهروان والیت‬ ‫مجل س شورای اس�لامی در گفت وگویی با اش��اره به اینکه‬ ‫ناطق هن��وز در جایی اع�لام کاندیداتوری نک��رده م ی گوید‪:‬‬ ‫« مطرح شدن این نام ها ب رای این است که اصالح طلبان ببینند‬ ‫روی کدام گزینه م ی توانند اجماع کنند‪ ».‬فیاضی‪ ،‬ناطق نوری‬ ‫را از چهره های اصولگرا م ی داند که همواره با این نام شناخته‬ ‫م ی شود‪ .‬برهمین اساس به اصالح طلبان یاداور م ی شود که‬ ‫انها «نیروهای بهتری چون اقای ع��ارف دارند تا بخواهند در‬ ‫انتخابات مجلس از ان استفاده کنند‪ ».‬این نماینده مجلس‬ ‫تاکید ک��رد‪« :‬بنده معتقدم اصالح طلب��ان گزینه های بهتر از‬ ‫عارف نیز دارند که بخواهند در مجلس از ان اس��تفاده کنند‬ ‫البته اینکه اصالح طلب��ان بتوانند اق��ای الریجانی را حذف‬ ‫کنند‪ ،‬کار سختی است و ایش��ان به راحتی حذف نم ی شود‪».‬‬ ‫به گفته وی «الریجان��ی عقبه محکم و قاب��ل اتکایی دارد‪،‬‬ ‫بناب راین اینکه کس��ی بتواند جایش را بگیرد‪ ،‬کار س��خت و‬ ‫شاید درحال حاضر دور از ذهنی باش��د‪ ».‬اما صادق زیباکالم‬ ‫معتقد است‪« :‬اگر اصالح طلبان با محوریت عارف وارد مبارزات‬ ‫ی نامزدهای تابلودار اصالح طلب‬ ‫انتخاباتی شوند‪ ،‬تقریبا تمام ‬ ‫رد صالحیت م ی ش��وند‪ ».‬البته خود او هم به خوبی م ی داند‬ ‫که ب رای اصالح طلبان رها کردن عارف و رفتن به سراغ ناطق‬ ‫کار دشواری اس��ت و بر این امر اذعان دارد‪ .‬استدالل زیباکالم‬ ‫همان استدالل های قبل از انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫است‪ .‬او م ی گوید‪« :‬عین همان بحث هایی که گفته شد باید‬ ‫اصالح طلبان از روحانی حمایت کنند‪ ،‬حتی مقداری محکم تر‬ ‫از ان را من االن هم مطرح م ی کنم و م ی گویم باید اصالح طلبان‬ ‫پش��ت اقای ناطق نوری قرار بگی رند‪ ،‬البت��ه این به معنای ان‬ ‫نیست که این طیف خودش تحرکی نداش��ته باشد‪ .‬در واقع‬ ‫اصالح طلبان باید به گونه ای وارد انتخابات مجلس دهم شوند‬ ‫کرباسچی از ناطق نوری‬ ‫ب�ه عن�وان مح�ور وح�دت‬ ‫اصالح طلبان نام برده است‬ ‫مثلث شماره ‪187‬‬ ‫مسعود میرکاظمی‪ ،‬نماینده ته ران انتخاب ناطق نوری‬ ‫از طرف اصالح طلبان را «حاصل واگرایی» انها م ی داند‪ .‬او با‬ ‫اشاره به نحوه روی کارامدن اصالح طلبان که با نقد کارگزاران‬ ‫اغاز شد و ادامه پی دا کرد‪ ،‬م ی گوید‪« :‬در گذشته شاهد واگرایی‬ ‫بین دولت اصالح��ات و دولت جبهه کارگ��زاران بودیم اما در‬ ‫انتخابات اخیر نوعی همگرایی بین کارگزاران و اصالح طلبان‬ ‫ی با اشاره به اینکه پس از پیروزی‬ ‫صورت گرفت‪ ».‬میرکاظم ‬ ‫بر اصولگرایان و کنار رفتن انها از قدرت بار دیگر واگرایی بین‬ ‫اصالح طلبان و مجموعه کارگزاران در حال پدید امدن است‪ ،‬‬ ‫گفت ‪« :‬حتی ما اخباری داریم که بین این دو در سازمان های‬ ‫دولتی ب رای گرفتن پس��ت ها اختالف وجود دارد و با یکدیگر‬ ‫رویکرد حذفی دارند‪ ».‬اما در مقابل بهروز نعمتی نایب رئیس‬ ‫فراکسیون رهروان والیت در مجلس معتقد است که باتوجه به‬ ‫روحیات ناطق نوری و پایبندی به ق ولی که داده‪ ،‬در انتخابات وارد‬ ‫نخواهد شد‪ .‬نعمتی به اریا م ی گوید‪« :‬با توجه به شناختی که‬ ‫بنده از اقای ناطق نوری دارم ایشان فردی است که حرف هایش‬ ‫یزند‪ .‬ایشان گفته اند که دیگر دنبال این نیست که به‬ ‫را رک م ‬ ‫صحنه انتخابات بازگردد‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری دیدیم‬ ‫سیاس��یون خیلی حرف ها زدنند اما اقای ناطق نوری کسی‬ ‫بود که پای حرفی که زد ایس��تاد‪ ،‬بناب راین بنده بعید م ی دانم‬ ‫ایشان کاندیدا ش��ود‪ ،‬ضمن اینکه باید تفکر رهروان والیت را‬ ‫در انتخابات اینده مدنظر قرار داد و ان را نادیده نگرفت‪ .‬تفکری‬ ‫اعتدالی که قبل از رئی س جمهور در مجلس مطرح شد و تا االن‬ ‫هم به خوبی پیش رفته است‪ ،‬بناب راین در اینده هم حرف های‬ ‫ی البته در جایی‬ ‫بیشتری ب رای گفتن خ واهد داشت‪ ».‬میرکاظم ‬ ‫دیگر و در گفت وگو با خبرگزاری اریا از فعالی ت های عارف ب رای‬ ‫مجلس خبر داده و م ی گوید‪« :‬تاجایی که بنده شنیده ام اقای‬ ‫ناطق نوری اعالم کاندیدات��وری نکرده اند اما اقای عارف ب رای‬ ‫مجلس فعالی ت هایی انجام م ی دهند‪ ،‬البته اقای ناطق نوری‬ ‫قبال در مجلس بوده اند و از ان شناخت دارند‪ ».‬از سوی دیگر‬ ‫احمد توکلی معتقد است که «ناطق نوری شان باالتری ب رای‬ ‫خود قائل است که مورد استفاده یک حزب یا یک گروه خاص‬ ‫قرار نگیرد‪».‬‬ ‫که ب رای ریاس��ت ناطق نوری بر مجلس اقتدا کرده اند‪ .‬فایده‬ ‫این کار این است که اقای ناطق نوری و اصولگرایان معتدل و‬ ‫میانه رو مجبور م ی شوند مقداری جلوی رد صالحیت نامزدهای‬ ‫اصالح طلب را بگی رند‪ ».‬این تحلیلگر مسائل سیاسی تاکید‬ ‫کرد‪« :‬اگر اصالح طلبان بدون توجه به ناطق نوری و با محوریت‬ ‫دکتر محمدرضا عارف بخواهند وارد مبارزات انتخاباتی شوند‪،‬‬ ‫ی نامزدهای تابل��ودار اصالح طلب رد صالحیت‬ ‫تقریبا تمام�� ‬ ‫م ی شوند‪ ،‬بناب راین دلیلی ندارد که ما به دنبال گزینه ای باشیم‬ ‫که م ی دانیم هیچ شانسی ب رای پیروزی ندارد‪ .‬اقای ناطق نوری‬ ‫رئیس مجلس دهم م ی شود و محمدرضا عارف نایب رئیس‬ ‫ترئیسه مجلس خواهند‬ ‫اول و س��ایر اصالح طلبان جزو هیا ‬ ‫شد و دکتر علی الریجانی هم م ی تواند رئیس یک فراکسیون‬ ‫شود‪ ».‬به گفته زیباکالم در صورتی که اصالح طلبان بتوانند بر‬ ‫مشکالت ردصالحی ت ها فائق ایند م ی توانند دو سوم مجلس‬ ‫اینده را در اختیار داشته باشند‪ .‬او اضافه م ی کند‪« :‬بند ه ترجیح‬ ‫م ی دادم و م ی دهم که اقای عارف درجایگاه معاون اولی اقای‬ ‫روحانی انجام وظیف��ه م ی کرد‪ .‬واقعیت این اس��ت که اقای‬ ‫ناطق نوری ان قدر مدیر و ریشه دار است که اگر رئیس مجلس‬ ‫ش��ود م ی تواند مجلس را اداره کند‪ ،‬به هرح��ال اقای عارف‬ ‫م ی تواند نیروی ارزشمندی ب رای ناطق نوری باشد‪ ».‬زیباکالم‬ ‫وضعیت را در صورت عدم کاندیداتوری ناطق نوری سخت تر‬ ‫دانس��ته و م ی گوید‪« :‬اگر اقای ناطق ن��وری کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات مجلس دهم را نپذیرد دراین صورت اصالح طلبان باید‬ ‫در فکر چاره دیگری باشند‪ ،‬به هرحال اگر این طیف بتواند جلوی‬ ‫ردصالحی ت ها را بگیرد و اقای ناطق کاندیدا نشود‪ ،‬اقای عارف‬ ‫باید ب رای ریاست مجلس دهم فعالیت کند‪».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫ناطق سرلیست اصالحات ب رای حضور در انتخابات مجلس‬ ‫اینده باشد‪ ،‬توجه بسیاری از ناظ ران را به خود جلب کرد‪ .‬حاال دو‬ ‫سوال اساسی پدید امده است؛ ایا ناطق نوری بازگشت به قدرت‬ ‫با ردای اصالح طلبی را خواهد پذیرفت و در این میان وضعیت‬ ‫عارف چه خواهد شد؟ س��وال دوم اینکه در صورت ورودش به‬ ‫مجلس تکلیف کرسی ریاست مجلس چه خواهد شد؟ اولین‬ ‫بار بعد از انتخابات ریاست جمهوری بود که خبرهایی از نقش‬ ‫ناطق نوری در کناره گیری عارف منتش��ر شد‪ .‬جایی که علی‬ ‫عسگری در گفت وگویی صراحتا از نقش پش پرده وی خبرداد‪.‬‬ ‫علی عسگری در این باره گفت‪« :‬نقش اقای ناطق در انصراف‬ ‫عارف از انتخابات بسیار مهم بود‪ .‬تصور همگان بر این است که‬ ‫اقای خاتمی در انصراف اقای عارف نقش مهمی داشته است‪.‬‬ ‫ان شاءاهلل اقای ناطق من را به خاطر افشای این ح رف ها خواهد‬ ‫بخشید» همین اظهارنظ ر ها کافی بود تا گمان هزن ی ها راجع به‬ ‫وی اغاز شود‪ .‬برخی از نقش او در تعیین کابینه سخن گفتند‪.‬‬ ‫بسیاری نیز از پس ت های احتمال ی اش در دولت اینده خبر دادند‪.‬‬ ‫اما با یاداوری برخوردی که دو سال قبل با ناطق نوری در مراسم‬ ‫احیای حرم رضوی در مشهد رخ داد‪ ،‬م ی توان فهمید که او هنوز‬ ‫از دو ناحیه مورد غضب است؛ اول هواداران محمود احمدی نژاد‬ ‫و جبهه پایداری و دوم‪ ،‬اصالح طلبان تندرو‪.‬‬ ‫پزشکفیلسوفدرمرکز‬ ‫تحقیقات‬ ‫شکاف کارگزاران و اصالح طلب ها‬ ‫ماجرای کناره گیری عارف از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اخیر باعث شد که برخی از اصالح طلبان در گوش ه و کنار به وی‬ ‫قول بدهند که او کاندیدای اصلی اصالح طلبان در مجلس اینده‬ ‫خواهد بود‪ .‬با همین رویکرد بود که زمزمه های تش��کیل یک‬ ‫حزب فراگیر توسط وی منتشر شد‪ .‬اما ظاه را اوضاع دستخوش‬ ‫تغیی راتی شده است‪ .‬عارف که روزنامه های اصالح طلب زمزمه‬ ‫حضورش در جایگاه معاون اولی را ش��دیدا در کانون تبلیغات‬ ‫خود قرار داده بودند‪ ،‬هیچ گاه پایش به پاستور باز نشد‪ .‬نرسیدن‬ ‫عارف به جایگاه معاون اولی شاید به تنهایی موضوع غیرقابل‬ ‫هضمی نبود ول��ی انتصاب یک چه��ره کارگزارانی و نزدیک‬ ‫به هاشم ی رفس��نجانی در سمت معاون اولی نش��ان داد که‬ ‫جریان کارگزاران به این راحت ی ها سمتی را به اصالح طلبان در‬ ‫دولت تحویل نخواهد داد‪ .‬تا چند ماه پیش و در روزهای پس از‬ ‫انتخابات‪ ،‬جریان رسانه ای اصالحات‪ ،‬عارف را بهترین گزینه ب رای‬ ‫انتخابات مجلس و سرلیستی اصالحات در این جایگاه معرفی‬ ‫م ی کردند‪ .‬عارف بار اول به توصیه و با فش��ار خاتمی مجبور‬ ‫شد از عرصه انتخابات ریاست جمهوری کنار برود‪ .‬البته کسی‬ ‫نم ی توانست س��کوت و ناراحتی محمد رضا عارف از ماجرای‬ ‫کناره گیری اش را منکر ش��ود‪ .‬عارف‪ ،‬روحان��ی را اصالح طلب‬ ‫نم ی دانس��ت و در نامه انصراف خود از انتخابات هیچ نامی از‬ ‫حسن روحانی یا کناره گیری به نفع وی نبرد‪ .‬با این حال اگرچه‬ ‫ان زمان به این کار تن داد اما معلوم نیست که این بار نیز او به‬ ‫ت ناطق نوری در مجلس رضایت دهد؛ ان هم‬ ‫سرلیستی و ریاس ‬ ‫در حالی که او به عنوان یک اصالح طلب شناسنامه دار حذف‬ ‫م ی شود و جایش را به یک اصولگرا م ی دهد‪g.‬‬ ‫‪13‬‬ ‫سردسته تروریست های سلفی در فیلمی از نیات کثیف خود سخن گفته است‬ ‫بازتولیدجنایاتریگی‬ ‫مجله خبری‬ ‫جیش العدل‪ ،‬نام جدید جنداهلل حامی سلفیگری در منطقه است‬ ‫مثلث شماره ‪187‬‬ ‫ی ثمره اولین حمله گروه تروریستی‬ ‫‪ 14‬شهید و ‪ 7‬زخم ‬ ‫«جیش العدل» به پاس��گاه س��راوان بود‪ .‬خبر شهادت این‬ ‫سربازان تنها اندکی پس از انتش��ار این خبر سراسر ای ران را‬ ‫متاثر کرد‪ .‬این اولین بار نیس��ت که نیروهای پاسگاه های‬ ‫مرزی با اشرار و تروریس ت ها درگیر م ی شوند‪ .‬اما این بار حمله‬ ‫ن ان قدر وحشیانه بود‬ ‫شبانه این گروه به پاسگاه مرزی سراوا ‬ ‫که از دید ها پنهان نماند‪ .‬بالفاصله بعد از این اقدام وبالگ‬ ‫گروه جی ش العدل کش��تار مرزبانان ای ران��ی را در اظهاراتی‬ ‫غی رانس��انی اقدامی «موفق و پیروزمندانه» توصیف کرده‬ ‫و گفته است که به این گونه کشتارها ادامه خواهد داد‪ .‬البته‬ ‫این گروه مدعی بود که امار انتشار یافته توسط ای ران اشتباه‬ ‫است و انها «ده ها» نفر را در دفاع از انچه انها جوانان بلوچ‪،‬‬ ‫کرد و خوزستانی م ی خواندند به شهادت رسانده اند‪ .‬از انجا‬ ‫که این حمله از جانب خاک پاکستان به ای ران صورت گرفته‬ ‫بود‪ ،‬وزارت خارجه به ان واکنش نش��ان داد‪ .‬علی عبداللهی‪،‬‬ ‫معاون امنیتی و انتظامی وزارت کش��ور ای ران نیز با اشاره به‬ ‫موافقت نامه امنیتی بین ای ران و پاکستان خواستار «جدیت‬ ‫بیش��تر طرف پاکس��تانی ب رای کنترل مرزه��ا در مبارزه با‬ ‫تروریسم» شد‪ .‬رئیس مجلس خواستار تشکیل کمیته ای‬ ‫در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی ب رای بررسی و‬ ‫ارائه گزارش از این حادثه شد‪ .‬سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫در بیانی ه ای اقدام تروریستی س��یرکان در منطقه سراوان را‬ ‫تالشی ب رای تفرقه افکنی مذهبی و خدشه دار کردن امنیت‬ ‫پایدار مردمی در سیس��تان و بلوچس��تان دانس��ت‪ .‬برخی‬ ‫نمایندگان نیز ب��ا تذکر در صحن علن��ی مجلس از دولت‬ ‫پاکستان خواستند با این اشرار برخورد کرده و انها را به ای ران‬ ‫تحویل دهد‪ .‬همزمان فرمانده نیروهای مرزبانی اعالم کرد‬ ‫که این حق را ب رای خود محفوظ م ی داند که تروریس��ت ها‬ ‫را حتی در خاک پاکستان نیز تعقیب و به هالکت برساند‪.‬‬ ‫اعدام ‪ 16‬تروریست و قاچاقچی‬ ‫یک روز پ��س از ای��ن اق��دام تروریس��تی ‪ 16‬تن از‬ ‫‪14‬‬ ‫ ترویس��ت های وابس��ته به گروه جی ش الع��دل و جند اهلل‬ ‫(عبدالمالک ریگی) و هشت تن از قاچاقچیان اعدام شدند‪.‬‬ ‫این تقارن به واسطه شیطنت رسانه های غربی نوعی اقدام‬ ‫تالف ی جویانه قلمداد شد اما این در حالی بود که محکومانی‬ ‫که به دار مجازات اویخته شدند پیش از وقوع این حادثه از‬ ‫سوی مراجع قضایی محکوم شده بودند‪.‬‬ ‫حجت االس�لام حمی��دی‪ ،‬رئی��س کل دادگس��تری‬ ‫سیستان و بلوچس��تان در این باره عنوان کرده که دستگاه‬ ‫قضایی اس��تان ضمن تاکید بر اینکه در دس��تگاه قضایی‬ ‫هی چ گاه هیچ حکم یا تصمیم ی بر اس��اس احساس��ات یا‬ ‫حس انتقام جویی صادر و اجرا نم ی ش��ود‪ ،‬اع�لام کرد که‬ ‫صرفا اعمال قانون و رعایت مصلحت جامعه و مردم مالک‬ ‫تصمیم گیری اس��ت‪ .‬حمی��دی گفت‪« :‬همگ��ی به اتهام‬ ‫محاربه‪ ،‬فس��اد فی االرض از طریق عضوی��ت و همکاری‬ ‫در گروهک جندالش��یطان و مش��ارکت موث��ر در حوادث‬ ‫تروریس��تی س��ال های اخیر در استان سیس��تان از سوی‬ ‫دادگاه انقالب محکوم ش��دند‪ .‬این نکته حائز اهمیت است‬ ‫که ب راس��اس قانون این افراد به احکام صادر شده اعتراض‬ ‫کرده و پرونده ش��ان در دادگاه تجدید نظر مورد بررسی قرار‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬ذکر این نکته در خصوص معدومین مربوط‬ ‫به گروهک تروریستی الزم است که حکم نامبردگان مدتی‬ ‫قبل به قطعیت رس��یده اس��ت و الزم االجرا بوده‪ ،‬لیکن به‬ ‫جهت احتمال فراهم شدن ش��رایط بهره مندی این افراد از‬ ‫رافت و عطوفت اسالمی به اجرا در نیامده بود‪».‬‬ ‫تشدید برخورد با جیش العدل‬ ‫حس��ین ذوالفق��اری‪ ،‬فرمان��ده پلی��س مرزبان��ی‬ ‫جمهوری اس�لامی به خبرگزاری تس��نیم گفته‪« :‬بیش از‬ ‫یک س��ال اس��ت که جی ش العدل اعالم موجودیت کرده و‬ ‫تحرکات ایذایی داش��ته اس��ت‪ .‬جی ش العدل در سال جاری‬ ‫نیز چندین مورد با نیروهای ما درگیر ش��دند و در مواردی از‬ ‫بمب های ریموت دار استفاده کردند‪ .‬ما نیز اقداماتی را انجام‬ ‫دادیم‪ ».‬فرمان��ده مرزبانی نیروی انتظام��ی تاکید م ی کند‪:‬‬ ‫«گروهک جی ش العدل هر کاری که انجام دهند ما محکم تر‬ ‫با انها برخورد خواهیم کرد‪ ،‬حتی ب��ا موارد جزئی و حرکات‬ ‫جزئی انان نیز برخورد خواهیم کرد‪ ».‬ب راس��اس گفته های‬ ‫س��ردار ذوالفقاری‪ ،‬بع��د از حادثه تروریس��تی در میرجاوه‪،‬‬ ‫نیروهای مرزی با اعضای جی ش العدل درگیر م ی شوند که‬ ‫چهار نفر از انها به هالکت م ی رسد‪ .‬جنازه دو تن از این افراد‬ ‫در ای ران باقی مانده و دو جنازه دیگر به پاکستان منتقل شده‬ ‫اس��ت‪ .‬ذوالفقاری همچنین از وقوع ‪ 107‬درگیری با اشرار و‬ ‫تروریس��ت ها در مرز پاکستان از ابتدای س��ال جاری تا روز‬ ‫پنجم ابان خبر داد و گف��ت‪ 67« :‬مورد از ای��ن درگیری ها‬ ‫مس��لحانه بوده و در این درگیری ها ‪ 20‬ش��رور کشته و سه‬ ‫نفر مجروح شدند‪ ،‬ضمن اینکه ‪ 21‬قبضه سالح به همراه ‪21‬‬ ‫تن و ‪ 874‬کیلوگرم موادمخدر کشف و ضبط شده است‪».‬‬ ‫ردپای ریگی در جیش العدل‬ ‫اما جی ش العدل و سرکردگانش چه کسانی هستند؟‬ ‫این گروهک تروریس��تی خود را جنبش دفاعی (نظامی)‬ ‫جهت دف��اع از جامعه اهل س��نت ایران برای س��ربلندی‬ ‫این جامعه و زیستن مردم ایران در س��ایه عدل‪ ،‬برابری و‬ ‫مس��اوات! معرفی و بارها در این جهت اق��دام به عملیات‬ ‫خرابکاران��ه و تروریس��تی در ای��ن مناطق کرده اس��ت‪.‬‬ ‫همچنین گروه��ک جی ش العدل با اموزه های س��لفی و‬ ‫باورهای وهابی خود از جمله حامیان سلف ی های معارض‬ ‫در جنگ سوریه است و یکی از دالیل اقدامات تروریستی‬ ‫خود علیه جمهوری اس�لامی را حمای��ت از تکفیری های‬ ‫س��وری و تروریس��ت های معارض دولت س��وریه اعالم‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬این گروه تروریس��تی خود را در وب سایتش‬ ‫اینگونه معرفی م ی کند‪« :‬جی ش العدل س��ازمانی مردمی‬ ‫ اس��ت که برای ازادی دی��ن و مذهب و ملت اهل س��نت‬ ‫قیام کرده و ت��ا اخراج کام��ل رژیم از مناطق اهل س��نت‬ ‫از راه مبارزات ی اش دس��ت نخواهد کش��ید و اس��لحه بر‬ ‫زمین نخواهد نه��اد‪ ».‬بعد از اعدام و به هالکت رس��یدن‬ ‫س��رکرده گروهک تروریس��تی «جن��داهلل»‪ ،‬باقیماندگان‬ ‫گروهکی که ح��اال عبدالمالک ریگی را باالی س��ر خود‬ ‫نم ی دیدند‪ ،‬اقدامات جنایتکارانه خ��ود را ادامه دادند‪ .‬ابتدا‬ ‫گروهکی به نام «انصار» در سیس��تان و بلوچس��تان و به‬ ‫س��رکردگی یک وهابی ف��راری از اهالی نیکش��هر که در‬ ‫عملیات تروریستی در نمازجمعه چابهار ناکام ماندند و به‬ ‫هالکت عامل انتحاری این عملیات تروریستی منجر شد‬ ‫به اقدامات تروریس��تی پرداختند‪ .‬پس از ان و در مردادماه‬ ‫سال گذشته نیز ش��اخه های نظامی گروهکی تروریستی‬ ‫موسوم به «جی ش العدل» اعالم موجودیت کردند؛ گروهی‬ ‫که ش��روری وهابی به ن��ام «عبدالرحیم م�لازاده» با نام‬ ‫مستعار «صالح الدین فاروقی» اهل شهرستان راسک ان‬ ‫را پایه گذاری کرده است‪ .‬البته هنوز ردپای ریگ ی ها در این‬ ‫جریان دیده م ی شود‪ .‬ب رادر ریگی‪ ،‬مولوی عبدالرئوف ریگی‬ ‫از اعضای شورای جی ش العدل اس��ت و بارها در عملیات‬ ‫خ رابکارانه در مرزهای شرقی ای ران این گروهک تروریستی‬ ‫را یاری کرده اس��ت‪ .‬گروهک تروریس��تی جیش العدل او‬ ‫را نمونه زنده «خالد ب��ن ولید» م ی داند‪ .‬البت��ه ردپایی از‬ ‫منافقین نیز در این میان دیده م ی ش��ود‪ ،‬چرا که گروهک‬ ‫منافقین یک��ی از حامیان اصل��ی عملیات تروریس��تی‬ ‫«جی ش العدل» در مناطق مرزی ش��رق ای ران هس��تند‪.‬‬ ‫استفاده از کودکان در عملیات‬ ‫این گروهک با هدف مبارزه با نظام جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران ب��ه تربیت ک��ودکان روی اورده اس��ت‪ .‬این گروهک‬ ‫تروریس��تی هدف خ��ود را از تربیت کودکان خال ی نش��دن‬ ‫سالمتی سرباز وطن‬ ‫مرتضی برکتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مجله خبری‬ ‫شبگرد هس��تند؛ از انس��ان ها و حیوان ها و تفکیک این‬ ‫دو خیلی س��خت اس��ت حتی در ش��ب های مهتابی‪ .‬او‬ ‫م ی گفت ش��ب در مرز نامرد اس��ت و دزد! او م ی گفت که‬ ‫با تمام س��خت ی هایش یکی بای��د دم در خانه بایس��تد و‬ ‫نگذارد دزد بیاید‪ .‬حاال قرعه به نام من خورده است‪ .‬بگذار‬ ‫بچه های ته ران حال کنند‪ .‬ما کوه نش��ین هستیم‪ .‬راست‬ ‫م ی گفت فامیل ی اش را سال هاست در ذهن دارم‪ ...‬مسلم‬ ‫دهک��ردی‪ .‬بچه های ته ران در س��ربازی ب رای خودش��ان‬ ‫کالس و بروبیایی داشتند‪ .‬اما بچه ته ران بودن در سربازی‬ ‫نوعی غرور محس��وب م ی ش��د که همین باعث خیلی از‬ ‫خصومت ه��ای بعدی ب��ود‪ ،‬از گروهبان ها تا س��رباز های‬ ‫دیگر‪ .‬اما جدا از نگاه منطقه ای به سربازی نکته اینجاست‬ ‫که این بهترین دوران عمر ب رای خوش شان س ها و بدترین‬ ‫دوره زندگی ب رای بد ش��ان س ها‪ ،‬یک عنصر جداناپذیر دارد‬ ‫و ان هم خطر اس��ت؛ گویی این خطر کردن برای میهن‬ ‫هر چن��د از روی اجبار هم باش��د به امنی��ت ملی خود در‬ ‫کش��وری با ژئوپلتیک ای ران ب ر م ی گ��ردد‪ .‬یک نوع غیرت‬ ‫ملی که بعید است در وجود حتی مخالفان سربازی نباشد‬ ‫و اتفاقا افتراق از اینجا شروع م ی شود که وقتی پای میهن‬ ‫در میان باشد‪ ،‬چه دوست داش��ته باشی چه نداشته باشی‪،‬‬ ‫این اراده مل��ی در وجود ه��ر ایرانی تبل��ور م ی یابد؛حتی‬ ‫اگر به مفهوم س��ربازی ب��ه معنایی که گفتی��م فکر هم‬ ‫نکرده باش��ی‪ .‬این ‪ 14‬نفر به عالوه رضا ایمانی که حدود‬ ‫‪ 40‬روز پیش در غرب ایران ش��هید ش��د و همه سربازان‬ ‫ایرانی ک��ه در این س��ال ها در دم مرز بودن��د و از نزدیک‬ ‫مخاط رات مرزبان��ی را با تمام وجود تجرب��ه کردند به این‬ ‫باور داشتند که برای میهن باید سر‪ ،‬بازی کنند‪ .‬این خطر‬ ‫را خیل ی ها با س��ربازی هم��راه م ی دانند‪ ،‬جای��ی که ب رای‬ ‫رفتن پش��ت س��رباز اب م ی ریزنند‪ ،‬برایش اش پش��ت پا‬ ‫نذر م ی کنند که برگردد‪ .‬مسافر اس��ت خب‪ ،‬دعا م ی کنند‬ ‫برایش ک��ه رفتی زی��ارت زودی بیای��ی‪ ،‬زی��ارت قبولی‬ ‫م ی گویند پیش از رفتن‪ .‬گویی این س��ربازی‬ ‫جدا از مرزبانی ب رای کشور و تبلور روحیه ملی‪،‬‬ ‫نوعی مراسم ایینی هم اس��ت‪ .‬گویی سرباز‬ ‫در سفری ایینی به سر م ی برد؛خویشتن فربه‬ ‫م ی نمایی��م از پس قربان عی��د‪ /‬کان قصاب‬ ‫عاش��قان بس خوب و زیبا م ی کشد‪ ...‬و حاال‬ ‫مانده اس��ت ‪ 14‬تابوت جدید روی دس��ت ما!‬ ‫حتما کس��ی اس��ت که انها را بلند کند و دور‬ ‫حرم حضرت رض��ا(ع) طواف ده��د‪ ،‬م ی توان‬ ‫در ازای ه��ر ک��دام از اینها یک نفر از اش��رار‬ ‫را اعدام کرد‪ ،‬م ی توان س��ربازهای جدیدی را‬ ‫به مرز برد‪ ،‬اما نکته اینجاس��ت که متاسفانه‬ ‫در ای��ن چن��د روز خیلی از مفه��وم کاری که‬ ‫انها م ی کنن��د در مرز گفته نم ی ش��ود‪ ،‬گفته‬ ‫نم ی شود که س��ربازهای دم مرز چه م ی کنند‬ ‫و که هستند و چه امید و ارزویی برای میهن‬ ‫دارند‪ ،‬حتی اگر خود انتخاب نکرده باشند انجا‬ ‫باشند اما این را م ی دانند که بدتر از مرز را ب رای ماندن ای ران‬ ‫انتخاب م ی کنند‪ .‬این چن��د خط را برای این نوش��تم که‬ ‫گاهی وقت ها در حرکت های تبلیغی‪ ،‬دوربین تلویزیون به‬ ‫انجا م ی رود اما لنز دروبین به جای تصویری کامل تنها از‬ ‫خوب ی هایی م ی گوید که انتخابی ب رای انها نیس��ت‪.‬‬ ‫غرض از نوش��تن این چند خط احترام به س��ربازان‬ ‫وطن بود‪ ،‬به مادران منتظر به قول دیالوگ فیلم اعتراض‬ ‫که م ی گفت‪ :‬س�لامتی س��ه تن؛ ناموس و رفیق و وطن؛‬ ‫س�لامتی س��ه کس؛ زندونی و س��رباز و ب ی کس‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫وقت سربازی‪ ،‬اش پش��ت پا م ی پزند‪ .‬رسم ای ران ی ها‬ ‫برای مسافری که م ی رود به سفر؛ به مشهد‪ ،‬کربال و مکه‬ ‫و گویا س��ربازی هم شاید سفر مقدس��ی است که همانند‬ ‫مشهد‪ ،‬کربال و مکه ش��امل پخت اش پشت پا م ی شود‪.‬‬ ‫ش��نیده اید که م ی گویند طرف اش پش��ت پای خودش را‬ ‫خورده‪ ،‬یعنی به زیارت نرفته‪ ،‬زود برگشته و نشسته است‬ ‫سر سفره اش زیارت ی اش‪ .‬همه کسانی که سربازی رفته اند‬ ‫م ی دانند من چه م ی گویم‪ .‬مادر به هزار امید‪ ،‬دل م ی بندد‬ ‫به ن��ذری که ب��رای فرزند کرده اس��ت‪ .‬این ش��امل همه‬ ‫سربازی ها م ی ش��ود‪ .‬س��ربازی گویا رفتن به زیارت است؛‬ ‫زیارت قبول! ‪ 14‬سربازی که رفتید ب رای میهن جان دادید‪.‬‬ ‫شهید محمد قرایی که روز دوشنب ه گذشته در صحن حرم‬ ‫امام رضا(ع) تشییع شدی‪ .‬در حیاط حرم نشسته ای‪ ،‬گاهی‬ ‫وقت ها دم ظهر م ی ایند‪ ،‬پشت س��ر هم‪ ،‬روی دوش چهار‬ ‫نفری که از صحن که داخل م ی ش��وند‪ ،‬یهویی جمعیتی‬ ‫انبوه م ی ش��وند تا برس��ند به نزدیک ضریح‬ ‫اقا‪ .‬بع��د رویی تابوت را ب��اال م ی زنند و خاک‬ ‫فرش های حرم را م ی تکانن��د روی کفن؛گرد‬ ‫راه زائران حرم را م ی تکانن��د روی کفن‪ .‬حاال‬ ‫این شهیدان سرباز را اوردند به حرم‪ ،‬نه چهار‬ ‫نفر همراه تابوت که هزار نفر روی دس��ت ها‬ ‫بلن��د کرده اند؛ محمد قرایی‪ ،‬کوچک س��رباز‬ ‫حادثه سراوان را؛ بچه س��ال بوده است گویا‬ ‫متول��د‪ 74‬ی��ا‪.73‬‬ ‫مادر گونه هایش را زخمی کرده است‪...‬‬ ‫این رسم لرهاس��ت که به خود لطمه م ی زنند‬ ‫با اهنگی دلهره اور که سنگ را م ی شکافد از‬ ‫ماتم‪ .‬رضا ایمانی س��ربازی بود که در پایگاه‬ ‫مرزی کانی زربیک در منطقه سردشت استان‬ ‫اذربایجان غربی با برخورد تیر مستقیم اشرار‬ ‫به شدت مجروح شد و پس از انتقال به مرکز‬ ‫درمانی شهید شد‪ .‬سرباز کوچک صورتی بود‬ ‫و وقتی داشتند توی قبرش م ی گذاشتند هم کوچک جثه‬ ‫بود؛ مثل محمد قرایی‪ .‬سربازی‪ ،‬معن ی اش‪ ،‬روی اسمش‬ ‫است! س��ر‪ ،‬بازی‪ .‬گویی بازی ناتمام دو ساله است که یک‬ ‫طرفش جان است و دیگر س��و اما جان به در بردن‪ .‬شرف‬ ‫المکان بلمکین‪ .‬اسمش‪ ،‬برازنده معن ی اش است‪ .‬اما حاال‬ ‫باید چه کرد‪ .‬مادر‪ ،‬خواهر بیش از همه م ی سوزند‪ ،‬همانی‬ ‫که بدرق��ه اش کرده و پش��تش اب ریخت��ه و‪ ...‬این همه‬ ‫فلسفه اش یعنی که او بازگردد و حاال بازنگشته‪ .‬من محمد‬ ‫قرایی را م ی گویم همان سربازی که عکش را زده بودند در‬ ‫حرم امام رضای ایران‪ .‬هر رفتنی بازگشتی دارد‪ ،‬این عرف‬ ‫جامعه است‪ ،‬اما خیلی از رفتن ها‪ ،‬بی بازگشت است و حاال‬ ‫که پیک��ر محمد قرایی را اورده اند م��ادر روی تابوت زاری‬ ‫م ی کند به رسم خود‪ ،‬م ی خواسته محمد را داماد کند؛داماد‬ ‫شدی پسرم‪ ،‬مبارک باشه‪ ...‬لباس سفید پوشیدی‪ ...‬قبول‬ ‫باش��ه‪ ...‬رفتی زیارت‪ ...‬زیارت قبول‪....‬‬ ‫چند س��ال پی��ش رفت��ه ب��ودم‪ ،‬م��رزی در جنوب‪.‬‬ ‫سرباز هایی بودند که خس��ته و کوفته اما شاد‪ .‬سربازهایی‬ ‫بودند که رفی ق ش��ان در کمین شهید ش��ده بود‪ .‬جایشان‬ ‫خالی بود ام��ا دم مرز را نگه داش��ته بودند و ‪ 24‬س��اعت‬ ‫در س��نگر کمین نشس��ته بودند با جیره خشک و در ‪24‬‬ ‫ساعت استراحتش��ان‪ ،‬اماده بودند‪ .‬وقتی از یک ی شان که‬ ‫ته ری��ش اش در ص��ورت افتاب س��وخته اش‪ ،‬عالمتی از‬ ‫کم خوابی چند روزه ای بود پرس��یدم راضی اس��ت که دم‬ ‫مرز خدمت م ی کند‪ ،‬تلخ خنده ای کرد و گفت که اشکالی‬ ‫نم ی بیند‪ ،‬خودش بچه روستاس��ت و عادت دارد به بیابان‬ ‫اما اینجا روزها هیچ انس��ان و حیوانی بیرون نم ی ایند از‬ ‫بس خورش��ید ب ی رحمانه تازیانه م ی زند‪ ،‬اما شب ها همه‬ ‫میدان عنوان کرده و تهدید کرده است که حتی اگر تمامی‬ ‫تروریس��ت ها در ای ران از بین بروند با تربی��ت این کودکان‬ ‫باز هم می��دان خالی نخواهد ش��د‪ .‬ظاه��را گروهک های‬ ‫تروریستی دچار یک دگردیسی ش��ده اند و ان هم پرورش‬ ‫و اس��تفاده از کودکان خردس��ال ب رای انجام عملیات های‬ ‫تروریستی اس��ت‪ .‬این مورد به خصوص تاکنون در منطقه‬ ‫خاورمیانه در م��ورد هیچ گروه تروریس��تی رخ ن��داده بود‪.‬‬ ‫بی تردی��د گروه ه��ای مدع��ی حمای��ت از حقوق بش��ر‬ ‫می توانند نس��بت به س��وء اس��تفاده از ک��ودکان واکنش‬ ‫شان دهند‪g .‬‬ ‫‪15‬‬ ‫رویداد‬ ‫خزانه پُر است یا خالی؟‬ ‫روایت های متفاوت درباره موجودی خزانه‬ ‫مجله خبری‬ ‫جدال بر س��ر موجودی خزانه همچنان در ای ران ادامه‬ ‫دارد‪ .‬بعد از واکنش محمود احمدی نژاد و بهمنی‪ ،‬رئی س کل‬ ‫س��ابق بانک مرکزی به س��خنان روحانی‪ ،‬ای��ن بار نوبت‬ ‫حس��ینی‪ ،‬س��خنگو و وزیر اقتصاد دولت دهم ب��ود که به‬ ‫خال ی بودن خزانه اعتراض کند‪ .‬این وزیر دولت دهم به ب رنامه‬ ‫پایش شبکه یک رفت و اعالم کرد که «خزانه خالی نیست‬ ‫و حاضر است با مسئوالن مناظره کند»‪.‬‬ ‫در پاسخ‪ ،‬روحانی که به مراسم کنگره «خانه کشاورز»‬ ‫رفته بود‪ ،‬بار دیگ��ر انتقاداتش را به دول��ت قبل و وضعیت‬ ‫خزانه اعالم کرد‪ .‬عیسی کالنتری‪ ،‬دبیرکل خانه کشاورز که‬ ‫از اعضای گروه مشورتی روحانی نیز هست در گفت وگویی‬ ‫صراحتا م ی گوید‪« :‬متاسفانه روحانی کشور را با انبار خالی‪،‬‬ ‫خزانه خال��ی‪ ،‬بنادر خال��ی و بانک مرک��زی خالی تحویل‬ ‫م ی گیرد‪».‬‬ ‫روحانی هم با اشاره به درامدهای زیاد ارزی دولت های‬ ‫نهم و دهم گفت‪« :‬کش��وری که در س��ال های گذشته در‬ ‫بهترین ش��رایط درامد ارزی بود و ساالنه حدود صد میلیارد‬ ‫دالر درامد ارزی داش��ت‪ ،‬این درامد را در کجا سرمایه گذاری‬ ‫کرده؟»‬ ‫اما ش��م س الدین حس��ینی‪ ،‬وزی��ر پیش��ین اقتصاد‬ ‫م ی گوید‪ 12« :‬مرداد امس��ال حک��م رئی س جمهور تنفیذ‬ ‫شد و صبح روز بعد روحانی رئی س جمهور بود‪ .‬ان زمان وزیر‬ ‫اقتصاد ب��ودم و در همان مقطع به این جمع بندی رس��یدم‬ ‫که موجودی خزانه را اعالم کنم‪ ،‬البته موجودی خزانه را به‬ ‫صورت هفتگی اعالم م ی کردم‪».‬‬ ‫حس��ینی به نکته خوبی در این زمینه اشاره م ی کند‪.‬‬ ‫او تفکیک بین صندوق توس��عه ملی و خزان��ه دولت را به‬ ‫خوبی م ی داند و ان را بیان م ی کند‪ .‬در واقع بیشتر اختالفات‬ ‫بر سر این اس��ت که برخی تصور م ی کردند که گفته های‬ ‫رئی س جمه��ور مبنی بر خالی بودن خزان��ه به معنی خالی‬ ‫بودن صندوق ذخیر ارزی است‪ .‬حسینی اما توضیح م ی دهد‪:‬‬ ‫«خزانه‪ ،‬حساب های دریافت های عمومی نزد دولت است و‬ ‫در بانک مرکزی نیست‪ .‬موجودی خزانه در ‪ 13‬مرداد ‪ 92‬بالغ‬ ‫مثلث شماره ‪187‬‬ ‫بر ‪ 1623‬میلیارد تومان بود که نسبت به رقم سال قبل در‬ ‫همین مقطع با رشد ‪ 76‬درصدی مواجه شده است و این غیر‬ ‫از فروش شرکت ها و پرداخت به بنیاد شهید و پیمانکاران به‬ ‫می زان ‪ 1600‬میلیارد تومان بوده است‪».‬‬ ‫البته این گفته او که «خزانه در بانک مرکزی نیست»‬ ‫کنایه ای دارد ب��ه بهمنی اس��ت که هفته گذش��ته وقتی‬ ‫احمدی نژاد گفت که مس��ئول مربوطه در این باره توضیح‬ ‫م ی دهد‏‪ ،‬وارد عمل شد و در یک مصاحبه اعالم کرد خزانه‬ ‫خالی نیست‪ .‬ب ر اساس گفته های حسینی اساسا خزانه نزد‬ ‫بانک مرکزی نبوده که وی بخواهد ان را تشریح کند‪.‬‬ ‫او در بخش دیگری از س��خنان خود با اشاره به اینکه‬ ‫ذخایر بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی دارایی است که‬ ‫باید با بدهی سنجیده شود‪ ،‬گفت‪« :‬کشور ما بیش از یکصد‬ ‫میلیارد دالر ذخیره ارزی دارد‪ 20 .‬میلیارد دالر فقط به خاطر‬ ‫تحریم ها بابت نفت فروخته ش��ده طلبکاری��م که بیش از‬ ‫‪ 10‬میلیارد دالر ان در همان مقطع که ما بر سر کار بودیم‪،‬‬ ‫سررسید شده بود‪».‬‬ ‫وزیر س��ابق اقتصاد با اعالم اینکه از زمان تشکیل تا‬ ‫زمان ترک دولت ‪ 55‬میلیارد دالر واریزی به صندوق توسعه‬ ‫ملی انجام شد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬با کسر وام های پرداخت شده‬ ‫و مسدود شده ‪ 32‬میلیارد دالر مانده در خزانه داریم‪ ،‬این در‬ ‫حالی است که پول صندوق بالعوض نیست‪ .‬حساب ذخیره‬ ‫ارزی نیز وجود دارد اما ساز و کار ان متفاوت است‪ .‬در عین‬ ‫حال‪ ،‬رقم مطرح شده مبنی بر اینکه رقم حساب ذخیره ارزی‬ ‫منفی ‪ 19/5‬میلیارد دالر اس��ت صحیح نیس��ت و از همان‬ ‫حرف هاست‪ ».‬به عالوه حسینی خبر داد که در شهریور ‪٩١‬‬ ‫(زمانی که نرخ ارز به شدت باال رفت) سه هزار میلیارد از بانک‬ ‫مرکزی اس��تق راض ش��ده بود اما با وجود خال ی بودن خزانه‬ ‫کسی از ان مطلع نشده بود‪.‬‬ ‫محم��د اس��ماعیلی‪ ،‬نماین��ده م��ردم زنج��ان در‬ ‫مجل س شورای اسالمی نیز در جریان جلسه علنی مجلس‬ ‫در تذکری به رئی س جمهور درب��اره خال ی بودن خزانه گفت‪:‬‬ ‫«باید بگوییم بیان این مطالب به نفع جمهوری اس�لامی‬ ‫عکس های خبری‬ ‫فرجی دانا با رای‬ ‫مجلس وزیر علوم‬ ‫شد‬ ‫مراسم ختم‬ ‫همسر ایت اهلل‬ ‫حائری شیرازی‬ ‫‪16‬‬ ‫اختالف بر سر میزان‬ ‫موجودی خزانه دولت‬ ‫همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫مسئوالندولت‬ ‫قبلمدعیهستند‬ ‫کهخزانهپرتحویل‬ ‫دولت یازدهم داده اند‪.‬‬ ‫درحالی که روحانی‬ ‫می گویدخزانهخالی‬ ‫است‬ ‫ای ران نیست و دشمنان سوءاستفاده م ی کنند‪ ،‬بناب راین الزم‬ ‫است مس��ئوالن دولتی به ویژه اقای رئی س جمهور در بیان‬ ‫موضوعات‪ ،‬دقت کنند‪ ».‬‬ ‫قاس��م جعفری‪ ،‬نماینده مردم بجنورد نی��ز با انتقاد از‬ ‫رئی س جمهور معتق��د بود که گفته ه��ای رئی س جمهور به‬ ‫جای دادن امید به مردم‪ ،‬یاس و ناامیدی را بین مردم تزریق‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫رئیس کمیس��یون برنامه و بودجه نیز ب��ا بیان اینکه‬ ‫کشور بیش از یکصد میلیارد دالر ذخایر خارجی دارد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«این منابع نقدینگی بالقوه است‪ ،‬اگر منابع ارزی که در خارج‬ ‫از کشور داریم با دیپلماسی ازاد شود‪ ،‬نه تنها هیچ مشکلی‬ ‫نداریم‪ ،‬بلکه بسیاری از مشکالت نیز قابل حل است‪».‬‬ ‫حجت االسالم غالمرضا مصباح ی مقدم‪ ،‬در خصوص‬ ‫اظهارات اخیر رئی س جمه��ور مبنی بر خال ی ب��ودن خزانه‬ ‫کش��ور گفت‪« :‬از دو وجه م ی توان این اظهارات را بررس��ی‬ ‫کرد؛ ایا خزانه کشور نقدینگی است که به صورت ریالی در‬ ‫اختیار دولت قرار م ی گیرد؟ یا عالوه بر نقدینگی ذخایر ارزی‬ ‫اس��ت که دولت در اختیار دارد؟ اگر خزانه دولت را عالوه بر‬ ‫نقدینگی‪ ،‬ذخایر ارزی در نظر بگیریم ک��ه در اختیار دولت‬ ‫اس��ت‪ ،‬باید گفت خیر‪ ،‬خزانه دولت نه تنها خالی نیس��ت‪،‬‬ ‫بلکه بسیار هم سرشار است‪ ».‬البته خود مصباح ی مقدم نیز‬ ‫به وضع بد خزانه اگاه��ی دارد و در بخش دیگری از همین‬ ‫گفت وگو م ی گوید‪« :‬بخش��ی از منابعی که م ی توانست از‬ ‫واگذاری های دولتی به بخش غیردولت��ی تحقق پیدا کند‬ ‫عمال در ش��ش ماه اول سال بس��یار پایین بود‪ ،‬بدین معنا‬ ‫اظه��ارات رئی س جمهور مبنی بر خال ی بودن خزانه کش��ور‬ ‫درست است‪».‬‬ ‫خزانه کشور پر است‪ ،‬اما دولت ریالی ندارد‬ ‫پزشک فیلسوف در مرکز تحقیقات‬ ‫مجله خبری‬ ‫عل ی اکبر والیتی پس از پیشنهاد هاشمی رفسنجانی‬ ‫در حاش��یه جلس��ه مجمع تش��خیص مصلح��ت نظام‪،‬‬ ‫مسئولیت مرکز تحقیقات اس��تراتژیک را ب ر عهده گرفت‪.‬‬ ‫والیتی جانشین حس��ن روحانی شد که س��ه ماه پیش از‬ ‫س��اختمان این مرکز در نیاوران به میدان پاس��تور‪ ،‬میدان‬ ‫مرکزی شهر که مرکز اداره کشور است‪ ،‬نقل مکان کرده بود‪.‬‬ ‫از روزی ک��ه روحانی از س��اختمان مرک��ز تحقیقات‬ ‫اس��تراتژیک مجمع رفت‪ ،‬گمانه زن ی های بس��یاری درباره‬ ‫جانشین او صورت گرفت‪.‬‬ ‫از میان نام ها عارف مطرح ترین گزینه بود و والیتی در‬ ‫مرحله دوم‪ .‬اما در نهایت این والیتی بود که جانشین روحانی‬ ‫ش��د‪ .‬اخرین خبرها در این باره این بود که در حاشیه جلسه‬ ‫مجمع‪ ،‬ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی این مسئولیت را به اقای‬ ‫والیتی پیشنهاد کرده و او نیز پس از مشورت ‪ ،‬این مسئولیت‬ ‫را پذیرفته است‪ .‬البته گفته شد که والیتی همچنان مشاور‬ ‫رهبری در امور بی ن المللی باقی است‪.‬‬ ‫اما ش��ایعه حضور عارف در این س��مت انقدر جدی‬ ‫بود که افرادی چ��ون محمدرضا باهنر نی��ز از ان حمایت‬ ‫کردند‪ .‬باهن��ر‪ ،‬در خصوص احتمال انتص��اب «محمد رضا‬ ‫عارف» به عنوان رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع‬ ‫تش��خیص مصلحت نظام گفته بود‪« :‬هر فردی به عنوان‬ ‫رئیس این مرکز انتخاب شود‪ ،‬ما از وی حمایت م ی کنیم‪».‬‬ ‫مرکـز تحقیقـات اس��تـ راتـژیـک ب��ا هدف تدوین‬ ‫و تنظیم استراتژی ب رای جمهوری اس�لامی ای ران در ابعاد‬ ‫گوناگون‪ ،‬در سال ‪ 1368‬تشکیل شد‪ ،‬وظیفه این مرکز انجام‬ ‫مطالعات اس��تراتژیک در زمینه های مختلف بی ن المللی‪،‬‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬حقوقی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی است‪.‬‬ ‫همچنین این مرکز تا س��ال ‪ 1376‬در زم��ره یکی از‬ ‫موسس��ات تابعه نهاد ریاس��ت جمهوری قرار داش��ت‪ ،‬اما‬ ‫در این سال ب راس��اس مصوبه ش��ورای عالی اداری از نهاد‬ ‫ریاست جمهوری منتزع ش��د و به عنوان مرکز تحقیقاتی به‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام پیوست‪.‬‬ ‫البته عالوه بر عارف گزینه های��ی دیگری هم مطرح‬ ‫بودند‪ .‬قدرت اهلل علیخانی‪ ،‬مش��اور پارلمانی رئیس مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت همان موقع گفته بود که ریاست مرکز‬ ‫تحقیقات استراتژیک مجمع به حجت االسالم والمسلمین‬ ‫ناطق نوری و ایت اهلل امینی هم پیشنهاد شده است‪.‬‬ ‫به عالوه گفته م ی ش��د که ممکن است این مرکز به‬ ‫صورت قائم مقامی اداره ش��ود‪ .‬این گمانه انقدر وسیع شد‬ ‫که مسئول دفتر ایت اهلل هاش��می در این باره توضیح داد‪.‬‬ ‫محمد هاشمی با بیان اینکه «اساس��نامه مرکز تحقیقات‬ ‫اس��تراتژیک این گونه اس��ت که رئیس مجمع تشخیص‬ ‫مصلح��ت نظام‪ ،‬رئیس مرک��ز تحقیقات اس��تراتژیک نیز‬ ‫هست»‪ ،‬گفت‪« :‬رئیس مجمع م ی تواند برخی اختیاراتش‬ ‫را در حوزه هایی به معاونان یا اشخاصی به عنوان قائم مقام‬ ‫تفوی��ض اختیار کن��د و در گذش��ته هم همی ن ط��ور بوده‬ ‫اس��ت‪ ».‬اما در نهایت رای ایت اهلل هاشمی‪ ،‬ریاست مجمع‬ ‫تش��خیص مصلحت نظام بر این قرار گرفت که عل ی اکبر‬ ‫والیتی را به عنوان رئی س مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع‬ ‫منصوب کند‪.‬‬ ‫دکت��ر والیتی دارای دکت��رای تخصصی ک��ودکان از‬ ‫دانش��گاه جانز هاپکینز بوده و هم اکنون رئیس بیمارستان‬ ‫مسیح دانشوری ته ران است‪.‬‬ ‫او فعالی ت های سیاس��ی خ��ود را در قال��ب مبارزات‬ ‫با حکومت پهلوی اغ��از کرد‪ .‬در دور اول مجل س ش��ورای‬ ‫اسالمی به نمایندگی انتخاب ش��د اما مدتی بعد به سمت‬ ‫وزیر بهداشت برگزیده شد‪ .‬بعد از اینکه نتوانست به واسطه‬ ‫عدم رای مخالف مجلس به مقام نخس��ت وزیری برسد‪ ،‬در‬ ‫نقش یک سیاستمدار و مش��اور تا امروز در عرصه سیاسی‬ ‫ای ران باقی مانده‪.‬‬ ‫والیتی سال هاست در سمت مش��اور امور بی ن الملل‬ ‫مقام معظم رهبری فعالیت م ی کن��د‪ .‬در انتخابات اخیر نیز‬ ‫او یکی از هشت نفری بود که توسط شورای نگهبان تایید‬ ‫صالحیت و وارد رقابت های انتخاباتی شد‪ .‬ماجرای ائتالفش‬ ‫با قالیباف و حدادعادل و عدم کناره گیری او به نفع قالیباف‬ ‫در نهایت شایعاتی را سر زبان ها انداخت‪.‬‬ ‫مدعیان این ش��ایعه معتق��د بودند والیت��ی به عمد‬ ‫کناره گیری نکرد تا رای اصولگرایان در یک سبد جمع نشود‪.‬‬ ‫به این ترتیب او در به قدرت رس��یدن حسن روحانی نقش‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪187‬‬ ‫شاید بهترین پاسخ را به این اظهارات محمدرضا باهنر‪،‬‬ ‫نایب رئی س مجلس داد‪ .‬باهنر با بیان اینکه صندوق توسعه‬ ‫ملی رقم خیلی خوبی دارد‪ ،‬گفت‪« :‬البته این رقم در اختیار‬ ‫دولت نیست و طبق قوانین و ضوابط ب رای هزینه مشخصی‬ ‫تصویب ش��ده و در همان رابطه مصرف م ی شود‪ .‬عالوه بر‬ ‫این نظام دارای ی های باالیی در خارج از کشور دارد و همچنین‬ ‫صندوق توسعه ملی نیز رقم خوبی دارد اما اینکه دولت ریالی‬ ‫داشته باش��د و بتواند تا پایان سال کارهای جدیدی را شروع‬ ‫کند‪ ،‬این گونه نیس��ت‪ ».‬با وجود این باهن��ر خبر داده بود‪:‬‬ ‫«درامدهای دولت باید قاعدتا صرف هزینه های جاری شود و‬ ‫شاید حتی باتوجه به شرایط فعلی ب رای بودجه عمرانی هم‬ ‫نم ی توانیم عدد جدیدی را تخصیص دهیم‪ » .‬اما مجلس در‬ ‫اخرین رای گیری درباره پیشنهاد دولت که خواستار برداشت‬ ‫مبلغی از صندوق توسعه ملی شده بود نظر مثبتی نداشت‬ ‫و به ان رای نداد‪.‬‬ ‫به عالوه وزیر اقتصاد نیز به روش��نی منظور روحانی‬ ‫از خال ی بودن خزانه را تش��ریح کرد‪ .‬او ب��ر پر بودن صندوق‬ ‫توسعه ملی تاکید کرد و گفت که رقم ان باالی ‪ ٥٠‬میلیارد‬ ‫دالر اس��ت اما تاکید کرد‪« :‬خزانه تعریف خاص خود را دارد‬ ‫و منظور حس��ابی اس��ت که منابع و مصارف دولت‪ ،‬ضبط‬ ‫م ی شود‪».‬‬ ‫وزی��ر اقتص��اد تصریح م ی کن��د که «قطع��ا منظور‬ ‫رئی س جمهور خزانه دولت بوده است‪ ».‬ب راساس بودجه سال‬ ‫جاری پی ش بینی ش��ده که رقمی معادل ‪210‬هزار میلیارد‬ ‫تومانی درامد درنظر گرفته ش��ده‪ .‬اما وزیر اقتصاد م ی گوید‬ ‫که از این رقم پی ش بینی م ی کنیم تا انتهای س��ال یکصد‬ ‫هزار میلیارد تومان درامد وصول شود‪.‬‬ ‫وی ادامه داد‪ « :‬این در حالی است که هزینه های جاری‬ ‫و کامال ضروری دولت ‪ 128‬هزار میلیارد تومان است‪ ،‬یعنی‬ ‫اگر هزینه های عمرانی دولت صفر شود و بده ی های دولت‬ ‫به پیمانکاران طرح های عمرانی پرداخت نشود‪ ،‬بازهم با ‪28‬‬ ‫هزار میلیارد تومان کسری مواجه خواهیم شد‪g ».‬‬ ‫دکتروالیتیجانشینرئیس جمهور‬ ‫جشنواره شعر‬ ‫انقالب‬ ‫خداحافظی کاپیتان‬ ‫از فوتبال‬ ‫‪17‬‬ ‫سیاست‬ ‫ایران و امریکا‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫محس�ن رضایی در این‬ ‫گفت وگ�و در م�ورد پرون�ده‬ ‫هس�ته ای مذاکره با امریکا و‬ ‫دولت حسن روحانی به اظهار‬ ‫نظر پرداخته است‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی‬ ‫سیاست‬ ‫سیاسیون درموردامریکا‬ ‫رودربایستی می کنند‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫گفت و گو با محسن رضایی درمورد سیاست خارجی و اقتصاد دولت روحانی‬ ‫را تشکیل داده است‪.‬‬ ‫‪1‬‬ ‫وقتی روب ه روی اقا محس�ن ‪ -‬نامی که بر زبان خیل ی ها افتاده اس�ت و دیگر او را به همین نام دوران دفاع مقدس‬ ‫م ی خوانند‪ -‬نشس�تیم‪ ،‬قصدمان گفت وگو با این نامزد انتخابات یازدهم ریاس�ت جمهوری بود‪ .‬م ی خواستیم از هفته‬ ‫اخر انتخابات و تغییر معادالت ان پرسش کنیم‪ .‬از ائتالف میان اصولگرایان و او سخن بگوییم و ارزیاب ی اش از رای سه و‬ ‫نیم میلیون ی اش را بپرسیم اما اقای محسن رضایی گفت که مایل نیست در زمان کنونی بحث انتخابات را پیش ببرد‪.‬‬ ‫س�ناریوی دومی نیز البته پیش روی مان بود که در مورد دولت اقای حسن روحانی و نس�بتش با جریان های سیاسی‬ ‫کشور پرسش کنیم و البته تالش دولت یازدهم به حل مسائل ایران با غرب در جهت حل مشکالت داخلی که خیلی زود‬ ‫بحث مان به رابطه ایران و امریکا کشید و اینکه دولت اقای روحانی چه رویکردهایی در مورد امریکا اتخاذ کرده است‪ .‬اقا‬ ‫محسن البته بسیار صریح به پرسش های هفته نامه مثلث پاسخ گفت و همین باعث شد که نوبتی دیگر را برای طرح‬ ‫مسائل انتخابات از او بگیریم‪ .‬گفت وگوی مثلث با اقای محسن رضایی در استانه‪ 13‬ابان با موضوع رویکردهای بی ن المللی‬ ‫دولت حسن روحانی و مذاکرات هسته ای‪ ،‬رابطه ایران و امریکا و مساله شعار مرگ بر امریکا پی ش روی شماست‪ .‬این‬ ‫گفت وگو با یک پی ش بینی در مورد راهپیمایی ‪ 13‬ابان به پایان رسید‪.‬‬ ‫اقای رضایی! توصیف ش�ما از دولت اقای روحانی‬ ‫چیست؟ اولویت ها و اهداف دولت او تاکنون چه بوده؟‬ ‫‪ l‬دولت اق��ای روحانی تمام تالش خ��ود را در جهت‬ ‫‪18‬‬ ‫بهبود وضعیت خارجی ای ران معطوف کرده است‪ ،‬به این معنی‬ ‫که اصالحات��ی را در روابط بی ن المللی ای ران با دیگر کش��ورها‬ ‫ایجاد کند‪ .‬در حقیقت ایشان یک دولت اصالح طلب معتدلی‬ ‫یعنیبهتعبیراعتدالقائلنیستید؟‬ ‫‪ l‬اصالح طلبان معتدل درست تر است‪.‬‬ ‫ب�ه تعبی�ری دولت وح�دت ملی ک�ه برگرفت�ه از‬ ‫اصولگ رایان و اصالح طلبان است‪ ،‬نیست؟‬ ‫‪ l‬خی ر‪.‬بهترینتعبیرهماناصالح طلبانمعتدلاست‪.‬‬ ‫به معنای دیگر م ی توان گفت دولت حزبی است تا‬ ‫دولت ف راگیر؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬جناحی بگوییم‪ ،‬بهتر است‪.‬‬ ‫تمرکز دولت روحانی بر سیاست خارجی باتوجه به‬ ‫مشکالت داخلی ای ران‪ ،‬ایا است راتژی درستی است؟‬ ‫‪ l‬الزم است اما کافی نیست‪ .‬چه انکه تحوالت اقتصاد‬ ‫نزا است و عوامل بیرونی فقط تسهی ل کننده‬ ‫ای ران بیشتر درو ‬ ‫هستند‪ .‬اتفاقی که باید در اقتصاد ای ران رخ دهد‪ ،‬این است که‬ ‫تحول مثبت باید در داخل کشور صورت پذیرد‪ .‬در واقع روابط‬ ‫بی ن المللی تسهی ل کننده هستند و م ی توانند موانعی را نیز به‬ ‫وجود بیاورند‪ .‬بناب راین مهمترین وظیفه سیاست خارجی یک‬ ‫کشور‪ ،‬رفع این موانع است اما تحول و تغییر اقتصاد از طریق‬ ‫چهصلحکنیم‪ ،‬چهصلحنکنیم‪ ،‬پیروزیم‬ ‫همهچیزدربارهیکاعتراض‬ ‫گزارشی درباره سازمان‬ ‫هنری‪-‬رسانه ای موج‪ ،‬ط راح‬ ‫بیلبوردهایصداقتام ریکایی‬ ‫داخلی است که صورت م ی پذیرد‪.‬‬ ‫برخی از اعضای دولت اقای روحانی معتقد هستند‬ ‫که رخدادهای بی ن المللی پی رامون ای ران‪ ،‬به هرگونه‬ ‫اصالح س�اختار کنونی اقتصادی کش�ور قفل زده‬ ‫اس�ت‪ .‬ایا این موضوع واق ع بینانه اس�ت یا اینکه‬ ‫توجیهی است در مورد سیاست های کلی دولت در‬ ‫عرصهبی ن المللی؟‬ ‫‪ l‬هیچکشوریتنهاباروابطخارجی‪،‬اقتصادشمتحول‬ ‫نم ی شود و نخواهد شد‪ .‬چه انکه اگر سرمایه گذاری خارجی و‬ ‫ی شوند‬ ‫فناوری ها نیز مورد نظر باشد انها باید در داخل کشور بوم ‬ ‫تابهکارگرفتهشوند‪.‬ب رایبوم ی سازیوبهکارگیریسرمایه های‬ ‫خارجی نیازمند تحوالتی در داخل کشور هستیم‪.‬‬ ‫با این اوص�اف چه ارزیابی از سیاس�ت های دولت‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬خیلی زود است‪ .‬دولت االن سه ماه است که مستقر‬ ‫شده است‪.‬صبرکنید جلوتر برویم‪.‬‬ ‫جهت گیری های دولت چطور؟‬ ‫‪ l‬هنوز ما جهت گی��ری خاص��ی را در اقتصاد دولت‬ ‫نم ی بینیم‪.‬‬ ‫در مورد نس�بت این دولت با اصالح طلبان ش�ما‬ ‫روشن و شفاف بیان کردید‪ ،‬در مورد اقای هاشمی‬ ‫چه طور؟ م ی توان گفت ک�ه اصالح طلبان معتدل‬ ‫مساوی با اقای هاشمی هستند‪ ،‬به تعبیری عبور‬ ‫از اصالح طلب�ی که اقای خاتم�ی نمایندگ ی اش را‬ ‫م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬این هم یک نظری است ‪،‬ان را شنیده ام‪.‬‬ ‫در مورد نقش اقای هاشمی در دولت بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬باالخره اقای هاشمی‪ ،‬پشتیبان دولت روحانی است‪.‬‬ ‫در حد همین پشتیبان ی کننده؟ تعبیر پدرخوانده‬ ‫چقدر واقعی است؟‬ ‫‪ l‬به نظر من هنوز زود است‪...‬‬ ‫در م�ورد سیاس�ت خارج�ی‪ ،‬ش�ما رویکرده�ای‬ ‫یعنی شما م ی فرمایید باتوجه به مساله تحری م ها‬ ‫و مشکالت داخلی نباید خیلی معطوف به مذاکره‬ ‫هسته ای بود؟‬ ‫‪ l‬مس��اله تحریم ها در همان بحث هس��ته ای حل‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬اما بحث اینجاس��ت که در مورد مذاکره با امریکا‪،‬‬ ‫ای ران باید یک فهرست روشن و ش��فاف داشته باشد و مواضع‬ ‫خود را بس��یار صریح بیان کند‪ .‬اگر امری��کا م ی گوید که من‬ ‫حاضر به مذاکره در مورد محو س�لاح های شیمیایی اسرائیل‬ ‫نیستم‪،‬تحریم ها را کامل ب رنمی دارم‪،‬دارایی ها را ازاد نمی کنم‪،‬‬ ‫مذاکره چه معنا دارد؟‬ ‫مذاکره هسته ای را م ی فرمایید؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬مذاکره خارج از بحث هسته ای را م ی گویم‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه بحث خلع سالح هسته ای را باید حتما در مذاکرات خود‬ ‫مطرح کنیم‪ .‬ولی االن بحث فراتر از اینهاست‪ ،‬چه انکه در حال‬ ‫حاضر سالح های هسته ای و شیمیایی در اسرائیل چه م ی کنند‪،‬‬ ‫در حالی که در سوریه نابود شده است؟ دولت ای ران باید امروز با‬ ‫صدای بلند یک مطالبه جدی در این امر داشته باشد و در مجامع‬ ‫بی ن المللی ان را مطرح نماید‪.‬‬ ‫در مذاکرات هس�ته ای ک�ه میان ای�ران و غرب در‬ ‫جریان اس�ت ایا این فک�ر و عقیده وج�ود دارد که‬ ‫دولت روحانی‪ ،‬دولت اصالح طلبان معتدل است‬ ‫فضایی از تکنوکراتی و لیبرالی را در بیانات تیم اقتصادی دولت می بینیم اما‬ ‫هنوز به عنوان یک طرح روشن‪ ،‬برنامه اقتصادی دولت مشخص نشده است‬ ‫به کار بردن تعبیر پدرخوانده ب رای اقای هاشمی در نسبت با دولت‪ ،‬هنوز زود است‬ ‫دولت نباید جلوی اعتراضات به مذاکره با امریکا را بگیرد‬ ‫در بحث رابطه با امریکا یک خودخوری میان سیاسیون شکل گرفته؛ به نحوی‬ ‫که در بیان نظرات رودربایستی م ی کنند‬ ‫وزارت خارجه ایران در بعد فنی و مهارت های دیپلماتیک تقویت شده است‬ ‫‪ l‬ما مطمئن هستیم که اقای روحانی و اقای ظریف‬ ‫معتقدبهحفظفناوریهسته ایهستند‪.‬‬ ‫با توجه به تجربیاتی که در این سال ها داشته اید‪،‬‬ ‫ بهنظرشماخطقرمزای راندرمذاکرههستهایباید‬ ‫حول چه محورهایی باشد؟‬ ‫‪ l‬مدل مذاکرات اقای الریجانی و سوالنا و پیشنهادات‬ ‫پوتین مدل خوبی ب رای مذاکره بود‪ .‬بازگش��ت به ان ش��رایط‪،‬‬ ‫مشروط به حذف همه تحریم های اقتصادی مهم است‪.‬‬ ‫محرمانه بودن مذاک رات منطقی است؟‬ ‫‪ l‬اینکه مذاکرات نباید درگیر فضای رسانه ای باشد‪ ،‬امری‬ ‫صحیحاست‪.‬چونسیاستخارجیدررسانه هاتعییننم ی شود‪.‬‬ ‫دیگر اینکه اگر معنای این امر این باشد که مردم از ان ب ی اطالع‬ ‫یدلیل است‪ .‬سیاست خارجی م ی تواند کار خود را انجام‬ ‫باشند‪ ،‬ب ‬ ‫دهد و به مردم نیز اطالع رسانی نماید اما وقتی اطالعات پخش‬ ‫م ی شود‪ ،‬دولت موضع گیری می کند در حالی که مردم بی خبر‬ ‫هستند و این یک تناقض است‪.‬‬ ‫به نظر شما ایا توازن قدرت در کش�ور با مذاکره و‬ ‫ب ه دنبال ان ارتباط با امریکا به هم م ی خورد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬یک فضایی از تکنوکراتی و لیب رال��ی را ما در حال‬ ‫حاضر در بیانات تیم اقتصادی دولت م ی بینیم اما هنوز به عنوان‬ ‫یک طرح یا ایده روشن که م ی خ واهند چه کنند‪ ،‬ملموس نشده‬ ‫است‪ .‬باالخره مشخص نیس��ت که جهت گیری این دولت در‬ ‫مورد بیکاری چیست‪ ،‬در باره تولید نیز همی ن طور‪.‬‬ ‫دیپلماتیک اقای روحانی را م ی پسندید؟‬ ‫‪ l‬از نظر بعد فنی و مهارت ه��ای دیپلماتیک‪ ،‬وزارت‬ ‫امورخارجه ای ران تقویت ش��ده اس��ت‪ .‬ولی از نظ��ر اینکه این‬ ‫مذاکرات باید یک چارچوب مشخصی را داشته باشد‪ ،‬ما هنوز این‬ ‫را نم ی بینیم‪ .‬به این معنی که باید مشخص شود که گام های‬ ‫مذاکرات به چه صورت برداشته م ی شود‪ .‬ما نم ی بینیم که دولت‬ ‫در این مذاکرات بگوید که اسرائیل باید سالح های شیمیای ی اش‬ ‫رامحونماید‪،‬مابهصراحتنم ی بینیمکهدولتازامریکابخ واهد‬ ‫که در بحرین دموکراسی و ازادی مورد توجه قرار گیرد‪ .‬حرف من‬ ‫به این معنی است که هنوز ما مطالبات جدی توسط دوستانمان‬ ‫در دولت از امریکا در مذاکرات احساس نم ی کنیم‪ ،‬یعنی یک‬ ‫صدای قوی که مسائل مهم منطقه را از امریکای ی ها مطالبه‬ ‫نماید‪ .‬محو سالح های شیمیایی و میکروبی در اسرائیل مساله‬ ‫طزیست؟‬ ‫بسیار مهمی است‪ .‬چرا طرح نشده است؟ مس اله محی ‬ ‫امریکای ی ها در تخریب محی ط زیس��ت بس��یار دخالت دارند‪.‬‬ ‫مساله مبارزه با مواد مخدر و مساله دموکراسی در بحرین‪ ،‬اینها‬ ‫خ واستهنشدهاست‪.‬اینهامسائلمهمی استکهای راندرمنطقه‬ ‫به عنوان یک کشور تاثیرگذار باید از امریکای ی ها مطالبه نماید‪.‬‬ ‫نکته اینجاست که امریکای ی ها باید بپذی رند که در یک فهرست‬ ‫مشخص با ای ران مذاکره نمایند‪ .‬اگر چنین نشود‪ ،‬این مذاکرات‬ ‫بیشتر یک تعارف و امری تشریفاتی است‪.‬‬ ‫ایران از حق صل ح امیز انرژی هسته ای کوتاه نیاید‬ ‫یا به سمتی حرکت م ی کنیم که دس�ت باال در ان‪،‬‬ ‫گشایش در وضعیت داخلی است؟‬ ‫‪ l‬بحثرابطهای رانوامریکایک شبهحلنم ی شود‪.‬یک‬ ‫فاصله بسیار عمیقی میان ای ران و امریکاست‪.‬خود امریکایی ها‬ ‫هم همین را می گویند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫برخی معتقد به این تعبیر هستند که این دولت در‬ ‫اقتصاد‪ ،‬دولتی راست مدرن است‪ ،‬به این معنی که‬ ‫نگرش های اقتصادی سرمای ه داری و ازاد دارد‪ .‬این‬ ‫جهت گیری هامشاهدهنم ی شود؟‬ ‫تو گوی دو جانباز درباره‬ ‫گف ‬ ‫مذاکره با ام ریکا‬ ‫این س�وال را به این دلیل پرس�یدم ک�ه برخی از‬ ‫نهادهای قدرت در کش�ور مخالف مذاکره و ارتباط‬ ‫با امریکا هستند‪ ،‬در سوی دیگر دولت و مجموعه‬ ‫اصالح طلباناین گونهفکرنم ی کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬مواجهه با این امر راحت است‪ ،‬چه انکه در حال حاضر‬ ‫شرایط امتحان مهیا شده است‪ ،‬به صورتی که ب رای چندمین‬ ‫بار ملت ای ران‪ ،‬امریکا را ازمایش م ی نماید‪ .‬اقدامی که دولت در‬ ‫سفر نیویورک کرد‪ ،‬همین خود‪ ،‬امتحانی ب رای امریکاست‪ .‬تا‬ ‫االن که پاسخ و حرکتی از سوی امریکا در مواجهه با حرکتی که‬ ‫ای ران انجام داده‪ ،‬ندیده ایم‪ .‬ایا در اینده امریکای ی ها اقدام مثبتی‬ ‫م ی کنند؟ من امیدوارم که امریکای ی ها ب رای چندمین بار مردود‬ ‫نشوند‪ .‬در غیر این صورت زیان و ضرر جدی و اساسی درمنطقه‬ ‫خ واهند دید‪.‬‬ ‫اگر ش�ما جای اق�ای روحانی بودید و اق�ای اوباما‬ ‫م ی خواس�ت با ش�ما تلفنی س�خن بگوید‪ ،‬با او‬ ‫صحبتم ی کردید؟‬ ‫‪ l‬شرایطی را به عنوان پیش شرط تعیین م ی کردیم‬ ‫مذاک رات نباید درگیر فضای رسانه ای باشد ولی سیاست خارجی هم م ی تواند‬ ‫کار خود را انجام دهد و هم به مردم اطالع رسانی نماید‬ ‫تماس تلفنی روحانی و اوباما تاکنون سودی نداشته است‪ ،‬امیدواریم در اینده‬ ‫نتیجه اش را ببینیم‬ ‫مخالفان مذاکره باید بدون توهین و افترا ابراز مخالفت کنند‪ .‬دولت هم اجازه‬ ‫دهد که اعتراضات شکل بگیرد‬ ‫من مخالفان مذاکره با امریکا را بین مردم زیاد می دانم‬ ‫امام تا اخرین لحظات عمرشان به شعار مرگ بر امریکا معتقد بودند‬ ‫‪19‬‬ ‫که اگر ان شرایط پیش م ی رفت چنین اتفاقی رخ می داد‪ .‬ولی‬ ‫بدون هی چ گونه پی ش شرطی و نادیده گرفتن مشکالتی که با‬ ‫امریکای ی ها داریم‪ ،‬چنین کاری را عاقالنه نمی دانستم‪.‬‬ ‫فضای غیرشفاف را در ذهن سیاس��تمداران ایجاد م ی نماید‪.‬‬ ‫برخی فکر م ی کنند که همه مردم ای ران خ واهان مذاکره هستند‬ ‫در حالی که اگر انها بفهمند که معترضین و مخالفانی که وجود‬ ‫دارند‪ ،‬جمعی ت های بزرگی از مردم هستند‪ ،‬دیپلماسی ما بهتر‬ ‫پیش خواهد رفت‪ .‬چرا این گونه برخورد م ی ش��ود؟ البته من با‬ ‫توهین و افترا کامال مخالف هستم‪ .‬اجازه بدهیم که اعتراضات‬ ‫شکل گیرد‪ .‬به تعبیر دیگر‪ ،‬طرفداران مذاکره هم اجازه دهند که‬ ‫مخالفان مذاکره‪ ،‬مخالفت خود را به نحوی منطقی و ارام ‪ ،‬اب راز‬ ‫دارند‪ .‬من فکر م ی کنم در اینجا یک جور رودربایستی در مساله‬ ‫مخالف خ وان ی ها وجود دارد که این به ضرر دولت است‪.‬‬ ‫‪ l‬ما االن با دو مساله روبه رو هستیم؛ یکی مشکل‬ ‫ای ران با امریکا و دیگری مشکل امریکا با ای ران‪ .‬این دو مشکل‬ ‫دو سویه باعث شده دره عمیقی میان ای ران و امریکا به وجود‬ ‫بیاید‪ .‬ای ران تا حاال بارها در زمان اقای هاشمی‪ ،‬اقای خاتمی و‬ ‫هم اکنون‪ ،‬تالش کرده که راهی باز نماید اما ظاه را مشکالت ‬ ‫امریکا با ما‪ ،‬بیش از مش��کالتی اس��ت که ما با انها داریم‪.‬‬ ‫‪ l‬یک جور خودخوری وجود دارد‪ .‬چرا خودخوری صورت‬ ‫م ی گیرد؟ همه جناح ها و گروه های سیاسی که مخالف مذاکره‬ ‫هستنددریکمیتینگ‪،‬حرف هایخودرابزنندواستداللکنند‪.‬‬ ‫چرا این کار نشود؟‬ ‫برخیانرایکاشتباهمحاسباتیتلقیکردند‪-‬هم‬ ‫تماس تلفنی و هم دیدار کری و ظریف ‪ -‬که سودی‬ ‫عاید ای ران نشده است‪.‬‬ ‫‪ l‬به هرحال این کار شده‪ ،‬امیدواریم در اینده نتیجه ان‬ ‫را ببینیم اما اگر امریکای ی ها در این امتحان رد شوند‪ ،‬بدون شک‬ ‫زیانم ی بینند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید‪ ،‬رابطه ای�ران و امریکا چه تاثیری بر‬ ‫جریان های سیاسی داخل کشور داشته باشد؟‬ ‫یعنی سیاسیون حرف های خود را نم ی زنند؟‬ ‫برخی طرفداران مذاکره این فضا را به وجود اورده اند‬ ‫که به ه�ر حال م�ا در انتخاب�ات ‪ 18‬میلی�ون رای‬ ‫داشته ایم و در اکثریت هستیم‪.‬‬ ‫‪ l‬اشکالی ندارد‪ .‬بحث رای گیری نیست‪ ،‬این مساله‪،‬‬ ‫موضوع بعد از انتخابات است‪ .‬پس از انتخابات انهایی که موافق‬ ‫این رویه هستند‪ ،‬فرمان کشور به دست انهاست و جلو م ی روند‪.‬‬ ‫یعنی مدیریت اداره کشور با طرفداران مذاکره است‪ .‬خوب است‬ ‫در چنین فضایی نیز مخالفان اجازه اب راز عقیده داشته باشند‪،‬‬ ‫البته بدون اهانت و توهین‪ .‬چرا اهانت‪ ،‬چرا توهین؟ به ه ر حال‬ ‫این دولت مورد اعتماد رهبری است‪ .‬باید حالت های افراطی کنار‬ ‫گذاشتهشودومخالفانمذاکرهورابطهنیزدریکفضایمناسب‬ ‫اب راز مخالفت و اعتراض نمایند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫گروهیازاهالیسیاستمعتقدندکهنقشگروه ها‬ ‫و نهادهایی که برامده از انقالب اسالمی هستند در‬ ‫مذاکرات ای�ران و امریکا برجس�ته و تعیی ن کننده‬ ‫است؛ مثل سپاه پاسداران‪ .‬ارزیابی شما به عنوان‬ ‫فرمانده اسبق سپاه پاسداران چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫امام تا اخرین لحظه به مرگ بر امریکا‬ ‫معتقد بودن�د‪ .‬من هی�چ لحظه ای تا‬ ‫اخری�ن روز به یاد ن�دارم امری خالف‬ ‫این واقع شده باشد‬ ‫‪ l‬سپاه و بسیج همیشه تابع نظام و انقالب بوده اند و‬ ‫االن هم هستند‪ .‬ولی اشکال ندارد که دیدگاه ها و نظ رات خود را‬ ‫بیانکنند‪.‬چونانهاپاسدارانقالبهستندوکسیکهم ی خ واهد‬ ‫از انقالب پاسداری نماید‪ ،‬باید بتواند حرفش را بزند‪ .‬سپاه و بسیج‬ ‫همیشهب ر اساسسیاست هاینظاموتصمیم گیری هایشورای‬ ‫امنیت ملی عمل م ی کند و هی چ وقت خودش خودسرانه دست‬ ‫یزند‪.‬‬ ‫به کاری نم ‬ ‫تعبیری ن�زد ه�واداران دولت وج�ود دارد که مردم‬ ‫رای دادند که مش�کالتمان را با امریکا حل کنیم و‬ ‫کسانی که مخالف مذاکره هستند در واقع در اقلیت‬ ‫به سر م ی برند‪.‬‬ ‫به همین دلیل جز با یک تع��ارف و لبخند‪ ،‬انها هیچ گامی‬ ‫ب رنداشته اند‪ .‬در زمان کلینتون به دلیل نقش امریکا در کودتای‬ ‫ضد نهضت ملی نفت یک عذرخواهی خشک و خالی کردند‪.‬‬ ‫چون فکر م ی کردند این مساله طوالن ی مدت باشد پس از در‬ ‫مذاکره در امدند‪ .‬معموال این دموکرات ها هستند که در امریکا‬ ‫کارشان را از طریق مذاکره پیش م ی ب رند‪ ،‬اینها فکر م ی کنند‬ ‫که مساله ای ران و امریکا‪ ،‬مساله ساده ای نیست و ممکن است‬ ‫سال ها طول بکشد‪.‬‬ ‫در سیاست داخلی ای ران چطور؟ به هر حال بسیاری‬ ‫مخالف مذاکره هس�تند که از طریق فعالی ت های‬ ‫مدنی مثل همین مس�اله بیلب�ورد‪ ،‬تظاهرات نماز‬ ‫جمعهواحتماال‪ 13‬ابان‪،‬اب رازمخالفتم ی کنند‪.‬فکر‬ ‫م ی کنید این موضوع چه تاثی�ری بر فرایندمذاکره‬ ‫دارد؟‬ ‫‪ l‬دولت نباید جلوی اعتراضات و انتقادات را بگیرد‪ .‬من از‬ ‫دوستان دولتی م ی خ واهم که هر مقدار اعتراض در میان جامعه‬ ‫وجود دارد‪ ،‬خودش را نشان دهد‪ .‬چون کنترل این اعتراضات یک‬ ‫‪20‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬من مخالفان مذاکره با امری��کا را زیاد م ی دانم‪.‬‬ ‫جمعیتانهاکمنیست‪.‬‬ ‫طرفداران مذاکره در میان مردم زیاد هستند یا بین‬ ‫سیاسیون‪.‬‬ ‫‪ l‬بین مردم زیاد هستند‪.‬‬ ‫برگردیم به سوال قبلی‪ ،‬بعد از تسخیر سفارت در‬ ‫عرصه سیاسی کش�ور تحوالتی صورت گرفت –‬ ‫دولت طرفدار غرب و امریکا از کار برکنار ش�د‪ -‬در‬ ‫واقع همیش�ه موضوع رابط�ه و مذاکره ب�ا امریکا‬ ‫باعث تغیی راتی در عرصه سیاسی شده و به نوعی‬ ‫نقطه عطف بوده است‪ .‬در حال حاضر فکر م ی کنید‬ ‫چه این رابطه برقرار شود و چه نشود چه تغییراتی‬ ‫در عرصه سیاسی کشور رخ م ی دهد؟ ایا جناح های‬ ‫سیاسی جدید پدید م ی اید؟ فضای سیاسی کشور‬ ‫را این مذاک رات به کجا م ی برد؟‬ ‫‪ l‬فکر نم ی کنم در این مساله تحوالت اساسی نسبت‬ ‫به گذشته صورت گیرد‪ .‬ممکن است که چالش های میان ای ران‬ ‫و امریکا کمتر شود‪ ،‬اما تغییر اساسی در ان صورت نم ی گیرد‪.‬‬ ‫یعنی نیروهای مخالف امریکا به فرض بهبود روابط‬ ‫نیز وجود خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مثل هر کش��ور دیگری‪ .‬در خود امریکا پس از‬ ‫بهبودرابطه میانروسیهوامریکا‪،‬گروه هایضد روسیهدرامریکا‬ ‫ممکن است کمتر شده باشند اما همچنان مخالفان روسیه در‬ ‫امریکا گروه های ذی نفوذ زیادی را شکل داده اند‪.‬‬ ‫درباره کشورهای اروپایی هم همین گونه است؟‬ ‫‪ l‬درمورد کش��ورهای اروپایی کمتر‪ ،‬ام��ا در انجا نیز‬ ‫مخالفان وجود دارند‪ .‬یا برعکس در اروپای شرقی به دلیل سوابق‬ ‫حضورشورویدرخاک شانوتاثیرمنفیکهبرانهاداشته برخی‬ ‫از کشورهای اروپای شرقی مخالف روسیه هستند‪.‬‬ ‫در مورد این�ده مذاک�رات ایران و غرب در مس�اله‬ ‫هسته ای چه پی ش بینی دارید؟‬ ‫‪ l‬من امیدوارم دولت به شعارها‪ ،‬قول ها و وعده های‬ ‫خود عمل نماید‪ .‬در حال حاضر نم ی توان به طور قاطع گفت‬ ‫که دولت م ی تواند به وعده هایش عمل کند؛ باید منتظر ماند‪.‬‬ ‫موضوع سیاس�ت خارجی و پیامده�ای ان پیوند‬ ‫زیادی با حل مشکالت پیدا کرده و این نگ رانی وجود‬ ‫دارد که دولت با ریس�ک باالی این مس�اله نتواند‬ ‫هشت سال خود را کامل کند‪.‬‬ ‫‪ l‬از محاسن مردمای رانامیدداشتنبهایندهاست‪.‬سعی‬ ‫م ی کنندبه زودیتصمیماتخودشانراعوضنکنند‪.‬پساینکه‬ ‫پی ش بینی شود اقای روحانی چهار ساله خواهند بود یا هشت‬ ‫ساله یک قضاوت عجوالنه است‪.‬‬ ‫در مورد شعار مرگ بر امریکا که این روزها حرف های‬ ‫زیادی در موردش بیان م ی شود نظرتان چیست؟‬ ‫‪ l‬در مورد حذف شعار مرگ برامریکا این نکته را باید‬ ‫گفتکهکلیدحذفشعارمرگبرامریکادستخودامریکاست‪.‬‬ ‫حقوق ملت ای ران را به رسمیت بشناسند‪ ،‬تحریم های اقتصادی‬ ‫را بردارند و نسبت به ملت ای ران کارشکنی نکنند‪ ،‬اگر این کارها‬ ‫را انجام دهند‪ ،‬مل��ت ای ران یک ملت عاقل و منطقی اس��ت‪.‬‬ ‫امریکا در این سی و چند ساله بدون وقفه علیه مردم ای ران کار‬ ‫کرده ‪ .‬این ش��عار مرگ بر امریکا از درون فش��ارها و ظلم هایی‬ ‫که امریکای ی ها نس��بت به مردم ای ران روا داشتند‪ ،‬بیرون امده‬ ‫است‪ .‬امریکا م ی خواهد این شعار نباشد؟ حرفی نیست‪ .‬بیایند‬ ‫دست از این کارها بر دارند‪ .‬اینکه گفته م ی شود این شعار مرگ‬ ‫ب ر امریکا دست کیست بیاید برش دارد! باید گفت که دست خود‬ ‫امریکاست‪...‬‬ ‫خود شما مرگ بر امریکا م ی گویید؟‬ ‫‪( l‬م ی خندد‪ )...‬ما تابع مردم ای ران و رهبری هستیم‪.‬‬ ‫در مورد خاطره اقای هاش�می از ام�ام درباره مرگ‬ ‫بر امریکا‪...‬‬ ‫‪ l‬خود اقای هاشمی هم گفتند که در این زمینه اشتباه‬ ‫صورت گرفته است‪.‬‬ ‫نظر امام چه بود؟‬ ‫‪ l‬امام تا اخرین لحظه به مرگ بر امریکا معتقد بودند‪.‬‬ ‫من هیچ لحظه ای تا اخ رین روز به یاد ندارم امری خالف این واقع‬ ‫شده باشد‪ .‬ش��اید هیچ کس به اندازه من با امام مالقات نکرده‬ ‫باشد‪ .‬البته دلیلش هم موضوع جنگ و مسائل امنیت کشور‬ ‫بود؛ امام تا اخ رین لحظه در تقابل با امریکا کوتاه نیامد‪.‬‬ ‫بسیاری معتقدند که همانند انچه در‪ 9‬دی رخ داد در‬ ‫‪ 13‬ابان امسال رخ م ی دهد؟‬ ‫‪ l‬بعید نیست‪ ،‬گرچه هنوز زود است در این مورد سخن‬ ‫گفت‪ ،‬اما اگر امسال هم نشود‪ ،‬سال اینده م ی شود‪.‬‬ ‫‪ 13‬ابان امسال چطور خواهد بود؟‬ ‫ملت ای ران به این نتیجه رسیده که ریشه اصلی مشکالت‬ ‫ما‪ ،‬امریکای ی ها هستند‪ .‬در جریان انقالب مردم ای ران خیلی علیه‬ ‫امریکا شعار نم ی دادند و عمدتا مرگ بر شاه م ی گفتند‪ ،‬اما این‬ ‫بعد از انقالب بود که وقتی امریکای ی ها همچنان در امور ای ران‪،‬‬ ‫در مس��اله کردس��تان و مناطق دیگر دخالت کردند‪ ،‬این شعار‬ ‫مطرح شد‪g‬‬ ‫گزارش ویژه‬ ‫پیشنهاد امریکا؛ ازادسازی اموال‬ ‫به جای رفع تحریم‬ ‫اختالف نظر بخش اقتصادی و دیپلماسی دولت‬ ‫به اعتق��اد برخ��ی از جمل��ه جهانگیری‪ ،‬مع��اون اول‬ ‫رئی س جمهو ‏ر و کاظم جالل��ی‪ ،‬رئیس مرک��ز پژوهش های‬ ‫مجلس این دارای ی ها انقدر هست که «فضای تنفسی جدیدی‬ ‫در اقتصاد و وضعیت معیشتی مردم ایجاد کند‪ ».‬با این حال‬ ‫دستگاه دیپلماس��ی کش��ورمان اما هی چ گاه چنین اخباری را‬ ‫تایید نکرد‪ .‬از یک طرف س��خنگوی وزارت خارجه این اخبار را‬ ‫«گمان هزن ی های رسانه ای» دانست و از طرف دیگر روانچی از‬ ‫اعضای تیم مذاکره کننده ای ران در ژنو تاکید کرد‪« :‬این گفته ها‬ ‫هیچ مبنای روش��نی ندارد‪ ».‬روانچی تاکید م ی کند‪« :‬درباره‬ ‫ازاد کردن دارای ی های مس��دود شده ای ران هیچ گفت وگویی با‬ ‫امریکای ی ها نشده‪ ،‬اگر انها پیشنهاد و بحثی دارند باید به طور‬ ‫مستقیمبهدولتای رانمنتقلکنند‪.‬نم ی شودازط ریقمصاحب ه ‬ ‫یا روزنامه ها بخ واهند پیغام دهند‪ ».‬با این حال مشخص نیست‬ ‫که معاون اول رئی س جمهور برچه مبنایی در مراسم هفدهمین‬ ‫‪ 50‬میلیارد دالر دارایی ایران بلوکه شده‬ ‫‪ 23‬ابان ‪ 1358‬یعنی ‪ 10‬روز پس از تسخیر سفارت امریکا‬ ‫در ته ران توسط دانشجویان‪ ،‬کارتر‪ ،‬رئی س جمهور وقت امریکا با‬ ‫اعالم وضعیت فوق العاده در روابط ای ران و امریکا طی دستوری‬ ‫دارای ی ها و اموال دولت‪ ،‬س��ازمان ها و شرکت های وابسته به‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫اخباری که بعضی از رس��انه های امریکایی در ارتباط با‬ ‫ازادسازی دارای ی های بلوکه شده ای ران در غرب و به ویژه امریکا‬ ‫منتشر کردند‏‪ ،‬باعث ش��د تا توجه برخی از مسئوالن‪ ،‬رسانه ها‬ ‫و فعاالن سیاس��ی به ای��ن موضوع جلب ش��ود‪ .‬برخی اخبار‬ ‫منتشره به صورت غیر رسمی از این موضوع حکایت دارند که‬ ‫کشورهای‪ 5+1‬در ازای تعلیق غنی سازی‪20‬درصدی حاضر به‬ ‫ازادی دارای ی های بلوکه شده ای ران هستند اما طرف ای رانی تاکید‬ ‫به برداشتن برخی تحریم ها عالوه بر ازاد شدن دارای ی ها دارد‪ .‬از‬ ‫همین رو دارایی های بلوکه شده این روزها اهمیت فراوانی یافته‬ ‫است‪ .‬درحالی که معاون اول رئی س جمهور در همایشی در میان‬ ‫یداد‏‪،‬‬ ‫صنعتگران قول پرداخت این پول را به بخش خصوصی م ‬ ‫هیچ خبر رسمی از ازادسازی این ارقام به گوش نم ی رسید‪ .‬تنها‬ ‫یک خبر بود که توس��ط چند روزنامه خارجی به طور همزمان‬ ‫منتشر شد‪ .‬اگرچه این خبر از سوی مقامات کشورهای غ ربی به‬ ‫ت اما تکذیب هم نشد‪ .‬اما‬ ‫ویژه امریکایی مورد تایید قرار نگرف ‏‬ ‫مهمترین سوال اینجاست که دارای ی های بلوکه شده ای ران در‬ ‫غرب چه می زان است؟ ایا رقم این دارای ی ها انقدر هست که بتوان‬ ‫با ان مشکالت کمبود ارز را برطرف کرد؟‬ ‫سالروز ملی صادرات خبر از ازادی دارای ی های بلوکه شده ای ران‬ ‫داده اس��ت‪ .‬جهانگیری در این مراس��م نه تنها خب��ر از ازادی‬ ‫دارای ی ها در امریکا بلکه در س��ایر کش��ور ها داده و پیشاپیش‬ ‫قول ان را نیز به بخش خصوصی م ی ده��د‪« :‬میلیاردها دالر‬ ‫دارایی بلوکه شده ای ران نزد ده ها کشور به زودی ازاد م ی شود و به‬ ‫صورت اعتبار ارزی در اختیار بخش خصوصی قرار م ی گیرد‪».‬‬ ‫اما مرضیه افخم‪ ،‬سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشور در پاسخ‬ ‫به پرسشی درباره سخنان معاون اول رئی س جمهور مبنی بر‬ ‫ازاد شدن میلیاردها دالر از دارای ی های ای ران گفته‪« :‬این موضوع‬ ‫از هیچ کانال سیاسی و رس��می منتشر نشده اس��ت ‪ .‬اگر از‬ ‫طریق کانال های سیاس��ی موضوع منتقل و رسما اعالم شود‬ ‫طبیعی است که پس از دریافت پیشنهاد رسمی‪ ،‬ان را بررسی‬ ‫و اعالم نظر خ واهیم کرد‪ ».‬در شرایط فعلی به نظر م ی رسد تیم‬ ‫اقتصادی دولت ب رای اداره امور جاری‪ ،‬توقف نرخ تورم و به حرکت‬ ‫دراوردن چرخ اقتصاد‪ ،‬به ازادشدن این ارقام بیش از سایر عوامل‬ ‫دلخوش هستند‪ .‬اخباری که از خالی بودن خزانه و مشکالت‬ ‫دولت در پرداخت نقدی یارانه ها وجود دارد‏‪ ،‬نشان م ی دهد دولت‬ ‫با کسری نقدی بسیار زیادی روبه روست‪ .‬اگرچه این مساله در‬ ‫دولت قبل هم قابل لمس بود؛ انجا که بعد از باالرفتن یکباره نرخ‬ ‫ارز بسیاری بر این گمان بودند که دولت با فروش ارز های نفتی‬ ‫خود به دنبال تامین منابع ب رای دادن یارانه هاست‪ .‬در همین‬ ‫حال پایگاه خبری دبکافایل وابسته به محافل امنیتی اسرائیل‬ ‫در این باره گزارش داده بود که حتی پیش از برگزاری نشست ژنو‪،‬‬ ‫کاخ سفید در حال ط راحی ب رنامه ای ب رای لغو تحریم ها از ط ریق‬ ‫ازاد کردن دارای ی های مسدود شده ای ران بوده و به همین دلیل‬ ‫هیات امریکایی در مذاکرات ژنو ب رای نخستی ن بار ادام زوبین‪،‬‬ ‫مدی ر دفتر کنترل درامدهای خارجی وزارت خزانه داری امریکا را‬ ‫همراه خود اورده بودند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪2‬‬ ‫گزارشی درباره دارایی های بلوکه شده ایران در سراسر دنیا‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران در ایاالت متحده و ن��زد بانک های‬ ‫امریکایی خارج از این کشور را مس��دود کرد‪ .‬از ‪23‬ابان ‪1358‬‬ ‫به این سو ه ر س��اله حکم انس��داد دارای ی های ای ران روی میز‬ ‫روسای جمهور امریکا گذاشته م ی ش��ود و انان حکم توقیف‬ ‫اموال ای ران را امضا م ی کنند‪ .‬در جریان مذاکرات الجزایر بین ‪١٠‬‬ ‫تا ‪ ١٢‬میلیارد دالر از دارای ی های ای ران به اصطالح بازگردانده شد‪.‬‬ ‫دولت وقت امریکا با تکه تکه کردن پول و برداشت ان‪ ،‬بخش‬ ‫عظیمی از ان را به عنوان دیون ای ران‏‪ ،‬نزد بانک ها یا غ رامت های‬ ‫احتمالی به ای ران برداشت کرد و مابقی را به ای ران بازگرداند‪ .‬انچه‬ ‫امروزه درباره دارای ی های ای ران در امریکا گفته م ی شود‏‪ ،‬رقمی در‬ ‫حدود ‪ ١٢‬میلیارد دالر است‪ ،‬به عالوه نزدیک به ‪ ٣٥‬میلیارد دالر‬ ‫از دارای ی های ای ران نیز در اروپا مسدود شده است‪.‬‬ ‫دارایی های ایران در سراسر دنیا مسدود می شود‬ ‫به طور معمول زمانی که بحث دارای ی های ای ران در خارج از‬ ‫کشور مطرح م ی شود‏‪ ،‬ناخوداگاه همه به یاد دارایی ای ران در امریکا‬ ‫م ی افتند‪ .‬این درحالی است که بخش عمده ای از دارای ی های‬ ‫نقدی و غی رنقدی ای ران در خارج از امریکا هم اکنون مس��دود‬ ‫شده اس��ت‪ .‬در اخرین دور از تحریم های ظالمانه غرب علیه‬ ‫ای ران که به دنبال بهانه های هسته ای و عموما با تحریک های‬ ‫رژیم صهیونیس��تی صورت م ی گرفت‏‪ ،‬دارای ی هایی ای ران در‬ ‫سراسر دنیا مس��دود ش��د‪ .‬رقم دقیقی از این دارای ی ها موجود‬ ‫نیست‪ ،‬اما دکتر هرمی داس باوند‪ ،‬استاد حقوق و روابط بی ن الملل‬ ‫که س��ابقه طوالنی فعالیت در وزارت خارجه و س��ازمان های‬ ‫بی ن الملل��ی را دارد‏‪ ،‬معتقد اس��ت بیش از ‪ ٣٥‬میلی��ارد دالر از‬ ‫دارای ی های ای ران در سراسر دنیا مسدود شد ه است‪ .‬دکتر باوند‬ ‫در گفت وگو با س��ایت «الف» در این باره م ی گوی��د‪« :‬بعد از‬ ‫بیانیه الجزای��ر یک س��ری از دارای ی های ای ران ک��ه در حدود‬ ‫‪ ۱۴‬میلیارد دالر بودند و بلوکه شده بودند‪ ،‬ازاد شدند‪ .‬این دارای ی ها‬ ‫سر قضیه گروگانگیری بلوکه شده بودند‪ .‬االن انچه درباره ان‬ ‫صحبت م ی شود در حدود ‪ ۱۲‬میلیارد دالر اس��ت‪ .‬در اروپا این‬ ‫دارای ی ها در حدود ‪ ۳۵‬میلیارد دالر تخمین زده م ی شود‪ ».‬پس از‬ ‫اعمال دور جدید تحریم ها در سه سال اخی ر‪ ،‬بسیاری از کشورها‬ ‫دارای ی های ای ران را در نقاط مختلف از جهان مسدود کردند‪ .‬در‬ ‫همین رابطه دولت انگلیس در ژوئن‪ ۲۰۰۸‬اعالم کرد که در ادامه‬ ‫سیاست تحریم علیه ای ران‪ ،‬دارای ی های بزرگترین بانک ای ران‬ ‫یعنی بانک ملی ای ران را ضبط و تحریم کرده است‪ .‬به عالوه‬ ‫بانکبارکلیزیکیازبزرگترینبانک هایانگلستانحساب های‬ ‫ای رانیان از جمله بانک صادرات و بانک ملی ای ران را مسدود کرد‪.‬‬ ‫انگلستان این اقدام را به بهانه انچه انها به عنوان پولشویی در‬ ‫زمینه فعالی ت های هس��ته ای عنوان م ی کردند‏‪ ،‬انجام داد‪ .‬اما‬ ‫پرواضح بود که تنها هدف این تحریم ها فشار به دولت و مردم‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫ای ران ب رای کوتاه امدن در مقابل خواسته های ناحق غرب بود‪.‬‬ ‫در اوریل ‪ ،۲۰۰۸‬دارای ی های ‪ 12‬شرکت ای ران در سوئیس به بهانه‬ ‫ی شورای امنیت سازمان ملل علیه ای ران‪،‬‬ ‫دستورهای تحریم ‬ ‫ضبط و مصادره شد‪ .‬فرانس��ه از محدودیت های جدید علیه‬ ‫نظام بانکی و صنایع انرژی ای ران اس��قبال کرد و از اروپا‪ ،‬ژاپن‪،‬‬ ‫کانادا و ایاالت متحده امریکا خواس��ت ک��ه دارای ی های بانک‬ ‫مرکزی ای ران را مسدود و معامالت نفتی با ای ران را قطع کنند‪.‬‬ ‫اضافه بر اینها تحریم های نفتی‪ ،‬تحریم بانک مرکزی و تحریم‬ ‫سوئیفت که مسیر انتقال پول بین بانکی در سراسر دنیاست‏‪،‬‬ ‫باعث شد تا حتی ای ران نتواند پول حاصل از فروش نفت خودش‬ ‫را نیز به کشور منتقل کند‪ .‬این مساله تا جایی پیش رفت که‬ ‫حتی برخی از کشورها ب رای اعمال فشار به ای ران طرح نفت در‬ ‫ب رابر غذا را که پی ش تر در مورد ع راق اعمال شده بود‏‪ ،‬ب رای ای ران‬ ‫نیز پیش��نهاد دادند‪ .‬با اعمال این تحریم ها بخش عمده پول‬ ‫حاصل از فروش نفت و بخشی از دارای ی های ای ران که شامل‬ ‫ش��رکت های دولتی و نیمه دولتی بود در سراسر دنیا مصادره‬ ‫شد‪ .‬دولت هند با سوءاستفاده از این شرایط بخشی از پول نفت‬ ‫را مدتی نزد خود نگه داشت و در نهایت بخشی از بدهی خود را‬ ‫به دولت ای ران در قالب روپیه پرداخت کرد‪ .‬دامنه مسدود شدن‬ ‫دارای ی های ای ران در جهان حتی به کشور ارامی که در منته ی الیه‬ ‫شرقی اسیا قرار دارد نیز رسید‪ .‬دولت توکیو دارای ی های نزدیک‬ ‫به‪ 10‬شرکت ای رانی در ژاپن را به بهانه مظنون بودن به شرکت در‬ ‫ب رنامه های هسته ای ای ران ضبط کرد‪ .‬باوجودی که رقم دقیقی‬ ‫از این دارای ی ها که در سراسر دنیا مسدود شد‏ه منتشر نشده‏‪ ،‬اما‬ ‫گفته م ی شود ‪ 10‬شرکتی که دارای ی شان در ژاپن مسدود شده‬ ‫رقم قابل توجهی از دارای ی ها را تشکیل م ی دهند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫میدان گازی رهوم و شرکت شل‬ ‫یکی از دارای ی های ای ران که در س��ال های اخیر در اروپا‬ ‫مسدود شده‏‪ ،‬می دان گازی رهوم در شمال بریتانیاست‪ .‬فعالیت‬ ‫این میدان گازی چند سال پیش در جریان تحریم ها از طرف‬ ‫دولت انگلستانبهحالتتعلیقدر امدودارای ی هایای رانمسدود‬ ‫شد‪ .‬با این حال اخی را دولت این کشور اعالم کرده که می دان گازی‬ ‫رهوم که به صورت مشترک متعلق به ای ران و شرکت بریتیش‬ ‫پترولیوم است اخی را فعالیت خودش را دوباره اغاز کرده‪ .‬برخی‬ ‫صاحبنظ��ران معتقدند که فعالیت مجدد ای��ن مرکز به دلیل‬ ‫مشکالت تامین انرژی به ویژه گاز شهری در انگلستان انجام‬ ‫شده‪ .‬این می دان گازی بعد از تحریم های اتحادیه اروپا علیه ای ران‬ ‫بسته شده بود‪ .‬با این وجود مقامات انگلستان اعالم کردند که‬ ‫اگرچه این می دان گازی شروع به فعالیت کرده اما تحریم های‬ ‫اتحادیه اروپا علیه ای ران همچنان به قوت خود باقی است‪ .‬اما‬ ‫درامد های متعلق به ای ران حاصل از فعالیت این می دان گازی در‬ ‫یک حساب به صورت مسدودشده باقی خواهد ماند‪ .‬میدان‬ ‫گازی رهوم تا پیش از تعطیلی چهار درصد نیاز انگلیس به گاز را‬ ‫تامین م ی کرد‪ .‬تولید گاز از این می دان در سال‪ 2005‬اغاز شد‪565.‬‬ ‫میلیون دالر ب رای توسعه این می دان هزینه شده است‪.‬‬ ‫از سوی دیگر حدود ‪ 2/3‬میلیارد دالر از درامد فروش نفت‬ ‫ای رانبهشرکتشلپسازمسدودشدننقلوانتقالبینبانکی‬ ‫‪22‬‬ ‫نزد این شرکت باقی مانده است‪ .‬ای ران اخی را با تشکیل کارگروهی‬ ‫به دنبال راهی ب رای دریافت طلب خود از این شرکت انگلیسی‬ ‫است‪ .‬این شرکت انگلیسی – هلندی به طور متوسط روزانه‪150‬‬ ‫تا ‪ 200‬هزار بشکه نفت از ای ران خ ریداری م ی کرد‪.‬‬ ‫دارایی های ایران در امریکا‬ ‫بعد از ماجرای گروگانگیری و گذشت ‪ ٤٤٤‬روز سرانجام‬ ‫ای ران و امریکا در دی م��اه ‪ ،1359‬در قالب توافقی که به بیانیه‬ ‫الجزایر معروف ش��د‪ ،‬تعهداتی را پذیرفتند ک��ه به موجب ان‬ ‫واشنگتن ملزم شد اموال بلوکه شده ای ران را رفع توقیف کند‪ ،‬اما‬ ‫امریکا تنها به بخشی از تعهدات خود عمل کرد‪.‬‬ ‫هی��ات تحقیق و تفحص مجلس ش��ورای اس�لامی‬ ‫که خرداد ماه تش��کیل ش��د موجودی و دارای ی های ای ران در‬ ‫ایاالت متحده را ش��امل اموال دیپلماتیک‪ ،‬وجوه نقدی‪ ،‬اموال‬ ‫نظامی و غی ر نظام��ی م ی داند‪ .‬در جریان اج��رای مفاد بیانیه‬ ‫الجزایر بر پایه برخی اس��تدالل های حقوقی اختالفاتی میان‬ ‫ای ران و امریکا بروز کرد که دو کش��ور ب رای حل اختالفات خود‬ ‫به دیوان داوری الهه مراجعه کردند‪ .‬دیوان داوری ای ران ‪ -‬ایاالت‬ ‫متحده به عنوان یک راه حل ب رای پایان دادن به بحران به وجود‬ ‫امده و همچنین موضوع ناشی از توقیف اموال ای ران تاسیس‬ ‫ش��د که تاکنون برخی از این اختالفات حل نشده باقی مانده‬ ‫است‪ .‬به موجب بیانی ه های الجزای ر‪ ،‬امریکا متعهد شده بود که با‬ ‫اعاده «وضعیت مالی ای ران» به قبل از ‪ 23‬ابان ماه ‪ 1358‬تمامی‬ ‫ دارای ی ها و اموال مسدود شده ای ران که پس از تسخیر سفارت‬ ‫جاسوس��ی توقیف کرده را ازاد نماید‪ ،‬این اموال ش��امل وجوه‬ ‫نقدی‪ ،‬تجهی زات نظامی‪ ،‬اموال دیپلماتیک و اموال محمدرضا‬ ‫پهلوی شاه فراری ای ران و خانواده اش بود‪ .‬اما جمهوری اسالمی‬ ‫اظهار داش��ت که ایاالت متحده از تعهدات خود از بیانی ه های‬ ‫الجزایر تخلف کرده و اموال دیپلماتیک و کنس��ولی ای ران را‬ ‫در ایاالت متحده در اختیار ای ران قرار نداده است‪ .‬در سال ‪1373‬‬ ‫طرف امریکایی پیشنهاد مصالحه ای داد تا اموال ای ران را مسترد‬ ‫کند و اموال دیپلماتیک بازگردانده شود‪ .‬بر این اساس با امریکا‬ ‫توافق شد تا موضوع خارج از دیوان الهه بررسی شود‪ .‬اما معلوم‬ ‫شد امریکا ساختمان های ای ران را به کشورهایی چون رومانی و‬ ‫ترکیه اجاره داده است‪ .‬مذاکرات ای ران ‪ -‬امریکا از اسفند ‪ 1375‬در‬ ‫محل دیوان برگزار شد و نهایتا به نتیجه ای ختم نشد‪ .‬نکته قابل‬ ‫توجه این است که امریکا یکی از ملک های ای ران را تخریب و‬ ‫به پارکینگ تبدیل کرده و بقیه ملک ها را اجاره داده و درامدهای‬ ‫ناشی از اجاره را به حساب مش��خصی منتقل کرده اند‪ .‬به این‬ ‫ترتیب م ی توان نتیجه گرفت که این رقم سال هاست روی هم‬ ‫انباشته شده است‪.‬‬ ‫گزارش مجلس از دارایی های ایران تا سال ‪٨٧‬‬ ‫یو یکم اردیبهش��ت ‪1387‬مجلس نتیجه‬ ‫سه شنبه س ‬ ‫تحقیق و تفحص خود را از دارای ی های ای ران در امریکا در صحن‬ ‫س فعلی مرکز پژوهش های‬ ‫علنی قرائت کرد‪ .‬کاظم جاللی رئی ‬ ‫مجلس اظهار امیدواری م ی کرد تا با ازاد ش��دن این دارای ی ها‬ ‫«فضای تنفسی جدیدی» به کشور وارد شو‏د و به عنوان مخبر‬ ‫کمیسیون سیاست خارجی این گزارش را در صحن مجلس‬ ‫خواند‪ .‬ب راس��اس همین گزارش‪ ،‬امریکا متعهد شده بود که با‬ ‫اعاده «وضعیت مالی ای ران» به قب��ل از ‪ 23‬ابان ماه ‪14( 1358‬‬ ‫نوامبر ‪ ،)1979‬تمامی دارای ی ها و اموال مس��دود شده ای ران را‬ ‫برگرداند‪ .‬برپایه گزارش مجلس می زان دارای ی های ای ران در ان‬ ‫زمان به شرح زیر بود‪:‬‬ ‫«‪ -1‬وج��وه نق��دی (اوراق به��ادار و ط�لا) ‪ -2‬اموال و‬ ‫تجهی زات نظامی ‪ -3‬ام��وال دیپلماتیک ‪ -4‬ام��وال ‪civil‬‬ ‫(غی رنظامی) ‪ -5‬اموال شاه و خانواده سلطنتی‪ ».‬البته در همان‬ ‫زمان نیز اختالف نظرهایی در رابطه با می��زان دارای ی ها ای ران‬ ‫ی مابین ‪ 10‬تا ‪ 24‬میلیارد دالر‬ ‫در امریکا وجود داش��ت و ارقام ‬ ‫به عنوان دارای ی های ای ران مطرح م ی شد‪ .‬اما رابرت کارس ول و‬ ‫ریچارد جی‪ .‬دیویس‪ ،‬به عنوان مسئوالن بررسی اموال ای ران در‬ ‫امریکا در کتاب «تجربه یک بحران» م ی گویند‪« :‬دارای ی های‬ ‫لو فصل نهایی بین ‪ 10987‬تا ‪12087‬‬ ‫مسدود شده در تاریخ ح ‬ ‫میلیارد دالر بوده است‪ ».‬بنا بر گزارش مجلس‪ ،‬سرانجام امریکا‬ ‫رس��ما بالغ بر ‪ 10‬میلیارد دالر دارای ی های ای ران را در چارچوب‬ ‫ترتیبات مقرر در بیانی ه ها و در دو نوبت منتقل کرده است‪« :‬در‬ ‫نوبت اول همزمان با امضای بیانیه حدود هشت میلیارد دالر‬ ‫از وجوه ای ران نزد بانک های امریکایی ازاد و به حس��اب امانی‬ ‫نزد بانک او‪ -‬انگلند واری��ز گردید‪ .‬از این مبل��غ حدود ‪3/667‬‬ ‫میلیارد دالر ب رای تسویه بدهی ای ران در اختیار بانک فدرال رزرو‬ ‫‪ Federal Reserve‬امریکا در نیویورک قرار گرفت‪ ».‬پرداخت‬ ‫کامل این بدهی در حالی که زمان زیادی ب رای تسویه حساب‬ ‫باقی مانده بود خود یکی از مواردی بود که بعدها مجلس نسبت‬ ‫به ان اعتراض داشت‪.‬‬ ‫به عالوه امریکای ی ها مبلغ ‪ 1/418‬میلی��ارد دالر را ب رای‬ ‫تس��ویه بده ی های احتمالی بانک های ای��ران به بانک های‬ ‫امریکایی در حس��ابی به نام بانک مرک��زی الجزایر به امانت‬ ‫گذاشتند‪ .‬بعدها مشخص شد که این رقم‪605‬میلیون دالر بیش‬ ‫از دیون ادعایی ای ران بوده که در نهایت با پیگیر ‬ ‫ی ای ران مبلغ‪810‬‬ ‫میلیون دالر اصل و بهره ان به ای ران بازگردانده شد‪ .‬باقیمانده‬ ‫وجوه مذکور یعنی‪ 2/87‬میلیارد دالر‪ ،‬نقدا به ای ران پرداخت شد‪ .‬در‬ ‫نوبت دوم نیز که شش ماه پس از انعقاد بیانی ه ها بود‪ ،‬حدود‪2/2‬‬ ‫میلیارد دالر از وجوه ای ران نزد بانک های امریکایی داخل امریکا‬ ‫کهتوسطمحاکمامریکاییتوقیفشدهبود‪،‬ازادشد‪.‬امریکایک‬ ‫میلیارد دالر دیگر از دارای ی های ای ران را نزد بانکی در هلند قرار‬ ‫داد تا در صورت محکوم شدن ای ران در محاکم بی ن المللی مورد‬ ‫جریمه از ان پرداخت شود‪.‬‬ ‫ب راس��اس این توافقات می زان این پول نباید به زیر ‪٥٠٠‬‬ ‫ی دیون‬ ‫میلیون دالر برسد‪ .‬در تمام این سال ها نیز ای ران تمام ‬ ‫خود که ب راس��اس دعاوی دادگاه ه��ای بی ن المللی علیه خود‬ ‫مطرح م ی شود را از این حس��اب پرداخت کرده و به گفته دکتر‬ ‫هرمی داس باوند در چند نوبت رقم ان را ش��ارژ ک��رده تا به زیر‬ ‫‪ ٥٠٠‬میلیون دالر تنزل نکند‪ .‬بین یک تا ‪ 2/1‬میلیارد دالر سایر‬ ‫دارای ی های ای ران نیز نزد موسسات امریکایی‪ ،‬موجود است که‬ ‫تاکنون هیچ سند و مدرکی دال بر اقامه دع وا ب رای استرداد ان در‬ ‫سوابق موجود نیست‪.‬‬ ‫دارایی های نظامی ایران‬ ‫یکی از دارای ی های ای ران که در امریکا مس��دود ش��ده‪،‬‬ ‫ل انها پرداخت‬ ‫دارای ی های نظامی ای ران اس��ت‪ .‬اموالی که پو ‬ ‫شده بود و در جریان جنگ تحمیلی به ش��دت نیاز به انها در‬ ‫داخل ای ران احساس م ی شد‪ .‬این دارای ی ها با وجود اینکه ای ران‬ ‫پول انها را پرداخت کرده بود در امریکا نگهداری شدند‪ .‬امریکا‬ ‫بعدها از بند‪ 9‬بیانیه کلی الجزایر مبنی بر انجام ترتیبات انتقال‬ ‫تمامی اموال ای ران سرپیچی کرد و از انتقال اموال نظامی ای ران‬ ‫به دستاویز اینکه شرایط جنگ میان ای ران و ع راق وجود دارد‬ ‫جلوگیری به عمل اورد‪ .‬در این اوضاع و احوال دولت ای ران دچار‬ ‫یک بالتکلیفی شد و س��رانجام دادخواستی به خواسته الزام‬ ‫دولت امریکا به اس��ترداد اموال نظامی ای ران و دیگر مسائل‬ ‫مربوط ب��ه ان به دیوان داوری تس��لیم کرد‪ .‬ای��ن پرونده وارد‬ ‫جریان قضایی بی ن المللی شد و در تاریخ ‪ 31( 1367/6/9‬اوت‬ ‫‪ )1988‬دیوان الهه قسمتی از ادعای ای ران را ب رای بازپ س گیری‬ ‫اموالش رد کرد و در نهایت ماجرای اموال نظامی ای ران در امریکا‬ ‫درگیر پی چو خم های قضایی شد‪ .‬در این رابطه دو پرونده مفتوح‬ ‫همچنان در دیوان الهه وجود دارد‪ .‬ش��اه سفارش دریافت ‪16‬‬ ‫جنگنده اف‪ 16-‬را به امریکا داده بود‪ .‬بناب راین قرارداد که امریکا‬ ‫پول ان را به طور کامل دریافت کرده بود قرار بود تا اوایل دهه‬ ‫‪ ٨٠‬میالدی (دهه ‪ ٦٠‬شمسی) این هواپیما ها به ای ران تحویل‬ ‫داده شود‪ .‬بعدها امریکای ی ها ادعا کردند که ب رای نگهداری این‬ ‫هواپیما ها ساالنه مبالغ زیادی هزینه شده و عمال ای ران چیزی‬ ‫از امریکا طلب ندارد‪ .‬به عالوه ای ران مبالغی نیز بابت دریافت‬ ‫ه واپیما های اواکس و زیردریایی و ه واپیمای اف ‪ 15-‬به امریکا‬ ‫ی از داد ن انها به بهانه جنگ‬ ‫پرداخت کرده بود که طرف امریکای ‬ ‫تحمیلی خودداری کرد‪.‬‬ ‫سخنگوی وقت وزارت خارجه خبر‬ ‫واگذاری هواپیماهای امریکایی را‬ ‫تکذیب کرده بود‬ ‫سرنوشت دارایی ها چه می شود؟‬ ‫خبر دبکافای��ل که با ناراحت��ی اعالم کرد ب��ود امریکا‬ ‫قصد دارد تا ای��ن اموال را ازاد کند و برهمی��ن پایه مدیر دفتر‬ ‫کنترل درامدهای خارجی وزارت خزانه داری امریکا را به همراه‬ ‫هیات خود به ژنو برده بود‪ ،‬نشان م ی دهد در طرف امریکای ی ‬ ‫تمایل ب رای برداش��تن این قدم وجود دارد‪ .‬اگرچه مش��خص‬ ‫نیس��ت که این تمایل تا چه ان��دازه و به چه می زان ش��امل‬ ‫دارای ی های ای ران م ی ش��ود و کدام بخش از انه��ا ازاد خواهد‬ ‫شد‪ .‬اما از دیدگاه نیویورک تایمز چنین طرحی به دولت باراک‬ ‫اوباما‪ ،‬رئی س جمه��وری امریکا‪ ،‬اجازه م ی ده��د در مواجهه با‬ ‫پیشنهادهای ای ران در مذاکرات انعطاف داشته باشد‪ ،‬در عین‬ ‫حال که تحریم های بی ن المللی علیه ته ران را نیز لغو نخواهد‬ ‫کرد‪ .‬به عبارت ساده تر امریکا با این کار تنها چیزی که متعلق‬ ‫به ای ران اس��ت را به ما باز م ی گرداند و هیچ تغییری در ساختار‬ ‫تحریم ها به وجود نخواهد اورد‪ .‬روزنامه بی ن المللی بلومبرگ‬ ‫هفته گذشته در گزارشی می زان دارای ی های ای ران در سراسر دنیا‬ ‫ی معادل ‪ ٥٠‬میلی��ارد دالر بیان کرد‪ .‬همتی مدیرعامل‬ ‫را رقم ‬ ‫بانک ملی نیز در پاسخ به این سوال که ایا اماری از می زان منابع‬ ‫بلوکه شده ای ران در خارج از کشور دارید؟ م ی گوید‪« :‬من اماری‬ ‫ندارم اما فکر نم ی کنم منابع کمی باشد‪ ،‬بلکه بالعکس رقم‬ ‫باالست چراکه ارقام قابل توجهی از ذخایر کشور در بانک های‬ ‫خارجی بلوکه شده است؛ اگر امکان استفاده از این منابع به وجود‬ ‫اید جهش اساسی در اقتصاد کشور ایجاد خواهد شد‪ ».‬منصور‬ ‫حقیقت پور‪ ،‬عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در این‬ ‫باره م ی گوید‪« :‬ای ران تنها در امریکا رقمی بالغ بر‪ ١٢‬میلیارد دالر‬ ‫دارایی بلوکه شده دارد که طرف امریکایی باید عالوه بر اصل‬ ‫پول‪ ،‬بهره ان را نیز پرداخت کند‪ ».‬البته م ی توان نتیج ه گرفت‬ ‫که در صورت ازادسازی این اموال و به منظور انتقال انها ‪5+1‬‬ ‫مجبور است که بخشی از تحریم ها که شامل بانک مرکزی و‬ ‫نقلو انتقال مالی (سوئیفت) م ی شود را از میان بردارد‪ .‬برداشته‬ ‫ ‬ ‫شدن این تحریم در شرایط فعلی م ی تواند کمک ویژه ای به‬ ‫دولت نوپای روحانی باشد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫دی ماه‪ 87‬دولت امریکا دور جدیدی از ضبط اموال ای ران را‬ ‫اغاز کرد‪ .‬در همین تاریخ یک قاضی فدرال در نیویورک به دولت‬ ‫امریکا اجازه داده یک برج اداری ب��زرگ متعلق به بنیاد علوی‬ ‫و شرکت اس��ا را مصادره کند و به فروش بگذارد‪ .‬ساختمان ‪۳۶‬‬ ‫طبقه در خیابان پنجم منهتن نیویورک‪ ،‬از محالت گرانقیمت‬ ‫و اصلی این محله نیویورک است‪ .‬همچنین دولت امریکا همه‬ ‫حساب های مربوط به این ساختمان را نیز مصادره کرد‪ .‬طبق‬ ‫دادخواستی که دولت امریکا تسلیم دادگاه کرده بود‪ ۶۰ ،‬درصد‬ ‫از این برج در مالکیت بنیاد علوی اس��ت و ‪ ۴۰‬درصد دیگر هم‬ ‫به شرکت اس��ا تعلق دارد‪ .‬وزارت خزانه داری امریکا در ان زمان‬ ‫بانک ملی را متهم کرده که خدمات مالی الزم ب رای مبادالت‬ ‫بی ن المللی را در اختیار نهادهای فعال در ب رنامه های هسته ای‬ ‫و موش��کی ای ران و تع دادی از موسسات مشمول تحریم های‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬از جمله بانک سپه‪ ،‬سازمان صنایع نظامی و گروه‬ ‫صنعتی شهید همت‪ ،‬قرار م ی دهد‪ .‬این بیانیه به عالوه مدعی‬ ‫شده بود که شرکت اسا در موارد متعدد عواید ناشی از مالکیت‬ ‫ساختمان ش��ماره ‪ ۶۵۰‬در خیابان پنجم نیویورک را از طریق‬ ‫شرکت سهامی اسا (یک شرکت مستقر در کانال مانش و مالک‬ ‫شرکت اس��ا در نیویورک)‪ ،‬در اختیار بانک ملی ای ران قرار داده‪،‬‬ ‫دستور های بانک ملی در زمینه مدی ریت و سرمایه گذاری را به اجرا‬ ‫گذاشته و گزارش های مالی خود‪ ،‬از جمله اطالعات حسابرسی و‬ ‫هزینه های شرکت را ب رای این بانک ارسال داشته است‪ .‬اما بانک‬ ‫ملی این اتهامات را رد کرد و در بیانی ه ای‪ ،‬ضمن سیاسی خ واندن‬ ‫تصمیم مقامات امریکایی گفته بود‪« :‬دولت ای ران هیچ گونه‬ ‫مداخله ای در امور این بانک ندارد‪».‬‬ ‫بانک ملی ای ران همچنین در اعتراض به این اقدام‪ ،‬اعالم‬ ‫کرد که شرکت اسا در کشور انگلستان به ثبت رسیده و دارای‬ ‫تابعیت انگلیسی و اقدام مقامات قضایی امریکا «نسبت به‬ ‫شرکت هایی با تابعیت غی ر ای رانی و اعمال فشار به بانک ملی‬ ‫ای ران» جای تامل دارد‪ .‬ساختمان شماره ‪ ۶۵۰‬در خیابان پنجم‬ ‫نیویورک در دهه ‪ ۱۹۷۰‬توس��ط بنیاد پهلوی خریداری ش��ده و‬ ‫بخشی از منابع مالی الزم ب رای این معامله را بانک ملی ای ران‬ ‫بوئینگ های امریکایی در ایران‬ ‫ن نی��ز‪ ،‬یک ب��ار دیگ��ر اوای��ل دور دوم‬ ‫پی��ش از ای�� ‏‬ ‫ریاس��ت جمهوری محمود احمدی نژاد اخباری از مس��اعدت‬ ‫امریکای ی ها ب رای ازادسازی دارای ی های بلوکه شده ای ران منتشر‬ ‫شده بود‪ .‬شهریور ماه ‪ ٨٨‬و پیش از اغاز سفر هر ساله محمود‬ ‫احمدی نژاد به نیویورک برخی منابع از پیش��نهاد باراک اوباما‬ ‫رئی س جمهور امریکا ب رای تعامل با ای ران خبر دادند‪ .‬ب راساس‬ ‫این خبر ارائه شانزده فروند هواپیمای مس��افربری ای رباس در‬ ‫قبال دارای ی های بلوکه شده ای ران در امریکا یکی از اصل ی ترین‬ ‫محورهایاینپیشنهاداتبود‪.‬یکیازمهمترینمنتشرکنندگان‬ ‫این خبر خبرگزاری فارس بود که ان زمان معتقد بود که امریکا‬ ‫با ارائه ای��ن ‪ ١٦‬ای رباس عالوه بر حل مش��کالت دارای ی های‬ ‫سیاست‬ ‫ساختمان‪ 650‬منتهن و شرکت اسا‬ ‫که در ان زمان هم یک بانک متعلق به دولت بود به صورت وام‬ ‫در اختیار این بنیاد قرار داده بود‪ .‬هدف بنیاد پهلوی از مالکیت‬ ‫این ساختمان تجاری‪ ،‬کسب عایدی از طریق اجاره به منظور‬ ‫فعالی ت های خیریه بود‪ .‬پس از انقالب اس�لامی در ای ران‪ ،‬نام‬ ‫بنیاد پهلوی به بنیاد علوی تغییر یافت ک��ه در حال حاضر از‬ ‫زیرمجموعه های بنیاد مستضعفان اس��ت‪ .‬این بنیاد در سال‬ ‫‪ 1368‬به تاسیس «شرکت سهامی ساختمان‪ »۶۵۰‬مبادرت کرد‬ ‫و‪ ۴۰‬درصد از سهام شرکت جدید را به منظور بازپرداخت وام اولیه‬ ‫بانک ملی‪ ،‬به شرکت «اسا» نیویورک منتقل کرد‪ .‬اما مقامات‬ ‫امریکایی و خزانه داری این کشور مدعی هستند که صد در صد‬ ‫ی اسا تعلق‬ ‫سهام شرکت مستقر در نیویورک به شرکت سهام ‬ ‫دارد‪ .‬شرکت سهامی اسا یک شرکت فرا ساحلی (افشور) است‬ ‫که در جزیره جرسی‪ ،‬از جزایر متعلق به بریتانیا در کانال مانش‪،‬‬ ‫به ثبت رسیده‪ .‬اما مقامات امریکایی مدعی هستند که سهام ان‬ ‫به طور کامل متعلق به شهروندان ای رانی است که به نمایندگی‬ ‫از سوی بانک ملی این سهام را در اختیار دارند‪ .‬دادستان فدرال‬ ‫نیویورک بر همین اساس درخواست ضبط دارای ی های بنیاد‬ ‫علوی را که شامل حس��اب های بانکی به ارزش بیش از ‪۵۰۰‬‬ ‫میلیون دالر‪ ،‬یک ساختمان‪ ۳۶‬طبقه در خیابان پنجم نیویورک‪،‬‬ ‫چهار مسجد شیعه در نیویورک‪ ،‬مریلند‪ ،‬کالیف رنیا و هیوستون‬ ‫و مراکز اس�لامی ان در مریلند‪ ،‬ویرجینیا‪ ،‬کالیف رنیا و تگزاس‬ ‫م ی شود‪ ،‬داد ه بود‪.‬‬ ‫بلوکه شده ای ران‏‪ ،‬زمین ه مذاکره با رهب ران ای ران را فراهم م ی کند‪.‬‬ ‫فارس نوشته بود‪« :‬رئی س جمهوری امریکا ب رای جلب نظر‬ ‫ای ران به انجام مذاکره معادل‪ 2/5‬میلیارد دالر بوئینگ و قطعات‬ ‫هواپیما به ای ران تحویل م ی دهد‪ ».‬این خبرگزاری مدعی بود‬ ‫که یک منبع اگاه در گفت وگو با خب رنگار اقتصادی اش افزوده‪:‬‬ ‫«پیام های رئی س جمهوری امریکا ب��ه ای ران ب رای تحویل این‬ ‫هواپیماها بعد از قطعی ش��دن انتخاب محم��ود احمدی نژاد‬ ‫به عنوان رئی س جمهور منتخب مردم ای ران فرستاده شده است‪.‬‬ ‫قیمت حداقل این هواپیماها ‪ 75‬میلی��ون دالر و حداکثر ‪120‬‬ ‫میلیون دالر است که تخمین زده م ی شود‪ ،‬تع داد این ه واپیماها‬ ‫‪ 20‬فروند باشد‪ ».‬همین منبع اگاه به فارس گفته بود‪« :‬برخی‬ ‫از این هواپیماها و قطعات ان در حال تحویل از طریق کشور‬ ‫ونزوئال به ای ران است‪ .‬هزینه این ه واپیماها از محل اموال بلوکه‬ ‫شده ای ران تامین شده است‪ .‬تمامی این هواپیماها نو و تولید‬ ‫سال ‪ 2009‬میالدی است‪».‬‬ ‫اما بع��د از مدتی ک��ه خب��ری از این هواپیما ها نش��د‪،‬‬ ‫تکذیبیه این خبر به سرعت منتشر شد و قشقاوی‪ ،‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه وقت ان را گمان هزنی رسانه ای دانسته بود‪.‬‬ ‫چند روز بعد مدیرعامل خبرگزاری ف��ارس در گفت وگو‬ ‫با شماره ‪ 229‬همش��هری جوان در پاسخ به این سوال که چرا‬ ‫خبر فروش ه واپیما از طرف امریکا به ای ران تکذیب شد؟ گفت‪:‬‬ ‫«تکذیب نش��د‪ ،‬ما همچنان از خبرمان دفاع م ی کنیم‪ ».‬او در‬ ‫ج واب اینگفته که «شماتکذیببهچهچیزیم ی گویید‪،‬وقتی‬ ‫امریکای ی ها و س��خنگوی وزارت امور خارجه ای ران م ی گویند‬ ‫چنین خبری صحت ندارد‪ ،‬تکذیب نیست؟» اضافه کرده بود‪ :‬‬ ‫« ما ب رای این خبرمان سه منبع داشتیم که هرکدام یک چیزی‬ ‫م ی گویند‪ .‬معلوم است که حتما یک خبری هست که حرف ها‬ ‫یکینیست‪».‬‬ ‫‪23‬‬ ‫گزارش ویژه‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫بیلبوردهای جدید جای بیلبوردهای ضدامریکایی را گرفته اند‬ ‫همه چیز درباره یک اعتراض‬ ‫گزارشی درباره سازمان هنری‪-‬رسانه ای موج‪ ،‬طراح بیلبوردهای صداقت امریکایی‬ ‫‪3‬‬ ‫جنوب خیابان ش��هید ب��رادران مظفر‪،‬تقاطع خیابان‬ ‫انقالب اسالمی سمت راست س��اختمانی چند طبقه است‬ ‫و تابلوی نام اش��نای این روزهای رس��انه های خبری را روی‬ ‫خود دارد؛ سازمان هنری‪ -‬رس��انه ای اوج که تا قبل از نصب‬ ‫بیلبوردهای صداقت امریکایی‪ ،‬موسس ه ای هنری و رسانه ای‬ ‫بود که با برگزاری شب شعر‪ ،‬نکوداشت شاع ران و نویسندگان‬ ‫معتقد به انقالب اسالمی و تولید فیلم که عمدتا در جشنواره‬ ‫عمار به نمایش در م ی امد‪ ،‬معروف ب��ود اما به یکباره حدود‬ ‫‪ 10‬روز پی��ش بیلبوردهای تبلیغاتی ش��هر ته ران که عادت‬ ‫به نمایش و تبلیغ کاالهای تبلیغاتی داش��تند‪ ،‬با تصاویری‬ ‫که بازتابی انتقادی از سیاس��ت خارجی دول��ت یازدهم بود‪،‬‬ ‫روبه رو شد‪ .‬صداقت امریکایی در واقع انتقادی مدنی به انچه‬ ‫در نیوریوک میان محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر امورخارجه ای ران و‬ ‫جان کری وزیر امورخارجه امریکا گذشته را میان مردم ته ران‬ ‫اورده بود‪ .‬در یک سو دیپلمات امریکایی که پشت میز مذاکره‬ ‫نشسته در حالتی امرانه اسلحه ای را در پایین میز همراه دارد و‬ ‫در مقابلش اما دیپلماتی در شکل و شمایل محمد ج واد ظ ریف‪.‬‬ ‫‪24‬‬ ‫این پوس��ترهای ضد امریکایی نوعی واکنش به اس��تراتژی‬ ‫دولت حسن روحانی بود در تعامل دیپلماتیک با غرب که به‬ ‫شدت میان افکار عمومی بازتاب یافت؛ به صورتی که مردم‬ ‫در خیابان ان را به هم نشان م ی دادند و در موردش صحبت‬ ‫م ی کردند‪ .‬جدا از بازتاب عمومی این بیلبوردها در میان اهالی‬ ‫سیاست نیز واکنش های بسیاری به همراه داشت که تاکنون‬ ‫هم ادامه دارد‪ .‬تنها چند روز بعد از نصب این بیلبوردها بود که‬ ‫مردم ش��هر کارگرانی را دیدند که این بیلبوردها را م ی کندند‬ ‫و بیلبوردی جدید را جایگزین ان م ی کردند‪ .‬همین مس��اله‬ ‫باعث شد شایعاتی منتشر شود که دولت دستور داده که این‬ ‫بیلبوردها از س��طح شهر جمع اوری ش��ود‪ .‬در این میانه بود‬ ‫که اعضای شورای ش��هر ته ران که در دو گروه اصالح طلب‬ ‫و اصولگرا هر کدام یک اکثریت نس��بی را در اختیار دارند به‬ ‫مخالفت و موافقت با این اقدام دولت در جمع اوری بیلبوردها‬ ‫پرداختند‪ .‬اما س��ازمانی که تا پیش از این تنها دو سال است‬ ‫تاسیس شده و در عرصه فرهنگی کش��ور حضوری فعال با‬ ‫رویکرد دفاع از انقالب اسالمی ای ران دارد چگونه سازمانی است‬ ‫که اینچنین عرصه سیاسی کشور و حتی برخی از رسانه های‬ ‫بی ن المللی را متوجه خود ساخته‪.‬‬ ‫ضدیت با صداقت امریکایی اوج می گیرد‬ ‫اما سازمان هنری ‪ -‬رسانه ای اوج چه سابقه ای در عرصه‬ ‫هنری و رسانه ای کشور دارد؛ این س��ازمان تابستان ‪۱۳۹۰‬به‬ ‫گفته مسئوالنش در پی احساس انچه ناتوانی دستگاه های‬ ‫دولتی برامده از انقالب اسالمی و فعال در زمینه رسانه به رغم‬ ‫گس��ترش کیفی قابل توجه نس��بت به مقطع تاسیس در‬ ‫استفاده از بخش عظیمی از ظرفیت رس��انه ای و تبلیغاتی‬ ‫نظام ناتوان بوده اند‪ ،‬فعالیتش را اغاز کرد‪ .‬به گفته مسئوالن‬ ‫اوج از جمله اهداف این سازمان‪ ،‬ایجاد بستری ب رای شناسایی‪،‬‬ ‫اموزش و جهت دهی نیروهای مستعد انقالبی در عرصه های‬ ‫مختلف هنری و رس��انه ای و نیز فراهم کردن زمینه تولید و‬ ‫توزیع محصوالت هم سو با انقالب اسالمی عنوان شده است‪.‬‬ ‫به خاطر همین بود که فعالی ت های س��ازمان در قالب‬ ‫هفت زیرمجموعه که در چارت تشکیالت ی اش از ان به عنوان‬ ‫«خانه» نام برده م ی ش��ود‪ ،‬س��اماندهی م ی شود‪ .‬خانه هایی‬ ‫با نام خانه مس��تند‪ ،‬خانه پویانمایی‪ ،‬خانه سرود‪ ،‬خانه فیلم‬ ‫داستانی‪ ،‬خانه فیلمنامه نویسی‪ ،‬خانه طرح و گرافیک و خانه‬ ‫طالب جوان‪.‬نکته جالب اینجاس��ت که ط��رح بیلبوردهای‬ ‫صداقت امریکایی تنها یکی از محصوالت اوج در خانه طرح و‬ ‫گرافیک است و دیگر خانه ها هر کدام ماموریتی اینچنینی را‬ ‫احسان محمدحسنی ج وان‪ ۳۳‬ساله ای که حاال مدی ریت‬ ‫سازمان اوج را هم به مجموعه تجربیات مدیریت ی اش افزوده‬ ‫اس��ت‪ .‬او «معاون هنری» پیش��ین بنیاد حفظ اثار و نش��ر‬ ‫ارزش های دف��اع مقدس بود‪ .‬چندی ه��م به عنوان معاونت‬ ‫اطالع رس��انی و تبلیغات ای��ن بنیاد فعالیت کرده و س��ابقه‬ ‫ریاست «فرهنگس��رای پایداری» را هم در کارنامه خود دارد‪.‬‬ ‫تولید مس��تندهایی همچون «روح اهلل» که باره��ا و بارها و‬ ‫در مناسب ت های مختلف از صداوسیما پخش شده از جمله‬ ‫فعالی ت هایی است که نام محمدحسنی در میان پدیداورندگان‬ ‫ان به چشم م ی خورد‪ .‬محمد حسنی اما با نامه معروف خود به‬ ‫احمدی نژاد که به شدت از نهادهای فرهنگی دولت محمود‬ ‫احسان محمد حسنی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫سازمان هنری‪ -‬رسانه ای موج است‬ ‫که بیلبوردهای صداقت امریکایی را‬ ‫طراحی و نصب کرده است‬ ‫سیاست‬ ‫مدیرعامل اوج کیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫ب رای خود تعریف کرده اند‪ .‬به طور مثال در خانه طالب جوان‪،‬‬ ‫هدف درگیر کردن حوزه های علمیه در تئوری سازی‪ ،‬ارائه مدل‬ ‫و جریان سازی در زمینه های هنری و جهت دهی ظرفی ت های‬ ‫هنری این نهاد است‪.‬‬ ‫یکی از پروژه های این س��ازمان که توسط یوسف علی‬ ‫میرش��کاک‪ ،‬ش��اعر و نویس��نده انقالب با عنوان سلس��له‬ ‫نشس��ت های هفتگ��ی «هنر انق�لاب اس�لامی از منظر‬ ‫شهید اوینی» برگزار م ی ش��ود در واقع بازتولید اندیشه های‬ ‫شهی د اوینی در مفهوم هنر انقالب اسالمی است‪.‬‬ ‫در این میان اما به نظر م ی رسد که موسسه اوج در تولید‬ ‫اثار هنری نیز سابقه ای طوالنی دارد که م ی توان به پروژه های‬ ‫نمایشی فاخری همچون «ش��ب افتابی»‪« ،‬گودال سرخ»‪،‬‬ ‫«خورشید کاروان» و «مس��افران کوفه» اشاره کرد‪ .‬در میان‬ ‫اهداف کلی س��ازمان نکاتی وجود دارد که به نظر م ی رس��د‬ ‫پی ش زمینه ای ب رای ط راحی و نصب وسیع بیلبوردهای ضد‬ ‫امریکایی در س��طح ته ران بوده است که س��ازمان اوج از ان‬ ‫با عنوان فضاس��ازی و ایجاد موج های تبلیغاتی نام م ی برد‪.‬‬ ‫بنرهایی در ابعاد بزرگ که در نقاط مختلف شهر مثل میدان‬ ‫ولیعصر(عج) و خیابان س��تارخان نصب شده و نیز مجموعه‬ ‫پوسترهای «جنگ‪ ،‬کار تا پیروزی» نمونه هایی از این پروژه ها‬ ‫بودند که پیش از نصب بیلبورده��ای صداقت امریکایی در‬ ‫ته ران نصب شده بود و البته هیچ واکنشی نیز در پی نداشت‪.‬‬ ‫در این میان اما مجموعه پوسترهای «جنگ‪ ،‬کار تا پیروزی»‬ ‫با ط راحی منحصر به فرد که پوس��تر را در دو قسمت جنگ‬ ‫(گذش��ته ) و زمان حال در کاراکتر هایی ک��ه گویی از جنگ‬ ‫تا امروز در تحول مثب��ت روزی ب رای دفاع از کش��ور و روزی‬ ‫دیگر ب رای تاثیرگذاری در عرصه توسعه کشور قرار داشته اند‪،‬‬ ‫چهره ش��هر را دگرگون کرد و مردم با ان به طور مثبت ارتباط‬ ‫برقرار کردند‪ .‬اما این پوستر ها با توجه به اینکه در ابتدا از سوی‬ ‫شهرداری ته ران به طور گسترده در ته ران نصب شد‪ ،‬توسط‬ ‫گروهی به عن��وان نماد ش��هردار ته ران در زمان��ه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری مطرح شد که البته بعد از انتخابات با تاخیری‬ ‫چندماهه در تصویری جدید دوباره در معابر ش��هری ته ران‬ ‫نصب شد‪.‬‬ ‫در این میان اما سازمان اوج خود را سازمانی غی ر دولتی‬ ‫م ی داند که به ثبت وزارت کش��ور نیز رس��یده است‪ .‬برخی‬ ‫رسانه ها در مورد هزینه های جاری اوج نوشته اند که هزینه ان‬ ‫و اعتبارات تولی دات خود را با حمایت همه دستگاه های دولتی‬ ‫و غی ر دولتی تامین م ی کند و مس��ئولیتی ب رای پش��تیبانی‬ ‫شدن از هیچ نهادی ندارد‪«.‬سازمان هایی که در وزارت کشور‬ ‫ثبت م ی شوند سازمان هایی هس��تند که بخش اعظم انها‬ ‫تشکل های سیاسی است‪ .‬این سازمان به عنوان یک تشکل‬ ‫مردم نهاد با رزومه بی ن المللی که دو سال از عمر ان م ی گذرد‪،‬‬ ‫مجموعه ای است که با کنار هم قرار گرفتن موسسات فعال‬ ‫در حوزه هنر و رسانه شکل گرفته است‪ .‬این موسسه شبیه به‬ ‫یک اتحادیه است و کار ان حمایت از اشخاصی است که در‬ ‫این حوزه کار م ی کنند‪ ».‬این‪ ،‬اظهارات مدیرعامل سازمان اوج‬ ‫درباره سازمان تحت مدیریتش است‪.‬‬ ‫احمدی نژاد انتقاد کرد یکی از چهره های مخالف اس��فندیار‬ ‫رحیم مشایی بود‪ .‬او در قسمتی از نامه خود نوشته است که‬ ‫ندلسوز(!) دفتری شما‪ ،‬رسیدگی به ان‬ ‫«تصور م ی کنم منشیا ‬ ‫عریضه تظلم و دادخواهی اهالی مظلوم محله فرهنگ و ادب‬ ‫و هنر انقالب را همچنان در کارتابل اولویت های دست چند ِم‬ ‫رئیس دولت بایگانی کرده اند‪».‬‬ ‫حسنی در نامه خود به عادت ایام معاشرت ب ی تکلفش‬ ‫در روزگار ش��هردار بودن احمدی نژاد اش��اره م ی کند و گالیه‬ ‫م ی کند ک��ه نامه اولش را ب ی پاس��خ گذاش��ته و در نامه دوم‬ ‫م ی خواهد با او ب ی رودربایستی سخن بگوید‪«:‬خرده مگیرید‬ ‫اگر بی رودربایستی با شما سخن م ی گویم‪ ...‬به راستی ما چه‬ ‫ب ی غیرت شده ایم! چه ب ی فریاد شده حنجره مان‪ .‬فکر م ی کنید‬ ‫اگر به جای شما‪ ،‬خاتمی و مهاجران ی ها هنوز بر گرده فرهنگ‬ ‫ما نشس��ته بودند‪ ،‬ما االن س��اکت و نظاره گ��ر بودیم؟ جای‬ ‫تعجبی نیس��ت وقتی به جای ژنرال های قد بلند و افس ران‬ ‫جنگ نرم و هنرمردان عرصه پیکار فرهنگی در کنار ش��ما‬ ‫و البه الی اتاق های دلباز نهاد ریاس��ت جمهوری عروسکان‬ ‫بزک کرده و هنر پیشه های انچنانی جوالن م ی دهند و پشت‬ ‫درب اتاق دفتردار ذوالفنون(!) جنابعالی صف کشیده اند‪ ،‬به ما‬ ‫و دوستداران خسته و ب ی رمق تان حق بدهید که از این امد و‬ ‫رفت های مشکوک‪ ،‬بوی تعفن استشمام کنیم!»‬ ‫حس��نی در ادامه خطاب به احمدی نژاد م ی نویس��د‪:‬‬ ‫«ایجاد اتاق وضعیت و تش��کیل کار گروه اضط راری در ب رابر‬ ‫قتل عام ناتوی فرهنگی را از چه کسی باید مطالبه کنیم؟ به‬ ‫خدا اهمیت و اولویت این عرصه از حوزه بحران زده مسکن و‬ ‫اقتصاد و سیاست خارجی و… که شخصا به میدان م ی ایید‬ ‫و فورا کنترل م ی کنید‪ ،‬نه تنها کمتر نیست‪ ،‬بلکه به مراتب‬ ‫بیشتر است‪ .‬چه انکه زیان ها و خسارت های این بخش نیز به‬ ‫مخرب ان به مراتب‬ ‫مراتب هولناک تر و خانمانسوزتر و اثرات ّ‬ ‫دیرپاتر از زیان های وارده به دیگر بخش های کشور است‪ .‬باور‬ ‫ندارید؟! سر بس��ته م ی گویم؛ به تلف��ات و ریزش های برجای‬ ‫مانده بین اصحاب فرهنگ و هنر و رسانه در همین فتنه اخیر‬ ‫نگاه کنید‪ .‬منظور مرا متوجه خواهید شد‪ .‬هر چند بنده منکر‬ ‫رویش های مبارک این دوران نیستم که البته خود جوشند و نه‬ ‫با اعمال سیاست و راهبرد های دولتی!»‬ ‫سازمان او اما جدا از انتقاداتی که به محمود احمدی نژاد‬ ‫دارد خود را در ابت��دا از حامیان گفتمان س��وم تیر (روزی که‬ ‫احمدی نژاد برنده انتخابات نهم شد) م ی داند و با چهره هایی‬ ‫چون نادر طال��ب زاده که با دولت نهم همراهی نیز داش��ت‬ ‫ب رنامه های مش��ترکی را اجرا کرده اند که یک��ی از پروژه های‬ ‫فیلم مستند پرونده های ‪ KS‬است که محمد حسنی در مورد‬ ‫این فیلم م ی گوید‪« :‬حدود ‪ ۴۰‬شبکه تلویزیونی با زبان های‬ ‫مختلف ع ربی‪ ،‬انگلیسی و ترکی درخ واست پخش این مستند‬ ‫را دادند که در سه قسمت ‪ ۵۲‬دقیقه ای پخش شود‪ ،‬اما چون‬ ‫تولید این مستند همزمان با واقعه ‪ ۱۱‬سپتامبر و حوادث اخیر‬ ‫سوریه است در حال بررسی این درخواست ها هستیم ضمن‬ ‫اینکه این اثر به صورت ویژه از شبکه یک سیما پخش خواهد‬ ‫شد‪ ».‬در کنار محمد حس��نی در این کنف رانس خبری که در‬ ‫تاریخ ‪ 18‬شهریور امسال همزمان با مساله شیمیایی سوریه‬ ‫بزاده نیز حضور داشت‪.‬‬ ‫بود‪ ،‬نادر طال ‬ ‫اوج تا اینجا داشت کار خودش را م ی کرد و هیچ اسمی‬ ‫ از ان در میان محافل سیاس��ی و اجتماعی نب��ود‪ .‬در طبقه‬ ‫اول س��ازمان اوج که فضایی با ط راحی خاص است‪ ،‬گروهی‬ ‫به عنوان یک پاتوق فرهنگی جبه��ه حامیان انقالب به ان‬ ‫نگاه م ی کردند و ه ر ازگاهی نیز در ان مراس�� م عمومی مثل‬ ‫نکوداشت علیرضا قزوه‪ ،‬یوسفعلی میرشکاک و محمد حسین‬ ‫جعفریان شع را و نویس��ندگان معتقد به انقالب اسالمی برپا‬ ‫م ی ش��د‪ .،‬اما بعد از ماجرای بیلبوردها بود که س��ازمان اوج‬ ‫به میانه کارزار سیاست ای ران کشیده ش��د‪ .‬این در حالی بود‬ ‫که محمد حس��نی در خصوص برخی اظهارنظرها مبنی بر‬ ‫اینکه س��ازمان فرهنگی ‪ -‬هنری اوج به صورت خودس��رانه‬ ‫اقدام به نصب بیلبوردها و بنرهای ضدامریکایی در س��طح‬ ‫شهر ته ران کرده است‪ ،‬م ی گوید‪« :‬خیر‪ ،‬اصال اینگونه نبوده و‬ ‫کامال با هماهنگی این کار انجام شده است‪ .‬در این اقدام ما‪،‬‬ ‫نماینده سازمان زیباسازی شهرداری ته ران کامال در جریان‬ ‫کار بوده و با هماهنگی این سازمان‪ ،‬نصب بیلبوردها صورت‬ ‫گرفته است‪».‬‬ ‫در این زمان بود که هجمه ای از سوی برخی از مخالفان‬ ‫قالیباف شهردار ته ران در مورد بیلبوردها صورت گرفت که‬ ‫سخنگوی شهرداری اعالم کرد این مساله بدون هماهنگی‬ ‫با شهرداری ته ران بوده اس��ت‪ .‬از سوی دیگر مسئول بسیج‬ ‫شهرداری اعالم کرد که مس��ئولیت این کار را م ی پذیریم و‬ ‫مسال ه با ما هماهنگ شده است‪.‬‬ ‫حسنی با تاکید بر اینکه این اقدام سازمان اوج کامال با‬ ‫هماهنگی شهرداری ته ران صورت گرفته است‪ ،‬در واکنش به‬ ‫اظهارات سخنگوی شهرداری مبنی بر اینکه نصب بیلبوردها‬ ‫بدون هماهنگی شهرداری بوده است‪ ،‬ادامه م ی دهد‪« :‬انجام‬ ‫این کار‪ ،‬کامال هماهنگ شده و مسئولین سازمان زیباسازی‬ ‫ش��هرداری ته ران این کار را تائید کرده اند و هیچ کاری بدون‬ ‫هماهنگ��ی انجام نگرفته اس��ت‪ ،‬چه طرح نص��ب بنرهای‬ ‫شهیدای ترور و چه طرح «جنگ و کار تا پیروزی ادامه دارند‬ ‫هنوز» و به عالوه طرح اخیر که به نام صداقت امریکایی مطرح‬ ‫است‪ ،‬با هماهنگی کامل سازمان زیباسازی و نمایندگان انها‬ ‫انجام شده و ما هم از این همکاری انها تشکر م ی کنیم‪ .‬گمان‬ ‫م ی کنم سخنگوی شهرداری در جریان جزئیات کار نیست و‬ ‫اطالعات وی اطالعات دقیقی نبوده‪ ،‬ولی سخنان ما همراه با‬ ‫اسناد و مدارک است‪».‬‬ ‫بازتاب های صداقت امریکایی‬ ‫نکته مهم این بود که چرا اوج بع��د از مذاکرات ای ران و‬ ‫امریکا در نیویورک و مذاکرات هس��ته ای ژنو‪ ،‬اقدام به تهیه‬ ‫و نصب بیلبورد ها کرده است‪ .‬حس��نی نتایج کار را اینگونه‬ ‫توضیح م ی دهد‪« :‬اگر فرج��ام انچه در رس��انه ها در جریان‬ ‫است‪ ،‬به انباش��ت و نهایتا انفجار خشم انقالبی فرزندان این‬ ‫اب وخاک در راهپیمایی یوم اهلل ‪ 13‬ابان منجر شود و در شکوه‬ ‫هرچه بیشتر حماس��ه ملی پیش روی ملت موثر باشد‪ ،‬که‬ ‫هست‪ ،‬پس در طبل ها بیشتر بکوبید‪ .‬کشور در حال حاضر‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست‬ ‫ب رای برون رفت از مشکالت تلنبار شده بر دوش مسئولین و‬ ‫مردم نیاز به ارامش و ثبات دارد و روشن است که چه کسانی‬ ‫و ب رای چه منافعی نیاز به حاشی ه سازی و جنجال دارند‪ ».‬او با‬ ‫برشمردن اهداف برخی رسانه ها ب رای حاشی ه سازی در این باره‬ ‫اظهار داشت‪« :‬سازمان ضمن حمایت همه جانبه از دولتمردان‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران در نحوه برخورد با شیطان بزرگ با‬ ‫افتخار اعالم م ی کند طرح هنری تبلیغاتی صداقت امریکایی‬ ‫که برخاسته از بدبینی تاریخی ملت ای ران نسبت به سرمداران‬ ‫ایاالت امریکاست توسط هنرمندان با استع داد رشته گرافیک در‬ ‫خانه ط راحان انقالب اسالمی به اجرا درامده است‪ .‬روند ط راحی‬ ‫تصویب و اجرای ان مثل طرح های گذشته دنبال شده است‬ ‫و در چارچوب توافقات از قبل با شهرداری بوده و خط تبلیغی‬ ‫دشمن نه تنها باعث پشیمانی دس��ت اندرکاران این حرکت‬ ‫نشده‪ ،‬بلکه ب رای اجرای طرح های موثرتر در سایر حوزه های‬ ‫رسانه ای مصمم تر هستند‪».‬‬ ‫نکته جالب اینجا بود که هنوز هیچ کس به طور رسمی‬ ‫مس��ئولیت جمع اوری این بیلبوردها را نپذیرفته و هر کس‬ ‫حرفی در موافقت و مخالفت با ان م ی زند‪ .‬تنها مقام رسمی‬ ‫که در این مورد س��خن گفت خانم افخم‪ ،‬سخنگوی وزارت‬ ‫امورخارجه بود ک��ه به این نکت��ه که نصب این پوس��تر ها‬ ‫«غیرقانونی» بوده است بسنده کرد‪ .‬در این میان در محافل‬ ‫سیاسی موافقان و مخالفان سخنانی له و علیه بیلبوردهای‬ ‫صداقت امریکایی م ی زدند‪ .‬احمد توکلی‪ ،‬نماینده مجلس در‬ ‫این مورد م ی گوید‪« :‬بنده این اق��دام را کار خوبی نم ی دانم‪.‬‬ ‫باالخره عده ای بیلبورد اجاره کردند و شعارهایی در ان نوشته اند‬ ‫تا ماهیت امریکا را به مردم تذکر دهن��د تا همه بدانند تا این‬ ‫لبخند هایی که زده م ی شود معنی خاص خودش را دارد‪ .‬نصب‬ ‫این بیلبورد ها ب رای این بود که لبخندهایی که زده م ی شود در‬ ‫جامعه ایجاد فریب نکند‪ .‬ما با حفظ موضع و مبانی خودمان‬ ‫هر وقت که مصلحت کشور باشد‪ ،‬در رابطه با مذاکرات از دولت‬ ‫پشتیبانی الزم را م ی کنیم‪ .‬ما نم ی توانیم از مردم بخواهیم که‬ ‫انزجار خود را از ستمگری و تکب ر ورزی نشان ندهند‪».‬‬ ‫از سوی دیگر سایت خبری مش��رق نیز در مطلبی به‬ ‫س��ابقه بیلبوردهای امریکایی ضد محمود احمدی نژاد در‬ ‫نیویورک هنگام سفر وی به سازمان ملل اشاره کرد و نوشت‪:‬‬ ‫«چند سال گذش��ته و همزمان با ورود محمود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئی س جمهور وقت ای ران‪ ،‬دیوارهای نیویورک ‪ -‬شهر سازمان‬ ‫ملل که هر س��اله تعداد زی��ادی از روس��ای جمهور دنیا در‬ ‫چارچوب اجالس ساالنه مجمع عمومی سازمان ملل در ان‬ ‫جمع م ی شوند‪ -‬پذی رای تابلوهای خاصی بود و نکته جالب‬ ‫توجه انکه موضوع اصلی این بیلبورد ها چیزی جز ضدیت‬ ‫با ایران و رئی س جمهور وقت کش��ورمان نبود‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫س��وژه اصلی این تابلو ها بود ولی در کنار ان‪ ،‬حمله به حق‬ ‫داشتن انرژی هس��ته ای و اس�لام‪ ،‬موضوعات دیگری بود‬ ‫که در قالب همین طرح ها در س��طح ش��هر نیویورک دیده‬ ‫م ی شد‪ .‬س��وال از کس��انی که ب رای جمع اوری تابلوهایی‬ ‫ضدامریکایی «صداق��ت امریکایی» ک��ه در خیابان های‬ ‫ته ران نصب شده بود (و در ان توهینی به فرد خاصی حتی‬ ‫رئی س جمهور امریکا نیز نشده بود) اشتیاق نشان دادند این‬ ‫است‪ ،‬که ایا طرف امریکایی نیز با همین حساسیت نسبت‬ ‫به جمع اوری تابلوهای ضد ای رانی ان ه��م در زمان حضور‬ ‫رئی س جمهور ای ران در این کشور اقدام کرده است یا با بهانه‬ ‫ازادی بیان مانع برچیده ش��دن این تابلوه��ای توهی ن امیز‬ ‫از س��طح نیویورک ش��د؟ نکته جالب توجه اینکه همه این‬ ‫تصاویر درست زمانی روی دیوارهای شهرهای امریکا نقش‬ ‫بسته بود که ای ران درگیر مذاکره با ‪( 5+1‬که امریکا نیز جزو‬ ‫ان محسوب م ی شود) بود‪.‬‬ ‫جالب تر اینکه اکثر این تابلو ها توس��ط یک جنبش با‬ ‫عنوان «گروه اتحاد علیه ای ران هس��ته ای» ط راحی و نصب‬ ‫شده است ولی مسئوالن امریکا هی چ گاه تابلوهای این گروه‬ ‫را حتی در کوران مذاکرات هسته ای‪ ،‬سانسور یا توقیف نکرده‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪26‬‬ ‫بودند‪ .‬در این میان یک سوال جدی وجود دارد؛ ایا دولت امریکا‬ ‫که مدت ها درخواست مذاکره با ای ران را م ی داد‪ ،‬حاال که دولت‬ ‫ایران حاضر شده سیاست تنش زدایی با او را پیگیری کند‪ ،‬ب رای‬ ‫جلب اطمینان ای ران‪ ،‬بنرهای ضد ای رانی و ضد اس�لامی را از‬ ‫خیابان های نیویورک و واشنگتن جمع اوری م ی کند؟ چرا فقط‬ ‫این دولت ای ران است که باید ب رای اعتمادسازی و دوری از تنش‬ ‫گام بردارد اما امریکایی که سابقه اش در رفتارهای جنایتکارانه‬ ‫یزند؟»‬ ‫مشخص است‪ ،‬هیچ گاه دست به اعتمادسازی نم ‬ ‫سخنگوی وزارت امورخارجه البته طرف این سواالت به‬ ‫صورت مستقیم نبود اما م ی توان این سواالت را از وی پرسید‬ ‫اما وی در مورد بیلبوردها گفته جالبی دارد و به نوعی توپ را‬ ‫به زمین شهرداری و برخی نهادها که وی از انها نامی نم ی برد‪،‬‬ ‫م ی اندازد‪ .‬مرضیه افخم‪ ،‬سخنگوی وزارت امور خارجه درباره‬ ‫جمع اوری بیلبوردهای صداقت امریکایی از سطح شهر گفت‪:‬‬ ‫«پیش از انکه وزارت خارجه بخواهد در ای��ن رابطه اقدامی‬ ‫ انجام دهد‪ ،‬شهرداری و سایر نهادها متوجه شدند که یک کار‬ ‫غیرقانونی صورت گرفته و این اقدام هماهنگ نشده بود‪».‬‬ ‫در اردوگاه مخالفان بیلبوردها ام��ا اظهارنظر جالبی از‬ ‫یک عضو اصالح طلب مجمع روحانیون مبارز م ی ش��ود که‬ ‫خود روزگاری وزیر کشور دولت خاتمی بوده است‪ .‬عبدالواحد‬ ‫موسوی الری‪ ،‬عضو مجمع روحانیون مبارز درباره فشار جریانی‬ ‫از سوی دولت ب رای حذف بیلبوردهای صداقت امریکایی از‬ ‫س��طح معابر عمومی گفت‪« :‬از کسانی که این بیلبوردها را‬ ‫نصب کردند باید بپرسید که چرا این کار را انجام دادند؟ قاعدتا‬ ‫خودشان هم این بیلبوردها را جمع کردند‪ ».‬وزیر اسبق کشور با‬ ‫بیان اینکه منشا نصب و جمع اوری بیلبوردها یکی بوده است‪،‬‬ ‫درباره شعار مرگ بر امریکا گفت‪« :‬ان شاءاهلل ‪ 13‬ابان مراسم‬ ‫خوبی خواهیم داشت‪».‬‬ ‫از همه جالب تر ام��ا برخی رس��انه های اصالح طلب‬ ‫بودند که به دنبال وابستگ ی های اوج به برخی از نهادهای‬ ‫کشور بودند‪ .‬ابتدا این شایعه دامن زده شد که اوج با همکاری‬ ‫شهرداری این کار را کرده اس��ت که مهدی نژاد‪ ،‬مدیر روابط‬ ‫عمومی سازمان زیباسازی فضای شهری م ی گوید‪« :‬سازمان‬ ‫زیباسازی در این موضوع دخیل نبوده و این پوستر ها بر روی‬ ‫بیلبوردهای تبلیغاتی س��ازمان زیبا س��ازی نبوده است‪».‬‬ ‫اظهارات مدیر روابط عمومی س��ازمان زیباسازی مبنی بر‬ ‫اینکه این سازمان در نصب این بیلبوردها دخیل نبوده‪ ،‬در‬ ‫حالی است که نصب هرگونه پوستر روی بیلبوردها با مجوز‬ ‫این س��ازمان امکان پذیر بوده‪ .‬سردار ش��ریف‪ ،‬سخنگوی‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اس�لامی‪ ،‬درباره اینکه «ایا ط راحی‬ ‫بیلبوردهای نصب شده در سطح شهر ته ران توسط سازمان‬ ‫هنری و رسانه ای «اوج» که وابسته به سپاه است‪ ،‬به سفارش‬ ‫سپاه بوده؟» گفت‪« :‬این بیلبوردها را دیده ام اما اطالع خاصی‬ ‫ندارم‪ .‬س��ازمان «اوج» هم ت��ا انجایی که م��ن اطالع دارم‬ ‫کارهای فرهنگی ‪ -‬هنری در مس��ائلی مثل دفاع مقدس و‬ ‫مانند این انجام م ی دهد‪».‬‬ ‫در ای��ن میان برخ��ی از حامیان احمدی ن��ژاد از جمله‬ ‫اعضای دولت س��ابق که در گروه پایداری متش��کل شده اند‬ ‫و صادق محصولی در مخالفت با جم��ع اوری این بیلبوردها‬ ‫سخن م ی گویند‪ .‬صادق محصولی در پاسخ به سوال دیگری‬ ‫درباره جم��ع اوری بیلبوردهای صداقت امریکایی از س��طح‬ ‫شهر و همچنین عدم پخش رای اعتماد به وزرای پیشنهادی‬ ‫از رس��انه ملی گفت‪« :‬زمانی که شما ش��عار رابطه با مردم و‬ ‫شفاف سازی اطالعات را س��ر م ی دهید‪ ،‬به طور حتم به نفع‬ ‫مدعیان این شعارهاس��ت‪ ».‬این عضو جبهه پایداری درباره‬ ‫بحث بیلبوردها گفت‪« :‬از انج��ا که من نم ی دانم جمع اوری‬ ‫بیلبوردها به دستور چه کسی صورت گرفته‪ ،‬نم ی توانم در این‬ ‫باره اظهارنظر کنم اما وقتی چیزی بین مردم به صورت باور‬ ‫درامده است اگر بخواهید با ان مقابله کنید این باور بین مردم‬ ‫عمی ق تر م ی شود‪ ».‬اما شورای شهر ته ران نیز میدانی ب رای‬ ‫نزاع های سیاسی در این مورد بود‪ .‬محسن سرخو با بیان اینکه‬ ‫ایناماپایانکارسازمان‬ ‫هنری‪-‬رسانه ایاوج‬ ‫نیست‪،‬چهانکهاین‬ ‫سازماندرجدیدترین‬ ‫اقدامخوددرفراخوانیاز‬ ‫عموممردمدعوتکرده‬ ‫کهدراولینجشنواره‬ ‫مرگبرامریکا‬ ‫شرکتکنند‬ ‫شهرداری باید با موضوعات سیاسی هوشیارانه برخورد کند‪،‬‬ ‫گفته‪« :‬اگر شهرداری با مس��ائل سیاسی هوشیارانه برخورد‬ ‫نکند‪ ،‬به منافع کش��ور لطمه وارد م ی ش��ود‪ .‬نباید شهرداری‬ ‫اجازه بدهد هر بیلبوردی با هر مضمونی ولو اینکه هزینه اش‬ ‫پرداخت شده باشد‪ ،‬در سطح شهر نصب شود‪ ،‬به عنوان مثال‬ ‫در م��ورد بیلبوردهای «صداقت امریکای��ی» باید حداقل در‬ ‫این راستا هماهنگی الزم با شورای امنیت ملی و وزارت امور‬ ‫خارجه انجام م ی ش��د‪ ،‬در غیر این صورت باید جلوی چنین‬ ‫حرکت های خودسرانه در شهر گرفته شود‪ ».‬در سوی موافق‬ ‫اما حسین شریعتمداری در س��رمقاله اش با اشاره به فشار به‬ ‫شهرداری تاکید کرد‪« :‬باید از کسانی که شهرداری ته ران را با‬ ‫فشار همه جانبه‪ ،‬وادار به جمع اوری بیلبوردها کرده اند‪ ،‬پرسید؛‬ ‫در مقابل کدام نرمش یا تغییر موض��ع امریکا‪ ،‬بیلبوردهای‬ ‫هش��داردهنده نس��بت به ب ی صداقتی امریکا را از خیابان ها‬ ‫برچیده و با این اقدام ناپسند و س��وال ب رانگیز‪ ،‬دست ها را به‬ ‫نشانه تسلیم باال برده اید؟»‬ ‫جشنواره مرگ بر امریکا‬ ‫این اما پایان کار سازمان هنری‪ -‬رسانه ای اوج نیست‪،‬‬ ‫چه انکه این سازمان در جدیدترین اقدام خود در فراخوانی از‬ ‫عموم مردم دعوت کرده که در اولین جشنواره مرگ بر امریکا‬ ‫شرکت کنند‪ .‬این جشنواره قرار اس��ت در دو بخش اصلی و‬ ‫جانبی برگزار ش��ود که بخش اصلی و بی ن المللی ان شامل‬ ‫عکس‪ ،‬پوس��تر و کاریکاتور و بخش جانبی شامل مستند‪،‬‬ ‫کلیپ‪ ،‬سرود‪ ،‬مقاله و وبالگ است‪.‬‬ ‫قرار است در بخش اصلی جوایز نف رات اول در هر بخش‬ ‫‪ 100‬میلیون ریال‪ ،‬نف رات دوم در هر بخش ‪ 50‬میلیون ریال‬ ‫و نف رات س��وم در هر بخش ‪ 20‬میلیون ریال باشد‪.‬در بخش‬ ‫جانبی نیز جوایز نف رات اول در ه��ر بخش ‪ 30‬میلیون ریال‪،‬‬ ‫نف��رات دوم در هر بخش ‪ 15‬میلیون ریال و نف رات س��وم در‬ ‫هر بخش هفت میلیون ریال اس��ت‪ .‬به گفته مسئوالن این‬ ‫فراخوان‪ ،‬این جشنواره به همت سازمان هنری‪ -‬رسانه ای اوج‪،‬‬ ‫خبرگزاری تسنیم‪ ،‬حزب اهلل سایب ر‪ ،‬شبکه نص ر ت ی وی‪ ،‬سازمان‬ ‫بشارت و سازمان فضای مجازی سراج برگزار م ی شود‪ .‬نکته‬ ‫دیگر اینکه در فراخوانی که این روزها مخالفان مذاکره با امریکا‬ ‫ب رای اب راز مخالفت خود بیان م ی کنند‪،‬عمده ب رنامه فرهنگی‬ ‫است تا جایی که جش��نواره عمار امثال نیز با شعار مرگ بر‬ ‫امریکا برگزار م ی ش��ود‪ .‬باید در روزهای اینده نشست و دید‬ ‫که استفاده مخالفان رویه دولت حسن روحانی از رویکردهای‬ ‫فرهنگی تا چقدر ادامه خواهد داشت و دولت نیز ایا همانند‬ ‫بیلبوردهای صداقت امریکایی عمل خواهد کرد‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث‪ :‬از نظر ش��ما مردم به این دلی��ل رای دادند که‬ ‫اقای روحانی با غرب رابطه برقرار کند؟‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬مردم به این دلی��ل رای م ی دهند که‬ ‫بخشی از اختیارات خودش��ان را به دیگران تفویض نمایند‪،‬‬ ‫تا ب رایشان امنیت‪ ،‬اقتصاد و فرهنگ ایجاد کنند؛ به تعبیری‬ ‫اینکه باری از دوششان برداشته شود‪ ،‬از نظر امنیتی در مشکل‬ ‫نباشند‪ ،‬از نظر معیشت و مسائل اقتصادی در مضیقه نباشند‬ ‫و در حوزه فرهنگی این احساس به وجود بیاید که در کشوری‬ ‫مثل ای ران باتوجه به پیش��ینه غنی دینی و فرهنگی‪ ،‬اخالق‬ ‫در جامعه حاکم شود و بس��ته های فرهنگی و سیاست های‬ ‫فرهنگی در حوزه های اموزش و تعلی��م و تربیت بر مبنای‬ ‫اصول اعتقادی مردم باشد‪ .‬در واقع رای مردم ب رای سازندگی‬ ‫و ایجاد تفاهم و توافق اس��ت‪ .‬در این میان خدا را شکر ما در‬ ‫کش��ور والیت فقیه زندگی م ی کنیم و رهب��ری عزیز ناظر و‬ ‫حاضر هستند و خط مش��ی نظام را تبیین م ی کنند‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر نهادی نظارتی مثل ش��ورای نگهبان نیز حضور دارد و‬ ‫نظارت م ی کند‪ .‬ش��خص منتخب جدا از انتخ��اب خود نیز‬ ‫توسط ول ی فقیه تنفیذ م ی شود‪ ،‬در واقع تنفیذ به حکم مردم‬ ‫مش��روعیت م ی بخش��د‪ .‬م ی خواهم بگویم فردی منتخب‬ ‫ی و دینی بی��رون م ی اید و خود‬ ‫از درون یک سیس��تم مردم ‬ ‫نیز تابع نظام اسالمی اس��ت‪ .‬نهادهای دیگری نیز در کشور‬ ‫حضور دارند که بر حسن عمل دولت نظارت م ی کنند‪ .‬دولت‬ ‫نیز سیاست هایی دارد که با هماهنگی از باال به پایین پیش‬ ‫م ی رود‪ .‬طرحی روی میز است که ای ران و غرب با یکدیگر بر‬ ‫سر مسائل و مش��کالت خود مذاکره نمایند‪ .‬دولت م ی تواند‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫چه صلح کنیم‪ ،‬چه صلح نکنیم‪ ،‬پیروزیم‬ ‫تو گوی دو جانباز درباره مذاکره با امریکا‬ ‫گف ‬ ‫چنین طرحی را پیش ببرد‪ .‬دولت باتوجه به سیاست های کلی‬ ‫نظام عمل م ی کند و به خودی خود و سرخود عمل نم ی کند‪.‬‬ ‫البته شاید شیوه و روش هایی متفاوت از گروه های سیاسی‬ ‫دارد‪ .‬انها نیز زمانی که بودند روش های متفاوتی داشتند اما‬ ‫هدف یکی اس��ت و تبیین راهبرد نظام توسط رهبری عزیز‬ ‫صورت م ی گیرد‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬در واقع م ی خواهید بگویی��د که در این مورد‬ ‫اجماع وجود دارد؟‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬بله‪ ،‬به نظر من در کلیات امر اجماع‬ ‫وجود دارد‪ .‬چون اگر اجماعی نباش��د کار س��خت م ی شود‪.‬‬ ‫در مورد مس��اله مذاکره قطعا این طور اس��ت و راهبرد نظام‬ ‫مشخص شده‪ ،‬همان طور که امام فرمود رابطه ای ران و امریکا‬ ‫رابطه گرگ و میش اس��ت‪ .‬این یک خط مشخص است و‬ ‫باید در ابتدا نسبت ما و امریکا مشخص شود‪ .‬در جنگ یک‬ ‫اصطالحی میان تخریبچ ی ها بود که اولین اشتباه‪ ،‬اخرین‬ ‫اشتباه است‪ .‬در اینجا هم همی ن طور است که اگر م ی خواهی‬ ‫کاری انجام دهی باید حواست جمع باشد‪ ،‬چه انکه جب ران کار‬ ‫سخت خواهد بود‪ .‬در میدان مین اگر اشتباه کنی دست و پا‬ ‫یزنم‬ ‫و چشم هایت م ی رود‪ ...‬این مثال ملموس را ب رای این م ‬ ‫که حواس دیپلمات هایمان شش دانگ جمع باشد‪ .‬در مورد‬ ‫همین نیویورک که رهبری فرمود کاری نابجا صورت گرفته‬ ‫در واقع همین هشدار است که در میدان مین باید حواست‬ ‫جمع باشد‪ .‬گرچه شاید در ذات امری اشتباه صورت نگرفته‬ ‫اما در کنارش یک کارهایی بوده که الزم نبوده صورت گیرد‪.‬‬ ‫دقت کنید رهبری نوع دیپلماسی دولت را صحیح دانسته اند‪،‬‬ ‫این نکته مهمی اس��ت‪ .‬در اینجا باید همه حواس ها جمع‬ ‫باشد‪ ،‬این در واقع یک هشدار از سوی فرمانده و رهبر ماست‬ ‫که ما را از میدان مین هدای��ت م ی کنند‪ .‬باید بدانیم پایمان‬ ‫را کجا م ی گذاریم‪ .‬در اینجا باید تذکر ده��م که اگر در روند‬ ‫مذاکرات و نوع تعامل ما با غرب و امریکا اش��تباهی صورت‬ ‫گیرد‪ ،‬کل موجودیت جمهوری اسالمی با مشکالتی مواجه‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬شیوه مذاکره باید چگونه باشد؟‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬اینجاس��ت که دیپلمات برجس��ته‬ ‫جمهوری اسالمی باید خود را نشان دهد‪ .‬مردم او را برگزیده اند‬ ‫و کار را به دستش داده اند که وی با فن دیپلماسی در کارزار‬ ‫مذاکره موفق باشد و از حقوق حقه مردم حمایت کند‪ .‬در واقع‬ ‫مردم ش��یوه و منش او را پذیرفته اند و او نی��ز باید در مقابل‬ ‫اعتماد مردم‪ ،‬با دفاع از حقانیت انها دفاع نماید‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬اقا جالل! رهبری فرمودند ک��ه گرچه من به‬ ‫رابطه با امریکا خوشبین نیستم اما مذاکره بشود‪ .‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫اقا جالل‪ :‬ابتدا بگویم ه ر چه رهبری فرموده اند سمعا‬ ‫لبیک‪ .‬ام��ا به نظر م ی رس��د که در جدید ترین فرمایش��ات‬ ‫خودشان از نحوه عمل دیپلماتیک دولت حمایت کرده اند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اما گفتند که برخی از مس��ائل نابجا هم بوده‬ ‫است‪...‬‬ ‫اقا جلال‪ :‬باالخره این حمایت باید م��ورد توجه قرار‬ ‫گیرد‪ ،‬ضمن اینک��ه به هر ح��ال ممکن اس��ت در این راه‬ ‫مشکالتی وجود داشته باشد که با نظارت م ی توان تصحیح‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫مخالفت با روند موجود در نشستن پشت میز مذاکره با امریکا‬ ‫بود‪ ،‬یا اینکه فرانسه در این چند سال اخیر ‪ -‬که حتی با انها‬ ‫کرد و به مسیر اصلی بازگش��ت‪ .‬از این جهت م ی توان این‬ ‫رابطه هم داریم ‪ -‬دست از دشمنی با مردم ای ران ب ر نم ی دارد‪.‬‬ ‫موضوع را بررس��ی کرد‪ .‬من مطمئن هستم که اگر رهبری‬ ‫نصب ش��ده که بعدها گویا به خواس��ت دولت جمع شد‪ ،‬ایا‬ ‫نباید تصور کرد که با برقراری رابطه همه مسائل و مشکالت‬ ‫عرصه ب رای مخالفت خوانی در این مورد تنگ ش��ده است؟‬ ‫احیانا مخالفت داشته باشند‪ ،‬دولت در این راه قدم بر نم ی دارد‬ ‫ب ر طرف م ی شود‪ ،‬ولی شاید راه را هموار تر سازد تا مسئوالن‬ ‫شیخ محمد م ی گوید که دولت نباید جلوی مخالفان را بگیرد‪.‬‬ ‫و اقدامی نم ی کند‪.‬‬ ‫بتوانند مسائل داخلی را حل و فصل نمایند‪.‬‬ ‫او از تعبیری استفاده کرد که مخالفان م ی توانند هشدارهای‬ ‫مثلث‪ :‬چ��را برخی از مذاک��ره میان ای��ران و امریکا‬ ‫مثلث‪ :‬ایا مش��کالت اقتصادی مردم ب��ا مذاکره و در‬ ‫الزم را بدهند‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫ذوق زده هستند؟‬ ‫نهایت رابطه ای ران و امریکا حل م ی شود؟‬ ‫اقا جالل‪ :‬چون تصورشان از این مذاکره تصور غلطی‬ ‫اقا جالل‪ :‬به نظ��ر من اگر مخالف��ت و موافقت‪ ،‬هر‬ ‫اقا جالل‪ :‬مش��کالت اقتصادی با به ق��ول معروف‬ ‫دو ب ر اس��اس اس��تدالل و منطق باش��د‪ ،‬هر کدام از این دو‬ ‫است که فکر م ی کنند همه چیز گل و بلبل م ی شود‪ .‬من فکر‬ ‫اب شدن یخ های میان ای ران و امریکا در حقیقت لزوما حل‬ ‫گروه م ی توانند دالیل و مس��تندات خود را به درس��تی بیان‬ ‫م ی کنم اگر این مذاکرات به رابطه منتهی شود اتفاقا اولین‬ ‫نم ی شود‪ .‬اگر این چنین بود بسیاری از کشورهای اروپایی‪،‬‬ ‫کنند‪ .‬ضمن اینکه مس��ئوالن کش��ور هم باید این مواردی‬ ‫گروهی که ذوق زدگ ی شان به یاس تبدیل م ی شود‪ ،‬همین‬ ‫اس��یایی و افریقایی که با امریکا رابطه بس��یار حس��نه ای‬ ‫گروه هستند‪.‬‬ ‫که مخصوصا مخالفان در بیان مخالفت خود و موافقان در‬ ‫دارند با مش��کالت اقتص��ادی فراگیر روبه رو نم ی ش��دند‪.‬‬ ‫بیان موافقت خود م ی گویند را بشنوند و به ان پاسخ گویند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬چرا؟‬ ‫کش��ورهایی مثل فرانس��ه‪ ،‬اس��پانیا و‬ ‫اقا جالل‪ :‬چ��ون این تص��وری که از‬ ‫برقراری رابطه س��اخته اند‪ ،‬محقق نم ی شود‪.‬‬ ‫ایتالیا که از دوس��تان امریکا هستند‪ ،‬با‬ ‫مشکالت اقتصادی بسیاری و به دنبال‬ ‫به خاطر اینکه امریکای ی ه��ا به دنبال منافع‬ ‫ان معض�لات اجتماع��ی داخلی زیادی‬ ‫ش�یخ محمد را از راننده تاکس�ی که او را به مجل�ه اورده بود‪ ،‬تحویل‬ ‫خودشان هستند‪ .‬تصور اینها به این صورت‬ ‫مواجه هس��تند‪ .‬حتی م ی توان روس��یه‬ ‫گرفتیم‪ .‬گفت هی چ کاری نم ی کند مگر اینکه نماز بخواند‪ ،‬س�جاده را پهن‬ ‫اس��ت که فکر م ی کنند که اگر رابطه برقرار‬ ‫بعد از فروپاشی ش��وروی کمونیستی را‬ ‫کردیم و قامت بست‪ .‬صدایی پرطنین داشت و با صدای بلند ذکر م ی گفت‪.‬‬ ‫شود‪ ،‬امریکای ی ها ناشی هستند و سیل پول‬ ‫از الی در که نگاه کردم‪ ،‬دیدم دو دست نداشته اش را به قنوت گرفته و پای‬ ‫و س��رمایه و امکانات را روانه ای ران م ی کنند‬ ‫نیز مثال زد که با اینکه روابطش نسبت‬ ‫به زمان کمونیس ت ها بهبود یافته است‬ ‫سالمش را ستون کرده است به قامت پای نداش�ته از زانو‪ ،‬نیم تنه به نماز‬ ‫که این موضوع قطعا وجود نخواهد داش��ت‬ ‫اما با مشکالت اقتصادی زیاد و با اقتصاد‬ ‫ایستاده‪ ،‬اقا جالل بود‪ .‬شیخ محمد در اتاق کناری متتظر اقا جالل که دی ر تر‬ ‫و سرابی بیش نیس��ت‪ .‬رابطه با امریکا تنها‬ ‫نابسامانی روبه روست‪ .‬بهبود اقتصادی‬ ‫رسیده و نشسته بود‪ ،‬ب ی هیچ پلک زدنی در اتاق ‪ 12‬متری مصاحبه مثلث به‬ ‫در حدی که موانع کمتری در راه رش��د کشور‬ ‫کشور و حل ش��دن مشکالت معیشتی‬ ‫خیلی دورها خیره شده بود تا اینکه اقا جالل امد‪ ،‬پای مصنوعی را جا زده بود‬ ‫ایجاد خواهد شد‪ ،‬به وقوع م ی پیوندد‪ ،‬ضمن‬ ‫مس��تقیما به م��ردم و سیاس��ت های‬ ‫و من او را م ی اوردم که کنار ش�یخ محمد بنشیند‪ .‬او نیز وقتی نشست‪ ،‬زل‬ ‫اینکه تا االن که ما در خدمت ش��ما هستیم‬ ‫دولت ها در کشور ارتباط دارد‪ .‬شاید بهتر‬ ‫زد به دور دست ها‪ ،‬به جایی دست نیافتنی‪ ،‬مثل شیخ محمد‪ .‬شیخ محمد‬ ‫هنوز هیچ اتفاقی رخ نداده است‪.‬‬ ‫ب��ود این گونه مط��رح م ی کردید که اگر‬ ‫جانباز‪ ،‬دو چشمش را در جنگ داده است‪ .‬اقا جالل هم دو چشم را داده‪ ،‬دو‬ ‫مثلث‪ :‬شیخ محمد! اقا جالل م ی گوید‬ ‫مذاکرات با امریکا به س��امانی برس��د‪،‬‬ ‫دس�ت را هم داده و یک پا را هم‪ .‬دو اس�تقاللی و پرسپولیسی دو اتشه که‬ ‫هنوز اتفاقی رخ نداده و باید نشست و نتیجه‬ ‫کری خوان ی هایشان مثل همه است و حاال هر دو نشسته اند نه برای اینکه‬ ‫موانع کمتری در راه رشد اقتصادی ای ران‬ ‫مذاکرات را س��نجید که ایا به س��ود کشور و‬ ‫به وجود م ی اید‪.‬‬ ‫در مورد س�رخاب ی ها کری بخوانند‪ ،‬بلکه موضوع بحث ما مذاکرات ایران و‬ ‫ملت بوده است؟‬ ‫مثلث‪ :‬یعنی ای��ن نگاه دولت که‬ ‫امریکا بود‪ .‬شیخ محمد مشاور حقوقی است و اقا جالل در یک شرکت کار‬ ‫شی خ محمد‪ :‬این نکته مهمی است‬ ‫معتقد است گشایش بی ن المللی‪ ،‬باعث‬ ‫م ی کند‪ .‬هر دو بحث های سیاسی را دنبال م ی کنند و در این مورد ایده دارند‪،‬‬ ‫و من نیز مثل ایشان به ان معتقد هستم‪.‬‬ ‫گش��ایش اقتصادی در ای ران م ی شود را‬ ‫هر دو در مورد مذاکره و رابطه ایران و امریکا یک نظ�ر ندارند اما اتفاق نظر‬ ‫مثلث‪ :‬نه چیزی داده ان��د و نه چیزی‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫دارند‪ .‬قصد ما مناظره میان این دو نیست که هر دو رفاقت هایی دیرینه با هم‬ ‫گرفته اند!‬ ‫دارند‪ ،‬ما م ی خواستیم با دو نفری که تمام جوانی شان را در جنگ داده اند و‬ ‫شی خ محمد‪ :‬مردم حواسشان هست‪.‬‬ ‫اقا جالل‪ :‬به صورت کامل نه‪ .‬اگر‬ ‫بحث انها این اس��ت که رابطه با امریکا‬ ‫حاال در عرصه کار نیز موفقی ت های�ی دارند در مورد یک حق صحبت کنیم؛‬ ‫به قول معروف تیر هوایی شلیک نم ی کنند‪.‬‬ ‫همه مش��کالت یا بخ��ش عظیمی از‬ ‫اینکه مردم در مورد مذاکره و رابطه با امریکا چه م ی گویند‪ .‬نکته اینجاست‬ ‫برای همین مس��ئوالن و تیم مذاکره کننده‬ ‫مشکالت را حل م ی نماید‪ ،‬قبول ندارم‪ .‬در‬ ‫که اگر قرار است از میان گروه های معتقد به انقالب اسالمی و به قول معروف‬ ‫با این تدبیری که م ی س��نجد‪ ،‬حواسشان را‬ ‫این حل مشکالت و معضالت اقتصادی‬ ‫جبهه رفته ها کس�ی در این مورد س�خن بگوید چه کس�انی بهتر از شیخ‬ ‫بیشتر جمع م ی کنند که اگر قرار است کاری‬ ‫محمد و اقا جالل‪ .‬اگر قرار است کس�ی در حمایت یا انتقاد سخن بگوید‪،‬‬ ‫صورت گیرد‪ ،‬منافع ای ران و منافع ملی مد نظر‬ ‫و معیش��تی مردم باید م��وارد زیادی از‬ ‫بگذاریم کس�ی س�خن بگوید که تک ه ای از وج�ودش را و ان بهترینش را‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫جمله مس��ائل مدیریتی داخل��ی را نیز‬ ‫تقدیم اعتقاد خود کرده است‪ .‬ما در مثلث همان طور که در سال های پیش‬ ‫مثل�ث‪ :‬در ته��ران این روزها ش��اهد‬ ‫لحاظ ک��رد و بدون در نظ��ر گرفتن این‬ ‫مسائل نم ی توان گفت مشکالت موجود‬ ‫و سال های پیشتر این دو را به اس�م کوچک صدا م ی کردیم‪ ،‬حاال هم بدون‬ ‫زدن بیلبوردهایی هستیم با عنوان صداقت‬ ‫تنها با توفیق در مسیر مذاکرات میسر‬ ‫تکلفی که در انها س�راغ داریم انها را ش�یخ محمد و اقا جالل مورد خطاب‬ ‫امریکایی که به نوعی در مخالفت با مذاکرات‬ ‫خواهد بود‪ .‬ول��ی م ی توانم این را بگویم‬ ‫م ی دهیم‪ ،‬همان نامی که همیشه همه دوستانشان‪ ،‬صدایشان م ی کنند‪.‬‬ ‫ای ران و امریکا قرار داشت‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫که حل مس��ائل میان ای��ران و امریکا‬ ‫وقتی م ی رفتند‪ ،‬من کتف اقا جالل را گرفته بودم و شیخ محمد دست و‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬من شخصا این کار را‬ ‫بازوهای اقا جالل را‪ .‬سه نفری‪ ،‬پشت سر هم م ی رفتیم‪...‬‬ ‫م ی پس��ندم چه انکه وقتی دولت اختیار دارد‬ ‫قطعا مش��کالت موجود در مسیر رشد‬ ‫اقتصادی کش��ور را کمتر م ی کند چون‬ ‫که کاری را ب ر اس��اس سیاست هایش پیش‬ ‫به ناحق امریکا موانعی را در مسیر رشد‬ ‫ببرد‪ ،‬این گ��روه مخالف نیز بای��د اجازه یابد‬ ‫و اعتالی کشور ایجاد کرده است‪ .‬البته‬ ‫نظرش را بیان کند‪ .‬در واقع یک جور توازن در‬ ‫جمع کردن بیلبوردهای ضد امریکایی نیز که در سطح شهر‬ ‫اینها الزمه دشمنی این کشور با ملت ای ران است‪ .‬اما بازهم‬ ‫جامعه است‪ .‬گروهی موافق کاری هستند و ابزار انجام این‬ ‫م ی گویم که نم ی توان ب رای مسائل موجود زلف های خود را‬ ‫بود و گویا چند روز بعد از اینکه در ته ران پخش ش��ده بود‪،‬‬ ‫کار را نیز دارند در مقابل گروه دیگری مخالفت م ی کنند و به‬ ‫به امریکا گره بزنیم و بگوییم با رابطه همه چیز گل و بلبل‬ ‫خیلی روی اصل قضیه تاثیر نم ی گذارد‪ .‬مساله اینجاست که‬ ‫نظرم گروه مخالف م ی تواند دیده بان خوبی ب رای گرا دادن به‬ ‫م ی شود‪ ،‬نه‪ ،‬این خطاست و باید نسبت به این مساله حساس‬ ‫اگر حرف مخالفان مذاکره و رابطه با امریکا با دلیل و مدرک‬ ‫طرف خودی باشد‪ .‬م ی تواند بگوید کجا را بد م ی زند و کجا‬ ‫بود‪ ،‬چه انکه خط درستی در راه انقالب نیست و باعث بروز‬ ‫باشد‪ ،‬قطعا در دل مردم رس��وخ م ی نماید‪ .‬البته بالعکس ان‬ ‫را خوب! حواس ها را جمع م ی کنند ب رای انجام کار‪ ،‬ب ی گدار‬ ‫مشکالتی م ی شود‪ .‬اینکه ما امروز با تمام فشارها ایستادیم‬ ‫نیز وجود دارد؛ من به شخصه این اعتقاد را دارم که مذاکره و‬ ‫به اب نم ی زند‪ .‬من در مقام تایید نم ی خواهم باشم اما گروه‬ ‫به خاطر همین روحیه مقاومت است و چیزی است که امام و‬ ‫مخالف باید باشد و همان طور که گفتم خط و ربط ها را روشن‬ ‫رابطه با امریکا لزوما بد نیس��ت‪ ،‬دقت کنید به صحبت من‬ ‫حضرت اقا به ما داده اند‪ ،‬یعنی خط راستین انقالب اسالمی‪.‬‬ ‫م ی کند و حواس ها را نیز جمع م ی کند‪ .‬البته در این مس��یر‬ ‫؛ اگر این تص��ور وجود دارد که با مذاکره و رابطه مش��کالت‬ ‫مثل�ث‪ :‬اقا جالل م ی گوید که مش��کالت اقتصادی‬ ‫ب ر طرف م ی ش��ود و دیگر هیچ مساله ای بر س��ر راه نداریم‪،‬‬ ‫نباید گروه مخالف با دعوا و جار و جنجال و تخریب کارش‬ ‫این اش��تباه اس��ت‪ .‬اتفاقا ما زمانی با انگلیس��ی ها رابطه و‬ ‫نباید باعث مذاکره باشد‪ ،‬چه انکه کشورهای دوست امریکا‬ ‫را جلو ببرد ولی اگر تظاه رات کنند و شعار بدهند و مخالفت‬ ‫سفارت داشتیم‪ ،‬دقت کنید که همان زمان هم ما از سوی انها‬ ‫نیز دارای مشکالت زیادی با امریکا هستند‪ .‬به نوعی دوستی‬ ‫کنند‪ ،‬چه ای رادی دارد؟‬ ‫با امریکا باعث رونق اقتصادی نم ی شود‪.‬‬ ‫ضرر های زیادی متحمل شدیم که چه بسا بدتر از امریکا هم‬ ‫مثلث‪ :‬در س��طح ش��هر ته ران بیلبوردهایی جهت‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪28‬‬ ‫اقا جالل‪ :‬بهبود اقتصادی‬ ‫کشور و حل شدن مشکالت‬ ‫معیشتی مستقیما به مردم‬ ‫و سیاست های دولت ها در‬ ‫کشور ارتباط دارد‪ .‬شاید‬ ‫بهتر بود این گونه مطرح‬ ‫می کردید که اگر مذاکرات‬ ‫با امریکا به سامانی برسد‪،‬‬ ‫موانع کمتری در راه‬ ‫رشد اقتصادی ایران‬ ‫به وجود می اید‬ ‫سیاست‬ ‫امروز ما در شرایط خوبی به س��ر م ی بریم‪ .‬در اوایل انقالب‬ ‫چقدر از شخصی ت های ارزشمند نظام به شهادت رسیدند از‬ ‫مطهری تا بهشتی اما قطره قطره خون اینها باعث شد که ما‬ ‫مصصمم شویم و کار را جلو ببریم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬بچه مذهب ی ها باید چه کنند؟‬ ‫شی خ محمد‪ :‬انس��ان یا باید مقلد باشد یا مجتهد‪،‬‬ ‫بچه مسلمان هم در این زمینه باید تابع ولی امر باشد‪ .‬خدا‬ ‫این برکت را به ای ران و جمهوری اسالمی عطا کرده است که‬ ‫رهبری دارد اگاه‪ ،‬مدیر و مدبر‪ .‬بچه مذهب ی ها هم باید از این‬ ‫برکت استفاده کنند و تابع او باشند‪ .‬حضرت اقا م ی فرمایند که‬ ‫بچه مسلمان ها باید بصیرت داشته باشند‪...‬‬ ‫مثلث‪ :‬یعنی جلوتر از رهبری نروند؟‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬افرین! این مردم هر وقت زیر پرچم‬ ‫ول ی فقیه بوده اند موفق بوده اند‪ .‬زمان جنگ چه روحی ه ای در‬ ‫این جوانان به وجود امده بود‪ .‬اگر یک گروهی از خمپاره ای‬ ‫مجروح م ی ش��دند‪ ،‬وقت��ی امدادگ��ر م ی امد و س��راغ اولی‬ ‫م ی رفت‪ ،‬او م ی گفت من مشکلی ندارم‪ ،‬برو سراغ رفیقم که‬ ‫حالش خ راب است‪ .‬این روحیه را ول ی امر به بچه های جنگ‬ ‫داده است‪ .‬در این زمینه هم باید ما حواسمان باشد نه جلو جلو‬ ‫برویم نه عقب عق��ب‪ ...‬معتقدان به انقالب اس�لامی باید‬ ‫گوش به فرمان رهبری عزیز باشد و ببینند او چه م ی گوید و‬ ‫ه ر کاری او گفت‪ ،‬همان کار را بکنند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬بسیاری از موافقان تعامل دیپلماتیک با امریکا‬ ‫معتقد هستند مخالفان این مس��اله کسانی با گرایش های‬ ‫عمدتا طرفدار انقالب اسالمی هستند که گاه در زمان جنگ‬ ‫و بع��د از ان از نظر کارکرد اجتماعی ج��زو طیف مذهب ی ها‬ ‫هس��تند‪ .‬ایا این درست اس��ت ‪ ،‬البته منظورم این است که‬ ‫همان طور که با شیخ محمد بحث کردیم شما هم نگاهی‬ ‫به این مساله داشته باشید که وظیفه بچه مذهب ی ها در این‬ ‫زمینه چیست‪.‬‬ ‫اقا جالل‪ :‬به عن��وان یک جانباز و ب��ه فضل خداوند‬ ‫فردی با گرایش های مذهبی – که از ابتدا این موضوع ای ران و‬ ‫امریکا را پیگیری م ی کنم و جزو عالقه مندی هایم است ‪ -‬به‬ ‫ش��ما بگویم که این حرف را قبول ندارم‪ ،‬چ��ه انکه در گروه‬ ‫مخالفان ای��ران و امریکا مطلقا بچه ه��ای جنگ‪ ،‬جانبازان‬ ‫و جبهه رفته ها نیس��تند‪ .‬در واقع اغلب کسانی هستند که‬ ‫معتقد به مباحثی مثبت در این زمینه م ی باش��ند که اساسا‬ ‫از جبهه رفته ها هم هس��تند‪ .‬اما انچه مهم است این است‬ ‫که این نکات را باید از دریچه قان��ون و راه صحیحش دید‪.‬‬ ‫نباید این گونه سیاه و سفید به قضیه نگاه کرد‪ .‬امریکا از نظر‬ ‫تاریخی با مردم ای ران مواجهه ای داشته ‪ -‬که این مواجهه را‬ ‫باید در بررسی و تحلیل رابطه ای ران و امریکا در نظر گرفت‪.‬‬ ‫از زمان مصدق و کودتا تا ‪ 16‬اذر و کشتار دانشجویان‪ ،‬حمایت‬ ‫از رژیم ش��اه‪ ،‬حمایت از گروه های ب رانداز در ابتدای انقالب و‬ ‫مخالفت با انقالب مردمی ای ران و تحت فش��ار قرار دادن و‬ ‫حمایت از صدام و تحریم ها و موارد بیشمار دیگر‪ .‬نم ی شود‬ ‫امریکا را امروز دید و بگوییم بچه مذهب ی ها تنها مخالفان انها‬ ‫هستند‪ .‬البته اگر مخالفتی نیز از ناحیه بچه های انقالب و‬ ‫بچه حزب الله ی ها م ی ش��ود باید در ابتدا مورد پذیرش این‬ ‫گروه باشد‪ ،‬یعنی کار درس��ت انجام دهند که این گروه نیز‬ ‫همراهشان باشد؛ قانونی و در خط انقالب و رهبری‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اینده مذاکرات چه م ی شود؟‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬مذاک��رات هدفمن��د باش��د‪ ،‬موفق‬ ‫م ی ش��ویم‪ .‬مثل دوران صلح حدیبیه که داستانش را همه‬ ‫م ی دانند که در نهایت به پیروزی جبهه حق منتهی م ی شود‪.‬‬ ‫صلح نکنیم‪ ،‬پیروزیم‪ ،‬صلح کنیم پیروزیم‪ .‬اینده از ان ماست‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ش��ما اینده را چطور م ی بینید‪ ،‬ش��یخ محمد‬ ‫م ی گوید چه صلح کنیم چه صلح نکنیم ب رنده ایم؟‬ ‫اقا جالل‪ :‬اقای روحانی از واژه برد – برد استفاده کرده‬ ‫است‪ .‬من معتقدم که برد ‪ -‬برد معنایی دو سویه دارد‪ .‬برد ب رای‬ ‫ای ران این است که به حق مسلم خود در مورد انرژی هسته ای‬ ‫برسد‪ .‬ما به دنبال بمب اتم نیستیم و این را رهبری عزیز هم‬ ‫گفته اند‪ .‬امریکا م ی خواهد ما بمب نداشته باشیم‪ ،‬ما اعالم‬ ‫کرده ایم که نداریم و شاید برد‪ -‬برد باشد‪ ،‬اما نکته اینجاست‬ ‫که امریکا باید بداند جهان تغییر کرده و کش��ورهایی نظیر‬ ‫ای ران در منطقه خود و جه��ان تاثیرگذار هس��تند و باید به‬ ‫حقوق انها احترام بگذارد‪ .‬بله‪ ،‬من هم اعتقاد دارم اینده از ان‬ ‫مردم ای ران است‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬من یک سوال مشترک دارم‪ ،‬گروهی م ی گویند‬ ‫برقراری رابطه با امریکا در واقع نادیده گرفتن خون ش��هدا و‬ ‫جانبازان است‪ .‬شما جانباز هستید‪ .‬شیخ محمد از دو چشم‬ ‫نابیناست‪ .‬اقا جالل از دو چشم‪،‬دو دست و یک پا‪...‬‬ ‫اقا جالل‪ :‬نه! این حرف غلط است‪ .‬تا ابد که نم ی شود‪.‬‬ ‫نکته اینجاست که ش��هدا معامله خود را با خدا کرده اند و از‬ ‫مردم‪،‬دین و کشورش��ان دفاع کرده اند‪ .‬باید موضوعات را از‬ ‫هم تفکیک کنیم‪.‬‬ ‫شی خ محمد‪ :‬شهدا فضیلتشان بسیار باالست‪ .‬اینها‬ ‫اصال به هم ربطی ندارد‪ ،‬چه انکه هم��ان طور که اقا جالل‬ ‫گفت معامله با خدا بوده‪ .‬نباید موضوعات معنوی و اسمانی‬ ‫را به موضوعات زمینی تقلیل دهیم‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬مردم و مس��ئوالن‪ ،‬همه باید متوجه‬ ‫باشند که امریکا نجات غریق نیس��ت‪ .‬امریکا نجات دهنده‬ ‫خودش هم نیست‪ ،‬چه برسد به اینکه کشور دیگری را نجات‬ ‫دهد‪ .‬امریکا خودش دارای مش��کالت زیادی در داخل است‬ ‫و نم ی تواند منجی باش��د‪ .‬اگر امریکا منجی مردم بود‪ ،‬اول‬ ‫منجی مردم کشور خود بود‪ .‬رابطه با امریکا این نیست که‬ ‫همه مشکالت را بشود با او حل کرد‪ ،‬این کشور خودش مانع‬ ‫اصلی رشد کشورهای جهان س��وم است و خودش استعمار‬ ‫مدرنی را پایه گذاشته که از نتیجه و دسترنج مردم کشورهای‬ ‫دیگر استفاده کند‪ .‬شخصا بگویم ملت ای ران اگر امروز عزت‬ ‫دارد به خاطر مخالفت با امریکاست‪ .‬اگر امروز ما م ی توانیم‬ ‫بسیاری از ابزارها و فناوری های نو را در کشور پدید بیاوریم‪،‬‬ ‫به خاطر دشمنی با امریکاست‪ .‬اگر امروز ما به فضا ماهواره‬ ‫پرتاب م ی کنیم به خاطر این است که با امریکا سر یک سفره‬ ‫ننشس��ته ایم و خودکفا ش��ده ایم‪ .‬در زمان جنگ نیز امریکا‬ ‫چقدر به رژیم صدام کمک نظام��ی و اطالعاتی کرد اما باز‬ ‫هم وقتی ما در مقابل خودمان یک دشمن واحد داشتیم‪ ،‬در‬ ‫نهایت پیروز میدان نبرد بودیم‪ .‬انها حتی به ما سیم خاردار‬ ‫نم ی دادند اما امروز م ی بینید که از نظر س��اخت تجهی زات‬ ‫نظامی ما به درجه ای رس��یده ایم که بسیاری از وسایل مورد‬ ‫نیاز خودمان را خودمان تولید م ی کنیم و حتی به درجه ای از‬ ‫تکنولوژی های نو رسیده ایم که م ی توانیم هواپیمای بدون‬ ‫سرنشین پیشرفته را به روی زمین بنشانیم‪ .‬بعد از جنگ نیز‬ ‫با تحریم های گام به گامی که ضد مردم ای ران اعالم شد ما‬ ‫هر روز شاهد این بودیم که در زمینه های صنعتی و پزشکی‬ ‫خودکفا باشیم‪ ،‬چه انکه وقتی کسی در محرومیت باشد بهتر‬ ‫م ی تواند ب رای موفقیت خود تالش کند و درهای جدیدی را‬ ‫به روی خود م ی گشاید‪ ،‬چون س��عی و تالش م ی کند که از‬ ‫این محرومیت در بیاید‪ .‬همه اینهایی که گفتم از سختگیری‬ ‫دشمن به ما ناشی شده است‪ ،‬یعنی ما بدل زده ایم و با هوش‬ ‫و ذکاوت جوانان ای رانی خودمان و بوم ی سازی فناوری های نو‬ ‫بدون تعارف حرف های زیادی در زمینه های مختلف در جهان‬ ‫داریم‪ .‬امریکا فکر کرد اگر ما را تحریم کند ما جا م ی زنیم‪.‬‬ ‫مثل�ث‪ :‬در صحب ت ه��ای امریکای ی ها امده اس��ت‬ ‫که نشس��تن ای ران پش��ت میز مذاکره به دلیل فش��ار های‬ ‫تحریم هاست‪.‬‬ ‫ش�ی خ محمد‪ :‬این هم فکر غلطی است که باز هم‬ ‫امریکای ی ها را به اشتباه انداخته است‪ .‬انها غلط فکر م ی کنند‬ ‫چون اگر امروز ما پیشرفت کرده ایم‪ ،‬به خاطر سختگیری های‬ ‫انها بوده اما اگر مذاکره م ی کنیم به خاطر این نیست‪ ،‬چون‬ ‫شیخ محمد‪ :‬مذاکرات هدفمند‬ ‫باشد‪ ،‬موفق می شویم‪.‬‬ ‫مثل دوران صلح حدیبیه که‬ ‫داستانش را همه می دانند که‬ ‫در نهایت به پیروزی جبهه‬ ‫حق منتهی می شود‪ .‬صلح‬ ‫نکنیم‪ ،‬پیروزیم‪ ،‬صلح کنیم‪،‬‬ ‫پیروزیم‪ .‬اینده از ان ماست‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست نظری‬ ‫علیرضا صدرا‪ ،‬فواد ایزدی‪ ،‬حمیدرضا ترقی‪ ،‬فیاض زاهد و حشمت اهلل فالحت پیشه در‬ ‫سیاست نظری این شماره درباره رابط ه ایران و امریکا به ابراز عقیده پرداخته اند‪.‬‬ ‫سیاست نظری‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫تقابل امریکا با ایران از همان روزهای اول انقالب اغاز شد‪ .‬دقیقا از همان روزی که شاه مخلوع‬ ‫پای خود را به واشنگتن گذاشت و همزمان با ان نیز سفارت ایاالت متحده در تهران با برخی‬ ‫تحرکات تالش کرد بر روند ها و تحوالت سیاسی ایران تاثیر بگذارد‪ .‬از همین رو در ‪ 13‬ابان‬ ‫‪ 1358‬دانشجویان خط امام با حماسه انقالب دوم در عمل دست امریکا را از مداخله در امور‬ ‫داخلی ایران کوتاه کردند‪ .‬به همین دلیل هفته نامه مثلث همزمان با سالگرد این حماسه تاریخی‬ ‫تالش کرده است در پرونده ای فراز و فرود روابط ایران و امریکا در ‪ 35‬سال گذشته را در گفت‬ ‫و گو با پژوهشگران و کارشناسان به بحث بگذارد‬ ‫‪30‬‬ ‫به نظر شما و باتوجه به توضیحاتی که بیان‬ ‫کردید‪ ،‬کدام یک از این دو دیدگاه در ش�رایط‬ ‫فعلی م ی تواند در مساله دیپلماسی‪ ،‬کشور را‬ ‫از شرایط بحرانی موجود خارج کند؟‬ ‫تو گو با علیرضا صدرا استاد دانشگاه تهران‬ ‫گف ‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫خبرنگار‬ ‫هرچند این اولین بار نیست اما این بار اختالفات‬ ‫داخلی در مورد روابط بی ن الملل بسیار پررنگ تر از‬ ‫گذشته شده است‪ .‬ش�ما این اختالفات را چگونه‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫ی گروه ها‬ ‫‪ l‬واقعیت این است مردم ما در داخل تمام ‬ ‫روی اس��تقالل‪ ،‬ازادی و مردم س��االری دینی اتفاق نظر دارند‬ ‫و هیچ اختالفی در ای��ن حوزه ها وجود ن��دارد‪ .‬همچنین در‬ ‫رابطه با روابط خارج��ی رعایت ع��زت‪ ،‬مصلحت و حکمت‬ ‫یکی دیگر از اش��تراکات گروه های داخلی اس��ت‪ .‬اما در هر‬ ‫دو جریان افکار و رویه های متفاوتی وجود دارد که این صرفا‬ ‫یک سری تفاوت است و نم ی توان ان را اختالف نامید‪ .‬حاال‬ ‫این تفاوت ها چه هستند؟ در جواب این سوال باید گفت که‬ ‫برخی بیشتر از مسیر مذاکره و روش های مسالمت امیز کار را‬ ‫دنبال م ی کنند که این به معنی سازش نیست‪ .‬اما بعض ی ها‬ ‫بیشتر روش قاطعانه تر را به ویژه در رابطه با سلطه طلب ی های‬ ‫اس��تکبار جهانی و عوامل ان‪ ،‬در پیش م ی گی رند و صرفا در‬ ‫مقابل سلطه طلبان این گونه برخورد م ی کنند‪ .‬پس به عبارتی‬ ‫م ی توان گفت یکی از این دو گروه راه مذاکره را ب رای پیشبرد‬ ‫اهداف برگزیده اند و دیگری معتقد است باید قاطعانه تر عمل‬ ‫شود‪ .‬ولی تجربه ما در ‪ 34‬سال گذشته نشان م ی دهد که ب رای‬ ‫سلطه گران اساسا زبان منطق معنی ندارد زی را مملو از غرور و‬ ‫حس سلطه جویانه هستند و همواره به دنبال تحقیر و تسلط‬ ‫بر ملت ها‪ .‬بناب راین بهترین روش ب رای ما این است که امیزه ای‬ ‫از دو عنصر خوف و رجا و تهدید و تتمیح باشد‪ .‬البته انها نظریه‬ ‫هویج و چم��اق را ترجیح م ی دهند‪ .‬ما هم بای��د در ب رابر انها‬ ‫این گونه عمل کنیم‪ .‬البته مجددا یاداور م ی شوم که این صرفا‬ ‫در خصوص سلطه طلبان است و به هیچ عنوان تمامی روابط‬ ‫بی ن الملل را مد نظر ندارم‪ .‬حاال منظور از رفتار ترکیبی چیست؟‬ ‫این به معنای ان است که بعضا گروه ها و حتی دولت هایی که‬ ‫روی کار م ی ایند همان زبان قاطعانه را به کار بب رند و گاهی هم‬ ‫دولت های بعدی زبان مالیمت امیزتری را به کار بب رند‪ .‬با این‬ ‫روش م ی توانیم به اهدافی که مد نظرمان است‪ ،‬دست پیدا‬ ‫کنیم‪ .‬بناب راین من احساس نم ی کنم اختالفی در داخل وجود‬ ‫داشته باشد ولی این را نم ی توانیم منکر شویم که تفاوت هایی‬ ‫از لحاظ دیدگاه وجود دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬به عقیده بنده انها متوجه ش��ده اند که زمان‬ ‫به نفعشان نیس��ت و به یک نوع اس��تیصال دچار شده‬ ‫و اقتدارش��ان را از دس��ت داده اند‪ .‬اگر نگاهی به منطقه‬ ‫بیندازید متوجه م ی شوید شرایط مناسبی ندارند و مدام‬ ‫در حال عقب نشینی هستند و این جریان بیداری است‬ ‫که روز ب��ه روز پررنگ ت��ر م ی ش��ود‪ .‬بناب راین به ضعف‬ ‫رسیده اند و متوجه شده اند هرچقدر تهدید کنند خودشان‬ ‫تضعیف م ی شوند به همین دلیل سعی م ی کنند مقداری‬ ‫عقب نشینی کنند و واقعیت نظام جمهوری اسالمی را‬ ‫درک کنند و به یک س��ازش تن بدهند‪ .‬نمونه بارز این‬ ‫مساله هم اقای برژینسکی است که در حقیقت یکی از‬ ‫تندروترین افراد در خصوص ای ران بود که این روزها دم از‬ ‫یزند‪.‬‬ ‫مسالمت و بهبود رابطه م ‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪1‬‬ ‫علیرضا صدرا استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت و گو با هفته نامه مثلث معتقد است دولت روحانی‬ ‫با سیاست جدید خود در قبال امریکا حجت را بر دنیا تمام کرده و از این جهت س�لطه گران ناچارند به دیپلماسی‬ ‫فعاالنه ایران پاسخ دهند‪ .‬به اعتقاد این استاد دانشگاه روش های اتخاذ شده از سوی دولت هیچ منافاتی با ارمان ها‬ ‫و ارزش های انقالب اسالمی که در حماسه ‪13‬ابان متبلور شد‪ ،‬ندارد‪.‬‬ ‫با بی�ان ای�ن مس�اله که ای�ن تفاوت ه�ا در‬ ‫کشورهای دیگر مانند امریکا نیز وجود دارد‪،‬‬ ‫این س�وال مطرح م ی ش�ود که چ�را پس از‬ ‫گذشت چند دهه این دودستگی در انها ایجاد‬ ‫شده است؟‬ ‫سیاست نظری‬ ‫باید مقابل امریکا‬ ‫سیاست چماق و هویج را به کار ببریم‬ ‫‪ l‬االن دولت اق��ای روحانی به س��بب روحیه‬ ‫شخص ایش��ان که فرد معتدلی اس��ت و بیشتر با زبان‬ ‫و بیان‪ ،‬تمایل به پیش��برد اهداف دارند‪ ،‬شیوه مذاکره را‬ ‫در پیش گرفته اند‪ .‬اما حجت را بر دنیا تمام کرده اس��ت‬ ‫یعنی مش��خصا اعالم کرده اند و توپ را در زمین امریکا‬ ‫و دیگر س��لطه گران انداخته اند‪ .‬حاال نوبت انهاست که‬ ‫گام بعدی را بردارند و تکلیف خودش��ان را روشن کنند‪.‬‬ ‫اینکه م ی گویند ای ران ی ها تندرو و جنگ طلب هس��تند‪،‬‬ ‫صحیح نیست‪ .‬زی را اگر با ما برخورد منطقی انجام دهند‬ ‫و عزت و حقوق ما را به رسمیت بشناس��ند‪ ،‬هیچ گاه با‬ ‫مشکل روبه رو نم ی ش��وند‪ .‬به هر حال دولت در شرایط‬ ‫فعلی راه مذاکره را در پیش گرفته اس��ت که البته هیچ‬ ‫منافاتی با روش های دیگر در مسیر رسیدن به هدف نیز‬ ‫ندارد‪ .‬ای رادی ندارد برخی از جریان ها‪ ،‬چه در دولت و چه‬ ‫در مجلس‪ ،‬شیوه تندتری داشته و معتقد باشند که رابطه‬ ‫با امثال امریکا همان رابطه گرگ و میش است‪ .‬در کل‬ ‫دولت معتقد است که بهتر است این کشورها را ازمایش‬ ‫کرده و فرصتی به انها داده ش��ود تا مشخص شود این‬ ‫کشورها به دنبال حل اختالفات هستند یا به دنبال بهانه‬ ‫م ی گردند‪ .‬البته ای��ن را هم یاداور م ی ش��وم که همین‬ ‫تفاوت های دیدگاه در امریکا هم وجود دارد و اصال مساله‬ ‫عجیب و نوظهوری نیست‪.‬‬ ‫با این تفاس�یر ایا فکر م ی کنی�د امکان این‬ ‫هست که بتوانیم در داخل به یک نگاه تلفیقی‬ ‫از دو گروهی که ش�ما به انها اش�اره کردید‪،‬‬ ‫دس�ت پیدا کنیم؟ اگر اینگونه است ان نگاه‬ ‫تلفیقی چه ویژگی و مشخصه هایی دارد؟‬ ‫‪ l‬بله؛ قطعا م ی توانیم به این نگاه تلفیقی دست‬ ‫پیدا کنیم‪ .‬ما در ش��ریط فعلی همان طور که در ابتدای‬ ‫صحب ت هایم اشاره کردم دو دیدگاه داریم؛ یکی م ی گوید‬ ‫هیچ رابطه ای با امثال امریکا نداشته باشیم و باید مساله‬ ‫هسته ای را با وجود همه تهدیدها و تحریم ها پیش ببریم‬ ‫و یک نگاه معتقد است که به هر حال اگر م ی خواهیم‬ ‫مساله هسته ای را ادامه دهیم باید بتوانیم اعتماد جهانی‬ ‫را نیز به دس��ت اوریم‪ .‬این دو دیدگاه قابل جمع هستند‬ ‫اما مش��روط به اینکه ما در داخل ایجاد وحدت کنیم تا‬ ‫بتوانیم در س��طح بی ن المللی کار را جل��و ببریم‪ ،‬یعنی‬ ‫تخریب نکنیم و بدانیم که اصل نظام و انقالب است نه‬ ‫دیدگاه های فردی یا گروهی‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫دیپلماسیتعاملیباغربجوابنمی دهد‬ ‫این روزها شاهد مجموعه ای از اختالف نظرها‬ ‫در خص�وص رواب�ط خارج�ی کش�ورمان‬ ‫هستیم‪ ،‬به نظر ش�ما این اختالفات از کجا‬ ‫نشات گرفته اند؟‬ ‫سیاست نظری‬ ‫‪ l‬به عقیده بنده مشکل اصل ما در ای ران این‬ ‫اس��ت که بخش��ی از جامعه ما یک نوع دلباختگی و‬ ‫شیفتگی نسبت به غرب دارد و این مساله گاهی اشکار‬ ‫اس��ت و گاهی پنهان؛ حتی بعضا اف��راد این چنینی از‬ ‫گرایش خود به غرب ب ی اطالع هستند و البته بعض ی ها‬ ‫هم کامال در جریان شیفتگی خود به غرب هستند‪ .‬اگر‬ ‫بخواهیم این مشکل را ریشه یابی بکنیم باید بگویم که‬ ‫منشا این معضل به سابقه تاریخی که در ای ران است‪،‬‬ ‫باز م ی گردد‪ .‬مساله تهاجم فرهنگی نه تنها در سال های‬ ‫پیروزی انقالب اسالمی بلکه مربوط به پیش از انقالب‬ ‫اس��ت‪ .‬این اصل ی ترین مشکلی اس��ت که ما در حال‬ ‫حاضر در کشور با ان روبه رو هس��تیم‪ .‬البته این را هم‬ ‫یاداور شوم که این مشکل مختص اصالح طلبان نیست‬ ‫بلکه برخی از اف��رادی که در مجموع��ه اصولگرایان‬ ‫قرار دارند نیز دچار این مش��کلند؛ ح��ال اگر این تفکر‬ ‫در ذهن فردی وجود داش��ته باش��د در نهایت در تقابل‬ ‫بین ای ران و غرب که از ‪ 500‬س��ال پی��ش یعنی همان‬ ‫زمانی که پرتغال ی ه��ا به ای ران حمل��ه کردند‪ ،‬به جای‬ ‫اینکه مشکالتی را که طرف مقابل ب رای ای ران به وجود‬ ‫اورده اس��ت نقد کنند و بخواهند با ان مبارزه بکنند‪ ،‬به‬ ‫این سمت م ی روند که مشکالت از طرف ای ران بوده یا‬ ‫حداقل بخشی از مشکل از سوی ما بوده است و نمونه‬ ‫بارز این مساله را در مورد رابطه ای ران و امریکا م ی بینید؛‬ ‫با وجود اینکه هنوز امریکا کوچکترین قدم ی برنداشته‬ ‫که نشان دهد در سیاست های ضد ای رانی خود تغیی راتی‬ ‫ایجاد کرده‪ ،‬حتی ادبیاتی را به کار برده است که شدیدتر‬ ‫نیز هست‪ .‬برخی معتقدند که باید شعار مرگ بر امریکا‬ ‫حذف شود‪ .‬به طور مثال گویی اصال متوجه نشدند که‬ ‫خانم وندی ش��رمن گفته که تزوی��ر و حیله در ‪DNA‬‬ ‫ای رانیان وجود دارد‪ .‬او در جلسه کنگره امریکا گفت که‬ ‫اگر در حوزه هسته ای هم با ای ران به نتیجه برسیم‪ ،‬در‬ ‫حوزه حقوق بشر و حمایت از تروریسم مشکل داریم و‬ ‫تحریم ها را برنخواهیم داشت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫یعنی طیف خاصی این گونه فکر م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ .‬ای��ن مس��اله مخت��ص اصولگرایان یا‬ ‫اصالح طلبان نیست‪ ،‬هرچند اصالح طلبان متاسفانه به‬ ‫دلیل اینکه از تفکر غربی تاثیر پذیرفته اند‪ ،‬قطعا در این‬ ‫حوزه ضعف بیشتری دارند ولی این شیفتگی به غرب‬ ‫شاید در میان برخی اصولگرایان هم وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫به عقیده ش�ما وجود اینگون�ه دلباختگی و‬ ‫شیفتگی به غرب چه تاثیری در سیاست ها‬ ‫و شرایط فعلی کشور م ی گذارد؟‬ ‫‪ l‬زمانی که این مش��کل وجود داش��ته باشد‪،‬‬ ‫این افراد دیگر در حوزه فک��ری و عملی‪ ،‬ان وظایفی را‬ ‫که انتظار م ی رود نم ی توانند عملیاتی کنند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل اس��ت که گاهی شاهد ان هس��تیم که برخی از‬ ‫مس��ئوالن دولت یازدهم صحبت از ای��ن م ی کنند که‬ ‫دولت جدید ای ران باید تعامل داش��ته باشد‪ .‬به نظر من‬ ‫این متاثر از این تفکر غرب زده اس��ت زی را ای ران از قبل‬ ‫رهبری جنبش عدم تعه��د را برعهده داش��ت که ‪120‬‬ ‫کش��ور در ان عضویت دارند‪ .‬بناب راین این مس��ئوالن‬ ‫هدف و منظورش��ان از تعامل با دنیا صرفا اروپاست یا‬ ‫دنیا را امریکا م ی بینند‪ .‬اگر دنیا را همان گونه که‬ ‫هست م ی دید هی چ گاه ان نکته را بیان نم ی کرد‪.‬‬ ‫نمونه بارز ای��ن تفکر را م ی توان در س��فر اخیر‬ ‫رئی س جمهور ب��ه نیویورک‪ ،‬به وضوح مش��اهده‬ ‫‪32‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با فواد ایزدی‬ ‫‪2‬‬ ‫اری به رابطه با امریکا و اروپا یا خیر؛ مساله این است که غالبا برای دستیابی به اهداف نیاز به یک اتفاق نظر وجود‬ ‫دارد که این روزها به ندرت در کشور شاهد این مساله هستیم‪ .‬فواد ایزدی معتقد است که در کشور برخی دچار دلباختگی‬ ‫نهان و گاه اشکار به غرب هستند و این مساله کشور را دو دسته کرده است و این اف راد تا حدود زیادی با ارمان ها و گفتمان‬ ‫انقالب و رهبر انقالب فاصله دارند‪ .‬وی معتقد است که این دیدگاه در هر دو جریان سیاسی کشور یعنی اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان وجود دارد که البته در میان دسته اول بیشتر دیده م ی شود‪.‬‬ ‫کرد‪ .‬زی را در این سفر ایشان جلس��ات مختلفی را با روسای‬ ‫کشور های اروپایی انجام دادند حتی با نخس ت وزیر فیجی‬ ‫هم که در اقتصاد رتبه ‪ 157‬را در دنی��ا دارد‪ ،‬دیدار م ی کنند‬ ‫اما حتی با یک رئی��س جمهور امری��کای التین مالقات‬ ‫نم ی کنند؛ حتی خبرهایی وجود دارد مبنی بر اینکه یکی از‬ ‫روسای کشورهای امریکای التین تمایل به دیدار با ایشان‬ ‫داشته اند ولی این اتفاق رخ نداد و این به همان مشکل فکری‬ ‫باز م ی گردد که در میان برخی از نخبگان ما وجود دارد و این‬ ‫مس��اله به کش��ور لطمه خواهد زد‪ ،‬به همین دلیل بود که‬ ‫حضرت امام(ره) با این دیدگاه به شدت مخالف بودند و مقابله‬ ‫م ی کردند‪ .‬اما متاس��فانه برخی از نخب��گان از این دیدگاه و‬ ‫ادبیات امام فاصله گرفته اند و این خطری است ب رای تمامی‬ ‫ دستاوردهای انقالب اسالمی که ‪ 35‬سال مقاومت کرده و به‬ ‫جایگاه مناسبی رسیده است‪.‬‬ ‫ایا برای جلوگیری از این ضربه و خطر که به قول‬ ‫شما انقالب اسلامی را تهدید م ی کند راهکاری‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬به نظرمن باید مجددا دیدگاه های امام(ره) را‬ ‫مرور کنند و وصی ت های ایشان را درباره نوع تقابل بین ای ران‬ ‫و غرب سر لوحه اقدامات خود قرار دهند‪ .‬تنها از این طریق‬ ‫است که به عقیده من‪ ،‬بسیاری از مشکالت حل م ی شود‪.‬‬ ‫ش�ما تا اینجا صرفا به یک دیدگاه اشاره کردید‬ ‫که ان هم به گفته شما نشات گرفته از شیفتگی‬ ‫به غرب بود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله؛ ما در کش��ور با یک دیدگاه دیگر هم روبه رو‬ ‫هستم و ان‪ ،‬این است که عده ای معتقدند به طور مثال رابطه‬ ‫با امریکا که شما به ان اشاره کردید خط قرمز است و نباید‬ ‫انجام شود و خالف ارمان های امام و انقالب است‪.‬‬ ‫برخی از هواخواهان رابطه با غرب معتقدند این‬ ‫دی�دگاه بس�یار ارمانگرایان�ه و فاق�د واق ع بینی‬ ‫است‪ ،‬نظر شما در این خصوص چیست؟‬ ‫‪ l‬بحث رابطه با امریکا موضوع خیلی پیچیده ای‬ ‫نیس��ت‪ ،‬ما درباره کش��وری صحبت م ی کنیم که ‪ 60‬سال‬ ‫مردم ای ران را زجر داده اس��ت‪ .‬زجر به این معنی که در یک‬ ‫کشور که حکومت مردمی داشت‪ ،‬کودتا م ی کند‪ .‬این کشور‬ ‫از شاه حمایت کرده است‪ ،‬تشکیل ساواک‪ ،‬حمایت از صدام‬ ‫و مقابله با انقالب و نظام جمهوری اسالمی؛ حاال تحریم ها را‬ ‫هم باید به این موارد اضافه کنیم‪ .‬اینها سیاست های امریکا‬ ‫نسبت به ای ران بوده است و هر زمانی که این دولت تصمیم‬ ‫بگیرد به جای سیاست های خصمانه به سمت سیاست های‬ ‫عادی برود و مردم ای ران را زجر ندهد‪ ،‬ان زمان نظام جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران هم سیاست خود را در قبال این کشور تغییر‬ ‫م ی دهد‪ .‬این در فرمایش��ات مقام معظم رهبری وجود دارد‪.‬‬ ‫مشکلی که وجود دارد این اس��ت که برخی قصد دارند این‬ ‫تاریخی که به ان اش��اره کردم را نادی��ده بگیرند و یک نوع‬ ‫خوشبختی غیر واقعی دارند‪ .‬از این جهت نه تنها عملکرد‬ ‫این گروه ها واقع گرایانه نیست‪ ،‬بلکه کامال از ان واقعی ت ها‬ ‫به دور هس��تند و به دلیل هم��ان تعلق خاطر ک��ه به این‬ ‫کشور ها دارند‪ ،‬این کشورها را مقصد م ی دانند‪.‬‬ ‫اما دس�ته دیگر که ش�ما ب�ه انها اش�اره کردید‬ ‫معتقدند نباید با امریکا رابطه داشت‪ ،‬من زیاد این‬ ‫مساله را در جامعه جدی ندیده ام و افراد شاخص‬ ‫متعلق به گروه دوم عنوان کرده اند که باید منتظر‬ ‫رفتار و اقدامات طرف مقابل بود‪.‬‬ ‫‪ l‬اجازه بدهید به گونه دیگری توضیح بدهم‪ .‬یک‬ ‫بحث کلی در ادبیات قرانی وجود دارد که مس��لمانان باید‬ ‫ضد استکبار و سلطه باشند‪ .‬امریکا حتی در نظ ر سنج ی های‬ ‫اروپایی یک کشور سلطه طلب است‪ .‬بناب راین این دسته که‬ ‫این واقعی ت ها را نم ی بینند بیش��تر به خود ضربه م ی زنند‬ ‫زی را قرار نیس��ت ایاالت متحده امریکا به خاطر عده ای که‬ ‫تعلق خاطر به ان دارند‪ ،‬سیاس��ت های خود را تغییر بدهد‪.‬‬ ‫البته مس��ائلی که بیان کردم ب��ه این معنی نس��بت که‬ ‫ای ران نم ی تواند به دوران ریاس��ت جمهوری ب��وش‪ ،‬درباره‬ ‫روابط با اروپا باز گردد‪ .‬این حرک��ت دولت جدید این احتمال‬ ‫را ایجاد کرده که ما شاهد ایجاد ش��کاف میان اروپای ی ها و‬ ‫امریکا باش��یم‪ .‬ولی نس��بت به امریکا به دلیل وجود البی‬ ‫اسرائیل ی ها تا حدودی قضیه متفاوت است‪.‬‬ ‫در نهای�ت باتوجه به صحب ت های ش�ما و وجود‬ ‫دو دیدگاه در کش�ور‪ ،‬ایا این امکان وجود دارد که‬ ‫کشورهای اروپایی و همچنین امریکا شاهد یک‬ ‫اتفاق نظر و صدای واحد از سوی ایران باشند؟‬ ‫‪ l‬م��ا االن هم ی��ک ص��دای واح��د داری��م زی را‬ ‫رئی س جمهور مساله مذاکره در خصوص مساله هسته ای‬ ‫را با طرف مقابل مطرح کرده است و رهبری نیز از این اقدام‬ ‫حمایت کرده اند‪ ،‬حتی پس از سفر اقای روحانی اعالم کردند‬ ‫که ما به دیپلمات های خود اعتماد داری��م‪ ،‬بناب راین مراکز‬ ‫تصمیم گیری ما یکصدا هس��تند اما درباره ای��ن دو گروه‬ ‫که یک دسته شیفتگی پنهان و اش��کار به غرب دارند که‬ ‫موجب ان م ی شود که نگاهشان تحت تاثیر این دلباختگی‬ ‫قرار بگیرد و گروه دیگر که متاثر از گفتمان انقالب و رهبر‬ ‫انقالب هستند‪ ،‬ب رای یکدست ش��دن نیاز به این است که‬ ‫دسته اول کمی واقع بینانه تر به قضایا نگاه کنند و دسته‬ ‫دوم کمی عالقه مند به رابطه با امریکا و اروپا بشوند‪g .‬‬ ‫سیاست نظری‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫واقعگرایی ایدئولوژیک‬ ‫تلفیق ارمانگرایی و عملگرایی در سیاست خارجی ایران امکان پذیر است‬ ‫حمیدرضا ترقی‬ ‫کارشناس سیاسی‬ ‫‪3‬‬ ‫طبق اصل ‪ 152‬قانون اساس��ی جمهوری اس�لامی‬ ‫سیاس��ت خارجی ما بر اس��اس نفی هرگونه سلطه جویی و‬ ‫سلطه پذیری اس��توار اس��ت‪ .‬طبق این اصل قانون اساسی‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران‪ ،‬باید در این سیاس��ت استقالل‬ ‫همه جانبه و تمامیت ارضی کش��ور حفظ ش��ود‪ .‬همچنین‬ ‫این اصل می افزاید جمهوری اس�لامی باید از حقوق همه‬ ‫مس��لمانان و همفک��ران عقیدتی خ��ود دف��اع و در برابر‬ ‫س��لطه جویی هایی که از س��وی زورگویان جه��ان اعمال‬ ‫می ش��ود‪ ،‬مقاومت نماید‪ .‬بر این اساس بدیهی است روابط‬ ‫ما با دولت های غیر محارب که با جمهوری اس�لامی ایران‬ ‫بنای جنگ و دش��منی ندارن��د‪ ،‬صلح امی��ز متقابل خواهد‬ ‫بود‪ .‬بنابراین بر اساس این سیاس��ت از ابتدای استقرار نظام‬ ‫جمهوری اسالمی سعی شده سیاست خارجی روی این ریل‬ ‫مستقیم و مش��خص حرکت کند‪ .‬رهبری نظام هم همواره‬ ‫مراقبت و محافظت از حرکت این مسیر را چه در زمان امام‬ ‫و چه در زمان مقام معظ��م رهبری انج��ام داده اند‪ .‬بر این‬ ‫اساس طبیعی است که برنامه های مختلف سیاست خارجی‬ ‫دولت های مختلف جمهوری اسالمی باید در چارچوب این‬ ‫اصل تهیه و تنظیم گردد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس به دلیل اینکه ما در جهان بینی فکری‬ ‫خود‪ ،‬سعادت بشری را در استقالل‪ ،‬ازادی و ایجاد حکومت‬ ‫حق و عدل برای همه م��ردم جهان می دانیم‪ ،‬ضمن پرهیز‬ ‫از هرگون��ه دخال��ت در امور کش��ورهای دیگ��ر‪ ،‬از مبارزه‬ ‫حق طلبانه مستضعفین در برابر قدرتمندان و زورگویان در‬ ‫سراسر جهان دفاع و حمایت می کنیم‪.‬‬ ‫مطالعه تاریخ سیاس��ی جمهوری اس�لامی اما نشان‬ ‫می دهد که در طول این سال ها عملگرایان و اصالح طلبان‬ ‫گاهی در این عرصه ش��عارهای دیگری را برای پیش��برد‬ ‫سیاست خارج ی جمهوری اسالمی سر داده اند‪ .‬شعارهایی‬ ‫که حاکی از نگاه واقع گرایانه در فضای سیاست خارجی ما‬ ‫بوده است‪ .‬ناگفته پیداست که این روند نمی تواند نافی اصول‬ ‫سیاست خارجی ما باش��د‪ .‬طبیعتا ممکن است این دیدگاه‬ ‫تاثیراتی را بر روش ها اعمال کند‪ ،‬ولی این امکانپذیر نبوده و‬ ‫نخواهد بود که ما به دلیل دیپلماسی حاکم بر جهان‪ ،‬اصول‬ ‫خود را نادیده بگیریم‪.‬‬ ‫چنین اجازه ای در قانون اساس��ی جمهوری اس�لامی‬ ‫هم به ما داده نشده اس��ت‪ .‬این واقعیتی است که سیاست‬ ‫خارجی ما با سیاس��ت خارجی کش��ورهای غربی که‬ ‫انگاره های الئیک بر ان حکمفرماس��ت‪ ،‬تفاوت های‬ ‫بس��یاری دارد چراکه سیاس��ت خارجی م��ا مبتنی بر‬ ‫ایدئولوژی انقالب اس��ت‪ .‬هرچند ای��ن ایدئولوژی در‬ ‫برخی دولت ها ضعیف تر و در برخی دیگر قوی تر بوده‬ ‫اس��ت‪ ،‬اما اصل مساله این اس��ت که سیاست خارجی‬ ‫در جمهوری اس�لامی مبنایی ایدئولوژیک دارد و این‬ ‫اصلی غیرقابل تغییر است و نمی توان صرفا به واقعیات‬ ‫پرداخت و از ارمان ها و ایدئولوژی ها فاصله گرفت‪.‬‬ ‫ترکیب موزون‬ ‫به نظر می رسد سیاست خارجی اقای روحانی از‬ ‫تلفیق میان ارمان ها و واقعیات سخن به میان می اورد‬ ‫و در پی این اس��ت که در عین حفظ اصول و ارزش ها‪،‬‬ ‫واقعیات مطرح در صحنه بین المل��ل را هم ببیند‪ .‬این‬ ‫تلفیق کار دشواری است‪ ،‬چراکه واقعیاتی که امروز در‬ ‫نظام بین الملل حکمفرماست‪ ،‬نشات گرفته از شرایطی‬ ‫است که نظام سلطه ان را در فضای جهان گسترانیده و‬ ‫طبیعتا چنین واقعیتی با ارمان های ما همخوانی چندانی‬ ‫ندارد‪ .‬ما در سیاست خارجی باید هر نوع سلطه جویی از‬ ‫سوی قدرت ها و هر نوع سلطه پذیری از سوی ملت ها‬ ‫را نفی کنیم‪ .‬حال اگر بنا باشد در جایی این سلطه جویی‬ ‫‪33‬‬ ‫م��ورد تایید قرار گیرد و نس��بت ب��ه ان بی تفاوت بود‪،‬‬ ‫طبیعتا عملی خالف قانون اساسی رخ داده است‪ .‬بر این‬ ‫اساس پیاده سازی و پیگیری این سیاست دشواری ها‬ ‫و مش��کالت فراوانی را س��ر راه خود خواهد داشت و‬ ‫در بس��یاری از مس��ائل بین المللی عمال ای��ن تلفیق‬ ‫امکان پذیر نیست و ما مجبور هستیم ارمان گرایی خود‬ ‫را دنبال کنیم‪.‬‬ ‫کاستی های ارمان گرایی احمدی نژادی‬ ‫سیاست نظری‬ ‫دولت اقای احمدی نژاد با روش طرح نادرس��ت‬ ‫مباحث ارمان گرایی و عدم رعایت ضوابط و معیارهای‬ ‫دیپلماسی بین المللی نه تنها نتوانس��ت در این عرصه‬ ‫توفیق چندانی به دس��ت اورد‪ ،‬بلکه مش��کالتی را هم‬ ‫در این خصوص متوجه سیاس��ت خارجی کشور کرد‪.‬‬ ‫دیپلماسی اداب خاصی را می طلبد که در صورت عدم‬ ‫رعایت مواضع‪ ،‬از سوی کشورهای دیگر قابل پذیرش‬ ‫نخواه��د بود و به ج��ای واکنش مثب��ت‪ ،‬واکنش های‬ ‫منف��ی را ایجاد می نمای��د‪ .‬هرچند در برخ��ی از موارد‬ ‫برداشت هایی حاکی از این بود که این رفتارها به معنای‬ ‫شجاعت‪ ،‬صراحت و مس��ائلی از این دس��ت باشد اما‬ ‫حقیقت اینجاست که در بسیاری از موارد این چنین نبود‬ ‫و چنین برداشتی از رفتارهای دیپلماتیک دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد صورت نمی پذیرف��ت‪ ،‬در نتیجه صورتی‬ ‫منفی از رفتار دیپلماس��ی ایران در صحن��ه بین الملل‬ ‫منعکس می شد‪.‬‬ ‫اما اقای روحانی در نطق خود در س��ازمان ملل‬ ‫متحد ضمن تاکید بر این ارمان ها سعی کردند با ادبیاتی‬ ‫قابل فهم تر و قابل پذیرش ت��ر و البته مقبول تر‪ ،‬اصول‬ ‫و ارمان های حاکم بر نظام جمهوری اسالمی را برای‬ ‫جهانیان تبیین و تفهیم نمایند‪ .‬بر این اس��اس به نظر‬ ‫می رس��د زین پس اصالح ادبی��ات و روش ها با حفظ‬ ‫ارمان ها و اصول می تواند در دس��تورکار تیم سیاست‬ ‫خارجی دولت اقای روحانی قرار گیرد و این تلفیق تحت‬ ‫این ش��رایط می تواند نتایج مثبتی را ب��ا خود به همراه‬ ‫داشته باشد‪ .‬بر این اساس می توان امیدوار بود که دولت‬ ‫اقای روحانی با صحه گذاری ب��ر اصول و ارزش هایی‬ ‫که در بطن جمهوری اس�لامی رس��وخ کرده و به طور‬ ‫مشخص و معین در قانون اساسی جمهوری اسالمی هم‬ ‫به انها اشاره شده بتواند به حصول رویه ای موفقیت امیز‬ ‫در تبیین و پیاده سازی این تلفیق دست یابد‪.‬‬ ‫ناگفته پیداست که هنوز اثار و شواهد عملی این‬ ‫سیاست به طور مش��خص بروز و ظهور نیافته است و‬ ‫ش��اید هر نوع قضاوتی در این رابطه کمی زود به نظر‬ ‫ای��د‪ ،‬چراکه چالش ه��ای متعددی فراروی سیاس��ت‬ ‫خارجی ماس��ت که اینها هریک می توانند مش��کالت‬ ‫و دش��واری های جدی را پیش روی اجرای این تلفیق‬ ‫ایجاد نماید‪ .‬بر این اساس ما باید مشخص نماییم که در‬ ‫قبال این چالش ها چه الگو و روشی را در پیش خواهیم‬ ‫گرفت و در برابر موانع و مشکالت و البته تضادهایی که‬ ‫در این عرصه بروز و ظهور خواهد کرد چه مواضعی را‬ ‫اتخاذ خواهیم کرد‪.‬‬ ‫توجه به ای��ن نکته ضروری اس��ت که مس��لما‬ ‫این پروس��ه تلفیق موانع و مش��کالتی ه��م در پیش‬ ‫خواهد داش��ت که به چند مورد از اینها می توان اشاره‬ ‫کرد‪ .‬به عنوان مثال حمایت عربس��تان از تکفیری ها و‬ ‫سلفی های ضد شیعه در منطقه و جهان امری بدیهی و‬ ‫مبرهن است‪ .‬بر این اساس به لحاظ فکری و اعتقادی‬ ‫حمایت عربس��تان از چنین جریانی در جهت اقدامات‬ ‫تروریس��تی علیه ش��یعیان جهان‪ ،‬به طور طبیعی این‬ ‫کشور را در کس��وت یک دش��من تمام عیار جمهوری‬ ‫اسالمی ایران تعریف می نماید‪ .‬در این رابطه از یک سو‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪34‬‬ ‫ایجاب می کند ما از حقوق مسلمانان و شیعیانی که به دلیل‬ ‫حمایت های عربستان کشته می شوند‪ ،‬دفاع کنیم و از سوی‬ ‫دیگر در پی این هس��تیم که با عربس��تان رابطه هم داشته‬ ‫باشیم‪ .‬حال سوال اینجاس��ت ما با این رابطه می توانیم به‬ ‫ارمان ها و اصول خود که هم��واره بر حمایت از مظلومین و‬ ‫مسلمان جهان تاکید کرده‪ ،‬پایبند بمانیم؟ بر این اساس باید‬ ‫راهکاری برای مسائلی از این دست تعریف نماییم‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه این س��از و کار نباید به شکلی باش��د که این تصور در‬ ‫ذهن مس��لمانان جهان ایجاد ش��ود که ما از دشمنان انها‬ ‫حمایت می کنیم‪.‬‬ ‫حکومت یا جمهوری اسالمی‬ ‫در زمینه داخلی هم این مش��کالت به وفور مشاهده‬ ‫می شود چراکه نگاهی که مردم به نظام جمهوری اسالمی‬ ‫دارند‪ ،‬بی��ش از اینکه نگاه به جمهوری اس�لامی باش��د‪،‬‬ ‫حکومت اسالمی اس��ت‪ .‬چون این نگاه‪ ،‬حکومت اسالمی‬ ‫اس��ت‪ ،‬طبیعتا مردم انتظار دارند دولت دقیقا بر اس��اس مر‬ ‫اسالم و قران عمل کند‪ .‬بر این اساس انتظار منطقی مردم‬ ‫این اس��ت که برخورد دولت در پدیده سیاس��ت خارجی با‬ ‫جریان های مدافع تکفیری ها و تکفیری های تروریس��ت‬ ‫محکم و قاطع باشد‪ .‬از س��وی دیگر در نقطه مقابل شاهد‬ ‫هستیم قشر دیگری حضور دارند که به رغم مخالفت عموم‬ ‫جامعه و همچنین قانون اساس��ی با س��لطه گری‪ ،‬خواستار‬ ‫برقراری ارتباط و رابطه با این نظام سلطه هستند‪ .‬هر دوی‬ ‫این مولفه ها و خواست ها تناقضاتی به شمار می روند که در‬ ‫جامعه وجود دارد و در زمره موانع جدی تلفیق میان ارمان ها‬ ‫و اصول انقالب اس�لامی و همچنین واقعی��ات موجود در‬ ‫صحنه بین الملل تعریف و تبیین می ش��وند‪ .‬بر این اساس‬ ‫دولت کار دش��واری را در پیاده س��ازی این تلفیق بر عهده‬ ‫دارد و باید منتظر ماند و نظاره گر بود که ایا دولت می تواند‬ ‫رویه ای را در دستورکار خود قرار دهد که ضمن لطمه وارد‬ ‫نکردن به ای��ن دو مولفه به تلفیق فوق الذکر دس��ت یابد یا‬ ‫خیر؟ این سوالی است که تنها گذشت زمان می تواند پاسخ‬ ‫ان را مشخص نماید‪.‬‬ ‫هویت ضداستکباری‬ ‫روز ‪ 13‬اب��ان تجل��ی هویت ضد اس��تکباری انقالب‬ ‫اسالمی اس��ت و ش��اید چندان منحصر به موضوع امریکا‬ ‫نباشد‪ ،‬بلکه بیش��تر هویت و ماهیت ضد استکباری انقالب‬ ‫اسالمی را در معرض نمایش می گذارد‪ .‬بر این اساس به نظر‬ ‫می رسد باتوجه به اصل این موضوع اوال باید مردم این نکته‬ ‫را مد نظر قرار دهند که تاکنون هیچ تغییری در سیاست های‬ ‫امریکا نسبت به جمهوری اس�لامی پدید نیامده‪ ،‬بنابراین‬ ‫باید همچنان بر موضع ضدیت خود با استکبار و نظام سلطه‬ ‫پافشاری کنند‪ ،‬از طرف دیگر ما تا حقوق خود را از امریکا و‬ ‫غرب نگیریم دشمنی ما با این نظام سلطه برقرار خواهد بود‪.‬‬ ‫به ویژه اینکه ملت ما تا زمانی که مقاومت و پایداری نکند و‬ ‫همچنین ابراز بیزاری خود نسبت به نقش امریکا در جنایات‬ ‫منطقه را اعالم نکند‪ ،‬طبیعتا نمی توان��د به اهداف انقالب‬ ‫اسالمی دست یابد‪ .‬بنابراین مبارزه ملت ایران تا دستیابی به‬ ‫اهداف و ارمان های انقالب اس�لامی در عرصه بین المللی‬ ‫باید ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫در پایان باید اش��اره کرد‪ ،‬اقای روحانی در سخنرانی‬ ‫خود در مجمع عمومی س��ازمان ملل بر همی��ن جنایات و‬ ‫اقدامات ددمنش��انه امریکا تاکید کردند‪ ،‬منته��ا با ادبیاتی‬ ‫مناس��ب و غیرتحریک امیز‪ .‬بر این اس��اس ایش��ان سعی‬ ‫کردند هویت امریکا و همچنین نقش برجس��ته این کشور‬ ‫در بحران های منطقه ای و جهان را افش��ا کنند‪ .‬بنابراین به‬ ‫گمان من برگزاری باش��کوه مراس��م ‪ 13‬ابان می تواند به‬ ‫پیگیری اهداف دول��ت در صحنه ه��ای بین المللی کمک‬ ‫شایانی کند‪g .‬‬ ‫فیاض زاهد در گفت وگو با مثلث‬ ‫اصولگرایان‬ ‫واقعگرا شوند‬ ‫‪4‬‬ ‫اختالف نظر در خصوص مسائل سیاسی داخلی‬ ‫و خارجی می�ان اصولگرای�ان و اصالح طلب�ان پدیده‬ ‫نوظهوری نیس�ت و نمونه های زی�ادی از این اختالف‬ ‫دیدگاه میان این دو جریان سیاس�ی کشور در تاریخ‬ ‫نظام جمهوری اسالمی وجود داشته است که به وضوح‬ ‫قابل مشاهده بود‪ .‬این روزها نیز این اختالفات بسیار‬ ‫بارزتر و همچنین با ش�دت بیش�تری پی�ش م ی رود‪.‬‬ ‫این اختالفات از انجایی اغاز ش�د که با ورود حس�ن‬ ‫روحانی به پاس�تور فرضیه رابطه با امریکا مطرح شد‬ ‫و هر روز که م ی گذشت احتمال تبدیل این فرضیه به‬ ‫یک نظریه ش�دت م ی گرف�ت و حاال بس�یاری بر این‬ ‫اعتقادند که برق�راری ارتباط میان این دو کش�ور که‬ ‫بیش از س�ه دهه در تضاد و مقابل یکدیگر بودند‪ ،‬به‬ ‫واقعیت بدل ش�ود‪ .‬در همین خص�وص فیاض زاهد‪،‬‬ ‫تحلیلگر مسائل سیاسی معتقد است‪« :‬اصولگرایان‬ ‫نشان داده اند که درباره رابطه با غرب بسیار مشتاق تر‬ ‫هستند اما از انجا که فاقد پایگاه و وجاهت بی ن المللی‬ ‫بودند‪ ،‬نتوانس�تند از این برنامه موفق بیرون بیایند‪».‬‬ ‫در ادامه گفت و گوی این تحلیلگر مس�ائل سیاسی را‬ ‫با مثلث م ی خوانید‪.‬‬ ‫درباره برقراری رابطه ب�ا امریکا برخی‪ ،‬دیدگاه ها‬ ‫را ب�ه دو دس�ته تقس�یم م ی کنن�د و معتقدن�د‬ ‫اصالح طلبان در این خصوص عملگرا هستند و‬ ‫دسته دوم یعنی اصولگرایان ارمانگرا‪ .‬شما این‬ ‫دسته بندی را تا چه حد صحیح م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬ای��ن تقس��یم بندی کل��ی را اصال قب��ول ندارم‬ ‫زی را اصولگرایان نش��ان داده ان��د که درب��اره رابطه با غرب‬ ‫بسیار مش��تاق تر هس��تند‪ .‬رئی س جمهور اصالح طلب به‬ ‫رئی س جمهور امریکا نامه نوش��ت یا اصولگرا؟ احمدی نژاد‬ ‫بود که ب��رای اولین بار اق��دام به ایج��اد رابطه ب��ا غرب‪،‬‬ ‫به خصوص امری��کا کرد‪ .‬حت��ی ایش��ان عکس گرفتن با‬ ‫س��ربازان امریکایی را دریغ نکردند‪ .‬اما متاس��فانه همیشه‬ ‫در مواقعی که اصالح طلبان یا نیروهای معتدل دولت را در‬ ‫دست م ی گیرند‪ ،‬سنگ اندازی م ی کنند‪ .‬واقعیت این است‬ ‫که متاسفانه درک درس��تی از منافع ملی وجود ندارد‪ .‬االن‬ ‫ما در شرایطی هس��تیم که هر دولتی اعم از اصالح طلب و‬ ‫اصولگرا‪ ،‬زمانی که در مسند کار قرار م ی گیرد ب رای نجات‬ ‫کشور از بحرانی که با ان روبه رو هستیم تمام تالش خود را‬ ‫به کار م ی بندد‪ .‬بحرانی که در شرایط فعلی متوجه ماست‪،‬‬ ‫صرفا به دلیل سیاس��ت های اش��تباه اصولگرایان سنتی و‬ ‫لو فصل‬ ‫مدیریت اصولگرایان تندرو به وجود امده است که ح ‬ ‫ان نیازمند نوعی انبس��اط در سیاس��ت های بی ن المللی با‬ ‫کشورهای صاحب قدرت است‪.‬‬ ‫حاال باتوجه ب�ه صحب ت های ش�ما کدام یک از‬ ‫جریان های سیاس�ی کش�ور در خصوص روابط‬ ‫بی ن المل�ل واق ع بینان�ه عم�ل م ی کن�د؟ ب ه طور‬ ‫کلی چه معیاری وجود دارد که درس�ت را از غلط‬ ‫تفکیک کند؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این اس��ت که امروزه معلوم شده اس��ت‬ ‫که قطعنامه های شورای امنیت بیشتر از کاغذ پاره بودند و‬ ‫هستند‪ .‬معلوم شد که تحریم های نفتی م ی تواند مشکالت‬ ‫عمیق��ی ایجاد کند و دلی��ل این نظریه هم این اس��ت که‬ ‫دولت های نه��م و دهم با وجود اینکه طی هش��ت س��ال‬ ‫گذشته باالی ‪ 640‬میلیارد دالر درامد داشته است‪ ،‬متاسفانه‬ ‫یک خزانه خالی را به دکتر روحان��ی تحویل داد‪ .‬اما فراتر از‬ ‫این منازعاتی که شکل م ی گیرد‪ ،‬البی کشورهای صاحب‬ ‫منفعت اس��ت که عرصه را تنگ تر م ی کنند‪ .‬مهم نیست‬ ‫که چه کس��ی مرگ بر امریکا م ی گوید‪ ،‬مهم این است که‬ ‫چه کسی قدرت مانور امریکا را در منطقه کاهش م ی دهد‪.‬‬ ‫بناب راین اگر از این زاویه به ماجرا نگاه کنید متوجه م ی شوید‬ ‫که دوستان و دشمنان منافع ای ران دقیقا در کجا ایستاده اند‪.‬‬ ‫چرا اصولگرایان با وجود اینکه تا این حد تالش‬ ‫کردند که در این مسیر موفق شوند نتوانستند به‬ ‫اندازه همین چندماه گذش�ته که دولت یازدهم و‬ ‫به عبارتی روحانی اقداماتی در زمینه دیپلماسی‬ ‫انجام داده است‪ ،‬موفق ش�وند؟ اصال چرا تا این‬ ‫حد با ارتباط ایران و امریکا مخالفت م ی کنند؟‬ ‫سیاست نظری‬ ‫ادامه پیدا کند‪ .‬منتها تعداد و نفوذ این جریانات نس��بت به‬ ‫‪ 16‬سال گذشته که اقای خاتمی رئی س جمهور شده بودند‪،‬‬ ‫بسیار کمتر شده اس��ت‪ .‬این افراد در زمان دولت اصالحات‬ ‫قدرت و نفوذشان بسیار بیشتر بود‪ .‬به عالوه به همان می زان‬ ‫که از قدرت و نفوذ این گروه کاسته شده‪ ،‬به همان می زان هم‬ ‫بسیاری از انها متوجه شده اند که بدون ایجاد تغییر و تحول‬ ‫و تنش زدایی با غرب شرایط اقتصادی ای ران همچنان در این‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪ l‬تنها بخش هایی از اصولگرایان هستند که صادقانه‬ ‫عمل م ی کنند و اگر قرار باشد دولت احمدی نژاد را اصولگرا‬ ‫بدانیم‪ ،‬هیچ رئی س جمهوری به اندازه ایشان به امریکا سفر‬ ‫نکرد‪ .‬هیچ کس مانند ایش��ان به روسای جمهور این کشور‬ ‫نامه نگاری نکرد‪ .‬ایش��ان بارها از امریکای ی ها درخواس��ت‬ ‫مذاکره کرد که از س��مت مقابل یعنی امریکای ی ها رد ش��د‬ ‫و به این دلیل بود که دولت گذش��ته فاقد پایگاه مردمی و‬ ‫سیاس��ی چه در داخل و چه در س��طح بی ن الملل بود‪ .‬مهم‬ ‫این نیست که االن اصولگرایان صحبت از ارمان های خود‬ ‫و انقالب م ی کنند‪ ،‬مهم این است که ان زمان چطور عمل‬ ‫کردند‪ .‬به هرحال این رئی س جمه��ور اصولگراها بود که با‬ ‫یک ملوان انگلیس��ی که باید با س��رباز یا نهایتا گروهبان‬ ‫ای رانی عکس م ی انداختند‪ ،‬عکس ی��ادگاری انداخت‪ .‬اقای‬ ‫هاش��می که مطلقا در دوران هشت س��اله به امریکا سفر‬ ‫نکردند‪ .‬اقای خاتمی س��ه بار به این کش��ور سفر کردند و‬ ‫مقام معظم رهبری هم که در دوران ریاس��ت جمهوری خود‬ ‫تنها یک بار به نیویورک سفر کردند‪ .‬اما اقای احمدی نژاد چند‬ ‫بار به ایاالت متحده سفر کردند؟ چند بار در نیویورک خواهان‬ ‫مذاکره با سیاستمداران این کشور شد؟ مشکل انها این است‬ ‫که م ی خواهند یک دولت اصولگرا این ارتباط را برقرار کند نه‬ ‫دولت اصالح طلب یا دولتی که بیشتر به چپ گرایش دارد‪.‬‬ ‫جالب این است که خودش��ان هم تالش کردند که بتوانند‬ ‫در این راس��تا قدم هایی بردارند اما از انجا که فاقد پایگاه و‬ ‫وجاهت بی ن المللی بودند‪ ،‬نتوانس��تند از این برنامه موفق‬ ‫بیرون بیایند‪ .‬به نظرم بهتر است دست از این رویه بردارند‪.‬‬ ‫وضعیت اس��فناک باقی خواهد ماند‪ .‬بناب راین تنها اقای‬ ‫روحانی نیست که متوجه این شرایط شده است‪ ،‬چراکه‬ ‫بس��یاری از اصولگرایان معتدل و میان��ه رو هم متوجه‬ ‫شده اند که بدون تنش زدایی و گره گش��ایی در رابطه با‬ ‫غرب مشکالت کش��ور حل نخواهد ش��د‪ .‬همین نکته‬ ‫بسیار به اقای روحانی کمک م ی کند که بهتر بتواند در‬ ‫این مسیر گام بردارد‪g .‬‬ ‫به نظر ش�ما راهکار پایان دادن به این اختالفات‬ ‫چیست؟ ایا این اختالفات روی دیپلماسی ایران‬ ‫تاثیر منفی خواهد گذاشت؟‬ ‫‪ l‬به نظر من بهتر اس��ت که اصولگرایان دس��ت‬ ‫از این رویه سیاس��ی و حزب��ی بردارند و اج��ازه دهند اقای‬ ‫روحان��ی کار را پیش ببرد‪ .‬نی��ازی به دخالت نیس��ت‪ ،‬زی را‬ ‫قطعا مقام معظم رهبری در جریان هم��ه اتفاقات در حوزه‬ ‫دیپلماسی کشور هستند و ایشان اجازه انجام این مذاکرات‬ ‫را صادر کرده اند و از تاکتیک نرمش قهرمانانه سخن گفتند‪.‬‬ ‫طرح کردن مساله نرمش در سیاس��ت خارجه به معنی این‬ ‫اس��ت که نباید در دیپلماس��ی یک موضع سفت و سخت‬ ‫گرفت و بای��د امادگی تعامل را داش��ت‪ ،‬به ش��رط اینکه از‬ ‫موضع قدرت باشد‪ .‬قطعا هنوز هستند اصولگرایانی که به‬ ‫هیچ وجه تمایل ندارند تنش زدایی بین ای ران و غرب صورت‬ ‫بگیرد و سعی م ی کنند این دشمنی ای ران با امریکا همچنان‬ ‫فی�اض زاهد معتقد اس�ت‬ ‫اصولگرای�ان بای�د اج�ازه دهند‬ ‫دولت روحانی سیاس�ت مدنظر‬ ‫خود را در حوزه مس�ائل خارجی‬ ‫پیگیری کند‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫اقای روحانی ضمن‬ ‫تاکید بر اصول در‬ ‫حوزه واقع گرایانه‬ ‫بر پذیرش بخشی‬ ‫از حقایق موجود در‬ ‫عرصه بین الملل‬ ‫تاکید می نماید‪.‬‬ ‫تنش زدایی با امریکا‬ ‫از موضع اقتدار هم‬ ‫در همین چارچوب‬ ‫پیگیری می شود‬ ‫سیاست نظری‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫دلیلی ندارد در مورد ‪13‬ابان تجدید نظر کنیم‬ ‫نیروهای سیاسی در قبال رابطه با امریکا چگونه فکر می کنند؟‬ ‫حشمت اهلل فالحت پیشه‬ ‫کارشناس سیاسی‬ ‫‪5‬‬ ‫در ای ران بحث امریکا‪ ،‬همواره تابعی از رفتارهایی‬ ‫بوده اس��ت که امریکای ی ها در قبال جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران از خود نش��ان داده اند‪ .‬در ای��ران پی رامون رابطه‬ ‫با امریکا م ی توان ب��ه دو نگرش ارمان گ��را و واقع گرا‬ ‫اش��اره کرد که این دو نگ��رش هم خود به دو ش��اخه‬ ‫دیگر تقس��یم م ی گردند‪ .‬ب��ر این اس��اس در نگرش‬ ‫ارمان گرایانه م ی توان دو رویکرد مخالف و موافق رابطه‬ ‫با امریکا را تبیین و تصور کرد‪ .‬بر این اس��اس برخی با‬ ‫ارمان گرایی صرف‪ ،‬بر طبل مخالفت با امریکا م ی کوبند‬ ‫و همواره با هر نوع برقراری رابطه با این کشور مخالفت‬ ‫م ی ورزن��د و معتقدند ش��عار مرگ بر امری��کا جزئی از‬ ‫ذات انقالب اس�لامی و همچنین جمهوری اس�لامی‬ ‫ای ران است‪ .‬این دسته همچنین معتقد است ب ر اساس‬ ‫ش��اخصه هایی که در این زمینه قابل مش��اهده است‪،‬‬ ‫هی چ گاه این کش��ور از حوزه دش��منی با ای��ران خارج‬ ‫نم ی شود و این جنگ و اختالف میان دو کشور‪ ،‬تضادی‬ ‫‪36‬‬ ‫دائمی و مفهومی اس��ت که قابل برطرف ش��دن نیست؛ از‬ ‫س��وی دیگر عده ای دیگر هم با خوش بینی س��اده لوحانه‬ ‫و ایده الیس��تی به رغم مشاهده دش��من ی های امریکا علیه‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬سعی در ساده سازی موضوع دارند و‬ ‫گمان م ی برند که باید تحت هر شرایطی روند کاهش تنش‬ ‫با امریکا در دستورکار دستگاه سیاست خارجی ما قرار گیرد‬ ‫و رابطه منقطع شده میان دو کشور که به امری طوالنی هم‬ ‫بدل گش��ته‪ ،‬به س��رعت حل و فصل گردد‪ .‬این دسته توجه‬ ‫چندانی هم به فضای عملی موجود نم ی کنند‪.‬‬ ‫در س��وی مقابل و در جبه��ه واقع گرای��ان هم ما دو‬ ‫دس��ته مختلف را شاهد هستیم؛ یک س��ری از واقع گرایان‬ ‫بر این باورند که باید امری��کا را به عنوان یک قدرت واقعی‬ ‫پذیرفت و از این منظر مواضع ارمان گرایان و سازش طلبان‬ ‫را تکرار م ی کنند و بر این باورند که ب��ه دلیل اینکه امریکا‬ ‫قدرت نخست جهان است‪ ،‬باید با این کشور سازش کرد‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر طیف دیگر واقع گرا هم وجود دارد که م ی توان‬ ‫انها را در دل اصولگرایان معتدل و همچنین اصالح طلبان‬ ‫معتدل یافت که بر این اعتقادند بای��د نگاهی عملگرایانه‬ ‫به پدیده سیاست خارجی داش��ت و مفاهیم و رخدادها را در‬ ‫دل این عملگرایی تفس��یر و تبیین کرد‪ .‬بر این اساس این‬ ‫جریان معتقد است نه باید وارد چالش همیشگی با امریکا‬ ‫شد و نه به صورت شعاری بحث رابطه با امریکا را پیش برد و‬ ‫هزینه های ان را به جان خرید‪ .‬در شرایطی که امکان عملی‬ ‫ب رای تنش زدایی وج��ود دارد‪ ،‬م ی توان ان را در دس��تورکار‬ ‫قرار داد و حتی در برخی م��وارد همکاری های مطلوبی هم‬ ‫با این کش��ور انجام داد‪ .‬در عین حال باید به این نکته هم‬ ‫توجه داشت که این امر باید روندی دوطرفه باشد و از سوی‬ ‫ای ران و امریکا در دستورکار قرار گیرد‪ .‬بر این اساس نباید با‬ ‫اعتماد کامل به مصاف این کش��ور رفت و باید همچنان با‬ ‫دیده بدبینی همراه باشد‪ .‬به باور من از دل ان ارمان گرایی‬ ‫و واقع گرایی که به ان اش��اره کردم‪ ،‬م ی توان به چهار گروه‬ ‫عمده در این خص��وص پرداخت‪ .‬در ای��ن زمینه هم برخی‬ ‫نظرات جریان اصالح طل��ب خطرناک اس��ت و هم برخی‬ ‫باوره��ا و ارمان های بخش��ی از جریان اصولگ��را م ی تواند‬ ‫خالف منافع ملی کشور باش��د و صدمات جب ران ناپذیری را‬ ‫به این عرصه وارد نماید‪ .‬گروه اول در زمان مجلس شش��م‬ ‫خود را نش��ان دادند و اگر بخواهیم به صورت مصداقی به‬ ‫ان بپردازی��م م ی توان به طرح س��ه فوریتی اش��اره کرد که‬ ‫اصالح طلبان در ان زمان از طرحی سخن به میان م ی اوردند‬ ‫که طی ان ای ران باید ب رنامه هسته ای خود را به حالت تعلیق‬ ‫در م ی اورد که واکنش��ی کامال انفعالی و خالف منافع ملی‬ ‫کشور به شمار م ی رفت‪ .‬از سوی دیگر در طیف مقابل و در‬ ‫میان اصولگرایان افراطی هم اف��رادی بودند که در این ایام‬ ‫چندین طرح خطرناک و منافی منافع ملی کشور و نظام را‬ ‫ارائه و پیاده س��اختند‪ .‬به عنوان مثال در این خصوص هم‬ ‫م ی توان به طرح هایی چ��ون خروج از ان پ ی تی و بس��تن‬ ‫و حمله به س��فارتخانه های خارجی اش��اره کرد که لطمات‬ ‫جب ران ناپذیری را به کشور وارد اوردند‪ .‬اما باید اذعان داشت‬ ‫خوشبختانه سیاست خارجی کشور تسلیم هیچ یک از این‬ ‫دو جریان افراطی و تفریطی نشده است‪.‬‬ ‫حال در این میان اق��ای روحانی صحبت��ی را تحت‬ ‫عن��وان تلفیق واقع گرای��ی با ارمان های انقالب اس�لامی‬ ‫مطرح کردند و ان را تحت عنوان سیاست خارجی ارمان گرای‬ ‫واقع بین مطرح کردند‪ ،‬صحبتی که البته باید توجه داشت‬ ‫مبتنی بر مقتضیات سیاسی ش��کل گرفته در جامعه ای ران‬ ‫بوده‪ .‬جامع ه ای که مشخصا سی و پنج سال در عرصه نظام‬ ‫بی ن الملل چالش های جدی را شاهد بوده و در ‪10‬سال اخیر‬ ‫این چالش ها به اوج خود رسیده‪ .‬بر این اساس این صحبت‬ ‫تنها حرف ایش��ان نبود و در زمان انتخاب��ات‪ ،‬عمال اغلب‬ ‫کاندیداها جز اقای جلیلی و حداد‪ ،‬چنین مواضعی را اتخاذ‬ ‫م ی کردند‪ .‬بر این اس��اس به گمان من‪ ،‬اساس این موضوع‬ ‫اعتقادی اس��ت که نزد گروه چهارمی ق��رار م ی گیرد که به‬ ‫ان اش��اره ش��د؛ گروهی که بر این باور اس��ت که م ی توان‬ ‫در عین حفظ اصول‪ ،‬مواضعی واقع گرایانه را در سیاس��ت‬ ‫خارجی پیاده و اجرا کرد‪ .‬این روی��ه در عرصه داخلی ما هم‬ ‫قابل مشاهده و درک و هضم است‪ .‬در اینجا هم ارمان ها و‬ ‫اصول سیاست خارجی کشور در خدمت قوانین و انگاره های‬ ‫فرادستی اس��ت؛ اصولی که یا به صورت ش��فاف یا به طور‬ ‫‪ 13‬ابان نماد حقانیت ایران‬ ‫سیاست نظری‬ ‫سیزده ابان جزئی از تاریخ انقالبی ای رانیان است‬ ‫و نشان دهنده خشم جامعه ای ران از تالش امریکا ب رای‬ ‫انسداد و انحراف انقالب اسالمی ای ران به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر متاس��فانه تاکنون امریکای ی ها رفتاری‬ ‫مبنی بر تغییر رویکرد جدی از خود بروز نداده اند‪ ،‬شاید‬ ‫بتوان مدعی شد که حتی رویه ای که این امید به تغییر‬ ‫را هم به ذهن متبادر سازد‪ ،‬از س��وی امریکای ی ها بروز‬ ‫و ظهور نیافته است‪ .‬هرچند ش��واهد و قرائن حاکی از‬ ‫این بود که امریکای ی ها در پی این هستند که تغییری‬ ‫در این منش خود ایج��اد کنند و فضای مثبتی در پس‬ ‫روابط فی ما بین در حال شکل گیری بود اما اظهارنظر‬ ‫وندی ش��رمن‪ ،‬نماینده ایاالت متح��ده در ‪ 5+1‬عامل‬ ‫دیگری شد تا مجددا خشم ملت ای ران ب رانگیخته شود‪.‬‬ ‫اوباما اگر واقعا در پی بهبود مناس��بات میان دو کشور‬ ‫است‪ ،‬باید بداند برخی افراد که در تیم مذاکراتی ایاالت‬ ‫متحده حضور پررنگ��ی دارند‪ ،‬مجری سیاس��ت های‬ ‫دولت های پیشین این کشور هس��تند‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫به باور من‪ ،‬هنوز دلیلی وجود ندارد که موضوع ‪ 13‬ابان‬ ‫مورد تجدید نظر قرار گیرد‪ ،‬به ویژه اینکه ملت ای ران این‬ ‫روز را نش��انی از حقانیت خود در ب رابر رفتارهای امریکا‬ ‫م ی دانند‪.‬‬ ‫در پایان باید اش��اره کرد ‪ 13‬ابان یک امر مربوط‬ ‫به حوزه مدنی و مردمی اس��ت‪ .‬مردم ای ران همان طور‬ ‫که در دهه ‪ 70‬شمسی از بحث ایجاد و پیگیری روابط‬ ‫فرهنگی ای ران و امریکا اس��تقبال کردن��د‪ ،‬طبیعتا در‬ ‫ش��رایطی که نگاه امریکای ی ها به انقالب ای ران تغییر‬ ‫نک��رده‪ ،‬تمایل چندانی ب��ه تجدید نظ��ر در خصوص‬ ‫‪13‬ابان ندارند‪.‬‬ ‫بناب راین این موضوع همچن��ان در حوزه ارمانی‬ ‫باقی مانده اس��ت و همچن��ان وقوع تحول��ی در این‬ ‫عرصه دس��ت کم در کوتاه مدت چندان متصور به نظر‬ ‫نم ی رس��د‪ ،‬ولی در حوزه واقع گرایی که اقای روحانی‬ ‫در پی تلفیقش با ارمان های انقالب هم هس��ت‪ ،‬اگر‬ ‫تغییری در رویه امریکای ی ها ایجاد ش��ود‪ ،‬امکان ایجاد‬ ‫تغییر در رفتارهای مردم ای ران ه��م وجود دارد‪ ،‬هرچند‬ ‫شواهد ان همچنان اندک است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫مستتر در قوانین فرادستی کشور مورد تاکید قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫بر این اساس اصول سیاس��ت خارجی ما حکم م ی کند که‬ ‫مباحثی چون نفی س��لطه در اولویت قرار گیرد‪ .‬همچنین‬ ‫چشم انداز بیست ساله جمهوری اسالمی ای ران سند فرادستی‬ ‫دیگری است که در ان تاکید ش��ده ای ران کشوری است که‬ ‫در سال ‪ 1404‬خورش��یدی باید به قدرت اول منطقه تبدیل‬ ‫ش��ود‪ .‬در این خصوص شاید جالب باش��د به این نکته هم‬ ‫توجه کنیم که در همین چشم انداز ما حکمی در خصوص‬ ‫سیاس��ت خارجی داریم که در ان تاکید ش��ده ای ران باید در‬ ‫تعامل س��ازنده با دنیا قرار داش��ته باش��د‪ .‬همچنین دیگر‬ ‫قانون فرادس��تی که در این خصوص م ی توان به ان اشاره‬ ‫کرد قانون برنامه توس��عه کشور اس��ت که در ان به اصول‬ ‫سیاست خارجی کشور تاکید شده که باید ضمن حفظ اصول‬ ‫اساسی سیاست خارجی‪ ،‬در تعامل و همچنین تنش زدایی‬ ‫و البته تهدید زادیی با جهان رفتار نماییم‪ .‬سیاست خارجی‬ ‫اقای روحانی هم ضمن تاکید بر اصول در حوزه واقع گرایانه‬ ‫بر پذیرش بخش��ی از حقایق موج��ود در عرصه بی ن الملل‬ ‫تاکید م ی نمای��د‪ .‬واقعیاتی که م ی توان ب��ه مواردی چون‬ ‫مذاکره با امریکا و تابوش��کنی در خصوص رابطه با امریکا‬ ‫از موضع عزتمدارانه اش��اره کرد‪ ،‬همچنی��ن تنش زدایی با‬ ‫امریکا از موضع اقتدار هم دیگر محوری است که م ی تواند‬ ‫مد نظر قرار گیرد‪ .‬تنش زدایی ک��ه طبیعتا باید در درجه اول‬ ‫با چهارده همسایه ابی و خاکی کشور انجام پذیرد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر‪ ،‬بعد دیگر این مقوله تنش زدایی راهبردی با کشورهای‬ ‫راهبردی است که در منطقه م ی توانند نقش استراتژیکی را‬ ‫در معادالت و مراودات منطقه ای ما ایفا نمایند‪ .‬همچنین ما‬ ‫م ی توانیم از همسان ی های راهبردی که با کشورهای دیگر‬ ‫مثل امریکا در منطقه داریم‪ ،‬استفاده کرده و در مسائلی چون‬ ‫مقابله و مبارزه با تروریسم و دفاع از برقراری دموکراسی در‬ ‫منطقه همکاری های راهبردی با این کش��ور داشته باشیم‪.‬‬ ‫این روند نه تنها در خصوص امریکا که در مورد همسایگان‬ ‫قدرتمند ما هم م ی تواند مد نظر ق��رار گیرد‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫ما م ی توانیم ضمن حفظ اصول به ترسیم مشترکات خود با‬ ‫عربس��تان بپردازیم و در ان محور به همکاری و همیاری با‬ ‫این کشور امیدوار باش��یم‪ .‬بر این اساس واقع گرایی ضمن‬ ‫حفظ اصول و ارمان ها این گونه اس��ت که ب��ا حداقل ها در‬ ‫سیاست خارجی وارد فضای تنش زدایی بشویم؛ تنش زدایی‬ ‫که البته از موضع اقتدار ص��ورت م ی پذیرد‪ .‬بناب راین باید بر‬ ‫این نکت��ه تاکید کرد که دیگر تابویی در سیاس��ت خارجی‬ ‫ای ران وجود ندارد و این اقدام دولت مثبت و مفید اس��ت که‬ ‫واس��طه ها را در خصوص رابطه با امریکا کنار زده اس��ت؛‬ ‫چراکه یکی از موانع و معضالتی که طی س��ال های اخیر‬ ‫باعث شده نه تنها مشکلی از مشکالت نه چندان کم تعداد‬ ‫میان ای ران و امریکا کاسته نشود‪ ،‬بلکه بر حجم انها افزوده‬ ‫شود‪ ،‬حضور واسطه هاس��ت‪ .‬واس��طه ها بیش از اینکه به‬ ‫فکر میانجیگری و حل اختالفات میان دو کش��ور باش��ند‬ ‫و در پی پایمردی و مساعی جمیله در این رابطه باشند‪ ،‬به‬ ‫بیشینه سازی منافع خود م ی اندیش��یدند‪ .‬بر این اساس ما‬ ‫امروز شاهد هستیم بسیاری از کنشگرانی که در این عرصه‬ ‫به عنوان ناجی و میانجی وارد عمل شده اند‪ ،‬از پیش امدن‬ ‫شرایط جدید و مذاکره مستقیم میان ای ران و امریکا به شدت‬ ‫ناراضی هستند‪.‬‬ ‫مساله دیگری که باید در این خصوص به ان پرداخت‪،‬‬ ‫موانعی است که بر سر این تلفیق وجود دارد؛ به گمان من‬ ‫دیپلماسی تنش زدایی از موضع اقتدار‪ ،‬در حوزه مقتضیات‬ ‫نظام است و در همین راستا بود که مقام معظم رهبری هم‬ ‫از سیاست خارجی دولت حمایت جدی به عمل اوردند‪ .‬در‬ ‫عین حال موانعی هم در این ماجرا وج��ود دارد موانعی که‬ ‫باید به ش��کل صحیحی انها را ش��ناخت و راهبردنویسی‬ ‫اینده را ب ر اس��اس انها پی گرفت‪ .‬باید توجه داش��ت که در‬ ‫داخل دو گروه در زمره موانع و مخالفان این پروسه محسوب‬ ‫م ی شوند؛ دسته اول جریانی است که دغدغه ای اصولگرایانه‬ ‫دارند که م ی توان انها را هم در حلقه چپ س��نتی و هم در‬ ‫میان بدنه اصولگرایان رصد کرد‪ .‬اینها به اصول و ارزش هایی‬ ‫استناد م ی کنند که کشور در طول سی و پنج سال اخیر ب رای‬ ‫انها جنگیده و مقاومت کردن روی این محورها هزینه هایی‬ ‫را هم به کشور و نظام تحمیل کرده است‪ .‬روندی که به ویژه‬ ‫در ‪10‬سال اخیر و در خصوص پرونده هسته ای جدی تر شده‬ ‫است‪ .‬این گروه به صورت اصولی و منطقی بر این باورند که‬ ‫نباید این تاریخ مقاومت را قربانی یک توافق جدید کرد‪ .‬اما‬ ‫گروه دیگری که در این عرصه مشاهده م ی شوند‪ ،‬افراطیونی‬ ‫هستند که با نگرش��ی کامال ارمان گرایانه و البته رادیکال‬ ‫نگاهی غیرقابل دفاع را در سیاست خارجی از خود به نمایش‬ ‫م ی گذارند‪ ،‬نگاهی که البته حتی با اصول و قوانین فرادستی‬ ‫کشور مثل اصل تعامل سازنده همخوان نیست‪ .‬همان طور‬ ‫که پی ش تر اشاره شد‪ ،‬این دسته در زمره جریان هایی هستند‬ ‫که در چند س��ال اخی��ر بانیان طرح ه��ای خطرناکی چون‬ ‫خروج از ان پ��ی تی و تهدید به بس��تن تنگه هرمز بوده اند؛‬ ‫سیاس��ت هایی که در صورت شکل گیری کش��ور را دچار‬ ‫تالطم های جدی م ی کرد‪.‬‬ ‫اما در بعد خارجی هم مخالفت هایی در ب رابر استراتژی‬ ‫تنش زدایی دولت اقای روحانی وجود دارد که م ی توان ان را‬ ‫تحت عنوان یک مثلث تعریف و تئوریزه کرد‪ .‬بر این اساس‬ ‫ضلع اول این مثلث‪ ،‬البی صهیونیس��ت هایی است که در‬ ‫جهان وجود دارند‪ .‬این البی در امری��کا در قالب ایپک و در‬ ‫منطقه خاورمیانه هم نتانیاهو فرماندهی این امر را بر عهده‬ ‫دارد‪ .‬اینها جریانی هستند که افراط ی ترین مواضع را در قبال‬ ‫ای ران اتخاذ م ی کنن��د و بر این باورند که تنه��ا راه مقابله با‬ ‫ای ران‪ ،‬جنگ و اقدام نظامی است‪ .‬البته باید به این نکته هم‬ ‫توجه کرد که نباید تمامی یهودیان جهان را در این دس��ته‬ ‫قرار داد‪ ،‬چراکه مواضع اعتدالی و منطقی که اقای روحانی‬ ‫بروز داده و همچنین نگرانی جدی یهودیان از فزون ی یافتن‬ ‫رادیکالیسم صهیونیستی و همچنین افراط ی گری سلفیسم‬ ‫باعث ش��ده همین جریان هم دو شقه ش��ده و این انشقاق‬ ‫منجر شده تا نخس ت وزیر اس��رائیل و همچنین ایپک در‬ ‫موضع ضعف قرار بگیرند‪ .‬به عنوان نمونه روزنامه ها ارتص‬ ‫به عنوان ارگان چپ ه��ای مخالف نتانیاه��و موضع وی را‬ ‫تضعی ف شده م ی داند‪ .‬بر این اساس به باور من به هر می زانی‬ ‫که سیاس��ت تنش زدایی در ای ران به طور جدی دنبال شود‪،‬‬ ‫به همان می زان سقوط دولت نتانیاهو در اینده نزدیک قابل‬ ‫مشاهده خواهد بود‪ .‬ضلع دوم این مثلث را نومحافظه کاران‬ ‫و برخی از جمهوریخواهان و دموکرات های جنگ طلب در‬ ‫امریکا تشکیل م ی دهند‪ .‬این دسته هم مناسب ترین گزینه‬ ‫را وقوع حمله نظامی و جن��گ علیه ای ران م ی دانند‪ .‬موضع‬ ‫این افراد هم البته ت��ا حد زیادی تضعیف ش��ده و اقدامات‬ ‫ناموفقی که بوش پس��ر در قبال مس��اله خاورمیانه اتخاذ‬ ‫کرد باعث شده تا جامعه امریکا دیگر تمایلی به شکل گیری‬ ‫جنگی جدید از سوی امریکا نداش��ته باشند و این مواضع را‬ ‫بیشتر از چشم شرکت های اسلحه س��ازی ببینند‪ .‬اما ضلع‬ ‫سوم مخالفین تنش زدایی س��لفیون و مرتجعین عرب در‬ ‫منطقه هس��تند‪ .‬این جریان��ات رقابت و مخالفت س��نتی‬ ‫خود را با جمهوری اس�لامی ای ران در ش��رایط گوناگون از‬ ‫خود بروز م ی دهند‪ .‬بر این اس��اس م ی توان به همراهی با‬ ‫صدام در جنگ تحمیلی و پس از ان همراهی با طرح های‬ ‫ضد ای رانی مانند ‪ ،2+6‬مهار دوگانه و همچنین طرح هایی‬ ‫چون خاورمیانه بزرگ و البته ای ران ه راس��ی اش��اره کرد که‬ ‫این دسته س��وم از هر فرصتی ب رای تضعیف و ضربه زدن‬ ‫به جمهوری اسالمی ای ران استفاده کرده اند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫این دس��ته از جریانات افراطی حاضر ش��دند حتی با البی‬ ‫صهیونیستی و جمهوریخواهان امریکایی همدست شوند‬ ‫و اقداماتی را علیه سیاس��ت تنش زدایی جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در پیش بگیرند‪ .‬شاید بتوان دلیل اصلی این اقدامات‬ ‫انها را بیداری اسالمی دانست‪ ،‬بیداری که اگر منتج به‬ ‫نتایجی چون دموکراس ی خواهی در جهان عرب شود‪،‬‬ ‫حتما دنیای محافظه کار عرب را هدف قرار خواهد داد و‬ ‫منافع این جریانات مورد تهدید جدی واقع خواهد شد‪ .‬بر‬ ‫این اساس این جریانات سلفی سعی دارند ب رای انحراف‬ ‫تحوالت دموکراتیک‪ ،‬چالش با ای��ران را به مهمترین‬ ‫موضوع در منطقه خاورمیانه تبدیل کنند‪.‬‬ ‫در مجموع به باور م��ن هرگاه ای��ن مثلث دچار‬ ‫اش��فتگی و افراط ی گری ش��د نبای��د در صحی ح بودن‬ ‫سیاست خارجی کش��ور تردید نماییم‪ .‬به عنوان مثال‬ ‫رفتارهایی که اخی را نتانیاهو به صورت دیوانه وار از خود‬ ‫نشان م ی دهد باعث شده حتی رس��انه های اسرائیلی‪،‬‬ ‫اروپایی و امریکای��ی هم به نقد و حتی تمس��خر وی‬ ‫م ی پردازند‪ .‬از س��وی دیگ��ر رفتارهایی که عربس��تان‬ ‫س��عودی در این میان از خود بروز م ی ده��د هم وجه‬ ‫دیگری از موفقیت سیاست های اقای روحانی به شمار‬ ‫م ی رود‪ .‬صحب ت های وزیر خارجه این کشور در مجمع‬ ‫عمومی سازمان ملل و همچنین رفتار عجیب انها در‬ ‫نپذیرفتن کرسی غی ر دائم شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫جملگی عواملی هس��تند که نشان م ی دهد عربستان‬ ‫در اشفتگی رفتاری جدی قرار دارد و اینها همه شاخصی‬ ‫از عملکرد صحیح سیاست خارجی جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران است‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫لبخنددیپلماتیکامانو‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫مالحظات مذاکره‬ ‫مذاک رات ژنو تا چه حد وابسته‬ ‫به مذاک رات وین است؟‬ ‫هنوز اجماع ملی‬ ‫برای رابطه ایران‬ ‫و امریکا شکل نگرفته‬ ‫گفت وگوی مثلث با حمیدرضا اصفی‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪38‬‬ ‫عکس‪:‬امیرطالیی‬ ‫تو گو با‬ ‫حمیدرضا اصفی در گف ‬ ‫مثلث به مخالفان داخلی رابطه ایران و‬ ‫امریکا اشاره کرد‪ .‬به نظر او باید دولت‬ ‫روحانیبرایبهثمرنشستناینرابطه‬ ‫نظرمخالفانرانیزجلبکند‬ ‫روسهامخالفتوافق‬ ‫ایرانباغربنیستند‬ ‫اینده روابط ای ران‪-‬روسیه در گفت و گو‬ ‫با محمود شوری‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫در ابتدا درباره س�فر اخیر دکتر حس�ن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور ای�ران‪ ،‬به نیویورک برای ش�رکت‬ ‫در مجمع عمومی س�ازمان ملل صحبت کنیم‪.‬‬ ‫نظر ش�ما راجع به تیمی که به نیوی�ورک رفت‪،‬‬ ‫دستاوردهای این سفر و اتفاقاتی که حواشی ان‬ ‫رخ داد‪ ،‬چیست؟‬ ‫جاسوسیدر‬ ‫روزروشن‬ ‫عملیاتشنودتوسطواشنگتن‬ ‫روابط ام ریکا و اروپا را دچاربح ران‬ ‫کرده است‬ ‫در مقایس��ه با گذشته کامال مش��هود اس��ت و باید از این‬ ‫امر اس��تقبال کرد‪ .‬اما مش��کالت ای ران و امریکا ریش��ه در‬ ‫‪ 50‬سال گذشته دارد؛ از کودتای ‪ 28‬مرداد ‪ 1332‬دکتر مصدق‬ ‫تاکنون‪ ،‬ما ش��اهد دخالت‏‪‎‬های مقام��ات امریکایی در امور‬ ‫کش��ور بوده ایم‪ .‬البته پیش از این و در زم��ان رضاخان نیز‬ ‫امریکا بعضا دخالت هایی در امور ای ران داش��ت و شاهدیم‬ ‫که در ان زمان رابطه ای ران و امریکا قطع م ی شود‪ .‬بناب راین‬ ‫مشکالت ای ران با امریکا ریش��ه دارتر از ان است که ادبیات‬ ‫و الفاظ بتواند به بهب��ود ان کمک کند هرچند خیلی مواقع‬ ‫ادبیات و الفاظ‪ ،‬مقدمه ای اس��ت ب رای تغییر رفتارها‪ .‬منتها‬ ‫اگر این تحوالت تنها در ادبیات متوقف ش��ود‪ ،‬دیگر شاهد‬ ‫تغییر خاصی نخواهی��م بود اما اگر این تغیی��ر در الفاظ به‬ ‫تغییر در عملکرد منتهی شود‪ ،‬ان زمان دیگر م ی توان گفت‬ ‫رئی س جمهور امریکا بتواند بر کنگره غلبه و ان را مدیریت‬ ‫کند و بر الب ی های یهود و گروه های فشار فائق اید‪ ،‬م ی توان‬ ‫به بهبود روابط امید داشت اما اگر نتواند‪ ،‬پیگیری روابط دو‬ ‫طرف سخت خواهد بود‪.‬‬ ‫چرا اکنون شاهد تغییر لحن مقامات امریکایی‬ ‫هستیم؟‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪ l‬بهبود مناس��بات با امریکا یک مس��اله یکباره‬ ‫نبو بلکه این امر حاصل ‪ 33‬سال مقاومت است‪ .‬یعنی اگر‬ ‫اکنون ادبیات امریکا تغییر کرده و دیگر صحبتی از روی میز‬ ‫بودن گزینه نظامی نم ی کنند‪ ،‬اینها حاصل بیش از ‪ 30‬سال‬ ‫مقاومت مردم بوده اس��ت‪ .‬البته گفتمان دکتر روحانی نیز‬ ‫‪ l‬دکتر حس��ن روحان��ی‪ ،‬رئی س‏جمه��ور ای ران در‬ ‫گفتمان سیاس��ت خارج ی‪‎‬اش یک خط مش��ی متفاوت از‬ ‫مانند گفتمان اقای خاتمی به پیشبرد این روند کمک کرد‪.‬‬ ‫در زمان گذشته شرایط ای ران و امریکا خیلی بغ رنج تر بود زی را‬ ‫هشت سال گذش��ته را اتخاذ کرده که انطباق این گفتمان‬ ‫فشار از جانب انها نیز بیشتر بود‪.‬‬ ‫و ادبیات با ادبیات و گفتمان رایج در سیاس��ت‬ ‫امریکای ی ها فکر م ی کردن��د با تحریم و‬ ‫بی ن‏الملل نزدیک‏تر اس��ت‪ .‬این مساله در کنار‬ ‫فشار‪ ،‬نظام ای ران دچار بحران خواهد شد اما نشد‬ ‫عوام��ل دیگر مانند مش��ارکت خ��وب مردم در‬ ‫یعنی دچار برخی مشکالت و دشواری ها شد اما‬ ‫دکتر حمیدرضا اصفی که س�ابقه هش�ت س�ال سخنگویی‬ ‫انتخابات و حمایت رهبری از دکتر روحانی پیش‬ ‫بحران نه‪ .‬در مقابل نظام جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫وزارت خارجه در دوره ریاست جمهوری اقای خاتمی و مدت کوتاهی‬ ‫از س��فر به نیویورک باعث ش��د اقب��ال جهانی‬ ‫نسبت به رئی س جمهور جدید ای ران بیشتر شود‬ ‫قوی تر ش��د‪ .‬این فضا باعث شد شرایط ای ران از‬ ‫نیز در دوره احمدی نژاد را در کارنامه خ�ود دارد مدتی نیز ب ه عنوان‬ ‫و یک فضای مناس��ب تری پدید اید‪ .‬همچنین‬ ‫لحاظ بی ن الملل��ی تغییر کن��د‪ .‬در داخل نیز تا‬ ‫سفیر در فرانس�ه و امارات متحده عربی مش�غول به کار بود‪ .‬وی‬ ‫حدودی ادبیات ما تغییر کرد‪ .‬در نتیجه مجموعه‬ ‫این مسائل موجب شد دکتر روحانی سفر موفقی‬ ‫خیل�ی مایل ب�ه گفت وگ�و و مصاحبه نیس�ت‪ ،‬با این ح�ال دوباره‬ ‫درخواس�ت مثلث را برای مصاحب�ه پذیرفت تا یک ب�ار دیگر پای‬ ‫این عوامل موجب شد شرایط ما حداقل در گفتار‬ ‫به نیویورک داشته باش��د‪ ،‬یعنی ضمن تاکید و‬ ‫نسبت به گذشته متفاوت تر شود‪ .‬االن فضا به‬ ‫صحب ت های وی بنشینیم‪ .‬در این گفت وگوی یک ساعته مسائلی‬ ‫بیان مواضع جمهوری اس�لامی و سیاست های‬ ‫صورتی اس��ت که بیلبوردهایی که علیه رابطه‬ ‫همچون روابط ای�ران و امریکا‪ ،‬مذاکرات هس�ته ای ژن�و و بحران‬ ‫کالن نظام‪ ،‬از دریچه ای وارد س��خنرانی شدند‬ ‫که مخاطبان زیادی را به خودشان جلب کردند‪.‬‬ ‫س�وریه مورد بررس�ی قرار گرفت‪ .‬اصفی از تغیی�ر ادبیات امریکا‬ ‫با امریکا بر سطح ش��هر نصب شده بود‪ ،‬ظرف‬ ‫یک روز جمع م ی شود‪ .‬در گذشته فضای داخل‬ ‫در قبال ایران سخن م ی گوید اما معتقد اس�ت تنها تغییر ادبیات‬ ‫به عقیده من در این سفر فضای مناسبی برای‬ ‫ای ران ب��ه این صورت نبود و در ان فضا بیش��تر‬ ‫نم ی تواند به بهبود روابط کمک کند‪ ،‬بلکه انها باید عملکردشان را‬ ‫سیاست خارجی به وجود امد به ویژه که با سران‬ ‫تالش هایی ک��ه صورت م ی گرف��ت در جهت‬ ‫نیز تغییر دهند‪ .‬وی م ی گوید باراک اوباما دوست دارد در کشورش‬ ‫برخی کشورها نیز مالقات‏های خوبی انجام شد‪.‬‬ ‫این بود که فقط تنش و تش��نج روابط افزایش‬ ‫تاری خ س�از باش�د یعنی م ی خواهد ش�خصی باش�د که مشکل با‬ ‫در واقع عالوه بر کشورهای اسالمی و همسایه‪،‬‬ ‫ایران را حل کرده اس�ت و این مس�اله کامال مش�خص اس�ت‪ .‬به‬ ‫گفت وگو با رئی س جمهور فرانس��ه قابل ذکر و‬ ‫پیدا نکند و امریکا دس��ت ب��ه اقدامات ناپخته‬ ‫اهمیت اس��ت‪ .‬مجموعه این مس��ائل‪ ،‬فضای‬ ‫گفته سخنگوی س�ابق وزارت خارجه ایران ما زمانی م ی توانیم در‬ ‫چون مداخله نظامی نزند‪ .‬باید توجه داشت نظام‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران در این راستا موفق عمل‬ ‫سیاست های کالن کشور به جایی برس�یم که به یک اجماع ملی‬ ‫مثبتی ب رای ای ران پدید اورد و همچنین دیدارها‬ ‫کرد و اجازه نداد فضا به این سمت پیش رود‪.‬‬ ‫دست پیدا کنیم‪ .‬این در حالی است که از نظر وی برای بهبود روابط‬ ‫با مقامات کشورهای غربی‪ ،‬فضای میان ایران‬ ‫بهبود مناس�بات ایران و امریکا‪ ،‬مخالفان‬ ‫ایران و امریکا هنوز اجماع ملی وجود ندارد‪ .‬همچنین اصفی نظرش‬ ‫و کش��ورهای غربی را نیز بسیار بهبود بخشید‪.‬‬ ‫سرس�ختی دارد؛ مخالفان�ی همچ�ون‬ ‫را پیرامون گفت وگوی تلفن�ی اوباما و روحانی چنین بیان کرد‪« :‬در‬ ‫در نتیجه فضای روابط با کشورهای غ ربی بسیار‬ ‫عربستان یا اسرائیل‪ .‬ایا سنگ اندازی های‬ ‫رابطه با صحب ت های تلفنی میان روس�ای جمهور ای�ران و امریکا‬ ‫بهتر از گذشته ش��د و یخ روابط یا اب شد یا در‬ ‫حال اب ش��دن اس��ت‪ .‬رابطه با امریکا را نیز در‬ ‫اینه�ا م ی تواند خللی در رون�د مذاکرات دو‬ ‫که برخی ان را تایید و برخی نق�د م ی کنند‪ ،‬م ی توانم بگویم در امر‬ ‫طرف ایجاد کند؟‬ ‫دیپلماسی این مساله به من ثابت شده اگر هر چیزی که زمان ان‬ ‫همین فضا باید نگاه کرد‪ .‬ادبیات طرفین اکنون‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اینها هم هس��تند‪ .‬کشورهایی‬ ‫نرسیده باشد را انجام دهید‪ ،‬تبدیل به ضدخودش م ی شود‪ .‬یعنی‬ ‫نرم تر شده و با گذشته متفاوت است اما مشکل‬ ‫موضوع رابطه ایران ب�ا امریکا در ابتدا نیاز به اجم�اع ملی دارد و تا‬ ‫اصلی ما با دولت امری��کا صرفا در بحث ادبیات‬ ‫هس��تند که از برق��راری رابطه ای��ران و امریکا‬ ‫وقتی این اجماع صورت نگیرد‪ ،‬رابطه دو طرف یک میوه کال است‬ ‫خالصه نم ی ش��ود‪ .‬این درست اس��ت که ب رای‬ ‫نگرانن��د مانند عربس��تان ک��ه در ای��ن میان‬ ‫س��نگ اندازی م ی کن��د‪ .‬باید توجه داش��ت که‬ ‫و نم ی توان ان را از درخت جدا کرد‪».‬‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران‪ ،‬ادبیات دیگر کشورها‬ ‫اهمیت دارد و وقتی مقامات دیگر کشورها راجع‬ ‫عربس��تان یک کش��ور محافظه کار و محتاط‬ ‫اس��ت اما همین کش��ور با این ویژگ ی‏ها‪ ،‬اخی را‬ ‫به ای��ران صحبت م ی کنند بای��د از یک ادبیات‬ ‫علیه امریکا و شورای امنیت خیلی تند صحبت‬ ‫فاخر و محترمانه استفاده کنند‪ ،‬همچنان که در‬ ‫کرد‪ .‬عالوه بر عربس��تان‪ ،‬کشورهای بس��یاری هستند که‬ ‫روابط ای ران با امریکا نیز عوض خواهد شد‪ .‬به هر حال میان‬ ‫نطقی که اوباما در سازمان ملل داشت وی دیگر از ادبیاتی‬ ‫س��عی دارند در روابط ای ران و امریکا مش��کل ایجاد کنند و‬ ‫ای ران و امریکا گره کور زیاد دیده م ی ش��ود و ب ی اعتمادی و‬ ‫که سابق بر این دیگر روسای جمهور امریکا داشتند‪ ،‬استفاده‬ ‫پیشرفت مس��ائل طرفین را ب ر نم ی تابند‪ .‬در راس مخالفان‬ ‫مداخالت گذش��ته امریکا نیز هس��ت؛ این در حالی است‬ ‫نکرد و ادبیات محترمانه تری را به کار گرفت‪.‬‬ ‫ایا این تغیی�ر ادبیات و لحن امریکا نس�بت به‬ ‫این رابطه نیز رژیم صهیونیس��تی ق��رار دارد و امریکا باید‬ ‫که امریکا باید اعتم��اد ای ران را جلب کن��د‪ .‬تصور من این‬ ‫بتواند این جبه��ه مخالفان را مدیریت کن��د‪ .‬اگر امریکا در‬ ‫اس��ت که باراک اوباما دوست دارد در کش��ورش تاریخ ساز‬ ‫ای�ران را م ی توان مقدم�ه ای برای بهب�ود روابط‬ ‫چنبره مشکالت گذشته اش باقی بماند و در سیاست خارجه‬ ‫باشد یعنی م ی خواهد شخصی باش��د که مشکل با ایران‬ ‫دانست؟‬ ‫همچنان اسرائیل محور باش��د‪ ،‬فقط ادبیات دو طرف دچار‬ ‫را حل کرده است و این مس��اله کامال مشخص است‪ .‬اگر‬ ‫‪ l‬تفاوت ادبی��ات باراک اوباما نس��بت ب��ه ای ران‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪39‬‬ ‫تحول خواهد شد‪.‬‬ ‫بعضی فش�ارهای داخلی نیز بر سر راه مقامات‬ ‫دو کشور برای بهبود روابط دیده م ی شود‪ .‬این فشارها‬ ‫را چگونه رفع می شود؟‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪ l‬ای ران نس��بت به امریکا ب رای بهبود روابط کمتر‬ ‫دچار گرفتاری اس��ت؛ یعنی ای ران در این راس��تا تحت تاثیر‬ ‫هیچ کشور خارجی قرار نخواهد گرفت‪ .‬انچه ب رای ما چراغ‬ ‫راه است منافع کش��ور است؛ منافع کش��ور را نیز خودمان‬ ‫تعیین م ی کنیم‪ ،‬بناب راین هیچ کشوری نم ی تواند به ای ران‬ ‫فش��ار بیاورد که رابطه با امریکا به چه صورت باشد‪ .‬اما در‬ ‫داخل کشور ما نیز گروه هایی هستند که خواهان برقراری‬ ‫رابطه ای ران با امریکا نیس��تند‪ .‬در میان این گروه ها عده ای‬ ‫منافع حزب ی شان در اولویت است و دس��ته ای نیز اعتقادی‬ ‫فکر م ی کنند و بر این باورند رابطه ای ران و امریکا به نفع ما‬ ‫نیست‪ .‬در این شرایط اگر دولت درصدد این باشد که رابطه‬ ‫با امریکا را بهبود بخشد باید نظر این دو گروه را جلب کند‪.‬‬ ‫در واقع ما وقتی م ی توانیم در سیاست های کالن کشور به‬ ‫جایی برسیم که به یک اجماع ملی دست پیدا کنیم‪ .‬به نظر‬ ‫من در حال حاضر هنوز اجماع ملی ب رای رابطه وجود ندارد‪.‬‬ ‫در این میان فرقی نم ی کند رئی س جمهور چه کسی باشد‪،‬‬ ‫اقای روحانی باش��د‪ ،‬یا احمدی نژاد یا ه ر کس دیگر؛ اگر هر‬ ‫شخصی بخواهد به س��مت رابطه با امریکا گام بردارد ابتدا‬ ‫باید در داخل اجماع ملی به وجود بیاورد‪ .‬پس در داخل ای ران‬ ‫این مش��کل ب رای بهبود روابط وجود دارد‪ .‬اما داخل امریکا‬ ‫عالوه بر این مش��کل‪ ،‬فش��ار خارجی نیز هست‪ ،‬یعنی در‬ ‫داخل امریکا نی��ز هنوز اجماع ملی ب رای برق��راری رابطه با‬ ‫ای ران وجود ندارد و م ی بینیم که در کنگره‪ ،‬جمهوریخواهان‬ ‫چطور در این مس��یر خلل ایجاد م ی کنن��د و با ان مخالف‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫همانط�ور ک�ه در صحب ت هایتان اش�اره کردید‬ ‫امریکا در طول تاریخ همواره در مس�ائل داخلی‬ ‫ایران دخال�ت کرده و در چند س�ال اخی�ر نیز با‬ ‫تحری م ها و فش�ارهایی که علیه ایران روا داشته‬ ‫موجب�ات ب ی اعتمادی مقامات و مردم کش�ور را‬ ‫فراهم کرده است‪ .‬اکنون امریکا در راستای رفع‬ ‫این مش�کل و اعتمادس�ازی باید چ�ه گام هایی‬ ‫بردارد؟‬ ‫‪ l‬ظلم هایی که امری��کا علیه ای ران روا داش��ته و‬ ‫ایراننسبتبهامریکا‬ ‫برایبهبودروابطکمتر‬ ‫دچارگرفتاریاست؛‬ ‫یعنیایراندراینراستا‬ ‫تحت تاثیرهیچکشور‬ ‫خارجیقرارنخواهد‬ ‫گرفت‪.‬انچهبرایما‬ ‫چراغراهاستمنافع‬ ‫کشوراست‬ ‫‪40‬‬ ‫تحریم ها و مداخالتی که تاکنون انجام داده موجب ش��ده‬ ‫دی��وار ب ی ا عتمادی می��ان طرفین بلندتر ش��ود‪ .‬امریکا در‬ ‫راس��تای اعتمادس��ازی چند موضوع را مطرح ک��رده مانند‬ ‫بح��ث فعالی ت ه��ای هس��ته‏‪‎‬ای‪ .‬در این رابطه ب��ه راحتی‬ ‫م ی توان اعتمادس��ازی کرد چرا که ای��ران به دنبال اهداف‬ ‫غیرنظامی و صلح امیز اس��ت‪ .‬البته انها مساله اسرائیل را‬ ‫نیز مطرح م ی کنند که این امر به سیاست اسرائی ل محوری‬ ‫امریکا باز م ی گردد‪ .‬جمهوری اسالمی ای ران اعتقاد دارد این‬ ‫مساله که کدام کش��ور را به رسمیت بشناس��د یا نشناسد‪،‬‬ ‫به هیچ کشوری ارتباط ندارد‪ .‬زی را کش��ورها به لحاظ عرف‬ ‫و هنجاره��ای بی ن المللی ازاد هس��تند که کدام کش��ورها‬ ‫را به رس��میت بشناس��ند‪ .‬این در حالی اس��ت ک��ه ای ران‪،‬‬ ‫رژیم صهیونیستی را یک رژیم نامش��روع م ی داند‪ ،‬بناب راین‬ ‫ان را به رسمیت نخواهد شناخت و این مساله نیز به امریکا‬ ‫یا دیگر کشورها هیچ ارتباطی ندارد‪.‬‬ ‫در ادامه بحث‪ ،‬کمی هم به مذاکرات هس�ته ای‬ ‫اخیر که در ژنو برگزار شد بپردازیم؛ اغلب مقامات‬ ‫و کارشناس�ان مذاکرات اخیر را گام ی رو به جلو‬ ‫و مثب�ت ارزیابی کردند‪ .‬نظر ش�ما راج�ع به ان‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬من محتاطانه ای��ن مذاکرات را مثب��ت ارزیابی‬ ‫م ی کنم؛ ش��اخصه های من ب رای مثبت دانستن مذاکرات‬ ‫نخس��ت این اس��ت که طرفین یک بیانیه مشترک صادر‬ ‫کردند؛ مساله دیگر این است که مذاکرات در یک فاصله کم‬ ‫در حال برگزاری است‪ .‬ما در مذاکرات گرفتار این نشدیم که‬ ‫محل مذاکره کجا باشد اما در دوره های قبل برخی مواقع‪،‬‬ ‫روزها و هفته ها معطل م ی ماندیم که مذاکرات کجا برگزار‬ ‫شود اما این دور شاهد این اتفاق نبودیم‪ .‬همچنین فواصلی‬ ‫که ب رای انجام مذاکرات تعیین کرده ایم‪ ،‬کوتاه است‪ .‬عالوه‬ ‫بر این طرفین نیز از مذاکرات اخیر اب��راز رضایت کرده اند‪،‬‬ ‫یعنی هم خانم اشتون و هم اقای ظریف و تیم های همراه‬ ‫از مذاکرات راضی بودند‪ .‬مجموعه این عوامل در کنار هم‪،‬‬ ‫یک خوش بینی راجع به مذاکرات پدید م ی اورد‪.‬‬ ‫چرا محتاطانه مثبت ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬زی را بس��یاری مواقع عوامل خارج��ی و بیرون از‬ ‫مذاکرات مانند رژیم صهیونیس��تی و دیگر مخالفان رابطه‪،‬‬ ‫م ی توانند نتیج��ه را به بی راه��ه بکش��انند‪ .‬اداره کردن این‬ ‫مس��ائل ب رای جمهوری اسالمی ای ران ش��اید مشکل تر از‬ ‫اداره کردن خود مذاکره باش��د‪ .‬به نظر من فضا نس��بت به‬ ‫گذشته خیلی متفاوت شده اما نباید دچار ذوق زدگی و مبالغه‬ ‫شویم و فکر کنیم که تمام مسائل ظرف سه تا شش ماه حل‬ ‫خواهد شد‪ .‬مذاکرات‪ ،‬مذاکرات پیچیده ای است و به همین‬ ‫خاطر زمانبر خواهد ب��ود‪ .‬در این رابط��ه تمامی نیروهای‬ ‫سیاس��ی کش��ور باید از تیم مذاکره کننده حمایت کنند تا‬ ‫انها بتوانند اهداف کش��ور را پیش ببرند‪ .‬هر تیم و گروهی‬ ‫اگر احس��اس کند از داخل حمایت نم ی شود‪ ،‬کارش دشوار‬ ‫م ی شود‪ .‬به همین دلیل نیز مقام معظم رهبری فرمودند؛ ما‬ ‫به دیپلماسی دولت اعتماد داریم و از ان حمایت م ی کنیم‪ .‬ما‬ ‫هم باید تاسی کنیم و این حمایت را انجام دهیم‪ .‬البته اگر‬ ‫در جایی نگرانی وجود دارد‪ ،‬خیلی سازنده باید مطرح شود‪ .‬در‬ ‫نهایت به نظر من اکنون ما قدم اولیه را خوب برداشته ایم و‬ ‫گام های دیگر نیز باید در همین راستا باشد‪.‬‬ ‫ب ا توجه به فضایی که در مذاکرات ژنو و همچنین‬ ‫نیوی�ورک ش�اهد بودی�م ایا م ی ت�وان ب�ه رفع‬ ‫تحری م ها در یک بازه زمانی کوتاه امیدوار بود؟‬ ‫‪ l‬انتظار ما این است که این طور باشد و توقع بحق‬ ‫ما این است که تحریم های یکجانبه و بی ن المللی رفع شود‪.‬‬ ‫زی را این تحریم ها از ابت��دا به صورت ناحق و غی ر مش��روع‬ ‫علیه ای ران وضع شد‪ .‬هیچ دلیل و منطقی ب رای اینکه ای ران‬ ‫تحریم ش��ود وجود نداش��ت‪ .‬به غلط پرونده ای ران از اژانس‬ ‫حکام به ش��ورای امنیت منتقل ش��د و بعد نیز تبعاتی که‬ ‫شاهدش هستیم به وجود امد‪ .‬بناب راین از اصل و ریشه این‬ ‫تحریم ها ظالمانه بود و انتظار داریم اکنون لغو شود‪ .‬اما در‬ ‫رابطه با اینکه در اینده نزدیک این تحریم ها برداشته شود‪،‬‬ ‫من تردید دارم‪.‬‬ ‫جناب اصفی! شما ب ه عنوان کسی که سال ها در‬ ‫وزارت خارجه مشغول به کار بوده و دکتر ظریف را‬ ‫از نزدیک م ی شناس�ید‪ ،‬چه ارزیابی از عملکرد و‬ ‫شخص وزیر خارجه ایران دارید؟‬ ‫‪ l‬اقای ظریف جزو نیروهای خ��وب وزارت خارجه‬ ‫محس��وب م ی ش��وند و با پرونده هس��ته ای از س��ابق و از‬ ‫زمانی که دکتر روحانی مس��ئول پرونده بود‪ ،‬اش��نا بودند‪.‬‬ ‫همچنین وی س��ال ها در سازمان ملل مش��غول بوده و به‬ ‫ویژگ ی ها و مختصات بی ن المللی احاطه دارد‪ .‬در نتیجه این‬ ‫موارد موجب م ی ش��ود که بتوان ب رای حل پرونده هسته ای‬ ‫گام های مفیدی برداشت‪ .‬باید توجه داشت توانمندی های‬ ‫وی به عنوان وزیر خارجه حتما در حل مس��ائل مهم ای ران‬ ‫تاثیرگذار اس��ت اما طرف مقابل نیز بای��د از منطق و عقل‬ ‫پیروی کن��د‪ .‬اگر طرف مقاب��ل از منطق پی��روی کند این‬ ‫توانمندی ها موثر اس��ت‪ ،‬اما اگر طرف مقابل خودش را به‬ ‫خواب زده باشد و هیچ منطقی را نپذیرد کارایی توانمندی ها‬ ‫کاهش م ی یابد‪.‬‬ ‫نظ�ر ش�ما راج�ع ب�ه صحب ت ه�ای تلفن�ی‬ ‫دکترروحانی و باراک اوباما که در واپسین ساعات‬ ‫حضور تیم ایرانی در نیوی�ورک صورت پذیرفت‬ ‫چیس�ت؟ اقای خرازی انتقاداتی به دیپلماس�ی‬ ‫تلفن وارد کردند‪ .‬به نظر شما برخی انتقادهایی‬ ‫که در این راس�تا صورت م ی گیرد ب�ه چه خاطر‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬در رابط��ه ب��ا صحب ت ه��ای تلفن��ی می��ان‬ ‫روسای جمهور ای ران و امریکا که برخی ان را تایید و برخی‬ ‫نقد م ی کنند‪ ،‬م ی توانم بگویم در امر دیپلماسی این مساله‬ ‫به من ثابت شده هر چیزی که زمان ان نرسیده باشد را اگر‬ ‫انجام دهید تبدیل به ضدخودش م ی ش��ود‪ .‬یعنی موضوع‬ ‫رابطه ای ران با امریکا در ابتدا نیاز به اجماع ملی دارد و تا وقتی‬ ‫این اجماع صورت نگیرد‪ ،‬رابطه دو طرف یک میوه کال است‬ ‫و نم ی توان ان را از درخت جدا کرد‪ .‬اما نم ی توان کتمان کرد‬ ‫که این تماس تلفنی فضای موجود می��ان ای ران و غرب را‬ ‫تعدیل کرد و تغییر داد‪.‬‬ ‫زمان�ی ک�ه ش�ما س�خنگوی وزارت خارج�ه‬ ‫بودید‪ ،‬ایران و امریکا بر س�ر مس�ائلی همچون‬ ‫افغانس�تان و ع�راق وارد مذاکره ش�دند‪ .‬کمی‬ ‫بیشتر راجع به فضای ان زمان توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪ l‬در ابتدا این را بگویم که ای ران در عرصه دیپلماسی‬ ‫در کشورهایی چون ع راق‪ ،‬افغانس��تان‪ ،‬سوریه‪ ،‬لبنان و حوزه‬ ‫خلی ج فارس نباید خودش را دس��تکم بگیرد؛ اینها نقاط قوت‬ ‫ای ران اس��ت‪ .‬در زمانی که من به عنوان س��خنگو در وزارت ‬ ‫خارجه بودم‪ ،‬ای ران با امریکا در دو مورد ع راق و افغانستان وارد‬ ‫بحث های جدی شد‪ .‬برخی این مساله را مطرح م ی کنند که‬ ‫چرا ان مذاک��رات به نقطه عطفی در رواب��ط دو طرف تبدیل‬ ‫نش��د‪ .‬در این رابطه باید گفت مش��کالت ای��ران و امریکا‪،‬‬ ‫ریشه ای تر از ان است که اگر دو طرف در رابطه با یک کشور‬ ‫دیگ��ری وارد گفت وگو و مذاکره ش��وند‪ ،‬این ام��ر منجر به‬ ‫پیشرفت در رابطه شود؛ عالوه بر اینکه مشکالت ما با امریکا‬ ‫پیچیده تر از این حرف هاس��ت‪ .‬همچنین نبای��د از نظر دور‬ ‫داشت که در ان زمان امریکای ی ها دچار یک اشتباه هم شدند؛‬ ‫درست بعد از مساله افغانستان که امریکا به لطف کمک ها‬ ‫و تالش های دیپلماتیک ای ران توانست موضوع افغانستان را‬ ‫در یک چارچوب منطقه ای حل وفصل کند‪ ،‬انها ای ران را محور‬ ‫شرارت خواندند‪ .‬این در حالی اس��ت که انها عوض اینکه با‬ ‫ادبیات نامناسب ای ران را خطاب قرار دهند باید به اشتباهات‬ ‫گذشته شان اعتراف کرده و درصدد جب ران انها برم ی امدند‪ .‬اگر‬ ‫امریکا از این در وارد م ی شد‪ ،‬ای ران نیز با موضع متفاوتی ظاهر‬ ‫م ی شد‪ .‬موضوع افغانستان موضوعی بود که امریکا نتوانست‬ ‫از ان به خوبی استفاده کند یعنی به جای انکه از ای ران ممنون‬ ‫باشد کشور ما را محور شرارت خواند‪ .‬بناب راین این قدرناشناسی‬ ‫امریکا و عمق مشکالت دوجانبه باعث شد در ان زمان‪ ،‬روابط‬ ‫دو طرف به سمت بهبود نرود‪.‬‬ ‫ایا در حال حاضر و در شرایط کنونی م ی توان به‬ ‫امریکا اعتماد کرد؟‬ ‫‪ l‬بدون شک‪ ،‬ولی ای کاش غرب و امریکا زودتر به‬ ‫پی ش بینی جمهوری اسالمی و تحلیلی که ای ران از منطقه‬ ‫و سوریه دارد‪ ،‬توجه م ی کردند‪ .‬در مورد سوریه‪ ،‬امریکا و اروپا‬ ‫هزینه مادی و معنوی بس��یاری پرداختن��د؛ منظور از هزینه‬ ‫ اوباما دوست دارد در کشورش تاریخ ساز باشد و مشکل کشورش با ایران‬ ‫را حل کند‬ ‫ االن فضا نسبت به دیپلماسی بهتر اس�ت‪ .‬ظرف یک روز بیلبوردهایی که‬ ‫علیه مذاکره بود جمع شد‪ ،‬در گذشته این طور نبود‬ ‫ مشکالت ایران برای بهبود روابط کمتر از امریکا است‬ ‫ دولت بای�د برای رابط�ه با امری�کا نظر دو گ�روه مخالف از نظ�ر حزبی و‬ ‫‪ l‬ای ران باید به سمت تنش زدایی با اروپا گام بردارد‬ ‫به چند جهت؛ نخس��ت اینکه اکنون چن��د صد هزار ای رانی‬ ‫در اروپا زندگی م ی کنند همچنین به لحاظ س��رمایه گذاری‬ ‫تکنولوژیک نیز ای��ران باید ب��ه اروپا توجه کن��د‪ .‬از لحاظ‬ ‫صادرات نفت و غیره هم اروپا بازار خوب و مطمئنی است‪.‬‬ ‫در نهایت نیز فرهنگ دو طرف در بس��یاری موارد متاثر از‬ ‫یکدیگر است‪ .‬به خاطر این موارد ای ران حتی باید بیشتر از‬ ‫تنش زدایی گام بردارد و به سمت همکاری با اروپا پیش برود‪.‬‬ ‫ما همچون گذش��ته باید یک رابطه بلندمدت با اروپا برقرار‬ ‫کنیم‪ .‬نباید از نظر دور داشت که کشورهای مختلف اروپایی‬ ‫چون ایتالیا‪ ،‬فرانسه و المان در نقاط مختلف دنیا نفوذ دارند‪.‬‬ ‫رویکرد دکتر روحانی در این راس��تا‪ ،‬تاکنون مناسب و خوب‬ ‫بوده است‪ .‬منتها این حرکت ها و گفت وگوها باید به گونه ای‬ ‫باش��د که طرف مقابل گمان نکند ما از سر ضعف و نیاز با‬ ‫انها وارد گفت وگو شده ایم‪ ،‬اگر چنین سیگنالی از طرف ما‬ ‫ارسال شود‪ ،‬کار خ راب م ی‏ش��ود‪ .‬ما باید در چارچوب عزت‪،‬‬ ‫حکمت و مصلحت با اروپای ی ها وارد گفت وگو ش��ویم تا به‬ ‫نتیجه برسیم‪ .‬در نهایت اگر رابطه ای ران با اروپا خوب شود‪،‬‬ ‫هم در مذاکرات هسته ای موثر است‪ ،‬هم در منطقه فضا را‬ ‫ب رای ای ران مناسب تر م ی کند و هم در کل فضای بی ن الملل‬ ‫تاثیرگذار است‪ .‬چرا که تاثیر بهبود مناسبات ای ران با اتحادیه‬ ‫اروپا که یک مجموعه است خیلی سریع تر و موثرتر به نقاط‬ ‫دیگر منتقل خواهد شد‪g .‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫در ادام�ه بح�ث کمی هم ب�ه بحران س�وریه و‬ ‫مذاکرات ژن�و بپردازی�م‪ .‬در کل تحلیل ش�ما از‬ ‫فضای فعلی سوریه چیس�ت و در ادامه باتوجه‬ ‫ب�ه تالش های�ی که ب�رای ح ل وفصل سیاس�ی‬ ‫بحران س�وریه و برگ�زاری نشس�ت ژنو صورت‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬م ی ت�وان گفت کش�ورهای غربی نیز‬ ‫به نقش ایران در ح ل وفصل مش�کالت س�وریه‬ ‫واقف شده اند؟‬ ‫قسمت پایانی این مصاحبه را نیز به روابط ایران‬ ‫با اروپا اختصاص دهیم‪ .‬باتوجه به تنش هایی که‬ ‫طی س�ال های اخیر در روابط ایران با اروپا پدید‬ ‫امد‪ ،‬اکنون دولت دکتر روحان�ی در رابطه با اروپا‬ ‫باید چگونه حرکت کند؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪ l‬در رابطه با امریکا نباید دچار س��اده انگاری شد؛‬ ‫همچنانکه اکنون شاهدیم که امریکا تلفن شخصی مقامات‬ ‫بسیاری از کشورهایی که در ناتو متحدش هستند همچون‬ ‫فرانس��ه و المان را شنود کرده اس��ت‪ .‬امریکا سال ها تلفن‬ ‫شخصی صدراعظم المان‪ ،‬انگال مرکل را شنود کرده است‪.‬‬ ‫این در حالی است که رئیس یک کشور با تلفن شخص ی اش‬ ‫صحب ت ه��ای مهم سیاس��ی را انجام نم ی دهد و بیش��تر‪،‬‬ ‫کارهای شخص ی اش را با ان انجام م ی دهد‪ .‬در این شرایط‬ ‫چطور م ی توان انتظار داش��ت با یک گفت وگوی س��اده و‬ ‫فضای ساده دیپلماتیک‪ ،‬دشمن ی ها و کینه توزی های امریکا‬ ‫از بین برود‪ .‬ب رای اینکه رابطه ب��ا امریکا همه جانبه در نظر‬ ‫گرفته ش��ود باید با تعمق و باتوجه به سوابق و پیشینه اش‬ ‫به ان نگاه کرد‪ .‬تجربیات ای ران م ی گوید امریکای ی ها خیلی‬ ‫صداقت ندارند‪.‬‬ ‫معنوی همان اعتبارشان است‪ .‬یک سری کشورهای مرتجع‬ ‫عربی در ادامه سیاست های خشن گروه های افراطی تندرو‬ ‫تالش م ی کردند بشار اسد را س��رنگون کنند‪ .‬این کشورها‬ ‫امریکا را تا لبه حمله نظامی کشاندند اما در نهایت تحوالت‬ ‫به گونه دیگری رقم خورد‪ .‬بشار اسد در س��وریه بیش از ‪50‬‬ ‫درصد طرفدار دارد‪ .‬این مساله اصال جای شک و شبهه ندارد‬ ‫و غرب نیز از ان اگاه است‪ .‬در س��وریه بخشی از نیروهایی‬ ‫که علیه بش��ار وارد جنگ شده اند س��وری هستند و بخش‬ ‫عمده ش��ان از خارج از سوریه وارد این کش��ور شده اند و یک‬ ‫جنگ نیابتی راه انداخته اند‪ .‬این در حالی اس��ت که مردم از ‬ ‫ترس این گروه های افراطی در خانه هایشان نشسته اند و به‬ ‫این گروه ها ملحق نشده اند‪ .‬باید توجه داشت اگر قاطبه مردم‬ ‫با بشار مخالف بودند که دیگر وی دوام نم ی اورد‪ .‬اکنون که‬ ‫در استانه ژنو‪ 2‬قرار داریم موضع رئی س جمهور سوریه نسبت‬ ‫به گذشته خیلی قوی تر شده و موضع مخالفان نیز ضعی ف تر‬ ‫شده است‪ .‬مش��کل س��وریه از دل مذاکرات سوری‪ -‬سوری‬ ‫برم ی اید که مخالفان سوری اسد باید در این راستا گام بردارند‬ ‫و هیچ پی ش شرطی نیز ب رای مذاکرات تعیین نکنند‪ .‬اکنون‬ ‫کشورهای عربی و جهان اس�لام از وضعیت سوریه صدمه‬ ‫دیده اند‪ ،‬زی را اس��رائیل دارد از این موضوع س��ود م ی برد و با‬ ‫ارامش جنایت هایش را دنب��ال م ی کند‪ .‬بحران مصر نیز در‬ ‫جهت منافع رژیم اسرائیل است‪ .‬در حقیقت اسرائیل به دنبال‬ ‫بحران در مصر و س��وریه از دو طرف مرزهایش احس��اس‬ ‫ارامش م ی کند‪ ،‬زی را دو کش��ور مهم جهان اس�لام روزبه روز‬ ‫بیشتر در بحران داخلی غوطه م ی خورند‪ .‬به نظر من اکنون‬ ‫امریکا و غرب متوجه شدند انهایی که مدعی حکومت بعد‬ ‫از بشار هستند بسیار تندرو و خطرناک و تهدیدکننده منافع‬ ‫غرب هستند‪ .‬به همین خاطر نیز اروپا و امریکا اکنون ترمز‬ ‫را کشیده اند‪ .‬در این ش��رایط مذاکره سیاسی بین گروه های‬ ‫سوری که اصال یکدست نیستند‪ ،‬خیلی دشوار است‪ ،‬اما اگر‬ ‫از جانب تمامی طرف ها همچون ای ران‪ ،‬روسیه‪ ،‬اروپا و امریکا‬ ‫اراده ب رای حل این بحران وجود داشته باشد و طرف های غ ربی‬ ‫و ع ربی از حمایت از مخالفان دست بکشند‪ ،‬انها دیگر چیزی‬ ‫نخواهند داشت و مجبورند پای میز مذاکره بیایند‪ .‬همچنین‬ ‫به نفع امریکا و غرب اس��ت که از تجربیات ای ران ب رای حل‬ ‫بحران سوریه اس��تفاده کنند زی را همانگونه که ژنو ‪ 1‬بدون‬ ‫ای ران نتیجه نداد ژنو ‪ 2‬نیز بدون حضور ای ران نتیجه نخواهد‬ ‫ی به ای ران و صحب ت هایی‬ ‫داد‪ .‬در نهایت سفر اخضر اب راهیم ‬ ‫که انجام گرفت‪ ،‬نش��ان م ی دهد که انها دیگر نم ی خواهند‬ ‫نقش ای ران را در حل بحران سوریه نادیده بگی رند‪.‬‬ ‫ایدئولوژیک را جلب کند‬ ‫ رابطه ایران و امریکا نیازمند اجماع ملی است‪ .‬تا این اجماع به وجود نیاید‬ ‫رابطه دو طرف یک میوه کال است‬ ‫ سفر اخضر ابراهیمی نشان داد که غرب دیگر نمی تواند نقش ایران را در‬ ‫حل بحران سوریه نادیده بگیرد‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫لبخند دیپلماتیک‬ ‫مردیخیدروین‬ ‫مذاکرات ژنو تا چه حد وابسته به مذاکرات وین است؟‬ ‫‪42‬‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪2‬‬ ‫مذاکرات اخیر ای ران و اژانس بی ن المللی انرژی اتمی‬ ‫ در وین برگزار ش��د‪ .‬فارغ از موضع گیری ها‪ ،‬گمانه زن ی ها و‬ ‫تحلی ل های ارائه ش��ده در خصوص مذاک��رات ع راقچی‪،‬‬ ‫معاون وزیر ام��ور خارج��ه و یوکیو امانو‪ ،‬مدی��رکل اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی الزم است به برخی سواالت بنیادین‬ ‫و مبنایی در خص��وص مذاکرات صورت گرفته پاس��خ داد‪.‬‬ ‫نخس��تین س��وال به نوع و نحوه ارتباط مذاک��رات وین و‬ ‫مذاکرات ژن��و باز م ی گردد‪ .‬ای��ا م ی ت��وان از مذاکرات وین‬ ‫به عنوان پدی��ده و متغیری مس��تقل یاد کرد ی��ا باید ان را‬ ‫به عنوان متغیری وابس��ته ب��ه مذاکرات ژنو م��ورد ارزیابی‬ ‫قرار داد؟ س��وال دیگری که در این خصوص به ذهن خطور‬ ‫م ی کند‪ ،‬نسبت میان اژانس (به عنوان یک نهاد بی ن المللی)‬ ‫و جمهوری اسالمی ای ران (به عنوان یکی از اعضای اژانس)‬ ‫است‪ .‬طی سال های اخیر رابطه ای ران و اژانس از چه سطح‬ ‫و ترازی پیروی کرده و مذاکرات اخیر در وین چه تاثیری در‬ ‫باز تعریف نسبت میان ته ران و اژانس داشته است؟‬ ‫دو احتمال کلی در خصوص مذاکرات وین‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫صورتبندی ظاهری مذاکرات اخیر جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران و اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی دو احتمال کلی را به‬ ‫ذهن متبادر م ی سازد‪:‬‬ ‫‪ -1‬مذاک��رات وی��ن متغی��ری «مس��تقل» و‬ ‫«تعیی ن کنن��ده» در مناس��بات ای��ران و غرب محس��وب‬ ‫م ی ش��ود؛ متغیری که م ی تواند مذاکرات اتی را تحت تاثیر‬ ‫خود قرار دهد‪.‬‬ ‫‪ -2‬مذاکرات وین متغیری «وابسته» به دیگر پدیده ها‬ ‫و وقایع پی رامونی حول برنامه هس��ته ای کشورمان است؛‬ ‫پدیده ای که بیش��تر به جای انکه «تعیی ن کننده» باش��د‬ ‫«تعیی ن شده» است‪.‬‬ ‫بدیهی است که اثبات یا نفی هر یک از این دو احتمال‬ ‫م ی تواند پایه و مبنای دید ما نس��بت ب��ه مذاکرات اخیر در‬ ‫وین را مش��خص س��ازد‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬ات��کا به هر یک‬ ‫از ای��ن دو احتمال منجر ب��ه افزایش ی��ا کاهش «ضریب‬ ‫تاثیرگذاری مذاکرات وین بر مذاکرات ژنو» خواهد شد‪ .‬الزم‬ ‫است مشخص شود که رابطه این دو «موازی»‪« ،‬همسو»‪،‬‬ ‫«معکوس»‪« ،‬غی ر مرتبط»‪« ،‬غالب و مغلوب» یا‪ ...‬است‪.‬‬ ‫جهت اثبات یا نفی احتمال اول الزم است نیم نگاهی‬ ‫به رویکرد قبلی اژان��س بی ن المللی ان��رژی اتم ی در قبال‬ ‫تحوالت نظام بی ن الملل و س��پس ای��ران بیندازیم‪ .‬اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی نهادی است که به پیشنهاد «دوایت‬ ‫ایزنهاور» رئی س جمهور وقت امریکا تاس��یس شده است‪.‬‬ ‫ایزنهاور در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل‬ ‫متحد (که به س��خنرانی اتم ب رای صلح معروف اس��ت) در‬ ‫سال ‪ ۱۹۵۳‬پیش��نهاد تاسیس این نهاد مس��تقل را مطرح‬ ‫کرد‪ .‬سرانجام در سال ‪ 1957‬میالدی این نهاد ب رای ترویج‬ ‫استفاده صلح امیز و جلوگیری از اس��تفاده نظامی از انرژی‬ ‫هسته ای تاس��یس ش��د‪ .‬از این رو ایاالت متحده امریکا در‬ ‫برخی تحلی ل های بی ن المللی به عنوان «موس��س اصلی‬ ‫اژانس» مورد شناسایی قرار گرفته اس��ت‪ .‬از زمان ایزنهاور‬ ‫تا کنون‪ ،‬نفوذ سیاسی امریکا در این نهاد حقوقی ملموس‬ ‫بوده است‪ .‬این مساله خود را در مناسبات ای ران و اژانس نیز‬ ‫انعکاس داده اس��ت‪ .‬در دوران مدیرکل��ی محمد الب رادعی‪،‬‬ ‫ش��اهد گنجاندن برخی موارد پارادوکس��یکال و دوگانه در‬ ‫گزارش ه��ای حقوقی اژان��س بودیم‪ .‬الق��ای دوگانگی در‬ ‫برخی گزارش های رسمی منتشر ش��ده از سوی اژانس در‬ ‫خصوص برنامه های هسته ای کشورمان بارها مورد انتقاد‬ ‫حقوقدانان داخلی و بی ن المللی قرار گرفت‪ .‬در س��ال ‪2008‬‬ ‫میالدی‪ ،‬محمد الب رادعی صراحتا جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫را نسبت به همکاری با اژانس جهت روشن شدن مطالعات‬ ‫ادعایی از سوی غرب فرا خواند‪ .‬جمله وی در این خصوص‬ ‫قابل تامل است‪:‬‬ ‫«همکاری بر س��ر مطالع��ات ادعای��ی‪ ،‬نقطه عطف‬ ‫مسلم است و ما امیدواریم توضیح شفافی را از ای ران درباره‬ ‫این ادعاها دریاف��ت کنیم‪.‬از نظر من ای��ن یک گام مثبت‬ ‫اس��ت و امیدوارم بتوانیم طی چند هفته اینده‪ ،‬این مساله‬ ‫مهم را روش��ن کنیم‪« ».‬اس��تناد به مطالعات ادعایی» و‬ ‫«ملزم دانستن ای ران نسبت به پاس��خ دهی به ان از سوی‬ ‫یک نهاد مرجع و رسمی که قاعدتا صرفا باید به مستندات‬ ‫حقوقی و قابل اثبات و غی ر قابل نفی استناد کند‪ ،‬به خوبی‬ ‫نش��ان دهنده تاثیرپذیری اژان��س از ایاالت متحده امریکا‬ ‫بود‪ .‬س��کوت الب رادعی در خصوص فعالی ت های هسته ای‬ ‫رژیم صهیونیستی (مخصوصا انچه در دیمونا م ی گذشت)‬ ‫خود مهر تایید دیگ��ری بر تاثیرگذاری البی واش��نگتن در‬ ‫اژانس بود‪ .‬با این وجود الب رادعی در اخرین سفر کاری خود‬ ‫به ته ران‪ ،‬رژیم صهیونیس��تی را خطر اول هس��ته ای ب رای‬ ‫خاورمیانه خوانده و از عدم همکاری تل اویو با سازمان های‬ ‫بی ن المللی مانند اژانس بی ن المللی انرژی هس��ته ای پرده‬ ‫برداشت‪ .‬الب رادعی در اخرین روزهای حضور خود در اژانس‬ ‫با ازادی و فراغ بال بیش��تری در خصوص خطر هس��ته ای‬ ‫رژیم صهیونیس��تی برای خاورمیانه و جهان سخن گفت!‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬البرادع��ی زمانی لب به س��خن گفتن در‬ ‫خصوص تبعیض میان اعضای اژانس و‪ ...‬گشود که اخرین‬ ‫روزهای کاری خود را در این نهاد سپری م ی کرد‪.‬‬ ‫در دوران مدیریت یوکیو امانو ب��ر اژانس بی ن المللی‬ ‫انرژی اتمی‪ ،‬تاثیرپذیری این نه��اد بی ن المللی از الب ی های‬ ‫قدرت بیش��تر ش��د‪ .‬نقش مس��تقیم ایاالت متح��ده در بر‬ ‫س��رکارامدن امانو منجر ب��ه افزایش تعه��دات پنهانی و‬ ‫اشکار وی نسبت به کاخ س��فید و متحدان بی ن المللی ان‬ ‫شد‪ .‬حتی در بخشی از اسناد محرمانه ای که توسط سایت‬ ‫ویک ی لیکس منتشر شد این مساله مورد تاکید قرار گرفت‪:‬‬ ‫« امانو در تم��ام تصمیمات اس��تراتژیک کلیدی‪ ،‬از‬ ‫انتصاب مقامات ارش��د اژانس گرفته تا قضیه اتم ی ای ران‪،‬‬ ‫تماما طرف امریکا س��ت‪ .‬بعد از اینکه یوکیو امانو‪ ،‬مدیرکل‬ ‫اژان��س بی ن المللی انرژی اتمی‪ ،‬دو س��ال قبل جانش��ین‬ ‫محمد الب رادعی شد‪ ،‬دیپلمات های امریکایی او را شخصی‬ ‫توصیف کردند که اگرچه مدی ر کل همه کشورهاس��ت‪ ،‬اما‬ ‫با امریکا کامال توافق دارد‪ .‬در یک جلس��ه امانو به س��فیر‬ ‫امریکا گفته بود که اگرچه او مجبور اس��ت به خاطر نشان‬ ‫دادن اینکه ب ی طرف اس��ت به کش��ورهای در حال توسعه‬ ‫امتیازهایی بدهد اما در تمام تصمیمات استراتژیک کلیدی‪،‬‬ ‫از انتصاب مقامات ارشد اژانس گرفته تا قضیه اتمی ای ران‬ ‫تابع امریکا ست‪».‬‬ ‫یک��ی از اقدامات اساس��ی و مح��رز امان��و‪ ،‬تبدیل‬ ‫«مطالعات ادعای��ی» به «مس��تندات حقوق��ی» بود‪ .‬به‬ ‫عبارت بهت��ر‪ ،‬مطالعات ادعایی غ��رب در خصوص برنامه‬ ‫هسته ای ای ران به مثابه مستندات حقوقی در گزارش های‬ ‫امانو انع��کاس م ی یافت‪ .‬حت��ی در ترکی ب بندی ش��ورای‬ ‫حکام اژان��س بی ن المللی انرژی اتمی نیز ب رای واش��نگتن‬ ‫و تروئیکای اروپایی قدرت مانور نامحدودی تعریف ش��ده‬ ‫است‪ .‬شورای حکام از ‪ ۳۵‬کشور عضو تشکیل شده است‪.‬‬ ‫مطابق ماده شش اساسنامه اژانس‪ ۱۰ ،‬عضو شورا باید‬ ‫حتما از بین کشورهای پیشرفته و صاحب تکنولوژی های‬ ‫هس��ته ای و هفت عضو دیگر از بین کش��ورهای اروپایی‬ ‫انتخاب شوند‪ .‬ب رای خاورمیانه و اسیای جنوبی دو نماینده‬ ‫در نظر گرفته شده است (که صرفا امکان افزایش این تعداد‬ ‫در سطحی محدود وجود دارد)‪.‬‬ ‫با همه این تفاسیر‪ ،‬جایی ب رای اثبات احتمال نخست‬ ‫مبنی بر عدم تاثیرپذیری اژانس از مناسبات ای ران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬باقی نخواهد ماند‪ .‬با نفی احتم��ال اول‪ ،‬احتمال دوم‬ ‫به طورخودکار اثبات خواهد شد‪ .‬کلیت تاثیرپذیری اژانس از‬ ‫واشنگتن و متحدان بی ن المللی ان به متعلقات و مسائل و‬ ‫دغدغه های بی ن المللی قدرت های بزرگ نیز سرایت خواهد‬ ‫کرد‪ .‬از ای��ن رو مذاکرات اخی��ر وین را نم ی ت��وان به عنوان‬ ‫پدیده ای مس��تقل از مذاکرات ای ران و اعضای ‪ 5+1‬در نظر‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫وین؛ ایستگاهی برای تنفس دوباره در ژنو‬ ‫م ی توان از مذاکرات اخیر وین به مثابه «نقطه ای ب رای‬ ‫بازخوانی مذاکرات ژنو» یاد کرد‪ .‬بناب راین وین «ایستگاهی‬ ‫‪43‬‬ ‫ب رای تنفس دوباره در ژنو» محس��وب م ی ش��ود‪ .‬برگزاری‬ ‫مذاکرات وین در فاصله زمانی بی��ن دو مذاکره مهم ای ران‬ ‫و اعض��ای ‪ 5+1‬در ژنو به رویکرد تحلیل��ی ما در خصوص‬ ‫مذاکرات قبلی و اتی برگزار ش��ده جهت خواهد داد‪ .‬در این‬ ‫خصوص نسبت میان مذاکرات وین و ژنو نسبتی مستقیم‬ ‫و از نوع غالب و مغلوب اس��ت‪ .‬در این می��ان مذاکرات ژنو‬ ‫نقش غالب و مذاکرات وین نقش مغلوب را خواهد داش��ت‪.‬‬ ‫در چنین فضایی نس��بت میان مذاکرات وی��ن با مذاکرات‬ ‫اتی ژنو نیز کامال مش��خص و از نوع غالب و مغلوب است‪.‬‬ ‫تجربیات سال های قبل نش��ان م ی دهد که معموال اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی و اعضای ‪ 5+1‬در مذاکرات موازی‬ ‫با جمهوری اسالمی ای ران سعی در حفظ نوعی هارمونی و‬ ‫همخوانی جمعی دارند‪ .‬این هارمونی در شرایط فعلی نیز‬ ‫به چشم م ی خورد‪ .‬از این رو اکثر تحلیلگران مسائل سیاسی‬ ‫«شکست در مذاکرات وین» را باتوجه به استقبال اعضای‬ ‫‪ 5+1‬از مذاکرات ژنو پی ش بینی نم ی کردند‪.‬‬ ‫لبخند دیپلماتیک مرد یخی در وین‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫تاثیرپذی��ری امانو و نه��اد متب��وع وی‪ ،‬یعنی اژانس‬ ‫ی از رویکرد و تاکتیک مذاکراتی امریکا‬ ‫بی ن المللی انرژی اتم ‬ ‫و دیگر اعضای ‪ 5+1‬در مذاکرات هسته ای با ای ران مساله ای‬ ‫کامال محرز است‪ .‬الزم به ذکر است که ریاست هیات ای رانی‬ ‫را در مذاکرات فنی و حقوقی با اژانس «رضا نجفی» سفیر‬ ‫و نماینده دائ��م ای ران نزد اژانس بی ن الملل��ی انرژی اتم ی و‬ ‫ریاست هیات مذاکره کننده اژانس را «ترو واریورانته» معاون‬ ‫امور پادمان های اژانس برعهده داشتند‪.‬با در نظر گرفتن این‬ ‫تاثیر پذیری به مرور مواضع رسمی اتخاذ شده در خصوص‬ ‫مذاکرات وین م ی پردازیم‪:‬‬ ‫مدیرکل‪ ،‬اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی در وین اب راز‬ ‫داش��ت که ای ران و مذاکره کنندگان س��ازمان ملل (اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی) باید به پیش��رفت های ملموس��ی‬ ‫دست یابند‪.‬وی این س��خنان را خطاب به عباس ع راقچی‪،‬‬ ‫معاون حقوقی و بی ن المللی وزارت امور خارجه کش��ورمان‬ ‫اب راز داشت‪ .‬امانو در دیدار با عباس ع راقچی عنوان کرد‪:‬‬ ‫«از جو خوب و سازنده مالقات های اخیر که بین ای ران‬ ‫و اژانس بود استقبال م ی کنم‪ .‬این مالقات ب رای ما فرصت‬ ‫بسیار مهمی اس��ت و در خصوص نحوه رسیدگی به همه‬ ‫موضوعات باقیمانده بحث خواهیم ک��رد‪ .‬این موضوعات‬ ‫بسیار پیچیده بوده و بناب راین ب رای همه ما بسیار مهم است‬ ‫که پیشرفت مشخصی را نشان دهیم‪».‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬عباس ع راقچی‪ ،‬مع��اون وزیر امور‬ ‫خارجه و عضو تیم مذاکره کننده کشورمان خطاب به امانو‬ ‫عنوان کرد‪:‬‬ ‫«ای ران با رویکردی جدی��د به مذاکره ب��ا اژانس وارد‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬ما فکر م ی کنیم زمان ان رسیده است تا رویکرد‬ ‫جدیدی در خصوص حل مس��ائل ف ی مابین ای ران و اژانس‬ ‫اتخاذ شود و در اینده نیز باید به دنبال همکاری بیشتر ب رای‬ ‫تضمین ماهیت صلح امیز برنامه هس��ته ای ای ران باشیم‪.‬‬ ‫برنامه هس��ته ای ای ران صلح امی��ز بوده و ب رای همیش��ه‬ ‫صلح امیز خواهد مان��د‪ ».‬همچنین یک مق��ام در اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی دیدارهای دو روز گذشته با نمایندگان‬ ‫ای ران را «بس��یار س��ازنده» توصیف کرد‪ .‬ت��رو واریورانته‪،‬‬ ‫مذاکره کننده ارش��د اژانس ان��رژی اتم ی گفته اس��ت که‬ ‫دیدارهای دو روزه با هیات ای رانی «بس��یار سازنده» بوده و‬ ‫در دیدارهای انجام ش��ده‪ ،‬موضوعات گذشته و جاری مورد‬ ‫بحث قرار گرفته اس��ت‪ .‬از س��وی دیگر‪،‬یک منبع نزدیک‬ ‫به تیم مذاکره کننده هس��ته ای ای ران در وین اعالم کرد که‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران و اژانس بی ن المللی انرژی اتمی‬ ‫ در دور دوم مذاکرات خود بر سر پیش��نهاد جدید ته ران به‬ ‫توافق دست یافتند که جایگزین چارچوب قبلی خواهد شد‪.‬‬ ‫مهمترین دستاورد این نشست دو روزه این بود که متن جدید‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪44‬‬ ‫پیشنهادی ای ران که بر سر ان توافق حاصل شد‪ ،‬جایگزین‬ ‫‪ 10‬دور مذاکره و چارچوب قبلی م ی شود‪ .‬دور بعدی مذاکرات‬ ‫ای ران و اژان��س بی ن المللی انرژی اتم��ی ‪ 20‬ابان ماه جاری‬ ‫(‪ 11‬نوامبر) در ته ران برگزار م ی ش��ود‪ .‬طرفین در حالی به‬ ‫این توافق دس��ت یافتند که ته ران با رویک��رد جدیدی وارد‬ ‫این دور از مذاکرات فنی و حقوقی ش��ده اس��ت‪ .‬در نهایت‬ ‫عباس ع راقچی درباره چارچوب مورد توافق ای ران و اژانس‬ ‫در مذاکرات وین اظهار کرد‪« :‬پاس��خ به برخی ابهام ها که‬ ‫درباره بحث هسته ای ای ران ایجاد شده و برخی درخواست ها‬ ‫به همکاری فراتر از موافقتنامه پادمان جامع میان ای ران با‬ ‫اژانس منوط م ی شود و در همین راستا ای ران همواره تاکید‬ ‫کرده اس��ت که هرگونه همکاری فراتر از تعهداتش باید در‬ ‫چارچوبی مشخص و روشن و مورد توافق دو طرف صورت‬ ‫گیرد‪ .‬بین ای ران و اژانس نیز موافقت نامه پادمان وجود دارد‬ ‫که روابط دو طرف ب ر اس��اس ان تنظیم ش��ده است و اگر‬ ‫ابهامی نسبت به گذشته برنامه هسته ای ای ران وجود داشته‬ ‫باشد در چارچوب این موافقتنامه پاسخ داده م ی شود‪ .‬در اینده‬ ‫نیز اژانس نقش نظارتی خود را در چارچوب این موافقتنامه و‬ ‫معاهده ان‪.‬پی‪.‬تی بر برنامه صلح امیز هسته ای ای ران انجام‬ ‫م ی دهد‪ ».‬اما نقط��ه اوج اظهارات ع راقچ��ی را م ی توان در‬ ‫خصوص پیشنهاد جدید ای ران به اژانس دانست‪:‬‬ ‫«این پیشنهاد «تصحیح رویکردها» را شامل م ی شود‬ ‫و م ی تواند بن بس��ت موجود می��ان ای��ران و اژانس ب رای‬ ‫حل و فصل مسائل باقیمانده را از بین ببرد‪ .‬پیشنهاد جدید‬ ‫ای ران به اژانس درباره «نحوه» و «شکل» همکاری هاست‬ ‫و محتوا را شامل نم ی ش��ود‪ ،‬همچنین چگونگی برخورد با‬ ‫مس��ائل مربوط به گذش��ته و اینده موضوع هسته ای را در‬ ‫ب ر م ی گیرد‪».‬‬ ‫در ه��ر ص��ورت الزم اس��ت در این��ده ای نزدیک در‬ ‫خصوص تفکیک میان «نحوه همکاری ها» و «محتوای‬ ‫مذاکرات» توضیحات بیش��تری از سوی وزارت امور خارجه‬ ‫کشورمان ارائه شود‪ .‬نوع رویکرد مدیرکل اژانس بی ن المللی‬ ‫انرژی اتم ی و اظهارات مذاکره کننده ارش��د این نهاد نشان‬ ‫م ی دهد که ب��راورد انه��ا از مذاکرات مثبت بوده اس��ت‪ .‬با‬ ‫این حال ب ر اس��اس انچه اش��اره کردیم‪ ،‬نم ی ت��وان لبخند‬ ‫دیپلماتیک مرد یخی (امانو) را در وین به صورتی مستقل از‬ ‫مواضع اعضای ‪ 5+1‬در جریان مذاکرات ژنو تفسیر کرد‪ .‬ارائه‬ ‫هرگونه تفسیر مستقل از رویکرد امانو‪ ،‬منجر به از بین رفتن‬ ‫حلقه ارتباطی مذاکرات ژنو و وین و در نتیجه انحراف از خط‬ ‫تحلیلی و حتی توصیفی مذاکرات خواهد شد‪.‬‬ ‫اگرچ�ه مذاک�رات ای�ران و‬ ‫اژانس بی ن الملل�ی انرژی اتم ی ‬ ‫از بار فنی زیادی برخوردار است‪،‬‬ ‫اما اغش�ته بودن ای�ن مذاکرات‬ ‫به چاش�ن ی های سیاسی کامال‬ ‫محرز است‬ ‫دو نقطه اشتراک مذاکرات ژنو و وین‬ ‫دو نقطه اش��تراک اساس��ی مذاک��رات وی��ن و ژنو را‬ ‫م ی توان به شرح زیر بیان کرد‪:‬‬ ‫‪-1‬هر دوی مذاکرات در راس��تای «گ��ذار از وضعیت‬ ‫موجود» صورت گرف��ت‪ .‬تاکی��د تیم ه��ای مذاکره کننده‬ ‫کشورمان در هر دو مذاکره بر «ارائه طرح جدید» و «اتخاذ‬ ‫رویکرد جدی��د در مذاکرات» نش��ان م ی دهد ک��ه ته ران با‬ ‫«یک» رویکرد وارد «دو» مذاکره شده است‪ .‬البته باتوجه به‬ ‫پیوسته بودن مذاکرات ژنو و وین این مساله نه تنها مذموم‬ ‫نیست‪ ،‬بلکه القاگر نوعی وحدت رویه دیپلماتیک در مواجهه‬ ‫با طرف های مذاکره کننده با ای ران اس��ت‪ .‬اگرچه مذاکرات‬ ‫ای ران و اژانس بی ن الملل��ی انرژی اتم ی از ب��ار فنی زیادی‬ ‫برخوردار است‪ ،‬اما اغشته بودن این مذاکرات به چاشن ی های‬ ‫سیاسی کامال محرز است‪.‬‬ ‫‪« -2‬ابهام در مف��اد مذاکرات» نقطه اش��تراک دیگر‬ ‫مذاکرات وین و ژنو را تش��کیل م ی ده��د‪ .‬در این جا قصد‬ ‫نداریم به تجزیه و تجلیل ابهام��ات موجود و اثبات مفید یا‬ ‫غی ر مفید بودن ان بپردازیم‪ ،‬اما روح ابهام ی که در خصوص‬ ‫محورهای اصلی و فرعی مذاکرات ب��ا اعضای ‪ 5+1‬در ژنو‬ ‫وجود داشت‪ ،‬در کالبد مذاکرات وین نیز حلول یافته است‪.‬‬ ‫این خود نشانه ای دال بر پیوستگی و تاثیرپذیری مذاکرات‬ ‫وین از ژنو دارد‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫مذاکرات وی��ن و ژنو هر دو قطعات��ی از پازل دیالوگ‬ ‫هسته ای ای ران و اعضای ‪ 5+1‬محس��وب م ی شود‪ .‬از این‬ ‫رو نم ی توان ای��ن دو پدی��ده سیاس��ی و دیپلماتیک را به‬ ‫صورتی مس��تقل مورد تجزی��ه و تحلیل قرار داد‪ .‬نس��بت‬ ‫میان مذاکرات ژنو و وین نس��بتی غالب و مغلوب اس��ت‪.‬‬ ‫تاثیرپذیری مذاکره کنندگان اژان��س از فضای مذاکرات ژنو‬ ‫مساله ای بدیهی اس��ت‪ .‬این تاثیرپذیری در اینده نیز ادامه‬ ‫خواهد یافت‪ .‬قرار است دور جدید مذاکرات ای ران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬در تاریخ ‪ 16‬و ‪ 17‬ابان ماه و متعاقب ان مذاکرات ای ران‬ ‫و اژانس بی ن المللی انرژی اتمی نیز در تاریخ ‪ 20‬ابان ماه در‬ ‫ته ران برگزار خواهد شد‪ .‬پیوس��تگی دو مذاکره پیش رو با‬ ‫یکدیگر نیز مانند پیوس��تگی مذاکرات ژن��و و وین محرز‬ ‫اس��ت‪ .‬در این خصوص مذاکرات پیش رو در ژنو بر فضای‬ ‫مذاک��رات اتی ای��ران و اژانس در ته ران تاثیری مس��تقیم‬ ‫خواهد گذاشت‪g .‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫دیپلماسی موازنه‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫روس ها مخالف توافق ایران با غرب نیستند‬ ‫اینده روابط ایران‪ -‬روسیه در گفت و گو با محمود شوری‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪1‬‬ ‫ دکتر محمود شوری‪ ،‬تحلیلگر مسائل روسیه در گفت وگو با مثلث به بررسی روابط تهران‪-‬مسکو بعد از اتفاقات‬ ‫اخیر در مناس�بات ایران و غرب پرداخت‪ .‬وی معتقد است روابط ایران و روسیه طی س�ال های گذشته رابطه عمیق و‬ ‫استراتژیکی نبوده و هی چ یک از دو کشور‪ ،‬ان طور که در فضای تبلیغاتی م ی شنویم عالقه ای به گسترش روابط شان‬ ‫نداشته اند‪ .‬از جانب روسیه‪ ،‬در دولت های گذش�ته باتوجه به شرایط بی ن المللی ایران‪ ،‬این کشور نیز خیلی عالقه مند‬ ‫به برقراری پیوندهای نزدیک با کشور ما نبود‪ .‬شوری با بیان اینکه سیاست خارجی دولت دکتر روحانی‪ ،‬قرار است یک‬ ‫سیاست خارجی متوازن و مبتنی بر تعامل سازنده با تمامی کشورها باش�د م ی گوید قطعا در سیاست خارجی دولت‬ ‫جدید شاهد توجه به یک سو یا عدم توجه به یک سوی دیگر نخواهیم بود و انتظار م ی رود که روابط متوازن میان شرق‬ ‫و غرب در روابط خارجی دولت جدید برقرار شود‪.‬‬ ‫به دنبال برگزاری نشس�ت ژنو ‪ 2‬و نتایج مثبت‬ ‫و متفاوت این نشس�ت و همچنین از س�رگیری‬ ‫برخی مناس�بات میان ای�ران و امری�کا‪ ،‬برخی‬ ‫مساله ناخشنودی روس�یه را از رفع مشکالت و‬ ‫نزدیکی ایران و غرب بیان م ی کنند‪ .‬به نظر شما‬ ‫ایا روس�یه از نزدیکی ایران و غ�رب ب ه خصوص‬ ‫امریکا ناخشنود خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬من خیلی معتقد به موضع متفاوت روسیه نسبت‬ ‫به مذاکرات اخیر ای��ران و گروه ‪ 5+1‬نیس��تم؛ ماجرا از این‬ ‫قرار اس��ت که س��رگئی ریابکوف‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه‬ ‫روسیه پس از پایان نشست میان ای ران ‪ 5+1‬اعالم کرد که‬ ‫نم ی توان در خصوص مذاک��رات ژنو چندان هم خوش بین‬ ‫بود و گفت هنوز مسیر طوالنی را پی ش رو داریم‪ .‬اما موضع‬ ‫رسمی وزارت خارجه روسیه به این صورت بود که از توافقاتی‬ ‫که صورت گرفته اس��تقبال کردند و ان را تنها راه حل ب رای‬ ‫ادامه حل و فصل مساله هس��ته ای ای ران عنوان کردند‪ .‬به‬ ‫اعتقاد من در ش��رایط فعلی دلیلی ن��دارد روس ها مخالف‬ ‫توافق هسته ای ای ران و گروه ‪ 5+1‬باشند زی را در این زمینه‬ ‫روس ها هیچ ضرری نم ی کنند‪ .‬همچنین به نظر م ی رس��د‬ ‫اکنون روس ها به خاطر تحریم هایی که در نتیجه موضوع‬ ‫هسته ای بر ای ران وارد ش��ده‪ ،‬بیشتر متضرر هستند چرا که‬ ‫این تحریم ها مانع توافقات جدید میان ای ران و روسیه به ویژه‬ ‫در بحث همکاری های جدید هسته ای شده است‪ .‬حتی در‬ ‫روابط نظامی و تسلیحاتی ای ران و روسیه نیز این تحریم ها‬ ‫مانع ایجاد کرده اند‪ .‬البته روس ها عالقه ای ندارند که ای ران‬ ‫در موضوع هسته ای به می زانی از توانمندی برسد که خودش‬ ‫به سمت ساخت تسلیحات هس��ته ای برود ولی تا این حد‬ ‫که ای ران می زان محدودی از توانایی غن ی س��ازی را داش��ته‬ ‫باشد‪ ،‬روس ها مش��کلی نخواهند داشت‪ .‬در حقیقت بحث‬ ‫انها بیشتر احتمال انحراف ای ران در برنامه هسته ای است‬ ‫و تصورشان بر این است که با فشارهایی که از طرف گروه‬ ‫‪ 5+1‬دارد وارد م ی شود و نظارت بی ن المللی که روی برنامه‬ ‫هسته ای ای ران دنبال م ی شود‪ ،‬این مساله را م ی توان کنترل‬ ‫کرد‪ .‬به گمان من در همین حد ب��رای روس ها قانع کننده‬ ‫است و نگرانی انها پی رامون برنامه هسته ای ای ران را از بین‬ ‫م ی برد‪ .‬همچنین به نظر م ی رسد ای ران در شرایطی است که‬ ‫‪45‬‬ ‫رابطه نه چندان خوب با اروپا‪ ،‬حق انتخاب مان در حوزه روابط‬ ‫خارجی بسیار محدود ش��ده بود‪ .‬روس ها نیز نسبت به این‬ ‫مس��اله اگاه بودند به همین دلیل انگیزه زیادی داشتند که‬ ‫ای ران را به سمت خودشان جلب کنند چرا که فکر م ی کردند‬ ‫ای ران به دلیل نیازمندی هایش دست به این کار خواهد زد‪.‬‬ ‫البته انها امکانات محدودی ب��رای برطرف کردن نیازهای‬ ‫ای ران در حوزه های مختلف داشتند‪.‬‬ ‫ایا در شرایط فعلی ش�اهد تغییر نگاه روسیه به‬ ‫ایران خواهیم بود؟‬ ‫‪ l‬اکنون که بحث بهبود روابط ای ران با غرب پیش‬ ‫امده به نظر م ی رس��د ش��اید انگیزه روس ها ب رای اینکه در‬ ‫روابطش��ان با ای ران تغییر ایجاد کنند یا به نحوی انگیزه ها‬ ‫و موضوعات تازه ای را وارد بحث روابط کنند‪ ،‬افزایش یافته‬ ‫اس��ت‪ .‬به نظر م ی رس��د در این شرایط ش��اید بتوان روابط‬ ‫متوازن ت��ری برقرار ک��رد‪ ،‬البته ن��ه از این جه��ت که قبال‬ ‫روابط مان نامتوازن بود‪ ،‬بلکه از این جهت که روابط مان در‬ ‫حد دو قدرت منطقه ای که مسائل و مشترکات زیادی دارند‪،‬‬ ‫نبود‪ .‬شاید در ش��رایط جدید این فضا ایجاد شود که روابط‬ ‫ای ران و روسیه به سمتی برود که در حد هر دو کشور باشد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫م ی تواند به عنوان یک بازیگ��ر مهم منطقه ای ایفای نقش‬ ‫کرده و همچنین م ی تواند نقش ثبات س��ازی در منطقه را‬ ‫ب ر عهده داشته باش��د‪ .‬از این منظر بهبود روابط میان ای ران‬ ‫و مجموعه غرب چندان به ضرر روسیه نخواهد بود چراکه‬ ‫ای ران از این طریق م ی تواند به تثبیت شرایط در منطقه مهم‬ ‫خاورمیان��ه کمک کند که ب رای روس ه��ا از اهمیت باالیی‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫ط�ی س�ال های اخی�ر روس�یه در قب�ال ایران‬ ‫ب ه گونه ای وارد عمل ش�د که ان�گار از بحران به‬ ‫وجود امده در سیاست خارجی ایران بهره گرفته‬ ‫باشد‪ .‬نظر شما راجع به این موضوع چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪ l‬روابط ای ران و روسیه طی سال های گذشته رابطه‬ ‫خیلی عمیق و اس��تراتژیکی نبوده و هیچ یک از دو کشور‪،‬‬ ‫ان طور ک��ه در فض��ای تبلیغاتی م ی ش��نویم عالقه ای به‬ ‫گسترش روابط شان نداشته اند‪ .‬این گونه فضاها نیز بیشتر‬ ‫مقطعی و موضوعی بوده و حکایت از یک رابطه استراتژیک‬ ‫درازمدت و عمیق میان دو کشور ندارد‪ .‬در واقع ما باید بیشتر‬ ‫نگران این مس��اله باش��یم تا اینکه همکاری بیشترمان با‬ ‫روسیه بخواهد تاثیر منفی روی روال سیاسی ای ران بگذارد‬ ‫یا خیر‪ .‬روابط ای ران و روسیه متاثر از عوامل مختلفی است‬ ‫که یکی از مهمتری��ن انها نوع نیازها و روابطی اس��ت که‬ ‫هم ای ران و هم روسیه با سایر کشورها به ویژه غرب برقرار‬ ‫کرده اند‪ .‬ما در این س��ال ها به دلیل قطع رابطه با امریکا و‬ ‫ایران و روس�یه در منطقه‪ ،‬حوزه ها و مش�ترکات‬ ‫بس�یاری دارند‪ .‬ایا دو طرف تاکنون توانسته اند‬ ‫در این حوزه ها به خوبی همکاری داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬حوزه ها و موارد بس��یاری وج��ود دارد که ای ران و‬ ‫روسیه را به هم نزدیک م ی کند و دو طرف باید در همکاری‬ ‫و هماهنگی با هم حرکت کنند‪ .‬بحث س��وریه یکی از این‬ ‫موضوعات مشترک است‪ .‬موضوع سوریه یک فاز جدیدی در‬ ‫روابط ای ران و روسیه و همکاری های دو طرف پدید اورد‪ .‬در‬ ‫حقیقت همکاری های این دو کشور بود که فضای منطقه را‬ ‫ب رای پیش بردن یک هدف مشخص فراهم کرد‪ .‬در بحث‬ ‫سوریه‪ ،‬ای ران و روس��یه با همکاری با هم به گونه ای عمل‬ ‫کردند که کشورهای مخالف بشار اسد به اهداف خود نرسند‪.‬‬ ‫اگر غرب از بحث حمله نظامی علیه س��وریه عقب نشینی‬ ‫کرد‪ ،‬این امر نتیجه همکاری ای ران و روسیه است‪.‬‬ ‫البته به جز سوریه‪ ،‬حوزه های بسیار دیگری وجود دارد‬ ‫که دو کشور م ی توانند با همکاری های دوجانبه تاثیرگذاری‬ ‫داشته باشند‪ .‬موضوع افغانس��تان‪ ،‬یکی از این موضوعات‬ ‫اس��ت‪ .‬اگر ای ران و روس��یه در موضوع افغانستان هم مانند‬ ‫س��وریه‪ ،‬همکاری های جدی تری را دنبال م ی کردند شاید‬ ‫امروز شاهد این وضعیت در افغانس��تان نبودیم‪ .‬اگر نقش‬ ‫کشورهای منطقه در حل بحران افغانس��تان جدی تر بود‪،‬‬ ‫امروز دیگر افغان ها نگران خروج نیروهای ناتو از کشورشان‬ ‫در سال ‪ 2014‬نبودند‪ .‬من فکر م ی کنم موضوعات زیادی در‬ ‫مسائل مربوط به خاورمیانه و اسیای مرکزی وجود دارد که‬ ‫همکاری های دوجانبه ته ران‪-‬مسکو را م ی طلبد‪.‬‬ ‫ایا نزدیکی روابط ایران و غرب این نگرانی را در‬ ‫روس ها نسبت به بهبود روابط ایران با غرب حساس شده اند‬ ‫روابط سه ضلعی‬ ‫شعیب بهمن‬ ‫کارشناس مسائل روسیه‬ ‫‪2‬‬ ‫روابط ای ران و روسیه طی س��ال های گذشته از فراز و‬ ‫نشیب زیادی برخوردار بوده اس��ت‪ .‬یکی از دالیل این فراز‬ ‫و نش��یب ها‪ ،‬دیدگاه های موجود در ای ران و روس��یه نسبت‬ ‫‪46‬‬ ‫به یکدیگر است‪ .‬در ای ران عموما دیدگاهی منفی نسبت به‬ ‫روسیه وجود دارد که از تجربیات تاریخی نشات م ی گیرد و‬ ‫مطابق با ان‪ ،‬روسیه کشوری تلقی م ی گردد که دائما در پی‬ ‫دست اندازی به قلمرو یا خیانت به منافع ملی ای ران است‪.‬‬ ‫در روسیه نیز دیدگاهی امنیتی وجود دارد که ناشی از‬ ‫سوابق تاریخی دو کشور است‪ .‬روس ها هنوز خاطره جنگ‬ ‫س��رد و قرار گرفتن ای ران در بلوک غرب را از خاطر نبرده اند‪.‬‬ ‫روس ها اعتقاد دارند که ای ران ی ها در شرایط فعلی‪ ،‬به دلیل‬ ‫روابط خصومت امیزی که با غرب و به وی��ژه امریکا دارند‪،‬‬ ‫مسکو ب ه وجود نم ی اورد که در حوزه های مشترک‬ ‫با ایران اختاللی ایجاد شود؟‬ ‫‪ l‬در حال حاضر دیگر دوران جنگ س��رد به پایان‬ ‫رس��یده و در دوره جدی��د‪ ،‬دولت ها در حوزه ه��ای مختلف‬ ‫م ی توانند رفتارهای متفاوتی داش��ته باشند‪ .‬یعنی م ی توان‬ ‫در عین اینکه با یک کش��ور در اختالف بود‪ ،‬در حوزه های‬ ‫دیگر همکاری داش��ت یا با دو کش��وری که ب��ا هم دارای‬ ‫اختالفات جدی هس��تند‪ ،‬می توانند رابط��ه خوبی برقرار‬ ‫کنند‪ .‬اینها شرایطی اس��ت که در دوران بعد از جنگ سرد‬ ‫که بلوک بندی های غیرمنعطف به پایان رس��ید‪ ،‬شاهدش‬ ‫هستیم‪ .‬اکنون عمال دولت ها سعی م ی کنند انتخاب های‬ ‫خودشان را در سطح بی ن الملل محدود نکنند‪ ،‬بناب راین هم‬ ‫روس ها و هم جمهوری اس�لامی ای ران به این موضوع پی‬ ‫برده اند که نباید صرفا به این دلیل که کش��وری دوست یا‬ ‫دشمن اس��ت یا با چنین تعابیری با کش��وری وارد دوستی‬ ‫یا دش��منی ش��وند‪ .‬به بیان دیگر هر کش��وری باتوجه به‬ ‫ظرفی ت ه��ا و توانمندی های خودش در سیاس��ت خارجی‬ ‫کش��ورهای دیگر باید مورد توج��ه و ارزیابی ق��رار بگیرد‪.‬‬ ‫این مس��اله بدان معناس��ت که در مورد غرب‪ ،‬هم ای ران و‬ ‫هم روس��یه باید این عامل را در روابط شان کمرنگ کنند تا‬ ‫بتوانند به عنوان دو کش��ور قدرت منطقه ای با هم ب ر اساس‬ ‫نیازهایش��ان روابط برقرار کنند و نه ب ر اس��اس دوس��تی و‬ ‫دشمن ی شان با یک قدرت دیگر که فرامنطقه ای نیز هست‪.‬‬ ‫از این جهت روابط دو ط��رف در دوره جدید م ی تواند مرحله‬ ‫تازه ای را تجربه کند‪.‬‬ ‫م�ا در دولت ه�ای نهم و دهم ش�اهد سیاس�ت‬ ‫گردش به ش�رق ایران بودیم‪ .‬ایا در دولت جدید‬ ‫باید منتظر تغییری در این نگاه باشیم؟‬ ‫‪ l‬سیاس��ت خارجی دولت دکتر روحانی قرار است‬ ‫یک سیاس��ت خارجی متوازن و مبتنی بر تعامل سازنده با‬ ‫تمامی کش��ورها باش��د؛ بناب راین قطعا در سیاست خارجی‬ ‫دولت جدید شاهد توجه به یک سو یا عدم توجه به یک سوی‬ ‫دیگر نخواهیم بود و انتظار م ی رود که روابط متوازنی میان‬ ‫شرق و غرب در روابط خارجی دولت جدید برقرار شود‪ .‬باتوجه‬ ‫به شناختی که از دستگاه سیاست خارجی دولت جدید دارم‪،‬‬ ‫معتقدم در این دولت‪ ،‬احتم��اال فرصت ب رای اینکه یک نوع‬ ‫بازسازی در روابط ای ران و روسیه شکل بگیرد‪ ،‬فراهم است؛‬ ‫البته بازسازی که به نفع منافع دو کشور باشد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه به هر حال اکن��ون از طرف روس ها نیز‬ ‫این عالقه مندی بیشتر شده اس��ت‪ .‬چرا که در دولت های‬ ‫گذشته باتوجه به شرایط بی ن المللی ای ران‪ ،‬روسیه نیز خیلی‬ ‫عالقه مند به برقراری پیوندهای نزدیک با کشور ما نبود‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر باتوجه به بهبود فضای بی ن المللی ب رای دولت‬ ‫دکتر روحانی‪ ،‬روس ها نیز م ی خواهند از این فرصت استفاده‬ ‫کنند و روابط خودشان را با ای ران ارتقا دهند‪g .‬‬ ‫در پی روابط نزدیک با مسکو هس��تند و در نهایت به غرب‬ ‫نزدیک می ش��وند‪ .‬بناب راین به محض انک��ه روابط ای ران و‬ ‫غرب بهبود پیدا کند‪ ،‬ته ران دیگر از مسکو یاد نخواهد کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر این دیدگاه های تاریخی‪ ،‬باید به نکته دیگری هم‬ ‫اشاره کرد و ان‪ ،‬سه ضلعی بودن روابط ته ران و مسکو است‪.‬‬ ‫در واقع روابط ای ران و روسیه بیش از انکه یک روابط دو جانبه‬ ‫باشد‪ ،‬روابطی مبتنی بر دخالت و حضور عنصر سوم است‪.‬‬ ‫این عنصر در طول زم��ان‪ ،‬متفاوت بوده و گاهی انگلیس و‬ ‫گاهی نیز امریکا به عنوان بازیگر مداخله گر در روابط ای ران‬ ‫و روسیه حضور داشته اند‪ .‬همین امر باعث شده تلق ی های‬ ‫نادرستی در ته ران و مسکو نسبت به روابط دو جانبه شکل‬ ‫گیرد‪ ،‬به نحوی که از یک س��و روس ها تصور کنند هرگاه‬ ‫روابط ای ران با غرب بهبود یابد‪ ،‬مناسبات ته ران و مسکو تیره‬ ‫خواهد شد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬عکس این قضیه نیز صادق است‬ ‫بازی با کارت ایران‬ ‫دیپلماسی مسکو نسبت به تهران چگونه تعریف می شود؟‬ ‫مرتضی مکی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل روسیه‬ ‫برسند که هم حمایت جمهوری اسالمی را داشته باشند و هم‬ ‫امریکا را‪ ،‬قطعا نقش افرینی روس ها در این کشورها کاهش‬ ‫خواهد یافت‪ .‬در نتیجه سطح مناسبات ب رای این مساله مهم‬ ‫است‪ .‬در نتیجه اگر سطح مناسبات در حدی باشد که موضوع‬ ‫مذاکرات هسته ای به سمتی پیش رود که تحریم ها لغو شود و‬ ‫مناسبات روسیه و ای ران در برخی حوزه های اقتصادی و تجاری‬ ‫حل شود و انها در این حوزه ها راحت تر فعالیت کنند به نفع انها‬ ‫خواهد بود و از ان استقبال خواهند کرد‪ .‬اما اگر به سمتی پیش‬ ‫رود که از لحاظ اس��تراتژیک جمهوری اسالمی ای ران و غرب‬ ‫منافع شان به اصول و پایه های مشترکی نزدیک شود‪ ،‬قطعا‬ ‫روس ها از این نتیجه استقبال نخواهند کرد‪.‬‬ ‫و در ای ران نیز بس��یاری از کارشناس��ان و نخبگان سیاسی‬ ‫تصور م ی کنند که روس��یه به ای ران همچ��ون کارتی ب رای‬ ‫بازی در ب رابر غرب م ی نگ��رد‪ .‬بناب راین غرب به ویژه امریکا‬ ‫همواره از جایگاه مهمی در روابط ای ران و روس��یه برخوردار‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬پی ش زمینه های تاریخ��ی و دیدگاه های فوق‬ ‫باعث ش��ده در حال حاضر با روی کار امدن دولت جدید در‬ ‫ای ران و تقویت بحث تنش زدایی با غرب و همچنین افزایش‬ ‫زمزمه های برقراری روابط میان ای ران و امریکا‪ ،‬یک بار دیگر‬ ‫حساس��یت روس ها ب رانگیخته ش��ود‪ .‬به نح��وی که انها‬ ‫تصور م ی کنند بهبود روابط ای ران با غرب‪ ،‬به تیرگی روابط‬ ‫ته ران و مسکو منجر خواهد شد‪ .‬چنین امری را م ی توان در‬ ‫موضع گیری های اخیر مقامات روس درباره مساله هسته ای‬ ‫ای ران و مذاکرات ‪ 5+1‬مشاهده کرد‪.‬‬ ‫در این بین انچه ب��ر این تصور روس ه��ا م ی افزاید‪،‬‬ ‫تعیی ن نکردن س��فیر جدید ای ران در مسکو اس��ت‪ .‬زی را در‬ ‫ش��رایطی که ماموریت دیپلماتیک اقای س��جادی‪ ،‬سفیر‬ ‫پیشین ای ران در مسکو به پایان رسیده‪ ،‬هنوز تکلیف سفیر‬ ‫جدید مشخص نشده است‪ .‬این در حالی است که پی ش تر‬ ‫نام فرد دیگری به عنوان سفیر اعالم شده بود که ظاه را وی از‬ ‫حضور در مسکو به دالیل شخصی سر باز زده است‪ .‬چنین‬ ‫امری در مسکو باعث تقویت این دیدگاه م ی شود که ای ران‬ ‫به دلیل تنش زدایی با غرب‪ ،‬دیگر اهمیت گذش��ته را ب رای‬ ‫روسیه قائل نیست‪.‬‬ ‫از این رو باتوجه به حساس��ی ت های موجود در روابط‬ ‫ای ران و روسیه و همچنین جایگاهی که مسکو در سیاست‬ ‫خارجی جمهوری اس�لامی ای ران دارد‪ ،‬شایسته است ه ر چه‬ ‫زودتر تکلیف سفیر جدید ای ران در مسکو مشخص شود و‬ ‫وزارت خارجه بیش از پیش بر سردرگم ی های موجود نیفزاید‪.‬‬ ‫از این پس هم جمهوری اس�لامی ای ران و هم روسیه‬ ‫تالش خواهند کرد سطح مناسبات شان را حوزه های اقتصادی‬ ‫و سیاسی حتی در سطح اعالن هم که شده افزایش دهند‪ .‬هر‬ ‫دو کشور همچنان منافع سیاسی‪،‬اقتصادی و امنیتی مشترکی‬ ‫دارند که همین منافع بنا م ی دارد با وجود برخی اختالفات در‬ ‫برخی حوزه ها به دنبال ایجاد تنش در نوع مناسبات نباشند‪.‬‬ ‫ای ران با وجودی که به دنبال ان اس��ت که مذاکرات هسته ای‬ ‫را از کانال امریکا که یک کش��ور اثرگذار در گروه ‪ 5+1‬است‪،‬‬ ‫حل و فصل کند اما قطعا به حمایت های روس��یه و چین از‬ ‫سیاست هایش تاکید دارد و این مس��اله م ی تواند در تعدیل‬ ‫بیش��تر مواضع اروپا و امریکا موثر باش��د‪ .‬البته در این رابطه‬ ‫نم ی توان یک قاعده کلی را ص��ادر کرد زی را قطعا پارامترهای‬ ‫مختلفی در نوع مناسبات ته ران‪-‬مسکو اثرگذار است‪.‬‬ ‫طی بیش از س��ه دهه ای که از انقالب اس�لامی ای ران‬ ‫م ی گذرد و جایگاهی ک��ه ای ران در منطق��ه خاورمیانه دارد و‬ ‫همچنین باتوجه به تجربه تاریخی‪ ،‬سیاست توازن با کشورهای‬ ‫غ ربی و روسیه ش��اید بهترین مدلی بوده که م ی تواند منافع‬ ‫ای ران را بیش��تر تامین کند‪ .‬در نهایت به هیچ وجه نم ی توان‬ ‫به روسیه به عنوان یک شریک استراتژیک نگاه کرد و تجربه‬ ‫تاریخی نیز نشان داده که روس ها‪ ،‬یک شریک قابل اطمینان‬ ‫نیستند‪ .‬اما به هر حال نم ی توان به سمت غ رب ی ها نیز خیلی‬ ‫مایل شد و روس ها را نادیده گرفت‪ .‬زی را غ رب ی ها نیز طی سه‬ ‫دهه گذشته نشان داده اند که با ای ران در حوزه های مختلف و‬ ‫استراتژیک دارای اختالفات عمیق و دیرینه ای هستند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه این نکته را نیز باید مدنظر قرار داد که معادالت سیاسی و‬ ‫اقتصادی در جهان طی دو دهه تغییر کرده و قطب بندی های‬ ‫جدیدی شکل گرفته است‪ .‬بناب راین اکنون نم ی توان مطابق‬ ‫مدل های پیشین حرکت کرد بلکه باید با شناخت جدیدی از‬ ‫نظام بی ن الملل به یک نوع مناسبات چند جانبه با قطب های‬ ‫اقتصادی و سیاس��ی روی اورد‪ .‬ای��ن راه بهترین روش تامین‬ ‫منافع ای ران اس��ت‪ .‬در مذاکرات ای ران و گروه ‪ 5+1‬نیز رویکرد‬ ‫چندجانبه گرایی نتیجه خواهد داد و تعامل همزمان با روسیه‪،‬‬ ‫امریکا و اروپا تنها روشی است که م ی تواند بیشترین منفعت‬ ‫را نصیب ای ران کند و قدرت بازی ای ران را در عرصه بی ن الملل و‬ ‫منطقه باال ببرد‪g.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫همچنین نباید از نظر دور داشت که تاکنون دو کشور‬ ‫فرازونشی ب های بسیاری را در روابط شان از سر گذرانده اند؛ مثال‬ ‫در زمان مدودف رویکرد روسیه نسبت به ای ران خیلی متفاوت‬ ‫شد‪ .‬رویکردی که در زمان ریاست جمهوری دیمتری مدودف و‬ ‫در نوع مناس��باتش با غرب و ای ران وجود داشت یک سیاست‬ ‫تاکتیکی بود و روس ها نشان دادند که در عمل انچنان که اعالم‬ ‫م ی کنند حداقل در حوزه های استراتژیکی مانند گسترش ناتو‬ ‫به شرق به هیچ وجه حاضر به نزدیکی و همسویی با اروپای ی ها‬ ‫نیستند‪ .‬همچنین در بحران گرجستان شاهد بودیم که حدود‬ ‫چند ماه پس از به قدرت رسیدن مدودف این بحران ایجاد شد‬ ‫و روس��یه در این کش��ور دخالت کرد‪ .‬در موضوع اوکراین نیز‬ ‫روسیه به ش��دت بر مواضعش پافش��اری کرد‪ .‬اما در رابطه با‬ ‫موضوع ای ران موضعی که روس ها اتخ��اذ کردند و همراهی‬ ‫ش��ان با غرب در تصویب قطعنامه های شورای امنیت علیه‬ ‫ای ران نشان داد روس ها با کارت ای ران بازی م ی کنند‪ .‬همچنین‬ ‫در زمان مدودف کامال مشخص شد که روس ها عمال به ای ران‬ ‫به عنوان یک شریک استراتژیک نگاه نم ی کنند بلکه به عنوان‬ ‫شریک و همسایه ای م ی نگرند که م ی تواند برخی منافع انها را‬ ‫در حوزه های مختلف تامین کند؛ در این میان اختالفات ای ران و‬ ‫غرب نیز فرصت هایی در اختیار روسیه م ی گذارد که م ی توانند از‬ ‫ان استفاده های سیاسی‪ ،‬اقتصادی و امنیتی خودشان را بکنند‪.‬‬ ‫در رابطه با ای ران نیز ش��اهد بودیم نوع رویکردی که در هشت‬ ‫سال دوره ریاست جهوری محمود احمدی نژاد نسبت به نگاه‬ ‫به شرق وجود داشت نیز جواب نداد و عمال شاهد صدور پنج‬ ‫قطعنامه در سازمان ملل بودیم؛ قطعنامه هایی که نشان داد با‬ ‫وجود نگاه به شرق ای ران‪ ،‬نه روس ها و نه چین ی ها‪ ،‬انطور که‬ ‫انتظار م ی رفت حاضر به همراهی با سیاست های ای ران نشدند‬ ‫و در این مقطع نیز عمال منافع خودشان را در مناسبات با غرب‬ ‫فرازونشیب های مناسبات تهران‪ -‬مسکو‬ ‫ایران و روسیه به یکدیگر نیاز دارند‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫روس ها هم��واره از کارت ای��ران ب��رای امتیازگیری از‬ ‫دولت های غ ربی استفاده کرده اند؛ مساله ای که در ان تردیدی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬روس ها طی بیش از ‪ 10‬سال گذشته تالش کردند‬ ‫از کارت ای ران به خصوص در رابطه با ب رنامه های موشکی امریکا‬ ‫و اروپا استفاده و بهره برداری کنند‪ .‬اما پی رامون اینکه روس ها در‬ ‫روند بهبود مذاکرات ای ران با امریکا و اروپا و اغاز تنش زدایی از‬ ‫این روابط چه رویکردی دارند‪ ،‬موضع اقای س��رگئی ریابکوف‬ ‫نشان داد روسیه نسبت به این س��رعت عملی که حداقل در‬ ‫فضای رسانه ای در جهت تنش زدایی از مناسبات جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران و امریکا به خصوص در موضوع هس��ته ای‬ ‫ایجاد ش��ده‪ ،‬خرسند نیست‪ .‬این ناخرس��ندی نشان م ی دهد‬ ‫انها برخالف انتظاراتی که از این رویداد داش��تند دچار نوعی‬ ‫شگفتی ش��دند؛ همچنانکه بعد از مذاکرات ژنو با وجود انکه‬ ‫امریکا و اروپا حداقل به صورت رسمی و اعالنی اظهار خوش‬ ‫بینی م ی کردند‪ ،‬روس ها یک موضع غیرقابل انتظار داشتند و‬ ‫گفتند که نباید نسبت به این نوع تغییر ادبیاتی که در اظهارات‬ ‫مقامات امریکایی و اروپایی ایجاد ش��ده‪ ،‬خوشبین بود‪ .‬شاید‬ ‫انها فکر م ی کنند اگر روند تحوالت به این سمت و سو رود که‬ ‫حداقل در فاصله کوتاهی برخالف انتظار انها‪ ،‬اختالفات ای ران‬ ‫با غرب کاهش یابد انها انجایگاه و نقش افرینی که در مذاکرات‬ ‫ای ران و غرب در موضوع هس��ته ای داشتند را از دست خواهند‬ ‫داد‪ .‬این مساله م ی تواند حتی در نوع مناسبات روسیه با دیگر‬ ‫کشورهای اروپایی و امریکا در برخی حوزه ها همچون قفقاز‪،‬‬ ‫اسیای مرکزی و خاورمیانه نیز تاثیرگذار باشد‪ .‬این نگرانی باعث‬ ‫شده روس ها موضع نه چندان خوبی در قبال بهبود مناسبات‬ ‫ای ران و غرب داشته باشند‪ .‬اما هنوز زود است که روسیه بیاید و در‬ ‫قبال مناسبات ای ران و غرب‪ ،‬واکنش نشان دهد زی را این کشور‬ ‫باید منتظر سطح مناسبات باشد‪ .‬در واقع ممکن است سطح‬ ‫مناسبات ای ران و امریکا به گونه ای باشد که روس ها نیز بتوانند‬ ‫از ان بهره برداری کنند‪ .‬اما اگر این س��طح به حدی برسد که‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و امریکا بتوانند برخی اختالفاتشان در‬ ‫منطقه خلیج فارس و خاورمیانه را حل و فصل کنند بدون شک‬ ‫این مساله به سود روس ها نخواهد بود و جایگاه انها کاهش‬ ‫خواهد یافت‪ .‬ای ران در حوزه هایی همچون ع راق‪ ،‬افغانستان و‬ ‫حتی سوریه‪ ،‬با امریکا دارای منافع مشترکی است و اگر رویکرد‬ ‫به این سمت و سو برود که دولت هایی در این کشورها به قدرت‬ ‫در قبال جمهوری اس�لامی ای ران ارجح دیدند‪ .‬حمایت هایی‬ ‫که روس ها از قعطنامه های سازمان ملل علیه ای ران داشتند‪،‬‬ ‫نشان داد که انها به ای ران تنها به عنوان یک شریک اقتصادی‬ ‫و سیاس��ی نگاه م ی کنند که در اولویت سیاست خارجی و در‬ ‫نوع مناس��بات ش��ان با غرب قرار ندارد‪ .‬اما به هر حال برخی‬ ‫همکاری های انها را نیز نم ی توان از نظر دور داش��ت چرا که‬ ‫اولین نیروگاه هسته ای ای ران با کمک روس ها به رغم کندکاری‬ ‫و اهمال کاری هایشان به دست امد‪.‬‬ ‫باید توجه داشت که هر حرکت و رفتار دیپلماتیک ای ران از‬ ‫س��وی روس ها با دقت رصد م ی ش��ود و تعل��ل در انتخاب‬ ‫سفیر جدید م ی تواند نگاه امنیتی روس��یه نسبت به ای ران‬ ‫را تشدید نماید‪.‬‬ ‫ضمن انکه انتخاب س��فیر جدید م ی تواند به تنظیم‬ ‫روابط ای ران و روس��یه در دولت جدید کمک شایان توجهی‬ ‫بکند‪ .‬در مجموع باتوجه به اینکه شرایط کنونی ب رای ای ران‬ ‫از حساسیت خاصی برخوردار اس��ت و مذاکرات هسته ای‬ ‫ب��ا ‪ 5+1‬در پیش اس��ت و همچنین روس��یه نی��ز یکی از‬ ‫تاثیرگذارترین اعضای گروه محسوب م ی شود‪ ،‬بناب راین نباید‬ ‫به فضای ب ی اعتمادی میان دو کشور دامن زد‪ .‬به خصوص‬ ‫که در کنار بحث هسته ای‪ ،‬مسائل منطقه ای و بی ن المللی‬ ‫قابل توجهی وجود دارند که به مناس��بات و روابط ته ران ـ‬ ‫مسکو مربوط م ی شود‪g .‬‬ ‫‪47‬‬ ‫نباید روس ها را فراموش کنیم‬ ‫ایا توافق با غرب می تواند روابط با روسیه را بهتر کند؟‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫کارشناس مسائل روسیه‬ ‫‪4‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫وضعیت کنونی روابط میان ای ران و روسیه پیچیده تر‬ ‫از چیزی اس��ت که بیش��تر ناظ ران گمان م ی کنند‪ .‬ساندرز‬ ‫چنین اس��تدالل م ی کند که این رابطه بر مبنای همکاری‬ ‫است‪ ،‬اما در واقع چنین نیست‪ .‬روسیه‪ ،‬ای ران را یک همسایه‬ ‫خوب م ی داند‪ ،‬چرا که ای ران ب رای ایجاد ب ی ثباتی در اسیای‬ ‫مرکزی تالش نم ی کند‪ .‬باید این را در نظر داشت که طی‪20‬‬ ‫سال گذش��ته و از زمانی که روس��یه جدید پس از فروپاشی‬ ‫شوروی و به عنوان می راث دار این کشور پا به عرصه گذاشته‬ ‫است‪ ،‬همیشه روابط ای ران و این کشور تحت تاثیر مناسبات‬ ‫روس��یه و امریکا از یک س��و و رابطه ای ران و امریکا از سوی‬ ‫دیگر بوده اس��ت و این ب��ه هیچ عنوان مثبت نیس��ت که‬ ‫مناس��بات دو کش��ور تحت تاثیر روابط با یک کشور سوم‬ ‫باش��د‪ ،‬البته گاهی نیز این روابط تحت تاثی��ر ارتباط میان‬ ‫روسیه و رژیم صیهونیستی قرار گرفته است‪ ،‬اما مهمترین‬ ‫عامل تاثی ر گذار در روابط این دو کشور مساله ای به نام امریکا‬ ‫بوده است‪.‬اما این تاثی رات مادام منفی نبود‪ ،‬زی را گاهی دیده‬ ‫ش��ده که ایاالت متحده امریکا تاثی رات مثبت��ی روی روابط‬ ‫ای ران و روسیه گذاشت ه است‪ .‬اما دلیل این تاثی رات منفی چه‬ ‫عنصری است؟ یکی از مهمترین عوامل تاثی ر گذار این است‬ ‫که روسیه تمام این سال ها س��عی کرده تا از کارت ای ران در‬ ‫مناسبات خود با امریکا استفاده کند‪ .‬البته این مساله صرفا‬ ‫مربوط به روس��یه نم ی ش��ود و یک پدیده رایج در معادالت‬ ‫جهانی به ش��مار م ی رود‪ .‬زی��را معموال در مناس��بات میان‬ ‫کشورها هر یک از طرفین تالش م ی کند از مزیت های که‬ ‫دارد اس��تفاده کند‪ .‬منتها اگر ای ران روابطش با غرب به ویژه‬ ‫اتحادیه اروپ��ا بهبود پیدا م ی کرد‪ ،‬تاثیر معکوس بر س��طح‬ ‫روابط با روسیه م ی گذاشت که البته عکس این مساله نیز رخ‬ ‫م ی دهد و اگر روابط ای ران با اتحادیه اروپا کاهش پیدا کند یا‬ ‫به طور کلی قطع شود‪ ،‬کشوری که از این شرایط نهایت بهره‬ ‫را م ی برد‪ ،‬روسیه است‪ .‬البته این نکته را نباید نادیده گرفت‬ ‫که این اتفاقات از س��مت ای ران روی رابطه تاثیر م ی گذارد و‬ ‫متقابال مواردی است که از سوی طرف مقابل یعنی روسیه‬ ‫رخ م ی دهد و موجب کاهش و افزایش س��طح رابطه این دو‬ ‫کشور م ی شود‪ .‬به طور مثال روسیه در تمام مدت تالش کرده‬ ‫که از عدم وجود ارتباط میان ای ران و امریکا و تیرگی و سردی‬ ‫مناس��بات ای ران و اتحادیه اروپا به نفع خود بهره برداری کند‬ ‫و چانه زنی بیش��تری را در رابطه با مقامات ای رانی و توافقات‬ ‫دوجانبه‪ ،‬از سوی خود نش��ان بدهد‪ .‬منتها در دو سال اخیر و‬ ‫بعد از بحران س��وریه‪ ،‬ای ران و روسیه در مس��ائل خاورمیانه‬ ‫بسیار به یکدیگر نزدیک تر ش��ده اند و به عبارتی م ی توان‬ ‫گفت فعال شدن بخش عمده سیاست خاورمیانه روسیه به‬ ‫واسطه افزایش رابطه با ای ران و موقعیت کشور ما در منطقه‬ ‫اس��ت‪.‬حال در این ماجرا بهبود روابط ای ران با اتحادیه اروپا و‬ ‫رابطه با امریکا اگر تحقق پیدا کند روس��یه را بسیار نگران‬ ‫م ی کند‪ ،‬زی را قدرت چانه زنی و مانور این کشور در ب رابر ای ران‬ ‫و غرب کاهش پی دا م ی کند و این اصال ب رای روسیه خوشایند‬ ‫نخواهد بود‪ .‬اما نکته ظریفی در این داستان وجود دارد و ان‬ ‫این است که ای ران باید بسیار هوش��مندانه به گونه ای رفتار‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪48‬‬ ‫کند که طرف غرب این موضوع را به خوبی متوجه شود که‬ ‫اگر روابط جمهوری اسالمی با اتحادیه اروپا برقرار شد به این‬ ‫معنی نیس��ت که ای ران رابطه خوب خود را با چین و روسیه‬ ‫فدای تعامل با اتحادیه اروپا یا امریکا م ی کند‪.‬هرچند این دو‬ ‫مساله با یکدیگر تعارضی ندارد و ای ران م ی تواند همزمان که‬ ‫با اتحادیه اروپا در ارتباط است‪ ،‬با چین و روسیه ارتباط خود را‬ ‫ادامه و حتی گسترش بدهد‪ .‬در این صورت است که منافع‬ ‫ملی کشور ما بیشتر تامین خواهد شد‪.‬بناب راین به هیچ عنوان‬ ‫نباید به دنبال رابطه یک طرفه باشد و میان امریکا و اتحادیه‬ ‫اروپا با چین و روسیه یک طرف را انتخاب کند‪ .‬زی را مناسبات‬ ‫یک کشور در راستای منافع ان کشور است و اگر شرایطی را‬ ‫م ی توان مهیا کرد که منافع کشور افزایش یابد و تامین شود‬ ‫این مساله را‪ ،‬نباید نادیده گرفت‪ .‬اما متاسفانه واقعی ت های‬ ‫سال گذشته به نوعی دیگر بود و ما در عمل اگر روابطمان با‬ ‫یک سمت بهتر بود از سمت دیگر غافل شده و ان را نادیده‬ ‫گرفتیم و انگونه که باید و شاید اقدام موثر نکردیم و روسیه‬ ‫نیز از این فرصت استفاده کرده و س��عی کرده از این فضا به‬ ‫نفع خود استفاده کند‪ .‬بناب راین این نکته که روس ها از ارتباط‬ ‫ای ران و امریکا استقبال م ی کنند و گاهی ب رای ایجاد ارتباط‬ ‫میان ای ران و ایاالت متحده امریکا قدم هایی برداشته‪ ،‬بیشتر‬ ‫مربوط به رسانه های این کشور م ی شود و بیانگر این است که‬ ‫بخشی از غربگرایان روسی به دنبال ایجاد رابطه میان ما و‬ ‫امریکا هستند‪ .‬زی را سیاستمداران روسی متشکل از سه گروه‬ ‫هستند؛ یک دسته غ ربگرایان هستند که طرفدار عادی سازی‬ ‫مناسبات ای ران با غرب هستند و کمک م ی کنند تحریم ها کم‬ ‫شود و معتقدند اینگونه روسیه م ی تواند بدون دغدغه اینکه‬ ‫به دلیل تحریم های ای ران شرکت های روسیه که با امریکا در‬ ‫ارتباط هستند با مشکل روبه رو شوند‪ ،‬با جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در تعامل قرار بگی رند‪ .‬تنها از این نگاه است که روس ها‬ ‫رابطه ای ران و غرب را ب رای خود منفی نم ی دانند‪.‬اما دسته دوم‬ ‫کسانی هستند که در داخل روسیه از دو جهت به شدت نگران‬ ‫افزایش توان هسته ای ای ران هستند‪.‬اول اینکه مانند غ رب ی ها‬ ‫نگران این نکته هستند که مبادا ای ران به سمت نظامی شدن‬ ‫حرکت کند و گروه دوم که به رئی س جمهور این کشور نزدیک‬ ‫هستند نگران انند که شاید ای ران روزی ب رای روسیه تبدیل به‬ ‫یک رقیب شود‪ .‬به این معنا که تولید اورانیوم غن ی شده حتی‬ ‫صلح امیز ممکن است بازار روسیه را در اختیار خود بگیرد که‬ ‫البته این فرضیه کامال غلط است‪ ،‬زی را منابع اورانیوم ای ران به‬ ‫این اندازه گسترده نیست که بتواند با روسیه وارد رقابت بشود‪.‬‬ ‫به هرحال نگاه روسیه در این سال ها به ای ران یک نگاه امنیتی‬ ‫بوده است‪ .‬همانطور که به خاطر سوابق سیاسی روسیه نگاه‬ ‫ای ران به روسیه همواره یک نگاه منفی توام با شک و دودلی‬ ‫بوده است‪ .‬در هر مقطع تاریخی که رابطه ای ران با غرب تیره‬ ‫شده‪ ،‬رابطه با روسیه بهبود پیدا کرده و در مقابل هرگاه این‬ ‫رابطه خوب بوده‪ ،‬رابطه ای ران با روس��یه رو به تیرگی نهاده‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر برخی نخبگان روس��یه این نگرانی را‬ ‫دارند که رابطه ای��ران با غرب‪ ،‬بر رابطه ای ران با این کش��ور‬ ‫تاثیر نامطلوب داشته باشد‪ .‬البته این برداشت‪ ،‬در مورد رابطه‪،‬‬ ‫برداشت صحیحی نیست و همانطور که رابطه خوب یا تیره‬ ‫روس��یه و غرب در رابطه با ته ران موث��ر نخواهد بود‪ ،‬رابطه‬ ‫خوب ای ران و غرب نیز به نظر نم ی رسد روی رابطه با روسیه‬ ‫اثرگذار باشد‪ .‬در عین حال فراموش نکنیم که چه در زمانی‬ ‫که با غرب رابطه نزدیکی بوده و چه در زمانی که این رابطه‬ ‫رو به تیرگی نهاده روس��یه همواره در ساخت کارخانه هایی‬ ‫مثل ذوب اهن‪ ،‬فوالد ‪ ،‬تراکتور س��ازی و حتی همین نیروگاه‬ ‫هسته ای بوش��هر در روزگاری که به شدت ای ران تحت فشار‬ ‫و تحریم کش��ورهای غربی بود و کسی حاضر به انجام این‬ ‫کارها ب��رای ای ران نبود‪ ،‬ب��ه ای ران کمک کرده اس��ت‪ .‬نکته‬ ‫دیگری که درباره رابطه ای ران و روسیه باید به ان اشاره شود‬ ‫این است که برخالف تصور رایج مردم رابطه ای ران و روسیه از‬ ‫نظر مبادالت تجاری اصال رابطه خوب و سطح باالیی نیست‪.‬‬ ‫در نتیجه به همین دلیل همزمان ب��ا طرح موضوع احتمال‬ ‫بهبود روابط ای ران و غرب‪ ،‬بالفاصله این پرسش مطرح شد‬ ‫که این تغیی رات احتمالی چه تاثیری بر روابط ای ران و روسیه‬ ‫خواهد داشت و واکنش روس ها به جهت گیری های جدید در‬ ‫سیاست خارجی جمهوری اسالمی ای ران چیست؟ از منظری‬ ‫اسی ب شناسانه م ی توان گفت که متاسفانه ای ران و روسیه در‬ ‫سال های پس از فروپاشی شوروی هیچ گاه نتوانسته اند خود را‬ ‫از چنبره تاثی رات تاریخی غرب بر روابط دو جانبه خود رها کنند‬ ‫و همواره روابط دو کشور بیش از انکه متاثر از ضرورت های‬ ‫ناش��ی از همجواری جغ رافیای��ی و همچنین ضرورت های‬ ‫همکاری منطقه ای باشد‪ ،‬متاثر از نوع بازی غرب‪ ،‬هم با ای ران‬ ‫و هم با روسیه بوده است‪.‬‬ ‫در نهایت باید توجه داش��ت روس��یه با امریکا رابطه‬ ‫نزدیکی دارد‪ .‬البته با هم رقابت و گاهی مانند مساله سوریه‬ ‫تقابل هم دارند‪ ،‬ولی این گونه نیست که روسیه نگران بهبود‬ ‫رابطه ای ران و امریکا باش��د‪ .‬البته این بستگی به رفتار ای ران‬ ‫دارد‪ .‬اگر ای ران زمانی که روابطش با امری��کا و اتحادیه اروپا‬ ‫بهبود پیدا کرد روابط خود را با روس��یه فراموش کند در این‬ ‫شرایط شاید روسیه نگران ش��ود‪ ،‬در غیر این صورت روابط‬ ‫ای ران با روسیه تحت تاثیر رابطه ای ران و امریکا قرار نم ی گیرد‪.‬‬ ‫منافع ای��ران اقتضا م ی کند که هم با چین و روس��یه رابطه‬ ‫خوبی داشته باشد و هم با اروپا و امریکا‪ .‬ای ران باید ب ر اساس‬ ‫منفعت خودش و نه مالحظه دیگر کش��ورها مناسبات خود‬ ‫را تنظیم کند‪.‬‬ ‫پیش از فروپاش��ی اتحادیه اروپا هر چند امریکا به این‬ ‫سمت پیش رفت که دنیا را به سوی نوعی یکجانب ه گرایی‬ ‫پیش ببرد‪ ،‬اما این طرح به چالش کش��یده شد و بعد از یازده‬ ‫سپتامبر و در ع راق‪ ،‬افغانستان و س��وریه؛ امریکا با مشکل‬ ‫مواجه شد‪ .‬هر چند امریکا در این میانه موفقی ت هایی مثال‬ ‫در کوزوو و بوس��نی هرزگوین به دس��ت اورد‪ ،‬ولی عمدتا در‬ ‫چالش هایی که در خاورمیانه داشت این نظام تک قطبی با‬ ‫چالش های جدی در خاورمیانه روبه رو شد‪.‬‬ ‫بناب راین تا به حال یک نظام دو قطبی شکل نگرفته‬ ‫است‪ .‬اوال چین و روسیه به دنبال تقابل با امریکا نیستند که‬ ‫ما در دوران جنگ س��رد با ان روبه رو بودیم‪ .‬زی را در ان دوران‬ ‫نبرد ایدئولوژیک بین ش��وروی و امری��کا حکمفرما بود‪ ،‬در‬ ‫حالیکه االن مناسبات انها رقابت اس��ت اما همکاری های‬ ‫قابل توجهی نیز دارند‪ .‬تنها چین هزار و دویست میلیارد دالر‬ ‫س��رمایه گذاری ارزی در بانک های امریکایی کرده و چندین‬ ‫شرکت بزرگ امریکایی در چین فعالیت م ی کنند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر روابط روس��یه از نظر اقتصادی با امریکا‬ ‫خوب است و به دنبال تقابل فکری با امریکا نیست‪ ،‬هرچند‬ ‫اختالفاتی مانند گس��ترش ناتو در ش��رق یا بحث س��امانه‬ ‫موش��کی امریکا در ترکیه و رومانی دارند‪ ،‬اما از طرف دیگر‬ ‫مناسبات خوبی با هم برقرار کرده اند‪ .‬در نتیجه موازنه تا به‬ ‫حال شکل نگرفته است و اینده مناس��بات کشورهای دنیا‬ ‫بستگی به رفتاری دارد که امریکا از خود نشان م ی دهد و در‬ ‫منطقه خاورمیانه موضوع س��وریه یک امتحان بزرگ است‬ ‫ب رای سیاست خارجی امریکا و روسیه‪g .‬‬ ‫روس ها از اینده رابطه با ایران نگرانند‬ ‫تو گوی مثلث باجهانگیر کرمی‬ ‫گف ‬ ‫‪5‬‬ ‫«روسیه هیچ نگ رانی در خصوص برق راری رابطه ای ران با امریکا ندارد و از سمتی تبلیغ م ی کند که این روابط از ش رایط‬ ‫فعلی خارج شود و در مسیر درست قرار بگیرد‪ ».‬این پاسخ دکتر جهانگیر کرمی‪ ،‬کارشناس مسائل روسیه به این سوال‬ ‫بود که برقراری رابطه ایران با غرب چه تاثیری بر شرایط روسیه م ی گذارد‪ .‬مساله ای که این روزها بسیار مطرح م ی شود‬ ‫و برخی از تحلیلگران مسائل روسیه و منطقه معتقد هستند در صورت ی که امریکا و ایران به توافقاتی دست یابند‪ ،‬منافع‬ ‫روسیه تحت تاثیر ان قرار خواهد گرفت‪ ،‬اما جهانگیر کرمی معتقد است‪« :‬شاید این از موقعی ت های منحصر ب ه فردی‬ ‫اس�ت که در طول تاریخ دو ابرقدرت و یک قدرت منطقه ای با یکدیگر منافع مش�ترک دارند‪ ».‬در ادامه‪ ،‬گفت وگوی این‬ ‫تحلیلگر مسائل روسیه را با مثلث م ی خوانید‪.‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫خبرنگار‬ ‫ش�ما در الب�ه الی صحب ت هایتان ب�ه این نکته‬ ‫چرا روس�یه باید تا این حد نگران شرایط ایران‬ ‫باشد که بنا به گفته شما با فشار اوردن به ایران‬ ‫یا اقداماتی از این قبیل مخالفت کند؟‬ ‫‪ l‬اتفاقا به نظر من این مخالفت روس ها مس��اله‬ ‫جالبی است و دلیل این موضوع ب ر م ی گردد به این نکته که‬ ‫روس ها معتقدند غرب ی ها نباید به بهانه مس��ائل هسته ای‬ ‫و موضوعات مرتبط با حقوق بشر و مس��ائلی از این قبیل‪،‬‬ ‫حاکمیت ملی دولت ها را نادیده بگیرند و در مسائل داخلی‬ ‫کش��ورها دخالت کنند‪ .‬زی��را خود روس ه��ا در معرض این‬ ‫مشکل هس��تند‪ ،‬کمااینکه ما در مسائلی مربوط به چچن‬ ‫و ‪NGO‬ها و رس��انه و حتی در بح��ث انتخابات مجلس و‬ ‫ریاست جمهوری روسیه در سال گذشته مشاهده کردیم که‬ ‫روسیه هم با چنین مش��کالتی روبه روست و عالوه بر این‬ ‫مساله چین هم وجود داشت‪ .‬به همین دلیل روس ها تالش‬ ‫کردند جلوی وقوع این اتفاقات را بگیرند‪ .‬در نتیجه من فکر‬ ‫م ی کنم که روس ها نه تنها نگران حل مس��اله هس��ته ای‬ ‫نیس��تند‪ ،‬بلکه حتی ب رای جلوگیری از افزایش فش��ارها بر‬ ‫ای ران تالش می کنند و همچنین امریکا را تشویق م ی کنند‬ ‫که بتواند با ای ران بر سر مساله هس��ته ای به توافق برسد‪.‬‬ ‫اجازه دهید یک مثال ب رایتان بیاورم‪ .‬مدتی قبل مطلبی در‬ ‫ل س انجل س تایمز منتشر شده بود که معتقد بود روس ها با‬ ‫امریکا درحال همکاری هس��تند که پرونده هسته ای ای ران‬ ‫حل و فصل ش��ود‪ .‬به اعتقاد این گزارش با وجود اینکه این‬ ‫دو کش��ور اختالفاتی بر سر بحث ادوارد اس��نودن دارند‪ ،‬به‬ ‫‪ l‬بله بنده مطمئن هستم این کشور هیچ نگرانی‬ ‫در این خصوص ندارد و از س��متی تبلی��غ م ی کند که این‬ ‫روابط از ش��رایط فعلی خارج شود و در مس��یر درست قرار‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫ش�ما معتقد هس�تید که ایران و روسیه منافع‬ ‫مش�ترکی دارند که به همین خاطر روس�یه در تالش‬ ‫است شرایط را برای ایران مساعد و تثبیت کند‪ ،‬دقیقا‬ ‫این منافع مش�ترک به صورت مصداق�ی چه مواردی‬ ‫هستند؟‬ ‫‪ l‬اوال از نگاه یک دولتمرد روسی‪ ،‬مسائل مربوط به‬ ‫بیداری اسالمی یا بهار عربی به ازاد کردن نیروهای رادیکال‬ ‫مذهبی در منطقه بسیار کمک کرده است و این ب رای اینده‬ ‫روس��یه در محیط داخلی و پی رامون این کش��ور خطرناک‬ ‫اس��ت‪ .‬ثانیا فشار بر س��وریه‪ ،‬تضعیف این کش��ور و حتی‬ ‫سقوط دولت‪ ،‬ان شرایط موازنه ای منطقه را به نفع ترکیه و‬ ‫عربستان علیه ای ران رقم م ی زند و این ب رای مرزها و مناطق‬ ‫جنوبی روسیه خطرناک است‪ .‬ثالثا احتمال تسری فشارها‬ ‫پس از س��وریه علیه ای ران و محدود سازی ما م ی تواند ب رای‬ ‫منافع روسیه در قفقاز و اسیای مرکزی و افغانستان و حوزه‬ ‫دریای خزر تهدیدامیز باش��د‪ .‬بناب راین این منافع مش��ترک‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪ l‬به دنب��ال مذاک��رات هس��ته ای بین ای��ران و‬ ‫کش��ورهای اروپایی‪ ،‬این موضوع که مذاک��رات چه تاثیری‬ ‫بر روابط ای ران و روسیه خواهد داشت‪ ،‬تبدیل به یک مساله‬ ‫مهم و جدی ش��ده اس��ت‪ .‬البته من این را هم عرض کنم‬ ‫که پیش از انتخابات ریاس��ت جمهوری‪ ،‬من در مطبوعات‬ ‫روس��یه م ی دیدم که یکی از دغدغه های انه��ا این بود که‬ ‫اگر اقای روحانی رئی س جمهور بش��ود چ��ه تاثی راتی روی‬ ‫روابط ای ران و روسیه خواهد گذاشت که علت این مساله به‬ ‫مواضع رئی س جمهور و تیم سیاست خارجه باز م ی گردد که‬ ‫مشخص است دیدگاه انها مذاکره با دیگر کشورها در منطقه‬ ‫و غرب و حتی امریکا اس��ت‪ .‬اما اینکه اگ��ر این مذاکرات‬ ‫مثبت پیش برود و بتواند مساله هسته ای ای ران را حل کند و‬ ‫این موضوع مانعی ب رای ارتباط با کشورهای اروپایی نباشد‪،‬‬ ‫چه تاثیری روی رابطه ای ران با روسیه خواهد داشت؟ معموال‬ ‫دیده شده است که م ی تواند رابطه با این کشور محدود شود‬ ‫و گاهی کدهایی را عنوان م ی کنند که اغلب غلط اس��ت و‬ ‫م ی گویند مردان سیاست روسیه نگران حل مساله هسته ای‬ ‫و دلواپس این هستند که رابطه ای ران با غرب در یک مسیر‬ ‫تعاملی و مثبت قرار بگیرد‪ .‬این در واقع موضوعی است که‬ ‫مطرح اس��ت اما به نظر بنده به عنوان شخصی که مسائل‬ ‫روسیه را دنبال م ی کند‪ ،‬تا به حال هیچ کدی مبنی بر اینکه‬ ‫روس��یه واقعا نگران حل و فصل مس��ائل هسته ای است‪،‬‬ ‫وجود ن��دارد‪ .‬از قضا مواردی وجود دارد که روس��یه از جمله‬ ‫کش��ورهایی اس��ت که تالش م ی کند مش��کالت ای ران با‬ ‫کشورهای اروپایی و همچنین امریکا مرتفع شود که درواقع‬ ‫به بهانه پرونده هسته ای از فشارهای غرب روی ای ران کاسته‬ ‫ش��ود و این موضوع بهان��ه ای ب رای برخورد غ��رب با ای ران‬ ‫نباشد‪ .‬زی را ما موارد متعددی را در گذشته مشاهده کرده ایم‬ ‫که کشورهای غربی مساله ای را بهانه کرده و به ایجاد فشار‬ ‫و حتی حمله نظام ی رو اورده اند که روس ها نیز با این موارد‬ ‫مخالفت کرده بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬به ط��ور مثال طرح گام به گام روس��یه ب رای‬ ‫مساله هسته ای ای ران یا طرح خلع سالح سوریه از نمونه های‬ ‫این اقدامات است که روسیه تالش کرد شرایط را ب رای ای ران‬ ‫مس��اعد کند‪ .‬البته مساله س��وریه جای بحث دارد زی را این‬ ‫یک طرف داستان بود که روسیه یک قدم به جلو امد ولی‬ ‫نتوانس��ت گام بعدی که خلع سالح اس��رائیل بود را بردارد‪.‬‬ ‫زی را اگر به خاطر داشته باش��ید‪ ،‬پوتین بعد از مساله سوریه‬ ‫اعالم کرد زمانی که سوریه فاقد سالح است وجود اسرائیل‬ ‫هسته ای کامال ب ی معنی اس��ت‪ .‬البته این را هم بگویم که‬ ‫منظور من از طرح این موضوع این نیست که روس ها ب رای‬ ‫ای ران از خودگذشتگی کرده اند یا قرار است ایثار کنند‪ .‬منظور‬ ‫من این اس��ت که همان طور ک��ه ما به دنب��ال منافع خود‬ ‫هستیم انها هم منافعشان را در امنیت ای ران م ی بینند و این‬ ‫اقدامات را انجام م ی دهند‪.‬‬ ‫پس معتقد هس�تید ک�ه روابط مس�الم ت امیز‬ ‫ایران با غرب ب�ه خصوص امری�کا نه تنها هیچ‬ ‫تاثیر منفی بر رابطه با روس�یه ندارد‪ ،‬بلکه کامال‬ ‫هم به نفع این کشور است؟‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫ یک�ی از موضوعات�ی ک�ه پ�س از مذاک�رات‬ ‫هس�ته ای و اتفاقاتی که می�ان دولتمردان ایران‬ ‫و امریکا طرح ش�د این موضوع بود که اگر روابط‬ ‫ایران با غرب‪ ،‬ب ه خص�وص امریکا بهب�ود یابد‪،‬‬ ‫تاثیرات زیادی روی رابطه ایران و روسیه خواهد‬ ‫گذاش�ت‪ .‬این فرضی�ه را ت�ا چه ح�د نزدیک به‬ ‫واقعیت م ی دانید؟‬ ‫اش�اره کردید که روس�یه در مواردی سعی کرده‬ ‫ای�ران را از معرض فش�ارها دور کن�د و امریکا را‬ ‫تش�ویق به کاهش فش�ار بر ایران کرده است‪،‬‬ ‫ایا نمونه عینی وجود دارد که به ان اشاره کنید؟‬ ‫نوعی از نگاه روسیه عدم توافق با ای ران م ی تواند پیامد هایی‬ ‫داشته باشد که در میان مدت مش��کالتی ب رای این کشور‬ ‫ایجاد م ی کند‪ .‬بناب رای��ن در این مورد‪ ،‬هم ب��ا امریکای ی ها‬ ‫منافع مشترک دارند و هم با ای ران که یک ای ران تحت فشار‬ ‫و در معرض اقدام احتمالی از طرف غرب ی ها ب رای روسیه در‬ ‫منطقه و داخل یک تهدید محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫روسیهازجمله‬ ‫کشورهاییاست‬ ‫کهتالشمی کند ‬ ‫مشکالتایرانبا‬ ‫کشورهایاروپاییو‬ ‫همچنینامریکامرتفع‬ ‫شودکهدرواقعبهبهانه‬ ‫پروندههسته ایاز‬ ‫فشارهایغربروی‬ ‫ایرانکاستهشودواین‬ ‫موضوعبهانه ایبرای‬ ‫برخوردغربباایران‬ ‫نباشد‬ ‫‪49‬‬ ‫ای ران با روس��یه در حفظ موقعیت منطقه ای و جلوگیری از‬ ‫گسترش رادیکالیزم سلفی و سقوط سوریه و حفظ موقعیت‬ ‫منطقه ای ای ران است‪.‬‬ ‫ب ا توجه به صحب ت های ش�ما ای�ا فکر م ی کنید‬ ‫روس�یه امتیازاتی را به امریکا م ی ده�د تا بتواند‬ ‫شرایط را حداقل برای خود مساعد کند؛ باالخره‬ ‫هر دس�تاوردی یک هزینه ای دارد ک�ه باید ان را‬ ‫پرداخت کرد‪ .‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪ l‬من فک��ر نم ی کنم اینج��ا بح��ث دادن امتیاز‬ ‫به امریکا مطرح باش��د‪ .‬موضوع این اس��ت ک��ه باتوجه به‬ ‫تحوالت دو‪ ،‬س��ه ماه اخیر در نگاه سیاست خارجی امریکا‬ ‫در خص��وص خاورمیانه و با در نظر گرفت��ن مطلبی که در‬ ‫روزنامه نیویورک تایمز به نقل از سوزان رایس مبنی بر اینکه‬ ‫ایاالت متحده نگاهش را به منطقه از فش��ار به ای ران که به‬ ‫واسطه تحریکات ترکیه و ع ربستان و اسرائیل بود‪ ،‬به سمت‬ ‫برقراری موازنه و پذیرش موقعیت جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫در منطقه سوق داده است‪ ،‬منتشر کرد‪ ،‬بیانگر این است که‬ ‫منافع امریکای ی ها نیز در این ایجاد این ش��رایط وجود دارد‬ ‫یعنی شرایطی که روس ها هم به دنبال ان هستند‪ .‬از طرف‬ ‫دیگر مطلبی را چند روز پیش استیفن والت از شورای روابط‬ ‫خارجی امری��کا مطرح کرد که امریکای ی ها منافع ش��ان در‬ ‫خاورمیانه ش��امل نفت‪ ،‬کنترل تس��لیحات کشتار جمعی‬ ‫و مقابله با تروریس��م اس��ت و معتقد بود‪ ،‬بهترین راه ب رای‬ ‫دس��تیابی به این منافع کاهش نیروی نظامی و کمک به‬ ‫برقراری موازنه قوا در منطقه اس��ت‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که این روزها عربستان و ترکیه و اسرائیل تا این حد نگران‬ ‫هستند و واکنش های تندی که این روزها به ویژه عربستان‬ ‫و اسرائیل از خود نش��ان داده اند‪ ،‬به همین دلیل است زی را‬ ‫متوجه ای��ن تغییر در سیاس��ت خارجی امریکا ش��ده اند و‬ ‫م ی بینند که ایاالت متحده به س��متی حرکت م ی کند که‬ ‫ب رای ای ران دردس��ر کمتری دارد و گزینه تواف��ق با ای ران را‬ ‫بس��یار جدی تر مطرح کرده اند‪ .‬به هرحال مساله این است‬ ‫که در ش��رایط فعلی امریکا به منافع خود م ی رسد و نیازی‬ ‫به امتیاز دادن روس ها به انها نیست‪ .‬امریکای ی ها به تازگی‬ ‫به این نتیجه رسیدند که روس��یه درباره انقالب های عربی‬ ‫درست م ی گفته اس��ت که به هی چ عنوان به نفع هی چ کس‬ ‫نیس��ت و دامن زدن به نا ارامی در مصر و کشورهای دیگر‬ ‫و خوش��حالی کردن از اتفاقات واقع شده کشورهای عربی‬ ‫بیهوده بود و یک غول تروریسم ازاد شده است‪ .‬به نظر بنده‬ ‫این دقیقا همان منفعت مش��ترکی است که بین روس ها و‬ ‫امریکای ی ها و ای ران وجود دارد و ش��اید این از موقعی ت های‬ ‫منحصر به فردی است که در طول تاریخ دو ابرقدرت و یک‬ ‫قدرت منطقه ای ب��ا یکدیگر منافع مش��ترک دارند‪ .‬جالب‬ ‫این اس��ت که اس��تیفن والت در همان یادداش��ت خود در‬ ‫نیویورک تایمز به این نکته اش��اره م ی کن��د که اجازه دهید‬ ‫عربستان و اسرائیل نگران باش��ند‪ ،‬ما انها را رها نم ی کنیم‬ ‫ولی باید بدانند‪ ،‬ب رای همکاری ب��ا امریکا انها باید به دنبال‬ ‫ما باشند‪ .‬نکته اینجاست که ب راساس تحلیل تحلی ل گران‬ ‫امریکایی که مبتنی بر تغییر نگرش ها در ش��ورای امنیت‬ ‫ملی این کش��ور اس��ت‪ ،‬منافع امریکا‪ ،‬ای ران و روسیه البته‬ ‫هرکدام از منظ��ر خودش به نوع��ی ب رای ایج��اد ثبات در‬ ‫خاور میانه به یکدیگر نزدیک شده است‪.‬‬ ‫بینالملل ‬ ‫رسوایی امریکایی‬ ‫ منظور ش�ما در خص�وص اینکه عن�وان کردید‬ ‫منافع مشترک سه کش�ور از منظ ر های مختلف‬ ‫است‪ ،‬چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪ l‬منفعت امریکای ی ها این اس��ت که م ی خواهند‬ ‫یک خاورمیانه نس��بتا با ثباتی را ب رای تغییر استراتژی که‬ ‫در سال ‪ 2016‬قرار اس��ت در راستای محاصره چین استفاده‬ ‫کند‪ ،‬بسازد‪ .‬ب رای روس��یه منفعتی که دارد این است که در‬ ‫این تحول اس��تراتژیکی امریکا و تحول در ارایش نظامی‬ ‫امریکا‪ ،‬اس��یب جدی به محیط پی رامونی انه��ا‪ ،‬به ویژه در‬ ‫مناطق جنوبی وارد نش��ود‪ .‬ب رای ای��ران‪ ،‬منفعت مهم این‬ ‫اس��ت که خودش را از تیررس یک حادثه تلخ تاریخی که‬ ‫متاس��فانه ناش��ی از تالقی روند دیپلماتیک بی ن المللی و‬ ‫روند ناکارامد دیپلماتیک داخلی در دولت گذش��ته به وجود‬ ‫امد ‪ -‬که بین اتحادیه اروپا و امریکا و اس��رائیل و اتحادیه‬ ‫عرب منافع مش��ترک ب رای ضربه زدن به پاشنه ژئوپلتیکی‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران در حوزه عربی و مس��ائل مربوط‬ ‫به فلسطین و لبنان و س��وریه به وجود اورد و طی دوسال‬ ‫گذشته در معرض فشار های خطرناک ناشی از این تالقی‬ ‫دیپلماتیک قرار گرفت ‪ -‬بتواند از این بحران خارج ش��ود‪.‬‬ ‫به نظر م��ن دیپلمات های م��ا باید هوش��مندانه و با یک‬ ‫اینده نگری صحیح کشور را از تی ر رس این اتفاق شوم خارج‬ ‫کنند‪g .‬‬ ‫ازاده کشوردوست‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫اوایل ماه اگوست‪ ،‬پیش از انکه رویدادهای دراماتیک‬ ‫خاورمیان��ه از مصر گرفته ت��ا ای ران و س��وریه عمده تمرکز‬ ‫کاخ سفید را به خود معطوف کند‪ ،‬مهمترین دغدغه ذهنی‬ ‫«باراک اوباما» رئی س جمهوری امریکا اطالعات افشا شده‬ ‫توسط «ادوارد اسنودن» کارمند س��ابق اژانس امنیت ملی‬ ‫این کشور بود‪.‬‬ ‫اوباما چن��د روز بعد در کنف رانس خب��ری که در تاریخ‬ ‫‪50‬‬ ‫جاسوسی در‬ ‫روز روشن‬ ‫عملیات شنود توسط واشنگتن‬ ‫روابط امریکا و اروپا را دچاربحران‬ ‫کرده است ‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫نهم ماه اگوس��ت برگزار ش��د‪ ،‬تالش کرد م��وج نارضایتی‬ ‫عمومی که به دنبال این افش��اگری ها ایجاد ش��ده بود را با‬ ‫وعده اصالحات و شفاف سازی بیشتر در روند فعالیت اژانس‬ ‫امنیت ملی امری��کا (ان اس ای) ارام کند؛ وعده هایی که نه‬ ‫تنها با گذشت نزدیک به س��ه ماه هنوز عملی نشده است‪،‬‬ ‫بلکه با روشن ش��دن ابعاد جدیدی از فعالیت اژانس امنیت‬ ‫ملی امریکا مبنی بر جاسوس��ی و ش��نود مکالمات سران‬ ‫و شهروندان سایر کش��ورها پرسش های بیش��تری درباره‬ ‫ساز و کار این نهاد ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫خشم مردم امریکا از رویکرد دولتمردان این کشور در‬ ‫ارتباط با ش��نود مکالمات تلفنی در سایر کشورها به حدی‬ ‫بود که با برگ��زاری تظاه رات��ی در واش��نگتن‪ ،‬از این اقدام‬ ‫اژانس امنیت ملی امریکا اب راز انزجار کرده و خواستار توقف‬ ‫جاسوسی تلفنی این کشور شدند‪.‬‬ ‫ب ر اس��اس گزارش هایی که تاکنون در این باره منتشر‬ ‫ش��ده‪ ،‬امریکا مکالمات تلفنی در ‪ 35‬کشور جهان از جمله‬ ‫فرانسه‪ ،‬المان‪ ،‬مکزیک‪ ،‬اسپانیا و برزیل را شنود کرده است‪.‬‬ ‫روزنامه «لوموند» با اشاره به اسناد منتشر شده توسط‬ ‫اسنودن نوشته است که اژانس امنیت ملی امریکا در فاصله‬ ‫زمانی ‪ ۳۰‬روزه بین ‪ ۱۰‬دسامبر تا هشتم ماه ژانویه گذشته‪،‬‬ ‫‪ ۷۰‬میلیون و ‪ ۳۰۰‬هزار تماس تلفنی ش��هروندان فرانسوی‬ ‫را شنود کرده است‪.‬‬ ‫به نوشته این روزنامه‪ ،‬شماری از افرادی که تماس های‬ ‫انها ش��نود ش��ده‪ ،‬ارتباطی ب��ا تروریس��م نداش��ته و تنها‬ ‫فعالی ت های اقتصادی و سیاسی کالن داشته اند‪ .‬به دنبال‬ ‫انتشار این گزارش‪« ،‬مانوئل والس» وزیر کشور فرانسه طی‬ ‫مصاحب ه ای این گ��زارش را «تکان دهنده» توصیف کرده و‬ ‫خواستار توضیح مقام های امریکایی شد‪ .‬پس از ان باراک‬ ‫اوباما و فرانس��وا اوالند رئی س جمهوری فرانس��ه نیز طی‬ ‫گفت وگویی تلفنی در این باره رایزنی کردند و هرچند اوباما‬ ‫گزارش روزنامه لوموند را «تحریف شده» خواند‪ ،‬پیشینه ای‬ ‫که از فعالی ت های جاسوسی امریکا در افکار عمومی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬باعث شد به این موضع گیری بهای چندانی داده نشود‪.‬‬ ‫گزارش ها همچنین حاکی از ان بود که اژانس امنیت‬ ‫مل��ی امریکا از س��ال ‪ 2002‬میالدی و حتی پی��ش از انکه‬ ‫«انگال مرکل» صدراعظم المان قدرت را در دس��ت بگیرد‪،‬‬ ‫تماس های تلفنی وی را شنود م ی کرده است‪ .‬گزارش های‬ ‫مش��ابهی درباره ش��نود حدود ‪ 60‬میلیون تماس تلفنی در‬ ‫اس��پانیا توس��ط امریکا و تنها طی مدت یک ماه منتش��ر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫خبرگزاری «کی��ودو» ژاپن نیز فاش ک��رد که اژانس‬ ‫امنیت ملی امریکا در سال ‪ ٢٠١١‬از ژاپن درخواست کرده ب رای‬ ‫ش��نود اطالعات فیبرهای نوری که از این کشور م ی گذرند‬ ‫همکاری کند تا به این ترتی��ب به اطالعات فیبرهای نوری‬ ‫منطقه اسیا پاسیفیک‪ ،‬از جمله اطالعات شخصی‪ ،‬دست‬ ‫پیدا کرده و زمینه جاسوسی از چین نیز فراهم شود‪.‬‬ ‫ب��ر اس��اس گ��زارش پای��گاه اینترنت��ی امریکایی‬ ‫«کرایپتوم»‪ ،‬اژان��س امنیت ملی امریکا هف��ت میلیارد و‬ ‫‪ 800‬میلیون تماس تلفنی در عربستان سعودی را نیز رصد‬ ‫کرده و عالوه بر ان میلیاردها تماس تلفنی در کش��ورهای‬ ‫افغانستان‪ ،‬پاکس��تان‪ ،‬ع راق‪ ،‬اردن‪ ،‬مصر و ای ران نیز شنود‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫در این می��ان برخی منابع رژیم صهیونیس��تی اعالم‬ ‫کرده اند که تماس های تلفنی سران این رژیم نیز از جریان‬ ‫ش��نودها ب ی نصیب نمانده اس��ت‪« .‬دانی یات��وم» رئیس‬ ‫س��ابق س��رویس اطالعات رژیم صهیونیس��تی (موساد) با‬ ‫اعالم اینکه مکالمات تلفنی مقام های بلندپایه این رژیم از‬ ‫جمله «بنیامین نتانیاهو» نخس ت وزیر اسرائیل شنود شده‪،‬‬ ‫گفت باتوجه به اینکه در حال حاضر دو مساله گفت وگوی‬ ‫قدرت های بزرگ با ای ران درباره برنامه هسته ای این کشور و‬ ‫مذاکرات سازش بین اسرائیل و فلسطینیان ب رای مقام های‬ ‫تل اویو از اهمیت زی��ادی برخوردار اس��ت‪ ،‬اطمینان داریم‬ ‫اژانس امنیت ملی امری��کا گفت وگوهایی که در مورد این‬ ‫مسائل صورت گرفته را شنود کرده است‪.‬‬ ‫گزارش ها همچنی��ن حاکی از ان اس��ت که اژانس‬ ‫امنیت ملی امریکا از برخی مقره��ای دیپلماتیک از جمله‬ ‫س��فارتخانه های یونان‪ ،‬ایتالیا و کره جنوبی نیز جاسوسی‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مساله جاسوسی تلفنی امریکا از سران و شهروندان‬ ‫سایر کشورها‪ ،‬واکنش منفی اتحادیه اروپا را به دنبال داشته‬ ‫و مسئوالن این اتحادیه تاکید کرده اند سایه این جاسوسی‬ ‫به طور قطع بر اینده روابط دو طرف سنگینی خواهد کرد‪.‬‬ ‫این نارضایتی و خش��م م ی تواند تجدیدنظر در روابط‬ ‫تمامی این کش��ورها با امری��کا را به دنبال داش��ته و باعث‬ ‫انزوای این کشور شود؛ مساله ای که شاید نخستین پیامد‬ ‫ان در عرصه اقتصادی احس��اس ش��ود‪ .‬به عب��ارت دیگر‬ ‫کش��ورهای اروپایی که از رکود اقتصادی امریکا در س��ال‬ ‫ن ترجیح م ی دهند‬ ‫‪ 2008‬میالدی به شدت متضرر شدند‪ ،‬اکنو ‬ ‫امریکا را با به کار ب��ردن همین اهرم‪ ،‬تنبی��ه کنند‪ .‬برخی‬ ‫کارشناس��ان حتی احتمال تالش هماهنگ این کش��ورها‬ ‫ب رای تحت فش��ار قرار دادن امریکا به لح��اظ اقتصادی را‬ ‫مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫پیامد منفی دیگری که افشا شدن رسوایی شنود ب رای‬ ‫امریکا داشته‪ ،‬منفعل نشان دادن رئی س جمهوری این کشور‬ ‫در اذهان جامعه بی ن الملل است‪ .‬اوباما در گفت وگو با سران‬ ‫برخی کشورها از جمله صدراعظم المان درباره این مساله‪،‬‬ ‫تاکید کرده که از این ش��نود خبر نداشته و در صورتی که از‬ ‫ان اگاه بود‪ ،‬مانع از این اقدام م ی شد‪ .‬همین موضع گیری به‬ ‫تنهایی کافی است تا رئی س جمهوری امریکا را فردی ب ی اراده‬ ‫و نااگاه نش��ان دهد که از روند فعالی ت دستگاه های تحت‬ ‫کنترل خود کوچک ترین اطالعی ندارد‪ .‬چنانچه خالف این‬ ‫مس��اله صادق بوده و اوباما در حقیقت از این جاسوس ی ها‬ ‫اگاهی داش��ته‪ ،‬دروغ گویی وی و عدم مخالف��ت با چنین‬ ‫اقدامی نیز به اندازه کافی غیرقابل توجیه است‪.‬‬ ‫مساله مهم دیگر‪ ،‬ش��کاف بین سیاستمداران امریکا‬ ‫در نحوه رویکرد به این مس��اله اس��ت؛ در حالی که برخی‬ ‫جمهوریخواهان از ش��نود اطالعاتی سایر کشورها حمایت‬ ‫کرده اند‪« ،‬دای��ان فاینس��تاین» رئیس کمیت��ه اطالعات‬ ‫سنای امریکا با این اقدام اعالم مخالفت کرده است‪ .‬برخی‬ ‫قانونگذاران دموکرات هم این جاسوس ی ها را محکوم کرده‬ ‫و ان را ضربه ای به وجهه بی ن المللی امریکا دانسته اند‪.‬‬ ‫«دیک چنی» معاون رئی س جمهوری پیشین امریکا‬ ‫نیز این اقدام را «متعارف» خوان��ده و تاکید کرده که چنین‬ ‫اقدامی‪ ،‬یک رویه معمول در راهبردهای سیاس��ت خارجی‬ ‫امریکاست‪.‬‬ ‫«اد تیلور» پژوهشگر انگلیسی و استاد علوم سیاسی‬ ‫در این باره گفته اس��ت‪« :‬نکته جالب این اس��ت که عمده‬ ‫کشورهایی که در فهرست جاسوس ی های امریکا قرار دارند‪،‬‬ ‫از هم پیمانان نزدیک واش��نگتن هستند‪ .‬بناب راین م ی توان‬ ‫این دالیل را ب رای انگیزه های جاسوسی امریکا برشمرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬امریکا حتی با هم پیمانان خود نیز صداقت رویه‬ ‫نداشته و به همین دلیل نگران است همین مساله در مورد‬ ‫طرف مقابل نیز صادق باشد‪.‬‬ ‫‪ -2‬امریکا خود را تافته ای جدا بافته دانس��ته و ب رای‬ ‫تامین منافع احتمالی این کشور به خود اجازه زیر پا گذاشتن‬ ‫هر چارچوب و حد و مرزی را م ی دهد‪.‬‬ ‫‪ -3‬سیاستمداران امریکا معتقدند که «دشمن همیشه‬ ‫از رو ب��ازی م ی کند»‪ ،‬به همین دلیل در برنامه ش��نودهای‬ ‫اطالعاتی خود‪ ،‬اولویت بیش��تری به کشورهای هم پیمان‬ ‫داده اند‪».‬‬ ‫با همه اینه��ا سیاس��تمداران امریکا اکن��ون باید در‬ ‫این باره به جمع بندی برسند که ایا م ی توان این شنودهای‬ ‫غیر اخالقی را به بهانه حفاظت از منافع کش��ور ادامه داد یا‬ ‫این برنامه به حدی از کنترل خارج شده که ادامه ان غیر از‬ ‫ضرر پیامد دیگری ب رای این کشور به دنبال نخواهد داشت‪.‬‬ ‫در هر حال‪ ،‬فارغ از اینکه اژان��س امنیت ملی امریکا‬ ‫چه چشم اندازی ب رای ادامه شنودهای اطالعاتی خود ترسیم‬ ‫کند‪ ،‬موضع واشنگتن در میان کشورهای هم پیمان به شدت‬ ‫تضعیف شده و این پرسش در اذهان بسیاری از شهروندان‬ ‫و سران این کشورها ایجاد شده است که با افشا شدن اسناد‬ ‫محرمانه بیش��تری توسط ادوارد اس��نودن‪ ،‬چه تهدیدهای‬ ‫بالقوه جدیدی پیش روی انهاست؟ ‪g‬‬ ‫‪51‬‬ ‫دیپلماسی ِسری‬ ‫کنترل امنیتی و شنود رهبران سیاسی در عصر اطالعات‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫‪2‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫بین الملل‬ ‫انقالب اطالعات را باید به عنوان واقعیت تکنولوژیک‪،‬‬ ‫راهبردی و ژئوپلتیکی جدید سیاس��ت بی ن الملل دانس��ت‪.‬‬ ‫ب راساس چنین نشانه هایی است که «مانوئل کاستلز» نظریه‬ ‫«جامعه شبکه ای» را در قالب شاخ ص ها و نشانه های «عصر‬ ‫اطالعات» در سال های «پایان هزاره» تبیین کرد‪ .‬انچه در اخبار‬ ‫و نشریاتی همانند گاردین در تبیین «شنود مکالمات تلفنی»‬ ‫‪ 24‬نفر از رهب ران کش��ورهای صنعتی و توس��ع ه یافته جهان‬ ‫توسط «اژانس امنیت ملی ایاالت متحده امریکا» منتشر شد‬ ‫را م ی توان به عنوان نمادی از شاخ ص های کنش اطالعاتی و‬ ‫راهبردی سروی س های امنیتی کشورهای مختلف در عصر‬ ‫اطالعات دانست‪.‬‬ ‫ویژگی اصلی عصر اطالع��ات را بای��د «تراکم زمان»‬ ‫و همچنین «تراکم مکان» دانس��ت‪ .‬چنی��ن ویژگ ی هایی‬ ‫را باید به عنوان بخش��ی از واقعی ت هایی دانس��ت که امکان‬ ‫کنترل مکالمات شهروندان‪ ،‬نخبگان و حتی رهب ران سیاسی‬ ‫کشورهای مختلف توسط سروی س های اطالعاتی و امنیتی‬ ‫را امکان پذیر م ی س��ازد‪ .‬چنین فرایندی را م ی توان به عنوان‬ ‫واقعیت گسترش یابنده ای دانست که ویژگ ی های عمومی ان‬ ‫را «جورج اورول» در کتاب «‪ »1984‬تبیین کرد‪ .‬در رمان ‪1984‬‬ ‫این موضوع مورد پی ش بینی قرار گرفته بود که در اینده روابط‬ ‫اجتماعی و بی ن المللی‪ ،‬هی چ گونه نشانه ای به عنوان موضوع‬ ‫خصوصی وجود نخواهد داشت‪ .‬عصر اطالعات را باید پایان‬ ‫دوران «حوزه خصوصی» در حوزه کنش بازیگران اجتماعی‪،‬‬ ‫سیاسی و بی ن المللی دانست‪.‬‬ ‫تکنول��وژی اطالع��ات‪ ،‬قابلی��ت اب��زاری‪ ،‬تکنیکی و‬ ‫گفتمانی الزم ب رای کنترل کارگزاران‪ ،‬جامعه و ساختار توسط‬ ‫سروی س های اطالعاتی را امکان پذیر ساخت‪ .‬موضوعی که با‬ ‫عنوان بحران شنود تلفنی در روابط المان و امریکا ایجاد شده‪،‬‬ ‫دارای ریشه های تاریخی است‪« .‬انگال مرکل» را باید به عنوان‬ ‫صدراعظم ی دانس��ت که همواره چالش های قابل توجهی‬ ‫با وزرای امورخارجه امریکا ازجمله «کاندولی��زا رایس» درباره‬ ‫نادیده گرفتن حقوق اجتماعی و ملی کشورهای اروپایی از جمله‬ ‫المان داشته اس��ت‪ .‬تالش انگال مرکل بود که زمینه را ب رای‬ ‫خروج اخ رین نیروهای نظامی امریکا از خاک المان به وجود اورد‪.‬‬ ‫اگرچه نیروهای نظامی و تاسیسات محرمانه امریکا هم اکنون‬ ‫حضور مس��تقیم در المان ندارند اما سروی س های اطالعاتی‬ ‫ایاالت متحده در حوزه های مختلف جغ رافیایی از قابلی ت های‬ ‫ابزاری برخوردارند تا در فضای تراکم م��کان زمینه الزم ب رای‬ ‫کنترل اطالعات مربوط به شهروندان و مقامات اجرایی سایر‬ ‫کشورها را فراهم سازند‪ .‬چنین شرایطی را باید انعکاس عصر‬ ‫اطالعات در رقابت های راهبردی کشورهای مختلف در فرایند‬ ‫ایفای نقش در سیاست بی ن الملل دانست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫‪.1‬نقشابزارهایارتباطیدرکنترلاطالعاتمتحدین‬ ‫نقش یابی اژانس امنیت ملی امریکا ب رای شنود رهب ران‬ ‫سیاسی سایر کشورها را باید به عنوان نقش سازمانی جدیدی‬ ‫‪52‬‬ ‫دانست که از سال ‪ 2010‬به این مجموعه واگذار شده است‪ .‬در‬ ‫این مقطع زمانی‪ ،‬پنتاگون‪ ،‬وزارت دفاع امریکا‪ ،‬معاونت «جنگ‬ ‫سایب رنتیک» را تاسیس و سازماندهی کرد‪ .‬این معاونت وظیفه‬ ‫دارد تا حوزه امنیتی بازیگران مختلف را در دستورکار قرار داده و‬ ‫از این طریق زمینه ارزیابی الگوهای کنش راهبردی بازیگران و‬ ‫رهب ران سیاسی جهان را به وجود اورد‪ .‬این امر در راستای مقابله‬ ‫با تهدیدات منطقه ای‪ ،‬چگونگی همکاری ه��ای راهبردی و‬ ‫سازوکارهای مقابله با بحران های منطقه ای انجام گرفته است‪.‬‬ ‫نقش افرینی اژانس امنیت ملی امریکا در حوزه کنترل‬ ‫شهروندان و نیروهای امنیتی سایر کش��ورها نیز مورد توجه‬ ‫«ادوارد اسنودن» پیمانکار سیس��تم های انتقال اطالعات در‬ ‫اژانس قرار گرفته بود‪ .‬نامبرده در بخشی از اطالعات خود این‬ ‫موضوع را فاش کرد که اژانس امنیت ملی امریکا نقش قابل‬ ‫توجهی در کنترل شهروندان‪ ،‬سروی س های اطالعاتی و مقامات‬ ‫اجرایی در ای ران داشته است‪ .‬طبیعی است که در نظام فرادستی‬ ‫سیاست بی ن الملل‪ ،‬قدرت های بزرگ این حقوق را ب رای خود‬ ‫مسلم م ی دانند که تمامی اطالعات کش��ورهای حاشی ه ای‬ ‫و منطقه ای را کنترل نمایند‪ .‬بحران سیاس��ی در ش��رایطی‬ ‫ایجاد شد که یکی از رهب ران کشورهای توسع ه یافته صنعتی‬ ‫به عنوان س��وژه اطالعاتی اژانس امنیت ملی ق��رار گرفت‪.‬‬ ‫افش��ای فرایند کنترل کارگزاران سیاست خارجی کشورهای‬ ‫مختلف بیانگر این موضوع است که «امر سیاسی» در عصر‬ ‫اطالعات نم ی تواند ماهیت محرمانه یا طبقه بندی شده داشته‬ ‫باشد‪ .‬ابزارهای ارتباطی‪ ،‬تکنولوژی دانش بنیاد و شاخ ص های‬ ‫عصر اطالعات زمینه های الزم ب رای اثرگذاری در روند سیاسی‬ ‫و الگوهای راهبردی کشورهای مختلف را امکان پذیر م ی سازد‪.‬‬ ‫توسعه ابزارهای اطالعاتی را باید به عنوان بخشی از سازوکار‬ ‫پیچیده ش��دن س��روی س های اطالعاتی و تحلی��ل امنیتی‬ ‫دانست‪ .‬طبیعی اس��ت که بهره گیری از ابزارهای اطالعاتی‬ ‫را باید به عنوان یکی از نشانه های قدرت نرم ایاالت متحده در‬ ‫برخورد با محیط پی رامونی دانس��ت‪ .‬نظریه پردازان نئولیب رال‬ ‫در زمره پژوهش��گرانی محسوب م ی ش��وند که بر ضرورت‬ ‫کاربرد قدرت نرم به جای بهره گیری از ابزار نظامی و الگوهای‬ ‫قدرت سخت افزاری تاکید دارند‪ .‬معاونت جنگ سایبرنتیک‬ ‫وزارت دفاع امریکا نیز فعالیت سازمانی خود را ب راساس راهبرد‬ ‫گروه های نئولیب رال در دوران ریاس��ت جمهوری باراک اوباما‬ ‫اغاز کرده است‪.‬‬ ‫افرادی همانند «ریچارد هاس» و «جوزف نای» که هر دو‬ ‫معاونت موضوعات راهبردی در وزارت خارجه و همچنین وزارت‬ ‫دفاع امریکا را عهده دار بوده اند‪ ،‬در زمره حامیان اصلی فعالیت‬ ‫سروی س هایی هستند که به جای تخریب تاسیسات مبادرت‬ ‫به کسب اطالعات از افراد‪ ،‬تاسیسات و سازمان ها م ی نمایند‪.‬‬ ‫چنین فرایندی نتایج بیشتری ب رای ارزیابی قابلیت راهبردی‬ ‫کشورهای مختلف ب رای س��روی س های اطالعاتی و امنیتی‬ ‫امریکا به وجود م ی اورد‪.‬‬ ‫‪ .2‬نگرش امریکایی به کنترل اطالعات راهبردی‬ ‫با روی کار امدن باراک اوباما قرائن نش��ان م ی دهد که‬ ‫امریکا در روابط خارج ی اش به جای بهره گیری از زور‪ ،‬از اقتصاد‬ ‫و توان مخاب راتی ب رای کنترل اقتصاد و مکالمات رهب ران جهان‬ ‫استفاده م ی کند‪ .‬ارتباط کار را بر امریکا و کشورهای دیگر دشوار‬ ‫کرده است‪ .‬چون کشورها توان کنترل بر شهروندان را به دلیل‬ ‫افشا شدن مسائل پی دا و پنهان از دست داده اند‪ .‬گفته م ی شود‬ ‫امریکا مکالمات تلفنی ‪ 35‬نفر از رهب ران جهان و میلیون ها‬ ‫افرادی همانند‬ ‫«ریچارد هاس» و «جوزف‬ ‫نای» که هر دو معاونت‬ ‫موضوعات راهبردی در‬ ‫وزارت خارجه و همچنین‬ ‫وزارت دفاع امریکا را‬ ‫عهده دار بوده اند‪ ،‬در زمره‬ ‫حامیان اصلی فعالیت‬ ‫سرویس هایی هستند‬ ‫که به جای تخریب‬ ‫تاسیسات مبادرت به‬ ‫کسب اطالعات از افراد‪،‬‬ ‫تاسیسات و سازمان ها‬ ‫می نمایند‬ ‫شهروند مظنون از نگاه این کشور را ش��نود م ی کند‪ .‬کنترل‬ ‫مکالمات تلفنی صرفا بخشی از س��ازوکارها و فرایند کسب‬ ‫اطالعات از رهب ران سیاسی سایر کشورها محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫برخی از ش��نودهای تلفنی ب رای سنجش روابط خصوصی و‬ ‫الگوهای کنش رهب ران سیاسی کش��ورهای مختلف انجام‬ ‫م ی گیرد‪ .‬در چنین شرایطی است که حوزه خصوصی در عصر‬ ‫اطالعات به پایان رسیده و زمینه ب رای افزایش کنترل دولت بر‬ ‫جامعه و همچنین کنترل قدرت های بزرگ بر سایر بازیگران را‬ ‫امکان پذیر و اجتناب ناپذیر م ی سازد‪.‬‬ ‫اگر ایاالت متح��ده به عنوان یکی از بازیگ��ران موثر در‬ ‫سیاست جهانی ایفای نقش م ی کند‪ ،‬بناب راین طبیعی خواهد‬ ‫بود که این کشور از ابزار و س��ازوکارهای متنوعی ب رای حفظ‬ ‫موقعیت راهبردی خود در سیاس��ت جهان��ی بهره م ی گیرد‪.‬‬ ‫کنترل اخبار‪ ،‬اطالعات‪ ،‬شنود خبری و ردیابی مکالمات رهب ران‬ ‫سیاسی کشورهای مختلف را باید به عنوان بخشی از فرایند‬ ‫کنترل جه��ان در عص��ر اطالعات دانس��ت‪ .‬به همین دلیل‬ ‫است که رهب ران سیاس��ی امریکا ازجمله اوباما مشغول مرور‬ ‫شیوه هایی هستند که با ان امریکا به اطالعات دست م ی یابد‪.‬‬ ‫کنترل شهروندان را باید به عنوان بخشی از سازوکارهای‬ ‫امنی ت ساز در نگرش راهبردی امریکا دانست‪ .‬بخش مکمل‬ ‫ان را باید در ارتباط با الگوهای کنش س��روی س های امنیتی‬ ‫امریکا در برخورد با تاسیسات‪ ،‬نهادها و رهب ران سایر کشورها‬ ‫دانست‪ .‬اوباما در رابطه با این مساله گفت‪« :‬ما م ی خواهیم به‬ ‫توازنی بین امنیت شهروندان و متحدان امریکا با رعایت حریم‬ ‫خصوصی افراد برسیم که خواست همه است‪».‬‬ ‫بیان چنین رویکردی را باید به عنوان یکی از نشانه های‬ ‫تداوم رقابت در حوزه کنترل اطالعات دانست‪ .‬در این ارتباط‪،‬‬ ‫انگال مرکل گفت‪« :‬همه تالش خود را خ واهیم کرد که تا پایان‬ ‫سال به یک توافق مشترک درباره همکاری های سازمان های‬ ‫اطالعاتی المان‪ ،‬امریکا و فرانس��ه برس��یم و چارچوبی ب رای‬ ‫همکاری داشته باشیم‪».‬‬ ‫اگرچه مرکل بر این موضوع تاکید دارد اما باید بر این امر‬ ‫واقف باشد که چنین روندی در سال های اینده نیز ادامه خواهد‬ ‫یافت‪ .‬نگرش اروپایی درباره کنترل اطالعات مشابه نگرشی‬ ‫است که «رابرت کیگان» در کتاب «قدرت و بهشت» درباره‬ ‫تفاوت رویکرد راهبردی امریکا و اروپا بیان داشت‪ .‬کیگان بر این‬ ‫اعتقاد بود که امریکای ی ها به قدرت فکر م ی کنند‪ ،‬در حالی که‬ ‫اروپای ی ها در فکر ساختن و زندگی در بهشت م ی باشند‪.‬‬ ‫‪ -3‬کنترل و شنود امریکایی‬ ‫ نگرش اروپایی درباره کنترل اطالعات مش�ابه نگرشی اس�ت که «رابرت‬ ‫کیگان» در کتاب «قدرت و بهشت» درباره تفاوت رویکرد راهبردی امریکا و اروپا‬ ‫بیان داشت‪ .‬کیگان بر این اعتقاد بود که امریکایی ها به قدرت فکر می کنند‪ ،‬در‬ ‫حالی که اروپایی ها در فکر ساختن و زندگی در بهشت می باشند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ -4‬شنود همگام با جنگ دیپلماتیک‬ ‫رویکرد مقامات سیاسی امریکا در برخورد با موضوع شنود‬ ‫اطالعاتی رهب ران کشورهای اروپایی‪ ،‬در شرایطی تغییر یافت‬ ‫که نشانه هایی از الگوی کنش تهدیدامیز ب راساس سازوکارهای‬ ‫دیپلماتیک از سوی المان منعکس گردید‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫بود که سفیر ایاالت متحده در ب رلین از سوی «گیدو وستروله»‪،‬‬ ‫وزیر امورخارجه المان فراخوانده ش��ده اس��ت‪ .‬اگرچه احضار‬ ‫امرسان‪ ،‬س��فیر امریکا در المان را باید نمادی از اقدام متقابل‬ ‫دیپلماتیک در ب رابر کنش اطالعاتی اژانس امنیت ملی امریکا‬ ‫دانست‪ ،‬اما «جی کارنی»‪ ،‬سخنگوی کاخ سفید به خب رنگاران‬ ‫گفته‪« :‬رئی س جمهوری امریکا به صدراعظم المان اطمینان‬ ‫داده که ایاالت متحده در حال ردگی��ری ارتباطات صدراعظم‬ ‫نیست و نخواهد بود‪».‬‬ ‫شهروندان المانی و فرانس��وی نسبت به انتشار چنین‬ ‫خبری واکنش نش��ان دادند‪ .‬در حالی که انگلیس ی ها نسبت‬ ‫به این موضوع وقوف داشتند‪ .‬مقامات انگلیس بر این واقفند‬ ‫که حتی رهب ران سیاسی ان کش��ور به دور از فضای کنترلی‬ ‫س��روی س های امنیتی ایاالت متحده قرار نخواهند داشت‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی‪ ،‬خبرنگار شبکه فرانس بیس ت وچهار درباره‬ ‫واکنش ها در المان به افشای خبر ش��نود تلفن همراه انگال‬ ‫مرکل از سوی امریکا گفت‪« :‬همه اقشار سیاسی المان انزجار‬ ‫خود را از این مساله اعالم کرده اند‪ ،‬وزیر کشور المان خواستار‬ ‫عذرخ واهی واشنگتن در این زمینه شد‪ ».‬جناح چپ المان هم با‬ ‫اب راز نارضایتی از این امر خ واستار تعلیق موقتی مذاکرات توافق‬ ‫مثلث شماره ‪ 196‬‬ ‫اطالعات محرمانه «ادوارد اسنودن»‪ ،‬پیمانکار پیشین‬ ‫اژانس امنیت ملی ایاالت متحده و ادعای ش��نود تلفن همراه‬ ‫صدراعظم المان‪ ،‬به واقعیت پیوس��ته و روابط دو کشور را در‬ ‫معرض تهدید قرار داده است‪ .‬انگال مرکل‪ ،‬صدراعظم المان‬ ‫در بروکسل در این خصوص گفت‪« :‬زمانی که ما درباره اژانس‬ ‫امنیت ملی امریکا سخن م ی گوییم‪ ،‬من به رئی س جمهوری‬ ‫امریکا گفته ام که امکان جاسوسی میان دوستان وجود ندارد‪.‬‬ ‫من این موضوع را م��اه ژوئن وقتی ک��ه وی در ب رلین حضور‬ ‫داشت به او گفتم‪ .‬من این را به خاطر شهروندان المانی گفتم‬ ‫نه به خاطر خ��ودم‪ ».‬مرکل تصریح کرد‪« :‬م��ا نیازمند اعتماد‬ ‫متقابل میان متحدان و شرکا هستیم‪ ».‬انچه انگال مرکل بیان‬ ‫م ی دارد‪ ،‬نمادی از اندیشه «صلح دموکراتیک» نظریه پردازانی‬ ‫همانند «مایکل دویل» است‪ .‬دویل تالش کرد تا این رویکرد‬ ‫را منعکس سازد که در عصر گس��ترش روابط راهبردی بین‬ ‫کشورهای دموکراتیک‪ ،‬زمینه ب رای شکل گیری صلح دائمی‬ ‫ فراهم م ی گردد‪ .‬اگرچه نظریه پردازان ساختارگرا با نقد چنین‬ ‫رویکردی‪ ،‬بر این موضوع تاکید دارند که کش��ورها در شرایط‬ ‫انارشی‪ ،‬از تمامی ابزارهای قدرت ب رای کنترل سایر بازیگران‬ ‫بهره م ی گی رند‪.‬‬ ‫انتشار خبر فعالی ت های گسترش یابنده اژانس امنیت‬ ‫ملی امریکا نشان داد که نه تنها بین کشورهای دموکراتیک‬ ‫رویکردهای امنیتی متفاوتی وجود دارد‪ ،‬بلکه انان به گونه ای‬ ‫ی نیز قرار خواهند داشت‪.‬‬ ‫اجتناب ناپذیر در شرایط جنگ دائم ‬ ‫ی الگوهای‬ ‫جنگ دائمی را باید به عنوان نقط��ه عطف تمام ‬ ‫کنش سیاس��ی بازیگرانی دانس��ت که از انگی��زه الزم ب رای‬ ‫رقابت‪ ،‬همکاری‪ ،‬منازعه و حتی گزینه های مختلفی از جنگ‬ ‫برخوردارند‪ .‬فعالیت س��روی س های اطالعات��ی امریکا درباره‬ ‫ش��نود نهادها و کارگزاران اجرایی اروپا مربوط به دورانی است‬ ‫که مقامات اف‪.‬بی‪.‬ای در ص��دد برامدند تا زمینه های تحریم‬ ‫ای ران از طریق شرکت ها و نهادهای اروپایی را پیگیری نمایند‪.‬‬ ‫اف‪.‬بی‪.‬ای و بخش ضدتروریسم وزارت خزان هداری ایاالت متحده‬ ‫مسئولیت داشتند تا زمینه کنترل روابط اقتصادی کشورهای‬ ‫اروپایی با ای ران را به وجود اورند‪ .‬در این ارتباط م ی توان نشانه های‬ ‫مختلفی را م��ورد توجه ق��رار داد که اوبام��ا از الگوی کنترل‬ ‫نرم افزاری کش��ورهای اروپایی ب رای وقوف نسبت به الگوی‬ ‫تعامل با ای ران بهره گرفت‪.‬‬ ‫مقامات وزارت خزانه داری امریکا و سایر مجموعه های‬ ‫فعال در حوزه ضدتروریس��م تالش داشتند تا کنترل سیستم‬ ‫مالی بی ن المللی را انجام دهند‪ .‬در این ارتباط‪ ،‬رهب ران سیاسی‬ ‫و مقامات اجرایی امریکا به شرکای اروپایی خود هشدار دادند‬ ‫که اگر ه ر کس با ای ران دادوستد کند یا قرارداد اقتصادی با این‬ ‫کشور منعقد کند‪ ،‬از بازار مالی امریکا محروم خ واهد شد‪ .‬در این‬ ‫فرایند‪ ،‬امریکا در اقدامی اعالم کرد‪« :‬کشورهایی که با ای ران‬ ‫معامله کنند را به پرداخت جریمه محکوم خواهد کرد‪ ».‬در این‬ ‫ارتباط چند بانک به خاطر معامله با ای ران محکوم شدند و از ترس‬ ‫اینکه از بازار مالی ایاالت متحده امریکا خارج نشوند‪ ،‬ب ی درنگ‬ ‫جریمه را پرداختند‪ .‬چنین فرایندی را باید به عنوان مقدمه ای‬ ‫ب رای کنترل سایر بازیگران از ط ریق متحدین تلقی کرد‪ .‬کنترل‬ ‫اطالعاتی نش��ان م ی دهد که متحدین راهب��ردی امریکا به‬ ‫این دلیل از الگوی همکاری ب��ا ایاالت متحده بهره م ی گی رند‬ ‫که نس��بت به پیامدهای راهبردی اقدام مستقل خود نگران‬ ‫خواهند بود‪ .‬کنترل اروپا ممکن است با اهداف مختلفی انجام‬ ‫پذیرد‪ .‬کش��وری که در صدد هژمونی است نسبت به هرگون ه‬ ‫تردید متحدین خود نس��بت به بهره گیری از الگوی مشترک‬ ‫نیز نگران است‪ .‬ابزارهای سنجش و کنترل اطالعات م ی تواند‬ ‫بخشی از واقعی ت های پنهان شده قدرت های بزرگ را منعکس‬ ‫سازد‪ .‬جنگ اطالعاتی را باید شکل توسع ه یافته ای از منازعه‬ ‫بین کشورهایی دانست که احساس م ی کنند متحد یکدیگرند‪،‬‬ ‫در حالی که واقعیت سیاس��ت بی ن الملل نشان م ی دهد که‬ ‫هی چ گون��ه ائتالفی تداوم نخواهد داش��ت‪ .‬بناب راین کس��ب‬ ‫اطالعات از نهادها‪ ،‬س��ازمان ها و شخصی ت های کشورهای‬ ‫متحد م ی تواند زمینه مزیت نسبی در شرایط رقابت و بحران‬ ‫را امکان پذیر س��ازد‪ .‬بحران دیپلماتیک در روابط کشورهای‬ ‫غ ربی بیانگر ان است که رقابت موضوعی دائمی در سیاست‬ ‫بی ن الملل بوده و فرایندهای رقابتی زمین��ه الزم ب رای ارتقای‬ ‫موقعیت راهبردی کشورها را امکان پذیر م ی سازد‪ .‬بهره گیری‬ ‫از ابزارهای اطالعاتی را باید یکی از سازوکارهای بهینه سازی‬ ‫جایگاه کشورها در روند رقابت های امنیتی دانست‪.‬‬ ‫اگرچه مقامات المانی تالش داشتند تا امریکا را ب هواکنش‬ ‫انفعالی وادار س��ازند و این موضوع را مطرح نمایند که شنود‬ ‫اطالعاتی از ابزارهای ارتباطی رهب ران سیاس��ی کش��ورهای‬ ‫اروپایی انجام نم ی گیرد‪ ،‬اما واکنش باراک اوباما نشان داد که‬ ‫ی کش��ورها باید بر این موضوع باور داشته باشند که در‬ ‫تمام ‬ ‫ی حوزه های قدرت و امنیت انان تحت تاثیر‬ ‫عصر انارشی تمام ‬ ‫الگوهای کنترلی کشورهای فرادست به ویژه ایاالت متحده قرار‬ ‫خواهد داش��ت‪ .‬در این ارتباط‪« ،‬اشتفان سیبرت»‪ ،‬سخنگوی‬ ‫صدراعظم المان اعالم کرده بود که انگال مرکل با باراک اوباما‪،‬‬ ‫گفت وگویی تلفنی داشته و به او گفته است‪« :‬در صورتی که‬ ‫ادعاهای مطرح ش��ده صحت داشته باش��د‪ ،‬این امری کامال‬ ‫غیرقابل قبول خواهد بود‪».‬‬ ‫بر سر تجارت ازاد میان اروپا و امریکا شده است‪ .‬صحنه سیاسی‬ ‫المان از اینکه این بار انگال مرکل قربانی شنودهای امریکا بوده‪،‬‬ ‫در شوک فرو رفته است‪ .‬این در حالی است که مرکل پیش از‬ ‫این در ماه اگوست‪ 2013‬تاکید کرده بود که تق ریبا مطمئن است‬ ‫مورد شنود سروی س های مخفی امریکایی قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫انتشار چنین اخباری را باید به عنوان واقعیتی دانست که جامعه‬ ‫شبکه ای و ابزارهای اطالعات ارتباطی در اختیار سروی س های‬ ‫امنیتی کشورها به ویژه امنیت ارتباطات قرار داده است‪ .‬رویکرد‬ ‫رهب ران سیاس��ی کش��ورهای مختلف به این دلیل ماهیت‬ ‫واکنشی در ب رابر اقدام سروی س های اطالعاتی امریکا داشته‬ ‫ی واکنش‬ ‫که بسیاری از رسانه های داخلی در ب رابر چنین اقدام ‬ ‫نشان داده اند‪ .‬در چنین شرایطی است که انگال مرکل اکنون‬ ‫در رسانه های المان به دلیل همین اظهارنظر چندماه قبل خود‬ ‫مورد انتقاد قرار گرفته است‪ .‬چون در ماه ژوئن ‪ 2013‬که موضوع‬ ‫افشاگری های ادوارد اسنودن درباره شنودها و جاسوسی امریکا‬ ‫از ارتباطات و تماس های تلفنی مطرح شد‪ ،‬ان را نادیده گرفت‪.‬‬ ‫در این مقطع زمانی مرکل و دولت المان به بهانه کنترل‬ ‫اخبار و اطالعات‪ ،‬تمایل چندانی ب رای انتشار واقعیت کنترل‬ ‫امنیتی از طری��ق ابزارهای ارتباطی نش��ان ندادن��د‪ .‬رهب ران‬ ‫سیاسی المان درباره این ش��نودها و وقوع برخی حمالت در‬ ‫خاک المان‪ ،‬همه ابعاد این ماجرا را روشن نکردند و به تبیین‬ ‫ابعاد ان نپرداختند‪ .‬هم اکنون در اکتبر ‪ 2013‬رهب ران سیاس ی ‬ ‫المان و سایر کشورهای اروپایی که واقعیت انارشی در سیاست‬ ‫بی ن الملل را در حوزه های مختلف درک نم ی کنند‪ ،‬با واقعیت‬ ‫گم شده خود پیوند یافتند‪ .‬امریکا س��عی م ی کند تا از خشم‬ ‫فرانسه بابت خبر ضبط میلیون ها مکالمه مردم این کشور که‬ ‫به سازمان امنیت ملی امریکا نسبت داده شده‪ ،‬بکاهد‪ .‬باراک‬ ‫اوباما‪ ،‬با همتای فرانسوی اش «فرانس وا اوالند» تماس گرفت تا‬ ‫درباره خبری که در روزنامه لوموند چاپ شده بود‪ ،‬صحبت کند‪.‬‬ ‫همزمان جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا هم از فرانسه به عنوان‬ ‫ی امریکا» یاد کرد‪ .‬رهب ران فرانسه‬ ‫یکی از «هم پیمانان قدیم ‬ ‫و سروی س های اطالعاتی این کشور باید بر این واقف باشند‬ ‫که در ساختار انارش��ی روابط بی ن الملل‪ ،‬امکان کنترل تمام‬ ‫بازیگران ب راساس الگوهای همکاری جویانه و کنش دوستانه‬ ‫امکان پذیر نیست‪.‬‬ ‫در بیانی ه ای‪ ،‬کاخ سفید گفت وگوی دو رئی س جمهور را‬ ‫درباره گزارش های جدید عنوان کرده است‪ .‬در بیانی ه ای که‬ ‫دفتر ریاست جمهوری فرانسه منتشر کرده‪ ،‬اوالند نسبت به‬ ‫از بین رفتن حریم خصوصی شهروندان فرانسه اب راز نگرانی‬ ‫کرده و از امریکا خواس��تار توضیح شده است‪ .‬در این ارتباط‪،‬‬ ‫اوالند رئی س جمهور فرانسه در گفت وگویی تلفنی با باراک‬ ‫اوباما گفت که مخالف ادعاهای منتشر شده است‪ .‬در مطلب‬ ‫روزنامه لوموند که به نقل از مدارک افش��ا شده توسط ادوارد‬ ‫اسنودن منتشر شده‪ ،‬امده که س��ازمان امنیت ملی امریکا‬ ‫تلفن های تجار‪ ،‬مظنونان عملیات تروریس��تی و مقام های‬ ‫فرانسوی را ضبط کرده است‪ .‬نگرش مشابهی نیز از سوی‬ ‫مقامات ش��ورای اروپا در انتقاد از الگوی راهبردی امریکا در‬ ‫برخورد با مقامات اروپایی ارائه ش��ده اس��ت‪ .‬در این ارتباط‬ ‫«هرمن ون رومیوی»‪ ،‬رئیس شورای اروپا در یک کنف رانس‬ ‫خبری جداگانه اع�لام کرد‪« :‬رهب ران اتحادی��ه اروپا از قصد‬ ‫المان و فرانسه ب رای برقراری گفت وگوهای دوجانبه بر سر‬ ‫نگران ی های اطالعاتی مطلع شده اند و دیگر کشورهای این‬ ‫اتحادیه نیز م ی توانند به این ابتکار عمل بپیوندند‪g ».‬‬ ‫ انتشار خبر فعالیت های گسترش یابنده اژانس امنیت ملی امریکا نشان داد‬ ‫که نه تنها بین کشورهای دموکراتیک رویکردهای امنیتی متفاوتی وجود دارد‪،‬‬ ‫ی نیز قرار خواهند داشت‬ ‫بلکه انان به گونه ای اجتناب ناپذیر در شرایط جنگ دائم ‬ ‫‪53‬‬ ‫ورزش‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫سیدمهدیهاشمی‬ ‫معمای وزارت ورزش‬ ‫سیدمهدیهاشمیم ی گوید‬ ‫به احتمال ف راوان ش ریعتمداری‬ ‫وزیر ورزش م ی شود‬ ‫دومی�ن سرپرس�ت وزارت‬ ‫ورزش و جوان�ان نی�ز نتوانس�ت از‬ ‫مجلس شورای اسالمی رای اعتماد‬ ‫بگیرد‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫جدایی صالحی از سئول‬ ‫عدم رای اعتماد مجلسی ها به دومین وزیر ورزش‬ ‫‪54‬‬ ‫شریعتمداری‬ ‫حسینگروسی‬ ‫ایا محمد ش ریعتمداری از سوی‬ ‫رئی س جمهوربهعنوان‬ ‫وزیر ورزش معرفی م ی شود؟‬ ‫انتقاد حسین گروسی از‬ ‫برخوردبرخینمایندگان‬ ‫نسبتبهدکترصالحی‬ ‫‪1‬‬ ‫دوش��نبه هفته گذش��ته ای��ن ورزش بود ک��ه باز هم‬ ‫بالتکلیف ماند‪ .‬دومین گزینه پیشنهادی دولت به مجلس‬ ‫هم نتوانس��ت وزیر ورزش ش��ود و از نمایندگان رای اعتماد‬ ‫نگرفت‪ .‬سلطان ی فر و صالحی امیری؛ هیچ کدام نتوانستند‬ ‫به وزارتخانه ورزش و جوانان راه پی دا کنند‪ .‬برخی معتقدند عدم‬ ‫تعامل به عدم رای اعتماد به دکتر صالح ی امیری منجر شد و‬ ‫برخی دیگر نیز از برخورد سیاسی با این گزینه دولت سخن‬ ‫م ی گویند‪ .‬با این حال انچه روشن است دولت حاال باید ب رای‬ ‫سومین بار فردی را به مجلس بفرستد تا این وزارتخانه اش را‬ ‫از بالتکلیفی نجات دهد‪.‬‬ ‫شریعتمداری‪ ،‬سرپرست سوم‬ ‫بعد از جلسه مجلس درباره بررسی صالحیت سه وزیر‬ ‫پیش��نهادی‪ ،‬در نهایت فانی و فرج ی دانا از خانه ملت راهی‬ ‫پاستور ش��دند و صالح ی امیری موفق به کسب رای اعتماد‬ ‫نمایندگان مجلس نش��د‪ .‬تنها دقایقی از ع��دم رای اعتماد‬ ‫مجلس به صالح ی امیری نگذشته بود که ماجرای سرپرست‬ ‫بعدی وزارتخانه وارد فاز جدیدی شد‪ .‬یک خبرگزاری نوشت‬ ‫که بعد از عدم رای اعتماد مجلس به سیدرضا صالح ی امیری‪،‬‬ ‫وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان‪ ،‬با رس��ول خادم و محمد‬ ‫دادکان‪ ،‬دو چه��ره ورزش��ی و س��ی د احمدرضا دس��تغیب‪،‬‬ ‫نماینده ش��ی راز در مجلس ب رای سرپرس��تی این وزارتخانه‬ ‫صحب ت هایی ش��ده است‪ .‬نام نصراهلل س��جادی نیز مطرح‬ ‫ش��د‪ .‬حتی در این بین بار دیگر نام غفوری فرد نیز بر س��ر‬ ‫زبان ها افتاد‪.‬‬ ‫با توجه به ارتباط نزدیک غفوری فرد با هاشمی و روحانی‬ ‫و از طرفی ارتباط نزدیک ب��ا بدنه اصولگرایان عده ای اعتقاد‬ ‫داشتند غفوری فرد بین همه گزینه ها از شانس باالیی ب رای‬ ‫رای اوری در مجلس اصولگرا برخوردار و گزینه بعدی دولت‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫اما در می��ان گمانه زن ی ها نام امی��دوار رضایی هم به‬ ‫چشم م ی خورد‪ .‬البته او بالفاصله در این باره واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬امیدوار رضایی درباره انتشار اخباری مبنی بر معرفی وی‬ ‫به مجلس ب رای تصدی پست وزارت ورزش و جوانان از سوی‬ ‫رئی س جمهور گفت‪« :‬تاکنون دکتر روحانی درباره این مساله‬ ‫پیشنهادی به من ارائه نکرده و صحبتی نیز در این خصوص‬ ‫انجام نشده است‪».‬‬ ‫رسول خادم‪ ،‬امیدوار رضایی‪ ،‬احمدرضا دستغیب‪ ،‬محمد‬ ‫مخالفان و موافقان امیری صالح��ی چه گفتند؟ پس‬ ‫از بررسی صالحیت وزرای پیش��نهادی اموزش و پرورش و‬ ‫علوم در صحن علنی مجلس نوبت به بررس��ی صالحیت‬ ‫امیری صالحی‪ ،‬وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان رس��ید‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس جلسه علنی خود را در حالی اغاز کردند که‬ ‫بررسی رای اعتماد به سه وزیر پیشنهادی اموزش و پرورش‪،‬‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری و ورزش و جوانان را پیش رو داشتند‪.‬‬ ‫پس از بررسی صالحیت وزرای پیشنهادی اموزش و پرورش‬ ‫و علوم در صحن علنی مجلس نوبت به بررسی صالحیت‬ ‫امیری صالحی‪ ،‬وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان رسید‪.‬‬ ‫سیدحس��ین باقری در مخالفت با وزیر پیش��نهادی‬ ‫وزارت ورزش و جوانان گفت‪« :‬اگر مسئوالن کشوری به نقاط‬ ‫محروم و مرزی کشور از جمله استان سیستان و بلوچستان‬ ‫توجه م ی کردند و اگر به جوانان‪ ،‬اشتغال و ورزش انان اهمیت‬ ‫م ی دادند‪ ،‬امروزه ما کمتر شاهد چنین جنایت هایی در کشور‬ ‫بودیم‪».‬‬ ‫وی خطاب به وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان گفت‪:‬‬ ‫«ایا بررس��ی کرده اید که نقاط مرزی کشور به همان می زان‬ ‫که از مرکز دورند به همان نسبت نیز از امکانات محرومند و‬ ‫باید توجه داشته باشید که اگر رای اعتماد نمایندگان را کسب‬ ‫کردید مسئولیت خطیری را عهده دار شده اید‪».‬‬ ‫نماینده مردم زابل در مجلس با بیان اینکه به بخش‬ ‫دوم این وزارتخانه که بخش جوانان اس��ت‪ ،‬توجهی نشده‬ ‫تصریح ک��رد‪« :‬تاکنون تمام��ی دغدغه مس��ئوالن وزارت‬ ‫ورزش توجه به مس��ائل ورزش��ی صرف بوده و بس��یاری از‬ ‫ناهنجاری ه��ای اجتماعی ریش��ه در عدم اهتم��ام به امور‬ ‫جوانان دارد‪».‬‬ ‫باقری افزود‪« :‬اگر جامع ه ای پویا و بالنده م ی خواهیم‬ ‫باید به مس��ائل جوانان ک��ه امیدهای ملت هس��تند توجه‬ ‫بیشتری داشته باشیم‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس در ادامه ب��ا بیان اینکه مخالفت‬ ‫من با وزیر پیشنهادی در خصوص برنامه پیشنهادی ایشان‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬اقای صالح ی امیری هی چ گونه سابقه مدیریت‬ ‫ورزشی ندارند و وجود یک مدیر اگاه نسبت به مسائل ورزش‬ ‫و جوانان ب رای ورزش ما ضروری است‪».‬‬ ‫نماینده مردم زابل در مجلس با اشاره به اشکاالتی در‬ ‫برنامه پیشنهادی صالح ی امیری با بیان سواالتی خطاب به‬ ‫وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان اظهار کرد‪« :‬این ب رنامه درباره‬ ‫جایگاه ورزش و جوانان در نقاط محروم روس��تایی و مرزی‪،‬‬ ‫روش حل ب ی اخالق ی ها در ورزش‪ ،‬خانه نشینی پیشکسوتان‬ ‫و قهرمانان ملی‪ ،‬جایگاه جوان��ان در برنامه‪ ،‬اهمیت ورزش‬ ‫ی و محل��ی‪ ،‬حمایت از جوانان و‬ ‫همگانی و ورزش های بوم ‬ ‫اشتغال انان‪ ،‬اختالف سرانه ورزش با دیگر نقاط دنیا موضع‬ ‫مشخصی ندارد‪».‬‬ ‫اما علی الریجانی خطاب به باقری گفت‪« :‬شما مرتب‬ ‫در حال سوال کردن از وزیر پیشنهادی هستید و باید صریحا‬ ‫ورزش‬ ‫گمانه زنی لحظاتی پس از رد صالحی امیری‬ ‫در مجلس چه گذشت؟‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫رئی س جمهور ساعاتی پس از عدم رای اعتماد مجلس‬ ‫به صالح ی امیری در حکم ی محمد شریعتمداری را با حفظ‬ ‫سمت به عنوان «سرپرست وزارت ورزش و جوانان» منصوب‬ ‫کرد‪ .‬محمد ش��ریعتمداری حاال سرپرس��ت وزارت ورزش و‬ ‫جوانان اس��ت‪ .‬وی س��ابقه معاونت اجرای��ی رئی س جمهور‬ ‫ای ران و جانشین رئی س جمهور ای ران در شورایعالی ای رانیان‪،‬‬ ‫شورایعالی فضایی و ش��ورای استاندارد و تحقیقات صنعتی‬ ‫را در کارنام��ه اش دارد‪ .‬او در دول��ت اول و دوم س��ی د محمد‬ ‫خاتمی وزیر بازرگانی بود ه و همچنین عضو جمعیت دفاع از‬ ‫ارزش های انقالب اسالمی و از حامیان محمدی ری شهری‬ ‫در انتخابات دوم خرداد ‪ ۱۳۷۶‬بود‪ .‬او از س��ال ‪ ۱۳۸۵‬تا کنون‬ ‫عضو شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫به عنوان رئیس کمیسیون اقتصادی شوراست‪.‬‬ ‫دادکان و مهرعلی زاده از گزینه هایی بودن��د که نام انها ب رای‬ ‫تصدی وزارت ورزش و جوانان مطرح ش��ده اس��ت‪ .‬محسن‬ ‫مهرعلی زاده در واکنش به این ش��ایعه ب��ه هفته نامه مثلث‬ ‫م ی گوید‪« :‬اجازه بدهید فعال صحبتی نکنم‪ .‬درست نیست‬ ‫که من در شرایط فعلی حرفی بزنم‪».‬‬ ‫مخالفت خود را بیان کنید و نقایص ب رنامه را به طور مشخص‬ ‫بگویید‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس خاطرنش��ان کرد‪« :‬در بسیاری از‬ ‫برنامه ای اقای صالح ی امیری کل ی گویی شده و برنامه های‬ ‫شفاف و راهکارهای روشن وجود ندارد‪».‬‬ ‫این عضو کمیس��یون امنی ت ملی و سیاست خارجی‬ ‫مجلس همچنین با اش��اره به انتقادات دیگر خود نسبت به‬ ‫برنامه وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان گفت‪« :‬شما ب رای‬ ‫تکمی��ل پروژه های متع��دد نیمه تمام و کمب��ود فضاهای‬ ‫اموزشی در اکثر نقاط کش��ور و به ویژه نقاط مرزی و محروم‬ ‫باتوجه به کمبود بودجه چه ب رنامه هایی دارید؟»‬ ‫باقری در پایان یاداور شد‪« :‬اش��کال دیگر این برنامه‬ ‫شایسته س��االری و به کارگیری مدی��ران توانمند و الیق در‬ ‫قس��مت های مختلف مدیریتی در فدراسیون هاس��ت که‬ ‫اقای صالح ی امیری معیار مش��خصی را تعیین نکرده اند و‬ ‫حرف های الیاس نادران‬ ‫ب ه عن�وان مخال�ف صالح�ی‬ ‫تاثی�ر زی�ادی در ع�دم رای‬ ‫اعتماد داشت‪ .‬خیل ی ها بر این‬ ‫عقیده اند که اگ�ر او به عنوان‬ ‫مخال�ف س�خن نم ی گف�ت‬ ‫صالحی وزیر م ی شد‪.‬‬ ‫به طور مثال یکی از فدراس��یون های ورزش��ی کشور کامال‬ ‫خانوادگی است و تمام وابستگان رئیس فدراسیون ان را در‬ ‫اختیار گرفته اند و موجب ش��ده ورزشکاران ان رشته همگی‬ ‫از وابستگان باشند و به این رشته صدمه جدی وارد شود‪».‬‬ ‫اما نوبت به موافقان صالحی رسید‪ .‬احمدی در موافقت‬ ‫با وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان گفت‪« :‬دنیا در راهبرد نوین‬ ‫خود س��رمایه اجتماعی را محوری ترین رویکرد خود تعیین‬ ‫کرده است‪ ،‬قشر جوان ب رای دستیابی به اهداف ملی از جمله‬ ‫راهبردهایی است که توسط سیاستگذاران دنبال م ی شود‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬جمعیت جوان ای��ران بهره گیری اصولی‬ ‫و عقالیی را در س��ایه تعامل و همکاری مردم‪ ،‬مس��ئوالن و‬ ‫دستگاه های اجرایی م ی داند‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه در حوزه ورزش و جوانان نش��اط‪،‬‬ ‫غرور و س��رمایه ملی باید ب��ه صورت توامان دنبال ش��ود‪،‬‬ ‫‪55‬‬ ‫ورزش‬ ‫خاط رنشان کرد‪« :‬هفت راهبرد و ب رنامه عملیاتی از مهمترین‬ ‫برنامه های وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان است‪ ،‬از جمله‬ ‫اینکه تامین ورزش از طریق توسعه ورزش همگانی و توسعه‬ ‫ورزش قهرمانی‪ ،‬اصالح اساسنامه فدراسیون ها‪ ،‬زمینه سازی‬ ‫ب رای رش��د فکری و علمی و توانمندس��ازی جوان��ان‪ ،‬احیاء ‬ ‫و بازس��ازی اخالق و فرهن��گ در عرصه جوان��ان‪ ،‬مدیریت‬ ‫س��تادی مختلف مرتبط با نیازهای جوان��ان و رفع تبعیض‬ ‫و ایجاد نگ��رش عدالت محور در توزیع مناس��ب امکانات و‬ ‫منابع است‪».‬‬ ‫نماینده مردم دهلران با اشاره به سخنان مخالف وزیر‬ ‫پیشنهادی ورزش و جوانان گفت‪« :‬مخالف محترم جز ای راد‬ ‫به سابقه و گذش��ته ورزش کشور مطلب و س��وال دیگری‬ ‫بیان نکرد‪».‬‬ ‫احمدی با بیان اینکه ب رای استفاده از فرصت ها جهت‬ ‫پیشرفت کش��ور باید با درایت و تیزهوش��ی اجازه از دست‬ ‫دادن زمان را ندهیم‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬در ش��رایطی که جامعه‬ ‫اروپا از قبل ورزش چهار میلیون شغل مستقیم ایجاد کرده‪،‬‬ ‫ولی در جمهوری اس�لامی ای ران هنوز وزیر ورزش و جوانان‬ ‫تعیین نشده است‪ ،‬البته وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان‬ ‫طی این مدت کوتاه نیاز جامع��ه ورزش را به خوبی درک و‬ ‫دنبال کرده است‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینک��ه بالندگی اقتص��اد ملی در گرو‬ ‫حضور مقتدرانه در عرصه های ملی اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬امیدی‬ ‫که در پیروزی فوتبال‪ ،‬والیبال و کش��تی شاهد ان هستیم‬ ‫نشان از ظرفیت جامعه ورزش ب رای بالندگی در حوزه اقتصاد‬ ‫ملی دارد‪».‬‬ ‫وی تاکید کرد‪« :‬جوانان سرمایه های ارزشمند کشورند‬ ‫و باید بدون ه ر گونه پی ش داوری برنامه های صالح ی امیری‬ ‫را بررسی کرد تا مشخص شود رویکرد وی نسبت به گذشته‬ ‫چقدر تغییر کرده است‪».‬‬ ‫نماینده م��ردم دهلران اظه��ار ک��رد ‪« :‬در راهبرد وزیر‬ ‫پیشنهادی ورزش و جوانان عدالت محوری‪ ،‬تخصیص منابع‬ ‫ب راساس فرصت ها و اصالح سرانه ورزشی با هدف اختصاص‬ ‫منابع به کم برخوردار ترین و کم توسع ه ترین استان هاست‪».‬‬ ‫وی تصریح کرد‪« :‬در گذشته دکترای علوم ورزشی در‬ ‫راس ورزش کشور قرار نگرفته بود‪ ،‬بلکه عمدتا افرادی که در‬ ‫سایر حوزه ها تجربه داشتند‪ ،‬مدیر ورزش م ی شدند‪».‬‬ ‫وی مقوله جوان��ان را مقوله ای فرهنگ��ی و اجتماعی‬ ‫توصیف کرد و افزود‪« :‬دکتر صالح ی امیری تلفیقی از سوابق‬ ‫اجرایی و علمی است‪ .‬ایشان سابقه ‪ 19‬کار فرهنگی‪ ،‬هشت‬ ‫سال سابقه کار پژوهشی و عضویت در انجمن های علم ی ‬ ‫کشور را در کارنامه خود دارند‪».‬‬ ‫شهال میرگلوبیات که یکی از مخالفان صالح ی امیری‬ ‫بود درباره علت مخالفت خود با گزینه دولت گفت‪« :‬جناب‬ ‫اقای رئی س جمهور! شما اعتقاد به شایسته ساالری و اعتدال‬ ‫داشتید‪ ،‬اما عملکرد تعدادی از وزرای شما در عزل و نصب ها‬ ‫خالف این مس��اله را نش��ان م ی دهد‪ .‬ع��زل و نصب حق‬ ‫یک وزیر اس��ت‪ .‬ام��ا این ع��زل و نصب های��ی که صورت‬ ‫م ی گیرد بیش��تر جنبه سیاس��ی داشته و ب راس��اس روابط‬ ‫فامیلی و دوس��ت ی های قدیمی ش��کل گرفته در نتیجه به‬ ‫شایسته ساالری و انتخاب اصلح توجه نشده است‪».‬‬ ‫او این پرس��ش را مطرح کرد که ایا این گونه م ی توان‬ ‫مشکالت مردم را حل کرد و ایا این برخالف عدالت نیست؟‬ ‫میرگلوبیات اظهار ک��رد‪« :‬اکث��ر مراجع ه کنندگان به‬ ‫نمایندگان تقاضای اشتغال و حل مشکالت اقتصادی خود را‬ ‫دارند‪ ،‬در حالی که وظیفه نماینده ایجاد شغل و حل مشکالت‬ ‫اقتصادی مردم نیست‪ .‬نمایندگان فقط م ی توانند مشکالت‬ ‫را از تریبون مجلس ب رای دولت مطرح کنند‪ .‬قسمت عمده‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫شوک در بهارستان‬ ‫‪2‬‬ ‫اظهارات جنجالی نادران علیه گزینه دولت‬ ‫اما مهم ترین مخال��ف دکتر صالحی‪ ،‬الی��اس نادران‬ ‫بود‪ .‬حرف های او در واقع تیر خالصی بود ب رای گزینه ای که‬ ‫م ی خواست به وزارتخانه ورزش و جوانان راه پیدا کند‪ .‬نادران‬ ‫در مخالفت با وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان به نقش او در‬ ‫پرونده بیمه ای ران‪ ،‬مس��ائل خوزستان و فتنه ‪ 88‬اشاره کرد و‬ ‫گفت‪« :‬نس��بت اقای صالحی به روحانی نس��بت مشایی‬ ‫به احمدی نژاد اس��ت‪ ،‬نگذاریم در مملکت مش��ایی دیگری‬ ‫درست شود‪».‬‬ ‫نادران گفت‪« :‬یکی از دالیل فقدان صالحیت‬ ‫اقای صالحی ب��رای وزارت ورزش و جوانان پرونده‬ ‫بیمه ای ران است‪ .‬این پرونده که حکایت از فساد مالی‬ ‫ن یافته دارد تا به حال به اتهامات ده ها‬ ‫گسترده سازما ‬ ‫تن از متهمان پرونده بررسی و ب رای بیش از ‪ 50‬تن‬ ‫از انها احکام جزایی و کیفری صادر ش��ده است‪ ،‬اما‬ ‫هنوز به اتهامات برخی از افراد رسیدگی نشده است‪.‬‬ ‫اگر روزی از این پرونده رمزگشایی شود و سیاسیون‬ ‫و مدی ران اجرایی و کارچاق کن ها به مجازات برسند‬ ‫بخشی از دین قوه قضائیه به نظام و مردم ادا خواهد‬ ‫شد‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬این پرونده یک متهم اساس��ی‬ ‫به نام د‪.‬س دارد که شاه کلید بسیاری از مفاسد این‬ ‫پرونده اس��ت‪ .‬اقاریر و اعترافات این فرد در پرداخت رشوه و‬ ‫تحت عناوین مختلف ب رای رتق و فتق امورش در نهادهای‬ ‫بانکی‪ ،‬نظارتی و قضایی حکایت از وسعت شبکه ای دارد که‬ ‫به او خدمات م ی دادند‪ .‬او مدعی است در چند نوبت مجموعا‬ ‫‪ 300‬میلیون تومان به شخص اقای صالحی پرداخت کرده‬ ‫‪56‬‬ ‫است‪ .‬در سال ‪ 89‬هم حکم جلب اقای صالحی صادر شده‪،‬‬ ‫ولی تا به حال اجرایی نش��ده اس��ت‪ .‬بنا به اظه��ار یکی از‬ ‫مسئوالن عالیرتبه قوه قضائیه به جناب اقای دکتر الریجانی‪،‬‬ ‫ریاس��ت مجلس‪ ،‬هنوز ب��ه اتهامات همه اف��راد این پرونده‬ ‫رسیدگی نشده و در مرحله بازپرسی است‪».‬‬ ‫نادران اضاف��ه کرد‪« :‬ان مقام در مورد ش��خص اقای‬ ‫صالحی به جناب اقای دکتر الریجانی مسائلی را گفتند که‬ ‫اگر صالح دانستند واگو م ی کنم‪ .‬اما در مورد مساله خوزستان‪،‬‬ ‫در طول مدیریت ایشان در خوزس��تان دو اتفاق ناگوار افتاده‬ ‫است؛ اول اینکه به دلیل انفجار در لوله های گاز‪ ،‬مدیر وقت‬ ‫وزارتخانه از ایش��ان م ی خواهد که متهمان را پیدا کنند‪ .‬این‬ ‫امر ممکن نم ی ش��ود‪ .‬عده ای از رزمندگان دفاع مقدس که‬ ‫مشکالتی که وجود دارد از سوء مدیریت است‪ .‬بناب راین الزم‬ ‫است مسئوالنی الیق‪ ،‬توانمند‪ ،‬متخصص‪ ،‬پ رانرژی و به دور‬ ‫از حاشی ه های سیاسی در جهت حل مشکالت مردم اقداماتی‬ ‫انجام دهند‪».‬‬ ‫این نماین��ده مجلس با اش��اره به نیمه تم��ام ماندن‬ ‫بیشترین پروژه های ورزشی خطاب به صالحی گفت‪« :‬من‬ ‫برنامه های شما را به صورت دقیق و کامل مطالعه کردم‪ ،‬اما‬ ‫در مواردی که ذکر ش��د راهکارهای ارائه شده کلی است؛ به‬ ‫عالوه چه ضمانت اجرایی وجود دارد که این ب رنامه ها عملی‬ ‫ش��ود‪ .‬ما نم ی توانیم ب راس��اس کل ی گوی ی ها به این برنامه‬ ‫استناد کنیم و رای اعتماد بدهیم‪».‬‬ ‫واکنش ها به حرف های نادران‬ ‫اظه��ارات جنجالی نادران ام��ا واکنش هایی را همراه‬ ‫داشت‪ .‬اشوری که به عنوان موافق وزیر پیشنهادی ورزش و‬ ‫جوانان سخن م ی گفت‪ ،‬خاط رنشان کرد‪« :‬شبهات مختلفی‬ ‫در مورد ایشان و در بیان مخالفان توسط همکارانم مطرح شد‬ ‫که پیش از این نیز در جلسات کمیسیون ها نظایر اینها مطرح‬ ‫شده بود و بنده پیشنهاد دادم با حضور ایشان این موضوعات‬ ‫بررسی و مرتفع شود که خوشبختانه این اتفاق نیز رخ داد‪».‬‬ ‫وی با اشاره به دوره سه ماهه سرپرستی صالح ی امیری‬ ‫در وزارت ورزش و جوانان ‪ ،‬گف��ت‪« :‬در دوره کوتاه مدیریت و‬ ‫سرپرستی ایشان در وزارت ورزش و جوانان شاهد ایجاد نوعی‬ ‫ارامش سازمانی در وزارتخان ه متالطم و پرتنش ورزش بودیم‬ ‫که این موضوع نشان از توان مدیریتی ایشان دارد‪».‬‬ ‫وی گف��ت‪« :‬ضمن اینکه ایش��ان هم��واره در اتخاذ‬ ‫تصمیمات بااگاهی و ش��ناخت زمینه ها و ش��رایط موجود‬ ‫عمل کردند و ع��زل و نصب های��ی که در دوره ایش��ان در‬ ‫وزارت ورزش و جوانان انجام ش��د همواره تخصص محور و‬ ‫از خادمان ملت بودند ولی گرایش چپ داش��تند را به اتهام‬ ‫بو شتم قرار‬ ‫انفجار لوله ها زندانی م ی کنند و انقدر مورد ضر ‬ ‫م ی گی رند که یکی از انها اقدام به خودکشی م ی کند‪ .‬شکایت‬ ‫م ی کنند‪ ،‬شکایت به دفتر رهبری م ی اید‪ .‬رهبر معظم انقالب‬ ‫این شکایت را به دفتر بازرسی ارجاع م ی دهند و دفتر بازرسی‬ ‫ماموری را ب رای رسیدگی به پرونده به خوزستان اعزام م ی کند‪.‬‬ ‫ان فرد که به تعدادی از نمایندگان مجلس علنی ش��هادت‬ ‫داده‪ ،‬گفته اس��ت که ما به یقین دریافته ایم که این اتفاق به‬ ‫دستور ایشان صورت گرفته است‪».‬‬ ‫نادران با ذکر این مس��اله که هیات رئیسه مجلس در‬ ‫جریان این امر هستند‪ ،‬گفت‪« :‬تدبیر این مساله چیزی است‬ ‫که قرائت م ی ش��ود‪ .‬الف‪ :‬توبیخ مدیرکل اطالعات اس��تان‬ ‫خوزس��تان‪ .‬ب‪ :‬از متهمان به نح��و مقتضی اعاده‬ ‫حیثیت شود‪ .‬ج‪ :‬مدیرکل اطالعات استان خوزستان‬ ‫به جلب رضایت متهمان ب رائت یافته ملزم شود‪».‬‬ ‫این نماینده اصولگرای مجلس درباره قاچاق‬ ‫کاال در این منطقه نیز گفت‪« :‬در مورد این مس��اله‬ ‫فرمانده وقت س��پاه منطقه خوزس��تان شهادت داد‬ ‫و دکتر رهبر نیز که جلس��ه ای با ایش��ان داشتیم‪،‬‬ ‫قرار ش��د از مس��ئول وقت وزارتخانه در این رابطه‬ ‫استش��هاد بگیرد‪ .‬ایش��ان تماس گرفتند و ان فرد‬ ‫گواهی داد که این قاچاق توسط ایشان و دوستانشان‬ ‫در نفت کش ها صورت گرفته و به مراجع ذیربط نیز‬ ‫گزارش داده شده است‪ .‬مدیرکل وقت اطالعات بعد‬ ‫از اعزام ایش��ان از خوزس��تان همه موارد را گواهی‬ ‫کردند‪».‬‬ ‫نماینده مردم ته ران به نق��ش صالح ی امیری در فتنه‬ ‫س��ال ‪ 88‬نیز اش��اره کرد و افزود‪« :‬در یکی از جلس��ات از‬ ‫ایشان پرسیدم چرا معاون وقت وزارت اطالعات گفته است‬ ‫که ش��ما به دلیل اینکه از عناصر فع��ال در فتنه ‪ 88‬بودید‬ ‫ممنوع التصویر شدید؟ ابتدا از اینکه این نامه را صادر کرده اند‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫اظهار ب ی اطالعی کرد و بعد از دفاع از خود مسائلی را گفت‬ ‫که تامل ب رانگیز است‪».‬‬ ‫نادران گفت‪« :‬الزم است بدانیم که اقای صالحی در هر‬ ‫دوره ای به فراخور مقام و قدرتی که در ان بوده است چرخش‬ ‫کرده اس��ت‪ ،‬از جناب اقای ری ش��هری تا مدیریت راست در‬ ‫وزارت و از ‪ 76‬به بعد که اصالح طلب م ی شود و ‪ 88‬که در ستاد‬ ‫اقای موس��وی حضور پیدا م ی کند و همراه همکاران وزارت‬ ‫اطالعاتش به انجا م��ی رود و تا بعد از انکه خ��ود را نماینده‬ ‫والی��ت و حکومت م ی دان��د و م ی گوید م��ن از طرف نظام‬ ‫ماموریت داشتم و این گزارش ها را به انجا م ی فرستادم‪».‬‬ ‫او ادام��ه داد‪« :‬یک بار به من گفت ش��ما با فالنی در‬ ‫دفتر مقام معظم رهبری تم��اس بگیر و او م ی گوید من چه‬ ‫همکاری هایی با نظام داشتم‪ .‬گفتم به شرط اینکه شما نوار‬ ‫جلساتی را که اخبار دفتر را م ی بردید به ما هم بدهید تا با هم‬ ‫گوش بدهیم‪ .‬خالصه انکه دوستان متعدد با این عزیز تماس‬ ‫گرفتند و ایشان فرمودند نفیا و اثباتا نسبت به اقای صالحی‬ ‫هیچ نظری ندارند‪».‬‬ ‫نادران همچنین با اش��اره به نامه ای که در زمان فتنه‬ ‫نوشته شده‪ ،‬گفت‪« :‬معاون وقت وزارت در سال ‪ 88‬توصیه‬ ‫م ی کند که شما حمایت نکنید و در جریان فتنه باقی نمانید‪.‬‬ ‫دوس��تان ب رای دفاع از خود نامه ای ‪ 9‬صفح��ه ای را تنظیم‬ ‫م ی کنند‪ .‬نام��ه ای که روی اجرا کنن��دگان و تدوین کنندگان‬ ‫نامه جام زهر در مجلس ششم را سفید کرد‪ .‬من ابا دارم که‬ ‫فرازهایی از ان را بخوانم‪ .‬ایش��ان در پاسخ به اینکه چرا نامه‬ ‫را امضا کردند بارها به انواع مختلف جواب های مختلف داده‬ ‫است‪ .‬از اینکه امضا نکرده ام یا شب امضا کرده ام یا صبح پس‬ ‫گرفته ام و اینکه یک نامه دیگر را امضا کرده ام‪».‬‬ ‫این نماینده مجلس در پایان خطاب به روحانی گفت‪:‬‬ ‫«در مجلس صحبت از این است که اقای صالحی نسبت به‬ ‫اقای دکتر روحانی مثل مشایی به احمدی نژاد است‪ ،‬نگذاریم‬ ‫در این مملکت مشایی دیگری درست شود‪g ».‬‬ ‫صالحی در دفاع از خود چه گفت؟‬ ‫در پایان نوبت به صالح ی امیری رسید تا پشت تریبون‬ ‫مجلس قرار بگیرد و از خود و ب رنامه هایش دفاع کند‪ .‬سیدرضا‬ ‫صالح ی امیری در دفاع از ب رنامه های خود گفت‪« :‬در دو حوزه‬ ‫سیاست های مدیریتی و ارزیابی عملکرد دوماهه و همچنین‬ ‫ارائه ‪ ۱۰‬ب رنامه استراتژیک در حوزه ورزش و جوانان ب رنامه های‬ ‫خود را ارائه م ی دهم‪ .‬اولین سیاس��تی که در وزارت ورزش و‬ ‫جوانان به ان پایبندم حاکمیت اخالق و اموزه های دینی در‬ ‫تمامی سطوح مدیریتی اس��ت‪ .‬دوران «مدیریت باید ها» به‬ ‫پایان رسیده است و بر این مبنا اساس برنامه ریزی در وزارت‬ ‫ورزش و جوانان بر مبنای کرامت‪ ،‬انسانیت و اخالق بر مبنای‬ ‫اموزه های دینی است‪».‬‬ ‫وی گردش مدیریت به جای ری��زش مدیریت را محور‬ ‫چهارم برنامه های خود اعالم ک��رد و گفت‪« :‬معتقدیم همه‬ ‫مدی ران سراسر کشور از ظرفی ت های باالیی برخوردارند‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل هی چ یک از مدی ران در سیس��تم وزارت ورزش‬ ‫ریزش نداشته اند و در س��اختار گردش سازمان به کار گرفته‬ ‫شده اند‪».‬‬ ‫صالحی گفت‪« :‬حرف های نادرستی زده شد و فهمیدم‬ ‫که یک جریان سیاسی به صورت س��ازمان یافته قصد دارد‬ ‫که چهره انقالب را خ راب کند‪ .‬من قصد ندارم از خیلی اسرار‬ ‫نظام س��خن گویم؛ این سینه گنجینه اس��رار نظام است و‬ ‫بدون ش��ک در حفظ ان تالش خواهم کرد و بنای پرده دری‬ ‫ندارم‪ .‬اگر بخواهم اسرار را فاش کنم تصویر ذهنی شما تغییر‬ ‫م ی کند‪ ،‬بناب راین بگذارید در همین فضای اعتقادی باشم و با‬ ‫خدای خود معامله کنم‪ ،‬بدون شک اگر قصد پرده دری باشد‬ ‫حرف های اساسی خواهم گفت‪ .‬این ظلمی بزرگ و تهمت به‬ ‫بنده است‪ ،‬من که از ابتدای انقالب تا امروز در همه سنگرهای‬ ‫نظام حضور فعال داشتم‪ ،‬همواره تالش کردم به دنبال نام و‬ ‫نشان از خود نباش��م‪ ،‬حال چگونه م ی توانم در ب رابر نظام و‬ ‫انقالب قرار بگیرم؟»‬ ‫وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان ادامه داد‪« :‬اینجانب‬ ‫هیچ گاه در فعالی ت های اقتص��ادی وزارت اطالعات حضور‬ ‫نداشتم‪ .‬بنده با همکاری اقای یونس��ی در وزارت اطالعات‬ ‫فعالیت اقتص��ادی را جمع کردیم و هزاران نفر از ما تش��کر‬ ‫کردند‪ .‬من ب��رای خدمت به وزارت اطالعات باید پاس��خگو‬ ‫باشم و روحم از قضیه قاچاق کاال و سوخت ب ی خبر است‪».‬‬ ‫وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان در خصوص بحث‬ ‫خوزس��تان که از س��وی مخالف��ان وی مطرح ش��د‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«نم ی خواهم در این مورد چیزی بگویم زی را بیشترین خدمات‬ ‫را در خوزستان انجام دادم فقط م ی گویم به خدا قسم که بنده‬ ‫عامل جاری شدن نفت در کشور بودم‪».‬‬ ‫ورزش‬ ‫کارشناسی بود‪».‬‬ ‫نمایند ه م��ردم بندرعباس گفت‪« :‬برخی از دوس��تان‬ ‫مطرح کردند که پس از انفجارهای خوزستان رهبری دستور‬ ‫عزل ایش��ان را دادند که ما با اطالعاتی که از دفتر بازرس��ی‬ ‫رهبری و شخص جناب اقای ناطق نوری کسب کردیم به این‬ ‫جمع بندی رسیدیم که این موضوع درست نیست و رهبری‬ ‫چنین نظری را در مورد ایشان نداشتند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬ش��بهه دیگری که در مورد عملکرد اقای‬ ‫صالحی مطرح است‪ ،‬مربوط م ی ش��ود به پرونده مربوط به‬ ‫بیمه ای ران که در این رابطه نیز باتوجه به اخذ نظر از قاضی‬ ‫مدیر خ راسانی مسئول رسیدگی به این پرونده دریافتیم که‬ ‫همه صحب ت ه��ا و ادعاهای موجود این پرون��ده و اتهامات‬ ‫مرتبط با جناب اقای صالح ی امیری صرفا ادعاهایی اس��ت‬ ‫که هیچ گاه اثبات نشده و محلی از اع راب ندارد و من هشدار‬ ‫م ی دهم ک��ه نباید به حاش��ی ه ها و موضوعات بدون س��ند‬ ‫بپردازیم‪ .‬بلکه باید همه ادعاهایمان مبتنی بر مس��تندات‬ ‫باشد و اگر خالف ان بخواهیم عمل کنیم سنگ روی سنگ‬ ‫بند نخواهد شد‪».‬‬ ‫اش��وری در بخش پایانی صحب ت های خود در ارتباط‬ ‫با رابطه وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان با اتفاقات سال ‪88‬‬ ‫گفت‪« :‬گرایشات و نظ رات سیاسی ایشان در طول سال های‬ ‫اخیر مشخص و روش��ن بوده اس��ت و من در تماسی که با‬ ‫معاون وقت وزارت اطالعات داشتم در ارتباط با عملکرد ایشان‬ ‫در فتنه سواالتی مطرح کردم و این معاون که هم اکنون نیز‬ ‫مسئولیتی دارد باتوجه به اینکه در سفر حج به سر م ی برد در‬ ‫نامه ای تاکید کرده است که سیدرضا صالح ی امیری به هیچ‬ ‫وجه ارتباطی با اغتشاشات خیابانی نداشته و در انها حضور‬ ‫پیدا نکرده و با انها مخالفت خود را نیز اعالم داشته و همواره‬ ‫ارتباط خود را با رهبری حفظ کرده و به دنبال ارام کردن برخی‬ ‫از تندروهای جریان فتنه بوده است‪».‬‬ ‫وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان در دفاع از برنامه های‬ ‫خود در مجلس با بیان اینکه ما به انس��ان هایی نیاز داریم‬ ‫که هویت اخالقی و دینی داش��ته و نماد ارزشی جوان های‬ ‫ای ران باش��ند‪ ،‬گفت‪« :‬ش��عار من در ح��وزه ورزش‪ ،‬ورزش با‬ ‫ارزش است‪».‬‬ ‫در شرایطی که به نظر م ی رس��ید کار صالح ی امیری‬ ‫ب رای گرفتن رای اعتماد س��خت ش��ده‪ ،‬مخالفت جمعی از‬ ‫روحانیون مجلس و انتش��ار یک بیانیه نیز فش��ارها را روی‬ ‫دوش وی تش��دید کرد‪ .‬جمعی از روحانیون مجل س شورای‬ ‫اسالمی طی نامه ای به نمایندگان مجلس‪ ،‬مخالفت خود را‬ ‫با صالح ی امیری اعالم کردند‪.‬‬ ‫متن ای��ن نامه که ب��ه امضای محمدرضا اش��تیانی‪،‬‬ ‫روح اهلل حسینیان‪ ،‬س��یدمرتضی حس��ینی‪ ،‬حمید رسایی‪،‬‬ ‫س��یدعلی طاهری‪ ،‬سیدمهدی موس��وی نژاد‪ ،‬سیدمحمود‬ ‫نبویان‪ ،‬سیدمحمدباقر عبادی‪ ،‬احمد سالک‪ ،‬سیدعل ی محمد‬ ‫بزرگواری‪ ،‬پژمان فر و برخی دیگر از روحانیون مجل س شورای‬ ‫اسالمی رسیده بود بدین شرح بود‪:‬‬ ‫«همکاران محترم و نمایندگان معزز مجل س ش��ورای‬ ‫اسالمی‬ ‫با سالم و تبریک عی د سعید غدیر ضمن احترام به نظر‬ ‫نهایی شما در خصوص رای اعتماد یا عدم اعتماد به وزرای‬ ‫پیش��نهادی‪ ،‬به عنوان روحانیون همکار شما پس از بررسی‬ ‫س��وابق اقای صالح ی امیری به این نتیجه قطعی رسیدیم‬ ‫که ایشان در حال حاضر صالحیت اخذ رای اعتماد مجلس و‬ ‫تصدی وزارت ورزش و جوانان را ندارد‪ .‬ان شاءاهلل در مناصب‬ ‫دیگری که صالحیت دارد‪ ،‬همسو با فرامین و سیاست های‬ ‫تبیی ن شده توسط رهب ر معظم انقالب خدمت کند‪».‬‬ ‫صالحی گفت‪« :‬حرف های‬ ‫نادرستی زده شد و‬ ‫فهمیدم که یک جریان‬ ‫سیاسی به صورت‬ ‫سازمان یافته قصد دارد‬ ‫که چهره انقالب را خراب‬ ‫کند‪ .‬من قصد ندارم از‬ ‫خیلی اسرار نظام سخن‬ ‫گویم؛ این سینه گنجینه‬ ‫اسرار نظام است و‬ ‫بدون شک در حفظ ان‬ ‫تالش خواهم کرد و بنای‬ ‫پرده دری ندارم‪ .‬اگر‬ ‫بخواهم اسرار را فاش‬ ‫کنم تصویر ذهنی شما‬ ‫تغییر می کند‬ ‫تذکر توکلی در دقیقه نود‬ ‫پس از حرف ه��ای صالح ی امیری ای��ن احمد توکلی‪،‬‬ ‫نماینده مردم ته ران در مجل س شورای اسالمی بود که طی‬ ‫تذکری گفت‪« :‬اقای صالح ی امیری به بنده و اقای نادران و‬ ‫همچنین سایر مخالفان اهانت کردند‪».‬‬ ‫وی اضافه کرد‪« :‬اقای صالح ی امیری در سخنان خود‬ ‫گفتند که جریانی م ی خواهد مرا به زمین بزند و اگر زبان باز‬ ‫کنم ابروی انها م ی رود و در انتهای سخنانشان تاکید داشتند‬ ‫که منظورش��ان نمایندگان نیس��تند اما باتوجه به سخنان‬ ‫ایشان ان فرد یا جریان ما هس��تیم یا عده ای از بیرون ما را‬ ‫ابزار خود کرده اند‪».‬‬ ‫توکلی همچنین تصری��ح کرد‪« :‬من ب��ه نمایندگان‬ ‫م ی گویم یک نفر نم ی تواند در یک سال ‪ 23‬کتاب نوشته یا‬ ‫زی رنظرش منتشر کند‪».‬‬ ‫پس از بیان این عبارات از س��وی احمد توکلی‪ ،‬علی‬ ‫الریجان��ی رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی در واکنش به‬ ‫تذکر این نماینده م��ردم در خانه ملت گف��ت‪« :‬مطلبتان را‬ ‫گفتید و چون در حال رای گیری هس��تیم تذکر در این باره‬ ‫مناسب نیس��ت‪ ».‬در نهایت دکتر صالح ی امیری نتوانست‬ ‫رای اعتماد بگیرد‪ .‬س��یدرضا صالح ی امیری از مجموع ‪261‬‬ ‫رای‪ ،‬با ‪ 141‬رای مخالف‪107 ،‬رای مواف��ق و ‪ 13‬رای ممتنع‬ ‫نتوانست اعتماد مجلس را ب رای تصدیگری وزارت ورزش و‬ ‫جوانان کسب کند‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫عضو فراکسیون ورزش مجلس در گفت وگو با مثلث‬ ‫ی خوب نبود‬ ‫دفاع صالح ‬ ‫‪3‬‬ ‫حسین گروسی‪ ،‬عضو فراکسیون ورزش مجلس شورای اسالمی که یکی از موافقان دکتر صالح ی امیری در روز‬ ‫رای گیری بود‪ ،‬با انتقاد از برخی برخوردهای سیاسی با موضوع ورزش تاکید م ی کند که بیش از اینها نباید زمان را از دست‬ ‫داد‪ .‬او به مسابقات اسیایی اشاره م ی کند و ضرورت تعیی ن تکلیف وزارت ورزش و جوانان را یاداور م ی شود‪ .‬متن گفت وگوی‬ ‫مثلث با حسین گروسی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه دومین گزین�ه دولت برای احراز‬ ‫پست وزارت ورزش و جوانان نیز از سوی مجلس‬ ‫با عدم رای اعتماد مواجه ش�د‪ ،‬ش�رایط فعلی را‬ ‫چطور م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬شرایط فعلی اصال خوب نیست‪ .‬ورزش دارد زمان‬ ‫را از دست م ی دهد‪ .‬من م ی دانم که خیل ی ها از این وضعیتی‬ ‫که ب رای وزارت ورزش و جوانان به وجود امده رضایت ندارند‪،‬‬ ‫اما به هر حال مجلس محت��رم نیز این اج��ازه را دارد که از‬ ‫اختیارات قانون ی اش استفاده کند تا فردی اصلح هدایت وزارت‬ ‫ورزش و جوانان را ب ر عهده بگیرد‪.‬‬ ‫در حال حاضر گمانه هایی نیز در رسانه ها مطرح‬ ‫م ی شود‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬به نظ��رم تکلی��ف ای��ن وزارتخانه بای��د خیلی‬ ‫زود مش��خص ش��ود‪ .‬االن جو خوبی ب��ه وج��ود نیامده و‬ ‫گمانه زن ی های مختلف و متعدد افکار عمومی را س��ردرگم‬ ‫کرده است‪ .‬دولت باید هر چه س��ریع تر گزینه ای مناسب را‬ ‫به مجلس معرفی کند‪ .‬ادامه اداره این وزارتخانه با سرپرست‬ ‫چندان مناسب نخواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫چرا این طور فکر م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬ما مسابقات اسیایی را در پیش داریم‪ .‬مسابقات‬ ‫جام جهانی را در پیش داریم‪ .‬تا چشم به هم بزنیم باید مهیای‬ ‫المپیک شویم‪ .‬همه اینها مسابقاتی هستند که م ی بایست‬ ‫از ماه ها قبل ب رای موفق ش��دن در ان تالش و برنامه ریزی‬ ‫کنیم‪ .‬به همین دلیل اعتقاد دارم که وزارت ورزش و جوانان‬ ‫خیلی زود باید وزیرش مشخص شود و ادامه وقت کشی اصال‬ ‫به صالح ورزش کشور نیست‪.‬‬ ‫به نظر شما اقایان سلطان ی فر و صالح ی امیری‬ ‫چه چیزی برای وزیر شدن کم داشتند؟‬ ‫‪ l‬شاید چندان مناسب نیست که درباره این موضوع‬ ‫صحبت کنیم‪ .‬به ه ر حال هم اقای س��لطان ی فر و هم اقای‬ ‫صالح ی امیری هر کدام نقطه ضع ف ه��ا و نقطه قوت هایی‬ ‫داشتند‪ .‬اما نکته مهم این است که دولت و مجلس در مورد‬ ‫بحث ورزش باید دیدگاه های یکدیگر را تا حدودی لحاظ کنند‬ ‫و این مس��اله را در نظر بگیرند که اینده ورزش کشور با این‬ ‫وقت کش ی ها به خطر م ی افتد‪.‬‬ ‫طور دیگری برخورد م ی کنند‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما با صالح ی امیری برخورد سیاسی‬ ‫صورت گرفت؟‬ ‫‪ l‬قطعا ب ی تاثیر نبود‪ .‬به نظ��رم در عدم رای اعتماد‬ ‫به صالح ی امیری بحث سیاس��ی کاری و برخورد سیاس��ی‬ ‫ ب ی تاثیر نب��ود‪ .‬در صورت��ی که ما سال هاس��ت م ی گوییم‬ ‫نباید به ورزش نگاه سیاسی داش��ته باشیم‪ ،‬اما خب عده ای‬ ‫این طور فکر نم ی کنن��د‪ .‬عده ای تنها ب��ه جنب ه های دیگر‬ ‫ورزش نگاه م ی کنند‪ .‬به هر حال روش��ن است که ورزش در‬ ‫مورد جهت دهی به افکار عمومی خیلی م ی تواند تاثی ر گذار‬ ‫باشد‪ .‬شاید به همین دلیل است که جریانات سیاسی تا این‬ ‫حد درباره موضوعات مربوط به ورزش حساسیت پی دا کرده اند‪.‬‬ ‫این نوع نگاه ازار دهنده اس��ت‪ .‬الاقل در م��ورد انتخاب وزیر‬ ‫ورزش نباید این طور به مسائل نگاه کرد بلکه باید مصلحت‬ ‫ورزش کشور را در نظر گرفت‪.‬‬ ‫به نظر شما دولت باید چه گزینه ای را به مجلس‬ ‫معرف�ی کن�د؛ چه�ره ای سیاس�ی یا چه�ره ای‬ ‫ورزشی؟‬ ‫‪ l‬همیشه این موضوع مورد مناقشه بوده است‪ .‬به‬ ‫نظر من خیلی فرق نم ی کند که وزیر ورزش سیاس��ی باشد‬ ‫یا ورزشی‪ .‬مهم این است که مجلس ی ها باید به برنامه رای‬ ‫بدهند‪ .‬البته این طبیعی اس��ت که یک مدیر ورزش��ی که‬ ‫مدیری برنامه ریز هم هست خیلی بهتر م ی تواند به اوضاع‬ ‫ورزش کشور رسیدگی کند‪ ،‬اما به نظرم ما باید این مرزبندی‬ ‫را کنار بگذاریم و ب رنامه و نقشه راه گزینه مورد نظر دولت را در‬ ‫نظر بگیریم‪ .‬در واقع اولویت را به برنامه بدهیم‪ .‬ما در ورزش‬ ‫کشور به مدیریتی پویا نیازمندیم‪ .‬معتقدم ما ظرف سه سال‬ ‫گذشته که وزارت ورزش و جوانان ایجاد شد نتوانستیم مدیر‬ ‫شایسته ای داش��ته باش��یم که اوضاع ورزش را سر و سامان‬ ‫بدهد‪.‬‬ ‫موض�ع فراکس�یون ورزش مجل�س درب�اره‬ ‫اقای صالح ی امیری چه بود؟‬ ‫ع ده ای معتقدند صالح ی امیری نتوانست تعامل‬ ‫خوبی با مجلس برقرار کند‪ .‬شما این موضوع را‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬من فکر م ی کنم تعامل خوبی صورت نگرفت‪.‬‬ ‫البته بهتر است بگویم که م ی شد این تعامل شکل بهتری‬ ‫داشته باش��د‪ .‬ورزش ما از لحاظ س��خت افزاری کمبودهای‬ ‫جدی دارد‪ .‬فردی که م ی خواهد وزیر ورزش ش��ود باید بداند‬ ‫که همین حاال ورزش ما چند هزار میلی��ارد پول نیاز دارد تا‬ ‫خ راب ی ها و کمبودها را جب ران کند‪.‬‬ ‫شما موافق اقای صالحی بودید یا مخالف؟‬ ‫من موافق اقای صالح ی امیری بودم‪ .‬انچه اهمیت دارد‬ ‫برنامه ریزی ما ب رای مسابقات مهم اینده در سطح اسیاست‪،‬‬ ‫اما متاسفانه برخی دوستان این مساله را فراموش کرده اند و‬ ‫‪58‬‬ ‫حس�ین گروس�ی معتق�د‬ ‫اس�ت دول�ت ب�رای معرف�ی‬ ‫گزین�ه بع�دی اش ب�ه مجلس‬ ‫هوش�مندانه تر عم�ل کن�د و از‬ ‫سویی دیگر مجلس نیز باید از‬ ‫برخورد سیاسی بپرهیزد‬ ‫‪ l‬اکثر اعضای فراکس��یون ورزش مجلس موافق‬ ‫دکتر صالح��ی بودند اما این یک واقعیت اس��ت که ما تنها‬ ‫تصمیم نم ی گیریم و هم��ه نمایندگان محت��رم حق دارند‬ ‫درباره گزینه های معرف ی شده از س��وی دولت نقطه نظ رات‬ ‫خود را بگویند و در نهایت به یک ف��رد رای اعتماد بدهند یا‬ ‫او را کنار بزنند‪.‬‬ ‫چرا اقای صالح ی امیری رای نیاورد؟‬ ‫‪ l‬باید بگویم همان طور که ایشان موافقانی داشت‪،‬‬ ‫مخالفان جدی هم داشت‪ .‬به نظرم ب رنامه های دکتر صالحی‬ ‫خوب و جامع ب��ود اما ان طور که باید از ای��ن برنامه ها دفاع‬ ‫نکرد‪ .‬هم ایشان و هم اقای رئی س جمهور باید بهتر از اینها‬ ‫درباره برنامه های ورزش کش��ور دفاع م ی کردن��د‪ .‬البته این‬ ‫واقعیت هم وج��ود دارد که این عزی��زان فرصت کمی هم‬ ‫داشتند و نتوانستند به خوبی برنامه های خودشان را تبیین‬ ‫کنند‪ .‬برنامه های خوبی وجود داش��ت ام��ا باید توضیحات‬ ‫مفصلی داده م ی شد که این برنامه ها قرار است به چه شکل‬ ‫عملی شود‪ .‬در این صورت شانس وزیر شدن اقای صالحی‬ ‫کم نبود‪.‬‬ ‫مجلس منتظر چه گزینه ای است؟‬ ‫‪ l‬مجلس منتظر گزینه خاصی نیست‪ .‬البته بحث‬ ‫و تبادل نظر همواره میان اهالی دولت و مجلس��ی ها وجود‬ ‫داش��ته اس��ت اما به نظرم مجلس منتظر اس��ت که دولت‬ ‫گزینه ای مناسب را معرفی کند که سوابق مدیریتی درخشانی‬ ‫داشته باش��د‪ .‬مدیری که برنامه ریز باش��د و تعامل خوبی با‬ ‫مجلس برقرار کند‪.‬‬ ‫دولت و مجلس چگونه باید درباره انتخاب وزیر‬ ‫ورزش با یکدیگر تعامل کنند؟‬ ‫‪ l‬کار س��ختی نیس��ت‪ .‬امیدوارم دول��ت انتخاب‬ ‫بعدی اش هوشمندانه تر باش��د و فردی را به مجلس معرفی‬ ‫کند که بتواند از نمایندگان محترم رای اعتماد بگیرد‪ .‬ورزش‬ ‫در حال حاضر به طرحی جامع و نقش��ه راه ب رای رسیدن به‬ ‫موفقیت در رقابت های اسیایی نیاز دارد‪ .‬در حال حاضر تنها ‪9‬‬ ‫درصد از جمعیت کشورمان ورزش م ی کنند‪ .‬با همین ‪ 9‬درصد‬ ‫ما موفقی ت های بزرگی داشته ایم‪ .‬در کشورهای پیشرفته بیش‬ ‫از ‪ 70‬درصد مردم ورزش م ی کنند‪ .‬وزیر اینده ورزش اگر بتواند‬ ‫این تغییر را ایجاد کند‪ ،‬کار بزرگی انجام داده و به طور حتم ما‬ ‫ش��اهد موفقی ت های بزرگتری خواهیم بود‪ .‬ما در مسابقات‬ ‫اس��یایی عنوان چهارمی را داریم و باید تالش کنیم که این‬ ‫عنوان را حفظ یا ارتقا دهیم‪ .‬امیدوارم ورزش از این بالتکلیفی‬ ‫نجات پی دا کند و شاهد روزهای خوبی باشیم‪g .‬‬ ‫بیشتر توضیح م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬فردی که بتواند ورزش کشور را به خوبی اداره کند و‬ ‫مهم تر از همه اینها فردی که دولت از او حمایت تمام قد داشته‬ ‫باش��د‪ .‬چون به عقیده من وزیر ورزش باید از حمایت شدید‬ ‫رئی س جمهور برخوردار باش��د‪ .‬در غیر این صورت نم ی تواند‬ ‫منش��ا خدمات در ورزش کش��ور باش��د‪ .‬وزارت ورزش جای‬ ‫مهمی اس��ت‪ .‬باید به طور ویژه مورد توجه دولت قرار بگیرد‪.‬‬ ‫به خصوص در سال های اخیر ما شاهد عقب ماندگی ورزش‬ ‫کشورمان بوده ایم و حاال همه انتظار دارند که وزیر جدید ورزش‬ ‫بتواند اتفاقات و تغیی رات مهم و بزرگی را در عرصه ورزش چه‬ ‫در بخش قهرمانی و چه در بخش همگانی به وجود بیاورد‪.‬‬ ‫شما فکر م ی کنید مخالفت ها درباره صالح ی امیری‬ ‫منطقیبود؟‬ ‫‪ l‬به ه ر ح��ال هر ی��ک از نماین��دگان مجلس رای‬ ‫خاص خودشان را دارند و م ی توانند مخالف یا موافق باشند‪.‬‬ ‫این طور نم ی ش��ود قضاوت کرد‪ ،‬ام��ا در نهایت مجلس هر‬ ‫ی را که به طور نهای��ی اعالم کند همه ما چه موافق‬ ‫تصمیم ‬ ‫گزینه پیشنهادی دولت و چه مخالفان باید بپذیریم و به رای‬ ‫دیگران احترام بگذاریم‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای هاش�می! چه کس�ی باید وزیر ورزش‬ ‫شود؟‬ ‫‪4‬‬ ‫سی د مهدی هاشمی‪ ،‬عضو فراکسیون ورزش مجلس معتقد اس�ت که عدم تعامل کافی میان دولت و مجلس‬ ‫باعث ش�د تا گزینه دوم برای احراز پس�ت وزارت ورزش و جوانان رای اعتماد نگیرد‪ .‬متن گفت وگ�وی مثلث با وی را‬ ‫م ی خوانید‪.‬‬ ‫دو گزینه از س�وی دولت به مجلس معرفی شد‪،‬‬ ‫اما هیچ کدام موفق نشدند از نمایندگان مجلس‬ ‫رای اعتماد بگیرند‪ .‬در این باره صحبت م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬به هر حال نمایندگان محت��رم به این جمع بندی‬ ‫رس��یدند که ای��ن دو گزین��ه یعن��ی اقایان س��لطان ی فر و‬ ‫صالح ی امیری ب رای احراز پست وزارت ورزش مناسب نیستند‪.‬‬ ‫خب‪ ،‬این دوستان رای اعتماد نگرفتند‪ ،‬اما درباره دکتر صالحی‬ ‫باید بگویم اوضاع کمی فرق داشت‪.‬‬ ‫چه فرقی؟‬ ‫‪ l‬به هر حال اقای شریعتمداری از سوی دولت حکم‬ ‫گرفته است‪ .‬این نش��ان م ی دهد که دولت تصمیم خودش‬ ‫را گرفته اس��ت‪ .‬موضع دولت روشن است‪ .‬باید ببینیم دولت‬ ‫چگونه م ی خواهد ادامه دهد‪ ،‬اما امیدوارم این بار تعامل بهتری‬ ‫میان دولت و مجلس ش��کل بگیرد و انتخاب وزیر ورزش به‬ ‫نحو مناسبی انجام گیرد‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید چه کسی وزیر ورزش م ی شود؟‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کن��م خود اقای ش��ریعتمداری وزیر‬ ‫ورزش شود‪ .‬به نظرم دولت به جمع بندی نهایی رسیده و قصد‬ ‫دارد اقای شریعتمداری را به وزارت ورزش و جوانان برساند‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��اید خود دکتر صالحی و نقطه ضع ف هایی که‬ ‫ایشان داشت بخشی از عدم رای اعتماد مجلس را به وجود اورد‪،‬‬ ‫اما مسائل دیگری هم در کار بود‪.‬‬ ‫اقای شریعتمداری بیشتر فردی اقتصادی است‬ ‫یا سیاسی؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬دولت خیلی خوب عمل نکرد‪ .‬باید تعامل‬ ‫و رایزنی بهتری با مجلس انجام م ی شد‪ .‬عدم رایزنی مناسب‬ ‫با مجلس قبل از معرفی ایش��ان و همچنی��ن عدم رضایت‬ ‫برخی نمایندگان از عملکرد س��ایر وزرا باعث شد تا شرایط و‬ ‫جو خوبی در روز رای گیری ایجاد نشود‪ .‬با همه اینها امیدوارم‬ ‫وزارت ورزش خیلی زود تکلیف خودش را بداند و از این یتیم ی ‬ ‫خارج شود‪.‬‬ ‫ش�ما جزو ک�دام دس�ته از نمایندگان هس�تید؛‬ ‫دس�ته ای که م ی گویند وزی�ر این�ده ورزش باید‬ ‫چهره ای ورزشی باشد یا دس�ته ای که م ی گویند‬ ‫وزیر ورزش باید سیاسی باشد؟‬ ‫چه مسائلی؟‬ ‫نظر شما درباره حکم گرفتن اقای شریعتمداری‬ ‫ب ه عنوان سرپرست موقت چیست؟‬ ‫‪ l‬حاال اینکه ایشان چطور تعریف م ی شود به تفسیر‬ ‫دیگران برم ی گردد‪ .‬اینک��ه او را مدیری اقتص��ادی بدانیم یا‬ ‫سیاسی یا وی را در فاز دیگری تعریف کنیم بعید م ی دانم که‬ ‫در اصل ماجرا تفاوتی ایجاد کند‪.‬‬ ‫‪ l‬من جزو دس��ته ای هس��تم که اعتق��اد دارم فرد‬ ‫شایسته ای باید به عنوان وزیر ورزش و جوانان انتخاب شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫دولت‪ ،‬شریعتمداری را معرفی می کند‬ ‫ورزش‬ ‫سید مهدی هاشمی از چالش انتخاب وزیر ورزش می گوید‬ ‫امیدواریم در این مرحله حساس فردی وزیر ورزش شود‬ ‫که رضایت و پیشرفت ورزش در جامعه جوانمان را باعث شود‪.‬‬ ‫البته این یک تصمیم دو طرفه است‪ .‬هم دولت باید دقت کند‬ ‫که چه کسی را به مجلس معرفی م ی کند و هم مجلس باید‬ ‫به دور از هرگونه برخورد یا نگاه سیاسی موضوع وزارت ورزش‬ ‫و جوانان را مورد تحلیل و بررسی قرار بدهد‪.‬‬ ‫به ه ر حال خیل ی ها نگران هستند‪ .‬خیل ی ها هم دلخور‬ ‫هستند و معتقدند که نسبت به ورزش کم لطفی شده اما باید‬ ‫مواردی را مطرح کنم‪ .‬اول اینکه مهم تر از هر دغدغه دیگری‬ ‫باید به این موضوع فکر کنیم که چه کسی و چقدر صالحیت‬ ‫دارد که وزیر اینده ورزش شود‪ .‬از طرفی نباید این توقع ایجاد‬ ‫شود که گزینه های پیش��نهادی دولت حتما باید رای اعتماد‬ ‫بگی رند‪ .‬نه‪ ،‬اینطور نیست‪ .‬مجلس همان اندازه که مسئولیت‬ ‫دارد باید پاسخگو هم باش��د‪ .‬به همین دلیل نباید انتظارات‬ ‫بیجا داشته باشیم‪.‬‬ ‫وظیفه دولت و مجلس چیست؟‬ ‫‪ l‬دولت و مجلس باید تعام��ل نزدیکی با یکدیگر‬ ‫داشته باشند‪ .‬هر چند باید ببینیم مذاق دولت ی ها چیست و از‬ ‫این به بعد چگونه م ی خواهند عمل کنند‪.‬‬ ‫ایا این احتم�ال وجود دارد ک�ه از میان نمایندگان‬ ‫مجلس فردی ب ه عنوان گزینه دولت انتخاب شود؟‬ ‫‪ l‬به نظرم دولت اگر به دید خریدار به مجلس نگاه‬ ‫م ی کرد م ی توانست شاهد اتفاقات بهتری باشد‪ .‬یعنی اینکه‬ ‫تعدادی از وزرا را م ی توانست از دل مجلس انتخاب کند تا از‬ ‫این طریق تعامل میان مجلس و دولت هم شکل جدی تری‬ ‫به خودش بگیرد‪ .‬این اتفاق خوبی خواهد بود؛ به نظرم دولت‬ ‫گزینه این وزارت را از میان مجلس ی ها انتخاب کند‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رس�د در مورد موض�وع چالش برانگیز‬ ‫ورزش‪ ،‬دول�ت و مجلس نیاز به تفاهم بیش�تری‬ ‫دارند‪ .‬نه؟‬ ‫‪ l‬امیدوارم در این مرحله ش��اهد تعامل حداکثری‬ ‫از سوی مجلس و دولت باشیم‪ .‬همان طور که گفتم وزارت‬ ‫ورزش به شدت جایگاه ویژه ای دارد و م ی بایست خیلی زود‬ ‫تکلیف این وزارتخانه را روشن کرد اما این اتفاق رخ نخواهد‬ ‫داد‪ ،‬مگر اینکه دولت و مجلس و همچنین فردی که معرفی‬ ‫م ی شود بتواند با سع ه صدر رفتار کند و تعامل و رایزن ی های‬ ‫خوبی با دیگران برقرار کند‪.‬‬ ‫امیدوارم به زودی وزیر ورزش انتخاب شود و دولت با‬ ‫معرفی گزینه ای مناسب بتواند تاخیر در انتخاب وزیر ورزش‬ ‫را نیز به نوعی جب ران کند‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫افشاگری های پارلمانی‬ ‫مروری بر نطق های جنجالی و افشاگ رانه نمایندگان علیه وزرای پیشنهادی‬ ‫‪1‬‬ ‫یکشنبه گذشته هنگام ی که صالح ی امیری به همراه‬ ‫رضا فرج ی دانا و عل ی اصغر فانی راهی بهارستان شد تا از خود‬ ‫دفاع کند‪ ،‬شاید گمان نم ی کرد با انتقاداتی این چنین تند و تیز‬ ‫مواجه شود‪ .‬البته از پنج شنبه گذشته انتقادات نمایندگان علیه‬ ‫او ش��دت گرفته بود و پی ش بینی م ی ش��د که صالح ی امیری‬ ‫در اخذ رای اعتم��اد از مجلس نهم با چالش مواجه ش��ود‪ .‬در‬ ‫جلسه یکش��نبه گذش��ته‪ ،‬الیاس نادران انتقادات تندی را به‬ ‫صالح ی امیری وارد کرد؛ نادران او را در پرونده بیمه ای ران متهم‬ ‫دانست‪ ،‬به عملکرد او در فتنه ‪ 88‬اعتراض کرد و مدیریت او در‬ ‫اداره اطالعات خوزستان را زیر سوال برد‪ .‬صالحی امیری اما به‬ ‫اظهارات نادران واکنش نشان داد؛ اظهاراتی که نتوانست نظر‬ ‫نمایندگان را تغییر دهد و رای مثبت نمایندگان را به سوی او جلب‬ ‫کند‪ .‬افشاگری در مجلس اما پیش از این نیز سابقه دارد؛ چه در‬ ‫جلسهرای اعتمادبهوزرایپیشنهادیوچهدرجلساتاستیضاح‪.‬‬ ‫در این گزارش مروری داریم بر افشاگری های بهارستان نشینان‬ ‫علیه وزی ران دولت در سال های اخی ر‪.‬‬ ‫علی کردان که وزیر کش��ور محمود احمدی نژاد ش��د‪،‬‬ ‫بسیاری انگشت حیرت به دهان گرفتند؛ چه انکه انها کردان‬ ‫را چهره ای نزدیک به علی الریجانی م ی دانستند که روحیاتش‬ ‫چندان با احمدی نژاد سازگار نیست‪ ،‬اما گویا سخت در اشتباه‬ ‫بودند‪ .‬پیش از انکه علی کردان سکاندار ساختمان اجری می دان‬ ‫فاطمی شود‪ ،‬بسیاری در صحت مدرک تحصیل ی اش و برخی‬ ‫پرونده های منتسب به او تشکیک کردند؛ اما یک اظهارنظر از‬ ‫‪60‬‬ ‫سوی احمدی نژاد کافی بود تا کردان وزیر دولت نهم شود‪« :‬وقتی‬ ‫خدمت اقا رفتیم‪ ،‬عرض من یک دقیقه هم نشد‪ .‬من مساله را‬ ‫گفتم و ایشان پرسیدند چقدر اقای کردان را م ی شناسید و من‬ ‫هم توضیح دادم و ایشان گفتند بسیار خوب‪ ،‬بروید و تالش کنید‬ ‫که ایشان رای بیاورد‪ ».‬وزارت کردان دیری نپایید و خیلی زود‬ ‫به پایان رسید؛ چه انکه به ناگاه مدارک فراوانی علیه او منتشر‬ ‫شد که منتشر کنندگانش انها را مستند م ی خ واندند و م ی گفتند‬ ‫ب ر اساس همین مدارک مستند از ادامه وزارت کردان جلوگیری‬ ‫خواهند کرد‪ .‬برخی ه��م م ی گفتند که ب ر اس��اس اظهارنظر‬ ‫احمدی نژاد در خص��وص نظر مثب��ت رهب ر معظم انقالب بر‬ ‫وزارت کردان به او رای داده اند و حاال م ی خواهند رای خود را پس‬ ‫بگی رند‪ .‬علی مطهری و احمد توکلی پرچمداران طرح استیضاح‬ ‫ی دولت با انها‬ ‫علی کردان بودند و حتی برخی نمایندگان حام ‬ ‫همراهی م ی کردند‪.‬‬ ‫کردان در س��خنان خود تاکید م ی کرد که موفق به اخذ‬ ‫مدرک دکترای افتخاری حقوق اساسی از دانشگاه اکسفورد شده‬ ‫اس��ت؛ اظهاراتی که واکنش بهارستان نشینان را ب رانگیخت‪.‬‬ ‫برخی سایت های خبری از جمله سایت «الف» منتسب به احمد‬ ‫توکلی با اخذ استعالم از دانشگاه اکسفورد‪ ،‬رسما صحت مدرک‬ ‫دکترای او را زیر سوال بردند و طرح استیضاح کردان را کلید زدند‪.‬‬ ‫در روزهای میانی ابان ‪ ،87‬مجلس طرح عدم اعتماد به‬ ‫کردان را در حالی مورد بررسی قرار داد که محمود احمدی نژاد‬ ‫از شرکت در این جلسه امتناع ورزیده و ان را غیرقانونی خوانده‬ ‫بود‪ .‬البته برخی نمایندگان پیش از جلس��ه استیضاح‪ ،‬کردان‬ ‫را به کناره گیری از وزارت توصیه کرده بودن��د‪ ،‬اما او زیر بار این‬ ‫پیشنهاد نرفت‪ .‬برخی خبرها نیز حکایت از پخش چک های‬ ‫پنج میلیون تومانی میان نمایندگان داشت تا شاید از نظر خود‬ ‫ب رای برکناری کردان منصرف ش��وند‪ .‬این اقدامات اما نه تنها‬ ‫فایده ای نداشت‪ ،‬بلکه بر تندی رفتار نمایندگان مخالف کردان‬ ‫هم افزود‪ .‬علی مطهری در جلس ه بررسی استیضاح کردان از‬ ‫اتمام حجت با مقامات ارشد دولت سخن گفت و تاکید کرد که‬ ‫بین استیضاح کنندگان و کردان هیچ سابقه دشمنی و کینه ای‬ ‫وجود ندارد‪ .‬او اس��تیضاح کردان را «اس��تیضاح ایدئولوژیک و‬ ‫فکری» نامید و ب رای اثبات سخن خود‪ ،‬به ترکیب نمایندگان‬ ‫اس��تیضاح کننده اس��تناد کرد که اکثریت انها از اصولگرایان‬ ‫بودند و حتی نمایندگانی از اصالح طلبان نیز در میان انها بودند‪.‬‬ ‫داریوش قنبری‪ ،‬نماینده اصالح طلب مجلس هشتم هم جلسه‬ ‫استیضاح کردان را تالش ب رای بازگرداندن اعتماد از بی ن رفته به‬ ‫جامعه خواند‪ .‬اما یکی از جنجال ی ترین اظهارات‪ ،‬سخنان بیژن‬ ‫نوباوه بود‪ .‬او با بیان اینک��ه اخرین مدرک تحصیلی کردان در‬ ‫صد او سیما‪ ،‬فوق دیپلم است‪ ،‬خاط رنشان کرد‪« :‬استیضاح کردان‬ ‫به نوعی اعاده حیثیت از نظام اسالمی است‪ ».‬او کردان را به‬ ‫دروغگویی و اصرار بر ان متهم کرد‪« :‬ارزو م ی کردم شما اینجا‬ ‫اعالم م ی کردید که اشتباه کردید و از ملت عذرخ واهی م ی کردید‬ ‫تا در اینجا بخشی از ابروی نظام برم ی گشت‪ ».‬علی کردان اما در‬ ‫ب رابر این انتقادات اعالم کرد که بیش از‪ 10‬هزار خبر منفی علیه‬ ‫او و نظام مقدس جمهوری اسالمی ای ران توسط کسانی که بارها‬ ‫از هوشیاری ملت و مسئوالن سیلی خورده بودند‪ ،‬منتشر شد‪.‬‬ ‫او گف��ت ک��ه به دلی��ل اس��تقالل عم��ل وزی��ران‪ ،‬از‬ ‫رئی س جمهوری و هیات دولت خواسته تا در جلسه استیضاح‬ ‫مجلس حضور نیابند و خود به تنهای��ی به این تکلیف الهی‬ ‫عمل نماید‪ .‬وزیر اسبق کشور مخالفت ها علیه خود را «تخریب‬ ‫و مخدوش کردن خ��ود» خواند‪ ،‬اما در عی��ن حال خطاب به‬ ‫نمایندگان گفت که ارای شما ب رای من شی رین است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫صادق محصولی‬ ‫مبارزه علی��ه «مافی��ای نفت��ی» یک��ی از مهم ترین‬ ‫کلی د واژه هایی بود که زمینه س��از پیروزی محمود احمدی نژاد‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری نهم ش��د‪ .‬او بر همین اساس‪،‬‬ ‫چهره های نزدیک به خود را یکی پس از دیگری ب رای تصدی‬ ‫این وزارتخانه کلیدی به مجلس هفتم معرفی کرد؛ اما در مقابل‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫کردان گفت‪ « :‬اعتقاد داش��ته و دارم که ‪ 30‬سال سوابق‬ ‫اجرایی و مدی ریتی ب رای خدمتگزاری در وزارت کشور کافی است‬ ‫و ارائه مدرک تحصیلی ب رای پست وزارت کشور الزم نیست‪».‬‬ ‫او ضمن اب راز اطمینان نس��بت به صحت مدرک خود از‬ ‫نمایندگانیکهقصدداشتنددرجلسهاستیضاحازویدفاعکنند‪،‬‬ ‫قدردانی کرد‪« :‬من خودم از این بزرگواران خواستم که در دفاع‬ ‫از من نطق نکنند‪ ».‬از نکات جالب توجه این جلسه‪ ،‬اظهارنظر‬ ‫علی الریجانی بود که گفت‪« :‬اصل پیشنهاد اقای کردان که از‬ ‫گذشته در صد او سیما با من کار م ی کرد به عنوان وزیر کشور از‬ ‫جانب من صورت نگرفت و هیچ رایزنی با من نشده بود‪ ».‬نتیجه‬ ‫این جلسه مشخص بود؛ علی کردان برکنار شد‪ 188 .‬نماینده‬ ‫به طرح عدم اعتماد به کردان رای موافق دادند و فقط ‪ 45‬نفر در‬ ‫خصوص این طرح رای منفی به گلدان ریختند‪.‬‬ ‫اول اذر ‪ ،88‬علی کردان دارفانی را وداع گفت‪ .‬مخالفانش‬ ‫که تا همان روزها پیکان انتقادات خود را به س��وی او نش��انه‬ ‫م ی رفتند‪ ،‬این بار اع�لام کردند که دیگر پرونده انتق��اد از او را‬ ‫م ی بندند و از اظهارنظر درباره وزیر کش��ور احمدی نژاد امتناع‬ ‫م ی ورزند‪ .‬اظهارات احمدی نژاد در مراسم سالگرد درگذشت علی‬ ‫کردان ثابت کرد که وزیر کشور جنجالی دولتش‪ ،‬به او نزدیکتر‬ ‫بود تا علی الریجانی‪ .‬این گفته را اظهارات رئی س جمهور سابق‬ ‫تایید م ی کند که گفته بود‪« :‬توجه و عشق به اهل بیت و امام‬ ‫عصر(عج) سر تا سر وجود مرحوم کردان را پر کرده بود و او یک‬ ‫بسیجی تمام عیار بود‪ .‬او یک غدیری به تمام معنا بود و با همه‬ ‫وجودش عاشق اهل بیت و پیامبر اکرم و مومن واقعی بود‪».‬‬ ‫مجلس هم با گزینه ه��ای مورد نظر او یکی پ��س از دیگری‬ ‫مخالفت م ی کرد‪.‬‬ ‫ی که احمدی نژاد فهرست کابینه پیشنهادی خود‬ ‫هنگام ‬ ‫را به مجلس هفتم ارائه کرد‪ ،‬نام علی س��عی دلو به عنوان وزیر‬ ‫پیشنهادینفتتوجهبسیاریرابهخودجلبکرد‪.‬اواماهمچون‬ ‫عل ی اکبر اشعری‪ ،‬علیرضا عل ی احمدی و سی د مهدی هاشمی‪،‬‬ ‫وزی ران پیشنهادی اموزش و پرورش‪ ،‬تعاون و رفاه از رسیدن به‬ ‫کرسی وزارت بازماند تا کابینه دولت نهم بدون چهار وزیر کار‬ ‫خود را اغاز کند‪ .‬این بار احمدی نژاد راسا سرپرستی وزارت نفت را‬ ‫ب ر عهده گرفت تا گزینه بعدی خود را ب رای تصدی این وزارتخانه‬ ‫به نمایندگان مجلس هفتم معرفی کند‪« .‬صادق محصولی»‬ ‫گزینه بعدی احمدی نژاد ب رای وزارت نفت بود؛ چهره ای ناشناس‬ ‫که با واکنش سرد بهارستان نشینان مواجه شد‪ .‬او در روزی که‬ ‫سه وزیر پیش��نهادی دیگر همراه با او در مجلس حاضر شده‬ ‫بودند تا از نمایندگان رای اعتماد بگی رند‪ ،‬از رس��یدن به وزارت‬ ‫نفت بازماند؛ در حالی که سه وزیر پیشنهادی دیگر با رای اعتماد‬ ‫نمایندگان به کابینه راه یافتند‪.‬‬ ‫مهم تریندلیلیکهنمایندگانب رایمخالفتبامحصولی‬ ‫اب راز م ی کردند‪ ،‬عدم تحصیالت مرتبط و سوابق کاری در حوزه‬ ‫نفتبودکهباتوجهبهحساسیتباعثایجادمشکالتیدراینده‬ ‫م ی شد‪ .‬وضعیت اموال و درامدهای او نیز د ر هاله ای از ابهام قرار‬ ‫داشتو برحاشی ه های پی رامونوزیر پیشنهادی احمدی نژادب رای‬ ‫وزارت نفت دامن م ی زد‪ .‬عماد افروغ‪ ،‬نماینده اصولگرای مجلس‬ ‫هفتم در نطق خود در مخالفت با سپردن وزارت نفت به صادق‬ ‫محصولی گفته بود‪« :‬تصور کنید وزیری که از راه بورس بازی و‬ ‫بساز بفروشی به ثروت کالن رسیده با این وزارتخانه ثروتمند چه‬ ‫خواهد کرد؟» او محصولی را ف��ردی با ثروت باداورده توصیف‬ ‫کرده و گفته بود که محصولی از شاخ ص های یک وزیر برخوردار‬ ‫نیست‪ .‬سایت خبری تابناک از رسانه های نزدیک به محسن‬ ‫رضایی هم ان روزها در خبری اعالم کرد که محصولی ثروت‬ ‫خود را حدود‪ ۱ ۶۰‬میلیارد تومان اعالم کرده که ان را طی‪ 10‬سال‬ ‫ساخت وساز مسکن به دست اورده است‪ .‬محصولی اما این رقم‬ ‫را تکذیب کرد‪ .‬تیمور عل ی عسگری‪ ،‬نماینده وقت مشهد در‬ ‫مجلس هفتم با طرح پرونده‪ 5/6‬میلیون دالری وی در خصوص‬ ‫نفت تاجیکستان اعالم کرد که این موضوع در کمیسیون اصل‬ ‫‪ ۹۰‬در حال پیگیری است‪ ،‬اما محصولی اعالم کرد در‪ ۴۴‬مزایده‬ ‫شرکت کرده و تنها در سه مزایده ب رنده شده و درامدهای او حاصل‬ ‫ان مزایده هاست‪ .‬محصولی که سابقه اشنای ی اش با احمدی نژاد‬ ‫به همکاری در سپاه بازم ی گردد‪ ،‬هنگامی که فضای نامساعد‬ ‫مجلس را مشاهده کرد‪ ،‬پیش از رای گیری انصراف داد‪.‬‬ ‫ ‬ ‫بیژن زنگنه‬ ‫بیژن زنگنه چهره شناخته شده ای است‪ .‬او که در سه دولت‬ ‫پس از انقالب بر کرسی وزارت تکیه زده است‪ ،‬در مجلس نهم‬ ‫با تجربه ای جدید مواجه شد‪ .‬او که سابقه وزارت جهاد در دولت‬ ‫میرحسین موسوی‪ ،‬وزارت نیرو در دولت هاشم ی رفسنجانی‬ ‫و وزارت نفت در دولت س��ی د محمد خاتمی را در کارنامه خود‬ ‫دارد‪ ،‬این بار از س��وی احمد توکلی با اتهام خالف گویی مواجه‬ ‫ی که ان را وارد ندانست و با دفاعی ب ی سابقه‪ ،‬این بار‬ ‫شد؛ اتهام ‬ ‫کرسی وزارت نفت دولت روحانی را از ان خود کرد‪ .‬در روزهای‬ ‫گرم تابستان امسال هنگامی که جلسات فشرده مجلس ب رای‬ ‫بررسی صالحیت وزی ران پیشنهادی حسن روحانی در جریان‬ ‫بود‪ ،‬نوبت به بررسی صالحیت بیژن زنگنه ب رای تصدی وزارت‬ ‫نفت رس��ید؛ چهره ای که از مدت ها پیش مخالفانی در میان‬ ‫نمایندگان داشت و حتی زمزمه هایی مبنی بر رای عدم اعتماد‬ ‫به او در راهروهای مجلس شنیده م ی شد‪.‬‬ ‫دراینمیانمقیم ی ‪،‬نمایندهبهشهربهبیاناستدالل های‬ ‫خود ب رای مخالفت با زنگنه پرداخت و اشتیاق به شرکت های‬ ‫خارجی و تحقیر شرکت های داخلی را از ویژگ ی های مدیریتی‬ ‫زنگنه دانست‪ .‬علیرضا زاکانی هم پشت پرده برخی قراردادهای‬ ‫نفتی را افشا کرد و از رئی س جمهور به علت معرفی زنگنه ب رای‬ ‫این وزارتخانه حساس زبان به انتقاد گشود‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫ورزش‬ ‫اظهارات این دو نماینده که تمام ش��د‪ ،‬احمد توکلی در‬ ‫قامت مخالف وزارت زنگنه پش��ت تریبون رفت و نطق خود را‬ ‫اغاز کرد‪« :‬به رغم عالقه خودم ب رای اینکه اقای زنگنه به وزارت‬ ‫برسد‪ ،‬اتفاقی افتاد که باعث شد به مخالفت گرایش یابم‪ .‬تق ریبا‬ ‫یدانند که من از هفته گذشته تا پ ریشب تالش‬ ‫همه همکاران م ‬ ‫داشتم اقای زنگنه مسئولیت وزارت نفت را به عهده بگیرد‪ .‬این‬ ‫به رغم مخالفت های طوالنی من با ایش��ان در صدارت وزارت‬ ‫نفت در دولت های گذشته بود‪ ».‬او جلسات کمیسیون تلفیق‬ ‫ب رای بررس��ی ب رنامه های زنگنه را اینگونه روایت کرد‪« :‬در این‬ ‫جلسه ضمن بررسی مسائل‪ ،‬اقای امیرابادی که عضو کمیته‬ ‫بود مساله ای را مطرح کرد که من وارد محتوای ان نم ی شوم‪.‬‬ ‫ایشان مطلبی را به اقای زنگنه نسبت داد و اقای زنگنه قسم‬ ‫جالله خورد که این درست نیست و من از فالن موقع به بعد‬ ‫فالن کار را نک��ردم‪ .‬اقای امیرابادی گفت من س��ند دارم‪ .‬من‬ ‫به ایشان رو کردم و به ایشان گفتم مسلمانی که قسم جالله‬ ‫م ی خورد موضوع را تمام کن‪ .‬ف��ردای ان روز من تالش کردم‬ ‫بعضی از موانع از جلوی پای اقای زنگنه دور شود‪ ».‬توکلی علت‬ ‫تغییر رای خود را نیز بیان کرد؛ انجا که گفت‪« :‬غروب سه شنبه‬ ‫سندی به دست ما رسید که نشان داد قسم ایشان کامال غلط‬ ‫است‪ .‬من خیلی منقلب شدم‪ ».‬نماینده ته ران اعالم کرد که در‬ ‫این خصوص نامه ای هم به رئی س جمهور نوشته است‪...« :‬با‬ ‫خود اقای زنگنه موضوع را مطرح کردم که ایشان گفت تکذیب‬ ‫نم ی کنم‪ ،‬ولی یادم نبود‪ .‬حاال شنیدم گفته شده که قسم چیز‬ ‫دیگری را خورده بودم‪».‬‬ ‫نطق رضا عبداللهی‪ ،‬باسابقه ترین نماینده مجلس اما‬ ‫ورق را به نفع وزیر پیشنهادی نفت برگرداند‪« :‬اقای زنگنه ‪22‬‬ ‫سال سابقه وزارت دارد و هشت بار از مجلس رای اعتماد گرفته‬ ‫است‪ .‬ممکن است بعضی یک بار از زیر دست مجلس در بروند‪،‬‬ ‫اما نه هشت بار‪ ».‬عب داللهی خاط رنشان کرد‪« :‬اقای زنگنه در‬ ‫بحث فتنه م ی گوید واهلل‪ ،‬به خدا نبودم و از وقتی رهبری گفته اند‬ ‫کنار کشیدم‪ .‬ایشان در ستاد اقای موس��وی بودند‪ ،‬مگر اقای‬ ‫احمدی نژاد ‪ 11‬روز خانه نشین ش��د در تیم و دولتش یک نفر‬ ‫اعتراض کرد؟ یک نفر انصراف داد؟ منصف باشیم؛ م ی گویند‬ ‫که انصاف ششمین اصل از اصول دین است‪ ».‬او با بیان اینکه‬ ‫در باب فتنه اصل بر ب رائت کسانی است که محکومیت قضایی‬ ‫ندارند‪ ،‬گفت‪« :‬اقای زنگنه قسم م ی خورد که در ان جلسه نبودم‪.‬‬ ‫فرض کنیم اشتباه کرده و قسم خورده است‪ .‬چه اشکالی دارد که‬ ‫ما اینقدر سخت م ی گوییم‪».‬‬ ‫پس از ان بود که وزیر پیش��نهادی نفت ب��رای دفاع از‬ ‫ت تریبون رفت‪« :‬اگر در مقابل فساد کوتاهی کردم‪،‬‬ ‫خود پش ‬ ‫م ی توانید صحبت کنید و از من سوال کنید اما کدام فساد است‬ ‫که با ان مبارزه نکرده ام؟ ایا باید ابرو و حیثیت شغلی خودم را بعد‬ ‫از ‪ 40‬سال از بین ببرم که یکی دیگر از ان سود ببرد؟ من با هیچ‬ ‫کسی ب رادری و دوستی ندارم‪ ،‬ب رای خدمت به کشورم کار کردم‪».‬‬ ‫او به اظهارات توکلی نیز پاس��خ داد؛ انجا که گفت‪« :‬در‬ ‫جلس ه ای با اقای توکلی یکی از دوستان مطرح کرد که من در‬ ‫باغ فردی بعد از‪ 29‬خرداد جلس ه ای داشتم که مهندس موسوی‬ ‫هم م ی امدند گفتم که واهلل من نرفتم‪ ،‬من بعد از‪ 29‬خرداد هیچ‬ ‫اقدامی خالف نظر رهبری نکردم و االن ه��م بر این پایبندم‪.‬‬ ‫نامه ای که خدمت دکتر الریجانی نوشتیم سرتا پا وفاداری به‬ ‫نظام و رهبری و تاکید در جهت فرمایش رهبری است تا اب روی‬ ‫اتشی که ب رپا شده بود ریخته شود و من و دکتر اخوندی از همه‬ ‫حیثیت خودمان استفاده کردیم تا اب روی این اتش ب ریزیم‪ .‬ما با‬ ‫ایشان صحبت م ی کردیم تا مساله حل شود‪ ».‬زنگنه گفت که‬ ‫حاضر نیست ب رای انکه وزیر شود دروغ بگوید‪« :‬من اشباعم از‬ ‫اینکهوزیرشوم‪،‬اینکهاینجاهستمهیچمنتیهمبرکسیندارم‪،‬‬ ‫اگر وزیر شوم تمام توان خودم و زندگ ی ام را م ی گذارم تا وظیفه ام‬ ‫را به درستی انجام دهم‪ ،‬سابقه گذشته ام این را نشان م ی دهد اما‬ ‫هیچ وقت حاضر نیستم به خاطر چیزی که از ان اشباع هستم‬ ‫دروغ بگویم‪ .‬من م ی خواهم به کشور کمک کنم‪ ».‬وزیر نفت‬ ‫اضافه کرد‪« :‬جنس ما با بچه های انقالب و سپاه یکی است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪62‬‬ ‫برهمین اساس با هرگونه اقدام غیرقانونی هنجارشکنانه که‬ ‫در سال ‪ 88‬از ‪ 29‬خرداد به بعد مخالف بوده و هستم‪ .‬هر رفتار‬ ‫ساختارش��کنانه ای را مردود م ی دانم و محکوم م ی کنم‪ .‬بعد از‬ ‫ی خالف منویات‬ ‫‪ 29‬خرداد و اعمال موضع رهبری‪ ،‬هیچ اقدام ‬ ‫و نظریات رهبری انجام ندادم و هر انچه از نظر ایشان محکوم‬ ‫باشد‪ ،‬از نظر من هم محکوم است‪ ».‬زنگنه با بیان اینکه فرزند‬ ‫یدانم‬ ‫انقالب است‪ ،‬گفت‪« :‬من رهبری را عمود خیمه انقالب م ‬ ‫ی س��اختارش قبول دارم و م ی خواهم تقویت‬ ‫و نظام را با تمام ‬ ‫شود‪ .‬اگر کسی غیر از این چیزی بگوید‪ ،‬به ما ستم کرده است‪».‬‬ ‫جعفرمیلی منفرد‬ ‫او که بحث ب رانگی زترین ساعات بررسی صالحیت وزی ران‬ ‫پیشنهادی حسن روحانی در مجلس را به خود اختصاص داد‪،‬‬ ‫نتوانس��ت به کابینه یازدهم راه یابد‪ .‬میل ی منفرد که روزگاری‬ ‫قائم مقام وزارت علوم بود و پس از اس��تعفای مصطفی معین‬ ‫از وزارت علوم دولت اصالحات‪ ،‬سرپرس��تی ای��ن وزارتخانه را‬ ‫عهده دار ش��د‪ ،‬در مجلس نهم مورد انتقاد ش��دید نمایندگان‬ ‫اصولگرا قرار گرفت و به اتهام همکاری با فتنه گران از راهیابی به‬ ‫دولت بازماند‪ .‬ماجرای بررسی صالحیت او ب رای تصدی وزارت‬ ‫علوم دولت اعتدال انجایی جدی تر ش��د که فرهاد بش��یری‪،‬‬ ‫نماین��ده اصولگرای پاکدش��ت فیلم و ص��وت نقش افرینی‬ ‫میل ی منفرد‪ ،‬وزیر پیشنهادی علوم در فتنه‪ 88‬و تحریک اساتید‬ ‫دانشگاه ها را در صحن علنی مجلس پخش کرد‪ .‬بشیری در‬ ‫خصوص این اقدام خود تاکید کرد که میل ی منفرد در فتنه ‪88‬‬ ‫نقش محوری در تحصن برخی اساتید و هدایت دانشجویان در‬ ‫ایجاد التهابات داشته و فیلم اینها موجود است‪ .‬ماجرا از این قرار‬ ‫بود که ب ر اساس بسیاری از مدارک مستند‪ ،‬همزمان با اتفاقات‬ ‫مرتبط با انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم‪ ،‬نشستی با عنوان‬ ‫«بررسی مس��ائل و حوادث پس از انتخابات ‪ »۸۸‬به می زبانی‬ ‫انجمن اسالمی مدرسان در مسجد دانشگاه صنعتی امیرکبیر‬ ‫برگزار شد؛ مراسمی که میل ی منفرد نیز در ان حضور داشت‪ .‬در‬ ‫خالل جلس��ه با هجوم نیروهای امنیتی به مسجد دانشگاه‪،‬‬ ‫تمامی اعضای جلسه دستگیر و بازداشت م ی شوند‪ .‬انگونه که‬ ‫میل ی منفرد روایت کرده‪ ،‬در این مدت از وی خ واسته شده بوده که‬ ‫از سی د محمد خاتمی اعالم ب رائت نماید‪ ،‬اما او از این کار سر باز‬ ‫یزند‪ .‬البته دو چهره سرشناس مجلس یعنی علی مطهری‬ ‫م ‬ ‫و مسعود پزشکیان در دفاع از میل ی منفرد ای راد سخن کردند‪ ،‬اما‬ ‫اظهارات انها هم نتوانست کفه ترازو را به سود او سنگین کند‪.‬‬ ‫جعفر میل ی منفرد‪ ،‬وزیر پیش��نهادی علوم اما در دفاع از خود‪،‬‬ ‫هرگونه تالش ب رای سیاس��ت زده کردن دانشگاه ها را مذموم‬ ‫دانست و خود را فرزند انقالب خواند‪ .‬او به فیلم پخش شده از‬ ‫سوی بشیری نیز واکنش نشان داد؛ انجا که گفت‪« :‬سه روز بعد‬ ‫از انتخابات بعد از فاجعه ‪ 18‬تیر به کوی دانشگاه ته ران حمله‬ ‫شد و صبح شنبه اساتید در دانشگاه دلنگران بوده و در مسجد‬ ‫جمع شده و نگران تکرار فاجعه ‪ 18‬تیر بودند که کل این جلسه‬ ‫دو ساعت در مسجد طول کشید‪ .‬ایا در این فیلم من حرفی یا‬ ‫سخنرانی کردم؟ جرم من نشستن در این جمع ب رای کم کردن‬ ‫التهاب است‪ .‬ایا این باید به عنوان جرم ب رای من نگاشته شود؟»‬ ‫وزیر پیشنهادی کابینه یازدهم عضویت خود در احزاب را‬ ‫هم رد کرد‪ ،‬اما در عین حال عضویت در حزب را جرم ندانست‪:‬‬ ‫«در سال‪ 88‬در هیچ ستادی شرکت نکردم و به هیچ وجه درگیر‬ ‫انتخابات نبودم‪ .‬در ان روزها من و‪ 70‬استاد دیگر توسط مسئوالن‬ ‫سه ساعت بازداشت شدیم که بع دا عذرخواهی کرده و با ما شام‬ ‫خوردند و ما را به منازل خودمان فرستادند‪ ».‬در پایان زمان بررسی‬ ‫صالحیت وزی ران پیش��نهادی دولت یازدهم در مجلس نهم‪،‬‬ ‫میلی منفرد کمترین رای را کس��ب کرد و از رسیدن به کرسی‬ ‫وزارت علوم بازماند‪.‬‬ ‫ ‬ ‫محمدعلینجفی‬ ‫‪ 16‬س��ال پس از پایان مسئولیت محمدعلی نجفی در‬ ‫وزارت اموزش و پرورش دولت سازندگی‪ ،‬بار دیگر در سال‪ 92‬و در‬ ‫پی پیروزی حسن روحانی در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‪،‬‬ ‫نام او ب رای این وزارتخانه مطرح شد‪ .‬حسن روحانی‪ ،‬رئیس دولت‬ ‫تدبیرو امید اوراب رایتصدیمسئولیتاینوزارتخانهبهمجلس‬ ‫معرفی کرد‪ ،‬اما نجفی با اختالف تنها یک رای از رسیدن به صدر‬ ‫وزارتخانه ای که پیش از این نیز مدیریت ان را تجربه کرده بود‪،‬‬ ‫بازماند‪ .‬نجفی که عالوه بر مسئولیت وزارت اموزش و پرورش‬ ‫دولت هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬ریاست سازمان ب رنامه و بودجه دولت‬ ‫اول سی د محمد خاتمی و عضویت در شورای شه ر سوم ته ران‬ ‫را نیز در کارنامه خود دارد‪ ،‬پس از مواجه شدن با رای عدم اعتماد‬ ‫نمایندگان‪ ،‬از سوی حس��ن روحانی به ریاست سازمان می راث‬ ‫فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری منصوب شد‪ .‬نجفی نیز‬ ‫همچون جعفر میلی منفرد و بیژن زنگن��ه با انتقادات فراوانی‬ ‫از س��وی نمایندگان مواجه شد‪ .‬مدارک مس��تندی علیه او در‬ ‫صحن علنی مجلس منتشر شد تا در رسیدن به وزارت اموزش‬ ‫و پرورش ناکام بماند‪ .‬احمد امی رابادی‪ ،‬نماینده قم در مخالفت با‬ ‫محمدعلی نجفی گزینه پیشنهادی وزارت اموزش و پرورش از‬ ‫تغییر نظام اموزشی در دوره وزارت نجفی و همچنین کمرنگ‬ ‫شدن حوزه پرورشی‪ ،‬زبان به انتقاد گشود و نقش او در فتنه ‪ 88‬را‬ ‫غیرقابل انکار دانست‪« :‬اقای نجفی! شما چه کاره بودید که در‬ ‫سال‪ 88‬به مراجع تقلید نامه نوشتید‪»...‬‬ ‫اوهمچنین علتدیگرمخالفتخودبانجفیرا مخالفت‬ ‫او با نامگذاری یکی از میدان های پایتخت به نام ‪ 9‬دی عنوان‬ ‫کرد‪ .‬افشاگری علیرضا زاکانی اما گزنده تر از انتقادات امی رابادی‬ ‫بود‪ .‬او مخالفت جدی خود با نوع نگاه اعتقادی نجفی را اب راز کرد‬ ‫بزا دانست‪.‬‬ ‫و مدی ریت او بر نظام اموزشی را اسی ‬ ‫زاکانی همچنین عملکرد نجفی در فتنه‪ 88‬را اینگونه به‬ ‫تیغ نقد کشید‪« :‬اقای نجفی در ان ایام‪ ،‬اقدام کروبی را شجاعانه‬ ‫و خداترسانه خوانده بود‪ .‬اقای نجفی! از نظام و شهدا خجالت‬ ‫نکشیدید که بع دا بگویید این مباحث دروغ بود‪ ،‬اما هیچ کس‬ ‫از شما نشنید که شما دروغ بودن این مباحث را بیان کنید‪ .‬شما‬ ‫درجلسهکمیسیوناموزشوتحقیقاترویتاننم ی شدبگویید‬ ‫که فتنه را قبول ندارید‪ ».‬پس از ان نوبت محمدعلی نجفی‬ ‫ت تریبون مجلس برود‪ .‬او تاکید‬ ‫رسید که ب رای دفاع از خود پش ‬ ‫کرد که معاونت پرورشی شش سال پس از پایان مسئولیتش‬ ‫در وزارت اموزش و پرورش منحل شده و حسین مظفر م ی تواند‬ ‫در این خصوص شهادت دهد‪ .‬او با تاکید بر تبعیت خود از رهبر‬ ‫معظم انقالب‪ ،‬خاط رنش��ان کرد که دیدارش با اسی ب دیدگان‬ ‫فتنه‪ 88‬ب رای عالقه مند کردن شان به نظام و نرفتن انها به سوی‬ ‫رسانه های بیگانه بوده است‪.‬‬ ‫نجفی با اشاره به حضورش در جلسه فعاالن سیاسی با‬ ‫رهبر معظم انقالب پس از انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم‪،‬‬ ‫حضور خود در راهپیمای ی های پس از ‪ 29‬خ��رداد ‪ 88‬را رد کرد‪:‬‬ ‫«ما در تمام مدت تالش کردیم که ابی بر این فتنه بریزیم که‬ ‫ان را خاموش کنیم یا حداقل شعله های ان را کم کنیم‪ ،‬هرچند‬ ‫در مقابل عده ای با هر انگیزه ای س��عی کردند بنزین بر فتنه‬ ‫بریزند که البته ریختند و هنوز هم متاسفانه عده ای همین کار‬ ‫را م ی کنند‪ ».‬او علت مخالفت خود با نامگذاری می دان ایت اهلل‬ ‫حق ش��ناس به نام ‪ 9‬دی را نیز اینگونه روایت کرد‪« :‬ب رادر من!‬ ‫اگر این را م ی گویی علت ان را هم بگو‪ .‬اقایان پیشنهادی اورده‬ ‫بودند که می دان ایت اهلل حق شناس را به نام می دان ‪ 9‬دی تغییر‬ ‫دهیم‪ .‬بنده مخالف بودم و گفتم که ایت اهلل حق شناس از علما‬ ‫و بزرگان این کشور بوده و نباید این کار انجام شود‪ .‬کما اینکه‬ ‫همین کار را اقایان در قم انجام دادند و تونل غدیر را تونل ‪ 9‬دی‬ ‫نامگذاری کردند و به خاطر فشار علما و مردم دوباره اسم ان را‬ ‫عوض کردند‪ ».‬دفاعیات نجفی اما کارساز نشد و او نتوانست‬ ‫رای اعتماد نمایندگان را کسب کند‪ .‬یک رای مخالف سرنوشت‬ ‫نجفی را تغییر داد و او را راهی سازمان می راث فرهنگی‪ ،‬صنایع‬ ‫دستی و گردشگری کرد؛ سازمانی که در دولت های نهم و دهم‬ ‫بسیار پرحاشیه بود‪ .‬غالمرضا تاجگردون‪ ،‬نماینده اصالح طلب‬ ‫مجلس نهم پس از رای عدم اعتماد نمایندگان به نجفی‪ ،‬شورای‬ ‫شهر ته ران را به تالش ب رای را ‬ ‫ی عدم اعتماد به او متهم کرد‪g.‬‬ ‫گزارش شخص‬ ‫گزارش نادران‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫پارلمانتاریست افشاگر‬ ‫‪2‬‬ ‫الیاس نادران کیست و چگونه فکر می کند؟‬ ‫جانباز جن��گ تحمیلی اس��ت‪ .‬س��ه دوره نمایندگی‬ ‫ت علمی دانشگاه‬ ‫مجلس را در کارنامه خود دارد و عضو هیا ‬ ‫ته ران است‪ .‬اما او یک ویژگی دیگری نیز دارد؛ طی سال های‬ ‫اخیر به شدت پرونده های فساد را پیگیری م ی کرد‪.‬‬ ‫روابط دوستانه ای با زاکانی و احمد توکلی‪ ،‬نمایندگان‬ ‫اقتصاد در مجل س ش��ورای اس�لامی دارد؛ ت��ا جایی که در‬ ‫اردیبهشت ماه امس��ال وقتی زاکانی ب رای ریاست جمهوری‬ ‫ثب ت نام کرد‪ ،‬او رئیس ستاد انتخاباتی وی شد‪.‬‬ ‫الیاس ن��ادران متول��د ‪ 1334‬از ش��اهرود اس��ت و به‬ ‫زبان های انگلیس��ی و فرانس��ه تس��لط دارد‪ .‬دکترای علوم‬ ‫اقتص��ادی اش را در س��ال ‪ ۱۹۹۶‬از دانش��گاه کلرمون فران‬ ‫‪ Clermont-Ferrand‬فرانس��ه در رشته اقتصاد عمومی‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫نادران‪ ،‬عضو هیات علمی دانش��کده اقتصاد دانشگاه‬ ‫ته ران است و در دوره دکترای اقتصاد بخش عمومی در این‬ ‫دانش��کده تدریس م ی کند و تاکنون یک کتاب و ‪ ۱۲‬مقاله‬ ‫علم ی ‪ -‬پژوهشی از وی منتشر شده است‪.‬‬ ‫او به عالوه سمت سخنگوی اقتصادی تشکلی با نام‬ ‫«جبهه حماسه سازان انقالب اسالمی» را نیز برعهده دارد‪.‬‬ ‫نادران در جریان اس��تیضاح کردان یکی از نمایندگان‬ ‫اصلی بود که به همراه علی مطهری و احمد توکلی استیضاح‬ ‫کردان را اداره و به سرانجام رساندند‪.‬‬ ‫او که از جمل��ه منتقدان سرس��خت ام��ا اصولگرای‬ ‫احمدی نژاد بود‪ ،‬حاال نایب رئیس دوم کمیس��یون برنامه و‬ ‫بودجه و محاسبات مجلس است‪.‬‬ ‫در جریان پیگیری پرونده فساد بیمه توسط نادران‪ ،‬علی‬ ‫مطهری و احمد توکلی مثلثی تشکیل شد که با هم همکاری‬ ‫داش��تند‪ .‬در همان زمان فاطمه رجبی (همسر غالمحسین‬ ‫الهام) ضمن نوشتن یادداش��تی خطاب به نادران گفته بود‬ ‫از اینکه با مطهری که «به دنبال تطهیر فتنه لجنی است»‬ ‫و توکلی که «زیگزاگ سیاس��ی» م ی رود‪ ،‬مثلثی را تشکیل‬ ‫داده ناخرسند است‪ .‬رجبی اگرچه ابتدا از پیگیری پرونده های‬ ‫مفاس��د اقتصادی به ویژه در میان دولتمردان حمایت کرده‬ ‫بود اما در پایان در جمله ای عجیب خطاب به نادران نوشته‬ ‫بود‪« :‬پش��ت جریان مثلث شما هاشم ی رفس��نجانی قرار‬ ‫دارد و جریان تفکر و انگیزه و ه��دف او!» یکی از گفته های‬ ‫نادران درباره فس��اد که نمایانگر تفکر اوس��ت‪ ،‬این اس��ت‪:‬‬ ‫«فس��اد اقتصادی زمانی پیچیده خواهد شد که به صورت‬ ‫سازمان یافته و متصل به نهادهای حکومت شکل بگیرد و‬ ‫متاسفانه امروز شاهد شکل گیری این گونه فساد در کشور‬ ‫هستیم‪».‬‬ ‫نادران بعد از کردان به سراغ رحیمی رفت‪ .‬همان طور‬ ‫که به مدرک دکترای جعلی کردان اعتراض کرده بود‪ ،‬گفت‬ ‫که این مدرک یک دوقلو نیز دارد که رحیمی است‪ .‬رحیمی‬ ‫ که تا ان روز خ��ود را دکتر معرفی م ی کرد ب��ه ناگهان لقب‬ ‫دکترایش را برداشت‪ .‬سایت ها البته عکس هایی منتشر کردند‬ ‫که در جلسه هیات دولت مقابل نام وی نوشته شده بود «دکتر‬ ‫رحیمی»‪ .‬با این حال رحیمی از نادران شکایت کرد و گفت که‬ ‫او هیچ گاه از مدرک دکترای خود استفاده نکرده‪ .‬اما ماجرای‬ ‫ی به این مساله ختم نشد و او با اشاره‬ ‫درگیری نادران و رحیم ‬ ‫به فساد پرونده بیمه نام رحیمی را نیز وارد این پرونده کرد‪.‬‬ ‫نادران تا قضیه شکایت رحیمی از او پیگیری شود‪ ،‬از‬ ‫«خیابان فاطمی» سخن به میان اورد و از فسادی که در این‬ ‫خیابان رخ داده و باندی که منس��وب به این خیابان هستند‬ ‫ی نیز بین انها دیده م ی ش��ود‪ .‬نادران‬ ‫و نام محمدرضا رحیم ‬ ‫‪ 18‬فروردین ‪ 89‬رس��ما رحیمی را متهم کرد که رئیس حلقه‬ ‫‪63‬‬ ‫ورزش‬ ‫فساد در خیابان فاطمی اس��ت‪ .‬او خبر داد که همه اعضای‬ ‫این باند دستگیر شده اند جز رحیمی‪ .‬نادران از افرادی مانند‬ ‫جابر ابدالی‪ ،‬مسعودی و الیاس محمودی نام برد و انها را افراد‬ ‫رحیمی خواند که در این جریان متهم هستند‪.‬‬ ‫اما سایت های حامی دولت او را به استفاده از رانت های‬ ‫گسترده‪ ،‬کسب درامدهای شبهه ناک‪ ،‬شبهه در بهره گیری‬ ‫از امتیازات جانبازی بدون مدرک و سند و تعدد اسناد ثبتی در‬ ‫شهر ته ران متهم کردند؛ اتهاماتی که هی چ گاه نه پیگیری شد‬ ‫و نه اثبات‪ .‬نادران در همان زمان گفته بود‪« :‬اینکه کسی را به‬ ‫دلیل مسئولیت اجرای ی اش از دستگیری مستثنی م ی کنند‬ ‫نه عادالنه اس��ت نه پذیرفتنی‪ ».‬نادران تاکید کرده بود که‬ ‫به رغم اینکه گفته م ی شود رحیمی در توزیع پول منابع فاسد‬ ‫نقش نداشته و چک ها را جابر ابدالی امضا م ی کرده باید توجه‬ ‫داشت که حس��اب بانکی و چک ها مربوط به این فرد است‬ ‫اما دستخط ان مربوط به فرد دیگری است‪ .‬منظور نادران از‬ ‫ان فرد دیگر رحیمی بود‪ .‬د‪.‬س (که ما نم ی دانیم کیست اما‬ ‫خبرگزاری مهر‪ ،‬او را جعبه سیاه پرونده اختالس بیمه نامیده)‬ ‫در جریان رسیدگی به پرونده بیمه صراحتا از رحیمی نام برده‬ ‫و گفته های نادران را تایید کرده است‪ .‬او گفت‪« :‬سال ‪ 86‬با‬ ‫جابر الف اشنا شدم‪ .‬او مرا پیش رئیس وقت دیوان محاسبات‬ ‫کشور برد‪ .‬او خود را از نزدیکان ایشان معرفی م ی کرد‪ .‬در ان‬ ‫زمان من با شرکتی یک مشکل حقوقی داشتم که ب رای حل‬ ‫ان از وی کمک خواستم‪ .‬او یک بار بابت حل این مشکل ‪500‬‬ ‫میلیون تومان و بار دیگر یک میلیارد و ‪ 500‬میلیون تومان‬ ‫گرفت تا این مشکل را حل کند‪ .‬اما کاری نکرد‪».‬‬ ‫انچه موجب شد تا نادران دوباره در جریان رای اعتماد‬ ‫صالحی امیری در مجلس فعال شود‪ ،‬ارتباط وزیر پیشنهادی‬ ‫ورزش با پرونده بیم��ه بود‪ .‬ن��ادران در جری��ان رای اعتماد‬ ‫صالح ی امیری دست به یک افش��اگری زد‪ .‬گفته هایی که‬ ‫اگرچه او معتقد بود «تاثیر چندانی بر نمایندگان نداش��ت»‬ ‫اما باعث ش��د تا دومین وزیر پیش��نهادی دول��ت ب رای این‬ ‫پست نیز نتواند از مجلس رای اعتماد کسب کند‪ .‬نادران به‬ ‫روحانی توصیه کرد باتوجه به ماهیت پرونده های صالحی‬ ‫در زمینه های امنیتی و اقتصادی بهتر اس��ت مجلس را در‬ ‫موقعیتی قرار ندهد که این مس��ائل افش��ا ش��ود‪ .‬او گفت‪:‬‬ ‫«عمده این مسائل محرمانه بوده و طرح علنی این پرونده ها‬ ‫در صحن علنی مجلس به مصلحت کش��ور و دولت اقای‬ ‫روحانی نیس��ت‪ ».‬اینجا نیز ن��ادران از د‪.‬س (جعبه س��یاه‬ ‫پرونده بیمه) نام برده و به اقاریر او استناد کرد و درباره پرونده‬ ‫صالحی در بیمه ای ران گفت‪« :‬د‪.‬س مدعی اس��ت در چند‬ ‫نوبت مجموعا س��یصد میلی��ون تومان به ش��خص اقای‬ ‫صالحی پرداخت کرده است و در س��ال ‪ 89‬هم حکم جلب‬ ‫اقای صالحی صادر شده‪ ،‬ولی تا به حال اجرایی نشده است‪».‬‬ ‫ن��ادران به عالوه درب��اره صالح ی امی��ری گفت که او‬ ‫در دوران جن��گ تحمیلی زمانی که در خوزس��تان فعالیت‬ ‫م ی کرده برخی از رزمندگان که مته��م به خ رابکاری بودند را‬ ‫بازداشت کرده و تحت شکنجه یکی از انها اقدام به خودکشی‬ ‫م ی کند‪ .‬او گفت‪« :‬اما در مورد مساله خوزستان باید بگویم‬ ‫در زمان مدیریت ایشان در خوزستان دو اتفاق در انجا افتاده‬ ‫است‪ .‬به دلیل انفجار در لوله های گاز مدیر وقت وزارتخانه از‬ ‫ایشان م ی خواهد که متهمین را پی دا کند‪ ،‬عده ای از رزمندگان‬ ‫دفاع مقدس که از خادمان ملت بودند ولی با گرایش چپ به‬ ‫اتهام انفجار لوله ها زندانی م ی کنند‪ .‬انها ان قدر مورد ضرب‬ ‫و ش��تم قرار م ی گیرند که یکی از انها اقدام به خودکش��ی‬ ‫م ی کند‪».‬‬ ‫نادران در پایان با اش��اره به حضور صالحی در جریان‬ ‫اعتراضات پس از انتخابات ‪ ،88‬خطاب به روحانی م ی گوید‪:‬‬ ‫«جناب اقای روحانی در مجلس صحبت از این اس��ت که‬ ‫اقای صالحی نسبت به اقای روحانی مانند مشایی نسبت‬ ‫به احمدی نژاد است‪ ،‬نگذاریم در این مملکت مشایی دیگری‬ ‫درست شود‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪64‬‬ ‫توفیقی معرفی می شد‪ ،‬صالحی رای می اورد‬ ‫روایت سبحانی نیا از پشت پرده رای اعتماد مجلس‬ ‫‪3‬‬ ‫حسین سبحان ی نیا‪ ،‬عضو هیات رئیسه مجلس معتقد است‪« :‬اگر توفیقی برای تصدی پست ریاست «علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری» به مجلس معرفی م ی ش�د‪ ،‬صالح ی امیری رای م ی اورد‪ ».‬نایب رئیس فراکس�یون اصولگرایان‬ ‫رهروان والیت م ی گوید‪« :‬حتی بعد از این هم تا روز اخر پی ش بینی این بود که وزیر پیش�نهادی «ورزش و جوانان» از‬ ‫مجلس رای اعتماد م ی گیرد‪ ،‬اما محورهای نطق هفت دقیقه ای نادران‪ ،‬توزیع نام ه های کتبی مخالفان و پیام ک هایی‬ ‫که برای نمایندگان م ی امد از دالیلی بود که صالح ی امیری را در اخذ رای اعتماد ناکام گذاشت‪.‬‬ ‫یکشنبه پنجم ابان جلسه رای اعتماد به سه وزیر‬ ‫پیشنهادی «علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری»‪« ،‬اموزش‬ ‫و پرورش» و «ورزش و جوانان» برگزار شد و اقای‬ ‫دکتر روحانی اظهار امیدواری کرد که برای اخرین‬ ‫دفعه در مجلس برای دفاع از وزرای پیش�نهادی‬ ‫خود حضور پیدا کند‪ ،‬اما این اتفاق نیفتاد‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬مجلس در بررس��ی صالحیت وزرا مالک هایی را‬ ‫مدنظر دارد که ممکن اس��ت متفاوت از نظر دولت باشد‪ ،‬در‬ ‫مجموع کار مجلس هم همین است که بعد از بررس ی ها و‬ ‫بحث ها جمع بندی م ی کند و اگر ابهامی در ذهن نمایندگان‬ ‫باقی بماند به رغ��م انکه رئی س جمهور این ح��رف را زد‪ ،‬اما‬ ‫نهایتا دو نفر از وزرای پیش��نهادی توانستند از مجلس رای‬ ‫اعتماد بگی رند‪ ،‬ولی چون شبهات درباره اقای صالح ی امیری‬ ‫زیاد بود‪ ،‬او ان طور که باید ب رای رفع ش��بهات تالش نکرد‪،‬‬ ‫ضمن انک��ه از ناحیه دولت نیز اقدام پارلمانی گس��ترده ای‬ ‫انجام نشد‪ .‬در چنین شرایطی مجلس درباره اقایان فرج ی دانا‪،‬‬ ‫وزیر پیش��نهادی «علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری» و فانی‪ ،‬وزیر‬ ‫پیشنهادی «اموزش و پرورش» به جمع بندی مثبت رسید‪،‬‬ ‫اما اق��ای صالحی امیری از امکان حض��ور در ترکیب دولت‬ ‫یازدهم بازمان��د‪ .‬البته این به معنای تقاب��ل مجلس با نظر‬ ‫اق��ای دکترروحانی نبود چ��ون رئی س جمهور خود س��ابقه‬ ‫مجلسی دارد و با فرهنگ‪ ،‬ادبیات و خلق و خو و کار مجلس‬ ‫اشناس��ت‪ ،‬بناب راین ع��دم رای اعتماد به وزیر پیش��نهادی‬ ‫«ورزش و جوانان» خدشه ای به روابط قوای مجریه و مقننه‬ ‫وارد نخواهد کرد‪.‬‬ ‫ایا افش�اگری درباره وزیر پیش�نهادی در صحن‬ ‫علنی کار درستی است؟‬ ‫‪ l‬ش��خصا این رویک��رد را نم ی پس��ندم‪ ،‬البته باید‬ ‫کسانی که به عنوان وزیر معرفی م ی ش��وند در حوزه کاری‬ ‫گذشته خود دور از این شبهات باش��ند‪ ،‬چون صحن علنی‬ ‫مجلس را هنگام بررس��ی صالحیت وزرا م ی توان به «یوم‬ ‫تبلی س��رائر» تش��بیه کرد؛ در این روز نمایندگان ب راساس‬ ‫وظیفه‪ ،‬تش��خیص و گرایش سیاس��ی که دارند دنبال این‬ ‫هس��تند که وظیفه نمایندگی خود را در اعطای مسئولیت‬ ‫کلیدی یا حکومتی به یک فرد درست انجام دهند‪ ،‬از این رو‬ ‫ب رای انکه مطمئن ش��وند رای شان درس��ت است و به خطا‬ ‫نرفته‪ ،‬همه جوانب تخصصی‪ ،‬علم��ی‪ ،‬مدیریتی و اجرایی‬ ‫ی در‬ ‫وزیر پیش��نهادی را بررسی م ی کنند تا ش��بهه یا ابهام ‬ ‫س��وابق‪ ،‬مدارج تحصیلی‪ ،‬تجربی‪ ،‬مدیریتی‪ ،‬کارازمودگی و‬ ‫مهارت او در سنوات گذش��ته وجود نداشته باشد‪ .‬البته هیچ‬ ‫کسی نیست که ادعا کند در دوره خدمت خود ضعف و ای رادی‬ ‫نداش��ته‪ ،‬قاعدتا کار هیچ مدیری نم ی تواند بدون ای راد باشد‬ ‫ولی برخی مسائل مثل بیت المال‪ ،‬تضییع حقوق دیگران‪،‬‬ ‫شبهات مالی‪ ،‬اخالقی‪ ،‬کاری و تحصیلی خیلی حساسند‪،‬‬ ‫بناب راین اگر موردی به اطالع نمایندگان برسد قطعا پیگیری‬ ‫م ی کنند تا ابعاد قضیه روشن شود‪ .‬وگرنه من شخصا خودم‬ ‫با طرح موضوعات افش��اگرایانه از طری��ق تریبون مجلس‬ ‫موافق نیستم و الزم م ی دانم که س��ازوکاری ب رای طرح این‬ ‫مباحث اندیشیده شود‪ ،‬وگرنه راهی جز این وجود ندارد چون‬ ‫ایی ن نامه به طور قانونی این حق را ب��ه نمایندگان م ی دهد‪.‬‬ ‫البته یک راه هم ان اس��ت که هنگام بررسی صالحیت وزرا‬ ‫جلسات غیرعلنی برگزار شود که ان هم سازوکار خاص خود‬ ‫را دارد‪ .‬وقتی جلسه غی ر علنی شد بدون انکه اذهان عمومی‬ ‫مشوش ش��ود مباحث ابهامی نیز مطرح م ی شود‪ .‬این نکته‬ ‫درستی است اگر به این توجه شود شاید بهتر باشد‪.‬‬ ‫درباره ع�دم رای اعتماد به اق�ای صالح ی امیری‪،‬‬ ‫وزی�ر پیش�نهادی ورزش و جوانان چق�در نطق‬ ‫اقای الیاس نادران موثر بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬طبق ایی ن نامه دو موافق و دو مخالف ب رای‬ ‫هر وزیر پیش��نهادی هر کدام به مدت ‪ 15‬دقیقه م ی توانند‬ ‫طرح بحث کنند که مجموعا یک ساعت م ی شود‪ ،‬بعد از انها‬ ‫وزیر پیشنهادی نیم ساعت وقت دارد تا ضمن رفع شبهات‪،‬‬ ‫از برنامه خود ب��رای اداره ان وزارتخانه دفاع کند‪ .‬بناب راین در‬ ‫موضوع وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان هم طبق ایی ن نامه‬ ‫عمل ش��د و او فرصت دف��اع از خود را داش��ت‪ .‬معتقدم اگر‬ ‫رئی س جمهور در پایان جلسه صحبت م ی کرد م ی توانست‬ ‫فضا را ب رای اخذ رای اعتماد صالح ی امیری تسهیل کند‪ ،‬اما‬ ‫به هر دلیل نیامد‪.‬‬ ‫پس نیامدن رئی س جمهور تاثیر داشت؟‬ ‫‪ l‬حتما تاثیر داشت‪.‬‬ ‫م ی توانست فضا را عوض کند؟‬ ‫‪ l‬حاال فارغ از انکه چقدر این کار بر ارای مثبت به‬ ‫وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان م ی افزود‪ ،‬در مجموع حضور‬ ‫دکتر روحانی قطعا تاثیر داش��ت و م ی توانس��ت مقداری به‬ ‫ایجاد صمیمت ها و رفع شبهات کمک کند‪.‬‬ ‫س�وال نکردید که چرا رئی س جمه�ور برای دفاع‬ ‫اخر از وزرای پیشنهادی خود به مجلس نیامد؟‬ ‫‪ l‬دلیلش را نم ی دان��م‪ ،‬ش��اید رئی س جمهور فکر‬ ‫م ی کرد که دفاعی��ات اخر او از وزرای پیش��نهادی ضرورتی‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬بعضی موضوعات ضد وزیر پیشنهادی ورزش و‬ ‫جوانان ب رای نمایندگان پیامک م ی شد یا اطالعاتی از بیرون‬ ‫به طور مکتوب در کازیو نمایندگان قرار م ی گرفت‪.‬‬ ‫یعنی رئی س جمهور فکر م ی کرد که هر سه وزیر‬ ‫پیشنهادی او از مجلس رای اعتماد م ی گیرند؟‬ ‫‪ l‬اطالعاتی که م ی امد برخی انها را داخل کازیوی‬ ‫نمایندگان م ی گذاشتند‪ ،‬ضمن انکه برخی گروه های داخل‬ ‫مجلس ه��م تقریبا به جمع بندی رس��یده بودن��د که اقای‬ ‫صالح ی امی��ری نباید رای اعتم��اد بگیرد‪ ،‬بناب راین س��عی‬ ‫م ی کردند این نظر را به همکاران خود منتقل کنند و همین‬ ‫باعث ش��د وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان نتواند حداقل‬ ‫نصاب رای را کسب کند‪.‬‬ ‫وقتی شخص رئی س جمهور به این نتیجه رسید‬ ‫که اقای توفیقی را به مجلس معرفی نکند و اقای‬ ‫فرج ی دانا جایگزین او شد‪ ،‬این تحلیل مطرح نبود‬ ‫که بهتر است اقای صالح ی امیری نیز جای خود را‬ ‫به شخصی دیگری بدهد؟‬ ‫منظورتان شبنامه است؟‬ ‫ان نام ه ای که برخی روحانی�ون مجلس در نفی‬ ‫صالحیت اقای صالح ی امیری امضا کردند‪ ،‬چقدر‬ ‫موثر بود؟‬ ‫‪ l‬ان هم موثر بود‪ ،‬چون جمعی از روحانیون مجلس‬ ‫ان نامه را امضا کردند‪.‬‬ ‫ایا طب�ق ایی ن نامه داخل�ی مجل�س ان جمع از‬ ‫روحانی�ون مجلس پ�س از صحب ت ه�ای وزیر‬ ‫پیش�نهادی ورزش و جوانان مجاز بودند نام ه ای‬ ‫اگ�ر رئی س جمه�ور در‬ ‫پایان جلسه صحبت م ی کرد‬ ‫م ی توانست فضا را برای اخذ‬ ‫رای اعتم�اد صالح ی امی�ری‬ ‫تس�هیل کند‪ ،‬اما به هر دلیل‬ ‫نیامد‬ ‫‪ l‬ش��اید چنین تصوری داش��ت‪ ،‬چون این مساله‬ ‫پی ش بینی م ی شد‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��اید اگر اقای دکتر توفیقی م ی امد‪ ،‬اقای دکتر‬ ‫صالح ی امیری رای م ی اورد‪ ،‬چون فض��ای انتقادی ممکن‬ ‫ود متوجه دکتر توفیقی ش��ود‪ .‬منتها دکتر توفیقی نیامد و‬ ‫این مساله بیش��تر متوجه صالح ی امیری ش��د‪ ،‬در بین سه‬ ‫وزیر پیشنهادی‪.‬‬ ‫برخ�ی م ی گوین�د اگ�ر رئی س جمه�ور وزی�ر‬ ‫پیش�نهادی ورزش و جوان�ان را زودت�ر معرف�ی‬ ‫کند‪ ،‬چون دسترس�ی نمایندگان فرصت کمتری‬ ‫برای فرص�ت کمت�ری ب�رای احتم�ال رای اوری‬ ‫بیشتر م ی ش�ود‪ ،‬کما اینکه این اتفاق برای اقای‬ ‫ورزش‬ ‫غیر از نطق اقای نادران چه مس�ائل دیگری بود‬ ‫که روی رای اقای صالح ی امیری تاثیر گذاشت؟‬ ‫باالخره شبهاتی که درباره گذشته مدیریتی اقای‬ ‫صالح ی امیری مطرح ش�د خیلی زیاد بود‪ .‬ایا ‪30‬‬ ‫دقیقه زمان برای دفاع او از خود کافی بود‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه بعضی موضوعات جنبه امنیتی داشت و وزیر‬ ‫پیشنهادی ورزش و جوانان گفت که این اسرار را‬ ‫بین خود و نظام حفظ م ی کند‪ ،‬بنابراین یکسری‬ ‫مسائل وجود داشت که او نم ی توانست انها را در‬ ‫جلسه علنی مجلس بازگو کند؟‬ ‫فرج ی دانا رخ داد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬شناخت نمایندگان از اقای فرج ی دانا مقداری‬ ‫کمتر از دکتر توفیقی بود و در ظرف یک هفته‪ ،‬توضیحات‬ ‫او درباره موضوع دانش��گاه ها و محی ط های دانش��جویی و‬ ‫دیگر مس��ائل کمک ش��ایان توجهی به اخذ رای اعتماد از‬ ‫مجلس کرد‪ ،‬ضمن انکه موضوعاتی ه��م که درباره اقای‬ ‫دکت��ر توفیقی مطرح ب��ود درباره اق��ای فرج ی دانا مصداق‬ ‫نداشت بناب راین کمتر با مشکل مواجه شد‪ .‬در کل وزرا وقتی‬ ‫معرفی م ی ش��وند یک هفته فرصت اس��ت که نمایندگان‬ ‫بتوانند از سوابق انها ش��ناخت پیدا کنند‪ ،‬در مقابل وزرا نیز‬ ‫این فرصت را دارن��د که درباره مس��ائل‪ ،‬برنامه ها و کارها و‬ ‫انچه م ی خواهند انجام دهند وکالی ملت را توجیه کنند تا‬ ‫ی باقی نماند که نیاز باشد در صحن علنی پاسخگوی‬ ‫ابهام ‬ ‫ان باشند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪ l‬البته از قبل پی ش بینی م ی ش��د‪ ،‬به ترتیب اقای‬ ‫فانی‪ ،‬وزیر پیشنهادی «اموزش و پرورش» وضع بهتری در‬ ‫قیاس با رضا فرج ی دانا‪ ،‬وزیر پیشنهادی «علوم‪ ،‬تحقیقات‬ ‫و فناوری» دارد و فرج ی دانا نیز ب رای کس��ب رای اعتماد راه‬ ‫اس��ان تری در مقایس��ه با صالح ی امیری‪ ،‬وزیر پیشنهادی‬ ‫«ورزش و جوانان» پیش رو خواهد داشت و همین طور هم‬ ‫شد‪ .‬به عبارت دیگر اینکه وضعیت ب رای اقای صالح ی امیری‬ ‫در مقایس��ه با دو وزیر پیش��نهادی دیگر سخت شود قابل‬ ‫پی ش بینی بود‪ ،‬اما ت��ا روز اخر تصور م ی ش��د که کف رای‬ ‫م��ی اورد‪ ،‬ولی توضیح��ات و بحث هایی که اق��ای نادران‬ ‫داش��ت و البته برخی مس��ائل دیگر همچ��ون نامه هایی‬ ‫که در مجلس پخش ش��د دست به دس��ت همه داد تا رای‬ ‫اق��ای صالح ی امیری کاهش پیدا کن��د و از حدنصاب الزم‬ ‫پایی ن تر بیاید‪.‬‬ ‫در نفی او توزیع کنند؟‬ ‫‪ l‬البته محتوای نامه جدید نب��ود‪ ،‬چون قبال روی‬ ‫مباحث ان صحبت ش��ده بود‪ ،‬بر همین اس��اس جمعی از‬ ‫روحانیون نظر خود را به سایر نمایندگان اعالم کردند‪ ،‬بدون‬ ‫انکه اطالعات یا ادعای جدیدی را مطرح کنند‪ ،‬بناب راین اقدام‬ ‫انها منع ایی ن نامه ای نداشت‪.‬‬ ‫االن چه گزینه هایی برای تصدی وزارت ورزش و‬ ‫جوانان مطرح هستند؟‬ ‫‪ l‬هنوز معلوم نیست‪ ،‬اما گمانه زن ی ها روی اقایان‬ ‫امیدوار رضایی‪ ،‬مهرعلی زاده‪ ،‬دادکان و برخی معاونان وزارت‬ ‫ورزش و جوانان است‪.‬‬ ‫برخی نیز از اقای اکبر ترکان که س�ابقه ش�ش‬ ‫سال ریاست فدراسیون کشتی را در کارنامه دارند‪،‬‬ ‫صحبت م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬فکر نم ی کن��م؛ وزارت ورزش و جوانان یک وزیر‬ ‫با نش��اط تر م ی خواه��د‪ ،‬در کل باید دید ظ��رف یک هفته‪،‬‬ ‫رئی س جمهور چه کس��ی را به مجلس معرفی م ی کند‪ .‬هر‬ ‫گزینه ای باشد امیدواریم که در مجلس زمینه رای اوری داشته‬ ‫باشد و ابهامی درباره او مطرح نشود‪g .‬‬ ‫شاید اگر اقای دکتر توفیقی می امد‪ ،‬اقای دکتر صالحی امیری رای می اورد‪ ،‬چون فضای انتقادی ممکن بود متوجه دکتر توفیقی‬ ‫شود‪ .‬منتها دکتر توفیقی نیامد و این مساله بیشتر متوجه صالحی امیری شد‪ ،‬در بین سه وزیر پیشنهادی‬ ‫‪65‬‬ ‫اگر روحانی به مجلس می امد‪ ،‬فضا عوض می شد‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمد حسین فرهنگی‬ ‫ورزش‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫محمدحسین فرهنگی‪ ،‬عضو هیات رئیس�ه مجلس درباره جلسه رای اعتماد به س�ه وزیر پیشنهادی «علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری»‪« ،‬اموزش و پرورش» و «ورزش و جوانان» مباحثی را در گفت وگو با مثلث طرح کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬این مس��اله را اقای نادران باید پاس��خ دهد که‬ ‫نیتش ب رای طرح ان مباحث چه بود‪.‬‬ ‫درب�اره اق�ای صالح�ی امی�ری وزی�ر «ورزش و‬ ‫جوانان» بحث هایی در جلسه رای اعتماد مطرح‬ ‫شد که به س�ابقه مدیریتی او برم ی گشت؛ زمان‬ ‫بررس�ی صالحیت اقایان کردان‪ ،‬زنگنه و نجفی‬ ‫نیز ناگفته هایی از گذشته انها بیان شد‪ ،‬به نظر‬ ‫ش�ما الزم اس�ت چنین افش�اگری هایی انجام‬ ‫شود یا خیر؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬م ی شود نشست رسمی مجلس را غیرعلنی‬ ‫ک��رد و در قانون ه��م پی ش بینی ش��ده اس��ت‪ .‬م ی توان‬ ‫پیشنهادی را ارائه کرده و رای مجلس اخذ شود که این کار‬ ‫ممکن اس��ت اما چنین اتفاقی نیفتاد و کسی درخواستی‬ ‫نکرد‪.‬‬ ‫باالخ�ره رئی س جمه�ور در ‪ 28‬مه�ر س�ه وزیر‬ ‫پیشنهادی «علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری»‪« ،‬اموزش‬ ‫و پ�رورش» و «ورزش و جوان�ان» را ب�ه مجلس‬ ‫معرفی ک�رد‪ .‬چطور ش�د اق�ای صالح ی امیری‬ ‫نتوانس�ت رای اکثریت نمایندگان را کسب کند‬ ‫و همچن�ان وزارت ورزش و جوان�ان ب�دون وزیر‬ ‫باقی ماند؟‬ ‫‪ l‬اگر به مش��روح مذاکرات صحن علنی مجلس‬ ‫رجوع ش��ود این مساله روشن اس��ت که چه عواملی منجر‬ ‫به این مس��اله ش��د که نظر و جمع بندی نمایندگان؛ عدم‬ ‫رای اعتماد به وزی��ر ورزش و جوانان ش��ود‪ ،‬بناب راین چیزی‬ ‫فراتر از انچه در رسانه ها منعکس شد ب رای بازگو کردن در‬ ‫این باره ندارم‪.‬‬ ‫یک�ی از تحلی ل ه�ا ان بود ک�ه اگر اق�ای جعفر‬ ‫توفیقی برای اخذ رای اعتماد به مجلس معرفی‬ ‫نشود‪ ،‬هر سه وزیر پیش�نهادی حداقل کف ارا را‬ ‫به دست م ی اورند‪ ،‬از این رو وقتی اقای فرج ی دانا‬ ‫برای تصدی وزارت «علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری»‬ ‫جایگزین ش�د تصور ان بود ک�ه کابینه تکمیل‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬من چنین تصوری ندارم‪ ،‬چون رای اعتماد یا‬ ‫عد مرای اعتماد به یک وزیر پیشنهادی منوط به گمان هزن ی ها‬ ‫نیست‪ .‬مخالفان در نشست علنی مجلس درباره صالحیت‬ ‫وزیر معرفی ش��ده دیدگاه های خود را بی��ان م ی کنند‪ ،‬وزیر‬ ‫پیش��نهادی نیز به دفاع از خود م ی پردازد و درباره ابهامات‪،‬‬ ‫شبهات و سواالت توضیح م ی دهد‪ ،‬در نهایت نظر مجلس‬ ‫جمع بندی م ی ش��ود‪ .‬بناب راین اینکه دو نفر یا سه نفر حتما‬ ‫رای م ی اورند چنین چی��زی در فرایند اخذ رای اعتماد وجود‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫اتهامی را اعالم کرد بدون انکه دادگاه حکم داده‬ ‫باشد‪ ،‬این بازی با شخصیت افراد نیست؟‬ ‫‪ l‬اسم این کار را نباید افشاگری گذاشت‪ ،‬کسانی که‬ ‫اظهارنظر در اثبات یا نفی م ی کنند‪ ،‬نظ رات خود را م ی گویند‬ ‫و این اسمش افشاگری نیست‪ .‬ضمن انکه برخی از توزیع‬ ‫نامه هنگام بررس��ی صالحیت وزرای پیشنهادی‪ ،‬تعبیر به‬ ‫پخش ش��بنامه در مجلس کردند که این تعبیر هم درست‬ ‫نبود چون این روشی ب رای تبادل اطالعات است‪ ،‬انها که به‬ ‫این اطالعات اعتماد دارند توج��ه م ی کنند و انهایی هم که‬ ‫اطالعات ارائه ش��ده را ب ی اعتبار م ی دانند قطعا در تصمیم‬ ‫خود ان مباحث را لحاظ نم ی کنند ام��ا پیام دادن یا مطلبی‬ ‫را منتش��ر کردن ب رای اثبات یا نفی وزرای پیشنهادی کافی‬ ‫نیست بلکه تصمیم نمایندگان در این باره موثر است‪.‬‬ ‫اقای نادران بع�د از ط�رح مخالفتی ک�ه با وزیر‬ ‫پیش�نهادی ورزش و جوان�ان ک�رد‪ ،‬در تذک�ر‬ ‫ایی ن نام�ه ای گف�ت صحب ت های�ش ض�د اقای‬ ‫صالح ی امی�ری هن�وز در هی�چ دادگاه�ی ثابت‬ ‫نش�ده‪ ،‬به نظر ش�ما وقتی مباحث طرح شده در‬ ‫حد اتهام است‪ ،‬ایا درست بود در نشست علنی‬ ‫مجلس مطرح شود؟‬ ‫‪ l‬اقای اژه ای سخنگوی قوه قضائیه و دادستان کل‬ ‫کش��ور همان مضمون را هم اعالم کرد و گفت کار خالف‬ ‫واقع انجام نشد‪.‬‬ ‫یعن�ی م ی ش�ود نام ی�ک مته�م را ب�رد و موارد‬ ‫م ی ش�ود مکانیزمی به کاربرد که جلس�ه علنی‬ ‫مجلس در این نوع مباحث غیرعلنی شود؟‬ ‫مکانیزم�ش چیس�ت؟ چن�د نماین�ده بای�د‬ ‫درخواست غیرعلن ی شدن جلسه را مطرح کنند؟‬ ‫‪ l‬ایی ن نامه داخلی مجلس ان را مش��خص کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫بعد از دفاعیات وزیر پیشنهادی ورزش و جوانان‪،‬‬ ‫نام ه ای از طرف برخی روحانیون مجلس در نفی‬ ‫اق�ای صالح ی امیری می�ان نماین�دگان پخش‬ ‫ش�د‪ ،‬این کار طبق ایی ن نامه داخلی مجلس بود‬ ‫یا خیر؟‬ ‫‪ l‬انتقال نظ رات نمایندگان به یکدیگر هیچ منعی‬ ‫ندارد و اگر کسی در نفی یا اثبات صالحیت وزیر پیشنهادی‬ ‫استداللی دارد م ی تواند بین نمایندگان توزیع کند‪ ،‬اینکه این‬ ‫کار را تعبیر به ش��بنامه کنند‪ ،‬موجه نیست‪ ،‬زی را نمایندگان‬ ‫چه روحانی و چ��ه غی ر روحانی م ی توانن��د از طرق مختلف‬ ‫نظ راتشان را به هم منتقل کنند‪ .‬در طول هفته قبل از جلسه‬ ‫رای اعتماد نیز نشس��ت های متنوع و مختلفی تش��کیل‬ ‫و مطالب مکتوب و ش��فاهی زیادی در تایی��د یا مخالفت‬ ‫با اقای صالح ی امیری مطرح ش��د؛ در مجم��وع نمایندگان‬ ‫تصمیم م ی گیرند که از چه برگه رایی اس��تفاده کنند؛ اقای‬ ‫صالح ی امیری ‪ 107‬رای موافق و ‪ 155‬رای ممتنع و مخالف‬ ‫گرفت که این به معن��ای عدم اعتماد به وزیر پیش��نهادی‬ ‫ورزش و جوانان بود‪.‬‬ ‫به نظر شما چقدر نطق اقای نادران و نامه جمعی‬ ‫از روحانیون در رای عدم اعتماد به صالحی امیری‬ ‫موثر بود؟‬ ‫‪ l‬بررسی اماری ندارم که تاثیر این دو را در میان ‪261‬‬ ‫نماینده ای که رای دادند بسنجم‪.‬‬ ‫به نظر شما اثرگذار نبود؟‬ ‫‪ l‬قاعدتا اثرگذار بود اما اینکه چه مقدار و تا چه حد‬ ‫را نم ی توانم دقیق بگویم چون مس��تلزم یک نظرخواهی‬ ‫جمعی است‪.‬‬ ‫اگر رئی س جمه�ور در اخ�ر جلس�ه رای اعتماد‬ ‫م ی امد‪ ،‬م ی توانس�ت ب�ا دفاعیات خ�ود فضا را‬ ‫عوض کند؟‬ ‫‪ l‬حتما؛ من به مع��اون اول رئی س جمهور مراجعه‬ ‫کردم و صراحت ایی ن نامه را که خود ایش��ان هم تایید کرد‬ ‫یاداور شدم که ب رای صحبت پایانی‪ ،‬شخص رئی س جمهور‬ ‫را نام برده و کس��ی نم ی توان��د در بحث پایان��ی از طرف‬ ‫رئی س جمهور صحبت کند‪ .‬ایشان گفت برنامه طوری است‬ ‫که رئی س جمهور امکان امدن ندارد‪.‬‬ ‫اقای اسحاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول رئی س جمهور‬ ‫م ی خواس�ت به جای دکتر روحانی از س�ه وزیر‬ ‫پیشنهادی در اخر جلسه دفاع کند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬ایشان هم قبول داشت صراحت ایی ن نامه‬ ‫به کس��ی غیر رئی س جمهور اجازه نم ی دهد صحبت کند‪.‬‬ ‫زمانی که ‪ 24‬مرداد رای اعتماد ب رای ‪ 18‬وزیر پیشنهادی بود‪،‬‬ ‫صحب ت های رئی س جمهور خیلی در رای اعتماد نمایندگان‬ ‫به اقای زنگنه موثر واقع شد‪.‬‬ ‫اقای جهانگیری علت عدم حضور رئی س جمهور‬ ‫را بیان نکرد؟‬ ‫برنامه رئی س جمه�ور چه بود‪ ،‬دی�دار خارجی یا‬ ‫سخنرانی؟‬ ‫رای ندادن به اقای صالح ی امیری بر رابطه دولت و‬ ‫مجلس اثر منفی نم ی گذارد؟ چون رئی س جمهور‬ ‫اعالم ک�رد امی�دوارم اخرین دفعه حض�ورم در‬ ‫مجلس برای دفاع از وزرای پیش�نهادی باش�د‪،‬‬ ‫با این وجود وزی�ر پیش�نهادی ورزش و جوانان‬ ‫رای نیاورد‪.‬‬ ‫‪ l‬نمایندگان به دو گزینه از س��ه گزینه پیشنهادی‬ ‫رئی س جمه��ور رای اعتم��اد دادن��د‪ ،‬باالخ��ره معرفی حق‬ ‫رئی س جمهور و بررسی صالحیت هم حق مجلس است‪.‬‬ ‫یک نگاه این است که اگر اقای توفیقی معرفی‬ ‫م ی ش�د‪ ،‬اقای صالح ی امیری رای م�ی اورد‪ ،‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫‪ l‬این نظر بعضی از نماین��دگان و غیر نمایندگان‬ ‫است‪ .‬اشاره کردم چنین اتفاقی نم ی افتاد‪ .‬من ارزیابی ندارم‬ ‫که این اتفاق م ی افتاد‪.‬‬ ‫برخی م ی گویند اگ�ر رئی س جمهور دیرتر گزینه‬ ‫پیش�نهادی خود را برای وزارت ورزش و جوانان‬ ‫معرفی کن�د‪ ،‬نماین�دگان فرصت کمت�ری برای‬ ‫بررس�ی س�وابق او دارند از این جه�ت احتمال‬ ‫رای اوری افزای�ش پی�دا م ی کن�د‪ ،‬نظ�ر ش�ما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬درست نیست‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬قانون یک هفته را ب رای بررسی صالحیت وزرای‬ ‫پیشنهادی تعیین کرده‪ ،‬یک هفته هم کافی است چون وزیر‬ ‫پیشنهادی در جلسات حضور پیدا م ی کند و به همه ابعاد‪،‬‬ ‫دیدگاه ها و برنامه ها م ی پردازد‪ ،‬بر همین اساس یک هفته‬ ‫برخی از توزیع نامه‬ ‫هنگام بررسی صالحیت‬ ‫وزرای پیشنهادی‪ ،‬تعبیر‬ ‫به پخش شبنامه در‬ ‫مجلس کردند که این‬ ‫تعبیر هم درست نبود‬ ‫چون این روشی برای‬ ‫تبادل اطالعات است‬ ‫‪ l‬درس��ت نیس��ت چ��ون اف��راد گمن��ام معرفی‬ ‫نم ی ش��وند‪ ،‬همه اقای فرج ی دانا و اقای دکت��ر توفیقی را‬ ‫م ی شناختند و هر نماینده ای دیدگاه خود را داشت‪ .‬نهایتا در‬ ‫طول یک هفته اطالعات جدیدی اضافه م ی شد یا نم ی شد‪.‬‬ ‫معموال وزرای پیشنهادی سوابق روش��نی دارند و مراجعی‬ ‫که درباره انها اعالم نظر م ی کنند ی��ک هفته ب رای گرفتن‬ ‫استعالم از انها کافی است‪.‬‬ ‫اما اقای فرجی دانا رای پررنگی نداش�ت‪ ،‬ش�اید‬ ‫چند روز م ی گذشت وزنه مخالفانش سنگی ن تر‬ ‫م ی شد؟‬ ‫‪ l‬نقطه مقاب��ل این نظر هم امکان داش��ت یعنی‬ ‫ش��اید با ارتباط گیری بیش��تر‪ ،‬اقای فرج ی دانا م ی توانست‬ ‫تایید نمایندگان بیشتری را کسب کند‪.‬‬ ‫وزرای پیشنهادی که انتقاداتی به پرونده یا نقاط‬ ‫ضعفی در کارنامه مدیریتی انها مطرح است ایا‬ ‫زمان ‪30‬دقیقه برای دفاع انها از خود کافی است؟‬ ‫چون مخالفان م ی توانند یک سلسله مباحث را‬ ‫مطرح کنند که وزیر پیشنهادی فرصت دفاع پیدا‬ ‫نکند‪ ،‬به نظر شما این انتقاد به ایی ن نامه مجلس‬ ‫وارد است یا خیر؟‬ ‫‪ l‬قابل بررسی اس��ت‪ ،‬فعال ایی ن نامه همین است‬ ‫و طبق ان عمل م ی ش��ود‪ ،‬نیم س��اعت هم وقت مناسبی‬ ‫اس��ت‪ .‬ب رای اتهامات و طرح دیدگاه های انتقادی که مطرح‬ ‫م ی شود بخشی از اینها از سوی موافقان پاسخ داده م ی شود‬ ‫وزیر پیش��نهادی م ی تواند از طریق موافقان اطالع رس��انی‬ ‫کند صحب ت های رئی س جمهور در ابتدا و انتها هم فرصت‬ ‫مناسبی ب رای توضیح اس��ت؛ بر همین اساس در مجموع‬ ‫کس��ی که مخالفت جدی با ایش��ان کرد ‪ 7‬دقیقه فرصت‬ ‫داشت اما وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان عالوه بر وقت‬ ‫موافقان‪ 30 ،‬دقیقه زمان ب رای دفاع داشت‪.‬‬ ‫یعنی اقای صالح ی امی�ری در ‪ 30‬دقیقه فرصت‬ ‫داش�ت ک�ه ج�واب اق�ای ن�ادران را بده�د اما‬ ‫نتوانست؟‬ ‫‪ l‬منظور من ای��ن نبود که اق��ای صالح ی امیری‬ ‫فرصت داش��ت اما نتوانس��ت از خود دفاع کند‪ ،‬بلکه گفتم‬ ‫مدت مخالف هفت دقیقه و زم��ان او ‪ 30‬دقیقه بود که این‬ ‫مدت مناسبی است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما اقای صالح ی امیری م ی توانس�ت‬ ‫از خود دفاع کند ام ا ترجی�ح داد در مقابل برخی‬ ‫انتقادات و مباحث اقای نادران سکوت کند؟‬ ‫‪ l‬برداش��تم ان نیس��ت ک��ه ج��واب ن��داد‪ .‬وزیر‬ ‫پیشنهادی به همه ان مباحث پرداخت‪.‬‬ ‫چون اقای صالح ی امیری در قسمتی گفت «من‬ ‫با نظام معامله ک�ردم و به دلیل تصدی پس�ت‬ ‫وزارت‪ ،‬واقعی ت ها را بیان نم ی کنم که اگر بگویم‬ ‫فضا ‪ 180‬درجه ب ر م ی گردد‪».‬‬ ‫‪ l‬نم ی توان گفت منظور او از طرح این صحبت چه‬ ‫بود ولی وزیر پیشنهادی به همه مباحثی که مخالفان مطرح‬ ‫کردند‪ ،‬پاسخ داد‪ .‬ضمن انکه در مورد اشخاص گفت مباحث‬ ‫و مطالبی دارد‪.‬‬ ‫یعنی واقعی ت هایی ک�ه از ان صحبت م ی کردند‬ ‫درباره عملکرد خودش نبود؟‬ ‫‪ l‬منظورشان این بود‪.‬‬ ‫پس نی م س�اعت زمان دفاع کفایت م ی کرد‪ ،‬یک‬ ‫اصالحیه در کمیس�یون تدوین ایی ن نامه داخلی‬ ‫مجلس مطرح اس�ت ک�ه زمان موافق�ان وزرای‬ ‫پیشنهادی حذف شود‪ ،‬این فرصت پاسخگویی‬ ‫وزیر را محدود نم ی کند‪ ،‬به عبارت دیگر این طور‬ ‫م ی شود که مخالفان نیم ساعت طرح بحث کنند‬ ‫و بعد وزیر نیز در ‪ 30‬دقیقه جوابگوی انها باشد؟‬ ‫‪ l‬در این باره باید بحث شود‪ ،‬معتقدم الزم است که‬ ‫ب رای موافقان وزیر هم زمانی اختصاص یابد تا نگاه خود را‬ ‫بیان کنند چون موضع وزیر موضع خودش است‪ ،‬اما نماینده‬ ‫موافق مثل طرح ها و پیشنهادها و کلیات لوایح و طرح ها که‬ ‫یک نماینده موافق و یک نماینده مخالف صحبت م ی کند‬ ‫اینجا هم یک موضوع مهمی اس��ت که م ی خواهد درباره‬ ‫ان تصمیم گیری ش��ود‪ ،‬بناب راین موضع گی��ری نمایندگان‬ ‫جداگانه الزم است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪ l‬نپرس��یدم و معاون اول رئی س جمهور هم دقیق‬ ‫بیان نکرد‪ .‬م��ن در ان زم��ان فقط م ی خواس��تم صراحت‬ ‫ایی ن نامه را به اقای اسحاق جهانگیری یاداور شوم که او به‬ ‫من گفت «خودم به این مساله واقفم‪».‬‬ ‫این عده مصداق و شاهد حرف خود را رای اعتماد‬ ‫مجلس ب�ه اقای فرج�ی دان�ا بی�ان م ی کنند و‬ ‫م ی گوین�د در فضای�ی که هم�ه متص�ور بودند‬ ‫رئی س جمهور اقای توفیقی را به مجلس معرفی‬ ‫م ی کند ام�ا اقای فرجی دان�ا را جایگزین او کرد‪.‬‬ ‫این اتفاق چون غی ر منتظره بود فرصت کافی به‬ ‫وجود نیامد که نمایندگان تحقیق بیشتری انجام‬ ‫دهند تا جزئ ی تر سوابق وزیر پیشنهادی «علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری» رصد شود‪ ،‬بر همین اساس‬ ‫بود که رای اورد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬گفت ب رنامه دیگری تنظیم شده که امکان حضور‬ ‫رئی س جمهور نیست‪.‬‬ ‫کاهش پذیر نیس��ت‪ ،‬ضمن انکه ب رای بررس��ی صالحیت‬ ‫کافی است‪.‬‬ ‫قسمتی از سوال های م ربوط به اقای صالح ی امیری‬ ‫امنیتی بود‪ .‬به نظر ش�ما اگر جلس�ه غی ر علنی‬ ‫م ی ش�د ایش�ان فرصت دفاع از خ�ودش را پیدا‬ ‫م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم ایشان چه چی ز هایی م ی خواست بگوید‬ ‫تا بتوانم قضاوت کنم اگر غی ر علنی م ی شد موثر بود یا خیر‪،‬‬ ‫او به همین مقدار بس��نده کرد که مطالب��ی دارم اما درباره‬ ‫نمایندگان نیست و درباره افراد دیگری است‪.‬‬ ‫رئی س جمهور تا چه زمان�ی فرصت معرفی وزیر‬ ‫پیشنهادی را دارد؟‬ ‫‪ 24 l‬ابان باید وزیر جدید اغاز ب��ه کار کند‪ ،‬طبق‬ ‫قانون‪ ،‬یک هفته هم مجلس فرصت بررسی دارد بر همین‬ ‫اس��اس نهایتا تا ‪ 14‬ابان باید نامه معرفی وزیر پیشنهادی‬ ‫ورزش و جوان��ان در مجلس اعالم وصول ش��ود تا فرصت‬ ‫ب رای طی کردن مراحل قانونی فراهم باشد‪.‬‬ ‫مدیرکل امور مجلس وزارت ورزش و جوانان گفته‬ ‫بعید اس�ت وزیر پیش�نهادی تا ‪ 8‬اب�ان معرفی‬ ‫ش�ود‪ .‬اگر معرفی وزیر به ‪ 12‬یا ‪ 14‬ابان موکول‬ ‫ش�ود فرصتی برای در دس�تورکار قرار دادن رای‬ ‫اعتماد باقی م ی ماند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬با تمدید یک هفته کاری در مجلس جلسه‬ ‫رای اعتماد قبل از عاشورا و تاسوعا برگزار م ی شود‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫اقتصادسیاسی‬ ‫بایدبرایتغییرروشپرداخت‬ ‫یارانه هابسترسازیکرد‬ ‫معادله یارانه و دهک ها‬ ‫چالش هاییکتصمیممهم‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫طرح هدفمندس�ازی یارانه ها‬ ‫میراثی بود که از دولت قبل به روحانی‬ ‫رسید‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫پاشنهاشیلیا پرشازمانعبزرگ؟‬ ‫تبعات اجتماعی رویکرد دولت در تغییر روش پرداخت نقدی یارانه ها‬ ‫سعید نوایی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫دولت دهم ح��دود دو م��اه پیش تمام ش��د ام��ا اثار‬ ‫تصمیماتش همچنان ب��ر دوش دولت یازدهم س��نگینی‬ ‫م ی کند‪ .‬دولتی که وعده داده است تا با استفاده از ابزار تدبیر و‬ ‫امید‪ ،‬مشکالت موجود را از پیش رو بردارد و ارامشی همه جانبه‬ ‫را در سطح جامعه حاکم کند‪ .‬اکنون حدود دو ماه از اغاز به کار‬ ‫دولت حسن روحانی در ساختمان ریاست جمهوری م ی گذرد و‬ ‫مردم تمام اقدامات دولت را رصد م ی کنند تا ببینند کدام وعده‬ ‫ان زودتر محقق م ی ش��ود و تصمیمات دولت چه تاثیری بر‬ ‫زندگ ی شان م ی گذارد‪.‬‬ ‫به این ترتیب اگر حل مساله هسته ای ای ران بزرگترین‬ ‫چالش دولت روحانی در عرصه سیاس��ت خارجی به ش��مار‬ ‫م ی رود‪ ،‬در عرصه داخلی نیز یافتن راه حلی ب رای ادامه یا توقف‬ ‫طرح هدفمندی یارانه ها بزرگترین چالش دولت محس��وب‬ ‫م ی ش��ود؛ چراکه دولت با کمبود منابع نقدی روبه رو س��ت و‬ ‫‪68‬‬ ‫طبیعتا باتوجه به تحریم های اقتص��ادی‪ ،‬ب رای یافتن منابع‬ ‫مالی پرداخ��ت نقدی یارانه ه��ا باید تغیی رات��ی در این طرح‬ ‫لحاظ شود‪.‬‬ ‫بنا ب��ر اظهارات مقام��ات دولتی‪ ،‬هزین��ه تامین مالی‬ ‫طرح هدفمندی یارانه ها ماهانه ب��ر ‪ ۳۵۰۰‬میلیارد تومان بالغ‬ ‫م ی گردد که در حال حاضر تامی��ن ‪ ۱۱۵۰‬میلیارد تومان ان‬ ‫دشوار اس��ت‪ .‬گزارش های دیوان محاس��بات در سال های‬ ‫گذشته همواره حکایت از این داشت که دولت دهم از منابعی‬ ‫مانند هزینه کردن یارانه تولید و صنعت‪ ،‬یارانه نقدی را پرداخت‬ ‫کرده است‪ ،‬گرچه هی چ گاه دولت از منابع پرداخت یارانه ها به‬ ‫صراحت پرده ب رنداشت‪ .‬دولت احمدی نژاد ب رای پرداخت یارانه‬ ‫نقدی در فاز اول طرح هدفمندی یارانه ها‪ ،‬حدود شش هزار و‬ ‫‪ 500‬میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی استق راض کرد که‬ ‫در حقیقت برداش��ت از درامدهای نفتی ب رای پرداخت یارانه‬ ‫نقدی بوده است‪.‬‬ ‫اما نکته مهمتر‪ ،‬س��هم ‪ 58‬درصدی حامل های انرژی‬ ‫ب رای پرداخت یارانه نقدی است‪ .‬این در حالی است که ب ر اساس‬ ‫قانون باید تمام یارانه های نقدی از اصالح قیمت حامل های‬ ‫انرژی تامین م ی شد که با اعالم نصف شدن این سهم‪ ،‬نیمی از‬ ‫منابع پرداخت یارانه نقدی غی ر قانونی اعالم شده است‪ .‬اکنون‬ ‫دولت روحانی تالش دارد تا یارانه نقدی را از محل منابع قانونی‬ ‫تامین کند‪ .‬به همین منظور یا باید قیمت حامل های انرژی‬ ‫را افزایش دهد یا یارانه نق��دی عده ای را حذف کند که اجرای‬ ‫هر کدام از این روش ها مشکالت اجتماعی و اقتصادی خاص‬ ‫خود را به همراه خواهد داش��ت‪ .‬مهمترین عامل در اهمیت‬ ‫جنبه اجتماعی طرح هدفمندی یارانه ها در این است که بود یا‬ ‫نبود یا ایجاد تغیی رات گسترده در ان‪ ،‬الیه های بسیار بزرگی را‬ ‫در جامعه تحت تاثیر قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫بس��یاری از خانواده ها به ویژه قش��ر متوسط به پایین‬ ‫جامعه ب رای مقرری ثابت یارانه ها حساب ویژه ای بازکرده اند و‬ ‫هر تصمیم دولت یازدهم درباره تداوم یا عدم تداوم این طرح‬ ‫یا تغییر در شیوه پرداخت نقدی‪ ،‬تاثی رات تعیین کننده ای بر‬ ‫زندگی انها خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫با این تفاسی ر‪ ،‬دولت روحانی ب رای غلبه بر مشکل تامین‬ ‫نارضایتیاجتماعیایجاد‬ ‫نمی شود‬ ‫گفت وگو با عماد افروغ درباره‬ ‫اصالح پرداخت یارانه ها و طبقات‬ ‫اجتماعی‬ ‫منابع مالی طرح هدفمندی یارانه ه��ا دو راه را پی ش روی خود‬ ‫گذاشته است؛ حذف سه دهک باالیی یارانه بگی ران و افزایش‬ ‫‪ 38‬درصدی قیمت سوخت‪ .‬این در حالی است که روحانی در‬ ‫وعده های انتخاباتی خود گفته بود ک��ه در کنار یارانه نقدی‪،‬‬ ‫یارانه کاالیی را هم اضافه م ی کن��د‪ .‬روحانی گفته بود که در‬ ‫دولت تدبیر و امید‪ ،‬هدف این اس��ت که در بخش اقتصادی‪،‬‬ ‫ارامش به مردم داده شود و مردم ب رای تامین کاالهای اساسی‬ ‫خود نگران نباشند‪.‬‬ ‫افزایش قیمت سوخت و دامن زدن به انتظارت تورمی‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬رویکرد حذف دهک های باالیی جامعه‬ ‫که به نظر م ی رس��د طرفداران جدی در دولت و مجلس پیدا‬ ‫کرده است‪ ،‬انتقادها و نگران ی هایی را هم در میان کارشناسان‬ ‫به وجود اورده است‪ ،‬به طوری که انها چنین رویکردی را از نظر‬ ‫تاثیرگذاری اجتماعی نامطلوب ارزیاب��ی م ی کنند‪ .‬به اعتقاد‬ ‫بسیاری از این کارشناس��ان‪ ،‬سناریوی حذف یارانه سه دهک‬ ‫باالی درامدی از دریافت یاران��ه نقدی به دلیل خطای باالی‬ ‫شناس��ایی خانوارها نم ی تواند به شکل درس��تی اجرا شود و‬ ‫خطای باالی اجرای این سناریو‪ ،‬نارضایتی اجتماعی حاصل از‬ ‫ان را افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬به دلی��ل وجود نق ص های ف��راوان در‬ ‫بانک های اطالعاتی کش��ور‪ ،‬ب رای پی بردن به می زان درامد‬ ‫افراد از روش خود اظهاری استفاده م ی شود‪ .‬بناب راین بسیاری‬ ‫از شهروندان شاغل‪ ،‬اساسا اظهارنامه مالیاتی ارائه نم ی کنند‬ ‫و به همین دلیل سطح واقعی درامدها ب رای سیستم مالیاتی‬ ‫مشخص نیست‪ .‬همچنین به دلیل اجرا نشدن قانون مبارزه با‬ ‫پولشویی‪ ،‬بسیاری از معامالت به صورت نقدی انجام م ی شود‪،‬‬ ‫بناب راین کشف درامد حقیقی افراد با روش های موجود بسیار‬ ‫سخت است‪.‬‬ ‫عالوه بر این ب رای شناخت دهک های پردرامد جامعه‬ ‫باید درامد افراد و دارای ی های انان همزم��ان مورد توجه قرار‬ ‫گیرند و از انجا که عمده دارای ی های افراد در ای ران به صورت‬ ‫ملک و مستغالت است و س��ازمان ثبت اسناد تا کنون ثبت‬ ‫الکترونیکی و شناسنامه دارکردن انان را به طور کامل انجام‬ ‫نداده است‪ ،‬در این مورد نیز مشکالتی بروز خواهد کرد‪ .‬با این‬ ‫وجود حتی اگر دولت در شناسایی دهک های باال با موفقیت‬ ‫عمل کند و یارانه پ ر درامدها را قطع نماید‪ ،‬به نظر م ی رسد با‬ ‫چنین اقدامی شکاف اجتماعی در جامعه ایجاد خواهد شد‪.‬‬ ‫به این معنا که پرداخت یاران��ه به کم درامدها با کمک هزینه‬ ‫مترادف خواهد شد و قشری که از دریافت ان محروم شده اند‬ ‫عمال به مخالفان این شیوه تبدیل خواهند شد و حتی ممکن‬ ‫است به روش های مختلف از پرداخت مالیات فرار کنند‪ .‬به این‬ ‫ترتیب احساس همبستگی اجتماعی میان غنی و فقیر از بین‬ ‫خواهد رفت و نوعی طبقه بندی اجتماعی جایگزین ان خواهد‬ ‫شد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬برخی از کارشناسان اعتقاد دارندعدالت حکم‬ ‫م ی کند که افراد به دلیل درامد زیاد جریمه نشوند‪ ،‬بلکه کسانی‬ ‫جریمه شوند که مصرف بیش از الگو و حد استاندارد دارند و از‬ ‫یارانه بیشتری نسبت به سایرین استفاده م ی کنند‪.‬‬ ‫اجرای سناریوی حذف سه دهک باالی جامعه از دریافت‬ ‫یارانه نقدی م ی تواند این نگرانی را میان اقشار مختلف ایجاد‬ ‫کند که این اقدام به معنای حذف سایر دهک ها از دریافت یارانه‬ ‫نقدی باشد؛ به این مفهوم که هر گاه دولت با مشکل تامین‬ ‫منابع نقدی در پرداخت یارانه ها مواجه شد‪ ،‬یارانه سایر دهک ها‬ ‫را نیز حذف کند‪ .‬امری که هم اکنون نیز سایه نگرانی را بر سر‬ ‫خانواده ها گسترده است و هر قش��ری خود را در زمره افرادی‬ ‫م ی داند که به زودی از دریافت یارانه نقدی محروم خواهد شد‪.‬‬ ‫طبیعتا قشر متوسط در این میان بیشترین ضربه را احساس‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬همان طور که در اغاز اجرای طرح هدفمندی نیز‬ ‫این قشر متحمل فشارهای بسیاری شد‪ .‬توجه به این نکته‬ ‫از این منظر اهمیت پی��دا م ی کند که پایگاه اجتماعی دولت‬ ‫تدبیر و امید در قشر متوسط ریش��ه دارد و از این منظر توجه‬ ‫به این قشر م ی تواند دولت را در تحقق برنامه های رفاهی و‬ ‫اقتصادی یاری کند‪ .‬با این وجود این راهکار حتی اگر با دقت‬ ‫کامل و به درستی انجام شود‪ ،‬اجرای ان فقط در تامین منابع‬ ‫مالی موثر اس��ت و در کنترل صرفه جویی و ش��دت مصرف‬ ‫انرژی اثری ندارد‪.‬‬ ‫به هر حال دولت تا زمان ارائه بودجه سال ‪ 93‬به مجلس‬ ‫ماجرای سناریوی حذف‬ ‫سه دهک باالی جامعه‬ ‫از دریافت یارانه نقدی‬ ‫می تواند این نگرانی‬ ‫را میان اقشار مختلف‬ ‫ایجاد کند که این اقدام‬ ‫به معنای حذف سایر‬ ‫دهک ها از دریافت یارانه‬ ‫نقدی باشد‬ ‫اقتصاد‬ ‫تاثیرات نامطلوب حذف سه دهک باالی درامدی‬ ‫گفت وگویمثلثبااستاد‬ ‫اقتصاددانشگاه‬ ‫ی از‬ ‫که قاعدتا اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها بخش مهم ‬ ‫ان را در بر م ی گیرد‪ ،‬زمان زیادی در اختیار ندارد‪ .‬دولت یازدهم‬ ‫خواسته یا ناخواسته در مسیر ناهموار به ارث رسیده از دولت‬ ‫قبلی قرار گرفته اس��ت و باید ب رای پیشگیری از اثار تورمی‪،‬‬ ‫کم هزینه ترین راه ها را ب رای جب��ران کمبود منابع مالی خود‬ ‫در نظر بگیرد‪ .‬افزایش محدود س��طح مالیات ها و خدمات و‬ ‫تامین بخش مهمی از این مبلغ از طری��ق افزایش محدود‬ ‫قیمت حامل های گوناگون انرژی مبتنی بر الگوی مصرف و‬ ‫نیز تعیین مالیات بر خدمات و کاالهایی که عمدتا در میان‬ ‫گروه های مرفه تر جامعه مصرف م ی شوند راه هایی هستند‬ ‫که به نظر م ی رس��د کمترین تاثیر را بر طبق��ات اجتماعی‬ ‫ی را به حداقل خواهند رساند‪.‬‬ ‫جامعه خواهند داشت و اثار تورم ‬ ‫ب ر اس��اس امار و ارقام‪ ،‬می راث دولت قبل��ی از پرداخت نقدی‬ ‫یارانه ها‪ ،‬تورم ‪ 40‬درصدی و قیمت باالی ارز و مهمتر از همه‬ ‫نارضایتی مردم از افزایش یکباره قیمت ها بود‪ ،‬حال باید دید‬ ‫دولت یازدهم چطور م ی خواهد ای��ن راه پر پیچ و خم را ادامه‬ ‫دهد‪ .‬حل و فصل موضوع یارانه ها‪ ،‬عالوه بر انکه یک ماراتن‬ ‫نفس��گیر ب رای دولت روحانی خواهد بود‪ ،‬عیار دولت تدبیر و‬ ‫امید را در نگاه راهبردی ان به سیاست گذاری اجتماعی نشان‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫به گفته کارشناس��ان‪ ،‬اگر افزای��ش ‪ 38‬درصدی قیمت‬ ‫حامل های انرژی اعمال شود‪ ،‬شوک قیمتی جدیدی به جامعه‬ ‫تحمیل خواهد شد و فضای اقتصادی حاکم بر جامعه را بار‬ ‫دیگر با تغییر و تحوالت ناخواسته مواجه م ی کند‪.‬‬ ‫ب ر اساس قانون بودجه مصوب مجلس‪ ،‬مقرر شده بود‬ ‫که درامدهای حاص��ل از افزایش قیم��ت حامل های انرژی‬ ‫به می زان ‪ ۵۰‬هزار میلیار د تومان باش��د که از کل ان‪ ۴۱ ،‬هزار ‬ ‫میلیارد تومان صرف یارانه نقدی‪ ،‬چهار هزا ر میلیارد تومان به‬ ‫دو بخش تولید و صنعت و پنج هزار میلیارد تومان از ان نیز‬ ‫به بخش بهداشت و درمان اختصاص پیدا کند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که در جریان تصویب بودجه‪ ،‬نماینده دولت هشدار داد‬ ‫که از ‪ ۵ ۰‬هزار میلیار د تومان منابع در نظر گرفته ش��ده ب رای‬ ‫هدفمندی در بودجه‪ ،‬عمال تنها ‪ ۳۸‬هزار میلیارد تومان از ان‬ ‫قابل تامین اس��ت و ب رای تامین باقی ان‪ ،‬قیمت حامل های‬ ‫انرژی باید افزایش یابد‪.‬‬ ‫به اعتقاد برخی از تحلیلگران‪ ،‬اجرای این سناریو اگرچه‬ ‫تاثیر چش��مگیری در کاهش می زان مصرف ان��رژی دارد اما‬ ‫موجب افزایش تورم خواهد ش��د و در شرایط کنونی اقتصاد‬ ‫ای ران که تورم شدیدی بر جامعه حاکم است‪ ،‬اجرای هر روشی‬ ‫که همراه با تورم باشد‪ ،‬کارایی ان را کاهش م ی دهد‪ .‬این در‬ ‫حالی اس��ت که در اجرای س��ناریوهای مختلف باید به تورم‬ ‫‪ 40‬درصدی نیز توجه کرد‪ ،‬به طوری که سناریوی مطلوب در‬ ‫این مرحله نباید به تورم و انتظ��ارات تورمی دامن بزند؛ حال‬ ‫انکه راهکار افزایش قیم��ت حامل های انرژی تورم موجود را‬ ‫افزایش خواهد داد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگ��ر‪ ،‬افزایش قیم��ت حامل ه��ای انرژی‬ ‫هزینه های تولید را باال خواهد برد‪ ،‬ان هم در ش��رایطی که‬ ‫امکان جایگزینی برخی انرژی ها وجود ندارد‪ .‬از انجا که اجرای‬ ‫گام های بعدی قانون هدفمند ک��ردن یارانه ها تغییر قیمت‬ ‫حامل های انرژی یا نحوه پرداخت یارانه نقدی خانوارها را به‬ ‫همراه دارد‪ ،‬م ی تواند باعث بروز مخالفت هایی نیز در سطح‬ ‫جامعه ش��ود‪ .‬در نتیجه ب رای انتخاب سناریوی اصلی در این‬ ‫مرحله ضروری است اثار اجتماعی حاصل از اجرای ان مورد‬ ‫توجه واقع شود‪.‬‬ ‫ب ر اساس این ش��اخص‪ ،‬س��ناریوی کاهش یارانه نقدی و‬ ‫س��ناریوی افزایش قیمت حامل های انرژی در تمامی پله های‬ ‫مصرفم ی تواندموجبنارضایتیرادرسطحجامعهایجادکند‪.‬‬ ‫دولتنبایدیارانهراازجیب‬ ‫بدهد‬ ‫یارانه ها و دو دولت احمدی نژاد و روحانی‬ ‫دولت احمدی نژاد ب راساس ماهیت خود‪ ،‬این استراتژی‬ ‫را برگزیده بود که هر اقدامی را ب ر اس��اس می زان تاثیرگذاری‬ ‫کوتاه مدت ان روی نظر مردم برگزیند و بر همین اساس هم‬ ‫تمام ش��عارها و عملکرد خود را انتخاب و اجرا م ی کرد‪ .‬ب رای‬ ‫دولت احمدی نژاد مهم این بود ک��ه بتواند در موقع مقتضی‬ ‫رای مردم را جذب کند و چندان در بند اثار و تبعات بلند مدت‬ ‫و میان مدت تصمیم گیری های خود نبود‪ .‬اما دولت حس��ن‬ ‫روحانی ماهیتی متفاوت با دولت احمدی نژاد دارد و بر همین‬ ‫اس��اس برخالف دولت احمدی نژاد که به رغم کسری بودجه‬ ‫‪69‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫ب رای پرداخت یارانه نقدی‪ ،‬شعار سه ب رابر کردن یارانه را م ی داد‪،‬‬ ‫دنبال یافتن راهکار علمی و منطقی ب رای خروج از وضعیت‬ ‫نابسامان فعلی است و بر همین اساس نیز پیشنهاد حذف‬ ‫یارانه نقدی س��ه دهک مرفه جامعه را داده است‪ .‬با این حال‬ ‫باید دولت تدبیر و امید متوجه پیامدهای سیاسی و اجتماعی‬ ‫اجرای این پیشنهاد نیز باشد‪.‬‬ ‫این رویکرد دولت روحانی حاال با نقدهایی مواجه شده‬ ‫اس��ت‪ .‬در این میان عباس عبدی با اشاره به اینکه سیاست‬ ‫حذف یارانه دهک های باالی درامد پوست خ ربزهای زی ر پای‬ ‫دولت یازدهم اس��ت‪ ،‬دولت تدبیر و امی��د را از این کار برحذر‬ ‫داشته و گفته است‪« :‬دولت با این کار خطای بزرگی را مرتکب‬ ‫م ی شود‪».‬‬ ‫عبدی حذف ‪ 30‬درصد از یارانه بگی ران را به معنای حضور‬ ‫‪ 70‬درصد فقیر در جامعه دانست و گفت‪« :‬این سیاست منطقا‬ ‫با اصل قانون هدفمندس��ازی یارانه ها مطابقت ندارد‪ .‬سابقه‬ ‫این موضوع برم ی گردد ب��ه قیمت های حامل های انرژی که‬ ‫در ب رنامه چهارم توسعه تثبیت شده بود‪ .‬در بندی از این ب رنامه‬ ‫مقرر شده بود که قیمت انرژی به مرور افزایش پی دا کند‪ ،‬حتی‬ ‫بیش از تورم‪ .‬تاریخ دقیق این موضوع را که مربوط به سال ‪83‬‬ ‫یا ‪ 84‬باشد‪ ،‬نم ی دانم‪ ،‬اما به خاطر دارم در این سال ها ریاست‬ ‫وقت مجلس شورای اس�لامی در مصاحب ه ای اعالم کرد که‬ ‫امش��ب یک خبر خوب ب رای مردم مبنی ب��ر حذف افزایش‬ ‫قیمت حامل های انرژی از برنامه چهارم توسعه داریم‪ ».‬وی‬ ‫با بیان اینکه دولت با حذف این بند از قان��ون برنامه چهارم‬ ‫توسعه پنج سال قیمت حامل های انرژی را ثابت نگه داشت‬ ‫و هی چ کس در این دوران گله یا پیشنهاداتی را عنوان نکرد‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬این موضوع تا قبل از انتخابات سال ‪ 88‬ادامه داشت‪.‬‬ ‫در این سال ها مصرف انرژی کشور هرساله افزایش پی دا کرده‬ ‫بود و حتی تا سه ب رابر متوسط جهانی نیز رسید‪ .‬دولت به این‬ ‫ترتیب تصمیم گرفت تا از شرایط سال ‪ 88‬به عنوان فرصت‬ ‫مناس��ب ب رای کاهش مصرف انرژی مردم و افزایش قیمت‬ ‫حامله ای انرژی استفاده کند‪ ».‬عبدی ضمن بیان اینکه دولت‬ ‫در نهایت تصمی��م گرفت با تقس��یم بندی دهک ها و واریز‬ ‫یارانه های نقدی به مردم تا حدودی افزایش قیمت حامل های‬ ‫انرژی را جب ران کند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬در واقع قصد این بود که‬ ‫اقایان قیمت انرژی را افزایش دهند نه انکه بخواهند حمایت از‬ ‫نیازمندان یا رفع مشکالت این قشر را انجام دهند‪ ،‬بلکه هدف‬ ‫این بود مقداری از منابع با افزایش قیمت حامل های انرژی به‬ ‫بخش تولید‪ ،‬دولت و مردم اختصاص پی دا کند‪».‬‬ ‫عبدی با اش��اره به اینکه دولت عمال در شرایط فعلی‬ ‫با کس��ری بودجه روبه رو ب��وده و فکر دیگ��ری به جز حذف‬ ‫یارانه های دهک های درامدی باال به ذهنش نرسیده است‪،‬‬ ‫م ی گوید‪« :‬دولت به جای اینکه خوب فکر کند و از مسیرهای‬ ‫دیگری کسری بودجه را تامین کند خواستار حذف یارانه نقدی‬ ‫دهک های درامدی باالست‪ ،‬اما در اینجا باید این نکته را مطرح‬ ‫کرد که اگر دولت قادر به تشخیص بود چرا مالیات نیم دهک‬ ‫از افراد پردرامد را شناسایی و از این مسیر چاله چوله های خود‬ ‫را پر نم ی کند‪».‬‬ ‫مقابل عبدی اما دیگرانی هم هستند که نظری متفاوت‬ ‫دارند‪ .‬انها م ی گویند‪« :‬تاثیر مخرب پرداخت نقدی بازهم به‬ ‫زیان مستضعفان و اقشار نیازمند تمام م ی شود‪ .‬طبق قانون‬ ‫باید حداکثر ‪ 50‬درصد درامد حاصل از افزایش قیمت سوخت‬ ‫و اب ب رای جب ران تورم ناش��ی از این افزایش‪ ،‬صرف خانوارها‬ ‫بشود؛ ان هم نه فقط به ش��کل نقدی‪ .‬در عمل دولت وقت‬ ‫در حالی که در س��ال حدود ‪ 22‬هزار میلیارد تومان از این راه‬ ‫دریافت م ی ک��رد‪ ،‬در حدود ‪ 42‬هزار میلی��ارد تومان پرداخت‬ ‫نقدی برقرار کرد‪ .‬به طوری که از ابتدای اجرای طرح (اذر ‪)1389‬‬ ‫تا پایان ش��هریور ‪ 1391‬جمعا ‪ 75‬هزار و ‪ 650‬میلیارد تومان‬ ‫پرداختی داشت که تنها توانست ‪ 45‬هزار و ‪ 170‬میلیارد تومان‬ ‫ان را از محل افزایش قیمت فروش سوخت و اب‪ ،‬تامین کند؛‬ ‫یعنی بیش از ‪ 30‬هزار میلیارد تومان کسر اورد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪70‬‬ ‫نارضایتی اجتماعی ایجاد نمی شود‬ ‫گفت وگو با عماد افروغ درباره اصالح پرداخت یارانه ها و طبقات اجتماعی‬ ‫‪2‬‬ ‫حذف پولدارها از دریافت یارانه‪ ،‬شناسایی سه دهک پ ر درامد جامعه‪ ،‬بررسی راهکارهای اجرایی برای ک م کردن بار‬ ‫مالی دولت در پرداخت یارانه ها و مسائلی از این دست‪ ،‬این روزها نقل هر مجلسی از کاسب و تاجر و مردم عادی گرفته‬ ‫تا صاحب نظر و اقتصاددان و جامعه شناس شده اس�ت‪ ،‬چراکه طرح جدید مجلس در حذف سه دهک پردرامد جامعه‬ ‫ی برای دولت و تصمی م گیران کش�ور است بلکه مساله مورد توجهی برای اقشار‬ ‫از دریافت یارانه نه تنها موضوع مهم ‬ ‫مختلف جامعه نیز محسوب می شود‪ .‬مثلث در گفت وگو با دکتر عماد افروغ‪ ،‬استاد دانشگاه و جامع ه شناس سیاسی به‬ ‫بررسی ابعاد جامع ه شناسانه حذف سه دهک پ ر درامد جامعه از دریافت یارانه ها و مزیت ها و معایب اجتماعی این طرح‬ ‫پرداخته که در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫مینا علی اسالم‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫نگاه شما به طرح مجلس مبنی بر حذف سه دهک‬ ‫پردرامد جامعه از دریافت یارانه ها چیست؟‬ ‫‪ l‬هدف از پرداخت یارانه ها پ ر کردن شکاف طبقاتی و‬ ‫درامدی اقشار مختلف و حل کردن مسائل و مشکالت تولید‬ ‫است‪ .‬زمانی که مساله هدفمند سازی یارانه ها مطرح بود‪ ،‬من‬ ‫نماینده مجلس نبودم اما ب��ه یکی از نمایندگان مجلس که‬ ‫اتفاقا مسئول کمیته بررسی هدفمندس��ازی یارانه ها‪-‬اقای‬ ‫مصباح ی مقدم‪ -‬بود‪ ،‬در نشس��ت علمی اس�لام و توس��عه‬ ‫اقتصادی عرض کردم که باید تالش شود تنها به اقشار خاص‬ ‫و محروم جامعه که از هدفمندسازی یارانه ها متضرر م ی شوند‪،‬‬ ‫یارانه پرداخت ش��ود و اگر بتوان این یارانه را به صورت نقدی‬ ‫نیز پرداخت نکرد‪ ،‬شاید بهتر باشد‪ .‬به بیان دیگر م ی توان از‬ ‫قبل صرفه جویی ریالی ناش��ی از هدفمندسازی‪ ،‬کارگاه های‬ ‫تولیدی ب رای اقش��ار اس��یب پذیر و کم درامد جامعه به راه‬ ‫لزایی ب رای انها ایجاد ش��ود‪ .‬البته‬ ‫انداخت تا فرصت اش��تغا ‬ ‫این پیش��نهاد مبتنی بر دو فاز کوتاه مدت و بلند مدت بود به‬ ‫این معنا که در کوتاه مدت به اقش��ار ضعی��ف جامعه یارانه‬ ‫نقدی پرداخت شده و در بلند مدت از قبل صرفه جویی ناشی‬ ‫از هدفمندسازی‪ ،‬واحد تولیدی در اختیار این افراد قرار گیرد‪.‬‬ ‫ایشان به من گفتند که دولت امادگی چنین نگرش و اجرای‬ ‫چنین طرحی را ندارد اما نهایتا مجلس م ی توانست در زمان‬ ‫تصویب طرح هدفمندس��ازی یارانه ها و تبدیل ش��دن ان به‬ ‫قانون‪ ،‬فرایندی را تبیین کند ک��ه از پرداخت یارانه به تمامی‬ ‫ اقشار جامعه خودداری شود که متاسفانه این کار انجام نشد‪ .‬جا‬ ‫داشت اگر دولت توان ایجاد واحدهای تولیدی در فازهای اول‬ ‫هدفمندسازی یارانه ها را نداشت‪ ،‬حداقل در فازهای ابتدایی‪،‬‬ ‫حل مسائل تولیدی را در دستورکار قرار م ی داد و ترتیبی اتخاذ‬ ‫م ی کرد که همه اقشار از پرداخت نقدی یارانه بهره مند نشوند‪.‬‬ ‫زمانی که دولت در مس��یر اجرای قانون هدفمندسازی‬ ‫یارانه ها قرار گرفت و با ی��ک ثب ت نام عمومی کار را اغاز کرد‬ ‫و اجازه داد تا تمامی اقش��ار جامعه ب رای ثب ت نام اقدام کنند‪،‬‬ ‫مشخص شد که نوع نگرش به اقتصاد‪ ،‬مبتنی بر نگرش های‬ ‫اخالقی و عدالت اجتماعی و رفاه نیس��ت چراکه در غیر این‬ ‫صورت اجازه داده نم ی ش��د که اقش��ار مرفه هم در این روند‬ ‫حضور داشته باشند‪ .‬زمانی که فضا سیاست زده و اقتصاد زده‬ ‫است‪ ،‬همه اقشار به سوی کس��ب حداقل امتیازات از دولت‬ ‫کشانده م ی شوند‪.‬‬ ‫معتقدم که مجلس در این میان نقش خود را به خوبی‬ ‫ایفا نکرد و حتی در ادامه هم به رغم پی ش بین ی های انجام شده‬ ‫ب رای تقویت تولید ملی از محل صرفه جویی ریالی‪ ،‬شاهد رونق‬ ‫بخش های تولیدی و صنعتی نبودیم‪ .‬بر این اساس وضعیتی‬ ‫که امروزه پرداخت یارانه ها در کش��ور ما دارد‪ ،‬هیچ ارتباطی‬ ‫به پ ر کردن ش��کاف های طبقاتی‪ ،‬حمایت از اقشار ضعیف‬ ‫و حل مس��ائل تولیدی ندارد و بالعکس خ��ود تقویت کننده‬ ‫ناب رابری های موجود در کشور نیز هست‪ .‬زمانی که همه اقشار‬ ‫از ضعیف تا مرفه از بیکار تا سرمایه دار از یارانه نقدی بهره مند‬ ‫هستند‪ ،‬چگونه م ی توان مدعی شد که هدفمندسازی یارانه ها‬ ‫در مس��یر کاهش ش��کاف های طبقاتی موفق بوده است؟‬ ‫بناب راین نباید بر س��ر تغییر روش موجود و تحول اساس��ی‬ ‫پرداخت یارانه ها به شیوه جاری تردید کرد‪.‬‬ ‫به اعتقاد شما ایا بسترها و راهکارهای شناسایی‬ ‫اقشار پ ر درامد و ک م درامد جامعه برای ساماندهی‬ ‫به وضعیت کنونی پرداخت یارانه در کش�ورمان‬ ‫فراهم است؟‬ ‫‪ l‬راه حل ها مشخص است و تنها مسئوالن باید بر‬ ‫سر موضوع به اجماع برس��ند‪ .‬در هر حال می زان دارایی افراد‪،‬‬ ‫منطقه و وضع مسکونی انها‪ ،‬شغل شان‪ ،‬منطقه جغ رافیایی و‬ ‫سکونت گاه انها مشخص است و م ی توان تفکیک روشنی‬ ‫میان اقشار ضعیف و کم درامد و اقشار مرفه و سرمایه دار ایجاد‬ ‫کرد‪ .‬گرچه ما نگرش اخالقی و عدالت محور به اقتصاد نداریم‬ ‫اما به نظر م ی رس��د در وهله اول باید با توصی ه های اخالقی‬ ‫طبقات مرفه را از دریافت یارانه منصرف کنیم‪ .‬البته عرض من‬ ‫این نیست که صرفا به یک عمل داوطلبانه بسنده شود‪ ،‬بلکه‬ ‫باید در کنار زمینه سازی ب رای انصراف داوطلبانه افراد مرفه از‬ ‫دریافت یارانه‪ ،‬توصی ه های اخالقی الزم نیز به جامعه عرضه‬ ‫شود‪ .‬در فاز دوم باید ب رای شناس��ایی افراد برخوردار و حذف‬ ‫انها از سیستم پرداخت یارانه نقدی اقدام شود‪ .‬این روند جای‬ ‫نگرانی ندارد و اگر فلسفه یارانه ها به خوبی ب رای جامعه تبیین‬ ‫و تعریف شود‪ ،‬به تدریج به امری عادی مبدل خواهد شد‪ .‬در‬ ‫همه جای دنیا نیز این روند که افراد مرفه در دایره حمایت های‬ ‫دولتی قرار ندارند‪ ،‬معمول است‪.‬‬ ‫ضرورت های اجتماعی و اقتصادی تصحیح روند‬ ‫پرداخت یارانه ها از دید شما چیست؟‬ ‫‪ l‬اکنون دولت به معنای واقعی با مشکالت اقتصادی‬ ‫و مالی دست و پنجه نرم م ی کند‪ .‬از س��وی دیگر با استمرار‬ ‫روند فعلی‪ ،‬باید چشم انتظار تشدید شکاف های طبقاتی نیز‬ ‫بود چراکه با محدودیت های ایجاد شده ب رای تولید‪ ،‬اشتغال و‬ ‫درامدزایی لطمه خورده و خواهند خورد و این به معنای ضعف‬ ‫بیشتر طبقات اسی ب پذیر است در حالی که همچنان طبقات‬ ‫مرفه ب ی انکه نیازی داش��ته باش��ند‪ ،‬از یارانه نقدی برخوردار‬ ‫م ی ش��وند‪ .‬به این ترتیب باید هرچه سر یع تر ب رای شناسایی‬ ‫دقیق گروه های ه��دف دریافت یارانه اقدام ش��ود‪ .‬دولت به‬ ‫س��رعت م ی تواند با تش��کیل یک تیم تخصصی و تبیین‬ ‫راهکارها‪ ،‬روند فعلی را اصالح کند چراکه می زان دارایی و ثروت‬ ‫افراد و وضعیت مسکونی و شغلی انها تاحدود زیادی مشخص‬ ‫است‪ .‬در واقع انچنان هم که گفته م ی شود‪ ،‬اصالح این روند‬ ‫دشوار نیست‪ .‬این کار باید هر چه سریع تر انجام شود چراکه‬ ‫عالوه بر مزایای اقتصادی و اجتماعی‪ ،‬در بعد سیاسی نیز از‬ ‫فشار تحریم های بی ن المللی بر کشورمان نیز م ی کاهد و در‬ ‫ادامه به تحول شیوه اداره کشور و مدیریت مالی و معیشتی‬ ‫جامعه نیز منجر خواهد شد‪.‬‬ ‫توصیه شما ب ه عنوان یک جامع ه شناس سیاسی‬ ‫به مس�ئوالن برای تغییر نگاه ب�ه مقوله عدالت‬ ‫اجتماعی که در م�وارد متعددی‪ ،‬هدفمندس�ازی‬ ‫یارانه ه�ا یک�ی از مصادی�ق ان معرف�ی ش�ده‪،‬‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬این مس��ائل در کشور ما عادی ش��ده و همگان‬ ‫م ی دانند که در فرایند مبارزات انتخابات��ی‪ ،‬وعده هایی داده‬ ‫م ی ش��ود که به کس��ب رای کمک کند‪ .‬این مساله مهمی‬ ‫ در مسیر اصالح ش��یوه جاری در پرداخت یارانه ها نیست‪ .‬از‬ ‫س��وی دیگر نم ی توان به دلیل برخی وعده های داده ش��ده‪،‬‬ ‫واقعی ت های موج��ود را نادیده گرفت‪ .‬اکن��ون دولت به این‬ ‫نتیجه رسیده که ادامه شیوه فعلی در پرداخت یارانه ها صحیح‬ ‫نیست‪ .‬راه درست در هدفمندسازی یارانه ها همان است که‬ ‫تنها و تنها اقشار ضعیف و کم درامد از یارانه برخوردار شوند‪.‬‬ ‫این امر باید با قاطعیت در دس��تورکار قرار گیرد‪ .‬دولت قبلی‬ ‫هدفمندس��ازی یارانه ها را کلید زد اما به غلط اجرا کرد‪ ،‬حال‬ ‫دولت فعلی باید روند اجرا را به مسیر درست بیندازد‪.‬‬ ‫نکته ای که این روزها به دغدغه بسیاری از مردم‬ ‫تبدیل شده‪ ،‬ان است که شاید تصمی م گیران تنها‬ ‫به حذف س�ه دهک پردرامد از دریاف�ت یارانه ها‬ ‫راضی نش�وند و این روند به دهک های دیگر نیز‬ ‫تسری پیدا کند‪ .‬ارزیابی شما چیست؟‬ ‫‪ l‬معتقدم که باید س��قفی ب رای پرداخ��ت یارانه ها‬ ‫تعیین شود‪ .‬به عنوان مثال م ی توان خط فقر را در نظر گرفت‬ ‫و ه ر کس که زیر خط فقر است‪ ،‬از یارانه بهره مند شود و اقشار‬ ‫دیگر منتفع نش��وند‪ .‬در صورت تعریف چنین چارچوبی باید‬ ‫انتظار داش��ت که تعداد قابل توجهی از مردم کش��ورمان از‬ ‫دریافت یارانه منع شوند‪ .‬دولت همچنین بعد از گذشتن از این‬ ‫‪ l‬به نظ��ر من این گونه نیس��ت‪ .‬زمانی که اقش��ار‬ ‫مختل��ف جامعه ش��اهد ان باش��ند ک��ه درام��د حاصل از‬ ‫هدفمندس��ازی یارانه ها صرف تولید م ی ش��ود‪ ،‬خود به خود‬ ‫اصل موض��وع را درک خواهند کرد‪ .‬زمانی که مردم ش��اهد‬ ‫لو نقل‪ ،‬بهداش��ت‪ ،‬اموزش‬ ‫باش��ند فرصت های رفاهی‪ ،‬حم ‬ ‫و اش��تغالزایی انها رو به افزایش اس��ت‪ ،‬دیگر واکنش منفی‬ ‫نخواهند داشت‪ .‬انها به تدریج درک خواهند کرد که با حذف‬ ‫پرداخت یارانه نقدی به کل جامعه‪ ،‬رفاه اجتماع ی شان رو به‬ ‫بهبود است و در این صورت نه تنها اعالم نارضایتی نخواهند‬ ‫کرد بلکه استقبال نیز م ی کنند‪ .‬مساله این است که باید نتیجه‬ ‫کار دیده شود‪ .‬اگر نتیجه کار به بهبود خدمات و رفاه اجتماعی‬ ‫مردم بینجامد‪ ،‬واکنش منفی از جامعه شاهد نخواهیم بود‪.‬‬ ‫زمانی جای نگرانی وجود دارد که حاصل کار دیده نشود و مردم‬ ‫به طور ملموس تاثیر هدفمندس��ازی را ب ر زندگی اجتماعی و‬ ‫اقتصادی خود ش��اهد نباش��ند و باز حاص��ل کار‪ ،‬کاالهای‬ ‫تجمالتی و زندگ ی های اشرافی باشد‪.‬‬ ‫اشاره ای به تاثیر اصالح شیوه پرداخت یارانه ها بر‬ ‫کاهش بار مالی تحری م ه�ا از دوش دولت کردید‪.‬‬ ‫مش�خصا تا چه ان�دازه م ی توان ب�ه بهبود وضع‬ ‫مالی دولت در شرایط تحری م ها ب ه واسطه اصالح‬ ‫هدفمندسازی یارانه ها امید داشت؟‬ ‫اگر نتیجه کار به بهبود خدمات‬ ‫و رفاه اجتماعی مردم بینجامد‪،‬‬ ‫واکنش منفی از جامعه شاهد‬ ‫نخواهیم بود‪ .‬زمانی جای نگرانی‬ ‫وجود دارد که حاصل کار دیده‬ ‫نشود و مردم به طور ملموس تاثیر‬ ‫هدفمندسازی را بر زندگی اجتماعی‬ ‫و اقتصادی خود شاهد نباشند و باز‬ ‫حاصل کار‪ ،‬کاالهای تجمالتی و‬ ‫زندگی های اشرافی باشد‬ ‫اقتصاد‬ ‫ایا در صورت اجرای ی شدن حذف سه دهک مذکور‪،‬‬ ‫این ش�ائبه که اعمال دولت با برخی ش�عارهای‬ ‫انتخابات ی اش همخوانی ندارد‪ ،‬پیش نخواهد امد؟‬ ‫فکر نم ی کنید که با حذف تع�داد کثیری از افراد‬ ‫جامعه از دریافت یارانه نقدی‪ ،‬امکان ایجاد موجی‬ ‫از نارضایتی اجتماعی وجود دارد؟‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪ l‬اگر قرار است به وجه اخالقی و عدالت گونه اقتصاد‬ ‫نیز توجه ش��ود‪ ،‬بهتر ان اس��ت که نوع زندگ��ی مدی ران نیز‬ ‫عوض شود‪ .‬اگر مس��ئوالن از برخی رفتارهای ویژه مدی ران و‬ ‫زندگ ی های اشرافی دور شوند‪ ،‬خود به خود این پیام به جامعه‬ ‫منتقل خواهد شد که مسئوالن درصدد کاهش شکاف های‬ ‫طبقاتی و حذف ناب رابری های اجتماعی هس��تند‪ .‬به عبارت‬ ‫دیگر اگر فضا را با عمل خود اخالق ی تر کنیم‪ ،‬مطمئن باشید‬ ‫داوطلبانی که از دریافت یارانه انصراف م ی دهند نیز بیش��تر‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫لزایی گام بردارد‪ .‬حال دو‬ ‫فاز باید در بلند مدت به سوی اشتغا ‬ ‫نوع اشتغا لزایی مورد نظر است؛ اول انکه از قبل صرفه جویی‬ ‫که از هدفمندسازی یارانه ها ایجاد م ی شود‪ ،‬بنیادهای تولیدی‬ ‫تقویت ش��ود‪ .‬دوم‪ ،‬یارانه هایی که به اقشار زیر خط فقر داده‬ ‫م ی شود نیز به تدریج در مسیر اشتغالزایی ب رای همین اقشار‬ ‫خرج شود‪.‬‬ ‫‪ l‬در شرایطی که تحریم ها بار سنگینی را بر کشور‬ ‫تحمیل کرده است‪ ،‬ما باید به سوی تغییر روش های موجود‬ ‫هدفمندسازی یارانه ها حرکت کنیم‪ .‬فشار تحریم ها در صورتی‬ ‫کاسته م ی شود که در داخل راهکارهای جدیدی را اتخاذ کنیم‪.‬‬ ‫این راهکارها هم م ی تواند مربوط به هدفمندس��ازی درست‬ ‫یارانه ها باشد و هم مربوط به نوع مدیریت اقتصادی جامعه‪.‬‬ ‫زمانی که مدیریت جامعه از دوران جن��گ و اوایل انقالب و‬ ‫مدیریت جهادی الهام گیرد‪ ،‬تردیدی نخواهد بود که تحریم ها‬ ‫ ب ی اثر تر از گذشته خواهد شد‪ .‬با این وجود نم ی توان تحریم ها‬ ‫را به صورت مطلق ب ی اثر کرد و تحریم های اعمال شده بر ای ران‬ ‫به واقع ظالمانه و ناجوانمردانه و غی ر انسانی است‪ .‬با این حال‬ ‫م ی توان در ب رابر این تحریم ها ایس��تادگی کرد و حتی از انها‬ ‫فرصت ساخت‪ .‬سوال این است که چگونه م ی توان تحریم را‬ ‫به فرصت تبدیل کرد؟ زمانی م ی ت��وان از تحریم ها فرصت‬ ‫ساخت که به سمت پر کردن شکاف های طبقاتی و درامدی و‬ ‫مدیریت اقتصادی انسانی و عادالنه پیش رویم‪ .‬تصور من این‬ ‫است که این حرکت چندان هم دشوار نیست چراکه ما یک بار‬ ‫در اوایل انقالب و دوران جنگ ان را تجربه کرده ایم‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید که تیم کارشناسی دولت در زمینه‬ ‫اصالح روش فعل�ی هدفمندس�ازی یارانه ها چه‬ ‫اندازه توانمند است؟‬ ‫‪ l‬قصد ندارم ناامی دانه صحبت کنم‪ ،‬بلکه م ی خواهم‬ ‫واقع بین باشم‪ .‬دولت اگر بخواهد با همان سیاست ها و همان‬ ‫تیم اقتصادی دوران سازندگی حالل این مساله باشد‪ ،‬سخت‬ ‫در اشتباه است چراکه ان نوع نگاه‪ ،‬خود نگاهی اشراف گرایانه‬ ‫است و از مدیریت مبتنی بر ساده زیس��تی و قناعت فاصله‬ ‫گرفته بود‪ .‬در واقع یکی از سیاست هایی که باعث شد شکاف‬ ‫طبقاتی در جامعه ایجاد ش��ده و طبقه نوظهور تکنوکراتی‬ ‫شکل گیرد‪ ،‬مربوط به همان دوران دولت سازندگی بود و اگر‬ ‫قرار باشد همان تیم و همان تفکر این بار هم وارد عمل شوند‪،‬‬ ‫چشم امیدی به بهبود شرایط فعلی نیس��ت‪ .‬اما اگر تیمی‬ ‫عدالت خواه از سوی دولت مسئول پیشبرد کار شوند و توجه‬ ‫به عدالت اجتماعی‪ ،‬مقاومت در ب راب��ر تحریم ها و پر کردن‬ ‫شکاف های طبقاتی داشته باشند‪ ،‬امکان اصالح وجود دارد‪.‬‬ ‫البته باید دیدگاه عدالت اجتماعی هم��واره مد نظر این تیم‬ ‫باشد که در وهله اول خود را در وجه تولید نشان خواهد داد و‬ ‫بعد در وجه توزیع‪.‬‬ ‫برای ارام سازی فضای جامعه و نشان دادن اثرات‬ ‫مثبت اصالح شیوه جاری هدفمندسازی یارانه ها‬ ‫چه باید کرد؟‬ ‫‪ l‬اوال باید فرهنگ سازی شود و چهره های مقبول‬ ‫نزد مردم به انها اعتماد دهند که اصالح ش��یوه جاری به سود‬ ‫عدالت اجتماعی است‪ .‬ثانیا باید از قبل صرفه جوی ی ها و باز‬ ‫توزیع یارانه ها مردم شاهد اقدامات رفاهی و مرتبط با عدالت‬ ‫اجتماعی و اشتغالزایی باشند‪ .‬در واقع نباید این فرایند در حد‬ ‫وعده وعید باقی بماند‪g .‬‬ ‫‪71‬‬ ‫نگاهی به هدفمندسازی یارانه ها درگفت وگوی مثلث با چهار اقتصاددان‬ ‫عدالت توزیعی یا ساختاری؟‬ ‫ندا کمرئی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫هدفمندسازی یارانه ها نمایان ترین بخش طرح تحول‬ ‫اقتصادی بود که به تغییر فرایند دادن یارانه ها در کشور منجر‬ ‫شد‪ .‬در این فرایند یارانه های مواد سوختی‪ ،‬مواد خوراکی‪ ،‬اب‪،‬‬ ‫برق و سایر کاالهای مش��ابه تغییر کرد‪ .‬این طرح به صورت‬ ‫نقدی به مردم پرداخت و البته قرار شد که سایر درامد حاصل از‬ ‫این تغییر‪ ،‬صرف کارهای عمرانی و فرهنگی شود‪.‬‬ ‫اما قطعا اجرای چنین طرحی با اهداف خاصی همراه بود‬ ‫که از جمله مهم ترین ان اصالح ساختار اقتصادی ای ران بود (که‬ ‫ب ر اساس ان سوخت ارزان که منجر به تولید با کیفیت پایین‬ ‫م ی ش��ود)‪ ،‬عدم توانایی رقابت با دیگران و عدم تالش ب رای‬ ‫مصرف بهینه سوخت در ای ران‪ ،‬توصیه بانک جهانی مبنی بر‬ ‫اختصاص یارانه به تولیدکنندگان و نه مصرف کنندگان‪ ،‬بهبود‬ ‫بازده اقتصادی جامعه‪ ،‬جلوگیری از افزایش ب ی رویه مصرف‬ ‫سوخت و مقابله با تحریمات غرب و رسیدگی به محرومان و‬ ‫از بین بردن فاصله طبقاتی در ای ران مهم ترین اهداف این طرح‬ ‫است‪.‬قرار بود این طرح طی دو مرحله اجرا شود که به اعتقاد‬ ‫کارشناسان ثبات اقتصادی و مهار تورم الزمه اجرای فاز دوم‬ ‫هدفمند سازی یارانه هاست و فعال شرایط اجرای این قانون در‬ ‫کشور وجود ندارد‪ .‬البته نمایندگان مجل س شورای اسالمی نیز‬ ‫پیش از این اعالم کرده بودند که در شرایط فعلی اقدام ی در‬ ‫ی یارانه ها اجرا نخواهد شد چرا‬ ‫راستای فاز دوم هدفمندس��از ‬ ‫که ثبات اقتصادی و مهار تورم الزمه اجرای فاز دوم هدفمند‬ ‫سازی یارانه هاست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫نگاهی به هدفمند سازی یارانه ها در فاز اول‬ ‫ش��اید الزمه اجرای فاز دوم هدفمندس��ازی یارانه ها به‬ ‫ارزیابی مرحله اول اجرای قانون و بررسی اثار ان روی «توزیع‬ ‫درامد»‪« ،‬بودجه عموم��ی دولت»‪« ،‬بهب��ود تکنولوژی در‬ ‫بنگاه های تولیدی» و س��ایر موارد مشابه نیاز دارد اما بدیهی‬ ‫است با توزیع یارانه نقدی‪ ،‬درامد سرانه دهک های کم درامد‬ ‫افزایش یافته و بدین ترتیب‪ ،‬در چند ماه اول ش��اخ ص های‬ ‫توزیع درامد بهبود یافت‪ .‬با این حال‪ ،‬در خانوارهای روستایی‬ ‫وضع به ش��کل دیگری اس��ت‪ ،‬به گونه ای که هفت دهک‬ ‫درامدی جامعه روستایی از اجرای این قانون منتفع و فقط سه‬ ‫دهک درامدی باالی جامعه روستایی از ان متضرر شده اند‪ .‬با‬ ‫در نظر گرفتن امارها سال جمعیتی ‪ ،1385‬نتیجه ان است‬ ‫که حدود ‪ 35‬درصد جمعیت کشور از اجرای این قانون منتفع‬ ‫و ‪ 65‬درصد بقیه از اجرای ان متضرر شده اند‪ .‬پس از هدفمند‬ ‫کردن یارانه ها‪ ،‬ه��م اثر پرداخت یارانه نق��دی به خانوارها بر‬ ‫‪72‬‬ ‫توزیع درامد و هم تعداد خانوارهای نفع برن��ده و زیان دیده از‬ ‫افزایش قیمت حامل های انرژی به شدت به نرخ تورم بستگی‬ ‫دارد‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬ترکیب نرخ تورم به گونه ای بوده اس��ت‬ ‫که س��هم افزایش قیمت گروه خوراک ی ها و اشامیدن ی ها در‬ ‫ان باالتر از گروه خدمات بوده و از انجا که س��هم بیشتری از‬ ‫درامد گروه های کم درامد به این قسمت اختصاص م ی یابد‪،‬‬ ‫بناب راین به نظر م ی رس��د که براوردهای اولیه که بهبود در‬ ‫ش��اخ ص های توزیع درامد در کش��ور را نش��ان م ی داد ‪ -‬در‬ ‫معرض اسیب قرار گرفته است‪ .‬همچنین طبق گزارش های‬ ‫رسمی‪ ،‬حدود ‪ 55‬درصد از یارانه نقدی توزیع شده بین مردم از‬ ‫محل درامدهای ناش��ی از افزایش قیمت حامل های انرژی‬ ‫تامین شده و مابقی از منابعی از جمله بودجه عمومی دولت‪،‬‬ ‫استق راض از بانک مرکزی و دریافت تنخواه از خزانه ‪ .‬در نتیجه‪،‬‬ ‫با افزایش قیمت انرژی در مرحله اول‪ ،‬نه تنها فشار بر بودجه‬ ‫عمومی کشور کاسته نشد؛ بلکه منابع عمومی کشور متعهد‬ ‫به تامین پرداخت یارانه نقدی به خانوارها نیز شد‪.‬‬ ‫بررسی حذف یاران ه سه دهک اول جامعه‬ ‫در ح��ال حاض��ر انچ��ه بی��ش از اج��رای ف��از دوم‬ ‫هدفمندسازی یارانه ها مطرح اس��ت‪ ،‬رویکرد دولت جدید در‬ ‫پرداخت یارانه های نقدی است‪ .‬در حال حاضر‪ ،‬دولت یازدهم‬ ‫ن هدفمندسازی‬ ‫به دلیل کسری بودجه‪ ،‬نه تنها اساسنامه قانو ‬ ‫یارانه ها را تغییر داد‪ ،‬بلکه به دنبال حذف یاران ه سه دهک اول‬ ‫جامعه است‪ .‬البته در این زمینه اتفاق نظری بین کارشناسان‬ ‫اقتصادی مطرح است که ب ر اساس ان دولت به جای شناسایی‬ ‫سه دهک اول جامعه سه دهک پایین را شناسایی کرده و بر ان‬ ‫اساس در یارانه ها تغییر ایجاد کند‪ .‬در همین زمینه حسین‬ ‫راغفر با انتقاد از سیاست های دولت قبل در حوزه هدفمندی ‬ ‫یارانه ها به خب رنگار مثلث گفت‪« :‬متاسفانه در دولت های نهم‬ ‫و دهم این گونه به مردم القا شد که پول هدفمندی یارانه ها‬ ‫حق مردم است و بناست در جواب شعار اوردن پول نفت بر سر‬ ‫سفره ها عملیاتی شود‪».‬‬ ‫وی اضافه کرد‪« :‬این نوع نگاه از همان پایه غلط است‪.‬‬ ‫ی یارانه ها قطعا طرحی اس��ت که بای��د ب رای ان‬ ‫هدفمن��د ‬ ‫ب رنامه ریزی های دقیقی صورت گیرد و دولت نم ی تواند ان را به‬ ‫این صورت و به صورت مساوی بین تمام اقشار مردم تقسیم‬ ‫کند‪ .‬پول نفت باید به ساخت پروژه های عمرانی و زیرساختی‬ ‫اختصاص یابد و باید به نفت به شکل یک درامد بین نسلی‬ ‫نگاه کنیم که اگر ان را ب رای تامین گوشت و نان مردم به کار‬ ‫بگیریم‪ ،‬قطعا کاری اشتباه اس��ت اما دولت قبل با شعارهای‬ ‫خود باعث شد هم مردم یارانه را به نوعی حق خود بدانند و هم‬ ‫ب رای گرفتن ان توقع داشته باشند‪».‬‬ ‫شناسایی دهک های پردرامد دشوار است‬ ‫این اقتصاددان با مشکل خواندن شناسایی سه دهک‬ ‫پ ر درامد تاکید ک��رد‪« :‬باتوجه به تحقیقاتی که داش��ته ام با‬ ‫اطمینان م ی گویم م ی توان به جای پرداخت به سه دهک باال‬ ‫سه دهک پایین را شناسایی کرد‪ .‬شاخ ص های شناسایی فقر‬ ‫کاربردی ترند و ب رای پرداخت یارانه ها م ی تواند بیشتر به دولت‬ ‫کمک کند‪ .‬البته در این حوزه شاخص دقیقی نیست و انها را‬ ‫باید به صورت تقریبی محاسبه کرد‪ ».‬وی با بیان اینکه سه‬ ‫دهک پر درامد جامعه حدود ‪ 60‬درصد از منابع کش��ور را خرج‬ ‫م ی کنند‪ ،‬گفت‪« :‬با توجه به تحقیقاتی که داش��ته ایم چهار‬ ‫دهک پایین حدود ‪ 15‬درصد و سه دهک میانی حدود ‪ 25‬درصد‬ ‫از منابع را در اختیار دارند و ‪ 60‬درصد باقی منابع در اختیار سه‬ ‫دهک باالس��ت به همین دلیل قطعا باید در این حوزه تغییر‬ ‫نگاه هایی صورت گیرد‪».‬‬ ‫نابرابری و بی عدالتی یارانه ای‬ ‫وحید شقاق ی شهری‪ ،‬دیگر کارشناس اقتصادی‪ ،‬با بیان‬ ‫اینکه دولت ب رای گذر از مرحله شناسایی و حذف دهک های‬ ‫پردرامد نیازمند درایت و تدبیر است‪ ،‬در گفت وگو با خبرنگار‬ ‫مثلث تاکید کرد‪« :‬اگر شناس��ایی دقیقی از گروه های هدف‬ ‫وجود نداش��ته باش��د‪ ،‬به جای عدالت‪ ،‬واژگان دیگری تحت‬ ‫عنوان «ناب رابری و ب ی عدالتی یارانه ای» ظهور خواهد کرد‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه طرح هدفمن��دی یارانه ها و پرداخت‬ ‫نقدی که بارها مورد تایید نهادهای بی ن المللی نظیر صندوق‬ ‫بی ن المللی پول قرار گرفت‪ ،‬اکنون به معضلی جدی تبدیل‬ ‫شده و تداوم ان کس��ری های بودجه ای فزاینده ای بر اقتصاد‬ ‫تحمیل می کند‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬با وجود اینکه در گزارش های‬ ‫نظارتی بارها بر معضالت پرداخت نقدی یارانه ها اشاره شده‬ ‫بود‪ ،‬اصرار دولت دهم بر این موضوع و عدم تحقق درامدهای‬ ‫پی ش بین ی شده در قانون هدفمندی یارانه ها موجب استفاده از‬ ‫منابع مختلف ب رای تامین و پرداخت یارانه نقدی شد‪ ،‬از این رو‬ ‫دولت یازدهم درحال حاضر با یکی از جدی ترین چالش های‬ ‫اقتصادی در تامین منابع مالی الزم ب رای تداوم پرداخت یارانه‬ ‫نقدی مواجه است‪ ».‬شقاقی با اشاره به اینکه دولت با انجام‬ ‫ی و کارشناس��ی به این نتیجه‬ ‫مجادله ه��ا و بحث های علم ‬ ‫رسید که مناسب ترین روش ب رای کاهش کسری های حاصل‬ ‫از اجرای هدفمندی یارانه‪ ،‬حذف تع دادی از دهک های درامدی‬ ‫از دریافت یارانه نقدی است‪ ،‬افزود‪« :‬این در حالی است که در‬ ‫ماده هفت قانون هدفمندسازی یارانه ها نیز به تناسب سازی‬ ‫پرداخت یارانه نقدی با درامد خانوارها تاکید ش��ده بود‪ ،‬با این‬ ‫حال در مصوبه اخیر بحث حذف سه دهک درامدی تصریح‬ ‫شده است‪».‬این کارش��ناس مهمترین چالش فراروی اجرای‬ ‫طرح حذف یا تناسب س��ازی را شناس��ایی گروه های هدف‬ ‫عنوان ک��رد و گفت‪« :‬سال هاس��ت اقتصاد ای��ران از فقدان‬ ‫شفافیت مالی رنج می برد و نظام مالیاتی و یارانه ای به دلیل‬ ‫عدم ش��فافیت درامد خانوارها و حجم مبادالت مالی فعاالن‬ ‫اقتصادی نتوانس��ته از کارامدی الزم برخوردار باشد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر فرارهای مالیاتی و انحراف در پرداخت یارانه از دغدغه‬ ‫بیژن بیداباد‪ ،‬اقتصاددان‪ ،‬نیز درباره فلسفه هدفمند سازی‬ ‫یارانه ها و می زان نزدیکی این طرح به اه��داف اولیه خود‪ ،‬به‬ ‫خبرنگار مثلث گفت‪« :‬طرح هدفمند س��ازی یارانه ها از ابتدا‬ ‫دچار مشکالت اساسی در زمان اجرا و نحوه اجرا بود‪ ».‬وی ادامه‬ ‫ت حامل های انرژی به‬ ‫داد‪« :‬هدف از این طرح این بود که قیم ‬ ‫سطح قیمت های بی ن المللی نزدیک شود و با این هدف عمال‬ ‫ت حامل های انرژی و‬ ‫این طرح سعی داشت تا با افزایش قیم ‬ ‫تغییر در قیمت های نسبی بتواند شرایط رقابتی بنگاه ها را در‬ ‫سطح بی ن المللی فراهم کند‪».‬‬ ‫بیداباد با بیان اینکه اشتباه این طرح اوال زمان اجرای ان‬ ‫بود‪ ،‬گفت‪« :‬از این لحاظ زمان اجرای این طرح مناس��ب نبود‬ ‫که کشور در شرایط رکود قرار داشت‪ .‬وقتی اقتصاد در شرایط‬ ‫رکود است نباید عل ی القاعده چنین طرح هایی را اجرایی کرد زی را‬ ‫سبب تشدید رکود م ی شوند‪ ».‬این کارشناس اقتصاد مشکل‬ ‫دوم اجرای این طرح را نحوه اجرای ان دانس��ته و خاط رنشان‬ ‫کرد‪« :‬اجرای این طرح به شکل فعلی هم از اشکاالت عمده‬ ‫ان بود‪ .‬ب ر اس��اس این طرح تصمیم گرفته شد که به می زان‬ ‫صرفه جویی ناشی از اجرای طرح به همه شهروندان ای ران یارانه‬ ‫نقدی پرداخت شود که چنین پرداختی اساسا اشتباه بود‪ ».‬وی‬ ‫تصریح ک��رد‪« :‬در ان زمان که قیمت حامل ه��ای انرژی در‬ ‫ای ران بس��یار پایین بود‪ ،‬این طرح س��طح قیمت حامل های‬ ‫از نظر وحید شقاق ی شهری‪،‬‬ ‫هدفمندی یارانه ها ممکن اس�ت‬ ‫ب�ه ج�ای عدال�ت ب�ه نابراب�ری‬ ‫بینجامد‬ ‫اقتصاد‬ ‫هزینه های یک طرح‬ ‫حمی�د دیهی�م م ی گوید که‬ ‫اگ�ر یاران�ه تنه�ا به س�ه دهک‬ ‫پایی�ن تعلق م ی گرف�ت به تورم‬ ‫نم ی انجامید‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫جدی اقتصادی کش��ور اس��ت‪».‬وی ادامه داد‪« :‬در حالی به‬ ‫دلیل تحریم های بی ن المللی و کاهش منابع عمومی دولت‪،‬‬ ‫بحث شفافیت مالی و شناسایی دقیق دهک های مختلف‬ ‫درامدی مورد توجه قرار گرفته که تاکن��ون اقتصاد ای ران به‬ ‫دلیل کسب درامدهای هنگفت صادرات نفت به کارامدسازی‬ ‫نظام مالیاتی احساس نیاز نکرده و شفاف سازی در مبادالت‬ ‫مالی فعاالن اقتصادی و درامدهای خانوارها به طور جدی در‬ ‫دستورکار قرار نگرفته است‪ ».‬شقاقی همچنین درباره اینکه‬ ‫ایا تفکیک دهک ها را در پرداخت یارانه های نقدی تنها با اتکا‬ ‫به درامد خانوارها به دولت به اجرای عدالت نزدیک م ی کند‪،‬‬ ‫تصریح کرد‪« :‬اگر شناس��ایی گروه های هدف به طور دقیق‬ ‫انجام نشود‪ ،‬عواقب ان تحمیل فشار روانی و تنش بر جامعه‬ ‫خواهد بود و واژگان دیگری تحت عنوان ناب رابری و ب ی عدالتی‬ ‫یارانه ای ظهور خواهد کرد‪».‬با توجه به اینکه عمده کارشناسان‬ ‫معتقد هستند که شناسایی دهک های باالی جامعه دشوار و‬ ‫نیاز به روش های جدید است‪ ،‬این کارشناس اقتصادی در این‬ ‫زمینه به ارائه راهکارها و پیشنهادهایی ب رای جب ران کسری‬ ‫هدفمندی و نحوه شناس��ایی دهک های درامدی پرداخت و‬ ‫یاداور شد‪« :‬اطالع رس��انی‪ ،‬توجیه و افزایش اگاهی عمومی‬ ‫جامعه از دالیل و ضرورت حذف سه دهک درامدی از دریافت‬ ‫یارانه است‪ ».‬وی افزود‪« :‬احصای دقیق محورها و کانال های‬ ‫مختلف و متعدد کسب درامد و ثروت خانوار‪ ،‬عدم تکیه محض‬ ‫بر محورهای محدودتری نظیر مالیات و ثروت های غیرمنقول‬ ‫همچنین تکمیل بانک اطالعاتی درامدی خانوارها و تفکیک‬ ‫دقیق دهک های درام��دی نیز ضروری به نظر م ی رس��د‪».‬‬ ‫ش��قاقی با تاکید بر اینکه باید اعالم اولیه گروه هدف و دادن‬ ‫فرصت الزم ب��رای اعتراض و تکمی��ل و تصحیح اطالعات‬ ‫درامدی در دس��تور کار دولت قرار گیرد‪ ،‬مطالعه و شناسایی‬ ‫مشاغل پنهان و بررسی چگونگی رصد درامدهای کس ب شده‬ ‫در بخش های غیرمولد‪ ،‬زیرزمینی و غیرش��فاف همچنین‬ ‫درنظر گرفتن هزینه های خانوارها مبتنی بر معیارهای مختلف‬ ‫نظیر بعد خانوار‪ ،‬جایگاه اجتماعی خانواده‪ ،‬محل سکونت و‬ ‫منابع درامدی پایدار خانوار را از ابع��اد حائز اهمیت در اجرای‬ ‫طرح حذف دهک های پردرامد عنوان کرد‪.‬‬ ‫به گفته وی توس��عه بس��ترهای دولت الکترونیک در‬ ‫کش��ور جهت تقویت ش��فافیت مالی و اطالعات مبادالت‬ ‫اقتص��ادی از الزمه های شناس��ایی و تفکی��ک دهک های‬ ‫درامدی است‪.‬‬ ‫انرژی را باال ب��رد‪ .‬در نتیجه ان س��طح عمومی قیمت های‬ ‫داخلی افزایش یافت‪ .‬وقتی سطح عمومی قیمت ها در داخل‬ ‫افزایش یابد‪ ،‬ب راساس رابطه توازن قدرت خرید (‪ )PPP‬باید‬ ‫یا سطح عمومی قیمت ها در خارج از کشور یا نرخ ارز افزایش‬ ‫یابد تا مجددا تعادل برقرار ش��ود‪ .‬در این شرایط چون سطح‬ ‫عمومی قیمت ها در خارج ثابت است‪ ،‬راهی جز افزایش نرخ‬ ‫ارز باقی نم ی ماند‪ .‬بناب راین این طرح منجر به افزایش شدید‬ ‫نرخ ارز شد‪».‬وی با بیان اینکه در نتیجه پس از اجرای قانون‬ ‫هدفمندس��ازی یارانه ها وقتی نرخ ارز افزایش یافت‪ ،‬قیمت‬ ‫حامل های انرژی در خارج از کشور برحسب ریال مجددا چند‬ ‫ب رابر قیمت حامل های انرژی در داخل کشور شد‪ ،‬گفت‪« :‬این‬ ‫موضوع به این معنی است که این طر ح به هیچ عنوان به هدف‬ ‫خود نرسید و تنها اثار س��وء افزایش قیمت ها را در برداشت‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر افزایش س��طح عمومی قیمت ها نیز تغییر‬ ‫قیمت های نس��بی را نیز در خود محو کرد و نتوانست توان‬ ‫رقابتی بنگاه ها که از اهداف طرح بود را نیز افزایش دهد‪».‬این‬ ‫کارشناس اقتصادی بیان کرد‪« :‬سیاست های دولت دهم در‬ ‫مس��ائل اقتصادی به طور کلی مبتنی بر برنامه ریزی مدون‬ ‫اقتصادی نبود‪ .‬نمونه ان همین طرح هدفمندسازی یارانه ها‬ ‫بود که صدمات زیادی به اقتصاد کشور وارد کرد‪».‬وی در این‬ ‫زمینه با بیان اینکه این عمل سبب شد نه تنها دولت از منابع‬ ‫صرفه جویی در هدفمند س��ازی یارانه ها بهره نبرد‪ ،‬بلکه بار‬ ‫مالی کس��ری بودجه بر شانه دولت س��نگینی کند‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬در گزارش اخی��ر وزیر امور اقتص��ادی و دارایی دولت‬ ‫یازدهم این موضوع به وضوح اب راز م ی شود که کل هزینه های‬ ‫عمرانی دولت حدود ‪10‬هزار میلیارد تومان است‪ .‬در صورتی‬ ‫که می زان پرداخت ها در طرح هدفمند سازی یارانه ها بیش از‬ ‫‪40‬هزار میلیارد تومان بار مالی دارد‪ .‬یعنی دولت بیش از انکه‬ ‫بتواند منابع خ��ود را صرف هزینه های عمران��ی کند باید به‬ ‫پرداخت های یارانه ای تخصیص دهد‪ ».‬بیداباد در پایان گفت‪:‬‬ ‫«منابع و صرفه جوی ی ها صرف هزینه های عمرانی نشد و در‬ ‫زمان فعلی صرفا باری بر کسری بودجه دولت بوده است‪».‬‬ ‫نحوه اجرای قانون هدفمندسازی‪ ،‬تورم ساز بود‬ ‫حمید دیهیم‪ ،‬دیگر کارشناس اقتصادی نیز در این باره‬ ‫با تاکید بر اینکه به اعتقاد من یارانه ها باید تنها به سه دهک‬ ‫پایین جامعه تعلق گیرد‪ ،‬در گفت وگو با خب رنگار مثلث اظهار‬ ‫ی یارانه ها مخالف‬ ‫داشت‪« :‬من از اول با این روش از هدفمند ‬ ‫بودم چون به اعتقاد من این قانون باعث تورم م ی شود‪».‬‬ ‫وی ادام��ه داد‪« :‬به طور قط��ع‪ ،‬ان��رژی را باید با قیمت‬ ‫باالتری به فروش م ی رساندند ولی اینکه پول حاصل از این‬ ‫افزایش قیمت ها صرف چه هزینه هایی م ی شود‪ ،‬بسیار مهم‬ ‫است‪».‬دیهیم با تاکید بر اینکه متاسفانه افزایش درامدهای‬ ‫دولت ناشی از هدفمندی یارانه ها به سمت افزایش مصرف‬ ‫کاالهای مصرفی رفت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬تقاضا ب رای کاالهای‬ ‫مصرف��ی در این روش افزای��ش و در نهایت ت��ورم را موجب‬ ‫شد‪ .‬بهتر اس��ت کمک به فق را از طریق افزایش تولید انجام‬ ‫م ی گرفت‪».‬این کارشناس اقتصادی ادامه داد‪« :‬نحوه اجرای‬ ‫این قانون تور مزا بود‪ .‬همین موضوع باعث کاهش ارزش پول‬ ‫ملی و درنهایت کسری بودجه دولت شد‪ ».‬وی با بیان اینکه‬ ‫ی یارانه ها باید به س��مت تولید‬ ‫پول های ناش��ی از هدفمند ‬ ‫و توسعه زی ر بنای اقتصاد هدایت ش��ود‪ ،‬بیان کرد‪« :‬در حال‬ ‫حاضر نیز حتی احس��اس برداش��تن یارانه ها در دهک های‬ ‫پایین م ی تواند چالش های اجتماعی را به وجود اورد‪ ».‬دیهیم‬ ‫با تاکید بر اینکه باید بیش از سه دهک از ‪ 10‬دهک جامعه از‬ ‫دریافت یارانه معاف شوند‪ ،‬خاط رنشان کرد‪« :‬از این رو م ی توان‬ ‫با روش های نوین به شناس��ایی دهک ه��ای پایین جامعه‬ ‫پرداخت و یارانه را فقط به س��ه دهک اخر پرداخت کرد‪».‬این‬ ‫کارشناس اقتصادی گفت‪« :‬نم ی توان افراد را به طور مشخص‬ ‫در دهک ه��ای ده گانه ق��رار داد‪ .‬در ح��ال حاضر روش های‬ ‫شناسایی ب رای دهک ها در ای ران ضعیف است‪g ».‬‬ ‫به اعتقاد بیژن بیداباد‪ ،‬طرح‬ ‫هدفمندس�ازی یارانه ه�ا ه�م از‬ ‫نظر زمان و ه�م از نظر نحوه اجرا‬ ‫مشکل داشت‬ ‫حسین راغفر معتقد است که‬ ‫القای حق مردم ب�ودن پول یارانه‬ ‫در دولت نه�م و دهم ‪ ،‬از پایه غلط‬ ‫بود‬ ‫‪73‬‬ ‫تالش ها برای کاهش تعهدات مالی ادامه دارد‬ ‫سایهسنگینهدفمندی‬ ‫باالیسردولت‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪4‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫از قضا سرکنگبین صف را فزود ‪ ،‬این داستان امروز طرح هدفمندی یارانه ها در‬ ‫ای ران است؛ طرحی که قرار بود هزینه های دولت را کاهش دهد ‪ ،‬اتکا به در امد های‬ ‫نفتی را کمتر کند و قیمت کاال های اساسی از جمله انرژی را واقعی کند‪ ،‬حاال‬ ‫شده است قوز باالی قوز مشکالت دیگر دولت!‬ ‫دولت روحانی و تیم اقتصادی او البته به سرعت متوجه این موضوع شده‬ ‫است‪ ،‬هنوز عرق دولت خشک نشده بود که الیحه اصالح بودجه سال جاری را به‬ ‫مجلس اوردند‪ .‬الیحه ای که سقف بودجه را از ‪ 210‬هزار میلیارد تومان به ‪ 157‬هزار‬ ‫میلیارد تومان کاهش م ی داد تا دولت همان طور که تیم اقتصادی اش م ی گفت‪،‬‬ ‫ی که به احتمال زیاد در ماه های اخر سال‬ ‫بتواند بودجه را از زیر بار کسری عظیم ‬ ‫درگیر ان خواهد بود‪ ،‬خارج کند‪.‬‬ ‫وقتی سقف بودجه از ‪ 210‬هزار میلیارد تومان به ‪ 157‬هزار میلیارد تومان‬ ‫م ی رس د ‪ ،‬یعنی دولت تمایل دارد که هزینه های خود را کم کند‪ ،‬تا مجبور به چاپ‬ ‫اسکناس بیشتر‪ ،‬وارد کردن پول پ ر فشار به چرخه اقتصاد و افزایش بیش از پیش‬ ‫تورم نباش��د‪ .،‬یکی از این هزینه ها هم حتما بار مالی ناش��ی از پرداخت ماهانه‬ ‫‪ 45‬هزار تومان به ازای هر نفر است‪ .‬غیر از این ‪ 45‬هزار تومان ب رای هر نفر ‪ ،‬دولت‬ ‫ب ‪ ،‬برق و گاز ‪ ،‬مواد غذایی‬ ‫هنوز هم قیمت واقعی بسیاری از حامل های انرژی‪ ،‬ا ‬ ‫و خوراکی‪ ،‬دارو و هزینه های بهداشت و سالمت ‪ ،‬اموزش و پرورش و مانند اینها را‬ ‫از مردم نم ی گیرد؛ در واق ع پرداخت این هزینه ها توسط دولت هم در ردیف همان‬ ‫پرداخت یارانه ها جا م ی گیرد که البته در مقابل پرداخت های نقدی فعلی ‪ ،‬شیوه ای‬ ‫با سابقه تاریخی طوالنی محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫ه ر چند دولت دهم تالش کرده همه امار اقتص��ادی را همواره به صورت‬ ‫نیمه محرمانه ‪ ،‬د ر هاله ای از ابهام نگه دارد اما نقل رایجی در مورد می زان یارانه های‬ ‫پرداختی دولت در هر سال ‪ ،‬این رقم را حدود ‪100‬میلیارد دالر ب ر اورد م ی کند‪ ،‬در‬ ‫حالی که تمام تولید ناخالص کشور حدود ‪ 400‬میلیارد دالر است‪.‬‬ ‫دکتر جواد صالح ی اصفهانی ‪ ،‬اس��تاد اقتصاد دانش��گاه ویرجینیا تک ‪ ،‬در‬ ‫مقاله ای تخمین زده اس��ت که حجم یارانه های پرداختی در ای ران به س��االنه‬ ‫‪ 70‬میلیارد دالر م ی رسد‪ ،‬رقم ی که در حدود ‪ 17‬درصد تولید ناخالص ملی کشور را‬ ‫شامل م ی شود ‪ ،‬اما از انجا که بخشی از این یارانه از جمله یارانه انرژی هیچ وقت‬ ‫توسط دولت مستقیما پرداخت نم ی شود ‪ ،‬رقم های ان هم معموال در بودجه قید‬ ‫نم ی شود‪.‬‬ ‫رقم یارانه های نقدی در مقاطعی حتی از کل بودجه عمرانی کشور ان هم‬ ‫در س��ال های فراوانی نقدینگی و زمانی که قیمت نفت هر روز باال تر م ی رفت‪،‬‬ ‫بیشتر بوده است‪ ،‬ب رای مثال در حالی که کل بودجه عمرانی محقق شده در سال‬ ‫‪ 89‬حدود ‪21/5‬هزار میلیارد تومان بوده است‪ ،‬پرداخت نقدی در هشت ماه اول‬ ‫اجرای طرح هدفمندی یارانه ها به حدود ‪ 26‬هزار و ‪ 200‬میلیارد تومان رسید‪.‬‬ ‫از همین امار و ارقام هم مشخص است که پرداخت نقدی یارانه ها چه بار‬ ‫مالی عظیمی به دولت تحمیل م ی کند اما ابتکار این کار مربوط به دولت یازدهم‬ ‫نیست ‪ ،‬حتی در دولت دهم هم فشار اقتصادی ان قدر روی دولت افزیش یافت‬ ‫که دولت تالش کرد با بازگشتن به شیوه های نه چندان روشن نظیر خوشه بندی‬ ‫بخش��ی از این بار مالی را کاهش ده��د‪ ،‬ه ر چند که در عمل نتوانس��ت تعداد‬ ‫یارانه بگی ران را کاهش دهد و همزمان نتوانست یا نخواست به اخرین مصوبات‬ ‫مجلس در زمینه افزایش ‪ 34‬درصدی قیمت حامل های انرژی هم عمل کند و‬ ‫ی ‪ ،‬یک روز با برداشت‬ ‫نتیجه اش این شد که یک روز با استق راض از بانک مرکز ‬ ‫ی و یک روز دیگر با دستکاری در بازار ار ز ‪ ،‬نقدینگی‬ ‫غی ر مجاز از بودجه های عمران ‬ ‫ب رای پرداخت یارانه های نقدی را فراهم کند‪.‬‬ ‫تنها جدولی که در مورد مناب��ع و مصارف بودجه هدفمن��دی یارانه ها تا‬ ‫شهریور سال ‪ 91‬منتشر شده است ‪ ،‬مربوط به متن یکی از گزارش های مرکزی‬ ‫پژوهش های مجلس در مورد این قانون از سال ‪ 89‬به بعد است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪74‬‬ ‫بار یارانه ها بر دوش دولت!‬ ‫در این جدول برداشت از منابع بودجه به دو بخش تقسیم شده است؛ رقم ی معادل ‪ 18/2‬هزار میلیارد تومان‬ ‫از ردیف های یارانه ای بودجه تامین شده است و برداشت رقم ی معادل ‪ 5/96‬هزار میلیارد تومان که در سه ماهه‬ ‫پایانی سال ‪ 89‬تا پایان سال ‪ 1390‬به صورت عل ی الحساب از خزانه برداشت شده است؛ یعنی استق راض‪.‬استق راض‬ ‫هشت هزار میلیارد تومانی دیگری از بانک مرکزی هم در این جدول امده است ‪ ،‬که تنها به بازپرداخت حدود ‪ 1/8‬هزار‬ ‫یو سه ماهه ای که‬ ‫میلیارد تومان ان اشاره شده است‪.‬پرداخت ماهانه ‪ 3/3‬هزار میلیارد تومان یارانه نقدی در دوره س ‬ ‫این جدول به ان پرداخته است ‪ ،‬نشان م ی دهد که دولت بالغ بر ‪ 109‬هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداخته است‪.‬‬ ‫با این حال محمدباقر نوبخت م ی گوید که پرداخت ماهانه رقمی ر حدود ‪3/5‬هزار میلیارد تومان بوده و هست‪ ،‬‬ ‫یعنی کل پرداخت دولت به ‪ 116‬هزار میلیارد تومان رسیده که ‪3/1‬هزار میلیارد تومان ان سهم تولید بوده است‪،‬‬ ‫در حالی که باید ‪ 31‬هزار میلیارد تومان به این بخش پرداخت م ی شد‪.‬کل رقمی هم که در دولت دهم ‪ ،‬به صورت‬ ‫ماهانه ب رای تک تک افراد پرداخت شده ‪ ،‬در جدول زیر امده است‪:‬‬ ‫ج‬ ‫دول ‪1‬‬ ‫از اذر ‪1389‬‬ ‫تا انتهای ‪1390‬‬ ‫شش ماه اول سال ‪1391‬‬ ‫طبق گزارش سازمان‬ ‫هدفمندی یارانه ها‬ ‫جمع تا‬ ‫‪1391/6/31‬‬ ‫منابع‬ ‫تنخواه بانک مرکزی‬ ‫‪80000‬‬ ‫‪80000‬‬ ‫افزایش قیمت کاال ها‬ ‫و خدمات مشمول‬ ‫قانون هدفمندسازی‬ ‫‪327825‬‬ ‫‪123906‬‬ ‫‪451730‬‬ ‫از محل بودجه عمومی‬ ‫(ردیف یارانه)‬ ‫‪130231‬‬ ‫‪52019‬‬ ‫‪182250‬‬ ‫از محل سایر ردیف های‬ ‫بودجه عمومی‬ ‫(علی الحساب‬ ‫دریافتی از خزانه)‬ ‫‪59600‬‬ ‫‪59600‬‬ ‫سایر (مانده حساب و‬ ‫برگشتی وجوه)‬ ‫‪37548‬‬ ‫‪37548‬‬ ‫مابه التفاوت اختصاصی به‬ ‫شرکت ابفا بابت‬ ‫بهینه سازی‬ ‫‪675‬‬ ‫‪675‬‬ ‫‪214148‬‬ ‫‪811803‬‬ ‫جمع‬ ‫‪597656‬‬ ‫مصارف‬ ‫‪205638‬‬ ‫‪693023‬‬ ‫پرداخت یارانه نقدی‬ ‫‪487386‬‬ ‫واریز به حساب خانوارها در‬ ‫پایان سال‪ 1390‬بابت یارانه‬ ‫نقدینان‬ ‫‪20141‬‬ ‫کمک به تولید‬ ‫‪17570‬‬ ‫حق بیمه‬ ‫اقشاراسیب پذیر‬ ‫‪1950‬‬ ‫‪1950‬‬ ‫بازپرداخت تنخواه‬ ‫بانک مرکزی‬ ‫‪18000‬‬ ‫‪18000‬‬ ‫برگشت وجوه مصرف نشده‬ ‫به خزانه‬ ‫(تسویه علی الحساب‬ ‫دریافتی از خزانه)‬ ‫‪1110‬‬ ‫جمع‬ ‫‪546157‬‬ ‫‪20141‬‬ ‫‪4694‬‬ ‫‪22264‬‬ ‫‪1110‬‬ ‫‪210331‬‬ ‫‪156489‬‬ ‫تاریخ واریز‬ ‫توضیحات‬ ‫‪.1‬‬ ‫‪ 28‬اذر ‪89‬‬ ‫یارانه دوماهه دی و‬ ‫بهمن ‪89‬‬ ‫‪890.000‬‬ ‫‪.2‬‬ ‫‪ 28‬بهمن ‪89‬‬ ‫یارانه دوماهه اسفند‬ ‫‪ 89‬و فروردین ‪90‬‬ ‫‪890.000‬‬ ‫‪.3‬‬ ‫‪ 1‬اردیبهشت ‪90‬‬ ‫‪445.000‬‬ ‫‪.4‬‬ ‫‪ 1‬خرداد ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.5‬‬ ‫‪ 29‬خرداد ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.6‬‬ ‫‪ 12‬مرداد ‪90‬‬ ‫‪455000‬‬ ‫‪.7‬‬ ‫‪ 9‬شهریور ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.8‬‬ ‫‪ 13‬مهر ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.9‬‬ ‫‪ 9‬ابان ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.10‬‬ ‫‪ 13‬اذر ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.11‬‬ ‫‪ 14‬دی ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.12‬‬ ‫‪ 18‬بهمن ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.13‬‬ ‫‪ 18‬اسفند ‪90‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.14‬‬ ‫‪ 16‬فروردین ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.15‬‬ ‫‪ 18‬اردیبهشت ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.16‬‬ ‫‪17‬خرداد ‪91‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 30‬خرداد ‪91‬‬ ‫‪.17‬‬ ‫‪ 17‬تیر‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.18‬‬ ‫‪18‬مرداد ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.19‬‬ ‫‪19‬شهریور ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪280.000‬‬ ‫یارانه نان‬ ‫‪.21‬‬ ‫‪20‬ابان‪91‬‬ ‫‪.22‬‬ ‫‪ 18‬اذر ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.23‬‬ ‫‪18‬دی ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.24‬‬ ‫‪9‬بهمن ‪91‬‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ 5‬اسفند ‪91‬‬ ‫‪.25‬‬ ‫‪25‬اسفند‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.26‬‬ ‫‪20‬فروردین‪92‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.27‬‬ ‫‪21‬اردیبهشت ‪92‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪.28‬‬ ‫‪22‬خرداد ‪92‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪.20‬‬ ‫‪19‬مهر ‪91‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫حاال رویه دولت جدید چیز دیگری اس��ت‪ ،‬دولت مصمم است که س��امانی به وضعیت‬ ‫اقتصادی کشور بدهد ‪ ،‬در نتیجه قبل از هر کاری باید سند دخل و خرج کشور را منطقی کند و در‬ ‫گام دوم فکری به حال پرداخت های عظیم ماهانه در قالب یارانه های نقدی بکند‪.‬‬ ‫وضعیت دریافت کنندگان یارانه البته ب رای خود داستانی دارد این روز ها مطبوعات هر روز‬ ‫یک اکتشاف جدید در مورد یارانه ها رو م ی کنند‪ ،‬در حالی که تیتر هایی مثل «‪ 70‬درصد نمایندگان‬ ‫مجلس یارانه م ی گی رند» ‪ ،‬یا اینکه «‪ 80‬هزار «روح» یارانه بگیر شناسایی شدند» ‪ ،‬مورد اعتراض‬ ‫کس��ی قرار نم ی گیرد ‪ ،‬س��ازمان هدفمندی یارانه ها بعد از موافقت مجلس با حذف سه دهک‬ ‫برخوردار از فهرست دریافت کنندگان یارانه ‪ ،‬از دولت ماموریت گرفته تا ب رای شناسایی افراد شامل‬ ‫این سه دهک اقدام کند‪.‬‬ ‫ماجرا این است که دولت نم ی تواند هزینه های خود را کاهش دهد و از مهلکه کسری بودجه‬ ‫امسال فرار کند‪ ،‬بدون اینکه تغییری در حجم یارانه های پرداختی اعمال کند‪ .‬مجلس هم این را‬ ‫م ی داند اما تالش هم بر این است که کار با حداقل تنش ممکن در سطح اجتماعی انجام شود‪.‬‬ ‫همزمان با افزایش هزینه برق و اب مصرفی مردم در شه ر ها ب رای تامین بخشی از اعتبارات‬ ‫مورد نیاز توسعه شبکه اب و برق و فاضالب روس��تایی ‪ ،‬در حالی که زمزمه های اجرای بند های‬ ‫بودجه ای که مربوط افزایش قیمت حامل های انرژی از جمله بنزین است کم کم بلند م ی شود‪ ،‬‬ ‫مجلس از دولت خواسته است تا ظرف س��ه ماه اینده دهک های باالیی در امدی که قرار است‬ ‫پرداخت یارانه به انها متوقف شود را شناسایی کند‪.‬‬ ‫هنوز شاخصی ب رای این گروه ها مشخص نشده است ‪ ،‬در حالی که عده ای معتقد هستند که‬ ‫سه دهک اول درامدی تنها پنج تا شش میلیون نفر را شامل م ی شوند ‪ ،‬عده ای این گروه را به سه‬ ‫دهک اول جمعیتی تعمیم داده و جمعیت ان را بین ‪ 20‬تا ‪ 23‬میلیون نفر م ی دانند‪.‬‬ ‫سی د حبی ب اهلل موسوی‪ ،‬عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس‪ ،‬در این مورد م ی گوید‪:‬‬ ‫«با وجود جمعیت ‪ 76‬میلیون نفری ای ران‪ ،‬حذف ‪ 30‬درصد از دریافت یارانه یعنی اینکه نزدیک به‬ ‫‪ 23‬میلیون نفر از دریافت یارانه معاف شوند‪ .‬مطمئنا کل جمعیت سه دهک باالی درامدی کشور‬ ‫از این رقم به می زان چشمگیری کمتر است‪.‬‬ ‫بناب راین به نظر م ی رس��د منظور سیاس��تگذار‪ ،‬س��ه دهک جمعیتی اس��ت نه سه دهک‬ ‫درامدی‪ .‬بدون شک این دو عبارت از منظر اقتصاد دانان یکسان نیستند‪ .‬ب ر اساس امار موجود در‬ ‫خوش بینانه ترین حالت نیز کل جمعیت موجود در سه دهک باالی درامدی به باالی پنج میلیون‬ ‫نفر (‪ 6‬تا ‪ 7‬درصد کل جمعیت کشور) نم ی رسد‪.‬‬ ‫هر دهک درامدی تعریف مشخصی از بازه ای از درامدها دارد و به این گونه نیست که ب رای‬ ‫بدست اوردن تع داد جمعیتی که در سه دهک باالی درامدی جای م ی گی رند‪ ،‬جمعیت ‪ 76‬میلیون‬ ‫نفری را بر ‪ 10‬تقسیم کرده و ضربدر سه کنیم‪ ،‬این گونه نیست که تع داد افراد هر دهک درامدی با‬ ‫دهک های دیگر ب رابر باشد‪ .‬فرم دهک های درامدی در ای ران به شکل یک تخم مرغ است‪ ،‬یعنی در‬ ‫بخش دهک های باالی درامدی‪ ،‬سری تی ز‪ ،‬در میانه یعنی دهک های درامدی چهار تا هشت پهن‬ ‫و ته ان در بخش دهک های پایین درامدی نیز جمع م ی شود و مطمئنا سه دهک اول درامدی‬ ‫کشور بسیار کمتر از ‪ 30‬درصد جامعه را شامل م ی شوند چرا که بیشتر جمعیت ای ران در دهک های‬ ‫میانی درامدی قرار م ی گی رند بناب راین اگر بخواهیم ‪ 30‬درصد جمعیت کشور یا به عبارتی حدود‬ ‫‪ 23‬میلیون نفر را از دریافت یارانه معاف کنیم‪ ،‬بدون شک بیش از چهار دهک درامدی از دریافت‬ ‫یارانه نقدی حذف خواهند شد‪.‬‬ ‫از این رو به نظر م ی رسد حذف دهک های باالی درامدی در جریان هدفمندی یارانه ها باتوجه‬ ‫به شرایط فعلی اقتصاد کشور‪ ،‬راهکار کوتاه مدت مناس��بی است؛ چراکه این رویه به شرطی اثر‬ ‫مثبت در اقتصاد ملی خواهد گذاشت که درامد حاصل از حذف یارانه نقدی دهک های پردرامد به‬ ‫صورت سازمان یافته و نظام مند در رونق تولید و نه جهت جب ران کسری بودجه دولت هزینه شود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر اما باید به این نکته نیز توجه داشت که تخصیص یارانه دهک های پردرامد‬ ‫به دهک های درامدی پایین‪ ،‬رویه ای نادرست است و باید برنامه به این گونه باشد که این یارانه‬ ‫ازاد شده به مرور زمان در بخش تولید سرمایه گذاری شود‪ ،‬در این صورت با رونق تولید به صورت‬ ‫نزا زمینه کاهش قیمت ها فراهم م ی شود و این امر‪ ،‬بستری را فراهم م ی کند تا در اینده زمانی‬ ‫درو ‬ ‫که خواستیم یارانه نقدی دهک های پایی ن تر درامدی را حذف کنیم با بازخورد اجتماعی نامناسبی‬ ‫در جامعه روبه رو نشویم‪».‬‬ ‫معاون ب رنامه ریزی و نظارت راهبردی رئی س جمهور در این مورد تاکید کرده است که دولت در‬ ‫حال بررسی موضوع است‪« :‬اطالعات موجود در این زمینه ناکافی است و باید اطالعات مان تقویت‬ ‫و پردازش شود‪ .‬دولت معتقد است نباید هیچ گونه تنش و چالشی در این راستا ب رای جامعه ایجاد‬ ‫شود‪ .‬دولت نهایت تالش خود را ب رای اجرای قانون هدفمندی یارانه ها انجام خواهد داد اما قبل از‬ ‫مطالعه و کار کارشناسی کافی هیچ اقدامی انجام نم ی شود‪ .‬در حال حاضر اطالعات موجود هر‬ ‫چند که در برخی موارد وجود دارد اما کافی نیست و باید پردازش کافی شود و نسبت به اطالعات‬ ‫موجود پردازش بیشتری صورت گیرد تا بتوانیم تکالیف را انجام دهیم‪ ،‬چرا که اقدامات نااگاهانه‬ ‫ب رای مردم مزاحمت ایجاد خواهد کرد‪ .‬باتوجه به واقعی ت ها نسبت به اصالح و روند اجرای قانون‬ ‫هدفمندی یارانه ها تا پایان سال ‪ 92‬عمل خواهیم کرد و انچه ب رای سال ‪ 93‬در الیحه وجود دارد‪،‬‬ ‫مبلغ واریزی‬ ‫(ریال)‬ ‫مرحله‬ ‫‪3‬دهک حذفی چه کسانی هستند؟‬ ‫ج‬ ‫دول ‪2‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫عیدانه (جبرانی)‬ ‫‪22‬تیر ‪92‬‬ ‫‪.29‬‬ ‫جمع کل یارانه پرداختی دولت به هر ایرانی‬ ‫‪850.000‬‬ ‫‪455.000‬‬ ‫‪ 15.185.000‬ریال‬ ‫قطعا یک روند اصالح شده خواهد بود‪.‬‬ ‫دولت در جایگاه قوه مجریه باید قوانین و مصوبات مجلس را رعایت کند و اکنون باتوجه‬ ‫به اصالحی که در اجرای هدفمندی یارانه ها عمل شده به گونه ای اقدام خواهد شد که کمترین‬ ‫چالش و تنش ب رای مردم و خانواده ها ایجاد شود‪».‬‬ ‫فعال تنها چیزی که در مورد حذف برخی دهک های درامدی از فهرست دریافت کنندگان‬ ‫یارانه مشخص است‪ ،‬این است که دولت سه ماه فرصت دارد تا در این مورد بررسی کند و امار و‬ ‫اطالعات کافی ب رای اقدام های بعدی به دست بیاورد‪ .‬با وجود اینکه بارها بر لزوم بازنگری اساسی‬ ‫در نحوه پرداخت یارانه ها تاکید شده است‪ ،‬بعید است دولت بتواند در اینده نزدیک فشار ناشی از‬ ‫پرداخت یارانه ها را از دوش خود بردارد‪ ،‬حتی اگر پیشنهاد هایی مثل فروش بیشتر سهام‪ ،‬اوراق‬ ‫مشارکت و دارای ی های دولت طبق اصالحیه بودجه س��ال جاری‪ ،‬رای کافی نیاورد ‪ ،‬احتماال الزم‬ ‫است که دولت و مجلس هر دو در اینده نزدیک به این جمع بندی برسند که بودجه سال اینده باز‬ ‫هم رویکردی انقباضی داشته باشد‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫بیشتری داشتند‪ .‬در حالی که پشتوانه نظری یارانه حمایت از‬ ‫اقشار نیازمند است‪.‬بحث دیگری هم که مطرح بود این که ما‬ ‫درگیر قاچاق عظیم انرژی به کشور های همسایه بودیم و باید‬ ‫از این موضوع هم جلوگیری م ی ش��د‪ .‬دولت کار هدفمندی را‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬اما در اغاز اشتباهی را مرتکب شد و عددی را به عنوان‬ ‫پرداخت نقدی مطرح کرد‪ .‬پی ش بینی دول��ت این بود که اگر‬ ‫ازاد سازی انجام شود منابع مالی این پرداخت فراهم خواهد شد‬ ‫اما این اتفاق نیفتاد‪.‬‬ ‫یعنی صرف�ا موقعیت تاریخ�ی که م�ا در ان قرار‬ ‫گرفتیم باعث شد به الزام هدفمندی یارانه ها به این‬ ‫صورتبرسیم‪ ،‬یادالیلدیگریهمبود ؟بعض ی هادر‬ ‫این مورد اشاره م ی کنند به اینکه تالش دولت برای‬ ‫اینکه حجم بیشتری از پول را جابه جا کند‪ ،‬دالیل‬ ‫دیگری هم داشت‪...‬‬ ‫دولت نباید یارانه را از جیب بدهد‬ ‫گفت وگوی مثلث با یک استاد دانشگاه‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪5‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫مس�اله هدفمندی یارانه ه ا هزار توی پی�ش روی دولت یازدهم اس�ت؛ طرحی که حاال قانون اس�ت و اجرای ان‬ ‫به گردن دولت افت�اده هنوز هم منتقد و موافق زیاد دارد‪ .‬یکی از این منتقد ها دکتر وحید ش�قاقی اس�ت که م ی گوید‬ ‫دولت نم ی توانس�ته و حاال هم نم ی تواند پرداخت یارانه ها را متوقف کند‪ .‬وی طرح موضوع حذف س�ه دهک درامدی‬ ‫از دریافت کنندگان یارانه را هم مشابه همان طرح خوش�ه بندی دولت قبلی م ی داند و ب ی نتیجه‪ .‬استداللش هم این‬ ‫است که ملزومات هدفمندی فراهم نبوده و نیست‪ ،‬اما م ی گوید که الزم است به دولت زمان داده شود تا اطالعات مورد‬ ‫نیازش را جم ع اوری کند و بعد طرح را اصالح کند و اجرای ان را ادامه دهد‪ ،‬چرا که حمایت از مردم وظیفه دولت هاست‪.‬‬ ‫از ای�ن جا ش�روع کنیم ک�ه اصال پرداخ�ت نقدی‬ ‫یارانه ها چه پشتوانه فکری دارد؟ چه سیست م های‬ ‫اقتصادی هستند که چنین توزیع در امدی را توصیه‬ ‫م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این اس��ت که من این روش توزیع درامد را‬ ‫در هیچ کجای دیگر دنیا ندیده ام‪ ،‬وقتی قانون هدفمندی مطرح‬ ‫شد‪ ،‬در ماده هفت باید‪ 50 ،‬درصد ب رای پرداخت‪ 30 ،‬در صد ب رای‬ ‫تولید و ‪ 20‬درصدش در اختیار خود دولت قرار م ی گرفت‪ .‬در بند‬ ‫«الف»مادههفتهمنگفتهاستکهکلپرداختبایدبهصورت‬ ‫نقدی باشد‪ ،‬بلکه م ی گوید نقدی یا غی ر نقدی و دولت را مخیر‬ ‫م ی کند که انتخاب کند‪.‬هدفمندی یارانه ها یک سری اهداف‬ ‫کلی داشته‪ .‬بحث این است که ما نباید یارانه بدهیم یا باید یارانه‬ ‫را هدفمند پرداخت کنیم‪ .‬این در همان ب رنامه اول توسعه بعد از‬ ‫جنگ هم وجود داشت و در مورد ان حرف های زیادی هم زده‬ ‫شده است‪ .‬کسی نیست که در مورد اصل هدفمندی یارانه ها‬ ‫ی یا ای رادی داشته باشد‪ ،‬اگر هم بحثی در این مورد مطرح‬ ‫ابهام ‬ ‫است در مورد جزئیات و روش هاس��ت‪ .‬به ه ر حال ازاد سازی با‬ ‫شوک تورمی همراه است و الگوی مصرف جامعه را هم تغییر‬ ‫م ی دهد‪.‬در قانون البته دیده شده بود که‪ 50‬درصد پرداختی یارانه‬ ‫نقدی باید متناسب با درامد خانوار ها باشد‪ ،‬در نتیجه دولت شیوه‬ ‫خوشه بندی را در پیش گرفت اما از پس ان ب ر نیامد و ناچار به‬ ‫پرداخت مساوی اقدام کرد و نتوانست درامد های الزم را فراهم‬ ‫کند‪.‬صحب ت های اخی��ر در مورد هدفمندی یارانه ها اساس��ا‬ ‫موضوعیت ندارد‪ ،‬چراکه دوباره قاچاق بنزین برگش��ته و حتی‬ ‫تشدید شده اس��ت‪ .‬در حالی که ما نگران شوک تورمی ناشی‬ ‫‪76‬‬ ‫ی شد که ان‬ ‫از یارانه ها بودیم‪ ،‬اقتصاد کش��ور دچار چنان تورم ‬ ‫شوک اولی در ان گم شده است ؛ ه ر چند تبعات منفی ان ب رای‬ ‫ما باقی مانده است‪.‬االن موضوع حذف دهک ها هم که مطرح‬ ‫شده جای شبهه دارد‪ .‬من فکر نم ی کنم که دولت بتواند این کار‬ ‫را انجام دهد‪ ،‬چرا که بانک اطالعاتی مورد نیاز را در اختیار ندارد‪.‬‬ ‫ما حتی به حساب های افراد هم دست رسی نداریم‪ ،‬چه رسد به‬ ‫تعیین وضعیت اقتصادی انها‪ ،‬اصال در گفتن این موضوع حذف‬ ‫سه دهک هم اشتباه رخ داده است‪ .‬چرا که بار روانی ب رای مردم‬ ‫ایجاد م ی کند‪ ،‬و بعد اگر این اقدام انجام ش��ود مردم احساس‬ ‫ ب ی عدالتیم ی کنند‪.‬‬ ‫قبال هم بحث بوده که یارانه باید پرداخت ش�ود‪،‬‬ ‫ چه در قال�ب کوپن و چ�ه در قال�ب کنترل قیمت‬ ‫حام ل های انرژی؛ چه اتفاقی افتاد که دولت نهم و‬ ‫دهم به این جم ع بندی رسید که پرداخت نقدی را‬ ‫در پیش بگیرد؟‬ ‫‪ l‬شروع کردند دیگر‪ ...‬هدفمندی در دولت اقای خاتمی‬ ‫هم مطرح بود‪ ،‬اما دولت احمدی نژاد ان را اجرایی کرد‪ ،‬دلیلش‬ ‫هم این ب��ود که اگر پرداخت ه��ا به همان ص��ورت ادامه پی دا‬ ‫م ی کرد رشد مصرف بنزین از کنترل خارج م ی شد‪ ،‬چون دولت‬ ‫پی ش بینی کرده بود که مصرف بنزین به حدود‪ 130‬میلیون لیتر‬ ‫در روز خواهد رسید و ما توان دادن یارانه به این می زان مصرف را‬ ‫نداریم‪ ،‬در نتیجه الزام داریم بر اینکه پرداخت را هدفمند کنیم‪.‬‬ ‫در ان زمان مصرف در حدود ‪ 60‬میلیون لیتر بود و باید از رشد‬ ‫جلوگیری م ی شد‪ ،‬چرا که هم هزینه های دولت را باال م ی برد‪ ،‬هم‬ ‫اینکه بیشترین استفاده از ان را ثروتمند ان م ی کردند که مصرف‬ ‫‪ l‬نگاه من این است که دولت م ی خواست یک سری‬ ‫پروژه های تحولی انجام دهد‪ ،‬تصمیم داشت یک جراحی در‬ ‫مورد یارانه ها انجام دهد و ساختار ها را اصالح کند‪ ،‬دولت مبنایی‬ ‫داش��ت‪ ،‬اما این گام اول بود‪ ،‬مرحله دوم اجراست‪ .‬در حالی که‬ ‫دولت خوب توانسته بود اینها را روی کاغذ پیاده کند‪ ،‬در اجرا کار‬ ‫به گونه دیگری پیش رفت‪.‬‬ ‫این اظهارنظر بدیهی است که بگوئیم دولت صرفا‬ ‫دچار مشکالتی در اج را بوده است‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫ب ه عنوان رئیس دولتی که پ ا فشاری به اجرای این‬ ‫طرح م ی کرد بار ها گفته بود که اساسا علم اقتصاد را‬ ‫قبولندارد‪،‬همانموقعهمخیل ی هاانتقادم ی کردند‬ ‫و م ی گفتند زمینه های الزم ب�رای اجرای این طرح‬ ‫وجود ندارد و بار تورمی ان زیاد است‪ ،‬اما دولت زیر‬ ‫بار این حرف ها نرفت‪ .‬ایا واقعا طرح از نظر تئوری‬ ‫اینقدر قوی بود؟‬ ‫‪ l‬ان های��ی که به ط��رح ای راد گرفته بودن��د به اصل‬ ‫هدفمندی ای رادی نداشتند‪ ،‬بلکه به نحوه اجرا اشکال داشتند‪،‬‬ ‫ م ی ترسیدند یا این توان را در دولت نم ی دیدند‪.‬زمانی که مساله‬ ‫مطرح شد‪ ،‬دستور العملی در کار نبود‪ ،‬زمانی که قوه مقننه طرح را‬ ‫به قانون تبدیل کرد و اجرای ان اغاز شد‪ ،‬به تدریج مخالفت ها و‬ ‫انتقاد ها هم شروع شد‪ .‬یعنی دیدیم که از شروع مسیر به انحراف‬ ‫رفت‪ ،‬مهم ترین انتقاد من این است که اصال این عدد‪ 45‬تومان‬ ‫هیچ مبنایی نداشت‪ .‬بعد هم دولت تمام عواید ناشی از طرح را‬ ‫در پرداخت نقدی ریخت و باز هم نتوانست به می زان کافی که‬ ‫بتواند هزینه ها را جب ران کند در امد کسب کند‪.‬‬ ‫اشاره کردید که هیچ کش�وری وارد پرداخت نقدی‬ ‫یارانه ها به این صورتی که ما انجام داده ایم‪ ،‬نشده‬ ‫است‪...‬‬ ‫‪ l‬من هم اگر جای دولت بودم م ی گفتم که نباید پول‬ ‫را به مردم داد‪ .‬دولت م ی توانست راه های دیگری ب رای پرداخت‬ ‫یارانه ها پیدا کند‪ ،‬مثال م ی توانس��ت پول را در یارانه سالمت‬ ‫هزینه کند؛ این تازه بیشتر به نفع اقشار کم در امد بود‪ .‬در ضمن‬ ‫این درامد احتمالی از هدفمندی م ی توانست در بیمه سالمت‪،‬‬ ‫ اموزش یا چی ز هایی مثل این صرف شود‪.‬‬ ‫انتقاد های زیادی به نحوه پرداخت یارانه ها به مردم‬ ‫وجود داش�ت‪ ،‬از همان اغ�از تا امروز‪ .‬ام�ا دولت به‬ ‫نحوی که مورد نظر خودش بود اص رار کرد و حتی در‬ ‫جاهایی قانون را هم زیر پا گذاش�ت که کاری را که‬ ‫مورد نظر خودش بود انجام دهد‪ ،‬چ را؟‬ ‫‪ l‬من نم ی توانم بگویم چرا دولت چنین اقدامی کرد‪،‬‬ ‫شاید منطقش��ان این بود که ما پول خود مردم را به خود انها‬ ‫م ی دهیم و خودش��ان تصمیم م ی گی رند که چطور ان را خرج‬ ‫کنند‪ ،‬در صورتی که ما باید متوجه باش��یم که پول نفت‪ ،‬پول‬ ‫انفال نیس��ت که ان را توزیع کنیم‪ .‬یارانه اختی��ار دولت ب رای‬ ‫حمایت از فق را و مردم است‪ ،‬این ابزاری در دست دولت است تا‬ ‫عدالت اقتصادی ایجاد کند‪.‬‬ ‫این نگاه ناشی از چیست؟ چرا این تصور به وجود‬ ‫امد که مردم م ی توانن�د با ‪ 45‬هزار توم�ان در ماه‬ ‫مدیریتی را اعمال کنند که منجر به سرمای ه گذاری‬ ‫بشود؟‬ ‫‪ l‬این هم نظری اس��ت و موافق و مخالف دارد‪ .‬من‬ ‫مخالف این ایده هستم و اعتقاد ندارم مردم با‪ 45‬تومان م ی توانند‬ ‫کاری بکنند‪ .‬معلوم است که ماهانه سه هزار و پانصد میلیارد‬ ‫تومان در دست دولت توان بیشتری دارد تا ماهانه‪ 45‬هزار تومان‬ ‫در دست مردم‪ .‬اما اینکه دولت به چه دلیل به این منطق رسید‬ ‫یدانم‪.‬‬ ‫ را نم ‬ ‫یعنی ش�ما هیچ منطقی را در ای�ن موضوع قابل‬ ‫تشخیص نم ی بینید؟‬ ‫‪ l‬من چیزی غیر از این نم ی بینم‪.‬‬ ‫این در حالی اس�ت ک�ه در این س�ال ها خیل ی ها‬ ‫اس�تدالل م ی کنند که برخی از سوءاس�تفاده های‬ ‫مالی از همین محل انجام م ی شد‪.‬‬ ‫‪ l‬در مورد سوء استفاده مالی بخشی از پولی که جابه جا‬ ‫شده از محل استق راض های بانکی بود‪ ،‬بخشی از محل فشاری‬ ‫که به پتروشیم ی ها اورده شد‪ ،‬البته دولت قبلی اینها را قبول‬ ‫ندارد و م ی گوید اینها استق راض هایی بوده که پرداخت م ی شود‪،‬‬ ‫به ه ر حال این مساله وجود دارد و دولت یازدهم هم مدعی ان‬ ‫است و م ی گوید تعهداتی هس��ت که دولت نم ی تواند انها را‬ ‫پرداخت کند و نم ی خ واهد به استق راض هم تن بدهد!‬ ‫نتیجه عمل�ی پرداخ�ت یارانه ها برای م�ردم که‬ ‫مشخص اس�ت‪ ،‬نتیجه این اقدام برای دولت چه‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬زمانی که کار اغاز شد‪ ،‬صحبتی از تحریم ها نبود‪.‬‬ ‫ش�اید حدود ‪ 6‬تا ‪ 8‬م�اه بعد از اجرا وقتی مس�اله‬ ‫تحری م ها به وجود ام�د‪ ،‬باز هم هی�چ بازنگری در‬ ‫این طرح صورت نگرفت‪ ،‬ایا اراده ای برای ان وجود‬ ‫نداشت یا اصال دولت فاقد این باور بود که تحریم‬ ‫باعث ناکارامدی سیاست هدفمندی م ی شود؟‬ ‫‪ l‬وقتی شما در یک مس��یر قرار م ی گیرید دیگر راه‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬م ی خواهم تاکید کنم که ما نتوانس��تیم از کار‬ ‫کرده برگردیم‪ ،‬دولت مجبور بود جلو برود و نم ی گویم که این‬ ‫یک تصمیم سیاسی بود‪ ،‬بلکه نگاه های اقتصاد سیاسی در‬ ‫ان دخیل بود‪.‬‬ ‫ب ه هر حال دولتی که دست به این اقدام زده‪ ،‬دولت‬ ‫متهوری بوده و همیشه م ی توانسته که از کار کرده‬ ‫برگردد‪ .‬بار ها هم در مجلس به ان دولت تذکر داده‬ ‫شد و حتی پیشنهاد داده شد که به همان سیستم‬ ‫اقتصاد کوپنی برگردیم‪ ،‬اما دولت این را قبول نکرد‪،‬‬ ‫چرا؟ مردم روی پول حس�اب ک�رده بودند و دولت‬ ‫امکان پرداخت ان را نداشت‪ ،‬چرا به سمت تامین‬ ‫کاالیی و جایگزین کردن ان نرفت؟‬ ‫‪ l‬بحث تبدیل یارانه به کاال هم خودش مفصل است‪،‬‬ ‫ دولت در تامین کاالی ضروری هم با مشکل رو به رو بوده است‪،‬‬ ‫در گندم‪ ،‬ب رنج‪ ،‬لبنیات و مانند ان‪ ،‬دولت امکان فراهم کردن این‬ ‫کاال ها در این سطح را هم نداشته و حتی م ی خواهم بگویم که‬ ‫با شدت تحریم ها دولت در هدفمندی یارانه ها دچار مشکل شد‪.‬‬ ‫تصورم این است که باید دو مقطع زمانی را از هم‬ ‫جدا کنیم‪ ،‬زمانی که از ان صحبت م ی کنیم قبل از‬ ‫تحریم بانک مرکزی اس�ت و شما هم حتما به یاد‬ ‫ی که به بازار هر کاالیی وارد‬ ‫دارید که هر شوک قیمت ‬ ‫م ی شد دولت دو هفته بعد اجازه واردات همان کاال‬ ‫را م ی داد‪ ،‬در مورد مرغ‪ ،‬برنج و خیلی از محصوالت‬ ‫دیگر این اتفاق افتاد‪...‬‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ l‬این که دولت باید بازار شناسی کند مساله دیگری‬ ‫س�وال من این اس�ت که ایا دولت هیچ وقت این‬ ‫امکان را هم نداش�ته ک�ه بگوید من ی�ک برنامه‬ ‫ش�ش ماهه تدوین م ی کنم و انبار های�م را از کاال‬ ‫پ ر م ی کنم و بعد سیستم پرداخت نقدی را گام به‬ ‫گام با پرداخت کاالیی جایگزین م ی کنم و به جای‬ ‫بار هزینه ای‪ ،‬متحمل ف راهم کردن کاال م ی شوم‪...‬‬ ‫‪ l‬دولت هیچ وقت این تصمیم را نداش��ت‪ ،‬در مورد‬ ‫طرح های بزرگ ما نیاز به سناریو های جایگزین داریم‪ ،‬یعنی باید‬ ‫بگوییم که اگر نقشه الف به هر دلیل دچار مشکل شد نقشه ب‬ ‫را جایگزین م ی کنیم اما دولت مجری هدفمندی ‪ ،‬هیچ سناریو‬ ‫و نقشه جایگزینی نداشت‪ .‬دولت یک سناریو داشت و ان هم‬ ‫پرداخت نقدی یارانه بود‪.‬‬ ‫شما هیچ امکان برنام ه ریزی هم برای دولت قائل‬ ‫نیستید؟‬ ‫در مورد ثبات اقتصادی ه�م همان طور که گفتید‬ ‫خیل�ی از اقتصاد دان ه�ا در انتق�اد ب�ه سیاس�ت‬ ‫هدفمن�دی اس�تدالل م ی کردند که ش�رایط الزم‬ ‫ف راهم نیست‪ ،‬چ را که اقتصاد ما ان ثباتی را که الزم‬ ‫است ندارد‪ ،‬اما دولت در استدالل هایش مدعی بود‬ ‫که ثبات بعد از اجرای هدفمن�دی به وجود خواهد‬ ‫امد‪ ،‬اصرار به اجرای طرح در چنین ش�رایطی چرا‬ ‫باید اینقدر زیاد باشد؟‬ ‫‪ l‬مساله این است که تمام مولفه های ثبات در اختیار‬ ‫ما نیست‪ ،‬یک بخشی از موضوع داخلی و بخشی از ان خارجی‬ ‫اس��ت‪ ،‬تحریم یعنی ب ی ثباتی و ب ی ثباتی زمینه کار را به هم‬ ‫م ی ریزد‪...‬‬ ‫ این در حالی اس�ت که در تمام سال های گذشته‬ ‫دولت از تم�ام تریبون های رس�م ی اش گفته که‬ ‫تحری م ها هیچ تاثیری بر اقتصاد کشور ندارد‪...‬‬ ‫‪ l‬مساله تحریم ها دیگر اقتصادی نیست‪ ،‬بلکه یک‬ ‫موضوع سیاسی است‪.‬‬ ‫این درست اس�ت که دولت در مورد هدفمندی به‬ ‫مشکل برخورد‪ ،‬اما مساله این است که دولت هیچ‬ ‫تالشی هم برای رفع مشکالت سر راه هدفمندی‬ ‫نکرد‪ ،‬ما در سی و سه س�ال گذشته مدام تحریم‬ ‫بودیم و هیچ وق�ت وضعیتی تا ای�ن حد بحرانی‬ ‫نداشته ایم‪ ،‬ایا دولت م ی توانست با در نظر گرفتن‬ ‫راه کار های�ی جل�وی تاثیر گس�ترده تحری م ها بر‬ ‫هدفمندی را بگیرد و به اج رای بهتر این طرح کمک‬ ‫کند؟ این تحری م ها از زمان جنگ که شدید تر نبود‪،‬‬ ‫چطور در ان زمان امکان مدیریت ان وجود داشت ‪،‬‬ ‫اما در س�ال های اخیر دولت نتوانس�ت از پس ان‬ ‫ب ر بیاید؟‬ ‫‪ l‬ما نم ی توانیم این مقاطع را با هم مقایسه کنیم‪ ،‬در‬ ‫دوران جنگ س��رمایه اجتماعی ما خیلی بیشتر از این بود که‬ ‫حاال هست‪ .‬بحران اخیر ما در بازار ارز بخشی ناشی از همین‬ ‫سرمایه اجتماعی پایین ما بود‪ .‬من هم جای دولت ننشسته ام‬ ‫که بگویم انها در چه فضای فکری بوده اند‪ ،‬هر دولتی شرایط‬ ‫خاص خودش را دارد‪.‬‬ ‫یعنی ما نم ی توانیم هیچ امکانی ب�رای مدیریت‬ ‫تحری م ها در نظر بگیریم؟‬ ‫‪ l‬این سوال چه ربطی به هدفمندی یارانه ها دارد؟‬ ‫‪ l‬اگر من مسئول بودم‪ ،‬سناریو های جایگزین را در نظر‬ ‫م ی گرفتم‪.‬اینهنراقتصاداستکهبتواندهمهمولفه هارادرنظر‬ ‫بگیرد و ب رای همه انها ب رنام هریزی کند‪.‬‬ ‫ضمن اینکه دولت سناریویی هم ب رای برخورد با موضوع‬ ‫تحریم ها نداشت‪.‬‬ ‫همان طور که گفتید هدفمن�دی یارانه ها به خاطر‬ ‫تحری م ها ارزش وجودی خودش را از دست داده‪ ،‬ایا‬ ‫این طور نیست که بگوییم اگر تحری م ها مدیریت‬ ‫م ی شد اجرای هدفمندی با این همه مشکل رو به‬ ‫رو نم ی شد؟‬ ‫‪ l‬دول��ت امکان��ش را نداش��ت‪ ،‬دیدید ک��ه در مورد‬ ‫خوشه بندی هم شکس��ت خورد‪ .‬االن هم دعوا بر سر همین‬ ‫حاال رس�یدیم به دولت یازدهم‪ ،‬در حالی که شما‬ ‫معتقدید که چه این دولت و چه ان دولت نم ی توانند‬ ‫اراده چط�ور؟ ایا دول�ت اراده این کار را داش�ت که‬ ‫برنام ه ای برای مقابله یا مدیریت ش�رایط تدوین‬ ‫کند؟ایاماامکانمدیریتنداشتیمیانم ی خواستیم‬ ‫این کار را انجام دهیم؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫پس شما تصور م ی کنید که با ورود محرک تحریم‬ ‫اساسا هدفمندی یارانه ها کارکرد خودش را از دست‬ ‫داد‪ ،‬چه دالیلی وجود داشت که در چنین شرایطی‬ ‫دولت بار مالی را به دوش بکش�د که کار کردی هم‬ ‫برایش نداشته است؟ چرا این طرح بعد از اینکه با‬ ‫وجود تحری م ها به نظر شما ناکار امد شده بود‪ ،‬باز‬ ‫هم ادامه پیدا کرد؟‬ ‫معنی این حرف این اس�ت ک�ه بعد از ‪ 8‬م�اه اول‪،‬‬ ‫ادامه اجرای هدفمندی یارانه ها و اصرار به ان‪ ،‬یک‬ ‫تصمیمسیاسیبود؟‬ ‫‪ l‬مدی ریتاقتصادییکمس الهدشواراست‪،‬منمعتقد‬ ‫هس��تم که ان توان الزم در مدی ران ما وجود نداشت‪ .‬ه ر چند‬ ‫طرح های خوبی دیده شد که همه انها باید اجرا م ی شد اما در‬ ‫یدانم ایا ما‬ ‫اجرا مشکل به وجود امد و دلیلش این بود که من نم ‬ ‫اصال مدی رانی داریم که بتوانند این طرح ها را اجرا کنند یا نه‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم که چنین ظرفیتی در مدی ریت نداریم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫یدانست‬ ‫‪ l‬موضوع این است که دولت خودش هم نم ‬ ‫با این طرح و قانون چه کار کند‪ ،‬تحریم ها تمام سیستم را به هم‬ ‫ریخت‪ .‬در حالی که ثبات الزم هم وجود نداشت‪.‬‬ ‫این موضوع را هم باید در نظر بگیریم که اولین گام ب رای‬ ‫اجرای هر پروژه عظیم اقتصادی این اس��ت که کش��ور ثبات‬ ‫اقتصادی داشته باشد‪ .‬ما نم ی توانیم چند طرح زی ربنایی و تحولی‬ ‫را در شرایطی اغاز کنیم که کشور ثبات کافی و الزم را ندارد‪ .‬در‬ ‫یک مقطع دولت همزمان سیاست های اصل ‪ ،44‬هدفمندی‬ ‫یارانه ها‪ ،‬بنگاه های زودبازده و طرح های تحولی را در پیش گرفت‪.‬‬ ‫یداد و از بخش‬ ‫در صورتی که منطقا باید اینها را تک تک انجام م ‬ ‫عمده انها به نفع انجام هدفمندی یارانه ها م ی گذشت‪ .‬از این‬ ‫هم که بگذریم دولت یک سال بعد از اغاز هدفمندی یارانه ها با‬ ‫گسترشتحریم هاروبهروشد ؛درنتیجهکلمکانیزمی کهب رای‬ ‫هدفمندی دیده شده بود موضوعیت خودش را از دست داد‪ .‬قرار‬ ‫ی در حدود‬ ‫بود در قالب هدفمندی یارانه ها قیمت بنزین به رقم ‬ ‫‪ 80‬درصد قیمت فوب خلی ج فارس برسد که با قیمت دالر در ان‬ ‫سال معادل مثال ‪ 80‬سنت بود‪ ،‬اما بعد یک باره قیمت ارز باال‬ ‫رفت‪ ،‬قیمت نفت و بنزین افزایش پی دا کرد و کار به جایی رسید‬ ‫که مثالتحقق قیمت‪ 80‬درصد فوبخلیج فارس بهحدود‪3500‬‬ ‫تومانب رایهرلیتربنزینم ی رسید‪.‬یعنیدرچنینشرایطیاگر‬ ‫قیمت بنزین را به ‪ 800‬تومان هم م ی رساندیم باز یک شکاف‬ ‫بزرگ وجود داشت‪ ،‬بین قیمت جهانی و قیمت داخلی‪.‬‬ ‫برگشتی ندارید‪ .‬مردم روی ان ‪ 45‬هزار تومان حساب م ی کنند‪،‬‬ ‫ زندگ ی ش��ان را با ان پول تنظیم م ی کنند‪ .‬این پروژه مصالی‬ ‫ته ران نیست که بگوییم امسال تمام نشد سال اینده‪ ،‬این پروژه‬ ‫با زندگی مردم درگیر است و نم ی توان ان را متوقف کرد‪.‬‬ ‫دولت در این مورد واقعا گرفتار شد‪ .‬باید به این موضوع هم‬ ‫اشاره کنم که گاهی در اقتصاد سیاست هم درگیر است‪ ،‬گاهی‬ ‫ما دچار اقتصاد سیاسی هستیم‪.‬‬ ‫است‪.‬‬ ‫این ناتوانی مدام دولت مجری هدفمندی نش�انه‬ ‫چیس�ت؟ ش�ما م ی گویید که دولت توان اجرایی‬ ‫نداشت‪ ،‬توان برگشتن هم نداشت‪ ،‬توان طراحی‬ ‫سناریوی جایگزین را هم نداشت‪ ،‬اینها در مجموع‬ ‫از چه چیزی حکایت م ی کند؟‬ ‫‪ l‬چیزی که مشخص است این که تحریم ها ثبات‬ ‫اقتصادی را به هم ریخت‪ ،‬در نتیجه نرخ ارز باال رفت‪ ،‬در نتیجه‬ ‫کل مکانیسم از دس��ت رفت‪ .‬امکان این بود که سناریو سازی‬ ‫انجام شود‪ ،‬دولت م ی توانست این را پی ش بینی کند‪ ،‬اما نکرد‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫از راه رفت�ه در پرداخت نقدی برگردند‪ ،‬دولت جدید‬ ‫تصمیم دارد ب ه گونه ای موضوع را مدیریت کند‪ .‬چه‬ ‫راهکار هایی پیش پای دولت ق رار دارد؟‬ ‫‪ l‬دولت یازدهم هم نم ی تواند از پرداخت یارانه ها برگردد‪،‬‬ ‫ مردم روی پول ها حس��اب کرده اند‪ ،‬هر چند که دولت به اندازه‬ ‫کافی درامد ندارد تا این هزینه را پرداخت کند‪.‬‬ ‫دولت امده است یک راه حل مطرح کرده و ان هم حذف‬ ‫دهک هاست‪ ،‬این همان طرح خوشه بندی است که با کلمات‬ ‫دیگری ارائه شده است‪ .‬البته راه حل هایی وجود دارد اما نم ی شود‬ ‫موضوع دهک ها را اجرایی دانست‪.‬‬ ‫ بنا ب راین دولت یازدهم باید چه کار کند؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم دولت نم ی تواند یارانه را پرداخت نکند‪،‬‬ ‫ بنا بر این باید به سمت ایجاد درامدهای جدید برود‪ .‬ظرفی ت های‬ ‫بالقوه زیادی داریم که دولت م ی تواند از انها در ام دزایی کند‪.‬‬ ‫مثال چه چی ز هایی؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫ی مالیات اس��ت‪ ،‬در حالی ک��ه ظرفیت جذب‬ ‫‪ l‬یک ‬ ‫مالیات حدود ‪ 80‬هزار میلیارد تومان است‪ ،‬دولت تنها حدود ‪40‬‬ ‫هزار میلیارد تومان مالیات م ی گیرد ‪ ،‬البته اصالح این موضع نیاز‬ ‫به بانک اطالعاتی قوی دارد‪ .‬به غیر از این ما راه های زیاد دیگری‬ ‫داریم ب رای کس��ب درامد؛ حوزه اقتصاد س�لامت‪ ،‬گردشگری‬ ‫سالمت‪ ،‬و مانند اینها‪ ،.‬ما هم م ی توانیم منابع مالی کوتاه مدت‬ ‫ایجاد کنیم هم میان مدت و هم بلند مدت‪ ،‬حتی اگر هی چ کدام از‬ ‫اینها هم نشد‪ ،‬اخ رین راه حل پیش پای دولت همین استق راض‬ ‫است که نشدنی نیس��ت‪ ،‬هر چند که تور مزاست‪ .‬به هر حال‬ ‫دولت ناچار است پول در بیاورد‪ .‬الزم است که پرداخت ها ادامه‬ ‫پی دا کند و در کنارش درامد های دولت باال برود‪ .‬در کنار ان باید‬ ‫بانک های اطالعاتی را کامل کنیم تا بتوانیم یارانه ها را به افراد‬ ‫نیاز مند پرداخت کنیم‪ ،‬همزمان باید شیوه های اقناعی هم در‬ ‫پیش گرفته ش��ود تا مردمی که به این پرداخت ها نیاز ندارند‪،‬‬ ‫گرفتن یارانه را متوقف کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫این اقدامات باعث نم ی شود که بار مالی پرداخت‬ ‫نقدی به مردم از روی دوش دولت برداش�ته شود‪،‬‬ ‫در صورتی که هدف از اج�رای این طرح این بود که‬ ‫مردم هزینه واقعی ان چیزی را که مصرف م ی کنند‬ ‫پرداخت کنند تا مصرف خودشان را اصالح کنند‪...‬‬ ‫‪ l‬به ه ر حال االن نه م ی توانیم دهک های غی ر نیاز مند‬ ‫را حذف کنیم‪ ،‬چون نم ی توانیم انها را شناسایی کنیم‪ ،‬چاره ای‬ ‫هم جز ادامه پرداخت های نقدی نداریم‪ .‬فعال باید این کسری را‬ ‫با منابع مالی جایگزین پ ر کنیم تا بانک های اطالعاتی در یک‬ ‫دوره یک تا دو ساله تکمیل شود‪ ،‬در کنار اینها باید یارانه های‬ ‫دیگر غی ر نقدی را ط راحی کنیم‪ .‬م��ا باید این را به صورت یک‬ ‫بسته ببینیم‪ ،‬نه یک پروژه جدا از هم‪.‬من اساسا اعتقاد دارم که‬ ‫دولتی موفق است که پول بیش��تری در بیاورد‪ ،‬االن تصمیم‬ ‫دولت ب رای کاهش سقف بودجه از‪ 210‬به‪ 157‬به معنی بیکاری‬ ‫بیشتر است‪ ،‬در صورتی که هزاران راه ب رای پول در اوردن پیش‬ ‫روی دولت است‪.‬‬ ‫ معلوم اس�ت که راه های زیادی پی�ش روی دولت‬ ‫وجود دارد که از طریق انها پ�ول در بیاورد‪ ،‬اما چون‬ ‫دولت م ی تواند پول در بیاورد ایا معن ی اش این است‬ ‫که باید به پرداخت نقدی ادامه دهد؟‬ ‫‪ l‬من این را نم ی گویم‪ .‬اما فع�لا ما چاره ای به غیر از‬ ‫این نداریم‪.‬‬ ‫این مساله تا چه زمانی طول م ی کشد؟‬ ‫‪ l‬به نظر من بین یک تا دو س��ال زمان الزم داریم تا‬ ‫مسیر پیش روی خودمان را شناسایی کنیم‪ .‬ما وقتی م ی توانیم‬ ‫درست پیش برویم که راه را به درس��تی بشناسیم و ب رای این‬ ‫ش��ناخت هم وقت الزم داریم‪ .‬تا زمانی ک��ه دولت نم ی تواند‬ ‫دهک ها را شناسایی کند راهی غیر از این ندارد‪ .‬پس باید کسری‬ ‫را به ناچار از راه کسب ثروت جب ران کند تا بتواند ان ب رنامه های‬ ‫دیگر را پیش ببرد‪.‬باید این اطالعات را داشته باشیم تا بتوانیم‬ ‫مردمی را که حذف م ی شوند‪ ،‬قانع کنیم‪.‬‬ ‫‪78‬‬ ‫تودولت‬ ‫لو نیمگذشتهاس ‬ ‫فرضکنیماالنیکسا ‬ ‫توانسته ان بانک های اطالعات ی اش را هم فراهم‬ ‫کند‪.‬ایاهنوزدولتبایدپولیبهمردمپرداختکندیا‬ ‫اینکه راه های دیگری هم پیش روی دولت ق رار دارد؟‬ ‫‪ l‬بر فرض که االن یک سا لو نیم گذشته‪ ،‬بانک های‬ ‫اطالعاتی کامل است و دولت م ی داند در چه فضایی قرار دارد‪،‬‬ ‫ ان موقع م ی تواند یارانه های غی رنق��دی را تعریف کند‪ .‬یارانه‬ ‫س�لامت‪ ،‬یارانه اموزش و چی ز ه��ای دیگر را ج��دا کند‪ ،‬ب رای‬ ‫خانوار ها در دهک های مختلف بسته های یارانه ای مختلفی‬ ‫را تدوین کند‪ .‬این مرتب سازی و شفاف سازی انجام شود‪ ،‬بعد‬ ‫م ی توانیم حامل ها را کامال ازاد کنیم تا ه ر کسی ب رای مصرفی‬ ‫که م ی کند یارانه پرداخت کند‪ ،‬بعد درامد دولت واقعی م ی شود و‬ ‫دولت م ی تواند روی ان درامد واقعی ب رای نحوه پرداخت یارانه ها‬ ‫یا هر چیز دیگری ب رنام هریزی کند‪.‬‬ ‫در چنین وضعیتی همه از دریافت خودشان راضی خ واهند‬ ‫بود‪ ،‬چون هر کسی متناسب با نیاز های خودش دریافتی خ واهد‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫اما همچنان بخشی از بار مالی هزینه های زندگی‬ ‫مردم بر دوش دولت خواهد بود‪...‬‬ ‫‪ l‬این روال مربوط به همه دنیاست‪ ،‬حتی در امریکا هم‬ ‫که ادعا و شعار ازاد ترین اقتصاد دنیا را دارد یارانه وجود دارد و بر‬ ‫سر ان بحث است‪ .‬این وظیفه دولت است که از مردم حمایت‬ ‫کند‪ .‬در ای ران هم مثل همه جا‪ ،‬حمایت وظیفه دولت است‪ ،‬اما‬ ‫راهکار های انجای بحث دارد‪.‬‬ ‫اگر دولت قیمت حامل های ان��رژی را ازاد کند به همان‬ ‫می زان در امد هایش بیشتر م ی شود و م ی تواند یارانه بیشتری‬ ‫بپردازد‪ ،‬این بار مالی ب رای دولت نیس��ت‪ ،‬ابتدا تعیین ان عدد‬ ‫‪ 45‬تومان اشتباه بود ‪ ،‬حاال م ی تواند بگوید هر چه از ازاد سازی‬ ‫درامد ها عاید من شد‪ ،‬همان را توزیع م ی کنم‪ .‬دولت نباید یارانه‬ ‫را از جیب خودش پرداخت کند‪ ،‬بلکه باید عایدات خودش را از‬ ‫محل ازاد سازی حامل ها توزیع کند‪.‬‬ ‫بنا براین ش�ما نگران رش�د تورم بعد از ازاد سازی‬ ‫قیم ت هانیستید؟‬ ‫‪ l‬مشکل اقتصاد ما اصوال تورم نیست‪ ،‬مشکل اقتصاد‬ ‫ما رکود است و مساله بیکاری نه تورم‪ .‬اول باید پولی وجود داشته‬ ‫باشد که مردم خرج کنند بعد نگران این باشیم که پول چه قدرت‬ ‫خریدی دارد و مشکل ما اصال مشکل تورم نیست‪ .‬مشکل ما‬ ‫این است که مردم پولی ب رای خرج کردن ندارند‪ ،‬بنا بر این تقاضا‬ ‫وجود ندارد‪.‬سیاس��ت دولت باید سیاس��ت طرف عرضه باشد‬ ‫نه تقاضا‪ ،‬دولت باید پول در بیاورد ت��ا فضا را اماده کند از تولید‬ ‫حمایت شود‪ .‬دولت باید بانک ها را تغذیه کند که بانک ها بتوانند‬ ‫نقدینگی مورد نیاز تولید را فراهم کنند تا تولید رونق بگیرد ‪ ،‬مردم‬ ‫سر کار بروند و بعد که پول گرفتند‪ ،‬تازه م ی رسیم به موضوع تورم‪.‬‬ ‫تورم های هزار درصد و هزار و پانصد درصدی هم در دنیا تجربه‬ ‫شده است‪ ،‬ما مشکلی در مورد تورم نداریم‪.‬‬ ‫این در حالی است که فشار عمده ازاد سازی ها به‬ ‫تولید وارد م ی شود‪...‬‬ ‫‪ l‬حمایت های یارانه ای ب رای تولید هم هست‪ .‬دولت‬ ‫اگر بخواه��د جلوی تورم را بگی��رد باید بنگاه ه��ا را توانمند و‬ ‫رقابت پذیر کند‪ .‬باید فضای کسب و کار را بهبود بخشد و بحران‬ ‫مدیریت و بهره وری در کشور را برطرف کند‪.‬مساله ما این است‬ ‫که اقتصاد ما بر مبنای واردات است و در چنین وضعیتی وقتی‬ ‫قیمت دالر باال م ی رود قیمت همه چیز باال م ی رود‪ .‬وقتی دالر‬ ‫از هزار تومان به سه هزار تومان م ی رسد تورم هم از ‪ 10‬درصد به‬ ‫چهل درصد م ی رسد‪ .‬مشکل ما در خصوص یارانه ها تورمی که‬ ‫ی که ما داریم شاید‬ ‫ایجاد م ی کند نیست‪ .‬االن در ‪ 30‬درصد تورم ‬ ‫پنج درصد ان ناشی از هدفمندی یارانه ها باشد‪.‬‬ ‫ش�ما م ی گویید که بحران اقتصاد ما در مورد رکود‬ ‫اس�ت ‪ ،‬بخش�ی از رکود اقتصادی و رکود در تولید‬ ‫ناشی از فضای کس�ب و کار است‪ ،‬بخشی ناشی‬ ‫از بهره وری و مس�اله مدیریت است و البته خیلی‬ ‫معلوم است که ماهانه‬ ‫سه هزار و پانصد میلیارد‬ ‫تومان در دست دولت‬ ‫توان بیشتری دارد تا‬ ‫ماهانه ‪ 45‬هزار تومان‬ ‫در دست مردم‪ .‬اما اینکه‬ ‫دولت به چه دلیل به این‬ ‫منطق رسید را نمی دانم‬ ‫لو نیم اینده ما‬ ‫چی ز های دیگر‪ .‬ب ه فرض در یک سا ‬ ‫بتوانیمبانک هایاطالعاتیراهمتکمیلکنیم‪.‬ایاما‬ ‫در یک سال و نیم اینده م ی توانیم مشکالت پیش‬ ‫روی تولید را هم برطرف کنیم؟‬ ‫‪ l‬ما نم ی توانیم در یک س��ال و نیم اقتصاد را کامال‬ ‫خصوصی کنیم‪ ،‬ام��ا م ی توانیم مدیریت ه��ا را اصالح کنیم‪،‬‬ ‫ موضوع این است که مدی ریت های ما دچار اشکال است‪ ،‬مدی ران‬ ‫ماریس ک پذیرومنعطفنیستند‪.‬مدی رانمنضبطباافکارکهنه‬ ‫و قدیمی نم ی توانند کار کنند‪ .‬ما نیازمند یک نگاه انعطاف پذیر‬ ‫هم هستیم‪ ،‬منظورم این است که نگاه ها باید تغییر کند‪.‬‬ ‫اینکه ما قائل باش�یم که در یک س�ال و نیم اینده‬ ‫چنین انقالبی رخ م ی دهد و فرضا حتی همان چند‬ ‫بنگاهبزرگدولتیدچارچنینتغیی ر هاییم ی شوند‪،‬‬ ‫به نظر یک نگاه ارمانشهری است؟‬ ‫‪ l‬اصال چرا ای��ن را در مورد هدفمندی یارانه ها مطرح‬ ‫م ی کنید؟ کجای حرفی که من در م��ورد هدفمندی م ی زنم‬ ‫ارمانی است؟‬ ‫من م ی گویم که دولت بیاید هزینه هایش را تامین کند‪ ،‬در‬ ‫کنار ان بانک ها را تکمیل کند‪ ،‬مردم را اقناع کند تا این یک سال‬ ‫و نیم طی شود‪ .‬در این مدت بسته های حمایتی را هم تعریف‬ ‫کند و یک سال و نیم بعد با نگاه ازاد سازی انرژی کار را ادامه دهد‪.‬‬ ‫کجای این بحث ارمانشهری است؟‬ ‫شما گفتید که مش�کل اقتصاد ما در تولید است‪،‬‬ ‫مشکل در رکود است نه تورم‪....‬‬ ‫‪ l‬خوب این ربطی به هدفمندی ندارد‬ ‫اگر بنا به ازاد س�ازی حام ل های انرژی باشد عمده‬ ‫فشار به بنگاه های تولیدی م ی اید‪...‬‬ ‫‪ l‬در این یک سال و نیم م ی توانیم ب رنامه های حمایتی‬ ‫ب رایتولیدراتع ریف کنیم‪،‬یکسالونیموقتداریمکهحمایت‬ ‫از تولیدی را که باید قبال دیده م ی شد‪ ،‬پی ش بینی کنیم‪ .‬موارد‬ ‫تاثی ر گذار را پی دا کنیم و خنثی کنیم تا بعد ازاد سازی دیگر شوک‬ ‫به تولید نباشد‪ ،‬اما مهم است که تمام اجزای این ب رنامه با هم‬ ‫پیش بروند‪ ،‬تکمیل بانک های اطالعاتی‪ ،‬شناسایی دهک ها‪،‬‬ ‫تعریف بس��ته های حمایتی ب رای مردم و تولید‪ ،‬ط راحی منابع‬ ‫جایگزین و درامدی ب رای دولت‪ ،‬اقناع مردم‪ ،‬با انجام همه این‬ ‫اقدام ها‪ ،‬م ی توانیم ازاد سازی را انجام دهیم که ان شوک هایی را‬ ‫که به مردم و بنگاه ها وارد م ی شود جب ران کند‪.‬االن مساله تولید‬ ‫این است که سهمش از هدفمندی پرداخت نشده است‪ .‬نسخه‬ ‫من این است‪ ،‬مطالعه و تدوین بس��ته های حمایت از تولید‪،‬‬ ‫شناس��ایی دهک های درامدی مبتنی بر ایتم های مختلف‪،‬‬ ‫تعریف بسته های حمایتی ب رای دهک ها‪ ،‬ادامه پرداخت نقدی‬ ‫ب رای یک سال و نیم اینده و تع ریف راهکار های جدید ب رای تامین‬ ‫مالی دولت‪ .‬هیچ کجای این طرح ارمان شهری نیست‪ .‬گذشته‬ ‫گذشته است‪ ،‬حاال دیگر زمان تغییر کرده است‪ .‬االن باید کار کرد‬ ‫و راه کار هایی به دولت داد‪ .‬اینها در همین مق وله ارائه راه کار ها به‬ ‫دولت م ی گنجد‪g.‬‬ ‫بسترسازی برای تغییر روش پرداخت یارانه ها‬ ‫چالش های یک تصمیم مهم‬ ‫احمد میدری‬ ‫معاون رفاه اجتماعی وزارت رفاه‬ ‫‪6‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫طرح حذف س��ه دهک باالیی اقشار جامعه از دریافت‬ ‫یارانه نق��دی در کمیس��یون اقتصادی مجلس بررس��ی و‬ ‫تصویب ش��ده اس��ت‪ .‬باتوجه به اینکه مجلس این طرح را‬ ‫بررس��ی م ی کند و همچنین با در نظر گرفتن اوضاع مالی‬ ‫دولت و همچنین شرایط تحریم های بی ن المللی‪ ،‬مسئولیت‬ ‫دولت در این زمینه سنگین به نظر م ی رسد‪.‬‬ ‫منط��ق پرداخت یاران��ه در همه جای دنی��ا بر مبنای‬ ‫بهبود وضعیت تولید و درامد و همچنین کاهش می زان فقر‬ ‫اقشار اسی ب پذیر است‪ .‬بناب راین اینکه یارانه به طور یکسان‬ ‫به همه اف��راد جامعه پرداخت ش��ود‪ ،‬از منط��ق اقتصادی‬ ‫روشن و مشخصی برخوردار نیست‪ .‬از طرف دیگر به دلیل‬ ‫اینکه ب رای تامین پول یارانه ها منابع مالی الزم را در اختیار‬ ‫نداریم‪ ،‬عالوه بر دامن زدن به تورم کش��ور‪ ،‬به شرکت های‬ ‫تامی ن کننده زیرساخت مانند اب‪ ،‬برق و گاز فشارهای زیادی‬ ‫وارد م ی شود‪ .‬در روش کنونی منابع درامدی این شرکت ها‬ ‫صرف پرداخت یارانه م ی شود و در نتیجه قادر نخواهند بود‬ ‫تاسیس��ات خود را ترمیم و نوس��ازی کنند‪ ،‬به عنوان مثال‬ ‫شبکه اب و برق و گاز کشور هر ساله باید هزینه های زیادی‬ ‫را ب رای تعمیر و نگهداری تاسیس��ات خ��ود در نظر بگیرند‬ ‫که به دلیل پرداخت یارانه ها این ام��ر مهم صورت نگرفته‬ ‫است‪ ،‬بناب راین در سال های اخیر با مشکالت فراوانی روبه رو‬ ‫شدند‪ .‬در نتیجه هم واقعی ت های موجود کشور و هم منطق‬ ‫اقتصادی حکم م ی کند که یارانه ها به گروه های اسی ب پذیر‬ ‫پرداخت شود‪ .‬اما اینکه در ای ران شناسایی اقشار اسی ب پذیر‬ ‫یا پردرامد امکان پذیر هس��ت یا خیر‪ ،‬جای س��وال دارد‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رس��د که در مدت کوتاه نم ی توان این شناسایی را‬ ‫به صورت دقیق انجام داد و ممکن است گروه های مهمی‬ ‫ که به این پول احتیاج دارند حذف ش��وند‪ .‬در نتیجه دولت‬ ‫و قوه قضائیه بای��د در ابتدا امکانات شناس��ایی دهک های‬ ‫پردرامد و همچنین کم درامد را فراهم کنند تا ب ر اساس ان‬ ‫یارانه ها به گروه های خاص اختصاص یابد‪ .‬ب رای روشن شدن‬ ‫این موضوع چن��د مثال م ی زنم‪ .‬در ح��ال حاضر در گمرک‬ ‫جمهوری اس�لامی حدود ‪ 21‬هزار تاجر ثب ت نام کرده اند که‬ ‫وقتی دولت نسبت به شناسایی انها اقدام می کند می بینیم‬ ‫بعضی از انها عضو کمیته امداد هس��تند‪ .‬این‪ ،‬یعنی اینکه‬ ‫بعض ی ها ب��رای دور زدن مالیات از نام کس��انی که تحت‬ ‫پوشش کمیته امداد هستند استفاده می کنند و حتی در این‬ ‫حوزه شناسایی سخت است‪.‬‬ ‫با توجه به امار رسمی‪ ،‬ما بیش از چند صد هزار ای رانی‬ ‫مقیم خارج از کشور داریم که باتوجه به طوالن ی بودن مدت‬ ‫اقامت انها حدود ‪ 79‬هزار نفر کد ملی دارند که این نش��ان‬ ‫م ی دهد ما حتی به نیم ی از انها نیز نظ��ارت کامل نداریم‪.‬‬ ‫این ام��ار در حوزه های دیگ��ر مانند می��زان دقیق مودیان‬ ‫مالیاتی نیز به چشم م ی خورد که اطالعات بسیاری از این‬ ‫چهار میلیون و ‪ 200‬هزار مودی مالیاتی نزد سازمان مالیات‬ ‫مخدوش اس��ت و ‪ ۸۰۰‬هزار کد غی ر معتبر وجود دارد‪ .‬برخی‬ ‫ای رانیان خارج از کش��ور نیز در حال حاض��ر یارانه دریافت‬ ‫می کنند و همچنین از حدود ‪ ۱۷‬هزار پزشک متخصص ‪۱۴‬‬ ‫هزار نفر یارانه م ی گیرند که علت ان مش��خص نبودن کد‬ ‫ملی انهاست‪ .‬اگر دولت تصمیم به اجرای حذف ثروتمندان‬ ‫از دریافت یارانه بگیرد‪ ،‬قطعا عملیات ی کردن ان بسیار بیشتر‬ ‫از سه ماه زمان نیاز دارد‪ .‬با توجه به این شرایط به نظر می رسد‬ ‫در طول س��ه ماه‪ ،‬دولت امکانات و توانایی الزم را ب رای به‬ ‫کار بستن بانک های اطالعاتی الزم برای شناسایی دقیق‬ ‫دهک ها در اختیار ندارد و به همین دلیل به نظر م ی رسد که‬ ‫طرح دوستانمان در مجلس عملی نخواهد شد‪.‬‬ ‫در کشورهای دیگر‪ ،‬یارانه را به افراد نیازمندی م ی دهند‬ ‫که در قبال دریافت ان ش��روطی را رعایت کنند‪ .‬شروطی‬ ‫مانند اینکه انها باید فرزندان خود را حتما به مدرسه بفرستند‬ ‫یا اینکه بیمه درمانی داشته باشند‪ .‬در ای ران شاید اگر بخش‬ ‫عمده ای از پول هدفمن��دی یارانه ها به بخش بهداش��ت‬ ‫و درم��ان اختصاص پیدا م ی ک��رد و م��ردم از درمان کافی‬ ‫برخوردار بودند‪ ،‬اکنون شاهد نتایج بهتری بودیم‪ .‬اما اینکه‬ ‫دولت در این زمینه که پرداخت یارانه به عده ای را حذف کند‬ ‫یا تغییری در شکل پرداخت ان به وجود بیاورد‪ ،‬هنوز در حد‬ ‫بررس ی های کارشناسی اس��ت و به تصمیم قطعی نرسیده‬ ‫اس��ت‪ .‬دولت در این زمینه هنوز به جمع بندی مش��خصی‬ ‫نرسیده و مشغول بررسی نظ رات مختلف در این زمینه است‪.‬‬ ‫در همین راستا وزارت کار‪ ،‬تعاون و رفاه اجتماعی همایشی‬ ‫را برگزار کرد تا صاحب نظ ران مختلف نظ رات خود را در این‬ ‫زمینه ارائه دهند‪.‬‬ ‫البته برخ��ی معتقدند ک��ه تغییر در ش��یوه پرداخت‬ ‫یارانه ها ممکن اس��ت به ملتهب شدن فضای روانی جامعه‬ ‫منجر شود‪ .‬این نیز از موضوعاتی است که جامع ه شناسان و‬ ‫صاحب نظ ران با حضور در این همایش در این باره به بحث‬ ‫و بررسی پرداخته اند‪ .‬این بحث بس��یار پیچیده است چون‬ ‫بعض ی ها دریاف��ت یارانه ها را حق خ��ود م ی دانند و بعضی‬ ‫دیگر معتقدند شیوه پرداخت فعلی با توسعه عدالت ناسازگار‬ ‫اس��ت‪ .‬بناب راین باید مس��ائل سیاس��ی ‪ -‬اجتماعی چنین‬ ‫ی به دقت مورد بررسی و موشکافی قرار گیرد‪ .‬البته‬ ‫تصمیم ‬ ‫اگر بخواهیم حذف پولدارها را به صورت سریع انجام دهیم‪،‬‬ ‫تنها حدود صد هزار نفر قابل شناس��ای ی اند‪ .‬در طول برنامه‬ ‫سه ماهه مجلس این عدد به ‪ 700‬هزار نفر م ی رسد اما ب رای‬ ‫شناسایی ‪ 21‬میلیون نفر حاضر در س��ه دهک‪ ،‬حدود یک‬ ‫سال زمان احتیاج است‪ .‬بناب راین به نظر می رسد دولت ب رای‬ ‫شناسایی دهک های پ ر درامد در طول سه ماه توانایی الزم‬ ‫را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫همان طور که گفت��ه ش��د‪ ،‬پرداخت یاران��ه در تمام‬ ‫کشورهای جهان مرس��وم اس��ت اما تفاوتی که وجود دارد‬ ‫این اس��ت که هیچ دولتی در جهان به همه اقشار خود به‬ ‫صورت مس��اوی یارانه نم ی دهد‪ ،‬بلکه با بررسی اطالعات‬ ‫مختلفی که به انها اش��اره ش��د دولت نس��بت به پرداخت‬ ‫یارانه در حوزه های مختلف و به اقشار خاص اقدام م ی کند‬ ‫که متاسفانه این طرح در کش��ور ما تاکنون مورد توجه قرار‬ ‫نگرفته است‪.‬‬ ‫در همی��ن راس��تا راه اندازی بان��ک رف��اه اقتصادی‬ ‫خانواده ها مس��اله بس��یار مهمی اس��ت و م ی تواند تاثیر‬ ‫بزرگی بر اقتصاد ای ران داشته باشد‪ .‬به این خاطر که نه تنها‬ ‫یارانه های نقدی بلکه یارانه ه��ای مختلفی در ای ران توزیع‬ ‫م ی ش��ود که جنبه پنهان دارد مثل یارانه دارو‪ ،‬یارانه تامین‬ ‫اجتماعی و یارانه اب و برق‪ .‬بناب رای��ن باید بانک اقتصادی‬ ‫خانواده ها تشکیل شود اما نباید در این زمینه با شتابزدگی‬ ‫عمل کرد‪.‬‬ ‫دولت در اصالح روش اجرای طرح هدفمندی یارانه ها‬ ‫باید گام اول یعنی راه اندازی بانک اقتص��ادی خانواده ها را‬ ‫محکم بردارد‪ .‬گام بعدی نی��ز اولویت بندی نیازهای جامعه‬ ‫است که باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫دقت در اجرا و ش��رایط بیرونی مث��ل وضعیت کالن‬ ‫اقتصادی در کس��ب نتایج‪ ،‬بهتر از اجرای طرح هدفمندی‬ ‫یارانه ها نقش بس زایی دارد‪ .‬اگر بتوانیم بانک خوب اطالعات‬ ‫اقتصادی طراح��ی کنیم – ه ر چن��د بعید اس��ت بتوانیم‬ ‫‪ 30‬درص��د از یارانه بگی��ران را حذف کنیم ‪ -‬اما بخش��ی از‬ ‫افرادی ک��ه واقعا نیازی به ای��ن پول ندارن��د‪ ،‬از این چرخه‬ ‫حذف م ی شوند‪.‬‬ ‫طرح پرداخ��ت نقدی در طرح هدفمن��دی یارانه ها در‬ ‫سال چیزی حدود ‪ 15‬هزار میلیارد تومان کسری ب رای دولت‬ ‫به ارمغان دارد‪ .‬در کنار ان‪ ،‬این ط��رح تاثی رات زیادی بر نرخ‬ ‫تورم داشته و برخی معتقدند در کاهش ارزش پول ملی نیز‬ ‫ ب ی تاثیر نبوده است‪ .‬همه اینها نشان م ی دهد که ب رای ادامه‬ ‫این طرح بزرگ اقتصادی بای��د تغیی راتی در نوع نگاه دولت‬ ‫انجام شود و ب رای ط ی کردن مراحل بعدی تجدید نظرهایی‬ ‫صورت گیرد‪ .‬در ح��ال حاضر حذف ثروتمندان از ش��مول‬ ‫دریافت کنن��دگان یارانه نقدی امکان پذیر نیس��ت‪ ،‬به طور‬ ‫مشخص هیچ کشوری یارانه یکسان به همه افراد پرداخت‬ ‫نم ی کند‪ ،‬مگر اینکه اتفاق بحرانی مانند س��ونامی یا زلزله‬ ‫به وجود امده باشد‪ .‬در کش��ورهای توسع ه یافته ب رای اقشار‬ ‫فقیر یارانه نقدی پرداخت م ی ش��ود‪ ،‬به طوری که در برخی‬ ‫کشورها هش��ت درصد تولید ناخالص داخلی ب رای این امر‬ ‫تخصیص م ی یابد اما مس��اله اینجاس��ت که یارانه باید به‬ ‫کسانی پرداخت ش��ود که فقر انها از این بابت کاهش یابد‬ ‫ولی باتوجه به اینکه هم اکنون بانک اطالعاتی مناس��بی‬ ‫وجود ندارد‪ ،‬امکان شناس��ایی اقش��ار غن��ی و فقیر چندان‬ ‫امکان پذیر نیست‪ .‬اگر ما بخواهیم شیوه کشورهای دیگر‬ ‫را در پرداخت یارانه ها در پیش بگیریم باید ابتدا به این نکته‬ ‫توجه کنیم که این کار چه مزایا و معایبی ب رای کشور ما دربر‬ ‫خواهد داشت؟ عالوه بر این به کارگیری چنین شیوه هایی‬ ‫باید از روز اول اج��رای طرح مد نظر ق��رار م ی گرفت به این‬ ‫ترتیب که باید سیستم مشخصی ط راحی م ی شد تا عالوه‬ ‫بر پرداخت یارانه نقدی به اقشار کم درامد و اسی ب پذیر که‬ ‫عمدتا در دهک های ابتدایی قرار م ی گیرند‪ ،‬به سایر اقشار‬ ‫نیز یارانه بیمه های درمانی اختصاص پیدا م ی کرد؛ چراکه‬ ‫ب ر اساس تحقیقات انجام شده‪ ،‬هر س��اله دو درصد از مردم‬ ‫به دلیل بیمار شدن‪ ،‬به زیر خط فقر م ی روند و در نتیجه به‬ ‫بیماری های سخت مبتال م ی شوند‪ .‬البته چنین وضعیتی‬ ‫ب رای جامعه نامطلوب و مغایر قانون اساسی است؛ بناب راین‬ ‫مشکالت بیمه درمانی باید در کش��ور رفع شود‪ .‬به همین‬ ‫دلیل بعد از هدفمند کردن اختصاص یارانه ها به گروه های‬ ‫اس��ی ب پذیر‪ ،‬باید درمان فراگیر ب رای س��ایر قشرها مد نظر‬ ‫قرار گیرد‪.‬‬ ‫نکته دیگری ک��ه باید به ان توجه کرد این اس��ت که‬ ‫بعضی از کارشناس��ان به حمایت از تولی��د بجای پرداخت‬ ‫نقدی یارانه معتقدند‪ .‬در این زمینه باید گفت که مش��کل‬ ‫تولید در ای ران صرفا کمبود نقدینگ��ی و کمک های مالی‬ ‫نیست‪ ،‬بناب راین نم ی توان به صرف پرداخت پول به صنایع‪،‬‬ ‫مشکالت این بخش را حل کرد‪ .‬شاید خیلی وقت ها بتوانیم‬ ‫بو کار‬ ‫بدون پرداخت پول نقد اما با مناسب کردن فضای کس ‬ ‫زمینه رشد تولید را فراهم کنیم‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫او شوخی ندارد‪ ،‬کتابش هم به صراحت همان روزهایی است‬ ‫که روی نیمکت شیاطین م ی نشس��ت‪ ،‬یادمان باشد که او‬ ‫فرگوسن است؛ یک رئیس تمام عیار‪ ...‬گاردین در مورد این‬ ‫کتاب نوشته اس��ت که خاط رات ‪ 404‬صفحه ای فرگوسن به‬ ‫اندازه خاط رات نخس ت وزیر بعد از جنگ جهانی جذاب است‪.‬‬ ‫حمله رئیس‬ ‫کتاب زندگینامه فرگوسن جنجالی بود‬ ‫دیـــدار‬ ‫بر زمینه س��فید رنگ‪ ،‬تصویری از رئیس نقش بسته‬ ‫است‪ ،‬نامش را بزرگ نوشته اند به عنوان نام کتاب و عکسی‬ ‫از او با این توضیح کوچک که او ش��وخی ندارد‪ ،‬وقتی دست‬ ‫به کاری م ی زند تا انتهای ان را م ی رود‪ ...‬سر الکس فرگوسن‬ ‫این روزها دوباره به عرصه فوتبال بازگشته است‪ ،‬نه با جامی‬ ‫ دیگر‪ ،‬نه با یک قهرمانی دیگر و نه حتی با هر انچه به چمن‬ ‫فوتبال ربط دارد‪ .‬کتاب تازه سرمربی سابق منچستر‪ ،‬انقدر‬ ‫حرف ب رای گفتن دارد که خیل ی ه��ا را وادار به واکنش کرده‪.‬‬ ‫در این کتاب در مورد خیلی از ادم ها و اتفاقات صحبت شده‬ ‫است‪ ،‬از دیوید بکهام و روی کین گرفته تا ماجرای لنگه کفش‬ ‫و جنگ پیتزا‪ .‬به فاصله یک هفته از رونمایی از کتاب تعداد‬ ‫واکنش ها نشان از اهمیت ان دارد‪ .‬دوره زمانی که فرگوسن‬ ‫در کتاب جدیدش به ان اشاره کرده به سال های ‪ ۱۹۹۹‬تا زمان‬ ‫بازنشستگ ی اش باز م ی گردد‪ .‬او در مورد محتویات کتاب گفته‬ ‫است‪« :‬زمانی که کتابی منتشر م ی کنید‪ ،‬در مورد همه کارها‬ ‫و تصمیم هایی که گرفته اید توضیحاتی م ی دهید‪ .‬به همین‬ ‫دلیل چون من به مدتی طوالنی در یک باش��گاه بودم و در‬ ‫دوره های مختلف تیم های زیادی ساختم‪ ،‬برهه های زمانی‬ ‫وجود داشته که به هیچ وجه نم ی توان از انها چشم پوشید‪»...‬‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫به قلم‬ ‫اقایفوتبالیست‬ ‫انچه رئیس گفته است‬ ‫داس��تان زندگی فرگوسن‪ ،‬داس��تانی طوالنی است‪ .‬او‬ ‫چندین دهه در س��طح اول فوتبال جهان فعالیت م ی کرد و‬ ‫در این مدت با س��تارگان بزرگی کار کرده است‪ .‬خاطره او از‬ ‫هرکدام از این س��تارگان م ی تواند ی��ک حکایت جنجالی را‬ ‫رقم بزند‪ ،‬نگاهی داریم به برخی از مواردی که در این کتاب‬ ‫بیان شده است‪.‬‬ ‫بکه�ام‪ :‬س��ال ‪ 2003‬در مرحل��ه پنج��م جام حذفی‬ ‫باشگاه های انگلیس در اولدترافورد می زبان ارسنال بودیم که‬ ‫در اغاز نیمه نخست با گل برتری ارسنال ی ها راهی رختکن‬ ‫ش��دیم‪ .‬من که واقعا تحمل این نتیجه را نداشتم‪ ،‬وقتی در‬ ‫رختکن اعتراض خود را با فریاد زدن بر س��ر بازیکنان نشان‬ ‫ دادم‪ ،‬متوجه خنده تلخ دیوید بکهام ش��دم و لنگه کفشی به‬ ‫سوی او پرتاب کردم که باعث پارگی ابرویش شد‪ .‬این حادثه‬ ‫و متعاقب ان جدایی دیوید بکه��ام را تلخ ترین خاطره دوران‬ ‫حضور بیست و هفت ساله ام در منچستر یونایتد م ی دانم‪،‬‬ ‫اگرچه ما از فروش او به رئال مادرید س��ودی زیادی نصیب‬ ‫باشگاه کردیم‪.‬‬ ‫روی کی�ن‪ :‬در پایان این کتاب‪ ،‬سرالکس فرگوسن از‬ ‫اخ راج روی کین کاپیتان اسبق منچستر یونایتد صحبت کرده‬ ‫ است و با اینکه از او با ستایش یاد م ی کند‪ ،‬ولی نوشته است‬ ‫که روی کین دچار غروری کاذب شد و به همین دلیل مجبور‬ ‫بودم عذر او را بخواهم‪ .‬او نوشته است‪« :‬رابطه ام با روی کین‬ ‫پس از انتقاد ش��دید کین از چند ت��ن از هم تیم ی هایش در‬ ‫مصاحبه با کانال ام یو تی وی در اکتبر ‪ 2005‬که هرگز پخش‬ ‫نشد‪ ،‬تیره شده است‪ ».‬فرگوس��ن در این کتاب عصبانیت‬ ‫کین را در جدال لفظ ی ترسناک توصیف کرده و گفته است‬ ‫که کاپیتان س��ابق ای رلندی «گزنده ترین زب��ان را که بتوان‬ ‫تصور کرد» دارد‪.‬‬ ‫پیتزا گیت‪ :‬او این بار درباره اکتبر سال ‪ 2004‬سخن گفته‬ ‫کتاب های بسیاری بودند که توس�ط بازیکنان فوتبال نوشته شده اند و س�ر وصدای فراوانی به همراه داشتند‪،‬‬ ‫کتاب هایی که هر کدام در زمان خود مورد توجه قرار گرفتند و پشت پرده های فوتبال را علنی کردند‪ ،‬نگاهی داریم به‬ ‫بعضی از این کتاب ها‪...‬‬ ‫تفاوت ظریف‬ ‫سوت اغاز‬ ‫تونی ش��وماخر‪ ،‬دروازه بان اول‬ ‫فوتبال الم��ان ب��ود‪ ،‬دروازه بانی که‬ ‫توانست با المان در جام جهانی ‪1986‬‬ ‫به فینال برسد‪ .‬این دروازه بان جنجالی‬ ‫و خش��ن خودش را ب��رای حضور در‬ ‫جام ملت های اروپا در سال ‪ 1988‬اماده‬ ‫م ی کرد که کتاب زندگینامه اش منتشر شد‪ ،‬کتابی با عنوان‬ ‫سوت اغاز که تمام نقشه هایش را بر هم زد‪ .‬وی در ان کتاب‪،‬‬ ‫مسائل خصوصی بازیکنان تیم ملی را که در اردوها شاهد ان‬ ‫بود‪ ،‬مطرح و س��یمای برخی از بازیکنان را در افکار عمومی‬ ‫لکه دار س��اخته بود‪ .‬همین امر باعث ش��د که او را دیگر به‬ ‫تیم ملی المان دعوت نکنند‪g .‬‬ ‫‪80‬‬ ‫است‪ .‬در ان بازی تیم منچستریونایتد به رکورد ‪ 49‬بازی بدون‬ ‫شکست ارسنال در ورزشگاه اولدترافورد پایان داد‪ .‬این اتفاق در‬ ‫اکتبر س��ال ‪ 2004‬روی داد و روابط سرد دو مربی تا نیمه نهایی‬ ‫رقابت های لیگ قهرمانان اروپا در س��ال ‪ 2009‬ادامه پی دا کرد‪.‬‬ ‫خاط رات فرگوسن در این باره این گونه است‪« :‬ارسن ونگر کبود‬ ‫شده و مش��ت های خود را گره کرده بود‪ .‬به نظرم مغزش املت‬ ‫شده بود‪ ».‬درگیری بازیکنان دو تیم از تونل ورزشگاه اولدترافورد‬ ‫اغاز شد‪ .‬رود فن نیستلروی به رختکن منچستر م ی اید و از انچه‬ ‫ونگربههنگامترکزمینبهویگفتهلببهاعتراضم ی گشاید‪.‬‬ ‫فرگوسن ب ی درنگ از رختکن خارج م ی شود و به ونگر م ی گوید‬ ‫روی رفتارش تمرکز داش��ته باشد‪ .‬فرگوس��ن نوشت‪« :‬ونگر‬ ‫مشت های خود را گره کرده و از شدت ناراحتی سرخ شده بود اما‬ ‫من کنترل خود را حفظ کردم‪ ».‬فرگوسن سپس م ی نویسد که‬ ‫در همان زمان یک پیتزا به سمت او پ رتاب شده است‪« :‬بهترین‬ ‫بازیکنیکهیکپیتزابهسمتمنپ رتابکردهسسکفابرگاس‬ ‫است! او کامال با دقت این کار را کرد‪ ،‬درست مثل پاس دادنش!‬ ‫م ی گویند کسی که ان پیتزا را به سمت من پ رتاب کرد فابرگاس‬ ‫بوده‪ ،‬اما امروز من دیگر نظری در مورد اینکه چه کسی این کار‬ ‫کتاب «تفاوت ظری��ف» فیلیپ‬ ‫الم نیز از ان کتاب هایی بود که پس از‬ ‫انتشارش جنجال های زیادی را به وجود‬ ‫اورد‪ .‬کاپیتان تیم ملی المان و باش��گاه‬ ‫بایرن مونی��خ در این کت��اب از تک تک‬ ‫مربیان پیش��ینش ای راد گرفته بود‪ .‬الم‬ ‫همچنین در این کتاب تمرینات سبک‬ ‫رودی فول��ر را عامل ناکام��ی ژرمن ها ‬ ‫در ی��ورو ‪ 2004‬عنوان ک��رد و فاش کرد‬ ‫ک��ه در ط��ول ان مس��ابقات بیش��تر‬ ‫بازیکنان تیم ملی المان به جای تمرین‪،‬‬ ‫پل ی استیشن بازی م ی کردند ! فیلیپ الم‬ ‫با نوش��تن این کتاب پا در جای بزرگان‬ ‫فوتبال المان نظیر بکن باوئر گذاشت‬ ‫که با زبان تیز انتقاد م ی کردند‪g .‬‬ ‫من زالتان هستم‬ ‫«من زالتان هس��تم» یکی از پرفروش ترین کتاب های‬ ‫یک س��ال اخیر اروپاس��ت‪ .‬ایب راهیموویچ در این کتاب ضمن‬ ‫نقل خاط رات س��خت دوران کودکی و زندگی دش��وار با والدین‬ ‫مهاجرش در حومه ش��هر مالمو‪ ،‬نحوه راهیاب ی اش به فوتبال‬ ‫هلند و سپس اوج گیری و شهرت بی ن المللی در یوونتوس‪ ،‬اینتر‪،‬‬ ‫بارسلونا و میالن را شرح داده است‪.‬‬ ‫زالتان در این کتاب ب رای اولی ن بار‬ ‫درمورد پشت پرده حوادث رخ داده‬ ‫در بارس��لونا در زم��ان حضورش‬ ‫در ای��ن تی��م ح��رف زده و دالیل‬ ‫ ب ی اعتنای ی ه��ای پ��پ گواردیوال‬ ‫و نیمکت نش��ین ک��ردن او را که‬ ‫منجر به جدایی ایب را از این تیم و‬ ‫بازگشت دوباره اش به ایتالیا شده‪،‬‬ ‫شرح داده است‪g .‬‬ ‫نوشته های الکس فرگوسن بازتاب فراوانی در مجامع‬ ‫وداع نه‪ ،‬خداحافظی‬ ‫سر بابی رابسون یک مرد دوست داش��تنی در فوتبال‬ ‫جهان است‪ ،‬یک بزرگ پر افتخار که جدالی ابدی با بیماری‬ ‫سرطان داشت‪ .‬بخش های قابل اعتنایی از کتاب زندگینامه‬ ‫این مربی فقید به این جدال اختصاص دارد‪ ،‬کتابی با عنوان‬ ‫وداع نه خداحافظی که م ی توان بارها خواند و خواند‪ .‬داستان‬ ‫کتاب رابسون داستان مردی است که همواره مورد احترام بود‪.‬‬ ‫او از روزهایی م ی گوید که تیم درجه چندم مثل وست بروم را‬ ‫به سطح باال رس��اند‪ ،‬از گلی که مارادونا با دست به انها زد و‬ ‫اشک های گازا و البته جدال با سرطان‪g .‬‬ ‫سفر من به جهنم و بازگشت از ان‬ ‫پل گاس��کوئین یک��ی از جنجال ی ترین بازیکن��ان تاریخ‬ ‫فوتبال جهان است‪ ،‬بازیکنی که همین چند وقت قبل در حالتی‬ ‫نامتعادل مقابل یک هتل دیده شد‪ .‬گازا کتابی دارد با عنوان سفر‬ ‫من به جهنم و بازگشت از ان؛ کتابی که بس��یار مورد توجه قرار‬ ‫گرفت‪ .‬گاسکوئین در این کتاب که مورد توجه قرار گرفت‪ ،‬درباره‬ ‫مورد مواردی از قبیل ریش��ه رفتارهای خود و گرایشش به الکل‬ ‫و مواد مخدر گفته است و اینکه چگونه ناهنجاری رفتاری باعث‬ ‫م ی شود که یک استعداد ب ی نظیر تباه شود‪g .‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫بازتاب های یک کتاب‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫را کرده‪ ،‬ندارم‪».‬‬ ‫بازنشس�تگی‪« :‬وقتی تصمی��م گرفت��م از دنیای‬ ‫مربیگری خداحافظ��ی کنم‪ ،‬بدون انکه با کس��ی در میان‬ ‫بگذارم‪ ،‬یک روز به دیوید مویس زنگ زدم و از او خواس��تم‬ ‫که به خانه ام واقع در حومه شهر منچس��تر بیاید‪ .‬او هرچه‬ ‫اصرار کرد که دلیل این دعوت را بداند ب��ه او چیزی نگفتم‬ ‫و فقط از وی خواستم کس��ی را از این مالقات باخبر نکند‪».‬‬ ‫وی ادامه م ی ده��د‪« :‬وقتی مویس امد‪ ،‬فک��ر م ی کرد من‬ ‫خواس��تار بازیکنی از تیم او هس��تم و م ی خواهم قضیه را‬ ‫دوس��تانه حل و فصل کنم‪ .‬وی زمانی که با پیش��نهاد من‬ ‫ب رای قبول مربیگری تیم منچستر یونایتد رو به رو شد‪ ،‬واقعا‬ ‫نم ی دانست چه بگوید‪».‬‬ ‫اس�تیون جرارد‪« :‬من جزو معدود افرادی هستم که‬ ‫حس م ی کنند اس��تیون جرارد بازیکن خیلی بزرگی نیست‪.‬‬ ‫جرارد در بازی هایی که با زوج اسکولز و کین روبه رو م ی شد‪،‬‬ ‫به ندرت پایش به توپ م ی خورد‪».‬‬ ‫کریستیانو رونالدو‪« :‬رئال ‪ 80‬میلیون پوند نقد ب رای‬ ‫یدانید چرا؟ این شیوه فلورنتینو‬ ‫خرید رونالد پرداخت م ی کرد‪ ،‬م ‬ ‫پرس‪ ،‬رئیس این باشگاه‪ ،‬است تا به دنیا بگوید «ما رئال مادرید‬ ‫هستیم‪ ،‬ما بهترینیم» وقتی احتمال پیوستن رونالدو به رئال‬ ‫افزایش پی دا کرد‪ ،‬من به او یک قول مردانه دادم‪ .‬من به خانه او‬ ‫در پرتغال رفتم و به او گفتم‪« :‬تو نم ی توانی امسال بروی‪ ،‬به‬ ‫ویژه با این شیوه ای که کالدرون ب رای خرید تو اقدام کرد‪ ».‬به‬ ‫او گفتم‪« :‬م ی دانم تو م ی خواهی به رئال بروی اما من ترجیح‬ ‫م ی دهم تو را بکشم اما تو را به رئال نفروشم‪».‬‬ ‫میزبان�ی بارس�ا‪« :‬بارس��لونایی ک��ه در فین��ال‬ ‫چمپیونزلیگ س��ال ‪ 2011‬منچس��تریونایتد را شکست داد‪،‬‬ ‫بهترین تیم تاریخ است‪ .‬گروهی از بهترین بازیکنان دنیا که‬ ‫حول محور مسی جمع شده بودند‪ ،‬تیمی توانمند ساخته بود‪.‬‬ ‫من هیچ حس حسادتی به چنین تیم های بزرگی نداشته ام‪.‬‬ ‫تاسف بله‪ ،‬اما وقتی ما به انها باختیم‪ ،‬هیچ حس حسادتی‬ ‫نداش��تم‪ .‬اما هتل انجا یک قتلگاه بود‪ .‬م��ا در اتاقی بودیم‬ ‫که هیچ نور و چراغی نداش��ت؛ غذا هم س��رد بود و دیر سرو‬ ‫م ی شد‪».‬‬ ‫رونی و خرید اوزیل‪« :‬اوزیل در وردربرمن عالی بازی‬ ‫م ی کرد و عض��وی از تیم ملی زیر ‪ ۲۱‬س��اله های المان بود‪.‬‬ ‫نمایش بسیار خوبی هم در افریقای جنوبی از خود ارائه کرده‬ ‫بود اما خب‪ ،‬ما به دنبال چنین بازیکنی نم ی گشتیم‪ .‬تازه ان‬ ‫موقع با خاویر ه رناندز قرارداد بسته بودیم و م ی خواستیم که‬ ‫رونی و هرناندز زوج خط حمله ما را تشکیل دهند‪ .‬زمانی که‬ ‫رونی از من خواس��ت تا اوزیل را به یونایتد بیاورم به او گفتم‬ ‫که سرت به کار خودت باشد‪ .‬نم ی دانم که اشتباه کرده ام یا نه‬ ‫اما اوزیل اکنون به یکی از بهترین های دنیا بدل شده است‪».‬‬ ‫بنیتز‪« :‬او یک مرد مس��خره اس��ت‪ ،‬که فقط جنگ‬ ‫روانی ب��ه راه م ی ان��دازد و چیزی ب رای گفتن ن��دارد‪ .‬او فقط‬ ‫به دنبال خ راب کردن بازی و به دنبال برد در بازی است‪».‬‬ ‫اوون هارگری�وز‪« :‬او یکی از بدتری��ن خرید هایم بود‪،‬‬ ‫ هارگریوز سال ‪ 2007‬از بایرن مونیخ به منچستر یونایتد امد‬ ‫و طی چهار فصل تنها ‪ 27‬بازی ب رای منچستر یونایتد انجام‬ ‫داد‪ .‬او تمرکز الزم ب رای بازی را ندارد‪ ،‬نم ی دانم چرا او را خریدم؛‬ ‫از همان ابتدا نیز حس خوبی نسبت به وی نداشتم‪».‬‬ ‫فوتبالی داش��ت‪.‬به ویژه صحب ت های او در م��ورد لیورپول‬ ‫بس��یاری را به واکنش واداش��ت‪ .‬به عنوان مثال زین الدین‬ ‫زیدان‪ ،‬اسطوره فوتبال فرانسه در دفاع از استیون جرارد گفته‬ ‫است‪« :‬جرارد بازیکن بسیار خوبی است‪ .‬هر تیمی ارزو دارد‬ ‫ن هافبکی را در اختیار داشته باشد‪ .‬بدون شک اگر جرارد‬ ‫چنی ‬ ‫از لیورپول جدا م ی شد به یکی از گران قیمت ترین بازیکنان‬ ‫جهان تبدیل م ی ش��د‪ ».‬کن��ی داگلیش‪ ،‬مرب��ی و بازیکن‬ ‫افسانه ای انفیلد هم از مدافعان جرارد است‪« :‬فرگوسن باید‬ ‫تنها مرد فوتبالی باشد که استیون جرارد را بازیکنی در سطح‬ ‫کالس جهانی نم ی داند‪ .‬او همچنین گفته است از برخی از‬ ‫خرید های من در لیورپول تعجب کرده اس��ت‪ .‬شاید به این‬ ‫دلیل است که برخی از این بازیکنان را از چنگ او دراوردم‪».‬‬ ‫واکنش برن��دان راجرز که فرگوس��ن انتص��اب او به عنوان‬ ‫سرمربی لیورپول را اش��تباه م ی داند‪ ،‬واکنش تندتری است‪:‬‬ ‫«او از ع��دم اموزش های اخالقی الزم و حرف��ه ای در دوران‬ ‫جوانی رنج م ی برد‪ .‬واقعا دیگر نم ی خواهم در مورد این کتاب‬ ‫بیش از این صحبت کنم و واکنش های چند روز اخیر کافی‬ ‫بوده است‪ .‬فرگوسن بازنشسته شده و حاال وقتش است که در‬ ‫مورد بعضی چیزها صحبت کند‪ ،‬اما من واقعا عجله ای ب رای‬ ‫خرید کتابش ندارم‪ ».‬کتاب فرگوسن حتی در میان شاگردان‬ ‫قدیم ی اش هم‪ ،‬واکنش های تندی را به همراه داشت‪ .‬روی‬ ‫کین‪ ،‬بازیکنی که زمانی کاپیتان فرگوسن بود‪ ،‬در جواب او‬ ‫گفته است‪ «:‬به خاطر م ی اورم زمانی که در منچستریونایتد‬ ‫بودم گفت وگوهایی با س��رمربی درباره وفاداری داشتم و به‬ ‫نظرم او معنی این کلمه را نم ی داند‪ .‬انچه او درباره من گفته‬ ‫چندان مرا ازار نم ی دهد‪ ،‬اما او همیش��ه از بازیکنانی در تیم‬ ‫انتقاد م ی کند که موفقی ت هایی ب رایش به همراه اورده اند و‬ ‫این موضوع بسیار عجیب است‪ ».‬اوون هارگریوز هم گفته‬ ‫اس��ت‪« :‬این مطلب را فرگوسن م ی بایس��ت در یک جمع‬ ‫خصوصی بیان م ی کرد‪ ،‬هر کس که من را م ی شناسد م ی داند‬ ‫که من همیشه بیشترین تالش خود را کرده ام‪ .‬قبول کردن‬ ‫چنین صحب ت هایی ب رای من بسیار دشوار است‪ ».‬مایکل‬ ‫الدروپ‪ ،‬س��تاره س��ابق فوتبال دانمارک که در حال حاضر‬ ‫هدایت باشگاه سوانسی را برعهده دارد شاید بهترین سوال را‬ ‫مطرح کرده است‪ «:‬مردم وقتی این کتاب را بخوانند‪ ،‬از خود‬ ‫م ی پرسند در منچستر مگر چه خبر بوده است؟» ‪g‬‬ ‫ال دیه گو‬ ‫«من ال دیه گو از فقیرنشین ویالفیوریتو بلند شدم و بر‬ ‫بام دنیا فرود امدم‪ ،‬اما خودم را گم نکردم‪ .‬شلوار همیشگ ی ام‬ ‫را پوش��یدم و به انچه مردم م ی خواس��تند عمل کردم‪ ».‬این‬ ‫قس��متی از کتاب ال دیه گو اس��ت‪ ،‬زندگینامه خودنوشتی‬ ‫از اس��طوره فوتبال جهان دیه گو مارادون��ا‪ ...‬مارادونا در این‬ ‫کتاب نظ راتش را ب��دون کوچکترین رو دربایس��تی در مورد‬ ‫ادم های فوتبال گفته اس��ت و کتاب در زمان انتش��ار بسیار‬ ‫جنجالی ش��د‪ .‬خواننده در این کتاب با پس��ربچه ای فقیر در‬ ‫کوچه های بوئن س ایرس تا اوج ثروت و افتخار همراه م ی شود و‬ ‫باجنگ های او درگیری های او را م ی شناسد‪g ...‬‬ ‫یونایتد نفرین شده‬ ‫«یونایتد نفرین شده» رمانی درباره حضور چهل و چهار روزه‬ ‫پ رتنش و نافرجام ب رایان کالف‪ ،‬مربی نام اشنا و جنجالی انگلیسی‪،‬‬ ‫در باشگاه لیدز یونایتد است‪ .‬ه ر چند قصه با اش��اره به رخدادها و‬ ‫شخصی ت هایواقعیفوتبالانگلیسدههشصتوهفتادمیالدی‬ ‫جلو م ی رود‪ ،‬ولی استادیوم های فوتبال ب رای پیس زندان های تنگی‬ ‫هستند و طرفداران نشسته بر سکوها نقش جالدان را ایفا م ی کنند‪.‬‬ ‫این کتاب تصویر سیاه و تلخی از فوتبال ارائه م ی دهد و کالف را‬ ‫مردی سرگردان در مرز نبوغ و جنون توصیف م ی کند‪g.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫نفس اخر‬ ‫سخن ابن سینا و بیان بهمنیار‬ ‫بازیگر فیلم نفس عمیق در گذشت‬ ‫کتابی از دکتر غالمحسین ابراهیمی دینانی‬ ‫«اخر هفته وقتی هوا سرد شده بود بخاری اتاقش را راه انداخته بود‪ .‬جمعه شب از سر کار‬ ‫برگشت و به اتاقش در طبقه باالی خانه‏ شان رفت‪ .‬صبح ش��نبه مادرش او را ب رای صبحانه‬ ‫صدا کرد‪ ،‬اما وقتی جوابی نشنید گمان کرد به دلیل خستگی هنوز در خواب است‪ .‬وقتی تا‬ ‫ظهر شنبه از اتاقش بیرون نیامد و سر کار نرفت مادرش نگران شد‪ ،‬به طبقه باال رفت‪ ،‬اما از‬ ‫ساعت ‏ها قبل نفس نم ی‏ کشید‪ .‬او به دلیل گاز گرفتگی (بخاری) همان نیمه ‏های شب تمام‬ ‫کرده بود‪ ».‬این روایت اخرین نف س های بازیگری اس��ت که با «نفس عمیق» مش��هور شد‪.‬‬ ‫فیلمی ساخته پرویز شهبازی که در زمان خودش سر وصدای زیادی به پا کرد‪ .‬سعید امینی در‬ ‫فیلم «نفس عمیق» نقش کامران را بازی م ی کرد‪ .‬پسری از طبقه اشرافی که به درد ب ی تفاوتی‬ ‫دچار بود و فیلم با مرگ او به پایان م ی رس��د‪ .‬امینی در زندگی واقعی نیز به سرانجامی چون‬ ‫س��رانجام نقش کامران در فیلم نفس‪‎‬عمیق دچار شد‪ .‬او پس از نفس عمیق پیشنهادهای‬ ‫زیادی ب رای بازی در سینما داشت‪ ،‬ولی تمام پیشنهادات بازیگری را رد کرد چون عالقه ای به‬ ‫بازیگری نداشت‪ .‬منصور ش��هبازی‪ ،‬همبازی او در فیلم نفس عمیق در خاطره ای م ی گوید‪:‬‬ ‫«بعد از «نفس عمیق» یک روز با سعید بودم که از دفتر مسعود کیمیایی با او تماس گرفتند و‬ ‫ی دارم و نم ی توانم‬ ‫دعوت کردند در «سربازان جمعه» بازی کند‪ ،‬سعید گفت من فردا کار مهم ‬ ‫ی را کنس��ل کردی‪ ،‬گفت فردا باید بروم اس��کی!» او متولد‬ ‫بیایم‪ .‬گفتم چرا قرار به این مهم ‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مشغول‬ ‫کامپیوتر)‬ ‫ار‬ ‫ز‬ ‫ اف‬ ‫م‬ ‫(نر‬ ‫بود‬ ‫ مند‬ ‫ه‬ ‫عالق‬ ‫که‬ ‫ ای‬ ‫ه‬ ‫‪ ۱۳۶۰‬بود و طی این سال‏ها به حرف‬ ‫‪g‬‬ ‫کتاب «سخن ابن س��ینا و بیان بهمنیار»‪ ،‬قرائتی تازه و نگرش ی نو به فیلسوف بزرگ‬ ‫شیخ ال رئیس ابوعلی حسین بن عب داهلل بن سینا‪ ،‬مشهور به ابوعلی سینا و ابن سینا است‪ .‬دکتر‬ ‫دینانی در مقدمه این کتاب به رد قاطع نو افالطونی بودن این فیلس��وف قرن پرداخته است‪.‬‬ ‫همچنین این کتاب حاوی جدیدترین نظ رات فلسفی حکیم دکتر غالمحسین اب راهیم ی دینانی‬ ‫است که ضمن نقل کالم ابن سینا و نقد و بررس��ی ان‪ ،‬نظ رات خود را البه الی مطالب بیان‬ ‫کرده است‪ .‬دکتر دینانی در این اثر ب رای معرفی بوعلی به سراغ یکی از شاگردان نزدیک او به‬ ‫نام «بهمنیار» م ی رود و از البه الی اثار و س��خنان او و با در کنار هم قرار دادن انها با سخنان‬ ‫ابن سینا‪ ،‬به استنتاجات جدیدی م ی رس��د‪ .‬این کتاب هفده عنوان دارد که عبارتند از جایگاه‬ ‫ادراک و شناخت در اندیشه ابن سینا‪ ،‬صرف حقیقت یا حقیقت صرف‪ ،‬چشم همه دیدن ی ها را‬ ‫م ی بیند اما خودش را نم ی بیند‪ ،‬ایا م ی توانیم بدون تخیل تعقل کنیم؟‪ ،‬ایا ادراک زمان در خود‬ ‫زمان انجام م ی پذیرد؟‪ ،‬عقل جز ادراک عقلی چیز دیگری نیست‪ ،‬معقول حق تعالی موجود‬ ‫است یا موجود معقول اوست؟‪ ،‬علم به شیء از طریق اسباب ان کلی است‪ ،‬در نظر ابن سینا‬ ‫جسم فقط شرط وجود نفس به شمار م ی رود‪ ،‬غیر از حق یگانه هیچ واحدی نیست مگر اینکه‬ ‫در ان وجهی از کثرت هست‪ ،‬قوی ترین و ضعی ف ترین موجود‪ ،‬اثبات مبدا مشترک در علوم‬ ‫طبیعی امکان پذیر نیست‪ ،‬تفاوت میان مشاهده و یقین‪ ،‬ایا شوق همان ادراک است؟‪ ،‬تفاوت‬ ‫میان کل و کلی‪ ،‬لوازم یا صفات؟ و جز ماده چیز دیگری مانع تعقل نیست‪g .‬‬ ‫برگ اخر قصه فرهاد‬ ‫کاپیتان استقالل خداحافظی کرد‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫در ورزشگاه ازادی س��ورپ رایزی رخ داد که همه از ان مطلع بودند‪ .‬همه م ی دانستند که قرار‬ ‫است که کاپیتان اب ی پوشان ب رای اخرین بار به می دان برود‪ .‬روز قبل از مسابقه ب رادر شماره هفت در‬ ‫صفحه اجتماعی خود خبر از این داده بود که فرهاد تصمیم به جدایی از فوتبال گرفته است‪ .‬بازی‬ ‫با مس شروع شد‪ ،‬اس��تقالل در همان دقایق ابتدایی گل خورد‪ ،‬جب ران کرد اما خبر از خداحافظی‬ ‫نبود تا دقیقه ‪ ٨٢‬که تابلوی تعویض باال رفت‪ .‬فرهاد مجیدی از زمین بیرون امد و به سمت امیر‬ ‫قلع ه نویی رفت‪ ...‬چهره های مبهوت تماشاگران که از خود م ی پرسیدند ایا خبر جدی است؟ بله‪،‬‬ ‫جدی بود‪ ،‬فرهاد مجیدی پی راهن استقالل و چهار گوشه زمین را بوسید و از فوتبال خداحافظی‬ ‫کرد‪ .‬عکاس هابه دنبال ثبت اتفاق بودند‪ .‬نیکبخت واحدی به جای فرهاد مجیدی به میدان رفت‬ ‫و او با ازادی وداع کرد‪ .‬فرهاد مجیدی پی��ش از این در هفتم مهر ‪ 1391‬نیز با انتش��ار نامه ای‪ ،‬از‬ ‫فوتبال خداحافظی کرده بود؛ اما در ‪ 28‬اذر ‪ 1391‬با بستن قرار دادی یک سال و نیمه‪ ،‬بار دیگر به‬ ‫استقالل پیوس��ت‪ ،‬ولی امروز در حالی که هنوز از مدت زمان قرار داد او مانده بود‪ ،‬در میان بهت‬ ‫هواداران استقالل از فوتبال خداحافظی کرد‪ .‬او پس از خداحافظی گفت‪« :‬حرف اصل ی ام فقط با‬ ‫هواداران اس��ت و م ی خواهم ب رای انها صحبت کنم‪ .‬فوتبالیست باید یک روز خداحافظی کند و‬ ‫من هم م ی خواس��تم روزی از فوتبال بروم که در اوج باشم‪ .‬باید در کالس های مربیگری شرکت‬ ‫م ی کردم و اگر دو ماه از تمرینات دور م ی شدم از شرایط بدن ی ام ب رای بازی خارج م ی شدم‪ .‬به همین‬ ‫دلیل نخواس��تم این اتفاق رخ بدهد و زمانی خداحافظی کنم که امادگی الزم را نداش��ته باشم‪».‬‬ ‫کاپیتان ‪ 37‬ساله استقالل عالوه بر پی راهن اب ی پوش��ان پایتخت‪ ،‬پی راهن تیم های بهمن کرج‪،‬‬ ‫الوصل امارات‪ ،‬العین امارات‪ ،‬االهلی امارات‪ ،‬النصر امارات‪ ،‬الغ راف��ه قطر و راپیدوین اتریش را بر‬ ‫تن کرده بود و مدت زیادی از عمر فوتبالی خود را در کش��ورهای حاشیه خلیج فارس نیز گذرانده‬ ‫است‪ .‬مجیدی نخستین بار در بیست سالگی ب رای بازی های جام ملت های اسیا در سال ‪۱۹۹۶‬‬ ‫در امارات از سوی محمد مایل ی کهن به تیم ملی دعوت شد و نخستین بازی ملی خود را در ب رابر‬ ‫کویت و در سال ‪ ۱۳۷۵‬انجام داد‪ .‬او در ‪ ۲۶‬شهریور ‪ ۱۳۸۹‬در دوره مربیگری افشین قطبی از بازی در‬ ‫تیم ملی خداحافظی کرد‪ .‬شماره هفت استقالل که در سال های اخیر به رغم سن و سال باال اماده‬ ‫نشان م ی داد از بازیکنان محبوب استقالل محسوب م ی شد‪ .‬مجیدی در روز خداحافظی یک نامه‬ ‫خداحافظی هم ب رای هواداران استقالل نوشت‪ .‬او در بخشی از این نامه اورده است‪« :‬از فردا دیگر‬ ‫بازیکن استقالل به شمار نم ی ایم ولی همواره یکی از شما خواهم بود و ب رای قهرمانی استقالل‬ ‫دعا خواهم کرد‪ .‬ه ر چه دارم از استقالل و هوادارانش است و هر جا که باشم ب رای سربلندی استقالل‬ ‫تالش خواهم کرد‪g ».‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫پرنس‬ ‫فراموش شده‬ ‫گزارش تایم‬ ‫از پرنس جان‬ ‫‪82‬‬ ‫سرمایه داری‬ ‫سوژه‬ ‫ اینهفته‬ ‫اکونومیست‬ ‫بحران‬ ‫جاسوسی در‬ ‫روابط المان و‬ ‫امریکا روی‬ ‫جلداشپیگل‬ ‫_____سوژه‬ ‫جنبش‬ ‫لبیکیازینب(س)‬ ‫جنبش اینت رنتی مدافعان حرم‬ ‫در امتداد اجتماعات مدافعان حرم در سر تا سر ایران از جمله‬ ‫اجتماع مدافعان حرم هیات الرضا(ع) در تهران و محکومیت توهین‬ ‫به مقدسات و در دفاع از حرمین شریفین ‪ ،‬جنبش تصویری لبیک‬ ‫یا زینب ‪ ،‬فراخوانی برای تمام شیعیان جهان می باشد که از انان‬ ‫می خواهد تصویری را از خود در اقصی نقاط جهان ‪ ،‬ارس�ال کنند‪.‬‬ ‫در این فراخوان از انان خواس�ته ش�ده که عکس از فرد به همراه‬ ‫کاغذ و … که نام کشور و یا شهری که در ان سکونت دارد به همراه‬ ‫یکی از کلید واژه های بیان شده مانند «عاشورا هرگز تکرار نخواهد‬ ‫شد» و زمینه یکی از خیابانها یا میادین و ‪ ...‬باشد‪ .‬برای مشارکت‬ ‫در این جنبش کافی است که یک عکس با مشخصات فوق گرفته‬ ‫و ب�ه ادرس پس�تی ‪mohammadreza945@gmail.com‬‬ ‫ارسال کنید‪.‬این جنبش بس�یار مورد توجه قرار گرفته وعالوه به‬ ‫هنرپیشگان‪،‬مجریان وورزشکاران‪ ،‬دوستداران اهل بیت در اقصی‬ ‫نقاط جهان در ان شرکت کرده اند‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫مثلث شماره ‪196‬‬ ‫‪83‬‬ ‫با پشتیبانی مالی بانک انصار‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪196‬‬ ‫با پش��تیبانی مالی بانک انصار‪ ،‬اجالس بزرگان معدن‬ ‫و صنایع معدنی کش��ور با حضور ‪72‬گروه‪ ،‬شرکت و مجتمع‬ ‫معدنی و برخ��ی از مقام��ات و مس��ئوالن دولتی‪ ،‬ب��ه ویژه‬ ‫معاونان وزارت صنایع و معادن و نمایندگان مجلس ش��ورای‬ ‫اسالمی‪ ،‬استادان دانشگاه و نمایندگان بانک انصار در سالن‬ ‫همایش های صداوس��یما برگزار ش��د‪ .‬در این اجالس که با‬ ‫همکاری بخش های گوناگون وزارت صنایع و معادن و بخش‬ ‫خصوصی برگزار ش��د‪ ،‬ظرفیت های استفاده نش��ده معدنی‬ ‫کشور‪ ،‬قابلیت های صنایع معدنی برای مقابله با تحریم های‬ ‫کشورهای غربی و نقش و س��هم بخش معدن در استحکام‬ ‫مبانی اقتصاد مقاومتی از سوی سخنرانان و مسئوالن صنایع‬ ‫معدنی مورد بحث قرارگرفت‪ .‬همچنین برگزارکنندگان این‬ ‫اجالس از نقش و سهم بانک انصار در حمایت از صنایع معدنی‬ ‫و اقتصادمقاومتی تقدیر کردند‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی و‬ ‫تبلیغات بانک انصار‪ ،‬در این اجالس همچنین ضمن برشمردن‬ ‫نقش و تاثیر بانک های دولتی و خصوصی در توس��عه صنایع‬ ‫معدنی کشور به شرکت ها و گروه های برتر در صنایع معدنی‬ ‫تندیس اهداء شده و در پایان بر تداوم سیاست های حمایتی‬ ‫دولت و بانک ها و مراکز مالی دولتی و خصوصی به ویژه بانک‬ ‫انصار تاکید شد‪.‬‬ ‫ارائه خدم�ات هفتگانه و بیس�ت گزین�ه ای انی‬ ‫بانک انصار‬ ‫‪ l‬انی بانک انصار با ارائه خدمات هفتگانه و بیس��ت‬ ‫گزینه ای خود گامی اساسی در راستای بانکداری الکترونیکی‬ ‫برداشت‪ .‬با ارتقای فنی سامانه های الکترونیکی انی بانک انصار‬ ‫از طریق ارائه خدمات اعالم موجودی و صورتحساب به صورت‬ ‫کارت و سپرده‪ ،‬انتقال وجه به شکل کارتی‪ ،‬عادی و پایا‪ ،‬شارژ‬ ‫تلفن همراه اول‪ ،‬ایرانسل و گزارش شارژ‪ ،‬پرداخت قبوض تلفن‪،‬‬ ‫اب‪ ،‬برق‪ ،‬گاز‪ ،‬پرداخت اقساط و گزارش وام و تسهیالت‪ ،‬تنظیم‬ ‫و تغییر رمز‪ ،‬تغییر س��پرده‪ ،‬تنظیمات صورتحساب‪ ،‬خدمات‬ ‫برای نخستین بار در کشور‬ ‫از کارتخوان های جدید بانک مهر اقتصاد رونمایی شد‬ ‫با حضور دکتر غالمحس��ن تقی نتاج‪ ،‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد از دستگاه ‪MINI POS‬‬ ‫(کارتخوان کوچک) رونمایی شد‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪ ،‬این دستگاه برای‬ ‫نخستین بار توسط بانک مهر اقتصاد طراحی شده و تکنولوژی بومی شده است و تمامی عملیات‬ ‫پولی و بانکی که تا پیش از این روی کارتخوان های سنتی فروشگاهی اجرایی می شد‪ ،‬روی این‬ ‫‪ MINI POS‬نیز قابلیت اجرا دارد‪ .‬بر اساس این گزارش این ‪ ،MINI POS‬نسخه جدید کارتخوان‬ ‫فروشگاهی است که براساس اصول و استانداردهای مراجع امنیتی دنیا طراحی شده و با اتصال به‬ ‫موبایل و رایانه تراکنش بانکی انجام می شود‪ .‬استفاده از ‪ MINI POS‬برای اشخاصی که شغل سیار‬ ‫دارند‪ ،‬کاربرد عملیاتی بیشتری دارد چرا که حمل و نقل ان به راحتی انجام می شود‪ .‬این دستگاه‬ ‫کارتخوان کوچک براساس نیازمندی های صنوف شخصی سازی می شود و اصناف و پذیرندگان‬ ‫می توانند با بهره گیری از ‪ POS‬مدرن س��رویس های ارزش افزوده خاص خود را از این دستگاه‬ ‫داشته باشند‪ .‬در فاز اول‪ ،‬این دستگاه قابلیت عرضه به صنوف مختلف را دارد و در فاز دوم اشخاص‬ ‫حقیقی نیز می توانند از دارندگان ‪ MINI POS‬باشند‪ .‬غالمحسن تقی نتاج‪ ،‬مدیرعامل بانک مهر‬ ‫اقتصاد در مراسم رونمایی از ‪ MINI POS‬و مهر همراه که در معاونت ‪ ICT‬بانک مهر اقتصاد برگزار‬ ‫شد‪ ،‬با اشاره به اهمیت فناوری اطالعات در نظام بانکی کشور‪ ،‬بر انجام سرمایه گذاری های الزم‬ ‫در این عرصه تاکید کرد‪ .‬وی گفت‪« :‬رشد و توسعه فناوری اطالعات به معنای نادیده گرفتن ارزش‬ ‫نیروی انسانی نیست‪ ،‬بلکه به معنای واگذاری امور تکراری به ماشین االت است‪ ».‬نتاج تصریح‬ ‫کرد‪« :‬اگر امور تکراری را روی ماشین االت پیاده سازی کنیم‪ ،‬قطعا دغدغه کمبود نیروی انسانی‬ ‫نیز برطرف خواهد شد‪g ».‬‬ ‫‪84‬‬ ‫اجالس بزرگان‬ ‫معدن و صنایع‬ ‫معدنی کشور‬ ‫برگزارشد‬ ‫پیشخوان شامل انسدادکارت‪ ،‬دریافت شبا‪ ،‬لیست شعب‪ ،‬نرخ‬ ‫سود سپرده و اعالم تسهیالت قابل اعطا به مشتریان میسر‬ ‫شد‪ .‬براساس این گزارش‪ ،‬ش��رح خدمات مذکور به صورت‬ ‫نمودار س��اده و فلوچارت انی بانک در س��ایت بانک انصار به‬ ‫صورت فایل پی دی اف موجود است و مشتریان می توانند با‬ ‫مراجعه به این سایت ان را مشاهده و به صورت راهنمای دقیق‬ ‫و ساده مطالعه و سپس اقدام کنند‪ .‬به منظور ترویج رویه های‬ ‫بانکداری الکترونیکی‪ ،‬مسئوالن ش��عب موظف شده اند که‬ ‫نحوه استفاده از انی بانک را به مشتریان اموزش و به سواالت‬ ‫انان در این زمینه و سایر خدمات الکترونیکی پاسخ دهند‪ .‬این‬ ‫گزارش همچنین می افزاید که به منظور تسهیل در استفاده و‬ ‫صرفه جویی در وقت مشتریان ومراجعه کنندگان‪ ،‬انها می توانند‬ ‫تنها با واردکردن یک بار رمز اختصاصی خود از همه گزینه ها‬ ‫و خدمات موجود استفاده کنند‪ ،‬بدون انکه این امر تاثیری در‬ ‫امنیت شبکه و فرایند استفاده ان ایجاد کند‪g.‬‬ ‫روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن موفق به کسب‬ ‫تندیس برتر ارتباطی شد‬ ‫روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن براس��اس رای هیات داوران نهمین دوره سمپوزیوم‬ ‫بین المللی روابط عمومی ایران‪ ،‬حائز رتبه برتر ش��د و تندیس برگزیده بخش تکریم مشتریان‬ ‫را کسب کرد‪ .‬به گزارش روابط عمومی در«نهمین دوره سمپوزیوم بین المللی روابط عمومی»‬ ‫که از ‪ 2 9‬مهر تا اول ابان ماه ‪ 92‬در مرکز همایش های بین المللی صداو س��یما و با عنوان روابط‬ ‫عمومی هوش��مند؛ راهبردها‪ ،‬ش��یوه ها‪ ،‬ابزارها و با موضوع امید‪ ،‬تدبیر‪ ،‬عقالنیت و هوشمندی‬ ‫برگزار شد‪ ،‬روابط عمومی موسس��ه اعتباری ثامن موفق به دریافت تندیس روابط عمومی برتر‬ ‫در خصوص تکریم مشتریان شد‪ .‬بر اساس این گزارش‪ ،‬در این جشنواره عالوه بر ارائه ‪ 12‬مقاله‬ ‫علمی‪ ،‬متخصصان و اساتید روابط عمومی کشور درخصوص مبانی هوشمندسازی روابط عمومی‬ ‫و چشم اندازها‪ ،‬شاخص های روابط عمومی هوشمند‪ ،‬چالش ها و چشم اندازها‪ ،‬جایگاه عقالنیت و‬ ‫هوشمندی در روابط عمومی‪ ،‬روابط عمومی و سپهر اطالعاتی و بسیاری از مباحث به سخنرانی‬ ‫پرداختند‪ .‬از شاخص های ارزیابی این جشنواره می توان به ساختار برنامه عمل‪ ،‬مقدمه و منطق‬ ‫برنامه‪ ،‬توجه به زمان بندی و تکیه بر نظریه های ارتباطی اشاره کرد‪g .‬‬