ماهنامه مثلث شماره 197

‫صفحات ویژه درگذشت حبیب اهلل عسگراوالدی‬ ‫خداحافظی با راست گرای انقالبی‬ ‫ت گفت وگو را‬ ‫سیاست مداریکه سن ‬ ‫پاس می داشت‬ ‫رازهای‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودوهفتم‪ 18/‬ابان ‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫مثلثبررسیمی کند؛دالیلهمزمانیسخنرانی‬ ‫سعیدجلیلیدرمراسم‪ 13‬ابانبامذاکرات‬ ‫دولتحسنروحانیبا ‪5+1‬‬ ‫استراتژیبرد‪-‬برد‬ ‫گرایش اصالح طلبان به عارف‬ ‫بیشتر از ناطق است‬ ‫چگونه شعار مرگ بر امریکا در‬ ‫‪13‬ابان تبدیل به پشتوانه تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای در ژنو شد؟‬ ‫گفت وگوبامدیرمسئولروزنامهکارگزاران‬ ‫توقف چرخش به چپ شیخ‬ ‫مثلث بررسی م ی کند؛ ایا کارگزاران م ی خواهد‬ ‫حزب سیاسی روحانی باشد؟‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫زخم روی صورت‬ ‫محافظه کاریعربی‬ ‫ایا عربستان و امریکا از هم دور می شوند؟‬ ‫سجادی؛ از بهارستان تا سئول‬ ‫طلسم وزارت ورزش می شکند؟‬ ‫پرونده ویژه محرم‬ ‫نگاهی به تاثیرات اجتماعی‬ ‫هیات های مهم تهران‬ ‫گزارش مثلث از انچه میان سیاسیون‬ ‫و مداحان مشهور در سالیان اخیر‬ ‫گذشته است‬ ‫گزارش دیداری با سیدجعفر شهیدی‬ ‫درباره تاریخ نگاری عاشورا‬ ‫صلح لیبرالیسم با بنیادگرایی‬ ‫ایا مشکالت حضور نظامی در افغاستان‬ ‫امریکا را وادار به صلح با طالبان می کند؟‬ ‫‪Futures Studies of‬‬ ‫‪Iranian Public‬‬ ‫‪Libraries‬‬ ‫محـورهای اصـلی هـمایش‬ ‫‪ .1‬مبانی‪ ،‬هستیشناسـی‪ ،‬معرفت شناسی‪،‬‬ ‫پژوهی کتابخانه های‬ ‫و روش شناسی اینده‬ ‫ِ‬ ‫عـمـومـی ‪ .2‬روشهای اینـدهپـژوهـی‬ ‫کتـابخــانههـای عمومــی ‪ .3‬اینــده‬ ‫کتابخانههـای عمومـی ایـران بـا توجه به‬ ‫روندهـای فنـاوری‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬سیاسـی و‬ ‫اجتماعی‪-‬فرهـنگی ‪ .4‬مفهـومپردازیهای‬ ‫انتقادی در باب ایندهپژوهی کتابخانههای‬ ‫عمومــی ‪ .5‬مطالعـات تطبیقی در بـاب‬ ‫اینـده کتابخانههای عمومی در کشورهای‬ ‫مختلف ‪ .6‬مطالعـات موردی ایندهپژوهی‬ ‫کتابخانههـای عمومـی ‪ .7‬ایندهپژوهـی‬ ‫فعالیتها و خدمـات کتابخانههای عمومی‬ ‫(مجموعهسـازی‪ ،‬سـازمـانـدهی‪ ،‬امانـت‪،‬‬ ‫عضویت و‪)...‬‬ ‫‪www.libfuture.ir‬‬ ‫محـورهایفـرعیهـمایش‬ ‫الف‪ .‬تحول در نیازها و رفتارهای کاربران و دسترسی به‬ ‫کتابخانهها ب‪ .‬کتابخانههای عمومی و تحوالت اموزشی‬ ‫و حرفـهای اینده ج‪ .‬دوگانههـا در اینده کتابخانههای‬ ‫عمومـی‪ :‬خدمـات سـنتی در برابر خدمـات اینترنتی‪،‬‬ ‫نخبهگرایـی دربرابـر مردمگرایی د‪ .‬مـردم و مجموعه‬ ‫گستری در کتابخانه های عمومی ه‪ .‬کتابخانههای عمومی‬ ‫اینده‪ :‬دولت‪ ،‬ساختار و مدیـریت و‪ .‬تحـوالت اموزشی‬ ‫برای کتابداران اینده ز‪ .‬روندهای شغلی کتابداران اینده‬ ‫دبیرخانه همایش‬ ‫ادرس دبیرخانه‪ :‬تهران ‪ -‬خیابان ولیعصر‪ -‬باالتر از‬ ‫زرتشت ‪ -‬کوچه نوربخش‬ ‫پالک ‪ - 31‬طبقه دوم ‪ -‬اداره کل پژوهش و نواوری‬ ‫نهاد کتابخانههای عمومی کشور‬ ‫تلفن‪ - 02188925790 :‬فکس‪ 02188925791 :‬الی‪92‬‬ ‫داخلی ‪ - 133‬کد پستی‪1415884494 :‬‬ ‫تاریخ های مهم‬ ‫تاریخ برگزاری همایش‪ :‬فروردین ‪1393‬‬ ‫اخرین مهلت ارسال چکیده مقاالت‪ 30 :‬ابان ‪1392‬‬ ‫اخرین مهلت ارسال اصل مقاالت‪ 30 :‬دی ‪1392‬‬ ‫جای خالی را با ما پر کنید‬ ‫قیمت ها به تومان میباشد‬ ‫سه ماهه‬ ‫شش ماهه‬ ‫یک ساله‬ ‫پست سفارشی ته ران‬ ‫‪36/000‬‬ ‫‪72/000‬‬ ‫‪144/000‬‬ ‫پست سفارشی شهرستان‬ ‫‪38/000‬‬ ‫‪76/000‬‬ ‫‪152/000‬‬ ‫بانک ملت به نام هفته نامه مثلث‬ ‫شماره حساب ‪43293196/94‬‬ ‫شماره کارت ‪6104-3377-7006-5405‬‬ ‫شماره شبا ‪IR28 0120000000004329319694‬‬ ‫برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره ‪ 3000411711‬ارسال نمایید‬ ‫شماره تماس‪88171506-8 :‬‬ ‫‪09109797859‬‬ ‫برای دریافت پیشخوان همراه اول ‪ MOSLAS‬را به ‪ 7050‬پیامککنید‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫با کاروان حسین (ع)‬ ‫س�فریازتهرانتاکربال‬ ‫تا مدینه تا مکه با سید جعفر شهیدی‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫دبیرگروه فرهنگ‬ ‫‪1‬‬ ‫مردیازتبارعالمگان‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫خدا رحم��ت کند اس��تاد مرحوم جناب س��یدجعفر‬ ‫ش��هیدی را‪ ،‬از ان ش��خصی ت های ناب بود که اگر یک بار‬ ‫محض��رش را درک کرده باش��ی یا کتاب ه��ای موجزش را‬ ‫بخوان��ی‪ ،‬دیگر نم ی توانی فراموش��ش کنی ی��ا به نیکی‬ ‫از او نام نبری‪ .‬اس��تاد ش��هیدی دو کتاب برجس��ته درباره ‬ ‫واقعه عاش��ورا و پیش و پس از ان دارد‪ .‬ویژگ��ی بارز اثار او‬ ‫این است که از دو معضل نگاه احساس��ی و تعصبی یا در‬ ‫ب رابر ان‪ ،‬از نگاه صرفا علم��ی مبتنی بر تاریخ‬ ‫مکتوب برجای مانده‪ ،‬در رنج نیست‪ .‬اگر فقط‬ ‫چند کت��اب «قی��ام حس��ین (ع)»‪« ،‬زندگانی‬ ‫عل ی بن الحس��ین (ع)» و ش��یر زن کرب�لا را‬ ‫بخوانی��د‪ ،‬در خواهید یافت که نویس��نده این‬ ‫اث��ار‪ ،‬یک تس��لط عجیب بر وج��وه تاریخی‪،‬‬ ‫فرهنگ��ی‪ ،‬جامع ه شناس��ی و نیز سیاس��ت و‬ ‫اقتصاد س��رزمی ن های عربی در ح��وزه بروز و‬ ‫حاکمیت اسال م و مسلمین در صدر اسالم دارد‪.‬‬ ‫از این رو به یک تس��لط ویژه رسیده که وقتی‬ ‫درباره فرد یا رویدادی سخن م ی گوید‪ ،‬با نگاهی‬ ‫همه جانب ه نگر‪ ،‬قاب��ل پذیرش ترین تحلیل را‬ ‫ارائه م ی دهد و از این منظ��ر‪ ،‬دریچه ای پیش‬ ‫روی ذهن شما نس��بت به موضوع م ی گشاید‬ ‫که دیگران نتوانسته بودند بگشایند‪.‬‬ ‫شهیدی اولین کتابش را در نجف در رد‬ ‫احمد کسروی م ی نویسد‪ ،‬هرچند بر خوب بودن‬ ‫کارهای تاریخی او ـ تاریخ اذربایجان‪ ،‬تاریخچه‬ ‫چپق و قلیان‪ ،‬مشعشیان و‪ ...‬ـ تاکید م ی کند‪.‬‬ ‫دیگر کتابش‪ ،‬س��ه جلد جنایات تاریخ توسط‬ ‫ساواک توقیف م ی ش��ود‪ ،‬اما بعدها با گذشت‬ ‫دوره زمانی‪ ،‬بعضی مطال��ب انتقادی را چندان‬ ‫ضروری نم ی بیند و انها را از چاپ بعدی حذف‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫ش��هیدی هرچند کتاب هایی چون شرح‬ ‫مثنوی‪ ،‬عرش��یان‪ ،‬قیام حس��ی ن (ع)‪ ،‬زندگانی‬ ‫فاطمه زه را (س)‪ ،‬زندگانی عل ی بن الحسی ن (ع)‪،‬‬ ‫ش��یرزن کربال‪ ،‬امام حس��ی ن (ع) قیامی‪ ،‬ابوذر‬ ‫غفاری‪ ،‬گزین��ه ای از س��خنان امیرالمومنین‬ ‫عل��ی (ع)‪ ،‬زندگانی ام��ام ص��ادق (ع)‪ ،‬از دیروز‬ ‫تا ام��روز (مجموعه مقاله ها و س��فرنامه ها) و‬ ‫ ترجمه هایی چون ب راهی ن العجم‪ ،‬تاریخ االسالم‬ ‫التحلیلی‪ ،‬علی بلسان علی‪ ،‬شوره الحسین(ع)‪،‬‬ ‫حی��ات فاطم��ه (س)‪ ،‬حیات االم��ام الصادق‬ ‫جعفرب��ن محم��د (ع) و حیات الس��یده ‬ ‫فاطمه الزه را (س) را در کارنامه خود دارد‪ ،‬هنوز اما با ش��وری‬ ‫خاص دلبسته نهج البالغه است و بر فصاحت و بالغت ان‪،‬‬ ‫یعنی کلمات رسا و همه کس فهمش و مطابقت ان با فهم‬ ‫شنونده ها‪ ،‬تاکید داشت‪.‬‬ ‫اخرین بار – از یکی از مع��دود دیدارهایمان – در یک‬ ‫روز بهار اردیبهشت سال ‪ 83‬به خدمت ایشان رسیده بودیم‪.‬‬ ‫او که همواره به تاریخ اس�لام و زندگی ائمه اطهار (ع) توجه‬ ‫خاصی داش��ت‪ ،‬درباره وضعیت پرداختن ب��ه تاریخ‪ ،‬به ویژه‬ ‫تاریخ اسالم در ای ران گفت‪« :‬متاسفانه ان چیزی که کمتر به‬ ‫ان اهمیت داده اند‪ ،‬تاریخ اس��ت و علت این است که از ابتدا‬ ‫ان دو‪ ،‬کتاب «زندگانی عل ی بن الحس��ین (ع)» چاپ دهم‬ ‫تاریخ را ب رای وقت گذرانی م ی خوانده اند‪».‬‬ ‫منتشرش��ده در س��ال ‪( 1380‬چاپ اول در دهه ‪ )60‬از سوی‬ ‫استاد یاداوری کرد‪« :‬وقتی در اروپا م ی خواهند تاریخ‬ ‫بنویس��ند‪ ،‬چند نفر به تاریخ یک قرن مش��غول م ی شوند‪،‬‬ ‫دفتر نشر فرهنگ اسالمی بود که االن پیش روی من است‪.‬‬ ‫ولی شرق ی ها این گونه نیس��تند و تاریخ ما بیشتر شفاهی‬ ‫سیدجعفر ش��هیدی در صفحه های نخستین این کتاب با‬ ‫و نقلی است‪».‬‬ ‫ذکر خاطره هایی از دوران مکتب رفتنش‪ ،‬به این پرداخته که‬ ‫«‪...‬من در دوران کودکی و نوجوانی‪ ...‬هنگام برشمردن نام‬ ‫همچنین با تاکید بر اینک��ه تحلیل تاریخی هنوز در‬ ‫کشور ما جا نیفتاده اس��ت‪ ،‬خاطرنشان کرد‪« :‬اوایل انقالب‬ ‫امامان چون به نام امام زین العابدین بیمار م ی رسیم‪ ،‬در ذهن‬ ‫محدودم‪ ...‬قیافه ای غم زده و پژمرده مجس��م م ی شد که از‬ ‫خواهش کردم گروهی ب رای تاریخ تشکیل شود که به نتیجه‬ ‫نرس��ید‪ .‬حاال هم مورخان خوبی داریم‪ ،‬اما به تاریخ اسالم‬ ‫شدت درد م ی نالد و از سوز تب م ی گدازد و پ ی در پی قدح های‬ ‫کمتر توجه م ی شود‪».‬‬ ‫فلوس و عناب و سپس��تان و پر سیاووش��ان و جوش��انده‬ ‫از ان دی��دار‪ ،‬چند خاطره یادم مانده اس��ت‪ .‬اول اینکه‬ ‫گزانگبین و اکلیل و خارخاسک را سر م ی کشد‪.‬‬ ‫کم ک��م بزرگ تر ش��دم و به مجل س های س��وگواری‬ ‫شهی د حسن قریب همراه ما بود و عکس های خیلی خوبی‬ ‫هم از اس��تاد گرفت که بعدها در زمان فوت ایش��ان بسیار‬ ‫راه یافتم‪ .‬این مجل س ها تنه��ا جایی بود که حاجب و دربان‬ ‫نداش��ت و مردم از هر طبقه ب ی تکلف م ی توانس��تند در ان‬ ‫استفاده شد‪ .‬قریب چند ماه بعد در سقوط هواپیمای ‪C130‬‬ ‫ارتش به اسمان پر کشید‪ .‬دیگر انکه یادم است رخت های‬ ‫ش��رکت کنند‪ .‬هنگام ی که گوینده یا نوحه خ��وان گریز به‬ ‫شسته ش��ده اس��تاد به یک رخت اویز در یکی از اتاق های‬ ‫صحرای کربال م��ی زد و نام ام��ام زین العابدی��ن بیمار به‬ ‫میان م ی امد‪ ،‬همان صحنه ها را در نظرم‬ ‫مجس��م م ی کردم‪ .‬اندک اندک بزرگ تر و‬ ‫با کتاب های تاریخ و تذکره اش��نا ش��دم‪،‬‬ ‫کتاب هایی چون جالء العیون مجلس��ی‬ ‫و طوفان الب��کاء‪ ،‬مش��کوه االدب مرحوم‬ ‫س��پهر و قمقام مرحوم حاج فرهاد میرزا‪...‬‬ ‫زنده یاد سیدجعفر شهیدی را شاید بتوان یکی از اخرین‬ ‫و بع��د متن های قدی��م و جدی��د عربی و‬ ‫بازماندگان نسلی قلمداد کرد که در بسترهای دینی با‬ ‫س��رانجام خواندن اس��ناد دس��ت اول و‬ ‫علم اشنا شدند‪ ،‬سپس با حضور در مدرن ترین فضاهای‬ ‫سپس تحقیق و بررس��ی این سندها‪ .‬در‬ ‫اکادمیک روز بر غنای علمی خود افزودند و درنتیجه‪،‬‬ ‫این سال ها بود که دانستم انچه از این گونه‬ ‫عالمان معتبری شدند که در باورهای اعتقادی اصیل ریشه‬ ‫درس ها در کودکی به ذهن ما سپرده اند و‬ ‫داشتند و در عین حال با عینک هایی که تار نبودند به دنیای‬ ‫حکم «النقش ف ی الحج��ر» را یافته با چه‬ ‫زحمتی باید زدوده شود و از کجا که چنین‬ ‫امروز می نگریستند‪.‬‬ ‫فرصتی برای همه همس��االن من دست‬ ‫دهه های ابتدایی تا میانی سده اخیر‪ ،‬بسیاری از این افراد‬ ‫داده باش��د‪ .‬اش��نایی با صحیفه سجادیه‬ ‫بروز کردند که هرچند با ظواهر و پوشش های مدرن در‬ ‫و دقت در معان��ی بلند دع��ای ابوحمزه و‬ ‫فضاهای دانشگاهی و علمی حضور می یافتند‪ ،‬در عین‬ ‫بررس��ی کتاب هایی چون صفوه الصفوه‬ ‫حال به شعائر خود هم بسیار پایبند بودند‪ .‬سخن اینان‬ ‫ابن ج��وزی و حلی ه االولی��ای ابونعی��م‬ ‫در ذهن و روان نسل های جوان نفوذ بیشتری می یافت و‬ ‫اصفهانی و کش��ف الغمه اربل��ی و مناقب‬ ‫ابن شهراشوب‪ ،‬چهره نزدیک به واقع این‬ ‫از این رهگذر‪ ،‬یکی از مکثرترین گونه های تبلیغ عقیدتی‬ ‫شخصیت بزرگوار را به من نشان داد‪»...‬‬ ‫نیز صورت می گرفت‪.‬‬ ‫درباره یک باور‬ ‫ایشان‪ ،‬میان انبوه کتاب ها اویزان بود‪ .‬همچنین یک بچه‬ ‫گربه در راهرو ساختمان حضور یافته بود که استاد در را که‬ ‫باز م ی کرد‪ ،‬به ان خیل��ی محبت و مالحظ��ه م ی کرد‪ .‬اما‬ ‫ب ی ش��ک بهترین خاطره ان روز‪ ،‬پس از پرسش هایم درباره‬ ‫ش��رایط اجتماعی زمان واقعه کربال و نیز حضور قومی که‬ ‫روز عاشورا بر تپ ه ای مشرف شدند و ب رای پیروزی حسین (ع)‬ ‫دست به دعا برداشتند اما حاضر نبودند به دل معرکه بزنند‬ ‫و نیز اب راز نگرانی استاد از اینکه اگر همین حاال ظهور واقع‬ ‫شود‪ ،‬بعید است پیروان واقعی وفادار به تعداد انگشتان هم‬ ‫برسند‪ ،‬تقدیم دو کتاب امضاش��ده به اینجانب بود‪ .‬یکی از‬ ‫س��یدجعفر ش��هیدی در هم��ان‬ ‫اوایل کت��اب خود به یک بحث چالش��ی‬ ‫و غافلگیرکنن��ده درب��اره م��ادر ام��ام‬ ‫چه��ارم ش��یعیان م ی پ��ردازد؛ حض��رت‬ ‫عل ی ابن لحسی ن (ع) ملقب به زین العابدین‪،‬‬ ‫ذوالثفنات‪ ،‬س��یدالعابدین‪ ،‬قدوه الزاهدین‪،‬‬ ‫س��ی د المتقین‪ ،‬ام��ام المومنی��ن‪ ،‬االمین‪،‬‬ ‫سجاد‪ ،‬الزکی‪ ،‬زین الصالحین‪ ،‬منارالقانتین‪،‬‬ ‫امام االمه و الب��کا‪ .‬البته این لقب ها که به‬ ‫امام عل ی بن الحس��ی ن (ع) داده ان��د مانند‬ ‫لقب هایی نیس��ت که اع��راب به هنگام‬ ‫زاده ش��دن کودک بدو م ی دادند‪ ،‬بلکه این‬ ‫لقب ها را مردم به ایش��ان داده اند؛ مردمی که بیشترش��ان‬ ‫نه ش��یعه بودند و ن��ه او را ام��ام و منص��وب از جانب خدا‬ ‫م ی دانس��تند‪ ،‬اما نم ی توانس��تند انچ��ه را در او م ی بینند‬ ‫نادیده بگیرند‪.‬‬ ‫ش��هیدی در کتاب خود به این موضوع م ی پردازد که‬ ‫انچه شهرت یافته این است که مادر ایشان‪ ،‬شهربانو‪ ،‬دختر‬ ‫یزدگرد سوم اخرین پادشاه ای ران از سلسله ساسانی است اما‬ ‫درواقع این یک شهرت هزار و صدساله غیرواقعی است‪ .‬او‬ ‫م ی گوید‪ ،‬مادر بودن شهربانو دختر یزدگرد ب رای امام چهارم‪،‬‬ ‫در باور عموم‪ ،‬چنان مسلم و بلکه بدیهی است که اگر کسی‬ ‫‪15‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫در پذیرفتن ان تردی��د کند‪ ،‬گویی اصل��ی ثابت و ضروری‬ ‫از ضروریات را منکر شده اس��ت‪ ...‬اما اگر پژوهشگری این‬ ‫ش��هرت درازمدت را نادیده بگیرد و خوش ب��اوری یا اعتماد‬ ‫محض را کنار نهد و انچه را محدثان و تاریخ نویس��ان قرن‬ ‫سوم نوشته اند‪ ،‬ب ی چون و چرا نپذیرد‪ ،‬بلکه سروقت سندهای‬ ‫انان رود و با روشی علمی به تحقیق در ان سندها بپردازد‪،‬‬ ‫سپس مضمون ان سندها را با قرینه های خارجی بسنجد‪،‬‬ ‫ب رای او روشن خواهد شد که داستان شه ربانو مصداقی بزرگ‬ ‫از این مثل تازی است که‪ ،‬چه بسیار مشهور وجود دارد که‬ ‫ریشه واقعی ندارند‪.‬‬ ‫از نظر ش��هیدی‪ ،‬ماجرای ش��هربانو پن��دار بوده که‬ ‫تذکره نویسان و مورخان از جایی بدون هیچ جس ت وجویی‬ ‫ان را پذیرفته اند و پس از ان هم دیگر این نیاز حس نش��ده‬ ‫که حتی هنگام نوشتن درباره این امام‪ ،‬در این باره پژوهش‬ ‫شود‪ .‬البته گروهی هم بر این اعتقادند که از زمانی‪ ،‬سیاستی‬ ‫مبنی بر ای رانیزه کردن امامزادگان در پیش گرفته شد و شاید‬ ‫از همین روس��ت که انچه به عنوان مزار ب ی ب ی شهربانو در‬ ‫شه ر ری در جنوب ته ران یاد م ی شود‪ ،‬عینا با همین داستان‪،‬‬ ‫ب رای زیارتگاه پیر چک چک زرتشتیان در نزدیکی اردکان یزد‬ ‫گفته م ی شود‪ .‬یا ب رای نمونه‪ ،‬مدت های مدید گمان م ی شد‬ ‫که نس��ب مزار مش��هور به امامزاده داوود در شمال غربی‬ ‫ته ران‪ ،‬به امام زین العابدین م ی رس��د اما در پاسخ پرسشی‬ ‫ک��ه از ایت اهلل العظمی مرعش��ی نجفی چند س��ال پیش‬ ‫انجام شد‪ ،‬ایش��ان به کمک نس ب شناسانشان اعالم کردند‬ ‫که نس��ب امامزاده مزبور‪ ،‬در واقع به امام حس ن مجتب ی (ع)‬ ‫م ی رسد‪ .‬البته یک مساله دیگر درباره مزار ب ی بی شهربانو‬ ‫به چگونگی حضور او در ای ران مربوط اس��ت‪ .‬در روستایی‬ ‫در منطقه اذربایجان ش��اهدیم که مقامی را به عنوان محل‬ ‫عبور حضرت عباس (ع) مقدس کرده اند و نیز زیارتگاهی در‬ ‫یکی از روستاهای نزدیک همدان که به ُد ُلدل مشهور شده‬ ‫و درواقع بقایای چشمه ای اس��ت که خاک اط راف ان‪ ،‬حال‬ ‫سنگ شده و مردم محلی معتقدند جای پاهای برجای مانده‬ ‫روی ان مربوط اس��ت به کاروان کربال‪ .‬حال این مس��اله را‬ ‫چگونه م ی توان حل کرد که کاروان معظم کربالییان کی و‬ ‫چگونه از همدان گذشته اند‪ ،‬خود مساله ای است‪.‬‬ ‫ش��هیدی نیز در کتاب��ش‪ ،‬ابتدا در مواجه��ه با روایت‬ ‫مربوط به چگونگی ازدواج شهربانو با امام حسی ن (ع)‪ ،‬ابتدا‬ ‫با برخوردی علمی‪ ،‬صحت اصل منبع را که گویا در س��ال‬ ‫‪ 290‬هجری قمری مکتوب ش��ده زیر سوال م ی برد‪ ،‬سپس‬ ‫با منطق ریاضی مربوط به سن افراد ان را رد م ی کند‪ .‬او در‬ ‫بخش دیگری از کتاب‪ ،‬ب��ا ذکر مس��یر کاروان از کوفه به‬ ‫ش��ام‪ ،‬به نقل گفته بعضی مقتل نویس��ان و همچنین نقد‬ ‫راویان شعرهای منسوب به امام چهارم (ع) پرداخته است‪ .‬او‬ ‫انتقاد م ی کند از اینکه در حالی که تاریخ نویسان قدیم‪ ،‬خط‬ ‫س��یر کاروان را از مکه به کربال‪ ،‬منزل به منزل نوشته اند‪ ،‬و‬ ‫بیشتر حادثه هایی را که در میان راه ب رای انان رخ داده ضبط‬ ‫کرده اند‪ ،‬از چگونگی رفتن انان به دمشق‪ ،‬در سندهای دست‬ ‫اول اطالعی در دسترس نیس��ت‪ .‬در این میان‪ ،‬در مقتل ها‬ ‫چند بیت هم دیده م ی شود که انش��ای ان را در منزل های‬ ‫میان راه به امام علی بن الحسی ن (ع) نسبت داده اند‪ .‬در این‬ ‫بی ت ها‪ ،‬به مهتری یافتن خوارنسبان و ظلمی که بر خاندان‬ ‫پیامبر (ص) رفته شکوه و ناله شده و اینکه کاش م ی دانستم‬ ‫کشمکش گردون ما را تا کی و به کجا م ی کشاند؟ درحالی‬ ‫که بیشتر به نظر م ی رسد سبک سخنان این بی ت ها بیشتر‬ ‫به ش��اعری از دوستداران خاندان رس��ول اهلل (ص) و دشمن‬ ‫ال سفیان مربوط باشد؛ چراکه شعر‪ ،‬ب راساس مفاخره قوم ی ‬ ‫و نژادی است‪ ،‬نه برپایه امتیازهای معنوی و دینی‪ .‬البته در‬ ‫مواردی مانند موضوع ب ی ب ی شهربانو باید به مخالفان نظر‬ ‫شهیدی هم دقت کرد و اس��تدالل های انان را هم شنید‪.‬‬ ‫نظ رات شهیدی نظ رات یک پژوهش��گر تاریخ اسالم است‬ ‫و قابل نقد وبررسی‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪16‬‬ ‫یزید ابن معاویه‪،‬درحدود‬ ‫سهسالحکومتشسه‬ ‫عملفجیعرامرتکبشد؛‬ ‫قتل فرزند رسول اهلل(ص)‬ ‫در کربالو اسیر کردن‬ ‫خانداناهل بیت(ع)‪،‬‬ ‫بهاتشکشیدن‬ ‫مسجدالحرام و بهخاکو‬ ‫خونکشیدنمردمشهر‬ ‫پیامبراکرم(ص)‬ ‫ی دیگر بر پیکر دین‬ ‫واقعه حره و زخم ‬ ‫واقعه حره یکی از نقاط تاریک حکومت امویان است‬ ‫که در س��خنران ی ها و مکتوبات مربوط به حادثه عاش��ورا‬ ‫به ان کمتر پرداخته ش��ده اس��ت‪ .‬این در حالی اس��ت که‬ ‫اصل وجودی واقع��ه عاش��ورا از هر دو طرف‪ ،‬ریش��ه ها و‬ ‫پیامدهای��ی دارد که ان را از یک روی��داد دفعتی صرف دور‬ ‫م ی کند‪ .‬یزید بن معاویه‪ ،‬فردی که خود را جانش��ین پیغمبر‬ ‫م ی دانست‪ ،‬در حدود سه س��ال حکومتش سه عمل فجیع‬ ‫را مرتکب شد؛ یکی قتل فرزند رس��ول اهلل (ص) در کربال و‬ ‫اس��یر کردن خاندان اهل بیت(ع)‪ ،‬دیگری‪ ،‬به اتش کشیدن‬ ‫مسجدالحرام و سومی‪ ،‬به خاک و خون کشیدن مردم شهر‬ ‫پیامبر اکرم (ص)‪ .‬درواقع پس از واقعه عاشورا‪ ،‬مردم مدینه‬ ‫به خونخواهی حسین (ع) برخاستند و منصوب یزید را هم‬ ‫به زیر کشیدند‪ .‬پسر معاویه لشکری بدان جا گسیل کرد که‬ ‫وقت فتح شهر‪ ،‬رخصت یافتند که س��ه شبانه روز به مال و‬ ‫جان و ناموس مردم تعرض کنند‪ .‬اگر به ش��هر مدینه رفته‬ ‫باشید‪ ،‬ش��رق مس��جدالنب ی (ص) و پس از مسجد مباهله‪،‬‬ ‫بخشی شیبدار وجود دارد که گویا در ان زمان شکل خندقی‬ ‫داشته که ب رای جلوگیری از غلبه سپاه یزید کنده شده بود‪،‬‬ ‫نام ان محوطه حره بوده‪ .‬به هر حال‪ ،‬جنگ مغلوبه م ی شود‬ ‫و یزیدیان در ان خندق جوی خون راه م ی اندازند و چه بزرگان‬ ‫و شرافتمندانی را که گردن نم ی زنند‪ ،‬سپس در ان سه شبانه‬ ‫روز‪ ،‬چنان پلیدی ها از خود نشان م ی دهند که در سال های‬ ‫پس از ان‪ ،‬گروه��ی از فرزندان مولود مدینه‪ ،‬به نس��ل حره‬ ‫مشهور م ی شوند‪ .‬شهیدی م ی نویسد‪« :‬جامعه مسلمان ان‬ ‫ روز چگونه ان نامسلمانی و بلکه نامردمی را دید و خاموش‬ ‫ماند؟ یزید از مس��لمانی چیزی نم ی دانست‪ ،‬در این سخن ‬ ‫تردیدی نباید کرد‪ ،‬س��ربازان او همی ن که ش��نیدند فرمانده‬ ‫اعزامی دس��ت انان را گشوده است‪ ،‬ش��هر و انچه را در ان‬ ‫بود مفت خود دانستند‪ ،‬اما مس��لمانان اط راف چرا خاموش‬ ‫ماندند؟ پ��س از حادثه مدینه‪ ،‬ش��ام‪ ،‬مصر و ع��راق تکانی‬ ‫نخوردند و عکس العملی جز نفرین نشان ندادند‪ ،‬ان هم در‬ ‫گوشه و کنار و پنهان از دیده ماموران دولت و سپاهیان شام‪.‬‬ ‫گروهی از تابعین از پس��ران مهاجر و انصار در مکه به س��ر‬ ‫م ی بردند‪ ،‬اینان چرا ب رنخاستند و مردم را بر یزید نشوراندند؟‪...‬‬ ‫هنوز از مرگ پیغمب ر (ص) بیش از ‪50‬س��ال نگذش��ته بود‪،‬‬ ‫گروهی از مردم ‪ 70‬س��اله که در ش��هرهای مسلمان نشین‬ ‫به سر م ی بردند‪ ،‬محضر او را دیده و صورت او را پیش چشم‬ ‫داشتند‪ ...‬اینان چرا حادثه کربال را در سال پیش و قتل عام‬ ‫مدینه را در ان سال دیدند و لب فرو بستند؟»‬ ‫نمونه این قیام را در ماجرای شهدای فخ هم شاهدیم‪.‬‬ ‫یکی از قیام هایی که شیعیان در مقابل ظلم و ستم حکومت‬ ‫عباس��ی انجام دادند‪ ،‬قیام حس��ی ن بن علی بن حسن بن‬ ‫حسن بن حسن المجتبی(ع) است که در سال ‪169‬هجری‬ ‫در منطقه فخ در مکه در زمان خالفت هادی عباسی اتفاق‬ ‫افتاد‪ .‬در تاریخ ابن خلدون در این باره این گونه نوش��ته شده‬ ‫که پس از انکه عباسیان در س��ال ‪ 132‬قمرى با شکست‬ ‫نهایى امویان‪ ،‬خالف��ت را از ان خود ک��رده و از مردم ب راى‬ ‫خویش بیعت گرفتند‪ ،‬گرچه در اغاز خالفتش��ان به رهبرى‬ ‫ابوالعباس س��فاح‪ ،‬با بنى اعم��ام و همرزمان س��ابق خود‪،‬‬ ‫یعنى علویان رابطه نیک و رفتارى پس��ندیده داشتند‪ ،‬ولى‬ ‫پس از مرگ س��فاح و اغاز خالفت منصور دوانقى‪ ،‬اختالف‬ ‫میان بنى عباس و علویان ش��دت گرفت و حاکمان وقت با‬ ‫بى رحمى تمام‪ ،‬علویان مبارز را سرکوب کردند‪.‬‬ ‫در عصر موسى الهادى (چهارمین خلیفه عباسیان)‪،‬‬ ‫ش��یعیان و محبان اهل بیت(ع)‪ ،‬به ویژه علوی��ان مبارز‪ ،‬به‬ ‫بهانه هایى واهى مورد ازار و اذیت عم��ر بن عبدالعزیز بن‬ ‫عبیداهلل (از نوادگان عمر بن خطاب) عامل هادى عباس��ى‬ ‫در مدینه من��وره‪ ،‬ق��رار مى گرفتند‪ .‬تا اینکه ان��ان به تنگ‬ ‫امده و تصمیم ب��ه قیام ضد عباس��یان گرفتن��د‪ .‬رهبرى‬ ‫این قیام را حس��ین بن على بن حس��ن مثلث بن حس��ن‬ ‫مثنى بن امام حس��ن مجتبى(ع) بر عهده داش��ت‪ .‬انان در‬ ‫سیزدهم ذى القعده قیامش��ان را با شعار «المرتضى من ال‬ ‫محمد(ص)» اغاز کردند و با نیروه��اى عمر بن عبدالعزیز‬ ‫عمرى درگیر شده و انان را به شکست و عقب نشینى وادار‬ ‫کردند و س��رانجام عمربن عبدالعزیز عمرى‪ ،‬از چنگ انان‬ ‫را گریخت و در نتیجه‪ ،‬ش��هر مدینه در اختیار علویان قرار‬ ‫گرفت و حس��ین بن على با در اختیار گرفتن صندوق خانه‬ ‫بی ت المال و تقسیم ان میان مبارزان و مستمندان‪ ،‬به رتق و‬ ‫فتق امور پرداخت و خود را ب راى هجوم به مکه معظمه اماده‬ ‫کرد‪ .‬علویان‪ ،‬پس از یازده روز درن��گ در مدینه‪ ،‬در ‪ 24‬ذى‬ ‫القعده‪ ،‬عازم مکه معظمه شدند‪ .‬سران عباسى که ب راى اداى‬ ‫فریضه حج امده بودند‪ ،‬از اداى فریضه دست شسته و راهى‬ ‫میدان کارزار شدند‪ .‬جنگ در منطقه فخّ ـ تپ ه ای در نزدیکی‬ ‫مس��جدالحرام ـ بین دو گروه درگرفت و تمام یاران حسین‬ ‫بن على (شهید فخ) در هشتم ذى الحجه سال ‪ 169‬هجرى‬ ‫به شهادت رسیدند‪ .‬ابدان انها رها ش��ده و سرها از بدن جدا‬ ‫گشت و بسیارى از علویان در این قیام به شهادت رسیدند‪.‬‬ ‫حسین بن على شهید فخ در سن ‪26‬سالگى بدون انکه از او‬ ‫فرزندى باقى مانده باشد‪ ،‬به شهادت رسید ولى برخى یاران‬ ‫او به اط راف متوارى شده و ادریس بن عبداهلل به مغرب رفته‬ ‫و حکومت ادارسه را تشکیل داد و یحیى بن عبداهلل به دیلم‬ ‫فرار کرد و در انجا قیام کرد‪.‬‬ ‫م ی گویند وقتی مردم در ان سال و پس از ان قتل عام‪،‬‬ ‫از مشاعر ب رای ادامه مناسک به مکه بازگشتند‪ ،‬بوی عجیب‬ ‫و شگفت انگیزی شهر را اکنده بود اما اگر در این سال ها به‬ ‫مدینه منوره و مکه مکرمه مشرف شده باشید‪ ،‬با صحنه های‬ ‫عجیب و تامل ب رانگیزی مواجه شده اید‪ .‬شهرداری مدینه در‬ ‫اقدامی عجیب‪ ،‬قبرستان شهدای حره را که در همان محل‬ ‫واقعه بوده‪ ،‬صاف کرده و ان را به پارک و میدان تبدیل کرده‬ ‫است تا از این طریق‪ ،‬دیگر اثری از ان باقی نماند‪ .‬این اقدام‬ ‫عجیب ال سعود از همان اقدام ی هایی است که تحت تاثیر‬ ‫تفکر فرقه وهابیت‪ ،‬بس��یاری از می راث فرهنگی و می راث‬ ‫عبرت اموز تاریخ اس�لام را در چند دهه گذشته از بین برده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در مدینه و قبرستان شهدای فخ هم هرچند بخشی از‬ ‫ان را به واسطه تدفین عبداهلل بن عمر در ان محصور کرده‬ ‫اما بیشتر این مکان تخریب شده و بخش اعظم ان مخروبه‬ ‫شده و به محل انباشت زباله های س��اختمانی تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬ال سعود در تعاملی دوسویه با سران وهابیت در چند‬ ‫دهه گذش��ته‪ ،‬حدود ‪ 95‬درصد از می راث فرهنگی اس�لام را‬ ‫تخریب کرده است و گویا یکی از اولویت های انان‪ ،‬کتمان‬ ‫هرگونه تمایل مردم مدینه و مکه ب��ه اهل بیت عصمت و‬ ‫طهارت (ع) بوده اس��ت‪ .‬با این حال‪ ،‬تجربه تاریخ نشان داده‬ ‫انچه در عمق وجود و ذهن انسان ها نفوذ دارد‪ ،‬چیزی نیست‬ ‫که با حذف های فیزیکی بتوان ان را محو کرد‪.‬‬ ‫کل یوم عاشورا‬ ‫قبرستان شهدای حره حاال غریبانه ترین وضعیت تاریخی اش را سپری می کند‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫برگردیم به تحلی ل های دکتر شهیدی دربار ه عاشورا‪ .‬او‬ ‫درباره مظلوم جلوه دادن امام حسین (ع) در مراسم عزاداری‬ ‫ایشان معتقد بود‪« :‬مظلوم بودن با انظالم فرق دارد‪ .‬مظلوم‬ ‫بودن یعنی کسی تمام قدرت خود را ب رای پیشرفت صرف‬ ‫کند‪ ،‬منتهی طرف مقابل از نظر نیروی نظامی قوی تر است‬ ‫اما انظالم این اس��ت که کسی دس��ت روی دست بگذارد‬ ‫تا بیایند و او را بکش��ند‪ ،‬اینها ب رای گری��ه کردن و مجلس‬ ‫گرم کردن خوب است ولی هدف اصلی سیدالشهدا (ع) این‬ ‫نبوده است‪ ».‬او در توضیح س��خن حضرت امام حسین(ع)‬ ‫که م ی فرمایند «اگ��ر دین ندارید الاقل ازاده باش��ید » نیز‬ ‫م ی گف��ت‪« :‬وقتی عده ای ب��ه خیمه زن ها حمل��ه کردند‪،‬‬ ‫امام فرمودند اس��یر گرفتن معنی ندارد‪ .‬ش��ما با من جنگ‬ ‫م ی کنید‪ .‬من هم مقابل شما ایستاده ام که اگر ازادمردید کار‬ ‫خالف مروت و جوانمردی نکنید‪ .‬در فقه اس�لامی‪ ،‬کشتن‬ ‫انسان های نابالغ و اس��یر گرفتن زن و بچه‪ ،‬خاص کافران‬ ‫است؛ یعنی وقتی لشکر مسلمان به جایی که مردم ان کافر‬ ‫هستند‪ ،‬م ی رود؛ انجا باید تبلیغ کرد و اگر تبلیغ اثر نکرد و‬ ‫مردم مقاومت کردند‪ ،‬باید حمله کنند؛ یعنی مردم کوفه در‬ ‫ان روز‪ ،‬نو ه و خاندان پیامبر را ‪-‬نعوذ باهلل‪ -‬کافر حربی فرض‬ ‫کردند که واقعا خالف ازادگی است‪» .‬‬ ‫این پژوهش��گر تاریخ اس�لام ب��ا این نظر ک��ه قیام‬ ‫امام حس��ین (ع) مخصوص یک دوره نیس��ت‪ ،‬م ی گفت‪:‬‬ ‫«البته دیگر امامی نیست و ش��مری هم مقابل او نخواهد‬ ‫بود؛ ول��ی رویارویی حق و باطل همیش��ه بوده و هس��ت‪.‬‬ ‫بناب راین اگر زمانی دیدیم س��نت پیامبر از بین م ی رود‪ ،‬باید‬ ‫بایس��تیم و مقابله کنیم و در هر موقعیت��ی باید در مقابل‬ ‫هر خطری که متوجه دین و س��نت رس��ول اهلل (ص) است‪،‬‬ ‫بایستیم و جلوی بدعت را بگیریم‪».‬‬ ‫دکتر ش��هیدی حرکت حضرت زین��ب (س) را متمم‬ ‫نهضت و حرکت عاش��ورا م ی دانس��ت و بر این اعتقاد بود‬ ‫که اگر حضرت زینب و امام س��جاد (ع) این مس��یر را طی‬ ‫نم ی کردند و حض��رت ام��ام س��جاد (ع) ان خطب ه ها را در‬ ‫کوف��ه نم ی خواند و حض��رت زین��ب (س) در مجلس یزید‬ ‫ان فرمایشات را نم ی فرمود‪ ،‬ش��اید حادثه عاشورا فراموش‬ ‫م ی ش��د‪ .‬او در عی��ن حال ب��ه این نکت��ه اش��اره م ی کرد‬ ‫ک��ه گریه کردن بر سیدالش��هدا (ع) پس از کش��ته ش��دن‬ ‫امام حسین(ع) انجام گرفت و این سنتی موروثی در خانواده ‬ ‫ائمه (ع) شد‪ .‬پس از ان شیعیان در مساجد بغداد م ی نشستند‬ ‫و عزاداری م ی کردند‪ .‬در ای ران از زمانی که الجایتو م ی گوید‬ ‫مذهب ش��یعه هم مانند سایر مذاهب ازاد اس��ت؛ ای رانیان‬ ‫شروع م ی کنند به گریه کردن ب رای امام حسین (ع) و قبل از‬ ‫این مساله گریه کردن در ای ران نبود‪.‬‬ ‫ش��هیدی گریه کردن بر سیدالش��هدا (ع) و عزاداری‬ ‫ب رای ایشان را یکی از سنت ها معروف بین شیعه م ی خواند‬ ‫و معتقد بود‪« :‬این ع��زاداری قبال گاهی به صورت هایی در‬ ‫م ی امد که با فقه اسالمی تطبیق نم ی کرد؛ به عنوان مثال‬ ‫در گذشته دسته ای به نام « قفل به سینه» راه م ی افتاد که‬ ‫روز عاشورا از س��ینه های خود قفل رد م ی کردند یا به دست‬ ‫سیخ م ی کردند که این درست نیست‪».‬‬ ‫این پژوهش��گر و محقق ماندگار همچنین م ی گفت‪:‬‬ ‫«شعرها و عزاداری هایی که مردم را ب رای قیام به امر به معروف و‬ ‫نهی از منکر‪ ،‬تهییج م ی کرد‪ ،‬در دوران قاجار دچار برخی انحرافات‬ ‫شد ‪ .‬مفهوم عزاداری این بود که قیام امام حسین (ع) را زنده نگه‬ ‫ دارد که هدف امام (ع) امر به معروف و نهی از منکر بود و اگر از‬ ‫این ط ریق خارج شود‪ ،‬لطفی ندارد‪» .‬‬ ‫تخریب قبرستان شهدای فخ هم یکی از اهداف کینه توزی وهابیون بوده است‬ ‫ال سعود تمام توان خود را برای تحریف تاریخ اسالم به کار گرفته است‬ ‫‪17‬‬ ‫یک توصیف کلیشه ای نکرده ایم و حق ایشان را ان گونه که‬ ‫باید ادا نکرده ایم‪ .‬از سویی شاعر کوتاهی کرده و وصف کلی‬ ‫و قابل صدق بر همگان است‪ ،‬از سوی دیگر به ویژگ ی های‬ ‫خاص شخصیت ان حضرت اشاره ای نکرده است‪ ،‬حال انکه‬ ‫اشاره به ویژگ ی های خاص ایشان م ی تواند مخاطب را از دایره‬ ‫ذهنیات به عینیات بکشاند‪ .‬انچنان که در این حوزه مکشوف‬ ‫و روایت م ی شود به احتمال غالب ماندگار تر و موثر تر است‪،‬‬ ‫مثال خصلت گذش��ت یکی از کرامات کلی امامان معصوم‬ ‫ماس��ت که در هر یک از انها به گونه ای ظهور م ی یابد‪ ،‬در‬ ‫امر این خصلت حتی زمانی که در بستر شهادت است‪ ،‬دیده‬ ‫یزند پس‬ ‫م ی شود که شیر را به قاتل خود تعارف م ی کند‪« :‬م ‬ ‫لب او کاسه شیر‪ /‬م ی کند چشم اشارت به اسی ر‪(».‬شهریار)‬ ‫ممکن است ش�اعری بنا به قدرت و توانای ی اش‬ ‫یا تنها بنا بر انگیزه های ش�خص ی اش بتواند یا‬ ‫نتواند چنین ترکیبی را خلق کند‪ ،‬چه چیزی باعث‬ ‫م ی شود که شما این ترکیب را بهتر بدانید؟‬ ‫‪ l‬پرداخت هنرمندان��ه این جلوه خ��اص از ایثار به‬ ‫صورت کلی نیس��ت‪ ،‬بلکه هم ایثار را در این شکل خاص‬ ‫که ویژگی موالست نشان م ی دهد و هم سر مشق اخالقی‬ ‫ویژه ای ک��ه در ب ر گیرنده ن��کات مهم تاریخی اس��ت را باز‬ ‫م ی نمایاند‪.‬‬ ‫گفتید برخوردی که به ان اش�اره شد و شما ان را‬ ‫س�طحی م ی دانید‪ ،‬از دو بعد ضعیف است‪ ،‬بعد‬ ‫دوم چیست؟‬ ‫گفت وگو با محمدرضا تقی دخت‪ ،‬پژوهشگر ادبیات ایینی‬ ‫جلد دوم‬ ‫امیختگی با هنر‪ ،‬مساله شعر مذهبی‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪2‬‬ ‫محم د رضا تق ی دخت‪ ،‬استاد ادبیات در دانشگاه تهران اس�ت‪ .‬ایده اش در این مصاحبه این است که باید نگران‬ ‫شعر مذهب ی مان باشیم که به نظر او االن دچار مشکالتی است‪ .‬م ی گوید اگر در شعر مذهبی عینیت با هنر امیختگی‬ ‫پیدا نکند و شعر تنها به وصف کلی موضوع مورد نظر محدود شود‪ ،‬کاری جز انگیزش سطحی و لحظه ای در پی نخواهد‬ ‫داشت و این مساله جدی اما مغفول در شعر مذهبی امروز است‪.‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫ی اصال تقسی م بندی هایی مثل‬ ‫فارغ از اینکه برخ ‬ ‫ادبیات ایینی و غی ر ایینی یا اس�م گذاری هایی از‬ ‫این دست را مقبول نم ی دانند‪ ،‬به هر حال جریانی‬ ‫به نام ش�عر و ادبیات ایینی‪ ،‬موضوعی است که‬ ‫از ان صحبت م ی ش�ود‪ ،‬حاال اگ�ر بخواهیم این‬ ‫جریان را بشناسیم‪ ،‬باید چه چیزی را مورد توجه‬ ‫قرار دهیم؟‬ ‫‪ l‬در شعر مذهبی دو جریان همواره بر شاعر غلبه‬ ‫دارد؛ یک دیدگاه س��طحی وجود دارد و ی��ک دیدگاه عمیق‬ ‫و عین ی گرا و البت��ه چیزی که از ش��ع ر های عمیق و عینی‬ ‫مذهبی انتظار م ی رود‪ ،‬فرا تر و عام تر از ان چیزی است که از‬ ‫سایر نمونه ها انتظار م ی رود‪.‬‬ ‫مولفه های این جریان ها چیس�ت؟ منظورم این‬ ‫اس�ت که چطور م ی ت�وان خط جدای�ی بین این‬ ‫دو جریانی که از ان صحبت م ی کنید‪ ،‬پیدا کرد؟‬ ‫‪ l‬در دس��ته نخس��ت‪ ،‬یعنی نوع نگ��رش بیرونی‬ ‫سطحی و فاقد عینیت‪ ،‬شاع رانی بوده و هستند که با مذهب‬ ‫‪18‬‬ ‫و وقای��ع تاریخی ان به ص��ورت ظاهری و قش��ری برخورد‬ ‫م ی کنند‪ .‬این نوع نگاه را م ی توان به خوبی در اثارشان دید‪.‬‬ ‫شاع رانی که در این دس��ته قرار م ی گیرند‪ ،‬عموما به کلیات‬ ‫م ی پردازند و شعر انها از توصیف هنری عینی که م ی تواند‬ ‫دریچه ای بر اتصال به کلیات مهم تر و اساس ی تری باشد‪ ،‬به‬ ‫علل مختلف محروم م ی ماند‪ .‬این دسته تنها به توصیف کلی‬ ‫و دور از واقعی ت ها و وقایع مذهبی م ی پردازند؛ مثل عاشورا‬ ‫و ش��هادت امام علی(ع) و چی ز هایی مانند ان را دس��تمایه‬ ‫م ی کنند‪ ،‬اما به صورت کلی به انها م ی پردازند و البته اقتضای‬ ‫این نوع نگاه هم ان است که از صنایع ادبی به صورت کلی و‬ ‫ناملموس استفاده کنند‪.‬‬ ‫خب حاال چنی�ن برخوردی با ش�عر مذهبی چه‬ ‫اشکالی م ی تواند داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬اینگونه برخورد با ش��عر از نوع مذهب ی اش حداقل‬ ‫از دو بعد ضعیف اس��ت‪ .‬اول به دلیل برق��رار نکردن ارتباط‬ ‫عمیق عینی و حسی با موضوع‪ ،‬وصف کلی یک موضوع و‬ ‫عدم برخورد درونی و ریشه ای با ان شخصیت باعث م ی شود‬ ‫که حق موضوع به گونه ای شایس��ته ادا نش��ود‪ .‬ما وقتی از‬ ‫شخصی ت های بزرگ و بلندمرتبه مثل حضرت علی(ع) حرف‬ ‫م ی زنیم اگر او را در شجاعت به شیر‪ ،‬در بزرگی و صالبت به‬ ‫کوه و در گرمی به خورشید هم تشبیه کنیم کار مهم ی جز‬ ‫‪ l‬بعد دوم��ی ک��ه م ی خواهم ب��ه ان اش��اره کنم‪،‬‬ ‫برقرارکردن ارتباط با مخاطب اس��ت‪ .‬دومین نتیجه برخورد‬ ‫س��طحی با موضوع و عدم برقراری ارتباط عمیق و ماندگار‬ ‫با مخاطب است‪ .‬وقتی شاعر نتوانسته باشد خود با موضوع‬ ‫مورد نظر خودش ارتباط عمیق برقرار کند نباید توقع داشته‬ ‫باشد که شعرش بتواند با مخاطب ارتباط عمیق ب ر قرار کند‬ ‫و بر او تاثیر بگذارد‪ ،‬چرا که وصف کلی هرگز تاثیر چندانی‬ ‫بر جای نم ی گذارد و مخاطب با خواندن این گونه اش��عار به‬ ‫راحتی انها را کنار م ی گذارد و دلمشغولی فکری به موضوع‬ ‫پیدا نم ی کند‪.‬‬ ‫بعضی ش�اعران توان یا انگیزه بیشتر و بعضی‬ ‫توان یا انگیزه ک م ت�ری دارند‪ ،‬چرا اصلا باید در‬ ‫ای�ن موضوع قائ�ل ب�ه چنی�ن ارزش گذاری ها و‬ ‫سطح بندی هایی باشیم؟‬ ‫‪ l‬ما به این دلیل که از شعر مذهبی انتظار خاصی‬ ‫داریم‪ ،‬باید به این نکته توجه جدی داشته باشیم که هدفی که‬ ‫یک شعر مذهبی دنبال م ی کند چیست ‪ .‬این هدف به مراتب‬ ‫بزرگ تر از یک غزل عاشقانه یا شعری اجتماعی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫چی ز هایی مانند این هاست‪ ،‬اگر بخواهیم همه تاریخ و وقایع‬ ‫تاریخی مذهب را در بیان خشک و مس��تقیم انتقال دهیم‬ ‫قطعا در کار خود موفق نخواهیم بود ‪ ،‬ما باید رویداد های تاریخ‬ ‫مذهبی را به صورت هنری و دیگرگون��ه ارائه دهیم تا قالب‬ ‫هنری قالب بیانی تخاطب ما با خواننده باشد و از این رهگذر‬ ‫هم کار خود را کرده باش��یم و هم دایره مخاطبان را افزایش‬ ‫داده باشیم ‪ .‬هدف از شعر مذهبی ارائه پیام زنده کردن وقایع و‬ ‫رویداد های تاریخی مذهب‪ ،‬ارائه روش و خط فکری و در یک‬ ‫کالم معرفی جلوه های گونه گون مذهب است و هر گریزگاه‬ ‫خوب و متعالی را باید در ان راه مورد استفاده قرار داد تا این کار‬ ‫به نحو بهتری انجام شود‪ .‬این نکته مهم را نباید از نظر دور‬ ‫داشت که مویه گری و حماسه خوانی صرف در شعر مذهبی‬ ‫نه دردی را از مذهب دوا م ی کند و نه گزارشی از تاریخ مذهب‬ ‫به ایندگان نقل م ی کند تا در پرتو اش��عار ش��اع ران سیمای‬ ‫مذه��ب و چهره های مذهبی را تماش��ا کنند‪ .‬اگر در ش��عر‬ ‫مذهبی عینیت با هنر امیختگی پیدا نکند و ش��عر تنها به‬ ‫وصف کلی موضوع مورد نظر محدود شود کاری جز انگیزش‬ ‫سطحی و لحظه ای در پی نخواهد داشت و این مساله جدی‬ ‫اما مغفول در شعر مذهبی امروز است‪g .‬‬ ‫من فنا فی اهلل عشقم‪...‬‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫‪3‬‬ ‫نگاهی به دیوان فرقانی‪ ،‬روایت منظوم حماسه عاشورا‬ ‫راز و نیاز اب ی عب د اهلل الحسین (ع)هنگام شهادت‬ ‫قاسمم که یادگار مجتبی بودی مرا‬ ‫داغ وی را روی داغ شبه پیغمبر زدم‬ ‫ ‬ ‫قتل عباسم از این دنیا چنان سیرم نمود‬ ‫پایگاه زندگی بر نشئ ه دیگر زدم‬ ‫ ‬ ‫اصغرم یک دست و قرانی به دست دیگرم‬ ‫بهر اثبات انالحق رایت لشکر زدم‬ ‫ ‬ ‫در فضای عشق بال افشان شدم با یاد دوست‬ ‫گوهری بر تاج ا ْو ادنای پیغمبر زدم‬ ‫ ‬ ‫خواهرم‪ ،‬دیدم که گشته از فراقم مضطرب‬ ‫دست خود بهر تسلی بر دل خواهر زدم‬ ‫ ‬ ‫خاتمی که دادم اندر نیمه شب در راه عشق‬ ‫خاتمیت بر رواج خاتم حیدر زدم‬ ‫ ‬ ‫رو به سوی دوست کردم با هزاران شوق و ذوق‬ ‫خیمه ی شادی به دل از بهر یارم بر زدم‬ ‫ ‬ ‫من فنا ف ی اهلل عشقم مست صهبای الست‬ ‫هر دو عالم را به یک جامی به یکدیگر زدم‬ ‫ ‬ ‫مژد ه وصل نگار اورد تا نوک خدنگ‬ ‫هم به دل جا دادمش هم فال نیکوتر زدم‬ ‫ ‬ ‫پشت پا بر ماه سوی اهلل تا زدم با جان و دل‬ ‫پرچم سر انالحق تا دم محشر زدم‬ ‫ ‬ ‫پس ز خون نحر منحورم ب رای حفظ دین‬ ‫سد بس محکم تری زان سد اسکندر زدم‬ ‫ ‬ ‫تشنگی چون در دلم ایجاد اتش کرده بود‬ ‫من هم از گرد دلم گل بر رخ اذر زدم‬ ‫ ‬ ‫بر رواج دین اگرچه بود زینب عهده دار‬ ‫با سر ببریده باز اندر س ِر نی سر زدم‬ ‫ ‬ ‫تشن ه دیدار بودم درکنار نهر اب‬ ‫تشنه لب من پشت پا بر جمله خشک و تر زدم‬ ‫ ‬ ‫عاشقان خواهند اگر شرح کتاب عشق من‬ ‫پیکر صدپاره را دیباچه دفتر زدم‬ ‫ ‬ ‫پیش چشمم بود کوثر همچنانم سلسبیل‬ ‫دست رد بر سلسبیل و چشم ه کوثر زدم‬ ‫ ‬ ‫چون «محبی» خادم دیرینه دربار ماست‬ ‫ ‬ ‫سکه ای من هم به نامش بهتر از گوهر زدم‪g‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫ترک سر کردم سر از خورشید باالتر زدم‬ ‫شمس را از اوج همت زیر بال پر زدم‬ ‫ ‬ ‫سیل اشک دخترانم سد راهم گشته بود‬ ‫دل به دریای سرشک خواهر و دختر زدم‬ ‫ ‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫در تاریخ فرهنگ و ادبیات این مملکت‪ ،‬بس��یاری از‬ ‫افراد بوده ان��د که از فرط عالقه ای درونی ب��ه هنر و زیبایی‪،‬‬ ‫به شعر و ادبیات پرداخته‪ ،‬اما بسیاری هم از این گونه هنری‬ ‫مرتبط با اندیشه‪ ،‬به عنوان وس��یله ای ب رای دست یافتن به‬ ‫هدفی دیگر استفاده کرده اند‪ .‬گروه دوم‪ ،‬گاهی ب رای کسب‬ ‫وجهه ای محدود‪ ،‬گاهی در پی مکن��ت و مال‪ ،‬گاهی ب رای‬ ‫جلب توج��ه افرادی خ��اص و گاهی هم ب رای اب��راز ارادتی‬ ‫عقیدتی‪ ،‬از صنایع ادبی و ظرفی ت های ش��عر فارسی بهره‬ ‫گرفته اند‪ .‬مرحوم حاج محمد اقا فرقانی ب ی شک از گروه اخیر‬ ‫بوده که خواندن شعرهای ایین ی اش بیانگر ان است که روح‬ ‫او بیش از انکه در پی دستیابی به پله های رفیع وجه هنری‬ ‫ادبیات باش��د‪ ،‬در پی ان بوده که با این ابزار‪ ،‬ارادت عقیدتی‬ ‫خویش را اب راز کند و به حالوت هایی دست یابد‪.‬‬ ‫مرحوم فرقانی که «محبی» تخلص م ی کرد‪ ،‬بیش از‬ ‫صد سال پیش اواخر دوره قاجاریه‪ ،‬در شهر تبریز پا به عرصه‬ ‫گذاشت و در دوره پهلوی به ته ران کوچ کرد‪ .‬م ی توان گفت‬ ‫او قواعد سرایش شعر فارسی را اموخت تا ب رای واقعه عاشورا‬ ‫و انچه ب ر حضرت امام حسی ن (ع) و نزدیکان و یارانش رفت‪،‬‬ ‫شعر بگوید‪ ،‬یا وقتی که قواعد سرودن شعر فارسی را اموخت‪،‬‬ ‫جز این موضوع و ش��عرهایی در منقبت اهل بی ت (ع)‪ ،‬کمتر‬ ‫توانست چیزی بس راید‪.‬‬ ‫در شعرهای ایینی مرحوم حاج محمد اقای فرقانی‪ ،‬از‬ ‫همه گونه صنایع قدیم و نیز تلمیحات بهره گرفته شده است‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬نوگرایی در سخن و گاهی هم استفاده از برخی‬ ‫واژه ها و قافی ه بندی های بدی��ع‪ ،‬در جاهایی از این مجموعه‬ ‫به چش��م م ی اید‪ .‬ب رای نمونه در غزلی‪« ،‬دعوا نم ی کردم» با‬ ‫واژه هایی چون «ش��انه م ی کردم» هم قافیه شده است که‬ ‫سال ها بعد توس��ط جوانانی که ادعای تحول و نوگرایی در‬ ‫غزلس رایی داش��تند‪ ،‬این گونه قافی ه ها به کار گرفته شدند‪ .‬او‬ ‫در شعرهایش گاهی با زبان و بیانی بسیار ثقیل سخن گفته‬ ‫و گاه بسیار روان و امروزین‪ .‬هرچند بیشتر شعرها یاداور اثار‬ ‫ایینی نسل حسین مسرور است‪ ،‬اما در کل م ی توان گفت‪،‬‬ ‫مرحوم فرقانی عمال از همه دوره های شاع ران پارس ی گوی‬ ‫ن تاثیر پذیرفته اس��ت‪ .‬از این رو‪ ،‬گاهی‬ ‫و هم ه مرثی ه س��رایا ‬ ‫به سبک هندی و تش��بی ه های خاصش بسیار نزدیک شده‬ ‫وگاهی به بیان ش��اع ران مدرن چند دهه پی��ش‪ .‬نام دیوان‬ ‫ش��عر او (ایده ال فرقانی) نیز خود گویای این مدعاست که‬ ‫البته بر ما مشخص نیست توسط خود شاعر در نظر گرفته‬ ‫شده بوده یا تدوین کنندگان دیوان اشعار او این نام را انتخاب‬ ‫کرده بودند که البته انان نیز هم اکنون در قید حیات نیستند‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬مرحوم فرقانی که در اث��ارش تضمی ن هایی از‬ ‫غزل های شاع رانی چون حافظ‪ ،‬س��عدی‪ ،‬هاتف اصفهانی‬ ‫و صائب تبریزی انجام داده‪ ،‬گاه ب��ه لغزش هایی وزنی دچار‬ ‫شده که باز معلوم نیست از س��وی خود شاعر بروز یافته یا‬ ‫تحریرکنندگان این ش��عرها‪ ،‬اما این مسلم است که ایشان‬ ‫همانند گروه ش��اع ران جوان امروز‪ ،‬ح��ذف «ع» را که علم‬ ‫عروض سنتی ان را نم ی پذیرد‪ ،‬پذیرفته بوده و دست کم در‬ ‫شش مورد‪ ،‬اعمال کرده است‪ .‬با این وجود‪ ،‬سایر لغزش های‬ ‫وزنی که به نظر م ی رسد دس��ت کم برخی از انها در تحریر‬ ‫خط نستعلیق شعرها بروز یافته‪ ،‬تا جای ممکن در نسخه‬ ‫پیش رو تصحیح ش��ده اس��ت‪ .‬در واقع مجموعه «ایده ال‬ ‫فرقانی (دی��وان محبی)» به دو زبان فارس��ی و ترکی اذری‬ ‫سال ها پیش با پیگیری مرحوم حاج مسعود فرقانی‪ ،‬فرزند‬ ‫شاعر‪ ،‬در ته ران به خط مرحوم سیدمحمد ریاضی تحریر و‬ ‫در یکی از کتابفروش��ی های قدیم ی ناصر خسرو به شکلی‬ ‫بدوی به چاپ رس��یده اس��ت‪ .‬چندی دیگر قرار است نشر‬ ‫ارادمان بخش اثار فارس��ی ان را با تصحی��ح نگارنده این‬ ‫مقال‪ ،‬منتشر کند‪.‬‬ ‫یکی از ویژگ ی های کار او این اس��ت که سیر تاریخی‬ ‫عاشورا را از مدتی پیش از ان یعنی از زمان حرکت امام (ع) از‬ ‫مدینه تا دست کم زمان بازگشت کاروان بازماندگان از شام‪ ،‬به‬ ‫نظم دراورده است‪ .‬از جمله اثار عاشورایی اوست‪:‬‬ ‫اکبری که هر نگاهش یک روان تازه بود‬ ‫من از ان اکبر به راه دلبرم دل بر زدم‬ ‫ ‬ ‫‪19‬‬ ‫گزارش هایویژه محرم‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫مداحان درکجای سیاست ایران قرار دارند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫گزارش مثلث از انچه میان سیاسیون و مداحان مشهور در سالیان اخیر گذشته است‬ ‫این اوست که از روضه‪ ،‬چهار ضرب تا زمینه‪ ،‬واحد‪ ،‬سه‬ ‫ضرب‪ ،‬دودمه و شور این دستگاه های مداحی که سب ک های‬ ‫مداحی را م ی سازد‪ ،‬م ی خواند‪ .‬مداح‪ ،‬امروز مهمترین رکن یک‬ ‫مجلس عزاداری است و اوست که جمعیت را در کنترل دارد‪،‬‬ ‫به هیجان وا م ی دارد و از همه مهمتر در مجالسی که عمدتا‬ ‫چند هزار نفری با مداحی سرشناس هستند‪ ،‬حرفش خریدار‬ ‫دارد‪ .‬اینجاست که چهره های سیاسی و اجتماعی خود را به‬ ‫این پتانسیل اجتماعی م ی رسانند تا بهره ای از قدرت نفوذ این‬ ‫مداحان بب رند‪ .‬شاید داستان محمود احمدی نژاد با این مداحان‬ ‫از ابتدای شهرداری ته ران تا پایان ریاست جمهوری اش روایتی‬ ‫سیاسی باشد از این واقعه‪ .‬جایی که همین مداحان ب رای او‬ ‫جشن پیروزی در انتخابات گرفتند و همی ن ها اولین کسانی‬ ‫بود که به انتقادات سخت از وی پرداختند‪ .‬از شرق تا غرب‪ ،‬از‬ ‫‪20‬‬ ‫شمال تا جنوب ته ران این مجالس مهم برپاست و در چند‬ ‫سال اخیر مجلسی نیست که سخنی از سیاست نیز در ان‬ ‫بیان نشود‪.‬‬ ‫بزرگترین این مداحان کسی است که در کانون اصلی‬ ‫مجالس حس��ینی و در مهمتری��ن ان قرار دارد‪ .‬مس��جد‬ ‫ارک که به خودی خود مس��جدی ب رای برگ��زاری ختم ها و‬ ‫بزرگداشت های افراد سیاسی بوده‪ ،‬در چند سال اخیر کانون‬ ‫اصلی سخنان سیاس��ی این مداحان نیز است‪ .‬حاج منصور‬ ‫ارضی امروز پ رنفود ترین انهاست‪ .‬مداحی که هواداران زیادی‬ ‫دارد و س��خنانش همیش��ه در میان مردم و رسانه ها بازتاب‬ ‫زیادی داشته است‪.‬‬ ‫حاج منصور ارضی در اول اردیبهش��ت ‪ ۱۳۳۲‬در محله‬ ‫نازی اباد ته ران متولد ش��د‪ .‬او را از پیشگامان تلفیق مسائل‬ ‫سیاسی در مداحی و بیان انتقادات سیاسی در حین خواندن‬ ‫دعاهای مذهبی م ی دانند‪ .‬گفته م ی ش��ود مداحی را از پنج‬ ‫س��الگی تحت نظارت عموی خود حسن ارضی اموخته‪ .‬در‬ ‫اوایل دهه‪ ۶۰‬حاج منصور ارضی محفلی را در مسجد شهدا‬ ‫واقع در خیابان اهنگ تشکیل داد‪ .‬این تنها هیاتی نبود که‬ ‫او م ی رفت‪ ،‬چه انکه مدتی بعد در مس��جد ارک در مجاورت‬ ‫بازار مجلس گرفت‪ .‬او با نواوری های خود و حضور مستمر‬ ‫در دفاع مق��دس‪ ،‬پایه گذار دعای کمیل معروفی ش��د که تا‬ ‫سال های سال هنوز برخاطره ها مانده است‪ .‬با گذشت زمان‬ ‫و پس از پایان جنگ‪ ،‬حاج منصور و حسین اهلل کرم گروهی‬ ‫با نام «نوس��ازی معنوی حزب اهلل» تش��کیل دادند‪ .‬دوگانه‬ ‫اهلل کرم – حاج منصور با برگزاری جلس��ات نوسازی معنوی‬ ‫حزب اهلل به محوریت بچه حزب الله ی ها هر ش��ب جمعه با‬ ‫نان در شراب زده اند و خورده اند‪ .‬گفتنی است سعید حدادیان‬ ‫کارمند دانش��گاه ته ران اس��ت و جدا از مجلس مهدیه امام‬ ‫حسن مجتبی(ع)‪ ،‬در مسجد دانش��گاه ته ران نیز به همراه‬ ‫پسرش مداحی م ی کند‪.‬‬ ‫محمود کریمی‬ ‫جلد دوم‬ ‫اگرچه اغاز مداحی س��عید حدادیان به دوران جنگ و‬ ‫سال های حضور در جبهه ها بازم ی گردد اما دوران اوج مداحی‬ ‫وی به سال های حضور او در کنار منصور ارضی در مجالس‬ ‫بیت رهبری م ی رسد‪ .‬او ارام ارام از قالب شاگردی پرتالش در‬ ‫قامت استادی توانا ظاهر شده و عده ای چشمگیر از جوانان‬ ‫عالقه مند هم در حلقه های ش��عر و کالس ه��ای اموزش‬ ‫مداحی وی شرکت م ی کنند‪ .‬مداحی توام با سخنرانی‪ ،‬شاید‬ ‫مهم ترین ویژگی مش��ترک شاگرد و استاد باش��د که وی از‬ ‫استادش ارضی به ارث برده است‪ .‬با این تفاوت که حدادیان‬ ‫عموما در اغاز مداحی سخنرانی م ی کند و دامنه موضوعی‬ ‫س��خنران ی های حدادیان کمتر مقوالت مصداقی سیاسی‬ ‫را دربرم ی گی��رد و عموما به مس��ائل اخالق��ی و اجتماعی‬ ‫م ی پردازد‪ .‬حدادیان مداح اصلی هیات رزمندگان اسالم غرب‬ ‫ته ران بوده که جلس��اتش در مهدیه امام حسن مجتبی (ع)‬ ‫در خیابان ازادی برگزار م ی شود‪ .‬او متولد اردیبهشت ‪1344‬‬ ‫در ته ران است‪.‬‬ ‫هیات رزمندگان اس�لام غرب ته ران ب ر اس��اس یک‬ ‫ضرورت تاریخی تشکیل ش��د‪ .‬پس از س��خنرانی هشدار‬ ‫دهن��ده مقام معظم رهبری در جمع بس��یجیان گردان های‬ ‫عاشورا در تاریخ ‪ ۱۲‬محرم‪ 1371‬و طرح مساله تهاجم فرهنگی‬ ‫و شبیخون فرهنگی دشمن که بعدها به عبرت های عاشورا‬ ‫معروف گردید‪ ،‬مس��ئوالن وقت ناحیه مقاومت بسیج غرب‬ ‫ته ران در جهت مقابله جدی ب��ا این تهاجم تصمیم گرفتند‬ ‫هیاتی را با نام هیات رزمندگان غرب ته ران تش��کیل دهند‪.‬‬ ‫اولین سخنرانان هیات رزمندگان اسالم غرب ته ران اقایان‬ ‫مظاه��ری‪ ،‬علم اله��دی‪ ،‬فاطم ی نیا‪ ،‬قرائتی‪ ،‬س��ی د عباس‬ ‫طباطبایی‪ ،‬محمدی ع راقی و… بودند که مداحی جلسات‬ ‫لزاده‪ ،‬رضا پور احمد‪،‬‬ ‫به عهده اقایان منصور ارضی‪ ،‬حسن جلی ‬ ‫حس��ین ش��هریاری و… بود تا اینکه هیات امن��ا و هیات‬ ‫موسس تصمیم گرفت جلسات را به صورت هفتگی با زیارت‬ ‫عاشورا (صب ح های پنجشنبه) ادامه دهد که جلسات در منزل‬ ‫خانواده های شهدا و رزمندگان تشکیل م ی شد‪ .‬اولین جلسه‬ ‫صب ح های پنجش��نبه ‪ ۷۳/۳/۱۸‬با ‪ ۱۳‬نفر در منزل ش��هید‬ ‫امیر کاش��انی (ب رادر حبیب کاش��انی‪ ،‬عضو بعدی شورای‬ ‫شهر ته ران) برگزار ش��د‪ .‬غرب ته ران‪ ،‬روز های پنجشنبه پر‬ ‫از جوانانی بود که به جلس��ات مسجد امام حسن مجتبی‪-‬‬ ‫علی ه السالم‪ -‬واقع در خیابان ازادی م ی رفتند‪ .‬پس از استق رار‬ ‫ناحیه مقاومت غرب ته ران در محل کارخانه پارس الکتریک‬ ‫در سال‪ ۱۳۸۱‬مهدیه امام حسن مجتبی(ع) افتتاح شد‪.‬‬ ‫حدادیان که تا پیش از دولت احمدی نژاد‪ ،‬در مهمترین‬ ‫مجلس غرب ته ران مداحی م ی کرد‪ ،‬پس از اغاز به کار دولت‬ ‫نهم همانند استاد خود منصور ارضی از احمدی نژاد حمایت‬ ‫کرد اما بعدا منتقد احمدی نژاد شد و در یکی از مراسم مداحی‬ ‫خود درباره مش��ایی و احمدی نژاد‪ ،‬به تندی س��خن گفت و‬ ‫به همان خاطر‪ ،‬دادگاهی و به ج��زای نقدی محکوم گردید‪.‬‬ ‫او در انتقاد از احمدی نژاد گفته ب��ود‪« :‬امت حزب اهلل مطیع‬ ‫مقام معظم رهبری است و همه باید پیرو خط والیت و رهبری‬ ‫باش��ند‪ .‬احمدی نژاد تصور کرده اس��ت که رای مال خودش‬ ‫اس��ت‪ ،‬در صورت ی که ای��ن رای مردم‪ ،‬رای ب��ه خط رهبری‬ ‫است‪ ».‬حدادیان در این مراسم انتخاب رحیم مشایی از سوی‬ ‫احمدی نژاد به عنوان معاون اول را به امت حزب اهلل تسلیت‬ ‫گفت و خاطرنش��ان کرد‪« :‬احمدی نژاد با انتخاب اسفندیار‬ ‫رحیم مشایی اش��ک امت حزب اهلل را دراورد و امیدواریم این‬ ‫اخرین باری باشد که این اشتباهات از سوی وی رخ م ی دهد‪».‬‬ ‫سعید حدادیان همچنین در میانه دعای عرفه امسال مواضع‬ ‫سیاسی اتخاذ کرد و با اشاره به امکان معرفی دکتر توفیقی‬ ‫به مجلس به عنوان وزیر علوم گفت‪« :‬به اقای روحانی تذکر‬ ‫م ی دهم که اگر اف��راد فتنه گر را معرف��ی نمایید‪ ،‬دودش به‬ ‫چش��م خودتان م ی رود‪ ».‬او همچنین خطاب به نمایندگان‬ ‫مجلس گفته بود که نماین��دگان اگر این فرد را تایید کنند‪،‬‬ ‫م��داح اصلی و مح��وری «هی��ات رزمندگان اس�لام‬ ‫شمی رانات» اس��ت‪ .‬هیاتی که مجالس رسمی و اصل ی اش‬ ‫عموما در امامزاده عل ی اکبر (ع) چیذر برگزار م ی ش��ود‪ .‬وی‬ ‫که از سال های میانی دهه ‪ 70‬پا به عرصه مداحی گذاشته‪ ،‬از‬ ‫خانواده شهدا بوده و از این نظر به سایر مداحان انقالبی پس‬ ‫ی بین مداحان جوان و انقالبی‪،‬‬ ‫از جنگ نزدیک است‪ .‬کریم ‬ ‫مداحی صاحب سبک اس��ت‪ .‬او دستی هم در شعر دارد و در‬ ‫س��اخت س��بک و ملودی مداح ی هایش هم خودکفاست و‬ ‫کمتر به تقلید از دیگران م ی پردازد‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫جوانان بسیاری از مناطق مختلف ته ران خود را به امامزاده‬ ‫عل ی اکبر (ع) چیذر م ی رس��انند‪ .‬پدرمحمود کریمی در سال‬ ‫‪ 1361‬در عملیات فتح المبین در دش��ت عباس مفقوداالثر‬ ‫شده و ب رادرش ابوالفضل کریمی نیز در کربالی ‪ 5‬شلمچه‬ ‫در سال ‪ 65‬شهید ش��ده‪ .‬جدا از اینها او سه ب رادر به نام های‬ ‫احمد‪ ،‬محمد و حس��ین دارد‪ .‬محمود کریمی م ی گوید که‬ ‫دانشجوی مدیریت صنعتی دانشگاه عالمه طباطبایی بوده‬ ‫اما بعد از گذراندن تعداد ‪ 74‬واحد درسی انصراف داده‪ .‬دلیل‬ ‫این امر را این چنین م ی گوید‪« :‬از انجایی که حضور در جبهه‬ ‫فرهنگی را مقدم تر م ی دانستم به سراغ مطالعات مرتبط با‬ ‫بحث های فرهنگی و به ویژه مداحی رفتم و در این زمینه به‬ ‫کسب معارف اسالمی پرداختم‪».‬‬ ‫اولین بار که مداحی کرده در مجلس سخنرانی شیخ‬ ‫احمد کافی روضه خوانده اس��ت‪ .‬سبک خاص نوحه خوانی‬ ‫محمود کریم ی بی بدیل و منحصربه فرد اس��ت و شاید در‬ ‫میان مداحان متفاوت تر از بقیه باشد‪ .‬م ی گوید‪« :‬هر صدایی‬ ‫در یک دستگاه موسیقی ادا م ی شود مثال صدای گریه بچه و‬ ‫حتی کوچکترین صداهایی که شما م ی شنوید‪ .‬علت اشنایی‬ ‫من نیز با دستگاه های موسیقی به این ب ر م ی گردد که چون‬ ‫بنده قاری قران بوده ام و در تالوت قران رعایت دستگاههای‬ ‫موسیقی‪ ،‬ردیف ها و‪ ...‬بسیار حائز اهمیت است‪ ،‬به مدد کالم‬ ‫وحی در این زمینه مهارت هایی به دست اورده ام‪ .‬جا دارد در‬ ‫اینجا از اساتید خود نیز یعنی حاج حمید اقای مد ِّق و حاج علی‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫برگزاری دعای کمیل در مس��اجد مناطق مختلف ته ران در‬ ‫راستای بازگشت به ارزشهای انقالب و ارمانهای دفاع مقدس‬ ‫شکل گرفته بود و تا امروز با وجود تغییر شکل همچنان در‬ ‫مسجد ارک برقرار است‪ .‬انتقادهای سیاسی صریح منصور‬ ‫ارضی از اواخر دولت دوم هاشم ی رفسنجانی اغاز شد‪ .‬دو گروه‬ ‫همیشه مورد انتقاد منصور ارضی بوده اند؛ کارگزاران به طور‬ ‫تلویحی و افراد ش��اخص طیف دوم خرداد که گاهی به طور‬ ‫مستقیم مورد انتقاد قرار م ی گرفتند‪ .‬مشهورترین این موارد‬ ‫عبارت است از انتقادات و اعتراضات ارضی به شخصی ت های‬ ‫سیاس��ی مهمی چون هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬س��ی د محمد‬ ‫خاتمی‪ ،‬عطاءاهلل مهاجرانی‪ ،‬هاش��م اغاجری‪ ،‬عماد افروغ و‬ ‫حتی محمدباقر قالیباف‪.‬‬ ‫در اواخر دهه ‪ ۸۰‬انتقادها ب��ه جریان های اصولگرا نیز‬ ‫کشیده شد‪ .‬یک بار در پی انتقاد ایت اهلل ناصر مکارم شی رازی‬ ‫به نحوه فعالیت مداحان در کش��ور‪ ،‬این مرجع تقلید را با نام‬ ‫کوچک خطاب ق��رار داده و به صراحت خط��اب به علمای‬ ‫مذهبی گفت که «اگ��ر اعتراضات ادامه یاب��د‪ ،‬به مداحان‬ ‫م ی گویم که دیگر نخوانند‪ ».‬ک��ه البته ماجرا با عذرخواهی‬ ‫رس��می وی از ایت اهلل مکارم ش��ی رازی فیصله یافت‪ .‬مورد‬ ‫دیگر انتقادات ش��دید وی به محمدباقر قالیباف در مراسم‬ ‫دعای عرفه حس��ینیه صنف لباس فروش��ان ته ران در اذر‬ ‫‪ ۱۳۸۶‬مربوط م ی شود که باتوجه به تعلق قالیباف به جریان‬ ‫اصولگرایی‪ ،‬بس��یار مورد توج��ه قرار گرف��ت‪ .‬او در همین‬ ‫مراس��م در اعتراض به صداوس��یما نیز گفت‪« :‬م ی بینید‪،‬‬ ‫رادیو و تلویزی��ون‪ ...‬االن یکی از فس��ادها و ناهنجاری ها و‬ ‫فحشا و منکرات ش��ده‪ ،‬هیات ها و خواننده های هیات ها‪...‬‬ ‫که م ی بینید دیگ��ه‪ ...‬هر اخوندی رو می��ارن‪ ،‬مجری نامرد‬ ‫هم نشسته‪ ،‬میگه‪ ...‬اونم پشت تلویزیون‪ ،‬میگه حاال بذار یه‬ ‫چیزی بگیم دیگه‪ ،‬بله‪ ،‬شما درست میگین‪ ،‬این طوریه‪ ،‬نباید‬ ‫این طوری بشه‪ ،‬باید اون طوری بشه‪ ».‬پس از این اظهارات‬ ‫بود که او مدتی به مراسم سوگواری حسینیه امام خمینی بیت‬ ‫رهبری دعوت نشد‪.‬‬ ‫حاج منصور که از حامیان ج��دی محمود احمدی نژاد‬ ‫در دوران ش��هرداری و پ��س از ان ریاس��ت جمهوری نهم و‬ ‫حتی اوایل دول��ت دهم بود‪ ،‬در میانه دول��ت احمدی نژاد به‬ ‫انتقاد از او پرداخت و گفت که احمدی نژاد کشور را نابود کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬مهمترین دلیل جدایی و افتراق حاج منصور ارضی‬ ‫و احمدی نژاد‪ ،‬اسفندیار رحیم مش��ایی بود که بعدها بارها و‬ ‫بارها او را در مجالس مختلف مورد انتقاد تند قرار داد که اوج‬ ‫ان در سال ‪ ۱۳۸۹‬در مراسم زیارت عاشورای حسینیه صنف‬ ‫لباس فروش ها بود که اسفندیار رحیم مش��ایی را با سلمان‬ ‫رش��دی مقایس��ه کرد‪« :‬این اقایی که ادعای اسمان ی بودن‬ ‫دارد‪ ،‬از سلمان رش��دی هم بدتر اس��ت‪ ».‬که این اظهارات‬ ‫حتی به زمینه سازی ب رای ترور مش��ایی ‪ -‬باتوجه به فتوای‬ ‫قتل سلمان رشدی ‪ -‬تعبیر شد‪ .‬حاج منصور ارضی در شب‬ ‫نوزدهم ماه رمضان سال‪ ۱۳۹۰‬نیز ب رای اعدام مردمی مشایی‬ ‫جایزه تعیین م ی کند‪ .‬در این میان اس��ت ک��ه دولت در این‬ ‫ماجرا ب ر اس��اس ماده ‪ 669‬قانون مجازات اسالمی به اتهام‬ ‫توهین و افترا و تحریک ب��ه قتل رئی س دفتر رئی س جمهور‪،‬‬ ‫از حاج منصور ارضی ش��کایت کرد که در نهایت به تبرئه او‬ ‫از سوی قوه قضائیه انجامید‪ ،‬اما اخرین انتقادات حاج منصور‬ ‫مربوط به همین یک ماه پیش بود که او در روز ‪ ۲۳‬مهر ‪۱۳۹۲‬‬ ‫و در مراسم دعای روز عرفه در حسینیه صنف لباس فروش ها‬ ‫به خاطره اکبر هاش��می رفس��نجانی در مورد ش��عار مرگ‬ ‫بر امریکا اش��اره کرد و گفت‪« :‬ان ش��اءاهلل خداوند مرگ او را‬ ‫برساند‪ ».‬این روزها حاج منصور در مس��جد ارک به مداحی‬ ‫م ی پردازد اما مراسم دعای کمیل در شاه عبدالعظیم و زیارت‬ ‫عاشورا در حس��ینیه صنف لباس فروش��ان ته ران و اجرای‬ ‫مراس��م در بی ت الزه را (س)و حس��ینیه چمنی هم از جمله‬ ‫فعالی ت های ثاب��ت حاج منصور ارضی در س��ال های اخیر‬ ‫به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫سعید حدادیان‬ ‫در اوایل دهه‪ 80‬بود‬ ‫کهجوانیبهیکبارهبه‬ ‫قولمداحان گلکردو‬ ‫کارش رونق گرفت‪ .‬او‬ ‫رامی توانجزونسل‬ ‫سوممداحانیدانست‬ ‫کهخیلیپیرومداحان‬ ‫نسل اول و دوم نبودند و‬ ‫شایدهمینجدایی هابود‬ ‫کهمیانانهامشکالتی‬ ‫پدیدامد‬ ‫‪21‬‬ ‫ی بین مداحان جوان و انقالبی‪ ،‬مداحی صاحب سبک است‪ .‬او دستی هم در شعر دارد و در ساخت سبک و ملودی مداحی هایش هم خودکفاست و کمتر به‬ ‫کریم ‬ ‫تقلید از دیگران می پردازد‪ .‬به همین دلیل است که جوانان بسیاری از مناطق مختلف تهران خود را به امامزاده علی اکبر (ع) چیذر می رسانند‬ ‫اقای اربابی نیز یاد نمایم که امیدوارم هر جا م ی باش��ند در‬ ‫سایه اهل بیت (علیهم السالم) سربلند و پیروز باشند‪».‬‬ ‫محمود کریم ی کمتر از مداح��ان دیگر موضع گیری‬ ‫سیاس��ی دارد اما در مجالس خود بدون اینکه به شخص یا‬ ‫جریان خاصی اشاره کند‪ ،‬مسائل کلی را بیان م ی کند‪.‬‬ ‫طاهری ها‬ ‫جلد دوم‬ ‫محمدرضا طاهری پرورده خاندانی است که سال هاست‬ ‫مداحی در ان‪ ،‬به س��نت تبدیل ش��ده اس��ت‪ .‬او مانند پدر و‬ ‫ب رادرانش‪ ،‬از همان ابتدا در قام��ت یک مداح اغاز به کار کرد‬ ‫و ارام ارام‪ ،‬توانست با تکیه بر قابلی ت هایش‪ ،‬مراتب و مدارج ‬ ‫ترقی را پشت س��ر بگذارد‪ .‬اگرچه اغاز مداح��ی او به دوران‬ ‫نوجوانی و جبهه های جنگ بازم ی گردد اما اشنایی مردم با‬ ‫وی در اثر ملودی های میانه دهه ‪ 70‬رخ داد‪ .‬هیات رسمی او‬ ‫مکتب الزه را در حسینیه پیروان مهدی (عج) در خیابان ‪17‬‬ ‫شهریور برگزار م ی شود‪ .‬حاج محسن طاهری‪ ،‬ب رادر وسطی‬ ‫ب رادران طاهری در حال حاضر رئیس خانه مداحان کش��ور‬ ‫است‪ .‬در دهه ش��صت نام حاج محسن بیش��تر از خیلی از‬ ‫اسم های اش��نای دیگر در مداحی س��ر زبان ها بود‪ .‬او امروز‬ ‫بیش��تر به شهرس��تان ها م ی رود و تنور هیات های خارج از‬ ‫ته��ران را گرم م ی کند‪ .‬حاج محس��ن طاه��ری همان مداح‬ ‫جوانی اس��ت که در یکی از مراسم های حس��ینیه جماران‬ ‫در زمان امام خمین ی (ره) م ی خوان��د‪ .‬محمد رضا طاهری اما‬ ‫خیلی سیاسی نیس��ت و موضع گیری سیاس��ی نم ی کند‬ ‫اما در س��الهای ابتدایی دولت نهم‪ ،‬احمدی نژاد به هیات او‬ ‫رفت و امد داشته است‪.‬‬ ‫اما برخی از رسانه‪ ،‬سخنانی از محمد رضا طاهری منتشر‬ ‫کردند که تذکری به مداحان در مورد روابط شخص ی شان با‬ ‫یکدیگر داده بود‪ .‬مس��ائلی که بیش��تر یک اسی ب شناسی‬ ‫درونی بوده است‪ .‬او با بیان خاطره ای گفته بود‪« :‬چند سال‬ ‫پیش جلس ه ای در مش��هد توس��ط هیات رزمندگان برگزار‬ ‫ش��ده بود‪ .‬در ان جلس��ه هم از بزرگ ترها مثل اقای [علی]‬ ‫اهی و [یداهلل] بهتاش و‪ ...‬حضور داشتند و هم یک سری از‬ ‫جوان ترها مثل اقای [روح اهلل] بهمنی و [احد] قدمی و دیگران‪.‬‬ ‫یک سری هم حلقه وس��ط بودند؛ مثل بنده‪ ،‬سعید حدادیان‬ ‫و حیدر توکل‪ .‬وقتی وارد جلس��ه شدم‪ ،‬دیدم یکی از مداحان‬ ‫حرفی زده و دعوایی راه افتاده اس��ت‪ .‬فضا حسابی ملتهب‬ ‫بود‪ .‬تا روز اخر هم این داس��تان ادامه داشت‪ .‬من معموال در‬ ‫این همایش ها صحبت نم ی کنم‪ .‬ولی این بار با وجود اینکه‬ ‫کار تمام ش��ده بود و وقت هم نبود؛ خودم پیشنهاد دادم که‬ ‫چند کلمه ای حرف بزنم‪ 10 .‬دقیقه انجا صحبت کردم که به‬ ‫اعتقاد خودم نه تنها باعث التیام زخم های بزرگ ترها شد که‬ ‫بچه های جوان تر را هم کمی ارام ک��رد‪ .‬من انجا گفتم که‬ ‫متاس��فانه یا حواس مان نیس��ت یا یادمان رفته است که با‬ ‫جوان ها چطور باید برخورد کنیم‪ .‬خطاب به بزرگ ترها گفتم‪:‬‬ ‫«شما خودتان حتما در خانه جوان دارید‪ .‬من دست تک تک‬ ‫شما را م ی بوسم و فکر م ی کنم که پدر مرحومم هم بین شما‬ ‫نشسته است‪ .‬بیاید صحبتی پدر‪ -‬پسری با هم داشته باشیم‪.‬‬ ‫واقعا ش��ما با جوانانتان چطور برخورد م ی کنید؟ اگر حرفی‬ ‫بزنند م ی زنیدش��ان و از خانه بیرون ش��ان م ی کنید یا سعی‬ ‫م ی کنید به خاطر اینکه جوان تان حفظ شود‪ ،‬بعض ی جاها با‬ ‫او راه بیایید؟ حتی م ی دانید که حق با او نیست‪ ،‬اما با برخورد‬ ‫خوب با او راه م ی ایید‪».‬‬ ‫عبدالرضا هاللی‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫در اوای��ل دهه ‪ 80‬بود ک��ه جوانی به یکب��اره به قول‬ ‫مداحان گل ک��رد و کارش رونق گرف��ت‪ .‬او را م ی توان جزو‬ ‫نسل سوم مداحانی دانس��ت که خیلی پیرو مداحان نسل‬ ‫اول و دوم نبودن��د و ش��اید همین جدای ی ها ب��ود که میان‬ ‫انها مش��کالتی پدید امد و هر از گاه��ی در محافل هیاتی‬ ‫انتقاداتی خصوصی مطرح م ی شود‪ .‬عبدالرضا هاللی سرامد‬ ‫نسل س��وم اس��ت‪ .‬هاللی متولد ‪ ،1360‬اصالتا خرمشهری‬ ‫و بزرگ شده ته ران است‪ .‬دیپلمه نقش��ه کشی ساختمان و‬ ‫دانش��جوی انصرافی حقوق قضایی‪ ،‬در‪ 12-13 ,‬سالگی در‬ ‫هیات الرضا(ع) قاری قران بود و در همان سنین با شرکت در‬ ‫مجالس حاج منصور ارضی تقریبا اداب مداحی را اموخت‪ .‬تا‬ ‫قبل از سال ‪ 1379‬تنها اهالی منطقه میدان خ راسان ته ران‬ ‫او را به عنوان مداحی جوان م ی شناختند‪ ،‬اما از سال ‪ 1382‬با‬ ‫برپایی هیات الرضا(ع) در مسجد جامع ابوذر نام او نیز به جرگه‬ ‫مداحان سرشناس اضافه ش��د‪ .‬از سال ‪ 1383‬هیات الرضا(ع)‬ ‫به حس��ینیه قهرودی ها نقل مکان ک��رد‪ .‬همین جا بود که‬ ‫حاشی ه های او جان گرفت تا جایی که از او فیلم خصوصی‬ ‫منتشر شد‪ .‬این ماجرا تا جایی رفت که سایت عصر ای ران در‬ ‫گزارشی نوشت‪« :‬نشریه «موج اندیشه» در یادداشتی هاللی‬ ‫را متهم به تجمل گرایی (از جمله س��کونت در منزلی واقع‬ ‫در خیابان پاسداران ته ران‪ ،‬س��وار شدن بر خودرو «پ رادو» و‬ ‫گرفتن پاکت های چند صد هزار تومانی ب رای مداحی) متهم‬ ‫کرد‪ .‬هاللی بالفاصله به این یادداش��ت واکنش نشان داد و‬ ‫گفت‪« :‬اگر کسی را یافتید که بابت مداحی پولی به من داده‬ ‫باشد‪ ،‬حق با شماست‪ ».‬با این پاس��خ و پس از انکه «موج‬ ‫اندیشه» نتوانست نوش��ته های خود را اثبات کند‪ ،‬در شماره‬ ‫بعد‪ ،‬از هاللی عذرخواهی کرد‪ .‬اما ماجرا هنگامی باال گرفت‬ ‫حیدر خمسه‪ ،‬احد قدمی و رضا هاللی از مداحان جوانی هستند که مورد توجه قرار گرفته اند‬ ‫‪22‬‬ ‫که هاللی در مراسم شهادت حضرت زه را (س)که در میدان‬ ‫ولیعصر(عج) بر پا شده بود‪ ،‬قصد روضه خوانی داشت که با‬ ‫ممانعت برگزارکنندگان مواجه شد و حتی کار به زد و خورد نیز‬ ‫کشیده شد‪ .‬پس از ان‪ ،‬هاللی از ضاربان شکایت کرد و بدین‬ ‫ترتیب‪ ،‬پای قوه قضاییه به ماجرا باز شد‪ .‬در چنین شرایطی‪،‬‬ ‫ان طور که سایت مبارزین خبر داده است‪ ،‬حاج منصور ارضی‬ ‫قصد داش��ته اس��ت پا در میانی کند و طرفین را اشتی دهد‬ ‫که به ناگاه‪ ،‬موضوع فیلم ‪ 10‬ثانی ه ای پی��ش امد و ماجرا را‬ ‫پیچیده تر کرد‪ .‬تا امروز او جوان ترین هیات ته ران را برپاداشته‬ ‫اس��ت و به همین دلیل گاهی در مجالس او افراد سیاسی‬ ‫حضور پیدا م ی کنند‪ .‬او از جمله مدافعان احمدی نژاد بود که‬ ‫بعدها در موردش گفت‪« :‬من جناب احمدی نژاد را دوست دارم‬ ‫و به او احترام م ی گذارم اما من از شخص حمایت نکردم بلکه‬ ‫از اهداف ایشان حمایت کردم و در عملکرد به حرف هایی که‬ ‫زده اند به ایش��ان اعتقاد دارم و م ی دانم که در حد وسع شان‬ ‫سعی م ی کنند به مردم خدمت کنند که الحمد هلل نشانه های‬ ‫خوبی از کارکرد ایشان ظاهر شده است و رهب ر معظم انقالب‬ ‫بار ها به این مطلب اشاره مستقیم داش��ته اند‪ ».‬نکته دیگر‬ ‫اما موضع گیری های او در مورد مس��ائل اجتماعی اس��ت‪،‬‬ ‫جایی که پس از توهین شاهین نجفی به ائمه‪ ،‬او در هیات‬ ‫خود اعالم کرد که حکم قتل او که توسط مراجع صادر شده‬ ‫را اجرا م ی کند‪« :‬بحمدهلل پس از اینکه اولین فتوا از س��وی‬ ‫حضرت ایت اهلل صافی انجام شد و با کسب اجازه از بزرگترها‬ ‫عل ی الخصوص حاج اقا منصور ارضی‪ ،‬اقدام به انجام حکم‬ ‫در مورد این اشخاص (ش��اهین نجفی) خواهیم کرد‪ ...‬چه‬ ‫خواننده این متن و چه ط راح‪ ...‬جالب است بدانید دوستداران‬ ‫اهل بیت که از کشورهای اروپایی بیننده مراسمات هیات از‬ ‫طریق سایت هستند به طور خودجوش و پس از دیدن بیانیه‬ ‫با هیات تماس گرفته و اعالم کردند که حاضر به اعالم محل‬ ‫فعالیت و سکونت این فرد هس��تند‪ .‬ضمنا جایزه صد هزار‬ ‫دالری هم که در نظر گرفته ش��ده به قوت خود باقی است‬ ‫و این اطمین��ان را خواهیم داد که در ای��ن موضوع با احدی‬ ‫تعارف نداریم‪».‬‬ ‫مداحان دیگر‬ ‫عالوه ب��ر مداحانی که بیش از س��ایرین م��ورد توجه‬ ‫مردم و رس��انه ها قرار دارند اما باید به جوانانی چون حسین‬ ‫سی ب س��رخی‪ ،‬روح اهلل بهمنی‪ ،‬حیدر خمسه‪ ،‬احد قدمی و با‬ ‫تجربه هایی چون نریمان پناهی و حس��ن سازور هم اشاره‬ ‫کرد که روضه و نوحه می خوانند‪ ،‬کم و بیش در سیاست وارد‬ ‫م ی شوند و هواداران خاص خود را دارند‪g .‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫واعظان منبر‬ ‫‪2‬‬ ‫نگاهی به سخنرانان مهم هیات های مذهبی تهران‬ ‫منبر ابتدای هر مجلسی است؛ باالترین جای مجلس‬ ‫که بر همه جا اشراف دارد و سخنران بر فراز ان است که نبض‬ ‫مستمعین را دست م ی گیرد؛ با هر فراز و فرود کالم است که‬ ‫جمع هیات همراه او م ی شوند‪ .‬اینجاست که در مجلس امام‬ ‫حس��ی ن (ع) منبری باالتر از هر چیزی دیگری است و گاهی‬ ‫وقت ها‪ ،‬مجلس به نام اوس��ت که رونق دارد‪ .‬گرچه در چند‬ ‫سال اخیر منبری و مداح گاهی جای خود را عوض م ی کنند‬ ‫اما رسم عزای امام حس��ی ن (ع) که تغییر نکرده است‪ .‬گرچه‬ ‫شور مداحی از س��خنان منبری جلوتر افتاده اما کیست که‬ ‫نداند ‪ 30‬سال پیش این منبری های بزرگ بودند که مجالس‬ ‫بزرگ م ی س��اختند از شیخ محمد فلس��فی تا شیخ محمد‬ ‫کافی و راشد یزدی و بعد از انقالب شیخ حسین انصاریان و‬ ‫منبرهایش همه ش��وری عظیم به پا م ی کرد‪ .‬حاال اما مداح‬ ‫خوب در کنار منبری خوب‪ ،‬مجلس عظیمی به پا م ی کند و‬ ‫گاهی هم البته مداح خوب هست اما منبری خوب کمتر پی دا‬ ‫م ی شود‪ .‬روزگاری بود که منبرهای سخنرانی ایت اهلل مطهری‬ ‫کتاب های بعدی او م ی شد‪ ،‬چه انکه او ب رای هر منبر روزها‬ ‫مطالعه م ی کرد و یادداشت بر م ی داشت؛ این رسم سخنرانان‬ ‫و منبری های قدیمی بود‪.‬‬ ‫حاال اما سخنران خوب کیمیاست البته هست اما کم‬ ‫و پیوند خورده است با مداح های بزرگ‪.‬‬ ‫مسجد ارک‬ ‫حجت االس�لام قاس��میان و حاج منصور ارضی را در‬ ‫مسجد مرکزی ته ران با هم در هیات امام حسین (ع) م ی توان‬ ‫دید؛ مسجدی که توسط ایت اهلل بروجردی ساخته شد‪ ،‬در کنار‬ ‫کاخ شاه که شاید به او یاداوری کند دیانت ملت ای ران باالتر‬ ‫از هر چیزی است‪ .‬حجت االسالم قاسمیان جدا از اینکه در‬ ‫منابر و مجالس حسینی به س��خنرانی م ی پردازد‪ ،‬چهره ای‬ ‫علم ی نیز در حوزه ه��ای علمی ته ران نیز اس��ت او رئیس‬ ‫حوزه علمیه مشکات از حوزه های علمیه پررونق ته ران که‬ ‫در تحوالت سیاسی چند سال اخیر منشا تحوالتی مهم بوده‬ ‫ی بود‬ ‫است‪ .‬حجت االسالم قاسمیان سخنران اصلی مراسم ‬ ‫که در ان منجر به حمله به سفارت انگلستان شد‪ .‬هشت اذر‬ ‫‪ 1390‬مقابل سفارت انگلستان در سالروز شهادت دکتر مجید‬ ‫ی برگزار‬ ‫شهریاری با حضور اتحادیه های دانشجویی مراسم ‬ ‫ش��د که در ابتدا چند تن از فعاالن دانشجویی به نمایندگی‬ ‫از جمع دانشجویی و مردم ی که در انجا حاضر بودند سخن‬ ‫گفتند ام��ا بعد از انها بود که حجت االس�لام قاس��میان به‬ ‫سخنرانی پرداخت و در پایان سخنان او بود که فشار حاضرین‬ ‫ب رای ورود به س��فارت اغاز ش��د و موج اول دانشجویان وارد‬ ‫سفارت شدند و پرچم این کشور در سفارت پایین کشیده شد‬ ‫و پس از این اتفاق دانشجویان به ساختمان ها و اماکن سفارت‬ ‫وارد شدند‪ .‬بعدها برخی از سایت های خبری در خبری اعالم‬ ‫کردند که گروهی از طالب مدرسه مشکات نیز در این مراسم‬ ‫و اقدام بعدی حضور داش��تند‪ .‬این در حالی است که بعدها‬ ‫باز گروهی دیگر از طالب مدرس��ه حجت االسالم قاسمیان‬ ‫در مراس��م بازگشت اقای روحانی از س��فر نیویورک شرکت‬ ‫کردند‪ .‬او در پاسخ به سوالی در این مورد‪ ،‬اکاذیب منتشره را‬ ‫«شارالتانیزم رسانه ای» نامید و این چنین موضع گیری کرد‪:‬‬ ‫«ابتدا عرض کنم که ما نیز مانند طالب حاضر در فرودگاه و‬ ‫دیگر افراد جبهه ارزشی‪ ،‬توهین به رئی س جمهوری قانونی‬ ‫کش��ور را – در صورت وق��وع‪ -‬حرام و مص��داق ب ی قانونی‬ ‫م ی دانیم‪ .‬البت��ه اقدام اقای دکتر روحان��ی در مذاکره تلفنی‬ ‫با رئیس ای��االت متحده را نی��ز اقدام ی نابجا و اش��تباهی‬ ‫استراتژیک دانسته و از این بابت و همچنین از بابت انتساب‬ ‫این اقدام به مقام معظم رهبری با ادع��ای تام االختیار بودن‬ ‫رئی س جمهور در س��فر نیویورک‪ ،‬متاس��فیم‪ .‬سوءاستفاده‬ ‫رس��انه های زنجیره ای «ب ی انصاف» در انعکاس غیر واقعی‬ ‫اخبار و پوش��ش وارونه واقعیات – که اقدامی س��ابقه دار از‬ ‫سوی این طیف است – را نیز به حساب تسویه حساب این‬ ‫گروه با جریان انقالبی م ی گذاریم‪ .‬در م��ورد حدود ‪ ۳۰‬نفر از‬ ‫طالب مدرسه مشکات نیز باید دانست که حضور انان در کنار‬ ‫جمعی دیگر از دانشجویان با عنوان مطالب ه گری و سوال از‬ ‫‪23‬‬ ‫حجت االسالمجاودان‬ ‫ازمنبری هاییاستکه‬ ‫مجالسپرشوریدارد‪.‬‬ ‫اوامسالدرحسینیه‬ ‫اقایحق شناسدر‬ ‫خیابانمجاهدیناسالم‬ ‫حضور دارد‬ ‫جلد دوم‬ ‫رئی س جمهور در خصوص علت مذاکره تلفنی با اقای اوباما‪،‬‬ ‫با برنامه ریزی از سوی مدرسه مشکات نبوده و حتی موضع‬ ‫رسمی مدرسه و موضع سیاسی همه طالب ان نیست‪».‬‬ ‫حوزه علمیه مشکات از حوزه های علمیه است که در‬ ‫ته ران به شدت سیاسی هستند و طالب انها در مناسب ت های‬ ‫سیاسی حضور چشمگیری دارند‪ .‬البته گروهی از این طالب‬ ‫به شدت از احمدی نژاد‪ ،‬رئی س جمهور سابق حمایت م ی کردند‬ ‫تا جایی که احمدی نژاد در دوران ریاس��ت جمهوری خود در‬ ‫این حوزه علمیه به صورت سرزده‪ ،‬حضور یافته بود‪ .‬مجتبی‬ ‫ناوندی‪ ،‬از روزنامه نگاران حامی دولت که در این دیدار حضور‬ ‫داشته م ی نویس��د‪« :‬دکتر احمدی نژاد حدود ساعت ‪ ۶:۳۰‬با‬ ‫همراهی حاج اقا قاسمیان و شعارهای «صلی علی محمد‪،‬‬ ‫یاور رهبر امد»‪« ،‬صلی علی محمد‪ ،‬مالک اشتر امد» و‪ ...‬وارد‬ ‫مدرسه علمیه مشکات م ی شود‪ .‬جو بسیار صمیمی است؛‬ ‫اکثر طالب این مدرس��ه موفق م ی ش��وند با رئی س جمهور‬ ‫محبوب خود دست دهند و به وی «خوشامد» بگویند‪».‬‬ ‫حجت االسالم قاس��میان در مس��جد ارک ته ران به‬ ‫منبر م ی رود‪ ،‬منبری که باتوج��ه به حضور مداح بزرگی مثل‬ ‫حاج منصور ارضی کانون توجهات بس��یاری است و البته در‬ ‫مجلس او همه طی ف ه��ای جامعه حضور دارن��د که البته‬ ‫بیش��تر انها از جوانان مذهبی و به قول معروف حزب اللهی‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫مجاهدین اسالم‪ ،‬حسینیه اقای حق شناس‬ ‫حجت االسالم جاودان از منبری هایی است که مجالس‬ ‫پرشوری دارد‪ .‬او امس��ال در حس��ینیه اقای حق شناس در‬ ‫خیابان مجاهدین اس�لام حضور دارد‪ .‬اقای جاودان در یک‬ ‫ی و مذهبی ته رانی متولد شد‪ .‬پدر او نیز گرچه‬ ‫خانواده قدیم ‬ ‫درس روحانیت نزد ایت اهلل شیخ محمد رضا تنکابنی‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫ش��اه ابادی و ایت اهلل مش��کات خوانده بود اما به جبر زمانه‬ ‫رضاخانی‪ ،‬به دانشگاه الهیات ان زمانه رفت و دانشنامه فراغت‬ ‫تحصیل گرفت‪ .‬دبیرستان را به پایان برده بود که به مدرسه‬ ‫حاج اقای مجتهدی رفت‪ .‬او در همان زمان بود که شاگردی‬ ‫ایت اهلل حق شناس نیز را در ان ایام تجربه کرد و بعدها ان طور‬ ‫که خود م ی گوید در یک اتفاق بزرگ در زندگ ی اش به دیدار‬ ‫استاد عالمه سی د مرتضی عس��کری رفت‪ .‬بع د ها اما شاگرد‬ ‫درس ایت اهلل حاج اقا مجتبی ته رانی هم شد؛ «خارج اصول‬ ‫و بعد فلسفه در شرح منظومه و باالخره فقه‪ ».‬او البته مدتی‬ ‫را نیز در انجمن حکمت و فلس��فه درس «مسائل فلسفه»‬ ‫فیلسوف انگلیسی برتراند راسل را خواند‪ .‬م ی گوید‪« :‬اقای‬ ‫دکتر ضیاء موحد از کتاب خودش «درامدی به منطق جدید»‬ ‫منطق درس م ی داد و این بنده و جمعی از دوس��تان در این‬ ‫درس شرکت داشتیم‪».‬‬ ‫اقای جاودان از ش��اگردان خاص ایت اهلل حق شناس‬ ‫بود و شاید به همین دلیل است که در حسینیه او در خیابان‬ ‫مجاهدین اسالم به منبر م ی رود‪ .‬او در محی ط های دانشگاهی‬ ‫بنا به مناس��ب ت های مذهبی س��خنرانی م ی کند که شاید‬ ‫دانشکده الهیات دانش��گاه ته ران جایی باش��د که بیش از‬ ‫همه م ی رود‪ .‬مجلس��ش در ش��رق ته ران‪ ،‬محلی است که‬ ‫عمدتا بچه های مذهبی و حزب اللهی که جوان نیز هستند‬ ‫در ان ش��رکت م ی کنند؛ جایی که حاال بعد از فوت ایت اهلل‬ ‫حق شناس محلی است که م ی تواند خاطره او را دوباره احیا‬ ‫کند‪.‬‬ ‫استاد عرفان بر منبر خطابه‬ ‫در خیابان ش��ریعتی شمالی‪ ،‬پشت حس��ینیه ارشاد‪،‬‬ ‫خیابان ش��هید ناطق نوری‪ ،‬بلوار شهرزاد‪ ،‬مجلسی برپاست‬ ‫که ایت اهلل فاطم ی نیا در ان به منبر م ی رود‪ .‬خطیب و استاد‬ ‫اخالق‪ ،‬عالم و مورخ اس�لامی که در مناسب ت های مذهبی‬ ‫تلویزیون با بیانی عرفانی سخن م ی گوید‪ .‬در شرخ زندگی او‬ ‫امده است؛ پدر شان از علما و عارفان بزرگ در عصر خویش‬ ‫به شمار م ی رفتند‪ ،‬نزدیک به ‪ ۳۰‬سال نزد مصطفوی تبریزی‬ ‫(از شاگردان میرزای قاضی) ش��اگردی کرد و تحت تعلیم و‬ ‫تربیت وی قرار داشت و همزمان تحصیالت حوزوی خویش‬ ‫را هم دنبال م ی کرد‪ .‬پس از مصطفوی‪ ،‬او در حضور بزرگانی‬ ‫چون ایات عالمه طباطبایی‪ ،‬محمد حسن الهی طباطبایی‬ ‫(ب��رادر کوچکت��ر عالمه طباطبای��ی)‪ ،‬محمد تق��ی املی‪،‬‬ ‫بهاءالدینی‪ ،‬بهجت و‪ ...‬که بیشترشان شاگردان قاضی بزرگ‬ ‫بودند قرار داشت‪ ،‬تا جایی که از نزدیکان ایشان بود‪ .‬از این رو‬ ‫وی با یک واسطه‪ ،‬از شاگردان ایت اهلل قاضی است‪ .‬تخصص‬ ‫او در علم رجال و عرفان نظری و عملی کم نظیر اس��ت‪ .‬با‬ ‫این حال او خود بیش��تر به خطابه در منابر عمومی اشتغال‬ ‫دارد‪».‬‬ ‫اقای فاطم ی نیا گرچه مواضع سیاس��ی خاصی ندارد‬ ‫اما در مورد برخی از ش��بهاتی که در جامعه مطرح م ی شود‪،‬‬ ‫دیدگاه های صریح خود را بیان م ی کند‪ .‬او بعد از شائب ه هایی‬ ‫که در مورد س��ریال حضرت یوس��ف انجایی که مشکلی‬ ‫تاریخی دید‪ ،‬زبان به اعتراض گش��ود‪« :‬در قس��متی از این‬ ‫سریال هم ضایع ه ای بوده است‪ .‬در این صحنه فرشته وحی‬ ‫ظاهر م ی ش��ود و با حضرت یعقوب(ع) صحبت م ی کند‪ .‬در‬ ‫این بخش هم حرف ها درس��ت و روشن نیست‪ .‬جمع بندی‬ ‫این صحب ت ها بر این اس��ت که نعوذباهلل خدا را رها کردی‬ ‫و یوسف(ع) را گرفتی! نم ی گویم سازندگان قصدشان القای‬ ‫این مطلب بوده است؛ اما چنین صحنه هایی مخاطب را به‬ ‫خطا انداخته است‪».‬‬ ‫در مجالس استاد فاطمی نیا با بیان عرفانی که دارند‪،‬‬ ‫عمدتا جوانان و تی پ های میانسال حضور دارند‪.‬‬ ‫کوچه درختی‪ ،‬حسینیه صنف‬ ‫حسینیه صنف لباس فروش ها که در خیابان سعدی‪،‬‬ ‫چهارراه مخب ر الدوله‪ ،‬کوچه درختی واقع شده است‪ ،‬در چند‬ ‫سال محلی خبرساز است که در ان بیشترین انتقادات توسط‬ ‫مداحان به مس��ئوالن دولتی از خاتمی تا احمدی نژاد در ان‬ ‫م ی شود‪ .‬در مراس��م صبح سه ش��نب ه های هر هفته که با‬ ‫س��خنرانی ش��یخ علی ثمری و مداحی حاج منصور ارضی‬ ‫برگزار م ی شود در واقع جای س��وزن انداختن نیست‪ .‬جایی‬ ‫که همه جور ادم از جوانان تا مغازه دارهای خیابان س��عدی و‬ ‫بازار در ان وجود دارد‪.‬‬ ‫سخنران مراس��م اما همانند مداح مراس��م چهره ای‬ ‫جنجالی است‪ .‬شیخ علی ثمری که واعظی است که در میان‬ ‫اهل هیات ی های ته ران شناخته ش��ده ‪ .‬انهایی هم که پای‬ ‫ثابتی در مجلس عزاداری در حسینیه صنف لباس فروش ها‬ ‫دارند‪ ،‬ح��اج اقا ثمری را به خوبی م ی شناس��ند‪ .‬مدتی پیش‬ ‫به عنوان «دبیر هیات عالی گزینش کل کشور»‪ ،‬نام ایشان را‬ ‫به میان اهل سیاست هم کشاند که البته مسائلی باعث شد‬ ‫که شی خ ثمری در ب رابر جریان انحرافی در دولت احمدی نژاد‬ ‫سکوت نکند و تاوانش هم ش��د برکناری از این مسئولیت‪.‬‬ ‫علی ثمری اما از بچه های س��پاه و جنگ هم بوده است‪ .‬در‬ ‫عکسی از او که در دیدار با امام خمین ی (ره) منتشر شده‪ ،‬امده‬ ‫است که او از افراد گردان ‪ 9‬از پادگان ول ی عصر(عج) است‪.‬‬ ‫او که روزگاری از حامیان احمدی نژاد بود با رس��یدن به‬ ‫پست دبیر هیات عالی گزینش کل کشور‪ ،‬پس از انتقادات‬ ‫به مشایی از این سمت برکنار ش��د‪ .‬او گفته بود که «جریان‬ ‫انحرافی را که بعدها مطرح ش��د‪ ،‬بنده یک سال و نیم قبل‬ ‫شناخته و به طرز تفکراتش��ان پی برده بودم‪ ،‬از این رو عنوان‬ ‫کردم که این طرز تفکر را قبول ن��دارم چرا که والیتمداری و‬ ‫والیت پذیری جزواصول باطنی و دینی این جریان قرار ندارد‪».‬‬ ‫از دانشگاه تهران تا پپسی کوال‬ ‫خیابان ازادی و مهدیه امام حسن مجتبی علی ه السالم‬ ‫ی است که یکی از مداحان‬ ‫در غرب ته ران پایگاه بسیار مهم ‬ ‫بنام ته ران در ان م ی خواند‪.‬سعید حدادیان که پیش از او اما‬ ‫سخنران مراسمش حجت االسالم و المسلمین سی د مهدی‬ ‫یزاده‪ ،‬استاد حوزه و دانش��گاه و پژوهشگر دینی است‪.‬‬ ‫حائر ‏‬ ‫اما سکان دیگری که سعید حدادیان در ان نیز مجلس دارد‪،‬‬ ‫محلی اس��ت که مرکز اصلی جریان دانش��گاهی در کشور‬ ‫حسینیه صنف لباس فروش ها که در خیابان سعدی‪ ،‬چهارراه مخب ر الدوله‪ ،‬کوچه درختی واقع شده است‪ ،‬در چند سال محلی خبرساز است که در ان بیشترین‬ ‫انتقادات توسط مداحان به مسئوالن دولتی از خاتمی تا احمدی نژاد م ی شود؛ در مراسم صبح سه شنب ه های هر هفته که با سخنرانی شیخ علی ثمری و مداحی‬ ‫حاج منصور ارضی برگزار م ی شود‬ ‫‪24‬‬ ‫حجت االسالم پناهیان از سخنرانانی است‬ ‫که مواضع سیاس�ی خود را در انتخابات یازدهم‬ ‫ریاست جمهوری به صراحت اعالم کرد‬ ‫هیات موج الحسین علی ه السالم ب رای سخنرانی خود‬ ‫از حجت االس�لام کاظم صدیقی‪ ،‬امام جمعه ته ران و حاج‬ ‫حسین سازور دعوت کرده است‪.‬‬ ‫حجت االس�لام کاظم صدیقی متولد ‪ 1330‬و یکی از‬ ‫امامان جمعه موق��ت ته ران که مدتی اس��ت رئیس دادگاه‬ ‫انتظامی قضات و م��درس اخالق حوزه علمیه قم اس��ت‪.‬‬ ‫وی از خطیبان کهنه کار ته ران به ش��مار م ی رود که عالوه‬ ‫بر امامت نماز جمعه ته��ران‪ ،‬امام جماعت مس��جد اعظم‬ ‫اُزگل از محله های سنتی ته ران نیز بوده و در همان مسجد‬ ‫چند سالی است که مدرس��ه علمی ه امام خمینی را زیر نظر‬ ‫حوزه علمیه قم تاسیس کرده اس��ت‪ .‬او در دوران اصالحات‬ ‫در خطب ه ه��ای محلی خ��ود به عن��وان یک��ی از منتقدان‬ ‫سیاست های رئی س جمهور محمد خاتمی به شمار م ی رفت‬ ‫و نوع برخورد دولت خاتمی با مس��ائل فرهنگی و سیاسی‬ ‫را قبول نداش��ت و ان را متناسب با مش��خصات یک دولت‬ ‫اس�لامی نم ی دانس��ت‪ .‬گرچه بعدها ازمحمود احمدی نژاد‬ ‫حمایت کرد ام��ا بعد از اتفاق��ات جریان انحراف��ی در تذکر‬ ‫ش��دیدی به احمدی نژاد در مورد جری��ان انحرافی گفت که‬ ‫«ش��جره و جریان والیت و والیت فقیه عال ی قدر الهی است‬ ‫و حفظ و حراست ان نیز الهی اس��ت و اگر کسی نسبت به‬ ‫ان خدشه یا دهن کجی کند ب ی شک منکوب حقیر خواهد‬ ‫شد‪ .‬مثل همین ماجرای اخیر که امیدواریم ایشان از برخی‬ ‫اط رافیان و رفتارش دس��ت بردارد و به دام��ان ملت و والیت‬ ‫بازگردد‪ .‬اقای عزیز! این مملکت دولت موقت دیده اس��ت‪،‬‬ ‫بن ی صدر دیده است‪ ،‬ش��ما که در ب رابر انها چیزی نیستید‪.‬‬ ‫جریان مخالف شما م ی گفت روضه های حضرت زه را (س)‬ ‫ستاد انتخاباتی شما ش��ده است‪ ،‬شما س��ر سفره حضرت‬ ‫زه را(س) رای اورده اید و امروز پش��ت پا به روضه ها و سفره‬ ‫حضرت زه را (س) م ی زنید‪».‬‬ ‫حجت االس�لام کاظم صدیق��ی ع�لاوه ب��ر هی��ات‬ ‫موج الحسین(ع) در هیات مس��جد دانشگاه صنعتی شریف‬ ‫نیر به منبر م ی رود که بیشتر کسانی که از منبرش استفاده‬ ‫م ی کند از جوانان و دانشجویان هستند‪g .‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫منبر امام جمعه تهران‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫است‪ .‬مس��جد دانش��گاه ته ران که س��عید حدادایان در ان‬ ‫ب رای دانشجویانی که خود نیز کارمند دانشگاه ته ران است‪،‬‬ ‫م ی خواند‪ .‬سخنران مراسم اما یکی از چهره های بنام منبر و‬ ‫از نسل جدید است‪.‬‬ ‫علیرض��ا پناهی��ان‪ ،‬متول��د ‪ 1344‬در ته��ران ک��ه‬ ‫دانش اموخته دانشگاه در رش��ته روانشناسی تربیتی است‪.‬‬ ‫او از س��ال اول راهنمای��ی ‪ 1356‬در کنار دروس مدرس��ه‪،‬‬ ‫تحصیالت حوزوی را اغاز کرد و از س��ال ‪ 1362‬تحصیالت‬ ‫خود را در حوزه علمیه قم پی گرف��ت و پس از اتمام دروس‬ ‫س��طح حوزه‪ ،‬به مدت دوازده س��ال از درس خارج حضرات‬ ‫ایات عظام وحید خ راسانی‪ ،‬جوادی املی‪ ،‬سی د محمدکاظم‬ ‫حائ��ری و همچنی��ن مقام معظم رهبری بهره ب��رد‪ .‬از اغاز‬ ‫دبیرستان و در کنار تحصیل در حوزه‪ ،‬با تدریس کتاب های‬ ‫ش��هید مطهری‪ ،‬به تبلیغ و اموزش در محیط های مختلف‬ ‫دانش ام��وزی‪ ،‬دانش��گاهی و ح��وزوی روی اورد‪ .‬رش��ته‬ ‫روانشناس��ی را در دفتر همکاری حوزه و دانشگاه تحصیل‬ ‫کرد‪ .‬وی عضو هیات علمی مرکز تخصصی تبلیغ بوده و در‬ ‫زمینه تدریس و ط راحی سرفصل ها و تدوین کتب اموزشی‬ ‫با ان مرکز همکاری م ی کن��د‪ .‬در کنار فعالی ت های تبلیغی‬ ‫به فعالی ت های اجرایی و مدیریتی در عرصه های فرهنگی‬ ‫نیز اشتغال داشته و از معاونت فرهنگی «لشکر ‪ 27‬محمد‬ ‫رسول اهلل (ص)» در دوران دفاع مقدس تا معاونت فرهنگی‬ ‫«نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها» و «مرکز‬ ‫جهانی علوم اس�لامی» هم��واره در برنامه ریزی و مدیریت‬ ‫فرهنگی فعالیت داش��ته اس��ت‪ .‬بیش از ‪ 10‬سال‪ ،‬همزمان‬ ‫با تدریس در دانشگاه هنر‪ ،‬مس��ئولیت نهاد این دانشگاه را‬ ‫نیز به عهده داش��ته و در کنار «مش��اوره در نهاد نمایندگی‬ ‫مقام معظم رهبری در دانشگاه ها» و «فعالیت تبلیغی»‪ ،‬به‬ ‫تدریس در حوزه و دانشگاه و همچنین پژوهش و تدوین در‬ ‫علوم اسالمی مشغول است‪.‬‬ ‫منبر او نسبتا سیاسی و اجتماعی است و پر از ارجاعات‬ ‫به ش��خصی ت ها و افراد سیاسی اس��ت‪ .‬موضع گیری های‬ ‫او برخی اوق��ات باعث جنجال هم بوده اس��ت‪ .‬نکته جالب‬ ‫اینجاس��ت که او که در ابتدا از حامی��ان احمدی نژاد بود اما‬ ‫بعد از انچه موسوم به جریان انحرافی ش��د به انتقاد از این‬ ‫جریان پرداخت‪ .‬در انتخابات یازدهم ریاس��ت جمهوری بود‬ ‫که وی از س��عید جلیلی حمایت کرد گرچه همین حمایت‬ ‫نیز پس از انتش��ار فیلمی از وی که در ان از قالیباف تعریف‬ ‫کرده بود حاشی ه ساز شد‪ ،‬در این فیلم قدیمی حجت االسالم‬ ‫پناهیان س��خنانی مبنی بر لزوم کناره گیری جلیلی به نفع‬ ‫قالیباف بیان داش��ته بود که وی ضمن انتقاد از انتشار فایل‬ ‫این جلسه خصوصی اعالم کرد که بنده ب رای اقای قالیباف‬ ‫احترام قائلم و امتیازات وی را انکار نم ی کنم‪ .‬اما رای من اقای‬ ‫جلیلی اس��ت و معتقدم گفتمان انقالب را باید تقویت کرد‪.‬‬ ‫هرچند تالش دوستانی که ب رای ایشان فعالیت م ی کنند را‬ ‫نیز تخطئه نم ی کنم‪.‬‬ ‫حمایت پناهی��ان از جلیلی به اینجا ختم نش��د‪ .‬او در‬ ‫همایش های متعددی به نفع جلیلی شرکت کرد و در یکی‬ ‫از انها با بیان خاط رات��ی از رئیس مجلس خبرگان گفته بود‬ ‫که «ایت اهلل مهدوی کنی یک بار از اقای جلیلی پرسیدند که‬ ‫شما که عالوه بر دروس دانشگاهی‪ ،‬فقه و اصول خواندید‪ ،‬ایا‬ ‫این فقه و اصول خواندن ب رای شما مفید بود؟ سعید جلیلی‬ ‫در پاس��خ به ایت اهلل مهدوی گفتند‪« :‬خواندن این درس ها‬ ‫ب رای بنده فایده بسیار فراوانی داشت‪ ،‬اما کمتر فایده ان‪ ،‬این‬ ‫بود که این مطلب را به خوبی فهمیدم که حوزه علوم دینی‬ ‫یک حوزه کامال تخصصی است و نظر دادن در این حوزه کار‬ ‫بسیار سختی اس��ت و به جز متخصصین در این حوزه دین‬ ‫کسی نم ی تواند در این موضوع نظر دهد‪».‬‬ ‫پناهیان در توضیح این امر به نظر م ی رسد که طعنه ای‬ ‫به احمدی ن��ژاد در مورد ورودش به مباح��ث دینی م ی زند و‬ ‫م ی گوید‪« :‬بنده از این ن��وع نگاه اقای جلیل��ی به مباحث‬ ‫دینی این نتیجه را م ی گیرم که ایش��ان برخ�لاف برخی از‬ ‫افراد که بدون داشتن هیچ گونه تخصصی در عمی ق ترین‬ ‫مس��ائل دین ورود پیدا م ی کنند و به تئوری پردازی در حوزه‬ ‫دین م ی پردازند‪ ،‬ضمن اینکه فهم خوبی از مس��ائل دینی و‬ ‫حوزوی دارند‪ ،‬ورود به این موضوعات را بر عده متخصصین‬ ‫م ی دانند و این موضوع تواضع ایشان و نوع نگاه درست ایشان‬ ‫را نشان م ی دهد‪ ».‬پناهیان محرم امسال را در مسجد دانشگاه‬ ‫ته ران و مسجد دانشگاه امام صادق(ص) ب رای دانشجویان‬ ‫سخنرانی م ی کند‪.‬‬ ‫حجت االسالم صدیقی‪ ،‬امام جمعه تهران‬ ‫اس�ت و البته س�خنران هی�ات موج الحس�ین‬ ‫علی ه السالم‬ ‫در خیابان شریعتی شمالی‪ ،‬پشت حسینیه‬ ‫ارشاد‪ ،‬خیابان ش�هید ناطق نوری‪ ،‬بلوار شهرزاد‪،‬‬ ‫مجلس�ی برپاس�ت که ایت اهلل فاطم ی نیا در ان‬ ‫منبر م ی رود‬ ‫‪25‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫اینجا بود که از س��بک و اهنگ گرفته ت��ا موضوعاتی که‬ ‫عمدتا در سخنران ی ها گفته م ی شد‪ ،‬تغییر کرد‪ .‬اینجا بود که‬ ‫گروه هایی که هیات های مذهبی جدید را بنیان گذاشتند‪،‬‬ ‫دیگرنه تنها وظیفه ای باالتر از تاثیرگذاری لحظه ای در نظر‬ ‫داش��تند‪ ،‬بلکه به عن��وان کانون فرهنگی ه��دف بزرگتری‬ ‫به عنوان تاثیرگذاری اجتماع��ی را مد نظر قرار دادند‪ .‬در این‬ ‫میانه بود که مداح��ان در راس این کانون های مذهبی قرار‬ ‫گرفتند‪.‬‬ ‫اما مداحان جدی��د خود مرز های جدی��دی را در میان‬ ‫محافل مذهبی به وجود اوردند که به دو گروه سنتی و جدید‬ ‫تقسیم شدند‪ .‬همین سبک مداح ی ها بود که مخالفان را به‬ ‫دالیل متعدد وادار به واکنش کرد؛ دس��ته اول هیات ی های‬ ‫باسابقه که عمدتا به هیات های س��نتی متعلق اند‪ .‬از نظر‬ ‫این افراد‪ ،‬هیات های مذکور قابل نقد هستند‪ .‬دسته دوم اما‬ ‫از انقالب ی ها هستند‪ .‬اینان نوع عملکرد هیات های مذکور را‬ ‫در مجموع دارای محسناتی در جذب جوانان م ی دانند ولی‬ ‫در عین حال برخ��ی نقدها را ه��م وارد م ی دانند‪ .‬خصوصا‬ ‫که برخی از این هیات های مزبور‪ ،‬خواس��ته و ناخواس��ته‪،‬‬ ‫در راستای غیرسیاس��ی کردن مجالس مذهبی هم عمل‬ ‫م ی کنند‪ .‬عموما نوع استدالل این دسته از مخالفان‪ ،‬استناد‬ ‫به بعضی احادیث و نیز اس��تفتاهایی از مراجع است‪ .‬دسته‬ ‫سوم را البته باید بخشی از همان دسته دوم دانست؛ با همان‬ ‫نگرش ها و عقای��د‪ .‬منتها با این تفاوت ک��ه اینان‪ ،‬مجموع‬ ‫عملکرد و رفتار هیات های نوپدید و مداحان شان را قابل نقد‬ ‫م ی دانند و بر لزوم اصالح روند انها پافشاری دارند‪.‬‬ ‫در ای��ن میان س��بک حض��ور م��ردم در هیات های‬ ‫عزاداری ها جدا از گذش��ته ش��ده‪ ،‬چه انکه تعریف جدیدی‬ ‫از گروه و صنف در شرایط کنونی وجود دارد‪ .‬اگر در گذشته‬ ‫اصناف بازار ب��رای خود هیاتی ب��ا بیرق و پرچم و اس��م و‬ ‫مش��خصات داش��تند اما در حال حاضر ای��ن گرایش های‬ ‫اجتماعی و گاهی سیاسی افراد است که هیات های مذهبی‬ ‫را م ی سازد‪ .‬به طور مثال از نظر تی پ هایی که به هیات های‬ ‫عزاداری در بازار ته ران م ی رون��د‪ ،‬کمتر م ی توان گروهی از‬ ‫جوانان با گرایش سیاس��ی را دید اما در همس��ایگی بازار‪،‬‬ ‫یعنی مسجد ارک ته ران پایگاه اصلی جریان های معتقد به‬ ‫انقالب اسالمی اس��ت که گاهی اندیشه های امام و رهبری‬ ‫را بازتولی��د م ی کنند و به نوع��ی به دنب��ال تعمیم همان‬ ‫ارمان های انقالب اس�لامی از کانون های فرهنگی به نام‬ ‫هیات های مذهبی است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫هیات رزمندگان اسالم‬ ‫از گردان کمیل تا حسینیه دلریش‬ ‫‪3‬‬ ‫نگاهی به تاثیرات اجتماعی هیات های مهم تهران‬ ‫از ش��رق تا غرب ته ران از ته ران تا قم‪ ،‬از اصفهان تا‬ ‫مش��هد‪ ،‬جدا از هیات های قدیمی و س��خنرانان قدیمی از‬ ‫مهدیه ها تا حس��ینی ه ها و تکی ه ها چیزی که تغییر نکرده و‬ ‫بیشتر هم شده‪ ،‬نگاه عمومی به این هیات هاست‪ .‬اینکه هر‬ ‫صنفی ب رای خودش دسته ای دارد با مشخصات خودش که‬ ‫بر پرچم هیات خودنمایی م ی کند‪ .‬جایی که هیات را به ان‬ ‫صنف و گروه م ی شناسند و همین اخالق ها و خصلت هاست‬ ‫که نام هیات را شهره م ی کند‪ .‬انقالب اسالمی نقطه عطفی‬ ‫در مس��یر عزاداری های حس��ینی بود‪ ،‬از س��بک و نگاه تا‬ ‫‪26‬‬ ‫تاثی رات اجتماعی که این هیات ها گذاشت‪ ،‬به صورتی که‬ ‫هیات ها از حالت سنتی جلس��ات قرائت قران و سخنرانی‬ ‫و مداح ها در خانه ها و حس��ینی ه ها‪ ،‬اجتماع ی تر ش��د و در‬ ‫مسائل اجتماعی و سیاسی از جنگ تا موضوعات فرهنگی‬ ‫فراتر رفت‪ .‬هیات ه��ای مذهبی نه دیگر مجالس��ی ب رای‬ ‫عزاداری که ب��رای فعالی ت های فرهنگی گس��ترده بودند‪.‬‬ ‫بسیاری از هیات های مذهبی تاثی رات شگرف منطقه ای را‬ ‫در محله ای که داشتند‪ ،‬گذاش��تند‪ .‬گروه دیگر اما از منطقه‬ ‫و محله فراتر رفتند و در عرصه مل��ی نقش افرینی کردند‪.‬‬ ‫تاس��یس این هی��ات از جبهه های جنگ اغاز ش��د‪.‬‬ ‫رزمندگان اسالم در صحنه های نبرد با راه اندازی هیات های‬ ‫عزاداری در قال��ب گردان ه��ا‪ ،‬گروهان ها و واحده��ا یا در‬ ‫اردوگاه ها ب��ه برپایی مراس��مات مذهبی در مناس��ب ت ها‬ ‫م ی پرداختند‪ .‬از انجا که اکث��ر رزمنده هایی که در جبهه ها‬ ‫حضور داشتند از بچه های مساجد و هیات ها و بسیج بودند‪،‬‬ ‫این کار رونق خوبی در سطح جبهه ها پیدا کرد و هر گروهان‬ ‫و گردان ب رای خود مجالسی را تشکیل داد‪ .‬علت اصلی این‬ ‫حرکت ها انگیزه و عالقه مندی رزمندگان به ائمه معصومین‬ ‫(علیهم السالم) بود‪.‬‬ ‫بعد از جنگ و پذیرش قطعنامه و بازگشت رزمندگان‬ ‫به ش��هرها و مناطق سکونت ش��ان و در همان قالب های‬ ‫گروهان‪ ،‬گردان‪ ،‬لش��کر و‪ ...‬هیات ها و برنامه ها تداوم پیدا‬ ‫کرد و به داخل شهرها منتقل شد‪ .‬در نهایت به دلیل اینکه‬ ‫اکثر اعضای این هیات ها از بچه ه��ای رزمنده بودند باعث‬ ‫شد که اوایل دهه ‪ 70‬در خصوص سازماندهی این هیات ها‬ ‫برنامه ریزی شود‪ ،‬بناب راین با حضور تنی چند از فرماندهان‬ ‫دوران دفاع مقدس و رزمندگان بسیجی و تشکیل جلساتی‬ ‫یک ستاد مرکزی در ته ران در سال ‪ ۱۳۷۶‬تاسیس شد‪.‬‬ ‫نکته مهم اینجاس��ت که در ابتدا تشکیل این هیات‬ ‫در واق��ع بهانه ای بود ب��رای دید و بازدید رزمن��دگان که در‬ ‫گردان های جنگ با هم همرزم بودند ام��ا بعد از ان بود که‬ ‫از حالت خصوصی در امد و در قال��ب یک پاتوق فرهنگی‬ ‫عمومی قرار گرف��ت و همه جانبه ش��د‪ .‬مهمترین انها در‬ ‫ته ران اما هی��ات رزمندگان غرب ته��ران در خیابان ازادی‬ ‫یکی از پاتوق های اصلی جوانان اس��ت که سعید حدادیان‬ ‫در انجا مراسم دارد‪.‬‬ ‫مکتب امیر(ع)‬ ‫تاریخ تاسیس هیات روی پرچم اویخته از سر در ان‪،‬‬ ‫هیات یا زهرا (س) از هیات ه��ای بچه های انقالب ‬ ‫ی‬ ‫و جنگ اس��ت که در اوایل ده��ه ‪ 60‬در مس��جد جعفری‬ ‫در چهار راه دروازه دوالب تاس��یس ش��د‪ .‬هنوز از بچه های‬ ‫قدیم ی در ان هس��تند‪ ،‬جایی که اقای علی یعقوبی که از‬ ‫موسسان هیات بود‪ ،‬حضور دارد‪ .‬در ان سال ها یازه را(س)‬ ‫میزبان بس��یاری از مداحان بنام امروز بود ک��ه در ان روزها‬ ‫هنوز معروف و مش��هور نش��ده بودند‪ .‬به یا زه را(س) هنوز‬ ‫رزمنده ه��ای قدیم��ی دوران دفاع مق��دس و جوان ها س��ر‬ ‫م ی زنند‪.‬‬ ‫هیات عشاق الحسین (ع)‬ ‫حاج عل��ی قربان��ی‪ ،‬یا ح��اج قرب��ون مح��ور هیات‬ ‫عشاق الحس��ین(ع) اس��ت ک��ه مداح��ی و مناجات خوانی‬ ‫را از زم��ان جن��گ و در جبهه ش��روع ک��رد‪ .‬او از مجالس‬ ‫از نظر تیپ و ش�خصیت افرادی که به هیات های مذهبی معروف م ی روند‬ ‫م ی توان گروه های مختلف جامع�ه را دید‪ ،‬از هیات حس�ی ن جان که رزمنده ها‬ ‫م ی روند‪ ،‬از بی ت الرضا که حاج حس�ن خلج م ی خواند که کاس�ب ها و بازاری ها‬ ‫م ی روند و از حسینیه دلریش که مخصوص اذربایجان ی هاست‬ ‫جلد دوم‬ ‫هیات پیرعطا‬ ‫هیات یا زهرا(س)‬ ‫مناجات خوانی ب��ه مجال��س روضه خوان��ی راه یافت و از‬ ‫جلس��ات حاج منصور ارضی بس��یار اس��تفاده ک��رد؛ البته‬ ‫نه به صورت ش��اگرد رس��می‪ ،‬بلکه در جلس��اتش حاضر‬ ‫م ی ش��ده اس��ت‪ .‬او هی��ات «عشاق الحس��ین» را در دوره‬ ‫دبیرستان با هم ش��اگردی ها تاسیس م ی کنند و این هیات‬ ‫س��یار که در مناس��ب ت ها ثابت م ی ش��ود‪ ،‬هنوز هم فعال‬ ‫است‪ .‬حاج علی قربانی امسال در مس��جد امام حسین(ع)‬ ‫میدان امام حس��ین(ع) مجلس دارد‪ .‬بیش��تر کسانی که به‬ ‫عشاق الحسی ن (ع) م ی روند از جوانان هس��تند و البته چند‬ ‫سالی است که گروهی از روزنامه نگاران و اهالی فرهنگ و‬ ‫رسانه نیز در ان حضور پیدا م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫یک��ی از مهمترین هیات ه��ای مرکز ش��هر ته ران‪،‬‬ ‫مکتب حضرت امیر است که در مس��جد حضرت امیر (ع)‬ ‫در خیابان امی ر اباد‪ ،‬یکی از مهمترین مجالس ته ران است‬ ‫که سال هاست حاج حسن خلج و ایت اهلل علوی ته رانی در‬ ‫ان مداحی و سخنرانی م ی کنند‪ .‬مکتب حضرت امیر(ع) در‬ ‫سال ‪ 1351‬هجری شمسی توسط مرحوم حضرت ایت اهلل‬ ‫علوی ته رانی در ساختمان جنب مسجد حضرت امیر (ع) بنا‬ ‫نهاده شد‪ .‬این س��اختمان جزو موقوفات مسجد به حساب‬ ‫م ی امد‪ .‬راه اندازی مکتب عمدتا به جهت نشر معارف مکتب‬ ‫تخصصی و اکادمیک بوده است‪ .‬در ان‬ ‫تش��یع به صورت ّ‬ ‫س��ال ها و به دلیل مقتضیات زمانی و دغدغه های موجود‬ ‫در ان فضای فکری‪ ،‬کالس هایی در حوزه مباحث اعتقادی‬ ‫برگزار م ی گردید که طیف گسترده ای از مخاطبان را که غالبا‬ ‫افراد تحصیلکرده بودند به خود اختصاص داده بود‪ .‬برخی از‬ ‫این کالس ها عبارت بودند از‪ :‬اسالم شناسی بنیادی‪ ،‬نگرشی‬ ‫بر ادیان الهی و ادیان بش��ری‪ ،‬نقدی بر مکتب مارکسیسم‬ ‫و دوره های دیگری نیز در زمینه علوم قرانی‪ ،‬حدیث‪ ،‬فقه و‬ ‫مبرز و صاحبنام ان روزگار به‬ ‫اصول تشکیل م ی شد‪ .‬اساتید ّ‬ ‫دعوت مرحوم ایت اهلل علوی جهت تدریس در مکتب حضور‬ ‫م ی یافتند‪ .‬خود ایشان نیز به امر تدریس در برخی کالس ها‬ ‫اشتغال داش��تند‪ .‬ف ّع الیت مجموعه در ساختمان مکتب تا‬ ‫سال ‪ 1364‬شمسی با ق ّوت ادامه داشت‪ .‬از ان پس و بنا به‬ ‫دالیلی‪ ،‬روند مکتب کمرنگ تر ش��د‪ .‬در این م ّدت و تا سال‬ ‫‪ 1375‬شمسی‪ ،‬خود ایت اهلل علوی اقدام به برگزاری کالس ها‬ ‫و نشر فرهنگ ش��یعه م ی کردند‪ .‬در این سال و همزمان با‬ ‫دوره کسالت شش ماهه ایشان که منجر به ارتحال ایشان‬ ‫گردید‪ ،‬عده ای از کسانی که در س��اخت مسجد از بانیان و‬ ‫دست اندرکاران بودند‪ ،‬با انگیزه ساخت بنایی نوساز‪ ،‬اقدام به‬ ‫بازسازی ساختمان مکتب کردند‪ .‬اما پس از ساخت مجموعه‬ ‫جدید و در کمال تعجب‪ ،‬ان را از مالکیت مسجد خارج و به‬ ‫کانونی دیگ��ر تبدیل کردند‪ .‬این در حال��ی بود که ایت اهلل‬ ‫علوی دیده از جهان فرو بسته بود‪ .‬پس از ان تا امروز مسجد‬ ‫پذی رای عالقه مندان به معارف دین است‪ .‬حاج حسن خلج‬ ‫که در این هیات م ی خواند متولد ‪ ۱۳۴۵‬در ته ران و س��بک‬ ‫مداحی او تلفیقی از نواهای قدیمى و نو است‪ .‬جدا از مکتب‬ ‫امیر(ع)‪ ،‬او و حجت االسالم علوی ته رانی در حسینیه جلوه‬ ‫در خیابان وحدت اس�لامی مجلس ثابتی هم دارند‪ .‬جدا از‬ ‫گروه های مختلف که مستمع او هستند‪ ،‬بیشتر کسانی که‬ ‫در مجلس او ش��رکت م ی کنند‪ ،‬کاس��ب و بازاری هستند و‬ ‫البته از صنوف نیز در ان حضور دارند‪.‬‬ ‫نشان از سال ‪ 1335‬قمری م ی دهد که نشان از قدمت حدود‬ ‫نیم قرنی هیات است‪ .‬همان سنت های قدیم ی هنوز در ان‬ ‫پابرجاست‪ .‬میانداری که سوگواران حسینی را ب رای تعیین‬ ‫موقعی��ت و نحوه س��ینه زنی هدایت کند‪ .‬س��ینه زنان این‬ ‫هیات‪ ،‬اول با «یک دستی» که به ان زمینه هم م ی گویند‪،‬‬ ‫شروع م ی کنند‪ .‬بعد «دو دستی»‪ ،‬سپس «واحد نوس» و بعد‬ ‫«ش��ور» م ی گیرند‪ .‬میاندار که به قد و قامت از همه سرتر‬ ‫اس��ت‪ ،‬پس از اینکه جمعیت یک دستی سینه زدند‪ ،‬انها را‬ ‫ب رای دو دستی سینه زدن بلند م ی کند‪.‬‬ ‫حاج اسماعیل اقای ته رانی یکی از گردانندگان هیات‬ ‫پیرعطاست که درست سر س��ه راه امی ن حضور واقع شده‪.‬‬ ‫او درباره پیش��ینه این هیات م ی گوی��د‪« :‬تاریخچه مدونی‬ ‫درباره تاس��یس این هیات وجود ن��دارد‪ .‬حتی م��ا به اداره‬ ‫اوقاف ه��م مراجعه کردیم‪ .‬انجا هم چیزی وجود نداش��ت‪.‬‬ ‫اما انطور که م ی گوین��د پیر عطا یکی از اوت��اد زمان خود‬ ‫بوده که پ��س از مرگش‪ ،‬در محله س��یروس ب رایش مقبره‬ ‫کوچکی درست م ی کنند‪ .‬ان مقبره تبدیل به مکان عزاداری‬ ‫ب رای امام حسی ن (ع) م ی ش��ود و تا سال ها مردم‪ ،‬محرم را در‬ ‫همان جا برگزار م ی کردند تا اینکه با زیاد شدن جمعیتی که‬ ‫به این هیات م ی امده‪ ،‬به فکر م ی افتند و هر س��ال مراسم‬ ‫را خانه یکی از گردانندگان هیات بر پ��ا م ی کنند‪ .‬االن هم‬ ‫‪ 20‬سال اس��ت که اینجا را خریده ایم و مراس��م را همی ن جا‬ ‫برگزار م ی کنیم‪».‬‬ ‫حاج اقا ترابی‪ ،‬مداح ‪ 77‬س��اله ای که ب رای بس��یاری از‬ ‫هیات های ته ران مداحی کرده هم معتقد است قدیم ی ترین‬ ‫و اصی ل تری��ن نوحه های عزاداری در این هیات ها ش��نیده‬ ‫م ی شود و بیشتر نوحه های جدید را که در هیات های جدید‬ ‫به گوش م ی رس��د‪ ،‬مردود اعالم م ی کند‪ .‬او هیات پیر عطا‬ ‫را همراه هی��ات بن ی فاطمه و فاطمی��ون از قدیم ی ترین و‬ ‫اصی ل ترین هیات های ته ران نام م ی برد که ایین عزاداری‬ ‫در انها به شکل درس��ت حفظ ش��ده و از تغییر و تحوالت‬ ‫بنیادی در امان مانده اند‪.‬‬ ‫کس��انی که به پیرعط��ا م ی روند از گروه س��نت ی ها‬ ‫هستند‪ ،‬کسانی که س��نت ها و ایی ن های گذشته هیات را‬ ‫هنوز پابرجا داشته اند و شوری که در مداح ی های امروز وجود‬ ‫دارد را قبول ندارند و ان را نوعی بدعت م ی دانند‪.‬‬ ‫بعد از جنگ و پذیرش‬ ‫قطعنامهوبازگشت‬ ‫رزمندگانبهشهرها‬ ‫ومناطقسکونتشان‬ ‫و در همان قالب های‬ ‫گروهان‪ ،‬گردان‪،‬‬ ‫لشکر و‪ ...‬هیات ها و‬ ‫برنامه ها تداوم پیدا‬ ‫کرد و به داخل شهرها‬ ‫منتقلشد‬ ‫از بازاری ها تا جوانان امروزی‬ ‫از نظر تیپ و ش��خصیت افرادی که ب��ه هیات های‬ ‫مذهب��ی مع��روف م ی روند م ی ت��وان گروه ه��ای مختلف‬ ‫جامعه را دید‪ ،‬از هیات حس��ی ن جان که رزمنده ها م ی روند‪،‬‬ ‫از بی ت الرضا که حاج حس��ن خلج م ی خواند که کاس��ب ها‬ ‫و بازاری های م ی روند‪ ،‬از حس��ینیه دلریش که مخصوص‬ ‫اذربایجان ی هاست‪ ،‬پیرعطا که قدیم ی ها و سنت ی ها م ی روند‪،‬‬ ‫فاطمیون که هیات بازاری هاست‪ ،‬موج الحسن حاج حسین‬ ‫س��ازور که جوان��ان و رزمنده های دیروز جنگ هس��تند‪ ،‬از‬ ‫روضه الرضا عبدالرضای هاللی که همه جوان هستند و به‬ ‫قول معروف امروزی تنها یک چیز م ی بینی و اینکه محرک‬ ‫بهانه ای اس��ت ب رای اینکه افراد و گروه های مختلف به نام‬ ‫حسین(ع)‪ ،‬این مرد بزرگ تاریخ به عزا و سوگ بنشینند‪g .‬‬ ‫حاج اقا ترابی از مداحان قدیمی ‪ ،‬هیات پی�ر عطا را همراه هیات بن ی فاطمه‬ ‫و فاطمیون از قدیم ی ترین و اصی ل ترین هیات های تهران نام م ی برد که ایین‬ ‫عزاداری در انها به شکل درست حفظ شده و از تغییر و تحوالت بنیادی در امان‬ ‫مانده اند‬ ‫‪27‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫فلسفه عزاداری برای سیدالشهدا(ع)‬ ‫از دیدگاه امام خمینی (ره)‬ ‫امام خمین��ی در ‪ 14‬ابان ‪ 1359‬در اس��تانه محرم در‬ ‫جمع واعظان و خطیبان مذهبی س��خنانی ای راد کردند که‬ ‫قسمت هایی از ان به شرح زیر است‪:‬‬ ‫در ان وقت [زمان رضاخان]‪ ،‬یکی از حرف ها که بسیار‬ ‫«ملت گریه»؛ ب��رای اینکه مجالس‬ ‫رایج بود‪ ،‬م ی گفتن��د‪:‬‬ ‫ِ‬ ‫روضه را از دستشان بگیرند‪ .‬اینکه همه مجالس روضه را ان‬ ‫ویژهمحرم‬ ‫‪14- 27‬‬ ‫باکاروانحسین(ع)‬ ‫امیختگیباهنر‪،‬مسالهشعرمذهبی‬ ‫واعظانمنبر‬ ‫ازگردانکمیلتاحسینیهدلریش‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪30-43‬‬ ‫رازهایسیاست خارجی ایران؛ استراتژی برد ‪ -‬برد‬ ‫ماموریتدشوار‬ ‫غوغادر اشیانهکبوترهاوبازها‬ ‫بایددروننظام‪،‬تقسیمکارصورتگیرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪44-55‬‬ ‫خداحافظی با راست گرایانقالبی‬ ‫مبارزخستگیناپذیر‬ ‫توقفچرخشبهچپشیخ‬ ‫اصالح طلبانرویعارفاجماعمی کنند‪،‬نهناطق‬ ‫ایام شهادت ساالر شهیدان را تسلیت عرض می نماییم‬ ‫خداحافظی با راستگرای انقالبی‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫سیاستمداریکه سنت گفتوگو را‬ ‫پاس میداشت‬ ‫رازهای‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪/‬سالپنجم‪/‬شمارهصدونودوهفتم‪ 18/‬ابان ‪ 88/1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫مثلثبررسیمیکند؛دالیلهمزمانیسخنرانی‬ ‫سعیدجلیلیدرمراسم‪ 13‬ابانبامذاکرات‬ ‫دولتحسنروحانیبا ‪5+1‬‬ ‫استراتژیبرد‪-‬برد‬ ‫گرایش اصالح طلبان به عارف‬ ‫بیشتر از ناطق است‬ ‫چگونه شعار مرگ بر امریکا در‬ ‫‪13‬ابان تبدیل به پشتوانه تیم‬ ‫مذاکرهکننده هستهای در ژنو شد؟‬ ‫گفتوگوبامدیرمسئولروزنامهکارگزاران‬ ‫توقف چرخش به چپ شیخ‬ ‫مثلث بررسی میکند؛ ایا کارگزاران میخواهد‬ ‫حزب سیاسی روحانی باشد؟‬ ‫زخم روی صورت‬ ‫محافظهکاریعربی‬ ‫‪ISSN: 2008-5281‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫صفحات ویژه درگذشت حبیب اهلل عسگراوالدی‬ ‫ایا عربستان و امریکا از هم دور میشوند؟‬ ‫سجادی؛ از بهارستان تا سئول‬ ‫طلسم وزارت ورزش میشکند؟‬ ‫پرونده ویژه محرم‬ ‫نگاهی به تاثیرات اجتماعی‬ ‫هیاتهای مهم تهران‬ ‫گزارش مثلث از انچه میان سیاسیون‬ ‫و مداحان مشهور در سالیان اخیر‬ ‫گذشته است‬ ‫گزارش دیداری با سیدجعفرشهیدی‬ ‫درباره تاریخنگاری عاشورا‬ ‫صلح لیبرالیسم با بنیادگرایی‬ ‫ایا مشکالت حضور نظامی در افغاستان‬ ‫امریکا را وادار به صلح با طالبان میکند؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫وقت تعطیل کردند‪ ،‬ان هم به دس��ت کسی که خودش در‬ ‫مجالس روضه م ی رفت و ان بازی ه��ا را در م ی اورد‪ ،‬قضیه‬ ‫مجلس روضه بود یا از مجلس روض��ه انها یک چیز دیگر‬ ‫م ی فهمیدند و ان را م ی خواستند از بین ببرند‪ .‬قضیه عمامه‬ ‫و کاله بود یا از عمامه یک چی��ز دیگری انها م ی فهمیدند‬ ‫و روی ان می زان عمام��ه را با ان مخالف��ت م ی کردند‪ .‬انها‬ ‫فهمیده بودند ک��ه از این عمام��ه ی��ک کاری م ی اید که‬ ‫نم ی گذارد اینها این را که م ی خواهن��د‪ ،‬عمل کنند و از این‬ ‫مجالس عزاداری ی��ک کاری م ی اید که نم ی گ��ذارد اینها‬ ‫کارشان را انجام بدهند‪.‬‬ ‫وقتی یک ملت در ماه محرم‪ ،‬سرتاسر یک مملکت‪،‬‬ ‫یک مطلب را م ی گویند‪ ،‬شما انگیزه این گریه و این اجتماع‬ ‫در مجالس روضه را خیال نکنید که فقط این اس��ت که ما‬ ‫گریه کنیم ب رای سیدالش��هدا‪ .‬نه سیدالشهدا احتیاج به این‬ ‫گریه ها دارد و نه این گریه ها خودش ‪ -‬فی نفس��ه ‪ -‬کاری‬ ‫از ان م ی اید‪ ،‬لکن این مجل س ها م��ردم را همچو مجتمع‬ ‫م ی کنند و یک وجهه م ی دهند‪ .‬س��ی میلیون‪ ،‬س��ی و پنج‬ ‫میلیون جمعیت در دو ماه محرم و خصوصا دهه عاش��ورا‪،‬‬ ‫یک وجهه‪ ،‬طرف یک راه م ی روند‪ .‬اینها را در این ماه محرم‪،‬‬ ‫خطبا و علما در سرتاسر کشور م ی توانند بسیج کنند ب رای‬ ‫یک مساله‪ .‬این جنبه سیاس��ی این مجالس باالتر از همه‬ ‫جنب ه ه��ای دیگری که هس��ت‪ .‬بیخود بعض��ی از ائمه ما‬ ‫نم ی فرمایند که ب رای من در مناب��ر روضه بخوانند‪ .‬بیخود‬ ‫نم ی گویند ائمه ما به اینکه هرکس ک��ه بگرید‪ ،‬بگریاند یا‬ ‫صورت گریه‪ ،‬گریه کردن به خ��ودش [بگیرد] اجرش فالن‬ ‫فالن است‪ .‬مساله‪ ،‬مس��اله گریه نیست‪ .‬مس��اله‪ ،‬مساله‬ ‫تباکی نیست‪ .‬مساله‪ ،‬مساله سیاس��ی است که ائمه ما با‬ ‫همان دید الهی که داشتند‪ ،‬م ی خواستند که این ملتها را با‬ ‫هم بسیج کنند و یکپارچه کنند از راه های مختلف‪ .‬اینها را‬ ‫یکپارچه کنند تا اسیب پذیر نباشند‪.‬‬ ‫بینالملل‬ ‫‪56-71‬‬ ‫زخمروی صورتمحافظه کاریعربی‬ ‫سقوطجایگاهمنطقه ای‬ ‫وابستگیمتقابلنامتقارن‬ ‫صلحلیبرالیسم بابنیادگرایی‬ ‫ورزش‬ ‫‪72-77‬‬ ‫سجادی ازبهارستان تاسئول‬ ‫مجلسبهسجادیرایقاطعیمی دهد‬ ‫سیدنصراهلل؛ دانشگاهیوالبتهاجرایی‬ ‫پروژه سخت و اسان دولت‬ ‫دیدار‬ ‫‪78 -81‬‬ ‫شهرمنبویمحرممی دهد‬ ‫واقعهدرایینهواژه‬ ‫روحانی‪:‬ستاره هایفوتبالسفیرانصلحهستند‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ش��اهین فتحی��ان ‪-‬‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری ‪ -‬مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫سیاست‬ ‫استراتژی ایران در مذاکرات هسته ای‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫از این مذاکرات ضرر نمیکنیم‬ ‫سخنان مهم مقام معظم رهبری درباره مذاکرات هسته ای‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫مجموعه مسئوالن و مذاکره کنندگان‪ ،‬فرزندان انقالب و ماموران‬ ‫جمهوری اسالمی هستند‬ ‫هی چ کس نباید تیم مذاکره کننده را تضعیف کند‪ ،‬مورد توهین‬ ‫قراردهد یا سازشکار بداند‬ ‫به مذاکرات جاری خوش بین نیستم چراکه معلوم نیست نتایجی‬ ‫را که ملت انتظار دارد به همراه بیاورد‬ ‫مساله هست ه ای بهانه است و امریکای ی ها زمانی از خصومت‬ ‫دست ب ر م ی دارند که ملت ایران‪ ،‬به ملتی منزوی‪ ،‬ب ی اعتبار و ب ی احترام‬ ‫تبدیل شود‬ ‫توصیه قبلی خود را یک بار دیگر تکرار م ی کنم؛ نباید به دشمنی‬ ‫که لبخند م ی زند‪ ،‬اعتماد کرد‬ ‫‪30‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪31‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫در استانه روز ملی مبارزه با اس��تکبار در دیدار پرشور هزاران‬ ‫نف��ر از دانش��جویان و دانش اموزان‪ ،‬با بی��ان تحلیلی مهم‬ ‫از ریشه های دش��منی اس��تکبار با ملت ای ران ضمن اعالم‬ ‫حمایت ج��دی و محکم از مس��ئوالن پرت�لاش مذاکرات‬ ‫جاری تاکید کردند‪« :‬سوابق عملکرد امریکا نشان م ی دهد‬ ‫موضوع هسته ای تنها بهانه ای ب رای ادامه دشمنی با ای ران‬ ‫است‪ .‬لبخند فریب گرانه دشمن کسی را دچار خطا نکند‪ .‬اگر‬ ‫از مذاکرات نتیجه گرفته ش��ود چه بهتر اگر ن��ه‪ ،‬اثبات این‬ ‫توصیه مکرر است که ب رای حل مشکالت باید نگاه به درون‬ ‫داشته باشیم‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به سه حادثه تاریخی‬ ‫روز ‪ 13‬ابان‪ ،‬گفتن��د‪« :‬تبعید ام��ام (ره) در س��ال ‪ 1343‬به‬ ‫دلیل سخنرانی ایشان ضد کاپیتوالسیون که به ماموران و‬ ‫نظامیان امریکایی در ای ران‪ ،‬مصونیت قضایی م ی بخشید‪،‬‬ ‫کش��تار ب ی رحمانه دانش اموزان در ته ران به دست ماموران‬ ‫رژیم دیکتاتور مورد حمایت امریکا در س��ال ‪ 1357‬و حرکت‬ ‫متقابل و شجاعانه دانشجویان در تس��خیر سفارت امریکا‬ ‫در س��ال ‪ ،1358‬هر س��ه‪ ،‬به نحوی به دولت امریکا مربوط‬ ‫است‪ ،‬و به همین علت روز ‪ 13‬ابان روز ملی مبارزه با استکبار‬ ‫نامگذاری شده است‪».‬ایشان س��خنان خود را با تبیین واژه‬ ‫قرانی استکبار ادامه دادند اما پیش از ان یک نکته را متذکر‬ ‫شدند و افزودند‪« :‬جوانان مومن و شجاع دانشجو که در سال‬ ‫‪ ،1358‬س��فارت امریکا را تس��خیر کردند‪ ،‬حقیقت و هویت‬ ‫واقعی این سفارتخانه را که در واقع النه جاسوسی بود‪ ،‬کشف‬ ‫کردند و در مقابل دیدگان مردم دنیا قرار دادند‪».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی خاط رنشان کردند‪« :‬در ان روز‪ ،‬جوانان ما نام سفارت‬ ‫امریکا را النه جاسوسی گذاشتند و امروز بعد از گذشت بیش‬ ‫از سه دهه‪ ،‬سفارتخانه های امریکا در کشورهای اروپایی که‬ ‫شرکای امریکا هستند‪ ،‬النه جاسوسی نامگذاری م ی شود که‬ ‫این موضوع نش��ان م ی دهد جوانان ما بیش از سی سال‪ ،‬از‬ ‫تقویم تاریخ دنیا جلوتر بودند‪».‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای بع��د از بیان ای��ن نکته‪،‬‬ ‫درخصوص معنای استکبار گفتند‪« :‬اس��تکبار به انسان ها‬ ‫و دولت هایی اطالق م ی ش��ود که دخالت در امور ملت های‬ ‫دیگر و تحمی��ل بر دیگ��ران را حق خ��ود م ی دانن��د و به‬ ‫هی چ کس هم پاس��خگو نیستند‪».‬ایش��ان افزودند‪« :‬نقطه‬ ‫مقاب��ل اس��تکبار‪ ،‬ملت ها و انس��ان هایی هس��تند که زیر‬ ‫بار زورگوی��ی‪ ،‬مداخله جوی��ی و تحمیل قدرت اس��تکباری‬ ‫نم ی روند و با ان مبارزه م ی کنند که مل��ت ای ران از این گونه‬ ‫ملت هاس��ت‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با تاکید بر اینکه‬ ‫دولت امریکا دولتی استکباری است که ب رای خود حق مداخله‬ ‫در امور همه ملت ها را قائل اس��ت‪ ،‬افزودند‪« :‬ملت ای ران با‬ ‫انقالب خود‪ ،‬در واق��ع در مقابل زورگویی و تس��لط امریکا‬ ‫ایستاد و بعد از پیروزی انقالب اسالمی نیز‪ ،‬ریشه مستکبرین‬ ‫را در داخل قطع کرد و برخالف برخی کشورها‪ ،‬این کار را نیمه‬ ‫تمام نگذاشت که چوب ان را بخورد‪».‬‬ ‫ایش��ان با تاکید بر اینکه مماش��ات با مستکبر‪ ،‬هیچ‬ ‫فایده ای ب��رای کش��ورها و ملت ها ندارد‪ ،‬گفتن��د‪« :‬رویکرد‬ ‫اس��تکباری امریکا موجب شده ملت ها نس��بت به ان‪ ،‬یک‬ ‫حس ب ی اعتم��ادی و بی زاری داش��ته باش��ند‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫تجربه نشان داده اس��ت که هر ملت و دولتی که به امریکا‬ ‫اعتماد کند‪ ،‬ضربه خواهد خورد‪ ،‬حتی اگر از دوستان امریکا‬ ‫باشد‪».‬رهبر انقالب اسالمی در این خصوص به چند نمونه‬ ‫تاریخ��ی از جمله اعتماد دکت��ر مصدق ب��ه امریکای ی ها و‬ ‫پاس��خ امریکا با کودت��ای ‪ 28‬مرداد و همچنی��ن ب ی وفایی‬ ‫امریکای ی ها به محمدرضا پهلوی بعد از فرار او از ای ران‪ ،‬اشاره‬ ‫و تاکید کردند‪« :‬امروز‪ ،‬در میان ملت ها‪ ،‬منفورترین قدرت ها‪،‬‬ ‫امریکاس��ت‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطرنشان کردند‪:‬‬ ‫«اگر امروز یک نظرسنجی عادالنه و س��الم در دنیا‪ ،‬انجام‬ ‫شود‪ ،‬دیدگاه مردم دنیا‪ ،‬به هیچ دولتی به اندازه دولت امریکا‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪32‬‬ ‫منف��ی نخواهد بود‪ ».‬ایش��ان در جمع بندی ای��ن بخش از‬ ‫سخنان خود تاکید کردند‪« :‬بناب راین موضوع ستیز با استکبار‬ ‫و روز ملی مبارزه با اس��تکبار جهانی‪ ،‬یک مساله اساسی و‬ ‫برخاسته از تحلیلی درست اس��ت‪».‬رهبر انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫همه جوانان را به تحلیل صحیح و دقت در موضوع مبارزه با‬ ‫استکبار توصیه کردند و افزودند‪« :‬جوانان اول انقالب نیازی‬ ‫به تحلیل در مورد مبارزه با امریکا نداشتند‪ ،‬زی را ظلم و ستم‬ ‫امریکا و حمایت ان از رژیم ب ی رحم طاغوت را دیده بودند اما‬ ‫جوان امروز باید با تحقیق و تحلیل درست دریابد که چرا ملت‬ ‫ای ران با اس��تکبار و رویکردهای امریکا مخالف است و دلیل‬ ‫بی زاری ملت ای ران از امریکا چیست؟»‬ ‫رهبر انقالب اسالمی س��پس به بیان چند نکته مهم‬ ‫و اساسی درباره مس��ائل جاری با امریکا‪ ،‬پرداختند‪ .‬ایشان‪،‬‬ ‫ضمن حمایت از مجموعه مس��ئوالن و مذاکره کنندگان با‬ ‫پنج به عالوه یک‪ ،‬تاکید کردن��د‪« :‬اینها فرزندان انقالب و‬ ‫ماموران جمهوری اسالمی هس��تند که با تالش فراوان در‬ ‫حال انجام دادن ماموریت سخت خود م ی باشند و هیچ کس‬ ‫نباید انها را تضعیف کند‪ ،‬مورد توهین قرار دهد یا سازشکار‬ ‫بداند‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با اشاره به اینکه مذاکرات‬ ‫با شش کش��وری که امریکا نیز جزو انهاس��ت فقط درباره‬ ‫مس��اله هس��ته ای اس��ت والغیر افزودند‪« :‬باذن اهلل از این‬ ‫مذاکرات ض��رری هم نم ی کنیم‪ ،‬بلکه تجرب��ه ای در اختیار‬ ‫ملت قرار م ی گیرد که مثل تجربه تعلیق موقت غن ی سازی‬ ‫در سال های ‪ 82‬و ‪ ،83‬ظرفیت فکری و تحلیلی مردم را باال‬ ‫خواهد برد‪ ».‬رهبر انقالب در تشریح بیشتر نتایج ان تجربه‬ ‫ملی افزودند‪« :‬ی��ک دهه قبل در مذاکرات ب��ا اروپای ی ها‪ ،‬با‬ ‫نوعی عقب نش��ینی‪ ،‬تعلیقی را که در واقع تحمیل ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬پذیرفتیم اما بعد از دو س��ال تعلیق و تعطیلی بسیاری‬ ‫از کارها‪ ،‬همه فهمیدیم که حتی ب��ا این گونه کارها‪ ،‬مطلقا‬ ‫امیدی به همکاری طرف های غ ربی وجود نخواهد داشت‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطرنشان کردند‪« :‬اگر این‬ ‫کار را نم ی کردیم ممکن بود برخی مدعی شوند که اگر یک‬ ‫بار عقب نشینی م ی کردید‪ ،‬مشکالت حل و پرونده هسته ای‬ ‫عادی م ی ش��د‪ ،‬اما با تجربه تعلیق موقت‪ ،‬همه درک کردند‬ ‫که طرف های ما دنبال اهداف دیگری هستند‪ ،‬بناب راین کار و‬ ‫پیشرفت را مجددا شروع کردیم‪».‬‬ ‫ایشان تفاوت وضع هس��ته ای امروز ای ران با یک دهه‬ ‫قبل را تف��اوت از زمین تا اس��مان خواندن��د و ضمن اعالم‬ ‫حمایت جدی و محکم از مسئوالن مسائل جاری با امریکا‬ ‫افزودند‪« :‬به مذاکرات جاری خوش بین نیستم چراکه معلوم‬ ‫نیس��ت نتایجی را که ملت انتظار دارد به هم��راه بیاورد اما‬ ‫معتقدیم این تجربه ای رادی ندارد‪ ،‬به شرط اینکه ملت بیدار‬ ‫باشد و بداند چه اتفاقی دارد م ی افتد‪ ».‬رهبر انقالب با انتقاد‬ ‫ش��دید از برخی عناصر «تبلیغاتچی س��اده لوح یا مغرض»‬ ‫افزودند‪« :‬بعضی با خط گیری از رسانه های بیگانه در تالشند‬ ‫با گمراه کردن افکار عمومی‪ ،‬این گون��ه القا کنند که اگر در‬ ‫مساله هسته ای تسلیم شویم‪ ،‬همه مشکالت اقتصادی و‬ ‫غی ر اقتصادی حل م ی شود‪».‬‬ ‫ایشان در اثبات بطالن این ترفند تبلیغاتی‪ ،‬به توطئه ها‬ ‫و طرح های ضد ای ران��ی امریکا قبل از مطرح ش��دن بحث‬ ‫هسته ای ای ران اس��تناد کردند و از همه ملت به ویژه جوانان‬ ‫دانشجو و دانش اموز خواستند که در این زمینه تفکر و تامل‬ ‫کنند‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای با طرح چند سوال افزودند‪:‬‬ ‫«ایا اول انقالب که امریکا تحریم ه��ای ای ران را برقرار کرد‬ ‫و ان را ادامه داد‪ ،‬مساله هس��ته ای در میان بود؟ ایا هنگام‬ ‫هدف قرار دادن هواپیمای مسافربری ای ران و قتل عام ‪290‬‬ ‫سرنشین ان‪ ،‬بهانه ای به نام مساله هسته ای وجود داشت؟‬ ‫ایا در س��ال های اول انقالب که امریکای ی ها طرح کودتای‬ ‫پایگاه شهید نوژه را اجرا کردند‪ ،‬موضوع هسته ای مطرح بود؟‬ ‫ایا حمایت های تسلیحاتی و سیاس��ی امریکا از گروه های‬ ‫ضد انقالب پ��س از پیروزی انقالب ب��ه علت فعالی ت های‬ ‫مساله هسته ای بهانه‬ ‫است و امریکایی ها‬ ‫زمانی از خصومت‬ ‫دست بر می دارند که‬ ‫ملت ایران‪ ،‬به ملتی‬ ‫منزوی‪ ،‬بی اعتبار و‬ ‫ بی احترام تبدیل شود‬ ‫هس��ته ای ای ران بود؟» حضرت ایت اهلل خامنه ای با اش��اره‬ ‫به پاس��خ های منفی این س��واالت تاکید کردند‪« :‬بناب راین‬ ‫مساله هس��ته ای‪ ،‬بهانه ای بیش نیس��ت و فرضا اگر روزی‬ ‫این مس��اله با عقب نش��ینی ما حل ش��ود‪ ،‬انها ب رای ادامه‬ ‫دشمنی با ای ران عزیز‪ ،‬ده ها بهانه دیگر از جمله پیشرفت های‬ ‫موشکی‪ ،‬مخالفت ملت ای ران با رژیم صهیونیستی و حمایت‬ ‫جمهوری اسالمی از مقاومت را مطرح م ی کنند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی پس از اس��تناد به این واقعیات‬ ‫تاکید کردند‪« :‬دشمنی امریکای ی ها با جمهوری اسالمی به‬ ‫این علت است که ملت ای ران با رد خواست های انها‪ ،‬معتقد‬ ‫است امریکا علیه ای ران هیچ غلطی نم ی تواند بکند‪ ».‬ایشان‬ ‫افزودند‪« :‬امریکا با موجودیت جمهوری اسالمی و با «نفوذ‬ ‫و اعتبار و اقتدار نظام منتخب ملت ای ران»‪ ،‬مخالف اس��ت‪.‬‬ ‫همان گونه که اخی را یکی از سیاستمداران و عناصر فکری‬ ‫امریکا به صراحت اعالم کرد ای ران چه اتمی باشدچه نباشد‪،‬‬ ‫خطرناک اس��ت چرا که دارای نفوذ و اقتدار است و به قول‬ ‫خودشان هژمونی ای ران بر منطقه حاکم شده است‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای در جمع بندی این بخش‬ ‫از سخنانشان تاکید کردند‪« :‬مس��اله هسته ای بهانه است‬ ‫و امریکای ی ها زمانی از خصومت دست ب ر م ی دارند که ملت‬ ‫ای ران‪ ،‬به ملتی منزوی‪ ،‬ب ی اعتبار‪ ،‬و ب ی احترام تبدیل شود‪».‬‬ ‫رهب��ر انقالب در ادامه سخنانش��ان‪ ،‬نگاه ب��ه درون و‬ ‫تکیه بر قدرت داخلی را راه حل واقعی مس��ائل و مشکالت‬ ‫موجود دانستند و خاطرنش��ان کردند‪« :‬اگر ملتی به قدرت‬ ‫و توانای ی های خود متکی باش��د‪ ،‬از اخم یا تحریم دش��من‬ ‫متالط��م نم ی ش��ود و ما بای��د دنب��ال تحقق ای��ن هدف‬ ‫باشیم‪».‬ایشان افزودند‪« :‬همه حرف ما با مسئوالن گذشته‬ ‫و امروز این اس��ت که ب رای پیشرفت و گش��ایش کارها‪ ،‬به‬ ‫ظرفی ت های متنوع و گسترده انسانی‪ ،‬طبیعی و جغ رافیایی‬ ‫ای ران تکی��ه کنید‪».‬رهبر انقالب در همی��ن زمینه تحرک‬ ‫دیپلماس��ی را هم بس��یار الزم خواندند و افزودند‪« :‬تکیه بر‬ ‫توانای ی های درونی به معنای نفی دیپلماس��ی نیس��ت اما‬ ‫باید توجه داشت تحرک دیپلماسی تنها بخشی از کار است‬ ‫و محور اصلی‪ ،‬اتکا به توانایی داخلی است که م ی تواند پای‬ ‫میز مذاکره نیز اعتبار و اقتدار بیاورد‪».‬رهبر انقالب اسالمی‬ ‫توجه ملت و مس��ئوالن را به این نکته مهم جلب کردند که‬ ‫ای ران در مواجهه با دشمنان‪ ،‬از ابتدای پیروزی انقالب اسالمی‬ ‫تاکنون‪ ،‬هیچ گاه دچار اس��تیصال نش��ده و از این پس هم‬ ‫نخواهد ش��د‪.‬حضرت ایت اهلل خامنه ای در تبیین دلیل این‬ ‫سخن‪ ،‬افزودند‪« :‬ما در دهه اول انقالب‪ ،‬بسیاری از ابزارهای‬ ‫مادی از جمله پول‪ ،‬سالح‪ ،‬تجربه‪ ،‬سازماندهی و نیروی مسلح‬ ‫کارامد نداشتیم‪ ،‬در حالی که جبهه مقابل انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫یعنی رژیم بعث صدام و قدرت های غربی و شرقی حامی او‪،‬‬ ‫نگاهی به روش تحلیل کالن مساله امریکا برای جامعه ایرانی‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫کارشناس سیاسی‬ ‫‪1‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫اگر امریکا‪ ،‬اصل ی ترین مساله جمهوری اسالمی نباشد‪،‬‬ ‫الاقل یکی از مهم ترین مساله های ان به شمار م ی رود و قدمتی‬ ‫به تاریخ سی و چندساله انقالب اسالمی دارد‪ .‬در درون این بحث‪،‬‬ ‫م ی توان از نوع رابطه میان انقالب و جمهوری س��خن گفت تا‬ ‫مقوالتی نظیر ازادی و کارامدی‪ .‬شاید بتوان گفت که امریکا‪،‬‬ ‫تجلی غرب است و چون تاریخ معاصر ای ران‪ ،‬یکسره تجددزده‬ ‫است‪ ،‬این مساله همه اجزا و ارکان زندگی ای ران ی ها را از خود اکنده؛‬ ‫چه به دنبال تعمیر یک وسیله اشپزخانه تان باشید یا در انداختن‬ ‫طرحی در نظ��م جهانی‪ ،‬همه چیز به امریکا و سیاس��ت های‬ ‫سلطه گران ه ان‪ ،‬ربط و ارتباط پی دا م ی کند‪.‬‬ ‫اول‪.‬درچنینزمینهوزمانه ایکهامریکا‪،‬همفنوتکنیک‬ ‫غلبه دارد و هم کنش و گفتار را از خود متاثر س��اخته‪« ،‬تنها ر ِه‬ ‫رهایی»‪ ،‬گفت وگوهای افشاگرانه و ازادانه است که نظم و نسق‬ ‫این هژمونی فراگیر را به لرزه در اورد‪ .‬هژمون ی ای که حتی فضای‬ ‫نظم «جهان‪-‬نظام» را یگانه هدف‪،‬‬ ‫عمومی را بلعیده و تحقق ِ‬ ‫غایتومسیرمعرفیم ی کند‪.‬جداازاینجلوهجهانی‪،‬درسطحی‬ ‫درونی‪ ،‬دولتی در ای ران روی کار امده اس��ت که اوال شاخص یا‬ ‫ویژگی اصلی رئیس ان‪ ،‬دیپلماتیک بودن و عملگرایی در حوزه‬ ‫سیاست خارجی است؛ ثانیا ش��عار ان (در ایام انتخابات خرداد‬ ‫‪ ،)92‬گشایش قفل های کشور با کلیدی مرتبط با هم پیوندی‬ ‫جهانی است و ثالثا به جای اقتصاد و سیاست داخل و فرهنگ‬ ‫بر وزارت امور خارجه‪ ،‬پرونده هسته ای و رابطه با امریکا‪ ،‬متمرکز‬ ‫بوده و هست‪ .‬از جانبی دیگر صرف نظر از چارچوب های جهانی‬ ‫وساختارهایداخلی‪،‬کشورهم اکنونشاهدروی کارامدننسلی‬ ‫است که نه تنها دیگر هیچ درکی از حاکمیت طاغوت و سلطه‬ ‫ایاالت متحدهبرای رانندارد‪،‬بلکهحتیانقالبوجنگوسال های‬ ‫دشوار دهه شصت را نیز درک نکرده است و تا حدود زیادی‪ ،‬درباره‬ ‫ل هانتینگتون ب رای‬ ‫این «ابرقدرتِ تنها» (تعبیری که س��اموئ ‬ ‫یالذهن است؛ نسلی که یکسره زیر سایه‬ ‫امریکا به کار برده)‪ ،‬خال ‬ ‫رسانه ها زیسته و جهان از چشم تلویزیون و فیلم و وب‪ ،‬ب رایش‬ ‫بازنماییشدهوحاالدرفقداندرکیحضورینسبتبه«سلطه»‪،‬‬ ‫دارای پرسش ها و اما و اگرهایی است‪ .‬اما و اگرهایی که ناظر به‬ ‫حیطه هایی بیشتر کاربردیو کارکردی اندو نه مرتبط بههویتو‬ ‫استغناطلبیملی‪،‬اماچنانچهپاسخ هاییدرخورنی ابند‪،‬ب ی شکتا‬ ‫دامنهبنیان هاوریشه هایفکریونظرینیزخ واهندرفتوالبته‬ ‫در اینجا‪« ،‬مرگ بر امریکا»زدایی برخی چهره های شناخته شده‬ ‫و مشهور که در ایام مختلف دست به انتشار «خبرهای واحد»‬ ‫یزنند نیز در نوع خود تاثیرگذار و گی ج کننده است و م ی تواند‬ ‫م ‬ ‫بر دامنه سواالت نسل مورد نظر بیفزاید‪ .‬حاال چند سالی است که‬ ‫سالنویشمسی(عالوهبرسننمرسومهمیشگی)باپیام های‬ ‫نزبانهو‬ ‫رئی س جمهورامریکااغازم ی شودوسخنران ی هایشی ری ‬ ‫فارسیسخنگویوزارت خارجهانهاوجاده صاف کنیروزنامه های‬ ‫ملون المزاج داخلی و رنگ و لع��اب دادن های بوق های دوگانه‬ ‫(خبری ‪ -‬خانوادگی) ب ریتانیای کبی ر‪...‬‬ ‫دوم‪ .‬در این فضاس��ت که امریکا‪ ،‬مذاکره یا رابطه با ان‪،‬‬ ‫تداوم مقاومت و‪ ...‬در نقطه مرکزی توجهات قرار گرفته و چاره ای‬ ‫نیس��ت جز یافتن راه مفاهمه عمومی بر سر این موضوعات؛‬ ‫موضوعی دنباله دار و ُپ ردامنه که برخی مرتبا در حال ربط دادن‬ ‫ان به زندگی روزمره اند تا از تنگن��ای این همگرایی‪ ،‬نان خود را‬ ‫زودتر به تنور بچسبانند‪ .‬در این میان رهبری انقالب تالش بر‬ ‫گفت وگوی صریح با مردم و روشنگری در سطح عمومی دارند‪.‬‬ ‫این دقیق��ا همان کاری اس��ت که رهبری انق�لاب در تمامی‬ ‫ سخنران ی های مشهور خود درباره امریکا انجام داد ه و م ی دهند‬ ‫و مهم ترین انها در سال جاری‪ ،‬مربوط به اول فروردین و ‪ 12‬ابان‬ ‫م ی شود‪ .‬در همه این سخنران ی ها تالش م ی شود تا گفتار ب رپایه‬ ‫یک رابطه دوسویه تع ریف شود؛ منظری که مخاطب را به عنوان‬ ‫حقیقتی عینی‪ ،‬متعالی و جهت دهنده درنظر م ی گیرد و تالش‬ ‫م ی کند با ارائه مجموعه ای مدلل‪ ،‬نظام یافته و تسلس��ل وار از‬ ‫داده ها و اطالعات‪ ،‬سطح دانش مردم را به جایگاهی ارتقا دهد که‬ ‫«خرد» نهفته در پس این رویارویی تاریخی‪ ،‬در ذهنشان بازتولید‬ ‫شود‪ .‬در این تالش همه جانبه‪ ،‬تاریخ و خبر و تحلیل (البته به‬ ‫شکلی تفکی ک شده و تمایزیافته) در هم امیخته م ی شوند و با‬ ‫ارجاعات مکرر به مواضع و نظ ریات دیگران (عمدتا سرمای هداران و‬ ‫سردمدارانامریکایی)‪،‬دامنهتفسیرارائه شدهتعمیقیابد‪.‬به مثابه‬ ‫یک دادگاه‪ ،‬مدع ی العموم در حال بررسی ابعاد جنایت های قاتل‬ ‫شریری است که هم لبخند به لب دارد‪ ،‬هم دسته بزرگی از وکالی‬ ‫ی مدارک و مستندات را‬ ‫کارکشته را اجیر کرده و هم کوشیده تمام ‬ ‫وارونه جلوه دهد‪ .‬این رویه درون ی سازی امریکاستیزی‪ ،‬فقط جنبه‬ ‫روایی ندارد و در تمامی این رفت و برگشت ها‪ ،‬از موضعی انقالبی‪،‬‬ ‫قدرت ای ران اسالمی چون پتکی محکم‪ ،‬روی میز محاکمه فرود‬ ‫م ی اید و حکم نهایی را صادر م ی کند؛ بیشترین نمونه در این‬ ‫زمینه‪ ،‬مربوط به تبیین یاوه ها یا معرفی یاوه گویانی م ی شود که‬ ‫موجودیت و تمامیت ارضی ای ران یا نظام اسالمی را مورد هجمه‬ ‫قرار داد ه باشند‪.‬‬ ‫سوم‪.‬دراینمقطعخاص(سال‪،)92‬به نظرم ی رسدیک‬ ‫راهبرد اساسی دیگر نیز در دستورکار قرار دارد و ان هم «تجربه»‬ ‫اندوزی ملت ای ران اس��ت که بیش��تر م ی تواند ناظر به همان‬ ‫تغییر و تحول نسلی باشد و روی کار امدن دولت نو‪ .‬دولتی که‬ ‫م ی گوید در‪ 50‬روز به می زان‪ 500‬روز در حوزه سیاست خارجی به‬ ‫پیش رفته و حتما پس از تماس نیویورک و باقی قضایای پی دا و‬ ‫پنهان‪ ،‬این توقع را متوجه خود کرده که زودتر به ماجرای امریکا‬ ‫هم فیصله دهد‪ .‬تجربه ای که «ظرفیت فکرى ملت ما را باال‬ ‫خواهد برد؛ مثل تجربه اى که در سال ‪ ۸۲‬و ‪ ۸۳‬در زمین ه تعلیق‬ ‫غنى سازى انجام گرفت»؛ همان ماجرایی که به دست بخشی‬ ‫از سیاست ورزان کنونی رقم خورد یا در جایی دیگر «تجربه اى‬ ‫است و پشتوان ه تجربى ملت ای ران را افزایش خ واهد داد و تقویت‬ ‫خواهد کرد؛ ای رادى ندارد‪ ،‬اما الزم اس��ت ملت بی دار باشد»‪ .‬این‬ ‫تجربه ای است ب رای انهایی که سن و سالی از ایشان نگذشته‬ ‫و َمخلص ان‪ ،‬اثبات مجدد (و ب ی پرده‪ ،‬علنی و عمومی) صحت‬ ‫یکهدرپس‬ ‫ب ی اعتمادیبهصداقتامریکاییاست‪ .‬تجربه اندوز ‬ ‫خود یک سناریوی عملیاتی هوشمندانه را نیز نهفته دارد و ان را‬ ‫م ی توان در این عبارت یافت‪« :‬یک تجربه اى است‪ ،‬احتماال یک‬ ‫اقدام مفیدى است؛ این کار را انجام بدهند‪ ،‬اگر نتیجه گرفتند که‬ ‫چه بهتر‪ ،‬اما اگر نتیجه نگرفتند‪ ،‬معنایش این باشد که ب راى حل‬ ‫مشکالت کشور باید کشور روى پاى خودش بایستد»؛ در واقع‬ ‫در اینجا یک بازی دو سر بُرد ب رای کشور ط راحی شده تا در هر‬ ‫صورت ب رنده می دان باشد و این ربطی به حرف هایی که برخی در‬ ‫یزنند‪،‬ندارد‪.‬سویهانتهاییبیان‪،‬‬ ‫زمینه«برد‪-‬برد»بودنمذاکراتم ‬ ‫برخیدولتمردانندتاحلمشکالتداخلیرابهخارجگرهنزنندودر‬ ‫نهان و اشکار‪ ،‬این داعیه و ادعا را پی نگی رند‪.‬‬ ‫امریکا ستیزیدرجانمردمنهادینه شدهوچونباوریاست‬ ‫که ه ر از گاهی نیازمند یاداوری است؛ این یاداوری و بازخ وانی که‬ ‫باید با پرهیز از تکرارزدگی و همراه روزامدی رقم بخورد‪ ،‬مردم را‪،‬‬ ‫به عنوان اصل ی ترین عامل حامی نظام اسالمی تا نهایت کار‬ ‫پشتیبان و مدافع نگه خواهد داشت‪ .‬این پشتیبانی به معنای‬ ‫ناخرسندی از حل و فصل شدن مشکالتِ خارجی نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫دقیقا به همان معنای استحکام ساخت درونی قدرت است که‬ ‫هر کنشی را معنادار م ی کند‪g.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫در اوج قدرت و توانایی بودند‪ ،‬ولی نتوانستند ملت ای ران را به‬ ‫ زانو دراورند‪».‬‬ ‫ایشان گفتند‪« :‬اکنون شرایط ملت ای ران و جبهه مقابل‬ ‫او‪ ،‬با ان س��ال ها کامال متفاوت است زی را جمهوری اسالمی‬ ‫ای��ران‪ ،‬دارای علم‪ ،‬فن��اوری‪ ،‬س�لاح‪ ،‬اعتب��ار بی ن المللی و‬ ‫میلیون ها جوان بااس��تعداد و اماده به کار است در حال ی که‬ ‫جبهه مقابل او یعن��ی امریکای ی ها و ش��رکای انها‪ ،‬دارای‬ ‫مشکالت عدیده سیاسی و اقتصادی و اختالف های فراوان‬ ‫هستند‪».‬رهبر انقالب اس�لامی‪ ،‬اختالف های سیاسی در‬ ‫امریکا و تعطیلی شانزده روزه دولت امریکا‪ ،‬مشکالت بزرگ‬ ‫اقتصادی و کسری درامد هزاران میلیارد دالری و اختالف های‬ ‫عمیق اروپا و امریکا در مس��ائل گوناگ��ون از جمله حمله‬ ‫نظامی به س��وریه را نمونه هایی از وضعی��ت کنونی جبهه‬ ‫مقابل ملت ای ران برشمردند و تاکید کردند‪« :‬امروز‪ ،‬ملت ای ران‪،‬‬ ‫اگاه‪ ،‬مقتدر و دارای پیشرفت است و قابل مقایسه با بیست‬ ‫یا سی سال پیش نیست‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪:‬‬ ‫«البته انها فشار خواهند اورد اما باید با تکیه بر توانای ی های‬ ‫داخلی خود این فشارها را تحمل و از انها عبور کنیم‪».‬ایشان‬ ‫بار دیگر با حمایت از اقدامات و تالش های دولت و مسئوالن‬ ‫در عرصه دیپلماسی و مذاکرات‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪« :‬این‬ ‫اقدام‪ ،‬یک تجربه و احتماال یک کار مفید است‪ .‬اگر نتیجه‬ ‫گرفته شود چه بهتر اما اگر نتیجه گرفته نشد‪ ،‬معنایش این‬ ‫خواهد بود که ب رای حل مشکالت‪ ،‬کشور باید روی پای خود‬ ‫بایستد‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی در عین حال گفتند‪« :‬توصیه‬ ‫قبلی خود را یک بار دیگر تکرار م ی کنم؛ نباید به دشمنی که‬ ‫یزند‪ ،‬اعتماد کرد‪».‬‬ ‫لبخند م ‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای خاطرنشان کردند‪« :‬توصیه‬ ‫من به مسئوالن عرصه دیپلماس��ی و مذاکره این است که‬ ‫مراقب باشید‪ ،‬لبخند فریب گرانه دشمن‪ ،‬شما را دچار اشتباه‬ ‫و خطا نکند‪».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬مسئوالن‪،‬‬ ‫به اظهارنظرها و اقدامات ط��رف مقابل‪ ،‬دقت و توجه الزم را‬ ‫یزنند و اظهار تمایل‬ ‫داشته باشند‪ .‬انها از یک طرف لبخند م ‬ ‫به مذاکره م ی کنند اما از طرف دیگر بالفاصله م ی گویند‪ ،‬همه‬ ‫گزینه ها روی میز اس��ت‪ .‬حاال مثال چه غلطی م ی خواهند‬ ‫بکنند‪ ،‬معلوم نیس��ت‪».‬رهبر انقالب اس�لامی با اشاره به‬ ‫سخنان یکی از سیاستمداران امریکایی که خواستار بمباران‬ ‫اتم ی ای ران شده بود‪ ،‬خاطرنش��ان کردند‪« :‬اگر امریکای ی ها‬ ‫راست م ی گویند که در مذاکرات جدی هستند‪ ،‬باید به دهان‬ ‫این افراد یاوه گ��و بزنند و دهان انها را خ��رد کنند‪».‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬دولتی که دارای این توهم است‬ ‫که نسبت به مسائل جهان و مسائل هسته ای‪ ،‬مسئولیت‬ ‫دارد‪ ،‬غلط م ی کند که کشور دیگری را تهدید هسته ای کند‪».‬‬ ‫ایش��ان افزودند‪« :‬امروز‪ ،‬امریکای ی ها به دلیل تس��لط‬ ‫س��رمایه داران قدرتمن��د و کمپان ی های صهیونیس��تی بر‬ ‫دولت و کنگره‪ ،‬بیش��ترین رودربایس��تی را با محافل و رژیم‬ ‫منحط صهیونیس��تی دارند و بیچاره ها مجبورند مالحظه‬ ‫انها را بکنند اما ما که مجبور نیستیم مالحظه انها را داشته‬ ‫باشیم‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اس�لامی گفتند‪« :‬ما از روز اول گفتیم‪،‬‬ ‫اکنون هم م ی گویی��م و در این��ده نیز خواهی��م گفت که‬ ‫ما رژیم صهیونیس��تی را یک رژی��م نامش��روع و حرامزاده‬ ‫م ی دانیم‪».‬ایش��ان با اشاره به هوش��یاری ملت و مسئوالن‬ ‫خاطرنش��ان کردند‪« :‬ما از هر اقدام مس��ئوالن که در جهت‬ ‫مصلحت کشور باشد‪ ،‬حمایت م ی کنیم اما این توصیه را هم‬ ‫به مردم و مسئوالن و به ویژه جوانان‪ ،‬داریم که چشم های خود‬ ‫را کامال باز کنید زی را تنها راه رس��یدن به اهداف ملت‪ ،‬حفظ‬ ‫اگاهی و هوشیاری اس��ت‪».‬رهبر انقالب اسالمی در پایان‬ ‫گفتند‪« :‬امیدواریم با لطف و عنایت الهی‪ ،‬جوانان با روحیه‬ ‫شاداب خود‪ ،‬کشور را تحویل بگیرند و با ابتکارهای خود‪ ،‬ان‬ ‫را به قله ها برسانند‪g ».‬‬ ‫راه های رسیدن به یک مفاهمه‬ ‫‪33‬‬ ‫گزارش خبری‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫رازهای سیاست خارجی ایران؛ استراتژی برد ‪ -‬برد‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث بررسی می کند؛ دالیل همزمانی سخنرانی سعید جلیلی در مراسم ‪ 13‬ابان با مذاکرات دولت حسن روحانی با ‪1+5‬‬ ‫س��اعت ‪ 10‬صبح دوش��نبه ‪ 13‬اب��ان‪ ،‬مقاب��ل النه‬ ‫جاسوس��ی امریکا در ته��ران؛ تع��داد زیادی از م��ردم که‬ ‫البته اغلب انها را جوانانی ش��امل دانش اموز‪ ،‬دانش��جو و‬ ‫طلبه تش��کیل م ی دهند‪ ،‬در این محل تجم��ع کرده اند تا‬ ‫مراس��م راهپیمایی ضداس��تکباری ‪ 13‬ابان را باشکوه تر از‬ ‫سال های گذشته برگزار کنند‪ .‬جمعیت حاضر در راهپیمایی‬ ‫امسال گویا نسبت به سال های گذشته چشمگیرتر است‪.‬‬ ‫پالکاردهای موس��وم به «صداق��ت امریکایی» هم حال و‬ ‫ه��وای دیگری به این مراس��م داده و از مراس��می متفاوت‬ ‫نسبت به سال های گذشته حکایت م ی کند‪.‬‬ ‫همه چیز حاکی از ان اس��ت که مراس��م امس��ال با‬ ‫سال های گذشته تفاوت دارد؛ چه انکه دیدگاه های متفاوتی‬ ‫نس��بت به رابطه با امریکا مطرح شده و مهم تر از ان‪ ،‬اینکه‬ ‫عال ی رتب ه ترین مقام اجرایی کش��ور پس از ‪ 34‬س��ال باب‬ ‫مذاکره با عال ی رتب ه ترین مقام امریکایی را گش��وده اس��ت‪.‬‬ ‫برخی از چهره های سیاسی و نمایندگان مجلس نیز در کنار‬ ‫جوانان حاضر در مراس��م حضور یافته اند تا بر اهمیت این‬ ‫راهپیمایی تاکید کنند‪.‬‬ ‫البته گروهی از دانشجویان از س��اعت ‪ 8:45‬صبح از‬ ‫مقابل دانشگاه امیرکبیر به س��مت النه جاسوسی حرکت‬ ‫کرده بودند و شعار «مرگ بر امریکا» و «مرگ بر اسرائیل»‬ ‫سر دادند تا بر رویکرد ضداستکباری خود تاکید کنند‪.‬‬ ‫در میان این مراس��م‪ ،‬چهره های سیاسی یکی پس‬ ‫‪34‬‬ ‫از دیگری ب��ه راهپیمایان پیوس��تند تا در اب راز احساس��ات‬ ‫ضدامریکایی با انها ش��ریک باش��ند‪ .‬محمد شریعتمداری‬ ‫معاون اجرایی رئی س جمهور‪ ،‬غالمعل��ی حدادعادل رئیس‬ ‫فراکسیون اصولگرایان‪ ،‬سردار نقدی رئیس سازمان بسیج‬ ‫مس��تضعفین‪ ،‬محس��ن رضایی دبی ر مجمع تش��خیص‬ ‫مصلح��ت نظام‪ ،‬سی د حس��ن قاض��ی زاده هاش��می وزیر‬ ‫بهداش��ت‪ ،‬عل ی اصغ��ر فان��ی وزیر ام��وزش و پ��رورش‪،‬‬ ‫رض��ا فرج ی دانا وزی��ر علوم‪ ،‬حی��در مصلحی وزیر س��ابق‬ ‫اطالعات‪ ،‬کامران دانش��جو وزیر س��ابق علوم‪ ،‬محمدرضا‬ ‫باهنر نایب رئیس مجل��س‪ ،‬احمد توکل��ی نماینده ته ران‪،‬‬ ‫حجت االسالم محمدیان رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم‬ ‫رهبری در دانش��گاه ها‪ ،‬حمیدرضا حاج ی بابایی وزیر سابق‬ ‫اموزش و پرورش‪ ،‬مسعود زریبافان رئیس سابق بنیاد شهید‬ ‫و امور ایثارگران‪ ،‬ایت اهلل کاظم صدیق��ی امام جمعه موقت‬ ‫ته ران‪ ،‬نصراهلل سجادی وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان‪،‬‬ ‫حمید رس��ایی‪ ،‬زهره الهیان و امیرحس��ین قاض��ی زاده از‬ ‫نمایندگان مجلس‪ ،‬محمدمهدی زاهدی رئیس کمیسیون‬ ‫اموزش‪ ،‬محمد سلیمانی عضو کمیسیون صنایع مجلس‪،‬‬ ‫مرتضی طالیی نایب رئیس شورای شهر ته ران‪ ،‬محمدنبی‬ ‫برئیس‬ ‫حبیبی دبیرکل حزب موتلفه‪ ،‬منصور حقیقت پور نای ‬ ‫کمیسیون امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس‪ ،‬جعفر‬ ‫شجونی عضو جامعه وعاظ ته ران‪ ،‬مجتبی عطاردی استاد‬ ‫تازه ازاد شده دانشگاه صنعت ی ش��ریف از زندان های امریکا‬ ‫و همچنین مادر و همسر ش��هید مصطفی احمدی روشن‬ ‫چهره های ش��اخصی بودند که ب��ه راهپیمای��ان ‪ 13‬ابان‬ ‫پیوستند‪.‬‬ ‫سخنان انقالبی سعید جلیلی‬ ‫غیرمنتظره ترین اتفاق مراس��م ‪ 13‬ابان امس��ال اما‬ ‫حضور سعید جلیلی به عنوان سخنران مراسم بود‪ .‬در حالی‬ ‫که قرار بود عزت اهلل ضرغام ی ‪ ،‬رئیس رسانه ملی سخنران‬ ‫پایانی مراسم باش��د‪ ،‬اما تغیی رات دقیقه ‪ 90‬سعید جلیلی‪،‬‬ ‫دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی را جایگزین او کرد‪.‬‬ ‫نماینده مقام معظم رهبری در ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی یک��ی از مهم تری��ن واقعیاتی ک��ه امام ب��ه دنیا و به‬ ‫ملت های ازادیخواه نشان داد را عدم دستیابی به استقالل‬ ‫تنها با قطع استبداد داخلی دانس��ت‪« :‬اگر م ی خواهیم به‬ ‫استقالل واقعی و به ازادی واقعی برس��یم‪ ،‬باید ریشه ها و‬ ‫پشتیبانان مس��تبدین و دیکتاتورها را که ریشه در استکبار‬ ‫جهان��ی دارد‪ ،‬پیدا کنیم‪ .‬ب��رای همین امام تس��خیر النه‬ ‫جاسوس��ی را انقالبی بزرگتر از انق�لاب اول نامیدند‪ .‬امام‬ ‫درک صحیح و واقع بینانه از تاریخ داشتند و م ی دانستند چرا‬ ‫نهضت مشروطه به سرانجام نرسید‪».‬‬ ‫جلیلی در ادامه سخنان خود‪ ،‬تسخیر النه جاسوسی‬ ‫را نشان دهنده درست طی شدن مسیر انقالب ارزیابی کرد‪:‬‬ ‫«انقالب فقط به دیکتاتور توجه ندارد‪ ،‬بلکه به پش��تیبانان‬ ‫چهره های سیاسی چه گفتند؟‬ ‫این شعار را به خاطره ده ها سال ظلم و ستم امریکا‪ ،‬کودتا‪،‬‬ ‫ترور و کارش��کنی در ای ران س��رم ی دهد و تا این گونه رفتار‬ ‫خصمانه امریکا علیه ملت ای ران تغییر نکند‪ ،‬این شعار ادامه‬ ‫خواهد یافت‪».‬‬ ‫دبیر مجمع تش��خیص مصلحت نظام همچنین با‬ ‫بیان اینکه اگر امریکای ی ها م ی خواهند این شعار توسط ملت‬ ‫ای ران سر داده نشود‪ ،‬راه ساده ای دارد‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬انها باید از‬ ‫سر راه پیشرفت ملت ای ران کنار بروند‪ ،‬کارشکنی نکنند‪ ،‬به‬ ‫حقوق اساسی ملت ها احترام بگذارند‪ ،‬تحریم های اقتصادی‬ ‫را برداشته و دارای ی های ای ران را ازاد کنند‪».‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل و س��ردار محمدرض��ا نقدی نیز‬ ‫در س��خنانی به حفظ اقتدار ای ران در مذاکرات ای ران و غرب‬ ‫تاکید کردند‪.‬‬ ‫رئیس س��ازمان بس��یج مس��تضعفین با اش��اره به‬ ‫حضور گسترده اقش��ار مختلف مردم در این مراسم گفت‪:‬‬ ‫«خوشبختانه امسال اس��تقبال باش��کوهی از مراسم روز‬ ‫‪ 13‬ابان ش��د و تاکن��ون طبق برخ��ی براوردها‪ ،‬پن��ج ب رابر‬ ‫جمعیت سال های گذشته در این مراسم حضور یافته اند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬حض��ور گس��ترده مردم در این مراس��م‬ ‫نشان دهنده جدیت ملت ای ران در مقابله با استکبار جهانی‬ ‫است‪».‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل‪ ،‬رئیس فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫مجلس با اش��اره به حضور پرش��ور و ب ی س��ابقه مردم در‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫پیش از اغاز س��خنرانی س��عید جلیل��ی‪ ،‬خبرنگاران‬ ‫س��واالت خود را از چهره های سیاس��ی حاضر در مراس��م‬ ‫مطرح کردند‪.‬‬ ‫محسن رضایی‪ ،‬دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫درباره تفاوت های راهپیمایی امس��ال با سال های گذشته‬ ‫گفت‪« :‬راهپیمایی ‪ 13‬ابان امسال به جهت شرایط حساس‬ ‫منطقه و کشور از حساس��یت خاصی برخوردار است‪ .‬ملت‬ ‫ای ران امروز نشان دادند که شعار مرگ بر امریکا از زبانشان‬ ‫افتادنی نیست‪».‬‬ ‫دبیر مجمع تش��خیص مصلحت نظام در خصوص‬ ‫اهمیت روز ‪ 13‬ابان‪ ،‬گفت‪« :‬از یکس��و تاکید ملت ای ران بر‬ ‫ارزش های انقالب و حفظ شعائر تاریخی خود و از سوی دیگر‬ ‫پیام اقتدار به مذاکره کنندگان‪ ،‬مهم ترین پیام ‪ 13‬ابان امسال‬ ‫است تا هی چ کس از مذاکرات ای ران با قدرت های بی ن المللی‬ ‫سوءاستفاده نکند‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه روز ‪ 13‬اب��ان از تاریخ ی ترین روزهای‬ ‫ملت ای ران اس��ت و بخش��ی از هویت ملت ای ران در چنین‬ ‫روزهایی ش��کل گرفته‪ ،‬افزود‪« :‬به همی��ن جهت انقالب‬ ‫ملت ای ران با برپایی باشکوه تر مراسم ‪ 13‬ابان مستحکم تر‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫خبرنگاری از رضای��ی در خصوص «ش��عار مرگ بر‬ ‫امریکا» پرسید که وی در پاس��خ‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬ملت ای ران‬ ‫از وقتی نتیجه انتخابات‬ ‫مشخص شده و‬ ‫احمدی نژاد دیگر در‬ ‫پاستور نیست‪ ،‬این پیام‬ ‫از دولت ایران به دنیا‬ ‫مخابره شده که تغییرات‬ ‫مهمی در دیپلماسی ما‬ ‫پدید امده است‪.‬‬ ‫حسن روحانی و تیم‬ ‫سیاست خارجی او‬ ‫نمادی از تفکری است‬ ‫که می گوید باید به غرب‬ ‫فرصت داد؛ فرصتی که به‬ ‫مثابه یک ازمون است‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫دیکتاتور و کسانی که م ی خواهند کماکان مقاصد خودشان‬ ‫را دنبال کنند‪ ،‬توجه داشت و نوک حمله را متوجه مانع اصلی‬ ‫استقالل و ازادی کشور کرد‪».‬‬ ‫عضو مجمع تش��خیص مصلحت نظام در بخش��ی‬ ‫دیگر از اظهاراتش تاکید کرد که وقتی حرکتی علیه استبداد‬ ‫صورت م ی گیرد‪ ،‬اگر به عقبه خارجی ان و به دست استکبار‬ ‫توجه نشود‪ ،‬نم ی تواند فرجام صحیح یابد‪ .‬او همچنین ‪13‬‬ ‫ابان را «نماد اس��تقالل» و «عدم انحراف انقالب اسالمی»‬ ‫خواند‪.‬‬ ‫جلیلی همچنین به س��ه هدف راهبردی امریکا ب رای‬ ‫دشمنی با ای ران در سه دهه گذشته اشاره کرد‪« :‬انها خواهان‬ ‫این هستند که چنین نظامی نتواند شکل بگیرد یا حداقل‬ ‫رفتارهای هویت بخش انقالب اس�لامی تغیی��ر کند و به‬ ‫همین دلیل با تمام ظرفی��ت م ی خواهند‪ ،‬ظرفیت و قدرت‬ ‫منطقه ای ای ران را تهی کنند‪ .‬در اسناد راهبردی دولت فعلی‬ ‫امریکا‪ ،‬همه ش��ان مس��اله محوری را تهدید ای ران معرفی‬ ‫م ی کنند و در گناهی نابخشودنی حتی رئی س جمهور امریکا‪،‬‬ ‫ای ران را تهدی��د به حمله اتم ی م ی کن��د‪ .‬منطق انها همان‬ ‫منطق فرعون است‪ .‬نگرانند با ظهور انقالب اسالمی‪ ،‬مدل‬ ‫انها در حوزه های سیاسی و اقتصادی که ب رای ملت ها تجویز‬ ‫کردند‪ ،‬برچیده شود‪ .‬اینجاست که امام درک عمیقی از رفتار‬ ‫دشمن دارد و م ی فرمایند‪ :‬بحث این نیست که اینها طرفدار‬ ‫فالن موضوع باشند یا نباش��ند‪ .‬ان رویارویی که انها امروز‬ ‫با ما دارند‪ ،‬یک جنگ حق و باطل‪ ،‬فقر و غنا‪ ،‬اس��تضعاف و‬ ‫استکبار و جنگ پابرهنه ها و مرفهین ب ی درد است‪ .‬نزاع ای ران‬ ‫و امریکا‪ ،‬نزاع دو اندیشه است‪».‬‬ ‫دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی‪ ،‬شعار «مرگ بر‬ ‫امریکا» را شعار متفکرترین و صادق ترین انسان های کشور‬ ‫خواند‪« :‬این انسان ها بیشترین فهم را از مخالفت انها با ما‬ ‫داش��تند‪ .‬منطق امام این بود که مرگ ب��ر امریکا‪ ،‬مرگ بر‬ ‫خودبزرگ بینی و تحقیر ملت هاس��ت‪ .‬مرگ بر خش��ونتی‬ ‫است که به خود اجازه م ی دهد کشورها را اشغال کند‪ .‬مرگ‪،‬‬ ‫بر اتاق فرمانی است که در یک لحظه فرمان مرگ هزاران‬ ‫انس��ان را م ی دهد‪ .‬مرگ بر امریکا یک نماد است‪ .‬مرگ بر‬ ‫امریکا‪ ،‬علیه ملت امریکا نیست و علیه یک درصدی است‬ ‫که مدافع مناس��بات ظالمانه حاکم بر جهان حتی در خود‬ ‫امریکاست‪».‬‬ ‫جلیلی در بخش��ی دیگر از اظهاراتش تاکید کرد که‬ ‫ملت ای ران پشتیبان نظام‪ ،‬دولت و تیم مذاکره کننده هستند‪:‬‬ ‫«تمام تالش دشمن این است که وحدت و یکپارچگی ملت‬ ‫ما را در مقابله با اس��تکبار تبدیل به اختالفات داخلی کند‪.‬‬ ‫اینجا باید بدانند که ای��ن ارزو را به گور خواهند برد‪ .‬ملت ما‬ ‫به رغم تکثر و تنوع سالیق سیاسی که مایه رشد و نشاط و‬ ‫پیشرفت و بالندگی اس��ت‪ ،‬یکپارچه در مبارزه با استکبار و‬ ‫مقابله با سیاست های خصمانه امریکایی‪ ،‬پشتیبان نظام‪،‬‬ ‫دولت و تیم مذاکره کننده هس��تند تا مس��ئوالن بتوانند با‬ ‫اقتداری که شایسته ملت است‪ ،‬از حقوق‪ ،‬منافع و ارزش های‬ ‫ملت به خوبی دفاع کنند‪».‬‬ ‫به گفته وی‪ ،‬اگ��ر ملت ما جانانه تری��ن مقاومت را در‬ ‫ب رابر ظلم انجام داده‪ ،‬ویژگی ملت ای ران این است که در ب رابر‬ ‫تزویر و فریب هم مقاومت کرده و نم ی گذارد وحدت ملت که‬ ‫یکی از نمادهایش مبارزه با استکبار جهانی و سیاست های‬ ‫خصمانه امریکاست‪ ،‬کمرنگ شود‪« :‬امروز همه ما و تمام‬ ‫احاد ملت و جریان های سیاس��ی باید کمک کنند تا کشور‬ ‫و دولت بتواند با استفاده حداکثری از ظرفی ت های کشور در‬ ‫حل مش��کالت اقتصادی‪ ،‬حداکثر موفقیت را داشته باشد‪.‬‬ ‫همه باید پش��تیبان هم باش��ند تا حتی ی��ک روز را ب رای‬ ‫پیشرفت کشور از دس��ت ندهیم و ان ش��اءاهلل ان حماسه‬ ‫سیاس��ی بزرگ که ملت ای ران در ‪ 24‬خرداد افرید با وحدت‬ ‫و همدلی و همبس��تگی احاد مردم و جریان های سیاسی‬ ‫و همه نهادهای نظام با حماسه اقتصادی تکمیل شود‪».‬‬ ‫عضو مجمع تش��خیص مصلحت نظام س��خنانش‬ ‫را این گونه به پایان رس��اند‪« :‬همه ما ت�لاش خواهیم کرد‬ ‫تا نظ��ام و دولت ما بتواند در عرصه ه��ای مختلف صنعت‪،‬‬ ‫فناوری‪ ،‬کش��اورزی و اقتصاد و همه عرصه های پیشرفت‬ ‫روز به روز موفق تر از گذشته باشد‪».‬‬ ‫‪35‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫راهپیمایی ‪ 13‬ابان‪ ،‬گفت‪« :‬این حضور پرشکوه و ب ی سابقه‬ ‫به خوبی نش��ان م ی ده��د که م��ردم ای��ران همچنان به‬ ‫ارمان های انقالب پایبندند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬مراسم امسال ‪ 13‬ابان بسیار باشکوه تر از‬ ‫مراسم سال های گذشته برگزار شده و مردم حضوری پررنگ‬ ‫در این مراسم دارند‪».‬‬ ‫حدادعادل با اش��اره به اینکه حضور گسترده مردم در‬ ‫‪ 13‬ابان به طور حتم سبب تقویت موضع ای ران در مذاکرات‬ ‫هسته ای خواهد شد‪ ،‬گفت‪« :‬به طور حتم دیپلمات های ما‬ ‫با این قدرتنمایی ملت ای ران م ی توانند در حوزه دیپلماتیک‬ ‫به خوبی کار خود را انجام دهند‪».‬‬ ‫حمیدرض��ا حاج ی بابای��ی‪ ،‬وزیر ام��وزش و پرورش‬ ‫دول��ت دهم نی��ز در خص��وص مذاک��رات ای ران ب��ا گروه‬ ‫‪ 5+1‬گف��ت‪« :‬هرچ��ه موض��ع ای ران‬ ‫قدرتمند و منس��جم تر باش��د‪ ،‬دست‬ ‫مذاکره کنندگان باز خواهد بود‪».‬‬ ‫او با بیان اینک��ه تاکنون امریکا‬ ‫تحریم های خود را علیه دولت و ملت‬ ‫ای��ران ادام��ه داده‪ ،‬به س��خنان اخیر‬ ‫مقام معظم رهبری اشاره کرد و با بیان‬ ‫اینکه ایش��ان به خوبی در خصوص‬ ‫مذاکرات اظهارنظر کرده ان��د‪ ،‬افزود‪:‬‬ ‫«بنده معتقدم امریکا مذاکره را همراه‬ ‫با تحریم و توطئه ادام��ه م ی دهد‪ ،‬از‬ ‫این رو ما مذاک��ره را همراه با مرگ بر‬ ‫امریکا ادامه خواهیم داد‪ .‬تا موقعی که‬ ‫امریکا تحریم های خود را علیه ای ران‬ ‫ادامه دهد‪ ،‬ای ران با ق��درت از اصول و‬ ‫ارمان های خود با سردادن شعار مرگ‬ ‫بر امریکا دفاع خواهد کرد‪».‬‬ ‫حضور تع��دادی از هنرمندان و نقاش��ان در پیاده روی‬ ‫خیابان طالقانی در مکان های تعبیه شده که نقاش ی هایی‬ ‫با مضمون ‪ 13‬ابان م ی کشیدند‪ ،‬نظر عاب ران را به خود جلب‬ ‫کرده بود‪.‬‬ ‫چرا سعید جلیلی؟‬ ‫چ��را س��عید جلیل��ی در لحظ��ات اخ��ر به عن��وان‬ ‫سخنران مراسم ‪ 13‬ابان انتخاب ش��د؟ مراسمی که تقریبا‬ ‫ضد امریکای ی ترین گردهمایی ای رانیان محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫تا چند س��اعت قبل از مراس��م خبرها حکایت از این‬ ‫داشت که قرعه این بار به نام عزت اهلل ضرغامی افتاده است‪،‬‬ ‫اما وقتی نام س��عید جلیلی به میان امد‪ ،‬طرح تحلی ل ها و‬ ‫برداش��ت های متفاوت و گوناگون از علت این تغییر دور از‬ ‫حاشیه های جذاب تر از متن‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫مراس��م روز مل��ی مب��ارزه ب��ا‬ ‫اس��تکبار جهانی اما با حاش��ی ه های‬ ‫جالب توجهی همراه بود‪.‬‬ ‫از ن��کات جال��ب در ای��ن‬ ‫راهپیمای��ی‪ ،‬نص��ب بیلبورده��ای‬ ‫صداق��ت امریکای��ی در خیابان های‬ ‫اط راف النه جاسوس��ی سابق امریکا‬ ‫بود‪ .‬این بیلبوردها چن��دی پیش در‬ ‫خیابان های ته ران به نمایش گذاشته‬ ‫ش��ده بود که البته بالفاصله از سوی‬ ‫ش��هرداری ته��ران جمع اوری ش��د‪.‬‬ ‫این بیلبورده��ا اما بار دیگ��ر در اکثر‬ ‫شهرهای ای ران همزمان با یوم اهلل ‪13‬‬ ‫ابان به نمایش درامد‪.‬‬ ‫سر دادن شعار «مرگ بر امریکا» به چهار زبان فارسی‪،‬‬ ‫ترکی‪ ،‬انگلیسی و ع ربی از دیگر حاشی ه های این راهپیمایی‬ ‫بود‪ .‬راهپیمایان اذری زبان مقیم ته ران ش��عار «داش باشوا‬ ‫امریکا» را نیز علیه جنایت های امریکا سر م ی دادند‪.‬‬ ‫حمل چکمه های نظامی امریکایی و ط راحی و نقاشی‬ ‫پرچم امریکا در خیابان های اط راف النه جاسوسی از دیگر‬ ‫حاش��ی ه های راهپیمایی بود که تصاویری به یادماندنی را‬ ‫مقابل دوربی ن های رس��انه های داخلی و خارجی به نمایش‬ ‫گذاشت‪.‬‬ ‫گروهی از راهپیمایان تصاویر ش��هدای هس��ته ای را‬ ‫حمل می کردند و برخی دیگر پالکاردهایی با عنوان «ثمره‬ ‫ایس��تادگی در مقابل تحری��م‪ 18 ،‬هزار س��انتریفیوژ فعال‬ ‫است»‪ ،‬در دست داشتند‪.‬‬ ‫پرچم امریکا نیز در مقابل جایگاه با شعارهای «مرگ‬ ‫بر امریکا» به اتش کشیده شد‪.‬‬ ‫‪36‬‬ ‫ذهن و انتظار نبود‪.‬‬ ‫اما اساسا چرا این مساله مهم است؟ واقعیت این است‬ ‫که سعید جلیلی و حسن روحانی نماینده دو تفکر متفاوت‬ ‫در عرصه دیپلماسی ای ران به شمار م ی ایند‪.‬‬ ‫دو تفکری که البته در معادالت داخلی ای ران مابه ازای‬ ‫ی هم دارند‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬هم انچه حسن روحانی‬ ‫مستحکم ‬ ‫به ان به عنوان روش و سبک رفتاری در عرصه دیپلماسی‬ ‫اعتقاد دارد دارای طرفداران قابل توجهی اس��ت و هم انچه‬ ‫که سعید جلیلی مدافعش اس��ت بدنه اجتماعی و سیاسی‬ ‫قابل توجهی دارد‪.‬‬ ‫س��عید جلیلی در واقع نم��ادی اس��ت از تفکری که‬ ‫م ی گوید در عرصه سیاست خارجی باید ب ر اساس ارمان ها‬ ‫پیش رفت و روی انها ایستادگی و استواری داشت؛ انچه از‬ ‫ان به عنوان نماد مقاومت یاد م ی شود‪ .‬در مقابل اما تفکری‬ ‫نیز وجود دارد که م ی گوید باید از زاویه ای دیگر به دنیا نگاه‬ ‫کرد‪ .‬تالش ب رای حرکت در مسیر واقع گرایانه استرات‍ژی این‬ ‫طیف اس��ت؛ طیفی که اکنون حس��ن روحانی را به عنوان‬ ‫رئی س جمهور ساختمان تاریخی پاستور دارد‪.‬‬ ‫از وقتی نتیجه انتخابات مشخص شده و احمدی نژاد‬ ‫دیگر در پاستور نیست این پیام از دولت ای ران به دنیا مخابره‬ ‫ش��ده که تغیی رات مهمی در دیپلماسی ما پدید امده است‪.‬‬ ‫اینکه دیگ��ر مانند قبل نیس��تیم و دریچ��ه ای جدید ب رای‬ ‫گفت وگو باز ش��ده اس��ت؛ دریچه ای که البته هم��واره و تا‬ ‫همیشه باز نخواهد ماند‪ .‬به بیان دیگر حسن روحانی و تیم‬ ‫سیاست خارجی او نمادی از تفکری است که م ی گوید باید‬ ‫به غرب فرصت داد؛ فرصتی که به مثابه یک ازمون است‪.‬‬ ‫حاال که این تفکر در انتخابات پیروز شده این فرصت پدید‬ ‫امده اس��ت‪ .‬این اما به معنای این نیست که تفکر پیشین‬ ‫کامال حذف ش��ده اس��ت‪ .‬همانگونه‬ ‫که گفته ش��د ان تفکر ه��م حامیان‬ ‫قابل توجهی دارد و هم طبیع ی ترین‬ ‫حالتی اس��ت که در مقابله ب��ا نگاه‬ ‫متقابالنه غرب بار دیگر جان خواهد‬ ‫گرفت‪.‬‬ ‫انتخاب س��عید جلیل��ی برای‬ ‫سخنرانی در مراس��م ‪13‬ابان امسال‬ ‫اگر از این منظر مورد توجه قرار گیرد‪،‬‬ ‫م ی توان چنین تحلیل کرد که ساختار‬ ‫ق��درت سیاس��ی در ای��ران و درواقع‬ ‫حاکمیت به این تصمیم رسیده اند که‬ ‫یک بازی برد‪ -‬برد را سامان دهند‪ .‬به‬ ‫یک معنا با تغییر رویکرد این فرصت‬ ‫به غرب داده شود که سیاست هایش‬ ‫را در قبال ای��ران تغییر داده و در یک‬ ‫معادله مش��خص بی ن المللی همسو‬ ‫با ای��ران انها ه��م نوع نگاهش��ان را‬ ‫به گونه ای متفاوت نس��بت به نقش‬ ‫وجودی و منطقه ای ای ران تغییر دهند‪.‬‬ ‫اگر گش��ودن چنین دریچه ای‬ ‫با همراهی غرب همراه ش��د طبیعی‬ ‫اس��ت که بردی ش��یرین ب رای نظام‬ ‫پدید خواهد امد‪ ،‬اما اگر چنین نش��د‬ ‫و انها باز بر سیاس��ت های خصمانه‬ ‫خود اصرار داش��تند همان زمان است‬ ‫که دیگر م ی ت��وان گزین��ه مقاومت‬ ‫با هم��ه خصوصیات��ش را روی میز‬ ‫گذاش��ت که این هم البته ب رای نظام‬ ‫برد محسوب خواهد شد چرا که دنیا‬ ‫دیگ��ر برهان و بهانه ای ب��رای اینکه‬ ‫ای ران پای میز مذاکره نیامده را نخواهد‬ ‫داش��ت‪ .‬حس��ن نیت ای ران اگر پاسخ‬ ‫منفی بگیرد درست همان اتفاقی م ی افتد که در زمان پس‬ ‫از تعلیق رخ داد؛ پیشرفت در زمینی دیگر‪.‬‬ ‫حاال ای ران یک بازی برد ‪ -‬ب��رد را انتخاب کرده و هم‬ ‫افکار عمومی و هم س��اختار سیاس��ی ای ران نگاهش��ان را‬ ‫به غرب دوخته اند؛ اینکه غرب ک��دام روی ای ران را انتخاب‬ ‫خواهد کرد‪.‬هر چه هست دس��ت ایران و سیاستمدارانش‬ ‫از همیشه پ ر تر است‪ .‬نماد این بازی برد‪ -‬برد را می توان در‬ ‫حمایت حاکمیت از دیپلماسی دولت روحانی و البته حضور‬ ‫سعید جلیلی در مراسم ‪13‬ابان مش��اهده کرد‪ .‬این شاید از‬ ‫رازهای سیاست خارجی ای ران باش��د که به صورتی اشکار‬ ‫ب رای غرب پیام م ی فرستد و به طور همزمان از دیپلماسی و‬ ‫مقاومت حمایت م ی نماید‪ .‬نکته اینجاست که شعار مرگ‬ ‫بر امریکا در مراسم باشکوه ‪13‬ابان با استراتژی هوشمندانه‬ ‫نظام تبدیل به پشتوانه مذاکره کنندگان هسته ای ای ران در‬ ‫ژنو شده است‪g .‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫ماموریتدشوار‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫تیم هسته ای ایران وارد فاز جدیدی از فعالیت های خود شده است‬ ‫‪37‬‬ ‫باید درون نظام‪ ،‬تقسیم کار صورت گیرد‬ ‫گفت وگو با کاظم جاللی درباره روند مذاکرات هسته ای‬ ‫‪3‬‬ ‫کاظم جاللی‪ ،‬رئیس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسالمی در گفت وگو با هفته نامه مثلث م ی گوید‪« :‬باید‬ ‫از تیم مذاکره کننده حمایت کنیم‪ ،‬او اما در عین حال معتقد است که قائل به این هستم که باید در فضای سیاسی‬ ‫کشور یک تقسیم کار انجام دهیم‪ .‬اینکه همه تصور کنند باید با یک صدا پیش برویم به عقیده بنده مطلب درستی‬ ‫نیست»‪.‬‬ ‫اق�ای دکتر!همانط�ور ک�ه اطلاع داری�د‬ ‫مقام معظ م رهب�ری در خصوص مذاک�رات ایران‬ ‫و ‪ 5+1‬تاکیداتی داشتند‪ .‬لطفا بفرمایید سخنان‬ ‫ایشان چه پیامی برای تیم مذاکره کننده داشت؟‬ ‫‪ l‬مقام معظم رهبری به نحوه مذاکره‪ ،‬تیم مذاکره و‬ ‫اینده مذاکرات اشارات بسیار دقیقی داشتند‪.‬به هرحال درباره‬ ‫نحوه مذاکره ایشان توصیه کردند که باید هوشمندانه عمل‬ ‫کرد‪،‬کامال رفتار طرف مقابل را زی ر نظر داشت و با دقت وارد‬ ‫عمل شد‪ .‬نباید ساده لوحی کرد‪ .‬ایشان تیم مذاکره کننده را‬ ‫نیز فرزندان انقالب خواندند که کار سختی بر عهده دارند‪،‬‬ ‫بناب راین باید از انها حمایت و پش��تیبانی کرد و نباید انها را‬ ‫سازشکار دانست‪.‬‬ ‫رهب�ری در سخنانش�ان اش�اره داش�تند که به‬ ‫مذاک�رات خ�وش بی�ن نیس�تند‪ ،‬ای�ن ع�دم‬ ‫خوش بینی را شما چگونه تحلیل م ی کنید؟‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫‪ l‬ایشان استداللی بیان کردند که عدم خوش بینی‬ ‫به رفتار چند دهه اخیر ایاالت متحده امریکا نسبت به ملت‬ ‫ای ران و سایر مردم دنیا بازم ی گردد‪ .‬رفتار اینها رفتاری نبود که‬ ‫نشان دهنده پایبندیشان به مذاکرات و گفت وگوی خودشان‬ ‫باشد‪ .‬باتوجه به این مساله طبیعتا وظیفه همه ما این است‬ ‫که از تیم مذاکره کننده حمایت کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫ب�ه نظر ش�ما این حمای�ت باید به چ�ه صورت‬ ‫انجام شود؟‬ ‫‪ l‬بنده اوال قائل به این هس��تم که باید در فضای‬ ‫سیاسی کش��ور یک تقس��یم کار انجام دهیم‪ .‬اینکه همه‬ ‫تصور کنند باید با یک ص��دا پیش برویم ب��ه عقیده بنده‬ ‫مطلب درس��تی نیس��ت‪ .‬درواقع باید در ای��ن فضا نقد هم‬ ‫وجود داشته باش��د‪ ،‬اما نقد باید منصفانه‪ ،‬کارشناسانه و در‬ ‫جهت نفی مذاکره کننده و تیم مذاکره کننده نباشد‪ .‬شما در‬ ‫داخل امریکا نگاه کنید یک تقسیم کاری وجود دارد؛ کنگره‬ ‫در مقابل ای ران موضع بس��یار س��ختی را در پیش گرفته و‬ ‫م ی گوید بای��د تحریم ها افزایش پیدا کند و از س��وی دیگر‬ ‫اوباما و جان کری مواضعش��ان متعادل تر است و م ی گویند‬ ‫باید به سمت مذاکره و گفت وگو پیش برویم‪ .‬این خود نشان‬ ‫م ی دهد در انجا تقس��یم کاری وجود دارد‪ .‬وقتی ما در داخل‬ ‫کشور به گونه ای رفتار کنیم که دس��ت مذاکره کنندگان پر‬ ‫باشد حتما با دست پر بهتر م ی توانند مذاکره کنند‪ .‬مطلب‬ ‫دیگری که وجود دارد این است که سیاست خارجی استمرار‬ ‫سیاست داخلی اس��ت‪ .‬در اینجا باید دو نکته را یاداور شوم‪،‬‬ ‫نکته اول این اس��ت که همواره مذاکره کنندگان باید مورد‬ ‫حمایت ملی قرار گیرند تا از یک روحیه ملی برخوردار باشند‬ ‫و دس��ت و پایش��ان در مذاکرات نلرزد و بتوانند با صالبت‬ ‫برخورد کنند‪ .‬نکته دوم این اس��ت ک��ه وزارت امورخارجه و‬ ‫دستگاه دیپلماس��ی ما هم باید ظرفیتی از خود نشان دهد‬ ‫و نقطه نظ رات هم��ه صاحبنظ ران‪ ،‬دلس��وزان و نمایندگان‬ ‫مجلس را جمع اوری کنند تا همه احساس کنند به نوعی در‬ ‫روند تصمیم سازی دخیل هستند‪ ،‬همچنین ضروری است‬ ‫وزارت خارجه فض��ای داخلی را نیز مدیری��ت کند؛ مدیریت‬ ‫‪38‬‬ ‫فضای داخلی به اقناع سازی بازم ی گردد‪ .‬ما باید بتوانیم در‬ ‫فضای داخلی هم جریان های داخلی و گروه های سیاس��ی‬ ‫را به روند مذاک��رات اقناع کنیم‪ .‬اگر اینه��ا در کنار یکدیگر‬ ‫قرار بگی��رد انچ��ه مقام معظم رهبری فرمودن��د م ی تواند‬ ‫محقق شود‪.‬‬ ‫از نگاه ش�ما تی�م مذاکره کننده ای�ران باید چه‬ ‫استراتژی ای در پیش بگیرد؟‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کنم این استراتژی باید درسطح ملی‬ ‫ان هم توسط شورای عالی امنیت ملی و در سطح سران قوا‬ ‫تصمیم گیری شود‪،‬بحث ها باید پخت و پز شوند‪ ،‬یعنی باید‬ ‫سیستم ی داشته باش��یم که دارای یک ورودی باشد‪ .‬یعنی‬ ‫نقطه نظ��رات را جم��ع اوری و ارزیابی کند و یک سیس��تم‬ ‫خروجی هم داشته باشیم که این تصمیمات را بیرون دهد و‬ ‫تصمیم سازی شود‪ .‬ما فکر م ی کنیم استراتژی دوستانمان‬ ‫در سیاست خارجی جمع اوری همه نقطه نظ رات و بعد ارائه‬ ‫اینها به س��طوح تصمیم گیری و افزایش میزان جلسات و‬ ‫گفت وگوها در س��طوح تصمیم گیرندگان است‪ ،‬یعنی باید‬ ‫مباحث پخته ش��ود و از طرف دیگر ما باید دارای نقشه راه‬ ‫باشیم که کامال شفاف و مشخص باشد‪ .‬اینها در قالب تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای و دستگاه دیپلماسی‪ ،‬شورای عالی‬ ‫امنی ت ملی و جلسات سران قوا شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫رهبری فرمودند ما از مذاک�رات ضرر نم ی کنیم‪،‬‬ ‫این زیان نکردن را شما چطور تعریف م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬اگ��ر ما چن��د کار را انج��ام دهیم ضرر‬ ‫نم ی کنیم؛ ‪ -1‬متاسفانه در حال حاضر همه نگاه ها معطوف‬ ‫م ی شود به اینکه در اقتصاد ای ران با نتیجه مذاکرات تحول‬ ‫ایجاد م ی شود؛ این تفکرغلط اس��ت‪ .‬ما باید بدانیم اقتصاد‬ ‫ای ران با تحوالت درونی م ی تواند به نوعی شکوفا شود‪.‬الزمه‬ ‫این امر این اس��ت که نگاه دولت به اقتص��اد کامال درون زا‬ ‫باشد و بدترین سناریو را هم پی ش بینی کند‪ .‬بدترین سناریو‬ ‫این است که تحریم ها لغو نش��ود و افزایش پیدا کند‪ ،‬پس‬ ‫اگ�ر مذاک�رات ب�ه‬ ‫نتیجه نرس�ید م�ا چیزی‬ ‫از دست نداده ایم‪ ،‬زیرا ما‬ ‫اتم�ام حج�ت کرده ایم و‬ ‫طرف مقابل به حس ن نیت‬ ‫ما پاسخ نداده است‬ ‫امروز ما با این فرض که تحریم ها لغو نم ی ش��ود و افزایش‬ ‫هم پیدا م ی کند اقتص��اد را مدیریت کنیم‪ .‬اگ��ر ما اقتصاد‬ ‫درون زا را در بخش های کش��اورزی‪ ،‬معدن‪ ،‬صنعت‪ ،‬اصالح‬ ‫سیستم بانکی و بردن حجم باالی نقدینگی نزدیک به ‪600‬‬ ‫هزار میلیاردی به س��مت تولید و اشتغال اعمال کنیم یک‬ ‫تحول و شکوفایی در بخش اقتصاد م ی شود‪ .‬در کنار این کار‬ ‫ما باید مذاکرات را با این نگاه انج��ام دهیم که دولت ب رای‬ ‫جلوگیری از ورود اس��یب به ملت اماده مذاکره با دنیاست و‬ ‫ما لجبازی نم ی کنیم که البته این به معنای اتمام حجت با‬ ‫دنیاس��ت‪ .‬ای ران یکبار دیگر حس ن نیت خودش را نشان داد‬ ‫نزا پیوند‬ ‫اگر این حس ن نیت با اقبال مواجه شد با اقتصاد درو ‬ ‫م ی خورد و ما شاهد شکوفایی بسیار باالیی خواهیم بود اما‬ ‫اگر مذاکرات به نتیجه نرس��ید ما چیزی از دست نداده ایم‪،‬‬ ‫زی را ما اتمام حجت کرده ایم و طرف مقابل به حس ن نیت ما‬ ‫نزای‬ ‫پاسخ نداده است‪ ،‬بناب راین از انجایی که به اقتصاد درو ‬ ‫خود توجه کردیم و دست روی دس��ت نگذاشتیم تا ببینیم‬ ‫نتیجه مذاکرات چه م ی ش��ود این سیاس��ت قطعا به زیان‬ ‫ما نخواهد بود‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما ایا این مذاکرات به نتیجه م ی رسد‬ ‫یا انکه همچنان مذاکره برای مذاکره خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬به هرحال جمهوری اس�لامی ای ران با تمام توان‬ ‫امادگی دارد تا مذاکرات به نتیجه برسد و یک اجماع ملی هم‬ ‫در ای ران ب رای به نتیجه رساندن مذاکرات وجود دارد‪ .‬این به‬ ‫رفتار امریکای ی ها و دولت های غربی بستگی دارد‪.‬اگر ما به‬ ‫گذشته انها و حتی به مذاکرات هسته ای نگاه کنیم چندان‬ ‫امیدوار نیستیم زی را حداقل دو بار تجربه عدم وفا به تعهدات‬ ‫را از س��وی غرب ی ها دیده ایم؛ یکی در بح��ث تعلیق غنی‬ ‫سازی بود که ما تعلیق غن ی س��ازی داوطلبانه غی رلزوم ی و‬ ‫غی رالزام اور را انجام دادیم‪ ،‬اما متاسفانه بعد از مدتی غرب ی ها‬ ‫ان تعلیق غن ی سازی را حمل بر تعطیلی فعالیت هسته ای‬ ‫کردند که این یک نقط��ه منفی بود‪ .‬دوم��ی هم در بحث‬ ‫مدالیته بود‪.‬‬ ‫در این مبحث قرار بود هرچه غرب ی ها ش��بهه دارند‬ ‫یکجا جمع کنند و در قالب یک پکیج یا بس��ته به ما ارائه‬ ‫دهند و ما هم یکجا به انها پاس��خ دهیم تا بعد از ان دیگر‬ ‫شبهه ای مطرح نش��ود‪ .‬البته غرب ی ها همه شبهات را جمع‬ ‫کردند و ما انها را ذیل ش��ش فصل و شش موضوع تقسیم‬ ‫کردیم و در ظرف شش ماه هم به انها پاسخ دادیم‪ .‬اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی هس��ته ای تایید کرد که پاسخ های ای ران‬ ‫کامال درست‪ ،‬دقیق‪ ،‬حقوقی و قانونی است اما دیدیم انها‬ ‫دوباره به تعهدات خود عمل نکردند و شبهات جدیدی مثل‬ ‫مطالعات اطالعاتی و‪ ...‬را مطرح کردند‪ ،‬پس اگر ما به روند‬ ‫گذشته نگاه کنیم چندان جای امیدواری نیست‪ .‬ما مذاکرات‬ ‫را انجام م ی دهیم تا ببینیم نتیجه چه خواهد شد‪g .‬‬ ‫مراقب رفتار دوگانه غرب باشیم‬ ‫گفت وگوی مثلث با بیژن نوباوه‬ ‫‪4‬‬ ‫بیژن نوباوه‪ ،‬نماینده مردم تهران بر این باور اس�ت که عدم خوش بینی به دلیل س�ابقه تاریخی اس�ت که ما از‬ ‫امریکای ی ها داریم‪ .‬با او گفت وگویی درباره مذاکرات هسته ای انجام دادیم‪.‬‬ ‫مقام معظ م رهب�ری درب�اره مذاکرات هس�ته ای‬ ‫دغدغه های�ی مط�رح کردن�د‪ ،‬لطف�ا نظرت�ان را‬ ‫دراین باره بفرمایید‪.‬‬ ‫در ای�ن ش�رایط تی�م مذاک�ره کنن�ده بای�د چه‬ ‫رویکردی را در پیش بگیرد؟‬ ‫‪ l‬بهتری��ن اس��تراتژی را رهبری فرمودن��د‪ ،‬یعنی‬ ‫ما تجربه مذاک��ره را داریم‪ .‬مذاکره ف ی نفس��ه خیلی خوب‬ ‫است و کار هر کشوری و دیپلماس��ی همین است اما باید‬ ‫از نوع مذاکرات درس بگیریم‪ .‬ما م ی بینیم برخی از مقامات‬ ‫امریکایی همچنان از موضع تهدید با ای ران برخورد م ی کننند‬ ‫و م ی گویند تحریم ها ما را پای میز مذاکرات کشانده است‪،‬‬ ‫در حالی که این گونه نیست و این مطالب چیزی جز تحریک‬ ‫نیس��ت‪ .‬انها م ی خواهند ما مذاکرات را رها کنیم‪ ،‬از این رو‬ ‫این رفتارهای دوگانه را از خود نشان م ی دهند‪ .‬سنا یک حرف‬ ‫م ی زند و کنگ��ره حرف دیگری‪ .‬ما باید مراقب باش��یم خط‬ ‫خودمان را برویم و تحت تاثیر القائات روانی انها قرار نگیریم‬ ‫و از حول حلیم در دیگ نیفتیم‪ .‬یادمان نرود دشمنی امریکا‬ ‫گفت وگو با علیرضا محجوب‬ ‫‪5‬‬ ‫علیرضا محجوب‪ ،‬دبیرکل خانه کارگر در گفت وگو با هفته نامه مثلث م ی گوید‪« :‬ما باید نشان دهیم که اهل مذاکره ایم‬ ‫و قصد داریم با جدیت مشکالت را حل کنیم»‪ .‬با او گفت وگویی درباره مذاکرات هسته ای انجام دادیم‪.‬‬ ‫رهب�ر معظ�م انقلاب تذک�رات مهم�ی درباره‬ ‫مذاکرات اخیر مطرح کرده اند‪ .‬نگاه ش�ما به این‬ ‫تذکرات چگونه است؟‬ ‫‪ l‬رهبری صراحتا فرمودند نگویید تیم مذاکره کننده‬ ‫ای ران سازشکارند‪ .‬در واقع س��رمایه گذاری که ایشان کردند‬ ‫ب��ه این معنا ب��ود که عملک��رد این تی��م را انقالب��ی و در‬ ‫مسیر انقالب خواندند و خدمت به کش��ور و انقالب تلقی‬ ‫کردند‪ .‬ش��اید این بزرگترین امیدی بود که م ی ش��د به تیم‬ ‫مذاکره کننده داد تا محکم به کار خ��ود ادامه دهند و طرف‬ ‫خارجی هم متوجه باش��د که یک حمای��ت فراگیر در پس‬ ‫این مذاکرات است‪ .‬همانطور که قبال اقای دکتر روحانی و‬ ‫ظریف اعالم کردند مذاک��رات کامال جدی ب رای اخذ نتیجه‬ ‫است‪ .‬همه مسئوالن در باالترین س��طوح هم دائما از این‬ ‫حرکت حمایت کرده اند بناب رای��ن ما تصور م ی کنیم در این‬ ‫مورد کوتاهی انجام نگرفته و مثل همیشه همچون بحث‬ ‫هسته ای که همه یک نظر داشتند در ادامه مذاکرات نیز جز‬ ‫عده معدودی مخالف که ان هم در خفا نظ رات متفاوت دارند‬ ‫نظ رات واحدی داریم که ان هم اخذ نتیجه اس��ت که مورد‬ ‫تاکید و تایید رهبری است‪ ،‬ضمن اینکه در کنار سخنان خود‬ ‫بیم هایی را نیز مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫حاال در چنین شرایطی تیم مذاکره کننده ما چه‬ ‫مسئولیتی دارد؟‬ ‫‪ l‬همه ما م ی دانیم تی��م مذاکره کننده قوی ای به‬ ‫میدان فرس��تاده ایم‪ ،‬به طوری که حتی از تی��م مقابل نیز‬ ‫قوی تر هستند‪ ،‬اینها م ی دانند چه برنامه ای دارند و به دنبال‬ ‫چه هدفی هس��تند بناب راین از این حیث اس��تراتژی ای که‬ ‫اتخاذ کرده اند یعنی گاهی مذاکرات را علنی تعقیب م ی کنند‬ ‫و برخی از مطالب را روشن و شفاف سازی برخی را ب رای اینده‬ ‫م ی گذارند کامال از یک استراتژی تعریف شده دیپلماتیک‬ ‫سرچشمه م ی گیرد‪ ،‬بناب راین فکر نم ی کنم بتوان استراتژی‬ ‫پخته تر از این تعریف کرد‪ ،‬درواقع نم ی ش��ود یک مس��یر‬ ‫صافی را پی ش بینی کرد که ب رای این مسیر صاف ط راحی‬ ‫خاصی قائل بود‪ .‬ممکن است این ط راحی باتوجه به شرایط‬ ‫هران تفاوت کند که این ش��رایط متف��اوت افراد باهوش و‬ ‫کارکشته را م ی طلبد‪.‬‬ ‫رهبری فرمودند به مذاکرات خوش بین نیستند‪.‬‬ ‫دلیل این عدم خوش بینی از نگاه شما چیست؟‬ ‫‪ l‬تاریخ ما و دیگر مذاکرات اینطور نش��ان م ی دهد‬ ‫یعنی رفتار امریکای ی ها تغییر نخواهد کرد؟‬ ‫‪ l‬ما امیدواریم انه��ا در رفتار خود تجدید نظر کنند‪،‬‬ ‫هرچند اظهارات مقامات امریکایی حاکی از این نیست‪.‬‬ ‫چرا رهبری فرمودند ما از مذاکرات ضرر نم ی کنیم‬ ‫یا باید نگاهمان به داخل باشد؟‬ ‫‪ l‬قطعا ما از مذاکره زیان نم ی کنیم‪ ،‬نگاه ما باید به‬ ‫داخل باشد‪ ،‬یعنی قدرت ما در داخل نهفته است‪ .‬اگر مردم و‬ ‫نظام‪ ،‬پشت مسئوالن باشند و دولت صحیح عمل کند‪ ،‬قطعا‬ ‫قدرت چانه زنی هی��ات مذاکره کننده م��ا در ب رابر بیگانگان‬ ‫افزایش م ی یابد که این یک بحث استراتژیک است‪ ،‬به شرط‬ ‫انکه تمام منویات ملی در مذاکرات کامال رعایت شود‪g .‬‬ ‫بناب راین نم ی توانیم خالف این عم��ل کنیم‪ .‬در عین حال‬ ‫وزارت امورخارجه روی مذاک��ره تاکید داش��ته اند‪ ،‬بناب راین‬ ‫رهبری ه��م نظر خودش��ان را اعالم کرده ان��د و با صراحت‬ ‫گره های موجود را نیز گفته اند که این صداقت و ش��فافیت‬ ‫رهبری را م ی رساند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫در شرایط بازی برد‪-‬برد قرار داریم‬ ‫‪ l‬این عدم خوش بینی به دلیل سابقه تاریخی است‬ ‫که ما از امریکای ی ها داریم‪ .‬متاس��فانه انه��ا به دلیل منافع‬ ‫زیادی که بین کشورهای منطقه دارند‪ ،‬بحث اسالم ستیزی‬ ‫را در راس سیاس��ت های خودش��ان قرار داده ان��د‪ .‬پذیرش‬ ‫ای ران قدرتمند هم��واره امریکا را دچار چالش کرده اس��ت‪،‬‬ ‫به خصوص اینک��ه تصمیم گیرن��دگان امریکایی در دولت‬ ‫فعلی ظاهری نیس��ت‪ ،‬بلکه عوامل دست دوم و پشت پرده‬ ‫که صهیونیس ت ها هس��تند و بیشترین تسلط را بر اقتصاد‬ ‫و سیاس��ت امریکا دارند‪ ،‬این اج��ازه را نم ی دهند زی را منافع‬ ‫اسرائیل مهم تر از منافع امریکا قلمداد م ی شود‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل با اسی ب شناس��ی که طی ‪ 34‬سال گذشته داشته ایم‪،‬‬ ‫بارها و باره��ا دیده ای��م امریکای ی ها در مذاکراتش��ان اهل‬ ‫سازش نبوده اند و این س��ابقه ذهنیت بدی را ب رای ملت ما‬ ‫ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫‪ l‬صحب ت های مقام معظم رهبری انقدر راهگش��ا‬ ‫و کامل بود که نش��ان دهنده اسی ب شناسی کامل ایشان از‬ ‫مشکالت‪ ،‬نوع مذاکره و خدعه دشمن است‪ .‬ممکن است در‬ ‫اثر این مذاکرات شایعاتی که بیشتر توسط دشمن مهندسی‬ ‫م ی شود‪ ،‬مطرح شود و به مذاکره کنندگان ما اسیب بزند و این‬ ‫مس��اله هدف ما را مخدوش کند‪ .‬رهبری هم اصل ماجرا را‬ ‫اسی ب شناسی کرده اند‪ .‬درواقع باتوجه به سوابق تاریخی این‬ ‫دشمنان و اینکه ممکن است برخی بخواهند این گروه ها را‬ ‫تحت فشار قرار دهند‪ ،‬موجب ش��ده مقام معظم رهبری این‬ ‫مس��ائل را کامال باز کنند و تاکید کنند از تیم مذاکره کننده‬ ‫خودمان کامال دفاع م ی کنیم تا بتوانند با قدرت کارش��ان را‬ ‫ادامه دهند و در ب رابر دش��من ضعیف واقع نش��وند‪ .‬در واقع‬ ‫تعابیر زیبایی که رهبری ب��ه کار بردند مبنی بر اینکه فریب‬ ‫لبخند دشمن را نخورید‪ ،‬نش��ان م ی دهد که ایشان به طور‬ ‫قطع نگاه منطقی و عالمانه ای به مسائل داشته اند‪.‬‬ ‫با ما چطور بوده است و انها چه ضرباتی به ما زده اند‪.‬‬ ‫رهب�ری فرموده ان�د ب�ه مذاک�رات خوش بی�ن‬ ‫نیستند‪ .‬تحلیل شما در این خصوص چیست؟‬ ‫ضرر نک�ردن از انج�ام مذاکرات را ش�ما چطور‬ ‫معنا م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬ببینید؛ ما نم ی دانیم نتیجه نهایی چه م ی شود‪،‬‬ ‫بناب راین باید مذاکرات را انجام دهیم تا حجتی کرده باشیم‬ ‫که اهل مذاکره ایم و قصد داریم با جدیت مشکالتمان را حل‬ ‫کنیم‪ .‬ما این پیام را به دنیا رسانده ایم و این خود یک نتیجه‬ ‫است‪ ،‬حتی اگر به نتیجه دیگری نرسیم البته اگر مذاکرات‬ ‫به نتیجه هم برسد سود کرده ایم‪.‬‬ ‫تاکید بر اتکا به اقتصاد داخلی را چگونه تحلیل‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬از انجایی ک��ه این احتمال وج��ود دارد که ما به‬ ‫نتیجه نرس��یم بناب راین باید همواره اماده مقابله با شرایط‬ ‫ناخواسته باشیم‪ .‬در حال حاضر دولت و مجلس در مسیری‬ ‫نیستند که بخواهد اینگونه شود‪ ،‬حتی تشویق های رهبری‬ ‫نیز ب رای رس��یدن به نتیج��ه در این مذاکرات اس��ت‪ .‬بنده‬ ‫شخصا امیدوارم مذاکرات به نتیجه برسد‪ .‬مطمئن باشید‬ ‫این مذاکرات اسان و کوتاه مدت نخواهد بود‪ ،‬البته من فکر‬ ‫م ی کنم این مذاکرات به جایی خواهد رس��ید‪ .‬بنده معتقدم‬ ‫تیم مذاکره کننده باید قوی باش��ند و محکم بایس��تند و به‬ ‫استراتژی ای که در پیش گرفته اند ادامه دهند‪ ،‬زی را مذاکره‬ ‫با شعار دادن در خیابان فرق دارد‪ .‬مذاکره با سازش کردن با‬ ‫دشمن نیز متفاوت اس��ت‪ .‬مذاکره یعنی رسیدن به نتیجه‬ ‫حداکثری به نفع یک ملت‪ .‬البته طرف مقابل هم به دنبال‬ ‫کسب نتیجه حداکثری است‪ ،‬بناب راین ما نه طرف مقابل را‬ ‫تحقیر کنیم و نه تحقیر شویم‪g .‬‬ ‫‪39‬‬ ‫تحلیل ویژه‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫غوغا در اشیانه کبوترها و بازها‬ ‫زورازمایی اوباما وکنگره برسر برنامه هسته ای و تحریم های ایران به کجا می انجامد؟‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫‪6‬‬ ‫کارشناسوتحلیلگرمسائلبین الملل‬ ‫جدال کاخ سفید و کنگره در خصوص به تعویق انداختن‬ ‫تحریم های تصویب ش��ده علیه جمهوری اسالمی ای ران به‬ ‫نقطه اوج خود رسیده است‪« .‬جو بایدن» معاون رئی س جمهور‬ ‫ایاالت متحده امریکا و «جان کری» وزیر امور خارجه دولت‬ ‫اوباما به الب ی گری های خود با نمایندگان و س��ناتورها ادامه‬ ‫م ی دهند‪ .‬کاخ سفید معتقد است که اعمال هرگونه تحریم‬ ‫جدید علیه ای ران‪ ،‬ان هم در شرایطی که مذاکرات هسته ای‬ ‫ته ران و اعضای ‪ 5+1‬در حال انجام است‪ ،‬م ی تواند معادالت‬ ‫سیاسی و تبلیغاتی را به ضرر واش��نگتن بر هم بزند‪ .‬با این‬ ‫حال به نظر م ی رسد مچ اندازی کاخ سفید و کنگره همچنان‬ ‫ادامه خواهد داشت‪ .‬ب هراس��تی این «جدال مزمن» را چگونه‬ ‫م ی توان مورد ارزیابی و تحلیل قرار داد؟ به راس��تی ریش��ه‬ ‫مخالفت و اختالف مواضع میان سران کاخ سفید و نمایندگان‬ ‫کنگره در چیست؟ ایا جهت تحلیل وضعیت موجود باید به‬ ‫ظواهر فعلی اکتفا کرد یا باید به دنب��ال «حلقه مفقوده» یا‬ ‫«عنصر تعیی ن کننده» گشت؟‬ ‫دو مجلس و یک دغدغه‬ ‫مجلس نمایندگان و مجلس س��نای امری��کا هر دو‬ ‫در برهه فعل��ی دغدغه تقابل با ای ران را در س��ر م ی پرورانند‪.‬‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬در خص��وص کلیت حفظ و اس��تمرار این‬ ‫تقابل میان هر دو مجموع��ه نوعی همذات پنداری (ه ر چند‬ ‫روبنایی) به وجود امده است‪ .‬این خود را در مواضع سناتورها‬ ‫‪40‬‬ ‫و نمایندگان عیان ساخته است‪ .‬در چنین شرایطی کاخ سفید‬ ‫در صدد بر ه��م زدن این همذات پن��داری و ارائ��ه الگویی‬ ‫جایگزین به مجلس نمایندگان و سناس��ت‪ .‬یکی از افرادی‬ ‫که س��عی در بر هم زدن هارمونی ایجاد شده میان مجلس‬ ‫نمایندگان و س��نا دارد‪ ،‬ج��و بایدن‪ ،‬مع��اون رئی س جمهور‬ ‫امریکاست‪ .‬دلیل این موضوع یکی به جایگاه سیاسی بایدن‬ ‫و دیگری به موقعی��ت و جایگاه حقوق��ی وی باز م ی گردد‪.‬‬ ‫ریاس��ت س��نا ب ر اس��اس قانون اساس��ی ب ر عه��ده معاون‬ ‫رئی س جمهور ایاالت متحده امریکاس��ت‪ .‬این سمت تقریبا‬ ‫تشریفاتی است که در مراسم رسمی از جمله تشکیل جلسه‬ ‫کنگره بر دوش معاون رئی س جمهور گذاشته م ی شود‪ .‬وی‬ ‫عمدتا در جریان رای گیری در س��نا حاضر نم ی ش��ود و تنها‬ ‫زمانی رای م ی دهد که ارای س��ناتورها به صورت مس��اوی‬ ‫تقسیم شده باشد‪ .‬هرگاه در مجلس سنا‪ ،‬مصوبه ای ‪ ۵۰‬رای‬ ‫مثبت و ‪ ۵۰‬رای منفی داش��ته باش��د‪ ،‬معاون رئی س جمهور‬ ‫به عنوان رئیس سنا رای خود را به صندوق م ی اندازد و به این‬ ‫شکل سرنوشت ان مصوبه را تعیین م ی کند‪ .‬تع داد نمایندگان‬ ‫سنای ایاالت متحده امریکا‪ 100‬نفر است و هر ایالت فارغ از‬ ‫بزرگی یا کوچکی‪ ،‬دو نماینده در سنا دارد‪.‬‬ ‫بخش دیگر کنگ��ره امری��کا را مجل��س نمایندگان‬ ‫( ‪)United States House of Representatives‬‬ ‫تشکیل م ی دهد‪ .‬کنگره به ترکیبی از دو مجلس نمایندگان‬ ‫و سنا گفته م ی شود‪ .‬تعداد نمایندگان مجلس ایاالت متحده‬ ‫امریکا ‪ ۴۳۵‬نف راست که هردو سال یکبار انتخابات م ی شوند‬ ‫و انتخاب مجدد انان نامحدود اس��ت‪ .‬درمجلس نمایندگان‬ ‫عالوه بر ‪ ۴۳۵‬نماینده منتخب ‪ ۵۰‬ایال��ت‪ ،‬نمایندگانی نیز‬ ‫از نواحی نیمه مج��زا و همچنین بخش ف��درال کلمبیا ـ‬ ‫واش��نگتن دی س��ی ـ بدون حق رای حضور دارند‪.‬ریاست‬ ‫مجلس نمایندگان یا «سخنگوی مجلس» را ارشدترین عضو‬ ‫حزب اکثریت ب ر عهده دارد (در حال حاضر جان بینر از حزب‬ ‫جمهوریخواه این س��مت را عهده دار است)‪ .‬وی از اختیارات‬ ‫گسترده از جمله تعیین دستور جلسات مجلس‪ ،‬تعیین مدت‬ ‫زمان بحث یا خارج کردن موضوعی از دس��تورکار ب ر خوردار‬ ‫است‪ .‬یکی از دالیل تعطیلی اخیر دولت فدرال امریکا‪ ،‬تقابل‬ ‫میان رئی س جمهور و رئیس مجلس نمایندگان امریکا بود‪.‬‬ ‫این تقابل نشان داد که رئیس مجلس نمایندگان (جان بینر)‬ ‫توانایی به چالش کشیدن رئی س جمهور امریکا را دارد‪ .‬پس‬ ‫از اشنایی با ترکیب کلی مجلس نمایندگان و سنا‪ ،‬الزم است‬ ‫به صورت بندی اختالف کاخ س��فید و کنگره بر سر افزایش‬ ‫تحریم های ای ران بپردازیم‪.‬‬ ‫صورت بندی اختالف بر سر افزایش تحریم ها‬ ‫جهت ارائه تحلیلی صحی��ح و راهبردی از اختالف به‬ ‫وجود امده میان کاخ سفید و کنگره بر سر افزایش تحریم های‬ ‫ای ران‪ ،‬الزم اس��ت جنس این اختالف تبیین ش��ود‪ .‬شاید در‬ ‫وهله اول به نظر برسد که اختالف به وجود امده میان سران‬ ‫کاخ سفید و نمایندگان کنگره جنسی سیاسی و حزبی دارد‪.‬‬ ‫ب ر اس��اس این پی ش فرض تحلیلی‪ ،‬اختالفات سیاس��ی دو‬ ‫حزب دموکرات و جمهوریخواه عامل اصلی بروز و استمرار‬ ‫اختالف این دو بر سر نحوه تقابل با جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫اس��ت‪ .‬طرفداران این پی ش فرض جهت تقویت ایده خود به‬ ‫شواهد و مستنداتی اش��اره م ی کنند‪ .‬اختالف اخیر به وجود‬ ‫امده میان مجلس نمایندگان و کاخ س��فید بر سر افزایش‬ ‫سقف بده ی ها (که منجر به تعطیلی ب ی سابقه دولت فدرال‬ ‫امریکا ش��د) نش��ان م ی دهد که هر اندازه به زمان برگزاری‬ ‫انتخابات میان دوره ای کنگره امریکا در سال ‪ 2014‬میالدی‬ ‫نزدیک تر م ی شویم‪ ،‬جدال این دو بر س��ر مسائل داخلی و‬ ‫بی ن المللی افزایش م ی یابد‪ .‬از این رو م ی توان اختالف میان‬ ‫کاخ سفید و کنگره بر سر افزایش تحریم ها علیه ای ران را نیز‬ ‫در همین قالب مورد تجزیه و تحلیل قرار داد‪ .‬شاید بتوان این‬ ‫به راستی چه سازمان‪ ،‬نهاد یا گروهی سمفونی مجلس‬ ‫نمایندگان و سنا علیه ای ران را به روی پرده م ی برد؟ در اینجا‬ ‫باید به دنبال حلقه مفقوده ای گش��ت که ب��ا تمرکز روی ان‬ ‫بتوان «معمای تقابل کاخ س��فید و کنگره بر س��ر افزایش‬ ‫تحریم ها علیه ای ران» را ساده س��ازی کرد‪ .‬تنها کلی د واژه ای‬ ‫که م ی تواند در این خصوص موثر باش��د «ایپک» اس��ت‪.‬‬ ‫ایپک (البی صهیونیسم در امریکا) یک البی تاثیرگذار روی‬ ‫سیاستمداران امریکایی‪ ،‬س��ناتورها و نمایندگان محسوب‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬این البی قدرتمند قادر اس��ت منازع��ات درونی‪،‬‬ ‫بی ن الملل��ی و نقط��ه ای را در امریکا خل��ق‪ ،‬هدایت‪ ،‬خنثی‬ ‫یا تشدید کند‪ .‬بسیاری از رس��انه های مطرح امریکایی نیز‬ ‫در طرح مطال��ب و تحلی ل های خود متاث��ر از همین البی‬ ‫هستند‪ .‬تعلقات خاطر حزبی (دموکرات یا جمهوریخواه بودن‬ ‫سیاستمداران) اساسا اهمیتی ب رای البی ایپک ندارد‪.‬‬ ‫نقش ایپک در مچ اندازی اخیر کنگره و کاخ سفید بر سر‬ ‫نکته قابل تامل در مواضع اخیر سناتورها و نمایندگان‬ ‫کنگره‪ ،‬امتناع انها از اب راز تعلق خاطرش��ان به ایپک اس��ت‪.‬‬ ‫بنابر انچه ایپک به سیاستمداران امریکایی در طول دهه ها‬ ‫فعالیت تفهیم کرده اس��ت‪ ،‬باید از اب راز علن��ی تاثیرپذیری‬ ‫سیاس��تمداران از الب��ی صهیونیس��م نزد اف��کار عمومی‬ ‫اجتن��اب ش��ود‪ .‬باالترین مق��ام امریکایی که توانس��ته در‬ ‫خصوص البی صهیونیس��م و نقش منفی ان در معادالت‬ ‫سیاسی ایاالت متحده افشاگری کند «جیمی کارتر» است‪.‬‬ ‫رئی س جمهور اس��بق امریکا یکبار توانسته از خطوط قرمز‬ ‫نامرئی ترسیم شده از س��وی ایپک (که تنها سیاستمداران‬ ‫امریکایی قادر به مشاهده ان هستند) عبور کند‪ .‬جیم ی کارتر‬ ‫با انتش��ار کتاب «فلس��طین؛ صلح نه‪ ،‬اپارتاید» خود یک‬ ‫اتفاقی ب ی سابقه را در تاریخ چند ساله امریکا به ثبت رساند‪.‬‬ ‫او یک تابوش��کنی کرده و در حریم ممنوعه ای وارد شد که‬ ‫حتی خبرنگاران و روزنامه نگاران امریکایی نیز از ورود به ان‬ ‫ه راس دارند‪ .‬کارتر در مقام یکی از مشهورترین سیاستمداران‬ ‫امریکا‪ ،‬واشنگتن و تل اویو را در ب رابر پرسش هایی بنیادین‬ ‫قرار داده است‪ .‬وی دلیل انتشار چنین کتابی را این گونه بیان‬ ‫م ی کند‪« :‬در ایاالت متحده وحشت زیادی نسبت به انتقاد از‬ ‫اسرائیل وجود دارد که همین وحشت موجب سکوت نسبت‬ ‫به اقدامات اسرائیل شده است‪».‬‬ ‫کارتر این سخنان را در حالی مطرح م ی کند که بیش‬ ‫از ‪ 50‬البی و جریان سیاس��ی اس��رائیلی در دولت و کشور‬ ‫امریکا ب��ه طرق گوناگ��ون حامی سیاس��ت های این رژیم‬ ‫هستند‪ .‬همچنین‪ ،‬رژیم اسرائیل ساالنه بیش از سه میلیارد‬ ‫دالر از دولت واش��نگتن کمک خارجی دریافت م ی کند؛ در‬ ‫حقیقت این رژیم بی��ش از یک پنجم بودج��ه کمک های‬ ‫خارجی امریکا را به خود اختصاص داده اس��ت‪ .‬بس��یاری از‬ ‫مقامات امریکا از جمله باراک اوبام��ا‪ ،‬رئی س جمهوری این‬ ‫کش��ور بارها از حمایت های ب ی قید و ش��رط خ��ود از رژیم‬ ‫اسرائیل س��خن گفته اند‪ .‬کارتر نتوانست نس��بت به نفوذ‬ ‫خطرناک البی صهیونیس��م در زیرس��اخت های سیاس��ی‬ ‫و امنیتی ایاالت متحده امریکا س��کوت اختی��ار کند‪ .‬البته‬ ‫البی صهیونیسم نیز پاسخ این افشاگری کارتر را به بدترین‬ ‫نحو ممک��ن داد! عدم می��دان دادن کافی ب��ه کارتر جهت‬ ‫نقش افرینی در معادالت سیاست خارجی امریکا (که کارتر‬ ‫خود در این خصوص توانایی زیادی داشت) و همچنین ارسال‬ ‫نامه های تهدید امیز و شکایات پی در پی علیه رئی س جمهور‬ ‫سابق امریکا از جمله این اقدامات بود‪.‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫ایپک؛ فراتر از یک البی‬ ‫خط قرمزی به نام البی صهیونیسم در امریکا‬ ‫نقشایپکدرمچ اندازی‬ ‫اخیرکنگرهوکاخسفید‬ ‫برسرافزایشتحریم ها‬ ‫علیهایرانبهخوبیقابل‬ ‫مشاهدهاست‪.‬اخیراالبی‬ ‫صهیونیست هادرامریکا‬ ‫دربیانیه ایتاکیدکردکه‬ ‫«ایپک»بههیچعنوان‬ ‫در تالش های خود برای‬ ‫البی کردندرکنگرهبرای‬ ‫تصویبتحریم هایجدید‬ ‫علیهایرانتوقفوتاخیر‬ ‫ایجادنخواهدکرد‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫پی ش فرض تحلیلی را از جهت «صوری» درست دانست‪ ،‬اما‬ ‫از لحاظ «ماه��وی»‪« ،‬محتوایی» و «مبنایی» اش��کاالتی‬ ‫اساسی به ان وارد است‪.‬‬ ‫مس��اله نخس��ت اینک��ه نیم نگاه��ی ب��ه ترکی��ب‬ ‫مخالفان و موافق��ان افزایش تحریم ه��ای اقتصادی علیه‬ ‫جمهوری اس�لامی ای��ران در کنگ��ره نش��ان م ی دهد که‬ ‫اف��رادی از هر دو طی��ف دموکرات و جمهوریخ��واه طرفدار‬ ‫افزایش تحریم ها هس��تند‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬از سناتور «جان‬ ‫مک کین» یا «لیندسی گراهام» گرفته تا سناتور دموکرات‬ ‫«تیم جونس��ون» رئی��س کمیت��ه بانکی مجلس س��نای‬ ‫امریکا همه خ��ط راهبردی مش��خصی در مواجهه با ای ران‬ ‫دارند‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬سال گذشته ش��اهد بودیم که ‪ 74‬تن‬ ‫از س��ناتورهای دموک��رات و جمهوریخواه مجلس س��نا در‬ ‫بیانی ه ای مشترک خواس��تار تصویب تحریم های تازه علیه‬ ‫ای ران شدند‪ .‬نقطه اوج هم نوازی میان دموکرات ها (کبوترها)‬ ‫و جمهوریخواهان(بازه��ا) علیه جمهوری اس�لامی ای ران‪،‬‬ ‫تصویب قانون جدی��د تحریم های واش��نگتن علیه ته ران‬ ‫بود‪.‬مجلس نماین��دگان امریکا دو روز قب��ل از تنفیذ حکم‬ ‫حجت االسالم دکتر حسن روحانی‪ ،‬قانون جدید تحریم های‬ ‫ای ران را با ‪ 400‬رای مواف��ق و ‪ 20‬رای مخالف تصویب کرد تا‬ ‫پیام خصومت ذاتی خود با ای ران را به گونه ای شفاف به ته ران‬ ‫منتقل کند‪ .‬قانون��ی که در صورت اجرا‪ ،‬س��ختگی رانه ترین‬ ‫قانون تحریم های امریکا علیه ای ران خواهد بود‪ .‬کاخ سفید‬ ‫از تصویب ای��ن قانون اب��راز نگرانی کرده‪ ،‬ول��ی نتانیاهو‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر رژیم صهیونیستی از ان استقبال کرد‪.‬‬ ‫این قانون دولت امریکا را موظف م ی کند با تش��دید‬ ‫محدودیت ها‪ ،‬تا س��ال ‪ 2015‬صادرات نفت ای��ران را به زیر‬ ‫ یک میلیون بشکه برساند‪ .‬این نخستین بار است که در یک‬ ‫قانون تحریمی می زان دقیق صادرات نفت ای ران مش��خص‬ ‫م ی شود‪ .‬در این طرح مجازات های سنگینی ب رای ان دسته‬ ‫از خریداران نف��ت ای ران ک��ه منابع جایگزینی پی��دا نکنند‬ ‫پی ش بینی شده‪ ،‬دسترسی ای ران به وجوه خود در حساب های‬ ‫بانکی خارجی محدود م ی شود و کشورهایی که با ای ران در‬ ‫دیگر بخش های صنعتی معامله کنند نیز مجازات خواهند‬ ‫شد‪ .‬عالوه بر این قانون جدید‪ ،‬معافی ت های ‪ 180‬روزه ای را‬ ‫رئی س جمهور امریکا ب رای خرید نفت ای ران از س��وی برخی‬ ‫کشور ها از جمله چین‪ ،‬ترکیه‪ ،‬هند‪ ،‬کره جنوبی و‪ ...‬منع کرده‬ ‫و رئی س جمهور امریکا موظف شده هر ‪ 60‬روز درباره اجرای‬ ‫تحریم های ای ران به کنگره گزارش بدهد‪.‬نگاهی بر ترکیب‬ ‫رای دهندگان نشان م ی دهد که این مانور اقتصادی‪ -‬سیاسی‬ ‫علیه ای ران اساسا جنس��ی حزبی نداشته است‪ 222 .‬نماینده‬ ‫جمهوریخواه و نماینده ‪ 178‬دموکرات به تش��دید تحریم ها‬ ‫علیه ای��ران رای مثبت دادند‪ 13 .‬نماین��ده نیز در رای گیری‬ ‫شرکت نکردند‪.‬‬ ‫افزایش تحریم ها علیه ای ران به خوبی قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫اخی را البی صهیونیس��ت ها در امری��کا در بیانی ه ای تاکید‬ ‫کرد که «ایپک» به هیچ عن��وان در تالش های خود ب رای‬ ‫الب ی کردن در کنگره ب رای تصویب تحریم های جدید علیه‬ ‫ای ران توقف و تاخیر ایجاد نخواهد کرد‪ .‬این بیانیه چند روز‬ ‫بعد از ان مطرح شده که ب ر اساسا برخی گزارش های منتشر‬ ‫ش��ده‪ ،‬گروه البی صهیونیس��ت ها در امریکا در نشستی با‬ ‫کارکنان ارش��د کاخ س��فید توافق کردند که به مدت ‪ 80‬روز‬ ‫البی کردن ب رای افزایش تحریم ها علیه ای��ران را به حالت‬ ‫تعلیق درم ی اورند‪«.‬مایکل کاس��ن» رئی��س ایپک در این‬ ‫خصوص ب��ه نکته قابل تاملی اش��اره م ی کن��د‪« :‬ایپک به‬ ‫حمایت از اقدامات کنگره ب رای تصویب قانونی ب رای افزایش‬ ‫تحریم های بیشتر (علیه ای ران) ادامه م ی دهد و به طور قطع‬ ‫هی چ گونه توق��ف‪ ،‬تاخیر یا مهلت��ی در تالش های ما وجود‬ ‫نخواهد داشت‪ .‬البته ایپک از تالش های دیپلماتیک ب رای‬ ‫رسیدن به سرانجام در ب رنامه هسته ای ای ران حمایت م ی کند!‬ ‫گفت وگوهای دیپلماتیک به واس��طه تحریم های ش��دید‬ ‫ممکن شد که کنگره ان را تصویب کرد و دولت امریکا ان را‬ ‫اجرا کرد‪ .‬تا زمانی که ای ران برنامه غن ی سازی خود را متوقف‬ ‫کند‪ ،‬تحریم های بیش��تر ب رای پیش��برد دیپلماسی الزم و‬ ‫ضروری است!»‬ ‫الگوی تاکتیکی فعلی ایپک‪ ،‬تشدید فشارها بر ای ران‬ ‫با هدف امتیازگیری بیشتر در میدان مذاکرات است‪ .‬این در‬ ‫حالی است که جمهوری اسالمی ای ران هرگونه اعمال تحریم‬ ‫بیش��تر را مخل و برهم زننده روند مذاکرات م ی داند‪ .‬باراک‬ ‫اوباما و همراهانش به خوبی م ی دانند که در صورت افزایش‬ ‫تحریم ها علیه ای ران و شکست مذاکرات‪ ،‬فرصت دیپلماتیک‬ ‫مهمی را در نظام بی ن الملل از دست م ی دهند‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران نیز اساسا به «رفتار نهایی امریکا»‬ ‫و «خروجی نهایی منازعات الب ی های سیاس��ی در امریکا»‬ ‫م ی نگرد‪ .‬اگر اوباما نخواهد یا نتواند بازی خطرناک ایپک و‬ ‫برخی اعضای کنگره را هدایت و متوقف سازد و تن به امضای‬ ‫تحریم های بیشتر علیه ای ران دهد‪ ،‬عمال به پیام اور اصلی‬ ‫شکست مذاکرات هسته ای با ای ران در نظام بی ن الملل تبدیل‬ ‫خواهد شد‪ .‬در چنین شرایطی استدالل اوباما مبنی بر وجود‬ ‫اختالف میان وی و کنگره نم ی تواند منجر به تب رئه سیاسی‬ ‫و بی ن المللی کاخ سفید شود‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫تجزیه و تحلیل تقابل ایجاد شده اخیر میان کاخ سفید‬ ‫و کنگره امریکا بر سر افزایش تحریم ها علیه ای ران بدون در‬ ‫نظر گرفتن نقش ایپک و الب ی های صهیونیستی در امریکا‬ ‫اساسا امکان پذیر نیست‪ .‬جنس و ماهیت این اختالف حزبی‪،‬‬ ‫سیاسی یا فکری نیست و باید ان را در معادالت پشت پرده‬ ‫قدرت (اعم از قدرت تشویقی‪ ،‬قدرت تنبیهی و قدرت اقناعی)‬ ‫مورد تفحص و بررسی قرار داد‪ .‬تاثیرپذیری اعضای مجلس‬ ‫نمایندگان و سناتورهای امریکا از البی صهیونیسم مساله‬ ‫تازه ای نیس��ت‪ .‬این موضوع کامال مسبوق به سابقه است‪.‬‬ ‫در برهه فعلی نیز قرار داش��تن جمهوری اسالمی ای ران در‬ ‫یک سوی معادله‪ ،‬البی صهیونیسم را در امریکا به صورتی‬ ‫فعاالنه وارد عمل کرده است‪.‬از این حیث م ی توان اختالف‬ ‫به وج��ود امده را اختالف کاخ س��فید و البی صهیونیس��م‬ ‫دانس��ت نه اختالف اوباما و کنگره! در ای��ن خصوص الزم‬ ‫است ماهیت و ش��کل اصلی مجادله تعریف و تبیین شود‪.‬‬ ‫منازعه ای که پی��روزی اوباما در ان یک��ی از ابتدای ی ترین و‬ ‫حداقل ی ترین پی ش ش��رط های ادامه مذاکرات ای ران و ‪5+1‬‬ ‫محسوب م ی شود‪g .‬‬ ‫‪41‬‬ ‫انتخاب جلیلی پیامی به امریکایی ها بود‬ ‫تو گوی مثلث با حشمت اهلل فالحت پیشه‬ ‫گف ‬ ‫‪7‬‬ ‫حشم ت اهلل فالح ت پیشه م ی گوید ‪ :‬شعار مرگ بر امریکا جزو واقعیاتی است که در تاریخ روابط ای ران و امریکا شکل‬ ‫ی را برای تغییر این موضوع برنداشتند و متاسفانه هنوز رویکردهای منفی گذشته را‬ ‫گرفته است‪ .‬امریکای ی ها هنوز گام ‬ ‫ادامه م ی دهند‪.‬‬ ‫از زمان س�فر دکتر روحانی ب�ه نیویورک صحبت‬ ‫درباره مذاکره مس�تقیم با امریکا وارد فاز جدیدی‬ ‫شد‪ ،‬به نظر شما باتوجه به اینکه رئی س جمهور در‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل از مدیریت دشمن ی ها‬ ‫می�ان ته�ران و واش�نگتن س�خن گف�ت‪ ،‬امروز‬ ‫استراتژی و محور دیپلماسی ایران در قبال امریکا‬ ‫چگونه تعریف م ی شود؟‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫‪ l‬معتقدم در ش��رایط کنونی گام نخست استراتژی‬ ‫دو دولت ای ران و امریکا این اس��ت که مان��ع تصاعد و افزایش‬ ‫بحران شوند‪ ،‬یعنی طرفین مراقبند کاری نکنند بحران میان‬ ‫انها در بحث هس��ته ای‪ ،‬منطقه و روابط دوجانبه افزایش پی دا‬ ‫کند‪ .‬وقتی ته ران و واشنگتن در گام نخست موفق شوند‪ ،‬گام‬ ‫دوم تنش زدایی و گام سوم از سرگیری روابط دیپلماتیک است‬ ‫که هم اکنون دو کشور از ان مرحله فاصله دارند‪ .‬امروز شاهد ان‬ ‫هستیم که جان کری در کنگره امریکا به دنبال رایزنی است که‬ ‫تحریم های جدیدی علیه ای ران اعمال نشود‪ .‬از طرفی ای ران هم‬ ‫با طمانیه ب رنامه هسته ای خود را پیش م ی برد یعنی همچون‬ ‫گذشته نیست که بعد از هر دور مذاکره بالفاصله از یک دستاورد‬ ‫هسته ای رونمایی کند‪ .‬در کل دولت های دو کشور دنبال ان‬ ‫هس��تند که تنش و چالش جدیدی پیش نیاید‪ ،‬اگر موفق به‬ ‫مدی ریت اوضاع شوند‪ ،‬گام های بعدی را ب ر خ واهند داشت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫قبل از ریاست جمهوری اقای روحانی‪ ،‬دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد چه تاکتیکی را دنبال م ی کرد؟‬ ‫‪ l‬در زمان احمدی نژاد به دالیل مختلف روابط در قالب‬ ‫تصاعد بحران پیش رفت‪ .‬یعنی امری��کا مدام قطعنامه های‬ ‫تحریمی در شورای امنیت سازمان ملل ضد ای ران مطرح م ی کرد‪،‬‬ ‫کنگره این کش��ور نیز قوانین تحریم��ی یکجانبه را مصوب‬ ‫م ی کرد؛ در طرف مقابل هم ای ران دستاوردهای هسته ای خود‬ ‫را پیش م ی برد‪ ،‬امروز دو طرف معتقدند به دس��تاوردهای الزم‬ ‫رسیدند و به همین دلیل تیم جدید مذاکره کننده ای رانی حاضر‬ ‫نیست به دوران گفت وگوهای ته ران و سه کشور اروپایی در زمان‬ ‫مسئولیت اقای روحانی در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی‬ ‫(در زمان اصالحات) برگردد و بنیان مذاکرات خود را دستاوردهای‬ ‫هسته ای در زمان ریاست جمهوری احمدی نژاد قرار داده‪ .‬طرف‬ ‫امریکایی هم فعال حاضر نشده از تحریم ها عدول کند و بنیان‬ ‫و محور بحث های خود را اخرین دور مذاکرات با اقای جلیلی‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید انتقادهایی که به تیم مذاکره کننده‬ ‫وارد م ی شود چقدر منطقی و مستدل است؟‬ ‫‪ l‬تیم دیپلماسی جمهوری اس�لامی ای ران مجری‬ ‫تصمیمات شورای عالی امنیت ملی است‪ .‬سیاست خارجی‬ ‫کشور در سطح کالن به ویژه درباره مذاکره با امریکا در شورای‬ ‫عالی امنیت ملی و زیر نظر مقام معظم رهبری شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫تیم دیپلماس��ی مجری این تصمیمات است‪ ،‬هرچند گاهی‬ ‫نحوه اجرای انها بر تصمیمات هم اثر م ی گذارد‪ ،‬به عنوان مثل‬ ‫تیم جدید دولت معتقد اس��ت از طری��ق تنش زدایی و مذاکره‬ ‫دیپلماتیک م ی شود به اهداف کشور رسید‪ ،‬ولی این به ان معنا‬ ‫نیست که خطوط قرمزی که اقایان جلیلی‪ ،‬الریجانی و حتی‬ ‫‪42‬‬ ‫روحانی (در زمان دولت اصالحات) با ان مواجه شده بودند متفاوت‬ ‫شود‪ .‬تعدیل و تغییر تاکتی ک های مذاکره و نظارت بر اجرای انها‬ ‫در شورای عالی امنیت ملی شکل م ی گیرد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫معتقدم محرمانه بودن مذاکره به معنای نوشیدن زهر در تاریکی‬ ‫نیست‪ ،‬چراکه باالخره گزارش کار تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫به شورای عالی امنیت ملی ارائه م ی شود‪.‬‬ ‫شعار مرگ بر امریکا چقدر روی دیپلماسی کشور‬ ‫اثر م ی گذارد‪ ،‬ایا این شعار پش�توانه ای برای تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬واقعیت صحنه سیاس��ی جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫نشان م ی دهد زمانی که روحانی در پاسخ به طرف امریکایی‬ ‫ب رای دیدار و مالقات رو در رو با باراک اوباما پاسخ منفی داد‪ ،‬یکی‬ ‫از دالیل این بود که ما در داخ��ل با مخالفت های جدی مواجه‬ ‫هستیم‪ .‬به نظر من این در شرایط کنونی هم م ی تواند عامل‬ ‫تهدید کننده دیپلماسی باشد‪ ،‬هم تقویت کننده توان چان هزنی‬ ‫طرف ای رانی؛ اما امروز جنبه تقویت کننده ت��وان چان هزنی ان‬ ‫برجسته است چون در ش��رایطی که امریکای ی ها به توافق با‬ ‫ای ران در مسائل منطقه ای نیاز دارند الزمه اش ان است که حتما‬ ‫از رفتارهای تحریمی و تنبیهی خود عدول کنند تا در داخل ای ران‬ ‫توجیهات الزم ب رای ادامه مذاکره با انها وجود داشته باشد‪ .‬شعار‬ ‫مرگ بر امریکا جزو واقعیاتی اس��ت که در تاریخ روابط ای ران و‬ ‫ی را ب رای‬ ‫امریکا ش��کل گرفته اس��ت‪ .‬امریکای ی ها هنوز گام ‬ ‫تغییر این موضوع ب رنداشتند و متاسفانه هنوز رویکردهای منفی‬ ‫گذشته را ادامه م ی دهند‪.‬‬ ‫موضع گیری ه�ای امریکای�ی را چگون�ه ارزیابی‬ ‫م ی کنید؟ نماینده انه�ا در ‪ 5+1‬گفته «فریب جزو‬ ‫‪ DNA‬ایرانیان اس�ت ی�ا انکه قرار نیس�ت لغو‬ ‫تحری م های ضدایرانی انجام شود‪ ،‬بلکه به ایجاد‬ ‫یک فرصت تنفس�ی اکتف�ا خواهد ش�د»‪ ،‬ایا بعد‬ ‫از مکالمه تلفن�ی با روحانی‪ ،‬اوبام�ا برای مدیریت‬ ‫دش�من ی ها با ایران عملکردی س�ازنده داشته یا‬ ‫تخریبی؟‬ ‫‪ l‬معتقدم در امریکا الب ی های مخالف ای ران دس��ت‬ ‫به تحرکاتی زدند که اتفاقا ‪ DNA‬انها ضد ای رانی اس��ت‪ ،‬به‬ ‫هرحال همین االن‪ 85‬درصد نمایندگان کنگره و اعضای سنای‬ ‫امریکا وابسته به البی صهیونیسم هستند‪ ،‬ضمن انکه برخی‬ ‫الب ی های مرتجع عرب ایفای نقش جدید ای ران را عامل تضعیف‬ ‫جایگاه خود در منطقه م ی دانند‪ .‬طبیعی اس��ت که به هرحال‬ ‫از دل اینها سیاس��تمداران امریکا نقش منفی هم در سیاست‬ ‫کلی کشورشان بازی کنند و بکوشند با تحریک ای رانیان مانع‬ ‫نتیجه بخش ش��دن مذاکرات و توافقات شوند‪ .‬ب رای تغییر در‬ ‫این موضوع باید شاخص و معیار عملی ارائه داد که ان شاخص‬ ‫کاهش تدریجی تحریم هاست‪ .‬اگر کاهش تدریجی تحریم ها‬ ‫شکل گیرد‪ ،‬نش��ان م ی دهد که الب ی ها در پیشبرد اهدافشان‬ ‫موفق نبودند اما اگر کاهش تحریم رخ ندهد و حتی تحریم ها و‬ ‫دشمن ی ها افزایش پی دا کند ان زمان‪ ،‬این واقعیت ثابت م ی شود‬ ‫که الب ی های مخالف ای ران هستند که در مذاکرات نقش منفی‬ ‫خود را اعمال م ی کنند‪.‬‬ ‫چندصدایی در امریکا بعد از سفر اقای روحانی به‬ ‫نیویورک کاهش پیدا کرده یا تشدید شده است؟‬ ‫‪ l‬معتقدم بررسی اماری موضوع مهم است؛ تا پیش‬ ‫از این نامه های ضدای رانی در کنگره بیش از ‪ 300‬امضا داشت یا‬ ‫در سنا‪ ،‬س��ناتورها با بیش از ‪ 80‬امضا پای ان بیانی ه ها را امضا‬ ‫م ی کردند حاال تع داد امضاکنن��دگان این نامه ها تا یک پنجم‬ ‫کاهش پی دا کرده‪ ،‬این موضوع نش��ان م ی دهد که تغییر زبان‬ ‫دیپلماتیک ای ران اثرگذار بوده است‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما در کل معتقدید دولت اوباما ب ه نوعی‬ ‫در مدیریت چند صدای ی های ضد ایران موفق بوده‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬الب ی گری های��ی که به س��ختی ب��رای مدیریت‬ ‫تنش های جدید ضد ای ران دارد صورت م ی گیرد نش��ان دهنده‬ ‫نیاز امریکا به گفت وگو و مذاکراه با ته ران است‪ ،‬البته ما هنوز‬ ‫نتیجه عملی این موضوع را در شکل گیری نتیجه سیر قهق رای‬ ‫تحریم هامشاهدهنکردیم‪،‬ولیهمینکهتااالنتعللیدراعمال‬ ‫تحریم ها و دشمن ی های جدید رخ داده اینها نشانه های مثبتی‬ ‫است؛ هرچند این نشانه ها ضعیف هستند‪.‬‬ ‫نیاز دولت اوباما به ای ران از کجا نشات م ی گیرد؟‬ ‫‪ l‬هر ک��دام از طرفین دالیلی را ب رای کوت��اه امدن از‬ ‫یکسری مواضع ُصلب گذشته دارند‪ ،‬در طرف ای ران واقعیت ان‬ ‫است که تحریم ها کاغذپاره ای نبود که احمدی نژاد گفت‪ ،‬حداقل‬ ‫سیاست های توس��ع ه ای ای ران م ی طلبد که ته ران به سمت‬ ‫کاهش تحریم ها حرکت کند و دوم اینکه در ای ران یک ظرفیت‬ ‫میانه رویی روی کار امده که این ظرفی��ت امکان یافتن زبان‬ ‫ی مشترک را فراهم م ی کند‪ .‬در طرف امریکا االن دغدغه‬ ‫تفاهم ‬ ‫فرامنطقه ایشان خیلی بیشتر از دغدغه منطقه ای است‪ ،‬یعنی‬ ‫انچهامریکای ی هارابیشازهرچیزنگرانم ی کندکمرنگشدن‬ ‫نالمللی واشنگتن است که در قالب رقابت اقتصادی‬ ‫هژمونی بی ‬ ‫با چین شکل گرفته‪ .‬معتقدم شاخ ص های افول هژمونی امریکا‬ ‫روز به روز در حال افزایش است‪ .‬امریکای ی ها زمانی پی ش بینی‬ ‫م ی کردند تا‪ 2046‬قدرت هژمون در دنیا بمانند‪ ،‬اما االن به سختی‬ ‫این قدرت را تضعیف شده م ی بینند؛ بدهی ساالنه انها‪ ،‬ضعف‬ ‫اقتصادی و یک تریلیون دالر هزینه جنگی که دس��تاوردهای‬ ‫الزم را ب رای واشنگتن نداشت انها را با مشکالت جدی مواجه‬ ‫کرده؛ به طوری که در س��طح کالن سیاست به سمت تقویت‬ ‫نیروهای خود در دریای چین سوق پیدا کردند‪ .‬چند ماه پیش‬ ‫‪ 15‬هزار نیروی نظامی امریکا به سمت دریای چین اعزام شدند‪.‬‬ ‫عالوه بر این مقامات کاخ س��فید عالوه بر ع راق ‪ ،2011‬تالش‬ ‫دارند افغانستان‪ 2014‬را هم سرهم بندی کنند تا نیروهای خود را‬ ‫بر مسائل فرامنطقه ای متمرکز کنند‪ .‬فارغ از اینها امریکا امروز‬ ‫متوجه ش��ده که در منطقه دیگر نم ی تواند تعریف مطلقی از‬ ‫اهداف خود ارائه کند‪ .‬در جایی مثل سوریه اگر سقوط بشار اسد را‬ ‫کامل کند‪ ،‬ان موقع به عنوان همکار و همیار گروه های پ راکنده‪،‬‬ ‫متفرق و متصلب القاعده در ‪ 83‬کشور دنیا قلمداد م ی شود که‬ ‫خود اینها هر کدام کانونی ب رای مشکالت امریکای ی ها هستند‪.‬‬ ‫بر همین اساس دولتمردان کاخ سفید به سمت عملی کردن‬ ‫توصیه ایزنهاور پیش م ی روند که م ی گفت امریکای ی ها نباید‬ ‫در همه جای دنیا پدری و دخالت کنند چون همین مساله باعث‬ ‫م ی شود توان قدرتی انها تضعیف شود‪ .‬امریکا روزی ع ربستان‪،‬‬ ‫مصر و ترکیه را س��کوی هایی ب رای همکاری های منطقه ای‬ ‫م ی دید‪ ،‬اما امروز هر کدام از انها دچار مشکالتی و بعضا دچار‬ ‫انحرافاتی در سیاست های گذشته شدند که این خود ممکن‬ ‫است در اینده معضالتی را ب رای امریکا ایجاد کند؛ مثال یکی‬ ‫از چالش ها درگیری احتمالی امریکا و ع ربستان بر سر تروریسم‬ ‫سلفی است که به عنوان یک واقعیت انکارناپذیر شکل گرفته و‬ ‫منافع امریکا و متحدان ان را در منطقه تهدید م ی کند‪ .‬از طرفی‬ ‫امریکا امروز حتی در به کارگیری مدی ریت شده قدرت نظامی نیز‬ ‫چالش دارد‪ .‬یکی از چالش های امریکا مدیریت ناپذیری جنگ‬ ‫احتمالیباای راناست‪.‬مجموعهاینع واملباعثشدهکهامریکا‬ ‫دیگر دست ب رتر گذشته در مذاکرات نباشد‪.‬‬ ‫یک مقام بلندپایه عربس�تان چندی پیش اعالم‬ ‫کرد به خاطر رویکرد دوگانه امریکا در قبال سوریه‬ ‫و ایران‪ ،‬ریاض م ی خواهد در رابطه خود با واشنگتن‬ ‫تجدیدنظر کند‪ .‬به نظر ش�ما این اتفاق چقدر بر‬ ‫مدیریت دش�من ی ها میان ای�ران و امریکا س�ایه‬ ‫خواهد انداخت؟‬ ‫‪ l‬ع ربستان با روزانه ‪ 12‬میلیون بشکه صادرات نفت‬ ‫به یک قدرت در بازار انرژی تبدیل شده و امروز ب رای نجات نظام‬ ‫سیاسی خود که ماهیتی سلفی دارد م ی خ واهد برخی تحوالت‬ ‫منطقه مثل بی داری اسالمی را منحرف کند‪ ،‬بر همین اساس‬ ‫هزینه هایی به نفع تروریسم انجام م ی دهد که این تناقضی در‬ ‫رفتار انها با غرب است که قطعا بر روابط ریاض با اروپا و امریکا‬ ‫تاثیر م ی گذارد‪ .‬فارغ از این مباحث در کل هر زمان که سلف ی ها‬ ‫و مرتجعان عرب و الب ی های رژیم صهیونیس��تی از تحرکات‬ ‫دیپلماتیک ای ران دچار اشفتگی و عصبانیت شدند در درست‬ ‫بودن موضعگیری های سیاس��ت خارجی تیم مذاکره کننده‬ ‫ای رانی نباید شک کرد‪ .‬االن این دو مجموعه در اوج عصبانیت‬ ‫و ناراحتی به سر م ی ب رند و این م ی تواند نشان دهنده موفقیت‬ ‫راهبرد سیاست خارجی ای ران باشد‪.‬‬ ‫صحب ت های مقام معظم رهبری در حمایت از تیم‬ ‫مذاکره کننده‪ ،‬چه پیامی به داخل و خارج داشت؟‬ ‫‪ l‬معتقدم تغییری در سیاست ای ران ب رای تنش زدایی‬ ‫با غرب در موضوع و مس��اله هس��ته ای ایجاد نش��ده است‪.‬‬ ‫مقام معظم رهبری فرمودند و اقای جلیلی به عنوان سخنران روز‬ ‫‪ 13‬ابان تکرار کرد که مشی نظام‪ ،‬حمایت از تیم مذاکره کننده‬ ‫است‪.‬‬ ‫نقد دکت�ر روحانی به اوبام�ا ان بود ک�ه در امریکا‬ ‫چند صدایی وجود دارد‪ ،‬باتوجه به نقدهایی که درباره‬ ‫مذاک رات هسته ای مطرح م ی شود‪ ،‬بفرمایید اوضاع‬ ‫در داخل ای ران چگونه است؟‬ ‫‪ l‬بحث چند صدایی در امریکا جدی تر از داخل ای ران‬ ‫است چون در ای ران شورای عالی امنیت ملی درباره نوع مذاکرات‬ ‫تصمیم گیری و خطوط قرمز را تعیین م ی کند ولی در امریکا‬ ‫این خالء جدی وجود دارد‪ .‬هنوز نئومحافظه کاران و دموکرات ها‬ ‫نتوانستند تصمیم واحدی ب رای مذاکره با ای ران اتخاذ کنند‪ .‬از این‬ ‫رو نطق های انتقادی و نقدهایی که به تیم مذاکره کننده ای رانی‬ ‫در داخل کشور مطرح م ی شود‪ ،‬چندصدایی نیست چون در اخر‬ ‫همانشوراییکه‪ 10‬سالپیشتصمیمگرفتب رنامههسته ای‬ ‫ای ران حتی در ‪ UCF‬اصفه��ان و نطنز متوقف ش��ود‪ ،‬امروز‬ ‫تصمیم گی رنده است‪ ،‬بناب راین نباید در این باره دغدغه داشت‪.‬‬ ‫یک انتقاد به مسئوالن حاضر در دولت اقای روحانی‬ ‫این است که در چند مقطع قبل از مذاکرات اعالم‬ ‫کردند که جیب دولت خالی است‪ ،‬این انتقاد را وارد‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬قابل کتمان نیس��ت که تحریم ها اثار منفی را بر‬ ‫یدانند این‬ ‫اقتصاد ای ران داشته‪ ،‬اما انچه خود امریکای ی ها هم م ‬ ‫است که تحریم های ضد ای رانی که تنوع زیادی هم دارند هی چ گاه‬ ‫باعث نشده‪ ،‬ای ران در شرایط سخت عقب نشینی کند؛ معتقدم‬ ‫واقعیت اقتصادی ای ران چیز قابل کتمانی نیست ولی در عین‬ ‫حال طرف های غ ربی نباید روی تاثیرگذاری ان حسابی باز کنند‪.‬‬ ‫تاکتیک کاخ سفید را برای مذاکره با ایران چگونه‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬شرایط خیلی شبیه دوران ریاست جمهوری خاتمی‬ ‫اس��ت چون در ان زمان هم چنین ش��رایطی شکل گرفت و‬ ‫طرفین س��عی م ی کردند تا در قالب دیپلماسی عمومی ب رای‬ ‫تجدید روابط و کاهش تنش میان دو کشور با هم مذاکره کنند‪.‬‬ ‫در زمان دولت اصالحات‪ ،‬ای ران و امریکا راهبردی ب رای مذاکره با‬ ‫یکدیگر نداشتند‪ ،‬بناب راین دیدار روسای جمهور دو کشور در قالب‬ ‫دیدارهای اتفاقی پیگیری م ی شد‪ ،‬به طوری که کلینتون چندین‬ ‫دقیقه منتظر خاتمی ماند تا به صورت سرپایی مذاکره ای میان‬ ‫جبهه مخال�ف رابطه ب�ا امری�کا در ای�ران از اول‬ ‫تسخیر النه جاسوس�ی تا امروز چه ارایشی پیدا‬ ‫کرده است؟ گرفتن النه جاسوسی کار اصالح طلبان‬ ‫امروزی بود‪ ،‬مخالفان و منتقدان قضیه مک فارلین‬ ‫بیش�تر اصالح طلب�ان ام�روزی بودن�د‪ ،‬در زم�ان‬ ‫ریاس�ت جمهوری اقای هاش�می نیز وقتی مقاله‬ ‫«مذاکره مستقیم» اقای مهاج رانی منتشر شد‪ ،‬هم‬ ‫اصالح طلبان و هم اصولگ رایان ان را نقد کردند‪ ،‬االن‬ ‫جبهه مخالفان رابطه با امریکا چه وضعیتی دارد؟‬ ‫‪ l‬معتق��دم در داخل ای��ران در موض��وع امریکا دچار‬ ‫اشتباهات راهبردی ش��دیم و بزرگترین اشتباه هم این بود که‬ ‫مس اله جناحی شد‪ ،‬یعنی چپ یا راست وقتی به قدرت م ی رسید‪،‬‬ ‫طرف مقابل را در موضوع کاهش تنش با امریکا رقیب احساس‬ ‫کردند‪ .‬معتقدم مخالفان و موافقان رابطه‪ ،‬مذاکره و تنش زدایی با‬ ‫امریکا در شرایط کنونی عملگراتر و واقع گراتر از گذشته شدند‪.‬‬ ‫امروز اگر جری��ان اصولگرایی در یک فضای برد ‪ -‬برد ش��اهد‬ ‫تنش زدایی باش��د‪ ،‬از دولت روحانی حمایت م ی کند‪ .‬همزمان‬ ‫با زمانی که رئی س جمهور اماده سفر به نیویورک م ی شد‪ ،‬سپاه‬ ‫پاس��داران انقالب اس�لامی بیانی ه ای داد و اعالم کرد «حاضر‬ ‫است تمام ظرفی ت های منطقه ای خودش را در اختیار سیاست‬ ‫تعاملی اقای روحانی قرار دهد»‪ ،‬یعنی انچه تحت عنوان عمق‬ ‫استراتژیک ای ران محس��وب م ی ش��ود‪ .‬باید یاداور شد عمق‬ ‫استراتژیک ای ران‪ ،‬حلقه مفقوده مدیریت تحوالت منطقه است‬ ‫و تنها موردی که امریکای ی ها حاضرند بابت ان به ته ران امتیاز‬ ‫بدهند‪ ،‬نگرانی انها از عمق استراتژیکی ای ران است‪ .‬معتقدم اگر‬ ‫روحانی به خوبی فضا را مدی ریت کند م ی تواند بنیان خوبی ب رای‬ ‫تنش زدایی با امریکا ان هم از موضع برد ‪ -‬برد بگذارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪ l‬ب رای انکه در ش��رایط کنونی ان کسانی که ما به‬ ‫انها اطمینان نداریم ‪ 5+1‬و مشخصا امریکای ی ها هستند‪ .‬در‬ ‫داخل اطمینان کامل به تیم مذاکره کننده هسته ای وجود دارد‬ ‫چون این تیم مامور است و در انجام ماموریت از چارچوب های ‬ ‫ترسیمی نیز عدول نخ واهد کرد‪ .‬ضمن انکه سازشکار خ واندن‬ ‫مذاکره کنندگان به معنای تضعیف توان چان هزنی انها پای میز‬ ‫مذاکره است‪ .‬در واقع سخنان اخیر رهبرمعظم انقالب پیامی به‬ ‫خارج ی ها بود تا بدانند هیات ای رانی اختیار تام در مذاکرات دارد‪.‬‬ ‫‪ l‬تلخ ی ه��ای کاهش تنش با امریکا زمانی ش��روع‬ ‫م ی شود که متوجه م ی ش��ویم در طول این مدت یک راهبرد‬ ‫کالن ملی در بحث امریکا تدوین نشد‪ ،‬حال انکه امریکای ی ها‬ ‫لدادن به پرونده های دارای بار حقوقی و مالی علیه‬ ‫مشغول شک ‬ ‫ای ران بودند و چیزی حدود ‪ 40‬میلیارد دالر اخذ غ رامت از ای ران را‬ ‫در دادگاه های مختلف داخل و خارج امریکا قطعی کردند‪ .‬اگر‬ ‫به این می زان چیزی حدود ‪ 60‬میلیارد دالر احکام بدوی پرداخت‬ ‫غ رامت را هم اضافه کنیم ‪ -‬که امریکای ی ها تالش دارند انها را‬ ‫هم قطعی کنند‪ -‬طرف امریکایی در زمان کاهش تنش چیزی‬ ‫حدود ‪ 100‬میلیارد دالر پول ملت ای ران را تحت عنوان غ رامت‬ ‫مطالبه خواهد کرد‪ ،‬حال انکه در طول تاریخ بیشترین ظلم را‬ ‫امریکای ی ها به ای ران ی ها روا داشتند و حاال مطالب ه گر اخذ غ رامت‬ ‫هم هستند‪ .‬موضوع زمانی جالب تر م ی شود که در طرف ای رانی‬ ‫کار حقوقی الزم صورت نگرفته و فقط شش میلیارد دالر پرونده‬ ‫غ رامت قطعی شده و این ناب رابری کامال مشهود است‪ .‬هر دولتی‬ ‫بخواهد به سوی کاهش تنش در رابطه با امریکا گام بردارد‪ ،‬ان‬ ‫موقع تازه دعواهای جدی مالی با امریکای ی ها خواهد داش��ت‬ ‫به عنوان مثال یکی از این پرونده ها درباره خانمی است که چون‬ ‫شوهرش پنج سال در لبنان گروگان یک جریان بوده و ان جریان‬ ‫را به ای ران نزدیک م ی داند درخواست یک میلیارد و دویست و‬ ‫پنجاه میلیون دالر غ رامت از ته ران کرده اس��ت؛ در طول این‬ ‫مدت بزرگترین کالهی که بر س��ر ملت ای��ران رفت‪ ،‬ماجرای‬ ‫هواپیمای ای رباس ای رانی بود که کل غ رامتی که امریکای ی ها‬ ‫بابت هواپیما و ‪ 290‬سرنشین فوت شده ان دادند‪ ،‬چیزی حدود‬ ‫‪ 60‬میلیوندالربودکهاصالقابلقیاسبایکمیلیاردودویست‬ ‫و پنجاه میلیون دالر به دلیل دوری از همسر نیست‪ ،‬حال انکه‬ ‫این خانم هم اکنون با همسرش در حال زندگی مشترک است‪.‬‬ ‫متاسفانه اینها واقعی ت های تلخی است‪.‬‬ ‫بازی برد ‪ -‬برد‬ ‫چرا رهبر معظم انقالب در یک روز قبل از ‪ 13‬ابان‬ ‫تاکید کردند که نباید تیم مذاکره کننده هسته ای را‬ ‫سازشکار خواند؟‬ ‫چقدر بس�ترهای تنش زدایی میان ایران و امریکا‬ ‫ف راهم است؟‬ ‫انها شکل گیرد اما این اتفاق نیفتاد‪ .‬معتقدم این دوره با زمان‬ ‫ریاست جمهوریکلینتونوخاتمیدرچندویژگیمتفاوتاست‪.‬‬ ‫امروز مخالفان تنش زدایی میان ای ران و امریکا در کشور کمتر‬ ‫از زمان خاتمی هستند چون روحانی قبل از سفر به نیوریورک‬ ‫سعی کرد با نهادها و گروه های مختلف همراهی و همکاری ها‬ ‫الزم را انجام و دولتی معتدل و موتلف تشکیل دهد تا با کمترین‬ ‫تنش در حوزه سیاست خارجی‪ ،‬عازم شرکت در مجمع عمومی‬ ‫سازمان ملل متحد شود‪ .‬ضمن انکه ای ران و امریکا از هدر رفت‬ ‫فرصت دیدار در زمان ریاست جمهوری خاتمی و کلینتون تجربه‬ ‫کسب کردند و اکنون دو کشور طرفدار تنش زدایی میان خود‬ ‫یداند خیلی از سیاست هایش در منطقه بدون‬ ‫هستند‪ .‬اوباما م ‬ ‫همراهی ای ران نتیجه ای در ب رندارد‪ ،‬بر همین اساس نامه ای به‬ ‫روحانی نوشت و بعد از ان هم در چندین موضعگیری تمایل خود‬ ‫را ب رای تنش زدایی و برون رفت از وضعیت موجود نشان داد‪ ،‬البته‬ ‫این پال س ها در سمت ای رانی نیز با اقبال مواجه شد اما فارغ از‬ ‫خوشبین ی ها باید منتظر وقایع اینده بود‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما چرا س�خنران مراس�م ‪ 13‬ابان در‬ ‫اخرین س�اعات مانده به اغاز این مراس�م تغییر‬ ‫کرد؟‬ ‫‪ l‬ش��اید تصمیم گیرن��دگان تغیی��ر س��خنران‬ ‫م ی خواستند نشاندهند جزو جریانی هستند که نگاهی کامال‬ ‫احتیاطی درباره رابطه با امری��کا دارند و هنوز اصول و دالیل‬ ‫ ب ی اعتمادی به امریکا پا برجاست ‪ .‬اقای جلیلی کسی بود که‬ ‫در مناظره انتخابات ریاس��ت جمهوری مورد نقد اقای دکتر‬ ‫والیتی قرار گرفت که فقط در مذاکرات هسته ای با ‪ 5+1‬ب رای‬ ‫اعالم مواضع م ی رود‪ ،‬در طرف مقابل اقای جلیلی م ی گفت‪:‬‬ ‫«اطمینانی به طرف غربی نداش��تیم چون انها دنبال بهانه‬ ‫بودند»‪ ،‬به عبارت دیگر تا زمان س��خنرانی انچه اثبات شده‬ ‫بود ان بود که نم ی شود به امریکای ی ها اعتماد کرد و یکی از‬ ‫دالیلی که عامل تغییر سخنران مراسم ‪ 13‬ابان شد همین‬ ‫مساله بود‪.‬‬ ‫این پیام به امریکای ی ها بود؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬پیام اصلی تغییر س��خنران مراسم ‪ 13‬ابان‬ ‫بیشتر متوجه امریکای ی ها بود‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫مبارزخستگیناپذیر‬ ‫وداع با سیاست مدار معتدل‬ ‫مروری بر‪ 81‬سال زندگی‬ ‫حبیب اهلل عسگر اوالدی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫خداحافظی با‬ ‫راست گرای‬ ‫انقالبی‬ ‫حبیب اهلل عسگر اوالدی‬ ‫هفته گذش�ته ب�ه دی�دار حق‬ ‫شتافت‬ ‫سیاست‬ ‫حبیب اهلل عسگراوالدی در سال پایانی عمرش‬ ‫با اظهاراتی غیرقابل انتظار در متن سیاست ایران‬ ‫قرار گرفت‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پیرم��رد دیگ��ر در می��ان م��ا نیس��ت؛ حبی��ب اهلل‬ ‫عس��گراوالدی مردی که تا اخرین روزه��ای عمرش درگیر‬ ‫سیاست بود اما هرگز سیاست زده نبود ‪.‬‬ ‫او که از ابت��دای نهضت امام خمین��ی(ره) تا روزهای‬ ‫پایانی عمرش همواره دستی در سیاس��ت داشت‪ ،‬بارها با‬ ‫نظ رات خود خبرساز شد؛ طرفه انکه خبرسازترین اظهارات‬ ‫او در اخرین سال زندگ ی اش و در حال ‬ ‫ی که عمرش از ‪80‬سال‬ ‫تجاوز کرده بود‪ ،‬اب راز ش��د و بارها در صدر اخبار رس��انه ها‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫عس��گراوالدی سال گذش��ته با نگاش��تن نامه هایی‬ ‫مستقیم یا غیرمستقیم به چهره های شاخصی که از قضا‬ ‫اصولگرا ه��م بودند‪ ،‬توجه رس��انه ها را به خ��ود جلب کرد‪.‬‬ ‫نامه نگاری های پدر موتلفه البته ریش��ه در گذشته داشت؛‬ ‫انجا که چندین نامه می��ان او و محمدرضا خاتمی هنگام‬ ‫نایب رئیس��ی ب رادر رئی س جمهور وقت در مجلس ششم رد‬ ‫و بدل شد‪ .‬شاید در افکار عمومی این گونه به نظر م ی رسید‬ ‫که این نامه نگاری ها به نتیجه نرسیده و حتی اختالفات را‬ ‫عمی ق تر کرده اس��ت؛ اما بدون شک نامه نگاری های استاد‬ ‫‪44‬‬ ‫با چهره شاخص اصالح طلبان از ان رو که «باب گفت وگوی‬ ‫دوطرفه» را باز م ی گذاشت‪ ،‬مفید بود‪.‬‬ ‫در این می��ان خاط راتی نیز نقل ش��ده ک��ه حاکی از‬ ‫رابطه مبتنی بر احترام متقابل میان مرحوم عس��گراوالدی‬ ‫و اصالح طلبان بوده است؛ رابطه ای که البته مخالفانی هم‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫مواضع جدید عسگراوالدی‬ ‫عسگراوالدی در نیمه دوم س��ال ‪ 91‬ناگهان خبرساز‬ ‫ش��د‪ .‬ماجرا از این قرار بود که او در گفت وگویی رس��انه ای‬ ‫اعالم کرد که فتنه گر بودن به میرحسین موسوی و مهدی‬ ‫کروبی نم ی چس��بد و فتنه گران اصلی امریکا و اس��رائیل‬ ‫هس��تند‪ .‬او همچنین گفته بود که فتنه گران در وقایع پس‬ ‫از انتخابات ریاست جمهوری در سال ‪ ،88‬اط راف موسوی و‬ ‫کروبی را گرفتند و این دو باید از این فتنه گران اعالم ب رائت‬ ‫کنند؛ اظهاراتی که هم تعجب اصولگرایان و اصالح طلبان را‬ ‫ب رانگیخت و هم انتقاد برخی اصولگرایان را‪.‬‬ ‫عسگراوالدی دیدار خود با موسوی و کروبی را اینگونه‬ ‫روایت ک��رد‪« :‬پ��س از انتخابات با اقای موس��وی مالقات‬ ‫داشتم‪ .‬در جلس ه ای که اقایان باهنر‪ ،‬ال اسحاق و کوهکن‬ ‫حضور داشتند‪ ،‬من به اقای موسوی گفتم برنامه شما ب رای‬ ‫ادامه اعتراضات چیس��ت؟ موس��وی از من نظر مش��ورتی‬ ‫خواست و من هم به ایشان گفتم هیاتی را انتخاب و از ان در‬ ‫بازشماری ارا استفاده کن‪ .‬موسوی به من گفت که این هیات‬ ‫را تشکیل م ی دهد‪ .‬هنگامی که جلس��ه تمام شد‪ ،‬عده ای‬ ‫اط راف موس��وی را گرفتند و او را با خود بردن��د‪ .‬فردای ان‬ ‫روز اعالمیه شماره ‪ 10‬که تندترین بیانی ه او بود منتشر شد‪.‬‬ ‫مش��ابه همین اتفاق ب رای اقای کروبی افتاد‪ .‬کروبی از من‬ ‫نظر مشورتی خواست و من به ایشان گفتم وزارت کشور و‬ ‫شورای نگهبان انتخابات را تایید کرده و اگر شما همچنان‬ ‫اعتراض دارید افرادی ب رای بازش��ماری ارا بفرستید‪ .‬من به‬ ‫اقای کروبی همچنین گفتم به دیدار ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫برود که اقای کروبی قبول کرد‪ ،‬اما پس از جلسه فتنه گران‬ ‫ایشان را محاصره کردند و با خود بردند‪».‬‬ ‫او در عین حال چندی بع��د در توضیح اظهارات خود‬ ‫تاکید کرد که منظورش تطهیر و تبرئه موس��وی و کروبی‬ ‫متواضعوبلندنظر‬ ‫اصالح طلبانرویعارفاجماع‬ ‫می کنندنهناطق‬ ‫حبیب اهلل عسگر اوالدی‬ ‫مدافع تحزب بود‬ ‫که به نظ رات س��ایرین احترام م ی گذارد‪ .‬عس��گراوالدی در‬ ‫عین حال‪ ،‬برداشت برخی مبنی بر تالش او ب رای رفع حصر‬ ‫موس��وی و کروبی را رد کرد‪« :‬نه چنین منظوری دارم و نه‬ ‫اینکه چنین حرف��ی زده ام‪ .‬ادامه حص��ر و پایان حصر این‬ ‫اقایان جزو وظایف دستگاه های امنیتی و قضایی است‪».‬‬ ‫عس��گراوالدی نگاه منصفانه نس��بت به مس��ائل را‬ ‫خط مش��ی خود خواند‪« :‬تالش داش��ته ام ت��ا مرده بادها و‬ ‫زنده بادها اثری بر من نداشته باشد‪ .‬من نم ی خواهم جوری‬ ‫حرف بزنم که ب رایم زنده باد بگویند‪ .‬باید واقعی ت ها را بگویم‬ ‫که پیش خدا جوابی داشته باشم‪».‬‬ ‫عسگراوالدی می رود‪ ،‬عسگراوالدی می ماند‬ ‫سیاست‬ ‫حاشی ه های پی رامون اظهارات عسگراوالدی به حدی‬ ‫بود که برخی موضوع کناره گیری او از حزب موتلفه اسالمی‬ ‫را پیش کشیدند‪ .‬ماجرا از این قرار بود که حمیدرض ا ترقی به‬ ‫رسانه ها گفت که عس��گراوالدی از مدت ها پیش از موتلفه‬ ‫خواسته مدتی به او مرخصی دهد تا بتواند مواضع فراحزبی‬ ‫خود را ازادانه مطرح کند‪ .‬اما موتلفه با این مرخصی موافقت‬ ‫نکرد‪ ،‬چرا که ای��ن انفکاک از بدنه حزب ن��زد افکارعمومی‬ ‫پذیرفتن��ی نب��ود؛ «ما هن��وز نتوانس��ته ایم دالی��ل اقای‬ ‫عسگراوالدی درباره مواضع اخیرش را بپذیریم‪ ،‬وی نیز بارها‬ ‫اعالم کرده این مواضع برامده از اجتهاد سیاسی خودش است‬ ‫و در قالب مواضع حزب موتلفه اسالمی نم ی گنجد‪ .‬اگر اقای‬ ‫عسگراوالدی پیشنهاد مرخصی را در حزب مطرح کنند‪ ،‬این‬ ‫پیشنهاد در شورای مرکزی مورد بحث و بررسی قرار خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬واقعیت این اس��ت که مواضع اخیر عس��گراوالدی‬ ‫حزب را در مقاب��ل روحانیت‪ ،‬اصولگرای��ان و افکارعمومی‬ ‫قرار داده است‪».‬‬ ‫این اظهارنظر پاس��خی بود به سخنان عسگراوالدی‬ ‫که‪« :‬اگر مواضعم ب��رای موتلفه خوش نیام��ده حاضرم از‬ ‫حزب خارج شوم‪».‬‬ ‫اینگونه بود ک��ه اعض��ای موتلفه گرده��م امدند تا‬ ‫درخواس��ت پدر معنوی خود را بررس��ی کنند؛ جلس ه ای که‬ ‫مهمترین دستورکارش تعیین تکلیف تداوم حضور حبی ب اهلل‬ ‫عسگراوالدی در موتلفه بود‪.‬‬ ‫احتم��ال جدای��ی عس��گراوالدی از موتلف��ه ام��ا با‬ ‫واکنش هایی مواجه ش��ده بود‪ .‬امیر محبیان عضو شورای‬ ‫سردبیری روزنامه رس��الت‪ ،‬س��ی د رضا اکرمی عضو جامعه‬ ‫روحانی ت و عوض حیدر پ��ور عضو جمعی��ت ایثارگران در‬ ‫مخالفت با این جدایی سخن گفتند و در مقابل بیژن نوباوه‬ ‫به همراه حس��ین ش��ریعتمداری صراحتا از عسگراوالدی‬ ‫انتقاد کردند‪.‬‬ ‫ماجرای انتقادها ب��ه دبیرکل س��ابق موتلفه حتی به‬ ‫روزنامه رس��الت نیز کشیده ش��د و در چند نوبت نقدهایی‬ ‫در قالب سرمقاله خطاب به عس��گراوالدی به رشته تحریر‬ ‫درام��د؛ نقدهایی که البته پاس��خ مکتوب دبی��رکل جبهه‬ ‫پیروان را در همان ستون سرمقاله رسالت به دنبال داشت‪.‬‬ ‫هرچه ب��ود اما نتیجه جلس��ه به نفع عس��گراوالدی‬ ‫رق��م خ��ورد و او در موتلف��ه ماندنی ش��د‪ .‬عص��ر روز بعد‬ ‫محمد نب ی حبیبی در خبری که در اختیار رسانه ها قرار داد‪،‬‬ ‫چنین گفت‪« :‬عس��گراوالدی باب گفت وگو با جریان های‬ ‫سیاسی کش��ور را گش��وده و امیدوارم این باب که متفاوت‬ ‫از گفت وگوهای متعارف اس��ت‪ ،‬بسته نش��ود‪ .‬همین باب‬ ‫را ایش��ان در دوران اصالحات با اصالح طلبان باز کرد‪ ،‬ولی‬ ‫متاسفانه انها این باب را بس��تند و چند سال بعد عده ای از‬ ‫انها با اردوکش��ی خیابانی و چنگ زدن به سیمای نورانی‬ ‫نظام‪ ،‬انقالب و مردم به صحنه امدند‪ .‬کسی که حرف ب رای‬ ‫گفتن نداشته باشد مش��ت خود را ب رای زدن اماده م ی کند و‬ ‫این مش��ت را فقط مردم م ی توانند در تعامل سیاسی خود‬ ‫باز کنند‪ ».‬این پاس��خ او در واقع گویای این بود که موتلفه‬ ‫تصمیم برای مرخصی یا خروج حبی ب اهلل عس��گراوالدی‬ ‫نگرفته و انها تصمیم گرفته اند با این موضع دبیرکل شان از‬ ‫این ماجرا عبور کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫نبوده است‪.‬‬ ‫عسگراوالدی همچنین در اظهاراتی دیگر اعالم کرده‬ ‫بود که انحراف از فتنه خط رناک تر است‪« :‬اگر فتنه در کشور‬ ‫گس ل هایی به وجود اورد اما انحراف ما را شقه شقه م ی کند‪.‬‬ ‫جریان انحرافی ما را گرفتار فتنه کرده و م ی خواهد کش��ور‬ ‫در فتنه بماند‪».‬‬ ‫دبی��رکل فقید جبه��ه پیروان خ��ط ام��ام و رهبری‬ ‫همچنین گفته بود که نباید اشتباهات احمدی نژاد به پای‬ ‫اصولگرایان نوشته شود‪ .‬او معتقد بود که احمدی نژاد قصد‬ ‫دارد با طرح موسوم به پوتین ‪ -‬مدودف پس از شش ماه به‬ ‫قدرت بازگردد‪.‬‬ ‫این اظهارات که بارها تکرار شد‪ ،‬واکنش های متفاوتی‬ ‫را ب رانگیخت؛ برخی زبان تمجید نس��بت به او گش��ودند و‬ ‫گروهی دیگر در نقد وی س��خن گفتند‪ .‬عس��گراوالدی اما‬ ‫بر نظر خود اس��توار ماند و تمام تالش خود را به کار گرفت‬ ‫تا مخالفانش را اقناع کند؛ در عین حال هیچ گاه به تمجید‬ ‫موافقانش هم دل نبست‪ .‬او مواضعش را شخصی خواند و‬ ‫تاکید کرد که این اظهارات موضع تشکل متبوعش نیست‪.‬‬ ‫علی الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس که از چهره های نسل‬ ‫دوم جناح راس��ت اصولگرایان اس��ت‪ ،‬اینگونه به اظهارات‬ ‫عسگراوالدی واکنش نشان داد‪« :‬نباید اقای عسگراوالدی را‬ ‫که شخصیتی مبارز‪ ،‬صاحب نظر‪ ،‬متدین و سابقون السابقون‬ ‫انقالب است بالوجه اماج حمله قرار داد‪ ...‬فکر نم ی کنم که‬ ‫نظام هیچ گاه بگوید کسی که اش��تباه کرده نباید برگردد؛‬ ‫منتها انها باید قبول کنند که اشتباه کرده اند که هنوز چنین‬ ‫چیزی را نگفته اند‪ .‬اگر به اشتباه ش��ان اذع��ان کرده و ان را‬ ‫بگویند م ی توانند برگردند‪».‬‬ ‫س��عید حجاری��ان نی��ز در واکن��ش ب��ه اظه��ارات‬ ‫عسگراوالدی سخنانی همراه با تمجید و طعنه تدارک کرد‪:‬‬ ‫«اقای عسگراوالدی کال چنین شخصیتی دارند‪ .‬زمانی که‬ ‫من ترور ش��ده بودم و در بیمارستان س��ینا بودم‪ ،‬باالی سر‬ ‫من امد و ب رای شفای من حمد خواند و دعا کرد‪( .‬البته) من‬ ‫بیهوش و در کما بودم‪ ...‬یک جمله ای هم گفت‪ .‬او به من‬ ‫گفته بود سعید جان! توبه کن ان شاءاهلل خوب م ی شوی‪...‬‬ ‫غرضم از تعریف کردن این خاطره این بود که بگویم اقای‬ ‫عسگراوالدی همیشه چنین موضع گیری هایی داشته اند‪.‬‬ ‫یعن��ی صحب ت های اخیرش��ان درب��اره س��ران معترضان‬ ‫انتخابات س��ال ‪ 88‬منطبق با روش همیش��گی ایش��ان‬ ‫است‪ .‬اقای عس��گراوالدی االن گفته سران معترض بعد از‬ ‫انتخابات سال ‪ 88‬فتان نیستند‪ ،‬بلکه مفتون بوده اند و چون‬ ‫مفتون بوده اند حاال باید توبه کنند‪ .‬به نظر من صحب ت های‬ ‫ایشان درباره معترضان بعد از انتخابات گذشته شبیه همان‬ ‫اظهاراتی است که باالی سر من در بیمارستان سینا گفت‪.‬‬ ‫انجا هم ب��رای من دعا ک��رد و هم گفت توب��ه کن؛ یعنی‬ ‫اقای عسگر اوالدی ادمی اس��ت که وسط م ی ایستد‪ .‬اصال‬ ‫شخصیت اقای عسگراوالدی این چنین است‪».‬‬ ‫عس��گراوالدی اما خود در گفت وگویی ب��ا هفته نامه‬ ‫اصالح طلب اسمان از چرایی اظهارات اخیرش گفت‪« :‬من‬ ‫ب رای تلطیف فضای سیاسی کشور احساس وظیفه شرعی‬ ‫کردم که در استانه انتخابات اینده فضای منازعه را به رقابت‬ ‫تبدیل کنم‪ .‬ش��ب عاشورای امس��ال بود که به این نتیجه‬ ‫رسیدم باید این حرف را بزنم‪».‬‬ ‫او همچنین واکنش ها را طبیع��ی خواند و تاکید کرد‬ ‫تو گویمثلثبام رتضی‬ ‫گف ‬ ‫سجادیان‬ ‫انتقادها به عسگراوالدی‬ ‫اما قبل از اینکه موتلف��ه وارد بحث تصمیم گیری در‬ ‫مورد عسگراوالدی شود‪ ،‬خطب ه های نماز جمعه ته ران نیز‬ ‫شاهد واکنش ها به سخنان دبیرکل پیشین موتلفه بود‪.‬‬ ‫این بار این س��ید احمد خاتمی بود که ترجیح داد وارد‬ ‫این ماجرا شده و به اظهارات دبیرکل جبهه پیروان واکنش‬ ‫نشان دهد‪« :‬بعد از حماس��ه ‪ 9‬دی با خودم گفتم که دیگر‬ ‫الزم نیست در این عرصه ها وارد شویم‪ ،‬اما در یکی‪ ،‬دو هفته‬ ‫حاشی ه های پیرامون‬ ‫اظهارات عسگراوالدی به‬ ‫حدی بود که برخی موضوع‬ ‫کناره گیری او از حزب موتلفه‬ ‫اسالمی را پیش کشیدند‬ ‫‪45‬‬ ‫حبیب اهلل عسگراوالدی‬ ‫در استانه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم در حالی که‬ ‫اصولگرایان سنتی‬ ‫به دنبال گزینه ای مناسب‬ ‫برای کاندیداتوری بودند‪،‬‬ ‫پیشنهادکردکه‬ ‫علی اکبر ناطق نوری نامزد‬ ‫این جریان باشد‬ ‫سیاست‬ ‫اخیر تحلی ل هایی مطرح ش��د و دیدیم که اگر وارد نشویم‪،‬‬ ‫مردم ی که حماس��ه ‪ 9‬دی را افریدند‪ ،‬بدهکار و سران فتنه‬ ‫طلبکار م ی شوند‪ .‬هنوز سه سال از ‪ 9‬دی نگذشته‪ ،‬برخی این‬ ‫مس��ائل را مطرح م ی کنند که این افراد‪ ،‬سران فتنه نبودند‪.‬‬ ‫چه بسا شخصیتی حرفی بزند که ما حرفش را قبول نداریم‪،‬‬ ‫ولی بزرگ ی ا ش را قبول داریم و تذکر ما ب رای این باش��د که‬ ‫بزرگ ی اش محفوظ بمان��د‪ .‬برخی حرف ها که اصال ب رای ما‬ ‫قابل قبول نیست؛ اینکه کسی بگوید سران فتنه ادم هایی‬ ‫نجیب‪ ،‬مومن‪ ،‬شریف و متدین بودند‪ ،‬حرف بسیار نادرستی‬ ‫است‪ .‬یادمان نرود که در هشت ماه فتنه چه گذشت‪ ،‬چرا که‬ ‫تعدادی از مردم به ویژه جوانان کش��ته و مجروح ش��دند و‬ ‫شهرهای کشور از جمله ته ران به سمت شورش و التهاب‬ ‫کشیده شد‪ ...‬دوستانه از برخی عزیزان م ی خواهم که موارد‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪46‬‬ ‫یادش��ده را یاداوری کنند که ببینند ایا بازهم جای شکی در‬ ‫سران فتنه بودن انان باقی است یا خیر؟ باالخره قیامتی در‬ ‫کار است و همه باید پاسخگوی همه رفتارمان باشیم‪».‬‬ ‫سخنان سی د احمد خاتمی محملی شد ب رای نگاشتن‬ ‫نامه ای از سوی عس��گراوالدی؛ نامه ای محرمانه که البته‬ ‫توسط گیرنده نامه به همراه پاس��خش در اختیار رسانه ها‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫عس��گراوالدی در نامه اش خطاب به خاتمی نوشت‪:‬‬ ‫«استنباط بنده این است که عده ای دارند کوشش م ی کنند‬ ‫که انتخابات ریاس��ت جمهوری اینده را ب��ه میدان جنگ و‬ ‫مقدمه فتنه ها و انحراف های جدید تبدیل و به جای رقابت‬ ‫سالم‪ ،‬انتخابات را به سوی تنازع و جنگ منحرف کنند‪ .‬بنده‬ ‫در اظهاراتم به هی چ عنوان قصد تطهیر یا تخفیف در جرم یا‬ ‫رفع حصر مفتون ها را نداشته و ندارم‪ ،‬این در حیطه اختیارات‬ ‫قوه قضائیه و دستگاه های امنیتی است‪ ،‬اما با شناختی که‬ ‫از اقایان موس��وی و کروبی دارم اینها را س��ران اصلی فتنه‬ ‫نم ی دانم؛ عوامل فتن��ه اط راف انان را گرفته و مع االس��ف‬ ‫مفتون شده اند‪».‬‬ ‫این نامه البته یک قس��مت مهم تر هم داشت؛ انجا‬ ‫که عس��گراوالدی خطاب به خاتمی نوشت‪« :‬به طور قطع‬ ‫خطبای محترم نماز جمعه به تاس��ی از مقام معظم رهبری‬ ‫و امثال ش��ما بزرگان در وحدت امت اسالمی و اماده سازی‬ ‫انان در مدت باقیمانده تا انتخابات ب رای ش��رکت در جشن‬ ‫ملی م ی توانند به دور از برخورد تند با کسانی که خطا کردند‬ ‫و غافالنه با نظ��ام زاویه پیدا کردند با دی��د رافت‪ ،‬هدایت و‬ ‫رحمت برخ��ورد کنند ت��ا از رهگذر این اق��دام خیرخواهانه‬ ‫موجبات جذب و دلبستگی انان را نسبت به انقالب و نظام‬ ‫فراهم کنند‪».‬‬ ‫خاتمی اما پاس��خی را ضمیمه این نامه کرد و چنین‬ ‫نوشت‪« :‬ضمن احترام به ش��خصیت جناب عسگر اوالدی‬ ‫به دالیلی ک��ه در نماز جمعه مطرح کردم‪ ،‬اقایان موس��وی‬ ‫و کروب��ی را از س��ران فتن��ه دانس��تم‪ .‬معتقدم ان��ان باید‬ ‫پاسخگوی حوادث پس از ‪ 22‬خرداد ‪ 88‬باشند‪ .‬اینکه جناب‬ ‫عسگر اوالدی ابروی خویش را در مسیر انقالب قرار م ی دهند‬ ‫ستودنی است‪ ،‬اما به نظر م ی رسد ایشان مطمئنا مالحظه‬ ‫ابروی انقالب را هم م ی کنند‪ .‬اینکه ضد انقالب از اظهارات‬ ‫ایشان استقبال کردند‪ ،‬گویای ان است که ان اظهارات پسند‬ ‫انهاست که خوشبختانه ایش��ان جواب بسیار مناسبی به‬ ‫انان دادند‪ .‬جناب اقای عسگر اوالدی از سابقون انقالب بوده‬ ‫و پیشینه درخشان ایشان در مبارزه با طاغوت و حب س های‬ ‫طوالنی ایشان‪ ،‬فراموش شدنی نیست‪ .‬نیز خدمات ایشان‬ ‫پس از انقالب و تالش های مخلصانه ایشان پس از انقالب‬ ‫در جهت تثبیت نظام اس�لامی از یاد رفتنی نیست و یک‬ ‫نقد بر ایشان به معنای زیر س��وال بردن شخصیت ایشان‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫انتقاد از عس��گراوالدی حت��ی به جامعه مدرس��ین‬ ‫هم کش��یده ش��د‪ .‬ایت اهلل ممدوحی درباره واکنش جامعه‬ ‫مدرس��ین به اظهارات عس��گراوالدی چنی��ن گفت‪« :‬این‬ ‫مساله محکوم شد و عده ای هم تبری جستند و برخی نیز‬ ‫گفتند این اظهارات نظر شخصی عسگر اوالدی بوده است‪.‬‬ ‫در این جلس��ه بحث ش��د که موتلفه هم باید از این مساله‬ ‫تبری بجوید وگرنه گرفتار م ی ش��ود‪ ».‬چند روز بعد اما این‬ ‫اظهارات تکذیب شد‪.‬‬ ‫وظیفه این تکذیب نیز بر عهده ایت اهلل س��ی د محمد‬ ‫غروی گذاش��ته ش��د‪ .‬وی ب��ا بی��ان اینکه نظ��رات اقای‬ ‫عس��گر اوالدی از روی صدق و صفاس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬جامعه‬ ‫مدرس��ین حوزه علمیه قم تصمیمی درباره اظهارات اقای‬ ‫عسگر اوالدی نگرفته است‪».‬‬ ‫نامه نگاری های پیرمرد‬ ‫«ما ب��اب گفت وگو با منتق��دان را هیچ وقت بس��ته‬ ‫نم ی بینی��م‪ .‬نامه نگاری ه��ا ب��ا محمدرضا خاتم��ی ب رای‬ ‫شفاف سازی و نقد مبانی تئوریک گردانندگان حزب مشارکت‬ ‫بود و قطع گفت وگو هم از طرف اینجانب نبود‪ .‬انها اخرین‬ ‫نامه بنده را ب ی پاسخ گذاشتند‪».‬‬ ‫این جمله حبی��ب اهلل عس��گراوالدی در گفت وگو با‬ ‫روزنامه اصالح طلب اعتم��اد تنها بخش��ی از اظهارنظر او‬ ‫پی رام��ون نامه نگاری هایش ب��ا محمدرضا خاتم��ی‪ ،‬ب رادر‬ ‫سید محمد خاتمی‪ ،‬رئی س جمهور سابق در سال های پایانی‬ ‫دهه ‪ 70‬و سال های اغازین دهه ‪ 80‬بود؛ نامه نگاری هایی که‬ ‫به منظور رس��یدن به تفاهمی در خصوص اداره کش��ور و‬ ‫نزدیک ش��دن نظ رات حزب مش��ارکت و جمعی��ت موتلفه‬ ‫اسالمی در عرصه سیاست انجام گرفت‪.‬‬ ‫مدت ها پس از ان نامه نگاری ه��ا‪ ،‬بار دیگر حبی ب اهلل‬ ‫عس��گراوالدی در قامت دبیرکل جبهه پی��روان خط امام و‬ ‫رهبری قلم به دس��ت گرفت و جریانات مختلفی از جریان‬ ‫حامیان دولت تا سی د محمد موس��وی خوئین ی ها را به نقد‬ ‫کشید‪.‬‬ ‫نامه «پامنبری» به شریعتمداری‬ ‫عس��گراوالدی در نامه ای به حسین ش��ریعتمداری‪،‬‬ ‫مدیرمس��ئول روزنامه کیه��ان‪ ،‬ضمن انتقاد از یادداش��ت‬ ‫او در روزنامه خواس��تار ان ش��د ک��ه به س��خنان ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفسنجانی با حس ن ظن نگریسته شود‪.‬‬ ‫او به یادداشت شش��م دی ماه روزنامه کیهان با عنوان‬ ‫«این نشانه ها دیدنی نبود؟!» واکنش نشان داد؛ یادداشتی‬ ‫که در ان نقدی به برخی سخنان و رفتارهای رئیس مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام وارد شده بود‪.‬‬ ‫عسگراوالدی در این نامه خود را «پامنبری» حسین‬ ‫ش��ریعتمداری نامید و تاکید ک��رد که در تعه��د و وفاداری‬ ‫مدیرمسئول کیهان به مبانی انقالب اسالمی و راه پرفروغ و‬ ‫ماندگار امام راحل عظیم الشان و منویات رهبر معظم انقالب‬ ‫کوچکترین تردیدی ندارد‪« :‬سوابق درخش��ان شما قبل از‬ ‫انقالب و بعد از انقالب نشانگر دلبستگی و اعتقاد به نظام‬ ‫مقدس جمهوری اس�لامی اس��ت و همین موجب ارادتم‬ ‫به شماس��ت‪ .‬ش��ما ب رادر عزیز‪ ،‬نماینده محترم رهبرمعظم‬ ‫انقالب اسالمی هستید و باید مشی پدرانه سکاندار انقالب‬ ‫و ول ی ام��ر مس��لمین را س��رلوحه خود ق��رار دهی��د و در‬ ‫ارامش بخشی به فضای سیاسی کشور نقش افرین باشید‪».‬‬ ‫توصیه عسگراوالدی به «برادر» رسایی‬ ‫انتقاد از جریان انحرافی‬ ‫«من یک نامه خصوصی به اقای خوئین ی ها نوشتم‬ ‫که قصد انتش��ار ان را ن��دارم و هر وقت اق��ای خوئین ی ها‬ ‫مصلحت بداند منتش��ر م ی کنم‪ .‬در ان نوش��تم که ش��ما‬ ‫م ی گویید کس��انی که در خیابان ها ریختن��د از ما نبودند‪.‬‬ ‫ایش��ان م ی گوید؛ گفتند از موسوی و کروبی تبری بجویید‪.‬‬ ‫من گفتم چه کسی گفته از موسوی و کروبی تبری بجویید؟‬ ‫نیازی نیس��ت از موس��وی و کروبی تبری بجویید‪ ،‬از فتنه‬ ‫تبری بجویید‪ .‬فتنه را امریکا‪ ،‬انگلیس و اسرائیل به پا کردند‬ ‫و باید از انها تبری بجویید‪».‬‬ ‫ای��ن اظه��ارات عس��گراوالدی در حال��ی ب��ود که‬ ‫موسوی خوئین ی ها چندی بعد در اظهارنظری تند اعالم کرد‬ ‫اصالح طلبان به هیچ وجه از مواضع خود درباره انتخابات ‪88‬‬ ‫کوتاه نم ی ایند‪ .‬عسگراوالدی همچنین در سرمقاله ای در‬ ‫روزنامه رسالت‪ ،‬از محمود احمدی نژاد و جریان منتسب به‬ ‫او نیز انتقاد و تاکید کرد که این جریان با خط امام و رهبری‬ ‫زاویه ج��دی دارد‪« :‬به‏انها توصیه م ی کنی��م که به اهنگ‬ ‫والیت توجه کنند چرا که معتقدیم انحراف خطوطی اس��ت‬ ‫که نظام ما را به بیغوله م ی برد‪».‬‬ ‫پیشنهاد نامزدی ناطق نوری‬ ‫سیاست‬ ‫حبی��ب اهلل عس��گراوالدی در اس��تانه انتخاب��ات‬ ‫ریاس��ت جمهوری یازدهم در حالی که اصولگرایان سنتی‬ ‫به دنبال گزینه ای مناسب ب رای کاندیداتوری بودند‪ ،‬پیشنهاد‬ ‫کرد که عل ی اکبر ناطق نوری نامزد این جریان باشد‪« :‬بنا دارم‬ ‫در جلس ه ای اعالم کنم نظر ما سنت ی ها این است که اقای‬ ‫ناطق نوری بازگردد و چنانچه نظرها روی ایشان مثبت بود‪،‬‬ ‫ب رای انتخابات اینده روی ایشان سرمایه گذاری کنیم‪ .‬خود‬ ‫اقای ناطق هم گفته است که اگر نشانه های مثبتی ببینم‬ ‫م ی ایم‪».‬‬ ‫یک سال اخیر زندگی سیاسی حبی ب اهلل عسگر اوالدی‬ ‫پرفراز و نش��یب بود‪ .‬بس��یاری را متعجب کرد؛ دست های‬ ‫بسیاری را به سوی قلم برد‪ ،‬او را در صفحه اول رسانه ها قرار‬ ‫داد و در نهایت روز اول محرم او از میان ما رفت‪ .‬سیاس��ت‬ ‫ای ران پیرمردی دوستدار انقالب و نظام و دلسوز اصالح طلب‬ ‫و اصولگرا را از دست داد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫نطق جنجالی حمید رس��ایی در انتقاد علیه خانواده‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی کاف��ی بود تا ب��ار دیگ��ر حبی ب اهلل‬ ‫عس��گراوالدی دس��ت به قلم گیرد و زبان به انتق��اد از این‬ ‫نماینده مجل��س بپ��ردازد‪ .‬او با نگارش یادداش��تی چنین‬ ‫نوشت‪« :‬اینکه ما با ساده اندیش��ی فکر کنیم در اردوگاه ما‬ ‫کسی مفتون فتنه گری های دش��من نشد و همگی پاک و‬ ‫صالح ماندند‪ ،‬درس��ت ندیدن کل معادله فتنه است‪ .‬نقشه‬ ‫دش��من این بود که به ش��کاف رقابت های سیاس��ی وارد‬ ‫شود‪ ،‬انها را فعال نگه دارد و هر دو را به سمت افراط ی گری‬ ‫ببرد‪ .‬انها بس��تر منازعات را ب رای نشس��تن شتر فتنه مهیا‬ ‫دیدن��د‪ .‬از غفلت‪ ،‬جهل منج��ر به لجاج��ت‪ ،‬عصبانیت و‬ ‫خش��م و کینه توزی برخی بهره ها بردند و ش��د انچه نباید‬ ‫م ی شد‪ .‬تردیدی نیس��ت که باید با این ش��رارت در دو بعد‬ ‫حقوقی و سیاسی برخورد م ی شد و فتنه گران سرجای خود‬ ‫م ی نشس��تند‪ .‬در بعد حقوقی دادگاه ها برگزار شد و کسانی‬ ‫که اهل فتن��ه بودند به زن��دان و مجازات های مش��خص‬ ‫محکوم ش��دند‪ .‬در بعد سیاس��ی مردم ش��رارت منافقین‪،‬‬ ‫س��لطنت طلب ها و ضد انقالب و غفل��ت زدگان را نیز رصد‬ ‫کردند و در قیام تاریخی ‪ 9‬دی در ب رابر انها ایس��تادند و کار‬ ‫را یکس��ره کردند‪ .‬در این معرکه عمارهای تاریخ معاصر به‬ ‫میدان امدند و به ن��دای تاریخی «اَی��ن عمار»های رهبر‬ ‫معظم انقالب پاس��خ دادند و نگذاش��تند توطئه دشمن در‬ ‫غلبه نبرد نرم علیه ملت عملی شود‪».‬‬ ‫عس��گراوالدی در بخش دیگ��ری از این نام��ه ادامه‬ ‫داد‪« :‬ب رادر عزیز‪ ،‬اقای رس��ایی! موض��وع اصلی جنگ نرم‪،‬‬ ‫سربازگیری از دشمن اس��ت و ما نباید در این جنگ دشمن‬ ‫را در این س��ربازگیری یاری رس��انیم‪ .‬ب رای پرهی��ز از این‬ ‫غفلت باید بدانیم در ان س��وی نبرد امری��کای جنایتکار و‬ ‫رژیم صهیونیستی روسیاه و انگلیس مکار قرار دارند و در این‬ ‫سوی نبرد‪ ،‬رهبر مظلوم انقالب هدایت‪ ،‬رهبری و مدیریت‬ ‫نبرد نرم را به عهده دارند‪.‬‬ ‫لحن ش��ما در این دو نط��ق حکایت از ای��ن دارد که‬ ‫قدرت خارق العاده رهبری در مهار نبرد نرم دشمن را دقیق و‬ ‫روشن در محاسبه ندارید‪ .‬نقد شما به مهدی هاشمی یک‬ ‫مساله است و تس��ری ان به ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی و‬ ‫خانواده اش که اکنون با حکم رهبری در درون خیمه نظام و‬ ‫در مسند ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام نشسته‬ ‫مساله ای دیگر‪ .‬این لحن نشان م ی دهد شما از این حضور‬ ‫(در خیمه نظام و رهبری) خشنود نیستید‪ .‬این درست جایی‬ ‫است که ممکن اس��ت در اثر یک غفلت انسان در راهبرد‬ ‫دشمن در جنگ نرم عمل کند‪».‬‬ ‫دبیرکل جبهه پیروان خط ام��ام و رهبری همچنین‬ ‫به رس��ایی توصیه ک��رد که مراقب��ت در س��خن گفتن و‬ ‫نطق در مجل��س به عن��وان روحانی‪ ،‬نماین��ده مجلس و‬ ‫عضو کمیس��یون اصل ‪ 90‬بای��د مبتنی ب��ر رعایت دقیق‬ ‫موازین شرعی و قانونی باش��د‪« :‬قبل از محکومیت و رای‬ ‫نهایی دس��تگاه قضایی در مورد فرد متهم س��خن گفتن‪،‬‬ ‫مبنای قانونی‪ ،‬انسانی و اخالقی ندارد و فضای کشور را در‬ ‫استانه انتخابات ملتهب و متشنج کردن با اصول راهبردی‬ ‫مقام معظم رهبری سازگاری ندارد‪ .‬همچنین لحن شما در‬ ‫نقد نهادهای قانونی نظام در پیگیری فرایند حقوقی جرائم‬ ‫مهدی هاشمی نباید به گونه ای باش��د که دشمنان نظام را‬ ‫شاد کند و همان رفتاری را که اشرار اهل فتنه در نقد دستگاه‬ ‫قضایی یا دیگر نهادهای نظام داش��تند در ذهن ها تداعی‬ ‫کند‪ .‬ما و شما به نظام و رهبری وفاداریم و این وفاداری باید‬ ‫در موضع گیری ها و رفتار سیاسی ما و حتی لحن نقدهایمان‬ ‫تجلی داشته باشد‪».‬‬ ‫‪47‬‬ ‫مبارز خستگی ناپذیر‬ ‫‪2‬‬ ‫تو گو پای بند بود‬ ‫حبیب اهلل عسگر اوالدی به سنت گف ‬ ‫زندگی حبی ب اهلل عسگراوالدی چند برهه عمده دارد؛‬ ‫زندگی شخصی به همراه فعالیت در بازار‪ ،‬دوران مبارزه و البته‬ ‫فعالی ت های سیاسی پس از انقالب اسالمی‪ .‬او سیاستمداری‬ ‫بود که همواره جانب اعتدال و انصاف را رعایت م ی کرد و البته‬ ‫ل انکاری در بازار داشت‪.‬‬ ‫نفوذ غیرقاب ‬ ‫عس��گراوالدی از چهره های تاثیرگذار راس��ت سنتی‬ ‫و حت��ی اصولگرایان ب��ود؛ چهره ای ک��ه اگ��ر تاثیرش بر‬ ‫اصولگرایان بیش از ایت اهلل مهدوی کن��ی نبود‪ ،‬کمتر هم‬ ‫نبود‪.‬‬ ‫عسگراوالدی که بود؟‬ ‫سیاست‬ ‫حبی ب اهلل عسگراوالدی‬ ‫مس��لمان در س��ال ‪ 1311‬در‬ ‫خان��واده ای متدی��ن در ته ران‬ ‫متولد شد‪ .‬پدر و مادرش تا چند‬ ‫س��ال قبل از ان ساکن دماوند‬ ‫بودند؛ اما زلزل��ه ای در ان دیار‬ ‫باعث ش��د که به ته ران بیایند‬ ‫و در محل��ه امام��زاده یحیی‬ ‫بین خیابان ری و س��یروس در‬ ‫کنار تکیه زرگرها خانه ای اجاره‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫او عل��ت وجود پس��وند‬ ‫«مسلمان» در نام خانوادگ ی اش‬ ‫را اینگون��ه روایت ک��رده بود‪:‬‬ ‫«علت اینکه پس��وند فامیلی‬ ‫من مسلمان اس��ت‪ ،‬این است‬ ‫ک��ه اداره ثب ت اح��وال منطقه‬ ‫در محله امام��زاده یحیی بین‬ ‫خیاب��ان ری و س��یروس هم‬ ‫مسلمان و هم یهودی را ثبت‬ ‫م ی کرد‪ .‬زیرا امام��زاده یحیی‬ ‫یک ضلع محل��ه اش به محله‬ ‫یهودی نش��ین م ی خ��ورد‪ .‬اما‬ ‫محل سکونت ما یهودی نشین‬ ‫نب��ود‪ .‬در شناس��نامه ها ک��ه‬ ‫م ی نوش��تند‪ ،‬ملیت و تابعیت‬ ‫بعد از اسم و فامیل بود‪ .‬ملیت‬ ‫ما هم اس�لام یا مسلمان بود‪.‬‬ ‫نویس��نده شناس��نامه وقت��ی‬ ‫عسگراوالدی را نوشته‪ ،‬مسلمان را ان طرف ملیت ننوشته‪.‬‬ ‫در کنار عسگراوالدی نوشته‪ ،‬بناب راین فامیل من بین ب رادران‬ ‫و خواه رانم عسگراوالدی مسلمان است‪ .‬هیچ یک از ب رادران‬ ‫و خواه رانم قید مسلمان را به دنبال شناسنامه ندارند‪ .‬تابعیت‬ ‫ای رانی است و ملیت اسالم اس��ت‪ .‬منافقان سوءاستفاده ای‬ ‫از قید مس��لمان کردند مثال کیه��ان ‪ -‬ضدانقالبیون چاپ‬ ‫لندن‪ -‬دراین باره چیزهای مختلفی نقل کرده از جمله گفته‬ ‫که عسگراوالدی جدیداالسالم است‪ ،‬پدر و مادرش یهودی‬ ‫بودند و او جدیداالسالم است که پسوند مسلمان دارد‪ .‬بعضی‬ ‫به من م ی گفتند که شما بنویس و این مسلمان را عوض کن‪.‬‬ ‫جوابش را من گفتم که افتخار م ی کنم مسلمانم و مسلمان‬ ‫بودن چیزی نیس��ت که نامه بنویسم به ثبت احوال که من‬ ‫نم ی خواهم قید مسلمان بعد از اسمم باشد‪ .‬بناب راین بنده و‬ ‫فرزندانم بعد از عسگراوالدی‪ ،‬در شناسنامه هایمان مسلمان‬ ‫قید ش��ده در صورتی که در ثبت احوال چنین اشتباهی رخ‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪48‬‬ ‫داده است‪».‬‬ ‫حبی ب اهلل در ش��ش س��الگی بار دیگر همراه خانواده‬ ‫راهی دماوند ش��د و دوران ابتدای��ی را در همانج��ا گذراند‪.‬‬ ‫وضعیت معیش��تی خانواده اش اما به ق��دری بغرنج بود که‬ ‫امکان ادامه تحصیل ب رای او وجود نداشت‪« :‬زمان تحصیل‬ ‫ما در جنگ جهانی دوم بود‪ .‬کاغذ و مرکب و وسایل تحریر‬ ‫بسیار گران بود‪ .‬این کار ادامه داش��ت‪ .‬ما مشق خط را روی‬ ‫فلز ‪ -‬ورق حلب ‪ -‬انجام م ی دادیم و م ی بردیم‪ .‬معلم دو روی‬ ‫حلب را نگاه م ی کرد و م ی شستیم‪ ».‬چندی بعد اما یکی از‬ ‫بستگانش‪ ،‬هزینه تحصیل حبی ب اهلل را تقبل کرد‪ .‬شش سال‬ ‫دوره ابتدایی را که به پایان رساند‪ ،‬مشکالت اقتصادی اش او‬ ‫را مجبور کرد در جس ت وجوی شغلی مناسب باشد تا بتواند‬ ‫هزینه های زندگی خود را تامین کند‪ .‬حبی ب اهلل البته در دوره‬ ‫کودکی هم کار را تجربه ک��رده بود و در س��ه ماه تعطیلی‬ ‫مدارس‪ ،‬شاگرد خیاطی بود‪.‬‬ ‫او س��پس یک س��ال به منزل دایی خود حاج عبداهلل‬ ‫توسلی ‪ -‬که از چهره های سرش��ناس بازار بود ‪ -‬رفت تا در‬ ‫انجا کار کند‪ .‬اما ورشکستگی تجار ته ران در سال ‪ 1323‬او را‬ ‫مجبور کرد به دماوند برگردد‪.‬‬ ‫چندی بعد به ته ران بازگش��ت تا برنج فروش��ی کند و‬ ‫مدتی هم در اهن فروشی سی د حسین توکلی کار کرد؛ فردی‬ ‫که سال ها بعد پدر همسرش شد‪.‬‬ ‫ش��اگردی حبی ب اهلل چند روزی بیش��تر طول نکشید‬ ‫و س��پس تحصی ل دار یک تاجر قمی به نام حاج حس��ین‬ ‫مستقیم شد‪.‬‬ ‫در همان ایام به علوم دینی عالقه مند شد؛ ادبیات عرب‬ ‫را نزد شیخ محمدحسین زاهد فراگرفت و در علم حدیث هم‬ ‫از شیخ احمد مجتهدی تلمذ کرد‪ .‬همچنین در مدرسه مال اقا‬ ‫رضا در خیابان سیروس فقه را از ایت اهلل مصطفوی اموخت‬ ‫و اصول را از ایت اهلل شهرستانی‪.‬‬ ‫در ده��ه ‪ ،20‬فعالی ت ه��ای ایت اهلل کاش��انی و گروه‬ ‫فداییان اس�لام ‪ -‬که از جریان های نزدیک به ب��ازار بودند‬ ‫ نظر عس��گراوالدی جوان را به خود جلب کرد؛ او البته از‬‫نزدیکی به این دو گروه سیاسی ‪ -‬مذهبی اجتناب م ی ورزید‪:‬‬ ‫صحب ت های مرحوم نواب صفوی کسانی که پای منبر ایشان‬ ‫بودند را سحر م ی کرد‪ .‬اما‬ ‫من ای��ن افتخ��ار را پیدا‬ ‫نکردم ک��ه عضو فداییان‬ ‫اس�لام باش��م؛ چراک��ه‬ ‫پرهیزی در عمق وجودم‬ ‫بود که به احزاب سیاسی و‬ ‫تشکل ها نزدیک نشوم‪».‬‬ ‫نوش��ته های حس��ین‬ ‫فاطم ی و مظف��ر بقایی‬ ‫در روزنامه های ان روزگار‬ ‫نیز بر او تاثی��ری عمیق‬ ‫گذاشت؛ تا جایی که خود‬ ‫بارها به این موضوع اذعان‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫ر‬ ‫حض��و‬ ‫عس��گراوالدی جوان در‬ ‫مس��جد امی ن الدوله او را‬ ‫با افرادی همچون مهدی‬ ‫عراق��ی‪ ،‬هاش��م امانی‪،‬‬ ‫مهدی شفیق‪ ،‬ابوالفضل‬ ‫توکل ی نی��ا و مصطف��ی‬ ‫حائ��ری زاده اش��نا کرد تا‬ ‫هیات ب��ازار و دروازه ای ها‬ ‫را تاس��یس کنن��د‪ .‬ای��ن‬ ‫هیات مذهبی اغاز تجربه‬ ‫تشکیالتی او شد‪.‬‬ ‫عس��گر ا و ال د ی‬ ‫و یاران��ش‪ ،‬تفال��ی ب��ه‬ ‫ق��ران زدند و گ��روه خود‬ ‫را «موی��د» ن��ام نهادند؛‬ ‫گروه��ی ک��ه ‪ 50‬عضو داش��ت و س��خنران جلساتش��ان‬ ‫سی د محمد حسین ی بهشتی بود‪ .‬گروه موید از اواخر دهه ‪30‬‬ ‫شمسی به اعالم مواضع سیاس��ی خود پرداخت و بیانی ه ای‬ ‫تحت عنوان «جبهه مسلمانان مبارز» منتشر کرد‪.‬‬ ‫پس از درگذشت ایت اهلل بروجردی‪ ،‬متدینین به دنبال‬ ‫فردی بودند ک��ه بتواند خالء ای��ن مرجع ب��زرگ را پر کند‪.‬‬ ‫عس��گراوالدی ب رای یافتن پاسخی مناس��ب به این سوال‪،‬‬ ‫مس��افر قم ش��د و در اتوبوس قم ‪ -‬ته ران سر صحبت را با‬ ‫طلب ه ای که در کنارش نشسته بود‪ ،‬باز کرد‪ .‬طلبه که تقریبا‬ ‫همسن و س��ال حبی ب اهلل بود‪ ،‬از «حاج اقا روح اهلل خمینی»‬ ‫به عنوان مرجع تقلید اعلم پس از ایت اهلل بروجردی یاد کرد‪.‬‬ ‫او بعدها ارتباط خود را با ای��ن روحانی حفظ کرد و این‬ ‫ارتباط تا پایان عمرش نی��ز ادامه یافت‪ .‬این روحانی ایت اهلل‬ ‫محمدرضا مهدوی کنی بود که البته واس��طه ای ش��د ب رای‬ ‫اشنایی عسگراوالدی با حضرت امام خمینی(ره)‪.‬‬ ‫متواضع و بلندنظر‬ ‫حبیب اهلل عسگر اوالدی مدافع تحزب بود‬ ‫فاطمه رهبر‬ ‫‪3‬‬ ‫عضوحزب موتلفه اسالمی‬ ‫سیاست‬ ‫درگذشت اقای حبی ب اهلل عسگراوالدی ب رای همه ما‬ ‫که به نوعی از نزدیک با ایش��ان اشنا بودیم‪ ،‬بسیار سخت و‬ ‫تکان دهنده و حتی باورنکردنی بود‪ .‬درگذشت این مجاهد‪،‬‬ ‫مفسر قران و وفادار و متعهد امام راحل و مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫مساله ای اس��ت که مدت ها از ذهن هی چ کس دور نخواهد‬ ‫شد‪ .‬وی شخصیت بس��یار بزرگی داشت و در تمام ی دوران‬ ‫زندگی خود و باتوجه به خاط راتی که در دفتر مرکزی شورای‬ ‫حزب موتلفه نقل م ی کردند‪ ،‬بر همه واضح و مشخص بود‬ ‫که از س��نین نوجوانی و حتی تا اخرین لحظات عمر خود‪،‬‬ ‫خودشان را در خدمت اس�لام و انقالب م ی دیدند و همیشه‬ ‫از دغدغه های وی یاری رساندن به انقالب و محرومین بود‪.‬‬ ‫ایش��ان همیش��ه و در همه حال‪ ،‬اط رافیان را به اطاعت از‬ ‫والیت فقیه سفارش م ی کردند‪ .‬یک جمله تاریخی و ماندگار‬ ‫که از ایش��ان در ذهن همه کس��انی که با وی از نزدیک در‬ ‫ارتباط بودند‪ ،‬وجود دارد این اس��ت که م ی گفتند‪« :‬همیشه‬ ‫باید حرکتی هماهنگ با اهنگ والیت داشته باشید‪».‬‬ ‫ایش��ان به معن��ای واقع��ی ذوب در والی��ت بودند‪.‬‬ ‫چ��ه درزمان حی��ات حض��رت ام��ام و چه عش��قی که به‬ ‫مقام معظم رهب��ری داش��تند‪ .‬نزدیکان ایش��ان از وی نقل‬ ‫م ی کردند که در واپسین س��اعات عمر خود عنوان کرده اند‬ ‫که نگران فعالی ت های کمیته امداد هستند و از انها خواسته‬ ‫بودند که ایشان را از بیمارس��تان مرخص کنند تا بتوانند به‬ ‫کارهای کمیته امداد حضرت امام و کمک به مستضعفین‬ ‫بپردازند‪ .‬من توفیق این را داشتم که به مدت هفده سال از‬ ‫نزدیک با ایشان در جلس��ات حزب موتلفه شرکت کنم و از‬ ‫فکر پویا و مبتکر و خالق ایشان اس��تفاده کنم‪ .‬من بر این‬ ‫اعتقاد هستم که س��لول های مغزی مرحوم عسگراوالدی‬ ‫حالت طبیعی نداش��ت‪ .‬ب��ه قدری ایش��ان مبتکر و خالق‬ ‫بودند که در بس��یاری از موارد صحب ت های وی کارگش��ا و‬ ‫گره گشا بود‪.‬‬ ‫در برخی از موارد که بحث ه��ا و گفت وگو ها در یک‬ ‫موضوع خاص سیاس��ی س��اعت ها به طول م ی انجامید و‬ ‫نتیجه مطلوبی به دس��ت نم ی امد حاج اقای عسگر اوالدی‬ ‫بع��د از صب��وری و بردب��اری و ان تحملی که به راس��تی‬ ‫وصف ناپذیر است‪ ،‬با فروتنی همه صحب ت ها و دیدگاه های‬ ‫دیگران را گوش م ی کردند و در نهایت با لحن بسیار شیرین‬ ‫خود خس��تگی را از تن یکایک ما خارج م ی کردند و سپس‬ ‫ایه ای از قران کریم را م ی خواندن��د و و صحبت خود را با ان‬ ‫اغاز م ی کردن��د‪ .‬چند پی��ام از بیان ان ایه را ب��رای همه ما‬ ‫م ی گفتند و در خصوص ان موضوع خاص که بیش از چند‬ ‫س��اعات گفت وگو و بحث کرده بودیم‪ ،‬ایش��ان با استخراج‬ ‫پیام هایی از ان ایه قرانی گره گشایی م ی کردند و مانند ابی‬ ‫که بر اتش ریخته شده باشد‪ ،‬مباحث را جمع بندی م ی کردند‬ ‫و بهترین نتیجه گیری را انجام م ی دادند‪.‬‬ ‫در نهایت تمامی افرادی که در جلسه حضور داشتند‪،‬‬ ‫از صمیم قلب با ان نتیجه موافقت م ی کردند و راضی بودند‪.‬‬ ‫ایشان طی این س��ال ها عل ی الخصوص این سال های اخر‬ ‫که از دبیرکلی حزب موتلفه انصراف دادند‪ ،‬نی ت شان این بود‬ ‫که این حزب مستقل ش��ود و تکی ه خود را به ایشان کمتر‬ ‫کند‪ ،‬تا بتواند اینده را رقم بزند‪ .‬مرحوم عسگر اوالدی مردی‬ ‫بود که بسیار به جوانان بها م ی داد و در حزب تاکید بسیاری‬ ‫به رش��د جوانان داش��تند و همی ن طور معتقد بودند که در‬ ‫تصمیم گیری های درون حزب از دیدگاه های انها نیز استفاده‬ ‫شود و انها را نادیده نگیرند‪.‬‬ ‫همیشه یقین داشتم که ایش��ان در تمام تصمیمات‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬حزبی و تش��کیالتی‪ ،‬ابت��دا خ��دا را م ی دیدند و‬ ‫تصمیم ی م ی گرفتند که برگرفته از دستورات الهی بود و به‬ ‫دلیل تسلطی که بر تفسیر قران داشتند‪ ،‬حول محور قران و‬ ‫خدا تصمیم م ی گرفتند و نظر م ی دادند‪ .‬همه کسانی که وی‬ ‫را م ی شناختند م ی دانند که هرگز نم ی توان مطالب شیرین‬ ‫و اموزنده ای که ایش��ان از خاط رات دور خود‪ ،‬از زمان پیش‬ ‫از انقالب یا پس از س��ال ‪ 57‬در محضر امام راحل و بزرگان‬ ‫نقل م ی کردند را فراموش کرد‪ .‬خاط راتی که انقدر با جزئیات‬ ‫دقیق نقل م ی شدند که گویی تنها چند ساعت از وقوع انها‬ ‫م ی گذرد‪ .‬این دقت ایشان در جزئیات بیانگر هوش و ذکاوت‬ ‫وی بود که بسیار مثال زدنی بود‪ .‬ایش��ان همیشه بر حزب‬ ‫نیرو های حزبی تاکید داش��تند و همیشه توصیه م ی کردند‬ ‫به جای عضو گیری‪ ،‬خواهریاب��ی و ب رادریابی کنید‪ ،‬در این‬ ‫صورت اس��ت که حزب به لغزش نم ی افتد‪ .‬اما افسوس که‬ ‫با تمام این خوب ی ها و مهربان ی ها‪ ،‬در این س��ال ها انتقادات‬ ‫ب ی رحمانه و خصمانه ای درخصوص ایشان و دیدگاه هایشان‬ ‫صورت گرفت‪.‬‬ ‫با وجود تمام این حرف ها و حدیث ها‪ ،‬بسیار متواضعانه‬ ‫و با بلندنظری برخورد کردن��د‪ .‬خوب به یاد دارم زمانی را که‬ ‫ش��خصی نامه مکتوب به دفتر حزب فرس��تادند و به دلیل‬ ‫اظهارنظ رات حاج اقای عس��گر اوالدی در خصوص وقایع‬ ‫سال ‪ 88‬خواس��تار اخ راج ایش��ان از حزب موتلفه شده بود‪،‬‬ ‫حاج اقا با تمام تواضع خود همان شب به جلسه حزب امدند‬ ‫و عنوان کردند که من امده ام تا اگر قصد اخ راج بنده را دارید‬ ‫بگویم که هیچ ناراحتی از شما نخواهم داشت‪ .‬اگر این کار را‬ ‫نم ی کنید‪ ،‬به من مرخصی بدهید تا اقداماتی که م ی خواهم‬ ‫انجام بدهم و وظیفه شرعی خود م ی دانم انجام دهم تا ب رای‬ ‫شما و حزب مساله و مشکلی ایجاد نکند‪.‬‬ ‫م ی گفتند‪« :‬این تکلیفی است که بر گردن من نهاده‬ ‫شده و حجت ش��رعی من اس��ت و باید به ان عمل کنم تا‬ ‫بتوانم به موالی خود در ش��ب اول قبر‪ ،‬جواب پس بدهم‪.‬‬ ‫به هرحال تخریب ها در س��ال های اخیر علیه ایشان بسیار‬ ‫بود اما اعضای حزب موتلفه با دیده منت از ایش��ان حمایت‬ ‫و تجلیل کرد و افتخار م ی کنیم که با ایش��ان هم جلس ه ای‬ ‫بودیم‪ .‬حبی ب اهلل عسگر اوالدی نه تنها پدر معنوی همه ما‬ ‫در حزب موتلفه بودند‪ ،‬بلکه معتقدم ب رای نظام ستون محکم‬ ‫و استواری محسوب م ی ش��دند و ش��خصیت دانا‪ ،‬صبور‪،‬‬ ‫مجاهد‪ ،‬فهمیده و مخلصی داشتند‪.‬‬ ‫او با وجود وجه��ه و اعتبار خود هی��چ گاه ب رای نظام‬ ‫تعیین تکلیف نکردند‪ .‬تمام نظ راتی را که عنوان م ی کردند‬ ‫تنها وظیفه شرعی خود م ی دانستند‪ .‬ما معموال این اخالق‬ ‫غی ر حسنه را داریم که تا زمانی که فردی زنده است قدر وی را‬ ‫ندانیم و پس از مرگ‪ ...‬اما به راستی حاج اقای عسگراوالدی‬ ‫مردی بود که تاریخ درب��اره وی قضاوت خواه��د کرد‪ .‬وی‬ ‫انسانی بزرگ بود که قطعا با گذشت زمان‪ ،‬او بیش از پیش‬ ‫شناخته م ی شود‪ .‬او مردی از جنس قران بود‪ .‬او بزرگ بود و‬ ‫بزرگ خواهد ماند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫ایت اهلل خمینی به عسگراوالدی و یارانش توصیه کرد‬ ‫که در کنار هم باشند تا قدرت شان بیشتر شود‪ .‬عسگراوالدی‬ ‫و ع راقی در مس��جد امی ن الدوله و هیات مسجد شی خ علی‬ ‫امانی با هیات گ��روه اصفهان ی ه��ا و چهره هایی همچون‬ ‫اس��داهلل بادامچیان‪ ،‬میرمحمد صادقی‪ ،‬اسداهلل الجوردی و‬ ‫محمدصادق اسالمی اشنا شدند‪.‬‬ ‫عسگراوالدی همراه با «بچه هیات ی ها»یی که با انها‬ ‫اشنا شده بود‪ ،‬گروه «‪ 10‬نفره اقای خمینی» را تاسیس کردند‬ ‫و اساس��نامه گروه ش��ان مورد تایید و تصحیح سی د محمد‬ ‫حس��ینی بهش��تی و محمدجواد باهنر دو روحانی انقالبی‬ ‫قرار گرفت‪.‬‬ ‫پ��س از مدت��ی اما ب��ا ش��کل گیری ش��اخه نظامی‬ ‫«هیات های موتلفه اس�لامی» و اعدام حس��نعلی منصور‬ ‫نخس��ت وزیر رژیم پهلوی از سوی انها‪ ،‬عس��گراوالدی به‬ ‫اتهام «مخف ی کردن چمدان س�لاح و نوارهای گروه مسلح‬ ‫در منزل یکی از بس��تگان خ��ود» به حبس اب��د محکوم‬ ‫ش��د‪ .‬او از زندانیانی بود که بر مرزبندی ج��دی مذهب ی ها با‬ ‫مارکسیس ت ها تاکید جدی م ی کرد‪ .‬عسگراوالدی همچنین‬ ‫از اولین افرادی بود که س��ازمان مجاهدین خلق را التقاطی‬ ‫خواند‪ .‬شاید همین دیدگاه سبب کینه منافقین از او شد و به‬ ‫ترورش در سال ‪ 60‬انجامید‪.‬‬ ‫او پس از ازادی از زندان‪ ،‬بار دیگر همکاری با روحانیون‬ ‫انقالبی و یاران مبارزش را از سر گرفت؛ سفری هم به پاریس‬ ‫داشت تا با ایت اهلل خمینی مالقاتی کند‪.‬‬ ‫عسگراوالدی پس از پیروزی انقالب اسالمی در سال‬ ‫‪ ،57‬به همراه یارانش در هیات های موتلفه اسالمی به حزب‬ ‫جمهوری اسالمی پیوست و عضو شورای مرکزی این حزب‬ ‫شد‪ .‬در دوره اول مجلس نماینده مردم شد و بر کرس ی های‬ ‫سرخ هیات رئیسه تکیه زد‪ .‬او در س��ال ‪ 60‬دو بار کاندیدای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری شد و با شکل گیری کمیته امداد‬ ‫از اغازین روزها در راس این نهاد وابسته به رهبری قرار داشت‪.‬‬ ‫دیدگاه سیاسی ‪ -‬اقتصادی متفاوت عسگراوالدی اما‬ ‫او را در ب رابر برخی از نیروهای چپ مذهبی قرار داد‪ .‬او بعدها‬ ‫هنگامی ک��ه به عنوان وزیر بازرگانی به کابینه میرحس��ین‬ ‫موسوی پیوست‪ ،‬همواره با نخس ت وزیر وقت مجادله لفظی‬ ‫م ی کرد‪ .‬چندی بعد به همراه عل ی اکبر ناطق نوری‪ ،‬عل ی اکبر‬ ‫والیتی‪ ،‬احمد توکلی‪ ،‬محس��ن رفی ق دوست‪ ،‬سی د مرتضی‬ ‫نبوی و عل ی اکبر پرورش نامه ای به امام خمینی(ره) نوشت و‬ ‫زبان به گالیه از سیاست های موسوی گشود‪ .‬اختالف دیدگاه‬ ‫عسگراوالدی با بهزاد نبوی نیز مزید بر علت شد تا از سمت‬ ‫خود استعفا کند‪ .‬پس از ان عسگراوالدی تمام ه مو غم خود‬ ‫را بر فعالی ت های تشکیالتی و حزبی متمرکز کرد‪ .‬او همواره‬ ‫به عنوان چهره ای موث��ر در جناح راس��ت و جریان اصولگرا‬ ‫شناخته م ی شد‪.‬‬ ‫با انحالل حزب جمهوری عسگراوالدی و یارانش بار‬ ‫دیگر پرچم هیات های موتلفه اس�لامی را ب رافراش��تند و او‬ ‫سکاندار این تشکل سیاسی شد‪.‬‬ ‫عس��گراوالدی س��ال های متمادی در مقام دبیرکلی‬ ‫موتلفه به کار تشکیالتی منس��جم پرداخت‪ ،‬اما در تیر ‪83‬‬ ‫کرسی خود را به محمدنبی حبیبی سپرد‪ .‬ریش سفیدی او اما‬ ‫همچنان پابرجا ماند؛ چه ان هنگام که در استانه انتخابات‬ ‫س چه��ارم در کنار ناطق نوری‪ ،‬ای��ت اهلل محمد یزدی‪،‬‬ ‫مجل ‬ ‫ایت اهلل جنتی‪ ،‬حسن روحانی و ایت اهلل شرعی اتاق فکر جناح‬ ‫راست را هدایت م ی کرد و چه در روزهایی که جوانان اصولگرا‬ ‫زمام امور را در دس��ت گرفتند‪ .‬جالب ان ب��ود که جوان ترها‬ ‫همان دیدگاه های اقتصادی چپ ده��ه ‪ 60‬را دنبال کردند و‬ ‫عسگراوالدی نیز چندان به انها انتقاد نکرد‪.‬‬ ‫دبیرکل فقید جبهه پیروان خط امام و رهبری که در یک‬ ‫سال گذشته به دلیل مواضع سیاسی متفاوتش مورد توجه‬ ‫رسانه ها قرار گرفته بود‪ ،‬اول محرم امس��ال دارفانی را وداع‬ ‫گفت و موتلفه را به یاران جوان تر از خود سپرد‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫ائتالف های جدید‬ ‫توقف چرخش به چپ‬ ‫شیخ‬ ‫ناطق نوری کدام بخش از گفته هایش را تکذیب کرد؟‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪4‬‬ ‫هنوز چهار ماه از انتخابات ریاست جمهوری نگذشته که‬ ‫بار دیگر نام عل ی اکبر ناطق نوری بر سر زبان ها افتاده است‪ .‬این‬ ‫بار م ی گویند او ب رای انتخابات مجلس خود را اماده م ی کند‪.‬‬ ‫عده ای م ی گویند ب رای ریاست مجلس ب رنامه دارد‪ ،‬عده ای هم‬ ‫گمانشان به این م ی رود که او خود وارد ماجرای کاندیداتوری‬ ‫نشده و تنها عاملی ب رای اجماع خواهد شد‪.‬‬ ‫اما همه این ش��ایعات‪ ،‬اخبار و تحلی ل ها این بار یک‬ ‫منبع مشترک دارد؛ مصاحب ه ای از غالمحسین کرباسچی؛‬ ‫انجا که گفت‪« :‬احزاب اصالح طلب از روش های سیاس��ی‬ ‫معقول و فعال تر ب رای انتخابات مجلس اس��تفاده م ی کنند‬ ‫و بعید نیس��ت باتوجه به س��ابقه ناطق ن��وری و مجموعه‬ ‫گرای��ش اصالح طلبان این اتفاق ص��ورت بگیرد‪ ،‬حرکت به‬ ‫س��مت ناطق نوری چیز عجیبی نیست که باید هماهنگی‬ ‫در مورد ان صورت بگی��رد‪ .‬در مجلس باید نیروهای معتدل‬ ‫و با سابقه در انقالب حضور داشته باشند تا وضعیت بهتری‬ ‫رقم بخورد و ادم های توانمند وارد ش��وند و ناطق نوری جزو‬ ‫نیروهایی است که همه به توانای ی های او اذعان دارند‪ .‬عارف‬ ‫از نیروهای خوبی است که تجربه معاون اجرایی و وزارت را‬ ‫در کارنامه خ��ود دارد و در مجلس م ی تواند نقش خوبی ایفا‬ ‫کند‪ ،‬اما این بحث نیست که یا عارف در انتخابات مجلس‬ ‫حضور داشته باش��د یا ناطق نوری؛ به هر حال مجلس ‪290‬‬ ‫کرسی دارد و همه شخصی ت های خوب و توانمند م ی توانند‬ ‫در ان حضور داشته باشند و این انتخابات مجلس م ی تواند‬ ‫این شخصی ت ها را جمع کند‪ ».‬این سخنان کرباسچی اما با‬ ‫واکنش های گسترده ای مواجه شد‪ ،‬هم در میان اصولگرایان‬ ‫هم در میان اصالح طلبان‪ .‬سخنانی که حکایت از ان داشت‬ ‫‪50‬‬ ‫که تالشی تازه اغاز شده ب رای شکل گیری سامانی جدید در‬ ‫سپهر سیاست ای ران‪ .‬حاال همه به دنبال این بودند که یک‬ ‫کارگزارانی و البته چهره نزدیک به اکب ر هاشمی رفسنجانی‬ ‫چرا این سخنان را به زبان اورده است‪.‬‬ ‫کارگزاران نسخه می پیچد تا روحانی مستاجر چهار ساله نباشد‬ ‫حمیدرضا ترقی‪ ،‬عضو حزب موتلفه اسالمی با اشاره به‬ ‫سخنان کرباسچی در مورد احتمال اجماع اصالح طلبان روی‬ ‫ناطق نوری در انتخابات مجلس دهم گفته است‪« :‬ادعاهای‬ ‫اقای کرباسچی نه اثبات شده و نه از سوی ناطق تایید شده‬ ‫اس��ت‪ .‬بناب راین فعال مورد بررس��ی جبهه اصولگرایان قرار‬ ‫نگرفته اس��ت‪.‬خبرهایی که م��ا از موضع گیری های جناب‬ ‫اقای ناطق نوری داریم‪ ،‬خالف س��خنان اقای کرباسچی را‬ ‫مطرح کردند و بعید اس��ت ایش��ان وارد یکی از جریان های‬ ‫سیاسی رسمی ش��ود‪ ».‬ترقی در پایان به تکذیب دلخوری‬ ‫ناطق نوری از اصولگرایان پرداخت‪« :‬دلگیری ایشان مربوط‬ ‫به سخنان احمدی نژاد است و ربطی به اصولگرایان ندارد‪ .‬در‬ ‫واقع کارگزاران م ی خواهد جریان اعتدال همچنان در قدرت‬ ‫باقی بماند و نسخه م ی پیچد تا جلوی مستاجری چهار ساله‬ ‫روحانی را ک��ه اصالح طلبان به دنبال ان هس��تند بگیرد‪».‬‬ ‫ترقی همچنین در ادام��ه در مورد تاکتی��ک اصالح طلبان‬ ‫و ورود زودهن��گام انان به مقول��ه دهمی��ن دوره انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی گفت‪« :‬اصالح طلبان ب رای کسب‬ ‫کرس ی های مجلس در دو مسیر حرکت خواهند کرد؛ یکی‬ ‫مس��یر اعتدال و دیگری همان گفتمان اصالح طلبی است‪.‬‬ ‫بین اصالح طلبان این اختالف نظ��ر و تحلیل وجود دارد که‬ ‫با گفتمان اصالح طلبی نم ی ش��ود در انتخابات پیروز ش��د‪.‬‬ ‫بناب راین بنا دارند مجدد پشت گفتمان اعتدال مخفی شوند و‬ ‫خودشان را به کرس ی های پارلمان برسانند‪ .‬بناب راین با مطرح‬ ‫کردن اقای ناطق نوری به دنبال سرلیستی هستند که بتواند‬ ‫موید اعتدال انها باشد‪ .‬برخی از اصالح طلبان به دنبال عبور‬ ‫از اعتدال هس��تند و م ی گویند دولت تدبی��ر و امید دولتی‬ ‫چهار س��اله و روحانی نیز مستاجر چهار س��اله است‪ ».‬وی‬ ‫در مورد حزب کارگزاران و دیکته کردن سیاس��ت های خود‬ ‫به اصالح طلبان نی��ز گفت‪« :‬کارگ��زاران م ی خواهد جریان‬ ‫اعتدال همچنان در قدرت باقی بماند و تالششان این است‬ ‫که نگذارند مجلس اینده از مسیر اعتدال به سمت اصالحات‬ ‫برود یا به تعریفی دیگر کارگزاران نسخه م ی پیچد تا جلوی‬ ‫مستاجری چهار ساله روحانی را که اصالح طلبان به دنبال ان‬ ‫هستند بگیرد‪».‬‬ ‫روزگار متفاوت عارف‬ ‫کرباس��چی البته هم��ه س��خنانش را ب��ه عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری اختصاص نداده‪ .‬او اش��اره ای ه��م به محمد رضا‬ ‫عارف داشته اس��ت‪ .‬اینکه او م ی تواند در کنار سایر نیروهای‬ ‫کارامد حضور داشته باشد‪ .‬سایت مشرق در همین زمینه خبر‬ ‫داده است که اط رافیان محمد رضا عارف از مواضع کرباسچی‬ ‫درباره ریاس��ت اینده مجلس توس��ط ناطق نوری به ش��دت‬ ‫عصبانی هستند و اعالم کرده اند‪« :‬حزب چند نفره کارگزاران‬ ‫حق ندارد ب رای جریان های اصالح طلب تعیی ن تکلیف کند‪.‬‬ ‫کارگزاران ی ه��ا م ی خواهند از نجابت عارف س��وء اس��تفاده‬ ‫کنند‪ .‬کارگزاران ی ها عددی نیس��تند که بخواهند ب رای عارف‬ ‫اصولگرایان که وجه شباهت بیشتری با خود دارند بگستراند و‬ ‫قصد ندارد در انتهای صف اصالح طلبان قرار بگیرد‪ ».‬این فعال‬ ‫سیاسی با اش��اره به تالش اصولگرایان ب رای تشکیل حزب‬ ‫فراگیر حول محوریت ناطق ن��وری گفت‪« :‬البته ناطق نوری‬ ‫این موضوع را نفی کرده و تمایلی به تش��کیل حزب فراگیر‬ ‫ندارد‪ .‬ناطق م ی خواهد روندی ایجاد کند که یک سیاستمدار‬ ‫وقتی که از میدان سیاست کناره گرفت به عنوان یک مربی‬ ‫عمل کند‪ .‬او م ی خواهد نقش مشاور یا اندیشه کمکی ب رای‬ ‫یک جناح داشته باش��د که یک کار بزرگ و ارزشمند است‪».‬‬ ‫محبیان ادام��ه داد‪« :‬ناطق نوری تجربی��ات ذی قیمتی دارد‬ ‫که به درد اصولگرایان م ی خورد تا مسیری به وجود اورند که‬ ‫گستره و فراگیری شان در جامعه بیش��تر و اقشار بیشتری را‬ ‫جذب اصولگرایی کند و تصویر معتدل ت��ری از اصولگرایان‬ ‫ارائه شود‪».‬‬ ‫ناطق نوری سرلیست انان نخواهد شد‬ ‫ناطق نوری رئیس مجلس می شود‬ ‫واکنش یکی از اطرافیان عارف به سخنان کرباسچی‬ ‫حسن رسولی از چهره های نزدیک به عارف بدون انکه‬ ‫حاضر شود به طور مستقیم به اظهارات کرباسچی پاسخی‬ ‫دهد اما گفته اس��ت‪« :‬من فکر م ی کنم ک��ه ورود به بحث‬ ‫انتخابات مجلس دهم در شرایط فعلی که بیش از یک سال به‬ ‫اغاز ب رنامه زمان بندی اجرای انتخابات مانده‪ ،‬ورودی زود هنگام‬ ‫و شتابزده باشد‪ .‬تجربه نشان م ی دهد تحوالت سیاسی داخلی‬ ‫ای ران با محوریت انتخابات چه در س��طح ریاست جمهوری و‬ ‫چه در سطح مجلس تحوالت زودهنگام و به تعبیر عامیانه‬ ‫دقیقه نودی خواهد بود‪ .‬پی ش بینی فضای سیاسی یک سال‬ ‫و نیم این��ده ای ران و پی ش بینی مرز بن��دی و جناح بندی های‬ ‫فراروی احزاب و جریانات سیاسی باتوجه به مدت زمان پیش‬ ‫رو کاری بسیار س��خت و دارای خطاهای محاسباتی جدی‬ ‫خواهد بود‪ .‬جری��ان اصالحات و اقای دکت��ر عارف به عنوان‬ ‫یکی از چهره های برجسته اصالح طلب از گذشته به خوبی‬ ‫عبرت گرفته است‪».‬‬ ‫ناطق نوری؛ مربی اصولگرایان‬ ‫امیر محبیان اما نظر متفاوتی درباره ناطق نوری دارد‪ .‬او‬ ‫م ی گوید‪« :‬واقعیت این است که ناطق نوری جزو اصولگرایان‬ ‫بوده و یکی از چهره های اصلی اصولگرایان تلقی م ی شود و‬ ‫به هیچ وجه قصد ندارد کمپ و جن��اح خود را تغییر دهد‪ .‬وی‬ ‫باتوجه به نگاه ویژه ای که دارد مایل است دیدگاه خود را بین‬ ‫حسین اب راهیمی‪ ،‬عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت‬ ‫مبارز اما موضعی منفی نس��بت به اس��تفاده اصالح طلبان‬ ‫از ناطق نوری دارد و می گوی��د‪« :‬اصالح طلبان به دلیل انکه‬ ‫نم ی توانند با لیدرهای ساختارشکن خود وارد انتخابات شوند و‬ ‫دچار بحران رهبری هستند به سراغ افراد موجه جامعه م ی روند‬ ‫و انگاه که پایگاه الزم را با اس��تفاده از این افراد کسب کردند‬ ‫خود نیز از ان��ان عبور خواهند کرد‪ ».‬عضو ش��ورای مرکزی‬ ‫جامعه روحانیت مبارز‪ ،‬با بیان اینکه اصالح طلبان قصد دارند‬ ‫شخصیت ناطق را قرض بگی رند‪ ،‬گفته است‪« :‬اصالح طلبان‬ ‫به افرادی همچون روحانی و ناطق نوری تنها به عنوان یک ابزار‬ ‫و وسیله نگاه م ی کنند و شخصیت این افراد را قرض م ی گی رند‬ ‫و زمان ی که ارام ارام در قدرت نفوذ پیدا کردند‪ ،‬اولین کس��انی‬ ‫که با چنین ش��خصی ت هایی مخالفت خواهن��د کرد‪ ،‬خود‬ ‫اصالح طلبان خواهند بود؛ چراکه اندیشه شان با اصولگرایانی‬ ‫چون روحانی و ناطق نوری متضاد است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫تصمیم گیری کنن��د‪ .‬عارف خواهد ام��د و او رئیس مجلس‬ ‫اینده خواهد بود‪».‬‬ ‫اصالح طلبان اما کامال نمایان از اظهارات کرباس��چی‬ ‫اس��تقبال کردند؛ تا جایی که صادق زیباکالم به میدان امد و‬ ‫چنین گفت‪« :‬من معتقدم اقای ناطق به عنوان رئیس مجلس‬ ‫از درون این ائتالف بیرون اید‪ .‬هر چند ممکن است بسیاری از‬ ‫اصالح طلبان با این حرف من مخالف باشند و من نم ی گویم‬ ‫این عده فقط اصالح طلبان تندرو هستند‪ ،‬اما انها فقط معتقدند‬ ‫باید از اقای عارف حمایت کرد‪ .‬باید بدانیم که مساله اصلی و‬ ‫اساسی که همان حضور یا عدم حضور اقای ناطق در انتخابات‬ ‫مجلس است باید حل شود‪ .‬اینکه ایشان در انتخابات مجلس‬ ‫ش��رکت م ی کنند یا خیر و ایا اصال م ی خواهند که در عرصه‬ ‫مناسبات سیاسی ای ران حضور داشته باشند یا نه‪ .‬چراکه عالئم‬ ‫متفاوتی از خواست و اراده ایش��ان ب رای حضور در انتخابات‬ ‫اینده مجلس وجود دارد‪ .‬برخی م ی گویند ممکن اس��ت که‬ ‫ایشان ب رای کشور و نظام احساس وظیفه کرده و در انتخابات‬ ‫مجلس شرکت کنند چون وضع کشور هم مناسب و مساعد‬ ‫نیس��ت و اقای ناطق هم نم ی تواند به وضع کشور ب ی توجه‬ ‫باشد‪ .‬اما از سوی دیگر گذشته اقای ناطق این مساله را نشان‬ ‫نم ی دهد و خیلی سخت م ی توان گفت که ایشان در انتخابات‬ ‫ش��رکت کنند‪ .‬بنده با ش��ناختی که از اقای ناطق نوری دارم‬ ‫م ی گویم که ایشان در انتخابات مجلس شرکت خواهند کرد‪.‬‬ ‫در انتخابات اینده مجلس دو جریان اصولگرا و اصالح طلب در‬ ‫پیش روی اقای روحانی قرار خواهند داشت و سوال بسیاری‬ ‫این اس��ت که اقای ناطق نوری م ی خواهند با اصالح طلبان‬ ‫بیعت کنند یا اینکه به سمت همان گروهی که ایشان از ان‬ ‫گروه بوده گرایش خواهند داشت‪ .‬اما پاسخ من به این مساله‬ ‫این است که ایشان نه به عنوان سر لیست اصولگرایان و نه‬ ‫به عنوان سرلیست اصالح طلبان و با شخصیتی مستقل وارد‬ ‫انتخابات مجلس خواهند ش��د‪ .‬اگر چه پیشینه اقای ناطق‬ ‫متعلق به جامعه روحانیت و اصولگرایی و راست سنتی است‬ ‫اما رفتارهای هشت سال اخیر ایشان نشان داده که تا حدی از‬ ‫اصالح طلبان می خواهند شخصیت ناطق را قرض بگیرند‬ ‫سیاست‬ ‫محمدکاظم انبارلویی از فعاالن سیاس��ی جناح راست‬ ‫سنتی اما درباره چند دستگی اصالح طلبان به «ته ران امروز»‬ ‫گفت‪« :‬اصالح طلبان به دلیل پیشینه بدش��ان در فتنه ‪88‬‬ ‫به دنبال پوششی ب رای ورود در مسائل سیاسی هستند و گاهی‬ ‫اظهارنظ ر هایی مانند انچه اخی را کرباسچی گفته راهبرد انان‬ ‫را رونمایی م ی کند‪ .‬بناب راین بایست قدری جلو رفت و دید که‬ ‫راهبرد انان در انتخابات اینده به چه صورت خواهد بود‪».‬‬ ‫وی با اشاره به تمایل بخشی از اصالح طلبان به اجماع‬ ‫حول محوریت ناطق نوری گفت‪« :‬ناطق ن��وری فوق العاده‬ ‫باهوش است و به نظر نم ی رسد ابزار سیاسی اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات اینده شود‪ .‬ناطق نوری یکی از چهره های خوب و‬ ‫دلسوز کشور است و به دلیل هوش سیاسی هرگز به عنوان‬ ‫سر لیست اصالح طلبان عمل نخواهد کرد‪».‬‬ ‫جریان راست سنتی دور شده است‪ .‬درست است که اقای ناطق‬ ‫به موازین اصولگرایی همچنان پایبند است‪ ،‬اما چهره ایشان‬ ‫مانند شخصی ت هایی چون اقایان روحانی‪ ،‬علی مطهری و‬ ‫احمد توکلی اس��ت؛ یعنی چهره هایی که راست هستند اما‬ ‫مس��تقل عمل م ی کنند‪ .‬چهره هایی که نظام‪ ،‬ایران و اینده‬ ‫کشور ب رای انها مهم اس��ت و معیار و مالک تصمیم گیری‬ ‫انها ب ر اساس مصلحت کشور اس��ت‪ .‬من معتقدم که اقای‬ ‫ناطق به صورت مس��تقل رفتار خواهد کرد‪ ،‬اما این گروه ها و‬ ‫جریان ها هستند که به سمت اقای ناطق خواهند رفت‪ .‬اینکه‬ ‫اصولگرایان تا چه حدی به سمت و سوی اقای ناطق خواهند‬ ‫رفت را من نم ی دانم‪ ،‬چون اصولگرایان نشان داده اند که مذاق‬ ‫انها با افرادی که به صورت مس��تقل وارد انتخابات م ی شوند‬ ‫س��ازگار نیس��ت و انها فردی را م ی خواهند که بله قربان گو‬ ‫باشد‪ .‬اما به نظر من اصالح طلبان باید با تمام وجود به سمت‬ ‫ناطق نوری حرکت کنند‪».‬‬ ‫ناطق نوری می اید‪ ،‬ناطق نوری نمی اید؟‬ ‫حاال ناطق نوری در س��خنانی که واکنش به اظهارات‬ ‫کرباسچی محسوب م ی شود چنین گفته است‪« :‬به عنوان‬ ‫سردسته اصالح طلبان به می دان نخواهم امد‪ .‬اگر در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شرکت م ی کردم رای داشتم اما عمر سیاسی‬ ‫من تمام شده‪ ».‬او در عین حال گفته است‪« :‬من جناح راستی‬ ‫شناخته شده ام که مارک اشتباهی است‪ .‬من از مجلس پنجم‬ ‫به بعد عهد کردم از این پ��س به دنبال کارهای فکری بروم و‬ ‫کارهای سیاس��ی را به جوانان واگذار کنم‪ .‬در ادوار مختلف‬ ‫تاریخی من ش��رایط بهتری داش��تم‪ ،‬حتی ب��رای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شرایطم خوب بود ولی هیچ موقع تصمیم‬ ‫ندارم در انتخابات خود را نامزد کنم‪».‬‬ ‫تکذیب ناطق نوری چه معنایی دارد؟‬ ‫اما اواخر هفته گذش��ته یک تکذیبیه از س��وی دفتر‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری منتشر شد‪ .‬متن چند خطی تکذیبیه‬ ‫چنین ب��ود‪« :‬به دنبال س��فر حجت االسالم و المس��لمین‬ ‫ناطق نوری به شهرس��تان مینودشت در اس��تان گلستان و‬ ‫شرکت در جلس ه ای دوستانه‪ ،‬نقل قول های تحریف گونه ای‬ ‫از این جلس��ه در جراید و خبرگزاری ها منتشر گردیده است‬ ‫که موجب نگرانی دوستان و نارضایتی ایشان است‪ .‬ضمن‬ ‫تکذیب تمامی نقل قول ها‪ ،‬ارباب جراید را به حفظ امانت و‬ ‫نقل اخبار از منابع صحیح دع��وت م ی نماید‪ ».‬حاال معلوم‬ ‫نیس��ت که عل ی اکبر ناطق نوری کدام بخش از حرف های‬ ‫منس��وب به خود را تکذیب کرده اس��ت‪ .‬ایا معتقد اس��ت‬ ‫که هنوز عمر سیاس��ی اش به پایان نرس��یده و بنا دارد که‬ ‫کاندیدا یا محور انتخابات مجلس ش��ود؟ باید منتظر زمان‬ ‫باشیم‪g .‬‬ ‫‪51‬‬ ‫مثلث در گزارشی تحلیلی بررسی می کند‬ ‫کارگزاران می خواهد حزب سیاسی‬ ‫روحانی باشد؟‬ ‫‪5‬‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫سیاست‬ ‫ایا کارگ��زاران تبدیل به حزب سیاس��ی دولت خواهد‬ ‫شد؟ این سوال حاال که تب و تاب انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫خوابیده و حس��ن روحانی‪ ،‬رئی س جمهور جدید ای ران ش��ده‬ ‫اهمیت مضاعفی یافته است‪.‬‬ ‫واقعیت این است که پیروزی حس��ن روحانی و انچه‬ ‫بر اصولگرایان و اصالح طلبان در انتخابات گذش��ت سپهر‬ ‫ی مواجه کرده است‪.‬‬ ‫سیاست ای ران را با تغیی رات مهم ‬ ‫اصولگرایان با دو ائتالف جداگانه نتواس��تند جانشین‬ ‫احمدی نژاد را از میان خود روانه پاستور کنند و اصالح طلبان‬ ‫هم تنها نامزدشان در روزهای اخر کنار کشید‪.‬‬ ‫ان که به پاس��تور راه یافت نه اصالح طلب اس��ت و نه‬ ‫اصولگرا‪ ،‬اگرچه تا قب��ل از انتخابات در‬ ‫جایی ایس��تاده بود ک��ه در نزدیک ی اش‬ ‫اصالح طلبان حضور داشتند‪.‬‬ ‫این رویداد شرایطی را پدید اورده که‬ ‫هر دوجناح ان هم در شرایطی که دیگر‬ ‫احمدی ن��ژاد و طیف سیاس��ی متمایل‬ ‫به او در فضای سیاس��ت ای ران کم فروغ‬ ‫ش��ده اند به نوعی س��ردرگمی سیاسی‬ ‫دچار گش��ته اند‪ .‬معادالت به هم خورده‬ ‫و جاگیری های س��ابق سیاس��ی که در‬ ‫نتیجه برخ��ی تقابل ه��ا و رقابت ها رخ‬ ‫م ی کرد حاال خیلی معنایی ندارد‪.‬‬ ‫در چنی��ن فضای��ی اس��ت ک��ه‬ ‫غالمحس��ین کرباس��چی م ی گوی��د‪:‬‬ ‫«م ی ت��وان تحلی ل ه��ای فراوان��ی را‬ ‫برداشت کرد‪».‬‬ ‫شاید در سطح نخست تحلیل این‬ ‫نکته قابل طرح باشد که نه غالمحسین‬ ‫کرباس��چی بلکه همان گعده پی رامون‬ ‫حس��ن روحان��ی در انتخاب��ات یازدهم‬ ‫برای انتخابات مجلس ه��م برنامه ای‬ ‫مش��ابه دارند و انچه کرباس��چی گفته‬ ‫ش��اید ماحصل بحث های همان گروه‬ ‫باش��د‪ .‬به بیان دیگ��ر ش��اید بحث بر‬ ‫سر این اس��ت که فهرس��تی متشکل‬ ‫از افراد ه��ر دوجن��اح البته ب��ا گرایش‬ ‫سیاسی نزدیک به هاش��می و روحانی‬ ‫ب��رای انتخاب��ات مجل��س ب��ا لیدری‬ ‫فردی مثل ناطق نوری منتش��ر ش��ود؛‬ ‫مدل��ی مش��ابه هم��ان دولت وح��دت مل��ی این ب��ار اما‬ ‫در پارلمان‪.‬‬ ‫اما ایا این فرضیه درست است؟ ایا هدف کرباسچی از‬ ‫طرح این موضوع فقط بیان تصمیم همان گروه بوده است‪.‬‬ ‫اینجاست که در سطح دوم تحلیل م ی توان چند نکته را‬ ‫مطرح کرد‪ .‬علی اکبر ناطق نوری در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫هم نامش مطرح شد؛ نه یک بار بلکه چند بار‪ .‬نه فقط توسط‬ ‫دیگران بلکه گاهی با اظهارنظرهای مستقیم خودش‪ .‬حتی‬ ‫در سایت منسوب به خودش نظرسنجی درباره نامزدی اش‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪52‬‬ ‫را قرار داد‪ .‬از یک برهه نزدیک تر به انتخابات اما او به یکباره‬ ‫غیبت سیاسی مشهود پیدا کرد‪.‬‬ ‫اینجاست که م ی توان گفت شاید بار دیگر قرار است‬ ‫یک تست سیاسی و اجتماعی پی رامون ناطق نوری صورت‬ ‫گیرد‪ .‬طبیعی است که فضای انتخابات پارلمان با انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری تفاوت های فراوانی دارد‪ .‬شاید اینجا دیگر‬ ‫حساسی ت های ریاست جمهوری را نداشته باشد و اینچنین‬ ‫اگر به ماجرا نگاه کنیم این احتمال دور از ذهن نیس��ت که‬ ‫بررسی و دریافت بازخوردهای احتمالی بازگشت ناطق نوری‬ ‫هدف طرح مساله از سوی کرباسچی بوده است‪.‬‬ ‫یا حتی در نگاهی متفاوت تر شاید ناطق نوری تنها ب رای‬ ‫کاور کردن فرد اصلی ب رای لیدری این لیست نامش مطرح‬ ‫شده باشد‪ .‬همانگونه که برخی هنوز م ی گویند در انتخابات‬ ‫یازدهم هم ناطق نوری به همین دالیل نامش مطرحش شد‪.‬‬ ‫در س��طح دیگری از تحلیل م ی توان به این مساله از‬ ‫این زوایه پرداخت که غالمحس��ین کرباسچی نه از جایگاه‬ ‫س��خنگویی ان گعده که از جایگاه حزب ی اش س��خن گفته‬ ‫اس��ت‪ .‬به یک معنا در این فرضیه غالمحسین کرباسچی‬ ‫تالش دارد تا ب رای احیای سیاس��ی ح��زب متبوعش ایفای‬ ‫نقش کند‪ .‬کارگزاران سال های سال اس��ت که دیگر نقش‬ ‫مهمی ن��دارد؛ نقش��ی مانن��د روزگار در قدرت ب��ودن اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ .‬کارگزاران سازندگی در واقع یک حزب‬ ‫دولت س��اخته بود و البته با حضور چهره های مهم دولتی‪.‬‬ ‫دولت هاشمی که تمام شد عمر موثر کارگزاران هم به پایان‬ ‫رس��ید و این حزب دیگر یک حزب متحد و با ثبات نبود‪ .‬با‬ ‫پایان دوران اصالحات دیگر رمقی ب رای کارگزاران هم نماند‪.‬‬ ‫‪ 8‬سال سخت ب رای این حزب که واقعا دیگر حزب نبود فضای‬ ‫متفاوتی را پدید اورد‪ .‬اکنون اما ش��رایط تغییر کرده اس��ت‪.‬‬ ‫با این زاویه نگاه م ی توانیم علت س��خنان کرباس��چی را از‬ ‫چند منظر بررسی کنیم‪ .‬در واقع شاید غالمحسین کرباسچی‬ ‫م ی خواهد بار دیگر از تئوری یار قرضی استفاده کند‪ .‬کارگزاران‬ ‫در منته ی الیه جناح اصالحات قرار دارد و در این فرضیه شاید‬ ‫بخواهد با استفاده از یکی از چهره های راست سنتی همان‬ ‫مدل انتخابات ریاس��ت جمهوری را تکرار کند‪ ،‬درست شبیه‬ ‫حسن روحانی که عضو جامعه روحانیت بود و از اصولگرایان‬ ‫سنتی به شمار م ی امد ولی به یکباره مورد حمایت اکثریت‬ ‫اصالح طلبان قرار گرفت‪.‬‬ ‫در این یارگیری مقطعی سیاس��ی انها م ی توانند هم‬ ‫شانس بیشتری ب رای پیروزی و ورود به پارلمان داشته باشند‪،‬‬ ‫هم اینکه از همین فرصت ب رای سامان مجدد خود استفاده‬ ‫کنند‪ .‬بسیاری از نیروهای انها مدت هاست از همنشینی با‬ ‫یکدیگر پرهیز م ی کنند یا به جهت اختالفات سیاسی یا به‬ ‫جهت برخی مسائل دیگر‪.‬‬ ‫ی ترمیم‬ ‫ای��ن م ی توان��د فرصت��ی خوب باش��د ب��را ‬ ‫همبستگ ی های اسیب دیده‪ .‬رسیدن به قدرت کم جاذبه ای‬ ‫ندارد ب رای ندیدن اختالفات و حاشی ه ها‪.‬‬ ‫فارغ از هم��ه انچه گفته ش��د در این‬ ‫هیاهوی بازار سیاست با رصد انچه پی رامون‬ ‫کارگ��زاران م ی گ��ذرد و بررس��ی اظه��ارات‬ ‫گاه و بی��گاه چهره های این ح��زب از جمله‬ ‫غالمحسین کرباسچی نش��ان م ی دهد که‬ ‫انها بدشان نم ی اید ما به ازای سیاسی حسن‬ ‫روحانی در قالب یک حزب باش��ند‪ .‬به بیان‬ ‫دیگر حسن روحانی طبیعتا به جهت اینکه در‬ ‫محدودیت های دولتی قرار گرفته حاال دیگر‬ ‫نم ی تواند رفتار و گفت��اری مانند یک عضو‬ ‫حزب داشته باشد‪ .‬او حاال یک رئی س جمهور‬ ‫است که البته به بدنه سیاسی نیاز دارد که در‬ ‫شکل کالسیکش به حزب تعبیر م ی شود‪.‬‬ ‫این یک خالء است‪ ،‬چرا که روحانی خود‬ ‫را از اصالح طلبان و اصولگرایان مانند سلفش‬ ‫جدا م ی داند و طبیعی اس��ت ک��ه نم ی تواند‬ ‫انتظاری هم از احزاب انها داشته باشد‪ .‬چنین‬ ‫است که شاید کارگزاران سازندگی بر ان باشد‬ ‫که این خالء را پر کند‪ ،‬حزب را س��رپا کرده و‬ ‫اب حیاتی داده و باز با ردایی تازه راهی میدان‬ ‫سیاس��ت ش��ود‪ .‬ان هم در قالب یک حزب‬ ‫دولتی درست مانند همان هویت بدو تولدش‪.‬‬ ‫این بار حس��ن روحانی ب��ه جای اکبر‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی ق��رار دارد ک��ه البت��ه‬ ‫مس��تظهر به او هم هس��ت‪ .‬تکنوکرات ها‬ ‫که در دولت کرس��ی گرفته ان��د و حاال همه‬ ‫ش��رایط ب رای کس��ب قدرت بیش��تر فراهم‬ ‫شده‪ ،‬نگاهشان اکنون به پارلمان است‪ .‬ب رای‬ ‫رس��یدن به ان هم نیاز به ی��ک کاتالیزور یا‬ ‫برگ برنده دارند‪ .‬چه کسی هم بهتر از ناطق نوری؛ فردی که‬ ‫هم اکنون از جنس حسن روحانی است و در عین تفاوت ها‪،‬‬ ‫شباهت های فراوانی با او دارد‪ .‬حاال همه نگاه ها به عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری است‪ .‬ایا او فرشته نجات کارگزاران خواهد شد؟ایا‬ ‫کارگزاران در نس��خه ای ک��ه پیچیده فقط ب��ه ناطق نوری‬ ‫م ی اندیشد؟‬ ‫بای��د منتظ��ر ازم��ون زم��ان باش��یم و در س��پهر‬ ‫پی ش بین ی ناپذیر رویدادها به این بیندیشیم که سامان جدید‬ ‫سیاست ای ران شاهد غلبه کدام گرایش خواهد بود‪g .‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫اصالح طلبان روی عارف اجماع می کنند‪ ،‬نه ناطق‬ ‫تو گوی مثلث با مرتضی سجادیان‬ ‫گف ‬ ‫‪6‬‬ ‫مدیرمسئول روزنامه کارگزاران و عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی می گوید‪ «:‬اگر احزاب اصالح طلب‬ ‫در عرصه سیاسی کشور باال بیایند در خیلی از موضوعات با کارگزاران اختالف دیدگاه خواهند داشت‪ ،‬کما اینکه االن نیز‬ ‫با هم اختالفاتی دارند چون شاهد بودیم که وقتی اقای کرباسچی احتمال س رلیستی اقای ناطق را در جریان اصالح طلبان‬ ‫برای انتخابات مجلس مطرح کرد‪ ،‬خیلی از احزاب اصالحات با این نظر شدیدا مخالفت کردند»‪ .‬با او درمورد کارگزاران‬ ‫سازندگی و ارایش نیروهای سیاسی گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ارای�ش سیاس�ی جناح ه�ا پ�س از انتخاب�ات‬ ‫‪24‬خرداد ‪ 92‬را چگونه ارزیابی م ی کنید و به نظر‬ ‫شما اقای روحانی در چه جناحی قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬تا قبل از انتخاب��ات ‪ 92‬م ی ت��وان گفت فضای‬ ‫سیاس��ی کش��ور به ویژه در عرص��ه اجتماعی و سیاس��ی‬ ‫یک طرفه بود‪ ،‬چون گروه های سیاس��ی اصالح طلب تقریبا‬ ‫در حالت انزوا قرار گرفت��ه بودند و در خفا پنه��ان و نامرئی‬ ‫فعالیت م ی کردند چ��ون برخی احزاب ای��ن جریان منحل‬ ‫شدند یا اجازه فعالیت نداش��تند‪ ،‬اما بعد از انتخابات ‪ 92‬فضا‬ ‫در عرصه سیاسی به کل متحول و میدان ب رای رقابت اماده‬ ‫شد؛ اصالح طلبان هم از این وضعیت جدید به خوبی استفاده‬ ‫کردند‪ .‬فارغ از این مباحث نق��دی به فعالیت احزاب در ای ران‬ ‫وجود دارد و ریشه ان هم به خانه احزاب بر م ی گردد‪ ،‬چون باید‬ ‫یک چارچوبی را تعیین کند تا تشکل های سیاسی فعالیت‬ ‫موس��می نداش��ته باش��ند‪ ،‬در ثانی اگر قصد فعالیت دارند‬ ‫کارهای انها در راستای رشد سیاسی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی‬ ‫جامعه باش��د‪ .‬در چنین فضایی حزب ب��رای تقویت دولت‬ ‫مطلوب خود در عرصه های مختلف اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و‬ ‫سیاسی ب رنامه م ی دهد و سعی م ی کند تا محقق شدن اهداف‬ ‫دولت را در بخش های مختلف جامعه تقویت کند‪ .‬برهمین‬ ‫اس��اس معتقدم حزبی که فقط موقع انتخابات فعال ش��ود‬ ‫نم ی توان اسم ان را حزب گذاشت‪ ،‬چون یک تشکل سیاسی‬ ‫باید اتاق فکر داشته باش��د و ب رای اداره حوزه های اقتصادی‪،‬‬ ‫سیاسی و اجتماعی برنامه بدهد‪ ،‬اما شاهدیم اقای هاشمی‬ ‫توس��عه اقتصادی را فعال و اقای خاتمی توس��عه سیاسی‬ ‫را دنبال کرد‪ ،‬اما احمدی نژاد گفت هی چ ک��دام از ان دو راه را‬ ‫قبول ندارد‪ .‬در کل چون احزاب در ای ران به رسالت خود عمل‬ ‫نم ی کنند نم ی توانند چراغ راه مسئوالن باشند و هر کس غیر‬ ‫این را بگوید موضع گیری سیاسی کرده است‪.‬‬ ‫ش�ما اقای روحان�ی را برامده از ح�زب و جریان‬ ‫خاصی نم ی دانید؟‬ ‫‪ l‬اقای روحانی باتوجه به منش سیاس��ی که دارد‬ ‫شاید نزدیک به یک حزب باشد اما رئی س جمهوری فراجناحی‬ ‫است و وابسته به یک حزب خاص نیست‪ ،‬حتی نم ی توان‬ ‫گفت اصالح طلب است یا اصولگرا‪ .‬شاید بیشتر در بدنه دولت‬ ‫از افراد متخصص وابسته به جریان اصالحات استفاده کرده‬ ‫اما این به ان معنا نیست که او فردی اصالح طلب است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما چ�ه عاملی باع�ث پی�روزی اقای‬ ‫روحانی در انتخابات ریاست جمهوری شد‪ ،‬ایا به‬ ‫دلیل دوگانه ای بود که با اقای جلیلی ایجاد کرد یا‬ ‫حمایت اصالح طلبان از او را موثر م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬تا روزهای اخر مانده ب��ه انتخابات اصالح طلبان‬ ‫نم ی خواستند از روحانی حمایت کنند‪ ،‬اما وقتی دیدند اقبال‬ ‫عمومی به اقای روحانی بیش��تر از اقای عارف اس��ت این‬ ‫مساله را پذیرفتند‪ .‬طبیعی هم بود چون کاندیدای مورد نظر‬ ‫اصالح طلبان اقای عارف بود‪ ،‬نه اقای روحانی‪ .‬اقای عارف هم‬ ‫وقتی متوجه این قضیه شد صحنه را ب رای اقای روحانی باز‬ ‫گذاشت‪ .‬در واقع اقای روحانی با کمک اصالح طلبان موفق‬ ‫شد تا اکثریت مطلق ارا را به دست اورد اما نباید فراموش کرد‬ ‫اقای روحانی به لحاظ س��وابق اجرای��ی مخصوصا در حوزه‬ ‫دیپلماسی هسته ای که داشت مردم به او اقبال کردند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫باالخره همراهی ایشان به اقای روحانی کمک کرد اما اینکه‬ ‫به مثابه یک لیدر در حصول این نتیجه نقش داشته باشد؛‬ ‫خیر‪ ،‬این طور نبود‪.‬‬ ‫اگراحزاباصالح طلب‬ ‫درعرصهسیاسی‬ ‫کشورباال بیاینددر‬ ‫خیلیازموضوعات‬ ‫باکارگزاراناختالف‬ ‫دیدگاهخواهند داشت‪،‬‬ ‫کمااینکهاالننیزباهم‬ ‫اختالفاتیدارند‬ ‫ارزیابی شما از صحب ت های اخیر اقای کرباسچی‬ ‫چیس�ت؛ وقتی برای انتخابات مجلس نام اقای‬ ‫ناطق ن�وری را ب�رای س رلیس�تی اصالح طلب�ان‬ ‫مطرح کرد؟‬ ‫‪ l‬اقای ناطق نوری وزنه سیاسی است اما یک فردی‬ ‫که بتواند یک چهره انتخاباتی را ب��ه برنده انتخابات تبدیل‬ ‫کند نیست‪ ،‬نبوده و نخواهد بود‪.‬‬ ‫پس چرا اقای کرباسچی این طور سخن گفت؟‬ ‫‪ l‬باید از خود اقای کرباس��چی س��وال ش��ود که‬ ‫هدف شان از طرح این صحبت چه بوده است این حرف مورد‬ ‫انتقاد خیلی از سیاسیون هم قرار گرفت‪ .‬شاید اندیشه های‬ ‫اقای ناطق نزدیک به حزب کارگزاران باشد اما خود او اعالم‬ ‫کرد که من سردس��ته اصالح طلبان نم ی ش��وم؛ ضمنا این‬ ‫سخن که اجماع اصالح طلبان در انتخابات مجلس به سمت‬ ‫سرلیس��تی اقای ناطق نوری خواهد بود حرف غلطی است‪.‬‬ ‫اقای کرباسچی از این عبارت خیلی قشنگ استفاده نکرد‪،‬‬ ‫م ی توانست طور دیگری استفاده کند‪.‬‬ ‫مثال چطور این عبارت را به کار م ی برد؟‬ ‫ش�خصیت اق�ای روحانی را بیش�تر در کس�ب‬ ‫رای اکثری�ت م�ردم موث�ر م ی دانی�د ی�ا کمک‬ ‫اصالح طلبان را؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬ش��خصیت اقای روحانی بیش��تر در کسب رای‬ ‫مردم موثر بود‪.‬‬ ‫اقبالی که اصالح طلبان به اقای روحانی داشتند‬ ‫در همان پروژه وحدت ملی بود؟‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪ l‬شعار و برنامه اقای روحانی را نم ی توان گفت در‬ ‫پروس��ه وحدت ملی بود‪ ،‬بلکه در جهتی بود که اقبال عامه‬ ‫به ان سمت بود‪.‬‬ ‫یعن�ی م�ردم تنش ه�ای سیاس�ی را دیگ�ر‬ ‫برنم ی تابیدند؟‬ ‫‪ l‬دقیقا‪ ،‬اقای روحانی طرحی را به نام دولت وحدت‬ ‫ملی ارائه نکرد‪ ،‬اما طرح��ی را داد که مردم فارغ از مس��ائل‬ ‫سیاسی باش��ند‪ .‬در واقع خواس��ته مردم این بود «ای کاش‬ ‫فردی رئی س جمهور ش��ود که اقبال به توسعه همه جانبه‬ ‫کش��ور داش��ته باش��د» و نظر اقای روحانی به این سمت‬ ‫بیش��تر بود‪ .‬انتظار و توقع مردم رفع یک سری چالش های‬ ‫خیلی عجیب و غریب و مبهم در کش��ور اس��ت‪ .‬در ای ران‬ ‫خیلی چالش های مبهمی داریم که متاس��فانه کس��ی در‬ ‫فکر رفع این چالش ها نیس��ت‪ .‬امیدوارم دول��ت روحانی با‬ ‫تدبیری که اع�لام کرده بتواند این چالش ه��ا را اول از ابهام‬ ‫در اورد و س��پس ب رای رفع این چالش ها اق��دام کند‪ .‬خیلی‬ ‫از چالش های اقتصادی‪ ،‬سیاسی و اجتماعی چنین ویژگی‬ ‫دارند‪ .‬متاسفانه مشکل مملکت ما فقط اقتصادی یا سیاسی‬ ‫نیس��ت‪ ،‬بخش عمده چالش های جامعه ای��ران اجتماعی‬ ‫است‪ .‬مردم ای ران خیلی خوب هس��تند‪ ،‬در خیلی عرصه ها‬ ‫حضور فعال دارند‪ ،‬حتی مشکالت اقتصادی و سیاسی خود را‬ ‫فراموش م ی کنند بناب راین باید توجه دولتمردان به سوی رفع‬ ‫چالش های اجتماعی همچون بیکاری و انحرافات اجتماعی‬ ‫و چالش های اقتصادی همچون سوءمدیریت ها باشد‪.‬‬ ‫نقش اقای ناطق نوری در پی�روزی اقای روحانی‬ ‫چه بود‪ ،‬ایا حمایت او تاثیری در نتیجه انتخابات‬ ‫‪ 92‬داشت؟‬ ‫‪ l‬اقای ناطق نوری یک وزنه سیاسی و اجتماعی در‬ ‫جامعه است‪ ،‬نم ی شود نقش او را به عنوان یک فعال سیاسی‬ ‫در جامعه نادیده گرفت‪ .‬ایشان یک اندیشه خاص خود را دارد‪،‬‬ ‫‪54‬‬ ‫‪ l‬اینک��ه اجماع اصالح طلبان بر اق��ای ناطق نوری‬ ‫توافق م ی کنند جمله درس��تی نیست‪ ،‬صحیح ان است که‬ ‫گفته ش��ود برخی اصالح طلبان به اق��ای ناطق نوری اقبال‬ ‫دارند و ش��اید اگر او در انتخابات مجلس نامزد ش��ود از این‬ ‫اقدام حمایت کنند‪.‬‬ ‫یعنی ب ه عنوان س رلیس�ت اصالح طلبان از اقای‬ ‫ناطق نوری حمایت م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬نم ی توان گفت به عنوان سرلیس��ت چنین‬ ‫حمایتی را از اقای ناطق انج��ام م ی دهند‪ ،‬ضمن انکه خود‬ ‫اق��ای ناطق ه��م گفت که م��ن سرلیس��ت اصالح طلبان‬ ‫نم ی شوم‪ .‬به نظر من امروز حتی دیگر اقبال اصولگرایان نیز‬ ‫به سمت او نیست‪ ،‬حال انکه اقای ناطق نوری یک اصولگرا‬ ‫بود‪ ،‬نه یک اصالح طلب‪.‬‬ ‫در واقع از جریان راست بود‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬در جریان راست س��نتی حضور داشت‪ .‬یک‬ ‫مقداری اندیشه او به اندیشه اقای هاشمی نزدیک است‪ ،‬اما‬ ‫دقیقا نم ی توان گفت دیدگاه های انها بر هم منطبق است‪.‬‬ ‫اقای هاشمی یک فرد کامال فراجناحی است برخالف انکه‬ ‫برخی احساس م ی کنند اقای هاشمی یک فرد اصالح طلب‬ ‫است این طور نیست‪ ،‬ایشان فردی معتدل است و فراجناحی‬ ‫عمل م ی کند‪ .‬ش��اید یک زمانی تش��خیص دهد حمایت‬ ‫از اصالح طلبان به نفع کشور اس��ت و این کار را انجام دهد‬ ‫وگرنه این طور نیست که اصالح طلب باشد‪ .‬شاید خیلی از‬ ‫چهره های اصالح طلب بنا به مصلحت موافق حضور اقای‬ ‫هاشمی در جمع خود باشند‪.‬‬ ‫در واقع از نظر شما اقای هاشمی فضای سیاسی‬ ‫کشور را باالنس م ی کند؟‬ ‫‪ l‬دقیقا همی ن طور است‪ .‬به نظر من اصالح طلبان‬ ‫هیچ وقت روی سرلیستی اقای ناطق اجماع نم ی کنند و اگر‬ ‫اقای عارف بیاید و در صحنه باشد اجماع انها به سمت دکتر‬ ‫عارف خیلی بیشتر از اقای ناطق نوری خواهد بود‪.‬‬ ‫چرا با اینکه دو س�ال به انتخابات مجلس مانده‬ ‫و هنوز اصولگرایان تح�رک جدی برای انتخابات‬ ‫مجلس ندارند‪ ،‬اقای کرباسچی اسم اقای ناطق‬ ‫را مطرح کرد؟ معموال م ی گویند قبل از انتخابات‬ ‫نام یک چهره سیاسی برای سنجش فضا مطرح‬ ‫م ی ش�ود ت�ا براس�اس ان مع�ادالت انتخابات‬ ‫ش�کل گیرد‪ ،‬ایا اقای کرباس�چی م ی خواس�ت‬ ‫فضای سیاسی کشور را با مطرح کردن نام اقای‬ ‫ناطق نوری تست کند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬به نظر من اقای کرباس��چی به خبرنگاران‬ ‫یک چیزی گف��ت و بعد اصحاب رس��انه ای��ن را گرفتند و‬ ‫شلوغش کردند‪ .‬در واقع ناخواس��ته این بحث مطرح شد اما‬ ‫ب راساس خواسته اصحاب رسانه در جامعه جهت گرفت‪ ،‬البته‬ ‫خیلی هم اشکال سیاسی ندارد که احزاب ب رای رقابت های‬ ‫سیاسی اینده ب رنامه داشته باشند‪.‬‬ ‫همان طور که ش�ما گفتید‪ ،‬اقای ناطق نوری نیز‬ ‫اعالم کرد که «س رلیست اصالح طلبان نم ی شود‬ ‫و راست سنتی دانس�تن او نیز اشتباه است»‪ ،‬ایا‬ ‫او نیز همچون اقای هاشمی م ی خواهد ب ه نوعی‬ ‫میان دو جناح سیاسی کش�ور بایستد تا فضا را‬ ‫میان انها باالنس کند؟‬ ‫‪ l‬فک��ر م ی کن��م فض��ای اجتماعی و سیاس��ی‬ ‫کش��ور االن خواهان چنین اندیشه ای اس��ت‪ ،‬البته خیلی‬ ‫از اصولگرایان و اصالح طلبان به اش��تباه فکر م ی کنند که‬ ‫هم اکنون فضای اجتماعی جامعه به انه��ا اقبال دارد‪ ،‬حال‬ ‫انکه این طور نیس��ت چون عامه مردم یک اس��ی ب هایی‬ ‫را از هر دو جناح دیدند‪ .‬بر همین اس��اس اندیش��ه ای مثل‬ ‫اقای هاشمی بیش��تر اقبال عمومی را به سمت خود دارد و‬ ‫اقای ناطق هم بیشتر م ی خواهد در ان فضا قرار گیرد‪.‬‬ ‫ایا اقای ناطق مثل انتخابات ریاست جمهوری وارد‬ ‫پشت صحنه انتخابات مجلس م ی شود؟‬ ‫‪ l‬باید دید‪ .‬فکر م ی کنم در ح��ال ارزیابی وضعیت‬ ‫تلورانس سیاسی‪ -‬اجتماعی و اندیشه های مردم است‪ .‬همه‬ ‫اینها بس��تگی دارد به اینکه تا ‪ 5-6‬ماه مان��ده به انتخابات‬ ‫مجلس فضای سیاس��ی به چه س��مت و س��ویی گرایش‬ ‫پیدا کند‪.‬‬ ‫در انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری ش�اهد ی�ک‬ ‫پیرس�االری و ش�یخوخیت بین اقایان خاتمی‪،‬‬ ‫ناطق و هاش�می بودی�م‪ ،‬همین عاملی ش�د که‬ ‫اصالح طلبان روی نام اقای روحانی اجماع کردند‪،‬‬ ‫به نظر ش�ما این پیرس�االری و ش�یخوخیت در‬ ‫انتخابات مجلس ادامه پیدا م ی کند؟‬ ‫‪ l‬صادقان��ه بگویم ع��دم توفیق احمدی ن��ژاد در‬ ‫جوان کردن مدیریت اجرایی کشور دوباره باعث میل عمومی‬ ‫به سوی تکنوکرات ها و متخصصین مجرب و با تجربه شد‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما همین باعث شد دوباره شیخوخیت‬ ‫در جریان های سیاسی احیا شود؟‬ ‫‪ l‬صددرصد‪ ،‬اس��یب اجتماع��ی‪ ،‬روح��ی‪ ،‬روانی‪،‬‬ ‫اقتصادی و مدیریتی جامعه باعث شد مردم به سوی تجربه‬ ‫برگردند و بیشترین تجربه را در اقای روحانی دیدند‪ .‬در سوال‬ ‫مطرح شد که اقای ناطق گفته قرار دادن من در جناح راست‬ ‫اشتباه بود‪ ،‬اما ایشان هم راست بود و هم اصولگرا و االن تغییر‬ ‫موضع داده و م ی خواهد چنین رویکردی را دنبال کند‪ .‬در کل‬ ‫عملکرد دو سال اینده دولت روحانی در جهت دهی به نگاه‬ ‫مردم موثر است‪.‬‬ ‫به نظر شما حزب کارگزاران م ی خواهد م ا ب ه ازای‬ ‫عینی جریان سیاس�ی دولت باشد‪ ،‬یعنی قصد‬ ‫دارد اندیش�ه ها و اه�داف دول�ت را در حوزه های‬ ‫مختلف تقوی�ت کند تا ب ه نوعی حزب سیاس�ی‬ ‫دولت یازدهم لقب گیرد؟‬ ‫‪ l‬االن دول��ت اق��ای روحانی به کارگ��زاران خیلی‬ ‫نزدیک تر است تا احزاب اصالح طلب‪ .‬معتقدم نباید کارگزاران‬ ‫را یک حزب کامال اصالح طلب بدانیم‪ ،‬این نگاه اشتباه است‪.‬‬ ‫کارگزاران در مواقع خاص در جرگه اصالح طلبان قرار گرفت‪.‬‬ ‫کارگزاران از ابتدای تاسیس تاکنون یک حزب اعتدالگرا بوده‬ ‫که االن شعار دولت همین است‪ .‬درست است که حزبی به‬ ‫نام اعتدال و توسعه داریم ولی این دو حزب به یکدیگر خیلی‬ ‫نزدیکند‪ .‬به نظر م ی رس��د اگر احزاب اصالح طلب در عرصه‬ ‫سیاسی کشور باال بیایند در خیلی از موضوعات با کارگزاران‬ ‫اختالف دیدگاه خواهند داش��ت‪ ،‬کما اینک��ه االن نیز با هم‬ ‫اختالفاتی دارند چون شاهد بودیم که وقتی اقای کرباسچی‬ ‫احتمال سرلیستی اقای ناطق را در جریان اصالح طلبان ب رای‬ ‫انتخابات مجلس مطرح کرد‪ ،‬خیل��ی از احزاب اصالحات با‬ ‫این نظر شدیدا مخالفت کردند و گفتند نظر ما بر سرلیستی‬ ‫اقای عارف است‪ .‬این جا باید فهمید که نگاه ها خیلی فرق‬ ‫دارد‪ .‬اصال ساختار سیاس��ی‪ -‬اجتماعی کارگزاران با ساختار‬ ‫سیاسی‪ -‬اجتماعی احزاب اصالح طلب متفاوت است‪.‬‬ ‫ایا کارگ�زاران م ی توان�د ماب ه ازای دولت باش�د؛‬ ‫یعنی پیش رو باشد و اهداف دولت را در حوزه های‬ ‫مختلف تقویت کند؟‬ ‫‪ l‬م ی تواند به دولت کم��ک کند‪ .‬کمااینکه افرادی‬ ‫که در دولت مسئولیت دارند خیلی به کارگزاران نزدیکند‪.‬‬ ‫ایا دولت قبول م ی کند چنی�ن کاری را کارگزاران‬ ‫برایش انجام دهد؟‬ ‫‪ l‬صد درصد‪ ،‬اصال اقای روحانی چنین شخصیتی‬ ‫اس��ت که از این کمک ها اس��تقبال م ی کند و این منحصر‬ ‫به کمک ح��زب کارگزاران نیس��ت‪ ،‬بلک��ه اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان هم اگر به دولت کمک دهن��د اقای روحانی از‬ ‫این کار انها اس��تقبال م ی کند‪ .‬حتی اگر پیشنهاد دهنده از‬ ‫طیف حامی احمدی ن��ژاد در صورتی ک��ه برنامه منطقی و‬ ‫غیرمغرضانه ارائه کند رئی س جمه��ور ان را م ی پذیرد و از ان‬ ‫پیشنهاد استفاده م ی کند‪.‬‬ ‫ایا رئیس دولت همه تخ م مرغ های خودش را در‬ ‫سبد حزب کارگزاران م ی گذارد؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬شک نکنید که این کار را نم ی کند‪.‬‬ ‫یعنی روی کارگزاران متمرکز نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬قطعا این طور خواهد بود‪ .‬ش��اید به لحاظ برخی‬ ‫موضع گیری های سیاسی و برخوردهای جناحی نظر دولت‬ ‫در جاهایی برگردد اما در کل ضرورت اجتماعی‪ ،‬سیاس��ی و‬ ‫دیپلماسی ایجاب م ی کند که افرادی مسئولیت امور اجرایی‬ ‫را به دس��ت بگیرند که ازمون و خطا نداش��ته باشند‪ .‬اقای‬ ‫روحان��ی دیگر نم ی خواه��د ازمون و خطاه��ای دولت های‬ ‫گذشته را تکرار کند‪.‬‬ ‫م��ا خیل��ی از این مس��اله‪ ،‬به ویژه در هش��ت س��ال‬ ‫گذشته اسیب دیدیم‪ .‬منصفانه بگوییم حتی اگر طرفداران‬ ‫سرسخت و عاش��ق دولت احمدی نژاد کمی منصفانه فکر‬ ‫کنند م ی فهمند که یک چالش هایی در جامعه به خاطر عدم‬ ‫تجربه مدی ران به وجود امد و تا مدت ها تشعشعات منفی این‬ ‫چالش ها متوجه جامعه خواهد ش��د؛ به طوری که حتی اگر‬ ‫یک دولت نزدیک به اندیش��ه های احمدی نژاد نیز روی کار‬ ‫م ی امد االن زجر م ی کشید‪.‬‬ ‫‪ l‬حتما این کار را م ی کند‪.‬‬ ‫یعنی در قالب عم�ل به پروژه وح�دت ملی این‬ ‫کار را م ی کند؟‬ ‫‪ l‬در اینکه کارگزاران از اندیش��ه های اقای هاشمی‬ ‫حمایت م ی کند‪ ،‬نباید ش��ک کرد‪ .‬البته این را به عنوان یک‬ ‫فرد سیاسی م ی گویم و نه به عنوان فردی که عضو شورای‬ ‫مرکزی حزب کارگزاران است‪.‬‬ ‫کارگ�زاران و اصالح طلب�ان ائتالف خ�ود را حفظ‬ ‫م ی کنند یا لیست مستقل م ی دهند؟‬ ‫‪ l‬شاید مشترک باشد اما قطعا کارگزاران حرف دارد‪.‬‬ ‫حزب کارگزاران اگر قدر خودش را بداند و درس��ت تدبیر کند‬ ‫در بین جامعه اقبال خوبی دارد‪ ،‬االن برخوردها‪ ،‬پیگیری ها‪،‬‬ ‫سوال ها و تماس های مردم را داریم که از طبقات و الیه های‬ ‫مختلف اجتماعی‪ ،‬به حزب کارگزاران اقبال دارند‪ ،‬البته من‬ ‫نم ی گویم حتما کارگزاران لیست انتخاباتی م ی دهد اما باید‬ ‫در انتخابات لیست بدهد‪.‬‬ ‫هم اکنون حزب کارگزاران چه وضعیتی دارد؟ ایا‬ ‫کنگره تشکیل م ی دهد و اعضای ان دور هم جمع‬ ‫م ی شوند؟‬ ‫‪ l‬کارگزاران تاکنون کنگره تش��کیل نداده اس��ت‪.‬‬ ‫ُ‬ ‫متاس��فانه احزاب ما موسم ی هس��تند و حزب کارگزاران از‬ ‫این امر مستثنی نیست‪ ،‬قاعدتا کارگزاران باید کنگره برگزار‬ ‫کند‪ ،‬اتاق فکر داشته باشد‪ ،‬باید برنامه اقتصادی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫اجتماعی بدهد که متاسفانه مثل احزاب دیگر خبری از این‬ ‫مسائل درون ان نیست‪.‬‬ ‫االن دبیرکل دارد؟‬ ‫‪ l‬همان اقای کرباسچی دبیرکل حزب است‪.‬‬ ‫این برگرفت�ه از نظر همان ش�ورای مرکزی دهه‬ ‫هفتاد است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬روال سابق است‪.‬‬ ‫پس به نظ�ر م ی اید ب�ه نوعی ح�زب کارگزاران‬ ‫از هم پاش�یده اس�ت چون ف�ردی در این حزب‬ ‫تصمیم گرفته م ی شود؟‬ ‫‪ l‬اگر همه اینها به رس��الت خود درست عمل کنند‬ ‫درس��ت م ی ش��ود‪ .‬باالخره هماهنگ ی هایی وج��ود دارد اما‬ ‫متاسفانه به خاطر همان عدم عمل به رسالت‪ ،‬فعال وضعیت‬ ‫همین است‪.‬‬ ‫االن نقش اقای کرباسچی در کارگزاران چیست؟‬ ‫ایا مواضع رسمی کارگزاران را اعالم م ی کند یا نظر‬ ‫او چقدر بین اعضای شورای مرکزی نفوذ دارد؟‬ ‫‪ l‬باالخ��ره اق��ای کرباس��چی فردی مج��رب در‬ ‫حزب کارگزاران اس��ت و زحمت زیادی ب رای حزب کش��یده‬ ‫و این مس��اله از دیده ها پنهان نم ی ماند اما چون افراد دیگر‬ ‫نم ی خواهند دبیرکل��ی ح��زب کارگ��زاران را بپذیرند اقای‬ ‫کرباسچی دبیرکل هستند‪.‬‬ ‫یعنی اکثریت ش�ورای مرکزی ح�زب کارگزاران‬ ‫نظرشان روی فرد دیگری برای دبیرکلی است؟‬ ‫‪ l‬به نظر من اقای مرعش��ی الیق تری��ن فرد ب رای‬ ‫دبیرکلی این حزب است‪.‬‬ ‫نظر اکثریت روی اقای مرعشی است؟‬ ‫‪ l‬اقبال بیشتری به اقای مرعشی است اما خود اقای‬ ‫مرعشی نم ی خواهد‪ ،‬اگر م ی پذیرفت اقبال به سوی او بیشتر‬ ‫بود یا اقای محمد هاش��می هم چنین وضعیتی را دارد اما‬ ‫چون این دو نفر نم ی خواهند پیشانی حزب باشند ‪ -‬که البته‬ ‫من دلیل امتناع انها را از قبول این مسئولیت نم ی دانم ‪ -‬بر‬ ‫همین اس��اس اقای کرباس��چی دبیرکل حزب کارگزاران را‬ ‫همچنان برعهده دارد‪.‬‬ ‫حزب کارگزاران م ی توان�د در دولت اقای روحانی‬ ‫به جایگاه خود برگردد؟‬ ‫‪ l‬اگر کارکرد احزاب درست باش��د‪ ،‬ساختار مناسب‬ ‫داشته باشند و درست به رسالتشان عمل کند‪ ،‬بله‪ ،‬م ی تواند‬ ‫به جای��گاه خود برگ��ردد‪ .‬در کل احزاب بای��د عامل تقویت‬ ‫دولت شوند نه انکه دولت عامل تقویت احزاب شود‪ ،‬همین‬ ‫برعکس بودن قضیه‪ ،‬دلیل متزلزل ب��ودن جایگاه احزاب در‬ ‫ای ران است‪.‬‬ ‫نگاه اق�ای هاش�می در زم�ان حاضر ب�ه حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬شخصیت اقای روحانی این طور نیست‪ .‬او‬ ‫هیچ گاه این کار را نم ی کند‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما کارگزاران برای انتخابات مجلس‬ ‫دهم لیست م ی دهد؟‬ ‫سیاست‬ ‫یعن�ی نم ی خواه�د تجرب�ه کارگ�زاران در دوره‬ ‫ی هاشمی‪ ،‬مشارکت در زمان‬ ‫ریاست جمهوری اقا ‬ ‫ریاست جمهوری اقای خاتمی و رایحه خوش در‬ ‫زمان احمدی نژاد تکرار شود؟‬ ‫به خاطر تدبیر و تجربه ای که داشت ب رای همکاری با دولت‬ ‫برگزیده شد‪ ،‬نه به لحاظ شخصیت سیاس ی اش‪.‬‬ ‫شخصی خودش را م ی گوید؟‬ ‫‪ l‬اقای کرباس��چی از افراد موثر در حزب کارگزاران‬ ‫اس��ت اما خیلی از موضعگیری های او موضعگیری غالب‬ ‫همه اعضا نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬درست اس��ت که در زمان دولت سازندگی حزب‬ ‫کارگزاران تشکیل شد و افراد معتمد اقای هاشمی این کار را‬ ‫انجام دادند اما اقای هاشمی به شخصه هیچ وقت خواهان‬ ‫تشکیل یک حزب ب رای خود نبوده‪ ،‬نیست و نخواهد بود‪ .‬اگر‬ ‫زمانی حزب جمهوری اسالمی تشکیل شد‪ ،‬ان فرق داشت‪،‬‬ ‫ضرورت زمانه این طور ایجاب م ی کرد‪ .‬شاید دیدگاه ها به هم‬ ‫نزدیک باشد‪ ،‬ش��اید حزب کارگزاران تدابیر و صحب ت های‬ ‫ایش��ان را دنبال و تقویت کند اما به این معنا نیست که این‬ ‫حزب مربوط به اقای هاشمی است‪ .‬حضور افراد معتمد اقای‬ ‫هاشمی در کارگزاران نباید به معنای تعلق این حزب به اقای‬ ‫هاشمی تلقی شود‪g .‬‬ ‫پس شما معتقدید روحانی مثل دولت سازندگی و‬ ‫اصالحات و احمدی نژاد تخ م مرغ هایش را در سبد‬ ‫یک حزب نم ی چیند؟‬ ‫‪ l‬قطعا این طور نخواهد شد‪ .‬باالخره در مسندهای‬ ‫مختلف دولت باید کسی مس��ئولیت بگیرد که به او اعتماد‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫یعنی اقای روحانی مسئولی ت ها را بین احزابی که‬ ‫اعتماد دارد پخش م ی کند؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬همی ن ط��ور اس��ت‪ .‬دولت اق��ای روحانی‬ ‫فراجناح ی ترین دولت ادوار گذشته است‪ .‬اقای رحمان ی فضلی‬ ‫تزاده درست‬ ‫یزاده هاشمی اصولگرا هستند‪ ،‬اقای نعم ‬ ‫و قاض ‬ ‫است که یکی از وزرای دولت اقای خاتمی بود اما ادم سیاسی‬ ‫با اندیشه ناب اقای خاتمی نیس��ت یا اقای جهانگیری که‬ ‫صحب ت ها ومصاحب ه های او هی چ گاه تند نبوده یا اقای نجفی‬ ‫شاهد بودیم که وقتی اقای‬ ‫کرباس�چی احتمال سرلیستی‬ ‫اق�ای ناط�ق را در جری�ان‬ ‫اصالح طلب�ان ب�رای انتخاب�ات‬ ‫مجل�س مط�رح ک�رد‪ ،‬خیلی از‬ ‫اح�زاب اصالح�ات با ای�ن نظر‬ ‫شدیدا مخالفت کردند‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫اتحاد و افتراق ال سعود و کاخ سفید‬ ‫زخم روی صورت‬ ‫محافظه کاری عربی‬ ‫ایا عربستان راه خود را از امریکا جدا می کند؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫عربس�تان یکی از محافظه کارتری�ن بازیگران‬ ‫صحنه تح�والت خاورمیانه اس�ت‪ .‬این کش�ور‬ ‫از بروز هرگون�ه دگرگونی س�اختاری در منطقه‬ ‫وحشت دارد و از همین رو تالش می کند از طریق‬ ‫اتحاد با ایاالت متحده امریکا مناسبات قدرت را‬ ‫در منطقه حفظ کند‬ ‫‪56‬‬ ‫امیرموسوی‪،‬کارشناسمسائل‬ ‫خاورمیانهدرگفت وگوبامثلث‬ ‫ام ریکا اهرم فشار را از‬ ‫ع ربستانم ی گیرد‬ ‫روابط ام ریکا و ع ربستان را‬ ‫باید بر اساس چه الگویی‬ ‫تبیینکرد؟‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫‪1‬‬ ‫اهدافمشترک‬ ‫تاکتیک هایمتفاوت‬ ‫کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫عربس��تان س��عودی به عن��وان یکی از کش��ورهای‬ ‫محافظه کار ع��رب در منطقه خاورمیان��ه در اولویت بندی‬ ‫سیاس��ت خارجی خود و در تعامل با جهان خارج همواره از‬ ‫اصول ثابتی پیروی م ی کرده اس��ت‪ .‬در نگاه امنیتی ریاض‬ ‫به شورای همکاری خلیج فارس‪ ،‬اصل اساسی حفظ رهبری‬ ‫وممانعت از ایجاد ه ر گونه تغیی رات و اصالحات س��اختاری‬ ‫است که به نوعی نظام های پادشاهی را با تهدیدات امنیتی‬ ‫به سوی فروپاشی سوق دهد‪.‬‬ ‫در این مس��یر؛ ه ر گونه تهدید علیه اعضا (ش��ورای‬ ‫همکاری خلیج فارس) به منزله تهدید علیه امنیت ع ربستان‬ ‫قلمداد م ی شود‪ .‬بناب راین خیزش های مردمی در جهان عرب‬ ‫و س��رایت ان به س��رزمین حجاز با واکنش انفعالی ریاض‬ ‫روبه رو شد‪ .‬زمانی که موج دموکراس ی خواهی به دروازه های‬ ‫ریاض رسید حاکمان این کشور با ابزار سرکوب تالش کردند‬ ‫در قبال تغیی��ر و مطالبات مدنی به ویژه اقلیت ش��یع ه ای‬ ‫که خواهان حقوق ب رابر ش��هروندی و ازادی عمل در انجام‬ ‫فرایض دینی خود بودند‪ ،‬مقاومت کنن��د‪ .‬از انجا که نظام‬ ‫پادشاهی عربستان با اصالحات و تغیی رات ناساز گار است‪،‬‬ ‫بناب راین؛ ب ر اساس حفظ وضع موجود در داخل و پی رامون این‬ ‫کشور کوشید با به کارگیری قدرت سخت افزاری و نرم افزاری‬ ‫همچنان خود را لنگرگاه ثب��ات و امنیت ب رای جهان غرب‬ ‫معرفی نماید‪ .‬گسیل نیروهای نظامی به بحرین و مشارکت‬ ‫در س��رکوب قیام مردمی نتیجه ن��گاه فرقه گرایانه و دفع‬ ‫چالش های داخلی و پی رامونی بود‪ .‬به طوری که گس��ترش‬ ‫قیام مردم بحرین و به قدرت رسیدن شیعیان در این کشور‬ ‫م ی توانست نگرانی امنیتی ریاض را دوچندان سازد‪ .‬طبیعی‬ ‫بود که عربس��تان در رقاب��ت پایدار با ای��ران م ی خواهد در‬ ‫سکوت منادیان حقوق بش��ر غرب شریک استراتژیک خود‬ ‫ل عام مردم مساعدت و از سرایت بحران به‬ ‫را (بحرین) در قت ‬ ‫داخل مرزهای حجاز جلوگیری کند‪.‬‬ ‫عربس��تان س��عودی به موازات پیش��برد سیاس��ت‬ ‫ضد تغییر در داخل و شورای همکاری خلی ج فارس با شروع‬ ‫بحران س��وریه در قامت عنص��ر مداخله گر ت�لاش کرد از‬ ‫فضای به وجود امده ب رای سر نگونی رژیم بشار اسد‪ ،‬متحد‬ ‫نزدیک ای ران استفاده کرده و توازن قوا را به نفع کشورهای‬ ‫محا فظه کار ع��رب و خواه��ان حفظ وضع موج��ود برهم‬ ‫زند‪ .‬بناب راین عربس��تان به عنوان پشتیبان اصلی نیروهای‬ ‫اتئالف ضد س��وری در کنار ترکیه م ی کوشد از حل وفصل‬ ‫سیاس��ی بحران جلوگیری کند‪ .‬ای ران که رقیب منطقه ای‬ ‫عربستان است با تش��دید تنش ها در سوریه موضع قاطعی‬ ‫علیه اقدامات مداخله گرایانه خارج��ی اتخاذ کرده و در کنار‬ ‫روسیه از ابزار دیپلماتیک و حفظ نظام علوی سوری حمایت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫کمک های مالی گسترده ریاض در کنار حمایت های‬ ‫رسانه ای به شورش��یان سوری پیروزی س��لف ی های تندرو‬ ‫را فراهم نس��اخته و به رغ��م تالش محور غرب��ی و عربی‬ ‫ب رای اتخاذ مواضع س��خت تر و تاکید ب��ر گزینه نظامی در‬ ‫حل وفصل بحران سوریه؛ بن بست موجود نشان م ی دهد که‬ ‫ریاض در ایجاد تغییر در سوریه با ناکام ی مواجه شده است‪.‬‬ ‫عقب نش��ینی دولت اوباما از تهدیدات نظامی علیه‬ ‫س��وریه و توافق با روس��یه ب��رای برگزاری نشس��ت ژنو‪2‬‬ ‫م ی تواند ب رای مقامات س��عودی گران تمام ش��ود‪ .‬از دیگر‬ ‫ س��و زمزمه های��ی مبن ی بر تواف��ق احتمالی غرب بر س��ر‬ ‫مشارکت ای ران در این نشست سر نوشت ساز با سیاست های‬ ‫منطقه ای عربستان سازگاری ندارد‪ .‬زمانی که عربستان در‬ ‫سایه اتحاد نزدیک با امریکا و فروش نفت و خرید تسلیحات‬ ‫نظامی و نیز با دمیدن بر موج ای ران ه راسی ب ه قدر ت اثر گذار‬ ‫در تحوالت منطقه خاورمیانه بدل شده بود و با غفلت از انبار‬ ‫تسلیحات هسته ای اسرائیل‪ ،‬ای ران را به عنوان تهدید امنیتی‬ ‫منطقه و عنصر اشوب س��از معرفی م ی کرد‪ ،‬توانسته بود از‬ ‫موضوع صلح امیز هس��ته ای ای ران به عن��وان ابزار تهدید و‬ ‫فشار و امتیاز گیری بیشتر از غرب استفاده کند‪.‬‬ ‫با اغاز مذاک��رات جدی می��ان ای ران و گ��روه ‪ 5+1‬و‬ ‫گش��ایش پنجره دیپلماس��ی برای حل و فصل صلح امیز‬ ‫اختالفات چرخه ناکام ی های عربستان سعودی در منطقه‬ ‫در حال تکمیل ش��دن اس��ت‪ .‬تضاد عربس��تان از مجرای‬ ‫برنامه هس��ته ای ای ران و رویکرد مداخله گرایانه در سوریه‬ ‫نتای��ج مطلوبی را به همراه نداش��ته و ب��روز اختالف میان‬ ‫واش��نگتن – ریاض بر س��ر مس��ائل منطقه جدی است‪.‬‬ ‫منفعت راهبردی ریاض در منطق��ه بر حفظ تنش وتطویل‬ ‫بحران میان ای ران و غرب متمر کز شده است‪.‬‬ ‫در هر صورت نزدیکی ته ران‪ -‬واشنگتن و حل و فصل‬ ‫مسالمت امیز بحران سوریه م ی تواند بر عمق دغدغه های‬ ‫امنیتی ریاض بیفزاید‪ .‬از دیگر سو در موضوع تحوالت مصر‬ ‫هم تفاوت دیدگاه های امریکا و عربستان مشهود است‪ .‬در‬ ‫حال ی که امریکا م ی کوشد با اهرم کمک های مالی‪ ،‬ارتش‬ ‫مصر را وادار به مش��ارکت دادن اخوان المسلمین مصر در‬ ‫روند سیاس��ی و برگزاری دموکراتیک انتخابات نماید‪ ،‬ولی‬ ‫عربس��تان با اعطای کمک های مالی و سیاس��ی از حذف‬ ‫رقیب دیرینه خود (اخوان المسلمین) راضی است‪.‬‬ ‫از دیگر سو ترغیب سیاست های جدید امریکا مبنی‬ ‫ بر تاسیس دولت های دموکراتیک در منطقه موجب تزلزل‬ ‫بیش��تر رژیم های اقتدارگرا نظیر عربس��تان سعودی است‪.‬‬ ‫ش��رایط جدید منطقه بر دشواری های عربس��تان افزوده و‬ ‫اصرار بر سیاس��ت مداخله بیش��تر در امور داخلی س��وریه‬ ‫و تالش های همزم��ان ب رای جلوگی��ری از تحوالت مدنی‬ ‫در بحرین و دیگر اعضای ش��ورای هم��کاری خلیج فارس‬ ‫م ی تواند تناقضات سیاس��ت خارجی این کشور را دوچندان‬ ‫سازد‪.‬‬ ‫درست است که عربس��تان با تکیه بر پول هنگفت‬ ‫فروش نفت خ��ام و مرجعیت دینی اهل س��نت توانس��ته‬ ‫خود را به عنوان کش��ور اثر گذار در تحوالت منطقه معرفی‬ ‫نماید‪ ،‬ولی مقاومت در قبال تغیی رات اجتناب ناپذیر مدنی و‬ ‫ ب ی تفاوتی به دگرگونی و شرایط ژئو پلتیکی جدید‪ ،‬این کشور‬ ‫را در وضعیت دشواری قرار داده اس��ت‪ .‬به نظر م ی رسد که‬ ‫فرصت ایفای نقش دوگانه ریاض در تحوالت فراگیر منطقه‬ ‫خاورمیانه به ویژه کشورهای ع ربی در حال تمام شدن است‪.‬‬ ‫صلح و ثبات در داخل و کشورهای همسوی پی رامونی بدون‬ ‫قطع مداخله گری در سوریه و ع راق امکانپذیر نیست‪.‬‬ ‫انچه مسلم است با روی کار امدن دولت جدید و اتخاذ‬ ‫سیاس��ت تنش زدایی با خارج؛ راهبرد عربستان سعودی در‬ ‫مهار و تضعیف ای��ران ناکار امدی خود را بیش از گذش��ته‬ ‫نش��ان م ی دهد‪ .‬چراکه قبل از انتخاب��ات یازدهمین دوره‬ ‫ریاست جمهوری و پیروزی جریان اعتدالگرا؛ محور غربی و‬ ‫ع ربی ضد سوری ای ران را بخشی از مشکل سوریه م ی دانست‬ ‫نه راه حل ان؛ ولی پس از تحوالت جدید در سیاست خارجی‬ ‫هم اخض��ر اب راهیمی‪ ،‬نماین��ده دبیرکل و نیز کش��ورهای‬ ‫اروپایی از مشارکت ای ران در کنف رانس ژنو‪ 2‬استقبال کردند‪.‬‬ ‫حل بحران سوریه و توافق احتمالی پس از انهدام سالح های‬ ‫شیمیایی این کشور عربستان را به بازیگر منفعل در منطقه‬ ‫تبدیل خواهد کرد‪.‬‬ ‫نش��انه هایی از نزدیک��ی مواضع ترکیه ب��ه ای ران در‬ ‫اتخاذ سیاس��ت های اصولی و حمایت از راه حل سیاس��ی‬ ‫برای حل بح��ران فراگیر منطقه ای مش��اهده م ی ش��ود‪.‬‬ ‫جداش��دن مصر به عنوان یک��ی از دیگر بازیگران س��وریه‬ ‫و حامی نیروهای ائتالف ضدبش��ار اس��د ب رای عربس��تان‬ ‫نا امی د کننده است‪ .‬جدال روز افزون ژنرال های ارتش مصر با‬ ‫جریان اخوان ا لمسلمین بر عمق بحران افزوده و چگونگی‬ ‫فیصله ان عمال تنش های نا خواسته ای را بر روابط متحدان‬ ‫منطقه ای امریکا یعنی ترکیه و عربستان ایجاد کرده است‬ ‫در حال ی که دولت اردوغان از بازگشت هم کیشان اخوانی بر‬ ‫سر قدرت حمایت کرده و اقدام ارتش مصر را کودتا م ی خواند‪.‬‬ ‫ولی ع ربستان خشنود از اقدامات ارتش از شرایط جدید مصر‬ ‫راضی است‪ .‬بناب راین اتئالف ضدسوری در منطقه شکننده تر‬ ‫از گذشته است‪ .‬این مساله فرصت جدیدی به ای ران خواهد‬ ‫داد که با تحرک بخشی بر دیپلماس��ی منطقه ای از ایجاد‬ ‫تغیی رات سیاس��ی تحمیلی بر نظام سوریه جلوگیری کند‪.‬‬ ‫نکته اخر اینکه اگر غرب و ای ران بتوانند در مسائل تنش زا‬ ‫به ویژه مسائل هسته ای به یک توافق راهبردی برسند‪ ،‬در‬ ‫چنین شرایط دشواری بالطبع عربستان نیز مجبور به تغییر‬ ‫رویکرد و پذیرش واقعی ت های جدید خواهد شد‪g .‬‬ ‫ عربستان سعودی به موازات پیشبرد سیاست ضد تغییر در داخل و شورای همکاری خلیج فارس با شرو ع بحران سوریه در قامت‬ ‫عنصر مداخله گر تالش کرد از فضای به وجود امده برای سر نگونی رژیم بشار اسد‪ ،‬متحد نزدیک ایران استفاده کرده و توازن قوا را به‬ ‫نفع کشورهای محا فظه کار عرب و خواهان حفظ وضع موجود برهم زند‬ ‫‪57‬‬ ‫امریکا اهرم فشار را از عربستان می گیرد‬ ‫امیر موسوی‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪2‬‬ ‫ایران‪ ،‬عربستان و امریکا؛ سه کشوری که به واسطه مشکالت دیرینه در منطقه‪ ،‬اختالف هایشان بخش بزرگی از‬ ‫تاریخشان را تشکیل داده‪ ،‬اما انچه این روزها بر سر زبان ها افتاده واکنش های غی ر منطقی و شتاب زده و خارج از اصول‬ ‫دیپلماتیک عربستان به احتمال بهبودی رابطه ایران و ایاالت متحده امریکاست که کامال علنی و مشخص انها را بروز‬ ‫م ی دهد‪ .‬تا این حد که دولت امریکا را مجبور به فرس�تادن وزیر امور خارجه خود به این شب ه جزیره م ی کند‪ .‬در همین‬ ‫خصوص و برای بررسی و ارزیابی عملکرد این کشور غی ر دموکراتیک‪ ،‬با امیر موسوی‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه به‬ ‫گفت وگو نشستیم‪ .‬که در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫عربس�تان س�عودی مدت هاس�ت که دست به‬ ‫اقدامات عجیب و نا متعارفی م ی زند‪ .‬مانند اینکه‬ ‫از جامع�ه بی ن المللی ش�ورای امنیت و س�ازمان‬ ‫ملل قهر کرده و هیچ س�خنرانی انج�ام نداده و‬ ‫همچنین اخضر ابراهیم ی را هم نپذیرفته است‪.‬‬ ‫ارزیابی شما در خصوص عملکرد اخیر سعودی ها‬ ‫چیست؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬ع ربستان طی دوسا لو نیم گذشته یا به عبارتی بعد‬ ‫از اغاز درگیری ها در سوریه دو خصوصیت مهم در سیاستش‬ ‫به وجود امد‪ .‬نخست اینکه برخالف گذشته به صورت مستقیم‬ ‫وارد می دان شده و همچنین سیاست خشن را در پیش گرفته؛‬ ‫زی را نه تنها این کش��ور در گذش��ته از دیپلماسی نرم پیروی‬ ‫م ی کرد بلکه معموال کشورهای دیگر را واسطه قرار م ی داد‪.‬‬ ‫دومین خصوصیت این روزهای ع ربستان این است که دچار‬ ‫پیری دیپلماسی شده و این را م ی توان با نگاهی به اقدامات‬ ‫اخیر انها که کامال تاریخ گذشته است و شرایط منطقه در ان‬ ‫مدنظر قرار نگرفته ‪ ،‬مشاهده کرد که این پیری یا شیخوخیت‬ ‫سیاست عربس��تان نیز اوال برگرفته از س��ن سیاستمداران‬ ‫حال حاضر این کشور است که کامال سنتی و بدون ابتکار و‬ ‫خالقیت گام برم ی دارند‪ .‬ثانیا شرایط خاندان حاکم نیز یکی‬ ‫دیگر از دالیل پیری سیاست سعودی هاست که عالقه ای به‬ ‫تکنولوژی و پیش��رفت های منطقه ای ندارن��د و با ان همراه‬ ‫نم ی شوند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫در هفت�ه گذس�ته ب ه خاط�ر ع�دم قب�ول دی�دار‬ ‫مس�ئوالن عربس�تانی ب�ا اخض�ر ابراهیم�ی‪،‬‬ ‫ایاالت متح�ده س�عی ک�رد از طریق س�فر وزیر‬ ‫خارج�ه اش‪ ،‬ج�ان کری ب�ه منطقه و حض�ور وی‬ ‫در ریاض‪ ،‬دیداری را با پادش�اه عربس�تان انجام‬ ‫دهد‪.‬ایا صرفا دلیل این سفر عدم پذیرش اخضر‬ ‫ابراهیمی بود؟‬ ‫‪ l‬به عقیده من س��فر اقای کری به عربستان ب رای‬ ‫متقاعد سازی دولت عربستان انجام ش��د تا بحث مذاکرات‬ ‫ژنو‪ 2‬را بپذی رند و با فشار اوردن به گروهی که توسط ع ربستان‬ ‫در ائتالف ملی سوریه با رهبری احمد جربا هدایت م ی شود‪،‬‬ ‫حکومت ع ربستان را مجبور کنند در این نشست حضور پیدا‬ ‫کنند‪ .‬ظاه را اراده جامعه بی ن المللی این اس��ت که مذاکرات‬ ‫ژنو برگزار شود‪ .‬مشکل این است که ع ربستان خود را متضرر‬ ‫م ی بیند و به اعتقاد من اگر این نشس ت های ژنو‪ 2‬با موفقیت‬ ‫تمام شود‪ ،‬پایان عمر سیاسی دولت ع ربستان خواهد بود‪ ،‬زی را‬ ‫طی سه سال گذشته تالش زیادی از جمله سرمایه گذاری های‬ ‫مالی و نظامی در راستای سرنگونی بشار اسد انجام داده اند و‬ ‫این کنف رانس ب رای تثبیت دولت سوریه است‪ .‬این نکته که‬ ‫‪58‬‬ ‫چرا امریکا و غرب با دولت سوریه و طرفدارانش کنار امده اند‬ ‫و از شرایط به وجود امده در منطقه که به نفع دولت سوریه و‬ ‫پشتیبان ان است و در راس انها روس��یه و ای ران قرار گرفته‬ ‫حمایت م ی کند‪ ،‬ع ربستان و سیاستمدارانش را عصبانی کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬بناب راین من فکر م ی کنم که این سفر صرفا با هدف‬ ‫متقاعد کردن سعودی ها انجام شده بود و البته بعید نیست‬ ‫که امریکای ی ها حتی اقدام به تهدید ع ربستان کرده باشند تا‬ ‫بتوانند انها را با خود و غرب همراه کنند‪ .‬زی را سعود بن فیصل‬ ‫هم تا حدودی تغییر دیدگاه داده و معتقد اس��ت که نشست‬ ‫ژنو‪ 2‬باید ب راساس ژنو‪ 1‬انجام ش��ود که این یک گام به جلو‬ ‫به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫ش�ما در صحب ت ه�ای خود ب�ه این نکته اش�اره‬ ‫کردید که احتمال تهدید عربس�تان ی ها از سمت‬ ‫ایاالت متحده هم وجود دارد‪ .‬منظورتان از تهدید‬ ‫چیس�ت؟ لطفا این مس�اله را واضح ت�ر توضیح‬ ‫دهید؟‬ ‫‪ l‬این تهدید ها م ی تواند این باشد که اگر در مذاکره‬ ‫ژنو‪ 2‬همکاری نکنند داخل این کش��ور تقسیم شود و اوضاع‬ ‫و ش��رایط برهم م ی خورد‪ .‬منظور از این تقس��یم اش��اره به‬ ‫گروه هایی است که در ع ربستان سعودی وجود دارند که شاید‬ ‫در شرایط فعلی تا حدود زیادی به چشم نیایند‪ ،‬اما مطمئنا در‬ ‫شرایطی که این کشور در داخل با مشکل روبه رو شود خود را‬ ‫کامال نمایان خواهد کرد‪ .‬مخصوصا اینکه شرایط عربستان‬ ‫به ش��دت با اوضاع بحرین و یمن گره خورده است که هر دو‬ ‫کش��ور نیز دچار مشکالت بزرگی هس��تند‪ .‬بناب راین امریکا‬ ‫هم به انها هش��دار داده و هم تهدید کرده اس��ت‪ .‬به هرحال‬ ‫به نظر من عربستان اصال شرایط خوبی ندارد و باید با ای ران‬ ‫و سوریه و امریکا کنار بیاید‪ .‬مگر اینکه دست به اقدامی بزند‬ ‫که معادالت منطقه ای را برهم زند‪ .‬به طور مثال حمله نظامی‬ ‫به س��وریه یکی از این اقدامات یا به عبارتی تنها راه ب رای بر‬ ‫امی�ر موس�وی معتق�د اس�ت‬ ‫که امری�کا با اعم�ال زب�ان تهدید در‬ ‫عم�ل م ی خواه�د اه�رم فش�ار را در‬ ‫حوزه تحوالت منطقه ای از عربس�تان‬ ‫سعودی بگیرد‬ ‫هم زدن شرایط منطقه است که البته دور از ذهن هم نیست‪.‬‬ ‫اگر مساله حمله نظامی به سوریه را که مشخصا‬ ‫احتمال ان بس�یار کم اس�ت را کنار بگذاریم‪ ،‬ایا‬ ‫امریکا از عربستان منفعتی نم ی برده که عرب ها‬ ‫ان را اهرم فشار قرار دهند تا از بهبود روابط امریکا‬ ‫و غرب با ایران جلوگیری کنند؟‬ ‫‪ l‬در این مرحله دیگر برگ سوخته محسوب م ی شود‪،‬‬ ‫زی را منفعت��ی که از س��وی عرب ها نصیب امریکا م ی ش��د‬ ‫ایجاد جنگ های طایفه ای با استفاده از عربستان بود که به‬ ‫نتیجه ای هم نرسید و حاال که امریکا خودش پا پیش نهاده و‬ ‫ب رای بهبود رابطه با جمهوری اسالمی ای ران تالش م ی کند‪،‬‬ ‫دیگر ع ربستان هیچ اهرم فشاری علیه ای ران در اختیار ندارد و‬ ‫به طور کلی امریکا با این فشارهای جزئی که ع ربستان ایجاد‬ ‫کرده از مواضع خود عقب نشینی نخواهد کرد و دولت امریکا‬ ‫تاکید کرده که هی چ گونه پیام دیپلماتیکی از ع ربس��تان که‬ ‫نشان دهنده خشم و سرخوردگی ع ربستان ی ها از مواضع امریکا‬ ‫باشد دریافت نکرده است‪ .‬بناب راین بهتر است که سعودی ها‬ ‫خود را با شرایط موجود وفق دهند‪.‬‬ ‫ب ه طور کلی فک�ر م ی کنید بهبود رواب�ط ایران با‬ ‫غ�رب از جمله ایاالت متحده امری�کا‪ ،‬چه تاثیری‬ ‫بر شرایط عربستان در س�طح جهانی و در حوزه‬ ‫منطقه ای م ی گذارد که تا این حد عصبانی است‬ ‫و س�عی م ی کند از وقوع ان جلوگیری کند و حتی‬ ‫کار به اینجا م ی کشد که امریکا به ظن شما‪ ،‬انها را‬ ‫تهدید م ی کند تا با اراده بی ن المللی همراه شوند؟‬ ‫‪ l‬واقعیت این اس��ت که عرب ها م ی بینند امریکا‬ ‫س��ال ها از انها به عنوان ابزار اس��تفاده کرده و موجب شد‬ ‫‪ 35‬س��ال عرب ها با ای ران دش��منی کنند و حاال انها را رها‬ ‫کرده و خودش به س��مت جمهوری اسالمی دست دوستی‬ ‫دراز کرده اس��ت‪ .‬ان هم با این ش��یوه که ت�لاش کردند با‬ ‫رئی س جمهور مالقات کنند و نامه ن��گاری با مقامات عالی‬ ‫ای ران انج��ام دادن��د و در نهایت تم��اس تلفن��ی اوباما با‬ ‫رئی س جمه��ور در نیویورک و اینکه جان کری ش��خصا به‬ ‫س��مت اقای ظریف م ی اید و وزیر امور خارج��ه ما در راس‬ ‫مجلس م ی نش��یند و چند وزیر قدرت های ب��زرگ دنیا در‬ ‫مقابلش م ی نشینند‪ ،‬در حالی که وزیر خارجه امریکا شش یا‬ ‫هفت وزیر عرب را به سفارت امریکا در پاریس م ی کشاند یا‬ ‫اینکه جلسه را در هر هتلی که خود اقامت دارد برگزار م ی کند‬ ‫و عرب ها موظفند به انجا بروند‪ .‬این ها ش��اید به چش��م ما‬ ‫کم اهمیت باشد‪ ،‬اما ب رای س��عودی ها اینگونه نیست‪ ،‬زی را‬ ‫انها معتقدن��د چندین دهه از دس��تورات امری��کا پیروی و‬ ‫نقش��ه های انها را عملی کرده اند و به صدام ب رای حمله به‬ ‫ای ران کمک کرده و با وجود تاثی راتی که در ع راق و سوریه و‬ ‫بحرین گذاشته اند‪ ،‬اما حاال ای ران شرایطش در منطقه بهتر‬ ‫است و روز به روز بر قدرتش افزوده م ی شود‪ .‬بناب راین ب رای‬ ‫عربستان ی ها بسیار سنگین و غی ر قابل پذیرش است‪ .‬البته‬ ‫تحریکات رژیم صیهونیستی را هم نباید نادیده گرفت‪g .‬‬ ‫مدیریت تحوالت سوریه و مصر از مهمترین اختالفات ایاالت متحده امریکا با عربستان سعودی محسوب می شود‬ ‫سقوط جایگاه منطقه ای‬ ‫مذاکرات ایران و امریکا‪ ،‬ریاض را خشمگین کرده است‬ ‫دکتر علی اکبر اسدی‬ ‫پژوهشگر و کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫ع ربس��تان و امریکا‪ ،‬دو متحد دیرین که یکی در شرق‬ ‫اس��ت و یکی در غرب‪ ،‬این روزها اختالفاتی میان شان بروز‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬اختالفاتی که بعضا ناش��ی از سیاست خارجی‬ ‫سعودی هاست‪ .‬ب رای بررسی وضعیت کنونی سیاست خارجی‬ ‫ع ربستان باید کمی به عقب تر بازگشت؛ شاید اتحاد ع ربستان‬ ‫با غرب را در طول چند دهه گذش��ته‪ ،‬بتوان اصل ی ترین روند‬ ‫سیاست خارجی این کشور قلمداد کرد‪ .‬منتها این روند باتوجه‬ ‫به تغیی رات ژئوپلتیکی منطقه ای طی یک دهه گذشته دچار‬ ‫یک سری گسس��ت ش��ده و به موجب ان اتحاد همگون و‬ ‫کامل ریاض‪ -‬واشنگتن دچار برخی تحوالت شد‪ .‬همچنین‬ ‫اختالفات قابل مالحظ��ه ای را م ی توان در رواب��ط امریکا و‬ ‫ع ربستان به خصوص دیدگاه های انها در مورد تحوالت منطقه‬ ‫مشاهده کرد‪ .‬نقطه اغاز این اختالفات ‪ 11‬سپتامبر بود و نوع‬ ‫نگاهی که امریکای ی ها به عربستان داشتند؛ در واقع امریکا‬ ‫به عربستان به عنوان کش��ور حامی تروریسم نگاه م ی کرد‪.‬‬ ‫بناب راین در ان زمان شاهد یک دوره س��ردی روابط میان دو‬ ‫کش��ور بودیم‪ .‬در ادامه‪ ،‬حمله امریکا به ع��راق نیز موجبات‬ ‫ناخشنودی ع ربستان را فراهم اورد‪ .‬زی را ع ربستان با این اقدام‬ ‫به ویژه سیاست های پس از حمله و دولت سازی دموکراتیک‬ ‫در ع راق که باعث شد شیعیان به قدرت برسند‪ ،‬کامال مخالف‬ ‫بود‪ .‬البته همچنان نوع نگاه ع ربستان به ع راق و عدم حمایت‬ ‫ان از نظام سیاسی جدید در این کشور ادامه دارد‪ .‬اما تحوالت‬ ‫ی در منطقه نیز‬ ‫چند سال اخیر بعد از اغاز خیزش‪‎‬های مردم ‬ ‫باعث یک سری اختالفات جدی تر میان امریکا و عربستان‬ ‫شد‪ .‬جدیدترین موردی هم که در روابط دو طرف تاثیر گذاشته‪،‬‬ ‫بحث مناسبات اخیر ای ران و امریکاس��ت‪ .‬البته روابطی که‬ ‫شکل نگرفته اما یک سری تعامالت‪ ،‬رایزن ی ها و گفت وگوها‬ ‫به هدف کاهش تخاصم و هزینه های سیاست خارجی‪ ،‬هم از‬ ‫جانب امریکا و هم از جانب ای ران در حال پیگیری است‪ .‬این‬ ‫روند جدید باعث نگرانی برخی دولت ها شده که مهمترین انها‬ ‫عربستان سعودی اس��ت‪ .‬به نظر م ی رسد عربستان کاهش‬ ‫تخاصم بین ای ران و امریکا و کاهش فشارها بر ای ران را به منزله‬ ‫پذیرش نسبی جایگاه ای ران در منطقه از سوی امریکا قلمداد‬ ‫م ی کند و با این موضوع مخالف است‪ .‬چون معتقد است در‬ ‫ش��رایط جدید‪ ،‬توازن قدرت منطقه ای به ضرر سعودی ها بر‬ ‫هم خواهد خ��ورد‪ .‬ریاض در واقع خواس��تار همراهی امریکا‬ ‫با ع ربس��تان و کش��ورهای حاش��یه جنوبی خلی ج فارس در‬ ‫موازنه سازی علیه ای ران است‪ .‬این در حالی است که بسیاری‬ ‫از واقعی ت ه��ای منطقه دچ��ار تحول ش��ده از جمله تفاوت‬ ‫دیدگاه های امریکا و ع ربستان در حوزه های مختلف در منطقه‬ ‫قابل ذکر است‪.‬‬ ‫یکی از ویژگ ی های سیاست خارجی ع ربستان سعودی از‬ ‫گذشته‪ ،‬محافظه کاری و طرفداری از وضع موجود بوده است‪.‬‬ ‫درواقع ع ربستان همواره خواهان ان بوده که موازنه قدرتش در‬ ‫منطقه حفظ شود‪ .‬اما االن باتوجه به تحوالتی که در منطقه‬ ‫رخ داده‪ ،‬این کش��ور سیاست خارجی گذش��ته خود را با یک‬ ‫بن بس��ت مواجه م ی بیند و در این خصوص سعی م ی کند‬ ‫یک مرحله جدید را در سیاس��ت خارج ی اش در پیش گیرد‪.‬‬ ‫سیاست خارجی جدید ع ربستان چند مشخصه دارد؛ نخست‬ ‫اینکه ع ربستان سعی خواهد کرد به نوعی ب ی ثباتی و تنش ها‬ ‫به خصوص بحث تنش میان شیعه و سنی را تشدید کند‪ .‬از‬ ‫جمله م ی توان به بحث حمایت از نیروهای تکفیری اش��اره‬ ‫کرد‪ .‬عربستان ب رای اینکه سیاس��ت هایش را پیش ببرد به‬ ‫حمایت جدی از نیروهای تکفیری پرداخته است‪ .‬این مساله‪،‬‬ ‫یکی از مسائل مورد اختالف ع ربستان و امریکا نیز هست‪ .‬از‬ ‫همین جا م ی توان به بحث بحران سوریه نیز پرداخت‪ .‬بحران‬ ‫سوریه به یک بحران فرس��اینده تبدیل شده که هزینه های‬ ‫زیادی را ب رای بازیگران دخیل در این بحران به همراه داشته‬ ‫است‪ .‬به نوعی هم در داخل سوریه و هم در عرصه منطقه ای‬ ‫و بی ن المللی نوعی موازنه شکل گرفته که تغییر معادالت به‬ ‫نفع یکی از طرفین را با دش��واری مواجه کرده است‪ .‬بناب راین‬ ‫اکنون نوعی اجماع کالن شکل گرفته که بحران را به سمت‬ ‫راه حل های سیاس��ی ببرند‪ .‬اما در این میان به نظر م ی رسد‬ ‫عربستان به ش��دت با این موضوع مخالف است و مخالفت‬ ‫خود را نیز به شیوه‪‎‬های مختلف نشان داده است‪ .‬این کشور‬ ‫با حمایت از گروه های تکفیری‪ ،‬شورش��ی و مخالفان سوری‬ ‫و همچنین در عدم همراهی با راهکارهای سیاس��ی مانند‬ ‫ژنو ‪ 2‬مخالفت خود را با راه حل های سیاسی نشان داده است‪.‬‬ ‫از این منظر سعودی ها از امریکا ناراضی هستند و معتقدند که‬ ‫امریکای ی ها از سیاست انها مبنی بر کنار گذاشتن بشار اسد‬ ‫ی از جمله اقدام نظامی حمایت نم ی کنند‪ .‬بر این‬ ‫با هر اقدام ‬ ‫اساس شاهد هستیم که ع ربستان سیاست مجزایی را نسبت‬ ‫به دیگر بازیگران دخیل در بحران سوریه اتخاذ کرده است و‬ ‫تالش دارد ه ر چند با صرف هزینه های زیاد‪ ،‬سیاست های خود‬ ‫را در این زمینه پیش ببرد‪.‬‬ ‫مص��ر نیز از دیگ��ر حوزه ه��ای جدی م��ورد اختالف‬ ‫ع ربستان و امریکاست‪ .‬مصر در دوره حسنی مبارک به عنوان‬ ‫یکی از متحدان ع ربستان سعودی در سطح منطقه بود که در‬ ‫قالب محور اعتدال یا محافظه کاری عربی فعالیت م ی کرد‪.‬‬ ‫بناب راین سقوط مبارک یکی از نگران ی های بسیار جدی ب رای‬ ‫ع ربستان سعودی بود‪ .‬زی را از یک سو مبارک یکی از متحدان‬ ‫ریاض بود و از دیگر سو مصر جایگاه محوری در جهان عرب‬ ‫دارد و تحوالت ان م ی تواند به شدت تحوالت سایر کشورهای‬ ‫عربی از جمله انقالب ه��ای عربی را تحت تاثی��ر قرار دهد‬ ‫و باعث پیش��رفت روند انقالبی و دگرگونی در جهان عرب‬ ‫ش��ود‪ .‬همچنین بحث نگرانی س��عودی‪‎‬ها از قدرت گرفتن‬ ‫اخوان المسلمین در س��طح منطقه نیز حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫باتوجه به این نگران ی ها‪ ،‬نه تنها عربس��تان از قدرت گرفتن‬ ‫محمد مرس��ی حمایت نکرد‪ ،‬بلکه وقتی مرس��ی از قدرت‬ ‫کنار گذاش��ته ش��د‪ ،‬به ش��دت از ارتش و نظامیان حمایت‬ ‫کرد‪ .‬عربس��تان همچنین به همراه دیگر کشورهای حوزه‬ ‫خلی ج فارس مانند امارات و کویت‪ ،‬مبالغ هنگفتی را به تداوم‬ ‫حکومت نظام ی ها در این کش��ور اختص��اص داده و معتقد‬ ‫اس��ت اگر روند معکوس انقالبی در مصر اتف��اق بیفتد‪ ،‬در‬ ‫بقیه منطقه نیز م ی توان به همین شکل جلوی بسیاری از‬ ‫انقالب ها و تحوالت را گرفت‪ .‬این دیدگاه سعودی ها در نقطه‬ ‫مقابل سیاست های امریکا به خصوص دولت اوباما در رابطه‬ ‫با مصر قرار دارد‪ .‬البته در داخل امریکا نیز اختالف نظرهای‬ ‫جدی در م��ورد مصر وج��ود دارد اما دولت اوبام��ا به نوعی‬ ‫خواس��تار تحول دموکراتیک تدریجی در مصر اس��ت و بر‬ ‫این اساس اعالم کرد کمک مالی ساالنه خودش را به مصر‬ ‫قطع خواهد کرد‪ .‬در حال حاضر کمک های مالی عربستان‬ ‫که بیشتر از کمک های مالی امریکاست‪ ،‬احتماال جایگزین‬ ‫خواهد شد و این مساله نش��اندهنده این است که امریکا و‬ ‫عربس��تان در خصوص مصر نیز تا حد زی��ادی درب رابر هم‬ ‫قرار دارند‪ .‬با توجه به مس��ائلی که ذکر شد به نظر م ی رسد‬ ‫که ریاض‪ -‬واش��نگتن تاکنون به نوعی در یک رابطه اتحاد‬ ‫یا ائتالف استراتژیک به س��ر م ی برند‪ .‬بناب راین تا حد زیادی‬ ‫تالش داشتند مصالح و منافع دو کشور در منطقه با همدیگر‬ ‫هماهنگ باشد‪ .‬اما تغیی رات ژئوپلتیک جدید باعث شده میان‬ ‫دو کش��ور اختالف نظرهای جدی پیدا ش��ود‪ .‬اما با این حال‬ ‫مساله به معنای پایان اتحاد نیست‪ ،‬بلکه به معنای پی دا شدن‬ ‫یک سری اختالفات و گسس ت ها در حوزه اختالف است‪ .‬در‬ ‫نهایت با وج��ودی که جایگاه عربس��تان در منطقه تا حدی‬ ‫تضعیف شده‪ ،‬سعودی ها ناچارند به رغم دلخوری شان از برخی‬ ‫سیاست های امریکا‪ ،‬به اتحادشان با این کشور ادامه دهند‪.‬‬ ‫امریکای ی ها نیز ترجیح م ی دهند در شرایط کنونی باتوجه به‬ ‫اختالفات موجود‪ ،‬روابط خودش��ان را با عربستان به صورت‬ ‫نسبی حفظ کنند‪ .‬در این میان ممکن است طی دوره های‬ ‫میان مدت یا بلند مدت‪ ،‬گسس ت ها به تدریج افزایش یابد و‬ ‫وضعیت روابط کامال تغییر کند‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫وابستگی متقابل نامتقارن‬ ‫الگوی اتحاد راهبردی در روابط امریکا و عربستان ادامه پیدا می کند‬ ‫کامران کرمی‬ ‫پژوهشگر مسائل عربستان‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫روابط ع ربستان و امریکا را م ی توان در چارچوب الگوی‬ ‫اتحاد راهبردی تعریف کرد؛ روابطی گسترده که بخش های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬نظامی و امنیتی ‪ -‬اطالعاتی را در برگرفته‬ ‫و تبدیل به ش��بکه در هم تنیده ای از منافع متقابل گردیده‬ ‫است‪ .‬در واقع باید گفت که روابط ایاالت متحده و عربستان‬ ‫سعودی یکی از پایدارترین روابط‬ ‫سیاس��ی در نظ��ام بی ن المل��ل‬ ‫اس��ت که در طول هش��ت دهه‬ ‫همچنان ب��ه قوت خ��ود باقی‬ ‫اس��ت و در طول این م��دت با‬ ‫وجود طرح مس��ائل اختالفی در‬ ‫برهه هایی از تاریخچ��ه روابط‪،‬‬ ‫یاداوری اتح��اد اس��تراتژیک و‬ ‫تاکید بر منافع مشترک موجب‬ ‫شده تا تیرگی در روابط به وجود‬ ‫امده نتواند تبدیل به گسس��ت‬ ‫و ش��کاف در راهبرد امنیتی دو‬ ‫دولت گردد‪ .‬در تازه ترین تحول‪،‬‬ ‫مهمترین مسائلی که موجبات‬ ‫دلخوری ع ربستان از امریکا شده‬ ‫است و ریاض را به ترک کرسی‬ ‫غیردائم شورای امنیت ترغیب‬ ‫کرده‪ ،‬به ماهی��ت تحوالت بهار‬ ‫عرب��ی و در موضوعات��ی چون‬ ‫مصر‪ ،‬سوریه و ایران برم ی گردد‬ ‫ک��ه از دی��د مقامات س��عودی‪،‬‬ ‫تساهل و سردرگمی امریکای ی ها‬ ‫را در قبال موضوع��ات بحرانی‬ ‫به دنبال داش��ته اس��ت‪ .‬در این‬ ‫میان گفته های بندر بن سلطان‬ ‫بن عبدالعزیز‪ ،‬رئیس استخبارات‬ ‫عربستان هم مزید بر علت شده‬ ‫و موجب شده تا دولت سعودی مساله ارزیابی مجدد در روابط‬ ‫با امریکا را مطرح کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫هشت دهه اتحاد راهبردی‬ ‫از تاس��یس دولت س��وم س��عودی در س��ال ‪ ۱۹۳۲‬و‬ ‫به خصوص بعد از جن��گ جهانی دوم تا بدی��ن روز‪ ،‬فارغ از‬ ‫مقاطعی‪ ،‬روابط عربس��تان با ایاالت متحده همواره روابطی‬ ‫اس��تراتژیک و بر مبنای الگوهایی چون ائتالف با هژمون‪،‬‬ ‫همکار استراتژیک‪ ،‬وابستگی کالسیک و وابستگی متقابل‬ ‫نامتقارن تعریف گردیده اس��ت‪ .‬الگوی وابس��تگی متقابل‬ ‫نامتقارن که نخستین بار توس��ط گریگوری گاوس‪ ،‬استاد‬ ‫دانشگاه ورمونت و پژوهش��گر ارشد مسائل خلیج فارس در‬ ‫اندیشکده بروکینگز دوحه به کار گرفته شد‪ ،‬از قدرت تبیین‬ ‫بیشتری ب رای توضیح روابط عربس��تان و امریکا برخوردار‬ ‫است‪ .‬در این معادله‪ ،‬نفت مابه ازای امنیت را به دنبال داشته‬ ‫و عربستان توانس��ته اس��ت ضمن تامین نیازهای مالی و‬ ‫امنیتی خود به متعادل کردن متغیرهای مداخله گر در نظام‬ ‫منطقه ای خاورمیانه ک��ه در راهبرد خاورمیان��ه ای امریکا‬ ‫جایگاه مهم ی دارد‪ ،‬بپردازد‪ .‬حف��ظ و تداوم این معادله انهم‬ ‫بدون امضای تفاهمنامه امنیتی موضوعی اس��ت که ذهن‬ ‫‪60‬‬ ‫استراتژیس ت های امنیت ملی را به خود مشغول داشته است‪.‬‬ ‫در واقع در تحلیل این موضوع باید گف��ت که متغیرهایی‬ ‫چون نفت‪ ،‬امنی��ت و موازنه کان��ون و ش��الوده این رابطه‬ ‫راهبردی را تش��کیل م ی دهند و تا زمانی که در کارکرد این‬ ‫متغیرها که نوعی پیوستگی با یکدیگر دارند‪ ،‬تداخل صورت‬ ‫نگیرد‪ ،‬این معادله به قوت خود باقی است‪.‬‬ ‫در چند دهه اخیر و به خص��وص بعد از جنگ جهانی‬ ‫دوم‪ ،‬انچه ب رای عربستان سعودی حائز اهمیت فراوان بوده‪،‬‬ ‫تضمین امنی��ت داخلی و ثبات منطقه ای بوده اس��ت و در‬ ‫مقابل تضمی ن های پایداری در مورد مس��اله ثبات و صدور‬ ‫ ب ی ضرر انرژی به ایاالت متحده داده است‪ .‬در سطح منطقه‬ ‫خاورمیانه که ب رای امریکا اهمیت راهبردی دارد‪ ،‬عربستان‬ ‫س��عودی توانس��ته با موازنه س��ازی در مقابل جریان های‬ ‫رادیکال و تجدیدنظرطلب‪ ،‬نقش بازیگر موازنه گر را به خوبی‬ ‫ایفا کند‪ .‬از این رو این معادله در هم تنیده و پیچیده موجب‬ ‫شده تا عربس��تان به رغم پرونده هایی چون تحریم نفتی‪،‬‬ ‫بنیادگرایی‪ ،‬حقوق بشر و… همچنان به عنوان یک همکار‬ ‫و شریک قابل اعتماد ب رای امریکا باقی بماند؛ موضوعی که‬ ‫همواره مقامات امریکایی بدان اذعان کرده اند‪.‬‬ ‫نگرانی های ریاض‬ ‫در بس��تر این رابطه اس��تراتژیک‪ ،‬اما ظه��ور برخی‬ ‫متغیرهای مداخله گر که نش��انگان ان در طول هشت دهه‬ ‫اخیر در چند مساله از جمله بحران نفتی ‪ ۱۱ ،۱۹۷۳‬سپتامبر‬ ‫‪ ۲۰۰۱‬و انقالب های عربی در س��ال ‪ ۲۰۱۱‬خود را نشان داده‬ ‫است‪ ،‬سبب شده تا در مقاطعی نوعی سوءتفاهم در روابط‬ ‫دو دولت مشاهده شود که ضمن در حاشیه ماندن‪ ،‬موجب‬ ‫نگران ی های امنیتی عربس��تان گردیده است‪ .‬باید گفت که‬ ‫نگران ی های ع ربستان ریشه در برخی محدودیت های داخلی‬ ‫و منطقه ای دارد‪ .‬انچه ب رای عربس��تان در س��طح داخلی‬ ‫بس��یار اهمیت دارد‪ ،‬تامین امنیت و ثبات دولت و خاندان‬ ‫ال سعود است و این مساله باعث شده تا عربستان به دلیل‬ ‫محدودیت های قدرت نظامی خود و نگرانی از حرکت ها و‬ ‫خیزش های رادیکال چه در داخل و چه در سطح منطقه ای‬ ‫رویکرد محافظه کارانه ای را در پیش بگیرد که منطق ان بر‬ ‫احتیاط‪ ،‬حفظ وضع موجود و مدیریت الگوی رفتاری بازیگران‬ ‫رادیکال پی رامونی باشد‪.‬‬ ‫این نگرانی به خصوص در مقاطعی از جانب بازیگرانی‬ ‫چون ای ران‪ ،‬ع راق و س��وریه وجود داش��ته و باعث ش��ده تا‬ ‫عربس��تان به دلیل در پیش گرفتن سیاس��ت حفظ وضع‬ ‫موجود و اسی ب پذیری های عمق اس��تراتژیک در مرزهای‬ ‫شرقی و غربی که منابع حیاتی نفت و اماکن مقدس مکه و‬ ‫مدینه که منبع قدرت نرم عربستان‬ ‫را در دل خود جای داده است‪ ،‬سعی‬ ‫نماید موازنه منطق��ه ای را در اتحاد‬ ‫با یک ق��درت فرامنطقه ای هژمون‬ ‫برقرار سازد‪.‬‬ ‫پ��س از خیزش ه��ای جهان‬ ‫ع��رب در س��ال ‪ 2011‬و ظه��ور‬ ‫پ��اره ای موضوع��ات بره��م زننده‬ ‫ثبات منطق��ه ای همچ��ون مصر‪،‬‬ ‫بحرین‪ ،‬یمن‪ ،‬پادش��اهی عربستان‬ ‫نگران ی های��ی را از حی��ث فراگیری‬ ‫بح��ران به خص��وص در محی��ط‬ ‫پی رامونی خود داش��ته باشد‪ .‬موضع‬ ‫دوگانه امریکا در برخورد با تحوالت‬ ‫جهان عرب باعث شد تا سعودی ها‬ ‫احس��اس کنند ک��ه ایاالت متحده‬ ‫تالش��ی ب رای حف��ظ متحدین خود‬ ‫به عم��ل نم��ی اورد‪ .‬ای��ن نگرانی‬ ‫به ویژه در ماه های اخیر که منجر به‬ ‫گفت وگوهای مقدماتی میان امریکا‬ ‫و ای ران شده و مذاکرات هسته ای در‬ ‫دور تازه ای به حرکت درامده اس��ت‪،‬‬ ‫موجب شده تا عربستان در خصوص‬ ‫حل موض��وع هس��ته ای ای��ران و‬ ‫بهره مندی از دانش هسته ای و اینکه‬ ‫امریکا ایران هسته ای را به رسمیت‬ ‫بشناسد‪ ،‬دچار تردید شود و بر دامنه‬ ‫نگران ی های ریاض بیفزاید‪.‬‬ ‫اساسا این موضوع در خاندان ال س��عود همواره مورد‬ ‫بحث اس��ت که تا چه زمانی م ی بایس��ت به حمایت های‬ ‫ایاالت متحده پشت گرم بود‪ .‬طرح موضوع ارزیابی مجدد در‬ ‫روابط از س��وی مقامات عالی رتبه عربستان در واقع نوعی‬ ‫بازتعریف مقدورات و محذورات و توجه به شرایط محیطی‬ ‫است که ریشه در دو واقعیت دارد‪:‬‬ ‫نکته اول در واقعی ت های نفت است‪ .‬ب ر اساس گزارش‬ ‫اژان��س بی ن المللی ان��رژی ایاالت متحده ت��ا دو دهه اینده‬ ‫بخش اعظمی از نیازهای نفتی خود را تامین خواهد کرد و‬ ‫وابستگی خود را به نفت خاورمیانه و در راس انها عربستان‬ ‫کم خواهد کرد و از طرفی عربس��تان هم به دلیل نیازهای‬ ‫داخلی خود ب رای تامین برق و موارد دیگر و محدودیت های‬ ‫انرژی های جایگزین بخش اعظمی از نفت خود را مصرف‬ ‫خواهد کرد‪ .‬ب��ا تحقق این معادله در دو ده��ه اینده تصویر‬ ‫روشنی از تعریف یک اس��تراتژی امنیتی در پیوند با امریکا‬ ‫وجود نخواهد داشت‪.‬‬ ‫نکته دوم اینکه عربس��تان همواره س��عی کرده تا در‬ ‫رفتار سیاس��ت خارجی خ��ود رویکرد مس��تقالنه تری را در‬ ‫پیش بگیرد و خود را از وابس��تگ ی های امنیتی به س��مت‬ ‫روابط ایاالت متحده و‬ ‫عربستان سعودی یکی‬ ‫از پایدارترین روابط‬ ‫سیاسی در نظام بین الملل‬ ‫است که در طول هشت‬ ‫دهه همچنان به قوت خود‬ ‫باقی است و در طول این‬ ‫مدت با وجود طرح مسائل‬ ‫اختالفی در برهه هایی از‬ ‫تاریخچه روابط‪ ،‬یاداوری‬ ‫اتحاد استراتژیک و تاکید‬ ‫بر منافع مشترک موجب‬ ‫شده تا تیرگی در روابط‬ ‫به وجود امده نتواند تبدیل‬ ‫به گسست و شکاف در‬ ‫راهبرد امنیتی دو دولت‬ ‫گردد‬ ‫بین الملل‬ ‫تعادل در نیاز امنیتی ب��ه امریکا هدایت کن��د‪ .‬خریدهای‬ ‫تسلیحاتی گسترده در چارچوب موازنه س��ازی درونگرا در‬ ‫این قالب صورت م ی گیرد‪ .‬مقامات س��عودی س��عی دارند‬ ‫تا با تقویت زیرس��اخت های نظامی و اموزش و نهادسازی‬ ‫در درون نیروهای نظامی این وابس��تگی را محدود سازند و‬ ‫در سطح منطقه ای هم زمینه ها را ب رای موازنه در چارچوب‬ ‫یک قدرت منطقه ای که بالقوه هم منبع تهدید نباشد‪ ،‬حفظ‬ ‫نمایند‪ .‬چرا که در صورت فقدان حمایت های امریکا بتوانند‬ ‫با تکیه بر توانای ی های داخلی استراتژی های امنیت ملی را‬ ‫ ترسیم کنند‪.‬‬ ‫روابط امریکا و عربستان را باید بر اساس چه الگویی تبیین کرد؟‬ ‫چشم انداز روابط‬ ‫نکته کلیدی در ای��ن ماجرا که بایس��تی مورد توجه‬ ‫قرار گیرد این اس��ت که س��عودی ها حاضر نیستند روابط‬ ‫ویژه خود ب��ا ایاالت متحده را بر س��ر موضوعات منطقه ای‬ ‫که امکان مصالحه در انه��ا وجود دارد به خط��ر بیندازند‪.‬‬ ‫تنها زمانی م ی توان ش��اهد واکنش قاطع س��عودی ها بود‬ ‫که امکان مصالحه وجود نداش��ته باشد و عربستان مجبور‬ ‫به انتخاب های صریح ش��ود‪ .‬این در واقع منطق سیاست‬ ‫خارجی عربستان در چند دهه اخیر بوده است‪ .‬بناب راین اگر‬ ‫نزایی داشته باشد‬ ‫شرایط منطقه ای مساعد و پتانسیل بحرا ‬ ‫و توانایی مدیریت متغیرهای مداخله گر در روابط دو کشور‬ ‫وجود نداشته باش��د و سطح مس��ائل راهبردی از همکاری‬ ‫محدود گردد‪ ،‬بای��د گفت که در روابط عربس��تان و امریکا‬ ‫گسست ایجاد خواهد شد و بر نگران ی های عربستان دامن‬ ‫خواه��د زد‪ .‬به ویژه باتوجه به محدودیت ه��ای کارکردی در‬ ‫انتقال قدرت به نسل س��وم‪ ،‬نگران ی های بالقوه جدی ای از‬ ‫گسست و شکاف در رابطه با امریکا وجود دارد‪ .‬از این رو نیاز‬ ‫متقابل دو دولت به یکدیگر تابعی از شرایط متغیر محیطی‬ ‫و تصورات ادراکی است که م ی تواند بر غلبه یافتن یکی از‬ ‫الگوهای همگرایی و واگرایی بر دیگری تاثیرگذار باشد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫اهداف مشترک؛ تاکتیک های متفاوت‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪5‬‬ ‫«اختالف��ات اخیر ریاض و واش��نگتن در زمینه اتخاذ‬ ‫سیاس��ت ها اکثرا در خصوص نح��وه تاکتی ک ها بوده و دو‬ ‫کش��ور هیچ اختالفی در اه��داف خود ندارند‪ ».‬مس��اله ای‬ ‫که سه ش��نبه اخیر یعنی در تاریخ ‪ ۱۴‬ابان ‪ ،۱۳۹۲‬توس��ط‬ ‫وزیرخارجه عربستان بر ان تاکید شد‪.‬‬ ‫اگرچه این موضع گیری رسمی تا حدود زیادی م ی تواند‬ ‫فضای سیاست های اشکار میان ع ربستان سعودی و امریکا‬ ‫ر ا ترمیم شده و مطلوب نشان دهد ولی به واقع باید پذیرفت‬ ‫که همین تاکید‪ ،‬خود نش��ان از وجود اختالفاتی میان این‬ ‫دو کش��ور با یکدیگر دارد‪ .‬چراکه در نهایت وزیر امورخارجه‬ ‫عربس��تان را در فضای رس��انه ای به می��دان اعالم موضع‬ ‫کشانده است‪.‬‬ ‫این معنا زمانی اشکارتر م ی شود که بدانیم به گزارش‬ ‫خبرگزاری های مختلف به نقل از رویترز؛ سعود الفیصل‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه ع ربستان پس از دیدار با جان کری‪ ،‬همتای امریکایی‬ ‫خود تصریح کرد که وجود اختالف بخشی طبیعی و عادی از‬ ‫روابط دو کشور است ولی اختالفات عربستان و امریکا تنها‬ ‫بر سر نحوه اتخاذ تاکتی ک هاست و نه اهداف‪.‬‬ ‫ب ر اس��اس این گزارش‪ ،‬وی در ادامه ضمن اش��اره به‬ ‫بحران سوریه افزود‪« :‬ع ربستان از اهمیت مذاکرات به عنوان‬ ‫ابزاری ب رای پایان دادن به تنش و درگیری داخلی در سوریه‬ ‫اگاه است‪ ،‬ولی این مذاکرات نامحدود و ب ی نهایت است‪».‬‬ ‫وزی��ر خارجه امری��کا با ه��دف کاهش تنش ه��ا در روابط‬ ‫کاخ س��فید و ریاض به عربس��تان س��فر کرده است‪ .‬سعود‬ ‫الفیصل در ادامه افزود؛ «روابط امریکا و ع ربستان همیشه بر‬ ‫مبنای استقالل و احترام و منافع مشترک بوده است‪ .‬اختالف‬ ‫مساله ای طبیعی است و ما سعی م ی کنیم تا اختالفات خود‬ ‫را از طریق مذاکره و گفت وگو حل و فصل کنیم‪».‬‬ ‫عربستان اخی را ضمن انتقاد از سیاست های امریکا در‬ ‫قبال بحران سوریه‪ ،‬برنامه هسته ای ای ران و تنش در روابط‬ ‫فلسطین و اسرائیل از پذیرش کرس��ی عضویت غی ر دائم‬ ‫ش��ورای امنیت س��ازمان ملل خودداری کرده است‪ .‬همین‬ ‫موضوع بود که مساله اختالف میان امریکا و عربستان را از‬ ‫ادبیات ژورنالیستی به ادبیات سیاسی در تصمیم سازی ها‬ ‫و تصمیم گیری های منطقه ای وارد ک��رد و در همان حال‬ ‫زمینه ساز سوژه س��ازی های معنادار و پ راهمیتی در سطوح‬ ‫گوناگون اطالع رسانی در رسانه های مختلف شد‪.‬‬ ‫بروز این اختالفات با پروای نقش کالسیک عربستان‬ ‫در پیاده سازی سیاس��ت های امریکا در خاورمیانه و جهان‬ ‫اس�لام؛ در بس��تر نقش تعیی ن کننده منطقه ای این کشور‬ ‫‪61‬‬ ‫امریکا تالش دارد تا‬ ‫از اختالف موجود نه به‬ ‫معنای یک تهدید؛ بلکه‬ ‫به عنوان فرصتی در جهت‬ ‫مدیریت حل اختالفات‬ ‫موجود در منطقه عملیاتی‬ ‫سوریه و پرونده هسته ای‬ ‫ایران بهره برد تا در‬ ‫صورت موفقیت در این‬ ‫بحران ها هزینه های خود‬ ‫را پایین اورد‬ ‫بین الملل‬ ‫در بحران س��وریه در زمان حاضر اهمیتی مضاعف به این‬ ‫اختالف در بستر همکاری های تعریف ش��ده میان این دو‬ ‫کشور به همراه دارد؛ ش��دت بخش این اهمیت نیز چیزی‬ ‫جز روی کار امدن دول��ت روحانی در ای��ران و میل امریکا‬ ‫به حل و فصل سیاس��ی مس��ائل موجود میان دو کشور در‬ ‫ماه های گذشته نیست‪.‬‬ ‫دالیل اهمیت عربستان ب رای امریکا را م ی توان در دو‬ ‫سطح کالن درون منطقه ای و برون منطقه ای دسته بندی‬ ‫کرد‪:‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫دالیل برون منطقه ای‪:‬‬ ‫‪ -1‬استفاده ریاض از سالح نفت‪.‬‬ ‫‪ -2‬ورود عربس��تان ب��ه تمای�لات مقاومت خیز در‬ ‫چارچوب تعری��ف اس�لامی از تحرکات سیاس��ی با اتخاذ‬ ‫سیاست هایی چون حمایت از وجود یک «کرسی اسالمی»‬ ‫در شورای امنیت ملی‪.‬‬ ‫‪ -3‬افزای��ش تمای��ل عربس��تان ب رای دس��تیابی به‬ ‫س�لاح های هس��ته ای و تش��دید این بحران در خاورمیانه‬ ‫از طری��ق اتخ��اذ روش های��ی چ��ون متمای��ل ش��دن‬ ‫عربستان سعودی به س��مت پاکستان ب رای به دست اوردن‬ ‫موشک هایی با توان حمل کالهک هسته ای‪.‬‬ ‫ دالیل درون منطقه ای‪:‬‬ ‫‪ -1‬تالش عربس��تان ب��رای حمای��ت از حرکت های‬ ‫جهادی وابسته به خود در ب رابر اسرائیل به عنوان اهرم فشار‬ ‫بر ایاالت متحده امریکا همچون حمای��ت از اغاز انتفاضه‬ ‫جدید در فلسطین‪.‬‬ ‫‪ -2‬عدم حمایت از اس��تق رار نیروی نظامی امریکا در‬ ‫بحرین‪.‬‬ ‫‪ -3‬واگرایی سیاس��ی و عملیاتی از امریکا در بحران‬ ‫سوریه‪.‬‬ ‫‪ -4‬ورود به حمای��ت جدی تر از اس��تق رار یک دولت‬ ‫نظامی در مصر‪.‬‬ ‫‪ -5‬ایجاد فضای واگرایی در جبه��ه موافقت با غرب‬ ‫در قالب ‪.4+1‬‬ ‫در این میان سفر هفته گذشته جان کری به عربستان‬ ‫معنادار و تعریف پذیر م ی ش��ود ک��ه بدانیم؛ دول��ت اوباما‬ ‫تحت فشار شدید جنبش ت ی پارتی و نمایندگان جمهوریخواه‬ ‫کنگره قرار دارد که از س��وی البی صهیونیستی و اسرائیل‬ ‫‪62‬‬ ‫از یک سو و از سوی دیگر مورد انتقاد هم پیمانان امریکا در‬ ‫خاورمیانه هس��تند که جبهه مقاومت را بیش از خطرناک‬ ‫بودن ب��رای امریکا‪ ،‬ب��رای موجودیت نظام های سیاس��ی‬ ‫خود مخاطره انگی��ز م ی دانند و حاضرن��د هزینه های مالی‬ ‫ورود امریکا به حمله ای نظامی علیه بش��ار اس��د و ای ران را‬ ‫فراهم سازند‪.‬‬ ‫در اینجاست که این پیام سعود الفیصل‪ ،‬وزیر خارجه‬ ‫عربستان پس از دیدار با جان کری همتای امریکایی خود‬ ‫که تصریح کرد که وجود اختالف‪ ،‬بخشی طبیعی و عادی‬ ‫از روابط دو کشور اس��ت‪ ،‬ولی اختالفات عربستان و امریکا‬ ‫تنها بر سر نحوه اتخاذ تاکتی ک هاست و نه اهداف؛ اهمیتی‬ ‫تحلیلی و پیامدهای قابل مدیریت را پیش روی م ی گذارد‪.‬‬ ‫نخستین پیام این تاکید ان اس��ت که اختالفاتی در‬ ‫زمینه س��وریه و نزدیکی احتمالی ای ران و امریکا ب رای حل‬ ‫مسائل موجود در میان دو کشور وجود دارد‪.‬‬ ‫دوم انکه عمق این اختالفات به حدی است که جامعه‬ ‫بی ن المللی ان را اش��کارا در ادبیات وزرای خارجه دو کشور‬ ‫مالحظه م ی کند‪.‬‬ ‫سوم انکه امریکا تالش دارد تا از اختالف موجود نه به‬ ‫معنای یک تهدید؛ بلکه به عنوان فرصتی در جهت مدیریت‬ ‫حل اختالفات موجود در منطقه عملیاتی س��وریه و پرونده‬ ‫هس��ته ای ای ران بهره ببرد ت��ا در ص��ورت موفقیت در این‬ ‫بحران ها هزینه های خود را پایین اورد و در صورت شکست‬ ‫این مرحله از کنش های سیاس��ی اش س��ودهای ناشی از‬ ‫کنش خ��ود را در قال��ب اجماع افرینی بیش��تر علیه جبهه‬ ‫مقاومت فراهم س��ازد‪ .‬درز اخباری مبنی بر شنود مکالمات‬ ‫سران کش��ورهای گوناگون؛ به همراه ادعای «الحیات» در‬ ‫ارتباط با نامه ای که توسط سلطان قابوس ب رای ای ران ارسال‬ ‫شده است‪ ،‬در همین راستا قابل تامل است‪ .‬الحیات مدعی‬ ‫است دلیل فرستادن این پیام ب رای ای ران‪ ،‬اب راز این موضوع‬ ‫بوده که مجموع دس��تگاه حاکمیتی در ای ران‪ ،‬مش��کلی با‬ ‫مالقات مقامات دولتی ای ران با مقامات امریکایی در جریان‬ ‫اجالس مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک ندارد؛ البته‬ ‫به ش��رطی که نتایج مثبتی از این دیدار ها حاصل شود‪ .‬به‬ ‫نوشته الحیات؛ خودداری امریکا از اجرایی کردن طرح حمله‬ ‫به سوریه‪ ،‬پاس��خی مثبت در همین زمینه از سوی امریکا‬ ‫بوده‪ ،‬زی را ای ران اعتقاد دارد ب رای انجام مرحله گذار و برقراری‬ ‫ثبات در سوریه به راهکار های سیاسی فرصت داده شود‪.‬‬ ‫با پروای این موضوعات اس��ت که اهداف س��فر جان‬ ‫کری به عربستان هویدا م ی ش��ود و م ی توان درک کرد که‬ ‫امریکای ی ها با تجربه س��ال ها واقع گرایی پ راگماتیس��تی‬ ‫پ ی برده اند ک��ه رمز اصلی موفقیت در س��احت سیاس��ت‬ ‫فایده گرایی و تعری��ف دقیق از فواید کنش های سیاس��ی‬ ‫است‪ .‬اکنون فایده موجود ب رای امریکا ان است که با نمایش‬ ‫باالترین می��زان مدیریت سیاس��ی بحران ه��ای موجود؛‬ ‫عملیات خود را در پیاده سازی تئوری جنگ های نامتقارن؛‬ ‫گام مهمی دیگر به جلو بگذارد‪.‬‬ ‫فراموش نکنیم که هم��ان اندازه که ای��ران و جبهه‬ ‫مقاوم��ت در ارتباط با احتمال موفقی��ت در انجام مذاکرات‬ ‫و دستیابی به راه حل سیاس��ی مطلوب با کنشگری اصلی‬ ‫امری��کا در منطقه اب��راز تردید و ب��ه پی��روی از ان خط و‬ ‫نش��ان هایی معنادار ب رای افزایش س��طح مقاومت در ب رابر‬ ‫امریکا را بی��ان م ی دارند؛ امریکای ی ها نی��ز برانند که از این‬ ‫فرایند به عنوان فرصتی طالیی ب رای ایجاد فضای مناسب‬ ‫ب رای اقناع اف��کار عمومی و عملیات رس��انه ای خود ایجاد‬ ‫کنند؛ به گونه ای که با شکس��ت کامل تالش های سیاسی‬ ‫ب رای حل این بحران ها زمینه های مناسب ب رای وارد شدن‬ ‫به فاز نظام��ی در منطقه فراهم اید‪ .‬این اس��ت که فیصل‬ ‫م ی گوید‪« :‬اختالفات عربس��تان و امریکا تنها بر سر نحوه‬ ‫اتخاذ تاکتی ک هاست و نه اهداف‪g ».‬‬ ‫امریکا با‬ ‫بندربنسلطان‬ ‫کنارنمی اید‬ ‫ زمینه های تنش در روابط ریاض‬ ‫ و واشنگتن درگفت وگو با‬ ‫حیدر امیری‬ ‫‪6‬‬ ‫علی حیدر امیری‪ ،‬کارش�ناس مسائل خاورمیانه‪،‬‬ ‫در گفت وگ�و با مثلث به بررس�ی نقش عربس�تان در‬ ‫منطقه و اختالفات اخیر این کشور با امریکا پرداخت‪.‬‬ ‫وی م ی گوید استراتژی عربستان طی چند سال اخیر به‬ ‫این صورت بوده که نگذارد هالل شیعی در منطقه شکل‬ ‫بگیرد‪ .‬ایران‪ ،‬عراق و لبنان این هالل را تشکیل م ی دهند‬ ‫ولی اکنون سعودی ها مش�اهده م ی کنند که بحرین و‬ ‫یمن نیز به این کش�ورها اضافه ش�ده اند و بر نگرانی‬ ‫عربس�تان افزوده اند‪ .‬ب�ه گفته این کارش�ناس نقش‬ ‫ایران در حل بحران س�وریه‪ ،‬یکی از دالیل عصبانیت‬ ‫عربس�تان از امریکاس�ت‪ .‬وی معتقد اس�ت که قوی‬ ‫شدن نقش ایران‪ ،‬عربس�تان را بسیار عصبانی کرده‬ ‫چرا که این کشور اصال نم ی تواند بپذیرد که کنفرانس‬ ‫ژنو ‪ 2‬با حضور ایران انجام پذیرد‪ .‬این در حالی است‬ ‫که اکنون طرف ه�ای درگیر در بحران س�وریه در حال‬ ‫فراهم کردن مقدمات برگزاری این کنفرانس هستند و‬ ‫خود امریکا نیز اذعان داشته که نقش ایران یک نقش‬ ‫کلیدی است‪.‬‬ ‫ای�ن روزها ش�اهد بروز برخ�ی اختالف�ات میان‬ ‫امریکا و عربس�تان هس�تیم‪ .‬باتوج�ه به نقش‬ ‫منطقه ای عربستان کمی پیرامون این اختالفات‬ ‫و تنش ها بگویید؟‬ ‫‪ l‬ع ربستان همواره در منطقه به نوعی در سرنوشت‬ ‫کشورهای دیگر دخالت کرده اس��ت؛ مخصوصا زمانی که‬ ‫بحث بیداری اسالمی پیش امد‪ ،‬عربستان تقریبا از امریکا‬ ‫این انتظار را داشت از رژیم‪‎‬های سرسپرده‪‎‬ای که به این کشور‬ ‫نیز وابس��ته بودند‪ ،‬به ویژه رژیم حس��نی مب��ارک در مصر‬ ‫حمایت کند و نگذارد وی سریع سقوط کند‪ .‬حسن ی مبارک‬ ‫نیز بعده��ا در جایی گفته ب��ود که مقامات امری��کا از من‬ ‫خواستند کناره گیری کنم‪.‬‬ ‫بناب راین عربس��تان مسبب س��قوط مبارک را امریکا‬ ‫م ی داند‪ .‬در قضیه علی عبداهلل صالح‪ ،‬رئی س جمهور پیشین‬ ‫یمن نیز شاهد بودیم با فش��ار امریکا و البی عربستان‪ ،‬وی‬ ‫کناره گیری کرد و عبد ربه منصور‪ ،‬جانش��ین صالح ش��د‪.‬‬ ‫بناب راین در یمن بحث بیداری اس�لامی انط��ور که انتظار‬ ‫م ی رفت اتفاق نیفتاد‪ .‬در مجموع عربس��تان به این نتیجه‬ ‫رسید حال که جناح س��ازش یا رژیم های طرفدار در حال از‬ ‫بین رفتن هس��تند‪ ،‬جناح مقاومت را دچار س��ازش کند‪ .‬به‬ ‫همین خاطر با امری��کا هماهنگ ی هایی انجام داد و بحران‬ ‫س��وریه انطور که نباید پیش م ی رفت‪ ،‬پیش رفت‪ .‬در واقع‬ ‫اعتراضات مس��المت امیز مردمی جای خ��ودش را به نبرد‬ ‫مس��لحانه ای داد که بخش اعظم��ی از نیروهای خارجی‬ ‫طرفدار عربستان یا مرتبط با این کشور با پول و هدایت انها‬ ‫‪ l‬بدون ش��ک قوی ش��دن نقش ای ران‪ ،‬ع ربستان را‬ ‫بسیار عصبانی کرد چرا که این کشور اصال نم ی تواند بپذیرد که‬ ‫کنف رانس ژنو‪ 2‬با حضور ای ران انجام پذیرد‪ .‬این در حالی است که‬ ‫اکنون طرف های درگیر در بحران سوریه در حال فراهم کردن‬ ‫مقدمات برگزاری این کنف رانس هستند و خود امریکا نیز اذعان‬ ‫داشته که نقش ای ران یک نقش کلیدی است‪.‬‬ ‫روابط عربس�تان و ترکی�ه در دوره اخی�ر به چه‬ ‫صورت بود؟‬ ‫‪ l‬عربس��تان با ترکیه نیز دچار چالش ش��ده است‪.‬‬ ‫مهمترین چالش میان این دو کشور قضیه اخوان المسلمین‬ ‫است‪ .‬چون دولت عربس��تان‪ ،‬اخوان المس��لمین را نیروی‬ ‫جدیدی در تقابل با خودش م ی بیند‪.‬‬ ‫مخالف�ت عربس�تان ب�ا مرس�ی و حمای�ت از‬ ‫دولت کودتا در مصر نیز از همین مس�اله ناشی‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬همچنانک��ه ش��اهد بودی��م عربس��تان‬ ‫توس��ط السیس��ی و با کمک های نظام��ی در مصر کودتا‬ ‫را رقم زد و دولت مرس��ی را س��اقط کرد‪ .‬از زمانی که دولت‬ ‫بین الملل‬ ‫برجسته شدن نقش ایران در حل بحران سوریه‬ ‫تا چ�ه ح�د در موضع گی�ری س�عودی ها تاثیر‬ ‫داشت؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫وارد سوریه شدند‪.‬‬ ‫اکنون سلف ی ها و تکفیری ها سیستم سوریه را برهم‬ ‫زده اند درحالی که روز نخس��ت هدایت کننده این وضعیت‬ ‫عربستان بود‪ .‬اما وقتی کشورهای حام ی نیروهای افراطی‬ ‫و تروریس ت ها به این نتیجه رس��یدند که حکومت اسد به‬ ‫این اسانی سقوط نم ی کند‪ ،‬دست به دامان امریکا شدند تا‬ ‫حمله نظامی انجام دهد‪ .‬در این میان باراک اوباما اشتباهی‬ ‫مرتکب ش��د و خط قرمز تعیین کرد‪ .‬وی مدعی شد که اگر‬ ‫در سوریه سالح شیمیایی به کار برده شود‪ ،‬امریکا مجبور به‬ ‫مداخله خواهد شد‪ .‬این خط قرمز به دست نیروهای معارض‬ ‫حکومت اسد بهانه داد تا سالح ش��یمیایی به کار برند و ان‬ ‫را به پای دولت اس��د بگذارند‪ .‬اما امریکا چون خط قرمزش‬ ‫زیر سوال رفته بود خودش را ب رای مداخله نظامی اماده کرد‪.‬‬ ‫فرانس��ه‪ ،‬المان‪ ،‬دیگر کش��ورهای ناتو و حتی عربستان و‬ ‫ترکیه نیز ب رای این حمله اماده بودند‪.‬‬ ‫حتی وقتی بحث هزینه های این حمله نظامی پیش‬ ‫امد‪ ،‬عربستان اعالم کرد به همراه قطر این هزینه را متقبل‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬اما با گذش��ت زمان و عدم حمایت انگلیس از‬ ‫حمله نظامی‪ ،‬باراک اوباما نیز این مساله را به کنگره واگذار‬ ‫و در نهایت با پذیرفتن راه حل ای ران و روسیه‪ ،‬حمله نظامی‬ ‫را منتفی اعالم کرد‪.‬‬ ‫همچنین امریکا چندی پیش نیز ناوگان جنگ ی اش‬ ‫را از مدیترانه و دریای اژه در ترکیه و اط راف سوریه خارج کرد‬ ‫و عمال بحث حمله نظامی را متوقف کرد‪ .‬عربستان از این‬ ‫قضیه خیلی دلخور ش��د‪ ،‬زیرا م ی خواس��ت هر طور شده‬ ‫موجبات کناره گیری اسد را فراهم کند‪ .‬ممکن است در این‬ ‫شرایط شاهد تالش های بیشتر عربستان ب رای تحت فشار‬ ‫قرار دادن شیعیان در منطقه باشیم‪.‬‬ ‫عربستان تمام تالش��ش را خواهد کرد که شیعیان را‬ ‫تحت فش��ار قرار دهد و از بین ببرد‪ .‬همچنانکه در منطقه‬ ‫یمن نیروهای تکفیری عربس��تان‪ ،‬اس��تاد الصعده را از سه‬ ‫جبهه تحت محاصره قرار داده اند و هدف ش��ان این اس��ت‬ ‫که کشتار وس��یعی را در این منطقه راه بیندازند‪ .‬استراتژی‬ ‫عربستان طی چند سال اخیر به این صورت بوده که نگذارد‬ ‫هالل شیعی در منطقه شکل بگیرد‪ .‬ای ران‪ ،‬ع راق و لبنان این‬ ‫هالل را تشکیل م ی دهند‪ ،‬ولی اکنون سعودی ها مشاهده‬ ‫م ی کنند که بحرین و یمن نیز به این کشورها اضافه شده اند‬ ‫و بر نگرانی عربس��تان افزوده اند‪ .‬در نتیج��ه در این رابطه‬ ‫م ی بینیم شیخ های وهابی‪ ،‬فتاوایی صادر م ی کنند مبن ی بر‬ ‫اینکه خون و جان شیعیان حالل است‪.‬‬ ‫بندربن سلطان یکی از‬ ‫ذی نفوذترین سیاستمداران‬ ‫ال سعود است که بر‬ ‫نقش افرینی و مداخله گرایی‬ ‫بیشتر عربستان در منطقه‬ ‫تاکید دارد‬ ‫اخوان المسلمین در مصر از بین رفته ع ربستان در این کشور‬ ‫یک جایگاه و وجهه دیگری پیدا کرده است‪.‬‬ ‫ایا امریکا و عربستان نیز بر سر مصر با هم دچار‬ ‫اختالف هستند؟‬ ‫‪ l‬درواق��ع امری��کا مخالف روند فعل��ی در مصر و‬ ‫دولت جدید السیسی است‪ .‬بناب راین امریکا کمک هایش را‬ ‫به مصر قطع کرد و همین امر باعث تنش میان دو کش��ور‬ ‫شد‪ .‬عربستان در مقابل این اقدام امریکا‪ ،‬کمک هایش را به‬ ‫مصر افزایش داد تا اقدام این کشور را تالفی کند‪ .‬همچنین‬ ‫عربستان م ی خواهد به امریکا نشان دهد که در همه حال‬ ‫گوش به فرمان ان نخواهد بود و به نوعی از سیاست های‬ ‫واشنگتن ناامید شده است‪ .‬در ادامه تحوالت‪ ،‬مصر با اشاره‬ ‫عربستان دارد به سمت روسیه گرایش پیدا م ی کند؛ این در‬ ‫حالی است که مصر خودش نیز به س��مت روسیه و چین‬ ‫متمایل است‪ .‬در این رابطه یکی از سناتورهای جمهوریخواه‬ ‫گفت که ما در زمان کارتر‪ ،‬ای ران را از دست دادیم و در زمان‬ ‫اوباما‪ ،‬مصر را از دست خواهیم داد‪.‬‬ ‫در حال حاضر امریکا دیگر به خاورمیانه به عنوان یک‬ ‫منطقه ژئواس��تراتژیک نگاه نم ی کند‪ ،‬بلکه ب رای دورنمای‬ ‫‪ 2025‬م ی خواهد نیروهایش را به س��مت جنوب شرق اسیا‬ ‫ببرد‪ .‬ایاالت متحده قص��د دارد نوعی صف ارای��ی در ب رابر‬ ‫چین و دولت های جنوب ش��رق اس��یا یا عضو «ا سه ان»‬ ‫انجام دهد‪.‬‬ ‫عربستان نیز متوجه ش��ده امریکا دیگر نقش سابق‬ ‫را در خاورمیانه ایفا نخواهد ک��رد بناب راین به تاکتی ک های‬ ‫جدی��د روی اورده اس��ت‪ .‬مثال به پوتین پیش��نهاد رش��وه‬ ‫کرده تا یک سفر نمادین به مصر داشته باشد‪ .‬چرا که سفر‬ ‫رئی س جمهور روسیه به مصر به مفهوم به رسمیت شناختن‬ ‫دولت کودتاست؛ امری که به ضرر امریکا تمام م ی‪‎‬شود‪.‬‬ ‫ایا بحث دست یافتن امریکا به انرژی و نفت در‬ ‫فاصله گرفتن سیاس�ت های واشنگتن از ریاض‬ ‫نقشی دارد؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رس��د ای��ن بحث بیش��تر یک حالت‬ ‫رس��انه ای دارد‪ .‬چرا ک��ه امریکا از س��ال ها پی��ش امکانات‬ ‫بهره برداری از منابع نفت ی اش را داشته پس چرا باید االن این‬ ‫مساله را اعالم کند‪ .‬همچنین پاالیشگاه های امریکا با نفت‬ ‫خاورمیانه اداپته شده و نفتی که در این کشور وجود دارد به‬ ‫کار انها نخواهد امد‪ .‬در نهایت امریکا به هیچ صورت حاضر‬ ‫نیست از نفت ارزان عربستان چش��م بپوشد‪ .‬اکنون امریکا‬ ‫در رابطه با عربستان این سیاس��ت را دنبال خواهد کرد که‬ ‫کسانی مانند بندربن س��لطان از صحنه کنار روند و کسانی‬ ‫روی کار بیایند که هم ای ران هس��ته ای‪ ،‬هم قضیه سوریه و‬ ‫هم همزیستی مسالمت امیز در کنار جناح مقاومت را بپذی رند‬ ‫و هم از امریکا حرف شنوی بیشتری داشته باشند‪g .‬‬ ‫‪63‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫صلحلیبرالیسم‬ ‫با بنیادگرایی‬ ‫بین الملل‬ ‫ایا مشکالت حضور نظامی در افغانستان‬ ‫امریکا را وادار به صلح با طالبان می کند؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫‪64‬‬ ‫استفن بیدل* ‪ -‬شادی اذری‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫ بن بست پیش رو‬ ‫امریکا به ط��ور طبیعی اجماعی در م��ورد کمک نظامی به‬ ‫افغانستان وجود ندارد‪.‬‬ ‫اگر بار دیگر پرونده فساد در افغانستان تیتر روزنامه ها‬ ‫شود یا افغان ها علیه امریکا دست به تظاه رات بزنند یا یک‬ ‫مش��اور امریکایی توس��ط یکی از افغان هایی که از کمک‬ ‫امریکای ی ها استفاده م ی کند‪ ،‬کشته شود یا یک رئی س جمهور‬ ‫افغان با توهی ن کردن به حساسی ت های امریکایی به دنبال‬ ‫بازخورد سیاست داخلی خود باشد‪ ،‬انگاه دفاع از کمک رسانی‬ ‫به افغان ه��ا حتی دش��وارتر از پیش خواهد ش��د‪ .‬همه این‬ ‫بحران های دوره ای تقریبا غیرقابل اجتنابند و هر یک از انها‬ ‫م ی تواند از حمایت کنگره ب رای کمک رسانی به افغانستان‬ ‫بکاهد‪ .‬من به تازگی در گردهمایی حدود ‪ 70‬نفر از اعضای‬ ‫ارشد کنگره در مورد افغانستان صحبت کردم و پرسیدم چند‬ ‫نفر از انان فکر م ی کنند این احتمال وج��ود دارد که بودجه‬ ‫کمک به نیروه��ای امنیت ملی افغان پ��س از یکی از این‬ ‫بحران ها دست نخورده باقی بماند‪ .‬هیچ کدام چنین چیزی‬ ‫را محتمل ندانستند‪.‬‬ ‫احتم��اال در کوتاه مدت‪ ،‬کنگ��ره انچه را کاخ س��فید‬ ‫درخواس��ت م ی کند‪ ،‬به نیروهای امنیت ملی افغان خواهد‬ ‫داد‪ .‬اما هرچه زمان بگذرد‪ ،‬این احتمال بیش��تر م ی شود که‬ ‫تخصیص چنین بودجه ای قطع ش��ود‪ .‬ت��ا زمانی که تعداد‬ ‫نیروهای امنیت ملی افغان به ابعاد کوچکتری در اید‪ ،‬بودجه‬ ‫انان چندان کاهش نخواهد یافت؛ دست کم تا زمانی که این‬ ‫نیروها م ی توانند مواضع را حفظ کنند یا پول هایی که ب رای‬ ‫حمایت از انها اعطا م ی شود در موسسات فرقه ای انها توزیع‬ ‫نشود‪ .‬هر یک از اینها م ی تواند خطر بازگشت به جنگ های‬ ‫دهه ‪ 1990‬را به همراه داشته باشد و این همان چیزی است که‬ ‫شبه نظامیان م ی خواهند و ایاالت متحده از سال ‪ 2001‬تا کنون‬ ‫ب رای جلوگیری از ان تالش کرده است‪.‬‬ ‫مدیریت سیاست کنگره در مورد حفظ نیروهای افغان‬ ‫پس از انتقال قدرت‪ ،‬به منزله یک حمایت عاقالنه بود‪ ،‬وقتی‬ ‫که واشنگتن فرض را بر این گذاشت که یک حمله نظامی‬ ‫پیش از انتقال قدرت م ی تواند طالبان را به مس��یر انق راض‬ ‫سوق دهد‪ .‬ایاالت متحده هنوز مجبور است میلیاردها دالر در‬ ‫سال خرج نیروهای امنیت ملی افغان کند اما جنگ باید نسبتا‬ ‫زود پایان یابد‪ .‬پس از ان اس��ت که م ی توان بخش زیادی از‬ ‫نیروهای امنیت ملی افغان را از حالت جنگی خارج س��اخت‬ ‫و باقی را هم به ش��رایط صلح دراورد‪ .‬در ان زمان کمک ها‬ ‫بین الملل‬ ‫ائتالف بی ن المللی که در افغانس��تان مشغول جنگ‬ ‫هستند‪ ،‬مدت های طوالنی قصد داشته اند که مسئولی ت های‬ ‫امنیتی انجا را به نیروهای افغان منتقل کنند‪ .‬اما ایده اصلی‬ ‫این بود که پیش از انجام ان‪ ،‬یک حمل��ه نظامی طالبان را‬ ‫از نواحی حس��اس و استراتژیک ب راند و ش��ورش ها را چنان‬ ‫تضعیف کند که تا زمان تحوی��ل وظایف به افغان ها جنگ‬ ‫تقریبا نزدیک به پایان باشد‪ .‬این اتفاق هرگز روی نداد‪ .‬حمله‪،‬‬ ‫پیشرفت خوبی داشت اما فرصت کوتاه ب رای عقب نشینی‬ ‫ایاالت متحده و مقاومت طالبان موجب شد شورشیان طالبان‬ ‫کنترل نواحی کافی را در دس��ت داشته باشند تا پس از سال‬ ‫‪ 2014‬هم به حیات نظامی خود ادامه دهند‪ .‬بناب راین نیروهای‬ ‫دولت افغان می راثی دشوارتر از انچه انتظار م ی رفت را تحویل‬ ‫خواهند گرفت‪.‬‬ ‫نیروهایی که قرار اس��ت این وظیفه را برعهده گیرند‪،‬‬ ‫با یکدیگر ف��رق دارند‪ .‬بهترین واحده��ای نیروهای امنیت‬ ‫ملی افغان باید قادر باشند چنان عملیات تهاجمی را شکل‬ ‫دهند که پناهگاه های طالبان را پاکس��ازی کند‪ .‬اما فساد و‬ ‫ ب ی عرضگی س��ایر واحدها باعث م ی شود به جای انکه انها‬ ‫بخشی از راه حل ب رای یک اینده قابل پی ش بینی باشند‪ ،‬خود‬ ‫به بخشی از مشکل تبدیل ش��وند‪ .‬این معقول خواهد بود‬ ‫که انتظار داشته باش��یم نیروهای امنیت ملی افغان بتوانند‬ ‫بخش اعظم یا همه نواحی پاکسازی ش��ده را حفظ کنند اما‬ ‫انها نخواهند توانس��ت کنترل دولت را چندان بیش از این‬ ‫گسترش دهند‪ .‬گرچه به احتمال زیاد پس از خروج نیروهای‬ ‫ائتالفی‪ ،‬طالبان به کابل حمله نخواهد کرد‪ ،‬اما مساله جنگ‬ ‫به بن بست خواهد رسید و تا زمانی که هزینه های عملیات‬ ‫نیروهای امنی��ت ملی افغان تامین ش��ود جنگ خردکننده‬ ‫همچنان ادامه خواهد یافت‪.‬‬ ‫این هزینه ها اساسی خواهد بود و کنگره امریکا مجبور‬ ‫به پرداخت بخش اعظم ان خواهد بود‪ .‬ائتالف همیشه این‬ ‫را درک کرده اس��ت که هزینه قدرتمند نگه داشتن نیروهای‬ ‫امنیت ملی افغان تا جایی که بتوانند دستاوردهای حمالت‬ ‫گذش��ته را حفظ کنند‪ ،‬بیش��تر از ان چیزی است که دولت‬ ‫افغان بتواند تامین کند‪ .‬در س��ال مال��ی ‪ 2013‬بودجه ‪6/5‬‬ ‫میلیارد دالری عملیات نیروهای امنیت ملی افغان بیش از‬ ‫دوب رابر کل درامدهای دولت افغانستان بود‪ .‬بناب راین بیشتر‬ ‫پول مورد نیاز ب رای ت��داوم مبارزات نیروه��ای امنیت ملی‬ ‫افغان باید از خارج تامین شود و بیشترین سهم ان در دست‬ ‫ایاالت متحده است‪.‬‬ ‫در اصل این تامین بودجه باید مانند یک معامله باشد‪.‬‬ ‫ب ر اساس اغلب براوردها‪ ،‬پس از انتقال قدرت‪ ،‬ایاالت متحده‬ ‫در تامین بودجه س��االنه نیروهای امنیت مل��ی افغان ‪ 4‬تا‬ ‫‪ 6‬میلیارد دالر مش��ارکت خواهد کرد‪ .‬این در مقایسه با ‪120‬‬ ‫میلیارد دالری که در سال ‪ 2011‬ب رای تامین دستمزد سربازانی‬ ‫که اغلب امریکایی بودند تامین کرد ناچیز اس��ت‪ .‬اما پس‬ ‫از س��ال ‪ 2011‬این مقیاس تغییر کرد و اکنون مقایس ه های‬ ‫دیگری به ذهن خطور م ی کند‪ .‬به عنوان مثال کمک نظامی‬ ‫س��االنه ایاالت متحده به اسرائیل در س��ال مالی ‪ 2013‬بالغ‬ ‫بر ‪ 3/1‬میلیارد دالر شد‪ .‬ب ی ش��ک پولی که ب رای حمایت از‬ ‫نیروهای امنیت ملی افغان تا مدت های طوالنی الزم خواهد‬ ‫بود‪ ،‬بیش از این اس��ت و برعکس اسرائیل که در واشنگتن‬ ‫از حامیان سیاس��ی قدرتمندی برخوردار است‪ ،‬در سیاست‬ ‫جنگ افغانستان در سال‬ ‫‪ 2014‬پایان نمی یابد‪.‬‬ ‫شاید نقش امریکا تا‬ ‫حدودی یا به کل پایان‬ ‫یابد اما جنگ همچنان‬ ‫ادامه خواهد داشت و‬ ‫حاصل نهایی ان تا حدود‬ ‫زیادی مورد تردید است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫نیروهای بی ن المللی در افغانستان در حال اماده شدن‬ ‫ب رای انتقال وظایف امنیتی به سربازان و پلیس افغان تا پایان‬ ‫سال ‪ 2014‬هستند‪ .‬باراک اوباما‪ ،‬رئی س جمهوری امریکا گفته‬ ‫است که پیروزی های میدان جنگ از سال ‪ 2009‬این انتقال‬ ‫را ممکن ساخته است و با ان «این جنگ دراز مدت به پایانی‬ ‫مسئوالنه م ی رسد‪ ».‬اما جنگ در سال ‪ 2014‬پایان نم ی یابد‪.‬‬ ‫ش��اید نقش امریکا تا حدودی یا به کل پایان یابد اما جنگ‬ ‫همچنان ادامه خواهد داش��ت و حاص��ل نهایی ان تا حدود‬ ‫زیادی مورد تردید است‪.‬‬ ‫اگر رونده��ای فعلی همچن��ان ادامه یابن��د‪ ،‬احتماال‬ ‫نیروهای جنگی امریکا بن بس��ت وی رانگر روابط بین دولت‬ ‫افغان و طالبان را پشت سر خواهند گذاشت‪ .‬نیروهای امنیت‬ ‫ملی افغان احتماال قادر خواهند بود در ب رابر این بن بس��ت‬ ‫مقاومت کنند‪ .‬البته فقط تا زمان��ی که کنگره امریکا هزینه‬ ‫ساالنه چندین میلیارد دالری ادامه جنگ انها را تصویب کند‪.‬‬ ‫بناب راین جنگ یک رقابت مقاومتی خواهد بود بین کنگره‬ ‫امریکا و طالبان‪ .‬اگر کنگره امریکا نتواند بیش از مال عمر‪،‬‬ ‫رهبر طالبان‪ ،‬از خود صبوری نش��ان دهد‪ ،‬بودجه نیروهای‬ ‫امنیت ملی افغان سرانجام کاهش خواهد یافت تا جایی که‬ ‫نیروهای افغان دیگر قادر به حفظ سرزمین خود نخواهند بود‬ ‫و در این مرحله کشور به اسانی دستخوش بحران خواهد شد‪.‬‬ ‫اگر این اتفاق روی دهد‪ ،‬جنگ مغلوب خواهد ش��د و اهداف‬ ‫امریکا بر باد خواهد رفت‪ .‬سیاس��ت تحویل اس��ان جنگ‬ ‫به دولت افغ��ان که نم ی تواند از پ��س هزینه های نیروهای‬ ‫جنگ ب رای رس��یدن به پیروزی براید‪ ،‬یک استراتژی ب رای‬ ‫«پایان مس��ئوالنه» درگیری ها نخواهد ب��ود‪ .‬این وضعیت‬ ‫شبیه ان چیزی اس��ت که دولت نیکسون در مراحل پایانی‬ ‫جنگ ویتنام مایل به پذیرش ان بود‪« :‬یک وقفه مناسب»‬ ‫بین عقب نش��ینی ایاالت متحده و شکس��ت نهایی متحد‬ ‫محل ی اش‪.‬‬ ‫فقط دو جایگزین ب رای این مساله وجود خواهد داشت‬ ‫که هیچ کدام از انها خوشایند نیس��تند؛ یکی این است که‬ ‫به طور جدی به مذاکره با طالبان فکر شود‪ .‬البته این اکسیر‬ ‫موفقیت نیست اما تنها جایگزینی است که م ی توان به جای‬ ‫شکست فوری تصور کرد‪ .‬شاید به همین دلیل هم است که‬ ‫دولت اوباما بیش از یک سال اس��ت که چنین مذاکراتی را‬ ‫پیش برده است‪ .‬انچه این دولت انجام نداده‪ ،‬صرف سرمایه‬ ‫سیاس��ی ب رای دس��تیابی به یک توافق اس��ت‪ .‬موفقیت‬ ‫ایاالت متحده در گرو یک مهندس��ی دشوار سیاسی هم در‬ ‫کابل و هم در کپیتول هیل است اما دولت اوباما چنین راهی‬ ‫را دنبال نم ی کند‪.‬‬ ‫راه قابل دفاع دیگر ب��رای ایاالت متحده کاهش تعداد‬ ‫شکس ت هایش و خروج فوری از افغانستان است‪ ،‬به طوری‬ ‫که هیچ نقش مشورتی از خود بر جای نگذارد و کمک های‬ ‫خود را به طرز قابل توجهی کاهش دهد‪ .‬عقب نشینی فوری‬ ‫م ی تواند موجب خدشه وارد ش��دن به اعتبار امریکا شود اما‬ ‫همین شکست م ی تواند حاصل کندی عمل ان باشد با این‬ ‫تفاوت که هزینه های جانی و مالی بیشتری از خود بر جای‬ ‫خواهد گذارد‪ .‬گرچه عقب نشینی پرس��رعت ایاالت متحده‬ ‫به بهای زندگی و ازادی افغان ها تمام خواهد ش��د‪ ،‬اما ادامه‬ ‫جنگ ب رای به تعویق انداختن این تبعات‪ ،‬به بهای فدا کردن‬ ‫جان امریکای ی های بیش��تر ان هم به دلیلی نامعلوم تمام‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫دولت اوباما از هر دوی این موارد اجتناب کرده است و‬ ‫به جای انها به برهم زدن اوضاع بدون کاهش خطر و هزینه‬ ‫سیاسی که ب رای دس��تیابی یک وضعیت باثبات مورد نیاز‬ ‫است‪ ،‬اقدام کرده است‪ .‬فرصت تنگ است و دولت امریکا باید‬ ‫زهر را بنوشد‪ .‬پرداختن هزینه های یک توافق روشی است که‬ ‫از یک عقب نشینی سریع‪ ،‬بهتر اس��ت‪ .‬اما هر دوی اینها از‬ ‫تاخیری که از سر ب ی میلی است‪ ،‬بهترند‪ .‬ب رای ایاالت متحده‪،‬‬ ‫شکست فی نفسه بدترین سناریو نیست‪ ،‬بلکه شکست با‬ ‫بهای سنگین بدترین سناریوست‪ .‬اما این دقیقا همان چیزی‬ ‫است که یک نگاه نزدیک بین به انتقال کوتاه مدت‪ ،‬بدون کار‬ ‫سیاسی مورد نیاز ب رای حل مساله جنگ‪ ،‬به بار خواهد اورد؛‬ ‫«شکست در طرح گام به گام‪».‬‬ ‫‪65‬‬ ‫به پایی ن ترین س��طح کاهش خواهد یافت و در این صورت‬ ‫تصویب بودجه در کنگره بس��یار اس��ان خواهد بود‪ .‬اما این‬ ‫سناریو در س��ال ‪ 2014‬رخ نخواهد داد‪ .‬تا زمانی که گره های‬ ‫زیادی در اف��ق پیش رو وجود دارند‪ ،‬سیاس��ت تامین بودجه‬ ‫نیروهای امنیت ملی افغان بسیار دشوارتر پیش خواهد رفت‬ ‫و بدون دس��تیابی به یک توافق‪ ،‬حتی با وجود صبر کنگره‬ ‫هم خواسته طالبان مبن ی بر ادامه جنگ تحقق خواهد یافت‪.‬‬ ‫ الترناتیو های امریکا‬ ‫بین الملل‬ ‫به دلیل انکه ادامه حیات طالبان نامحتمل است‪ ،‬تنها‬ ‫جایگزین واقع گرایانه ب رای شکست نهایی‪ ،‬توافق در مذاکرات‬ ‫اس��ت‪ .‬به مدت بیش از یک س��ال دولت ب رای دستیابی به‬ ‫چنین معامله ای تالش کرد اما تاکن��ون این فرایند حاصل‬ ‫چندانی نداش��ت و اکنون خوش بینی چندانی نس��بت به‬ ‫مذاکرات وجود ندارد‪.‬‬ ‫به عنوان مثال بسیاری تردید‬ ‫دارند طالبان نس��بت به مذاکرات‬ ‫جدی باشد‪ .‬گذشته از همه اواخر‬ ‫س��ال ‪ 2011‬برهان الدی��ن ربانی‪،‬‬ ‫رئیس ش��ورای عالی صلح دولت‬ ‫کرزی و مقام مس��ئول کابل ب رای‬ ‫پیش��برد مذاکرات را ت��رور کردند‪.‬‬ ‫ت��ا زمانی ک��ه طالب��ان م ی تواند‬ ‫ایاالت متحده را معط��ل کند و از‬ ‫ان به نفع خود بهره برداری نماید‪،‬‬ ‫چرا امتیاز بدهد؟ عده ای دیگر این‬ ‫بحث را مطرح م ی کنند که طالبان‬ ‫تنها به این دلیل به مذاکرات عالقه‬ ‫نشان داده است که مذاکرات ب رای‬ ‫انها مایه اعتبار و جایگاه سیاسی‬ ‫شده است‪ .‬برخی هم این نگرانی‬ ‫را مطرح م ی کنند که گردهم اوردن‬ ‫چندین گروه مختلف عضو طالبان‪،‬‬ ‫حامیان پاکس��تانی انه��ا‪ ،‬دولت‬ ‫کرزی‪ ،‬دولت ه��ای ایاالت متحده‬ ‫و متحدانش و واسطه هایی چون‬ ‫قطر‪ ،‬بسیار دش��وار است‪ .‬در عین‬ ‫حال محافظه کاران ایاالت متحده‬ ‫نسبت به انگیزه های دولت اوباما‬ ‫ تردید دارند و نگرانن��د که مذاکره‬ ‫با دشمن به معنای نشان دادن ضعف جلوه کند و م ی ترسند‬ ‫که کاخ س��فید امتیازات غیرضروری بدهد تا سرپوشی باشد‬ ‫ب رای عجله اش در خروج از افغانستان‪ .‬لیب رال ها بیم ان دارند‬ ‫که دستاوردهای سخت به دست امده ش��ان در مورد زنان و‬ ‫اقلی ت های افغان از دست برود‪ .‬بس��یاری از افغان ها به ویژه‬ ‫زنان و افرادی که جزو اکثریت پشتون نیس��تند هم از چنین‬ ‫نتیجه ای ه راس دارند و حتی برخی تهدید کرده اند که ب رای‬ ‫جلوگیری از ان‪ ،‬جنگ داخلی راه خواهند انداخت‪.‬‬ ‫اما به رغم همه این نگران ی ها‪ ،‬هنوز ب رای دستیابی به‬ ‫یک معامله که چیزی بیش از یک برگ انجیر ب رای اجتناب از‬ ‫شکست سیاسی در پی داشته باشد‪ ،‬شانسی هست‪ .‬طالبان‬ ‫علنا اعالم کرده که مایل به مذاکره است‪ .‬این یک دستاورد‬ ‫پ ر هزینه بود چون طالبان یک عامل یکپارچه نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫اتحادی اس��ت از فرقه های مختلف‪ .‬وقتی ک��ه نمایندگان‬ ‫مالعمر مذاکرات را م ی پذیرند‪ ،‬سایر فرقه ها بیم ان دارند که‬ ‫معامله پشت سر انها انجام شود‪ .‬رهب ران طالبان نم ی دانند‬ ‫که ایا پی ش بینی اوضاع جنگ به همان مطلوبی اس��ت که‬ ‫رهب رانش��ان ادعا م ی کنند؟ (اگر پیروزی نزدیک اس��ت چرا‬ ‫مذاکره؟) و در ش��رایطی که مذاکرات در حال انجام اس��ت‪،‬‬ ‫دیگر لزومی ب رای ایجاد انگیزه در جنگجویان ب رای فدا کردن‬ ‫جانشان وجود نخواهد داش��ت‪ .‬به دلیل اینکه طالبان ب رای‬ ‫پذیرش چنین هزینه هایی از خود تمایل نش��ان داده است‪،‬‬ ‫م ی شود حدس زد که منافعی احتمالی در دستیابی به یک‬ ‫توافق م ی بیند‪.‬‬ ‫دالیل خوبی ب رای طالبان وجود دارد که به این معامله‬ ‫اقدام کند‪ .‬مال عم��ر و متحدان��ش در کادر رهبری طالبان‪،‬‬ ‫بیش از یک دهه است در پاکستان در تبعیدند‪ ،‬فرزندان انها‬ ‫پاکستانی بزرگ م ی ش��وند و تحرکات انان ب ی شک توسط‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫محافظان پاکستان ی ش��ان مح��دود م ی ش��ود‪ .‬افغان ها به‬ ‫میهن گرایی شهره اند و رقابت افغان ها و پاکستان ی ها ریشه ای‬ ‫دیرینه دارد‪ .‬تبعید در کشور رقیب ب ی شک ب رای طالبان ی ها‬ ‫سنگین است‪ .‬مهم تر از همه اینکه انها مدام در معرض خطر‬ ‫کشته شدن توسط هواپیماهای امریکایی یا حمله کماندوها‬ ‫قرار دارند‪ .‬درست همان طور که اسامه بن الدن یا شش تن‬ ‫از هفت ط راح حمالت القاعده در چنین عملیاتی کش��ته یا‬ ‫دستگیر شدند‪ .‬بن بست در مذاکرات جان ها و منابع طالبان را‬ ‫هدر م ی دهد همان طور که جان و منابع نیروهای افغان را به‬ ‫هدر خواهد داد‪ .‬در شرایطی که احتمال م ی رود طالبان بتواند‬ ‫این بها را بپردازد‪ ،‬فقط ب رای پایان دادن به خونریزی تسلیم‬ ‫نم ی شود‪ .‬اما این بدان معنا نیس��ت که تا دستیابی به یک‬ ‫توافق مایل به ادامه خونریزی ها هستند‪ .‬درگیری ها ان قدر‬ ‫هزینه در پی دارد که ممکن اس��ت طالبان پیشنهادی را که‬ ‫ دالیل خوبی برای طالبان وجود دارد که به یک معامله دس�ت بزند‪ .‬مال عمر‬ ‫و متحدان�ش در کادر رهبری طالبان‪ ،‬بیش از یک دهه اس�ت در پاکس�تان در‬ ‫تبعیدند‪ ،‬فرزندان انها پاکستانی بزرگ می شوند و تحرکات انان بی شک توسط‬ ‫محافظان پاکستانی شان محدود می شود ‬ ‫‪66‬‬ ‫ب رابر با تسلیم شدن نباشد‪ ،‬مورد بررسی قرار دهد‪.‬‬ ‫چنین معامل��ه ای چه در پی خواهد داش��ت؟ در اصل‬ ‫م ی توان به معامله ای دس��ت یافت که در ان منافع اساسی‬ ‫همه طرف ها حفظ ش��ود‪ ،‬حت��ی اگر اه��داف هی چ کدام از‬ ‫طرفین در حد ایده ال حاصل نشود‪ .‬طالبان باید خشونت را‬ ‫کنار بگذارد و از القاعده جدا شود‪ ،‬سالح را کنار بگذارد و اصولی‬ ‫را در راستای قانون اساسی امروز افغانستان بپذیرد‪ .‬در عوض‬ ‫انها به عنوان یک حزب سیاسی از جایگاه قانونی برخوردار‬ ‫خواهند ش��د‪ .‬انها دفاتر رسمی و کرس��ی پارلمانی خواهند‬ ‫داشت و همه نیروهای خارجی از افغانستان خارج خواهند شد‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی دولت افغان نقشی را ب رای طالبان در دولت‬ ‫ائتالفی در نظر خواهد گرفت و این س��کوی پرتابی را ب رای‬ ‫فعالیت سیاسی طالبان فراهم خواهد اورد‪ .‬در عوض دولت‬ ‫مجاز خواهد بود دستورکار فعلی خود را حفظ کند و ب ی شک‬ ‫ارای مورد نیاز ب رای رهبری ائتالف‬ ‫را دست کم در کوتاه مدت در دست‬ ‫خواهد داشت‪ .‬پاکس��تان مجبور‬ ‫خواهد شد از تمایالت بلندپروازانه‬ ‫خود ب رای تبدیل افغانستان به یک‬ ‫حکومت دست نشانده تحت سلطه‬ ‫طالبان دس��ت ب��ردارد‪ .‬در عوض‬ ‫پاکستان از ثبات در مرز خود نفع‬ ‫خواهد برد و با نمایندگان طالبانی‬ ‫خود از نفوذ کافی ب رای جلوگیری‬ ‫از تش��کیل محور افغان ‪ -‬هندی‬ ‫که تهدیدش م ی کن��د‪ ،‬جلوگیری‬ ‫خواهد ک��رد‪ .‬ایاالت متحده هم به‬ ‫نوبه خود مجبور خواهد بود طالبان‬ ‫را به عن��وان یک فعال سیاس��ی‬ ‫قانونی بپذیرد و ضمانت بیشتری‬ ‫ب رای جای��گاه و نف��وذ ان بدهد و‬ ‫هرگونه پایگاه مهم ب رای مقابله با‬ ‫تروریسم را از خاک افغان برچیند‪.‬‬ ‫از نظر واشنگتن این نتیجه‬ ‫از ایده ال بس��یار دور است‪ .‬این به‬ ‫معنای فدا ک��ردن هم��ه اهدافی‬ ‫اس��ت که ایاالت متحده از س��ال‬ ‫‪ 2001‬تاکنون دنبال م ی کرده است‬ ‫و حقوق سخت به دست امده زنان‬ ‫و اقلی ت ه��ای افغ��ان را به خطر‬ ‫م ی اندازد چون به طالبان اجازه س��خن گفتن داده م ی شود‬ ‫و سهمی از قدرت به سازمانی داده م ی شود که خون هزاران‬ ‫امریکایی را ریخته است‪ .‬اما اگر چنین معامله ای به درستی‬ ‫مورد مذاکره قرار بگیرد‪ ،‬دست کم م ی تواند دو مورد از منافع‬ ‫بس��یار مهم ایاالت متحده را در افغانستان حفظ کند؛ یکی‬ ‫اینکه افغانستان پایگاه ش��ب ه نظامیان حمله کننده به غرب‬ ‫نخواهد بود و دیگ��ر اینکه پایگاهی ب��رای ب ی ثبات کردن‬ ‫همسایگان کشور نخواهد بود‪.‬‬ ‫تا زمان��ی که طالب��ان کنترل وزارتخانه ه��ای امنیت‬ ‫داخلی‪ ،‬یا دولت های محلی و استانی در مرزهای حساس را‬ ‫در دست ندارد‪ ،‬اکثریت غیرطالبانی در دولت م ی توانند این‬ ‫اطمینان را داشته باش��ند که افغانستان مانند قبل به ماوای‬ ‫اردوهای تروریستی تبدیل نخواهد شد‪ .‬اما اگر دولت مرکزی‬ ‫قدرتمندی وجود نداش��ته باش��د‪ ،‬هرج و مرج حاصل خواهد‬ ‫ مالقات با طالبان فقط نقطه شروع فرایند مذاکره است‪ .‬برای توافق بر سر‬ ‫معامله ای که دوام داشته باشد‪ ،‬دولت ایاالت متحده و هم پیمانانش نیاز خواهند‬ ‫داش�ت که خیلی فراتر از این بروند و باید زمینه سیاس�ی ان را در افغانس�تان‬ ‫ایجاد کنند‬ ‫نویسنده فارین‬ ‫افرز معتقد‬ ‫است؛ امریکا‬ ‫برای وارد کردن‬ ‫طالبان به‬ ‫پروسه سیاسی‬ ‫افغانستان کار‬ ‫پرچالشی پیش‬ ‫رو دارد‬ ‫شد‪ .‬هر سرنوش��ت بدی که زنان و اقلی ت های افغان تحت‬ ‫یک ائتالف باثبات تجربه کردند‪ ،‬در ه��رج و مرج به مراتب‬ ‫بدتر خواهد بود‪ .‬کنار امدن ب��ا طالبان مانند یک قرص تلخ‬ ‫اس��ت که م ی توان بلعید و در این مقطع ضررهایش از سایر‬ ‫جایگزین ها کمتر است‪.‬‬ ‫ دستیابی به پاسخی مثبت‬ ‫ ماهی یا طعمه‬ ‫همان طور ک��ه موانع موجود ب��ر س��ر راه توافقی در‬ ‫مذاکرات بزرگند‪ ،‬چنین معامله ای باید حاوی کمترین گزینه‬ ‫بد ب رای امریکا در افغانستان باشد‪ .‬اگر کاخ سفید به پذیرش‬ ‫بین الملل‬ ‫اهرم هایش اس��تفاده م ی کرد‪ .‬اما هنوز هم گذاشتن شروط‬ ‫صحی��ح م ی تواند یک بودج��ه کوچک را به اب��زاری بزرگ‬ ‫ب رای اصالحات تبدیل کند‪ .‬اما استفاده صحیح از شروط به‬ ‫معنای پذیرش این احتمال اس��ت که غرب ممکن است در‬ ‫صورت امتناع افغان ها از اجرای اصالحات‪ ،‬به عمد ظرفیت‬ ‫موسس��ات انها را کاهش دهد‪ ،‬کاری که نه اسان است و نه‬ ‫خوشایند اما اگر غرب قصد دارد ب رای توافق جدی باشد‪ ،‬باید‬ ‫انجامش دهد‪.‬‬ ‫دولت اوباما نیاز خواهد داش��ت که کار سیاسی جدی‬ ‫خود در کابل را در واش��نگتن ه��م انجام ده��د‪ .‬هر توافق‬ ‫قابل توجهی س��ال ها مذاکره الزم دارد و نیازمند امتیازدهی‬ ‫واقعی غرب است‪ .‬چنین فرایندی فرصت های خوبی را ب رای‬ ‫اعضای کنگره فراهم م ی کند ت��ا عوامفریبی کنند و خود را‬ ‫پایان دهنده جنگ معرفی کنند‪ .‬تجربه اولی��ه دولت اوباما‬ ‫اموزنده است؛ سال گذشته دولت امریکا به عنوان نخستین‬ ‫ژست اعتماد سازی پیشنهاد کرد پنج تن از بازداشت شدگان‬ ‫گوانتانامو در ازای ازادی تنها زندان��ی امریکایی زندان های‬ ‫طالبان ازاد شوند‪ .‬اما قانونگذاران امریکایی فریاد سر دادند که‬ ‫این تخطی از قوانین است‪ .‬زندان ی ها ازاد نشدند و مذاکرات‬ ‫دچار فروپاشی شد‪ .‬مذاکرات جدی در مورد یک توافق نهایی‬ ‫صلح فرصت های بیش��ماری را ب رای چنین مخالفت هایی‬ ‫توس��ط کنگره بر س��ر موضوعات بزرگتر فراهم م ی اورد و‬ ‫اگر قانونگذاران دست به چنین بازی هایی بزنند‪ ،‬انگاه یک‬ ‫توافق قابل توجه‪ ،‬ناممکن خواهد شد‪ .‬به همین ترتیب اگر‬ ‫کنگره بودجه جنگ را زودهنگام قطع کند‪ ،‬با پیروزی طالبان‬ ‫در میدان جنگ‪ ،‬مذاکرات ناتمام دچار فروپاشی خواهد شد و‬ ‫دیگر نیازی به امتیاز دهی نخواهد بود‪.‬‬ ‫ب رای انکه مذاکرات موفقی ت امیز باشد‪ ،‬الزم خواهد بود‬ ‫که کنگره در دو فعالیت سیاستمدارانه مشارکت داشته باشد‪:‬‬ ‫پذیرش امتیازدهی به طالبان و تمدید کمک های نامحبوب‬ ‫به ارتش افغان‪ .‬به خصوص دومین م��ورد نیازمند همکاری‬ ‫دوحزب امریکاست و ممکن است دستیابی به هر دو هدف‬ ‫ناممکن شود‪ .‬اگر قرار است این اتفاقات روی دهد‪ ،‬یک پیش‬ ‫نیاز این خواهد بود که تالش��ی مداوم از س��وی کاخ سفید‬ ‫ب رای حمایت مورد نیاز کنگره انجام ش��ود‪ .‬رئی س جمهوری‬ ‫ایاالت متحده مجب��ور خواهد بود س��رمایه گذاری عمده ای‬ ‫در جلب حمایت سیاسی ب رای سیاست های بحث ب رانگیز‬ ‫افغان ها انجام دهد؛ کاری که تاکنون انجام نداده است‪.‬‬ ‫هزینه هایی که یک توافق جدی نیازمند ان اس��ت‪ ،‬تمایلی‬ ‫ندارد‪ ،‬زمان ان است که از شکس ت های امریکا کاسته شود‬ ‫و همین حاال از افغانس��تان خارج شود‪ .‬ش��اید برخی تصور‬ ‫کنند که سیاست فعلی دولت اوباما تاکنون هم نسخه ای از‬ ‫همین مشارکت نداشتن بوده است‪ .‬حضور نظامی نیروهای‬ ‫ایاالت متحده در افغانستان به زودی به هشت هزار تا ‪12‬هزار‬ ‫مشاور و مربی کاهش خواهد یافت‪ .‬کمک های ایاالت متحده‬ ‫ب رای نیروهای امنیت داخلی افغانستان به ‪ 4-5‬میلیارد دالر‬ ‫در سال و کمک های اقتصادی ان به ‪ 2-3‬میلیارد دالر خواهد‬ ‫رسید‪ .‬حضور مشاوره ای شاید ساالنه هشت تا ‪ 12‬میلیارد دالر‬ ‫دیگر در سال هزینه داشته باش��د‪ .‬این بسیار کمتر از هزینه‬ ‫یکصدهزار نیروی نظامی امری��کا و بیش از یکصد میلیارد‬ ‫دالر هزینه سال ‪ 2011‬خواهد بود و این شانس را ایجاد م ی کند‬ ‫که به یک نتیجه قابل پذیرش دست یابد و احتمال شکست‬ ‫نهایی امریکا را کاهش خواهد داد‪.‬‬ ‫اما فقط در امریکاست که هزینه ‪ 14‬تا ‪ 20‬میلیارد دالری‬ ‫در سال ارزان به نظر م ی رسد‪ .‬اگر حاصل ان یک افغانستان‬ ‫با ثبات باش��د‪ ،‬یک معامله خوب خواهد بود اما اگر توافقی‬ ‫حاصل نشود‪ ،‬تنها شکس��تی را پس از سال ها به بار خواهد‬ ‫اورد و به معنای هدر رفتن ده ها میلیارد دالر پول خواهد بود‪.‬‬ ‫در یک فضای مالی که در ان هش��ت میلیارد دالر در سال‬ ‫هزینه برنامه پی ش دبستانی یا س��االنه ‪ 36‬میلیارد دالر دوره‬ ‫بورس��یه پل گرنت‪ ،‬موضوعی بحث ب رانگیز است‪ ،‬تصویب‬ ‫بودجه ‪ 70‬تا یکصد میلیارد دالر دیگر ب رای افغانستان دشوارتر‬ ‫است‪ .‬البته دشوارتر این است که از امریکای ی ها خواسته شود‬ ‫که ب رای چنین اهدافی جان خود را از دست بدهند‪ .‬حتی یک‬ ‫مامور مش��اور هم در معرض خطر است و هم اکنون هزاران‬ ‫سرباز ایاالت متحده به گش��ت زنی خود ادامه م ی دهند‪ .‬اگر‬ ‫اشتباهی رخ دهد ب ی شک بس��یاری از افغان ها جان خود را‬ ‫از دست خواهند داد اما یک عقب نشینی سریع تر دست کم‬ ‫خواهد توانست جان برخی از امریکای ی ها را که ممکن است‬ ‫در عقب نشینی فدا شوند‪ ،‬نجات دهد‪.‬‬ ‫بهتر است که جنگ به روش��ی متفاوت پایان پذیرد؛‬ ‫مذاکره با طالبان‪ .‬البته مذاکرات پیچیده و س��نگین محتوم‬ ‫به شکست خواهد بود‪ ،‬حتی اگر ایاالت متحده همه کارهای‬ ‫ممکن ب رای تس��هیل ان را انج��ام دهد‪ .‬اما ب��دون چنین‬ ‫تالش هایی ش��انس موفقیت به حداقل م ی رسد و احتماال‬ ‫نتیجه‪ ،‬نسخه ای کندتر و پ ر هزینه تر از شکست خواهد بود‪.‬‬ ‫هم اکنون خروج سیاستی بهتر از ان است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫مالقات با طالبان فقط نقطه شروع فرایند مذاکره است‪.‬‬ ‫ب رای توافق بر س��ر معامله ای که دوام داش��ته باشد‪ ،‬دولت‬ ‫ایاالت متحده و هم پیمانانش نیاز خواهند داشت که خیلی‬ ‫فراتر از این بروند و باید زمینه سیاس��ی ان را در افغانستان‬ ‫ایجاد کنند‪ .‬گرچه مذاکره کنندگان ب رای مجاب کردن طالبان‬ ‫به پذیرش امتیازات دوره اس��انی را سپری نخواهند کرد‪ ،‬اما‬ ‫بزرگترین مشکل سوء حکومت در کابل است‪ .‬هر توافقی باید‬ ‫طالبان را به عنوان گروهی قانونی بشناسد و به انها جایگاهی‬ ‫سیاسی بدهد‪ .‬البته این جایگاه به انها امکان کنترل دولت را‬ ‫نخواهد داد اما قانون ی شدن انها به انان این اجازه را م ی دهد‬ ‫که در انتخابات به رقابت بپردازند و در اینده موقعیت خود را‬ ‫گس��ترش دهند‪ .‬بناب راین در دراز مدت‪ ،‬تسری نفوذ طالبان‬ ‫به رقابت سیاس��ی این گروه با یک جایگزین معتبر و دارای‬ ‫جذابیت بستگی خواهد داشت؛ چیزی که در کابل نه توانایی‬ ‫ی ب رای ان‪.‬‬ ‫ایجاد ان وجود دارد و نه عزم ‬ ‫طالبان در افغانستان محبوبیت ندارد‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫اس��ت که انها تنها به معامله ای تن م ی دهند که ب ر اساس‬ ‫ان سطح مشخصی از حضورش��ان در دولت تضمین شود‪.‬‬ ‫اما در عوض به انها به عنوان گروهی به دور از فس��اد نگاه‬ ‫م ی شود‪ ،‬در حال ی که دولت کرزای به ش��دت فاسد و ناسالم‬ ‫اس��ت و این وضعیتش رو به وخامت م ی رود‪ .‬اگر جانشین‬ ‫کرزای همین روند را دنبال کند‪ ،‬به طالبان بهترین فرصت را‬ ‫خواهد داد که واقعا به قدرت برسد‪ .‬اگر سوء حکومت در کابل‬ ‫ادامه یابد و بدتر ش��ود‪ ،‬اپوزیسیونی شکل خواهد گرفت که‬ ‫درنده خو اما صادق است و اگر سرانجام طالبانی که جایگاه‬ ‫قانونی به دس��ت اورده اس��ت کنترل نواحی حساس مرزی‬ ‫را در اختیار گیرد و به متحدان پاکس��تانی خ��ود اجازه دهد‬ ‫نیروهای جنگی خود را وارد مرز کنند و اردوگاه های نظامی‬ ‫خود را تحت حمایت طالبان بنا کنند‪ ،‬ب رای غرب نتیجه به‬ ‫اندازه شکست نظامی دولت افغان خط رناک خواهد بود‪ .‬تنها‬ ‫اطمینان واقعی ب رای اجتناب از این رویداد این است که کابل‬ ‫راه خود را تغییر دهد‪.‬‬ ‫البته تاکنون غرب تمایلی به وادار ساختن کابل ب رای‬ ‫ایجاد اصالحات نشان نداده و ترجیح داده است که کمک های‬ ‫موسوم به ظرفی ت سازی‪ ،‬دیپلماسی را تحمیل کنند‪ .‬چنین‬ ‫کمک هایی م ی توانست کافی باشد اگر مشکل‪ ،‬صرفا فقدان‬ ‫ظرفیت بود‪ .‬اما افغانستان دچار سوء اداره است چون در ان‬ ‫دالالن قدرت از چنین بدکاری هایی سود م ی ب رند‪ .‬انها فقط به‬ ‫این خاطر که امریکای ی ها از انان م ی خواهند‪ ،‬تغییر نخواهند‬ ‫کرد و ظرفی ت س��ازی ب ی قید و ش��رط تنها موجب پرورش‬ ‫دزدانی ماهرتر در حکومت م ی شود‪ .‬یکی از مواردی که الزمه‬ ‫بهبود واقعی اوضاع است‪ ،‬این است که اگر دولت افغان نتواند‬ ‫اصالحات را اجرا کند‪ ،‬کمک کنندگان ان کمک های خود را‬ ‫متوقف م ی کنند‪ .‬اما کمک کنندگان از گذاشتن شروط واقعی‬ ‫خودداری کرده اند چون م ی ترس��ند بلوف انه��ا به واقعیت‬ ‫تبدیل شود و مجبور به قطع کمک هایشان شوند و نتیجه ان‬ ‫تاخیر در ایجاد یک دولت مدنی و نظامی دارای ظرفیت باال‬ ‫در افغانستان خواهد بود و این در طرح های فعلی غرب ب رای‬ ‫عقب نشینی‪ ،‬موضوعی کلیدی محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫اگر غرب نتواند تهدید کند انچه ب رای کابل ارزش��مند‬ ‫است را در اختیارش نخواهد گذاش��ت‪ ،‬حکومت افغانستان‬ ‫هرگز اصالح نخواهد شد‪ ،‬البته این بازی ب رای پیشی گرفتن‬ ‫چنین رویکردی‪ ،‬دیر شده است‪ .‬غرب باید ان زمان که بودجه‬ ‫کمک های��ش عظیم تر و منابع نظام ی اش وس��ی ع تر بود از‬ ‫منبع‪ :‬فارین افرز‬ ‫* استاد علوم سیاسی و روابط بی ن الملل دانشگاه جورج‬ ‫واشنگتن و کارشناس ارشد سیاست دفاع در شورای روابط‬ ‫بی ن الملل امریکا‬ ‫‪67‬‬ ‫برخاستنایاالتهندوستان‬ ‫ت ها به محرکی برای رشد تبدیل شدند‬ ‫چگون ه ایال ‬ ‫راچیر شارما ‪ -‬نریمان زرین پناه‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫زمانی که نیتیش کومار در سال ‪ 2005‬به وزارت ایالت‬ ‫فقیر و محروم بهار در هندوس��تان انتخاب ش��د‪ ،‬س��رقت‬ ‫از عمده تری��ن فعالی ت ها در ش��هر پاتنا‪ ،‬مرک��ز این ایالت‬ ‫بود‪ .‬به مردم ی که در جس��ت وجوی خودروهای به س��رقت‬ ‫رفته شان بودند توصیه م ی شد که مسیر حرکت سیاستمداران‬ ‫سرشناس را کنترل کنند‪ ،‬چراکه بر اساس گزارش ها برخی‬ ‫از وسایل نقلیه ب رای «فعالی ت های انتخاباتی» مصادره شده‬ ‫بود‪ .‬با اینکه کومار به خاطر بیان نرم و اهسته اش مشهور بود‪،‬‬ ‫اما اقدامات موثری در این زمینه انج��ام داد‪ .‬وی به صراحت‬ ‫به پلیس دستور داد تا با سرسختی تمام با همه مجرمان‪ ،‬از‬ ‫چراغ دزد گرفته تا مقام های ارشد فاس��د برخورد کند‪ .‬کومار‬ ‫سریعا دادگاه هایی تشکیل داد تا ورود مجرمان و تبهکاران‬ ‫به زندان با سرعت بیشتری انجام شود‪ .‬پس از انکه احساس‬ ‫امنیت به میان مردم بهار بازگش��ت‪ ،‬کومار شروع به تقویت‬ ‫اقتصاد منطقه با کم��ک ایجاد بازارهای ف��روش کاالهای‬ ‫صادراتی کرد‪ .‬او تمرکزش را ب��ر بهبود بازدهی محصوالت‬ ‫و خاک حاصلخیز بهار قرار داد و پرچمدار رونق اقتصادی و‬ ‫توسعه و سازندگی شد‪ .‬با گذشت چند سال‪ ،‬این ایالت یکی‬ ‫از س��ریع ترین اقتصادهای در حال رش��د را بین ایالت های‬ ‫هندوستان بنا کرده اس��ت‪ .‬از این رو کومار به عنوان رهبری‬ ‫در نس��ل جدید وزی ران ایالت ها شناخته م ی ش��ود که اینده‬ ‫هندوستان و اقتصاد ان را متحول خواهند کرد‪.‬‬ ‫این نس��ل از رهب��ران ایالت ها ش��امل ش��خصیتی‬ ‫سرش��ناس و سیاس��تمدار به نام ناوین پاتیناک در اوریسا‪،‬‬ ‫سخنوری توانا به نام نارندرا مودی در گجرات‪ ،‬رامان سینگ‬ ‫میانه رو در چاتیساگار‪ ،‬شیال دیکشیت در دهل ی نو و شیوارج‬ ‫س��ینگ چوه��ان در مادهایا پ��رادش هس��تند‪ .‬در نتیجه‬ ‫دستاوردهای اقتصادی انان‪ ،‬هر یک از این رهب ران به صورت‬ ‫پ ی در پی در انتخابات مجدد پیروز شده اند و هم اکنون شش‬ ‫وزیر ایالتی در هندوس��تان‪ ،‬حداقل ب رای سه دوره متوالی بر‬ ‫مس��ند کار بوده اند که موضوع ب ی س��ابقه ای در میان این‬ ‫نسل اس��ت‪ .‬کومار و پاتیناک نمایندگان دو حزب جاه طلب‬ ‫‪68‬‬ ‫منطقه ای هستند که اماده اند با دو نیروی سیاسی برجسته‬ ‫کش��ور‪ ،‬یعنی حزب حاکم کنگره ملی هندوس��تان و حزب‬ ‫مخالف باهاراتیا جاناتا رقابت کنند‪ .‬اما شناخته شده ترین فرد‬ ‫میان وزیران ایالت ها‪ ،‬مودی است که خود را به عنوان نامزد‬ ‫حزب باهاراتیا جاناتا در انتخابات ملی پیش رو در مه ‪،2014‬‬ ‫اماده مقام نخس ت وزیری م ی کند‪.‬‬ ‫این وزی ران موفق به کس��ب دس��تاوردهای برجسته ‬ ‫اقتصادی و دیرپایی سیاسی شدند‪ .‬بعد از گذشت یک دهه‬ ‫از رش��د اقتصادی قوی و پایدار‪ ،‬در دورانی که هندوس��تان‬ ‫به عنوان الگوی دموکراتیک رشد و توسعه در ب رابر چین قرار‬ ‫م ی گرفت‪ ،‬خبر بدی مجددا پدیدار ش��د‪ .‬به نظر م ی رسد که‬ ‫دهل ی نو از نظر سیاسی در مواجهه با رکود اقتصاد جهانی فلج‬ ‫شده است‪ .‬می زان تولید ناخالص داخلی از بیش از ‪ 10‬درصد‬ ‫به ‪ 5‬درصد سقوط کرده است‪ ،‬از این رو پایتخت تحت اماج‬ ‫اخباری در مورد فساد و ب ی کفایتی پلیس قرار گرفته است‪.‬‬ ‫اوضاع دهل ی نو مس��اعد به نظر م ی رسد‪ ،‬اما پایتخت‬ ‫تمام کشور نیس��ت‪ .‬هند را به عنوان یک قاره مانند اروپا در‬ ‫نظر بگیرید که از ‪ 28‬ایالت تشکیل شده است که بزرگترین‬ ‫انها‪ ،‬ایالت اتار پ رادش‪ ،‬جمعیتی بی��ش از ‪ 200‬میلیون نفر‬ ‫دارد‪ .‬در هندوستان ‪ 34‬زبان به رسمیت شناخته شده و تنها‬ ‫‪ 40‬درصد از مردم به گویش اول کشور‪ ،‬هندی‪ ،‬تکلم م ی کنند‪.‬‬ ‫پ راکندگ��ی و گوناگون��ی فرهنگ سیاس��ی و اقتصادی در‬ ‫هندوستان بسیار بیشتر از اروپاست؛ ایاالت بهار و گجرات به‬ ‫اندازه المان و یونان با هم تفاوت دارند‪ .‬با طی مسافتی حدود‬ ‫یکصد مایل بین دو ایالت هندوستان‪ ،‬همه چیز از نام احزاب‬ ‫پیشرو گرفته تا ش��امپویی که در مغازه ها فروخته م ی شود‪،‬‬ ‫ممکن اس��ت کامال تغییر کند‪ .‬با هم��ه بحث هایی که در‬ ‫مورد افزایش جمعیت وجود دارد‪ ،‬در ‪ 9‬ایالت مهم نرخ باروری‬ ‫پایی ن تر از سطح جایگزینی جمعیت کنونی است‪.‬‬ ‫با وجود رش��د پایدار و س��ریع ایالت ها‪ ،‬کش��ور مجددا‬ ‫اس��تخوان بندی طبیعی خود را به عنوان ملت��ی با مناطق‬ ‫قدرتمند درم ی یابد‪ .‬ایالت های هندوس��تان کماکان رشدی‬ ‫با نرخ حدودا دو رقمی (حدود ‪ 10‬درص��د) را تجربه م ی کنند‬ ‫که این موض��وع بیانگر س�لاح مخفی هندوس��تان ب رای‬ ‫رقابت با سایر بازارهای مهم در حال ظهور‪ ،‬از چین تا برزیل‬ ‫و از اندونزی تا مکزیک است‪ .‬با وجود محبوبیت باالی وزیر‬ ‫هر ایالت در حوزه کاری خود‪ ،‬تنها مس��اله مشی امرانه انها‬ ‫در هدایت رشد و توسعه ایالت است‪ .‬با این حال هندوستان‬ ‫به عنوان یک نمونه موفق به میان بازارهای در حال ظهور راه‬ ‫یافته است و دهل ی نو باید راهی بیابد تا ایالت های پیشتاز را‬ ‫تشویق به بسط و گسترش تجارب خود به سایر ایالت ها کند‪.‬‬ ‫ افق های جدید برای کسب رای‬ ‫تا چن��دی پیش وزی��ر ایالت ق��درت و انگی��زه کافی‬ ‫ب رای هدایت توس��عه اقتصادی نداش��ت‪ .‬پیش از استقالل‬ ‫هندوس��تان در س��ال ‪ ،1947‬هند به صدها ایالت کوچک و‬ ‫بزرگ و اشرافی با می زان مختلفی از خودمختاری و در مواردی‬ ‫با داشتن اختیار افزایش مالیات ها‪ ،‬تقسیم شده بود‪ .‬پس از‬ ‫استقالل رهبری نوین سیاسی کشور تالش کرد تا به منظور‬ ‫دفع خطر بسیار مهم و جدی جنب ش های تجزیه طلب و نیز‬ ‫توجه ویژه به فقر و فالکت مردم از طریق ب رنامه ریزی متمرکز‬ ‫به روش ش��وروی‪ ،‬قدرت متمرکز ایجاد کن��د‪ .‬حزب کنگره‬ ‫بس��یاری از قوانین و مقرراتی را که در دوره نفوذ بریتانیا به‬ ‫تصویب رسیده بودند را ملغی اعالم کرد‪ .‬مردم هندوستان از‬ ‫این موضوع احساس خوشایندی داشتند چرا که این قوانین‬ ‫خواهان مدارا با رش��د اقتصادی ناکافی و ناامیدانه به می زان‬ ‫تنها سه درصد در س��ال بود‪ .‬ب رای چندین دهه حزب کنگره‬ ‫و خاندان نهرو‪-‬گاندی که بر ان حاکم است‪ ،‬توانست از این‬ ‫شکاف به وجود امده در روز انتخابات به نفع خود بهره ببرد‪.‬‬ ‫اما با گذر زمان اوضاع تغییر کرد‪ .‬بیماری مزمن رش��د‬ ‫اهسته در زمان بحران اقتصادی سال ‪ ،1991‬شرایط را ب رای‬ ‫هندوستان جهت کسب ارزهای خارجی مورد نیاز ب رای واردات‬ ‫با مشکل مواجه کرد‪ .‬در مقابل حزب کنگره اغاز به تسهیل‬ ‫بوروکراسی طاقت فرس��ایی که تحت عنوان «مقررات راج»‬ ‫شناخته م ی ش��د‪ ،‬کرد‪ .‬این مقررات به برنامه ریزان در دولت‬ ‫مرکزی این ق��درت را م ی داد ت��ا در مورد اینکه چه کس��ی‬ ‫م ی تواند چه محصولی را در چه تع��دادی و در چه نقطه ای‬ ‫از کش��ور تولید کند‪ ،‬تصمیم گیری کنند‪ .‬تس��هیل چنین‬ ‫محدودیت هایی به بازرگانان‪ ،‬کارافرینان و س��رمایه گذاران‬ ‫ازادی عم��ل داد و از این رو مقام های ایالتی به طور مش��ابه‬ ‫به دنب��ال راه هایی ب��رای مواجهه ب��ا اش��تیاق گروه های‬ ‫مصرف کننده رفتند‪ .‬در ابتدای ده��ه ‪ 1990‬با ظهور اینترنت‬ ‫و تلویزیون های ماهواره ای‪ ،‬رشد اقتصادی شدید چین و سایر‬ ‫کشورهای در حال توسعه نمایان تر شد و از این رو هندی ها‬ ‫در رویاهای خود زندگی غن ی تری را جس ت وجو م ی کردند‪.‬‬ ‫الغای مقررات راج و انتق��ال قدرت به ایالت ها همزمان‬ ‫با هم اتفاق افتاد‪ .‬پیش از این وزی��ران ایالت ها با به تصویر‬ ‫کش��یدن خود به عنوان قهرمان دینی و قبیله ای به عنوان‬ ‫معیاری از هویت هندی‪ ،‬حمایت سیاس��ی مردم را کس��ب‬ ‫خود صرف ایجاد تفاهم و ائتالفی شامل قبیله کورمی و سایر‬ ‫قبایل اصلی ایالت کرد‪ .‬پس از ان رشد و توسعه اقتصادی را‬ ‫در دوره حکمران ی اش با جدیت پیگیری کرد‪.‬‬ ‫احزاب منطقه ای و ح��زب باهاراتیا جانات��ا با نمایش‬ ‫رابطه نزدیک ش��ان با امید و ارزوهای مردم محلی قدرتمند‬ ‫و مستحکم ش��ده اند‪ .‬در دهه ‪ ،1960‬وزی ران ‪ 10‬ایالت بزرگ‬ ‫هندوس��تان همگی از حزب کنگره ملی بودن��د‪ .‬این مقدار‬ ‫به طور پیوسته کاسته شده و در حال حاضر به سه نفر رسیده‬ ‫است‪ .‬زوال حزب کنگره ملی در دهل ی نو موجب ایجاد دولتی‬ ‫ضعی ف و چند پاره ش��ده اما در عوض دولت های ایالتی که‬ ‫توسط احزاب محلی نظیر حزب جاناتا دال (اتحاد) وابسته به‬ ‫کومار و حزی بیجو جاناتا دال وابسته به پاتیناک و باهاراتیا‬ ‫جاناتا تح��ت رهبری م��ودی و چوهان هس��تند‪ ،‬قوی تر و‬ ‫باثبات تر شده اند‪ .‬چنین دولت های ایالتی باثباتی م ی توانند‬ ‫محرک سیاسی مورد نیاز هند جهت اعطای اختیارات بیشتر‬ ‫به ایالت ها را فراهم کنند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اس��ت‪ .‬پاتیناک مانند س��ایر وزی ران ایالتی‪ ،‬بر اس��تفاده از‬ ‫مزیت های مکانی ایالت خود‪ ،‬مانند بهره ب��رداری از معادن‬ ‫فلزات تمرکز کرده است‪ .‬در میان وزی ران ایالتی جدید‪ ،‬مودی‬ ‫از همه بحث انگیزتر است‪ ،‬چرا که پشتکار و تکاپوی زیاد او‬ ‫ب رای توس��عه و صنعت ی کردن گجرات این ایالت را به عنوان‬ ‫چین هندوستان‪ ،‬مشهور کرده است‪ .‬احمداباد مرکز تجاری‬ ‫ِ‬ ‫گجرات است که یکی از سریع ترین شهرهای رشد یافته در‬ ‫جهان به ش��مار م ی اید‪ .‬در حال حاضر بیش از ‪ 40‬درصد از‬ ‫درامد گجرات از صنایع به دس��ت م ی ای��د‪ ،‬در حالی که این‬ ‫می زان در سطح ملی حدود ‪ 15‬درصد است‪ .‬مودی به خاطر‬ ‫جذب ایده های نواورانه در گجرات به طور گسترده ای مورد‬ ‫حمایت و احترام کارافرینان و بازرگانان قرار دارد‪ ،‬اما در مقابل‬ ‫فعاالن حقوق بش��ر او را به عنوان یک هن��دوی متعصب و‬ ‫میهن پرست م ی شناسند که تصور م ی رود در سرکوب مرگبار‬ ‫اقلیت مسلمان این ایالت در سال ‪ 2002‬دست داشته است‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که مودی مانند بسیاری از رهب ران‬ ‫هم نسل خود بسیار محبوب اس��ت و این محبوبیت به او‬ ‫و سایرین اجازه م ی دهد که تصمیم های سخت اما ضروری‬ ‫مانند افزای��ش تعرفه ب��رق و کاهش هزینه ه��ای ایالتی را‬ ‫بگیرد‪ .‬از سال ‪ 2005‬به طور میانگین کسری بودجه به می زان‬ ‫‪ 2/5‬درصد تولید ناخالص داخلی کاهش یافته‪ ،‬در حالی که‬ ‫کس��ری بودجه فدرال در حال افزایش است و هم اکنون به‬ ‫پنج درصد تولید ناخالص داخلی هند رسیده است‪.‬‬ ‫در سطوح ایالتی در هندوستان‪ ،‬هیچ رقابتی به سبک‬ ‫اروپا میان بازار ازاد و دولت وجود ندارد‪ .‬در یک سو رویه های‬ ‫سوسیالیستی حزب کنگره وجود دارد؛ رویکردی که حامیان‬ ‫ان به دنبال انند که چه کسی بیش��تر به فق را و محرومین‬ ‫کمک کرده است‪ .‬در س��مت دیگر نوعی پوپولیسم خفیف‬ ‫اما عملگرا قرار دارد که به دنبال س��اخت و توسعه مدارس‪،‬‬ ‫راه ها و سایر زیرساخت هایی است که منجر به رشد م ی شود‪.‬‬ ‫اما به درستی مشخص نیس��ت که اشخاص شجاع و‬ ‫خودرایی مانند وزی ران کنونی برخی از ایالت ها‪ ،‬ب رای هدایت و‬ ‫اداره کل کشور گزینه مناسبی باشند‪ .‬از زمان استقالل کشور‬ ‫تا به حال قوی ترین نخس��ت وزی ران ریشه های ضعیفی در‬ ‫مناطق و ایاالت داشتند اما در کل کشور با جذبه و اقتدار بودند‬ ‫که اولین انها جواهر نعل نهرو پدر مبارزات استقالل طلبی‬ ‫هندوس��تان و بنیانگذار ح��زب کنگره ملی اس��ت‪ .‬وزی ران‬ ‫موفق ایالتی معموال ب رای رسیدن به کرسی نخس ت وزیری‬ ‫ناموفق بوده اند زی را قواعد سیاس��ی که در یک ایالت کاربرد‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫م ی کردند‪ .‬حتی در پایان دهه ‪ ،1980‬خیلی پیش پا افتاده بود‬ ‫که به اعضای یکی از قبایل رده پایین اجازه ورود به اتوبوس‪،‬‬ ‫معبد یا پاسگاه های پلیسی که افرادی از قبیله رده باالتر در‬ ‫ان بودند‪ ،‬داده نشود‪ .‬ب رای چنین می زانی از رای دهندگان که‬ ‫قبال به انها اجازه ورود به اتوبوس های عمومی داده نم ی شد‪،‬‬ ‫ایجاد و گسترش راه ها و معابر درجه دوم اهمیت قرار داشت‪.‬‬ ‫سیاس��تمداران ایالتی توجه خود را معطوف بر ایجاد تفاهم‬ ‫و ائتالف بین قبایل کردند‪ ،‬اما ای��ن موضوع نتایج متزلزلی‬ ‫با خود به همراه داش��ت‪ .‬اصل ی ترین علت این مساله وجود‬ ‫چندین هزار قبیله کوچک و بزرگ در هندوس��تان است که‬ ‫ه ر گونه توافق و تفاهم بین قبیله ای را به طور ذاتی شکننده‬ ‫و کم دوام م ی کند‪ .‬در دهه ه��ای ‪ 1980‬و ‪ ،1990‬حدودا از هر‬ ‫چهار دولت ایالتی‪ ،‬سه دولت تنها ب رای یک دوره دوام اوردند‬ ‫که این موضوع از نظر اقتصادی دولت های ناکارامد ایالتی را‬ ‫حتی ضعی ف تر کرد‪.‬‬ ‫با اغاز نیمه دهه ‪ ،1990‬سیاستمداران ایالتی دریافتند‬ ‫که م ی توانند به کمک فعالی ت های اقتصادی جدید و حرکت‬ ‫به س��وی امید و ارزوهای فزاینده رای دهندگان‪ ،‬پش��تیبانی‬ ‫بردبارانه انها را به دس��ت اورن��د‪ .‬چاندرابابو نای��دو از اولین‬ ‫کس��انی بود که چنین کاری را انجام داد و در سال ‪ 1995‬در‬ ‫ایالت اندهارا پ رادش به قدرت رس��ید‪ .‬او تمرکز اصل ی اش را‬ ‫بر احیای ش��هرهای محروم ایالت قرار داد و توانست با رای‬ ‫اکثریت ساکنان روستایی ان ایالت ‪ 9‬سال در قدرت بماند‪ .‬اما‬ ‫پس از ان س��ایر رای دهندگان به دنبال کسب حقوق ب رابر‪،‬‬ ‫ش��خص دیگری را به عنوان وزیر ب رای پیش��برد اقتصادی‬ ‫ایالت انتخاب کردند‪ .‬به همین دلیل است که از سال ‪1999‬‬ ‫تاکنون از می زان رای دهندگان در انتخابات ملی کاسته شده‬ ‫اما در انتخابات ایالتی افزایش یافته است‪ .‬دولت های ایالتی‬ ‫که به دنبال ارزوها و انتظ��ارات رای دهندگان بودند‪ ،‬پاداش‬ ‫کارشان را گرفتند‪ .‬طی ‪ 30‬انتخابات ایالتی که از سال ‪2007‬‬ ‫تا به حال انجام شده‪ 50 ،‬درصد از وزی ران ایالتی که بر مسند‬ ‫کار بوده اند پیروز شدند‪ ،‬در صورتی که در سه دهه پیش از ان‬ ‫این می زان ‪ 25‬درصد بوده است‪ .‬نزدیک به ‪ 66‬درصد از کسانی‬ ‫که مجددا پیروز انتخابات شدند‪ ،‬پنج س��ال رشد اقتصادی‬ ‫پیوسته را به س��رانجام رس��اندند که این می زان سریع تر از‬ ‫میانگین ملی بوده است‪.‬‬ ‫کماکان مذاهب و قبایل اهمیت زیادی در هندوستان‬ ‫دارند‪ ،‬اما در بس��یاری از ایالت ها رقاب��ت اقتصادی اهمیت‬ ‫بیشتری پی دا کرده است‪ .‬دوره خدمت کومار در ایالت بهار این‬ ‫تکامل را به خوبی ترسیم م ی کند‪ .‬قبیله کورم ی که کامال‬ ‫در ایالت بهار واقع ش��ده و کومار بدان تعلق دارد‪ ،‬بالغ بر دو‬ ‫درصد جمعیت این ایالت را شامل م ی شود‪ .‬کومار به عنوان‬ ‫قهرمان قبیله اش اوج پیدا کرد و زمان زیادی را در دوره کاری‬ ‫ رشد امرانه‬ ‫بزادگان‬ ‫نسل جدید رهب ران ایالتی خود را جدای از نجی ‬ ‫برهمن عضو حزب کنگره ملی م ی دانند که ب رای دهه ها بر‬ ‫سیاست هندوستان حکمفرما بودند‪ .‬رهب ران جدید ایالت ها‬ ‫جوان تر هستند و اشتیاق بسیاری ب رای رقابت دارند‪ .‬در مقابل‬ ‫انها نخبگان سیاسی س��الخورده به رهبری نخس ت وزیری‬ ‫‪ 80‬ساله و کابینه ای با میانگین س��نی ‪ 65‬سال در دهل ی نو‬ ‫قرار دارند‪ .‬در پنج سال گذشته میانگین سنی وزی ران ایالت ها‬ ‫در انتخابات ‪ 56‬سال بوده اس��ت‪ .‬جوانی نسبی این وزی ران‬ ‫با جمعی ت شناس��ی کش��ور نیز تطابق دارد‪ .‬انتظار م ی رود‬ ‫میانگین سنی جمعیت کش��ور همانند س��ه دهه گذشته‬ ‫کاهش یاب��د‪ .‬بناب راین رای دهندگان جوان��ی که ب ی صب رانه‬ ‫منتظر رسیدن هندوستان به سایر کشورهای دنیا هستند‪،‬‬ ‫ی روش��ن به وزی ران هر ایالت م ی دهد و ان‪ ،‬این اس��ت‬ ‫پیام ‬ ‫که به جای کش��مکش های سیاس��ی‪ ،‬به دنب��ال رقابت با‬ ‫دیگران باشید‪.‬‬ ‫با توجه به اش��تیاق وزی��ران ایالت ها ب��رای اقدامات‬ ‫اقتصادی برجس��ته‪ ،‬هندی ها ثاب��ت کرده اند ک��ه در ب رابر‬ ‫قدرت طلبی خزنده انان مدارا و شکیبایی م ی کنند‪ .‬تعدادی‬ ‫از وزی��ران ایالتی جدی��د در فرهنگ ه��ای ملوک الطوایفی‬ ‫ایالت ها رش��د کردند‪ ،‬از این جهت احزابی که انها تاسیس‬ ‫کردند صرفا ب��ا اتکا به یک رئیس قدرتمند اداره م ی ش��ود‪.‬‬ ‫بعضی از انها اقدام به تاسیس یک شبکه تلویزیونی کرده اند‬ ‫تا دس��تاوردهای خود را ترویج کنند‪ .‬یکی از انان زمانی که‬ ‫بر مس��ند کار بود تا جایی پیش رفت که بن��ای یادبودی از‬ ‫خودش برپا کرد‪.‬‬ ‫ی به مسند قدرت رسید‪،‬‬ ‫حتی پاتیناک که با تجربه کم ‬ ‫به علت استفاده از روش های ماکیاولیستی ب رای به حاشیه‬ ‫بردن رقبای خود در اوریسا‪ ،‬بس��یاری را به تعجب واداشت‪.‬‬ ‫پدر پاتیناک هم قبال وزیر ایالت اوریس��ا بوده اس��ت‪ .‬او که‬ ‫بیشتر عمر خود را در خارج از کش��ور به عنوان نویسنده ای‬ ‫شناخته ش��ده س��پری کرده و هی چ گاه ش��غلی معمولی در‬ ‫کشورش نداشته‪ ،‬پس از بازگشت به کش��ور در سال ‪1997‬‬ ‫به عضویت پارلمان هندوس��تان درامد و در س��ال ‪ 2000‬به‬ ‫مقام وزارت ایالت انتخاب ش��د‪ .‬پاتیناک به سرعت گروهی‬ ‫از تکنوکرات های کارامد را به منظور تدوین سیاس��ت های‬ ‫اصالح طلبانه و انگیزش��ی اقتصادی ب رای جلوگیری از فرار‬ ‫س��رمایه ها و تقویت رش��د صنعتی گردهم اورد‪ .‬این کار او‬ ‫بس��یاری از نخبگان را تحت تاثیر ق��رار داد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫کسری بودجه اوریسا کمتر از دو درصد تولید ناخالص داخلی‬ ‫ان اس��ت و رش��د اقتصادی ایالت در دوران پاتیناک به طور‬ ‫میانگین حدود ‪ 10‬درصد بوده است‪ .‬هم اکنون ایالت نسبتا‬ ‫کوچک اوریسا با جمعیتی حدود ‪ 20‬میلیون نفر مقصد اصلی‬ ‫بسیاری از شرکت های خواهان سرمایه گذاری در هندوستان‬ ‫با اغاز نیمه دهه ‪،1990‬‬ ‫سیاستمداران ایالتی‬ ‫دریافتند که می توانند به‬ ‫کمک فعالیت های اقتصادی‬ ‫جدید و حرکت به سوی‬ ‫امید و ارزوهای فزاینده‬ ‫رای دهندگان‪ ،‬پشتیبانی‬ ‫بردبارانه انها را به دست‬ ‫اورند‪ .‬چاندرابابو نایدو از‬ ‫اولین کسانی بود که چنین‬ ‫کاری را انجام داد و در سال‬ ‫‪ 1995‬در ایالت اندهارا‬ ‫پرادش به قدرت رسید‬ ‫‪69‬‬ ‫الگوی اقتصادی‬ ‫هند در عمل‬ ‫منجر به‬ ‫قدرت گرفتن‬ ‫ایالت ها در برابر‬ ‫دولت مرکزی‬ ‫شده است‬ ‫بین الملل‬ ‫دارد‪ ،‬ممکن است در ایالت دیگر الزاما کارایی نداشته باشد‪.‬‬ ‫چندی پیش‪ ،‬مودی نشان داد که با محبوبیت زیادی که در‬ ‫گجرات دارد توانسته تعداد بیشتری از مردم سایر نقاط کشور‬ ‫را به خود جذب کند‪ .‬اما هم اکنون رسیدن مودی به ریاست‬ ‫دولت بستگی به افزایش می زان رضایتمندی طبقه متوسط‬ ‫هندی ها دارد چرا که بازنشس��تگان و سالخوردگان سیاسی‬ ‫در دهل ی نو‪ ،‬کش��ور را در وضعیتی قرار داده ان��د که نیازمند‬ ‫ش��خصی قدرتمند و قانونمدار ب رای بازگش��ت به وضعیت‬ ‫پیشین است‪.‬‬ ‫اما هندی ها بای��د در نظر بگیرند ک��ه تنها حاکمان‬ ‫خودرای و قدرت طلب توسعه را به ارمغان نم ی اورند‪ .‬از سال‬ ‫‪ 1980‬در بازارهای نوظهور‪ ،‬رژیم های دموکرات‪ ،‬مس��تبد و‬ ‫قدرت طلب به می زان تقریبا ب رابری از رش��د اقتصادی‪ ،‬یعنی‬ ‫حدود بیش از پنج درصد از دهه قبل از ان‪ ،‬کس��ب کرده اند‪.‬‬ ‫موضوعی که اهمی��ت دارد‪ ،‬حکمرانی خوب اس��ت و هیچ‬ ‫دلیلی وجود ندارد که دموکرات ها نتوانند محرک و انگیزش‬ ‫رشد و توسعه را ب رای هندوستان ارمغان اورند‪ ،‬همان طور که‬ ‫دیکشیت در دهل ی نو و چوهان در مادهایا پ رادش این امر را‬ ‫ثابت کردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 197‬‬ ‫ پیشرفت ایالت های عقب مانده‬ ‫چنانچه یکی از این رهب ران قدرتمند ایالتی در نهایت‬ ‫نتواند با تحکیم موقعی��ت خود دوب��اره در انتخابات پیروز‬ ‫شود‪ ،‬حداقل در راس��تای برنامه های اقتصادی هندوستان‬ ‫گام برداشته است‪ .‬در دهه ‪ 1990‬ایالت های ثروتمند سواحل‬ ‫جنوبی و غربی به ویژه گجرات‪ ،‬ماهاراشترا و تامیل نادو که‬ ‫بنیان های صنعتی خوبی داشتند‪ ،‬اولین ایالت هایی بودند که‬ ‫از برچیده ش��دن مقررات راج بهره مند شدند‪ .‬اما در یک دهه‬ ‫گذشته مناطق داخلی و شمالی کشور مثل ایالت های بهار‪،‬‬ ‫چاتیسگار‪ ،‬مادهایا پ رادش و اوریسا مرکز اصلی رشد و توسعه‬ ‫با سرعتی فزاینده بوده است‪ .‬می زان متوسط رشد این ایالت ها‬ ‫از می زان ‪ 2/2‬درصد در دهه ‪ 1990‬به ‪ 9/1‬درصد در طول دهه‬ ‫اخیر رسیده است‪ ،‬این در حالی است که رشد ملی هندوستان‬ ‫در این مدت تنها دو درصد افزایش داشته است‪.‬‬ ‫طلوع ایالت های شمالی چیزی کمتر از انقالب نیست‪.‬‬ ‫ب رای ده ها سال‪ ،‬بیشتر نخبگان کشور فالکت و تنگدستی‬ ‫این مناطق را شاهد بودند و نتیجه م ی گرفتند که این ایالت ها‬ ‫مناطقی فقیر و الوده و با نرخ موالید باال هس��تند که از نظر‬ ‫فرهنگی تطابقی با مفاهیمی مانند توسعه اقتصادی ندارند‪.‬‬ ‫امروزه با اینکه تعدادی از ایالت های شمالی رشد سریع تری را‬ ‫در قیاس با کل کشور تجربه م ی کنند‪ ،‬نخبگان ایالت های‬ ‫جنوبی درصددند که ای��ن موفقیت را به نتیج��ه «تاثی رات‬ ‫مبنایی» به معنی اینکه اقتصاد در جایی با سطح درامد پایین‬ ‫سریع تر رشد م ی کند‪ ،‬تقلیل دهند‪ .‬اما در واقع این اغازی ب رای‬ ‫‪70‬‬ ‫متهم کردن ایالت های جنوبی به مدیریت و راهبری ضعیف‬ ‫است‪ .‬ایالت های ثروتمند جنوبی هندوستان با پایی ن امدن‬ ‫س��طح درامد خود با رش��د اقتصادی پایی ن تری در قیاس با‬ ‫ایالت های جنوبی و ثروتمند چین که مدت ها در حال توسعه‬ ‫هستند‪ ،‬مواجهند‪ .‬مدیریت صحیح نتایج خوب اقتصادی با‬ ‫خود به همراه دارد و مودی در گج��رات ثابت کرده که حتی‬ ‫ی ب رای بیش‬ ‫یک ایالت نسبتا ثروتمند م ی تواند رشد دو رقم ‬ ‫از یک دهه تجربه کند‪ .‬با این وجود ایالت های جنوبی مانند‬ ‫اندهارا پ رادش و کارانتاکا در فقدان مدیریت قدرتمند رش��د‬ ‫اهسته تری را تجربه کرده اند‪.‬‬ ‫تحلی ل های جدید س��وئیس کردی��ت تائید م ی کند‬ ‫که رابطه ای بی��ن رهبری قدرتمند ایال��ت و کارامدی پایدار‬ ‫اقتصادی وجود دارد‪ .‬بر اساس این گزارش در بیشتر دوره هایی‬ ‫که در ‪ 20‬س��ال گذش��ته تولید ناخالص داخل��ی ایالت های‬ ‫هندوستان رشد داشته‪ ،‬رهبر باکفایت یکی از احزاب محلی بر‬ ‫مصدر امور ایالت بوده است‪ .‬ب رای مثال زمانی شاراد پاوار‪ ،‬وزیر‬ ‫ایالت ماهاراشترا در میانه دهه ‪ 1990‬بود و در عین حال عضو‬ ‫تاثیرگذاری از حزب کنگره به ش��مار م ی رفت‪ .‬قواعد حزب‬ ‫کنگره برمبنای ش��خصیت گاندی و رویکرد سوسیالیستی‬ ‫نهرو شکل گرفته است‪ .‬از این رو ظهور و صعود رهب ران جدید‬ ‫معموال مورد مخالفت اعضاست و رقابت در این باره تنها با‬ ‫کراهت پذیرفته م ی شود‪.‬‬ ‫فراتر از چرخش قدرت بین ش��مال و جنوب‪ ،‬برخی از‬ ‫هندی ها انتقال قدرت از دهل ی نو به ایالت ها را نش��ان افول‬ ‫قدرت ملی م ی دانن��د‪ ،‬اما نبای��د اینگونه فکر ک��رد‪ .‬وجود‬ ‫دولت های مرکزی کم قدرت در بس��یاری از دموکراس ی های‬ ‫بزرگ دنیا امری معمول اس��ت‪ ،‬خصوصا در کشورهایی که‬ ‫مانند هندوستان متش��کل از حکومت های خود مختار‪ ،‬در‬ ‫قالب ملت واحدی است‪ .‬رش��د و ظهور ایالت های هندی به‬ ‫سادگی م ی تواند به عنوان نشانی از بلوغ یک ملت به شمار‬ ‫اید‪ .‬در این شرایط وجود دولت مرکزی‪ ،‬تصدیقی ضمنی به‬ ‫رای دهندگان است که کشور تنها به دلیل تسلط هر ایالت بر‬ ‫اقتصاد و منابع خودش‪ ،‬پاره پاره نخواهد شد‪.‬‬ ‫ قدرت بخشی به مناطق‬ ‫ب��رای احیای ق��درت رقاب��ت هندوس��تان در اقتصاد‬ ‫جهانی‪ ،‬دهل ی نو باید اختیارات بیشتری از دولت مرکزی را به‬ ‫ایالت های در حال رشد جهت تصمیم گیری در امور اقتصادی‬ ‫اعطا کند‪ .‬پیش از این برخ��ی از وزی ران ایالتی به حق وزارت‬ ‫ملی محی ط زیست در تعیین ارتفاع ساختمان های بلندمرتبه‬ ‫در ش��هرهای مختلف اعتراض کرده اند‪ .‬برخی دیگر از انها‬ ‫نیز با مراجع ق��درت در دهل ی نو در ارتباط ب��ا مدیریت توزیع‬ ‫انبارهای ذغال س��نگ به منظور تجهیز واحدهای صنعتی‬ ‫در حال چالش هستند‪.‬‬ ‫کم��اکان س��وال هایی در مورد عقالنی��ت طرح های‬ ‫حمایت��ی دولت مرک��زی که ی��اداور برنامه ری��زی متمرکز‬ ‫سوسیالیستی است‪ ،‬وجود دارد‪ .‬این پروژه ها در پایتخت و با‬ ‫هزینه تخصی ص یافته توسط کمیسیون مرکزی ب رنامه ریزی‪،‬‬ ‫طرح ریزی م ی شود‪ .‬این طرح ها غالبا اهداف مشابهی دارند‬ ‫که تفاوت ه��ای پیچیده اقتصادی و اجتماع��ی در ایالت ها‬ ‫را نس��بت به هم در نظر نم ی گیرند‪ .‬یکی از جدیدترین این‬ ‫طرح ها منجر به گسترش شبکه کامال متمرکز توزیع مواد‬ ‫غذایی خواهد شد که بر این اساس مبلغی حدود ‪ 20‬میلیارد‬ ‫دالر به عنوان یارانه در اختیار دوسوم جمعیت هندوستان قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬طرح دیگری مانند نام نویس��ی همگانی کودکان‬ ‫در مدارس ابتدایی وجود دارد که در برخی از ایالت ها طرحی‬ ‫مازاد و فراتر از نیاز تلقی م ی شود چرا که در حال حاضر می زان‬ ‫ثب ت نام کودکان در دبس��تان ها در وضعیت مطلوبی است‪.‬‬ ‫رهب ران جدید ایالت ها هر یک م ی توانند با ابزارها و روش های‬ ‫مخصوص به خود سیاس��ت های اجتماع��ی و اقتصادی را‬ ‫به گونه ای ترس��یم کنند که بیش��ترین انطباق را با شرایط‬ ‫منطقه ای خود داشته باشند‪.‬‬ ‫راما رائو‪ ،‬رهبر پیش��ین یکی از ایالت ها گفته بود که‬ ‫«پایتخت افسانه اس��ت و ایالت ها واقعیت» و حاال به نظر‬ ‫م ی رسد که دهل ی نو اماده بازگش��ت به گذشته است‪ .‬دولت‬ ‫اخی را یکی از چالش های اساس��ی در م��ورد اعطای مجوز‬ ‫به فروش��گاه های خرده فروش��ی بی ن المللی مانند والمارت‬ ‫و تس��کو‪ ،‬ب رای افتتاح ش��عبه در هندوس��تان را با واگذاری‬ ‫تصمیم به سطوح ایالتی‪ ،‬حل کرده است‪ .‬کمیسیون مرکزی‬ ‫برنامه ریزی انعطاف بیش��تری در مورد چگونگی خرج کردن‬ ‫بودجه فدرال به ایالت ها نشان داده و کمیسیون تازه تاسیس‬ ‫س��رمایه گذاری به دنبال راه هایی ب��رای تفویض اختیارات‬ ‫بیشتر به ایالت هاست‪.‬‬ ‫دهل ی نو بای��د اقدامات��ی بی��ش از این انج��ام دهد‪.‬‬ ‫نظرسنج ی های اخیر نشان م ی دهد که در انتخابات عمومی‬ ‫پی ش رو ح��زب کنگره مل��ی احتماال پیروز خواهد ش��د‪ .‬اما‬ ‫کرس ی های پارلمانی که حزب کنگره در انها پیروز نم ی شود‪،‬‬ ‫به حزب باهاراتیا جاناتا و سایر احزاب پیشرو منطقه ای نظیر‬ ‫جانتا دال وابس��ته به کوکمار و بیجو جانتا دال وابس��ته به‬ ‫پاتیناک خواهد رسید‪ .‬همچنین زمزمه هایی مبنی بر احتمال‬ ‫تش��کیل دولتی با ائتالف احزاب منطقه ای وجود دارد‪ .‬البته‬ ‫این موضوع به معنی رسیدن یکی از رهب ران سرشناس ایالتی‬ ‫به مقام نخس ت وزیری نیست‪ .‬معموال در هندوستان مذاکرات‬ ‫پش��ت پرده ب رای تش��کیل دولت ائتالفی‪ ،‬منجر به ایجاد‬ ‫طی ف های مختلفی از گزینه ها ب رای مقام نخس��ت وزیری‬ ‫م ی ش��ود یا مانند مانموهان سینگ‪ ،‬نخس��ت وزیر کنونی‪،‬‬ ‫رئیس دولت در شرایطی اتفاقی انتخاب خواهد شد‪ .‬در سال‬ ‫‪ 2004‬رهبر ائتالف پیروز انتخابات‪ ،‬سونیا گاندی‪ ،‬به یکباره‬ ‫از رسیدن به مقام نخس ت وزیری کناره گیری کرد و به جای‬ ‫خود مانموهان سینگ را ب رای تصدی این پست معرفی کرد‪.‬‬ ‫احزاب منطقه ای به عنوان نیروهای پیشرو و برامده از‬ ‫ایالت ها‪ ،‬امید مردم را نمایندگی م ی کنند‪ .‬این احزاب جوان‪،‬‬ ‫باانرژی‪ ،‬متمرکز بر توسعه اقتصادی و در هماهنگی کامل با‬ ‫ارزوهای عملی اکثریت جوانان جامعه هستند‪ .‬هندوستان‬ ‫در انتخابات اتی با وجود بیش از ‪ 125‬میلیون نفر رای اولی‪،‬‬ ‫چرخش بزرگی را تجربه خواهد کرد‪ .‬این نسل‪ ،‬نسل پست‬ ‫لیب رالیسم در هندوستان است‪ .‬نسلی که جوان تر از ان است‬ ‫که روزهای سیاه تبعیض قومی و قبیله ای و مقررات مزخرف‬ ‫راج را دیده باش��د‪ .‬انگیزه و تحرک این نسل منجر به ظهور‬ ‫رهب رانی جوان تر خواهد شد که انتظارات و ارزوهای اقتصادی‬ ‫انان را به خوب��ی درک م ی کنند‪ .‬اگ ر ترکی��ب رهب ران جوان‬ ‫ایالت ه��ا‪ ،‬هندوس��تان را ترغیب به پذی��رش ماهیت ذاتی‬ ‫فدرالی خود کنند و در نتیجه اختیارات اقتصادی بیشتری به‬ ‫ایالت ها واگذار شود‪ ،‬به درستی کشور در مسیر گذشته اش‬ ‫قرار خواهد گرفت‪g .‬‬ ‫ورزش‬ ‫مصطفیهاشمی طبا‬ ‫مساله رای اعتماد‬ ‫مصطفیهاشم ی طبااز‬ ‫وزیرشدن سجادی دفاع کرده‬ ‫و او را گزینه مناسبی م ی داند‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫ورزش‬ ‫ایا طلسم وزارت ورزش‬ ‫می شکند؟‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫سجادی‬ ‫از بهارستان‬ ‫تا سئول‬ ‫به نظر م ی رسد که سیدنصراهلل‬ ‫س�جادی کار س�ختی ب�رای گرفتن‬ ‫رای اعتماد نداش�ته باشد؛ مگر اینکه‬ ‫فضای سیاسی بین مجلس و دولت‬ ‫کار او را سخت کند‬ ‫‪72‬‬ ‫رضا قرهخانلو‬ ‫دفاع تمام قد رئیس اسبق‬ ‫کمیتهملیالمپیکاز‬ ‫نص ر اهلل سجادی‬ ‫‪1‬‬ ‫فردا نصراهلل سجادی به عنوان سومین وزیر پیشنهادی‬ ‫وزارت ورزش و جوانان به مجلس م ی رود تا نمایندگان درباره‬ ‫صالحیتش تصمیم بگیرند‪ .‬ایا وی م ی تواند ورزش کش��ور‬ ‫را اداره کند ی��ا خیر؟ مجلس��ی ها دو بار تا کن��ون به وزرای‬ ‫پیش��نهادی وزارت ورزش و جوان��ان «ن��ه» گفته اند؛ یکبار‬ ‫به مس��عود س��لطان ی فر و بار دوم به رضا صالح ی امیری‪ .‬دو‬ ‫گزینه ای که دولت تصور م ی کرد ب رای رساندنشان به وزارت‬ ‫ورزش کار سختی در مجلس نداشته باشد‪ ،‬اما در روز رای گیری‬ ‫ش��رایط به گونه ای دیگر رقم خورد‪ .‬حاال نوب��ت به نصراهلل‬ ‫سجادی رسیده است؛ چهره ای ورزشی که خیل ی ها اعتقاد دارند‬ ‫باتوجه به خوشنام بودنش از مجلس رای اعتماد خواهد گرفت‪.‬‬ ‫افشای نام سلطانی فر با یک دستور‬ ‫دکتر گائینی معتقد است نص ر اهلل سجادی از‬ ‫تکرویوتصمیماتسلیقه ایپرهیزم ی کند‬ ‫سلطانی فر رای اعتماد نگرفت‬ ‫مس��عود س��لطان ی فر تقریب��ا مطمئن بود ک��ه وزیر‬ ‫ورزش خواهد ش��د‪ ،‬اما این اتفاق رخ نداد‪ .‬او که در جلس��اتی‬ ‫با فراکسیون های مختلف مجلس ش��ورای اسالمی به این‬ ‫نتیجه رسیده بود که قطعا وزیر خواهد شد در روز رای گیری‬ ‫سینه سپر کرد و وارد پاستور شد اما چند ساعتی طول نکشید‬ ‫که مجلس ی ها تصورات وی را ب ر هم زدند‪ .‬گزینه پیشنهادی‬ ‫رئی س جمهور به مجل��س ب��رای وزارت ورزش و جوانان در‬ ‫صحن علنی مجلس از ب رنامه هایش دفاع کرد‪ ،‬اما نتوانست‬ ‫رای اعتماد نمایندگان را جلب کند‪ .‬این اتفاق در شرایطی رقم‬ ‫خورد که در دولت قبلی نیز حمید سجادی که به عنوان گزینه‬ ‫پیشنهادی به مجلس معرفی شده بود رای اعتماد نگرفت و‬ ‫محمد عباسی توانست به این مهم دست پیدا کند‪ .‬نتیجه‬ ‫رای گیری اما نشان م ی داد سلطان ی فر نتوانسته مجلس ی ها‬ ‫را درباره صالحیتش ب رای اداره ورزش کش��ور متقاعد کند؛ در‬ ‫پایان رای گیری صورت گرفته از مجم��وع ‪ 284‬رای ماخوذه‬ ‫مس��عود س��لطان ی فر با ‪ 117‬رای مواف��ق‪ 148 ،‬رای مخالف‬ ‫و ‪ 18‬رای ممتن��ع نتوانس��ت رای اعتماد مجل��س را بگیرد‪.‬‬ ‫س��لطان ی فر بالفاصله پس از عدم رای اعتماد مجلس��ی ها‬ ‫تصمیم نمایندگان را سیاس��ی خواند و موضع منفی گرفت‪.‬‬ ‫او که مرداد را به تلخی داشت به پایان م ی برد‪ ،‬دربار ه انتخاب‬ ‫صالح ی امی��ری به عنوان سرپرس��ت وزارت ورزش و جوانان‬ ‫اینگونه اظهارنظر کرد‪« :‬دکتر صالح ی امیری گزینه مناسبی‬ ‫ب رای این وزارتخانه اس��ت‪ .‬از این نظر که ش��ناخت خوبی از‬ ‫ورزش‬ ‫وقتی س��لطان ی فر به عنوان گزینه پیش��نهادی دولت‬ ‫معرفی ش��د‪ ،‬موافقان و مخالف��ان نکاتی را مط��رح کردند‪.‬‬ ‫موافقان در مورد حضور احتمالی سلطان ی فر بر مسند وزارت‬ ‫ی مرکز‬ ‫ورزش و جوانان اعتقاد داش��تند وی عضو هیات علم ‬ ‫تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام بوده و‬ ‫سابقه همکاری با رئی س جمهور منتخب را دارد که این مساله‬ ‫م ی تواند در اینده گره گشای مشکالت این وزارتخانه باشد‪ .‬از‬ ‫س��وی دیگر تعامل با مجلس نیز از سایر امتیازاتی است که‬ ‫یک وزیر خصوصا وزیر ورزش و جوانان باید داش��ته باشد که‬ ‫این امتیاز را نیز در س��لطان ی فر برم ی شمردند‪ .‬هاشم ی طبا‪،‬‬ ‫رئیس اسبق سازمان تربی ت بدنی در مورد سلطان ی فر اینچنین‬ ‫موضع گیری کرد‪« :‬ببینید‪ ،‬ورزش و مدیریت ورزش��ی از نظر‬ ‫کلی با قهرمانی تفاوت هایی دارد‪ .‬شاید یک قهرمان المپیک‬ ‫داشته باشیم که توانایی باالیی در رشته خود داشته‪ ،‬اما ساختار‬ ‫رشته های دیگر و شیوه مدیریت ورزشی‪ ،‬تعامل بی ن المللی‬ ‫و نوع س��ازش با دیگر حوزه ه��ا را نداند‪ .‬به ه��ر حال ویژگی‬ ‫سلطان ی فر این است که دو س��ال نفر دوم تشکیالت ورزش‬ ‫کشور بوده است‪ .‬اطالعات به روزی دارد‪ .‬از همه مهم تر اینکه‬ ‫ب رای یک وزیر داش��تن رابطه تعاملی بسیار مهم است که او‬ ‫مدیری با این ویژگی است که سال ها از نزدیک با اقای روحانی‬ ‫همکاری داشته و با مجلس��ی ها هم ارتباطی سازنده دارد‪ .‬او‬ ‫در س��ال های اخیر عضو مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع‬ ‫بوده اس��ت و روی هم رفته به نظرم م ی تواند از پس این کار‬ ‫ب ر بیاید‪ ».‬اما ب ر خالف هاش��م ی طبا‪ ،‬سعید فائقی از انتخاب‬ ‫سلطان ی فر چندان راضی نبود‪ .‬مهندس فائقی در مصاحبه با‬ ‫یکی از خبرگزاری ها به طور تلویحی مخالفت خود با مسعود‬ ‫سلطان ی فر را اشکار کرد و بعد از این موضع گیری نیز سعی‬ ‫کرد در سایه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫مس��ائل فرهنگی و اجتماعی دارد‪ .‬ت��وان مدیریتی باالیی‬ ‫داش��ته و از قدرت ب رنامه ریزی مناس��بی هم برخوردار است‪.‬‬ ‫صالح ی امیری در ام��ور جوانان دارای حرف‪ ،‬نظ��ر و برنامه‬ ‫است‪ ».‬اما گفته م ی شد برخی اط رافیان سلطان ی فر که ظاه را‬ ‫تا مقطعی دوست وی به شمار م ی رفتند علیه او البی کرده اند‬ ‫تا در مجلس رای اعتماد نگیرد‪ .‬سلطان ی فر البته این خبر را رد‬ ‫کرد و گفت‪« :‬ب ر خالف شایعات مطرح شده‪ ،‬تمام همراهان ما‬ ‫مدی ران خوشنام و با سابقه ای بودند که تالش خود را انجام داده‬ ‫و از همه امکانات خود استفاده کردند که من رای بیاورم‪ ».‬در‬ ‫این راه هیچ نقطه ضعفی ندیدم و هر صحبتی در این رابطه‬ ‫را تکذیب م ی کنم‪ .‬اما سلطان ی فر اعتراض خود را نیز اشکار‬ ‫کرد و گفت‪« :‬جمعی از نمایندگان مجلس برخورد جناحی و‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫دولت ب رای رسیدن به گزینه هایی که م ی توانند ورزش‬ ‫کشور را به خوبی اداره کنند کارگروهی تشکیل داد؛ کارگروهی‬ ‫متشکل از روسا و معاونان پیشین سازمان تربی ت بدنی‪ .‬انهایی‬ ‫که طی سال های اخیر نسبت به اوضاع مدیریتی ورزش کشور‬ ‫موضع مخالف در پیش گرفته بودند؛ سعید فائقی‪ ،‬سلطان ی فر‬ ‫و دیگر نف راتی که البته هم��ه انها چهره هایی منتقد نبودند‪.‬‬ ‫مثل داورزنی که رابطه خوبی با دولت قبلی داش��ت و البته‬ ‫کارنامه موفقی هم در فدراسیون والیبال از خود به جا گذاشته‬ ‫است‪ .‬کارگروه کارش را اغاز کرد‪ .‬گزینه های زیادی در رسانه ها‬ ‫مطرح شدند‪ .‬شماری از این نام ها نیز بیشتر مانور تبلیغاتی‬ ‫افرادی بود که در سال های گذشته مواضع تندی علیه مدی ران‬ ‫ورزش کش��ور اتخاذ کرده بودند‪ ،‬اما شاید همین تندی شان‬ ‫خیلی زود انها را از لیست اعتدال خارج کرد‪ .‬در نهایت از دل‬ ‫این کارگروه انتخاب گزینه وزارت ورزش و جوانان نام مسعود‬ ‫سلطان ی فر بیرون امد‪ .‬علی کفاش��یان این نام را با یک خبر‬ ‫در برنامه نود فاش کرد‪ .‬رئیس فدراس��یون فوتبال گفت که‬ ‫س��لطان ی فر به وی دس��تور داده ب رای گرفت��ن می زبانی جام‬ ‫ملت های اسیا از ‪ AFC‬مهلت بگیرد‪ .‬اینگونه بود که گزینه‬ ‫وزارت ورزش دولت اقای روحانی با دستور به علی کفاشیان‬ ‫در خصوص گرفتن مهلت از ‪ AFC‬احتمال نشستن خود بر‬ ‫کرسی وزارت ورزش و جوانان را ش��دت بخشید‪ .‬استانداری‬ ‫ی سازمان‬ ‫در سه اس��تان گیالن‪ ،‬زنجان و مرکزی‪ ،‬قائم مقام ‬ ‫تربی ت بدنی در فاصله س��ال های ‪ 74‬تا ‪ 76‬و هش��ت س��ال‬ ‫معاون سیاسی در استانداری های فارس‪ ،‬همدان و هرمزگان‬ ‫بخشی از کارنامه مسعود س��لطان ی فر بود که وی درباره اش‬ ‫با تاکید فراوانی س��خن م ی گفت‪ .‬از ط��رف دیگر مصطفی‬ ‫هاشم ی طبا‪ ،‬رئیس کارگروه تخصصی کابینه دولت یازدهم‬ ‫از قطعیت انتخاب سلطان ی فر صحبت کرد و درباره حاشی ه ها‬ ‫بر سر انتخاب وزیر ورزش گفت‪« :‬ببینید‪ ،‬ما یک مکانیسم‬ ‫طوالن ی مدت را پیاده کردیم‪ .‬ابتدا با نظرخواهی از کارشناسان و‬ ‫بررسی دقیق چالش های پیش روی ورزش‪ ،‬نقاط ضعف و قوت‬ ‫ورزش را شناسایی کردیم و شاخ ص های وزیر را نوشتیم‪ .‬بعد‬ ‫ت حضوری داشته باشیم که‬ ‫قرار بر این شد تا با گزینه ها مالقا ‬ ‫همین اتفاق هم افتاد‪ .‬بعد ب رنامه ها بررسی شدند‪ .‬در فاز بعدی‬ ‫قرار شد تا هر یک از اعضا سه اسم را در فرم های مخف ی شان‬ ‫بنویس��ند و این برگه ها از گروه جمع اوری ش��د‪ .‬ما حتی این‬ ‫برگه ها را هم نخواندیم و همان طور در بس��ته ب رای کارگروه‬ ‫اصلی بخش فرهنگ��ی و دفتر ریاس��ت جمهوری منتخب‬ ‫فرس��تادیم که برایند این برگه ها انتخاب اقای س��لطان ی فر‬ ‫به عنوان گزینه نهایی کارگروه بود‪».‬‬ ‫عباسعلیگائینی‬ ‫ایا مجلس به نصراهلل س�جادی‬ ‫که س�ومین وزیر پیش�نهادی دولت‬ ‫است‪ ،‬اعتماد خواهد کرد؟ پاسخ این‬ ‫سوال فردا روشن م ی شود‬ ‫سیاس��ی کردند‪ .‬انها به موضوع نگاه مدیریتی و تخصصی‬ ‫نداشتند و دیدشان جناحی و سیاسی بود‪».‬‬ ‫صالحی امیری به جای سلطانی فر‬ ‫مرداد هر چقدر که ب رای مس��عود سلطان ی فر تلخ تمام‬ ‫ش��د‪ ،‬اما ب رای رضا صالح ی امیری نوید روزهایی را م ی داد که‬ ‫م ی توانس��ت به قول خودش تحوالتی در ورزش ایجاد کند‪.‬‬ ‫صالح ی امیری جای سلطان ی فر را گرفت‪ .‬او سرپرست شد‪ .‬با‬ ‫شعارهایی که به نظر سنگین م ی رس��ید؛ «فضای ورزش را‬ ‫پاک م ی کنم‪ ».‬سی د رضا صالح ی امیری پیش از این معاون‬ ‫پژوهش های فرهنگی و اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت نظام بود‪ .‬خیل ی ها تصور م ی کردند‬ ‫یزنند‪،‬‬ ‫که مجلس ی ها به سینه دومین گزینه دولت دست رد نم ‬ ‫اما اتفاقی که ب رای سلطان ی فر رخ داد دامن صالح ی امیری را‬ ‫هم گرفت تا وی نیز رای اعتماد نگیرد‪ .‬او در دفاع از خود گفت‪:‬‬ ‫«وقتی من امدم ‪ 13‬فدراس��یون با سرپرست اداره م ی شدند‪.‬‬ ‫در همین مدت ما تاریخ انتخابات را مش��خص کردیم‪ .‬چند‬ ‫انتخابات برگزار ش��ده و بقیه هم برگزار م ی شوند‪ .‬پایان روز‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫مسئولیت هر رئیسی را مشخص کردیم و ابالغ کردیم‪ .‬محور‬ ‫دهم سیاست حرکتی من در وزارت ورزش پرهیز از حاشیه و‬ ‫توجه به متن اس��ت‪ .‬من هیچ وقت در حاشیه قرار نگرفتم و‬ ‫تالش کردم دستگاه بزرگ ورزش را به سمت اهدافش هدایت‬ ‫کنم‪ ».‬اما این حرف ها ان قدر پ ر زور نبود که اظهارات جنجالی‬ ‫الیاس نادران! نمایندگان مجلس ش��ورای اس�لامی با ‪107‬‬ ‫رای مواف��ق‪ 141 ،‬رای مخالف و ‪ 13‬رای ممتن��ع از مجموع‬ ‫‪ 261‬ارای ماخوذه‪ ،‬به سیدرضا صالح ی امیری به عنوان وزیر‬ ‫پیش��نهادی رئی س جمهور ب رای تصدی گری وزارت ورزش و‬ ‫جوانان رای اعتماد ندادند تا ورزش همچنان بدون وزیر بماند‪.‬‬ ‫ششم ابان ماه اما محمد شریعتمداری سرپرست وزارت ورزش‬ ‫و جوانان شد‪ .‬دکتر حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در حکمی محمد شریعتمداری را با حفظ سمت به عنوان‬ ‫«سرپرس��ت وزارت ورزش و جوانان» منصوب کرد‪ .‬عده ای‬ ‫اعتقاد داشتند که شریعتمداری به مجلس معرفی خواهد شد‬ ‫تا به عنوان وزیر ورزش و جوانان رای اعتماد بگیرد‪ ،‬اما دولت در‬ ‫نهایت به گزینه ای ورزشی رسید؛ نصراهلل سجادی‪.‬‬ ‫نصراهلل س��جادی به محض اینکه از‬ ‫سوی دولت معرفی شد در نخستین واکنش‬ ‫خود درباره نحوه اداره ورزش کش��ور گفت‪:‬‬ ‫«در مجلس از حقانی��ت جامعه ورزش دفاع‬ ‫خواهم کرد‪ ».‬او ب��ا ادبیاتی صمیمانه درباره‬ ‫مجلس ی ها س��خن گفت و تاکید کرد‪« :‬در‬ ‫صحن علنی مجلس ش��ورای اسالمی‪ ،‬از‬ ‫حقانیت جامعه ورزش دف��اع خواهم کرد و‬ ‫امی��دوارم نمایندگان فرهیخت��ه و با دانش‬ ‫مجلس به اهالی ورزش اعتماد کنند‪ .‬معتقد‬ ‫به طی شدن مس��یر قانونی در کسب رای‬ ‫اعتماد از نمایندگان مجلس شورای اسالمی‬ ‫هس��تم و در دفاع از خ��ود در مجلس فقط‬ ‫به دنبال دف��اع از جامع��ه ورزش و حقانیت‬ ‫این خانواده هس��تم‪ .‬من خود را جزو خانواده‬ ‫بزرگ ورزش ای ران م ی دانم و معتقد هس��تم‬ ‫ورزش��ی ها باید همه جا از ع��زت خود دفاع‬ ‫کرده و با ارائه واقعی ت ها‪ ،‬از حیثیت خود دفاع‬ ‫کنند‪ ».‬سجادی که به نظر م ی رسد سیاست‬ ‫مناسبی را در قبال تعامل با مجلس در پیش‬ ‫گرفته اس��ت درباره احتمال عدم رای اعتماد‬ ‫اهالی پاستور نیز موضعی منطقی و در عین حال ساده اتخاذ‬ ‫کرده اس��ت‪« :‬هر تصمیمی که نمایندگان مجلس بگیرند‪،‬‬ ‫ب رای من و جامعه ورزش کش��ور قابل احترام است و در واقع‬ ‫تقدیر هر چیزی نوشته شده اس��ت و با ان نم ی توان مبارزه‬ ‫کرد البته مخال��ف تالش و حرکت ب رای رس��یدن به اهداف‬ ‫مدنظرم نیس��تم‪ ».‬وی انجایی تفاوت خود با سلطان ی فر و‬ ‫صالح ی امیری را نشان داد که دستورات و شعارهای سنگین‬ ‫را در سیاست خود قرار نداد‪ .‬او از برخی روسای فدراسیون ها‬ ‫خواس��ت تا نظ رات خ��ود را در خصوص مباحث��ی که وزیر‬ ‫پیشنهادی در زمان دفاع از خود در مجلس باید ارائه کند را به‬ ‫وی منتقل کنند تا در صحن علنی مجلس‪ ،‬نظ رات جمعی از‬ ‫مدی ران عالی رتبه این خانواده را نیز بازگو کند‪ .‬این شروع ساده‬ ‫اما هدفمندی ب رای نصراهلل سجادی است‪ .‬در واقع اتفاقاتی‬ ‫که ب رای دو گزینه قبلی دولت رخ داد تا نتوانند از مجلس ی ها‬ ‫رای اعتماد بگیرند باعث شده تا سجادی شرایط بهتری را از‬ ‫لحاظ تصمیم گیری تجربه کند‪ .‬س��جادی یاداور شده است‪:‬‬ ‫«معاون امور مالی و پشتیبانی وزارت ورزش و جوانان جدا از‬ ‫اینکه در مراسم رای اعتماد چه اتفاقی خواهد افتاد‪ ،‬به ان دسته‬ ‫از فدراسیون هایی که تا امروز مشکالت مالی فراوانی داشته‬ ‫و کمکی دریافت نکرده اند‪ ،‬بودجه ای اختصاص خواهد داد تا‬ ‫بخشی از مشکالت فدراسیون ها برطرف شود‪.‬‬ ‫وی تاکید کرده‪« :‬راضی نیس��تم اهالی ورزش‪ ،‬روسای‬ ‫فدراسیون ها یا مدی ران کل ورزش و جوانان به خاطر کسب‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪74‬‬ ‫رای اعتماد در مجلس‪ ،‬خود را در این زمینه درگیر کنند‪ .‬چون‬ ‫معتقدم این اقدام به ص��ورت خودج��وش در جامعه ورزش‬ ‫به وجود م ی اید و نیاز به تشکیل ستاد و کارگروه نیست‪».‬‬ ‫ایا نمایندگان مجلس شورای اسالمی فردا به سومین‬ ‫گزینه پیش��نهادی دولت ب��رای وزارت ورزش و جوانان رای‬ ‫اعتماد خواهند داد؟ این سوالی است که پاسخ ان در کمتر از‬ ‫‪ 24‬ساعت اینده روشن خواهد شد‪.‬‬ ‫احتمالچرخشمجلسازدادنرایاعتمادبهسجادی‬ ‫هفته گذش��ته برخی اتفاقات باعث ش��د تا عده ای از‬ ‫نمایندگان مجل��س هش��دارهایی را متوجه دول��ت کنند‪.‬‬ ‫هش��دارها و تغییر و تحوالتی که ش��اید ص��دای ان در روز‬ ‫رای گیری نصراهلل س��جادی واضح تر به گوش برسد‪ .‬بهتر‬ ‫است کمی به عقب برگردیم‪ ،‬جایی که نمایندگان مجلس‬ ‫با ‪ 159‬رای مواف��ق‪ 70 ،‬رای مخالف و ‪ 32‬رای ممتنع به رضا‬ ‫فرج ی دان��ا به عنوان وزیر عل��وم‪ ،‬تحقیقات و فن��اوری رای‬ ‫اعتماد دادند‪.‬‬ ‫انتص�اب توفیق�ی و میل ی منف�رد‬ ‫ب ه عنوان مش�اور و مع�اون وزارت علوم‬ ‫موجب اعتراض نمایندگان به دولت شده‬ ‫است؛ موضوعی که م ی تواند فضا را برای‬ ‫رای اعتماد سجادی پیچیده کند‬ ‫مردی که ح��اال برخی انتصاب��ات او در وزارت علوم به‬ ‫محل مناقش��ه میان دولت و مجلس تبدیل ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫فرج ی دانا کیست؟ او در س��ال ‪ 1339‬در خانواده ای مذهبی‬ ‫در ق��م متولد ش��د و در س��ال ‪ 1357‬دیپلم خود را در رش��ته‬ ‫ریاضی و فیزیک از دبیرس��تان حکیم نظامی قم گرفت و در‬ ‫همان سال در رشته کارشناسی مهندسی برق دانشگاه شی راز‬ ‫پذیرفته شد‪ .‬وی پس از تعطیلی دانشگاه ها در سال ‪1359‬به‬ ‫سپاه پاسداران انقالب اسالمی پیوست و تا بازگشایی مجدد‬ ‫دانشگاه ها در پاییز سال ‪ 1361‬مسئولی ت های مختلفی را در‬ ‫سپاه عهده دار بود‪ .‬پس از بازگشایی دانشگاه ها به دانشکده‬ ‫فنی دانشگاه ته ران منتقل و در سال ‪ 1365‬با کسب رتبه ممتاز‬ ‫دانش اموخته ش��د‪ .‬فرج ی دانا تحصیالت کارشناس ی ارشد و‬ ‫دکترای خود را در دانش��گاه واترلو کانادا به پایان رس��اند و در‬ ‫س��ال ‪ 1373‬به عضویت هیات علمی گروه مهندسی برق‬ ‫و کامپیوتر دانشکده فنی دانش��گاه ته ران درامد‪ .‬فرج ی دانا‬ ‫هم اکنون استاد تمام رشته مهندسی برق در دانشگاه ته ران‬ ‫است‪ .‬او از سوی دکتر روحانی به مجلس معرفی شد و موفق‬ ‫شد وزیر علوم و تحقیقات شود اما چند انتصاب از سوی وی‬ ‫باعث شده تا مجلس ی ها صدای اعتراض شان را بلند تر کنند‪.‬‬ ‫حاال طرح سوال از رضا فرج ی دانا در دستورکار قرار گرفته است‪.‬‬ ‫طرح س��وال از وزیر علوم به دلیل انتصابات اخیر وی‬ ‫در وزارت علوم است که جعفر میل ی منفرد و جعفر توفیقی‬ ‫اخی را توس��ط وزیر علوم در این وزارتخانه پس��ت گرفته اند‪.‬‬ ‫این انتصابات در حالی از س��وی فرج ی دانا خبرس��از شده و‬ ‫اعتراض برخی نمایندگان را باعث شده که مجلس طی سه‬ ‫ماه گذشته زمانی که میل ی منفرد به عنوان وزیر پیشنهادی‬ ‫علوم به خانه ملت معرفی شد‪ ،‬به او رای اعتماد نداد و پس از‬ ‫انتصاب توفیقی به عنوان سرپرست این وزارتخانه و عملکرد‬ ‫نامطلوب وی‪ ،‬انتقادات و اعتراضات شدید خود را نسبت به‬ ‫توفیقی اعالم کردند‪ .‬هفته گذش��ته ‪ 150‬نفر از نمایندگان‬ ‫مجلس در نامه ای خطاب به رئی س جمهور در خصوص برخی‬ ‫انتصابات فرج ی دانا در وزارت علوم خواستار تجدید نظر وی در‬ ‫این انتصابات شدند‪ .‬در بخشی از این نامه امده‪« :‬جناب اقای‬ ‫روحانی! قلبا و قویا عالقه مند به همکاری با‬ ‫دولت جنابعالی هستیم‪ ،‬مصرانه خواستاریم‬ ‫که اقای فرج ی دانا را ب��ه تجدیدنظر در این‬ ‫انتصابات و برخی انتصابات س��وال ب رانگیز‬ ‫دیگر داللت فرمایید‪ .‬ما نگران انیم که چنین‬ ‫انتصاباتی فضای فعلی و روابط مثبت دولت‬ ‫و مجلس را تی��ره و تار ک��رده و موجب بروز‬ ‫واکنش هایی شده که جز اتالف وقت و انرژی‬ ‫سودی نداشته باشد‪».‬‬ ‫اما نصیری قی داری‪ ،‬معاون پارلمانی وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری نس��بت به برخی‬ ‫موضع گیری ها از س��وی نمایندگان مجلس‬ ‫واکن��ش نش��ان داد و گف��ت‪« :‬فرج ی دانا به‬ ‫نمایندگان قول داده بود افرادی را که با خرداد ‪88‬‬ ‫در ارتباط هستند‪ ،‬در وزارت علوم منصوب نکند‪.‬‬ ‫اما افرادی که در وزارت علوم منصوب شدند بعد‬ ‫از فرمایشات مقام معظم رهبری و پس از انکه‬ ‫سالعملی‬ ‫بحث فتنهپیشامد‪،‬هیچموقع عک ‬ ‫نداشتند و فرمایشات رهبری را به عنوان فصل‬ ‫الخطاب پذیرفتند‪ ».‬فرج ی دانا هم تاکید کرده‬ ‫که اگر وزارت اطالعات اثبات و اعالم کند این‬ ‫افراد با فتنه ارتباطی دارند‪ ،‬در این انتصابات تجدید نظر خواهد‬ ‫کرد‪ .‬نصیری قی داری گفت‪« :‬وزیر اختیار قانونی دارد ب رای خود‬ ‫معاون تعیین کند و باید نسبت به ب رنامه هایی که ارائه کرده‬ ‫پاسخگو هم باش��د‪ .‬با این حال هفته گذشته جلسه طوالنی‬ ‫نمایندگان عضو کمیسیون اموزش و فرج ی دانا پرتنش بود‪.‬‬ ‫گویا نمایندگان از پاس��خ های وزیر علوم قانع نشده و بیش از‬ ‫‪ 50‬امضا ب رای سوال از این وزیر در صحن مجلس جمع اوری‬ ‫کرده اند‪ .‬حاال رسانه های حامی مجلس اصولگرا معتقدند طرح‬ ‫استیضاح نخستین وزیر دولت یازدهم کلید خورده است‪ .‬باید‬ ‫دید واکنش دکتر روحانی‪ ،‬به این التهاب ها چیست‪ .‬این التهاب‬ ‫در حالی ش��دت پی دا کرده که قرار است فردا نصراهلل سجادی‬ ‫به مجلس برود‪ .‬گزینه ای که دولت عالقه مند اس��ت او وزیر‬ ‫ورزش و جوانان شود‪ .‬ب ی تردید اتفاقاتی که اخی را رخ داده در روز‬ ‫رای گیری ب رای گزینه وزارت ورزش نیز تاثیر خاص خود را دارد‪.‬‬ ‫یدانا درباره‬ ‫چه اصال بعید نیست مجلس ی ها در صورتی که فرج ‬ ‫انتصابات خبرسازش عقب نشینی نکند‪ ،‬با عدم رای اعتماد به‬ ‫گزینه وزارت ورزش هشداری را ب رای دولت مخابره کنند‪ .‬گویا‬ ‫جلسه رای اعتماد به نصراهلل سجادی حاال شرایط پیچیده تری‬ ‫هم به خود گرفته است‪ .‬پی ش بینی اینکه حمایت از سجادی‬ ‫در روز رای گیری به موج تبدیل م ی ش��ود ی��ا مخالفت با وی‪،‬‬ ‫کار دشواری است اما از قرار معلوم ماراتن انتخاب وزیر ورزش‬ ‫همچنان ادامه دارد‪ .‬با این احتمال که سجادی با همه چالش ها‬ ‫به ساختمان سئول خواهد رفت‪g.‬‬ ‫مجلس به سجادی رای قاطعی می دهد‬ ‫رئیس سابق کمیته ملی المپیک در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪2‬‬ ‫رئیس سابق کمیته ملی المپیک انتخاب نصراهلل سجادی ب ه عنوان گزینه پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان از‬ ‫ی منطقی م ی داند‪ .‬دکتر رضا قراخانلو در گفت وگو با مثلث به دالیل حمایت خود از دکتر سجادی‬ ‫سوی دولت را تصمیم ‬ ‫اشاره و ابراز امیدواری م ی کند که مجلس ی ها این بار با دادن رای اعتماد به این گزینه دولت‪ ،‬فرصت اداره ورزش کشور‬ ‫را در اختیار چهره ای ورزشی قرار بدهند‪.‬‬ ‫دکتر سجادی به مجلس معرفی شده تا ب ه عنوان‬ ‫گزینه وزارت ورزش و جوان�ان رای اعتماد بگیرد‪.‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ .‬من باید به تجارب ارزنده ش��ان اش��اره کنم‪.‬‬ ‫تجاربی که در علوم ورزش��ی به دس��ت امده و ایشان تنها‬ ‫به این اکتفا نکرده که این تجارب را به دس��ت بیاورد‪ ،‬بلکه‬ ‫در سال های اخیر به عنوان اس��تاد دانشگاه این دانش ارزنده‬ ‫را به دانشجویان و جوانان اموخته اس��ت‪ .‬بناب راین بسیاری‬ ‫از جوانان ما ایش��ان را به عنوان فردی علمی و تحصیلکرده‬ ‫م ی شناسند‪ .‬به هر حال این موضوع بسیار اهمیت دارد که‬ ‫وی در میان دانشگاهیان نیز چهره ای قابل احترام محسوب‬ ‫ی چون ساختار‬ ‫م ی شود و در حوزه های تخصصی بسیار مهم ‬ ‫سازمانی‪ ،‬منابع انس��انی‪ ،‬منابع مالی‪ ،‬روابط بی ن الملل و‬ ‫دیگر موارد به تدریس مشغول هستند‪ .‬از سویی دیگر‬ ‫م ی توان به تجربه اقای س��جادی اشاره کرد‪ .‬دامنه‬ ‫فعالی ت های وی از ش��غل ش��ریف معلمی شروع‬ ‫م ی شود و به باالترین س��طح مدیریتی در حوزه‬ ‫ورزش کشور م ی رسد‪.‬‬ ‫من فکر م ی کنم شرایط خوبی وجود دارد و‬ ‫خیل ی ها از جمله دانشگاهیان‪ ،‬مجلس و دولت‬ ‫این امادگی را دارند که به اقای س��جادی و در‬ ‫واقع به ورزش کش��ور کمک کنند تا مس��یر‬ ‫پیشرفت را اغاز کند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید اقای سجادی بتواند از‬ ‫مجلس رای اعتماد بگیرد؟‬ ‫‪ l‬با توجه به ش��واهد‪ ،‬بن��ده گمان‬ ‫م ی کنم ک��ه مجلس رای قاطع��ی به اقای‬ ‫س��جادی بدهد‪ .‬البته این را هم بگویم که‬ ‫دلیل خاصی ب رای وزیر نشدن اقای سجادی‬ ‫نم ی بین��م و معتق��دم از ه��ر نظ��ر او فرد‬ ‫شایسته ای است‪.‬‬ ‫قطعا اعتقاد شما این نیست که‬ ‫‪ l‬راه حل روشنی دارد‪ .‬اقای سجادی بهتر از هر فرد‬ ‫دیگری م ی داند ک��ه باید از تیمی متخص��ص در کنار خود‬ ‫استفاده کند‪ .‬معاونان با سابقه و تحصیلکرده ای که در امور‬ ‫ورزش بتوانند بهترین مش��اوره را در اختیار وی قرار بدهند‪.‬‬ ‫معتقدم از این طریق اگر نقطه ضعفی هم در شکل مدیریتی‬ ‫‪ l‬اقای سجادی فردی حرفه ای اس��ت و به نظرم‬ ‫خوب م ی تواند ورزش را اداره کند‪ .‬البته اگر فرد ب ی تجربه ای‬ ‫بود قطعا عرض م ی کردم که مشکالت فراوانی پیش رویش‬ ‫وجود دارد و بعید اس��ت که بتواند ورزش را نجات دهد‪ ،‬اما‬ ‫اقای سجادی فرد با تجربه ای اس��ت‪ .‬قطعا اشتباهاتی که‬ ‫یک ف��رد ب ی تجربه ممکن اس��ت مرتکب ش��ود را انجام‬ ‫نخواهد داد‪ .‬هر کس��ی که وزیر ورزش بش��ود کار سختی‬ ‫پیش رو دارد اما این سختی ب رای افراد متفاوت است‪ .‬ب رای‬ ‫اقای سجادی که فرد بسیار با تجربه ای است بسیاری از این‬ ‫مشکالت در همان گام نخست حل شده است‪ ،‬چون او به‬ ‫خوبی م ی داند که با استفاده درست از منابع انسانی و با قرار‬ ‫دادن تیمی حرف��ه ای در وزارت ورزش و ایج��اد کابینه ای‬ ‫متخصص در این وزارتخانه چگونه م ی تواند این مشکالت‬ ‫را به حداقل برساند‪.‬‬ ‫یعن�ی م ی خواهی�د بگویید هیچ چالش�ی وجود‬ ‫ندارد؟‬ ‫‪ l‬تنها یک چالش بزرگ وجود دارد‪ .‬البته نم ی توان‬ ‫نامش را چالش گذاشت‪ .‬بیشتر یک جور نگرانی است که‬ ‫امیدوارم این نگرانی ب ی مورد باش��د‪ .‬ببینید‪ ،‬نگرانی که به‬ ‫نظرم وج��ود دارد برخ��ورداری وزارت ورزش از منابع مالی‬ ‫دولت است‪ .‬قطعا رئی س جمهور محترم میان وزارتخانه ها‬ ‫تبعیضی قائل نخواهد شد و وزارتخانه ها باتوجه به دوری یا‬ ‫نزدیکی به اقای روحانی از منابع دولتی کم یا زیاد برخوردار‬ ‫نیستند‪ .‬امیدوارم و البته اطمینان دارم که این نگرانی هم‬ ‫با واکنش مناسب دولت برطرف خواهد شد‪ .‬چرا که تامین‬ ‫منابع مالی امر بس��یار مهم��ی در وزارت ورزش و جوانان‬ ‫خواهد بود‪ .‬دو حوزه ای که نیازمند سرمایه گذاری های کالن‬ ‫است و نم ی شود دست خالی به سراغ حل و فصل مشکالت‬ ‫رفت‪ .‬به همین دلیل امی��دوارم هم دولت و هم مجلس در‬ ‫این زمینه به وزارت ورزش و جوانان کمک کنند تا ش��اهد‬ ‫شکوفایی ورزش در کشور عزیزمان باشیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫ای�ا مدیریت ح�وزه جوانان چالش های�ی را برای‬ ‫اقای سجادی ایجاد خواهد کرد؟‬ ‫اقای سجادی چگونه م ی تواند از این حمایت ها‬ ‫به نفع ورزش کشور بهره ببرد؟‬ ‫اما عده ای اعتق�اد دارند که اقای س�جادی برای‬ ‫اداره ورزش کشور ان هم با مشکالت ب ی شماری‬ ‫که حاال ورزش ما با ان دست به گریبان است‪ ،‬کار‬ ‫بسیار سختی دارد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬معتقدم یکی از بهترین اتفاقاتی که م ی توانست‬ ‫ب رای ورزش کشور بیفتد رخ داد‪ .‬امیدوارم این انتخاب نهایی‬ ‫ش��ود و ورزش هم بتواند از این بالتکلیفی رهایی پیدا کند‪.‬‬ ‫ایش��ان را یک مدیر متخصص م ی دانم؛ فردی باتجربه و از‬ ‫ی هستند‪ .‬اقای دکتر‬ ‫خانواده ورزش که دارای خصایص مهم ‬ ‫سجادی فرد متدین و پاکدستی است که در سالمت نفس او‬ ‫س تردید ندارد‪ .‬اینها جنب ه های اخالقی وی به حساب‬ ‫هیچ ک ‬ ‫م ی اید اما از س��ویی دیگر باید تاکید کنم که سابقه بسیار‬ ‫طوالنی اقای سجادی در حوزه مدیریت ورزش زبانزد عام و‬ ‫خاص است‪ .‬به ه ر حال این یک واقعیت است که ورزش ما‬ ‫در کنار سایر ضرورت هایی که امروز نیاز مبرم ان محسوب‬ ‫م ی شود به مدیری امانتدار و با اخالق نیازمند است؛ خب اقای‬ ‫سجادی این خصیصه را دارد‪.‬‬ ‫اقای سجادی هیچ ایرادی در کارش وجود ندارد‪.‬‬ ‫‪ l‬دقیق��ا‪ .‬نم ی خواه��م بگویم که اقای س��جادی‬ ‫نقطه ضعفی ندارد‪ ،‬اما به طور منطقی او از خصوصیاتی که‬ ‫مجلس م ی خواهد در وزیر اینده ورزش ببیند برخوردار است و‬ ‫به نظرم این فرصت در اختیار وی قرار خواهد گرفت که وزیر‬ ‫ورزش و جوانان شود‪.‬‬ ‫وی وجود داشته باش��د برطرف خواهد ش��د و فرصت های‬ ‫پیشرفت ب رای ورزش کشور به دست خواهد امد‪.‬‬ ‫دولت باالخره گزینه ای ورزشی را به مجلس‬ ‫معرفی کرد‪ .‬این اتفاق چگونه رخ داد؟‬ ‫اقای روحانی وع��ده داده بود که ورزش را‬ ‫به دست ورزش ی ها خواهد سپرد‪ .‬اتفاقا فردی‬ ‫هم انتخاب شده و قرار است ب رای گرفتن رای‬ ‫اعتماد به مجلس برود که نه به افراط بلکه به‬ ‫اعتدال شهره است‪ .‬از سویی دیگر مجلس‬ ‫هم با عدم رای اعتماد به گزینه های قبلی‬ ‫نشان داد که بیش��تر به گزینه ای ورزشی‬ ‫تمای��ل دارد‪ .‬اگر چه نماین��دگان محترم‬ ‫مجلس در رد دو گزینه قبلی دالیل متنوع‬ ‫و متعددی را برم ی شمردند‪ ،‬اما یک دلیل‬ ‫مشترک میان مخالفان وجود داشت که به‬ ‫عدم ورزش��ی بودن ان کاندیداهای وزارت‬ ‫ورزش برم ی گشت‪ .‬شرایط دست به دست‬ ‫هم داد تا مطالبات جامعه و خواست اهالی‬ ‫ورزش نیز لحاظ شود و چه بهتر که دولت‬ ‫چنین تصمیم ‬ ‫ی را اتخاذ کرد‪g .‬‬ ‫‪75‬‬ ‫سیدنصراهلل؛ دانشگاهی و البته اجرایی‬ ‫‪3‬‬ ‫از تربیت بدنی اموزش و پرورش تا وزارت ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫وزارت ورزش و جوانان تنها وزارتخانه بدون وزیر کابینه‬ ‫حسن روحانی است‪ .‬پیش از این‪ ،‬مسعود سلطان ی فر و سیدرضا‬ ‫صالح ی امیری به عنوان نامزدهای وزارت ورزش معرفی شدند‬ ‫که با ارایی پایین نتوانس��تند رای اعتماد مجلس را کس��ب‬ ‫کنند‪ .‬هر دو نامزد قبلی‪ ،‬مدی ران غیرورزشی بودند اما این بار‬ ‫رئی س جمهور ترجیح داده یکی از چهره های ش��ناخته ش��ده‬ ‫ورزش را به عنوان نام��زد وزارت ورزش و جوانان معرفی کند‪.‬‬ ‫حسن روحانی ب رای سومین بار گزینه موردنظر خود ب رای وزارت‬ ‫ورزش و جوان��ان را معرفی کرد‪ .‬رئی س جمه��ور در نامه ای به‬ ‫رئیس مجل س شورای اسالمی شرح حال و ب رنامه دکتر نصراهلل‬ ‫س��جادی را ب رای اخذ رای اعتماد جهت تصدی وزارت ورزش‬ ‫و جوانان به مجلس شورای اس�لامی ارائه داد‪ .‬دکتر نصراهلل‬ ‫سجادی‪ ،‬دانشیار دانشکده تربی ت بدنی و علوم ورزشی دانشگاه‬ ‫ته ران است‪ .‬او در سال ‪ 1360‬با ابالغ شهید دکتر باهنر (وزیر‬ ‫اموزش و پرورش و نخس ت وزیر دولت شهید رجایی) مدیرکل‬ ‫تربی ت بدنی وزارت اموزش و پرورش ش��د‪ .‬ریاست فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ ،‬قائم مقام سازمان تربی ت بدنی‪ ،‬دبیرکلی کمیته ملی‬ ‫المپیک و معاون تربی ت بدنی و تندرستی وزیر اموزش و پرورش‬ ‫از دیگر سوابق مدیریتی وی بوده است‪ .‬سجادی همچنین در‬ ‫بازی های المپیک ‪ 1988‬س��ئول‪ 1996 ،‬اتالنت��ا‪ 2004 ،‬اتن و‬ ‫‪ 2008‬پکن سرپرست کاروان ورزشی جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫بود‪ .‬وی در پنج دوره بازی های اس��یایی عهده دار سرپرستی‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫مسعود سلطانی فر پس از اعالم عدم رای اعتماد‬ ‫مجلسبرخوردنمایندگانراسیاسیخواند‬ ‫‪76‬‬ ‫کاروان ورزش��ی ای ران بوده است‪ .‬س��جادی در المپی ک ها و‬ ‫بازی های اس��یایی زیادی حضور داشته‪ ،‬حتی در دوره جوانی‬ ‫به صورت داوطلب در بازی های اسیایی ‪ 1974‬ته ران فعالیت‬ ‫کرده‪ .‬او را باید «مرد المپی ک ها» دانس��ت‪ .‬سجادی در زمینه‬ ‫تالیف و ترجمه کتب دانشگاهی‪ ،‬اثار متعددی دارد‪ .‬مدیریت‬ ‫س��ازمان های ورزش��ی‪ ،‬فوتبال‪ ،‬بازاریابی ورزش��ی و جنبش‬ ‫المپیک و‪ 21‬عنوان دیگر از جمله کتاب های تالی ف شده ایشان‬ ‫است‪ .‬همچنین از دکتر نصراهلل س��جادی ‪ 62‬مقاله در زمینه‬ ‫علمی و پژوهشی در نشریات خارجی به چاپ رسیده است‪ .‬او‬ ‫سابقه عضویت در شورای المپیک اسیا را از سال‪ 1370‬به مدت‬ ‫‪20‬سال داشته و از س��ال ‪ 1373‬مدرس المپیک سولیداریتی‬ ‫کمیته بی ن المللی المپیک است‪ .‬نصراهلل سجادی هم اکنون‬ ‫با حکم سرپرس��ت قبلی این وزارتخانه یعنی صالح ی امیری‬ ‫به عنوان معاون توسعه ورزش قهرمانی و حرفه ای وزارت ورزش‬ ‫و ج وانان فعالیت م ی کند‪ .‬دبیرکل پیشین کمیته ملی المپیک‬ ‫پس از معرفی به عنوان گزینه وزارت ورزش و جوانان در این باره‬ ‫گفت‪« :‬قطعا توجه ویژه اقای رئی س جمهور به دو حوزه ورزش‬ ‫و جوانان بر کسی پوشیده نیست و امیدوارم بتوانم با همکاری‬ ‫معاونان‪ ،‬روسای فدراسیون ها و مدی ران استان ها با ب رنامه ریزی‬ ‫موثر و کارامد‪ ،‬پاسخگوی خواس��ت دولت یازدهم در وزارت‬ ‫ی و اجرایی سی د نصراهلل‬ ‫ورزش و جوانان باشم‪ ».‬سوابق علم ‬ ‫سجادی‪ ،‬وزیر پیش��نهادی ورزش و جوانان که روحانی طی‬ ‫صالحی امیری نیز پس از وزیر نشدن باب انتقاد از‬ ‫نمایندگانمجلسراگشود‬ ‫س مجلس شورای اس�لامی تقدیم کرده بود‪،‬‬ ‫نامه ای به رئی ‬ ‫قابل تامل است‪ .‬حجت االسالم حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫کشورمان طی نامه ای به علی الریجانی رئیس مجلس شورای‬ ‫هلل س��جادی را به عنوان وزیر پیشنهادی‬ ‫اسالمی‪ ،‬سی د نصرا ‬ ‫ورزش و امور جوان��ان به مجلس معرفی ک��رد‪ .‬طبق اعالم‬ ‫ترئیسه جلسه رای اعتماد به این وزیر پیشنهادی یکشنبه‬ ‫هیا ‬ ‫(فردا) در صحن علنی مجلس برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫سوابق اجرایی‬ ‫‪1‬ـ مدیرکل تربی ت بدنی وزارت اموزش و پرورش ‪1364‬‬ ‫ ‪(1360‬ابالغ از شهید دکتر باهنر)‬‫‪2‬ـ رئیس فدراسیون فوتبال ‪ 1365‬ـ ‪1364‬‬ ‫‪3‬ـ قائم مقام سازمان تربی ت بدنی ‪ 1368‬ـ ‪1366‬‬ ‫‪4‬ـ دبیرکل کمیته ملی المپیک ‪ 1375‬ـ ‪1371‬‬ ‫‪5‬ـ معاون تربی ت بدن��ی و تندرس��تی وزارت اموزش و‬ ‫پرورش ‪ 1384‬ـ ‪1380‬‬ ‫‪6‬ـ عضو هیات رئیس��ه کمیته ملی المپیک ‪ 1375‬ـ‬ ‫برئیس و خزانه دار‬ ‫‪1359‬و ‪ 1378 - 1387‬در سمت نای ‬ ‫‪7‬ـ سرپرست کاروان های ورزش��ی جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در بازی های المپیک ‪2008 ،2004 ،1996 ،1988‬‬ ‫‪ 8‬ـ سرپرس��ت کاروان های ورزشی جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در بازی های اسیایی ‪.2006 ،1998 ،1994 ،1990 ،1986‬‬ ‫سوابق علمی‬ ‫‪ 1‬ـ تالیف و ترجمه کتاب (بعضا با همکاران دانشگاهی)‬ ‫در زمینه جنبش المپیک‪ ،‬مدی ریت سازمان های ورزشی‪ ،‬فوتبال‪،‬‬ ‫بازاریابی ورزشی‪ ،‬روابط بی ن الملل در ورزش‪ 21( ...‬عنوان)‬ ‫سجادیمی گویدرابطهمناسبیبامجلسی هادارد‬ ‫و انها حق دارند به او رای اعتماد بدهند یا نه‬ ‫ی ‪ -‬پژوهش��ی در نش��ریات داخلی و‬ ‫‪ 2‬ـ مقاالت علم ‬ ‫خارجی ‪ 62‬مورد چاپ شده و ‪ 30‬مورد پذیرش شده در انتظار‬ ‫چاپ‬ ‫‪ 3‬ـ مقاالت ارائه ش��ده در کنگره ه��ای علمی داخلی و‬ ‫خارجی (‪ 95‬مورد)‬ ‫‪ 4‬ـ راهنمایی و مش��اوره پایان نامه و رساله دکترا بیش‬ ‫از ‪ 160‬مورد‬ ‫دکتر گائینی سال ها‬ ‫در کنار سجادی به کار‬ ‫علمی مشغول بوده و‬ ‫معتقد است که دوست‬ ‫ن ساله اش‬ ‫چندی ‬ ‫م ی تواند از پس‬ ‫مشکالت ورزش براید‬ ‫نصراهلل س��جادی در حال حاضر عض��و هیات علمی‬ ‫ دانشکده تربی ت بدنی و علوم ورزش��ی دانشگاه ته ران است‬ ‫و از سال ‪ 1370‬تا ‪ 1390‬عضو شورای المپیک اسیا و از سال‬ ‫‪ 1373‬تاکنون مدرس المپیک سولی داریتی کمیته بی ن المللی‬ ‫المپیک است‪.‬‬ ‫مسئولیت های مهم اجرایی‬ ‫ورزش‬ ‫پروژه سخت و اسان دولت‬ ‫یادداشت دکتر گائینی درباره گزینه پیشنهادی وزارت ورزش و جوانان‬ ‫‪4‬‬ ‫بین مس��ئولیت و حوزه مربوط به کار و س��پردن ان‬ ‫مسئولیت به دست یک فرد باید تناسب وجود داشته باشد؛‬ ‫این اصل هم شکل گیری نام دارد‪ .‬به عنوان مثال وزن و قلب‬ ‫باید متناس��ب با یکدیگر رش��د کند‪ ،‬در غیر این صورت به‬ ‫قلب اسیب وارد م ی شود‪ .‬در ورزش هم باید همین اتفاق رخ‬ ‫دهد‪ ،‬یعنی بین مس��ئولیت و تخصص و قلمرو کار تناسب‬ ‫ایجاد شود‪ .‬موضوع وزارت ورزش و جوانان دو نکته مهم را در‬ ‫خود دارد‪ .‬کسی که م ی خواهد متصدی این امر شود‪ ،‬حوزه‬ ‫تحصیالت‪ ،‬مدیریت ه��ای قبل ی اش و پیش��ینه کاری اش‬ ‫همگی باید با این دو حوزه ارتباط تنگاتنگ داشته باشد‪ .‬در‬ ‫حال حاضر بین این حوزه کاری و مسئولیت و مسئولی که‬ ‫کار قرار است به دست او سپرده شود‪ ،‬اصل هم شکل گیری‬ ‫برقرار شده است‪ .‬به نظر م ی رسد که بعد از وزارتخانه شدن‬ ‫ورزش و تصویب این قانون این نخستین بار است که کار به‬ ‫دست مسئولی سپرده م ی ش��ود که با حوزه تحت نظر خود‬ ‫تناسب دارد‪ .‬البته در گذشته حمید سجادی هم این تناسب‬ ‫را داش��ت اما میان تجربه تخصصی و حوزه های مدیریتی‬ ‫کالن اقای نصراهلل س��جادی با مس��ائل مربوط به وزارت‬ ‫ورزش و جوانان باالی ‪ 90‬درصد ارتب��اط و هماهنگی دیده‬ ‫م ی شود‪ .‬به بیان دیگر هر مدیری در حوزه کاری اش باید به‬ ‫دو صورت مورد ارزیابی قرار بگیرد؛ یکی ویژگ ی های عمومی‬ ‫و ویژگ ی های تخصصی‪.‬‬ ‫اقای س��جادی ویژگ ی های عمومی را دارد‪ .‬حس��ن‬ ‫خلق دارد و البته به افکار عادالنه و منصفانه شهرت دارد‪ .‬از‬ ‫خودخواهی و تکروی فاصله م ی گیرد‪ .‬در بعد تخصصی نیز‬ ‫باید بگویم ایشان یک ورزشکار خوب در فوتبال بوده است‪.‬‬ ‫تحصیالت عالی در حوزه ورزش و سابقه حضور ‪ 20‬ساله در‬ ‫شورای المپیک اسیا باعث م ی ش��ود که وی را فردی بسیار‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫‪ 1‬ـ مدیرکل تربی ت بدن��ی در وزارت اموزش و پرورش‬ ‫به مدت ‪ 52‬ماه از سال ‪ 1360‬تا ‪1364‬‬ ‫‪ 2‬ـ قائم مقام س��ازمان تربی ت بدنی به مدت ‪ 3‬س��ال از‬ ‫سال ‪ 1366‬تا ‪1368‬‬ ‫‪ 3‬ـ معاون حقوقی و امور مجلس سازمان تربی ت بدنی‬ ‫به مدت یک سال از سال ‪ 1365‬تا سال ‪1366‬‬ ‫‪ 4‬ـ نایب رئیس کمیته المپیک به مدت چهار س��ال از‬ ‫سال ‪ 1359‬تا ‪1363‬‬ ‫‪ 5‬ـ عض��و هیات رئیس��ه و خزان��ه دار در کمیته ملی‬ ‫المپیک به مدت هشت سال از ‪ 1363‬تا ‪1371‬‬ ‫‪ 6‬ـ عضو هیات رئیسه و دبیرکل کمیته ملی المپیک‬ ‫به مدت چهار سال از سال ‪ 1371‬تا ‪1375‬‬ ‫‪ 7‬ـ عض��و هیات رئیس��ه و خزان��ه دار در کمیته ملی‬ ‫المپیک به مدت هشت سال از سال ‪ 1379‬تا ‪1387‬‬ ‫‪ 8‬ـ مدیرکل گروه مبانی علوم انسانی در دانشگاه ته ران‬ ‫به مدت شش سال از سال ‪ 1373‬تا ‪1378‬‬ ‫‪ 9‬ـ عضو ش��ورای عالی ورزش در سازمان تربی ت بدنی‬ ‫به مدت هشت سال از سال ‪ 1372‬تا ‪1380‬‬ ‫‪ 10‬ـ معاون وزیر اموزش و پرورش به مدت چهار سال‬ ‫از سال ‪ 1380‬تا ‪1384‬‬ ‫‪ 11‬ـ رئیس فدراسیون فوتبال در سازمان تربی ت بدنی‬ ‫به مدت ‪ 16‬ماه از سال ‪ 1364‬تا ‪1365‬‬ ‫‪ 12‬ـ عضو کمیته مالی در شورای المپیک اسیا به مدت‬ ‫بیش از ‪ 20‬سال از سال ‪ 1990‬تا ‪2011‬‬ ‫‪ 13‬ـ عضو کمیته هماهنگی بازی های اسیایی ماکائو‬ ‫‪ 2007‬در شورای المپیک اس��یا به مدت دو سال از سال ‪2005‬‬ ‫تا ‪2006‬‬ ‫‪ 14‬ـ سرپرس��ت کاروان ورزش��ی ای��ران در بازی های‬ ‫اس��یایی س��ئول‪ ،‬پک��ن‪ ،‬هیروش��یما‪ ،‬بانک��وک و دوح��ه‬ ‫به مدت پن��ج دوره در س��ال های ‪1998 ،1994 ،1990 ،1986‬‬ ‫و ‪2006‬‬ ‫‪ 15‬ـ سرپرس��ت کاروان ورزش��ی ای��ران در بازی های‬ ‫المپیک س��ئول‪ ،‬اتالنتا‪ ،‬اتن‪ ،‬پکن به مدت چه��ار دوره و در‬ ‫سال های ‪ 2004 ،1996 ،1988‬و ‪2008‬‬ ‫‪ 16‬ـ سرپرس��ت کاروان ورزش��ی ای��ران در بازی های‬ ‫المپیک زمس��تانی در سالت لی ک س��یتی در یک دوره‪ ،‬در‬ ‫سال ‪2002‬‬ ‫‪ 17‬ـ سرپرس��ت کاروان ورزش��ی ای��ران در بازی های‬ ‫اسیایی زمستانی اموری در یک دوره‪ ،‬در سال ‪2003‬‬ ‫‪ 18‬ـ سرپرس��ت کاروان ورزش��ی ای��ران در بازی های‬ ‫اسیایی داخل سالن بانکوک در یک دوره‪ ،‬در سال ‪2005‬‬ ‫‪ 19‬ـ عضو کمیته برنامه ری��زی تربی ت بدنی در وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری از سال ‪ 1386‬تاکنون‬ ‫‪ 20‬ـ عضو کمیته هماهنگی بازی های اس��یایی ‪2010‬‬ ‫گوانگجو در شورای المپیک اسیا به مدت چهار سال از سال‬ ‫‪ 2006‬تا ‪g .2010‬‬ ‫باتجربه ب رای پس��ت وزارت ورزش و جوان��ان بدانیم‪ .‬اقای‬ ‫س��جادی مدیریت را از پایی ن ترین حوزه های علوم ورزشی‬ ‫شروع و تا سطح کالن ان پیش رفته است‪ .‬درست به همین‬ ‫دلیل از پیچیده ترین اصول مدیریتی اگاه اس��ت‪ .‬دامنه این‬ ‫فعالی ت ها از اداره فدراس��یون فوتبال تا هدایت کاروان های‬ ‫ورزشی در المپیک گسترده است‪ .‬وی در بازی های المپیک‬ ‫و بازی های اس��یایی و در واقع در همه حوزه هایی که قبول‬ ‫مسئولیت کرده به خوبی از عهده انجام وظایف خود برامده‬ ‫است و توانس��ته نقش مثبت و برجس��ته ای را ایفا کند‪ .‬اما‬ ‫ورزش اساسا یک مشکل بزرگ را در خود دارد‪ .‬ورزش سهل و‬ ‫ممتنع است‪ .‬سخت و اسان است‪ .‬فوق العاده تخصصی است‬ ‫و از سویی دیگر عامی و مردمی است و بیش از حد رسانه ای‪.‬‬ ‫همین امر باعث م ی شود که کار کردن در حوزه ورزش‬ ‫بسیار سخت و پیچیده شود‪ .‬چون اظهارنظرها بسیار سخت‬ ‫و اس��ان صورت م ی گیرد‪ .‬س��هل از این منظر که هر فردی‬ ‫اظهارنظر م ی کند و س��خت از این بابت ک��ه ورزش کامال‬ ‫تخصصی اس��ت‪ .‬در واقع علم اس��ت‪ .‬درس��ت مثل حوزه‬ ‫پزشکی‪ .‬ب ی برنامه هم نم ی ش��ود در ورزش پیشرفت کرد‪.‬‬ ‫ب رنامه م ی خواهد‪ .‬ب رنامه کوتاه مدت‪ ،‬میان مدت و بلند مدت‪.‬‬ ‫در باالترین سطح به ب رنامه ریزی نیاز دارد‪ .‬این مساله همواره‬ ‫کار مدی ران را س��خت م ی کند‪ .‬من به عن��وان عضو جامعه‬ ‫ورزش از رئی س جمهور تش��کر م ی کنم که اقای سجادی را‬ ‫به عنوان گزینه وزارت ورزش به مجل��س معرفی کرده اند و‬ ‫البته به عنوان فردی که در باالترین س��طح در بخش علوم‬ ‫ورزشی کار و فعالیت م ی کنم از نمایندگان محترم مجلس‬ ‫م ی خواه��م که ب��ا رای اعتماد ب��ه دکتر س��جادی فرصت‬ ‫پیشرفت و شکوفایی را ب رای ورزش و جوانان ایجاد کنند و به‬ ‫اقای سجادی روی خوش نشان دهند‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫شهر من‬ ‫بوی محرم‬ ‫می دهد‬ ‫نمادهاییکحماسه‬ ‫دیـــدار‬ ‫شهر لباس سیاه بر تن م ی کند؛ همه شهر‪ ...‬این دوست داشتن ی ترین سیاهی همه دنیاست‪ .‬یک س�یاهی که در گوشمان تکرار م ی کند که «هیهات منا الذله»‪ 10 .‬روز تمام‬ ‫با این نوا به کالس درس م ی رویم‪ ،‬کالس درس ازادگی‪ ،‬در مکتب حسین (ع) م ی نش�ینیم‪ ،‬وفاداری را م ی اموزیم از ابوالفضل (ع) و اگر الیق باشیم‪ ،‬این درس ادامه دارد‪ .‬این مدرسه‬ ‫‪ 72‬اتاق دارد که در هر کدام از انها دنیایی از معرفت و زیبایی تدریس م ی شود‪ .‬درسی که در مدرسه نم ی ماند‪ ،‬درسی که در مرحله بعدی منادیانی دارد که در کاروانی منزل به منزل‬ ‫درس عشق و ایثار را پخش م ی کنند‪ .‬شهر م ی خواهد برای این کالس اماده شود‪ ،‬لباس سیاه بر تن م ی کند؛ همه شهر‪ ،‬همه شه ر ها‪ .‬شهر پر م ی شود از نمادهایی که حاال بخشی‬ ‫از فرهنگ ما محسوب م ی شوند؛ نمادهایی که به یادمان م ی اورد که ان قافله چه م ی خواست بگوید‪ ،‬هرکدام از ما که به این نمادها م ی رسیم ب ی اختیار به حالتی م ی رسیم که برای ان‬ ‫همه مظلومیت و رشادت توامان‪ ،‬مرثیه و احترام ذره ذره وجودمان را در برم ی گیرد‪ .‬انجاست که شه ر مان بوی کربال م ی گیرد‪ .‬شهر ما چگونه به استقبال محرم م ی رود؟‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫عالمت‬ ‫عالمت به عنوان یکی از نمادهای عزاداری امام حسین (ع) از زمان های بسیار قدیم بین ای رانیان به خصوص در ایام‬ ‫ماه محرم رواج داشته که در ساخت ان از توغ‪ ،‬پرچم‪ ،‬کتیبه و ابزارهای متنوع ب رای تزیین بهره م ی بردند‪ .‬علم ها به عنوان‬ ‫نمادی مقدس یاداور واقعه کربال و به خصوص علمدار کربال حضرت ابوالفضل(ع) هستند‪ .‬در گذشته هر لشکر یک نشانه‬ ‫یا عالمت مخصوص خود داشت که وقتی از دور انها را م ی دیدند م ی گفتند فالن لشکر است‪ .‬امروزه علم هم همینطور‬ ‫است؛ نشانه هیات و حسینیه است و وقتی جلوی دسته حرکت م ی کند هر کسی که م ی بیند م ی گوید این فالن هیات‬ ‫است و با علم شناخته م ی شود‪ .‬تیغه ها همیشه فرد است و در روی تیغه ها معموال زیارت عاشورا یا اشعار محتشم کاشانی‬ ‫و به سلیقه علمدار اش��عار دیگر یا ایاتی از قران نوشته م ی شود‪ .‬جعفر ش��هری در کتاب تاریخ اجتماعی ته ران در قرن‬ ‫سیزدهم م ی نویسد‪« :‬ظهور عالمت را از زمان دیلمیان و موسس تعزیه داری شهدای کربال باید دانست و اینکه عده ای در‬ ‫پای نشانه ای به راه افتاده ارائه حالت عزا بکنند و ان نشانه نم ی توانست چیزی به جزء بیدقی باشد و پس از چندی بر سر‬ ‫چوب بیدق نیز پیکانی از اهن نصب کردند و رنگ بیدق هایشان هم تماما سیاه که تماما عالمت عزادار بودنشان بود‪g».‬‬ ‫سین ه زنی و زنجی ر زنی‬ ‫سینه زنی نوعی مراسم سنتی عزاداری ب رای سی د الشهدا(ع) و دیگر ائمه مظلوم است‪ .‬این مراسم معموال همراه‬ ‫نوحه خوانی با اهنگی خاص است‪ .‬اصل این س��نت به ویژه در میان عرب ها رواج داشته است‪ .‬انها هنگام وارد شدن‬ ‫مصیبت‪ ،‬دست ها را به صورت ضربدری ‪ -‬به گونه ای که کف دست ها به طرف صورت باشد‪ -‬روی هم قرار داده و به‬ ‫نشانه عزا به سینه م ی زدند‪ .‬برخی زنان حاضر در صحرای کربال پس از مش��اهده ان فجایع‪ ،‬با زدن بر سینه خود به‬ ‫عزاداری پرداختند‪ .‬همچنین برخى از منابع تاریخى نشان مى‏دهد که وقتى بنى‏هاشم ب راى اولی ن بار از مدینه به کربال‬ ‫امده و با کاروان اس��راء در ان مکان برخورد کردند‪ ،‬به رسم عزادارى دست به سینه مى‏زدند‪ .‬سینه زنی یکی از مظاهر‬ ‫مهم عزاداری و اب راز تنفر از ظلم بن ی امیه است و در تداوم هدف عاشورا نقش مهمی دارد‪ .‬در مورد پیشینه زنجی ر زنی‬ ‫روایت های فراوانی وجود دارد؛ زنجیرزنی یکی از مراسم شیعیان هنگام عزاداری محرم است‪ .‬در این مراسم مردان با‬ ‫زنجیر بر پشت خود م ی کوبند که گاه باعث خونریزی م ی گردد‪ .‬زنجی رزنی در حالت های مختلف انجام م ی گیرد‪ ،‬مثال‬ ‫تک ضرب‪ ،‬سه ضرب ‪ ،‬چهار ضرب‪ ،‬پنج ضرب و بیشتر که با خواندن اشعار و مدیحه سرایی همراه است‪ ،‬همچنین با‬ ‫طبل و سنج ریتم خاصی به ان داده م ی شود‪g .‬‬ ‫‪78‬‬ ‫نذری‬ ‫در کنار همه مراس��می که در ماه ه��ای محرم و‬ ‫صفر برگزار م ی ش��ود‪ ،‬نذری دادن نیز سنتی است که از‬ ‫دیرینه بین همه اقوام ای رانی جای داش��ته است‪ .‬سنت‬ ‫شریک ش��دن در نذری همدیگر‪ ،‬جدای از بیشتر کردن‬ ‫خلوص نیت ان‪ ،‬یک فرایند اجتماعی و نشانه یک کار‬ ‫موفق گروهی است‪ .‬صحنه هم زدن غذای نذری‪ ،‬از ان‬ ‫خاطره هایی است که هیچ وقت از خاطر ادم نم ی رود‪ .‬در‬ ‫محب ان اهل بیت مقدار‬ ‫این بین بنا به بضاعت هر شخص و هیات و می زان مشارکت ّ‬ ‫و نوع غذا متفاوت بوده ا ّم��ا همچنان تناول مقداری از این غذا ک��ه دارای عطر و بوی‬ ‫خاصی است‪ ،‬ب رای مردم از لحاظ معنوی حائز اهمیت فراوان است‪ .‬دادن اطعام و نذری‬ ‫در چندصد سال پیش شیوه شیعیان ب رای مقابله با ستم های امویه و بن ی عباس بوده‬ ‫و در حقیقت ب رای حفظ هویت شیعیان صورت م ی گرفت‪ .‬نذورات هر منطقه مطابق‬ ‫سنت ها و رسومات ان محله است‪.‬‬ ‫معروف ترین غذا ب رای نذری ماه محرم‪ ،‬قیمه اس��ت عدس پلو هم از نذری های‬ ‫قدیمی است‪ .‬سادگی این غذاها نشانی از سادگی و ب ی االیشی صاحب این روزهاست‬ ‫که کاش پس از محرم نیز میان ما بماند‪ .‬زیبایی محرم و نذر هایش زمانی دلنشی ن تر‬ ‫است که از تجمالت و اسراف جلوگیری شود و این نذورات شامل همه اقشار چه غنی و‬ ‫چه فقیر شود تا همه در این ایام همدل و یکرنگ باشند‪g .‬‬ ‫لباس سیاه‬ ‫از جنایت هاى سپاه عمر سعد‪ ،‬یکی هم اتش زدن‬ ‫خیمه هاى امام حسین (ع) و اهل بیت او در روز عاشورا‬ ‫بود‪ .‬پ��س از انکه امام به ش��هادت رس��ید‪ ،‬کوفیان به‬ ‫غارت خیمه ها پرداختن��د‪ ،‬زن ه��ا را از خیمه ها بیرون‬ ‫اوردند‪ ،‬س��پس خیمه ها را به اتش کشیدند‪ .‬به یاد این‬ ‫حادثه‪ ،‬در مراسم عاش��ورا در برخى مناطق رسم است‬ ‫که خیمه هایى به نشان خیام اهل بیت بر پا مى کنند‬ ‫و انها را ظهر عاشورا به اتش مىکشند تا احیاگر یاد ان‬ ‫ستمى باشد که روز عاش��ورا بر خاندان رسالت رفت‪ .‬در‬ ‫این مراسم خیمه هایی با ابعاد دو متر تا ‪150‬متر در اشکال گنبدی و هشت ظلعی اماده‬ ‫م ی شود تا با این کار به نوعی خیمه های امام حسین(ع) را در دشت کربال شبی ه سازی‬ ‫کنند‪ .‬این مراس��م به عنوان نماد مظلومیت کاروان امام حسین(ع) و یاران وفادارش در‬ ‫دشت کربال پس از به شهادت رساندن ان امام شهید توسط امویان و به اتش کشیده‬ ‫ش��دن خیمه ها و چادرهای خانواده ایشان برگزار م ی ش��ود‪ .‬در روز عاشورا دستجات و‬ ‫هیات های عزادار همراه با اجرای مراسم سینه زنی و زنجیرزنی به سمت خیمه ها روانه‬ ‫شده و زمانی که تمامی گروه های عزادار به خیمه ها م ی رسند‪ ،‬تعزیه خوانانی با لباس‬ ‫قرمز در نقش سپاه یزید سوار بر اسب به س��مت گروه دیگر که در نقش اسرای کربال‬ ‫هستند و به سمت خیمه ها هجوم برده و انها را با تازیانه به سمت خیمه ها روانه میکنند‬ ‫و سپس خیمه ها را به اتش م ی کشند‪ .‬مراسم اتش زدن خیمه ها با فریاد «واحسینا» و‬ ‫«یازینب» عزاداران همراه است‪g .‬‬ ‫پرچ م نوشت ه ها‬ ‫در محرم پرچم هایی به رنگ های س��یاه‪ ،‬س��بز و حتی قرمز که روی‬ ‫ان بیش��تر به رنگ خون یعنی قرمز یا به رنگ س��فید مضامینی مرتبط با‬ ‫واقعه عاشورا نوش��ته شده است‪ ،‬بس��یار دیده م ی شود‪ .‬در بس��یاری از این‬ ‫پارچه نوش��ته ها‪ ،‬نام قهرمانان و بزرگان ان روز جاویدان به چشم م ی خورد‪،‬‬ ‫نام های امام حس��ین (ع)‪ ،‬حضرت ابوالفضل العباس(ع) و دیگران بزرگان یا‬ ‫به طور مستقیم با ادات ندا نظیر «یا» همراه م ی شود‪ ،‬یا القاب این بزرگواران‬ ‫نظیر ساالر ش��هیدان‪ ،‬ثاراهلل‪ ،‬قمر بن ی هاش��م‪ ،‬غریب فاطمه (س) و‪ ...‬دیده‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬در برخی از پرچم ها هم جمالتی که در روز واقعه بر زبان مقدس‬ ‫حضرت جاری شده است‪ ،‬نوشته م ی شود؛ نوشته هایی که م ی تواند دایره زمان‬ ‫و مکان را بشکند و مصداقی مطابق وقایع روز پیدا کند؛ جمالتی چون «هل‬ ‫من ناصر ینصرنی» یا «هیهات منا الذله» گاهی هم روی این پرچم ها اشعار‬ ‫شاع ران ایینی نظیر محتشم کاشانی نوشته م ی شود‪g .‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫خیم ه ها‬ ‫هرجا که دلی م ی لرزد‪ ،‬هرجا که اشکی از چشم خارج م ی شود‪ ،‬انجا محل عزاداری‬ ‫ب رای ساالر شهی دان است‪ .‬محل عزاداری در ای ران‪ ،‬شکل های متفاوتی دارند‪ .‬ب رای برپایی‬ ‫مراسم سوگواری و عزاداری «مساجد‪ ،‬حسینی ه ها‪ ،‬تکایا‪ ،‬زیارتگاه ها و مکان های مقدس‬ ‫دیگری چون مدفن بزرگان و علمای ش��یعه» مورد توجه است‪ .‬مس��جد اولین پایگاه‬ ‫مذهبی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬فرهنگی و نظامی مسلمانان است‪ .‬در بالد اسالمی در کنار‬ ‫هر برکه‪ ،‬چشمه و ابادانی که گروهی مسلمان مسکن م ی گزیدند‪ ،‬مسجدی نیز احداث‬ ‫م ی کردند‪ .‬در ای ران مساجد در دهه محرم مکانی ب رای عزاداری محسوب م ی شود اما در‬ ‫کنار ان تکایا و چادرهای عزاداری‪ ،‬مکان هایی هستند در گوشه و کنار شهرها و محله ها‬ ‫که صرفا در دهه محرم ایجاد م ی شود و عزاداران ب رای عزاداری و سوگواری در ان‪ ،‬گرد هم‬ ‫جمع م ی شوند‪ ،‬این مکان ها موقت است و در پایان ماه‬ ‫محرم یا صفر جمع اوری م ی شوند‪ .‬البته شکل دیگر هم‬ ‫مجالس عزاداری خانگی است که ریشه تاریخی دارد‪.‬‬ ‫در دوره رضاشاه معدوم ب رای جلوگیری از اتحاد مردمی‬ ‫ در این ایام‪ ،‬عزاداری ب رای ساالر شهیدان ممنوع شد‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل برخی از مردم این مراس��م را در خانه های‬ ‫خود برگزار م ی کردند‪ .‬از همان زمان روضه خوان ی های‬ ‫خانگی و جمع های کوچک تر و متعددتر ب رای برگزاری‬ ‫این مراسم تشکیل شد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫پیروان اهل‏بیت(ع) در ایام عزادارى‪ ،‬لباس سیاه بر تن مى‏کنند؛ زی را لباس سیاه‪ ،‬نشانه عشق و دوستى‬ ‫به ساحت انان‪ ،‬اعالم جانب دارى از سرور ازادگان و در جبهه ستیز حق و باطل و اظهار تیره شدن افاق حیات‬ ‫معنوى است‪ .‬از فرزند امام سجاد(ع) نیز نقل شده که وقتی ج ّدم امام حسین (ع) شهید شد زنان بن ی هاشم در‬ ‫عزای ان حضرت لباس سیاه پوشیدند و این لباس را در گرما و سرما تغییر نم ی دادند‪ .‬از خواص و اثار رنگ‬ ‫سیاه ان است که این رنگ به صورت طبیعى‪ ،‬رنگى حزن اور و دلگیر و مناسب عزا و ماتم است‪ .‬از همین‬ ‫رو‪ ،‬بسیارى از مردم جهان از این رنگ ب راى اظهار اندوه در مرگ دوستان و عزیزان خود سود مى‏جویند‪ ،‬پس‬ ‫در این غم بزرگ شیعیان نه تنها لباس س��یاه بر تن م ی کنند که بر در و دیوار هم پارچه های سیاه نصب‬ ‫م ی کنند تا نهایت س��وگواری را در ب رابر ان حادثه بزرگ به نمایش بگذارند‪.‬در مورد کراهت این رنگ هم‬ ‫فتوای فقیهان همه بر مجاز بودن ان داللت دارد‪ ،‬چراکه انها اعتقاد دارند ‪« :‬پوشیدن لباس سیاه در ایام‬ ‫وفات ائمه(ع) خصوصا در ایام محرم و صف ر‪ ،‬در حقیقت اظهار مودت و محبت به ساحت مقدس اهل بیت(ع)‬ ‫است‪ .‬شیعیان و محبان ان بزرگواران با به تن کردن جامه سیاه‪ ،‬حزن و اندوه خود را اب راز کرده و به سفارش‬ ‫ائمه(ع) که فرموده اند شیعیان در حزن ما محزونند‪ ،‬عمل م ی کنند‪g ».‬‬ ‫مساجد‪ ،‬تکایا و حسینی ه ها‬ ‫دست ه های عزاداری‬ ‫معموال دسته های عزاداری به ویژه به هنگام حرکت در کوچه و خیابان دارای نظم‬ ‫و ارایش خاصی هستند‪ .‬پرچم های سیاه‪ ،‬سبز و قرمز که روی انها نام حسین بن علی(ع)‬ ‫یا اباالفضل العباس(ع) نوشته شده توسط نوجوانان حمل م ی شود که به انها علم گفته‬ ‫م ی شود‪ .‬دس��ته این علم ها از چوب بلند یا ن ی های بزرگ اس��ت‪ ،‬به گونه ای که دارای‬ ‫انعطاف هستند و شکسته نم ی شوند‪ .‬پس از انها عالمت (علم) و سین هزنان یا زنجی رنان‬ ‫قرار دارند و بعد هم نوحه خوان حرکت م ی کند‪ .‬معموال دسته عزاداری شامل این اجزاست‪:‬‬ ‫علمدار‪ :‬فردی که علم را به دوش م ی کشد و در جلوی دسته حرکت م ی کند‪ .‬در‬ ‫فرهنگ شیعه‪ ،‬این فرد نماینده ابوالفضل (علمدار کربال) است‪.‬‬ ‫پرچ م دار‪ :‬عده ای کودک که پرچم هایی حاوی شعارها یا ادعیه مذهبی را حمل‬ ‫م ی کنند‪.‬‬ ‫زنجیرزنان‪ :‬مردان و پس رانی هستند که در دو‬ ‫یزنند‪.‬‬ ‫طرف معبر زنجیر م ‬ ‫نوح ه سرا‪ :‬یک یا چند نوحه خوان که با صدای‬ ‫بلند ترانه های محزون م ی خوانند‪.‬‬ ‫طبال و س�ن ج زن و دهل زن‪ :‬چند نفر که با‬ ‫نواختن طبل‪ ،‬سنج و دهل‪ ،‬ضرباهنگ نوحه و سین هزنی‬ ‫را هماهنگ م ی کنند‪.‬‬ ‫برخی معتقدند که نخس��تین مراسم عزاداری در‬ ‫ی ش��کل گرفته‬ ‫دوره ال بویه و توس��ط معزالدوله دیلم ‬ ‫است‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫واقعه‬ ‫درایینه واژه‬ ‫معرفی چندکتاب در مورد حادثه عاشورا‬ ‫دیـــدار‬ ‫واقعه عاشورا به عنوان یکی از بخش های مهم تاریخ‬ ‫ای رانی و اس�لامی تاثیر قابل اعتنایی در فرهنگ ما داشته‬ ‫اس��ت‪ .‬این حادثه و لزوم ش��ناخت صحیح این حادثه سبب‬ ‫م ی ش��ود از منظ ر های متفاوتی مورد بررسی و واکاوی قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬لیست کتاب های خوب و مفیدی که در مورد ان روز‬ ‫بزرگ و ان مکان مقدس نوشته ش��ده‪ ،‬ان قدر زیاد است که‬ ‫تهیه لیستی از ان به طور عملی غیرممکن است‪ .‬عاشورا در‬ ‫ادبیات هم بازتابی سترگ داشته است‪ .‬رثای امام حسی ن (ع) و‬ ‫یاران باوفایش در قالب شعر و داستان و نمایشنامه اثار ماندنی‬ ‫بسیاری را خلق کرده است‪ .‬لیستی از کتاب های عاشورایی‬ ‫را ب رای معرفی ارائه م ی کنیم‪ ،‬هرچند نیک‬ ‫م ی دانی��م که این لیس��ت و هیچ لیس��ت‬ ‫دیگری نم ی تواند حق مطلب را ادا کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫هفتاد و دو سخن عاشورایی‬ ‫کت��اب «‪ 72‬س��خن عاش��ورایی»‬ ‫از س��وی دفتر حفظ و نش��ر اث��ار حضرت‬ ‫ایت اهلل العظم ی خامنه ای منتشر شده است‪.‬‬ ‫این کتاب در ‪ 296‬صفحه‪ ،‬گزیده ای از بیانات‬ ‫حضرت ایت اهلل العظم ی خامن��ه ا ی درباره‬ ‫مسائل مختلف مربوط به نهضت حسینی‬ ‫اس��ت که از خرداد ‪ 1368‬تا تیرماه ‪ 1390‬در‬ ‫محافل و مجالس گوناگون ای راد و در قالب‬ ‫‪ 72‬سخن جمع اوری شده است‪ .‬همچنین‬ ‫در بخ��ش پایانی این کت��اب دعاهایی که‬ ‫معظم له با محوریت «حماس��ه عاشورا» در‬ ‫سخنران ی های مختلف فرموده اند جمع اوری‬ ‫و ارائه شده است‪ .‬در بخشی از پیشگفتار این‬ ‫کتاب امده است‪« :‬در میان همه تالش های‬ ‫گذش��تگان در بهره گیری از ب��رکات و اثار‬ ‫نهضت امام حسین(ع)‪ ،‬نام امام خمینی(ره)‬ ‫همچون س��تاره ای فروزان م ی درخشد؛ چرا‬ ‫که ان امام راحل با اس��تفاده دقیق و روزامد‬ ‫از معارف حسینی و با طرح شعار برخاسته از‬ ‫فلسفه عاش��ورا یعنی «پیروزی خون بر شمشیر» توانست‬ ‫انقالب ملت مسلمان ای ران را رهبری و به پیروزی برساند و به‬ ‫تبلیغ عملی و نشان دادن جلوه حقیقی فلسفه قیام عاشورا‬ ‫اقدام کند‪ ».‬کتاب «‪ 72‬سخن عاشورایی» به همت علیرضا‬ ‫مختارپور قهرودی جمع اوری و تدوین شده است‪.‬‬ ‫شهید فرهنگ پیشرو انسانیت‬ ‫به عقیده کارشناسان و صاحبنظ ران واقعه عاشورا‪ ،‬این‬ ‫کتاب را م ی توان در ردیف یکی از بهترین کتبی به شمار اورد‬ ‫‪80‬‬ ‫که درباره حادثه کربال و شخصیت امام حسین(ع) منتشر شده‬ ‫است‪ .‬کالب د شکافی تاریخ نگاری امام حسین(ع) و تمرکز در‬ ‫سیر انسانی حرکت عظیم اباعبداهلل از نگاه جامع ه شناسی‪،‬‬ ‫تکلی ف گرایی‪ ،‬حقوق بش��ر‪ ،‬زیبایی شناسی‪ ،‬تعهدگرایی و‪...‬‬ ‫گفتمان های جدیدی را سبب شده که به قلم استاد جعفری‬ ‫اغاز و پس از رحلت‪ ،‬در ادامه با تدوین سخنران ی های ایشان‬ ‫(کتاب دوم) تکمیل شده اس��ت‪ .‬این کتاب ارزشمند به قلم‬ ‫مرحوم اس��تاد عالمه جعفری تالیف شده و توسط انتشارات‬ ‫عالمه جعفری منتشر شده است‪ .‬این کتاب با هر دو بخش‬ ‫خود – نوشته ها و سخنران ی ها‪ -‬در بردارنده روایت جدیدی‬ ‫است که امام حس��ین(ع) و قیام او را از منظری دیگر مطرح‬ ‫م ی کند؛ «حیات» به جای «تراژدی»‪« ،‬حقوق بشر» به جای‬ ‫«اسطوره»‪« ،‬انسان» به جای «تاریخ» و «وجدان» به جای‬ ‫«حماسه»‪.‬‬ ‫حسین (ع)‪ ،‬عقل سرخ‬ ‫کتاب «حسین(ع)‪ ،‬عقل سرخ» بیانگر روایتی تحلیلی‬ ‫از واقع ه تاریخ س��از عاشوراس��ت که در قالب گفتارهایی در‬ ‫محرم سال ‪ 1380‬توسط رحیم پور ازغدی از شبکه یک سیما‬ ‫پخش شد‪ .‬این مجموعه با تمرکز بر تحلیل نهضت کربال‬ ‫مشتمل بر سه گفت وگوی پیوس��ته است که با عناوین «با‬ ‫عقل در عاش��ورا»‪« ،‬عاش��ورا پایان تاویل» و «حسین(ع) از‬ ‫مس��تضعفان م ی گوید»‪ ،‬تدوین و انتش��ار یافته است‪ .‬این‬ ‫مجموعه که روایتی تحلیلی از واقع ه تاریخ ساز عاشوراست‪،‬‬ ‫به بررسی این پرس��ش م ی پردازد که پس از ارتحال پیامبر‬ ‫اکرم(ص) کدام دالیل و عوامل منتج به این شد که معادل ه قوا‬ ‫در عرصه سیاست زیر و رو شده‪ ،‬درک مردم از مشروعیت به‬ ‫کل تغییر یابد و همه امور به گونه ای دگرگون شود که معروف‬ ‫در مسند منکر نشیند و منکر‪ ،‬رنگ معروف بگیرد و عدالت و‬ ‫والیت در جامع ه دینی بر سر نیزه رود‪.‬‬ ‫افتاب در حجاب‬ ‫افتاب در حجاب عنوان زیبایی اس��ت که سی د مهدی‬ ‫ش��جاعی ب رای کتاب خود که شرحی داس��تان وار از گوشه‬ ‫عاشورایی حیات زینب کبری است‪ ،‬برگزیده است‪ .‬افتاب در‬ ‫حجاب روایتی است از زندگی حضرت زینب(س)‪ .‬از کودکی‬ ‫تا عاشورا و اس��ارت و وفات‪ .‬اثری که ماندگاری اش از حال‬ ‫پیداست‪ .‬رمانی که به پش��توانه تحقیقات دقیق و عالمانه‬ ‫تاریخی و روایی ‪ ،‬به همه زوایای پنهان و اشکار زندگی و رفتار‬ ‫و درونیات حضرت زینب(س) پرداخته است‪ .‬شجاعی زبان‬ ‫روایتش را توی مخاطب انتخاب کرده‪ ،‬راوی دانای کلی است‬ ‫و نامحدود که در تمام روایت حضرت زینب را مخاطب قرار‬ ‫داده و روایتش را پیش م ی برد‪ .‬فرم ی که در ادبیات داستانی‬ ‫ای ران نمونه اش کمتر دیده شده‪.‬‬ ‫داس��تان از کابوس حض��رت زین��ب در کودکی اغاز‬ ‫م ی شود‪ :‬چشم های اش��ک الودت را به پیامبر دوختی‪ ،‬لب‬ ‫برچیدی و گفتی‪« :‬خواب دیدم‪ ،‬خواب پریشان دیدم‪ .‬دیدم‬ ‫که توفان به پا شده است‪ ،‬توفانی که دنیا را تیره و تار کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬توفانی که مرا و همه چیز را به این سو و ان سو پرت‬ ‫م ی کند‪ .‬توفانی که چش��م به بنیان هس��تی دارد‪ .‬ناگهان‬ ‫در ان وانفسا چش��م من به درختی کهنس��ال افتاد و دلم‬ ‫به سویش پرکشید» داس��تان از این کابوس که گواه رحلت‬ ‫پیامبر اس��ت و ش��هادت مادر و پدر و‪ ...‬اغاز م ی شود و در‬ ‫انتهای کتاب باز به همین خواب پریشان م ی رسیم‪« :‬تعبیر‬ ‫شد خواب کودک ی های من‪ ،‬پیامبر! و من اکنون با یک دنیا‬ ‫مصیبت و غربت تنها مانده ام‪»...‬‬ ‫گنجشک و جبرئیل‬ ‫وقتی در تابستان س��ال ‪ ،1371‬نخستین چاپ کتاب‬ ‫«گنجشک و جب رئیل» منتشر شد‪ ،‬کمتر کسی م ی توانست‬ ‫پی ش بینی کند که این کتاب کم حجم و ارزان قیمت‪ ،‬جای‬ ‫خالی یکی از اثار مورد نیاز شعر نو فارسی و شعر مذهبی را‬ ‫پر خواهد کرد و به عنوان راهب��ردی جدی در عرصه ادبیات‬ ‫ایینی مطرح خواهد ش��د‪ .‬این کتاب یکی از س��رامدترین‬ ‫مجموعه ش��عرهای دینی اس��ت که قس��مت عمده ای از‬ ‫ان به موضوع عاش��ورا م ی پردازد‪ ،‬مجموعه‬ ‫شعر «گنجش��ک و جبرئیل» سروده روانشاد‬ ‫سیدحسن حسینی است‪.‬‬ ‫این مجموعه شامل ‪ 31‬قطعه شعر نو‬ ‫است‪ .‬ش��عرها از حیث قالب شعری‪ ،‬نگاهی‬ ‫نوگرا و پیش��رو و از جهت مضمون و اندیشه‪،‬‬ ‫جوهره ای شیعی و عاش��ورایی دارند‪ .‬جالب‬ ‫اینجاست که خود حسینی درباره این کتاب‬ ‫گفته بود گنجشک و جبرئیل را در کفن من‬ ‫بگذارید و مرا با ان به خاک بس��پارید؛ چراکه‬ ‫این کتاب و صاحب شعرهایش‪ ،‬شفاعت من‬ ‫را در اخرت م ی کنند‪.‬‬ ‫فتح خون‬ ‫در میان کتاب های بس��یاری که درباره‬ ‫واقعه عظی��م کربال نگاشته ش��ده اند‪ ،‬اندک‬ ‫هس��تند کتاب هایی ک��ه نویسندگانش��ان‬ ‫کوشیده اند عالوه بر ابراز ش��یفتگی و بیان‬ ‫عظمت واقع��ه و مظلومیت سیدالش��هدا و‬ ‫یارانش ‪ ،‬نقب��ی به حقیقت ماج��را بزنند و در‬ ‫حد توان خود‪ ،‬پرده از راز بزرگ کربال بردارند‪.‬‬ ‫«فتح خون » سی د مرتضی اوینی از این معدود‬ ‫کتاب هاس��ت‪ .‬فتح خون‪ ،‬متن کتابی ناتمام‬ ‫از ش��هید «س��ی د مرتضی اوینی» پیرامون‬ ‫«مقتل سیدالش��هدا» است که پس از ش��هادت نویسنده‬ ‫ان منتشر شد‪.‬‬ ‫این کتاب را م ی توان در دسته بندی های مختلفی جای‬ ‫داد؛ تاویل عرفانی‪ ،‬مقتل امام حسین (ع)‪ ،‬نثر ادبی و تحلیل‬ ‫تاریخی همه ب رای ان قابل تعریفند‪ .‬به نظر شان کتاب هم‬ ‫به عنوان اثری ادبی و هم اثری تحلیلی تاریخ و هم به مثابه‬ ‫یک روضه و یک مقتل قابل تامل است؛ انصافا باید گفت‬ ‫که کلمات نافذ و عبارات موثر سیدمرتضی اوینی در قلب‬ ‫خوانندگانش مستقر م ی شود‪g .‬‬ ‫روحانی‪ :‬ستاره های فوتبال سفیران صلح هستند‬ ‫بالتر‪ :‬شعار فیفا‪ ،‬اینده بهتر برای همه دنیاست‬ ‫دیـــدار‬ ‫در دیدار رئی س جمهور و بالتر چه گذشت؟‬ ‫رئی س جمهور در دیدار سپ بالتر‪ ،‬رئیس فدراس��یون جهانی فوتبال (فیفا) گفت‪« :‬فوتبال‬ ‫م ی تواند روابط و فرهنگ ملت ها و کش��ورهای مختل��ف را به هم نزدیکتر کن��د‪ .‬امروز فوتبال‬ ‫مثلث شماره ‪197‬‬ ‫عل��ی کفاش��یان‪ ،‬عل��ی دای��ی‪ ،‬مه��دی‬ ‫مهدوی کی��ا و ج��واد نکون��ام؛ فق��ط ی��ک نام‬ ‫م ی توانس��ت همه این نام ها را در زمانی که هنوز‬ ‫خورشید باالی س��ر فرودگاه مهراباد قرار نگرفته‬ ‫بود‪ ،‬پای پلکان هواپیما بکش��اند‪ .‬ساعت ‪ 5‬و ‪30‬‬ ‫دقیقه جت اختصاصی روی باند فرودگاه ارام گرفت‬ ‫و سپ بالتر‪ ،‬رئیس ‪ 78‬س��اله فدراسیون جهانی‬ ‫فوتبال از پله ها پیاده شد و خطاب به کسانی که‬ ‫به استقبالش امده بودند گفت‪« :‬خیلی خوشحالم‬ ‫که ب رای دومین ب��ار این فرص��ت را یافتم که به‬ ‫ته ران سفر کنم و از ش��ما هم خیلی ممنونم که‬ ‫از خواب تان زدید و به استقبال من امدید‪ ».‬وقتی‬ ‫کفاشیان اقدام به معرفی هیات ای رانی کرد‪ ،‬بالتر‬ ‫گفت‪« :‬همه را م ی شناس��م» و سپس به رئیس‬ ‫فدراس��یون فوتبال گفت‪« :‬خوشحالم پس از دو‬ ‫سال که قول داده بودم سرانجام اینجا حضور دارم‬ ‫و این دومین حضورم در ای ران است‪ ».‬بالتر بعد از‬ ‫دیدن علی دایی و علی کفاشیان از انها در مورد وضعیت تیم ملی فوتبال ای ران سوال کرد‪ .‬علی‬ ‫دایی هم جواب داد‪« :‬تیم ملی وضعیت بدی ندارد‪ ».‬مرد سوئیسی با مهدوی کیا در مورد المان و‬ ‫بکن بائر و با نکونام هم در مورد تیم ملی صحبت کرد‪ .‬او یک ب رنامه فشرده را در دستورکار داشت‪.‬‬ ‫بالتر باید در همایش علم و فوتبال ش��رکت م ی کرد؛ همایش��ی که با حضور کارلوس ک ی روش‬ ‫همراه بود‪ .‬س��رمربی تیم ملی ای ران در مورد حضور بالتر در ای ران اعتقاد دارد‪« :‬فرصت داریم از او‬ ‫درخواست حمایت کنیم‪ ،‬به خاطر اینکه ای ران کشوری است که فوتبال در رگ مردمش وجود دارد‬ ‫و همه عاشق ان هستند‪ .‬مطمئنم اگر این پیغام را به او بدهیم همه متوجه این مساله م ی شوند‪.‬‬ ‫نباید به هی چ وجه دروغ بگوییم تا نتیجه بگیریم‪ .‬باید با حمایت هایی که از ما م ی شود ورزشگاه و‬ ‫زمین بهتری داشته باش��یم تا بتوانیم فوتبال را ارتقا دهیم‪ ».‬یکی از سخنرانان این همایش بورا‬ ‫میلوتینوویچ‪ ،‬سرمربی س��ابق تیم های ملی مکزیک و امریکا بود‪ .‬در این سفر همراه بالتر یک‬ ‫چهره دیگر هم دیده م ی شد؛ شیخ سلمان رئیس بحرینی کنفدراسیون فوتبال اسیا‪ .‬این دو ناهار‬ ‫را در هتل ازادی در حضور مسئوالن فدراسیون فوتبال صرف کردند‪ .‬ب رنامه اصلی سفر از نگاه خود‬ ‫رئیس فیفا دیدار با دکتر روحانی‪ ،‬رئی س جمهور بود‪ .‬او پیش از سفر در مصاحب ه ای با سایت رسمی‬ ‫فیفا گفته بود‪« :‬مردم ای ران خیلی خوشحال هس��تند که توانسته اند به جام جهانی صعود کنند‪.‬‬ ‫صعود به جام جهانی شو رو شوق زیادی در مردم ای ران ایجاد کرد‪ .‬افتخار م ی کنم که در این سفر با‬ ‫اقای روحانی‪ ،‬رئی س جمهور ای ران درباره اینده فوتبال ای ران دیدار و صحبت خواهم کرد‪ ».‬بالتر پس‬ ‫از دیدار با رئی س جمهور‪ ،‬به همایش علم و فوتبال رفت‪ .‬بالتر شب چهارشنبه در ضیافت شامی که‬ ‫به افتخار او در برج میالد برگزار شد‪ ،‬شرکت کرد و پنج شنبه نیز ته ران را ترک کرد‪.‬‬ ‫دیگر صرفا یک ورزش نیس��ت‪ ،‬بلکه ستاره های‬ ‫درخشان فوتبال‪ ،‬همان س��فی ران صلح کشورها‬ ‫هستند که در نقاط مختلف دنیا در میادین مسابقه‬ ‫حضور دارند‪ ».‬دکتر روحانی در این دیدار که شیخ‬ ‫س��لمان‪ ،‬رئیس کنفدراس��یون فوتبال اسیا نیز‬ ‫حضور داشت‪ ،‬ابزار امیدواری کرد‪« :‬فیفا بتواند در‬ ‫زمینه ورزش فوتبال به کشورهای در حال توسعه‬ ‫از جمله ای ران و سایر کش��ورهای منطقه کمک‬ ‫بیش��تری کند‪ ».‬دکتر روحانی ای ران را کش��وری‬ ‫صاحب ظرفی ت ها و اس��تعدادهای ورزشی بزرگ‬ ‫خواند و گفت‪« :‬جمهوری اسالمی ای ران امادگی‬ ‫دارد تا برخی از مسابقات فوتبال را در سطح جام‬ ‫ملت های اسیا و فوتس��ال و فوتبال ساحلی را در‬ ‫سطح جام جهانی می زبانی کند‪».‬‬ ‫رئی س جمهور اب راز امیدواری کرد که دروازه‬ ‫فوتبال تنه��ا هدفی ب رای گل زدن نباش��د‪ ،‬بلکه‬ ‫دروازه ای ب رای دس��تیابی به صلح و دوستی ب رای‬ ‫همه ملت ها باشد و افزود‪«:‬ما و شما باید به دیپلماسی ورزشی به ویژه دیپلماسی فرهنگی بیشتر‬ ‫اهمیت دهیم‪ ».‬روحانی از حمایت سپ بالتر و شیخ س��لمان از می زبانی ای ران ب رای برگزاری جام‬ ‫ملت های اسیا در سال ‪ 2019‬قدردانی کرد‪ .‬رئی س جمهور همچنین در ادامه تالش های سپ بالتر‬ ‫ب رای ایجاد زمینه مساعد ب رای حضور زنان مس��لمان با رعایت قواعد و قوانین اسالمی و شرعی‬ ‫ب رای حضور در مسابقات بی ن المللی فوتبال را موجب خرسندی و قدردانی دانست و گفت‪« :‬این‬ ‫امر موجب رونق و توسعه فوتبال در کشورهای مختلف به ویژه در کشورهای اسالمی خواهد شد‪».‬‬ ‫رئی س جمهور رویکرد دولت به مقوله ورزش را این گونه تشریح کرد‪« :‬دولت ای ران تمام تالش خود‬ ‫را ب رای بسط و توسعه ورزش در این کشور به ویژه در زمینه فوتبال و فوتبال پایه ب رای تمام اقشار‬ ‫به ویژه زنان به کار خواهد بست‪ .‬دولت در ای ران خود را متولی ورزش نم ی داند بلکه حامی ورزش و‬ ‫فدراسیون های ورزشی خواهد دانست و از انها حمایت خواهد کرد‪».‬‬ ‫سپ بالتر‪ ،‬رئیس فدراسیون جهانی فوتبال (فیفا) با تبریک پیروزی دکتر روحانی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ای ران و اب راز خرسندی از همزمانی این اتفاق با صعود تیم ملی فوتبال ای ران ضمن‬ ‫تایید سخنان رئی س جمهور کشورمان مبنی بر اینکه مس��ابقه فوتبال فراتر از برد و باخت است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬هدف ما از فوتبال یک جنبش اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و ورزشی میان ملت های جهان است‬ ‫و به همین دلیل شعار فیفا در زمینه فوتبال‪ ،‬اینده بهتری ب رای همه دنیاست‪ ».‬بالتر‪ ،‬فدراسیون‬ ‫فوتبال و بازیکنان فوتبال جمهوری اس�لامی ای ران را جزو اس��تعدادهای برتر دنیا دانست که در‬ ‫جمع ‪ 32‬تیم حاضر در مسابقات جام جهانی فوتبال در برزیل حضور دارد و گفت‪« :‬انها سفی ران‬ ‫شما در برزیل خواهند بود و سرود جمهوری اسالمی ای ران را بارها در سراسر جهان پخش و پرچم‬ ‫کشورتان را به اهتزاز در خواهند اورد‪ ».‬وی با اشاره به استقبال و عالقه وافر مردم ای ران به فوتبال‬ ‫از رئی س جمهور کشورمان خواست تا دولت با فراهم اوردن ش��رایط مناسب ب رای حضور بخش‬ ‫خصوصی و بنگاه های اقتصادی و در نظر گرفتن حق پخش تلویزیونی ب رای باشگاه ها زمینه های‬ ‫شکوفایی اقتصادی فوتبال را هموار کند‪g .‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫تایم به زوایای‬ ‫مخفیاینترنت‬ ‫پرداخته است‬ ‫اسنودن سوژه‬ ‫اصلیاشپیگل‬ ‫توجهبه‬ ‫کشاورزی‬ ‫تیتر اول‬ ‫نشریه‬ ‫اکونومیست‬ ‫‪81‬‬ ‫در سومین دوره ارزیابی‬ ‫مدیریت سالمت اداری‬ ‫بانک مهر اقتصاد‬ ‫برنده جایزه‬ ‫برنزی شد‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪197‬‬ ‫در ایین اهدای جوایز سومین دوره مدیریت سالمت اداری‬ ‫کشور که با حضور رئیس دیوان محاسبات‪ ،‬معاون مالی و بودجه‬ ‫قوه قضائیه‪ ،‬رئیس کمیسیون اصل‪ ،90‬رئیس کمیسیون قضایی‬ ‫مجلس و دبیر کنوانسیون مبارزه با فساد دولتی برگزار شد‪ ،‬بانک‬ ‫مهر اقتصاد موفق به دریافت جایزه برنزی شد‪ .‬به گزارش اداره‬ ‫کل روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪ ،‬دکتر غالمحسن تقی نتاج‪،‬‬ ‫مدیرعامل بانک با تاکید بر اینکه موض��وع این همایش یکی‬ ‫از عوامل موثر برای تمام س��ازمان ها و ش��رکت های دولتی و‬ ‫خصوصی به شمار می اید‪ ،‬افزود‪« :‬اعتقاد به سالمت اداری باید در‬ ‫اولویت کاری مسئوالن قرار گیرد و در امر مبارزه با فساد نیز نباید‬ ‫هیچ گونه تبعیضی اتخاذ شود‪ ».‬دکتر نتاج سالمت اداری را یکی از‬ ‫زیرساخت های اصلی رسیدن به اهداف تمام سازمان ها دانست و‬ ‫افزود‪« :‬اگر زیرساخت ها اصالح نشود سازمان به سمت انحرافاتی‬ ‫متعدد پیش رفته و ضمنا هزینه های نظارت نمی تواند به اهداف‬ ‫پیش بینی شده دست پیدا کند و خسارت های سنگینی را بر جای‬ ‫خواهد گذاشت‪ ».‬نتاج پاسخگویی در گزارش دهی‪ ،‬عملکرد ها و‬ ‫شفافیت را از دیگر موارد مهم در اجرای سالمت اداری عنوان کرد‬ ‫و گفت‪« :‬شفافیت‪ ،‬اگاهی مردم و مسئوالن را در تصمیم گیری ها‬ ‫افزایش خواهد داد اما شفافیت زیاد نیز برای سازمان ها خصوصا‬ ‫در بخش روابط بین الملل شکننده است‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر‬ ‫اقتصاد سالمت و یکپارچگی عملکرد را از نیازهای اساسی هر‬ ‫سازمانی دانست و تصریح کرد‪« :‬باید تمام سازمان ها اقدامات خود‬ ‫را ضمن اصالح فرهنگ و عملکرد خود بر حفظ منفعت عمومی‬ ‫و قدرت عمومی قرار دهند‪ ».‬وی عوامل کلیدی سالمت اداری‬ ‫در کشور را تعامل سه گانه فرهنگ س��ازمان‪ ،‬اخالق کار و رفتار‬ ‫مناسب دانست و اظهار داشت‪« :‬بانک مهر اقتصاد از سال ‪1372‬‬ ‫برای پاسخگویی به نیازهای معیشتی مردم و ارائه تسهیالت به‬ ‫رزمندگان تاسیس شد‪ ،‬اما به مرور عملکرد این بانک گسترش‬ ‫پیدا کرد به نحوی که در حال حاضر با در اختیار داشتن سرمایه ای‬ ‫بالغ بر‪ 200‬میلیارد تومان از جمله بانک های پیشرو در نظام بانکی‬ ‫است‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد عوامل بروز فساد و تقلب در‬ ‫سازمان های مختلف را مثلث فرصت‪ ،‬انگیزه و نیاز و توجیه گری‬ ‫عنوان کرد و گفت‪« :‬فساد در تمام ادارات کوچک و بزرگ وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اما نکته قابل اهمیت این اس��ت که با افزایش س��رمایه‪،‬‬ ‫سیاست گذاری هایی برای جلوگیری از فساد نیز صورت گیرد‪».‬‬ ‫وی با تاکید بر اینکه اقدامات کنترلی هر سازمان برای جلوگیری‬ ‫از فساد و تقلب باید در فواصل مختلف به روز شود‪ ،‬افزود‪« :‬پنج‬ ‫محور ساختمان سالمت اداری عبارتند است از فرهنگ‪ ،‬ارزیابی‬ ‫ریسک‪ ،‬اقدامات کنترلی‪ ،‬اطالعات و ارتباطات و مانیتورینگ یا‬ ‫پایش که این موارد در بانک مهر اقتصاد جایگاه ویژه ای دارد و هر‬ ‫ساله ضمن اتخاذ تصمیمات مناسب سیاست گذاری هایی برای‬ ‫جلوگیری از فساد در این بانک صورت می گیرد‪ ».‬نتاج در خاتمه‬ ‫صحبت هایخوددرهمایشجایزهمدیریتسالمتاداریضمن‬ ‫‪82‬‬ ‫تاکید بر اینکه اجرای بانکداری بدون ربا می تواند نقش موثری را‬ ‫برای سالمت اداری سیست م بانکی کشور ایفا نماید‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«الگوی بانکداری بدون ربا می تواند نقش کارامدی را در سیستم ‬ ‫بانکداری کشور ایفا کند اما هنوز این امر در سیستم بانکی کشور‬ ‫موضوعیت پیدا نکرده اس��ت‪ ».‬گفتنی است؛ «دبیرخانه جایزه‬ ‫مدیریت سالمت اداری» با مشارکت قوای سه گانه و به منظور‬ ‫تحقق فرمان هش��ت ماده ای مقام معظم رهبری‪ ،‬قانون الحاق‬ ‫دولت جمهوری اس�لامی ایران به کنوانس��یون مبارزه با فساد‬ ‫سازمان ملل متحد و مقررات ارتقای سالمت اداری و پیشگیری‬ ‫و مبارزه با رش��وه و فساد در دس��تگاه های اجرایی ایجادشده تا‬ ‫ضمن تقدیر از سازمان های فعال و موفق در حوزه زیرساختی‪،‬‬ ‫انگیزشی و توانمندسازی سالمت اداری‪ ،‬ظرفیت های موجود‬ ‫در سازمان های دولتی و خصوصی را مورد سنجش و تقویت قرار‬ ‫داده و به فرهنگ سازی برای سالمت اداری کشور خدمت کند‪.‬‬ ‫دکتر نتاج‪ :‬بانکداری ب�دون ربا مقدم ه ای برای‬ ‫رسیدن به ارمان بانکداری اسالمی است‬ ‫‪ l‬دکتر نتاج در همایش عموم��ی کارکنان بانک مهر‬ ‫اقتصاد استان اذربایجان شرقی‪ ،‬قانون عملیات بانکی بدون ربا‬ ‫را مقدمه ای برای رس��یدن به ارمان تحقق بانکداری اسالمی‬ ‫دانست‪ .‬دکتر نتاج – مدیرعامل بانک ‪ -‬در این همایش گفت‪:‬‬ ‫«قانون عملیات بانکی ب��دون ربا مقدمه ای برای رس��یدن به‬ ‫ارمان تحقق بانکداری اس�لامی اس��ت و عالی ترین هدف ما‬ ‫استقرار نظام مالی و پولی اسالمی است که فراتر و متعالی تر از‬ ‫بانکداری اس�لامی قرار دارد‪ ».‬نتاج افزود‪« :‬نظام پولی و مالی‬ ‫مبتنی بر دیدگاه های دینی و اعتقادات اسالمی به سهولت قابل‬ ‫دسترسی نیس��ت و به تالش های اجرایی‪ ،‬علمی‪ ،‬پژوهشی و‬ ‫نظارتی نیاز دارد که کاری پیچیده محس��وب می شود‪ ».‬وی با‬ ‫بیان اینکه باید همه مسائل اقتصادی کار‪ ،‬کاال‪ ،‬سرمایه و پول‬ ‫بر اس��اس اموزه های دین و قوانین شریعت اسالم تعریف شود‪،‬‬ ‫ابراز داشت‪« :‬برای تحقق نظام بانکداری اسالمی ابتدا باید نظام‬ ‫بانکی متعارف در محیط های اقتصادی را بررسی و الودگی ربا را‬ ‫برطرف کنیم‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد تصریح کرد‪« :‬باید‬ ‫محصوالت بانکداری اسالمی مبتنی بر قوانین و مقررات دینی‬ ‫و متناسب با نیازهای نوین تعریف و ارائه شود و در مرحله بعد به‬ ‫توسعه سرمایه انسانی اگاه به بانکداری بدون ربا توجه کرد‪ ».‬نتاج‬ ‫با بیان اینکه باید در انجام امور دو رویکرد مهم و اساسی را سرلوحه‬ ‫کارهای خود قرار دهیم‪ ،‬گفت‪« :‬در وهله اول باید نقد پذیر باشیم‬ ‫و این مهم را در تمامی فعالیت های حرفه ای و ش��خصی خود‬ ‫همواره لحاظ کنیم و در گام اتی باید نگاه اقتصادی داشته باشیم‬ ‫تا بتوانیم ایده ال فکر کرده و در راستای تحقق اهداف‪ ،‬اقدامات‬ ‫الزم را انجام دهیم و با همیاری و همفکری نهادهای ذی ربط‬ ‫در ساختار حکومت اسالمی نقش اساس��ی ایفا کنیم‪ ».‬وی در‬ ‫ادامه با اشاره به فعالیت ‪ 800‬شعبه بانک مهر اقتصاد در سراسر‬ ‫کشور افزود‪« :‬بیش از ‪ 14‬میلیون سپرده گذار نزدیک به ‪ 30‬هزار‬ ‫میلیارد تومان س��رمایه خود را در اختیار مجموعه مهر به امانت‬ ‫گذاشته اند‪ ،‬از این رو باید امانتدار این سرمایه عظیم باشیم و ان‬ ‫را در جای مناسب مصرف نماییم تا بازدهی و بهره وری مطلوب‬ ‫حاصل ش��ود‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد تصریح کرد‪« :‬با‬ ‫وجود مشکالتی که در سال های گذشته به ویژه در ‪ 50‬سال اخیر‬ ‫در اقتصاد کشور روی داده و ساختار اجتماعی به خصوص نظام‬ ‫پولی و بانکی را با مشکل مواجه ساخته باید با برنامه ریزی‪ ،‬انجام‬ ‫کار علمی و تالش بیشتر اجازه ندهیم تا ساختار اقتصاد همچنان‬ ‫درگیر این گونه معضالت باشد‪».‬‬ ‫فراخ�وان بانک مه�ر اقتص�اد ب�رای تکمیل‬ ‫اطالعات فردی مشتریانش‬ ‫‪ l‬معاون اعتبارات و تجهیز منابع بانک مهر اقتصاد از‬ ‫مش��تریان این بانک دعوت کرد تا به منظور تکمیل اطالعات‬ ‫فردی خود به همراه مدارک شناسایی به شعب این بانک مراجعه‬ ‫کنند‪ .‬حمید رضا نجف پور کردی ‪ -‬معاون اعتبارات و تجهیز منابع‬ ‫بانک ‪ -‬گفت‪« :‬باتوجه به اینکه برخورداری از بانک اطالعاتی‬ ‫صحیح از مش��تریان می تواند موجب ارتقای برنامه ریزی برای‬ ‫ارتباط متقابل‪ ،‬شناخت سپرده گذاران‪ ،‬اگاهی از انتظارت انان و‬ ‫طراحی محصوالت و خدمات مطابق خواسته انها شود‪ ،‬بنابراین‬ ‫از مشتریان عزیز تقاضا داریم با در دست داشتن اصل شناسنامه و‬ ‫کارت ملی به شعبه افتتاح کننده حساب خود مراجعه و این بانک‬ ‫را برای تکمیل مشخصات خود یاری رسانند‪ ».‬وی خاطر نشان‬ ‫ی همکاران و برنامه ریزی مدیران‬ ‫کرد‪« :‬با تالش و کوشش تمام ‬ ‫تاکنون ‪ 10‬میلیون نفر از هموطنان عزی��ز به این بانک اعتماد‬ ‫کرده و در سطح ‪ 800‬ش��عبه در سراسر کشور حدود ‪ 14‬میلیون‬ ‫فقره انواع حساب افتتاح کرده اند‪ ».‬معاون اعتبارات و تجهیز منابع‬ ‫بانک اظهار داشت‪« :‬تا کنون برنامه ها و طرح های متعددی برای‬ ‫رفع نیازها و انتظارات مشتریان و افزایش رضایتمندی انان در‬ ‫بانک مهر اقتصاد طراحی شده که در طول سال ها فعالیت این‬ ‫بانک اجرایی شده اند‪ ».‬نجف پور در ادامه ابراز داشت‪« :‬در بخش‬ ‫پرداخت وام و تسهیالت نیز این بانک دارای تجربه ارزشمندی‬ ‫بوده و با هدف افزایش توان مالی مشتریان حقیقی و تامین مالی‬ ‫برای حمایت از شرکت ها و کارگاه های تولیدی و تقویت سرمایه‬ ‫در گردش انها و همچنین شراکت با سازمان ها و وزارتخانه ها در‬ ‫طرح های عظیم استانی و ملی اقدام به ارائه خدمات متعدد کرده‬ ‫و تا کنون مبلغ ‪ 350‬هزار میلیارد ریال به سه میلیون و ‪ 446‬هزار‬ ‫نفر پرداخت کرده است‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬در بخش خدمات‬ ‫الکترونیکی نیز بانک مهر اقتصاد با داشتن شبکه گسترده ای از‬ ‫ابزارهای ارائه خدمات جزء برترین بانک های کش��ور در حوزه‬ ‫بانکداری الکترونیک است‪g».‬‬ ‫با دریافت عالی ترین نشان جایزه مدیریت سالمت اداری کشور‬ ‫بانک انصار برای سومین سال پیاپی رتبه نخست‬ ‫مدیریت سالمت اداری کشور را به دست اورد‬ ‫برن�دگان چهارمی�ن مرحل�ه قرعه کش�ی‬ ‫سپرده های قرض الحس�نه پ س انداز بانک‬ ‫انصار مشخص شدند‬ ‫‪ 104 l‬برنده جوایز‪ 500‬میلیون ریالی و صدها هزار‬ ‫برنده قرعه کشی حساب های قرض الحس��نه بانک انصار‬ ‫مشخص ش��دند‪ .‬با برگزاری چهارمین مرحله قرعه کشی‬ ‫حساب های قرض الحسنه بانک انصار که صبح روز دوشنبه‬ ‫‪ 13‬ابان در سالن اجتماعات این بانک در ساختمان مرکزی‬ ‫و باحضور نماین��دگان بانک مرکزی و نماینده دادس��تانی‬ ‫تهران‪ ،‬دکت��ر ابراهیمی مدیرعامل‪ ،‬قائم مق��ام‪ ،‬معاونان و‬ ‫مدیران کل و جمعی از کارشناسان و کارکنان بانک انصار‬ ‫برگزار شد‪ ،‬برندگان میلیاردها تومان کمک هزینه مسکن‪،‬‬ ‫کمک هزینه سفر حج و جوایز نقدی دیگر مشخص شدند‪ .‬به‬ ‫گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات این بانک در این مراسم‬ ‫که پس از پخش س��رود و تالوت ایات��ی از کالم اهلل مجید‬ ‫اغاز شد‪ ،‬حجت االسالم رضازاده مسئول دفتر بررسی های‬ ‫فقهی طی س��خنانی ابتدا ضمن بزرگداش��ت ‪ 13‬ابان روز‬ ‫ملی مبارزه با استکبار جهانی‪ ،‬س��ازوکار دریافت کارمزد از‬ ‫سپرده گذاران را در بانک ها مطابق با فتاوای امام خمینی(ره)‬ ‫و مقام معظم رهبری دانست و این امر را فاقد اشکال شرعی‬ ‫اعالم ک��رد‪ .‬در ادامه دکت��ر ابراهیم��ی‪ ،‬مدیرعامل بانک‬ ‫انصار طی س��خنانی‪ ،‬با اش��اره به ایات و روایات مربوط به‬ ‫قرض الحسنه‪ ،‬این امر خیر را براس��اس نص صریح قران‬ ‫کریم قرض به خدا دانس��ت که پ��اداش و ثوابش غیرقابل‬ ‫محاسبه است‪ .‬دکتر ابراهیمی در ادامه قرض الحسنه انصار‬ ‫را دارای ویژگی اس��تثنایی دانس��ت و گف��ت این صندوق‬ ‫قرض الحسنه انصار با پول شخصی امام راحل(ره) برپاشده‬ ‫و برکاتش مضاعف است‪ .‬مدیرعامل بانک انصار در پایان‪،‬‬ ‫قرض الحسنه در بانک انصار را بخشی از فرهنگ سازمانی‬ ‫بان�ک انص�ار برن�ده خط ک�ش طالی�ی‬ ‫افکارعمومی در سمپوزیوم بی ن المللی‬ ‫‪ l‬بانک انصار برنده خط کش طالیی افکارعمومی‬ ‫در نهمین س��مپوزیوم بین المللی روابط عمومی ایران‪ ،‬در‬ ‫پایان نشس��ت های تخصصی و ارزیابی عملکرد بانک ها و‬ ‫موسسات دولتی و خصوصی‪ ،‬موفق به دریافت لوح دوستدار‬ ‫روابط عمومی و ارتباطات شد‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی‬ ‫و تبلیغات بانک انصار‪ ،‬این لوح به دلیل احساس مسئولیت‬ ‫اجتماعی بانک در توس��عه امور اجتماعی و اموزشی‪ ،‬ارائه‬ ‫خدمات ب��ه خانواده ه��ای زندانی��ان‪ ،‬همراه��ی بانک در‬ ‫رویدادهای علمی و فرهنگی و توس��عه رش��ته های مورد‬ ‫نیاز دانشگاهی‪ ،‬کسب عنوان نهاد مسئول در اتخاذ رویکرد‬ ‫مش��ارکت جویی و س��رانجام انجام وظایف ش��هروندی و‬ ‫پیشبرد اهداف توسعه جامعه به بانک انصار اهدا شده است‪.‬‬ ‫یاداوری می شود که در سمپوزیوم بین المللی روابط عمومی‬ ‫جایزه خط کش طالیی به عنوان نش��ان بین المللی تکریم‬ ‫افکارعمومی‪ ،‬بهره گیری از ارای مردم در طراحی برنامه ها‬ ‫وطرح های اجرایی و الزام بخش های ذیربط به شناسایی و‬ ‫صیانت و اهتمام در توجه به افکارعموم��ی به بانک انصار‬ ‫تعلق گرفت‪.‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪197‬‬ ‫بانک انصار برای سومین سال پیاپی عالی ترین جایزه‬ ‫مدیریت سالمت اداری کشور را به دس��ت اورد تا در زمینه‬ ‫مبارزه با فساد اداری در سطح ملی به یک رکورد دست یابد‪.‬‬ ‫در ایین اهدای جوایز سومین دوره مدیریت سالمت اداری‬ ‫کش��ور که رئیس دیوان محاس��بات‪ ،‬معاون مالی و بودجه‬ ‫قوه قضائیه‪ ،‬رئیس کمیس��یون اصل‪ ،90‬رئیس کمیسیون‬ ‫قضایی مجلس و دبیر کنوانس��یون مبارزه بافس��اد دولتی‬ ‫حضور داش��تند‪ ،‬ایت اله ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار‬ ‫طی سخنانی اقدامات س��اختاری‪ ،‬توجه به سرمایه انسانی‬ ‫و اعمال نظارت و کنترل های دقی��ق داخلی را عمده ترین‬ ‫راهبرده��ای بانک مذکور درراس��تای کس��ب عالی ترین‬ ‫جایزه س�لامت اداری کش��ور برای سومین س��ال پیاپی‬ ‫دانس��ت‪ .‬به گ��زارش اداره کل بازاریاب��ی و تبلیغات بانک‬ ‫انصار‪ ،‬ابراهیمی در ادامه س��خنان خ��ود عدالت محوری‪،‬‬ ‫شایسته ساالری‪ ،‬حاکمیت اخالق و رفتار حرفه ای‪ ،‬اصالح‬ ‫و چابک سازی‪ ،‬روزامدی اداری‪ ،‬کنترل اثربخش‪ ،‬مدیریت‬ ‫دانش و رضایتمندی مشتریان را رویکردهای مدیریتی این‬ ‫بانک طی سال های اخیر دانست که موجب تحقق سالمت‬ ‫اداری ش��ده اس��ت‪ .‬ابراهیمی در پایان‪ ،‬نگرش و باورهای‬ ‫دینی و برنامه های اموزشی و س��ازوکارهای نوین نظارتی‬ ‫را زمینه س��از موفقیت راهبردها و رویکرده��ای مدیریتی‬ ‫انصار در حوزه سالمت اداری دانس��ت و همه سازمان ها و‬ ‫موسسات دولتی و خصوصی را به پیگیری اهداف مبارزه با‬ ‫فساد اداری به عنوان ضرورت های تحقق رشد و توسعه ملی‬ ‫و اقتصاد مقاومتی فراخواند‪ .‬س��ومین دوره جایزه مدیریت‬ ‫س�لامت اداری که ش��امل جوایزی در س��طوح «ناب»‪،‬‬ ‫«پاک»‪« ،‬پیش��رو»‪« ،‬همگام» و «متعهد» است با حضور‬ ‫نمایندگان بنگاه های تولیدی‪ ،‬صنعت��ی و خدماتی در برج‬ ‫میالد برگزار ش��د و بانک انصار امس��ال با یک گام به جلو‬ ‫عنوان «سازمان ناب» و «تندیس زرین ناب» را که تاکنون‬ ‫هیچ سازمانی واجد امتیازات کسب ان نبوده است‪ ،‬به دست‬ ‫اورد‪ .‬خاطرنش��ان می ش��ود که «دبیرخانه جایزه مدیریت‬ ‫س�لامت اداری» با مش��ارکت قوای س��ه گانه و به منظور‬ ‫تحقق فرمان هش��ت ماده ای مقام معظم رهب��ری‪ ،‬قانون‬ ‫الحاق دولت جمهوری اسالمی ایران به کنوانسیون مبارزه‬ ‫بافساد سازمان ملل متحد و مقررات ارتقای سالمت اداری‬ ‫و پیشگیری و مبارزه با رشوه و فساد در دستگاه های اجرایی‪،‬‬ ‫ایجادشده تا ضمن تقدیر از س��ازمان های فعال و موفق در‬ ‫حوزه زیرساختی‪ ،‬انگیزشی و توانمندسازی سالمت اداری‪،‬‬ ‫ظرفیت های موجود در س��ازمان های دولتی و خصوصی را‬ ‫موردس��نجش و تقویت قرارداده و به فرهنگ سازی برای‬ ‫سالمت اداری کشور خدمت کند‪.‬‬ ‫ان دانست و اظهار امیدواری کرد که این امر با قوت هرچه‬ ‫بیشتر تداوم یابد‪ .‬پس از سخنان دکتر ابراهیمی قرعه کشی‬ ‫تکمیلی مرحله سوم که براساس وجود مغایرت های قانونی‬ ‫نسبت به برندگان مرحله پیشین ضرورت یافته است‪ ،‬انجام‬ ‫و اس��امی برندگان تکمیلی مرحله سوم مشخص شد‪ .‬پس‬ ‫از ان‪ ،‬مراسم قرعه کشی مرحله چهارم برگزار و با مشخص‬ ‫شدن شماره های برندگان‪127 ،‬میلیارد ریال جایزه به بیش‬ ‫از ‪ 340‬هزار صاحب حساب های قرض الحسنه بانک انصار‬ ‫تعلق گرفت تا عالوه بر پاداش معنوی از مزایای قابل توجه‬ ‫مادی قرض الحسنه نیز برخوردار شوند‪.‬‬ ‫یاداوری می ش��ود که اس��امی کامل برندگان جوایز‬ ‫مرحله چهارم قرض الحسنه بانک انصار شامل ‪ 104‬برنده‬ ‫‪ 500‬میلیون ریال��ی‪ 204 ،‬برنده ‪ 20‬میلی��ون ریالی‪304 ،‬‬ ‫برنده ‪10‬میلیون ریالی و ‪ 341‬هزار برنده ‪200‬هزار ریالی که‬ ‫از طریق رایانه و شناسایی خودکار برندگان و بدون دخالت‬ ‫دست صورت می گیرد‪ ،‬پس از انجام نظارت ها و تشریفات‬ ‫قانونی مربوطه به زودی از طریق ش��عب سراس��ر کشور و‬ ‫سایت بانک انصار اعالم می شود‪.‬‬ ‫دریاف�ت تندی�س از دهمی�ن جش�نواره‬ ‫برترین های روابط عمومی‬ ‫‪ l‬دهمین دوره جشنواره برترین های روابط عمومی‬ ‫ایران که به مناس��بت نامگذاری سال ‪ 1392‬به نام حماسه‬ ‫سیاسی‪ ،‬حماس��ه اقتصادی‪ ،‬به رقابت روابط عمومی های‬ ‫س��ازمان ها و موسس��ات اقتصادی و مالی اختصاص یافته‬ ‫بود‪ ،‬با اعطای لوح رواب��ط عمومی برتر به بان��ک انصار با‬ ‫تایید انجمن بین الملل��ی روابط عمومی (ایپ��را)‪ ،‬به پایان‬ ‫رسید‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار‪،‬‬ ‫در مراس��م اهدای این لوح که با حضور مقام��ات دولتی و‬ ‫مدیران و مسئوالن شرکت ها و موسسات اقتصادی و مالی‬ ‫برگزار شده بود‪ ،‬بانک انصار با رای قاطع داوران‪ ،‬مبتنی بر‬ ‫شاخص های اعالم ش��ده و مس��تندات ارائه شده از سوی‬ ‫روابط عمومی بان��ک‪ ،‬در بخش ویژه جش��نواره به برتری‬ ‫رس��ید‪ .‬این گزارش می افزاید روابط عموم��ی بانک انصار‬ ‫با اهتمام نسبت به انعکاس به موقع اقدامات و برنامه های‬ ‫بانک درخصوص استحکام مبانی اقتصاد مقاومتی و تحقق‬ ‫حماسه اقتصادی و نیز توجه به شیوه ها و ابزارهای نوین و‬ ‫مناسب در اطالع رسانی در این زمینه‪ ،‬به برتری رسید و لوح‬ ‫روابط عمومی برتر را از دس��ت مس��ئوالن حاضر در سالن‬ ‫همایش دریافت کرد‪g .‬‬ ‫‪83‬‬ ‫موسسهاعتباریثامن‬ ‫موفق به دریافت‬ ‫دو نشان از اجالس‬ ‫اکوایت شد‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪197‬‬ ‫موسس��ه اعتباری ثامن در اجالس س��ران و مدیران‬ ‫صنعت‪ ،‬تج��ارت و اقتصاد ای��ران «اکوای��ت» (‪) ECOIT‬‬ ‫که با حضور مقامات‪ ،‬مس��ئوالن‪ ،‬مدی��ران‪ ،‬صاحبان نظام‬ ‫بانکی و حوزه ه��ای مختلف صنعتی برگزار می ش��د‪ ،‬در دو‬ ‫بخش‪ ،‬تندیس بلورین و لوح تقدیر این جش��نواره را کسب‬ ‫کرد‪ .‬به گ��زارش روابط عمومی موسس��ه اعتب��اری ثامن‪،‬‬ ‫دومین اجالس س��ران و مدیران عالی رتبه اقتصاد‪ ،‬صنعت‬ ‫و تجارت ایران مراسم اعطای جوایز ان به همت دبیرخانه‬ ‫اج�لاس «اکوای��ت»(‪ ) ECOIT‬با همکاری دس��تگاه ها و‬ ‫سازمان های دولتی از جمله وزارت امور اقتصادی و دارایی‪،‬‬ ‫وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت و وزارت کار و رفاه اجتماعی‪،‬‬ ‫سازمان سرمایه گذاری‪ ،‬سازمان گسترش و نوسازی صنایع‬ ‫ایران‪ ،‬اتاق تعاون مرک��زی‪ ،‬دبیرخانه توس��عه صنایع ملی‬ ‫ایران و دیگر سازمان های مرتبط‪ ،‬بزرگترین اجالس سران‬ ‫و مدیران اقتص��اد‪ ،‬صنعت و تجارت ای��ران در محل مرکز‬ ‫همایش های بین المللی صدا و س��یما برگزار شد‪ .‬بنا بر این‬ ‫گزارش‪ ،‬موسسه اعتباری ثامن در اجالس سران و مدیران‬ ‫صنعت‪ ،‬تجارت و اقتصاد ایران « اکوایت» (‪) ECOIT‬موفق‬ ‫به کسب جوایز ویژه شامل نشان «رضایتمندی مشتریان»‪،‬‬ ‫(‪ »)ISO 10004:2010‬و نش��ان اس��تاندارد بین الملل��ی‬ ‫«اعتماد مشتریان» (‪ )TBA‬ش��د‪ .‬اجالس اکوایت افتخار‬ ‫میزبانی مراس��م اهدای نشان و اس��تانداردهای بین المللی‬ ‫(‪ )ISO 10004:2010‬را ب��رای ‪ ۶۵‬مجموع��ه برجس��ته‬ ‫کش��ور از ‪ ۴۸‬حوزه صنعت ک��ه دارای نام و نش��ان تجاری‬ ‫ارزشمند و شناخته ش��ده و مورد رضایت مش��تریان بوده را‬ ‫داش��ت که موسس��ه ثامن نیز حائز دریافت این نشان برتر‬ ‫در خصوص رضایتمندی مش��تریان گردید‪ .‬بر اس��اس این‬ ‫گزارش روابط عمومی موسس��ه ثامن در خ�لال برگزاری‬ ‫ی ویژه در اجالس س��ران و مدیران صنعت‪،‬‬ ‫و طی مراس��م ‬ ‫تجارت و اقتص��اد ای��ران «اکو ای��ت»(‪ ) ECOIT‬موفق‬ ‫به دریافت ای��ن نش��ان از اتحادی��ه اروپا برای نخس��تین‬ ‫ب��ار در ای��ران‪ ،‬نش��ان و اس��تاندارد بین الملل��ی «اعتماد‬ ‫مش��تریان» (‪ )TBA‬و نش��ان «رضایتمندی مشتریان»‪،‬‬ ‫( ‪ »)ISO 10004:2010‬در صنع��ت بانک��داری‬ ‫ب��ا ثب��ت جهان��ی و قابلی��ت ‪ Register‬و پیگی��ری‬ ‫از ‪ Group International IGS‬در اج�لاس اکوایت‬ ‫در حضور مقامات‪ ،‬مسئوالن و رسانه های ملی شد‪ .‬گفتنی‬ ‫است؛ اجالس سران و مدیران اقتصاد‪ ،‬صنعت و تجارت ایران‬ ‫«اکوایت»(‪) ECOIT‬با هدف توسعه و بهبود فضای کسب‬ ‫و کار‪ ،‬تجارت و رونق اقتصادی در دو بخش توسعه سازمانی‬ ‫حمایت مالی بانک انصار از مسابقات کشتی‬ ‫نظامیان جهان (سیزم)‬ ‫تیم های کشتی ازاد و فرنگی نظامیان ایران قهرمان مس��ابقات جهانی سیزم شدند‪ .‬این‬ ‫مسابقات با پشتیبانی مالی بانک انصار برگزار شد‪ .‬بانک انصار پش��تیبانی مالی مسابقاتی را به‬ ‫عهده گرفت که در ان تیم نظامیان ایران در دو رشته ازاد و فرنگی به قهرمانی جهان رسید‪ .‬در‬ ‫این مسابقات که بیست و هشتمین دوره مسابقات کشتی نظامیان جهان به شمار می رود و از اول‬ ‫تا پنجم ابان ماه در مجموعه ورزشی ازادی تهران برگزار شد‪ 19 ،‬کشور از جمله برزیل‪ ،‬فنالند‪،‬‬ ‫لهستان‪ ،‬قزاقستان‪ ،‬چین‪ ،‬کره شمالی‪ ،‬ارمنستان‪ ،‬اوکراین‪ ،‬عراق‪ ،‬سوریه و پاکستان حضور داشتند‪.‬‬ ‫در مسابقات کشتی ازاد نظامیان‪ ،‬تیم ایران با کسب پنج مدال طال‪ ،‬دونقره و ‪ 68‬امتیاز به قهرمانی‬ ‫رسید و تیم های قزاقستان و چین به ترتیب با ‪ 48‬و‪ 42‬امتیاز به مقام دوم وسوم دست یافتند‪ .‬تیم‬ ‫ایران قهرمان این مسابقات با مدال های طالی فرشاد صفرزاده در وزن ‪ 60‬کیلوگرم‪ ،‬محمد نادری‬ ‫در ‪66‬کیلوگرم‪ ،‬سعید داداش پور در ‪ 74‬کیلوگرم‪ ،‬اسماعیل نجاتیان در ‪ 84‬کیلوگرم‪ ،‬جعفر دلیری در‬ ‫‪ 96‬کیلوگرم و مدال های نقره امید جاللی بهار در ‪55‬کیلوگرم و جعفر شمس ناتری در ‪120‬کیلوگرم‬ ‫موفق به کسب مقام نخست شد‪ .‬در مسابقات فرنگی نظامیان جهان‪ ،‬تیم کشورمان با سه طال‪ ،‬دو‬ ‫نقره و دو برنز و با کسب ‪ 64‬امتیاز به قهرمانی جهان دست یافت‪ .‬در این مسابقات قزاقستان با ‪54‬‬ ‫امتیاز و اوکراین با ‪ 47‬امتیاز به مقام دوم و سوم دست یافتند‪ .‬مدال های طالی کشورمان را برومند‬ ‫اصالن در وزن ‪66‬کیلوگرم‪ ،‬سعیدعبدولی در وزن ‪ 74‬کیلوگرم‪ ،‬بشیر باباجان زاده در وزن ‪120‬‬ ‫کیلوگرم به دست اوردند‪ .‬همچنین مدال های نقره ایران را سامان عبدولی در وزن ‪60‬کیلوگرم‬ ‫و حمیدرضا خامسی در وزن ‪55‬کیلوگرم کسب کردند‪ .‬دومدال برنز هم در وزن ‪ 84‬کیلوگرم به‬ ‫مجتبی کریم فر و در وزن ‪96‬کیلوگرم به سامان نوروزی رسید‪ .‬به این ترتیب تیم های کشتی ازاد‬ ‫و فرنگی نظامیان ایران در مسابقاتی که با پشتیبانی بانک انصار برگزار شد با درخششی بی نظیر و‬ ‫با کسب ‪8‬مدال طال‪ ،‬چهار نقره و دو برنز به قهرمانی رسیدند و بر افتخارات ورزش ایران به ویژه‬ ‫در رشته کشتی ازاد و فرنگی افزودند‪g .‬‬ ‫‪84‬‬ ‫و مدیری��ت خالق و توس��عه ارزش برند (نام و نش��ان های‬ ‫تجاری ملی) در ایران برگزار ش��د‪ .‬همچنین بنابر ارزیابی و‬ ‫برابرسازی ش��اخص های بین المللی و شاخص های بومی‪،‬‬ ‫برای نخستین بار امکان تایید ارزش برند برای شرکت های‬ ‫ایرانی در س��ال ‪ 2013‬امکانپذیر ش��د‪ .‬مدیر روابط عمومی‬ ‫موسس��ه اعتباری ثامن که به نمایندگی از س��وی مدیریت‬ ‫محترم عامل در این اجالس عه��ده دار دریافت این جوایزه‬ ‫بود‪ ،‬در حاش��یه این مراس��م و در گفت وگویی با خبرنگار ما‬ ‫گفت‪« :‬ب ه تمام��ی همکاران و کارکن��ان مجموعه ثامن به‬ ‫خاطر کس��ب این افتخار تبریک گفته و ت��داوم این حرکت‬ ‫را در راه پیشرفت و تعالی موسس��ه اعتباری ثامن در عرصه‬ ‫بانکی خواستارم‪ ».‬علیرضا حسن زاده دالیل اصلی موفقیت‬ ‫موسسه ثامن و روابط عمومی موسسه در کسب این نشان و‬ ‫جوایز را توجه به اولین خواسته مشتری یا همان احترام‪ ،‬ایجاد‬ ‫تحول و تنوع در محیط کاری براس��اس پیشنهاد مشتریان‪،‬‬ ‫شناسایی نیازهای مشتری‪ ،‬کیفیت ارائه خدمات و همچنین‬ ‫نوع خدمات ارائه شده‪ ،‬ارائه خدمات در حداقل زمان ممکن‪،‬‬ ‫ایجاد اعتماد متقابل‪ ،‬اعتقاد به ارائه خدمات بر اساس صداقت‬ ‫و تعهد و در نظ��ر گرفتن حق اساس��ی مش��تری در انجام‬ ‫امور عنوان کرد‪g.‬‬ ‫اعضای هیات مدیره و مدیرعامل جدید شرکت رجاء‬ ‫معرفی شدند‬ ‫لو نقل‬ ‫طی جلسه ای در شرکت حم ‬ ‫ریلی رجاء‪ ،‬اعضای جدید هیات مدیره این‬ ‫شرکت معرفی و مدیرعامل جدید رجاء نیز‬ ‫منصوب ش��د‪ .‬به گزارش روابط عمومی‬ ‫و امور بین الملل شرکت حمل و نقل ریلی‬ ‫رجاء‪ ،‬در این جلس��ه که با حضور معاون‬ ‫اقتصادی و برنامه ریزی سازمان تامین اجتماعی‪ ،‬مدیرعامل شستا‪ ،‬معاون امور مسافری راه اهن و‬ ‫برخی از مسئوالن سازمان تامین اجتماعی و همچنین اعضای قبلی هیات مدیره رجاء برگزار شد‪،‬‬ ‫اعضای جدید هیات مدیره این شرکت معرفی شدند‪ .‬بر اساس احکام صادر شده از سوی مدیرعامل‬ ‫سازمان تامین اجتماعی‪ ،‬سید مصطفی خردمند‪ ،‬سید حسن موسوی نژاد‪ ،‬رضا عصاری‪ ،‬احمد شهباز‬ ‫بیگی روزبهانی و علیرضا صالح پور به عنوان اعضای جدید هیات مدیره رجاء منصوب گردیدند‪.‬‬ ‫با تصویب اعضای جدید هیات مدیره رجاء‪ ،‬سید مصطفی خردمند به عنوان رئیس هیات مدیره و‬ ‫سید حسن موسوی نژاد به عنوان نایب رئیس هیات مدیره و مدیرعامل شرکت حمل ونقل ریلی‬ ‫رجاء منصوب شدند‪ .‬بین اعضای هیات مدیره جدید‪ ،‬سید مصطفی خردمند‪ ،‬سابقه عضویت در‬ ‫هیات مدیره و قائم مقام مدیرعامل و همچنین رضا عصاری سوابق مدیریتی واحدهای مختلف‬ ‫شرکت رجاء را در گذشته دارا می باشند‪ .‬سید حسن موسوی نژاد‪ ،‬مدیرعامل جدید شرکت رجاء پیش‬ ‫از این در سوابق خود مدیرعاملی شرکت مهتاب سیرجم‪ ،‬عضویت در هیات مدیره راه اهن‪ ،‬معاون‬ ‫لو نقل ریلی‬ ‫اداری و مالی‪ ،‬معاون برنامه ریزی راه اهن و ‪ ...‬را داش��ته و عضو انجمن صنفی حم ‬ ‫لو نقل‬ ‫کشور نیز است‪ .‬پیش از این ناصر بختیاری از مرداد ماه سال ‪ ،1388‬مدیرعامل شرکت حم ‬ ‫ریلی رجاء بود‪ .‬شرکت حم ‬ ‫لو نقل ریلی رجاء در اسفند سال ‪ 1388‬با مصوبه هیات دولت‪ ،‬بابت رد‬ ‫دیون به سازمان تامین اجتماعی واگذار شده بود‪g .‬‬