ماهنامه مثلث شماره 204

‫اخبار جدید‬ ‫از پرونده هسته ای‬ ‫ایا تیم مذاکره کننده‬ ‫تغییرمی کند؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و چهار ‪ 21 /‬دی ‪ 88 /1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫درگفت وگوی محسن رفیق دوست با مثلث عنوان شد‬ ‫روایتجلساتمحرمانه‬ ‫درباره انتخابات‪88‬‬ ‫ناطق نوری در حال‬ ‫فکر کردن برای نامزدی‬ ‫در انتخابات مجلس است‬ ‫اگر اصالح طلبان مجلس‬ ‫را بگیرند‪ ،‬از روحانی عبور‬ ‫می کنند‬ ‫روی خوش دولت به احزاب‬ ‫ایا بهار احزاب فرا رسیده است؟‬ ‫گفت وگوها و یادداشت هایی از رسول منتجب نیا‬ ‫امیر محبیان‪ ،‬فاطمه راکعی‪ ،‬محمدرضا چمنی و‪....‬‬ ‫مصائب جنبش های‬ ‫فراطبقاتی‬ ‫«داعش» منطقه‬ ‫را به کدام سو می برد‬ ‫نگاهی از منظر جامعه شناسی‬ ‫به انقالب های عربی‬ ‫عربستان به یک دولت تروریستی‬ ‫تبدیلمی شود؟‬ ‫پیغام جک استراو‬ ‫وزیرخارجهسابقانگلیس‬ ‫چرا به ایران امد؟‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫عبورظریفازشایعات‬ ‫اخرین اخبار درباره شایعه تغییر تیم مذاکره کننده‬ ‫زمان و نحوه «اجرای ی شدن توافقنامه ژنو» به دغدغه ای‬ ‫مهم در عرصه سیاست خارجی کشورمان تبدیل شده است‪.‬‬ ‫ارسال برخی سیگنال های بازدارنده و پارادوکسیکال از سوی‬ ‫امریکا و فرانس��ه به عنوان دو عضو گروه ‪ 5+1‬از یک س��و‬ ‫و اس��تمرار مذاکرات کارشناس��ی میان طرفین امضا کننده‬ ‫توافقنامه منجر به القای کندی در پیش��رفت مذاکرات شده‬ ‫است‪ .‬این در حالی است که برخی کارشناسان و تحلیلگران‬ ‫معتقدند فضای ایجاد شده پس از امضای توافقنامه ژنو میان‬ ‫ای ران و اعضای ‪ 5+1‬قابل پی ش بینی و طبیعی بوده و نباید‬ ‫طوالن ی شدن نسبی زمان اجرای ی شدن توافقنامه را نشانه ای‬ ‫دال بر ایجاد مانعی جدی در مس��یر مذاکرات دانست‪ .‬طی‬ ‫روزهای اخیر شاهد جوالن موضوعات مختلفی در خصوص‬ ‫پرونده هس��ته ای ای ران و مذاکرات ژنو هستیم‪ .‬تقویت تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای‪ ،‬ادامه مذاکرات کارشناسی و انتشار‬ ‫اخبار مربوط به ایجاد هی��ات ناظ ر بر مذاکرات هس��ته ای‬ ‫از مهم ترین اخبار منتشر ش��ده در این خصوص محس��وب‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫افزایش تعداد اعضای تیم مذاکره کننده‬ ‫در کنار انتشار اخبار مربوط به تقویت تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای‪ ،‬شاهد طرح برخی اخبار مربوط به تشکیل کمیته‬ ‫ناظر بر این تیم و بازنگری در ساختار مذاکرات بوده ایم‪.‬‬ ‫سایت «ای ران هسته ای»‪ ،‬در گزارشی به نقل از «منابع‬ ‫سوالی که در برهه فعلی مطرح م ی شود‪ ،‬می زان قدرت‬ ‫و نفوذ مجلس شورای اسالمی در خصوص تشکیل کمیته‬ ‫نظارت بر مذاکرات هس��ته ای اس��ت‪ .‬از یک س��و مجلس‬ ‫شورای اس�لامی به دلیل قرار داش��تن در راس امور‪ ،‬قدرت‬ ‫و صالحیت نظارت بر مذاکرات هس��ته ای و س��وال از وزیر‬ ‫و تیم مذاکره کننده را داراس��ت و از س��وی دیگر تش��کیل‬ ‫کمیت��ه ای ناظ��ر در درون قوه مقننه‪ ،‬خ��ود م ی تواند محل‬ ‫سوال باشد‪ .‬حشمت اهلل فالحت پیشه‪ ،‬نماینده سابق مجلس‬ ‫شورای اسالمی و کارشناس مسائل سیاسی در این خصوص‬ ‫به نکته قابل تاملی اشاره کرده است‪« :‬قانون‪ ،‬حیطه اختیارات‬ ‫و وظایف مجلس را مش��خص کرده اس��ت و مجلس��یان‬ ‫نم ی توانند چنین درخواست هایی داشته باشند‪ ،‬چرا که پرونده‬ ‫هس��ته ای یک پرونده اجرایی است و حوزه وظایف مجلس‬ ‫امور نظارتی و تقنینی اس��ت‪ .‬اعتقاد دارم پرونده هس��ته ای‬ ‫و سیاست خارجی ای ران مش��کلی درخصوص نظارت ندارد‪.‬‬ ‫به نظرم پرونده هس��ته ای باید از ابتدا از دس��تورکار اجرایی‬ ‫شورای عالی امنیت ملی خارج و به وزارت امورخارجه انتقال‬ ‫م ی یافت چراکه این مس��اله منجربه پیگیری حرفه ای تر و‬ ‫چابک ترمساله م ی شد‪».‬‬ ‫تداخل دو ح��وزه تقنین و اجرا‪ ،‬دلی��ل اصلی مخالفت‬ ‫عده ای از تحلیلگران با ایده تشکیل کمیته نظارت است‪ .‬با‬ ‫این حال تشکیل این کمیته توسط مجل س شورای اسالمی‬ ‫صرفا در حد یک «ایده اولیه» باقی مانده و هنوز به فعلیت‬ ‫نرسیده است‪.‬‬ ‫علیرضا زاکان��ی‪ ،‬نماینده ته ران در مجل س ش��ورای‬ ‫اس�لامی نیز درباره اظهارات اخیر اس��ماعیل کوثری‪ ،‬یکی‬ ‫دیگر از نمایندگان مجلس ش��ورای اسالمی مبن ی بر ایجاد‬ ‫کمیته ای ب رای نظارت برعملکرد تیم مذاکره کننده هسته ای‪،‬‬ ‫اعالم کرده اس��ت‪« :‬بنا بود در داخل مجل��س کمیته ای از‬ ‫کسانی که در حوزه هسته ای تخصص دارند‪ ،‬تشکیل شود‪.‬‬ ‫جمعی در مجلس دنبال این هستند که یک کار تخصصی‬ ‫فراکمیس��یونی و فرا فراکس��یونی در مجل��س و برمبنای‬ ‫کارکارشناسی انجام شود‪».‬‬ ‫در ه ر ح��ال موضع گیری های صورت گرفته از س��وی‬ ‫نمایندگان مجلس ش��ورای اس�لامی نش��ان م ی دهد که‬ ‫به رغم طرح ایده اولیه تش��کیل کمیته نظارت هس��ته ای‪،‬‬ ‫اراده ای جمعی و منسجم در قوه مقننه دال بر تشکیل چنین‬ ‫مجموعه ای وجود ندارد و در نهایت‪ ،‬ایده مذکور همچنان در‬ ‫حالت خام و ابتدایی باقی مانده است‪.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫تشکیل کمیته ناظر بر تیم مذاکره کننده هسته ای؟‬ ‫مجلس وکمیتهناظربرمسائلهسته ای؟‬ ‫اضافه شدن دو‬ ‫کارشناس حقوقی‬ ‫به تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای در راستای‬ ‫تقویت این تیم‬ ‫در ادامه مذاکرات‬ ‫کارشناسی صورت‬ ‫خواهد گرفت‬ ‫دیپلمات بی حاشیه از توافق ژنو می گوید‬ ‫دکتر مجید تخت روانچی‪ ،‬معاون امریکا و اروپای وزارت‬ ‫امور خارجه را م ی توان دیپلماتی ب ی حاش��یه و ارام دانست‪.‬‬ ‫تخت روانچی شخصیتی ارام دارد و اساسا اهل ایجاد حاشیه‬ ‫نیس��ت‪ .‬وی در کنار محمد جواد ظریف نق��ش پررنگی در‬ ‫مذاکرات ژنو ایفا کرد و حتی برخی تحلیلگران از وی به عنوان‬ ‫مغز متفکر تیم مذاکره کننده هسته ای یاد م ی کنند‪ .‬معاون‬ ‫امریکا و اروپای وزارت امور خارجه اخی را در حاش��یه نشست‬ ‫موسسه دیپلماس��ی ای رانی‪ ،‬در خصوص مسائل باقیمانده‬ ‫درباره اجرای ی شدن توافقنامه ژنو و اختالفات باقیمانده میان‬ ‫طرفین به نکات قابل تاملی اش��اره کرده است‪« :‬یکی‪ ،‬دو‬ ‫مورد باقی مانده که در سطح کارشناسی امکان حل ان وجود‬ ‫نداش��ت که باید تصمیم گیری درباره ان به سطوح سیاسی‬ ‫کشیده م ی شد‪ .‬انها موضوعاتی است که از دیدگاه ما قابل حل‬ ‫اس��ت و موضوعاتی نیس��تند که بخواهند چندان مشکل‬ ‫اساسی ایجاد کنند‪ ...‬ما از رفتار غرب این ارزیابی را نداریم که‬ ‫بحث وقت کشی مطرح باشد‪ .‬چند موضوع وجود دارد که باید‬ ‫بررسی شود‪ .‬موضوعات زیادی ب رای اجرای توافق ژنو وجود‬ ‫داشت‪ .‬هیات های کارشناسی در ژنو این موضوعات را به طور‬ ‫جدی بحث کرده اند‪ ،‬مس��ائل عمده حل ش��ده است و تنها‬ ‫یکی‪ ،‬دو مورد مانده است‪ .‬یک تفاهم اصولی وجود دارد که‬ ‫اگر مذاکرات خانم اشمید و اقای ع راقچی به نتیجه برسد و‬ ‫این موارد حل شود ‪ 20‬ژانویه ب رای اجرای توافقات اعالم شود‬ ‫اما نم ی توانیم به صورت قطعی اعالم کنیم که این موضوع‬ ‫‪2 0‬ژانویه خواهد بود‪».‬‬ ‫انچه از اظه��ارات معاون امریکا و اروپ��ای وزارت امور‬ ‫خارجه ب ر م ی اید این است که هنوز اختالفاتی میان جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران و اعضای ‪ 5+1‬در خصوص اجرای ی ش��دن‬ ‫توافقات ژنو باق ی مانده اس��ت‪ .‬البت��ه تخت روانچی معتقد‬ ‫اس��ت که وزن اختالفات موجود میان طرفین زیاد نیست و‬ ‫اجرای ی شدن توافقنامه ژنو روندی رو به جلو دارد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اضافه شدن دو کارشناس حقوقی به تیم مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای در راس��تای تقویت این تیم در ادام��ه مذاکرات‬ ‫کارشناس��ی صورت خواهد گرفت‪ .‬دکتر عل ی اکبر صالحی‬ ‫رئیس س��ازمان انرژی اتم ی در این خصوص م ی گوید‪« :‬با‬ ‫اجازه اقای دکتر روحانی شمار کسانی که در تیم مذاکره کننده‬ ‫کارشناسی هستند‪ ،‬توسط سازمان انرژی اتمی افزایش یافته‬ ‫است‪ .‬از انجا که از این به بعد‪ ،‬مذاکرات وارد جزئیات م ی شود‬ ‫که شامل چرخه سوخت و راکتور اب سنگین اراک است‪ ،‬به‬ ‫تخصص های مختلف نیاز اس��ت‪ .‬همکاران ما در نشست‬ ‫اخیر ژنو حضور داشتند و حضور انها مفید بود و این روند ادامه‬ ‫م ی یابد‪ .‬بیشتر اختالف ها حل شده و یکی‪ ،‬دو مورد اختالف‬ ‫باقیمانده نیز به تدریج در نشس��تی که باید در همین هفته‬ ‫باشد‪ ،‬ان شاءاهلل حل خواهد شد‪».‬‬ ‫بر اساس انچه از اظهارات رئیس سازمان انرژی اتم ی ‬ ‫استنباط م ی شود‪ ،‬افزایش اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای‬ ‫با هدف تقویت ای��ن تیم در بعد فنی صورت گرفته اس��ت‪.‬‬ ‫همچنین خانه تکانی در تیم مذاکرات هسته ای را م ی توان در‬ ‫راستای تعامل موثر تر میان سازمان انرژی اتمی و وزارت امور‬ ‫خارجه مورد تجزیه و تحلیل قرار داد‪ .‬اس��تقبال سی د عباس‬ ‫ع راقچی‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه کش��ورمان از تقویت تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای نیز نشان م ی دهد که در این خصوص‬ ‫ی و وزارت امور خارجه هماهنگی الزم‬ ‫میان سازمان انرژی اتم ‬ ‫صورت گرفته اس��ت‪« :‬ما از هر گروه تخصصی که به تیم‬ ‫مذاکره کننده بپیوندد‪ ،‬اس��تقبال م ی کنیم اما االن مذاکرات‬ ‫کارشناس��ی پایان یافته و ان ش��اءاهلل اگر مذاکرات ب رای گام‬ ‫نهایی اغاز شود‪ ،‬ما هم از تقویت تیم مذاکره کننده استقبال‬ ‫م ی کنی��م‪ .‬م ی توان تقوی��ت تیم مذاکره کننده هس��ته ای‬ ‫کشورمان را در قالب دو نوع الزام‪ ،‬یعنی «الزام فنی» و «الزام‬ ‫س��اختاری» مورد تجزیه و تحلیل قرار داد‪ .‬بر این اس��اس‬ ‫اقتضای ورود موثر به مسائل فنی موجود در خصوص ب رنامه‬ ‫هسته ای ای ران‪ ،‬حضور کارشناسانی است که روی این مسائل‬ ‫تسلط کافی و همه جانبه داشته باشند‪ .‬در بعد الزام ساختاری‬ ‫ی و وزارت امور خارجه مواجه‬ ‫نیز ما با پیوند سازمان انرژی اتم ‬ ‫هستیم‪ .‬واقعیت امر این است که همکاری این دو سازمان‬ ‫و وزارتخانه جهت پیشبرد مذاکرات و همسان سازی مواضع‬ ‫داخلی امری ضروری است‪».‬‬ ‫سیاس��ی در ته ران» نوش��ت‪« :‬بازنگری هایی در س��اختار‬ ‫مذاکرات هسته ای در حال انجام است‪ ...‬این بازنگری ها در‬ ‫سه حوزه نظارت بر مذاکرات‪ ،‬سیاستگذاری مذاکرات و اجرای‬ ‫مذاکرات در حال انجام است‪».‬‬ ‫اما عالءالدین بروجردی‪ ،‬رئیس کمیسیون امنیت ملی‬ ‫و سیاست خارجی مجلس شورای اسالمی از تشکیل چنین‬ ‫کمیته ای ابزار ب ی اطالعی کرده است‪.‬‬ ‫با این وجود انتشار موضع گیری منتسب به حسام الدین‬ ‫اشنا‪ ،‬مشاور رئی س جمهور در خصوص مخالفت وزارت امور‬ ‫خارجه با تش��کیل کمیته نظارت بر مذاکرات هس��ته ای و‬ ‫البته تکذیب این خبر از س��وی وی‪ ،‬موج خب��ری تازه ای در‬ ‫این زمینه ایجاد ک��رد در حالی که برخی رس��انه ها به نقل‬ ‫از حسام الدین اشنا مش��اور فرهنگی رئی س جمهور مدعی‬ ‫شدند که «وزارت خارجه هیات نظارت بر تیم مذاکره کننده را‬ ‫نپذیرفت»‪ ،‬وی خبر مذکور را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫انچه از موضع گیری های انجام شده ب ر م ی اید‪ ،‬این است‬ ‫که حداقل مجل س ش��ورای اس�لامی در خصوص تشکیل‬ ‫کمیته نظ��ارت بر تی��م مذاکره کننده هس��ته ای به نتیجه‬ ‫مشخصی نرسیده اس��ت‪ .‬احمد شوهانی‪ ،‬عضو کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاس��ت خارجی مجلس شورای اسالمی با‬ ‫بیان اینکه نماین��دگان از راه های مختل��ف بر عملکرد تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای نظارت م ی کنند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«مستندات قانونی تشکیل کمیته نظارت بر عملکرد‬ ‫تیم مذاکره کننده هسته ای معلوم نیست‪ .‬البته بحثی درباره‬ ‫تش��کیل تیم ناظر بر عملک��رد تی��م مذاکره کننده صورت‬ ‫نگرفته اس��ت‪ .‬اوایل مذاکرات مباحثی مبن ی بر حضور یک‬ ‫نفر از اعضای کمیس��یون امنیت ملی در تیم مذاکره کننده‬ ‫مطرح شد تا اینکه در هفته گذشته خبر تشکیل کمیته ناظر‬ ‫بر تیم مذاکره کننده مطرح شد و بعید م ی دانم چنین تیمی‬ ‫تشکیل شده باشد‪».‬‬ ‫به نظر م ی رسد مجلس شورای اسالمی قصد تشکیل‬ ‫چنین کمیته ای را حداقل در برهه فعلی ندارد‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫وزارت خارجه فقط مجری است‬ ‫به وجود امدن بحث های نظارتی حاصل اختالفات پس از دور اول مذاکرات است‬ ‫حشمت اهلل فالحت پیشه‬ ‫‪2‬‬ ‫نماینده سابق مجلس‬ ‫اخی را اس��ماعیل کوثری‪ ،‬یک��ی از نماین��دگان عضو‬ ‫کمیسیون امنیت ملی در مصاحب ه‪‎‬ای از تشکیل هیات نظارت‬ ‫بر مذاکره کنندگان هسته ای ای ران سخن گفت‪ .‬با در نظرگرفتن‬ ‫این سخن‪ ،‬بررسی و توجه به چند مساله حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫نخست اینکه نظام سیاسی جمهوری اسالمی ای ران از لحاظ‬ ‫سیاس��ت خارجی به ویژه در زمینه های تصمیم گیری‪ ،‬اجرا و‬ ‫نظارت به حدی از بلوغ رسیده که به دنبال یک مصاحبه و یک‬ ‫نظر مجبور نباشد دست به یک ساختار سازی تازه و بوروکراسی‬ ‫بزند‪ .‬به عبارت دیگر در موضوع هس��ته ای اصوال نیازی به‬ ‫بحث نظارت بیشتر وجود ندارد‪ .‬زی را پرونده هسته ای ای ران در‬ ‫حوزه مسئولیت شورای عالی امنیت ملی است و وزارت خارجه‬ ‫فقط مجری اس��ت‪ .‬این در حالی اس��ت که در شورای عالی‬ ‫امنیت ملی‪ ،‬مکانیسم و سازوکارهای الزم ب رای نظارت وجود‬ ‫دارد و همه قوا در این شورا حضور دارند‪ ،‬حتی مجلس شورای‬ ‫اسالمی‪ .‬بناب راین بحث نظارت بر روند پرونده هسته ای ای ران‬ ‫به طور کامل و همه جانبه در شورای عالی امنیت ملی در حال‬ ‫انجام است‪ .‬در این میان ریز مذاکرات و توافقات کارشناسی‬ ‫و مربوط به س��ازوکارهای اجرای موافقتنامه های سیاسی در‬ ‫این شورا بررسی م ی ش��ود و عدم تناقض و عدم تبیین ان با‬ ‫سیاست های کالن نظام مورد ارزیابی قرار م ی گیرد‪ .‬در نتیجه‬ ‫در حوزه نظارت هیچ ضعفی وجود ندارد‪ .‬س��ازوکار هسته ای‬ ‫و نظارت در ش��ورای عالی امنی ت ملی کامال مشخص است‬ ‫و در این شورا‪ ،‬عالوه بر مس��ئوالن‪ ،‬کارشناسانی نیز حضور‬ ‫دارند که مس��ائل را تحت نظر دارند‪ .‬در حال حاضرکه ای ران‬ ‫وارد روند اجرا شده‪ ،‬در این راستا م ی توان تیم نظارت را تقویت‬ ‫کرد‪ .‬اما این بدان معنا نیس��ت که در نظارت ش��ورای عالی‬ ‫امنیت ملی تردیدی وجود دارد‪ .‬منتها اکنون سوال اینجاست‬ ‫که اصال چرا چنین بحث هایی در این برهه مطرح م ی شود؟‬ ‫بنده به نوبه خودم مطرح شدن چنین بحث هایی را تاحدودی‬ ‫طبیعی و تبعات اختالفاتی که بر س��ر مذاکرات اولیه شکل‬ ‫گرفته بود‪ ،‬م ی دانم‪ .‬متاس��فانه اکنون برخی دوس��تان حتی‬ ‫در مجلس به فصل الخطاب رهبری در این موضوع اش��اره‬ ‫نکرده اند؛ مقام معظم رهبری چندی پیش فرمودند که به تیم‬ ‫مذاکره کننده باید اعتماد کرد و از انها حمایت کرد‪.‬‬ ‫این حمای��ت مطابق س��خنان رهب��ری و همچنین‬ ‫ارزیابی شرایط بس��یار ضروری اس��ت؛ زی را طرف مقابل به‬ ‫اندازه کافی از شیطنت و ناجوانمردی برخوردار است تا بتواند‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫تصمیم گیرندگان نهایی چه کسانی هستند؟‬ ‫شورای عالی امنیت ملی‪ ،‬نظارت عالی بر پرونده هسته ای دارد‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس مسائل هسته ای‬ ‫هفته گذشته بود که اسماعیل کوثری‪ ،‬عضو کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اعالم کرد باتوجه به‬ ‫نتایج قبلی که در مرحله اول توافقات ژنو به دست امد‪ ،‬مقرر‬ ‫شد که تیم مس��ئوالن (ناظر بر مذاکره کنندگان هسته ای)‬ ‫با اضافه ش��دن دو نفر دیگر جزء به جزء مسائل را ب رای تیم‬ ‫مذاکره کننده تعیین کنند‪ .‬در این رابطه ابتدا باید توجه داشت‬ ‫که مجلس ش��ورای اس�لامی این اختیار را دارد که بر تمام‬ ‫موضوعات نظارت داشته باشد اما شکل نظارت بسیار مهم‬ ‫است‪ .‬ایا شکل نظارت در این رابطه باید به این صورت باشد‬ ‫که مجلس خودش در مذاکرات شرکت کند؟ باید توجه داشت‬ ‫این شکل از نظارت اصال مرسوم نیست‪ ،‬بلکه تیم دیپلماتیک‬ ‫هسته ای باید در مذاکرات شرکت کند و گزارش‪‎‬هایی که تهیه‬ ‫م ی کند را کمیسیون سیاس��ت خارجی مجلس یا در صحن‬ ‫علنی یا غیرعلنی به اطالع نمایندگان برساند‪ .‬یعنی نظارت‬ ‫به این شکل اس��ت که دیپلمات ها نتایج نظارت را به اطالع‬ ‫نمایندگان مجلس م ی رسانند و انها نیز نقطه نظ رات شان را به‬ ‫هیات مذاکره کننده اعالم م ی‪‎‬کنند‪ .‬این مساله که نمایندگان‬ ‫بخواهند در مذاکرات شرکت یا بر جزئیات نظارت داشته باشند‪،‬‬ ‫به نفع کشور نیست‪ .‬زی را هر قوه ای اکنون وظایف خودش را‬ ‫انجام م ی دهد‪ .‬البته اکنون یک سوء تعبیر به وجود امده است؛‬ ‫این مساله درست است که پرونده هسته ای ای ران از شورای‬ ‫‪12‬‬ ‫عالی امنیت ملی به وزارت خارجه منتقل ش��ده است و تیم‬ ‫وزارت خارجه بحث مذاکرات را برعهده دارد اما هنوز مدیریت‬ ‫پرونده به دست شورای عالی امنیت ملی و زیر نظر مقام معظم‬ ‫رهبری است‪ .‬یعنی شورای عالی امنیت ملی یک نظارت عالی‬ ‫بر پرونده هسته ای کشور دارد‪ .‬بناب راین نباید تصور شود که‬ ‫محمدجواد ظریف و تیم همراه او در این رابطه تصمیم گی رنده‬ ‫نهایی هس��تند‪ ،‬بلکه انها مجری‪‎‬اند و طی انجام مذاکرات‪،‬‬ ‫روند ان را هدایت م ی کنند‪ .‬همچنین تیم هسته‪‎‬ای همواره‬ ‫در طول مذاکرات تمام موضوعات را با ته ران و در عال ی ترین‬ ‫سطح در میان م ی‏گذارد‪ .‬ضمن اینکه تمام ی مصوبات شورای‬ ‫عالی امنیت ملی زمانی ضمانت اجرایی پیدا م ی‪‎‬کند که به‬ ‫تصویب مقام معظم رهبری رسیده باشد‪ .‬بناب راین طبق قانون‬ ‫اساسی‪ ،‬نظارت عالی بر عهده شورای عالی امنی ت ملی است‪.‬‬ ‫البته مجلس نیز م ی‪‎‬تواند بر روند مذاکرات نظارت داشته باشد‬ ‫و این حق را دارد‪ .‬اما این نظارت باید در این چارچوب باش��د‬ ‫که نمایندگان از مذاکره کنندگان گ��زارش بخواهند و نقطه‬ ‫نظ رات شان را به انها ابالغ کنند‪ .‬در نتیجه تشکیل یک نهاد‬ ‫جدید نه ضروری است و نه مفید و فقط کار را پیچیده تر خواهد‬ ‫کرد‪ .‬این موضوعی که توسط اقای کوثری مطرح شده یک‬ ‫پیشنهاد بوده است و نیازی به تایید و تکذیب ندارد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر که پرونده هسته ای ای ران یک مرحله پیچیده و حساس‬ ‫را طی م ی کند‪ ،‬باید به تیم مذاکرهکننده اعتماد کرد و اجازه داد‬ ‫که انها این مرحله را به خوبی پشت سر بگذارد‪ .‬همچنان که‬ ‫مقام معظم رهبری نیز اخی را فرمودند باید به مذاکره کنندگان‬ ‫اعتماد کرد‪ .‬این رویه باعث م ی‪‎‬شود که انها نیز کار را با سرعت‬ ‫بیشتری پیش بب رند و به نتیجه برسانند‪.‬‬ ‫از دیگر سو در رابطه با بحث توافقنامه ژنو‪ ،‬گزارش های‬ ‫تیم مذاکره کننده و منافع ای ران را تحت فشار قرار دهد‪ .‬اکنون‬ ‫ما باید به گونه ای پیش برویم که در میدان طرف مقابل بازی‬ ‫صورت نگیرد اما متاسفانه برخی افراد داخل ای ران به صورت‬ ‫ناخوداگاه در ان می دان در حال بازی هستند‪.‬‬ ‫در بخش دیگر بحث باید بگویم که طرح چنین مباحثی‪،‬‬ ‫چندین نتیجه منفی در پی خواهد داشت؛ اولین نکته منفی‬ ‫ان این است که م ی تواند توان چانه زنی تیم مذاکره کننده را‬ ‫کاهش دهد‪ .‬مساله مهم این است که تیم مذاکره کننده که‬ ‫در طول مذاکرات همواره با صالبت بیان م ی کرد با اختیار تام‬ ‫وارد مذاکره شده‪( ،‬مساله ای که در پیشبرد اولیه مذاکرات نقش‬ ‫داشت) ممکن است با طرف هایی مواجه شود که خمیر مایه‬ ‫بخش��ی از شیطنت هایش��ان را از اختالفات داخل��ی ای ران‬ ‫م ی گی رند‪ .‬انها م ی توانن��د از این موضوع ب رای تضعیف توان‬ ‫چانه زنی تیم مذاکره کننده استفاده کنند‪ .‬دومین نکته منفی‪،‬‬ ‫مساله تردیدافکنی است؛ زی را تردیدافکنی نیز به کل بحث‬ ‫مذاکرات ضربه خواهد زد‪ .‬حال وقتی کامال روشن و مشخص‬ ‫است که ریز مذاکرات و فرایند ان تحت نظارت شورای عالی‬ ‫امنیت ملی است دیگر دلیلی ب رای این تردیدافکن ی ها وجود‬ ‫ندارد‪ .‬منتها متاسفانه یا خوش بختانه عرصه سیاست خارجی‬ ‫دارای دو حوزه است؛ یکی حوزه دیپلماسی رسمی و دیگری‬ ‫حوزه دیپلماس��ی عمومی‪ .‬هرچند هم م��ا و هم طرف های‬ ‫‪ 5+1‬م ی دانیم که در حوزه دیپلماسی رسمی‪ ،‬عمال شکاف‬ ‫و خط گسلی در ای ران وجود ندارد اما باز هم طرف های غربی‬ ‫م ی توانند از این تردیدافکن ی ها ب رای ضربه زدن به دیپلماسی‬ ‫عمومی کشور‪ ،‬تیم مذاکره کننده و وزارت خارجه استفاده کنند‪.‬‬ ‫سومین مس��اله منفی در تش��کیل هیات نظارت‪ ،‬تحمیل‬ ‫یک فضای غیرکارشناس��ی و غیرتخصصی به یک فضای‬ ‫متعددی به نمایندگان مجلس م ی رس��د و اکنون انها نیز به‬ ‫صورت دلسوزانه در حال پیگیری امور هستند‪ .‬در این راستا‬ ‫بارها اقای ظریف گزارش های هس��ته ای را به مجلس ارائه‬ ‫کرده و راهکارها و نقطه نظ رات نمایندگان را نیز دریافت کرده‬ ‫است‪ .‬اما چون برخی گزارش��ات ارسالی اصوال به جنب ه های‬ ‫منفی ماجرا توجه م ی‏کند برخی سوء تفاهم ها پیش م ی‪‎‬اید‪.‬‬ ‫این در حالی است که با یک نگاه واقع بینانه م ی‏توان متوجه‬ ‫شد که در هر قراردادی ممکن است برخی ای رادات و اشکاالت‬ ‫وجود داشته باشد اما مهم این است که مجموعه این قرارداد‬ ‫به نفع ملت ای ران باشد نه به زیان ان‪ .‬به نظر بنده توافقنامه‬ ‫هسته‪‎‬ای اخیر نیز در مجموع به نفع ملت ای ران است و شکی‬ ‫در ان نیست‪ .‬ضمن اینکه کسانی که از این توافق یا روند ان‬ ‫انتقاد م ی کنند باید بگویند که چه راهکار جایگزینی ب رای ان‬ ‫دارند‪ .‬اگر بخواهیم مسیر گذشته را همچنان طی کنیم که‬ ‫خب این مسیر شش سال بدون نتیجه طی شد‪ .‬بناب راین باید‬ ‫به تیم مذاکره کننده فعلی اج��ازه داد که این روند را با اعتماد‬ ‫و پشتیبانی مردم طی کنند تا به نتایج مطلوب نائل شوند‪.‬‬ ‫موضوع دیگر این اس��ت که این بح��ث هیات نظارت‬ ‫اکنون اصال جنبه قانونی ندارد و اگر قرار باشد عملیاتی شود‬ ‫مجلس باید ب رای ان قانون جدید وضع کند‪ .‬این درحالی است‬ ‫که اصال وضع چنین قانون یا تشکیل چنین هیاتی ضروری‬ ‫نیست‪ .‬زی را تیم مذاکره کننده ای ران کامال حرفه ای و باتجربه‬ ‫هس��تند و از نظ رات نمایندگان مجلس نیز همواره استفاده‬ ‫م ی‪‎‬کنند‪ .‬بناب راین حض��ور نظارتی انها به این ش��کل هیچ‬ ‫فایده‪‎‬ای ندارد‪ .‬از دیگر س��و نباید از نظر دور داشت که چنین‬ ‫امری تاکنون در ای ران سابقه نداشته است؛ به عنوان نمونه مگر‬ ‫زمانی که اقای جلیلی ریاست تیم هسته‏ای ای ران را بر عهده‬ ‫داش��ت‪ ،‬تیم نظارتی از جانب مجلس تش��کیل شد؟ اکنون‬ ‫نظارت ش��ورای عالی امنیت ملی بر روند پرونده هس��ته‪‎‬ای‬ ‫ای ران کفایت م ی کند‪ .‬زی��را همان طور که اش��اره کردم تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته‪‎‬ای ای ران کامال حرفه ای است‪ .‬افرادی مانند‬ ‫شخص ظریف‪ ،‬تخت روانچی‪ ،‬ع راقچی‪ ،‬بعیدی نژاد و دیگر‬ ‫تخصصی اس��ت‪ .‬به خصوص در حوزه هسته ای طی حدود‬ ‫‪11‬سال گذش��ته که این پرونده در شورای عالی امنیت ملی‬ ‫بوده باعث تشکیل یک کانون تخصصی در این شورا شده‬ ‫است‪ .‬بناب راین این ادعا که کمیته تازه ای شکل بگیرد به این‬ ‫معناست عده ای که ممکن اس��ت تخصص الزم را نداشته‬ ‫باشند‪ ،‬وظیفه نظارت را ب ر عهده بگیرند‪ .‬مساله ای که منجر‬ ‫خواهد شد چالش دیگری در حوزه هسته ای شکل بگیرد‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر ضعفی که در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد‬ ‫شکل گرفته بود دوباره به گونه دیگری شکل خواهد گرفت‪ .‬در‬ ‫زمان احمدی نژاد‪ ،‬موازی کاری در حوزه اجرایی و تحمیل ان به‬ ‫سیاست خارجی‪ ،‬تبعات سوء و منفی برجای گذاشت‪ .‬در حال‬ ‫حاضر نیز برخی به دنبال تحمیل موازی کاری در حوزه نظارت‬ ‫هستند‪ .‬این امر م ی تواند در برهه کنونی تبعات منفی بسیاری‬ ‫داشته باشد‪ .‬چهارمین نکته منفی این پیشنهاد‪ ،‬تحمیل یک‬ ‫بوروکراس��ی و ورق بازی تازه به بخش��ی از سیاست خارجی‬ ‫است؛ زی را هر کمیته ای که شکل بگیرد یعنی یک بوروکراسی‬ ‫و اداره سازی تازه‪ .‬این درحالی اس��ت که این امر عاملی ب رای‬ ‫کند شدن تصمیم گیری ها و اجراها در حوزه سیاست خارجی‬ ‫اس��ت‪ .‬در نهایت باید توجه داشت که این بحث‪ ،‬مانن د تردید‬ ‫نسبت به حس��ن نیت طرف مذاکره کننده‪ ،‬تردید نسبت به‬ ‫توافقات احتمالی و غیره بنیانی ندارد که بخواهد به س��مت‬ ‫نهادسازی حرکت کند‪.‬‬ ‫مس��اله دیگر این اس��ت که عمده این مباحث از دل‬ ‫مجلس شورای اسالمی بیرون م ی اید؛ اعتقاد من این است‬ ‫اغلب دوستانی که این مباحث را مطرح م ی کنند دغدغه های‬ ‫اصولگرایانه و دلسوزانه ای دارند که باید مورد عنایت و احترام‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬اما همگان باید مراقب باش��یم در میدانی بازی‬ ‫نکنیم که توس��ط دش��منان ط راحی شده اس��ت‪ .‬مشخصا‬ ‫دشمنانی که در منطقه و فراتر از ان وجود دارند یعنی مثلث‬ ‫البی صهیونیس��م‪ ،‬البی س��لفی و البی جنگ طلب داخل‬ ‫امریکا‪ .‬این گروه ها به دنبال شکس��ت دیپلماسی هستند و‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران با درایت نباید وارد میدانی شود که‬ ‫به شکست دیپلماسی منتهی شود‪ .‬در حال حاضر بسیاری از‬ ‫مصادیق واقعی تهدید در دنیای امروز مانند تروریسم سلفی‪،‬‬ ‫تروریسم سالح های ممنوعه و حتی مقابله با دموکراسی در‬ ‫منطقه خاورمیانه تحت پوش��ش ای ران ه راس��ی پنهان شده‬ ‫است‪ .‬اما ای ران با توافقنامه ژنو توانست بسیاری از بهانه های‬ ‫ای ران ه راسی را از میان بردارد‪ .‬در نتیجه این مسیر باید تداوم‬ ‫داشته باشد تا واقعیاتی مانند خشونت های کثیف سلفیون‬ ‫و وهابیون بیشتر اشکار شود و کش��ورهای غربی را بیش از‬ ‫گذش��ته نگران کند‪ .‬تا امروز چنین واقعیاتی تحت پوشش‬ ‫امر کاذبی به نام ای ران ه راس��ی پنهان ش��ده بود‪ ،‬به همین‬ ‫خاطر دوستان مجلسی و دیگر دوستانی که چنین مسائلی را‬ ‫افراد کامال حرفه ای و متخصص دراین حوزه هستند‪ ،‬بناب راین‬ ‫باید به انها اعتماد کرد‪ .‬با این وجود حتی شاهدیم که این تیم‬ ‫ب رای بحث تحریم‪‎‬های بانکداری و کشتی رانی از نقطه نظ رات‬ ‫کارشناسان این حوزه ها استفاده م ی کند‪ .‬همچنین در حوزه‬ ‫تحریم‪‎‬های نفتی نیز بارها نظر کارشناسان وزارت نفت را جویا‬ ‫شده‏اند‪ .‬بناب راین به نظر نم ی‏رسد وقتی روند مذاکرات به این‬ ‫صورت در حال پیش رفتن است ‪ ،‬دیگر احتیاجی به تیم ناظر‬ ‫باشد‪ .‬اکنون نقش نظارتی شورای عالی امنی ت ملی بر روند‬ ‫مذاکرات بسیار پررنگ است؛ این شورا سیاست گذاری‪ ،‬تعیین‬ ‫خط مشی مذاکرات و تعیین بایدها و نبایدها را عهده دار است‪.‬‬ ‫درواقع اجرای مذاکرات و گفت وگوها برعهده تیم وزارت خارجه‬ ‫است اما سیاست‪‎‬هایی که در مذاکرات در پیش م ی‪‎‬گیرند و‬ ‫تصمیم گیری‪‎‬های کالن در این راستا بر عهده شورای عالی‬ ‫ط قرمز نظام‬ ‫امنیت ملی اس��ت‪ .‬به عنوان نمونه تعیین خ�� ‬ ‫کوثری‪ ،‬عضو کمیسیون‬ ‫امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫مجلس هفته گذش�ته خبر از‬ ‫تش�کیل هیات وی�ژه نظارت‬ ‫بر عملک�رد مذاک�ره کنندگان‬ ‫هسته ای داد‬ ‫مطرح م ی کنند باید تمام این جوانب را در نظر بگیرند تا وارد‬ ‫بازی دشمن نش��وند‪ .‬ضمن اینکه نمایندگان در مجلس از‬ ‫ابزارهای نظارتی الزم برخوردار هس��تند و م ی توانند در قالب‬ ‫چهار اهرم تذکر‪ ،‬سوال‪ ،‬تحقیق و تفحص و حتی استیضاح‪،‬‬ ‫نگاه نظارتی خودش��ان را اعم��ال کنند نه اینکه به س��مت‬ ‫نهادساز ‏‬ ‫ی‪‎‬هایی حرکت کنند که بیانگر نوعی تعلل و اختالف‬ ‫در سیاست خارجی است‪ .‬نکته اخر نیز اینکه اکنون در فضای‬ ‫پیش��ا انتخاباتی مجلس قرار داریم؛ در این فضا باید از نگاه‬ ‫انتخاباتی به بحث هسته ای پرهیز کرد‪.‬‬ ‫زی را موضوع هس��ته ای یک موضوع مرتب��ط با منافع‬ ‫ملی است؛ این در حالی است که در طول تاریخ ای ران‪ ،‬هرگاه‬ ‫موضوعات مرتبط با منافع ملی به عنوان دستاویز انتخاباتی‬ ‫مورد استفاده قرار گرفته اند‪ ،‬اسیب خورده ایم‪ .‬در نتیجه حتما‬ ‫باید از این مساله اجتناب کرد‪.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫مبنی بر انجام غن ی‏سازی اورانیوم در خاک ای ران‪ ،‬در این شورا‬ ‫مصوب شده است و تیم هسته‪‎‬ای موظف به اجرای ان است‪.‬‬ ‫بناب راین مسائل مهمی چون توقف اورانیوم ب رای مدت شش‬ ‫ماه یا نظارت بر تاسیس��ات اراک یا دیگر مسائل مهم‪ ،‬همه‬ ‫و همه در این شورا تعیین م ی‪‎‬ش��ود و تیم مذاکره کننده تنها‬ ‫چان هزن ی‪‎‬های سیاسی را انجام م ی‪‎‬دهد‪.‬‬ ‫همچنین تاجایی که من اط�لاع دارم مذاکره کنندگان‬ ‫طی مذاکرات نی��ز تماس‪‎‬هایی با ته��ران دارند و ام��ور را با‬ ‫هماهنگی رئی س‪‎‬جمهور پیش م ی‪‎‬برند‪ .‬تیم هسته ای ای ران‬ ‫طی مذاکرات‪ ،‬پیش��نهادهایی که تعیین شده است را مطرح‬ ‫م ی‏کند و به پیش��نهادهای طرف مقابل گوش م ی‪‎‬کند‪ .‬در‬ ‫حال حاضر نیز مذاکرات ای ران با گروه ‪ ،5+1‬مرحله کارشناسی‬ ‫را پشت سر گذاشته اس��ت و اکنون قرار است خانم اشمید و‬ ‫اقای ع راقچی باهم گفت و گو کرده و تاریخ اجرای توافقنامه را‬ ‫نهایی کنند‪ .‬در نهایت این مساله را نباید از نظر دور داشت که‬ ‫ه ر گونه کارشکنی یا ایجاد خلل در روند مذاکرات ممکن است‬ ‫به شکست گفت و گوها بینجامد‪ .‬همچنین برخی مخالف‪‎‬ها‬ ‫در داخل ای ران و امریکا نیز وجود دارد که باید تیم‪‎‬های مذاکره‬ ‫کننده به ارام��ی از کنار انها عبور کنن��د‪ .‬در داخل امریکا که‬ ‫عموما البی اسرائیل به انها فشار م ی اورد زی را انها نتوانستند‬ ‫جلوی توافق را بگیرند و حال م ی‪‎‬خواهند جلوی اجرای ان را‬ ‫بگی رند‪ .‬در داخل کشور نیز برخی واقعا دلسوزانه با این مساله‬ ‫برخورد م ی کنن��د و جنب ه های ضعف توافقنامه را برجس��ته‬ ‫م ی کنند ولی برخی نیز جناحی و گروهی با این مساله روبه رو‬ ‫م ی شوند‪ .‬نباید از نظر دور داش��ت که این توافقنامه‪ ،‬کامال‬ ‫مطلوب جمهوری اسالمی ای ران نبود ولی در شرایط کنونی‬ ‫همین توافق مقدور بود‪ .‬همچنین ب رای طرف امریکایی نیز‬ ‫این توافق شرایط مطلوب را ندارد و اگر قرار بود هر طرف به‬ ‫انچه م ی خواهد به صورت صددرصد دس��ت پیدا کند‪ ،‬دیگر‬ ‫توافق برد ‪ -‬برد حاصل نم ی شد‪.‬‬ ‫‪13‬‬ ‫توافقات اولیه در مورد هیات نظارت بر تیم هسته ای انجام شده است‬ ‫یک عضو کمیسیون امنیت ملی درگفت وگو با مثلث‬ ‫یا کمیس��یون امنیت ملی در درون خود جایگاهی را ب رای‬ ‫موضوع هسته ای تنظیم کرده و مسائل را دنبال م ی کند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مدتی قبل اسماعیل کوثری‪ ،‬عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس ش�ورای اسالمی خبر از تشکیل تیم نظارت‬ ‫بر مذاکرات هسته ای را به رس�انه ها اعالم کرد و از انجایی که این خبر ابهامات زیادی به همراه داشت‪ ،‬واکنش های‬ ‫بسیاری را برانگیخت‪ .‬وی معتقد بود یک شورای عالی نظارت بر مذاکرات شکل بگیرد که وظیفه ان نظارت کالن بر‬ ‫روند مذاکرات و ارائه پیشنهادها و هشدارهای به موقع باشد‪ .‬این شورا از جمعی از افراد بسیار باسابقه در موضوعات‬ ‫دیپلماتیک تشکیل خواهد شد‪ ،‬اما وظیفه ای جز نظارت کالن بر عهده نخواهد داشت‪.‬در همین خصوص گفت وگویی‬ ‫با محمد اسماعیلی‪ ،‬دیگر عضو این کمیسیون انجام دادیم تا ابهامات موجود را برطرف کنیم‪.‬‬ ‫فرهاد کیانفرید‬ ‫خبرنگار‬ ‫مدت�ی اس�ت ک�ه مس�اله ای از س�وی برخ�ی‬ ‫نماین�دگان مبن ی ب�ر تش�کیل تی�م نظ�ارت بر‬ ‫مذاک�رات هس�ته ای مطرح ش�ده‪ .‬ام�ا ابهامات‬ ‫زیادی دارد‪ .‬لطفا این طرح را کمی تشریح کنید‪.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪ l‬درخصوص نظارت بر مذاکرات توس��ط یک تیم‬ ‫جداگانه از گ��روه مذاکره کننده‪ ،‬توافق��ات اولیه ای صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬اگر این توافقات عملیاتی بشود م ی تواند یک‬ ‫شروع خوب باشد‪ .‬زی را به نظر م ی رسد که تیم مذاکره کننده‬ ‫ما‪ ،‬بیش��تر از انچه الزم و منطقی بود امتیازاتی را به طرف‬ ‫غربی خود داده‪.‬اما از انجایی که در ابت��دای راه این اتفاقات‬ ‫رخ داده ‪ ،‬باید تالش کنیم در ادامه روند مذاکرات مش��کالت‬ ‫و اش��تباهات را حل و فصل کنیم‪ .‬بناب راین تیم‬ ‫مذاک��ره کننده باید کارشناس��ان بیش��تری را در‬ ‫کنار خود قرار دهد تا بتوانند ضع ف های گذش��ته‬ ‫را جب ران کنند‪.‬به هرحال این پیش��نهاد به وزارت‬ ‫امور خارجه اعالم شده و امیدواریم که در مذاکرات‬ ‫پیش رو از کارشناسان مجرب تری استفاده کنند تا‬ ‫بتوانند حین مذاکره مسائل را با دقت مورد بررسی‬ ‫قرار دهند و بعد تصمیم بگی رند‪ .‬من فکر م ی کنم‬ ‫که اگر بتوانیم اینده را با هوشیاری پیگیری بکنیم‬ ‫و طرف غ ربی با صداقت جلو بیاید که البته در این‬ ‫موضوع هم شک و تردیدی وجود دارد و نم ی توان‬ ‫ب��ه غرب ی ها اعتماد ک��رد‪ ،‬م ی توانی��م به نتیجه‬ ‫مطلوب دست پیدا کنیم‪ .‬در کل فعال شروع کار‬ ‫است و ما کار خاصی انجام نداده ایم‪.‬‬ ‫به ذهن چند نفر از دوستان در مجلس رسید و صحب ت های‬ ‫اولیه در این موضوع صورت گرفت تا مجلس ورود تخصصی‬ ‫بهتری به مسائل هسته ای داشته باشد تا در نهایت هم بتواند‬ ‫حمایت کند و هم نظارت درستی داش��ته باشد ضمن انکه‬ ‫تعامل جدی با نهادهای ذی ربط ش��کل دهد‪ .‬البته حضور‬ ‫نمایندگان صاح��ب تخصص در این کمیت��ه به معنی این‬ ‫نیست که دیگر نمایندگان در این باره سخن نگویند‪ ،‬بلکه‬ ‫قصد دارد یک مجموعه کارشناس را دور هم جمع کند تا به‬ ‫مسائل ورود کارشناسی داشته باشند و اگر جایی نیاز بود کار‬ ‫کارشناسی صورت گیرد تا بتوان عالوه بر کمک به دولت‪ ،‬از‬ ‫حقوق ملت نیز صیانت کرد‪.‬‬ ‫ایا تش�کیل این کمیته نیاز ب�ه مصوبه مجلس‬ ‫شورای اسالمی دارد یا خیر؟‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫این مساله از سوی اقای کوثری مطرح‬ ‫ش�د‪ .‬ول�ی واکنش ها نس�بت ب�ه ان‬ ‫بسیار متنوع و متفاوت بود‪.‬حتی بعدتر‬ ‫شخص ایش�ان برخی از صحب ت های‬ ‫خ�ود را تکذی�ب کردند‪ .‬این مس�اله را‬ ‫چگونه توضیح م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬درباره صحب ت های اقای کوثری باید‬ ‫بگویم که در بخش��ی از بدنه جامعه نگران ی هایی در زمینه‬ ‫مذاکرات پرونده هس��ته ای وجود دارد و مط��رح کردن این‬ ‫مساله از سوی جناب کوثری صرفا در راستای برطرف کردن‬ ‫این قبیل نگران ی ها است‪ .‬بناب راین جمعی دنبال این هستند‬ ‫که یک کار تخصصی فراکس��یونی و فرا فراکس��یونی بر‬ ‫مبنای کار کارشناسی انجام شود‪ .‬این را هم یاداور شوم که‬ ‫اصل در مجلس شورای اسالمی‪ ،‬حمایت و نظارت است که‬ ‫این حمایت م ی تواند قانونی یا اعتباری باشد یا هر حمایتی‬ ‫را شامل شود که از دست مجلس بر م ی اید‪ .‬اگر این کمیته‬ ‫تش��کیل ش��ود‪ ،‬قطع یقین بنای دخالت ندارد‪ .‬چون اصل‬ ‫تفکیک مسئولی ت ها و قبول مس��ئولی ت ها توسط هر جزء‬ ‫در قانون مشخص و معین است‪.‬فعال ایده اولیه این کمیته‬ ‫‪14‬‬ ‫‪ l‬رای گیری ب رای این کمیته در مجلس‪ ،‬بس��تگی‬ ‫به جایگاه ان دارد‪ .‬زمانی نیاز به رای گیری مجلس داریم که‬ ‫بخواهیم به ان رس��میت دهیم و در چنین زمانی م ی توان‬ ‫ش��کل گیری این کمیته را به رای مجلس گذاشت و در این‬ ‫صورت این کمیته م ی تواند تحت عنوان یک کمیته خاص‬ ‫از مجلس رای بگیرد و از طرف مجلس مامور شود‪ .‬هیچ یک‬ ‫از این کارها صورت نگرفته و تشکیل کمیته تنها در حد یک‬ ‫ایده بوده و اینکه چه افراد صاحب تخصصی در این کمیته‬ ‫باش��ند ولی عملی به این عنوان که م ی خواهد رس��میتی‬ ‫بیابد‪ ،‬نداشته است‪ .‬البته برخی از کمیسیون های تخصصی‬ ‫مجلس خودشان به صورت بالفعل کمیته هایی دارند؛ مثال‬ ‫کمیس��یون انرژی ب رای خود کمیته فن اوری هسته ای دارد‬ ‫خب تیم مذاکره کننده در واکنش به این تصمیم‬ ‫اعالم کردند که به هیچ عن�وان حضور و دخالت‬ ‫نماین�دگان مجل�س ش�ورای اسلامی را قبول‬ ‫نم ی کنن�د و مش�اور رئی س جمه�ور در این باره‬ ‫گفت ک�ه وزارت خارج�ه هی�ات نظ�ارت در تیم‬ ‫مذاکره کنن�ده را نپذیرفت�ه و اق�ای عراقچی هم‬ ‫گفت روال تصمی م گیری و تصمی م سازی و نظارت‬ ‫بر مذاکرات هسته ای کامال تعریف شده و از سوی‬ ‫شورای عالی امنیت ملی انجام م ی شود‪ .‬نظرتان‬ ‫راجع به این اظهارات چیست؟‬ ‫‪ l‬ببینید‪ ،‬این نکته که حتما نمایندگان در مذاکرات‬ ‫هسته ای حضور داشته باشند خیلی ضرورت ندارد‪ .‬ما صرفا‬ ‫توقع داریم که کارشان را به خوبی انجام دهند و کارشناسان‬ ‫مجرب در کنارشان حضور داشته باشند‪ .‬زی را باتوجه به اینکه‬ ‫نظارت بر مذاکرات در چارچوب نظارتی شورای عالی امنیت‬ ‫ملی تعریف ش��ده ‪،‬عدم حضور فیزیکی نمایندگان در روند‬ ‫مذاکرات پرونده هسته ای مساله مهمی نیست‪ .‬نکته مهم‬ ‫در مذاکرات فقط این است که انها توجه بیشتری به توافقات‬ ‫داشته باشند تا رودس��ت نخوریم و گروه ‪ 5+1‬نظ رات خود را‬ ‫یک طرفه به ما تحمیل نکند‪ ،‬اگ��ر این دقت صورت بگیرد‬ ‫یقینا مشکل خاصی ایجاد نم ی شود‪.‬‬ ‫اتفاقا همین نکته ک�ه نمایندگان در تالش‬ ‫هستند که مجددا نقش شورای عالی امنیت‬ ‫مل�ی را در روند مذاک�رات پررنگ ت�ر کنند‬ ‫خود اهمی�ت دارد‪ .‬زیرا تنها چند ماه اس�ت‬ ‫که پرون�ده مذاک�رات برعه�ده وزارت امور‬ ‫خارجه قرار گرفته اس�ت‪ .‬ایا افزایش نقش‬ ‫شورای عالی امنیت ملی تاثیری روی روند‬ ‫مذاکرات دارد؟‬ ‫‪ l‬به ط��ور کل��ی چارچ��وب مذاکرات‬ ‫را ش��ورای عالی امنیت ملی تعیی��ن م ی کند‪.‬‬ ‫تیم مذاکره کننده صرف��ا در ان چارچوب عمل‬ ‫م ی کند و تصمیم گیرنده نیستند‪.‬انها چارچوب‬ ‫مشخ ص شده ای را جامه عمل م ی پوشانند و در‬ ‫جایی که لزوم ی بر مشورت باشد‪ ،‬مشورت های‬ ‫الزم را ب رای تصمیم گیری انجام م ی دهند‪.‬‬ ‫ش��اکله کلی را مقام معظم رهبری مش��خص‬ ‫کرده اند و ماموریت را هم برعهده ش��ورای عالی‬ ‫امنیت ملی ق��رار داده اند‪ .‬اما گاه��ی در برخی‬ ‫جزئیات در بعضی مواقع به صورت کارشناسی‬ ‫نشده در مذاکرات صحب ت هایی مطرح م ی شود‬ ‫و تصمیماتی گرفته م ی شود که بعد مشخص‬ ‫م ی ش��ود این تصمیمات اش��تباه بوده و نباید گرفته‬ ‫م ی ش��د‪ .‬حاال تاکید ش��ده که ب رای رفع این مشکل‪،‬‬ ‫کارشناس��ان بیش��تری در کنار تیم مذاکره کننده قرار‬ ‫بگیرند تا تصمیماتشان ضع ف های گذشته را نداشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ایا نمونه مصداقی در خص�وص این تصمیمات‬ ‫اشتباه وجود دارد؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬دقیقا این امتیازات داده ش��ده از س��وی تیم‬ ‫مذاکره کننده به طرف غربی‪ ،‬از نظر بسیاری بیشتر از انچه‬ ‫باید و شاید در این مرحله به انها داده م ی شد‪ ،‬است‪ .‬ما باید پله‬ ‫پله جلو برویم تا انها نتوانند از ما سوءاستفاده کنند و بتوانیم‬ ‫نتیجه بهتری کسب کنیم‪g .‬‬ ‫پیشنهاد کردیم جلیلی هم‬ ‫در تیم ناظر باشد‬ ‫احمد بخشایش اردستانی در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫تش�کیل تیم نظ�ارت بر مذاک�رات هس�ته ای موضوعی اس�ت‬ ‫که این روزها تبدیل به تیتر یک رس�انه های کش�ور و حت�ی برخی از‬ ‫رس�انه های خارجی از جمل�ه نیویورک تایمز ش�ده که البت�ه اظهارات‬ ‫ضد و نقیض بس�یاری در این باره وجود دارد‪ .‬در همین خصوص احمد‬ ‫بخشایش اردستانی معتقد اس�ت که گفتمان روحانی در مقابل غرب‬ ‫نم ی تواند موثر باشد‪ ،‬زیرا افرادی که در وزارت خارجه و تیم دکترظریف‬ ‫هستند دوگانه برخورد م ی کنند‪ .‬این نماینده مجلس شورای اسالمی در‬ ‫گفت وگو با مثلث با محرمانه خواندن اسام ی اعضای تیم مذاکره کننده‬ ‫گفت‪« :‬شاید س�عید جلیلی و دو نفر از اعضای کمیسیون امنیت ملی‬ ‫در این تیم حضور داشته باشند‪».‬‬ ‫‪ l‬واقعیت این اس��ت طی مذاکراتی که انجام شد‬ ‫تیم مذاکره کننده با ریاست اقای ظریف در ب رابر کمیسیون‬ ‫امنی ت ملی اصرار داشتند که برخی از مباحث محرمانه است‬ ‫و در جواب سواالت اعضا تنها به یک جواب اکتفا م ی کردند‬ ‫که ان محرمانه بودن مسائل بود‪.‬‬ ‫حتی یک ش��ب اقای بروجردی از ایش��ان درباره ‪90‬‬ ‫درصد تفاهم و ‪10‬درصد اختالف ما با غرب و ان سه موردی‬ ‫که رئی س جمهور فرانسه به انها اش��اره کرده است‪ ،‬پرسید‬ ‫که اقای ظریف مج��ددا اعالم کردند که ای��ن موضوعات‬ ‫محرمانه اس��ت‪ .‬نتیجه «پنهانکاری» تی��م مذاکره کننده‪،‬‬ ‫دادن امتی��از «نقد» ای ران به غرب در مقاب��ل گرفتن امتیاز‬ ‫«نسیه» بوده است‪.‬‬ ‫بر این اس��اس احس��اس م ی ش��ود زمان��ی که این‬ ‫تصمیمات اتخاذ شد و تفاهم نامه به دست ما رسید‪ ،‬متوجه‬ ‫شدیم که ما تن به توافقی دادیم که نتیجه ای ب رای ما در بر‬ ‫نداشته و دلیل ان هم این است که بعد از توافق ای ران با ‪5+1‬‬ ‫غرب ی ها مجددا برخی تحریم ه��ا را در قبال ای ران تصویب‬ ‫کردند‪ .‬حتی در هفته گذش��ته یکی دیگر از ش��رکت های‬ ‫هواپیمایی جمهوری اسالمی را در لیست تحریم ها قرار داد‪.‬‬ ‫بر این اساس مقامات عالی تصمیم گرفتند کمیته ای‬ ‫را تش��کیل دهند که پنج یا شش عضو داش��ته باشد و تیم‬ ‫مذاکره کننده تحت نظر انها فعالیت خود را انجام دهند‪.‬‬ ‫‪ l‬نه اقای ع راقچی در پاسخ به افزایش کارشناسان‬ ‫فنی از سوی سازمان انرژی هسته ای این صحب ت ها را مطرح‬ ‫کردند که معتقد بودند کار تمام ش��ده و افزایش کارشناسان‬ ‫ی ندارد‪.‬‬ ‫لزوم ‬ ‫‪ l‬هنوز کامل مش��خص نیس��تند و قرار است به‬ ‫تدریج این نف رات معرفی شوند و البته این موضوع محرمانه‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫‪ l‬نم ی توانم االن در این باره صحبت کنم‪ .‬اما نه؛ بنا‬ ‫این بود که اقای بروجردی‪ ،‬رئیس کمیسیون امنیت ملی از‬ ‫طریق ساز و کارهای منطقی مجلس این کار را دنبال کند‪،‬‬ ‫ای�ا این نف�رات که ق�رار اس�ت در تی�م نظارت‬ ‫ب�ر مذاکرات هس�ته ای حضور داش�ته باش�ند‪،‬‬ ‫مشخص شده چه کسانی هستند؟‬ ‫ولی دولت به تش�کیل این گروه واکنش نش�ان‬ ‫داده و حتی اقای عراقچی اظهار ب ی اطالعی کرد‬ ‫و در جای دیگری هم اعالم کردند ما به این هیات‬ ‫نیازی نداریم‪.‬‬ ‫ای�ا اق�ای الریجانی ه�م در میان اعض�ای این‬ ‫تیم حضور دارن�د‪ ،‬زیرا به هرحال ایش�ان مدتی‬ ‫مسئولیت مذاکرات را بر عهده داشتند؟‬ ‫جلد دوم‬ ‫بله این نظ��ارت وج��ود دارد‪ .‬ام��ا حضور ی��ک تیم‬ ‫متخصص دیگر در کنار تیم مذاکره کننده وزارت امورخارجه‬ ‫شرایط و روند مذاکرات را بهتر م ی کند‪ .‬به ه ر حال همانطور‬ ‫که شما هم در جریان هستید در مذاکرات هسته ای مقامات‬ ‫و مجلس اظهار نظر نکرده اند و حاال تشکیل این گروه جنبه‬ ‫کارشناسی تصمیمات را افزایش خواهد داد‪ .‬این تیم صرفا‬ ‫موجب م ی ش��ود که واسطه ها بیشتر ش��ود‪ .‬اشکالی دارد؟‬ ‫مطمئنا گفتم��ان اقای روحانی در مقاب��ل غرب نم ی تواند‬ ‫موثر باشد زی را افرادی که در وزارت خارجه و تیم دکتر ظریف‬ ‫هستند دوگانه برخورد م ی کنند‪.‬‬ ‫این تیم مذاکره کننده که مسئولیت پرونده هسته ای‬ ‫را ب ر عهده دارد س��ال ‪ 82‬همین گفتمان و تحلیل را انجام‬ ‫داده و کار را بر زمین زده است و در بیانیه سعداباد همه چیز‬ ‫را قبول کرده بود و چند سال کشور را به عقب انداخته است‪.‬‬ ‫بناب راین الزم است یک تیم ناظر وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫مدتی قبل اس�ماعیل کوثری مس�اله تش�کیل‬ ‫گروه نظارت بر مذاکرات هسته ای را مطرح کرد؛‬ ‫مس�اله ای که با واکنش ه�ای بس�یاری روب ه رو‬ ‫شد‪ .‬حتی کوثری در یکی دیگر از گفت وگوهای‬ ‫خود بخش�ی از این اظهارات را تکذیب کرد‪ .‬ایا‬ ‫تشکیل این گروه صحت دارد؟‬ ‫خب این مساله که قرار است وارد بحث مذاکرات‬ ‫هسته ای شود ایا با وجود اینکه مقامات ارشد بر‬ ‫مذاکرات هسته ای نظارت مستقیم دارند‪ ،‬لزوم ی ‬ ‫دارد؟ زیرا تصمیماتی که در روند مذاکرات اتخاذ‬ ‫م ی شود با اطالع مسئوالن ارشد است‪.‬‬ ‫یعنی از طریق ریاست مجلس دنبال ش��ود که اگر نیاز به‬ ‫رسمیت داشت‪ ،‬توسط هیات رئیسه مجل س شورای اسالمی‬ ‫رسمیتش تضمین شود‪ .‬اما ش��اید اقای جلیلی و دو نفر از‬ ‫اعضای کمیس��یون امنی ت ملی در این تیم حضور داش��ته‬ ‫باشند‪ .‬گفتم که محرمانه اس��ت‪ ،‬حاال شما م ی خواهید در‬ ‫همین گفت وگو همه چیز را تمام کنید؟ دیگر س��واالتتان‬ ‫دارد وارد خط قرمزها م ی شود‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬من توقع ندارم که مس�ائل محرمانه را بیان‬ ‫کنید‪ .‬اما همین مساله که اقای جلیلی به احتمال‬ ‫زیاد در می�ان اعضای تیم نظ�ارت حضور دارند‪،‬‬ ‫بحث برانگیز است‪ .‬زیرا ایش�ان مدتی مسئول‬ ‫مذاکرات هسته ای بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬نه‪ .‬اقای جلیلی در ان دوران نم ی توانستند مذاکره‬ ‫کنند‪ .‬اما در دوران ایشان همین پیش��نهاداتی که به اقای‬ ‫ظریف دادند‪ ،‬در الماتی مطرح ش��د‪ .‬حت��ی صحبتی هم از‬ ‫اب سنگین اراک نبود‪ .‬اما اقای جلیلی زیر بار نم ی رفتند‪ .‬در‬ ‫ای ران چند گروه وجود دارد که نسبت به توافق هسته ای اخیر‬ ‫دیدگاه های متفاوتی دارند‪ .‬یک گ��روه این توافق را حتی از‬ ‫ترکمنچای هم بدتر م ی دانند‪.‬‬ ‫من متوج�ه نم ی ش�وم ک�ه منظورت�ان از اینکه‬ ‫م ی گویید اقای جلیل�ی نم ی توانس�تند مذاکره‬ ‫کنند چیست‪.‬اما انچه واضح و روشن است برخی‬ ‫مانند اقای والیتی انتقاداتی مطرح کردند ‪.‬‬ ‫‪ l‬دیگر دارید بی ارتباط صحبت م ی کنید و به عهد‬ ‫قدیم رفتید‪ .‬ما چه کاری ب��ه حرف ها و نظ رات اقای والیتی‬ ‫داریم؟ اقای والیتی به دنبال تبلیغات ب رای خود بودند‪ .‬فکر‬ ‫م ی کردند که م ی تواند جای جلیلی را بگیرد‪ .‬طبیعی است‬ ‫که این گونه صحبت کنند‪ .‬ان دوران زمان تبلیغات بود ولی‬ ‫االن شرایط ارام است‪.‬‬ ‫ب�ه عنوان اخرین س�وال‪ ،‬ای�ا تش�کیل این تیم‬ ‫نظارت نیازی به تصویب مجلس دارد یا خیر؟‬ ‫‪ l‬از انجایی که در چارچوب ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی است باید بررسی شود که ایا تصویبش نیاز هست یا‬ ‫خیر‪ .‬اما فکر نم ی کنم لزوم ی داشته باشد‪g .‬‬ ‫‪15‬‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫تدریجی بودن انحراف‬ ‫من راجع به کل مجلس مکرر عرض کرده و حاال هم‬ ‫عرض م ی کنم ک��ه مجلس ما باید با مجل س های س��ابق‬ ‫فرق داشته باشد‪ .‬البته فرق هم دارد‪ ،‬اما هر امری کم کم به‬ ‫انحراف کشیده م ی شود و چنین نیست که یکدفعه انحراف‬ ‫واقع شود‪ .‬در خود انسان نیز چنین است که شیطان و نفس‬ ‫اماره به تدریج از عمل به مکروهات و بعد از ان به صغایر و از‬ ‫انجا به باالتر انسان را منحرف م ی کنند‪ .‬در مجلس سابق‬ ‫دوره اولش بهتر بود‪ ،‬لکن در هر س��ال چیزی به ان اضافه‬ ‫مجلهخبری‬ ‫‪22- 25‬‬ ‫پیغامجکاستراو‬ ‫نگرانکارتزردنیستیم‬ ‫علیالریجانی‪:‬شکایتیازفاطمههاشمیندارم‬ ‫سیاست‬ ‫‪26-43‬‬ ‫روایتجلساتمحرمانهدربارهانتخابات‪88‬‬ ‫روی خوش دولت یازدهم به احزاب‬ ‫احمدی نژاداحزابرارقیبمی دانست‬ ‫منتظرحمایتعملیروحانیهستیم‬ ‫بینالملل‬ ‫‪44-49‬‬ ‫السعود؛بهسمت‬ ‫یکدولتتروریستی‬ ‫نبردفلوجهباچراغسبزعربستانانجامشد‬ ‫پسازشامات‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و چهار ‪ 21 /‬دی ‪ 88 /1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫درگفت وگوی محسن رفیق دوست با مثلث عنوان شد‬ ‫روایتجلساتمحرمانه‬ ‫درباره انتخابات‪88‬‬ ‫ناطق نوری در حال‬ ‫فکرکردن برای نامزدی‬ ‫در انتخابات مجلس است‬ ‫اگر اصالح طلبان مجلس‬ ‫را بگیرند‪ ،‬از روحانی عبور‬ ‫میکنند‬ ‫روی خوش دولت به احزاب‬ ‫ایا بهار احزاب فرا رسیده است؟‬ ‫گفتوگوها و یادداشتهایی از رسول منتجبنیا‬ ‫امیر محبیان‪ ،‬فاطمه راکعی‪ ،‬محمدرضا چمنی و‪....‬‬ ‫مصائب جنبشهای‬ ‫فراطبقاتی‬ ‫«داعش» منطقه‬ ‫را به کدام سو میبرد‬ ‫نگاهی از منظر جامعهشناسی‬ ‫به انقالبهای عربی‬ ‫عربستان به یک دولت تروریستی‬ ‫تبدیلمیشود؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫طرح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫اخبار جدید‬ ‫از پرونده هستهای‬ ‫ایا تیم مذاکره کننده‬ ‫تغییرمیکند؟‬ ‫پیغام جک استراو‬ ‫وزیرخارجهسابقانگلیس‬ ‫چرا به ایران امد؟‬ ‫و یا از ان کم شد تا رسید به انجا که مجالس اخیر را دیدیم‬ ‫‪ .‬شما ازاول اگر جلوی فس��اد را نگیرید معلوم نیست که به‬ ‫وضع سابق منتهی نشود‪ .‬البته باید عاقالنه باشد که مساله‬ ‫حادی پیش نیاید‪ .‬مالیمت موثرتر از خش��ونت در مسائل‪،‬‬ ‫جهت رحمت بیشتر از جهت خشونت تاثیر م ی کند‪ .‬من در‬ ‫زمان اختن��اق رضاخانی وقتی در مدرس��ه فیضیه صبحت‬ ‫م ی کردم ‪ ،‬انگاه که از جهن��م و عذاب الهی بحث م ی کردم‬ ‫همه خشکش��ان م ی زد‪ ،‬ولی وقتی از رحمت حرف م ی زدم‬ ‫م ی دیدم که دل ها نرم م ی ش��ود و اشک ها سرازیر م ی گردد‬ ‫و این تاثیر رحمت اس��ت‪ .‬با مالیمت انسان بهتر م ی تواند‬ ‫مسائل را حل کند تا ش��دت و مجلس باب مباحثه است و‬ ‫باید مثل مباحثه طلبه ها باش��د که با هم دوست هستند و‬ ‫با یکدیگر بحث و گفت وگو م ی کنند ولی معلوم اس��ت که‬ ‫مباحثه هست‪ .‬مجلس اسالمی باید ملت و دیگران را ارشاد‬ ‫کند‪ ،‬چون مس��ائل به خارج منعکس م ی گردد و تاثیر روی‬ ‫مردم م ی گذارد‪ .‬از این جهت مس��ئولیت مجلس به عنوان‬ ‫یک مرش��د و هدایت کننده ب رای مردم زیاد است‪ .‬این کلی‬ ‫مطلب است که ان شاءاهلل این مجلس اول انقالب‪ ،‬پایه ای و‬ ‫سنت حسنه ای باشد ب رای اینده که هر چه خوب بشود‪ ،‬شما‬ ‫در اجر ان شریک هستید‪ .‬درمساله ای که راجع به کمیته ها‬ ‫فرمودید‪ ،‬اعتقادم بر این اس��ت که همی ن گونه که هس��ت‬ ‫باش��د و هیچ گونه تحولی درباره ان صورت نگیرد‪ .‬راجع به‬ ‫اس��تیضاح هم من هیچ نظری نمی دهم‪ ،‬فقط با مالیمت‬ ‫و تفاهم باشد‪.‬‬ ‫امی��دوارم اقایان موفق ش��وند که وقت��ی مجلس را‬ ‫تحویل م ی دهند مردم راضی باش��ند‪ ،‬ت��ا بعدها به همین‬ ‫اقایان رای بدهند‪ .‬البته من تمام اقایان را نم ی شناسم‪ ،‬ولی‬ ‫امیدوارم مجلس دارای یک اکثریت تام متعهد باشد‪ .‬میل‬ ‫دارم وضع و امور با مالیمت و اخالق حسنه صورت گیرد‪ ،‬و‬ ‫این خیلی بهتر است‪.‬‬ ‫پروندهویژه‬ ‫‪50-61‬‬ ‫خزان در بهار‬ ‫بیسازمانیطبقهمتوسط‬ ‫نظامسکوالر یابنیادگرا؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62-69‬‬ ‫خودمانهمازفیلم مانپند گرفتیم‬ ‫ان قدر هاهمقابل قبولنیست‬ ‫صنعتجهانیگردشگری وفیلم هایسینمایی‬ ‫ورزش‬ ‫‪70 -73‬‬ ‫ماموریتیکائتالف‬ ‫انتخابات دوقطبینیست‬ ‫وزارت ورزش دخالت نمی کند‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ش��اهین فتحی��ان ‪-‬‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫گزارشی از یک سفر‬ ‫همه امروز‪ ،‬تو را می جویند ‪...‬‬ ‫این گزارش سفر‪ ،‬بازنویسی و ویرایش یادداشت های نامنظمی است که در حاشیه زیارت اربعین امسال (از ‪ 29‬اذر تا ‪ 5‬دی ماه) نوشته شد ه بودند‬ ‫سفرنامه‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫اینجا هم فرودگاه است و هم اوردگاه؛ فرودگاه است به‬ ‫مثابه جایی که هواپیماها به سوی اقطاب عالم برم ی خی زند‬ ‫و اوردگاه‪ ،‬چون اکنون تابلوی ورودی ها و خروج ی ها‪ ،‬فقط و‬ ‫فقط نجف (و بعضا بغداد) را نشان م ی دهد که حاال میعادگاه‬ ‫هزاران شیعه است از اقص ی نقاط عالم در میانه خون اشامی‬ ‫ و خونریزی سلف ی ها و وهابیون؛ مردمانی ستیزه جو که هر‬ ‫لحظه در حال بازسازی قساوت های اجدادشان هستند‪.‬‬ ‫پرواز اندکی تاخیر دارد و انبوه مسافران ای رانی و ع راق ی ‬ ‫راهی نمازخان ه کوچکی هستند که در انتهای سالن خروجی‬ ‫قرار دارد‪ .‬اینها مقابل چشمان تنها پرواز غی راربعینی فرودگاه‬ ‫امام (به باکو)‪ ،‬رخ م ی دهد‪ .‬فرودگاه در تصرف افرادی غیرعادی‬ ‫و معمولی قرار گرفته است که بیشترشان کتانی پوشیده اند و‬ ‫کوله روی دوش شان انداخته اند و شوخ ی هایشان درباره مرگ‬ ‫و شهید شدن است‪.‬‬ ‫تا فاصله ای که این پرواز از نجف بنشیند و دوباره برود‬ ‫و بازگردد‪ 5-6 ،‬هواپیمای دیگر یا از نجف به ته ران امده اند‬ ‫یا در حال رفتنند تا س��اعتی بعد که فرودگاه امام‪ ،‬مسافران‬ ‫غیرمتعارفش را ترک م ی کند‪.‬‬ ‫پنج شنبه عصر‪ -‬نجف اشرف‪ -‬ستاد عتبات‬ ‫مطار نجف االشرف دلی‪ ،‬اولین نقطه ای است که پای‬ ‫ی روی ان س��فت م ی ش��ود و قبل از ان‪ ،‬اسمان گواه ی ‬ ‫ادم ‬ ‫م ی دهد که چه انبوهی از مردم‪ ،‬پیاده از حاش��یه جاده های‬ ‫دراز و کوتاه و پهن و باریک‪ ،‬راهی س��رزمین نینوا ش��ده اند؛‬ ‫با پای پیاده و بدون بار و بنه و توش��ه ای‪ .‬شور حسین است‪،‬‬ ‫چه ها م ی کند‪...‬‬ ‫فرودگاه در هم و برهم تر از انی است که بشود تصورش‬ ‫کرد؛ عل ی الظاهر فرودگاه ‪ opensky‬اس��ت و هر لحظه‬ ‫پروازی م ی نشیند‪ ،‬از لبنان و بحرین و هلند و کویت گرفته‬ ‫تا ته ران و مشهد و جاهای دیگر‪ .‬مسافران بعد از درامدن از‬ ‫‪18‬‬ ‫فرودگاه معموال راهی زیارت م ی ش��وند و بعد از ان عمدتا از‬ ‫مسیر جاده دلی یا اینترنشنال به سمت کربال‪.‬‬ ‫دوستانی به می زبانی جم ع ما امده اند‪ ،‬از ب رادران ع راقی‬ ‫و بعد از ان راه ی شدن به سمت حرم‪ .‬شهر پر است از تاکسی؛‬ ‫تاکس ی های زر درنگ ای رانی و انگلیسی و کره ای‪ .‬سمند‪ ،‬پ راید‬ ‫ن و این‬ ‫و انواع پژو‪ ،‬در رقابتی سنگین با نمونه های غرب ی شا ‬ ‫شاید نخستین بازتاب حضور ای ران در ع راق است که چشم‬ ‫هر تازه واردی را به سمت خود‪ ،‬جلب م ی کند‪.‬‬ ‫عبور از کنترل و بازرس ی های متعدد گاهی چند ثانیه‬ ‫و بعضا دقایقی طوالنی به طول م ی انجامد و طوالن ی ترین‬ ‫توقف‪ ،‬پای پل (های) ثور عش��رین اس��ت؛ دروازه ورودی به‬ ‫ش��هر نجف و یادمانی ب��ر انقالب ‪ 1920‬م��ردم ع راق علیه‬ ‫انگلیس ی ها‪.1‬‬ ‫بدن��ه بیرونی ُپل‪ ،‬با چیزی ش��بیه چم��ن مصنوعی‬ ‫پوشانده شده و چه لحظات مفرح و شادمانه ای را این موقعیت‪،‬‬ ‫ب رای بچه ها و بزرگ ترهای ش��ان به همراه اورده بود؛ به قول‬ ‫ب رادر روح اهلل از دوس��تان خوش قریحه همراه‪ ،‬از گروه سنی‬ ‫الف تا ی‪ ،‬همه در این بازی مشارکت دارند‪ .‬رد کشیده شدن‬ ‫ادم ها‪ ،‬چمن ها را سابانده و در جاهایی حتی انها را کنده بود‪.‬‬ ‫این تصاویر‪ ،‬مشکل طوالن ی شدن صدور مجوز عبور را کم‬ ‫م ی کرد تا رسیدن به ضلع شمالی حرم و از انجا ستاد عتبات‪.‬‬ ‫مکانی در ضلع غربی حرم با درهایی همیش��ه باز که‬ ‫محل امد و ش��د دائمی ای ران ی هاس��ت؛ اتاق های تو در تو و‬ ‫فرصتی کوتاه ب رای چای خوردن و وض��و گرفتن و رفتن به‬ ‫زیارت‪ .‬فردا هف��ت صبح‪ ،‬زمان خروج از نجف اس��ت و تنها‬ ‫همین چند ساعت را م ی شود به پابوسی موال رفت‪.‬‬ ‫جمعه صبح‪ -‬نجف اشرف‪ -‬ستاد عتبات‬ ‫دومین زیارت هم بامداد امروز ممکن شد و با وجود فشار‬ ‫جمعیت‪ ،‬ب ی هیچ فریاد و دا دو ه��وار و هیاهویی‪ .‬گویی پای‬ ‫ضریح‪ ،‬صداها دیگر توان درامدن یا امکان شنیده شدن ندارد‪.‬‬ ‫ان قدر ورودی های حرم شلوغ است که روی ‪30-40‬سانت ی متر‬ ‫کفش و دمپایی باید پا گذاشت تا بشود به درگاه های ورودی‬ ‫رسید‪« .‬لبیک یا علی‪ »...‬محکم و کوبنده در فضا م ی پیچد‬ ‫و از ستون های ایوان نجف باال م ی رود؛ درست در مسیر اشک‬ ‫شوق زائران و مسافران‪.‬‬ ‫هوا سرد و سوزناک اس��ت و انبوهی از جمعیت که از‬ ‫رنگ و زبان و لباس ش��ان م ی توان به حضور الاقل ‪10-12‬‬ ‫ملیت در میان شان پی بُرد‪ ،‬در بیرون حرم‪ ،‬روی موکت ها و‬ ‫فرش های نازک خوابیده اند‪.‬‬ ‫دع��ای ندبه تمام ش��ده و ح��اال س��یل زوار از حرم به‬ ‫در ام ده اند و در البه الی ادم ها خ��واب و بیدار به راه افتاده اند‬ ‫و بحران پیدا ک��ردن کفش ه��ا و ادم ها هم که س��ر جای‬ ‫خود‪ .‬وس��ط اینها یکدفعه جوانانی از راه م ی رسند که پشت‬ ‫کاورهایشان نوشته شده‪« :‬نحن ابنا الخمینی»‪ .‬دیدن پرچم‬ ‫در هر جای دنیا‪ ،‬ادم را ی��اد وطن م ی اندازد و اینجا که خیلی‬ ‫چیزها بوی ای ران را م ی دهد‪ ،‬عمق این احساس بسیار بیشتر‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫در بازگش��ت به س��تاد عتبات‪ ،‬پیرمرد ش��وریده حالی‬ ‫سرگرم پذی رایی اس��ت؛ به او «بلبل» م ی گویند و نم ی دانم‬ ‫این نام مستعار است یا فامیل واقع ی اش‪ .‬اهل کرمان است‪.‬‬ ‫هنگام ی که درباره مدت زمان حضورش در اینجا مورد پرسش‬ ‫قرار م ی گیرد‪ ،‬جمالتش در میان سیل اشک ‪ ،‬ناتمام م ی ماند؛‬ ‫از ‪ 11‬سال و چهارماه پیش در نجف اشرف است؛ از اولین اعزام‬ ‫کاروان خانواده ش��هدای کرمان تا امروز‪ .‬گاهی پیشامده که‬ ‫یک سال هم به ای ران نیامده و ای ران ی ای هم انجا نبوده و او‬ ‫بوده‪ .‬بُغض بیش از این اجازه سخن گفتن به او نم ی دهد‪.‬‬ ‫تا اغاز ماراتن عش��ق زمان زیادی نمانده است‪ ...‬باید‬ ‫رفت‪ .‬باید بند کفش ها را محکم بس��ت و کوله را هم‪1400 .‬‬ ‫عمود‪ ،‬ما را م ی خواند‪.2‬‬ ‫جمعه ظهر‪ -‬عمود ‪112‬‬ ‫اینجا همه چیزها با ایس��تادن و ایس��تادگی سنجیده‬ ‫م ی ش��ود؛ تیرهای چراغ برقی که ع راق ی ها ب��ه انها عمود‬ ‫م ی گویند و ‪ 1400‬و اندی ش��ماره روی ش��ان ثبت ش��ده تا‬ ‫اس��تانه ورود به کربال‪ .‬راهی که هیچ نشانه دیگری ندارد‪ ،‬با‬ ‫موکب هایی که ظاهرشان انقدر شبیه هم است که جز شماره‬ ‫عمودها‪ ،‬یافتن نشان های دیگر را ناممکن م ی کند‪.‬‬ ‫ایس��تادن و نماز خواندن‪ ،‬فرصت کوتاهی است ب رای‬ ‫م��رور خاطره همی��ن ‪ 3-4‬س��اعته اول پی��اده روی‪ .‬با زوار‬ ‫دوست دارند به انگلیسی حال و احوال کنند و‬ ‫ ‬ ‫پاکستانی که‬ ‫سخن بگویند؛ پذی رای ی های رنگ و وارنگ و متنوع؛ دسته های‬ ‫کوچک و بزرگ سین هزنی که چون هنوز در ابتدای راهند از هم‬ ‫جدا نیفتاده اند و به سر زنان و هروله کنان راهی حرم کربالیند؛‬ ‫کودکان کالسک ه س��وار ع راقی که خنده و گریه و بازی شان‬ ‫در هم امیخته‪.‬‬ ‫اتوبوس های دوطبقه ب رای تشرف زوار و جابه جای ی شان‬ ‫در مسافت های کوتاه تدارک شده؛ البته نه اتوبوس ه ا ان قدر‬ ‫زیاد است و نه ترافیک امکان تردد به انها را م ی دهد‪ .‬گاهی‬ ‫ماش��ی ن های غول پیکر ارتش و پلیس‪ ،‬زنان و خردس��االن‬ ‫کالسک ه سوار را حمل م ی کنند تا به نقطه ای جلوتر برسانند‬ ‫و این از غ رائب نزدیکی نیروهای نظامی با مردم در کشوری‬ ‫ارتش محور چون ع راق است‪.‬‬ ‫جاده دو مسیر اصلی تردد دارد‪ ،‬با یک دسترسی محلی‬ ‫در ضلع ش��رقی که موکب های پذی رایی و اقامت معموال در‬ ‫سمت راست ان قرار گرفته است‪ .‬یک دسترسی محلی نیز‬ ‫در سمت غربی ایجاد ش��ده که هنوز کامل نیست و بخش‬ ‫عمده ای از ان خاکی است‪ .‬ظهرها که می زان حضور جمعیت‬ ‫در راه به نقطه اوج خود م ی رس��د‪ ،‬عالوه بر جاده حاشی ه ای‬ ‫شرقی‪ ،‬یک باند اصلی جاده و بخشی از باند برگشت (که ب رای‬ ‫رفتن ماشی ن ها به سمت کربال در نظر گرفته شده)‪ ،‬مملو از‬ ‫جمعیت م ی شود و ماش��ی ن هایی که از کربال بازم ی گردند‪ ،‬‬ ‫به س��ختی در جاده در دست س��اختمان ترددی م ی کنند و‬ ‫با کم ترین صدای اعتراض و بوق زدن و جنجالی‪ .‬همه اینجا‬ ‫ب رای هر رویدادی اماده اند‪.‬‬ ‫جمعه شب‪ -‬عمود ‪276‬‬ ‫شنبه شب‪ -‬عمود ‪980‬‬ ‫اب‪ ،‬مس��اله اصلی این جاده ‪ 70-80‬کیلومتری است؛‬ ‫البته احتماال بع��د از امنیت‪ .‬دومی را ماش��ی ن های نظامی‬ ‫تامین م ی کنند و اولی را تانکره��ای هجده چرخ حمل اب‪،‬‬ ‫متعلق به اداره اب نجف یا کربال‪ .‬روی بدنه یکی از انها‪ ،‬که‬ ‫قرمز رنگ اس��ت و مرتب در رفت و امد‪ ،‬بزرگ و خوش خط‬ ‫نوشته اند‪ :‬ال حیاه بغی رالحسین و الوطن بغیر کربال‪ ...‬دیگر‬ ‫اینجا از تابلوهای تبلیغاتی مربوط به انتخابات ع راق‪ ،‬حتی با‬ ‫محتوای مذهبی نیز خبری نیست‪.3‬‬ ‫در این حدود از س��فر‪ ،‬تعداد موکب ه��ا اندکی کمتر و‬ ‫از فشردگی انها کاسته شده اس��ت؛ یعنی دیگر هر دو سوی‬ ‫جاده موکب و مضیف و هیات نیس��ت و کمی فاصله دارند‪.‬‬ ‫بیابان و پیاده روی در شب و تنهایی‪ ،‬گاهی در این محدوده‪،‬‬ ‫هیب ت اش را ب��ه ادمی م ی نمای��د و ب ی چراغ��ی و خوف از‬ ‫گم ش��دگی‪ .‬چه هیاهویی بوده ‪ 1400‬س��ال پی��ش در این‬ ‫بیابان ها‪...‬‬ ‫چند موکب غیرع راقی هم در حال فعالیت بودند ای رانی‬ ‫عصر یکشنبه‪ -‬اولین خروجی کربال‬ ‫نم��از مغرب‪ ،‬فرص��ت خوبی اس��ت ب رای نوش��تن و‬ ‫رفع خس��تگی‪ .‬در یک خروج��ی از عمود ‪ 1300‬به س��مت‬ ‫بی ن الحرمین و بلواری که دو س��وی ان‪ ،‬ممل��و از موکب و‬ ‫پذی رایی اس��ت و اش��تیاق فراوان موکب داران‪ .‬این بلوار هم‬ ‫حدود ‪ 100‬عمود را نش��ان م ی دهد و جایی عمودها به پایان‬ ‫م ی رسد و در سمت راست‪ ،‬حرم باب الحوائج نمایان م ی شود‪.‬‬ ‫هنگام اذان و اقامه گفتن‪ ،‬ای ران ی ها تا نام پیامبر را م ی شنوند‬ ‫صلوات م ی فرستند و عرب ها صبر م ی کنند تا پایان عبارت‪.‬‬ ‫ای ران ی ها در حدود عمود ‪ ،1070‬موک��ب و عتبه و‪ ...‬به‬ ‫راه انداخته اند‪ ،‬ب��زرگ و مفصل‪ .‬از لباسش��ویی و اتو گرفته‬ ‫تا تلفن و گم ش��دگان و خدمات پزش��کی‪ .‬پیشان ی بندهای‬ ‫«کلنا عباس��ک یا زینب»‪ ،‬هدیه موکب ای رانی است به زوار‪.‬‬ ‫بازرس ی ها هم در این محدوده ها اغاز م ی شود‪ ،‬اما نه چندان‬ ‫یزند و به‬ ‫جدی و ماشین پلیسی که البه الی جمعیت چرخ م ‬ ‫موکب داران تذکر م ی دهد که کنار راه اصلی‪ ،‬پذی رایی نکنند‪.‬‬ ‫در محل بازرس ی ها که بسیاری ب ی توجه از کنار و گوشه اش‬ ‫م ی گذرند‪ ،‬ماموران پس از عبور مردم‪ ،‬صلوات م ی فرستند و‬ ‫به زوار‪ ،‬خسته نباشد م ی گویند‪.‬‬ ‫خوابیدن دیش��ب‪ ،‬در موکبی مس��قف ممکن شد؛ با‬ ‫زوار ع راق ی ای که بیشترشان گوش��ی های اپل داشتند و از‬ ‫ط ی کردن یک روزه تمامی مسیر م ی گفتند و بلوتوث رایج در‬ ‫گوش��ی ها‪ ،‬کلیپی بود از خواندن و قمه زنی یک مداح عرب‬ ‫که با سبک و سیاق هندی ها مداحی م ی کرد‪.‬‬ ‫در بخش های اخر س��فر‪ ،‬غیر از فش��ردگی موکب ها‪،‬‬ ‫تعدد تعزیه ها و ماکت های مربوط به عاش��ورا و کاروان شام‬ ‫و‪ ...‬قابل مشاهده بود و عکس های متعددی از رهبر انقالب‬ ‫که زائران ای رانی‪ ،‬یا باالی پیشان ی بندهای شان گذاشته بودند‬ ‫ی از ع راق ی ها‪ ،‬پارچ ابی به دست‬ ‫یا پشت کوله های شان‪ .‬برخ ‬ ‫گرفته اند و تعارف م ی کنند و دیگرانی که چهار زانو روی زمین‬ ‫نشسته اند‪ ،‬سین ی های خرمای روی سرشان را جلو م ی اورند‬ ‫و بعض ی ها هم قهوه جوش های مسی را با قهوه ای داغ و تلخ‪.‬‬ ‫سفرنامه‬ ‫خوابیدن در چادر‪ ،‬ان هم در هوای سرد بیابان‪ ،‬معموال‬ ‫پیشنهاد مناسبی نیست‪ ،‬اما ب رای ادم های ب ی تجربه ای که‬ ‫بار اول است بدین مسیر امده اند‪ ،‬انتخاب دیگری وجود ندارد!‬ ‫معموال موکب ها از حدود مغرب‪ُ ،‬پ ر م ی ش��وند و بس��یاری‬ ‫از موکب داران‪ ،‬عذرخواه مسافران خس��ته از راه رسیده اند و‬ ‫م ی ماند جای خوابی روی صندلی و کن��ار اتش یا زی ر چادر؛‬ ‫و جوان ع راقی که ما را خس��ته و نابلد م ی بیند‪ ،‬مس��ئوالنه‬ ‫برم ی خیزد و جاهایی را ب رای مان مرتب م ی کند و انبوهی پتو‬ ‫در اختیارمان م ی گذارد و تا نخوابیده ام‪ ،‬به خواب نم ی رود‪.‬‬ ‫قبل از خواب‪ ،‬کنار اتش نشستن و س��پردن ناتوانی‬ ‫زانوها و درد پاها به گرمای ان‪ ،‬مش��وق ادامه مسیر است و‬ ‫در یکی از ای��ن توقف های کوتاه‪ ،‬پیرمرد عرب‪ ،‬به فارس��ی‬ ‫م ی پرس��د که از کجا امده اید و پاس��خ م ی ش��نود از ته ران‪.‬‬ ‫چشمانش را گرد م ی کند و با تعجب م ی گوید‪ :‬از ته ران پیاده‬ ‫امده اید؟! و وقتی م ی فهمد که از نج��ف امده ایم‪ ،‬رویش را‬ ‫برم ی گرداند و با نفر کنار دست ی اش حرف م ی زند‪.‬‬ ‫صبح‪ ،‬بعد از نماز‪ ،‬پیاده روی اغاز م ی ش��ود‪ ،‬در سوز و‬ ‫سرما‪ .‬با حلیب داغ و تخم مرغ و نان و نیمرو‪ .‬اینجا موکب ها‬ ‫از صبح تا ش��ب‪ ،‬در حال خدمات ده ی ان��د و الاقل در حد و‬ ‫اندازه ای که م ی ش��ود دید‪ ،‬لحظه ای خواب به چشمانشان‬ ‫نم ی اید‪ .‬نمونه اش همین خیمه و مضیف خادم الحس��ین‬ ‫مرحوم حاج علیوی حسین ش��ریف که نماز ظهر نخوانده‪،‬‬ ‫دوس��تی از همراهان م ی گوید که ای کاش ناهار هم بدهند‬ ‫و هنوز جمله اش تمام نشده‪ ،‬س��فره را پهن کرده اند و اینجا‬ ‫(مانند صده��ا نقطه دیگ��ر)‪ ،‬میهمانانش را ب��ا غذایی گرم‬ ‫می زبانی م ی کند‪.‬‬ ‫هوا پ ر گرد و غبار است و تمثال ها و تابلوهای تبلیغات ی ‬ ‫معموال مذهبی و سیاسی‪ ،‬از فواصل دور کم تر دیده م ی شوند‬ ‫و تا اینجا چه زیادند تصاویر مربوط به شهدای دفاع از زینبیه‪.‬‬ ‫پیاده روی ای که یاداور عبور کاروان کربالس��ت و حاال اذین‬ ‫بسته شده به تصاویر مدافعان حرم‪ .‬پیر و جوان‪ .‬و تبلیغاتی‬ ‫ب رای ثب ت نام در مسجد ب راثای بغداد و سایر نقاط‪ ،‬به جهت‬ ‫اعزام به سوریه‪.‬‬ ‫برخ��ی موکب ه��ا تاری��خ تاس��یس خ��ود را ب��ه‬ ‫‪ 1972‬برگردانده ان��د و این یعنی س��نتی دیرپ��ا و قدیم ی و‬ ‫درهم امیختگی ان با بخش های غیردولتی‪ ،‬ان را به نمونه ای‬ ‫ش��ایان توجه از فرهنگ عامه مبدل م ی کند که نه صنعت‬ ‫فرهنگ و توده س��ازی فرهنگ ان را بلعیده و نه عشوه گری‬ ‫و فخرفروش��ی فرهنگ واال ان را الوده‪ .‬ناب ترین الیه های‬ ‫فرهنگ‪ .‬جایی که حتی پرچم های رسمی کشورها هم کم تر‬ ‫هست تا اذکار به فارسی و ع ربی نوشته شده یا پرچم حزب اهلل‬ ‫و تصاویر مراجع تقلید و رهب ران مذهبی‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ب الزه را (سالم اهلل) وعده گاه ظهر بود‪ ،‬اما دیر و زود‬ ‫موک ‬ ‫ش��دن ها‪ ،‬ان را به قرارگاه ش��ب مبدل کرده است ؛ با می زبان‬ ‫محترمش حاج عبداهلل ابوکلل که با فراخ دستی و بزر گواری‬ ‫میهمانانش را اطعام م ی کند‪.‬‬ ‫همه موکب ها اسام ی مذهبی دارند‪ ،‬اما به طرز جالبی‬ ‫به ندرت اتفاق م ی افتد که اسمی تکرار باشد‪ .‬عالوه بر اسامی‬ ‫ چهارده معصوم‪ ،‬اصحاب و بعضی مناسب ت ها نیز بر پرچم‬ ‫موکب ها نشس��ته اند و مش��کل تفاوت نام ه��م معموال با‬ ‫اضافه شدن پسوند و پیشوندی حل شده است‪ .‬نام شهرها و‬ ‫محالت و مکان ها هم که بسیار راهگشاست و برخی عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬حاوی اطالعاتی درباره بانی یا عشیره مورد نظر و سال‬ ‫تاسیس نیز هستند‪.‬‬ ‫در میان م��ردم‪ ،‬بعضا مام��وران مخف��ی پلیس نیز‬ ‫حضور دارند و تنها نشانه حکومت مرکزی در این جا‪ ،‬همین‬ ‫ی و نظام ی ان��د‪ .‬وگرنه همه چیز مردم نهاد و‬ ‫ماموران انتظام ‬ ‫غیرحاکمیتی است‪ .‬حتی پاسخ به سواالت شرعی هم (که‬ ‫یک بنر چاپ شده نش��انگر هماهنگ بودن کلی ان است)‪،‬‬ ‫توسط دفتر ایت اهلل سیدعلی سیستانی سازمانده ی شده و‬ ‫نه دولت‪ .‬و البته که توصی ه هایی مرب��وط به نحوه برگزاری‬ ‫زیارت اربعین که از سوی ایت اهلل سیستانی صورت گرفته‪،‬‬ ‫عمده ترین نوشته و متنی است که در تمامی طول راه‪ ،‬قابل‬ ‫مشاهده اس��ت‪ .‬بعضی جاها و به صورت موردی‪ ،‬سخنرانی‬ ‫مذهبی هم برقرار است؛ یک س��خنران و تعدادی صندلی‬ ‫و تلویزیون مدار بس��ته و بلندگو و معموال س��خنانی درباب‬ ‫شبهات وهابیون و ملحدان‪ .‬خستگی مسیر‪ ،‬در اواز مجاورانی‬ ‫که با شوق و ذوق‪ ،‬انواع ماکوالت و مشروبات خود را به زوار‬ ‫پیش��کش م ی کنند‪ ،‬گم م ی ش��ود؛ از فالفل و کباب ترکی‬ ‫گرفته تا ش��یر و ش��ربت و چای و خرما‪ .‬اینجا هیچ چیزی‬ ‫ب رای خوردن و اشامیدن کم نیس��ت و مهم تر از ان‪ ،‬تالش‬ ‫ب رای رفع خس��تگی و گرفتاری پیاده روندگان؛ از تشک های‬ ‫پخش شده روی زمین با مشت و مالچ ی های جوان و دستگاه‬ ‫ماساژ گرفته تا تعمیرگاه رایگان کالسک ه و ویلچر‪ .‬در بعضی‬ ‫نقاط روایتی از پیامبر اکرم (صل ی اهلل علیه و اله) نصب شده‬ ‫که نادان سخاوتمند چه بسیار بهتر از دانای بخیل است (با‬ ‫چنین مضمونی) و روشن اس��ت که این مردمان خوشرو و‬ ‫سخی‪ ،‬از دانایان و بزرگان روزگارند‪.‬‬ ‫شنبه ظهر‪ -‬عمود ‪610‬‬ ‫و ترکی ه ای و کویتی و اردنی‪ .‬با افزایش تعداد دستفروش های‬ ‫خس��ته ای که غیر از سیگار‪ ،‬بیش��تر فروش��نده جوراب و‬ ‫عصا و دمپای ی ان��د‪ .‬و اما دمپایی‪ ...‬عرب ه��ا عمدتا دمپایی‬ ‫پوش��ی د ه اند‪ ،‬چه زن ها و چ��ه مردها و توصیه پرس��تاران و‬ ‫پزشکان درمانگاه های میان راه هم‪ ،‬پوشیدن دمپایی است‬ ‫و زن ها که دوش��ادوش مردها راه م ی ایند و با س��خت ی ها و‬ ‫ی پی رامونی بیشتر‪ ،‬از جای خواب و استراحت گرفته‬ ‫گرفتارها ‬ ‫تا تامین مواد خوراکی و ت��ک و توک‪ ،‬زنانی که در موکب ها‬ ‫در حال کمک به مردان ش��ان هس��تند؛ چادر عربی به دور‬ ‫کمر بسته و فعال‪ .‬و زنانی که ساک و زنبیل و بقچه شان را‬ ‫روی سر گذاشته اند و س��اعت ها با ان طی طریق م ی کنند و‬ ‫ی گوسفندی را به دنبال خود م ی کشند تا در کربال‬ ‫حتی برخ ‬ ‫قربان ی اش کنند‪.‬‬ ‫نزدیک عمود ‪ ،975‬تابلوی بزرگی نصب شده منقوش‬ ‫به تصاویر ‪ 9‬شهید‪ .‬مربوط به هفتم فوریه ‪ .1977‬با نوشته ای‬ ‫بدین مضمون‪ :‬شهدای طریق کربال‪ .‬یعنی یک سال پس از‬ ‫قدرت یافتن صدام ملعون در سمت فرمانده نیروهای مسلح‬ ‫ع راق و احتم��اال ممنوعی ت ه��ا و محدودیت هایی که او بر‬ ‫شیعیان وارد اورده بود‪.‬‬ ‫کربال‪ -‬دوشنبه ظهر‬ ‫و اینجا کربالس��ت؛ منتهای ت�لاش پیاده روندگان و‬ ‫از راه ام��دگان‪ .‬با همان س��رخی و صبوری‪ .‬در دس��ته های‬ ‫عزا و موکب ها و هیات ها‪ .‬س��ینه زن ی های مداوم و «لبیک‬ ‫یا حس��ین» گفتن ها‪ .‬با موج جمعیت همراه شدن و بدون‬ ‫نف س کشیدن و فریاد زدن‪ ،‬رفتن تا زیر بقعه حضرت حسین‬ ‫(علی ه السالم)‪ .‬حذف همه سر و صداها و حتی شنیده نشدن‬ ‫زمزمه ای‪ .‬زیر گنبد‪ ،‬همه چیز متصل م ی شود به اسمان‪...‬‬ ‫‪19‬‬ ‫احترام خاص به زائران‬ ‫سفرنامه‬ ‫دسته های عزای کوچک و بزرگ‪ ،‬البه الی زنجیره های‬ ‫انسانی موج بر م ی دارند به درون حرم‪ .‬با شور و نوا و هنگام ی ‬ ‫کارشان به اوج م ی رس��د که از در قبله و سطح شیبناک ان‪،‬‬ ‫سرازیر م ی شوند به صحن‪« .‬حسین‪ ...‬حسین‪ »...‬م ی گویند‬ ‫و بر سر و س��ینه زنان‪ .‬بعد از توقفی حداقل یکی‪ ،‬دو ساعته‬ ‫در خیابان و انتظار و همی ن گون��ه نوحه گری کردن‪ .‬بعضی‬ ‫دسته ها‪ ،‬علم و نش��انه ای دارند که ان را در این نقطه بیشتر‬ ‫نمایش م ی دهند‪ ،‬مثال در نوک پرچم‪ ،‬ظرفی است که از درون‬ ‫ان صداهایی ریز به گوش م ی رسد و پرچمدار‪ ،‬ان را مرتبا در‬ ‫مقابل در ضریح ب��ه صدا در م ی اورد‪ .‬دس��ته ها که وارد حرم‬ ‫م ی شوند‪ ،‬حضورشان توجه ب رانگیز است و اگر نوایی داشته‬ ‫باشند که توجهات را بیشتر به خود جلب کند‪ ،‬تا دوردست های‬ ‫صحن‪ ،‬همه درگیر س��ینه زنی و گریه م ی شوند‪ .‬یک دسته‬ ‫م ی اید و به س��بک مداحان ای رانی‪ ،‬نام حضرت حس��ی ن (ع)‬ ‫را م ی برد‪ ،‬صحن همه برخاس��ته اند و همراهن��د‪ .‬با خروج از‬ ‫این صحن‪ ،‬انها راهی بی ن الحرمین م ی شوند و در انجا هم‪،‬‬ ‫مش��ابه همین رویداد‪ ،‬رخ م ی دهد تا ح��رم حضرت عباس‬ ‫(سالم اهلل علیه)‪ ،‬با سقف بلند و هیبت همیشگ ی اش‪.‬‬ ‫انتظامات با دقت تالش م ی کند که کسی از دسته ها‬ ‫خارج نشود؛ عزاداران کفش به دستند و بدون بازرسی به داخل‬ ‫امده اند و با همه تجهی زات صوتی و بلندگوها و‪ ...‬در مسی ر ‬ ‫ورودی (قبل از داخل شدن به صحن) مامورانی از وزارت کشور‪،‬‬ ‫در حال نظارت ب��ر کار هیات هایند‪ ،‬با فرم ها و س��واالت و‬ ‫جواب هایی‪ ،‬تا مجوز ورودشان را صادر کنند‪ .‬این یک نقطه‬ ‫محدود دیگر از مداخله حاکمیتی در روند برگزاری این مراسم‬ ‫بزرگ است‪ .‬البه الی هیات ها‪ ،‬چند گروه ای رانی هم حضور‬ ‫دارند و برخی از معروف ترها و کاربلدترهایش��ان این طرف و‬ ‫ان طرف‪ ،‬اطالعی ه هایی نصب کرده اند که امروز یا فردا‪ ،‬چه‬ ‫ساعتی در این مسیر حضور خواهند داشت‪ .‬پیش از حرم‪ ،‬در‬ ‫نقطه تالقی اخرین خیابان ب��ا بی ن الحرمین‪ ،‬جایگاه بلندی‬ ‫ساخته شده که از درون ان‪ ،‬یک مجری ‪ -‬مداح در حال هدایت‬ ‫کاروان هاس��ت‪ .‬زیر پایش همه چیز در هم و برهم اس��ت و‬ ‫او از ب��اال چیزهایی در بلندگو م ی گوی��د و تالش م ی کند تا‬ ‫رفت و امدها‪ ،‬ارام تر انجام شود‪.‬‬ ‫و ده ها اس‪.‬ان ‪.‬جی شبکه های تلویزیونی که معموال‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫تصاویر رهبران مذهبی و سیاسی ایران و عراق‬ ‫‪20‬‬ ‫جمعیت متراکم در سه جاده کنار هم‬ ‫به صورت ‪ 24‬س��اعته در حال پخش اوض��اع و احوال درون‬ ‫حرم اند و هنگام ی که با انها‪ ،‬ب��ه عزاداری ها بنگرید‪ ،‬کمتر‬ ‫نشانه ای از این حاش��ی ه های پی رامونی در تصاویر به چشم‬ ‫م ی خورد‪.‬‬ ‫پیش از ظهر سه شنبه ‪ -‬کربال‬ ‫اینجا ام��روز اربعین اس��ت و ای ران دی��روز؛ اختالفی‬ ‫که ناش��ی از ‪ 29‬یا ‪ 30‬روزه ش��دن ماه محرم اس��ت و امروز‬ ‫نهای ی ترین بخش حضور‪.‬‬ ‫محل سکونت ما‪ ،‬جایی اس��ت در یکی از فرع ی های‬ ‫باب القبله‪ .‬نزدیک یک مدرسه ابتدایی که االن تعطیل است‬ ‫و عل ی الظاهر محل س��کونت زوار‪ .‬م��دارس و ادارات و‪ ...‬در‬ ‫نجف و کربال و دیگر استان های شیع ه نشین‪ ،‬از یک هفته‬ ‫پیش تعطیل ش��ده اند تا امروز و فردا‪ .‬محل های سکونت‪،‬‬ ‫گرانقیمت اند و کم و معموال در فضاهایی معمولی که ‪5-6‬‬ ‫نفر م ی خوابند‪ ،‬شب ها ‪ 20-30‬نفر به سر م ی برند و چاره ای‬ ‫هم نیس��ت‪ .‬احترام ویژه ع راق ی ها به زوار مثال زدنی است؛‬ ‫نرا به جب ران اشتباه تاریخی پدران شان در باب ائمه‬ ‫برخی ای ‬ ‫م ی خواهند ربط بدهند و چه حرف سبکی‪ .‬عشق و ارادت و‬ ‫خلوصی که اینجاست با چنین تحلی ل هایی توضیح دادنی‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫ایس ت های بازرسی در همه مسیرها وجود دارد و مثال از‬ ‫نزدیک ترین راه ها هم تا رسیدن به حرم ها‪ ،‬حداقل باید از ‪3-4‬‬ ‫ایست بازرسی گذشت‪ .‬البته به همان شیوه بازرس ی های ساده‬ ‫و نه چندان دقیق‪ .‬پرواز هل ی کوپترها هم بر فراز کربال تشدید‬ ‫شده‪ ،‬برخی ب رای فیلمبرداری هوایی و بیشتر ب رای حفاظت‪.‬‬ ‫در پیامک های نصفه و نیمه ای که از ای ران م ی رسد‪ ،‬خبر امده‬ ‫که نخس ت وزیر ع راق هم امروز ب رای نظارت بر روند امنیتی‬ ‫کربال به این شهر امده است‪.‬‬ ‫مش��کل راهبردی(!) کفشداری هم س��رجای خودش‬ ‫پابرجاس��ت و مردم��ی ک��ه کفش های ش��ان را در کنار و‬ ‫گوش��ه ای م ی گذارند‪ ،‬معموال ش��انس کمی ب��رای یافتن‬ ‫مجدد انها دارند‪ .‬تنه��ا خودروهایی که در البه الی جمعیت‬ ‫عبور م ی کنن��د امبوالن س ها‪ ،‬حامالن کپس��ول های گاز و‬ ‫جمع اوری زباله هایند و برخی از انها‪ ،‬چه وس��یله جذاب ی اند‬ ‫حضور ماموران نظامی در همه نقاط‬ ‫همراهی کودکان‬ ‫ب رای مسافران خس��ته ای که از سر و کوله شان باال م ی روند‬ ‫تا راه را کوتاه کنند‪.‬‬ ‫هیات ها ام��روز هم رو به ح��رم‪ ،‬راه ی ان��د‪ ،‬در صفی‬ ‫طوالنی و منظم‪ .‬دیشب هیات هایی بودند حاوی پیام های‬ ‫سیاس��ی؛ مثال یکی که از بقیه بزرگ تر و متمایزتر اس��ت‬ ‫متعلق به اقای «س��یدمحمود الصرخ ی حس��نی» است با‬ ‫پیش��وند مرجع دینی عربی‪ .‬روحانی نسبتا جوانی که حدود‬ ‫یک دهه قبل اعالم مرجعیت کرده و مس��یر میان نجف و‬ ‫کربال را هم امسال پای پیاده پیمود‪ ،‬در حالی که بسیار سریع‬ ‫طی طریق م ی کرد و چند محافظ به همراهش بودند‪ .‬تاکید‬ ‫بر «عربی» بودن و برخی حواشی سال های اخیر‪ ،‬توجهات‬ ‫را به س��مت او جلب کرده است و ش��عار دادن هیات مقابل‬ ‫اعالن ها و موکب ه��ای تبلیغی برخ��ی گروه های مذهبی‬ ‫دیگر‪ ،‬محک م و رساتر م ی شد‪ .‬هنگام رسیدن دسته متعلق به‬ ‫وی به داخل حرم‪ ،‬انها یکباره و یکصدا‪ ،‬با فرمان مداح اصلی‬ ‫که مدام این شعاردهی را تشویق م ی کنند (با گفتن احسنت و‬ ‫باریک اهلل)‪ ،‬فریاد م ی زدند که «لبیک یا صرخی»‪.‬‬ ‫شیعیان ترکمان هم دسته کوچکی دارند‪ ،‬با برگه های‬ ‫‪ A4‬پرینت شده ای به دو زبان عربی و انگلیسی که روی انها‬ ‫نکاتی درباره نس ل کشی در این منطقه شمال ع راق نوشته‬ ‫شده است و اینکه گروه های انسان دوست جهانی کجایند و‬ ‫چرا چشم و گوش شان را بسته اند‪ .‬یک ی شان توضیح م ی دهد‬ ‫که عناصر سلفی کرد‪ ،‬خانواده های انها را قتل عام م ی کنند‬ ‫و هی چ کس هم از انها دفاع نم ی کن��د‪ .‬هیات یمن ی ها هم‬ ‫دیدنی است که روی کاغذها و پرچم های شان تاکید کرده اند‬ ‫که شیعه اثن ی جعفری هستند‪.‬‬ ‫عالوه بر محبوبیت س��ریال مختار (ک��ه مثال برخی‬ ‫موکب ه��ا تصویر فریب��رز عرب نیا را روی پرچم های ش��ان‬ ‫نقش کرده اند)‪ ،‬اهنگ ان نیز هواداران بسیاری در اینجا دارد‬ ‫و هیات بزرگی‪ ،‬با تم نوای س��ریال مخت��ار‪ ،‬در حال مداحی‬ ‫و روضه خوان ی ان��د؛ گوی��ی عرب ها به س��ب ک های ای رانی‬ ‫عالقه مند شده اند و ای ران ی ها در حال ع رب ی خواندن‪.‬‬ ‫شامگاه سه شنبه ‪ -‬کاظمین‬ ‫خ��روج از کربال‪ ،‬در ماش��ی ن های نظام��ی و البه الی‬ ‫دروازه ورودی به کاظمین‬ ‫پذیرایی با قهوه‬ ‫‪ 40‬کیلومتر مانده تا کربال‬ ‫رفتن از کاظمین و حرم مصفای جوادین‪ ،‬اخرین قطعه‬ ‫زیارتی این سفر اس��ت‪ ،‬ان هم در یک بامداد ارام و روشن‪ ،‬با‬ ‫نوای سحرخی زان و اشک ریزان‪...‬‬ ‫و بعد حرکت س��ریع به س��مت فرودگاه نجف و امید‬ ‫به دیداری مجدد از ح��رم امی رالمومنین (علی ه الس�لام) که‬ ‫نهایتا محقق نم ی شود‪ .‬ماش��ین راه م ی افتد در میانه بغداد‪،‬‬ ‫البه الی محالت شیعه و س��نی که از عالمت ها و نشانه ها‬ ‫و پوشش مردمان شان م ی ش��ود حدس هایی درباره انها زد‪.‬‬ ‫با ماشی ن های زرهی متعدد و س��اختمان های مختلفی که‬ ‫هنوز رگبار گلوله ها روی تنه انها‪ ،‬تازه اس��ت و تک و توکی‬ ‫ساختمان های نوساز دجله افسانه ای و کاخ های از نف س افتاده‬ ‫دیکتاتور دیوانه ‪.‬‬ ‫بازارها نصف و نیمه به راهند‪ ،‬از وس��ایل بچه و مبل و‬ ‫جوانان عراقی که در طول مسیر‪ ،‬شورانگیز سینه زنی می کنند‬ ‫تیتر برگرفت�ه از این بی�ت س�روده محمدعلی‬ ‫عجمی است‪:‬‬ ‫چیست در تو‪ ،‬همه امروز تو را م ی جویند‬ ‫ای تن ب ی سر سرور‪ ،‬چه قیامت کردی‬ ‫‪ -1‬این قیام مردمی که یکی از اولین اعتراض ها‬ ‫به اس�تعمارگری انگلیس ی هاست‪ .‬در تابستان ‪۱۹۲۰‬‬ ‫و با تظاهرات گس�ترده مردم در بغداد‪ ،‬علیه اش�غال‬ ‫عراق توسط نیروهای بریتانیایی اغاز شد‪ .‬اعتراضات‬ ‫به سرعت به مناطق شیع ه نش�ین گسترش یافت و‬ ‫تا چندماه ادامه یافت؛ رهب�ری قیام کنندگان برعهده‬ ‫ایت اهلل شیخ مهدی خالصی بود‪.‬‬ ‫‪ - 2‬بخش�ی از «ن�دای اغاز»‪ ،‬س�روده ش�ادروان‬ ‫سهراب سپهری‪:‬‬ ‫باید امشب بروم‪.‬‬ ‫باید امش�ب چمدان�ی را‪ /‬که ب�ه ان�دازه پیراهن‬ ‫تنهایی من جا دارد‪ ،‬بردارم‬ ‫و به سمتی بروم‪ /‬که درختان حماسی پیداست‪،‬‬ ‫رو به ان وسعت ب ی واژه که همواره مرا م ی خواند‬ ‫یک نفر باز صدا زد‪ :‬سهراب‪ /‬کفش هایم کو؟‬ ‫‪ -3‬روی یک�ی از انها که متعلق ب�ه حزب دعوت‬ ‫اسلامیه بود و بیش�تر در نجف دیده م ی شد‪ ،‬نوشته‬ ‫ شده‪ :‬محمد (صل ی اهلل)‪ ،‬رمز وحدت‪ .‬بدون هیچ تصویر‬ ‫یا توضیح دیگری‪g .‬‬ ‫سفرنامه‬ ‫جمع اوری موکب ها‪ -‬کربال‪ -‬محمدصادق حیدری‬ ‫چهارشنبه شب‪ -‬نجف‪ -‬فرودگاه‬ ‫صندلی گرفته تا پارچه و ل��وازم خانگی و صوتی‪ -‬تصویری‪.‬‬ ‫چراغ قرمزها یا با گلوله و ترکش ترکیده اند یا انها که سالم اند‪،‬‬ ‫کمتر مورد اعتنا قرار م ی گی رند‪.‬‬ ‫برخی جاها بیش��تر از ادم ها‪ ،‬نظامی ه��ا حضور دارند‪،‬‬ ‫نزدیک برخی وزارتخانه ها‪ ،‬مجلس یا هتل فلسطین‪ ،‬با تع داد‬ ‫زیادی خیابان مسدود شده‪.‬‬ ‫سرانجام خروج از بغداد تا رسیدن به نجف؛ مسئولیت‬ ‫امنیتی فرودگاه با یک ش��رکت انگلیسی اس��ت و بازرسی‬ ‫س��ختگی رانه ان‪ ،‬ورود ما را با تاخیر مواج��ه م ی کند و برخی‬ ‫دشواری های ناشی از دیر رسیدن؛ تا هواپیما به سوی ته ران‬ ‫برخیزد‪ ،‬اخرین دیدار با حرم از اسمان ممکن شود‪.‬‬ ‫پاورق ی ها‪:‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫جمعیتی متراکم انجام م ی ش��ود؛ مسیری ‪ 6-7‬کیلومتری‪،‬‬ ‫ح��دود ‪ 40-50‬دقیق��ه به ط��ول م ی انجام��د‪ .‬موکب ها در‬ ‫حال جمع ش��دند و جای��ی در منته ی الیه کربال ب��ه بغداد‪،‬‬ ‫اتوبوس های دوطبق��ه‪ ،‬مردم را ح��دود ‪ 10-15‬کیلومتر به‬ ‫خارج شهر م ی ب رند تا به ون ها و اتوبوس ها و مین ی بوس های‬ ‫بعدی برسانند‪.‬‬ ‫جاده پر از ماشی ن های نظامی اس��ت و همزمان خبر‬ ‫امده که وزیر دفاع ع راق‪ ،‬مورد حمله تروریستی قرار گرفته‪.‬‬ ‫پلیس‪ ،‬راه بسته در مس��یر ورودی به کربال‪ ،‬تاکس ی ها را در ‬ ‫ترافیک گرفتار کرده و کمی قب ل تر‪ ،‬مردم در حال دست و پا‬ ‫زدن در گرد و خاک هس��تند تا خودش��ان را به ماش��ی ن ها‬ ‫برسانند‪.‬‬ ‫با رسیدن به مسیرهای ورودی به بغداد‪ ،‬منطقه سبز‬ ‫و فرودگاه‪ ،‬وضعیت امنیتی به شدت تشدید م ی شود؛ جایی‬ ‫ ترافیک شده و چند ماش��ین سیاسی و اسکورت های شان‪،‬‬ ‫تمامی راه را با س��رعت در مس��یر مقابل و برخالف جهت‬ ‫خودروها حرکت م ی کنند‪.‬‬ ‫بزرگراه وسط خانه های مسکونی است که ه ر از گاهی‪،‬‬ ‫پاتوق سلف ی هاست و دیوارهای بتنی دومتری حائلی میان‬ ‫راه و خانه ها‪ .‬در سمت راس��ت ُپل بلند ورودی به کاظمین‪،‬‬ ‫گنبدهای زیبای کاظمیه نمودار م ی شود؛ یکی از مسیرهای‬ ‫پل را بسته اند و رو به دشت شمالی‪ ،‬چندین توپ ضدهوایی‬ ‫کار گذاشته اند‪ .‬مردم در حال بازگشت از زیارتند‪ ،‬با پای پیاده‬ ‫و مسیری دراز تا رسیدن به اتوبوس ها و خودروهای پلیس‬ ‫که کمک کار مردم و زائرانند‪.‬‬ ‫روی دیوارهای دروازه ورودی‪ ،‬با اس��پری نوشته شده‬ ‫اس��ت‪« :‬عاش ع راق العظیم‪ /‬یسقط ارهاب‪ ».‬روی بنرهای‬ ‫وسط خیابان هم نوشته شده‪« :‬المکان االرهاب ف ی الع راق»‪.‬‬ ‫ماشی ن ها با دستگاه های بزرگ اس��کن چک م ی شوند و از‬ ‫محدوده ای نزدیک حرم‪ ،‬جلوتر نم ی توانند بروند‪ .‬شب هنگام‬ ‫تلویزی��ون الع راقیه‪ ،‬خبرهایی بدون تصوی��ر از انفجارهای‬ ‫تروریستی در همین حوالی پخش م ی کند‪.‬‬ ‫محل اس��تق رار ما‪ ،‬زائرسرای حرم اس��ت‪ ،‬نقطه ای که‬ ‫م ی ش��ود بدون پاپوش در هر لحظه به زیارت مش��رف شد‪.‬‬ ‫حرم ی ک��ه ای ران ی ها م��دام م ی گویند انها را به یاد مش��هد‬ ‫م ی اندازد‪ .‬شب است و سرما سوزناک و معدود زائران ع راقی‬ ‫و ای رانی خسته رسیده از کربال‪ ،‬در حال ترک حرم‪ .‬کفشدارها‬ ‫جایی نزدیکی در اصلی م ی ایس��تند و خواننده خوشخوانی‬ ‫نیز در میانه ش��ان‪ .‬مراسم خطب ه خوانی ش��امگاهی است‪.‬‬ ‫اول زیارت کوتاه جوادین و بعد ش��عری در باب قبور مطهر‬ ‫با ترجی ع بند «جنت موسی و جواد» و نهایتا دعای فرج‪ .‬زوار‬ ‫جمع ش��ده اند و گریه م ی کنند و در هیجان این همخوانی‬ ‫دلنشینند‪.‬‬ ‫در دیوار کناری ضریح‪ ،‬عالوه بر مرقد شیخ مفی د (ره)‪،‬‬ ‫مرقد شیخ طوس��ی (ره) هم ق��رار دارد‪ ،‬اما چ��ون در بخش‬ ‫زنان است‪ ،‬کمتر سراغ ان گرفته م ی شود و یکی دو حجره‬ ‫دیگر‪ ،‬مخصوص درگذشتگان خاندان صدر و برخی علمای‬ ‫دیگر‪ .‬بیرون حرم و چسبیده به دیوارهای ان‪ ،‬مرقد حضرات‬ ‫سیدمرتضی و سی د رضی (رحمه اهلل علیهما) قرار دارد‪.‬‬ ‫بازارها همگی به حرم م ی رسند و با تصاویری در مذمت‬ ‫بدحجابی‪ .‬اینجا حجاب ها کمی س��هل گی رانه تر اس��ت و‬ ‫حساسی ت ها در این موارد بیش��تر‪ .‬در کربال تنها یک مورد‬ ‫تبلیغ مستقیم در موضوع حجاب بود و تقریبا هیچ موردی‬ ‫از کژحجابی وجود نداشت‪ ،‬اما مجاورت با پایتخت‪ ،‬موقعیت‬ ‫متفاوتی را ب رای کاظمین رقم زده است‪.‬‬ ‫تصاویر رهبر انقالب‬ ‫شیعیان کانادا‪ -‬محمدصادق حیدری‬ ‫‪21‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫گزارش اول‬ ‫مجله خبری‬ ‫پیغام جک استراو‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫وزیرخارجه سابق انگلیس چرا به ایران امد؟‬ ‫سرانجام جک استراو‪ ،‬وزیر س��ابق خارجه انگلستان‬ ‫پا به ته ران گذاش��ت‪ .‬او که بعد از انتصاب حسن روحانی به‬ ‫ریاست جمهوری اعالم کرده بود قصد دارد به ته ران بیاید‪ ،‬در‬ ‫قالب هیات دوس��تی‪ -‬پارلمانی ای ران و انگلستان به ته ران‬ ‫امد و با دیدارها و مالقات هایش خبرساز شد‪ .‬این درحالی بود‬ ‫که دو دیدگاه مخالف نس��بت به حضور وی در ته ران وجود‬ ‫داش��ت‪ .‬برخی معتقد بودند که نباید از کارگزاران دولت های‬ ‫استعماری در ای ران پذی رایی کرد‪ ،‬اما طرف دیگر کسانی بودند‬ ‫که معتقدند باید با جهان با زبان تعامل گفت وگو کرد‪ .‬جک‬ ‫استراو در یک کنف رانس خبری نیز ش��رکت کرده و راجع به‬ ‫مسائلی همچون نقش انگلیس در حوادث پس از انتخابات‬ ‫‪ ،88‬توافقنامه ژنو و س��ازمان تروریستی منافقین اظهارنظر‬ ‫کرد‪ .‬او همچنین تاکید کرد که انگلس��تان ترور دانشمندان‬ ‫ای رانی را محکوم م ی کند‪.‬‬ ‫حضور در تهران‬ ‫جک استراو از زمره سیاس��تمدارانی بود که به محض‬ ‫انتخاب حسن روحانی این انتخاب را تب ریک گفت و از قصدش‬ ‫ب رای حضور در مراسم تحلیف خبر داد‪ .‬انتشار این خبر همان‬ ‫زمان واکنش زیادی را ب رانگیخت‪ .‬بهارستان نش��ینان که با‬ ‫حضور وی در ته ران و نشستنش بر صندل ی های سبز پارلمان‬ ‫به عنوان ی��ک میهمان‪ ،‬مخالف بودند ب��ه این خبر واکنش‬ ‫‪22‬‬ ‫نشان دادند‪ .‬در ش��دیدترین اظهارنظر روح اهلل حسینیان به او‬ ‫وعده داد که با «گوج ه فرنگی» از وی اس��تقبال خواهد کرد‪.‬‬ ‫وزیرخارجه سابق انگلستان ان زمان به ای ران نیامد‪ ،‬اما همواره‬ ‫در رس��انه های خارجی با نوش��تن مقاله و مصاحبه خواهان‬ ‫باز شدن راه ارتباطی ای ران و انگلس��تان بود‪ .‬این بار مجلس‬ ‫پیشقدم شد و با دعوت از هیات پارلمانی انگلستان در روزهای‬ ‫اغازین فصل سرما‪ ،‬تالش کرد تا یخ روابط ای ران و انگلستان‬ ‫بعد از دو سال شکسته شود‪ .‬با این وجود رئیس گروه دوستی‪-‬‬ ‫پارلمانی ای ران و انگلیس در مجلس گفت‪« :‬متاسفانه روابط‬ ‫ای ران و انگلیس در گذشته به گونه ای نبوده که به ان افتخار‬ ‫کنیم‪ ،‬اما قرار نیست در گذشته متوقف شویم‪ ».‬ارانی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬مواضع خوب جک استراو و هیات همراه وی را در ارتباط‬ ‫با جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬حق غن ی سازی ای ران‪ ،‬گروه های‬ ‫تروریستی و اینکه اسرائیل سرزمی ن هایی را اشغال کرده در‬ ‫روزنامه ها و ب ی ب ی سی مشاهده کردیم و بنده از هیات پارلمانی‬ ‫انگلیس به ویژه جک استراو بابت این مواضع تشکر م ی کنم‪».‬‬ ‫اما در طرف دیگ��ر‪ ،‬روح اهلل حس��ینیان در نهایت مجبور به‬ ‫موضع گیری شد و گفت‪« :‬اگر جک استراو به مجلس بیاید‬ ‫من حتما با شعار مرگ بر انگلیس از او استقبال م ی کنم‪».‬‬ ‫محمدرضا باهنر‪ ،‬نایب رئی س مجلس نیز گفت که در‬ ‫جریان برنامه های این س��فر قرار ندارد‪ ،‬اما هشدار داد‪« :‬باید‬ ‫از این سفر مواظبت کرد تا کارهای غیرعرف و غی ر منطقی‬ ‫حتی در میدان دیپلماتیک اتفاق نیفتد‪ ».‬دفتر جک استراو‪،‬‬ ‫وزیر خارجه اسبق انگلیس پیش از امدن به ته ران با صدور‬ ‫بیانی ه ای‪ ،‬ضمن اعالم سفرش به ته ران‪ ،‬اب راز امیدواری کرد‬ ‫این سفر به حضور گروهی از نمایندگان ای رانی در انگلیس‬ ‫منجر شود‪« .‬نورمن المونت» وزیر دارایی اسبق انگلیس از‬ ‫حزب محافظه کار‪« ،‬جرم ی کوربین» عضو حزب کار و «بن‬ ‫واالس» نماینده محافظه کار پارلمان و دیگر رئیس مشترک‬ ‫کمیته پارلمانی ‪ -‬دوستی ای ران و انگلیس از جمله همراهان‬ ‫استراو در این سفر هستند‪.‬‬ ‫تاکید برغنی سازی در خاک ایران‬ ‫اس��تراو در نشس��ت خبری با خبرنگاران که در محل‬ ‫کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسالمی برگزار شد‪ ،‬در‬ ‫پاسخ به این س��وال که چرا در دوره حضور شما در مذاکرات‬ ‫هسته ای با ای ران حاضر به پذیرش غن ی سازی در خاک ای ران‬ ‫نم ی شدید؟ با طفره رفتن از پاسخ ش��فاف گفت که «قصد‬ ‫ندارد وارد بحث ها و موارد پیچیده ان زمان» ش��ود‪ .‬رئیس‬ ‫گروه پارلمان��ی انگلیس و ای ران اف��زود‪« :‬البته انچه اکنون‬ ‫اهمیت دارد‪ ،‬اج��رای توافقنامه ژنو اس��ت‪ .‬البت��ه امیدوارم‬ ‫توافق جامع‪ ،‬اجرایی شود‪ .‬این توافقنامه جامع شامل انجام‬ ‫غن ی سازی در خاک ای ران اس��ت‪ .‬البته این توافقنامه باید با‬ ‫اقدامات اعتمادس��از از هر دو طرف توام باشد‪ ».‬جک استراو‬ ‫علیالریجانی‪:‬شکایتیاز‬ ‫فاطمههاشمیندارم‬ ‫دادگاه فاطمه هاشمی برگزار شد‬ ‫«صادقانه م ی گویم شما قدرتی را ب رای دیپلمات های‬ ‫انگلیسی فرض کرده اید که هرگز در این سطح نیستند و هرگز‬ ‫نم ی خواهند چنین قدرتی داشته باش��ند‪ ».‬وزیر امور خارجه‬ ‫سابق انگلیس تاکید کرد‪« :‬انچه در س��ال ‪ )1388( 2009‬در‬ ‫ای ران اتفاق افتاد‪ ،‬باید در داخل ای ران مورد بحث و بررسی قرار‬ ‫گیرد‪ ».‬رئیس گروه پارلمانی انگلی��س و ای ران در واکنش به‬ ‫این پرسش که حمایت دولت انگلیس از اشوبگران در سال‬ ‫‪ 1388‬و دستگیری کارکنان سفارت انگلیس در ای ران در تضاد‬ ‫با این سخنان شما نیس��ت؟ توضیح داد‪« :‬کارمندان محلی‬ ‫سفارت انگلیس و سایر کشورها در تمام نقاط دنیا باید اجازه‬ ‫داشته باشند تا فعالی ت های ازادانه ای انجام دهند‪ .‬همچنان‬ ‫که کارمندان سفارت ای ران در انگلیس چنین شرایطی دارند‪».‬‬ ‫منافقین را سازمان تروریستی نامیدم‬ ‫رئی��س گ��روه پارلمانی انگلی��س و ای ران با تش��ریح‬ ‫دیدگاه های��ش درخصوص س��ازمان تروریس��تی منافقین‬ ‫گفت‪« :‬در مقطعی که وزیر کشور انگلیس بودم‪ ،‬قانونی را‬ ‫به تصویب رساندم که این قانون به بنده اختیار م ی داد تا اسم‬ ‫منافقان را در لیست تروریس ت ها قرار دهم و بنده این گروه‬ ‫را تروریست نامیدم و انها را در لیست گروه های تروریستی‬ ‫قرار دادم‪ ».‬اس��تراو البته اظهار تاس��ف کرد ک��ه بعدها انها‬ ‫توانستند با تقاضای استیناف نامشان را از لیست خارج کنند‬ ‫و دولت انگلیس این جدال را باخ��ت‪ .‬وی در واکنش به این‬ ‫ی ای ران دخالت‬ ‫پرس��ش که انگلیس همیش��ه در امور داخل ‬ ‫م ی کند‪ ،‬چه ضمانتی وجود دارد که پس از سفر گروه پارلمانی‬ ‫انگلیس و ای ران ای��ن دخالت ها تداوم نیاب��د؟ گفت‪« :‬بنده‬ ‫قبول دارم که ب رای دهه ها پیچیدگ ی های��ی در روابط ای ران‬ ‫و انگلیس وجود داشت؛ کودتای س��ال ‪ ،1332‬اشغال ای ران‬ ‫توسط نیروهای انگلیس و روس‪ ،‬نقش انگلیس در انحصار‬ ‫تنباکو و کودتاهای مختلف قبل از انقالب اتفاق افتاده است‬ ‫اما دولت انگلیس به استقالل و تمامیت ارضی ای ران احترام‬ ‫گذاشته و طی دهه های گذش��ته هیچ دخالتی در امور ای ران‬ ‫نداش��ته اس��ت‪ ».‬رئیس گروه پارلمانی انگلیس و ای ران در‬ ‫واکنش به این پرس��ش که علت معیاره��ای دوگانه دولت‬ ‫انگلیس در برخورد با رسانه ها چیست؟ گفت‪« :‬ما معیارهای‬ ‫دوگانه را ب��رای هیچ کس به ویژه جمهوری اس�لام ی ای ران‬ ‫اعمال نم ی کنیم‪ ».‬این نماینده مجلس انگلستان افزود‪« :‬در‬ ‫مورد اقای مرداک هم باید بگویم که مقامات ارشد انگلیس‬ ‫ایشان را در دادگاه های جنایی لندن در دست محاکمه دارند‪.‬‬ ‫بنده بی��ش از این در این باره نم ی خواه��م توضیح بدهم‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به قطع پخش برنامه های ش��بکه تلویزیونی‬ ‫پرس ت ی وی ای ران در اروپا گفت‪« :‬پارلمان یا دولت انگلیس‬ ‫درباره پرس ت ی وی تصمیمات خاصی نگرفته اند‪ .‬بلکه این‬ ‫مرجع مقرراتی انگلیس بوده که تصمیم به قطع ب رنامه های‬ ‫پرس ت ی وی گرفت‪».‬‬ ‫ی واژه ها در توافقنامه باید تفسیر شود‬ ‫برخ ‬ ‫رئیس گروه پارلمانی انگلیس و ای ران در واکنش به این‬ ‫پرسش که تصویب تحریم های جدید امریکا بر ضد جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران ایا موجب نقض توافقنامه ژنو نم ی ش��ود‪،‬‬ ‫پاس��خ داد‪« :‬تحریم های جدید مطمئنا واکنش شدید ای ران‬ ‫را در پی خواهد داش��ت‪ .‬دولت ایاالت متحده پای توافقنامه‬ ‫ژنو را امضا کرده است‪ .‬ب راس��اس این توافقنامه نقشه راهی‬ ‫تصویب شد که ب راساس ان تحریم ها باید در چند ماه اینده‬ ‫کاهش یابد و در بلند مدت به طور کامل برداشته شود‪ ».‬وی‬ ‫با اشاره به اظهارات وزیر امور خارجه امریکا در کنگره گفت‪:‬‬ ‫«جان کری به نمایندگان کنگره تاکید کرده که توافقنامه ژنو‬ ‫سیاست دولت امریکاست‪ .‬از ش��ما م ی خواهم به اظهارات‬ ‫افراد دیگری که درخصوص توافقنامه ژنو اظهارنظر کرده و‬ ‫ان را تفسیر م ی کنند‪ ،‬اهمیت ندهید‪ .‬البته در توافقنامه هایی‬ ‫به این پیچیدگی واژه هایی وجود دارد که باید تفسیر شود‪».‬‬ ‫استراو تاکید کرد‪« :‬معتقدم ‪ 5+1‬و ای ران باید به این توافقنامه‬ ‫متعهد باشند‪».‬‬ ‫رد اظهارات منتسب به هیگ‬ ‫رئیس گروه پارلمان��ی انگلیس و ای ران با رد س��خنان‬ ‫منتسب به هیگ‪ ،‬وزیر امور خارجه انگلیس گفت‪« :‬در جلسه‬ ‫هیگ و وزیر خارجه اسرائیل نبودم و نم ی توانم درباره اظهارات‬ ‫مطرح شده در این جلسه اظهارنظر کنم‪ ،‬اما تجربه سیاسی من‬ ‫م ی گوید‪ ،‬اظهارنظر درمورد سخنان افراد قابل اتکا نیست‪».‬‬ ‫جک اس��تراو با اش��اره به هزینه های ‪ 5+1‬ب��ه دلیل تحریم‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران گفت‪« :‬هی چ کس با تحریم ها موافق‬ ‫نیست و هیچ نیازی به اعمال تحریم ها علیه ای ران نبود‪ .‬هر دو‬ ‫طرف هزینه های تحریم را پرداخت کردند‪ .‬اما جامعه بی ن الملل‬ ‫و شورای عالی سازمان ملل در مقطعی از زمان اینگونه تصور‬ ‫کردند که اگر تحریم ها اعمال نشود‪ ،‬ضرر بیشتری دارد‪ .‬ولی‬ ‫حاال باید همه نظرها را تغییر دهند‪ ».‬وی اب راز امیدواری کرد‬ ‫که توافق ژنو مورد توافق نهایی ‪ 5+1‬و جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬رئیس گروه پارلمانی انگلیس و ای ران تصریح کرد‪:‬‬ ‫«به عنوان نماینده مجلس نم ی توان��م درباره توافقنامه ژنو با‬ ‫مسئوالن ای رانی مذاکره کنم‪ .‬این کار وظیفه وزرای ‪ 5+1‬و ای ران‬ ‫است‪ .‬کاری که هیات پارلمانی انگلیس و ای ران م ی توانند انجام‬ ‫دهند تعمیق درک مردم انگلیس از تمدن بزرگ ای ران است‪».‬‬ ‫جک استراو قبل از اغاز پرسش خب رنگاران رسانه های گروهی‬ ‫در سخنانی گفت‪« :‬زبانی که دکتر روحانی ب رای صحبت با دنیا‬ ‫انتخاب کرد‪ ،‬تاثی رات مثبتی در اروپای غربی و امریکا داشته‬ ‫است‪».‬او تاکید داشت که «حامی حقوق هسته ای و تعهداتی‬ ‫که در چارچوب ان پ ی تی ب رای ای ران و تمامی کشورهایی که‬ ‫قصد استفاده صلح امیز دارند» خ واهد بود‪ .‬رئیس گروه پارلمانی‬ ‫انگلیس و ای ران تصریح کرد‪« :‬با دقت مشاهداتم را درخصوص‬ ‫توافقنامه ژنو ثبت کردم و به ان گوش کردم و معتقدم در اجرای‬ ‫ف��از اول نتیجه مطلوبی به دس��ت امده که امی��دوارم نتایج‬ ‫مطلوب تری حاصل شود‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫دیپلمات های انگلیس چنین قدرتی ندارند‬ ‫نمایندگانازپاسخجنتیهمقانع‬ ‫نشدند‬ ‫مجله خبری‬ ‫در پاسخ به سوالی در خصوص دخالت های انگلیس در امور‬ ‫داخلی ای ران و ب ی اعتمادی م��ردم ای ران به انها گفت‪« :‬ما در‬ ‫امور داخلی ای ران دخالت نم ی کنی��م‪ ،‬دخالت های ما مربوط‬ ‫به دهه های گذشته و زمان شاه اس��ت‪ ».‬وزیر خارجه اسبق‬ ‫انگلیس در جواب این س��وال که چرا رئی��س ‪ MI6‬گفته‬ ‫م ی خواهد دانشمندان هس��ته ای را ترور کند‪ ،‬موضع گیری‬ ‫کرد ‪« :‬هیچ گاه از جان س��اورز‪ ،‬رئیس ‪ MI6‬نشنیده ام که با‬ ‫ترور دانشمندان هس��ته ای موافق باشد‪ .‬نه سیاست ایشان‪،‬‬ ‫نه سیاس��ت مجلس و نه سیاس��ت دول��ت انگلیس ترور‬ ‫دانشمندان هسته ای نیست و شما ش��اهد بودید هنگام ی ‬ ‫که دانش��مندان هسته ای ای ران ترور ش��دند دولت انگلیس‬ ‫این واقعه را محکوم کرد‪ ».‬جک اس��تراو در واکنش به این‬ ‫پرس��ش که علت دخالت انگلیس در حوادث سال ‪ 88‬ای ران‬ ‫چه بود و ایا با بازگشایی مجدد س��فارت انگلیس در ته ران‪،‬‬ ‫این دخالت ها تداوم م ی یابد‪ ،‬گف��ت‪« :‬به صراحت م ی گویم‬ ‫انگلیس در ام��ور داخلی ای ران در س��ال ‪ 2009‬دخالت نکرد‪.‬‬ ‫بنده در دولت انگلیس در ان سال وزیر کشور بودم‪ .‬از سوی‬ ‫وزارت خارجه و سفارت انگلیس در ای ران در سال ‪ 2009‬هیچ‬ ‫دخالتی در امور داخلی ای ران انجام نشد» او همچنین درباره‬ ‫تحریم ها اظهار داش��ت‪« :‬فکر م ی کنم وضع تحریم جدید‪،‬‬ ‫واکنش های تن��دی را در داخل ای ران خواهد داش��ت؛ بعید‬ ‫م ی دانم سنای امریکا چنین اقدامی انجام دهد‪».‬‬ ‫کارتزردسوم‬ ‫‪23‬‬ ‫حسن روحانی با تمجید از علی جنتی عنوان کرد؛‬ ‫نگران کارت زرد نیستیم‬ ‫در هفته ای که وزیر فرهنگ و ارش��اد دولت از مجلس‬ ‫کارت زرد دریافت کرد‪ ،‬روحانی به میان جمعی از هنرمندان و‬ ‫اهالی فرهنگ رفت تا با انها درباره مسائل فرهنگی گفت وگو‬ ‫کند‪ .‬او صراحتا تعریفی از هنرمند ارائه داد که با دولت اعتدال‬ ‫س��ازگار باش��د‪ .‬روحانی گفت‪« :‬هنرمند نه زینت المجالس‬ ‫اس��ت نه اپوزیس��یون» رئی س جمهور در دی��دار صمیمانه‬ ‫جمعی از هنرمندان و اعضای تشکل های فرهنگی و هنری‬ ‫در تاالر وحدت‪ ،‬با تاکید ب��ر اینکه هنر عرصه بروز خالقیت‬ ‫اس��ت و خالقیت بدون برخ��ورداری از ازادی و بدون حریت‬ ‫مجال تحق��ق ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬دس��ت دولت ب��رای مبارزه با‬ ‫خش��ونت‪ ،‬ب رای دیپلماس��ی عمومی‪ ،‬ب رای یاری دولت‪ ،‬به‬ ‫سوی هنرمندان به عنوان یاران نزدیک و مورد اعتماد دولت‬ ‫دراز است‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تقس��یم بندی هنرمندان به ارزش��ی و‬ ‫غی رارزش��ی را ب ی معنا دانس��ت و گفت‪« :‬اگر بگوییم هنر‬ ‫مرده را زنده م ی کند‪ ،‬سخنی به گزاف نگفته ایم‪ ،‬پس تقسیم‬ ‫هنرمندان به هنرمندان ارزشی و غیر ارزشی ب ی معناست‪».‬‬ ‫روحانی در بخش مهمی از س��خنانش ب��ه تعریف هنرمند‬ ‫پرداخت و گفت‪« :‬هنرمند نه قرار است زینت المجالس باشد‬ ‫و نه اپوزیسیون‪ .‬هنرمند نه قرار است نوک پیکان تحوالت‬ ‫سیاسی باشد و نه قرار است گوشه نشین خ رابات و خانه‪ ».‬او‬ ‫همچنین دهه ‪ 70‬را اوج سینمای ای ران دانست که اثار بزرگ‪،‬‬ ‫بحث ب رانگیز و متفکرانه ای به جامعه عرضه شده بود‪.‬‬ ‫رئیس دولت یازده��م درباره ممی��زی در فرهنگ نیز‬ ‫این گونه اظهارنظر ک��رد‪« :‬این دولت قصد ن��دارد ممیزی‬ ‫را در فرهنگ و هنر به صورت راه و مس��یری ک��ه مانع کار‬ ‫هنرمندان باش��د‪ ،‬ادامه دهد‪ .‬ممیزی باید در چارچوب قانون‬ ‫و هدفمند باشد‪ .‬اگر قانون ابهام دارد‪ ،‬باید قانون و چارچوب‬ ‫ش��فافی را در اختیار همه قرار دهیم تا تکلیف همه روشن‬ ‫باشد‪ ».‬رئی س جمهور همچنین با اشاره به اینکه باید به هم‬ ‫اعتماد کنیم و دوره دوره اعتماد است‪ ،‬افزود‪« :‬وظیفه دولت‬ ‫مداخله در هنر نیس��ت‪ ،‬وظیفه ذاتی دولت تامین مس��ائل‬ ‫مهم و ملی اس��ت‪ ،‬مثل مس��اله امنیت‪ ،‬سیاست خارجی‬ ‫که سیاس��ت خارجی و اعمال دیپلماس��ی صرف��ا از طریق‬ ‫دولت انجام م ی گیرد و نهاد دیگری حق مداخله ندارد‪ .‬البته‬ ‫خطوط کلی سیاس��ت خارجی طبق قانون اساس��ی توسط‬ ‫رهبری معظم تعیین م ی ش��ود‪ ،‬اما در حوزه های دیگر مثل‬ ‫اقتصاد و فرهنگ باید تصدیگری دولت به حداقل برس��د‪».‬‬ ‫روحانی با اشاره به اینکه نباید به هنرمند با دیده امنیتی نگاه‬ ‫کرد‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬اگر پر و بال هنرمند را ببندیم‪ ،‬باند فرود را‬ ‫مجله خبری‬ ‫علی الریجانی‪ :‬شکایتی از‬ ‫فاطمه هاشمی ندارم‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫بعد از انکه حمید رس��ایی در جلسه علنی مجلس به‬ ‫ورود مهدی هاش��می به ای ران انتقاد کرد‪ ،‬فاطمه هاش��می‬ ‫در اظهارنظری گف��ت‪« :‬ای کاش مهدی [هاش��می] ب رادر‬ ‫اقای الریجانی بود‪ ».‬این س��راغاز پرون��ده ای بود که در ان‬ ‫فرزند بزرگ و تا پیش از ان کم حاش��یه هاشم ی رفسنجانی‬ ‫چو خم دادگاه کرد‪ .‬اواخر هفته گذشته شعبه یکم‬ ‫را درگیر پی ‬ ‫دادگاه انقالب ته ران درحالی کار خود را‬ ‫اغاز کرد که قرار ب��ود دادگاه غیرعلنی‬ ‫برگزار شود‪ .‬فاطمه هاشمی اما درخواست‬ ‫دیگری داش��ت‪ .‬او از دادگاه خواسته بود‬ ‫که دادگاهش به طور علنی برگزار شود‪.‬‬ ‫وی که به اتهام «انتساب مطالب خالف‬ ‫واقع به روس��ای قوه قضائی��ه و مقننه»‬ ‫ششم ش��هریور ماه به دادسرای فرهنگ‬ ‫و رسانه احضار و پس از ان با صدور قرار‬ ‫مجرمیت‪ ،‬به ش��عیه یک دادگاه انقالب‬ ‫فراخوانده شده است‪ ،‬در پاسخ به اینکه‬ ‫ایا دادگاه انقالب را صالح به رس��یدگی‬ ‫م ی داند‪ ،‬گفت‪« :‬خیر‪ .‬م��ن این دادگاه را‬ ‫صالح نم ی دانم‪».‬‬ ‫پ��س از ای��ن س��خنان‪ ،‬فاطم��ه‬ ‫هاش��می در حالی وارد دادگاه ش��د که‬ ‫مهدی‪ ،‬یاسر و فائزه‪ ،‬ب رادران و خواهرش‬ ‫وی را همراه��ی م ی کردن��د و عالوه بر‬ ‫ایشان‪ ،‬عفت مرعشی‪ ،‬مادر ایشان و وکالی شان نیز حضور‬ ‫داش��تند‪ .‬حضور جمعی خانواده هاش��می در محل دادگاه‪،‬‬ ‫موجب ش��د پس از پایان دادگاه و زمانی که متهم پرونده در‬ ‫جمع خبرنگاران حضور یافت‪ ،‬در این باره مورد پرسش قرار‬ ‫گرفته و بگوید‪« :‬در جلسه دادگاه فقط مادرم امکان همراهی‬ ‫‪24‬‬ ‫با من را یافت‪ ».‬هاش��م ی در تش��ریح روند دادگاه گفت که‬ ‫دفاعیاتش را انجام داده و اتهامات وارده را قبول نکرده است‪.‬‬ ‫او تاکید کرد که اظهاراتش «تنها امر به معروف و نصحیت‬ ‫بوده» و به عنوان شهروند این اظهارات را مطرح کرده چرا که‬ ‫«در قانون اساسی‪ ،‬ازادی بیان ب رای یک شهروند مطرح شده‬ ‫است»‪ .‬هاشمی درباره اتهام وارده به خود گفت‪« :‬زمانی که‬ ‫اقای بزرگواری (نماینده مجلس) به ب��رادر من توهین کرد‪،‬‬ ‫اقای الریجانی هیچ واکنشی نش��ان ندادند‪ ،‬در صورتی که‬ ‫وقتی احمدی نژاد به او توهین ک��رد‪ ،‬وی ‪ ۴۵‬دقیقه از خود و‬ ‫خانواده اش دفاع کرد؛ اقای الریجانی باید پاسدار حقوق ملت‬ ‫باش��د‪ ،‬نه خانواده خود‪ ».‬وی در ادامه تلویحا این نشست را‬ ‫ب رای هواپیماهای دشمن اماده کرده ایم‪».‬او همچنین درباره‬ ‫تصور غلط درباره هنرمندان گفت‪« :‬نکته دیگر ان است که‬ ‫برخی‪ ،‬هنرمندان ما را به غربزدگی متهم م ی کنند‪ ،‬استدالل‬ ‫انها این است که بدنه هنری کشور را فساد فرا گرفته است‬ ‫و باید این بنا را وی ران کرد و از نو ساخت‪ .‬این یکی از تفکرات‬ ‫غلط و اش��تباهی بود که در ذهن بعضی امد و متاسفانه در‬ ‫این زمینه قدم هایی برداشته شد‪ .‬بعضی م ی گویند اگر انچه‬ ‫گفتیم انجام م ی دادند‪ ،‬م ی شود هنر خوب و انچه ما دلمان‬ ‫نخواست‪ ،‬م ی شود هنر بد‪».‬‬ ‫رئی س جمهور درباره تعهدات��ش در زمان انتخابات نیز‬ ‫تصریح کرد‪« :‬اگر چه ممکن اس��ت وزیر ب��از هم کارت زرد‬ ‫بگیرد‪ .‬این دولت به تمام تعهدات و قول هایی که در دوران‬ ‫انتخابات به مردم داده است‪ ،‬عمل خواهد کرد؛ کارت زرد ب رای‬ ‫این دولت نگرانی نیس��ت‪ .‬به امثال اقای جنت ی ها به عنوان‬ ‫مدافع حقوق هنرمندان و ازادی افتخار م ی کنیم‪».‬‬ ‫روحانی سه نکته اساسی را در پایان سخنان خود بیان‬ ‫داشت‪ .‬به گفته او «خطوط قرمز باید کامال شفاف‪ ،‬صریح و‬ ‫قانونی باشد»‪«،‬دولت تالش کند اقتصاد فرهنگی‪ ،‬هنری پویا‬ ‫و فعال شود» و در اخر اینکه «دولت در فکر ایجاد اشتی ملی‬ ‫و وحدت ملی باشد»‪.‬‬ ‫رئی س جمهوری در پایان با تاکید بر اشتی ملی گفت‪:‬‬ ‫«با همه توان م ی خواهیم افراطیون را به انزوا ب رانیم‪ .‬برخی‬ ‫هنوز صدای ملت را در ‪ ۲۴‬خرداد نشنیده اند‪ .‬پنب ه ها را از گوش‬ ‫دراورند؛ ای ران‪ ،‬امروز منادی مقابله با خشونت و افراط ی گری‬ ‫در جهان است‪g ».‬‬ ‫اخرین نشست رسیدگی به پرونده دانست و گفت‪« :‬اخرین‬ ‫دفاعیات از بنده در این جلس��ه اخذ شد و وکالی بنده نیز به‬ ‫ارائه دفاعیات پرداختند‪ .‬یک هفته اینده رای را صادر خواهند‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫علی زاده طباطبایی‪ ،‬وکیل مدافع فاطمه هاشمی نیز در‬ ‫جمع خب رنگاران گفت‪« :‬موکل بنده پس از صحب ت هایی که‬ ‫یکی از نمایندگان مجلس در ارتباط با مهدی هاشمی کرده‬ ‫بودند‪ ،‬اظهاراتی کرده و گفته بود‪ ،‬ای کاش مهدی ب رادر اقای‬ ‫الریجانی بود و نگفته بودند که کدام الریجانی‪ .‬پس از انکه‬ ‫دادستان ته ران نس��بت به اظهارات موکلم اعالم جرم کرد‬ ‫و پرونده وی به دادس��را رفت‪ ،‬ما اعتراض داش��تیم که جرم‬ ‫نشر اکاذیب نس��بت به خانم هاشمی غیرقانونی است‪ ،‬زی را‬ ‫این جرم نیاز به شاکی خصوصی دارد و‬ ‫بدون شاکی خصوصی امکان رسیدگی‬ ‫به ان نیس��ت‪ .‬بازپرس پرون��ده هم این‬ ‫موضوع را تلویحا تایید کرد و همچنین‬ ‫الریجانی هم ش��کایتی نداش��ت‪ ،‬ولی‬ ‫متاس��فانه دیدیم پس از قرار مجرمیت‪،‬‬ ‫کیفرخواست صادر شد‪».‬‬ ‫در همین رابطه عل��ی الریجانی‪،‬‬ ‫رئیس مجلس با انتش��ار نامه ای تاکید‬ ‫کرد‪« :‬هرگز ش��کایتی نسبت به فاطمه‬ ‫هاش��می نداش��ته‪ ».‬الریجانی خطاب‬ ‫ب��ه رئیس دادگس��تری ته ران نوش��ت‪:‬‬ ‫«مطلبی اگر نسبت به این جانب مطرح‬ ‫کرده اند احتم��اال به دلی��ل عصبانیت‬ ‫نس��بت به مطالبی بوده که در مجلس‬ ‫نسبت به اخوی ایشان مطرح شد و بنده‬ ‫هم تذکر ب��ه گوینده دادم ک��ه احتماال‬ ‫نش��نیدند‪ .‬به ه��ر تقدیر وجه��ی ب رای‬ ‫رسیدگی به این امر نم ی بینم‪ ،‬بنده نس��بت به کسانی که‬ ‫سال گذشته با کفش و مهر به حقیر حمله کردند شکایتی‬ ‫نکردم‪ .‬این خواهر محترمه که فقط حرفی زدند و بنده نسبت‬ ‫به سخنان ایشان گله ای ندارم‪ ،‬عل ی ایحال به هر نحوی که‬ ‫مصلحت م ی دانید این پرونده را مختومه نمایید‪g ».‬‬ ‫کارت زرد سوم‬ ‫نمایندگان از پاسخ جنتی هم قانع نشدند‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫وزیر ارش��اد دولت یازدهم هم از مجل��س نهم کارت‬ ‫زرد کرد‪ .‬علی جنتی که ب رای پاس��خ به سوال نمایندگان به‬ ‫بهارس��تان رفته بود‪ ،‬پس از علی طی ب نیا و رضا فرج ی دانا‬ ‫س��ومین وزیر دولت حسن روحانی اس��ت که از نمایندگان‬ ‫مجلس اخطار گرفته است‪.‬‬ ‫او حاال باید بیش از گذش��ته در عملکرد خود احتیاط‬ ‫کند تا مبادا کارش به اس��تیضاح برس��د‪ .‬البته شاید پس از‬ ‫این‪ ،‬کار علی جنتی دش��وارتر از گذشته هم باشد؛ چه انکه‬ ‫رویدادهای مهم��ی در حوزه فرهنگ پی ش روی اوس��ت؛ از‬ ‫جش��نواره های فیلم و تئاتر فجر تا نمایشگاه کتاب‪ .‬در این‬ ‫میان البته اظهارنظرهایی همچ��ون «فی س بوک باید رفع‬ ‫ فیلتر شود»‪« ،‬ممیزی کتاب قبل از انتشار برداشته م ی شود»‬ ‫و حرف هایی از این دست ش��اید ب رای فرزند ایت اهلل جنتی‬ ‫گران تمام شود و مجلس را به رویارویی با او تحریک کند‪.‬‬ ‫اما در جلسه یکشنبه گذشته مجلس چه گذشت؟‬ ‫جلسه علنی که اغاز شد‪ ،‬حمید رسایی از نمایندگان‬ ‫عضو فراکسیون اصولگرایان پش��ت تریبون رفت تا سوال‬ ‫خود را از علی جنتی مطرح کند‪ .‬نماینده ته ران با اشاره به‬ ‫سیاس��ت های فرهنگی دولت های س��ازندگی و اصالحات‬ ‫که نتایج نامطلوبی در پی داش��ت و به هشدار رهبر معظم‬ ‫انقالب مبنی بر تهاجم فرهنگی دشمن انجامید در بخشی‬ ‫از س��خنانش گفت‪« :‬بنده در زمانی گفتم که نس��بت به‬ ‫تمام ی موارد دغدغه دارم و امروز م ی بینم که این دغدغه ها‬ ‫در ای��ن حوزه ها در حال عملیاتی ش��دن اس��ت‪ ،‬اما امروز‬ ‫مش��ت ان جریان باز ش��ده و خود اقای جنتی هم م ی داند‬ ‫انها را م ی شناس��د و مخالفش��ان اس��ت‪ .‬امروز م ی بینیم‬ ‫که ان جریان در ب ی ب ی س��ی‪ ،‬صدای امریکا و رس��انه های‬ ‫صهیونیس��تی هستند؛ نویس��ندگانی که مورد حمایت ان‬ ‫وزیر و ان وزارتخانه بودند‪ ،‬امروز همراه انهاست‪».‬‬ ‫عضو فراکسیون اصولگرایان با طرح این سوال که ایا‬ ‫قرار است دوباره به چنین جریاناتی میدان بدهیم و ایا قرار‬ ‫است مجددا قلم به دس��تانی برگردند و مامور سس ت کردن‬ ‫ارزش های مردم ش��وند؟ ادامه داد‪« :‬ایا قرار اس��ت به اسم‬ ‫ازادی‪ ،‬مقدس��ات زیرسوال رود؟ ایا قرار اس��ت وزارت ارشاد‬ ‫تحت تاثیر جوسازی های این جماعت قرار گرفته و مرعوب‬ ‫این جریانات شود و از تیترها و تهاجم های انها بترسد؟ امروز‬ ‫خط زیرسوال بردن مقدسات‪ ،‬القای شبهه در اعتقادات دینی‬ ‫و به سخره گرفتن احکام و ارزش های انقالب شکل گرفته‬ ‫و در این ش��ش ماه افزایش پیدا کرده که متاس��فانه برخی‬ ‫مس��ئوالن در وزارت ارش��اد و زیرمجموعه اقای جنتی به‬ ‫این خط شکل گرفته در برخی مطبوعات توجهی ندارند‪».‬‬ ‫رس��ایی با برش��مردن برخی نظ رات منتشر شده در‬ ‫روزنامه های دوره اصالحات اب راز عقیده کرد‪« :‬من م ی دانم‬ ‫اقای روحانی زخم خورده این جریان است‪ ...‬اینها چیزهایی‬ ‫است که نوشته شده و اکنون در حال ابقاست‪ .‬انها در همان‬ ‫دوران نیز به والیت فقیه حمله کردند‪».‬‬ ‫مدیرمس��ئول نش��ریه ‪9‬دی ب��ا اش��اره به جلس��ه‬ ‫هیات نظارت در مورد روزنامه به��ار خطاب به جنتی گفت‪:‬‬ ‫«اقای جنتی اگر رس��تورانی غذای فاسد داشت باید چه کار‬ ‫کرد؟ اگر داروخانه ای داروی فاس��د اورد باید چه کار کرد؟ ایا‬ ‫تنها باید با مدیر برخورد کرد؟ پس ب��ا این وضعیت چرا ان‬ ‫مغازه را پلم��ب م ی کنند؟ این ب رای ان اس��ت که در جامعه‬ ‫امنیت ایجاد ش��ود‪ .‬حال چ��را ب رای رس��انه ها م ی خواهید‬ ‫ارزش مطلقی جل��وه دهی��د‪ .‬رس��انه ای ارزش دارد که در‬ ‫مسیر تعالی حرکت کند‪ .‬چرا باید از برخورد با این رسانه ها‬ ‫خجالت بکش��یم؟» پس از او علی جنتی‪ ،‬وزیر ارشاد دولت‬ ‫یازدهم پشت تریبون رفت تا به سواالت رسایی پاسخ دهد‪.‬‬ ‫او سخنانش را این گونه اغاز کرد‪« :‬همان طور که در گزارش‬ ‫کمیسیون فرهنگی نیز قید شده‪ ،‬بنده بدوا هیچ اظهارنظر‬ ‫ابتدایی نداشتم‪ .‬منتها به دنبال طرح برخی مسائل از طرف‬ ‫بعضی موسیقی دانان که نهایتا منجر به موضع گیری ایت اهلل‬ ‫مکارم شی رازی و طرح در جامعه ش��د‪ ،‬خبرنگاران از من این‬ ‫سوال را پرسیدند که تک خوانی خانم ها چگونه است؟ بنده‬ ‫نظر برخی از علم��ا را مطرح کردم به طوری ک��ه در فتاوای‬ ‫موجود قید این اس��ت که تک خوان��ی و جمع خوانی هیچ‬ ‫فرقی ندارد‪ .‬مهم این است که مفس��ده انگیز نباشد‪ .‬البته‬ ‫برخی از رسانه ها تالش کردند که قسمت دوم را حذف کرده‬ ‫و تنها بگویند که تک خوانی اش��کالی ندارد‪ .‬این در حالی‬ ‫است که انچه مشهور است قید مفسده انگیز است‪ ».‬وزیر‬ ‫ارشاد ادامه داد‪« :‬اقای رس��ایی در سوال خود این موضوع را‬ ‫مطرح کردند که هر نوع خوانندگی خانم ها مفس��ده انگیز‬ ‫است که این نظری قابل احترام است‪ ،‬اما ما معتقدیم برخی‬ ‫موارد مثل همان الالیی که در پایان تیتراژ فیلم مختار بود‬ ‫و ب رای ان هم استفتایی هم شد و گفتند که مشکلی ندارند‪،‬‬ ‫موارد دیگری هم هست‪ ».‬جنتی تاکید کرد‪« :‬در این زمینه‪،‬‬ ‫مراجع مختلف از حضرت امام تا ایت اهلل اراکی در گذشته و‬ ‫سایر مراجع حاضر نظ راتی دارند؛ اما نظر مقام معظم رهبری‬ ‫ب رای ما مهم و مالک است‪ .‬اگر نظ راتی هم بیان م ی شود‪،‬‬ ‫بیش��تر به اتکای نظری است که ایش��ان اب راز کرده اند و نه‬ ‫چیز دیگری‪ ».‬او درباره روزنامه به��ار هم گفت‪« :‬مقاله ای‬ ‫در روزنامه بهار در اس��تانه روز عید غدیر منتش��ر ش��د که‬ ‫به هیچ وجه این مقاله قابل دفاع نیست؛ چون انچه در مقاله‬ ‫امده‪ ،‬مخالف مذهب رسمی کشور است‪».‬‬ ‫وزیر ارشاد ادامه داد‪« :‬در این مورد اقای رسایی دو مورد‬ ‫را مطرح کردن��د؛ اول اینکه چرا نظر بن��ده در جمع اعضای‬ ‫هیات نظارت این بوده که نباید روزنامه بهار توقیف ش��ود؟‬ ‫دیگر اینکه به اظهارنظر بنده در جایی دیگر اس��تناد کرده‬ ‫که بنده نس��بت به این توقیف اظهار تاسف کردم‪ ».‬پس از‬ ‫توضیحات وزیر ارشاد حمید رسایی در واکنش به ان بخش‬ ‫از صحب ت های جنتی در مورد تخلفات نش��ریه ‪9‬دی گفت‪:‬‬ ‫«بنده طبق ماده ‪ 79‬ایی ن نامه حق دف��اع از خودم را دارم اما‬ ‫سوالم این است که اگر نشریه ‪9‬دی اش��کاالتی داشته چرا‬ ‫دیروز این پرونده با اصرار معاون ایشان به هیات نظارت رفته‬ ‫است؟» وی افزود‪« :‬ما در نشریه ‪ 9‬دی از توافقنامه ژنو انتقاد‬ ‫کردیم و باز هم این کار را م ی کنیم؛ چون حتی بچه سرکوچه‬ ‫هم از توافق ژنو به دلیل اشکاالتش انتقاد م ی کند‪».‬‬ ‫پ��س از پای��ان اظه��ارات طرفین‪ ،‬حجت االس�لام‬ ‫ابوتراب ی فرد‪ ،‬رئی س جلس��ه از او پرس��ید ک��ه از توضیحات‬ ‫وزیر قانع شده که رس��ایی پاس��خ داد‪« :‬اقای جنتی به رغم‬ ‫اینک��ه فرزند ای��ت اهلل جنتی عم��ار رهبر انقالب اس��ت و‬ ‫ایش��ان را به دلیل ش��خصیت خودش و فرزن��دی ایت اهلل‬ ‫جنتی دوست دارم‪ ،‬اما نم ی توانم از نشریه ای که توهین به‬ ‫امامت امی ر المومنین(ع) کرده بگذرم و در روز قیامت جواب‬ ‫امی ر المومنین(ع) را بدهم و موضوع را ب��ه نمایندگان واگذار‬ ‫م ی کنم‪ ».‬پس از س��خنان دوطرف‪ ،‬نمایندگان با ‪ 105‬رای‬ ‫مواف��ق‪ 95 ،‬رای مخالف و ‪ 18‬رای ممتن��ع از مجموع ‪224‬‬ ‫نماینده حاضر اعالم کردند که از توضیحات وزیر قانع نشدند‬ ‫و به او کارت زرد دادند‪g .‬‬ ‫‪25‬‬ ‫رویخوشدولتیازدهمبه‬ ‫احزاب‬ ‫سیاست‬ ‫نشست احزاب و گروه های‬ ‫سیاسی در وزارت کشور‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫روایت جلسات محرمانه‬ ‫درباره انتخابات ‪88‬‬ ‫محسن رفی ق دوست در گفت‬ ‫و گویی ب�ا مثلث از وقایع س�ال ‪،88‬‬ ‫ انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم‬ ‫و دولت روحانی سخن گفته است‬ ‫در گفت وگوی محسن رفیق دوست با مثلث عنوان شد‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫تو گو‪:‬‬ ‫گف ‬ ‫مصطفی صادقی‪-‬علی حاجی ناصری‬ ‫‪1‬‬ ‫اقای رفی ق دوس�ت! فک�ر م ی کنم ب�رای تحلیل‬ ‫شرایط سیاسی امروز‪ ،‬نیاز باشد که به بازخوانی‬ ‫اتفاقات پس از انتخابات ریاس�ت جمهوری ‪88‬‬ ‫بپردازی�م‪ .‬در ان انتخاب�ات‪ ،‬اف�رادی در می�دان‬ ‫رقابت حضور داش�تند ک�ه اف�راد ک م تجرب ه ای‬ ‫نبودن�د؛ رئی س جمه�ور وقت‪ ،‬رئیس پیش�ین‬ ‫مجلس‪ ،‬نخس ت وزیر پیش�ین کشور و فرمانده‬ ‫اس�بق س�پاه‪ .‬ب ه نظر ش�ما چرا چنین اتفاقاتی‬ ‫رخ داد؟‬ ‫‪ l‬ما باید وقایع س��ال ‪ 88‬را از چن��د زاویه واکاوی‬ ‫کنی��م‪ .‬طبیعت��ا بای��د مانن��د ‪ 9‬دوره گذش��ته انتخاب��ات‬ ‫ریاست جمهوری در کشور برگزار م ی ش��د‪ ،‬عده ای کاندیدا‬ ‫‪26‬‬ ‫م ی شدند‪ ،‬رقابت م ی کردند‪ ،‬یک نفر رای اکثریت را م ی اورد‬ ‫و رئی س جمهور م ی شد‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری نهم‬ ‫ی که در سال ‪ 76‬ب رای تغییر امدند‪ ،‬به کاندیدای‬ ‫همان مردم ‬ ‫مورد نظر مس��ئوالن رای ندادند و اقای خاتم��ی را انتخاب‬ ‫کردند‪ .‬من همان موقع پ��ای صن��دوق رای از خانمی که‬ ‫مادر سه ش��هید بود‪ ،‬پرس��یدم که چرا به اقای خاتمی رای‬ ‫دادی؟ او گفت که ایش��ان س��ید بود و بعد اینکه اگر حس‬ ‫م ی کردم ایشان از نظر حکومت صالحیت ندارد‪ ،‬م ی امدم و‬ ‫از سر اکراه به اقای ناطق رای م ی دادم؛ البته اقای خاتمی را‬ ‫هم نم ی شناسم‪ ،‬اما م ی خواهم زندگ ی مان تغییر کند‪ .‬در ان‬ ‫دوره‪ ،‬مردم به خاطر همین تغییر به اقای خاتمی رای دادند‬ ‫اما دوم خردادی ها از این تغییر برداش��ت اش��تباه کردند‪ .‬در‬ ‫سال ‪ ،84‬باز هم مردم به تغییر رای دادند که از قضا این تغییر‬ ‫معنادارتر از تغییر س��ابق بود؛ چراکه در هشت سال دولت‬ ‫اصالحات ه ر چه بود‪ ،‬سر و صداهای سیاسی بود و حرکت‬ ‫وسیعی در خصوص سایر مشکالت جامعه صورت نگرفت‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 88‬اتفاقات بدی رخ داد‪ .‬البته من به عنوان‬ ‫ف��ردی از ملت نه در دوره نه��م و ن��ه در دوره دهم به اقای‬ ‫احمدی نژاد رای ندادم؛ چراکه از ابتدا ایش��ان را م ی شناختم‬ ‫و مخالف ش��ان بودم‪ .‬حتی در دوره هشت ساله دولت های‬ ‫نه��م و دهم‪ ،‬بیش��ترین مصاحبه علی��ه ایش��ان را بنده با‬ ‫خبرگزاری ها و روزنامه ها انجام دادم؛ چراکه معتقدم ایشان‬ ‫به درد ریاس��ت جمهوری نم ی خورد و از ب��د حادثه‪ ،‬نصیب‬ ‫ما ش��د‪ .‬البته اینه��ا حرف ه��ای جدید و تازه ای نیس��ت و‬ ‫قبال ه��م اینه��ا را گفته ام‪ .‬حت��ی در جلس��ات خصوصی‬ ‫حرف های صریح تری زده ام که منتش��ر نش��ده و هنوز هم‬ ‫انتشار بسیاری از انها را به صالح نم ی دانم‪ .‬مثال سه روز بعد‬ ‫از انتخابات ریاس��ت جمهوری ‪ 84‬در همین اتاق کنف رانس‪،‬‬ ‫جلس ه ای با سران حزب موتلفه برگزار کردیم و من مطلبی‬ ‫را گفتم که هم��ه انها به م��ن حمله کردند‪ .‬ام��ا من واقعا‬ ‫برگزاری کنگره‪،‬تکلیفدبیرکلاعتماد‬ ‫ملیرامشخصمیکند‬ ‫احمدی نژاداحزابرارقیبمی دانست‬ ‫منتظرحمایتعملیروحانیهستیم‬ ‫تو گویمثلثباامیرمحبیان‪،‬موسس‬ ‫گف ‬ ‫حزب نواندیشان‬ ‫ایشان و مدیریتش را م ی شناختم؛ ایش��ان دو سال در بنیاد‬ ‫مستضعفان و جانبازان کارمند من بود‪.‬‬ ‫پیش از انتخابات ‪ 84‬را م ی گویید؟‬ ‫‪ l‬من همان زمان در مصاحب ه هایم گفتم که اقای‬ ‫موسوی انسان متدینی اس��ت که م ی خواهد کار کند اما در‬ ‫شیوه اداره کش��ور با ما اصولگرایان تفاوت هایی دارد؛ البته‬ ‫هرگز فکر نم ی کردم که برخوردی که بعد از انتخابات ‪ 88‬از‬ ‫ایشان دیدیم‪ ،‬بروز پیدا کند‪.‬‬ ‫من در ان جلسه گفتم که «هذا فراق بینی و بینکم»؛‬ ‫من معتقدم اقای موس��وی ب��ا افرادی که ایش��ان را احاطه‬ ‫کرده اند‪ ،‬راه به جایی نم ی برد‪ .‬من در انتخابات ‪ 88‬به اقای‬ ‫محس��ن رضای��ی رای دادم‪ .‬به نظر من‪ ،‬بدتری��ن اتفاق در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ ،88‬مناظره اقای احمدی نژاد بود‬ ‫منظورتان اقای مشایی است؟‬ ‫‪ l‬بله؛ ایشان رسما این مساله را گفته بود که راوی‬ ‫این خبر هم اقای سعیدی کیاست‪ .‬حتما شما دوست دارید‬ ‫حرف هایی را از من بشنوید که کسی نم ی گوید‪( .‬خنده) اقای‬ ‫سعیدی کیا م ی گفت بعد از اینکه انتخابات تمام شد‪ ،‬اقای‬ ‫احمدی نژاد در دولت تعریف م ی کرد که من دیدم وضعیت‬ ‫انتخابات به گونه ای اس��ت که باید کاری کرد‪ .‬خدمت اقای‬ ‫محس�ن رفیق دوس�ت خیلی خوش مصاحبه است ؛ به‬ ‫قول ما خبرنگاران گاردش برای سواالت مختلف باز است‪.‬‬ ‫راحت حرف می زن�د و انتقاد م�ی کن�د‪ .‬او روابط خوب و‬ ‫نزدیکی دارد با شخصیت های سیاسی نظام به همین جهت‬ ‫هم هست که حرف های ناگفته زیادی دارد از پشت پرده های‬ ‫سیاست‪ .‬از متن حرف هایش م ی توان به خوبی این حس را‬ ‫داشت که منتقد تند و تیز محمود احمدی نژاد است و انگونه‬ ‫که خود می گوید بیش�ترین مصاحبه علی�ه احمدی نژاد را در‬ ‫دوره ‪ 8‬ساله ریاست جمهوری او انجام داده است‪ .‬رفی ق دوست‬ ‫البته در مورد اتفاقات س�ال ‪ 88‬هم نظرات خاص خود را دارد‬ ‫‪ .‬او م ی گوید در اکثر راهپیمایی ها ش�خصا حضور داش�ته تا‬ ‫بتواند به تحلیل بدون واسطه ای درباره رویدادهای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دهم دس�ت یابد‪ .‬او می گوید از روزدوشنبه‬ ‫قبل از انتخابات ریاس�ت جمهوری یازدهم متوجه شده بوده‬ ‫که حسن روحانی پیروز قطعی رقابت است‪ .‬روایتی هم دارد از‬ ‫جلسه خصوصی اش با حسن روحانی در اندک زمانی پس از‬ ‫رییس جمهور شدن او ‪ .‬رفیق دوست گریزی هم به انتخابات‬ ‫مجلس دهم م ی زند و اخبار جدی�دی از احتمال کاندیداتوری‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری‪ .‬گفتگوی یکس�اعت و نیمه خبرنگاران‬ ‫مثلث با محسن رفیق دوست پیش روی شماست‪.‬‬ ‫مشایی رسیدم؛ ایش��ان گفت برو و در مناظره این حرف ها‬ ‫را بزن!‬ ‫همه اف��رادی ک��ه در دولت های جمهوری اس�لامی‬ ‫بوده اند‪ ،‬م ی دانند که به علت تعداد اندک نامزدها به هیچ وجه‬ ‫نم ی ت��وان در انتخابات ریاس��ت جمهوری تقل��ب کرد‪ .‬در‬ ‫انتخابات س��ال ‪ ،84‬دولت اصالحات انتخابات را برگزار کرد‬ ‫اما هیچ اقدامی ب رای تغییر نتیجه انتخابات انجام نداد‪ .‬اقای‬ ‫مصطفی تاج زاده که اولین کس��ی بود که اقای موس��وی‬ ‫را فریب داد و گف��ت تو انتخاب ش��ده ای‪ ،‬بعده��ا اعتراف‬ ‫کرد که من خ��ودم انتخابات برگزار ک��رده ام و در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری نم ی توان تقلب کرد‪ .‬من معتقدم ش��اید‬ ‫فقط در انتخاب��ات مجلس بتوان تغیی رات��ی ایجاد کرد؛ ان‬ ‫هم فق��ط در ته ران که تع��داد کاندیداها زیاد اس��ت‪ ،‬نه در‬ ‫شهرستان ها که تعداد کمی کاندیدا م ی شوند‪ .‬در انتخابات‬ ‫مجلس در ته ران هفتصد ‪ -‬هش��تصد نفر تایید صالحیت‬ ‫سیاست‬ ‫در همین برهه‪ ،‬صرف نظر از اطرافیان موس�وی‬ ‫چه تصویری از خود ایشان داشتید؟‬ ‫که بعدها فهمیدیم اس��تادش به او یاد داده بود‪ .‬این ابتدای‬ ‫شکستن عصای مسلمین بود که م ی خواست مملکت را به‬ ‫دو قسمت تقسیم کند‪.‬‬ ‫م ی شوند و قرار است س ی نفر از میان انها انتخاب شوند؛ در‬ ‫این حالت شاید بتوان رای تعداد اندکی را تغییر داد‪ .‬البته این‬ ‫مساله تا وقتی صادق است که انتخابات به صورت دستی‬ ‫برگزار م ی ش��ود‪ .‬ام��ا در انتخابات ریاس��ت جمهوری واقعا‬ ‫نم ی توان تقلب کرد‪.‬‬ ‫بعد از انتخابات ‪ ،88‬یکی از نزدیکان اقای موسوی را‬ ‫به دفترم دعوت کردم و به او گفتم که من ارادت ویژه ای به‬ ‫اقای موسوی دارم‪ .‬شش سال وزیر ایشان بودم و هر سال‬ ‫هم برای تشکر‪ ،‬به مالقات ایش��ان م ی رفتم و م ی گفتم‬ ‫ش��ما نیروی فعال و عنصر خوبی هستید و م ی توانستید‬ ‫ب��رای نظ��ام مش��کل ایجاد کنی��د‪ ،‬ولی‬ ‫نکردید‪ .‬به ایشان گفتم که سالم من را به‬ ‫اقای موسوی برسانید و به ایشان بگویید‬ ‫اش��تباه نک��ن! در انتخابات تقلب نش��ده‬ ‫است‪ .‬ضمنا امر بر ش��ما مشتبه نشود که‬ ‫س��یزده میلیون نفر به ش��ما رای داده اند؛‬ ‫این س��یزده میلیون نفر به ط��رف مقابل‬ ‫رای نداده اند‪ .‬گفتم اگر م ی خواهید بدانید‬ ‫که چق��در از این رای متعلق به ش��خص‬ ‫شماست‪ ،‬مثل اقای ناطق که در سال ‪76‬‬ ‫به رقیب تبریک گفت و هفت میلیون رای‬ ‫را برای خودش تثبی��ت کرد‪ ،‬پیام تبریکی‬ ‫صادر کنید و به م��ردم بگویید که من به‬ ‫زودی برای تش��کیل حزب از کمیسیون‬ ‫احزاب درخواس��ت مجوز خواه��م کرد و‬ ‫کسان ی که حاضرند با این حزب همکاری‬ ‫کنند‪ ،‬با این شماره تلفن‪ ،‬پیامک یا ایمیل‬ ‫تماس بگیرن��د‪ .‬گفتم رای خالص ش��ما‬ ‫حدود دو میلیون است و بسیار بعید است‬ ‫که افراد بیشتری اعالم امادگی کنند‪ .‬بعد‬ ‫از ان گفت��م اگر بروید و ب��ا اصالح طلبان‬ ‫والیتی هیات موس��س حزب را تش��کیل‬ ‫دهید‪ ،‬حدود دویس��ت هزار نف��ر ثب ت نام‬ ‫م ی کنند و ش��ما صاحب بزرگ ترین حزب‬ ‫اپوزیس��یون بعد از انقالب م ی شوید‪ .‬این‬ ‫اعتقاد بنده بود ولی انها این کار را نکردند‪.‬‬ ‫این افراد هر یک پیرو مکتبی هستند‬ ‫و من هم پیرو مکتب استاد بزرگ مان مرحوم‬ ‫اقای عسگراوالدی هستم‪ .‬من هرگز بنای تبرئه کسانی را‬ ‫که امروز بحث های��ی درباره انها مطرح اس��ت ندارم؛ اصال‬ ‫خودمان را در این حد نم ی دانیم و فقط تشخیص خودمان‬ ‫را م ی گوییم‪ .‬ب��ه عقیده من‪ ،‬در راس فتنه دانس��تن اقایان‬ ‫موس��وی و کروب��ی بزرگ ک��ردن انهاس��ت؛ در راس فتنه‬ ‫خیل ی های دیگر بودند‪.‬‬ ‫نخس��ت وزیر وقت رژیم صهیونیس��تی و مقام های‬ ‫ارش��د امریکا و اتحادیه اروپ��ا م ی گویند م��ا امیدمان به‬ ‫اینهاست‪ .‬مطرودین رسوا ش��ده از ایران هم همین حرف‬ ‫را م ی گویند‪ ،‬همان های��ی ک��ه در ان دوره م ی گفتند که‬ ‫امام(ره) را قب��ول داری��م؛ در حال ی که ام��ام م ی فرمودند‬ ‫اگر دیدید دش��من از ش��ما تعری��ف م ی کن��د‪ ،‬ببینید چه‬ ‫عیبی دارید؟ کاری که اینها کردن��د و باید تاوان ان را هم‬ ‫پس م ی دادند‪ ،‬ای��ن بود که قداس��ت هایی را در جامعه ما‬ ‫شکس��تند‪ .‬من انتخاب��ات ‪ 88‬را از مدت ها پی��ش از اغاز‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬بله؛ اما در س��ال ‪ 88‬چند اتفاق دیگر افتاد‪ .‬عده‬ ‫زیادی از مردم از چهار س��ال گذش��ته ناراح��ت بودند و ان‬ ‫چیزی را که فکر م ی کردند و انتظارش را داش��تند‪ ،‬ندیدند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری ‪ ،88‬به طور‬ ‫دقیق زیر ذره بین کش��ورهای خارجی بود و همه روی این‬ ‫انتخابات تمرکز کرده بودند‪ .‬در ابت��دا اقای خاتمی کاندیدا‬ ‫شد و مدتی بعد که اقای موسوی امد‪ ،‬ایشان کنار رفت‪ .‬من‬ ‫همیش��ه جریان اصالح طلب را به دو گروه‬ ‫تقس��یم م ی کنم؛ اصالح طلب��ان والیی و‬ ‫اصالح طلبان ب رانداز‪.‬‬ ‫عده ای از اعضای جریان اصالح طلب‬ ‫که م ی دانستند من با انتخاب مجدد اقای‬ ‫احمدی ن��ژاد مخالفم‪ ،‬به س��راغم امدند و‬ ‫گفتند که ش��ما در راهپیمای��ی ‪ 22‬بهمن‬ ‫به خبرنگاران گفتی ک��ه نه به احمدی نژاد‬ ‫رای م ی دهم و ن��ه به خاتمی؛ به کس��ی‬ ‫رای م ی دهم ک��ه انتخاب نش��ود‪( .‬خنده)‬ ‫البته موس��وی در ان زمان هن��وز کاندیدا‬ ‫نش��ده بود‪ .‬حاال که موسوی امده‪ ،‬نظرتان‬ ‫چیس��ت؟ ش��ما که به احمدی ن��ژاد رای‬ ‫نم ی دهی‪ ...‬گفتم‪ :‬من ش��نیده ام که اقای‬ ‫موس��وی خدمت اقا رس��یده و اقا ثب ت نام‬ ‫ایشان را بالمانع دانس��ته اند؛ اگر ایشان با‬ ‫اعتقاد به والیت فقیه بیاید و س��تادش را با‬ ‫اصالح طلبان والیتی راه بیندازد‪ ،‬ش��اید در‬ ‫رای خودم تجدیدنظر کنم و به موسوی که‬ ‫در بیست سال گذشته ب رای انقالب مساله‬ ‫س��از نبوده‪ ،‬در مجمع تشخیص عضویت‬ ‫داش��ته و کاندیداتوری اش م��ورد تایید اقا‬ ‫ق��رار گرفت��ه‪ ،‬رای بدهم‪ .‬حت��ی از افرادی‬ ‫همچون اقای اخوندی‪ ،‬اقای جهانگیری‪،‬‬ ‫اقای زنگنه و حتی اقای اقازاده نام بردم‪ .‬اما‬ ‫اگر ایشان س��تادش را به افرادی که از نظر‬ ‫من اصالح طلبان ب رانداز هس��تند‪ ،‬بسپارد‪،‬‬ ‫نظرم تغییری نخواهد ک��رد‪ .‬چند روز بعد‪،‬‬ ‫همان کسانی را که به طرفداری از اقای موسوی پیش من‬ ‫امده بودند‪ ،‬دعوت کردم و گفتم که نه به اقای موسوی رای‬ ‫م ی دهم و نه به نفع ایشان کار م ی کنم‪.‬‬ ‫تو گوی مثلث با رسول‬ ‫گف ‬ ‫منتجب نیا‬ ‫‪27‬‬ ‫تبلیغات تا نه��م دی روز به روز پیگی��ری م ی کردم؛ حتی‬ ‫در تظاهرات معروف ‪ 25‬خرداد ش��رکت کردم‪ .‬البته برخی‬ ‫از دیدن من تعجب کردند اما م��ن فقط ب رای مطالعه رفته‬ ‫بودم‪ .‬در جاهایی حدود نیم س��اعت توقف م ی کردم و بعد‬ ‫سوار ماش��ین م ی ش��دم و به نقطه دیگری م ی رفتم؛ افراد‬ ‫را ارزیابی م ی کردم‪ .‬البته برخی مس��ائل بسیار برای من‬ ‫ناراحت کنن��ده بود؛ افرادی را در ای��ن راهپیمایی م ی دیدم‬ ‫که نباید م ی امدند‪ .‬این روال تا نه��م دی ادامه یافت‪ .‬من‬ ‫قبل از نهم دی جراحی قلب کرده بودم‪ ،‬وضعیتم نس��بتا‬ ‫بحران��ی بود و نبای��د خیلی حرکت م ی ک��ردم‪ .‬به بچه ها‬ ‫گفتم‪« :‬من را تا میدان انقالب ببرید‪ ،‬من م ی خواهم خالف‬ ‫مس��یر جمعیت حرکت کنم!» از انجا تا میدان فردوسی‬ ‫را پیاده طی کردم و بسیاری از کس��انی را که م ی شناختم‬ ‫و در راهپیمایی ‪ 25‬خرداد دیده ب��ودم‪ ،‬در راهپیمایی نهم‬ ‫دی هم دیدم‪ .‬شاید از بیس��ت نفر این سوال را شنیدم که‬ ‫ش��ما ب رای چه امده اید؟! من هم جواب م ی دادم که ما که‬ ‫با نظام جنگ نداریم؛ ما فقط دنبال تغییر سیستم اجرایی‬ ‫حکومت بودیم‪ .‬با مرور سیری که افراد در راس فتنه طی‬ ‫کردند‪ ،‬م ی بینیم که این اف��راد خیال کردند در میان ملت‬ ‫جایگاهی دارن��د؛ در حال ی که پله پله پایی��ن امدند‪ .‬در روز‬ ‫قدس شعار «نه غزه نه لبنان‪ ،‬جانم فدای ایران» سر داده‬ ‫ش��د؛ در حال ی که در س��ال های ‪ 43‬و ‪ 46‬ک��ه بنده فراری‬ ‫شدم و در مرتبه دوم اقای ناطق و دوس��تان ما را گرفتند‪،‬‬ ‫امام(ره) دو بار علیه اس��رائیل فتوا دادند‪ .‬اتفاقا ما به خاطر‬ ‫اعالمی ه هایی ک��ه همین فتوای ام��ام(ره) روی انها چاپ‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬تحت تعقیب قرار گرفتیم‪ .‬اصال بحث اسرائیل‬ ‫و فلس��طین یک بحث عربی نیست؛ یک بحث اسالمی‬ ‫است‪ .‬در س��یزدهم ابان ش��عار مرگ بر امریکا حذف شد!‬ ‫اوج خباثت اینها در عاشورا بود که البته زمان زیادی طول‬ ‫نکشید که مردم بساط فتنه را جمع کردند‪ .‬در روز عاشورا‬ ‫که حتی در میان ارمن ی ها و همه بدحجاب ها هم نهادینه‬ ‫ش��ده‪ ،‬امدند و در خیابان ها رقصیدند! بعد هم اینها گفتند‬ ‫که این افراد مسلمانان خداجو بودند‪ .‬انتخابات ‪ 88‬تبعات‬ ‫بسیار بدی داشت و مردم این تبعات را خنثی کردند‪.‬‬ ‫در فاصله ‪ 25‬خرداد تا نهم دی‪ ،‬با چه افراد دیگری‬ ‫جلس�ه داش�تید؟ با اقای�ان هاش�می‪ ،‬رضایی‪،‬‬ ‫کروبی‪ ،‬ناطق و‪ ...‬هم دیدار کردید؟‬ ‫‪ l‬اقای ناطق را که همیشه م ی بینم و رفیق عزیز‬ ‫من است‪ .‬اقا محسن را هم دائم م ی بینم و با اقای هاشمی‬ ‫هم دیدار کردم‪ ،‬اما با اقایان موس��وی و کروبی جلس��ه ای‬ ‫نداشتم‪.‬‬ ‫در این جلسات چه مس�ائلی مطرح م ی شد؟ ایا‬ ‫نکته خاصی وجود دارد که بیان نشده باشد؟‬ ‫‪ l‬همه همین عقیده را داش��تند‪ .‬همین امروز نظر‬ ‫اقای هاشمی چیس��ت؟ طبیعتا بس��یاری از سیاسیون ما‬ ‫خودش��ان را متکی به ایش��ان م ی دانند‪ .‬نظر اقای روحانی‬ ‫چیست؟‬ ‫بسیاری معتقدند که اقای هاشمی م ی توانست‬ ‫در ای�ن ماجرا موثرتر باش�د‪ .‬انه�ا م ی گویند که‬ ‫اقای هاش�می م ی توانس�ت کمک کند که این‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ناطق سرلیست اصالح طلبان نمی شود‬ ‫وقتی دیدم اصالح طلبان برانداز اطراف‬ ‫موسوی جمع شدند در جلسه گفتم‪ ،‬هذا‬ ‫فراق بینی و بینکم‪ .‬موسوی با این افراد‬ ‫راه به جایی نم ی برد‬ ‫مصطفی ت�اج زاده اولین کس�ی بود‬ ‫که موس�وی را فریب داد و گفت‪ :‬تو‬ ‫برنده شدی‬ ‫اقای عسگراوالدی مالقات‬ ‫مفصلی با موس�وی داش�ت‪.‬‬ ‫م ی گف�ت ب�ا اینک�ه خیلی‬ ‫تالش کردم و خواهش هم‬ ‫کردم نتوانستم کاری کنم‬ ‫من‪ ،‬هاش�می را هرگز به‬ ‫عن�وان کس�ی که ب�ا انقالب‬ ‫مشکل پیدا کرده نم ی شناسم‬ ‫و او را از مدعیان دو طرف برای‬ ‫انقالب صادق تر م ی دانم‬ ‫م�ن بی�ن موس�وی و کروب�ی با‬ ‫خاتمی تفاوت قائلم‬ ‫‪28‬‬ ‫مس�اله فیصله پیدا کن�د؛ چون ه�ر دو طرف در‬ ‫برهه هایی اقای هاش�می را قبول داشتند‪ .‬شما‬ ‫این دیدگاه را قبول دارید؟‬ ‫‪ l‬من در این مساله که اقای هاشمی م ی توانست‬ ‫یا نم ی توانست‪ ،‬مطالعه نکردم و ش��ما باید این مساله را از‬ ‫اقای هاشمی بپرسید‪ .‬من اقای هاشمی را هرگز به عنوان‬ ‫فردی که با انقالب اسالمی مشکل پیدا کرده‪ ،‬نم ی شناسم و‬ ‫ایشان را از بسیاری از مدعیان دو طرف ب رای انقالب صادق تر‬ ‫م ی دانم‪ .‬دلیل این مساله هم این است که ما رهبری داریم‬ ‫که خوشبختانه با هی چ کس رودربایستی ندارند‪ .‬اگر ایشان‬ ‫اق��ای هاش��می را در ح��دی م ی دیدند که ب��ه درد انقالب‬ ‫نم ی خورد‪ ،‬مجددا ایش��ان را به ریاس��ت مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام منصوب نم ی کردند‪.‬‬ ‫البته اقای هاش��می به خاطر حفظ انقالب در برابر‬ ‫بس��یاری از مطالبی که به او نس��بت م ی دهند‪ ،‬س��کوت‬ ‫م ی کند‪ .‬روزی من خدمت اقای هاشمی عرض کردم این‬ ‫حرف امام(ره) که فرمودند تا زمانی که دست شما و اقای‬ ‫خامنه ای در دست یکدیگر است انقالب اسیب نم ی بیند‪،‬‬ ‫معنایش این نیس��ت که امروز اقا باید بیایند و دس��ت در‬ ‫دست شما بگذارند؛ بلکه شما باید بروید و دست تان را در‬ ‫دس��ت اقا بگذارید‪ .‬حاال هم همین عقی��ده را دارم؛ یعنی‬ ‫امروز حضرت اقا در جایگاهی هس��تند که همه از جمله‬ ‫اقای هاشمی باید دست شان در دست ایشان باشد و پیرو‬ ‫اقا باشند‪.‬‬ ‫کمی ه�م در مورد اقای خاتم�ی صحبت کنیم‪.‬‬ ‫ش�ما از قبل ایش�ان را م ی ش�ناختید و در دولت‬ ‫با اق�ای خاتمی همکاری م ی کردی�د‪ .‬به هر حال‬ ‫ایش�ان هش�ت س�ال هم رئی س جمهور بودند‪.‬‬ ‫درباره اتفاقات ‪ 88‬بحث ه�ای متفاوتی پیرامون‬ ‫اقای خاتمی مطرح م ی ش�ود‪ .‬نظر ش�ما درباره‬ ‫اقای خاتمی بعد از انتخابات ‪ 88‬چیست؟‬ ‫‪ l‬من با اقای خاتمی در سال ‪ 62‬و اقای اژه ای ‪-‬‬ ‫داماد شهید بهشتی ‪ -‬در یک روز وزیر شدیم‪ .‬البته من از‬ ‫قبل هم ایشان را م ی ش��ناختم؛ چراکه با پدرشان اشنایی‬ ‫داشتم و از مریدان مرحوم ایت اهلل خاتمی بودم‪ .‬حتی ب رای‬ ‫مالقات با ایش��ان به اردکان یزد م ی رفت��م‪ .‬اقای خاتمی‬ ‫را انسان خوبی م ی دانس��تم‪ .‬دو‪ ،‬س��ه روز بعد از انتخاب‬ ‫اقای خاتمی به ریاس��ت جمهوری به دیدار ایش��ان رفتم‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬ایش��ان رئی س جمهور شده بود و مالقات های‬ ‫فشرده ای داشت‪ .‬خاطرم هست به اخوی شان گفت که من‬ ‫م ی خواهم زمان بیشتری با ایشان صحبت کنم و بناب راین‬ ‫چند مالقات را کنس��ل کنید‪ .‬من در ان جلس��ه گفتم که‬ ‫اقای خاتمی! م ی دانس��تی یا نم ی دانستی‪ ،‬م ی خواستی‬ ‫یا نم ی خواس��تی‪ ،‬باور م ی ک��ردی یا نم ی ک��ردی‪ ،‬تو به‬ ‫تاریخ پیوستی‪ .‬وقتی به تاریخ نگاه کنید‪ ،‬شاهان و بعد از‬ ‫انها روسای جمهور مطرح ش��ده اند‪ .‬حتی نخس ت وزیرانی‬ ‫همچون خواج��ه نظام المل��ک و امیرکبیر ه��م به خاطر‬ ‫ویژگ ی های ش��خصی خودش��ان در تاریخ مطرح شده اند‪.‬‬ ‫من به اقای خاتمی گفتم حاال که رئی س جمهور ش��ده ای‬ ‫و به تاریخ پیوستی‪ ،‬کاری بکن که در تاریخ خوب بمانی‪.‬‬ ‫گفت چه کار کنم که خوب بمانم؟ گفتم خط قرمز تو باید‬ ‫مقام معظم رهبری باش��د‪ .‬این مملکت و نظامی که بر ان‬ ‫حاکم است‪ ،‬نظام والیت فقیه است و برای عاقبت به خیر‬ ‫شدن‪ ،‬باید تحت امر والیت فقیه باشی‪.‬‬ ‫م��ن و اق��ای خاتم��ی در دوره هشت س��اله‬ ‫ریاست جمهوری ایشان چندین بار مالقات کردیم و گاهی‬ ‫هم تلفنی صحب��ت کردیم‪ .‬از من م ی پرس��ید که من در‬ ‫چه وضعیتی هس��تم؟ م��ن م ی گفتم که ت��ا اینجای کار‬ ‫خوب اس��ت‪ .‬اما در اواخر دوره ریاست جمهوری ایشان که‬ ‫ماجرای تحصن مجلس شش��م پیش امد‪ ،‬گفتم مواظب‬ ‫باش در این دایره خ��ودت را خراب نکن��ی‪ .‬برخوردهایی‬ ‫صورت م ی گرفت که برخی از انها عینا مش��ابه رفتارهای‬ ‫سال ‪ 88‬بود‪.‬‬ ‫منظورتان همان رفتارهای اق�ای خاتمی و اقای‬ ‫کروبی در استانه انتخابات مجلس هفتم است‬ ‫که ایس�تاده بودند و م ی گفتند انتخابات باید به‬ ‫تاخیر بیفتد؟‬ ‫‪ l‬این یکی از مس��ائل بود؛ م ی خواس��تند قانون‬ ‫مطبوع��ات را تغیی��ر دهن��د‪ ،‬اختی��ارات رئی س جمهور را‬ ‫افزای��ش دهند و‪ ...‬خیل��ی چیزها را م ی خواس��تند عوض‬ ‫کنند‪ .‬ما باید توج��ه کنیم که تا وقتی نظ��ام والیت فقیه‬ ‫پابرجاس��ت ‪ -‬و ان ش��اءاهلل تا قیام قیامت پابرجا بماند –‬ ‫رئی س جمهوری عاقبت به خیر م ی شود که با والیت فقیه‬ ‫زاویه پیدا نکند و اگ��ر خدای ناکرده زاویه پی��دا کرد‪ ،‬باید‬ ‫برای کم کردن این زاوی��ه تالش کند؛ از ه��ر جناحی که‬ ‫م ی خواهد باشد‪.‬‬ ‫از این رو اق��ای خاتمی بای��د روش��ن تر از این عمل‬ ‫م ی کرد‪ ،‬مثال یکی از کارهای عاقالنه و خوب ایشان‪ ،‬شرکت‬ ‫در انتخابات مجلس نهم بود‪ .‬یک رای داد‪ ،‬اما با نظام اشتی‬ ‫کرد‪ .‬اقای خاتمی ب رای اینکه جایگاه خود را حفظ کند‪ ،‬باید‬ ‫چنین مش ی ای را در پیش بگیرد و ادامه دهد‪.‬‬ ‫شما وضعیت اقای خاتمی را از اقایان موسوی و‬ ‫کروبی متفاوت م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫س�رانجام اقایان موس�وی و کروب�ی را چگونه‬ ‫پی ش بینی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬من از ق��ول مرحوم اق��ای عس��گراوالدی نقل‬ ‫م ی کنم‪ .‬ایشان مالقات مفصلی با اقای موسوی داشت تا‬ ‫ایش��ان را متقاعد کند که از موضعش تنزل پیدا کند‪ .‬اقای‬ ‫عس��گراوالدی م ی گفت که من خیلی تالش کردم و حتی‬ ‫خواهش کردم اما ایشان هیچ تغییری در موضعش نداد‪.‬‬ ‫باتوجه به سوابق نظامی و امنیتی که دارید‪ ،‬فکر‬ ‫م ی کنید ممکن است با نرمش این دو نفر بتوان‬ ‫فضا را تغییر داد یا فضا قابل برگشت نیست؟‬ ‫‪ l‬شدنی است‪ ،‬اما دست خودشان است‪.‬‬ ‫خ�رداد ‪92‬؛ تا چن�د هفت�ه پی�ش از انتخابات‪،‬‬ ‫اق�ای قالیباف ب�ا فاصل�ه قاب ل توجه�ی نفر اول‬ ‫نظرس�نج ی ها ب�ود‪ .‬اما ب�ه تدریج فض�ا تغییر‬ ‫م ی کن�د و در نهای�ت روز جمع�ه اق�ای روحانی‬ ‫رئی س جمهور م ی ش�ود‪ .‬چه اتفاق�ی در ان یک‬ ‫هفته افتاد؟‬ ‫دول�ت روحانی با دولت های نه�م و دهم قابل‬ ‫مقایسه نیست و واقعا دولت قابلی به نظر م ی اید‬ ‫در این دولت‪ ،‬وزرا همه کاره اند و رئیس جمهور‬ ‫چیزی ب�ه انه�ا دیکته نم ی کن�د‪ ،‬بلک�ه نظارت‬ ‫م ی کند‬ ‫خوش�بختانه اصولگرایان با روحانی مشکلی‬ ‫ندارند‪ ،‬چراکه ایش�ان علیه اصولگرایی صحبت‬ ‫نم ی کند‬ ‫اصلاح طلبان روحان�ی را تا زم�ان انتخابات‬ ‫مجلس م ی خواهند‪ .‬اگر اکثریت را به دست اورند‬ ‫از روحانی عبور م ی کنند‬ ‫سیاست‬ ‫نقل های متعددی وجود دارد که افرادی پادرمیانی‬ ‫کردند که اق�ای موس�وی از موضع خ�ود کوتاه‬ ‫بیاید‪.‬‬ ‫از دوشنبه قبل از انتخابات فهمیدم که روحانی‬ ‫رئی س جمهور م ی شود‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬من بعد از مرحوم اقای عسگراوالدی مصاحبه‬ ‫کردم و گفتم که اقایان موسوی و کروبی در انتخابات ‪88‬‬ ‫خیلی بد عمل کردند و مرتکب گناه و جرم ش��دند‪ .‬اما سر‬ ‫فتنه نبودند؛ فتنه زده و «مفتون» شدند‪ .‬شما دیدید همان‬ ‫اقایی که امد و گفت در انتخابات تقلب ش��ده‪ ،‬مدتی بعد‬ ‫به شما گفت که تقلب نشده‪ .‬چرا شما هنوز هم در همان‬ ‫جایگاه هس��تید؟ ما گفتیم بهترین راه این اس��ت که اگر‬ ‫شک دارند به انها کمک شود تا به این موضوع برسند که‬ ‫در ان روز م ی خواس��تند مملکت را از بین ببرند‪ .‬همه کار‬ ‫هم کرده بودند‪ ،‬چرا اسرائیل و امریکا امید بسته بود؟ چرا‬ ‫هنوز هم به یاد ان روزها شادی م ی کنند؟ این دو نفر باید‬ ‫از ملت عذرخواهی کنند و بگویند اش��تباه کردیم‪ .‬این کار‬ ‫و اقدامی مردانه است‪ .‬ش��اید یکی از لطف هایی که نظام‬ ‫در حق اقایان موس��وی و کروبی کرد‪ ،‬حصر اینها بود؛ اگر‬ ‫حصر نبود ب��ا حرکت پ ر گازی که به س��مت نیات خارجی‬ ‫داشتند‪ ،‬سرانجام ش��ان به زندان ختم م ی شد‪ .‬این مساله‬ ‫شوخ ی بردار نبود‪ .‬افراد بس��یاری در خیابان ها کشته شده‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫روحانی علیه اصولگرایان حرفی نمی زند‬ ‫‪ l‬من در این رابط��ه تحلیلی از اقای هاش��می را‬ ‫برای ش��ما نقل م ی کنم‪ .‬البته این تحلیل مربوط به سال‬ ‫‪ 68‬اس��ت‪ .‬اقای هاش��می معتقد اس��ت که جامعه ما سه‬ ‫بخش اس��ت؛ ‪ 20‬درصد با اصولگرایان هستند‪ 20 ،‬درصد با‬ ‫اصالح طلبان هستند و ‪ 60‬درصد مردم عادی هستند که با‬ ‫انقالب هستند اما از دو جریان فوق نیستند‪ .‬رئی س جمهور‪،‬‬ ‫نمایندگان مجل��س و نمایندگان ش��وراها را این ‪60‬درصد‬ ‫انتخاب م ی کنند‪ .‬البته به هنر کاندیداها بس��تگی دارد که‬ ‫چگونه بتوانند رای این ‪ 60‬درصد را به سوی خود جلب کنند‪.‬‬ ‫اینها هم خاموش هستند و س��روصدایی ندارند اما در زمان‬ ‫انتخابات م ی ایند و هنر خودش��ان را نمایش م ی دهند‪ .‬من‬ ‫هم این مساله را رعایت م ی کنم؛ در دوره انتخابات تحقیق‬ ‫م ی کنم و بعد تصمیم م ی گیرم که به چه کسی رای بدهم‪.‬‬ ‫البته در این دوره از انتخابات من و امثال من از دوشنبه ان‬ ‫هفته فهمیدیم که اقای روحانی انتخاب م ی شود‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬چون هم اق��ای روحانی را م ی ش��ناختیم و هم‬ ‫م ی دیدی��م حرف م��ردم را م ی زند و این زیرکی سیاس��ی را‬ ‫داشت‪ .‬اینکه ایشان م ی گوید مش��ی سیاسی من اعتدالی‬ ‫اس��ت‪ ،‬مش��ی ش��خصی خودش واقعا اعتدالی است‪ .‬من‬ ‫اقای روحان��ی را از قبل انقالب م ی شناس��م؛ مبارز و فعال‬ ‫اما معتدل اس��ت‪ .‬بعد از انقالب ش��ناختم از ایشان بیشتر‬ ‫ش��د‪ .‬ما مدت ها در س��پاه بودیم و به خاطر عضویت اقای‬ ‫روحانی در ش��ورای عالی دفاع و کمیسیون دفاعی مجلس‬ ‫با ایشان ارتباط نزدیکی داش��تیم‪ .‬بعدها هم ارتباط بنده با‬ ‫ایشان قطع نشد‪.‬‬ ‫یک��ی از کاره��ای خ��وب ای��ن دوره‪ ،‬مناظره ه��ای‬ ‫ان چنانی بود‪ .‬انچه باید مورد تحلیل واقع ش��ود این است‬ ‫ک��ه برخوردارترین بخش ه��ای جامع��ه از حکومت اقای‬ ‫احمدی نژاد روس��تاها بودند‪ ،‬ام��ا اقای روحانی بیش��ترین‬ ‫رای را در روس��تاها کس��ب کرد‪ .‬علت این است که صدای‬ ‫روس��تای ی ها در امده بود و م ی گفتند ‪ 45‬هزار تومان را از ما‬ ‫پس بگیرید و یک پولی هم اضافه از ما بگیرید اما وضعیت‬ ‫را به حالت سابق بازگردانید!‬ ‫من چند نوبت در سال به نمایندگی از گروهی از اهل‬ ‫خیر مسئولیت دارم که مقداری کاال به اقشار محروم جامعه‬ ‫برسانم‪ .‬خرید این مایحتاج ب رای من مالک تشخیص تورم‬ ‫است‪ .‬در سال ‪ 84‬این بس��ته ها را با ده هزار و نهصد تومان‬ ‫تامین م ی کردیم اما اخرین بار در ماه رمضان امسال‪ ،‬با صد‬ ‫هزار تومان این کار را انجام دادیم‪ .‬یعنی تورم هزار درصدی!‬ ‫البته نم ی خواهم این موضوع را به تمام کاالها تعمیم بدهم‪.‬‬ ‫خوش��بختانه در ماه های اخیر‪ ،‬ش��اهد تورم حدود بیس��ت‬ ‫درصدی هستیم‪.‬‬ ‫مردم احساس کردند که کار زیادی برای شان انجام‬ ‫نشده است‪ .‬از طرف دیگر یکی از ویژگ ی های این دوره این‬ ‫بود که تنها کاندیدای روحانی انتخابات‪ ،‬اقای روحانی بود؛‬ ‫یعن��ی روحان ی بودن‪ ،‬یکی از دالیل رای اوری ایش��ان بود‪.‬‬ ‫عالوه بر ای��ن‪ ،‬موضع صریح مقام معظ��م رهبری در رای‬ ‫‪29‬‬ ‫باالی اقای روحانی بس��یار موثر بود؛ البت��ه نم ی خواهم‬ ‫بگویم که نظر ایش��ان بر پیروزی رئی س جمهور منتخب‬ ‫ب��ود‪ .‬مقام معظم رهب��ری چهارش��نبه قب��ل از انتخابات‬ ‫فرمودند که اگر کسی نظام را قبول ندارد‪ ،‬به خاطر کشور‬ ‫بیاید و رای بدهد‪ .‬در روز رای گیری فردی که شناسنامه اش‬ ‫نش��ان م ی داد حتی یک بار هم رای ن��داده‪ ،‬به من گفت‬ ‫که ب��ه خاطر فرمای��ش اقا به نظ��ام معتقد ش��دم؛ چون‬ ‫مقام معظم رهبری م��ا را هم دید‪ .‬البته ای��ن افراد کم هم‬ ‫نبودند؛ نظرس��نج ی ها تعداد ش��رکت کنندگان را کمتر از‬ ‫این نشان م ی داد‪ .‬حرکت اقای هاشمی هم حرکت موثری‬ ‫بود اما اگر فردی مثل اقای روحانی نبود‪ ،‬باز هم این تعداد‬ ‫از این طی��ف اجتماعی در انتخابات ش��رکت نم ی کردند‪.‬‬ ‫اما حضور اقای هاشمی بس��یار موثر بود‬ ‫و ثب ت نام ایشان باعث ش��د که حدود ‪70‬‬ ‫درص��د م��ردم در انتخابات ش��رکت کنند‬ ‫و اقای روحانی ب��ا بی��ش از ‪ 50‬درصد ارا‬ ‫رئی س جمهور ش��ود‪ .‬ایش��ان حرف مردم‬ ‫را م ی زد‪.‬‬ ‫‪ l‬من به عنوان یک نسل اولی و انسانی که حرف‬ ‫ب رای گفتن دارد‪ ،‬توقع دیگری از ای��ن نظام ندارم؛ جز اینکه‬ ‫حرف ما را گوش کنند‪ .‬شاید به دردشان بخورد‪ .‬من از باب‬ ‫«نصیحه الئمه المس��لمین» وظیفه خ��ود م ی دانم که از‬ ‫اقای روحانی درخواس��ت مالقات کن��م و برخی مطالب را‬ ‫به ایشان بگویم‪.‬‬ ‫ایشان هم بشنود‪...‬‬ ‫‪ l‬ما اصراری نداریم که حتم��ا عمل کنند؛ تکلیف‬ ‫ما این اس��ت‪ ،‬کما اینکه م��ن هر زمان��ی الزم بدانم‪ ،‬ب رای‬ ‫مقام معظم رهبری نامه م ی نویسم‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه خودتان بس�یاری از مس�ائل را‬ ‫رصد م ی کنید‪ ،‬رابطه اقای هاشمی و اقای روحانی‬ ‫منظورت�ان ح�رف اقای هاش�می‬ ‫اس�ت ک�ه گف�ت اق�ای روحانی‬ ‫نماینده من است؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬نه؛ اقای هاش��می با حضورش‪،‬‬ ‫تعداد شرکت کنندگان در انتخابات را افزایش‬ ‫داد‪ .‬زمانی که اقای روحانی تایید صالحیت‬ ‫ش��د‪ ،‬باز هم انها در صحن��ه ماندند؛ نه به‬ ‫این دلیل که اقای هاش��می بگوید‪ .‬اقای‬ ‫روحانی معتقد اس��ت که به هی چ کس جز‬ ‫مقام معظم رهبری بدهکار و وامدار نیست‪.‬‬ ‫حتی از اقای هاشمی و اقای خاتمی هم نام‬ ‫م ی برد و م ی گوید که من ب��ه اینها وامدار‬ ‫نیستم‪ .‬البته شاید ایشان خوشش نیاید که‬ ‫من علنا بگویم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫مایل هستید درباره جلس ه ای که با اقای روحانی‬ ‫داشتید‪ ،‬صحبت کنید؟‬ ‫‪ l‬شبی که اقای روحانی انتخاب شد‪ ،‬ساعت هشت‬ ‫و نیم بود که اقای صادق‪ ،‬مشاور ایشان با بنده تماس گرفت‬ ‫و گفت که م ی خواهید با اقای روحانی صحبت کنید؟ من‬ ‫با کمال میل پذیرفت��م و در گفت وگوی تلفنی به ایش��ان‬ ‫تبریک گفتم‪ .‬فردای همان روز به اتف��اق اقای فروزنده به‬ ‫مالقات ایشان رفتیم‪ .‬البته زمانی هم که اقای احمدی نژاد‬ ‫به ریاست جمهوری رسید‪ ،‬بنده به نیت قربه ال ی اهلل تصمیم‬ ‫گرفتم که با ایش��ان دیدار کنم و این حرف ها را بزنم‪ .‬اما به‬ ‫لطف خدا و الحمدهلل در ان هش��ت س��ال هیچ مالقاتی با‬ ‫ایشان نداشتم‪.‬‬ ‫در دیدار ما با اق��ای روحانی‪ ،‬زمان ی که ایش��ان گفت‬ ‫هی چ کس جز اقا بر سر من منت ندارد‪ ،‬من گفتم که خوب‬ ‫تشخیص دادید؛ بزرگ ترین و محکم ترین پشتوانه و انچه‬ ‫شما را عاقبت به خیر م ی کند‪ ،‬ارتباط شما با اقا و اعتقادتان‬ ‫به اقاست‪.‬‬ ‫مالقات دیگری با ایشان نداشتید؟‬ ‫‪ l‬خی��ر؛ البته قرار اس��ت مالقات دیگری داش��ته‬ ‫باشیم‪ .‬نس��بت به اینکه مالقات نداش��تم‪ ،‬هم گله مندم و‬ ‫هم معترض‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪30‬‬ ‫تحلیل شما این است که م ی اید؟‬ ‫‪ l‬ما م ی خواهیم برویم و خواهش کنیم که بیاید‪.‬‬ ‫این حرف ها رابطه شما و اقای الریجانی را خراب‬ ‫نکند‪...‬‬ ‫‪ l‬اتفاقا زمانی که بحث کاندیداتوری در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری بود‪ ،‬من ب��ه اقای الریجان��ی گفتم که‬ ‫ش��ما کاندیدا نش��وید و با همان صالبت‬ ‫در ریاس��ت مجلس بمانید؛ امیدوارم شما‬ ‫در دوره اینده هم رئیس مجلس ش��وید و‬ ‫رکورد سه دوره را بشکنید‪.‬‬ ‫در دوره ای که من وزیر س��پاه بودم‪،‬‬ ‫اقای الریجانی از همکاران خوب بنده بود‪.‬‬ ‫ایشان را الیق‪ ،‬مدیر‪ ،‬متدین و پیرو صادق‬ ‫والیت فقیه م ی دانم‪ .‬اما مطمئنم که هرگز‬ ‫از این ح��رف من ناراحت نم ی ش��ود‪ .‬من‬ ‫اقای الریجان��ی را یک فرد چس��بیده به‬ ‫پست و مقام نم ی بینم‪.‬‬ ‫یعنی ممکن است که خود ایشان هم‬ ‫استقبال کند؟‬ ‫‪ l‬بله‪.‬‬ ‫ب�ه نظرت�ان اق�ای ناطق سرلیس�ت‬ ‫اصالح طلبان خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬ایشان اصال اصالح طلب نیست‬ ‫و هرگز زیر بار نم ی رود که سرلیستی انها‬ ‫را بپذیرد‪ .‬من این را در م��ورد اقای ناطق‬ ‫م ی دانم‪.‬‬ ‫این را در جلسه با خود شما گفت؟‬ ‫‪ l‬بله؛ در مالقات هایی که داشتیم‪،‬‬ ‫به ما گفت‪ .‬گفت که من وامدار هی چ کس‬ ‫نیستم و اگر کسی بر س��ر من منت دارد‪،‬‬ ‫اقاست‪ .‬اگر اقای روحانی بر همان مش ی ای‬ ‫که برای مردم گفت بماند‪ ،‬مطمئن باشید‬ ‫که عاقبت به خیر م ی شود و م ی تواند کار انجام دهد‪.‬‬ ‫نیامدن ایشان به عرصه رس��می سیاست ناراحتم؛ مرتب با‬ ‫ایشان مالقات دارم و خواهش م ی کنم که بیاید‪ .‬اقای ناطق‬ ‫انسان به درد بخور‪ ،‬موثر‪ ،‬با دل و جرات‪ ،‬بابرنامه و مهم تر از‬ ‫همه «یاردار» اس��ت‪ .‬اگر قرار باشد کاری در مملکت انجام‬ ‫شود‪ ،‬اقای ناطق بیشتر از همه یار و یاور دارد‪ .‬ما امیدواریم‬ ‫که ایشان حضور در انتخابات مجلس اینده را بپذیرد و بیاید‪.‬‬ ‫اما هم اقای حجاریان و هم محمدرضا‬ ‫خاتمی گفته اند که از امدن اقای ناطق‬ ‫استقبال و از او حمایت م ی کنیم‪ .‬گویا‬ ‫داس�تان اصالح طلب�ان و اق�ای ناطق‬ ‫شکل دیگری به خود گرفته است‪.‬‬ ‫را چگون�ه م ی بینید؟ ایا اقای هاش�می دولت در‬ ‫سایه است یا رفیق اقای روحانی است؟‬ ‫‪ l‬انچه من م ی بینم و اطالع دارم‪ ،‬نشان از ان دارد‬ ‫که اقای روحانی مس��تقل از دیگران عم��ل م ی کند‪ .‬البته‬ ‫من بعد از ان مالقات‪ ،‬هی��چ دیداری با اقای روحانی و اقای‬ ‫هاشمی نداش��ته ام‪ .‬گاهی اخباری را م ی شنوم اما خیلی به‬ ‫شنیده ها اتکا نم ی کنم‪ .‬باید شخص اقای هاشمی یا اقای‬ ‫روحانی را ببینم و ماجرا را از خود انها جویا شوم‪.‬‬ ‫رابطه اقای ناطق نوری ب�ا اقای روحانی را چگونه‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬ایشان هیچ توقعی از اقای روحانی نداشت‪ .‬من‬ ‫چند بار بعد از انتخابات ایش��ان را دیده ام‪ .‬اقای ناطق ب رای‬ ‫خودش مش��ی جوانمردانه ای دارد‪ .‬او معتقد بود که باید به‬ ‫اقای روحانی کمک کرد تا در انتخابات پیروز ش��ود؛ چراکه‬ ‫ایشان را در میان نامزدها از همه بهتر م ی دانست‪ .‬البته این‬ ‫نظر شخصی من و ان چیزی اس��ت که احساس م ی کنم‪.‬‬ ‫ظاه را پیشنهادهای زیادی هم به اقای ناطق شده‪ ،‬اما ایشان‬ ‫گفته بود که من این کارها را ب رای پست و مقام نکرده ام‪.‬‬ ‫ارزیابی ش�ما از ش�خص اقای ناط�ق و احتمال‬ ‫حضورش�ان در انتخابات مجلس چیس�ت؟ ایا‬ ‫ایشان از اصولگرایان جدا شده اند؟‬ ‫‪ l‬اق��ای ناط��ق از اصولگرای��ان ج��دا نش��ده‪ ،‬به‬ ‫اصالح طلبان هم نپیوس��ته و فرد مس��تقلی است‪ .‬من از‬ ‫‪ l‬اگر این دو نف��ر این گونه فکر‬ ‫م ی کنن��د‪ ،‬از نظر من نش��ان دهنده نوع��ی «فقر عمیق»‬ ‫در میان انهاس��ت‪ .‬چون اقای ناطق اصال مث��ل انها فکر‬ ‫نم ی کند‪ .‬من از سال ‪ 1343‬رفیق نزدیک اقای ناطق هستم‬ ‫و ایشان را به خوبی م ی شناسم‪ .‬اگر انها به دنبال این هستند‬ ‫که با اوردن اقای ناطق تکی ه گاهی ب رای خود پیدا کنند‪ ،‬باید‬ ‫بدانند که اقای ناطق هیچ گاه تکی ه گاهی ب رای انها نخواهد‬ ‫بود؛ مگر اینکه انه��ا تغییر کنند‪ .‬اقای ناط��ق با انچه انها‬ ‫تصور م ی کنند‪ ،‬بسیار متفاوت است‪.‬‬ ‫ش�ما م ی گویید م ی خواهید به همراه گروهی از‬ ‫اقای ناطق دعوت کنید تا بیاید؟‬ ‫‪ l‬نه؛ من ش��خصا م ی خواهم در دیدارهایم با اقای‬ ‫ناطق از ایشان دعوت کنم بیاید‪.‬‬ ‫برادرشان هم گفته اند که عده ای از ایشان دعوت‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬مرتب با ایشان دیدار م ی کنند‪.‬‬ ‫اق�ای ناط�ق در مرحل�ه تصمی م گیری اس�ت یا‬ ‫م ی گوید نم ی ایم؟‬ ‫‪ l‬االن دیگر نم ی گوید نم ی ایم؛ در حال فکر کردن‬ ‫است‪ .‬چون مصاحب ه ای از ایشان نقل شد که گفته بود من‬ ‫هرگ��ز نم ی ایم اما خودش��ان تکذیب کردن��د؛ یعنی اصل‬ ‫نیامدن را تکذیب کرد‪ .‬شاید زمانش برسد و تشخیص بدهد‬ ‫که بیاید‪ .‬چون باالترین و بدترین ظلم را احمدی نژاد در حق‬ ‫اقای ناطق کرد و متاس��فانه ان چنان باید و شاید‪ ،‬جامعه از‬ ‫ایش��ان حمایت نکرد‪ .‬من مقدار زیادی از ناراحتی ایشان را‬ ‫تایید م ی کنم؛ اما شاید زمان این مساله بگذرد و فرد به درد‬ ‫بخوری که بتواند موثر باشد‪ ،‬وارد صحنه شود‪.‬‬ ‫چند جری�ان دیگ�ر هم هس�تند‪ ،‬یک�ی جریان‬ ‫احمدی ن�ژاد اس�ت و جری�ان دیگ�ر‪ ،‬س�ایر‬ ‫اصولگرایان هستند؛ از جمله اقای قالیباف‪ ،‬اقای‬ ‫جلیلی و‪ ...‬تکلیف اینها چه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬ب��ا کمال ش��هامت ع��رض م ی کنم ک��ه گروه‬ ‫احمدی نژاد و جری��ان پایداری را اصولگ��را نم ی دانم‪ .‬انچه‬ ‫من از اصولگرایی م ی فهمم‪ ،‬نشان م ی دهد که انها اصولگرا‬ ‫نیستند؛ در حالی که حزب موتلفه واقعا اصولگراست‪ .‬من تا‬ ‫قبل از انقالب عضو موتلفه بودم اما بعد از پیروزی انقالب به‬ ‫سپاه رفتم و از موتلفه خارج شدم‪ .‬البته شاید هر از گاهی در‬ ‫برخی مناسب ت ها از من دعوت کنند تا سخنرانی کنم‪ .‬چون‬ ‫نظر امام(ره)‪ ،‬مقام معظم رهبری و همه مراجع را نسبت به‬ ‫حزب موتلفه به خوبی م ی دانم‪ .‬مشخصه های اصولگرایی‬ ‫مانند موتلفه است‪ .‬این ویژگ ی ها چیست؟ موتلفه هیچ گاه با‬ ‫رهبری زاویه ندارد؛ مرام نامه و اساس نامه ان بر مبنای والیت‬ ‫است‪ .‬ما هیچ گاه ندیدیم که احمدی نژاد در عمل پیرو والیت‬ ‫باشد تا او را اصولگرا بدانیم‪.‬‬ ‫خودش هم گفت من اصولگرا نیستم‪.‬‬ ‫م ی کنم یکی از مسائل مهمی که وجود دارد رابطه‬ ‫اصالح طلبان و اقای روحانی اس�ت‪ .‬بس�یاری از‬ ‫تحلیلگ�ران معتقدند که بخش مهم�ی از بدنه‬ ‫اجتماع�ی اقای روحانی‪ ،‬اصالح طلبان هس�تند‪.‬‬ ‫حتی کسانی که م ی خواس�تند به اقای هاشمی‪،‬‬ ‫اقای خاتمی یا گزینه اصالح طلبان (اقای عارف)‬ ‫رای بدهند‪ ،‬اقای روحانی را انتخاب کردند و این‬ ‫مساله قابل کتمان نیست‪ .‬درست است که اقای‬ ‫روحانی م ی گوید من وامدار کس�ی نیس�تم‪ ،‬اما‬ ‫ارتباط ایش�ان ب�ا اصالح طلب�ان اجتناب ناپذیر‬ ‫است‪ .‬داستان چیست؟‬ ‫وقتی من به ترکیب دولت اقای روحانی نگاه م ی کنم‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬جبه��ه پایداری ه��م همی ن طور اس��ت؛ گاهی‬ ‫حرف هایی م ی زنند که بوی زاویه گرفتن از والیت را م ی دهد‪.‬‬ ‫ما این نوع اصولگرایی را قبول نداری��م‪ .‬البته به جز موتلفه‬ ‫گروه های دیگری هم هستند که مشی اصولگرایانه دارند‪.‬‬ ‫یکی از اتفاقاتی که در انقالب رخ داد و اتفاق میمونی نبود‪،‬‬ ‫ماجرای «انجمن» و «جامعه» بود؛ انجمن اسالمی و جامعه‬ ‫اسالمی دانشجویان‪ ،‬دانش اموزان‪ ،‬مهندسان و‪ ...‬امروز در‬ ‫جبهه پیروان خط ام��ام و رهبری اف��راد و گروه های زیادی‬ ‫هستند که م ی توان س��راغ اصولگرایی را از انها گرفت که‬ ‫نمونه قابل دفاع ان‪ ،‬موتلفه است‪.‬‬ ‫قوی ت��ر از همتایان پیشی ن ش��ان هس��تند‪ .‬من س��ن را‬ ‫ه��م مان��ع چش��مگیری نم ی دانم‪ .‬ام��ا وقتی مقایس��ه‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬م ی بینیم که قوی تر و خوش س��ابقه تر هستند‬ ‫و امیدوارم برای مردم بیش��تر کار کنن��د‪ .‬مطلب دیگری‬ ‫که اهمی��ت دارد این ک��ه در دو دولت قب��ل‪ ،‬وزرا کاره ای‬ ‫نبودند؛ ام��ا تا جایی که م��ن تحقیق و بررس��ی کرده ام‪،‬‬ ‫در این دول��ت وزرا همه کاره ان��د‪ .‬رئی س جمهور هی چ چیز‬ ‫را به وزرا دیکت��ه نم ی کند‪ .‬من ب��ا چند نف��ر از وزرا دیدار‬ ‫کردم و انها گفتن��د براس��اس برنامه ای ک��ه داده اند کار‬ ‫م ی کنیم و رئی س جمه��ور به ما امر و نه��ی نم ی کند‪ .‬در‬ ‫حال ی ک��ه یکی از وزرای دولت گذش��ته ب��ه من م ی گفت‬ ‫که م��ن از امر و نهی رئی س جمهور خس��ته ش��ده ام‪ .‬این‬ ‫تفاوت بزرگی اس��ت‪.‬‬ ‫‪ l‬قبل از اینکه از بحث دولت عبور کنیم‪ ،‬فکر‬ ‫م ی بینم که ایش��ان خط اعتدال را تا حد زیادی در انتخاب‬ ‫همکاران رعایت کرده اس��ت‪ .‬البته ممکن است که اگر به‬ ‫سطح پایی ن تر از وزرا برسیم‪ ،‬شاهد ترکیب دیگری باشیم‪.‬‬ ‫مثال من در روزنام��ه م ی خواندم که در انتصابات اس��تانی‬ ‫حدود ‪ 30‬درصد اصالح طلب‪ ،‬حدود ‪ 20‬درصد اصولگرا و بقیه‬ ‫معتدل یا مستقل هستند‪.‬‬ ‫اوال اصالح طلبان اصرار دارند ک��ه روحانی را مصادره‬ ‫کنند؛ در حال ی که روحانی جنس��ا روحانی است و هی چ گاه‬ ‫علیه اصولگرایی صحبت نکرده‪ ،‬ام��ا علیه اصالح طلبانی‬ ‫که از نظر من مشکل دار هس��تند‪ ،‬خیلی حرف زده و هنوز‬ ‫هم م ی زند‪ .‬سخنرانی اقای روحانی در سال ‪ 78‬نقطه عطفی‬ ‫در زندگی سیاسی اقای روحانی است و اظهارنظر اخیر درباره‬ ‫نهم دی‪ ،‬مشی ایشان را مشخص م ی کند‪.‬‬ ‫من حس م ی کنم که اق��ای روحانی تالش م ی کند‬ ‫«ج��ذب حداکث��ری» موردنظر مق��ام معظ��م رهبری را‬ ‫محقق کند و دست رد به سینه کس��ی نزند‪ .‬خوشبختانه‬ ‫اصولگرایان با اقای روحانی مشکلی ندارند؛ چراکه ایشان‬ ‫علیه اصولگرای��ی صحبت نم ی کند‪ .‬البته ممکن اس��ت‬ ‫انتصاب��ات دولت چندان به نف��ع اصولگرایان نباش��د‪ ،‬اما‬ ‫مالک انها برخورد اقا با ایش��ان اس��ت؛ کما اینکه مالک‬ ‫اصولگرایان برای تحمل احمدی نژاد فرمایش��ات اقا بود‪.‬‬ ‫همه م ی دانند که اصولگرایانی که رابط��ه خوبی با اقای‬ ‫احمدی نژاد داشتند‪ ،‬از مدت ها قبل رابطه شان را با ایشان‬ ‫قطع کرده بودند‪.‬‬ ‫خدا مرحوم اقای عس��گراوالدی را رحمت کند‪ .‬تقریبا‬ ‫دو سال قبل در جلسه هیات امنای بنیاد بحث دولت وقت‬ ‫ام�ا حتما ای�ن واقعیت را قب�ول دارید ک�ه اقای‬ ‫احمدی نژاد توانست رای مردم را کسب کند؟‬ ‫‪ l‬البته اق��ای احمدی نژاد بزرگ تری��ن ضربه را به‬ ‫اصولگرایی زد‪.‬‬ ‫مثال اقای ناطق در سال ‪ 76‬به هر دلیلی نتوانست‬ ‫در انتخابات پیروز شود‪ .‬شاید این مساله که ما‬ ‫باید بتوانیم رای مردم را جلب کنیم‪ ،‬سبب ظهور‬ ‫گروه ه�ای جدی�دی در جامعه م ی ش�ود‪ .‬با این‬ ‫مساله چه باید کرد؟‬ ‫‪ l‬انها با همه تالش��ی که کردند این حرکت ادامه‬ ‫پیدا کند‪ ،‬موفق نبودند و بعد از یک دوره رای مردم را از دست‬ ‫دادند‪ .‬مردم در انتخابات ‪ 84‬به خاط��ر نفی طرف مقابل به‬ ‫اقای احمدی نژاد رای دادند؛ وگرنه ش��ناخت دقیق و کاملی‬ ‫از این طرف نداشتند‪ .‬همان قشر خاکستری احساس کردند‬ ‫این فرد حرف انها را م ی زند‪ .‬اگر اقای روحانی به وعده هایی‬ ‫ک��ه داده و حرف هایی ک��ه زده عمل نکن��د‪ ،‬اتفاق دیگری‬ ‫م ی افتد‪ .‬مردم ب��ه عمل هر فرد و گروهی ن��گاه م ی کنند‪.‬‬ ‫وقتی دیدند خبری نیست‪ ،‬روی برگرداندند‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید اقای روحانی بتوان�د برای بار دوم‬ ‫هم رای بیاورد؟‬ ‫‪ l‬هنوز زود است‪ .‬من اوایل دوره اقای احمدی نژاد‬ ‫در مصاحب ه ای گفتم که توصیه م ی کنم ایشان از نخبگان‬ ‫بیشتری استفاده کند و از انها مش��ورت بگیرد‪ .‬البته ایشان‬ ‫بعدها در یک سخنرانی در یکی از دانشگاه ها جواب تندی‬ ‫به من داد‪ .‬ام��ا در مورد اقای روحانی هن��وز نم ی دانیم چه‬ ‫م ی کند؛ باید خدمتشان برسیم و ارزیابی کنیم‪ .‬اما من اقای‬ ‫روحانی را انسان خوبی م ی دانم؛ ایشان بسیار متدین است‪.‬‬ ‫مشایی عامل ان مناظره جنجالی بود‬ ‫در دوره ‪ 8‬ساله احمدی نژاد‪ ،‬بیشترین مصاحبه‬ ‫علیه ایش�ان را بنده با خبرگزاری ه�ا و روزنام ه ها‬ ‫انجام م ی دادم‬ ‫در س�ال ‪ 84‬در همی�ن ات�اق کاری م�ن از‬ ‫احمدی ن�ژاد انتقاد کردم که همه س�ران موتلفه‬ ‫به من حمله کردند‬ ‫سعیدی کیا نقل م ی کرد که احمدی نژاد بعد از‬ ‫انتخابات ‪ 88‬گفت‪« :‬من دیدم وضعیت انتخابات‬ ‫به گونه ای است که باید کاری کرد‪ .‬خدمت اقای‬ ‫مشایی رسیدیم؛ ایشان گفت برو و در مناظره این‬ ‫حرف ها را بزن‪».‬‬ ‫دولت یازدهم را چگونه م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬با دولت ه��ای دوره نهم و دهم قابل مقایس��ه‬ ‫نیس��ت و واقعا دولت قابلی اس��ت‪ .‬اغلب اعضای کابینه‬ ‫‪31‬‬ ‫پیش امد‪ ،‬ایش��ان گفتند که اقایان! ما شریعتی هستیم اما‬ ‫این دولت طریقتی اس��ت؛ این دولت ب��ا مراجع و مرجعیت‬ ‫کاری ندارد‪ .‬اقای عسگراوالدی یکی از طرفداران ایشان بود‪،‬‬ ‫اما احمدی نژاد همه را به جایی رساند که چنین تحلی ل هایی‬ ‫ارائه دهند‪.‬‬ ‫اقای روحانی تالش م ی کند جذب حداکثری را محقق‬ ‫کن��د و از دافعه بپرهیزد‪ .‬ان ش��اءاهلل ایش��ان فرصتی ب رای‬ ‫مالقات در اختیار بنده م ی گذارد تا به عنوان عضوی از ملت‬ ‫خدمتشان برسم و بتوانم مسائل مورد نظرم را مطرح کنم‪.‬‬ ‫اگر به طرف دیگ�ر ماجرا نگاه کنی�م‪ ،‬م ی بینیم‬ ‫که اقای خاتمی در خفا و اش�کار از اقای روحانی‬ ‫حمایت م ی کند‪ .‬اقای حجاریان هم همین اعتقاد‬ ‫را دارد و م ی گوی�د م�ا باید فعال با اق�ای روحانی‬ ‫باش�یم و حتی در مجلس هم ایشان را همراهی‬ ‫کنیم‪ .‬ای�ن با ه�م ب�ودن اصالح طلب�ان و اقای‬ ‫روحانی تا چه زمانی خواهد ب�ود و فکر م ی کنید‬ ‫چ ه زمانی سفره شان را جدا م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬من معتقدم که هم��ه اینها در تالش هس��تند‬ ‫مجلس این��ده را بگیرن��د‪ .‬هم��ه جناح های سیاس��ی به‬ ‫روش ه��ای مختلف ه��م به دنبال تس��خیر مجلس دهم‬ ‫هستند و هم م ی خواهند کرس��ی های دوره اینده مجلس‬ ‫خبرگان را از ان خود کنند‪ .‬البت��ه در مورد مجلس خبرگان‬ ‫اشتباه م ی کنند و هی چ کاری نم ی توانند از پیش بب رند؛ عرض‬ ‫خود م ی ب رند و زحمت دیگران م ی دارند‪ .‬بنده از ‪ 66‬سال پیش‬ ‫یعنی از هفت سالگی با روحانیت بزرگ شده ام‪ .‬همه تالش‬ ‫م ی کنند و اقای روحانی را فقط تا همان زمان م ی خواهند‪.‬‬ ‫تا انتخابات مجلس؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬بله؛ اگر بتوانند اکثریت را به دست بیاورند‪ ،‬فشار‬ ‫اصالح طلبان بر روحانی اغاز م ی شود‪ .‬اما اگر موفق نشوند‪،‬‬ ‫رابطه شان با اقای روحانی در همین حدی که هست‪ ،‬باقی‬ ‫م ی ماند‪.‬‬ ‫در مورد توافقنام�ه ژنو و تفکر دول�ت در پرونده‬ ‫هسته ای چه نگاهی دارید؟ این مساله با ارتباط‬ ‫ایران با غرب و امریکا گره خورده است‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ن ت��ا ‪ 10‬س��ال پ��س از پی��روزی انق�لاب‬ ‫مس��ئولی ت های مهمی در حوزه نظامی کش��ور داش��تم‪.‬‬ ‫وقتی در س��پاه به قصد خودکفایی دفاعی کار م ی کردیم‪،‬‬ ‫معتقد بودم تا وقتی دارای گرایش ه��ای انقالبی و عدالت‬ ‫خواهانه هستیم‪ .‬با دنیا به صلح و سازش از نوعی که هر چه‬ ‫م ی خواهیم به ما بدهند‪ ،‬نم ی رسیم؛ از این رو گفتم که باید‬ ‫در دفاع خودکفا ش��ویم‪ .‬در همان دوره‪ ،‬بحث فعالی ت های‬ ‫هس��ته ای پیش امد و حضرت امام(ره) فرمودند که دنبال‬ ‫بمب اتم ی نباشید؛ سالحی که بش��ریت را تهدید م ی کند‪،‬‬ ‫در قاموس اس�لام جایی ندارد‪ .‬ما هم دنبال بمب نرفتیم‪.‬‬ ‫بعد از امام(ره) فتوای اقا هم همین است‪ .‬اژانس بی ن المللی‬ ‫انرژی اتمی باره��ا اعالم کرده ک��ه ای ران به دنبال س�لاح‬ ‫هسته ای نیس��ت و فعالی ت هایش صلح امیز است‪ .‬خود ما‬ ‫اعالم م ی کنیم‪ ،‬کارشناس��ان خودشان اعالم م ی کنند و ‪16‬‬ ‫سازمان اطالعاتی امریکا م ی گویند که ای ران به دنبال سالح‬ ‫هسته ای نیست؛ اینها بهانه است‪.‬‬ ‫وقت��ی ام��ام(ره) در پاری��س ب��ود‪ ،‬کیس��ینجر ب��ه‬ ‫پاری��س ام��د‪ .‬او مصاحب ه ای ک��رد و گفت؛ اس�لامی که‬ ‫ما م ی ش��ناختیم و همه کش��ورهای اس�لامی ب��ر مبنای‬ ‫ان اس�لام تحت س��لطه ما بودند‪ ،‬با اس�لامی که این مرد‬ ‫م ی گوید از زمین تا اس��مان تفاوت دارد؛ ب��رای بر خورد با‬ ‫این اسالم باید رفت و این اسالم را شناخت‪ .‬انقالب در میان‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ناطق سرلیست اصالح طلبان نمی شود‬ ‫االن دیگر اقای ناطق نم ی گوید که به مجلس‬ ‫نم ی ایم و در حال فکر کردن است‬ ‫در م�ورد اق�ای ناط�ق مطمئن�م ک�ه هرگ�ز‬ ‫س رلیست اصالح طلبان نم ی شود‬ ‫اصالح طلبانی که به دنبال ناطق هستند بدانند‬ ‫او با انچه تصور م ی کنند‪ ،‬تفاوت دارد‬ ‫‪32‬‬ ‫این ناباوری ها پیروز ش��د و ش��رق و غرب ب��ا ان جنگیدند‬ ‫اما امروز همان چیزی بر س��ر انه��ا امده ک��ه از ابتدا از ان‬ ‫م ی ترسیدند‪.‬‬ ‫اقای جواد الریجانی‪ ،‬قائم مقام وزیر امور خارجه بود‬ ‫و من وزیر سپاه بودم‪ .‬ایشان به مناسبتی به وزارتخانه ما‬ ‫امد و گفت سفیر س��وئیس به عنوان حافظ منافع امریکا‬ ‫به وزارت خارجه ام��ده بود و وقتی من از او پرس��یدم که‬ ‫امریکا تا چه زمانی با ما دشمن است‪ ،‬پاسخ داد تا زمانی‬ ‫که شما انقالب اسالمی را دارید؛ شما با انقالب اسالمی‬ ‫منافع امریکا را به طور دائمی تهدید م ی کنید و امریکا تا‬ ‫زمانی که به شما ضربه نزند‪ ،‬رهایتان نم ی کند‪ .‬دشمنی‬ ‫امریکا با ما بر سر پرونده هسته ای و حقوق بشر نیست؛‬ ‫بلکه بهانه ای است‪ .‬متاس��فانه ما با بد عمل کردن‪ ،‬این‬ ‫مس��اله را به اس��لحه ای علیه خودمان تبدیل کرده ایم‪.‬‬ ‫چون اصل خواسته انها با این توافقنامه عملی نم ی شود‪،‬‬ ‫قطعا س��نگ اندازی خواهند کرد‪ .‬اما بای��د عاقالنه عمل‬ ‫کنیم و همیشه اماده مذاکره باش��یم‪ .‬اصال عدم مذاکره‬ ‫یعنی چ��ه؟ باید بروی��م و مذاکره کنیم‪ .‬اگ��ر مذاکره به‬ ‫نتیجه نرسد و شکس��ت بخورد‪ ،‬ایران پیروز شده است‪.‬‬ ‫امروز دنیای غرب گرفتار مسائل اقتصادی است؛ دنیای‬ ‫غربی که تا ‪ 20‬س��ال پیش همه سیاس��ت ها را به چین‬ ‫دیکته م ی کرد‪ ،‬امروز باید مجی��ز چین را بگوید تا از این‬ ‫کش��ور وام بگیرد‪ .‬در این وضعیت‪ ،‬جمهوری اس�لامی‬ ‫که منطقه را تحت نفوذ معن��وی و ایدئولوژیک خود قرار‬ ‫م ی دهد‪ ،‬کش��ور مهمی اس��ت‪ .‬زمانی ک��ه توافق میان‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬جاری نش��ده ب��ود‪ ،‬هیات ها ب��ه راه افتادند؛‬ ‫حتی خیلی از انها را مردم و رس��انه ها هم متوجه نشدند‪.‬‬ ‫خیل ی ها هم تماس م ی گیرند و م ی گویند ما م ی خواهیم‬ ‫بیاییم؛ چرا که اص��ل ارتباط با ایران برای انها س��وداور‬ ‫است‪ ،‬هرچند برای ما هم سود دارد‪ .‬بنابراین اینکه اصل‬ ‫مذاکره خوب بود یا نه‪ ،‬به نظر من خ��وب بود‪ .‬چرا قبال‬ ‫این میدان را ندادند و به اقای روحانی میدان دادند؟ چون‬ ‫قبل ی ها مثل اقای روحانی مرد این می��دان نبودند و قد‬ ‫و قواره ش��ان به این میدان نم ی خورد‪ .‬ح��اال چه چیزی‬ ‫را از دس��ت م ی دهیم؟ ما ک��ه نم ی خواهی��م بمب اتمی‬ ‫ بسازیم‪ .‬چرا باید نگران افزایش سانتریفیوژ و تکنولوژی‬ ‫هسته ای باشیم؟ نباید نگران بود؛ ما انچه را م ی خواهیم‬ ‫در اختیار داریم‪.‬‬ ‫مجلس کار شایس��ته ای انج��ام داد؛ وقت��ی دید که‬ ‫غرب ی ها ب رای شکست مذاکرات تالش م ی کنند‪ ،‬اعالم کرد‬ ‫که ما هم دولت را ملزم به غن ی سازی ‪ 60‬درصدی م ی کنیم‪.‬‬ ‫انها م ی ترس��ند‪ ،‬اگر نم ی ترس��یدند ب��ه توافق نامه عمل‬ ‫نم ی کردند‪ .‬در زمان ی که من مسئولیت داشتم تحریم ها بدتر‬ ‫از امروز بود‪ .‬از نظر نظامی انچنان در تحریم بودیم که ب رای‬ ‫خرید فشنگ به سوریه و لیبی م ی رفتم و دو هیات را همراه‬ ‫خودم به بلغارستان م ی بردم تا انها فشنگ بخرند و من از انها‬ ‫م ی گرفتم‪ .‬به ما فشنگ نم ی فروختند؛ حتی بلوک شرق‪ .‬اما‬ ‫به لطف خدا امروز ما یکی از ابرقدرت های نظامی جهان از‬ ‫نظر تولید صنایع دفاعی هستیم‪.‬‬ ‫چند روز پیش درباره نام��ه رئی س جمهور ب رای مقابله‬ ‫با ویژه خواری از من س��وال کردند‪ .‬من گفت��م تا زمان ی که‬ ‫اقتصاد در دست دولت است‪ ،‬صدها فرمان اقای روحانی هم‬ ‫نم ی تواند ویژه خواری را قطع کند‪ .‬وقتی اقتصاد‪ ،‬کشاورزی‪،‬‬ ‫صنعت و‪ ...‬در دست مردم باشد‪ ،‬ویژه خواری معنایی نخواهد‬ ‫داشت‪ .‬اگر بروید و مسکن مهر را بررسی کنید‪ ،‬م ی بینید که‬ ‫چه مسائلی در ان وجود داشته است؛ چون ساختمان سازی‬ ‫کار مردم بوده‪ ،‬اما دولت ان را م ی ساخته است‪.‬‬ ‫امروز ه��م بهترین حرف همان حرف اقاس��ت که ما‬ ‫باید تحریم را به فرصت تبدیل کنیم‪ .‬اوباما م ی گوید ای ران‬ ‫کشور ثروتمندی اس��ت‪ .‬جامع ه شناس��ان ما م ی گویند که‬ ‫ای ران ظرفیت پذی رای��ی از ‪ 150‬میلیون نف��ر را با امکانات‬ ‫خودش دارد‪ .‬ما یکی از ‪ 10‬کشور اول جهان در زمینه معادن‬ ‫هس��تیم‪ .‬بناب راین باید تحریم ها را به فرصت تبدیل کنیم‪،‬‬ ‫نیازهای مان را برطرف کنیم و به انه��ا بخندیم‪ .‬وقتی دنیا‬ ‫دید که ما سی و چند سال در ب رابر استکبار مقاومت کردیم‪،‬‬ ‫وقتی جنبش ‪ 99‬درصدی امریکا و انقالبیون مصر م ی گویند‬ ‫که ما از انقالب اسالمی الگو گرفته ایم و مردم یمن‪ ،‬بحرین‬ ‫و تونس هم همین ح��رف را م ی زنند‪ ،‬وقتی حزب اهلل لبنان‬ ‫به عنوان اموزش دیده ما دنیا را به حیرت واداشته و ابرقدرتی‬ ‫اس��رائیل را از بین برد قطعا ما م ی توانیم به نتایج خوبی در‬ ‫مذاکرات برس��یم‪ .‬مذاکره به هر س��رانجامی برسد‪ ،‬به نفع‬ ‫ملت ای ران است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫گام هایی برای توسعه سیاسی‬ ‫وضعیت سوریه را چگونه م ی بینید؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬من اوایل انقالب بیش از ‪ 30‬سفر به سوریه داشتم‬ ‫و واقعا تنها کشوری که به عنوان پیشق راول مقاومت ایستاد‪،‬‬ ‫سوریه بود‪ .‬بعد از درگذشت حافظ اسد و روی کار امدن بشار‬ ‫اس��د‪ ،‬تصمیم گرفتند که جبهه مقاومت در منطقه را نابود‬ ‫کنن��د‪ .‬انها در جن��گ ‪ 22‬روزه و جن��گ ‪ 33‬روزه توطئه ای‬ ‫ترتیب دادند و با این بهانه که مردم باید در حکومت سوریه‬ ‫نقش داشته باش��ند‪ ،‬جلو امدند‪ .‬اتفاقی مشابه جنگ ای ران‬ ‫و ع راق افتاد‪ .‬زمانی که جنگ تمام ش��د‪ ،‬ما از یازده ملیت‬ ‫اسیر گرفته بودیم‪ .‬منتها کشته ها و اسرای غیرسوری جنگ‬ ‫سوریه‪ ،‬بیشتر از سوری هاست‪ .‬واقعا عجیب است که امریکا‬ ‫و جبهه ای که م ی خواهد بشار اسد را سرنگون کند‪ ،‬عقلشان‬ ‫نم ی رس��د که با م��زدور نم ی توان حکومت یک کش��ور را‬ ‫تغییر داد‪ .‬شاید در ابتدای جنگ س��وریه اکثریت مردم این‬ ‫کشور با اسد نبودند‪ ،‬اما امروز اکثریت با اسد هستند‪ .‬حتی‬ ‫حسنی ن هیکل و اخضر اب راهیمی م ی گویند که اگر انتخابات‬ ‫ازاد برگزار شود‪ ،‬اسد پیروز م ی ش��ود‪ .‬البته روسیه سیاست‬ ‫حق طلبانه ای را در پیش گرفت و به خوبی در سوریه ایستاد‬ ‫و ای ران هم باعث شد که جبهه ضد مقاومت تضعیف و جبهه‬ ‫مقاومت تقویت شود‪ .‬البته کمک حزب اهلل را هم نباید نادیده‬ ‫گرفت‪ .‬من معتقدم که ممکن است کنف رانس ژنو ‪ 2‬برگزار‬ ‫نشود یا به تعویق بیفتد و این مشکل به نفع مقاومت پایان‬ ‫خواهد یافت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫فک�ر م ی کنید چه اتفاق�ی م ی افتد ک�ه ناگهان‬ ‫افرادی همچون بابک زنجانی یا شهرام جزایری‬ ‫ظهور م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬البته ماهیت اینها با یکدیگر متفاوت است‪ .‬من‬ ‫در ابتدای وزارتم خاطره ای از امام(ره) نقل کرد م که ان را بازگو‬ ‫م ی کنم‪ .‬هفته های نخس��ت وزارت من بود که مس��اله ای‬ ‫اقتصادی در دولت مطرح شد و رای من تعیی ن کننده بود‪19 .‬‬ ‫نفر از وزی ران حضور داشتند که ‪ 9‬نفر رای موافق داده بودند و‬ ‫‪ 9‬نفر رای مخالف‪ .‬از من پرسیدند که نظر شما چیست؟ من‬ ‫گفتم که باید فکر کنم و در جلسه بعد رای گیری کنیم‪ .‬بعد‬ ‫از جلسه هیات دولت‪ ،‬یک راست به جماران رفتم و خدمت‬ ‫امام(ره) رسیدم‪ .‬مساله را ش��رح دادم و در پایان پرسیدم که‬ ‫تجارت‪ ،‬صنعت و کشاورزی در اختیار دولت باشد یا مردم؟‬ ‫امام(ره) مس��کن را هم اضافه کردند و فرمودند که تجارت‪،‬‬ ‫مسکن‪ ،‬صنعت و کش��اورزی باید در دست مردم باشد‪ .‬من‬ ‫چند س��وال دیگر پرس��یدم و در نهایت امام(ره) گفتند که‬ ‫زندگی مردم را دس��ت کارمند ندهید‪ .‬من خواس��تم سوال‬ ‫دیگری بپرس��م که حاج احمد اقا بازوهای م��ن را گرفت و‬ ‫گفت‪« :‬بیش��تر از این م ی خواهی از امام ج��واب بگیری؟‬ ‫بلند شو و برو‪ ».‬تصمیم گیر مس��ائل کالن اقتصادی باید‬ ‫دولت باش��د اما مردم باید مجری باش��ند‪ .‬دول��ت نباید در‬ ‫بانک مرکزی سیاس��تگذاری ریز بکند؛ بلکه باید به همراه‬ ‫سایر بانک ها سیاست های پولی و بانکی را تدوین کنند تا‬ ‫امثال بابک زنجان ی ها پیدا نشوند‪ .‬رانت خواری و ویژه خواری‬ ‫نتیجه اجتناب ناپذیر اقتصاد دولتی است‪ .‬سیاست همه چیز‬ ‫در اختیار بودن دول��ت باعث پیدایش چنی��ن پدیده هایی‬ ‫م ی شود‪g .‬‬ ‫روی خوش دولت یازدهم‬ ‫به احزاب‬ ‫نشست احزاب و گروه های سیاسی در وزارت کشور‬ ‫در غیاب سازمان مجاهدین انقالب‪ ،‬مشارکت‪ ،‬خاتمی و‬ ‫خوئینی ها برگزار شد‬ ‫‪33‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مهم ترین رخداد سیاست داخلی از زمان روی کار امدن‬ ‫دولت یازدهم شنبه گذش��ته رقم خورد؛ جای ی که ساختمان‬ ‫اجری وزارت کش��ور در میدان فاطمی میزبان سران تعداد‬ ‫زیادی از احزاب و گروه های سیاسی شد‪.‬‬ ‫حاشی ه های نشست اما پیش از برگزاری ان اغاز شده‬ ‫بود؛ چه انکه گمانه زن ی های متفاوت��ی پی رامون میهمانان‬ ‫این نشست سیاس��ی مطرح م ی ش��د و دو جریان سیاسی‬ ‫عمده کش��ور نگران ی هایی در قبال برگزاری جلسه سران و‬ ‫نمایندگان احزاب داش��تند‪ .‬از یک سو اصولگرایان از حضور‬ ‫«جریان فتنه» اب راز نگرانی م ی کردند و از س��وی دیگر این‬ ‫اصالح طلبان و جریان اعتدالگرای منتسب به دولت بودند‬ ‫که با حضور گروه هایی که انها را «افراطیون» م ی نامیدند‪،‬‬ ‫اب راز نگرانی م ی کردند‪ .‬هرچه بود اما صبح ش��نبه گذشته‬ ‫تمام چهره های سیاسی دعوت شده از سوی وزارت کشور به‬ ‫س��اختمان بلند میدان فاطمی رفتند تا در نشست مشترک‬ ‫احزاب و گروه های سیاس��ی با عبدالرض��ا رحمان ی فضلی‬ ‫شرکت کنند‪.‬‬ ‫جنجال بر سر میهمانان ساختمان فاطمی ‬ ‫تنها یک روز تا برگزاری نشست مشترک دولت و احزاب‬ ‫باق ی مانده بود که برخی سایت ها از امتناع وزارت کشور در‬ ‫اعالم نام مدعوین خبر دادند‪ .‬در عین حال‪ ،‬فاکس دفتر وزیر‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫وزی�ر کش�ور از اصلاح‬ ‫قانون احزاب س�خن گفت و‬ ‫اعالم کرد ک�ه همکارانش در‬ ‫این خصوص در قالب طرحی‬ ‫با مجلس همکاری م ی کنند‬ ‫دعوت نامه ها را به دفاتر روس��ای گروه ها و احزاب فرستاد تا‬ ‫انها را رسما به ضیافت وزارت کشور دعوت کند‪.‬‬ ‫روح اهلل جمع��ه ای‪ ،‬رئیس مرکز اطالع رس��انی و امور‬ ‫بی ن الملل وزارت کش��ور‪ ،‬پی��ش از برگزاری این نشس��ت‬ ‫مهم ان را چنی��ن روایت کرده بود‪« :‬م��ا از ‪50‬حزب فعال و‬ ‫شناس��نامه دار که کنگره خود را ب راس��اس اساسنامه برگزار‬ ‫کرده و دارای ساختار فعال هستند‪ ،‬دعوت کرده ایم‪ .‬احزابی‬ ‫که س��ابقه محکومیت و منع فعالیت دارند‪ ،‬از احزاب فعال‬ ‫به ش��مار نم ی روند و بناب راین دعوت نشده اند؛ از این رو تنها‬ ‫تمامی احزاب مطرح و فعال در این نشست حضور خواهند‬ ‫داش��ت‪ ».‬با وجود این اظهارنظر‪ ،‬بازهم اس��امی میهمانان‬ ‫به طور کامل اعالم نش��د‪ .‬در این میان‪ ،‬س��ی د محمدعلی‬ ‫پورموس��وی‪ ،‬مدیرکل سیاسی و دبیر کمیس��یون ماده ‪۱۰‬‬ ‫احزاب وزارت کشور فهرس��تی را منتشر کرد که در ان فقط‬ ‫نام نیمی از میهمانان ذکر شده بود‪.‬‬ ‫در این فهرست اسامی احزاب و گروه هایی همچون‬ ‫موتلفه‪ ،‬ایثارگران‪ ،‬وفاداران‪ ،‬توسعه و عدالت‪ ،‬رهپویان‪ ،‬جامعه‬ ‫‪34‬‬ ‫زینب(س)‪ ،‬ابادگران جوان‪ ،‬جامعه اسالمی مهندسین‪ ،‬حزب‬ ‫اس�لامی ای ران زمین‪ ،‬جامعه اس�لامی کارمن��دان و حزب‬ ‫سبز از میان اصولگرایان و کارگزاران س��ازندگی‪ ،‬اعتدال و‬ ‫توس��عه‪ ،‬مجمع نیروهای خط امام (ره)‪ ،‬اعتماد ملی‪ ،‬حزب‬ ‫اسالمی کار‪ ،‬اراده ملت‪ ،‬مردم ساالری‪ ،‬حزب ازادی‪ ،‬انجمن‬ ‫مدرسین دانش��گاه ها‪ ،‬حزب جوانان ای ران اسالمی‪ ،‬انجمن‬ ‫اس�لامی معلمان‪ ،‬جمعیت زنان مس��لمان‪ ،‬حزب فرزندان‬ ‫ای ران اس�لامی و حزب وح��دت و همکاری مل��ی از میان‬ ‫اصالح طلبان و احزاب نزدیک به دولت به چش��م م ی خورد‪.‬‬ ‫این اتفاقات و اظهارنظرها نش��ان از ع��دم دعوت دو حزب‬ ‫منحل شده اصالح طلب یعنی س��ازمان مجاهدین و حزب‬ ‫مشارکت داشت‪.‬‬ ‫این در حالی بود ک��ه تا مدتی پیش‪ ،‬برخ��ی اخبار از‬ ‫احتمال دعوت دو حزب جنجالی اصالح طلبان یعنی سازمان‬ ‫مجاهدی��ن انقالب و جبهه مش��ارکت حکایت داش��ت اما‬ ‫به دلیل غیرقانونی اعالم شدن فعالیت این دو تشکل‪ ،‬وزارت‬ ‫کشور سران و نمایندگان انها را دعوت نکرد تا این خبر رسما‬ ‫تکذیب شود‪ .‬عالوه بر اظهارنظر محمد سالمتی مبنی بر‬ ‫عدم ارسال دعوتنامه ب رای س��ازمان مجاهدین‪ ،‬یک «مقام‬ ‫اگاه» در وزارت کش��ور نیز حضور این دو حزب در نشست‬ ‫با رحمان ی فضلی را تکذیب کرد‪« :‬دو حزب منحله مشارکت‬ ‫و مجاهدین به نشست وزیر کش��ور با احزاب در روز شنبه‬ ‫دعوت نشده اند و تنها احزابی که به صورت رسمی فعالیت‬ ‫م ی کنند و نام انها در سایت وزارت کشور وجود دارد‪ ،‬در این‬ ‫نشست خواهند بود‪ ».‬خبر دیگر اما حکایت از دعوت حزب‬ ‫اصالح طلب اعتماد ملی داشت‪ .‬فعالی ت های این تشکل که‬ ‫مهدی کروبی پایه گذار ان اس��ت‪ ،‬از حدود سه سال پیش‬ ‫در هاله ای از ابهام قرار دارد‪ .‬رسول منتجب نیا‪ ،‬قائم مقام این‬ ‫حزب در استانه نشست مشترک احزاب فعال با وزیر کشور از‬ ‫دعوت حزب متبوعش ب رای این نشست خبر داد و اعالم کرد‬ ‫که حزب اعتماد ملی دیگر پلمب نیست و در حال حاضر از‬ ‫نظر وزارت کشور فعالیتش منعی ندارد‪ .‬جنجال ی ترین خبر‬ ‫اما درخصوص حضور س��ی د محمد خاتمی و س��ی د محمد‬ ‫موس��وی خوئین ی ها به نمایندگی از مجمع روحانیون مبارز‬ ‫در نشست وزارت کشور بود‪ .‬این خبر از چند روز پیش از این‬ ‫نشست در برخی رسانه ها منتشر شد‪ .‬گویا توافقی صورت‬ ‫گرفته بود تا خاتمی به عنوان رئیس شورای مرکزی مجمع‬ ‫روحانی��ون مبارز و موس��وی خوئین ی ها به عن��وان دبیرکل‬ ‫مجمع روحانیون مبارز در این نشست حضور یابند‪ .‬هرچه‬ ‫م ی گذشت اما اظهارنظری در این خصوص صورت نگرفت‬ ‫تا اینکه سرانجام حضور این دو چهره شاخص اصالح طلب‬ ‫در این نشست به کلی منتفی شد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬حسینعلی امیری‪ ،‬قائم مقام وزی ر کشور‬ ‫که س��خنگویی این وزارتخانه را هم برعه��ده دارد‪ ،‬درباره‬ ‫گمانه زنی برخی رسانه ها مبنی بر حضور خاتمی در جلسه‬ ‫احزاب با رحمان ی فضلی‪ ،‬وزیر کش��ور چنی��ن گفت‪« :‬این‬ ‫وزارتخانه درباره دعوت از احزاب ب رای حضور در این جلسه‬ ‫به صورت مصداقی وارد عمل نشده و تنها قرار است در این‬ ‫نشست جایگاه احزاب با حضور وزیر کشور مورد بررسی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬وزارت کشور درباره تشکیل این جلسه هی چ گونه نگاه‬ ‫جناحی نداشته و ندارد؛ بناب راین از همه احزاب اصالح طلب‬ ‫و اصولگرا ک��ه در چارچوب قانون اساس��ی فعالیت کرده و‬ ‫شناس��نامه دار هس��تند‪ ،‬ب رای حضور در این جلسه دعوت‬ ‫خواهد کرد‪ .‬دبی ران احزاب م ی توانند در این جلس��ه حضور‬ ‫یابند یا نماینده ای را که سابقه حضور در حزب متبوع شان را‬ ‫دارد‪ ،‬ب رای جلسه با رحمان ی فضلی به وزارت کشور معرفی‬ ‫کنند‪».‬‬ ‫این در حالی بود که غالمحسین کرباسچی‪ ،‬دبیرکل‬ ‫حزب کارگزاران س��ازندگی از دعوت وزارت کشور از تشکل‬ ‫متبوعش ب رای حضور در جلسه وزیر کش��ور با نمایندگان‬ ‫احزاب خبر داد‪ .‬او در عین حال اعالم کرد که هنوز مشخص‬ ‫نیست چه کس��ی به نمایندگی از کارگزاران در این نشست‬ ‫حضور م ی یابد‪.‬‬ ‫اغاز نشست خبرساز‬ ‫با تمام حاشی ه هایی که پی رامون برگزاری این نشست‬ ‫مطرح م ی ش��د‪ ،‬س��رانجام این نشست ش��نبه گذشته در‬ ‫س��اختمان وزارت کش��ور برگزار شد‪ .‬مس��ئوالن احزاب و‬ ‫گروه های سیاس��ی در رویدادی کم س��ابقه در یک جلسه‬ ‫هم اندیشی حاضر شدند؛ نشستی که بدون شک مهم ترین‬ ‫رخداد در سیاس��ت داخلی در عمر کوتاه دولت یازدهم بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در نخستین س��اعات صبح‪ ،‬مس��ئوالن و نمایندگان‬ ‫بیش از ‪ 60‬حزب در تاالر پیامبر اعظم(ص) وزارت کش��ور‬ ‫گردهم امدند ت��ا با حضور عبدالرض��ا رحمان ی فضلی‪ ،‬وزیر‬ ‫کشور دولت یازدهم این نشست به طور رسمی اغاز شود‪.‬‬ ‫انها که امدند‪ ،‬انها که نیامدند‬ ‫هرچند نشست مش��ترک احزاب و گروه های سیاسی‬ ‫با غیبت احزاب منحله مشارکت و مجاهدین همراه بود‪ ،‬اما‬ ‫در عین حال برخی گروه های اصولگرا نیز در این نشس��ت‬ ‫حضور نداش��تند؛ از جمله جبهه پایداری که هیچ گاه از اب راز‬ ‫مخالفت با دولت یازدهم ابا نکرده است‪.‬‬ ‫انجم��ن روزنامه نگاران مس��لمان‪ ،‬جامع ه اس�لامی‬ ‫مهندس��ین‪ ،‬جمعیت ابادگران جوان‪ ،‬جمعی��ت ایثارگران‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬جمعیت رهپویان انقالب اسالمی‪ ،‬جمعیت‬ ‫زنان جمهوری اس�لامی ای ران‪ ،‬حزب اس�لامی کار‪ ،‬حزب‬ ‫اعتدال و توسعه‪ ،‬حزب اعتماد ملی‪ ،‬حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫ای��ران‪ ،‬حزب موتلفه اس�لامی‪ ،‬حزب مردم س��االری‪ ،‬حزب‬ ‫نواندیشان ای ران اسالمی‪ ،‬حزب همبستگی ای ران اسالمی‪،‬‬ ‫خانه کارگر‪ ،‬کانون فارغ التحصیالن ش��ب ه قاره هند‪،‬کانون‬ ‫نمایندگان ادوار مجل س شورای اسالمی‪ ،‬مجمع مدرسین و‬ ‫محققین حوزه علمیه قم‪ ،‬مجم��ع روحانیون مبارز‪ ،‬مجمع‬ ‫نمایندگان ادوار مختلف مجل س شورای اس�لامی و مجمع‬ ‫نیروهای خط امام (ره) از جمله ‪ 62‬تشکلی بودند که در این‬ ‫نشست حضور یافتند تا دغدغه های سیاسی و صنفی خود‬ ‫را رو در روی وزیر کشور مطرح کنند‪.‬‬ ‫انها با توجه به وعده های انتخاباتی حس��ن روحانی‬ ‫مبنی بر اهمیت دادن به احزاب و تش��کل های سیاس��ی‬ ‫امیدوار بودند که بتوانند خواسته های خود را به گوش وزیر‬ ‫کشور برسانند و در اولین گام‪ ،‬خانه احزاب را احیا کنند‪.‬‬ ‫اصالح قانون احزاب در دستورکار است‬ ‫عبدالرضا رحمان ی فضلی‪ ،‬وزیر کشور سخنان خود را‬ ‫در جمع اعضای ارشد احزاب و تشکل ها این گونه اغاز کرد‪:‬‬ ‫«این نشست پی ش زمینه ای ب رای نشس��ت احزاب با اقای‬ ‫روحانی اس��ت و وقتی من موضوع این نشست را با وی در‬ ‫میان گذاشتم‪ ،‬اعالم امادگی کردند که جلس ه ای را با احزاب‬ ‫خواهم گذاش��ت و به بنده اعالم کردند که در این خصوص‬ ‫برنامه ریزی ص��ورت گیرد و از احزاب نی��ز درباره چگونگی‬ ‫برگزاری این جلسه نظرخواهی شود؛ البته ان جلسه مثل این‬ ‫جلسه سه‪ ،‬چهار ساعته نخواهد بود‪ ».‬او در ادامه سخنانش‬ ‫به بیان جایگاه و ضرورت احزاب پرداخت و جایگاه احزاب در‬ ‫جامعه را مشخص و روشن دانست‪« :‬هم در قانون اساسی‬ ‫و هم در نظ رات امام راحل و مقام معظم رهبری بحث تحزب‬ ‫مطرح است و ضرورت ش��رایط و دموکراسی و مردم ساالری‬ ‫دینی که ما در پی تحقق ان هس��تیم‪ ،‬ضرورت مس��اله را‬ ‫کامال مشخص م ی کند‪».‬‬ ‫به زعم وزیر کش��ور‪ ،‬نباید وقت خود را در این موضوع‬ ‫صرف کنیم که دوباره بخواهیم خود را به عنوان حزب اثبات‬ ‫کنیم و باید مس��یر بعدی را طی کنیم‪ .‬رحمان ی فضلی در‬ ‫ادامه گفت‪« :‬س��یر حرکت بعدی یکی از موضوعات مهم‪،‬‬ ‫این نشست سپس با سخنرانی مسئوالن و نمایندگان‬ ‫اح��زاب و گروه های سیاس��ی ادامه یافت‪ .‬امی��ر محبیان‪،‬‬ ‫دبیرکل حزب نواندیشان که عضویت در شورای سردبیری‬ ‫روزنامه رسالت و مدیرمسئولی خبرگزاری اریا را نیز برعهده‬ ‫دارد‪ ،‬در این نشس��ت گفت‪« :‬باعث خوش��حالی است که‬ ‫خروجی گردهمایی س��رمایه های سیاس��ی حاضر همگی‬ ‫نشان از پختگی و عقالنیت دارد؛ هرچند باعث تاسف است‬ ‫که هنوز در مرحله اثبات ضرورت وجود احزاب هس��تیم‪».‬‬ ‫او در ادامه اظهارات��ش‪ ،‬بزرگ ترین گره کار تش��کیالتی را‬ ‫«روش��ن نبودن نگاه حاکمیتی به جای��گاه احزاب» عنوان‬ ‫کرد‪« :‬اوال مخاطب احزاب دولت نیستند؛ زی را حزب پدیده ای‬ ‫فرادولتی است؛ دولت ها مولود احزاب هستند و نه مولد انها‪.‬‬ ‫وزارت کش��ور هم متولی احزاب به معنای س��روی س دهنده‬ ‫به احزاب اس��ت؛ نه ولی احزاب‪ ».‬به گفت��ه محبیان‪ ،‬نگاه‬ ‫حاکمی ت ها به احزاب از دو حالت خارج نیست‪« :‬یا احزاب را‬ ‫رقیب م ی پندارند که در این صورت انها را تضعیف و کنترل‬ ‫خواهند کرد یا انها را شریکی م ی دانند که ضمن مشارکت در‬ ‫سود‪ ،‬هزینه ها را هم م ی کاهند‪ .‬در این صورت انها را تقویت‬ ‫احزاب باید در جامعه تولید حرف کنند‬ ‫پس از او‪ ،‬علیرضا زاکانی‪ ،‬دبیرکل جمعیت رهپویان‬ ‫پشت تریبون رفت‪ .‬نماینده مردم ته ران در مجلس نهم با‬ ‫طرح این پرسش که توقع ما از احزاب چیست‪ ،‬چنین گفت‪:‬‬ ‫«توقع ما این است که کشور حزب را به رسمیت بشناسد اما‬ ‫ایا خود ما به عنوان احزاب ان را به رسمیت شناخته ایم؟ ایا‬ ‫خودمان قائل به حرف زدن و تفاهم در اصول کلی و انقالبی‬ ‫هستیم؟ ما چقدر نقدپذیر بوده ایم‪ .‬از این رو اولین اشکال به‬ ‫خود احزاب بازم ی گردد‪».‬‬ ‫به اعتقاد زاکانی‪ ،‬ابتدا باید قانون شفاف تر شود؛ «هر‬ ‫چند قانون فعلی ش��فاف اس��ت اما ما تن نم ی دهیم‪ .‬اگر‬ ‫م ی خواهیم احزاب در کشور پا بگیرند‪ ،‬باید حتما از خودشان‬ ‫شروع کنند و درباره اعتقادی که دارند ان را در مرامنامه شان‬ ‫بگنجانند و طبق ان عمل کنند‪ ».‬اما یکی از شاخ ص ترین‬ ‫چهره های اصالح طلب حاضر در نشس��ت مشترک سران‬ ‫احزاب و تشکل ها با وزیر کش��ور‪ ،‬غالمحسین کرباسچی‪،‬‬ ‫برخی اخبار از احتمال دعوت دو حزب جنجالی اصالح طلبان یعنی س�ازمان‬ ‫مجاهدین انقلاب و جبهه مش�ارکت حکایت داش�ت اما به دلی�ل غیرقانونی‬ ‫اعالم ش�دن فعالیت این دو تش�کل‪ ،‬وزارت کشور س�ران و نمایندگان انها را‬ ‫دعوت نکرد تا این خبر رسما تکذیب شود‬ ‫سیاست‬ ‫دغدغه های احزاب سیاسی چه بود؟‬ ‫دبیرکل حزب کارگزاران س��ازندگی بود‪ .‬او که در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دهم رئیس ستاد انتخاباتی مهدی کروبی‬ ‫بود اما در ‪ 22‬خرداد ‪ 88‬در اقدام��ی غیرقابل پی ش بینی به‬ ‫میرحسین موس��وی رای داد‪ ،‬در این نشست نیز به تمجید‬ ‫از رئیس مجلس شش��م پرداخت‪« :‬تنها ش��خصی که در‬ ‫مقام ریاس��ت مجلس‪ ،‬با جرات حزب تش��کیل داد‪ ،‬جناب‬ ‫اقای کروبی بود‪ ».‬کرباسچی ادامه داد‪« :‬در زمان معصوم‬ ‫و پیغمبر راه روشن است؛ بناب راین اگر اختالفی پیش بیاید‬ ‫احزاب م ی توانند در مسیر حق و عدالت باشند و یک حزب‬ ‫باید تابع معصوم و والیت باش��د اما در زمان غیبت که ما از‬ ‫حضور معصوم‪ ،‬محروم هستیم‪ ،‬مثل دیگر مسائل شرعی‬ ‫که باید به اجتهاد رجوع شود‪ ،‬احزاب م ی توانند زمینه ای ب رای‬ ‫این باشند که مردم از انها اجتهاد کنند‪».‬‬ ‫این فعال سیاس��ی اصالح طلب‪ ،‬با اعتقاد بر اینکه ما‬ ‫در هیچ حزبی نباید خود را حق مطلق بدانیم این مساله را‬ ‫زمینه ای ب رای تفاهم عنوان ک��رد‪« :‬ماموریت اصلی وزارت‬ ‫کشور‪ ،‬بحث سیاس��ی و امنیتی اس��ت که در این راستا در‬ ‫موضوع امنیت‪ ،‬دس��ت بازی دارد اما در بحث سیاسی‪ ،‬امر‬ ‫انتخابات مدنظر است‪ .‬در دولت مرحوم مصدق اعالم شد که‬ ‫دو هدف اصلی وجود دارد؛ یکی نفت و دیگری اصالح قانون‬ ‫انتخابات‪ ،‬به این دلیل که دربار در این مسیر شرکت نداشته‬ ‫باش��د‪ ».‬همچنین محمدرضا راه چمنی که دبیرکل حزب‬ ‫وحدت و همکاری ملی است و س��ابقه چند دوره نمایندگی‬ ‫مجلس را نیز در کارنامه خود دارد‪ ،‬در این نشس��ت چنین‬ ‫گفت‪« :‬حزب گریزی در کشور از جمله مواردی است که باید‬ ‫در حال حاضر مورد توجه قرار بگیرد‪ .‬بسیاری از موانع در این‬ ‫مسیر را م ی توان ریز کرد و حتی بخشنامه هایی برای حل‬ ‫انها در نظر گرفت‪ .‬نباید اینطور باشد که حزبی دارای پروانه‬ ‫به دنبال مجوز گرفت��ن از اماکن باش��د‪ ».‬او از نقش موثر‬ ‫صداوسیما در فعالی ت های حزبی نیز سخن گفت؛ انجا که‬ ‫گفت‪« :‬فعالی ت های احزاب و استفاده از کارشناسان حزبی‬ ‫در صداوسیما نیز باید مدنظر قرار بگیرد‪ .‬پیشنهاد م ی کنم‬ ‫یک روزی را به نام روز احزاب در جمهوری اسالمی نامگذاری‬ ‫کنند تا در ان روز فعالیت احزاب مورد توجه قرار بگیرد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫رویکرد اس��ت و اینکه رویکرد ما چه باشد‪ ،‬مهم است‪ .‬البته‬ ‫در قانون اساسی و فرمایشات مقام معظم رهبری به رویکرد‬ ‫اشاره شده اس��ت؛ اما نهایتا رویکرد حزب به عنوان سازوکار‬ ‫درون نظام جمهوری اسالمی باید تحقق اسالم‪ ،‬ارزش های‬ ‫اسالمی‪ ،‬ارزش های انقالب‪ ،‬توسعه و پیشرفت کشور باشد‬ ‫و این به عنوان رویکرد اصلی است‪ ».‬او ضمن اعتقاد به این‬ ‫مساله که در روش و شیوه های انجام امور‪ ،‬احزاب مختلف‬ ‫م ی توانند روش های مختلفی داش��ته باشند‪ ،‬در عین حال‬ ‫اعالم کرد‪« :‬هیچ حزبی در جمهوری اس�لامی نباید بگوید‬ ‫من توسعه و پیشرفت را در چارچوب نظام جمهوری اسالمی‬ ‫قبول ندارم و اگر این گونه باشد تحقق ان حزب در ساختار‬ ‫جمهوری اسالمی قابل قبول نیست و امیدوارم وزارت کشور‬ ‫به عنوان یک نهاد رس��می طبق قانون این مسیر را پیش‬ ‫ببرد‪ .‬همان طور که گفتم نبای��د در رویکردها قاعدتا بحث‬ ‫زیادی داشته باشیم‪».‬‬ ‫وزیر کش��ور همچنین از اصالح قانون احزاب سخن‬ ‫گفت و اعالم کرد که همکارانش در این خصوص در قالب‬ ‫طرحی با مجلس هم��کاری م ی کنند‪« :‬انچه را دوس��تان‬ ‫ما در وزارت کش��ور با همکاری برخی کارشناس��ان و افراد‬ ‫ش��اخص در عرصه سیاس��ی انجام داده اند‪ ،‬حتما به عنوان‬ ‫پی ش نویس در سایت وزارت کشور قرار م ی گیرد تا دوستان‬ ‫در احزاب‪ ،‬گروه ها و افراد مس��تقل حتما این پی ش نویس را‬ ‫مطالعه و نظ رات خود را به م��ا بگویند‪ .‬در واقع باید وقتی را‬ ‫اختصاص دهیم تا نظرات رسمی دوستان را دریافت کنیم‬ ‫و اگر دوس��تان بخواهند م ی توانند جمع بندی خود را به ما‬ ‫ارائ��ه دهند‪ ».‬رحمان ی فضل��ی همچنی��ن از برنامه وزارت‬ ‫کشور ب رای احیای خانه احزاب خبر داد‪« :‬از همان روزی که‬ ‫بنده در راس کار قرار گرفتم‪ ،‬همواره گفتم وزارت کش��ور با‬ ‫خانه احزاب مخالفتی ندارد و اکنون به هر ش��کلی دوستان‬ ‫پیشنهاد بدهند‪ ،‬چه بازنگری در خانه احزاب یا به شکل دیگر‪،‬‬ ‫ما اماده دریافت این پیشنهادات هس��تیم و اگر حمایتی از‬ ‫جانب ما الزم است‪ ،‬حاضریم این حمایت ها را انجام دهیم‬ ‫و اسناد خانه احزاب نیز به صورت امانت در دست ماست‪».‬‬ ‫خواهند کرد‪ ».‬دبیرکل حزب نواندیش��ان معتقد اس��ت که‬ ‫دولت باید تالش کند در راستای تقویت احزاب یاری رساند تا‬ ‫زیرساخت های توزیع معقول تشکیالتی احزاب ایجادشده یا‬ ‫موانع برطرف گردد؛ این لطف نیست بلکه حکم عقل است‪.‬‬ ‫محمدنبی حبیبی‪ ،‬دبیرکل حزب موتلفه اسالمی که تشکل‬ ‫متبوعش از باسابقه ترین و سازمان یافته ترین احزاب سیاسی‬ ‫کش��ور اس��ت‪ ،‬از توانایی جمهوری اس�لامی ب رای حرکت‬ ‫به س��وی دولت حزبی س��خن گفت‪ .‬این چهره اصولگرای‬ ‫س��نتی با اعتقاد بر اینکه «تعدد احزاب توانمند در کشور ما‬ ‫م ی تواند عملیاتی ش��ود» یکی از لوازم تحقق جمهوریت‬ ‫نظام را تعمیق و گسترش تحزب عنوان کرد‪ .‬او همچنین‬ ‫از لزوم ضابطه ها و شاخصه هایی ب رای تعریف تحزب سخن‬ ‫گفت و اعالم کرد که وقتی حزبی در انتخابات ب رنده م ی شود‪،‬‬ ‫ب رای ماندن خود سعی م ی کند برنامه ها و شعارهایی را که‬ ‫داده است‪ ،‬محقق کند‪« :‬در خانه احزاب قبلی منشوری به‬ ‫تصویب رس��ید که برخی احزاب نه تنها این منشور را اجرا‬ ‫نکردند بلکه گاه عکس ان را نیز انج��ام دادند‪ ».‬حبیبی با‬ ‫بیان اینکه ما در همین نظام م ی توانیم به س��مت تشکیل‬ ‫دولت حزبی‪ ،‬مجلس حزبی و شورای شهر و روستای حزبی‬ ‫برویم‪ ،‬این نوع فعالی ت ها را با موازین نظام اس�لامی مغایر‬ ‫ندانست‪« :‬احزاب در کنار س��لیقه های مختلفی که دارند‪،‬‬ ‫دارای اشتراکاتی هستند‪ .‬اینکه تصور شود یک اصالح طلب‬ ‫و یک اصولگ��را در هیچ م��وردی نم ی توانن��د در کنار هم‬ ‫بنشینند‪ ،‬تصور نادرستی است و کس��انی که اصول نظام‬ ‫را پذیرفته باش��ند و در این موارد اشتراک نظر داشته باشند‪،‬‬ ‫م ی توانند در عین اختالف س��لیقه با ه��م رفاقت کنند و با‬ ‫هم رقیب باش��ند‪ .‬این رقابت به معنای تضاد و کینه توزی‬ ‫نیست‪ ».‬عبدالحسین روح االمینی‪ ،‬دبیرکل حزب توسعه و‬ ‫عدالت سخنران دیگر این نشست بود‪« :‬دست و پای احزاب‬ ‫را باز کنید؛ انها دشمن کشور نیس��تند‪ ...‬من به مسئوالن‬ ‫وزارت کش��ور توصیه م ی کنم که مر قانون را اجرا کنند و از‬ ‫برخورد سلیقه ای بپرهی زند‪ ...‬گالیه ها از قبل زیاد است ولی‬ ‫مهم این اس��ت که ما در حال حاضر به سمت جلو حرکت‬ ‫و پیش��رفت کنیم و به جای اعتمادس��وزی‪ ،‬اعتمادس��ازی‬ ‫کنیم‪ ».‬ای��ن مهم ترین بخش از اظه��ارات روح االمینی در‬ ‫وزارت کشور بود‪.‬‬ ‫مسئوالن احزاب و‬ ‫گروه های سیاسی در‬ ‫رویدادی کم سابقه در‬ ‫یک جلسه هم اندیشی‬ ‫حاضر شدند؛ نشستی‬ ‫که بدون شک مهم ترین‬ ‫رخداد در سیاست‬ ‫داخلی در عمر کوتاه‬ ‫دولت یازدهم بوده است‬ ‫هرچند نشست مشترک احزاب و گروه های سیاسی با غیبت احزاب منحله‬ ‫مشارکت و مجاهدین همراه بود‪ ،‬اما در عین حال برخی گروه های اصولگرا نیز در‬ ‫این نشست حضور نداشتند؛ از جمله جبهه پایداری که هیچ گاه از ابراز مخالفت‬ ‫با دولت یازدهم ابا نکرده است‬ ‫‪35‬‬ ‫احمدی نژاد احزاب را رقیب می دانست‬ ‫منتظر حمایت عملی روحانی هستیم‬ ‫سیاست‬ ‫تو گوی مثلث با امیرمحبیان‪ ،‬موسس حزب نواندیشان‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتر امیر محبیان می گوید احزاب پرسشگر‪ ،‬حاکمیت و دولت های پاسخگو را به دنبال خواهد داشت‪ .‬با او درمورد‬ ‫تحزب به گفت و گو پرداختیم‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫به نظر ش�ما چ�را در ایران حزب نهادینه نش�ده‬ ‫و دولت ه�ا هم�واره اح�زاب را ب ه عن�وان رقی�ب‬ ‫م ی دیدند تا اینکه از انها ب�رای اجرای برنام ه ها و‬ ‫حل مشکالت کشور کمک گیرند؟‬ ‫‪ l‬اگر بخواهیم ب راس��اس رون��د کار و تاریخ احزاب‬ ‫صحبت کنیم و انها را مورد تحلیل و انالیز قرار بدهیم‪ ،‬چند‬ ‫عامل است که اجازه نداده احزاب ما ان طور که باید فعالیت‬ ‫کنند و بتوانند منشا اثر خیلی جدی در کشور باشند‪ .‬یکی از‬ ‫ان عوامل ب��ه ذهنیت مردم از بدو تاس��یس احزاب در داخل‬ ‫کشور برم ی گردد‪ ،‬که اولین گروه های سیاسی که به صورت‬ ‫سامانمند وارد کار شدند‪ ،‬پیش از مشروطه بود‪ .‬این تشکل ها‬ ‫موس��وم به کمیته های غیبی بودند ک��ه ماهیتی بورژویک‬ ‫داش��تند‪ .‬انها در داخل کشور جلس��اتی را برگزار م ی کردند و‬ ‫بخشی از اقدامات سیاسی انها به ترورها بر م ی گشت‪ ،‬مثل‬ ‫کاری که کمیته مجازات انجام م��ی داد‪ .‬بعد از ان احزابی که‬ ‫تشکیل شدند همچون حزب سی د ضیاء یا حزب توده در واقع‬ ‫مدافع منافع غرب و شرق بودند که این یک ذهنیت منفی را‬ ‫در جامعه ایجاد کرد‪ .‬در دوران حضور پهلوی هم بعد از انکه‬ ‫مدتی فرصت به احزاب ب رای فعالیت دادند در واقع سریعا بازی‬ ‫احزاب را به هم زدند و رژیم پهلوی ت�لاش کرد احزابی وجود‬ ‫داشته باش��ند که خودش انها را تایید و تاسیس کرده باشد‪،‬‬ ‫در واقع انها احزاب حکومت ساخته بودند‪ .‬در نهایت دو حزب‬ ‫‪36‬‬ ‫ای ران نوین و حزب مردم تاس��یس شد که مردم شعار «حزب‬ ‫ای ران دشمن مردم‪ ،‬حزب مردم دش��من ای ران» سر م ی دادند‬ ‫چراکه هر دو اینها خالف منافع و مصال��ح ای ران و ملت کار‬ ‫م ی کردند تا نهایتا رژیم پهلوی به انجا رسید که باب حزب را‬ ‫بست و سعی کرد از نظام سوسیالیستی شوروی الگوبرداری و‬ ‫یک حزب واحد را حاکم کند‪ ،‬بر همین اساس حزب رستاخیز‬ ‫تاسیس شد که نهایت این ایده شکست خورد چون با اجبار‬ ‫مردم ب رای عضویت در عمل معنای تعهد حزبی از بین رفت‪.‬‬ ‫بعد از انقالب اس�لامی احزاب و گروه های مختلفی فعالیت‬ ‫خود را اغاز کردند که به صورت گس��ترده و اتمیزه شده شاهد‬ ‫این بودیم که هر دو‪ ،‬س��ه نفر حزبی را تش��کیل م ی دادند و‬ ‫اینها بعدا افراط را پیش��ه کردند و نهایتا از میدان به در رفتند‪.‬‬ ‫مجموعه تفاسیر یادشده باعث شد ذهنیت منفی از تحزب‬ ‫در جامعه به وجود اید‪ .‬در کنار این قضایا توانای ی های احزاب‬ ‫ب رای بسیج اجتماعی و ساماندهی مطالبات اجتماعی نکات‬ ‫مثبتی است که باید از احزاب بهره گرفت‪ .‬اساسا مردم ساالری‬ ‫بدون احزاب شکلی ناقص دارد‪ .‬بر مبنای همین مساله شاهد‬ ‫هستیم هرچند فعالیت احزاب در قانون اساسی پذیرش شده و‬ ‫بر وجود ان تاکید م ی شود اما احزاب ان چنان که باید به صورت‬ ‫گسترده نتوانستند بدنه اجتماعی خود را بگسترانند‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد فرهنگ سازی گس��ترده ای باید صورت گیرد و این‬ ‫ذهنیت اصالح شود‪ .‬البته بحث های دیگری هم است‪ ،‬مثال‬ ‫مسائل مالی به صورت جدی به عنوان یک مانع رو به روی روند‬ ‫گسترش احزاب وجود داشته‪ .‬حزب ب رای اینکه بتواند در سطح‬ ‫جامعه و کشور گس��ترش پیدا کند باید به عنوان یک بنگاه‬ ‫سیاسی توانای ی های قدرتمندی داشته باشد و اگر حزب بدنه‬ ‫اجتماعی گسترده ای نداشته باشد در فقدان ارقام دریافتی حق‬ ‫عضویت امکان گسترشش فراهم نم ی شود‪ .‬این باعث شده‬ ‫که یک خطر وجود داشته باشد و ان‪ ،‬اینکه احزاب به سمت‬ ‫کمک گرفتن از قدرت های س��رمایه ای برون��د که این خطر‬ ‫پیوند قدرت و ثروت را ایجاد م ی کند زی را ممکن است احزاب‬ ‫رانت خوار یا الوده به طمع های سرمایه داران شوند‪ .‬بر همین‬ ‫اساس به نظر م ی رسد دولت یا نظام جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫که مردم ساالری را به عنوان یک اصل پذیرفته و ظرفیت ان‬ ‫را دارد‪ ،‬باید به نحوی بدون انکه احزاب دولتی شوند یا تعهد‬ ‫ ب ی جهتی ب رای انها ایجاد ش��ود‪ ،‬احزاب را به سمتی ببرد که‬ ‫امکان تقویت مالی داشته باشند و یارانه هایی را در این زمینه‬ ‫بدهد‪ ،‬بدون انکه حزب تبدیل به یک جایگاهی صوری ب رای‬ ‫کسب منفعت ش��ود و بخواهد نقش یک بنگاه اقتصادی را‬ ‫بازی کند چون در واقع حزب یک بنگاه سیاس��ی اس��ت‪ .‬در‬ ‫عین حال باید تقویت اقتصادی حزب به ای��ن معنا که انها‬ ‫الوده به رانت ها نشوند در دستورکار قرار بگیرد‪ .‬بحث حقوقی‬ ‫هم در این ب��اره وجود دارد که به عنوان یک مانع محس��وب‬ ‫م ی شود؛ احزاب معموال به عنوان نردبان قدرت دیده شدند و‬ ‫افراد بعد از اینکه از طریق احزاب خود را مطرح کرده و رش��د‬ ‫یافتند و به مناصب پارلمانی و دولتی رسیدند‪ ،‬اول کاری که‬ ‫انجام دادند ان بوده که تعهد خودشان را نسبت به حزب نه تنها‬ ‫انجام ندادند‪ ،‬بلکه تعلق خود را به حزب منکر شدند‪ .‬چه اینکه‬ ‫کسی‪ ،‬رئی س جمهور یا وزیر شد این طور احساس کرد که ب رای‬ ‫اینکه هزینه های حزبی را نپردازد خود را از قید حزب خارج کرده‬ ‫و عمال تعهدی هم به ب رنامه های احزاب نداش��ته است‪ .‬این‬ ‫یکی از افات بسیار جدی است که در انالیز اسی ب ها باید مورد‬ ‫توجه قرار گیرد‪ .‬مجموعه این موارد باعث شده که حزب نتواند‬ ‫ی داشته باش��د ام ا تردیدی وجود ندارد‬ ‫ساختار گسترده مردم ‬ ‫منافع تجمیع توانای ی ها و در عین حال کار اموزشی که حزب‬ ‫انجام م ی دهد‪ ،‬ب رای پرورش نخبگان ان قدر ارزش��مند است‬ ‫که نظام جمهوری اسالمی ای ران که حزب را پذیرفته باید به‬ ‫الزامات و ملزومات ان هم متعهد باشد و کمک کند حزب ها‬ ‫به عنوان شبکه های اجتماعی و سیاس��ی در سطح جامعه‬ ‫گسترده شوند و بتوانند مطالبات جامعه را نمایندگی کنند تا‬ ‫نهایتا شاهد این باشیم که مردم بلندگوهای سیاسی خود را‬ ‫داشته باشند و احزاب بتوانند منشا اثر جدی باشند‪.‬‬ ‫چقدر احزاب م ی توانند در پاسخگویی به جامعه‬ ‫کمک رسان حاکمیت باشند؟‬ ‫‪ l‬وقتی حزب تاس��یس م ی ش��ود در واقع نوعی از‬ ‫بازاریابی سیاسی ش��کل م ی گیرد‪ ،‬یعنی احزاب ب رای جلب‬ ‫ارا و ب رای جلب نظر عموم باید بتوانند خواسته ها و مطالبات‬ ‫مردم را نمایندگی کنند و مردم از ای��ن به بعد در م ی یابند که‬ ‫ب رای بیان دیدگاه های خودش��ان در پرسش هایی که مطرح‬ ‫م ی کنند کانال های مش��روعی به ن��ام احزاب وج��ود دارد‪،‬‬ ‫بناب راین احزاب بیانگر مطالبات مردم و پرسشگر از حاکمیت‬ ‫م ی شوند‪ .‬اگر احزاب وجود نداشته باشند مطالبات مردم بدون‬ ‫سامان باقی م ی ماند‪ ،‬طبیعتا درست و دقیق بیان نم ی شود و‬ ‫نهایتا باعث خواهد شد که نوعی اش��وب به وجود اید‪ .‬وجود‬ ‫احزاب عمال منجر به این م ی شود که احزاب پرسشگر شوند‬ ‫و احزاب پرسشگر حاکمیت و دولت های پاسخگو را به دنبال‬ ‫خواهد داشت و چون این احزاب بعدا خود کرس ی های قدرت‬ ‫را به دس��ت م ی گیرند‪ ،‬درخواهند یافت هرگونه پرسشگری‪،‬‬ ‫پاسخگویی بعدی را به دنبال دارد‪ .‬بر همین اساس م ی کوشند‬ ‫در طرح برنامه ها و ش��عارها به گونه ای عمل کنند که وقتی‬ ‫در مقام پاسخگویی قرار م ی گیرند ش��رمنده نشوند و اعتبار‬ ‫خودشان را از دست ندهند‪.‬‬ ‫نگاه دولت اقای روحان�ی در قیاس با دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد به حوزه تقویت احزاب چگونه است؟‬ ‫‪ l‬این گونه فرض م ی شد و شاید هم درست باشد که‬ ‫دولت اقای دکتر احمدی نژاد تالش م ی کرد ارتباط مستقیم ی ‬ ‫را با توده های مردم برقرار کند و ب رای رسیدن به این مقصود‬ ‫حتی به دامن ع��وام گرایی نیز غلتیده م ی ش��د‪ ،‬بناب راین به‬ ‫احزاب به عنوان رقبای سیاسی یا عناصر مخل این رفتار و روند‬ ‫نگاه م ی کرد‪ .‬بنابر همین مساله در دوران ریاست جمهوری‬ ‫اقای احمدی نژاد یارانه احزاب قطع ش��د و احزاب از میدان به‬ ‫در رفتند اما به نظر م ی رس��د دولت اقای دکتر روحانی ادعای‬ ‫توسعه سیاس��ی دارد و درک کرده که توسعه سیاسی بدون‬ ‫گسترش احزاب قدرتمند امکان ندارد‪ .‬فعال با بد بینی که در‬ ‫حوزه سیاست ما وجود دارد‪ ،‬احزاب این گونه برداشت م ی کنند‬ ‫که اقدام دولت اقای روحانی گرچه ارزشمند است اما ب رای ان‬ ‫رتبه نمایشی را قائلند و معتقدند نشست وزیر کشور با‪ 60‬حزب‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقدامی نمایش��ی بود‪ ،‬مگر اینکه دولت به تعهدات‬ ‫خود که در این نشس ت ها بیان کرده متعهد باشد‪ .‬روی همین‬ ‫اساس ما باید منتظر باشیم و ببینیم ایا دولت اقای روحانی‬ ‫به الزامات این گونه نشس ت ها پایبند است یا خی ر‪ .‬به عبارتی‬ ‫دولتی که این اقدام ارزشمند را انجام داد‪ ،‬احزاب را دور هم جمع‬ ‫کرد و فضایی فراهم اورد که انها توقعات خود را مطرح کنند‪،‬‬ ‫حاال نوبت ان است که به این توقعات در عمل پاسخ داده شود‪،‬‬ ‫بناب راین منتظر هستیم که رویکرد اتی دولت را ببینیم و بعد‬ ‫قضاوت کنیم ایا این نشس ت ها نمایشی است یا واقعی‪.‬‬ ‫ب ه نظر شما چرا احزاب اصولگرا هی چ گاه تاکنون‬ ‫نتوانس�تند با حمایت از یک نام�زد در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬پیروزی او را تضمین کنند؟‬ ‫‪ l‬ان دو حزب محل رشد اقای دکتر احمدی نژاد بودند‬ ‫و او از این طریق خود را در فضای سیاسی کشور مطرح کرد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد سال ‪ 84‬مایل به کاندیداتوری در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ش��د اما این احزاب در روند تصمیم گیری‬ ‫به گزینه حمای��ت از او نرس��یدند و بر همین اس��اس اقای‬ ‫احمدی نژاد تعهد و پایبندی به جریان تصمیم گیری حزبی را‬ ‫کنار گذاشت‪ ،‬در حال ی که یکی از شرایط عضویت در احزاب‬ ‫تعهد و پایبندی به خردجمعی و تصمیم جمعی است‪ .‬یعنی‬ ‫اگر فردی عضو شورای مرکزی حزب شود و در نهایت به اینجا‬ ‫برسد که م ی خواهد در انتخابات کاندیدا شود ولی حزب به این‬ ‫باور نرسد و نتواند اعضای شورای مرکزی خود را قانع کند‪ ،‬این‬ ‫دلیل نم ی شود که فرد نظم حزبی را کنار بگذارد و خود شخصا‬ ‫اعالم کاندیداتوری کند‪ .‬در واقع این مثل ان شخصی است‬ ‫که از نردبان حزب باال رفته و در عرصه سیاسی به عنوان یک‬ ‫چهره حزبی مطرح شده‪ ،‬اما در زمان الزم به تعهدات حزبی و‬ ‫تصمیمات برخاسته از خرد جمعی که قیود کار تشکیالتی‬ ‫اس��ت‪ ،‬باور ندارد و ان را کنار م ی گذارد‪ .‬طبیعت��ا این ای راد به‬ ‫حزب برنم ی گردد‪ ،‬بلکه به فرد مربوط م ی ش��ود‪ .‬اگر هزاران‬ ‫عضو ش��ورای مرکزی احزاب بخواهند در موق��ع انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری خود را کاندیدا کنند و انتظار داشته باشند‬ ‫که حزب از انها حمایت کند‪ ،‬دیگر کارایی حزب از بین م ی رود‬ ‫‪ l‬اسی ب شناس��ی احزاب اصولگرا باید به طور جدی‬ ‫انجام شود‪ .‬چند مشکل جدی را در جریان اصولگرا م ی بینم‬ ‫که باعث م ی شود انها در حرکت های تشکیالتی دچار اشکال‬ ‫شوند‪ .‬تالش م ی کنیم در حزب نواندیش��ان این اشکاالت را‬ ‫نداشته باشیم و بتوانیم از این اسی ب ها دوری کنیم‪ .‬معتقدم‬ ‫جریان اصولگرا و تشکل های اصولگرا باید ضمن تعریف نقاط‬ ‫مشترک‪ ،‬نقاط اختالفی خود را نیز تعریف کنند تا یک پیوند‬ ‫حداقلی میان انها برقرار شود‪ .‬به عبارت دیگر احزاب اصولگرا‬ ‫نباید به دنبال ایجاد وحدت میان خود به هر قیمتی باشند که‬ ‫این شدنی نیست‪ .‬دوران این قضیه گذشته است‪ .‬ما سه مرحله‬ ‫ارتباط در جریان اصولگرا داریم؛ یکی بحث وحدت است که‬ ‫وحدت در روش‪ ،‬منش‪ ،‬اهداف‪ ،‬ارمان ها و رویکردهای سیاسی‬ ‫م ی تواند تعریف شود که اگر اصولگرایان م ی خواستند در همه‬ ‫این موارد نقطه اشتراک داش��ته باشند چرا احزاب مختلفی را‬ ‫تشکیل دادند؟ اما چون اختالفات دیدگاه وجود دارد باید موضوع‬ ‫وحدت اصولگرایان را به بحث هماهنگی تنزل دهیم‪ .‬یعنی‬ ‫احزاب اصولگرا باید در هنگام انتخابات با یک همفکری هایی‬ ‫به نوعی از هماهنگی برسند اما اگر به هماهنگی هم نرسیدند‬ ‫حداقل به یک عدم تنازع دست پی دا کنند‪ ،‬بناب راین این مباحثی‬ ‫است که باید مطرح شود‪ .‬مرجع داوری میان احزاب اصولگرا نیز‬ ‫بحث دوم است؛ وقتی قرار به شکل گیری یک حرکت جریانی‬ ‫باشد طبیعتا دیدگاه های مختلفی وجود دارد و هر حزبی دیدگاه‬ ‫خود را دنبال م ی کند‪ .‬اگر اختالفی رخ داد باید روشن شود که‬ ‫چه مرجعی باید به ان رسیدگی کند؟ در سیستم پیشین جریان‬ ‫اصولگرا جامعه روحانیت مبارز ته��ران فصل الخطاب بود و‬ ‫هدایت و رهبری جریانات اصولگرا را برعهده داش��ت‪ .‬به این‬ ‫مفهوم که این مرجع تعیین م ی کرد حرف نهایی باید چگونه‬ ‫زده شود که متاس��فانه از دوم خرداد ‪ 76‬به بعد دیگر منشا اثر‬ ‫ندارد چون عالوه بر شوک وارده! ظهور گروه ها و احزاب نوپدید‬ ‫در جریان اصولگرا این مرجعیت زیر سوال رفت‪ .‬پشنهاد من‬ ‫این است که جامعه روحانیت مبارز از این پس به عنوان یک‬ ‫نهاد داوری شناخته شود‪ ،‬این نهاد داوری دیگر بازیگر نخواهد‬ ‫بود و باید بکوش��د به جای طرف گیری جریانات اصولگرا به‬ ‫نحوی عمل کند ک��ه یک اعتبار ویژه ای را به دس��ت اورد تا‬ ‫همه جریانات و گروه ها قضاوت و داوری او را بپذیرند‪ .‬قاعدتا‬ ‫ایفای این نقش ب رای یک جریان روحانی ارزشمند است‪ ،‬اگر‬ ‫چنین وضعیتی را بپذیرد به نظر من جریان اصولگرا به رغم‬ ‫اختالفات احزاب خ��ود‪ ،‬م ی تواند در قالب یک مجلس عالی‬ ‫اصولگرایی نشس ت هایی داشته باشد‪ .‬در این مجلس عالی‬ ‫‪ l‬مرحله تاسیس حزب نواندیشان تمام شده است‪،‬‬ ‫با اسی ب شناسی ش��رایط حزبی در ای ران و خط راتی که وجود‬ ‫دارد حزب نواندیش��ان در پ��ی این بود که رویک��رد و راهکار‬ ‫تشکیالتی نوینی را ایجاد کند‪ .‬در این زمینه ما موفق بودیم‬ ‫و توانستیم یک ساختار جدید را به وجود بیاوریم‪ ،‬به طوریکه‬ ‫این ساختار با کمترین هزینه بتواند گسترش ملی داشته باشد‬ ‫بدون انکه وابسته به درامدهای مش��کوک شود‪ .‬متاسفانه‬ ‫درامدهای مشکوک از افات احزاب است‪ ،‬یعنی ممکن است‬ ‫وابستگی بعض ی ها مبتن ی بر رانت باشد یا انکه جریانات فاسد‬ ‫سرمایه تالش م ی کنند به نوعی ب رای پیوند خوردن با قدرت‬ ‫از این طریق وارد عمل شوند‪ .‬ما توانستیم راهکاری ب رای این‬ ‫داشته باشیم که ش��اهد عملکردش در اینده بسیار نزدیک‬ ‫خواهیم بود‪.‬‬ ‫این ساختار چگونه طراحی شده است؟‬ ‫‪ l‬با توج��ه ب��ه روش ه��ای ن��و و جریان ه��ای نو‬ ‫اطالع رس��انی که در جه��ان به وجود امده و ش��کل هایی از‬ ‫شبکه های اجتماعی گسترده ای که بتواند تعهدات حزبی هم‬ ‫در درون ان وجود داشته باشد‪ ،‬ط راحی شده است‪ .‬جدا از این‬ ‫قضیه ما در انتخاب اینکه چه نقشی را ایفا کنیم بررس ی هایی‬ ‫را انجام دادیم‪ ،‬به این معنا که حزب نواندیشان باید تالشش‬ ‫این باشد که یک حزب گس��ترده ب رای جذب نیرو یا کسب‬ ‫قدرت باش��د یا اینکه یک جریان فک��ری را بتواند مدیریت‬ ‫کند‪ .‬یعنی حزبی از نخبگان اندیشه باشد که بتواند به تولید‬ ‫و توزیع اندیش��ه کمک کند و این باعث ش��ود خالء موجود‬ ‫فکری در جریان های سیاسی حتی در درون اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان را پر کند و بتواند به قدرت گیری اندیشه اعتدال‬ ‫و عقالنیت کمک کند تا اینکه گسترش اجتماعی خاصی را‬ ‫داشته باشد چون حالت نخست ضمن اینکه زیرساخت هایش‬ ‫در جامعه ما هنوز مهیا نیست هزینه های بسیار کالنی هم‬ ‫م ی برد و تعارض بین حزب نواندیشان و سایر احزاب اصولگرا‬ ‫را هم ممکن بود به وجود بیاورد‪ .‬یعنی همه احزاب اصولگرا از‬ ‫یک منظر به حوزه سیاسی نگاه م ی کنند‪ ،‬بناب راین نقشی را‬ ‫ب رای خود تعریف کردیم که این نقش بتواند منشا اثر بیشتری‬ ‫باش��د‪ ،‬ب رای این منظور حزب نواندیشان نخبگان اصولگرا و‬ ‫حتی نخبگان ملی را جلب و جذب م ی کند‪ ،‬اندیشه های انها‬ ‫را م ی پروراند و به عنوان یک حزب اثرگذار فکری نقش افرین‬ ‫است‪ ،‬ضمن انکه در حوزه جلب نیروها هم از مدل های جدید‬ ‫بهره م ی گیرد تا بتواند شبکه خود را در کشور گسترش دهد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ام�ا در انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری س�ال‬ ‫‪ 84‬جمعی�ت ایثارگ�ران از اق�ای دکت�ر قالیباف‬ ‫حمای�ت ک�رد و جامع�ه اسلامی مهندس�ین‬ ‫پش�تیبان اقای دکت�ر الریجانی ب�ود‪ ،‬بر همین‬ ‫اس�اس برخی حامی�ان او معتقدند اق�ای دکتر‬ ‫احمدی نژاد حق داشت بعد از پیروزی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری زیر بار پایبندی به تعهد حزبی‬ ‫نرود‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫در مجموع عملکرد احزاب اصولگرا را در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری موفق م ی دانید یا خیر؟‬ ‫ش�ما اش�اره ای به حزب نواندیش�ان داش�تید‪،‬‬ ‫فعالیت این حزب چگونه است؟ ایا همچنان در‬ ‫مرحله تاسیس قرار دارد؟‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬این گونه نیست که احزاب اصولگرا موفق نبودند‬ ‫چون این طور به نظر م ی اید که رئی س جمهور پیروز تعهدات‬ ‫حزبی و تشکیالتی خود را کنار م ی گذارد و تعلقات سیاس ی اش‬ ‫را منکر م ی شود‪ .‬اقای دکتر احمدی نژاد عضو شورای مرکزی‬ ‫دو حزب اصولگرا بود‪ .‬او در ش��ورای مرکزی دو حزب جامعه‬ ‫اس�لامی مهندس��ین و جمعیت ایثارگران انقالب اسالمی‬ ‫عضویت داش��ت اما بعد از اینکه روی کار امد‪ ،‬تعلق خودش‬ ‫را نسبت به اینها نادیده انگاش��ت و عمال برنامه انها را مورد‬ ‫توجه قرار نداد‪.‬‬ ‫چون در این صورت هر حزب دهها کاندیدای ریاست جمهوری‬ ‫خواهد داشت که این ب ی معنی است‪ .‬این ای راد ب ر م ی گردد به‬ ‫نوعی از فردگرایی که در اشخاص وجود دارد؛ بناب راین قبل از‬ ‫انکه فرد به حزب بپیوندد باید تعه��دات حزبی را مدنظر قرار‬ ‫دهد‪ .‬یک زمان است که شخص به حزب اعالم م ی کند که‬ ‫از دیدگاه ها‪ ،‬مواضع‪ ،‬ارمان ها و خطوط مصرح در اساس��نامه‬ ‫و مرامنامه این تش��کیالت سیاسی تبعیت م ی کنم‪ ،‬البته تا‬ ‫زمانی که شورای مرکزی متعهد به این خطوط باشد و وقتی‬ ‫هم احساس کند حزب از ان خطوط خارج شده‪ ،‬کنار م ی کشد؛‬ ‫اما زمانی هم است که فرد م ی گوید من به حزب م ی پیوندم‬ ‫به شرطی که رئی س جمهور بشوم‪ ،‬طبیعتا هیچ حزبی چنین‬ ‫تعهدی را به کسی نم ی دهد‪ .‬بناب راین تعهد حزبی باید ب رای‬ ‫کسانی که م ی خ واهند تکروی کنند‪ ،‬یکبار بازخ وانی شود‪ .‬روی‬ ‫همین اساس است که در احزاب معموال روند عضویت ساده‬ ‫نیس��ت‪ ،‬یعنی فرد صرفا با اعالم عضویت‪ ،‬عضو نم ی شود‪،‬‬ ‫باید دوران��ی را به عنوان هوادار بگذراند ت��ا باورها و افق های‬ ‫فکری اش همسو با حزب شود؛ بعد در یک روند طبیعی رشد‬ ‫کند اما متاس��فانه افراد از همان ابتدا که به عنوان عضو وارد‬ ‫حزب م ی ش��وند انتظار دارند حزب انها را مطرح کند و نهایتا‬ ‫تصمیمات انها بر تصمیمات جمع ارجح شود‪.‬‬ ‫بالطبع فراکسیون هایی در حوزه های مختلف به وجود م ی ایند‬ ‫که م ی توانند سامانی به نظریات و دیدگاه های مختلف احزاب‬ ‫بدهند؛ در چنین شرایطی احزاب اصولگرا به دور از اختالفات‬ ‫متعدد و متکثر نتای��ج مثبتی در انتخاب��ات و حرکت هایی‬ ‫سیاسی خود رقم خواهند زد‪ .‬به عبارت دیگر مجلس اعالی‬ ‫اصولگرایی‪ ،‬پارلمان اصولگرایان کشور است‪.‬‬ ‫کنگ�ره ح�زب نواندیش�ان چ�ه زمان�ی برگ�زار‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬مقدماتی را الزم دارد که هن��وز مقدمات ان مهیا‬ ‫نیست‪ .‬امیدواریم در اولین فرصتی که شرایط فراهم شود این‬ ‫کار انجام شود‪.‬‬ ‫مش�خص نم ی کنید قبل از انتخاب�ات مجلس‬ ‫خواهد بود یا بعد از ان؟‬ ‫‪ l‬در واقع رسیدن به معرفی افراد در انتخابات مجلس‬ ‫یا ریاس��ت جمهوری هدف غایی حزب با این خط مش ی ای‬ ‫که مشخص کردم نیست‪ ،‬بلکه ما اتفاقا تالش داریم حزب‬ ‫فصلی نباشیم و در طول سال کار کنیم و ضمن عضوگیری‪،‬‬ ‫اندیشه و فکر تولید و توزیع کنیم‪ .‬ما در عین حال در پی این‬ ‫هستیم که در اولین فرصت که شرایط مهیا شد کنگره حزب‬ ‫را برقرار کنیم‪g .‬‬ ‫‪37‬‬ ‫برگزاری کنگره‪ ،‬تکلیف‬ ‫دبیرکل اعتماد ملی را مشخص میکند‬ ‫خطایی کند باید پاس��خگو باش��د و خود مردم در مقابل او‬ ‫م ی ایستند ولی اگر احزاب نباشند و تریبون ها همه در اختیار‬ ‫حکومت قرار بگیرد ان وقت روز به روز مفاس��د‪ ،‬انحرافات‪،‬‬ ‫سوءاس��تفاده ها افزایش پیدا م ی کند و ابرو و حیثیت نظام و‬ ‫ملت مورد خدشه و خطر قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫تو گوی مثلث با رسول منتجب نیا‬ ‫گف ‬ ‫‪ l‬احزاب بهترین حلقه وصل بین مردم و حاکمیت‬ ‫هستند‪ ،‬احزاب م ی توانند اعتماد مردم را به حکومت بیشتر‬ ‫کنند‪ ،‬م ی توانند ضامن س�لامت حکومت باشند‪ ،‬م ی توانند‬ ‫ارتباط بین م��ردم و حاکمیت را تقویت کنند و از بس��یاری‬ ‫تخلفات پیشگیری کنند‪ .‬با نهادینه شدن حزب‪ ،‬در مجموع‬ ‫یک جامعه سالم‪ ،‬هماهنگ و مقتدر به وجود م ی اید‪ .‬عالوه‬ ‫بر اینکه یکی از کارهای احزاب ب رنامه ریزی ب رای اینده است‪،‬‬ ‫احزاب در طول س��ال به دنبال کار کارشناس��ی ب رای اجرای‬ ‫برنامه های اقتصادی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬فرهنگی و اجتماعی کشور‬ ‫هستند‪ .‬حاصل کار کارشناس��ی احزاب این خواهد بود که‬ ‫گام های بلندتری ب رای توس��عه و پیش��رفت کشور برداشته‬ ‫خواهد ش��د تا انکه فردی رئی س جمهور یا وزیر ش��ود و در‬ ‫فرصت کوتاه بخواهد برنامه ریزی کند‪ .‬یکی دیگر از وظایف‬ ‫مهم احزاب کادرسازی است وقتی نیروی انسانی در احزاب‬ ‫اموزش و دوره ببینند ب رای عهده داری مسئولی ت های مختلف‬ ‫اماده م ی شوند‪ ،‬بر همین اساس از جنب ه های مختلف حزب‬ ‫م ی تواند باعث سالمت‪ ،‬توسعه و اقتدار نظام و کشور باشد‪.‬‬ ‫رس�ول منتجب نیا می گوید در کنگره جدید درباره دبیر کل ح�زب اعتماد ملی تصمیم گیری خواهد ش�د‪ .‬با او‬ ‫تو گویی در مورد اخرین وضعیت حزب اعتماد ملی و نشست وزیر کشور با مسئوالن احزاب انجام دادیم‪.‬‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫وزیر کشور هفته گذشته نشست ه م اندیشی با‬ ‫‪ 60‬حزب فعال در عرصه سیاسی کشور داشت‪،‬‬ ‫این اقدام را چگونه م ی توان ارزیابی کرد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم این اقدام ب��ه نوبه خود اقدام مثبتی‬ ‫از طرف دولت اقای روحانی به ویژه وزارت کشور بود؛ حدود‬ ‫‪ 60‬دبیرکل یا عضو موث��ر احزاب قانونی در جلس��ه حاضر‬ ‫بودند و ‪ 4‬س��اعت وزیر کش��ور و معاونان او وقت گذاش��تند‬ ‫و ب��ه صحب ت های همه حاض��ران گوش دادن��د‪ .‬بعد از ان‬ ‫صحب ت هایی کردند و قول هایی را ب رای پیگیری مطالبات‬ ‫احزاب دادند‪ .‬در مجموع نفس قضیه مثبت بود و باتوجه به‬ ‫رویکرد اقای روحانی و وزارت کشور دولت او من فکر م ی کنم‬ ‫برگزاری این نشست نمایشی نبود بلکه م ی توان ان را سراغاز‬ ‫خوبی ب رای تقویت رابطه دولت با احزاب دانس��ت‪ .‬بناب راین‬ ‫رحمان ی فضلی‪ ،‬وزیر کشور قول داد جلسات اینده را در حضور‬ ‫اقای رئی س جمهور و سپس در حضور روسای قوا برگزار کند‪.‬‬ ‫او همچنین ب رای حل مش��کالت خانه احزاب و بازگشایی‬ ‫ان وع��ده داد‪ .‬امیدواری��م بتواند به همه ای��ن وعده ها ب رای‬ ‫براورده کردن انتظارات احزاب جامه عمل بپوشاند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ترکیب احزاب مدعو و تنوع انها قابل قبول بود یا‬ ‫انکه بهتر م ی دیدید که احزاب دیگری هم در ان‬ ‫جلسه ه م اندیشی حضور م ی داشتند؟‬ ‫‪ l‬احزاب و تشکل ها تع دادشان خیلی زیاد است‪240 .‬‬ ‫حزب شناسنامه دار در کش��ور داریم‪ ،‬اگر قرار به دعوت همه‬ ‫بود‪ ،‬امکان اینکه نقطه نظ رات همه به طور شفاهی اخذ شود‬ ‫وجود نداشت‪ ،‬بناب راین تشکل های سیاسی به احزاب فعال‬ ‫و نیمه فعال تقسیم شدند و این ‪ 60‬گروه احزاب فعال بودند‬ ‫که در قدم اول دعوت شدند‪ .‬قطعا دعوت از ما بقی احزاب در‬ ‫دستورکار قرار دارد‪ .‬به لحاظ تنوع احزابی که دعوت شدند نیز‬ ‫باید گفت از همه سالیق سیاسی اعم از اصالح طلب‪ ،‬اصولگرا‬ ‫و مستقل در ان جلسه حضور داش��تند‪ ،‬البته هیچ چهره ای‬ ‫از احزاب منحل شده س��ازمان مجاهدین انقالب اسالمی و‬ ‫حزب جبهه مشارکت دعوت نبود اما چهره های اصالح طلبی‬ ‫همچون من‪ ،‬اقای کرباس��چی‪ ،‬کواکبیان و نماینده مجمع‬ ‫روحانیون مبارز در انج��ا بودند‪ .‬از اصولگرای��ان نیز اقایان‬ ‫مهندس باهنر‪ ،‬حبیبی و دیگران دعوت را قبول کرده و در ان‬ ‫نشست حاضر بودند‪ .‬به طور کلی تقسیم بندی خوبی شده‬ ‫بود و به حسب ظرفیتی که سالن جلسه داشت‪ ،‬دعوت وزیر‬ ‫کشور از احزاب و تشکل های سیاسی قابل قبول بود‪.‬‬ ‫در قی�اس با دول�ت احمدی ن�ژاد‪ ،‬برگ�زاری این‬ ‫جلس�ات در دولت اقای روحانی از چ�ه نوع نگاه‬ ‫و رویک�ردی به عرص�ه فعالیت اح�زاب حکایت‬ ‫م ی کند؟ به نظر شما دولت یازدهم واقعا قصد دارد‬ ‫در امور حکومتی احزاب را مشارکت دهد؟‬ ‫‪38‬‬ ‫‪ l‬کال ای��ن رویکرد همان ط��ور که در ش��عارها و‬ ‫وعده ه��ای انتخاباتی اقای روحانی وجود داش��ت‪ ،‬در عمل‬ ‫هم دقیقا به منصه ظهور رسید و نقطه مقابل دولت نهم و‬ ‫دهم است‪ .‬ان دولت مدعی بود که با وجود بسیج‪ ،‬هیات های‬ ‫مذهبی‪ ،‬روحانیت و مساجد نیازی به احزاب نداریم‪ ،‬این حرف‬ ‫خالف قانون اساس��ی و قوانین ع��ادی و دیدگاه های امام و‬ ‫رهبری است‪ .‬روحانی از ابتدا نگاهش این بود که تشکل های‬ ‫مدنی و احزاب تقویت شوند‪ ،‬از این رو انها را به کار گرفت تا‬ ‫جامعه دچار اعوجاج و خودس��ری در فعالی ت های سیاس��ی‬ ‫نشود‪ ،‬بناب راین این دو رویکرد نقطه مقابل هستند و ان شاءاهلل‬ ‫در عمل هم اثار مثبت این نگاه دولت یازدهم را مش��اهده‬ ‫خواهیم کرد‪ .‬اقایان ب رای اصالح قانون احزاب و حمایت های‬ ‫قانونی و قضایی از فعالیت تشکل های سیاسی وعده دادند‬ ‫که این مسائل ‪ 180‬درجه با رویکرد دولت گذشته فاصله دارد‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما زم�ان ان رس�یده که نظ�ام حزبی‬ ‫جایگزین شرایط فعلی شود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬هنوز تحقق این امر را زود م ی دانم چون بعد‬ ‫از ‪ 35‬سال شاهد نیس��تیم که در جامعه تحزب نهادینه شده‬ ‫باشد و در بین مردم به عنوان یک ضرورت تلقی شود؛ البته‬ ‫این مساله متاثر از عوامل مختلفی است که بخشی به اجزای‬ ‫حکومت‪ ،‬بخشی به احزاب و بخشی به نگاه مردم ب ر م ی گردد‪.‬‬ ‫در کل هنوز فرهنگ تحزب در جامعه رسوخ نکرده که ما در‬ ‫انتظار نظام حزبی باش��یم ولی باید رفته رفته به ان س��مت‬ ‫برویم‪ .‬ابتدا باید اح��زاب را تقویت کنیم تا انها جایگاه خود را‬ ‫بشناسند و می زان اثرگذاری خودشان را در جامعه بیشتر تجربه‬ ‫کنند‪ ،‬بعد از انکه احزاب قوی و فعال ش��دند و دیگر فعالیت‬ ‫فصلی نداشتند‪ ،‬رفته رفته مردم به انها گرایش پیدا م ی کنند‬ ‫و در سال های نه چندان دور م ی توان شاهد حاکم شدن نظام‬ ‫حزبی در کش��ور بود‪ .‬در چنین ش��رایطی مردم قبل از انکه‬ ‫نگاه به شخص کاندیدا کنند‪ ،‬ارمان ها و برنامه های حزب او‬ ‫را مورد ارزیابی قرار م ی دهند‪ ،‬به عبارت دیگر با نگاه حزبی به‬ ‫کاندیدای مدنظر خود رای خواهند داد تا حزب او بعدها بتواند‬ ‫پاسخگوی فرد فرد مردم باشد‪ ،‬نه انکه نامزد پیروز روز پس‬ ‫از انتخابات بسیاری از شعارها و وعده های انتخاباتی خود را‬ ‫انکار کند و به هی چ وجه پاسخگوی مردم نباشد‪.‬‬ ‫یعنی اگ�ر جای�گاه ح�زب در جامع�ه تقویت و‬ ‫نهادینه ش�ود‪ ،‬قدرت پاس�خگویی حاکمیت به‬ ‫مردم افزایش پیدا م ی کند؟‬ ‫‪ l‬قطع��ا این طور اس��ت‪ ،‬باالخره یک��ی از نتایج و‬ ‫فلس��فه های وجودی احزاب نظارت بر ق��درت و نقد قدرت‬ ‫است‪ .‬وقتی احزاب بر امور حاکمیتی نظارت کردند از طریق‬ ‫قانونی عملکرد دس��تگاه های حکومتی مختل��ف را رصد‬ ‫خواهند کرد و طبیعی است که مسئوالن دستگاه ها خود را‬ ‫جمع و جور م ی کنند؛ به این ترتیب جلوی بسیاری از تخلفات‬ ‫گرفته م ی ش��ود‪ .‬ضمن انکه مردم در جریان جزئیات کارها‬ ‫قرار م ی گیرند‪ .‬بر همین اساس اگر جزیی از اجزای حکومت‬ ‫در واقع شما معتقدید پاسخگویی و نقادی احزاب‬ ‫سالمت عرصه سیاسی کشور را تضمین م ی کند؟‬ ‫چرا دولت ها در ایران همواره خود را رقیب احزاب‬ ‫تصور م ی کردند؟‬ ‫‪ l‬دولت ها متفاوت بودند‪ ،‬دولت اقای خاتمی خودش‬ ‫را انصافا رقیب احزاب نم ی دید چون در دوره ریاست جمهوری‬ ‫او احزاب ج��ان گرفتند‪ .‬تع��داد زیادی پروان��ه فعالیت ب رای‬ ‫تش��کل های سیاسی صادر ش��د‪ ،‬وزیر کش��ور دائما با انها‬ ‫جلسه داشت‪ ،‬منش��ور اخالقی ب رای فعالیت احزاب تدوین‬ ‫شد‪ ،‬دولت به تشکل های سیاسی یارانه پرداخت کرد‪ ،‬در کل‬ ‫جهت گیری دولت به س��وی تقویت احزاب و نهادینه کردن‬ ‫نظام حزبی در کشور بود‪ .‬دولت های قبل از ان هم به دلیل‬ ‫شرایط جنگی یا بازسازی کش��ور کمتر به این مساله توجه‬ ‫کردند ولی مقابله و مخالفتی با فعالیت احزاب نداش��تند اما‬ ‫دولت نهم و دهم از همان اغاز کار با فعالیت احزاب مخالفت‬ ‫کرد‪ ،‬دلیل مخالفتش هم این بود که احزاب م ی خواس��تند‬ ‫دولت را نقد کنند و از انجا که مسئوالن اجرایی از نقد و نظارت‬ ‫فراری بودند‪ ،‬چنین نقدی را ب ر نم ی تابیدن��د‪ .‬در کل احزاب‬ ‫جای دولت را تنگ نم ی کنند‪ ،‬بلکه وظایف قانونی دارند و در‬ ‫همان چارچوب عمل م ی کنند‪ ،‬البته این نظارت فقط شامل‬ ‫قوه مجریه نم ی شود‪ ،‬بلکه قوای دیگر را هم در بر م ی گیرد‪.‬‬ ‫االن حزب اعتماد ملی در چه وضعیتی قرار دارد؟‬ ‫‪ l‬حزب س�لامت و اعتبار قانون ی اش را حفظ کرده‬ ‫است‪ .‬نیروهایش در سطح کش��ور هم اکنون ب رای فعالیت‬ ‫رسمی اماده م ی شوند‪ ،‬البته فعال جلسات و نشس ت های انها‬ ‫غیررسمی است و حزب همچنان به کار خودش به صورت‬ ‫غیررس��می ادامه م ی دهد چون دبیرکلش در حصر خانگی‬ ‫اس��ت‪ ،‬ضمن انکه در حمله ای که س��ال ‪ 88‬به دفتر حزب‬ ‫ش��د ‪ -‬که البته این حمله هیچ جنبه قانونی نداشت و بعد‬ ‫هم هیچ نهادی مسئولیت ان را نپذیرفت‪ -‬حمله کنندگان‬ ‫مدارک‪ ،‬اموال‪ ،‬اطالعات و اس��ناد حزب را بردند و بر همین‬ ‫اساس امروز ما ب رای فعالیت رسمی مش��کل داریم‪ .‬ما باید‬ ‫ب رای جمع اوری اس��ناد و مدارک دوباره از صفر شروع کنیم‪.‬‬ ‫امیدوار و منتظریم که هرچ��ه زودتر وضعیت دبیرکل حزب‬ ‫مشخص شود و کسانی هم که اموال حزب را تصاحب کردند‪،‬‬ ‫ان اموال را به ما برگردانند تا از ان اموال ب رای فعالیت مجدد‬ ‫حزب استفاده کنیم‪.‬‬ ‫یکی از اعضای کمیس�یون ماده ‪ 10‬احزاب گفته‬ ‫بود حزب اعتماد ملی برای فعالیت دوباره ضمن‬ ‫اصالح اساس�نام ه اش‪ ،‬باید کنگره جدید برگزار‬ ‫کند‪.‬‬ ‫‪ l‬اساس��نامه را که هر بار در زم��ان برگزاری کنگره‬ ‫اصالح نم ی کنن��د‪ .‬منظور او این بوده که هر س��ال یک بار‬ ‫طبق اساس��نامه حزب باید کنگره برگزار و ش��ورای مرکزی‬ ‫انتخاب کند‪ .‬چند سالی است که به لحاظ توقف فعالیت کار‬ ‫حزب‪ ،‬کنگره برگزار نشده و به مجردی که تصمیم بگیریم به‬ ‫صورت رسمی فعالیت را اغاز کنیم باید در خواست برگزاری‬ ‫کنگره کنیم تا در کنگره ش��ورای مرکزی انتخاب شود‪ .‬بله‪،‬‬ ‫ما هم قبول داریم که ب رای از س��رگیری فعالیت رسمی باید‬ ‫نخست کنگره برگزار کنیم‪.‬‬ ‫ش�ورای مرکزی حزب اعتماد ملی نیز جلس�ات‬ ‫غیررسمی برگزار م ی کند؟‬ ‫‪ l‬اینکه همه اعضای ش��ورای مرکزی در جلس��ه‬ ‫غیررس��می حضور پیدا کنند‪ ،‬خیر اما مجموعه هایی ب رای‬ ‫اینکه ارتباط ها محفوظ بماند و از حال هم خبردار ش��وند و‬ ‫بتوانند خودشان را ب رای فعالیت رسمی حزب در اینده اماده‬ ‫نگه دارند‪ ،‬جلسات و نشس ت هایی با هم دارند‪ .‬ما گفتیم این‬ ‫ارتباط ها را حفظ کنیم و جلس��ات غیررسمی را حتما داشته‬ ‫باشیم تا ارتباط و تماس های حزبی از بین نرود‪.‬‬ ‫ایا اعتماد ملی سرنوشت خودش را به سرنوشت‬ ‫اقای کروبی گره زده است؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬االن بحث دبیرکل است‪ .‬هنوز اقای کروبی‬ ‫دبیرکل است و کسی او را از دبیرکلی عزل نکرده است‪ .‬وقتی‬ ‫کنگره جدید برگزار ش��ود‪ ،‬ان موقع هر تصمیمی در کنگره‬ ‫گرفته شود به مرحله اجرا در م ی اید‪.‬‬ ‫از انجا که مشخص نیس�ت چه زمانی وضعیت‬ ‫حصر خانگی اقای کروبی به پایان م ی رسد‪ ،‬حزب‬ ‫تا چه زمان نامعلومی م ی خواهد دست نگه دارد و‬ ‫خود را از فعالیت حزبی محروم کند؟‬ ‫‪ l‬این گاهی اثر وضعی اس��ت‪ .‬وقتی در جامعه ما‬ ‫یک نفر قوی ش��د و قدرت و پول زیادی به دست اورد تاثیر‬ ‫بیشتری در جامعه م ی گذارد‪ .‬حزب هم جدای از افراد جامعه‬ ‫نیست‪ .‬احزاب اگر قدرتمند شدند م ی توانند تاثیرگذاری شان را‬ ‫افزایش بدهند‪ .‬اوایل انقالب نیز بعضی احزاب در کنار حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی فعالیت م ی کردند اما حرف اخر را حزب‬ ‫جمهوری اسالمی م ی زد ‪ .‬به این دلیل نبود که او خود را پدر‬ ‫یا مادر احزاب دیگر م ی دانست بلکه حزب جمهوری اسالمی‬ ‫حزبی بود که به دالیل مختلف توانسته بود جایگاه بهتری‬ ‫را کسب کند‪.‬‬ ‫به ه ر حال در شرایط جدید حزب اعتماد ملی جزو احزابی‬ ‫اس��ت که این ظرفیت را دارد که بتواند خود را توسعه دهد و‬ ‫می زان اثرگذاری اش را بیشتر کند‪ ،‬البته نه به عنوان پدر خوانده‬ ‫یا مادرخوانده دیگر احزاب اصالح طلب‪ .‬همه احزاب کش��ور‬ ‫در کنار هم هس��تند و باید با صمیمیت در فضای سیاسی‬ ‫فعالیت کنند و با هم رقابت سالم داشته باشند تا یک جامعه‬ ‫مترقی و روبه رشدی را شاهد باشیم‪.‬‬ ‫وضعیت تش�کیالتی اصالح طلبان را قابل قبول‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬ان شاءاهلل احزاب و سالیق مختلف اصالح طلبی‬ ‫به سمت تشکیل یک جبهه واحد پیش م ی روند تا با اتحاد و‬ ‫انسجام هرچه بیشتر با هم کار و فعالیت کنند‪.‬‬ ‫مثال چه کسانی؟‬ ‫‪ l‬یک نفر نیست‪ ،‬تعداد قابل توجهی از چهره های‬ ‫معروف هس��تند که اثرگذارند‪ .‬هر کسی مقبولیت بیشتری‬ ‫در جامعه داش��ته باش��د‪ ،‬طبیعتا در جامعه احزاب م ی تواند‬ ‫موثرتر باشد‪.‬‬ ‫در این حالت اس�ت که دوباره نق�ش جریانی به‬ ‫جای جایگاه حزبی تقویت م ی شود؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬جایگاه حزبی به قوت خود باقی است‪ ،‬منتها‬ ‫احزابی که همگرا و هماهنگ هستند م ی توانند جبهه واحدی‬ ‫را تشکیل دهند و به صورت یک جبهه هماهنگ پیش بروند‪.‬‬ ‫درون جبهه ممکن اس��ت ده ها حزب همگرا اما با س�لایق‬ ‫مختلف وجود داش��ته باشند ولی وجه مش��ترک را انتخاب‬ ‫م ی کنند‪ .‬همین وجه مشترک عامل تشکیل جبهه م ی شود‬ ‫تا یک جریان سیال و مواج سیاسی به وجود اید‪.‬‬ ‫اصالحات بس�تر الزم برای ش�کل گیری چنین‬ ‫جبهه ای را در درون خود دارد؟‬ ‫بله دارد‪.‬‬ ‫اما شاهد رکود تش�کیالتی در جریان اصالحات‬ ‫هستیم؟‬ ‫‪ l‬در اینده اثار حضور پ ر برکتش را خواهیم دید‪ .‬این‬ ‫تحرک اغاز شده است‪ .‬به هر حال اصالح طلبان در حد خود‬ ‫ب رای اینده بهتر و کشور مترق ی تر تالش م ی کنند‪.‬‬ ‫اقای خاتمی نیز برای شکل گیری چنین جبهه ای‬ ‫در جری�ان اصالح�ات ه م اکن�ون نقش افرین�ی‬ ‫م ی کند؟‬ ‫سیاست‬ ‫ش�ما گفتی�د کار حزب ی ک�ردن نبای�د متکی بر‬ ‫فرد باش�د‪ ،‬ایا اینکه ح�زب اعتماد مل�ی منتظر‬ ‫سرنوشت یک فرد بماند و فعالیت خود را متوقف‬ ‫نگه دارد‪ ،‬متضاد با کار حزبی نیست؟‬ ‫ش�ما منکر این هس�تید ک�ه حزب مش�ارکت و‬ ‫سازمان مجاهدین انقالب اسلامی قبل از انکه‬ ‫منحل شوند خط دهنده سایر احزاب اصالح طلب‬ ‫بودند؟‬ ‫‪ l‬محوری��ت خاصی نیس��ت‪ .‬طبیعت��ا چهره های‬ ‫شاخصی هس��تند که انها م ی توانند در اصالحات بیشترین‬ ‫تاثیر را بگذارند‪.‬‬ ‫‪ l‬یکی از چهره های فعال و موثر اقای خاتمی است‬ ‫اما در کنار ایشان افراد دیگری هم هستند که ب رای تشکیل‬ ‫این جبهه تالش م ی کنند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬باالخره اقای کروبی دبی��رکل حزب اعتماد ملی‬ ‫اس��ت‪ .‬هنوز ما کنگره نگذاشتیم و ش��ورای مرکزی جدید‬ ‫انتخاب نش��ده‪ .‬طبیعی اس��ت به ه ر حال اقای کروبی که‬ ‫هم ب رای ُتاس��یس حزب از حیثیت خودش مایه گذاش��ت‪،‬‬ ‫از مسئولی ت های کالن خود اس��تعفا و از حیثیت اجتماعی‬ ‫خود هزینه کرد و ه��م از نظر مالی امکانات وس��یعی را در‬ ‫اختیار حزب قرار داد تا این تشکل سیاسی ظرف سه‪ ،‬چهار‬ ‫سال به این مرحله برسد حقی بر گردن حزب دارد و تا زمانی‬ ‫که او بخواهد با حزب ارتباط داشته باشد این حق باید محترم‬ ‫شمرده شود‪.‬‬ ‫حزب مادر در جریان اصالح طلب ایفای نقش کند؟‬ ‫‪ l‬ما اصال حزب م��ادر و پدر در جری��ان اصالحات‬ ‫نداریم‪ .‬احزاب متناسب ظرفی ت ش��ان باید رقابت‪ ،‬تالش و‬ ‫فعالیت کنند‪ .‬حاال یک حزبی ممکن است تالش بیشتری‬ ‫داشته باشد‪ ،‬قدرت و کادر بیش��تری به دست اورد‪ ،‬در مقابل‬ ‫یک حزب ش��اید در چنی��ن مولفه هایی ب��ه موقعی ت های‬ ‫حداقلی برسد‪.‬‬ ‫محوریت این جبه�ه را مجم�ع روحانیون مبارز‬ ‫خواهد داشت یا حزب اعتماد ملی؟‬ ‫م�ا اصال ح�زب م�ادر و پدر در‬ ‫جریان اصالح�ات نداریم‪ .‬احزاب‬ ‫متناسب ظرفی ت شان باید رقابت‪،‬‬ ‫تالش و فعالیت کنند‬ ‫‪ l‬امیداریم به زودی زود وضعیت اقای کروبی روشن‬ ‫شود‪ .‬نش��انه هایی که م ی بینیم حاکی از این است که دارد‬ ‫قضایا حل م ی شود‪ .‬اگر بعضی از افراطیون و تندروها اجازه‬ ‫دهند‪ ،‬ان شاءاهلل صفا و صمیمیت و وحدت و انسجام بیشتر‬ ‫در کشور به وجود م ی اید‪.‬‬ ‫خانواده اقای کروبی از عدم توانایی جس�مانی‬ ‫او صحبت م ی کنند‪ ،‬چطور کسی با این وضعیت‬ ‫جسمانی م ی تواند همچنان مسئولیت دبیرکلی‬ ‫یک حزب را در اختیار داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬چرا نم ی تواند؟ باالخره مسئولیت حزب یک کار‬ ‫فیزیکی نیست‪ .‬مهم هدایت‪ ،‬رهنمود دادن و نظر دادن است‬ ‫چون اقای کروبی به عنوان یک شخصی ت محوری از ابتدای‬ ‫انقالب در احزاب و تشکل های سیاسی مختلف کشور بود‪،‬‬ ‫پس م ی تواند‪.‬‬ ‫با توج�ه ب�ه اینکه ح�زب مش�ارکت و س�ازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسلامی منحل ش�دند حزب‬ ‫اعتماد ملی این ظرفی�ت را دارد که ب ه عنوان یک‬ ‫‪39‬‬ ‫نقدونظر‬ ‫چالشی به نام احزاب دولت ساخته‬ ‫هزینهکارسیاسی‬ ‫بایدپایینبیاید‬ ‫حسین کنعانی مقدم‬ ‫دبیرکل حزب سبز‬ ‫سیاست‬ ‫دیدار وزیر کشور با احزاب اغاز خوبی ب رای ایجاد حرکت‬ ‫و شور و نشاط سیاسی مجدد در احزاب کشور ارزیابی م ی شود‪.‬‬ ‫احزاب در دیدار با وزیر کشور‪ ،‬دغدغه های خود را مطرح کردند‬ ‫و وزیر کشور نیز با صبر و حوصله به نظ رات دبی ران کل احزاب‬ ‫گوش فرا داد‪ .‬در واقع این نشست‪ ،‬شروع خوبی ب رای فعالیت‬ ‫موثر احزاب در دولت جدید بود‪ ،‬به شرط اینکه وعده های وزیر‬ ‫کشور مبنی بر اغاز فعالیت مجدد خانه احزاب و نظرخواهی از‬ ‫احزاب ب رای اصالح قانون احزاب و تقدیم الیحه جرم سیاسی‬ ‫از سوی دولت به قوه قضائیه رنگ جدی تری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫در صورت عملی شدن این وعده ها‪ ،‬م ی توان گفت که هزینه‬ ‫کار سیاسی در کشور کاهش خواهد یافت‪ .‬احزاب به عنوان‬ ‫جایگاهی که در اداره سیاسی یک کش��ور دارند‪ ،‬م ی توانند‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ایا بهار احزاب فرا رسیده است؟‬ ‫اغاز تالش برای تئوریزه کردن تحزب در ساختار سیاسی ایران‬ ‫تحزب در ای ران هرگز نهادینه نشده‪ ،‬در زمانی کوتاه م ی ایند و در فاصله ای اندک م ی روند‪ .‬به دیگر سخن اینکه گروه هایی که‬ ‫نام حزب را یدک م ی کشند استمرار در زمان ندارند؛ این شاید ساده ترین تصویری باشد که بتوان از وضعیت احزاب در ساختار سیاسی‬ ‫ای ران ترسیم کرد؛ گویا به جای حرکت به سمت تحزب نوعی حزب گریزی نهادینه شده است‪.‬‬ ‫در همه سال های اخیر احزاب فقط هنگامه انتخابات بوده که رخی نشان داده اند و از بودنشان نشانی هویدا ساخته اند؛ قبل و‬ ‫بعد از ان بروزی از انها مشاهده نم ی شود‪.‬‬ ‫ت محوری قابل توجه و مورد اتکا ب رای‬ ‫ساختار سیاسی در ای ران مبتنی بر حزب و احزاب نیس��ت‪ .‬انها اگرچه در زمان انتخابا ‬ ‫شخصی ت ها و اهالی حاضر در رقابت م ی شوند‪ ،‬اما کارکرد دیگری در این ساختار ندارند‪ .‬به بیان دیگر وقتی انتخابات تمام م ی شود‪،‬‬ ‫فرد منتخب هیچ تعهدی به حزبی که مستظهر به حمایت از ان بوده احساس نم ی کند‪ .‬در واقع هیچ رابطه دقیق و تعریف شده ای‬ ‫میان نمایندگان حزبی و خود حزب وجود ندارد و ب ی شک چنین است که احزاب به حاشیه رانده م ی شوند‪.‬‬ ‫این اما تنها یک سوی داستان است‪ .‬طنز تلخ ماجرا انجاست که هر کس در ای ران به قدرت رسیده‪ ،‬زمینه تشکیل یک حزب‬ ‫را فراهم اورده؛ تشکیالتی که در فرهنگ سیاسی ای ران به « حزب دولت ساخته» شهره است‪.‬‬ ‫ظاهرش اگر چه ویترینی از یک حزب دارد اما باطنش تشکیالتی است که خواسته های دولتمردان را در سایر ارکان قدرت از‬ ‫پارلمان گرفته تا نهادهایی مانند شورای شهر دنبال م ی کند‪.‬‬ ‫مرور رخدادهای سیاسی چند سال اخیر تصویری روشن از انچه در این باب رخ داده را نمایان م ی سازد‪.‬‬ ‫«تحزب‪ ،‬پاشنه اشیل سیاست ای رانی است‪ ».‬این گزاره البته مورد توافق تحلیلگران و سیاستمداران بسیاری هم هست‪.‬‬ ‫نبود احزاب قدرتمند و صاحب نظر اسی ب های فراوانی برجای گذاشته است‪.‬‬ ‫حاال گویا راهی نیست جز تالش ب رای تئوریزه کردن تحزب در س��اختار سیاسی ای ران‪ .‬فرهنگ حزب پذیری باید حاکم شود‬ ‫میان اهالی سیاست‪.‬‬ ‫شنبه گذشته شاید اولین قدم‪ ،‬ه ر چند کوچک در این راستا برداشته شد‪.‬‬ ‫همه احزاب زیر یک سقف؛ رخدادی تازه و البته تجربه نش��ده در تاریخ سیاسی ای ران‪ .‬یک همنشینی سیاسی که همه حق‬ ‫حرف زدن داشتند‪.‬‬ ‫شاید روزگار خوب تحزب در ای ران فرا رسیده باشد‪ .‬دوران جدیدی که احزاب به تشکل هایی موثر تبدیل شده و انچنان پیش روند‬ ‫که به جزیی مانا در ساختار سیاسی ای ران بدل شوند‪ .‬شاید ان هنگام باشد که بتوان میوه تحزب را در ای ران چید‪.‬‬ ‫ایا با قدم اولی که در دولت حسن روحانی برداشته شده‪ ،‬م ی توانیم امیدوار باشیم که بهار احزاب فرا رسیده است؟‬ ‫باید منتظر گذر زمان باشیم‪g .‬‬ ‫‪40‬‬ ‫بهار احزاب در سایه حذف حزب گریزی‬ ‫رکن سوم‬ ‫دموکراسی‬ ‫محمدرضا راه چمنی‬ ‫دبیرکلحزبوحدتوهمکاریملی‬ ‫رویکرد دولت تدبیر و امید نسبت به احزاب مثبت است‬ ‫و تالش حمایتی و تقویتی دولت باتوجه به اولین گام دولت‬ ‫در برگزاری نشست هم اندیشی با احزاب به خوبی به چشم‬ ‫م ی خورد‪ .‬دعوت از ‪ 60‬حزب سیاسی فعال کشور به می زبانی‬ ‫وزارت کش��ور به خوبی نش��ان داد که عزم دولت یازدهم در‬ ‫تقویت احزاب سیاسی و رفع معضالت س��اختاری فعالیت‬ ‫احزاب‪ ،‬جدی اس��ت‪ .‬احزاب نیز احساس م ی کنند که دولت‬ ‫یازدهم قرار اس��ت با انها تعامل خوبی داشته باشد‪ .‬در واقع‬ ‫به نظر م ی رسد که با روی کار امدن دولت تدبیر و امید‪ ،‬یک‬ ‫اراده قوی در کش��ور ب رای رس��یدن احزاب به جایگاه واقعی‬ ‫خود در اداره امور کشور به وجود امده است تا به عنوان رکن‬ ‫سوم دموکراسی در نقش افرینی بیشتر در تصمیم سازی ها و‬ ‫دفاع از حقوق مردم به وظایف ذاتی خود عمل کند‪ .‬بناب راین‬ ‫گام نخس��ت دولت تدبیر و امید دکتر روحان��ی در برگزاری‬ ‫سیاست‬ ‫نشست هم اندیشی وزارت کش��ور با احزاب و اعالم موافقت‬ ‫وزیر کشور با تداوم این جلس��ات و برگزاری جلسه بعدی با‬ ‫حضور رئی س جمهور‪ ،‬نش��ان م ی دهد که سیاس��ت ایشان‬ ‫بر نهادینه کردن احزاب و تحزب گرایی در کش��ور است‪ .‬در‬ ‫مجموع برگزاری این نشست اقدام پس��ندیده و ارزنده ای از‬ ‫سوی وزیر کشور بود‪ .‬امیدواریم با تکرار این قبیل جلسات‪،‬‬ ‫فضای بانشاطی در کشور به وجود بیاید و جریانات سیاسی‬ ‫مختلف احس��اس کنند که م ی توانند در تصمیم س��ازی ها‬ ‫و تصمیم گیری ها نق��ش موثری ایفا کنند و در پیش��رفت‬ ‫کشور و مس��ائل مرتبط با بهبود زندگی مردم بیشتر نقش‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫با ادامه این رون��د‪ ،‬احزاب م ی توانن��د در صحنه هایی‬ ‫مثل انتخابات‪ ،‬حضور پرش��ورتری داشته باشند و امیدواریم‬ ‫موانعی که بر سر راه فعالیت احزاب وجود دارد‪ ،‬برداشته شود‬ ‫و اقداماتی که م ی تواند فرهنگ تحزب را در کشور نهادینه‬ ‫کند‪ ،‬گسترش یابد‪.‬‬ ‫حزب گریزی در کشور‪ ،‬از موانع پی ش روی احزاب است‬ ‫و ب رای رفع ان باید طوری برنامه ریزی کنیم که عضویت در‬ ‫یک حزب یا گروه سیاسی به عنوان یک ارزش تلقی شود نه‬ ‫ضدارزش‪.‬‬ ‫همچنین نباید حزبی که دارای پروانه فعالیت است‪،‬‬ ‫به دنبال مجوز گرفتن از اماکن باش��د‪ .‬برداش��تن گام های‬ ‫اجرایی و تداوم نشس��ت های هم اندیش��ی احزاب م ی تواند‬ ‫فضایی را ایجاد کند تا احزب به عنوان رکن سوم دموکراسی‬ ‫در کشور جایگاه واقعی خود را پی دا کنند و به معنای واقعی در‬ ‫مسائل مختلف کشور نقش افرین باشند‪.‬‬ ‫ب رای تحقق این هدف که اموری همچون نقش افرینی‬ ‫در مدیری��ت اجرای��ی‪ ،‬تاثیرگ��ذاری در مصوب��ات مجلس‪،‬‬ ‫حضور در ش��وراها و مدیریت ش��هری‪ ،‬کمک به سیاس��ت‬ ‫داخلی و خارجی و توس��عه و بهبود زندگی مردم را ش��امل‬ ‫م ی شود‪ ،‬احزاب باید مورد حمایت قرار گیرند و در عین حال‬ ‫مشکالتشان مورد بررس��ی قرار گیرد و ب رای رفع هر کدام از‬ ‫انها راهکارها و تدابیر الزم اندیشیده شود‪.‬‬ ‫در واق��ع اگ��ر بنا بر این اس��ت ک��ه فعالی��ت احزاب‬ ‫ج��دی گرفته ش��ود‪ ،‬طبیعی اس��ت ک��ه وزارت کش��ور یا‬ ‫مجل س شورای اسالمی م ی توانند با اصالح قانون انتخابات‪،‬‬ ‫معرفی نامزدها از سوی یکی از احزاب شناسنامه دار را به عنوان‬ ‫یکی از شروط حضور در انتخابات قلمداد کنند تا با معرفی‬ ‫نامزدها از س��وی اح��زاب‪ ،‬نخبگان به عضوی��ت در احزاب‬ ‫احساس نیاز کنند‪ .‬این مس��اله خود به خود باعث م ی شود‬ ‫که در فضای سیاس��ی‪ ،‬افراد به عضویت در حزب تش��ویق‬ ‫شوند و فرهنگ تحزب شکل بگیرد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬اگر دولت‬ ‫و مجلس روش معرفی اس��تانی نامزدها را ب��رای انتخابات‬ ‫مجلس برگزینن��د‪ ،‬موجب تقویت احزاب م ی ش��وند‪ .‬به هر‬ ‫حال م ی توان با اصالح قانون انتخابات‪ ،‬برگزاری نشس ت های‬ ‫دوره ای هم اندیشی با احزاب‪ ،‬فعال کردن مجدد خانه احزاب‬ ‫به عنوان یک تشکل صنفی تقویت کننده و پیگیر مشکالت‬ ‫احزاب‪ ،‬اختصاص شبکه خاصی به نام احزاب در صدا و سیما‬ ‫و‪ ...‬م ی توان به تقویت فرهنگ تحزب کمک کرد‪.‬‬ ‫در این بین نقش صدا و سیما به عنوان رسانه ملی در‬ ‫گسترش تحزب غیر قابل انکار است‪ .‬این رسانه م ی تواند با‬ ‫اختصاص ش��بکه ای ویژه به احزاب فضایی را ایجاد کند که‬ ‫نمایندگان احزاب نظ رات خود را درباره مسائل مختلف بیان‬ ‫کنند؛ چراکه تا وقتی مردم با نظ رات احزاب اش��نا نباش��ند‪،‬‬ ‫طبیعتا با انها ارتباط برقرار نم ی کنند و به عضویت در احزاب‬ ‫رغبتی نشان نم ی دهند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬صدا و سیما م ی تواند‬ ‫از کارشناسان احزاب در میزگردها استفاده کند تا نظ رات انها‬ ‫درباره مسائل مختلف مشخص ش��ود‪ .‬این اقدام م ی تواند‬ ‫ب رای ایجاد شور و نش��اط در فعالیت حزبی موثر واقع شود‪.‬‬ ‫س��ایر رس��انه ها مانند خبرگزاری ها و رس��انه های مکتوب‬ ‫ب��ا فراهم کردن فضایی ب��رای اب راز عقاید و نظ��رات احزاب‬ ‫م ی توانند به س��هم خود به نهادینه شدن فرهنگ تحزب در‬ ‫کش��ور کمک کنند‪ .‬بناب راین حتی کوچکتری��ن کارها نیز‬ ‫م ی تواند در فضا سازی ب رای تقویت احزاب موثر واقع شود‪.‬‬ ‫به ه ر حال دولت یازدهم باید تمام موانع و راهکارها را در‬ ‫نظر بگیرد تا فضای رشد و تقویت احزاب فراهم شود‪ .‬در این‬ ‫صورت احزاب در اداره کشور تاثیرگذار خواهند بود و در دفاع از‬ ‫حقوق مردم و تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها به وظیفه‬ ‫خود عمل خواهند کرد‪.‬‬ ‫همچنی��ن بای��د ب��ه ای��ن نکته توج��ه کرد ک��ه در‬ ‫جمهوری اس�لامی‪ ،‬نظام مردم س��االری دینی حاکم است‬ ‫و الزم اس��ت که احزاب تقویت ش��وند و در اداره امور کشور‬ ‫حضوری فعال داشته باشند‪ .‬تعدد احزاب در یک نظام کامال‬ ‫دموکراتیک‪ ،‬یکی از موانع به ش��مار م ی رود اما در ش��رایط‬ ‫کنونی کشور ما‪ ،‬احزاب کوچک و متعدد م ی توانند با ائتالف‬ ‫با یکدیگر گستره فعالی ت ش��ان را بیشتر کنند و تاثیرگذاری‬ ‫بیشتری بر امور داشته باشند‪.‬‬ ‫در پایان پیشنهاد م ی کنم که در تقویم کشورمان روزی‬ ‫را به نام احزاب در جمهوری اسالمی نامگذاری کنند و رسانه‬ ‫ملی در این روز از کارشناسان حزبی در ب رنامه ها و میزگردهای‬ ‫خود اس��تفاده کند‪ .‬در این روز با اج��رای برنامه های خاص‬ ‫از سوی احزاب‪ ،‬دولت و س��ایر نهادها‪ ،‬مردم به عضویت در‬ ‫احزاب تشویق خواهند شد‪ .‬ما به عنوان یکی از احزاب رسمی‬ ‫و شناسنامه دار کشور در نامه ای به وزرای کشور و فرهنگ و‬ ‫ارشاد اسالمی پیشنهاد کردیم در صورتی که تاریخ مناسبی‬ ‫ب رای این روز از س��وی دولت در نظر گرفته نش��د‪ ،‬س��الروز‬ ‫تاسیس حزب جمهوری اسالمی در ‪ 29‬بهمن به عنوان روز‬ ‫احزاب در تقویم رس��می کشور نامگذاری ش��ود تا احزاب با‬ ‫محور قرار دادن این روز ب رای ب رنامه های خود و اجرای مراسم‬ ‫ویژه‪ ،‬کم کم نقش خود را در جامعه بازیابی کنند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫در تصمیم سازی های سیاسی و افزایش مشارکت سیاسی‬ ‫مردم نقش محوری داشته باشند و در واقع به عنوان یک پل‬ ‫ارتباطی بین مردم و دولت ایفای نق��ش کنند و تاثیرگذاری‬ ‫بسیار زیادی داشته باش��ند‪ .‬البته همه این عوامل منوط به‬ ‫این اس��ت که زیرس��اخت های فعالیت احزاب فراهم شود‪،‬‬ ‫به عبارت دیگ��ر نباید احزاب را زینت المجال��س بدانیم و از‬ ‫وجود انها صرفا ب رای بیان این مطلب که احزاب در ای ران ازاد‬ ‫هستند‪ ،‬اس��تفاده کنیم‪ .‬به نظر م ی رسد دولت یازدهم ب رای‬ ‫کسب موفقی ت های بیشتر باید در اقدامات و تصمیمات خود‬ ‫در عرصه های داخلی و سیاس��ت خارجی از مشورت احزاب‬ ‫اس��تفاده کند‪ .‬به این ترتیب مردم احساس خواهند کرد که‬ ‫اگر در کار حزبی و سیاسی وارد ش��وند م ی توانند در ساختار‬ ‫سیاسی کشور نیز تاثیرگذار باش��ند و صرفا افرادی نیستند‬ ‫که فق��ط رای م ی دهند‪ ،‬بلکه م ی خواهند کس��انی باش��ند‬ ‫که در تصمیم سازی های سیاسی کش��ور نیز نقش موثری‬ ‫برعهده بگی رند‪.‬‬ ‫البته افت بزرگی که گریبانگیر احزاب در کشور ما شده‬ ‫این است که دولت ها سعی م ی کنند با احزاب دولت ساخته ای‬ ‫که خودشان ایجاد م ی کنند کار کنند و به احزاب دیگر توجه‬ ‫نداش��ته باش��ند‪ .‬در دولت قبلی هم که به اصطالح دولت‬ ‫مهرورزی و عدالت بود‪ ،‬احزاب در حالی که م ی توانستند ب رای‬ ‫حل مش��کالت به دولت کمک کنند و راهکارهای موثری‬ ‫ارائه نمایند‪ ،‬م��ورد ب ی مهری قرار گرفتن��د‪ .‬به عنوان مثال‪،‬‬ ‫من یکی از اعضای هیات رئیس��ه خانه احزاب هستم ولی‬ ‫در مدت هشت سال گذش��ته دولت از فعالیت خانه احزاب‬ ‫جلوگیری کرد و عمال ان را به تعطیلی کشاند‪ .‬خانه احزاب‬ ‫جایی بود که م ی توانست فرصتی ب رای هماهنگی و تضارب‬ ‫ارای احزاب باش��د و چالش های موجود بی��ن انها را کاهش‬ ‫دهد‪ .‬این اتفاق در دولت قبلی نیفتد و امیدواریم مسئوالن در‬ ‫دولت تدبیر و امید‪ ،‬با تدبیر درس��ت‪ ،‬احزاب را به عنوان یک‬ ‫کمک و همراه انتخاب کنند‪ ،‬نه به عنوان زینت المجالس‪ .‬در‬ ‫این خصوص باید به این نکته توج��ه کنیم که ما در مقابل‬ ‫تحریم ها و تهدیدهای مختلف خارجی قرار داریم و الزم است‬ ‫احزاب در یک جبهه مشترک‪ ،‬بتوانند ب رای حل مشکالت و‬ ‫غلبه بر چالش ها به دولت کمک کنند‪ .‬دولت نیز م ی تواند‬ ‫با اصالح قانون انتخابات و قانون احزاب و تقدیم الیحه جرم‬ ‫سیاسی‪ ،‬امور مربوط به فعالیت تاثیرگذار احزاب را ساماندهی‬ ‫کند و موانع پی ش روی اح��زاب را بردارد‪ .‬در واقع دولت با قدم‬ ‫گذاشتن در این مس��یر م ی تواند در جهت افزایش مشارکت‬ ‫سیاس��ی مردم در قالب کار حزب��ی و گروهی نقش موفقی‬ ‫را بازی کند‪ .‬انچه در این مسیر دولت باید به ان توجه کند‪،‬‬ ‫این است که احزاب ما به برگزاری تجمع نیاز دارند تا بتوانند‬ ‫از این طریق و با جلب نظر مردم‪ ،‬انها را به س��مت مشارکت‬ ‫هرچه بیش��تر در اداره امور کشور تش��ویق و ترغیب کنند‪.‬‬ ‫اگر این زیرس��اخت ها هرچه زودتر توسط دولت فراهم شود‪،‬‬ ‫فعالیت احزاب هم موثرتر خواهد شد‪ .‬البته من موافق کمک‬ ‫مستقیم مالی دولت به احزاب نیستم‪ ،‬بلکه معتقدم احزاب‬ ‫ب رای ایجاد شور و نشاط سیاس��ی بیشتر در جامعه به انجام‬ ‫کارهای تبلیغاتی نیاز دارند و تنها کمک دولت این اس��ت‬ ‫که موانع را از مس��یر فعالیت احزاب از میان بردارد‪ .‬یکی از‬ ‫ابزارهایی که مورد نیاز احزاب است‪ ،‬برخورداری از یک رسانه‬ ‫ب رای انتقال نظ راتش به جامعه اس��ت تا از این طریق ضمن‬ ‫برقراری ارتباط با مخاطبان‪ ،‬ب رنامه های خود را ب رای کمک به‬ ‫دولت تدوین نماید که متاسفانه بیشتر احزاب از این امکان‬ ‫برخوردار نیستند‪ .‬به عنوان نمونه من به عنوان دبیرکل حزب‬ ‫سبز‪ ،‬هشت سال است که در نوبت دریافت مجوز نشریه قرار‬ ‫دارم و هنوز مجوزی دریافت نکرده ام‪ .‬از سوی دیگر دولت‬ ‫در عین اینکه باید موانع فعالیت احزاب را برطرف کند‪،‬‬ ‫نباید در کار حزبی دخالت نماید‪ .‬احزاب باید کار خود را‬ ‫انجام دهند و دولت نیز باید موان��ع را برطرف کند و در‬ ‫ساختارها و مسائل داخلی احزاب دخالتی نداشته باشد‪.‬‬ ‫اگر این اتفاق رخ دهد‪ ،‬قطعا رویکرد احزاب نیز در مسیر‬ ‫حمایت سازنده از دولت خواهد بود یا نسبت به اقدامات‬ ‫دولت رویه نقد منصفانه را در پی��ش م ی گیرند‪ .‬احزاب‬ ‫م ی توانند با تشکیل دولت در سایه با ارائه نظ رات خود‬ ‫در مس��ائل مختلف‪ ،‬دولت را حمایت کنند چراکه همه‬ ‫در یک کشتی نشس��ته ایم و همه عناصر نظام باید با‬ ‫یکدیگر همراهی و همدلی داش��ته باش��ند تا همه به‬ ‫ساحل موفقیت برسیم‪ .‬همچنین باید به این نکته اشاره‬ ‫کرد که احزاب باید توصیه مقام معظم رهبری مبنی بر‬ ‫ایجاد کرس ی های ازاد اندیشی را در اولویت فعالی ت های‬ ‫خود قرار دهند‪.‬‬ ‫به هر حال نظام ما نظام حزبی نیس��ت چراکه در‬ ‫نظام حزبی احزاب دولت را تعیین م ی کنند و متاسفانه‬ ‫االن دولت ها احزاب را تعیین م ی کنند‪ .‬از س��وی دیگر‬ ‫نظام ما نظام پارلمانی نیست چون پارلمان رئی س جمهور‬ ‫را تعیین نم ی کند‪ .‬نظام ما نظام ریاستی هم نیست که‬ ‫رئی س جمهور از همه اختیارات برخوردار باش��د و بتواند‬ ‫مجلس را منحل کند‪ .‬نظام ما یک نظام والیی است و‬ ‫الزم است که احزاب در کرس ی های ازاداندیشی به این‬ ‫موضوع بپردازند و ساختار کشور را که هم دارای پارلمان‬ ‫است و هم دارای ریاس��ت جمهوری و هم دارای احزاب‪،‬‬ ‫طوری ط راحی کنند که مشکالت هماهنگی قوا از بین‬ ‫برود‪g .‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مدارا و سعه صدر‬ ‫بهار احزاب در سایه تداوم تبادل فکری مسئوالن و احزاب‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫فاطمه راکعی‬ ‫دبیرکلجمعیتزناننواندیش‬ ‫اولین گام دولت تدبیر و امید در هم اندیش��ی با احزاب‬ ‫سیاسی کش��ور به واقع اتفاق خوش��ایندی بود چراکه بعد‬ ‫از چند س��الی که کل تحزب و احزاب زی ر س��وال رفته بود و‬ ‫مسئوالن دو دولت قبلی به راحتی کلیت فعالی ت های حزبی‬ ‫و موجودیت احزاب را نفی م ی کردند‪ ،‬انتظار همگان روی دادن‬ ‫اتفاقی متفاوت از هشت سال گذش��ته بود و گام اول دولت‬ ‫یازدهم موید نزدیک بودن این اتفاق است‪.‬‬ ‫خوش��بختانه با مواضع دکتر روحان��ی در مورد احزاب‬ ‫قب��ل از انتخابات ریاس��ت جمهوری و دع��وت اخیر وزارت‬ ‫کشور از احزاب‪ ،‬این امید ایجاد شده که دولت بر سر مواضع‬ ‫اصولی خود در ارتباط با باز کردن فضای سیاس��ی در کشور‬ ‫و یاری رسانی به احزاب ایس��تاده و بهار احزاب نزدیک است‪.‬‬ ‫طبیعی است دولت به عنوان یک نهاد متولی و حامی در این‬ ‫زمینه قادر به فعالیت است‪ .‬جلسه هم اندیشی احزاب با وزیر‬ ‫کشور در مجموع و به رغم تفاوت دیدگاه ها مثبت و مفید بود‬ ‫و حاضرین بر چند نکته مش��ترکا تاکید داشتند؛ اول مساله‬ ‫قانون گرایی و اجرا و نظارت ب��ر اجرای قانون و حمایت های‬ ‫قانونی از احزاب در چارچوب قانون اساس��ی و قانون احزاب‬ ‫فعلی که به طور ویژه از وزارت کشور انتظار م ی رود‪.‬‬ ‫نکته دیگر لزوم ایجاد تغیی رات در قانون فعلی به نفع‬ ‫احزاب است؛ در این خصوص انتظار احزاب این است که دولت‬ ‫با کار کارشناس��ی و بهره گیری از تخصص و تجربه احزاب‬ ‫راهگش��ا باش��د‪ .‬امید داریم در مهلتی که تعیین م ی شود‪،‬‬ ‫دیدگاه ه��ا و نظ رات کارشناس��ی احزاب جمع اوری ش��ده و‬ ‫بازنگری در قانون فعلی انجام شود‪.‬‬ ‫‪42‬‬ ‫مساله دیگر لزوم تعریف جرم سیاس��ی است؛ انتظار‬ ‫داریم ماهیت جرم سیاسی به طور دقیق تدوین و در مجلس‬ ‫بررسی ش��ود‪ .‬متاس��فانه اکنون قانون دقیقی در این زمینه‬ ‫نداریم و هر مساله کوچکی را م ی توان در زمره جرم سیاسی‬ ‫تعریف کرد‪.‬‬ ‫بحث دیگر مورد تاکید احزاب ضرورت برداشتن هرچه‬ ‫سریع تر فضای امنیتی از فعالی ت های حزبی است؛ احزاب به‬ ‫فعالیت در فضای سالم سیاسی و در بستر قانون نیاز دارند و‬ ‫نقد و انتقاد از دولت ها و مسئوالن‪ ،‬حق احزاب است‪ .‬همچنین‬ ‫در مورد برخی احزاب در جلسه اخیر تاکید شد که اگر اعضایی‬ ‫از حزبی (حتی دبیرکل حزب) جرمی مرتکب شده و این جرم‬ ‫ثابت شده باشد و فرد مورد محاکم قرار گیرد‪ ،‬این مساله نباید‬ ‫به کل فعالیت ان حزب لطمه وارد کند‪ .‬احزاب شناسنامه دار‬ ‫اساسنامه هایی دارند که در نظام جمهوری اسالمی ای ران به‬ ‫تصویب رسیده و ب ر اساس ایی ن نامه ها باید عمل کنند‪ .‬حال‬ ‫اگر مشکلی ب رای برخی اعضای یک حزب ایجاد شود‪ ،‬قانون‬ ‫باید وارد عمل ش��ود اما ضرورتی به تعطیلی کل ان حزب‬ ‫نیس��ت و برخوردهای خالف این روند در شان نظام نیست‪.‬‬ ‫الزم اس��ت در صورت وقوع تخلف از س��وی برخی اعضای‬ ‫حزبی‪ ،‬به افراد خاطی تذکر داده شود نه به احزاب‪.‬‬ ‫مس��اله دیگر ضرورت برقراری یارانه احزاب است‪ .‬این‬ ‫مورد در نشس��ت هم اندیشی وزارت کش��ور و احزاب مطرح‬ ‫شد و انتظار ان م ی رود که احزاب فعال از این یارانه برخوردار‬ ‫باشند تا الاقل مکانی ب رای فعالیت در اختیار گیرند‪ .‬این در‬ ‫حالی است که در کشورهای مختلف‪ ،‬این نوع حمایت ها و‬ ‫کمک های مالی به نهادهای مردمی و حزبی از سوی دولت‬ ‫رایج است‪ .‬همچنین موضوع فعال سازی مجدد خانه احزاب و‬ ‫بازگرداندن تمامی اسناد و مدارک ضب ط شده این خانه از سوی‬ ‫دولت قبلی نیز از جمله مواردی بود که مورد تاکید احزاب قرار‬ ‫داشت‪ .‬متاس��فانه در دولت قبل محل خانه احزاب از دست‬ ‫احزاب خارج شد و اس��ناد و مدارک موجود در ان ضبط شد‪.‬‬ ‫امیدواریم ضمن حل این مشکالت‪ ،‬با همکاری وزارت کشور‬ ‫مجمع عمومی احزاب نیز به زودی برگزار شود‪.‬‬ ‫نکته قابل توجه و تقدیر برخورد مثبت وزیر کش��ور و‬ ‫س��ع ه صدر ایش��ان در برخورد با نمایندگان احزاب و نقدها و‬ ‫ی موارد ذکر ش��ده وزیر‬ ‫توقعات فعاالن حزب��ی بود‪ .‬در تمام ‬ ‫کش��ور قول مس��اعد دادند و با دقت در جزئی��ات مباحث‬ ‫مطرح شده در نشس��ت‪ ،‬جمع بندی بسیار روش��نی فارغ از‬ ‫حواش��ی از کل موضوعات ارائه دادند که حاکی از فعالیت‬ ‫مسئوالن با درایت و مسلط به امور و خواهان خدمت و حل‬ ‫مشکالت سیاسی کش��ور در دولت جدید اس��ت‪ .‬با تاکید‬ ‫حاضرین و پذیرش وزیر کشور‪ ،‬مقرر شد این هم اندیش ی ها‬ ‫مستمر باشد‪ .‬طبیعی اس��ت با اس��تمرار این نشس ت ها و‬ ‫درک ملزومات کار حزبی در کش��ور و رف��ع محدودیت ها و‬ ‫بسترسازی های قانونی و حمایت های الزم دولتی‪ ،‬م ی توان‬ ‫انتظار داش��ت که احزابی ک��ه قصد خدمت ب��ه ارمان ها و‬ ‫اهداف نظ��ام جمهوری اس�لامی را دارن��د ‪ -‬عموما احزاب‬ ‫شناسنامه داری که در اساسنامه هایشان قید تعهد به خدمت‬ ‫به نظام جمهوری اسالمی ای ران ذکر شده است ‪ -‬قادر خواهند‬ ‫بود در فضایی سالم ایفای نقش کنند‪ .‬احزاب فعلی به نظام و‬ ‫قران و مردم خود را متعهد م ی دانند اما شیوه های فکری شان‬ ‫در مورد مسائل سیاسی و نوع سلیقه سیاسی شان در زمینه‬ ‫چگونگی پیشرفت کشور با هم متفاوت است‪ .‬نشس ت هایی‬ ‫از نوع اخیر با فراهم سازی بسترهای هم اندیشی و همفکری‬ ‫احزاب‪ ،‬هم مسئوالن را در جریان مش��کالت و دیدگاه های‬ ‫احزاب از نزدیک قرار خواهد داد و هم فرصتی ب رای تبادل نظر‬ ‫نخبگان و فعاالن حزبی و مس��ئوالن خواهد بود‪ .‬زمانی که‬ ‫این طی ف ه��ا از هم دورند‪ ،‬ذهنی ت های منفی امکان رش��د‬ ‫پیدا م ی کند ام��ا تبادل فکری از نزدیک‪ ،‬سوء برداش��ت ها را‬ ‫مرتفع کرده و با فه��م دغدغه های مش��ترک‪ ،‬همدل ی ها را‬ ‫افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫این روند در حل مس��ائل کلی سیاسی کشور خواهد‬ ‫بود‪ .‬تبیین متقابل دیدگاه ها و ب رنامه های دولت و احزاب ب رای‬ ‫ایفای نقش درست در ساختار سیاسی کشور ضروری است‪.‬‬ ‫گام نخست دولت یازدهم نویدبخش چشم انداز روشنی ب رای‬ ‫احزاب است که امیدواریم تداوم داش��ته باشد‪ .‬من به عنوان‬ ‫فردی که به تحزب در مسیر پیشرفت سیاسی بسیار اعتقاد‬ ‫دارم‪ ،‬از اولین گام دولت در همراهی با احزاب بسیار امیدوارم‬ ‫شدم‪ .‬با حرکت درست در مسیر فعالی ت های سیاسی‪ ،‬امکان‬ ‫رقابت س��الم فراهم م ی اید و رقابت سالم به پویایی ساختار‬ ‫سیاسی کش��ور م ی انجامد‪ .‬رس��یدن به این نقطه روشن‪،‬‬ ‫نویدبخش تحولی ساختاری در سایه بهار احزاب است‪g .‬‬ ‫بهار احزاب در سایه اصالح قانون احزاب‬ ‫دولت یازدهم زمینه های حضور احزاب را فراهم کرده است‬ ‫در خصوص وضعیت کنونی احزاب در ای ران باید مروری‬ ‫بر عملکرد دولت های نهم و دهم درباره احزاب داشته باشیم‬ ‫و سپس به بررسی برنامه ها و رویکردهای دولت یازدهم به‬ ‫فعالیت احزاب بپردازی��م‪ .‬در مجموع باید گفت اگر عملکرد‬ ‫احزاب به گونه ای باش��د که تصویر مثبتی از ان ارائه شود و‬ ‫راه همواری ب رای فعالیت احزاب فراهم شود م ی توان گفت‬ ‫که امکان در پیش بودن بهار اح��زاب وجود دارد‪ .‬البته موانع‬ ‫و ناهمواری هایی هم وجود دارد که یکی از انها وجود برخی‬ ‫ای رادها در قانون کنونی احزاب است‪ ،‬به گونه ای که هر دولت‬ ‫یا وزیر کشوری تفس��یر خاص خود را از این قانون دارد و به‬ ‫همین دلیل هم مطابق با سلیقه و نوع تفکر خود با احزاب‬ ‫رفتار م ی کند‪ .‬بناب راین قبل از هر چیز باید طوری ب رای احزاب‬ ‫برنامه ریزی ش��ود که دولت ها به ص��ورت کلی حق دخل و‬ ‫تصرف در اصل مسائل مربوط به احزاب را نداشته باشند‪.‬‬ ‫به هر حال باید گفت که اجتهاد شخصی در دولت های‬ ‫نهم و دهم ب��ر تمام رویه ه��ا و تصمیمات حاک��م بود و به‬ ‫همین دلیل اس��تفاده از خرد جمع��ی در تصمیم گیری ها و‬ ‫برنامه ریزی ها چندان جدی گرفته نم ی ش��د‪ .‬در واقع دولت‬ ‫به جای اینکه نقد تصمیماتش از سوی احزاب را نوعی کمک‬ ‫به خود قلمداد کند‪ ،‬احزاب را رقیب خود م ی دانست و تمایلی‬ ‫به شنیدن نظ رات و انتقادهای انان نداشت‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫دولت به جای اس��تفاده از نظ رات کارشناس��ی احزاب ب رای‬ ‫اداره بهتر امور کش��ور‪ ،‬خود را یکه تاز میدان م ی دانست و با‬ ‫ ب ی اعتنایی به احزاب‪ ،‬عمال راه را ب رای فعالیت انها بست و در‬ ‫مسیر فعالیت خانه احزاب سنگ اندازی م ی کرد‪.‬‬ ‫البته در دولت جدید بنا بر این است که این رویه اصالح‬ ‫سیاست‬ ‫دبیرکلجامعهانجمن های‬ ‫اسالمی اصناف و بازار‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫احمد کریمی اصفهانی‬ ‫شود و دعوت وزارت کش��ور از دبی ران کل احزاب ب رای یک‬ ‫گردهمایی و ش��نیدن نظ رات انها نقطه اغازی ب رای بروز و‬ ‫ظهور مجدد احزاب در فضای سیاسی کشور است‪ .‬از همان‬ ‫روزهای ابتدایی شروع به کار دولت تدبیر و امید‪ ،‬صحب ت ها‬ ‫و زمزمه هایی در این خصوص ش��ده بود ک��ه با دعوت وزیر‬ ‫کشور از احزاب رنگ واقعیت به خود گرفت‪ .‬در این نشست‪،‬‬ ‫وزی ر کشور با س��ع ه صدر به س��خنان احزاب گوش فرا داد و‬ ‫احزاب هم حرف ها و نظ رات خ��ود را بیان کردند‪ .‬از مجموع‬ ‫سخنان وزیر کشور چنین استنباط م ی شد که دیگر بحث بر‬ ‫سر بودن یا نبودن احزاب ب ی مورد است و بیشتر بحث ها به‬ ‫سمت راهکارهای پی ش رو ب رای مش��ارکت بیشتر احزاب در‬ ‫تصمیم گیری ها و ایجاد ش��ور و نشاط سیاس��ی در جامعه‬ ‫هدایت ش��د‪ ،‬ضمن اینکه در مجموع برخ��ی از تقاضاهای‬ ‫احزاب مورد موافقت وزارت کشور قرار گرفت‪ .‬به نظر م ی رسد‬ ‫که ب رای هموار ش��دن مجدد مس��یر فعالیت احزاب‪ ،‬وزارت‬ ‫کشور باید با استفاده از نظ رات صاحب نظ ران و فعاالن حزبی‪،‬‬ ‫قانون احزاب را با همکاری مجل س ش��ورای اسالمی اصالح‬ ‫کند‪ .‬در این راستا باید به این نکته توجه کرد که احزاب‪ ،‬نماد‬ ‫وجود دموکراسی در یک کشور به شمار م ی روند‪ .‬به همین‬ ‫دلیل در کش��ورهایی که از تعدد احزاب برخوردار نیس��تند‬ ‫و تک حزبی یا دو حزبی هس��تند‪ ،‬تقریبا نوعی دیکتاتوری‬ ‫هدایت ش��ده وجود دارد؛ چراکه احزاب واقع��ی دارای قدرت‬ ‫برنامه ریزی هس��تند‪ .‬در ی��ک نظام دموکراتی��ک‪ ،‬احزابی‬ ‫که دارای قدرت برنامه ریزی باش��ند باید در همه ش��ئونات‬ ‫کشور دخیل باش��ند و نظ رات انها مورد توجه قرار گیرد‪ .‬در‬ ‫واقع احزابی که از پایه و بنیان قوی برخوردار هس��تند باید‬ ‫با اس��تفاده از یک تیم صاحب نظر‪ ،‬ب رای اداره کشور برنامه‬ ‫مشخص و منسجمی داشته باشند و کم و بیش باید همکار‬ ‫و کمک حال دولت باش��ند‪ .‬بناب راین اصالح قانون احزاب‪ ،‬از‬ ‫ایجاد احزاب بدون پشتوانه و بدون برنامه جلوگیری خواهد‬ ‫کرد؛ در غیر این صورت در مواردی همچون زمان انتخابات‪،‬‬ ‫تعدادی از احزاب لیس��ت های متعددی منتشر م ی کنند که‬ ‫ی مردم در انتخاب نهایی م ی شوند اما بعد از‬ ‫موجب سردرگم ‬ ‫انتخابات این قبیل احزاب به دلیل عدم برخورداری از پشتوانه‬ ‫قوی و کارشناسی‪ ،‬هیچ گونه پاسخی درباره عملکرد لیست‬ ‫انتخاباتی مورد حمایت خود ندارند‪ .‬بناب راین به نظر م ی رسد به‬ ‫منظور سامان دادن به تشکیل و فعالیت احزاب‪ ،‬قانون احزاب‬ ‫حتما باید با دقت مورد بازبینی و اصالح قرار گیرد‪.‬‬ ‫مس��اله بعدی که دولت یازدهم باید به ان توجه ویژه‬ ‫نماید‪ ،‬جایگاه خانه احزاب اس��ت‪ .‬ما و بس��یاری از دوستان‬ ‫دیگر معتقد هستیم که خانه احزاب باید از مجموعه نظ رات‬ ‫جناح های مختل��ف بهره مند ش��ود و افراد با س��لیقه های‬ ‫سیاسی مختلف در ان حضور داشته باشند‪ .‬البته این به ان‬ ‫معنا نیست که حزبی با تش��کیالت فراگیر و شعب متعدد‬ ‫استانی با حزبی که اعضایش در مجموع در یک مین ی بوس‬ ‫جمع م ی شوند و هیچ شعب ه ای در کشور ندارد از یک جایگاه‬ ‫مساوی برخوردار باشد‪ ،‬متاسفانه ب ر اساس روال فعلی‪ ،‬همه‬ ‫احزاب جدا از گستردگی و تنوع فعالی ت هایشان‪ ،‬از یک رای در‬ ‫تصمیم گیری ها برخوردار هستند‪ .‬این شیوه رای گیری بدون‬ ‫توجه به گستردگی و فراگیری فعالیت احزاب‪ ،‬باعث نوعی‬ ‫لشکرکشی در خانه احزاب م ی شود و این در شان خانه احزاب‬ ‫که همه تش��کل ها باید در ان حضور داشته باشند‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫اگر در ش��ورای مرکزی ‪ 15‬نفره خانه اح��زاب نمایندگانی از‬ ‫تمام تفکرات سیاسی حضور داش��ته باشند‪ ،‬خانه احزاب به‬ ‫دانشگاهی تبدیل م ی شود که احزاب کوچک نیز م ی توانند‬ ‫ب رای تاثیرگذاری بیشتر‪ ،‬جایگاه خود را ارتقا دهند‪ .‬چنین خانه‬ ‫احزابی م ی تواند به خوبی در کنار دولت ها صاحب نظر باشد‬ ‫و با جمع اوری و ارائه نظ رات مختلف‪ ،‬ب رای اعتالی کشور به‬ ‫ویژه در نظام جمهوری اسالمی مفید باشد‪ .‬در نظام جمهوری‬ ‫اس�لامی که یک نظام والیی است‪ ،‬حزب به جای دعوت به‬ ‫مردم دعوت به سوی خدا م ی کند و به همین دلیل م ی تواند‬ ‫به قدرتی تبدیل شود که تغییر دولت ها نیز نم ی تواند ساختار‬ ‫ان را تغییر دهد‪ .‬در این ص��ورت م ی توانیم بگوییم که بهار‬ ‫احزاب به وجود خواهد امد؛ در غیر این صورت یا دولت ها با‬ ‫دخالت های بیجای خود یا اح��زاب با عملکرد بد خود باعث‬ ‫افول تحزب در ای ران خواهند شد‪ .‬دولت یازدهم زمینه هایی را‬ ‫ب رای حضور احزاب فراهم کرده است و شاید بعضی از احزاب‬ ‫اصالح طلب که فضا را ب رای خود باز م ی بینند از اقبال بیشتری‬ ‫برخوردارند و دولت هم به دلیل اینکه انها را حفظ کند و در این‬ ‫سهم خواهی شریک کند اعتنایی‪ ،‬به احزاب خواهد کرد و در‬ ‫این بین باید تالش کنیم که خانه احزاب یا به عبارت دیگر‬ ‫باشگاه احزاب به جایگاه واقعی خود دست یابد‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 204‬‬ ‫گروه داعش‬ ‫مدعی تشکیل‬ ‫حکومت اسالمی در‬ ‫عراق و شامات است‬ ‫‪44‬‬ ‫نبردفلوجهباچراغسبز‬ ‫عربستانانجامشد‬ ‫اشاعه تروریسم وهابی‬ ‫احمدزاده در گفت وگو با‬ ‫مثلث‬ ‫تروریس�ت ها پ�س از ناکام�ی در جن�گ‬ ‫داخل�ی در س�وریه راه�ی لبن�ان و عراق‬ ‫شده اند تا منافع منطقه ای ال سعود را در‬ ‫ستیز و نزاع با شیعیان حفظ کنند‬ ‫السعود؛ به سمت‬ ‫یک دولت تروریستی‬ ‫القاعده از جان عراق و لبنان چه م ی خواهد؟‬ ‫پسازشامات‬ ‫پازل هایپراکنده‬ ‫القاعدهجبههنبردباشیعیانو‬ ‫علویان را تغییر داده است‬ ‫در عروس خاورمیانه چه‬ ‫م ی گذرد؟‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫کارشناس مسائل عراق‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 204‬‬ ‫ماجرای حمله گروهی تحت نام «دولت اسالمی ع راق‬ ‫و شام» یا همان داعش به ش��هر فلوجه و الرمادی ع راق روز‬ ‫‪ 4‬ژانویه سال ‪ 2014‬میالدی (ب رابر با ‪ 14‬دی ماه سال جاری)‬ ‫و اشغال برخی مناطق این دو شهر‪ ،‬در صدر اخبار رسانه‪‎‬های‬ ‫جهانی قرار گرف��ت و یکبار دیگر ع��راق را به موضوع مورد‬ ‫توجه جهانیان بدل ک��رد‪ .‬درواقع گ��روه تندرویی که داعیه‬ ‫تشکیل حکومت اس�لامی در مناطقی از سرزمین سوریه و‬ ‫ع راق را دارد با مش��ارکت افرادی از اعضای القاعده‪ ،‬عمدتا از‬ ‫کش��ورهای عربی و در این اواخر تعدادی از شهروندان اهل‬ ‫تسنن س��وری و ع راقی با اقدامی نظامی در صدد مقابله با‬ ‫دولت نوری المالکی بر امده اند؛ تقابلی که ریشه ان را باید به‬ ‫زمان سقوط صدام حسین و نحوه تقسیم قدرت در ع راق پس‬ ‫از صدام مربوط دانس��ت‪ .‬پس از شکست دولت عثمانی در‬ ‫جنگ جهانی اول و تقسیم سرزمی ن های ان امپ راتوری بین‬ ‫دولت های پیروز ان جنگ‪ ،‬عمدتا بریتانیا و فرانسه‪ ،‬سوریه‬ ‫تحت قیمومت فرانسه و ع راق تحت قیمومت بریتانیا قرار‬ ‫گرفتند‪ .‬در ان زمان بخش اعظم مناصب و پس ت های دولتی‬ ‫و در یک کالم قدرت در اختیار اهل تسنن ع راق قرار گرفت‪.‬‬ ‫بعد از روی کار امدن صدام حس��ین طوای��ف ناحیه تکریت‬ ‫قدرت بیش��تری یافتند‪ ،‬اما کماکان دولتمردان اهل تسنن‬ ‫بیشترین سهم را از قدرت ع راق در اختیار داشتند‪.‬‬ ‫با سقوط صدام حس��ین‪ ،‬اکثریت ش��یعه ع راق دارای‬ ‫حقوقی متناس��ب با درصد جمعیتی خود در ع راق شدند و‬ ‫به طور طبیعی س��هم اهل تسنن کمتر ش��د و بناب راین در‬ ‫این مرحله با دخالت و تحریک برخی کش��ورهای همسایه‬ ‫که دارای انگیزه های سیاس��ی ضد ش��یعی بودند همچون‬ ‫عربستان‪ ،‬قطر‪ ،‬اردن و در اوایل ترکیه‪ ،‬چالش های فیمابین‬ ‫شیعه و سنی در ع راق‪ ،‬که سال ها با یکدیگر مسالمت امیز‬ ‫زندگی کرده بودند‪ ،‬به وجود امد و دامن زده شد‪.‬‬ ‫در همی��ن دو ش��هر‪ ،‬مقاومت هایی علی��ه نیروهای‬ ‫ائتالف به رهبری ایاالت متحده امریکا در همان اوایل حمله‬ ‫به ع راق شکل گرفت؛ به گونه ای که این دو شهر را به سمبل‬ ‫مبارزه علیه نیروهای غربی در س��ال ‪ 2004‬میالدی تبدیل‬ ‫کرد‪ .‬اما بعدها تا حدود زیادی این مقاومت کم رنگ تر ش��د‪.‬‬ ‫لیکن با فرار طارق الهاش��می‪ ،‬معاون رئی س جمهور ع راق‬ ‫که از س��وی نوری المالکی به تحری��ک نیروهای تندروی‬ ‫اهل تس��نن به مقابله ب��ا حکومت و همچنی��ن کمک به‬ ‫نیروهای القاعده و حتی تکفیری متهم ش��ده بود‪ ،‬جنبش‬ ‫جدیدی در ح��رکات مقابله جویانه گروه ه��ای ناراضی اهل‬ ‫تسنن شکل گرفت؛ گروه هایی که از س��هم خود در دولت‬ ‫ناراضی بودند و نمایندگان انها در مجلس ع راق در اعتراض‬ ‫به سیاست های مالکی نسبت به خودشان استعفا داده و از‬ ‫سیستم حکومتی ع راق خارج شده بودند‪.‬‬ ‫در ادامه تحوالت احمد العلوانی یکی از نمایندگان اهل‬ ‫تسنن در پارلمان ع راق‪ ،‬در شهر رمادی‪ ،‬مردم را به اعتراض‬ ‫با شیوه برپایی چادر‪ ،‬به سبک انچه در میدان التحریر قاهره‬ ‫اتفاق افتاده بود‪ ،‬تحریک و به گفت��ه مقامات دولتی ع راق‪،‬‬ ‫انجا را ب��ه پایگاهی ب رای تقوی��ت القاعده و ت��دارکات انها‬ ‫بدل کرده بود‪ .‬بناب راین نیروهای نظام��ی و امنیتی ع راق با‬ ‫حمله به منزل العلوانی او را دس��تگیر کردند‪ .‬گفته شده در‬ ‫این دس��تگیری ‪ 10‬نفر از جمله ب رادر و سه تن از محافظان‬ ‫او کش��ته ش��دند‪ .‬به بهانه این اتفاق‪ ،‬روز ‪ 14‬دی ماه حرکت‬ ‫مسلحانه گروه مدعی حکومت اسالمی ع راق و شام انجام‬ ‫ش��د و داعش بخش هایی از دو شهر یاد ش��ده را در اختیار‬ ‫گرفت که بالفاصله با واکنش نوری مالکی که فراخوان کرد‬ ‫و مردم را ب رای بیرون ران��دن انچه او «پیکارجویان القاعده»‬ ‫خوانده به کمک طلبید؛ ارتش ع راق هم متوجه منطقه شد‬ ‫و درگیری‪‎‬هایی در ان مناطق به وجود امد‪ .‬به نظر م ی‏رس��د‬ ‫اکنون نارضایتی عربستان س��عودی از سیاست‪‎‬های جدید‬ ‫ایاالت متحده امریکا در منطقه در این مسائل دخیل است‪.‬‬ ‫زی را امریکا از سویی مذاکرات مس��تقیم با ای ران را به خاطر‬ ‫موضوع هسته ای شروع کرده و از سوی دیگر همکاری ای ران‬ ‫و امریکا در ماجرای سوریه که جنگ را از سوریه دور کرد‪ ،‬از‬ ‫نظر سعودی ها در راس��تای تقویت موضع ای ران در منطقه‬ ‫و درنتیجه تضعیف انه��ا و بازوهای اجرایی ش��ان از جمله‬ ‫گروه های افراطی القاع��ده و تکفیری ها قلمداد م ی ش��ود‪.‬‬ ‫بناب راین ع ربستان تصمیم گرفت با یک واکنش تند به بهانه‬ ‫دس��تگیری العلوانی‪ ،‬اوال راه‪‎‬های تدارکاتی ب رای گروه‪‎‬های‬ ‫فعال در سوریه را فراهم کند و ثانیا دولت ع راق را تضعیف و‬ ‫گروها و جناح های طرفدار خ��ود را تقویت و فعال کند‪ .‬ثالثا‪،‬‬ ‫واکنشی در ب رابر امریکا داشته باشد که بگوید ارامش منطقه‬ ‫در گرو همکاری عربستان اس��ت و نم ی‪‎‬توان ان کشور را در‬ ‫نظر نداش��ت یا تضعیف کرد! لیکن به نظر نم ی‪‎‬رسد دولت‬ ‫مالکی‪ ،‬به رغم نارضایت ی‪‎‬هایی که از دولتش در داخل وجود‬ ‫دارد و چالشی که با بخش شمالی‪ ،‬اقلیم کردستان ع راق دارد‪،‬‬ ‫ان قدر تضعیف شده باش��د که نتواند از عهده حل مشکل‬ ‫فلوجه و دفع تهاجم انها و برقراری مجدد امنیت ان منطقه‬ ‫از ع راق ب ر اید‪.‬‬ ‫اگر م ی گوییم بیشترین زیان را در این میان عربستان‬ ‫متحمل شده است؛ دالیل فراوانی ب رای این گفته وجود دارد‪.‬‬ ‫زی را ع ربستان فکر م ی کند پرده دار کعبه است و م ی خواست‬ ‫در جهان اسالم پیشرو و رهبر باشد؛ اما هیچ گاه نتوانست این‬ ‫موقعیت را کسب کند‪ .‬حتی به نظر م ی‏رسید که عربستان‬ ‫به واسطه در پیش گرفتن نوعی افراط ی گرایی م ی‪‎‬خواست‬ ‫دیگران را مرعوب خ��ودش کند و جلوی هژمون��ی ای ران را‬ ‫بگیرد‪ .‬به عنوان نمونه وقتی انها مس��اله ش��هادت طلبی‬ ‫نیروهای ای ران را در جنگ ش��اهد بودند‪ ،‬خواستند یک گام‬ ‫باالتر را مطرح کنن��د و عملیات انتح��اری را عنوان کردند‪.‬‬ ‫عربس��تان در پی این بود که بگوید ما یک مرحله باالتر از‬ ‫این ش��هادت را که همان عملیات انتحاری اس��ت‪ ،‬داریم‪.‬‬ ‫بناب راین تش��ویق به عملیات انتحاری کردند ت��ا دیگران از‬ ‫این گروه ها بترسند و روی انها حس��اب باز کنند‪ .‬عربستان‬ ‫سعودی به این طریق درواقع م ی‪‎‬خواست هژمونی خودش را‬ ‫حفظ کند‪ .‬در حقیقت عالوه بر چاپ برخی کتاب‏ها‪ ،‬تربیت‬ ‫علما و ساختن مساجد‪ ،‬م ی خواست در بعد جهادی نیز دست‬ ‫باال را داشته باشد تا موقعیت خودش را تثبیت کند‪ .‬اما با در‬ ‫پیش گرفتن این ش��یوه ها نه تنها به حساب نیامد بلکه به‬ ‫ضد خودش تبدیل ش��د‪ .‬همچنانکه یک سناتور امریکایی‬ ‫گفته که عربستان را در لیست حامیان تروریسم قرار دهند؛‬ ‫با این اوصاف مشاهده م ی‪‎‬ش��ود که موقعیت عربستان در‬ ‫سطح یک سازمان تروریستی در حال تنزل است‪ .‬در سطح‬ ‫روابط با امریکا نیز اگر بحث گفت وگوی جان کری و ملک‬ ‫عبداهلل صحت داشته باشد این مساله ب رای ع ربستان خیلی‬ ‫ناخوشایند اس��ت؛ زی را مطابق انچه به بیرون درز پیدا کرده‪،‬‬ ‫گفت وگوی تندی بین این دو اتفاق افت��اده و ملک عبداهلل‬ ‫خطاب به کری گفته «ش��ما ما را فروختید»‪ .‬به بیان دیگر‬ ‫اکنون ریاض از سیاست های واشنگتن ناامید شده است‪ .‬زی را‬ ‫ع ربستان خواهان جنگ سوریه‪ ،‬روابط بد امریکا با ای ران و به‬ ‫اشوب کش��یدن منطقه بود‪ .‬اما هیچ کدام از این خواسته ها‬ ‫محقق نشد و اکنون نیز غرب ی‪‎‬ها به دنبال ارامش در منطقه‬ ‫هستند‪ .‬مساله ای که مغایر با سیاست‏های عربستان است‪.‬‬ ‫با این تفاسیر عربستان بازنده اصلی تحوالت منطقه است و‬ ‫در این وضعیت تالشش بر این است که به هر حال به شکلی‬ ‫خودش را جزء بازیگران مهم منطقه حفظ کند‪ .‬عربس��تان‬ ‫نب�رد فلوج�ه ب�ا اعتراضات ‬ ‫احمد العلوانی‪ ،‬یکی از نمایندگان‬ ‫اهل تسنن در پارلمان عراق اغاز‬ ‫شد‬ ‫م ی‏خواهد از زمینه‏ها و گروه‪‎‬های افراطی در ع راق و سوریه‬ ‫اس��تفاده کند تا منطقه‏ای تحت عنوان ع راق و شام شکل‬ ‫دهد‪ .‬انها به دنبال نوعی تجزیه طلبی در این مناطق هستند‬ ‫و گروه‪‎‬های سنی را به نفع خودشان وارد بازی کرده‏اند‪ .‬اکنون‬ ‫به نظر می رسد امریکا و برخی کشورهای اروپایی و حتی تا‬ ‫حدودی ترکیه که در ابتدا حام ی گروه‪‎‬هایی بود که در سوریه‬ ‫م ی جنگیدند‪ ،‬به دنبال ایجاد ارامش در منطقه هستند‪ ،‬چرا که‬ ‫متحدان امریکا ابتدا یک خط داشتند و در یک مسیر حرکت‬ ‫م ی کردند‪ .‬انها در پی ایجاد مساله در سوریه و ع راق بودند‪ .‬اما‬ ‫امروز مطابق تمایل و تغییر جهت امریکا‪ ،‬متحدانش نیز به‬ ‫سمت سیاست ارامش در منطقه به خصوص ع راق و سوریه‬ ‫در حرکت هستند و در این میان این عربستان است که تنها‬ ‫مانده است‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫نبرد فلوجه با چراغ سبزعربستان انجام شد‬ ‫احمدزاده در گفت وگو با مثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 204‬‬ ‫جنگ در استان االنبار عراق و نبرد فلوجه‪ ،‬نه تنها این کشور‪ ،‬بلکه امنیت کل منطقه را نشانه گرفته است‪ .‬در این‬ ‫میان رد پای عربستان در درگیری های اخیر کامال مشخص است‪ .‬در این رابطه گفت وگویی با داود احمدزاده‪ ،‬کارشناس‬ ‫مسائل خاورمیانه انجام دادیم‪ .‬احمدزاده نزدیک ش�دن به زمان برگزاری مذاکرات ژنو ‪ 2‬برای حل بحران سوریه را در‬ ‫ایجاد اتفاقات اخیر مرتبط م ی داند و م ی گوید‪« :‬باتوجه به چراغ سبز برخی از دولت‪‎‬های غربی برای حضور ایران در این‬ ‫مذاکرات‪ ،‬عربستان درصدد گسترش دامنه جنگ به کش�ورهای همجوار و سنگ اندازی در گفت وگوهای اتی برامده‬ ‫است‪ ».‬به باور این کارشناس‪ ،‬چنین اقدامات تروریستی در سطح منطقه م ی‪‎‬تواند دو پیامد مهم در پی داشته باشد؛‬ ‫ی بر اقدام مشترک و حمایت از دولت درگیر با تروریس ت ها‬ ‫نخست اشتراک نظر قدرت‪‎‬های بزرگ جهانی و منطقه‪‎‬ای مبن ‬ ‫و سپس نیز انزوای روزافزون دولت‏های حامی تروریست نظیر عربستان در منطقه‪.‬‬ ‫اکنون ش�اهد برخی ناارام ی‪‎‬ها در عراق و شمال‬ ‫لبنان هس�تیم؛ باتوجه به این مس�ائل م ی توان‬ ‫گفت که سناریوی سرایت جنگ داخلی سوریه به‬ ‫کشورهای همسایه محقق شده است؟‬ ‫‪ l‬ب��ا توجه ب��ه تحوالت ع��راق و لبنان ب��ه جرات‬ ‫م ی‪‎‬توان گفت یک جنگ تمام عیار منطقه‪‎‬ای بین بازیگران‬ ‫اصلی یعنی عربس��تان و ای��ران در حوزه‪‎‬ه��ای مختلف در‬ ‫جریان اس��ت‪ .‬نباید از نظر دور داش��ت ک��ه صحنه گردان‬ ‫عملیات‏های تروریستی در سوریه‪ ،‬لبنان وع راق‪ ،‬ریاض است‪.‬‬ ‫در واقع هدف اصلی عربستان از دامن زدن به خشونت‏های‬ ‫س��ازمان یافته و حمایت همه جانب��ه از گروه‪‎‬های تکفیری‬ ‫وابس��ته به ش��بکه تروریس��تی القاعده‪ ،‬ممانعت از ایجاد‬ ‫هرگونه س��از‪‎‬وکار بی ن المللی در قالب مذاکرات چند جانبه‬ ‫و میانج ی‪‎‬گ��ری نماینده س��ازمان ملل‪ ،‬اخض��ر اب راهیمی‪،‬‬ ‫ب رای رس��یدن به تفاهم می��ان دولت و معارضان س��وری‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنین باتوجه به نزدیکی برگزاری نشست ژنو‪2‬‬ ‫و امادگی دولت س��وریه و طیف عمده مخالفین (ارتش ازاد)‬ ‫و چراغ سبز برخی از دولت‪‎‬های غربی ب رای حضور ای ران در‬ ‫این مذاکرات‪ ،‬عربس��تان درصدد گس��ترش دامنه جنگ به‬ ‫کشورهای همجوار و س��نگ اندازی در گفت وگوهای اتی‬ ‫برامده اس��ت‪ .‬باید گفت به رغم حمایت‪‎‬های لجستیکی و‬ ‫اطالعاتی و نظامی از مخالفان س��وری‪ ،‬ریاض در دستیابی‬ ‫به اهداف اصل��ی خویش ب رای س��رنگونی دولت س��وریه‬ ‫‪46‬‬ ‫ی مواجه ش��ده اس��ت‪ .‬همزمان مواضع دولت نوری‬ ‫با ناکام ‬ ‫المالکی در س��وریه با ای ران بیش��تر هماهنگی دارد و دولت‬ ‫ای ران و ع راق پس از س��قوط صدام حس��ین همکاری های‬ ‫امنیت��ی و اقتص��ادی گس��ترده‪‎‬ای را داش��ته و دارن��د و نیز‬ ‫ته ران–بغداد به عنوان متحدان طبیعی از راه حل های سیاسی‬ ‫ب رای پای��ان دادن به جنگ داخلی س��وریه حمایت م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫نباید از نظر دور داشت که این امر در تقابل با منافع ع ربستان‬ ‫سعودی است‪ .‬بناب راین ع ربستان با حمایت از مواضع گروه های‬ ‫تروریستی معروف به دولت اس�لامی ع راق و شام (داعش)‬ ‫درصدد برهم زدن امنیت داخلی ع راق ب ر امده است‪.‬‬ ‫اخیرا ش�اهد چندی�ن دور ناارام�ی در لبنان نیز‬ ‫بودیم‪ .‬نخس�ت س�فارت ای�ران در این کش�ور‬ ‫و س�پس نیز نزدی�ک مراک�ز امنیت�ی حزب اهلل‬ ‫انفجارهایی رخ داد که عربستان نقش مستقیم‬ ‫در انها داشت‪ .‬چرا عربستان اکنون لبنان را هدف‬ ‫قرار داده است؟‬ ‫‪ l‬البت��ه در کنار پای��داری دول��ت س��وریه در قبال‬ ‫تروریس ت‪‎‬ها و حامیان انان نباید از حزب اهلل لبنان به عنوان‬ ‫نیروی اثرگذار در منطقه غفلت ورزید‪ .‬در واقع حضور نیروهای‬ ‫حزب اهلل توازن قوا را به نفع جریان مقاومت برهم زده و خشم‬ ‫عربستان را دو چندان کرده اس��ت‪ .‬از این رو تیم اطالعاتی‬ ‫بندر سلطان با گسیل تیم تروریس��تی چند ملیتی به لبنان‬ ‫و بمب گ��ذاری در مناطق زیر نفوذ لبنان (س��فارتخانه ای ران‬ ‫و مراکز امنیتی حومه بیروت) درصدد انتقام کور از حزب اهلل‬ ‫لبنان و ای ران برامده تا به نوعی ناکامی در سوریه را با ایجاد‬ ‫جنگ داخلی در لبنان جب ران نماید‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما گ�روه القاعده یا هم�ان داعش که‬ ‫در عراق در حال جنگ هس�تند‪ ،‬چه اهدافی را در‬ ‫بلندمدت دنبال م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬داعش ساخته و پرداخته دستگاه امنیتی ع ربستان‬ ‫سعودی است و اکثر فرماندهان این گروه تروریستی تابعیت‬ ‫این کشور را دارند‪ ،‬به طوری که پس از بروز اختالف در میان‬ ‫طیف سکوالر مخالفین دولت سوریه و ارتش ازاد و ناکامی در‬ ‫جبهه جنگ‪ ،‬عربستان سعودی با استخدام افراد مختلف در‬ ‫قالب تیم های ترور تالش کرده که جبهه جدیدی علیه دولت‬ ‫سوریه و حزب اهلل لبنان باز کند‪ .‬خشونت‪‎‬های عریان این گروه‬ ‫تروریستی و اعدام زنان و کودکان سوری و تعرض به اماکن‬ ‫مقدسه‪ ،‬نفرت عمومی حامیان انها را در منطقه فراهم کرده‬ ‫است‪ .‬در این میان حتی ترور فرماندهان ارتش ازاد و ربایش‬ ‫مردم عادی نیز نشان م ی دهد این گروه فقط به دنبال ایجاد‬ ‫حکومت از نوع طالبان افغانستان و سرکوب تمام مخالفین‬ ‫خود بوده و هستند‪ .‬از انجا که طیف داعش در ع راق هم فعال‬ ‫هس��ت‪ ،‬در تالش برامده که با حمایت از مطالبات سیاسی‬ ‫گروه تندرو سنی و بقایای رژیم بعث در استان االنبار و دیگر‬ ‫مناطق سن ی نشین ع راق ش��رایط را ب رای ایجاد هرج و مرج‬ ‫گس��ترده و تجزیه طلبی فراهم نماید‪ .‬برخی از نمایندگان‬ ‫سنی مجلس ع راق نیز در مدار منافع گروه تروریستی داعش‬ ‫عمل م ی کنند‪ .‬استعفای نمایندگان سنی مجلس و دعوت به‬ ‫شورش علیه دولت نوری المالکی سم مهلکی ب رای امنیت‬ ‫یکپارچه ع راق است‪ .‬نتیجه دخالت های ع ربستان در ع راق و‬ ‫سوریه‪ ،‬گسترش سایه ه راسناک القاعده و تقویت روزافزون‬ ‫بنیادگرایی است‪ .‬گروه تروریستی داعش با حمایت مستقیم‬ ‫ریاض درصدد جن��گ داخلی گس��ترده‪ ،‬افزایش تنش های‬ ‫ی و مذهبی و برهم زدن صلح و ارامش در ع راق است‪.‬‬ ‫قوم ‬ ‫چ�را ای�ن گ�روه تروریس�تی ع�راق را ب ه عنوان‬ ‫مکانی ب�رای جن�گ و درگیری انتخ�اب کردند و‬ ‫فکر م ی کنی�د این درگیری ها تا چ�ه زمانی ادامه‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬ب رنامه ریزی و اهداف این گروه تروریستی را دستگاه‬ ‫امنیتی ع ربستان تعیین م ی‪‎‬کند‪ .‬انچه مسلم است تا زمانی‬ ‫که دولت شیعه ع راق در هماهنگی با ای ران از دولت سوریه‬ ‫حمایت م ی کند و در داخل کشور نیز حاضر به سپردن امور‬ ‫امنیتی و نظامی به جریانات تندرو سنی و جریان وابسته ایاد‬ ‫عالوی نیست‪ ،‬ارسال اس��لحه و اعزام گروه های تروریستی‬ ‫ب رای ایجاد بی ثباتی و کشتار مردم ادامه خواهد یافت‪ ،‬مگر‬ ‫اینکه در سطح منطقه بین بازیگران اصلی تفاهمی صورت‬ ‫گیرد‪ .‬جلوگیری از برگزاری انتخابات پارلمانی ع راق در ‪2014‬‬ ‫و تحریک گروه های سیاسی سنی به عدم تبعیت از دولت‬ ‫مرکزی به ویژه در مناطق استراتژیک چون االنبار م ی تواند از‬ ‫اهداف داعش در ع راق باشد‪.‬‬ ‫بحران اخیر در اس�تان االنبار جدی ترین بحران‬ ‫از زمان روی کار امدن دولت نوری مالکی و خروج‬ ‫نیروهای امریکایی از عراق است‪ .‬به نظر شما ایا‬ ‫مالک�ی توانایی برخورد با ای�ن نیروهای افراطی‬ ‫را دارد؟‬ ‫‪ l‬اقدامات تروریس��تی گروه‪‎‬های تکفیری وابس��ته‬ ‫به ش��بکه القاعده‪ ،‬مرز جع رافیایی نم ی‪‎‬شناسد؛ به طوری که‬ ‫شاخه‪‎‬ای از این گروه تروریستی عالوه بر منطقه خاورمیانه‬ ‫در روس��یه (ولگراد) نیز دس��ت به عملیات تروریس��تی زده‬ ‫است‪ .‬در واقع پس از امتناع مس��کو از پذیرش پیشنهادات‬ ‫بندر بن س��لطان در عدم حمایت از دولت سوریه و پذیرش‬ ‫مخالفین این دولت به عنوان نماینده این کش��ور‪ ،‬ریاض با‬ ‫هماهنگی الزم دستور بمب گذاری در خاک روسیه را صادر‬ ‫کرد‪ .‬این شرایط باعث شده که مسکو خواهان گنجاندن نام‬ ‫دولت ع ربستان سعودی در فهرست حامیان گروه تروریستی‬ ‫القاعده در شورای امنیت شود‪ .‬در هر صورت روسیه توانایی‬ ‫نامحدودی در پاس��خگویی به اقدامات اخی��ر ریاض دارد و‬ ‫ظاه را مقامات س��عودی قدرت بازدارندگی مسکو و اقدامات‬ ‫تالف ی جویانه این کشور را درست پی ش بینی نکردند‪ .‬بناب راین‬ ‫با گسترش ترور و بمب گذاری‪‎‬های اخیر در منطقه (سوریه‪،‬‬ ‫لبنان‪ ،‬ع راق روسیه و‪ )...‬الزام مقابله با شبکه‪‎‬های تروریستی‬ ‫و مساعی مش��ترک در س��طح جهانی ب رای ریشه کنی این‬ ‫اقدامات فوریت بیش��تری یافته اس��ت‪ .‬در هر صورت تاثیر‬ ‫اقدامات تروریستی در سطح منطقه م ی‪‎‬تواند دو پیامد مهم در‬ ‫پی داشته باشد؛ نخست اشتراک نظر قدرت‪‎‬های بزرگ جهانی‬ ‫و منطقه‪‎‬ای مبن ی بر اقدام مشترک و حمایت از دولت درگیر‬ ‫با تروریس ت ها و س��پس انزوای روزافزون دولت‏های حامی‬ ‫تروریست نظیر ع ربستان در منطقه‪g .‬‬ ‫کامران کرمی‬ ‫پژوهشگر مسائل عربستان‬ ‫‪3‬‬ ‫لبنان کش��وری کوچک و ضعیف در خاورمیانه است‬ ‫و بیش از انکه ب��ر محیط پی رامون��ی خود اثرگذار باش��د از‬ ‫ان اثر م ی پذی��رد و از دی رباز تحت نفوذ کش��ورهای مختلف‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی بوده است‪ .‬در سال های اخی ر‪ ،‬مهمترین‬ ‫بازیگرانی که بر لبنان نفوذ داش��تند س��وریه‪ ،‬ای ران‪ ،‬امریکا و‬ ‫ع ربستان س��عودی بوده اند‪ .‬حادثه تروریستی مقابل سفارت‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران در تاریخ ‪ 28‬ابان ‪ 1392‬که به شهادت‬ ‫‪ 25‬تن از جمله «اب راهیم انص��اری» رایزن فرهنگی ای ران در‬ ‫لبنان و زخمی ش��دن بیش از ‪ 150‬تن منجر ش��د‪ ،‬بار دیگر‬ ‫موضوع لبنان را در صدر اخبار مهم قرار داده اس��ت‪ .‬از فردای‬ ‫پس از انفجار‪ ،‬جمهوری اسالمی ای ران عوامل نقش افرین و‬ ‫پشت پرده این حادثه را در دس��تور پیگیری خود و همچنین‬ ‫مجامع و نهادهای ذیصالح ق��رار داد و بر ضرورت همکاری‬ ‫موثر و همه جانبه منطقه ای و بی ن المللی ب رای ریشه کن کردن‬ ‫پدیده شوم تروریسم تاکید کرد و امادگی خود را ب رای ه ر گونه‬ ‫مساعدت به لبنان ب رای گذار از دوران پر مخاطره اعالم کرد‪.‬‬ ‫از سوی دیگر ته ران رسما از بیروت خواست تا در بازجویی از‬ ‫ماجد الماجد‪ ،‬تروریست ع ربستانی و سرکرده گروه تروریستی‬ ‫گردان های عب داهلل عزام مرتبط با القاعده که پس از دستگیری‬ ‫در بازداشت ارتش لبنان به سر م ی برد‪ ،‬حضور داشته باشد‪.‬‬ ‫ماجد الماجد که بود؟‬ ‫ماجد الماجد‪ ،‬تروریس��ت برجس��ته ای بود که از سوی‬ ‫بس��یاری از کش��ورها تحت تعقیب قرار داشت و پی ش تر به‬ ‫سوریه سفر کرده بود تا با جبهه النصره که علیه دولت سوریه‬ ‫مبارزه م ی کند‪ ،‬عهد وفاداری ببندد‪ .‬ماجد الماجد‪ ،‬متولد سال‬ ‫‪ 1973‬در ع ربستان است که در فهرست ‪ 85‬نفری افراد تحت‬ ‫تعقیب دولت سعودی (که سال ‪ 2009‬منتشر شد) ردیف ‪ 70‬را‬ ‫به خود اختصاص داده اس��ت‪ .‬گردان های عبداهلل عزام پس‬ ‫از انکه امیرش��ان صالح القرعاوی (که در همان فهرست‪ ،‬در‬ ‫ردیف ‪ 34‬قرار داشت و به دست نیروهای ع ربستانی دستگیر‬ ‫شده بود) دچار معلولیت دائم شد‪ ،‬در ژوئن ‪ 2012‬با ماجد الماجد‬ ‫به عنوان امیر بیعت کردند‪ .‬باید گفت که ماجد الماجد سومین‬ ‫سعودی ای است که در گردان های عبداهلل عزام منصبی باال‬ ‫داشته است‪ ،‬چراکه صالح القرعاوی رهبر نظامی [و امیر] این‬ ‫گروه و سلیمان حمد الحبلین مسئول مواد منفجره در گروه‬ ‫هم سعودی بودند‪.‬‬ ‫ماموریت گردان های عبداهلل عزام‬ ‫گردان های «ش��هید عبداهلل عزام» س��ازمانی مسلح‬ ‫است که فعالیت نظامی خود را از سال ‪ 2004‬با سه انفجار در‬ ‫مرکزگردشگری طابا و ساحل تویبع (مصر) اغاز کرد‪ .‬این گروه‬ ‫نام خود را از فرمانده فلس��طینی االصل‪ ،‬عبداهلل عزام که در‬ ‫سال ‪ 1989‬در پیشاور ترور شد‪ ،‬گرفته است‪ .‬سازمان جهانی‬ ‫القاعده شاخه ای فرعی دارد با نام «القاعده در سرزمین شام و‬ ‫کنانه [مصر]» که گروه عب داهلل عزام‪ ،‬فرع این شاخه محسوب‬ ‫م ی شود‪ .‬این سازمان در مناطق ساحلی فعالیت زیادی دارد‪،‬‬ ‫کما اینکه مسئولیت هدف قرار دادن دو ناوچه امریکایی در‬ ‫بندر عقبه در سال ‪ 2005‬را هم به عهده گرفته است‪ .‬این گروه‬ ‫همچنین دوم جوالی ‪ 2010‬اقدام به شلیک موشک گراد به دو‬ ‫شهرک صهیونیستی ایالت و العقبه کرد‪ .‬دولت ایاالت متحده‬ ‫‪ 24‬مه ‪ ،2014‬این گروه را در فهرست سازمان های تروریستی‬ ‫ی حساب ها و دارای ی های این گروه‬ ‫قرار داد و ب ر اساس ان‪ ،‬تمام ‬ ‫را در ایاالت متحده مسدود کرد‪.‬‬ ‫اسرار ماجد و مرگ مشکوک او‬ ‫در هر حال‪ ،‬چهارشنبه گذشته ارتش لبنان ماجد الماجد‬ ‫را دستگیر کرد و این خبر را دو روز بعد وقتی که ازمایش های‬ ‫دی ان ای هویت او را ثابت ک��رد‪ ،‬اعالم کرد‪ .‬همان وقت هم‬ ‫یک منبع پزشکی که از پرونده او اطالع داشت اعالم کرد که‬ ‫وخامت وضعیت س�لامتی او‪ ،‬بازجوی��ی و تحقیق را عقب‬ ‫خواهد انداخت‪ .‬مرگ مشکوک ماجد و تایید مرگ او در لبنان‬ ‫بازجویی را ناتمام گذاشت‪ .‬مرگ ماجد نشان م ی دهد که وی‬ ‫حاوی اطالعات زیادی از اعضای القاعده‪ ،‬مکانیزم های کاری‪،‬‬ ‫هس��ته های نرم و اهداف ان و اصالحاتی که در شیوه انجام‬ ‫عملیات ها بعد از حمله امریکا به ع راق و بحران سوریه روی‬ ‫داده ‪ ،‬در اختیار داشته است‪ .‬روزنامه لبنانی االخبار پیش از این‬ ‫در گزارشی از احتمال سر به نیست کردن ماجد الماجد خبر‬ ‫داده بود‪ .‬به گفته کارشناسان‪ ،‬ماجد همچنین اگاهی عمیقی از‬ ‫مکانیزم رسیدن پول ها به سران القاعده و افراد ان و همچنین‬ ‫کانال هایی که این اموال از طریق انها استفاده م ی شده ‪ ،‬داشته‬ ‫است‪ .‬به نوشته روزنامه لبنانی االخبار‪ ،‬ماجد همچنین در مورد‬ ‫عناوین سیاسی‪ ،‬امنیتی‪ ،‬نظامی و اقتصادی که به سازمان‬ ‫القاعده کمک کرده تا در سرزمی ن های مختلف به ویژه لبنان ‬ ‫تردد کند‪ ،‬اطالعات زیادی داشت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫باتوجه به ای�ن درگیری‏ه�ا چه این�ده‪‎‬ای را برای‬ ‫منطقه پی ش بین�ی م ی‪‎‬کنید یا به عب�ارت دیگر‬ ‫تح�والت ع�راق و لبنان چ�ه تاثیری ب�ر منطقه‬ ‫خواهد داشت؟‬ ‫در عروس خاورمیانه چه می گذرد؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 204‬‬ ‫‪ l‬درگی��ری در فلوجه و عزم ارتش ع راق و عش��ایر‬ ‫محلی ب رای پاک س��ازی تروریس��ت‪‎‬ها در هفته اخیر نشان‬ ‫داد که دولت نوری المالکی حاضر به پذیرش خواس��ت موج‬ ‫جدید خش��ونت طلبان و گروه‪‎‬های تروریستی نخواهد شد‪.‬‬ ‫اجرای عملیات نظامی مستمر در استان االنبار و کشته شدن‬ ‫تع دادی از عناصر وابسته به داعش از جمله یکی از فرماندهان‬ ‫ان به نام «علی ابودجانه» ثابت م ی‪‎‬کند دولت ع راق قصد دارد‬ ‫با مشت اهنین شب ه نظامیان را سرکوب نماید‪ .‬البته همراهی‬ ‫نیروهای محلی در قالب عشایر با ارتش در ع راق در نبرد با‬ ‫داعش نیز مثال زدنی اس��ت‪ .‬در این میان دولت‪‎‬های ای ران‪،‬‬ ‫امریکا و روس��یه نیز از عملیات نظامی ارت��ش ع راق علیه‬ ‫گروه‪‎‬های تروریستی وابسته به القاعده در مناطق سن ی نشین‬ ‫حمایت کردند‪ .‬این بیانگر اش��تراک نظر بی ن المللی در رفع‬ ‫تهدید مشترک القاعده در منطقه است‪ .‬انتظار م ی‪‎‬رود که در‬ ‫روزهای اتی‪ ،‬ارتش و نیروهای ع راق با توان نظامی باال بتوانند‬ ‫ضمن ازاد سازی فلوجه‪ ،‬ثبات و امنیت را در استان‪‎‬های درگیر‬ ‫با تروریس ت‪‎‬ها برقرار سازند‪.‬‬ ‫پازل های پراکنده‬ ‫نقش عربستان سعودی‬ ‫عربستان سعودی به عنوان یکی از بازیگران تحوالت‬ ‫لبنان در روزهای قبل از دس��تگیری ماجد و بعد از دستگیری‬ ‫و مرگ او نقش پررنگی داشته است‪ .‬عربس��تان در چند روز‬ ‫گذش��ته اعالم کرد که از بازداش��ت ماجد الماجد اس��تقبال‬ ‫م ی کند‪ .‬از س��وی دیگر برخی منابع خبری گزارش دادند که‬ ‫دولت ع ربستان س��ه میلیارد دالر ب رای استرداد عامل انفجار‬ ‫سفارت ای ران در لبنان در نظر گرفته و این نشان م ی دهد که‬ ‫اطالعات ماجد تا چه اندازه ب رای دولت ع ربستان حیاتی و مهم‬ ‫بوده است‪ .‬پس از مرگ ماجد هم سفارت ع ربستان سعودی در‬ ‫بیروت به طور رسمی از مقامات لبنانی خواستار تحویل جسد‬ ‫«ماجد الماجد» شد‪ .‬ع ربستان سعودی به مقامات لبنانی اعالم‬ ‫کرد بود که این کشور با کالبد ش��کافی تروریست سعودی‬ ‫مخالف است‪ .‬کنار هم قرار دادن مجموعه این پازل جدا افتاده‬ ‫از هم نش��ان م ی دهد که اوال ش��بکه های مرتبط با القاعده‬ ‫تمایلی ب رای زنده ماندن این عضو برجسته خود نداشته‪ ،‬دوما‬ ‫تمایل ع ربستان ب رای استرداد ماجد نشان م ی دهد که او تا چه‬ ‫اندازه م ی توانس��ته حاوی اطالعات از طرح های پشت پرده و‬ ‫کمک های مالی و تس��لیحاتی ع ربس��تان ب رای خ رابکاری‬ ‫در لبنان داشته باشد‪ .‬سوم هم این موضوع که استرداد ماجد‬ ‫م ی توانس��ت اطالعات مهمی ب رای عربس��تان در جنگ با‬ ‫القاعده در درون مرزه��ای خود و همچنین محیط پی رامونی‬ ‫عربستان باشد‪ .‬چهارم اما این مساله مهم است که با چنین‬ ‫وضعیتی سرنوشت حادثه تروریستی سفارت ای ران در لبنان‬ ‫و تعیین عامالن و غ رامت های مالی و انس��انی ان به کجا‬ ‫منتهی خواهد شد؟ ‪g‬‬ ‫‪47‬‬ ‫پس از شامات‬ ‫القاعده جبهه نبرد با شیعیان و علویان را تغییر داده است‬ ‫حسن هانی زاده‬ ‫‪4‬‬ ‫کارشناسمسائلخاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫پس از اغاز بحران س��وریه در ‪ 15‬مارس ‪ 2011‬عوامل‬ ‫تروریس��تی القاعده و س��لفی تکفیری به حم��ص‪ ،‬حلب‪،‬‬ ‫ادلب‪ ،‬درعا و حومه دمش��ق عزیمت کردن��د‪ .‬این گروه های‬ ‫تکفیری با س��ازماندهی نیروهای مختلفی که از ‪ 83‬کشور‬ ‫مختلف جهان راهی سوریه شده بودند‪،‬جبهه النصره‪ ،‬دولت‬ ‫اسالمی ع راق و ش��ام «داعش» و جبهه اس�لام را تشکیل‬ ‫دادند‪ .‬پس از شکس��ت این مجموعه ها در س��وریه عناصر‬ ‫این مجموعه ها که االنبار را عقب��ه جبهه خود م ی دانند بار‬ ‫دیگر به این استان بازگشتند‪ .‬داعش‪ ،‬ترکیبی از کلمات دولت‬ ‫اسالمی ع راق و شام است‪ .‬این گروه از دیگر مجموعه های‬ ‫تروریستی‪ ،‬افراط ی تر است و یک نگاه وهابی ‪ -‬سلفی دارد‪.‬‬ ‫ظاه را در شکل دهی به مجموعه داعش‪ ،‬ماجد الماجد‪ ،‬رهبر‬ ‫گردان «شهید عبداهلل َعزام» نیز نقش داشته است‪ .‬پس از‬ ‫اینکه طی ماه های اخیر ارتش سوریه موفق شد بخش‪‎‬های‬ ‫وسیعی از ش��هرهای مختلف درعا‪ ،‬حمص‪ ،‬حلب و برخی‬ ‫نواحی حومه دمشق را از وجود گروه های تروریستی پاکسازی‬ ‫کند‪ ،‬بخش هایی از نیروهای داعش ب رای مقابله و تضعیف‬ ‫حزب اهلل پایگاه های خودش��ان را به لبنان منتقل کردند و با‬ ‫شخصی به نام احمد االس��یر که یکی از سلف ی های وهابی‬ ‫لبنان است نوعی پیوند تاکتیکی و عملیاتی را اغاز کردند‪.‬‬ ‫در این میان عملیات های انفج��اری و انتحاری که در لبنان‬ ‫صورت گرفت‪ ،‬ب رایند انتقال مجموعه هایی از داعش به سمت‬ ‫این کشور است‪ .‬همچنین مجموعه دیگری از داعش نیز به‬ ‫س��مت االنبار ع راق عزیمت کرد‪ .‬اس��تان االنبار بزرگترین‬ ‫اس��تان ع راق به شمار م ی رود و با سه کش��ور اردن‪ ،‬سوریه و‬ ‫عربستان هم مرز اس��ت‪ .‬بناب راین این گروه های تروریستی‬ ‫به دلیل موقعیت جغ رافیایی استان االنبار و این مساله که‬ ‫اغلب ساکنان این منطقه و شیوخ عشایر ان وابسته به رژیم‬ ‫سابق بودند‪ ،‬توانستند پایگاه خودشان را در شهر فلوجه ایجاد‬ ‫کنند‪ .‬این امر با هدف سرنگونی دولت نوری مالکی صورت‬ ‫گرفت؛ علت ان نیز این است که این گروه ها فکر م ی کنند‬ ‫اکنون یک هالل ش��یعی که از ای ران اغاز و ع راق‪ ،‬سوریه و‬ ‫لبنان را نیز در بر می گیرد تشکیل شده است‪ .‬بناب راین هدف‬ ‫انها مقابله با ان هالل شیعی است‪ .‬از این رو بخشی از این‬ ‫گروه در سوریه‪ ،‬بخشی در لبنان و بخش دیگری نیز در ع راق‬ ‫متمرکز ش��ده اند تا با نظام هایی که با ای ران همسویی دارند‬ ‫مثلث شماره ‪ 204‬‬ ‫‪48‬‬ ‫مقابله کنند‪ .‬به بیان دیگر تمام ی حوادث و ترورهایی که اخی را‬ ‫در ع راق‪ ،‬لبنان و س��وریه رخ داده با هدف قطع محور ته ران‪،‬‬ ‫دمشق و بیروت و همچنین سرنگونی نظام بشار اسد است‪.‬‬ ‫نباید از نظر دور داشت که تحوالت و نقشه راه خاورمیانه‬ ‫وابستگی مس��تقیم به بقای نظام فعلی سوریه دارد؛ یعنی‬ ‫بقای نظام بش��ار اس��د‪ ،‬فرمول جدیدی ب راس��اس فرمول‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬روسیه‪ ،‬چین‪ ،‬ع راق و لبنان ترسیم‬ ‫خواهد کرد که ب راساس ان عربستان‪ ،‬قطر‪ ،‬ترکیه‪ ،‬امریکا و‬ ‫رژیم صهیونیس��تی بازندگان این مرحله خواهند بود‪ .‬اما اگر‬ ‫گروه های تروریس��تی و حامیان انها مانند عربستان‪ ،‬قطر‪،‬‬ ‫امریکا و رژیم صهیونیستی موفق شوند نظام اسد را سرنگون‬ ‫کنند قطعا اینده خاورمیانه ب راس��اس خواست و فرمول انها‬ ‫تعیین خواهد شد‪ .‬در نتیجه مقاومت اسالمی در منطقه نیز‬ ‫تضعیف خواهد شد‪.‬‬ ‫در رابطه با تحوالت اخیر منطقه نباید نقش عربستان‬ ‫و قطر را نادیده گرفت‪ .‬در حقیقت به دنبال س��رنگونی رژیم‬ ‫صدام حسین در سال ‪ 2003‬و تشکیل یک دولت وابسته به‬ ‫شیعیان و با اکثریت شیعه در ع راق موقعیت ع ربستان و قطر‬ ‫تضعیف شد و این دو کشور موقعیت خودشان را در ع راق از‬ ‫دست دادند‪ .‬بناب راین عربستان و قطر تالش کردند از طریق‬ ‫تقویت گروه های تروریستی به نوعی دولت نوری مالکی را‬ ‫سرنگون و یک دولت دست نش��انده ایجاد کنند‪ .‬اما عمده‬ ‫حوادث ع راق از ‪ 10‬ماه پیش و زمانی که طارق الهاش��می‪،‬‬ ‫معاون س��ابق رئی س جمهور ع راق‪ ،‬به عربس��تان گریخت‪،‬‬ ‫تش��دید ش��د‪ .‬وی به دلیل اینکه تحت تعقیب دادگاه عالی‬ ‫جنایی قرار داشت ابتدا به اقلیم کردستان سپس به ترکیه و‬ ‫در نهایت به عربستان فرار کرد و در انجا ستادی را تشکیل‬ ‫داد و به وسیله ان هدایت جریان های سلفی تکفیری و برخی‬ ‫عشایر صالح الدین‪ ،‬موصل و االنبار را سازماندهی م ی کرد‪.‬‬ ‫اینها در پی ان بودند علیه دولت ع راق وارد عمل شوند و به‬ ‫شهرهای مذهبی ع راق حمله کنند‪ .‬در حقیقت انها در پی‬ ‫ایجاد جنگ شیعه و سنی بودند‪.‬‬ ‫متاس��فانه در طول این یکس��ال برخی عشایر االنبار‬ ‫همکاری تنگاتنگی با گروه های القاعده و تروریس��ت های‬ ‫تکفیری داشتند که این همکاری به تشدید دامنه ناامن ی ها در‬ ‫مناطق شیع ه نشین ع راق منجر شد‪ .‬بیماری جالل طالبانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری ع راق و انتقال وی به المان ب رای معالجه به‬ ‫تشدید خالء سیاسی و امنیتی در ع راق کمک کرد‪ .‬سرانجام‬ ‫مردم ع راق که از گسترش موج ناامن ی ها به ستوه امده بودند‬ ‫از دولت نوری المالکی خواس��تند تا اقدامی ب رای س��رکوب‬ ‫مجموعه های تروریستی انجام دهد‪.‬‬ ‫از دیگر س��و‪ ،‬گفته م ی شود عربس��تان و قطر ماهانه‬ ‫صدها میلیون دالرب��رای ادامه تظاه��رات و تحصن اهالی‬ ‫االنب��ار‪ ،‬موصل و ص�لاح الدین در اختیار ش��یوخ عش��ایر‬ ‫غرب ع راق قرار م ی دهند‪ .‬ش��ورش های خیابانی بخش��ی‬ ‫از س��اکنان االنبار‪ ،‬موصل و صالح الدین فرصت مناس��بی‬ ‫ب رای تروریس��ت های القاعده به وجود اورد تا دامنه عملیات‬ ‫تروریستی خود را گسترش دهند‪ .‬عربستان سعودی و چند‬ ‫کشور عرب حوزه خلیج فارس هماهنگ ی های الزم را با گروه‬ ‫داعش و القاعده انجام داده بودند تا به محض اعالم تشکیل‬ ‫دولتی اس�لامی ان را به رسمیت بشناس��ند و در واقع گروه‬ ‫داعش‪ ،‬جبهه النصره‪ ،‬القاعده و ارتش اسالم از شخص بندر‬ ‫بن سلطان رئیس سازمان امنیت عربستان سعودی دستور‬ ‫م ی گیرند تا دولتی سلف ی گرا و تروریستی را در منطقه غرب‬ ‫االنبار و سوریه ایجاد کنند‪.‬‬ ‫در این رابطه سیاس��ت های مالکی نیز حائز اهمیت‬ ‫اس��ت‪ .‬نوری مالکی اخی را تحت فش��ار افکار عمومی یک‬ ‫ضرب االجل ی��ک هفته ای ب رای عناص��ر القاعده‪ ،‬داعش و‬ ‫جبهه النصره ب رای خروج از االنبار تعیی��ن و با پایان یافتن‬ ‫ضرب االجل‪ ،‬ارتش ع راق به االنبار حمله کرد‪ .‬از انجایی که‬ ‫شمار زیادی از کادرهای ارتش ع راق از اهالی االنبار‪ ،‬موصل‬ ‫و صالح الدین تشکیل م ی ش��وند برخی از واحدهای ارتش‬ ‫سالح خود را تسلیم شیوخ عش��ایر کردند‪ .‬هرچند حدود ‪60‬‬ ‫درصد از عشایر االنبار وابسته به جنبش الصحوه که با دولت‬ ‫ع راق همسویی دارند مایل به سرکوب تروریس ت ها هستند‬ ‫اما دولت نوری المالکی رغبتی به ایجاد تقابل و دو دستگی‬ ‫میان عشایر ندارد‪.‬‬ ‫نوعی گمانه زنی در ای��ن رابطه وجود دارد که م ی گوید‬ ‫ام��کان دارد نوری المالکی با نیتی سیاس��ی اق��دام به این‬ ‫پاکسازی ها کرده ‪ ،‬ولی تحلیل واقع بینانه این است که امریکا‬ ‫با استفاده از ع ربستان‪ ،‬گروه های تروریستی را وارد سوریه کرد‬ ‫تا ارتش این کشور را تضعیف کرده و زی ربنای اقتصادی سوریه‬ ‫را نابود کنند‪ ،‬ولی از انجا که ماموریت این گروه ها تمام شده‬ ‫به ارتش سوریه اجازه داده اند که این گروه های تروریستی را‬ ‫س��رکوب کنند‪ .‬اکنون نیز از انجا که امروز کار امریکا با این‬ ‫گروه ها تمام شده و تاریخ مصرف انها ب رای امریکا به پایان‬ ‫رس��یده اس��ت وقتی گروه های داعش و القاعده به س��مت‬ ‫اس��تان االنبار ع راق فرار کردند‪ ،‬امریکا به نوری المالکی و‬ ‫ارتش ع راق اجازه داد تا انها را سرکوب کند‪ .‬در نهایت اینکه‬ ‫مسائل سیاسی در ع راق نیز به این ناارام ی ها دامن زده است؛‬ ‫متاسفانه برخی جریان های داخل ع راق از گروه های سلفی‬ ‫تکفیری و القاعده حمایت م ی کنند‪ .‬این جریان های سیاسی‬ ‫به ویژه جریان «المتحدون» به رهبری صالح المطلق‪ ،‬معاون‬ ‫نخس��ت وزیر و اس��امه النجیفی ‪ ،‬رئیس پارلم��ان از دولت‬ ‫نوری المالکی خواستند تا ارتش را از شهرهای فلوجه و االنبار‬ ‫خارج کند‪ .‬نیروهای دولتی همچنین در جریان پاکسازی شهر‬ ‫االنبار یک نماینده پارلمان ع راق به نام «احمد العلوانی» را‬ ‫که رهبری جریان های تروریستی را به عهده داشت دستگیر‬ ‫کردند‪ .‬شماری از وزرای کابینه المالکی وابسته به فهرست‬ ‫الع راقیه به رهبری ایاد عالوی و نیز ‪ 42‬نماینده پارلمان ب رای‬ ‫تحت فشار قرار دادن دولت نوری المالکی از دولت و پارلمان‬ ‫ع راق اس��تعفا دادن��د‪ .‬در نتیجه عوامل داخلی‪ ،‬عربس��تان‬ ‫سعودی و اقدامات طارق الهاش��می در ایجاد فضای فعلی‬ ‫ع راق و عملیات های تروریستی نقش مستقیم دارند‪g .‬‬ ‫تقسیم کار عربستان؛ االسالمیه در سوریه ‬ ‫النصره و داعش در لبنان و عراق‬ ‫بررسی اوضاع منطقه درگفت وگو با محمدصالح صدقیان‬ ‫‪5‬‬ ‫محم د صالح صدقیان‪ ،‬مدی ر مرکز عربی مطالعات ایران و کارشناس مس�ائل خاورمیانه در گفت وگویی با مثلث‬ ‫به بررس�ی تحوالت اخیر عراق و لبنان پرداخت‪ .‬صدقیان م ی‪‎‬گوید اوضاع منطقه در س�ال ‪ 2014‬بهتر از س�ال ‪2013‬‬ ‫نخواهد بود‪.‬‬ ‫طی هفته های اخیر ش�اهد بروز برخی درگیری‪‎‬ها‬ ‫یا انفجار در عراق و لبنان بودیم؛ به نظر شما این‬ ‫اتفاقات تا چه حد با بحران سوریه مرتبط است؟‬ ‫‪ l‬داعش یا همان دولت اسالمی ع راق و شام زمانی‬ ‫که تشکیل ش��د تندروترین افراد القاعده در ان عضو شدند‪.‬‬ ‫درواقع این گروه بس��یار خشن و سنگدل هس��تند و اغلب‬ ‫تندروی‏هایی که در سوریه شاهد هس��تیم‪ ،‬توسط اعضای‬ ‫این گروه انج��ام م ی‏گیرد‪ .‬البته ایم��ن الظواهری که اکنون‬ ‫مسئولیت رهبری القاعده را برعهده دارد توصیه کرد که داعش‬ ‫منحل شود‪ ،‬اما ظاه را این مساله پذیرفته نشد‪ .‬در حال حاضر‬ ‫‪ l‬ارتش ع راق یا باید وارد این ش��هر شود یا اوضاع را‬ ‫به دست عشایر و قبایل بسپارد‪ .‬این در حالی است که جمعیت‬ ‫فلوجه کمتر از یک میلیون نفر است و مرکز استان نیست‪.‬‬ ‫بناب راین اگر ارتش ع راق با تانک و سالح های سنگین وارد این‬ ‫شهر شود‪ ،‬وضعیت دشوارتر خواهد شد‪ .‬به همین خاطر ارتش‬ ‫ع راق از عشایر و قبایل درخواست کرد که خودشان دست به‬ ‫کار شوند تا دیگر نیازی به مداخله ارتش نباشد‪ .‬منتها در کل‬ ‫وضع در الرمادی و فلوجه خیلی پیچیده است‪.‬‬ ‫در حال حاضر اهل تسنن در عراق وضعی ت شان‬ ‫به چه صورت است؟‬ ‫‪ l‬به طور کل سن ی های ع راق اکنون وضعیت خوبی‬ ‫ندارند و دو سال پیش وضعی ت شان خیلی بهتر بود‪ .‬زی را تا دو‬ ‫سال پیش سن ی های ع راق با ترکیه‪ ،‬عربستان و قطر ارتباط‬ ‫داشتند‪ .‬اما االن وضع قطر خیلی فرق کرده و از روزی که شاهد‬ ‫تغییر قدرت در این کشور بودیم‪ ،‬وضع سن ی های ع راق خیلی‬ ‫بدتر شده‪ ،‬در مورد ترکیه هم همینطور است و اوضاع ترکیه نیز‬ ‫نسبت به دو سال پیش نامناسب تر شده است‪ .‬تماس تلفنی‬ ‫اخیر اسامه النجیفی‪ ،‬رئیس مجلس ع راق با علی الریجانی‪،‬‬ ‫رئیس مجلس ای ران نشان م ی دهد که اکنون اوضاع سن ی ها‬ ‫و اوضاع کلی در این شهرها اصال خوب نیست‪ .‬زی را این ب رای‬ ‫اولین بار است که انها از ای ران درخواست کمک م ی کنند‪ .‬از‬ ‫دیگر سو این اتفاقات نه به نفع داعش است و نه به نفع اهل‬ ‫تسنن‪ ،‬بلکه این اتفاقات در نهایت به نفع ارتش و دولت ع راق‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫ب ا توجه ب�ه تحوالت اخیر در منطقه به نظر ش�ما‬ ‫سال ‪ 2014‬شاهد چه رویدادهای جدیدی خواهیم‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬من وضعیت منطقه در سال ‪ 2014‬را بهتر از سال‬ ‫بین الملل‬ ‫کمی بیشتر راجع به اهداف داعش در عراق و ورود‬ ‫انها به استان االنبار توضیح دهید‪.‬‬ ‫فکر م ی‪‎‬کنید باتوجه به ش�رایط دش�واری که در‬ ‫فلوجه پیش امده‪ ،‬ارتش عراق چه راهکارهایی را‬ ‫پیش رو داشته باشد؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 204‬‬ ‫‪ l‬اتفاقات اخیر در لبنان و ع��راق با کنف رانس ژنو ‪2‬‬ ‫ارتباط دارد؛ اکنون امریکا و کشورهای غ ربی در استانه برگزاری‬ ‫این کنف رانس قرار دارند‪ .‬از جمله گروه‪‎‬های تروریستی که در‬ ‫سوریه هستند القاعده و النصره را م ی‪‎‬توان نام برد‪ .‬اکنون به‬ ‫نظر م ی‏رسد ع ربستان سعودی و امریکا در حال انجام نوعی‬ ‫بازسازی در سوریه هس��تند‪ .‬در همین راستا انها جبهه‪‎‬ای به‬ ‫نام جبهه االسالمیه را تشکیل دادند؛ این جبهه از گروه‪‎‬هایی‬ ‫که کمی معتدل تر هستند تشکیل شده است‪ ،‬همچنین این‬ ‫گروه ها قبال با النصره و داعش ارتباط داشتند و اکنون در این‬ ‫مجموعه جای گرفته اند‪ .‬داعش و النصره‪ ،‬پرونده س��یاهی‬ ‫در زمینه حقوق و بحث تروریس��م دارند؛ بسیاری از اتفاقات‬ ‫وحشیانه ای که در سوریه شاهد بودیم مانند بریدن سر مردم‬ ‫توسط این گروه ها انجام م ی گرفت‪ .‬به همین خاطر ع ربستان‬ ‫و امریکا بر ان شدند که در ساختار گروه های مسلح معارض‬ ‫س��وری یک بازس��ازی انجام دهند‪ .‬گروه جبهه االسالمیه‬ ‫تقریبا یک ماه پیش یعنی در تاریخ ‪ 20‬نوامبر شکل گرفت‪.‬‬ ‫به دنبال این تحوالت‪ ،‬جی ش الحر منحل شد‪ .‬النصره به سمت‬ ‫لبنان رفت و داعش نیز به سمت ع راق امد‪ .‬یعنی پاکسازی‬ ‫گروه‪‎‬های مسلح پس از تاریخ ‪ 20‬نوامبر اغاز شد‪ .‬من معتقدم‬ ‫تمام این تحوالت با برگزاری کنف رانس ژنو ‪ 2‬ب رای حل بحران‬ ‫سوریه مرتبط اس��ت‪ .‬اکنون م ی‪‎‬خواهند وانمود کنند که این‬ ‫جبهه االسالمیه یک گروه معتدل اس��ت و با تروریسم نیز‬ ‫ارتباطی ندارد‪ .‬در واقع از هفته گذشته س��ازمان ملل ارسال‬ ‫دعوتنامه را ب رای ش��رکت کنندگان در ژنو ‪ 2‬اغ��از کرد و این‬ ‫امکان وجود دارد که نماینده های جبهه االسالمیه نیز در ژنو‬ ‫‪ 2‬شرکت کنند‪ .‬اکنون داعش در ع راق و النصره نیز در لبنان‬ ‫هستند‪ .‬این گروه‪‎‬ها نیز در همان چارچوب جبهه االسالمیه‬ ‫عمل م ی‪‎‬کنند و نباید تصور کرد که مستقل هستند‪ .‬در واقع‬ ‫این گروه‪‎‬ها امروز وظایف جدیدی را عهده دار شده‪‎‬اند؛ به عنوان‬ ‫نمونه النصره وقتی به لبنان رفت ابتدا انفجار سفارت ای ران و‬ ‫سپس حمله به ضاحیه را ترتیب داد‪ .‬همچنین داعش اکنون‬ ‫با ورود به فلوجه و رمادی اهداف مشخصی را دنبال م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫به این ترتیب این گروه‪‎‬ها در همان چارچوب جبهه االسالمیه‬ ‫اما به شکل دیگر در لبنان و ع راق در حال فعالیت هستند‪.‬‬ ‫این گروه در مرزهای مشترک ع راق و سوریه مستقر شده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫واقعیت امر این اس��ت که پایگاه این گروه در االنبار بود؛ این‬ ‫ش��هر ‪ 70‬کیلومتر با فلوجه فاصله دارد‪ .‬از دیگر س��و ‪ 8‬سال‬ ‫پیش یعنی س��ال ‪ 2005‬نیروهای القاع��ده در فلوجه حضور‬ ‫داشتند و در زمان ایاد عالوی جنگ سختی میان ارتش ع راق‬ ‫و گرو ‏ه‪‎‬های القاعده در این شهر صورت گرفت‪ .‬اما از ان زمان‬ ‫تاکنون فلوجه ارام بود تا اینکه اخی را دوباره ناارام شد‪ .‬همچنین‬ ‫بیشترین گروه های امنیتی ع راق در زمان صدام از فلوجه بودند‬ ‫و صدام در ان زمان این شهر را «دره التاج» مروارید تاج ع راق‬ ‫نام نهاد‪ .‬به بیان دیگر از ابتدا ارتباط گروه های ساکن در این‬ ‫شهر با حزب بعث و صدام حسین قوی بود و شخص صدام‬ ‫نیز روی مردم این شهر خیلی تکیه داشت‪ .‬اکنون داعش نیز از‬ ‫همین امکانات ب رای اشغال این شهر استفاده کرد و روز جمعه‬ ‫نیز اعالم کردند که دولت اسالمی فلوجه را راه اندازی کرده اند‪.‬‬ ‫االن هم اوضاع در فلوجه خیلی ناجور و نا ارام است‪.‬‬ ‫‪ 2013‬نم ی دانم؛ در حال حاضر که اوایل ماه ژانویه یعنی برج‬ ‫یک میالدی هستیم اوضاع به این صورت است‪ .‬نباید از نظر‬ ‫دور داشت که کش��مکش هایی که میان ای ران و عربستان‬ ‫وجود دارد بر کل وضعی��ت منطقه یعنی تح��والت ع راق‪،‬‬ ‫سوریه‪ ،‬فلسطین و لبنان تاثیر م ی گذارد‪ .‬با این اوصاف من به‬ ‫شخصه تحوالت را به صورتی نم ی بینم که منطقه به سمت‬ ‫ارام تر شدن حرکت کند‪ .‬مگر اینکه سیاست های عربستان‬ ‫تغییر کند‪ .‬زی را طرح های عربستان در سوریه‪ ،‬لبنان و ع راق‬ ‫شکس ت خورده است‪ .‬به همین خاطر اکنون به شدت دست‬ ‫به کار شده اند؛ همچنانکه سی د حسن نصراهلل نیز دو هفته‬ ‫پیش به این مساله اشاره کرد که منطقه‪ ،‬اتفاق های جدیدی‬ ‫را ش��اهد خواهد بود‪ .‬با در نظر گرفتن سیاست ها و اقدامات‬ ‫اخیر س��عودی ها نم ی توان امید داشت که اوضاع منطقه به‬ ‫سمت بهبود حرکت کند‪ ،‬مگر اینکه ع ربستان سیاست هایش‬ ‫را تغییر دهد‪ .‬البته تاکنون شاهد هیچ تغییری در این کشور‬ ‫یا سیاس��ت‪‎‬هایش در قبال منطقه نبوده ایم‪ .‬بناب راین اینده‬ ‫منطقه بسیار مبهم و غی ر قابل پی ش بینی است‪.‬‬ ‫ب ا توجه به نزدیکی ب�ه زمان برگ�زاری کنفرانس‬ ‫ژنو ‪ 2‬و سنگ اندازی های عربس�تان‪ ،‬نتیجه این‬ ‫کنفرانس را چطور پی ش بینی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬بعید م ی دانم ع ربس��تان یک راه حل سیاس��ی را‬ ‫در قبال بحران سوریه بپذیرد؛ همچنانکه تا امروز نیز بسیار‬ ‫تالش کرده از برگزاری این کنف رانس جلوگیری کند‪.‬‬ ‫ای�ا ممک�ن اس�ت درگیری ه�ای کنون�ی در‬ ‫استان االنبار به دیگر شهرهای عراق نیز سرایت‬ ‫کند؟‬ ‫‪ l‬ع راق را م ی توان به سه بخش تقسیم کرد؛ نخست‬ ‫بخش شیعه نشین ع راق که ‪ 9‬اس��تان را شامل م ی‪‎‬شود‪ .‬در‬ ‫رابطه با استان‪‎‬های شیع ه نشین بعید به نظر م ی رسد که شاهد‬ ‫سرایت ناارام ی ها به این مناطق باشیم‪ .‬بخش دیگر مناطق‬ ‫کردنشین است که شمال ع راق را دربرم ی‪‎‬گی رند‪ .‬کردها نسبت‬ ‫به سرایت چنین درگیری‪‎‬هایی بسیار حساس و نگران هستند‪.‬‬ ‫زی را انها در درگیری‪‎‬های سوریه نیز به نوعی نقش داشتند و از‬ ‫کردهای سوریه در بحران اخیر دفاع و حمایت کردند‪ .‬به همین‬ ‫خاطر اکنون بسیار مراقب هستند که درگیری‪‎‬های االنبار و‬ ‫الرمادی به بخش های کردنشین س��رایت نکند‪ .‬اما بخش‬ ‫سوم که شهرهای سن ی نشین را شامل م ی‪‎‬شود نیز از سرایت‬ ‫درگیری‪‎‬ها به نوعی در امان هستند‪.‬‬ ‫زی را این شهرها اکنون شاهد مشکالتی که داعش در‬ ‫االنبار به وجود اورده هستند و بناب راین اجازه نخواهند داد این‬ ‫گروه تروریستی به شهرهایش��ان نفوذ کند‪ .‬شاید سن ی های‬ ‫ع راق از سیاست های مالکی راضی نباشند و حمایت نکنند‬ ‫اما این بدان معنا نیست که انها نفوذ گروه تروریستی چون‬ ‫داعش را خواهند پذیرفت‪ .‬در نتیجه بعید به نظر م ی رس��د‬ ‫اتفاقاتی که در فلوجه و الرمادی شاهد هستیم به شهرهای‬ ‫دیگر ع راق نیز سرایت کند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫سرخوردگیاجتماعیتشدید‬ ‫شدهاست‬ ‫دیروز‪ ،‬امروز و فردای انقالب های عربی‬ ‫دکتر حمید احمدی و فرجام‬ ‫انقالب های ع ربی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫خزان در بهار‬ ‫چگونه خشم توده های عرب خرمن جوامع خاورمیانه را به اتش کشید؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پنج دهه مبارزه با رژیم های تمامیتخواه خاورمیانه‬ ‫تنها روزنه ای را به سوی بهار گشود؛ گویی همین نسیم کافی‬ ‫بود که بسیاری از تحلیلگران با گشاده دستی انچه در سال‬ ‫‪ 2010‬در تونس‪ ،‬مصر و لیبی گذشت را بهار عربی بنامند‪ .‬اما‬ ‫بهار عربی ب��ه طبیعت فصل بهار ناپایدار ب��ود و خیلی زود‬ ‫درباره انچه در میدان التحریر گذشت به ناگاه‪،‬ورق برگشت و‬ ‫این بار ضد انقالب در ب رابر انقالب به پیروزی رسید‪.‬‬ ‫اما چرا سه س��ال پیش این میادی��ن بودند که صحنه‬ ‫سیاست را در خاورمیانه به دست گرفتند و فصل انقالب های‬ ‫ع ربی را رقم زدند؟ فساد مالی سران حاکم‪ ،‬فشار اقتصادی به‬ ‫مردم که منجر به وضعیت بد معیشتی و فقر اقتصادی انها‬ ‫شد‪ ،‬در کنار فساد اقلیت وابس��ته به دولت و خانواده حاکم‪،‬‬ ‫خواست مردم ب رای ایجاد نظامی مبتن ی بر عدالت و ازادی را‬ ‫از جمله عوامل اصلی این ماجرا کرد‪ .‬تحوالت پرش��تاب در‬ ‫کش��ورهای عربی پس از انقالب تونس باعث شد که دیگر‬ ‫کشورهای ع ربی نیز پای به میادین انقالبی بگذارند تا جایی‬ ‫که رژیم هایی با حاکمیت چند دهه یک شبه سرنگون شدند‪.‬‬ ‫‪50‬‬ ‫تونس‪ ،‬الهام بخش اعراب‬ ‫اعتراض ها با تونس و با خودسوزی «محمد بوعزیزی»‪،‬‬ ‫جوان دستفروش دورهگرد تونسی اغاز شد که اجازه فعالیت در‬ ‫فضای عمومی شهر را نداشت و در نتیجه توسط پلیس مورد‬ ‫توهین قرار گرفت‪ .‬تحوالت بعدی و ش��رکت وسیع طبقات‬ ‫گوناگون جامعه از فرودست گرفته تا طبقات متوسط و احزاب‬ ‫و جوانان و زنان در حرکات مشترک و منسجم‪ ،‬توازن نیرو را‬ ‫در تونس به نفع ش��هروندان خواهان تغییر رژیم تغییر داد و‬ ‫حاکمیت را به عقب نشینی وادار کرد‪.‬‬ ‫ی از جامعه‪ -‬نظیر طبقات‬ ‫در این راستا گروه های عظیم ‬ ‫مختلف شهری‪ ،‬جوانان یا زنان‪ -‬که متشکل نیستند‪ ،‬سازمان‬ ‫صنفی یا سیاس��ی یا رهبری ندارند‪ ،‬در جهت خواسته های‬ ‫اساس��ی ش��ان حرکت کردند‪ .‬مجموعه این عملکردها در‬ ‫نهایت به تحول بزرگتر منجر شد و انها را وارد مبارزه سیاسی‬ ‫کرد‪.‬شاید ب رای بسیاری از شاهدان و سیاستمداران در اقصی‬ ‫نقاط دنیا حت��ی قابل تصور ه��م نبود که ای��ن ناارام ی ها‬ ‫چنان ش��دت بگیرد که ن��ه تنها «زین العابدی��ن بن علی»‪،‬‬ ‫رئی س جمهور این کش��ور را به ت��رک ق��درت وادارد‪ ،‬بلکه‬ ‫شعله های خشم مردم از مرزهای این کشور نیز بگذرد و دامن‬ ‫حکومت های عرب در سایر کشورها را نیز بگیرد‪ .‬تحوالت‬ ‫تونس در واقع الهام بخش تمام حوادثی ش��د که از دسامبر‬ ‫‪ 2010‬در شهرهای مصر‪ ،‬لیبی‪ ،‬سوریه‪ ،‬اردن‪،‬بحرین و یمن به‬ ‫وقوع پیوست و اکنون جهان عرب را در برگرفته است‪ .‬پیش از‬ ‫این باور اینکه روزی کشورهای عرب خاورمیانه با جنب ش های‬ ‫مردمی مواجه شوند‪ ،‬بسیار دشوار بود‪ .‬درباره انقالب تونس‪،‬‬ ‫بعضی بر این باورند که ریشه اصلی ان‪ ،‬مشکالت اقتصادی‬ ‫مانند بیکاری و فقر بود‪ .‬اما گروه دیگ��ری از تحلیلگران بر‬ ‫این اعتقادند که منش��ا اصلی اعتراضات نارضایتی از نظام‬ ‫دیکتاتوری بوده است‪.‬‬ ‫گروه اول به این مس��اله اس��تناد م ی کنن��د که این‬ ‫اعتراضات به دنبال خود سوزی جوان تحصیلکرده تونسی‬ ‫که از مشکل بیکاری به تنگ امده بود‪ ،‬اغاز گردید‪ .‬اگر چه ان‬ ‫اتفاق‪ ،‬جرقه های تکان دهنده ب رای اغاز اعتراضات در تونس‬ ‫بود‪ ،‬اما شاخ ص های اقتصادی و توسعه کشور تونس نشان‬ ‫نظامسکوالریابنیادگرا؟‬ ‫اسالمگرایانانتزاعی‬ ‫لیبرالهایصوری‬ ‫یادداشت صادق ملکی‪،‬کارشناس‬ ‫وتحلیلگرارشدخاورمیانه‬ ‫تحلیلدکتربیژنعبدالک ریمیاز‬ ‫شکستانقالبهایع ربی‬ ‫سه س�ال از روزهای پرشوری‬ ‫ک�ه م�ردم کش�ورهای عرب�ی در‬ ‫میادین ش�هرها س�قوط نظام های‬ ‫اقتدارگرای عرب را خواس�تار بودند‬ ‫می گذرد‪،‬امروز این انقالب ها در چه‬ ‫وضعیتی به سر می برند؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫م ی دهد که وضعیت این کشور اسف بار نبوده و به خصوص‬ ‫در مقایسه با دیگر کش��ورهای منطقه از وضعیت به مراتب‬ ‫بهتری برخوردار است‪.‬‬ ‫مورد تونس نشان داد که حتی اتکا به توسعه اقتصادی‬ ‫به هیچ عنوان نم ی تواند ضامن ثبات موقعیت یک دیکتاتور‬ ‫باش��د‪ .‬به همان اندازه که باید به ش��اخ ص های اقتصادی‬ ‫نظر داشت‪ ،‬باید به ش��اخ ص های سیاسی نیز توجه داشت‪.‬‬ ‫بناب راین‪ ،‬سطح مطالبات مردم از ایجاد شغل و برقراری عدالت‬ ‫اجتماعی در تونس به پایان دیکتاتوری ‪ 23‬ساله رسید‪ .‬البته‬ ‫در این میان انس��داد در راه نهادها و احزاب سیاس��ی نکته‬ ‫ی در وقوع این انقالب بود‪ .‬پس از بن علی تالش هایی‬ ‫مهم ‬ ‫ب رای نوشتن قانون اساسی جدید صورت گرفت‪ .‬اسالمگرایان‬ ‫انتخابات پیش رو توانس��تند دولت تشکیل دهند اما در این‬ ‫میان گروه های سلفی با رهایی از انسداد غیردینی بن علی‬ ‫دست به تحرکات گس��ترده ای زدند تا جایی که بسیاری از‬ ‫رهب ران مخالف از گروه های ملی و لیب��رال را ترور کردند و‬ ‫فضای سیاس��ی تونس را دچار بحران کردند‪ ،‬جدا از این اما‬ ‫از نظر اقتصادی‪ ،‬بسیاری وقوع انقالب در تونس را ناشی از‬ ‫مشکالت ان م ی دیدند؛ مردم این کشور با مشکالت زیادی‬ ‫روبه رو هس��تند تا جایی که عده ای معتقدند نه تنها از نظر‬ ‫معیشتی مردم این کش��ور تغییری نکرده اند که اوضاع بدتر‬ ‫نیز شده ‪.‬‬ ‫بازگشت انقالب‬ ‫اولی��ن جرق��ه در مص��ر ‪ 25‬دی ‪ ۱۳۸۹‬ب��ا تظاه رات‬ ‫شهروندان مصری در مقابل سفارت تونس که ب رای حمایت‬ ‫از انقالب تونس بود اغاز شد‪ .‬بسیاری از تحلیلگران تظاه رات‬ ‫فوق را اولین جرقه انقالب مصر قلمداد م ی کنند‪ .‬دو روز پس‬ ‫از این تظاه رات یک جوان مصری با ن��ام عبده عبدالمنعم‬ ‫حماده جعفر خلیفه در اعتراض به بسته شدن رستوران خود‬ ‫و عدم توجه مسئوالن به شکوائی ه اش‪ ،‬در مقابل ساختمان‬ ‫مجلس مردم این کشور دس��ت به خودسوزی زد‪ .‬این جوان‬ ‫مصری قبل از خودسوزی در مقابل مجلس شعارهایی نظیر‬ ‫«ای نیروهای امنیتی این کشور حق من درون مصر ضایع و‬ ‫پایمال شده است» سر داد‪ .‬با شعله ور شدن خشم مردم علیه‬ ‫نظام مصر کشورهای مختلف مواضع متفاوتی در مقابل این‬ ‫انقالب گرفتند‪.‬‬ ‫در پی ناارام ی ه��ای مصر مردم این کش��ور با دعوت‬ ‫از مخالفان تظاه رات��ی میلیونی در می��دان التحریر قاهره‬ ‫ت پانصد تن‬ ‫تش��کیل دادند‪ .‬تنها در یک��ی از این تظاه��را ‬ ‫دستگیر و روانه زندان حکومت مصر شدند‪ .‬فعاالن سیاسی‬ ‫مصر با انتش��ار بیانی ه هایی در صفحه ای در فی س بوک به‬ ‫نام «همه خالد س��عید هس��تیم» از ملت مصر درخواست‬ ‫کردند‪ ،‬پس از نماز جمعه در اعتراض به شرایط بد معیشتی‬ ‫و ادامه «انقالب خشم» در تظاه رات اعتراض امیز روز خشم‪،‬‬ ‫میلیونی و سراس��ری ش��رکت کنند‪ .‬مردم و اقشار مختلف‬ ‫جامعه مصر به ویژه جوانان مصری با در دست داشتن پالکارد‬ ‫و سردادن ش��عارها علیه حکومت حسنی مبارک در این روز‬ ‫خواهان کناره گیری رئی س جمهور مادام العمر مصر از قدرت‬ ‫و برقراری ازادی و دموکراس��ی واقعی در کشورشان شدند‪.‬‬ ‫در این تظاه رات نیروهای ضد ش��ورش به طور گس��ترده با‬ ‫‪51‬‬ ‫پایتخت لیبی با حمالت جنگنده های نیروی هوایی دولت‬ ‫علیه مخالفان همراه شد‪.‬‬ ‫انقالب لیبی شکل خش��ونت امیز بی سابقه ای را در‬ ‫میان تغیی رات شمال افریقا داشت تا جایی که بعد از انقالب‬ ‫نیز این هرج و مرج ها ه��ر از گاهی بروز م ی کند و گروه های‬ ‫شورشی و مسلح دست به ربودن یا اشغال نقطه ای در کشور‬ ‫می زنند‪.‬‬ ‫مردم با شلیک گلوله و گاز اشک اور و ماشی ن های اب پاش‬ ‫درگیر شدند‪ .‬در این تظاه رات شخصی ت ها‪ ،‬گروه ها و احزاب‬ ‫مختلف مصری به ویژه گروه اخوان المسلمین شرکت داشتند‪.‬‬ ‫ناظ ران سیاسی تظاه رات روز خشم را ب رای تعیین سرنوشت‬ ‫مبارک تعیین کننده م ی دانستند‪.‬پس از فشار بیامان مردم‬ ‫با حضور در تظاه رات های میلیونی در مصر حسنی مبارک‬ ‫‪،‬رئی س جمهور مادام العمر مصر مجبور شد با اعالم حکومت‬ ‫نظامی در شهرهای قاهره‪ ،‬اسکندریه و س��وئز به مقابله با‬ ‫تظاه رات برود‪ .‬تحوالت بعدی به سمتی رفت که مبارک از‬ ‫ریاست جمهوری کناره گرفت و در انتخابات بعدی مرسی از‬ ‫اخوان المسلمین به ریاست جمهوری رسید‪ .‬دراین میان اما‬ ‫تحوالت پرشتاب بعدی میانه اس�لامگرایان و جریان های‬ ‫لیب رال که در انتخابات ریاست جمهوری بازنده شدند را به هم‬ ‫زد و جریان مخالف اسالمگرایان توانستند محمدمرسی را در‬ ‫شبه کودتایی با حمایت ارتش کنار بزند تا باردیگر انقالب به‬ ‫ارتش مبارک برسد‪ .‬بسیاری معتقد هستند که انقالب مصر‬ ‫با گذشت سه سال از عمر خود با شکست مواجه شده است‪،‬‬ ‫چه انکه در این میانه ارتش مبارک تنه��ا برنده قدرت بود و‬ ‫گروه های اسالمگرا و لیب رال در درگیری با یکدیگر به شدت‬ ‫ضعیف ش��ده اند‪ ،‬ضمن اینک��ه مردم مصر نیز چش��م انداز‬ ‫روشنی از اینده ندارند‪.‬‬ ‫شاید بدوی بودن مردم لیبی شکل انقالب انها را نیز‬ ‫خشونت امی ز تر از دیگر کش��ورها کرد‪ .‬اعتراضات از ‪ ۲۳‬دی‬ ‫‪ ۱۳۸۹‬اغاز شد‪ ،‬بعد به شدت گس��ترش یافت که در بنغازی‬ ‫دومین ش��هر لیبی و بیضا با درگیری خونین و در ط رابلس‪،‬‬ ‫فرجام انقالب های عربی‬ ‫به نظر م ی رسد با تغیی رات سیاسی که در ساختار قدرت‬ ‫کشورهای عربی رخ داد‪ ،‬رفته رفته عطش تغیی رات در میان‬ ‫کشورهای دیگر برطرف ش��د تا جایی که مثال در مراکش‬ ‫در یک معامله سیاس��ی میان گروه های سیاس��ی به جای‬ ‫انقالب‪ ،‬تغیی راتی در دولت صورت گرفت یا در اردن برخی از‬ ‫گروه های مخالف در تظاه رات محدود به خیابان ها امدند‪.‬‬ ‫در این میان سوریه متفاوت تر از همه کشورهاست‪ .‬گرچه در‬ ‫ابتدا به نظر م ی رسید که مدل کشورهای مصر و تونس در‬ ‫جریان اس��ت اما در ادامه حتی از مدل کشور لیبی نیز عبور‬ ‫کرد و جنگ داخلی این روزها تبدیل به جنگ فرامنطقه ای‬ ‫میان گروه های تندرو القاعده و حامیان منطقه ای شان در‬ ‫عربستان و قطر و گروه های نظامی‪ -‬ملی با حامیانشان در‬ ‫غرب و ترکیه و مح��ور مقاومت با حزب اهلل لبن��ان و ای ران‬ ‫تبدیل شده اس��ت‪ .‬در این میان بهار عربی اما دیگر واژه ای‬ ‫مناسب ب رای تحوالت خاورمیانه نیس��ت‪ ،‬بلکه باید از ان با‬ ‫عنوان خزان خاورمیانه نام برد‪g .‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫کشور‬ ‫جمعیت(میلیون نفر)‬ ‫تولید ناخالص ملی(دالر)‬ ‫توسعه انسانی‬ ‫جمعیت زیر خط فقر (درصد)‬ ‫نرخ بیکاری (درصد)‬ ‫میزان باسوادی (درصد)‬ ‫نرخ تورم (درصد)‬ ‫‪52‬‬ ‫شاخص فساد(بیشتر = فساد کمتر)‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫جدول شاخص های اقتصادی و توسعه‬ ‫برخی از کشورهایی که در ان انقالب رخ داده یا‬ ‫درمجاورت انقالب های عربی قرار دارد‬ ‫مراکش‬ ‫‪32‬‬ ‫‪4773‬‬ ‫‪0/567‬‬ ‫‪15‬‬ ‫‪9/8‬‬ ‫‪55/6‬‬ ‫‪2/5‬‬ ‫‪3/4‬‬ ‫مصر‬ ‫‪80‬‬ ‫‪6200‬‬ ‫‪0/620‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪9/4‬‬ ‫‪66/4‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪3/1‬‬ ‫الجزایر‬ ‫‪34‬‬ ‫‪7400‬‬ ‫‪0/677‬‬ ‫‪23‬‬ ‫‪10‬‬ ‫‪75/4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪2/9‬‬ ‫یمن‬ ‫‪22/5‬‬ ‫‪2600‬‬ ‫‪0/439‬‬ ‫‪45‬‬ ‫‪35‬‬ ‫‪59‬‬ ‫‪12‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫تونس‬ ‫‪10/5‬‬ ‫‪9500‬‬ ‫‪0/683‬‬ ‫‪3/8‬‬ ‫‪13/3‬‬ ‫‪77/7‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪4/3‬‬ ‫لیبی‬ ‫‪6/5‬‬ ‫‪0/755 14878‬‬ ‫‪7/4‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪86/8‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪2/2‬‬ ‫عربستان‬ ‫‪27‬‬ ‫‪0/752 23747‬‬ ‫‪0‬‬ ‫‪11/6‬‬ ‫‪85‬‬ ‫‪5/7‬‬ ‫‪4/7‬‬ ‫اسپانیا‬ ‫‪46‬‬ ‫‪0/836 29650‬‬ ‫‪19/8‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪97/9‬‬ ‫‪1/3‬‬ ‫‪6/1‬‬ ‫ترکیه‬ ‫‪72‬‬ ‫‪0/797 10000‬‬ ‫‪50‬‬ ‫‪25‬‬ ‫‪88‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫‪4/5‬‬ ‫بی سازمانی‬ ‫طبقه متوسط‬ ‫تحلیل دکتر نادر انتصار از‬ ‫ناکامی انقالب های عربی‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫جوامع عربی در استانه بهار عربی با چه تغییراتی‬ ‫مواجه شده بودند؟‬ ‫‪ l‬من بیش��تر ترجیح م ی دهم از واژه جنب ش ها یا‬ ‫ش��ورش های عربی به جای بهار عربی استفاده کنم‪ ،‬چون‬ ‫کلمه بهار معنی ش��کوفایی در بر دارد‪ ،‬در صورتی که انچه‬ ‫در کشورهای ع ربی مشاهده کردیم‪ ،‬به نظر من بیشتر شبیه‬ ‫یک پاییز یا حتی زمستان سیاس��ی بود تا بهار‪.‬به هر حال‬ ‫به طور کلی به نظر من تغیی راتی که در کش��ورهای عربی‬ ‫مش��اهده کرده ایم‪ ،‬بنیادی نبوده اند و در اکثر این کش��ورها‬ ‫یک ن��وع دیکتاتوری ج��ای دیکتاتوری دیگ��ری را گرفت‪.‬‬ ‫البته در تونس تا اندازه ای تغیی رات بنیادی ایجاد ش��ده ولی‬ ‫این تغیی رات سطحی هستند و در لیبی سقوط دیکتاتوری‬ ‫ان کش��ور به هرج ومرج کشیده شده اس��ت و یک سیستم‬ ‫انارشیس��تی یا خان خانی بسیار خش��ن جای دیکتاتوری‬ ‫قذافی در ان کشور حکومت م ی کند‪ .‬در مصر پس از اندکی‬ ‫امیدواری به ایجاد حکومت مردمی دوباره نظامیان قدرت را در‬ ‫دست گرفتند و سیستم ی شبیه حکومت مبارک را روی کار‬ ‫اوردند‪ .‬در کشورهای عربی خلیج فارس نیز حکمرانان این‬ ‫کشور یا با زور یا دادن امتیازات بیشتر اقتصادی مردم خود را‬ ‫ساکت کرده اند و رژیم خانوادگی خود را همچنان پایدار نگاه‬ ‫داشته اند‪ .‬در سوریه جنگ خانما ن سوز داخلی هنوز ادامه دارد‬ ‫که باعث کشته شدن یا ب ی خانمان شدن صدها هزار نفر از‬ ‫مردم عادی ان کشور شده است‪ .‬به طور خالصه گرچه هدف‬ ‫بسیاری از جنب ش های ع ربی ایجاد سیستم مردمی بوده ولی‬ ‫در عمل انچه انتظار م ی رف��ت‪ ،‬از بهار به پاییز و در برخی از‬ ‫موارد به یک زمستان سرد ع ربی تبدیل شده است‪.‬‬ ‫جری�ان موث�ر اجتماع�ی در به�ار عرب�ی چ�ه‬ ‫گروه های�ی بودن�د و چه اهداف�ی را م�ورد توجه‬ ‫قرار دادند؟‬ ‫‪ l‬در ابتدا جریان های موثر تقریبا تمام اقشار جامعه‬ ‫را شامل م ی ش��دند‪،‬یعنی از گروه های کارگری و زنان گرفته‬ ‫تا جوانان تحصیلکرده و‪ ...‬گرچه ای��ن جریانات هدف های‬ ‫مختلف��ی را دنبال م ی کردن��د و برخی از انها بیش��تر روی‬ ‫هدف های صنفی و گروهی خود تاکید داش��تند‪ ،‬ولی هدف‬ ‫مشترک انها تغییر سیاست دولت حاکم در کشور خود و بعد‬ ‫سرنگونی ان حکومت بود‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد جریان های سیاسی در بهار عربی‬ ‫به دو گ�روه اسلامگرایان و جریان ه�ای لیبرال‬ ‫تقسیم ش�دند که گرچه در ابتدا با هم همکاری‬ ‫مشترکی داشتند‪ ،‬اما به افتراق و جدایی رسیدند‪.‬‬ ‫چرا این دو در پروژه مش�ترکی نتوانس�تند با هم‬ ‫کار کنند؟‬ ‫‪ l‬علت همکاری ای��ن دو گروه این ب��ود که هر دو‬ ‫خواستار س��رنگونی حکومت حاکم در کش��ور خود بودند‪.‬‬ ‫بناب راین این دو گروه تا زمانی که هدف مش��ترکی را دنبال‬ ‫م ی کردند‪ ،‬توانس��تند هم��کاری را با یکدیگ��ر ادامه دهند‪.‬‬ ‫تغییرات کش�ورهای عربی این امید را نزد‬ ‫بسیاری ایجاد کرد که با روی کارامدن انقالبیون‬ ‫در عمل بس�یاری از روش های گذشته حاکمان‬ ‫کشورهای عربی‪ -‬افریقایی به کنار گذاشته شود‪،‬‬ ‫اما در ادامه دیدیم که انقالب در این کش�ورها با‬ ‫چالش ه�ا و بحران های زیادی مواجه ش�ده‪ ،‬به‬ ‫صورتی که در مصر پس از انقالب اوضاع به قبل‬ ‫انقالب بازگشت و در لیبی هرج و مرج کار خود را‬ ‫به ثبات داد‪ .‬در خصوص این مس�ائل مثلث در‬ ‫گفت وگویی با دکتر ن�ادر انتصار‪ ،‬رئیس بخش‬ ‫علوم سیاس�ی و امور جزایی دانشگاه االبامای‬ ‫جنوبی به دالیل و چگونگی تغییر مسیر انقالب‬ ‫و اینکه چه طبق�ه اجتماعی انقلاب را هدایت‬ ‫کردند‪ ،‬پرداخته است‪.‬‬ ‫‪ l‬همانطور که در سوال قبلی اشاره کردم‪ ،‬بزرگترین ‬ ‫تراژدی انقالب ناتمام مصر این بود که نظامیان که سال ها‬ ‫پایه رژیم مبارک را ساخته بودند دوباره روی کار امدند و همان‬ ‫سیستم قبلی را که مردم مصر علیه ان شورش کرده بودند‬ ‫را بار دیگر بر مردم این کش��ور تحمیل کردن��د‪ .‬ما انچه در‬ ‫مصر امروز مش��اهده م ی کنیم‪ ،‬یک سیستم کامال مبارکی‬ ‫بدون شخص مبارک است‪ .‬در مصر م ی توان نتیجه گرفت‬ ‫که انقالب نه تنها شکس��ت خورده بلکه سیستم سیاسی‬ ‫شکسته شده در بازی قبلی‪ ،‬بار دیگر در این بازی سیاسی در‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫در م�ورد مصر اش�اره کردید که ش�کاف ها میان‬ ‫این دو جدایی از هم به‪ ،‬به قدرت رس�یدن دوباره‬ ‫ارتش منتهی ش�د‪ ،‬چرا انقالب دوباره به گذشته‬ ‫بازگشت؟‬ ‫‪ l‬البته جنبش س��وریه در ابتدا شبیه جنب ش های‬ ‫دیگری بود که در سایر کش��ورهای عربی مشاهده کردیم‪،‬‬ ‫ولی این جنبش به زودی تحت کنترل اسالمگرایان افراطی‬ ‫در امد‪ .‬کشورهای همسایه سوریه مانند ترکیه نیز سعی کردند‬ ‫از این اب گل الود ماهی بگیرند و خود را در بحران س��وریه‬ ‫داخل کنند‪ .‬دولت اقای اردوغان خیال م ی کرد رژیمی که به‬ ‫جای دولت اسد روی کار خواهد امد تحت نفوذ ترکیه خواهد‬ ‫بود و از این طریق ترکیه نفوذ خود را هر چه بیشتر م ی تواند‬ ‫در خاورمیانه افزایش دهد‪ .‬برخی دیگر از دولت های منطقه‪،‬‬ ‫مانند عربس��تان س��عودی و قطر نیز با کمک به گروه های‬ ‫مخالف اسد س��عی کردند رژیم تحت نفوذ خود را در سوریه‬ ‫روی کار اورند‪ .‬نتیجه این اعمال این ش��د که افراط ی ترین‬ ‫گروه های به اصطالح اسالمی به طرف سوریه سرازیر شوند‬ ‫و جنگ س��وریه را به یک جنگ منطقه ای و سنی – شیعه‬ ‫تبدیل کنند‪.‬‬ ‫البته اکنون ترکیه به اشتباه استراتژیک خود پی برده‪،‬‬ ‫ولی اع راب خلیج فارس هن��وز به دنبال ریختن نفت به روی‬ ‫اتش هستند تا از این طریق به زعم خود بتوانند نفوذ ای ران‬ ‫را کم کنند و دولت افراطی اسالمگرایی را در سوریه روی کار‬ ‫اورند‪ .‬متاسفانه اسالمگرایی سنی افراطی را که در بسیاری‬ ‫از کشورهای خاورمیانه‪،‬شمال افریقا و حتی اسیای مرکزی و‬ ‫در بسیاری از کشورهای دیگر امروز مشاهده م ی کنیم همه‬ ‫توسط پول های هنگفت کشورهایی مانند ع ربستان سعودی‬ ‫‪ l‬نقش طبقه متوس��ط در جنب ش های سیاسی و‬ ‫اجتماعی اخیر در کشورهای ع ربی متفاوت بود‪ .‬در تونس که‬ ‫طبقه متوسط ان نسبتا قابل مالحظه بود‪ ،‬ما شاهد شرکت‬ ‫گسترده این طبقه در انقالب بودیم که منجر به سرنگونی‬ ‫رژیم بن علی ش��د ‪ .‬در مصر نیز طبقه متوسط‪ ،‬به خصوص‬ ‫قسمت جوان که به کارگیری فضای مجازی ب رای انها اسان‬ ‫ی در سازماندهی خیزش های اولیه ان کشور‬ ‫بود‪ ،‬نقش مهم ‬ ‫داشت‪ .‬ولی در مقایس��ه با تونس و مصر‪ ،‬طبقه متوسط در‬ ‫لیبی نقش کمتری ایفا کرد‪ ،‬چون س��اخت اجتماعی لیبی‬ ‫بیش��تر قبیل��ه ای و منطقه ای ب��ود و این باع��ث تضعیف‬ ‫گروه های طبقه متوسط در ان کشور شده بود‪.‬‬ ‫گرچه نقش طبقه متوس��ط در انچه بهار عربی گفته‬ ‫م ی ش��ود مهم بود‪ ،‬ولی باید در نظر داشته باشیم که طبقه‬ ‫متوسط در این کشورها قدرت س��ازماندهی که گروه هایی‬ ‫مانند ارتش یا اخوان المس��لمین داش��تند را ندارند‪ .‬به طور‬ ‫کلی شرکت این طبقه به جز در چند مورد بیشتر خودانگیز‬ ‫و غیرمتش��کل بود‪ .‬جنب ش هایی که سازمان دهنده هستند‬ ‫ی در جنب ش های مردم ی ‬ ‫م ی توانند در کوتاه مدت نقش مهم ‬ ‫داشته باشند ولی در دراز مدت این گونه خیزش ها یا متالشی‬ ‫خواهند شد یا توسط گروه های سازمان یافته تحت الشعاع قرار‬ ‫خواهند گرفت‪ .‬همی ن طور باید به یاد داشته باشیم که به جز‬ ‫چند خواسته کلی نم ی توانیم خواسته های طبقه متوسط را‬ ‫به طور طبقه بندی شده ارائه دهیم‪ .‬طبقه متوسط طبقه ای‬ ‫نیست که از گروه های مختلف و با اهداف مختلف تشکیل‬ ‫شده باشد‪ ،‬بناب راین خواس��ته های این طبقه‪ ،‬خواسته های‬ ‫یکسانی نیست‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫لیکن این همکاری اس��تراتژیک نب��ود و مصلحتی بود‪ .‬در‬ ‫دیدگاه های این دو گروه شکاف عمیقی بین اهداف دراز مدت‬ ‫این جریان ها وجود داش��ت که باعث ش��د به محض اینکه‬ ‫به هدف مش��ترک خود ‪ -‬یعنی س��رنگونی سیستم حاکم‬ ‫دست یافتند ‪ -‬شکاف های عمیقی که بین اسالمگرایان و‬ ‫گروه های سکوالر و لیب رال وجود داشت همکاری مابین این‬ ‫دو جریان را مشکل نماید‪.‬‬ ‫عالوه بر این در هر یک از این جریانات ش��کاف های‬ ‫درونی نیز وجود داش��ت که همکاری بین جریان خود را نیز‬ ‫مشکل م ی کرد‪ .‬به عنوان مثال گروه های اسالمگرا در مصر‬ ‫همگی پشتیبان اخوان المسلمین نبودند و دولت مرسی را‬ ‫انطور که باید‪ ،‬پش��تیبانی نکردند‪.‬این شکاف های سیاسی‬ ‫بین جریانان لیب رال نیز مش��اهده ش��ده بود‪ .‬یکی از دالیل‬ ‫مهمی که نظامیان مصر توانستند نسبتا به سادگی دوباره‬ ‫روی کار بیایند و انقالب مردم��ی مصر را به عقب برگردانند‬ ‫همین ش��کاف های داخلی و مناقش��ات درونی گروه های‬ ‫اجتماعی در ان کشور بود‪.‬‬ ‫ان کشور ب رنده شد‪.‬‬ ‫در مس�اله س�وریه غرب در مقابل تحوالت این‬ ‫کش�ور به قول مع�روف اچمز ش�ده اس�ت‪ ،‬چه‬ ‫انکه تجربه اسالمگرایان در کشورهای دیگر در‬ ‫مقابل انفعال جریان های ملی راه را برای هرگونه‬ ‫تحرکی بسته است‪.‬چرا سوریه به موج بهار عربی‬ ‫نپیوست؟‬ ‫و قطر پرورش یافته اند‪.‬‬ ‫ایا تح�والت عربی باع�ث تقوی�ت طبقه خاص‬ ‫اجتماعی ش�د؛ در این میان طبقه متوس�ط چه‬ ‫نقشی در این تحوالت داشت؟‬ ‫گرچه نقش طبقه متوسط در انچه بهار عربی گفته م ی ش�ود مهم بود‪ ،‬ولی باید در نظر داشته باشیم که طبقه متوسط در این کشورها قدرت سازماندهی که‬ ‫گروه هایی مانند ارتش یا اخوان المسلمین داشتند را ندارند‪ .‬ب ه طور کلی شرکت این طبقه به جز در چند مورد بیشتر خودانگیز و غیرمتشکل بود‬ ‫‪53‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫نظام سکوالر‬ ‫یا بنیادگرا؟‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫جوامع مسلمان چگونه از‬ ‫شبح شوم سلفی گری رها می شوند‬ ‫صادق ملکی‬ ‫کارشناس و تحلیلگر ارشد خاورمیانه‬ ‫‪3‬‬ ‫کدام راه؟ س��وال یک قرن مسلمانانی است که پاسخ به‬ ‫ان بیش از انکه منتهی به انتخاب راه و مس��یر اعتدال گردد‪،‬‬ ‫منتهی به نگاهی گردیده که نگاه غالب ان حرکت در مدار صفر‬ ‫و صد و حاکمیت نگاه سیاه و سفید به پدیده ها بوده و در نتیجه‬ ‫به محرومیت یا عدم توجه به نگاه خاکس��تری در انتخاب ها‬ ‫منتهی گردیده است‪ .‬این سرنوشتی متاثر از تاریخ دیروز جوامع‬ ‫اس�لامی بوده که تا امروز امتداد یافته و باید ب رای خروج از ان‪،‬‬ ‫چاره ای اندیشید‪ .‬از اغاز تحوالت در خاورمیانه و شمال افریقا‪،‬‬ ‫به جای درک ماهیت تحوالت‪ ،‬نامیدن این تحوالت تحت عنوان‬ ‫«بهار ع ربی» یا «بی داری اسالمی» مناقشه اصلی شد‪ ،‬در حالی‬ ‫که مناسب بود دغدغه انتخاب بهترین راه‪ ،‬مهمتر از مصادره به‬ ‫مطلوب کردن ان باشد‪ .‬اروپا در مسیر عبور از قرون وسطی از گذر‬ ‫عصر روشنگری گذش��ت و در تداوم ان به اصالحاتی مذهبی‬ ‫رسید که سرانجام گزینه دموکراسی‪ ،‬گزینه حاکم بر سرنوشت‬ ‫ان گردید‪ .‬امروز خاورمیانه و در نگاهی جهان اسالم در یک گذر‬ ‫تاریخی قرار دارد‪ .‬به هنگامی که به تحوالت مصر نام انقالب‪،‬‬ ‫یدادند‪ ،‬طی مصاحب ه ای با ایسنا‬ ‫بی داری اسالمی و بهار ع ربی م ‬ ‫(‪ )1389/12/17‬ان را حرکتی اصالحی ناش��ی از ضرورت های‬ ‫جهانی ارزیابی کرده و در نقطه نهایی‪،‬گزینه دموکراسی را بهترین‬ ‫انتخاب ان عنوان کردم‪ .‬نگاهی به تحوالت می دانی در جهان‬ ‫اسالم نش��ان م ی دهد که عدم امادگی و بس��تر مناسب ب رای‬ ‫‪54‬‬ ‫تحقق تحوالت اجتماعی نه تنها ب رای مردم دستاوردی نداشته‪،‬‬ ‫بلکه امنیت‪ ،‬ثبات و ارامش را نیز از انان سلب کرده است‪ .‬مصر‬ ‫با فرهنگ و تاریخ غنی و با مد نظر قرا ردادن اهمیت و جایگاهی‬ ‫که در جهان اسالم داش��ته و دارد‪ ،‬نمونه بارز تحولی است که‬ ‫زمینه ساز دو قطب ی شدن و درگیری فراگیر گردیده است‪ .‬در رقابت‬ ‫میان سکوالرها و اسالمگراها و در فضایی که صحنه انتخابات‪،‬‬ ‫می دانحضورهمهنیروهایاجتماعینبود‪،‬اخ وانتوانستپیروز‬ ‫صحنه انتخابات گردد‪ .‬انتخاب مرسی به یک قرن انتظار پایان‬ ‫داد‪ .‬اما بیش از انکه تحقق یک رویا شود با گرفتار شدن مرسی در‬ ‫نگاه تنگ نظ رانه مذهبی‪ ،‬او را در مسیر خطای استراتژیکی قرار‬ ‫داد که سبب شد نه تنها او رویایی را بر باد دهد‪ ،‬بلکه جامعه مصر‬ ‫و محیط تحت تاثیر ان را درگیر جنگ مذهبی میان اخوان ی ها‬ ‫و سکوالرها نماید‪ .‬با عملکرد مرسی شوق همراه با تحسین در‬ ‫ای راننیز به یاس انجامیدو اینتفکر راتقویتکرد که اگرحاصل‬ ‫اندیشهتساهلگرایاخ وانمصر‪،‬رافضیخ واندنشیعیانباشد‪،‬‬ ‫مباحدانستن خون شیعیان توسط سلف ی ها دور از انتظار نخ واهد‬ ‫ ‬ ‫بود‪ .‬تحوالت مصر به عنوان نماینده اسالم معتدل نشان داد که‬ ‫این نسخه باتوجه به برداشت های متفاوت و متعدد نم ی تواند‬ ‫نسخه ای همگانی و فراگیر ب رای جهان اسالم باشد؛ اسالمی‬ ‫که به تع داد پیروانش تفسیر دارد و در برخی از تفاسیر ان ریختن‬ ‫خونمسلمانتوسطمسلماندیگرنهمباحبلکهپاداشبهشت‬ ‫دارد‪،‬سبببهتصویرکشیدنصحنه هاییشدکهدرمیانقبایل‬ ‫ابتدایی نیز دیده نم ی شود‪ .‬دقت در عملکرد طالبان در افغانستان‬ ‫و درگیری های مذهبی در پاکستان قبل از تحوالت خاورمیانه‪،‬‬ ‫شاید ب رای کسانی که دغدغه انان در کنار ارامش معنوی‪ ،‬رشد و‬ ‫پیشرفت بود‪ ،‬م ی توانست راهکاری بهتر را در مسیر انتخاب قرار‬ ‫دهد‪ .‬در حالی که در دموکراسی تحمل مخالف یک اصل بوده و‬ ‫یو‬ ‫وظیفه نظام های مبتنی بر ان حفظ حقوق اقلی ت های قوم ‬ ‫مذهبیاست‪،‬درنگاهاندیشه هایبرخ واستهازتفکرسلف ی گری‪،‬‬ ‫مخالف نه تنها جای نداشته‪ ،‬بلکه باید حذف گردد‪ .‬نگاهی به‬ ‫عملکرد ضعیف اسالمگرایان در کش��ورهای اسالمی به جز‬ ‫ترکیه ‪ -‬که انان نیز خود مدعی هستند که بیش از اسالمگرا‬ ‫بودننمایندهحزبیلیب رال– محافظه کارهستند ‪-‬کارنامه قابل‬ ‫قب ولی را از انان ارائه نم ی دهد‪ .‬البته تبدیل ترکیه و مرزهایش در‬ ‫بحران سوریه به مهمترین معبر عبوری و لجستیکی و حمایت‬ ‫سیاسی و نظامی سلف ی ها‪ ،‬نشان داد ترکیه و اردوغان دموکرات‬ ‫نیزهمچناندرگیرنگاهتنگ نظ رانهاند‪.‬امروزکسانی کهدریدن‬ ‫قلب علویان سوری و کشتار شیعیان ع راقی را به تصویر کشانده‬ ‫و به بهای بهشت‪ ،‬دنیای مسلمانان را جهنم کرده اند‪ ،‬فارغ از انکه‬ ‫کینهوتنفررامیانمسلمانانکاشت هاند‪،‬میانجهانغیرمسلمان‬ ‫نیز چهره ای خشن از اسالم ارائه داده اند که با اهداف کالن غرب‬ ‫که قرن ها ب رای ان س��رمایه گذاری کرده است‪ ،‬همخوانی دارد‪.‬‬ ‫شاید در پیمودن این مسیر بتوان جای پای غرب را نیز یافت‪،‬‬ ‫اما این توجیهی نیست که سبب کاهش مسئولیت اجتماعی‬ ‫مسلمانان گردد‪.‬دیروز القاعده دانسته و ندانسته در مسیر خدمت‬ ‫بهامریکادرافغانستانباروس هاجنگیدودریازدهسپتامبراثبات‬ ‫کرد که مرزهای جهادی ان م ی تواند تا قلب امریکا امتداد یابد اما‬ ‫امروزجنگسلف ی هادرمی دانمسلمانانودرخدمتغرباست‪.‬‬ ‫بازیگرانی که قدرت تشخیص نداشته و به مدی ریت جنگ‬ ‫مذهبی پرداخته و در خیال خویش با هالل شیعی در جهادند‪ ،‬از‬ ‫درکایننکتهعاجزندکهجنگشیعیوسنیراهبردغرببودهو‬ ‫درجهتمنافع انانوبه طورمشخصدرمنطقهدرجهت منافع‬ ‫اسرائیل است‪ .‬جهادگرانی که هالل شیعی می دان اصلی کارزار‬ ‫انانگردیده(اگرخودرابهغفلتنزدهباشند)غافلازدشمناصلی‬ ‫شده اند‪ ،‬در حالی که هالل ش��یعی در دایره اهل تسنن بوده و‬ ‫جنگداخلینه تنهاپیروزنداشته‪،‬بلکهازگذشتهتاریخیتاامروز‬ ‫تفرقه و جنگ میان مسلمانان می دانی ب رای تامین منافع غرب و‬ ‫جهانغیرمسلمانبودهاست‪.‬ای رانباانقالبشنه تنهاازاتهامات‬ ‫تاریخی مب را شد‪ ،‬بلکه با هزینه هایی که ب رای جهان اسالم داده‬ ‫و م ی دهد‪ ،‬اثبات کرد که دغدغ��ه اصلی ای ران وحدت و اعتالی‬ ‫جهان اسالم اس��ت‪ .‬حزب اهلل ابرویی ب رای اع راب خرید که سه‬ ‫جنگ از انان گرفته بود‪ .‬در تحوالت دنیای اسالم و در صحنه و‬ ‫می دانعمل‪،‬جهاناهلتسنننه تنهاکارنامهقابلقب ولیازخود‬ ‫ارائهنداده‪،‬بلکهچهرهناامی د کننده ایازخودبهنمایشگذاشته اند‬ ‫که تعمق و بازبینی بسیاری از ایده ها و تفکرات را یک ضرورت‬ ‫کرده است‪ .‬به نظر م ی رسد رویاهای دور که فاقد بستر و ابزار الزم‬ ‫بوده و به دنبال مدینه فاضله اند‪ ،‬در جهان واقع جایی ندارند‪ .‬اگر‬ ‫اندیشه قابلیت اجرایی نداشته باشد باید جای خود را به ازمونی‬ ‫دهد که از کارنامه و مقبولیت نسبی در صحنه عمل برخوردار‬ ‫بوده است‪ .‬نم ی شود تا ابد جامعه را مشغول اثبات صحت نظ رات‬ ‫و برداشت های متفاوتی از اسالم کرد که در برخی از این نظ رات‬ ‫اختالفات با دیگری تا درجه کفر و شرک معنا م ی یابد‪ .‬اندیشه ها‬ ‫باید قابلیت عمل داشته باشند و به نظر م ی رسد حداقل از منظر‬ ‫منافع شیعیان در جهان اسالم که در اقلیتند‪ ،‬نظام های سکوالر‬ ‫مبتن ی برسازوکارهایدموکراتیکم ی توانندبهترینگزینهباشند‪.‬‬ ‫از این رو نگاه واقع گرایانه نشان م ی دهد که ب رای سایر کشورهای‬ ‫مسلمان‪ ،‬به ویژه کشورهای واقع در منطقه خاورمیانه و شمال‬ ‫افریقا‪،‬کهدرمرحلهگذارتاریخیبهسرم ی ب رند‪،‬نسخهنظام های‬ ‫سکوالر مبتن ی بر اصول دموکراسی در میان گزینه ها‪ ،‬همخ وانی‬ ‫بیشتریبا منافع ملی ای رانداشتهباشد‪.‬تجربهبشریت نیزاثبات‬ ‫این نظر بوده و حاکی از ان است که در دموکراسی ه ر کس و هر‬ ‫عقیده و جامع ه ای در تع ریفی استاندارد و قابل پذیرش م ی تواند‬ ‫به ارامش‪ ،‬اعتدال و توسعه دست یابد‪ .‬بهشت و جهنم و فتاوی‬ ‫نه عامل قتل و خونریزی‪ ،‬بلکه باید عامل رحمت و رعایت حقوق‬ ‫انسان ها و ج وامع باشد‪g.‬‬ ‫انقالباینده‬ ‫مردم خاورمیانه اکنون بیشتر به‬ ‫دنبال امنیت هستند تا ازادی‬ ‫اسامه رومدانی‬ ‫وزیر ارتباطات سابق تونس‬ ‫مترجم‪:‬الچینرضائیان‬ ‫‪4‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫تش��ویش و تنش ادامه دار در ش��مال افریقا و منطقه‬ ‫خاورمیانه دنیای غرب را ناامید کرده است چرا که انها انتظار‬ ‫داشتند با وقوع انقالب های س��ال ‪ ،2011‬انقالب بهار عربی‪،‬‬ ‫حکومت ها و مردم مناطق درگیر‪ ،‬عصر جدیدی را تجربه کنند‬ ‫که در ان عدالت اجتماعی و دموکراس��ی حرف اول را بزند‪ .‬از‬ ‫همین رو کسانی که از کلمه بهار ع ربی به عنوان لغتی مناسب‬ ‫ب رای تغییر بنیادی حکومت ها در جهان عرب استفاده کردند‪،‬‬ ‫ظاه را به دلیل سرنوشت ناخوشایند این انقالب ها دیگر از این‬ ‫انتخاب خوشحال نیستند‪.‬‬ ‫اما باید به این نکته توجه داشت که هیچ دلیل منطقی‬ ‫و تاریخی وجود ن��دارد تا بگوییم از انجایی که کش��ورهای‬ ‫اروپای شرقی پس از حادثه سیاسی فرو ریختن دیوار ب رلین‪،‬‬ ‫شاهد تغیی رات مثبت و تبدیل حکومت ها به حکومت های‬ ‫دموکراس��ی بودند‪ ،‬مردم عرب نیز همین اتفاق را این بار در‬ ‫قالب بهار عربی تجربه کنند‪ .‬علت این گفته نیز این اس��ت‬ ‫که رهب ران گردانن��ده انقالب های ‪ 1989‬در اروپای ش��رقی‬ ‫بسیار شمرده و حساب شده اقدام کردند و با توسل به روش ها‬ ‫و س��نت های دموکراتیک خود بود که توانس��تند انقالب را‬ ‫در مسیر راس��تین ان هدایت کنند‪ .‬اما رهب ران انقالب های‬ ‫عربی و کسانی که بعد از حکمرانان مخلوع به کار گماشته‬ ‫شدند‪ ،‬حکومتی را به دست گرفتند که می راث دیکتاتورهای‬ ‫سابق بوده است؛ رهب رانی که تنها در پی حفظ شرایط فعلی‬ ‫بوده اند‪ ،‬بدون اینکه برنامه ای ب رای اینده داش��ته باش��ند‪ .‬از‬ ‫این رو تنها تش��ابهی که م ی توان میان انقالب بهار ع ربی و‬ ‫انقالب اروپای شرقی یافت‪ ،‬جذابیتی است که این انقالب ها‬ ‫همواره با خود ب��ه همراه دارند‪ .‬بناب راین نوش��ته اخیر رابرت‬ ‫کاپ�لان (از روزنامه نگاران برجس��ته امریکایی ک��ه در اتاق‬ ‫فکرهای سیاسیون این کش��ور حضور فعالی دارد) در رابطه‬ ‫تفاوت انقالب ع ربی و انقالب کش��ورهای اروپای شرقی نیز‬ ‫کامال درست اس��ت که وی ضمن ان اظهار داشته است‪ ،‬در‬ ‫«حکومت های پست کمونیست» اروپای شرقی و مرکزی‪،‬‬ ‫پروسه انتقال بدین دلیل با موفقیت مواجه گشت که سریع تر‬ ‫رخ دادند‪ .‬علت سرعت باالی تغییر نیز این بوده است که حتی‬ ‫در حکومت های سابق نیز رگه هایی از دموکراسی و پایبندی‬ ‫و احترام به طبقات متوسط جامعه یافت م ی شد؛ چیزی که در‬ ‫انقالب کشورهای ع ربی کمتر به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫عالوه بر وجود رگه هایی از دموکراسی در حکومت های‬ ‫مخلوع‪ ،‬م��ردم این حکومت ه��ا همچنی��ن در همجواری‬ ‫جغ رافیایی با کش��ورهایی قرار داشتند که مردمان ان از لذت‬ ‫ازادی برخ��وردار بودند‪ .‬وجود این دو س��بک متفاوت زندگی‬ ‫در کش��ورهای اروپای ش��رقی و غ رب��ی و همچنین تمایل‬ ‫ب رای پیوس��تن به یک جامعه اروپایی ب��زرگ و عضویت در‬ ‫نهادهایی نظیر ناتو باعث ش��د تا با وقوع انقالب ‪ 1989‬این‬ ‫تفاوت ها کنار گذاشته شوده و کشورهای اروپایی یکدست تر‬ ‫گردند‪ .‬اما در انقالب بهار عربی ما شاهد چنین ویژگ ی هایی‬ ‫نم ی باشیم چرا که این انقالب ها که در حال حاضر سه سال‬ ‫از ان م ی گذرد‪ ،‬علی��ه حکومت های��ی رخ داده اند که از هیچ‬ ‫پیشینه دموکراتیک و جذابی برخوردار نبوده و به دلیل تداخل‬ ‫با بحران ه��ای اقتصادی‪-‬اجتماعی‪ ،‬اوض��اع را نیز وخیم تر‬ ‫کرده اند‪ .‬ب رای روشن تر ش��دن این موضوع م ی توان به عمق‬ ‫فاجعه بیکاری در شمال افریقا اش��اره کرد‪ .‬گفته م ی شود‪ ،‬با‬ ‫پایان یافتن دهه اخیر‪ ،‬بیکاری جوانان در شمال افریقا و میان‬ ‫قشر دانش��جو و تحصیلکرده این منطقه از هر جای دیگری‬ ‫بیشتر شد و حتی به باالترین می زان خود رسید‪ .‬می زان فقر نیز‬ ‫دو ب رابر گردید‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬عدم توازن میان حکومت های‬ ‫جدید و رژیم های سابق‪ ،‬خود دلیل دیگری شد تا ب ی ثباتی در‬ ‫این مناطق (کشورهای انقالب زده) افزایش یابد‪ .‬رژیم هایی که‬ ‫با شعار هایی پوچ و توخالی و وعده بهبود اوضاع جوانان‪ ،‬خود‬ ‫باعث فراهم امدن شرایط انقالب در حکومت هایشان شدند‬ ‫چرا که حسنی مبارک‪ ،‬حکمران مخلوع مصر و زین العابدین‬ ‫بن علی‪ ،‬حکمران تونس‪ ،‬به جوانان نا امید مصر و تونس وعده‬ ‫داده بودند‪ ،‬با ایجاد فرصت های اقتصادی و شغلی ب رابر‪ ،‬اوضاع‬ ‫را بهبود خواهند بخشید‪ .‬شعاری که در مغایرت کامل با فساد‬ ‫و رشوه خواری انان‪ ،‬نزدیکانشان و خویش و قوم پرستی انان‬ ‫قرار داشت‪.‬‬ ‫از سویی دیگر‪ ،‬دسترسی نا محدود به دانشگاه ها و امکان‬ ‫تحصیل ب رای تمامی اقش��ار جامعه نیز در نهایت منجر به‬ ‫ازدیاد فارغ التحصی النی از طبقه کارگر گشت که با فرصت های‬ ‫بس��یار اندک ش��غلی مواجه بودند؛ فارغ التحصیالنی که در‬ ‫نهایت به دلیل ب ی توجهی به نیازهایشان به سایر شورشیان‬ ‫و ناراضی��ان از حکومت پیوس��تند‪ .‬جوانان��ی که همچون‬ ‫جوانان دهه ‪ 1989‬میالدی در کش��ورهای اروپای ش��رقی از‬ ‫حمایت همس��ایگان غربی و متحدانی چون ایاالت متحده‬ ‫برخوردار نبوده تا به انقالب خود س��مت و سویی دهند‪ .‬انان‬ ‫در عوض انقالب��ی را تجربه کردند که ثم��ره ان جنگ های‬ ‫داخل��ی‪ ،‬بمب گذاری های نات��و و همچنین همج��واری با‬ ‫همسایگانی بوده که خود درگیر انقالب و تنش داخلی بوده‬ ‫و جزو کشورهای در حال توسعه به شمار م ی روند‪ .‬به همین‬ ‫دلی��ل از مالی م ی توان به عنوان تنها کش��وری ن��ام برد که‬ ‫تحرکات سیاسی ان باعث باز شدن مستقیم پای غ رب ی ها به‬ ‫ان شد‪ .‬کشورهای غ ربی به منظور مقابله با گروه های جهادی‬ ‫و کاهش تاثیر انان در این کشور‪ ،‬وارد ان شدند‪ .‬از همی ن روست‬ ‫که حتی با وجود رخداد انقالب های مش��ابه در کش��ورهایی‬ ‫عربی و سقوط دیکتورها ان هم یکی پس از دیگری‪ ،‬بحران‬ ‫اقتصادی و اجتماعی در کشورهای مذکور همچنان بر جای‬ ‫خود باقی است و جمعیت بیکار ناامید و فقیر نیز همچنان‬ ‫در شرایط مشابه و حتی بدتر از گذشته به سر م ی ب رند چرا که‬ ‫تنها راه تغییر‪ ،‬وجود امنیت‪ ،‬ثبات و مدیریت کارامد اس��ت‪.‬‬ ‫اما ظاه را کاهش س��رعت پیشرفت و اش��تغالزایی جوانان را‬ ‫مایوس ساخته اس��ت‪ .‬نهادهای دولتی هم با سیل وسیعی‬ ‫از مشکالت مواجه بوده و دولت های انتقالی و کم تجربه هم‬ ‫به دلیل روحیه انقالبی مردم نم ی توانند از عناصر و اشخاص‬ ‫باتجربه ای کمک گیرند که در رژیم های مخلوع مسئولیتی‬ ‫را به عهده داشتند‪.‬‬ ‫گفته م ی شود‪ ،‬نظام های جدید اجتماعی در کشورهای‬ ‫ع ربی نه تنها باید با مشکالتی دست و پنجه نرم م ی کنند که‬ ‫مربوط به حال حاضر است‪ ،‬بلکه باید با چالش هایی روبه رو‬ ‫گردند که ریشه در گذش��ته دارند‪ .‬در نظام « ُپ ست‪-‬اپارتاید»‬ ‫جنوب افریقا‪ ،‬رهب ران حکومت های انتقالی بر این باور بودند‪،‬‬ ‫گذشته به چیزی شبیه یک کشور بیگانه م ی ماند‪ .‬کشوری‬ ‫که مردمان ان سبک و سیاق متفاوتی در زندگ ی کردن دارند‪،‬‬ ‫بناب راین نباید خود را درگیر ان ساخت‪ .‬اما ظاه را در کشورهای‬ ‫عربی که دچار انقالب ش��ده اند‪ ،‬چنین دیدگاهی وجود ندارد‬ ‫چرا که حس کینه جویی مردم مانع ان م ی شود تا انان به طور‬ ‫کامل از گذشته دست کشیده و با یک نظام جدید اجتماعی‬ ‫خود را تطبیق دهند‪ .‬وجود شکاف های عمیق اجتماعی نیز‬ ‫مانع این گردیده ت��ا فرق و گروه های اجتماعی و سیاس��ی‬ ‫جغرافیای سیاسی کشورهای مرتبط با انقالب های عربی‬ ‫‪55‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مختلف بتوانند تن به صلح و اشتی ملی دهند‪ .‬بناب راین حتی‬ ‫اگر اس�لامگراها و سکوالرها با نیتی س��الم بخواهند تن به‬ ‫مصالحه در کنار یکدیگر دهند‪ ،‬این مساله باز هم خالف واقع‬ ‫به نظر خواهد رسید که ترکیب سیاست و مذهب بتواند بدون‬ ‫هیچ حواشی همراه باشد چراکه مسائل از انجایی پیچیده تر‬ ‫م ی شوند که اسالمگراها‪ ،‬دموکراسی را مذهبی م ی دانند که در‬ ‫مغایرت با شرع و احکام الهی است‪ .‬افراط ی گراها نیز به عنوان‬ ‫کسانی که همیش��ه خواستار استفاده از خش��ونت بوده اند‪،‬‬ ‫همواره ثبات سیاس��ی بعد از وقوع یک انقالب را تبدیل به‬ ‫شزا کرده اند‪.‬‬ ‫شرایطی ناخوشایند و تن ‬ ‫اما گفته م ی ش��ود‪ ،‬حتی با وجود عدم فش��ار از جانب‬ ‫افراط ی های بنیادگرا‪ ،‬ساخت رابطه ای ب ر اساس اعتماد دو طرفه‬ ‫میان اسالمگراها و سکوالرهای میانه رو همواره دشوار بوده‬ ‫است چرا که این دو گروه دارای تفاوت های بسیار بوده و ظاه را‬ ‫در دو دنیای کامال متفاوت زندگ��ی م ی کنند‪ .‬دو دنیایی که‬ ‫هویت فرهنگی‪ ،‬تاریخی و اینده نگری کامال متفاوتی را دنبال‬ ‫م ی کنند‪« .‬کایس» حقوقدان برجسته تونسی بر این باور است‬ ‫که تمایز و تفاوت سکوالرها و اسالمگراها سیاسی‪ ،‬قانونی و‬ ‫حقوقی نیس��ت‪ .‬این دو گروه به جای برقراری یک دیالوگ‬ ‫واقعی‪ ،‬همواره بر خصومت متحجرانه ای پافشاری کرده اند‬ ‫که دوجانبه بوده است‪ .‬انان حتی با توسل به رسانه هایی نظیر‬ ‫فی س بوک یا با بهره گیری از رسانه های سنت ی تر بیش از بیش‬ ‫بر اختالفات سیاسی و فرهنگی خود دامن زده و باعث دوری‬ ‫بیش از حد از یکدیگر ش��ده اند‪ .‬این ب ی اعتمادی و نفرت به‬ ‫وجود امده‪ ،‬رقابت سیاسی را به یک بازی شط رنج تبدیل کرده‬ ‫است‪ .‬نتیجه این امر بدتر شدن جو است که مسلما به ضرر‬ ‫فرهنگ دموکراسی تمام خواهد شد‪ .‬صلح ملی یا اشتی ملی‬ ‫در کشورهایی که انقالب بهار ع ربی را تجربه کرده و در دوران‬ ‫انتقال به سر م ی ب رند‪ ،‬راه حل موثری به شمار نم ی رود اما بدون‬ ‫مصالحه نیز نم ی توان انتظار داشت‪ ،‬فرایند انتقال بدون هیچ‬ ‫درگیری و تنشی حادث شود‪ .‬اما در رابطه با حکمرانان جدید‬ ‫نیز گفته م ی شود‪ ،‬انان ظاه را بیشتر تمایل به قدرت اندوزی‬ ‫داشته و درصدد بوده یا هس��تند تا مخالفان را از تمامی ابعاد‬ ‫حکومت و جامعه خارج س��ازند‪ ،‬به گونه ای ک��ه نظر و ارای‬ ‫انان به هیچ انگاشته شود‪ .‬قوانین دموکراتیک مشارکت نیز‬ ‫به درستی تعریف نشده و سکوالرها هم به حکمرانان جدید‬ ‫اس�لامگرا هیچ اعتمادی نداش��ته و ندارند تا با خیال راحت‬ ‫از قدرت کناره گیری کنند‪ .‬اس�لامگراها نی��ز هیچ چیزی را‬ ‫متضمن بقای خود ندانسته تا به انان اطمینان دهد‪ ،‬در صورت‬ ‫از دس��ت دادن قدرت‪ ،‬مجددا قربانی نگردیده و حقوق شان‬ ‫پایمال نگ��ردد‪ .‬بناب راین هر دوی این گروه ها به ش��یوه های‬ ‫متفاوتی ب��رای ثابت کردن حقانیت خود ب��ه حکومت های‬ ‫انتقالی متوس��ل ش��ده اند و اجتماعات سیاس��ی خیابانی را‬ ‫وسیله ای ب رای پیشبرد اهداف خود قرار داده اند‪ .‬از همین رو‬ ‫برخی به این باور رسیده اند‪ ،‬انحصارطلبی قدرت‪ ،‬خود منجر‬ ‫به شکل گیری انقالب بهار ع ربی دیگری خ واهد شد؛ بن بستی‬ ‫که باعث دودستگی سیاسی ش��د‪ .‬زمانی هم که جناح های‬ ‫سیاس��ی نتوانند تفاوت های خود را به ص��ورت صلح امیزی‬ ‫برطرف نمایند‪ ،‬خش��ونت و درگیری ه��ای نظامی جایگزین‬ ‫سایر احتماالت شده و اتش کینه و تفرقه را خواهد افروخت‪.‬‬ ‫در حال حاضر نیز کش��ورهای عربی ک��ه انقالب زده‬ ‫م ی باشند‪ ،‬درگیر اختالفات داخلی و تنش های خشونت امیز‬ ‫هستند‪ .‬اما با وجود این درگیری ها‪ ،‬تحلیلگران خبرهای خوبی‬ ‫را به دنیای غرب مخابره م ی کنند‪ .‬انان بارها اعالم کرده اند‪،‬‬ ‫دلیلی ب رای نگرانی وجود ندارد و درگیری هایی هم که وجود‬ ‫دارد‪ ،‬مربوط ب��ه تنش ها و اختالفاتی م ی گ��ردد که در میان‬ ‫مس��لمانان و فرقه های مختلف انان وجود دارد؛ تنش هایی‬ ‫که در منطقه قابل تحمل است‪ .‬اما در اینجا باید یاداور شد‪،‬‬ ‫ظاه را تحلیلگران غ ربی فراموش کرده اند که این موضوع را به‬ ‫دنیای غرب مخابره کنند و ان‪ ،‬اینکه ب ی ثباتی و ادامه یافتن‬ ‫درگیری ها در این مناطق م ی تواند به ضرر اروپای ی ها‪ ،‬امریکایی‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪56‬‬ ‫و همه و همه تمام ش��ود‪ .‬دولت های شکس ت خورده ای هم‬ ‫که واقع در جنوب سواحل مدیترانه م ی باشند‪ ،‬خود م ی تواند‬ ‫اوضاع را به ضرر بسیاری از کشورهای ع ربی و حتی تع دادی از‬ ‫کشورهای اروپایی تمام کنند‪.‬‬ ‫از همی��ن رو گفته م ی ش��ود‪ ،‬یافتن راه حلی مناس��ب‬ ‫ب رای پایان دادن به بن بستی که کشورهای ع ربی انقالب زده‬ ‫درگیر ان م ی باشند‪ ،‬راه حلی که ب ر اساس الگویی قدیمی که‬ ‫متضمن انتقال به حکومتی دموکراتیک باشد‪ ،‬دور از انتظار به‬ ‫نظر م ی رسد‪ .‬از این رو نیاز است تا شیوه های قدیمی انتقال‬ ‫حکومت مورد بازبین��ی قرار گرفته و ش��یوه های جدید تری‬ ‫تعریف گردند‪ .‬اما این کار باید با شتاب بیشتری صورت پذیرد‪.‬‬ ‫ط راحان غ ربی دموکراسی ه ر چند از انقالب بهار ع ربی‬ ‫به هیجان امده بودند‪ ،‬اما به ان اندازه که باید به اهمیت اشتی‬ ‫ملی در طرح انتقال دموکراتیک حکومت در کشورهای ع ربی‬ ‫و انقالب زده توجه نکرده یا واقف نبوده اند‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که عدم توانایی و کفایت حکمرانان جدید که باعث افزایش‬ ‫تمایالت تالف ی جویانه شده است‪ ،‬نه تنها جایگاه سیاستمداران‬ ‫وابسته به دیکتاتورهای سابق را به خطر انداخته‪ ،‬بلکه پروسه‬ ‫صلح امیز انتقال دموکراتیک حکومت ها را نیز با تهدید مواجه‬ ‫ساخته است‪.‬‬ ‫حکمرانان جدید عرب نیز حتی در صورتی که به طور‬ ‫دموکراتیک انتخاب شده باشند‪ ،‬ممکن است پایان خوشی را‬ ‫در اواخر حکومت خود تجربه ننمایند‪ ،‬به ویژه اینکه اگر انان‬ ‫نگران این باشند که ممکن است پس از پایان کار‪ ،‬با سیلی‬ ‫از اتهامات مواجه گردند‪ .‬تجارب کشورها و به ویژه کشورهای‬ ‫افریقایی نشان داده است‪ ،‬عفو خود م ی تواند کمک شایابی به‬ ‫پروسه انتقال از حکومتی به حکومتی دیگر نماید‪ .‬در پروسه‬ ‫اشتی و مصالحه حقایق باید گفته شود و به اشتباهات نیز اقرار‬ ‫گردد چرا که برقراری عدالت و رسیدگی طوالنی به پرونده های‬ ‫قضایی مرتبط با رژیم سابق خود م ی تواند قربانیان جدیدی‬ ‫گرفته و باعث کینه ورزی های جدید گ��ردد‪ .‬تنبلی فکری و‬ ‫مصلحت اندیش ی های سیاسی نیز باعث شده تا جریانی شکل‬ ‫بگیرد که ب ر اساس ان نوع عدالت کیفری را مردم تعیین کنند؛‬ ‫مردمی که ظاه را به بخشش و عفو ذکر شده در متون دینی‬ ‫و الهی نیز توجهی نداشته و تنها عده معدودی به خود جرات‬ ‫داده اند تا سخن از مصالحه ای به میان اورند که در منطق دینی‬ ‫به هیچ وجه رد شده نیست‪.‬‬ ‫در رابطه با مشکالت موجود بر سر راه انتقال حکومت‬ ‫نیز گفته م ی ش��ود‪ ،‬تروریسم خود مانعی بر س��ر راه پروسه‬ ‫صلح امیز انتقال حکومت به ش��مار م��ی رود‪ .‬چرا که تونس‬ ‫به عنوان کش��وری که بهار ع رب��ی را تجربه کرده اس��ت‪ ،‬با‬ ‫مشکل قاچاق سالح و گروهای جهادی به داخل مواجه است‪.‬‬ ‫تس��لیحات نظامی از طریق لیبی به ش��مال افریقا‪ ،‬مغرب‪،‬‬ ‫شب ه جزیره سینا و سایر نقاط قاچاق م ی گردند‪ .‬محمد ب راهمی‬ ‫ و ش��کری بلید‪ ،‬از فعاالن چپگرای تونس هر دو توسط یک‬ ‫نوع س�لاح مشابه کش��ته ش��دند؛ هفت تیر نیمه اتوماتیک‬ ‫‪ 9‬میل ی متری که از لیبی به این کشور قاچاق شده بود‪ .‬خطر‬ ‫القاعده در یمن تا لیبی و از سوریه تا تونس و مصر نیز بیشتر از‬ ‫گذشته احساس م ی گردد‪ .‬همین اشفتگی و اختالفات سیاسی‬ ‫باعث شده تا دولت ها از توانایی الزم ب رای برخورد با تروریسم‬ ‫برخوردار نباشند چرا که کشمکش های سیاسی باعث شده تا‬ ‫برخی از سیاستمداران از حوادث تروریستی به عنوان فرصتی‬ ‫ب رای برتری جویی سیاسی و قدرت طلبی بهره گیرند‪ .‬لطفی‬ ‫بن جدو‪ ،‬وزیر کشور تونس‪ ،‬در همین راستا اظهار داشته است‪،‬‬ ‫وقتی یک کشور دچار معضل تروریسم م ی گردد‪ ،‬باید تمام ی ‬ ‫افراد از هر طبقه سیاس��ی و اجتماعی که باشند با یکدیگر‬ ‫متحده شده تا تروریسم را شکس��ت دهند‪ .‬اما ظاه را تونس‬ ‫تنها مکانی به شمار م ی رود که تروریسم باعث ایجاد تفرقه‬ ‫میان مردمان ان شده اس��ت‪ .‬عالوه بر اختالفات سیاسی و‬ ‫ایدئولوژیکی‪ ،‬شکاف قومی‪ ،‬منطقه ای و قبیله ای نیز م ی تواند‬ ‫اتحاد ملی یک کش��ور را به خطر اندازد‪ .‬م ی توان از س��وریه‬ ‫و تونس به عنوان مصداق هایی نام برد که خطر فروپاش��ی‬ ‫ارضی در انها کامال مش��هود اس��ت‪ .‬وجود تنش های شدید‬ ‫میان قبایل گوناگون در لیبی نیز ان��ان را رودرروی یکدیگر‬ ‫قرار داده است‪ .‬اختالفاتی که نه تنها روابط میان مردم شهرها‬ ‫و نواحی مختلف این کش��ور را تحت ش��عاع قرار داده‪ ،‬بلکه‬ ‫باعث متوقف شدن تولید نفت نیز شده است‪ .‬وفور تسلیحات‬ ‫نظامی و مواد منجره که بعد از سقوط حکومت قزافی در لیبی‬ ‫بیداد کرده و قتل سیاستمداران‪ ،‬قضات و ماموران امنیتی که‬ ‫به ویژه در حکومت قبلی مسئولیتی به عهده داشتند‪ ،‬خود بر‬ ‫می زان تنش ها افزوده است‪ .‬البته جدیدا باید نام روزنامه نگاران‬ ‫و فعاالن سیاسی را نیز به لیست ترورها اضافه کرد‪.‬‬ ‫جدا از مطالب گفته ش��ده‪ ،‬بای��د به ای��ن موضوع نیز‬ ‫توجه ش��ود که عدم ثبات و امنیت در تون��س و مصر باعث‬ ‫شده تا این کش��ورها به س��ختی بتوانند س��رمایه گذاران و‬ ‫توریس ت های خارجی را جذب کشور خود کنند؛ سرمایه گذاران‬ ‫و توریس ت هایی که وجود انان نقش تعیی ن کننده ای در اقتصاد‬ ‫این دو کشور دارد‪ .‬به رغم کمک های منطقه ای و بی ن المللی‬ ‫هم که در نهایت به این کشورها خواهد شد‪ ،‬کشورهایی که‬ ‫فاقد منابع نفتی غنی م ی باشند‪ ،‬باید خود سریعا ب رنامه هایی‬ ‫را به مورد اجرا گذارند که اقتصادش��ان از خطر سقوط و رکود‬ ‫رهایی باید‪ .‬بناب راین به منظور بهب��ود روند اقتصاد‪ ،‬انان باید‬ ‫از تمامی تجارب و ظرفی ت های کسانی بهره گی رند که قبال‬ ‫در خدمت حکومت های مخلوع بوده ان��د چرا که غفلت از به‬ ‫کار گیری س��رمایه وجودی این افراد و غفل��ت از به کارگیری‬ ‫تمامی منابع انسانی‪ ،‬به ضرر این کشورها تمام خواهد شد‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رسد تمامی چالش های پی ش روی جوامع انقالب زده‬ ‫در دنیای ع��رب‪ ،‬کامال در هم تنیده ش��ده و ب��ا هم مرتبط‬ ‫م ی باش��ند چرا که نگران ی های اقتصادی و امنیتی م ی تواند‬ ‫انگیزه انتقال حکوم��ت در این کش��ورها را ذره ذره اب کند‪،‬‬ ‫به گونه ای که دیگر هی چ گونه اشتیاقی ب رای این کار نباشد‪.‬‬ ‫ب ر اساس نظرسنج ی ای هم که توسط موسس��ه پیو در ماه‬ ‫سپتامبر انجام گرفت‪ ،‬اشکار گشت در حال حاضر شهروندان‬ ‫تونس��ی برقراری امنیت سیاسی و ش��کوفایی اقتصاد را بر‬ ‫تشکیل حکومتی دموکرات ترجیح م ی دهند‪ .‬عالوه بر این‪،‬‬ ‫مردم کش��ورهایی که درگیر انقالب بهار عربی م ی باش��ند‪،‬‬ ‫به طور فزاینده ای به این نتیجه رس��یده اند ک��ه انان بیش از‬ ‫هر چیز دیگری نیاز به صلح و اشتی ملی دارند‪ .‬ب رای مثال در‬ ‫تونس به عنوان جامع ه ای که مردمان ان طعم ازادی را چشیده‬ ‫بسیار سعی دارند تا به هر طریقی شده این ازادی را حفظ کنند‪.‬‬ ‫مردم این نیاز را احساس کرده اند که امنیت و ثبات از مهمترین‬ ‫ضروریاتی به شمار م ی رود که مسلما کیفیت زندگی انان را‬ ‫تحت تاثیر قرار خواهد‪ .‬دو مولفه ای که بیش از هر چیز دیگری‬ ‫باید ب رای دستیابی به انها تالش کرد‪.‬‬ ‫از همین روس��ت که مردم از کشمکش های سیاسی‬ ‫دولتمردان به جوش امده و م ی خواهند زندگ ی شان به شرایط‬ ‫عادی برگردد‪ .‬انان از دولتم��ردان م ی خواهند تا خود را وقف‬ ‫نیازهای مردم جامعه کرده و توجه بیشتری به انها عنایت دارند‪.‬‬ ‫مردم همچنین تمایلی به مداخله نظامیان سایر کشورها در‬ ‫کش��ور خود ندارند‪ ،‬با این وجود اگر دولتمردان داخلی موفق‬ ‫به سروس��امان دادن اوضاع نگردند‪ ،‬مسلما بازیگران صحنه‬ ‫بی ن الملل خود وارد عرصه ش��ده و اوض��اع را کنترل خواهند‬ ‫کرد چراکه انان بیم ان را دارند ک��ه مبادا اتش تفرقه و تنش‬ ‫کشورهای انقالب زده به س��ایر نقاط کشیده شود و تهدیدی‬ ‫ب رای منافع انان ایجاد کند‪ .‬اما بحران مصر به خوبی نش��ان‬ ‫داده است‪ ،‬اگر مردم سرزمینی خود چندان تمایلی ب رای صلح‬ ‫و اشتی ملی نداشته باشند‪ ،‬بازیگران خارجی نم ی توانند هیچ‬ ‫اقدام موثری را در این خص��وص انجام دهند‪ .‬ایا بعد از واقعه‬ ‫س��رکوب اعضای حزب اخوان المس��لمین‪ ،‬م ی توان انتظار‬ ‫صلح ملی را داشت؟ شاید در اینده امکان پذیر باشد‪ .‬اما وقایع‬ ‫خونین چهاردهم اگوست‪ ،‬شرایط را ب رای صلح ملی دشوارتر و‬ ‫دست نیافتن ی تر کرده است‪ .‬وقایع مصر باعث شده تا رهب ران‬ ‫دو حزب حاکم تونس‪ ،‬ح��زب النهضه و التکاتل و همچنین‬ ‫رهبر حزب مخالف در این کشور سخن از طرح اشتی ملی به‬ ‫میان اورند تا از تکرار وقایع مصر در این کشور جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫یکی از مقاله نویسان تونسی که ب رای یک روزنامه اسالمگرا‬ ‫در این کش��ور قلم م ی زند‪ ،‬در همین خص��وص مقاله ای را‬ ‫نگاشته که در ان به ضرورت اشتی ملی به عنوان امری حیاتی‬ ‫که منجر به خنث ی شدن توطئه ها‪ ،‬کودتاها و استبدادگری ها‬ ‫خواهد شد‪ ،‬تاکید ورزیده است‪.‬‬ ‫یکی دیگ��ر از مقاله نویس��ان لیب رال تون��س نیز در‬ ‫نوش��ته ای به این موضوع اشاره کرده اس��ت‪ .‬وی در ضمن‬ ‫مقاله خود اظهار داشته اس��ت‪ ،‬طرح اشتی ملی چیزی است‬ ‫که دقیقا جامعه بی ن الملل از تون��س انتظار دارد‪ .‬از همی ن رو‬ ‫گفته م ی شود‪ ،‬پی ش نویس الیحه ای که ب ر اساس ان حضور‬ ‫دولتمردان رژیم س��ابق در حکومت جدی��د تونس را ممنوع‬ ‫م ی ساخت‪ ،‬کنار گذاشته شده و حتی چندین مقام ارشد رژیم‬ ‫والنتین‪.‬ام‪ .‬مقدم‬ ‫جامعه شناس‬ ‫‪5‬‬ ‫سال‪ ،2011‬هم واره به عنوان سال تظاه رات اجتماعی توده‬ ‫ب رای دموکراسی و عدالت یاد م ی شود که به سقوط دولت های‬ ‫خودکامه در خاور میانه و افریقای ش��مالی منجر شده است‪.‬‬ ‫انفجار اعتراضات مردمی‪ ،‬تحلیلگران را به بحث در خصوص‬ ‫علل و تامل پی رامون عواقب و نتایج این اعتراضات سوق داده‬ ‫است‪ .‬همچنین عقاید و دیدگاه هایی در خصوص نقش ج وانان‪،‬‬ ‫خواس��ته های مردم کوچه و بازار عرب‪ ،‬و تحول به سوی نو ِع‬ ‫لیب رال یا اسالمی یا ائتالفی حکومت‪ ،‬بیان شده اند‪ .‬کارشناسان‬ ‫حوزه خاور میانه س��ال ها از مش��کالت رژیم های خودکامه‪،‬‬ ‫گسترش ناب رابری و شکاف درامدی‪ ،‬نرخ باالی بیکاری در میان‬ ‫جوانان‪ ،‬زیرس��اخت ها و خدمات عمومی رو به زوال و افزایش‬ ‫قیمت ها که تنها با یارانه ها کاهش پی دا م ی کردند اگاه بوده اند و‬ ‫تمامی این مسائل و مشکالت را به طور ماه رانه در بدنه شگرف‬ ‫تحقیقات و پژوهش های علمی و سیاست گرا مورد بررسی قرار‬ ‫داده بودند‪ .‬در خصوص چش��م اندازهای دموکراسی در مصر‬ ‫و تونس و همچنین کش��ورهای دیگری که تحت تظاه رات‬ ‫سیاس��ی و اجتماعی و تحول قرار گرفته بودند‪ ،‬نیز تعمقات‬ ‫فراوانی ص��ورت پذیرفت‪.‬با این حال ج��ای خالی چیزی در‬ ‫بحث ها و تجزیه و تحلی ل های اخیر احساس م ی شود‪ .‬بیایید‬ ‫این موضوع را در قالب تع دادی سوال مطرح کنیم‪« .‬مردم کوچه‬ ‫و بازار عرب»‪ ،‬چه کسانی هستند؟‬ ‫قبل از اینک��ه به طور مفصل به اس��تدالل های مذکور‬ ‫بپردازیم‪ ،‬توجه ش��ما را به تع��دادی رویداد در س��ال ‪ 2011‬که‬ ‫پ س زمینه مهمی از تظاه رات توده ای انقالب های سیاسی را‬ ‫تشکیل م ی دهند جلب م ی کنم‪« -1 :‬گزارش توسعه انسانی‬ ‫در دنیای عرب» در سال ‪ ،2002‬که در ان نویسندگان سه نقص‬ ‫بزرگ را در منطقه شناس��ایی کردند‪« :‬ناب رابری جنس��یتی‪،‬‬ ‫حکومت اس��تبدادی‪ ،‬و محدودیت تحصیل��ی» ‪ -2‬جنبش‬ ‫کفایه در مصر در سال ‪ ،2005‬که تداوم اشکار ریاست جمهوری‬ ‫مبارک را به چالش کشید و تظاه رات کارگران در محله الکبری‬ ‫در مصر در سال‪ ،2008‬که فراخ وانی ب رای عدالت اقتصادی بود و‬ ‫همچنین اقدامات متعاقب نیروی کار و‪ ...‬در تمام این رویدادها‪،‬‬ ‫حضور گسترده و پ ر انرژی زنان نقش بس��زایی ایفا کرد‪ .‬این‬ ‫وقایع باید به عنوان پی ش سازهایی ب رای مطالبات دموکراتیک‬ ‫در تونس‪ ،‬مصر و دیگر دولت ها محس��وب شوند؛ همچنین‬ ‫به عنوان بخشی از «مجموعه اقدامات دسته جمعی» منطقه‬ ‫در ب رابر حکومت استب دادی‪ ،‬سرکوب مخالفان و ناب رابری های‬ ‫اجتماعی ب��وده و دالیلی مبن ی بر این محس��وب ش��ود که‬ ‫توانمند سازی زنان باید بخشی از هر تحول دموکراتیک باشد‪.‬‬ ‫دموکراسی‪ ،‬جنسیت و حکومت‬ ‫ثابت ش��ده که دو ویژگی از اثار اصلی منتشر ش��ده در‬ ‫خصوص دموکراسی مشکل ساز بوده اند که تعریف محدودی‬ ‫از ان‪ ،‬دموکراسی و تمرکز نخبگان را تشکیل م ی دهد‪ .‬تعاریف و‬ ‫فهم دموکراسی تا حد زیادی بر کیفیت‪ ،‬روش ها و نهادها تمرکز‬ ‫م ی کند‪ ،‬اما بنجامین باربر (اندیشمند علوم سیاسی امریکایی‪،‬‬ ‫که مدتی مشاور کلینتون بود) بیان کرده است که انواع مختلف‬ ‫دموکراسی و شیوه های متنوع ان تاثی رات مختلفی را نیز پدید‬ ‫م ی اورند‪ .‬در یک لیب رال دموکراسی‪ ،‬درجه باالیی از مشروعیت‬ ‫سیاسی الزم است‪ ،‬مانند قوه قضائیه مستقل و قانون اساسی‬ ‫که به وضوح رابطه بین دولت و جامعه و بین حقوق و وظایف‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫نقش جنبش زنان در انقالبهای ع ربی‬ ‫شهروندان را مشخص م ی کند‪ .‬قانون اساسی نوشته شده به‬ ‫منزله ضمانت نامه ای ب رای شهروندان محسوب م ی شود‪ ،‬با‬ ‫این معنا که دولت موظف اس��ت در روشی معین عمل کرده‬ ‫و از حقوق معینی حمایت کند‪ .‬با این حال شایان ذکر است‪،‬‬ ‫مفهوم لیب رال دموکراسی طرفدار ا ِعمال محدودیت – تا حد‬ ‫امکان ‪ -‬در قلمرو عمومی است‪ .‬این در حالی است که رویکرد‬ ‫سوسیالیستی یا سوسیال دموکرات ان قلمرو را با وجود مقررات‪،‬‬ ‫کمک مالی و در برخی موارد‪ ،‬مالکیت جمعی اموال‪ ،‬گسترش‬ ‫م ی دهد‪ .‬این مشاهدات به تفاوت بین دموکراسی «صوری»‬ ‫و «اساس��ی» و همچنین تفاوت بین حقوق رسمی سیاسی‬ ‫و ابزارهای مادی ب��رای برخورداری یا به کار گیری انها اش��اره‬ ‫م ی کنند (که به عنوان حقوق اجتماعی و اقتصادی شهروندی‬ ‫شناخته م ی ش��وند)‪ .‬همان طور که بسیاری از محققان اشاره‬ ‫کرده اند‪ ،‬کشورهای خاورمیانه اصالحات اقتصادی را در راستای‬ ‫دستورالعمل نئولیب رالی جهانی به کار م ی ب رند‪ ،‬اما اصالحات‬ ‫سیاسی محدود شده اند‪ .‬به کشورهایی چون مصر‪ ،‬مراکش‪،‬‬ ‫تونس و اردن‪ ،‬به دلیل واگذاری قدرت در دس��تان پادش��اهان‬ ‫و روس��ای جمهور‪ ،‬لقب خودکامگان لیب رال داده م ی ش��ود‪.‬‬ ‫مفس ران بر این واقعی ت ها و نیاز به ایجاد «هسته دموکراسی»‬ ‫تاکید م ی کنند‪ ،‬یعنی اینکه شرایطی را فراهم اورند که در ان‬ ‫ش��هروندان بتوانند افرادی را انتخاب کنند که قرار است اهرم‬ ‫اصلی قدرت سیاسی را در دست گی رند و بتوانند با اعمال کنترل‬ ‫و ایجاد توازن‪ ،‬قدرت را در بین نهادهای دولتی تقسیم کنند‪.‬‬ ‫این مفس ران سناریویی را در نظر دارند که در ان احزاب‬ ‫سیاسی مجاز به تشکیل انتخابات و رقابت با یکدیگر در این‬ ‫انتخابات هس��تند‪ ،‬در حالی که ممکن است کسی استدالل‬ ‫کند ک��ه توزیع منابع یا قدرت سیاس��ی از طری��ق انتخابات‬ ‫رقابتی‪ ،‬تعریفی کوته فکرانه و محدود از دموکراس��ی است و‬ ‫در واقع ممکن است در یک دموکراسی نوپا که در ان احزاب‬ ‫منافع فرق��ه ای را دنبال م ی کنند‪ ،‬حتی مخاطره امیز باش��د‪.‬‬ ‫تاکید بیش از حد بر انتخابات ازاد‪ ،‬اهمیت نهادها و تضمین‬ ‫قانون اساس��ی حقوقی ک��ه در دیگر چارچوب ه��ای قانونی‬ ‫منعکس شده و توسط دادگاه ها حفاظت م ی شوند را تیره و تار‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫قدرت سازماندهی‬ ‫سابق نیز از زندان ازاد شده اند تا بدین طریق طرح اشتی ملی‬ ‫عین ی تر ش��ود و کینه ها نیز کنار گذاشته شوند‪ .‬اما برخی بر‬ ‫این باورند‪ ،‬طرح اش��تی ملی را نم ی توان راه حلی مناسب در‬ ‫کشورهایی دانست که درگیر انقالب ع ربی م ی باشند‪ ،‬این در‬ ‫حالی است که گفته م ی شود‪ ،‬بدون صلح ملی نیز نم ی توان‬ ‫انتظار داشت پروس��ه انتقال حکومت بدون درگیری و تنش‬ ‫صورت پذیرد‪.‬‬ ‫«دزمون توتو» اسقف اعظم و فعال حقوق سیاهپوستان‬ ‫از کش��ور افریقای جنوبی اظهار داشته است‪ ،‬کشور افریقای‬ ‫جنوبی با تکیه بر پروس��ه صلح ملی و افشاس��ازی حقایق‬ ‫توانست از گذشته تیره و تار خود رهایی یابد و اینده ای روشن‬ ‫را ب رای خود ترسیم کند‪ .‬دزمون که از عامالن رژیم سابق در‬ ‫این کشور است‪ ،‬خود اظهار داشته است‪ ،‬حضور وی به عنوان‬ ‫عامل رژیم س��ابق در حکومت جدید و اصرار او ب رای صلح و‬ ‫اشتی ملی ممکن است این تصور را در اذهان ایجاد کند که‬ ‫او تنها در راستای حفظ منافع خود اقدام به حمایت از چنین‬ ‫طرحی کرده است اما واقعیت این است که تمامی گروه های‬ ‫سیاسی از چنین طرحی سود خ واهند برد‪ .‬چرا که بدون برقراری‬ ‫چنین صلحی‪ ،‬حتی بازیگران اصلی حکومت های جدید نیز‬ ‫نم ی توانند حضور مستمری در قدرت داشته باشند‪ .‬صلح ملی‬ ‫ی حقایق در رابطه با‬ ‫ه ر چند ممکن است باعث افشای تمام ‬ ‫گذشته رژیم سابق گردد‪ ،‬اما این مساله باعث خواهد شد تا راه‬ ‫ب رای اینده ای روشن و بدون تنش باز گردد‪ .‬اصرار بر تحقیر و‬ ‫نابودی دشمنان تنها باعث خشونت بیش��تر و ب ی ثباتی در‬ ‫کشور خواهد شد‪ ،‬بناب راین صلح ملی م ی تواند دومین انقالب‬ ‫بهار ع ربی را به ارمغان اورد‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫م ی کند‪ ،‬چرا که دموکراسی همان قدر که در خصوص احزاب‬ ‫سیاسی‪ ،‬انتخابات منظم و نظارت و تعادل صدق م ی کند‪ ،‬در‬ ‫مورد حقوق شهروندی و مشارکت نیز به کار م ی رود‪ .‬کیفیت‬ ‫دموکراسی نه تنها با ش��کل نهادهای سیاسی مستقر و نظم‬ ‫انتخابات تعیین م ی شود‪ ،‬بلکه با نهادینه شدن ب رابری حقوق‪،‬‬ ‫می زان مشارکت شهروندان در فرایندهای سیاسی و مشارکت‬ ‫گروه های مختلف اجتماعی در احزاب سیاس��ی‪ ،‬انتخابات‪،‬‬ ‫پارلمان ها و تصمیم گیری ها نیز قابل تعیین است‪.‬‬ ‫محققان سیاس��ت جهان‪ ،‬گس��ترش جهانی حق رای‬ ‫زنان را به عن��وان نمونه های��ی از الگوس��ازی و ایزومورفیزم‬ ‫(دنباله روی) سیاست مورد بررس��ی قرار داده اند‪ .‬به رغم اینکه‬ ‫یزنند‪،‬‬ ‫دانشمندان فمنیس��ت نیز دم از این حقوق سیاسی م ‬ ‫اما زنان ش��کاف ب��زرگ و عمیقی بین ب راب��ری «صوری» و‬ ‫«اساسی» تجربه کرده اند‪ .‬به عنوان مثال بسیاری از دولت ها‬ ‫مفادی در قانون اساس��ی خود دارند که با تبعیض جنسیتی‬ ‫و دیگر زمینه ها مبارزه م ی کند‪ .‬با این ح��ال وقتی زنان نه در‬ ‫احزاب سیاسی جایی دارند و نه مسائل مربوط به زنان‪ ،‬بخش‬ ‫اساس��ی از سیاس��ت های این احزاب را در بر م ی گیرد‪ ،‬منافع‬ ‫زنان تا چه ح��دی م ی تواند نمود پی دا کند؟ این ش��کاف‪ ،‬نیاز‬ ‫کنونی ب رای تحوالت نهادی و اصالحات مختلف سیاسی و‬ ‫اجتماعی به منظور گسترش حضور عمومی زنان را توضیح‬ ‫م ی دهد‪ :‬مراکز مراقبت از کودکان‪ ،‬مرخصی زایمان با حقوق و‬ ‫سهمیه شرکت در احزاب سیاسی‪ .‬این ساز و کارها و اصالحات‬ ‫ب رای همسطح سازی عرصه ایفای نقش ‪ ،‬اجازه به زنان ب رای‬ ‫پیشی گرفتن از مردان‪ ،‬و جب ران طرد شدگی و در حاشی ه بودن‬ ‫زنان در گذشته‪ ،‬مورد نیاز هستند‪ .‬سازمان ملل متحد از معیار‬ ‫حضور حداقل ‪ 30‬درصدی زن��ان در بدنه قانونگذاری حمایت‬ ‫کرده است‪ .‬با این حال سایر شرایط نیز ب رای ممکن کردن حق‬ ‫کامل شهروندی زنان الزم است‪ ،‬از جمله ب رابری و عدالت در‬ ‫خانواده‪ ،‬امنیت در خانه و بیرون و رهایی از ازار و اذیت جنسی‬ ‫در محل کار‪ .‬طبق گفته های وکیل حقوقی یک زن مصری‪،‬‬ ‫«چه لزومی دارد به زنی حق رای دهیم که در خانه زندانی است؟‬ ‫زنی که حتی اگ��ر در یک ازدواج پر از بدبختی ب��ه دام افتاده‪،‬‬ ‫حق طالق ندارد‪( ».‬ذوالفقار ‪ .)2005‬به این ترتیب‪ ،‬دموکراسی‬ ‫ممکن است به طور انحصاری به عنوان یک فرایند‬ ‫یا رویه ای که در سطح سیاست ملی اتفاق م ی افتد‪،‬‬ ‫دیده نشود‪ ،‬بلکه به عنوان یک فرایند چند وجهی و‬ ‫مداوم در سطوح مختلف حیات اجتماعی رخ دهد؛‬ ‫یعنی در خانواده‪ ،‬جامعه‪ ،‬محل کار‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬جامعه‬ ‫مدنی و سیاست (رجوع شود به کریک ‪2000‬؛ دی‬ ‫مارکو و تابوش ‪2010‬؛ درایزک ‪ .)1996‬ب رای زنانی که‬ ‫در خاورمیانه و افریقای شمالی زندگی م ی کنند که‬ ‫در انها نرخ مشارکت نیروی کار در پایی ن ترین حد‬ ‫خود در جهان است‪ ،‬دس��تیابی به حق اقتصادی‬ ‫شهروندی شرط الزم ب رای مشارکت در هر حکومت‬ ‫دموکراتیک است‪ .‬مسئولی ت پذیری ب رای حصول‬ ‫اطمینان از حقوق اقتصادی‪ ،‬مدنی و سیاسی به‬ ‫دولت محول م ی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫نبودند و حقوق کلیدی و نیز س��طح حضور و نمایندگی خود‬ ‫را از دست دادند و این در حالی بود که دولت های دموکراتیک‬ ‫«پسا کمونیس��م» در حال ش��کل گیری بودند‪ .‬اگر یکی از‬ ‫شاخ ص های مشارکت دموکراتیک‪ ،‬نمایندگی در پارلمان باشد‪،‬‬ ‫پس به طور متوسط‪7‬درصد نمایندگان زن در منطقه خاورمیانه‬ ‫و افریقای شمالی (‪( )MENA‬اتحادیه بین پارلمانی) شواهدی‬ ‫از ماهیت مردانه فرایندها و نهادهای سیاسی منطقه را نشان‬ ‫م ی دهند‪ .‬الزم به ذکر اس��ت که میانگین جهانی نمایندگی‬ ‫مجلس ب رای زنان ‪ 19‬درصد است‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه داده ه��ای اتحادیه بین پارلمان��ی (‪،)2008‬‬ ‫مشارکت زنان در مجلس در منطقه خاور میانه از پایی ن ترین‬ ‫حد در ع ربستان س��عودی و مصر تا امار ابرومند ب رای تونس‬ ‫(‪ 23‬درصد) در نوسان است‪ .‬این امار پایین ب رای منطقه ممکن‬ ‫است حداقل تا حدی با این واقعیت توضیح داده شود که حقوق‬ ‫سیاسی اخی را به زنان اعطا شده اس��ت‪ ،‬یعنی بیشتر در دهه‬ ‫‪ 1950‬و ‪ .1960‬حق رای ب رای زنان اردن در س��ال ‪ 1974‬و ب رای‬ ‫زنان کویتی در سال ‪ 2005‬اعطا ش��د‪ .‬قبل از انقالب سیاسی‬ ‫در مصر و قطعا در بخش��ی از جنبش کفایه در س��ال ‪،2005‬‬ ‫فراخوان هایی به منظور اصالحات سیاسی و دموکراسی صادر‬ ‫شده است اما در برخی محافل‪ ،‬این فراخ وان ها جنسیت را نادیده‬ ‫گرفته و به مس��ائل مربوط به تلفیق‪ ،‬مشارکت و به خصوص‬ ‫حقوق زنان ب ی توجه بودند‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬اخوان المسلمین‪،‬‬ ‫خواستار ش��کل گیری «ازادی تش��کیل احزاب سیاسی» و‬ ‫«استقالل دس��تگاه قضایی» بود که اهداف قابل ستایشی‬ ‫هستند‪ ،‬اما منجر به ب رابری جنس��یتی یا ب رابری شهروندان‬ ‫مسلمان و غی ر مسلمان در تمام حوزه ها نم ی شد‪ .‬از زمان این‬ ‫انقالب سیاسی تاکنون‪ ،‬اخوان المسلمین ب رنده درصد زیادی‬ ‫از کرس ی های پارلمان شد و حتی حزب سلفی نور نیز موفق‬ ‫به کسب تعداد زیادی از کرس ی ها شدند‪ .‬ایا مصر م ی تواند بر‬ ‫تحول دموکراتیک اثر گذار باشد‪ ،‬در حالی که نیمی از جمعیت‬ ‫در ش��کل دادن به روند سیاسی نقش��ی ندارند یا حقوق زنان‬ ‫نادیده گرفته م ی شود؟ «نظرسنجی جهانی ارزش ها» و سایر‬ ‫نظرسنج ی ها نشان م ی دهند که در کشورهای ع ربی حمایت‬ ‫از دموکراسی بسیار قوی است‪ ،‬عالوه بر این سطوح باالیی از‬ ‫جنسیت و تحوالت دموکراتیک‬ ‫در امریکای التین‪ ،‬جنب ش ها و سازمان های‬ ‫زنان نقش مهم��ی در مخالفت با اس��تبداد ایفا‬ ‫کرده و سهم قابل توجهی در «پایان بخش��یدن ب ه ترس» و‬ ‫شکل گیری تحوالت داشته اند‪ .‬به عنوان مثال در ارژانتین‪ ،‬سهم‬ ‫و اش��تراک ‪ 30‬درصدی زنان ب رای مشارکت در امر قانونگذاری‬ ‫به تصویب رسید و در سال ‪ 38/5 ،2009‬درصد از کرس ی های‬ ‫پارلمانی توسط زنان پر شد و همچنین یک زن نیز به عنوان‬ ‫رئی س جمهور انتخاب شد‪ .‬در شیلی نیز تفوق اژانس سیاست‬ ‫زنان و انتخاب یک زن به عنوان رئی س جمهور در سال ‪2006‬‬ ‫رخ داد‪ ،‬در حالی که س��هم زنان در مجلس تنها ‪ 12‬درصد بود‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬زنان اروپای ش��رقی قادر به اعمال نفوذ در تحوالت‬ ‫‪58‬‬ ‫گ�روه زن�ان در انقلاب های‬ ‫عربی جدا از ماهیت تش�کیالتی‬ ‫خود‪،‬نقش مهمی را ایفا کردند‬ ‫دینداری (حمایت از حکومت دینی) و پش��تیبانی محدودی از‬ ‫ب رابری و حقوق زنان‪ ،‬از جمله حمایت از زنان به عنوان رهب ران‬ ‫سیاس��ی وجود دارد‪ .‬این نش��ان م ی دهد که درک بسیاری از‬ ‫ش��هروندان از دموکراس��ی احتماال رهایی از رژیم های منفور‬ ‫و ایجاد قوانین و هنجارهای بومی اس��ت نه یک سیس��تم‬ ‫سیاسی که تضمی ن کننده ب رابری‪ ،‬ازادی‪ ،‬حقوق و مشارکت‬ ‫همه شهروندان است‪ .‬چنین نگرشی نه به حقوق زنان داللت‬ ‫دارد و نه به حقوق اقلی ت های مذهبی‪.‬‬ ‫به وجود امدن دموکراسی با بهار عربی؟‬ ‫یکسان دانستن دموکراس��ی با انتخابات ازاد و عادالنه‬ ‫حداقل دو مش��کل را پدید م ی اورد؛ اوال‪ ،‬توزیع منابع سیاسی‬ ‫یا قدرت از طری��ق انتخاب��ات رقابتی تعریفی بی��ش از حد‬ ‫کوته فکرانه و محدود از دموکراسی اس��ت و اهمیت نهاد ها‪،‬‬ ‫توانایی و ظرفیت دولت و ضمانت های قانون اساسی از حق‬ ‫و حقوق را بدون در نظر گرفتن اینکه چه حزبی پیروز خواهد‬ ‫شد‪ ،‬در ابهام فرو م ی برد‪ .‬ثانیا‪ ،‬ماهیت جنسیتی سیاست و در‬ ‫ی از جمعیت را مسدود م ی کند‪.‬‬ ‫حاشیه بودن طوالن ی مدت نیم ‬ ‫همان طور که مشاهده شد‪« ،‬انتخابات ازاد و عادالنه» ممکن‬ ‫است نمایندگی ناب رابر را تداوم بخشد‪ .‬دموکراس ی های موفق‪،‬‬ ‫از جوامع مدنی قوی و سالم ظهور م ی کنند که شامل مقامات‬ ‫محلی‪ ،‬احزاب سیاس��ی‪ ،‬اتحادیه های صنفی‪ ،‬انجمن های‬ ‫حرفه ای و دیگر سازمان های غیردولتی‪ ،‬با تعهد به حفظ حقوق‬ ‫شهروندان هستند و این راه را ب رای گسترش و تدوین حقوق‬ ‫ب رای زنان‪ ،‬اقلی ت ها و سایر فعاالن طرد شده اجتماعی‪ ،‬از طریق‬ ‫یک مدل مبتنی بر حقوق بشر از ایجاد دولت‪ ،‬هموار م ی کند‪.‬‬ ‫اریک هابسباوم (‪ )2005‬خاط ر نشان کرده است که شرایط ب رای‬ ‫حکومت کارامد دموکراتیک نادر هستند‪ :‬دولت موجودی است‬ ‫که از مشروعیت‪ ،‬رضایت و توانایی ب رای میانجیگری در مورد‬ ‫درگیری های بین گروه های داخلی‪ ،‬همراه با نهاد های قوی و‬ ‫موثر‪ ،‬بهره گیری م ی کند‪ .‬در حالی که این شرایط در خاور میانه‬ ‫و شمال افریقا نادر هستند‪ ،‬قطعا روش ایجاد انها و جلوگیری‬ ‫از وجود «دموکراس��ی بدون دموکرات ه��ا»‪« ،‬دیکتاتوری با‬ ‫دموکرات ها» یا «دموکراسی غی ر لیب رال»‪ ،‬ترویج ب رنامه هایی‬ ‫ب رای توانمند سازی همه طبقات اجتماعی‪ ،‬ایجاد‬ ‫موسسات ب رای ب رابری و پیاده سازی سیاست هایی‬ ‫ب رای افزایش مش��ارکت سیاس��ی زنان در دولت‪،‬‬ ‫احزاب سیاسی‪ ،‬قوه قضاییه و جامعه مدنی است‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که این امر طرفداران اصالحات‬ ‫سیاس��ی را ملزم به درک ارتباط بین حقوق همه‬ ‫طبقات اجتماعی و دموکراسی دانسته و تصدیق‬ ‫م ی کند که یک نظام دموکراتیک بدون حقوق بشر‬ ‫شکل نامرغوب و درجه پایینی از دموکراسی است‪.‬‬ ‫شواهدی وجود دارد که نشان م ی دهد کسانی‬ ‫که در «گزارش توسعه انسانی اع راب» (‪)AHDR‬‬ ‫نقشی داش��تند به این درک رس��یده اند‪ :‬اگر چه‬ ‫گزارش سال ‪ 2004‬در مورد ازادی‪ ،‬فاقد دیدگاه های‬ ‫همه جانبه در مورد طبقات مختلف اجتماعی بوده‬ ‫اس��ت ولی تعریف ان از حکومت خوب‪ ،‬سازگار‬ ‫با استدالل های تک جنسیتی است که معتقدند‬ ‫دموکراسی در مورد مشارکت و حقوق شهروندان‬ ‫اس��ت و نه صرفا در مورد توزیع قدرت سیاسی از‬ ‫ط ریق انتخابات‪.‬‬ ‫در یک کارگاه اموزش��ی که در دس��امبر ‪ 2005‬در امان‪،‬‬ ‫پایتخت اردن برگزار شد‪ ،‬فعاالن حقوق بشر از کشورهای اط راف‬ ‫خلی ج فارس‪ ،‬مغرب و مشرق گرد امدند که در میان انان اعضای‬ ‫پارلمانی (به عن��وان مثال اعضای پارلمان��ی در مجمع ملی‬ ‫ع راق) و نامزدهایی در انتخابات اینده در کویت و اردن نیز دیده‬ ‫م ی شدند‪ .‬در بحث های که مطرح شد‪ ،‬یکی از شرکت کنندگان‬ ‫از اردن بیان کرد‪« :‬عملکرد هر دو قشر مرد و زن در مجالس‬ ‫ناخوشایند بوده اس��ت‪ .‬به طور کلی‪ ،‬احزاب سیاسی ضعیف‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هستند‪ .‬فقط احزاب اسالمی قوی هستند‪ .‬ما به یک فرهنگ‬ ‫دموکراسی نیاز داریم‪».‬‬ ‫در اش��اره به دموکراس��ی به عنوان یک پروژه گسترده‬ ‫فرهنگی و سیاسی‪ ،‬شرکت کننده مراکشی گفت‪« :‬دموکراسی‬ ‫باید در تمام س��طوح مورد بحث قرار گیرد؛ میکرو (خرد)‪ ،‬مزو‬ ‫(بخش) و ماک��رو (کالن)‪ .‬نه فقط سیاس��ت های ملی‪ ،‬بلکه‬ ‫خانواده‪ ،‬سازمان ها و شرکت ها نیز باید مد نظر قرار گی رند‪».‬‬ ‫در ماه اگوست ‪ ،2010‬مرکز مصری حقوق زنان با صدور‬ ‫بیانی��ه ای از اخوان المس��لمین به دلیل برگ��زاری انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری ساختگی توس��ط انجمن جوانان این حزب‬ ‫انتقاد کرد و اعالم کرد در این انتخابات درخ واست گروه خ واه ران‬ ‫مس��لمان این انجمن ب رای اع�لام کاندیداه��ای زن در این‬ ‫انتخابات رد ش��د‪ .‬از زمان س��قوط دولت مبارک‪ECWR ،‬‬ ‫به طور منظم بیانی ه های خبری و دادخواس��ت هایی در انتقاد‬ ‫از اخ راج زنان از بدنه ه��ای تحوالتی صادر کرده و خواس��تار‬ ‫مشارکت بیش��تر زنان در قوه قضائیه‪ ،‬در حکومت محلی و‬ ‫به عنوان استانداران شده است‪ ECWR .‬همچنین شیوه های‬ ‫تبعی ض امیز‪ ،‬تعرض به زنان و حمله به اقلی ت های مذهبی را‬ ‫ی که مدیر ‪،ECWR‬‬ ‫جمع اوری و منتشر کرده است‪ .‬هنگام ‬ ‫نهاد ابول کومسان‪ ،‬به دلیل فعالی ت های خود بازداشت شده‬ ‫بود‪ ،‬یک کمپین رسانه ای و درخواس��ت های بی ن المللی به‬ ‫ازادی سریع او منجر شد‪ .‬مصر در مقایسه با مراکش و تونس‪،‬‬ ‫در قوانین مربوط به زنان و همچنین از نظر شرایط اجتماعی‬ ‫عقب مانده تر اس��ت‪ .‬ش��رایط موجود در بر دارن��ده جامعه و‬ ‫فرهنگی بس��یار محافظه کار است‪ .‬بین س��ال های ‪ 1995‬و‬ ‫‪ ،2010‬زنان مصر تنها ‪ 2‬درصد از کرس ی های مجلس را در دست‬ ‫داشتند؛ اتاق های قوه قضائیه اخی را ب رای حضور زنان باز شده‬ ‫بود (و حتی پس از ان‪ ،‬دادگاه های عال ی تر همچنان ب رای انها‬ ‫بسته مانده بود) و قانون خانواده به مردان امتیاز م ی داد‪ .‬چنین‬ ‫پی ش ش��رط هایی ب رای تحول پایدار نقش های جنس��یتی‪،‬‬ ‫مطلوب نیست‪.‬‬ ‫جامع ه شناسان مدت ها شکاف بین ب رابری «صوری» و‬ ‫«اساسی» و به حاشیه رانده شدن زنان در تصمیم گیری های‬ ‫سیاس��ی را مورد انتقاد قرار داده اند‪ .‬در حالی که بس��یاری از‬ ‫مفس ران بر مش��ارکت (و تحول) احزاب اس�لامگرا به عنوان‬ ‫عوامل کلیدی ب رای گذار به دموکراسی در منطقه خاورمیانه‬ ‫تمرکز دارند‪ ،‬ب��ا این حال از انچه در واق��ع حوزه های کلیدی‪،‬‬ ‫متحدان طبیعی و پایگاه های اجتماعی سیاست دموکراتیک‬ ‫ زنان و سازمان های فمنیستی انها – هستند‪ ،‬چشم پوشی‬‫م ی کنند‪ .‬زنان ممکن است ب رای پیشرفت به دموکراسی نیاز‬ ‫داشته باشند‪ ،‬اما عکس این قضیه نیز صادق است‪ :‬دموکراسی‬ ‫ب رای فراگیر‪ ،‬نمایانگر و ثاب��ت بودن به زنان نی��از دارد‪ .‬زنان‬ ‫خاورمیانه و ش��مال افریقا م ی دانند سیاس��ت انتخاباتی که‬ ‫در غیاب چارچوب نهادی و قانون��ی قوی ب رای حقوق مدنی‪،‬‬ ‫سیاسی و اجتماعی شهروندی زنان رخ م ی دهد‪ ،‬به انها اسیب‬ ‫خواهد رساند‪ ،‬از این رو بر وضع قوانین مساوات طلبانه خانواده‪،‬‬ ‫جرم دانستن خشونت خانگی و حقوق ملیت ب رای زنان‪ ،‬همراه‬ ‫با افزایش اشتغال و مش��ارکت سیاس��ی اصرار م ی ورزند‪ .‬در‬ ‫این مقاله نگاهی به مش��کالت انقالب ه��ای ع ربی در مورد‬ ‫طبقات اجتماعی شده که این پیامدها تک طبقه ای باشند یا‬ ‫ب رابری طلب که به وضعیت حقوقی موجود و شرایط اجتماعی‬ ‫تحول در حال وقوع و ماهیت گروه های پیشرو در‬ ‫خانواده‪ ،‬نوع‬ ‫ِ‬ ‫این تحوالت‪ ،‬توانایی زنان ب رای بسیج ش��دن و سازماندهی و‬ ‫نیز روابط و تاثی رات فراملی بس��تگی دارد‪ .‬در این رابطه‪ ،‬زنان‬ ‫تونسی در مقایسه با زنان مصری موقعیتی پ ر منفعت تر دارند‪.‬‬ ‫در مراکش‪ ،‬گروه های حقوق زنان به پیشرفت های قابل توجهی‬ ‫دس��ت یافته اند‪ .‬با این حال‪ ،‬در تمام موارد‪ ،‬مشارکت زنان در‬ ‫ایجاد فرهنگ دموکراتیک و همچنین تحکیم دموکراس��ی‬ ‫کلیدی است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫بنیادگرایانانتزاعی‪،‬لیبرالهایصوری‬ ‫تحلیل دکتر بیژن عبدالکریمی از شکست انقالب های عربی‬ ‫‪6‬‬ ‫بیژن عبدالکریمی گرچه مدرس فلس�فه در دانش�گاه اس�ت‪ ،‬پژوهش های او عمدتا در حوزه فلس�فه هایدگر‪،‬‬ ‫فلسفه های اگزیستانس‪ ،‬فلسفه سیاسی و پس ت مدرنیسم است اما ب ی ش�ک از دغدغه های جامع ه شناسانه ای در‬ ‫رخدادهای روز نیز برخوردار است‪ .‬مثلث در گفت وگو با وی به وضعیت اجتماعی کشورهای شمال افریقا در انقالب های‬ ‫بهار عربی پرداخته است‪.‬‬ ‫در اس�تانه وقوع قیام های منطقه ای در ش�مال‬ ‫افریقا که به تعابیری از جمله بهار عربی معروف‬ ‫شد‪ ،‬این مناطق در چه وضعیتی از نظر اجتماعی‬ ‫بودند؟‬ ‫‪ l‬ابتدا اجازه دهید ناخرسندی خود را از کاربرد تعبیر‬ ‫«بهار عربی» اظهار کن��م‪ .‬این تعبیر خواه��ان القای این‬ ‫مطلب است که گویی نوعی ش��کوفایی‪ ،‬سرزندگی و تولد‬ ‫در میان پاره ای از کش��ورهای عربی و مسلمان اشکار شده‬ ‫اس��ت‪ .‬البته نم ی توان ظهور نوعی خی��زش و اعتراضات‬ ‫وس��یع اجتماعی در جنوب غربی اس��یا و ش��مال افریقا‪،‬‬ ‫یعنی در کش��ورهایی چ��ون تونس‪ ،‬الجزای��ر‪ ،‬اردن‪ ،‬مصر‪،‬‬ ‫س��وریه‪ ،‬یمن‪ ،‬عمان‪ ،‬بحرین‪ ،‬لیبی و عربستان و در برخی‬ ‫دیگر از کشورهای عربی از س��ال ‪ 2010‬به این سو را نادیده‬ ‫گرفت‪ .‬ای��ن خیزش و اعتراض��ات را در قیاس با س��کون‪،‬‬ ‫رخوت و خواب سنگینی که بخش وس��یعی از کشورهای‬ ‫اسالمی را در برگرفته بود‪ ،‬م ی توان پدیداری بسیار میمون‬ ‫و مبارک برشمرد‪ .‬در ای ران نیز که مثل همیشه و همه وقت‬ ‫با مواجهه ای ایدئولوژیک با همه پدیدارها‪ ،‬برخورد م ی نماید‬ ‫این خیزش اجتماعی را «بیداری اسالمی» و جریانی از روی‬ ‫عوام گرایی سیاسی کشور نیز ان را «بی داری انسانی» نامید‪.‬‬ ‫برخی نیز از ان به «بیداری عربی» یا «قیام های عربی» و‬ ‫حتی بعضی به «زمس��تان عربی» تعبی��ر کرده اند‪ .‬لیکن‬ ‫این حرکت های سیاس��ی و اجتماعی ه ر چند به سرنگونی‬ ‫حکومت های تون��س‪ ،‬مصر و لیبی انجامی��د‪ ،‬اما با کمال‬ ‫تاس��ف‪ ،‬مثل بس��یاری از انقالب ها به نوعی بهار زندگی و‬ ‫س��رزندگی حیات و غلبه بر بحران ها و معضالت بس��یار‬ ‫‪59‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫عمیق این کشورها نینجامید‪.‬‬ ‫بنابراین ما باید روی این امر بیندیش��یم که مسائل‪،‬‬ ‫معضالت و بحران های کش��ورهای اسالمی چیست و چه‬ ‫بوده است که حتی با خیزش عظیمی چون خیزش موسوم‬ ‫به بهار عربی کماکان به قوت خود باق ی اند‪ .‬واقعیت مطلب‬ ‫این است که ش��رایط زندگی در همه کش��ورهای عربی و‬ ‫مسلمان‪ ،‬با شدت و ضع ف های گوناگون‪ ،‬بسیار دشوار است‪.‬‬ ‫زندگی اکثر قریب به اتفاق انها در سطحی که در شان یک‬ ‫انسان در جهان کنونی باشد نبوده‪ ،‬بناب راین اکثر انها از این‬ ‫شرایط به ستوه امده اند‪.‬‬ ‫ش��رایط زندگی در این کش��ورها ان چنان دشوار بوده‬ ‫که ب رای نمونه به خودس��وزی محم��د بوعزیزی در تونس‬ ‫انجامید‪« .‬خودسوزی» سیاس��ی و معترضانه به وضعیت‬ ‫زندگی‪ ،‬منحص��ر به یک فرد در تونس نبود‪ .‬اساس��ا پدیده‬ ‫«خودس��وزی» یکی از ویژگ ی های این جنبش به اصطالح‬ ‫بهار عربی بوده است‪ ،‬امری که موارد متعددی از ان در روند‬ ‫خیزش اخیر بارها مشاهده شده است‪ .‬وجود پدیده «عملیات‬ ‫انتحاری» در میان برخی از جریانات سیاس��ی در میان این‬ ‫جوامع نیز امری مستقل از پدیده خودسوزی نیست‪.‬‬ ‫خیزش ب ی افق اع راب‪ ،‬نش��انگر بغض‪ ،‬خشم و کینه‬ ‫انان نس��بت به وضعیت جهان کنونی بوده است‪ .‬اما انها‬ ‫صرفا سطوح ظاهری و الیه های بیرونی حیات اجتماعی و‬ ‫هم و غم‬ ‫تاریخی خود‪ ،‬یعنی سطح سیاسی را دیدند و تمام ّ‬ ‫خویش را مصروف تغییر رژیم ی های سیاس��ی خود کردند‪.‬‬ ‫اما روشنفکران‪ ،‬دانشگاهیان و رهب ران سیاسی و اجتماعی‬ ‫این جوام��ع از درک الیه های عمی ق ت��ر و بنیادی تری که‬ ‫فراهم ساز یک چنین ش��رایط بحرانی است ناتوان بوده اند‪.‬‬ ‫به همین دلیل به رغم تغیی رات و جابه جای ی ها در س��اختار‬ ‫قدرت سیاسی و اس��تمرار این نزاع ها در شرایط پساانقالب‬ ‫و بعد از س��رنگونی حکومت ها‪ ،‬ان بهار و سرزندگ ی ای که‬ ‫ساده اندیش��انه انتظار م ی رفت به دنبال این زمستان سرد و‬ ‫یخ بسته‪ ،‬حیات اجتماعی و تاریخی مسلمانان جهان کنونی‬ ‫سر زند‪ ،‬اتفاق نیفتاد و به نظر م ی رس��د به این زودی ها نیز‬ ‫باتوجه به شرایط کنونی سر نزند‪.‬‬ ‫اکثر قریب به اتفاق انها نس��بت به وجود ظلم‪ ،‬ستم‪،‬‬ ‫ ب ی عدالتی‪ ،‬فاصله های عظیم طبقاتی‪ ،‬ش��کاف عمیق و‬ ‫پرناشدنی وضعیت کشورهای ش��مال و جنوب (جهان اول‬ ‫و جهان س��وم)‪ ،‬استبداد‪ ،‬س��رکوب‪ ،‬مواجهه های پلیسی و‬ ‫امنیتی ب رای حفظ حکومت اقلیتی محدود و ب ی صالحیت‪،‬‬ ‫و عدم برخورداری اکثری��ت افراد جامعه از حداقل ش��رایط‬ ‫ب رای زیس��تی انسانی خش��مگین بوده و هس��تند اما انها‬ ‫به رغم کشت و کش��تارهای بس��یار و دادن تلفات انسانی‬ ‫و مادی فراوان هنوز نتوانس��ته اند به الترناتیوی ساختاری‬ ‫برای وضعیت کنونی پیدا کنند و انقالب های سیاسی نیز‬ ‫تاکنون نتوانسته است دارویی ب رای درد ب ی درمان انها باشند‪.‬‬ ‫انقالبی��ون عرب نی��ز همچ��ون دیگ��ر انقالبیون‬ ‫دریافته اند که به هیچ وجه نم ی ت��وان صرفا با انقالب ی گری‬ ‫و رجزخوان ی های سیاسی و ایدئولوژیک یا با بسیج توده ای‬ ‫و س��ازمانده ی های سیاسی‪ ،‬پلیس��ی و امنیتی معضالت‬ ‫و بحران های فرهنگ��ی‪ ،‬اجتماعی و اقتص��ادی را از میان‬ ‫برداشت‪.‬‬ ‫به هر تقدیر‪ ،‬در ارتباط با پرسش شما وضعیت بحرانی‬ ‫و غیرقابل تحمل در این کشورها و معضالت و بحران های‬ ‫تاریخی انها به دلیل ناتوانی بنیادین شان ب رای برخورداری‬ ‫از مسیری روشن ب رای مواجهه با جهان مدرن و پسامدرن‪،‬‬ ‫که خود را به صورت معضالت می زان ب��االی بیکاری‪ ،‬فقر‬ ‫اجتماعی روزاف��زون‪ ،‬تورم ب ی مه��ار‪ ،‬بحران غ��ذا‪ ،‬بحران‬ ‫مس��کن‪ ،‬فس��اد اداری‪ ،‬فقدان ازادی بیان و دیگر اش��کال‬ ‫ازادی های سیاسی و اجتماعی و شرایط بد زندگی است‪.‬‬ ‫در حاش��یه قرار گرفتن افراد این جوام��ع و نیز ظهور‬ ‫انقالب صنعت��ی دوم یعنی تح��والت در عرص��ه فناوری‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪60‬‬ ‫اطالع��ات و ارتباط��ات و ظهور ش��بکه جهان��ی از جمله‬ ‫مهم ترین عواملی است که در اس��تانه خیزش اخیر اع راب‬ ‫نقش اساسی داشته اند‪ .‬تحقیر شدن اع راب توسط اسرائیل‬ ‫و امریکا و دیگر دولت های قدرتمند غربی (نمونه اش اشغال‬ ‫ع راق و افغانستان توسط امریکا و متحدانش) یکی دیگر از‬ ‫عوامل خیزش مردم عرب بوده است‪.‬‬ ‫با این ش�رایط که فرمودید چ�ه جریانی و با چه‬ ‫هدفی دست به انقالب زد؟‬ ‫‪ l‬واقع مطلب این اس��ت که بنده خیلی اطالعات‬ ‫دقیقی در خص��وص جزئی��ات جریانات موج��ود در همه‬ ‫کشورهای مورد بحث از شمال افریقا گرفته تا جنوب غربی‬ ‫اس��یا‪ ،‬از تونس‪ ،‬مصر و الجزایر گرفته تا لیبی‪ ،‬عربس��تان‪،‬‬ ‫یمن‪ ،‬اردن‪ ،‬عمان یا کش��وری چون مالی ندارم اما ب ر اساس‬ ‫همین اطالعات موجود که در سطح رسانه های جمعی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬صرف نظر از برخی مناسبات قبایلی و شیخ و شیوخی‬ ‫که در کشورهایی چون لیبی وجود دارد یا صرف نظر از برخی‬ ‫درگیری های فرقه ای میان ش��یعیان‪ ،‬علویان‪ ،‬اهل تسنن‪،‬‬ ‫وهاب ی ها و دیگر فرق موجود که می��ان جوامع مورد بحث‬ ‫دیده م ی شود‪ ،‬در یک نگاه بس��یار کلی و ب ر اساس نگاهی‬ ‫غیرسیاسی و غیرتئولوژیک‪ ،‬یعنی صرف نظر از مناقشات‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬قبیله ای و فرقه ای ش��اید بتوان باتوجه به بافت‬ ‫جامع ه ای چون مصر ‪ -‬که به باف��ت اجتماعی ما در قیاس‬ ‫با کش��ورهایی چون لیبی یا لبنان‪ ،‬نزدیک تر است ‪ -‬اظهار‬ ‫داشت که در این جوامع دو جریان عمده اسالمگرا و سکوالر‬ ‫ـ لیب رال به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫متاس��فانه مفاهیم رایج ب رای بیان حقایق و توصیف‬ ‫پدیدارها‪ ،‬به خصوص از منظری فلس��فی‪ ،‬بس��یار تنگ اند‬ ‫چراکه فرضا با این گونه تقسیم بندی ها و کاربرد اصطالحاتی‬ ‫چون «اس�لامگرا» و «س��کوالر‪ -‬لیب رال» به نظر م ی رسد‬ ‫که اس�لامگراها را باید واجد تفکری غیرس��کوالر دانست‪.‬‬ ‫به ه��ر تقدیر‪ ،‬بنیادگراها ب��ا عقلی انتزاع��ی و غیرتاریخی‬ ‫گمان م ی کردند و م ی کنند که صرفا با تکیه صوری ش��ان‬ ‫به نام اس�لام و تکیه بر پاره ای احکام فقهی و ش��رعی و با‬ ‫در دس��ت گرفتن قدرت سیاس��ی م ی توانند بر معضالت‬ ‫و بحران ه��ای جوامع ش��ان در جهان کنونی فائ��ق ایند و‬ ‫جریان دیگری که انان نیز با عقلی به همان اندازه توهمی‪،‬‬ ‫انتزاعی و غیرتاریخی با امید بس��تن به مفهوم ناش��ناخته‬ ‫مانده و مجهولی به نام غرب‪ ،‬مدرنیته‪ ،‬ازادی و دموکراسی‬ ‫و پیشرفت در جهت مخالفت با امری صوری و ب ی محتوایی‬ ‫که ان را به منزله اسالم تلقی م ی کنند یعنی با مخالفت با‬ ‫همان چند احکام فقهی و ش��رع ی ای که اسالمگراها تمام‬ ‫هم و غم ش��ان را در تاکید بر انها خالصه کرده اند‪ ،‬مدعی‬ ‫غلبه بر هم��ه معض�لات و بحران های جوامع ش��ان با پا‬ ‫گذاشتن نعل به نعل در همان مسیری هستند که مدرنیته‬ ‫غربی طی کرده است‪ .‬بناب راین بخش عظیمی از نیروهای‬ ‫اجتماعی انها مصروف همین جنگ نعمتی ـ حیدری شده‬ ‫و کماکان م ی شود‪.‬‬ ‫اما انچه در این میان توجه بدان بسیار اهمیت دارد این‬ ‫است که تحوالت اخیر خاورمیانه را بیشتر باید مبتن ی بر متن‬ ‫زندگی افراد در این جوامع دانس��ت و نه حاصل باور به یک‬ ‫ایدئولوژی یا مکتب یا مذهب خاص‪.‬‬ ‫البته افراد جامعه ب رای صورت بندی مسائل‪ ،‬بحران ها‬ ‫و نارضایت ی های خویش از نوعی ب��ازی زبانی ایدئولوژیک‬ ‫بهره م ی گیرن��د اما انچه در فراس��وی این بازه��ای زبانی‬ ‫مذهبی و ایدئولوژیک وجود دارد‪ ،‬خ��ود متن زندگی واقعی‬ ‫اس��ت و همین واقعیت زندگی بوده اس��ت که اع راب را به‬ ‫ نوعی خیزش وادار کرد نه ایمان ش��ان به اس�لام یا لیب رال‬ ‫ دموکراس��ی غربی‪ .‬انچه مردم در وهله نخست خواهان‬‫انند متعادل شدن و بهتر شدن ش��رایط زیس ت شان است و‬ ‫نه اجرای پاره ای از احکام ش��رعی یا تحقق برخی از اصول‬ ‫لیب رال ‪ -‬دموکراسی‪.‬‬ ‫اگر هم روی اس�لام یا ارزش های لیب رال‪ -‬دموکراسی‬ ‫و سکوالریس��م دس��ت م ی گذارند به این دلیل اس��ت که‬ ‫متوهمانه چنین م ی اندیشند که از رهگذر چنین مناقشاتی‬ ‫ذهنی و ایدئولوژیک‪ ،‬هسته مرکزی نحوه زیست و هستی‬ ‫اجتماع ی شان دگرگون خواهد شد‪.‬‬ ‫با چنی�ن پی ش زمین�ه ای ام�ا در وق�وع انقالب‬ ‫اسلامگرایان با جریان ه�ای سیاس�ی در ابتدا‬ ‫دس�ت به توافق زدند ام�ا در ادام�ه راه افتراق و‬ ‫جدایی را پی گرفتند‪.‬‬ ‫‪ l‬این اتح��اد و افت��راق (اتح��اد در مرحله خیزش‬ ‫اجتماعی و مبارزه ب��ا رژیم های موجود و افت��راق و جدایی‬ ‫در مرحله پس از س��قوط رژیم پیش��ین و مرحله تاس��یس‬ ‫حکومت جدید و تقسیم قدرت) قصه مکرر همه انقالب ها‬ ‫و خیزش های اجتماعی است‪.‬‬ ‫مرحله خیزش و جنبش مرحله دردمندی اس��ت‪ .‬در‬ ‫این مرحله همه متفق القولند که جامعه با دردهای فراوانی‬ ‫روبه روست و همه با پوست‪ ،‬گوشت و استخوان خویش این‬ ‫دردها را لمس و حس م ی کنند‪ .‬اما در مرحله تاسیس یک‬ ‫نظام جدید که مرحله دردشناسی‪ ،‬یعنی تشخیص و تبیین‬ ‫ریش��ه های درد و نیز نحوه مواجهه و نسخه پیچیدن ب رای‬ ‫دردهاست‪ ،‬تعارضات و مناقشات اغاز م ی شود‪ ،‬به خصوص‬ ‫که وسوسه کس��ب قدرت و س��هیم بودن در ساختار قدرت‬ ‫نیز خود را در لوای همین مناقشات سیاسی و ایدئولوژیک‬ ‫پنهان م ی سازد‪.‬‬ ‫از س��ویی دیگر‪ ،‬واقعی ت های س��همگین اجتماعی‬ ‫و تاریخی نیز خ��ود را به تدریج هویدا س��اخته‪ ،‬هر جریانی‬ ‫م ی کوشد مسئولیت شکست اندیش��ه های ساده گرایانه و‬ ‫ی خویش را به گردن رقیب بیفکند‪.‬‬ ‫توهم ‬ ‫جدای�ی دو جریان اسلامگرا و لیب�رال در مصر‬ ‫س�بب به قدرت رس�یدن دوباره ارتش ش�د‪ .‬ایا‬ ‫م ی توان گفت انقالب در مصر شکس�ت خورد و‬ ‫به گذشته بازگشت؟‬ ‫‪ l‬جدایی دو جریان به اصطالح اسالمگرا و لیب رال‬ ‫را باید یکی از دالیل شکس��ت انقالب در مصر دانست‪ .‬اما‬ ‫به گمان من ریشه این شکس��ت را بیشتر در نبود مسیری‬ ‫روشن ب رای جامعه و عدم برخورداری رهب ران خیزش مردم‬ ‫مصر‪ ،‬اعم از اس�لامگرا یا لیب رال‪ ،‬در مواجهه با معضالت و‬ ‫بحران های مش��ترک جوامعی همچون جامعه مصر باید‬ ‫دانس��ت‪ .‬گرچه م ی توان توانایی ب رای ح��ل اختالف های‬ ‫سیاسی را یکی از نشانه های خروج از عقل توهمی و انتزاعی‬ ‫و حرکت به سوی عقلی انضمامی و تاریخی تلقی کرد‪.‬‬ ‫از نظ�ر طبق�ات اجتماع�ی‪ ،‬انقالب ه�ای عربی‬ ‫توس�ط چه طبقه ای رهبری شد و طبقه متوسط‬ ‫در این میانه در کجا قرار داشت؟‬ ‫‪ l‬چنین به نظر م ی رس��د در خیزش عربی مساله‬ ‫طبقات و ش��عارهای طبقاتی مطرح نبوده است‪ .‬اساسا بعد‬ ‫از سقوط اتحاد جماهیر ش��وروی و شکست مارکسیسم به‬ ‫دلیل این سقوط و ضربه خوردن تفکرات ایدئولوژیک و ارمان‬ ‫سوسیالیسم به واسطه شکس��ت مارکسیسم در دهه های‬ ‫پایانی قرن گذش��ته‪ ،‬جریان چپ به معنای مارکسیس��تی‬ ‫ان و گرایش��ات سوسیالیس��تی به جه��ت هژمونی غالب‬ ‫جهان بینی و نظام ارزش��ی بورژوایی و لیب رالی اساس��ا در‬ ‫روزگار کنونی‪ ،‬یعنی نخستین دهه های قرن بیس ت ویکم‬ ‫طرح مس��اله طبقات و مبارزه طبقاتی به محاق فراموشی‬ ‫سپرده شده است‪.‬‬ ‫اما به لحاظ جامع ه ش��ناختی در هم��ه جنب ش های‬ ‫اجتماعی طبقه متوس��ط همواره از نقش بس زایی برخوردار‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬همی ن جا یاداوری کنم به دلیل عمی ق تر شدن‬ ‫ش��کاف های طبقاتی‪ ،‬جامعه ما به لحاظ طبقاتی در حال‬ ‫دو قطبی شدن بوده و طبقه متوسط باتوجه به شرایط کنونی‬ ‫در سراشیبی ضعف و ناتوانی روزافزون است‪g .‬‬ ‫جنبش های فراطبقاتی مقابل جنبش های سنتی‬ ‫گفت وگوی مثلث با دکتر حمید احمدی درباره فرجام انقالب های عربی‬ ‫‪7‬‬ ‫دکتر حمید احمدی در سال های ‪ ۱۳۶۰‬تا ‪ ۱۳۶۹‬در جایگاه مفسر سیاسی و مترجم مسائل خاورمیانه در مطبوعات‬ ‫ع ضو هیات علم ی و دانشیار دانشکده‬ ‫فعالیت م ی کرد‪ .‬وی مدیر گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران بوده و ه م اکنون ‬ ‫حقوق و علوم سیاسی دانشگاه ته ران است‪ .‬دکتر احمدی که تسلط ویژه ای بر مسائل خاورمیانه دارد‪ ،‬به تحلیل و بررسی‬ ‫جنب ش های عربی‪ ،‬سه سال پس از وقوع ان در سال ‪ 2010‬م ی پردازد‪.‬‬ ‫از نظر شما دالیل جامعه ش�ناختی جنب ش های‬ ‫عربی چه بود؟ چه شد که مردم کشورهای تونس‪،‬‬ ‫مصر و لیبی در صدد تغییر ساختار قدرت در این‬ ‫کشورها برامدند؟‬ ‫‪ l‬البت��ه اکثر گروه ه��ای سیاس��ی در حرکت های‬ ‫ازادیخواهانه شرکت داشتند و متحمل ضربات زیادی از ناحیه‬ ‫رژیم های اقتدارگرا ش��دند‪ .‬مثال اس�لامگرایان در دهه های‬ ‫‪ 80-90‬و دهه اول قرن بیس��ت و یکم با ناسیونالیس ت ها و‬ ‫چپ ها مبارزه م ی کردند اما در این مقطع عمده حرکت های‬ ‫این گروه ها در قالب مبارزات سنتی بود که از اغاز پدید امدن‬ ‫این جنب ش ها در دنیای عرب‪ ،‬خاورمیانه و جاهای دیگر شکل‬ ‫گرفته بود‪.‬اما با این حرکت جدیدی که شروع شده بود م ی شود‬ ‫گفت که شاخصه های ان متعلق به عصر مدرن‪ ،‬جهانی شدن‬ ‫و‪ ...‬است‪ .‬گروه های سیاسی در ابتدای جنب ش های سال ‪2010‬‬ ‫در ب رابر عمل انجام شده ای قرار گرفتند و نم ی دانستند که باید‬ ‫در ب رابر این حرکت ها چه واکنشی نشان دهند‪ .‬این گروه ها‬ ‫گمان م ی کردند که با چنین شیوه هایی نم ی توان موفق شد و‬ ‫به همین دلیل بود که در ابتدا یک سری مخالفت هایی توسط‬ ‫گروه های سیاسی مثل اخوان المسلمین اب راز شد‪ .‬انها در این‬ ‫مسیر مالحظه کاری ها و محافظه کاری هایی داشتند که در‬ ‫ابتدا بروز کرد‪ .‬البته دلیل این مخالف خوان ی ها هم شاید تجربه‬ ‫گذشته این گروه ها بود ولی بعد از اینکه جنبش ادامه یافت‬ ‫و گس��ترش پیدا کرد‪ ،‬این گروه ها اوضاع را مناسب دیدند و‬ ‫‪ l‬در تحلیل تحوالت سه سال اخیر خاورمیانه باید‬ ‫میان دو نیروی سیاسی تفکیک قائل شد‪ .‬یکی نیروی سنتی‬ ‫سیاسی از اسالمگرایان تا لیب رال ها‪ ،‬چپ ها و ناسیونالیس ت ها‬ ‫را م ی توان در این طیف سازماندهی کرد و دیگری نیروهای‬ ‫اجتماعی جدید که این نیروه��ای اجتماعی جدید حرکت را‬ ‫ب رای تغییر اغاز کردند‪ .‬در این میان گرچه گفته م ی شود این‬ ‫نیروهایی که شما اشاره کردید با هم همکاری کردند‪ ،‬اما خیلی‬ ‫این همکاری مشخص نیست؛ چه انکه این حرکت ها عمدتا‬ ‫توده ای و توسط جوانان اغاز شده بود و گروه های سیاسی نیز‬ ‫در ادامه راه به ان پیوستند‪ .‬این گروه ها برنامه خاص‪ ،‬ائتالف‬ ‫و همکاری مشترکی با هم نداشتند که جنبش را هدایت کنند‬ ‫چه انکه این حرکت ها در دست انها نبود و همانطور که گفتم‬ ‫نیروهای اجتماعی جدید سرمدار این تحرکات بودند‪ .‬حتی اگر‬ ‫ائتالفی میان انها بود این همکاری ش��کننده بود و در حدی‬ ‫نبود که با هم در یک ب رنامه مشترک تفاهم داشته باشند‪ .‬اگر‬ ‫هم همکاری بود‪ ،‬در بخش جنبی بود و اصلی نبود‪ .‬بناب راین‬ ‫نه تنها اتئالفی نبود‪ ،‬بلکه مخالفتی هم وجود داشت که در‬ ‫ادامه راه م ی بینیم که انها نیز در مقابل یکدیگر قرار گرفتند‪ .‬در‬ ‫جمع بندی بحث باید بگویم که این جنب ش ها توسط نیروهای‬ ‫اجتماعی جدید اغاز شد و در ادامه نیروهای سنتی سیاسی در‬ ‫انتخابات به قدرت سیاسی رس��یدند و در نهایت هم همین‬ ‫باعث بروز اختالفات شد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر این دو گروه با هم تفاوت هایی داشتند‪،‬‬ ‫اینکه گروه های اجتماعی جدید فراایدئولوژیک هستند به این‬ ‫معنی که مسائل اجتماعی و اقتصادی که به صورت عینی در‬ ‫جامعه وجود داشت را مورد توجه قرار م ی دهند اما گروه های‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بسیاری معتقدند که اغاز تغییرات در جهان عرب‬ ‫به دلیل بروز مش�کالت اقتصادی مردم بود و این‬ ‫گروه های سیاسی نبودند که برنامه تغییرات را به‬ ‫پیش بردند‪ ،‬در واقع مردم پیشرو تر بودند‪.‬‬ ‫در ابتدای راه همکاری مشترکی میان اسالمگ رایان‬ ‫و جریان های لیبرال وجود داشت اما در ادامه‪ ،‬راه به‬ ‫جدایی بازکردند‪ ،‬چرا این مساله رخ داد؟‬ ‫به چه صورتی؟‬ ‫‪ l‬معموال اسالمگرایان در اکثر این کشورها به دلیل‬ ‫اینکه پایگاه بیشتری داش��تند در انتخابات پیروز م ی شدند و‬ ‫مبارزه ای میان گروه های سیاسی اسالمگرا یا ناسیونالیست‪،‬‬ ‫چپ و لیب رال اغاز نم ی ش��ود‪ .‬ضمن اینکه ما نم ی توانیم به‬ ‫همه گروه های مخالف اسالمگرایان بگوییم لیب رال‪ .‬م ی شود‬ ‫گفت اسالمگرایان و سکوالرها‪ ،‬چه انکه گروه های سکوالر در‬ ‫یک مساله با هم توافق دارند و ان نیز اعتقاد به جدایی دین از‬ ‫دولت است‪ ،‬بناب راین درگیری میان این گروه ها با اسالمگرایان‬ ‫شروع شد و ثمره ان نیز در تحوالت بعدی قابل مالحظه است‪.‬‬ ‫ش�ما از نیروهای اجتماعی جدید سخن گفتید‪،‬‬ ‫این گ�روه از می�ان چه طبق�ه ای بودن�د و طبقه‬ ‫متوسط چه نقشی در این میان داشت؟‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬انگی��زه تغییر س��اختار قدرت از قدی��م در جهان‬ ‫عرب وجود داست‪ ،‬خصوص از دهه ‪ 1980‬به بعد با گسترش‬ ‫بحث های جامعه مدنی و دموکراس��ی خواهی که مقداری از‬ ‫اروپای شرقی و امریکای التین متاثر بود‪ ،‬در این کشورها نیز‬ ‫وجود داشت‪ .‬اما دولت های اقتدارگرای عرب اجازه این فعالیت‬ ‫را ندادند‪ ،‬ضمن اینکه توانایی نیروهای جامعه مدنی نیز در این‬ ‫کشورها محدود بود‪ .‬از سوی دیگر این دولت ها با دست زدن‬ ‫به اصالحات محدودی مثل گشایش پارلمان درصدد مقابله‬ ‫با ای��ن امر برامدند‪ .‬با اغاز قرن بیس��ت و یکم با گس��ترش‬ ‫شبکه های اجتماعی و ارتباطی از طریق اینترنت‪ ،‬ابزار الزمی‬ ‫ در اختیار نیروهای جامعه مدنی ب رای تغییر قرار گرفت که البته‬ ‫م ی بینیم که در ادامه راه این گروه ها توانستند موفق به تغییر‬ ‫در ساختار قدرت هم بشوند‪ .‬اینکه در گذشته اینها موفق به‬ ‫تغییر نشده بودند ریشه در عوامل مختلفی دارد؛ اینکه در ان‬ ‫سال ها – دهه ‪ -80‬هنوز جنگ سرد میان بلوک شرق و غرب‬ ‫وجود داشت و امریکا هم خیلی تمایل نداشت اکثر رژیم های‬ ‫عرب که در گروه حامیان غرب بودند‪ ،‬دچار مشکل شوند‪ .‬اما‬ ‫در اغاز دهه دوم قرن بیست و یکم شرایط متفاوت از گذشته‬ ‫شده بود و این گروه توانستند با ابزارهایی که در اختیار داشتند‪،‬‬ ‫حرکت به سوی تغییر را شروع کنند‪.‬‬ ‫متقاعد به همکاری شدند‪ .‬البته محرک این جنب ش ها و رهبری‬ ‫ان عمدتا در اختیار نیروهای اجتماعی جدید–جوانان‪ -‬بود‪.‬‬ ‫اما از نظر اقتصادی درست است؛ با این رویکرد که انچه‬ ‫در جنب ش های ع ربی رخ داد در واقع هم انگیزه سیاسی داشت‬ ‫و هم اقتصادی‪ .‬همان طور که توضیح دادم از دهه ‪ 80‬به بعد‬ ‫انگیزه های سیاسی بروز کردند اما از نظر اقتصادی به دلیل‬ ‫اینکه مشکالت اقتصادی از عمومیت بیشتری برخوردار است‬ ‫و همه طبقات اجتماعی به نوعی با ان درگیر بودند‪ ،‬توقعات‬ ‫ب رای حل این مشکالت همیشگی است و با همین رویکرد‬ ‫به هر حال حرکت را شروع م ی کنند تا حداقل بتوانند بر این‬ ‫مشکالت فائق ایند‪ .‬نکته اینجاست که همه طبقات اجتماعی‬ ‫در این مس��یر حضور یافتند تا با تغیی رات بتوانند مشکالت‬ ‫اقتصادی را تحت کنت��رل در بیاورند‪ .‬بناب رای��ن انگیزه های‬ ‫اقتصادی بس��یار مهم بود اما انگیزه های سیاسی هم وجود‬ ‫داشت‪ .‬البته باید در نظر داش��ت اگر قرار بود این مشکالت‬ ‫برطرف ش��ود الجرم باید تغیی رات در ساختار سیاسی قدرت‬ ‫نیز به وجود بیاید‪ .‬بر این اساس دموکراسی گام اول بود ب رای‬ ‫رسیدن به اهداف جنبش‪.‬‬ ‫سیاسی سنتی و قدیمی همچنان به ایدئولوژی های مختلف‬ ‫اعتقاد داش��تند و به بلوک های مختف ایدئولوژیک تقسیم‬ ‫شده بودند‪ ،‬مثل اسالمگرایان‪ ،‬گروه های چپ‪ ،‬ناسیونالیست‬ ‫و‪ ...‬بناب راین در جنب ش های ع ربی این اختالفات ایدئولوژیک‬ ‫همچنان پابرجا بود و رفع نش��ده بود ک��ه در تحوالت مابعد‬ ‫انقالب های ع ربی بروز کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬موتور محرکه این جنب ش ها‪ ،‬طبقه متوس��ط به‬ ‫پایین بود اما به این مفهوم نبود که تنها این طبقه اجتماعی در‬ ‫این امر دخالت داشت طبقاتی مثل کارگران که در اتحادیه های‬ ‫کارگری متشکل ش��ده بودند‪ .‬حتی طبقات فرادست که در‬ ‫باالی جامعه قرار دارند نیز در این جنب ش ها دخالت داشتند چه‬ ‫انکه مساله تنها مشکالت اقتصادی نبود و موضوعات ازادی‬ ‫و دموکراس ی خواهی نیز مطرح بود‪.‬خیلی از افراد طبقه باال یا‬ ‫صاحبان شرکت های خصوصی از دخالت دولت در امر اقتصاد‬ ‫ناراحت بودند‪ .‬بناب راین این یک حرکت فراطبقاتی بود که البته‬ ‫موتور محرکه ان طبقه متوسط پایین و طبقه متوسط بودند‪.‬‬ ‫در ش�رایط کنونی و سه س�ال پس از اغاز اولین‬ ‫تحرکات در کشورهای عربی تحلیل و ارزیابی شما‬ ‫از انقالب های عربی چیست‪ ،‬مردم این کشورها‬ ‫چه سودی از انقالب های عربی بردند؟‬ ‫‪ l‬از ابتدایی که این حرکت ها شروع شد بنده نیز در‬ ‫مطالبی که نوشتم یا جلساتی که برگزار کردم‪ ،‬گفتم که این‬ ‫راه یک مس��یر پرپیچ و خم‪ ،‬دشوار و س��خت است‪ .‬چه انکه‬ ‫هدف اصلی این جنب ش ه��ا‪ ،‬دگرگون ی های اجتماعی و حل‬ ‫مشکالت اقتصادی است‪ .‬این مشکالت اما در جوامع عربی‬ ‫یک مشکالت ساختاری اس��ت‪ ،‬باتوجه به ش��رایط موجود‬ ‫طبیعی که این مشکالت یکی‪ ،‬دو روزه حل نم ی شود‪ .‬موضوع‬ ‫اساسی اینجاس��ت که جنبش باعث س��رنگونی رژیم های‬ ‫اقتدار گرا م ی شود‪ ،‬دولت جدید به سرکار م ی اید اما مشکالت‬ ‫هنوز پابرجاست‪ ،‬توقع و انتظارات باالست‪ ،‬اما توانمندی ها و‬ ‫امکانات کم‪ .‬ضمن اینکه رقابت های سیاسی و ایدئولوژیک‬ ‫هم تشدید شده اس��ت‪ ،‬در نتیجه وضعیتی است که حالت‬ ‫سرخوردگی در اجتماع و بن بست دارد‪ .‬من این را پی ش بینی‬ ‫م ی کردم‪g .‬‬ ‫‪61‬‬ ‫فیلمی قابلاحترام‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینما و گردشگری‬ ‫کانادایی ها در کلوت‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫فیل�م س�ینمایی‬ ‫«خسته نباشید» هرچند‬ ‫بیش�تر تحت تاثیر رضا‬ ‫میرکریم�ی توصی�ف‬ ‫م ی ش�ود‪ ،‬ام�ا بیش�تر از‬ ‫ان جا نش�ات گرفت�ه که‬ ‫حوزه هنری قصد داش�ته‬ ‫فیلمبسازد‪...‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫گفت وگو با کارگردانان فیلم خسته نباشید‬ ‫خودمان هم از فیلم مان پند گرفتیم‬ ‫‪1‬‬ ‫«خسته نباشید!» را م ی توان یک فیلم سفارشی اما در عین حال خوش ساخت و ک م اشکال دانست‪ .‬خبرنگار «مثلث»‬ ‫در ش�رایطی که «خسته نباشید!» در تعداد س�ینماهای کم خود روی پرده است‪ ،‬با محس�ن قرائی و افشی ن هاشمی‪،‬‬ ‫دو کارگردان ان درباره ش�رایط اکران‪ ،‬حواش�ی بس�یار زی�اد فیلم و توقی�ف ان‪ ،‬حذف ب�اران کوثری‪ ،‬لح�ن امیدوارانه‬ ‫«خسته نباشید!» و‪ ...‬گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫سیدمحمدصادق لواسانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫گفت وگو را از حاشی ه ای ترین بخش فیلم شروع‬ ‫کنیم‪ .‬چه شد که سازمان سینمایی و اداره نظارت‪،‬‬ ‫اواخر فیلمبرداری «خسته نباشید!» دستور دادند‬ ‫که اقای هاش�می بای�د از کارگردان�ی فیلم کنار‬ ‫برود؟ البته یک نکته را هم باید اش�اره کنم و ان‪،‬‬ ‫‪62‬‬ ‫ی (مع�اون وقت امور‬ ‫این اس�ت که اق�ای عظیم ‬ ‫فعالی ت های سازمان س�ینمایی) در گفت وگویی‬ ‫اشکال وارد بر مجوزکارگردانی ایشان را نداشتن‬ ‫نمون�ه کار عنوان ک�رده بودند ک�ه حداقل کمی‬ ‫گنگ بود‪.‬‬ ‫ هاشمی‪ :‬اصال کسی از من نمون ه کار نخواست! فکر‬ ‫م ی کنم ان بحث کمی به بهانه ش��بیه بود‪ .‬فیلم را متوقف‬ ‫کردند‪ .‬اول به بهانه باران کوثری‪ ،‬بعد نداشتن پروانه ساخت و‬ ‫در اخرگفتند مشکل افشین هاشمی است‪ .‬خودم از مسئوالن‬ ‫حوزه هنری خواهش کردم که اسم مرا حذف کنند تا بتوانیم‬ ‫فیلم را تمام کنیم‪ .‬انها هم خوشحال شدند و گفتند‪« :‬افرین‪،‬‬ ‫تو بزرگ تر از سنَّت هستی! ما بعدا جب ران م ی کنیم و مشکل‬ ‫را حل م ی کنیم‪».‬‬ ‫حاال که بعدا شده‪ ،‬جبران کردند؟!‬ ‫هاش�می‪ :‬اتفاقی نیفتاد‪ ،‬البته توقعی هم نبود‪ .‬این‬ ‫تنها کار انه��ا نبود که باید انجام م ی دادن��د و حتما کارهای‬ ‫مهم تری داشتند که به ان برس��ند‪ .‬ه ر چه اقای میرکریمی‬ ‫ تالش کرد‪ ،‬نتیج��ه ای نگرفتیم‪ .‬در نهایت م��ا نفهمیدیم‬ ‫چه شد!‬ ‫طبیعت�ا در ای�ن زمین�ه با مس�ئوالن س�ازمان‬ ‫س�ینمایی هم مذاک�ره کرده اید‪ .‬استدالل ش�ان‬ ‫چه بود؟‬ ‫هاشمی‪ :‬من ش��خصا خدمت اقای عظیمی رفتم‪.‬‬ ‫گفتند‪« :‬تو یکی از پاک ترین‪ ،‬پاک ترین و پاک ترین ادم های‬ ‫این سینما هستی ولی مشکلی پیش امده‪ .‬جایی گفت وگو‬ ‫ان قدر هاهمقابل قبول‬ ‫نیست‬ ‫صنعتجهانیگردشگری‬ ‫وفیلم هایسینمایی‬ ‫گفت وگوباانتونیا شرکا درباره فیلم‬ ‫«خسته نباشید»‬ ‫نکنید و اجازه بدهید ما کمک کنیم‪ ».‬لطف داشتند اما بعدش‬ ‫دیگر نیافتم شان‪ .‬در نهایت «خسته نباشید!» بدون اسم من‬ ‫در جشنواره فجر س��ال قبل نمایش داده ش��د اما با کمک‬ ‫اقای ایوب��ی و پیگیری های اقای میرکریمی و درخواس��تی‬ ‫که اقای رحمانی��ان به همراهی حبیب رضایی از ش��خص‬ ‫اقای ایوبی کردند‪ ،‬باالخره نامم به عنوان بندی فیلم برگشت‪.‬‬ ‫نکته مهمی در اینجا وجود دارد و ان‪ ،‬این است که‬ ‫ایا قبل از شروع فیلمبرداری‪ ،‬اصال چیزی از اینکه‬ ‫مثال افشین هاشمی نباشد و مثال از او خوش مان‬ ‫نم ی اید و ای�ن حرف ها مطرح نش�ده بود؟ یعنی‬ ‫یکباره فیلم را وسط فیلمبرداری توقیف کردند؟‬ ‫هاش�می‪ :‬مثال اگر به پدری بگویند نباید اس��مت‬ ‫در شناسنامه فرزندت باش��د‪ ،‬پدر ان فرزند را رها م ی کند؟ یا‬ ‫تربیتش نم ی کند؟ من و محس��ن با هم قرار گذاشته بودیم‬ ‫فیلم ی را بسازیم‪ ،‬پس پایش ماندم‪ .‬ادم هایی که یک بار در‬ ‫زندگ ی ش��ان حتی فقط یک خط نوشته باش��ند‪ ،‬هیچ وقت‬ ‫ان قدر راحت روی نوش��ته دیگران خط نم ی کش��ند‪ .‬من و‬ ‫محسن ب رای «خسته نباشید!» زحمت کشیده بودیم‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬هیچ وقت نفهمیدیم چرا محکوم به پذیرش‬ ‫این همه حاش��یه بودیم‪ .‬در موضوع دستورشان ب رای خروج‬ ‫باران کوثری از فیلم‪ ،‬احتماال تصورشان این بود که او نقش‬ ‫اول «خسته نباش��ید!» را دارد و چون م ی دانستند ان موقع‬ ‫‪ 70‬درصد از فیلمبرداری تمام ش��ده‪ ،‬فکر م ی کردند با حذف‬ ‫ب��اران کوثری‪ ،‬فیلم کام�لا م ی خوابد‪ .‬این در حالی اس��ت‬ ‫که ایش��ان همان موقع چند فیلم روی پرده داش��ت‪ .‬ما چه‬ ‫م ی دانس��تیم باران کوث��ری ممنوع الفعالیت اس��ت یا باید‬ ‫استراحت کند!‬ ‫کمی به عقب تر برگردیم‪ .‬به شما پیشنهاد شد با‬ ‫هم مشترکا کار کنید یا خودتان تصمیم گرفتید؟‬ ‫قرائ�ی‪ :‬اق��ای میرکریم��ی پیش��نهاد س��اخت‬ ‫اصال چرا کارگردانی مشترک؟‬ ‫هاشمی‪ :‬ب رای کار اول به یک پشتوانه و دلگرمی نیاز‬ ‫داشتیم که مطمئن باشیم راهی که م ی رویم‪ ،‬درست است‪.‬‬ ‫اما کار مشترک‪ ،‬سخت ی های خاص خودش را هم‬ ‫دارد؛ مث�ل اینکه در کار مش�ترک الزاما نم ی توان‬ ‫همه ایده ها را به کار گرفت‪.‬‬ ‫هاشمی‪ :‬طبیعتا در یک کار اش��تراکی‪ ،‬نم ی توانید‬ ‫تمام زیبای ی شناسی شخص ی تان را به کار ببندید‪ ،‬چون باید‬ ‫به اشتراک زیبای ی شناسی برس��ید‪ .‬در همین راستا ممکن‬ ‫است از بخش��ی از س�لایق تان بگذرید‪ .‬حال ممکن است‬ ‫انچه انتخاب م ی ش��ود‪ ،‬لزوما از نظر شما بهترین نباشد اما‬ ‫در عوض‪ ،‬بخشی از مسئولیت ها از دوش طرفین برداشته‬ ‫م ی شود‪ .‬به هرحال‪ ،‬انچه امروز به عنوان «خسته نباشید!»‬ ‫روی پرده م ی بینید‪ ،‬بدون کار مشترک امکان نداشت‪ .‬اگر هر‬ ‫کدام مان به تنهایی ان را م ی ساختیم‪ ،‬حاصل کار این چیزی‬ ‫که امروز روی پرده م ی بینید‪ ،‬نم ی شد‪.‬‬ ‫اق�ای میرکریمی ب ه عن�وان تهی ه کنن�ده کجای‬ ‫این هم�کاری مش�ترک ب�ود؟ ش�ما در خیلی از‬ ‫گفت‪‎‬وگوهای ت�ان نقش ایش�ان را خیلی پررنگ‬ ‫بی�ان م ی‪‎‬کنی�د‪ ،‬در حالی ک�ه اق�ای میرکریمی‬ ‫ در فی س بوک ش�ان تاکی�د ک�رده بودن�د ک�ه‬ ‫«خسته نباش�ید!» حاصل زحمت محسن قرائی‬ ‫و افشین هاشمی است نه من‪.‬‬ ‫هاش�می‪ :‬بگذارید یک مثال بزنم‪ .‬ماجرای ما مانند‬ ‫خانواده ای اس��ت که پدر ممکن است در همه کارها دخالت‬ ‫نکند و حتی کاری به کارتان نداش��ته باشد اما شما همیشه‬ ‫به او به عنوان یک پشتوانه قوی‪ ،‬دلگرم هستید و م ی دانید‬ ‫همیشه م ی شود از مشاوره اش استفاده کرد‪ .‬این اصال به این‬ ‫معنا نیست که ایشان در فیلم دخالت م ی کردند‪ .‬حتی جایی‬ ‫پیشنهاد داشتند که صحنه ای را بگیریم اما به نظرمان خوب‬ ‫نبود و نگرفتیم و اتفاقا ایشان با تواضع پذیرفتند اما در عین‬ ‫حال چند صحنه را چکش کاری کردند که در نتیجه اجرایش‬ ‫خیلی بهتر شد‪.‬‬ ‫قب�ول دارید ک�ه ب�ا دی�دن «خسته نباش�ید!»‪،‬‬ ‫رگ ه هایی از «یک حب ه قن�د» و «خیلی دور‪ ،‬خیلی‬ ‫جایی اقای میرکریمی پیشنهاد داشتند که صحنه ای را بگیریم اما به نظرمان‬ ‫خوب نبود و نگرفتیم و اتفاقا ایش�ان با تواضع پذیرفتند ام�ا در عین حال چند‬ ‫صحنه را چکش کاری کردند که در نتیجه اجرایش خیلی بهتر شد‬ ‫ی صاحب طرح بودند‬ ‫قرائی‪ :‬به هر حال اقای میرکریم ‬ ‫و طبیعی است که جهان بینی ایش��ان در فیلم وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬ضمن انکه کارگردان ی ای که من و افشین ب رای چنین‬ ‫طرحی انتخاب م ی کنیم‪ ،‬باید بتواند جهان بینی ط راح ان را‬ ‫به مخاطب منتقل کند و طبیعتا به جنس کارگردانی اقای‬ ‫میرکریمی در کاری مانند «یک حبه قند» نزدیک م ی شود‪.‬‬ ‫در هر صورت کارگردانی از دل مت��ن بیرون م ی اید و دکوپاژ‬ ‫ب ر اساس قصه شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫به گمان مان سادگی در روایت قصه‪ ،‬سادگی در تصویر‬ ‫را هم م ی خواهد‪ .‬به همین دلیل حرکت های عجیب دوربین‬ ‫نداریم‪ .‬دوربی ن مان هم بدون سوژه حرکت نم ی کند‪.‬‬ ‫هاشمی‪ :‬در حقیقت ما سعی کردیم دوربین را حذف‬ ‫کنیم تا وقتی مخاطب فیلم را م ی بیند اصال متوجه حرکت‬ ‫دوربین نشود‪.‬‬ ‫درباره نحوه انتخاب بازیگران هم بگویید‪ .‬ش�ما‬ ‫گویا انتخاب بازیگر سختی هم داشتید‪ .‬دو بازیگر‬ ‫میانسال که م ی توانند انگلیسی را روان صحبت‬ ‫کنند‪ ،‬دو بازیگر کرمانی شناخته نشده و‪ ...‬کال به‬ ‫نظر م ی رسد‪ ،‬پروسه سختی است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫زمانی که قرار ش�د نام تان از تیتراژ حذف شود‪،‬‬ ‫شما باز هم کنار تیم بودید؟‬ ‫«خسته نباش��ید!» را به افشین هاش��می داد‪ .‬یعنی ایشان‬ ‫افش��ین را دعوت کرد و افش��ین هم گفت تو هم بیا در این‬ ‫جلسه حضور داشته باش‪ .‬طرح «خسته نباشید!» ان موقع‬ ‫در این جلسه س��ه نفره مطرح ش��د‪ .‬ان موقع‪ ،‬من و افشین‬ ‫تخیالتی داش��تیم که یک فیلم را با همدیگ��ر کار کنیم و‬ ‫ب رای تحقق این تخیالت هم راجع به فیلمنامه های مختلفی‬ ‫صحبت کرده بودیم‪ .‬وقتی طرح «خسته نباشید!» مطرح شد‪،‬‬ ‫افشین پیشنهاد ساخت فیلم مشترک را به اقای میرکریمی‬ ‫ داد و ایشان هم پذیرفت‪.‬‬ ‫نزدیک» در ذهن بیننده تداعی م ی شود؟ البته این‬ ‫لزوما بد نیست‪ ،‬مقصودم این است که خیلی از‬ ‫کارگردان ها از شبی ه شدن کارشان به کار دیگری‬ ‫(حاال هر که م ی خواهد باشد) فرار م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫هاشمی‪ :‬مطلقا چیزی مطرح نش��ده بود‪ .‬ابتدا بهانه‬ ‫گرفتند که چ��را باران کوث��ری در این فیلم ب��ازی م ی کند‪.‬‬ ‫پرسیدیم مشکل کجاس��ت؟ گفتند ایشان ممنوع الفعالیت‬ ‫اس��ت! بعد گفتند نه‪ ،‬ممنوع الفعالیت نیس��ت‪ ،‬بلکه فعال‬ ‫باید استراحت کند! بعد گفتیم اوال ما که نم ی دانستیم‪ ،‬ثانیا‬ ‫کار ایشان در فیلم تمام شده‪ ،‬اش��کالی ندارد برود استراحت‬ ‫کند! بعد که دیدند‪ ،‬از این طریق نم ی ش��ود فیلم را تعطیل‬ ‫کرد‪ ،‬گفتند باید بیایید پروانه ساخت بگیرید‪ .‬ما هم تعطیل‬ ‫کردیم و منتظر ماندیم ب رای گرفتن پروانه ساخت‪ .‬بعد گفتند‬ ‫مشکل من هستم‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬به عبارتی گفتند‪ ،‬افش��ین هم خسته است و‬ ‫باید برود استراحت کند!‬ ‫لوکیشن هایپول ساز‬ ‫هاشمی‪ :‬شاید روند انتخاب سخت بوده اما کار کردن‬ ‫با انها‪ ،‬ساده ترین اتفاق جهان بود چون درست انتخاب شده‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬انتخاب بازیگر ای��ن فیلم از این نظر عجیب‬ ‫است که بازیگران نقش های مختلف از نظر ویژگی رفتاری‬ ‫و ظاهری خیلی به هم ب ی ربط هس��تند‪ .‬م��ا باید بازیگری‬ ‫م ی داش��تیم که کامال به زبان انگلیس��ی صحبت م ی کرد‬ ‫(رومن)‪ ،‬یک بازیگر دیگر باید به زبان انگلیسی مسلط بود و‬ ‫م ی توانست فارسی را هم ان طور که ما م ی خواهیم صحبت‬ ‫کند (ماریا)‪ ،‬یک بازیگر باید لهجه کرمانی را مسلط صحبت‬ ‫م ی کرد (حس��ین) و یک بازیگر هم به رغم انکه باید لهجه‬ ‫کرمانی را خوب صحبت م ی کرد‪ ،‬الزم ب��ود بتواند تا حدی‬ ‫انگلیس��ی حرف بزند و حتی جایی باید ان لهجه کرمانی را‬ ‫ک هارمونی‬ ‫به انگلیس��ی م ی گفت! (مرتضی) حاال ایجاد ی ‬ ‫تصویری بین همه این بازیگران‪ ،‬چالش پیچی ده ای بود‪.‬‬ ‫چطور به این انتخاب بازیگران رسیدید؟‬ ‫قرائی‪ :‬خیلی وقت گذاش��تیم و جس ت وجو کردیم‪.‬‬ ‫بازیگران تئاتر کرمان و تئاتر ته ران را دیدیم تا بتوانیم ب رای‬ ‫نقش مرتضی و حسین بازیگر مناسبی پی دا کنیم‪ .‬ب رای نقش‬ ‫رومن و ماریا ـ زوج کانادایی ـ هم از خیل ی ها پرس وجو کردیم‬ ‫تا اینکه به اقای فاطمی و خانم بیات رسیدیم‪.‬‬ ‫ی که می خواهد حرف‬ ‫کال خیلی ما را تلخ کردند؛ ان هم برای س�اخت فیلم� ‬ ‫ی مثبت و انسانی راجع به کشورمان‬ ‫زیبایی بزند‪ .‬ما از همان اول هم قرار بود فیلم ‬ ‫بسازیم‬ ‫‪63‬‬ ‫هاش�می‪ :‬حتی جل��وی اصل ی ترین س��ینمای مان‬ ‫(سینما ازادی) هم یک بنر نداریم‪.‬‬ ‫نکته جالبی درباره «خسته نباشید!» وجود دارد‪.‬‬ ‫سرگروه فیلم شما‪ ،‬سالن ازادی سینما «ازادی» است‬ ‫و طبق قانون‪ ،‬فیلمتان باید در این س�الن اکران شود‬ ‫اما اگر اش�تباه نکنم‪ ،‬االن در سالن «ش�هر فرهنگ»‬ ‫نمایش دارید‪ ،‬چرا؟‬ ‫قرائ�ی‪ :‬طبق قانون حتی اگر تماش��اگر هم نداشته‬ ‫باشیم که داریم‪ ،‬فیلم باید در س��الن ازادی اکران شود‪ .‬من‬ ‫خودم شاهد بودم که در اکثر اکران های از عصر تا شب سینما‬ ‫ازادی‪ ،‬سالن فیلم ما کامال پر م ی شود‪.‬‬ ‫هاشمی‪ :‬جالب تر اینکه حوزه هنری هم سرمایه گذار‬ ‫فیلم است‪ ،‬هم پخش کننده‪ ،‬هم سینمادار‪.‬‬ ‫محسن قرائی و افشین هاشمی با یک تجربه مشترک به دستگرمی در سینما پرداختند‬ ‫فرهنگ‬ ‫ح�اال ک�ه درب�اره بازیگ�ران «خسته نباش�ید!»‬ ‫صحبت کردیم‪ ،‬یک موضوع یاداوری م ی شود؛ ما‬ ‫همیشه برای خال ی نبودن عریضه‪ ،‬از لزوم ساخت‬ ‫فیل م هایی که باید به مخاطب امید تزریق کنند‪،‬‬ ‫فقط حرف م ی زنیم اما «خسته نباشید!» واقعا این‬ ‫کار را انجام م ی دهد‪ .‬مخاطب مشکالت ادم های‬ ‫«خس�ته نباش�ید! » را م ی بیند اما این مشکالت‬ ‫بر سرش اوار نم ی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫هاشمی‪ :‬تلخی در فیلم‪ ،‬داس��تان و کال در یک اثر‬ ‫هنری‪ ،‬بازتابی از شرایط روز خالق ان است؛ یعنی مقصر این‬ ‫تلخی که شما به ان اشاره م ی کنید‪ ،‬کارگردان یا صاحب اثر‬ ‫و داستان نیست‪ ،‬بلکه شرایطی است که ان تلخی را ایجاد‬ ‫کرده است‪ .‬یعنی شادابی «خسته نباشید!» نباید چماقی بر‬ ‫سر کسانی باشد که فیلم تلخ ساخته اند‪ .‬لحن امیدواران ه این‬ ‫فیلم ناشی از جهان بینی صاحب طرح است که تهی ه کننده‬ ‫فیلم هم هست‪ .‬رضا میرکریمی نگاهی مهربانانه به جهان‬ ‫دارد و بالطبع‪ ،‬این نگاه در فیلمنامه هم وجود دارد‪.‬‬ ‫اتفاقا پرسش من هم ناظر به همین چیزی است‬ ‫که درباره بازتاب شرایط اجتماعی و تلخی فیل م ها‬ ‫م ی گویی�د‪ .‬ش�خصی ت های «خسته نباش�ید!»‪،‬‬ ‫ادم های خوشحالی نیستند و هر کدام مشکالت‬ ‫خ�اص خودش�ان را دارند ام�ا انگار ای�ن ادم ها‪،‬‬ ‫خوشبختی را از دل بدبختی بیرون م ی کشند‪.‬‬ ‫هاش�می‪ :‬این چیزی ک��ه م ی گویی��د حاصل نگاه‬ ‫غیرتراژیک به جهان اس��ت‪ .‬نگاه تراژیک نگاهی است که‬ ‫جهان و سرنوشت را به چالش م ی طلبد اما چون سرنوشت‬ ‫همیش��ه قوی تر است‪ ،‬در ب رابر ان شکس��ت م ی خورد و در‬ ‫نتیجه نگاه تلخ خواهد ش��د اما نگاه غیرتراژیک که ش��اید‬ ‫بتوان گفت کمی الهی ـ دینی هم هس��ت‪ ،‬م ی گوید در هر‬ ‫ش��رایطی م ی توان به چیزی امیدوار بود‪ ،‬در هر ش��رایطی‬ ‫یک قدرت باالتر و یک موهبت الهی که ش��اید ما اصال ان‬ ‫را نبینیم‪ ،‬وجود دارد که باعث م ی ش��ود کارها بهتر شود‪ .‬در‬ ‫«خسته نباش��ید!»‪ ،‬چنین نگاهی از طرف شخصیتی مثل‬ ‫خاله حکیمه ب��ه ادم های دیگر منتقل م ی ش��ود اما همین‬ ‫ادم ها در قصه ه‍ ای دیگر م ی توانند پایان تلخی داشته باشند‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬البته پایان خوش یا تل��خ‪ ،‬ربطی به کیفیت‬ ‫اثر ن��دارد‪ .‬بای��د از منظر کیفی‪ ،‬فیل��م را دی��د‪ .‬اینکه پایان‬ ‫«خسته نباشید!» تلخ نیست‪ ،‬دلیلی ب رای خوب یا بد بودن‬ ‫ان نیست‪.‬‬ ‫‪64‬‬ ‫فیلمنامه رگ ه های طنز خوبی هم دارد‪ .‬ایا م ی توان‬ ‫گفت که دیالوگ های طنز فیلمنامه از لحن طناز‬ ‫افشین هاشمی م ی اید و بازتابی از خود اوست؟‬ ‫هاشمی‪ :‬به این معنا که شما م ی گویید نه واقعا‪ ،‬چون‬ ‫متن «خسته نباشید!» را من نم ی نوشتم‪ .‬در یک کار جمعی‬ ‫نم ی شود این گونه جداسازی را انجام داد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬یکی‬ ‫از سکان س هایی که دوست دارم‪ ،‬سکانسی است که الستیک‬ ‫ماشین پنجر شده‪ .‬زاپاس را که بیرون م ی اورند م ی فهمند ان‬ ‫هم پنچر است؛ اول به هم نگاه م ی کنند‪ ،‬بعد به ماریا‪ ،‬چون‬ ‫م ی ترس��ند! اجرای ب ی گفت وگوی این س��کانس‪ ،‬پیشنهاد‬ ‫محسن بود‪ ،‬در حال ی که در فیلمنامه دو صفحه دیالوگ بود‪.‬‬ ‫خب االن خیلی بانمک تر از حالت قبل ی اش است‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم شناخت از طنز که شما در پرسش تان به‬ ‫ان اشاره کردید‪ ،‬انجایی به کار م ی اید که مثال وقتی چنین‬ ‫پیشنهادی مطرح م ی شود‪ ،‬چه از طرف یکی از کارگردانان چه‬ ‫بازیگر‪ ،‬سریع تشخیص بدهیم پیشنهاد خوبی است یا خی ر‪.‬‬ ‫ی که کار‬ ‫قرائی‪ :‬تجربه های قبلی هر ف��رد‪ ،‬در فیلم ‬ ‫م ی کند‪ ،‬موثر اس��ت‪ .‬افشین پیش��تر تجربه کمدی داشته؛‬ ‫همچنین تئاترهایی که تماش��اگر را از ت��ه دل م ی خنداند‪.‬‬ ‫ب ی تردید این تجربیات در ساخت فیلمش ب ی تاثیر نیست و‬ ‫در اینکه افشین م ی داند که کدام دیالوگ م ی تواند تماشاگر را‬ ‫بخنداند و کدام دیالوگ ب ی مزه است‪ ،‬تاثیر زیادی دارد‪.‬‬ ‫اگر موافق باش�ید‪ ،‬برویم س�راغ وضعیت اکران‬ ‫که فکر م ی کنم چندان ش�رایط مناس�بی ندارد‪.‬‬ ‫با اینکه پخش فیلم ش�ما بر عهده حوزه هنری‬ ‫اس�ت اما نس�بت به فیل م هایی که در یک سال‬ ‫اخیر توسط این دفتر پخش‪ ،‬روی پرده رفته اند‪،‬‬ ‫تعداد س�ینماهای کمت�ری داری�د؛ در حالی که‬ ‫فیلم برای خود حوزه هنری اس�ت و م ی توانست‬ ‫سینماهایی که در شهرس�تان دارد را به نمایش‬ ‫فیلم اختصاص دهد‪ .‬فکر م ی کنید چرا این اتفاق‬ ‫نیفتاد؟‬ ‫قرائی‪ :‬این اتفاق ب رای خودم هم جای س��وال است‬ ‫که واقعا چرا این اتفاق نیفتاد؟ البته ب ی انصافی هم نکنیم‪.‬‬ ‫من چند روز قبل یک عدد پوستر ‪ A3‬را از «خسته نباشید!»‬ ‫در گوشه اتوبان حکیم دیدم! این وضعیت تبلیغات در حالی‬ ‫است که دیگر فیلم های در حال اکران‪ ،‬بیلبوردهای خوبی در‬ ‫سطح شهر دارند‪ .‬کاش این امکان ب رای فیلم ما هم فراهم‬ ‫بود یا حداقل تفاوت تبلیغات مان این قدر فاحش نبود‪.‬‬ ‫یعنی ح�وزه هنری م ی توانس�ت حداق�ل برای‬ ‫«خسته نباشید!»‪ ،‬خودش با خودش قرارداد ببندد‬ ‫که فیلم خودش را خوب نمایش دهد!‬ ‫شرایط نامناس�ب اکران «خسته نباشید!» از این‬ ‫جنبه جالب است که این فیلم در جشنواره فجر‬ ‫سال گذش�ته که حوزه هنری خیلی تحت فشار‬ ‫سازمان سینمایی و بخش�ی از سینماگران بود‪،‬‬ ‫توانس�ت ابروداری کند چون حوزه هنری خیلی‬ ‫روی چن�د محصول�ش ک�ه م ی گف�ت محصول‬ ‫سینمای پاک و اخالقی هس�تند‪ ،‬مانور داده بود‪.‬‬ ‫ایا این نوع اکران فیلم باع�ث دلزدگی کارگردان‬ ‫ان نم ی ش�ود که مثال بعدا بگویند فالنی فیلمی‬ ‫ ساخت که فروشش خیلی خوب نبود؟‬ ‫هاشمی‪ :‬زمانی‪ ،‬مدیریت چیزی در اختیار من است‬ ‫و زمان دیگر نه‪ .‬ما موظف بودیم فیلم خوب بس��ازیم‪ .‬حاال‬ ‫اگر این فیلم را خ��وب اکران نم ی کنند‪ ،‬چه کاری از دس��ت‬ ‫من بر م ی اید؟‬ ‫رابطه خوب اقای میرکریمی ب ه عنوان تهی ه کننده‬ ‫«خسته نباش�ید!» هم نتوانس�ت به اکران فیلم‬ ‫کمکی کند؟‬ ‫هاش�می‪ :‬اقای میرکریمی ه��ر روز دارد با انها دعوا‬ ‫م ی کند! این نوع اکران یا محصول س��هل انگاری اس��ت یا‬ ‫قراری است از پیش تعیی ن شده‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬نفهمیدم چ��را تبلیغات ما باید تازه از وس��ط‬ ‫اکران شروع شود؟ وقتی همه م ی دانند که فیلم از چند وقت‬ ‫دیگر روی پرده م ی رود‪ ،‬چرا تبلیغات ان مثل فیلم های دیگر‬ ‫مثال از یک ماه قبل شروع نشد؟ ما اصال توهم فروش نداریم‬ ‫ولی باید امکان دیده شدن یک محصول فراهم شود و حاال‬ ‫اگر مردم ان را ندیدند‪ ،‬بگویی��م موفق نبود‪ .‬یا به این نتیجه‬ ‫برسیم که باید ان را در ش��بکه نمایش خانگی توزیع کنیم‪.‬‬ ‫ب رای «خسته نباشید!» هم باید مانند فیلم های دیگر تبلیغ‬ ‫شود؛ ان هم تازه نه به اندازه فیلم های گیشه ای که سوپ راستار‬ ‫دارند‪ ،‬یعنی ما ان قدر قانع هستیم‪.‬‬ ‫فکر کنم اگر مش�کالت مدیران س�ابق سازمان‬ ‫س�ینمایی با مدیران حوزه هنری ادامه نداشت‪،‬‬ ‫فیلم شما با این همه دردسر حداقل م ی توانست‬ ‫زودتر اکران شود‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬اص�لا در حین س��اخت «خسته نباش��ید!»‬ ‫احساس م ی کردیم چه فیلم ب ی خاصیتی داریم م ی سازیم! نه‬ ‫خط قرمزی‪ ،‬نه دروغی‪ ،‬نه خیانتی‪ .‬نه کسی سیگار م ی کشد‪،‬‬ ‫نه کسی فحش م ی دهد‪ ،‬ولی یک دفعه دیدیم اینها دوست‬ ‫دارند فیلم تبدیل ش��ود به فیلمی که همه این کارها در ان‬ ‫انجام م ی شود‪.‬‬ ‫هاش�می‪ :‬فیلم مان ان ق��در اخالقی ب��ود که حتی‬ ‫خودمان هم از ان پند اخالقی م ی گرفتیم و م ی گفتیم به به‬ ‫چه نکت ه خوبی!‬ ‫م ی توانید به موارد اصالحی اشاره کنید؟‬ ‫قرائی‪ :‬چرا «مرتضی» ب رای بردن گردشگران خارجی‬ ‫پول م ی گی��رد! م ی گفتند وقت��ی «مرتض��ی» از انها پول‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬یعنی سیاه نمایی!‬ ‫هاش�می‪ :‬ترجیح م ی دادند ای ران ی ها مفت و مجانی‬ ‫ب��ه خارج ی ها خدم��ت کنن��د‪ .‬همچنین م ی گفتن��د تمام‬ ‫سکان س های مربوط به عالقه سفر جوانان به خارج از کشور‬ ‫حذف شود؛ یعنی اینکه تمام قصه ام را دور بریزیم‪ .‬اصال قصه‬ ‫«خسته نباشید!» این اس��ت که یک جوانی عاشق رفتن به‬ ‫خارج است اما در اخر به این نتیجه م ی رسد که خوشی را در‬ ‫نزدیکی هم م ی شود جس ت وجو کرد‪.‬‬ ‫ای�ن چیزهای�ی ک�ه م ی گویی�د‪ ،‬بیش�تر معنی‬ ‫ایرادهای عجیب و غریب م ی دهد تا اصالح!‬ ‫هاش�می‪ :‬ظاه را گفته اند چرا پمپ بنزین را ان گونه‬ ‫متروک نشان داده اید؟ جالب اینکه ان بنزین فروشی را اصال‬ ‫ما نس��اختیم‪ ،‬همان جا هس��ت‪ .‬تازه ما کل ی تر و تمیزش‬ ‫کردیم‪.‬‬ ‫در همی�ن بحث ممیزی و مس�ائل مربوط به ان‪،‬‬ ‫بد نیست به موردی اش�اره کنم‪ .‬بعد از جشنواره‬ ‫فجر‪ ،‬گفت وگویی از اقای شورجه ب ه عنوان یکی‬ ‫هاش�می‪ :‬مظاهر ش��هر مدرن و شهرنش��ینی که‬ ‫بهتر و بدت��رش در همه جای جهان وج��ود دارد و کمابیش‬ ‫یکسان اس��ت‪ .‬ته ران که یگانه نگین جهان نیست‪ .‬یکی‬ ‫از زیبای ی های ای ران در کویر است‪ .‬ضمن انکه من نباید ان‬ ‫چیزی که دیگران دوست دارند را نشان بدهم‪ .‬هیات داوران‬ ‫یا ه ر کس دیگری باید ببینید ان چیزی را که خودم دوست‬ ‫داشتم‪ ،‬خوب نشان داده ام یا نه؟‬ ‫در ه�ر ص�ورت به نظ�ر م ی رس�ید چن�د جایزه‬ ‫از جش�نواره فج�ر بگیری�د‪ .‬حداق�ل خیل�ی از‬ ‫اصحاب رسانه این طور فکر م ی کردند‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬ما اصال هی��چ ادعایی ب رای جای��زه گرفتن‬ ‫نداریم‪ ،‬فق��ط م ی گوییم فیلم مان را خ��وب نمایش بدهند‬ ‫تا م��ردم ببینند‪ .‬ام��ا نکته بانم��ک درب��اره جایزه نگرفتن‬ ‫«خسته نباش��ید!» در جشنواره فجر این اس��ت که داوران‬ ‫مصاحبه م ی کنند و م ی گویند ما فیلم را دوست داشتیم اما‬ ‫بقیه مخالف بودند!‬ ‫با تمام این حواشی‪ ،‬شما تهی ه کننده خیلی ارامی‬ ‫ داشتید‪ .‬شاید اگر کسی غیر از اقای میرکریمی‬ ‫ پشت فیلم بود‪ ،‬کلی جار و جنجال راه م ی انداخت!‬ ‫قرائی‪ :‬کال خیلی ما را تلخ کردند؛ ان هم ب رای ساخت‬ ‫ی که م ی خواهد حرف زیبایی بزند‪ .‬ما از همان اول هم‬ ‫فیلم ‬ ‫ی مثبت و انس��انی راجع به کشورمان بسازیم‬ ‫قرار بود فیلم ‬ ‫اما انقدر اذیت کردند که االن افش��ین م ی گوید ب رایش مهم‬ ‫نیست که فیلمش دیده بشود‪ .‬کال چیزی در اختیار ما نیست‬ ‫که بخواهیم ان را عوض کنیم‪.‬‬ ‫االن یادم افتاد که «خسته نباشید!» حاشیه جالب‬ ‫دیگری هم داش�ت که احتماال در هیچ جشنواره‬ ‫سینمایی مدعی اعتبار‪ ،‬اتفاق نم ی افتد‪ .‬گویا شما‬ ‫هنوز پس از یک س�ال‪ ،‬جایزه بخش تجلی اراده‬ ‫ملی جشنواره فجر را از سازمان میراث فرهنگی و‬ ‫گردشگری نگرفته اید‪ .‬درست است؟‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫واقعا از ان «خسته نباش�ید!» که به نظرم خیلی‬ ‫هم اخالقی‪ ،‬مل�ی و‪ ...‬بود‪ ،‬چه چیزی را م ی ش�د‬ ‫اصالح کرد؟!‬ ‫از داوران بخش مسابقه جشنواره منتشر شد که‬ ‫ایش�ان درباره بعضی فیل م ها صحبت کرده بود‪.‬‬ ‫مشخصا درباره «خسته نباشید» گفته بودند فیلم‬ ‫بدی نبود اما اگر دوس�تان م ی خواس�تند مظاهر‬ ‫ایران جدید و مدرن را نشان بدهند‪ ،‬باید م ی رفتند‬ ‫شهرها را به تصویر م ی کشیدند که پل‪ ،‬مترو و‪...‬‬ ‫دارد‪ .‬البته به نظرم این نگاه درستی نیست اما در‬ ‫هر صورت وجود دارد‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬بله! واقعا نگرفتیم‪.‬‬ ‫به نظ�رم این اتف�اق از دو جنبه تاس�ف برانگیز‬ ‫اس�ت‪ .‬اول اینکه «خس�ته نباش�ید!» ب ه عنوان‬ ‫فیلمی که از تهران خارج ش�ده و کویر‪ ،‬روستا و‬ ‫قنات را به خوبی نشان داده‪ ،‬مستحق پشتیبانی‬ ‫بخش دولتی متولی گردشگری است‪ .‬سال قبل‬ ‫یک موسس�ه تحقیقات�ی بی ن الملل�ی در حوزه‬ ‫گردش�گری اعالم ک�رد ک�ه تنها در یک س�ال‪،‬‬ ‫فیل م های س�ینمایی ‪ 40‬میلیون گردش�گر را به‬ ‫دیدن لوکیشن های شان ترغیب کرده اند‪ .‬از این‬ ‫جنبه که ما فقط بلدیم شعار بدهیم‪ ،‬باید تاسف‬ ‫خ�ورد‪ .‬نکته دیگر هم این اس�ت که مس�ئوالن‬ ‫دوره قبل جشنواره فجر تاکید داشتند که جوایز‬ ‫سازمان ها و نهادها باید تضمین پرداخت داشته‬ ‫باش�د اما االن ش�ما م ی گویید بعد از یک سال‪،‬‬ ‫هنوز جایزه را نگرفته اید‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫قرائ�ی‪ :‬اص�لا تص��ور نکنی��د ک��ه مش��کالت‬ ‫«خسته نباش��ید!» پ��س از اکران در جش��نواره تمام ش��د‪.‬‬ ‫اصالحی ه هایی به این فیلم زده شده که باعث م ی شد فیلم‬ ‫دقیقا به چیزی تبدیل شود که قابل توقیف است! به عبارت‬ ‫دقی ق تر اصالحی ه های که به فیل��م زده بودند‪ ،‬ان را به یک‬ ‫فیلم کوتاه ضد ارزش ها و انقالب تبدیل م ی کرد‪.‬‬ ‫تحلیل من این بود که احتماال کارکرد اصالحی ه ها این‬ ‫است که اقایان در اکران بگویند‪ ،‬ببینید حوزه هنری چه فیلم‬ ‫ضدانقالبی ساخته است‪.‬‬ ‫«خسته نباشید»‪ ،‬شاید باقیمانده ایست از « یه حبه قند» یا «خیلی دور‪ ،‬خیلی نزدیک»‬ ‫هاشمی‪ :‬بار اولی نیست که این اتفاق در جشنواره‬ ‫فیلم فجر م ی افتد‪ .‬یک سال دیگر هم که اتفاقا من سیمرغ‬ ‫گرفته بودم همین اتفاق افتاد و جایزه هایمان را ندادند‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنم این مشکل به دو چیز بازم ی گردد؛ یکی اینکه ظاه را‬ ‫در جایی زندگ��ی م ی کنیم که برخی مس��ئوالن به راحتی‬ ‫می توانن��د دروغ بگویند و دوم اینکه ان��گار وقتی کار تمام‬ ‫م ی شود‪ ،‬دیگر امکانی ب رای پیگیری وعده ها وجود ندارد‪.‬‬ ‫قرائی‪ :‬این نوع جایزه دادن را م ی شود از منظر همان‬ ‫حواشی که در روند فیلم ب رای ما ایجاد شد‪ ،‬بررسی کرد‪ .‬چرا‬ ‫این تعداد جایزه به فیلم ها داده شده و فقط فیلم ماست که‬ ‫جایزه م ی گیرد اما جایزه اش پرداخت نم ی شود؟‬ ‫س�ازمان میراث فرهنگی ب�رای پرداخت نکردن‬ ‫جایزه چه م ی گوید؟‬ ‫قرائی‪ :‬به ش��کل ازاردهنده و توهی ن امیزی گفتند‪:‬‬ ‫«اشتباه کردیم‪ ،‬االن هم پول نداریم‪ ».‬در پاسخ پیگیری های‬ ‫دیگر هم با این جمله مواجه شدیم که «به ما مربوط نیست‪.‬‬ ‫معاون ام��ور مالی اقای مل��ک زاده (رئیس س��ابق می راث‬ ‫فرهنگی و گردشگری) جایزه شما را امضا کرده که االن رفته‪.‬‬ ‫بروید از خودش��ان جایزه را بگیرید!»‪ .‬در هر صورت معاون‬ ‫رئی س جمهور و رئیس یک سازمان دولتی شخصا جایزه ما‬ ‫را در جش��نواره فجر امضا کرده اند اما حاال که ایشان رفته‪،‬‬ ‫مسئوالن جدید م ی گویند اش��تباه کرده که امضا کرده و ما‬ ‫این جایزه را نم ی دهیم‪ ،‬به همین سادگی‪g .‬‬ ‫‪65‬‬ ‫گفت وگو با انتونیا شرکا درباره فیلم «خسته نباشید»‬ ‫ان قدر ها هم قابل قبول نیست‬ ‫‪2‬‬ ‫ن هاشمی ‪ ،‬زیاد است ‪ .‬بعض ی ها ان را سفارشی توصیف کرده اند و عده ای‬ ‫انتقاد ها به فیلم اول محسن ق رائی و افشی ‬ ‫ی اس�ت که قبال فیل م هایی مثل «خیلی‬ ‫هم معتقدند که فیلم «خسته نباش�ید» زیر سایه تهی ه کننده ان رضا می ر کریم ‬ ‫دور‪ ،‬خیلی نزدیک» و «یک حبه قند» از او دیده شده است‪ .‬انتونیا ش�رکا‪ ،‬از منتقدانی است که م ی گوید فیلم را دوست‬ ‫نداشته‪ ،‬معتقد اس�ت که بازی ها با هم جور نیست و داس�تان فیلم نق ص های دراماتیکی دارد‪ .‬شرکا همچنین در این‬ ‫گفت وگو تصریح کرده که هر چند سفارشی بودن نم ی تواند یک نقطه ضعف ب رای فیلم باشد‪ ،‬اما «خسته نباشید» با همه‬ ‫حمایت هایی که از ان شده‪ ،‬فیلم قاب ل قبولی نیست‪.‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫«خسته نباش�ید» ب ه عنوان فیلم اول کارگردانش‬ ‫نقد ه�ای زی�ادی را ب�ه هم�راه داش�ته ؛ خیل ی ه�ا‬ ‫انتقاد هایشانراازاینجاشروعم ی کنندکهباتوجهبه‬ ‫اینکه فیلم به سفارش اداره می راث فرهنگی استان‬ ‫کرمان ساخته ش�ده ‪ ،‬بنابراین یک فیلم سفارشی‬ ‫است و این را برای فیلم یک امتیاز منفی م ی دانند‪.‬‬ ‫نظرشماچیست؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬بگذارید در همین ابت��دای کار بگویم که من فیلم‬ ‫خسته نباشید را نپس��ندیده ام و این موضوع هم به این مربوط‬ ‫نیست که فیلم انطور که م ی گویند سفارشی است یاچی ز های‬ ‫دیگر ‪ .‬به خودی خود من این موضوع سفارشی بودن را ضعفی‬ ‫یدانم‪.‬‬ ‫ب رایفیلمیافیلمسازنم ‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫پس چه چیزی باعث شده که شما فیلم را دوست‬ ‫نداشتهباشید؟‬ ‫‪ l‬یک��ی از عواملی که باعث ش��ده فیلم را دوس��ت‬ ‫نداشته باش��م‪ ،‬به زبان خودمانی این اس��ت که فکر م ی کنم‬ ‫شخصی ت های فیلم زیادی ادا در م ی اورند‪ ،‬تکلف و تسلم فیلم‬ ‫زیاد اس��ت و این موضوع من را اذیت م ی کند‪ .‬شخصیتی که‬ ‫ب رای زوج اصلی فیلم نوشته ش��ده شخصیت جذابی نیست‪،‬‬ ‫ ویژگ ی های دراماتیک ندارد و در یک کالم ادم را جذب نم ی کند‪.‬‬ ‫البتهبایدبگویمکهدرانتخابلوکیشن هاسنگ تمامگذاشته اند‬ ‫اصغر همت‪:‬‬ ‫«خسته نباشید» فیلم باشرفی است‪.‬‬ ‫کارگردان و عوامل ان توانسته اند‬ ‫از مسائل مختلفی که احتمال زیادی‬ ‫داشت فیلم را به ورطه خوبی‬ ‫نکشاند‪ ،‬با ظرافت و به زیبایی رد‬ ‫شوند‪ .‬در «خسته نباشید» همه چیز‬ ‫در کنار هم خوب پیش رفته است؛‬ ‫پازل ها خیلی خوب کنار هم گذاشته‬ ‫شده اند و شکل زیبایی را ارائه کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪66‬‬ ‫کهباتوجهبهاینکهسازمانمی راثفرهنگیاستانکرماندرماجرا‬ ‫دخیل بوده‪ ،‬م ی شود علت ان را فهمید‪ ،‬اما در مجموع داستان و‬ ‫شخصی ت پردازی کار ضعیف است‪ .‬قصه ان قوامی را که باید‬ ‫ندارد‪ ،‬نوع ارتباطی که ج وان ها با زوج فیلم دارند قابل باور نیست‪ .‬‬ ‫در مجموع باید تصریح کنم که به نظر من منطق داستانی فیلم‬ ‫اشکال هاییدارد‪.‬اینتکلف های ب ی جهتیکهدرفیلموجوددارد‬ ‫و نوع بازی ها و شخصیت پردازی هایی که انگار به زور در کنار هم‬ ‫قرار گرفته اند‪ ،‬باعث م ی شود که من فیلم را دوست نداشته باشم‪.‬‬ ‫ی را در فیلم پررنگ‬ ‫خیل ی ها س�ایه اقای می ر کریم ‬ ‫م ی بینند ‪ ،‬حتی به شباهت های این فیلم با کار های‬ ‫قبلی اقای میرکریمی اشاره م ی کنند ‪ ،‬حتی همین‬ ‫موضوع نقص در داستان را مشابه اشکالی م ی دانند‬ ‫ی هم وارد بوده‬ ‫که به «یک حبه قند» اقای میرکریم ‬ ‫است ‪ ،‬ارزیابی شما از حضور میرکریمی در این فیلم‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬من هم موافقم که حضور اقای میرکریمی در فیلم‬ ‫ت ‪ ،‬فیلم را خیلی ش��بیه «خیلی دور‪ ،‬خیلی‬ ‫خیلی پررنگ اس ‬ ‫یدانم‪ .‬به هر حال به نظر م ی رسد که کارگردان تحت‬ ‫نزدیک» م ‬ ‫تاثیر اقای میرکریمی بوده است‪ .‬من البته باید بگویم که به نظر‬ ‫ی خوب است و خودش هم کارگردان‬ ‫من کار های اقای میرکریم ‬ ‫خوبیاست‪.‬اینکهحضوراودراینفیلمپررنگاستدرواقعیک‬ ‫انتقاد نیست‪ ،‬اما مشخص است که حضور او در فیلم به عنوان‬ ‫یک پشتوانه احساس م ی شود‪ .‬جوان بودن کارگردان هم مزید‬ ‫بر علت شده است‪ .‬وقتی که کارگردانی کم تجربه باشد طبیعی‬ ‫جمال شورجه از داوران بخش‬ ‫مسابقه جشنواره فجر سال قبل‪:‬‬ ‫ی خوب‪،‬‬ ‫«خسته نباشید» فیلم ‬ ‫خوش ساخت و بسیار شبیه برخی از‬ ‫اثار اقای میرکریمی است‪ .‬معتقدم‬ ‫«خسته نباشید» فیلم خوبی است و‬ ‫به همین دلیل ان را در تعدادی از‬ ‫رشته ها برای حضور میان کاندیدای‬ ‫دریافت جایزه‪ ،‬انتخاب کرده بودم که‬ ‫البته در جمع بندی نظرات با اعضای‬ ‫هیات داوران رای نیاورد‪.‬‬ ‫است که نم ی تواند همه بار را خودش به دوش بکشد‪ .‬اما چیزی‬ ‫که م ی خواهم اضافه کنم این است که فیلم «خسته نباشید»‬ ‫ب رای هر چیزی که م ی خواهد ان را بگوید‪ ،‬کم اس��ت‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد که فیلم حرف های زیادی داش��ته‪ ،‬اما ب رای همه انها‬ ‫کم است‪.‬‬ ‫کارگردان که کار اولش را تجربه ک�رده اما در مورد‬ ‫بازی هاهماستفادهازنابازیگ ر هاجلبتوجهم ی کند‪،‬‬ ‫ بازی ها را چطور دیدید؟‬ ‫‪ l‬دو شخصیت اصلی فیلم ‪ ،‬همین زوجی که فیلم در‬ ‫محور انها حرکت م ی کند خیل ی خیلی ب ی جهت پیچیده نشان‬ ‫داده شده اند و اصال مشخص نیست که چرا این ادم ها تا این حد‬ ‫پیچیده هستند‪ .‬نقش راننده فیلم را تالش کرده اند که با نمک‬ ‫نشان دهند ‪ ،‬اما بیشتر از این هم چیزی از کار در نیامده است‪ .‬نوع‬ ‫صمیمیت و جنس خنده ای که تالش شده ارائه شود هم چندان‬ ‫با ان دو شخصیت دیگر فیلم همخ وانی ندارد؛ کال انگار که این‬ ‫دو ج وان در یک فاز دیگری هستند و ان زوج فیلم در فاز دیگری‪.‬‬ ‫قبالاینانتقادبهسینمامطرحم ی شدکهفیل م های‬ ‫ما خیلی شهری هس�تند ‪ ،‬حاال همین امسال این‬ ‫چندمین فیلمی اس�ت که در جایی غیر از فضای‬ ‫شهری ساخته ش�ده اس�ت ‪ ،‬این موضوع حرکت‬ ‫به س�مت فضا های غی ر ش�هری و رفتن به سمت‬ ‫شهرستان هاوفرهنگ هایبومی چقدردراینفیلم‬ ‫قاب ل قبولاست؟‬ ‫‪ l‬من البته نم ی توانم در این مورد نظر بدهم که فیلم‬ ‫ی از داوران بخش‬ ‫بهروز افخم ‬ ‫مسابقه جشنواره فجر سال قبل‪:‬‬ ‫«خسته نباشید» فیلم خوبی است‪.‬‬ ‫بازی غوغا بیات و جالل فاطمی بسیار‬ ‫خوب بود ولی در کل (برای گرفتن‬ ‫سیمرغ بازیگری جشنواره فجر)‬ ‫رای کم اورد‪ .‬حتی این بازیگران در‬ ‫رقابت نهایی هم بودند‪.‬‬ ‫کانادایی ها درکلوت‬ ‫‪3‬‬ ‫چقدر در نمایش فرهنگ کرمان و معرفی ان به مخاطب خوب‬ ‫یا بد بوده یا چقدر در مورد لهجه ها درس��ت کار شده است‪ .‬اما‬ ‫موضوعی که باید به ان توجه شود این که رفتن به شهرستان و‬ ‫فیلمساختندرشهرستان هافقطباهدفمعرفیانشهرستان ها‬ ‫و فرهنگ های بومی نیست‪ ،‬اگر فیلم قرار است چنین هدفی را‬ ‫دنبال کند چه بهتر که کارگردان به جای یک فیلم داس��تانی‪،‬‬ ‫مستند سازی کند‪ .‬هدف فیلم داستانی چیزی بیشتر از اینها باید‬ ‫باشد‪ .‬داستان در فیلم مهم است و نم ی شود به این عنوان که‬ ‫داریم فرهنگی را معرفی م ی کنیم از داستان جدا شویم‪.‬‬ ‫بنا ب ر ای�ن در مجموع باتوج�ه به اینک�ه فیلم اول‬ ‫کاگردان است ‪ ،‬ان را چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫بادرنظرگرفتنهمهحمایت هاییکهازاینفیلمشده‪،‬به‬ ‫نظر من خروجی ان قدر ها هم قابل قبول نیست‪g.‬‬ ‫امیر قادری (منتقد)‪:‬‬ ‫محصولغافلگیرکنندهسال؛«خسته‬ ‫نباشید!»‪ ،‬کمدی‪ ،‬درام‪ ،‬رومانتیک‬ ‫جمع و جور و گرم و دوست داشتنی که‬ ‫رد پای موثر دنیای تهیه کننده اش‪ ،‬رضا‬ ‫میرکریمی را می توان در ان دید؛ وقتی‬ ‫برخالف دو محصول اخری که کارگردانی‬ ‫کرده‪ ،‬کیارستمی وار نچسب و بی ربط‬ ‫دنیای خودش را کنار گذاشته‪ ،‬و به‬ ‫دنیای ساد ه با ارزش های روشن متعلق‬ ‫به خود میرکریمی‪ ،‬نزدیک تر شده‪.‬‬ ‫مهرزاد دانش (منتقد)‪:‬‬ ‫اگرچهفیلمبرایرسیدنبهموقعیت‬ ‫نهایی‪ ،‬روندی بیش از حد الزم را طی‬ ‫می کندوقطعاتیشایدنهاضافه‪،‬بلکه‬ ‫حجیم را در بردارد‪ ،‬اما روی هم رفته‬ ‫ دوست داشتنی است‪ .‬ایده همراهی‬ ‫چند ادم تنها در کنار هم به قصد رسیدن‬ ‫به اهدافی متفاوت‪ ،‬با فضاسازی ای‬ ‫موفق‪،‬فیلمبرداری ایچشمگیروتعبیه‬ ‫المان هاییمتناسببادرونمایهمتن‪،‬به‬ ‫خوبی پرورش یافته است‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪ l‬این مساله متاسفانه از ای رادهای ماست ‪ ،‬اقایان شاید‬ ‫نتوانند ش��خصیت زن را انطور که در واقع وجود دارد و زندگی‬ ‫م ی کند توصیف کنند ‪ ،‬ب رای همین اس��ت که ب ی جهت زن را‬ ‫ساکتوبسیارپیچیدهنشانم ی دهند‪.‬زنرادرگیروبغ رنجنشان‬ ‫م ی دهندوازمواردیاستفادهم ی کنندکهبهمعرفیبهتریانشان‬ ‫دادنشخصتزنکمکینم ی کند‪.‬‬ ‫این فیلم در شرایطی جلوی دوربین رفت که اختالف‬ ‫میان سازمان س��ینمایی و حوزه هنری در موضوع نمایش‬ ‫فیلم هایی ب��ا موضوعات خاص نظیر خیان��ت‪ ،‬به اوج خود‬ ‫رسیده بود و هر دو طرف م ی خواس��تند به نوعی از خجالت‬ ‫هم در بیایند‪ .‬در این شرایط‪ ،‬سازمان سینمایی مجوز ساخت‬ ‫چهار فیل��م را به حوزه داد ت��ا هم خود را از زیر بار س��نگین‬ ‫انتقادات خارج کند و هم بع دا اگر توانست گزنکی از فیلم های‬ ‫رقیب بگیرد‪ .‬در مقابل‪ ،‬حوزه هنری هم فرصت پی ش امده را‬ ‫غنیمتی گرانبها م ی دانست که با استفاده از ان م ی توانست‪،‬‬ ‫الگوی س��ینمای پاکی را که مدنظر مدی رانش بود‪ ،‬نش��ان‬ ‫دهد‪ .‬حوزه هنری تولید دو فیلم از فیلم هایش را به سیدرضا‬ ‫میرکریم ی ای سپرد که کارنامه مشخص و قابل توجهی در‬ ‫میان سینماگران دارد و او نیز ب رای ساخت یکی از فیلم ها به‬ ‫دو جوان اعتماد کرد که در «یه حبه قند» در کنارش بودند‪.‬‬ ‫نتیج��ه هم قاب��ل توج��ه بود؛ «خس��ته نباش��ید!»‬ ‫فیلم ی گرم و صمیمی با نگاه��ی امیدوار کننده از اب درامد‬ ‫که در سینمای ای ران نمونه های زیادی ندارد‪.‬‬ ‫اگرچه دوربین «خسته نباش��ید!» که به شهرس��تان‪،‬‬ ‫روستا و قنات رفته بود‪ ،‬م ی توانست یک کشور جهان سوم ی ‬ ‫تام و تمام را پیش روی دو گردش��گر کانادای��ی بگذارد‪ ،‬اما ‬ ‫ترجیح داد مس��یر معکوس��ی را بپیماید؛ گردشگر خارجی‬ ‫ای ران و زیبای ی هایش را م ی ستاید‪ ،‬از صحب ت کردن با پیرمرد‬ ‫افتاب سوخته هفت پشت ُمقنی لذت م ی برد‪ ،‬سقر با فولکس‬ ‫استیش��ن پنجاه س��اله که زیر و زبرش تق و توق م ی کند را‬ ‫تجربه م ی داند و از اسمان پرس��تاره کویر لذت م ی برد؛ این‬ ‫ای رانی است که «خسته نباشید!» تصویر م ی کند‪.‬‬ ‫نمایش قاب های زیبا از کرمان‪ ،‬کویر‪ ،‬روس��تا و قنات‬ ‫در کنار موقعی ت ها و دیالوگ های طن��زی که در فیلمنامه‬ ‫گنجانده شده اس��ت نیز به ایجاد حس خوشایند مخاطب‪،‬‬ ‫کمک شایانی م ی کند‪ .‬تقریبا م ی توان گفت که بعید است‬ ‫حتی مخاطب سختگیر هم بتواند در مقابل طنازی بعضی‬ ‫از صحنه های «خسته نباش��ید!» چهره جدی خود را حفظ‬ ‫کند؛ مخصوصا در بخش هایی که جهانگرد کانادایی به زبان‬ ‫انگلیسی درد دل ها و مش��کالت زندگ ی اش را ب رای پیرمرد‬ ‫مقنی تعریف می ‪‎‬کن��د و او هم ُچنان همدالن��ه جوابش را‬ ‫م ی دهد که انگار نه انگار که ان گردشگر خارجی‪ ،‬فارسی بلد‬ ‫نیست و پیرمرد هم انگلیسی!‬ ‫به طور کلی م ی توان گفت در «خسته نباشید!»‪ ،‬همه‬ ‫قرار است زندگی روزمره خود را در جهت بهبود بازتعریف کنند‬ ‫و به همین دلیل است که شخصی ت های ان سعی م ی کنند‬ ‫در اوج گرفتاری‪ ،‬خوشبختی را از دل مشکالت بیرون بکشند‬ ‫و زندگی و مش��کالت محی��ط پی رامون را باز هم روی س��ر‬ ‫تماشاگر اوار نکنند‪.‬‬ ‫اگرچه م ی توان در وجه تخصصی سینمایی‪ ،‬ای راداتی‬ ‫هم ب��ه «خسته نباش��ید!» گرفت اما این فیلم به ش��هادت‬ ‫بس��یاری از بینندگان در جش��نواره فجر و اک��ران عمومی‪،‬‬ ‫مخاطب را با حال خوب از س��ینما بیرون م ی فرستد؛ حس‬ ‫و حالی ک��ه خیلی وقت اس��ت در فیلم ه��ای ای رانی کمتر‬ ‫دیده م ی ش��ود‪ .‬از این جهت به نظر م ی رس��د بتوان بعضی‬ ‫از اشکاالت «خسته نباش��ید!» را نادیده گرفت و به ان نمره‬ ‫قبولی داد‪g .‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫انتقادهایی هم در مورد شکل پرداختن به نقش زن‬ ‫در این فیلم وجود دارد ؛ ع�ده ای ان را نادیده گرفتن‬ ‫زن هم تفسیر کرده اند ‪ ،‬ش�ما با نوع نگاهی که به‬ ‫این موضوع دارید نوع پرداخت شخصی ت های زن‬ ‫داستان را در این فیلم چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫ی قابل احترام‬ ‫فیلم ‬ ‫شاهین امین (منتقد)‪:‬‬ ‫«خسته نباشید» از ان دست‬ ‫فیلم هایی است که مخاطب بعد از‬ ‫دیدنش‪ ،‬حال خوبی پیدا می کند‪.‬‬ ‫«خسته نباشید» فیلم سرحالی است و‬ ‫حس خوبی را به بیننده منتقل می کند‪.‬‬ ‫بنابراین در صورتی که مخاطب دنبال‬ ‫یک اثر دوست داشتنی باشد می تواند‬ ‫با ان ارتباط برقرار کند‪ .‬این فیلم اثری‬ ‫قابل اعتناست و فضایی متفاوت از‬ ‫فیلم های تکراری دارد‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫صنعت جهانی گردشگری و فیلم های سینمایی‬ ‫لوکیشن های پول ساز‬ ‫سیدمحمدصادق لواسانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪4‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫صنعت گردش��گری اکنون صنعتی پویا ب��ا اینده ای‬ ‫روش��ن در تمام کش��ورهای دارای جاذبه جهانگردی تلقی‬ ‫می شود و سرمایه گذاری در این حوزه در حال افزایش است‪.‬‬ ‫از همین جهت‪ ،‬جذب گردشگران خارجی به رقابتی فزاینده‬ ‫در بین نهادهای درگیر در صنعت گردشگری در کشورهای‬ ‫مختلف تبدیل ش��ده اس��ت؛ چراکه این صنعت نه تنها در‬ ‫پیش��برد اقتصاد ملی و درامدهای ارزی نق��ش دارد‪ ،‬بلکه‬ ‫صنعتی پاکیزه و عاری از الودگی و در عین حال ایجادکننده‬ ‫مشاغل جدید است‪.‬‬ ‫گردش��گری مش��روط بر اینکه برنامه ریزی صحیح و‬ ‫همه جانبه توام با اینده نگری ب رای ان تنظیم و اجرا ش��ود‪،‬‬ ‫م ی تواند به مهمترین منبع درامد ارزی کشورها بدل شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل در سال های اخیر‪ ،‬نهادهای درگیر در صنعت‬ ‫گردش��گری تالش کرده اند ب��ا بهره گی��ری از راهکارهای‬ ‫مختلف‪ ،‬جذب گردش��گر خارجی خود را گس��ترش دهند‬ ‫که یکی از این راهکارها‪ ،‬اس��تفاده از پتانس��یل فیلم های‬ ‫سینمایی و سریال های تلویزیونی است‪.‬‬ ‫طبق بررس ی‪‎‬های انجام شده از سوی اژانس تحقیقات‬ ‫تخصصی (‪ )TCI‬در بازل س��وئیس (که مرجع تحقیقات‬ ‫گردشگری و رقابت مقاصد توریستی و برنده جایزه نواوری‬ ‫«فهرس��ت تراول ست» از سوی س��ازمان توریسم جهانی‬ ‫اس��ت)‪ ،‬در س��ال ‪ ۲۰۱۲‬تصمیم گیری ‪ ۴۰‬میلیون گردشگر‬ ‫جهان در انتخاب مقصد سفرش��ان‪ ،‬تحت تاثیر تماش��ای‬ ‫فیلم‪‎‬های س��ینمایی و تلویزیونی بوده است‪ .‬ارزیاب ی‪‎‬های‬ ‫انجام شده نشان م ‬ ‫ی‪‎‬دهد که ‪ ۴۰‬میلیون گردشگر مقصد سفر‬ ‫خود را تنها بر این اساس که شاهد یک شات از ان مقصد در‬ ‫یک فیلم بوده‪‎‬اند‪ ،‬برگزیده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫گزارش این موسسه یاداور م ی ش��ود که بسته به هر‬ ‫مقصد گردشگری و می زان بازاریابی و شهرت هر مقصد‪ ،‬از‬ ‫هر صد گردشگر‪ ،‬دست کم یک تا ‪ 10‬نفر مقصد گردشگری‬ ‫خ��ود را عمدتا با اتکا ب��ه فیلم ها و با اله��ام از صحنه‪‎‬های‬ ‫سینمایی انتخاب م ی ‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫«مثل��ث» ب��ه بهانه بررس��ی پرون��ده فیل��م ای رانی‬ ‫«خسته نباشید!» که توانس��ته نگاهی به حوزه گردشگری‬ ‫س��ینمایی و معرف��ی کرم��ان‪ ،‬کلوت و‪ ...‬داش��ته باش��د‪،‬‬ ‫«گردشگری سینمایی» را در تعدادی از فیلم های شاخص‬ ‫جهان که در سال های قبل ساخته شده اند‪ ،‬مرور م ی کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫«هری پا تر» در انگلستان و اسکاتلند‬ ‫لندن یکی از سینمای ی ترین شهرهای جهان است که‬ ‫فیلم های زیادی در ان ساخته شده و از این طریق توانسته‬ ‫جاذبه های گردشگری اش را معرفی کند‪ .‬ب ر اساس اطالعات‬ ‫منتشر شده توسط موسسات تحقیقاتی‪ ،‬فیلم های نمایش‬ ‫داده شده در بریتانیا‪ ،‬س��االنه یک گردش��گر خارجی از هر‬ ‫‪۱۰‬گردشگر خارجی را جذب م ی کنند‪.‬‬ ‫اما در میان فیلم هایی که در س��ال های اخیر ساخته‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬م ی توان به برند معروف «هری پا تر» که با اکران‬ ‫جهانی و فروش باالی خود موفقیت چشمگیری را کسب‬ ‫کرد‪ ،‬اشاره کرد که موجب تبلیغات جهانی ب رای لندن شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫در سال ‪ ،۲۰۱۲‬لوکیشن های هری پا تر در صدر مقاصد‬ ‫گردشگری لندن بودند‪ .‬ایس��تگاه راه اهن «سن پانکراس»‬ ‫‪68‬‬ ‫لندن و س��الن بزرگ کلیس��ای کال��ج «کریس��ت» که از‬ ‫لوکیش��ن های هری پا تر بود‪ ،‬بیش��ترین بازدیدکننده ها را‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫همچنین مقام��ات گردش��گری بریتانیای��ی اعالم‬ ‫کرده اند که تعداد بازدیدکنندگان قصر زیبای «النویک» در‬ ‫نورثامب رلند در شمال انگلستان و محل فیلمبرداری مدرسه ‬ ‫هاگوارتز در مجموعه فیلم های «هری پا تر»‪ ،‬پس از نمایش‬ ‫فیلم اول این مجموعه‪ ،‬بیش از ‪ ۱۲۰‬درصد افزایش یافت و‬ ‫مجموعه این فیلم ب رای این محل بیش از ‪ ۹‬میلیون یورو‬ ‫درامد داشته است!‬ ‫همچنی��ن هفتمین قس��مت «هری پا ت��ر» که در‬ ‫اسکاتلند ساخته شده بود نیز توانس��ت گردشگران زیادی‬ ‫را به سوی این کشور زیبا روانه کند‪« .‬هری پا تر و هدیه های‬ ‫مرگ» در مناطق «گلنس» و «ویاداکت» و کافه ای در شهر‬ ‫«ادینبورگ» فیلمبرداری شد که پس از نمایش جهانی این‬ ‫فیلم‪ ،‬هر یک از انها به مقاصد گردشگری تبدیل شدند‪.‬‬ ‫«ارباب حلقه ها» در نیوزلند‬ ‫نیوزلن��د یک��ی از غن ی تری��ن کش��ورهای جه��ان‬ ‫از نظر داش��تن جن��گل و مناب��ع طبیعی دس��ت نخورده‬ ‫اس��ت و فیلمبرداری بخ��ش اعظم صحنه های س��ه گانه‬ ‫«ارباب حلقه ها» در این کشور‪ ،‬نقش بس زایی در معرفی این‬ ‫منابع طبیعی و جذب گردشگران به نیوزلند داشته است‪.‬‬ ‫ان طور که اعالم ش��ده‪ ،‬جنگل های بک��ر نیوزلند در‬ ‫سال های گذشته‪ ،‬پذی رای کسانی است که «ارباب حلقه ها»‬ ‫را دوست داشتند و دلشان م ی خواهد فضایی را که این فیلم‬ ‫در ان ساخته شده از نزدیک ببینند‪.‬‬ ‫«میلیونر زاغه نشین» در بمبئی هند‬ ‫هند در سال های اخیر یکی از موفق ترین کشورهای‬ ‫جهان در جذب گردش��گر بوده اس��ت‪ .‬این کشور در زمینه‬ ‫جذب گردشگر س��ینمایی توانس��ت پس از کسب جایزه‬ ‫اس��کار در بخش های مختلف از جمله بهترین فیلم بلند‪،‬‬ ‫بهترین کارگردانی‪ ،‬بهترین موس��یقی متن و کسب ده ها‬ ‫جایزه دیگر از جش��نواره های معتبر جهانی ب رای «میلیونر‬ ‫زاغه نشین» لوکیش��ن های ان را در حومه شهر بمبئی به‬ ‫جاذبه گردشگری تبدیل کند‪.‬‬ ‫«بخور‪ ،‬نیایش کن‪ ،‬عشق بورز» در اندونزی‬ ‫جزی��ره «بالی» قط��ب گردش��گری اندون��زی طی‬ ‫سال های اخیر با مشکالت زیادی در جذب گردشگر مواجه‬ ‫بوده است اما فیلمبرداری صحنه هایی از «بخور‪ ،‬نیایش کن‪،‬‬ ‫عش��ق بورز» با بازی جولیا رابرتز‪ ،‬بار دیگر گردشگران را به‬ ‫این جزیره زیبا کشاند‪.‬‬ ‫مناب��ع مختلف گ��زارش کرده اند که س��فر تفریحی‬ ‫«ریچارد گیر»‪ ،‬ستاره هالیوودی به کشور اندونزی‪ ،‬صنعت‬ ‫گردشگری این کش��ور را در مقطعی رونق داد! او چند سال‬ ‫قبل به همراه خان��واده اش به اندونزی س��فر کرد و پس از‬ ‫ان هم در س��ال ‪ 2010‬با اکران «بخور‪ ،‬نیایش کن‪ ،‬عش��ق‬ ‫بورز» صنعت گردش��گری منطقه بالی ب��ه روزهای خوب‬ ‫خود بازگشت‪.‬‬ ‫«خماری ‪ »۲‬در تایلند‬ ‫تایلند در سال های اخیر یکی از موفق ترین کشورهای‬ ‫جهان در جذب گردشگر خارجی از طرق مختلف بوده است‬ ‫اما این کش��ور تنها به منابع درامدی قبل��ی خود از محل‬ ‫گردش��گر اکتفا نکرده و گردش��گری س��ینمایی را نیز در‬ ‫دستورکار خود قرار داده است‪.‬‬ ‫سال گذش��ته و با اکران س��ینمایی «خماری ‪ »۲‬که‬ ‫بخش اعظم صحنه های ان در ش��هر بانک��وک و مناطق‬ ‫گردشگری خلیج «فوالی» و ساحل رودخانه «چائوو فرایا»‬ ‫فیلمبرداری ش��ده‪ ،‬تعداد گردش��گران این کش��ور افزایش‬ ‫چشمگیری یافته است‪.‬‬ ‫«امریکایی» در ایتالیا‬ ‫ایتالیا در سال های اخیر محل فیلمبرداری تعدادی از‬ ‫ی مشهور جهان بود که در این میان فیلم‬ ‫فیلم های سینمای ‬ ‫«امریکایی» ب��ا بازی جورج کلونی‪ ،‬هزاران گردش��گر را به‬ ‫کشور ایتالیا و به ویژه شهر کوچک «ابروتزو» در منطقه ای‬ ‫کوهستانی در نزدیکی ش��هر «رم» کش��اند که لوکیشن‬ ‫فیلمبرداری این فیلم بود‪.‬‬ ‫توجه به امر گردشگری س��ینمایی در ایتالیا در حالی‬ ‫است که این کشور به جهت جاذبه های گردشگری متنوع از‬ ‫جمله اثار تاریخی از تمدن رم باستان در شهرهای مختلف‪،‬‬ ‫به ویژه رم‪ ،‬فلوران��س و ونیز‪ ،‬یکی از کش��ورهای محبوب‬ ‫گردشگران است و ساالنه به طور متوسط می زبان ‪ ۲۰‬میلیون‬ ‫گردشگر است‪.‬‬ ‫جذب گردشگر توسط «مل گیبسون» برای ایتالیا‬ ‫در کن��ار فیلم ه��ای س��ینمایی‪ ،‬بازیگ��ران چه��ره‬ ‫س��ینمای دنیا ه��م توانس��ته اند باعث جذب گردش��گر‬ ‫خارجی به کشورهای مختلف شوند‪ .‬به عنوان مثال حضور‬ ‫«مل گیبسون» در شهر کوچک «کاالبریا» در کشور ایتالیا‬ ‫صنعت گردشگری این شهر را متحول کرده است‪.‬‬ ‫مل گیبسون قصد داشت تا یکی از قلع ه های تاریخی‬ ‫شهر کاالبریا را خریداری کرده و ساالنه چند هفته را در این‬ ‫قلعه س��پری کند‪ .‬در این راس��تا‪ ،‬ش��هردار این شهر‪ ،‬خرید‬ ‫قلع ه ای ششصد ساله که در حدود ‪ ۱۳‬هزار مترمربع مساحت‬ ‫دارد را به این بازیگر مشهور هالیوودی پیشنهاد کرده است‪.‬‬ ‫«استرالیا» در استرالیا‬ ‫سینمایی حماسی «استرالیا» با هدف افزایش حضور‬ ‫گردشگران خارجی در استرالیا با بازی نیکل کیدمن‪ ،‬بازیگر‬ ‫این توضیح ها را‬ ‫دربارهتاثیرمثبت‬ ‫لوکیشن هایسینمایی‬ ‫در جذب گردشگر‬ ‫برای کشورهای دیگر‬ ‫در حالی می خوانید‬ ‫کههرچندوقت‬ ‫خبری درباره تخریب‬ ‫لوکیشن هایاثار‬ ‫معروف در کشورمان‬ ‫به گوش می رسد‬ ‫صنع�ت س�ینما و‬ ‫صنعت گردشگری ان جا‬ ‫با هم تالقی پیدا م ی کنند‬ ‫کهلوکیشن هایفیل م های‬ ‫موفق‪ ،‬درصد قابل توجهی‬ ‫از ماجراجوی�ان را ب�رای‬ ‫دیدن محلی که داستان ها‬ ‫خاط�ره انگی�ز رخ داده‪،‬‬ ‫ب�ه اقص�ی نق�اط جهان‬ ‫م ی کشاند‬ ‫«تله گذاری» در مالزی‬ ‫«داتوک» در مالزی‬ ‫ع�لاوه ب��ر «تله گ��ذاری» به عن��وان فیلم��ی‬ ‫ موفق در ج��ذب گردش��گر به مال��زی‪ ،‬م ی ت��وان از فیلم‬ ‫س��ینمایی هندی «داتوک» با بازی ش��اهرخ خان س��تاره‬ ‫بالی��وودی هم به عن��وان یکی دیگ��ر از ان اث��اری نام برد‬ ‫که توانس��ت نظ��ر گردش��گران را به س��مت این کش��ور‬ ‫جلب کند‪.‬‬ ‫این بازیگر هندی‪ ،‬در س��ال ‪ ۲۰۰۱‬میالدی ب رای بازی‬ ‫در فیلم «داتوک» (‪ )Datuk‬به مالزی س��فر کرده بود که‬ ‫حاصل ان افزایش چش��مگیر گردش��گران این کشور بود‪.‬‬ ‫طبق امارهای ارائه شده از سوی مس��ئوالن مالزی‪ ،‬از زمان‬ ‫نمایش فیل��م «داتوک»‪ ،‬تع��داد گردش��گران مکان های‬ ‫فیلمبرداری این فیلم چند ب رابر شد‪.‬‬ ‫«والکایری» در المان‬ ‫الم��ان در س��ال های اخی��ر مح��ل فیلمب��رداری‬ ‫تع��دادی از فیلم های س��ینمای ی مش��هور جه��ان بود که‬ ‫ هالیوود و «دیزنی لند»‬ ‫اما فیلم ه��ای هالی��وودی نی��ز از ای��ن قافله عقب‬ ‫نمانده ان��د و باعث ش��ده اند ش��هر «هالی��وود» به خودی‬ ‫خود به یک��ی از پربازدیدکننده ترین نواح��ی در امریکا بدل‬ ‫شود‪ .‬گردش��گرانی که به این کشور س��فر م ی کنند‪ ،‬اغلب‬ ‫عالقه مندند به هالیوود نیز سر بزنند و بدانند این همه فیلم‬ ‫که بر پرده های س��ینما دیده اند‪ ،‬در کجا و چگونه س��اخته‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫نمونه دیگر جذب گردش��گر از طریق س��ینما‪ ،‬پارک‬ ‫«دیزن ی لند» اس��ت‪ .‬گرچه این پارک موضوعی‪ ،‬لوکیش��ن‬ ‫اصلی کارتون ها و انیمیشن هایی که در بچگی م ی دیدیم‬ ‫نیس��ت‪ ،‬اما همین ک��ه انچه ک��ودکان بر پرده س��ینما یا‬ ‫تلویزیون دیده اند حاال در دنیای واقعی ب رایش��ان س��اخته‬ ‫شده‪ ،‬خود جاذبه توریستی منحصر به فردی است که تقریبا‬ ‫همه گردش��گرانی که به امریکا م ی روند‪ ،‬سعی دارند ان را‬ ‫از دست ندهند‪.‬‬ ‫«صخره» در امریکا‬ ‫ب ر اس��اس انچه مناب��ع اینترنت��ی اع�لام کرده اند‪،‬‬ ‫صحنه های��ی از س��ینمایی اکش��ن «صخ��ره» ب��ه‬ ‫کارگردان��ی مای��کل بی��و ب��ا هنرنمایی نی��کالس کیج‬ ‫و ش��ون کان��ری در س��ال ‪ ۱۹۹۶‬در زن��دان الکات��راز‬ ‫امری��کا توانس��ته بود اف��راد زی��ادی را متوجه ای��ن زندان‬ ‫مخوف کند‪.‬‬ ‫الکاتراز ک��ه در فیلم های س��ینمایی مختلفی به ان‬ ‫پرداخته ش��ده است‪ ،‬به مدت ‪ ۲۹‬س��ال متهمان و مجرمان‬ ‫خطرناکی را در خود جای داده بود‪« .‬صخره» در این مکان‬ ‫فیلمبرداری و همین امر هم باعث ش��د ک��ه روزانه هزاران‬ ‫گردش��گر ب رای بازدید از ای��ن زندان مخوف ب��ه ان مکان‬ ‫سفر کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫در رقابت تنگاتنگ کشورهای شرق اسیا ب رای جذب‬ ‫گردشگران خارجی‪ ،‬مالزی یکی از موفق ترین کشورها بوده‬ ‫که حتی در صنعت جهانی توریسم هم ب رای خود شهرتی‬ ‫دست و پا کرده است‪.‬‬ ‫این کش��ور نیز در کنار راهکارهای خ��ود ب رای جذب‬ ‫گردش��گر‪ ،‬به معرف��ی جاذبه های��ش از طری��ق فیلم های‬ ‫س��ینمایی توجه کرده که به عنوان مث��ال م ی توان از فیلم‬ ‫«تله گذاری» نام برد‪.‬‬ ‫ان طور که مسئوالن گردشگری مالزی اعالم کرده اند‪،‬‬ ‫با اکران فیلم سینمایی «تله گذاری» که صحنه هایی از ان‬ ‫در شهر کواالالمپور‪ ،‬پایتخت مالزی با بازی شون کانری و‬ ‫کا ترین زتاجونز فیلمبرداری شده‪ ،‬گردشگران زیادی جذب‬ ‫این کشور شدند‪.‬‬ ‫در سال های گذش��ته‪ ،‬مجموعه های کره ای زیادی از‬ ‫تلویزیون کش��ورمان پخش و باعث شده مخاطبان ای رانی‪،‬‬ ‫خلق و خو‪ ،‬فرهنگ و تاریخ مردم ک��ره را به خوبی در ذهن‬ ‫ثبت کنند‪.‬‬ ‫از جمل��ه ای��ن مجموعه ه��ا‪ ،‬م ی ت��وان به س��ریال ‬ ‫مع��روف «افس��انه جومونگ» اش��اره کرد ک��ه بازیگران‬ ‫ان ه��م ب��ه ش��هرتی قابل توج��ه بی��ن ای ران ی ها دس��ت‬ ‫یافتند‪.‬‬ ‫دس��ت اندرکاران ای��ن س��ریال ع�لاوه ب��ر تولید‬ ‫ی��ک اثر هن��ری‪ ،‬اقدام ب��ه زنده ک��ردن دوب��اره تاریخ و‬ ‫فرهنگ ک��ره در ذه��ن مخاطبان خ��ود کرده ان��د‪ .‬این‬ ‫س��ریال باتوج��ه ب��ه ج��ذب مخاطب��ان در منطق��ه‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬توانس��ت نق��ش اصلی خود ک��ه جلب نظر‬ ‫گردش��گران به لوکیش��ن های زیبا و طبیع��ت کره بود‬ ‫را به خوب��ی بازی کن��د و بس��یاری را به س��مت مناطق‬ ‫یادشده بکشاند‪.‬‬ ‫البته در کنار این اثر‪« ،‬افسانه قصر» یا همان یانگوم‬ ‫نیز شرایط مشابهی را ب رای صنعت گردشگری کره جنوبی‬ ‫به دست بیاورد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اس��ترالیای ی االصل هالی��وود و کارگردانی ب��از لوهرمن در‬ ‫جاذبه های طبیعی گردش��گری این کش��ور س��اخته شد و‬ ‫در س��ال های اخیر نقش بس��زایی در جذب گردشگران به‬ ‫استرالیا داشته است‪.‬‬ ‫از این جمل��ه م ی توان ب��ه «والکایری» با ب��ازی تام کروز‬ ‫اش��اره کرد‪ .‬در این فیلم یک��ی از توطئه های ن��اکام ترور‬ ‫ادولف هیتل��ر روایت م ی ش��ود و اکران جهان��ی ان باعث‬ ‫شد هزاران گردشگر به کشور المان‪ ،‬ش��هر ب رلین‪ ،‬مناطق‬ ‫جنگلی اط��راف ان و اقامتگاه هیتلر که «اش��یانه عقاب»‬ ‫نام دارد‪ ،‬سفر کنند‪.‬‬ ‫«افسانه جومونگ» در کره جنوبی‬ ‫جاذبه های بالیوود و هالیوود در ترکیه!‬ ‫ان طور که هفته نامه س��یاحت و تجارت اعالم کرده‬ ‫اس��ت‪ ،‬در ش��رایطی که ساخته ش��دن س��ه گانه مشهور‬ ‫ هالیوودی «ارباب حلقه ها» در کش��ور نیوزلن��د و دو فیلم‬ ‫مش��هور «رمز داوینچی» و «ش��جاع دل» در اس��کاتلند‪،‬‬ ‫رشد چش��مگیر گردشگران این دو کش��ور را در پی داشته‪،‬‬ ‫مس��ئوالن صنعت گردش��گری ترکیه ب رای جذب بیش��تر‬ ‫گردش��گران هن��دی به س��ینمای این کش��ور متوس��ل‬ ‫شده اند!‬ ‫مس��ئوالن صنع��ت گردش��گری ترکیه در راس��تای‬ ‫جذب بیشتر گردشگران دومین کش��ور پرجمعیت جهان‪،‬‬ ‫از برخ��ی ش��رکت های فیلمس��ازی بالی��وود و هالیوودی‬ ‫ب رای س��اخت فیل��م در نق��اط مختلف این کش��ور دعوت‬ ‫کرده اند‪ .‬به عنوان مثال فیلم سینمایی «سقوط اسمانی»‬ ‫(‪ )2012‬از اخرین س��ری فیلم ه��ای «‪ »007‬در این کش��و‬ ‫ر ساخته شد‪g .‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ابهامدرتاییدصالحیت ها‬ ‫ورزش‬ ‫س رنوشت ساعی و دبیر‬ ‫چ ه م ی شود؟‬ ‫معادله انتخابات‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ماموریت یک ائتالف‬ ‫ایا نامزدهای نزدیک به وزارت ورزش می توانند علی ابادی و متحدانش را شکست دهند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫هفته گذشته با نهای ی شدن نام کاندیداهای انتخابات‬ ‫کمیته ملی المپیک دعوا ها میان چند جبهه شدت گرفت‪.‬‬ ‫حاال اکثر خبرگزاری ها از انتخابات پرماجرای این کمیته خبر‬ ‫م ی دهند و البته رقابت میان کاندیداها شدت گرفته است‪.‬‬ ‫ب عل ی ابادی‬ ‫ش در این انتخابات‪ ،‬به دو قط ‬ ‫نقطه اوج تن ‬ ‫و هاشم ی طبا برم ی گشت‪ .‬اتفاقات به سود هاشم ی طبا پیش‬ ‫نم ی رفت تا اینکه خبر رد صالحیت وی عصر روز دوش��نبه‬ ‫روی خروجی برخ��ی خبرگزاری ها قرار گرف��ت‪ .‬خبری که‬ ‫واکنش تند هاشم ی طبا را به همراه داشت؛ «برخ ی ها با رفتار‬ ‫کثیف به من رکب زدند‪ ،‬اما اگر روسای فدراسیون ها یا وزیر‬ ‫‪70‬‬ ‫ورزش در مورد یک کاندیدای خاص به جمع بندی برسند از‬ ‫او حمایت م ی کنم‪».‬‬ ‫مصطفی هاش��م ی طبا ابتدا هیات رس��یدگ ی کننده‬ ‫به صالحی��ت کاندیداه��ا را زیر س��وال ب��رد‪« :‬اوال هیات‬ ‫رسیدگ ی کننده ای که درست ش��ده‪ ،‬خالف اساسنامه است‪.‬‬ ‫اساس��ا این هیات صالحیت ندارد که به صالحیت کس��ی‬ ‫رس��یدگی کند‪ .‬مگر چه کاره هس��تند ک��ه بخواهند مثال‬ ‫صالحیت رئیس فدراس��یون ها یا نماینده های س��تاد کل‬ ‫نیروهای مس��لح را رس��یدگی کنند؟ ای��ن موضوع خالف‬ ‫اساسنامه است‪ ».‬وی افزود‪« :‬اقای ناطق نوری به من زنگ‬ ‫زد و گفت موضوع ش��ما (هاش��م ی طبا) مطرح شده است و‬ ‫تاکید کردند که مساله ش��ش ماه اصال در مورد من مطرح‬ ‫نیس��ت‪ .‬اما چون درویش زاده‪ ،‬نامه ای زده است که خودش‬ ‫در انتخابات ش��رکت م ی کند‪ ،‬بناب راین معرف��ی نامه من از‬ ‫طرف فدراس��یون قابل قبول نیس��ت‪ .‬این موضوع از سوی‬ ‫ناطق نوری با من مطرح شد‪ .‬باید در پ رانتز بگویم من بارها از‬ ‫افشارزاده خواسته ام یک نسخه از این نامه را به من بدهد اما‬ ‫نامه را مخفی کردند و نم ی دهند‪ .‬اینکه دیگر موضوع امنیتی‬ ‫ نیست که حساسیت خاصی داشته باشد‪ .‬اگر وی نامه ای زده‪،‬‬ ‫بهتر است ان را به بنده که نماینده فدراسیون بودم م ی دادند‬ ‫تا مطلع شوم‪».‬‬ ‫هاشم ی طبا در پاس��خ به پرسشی درباره پی ش بینی از‬ ‫وضعیت انتخابات کمیته مل��ی المپیک گفت‪« :‬ایی ن نامه‬ ‫طوری نوش��ته ش��ده که من نتوانم وارد مجمع کمیته ملی‬ ‫المپیک شوم‪ .‬کار خالف اخالقی که کرده اند این بود که به‬ ‫درویش زاده فشار اوردند تا نامه ای بنویسد و من را به عنوان‬ ‫نماینده معرفی نکند‪ .‬من اصال نم ی دانم که قرار است چگونه‬ ‫این انتخابات را برگزار کنند و در نهایت سر قرار است به چه‬ ‫انتخاباتدوقطبینیست‬ ‫گفت وگو با عل ی نژاد‪ ،‬نامزد دبیرکلی‬ ‫کمیتهملیالمپیک‬ ‫فضل اهلل باقرزاده در گفت وگو با‬ ‫مثلث‬ ‫اسامی نامزدهای انتخابات کمیته ملی المپیک‬ ‫مهلت تعیی ن ش��ده ب رای اعالم امادگ��ی کاندیداهای‬ ‫مجمع انتخاباتی کمیته ملی المپیک به پایان رس��ید و در‬ ‫مجموع ‪ ۴۱‬نفر ب رای حضور در این انتخابات ثب ت نام کردند‪.‬‬ ‫بر این اساس ‪ ۱۱‬نفر ب رای ریاست اعالم امادگی کرده اند‪.‬‬ ‫ب��ه دنب��ال تهی��ه و تصوی��ب ایی ن نام��ه انتخاباتی‬ ‫کمیته ملی المپیک توس��ط اعضای هی��ات اجرایی‪ ،‬از ‪۳۰‬‬ ‫اذرماه مهلت ثب ت نام کاندیداهای حضور در مجمع انتخاباتی‬ ‫این کمیته به صورت رسمی اغاز شد و پس از گذشت پانزده‬ ‫روز‪ ،‬شنبه هفته گذشته به پایان رسید‪.‬‬ ‫افراد زیادی ب رای گرفتن فرم ثب ت نام شرکت در مجمع‬ ‫ورزش‬ ‫ورزش و جوانان‪ ،‬که البته در گفت وگوهای خود کاندیداتوری‬ ‫وزارت ورزش و جوانان را رد م ی کند و خود را کاندیدای مستقل‬ ‫م ی داند‪ .‬اما کاندیداتوری روز اخر او هرچند با چاشنی استعفا‬ ‫از پست وزارت ی اش همراه بود‪ ،‬بیشتر شبیه چینش مهره ها‬ ‫ب رای یک نبرد تمام عیار به نظر م ی رسد‪ .‬هاشمی عالوه بر‬ ‫ریاست ب رای پس��ت دبیرکل کمیته ملی المپیک هم اعالم‬ ‫امادگی کرده است‪.‬‬ ‫رس��ول خادم‪ ،‬رئیس جدید فدراسیون کشتی و مشاور‬ ‫محمود گودرزی‪ ،‬ضلع قدرتمند دیگر ائتالف است که ب رای‬ ‫ت خزانه داری این کمیته اعالم امادگی کرده است‪ .‬محمود‬ ‫پس ‬ ‫تـو‬ ‫مش��حون‪ ،‬احمد دنیا مالی ـ در ص��ورت تایید صالحی ‬ ‫مهدی عل ی نژاد هم م ی توانند در یارکشی انتخاباتی روزهای‬ ‫ت به‬ ‫اتی به این ائتالف بپیوندند‪ .‬در مقابل اما گروهی اس�� ‬ ‫س��رکردگی محمد عل ی ابادی که ت�لاش فراوانی م ی کنند‬ ‫تا در کمیته ملی المپیک باق��ی بمانند؛ محمد عل ی ابادی‪،‬‬ ‫مهم ترین فرد این طیف است که بسیاری از مدی ران خودش‬ ‫را در این انتخابات وارد این گروه ک��رده تا با چینش اعضای‬ ‫مجمع تا جایی که م ی تواند به انتخ��اب دوباره خود کمک‬ ‫کند‪ .‬مهدی قدم��ی‪ ،‬دومین فرد این گروه اس��ت که ب رای‬ ‫پست نایب رئیسی کمیته اعالم امادگی کرده و گزینه هایی‬ ‫نظیر رحیمی ب رای دبیر کلی و کرباسیان ب رای خزانه داری هم‬ ‫در این ائتالف جای م ی گیرند‪ .‬نکته جالب توجه اینکه به رام‬ ‫افشارزاده به دلیل بازنشستگی نم ی تواند در انتخابات شرکت‬ ‫کند‪ .‬البته وقتی پای صحبت برخی از کاندیداها م ی نشینیم‬ ‫شاید در این طی ف بندی ها‪ ،‬به گروه ها ی دیگری هم برسیم‪،‬‬ ‫ولی به نظر م ی رسد در روز انتخابات و تا روز انتخابات رقابت‬ ‫اصلی انتخاباتی کمیته ملی المپیک میان همین دو طیف‬ ‫خواهد بود ؛ دو طیفی که یکی به دلیل نزدیک ی اش به وزارت‬ ‫ورزش و جوانان‪ ،‬حمایت فدراسیون ها را پشت سرش دارد و‬ ‫م ی تواند روی رای انها در روز انتخابات حساب کند و طیف‬ ‫دوم که چشم به چینش مهره هایی دارد که م ی خواهد ب رای‬ ‫روز انتخاب��ات وارد مجمع کند؛ کار شناس��ان خبره‪ ،‬نماینده‬ ‫ورزش��کاران و رای هایی از این دس��ت‪ .‬هرچند بعید به نظر‬ ‫م ی رس��د که محمد عل ی ابادی نتوانسته باش��د بخشی از‬ ‫ارای فدراسیون ها را نیز با خود همراه کند‪ .‬باید دید تا س ی ام‬ ‫دی ماه چه تغیی راتی در ترکیب این گروه ها پیش خواهد امد‬ ‫و چه کسانی به این دو گروه افزوده خواهند شد‪ .‬در حال ی که‬ ‫عل ی ابادی و همراهانش قصد دارند برنده از انتخابات بیرون‬ ‫بیایند به نظر م ی رس��د خس��روی وفا و داورزنی مدیر موفق‬ ‫فدراس��یون والیبال در جن��اح مقابل ائت�لاف قدرتمندی را‬ ‫تشکیل داده اند‪.‬‬ ‫انتخاباتی کمیته ملی المپیک اقدام کردند‪ .‬مجید شایسته‬ ‫اولین نفری بود که در نخستین روز از مهلت ثب ت نام فرم الزم‬ ‫را تحویل گرفت اما وی در نهایت در اخرین روز ثب ت نام و در‬ ‫ساعت پایانی این روز نس��بت به نهایی کردن ثب ت‪‎‬نام خود‬ ‫اقدام کرد‪.‬‬ ‫در پای��ان زمان اعالم ش��ده ‪ -۱‬س��یدمحمد پوالدگر‪،‬‬ ‫‪ -۲‬کیومرث هاشمی‪ -۳ ،‬رس��ول خادم‪ -۴،‬احمد دنیا مالی‪،‬‬ ‫‪ -۵‬افش��ین داوری‪ -۶ ،‬محس��ن رضوانی‪ -۷ ،‬محمدرضا‬ ‫داورزنی‪ -۸ ،‬مهرزاد حمیدی‪ -۹ ،‬اصغر رحیمی‪ -۱۰ ،‬محمد‬ ‫علیپور‪ -۱۱ ،‬مصطفی هاشم ی طبا‪ – ۱۲ ،‬فضل اهلل باقرزاده‪،‬‬ ‫‪ -۱۳‬محمد جعف��ر کامبوزی��ا‪ - ۱۴ ،‬جعف��ر دروی��ش زاده‪،‬‬ ‫‪ -۱۵‬محمد عل��ی ش��جاعی‪ -۱۶ ،‬لطفعل��ی پورکاظمی‪،‬‬ ‫‪ -۱۷‬کیکاووس سعیدی‪ -۱۸ ،‬احمد ناطق نوری‪ -۱۹ ،‬سردار‬ ‫محمدعلی صبور‪ -۲۰ ،‬محمدرضا پوریا‪ -۲۱ ،‬س��ی د مهدی‬ ‫ هاش��می‪ -۲۲ ،‬حس��ین رض��ازاده‪ -۲۳ ،‬علی کفاش��یان‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫کسانی صالحیت بدهند‪ .‬این طیف خود ساخته است‪».‬‬ ‫اظهارات هاشم ی طبا اما به انجا ختم م ی شود که تاکید‬ ‫م ی کند شاید بهتر است با این اوضاع اصال کاندیدا نشوم‪ .‬او‬ ‫حاال م ی خواهد به طور معن��وی از گزینه ای حمایت کند که‬ ‫مورد توجه وزارت ورزش است‪ .‬پی دا کردن این نام اما چندان کار‬ ‫سختی نیست‪ .‬ه ر چند ب رای رسیدن به این نام به چند سوال‬ ‫باید پاسخ داده شود‪ .‬تا قبل از این اگر رسانه ها بر اختالف نظر‬ ‫میان هاش��م ی طبا و علی ابادی تمرکز داش��تند‪ ،‬طی هفته‬ ‫گذشته بسیاری تحلی ل های خودشان را متوجه چند ائتالف‬ ‫مهم در انتخابات کمیته ملی المپیک کرده اند‪ .‬گویا کانون‬ ‫جنگ قدرت ب رای تصاحب کرس ی های کمیته ملی المپیک‬ ‫در جای دیگری است‪ .‬اما ترکیب کاندیداهای انتخابات کمیته‬ ‫ملی المپیک نشان م ی دهد که این بار کار پی ش بینی ب رنده ها‬ ‫کار دشواری است و خیلی مشخص نیست که کدام یک از‬ ‫این چند گروه شانس بیش��تری ب رای حضور در کمیته ملی‬ ‫المپیک دارند‪ ،‬چه همواره در انتخابات کمیته مل ی المپیک‪،‬‬ ‫دولت یک پای ماجرا بوده اس��ت‪ .‬این موضوع باعث م ی شد‬ ‫اعضای مجمع چشم به گزینه دولت داشته باشند که در این‬ ‫به همان گزینه وزارت ورزش و جوانان تغییر نام داده‬ ‫سال ها ‬ ‫است‪ .‬نکته جالب اینکه خیل ی ها بر پایه یک قانون نانوشته‪،‬‬ ‫انتظار داش��تند محمود گودرزی‪ ،‬وزیر ورزش و جوانان‪ ،‬خود ‬ ‫دس��ت به کار ش��ود و در انتخاب��ات کمیته مل��ی المپیک‬ ‫نام نویس��ی کند که البته با پایان مهلت نام نویس��ی چنین‬ ‫نشد‪ .‬گویا سیاست گودرزی این اس��ت که چندان به دنبال‬ ‫موضوعاتی ازاین دست نیست‪ .‬اما چه کسی است که نداند‬ ‫وزارت ورزش عالقه مند نیست محمد علی ابادی در کمیته‬ ‫ملی المپیک رئیس باقی بمان��د؛ حتی با وجود نبود وزیر در‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک ب ی تردید ترکیبی شکل خواهد‬ ‫گرفت که مقابل عل ی ابادی بایستد‪ .‬عده ای معتقدند در این‬ ‫انتخابات هم کفه قدرت به سمت گزینه های دولتی سنگینی‬ ‫م ی کند؛ جایی که یک معاون‪ ،‬مدیرکل و مشاور وزیر‪ ،‬ائتالف‬ ‫قدرتمندی را تشکیل داده اند که به نظر در روز های اتی‪ ،‬شاهد‬ ‫رقابت انتخاباتی انها با گروهی باش��یم ک��ه هم اکنون گرد‬ ‫شده و م ی خواهن د در‬ ‫رئیس فعلی کمیته ملی المپیک جمع ‬ ‫این نهاد باقی بمانند‪.‬‬ ‫نفر اصلی ائتالفی که به وزارت ورزش و جوانان منسوب‬ ‫شده است‪ ،‬محمود خسروی وفاست؛ فردی که در یکی‪ ،‬دو‬ ‫ماه گذشته‪ ،‬بیشترین درگیری و اختالف نظر را با رئیس فعلی‬ ‫کمیته ملی المپیک داشته و دامنه اختالفات انها از مجامع‬ ‫ورزشی به نهادهای نظارتی و قضایی کشور هم کشیده شده‬ ‫است‪ .‬رئیس فدراس��یون جانبازان و معلوالن‪ ،‬رئیس کمیته‬ ‫مل��ی پارا لمپیک و مهم ت��ر از ان‪ ،‬مع��اون ورزش همگانی‬ ‫وزارت ورزش و جوانان است که در ماه های گذشته‪ ،‬بیشترین‬ ‫انتقادات را به عملکرد عل ی ابادی داش��ته؛ از ماجرای فروش‬ ‫ساختمان گاندی کمیته تا کمک به یک موسسه مالی ب رای‬ ‫تبدیل شدن به یک بانک با بودجه ورزشی کشور؛ انتقاداتی‬ ‫که البته عل ی ابادی هنوز پاس��خ قانع کننده ای به انها نداده‬ ‫است‪ .‬ائتالف خس��روی وفا اما متش��کل از این افراد است؛‬ ‫خسروی وفا ‪ ،‬هاشمی‪ ،‬خادم و عل ی نژاد‪ .‬البته علی کفاشیان‪،‬‬ ‫ش��هریان و مش��حون را نیز م ی توان به گزینه هایی که در‬ ‫فهرس��ت وزارت ورزش قرار دارند یا به صورت تلویحی مور‬ ‫حمایت وزارتخانه هستند‪ ،‬اضافه کرد‪ .‬یکی از ضلع های این‬ ‫ائتالف کیومرث هاشمی است؛ مدیرکل حوزه وزارتی وزارت‬ ‫وزارتورزشدخالتنمی کند‬ ‫مهندس هاشم ی طبا موفق‬ ‫نش�د در انتخاب�ات کمیت�ه ملی‬ ‫المپیک ش�رکت کن�د‪ .‬او پس از‬ ‫رد صالحیت مواضع منطقی اتخاذ‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫‪ -۲۴‬محمد زارع پور‪ -۲۵ ،‬فرید هادوی‪ -۲۶ ،‬مهدی عل ی نژاد‪،‬‬ ‫‪ -۲۷‬علی م��رادی‪ -۲۸ ،‬محمد خس��روی وفا‪ -۲۹ ،‬مجید‬ ‫شایسته‪ -۳۰ ،‬سردار باران چشمه‪ -۳۱ ،‬محمدعلی رستگار‪،‬‬ ‫‪ -۳۲‬رباب ش��هریان‪ -۳۳ ،‬محم��ود مش��حون‪ -۳۴ ،‬الهه‬ ‫احمدی‪ -۳۵ ،‬ارمیان‪ -۳۶ ،‬علیرضا دبیر‪ -۳۷ ،‬به رام افشارزاده‪،‬‬ ‫‪ -۳۸‬محمد عل ی اب��ادی‪ -۳۹ ،‬مهدی قدم��ی‪ -۴۰ ،‬مهدی‬ ‫کرباسیان و ‪ -۴۱‬هادی ساعی نف راتی هستند که ب رای حضور‬ ‫در انتخابات کاندیدا شده اند‪.‬‬ ‫البته در ابتدا گفته ش��د که علیرضا دبیر نم ی تواند در‬ ‫مجمع شرکت کند‪ .‬علیرضا دبیر که عضو شورای شهر است‪،‬‬ ‫از سوی کمیسیون ورزشکاران جایگزین سوریان معرفی شد‪،‬‬ ‫اما باتوجه به اینکه این موضوع دیر اعالم شده بود‪ ،‬اعضای‬ ‫هیات اجرایی با ای��ن موضوع موافقت نک��رده بودند‪ ،‬اما در‬ ‫نهایت اعضا موافقت شان را با حضور دبیر به عنوان نماینده‬ ‫ورزش��کاران در مجمع اعالم کردند‪ .‬در حال��ی که موضوع‬ ‫تایید یا رد صالحیت دیگر نام هایی که خود را نامزد انتخابات‬ ‫کمیته ملی المپیک کرده اند به محل اعتراض برخی روسای‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫فدراسیون ها تبدیل شده این محمدعلی صبور‪ ،‬عضو ‪ 5‬نفره‬ ‫کمیته ملی المپیک اس��ت که تاکید م ی کند‪« :‬باید بگویم‬ ‫کمیته فنی ب ر اساس قانون و اختیاراتی که دارد تاکنون عمل‬ ‫کرده و از این به بعد هم ب راساس اساسنامه کار خود را پیش‬ ‫خواهد برد‪ .‬ما هی چ گاه بیشتر از اختیارات و ان چیزی که قانون‬ ‫م ی گوید عمل نخواهیم کرد و قانون فصل الخطاب ماست و‬ ‫در مجمع انتخابات المپیک هم قانون فصل الخطاب خواهد‬ ‫بود‪ .‬دعا م ی کنم تا انتخابات خوبی را در روز مجمع انتخاباتی‬ ‫کمیته ملی المپیک شاهد باش��یم‪ ».‬این عضو کمیته پنج‬ ‫نف��ره تایی د صالحی ت های نامزدهای کمیت��ه ملی المپیک‬ ‫خاطرنشان م ی کند‪« :‬همه باید دست به دست هم بدهیم تا‬ ‫انتخابات خوبی را شاهد باشیم‪ .‬در مورد اینکه گفته م ی شود‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک مهندسی شده‪ ،‬اطالعی ندارم‪.‬‬ ‫کس��انی که با مطرح کردن چنین اخباری فضا را مش��وش‬ ‫م ی کنند خودشان باید پاسخگوی این عمل خود باشند‪».‬‬ ‫اما در عین حال برخی روسای فدراسیون ها نسبت به‬ ‫تصمیمات این کمیته پنج نفره معترض هستند و احتماال در‬ ‫هفته جاری این انتقادات شدت بیشتری هم به خود م ی گیرد‪.‬‬ ‫رئیس فدراسیون ش��طرنج م ی گوید‪« :‬هیات اجرایی‬ ‫کمیته ملی المپیک چنین صالحیتی ندارد که ب رای نامزدها‬ ‫و ورود انها به مجمع کمیته ملی المپیک ش��رایط و قانون‬ ‫بگذارد‪ .‬اساسنامه کمیته ملی المپیک شرایط حضور کاندیدا‬ ‫ب رای احراز پس ت های مختلف را مشخص و هیات اجرایی با‬ ‫این ایی ن نامه عمال در اساس��نامه تداخل ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫اعتراض روسای فدراسیون ها به دو بند این ایی ن نامه است‪.‬‬ ‫ترئیسه‬ ‫یکی از انها همان موضوع شش ماه عضویت در هیا ‬ ‫یک فدراسیون است‪ .‬اقایان تفس��یر کردند که باید رئیس‬ ‫یا یک عضو هیات رئیس��ه به مجمع بیاید‪ .‬ح��اال با اضافه‬ ‫کردن بندی اعالم کرده اند که ان فرد (عضو هیات رئیس��ه)‬ ‫باید حداقل شش ماه در هیات رئیسه حضور داشته باشد‪».‬‬ ‫کامبوزیا ادامه م ی دهد‪« :‬به طور مثال همین امروز یک‬ ‫رئیس فدراسیون با رای مجمع عمومی فدراسیون انتخاب‬ ‫م ی شود و پس از ان اعضای هیات رئیسه خود را هم معرفی‬ ‫م ی کند‪ .‬در روز برگزاری انتخابات رئیس فدراسیون مذکور در‬ ‫ای ران حضور ندارد‪ .‬ایا ان فدراسیون حق حضور و داشتن یک‬ ‫نماینده در انتخابات را ندارد؟ اعتراض دیگر ما به جایی است‬ ‫که پنج نفر را مش��خص کرده اند که صالحیت کاندیداها را‬ ‫احراز کنند‪ .‬هیات اجرایی چنین حقی ندارد‪ ».‬کامبوزیا گفت‪:‬‬ ‫«مگر هیات اجرایی در چه جایگاهی نشسته که یک رئیس‬ ‫فدراس��یون را تایید صالحیت کند؟ اقای��ان در کار دبیرکل‬ ‫دخالت کرده اند‪ .‬تمامی ام��ور برگ��زاری انتخابات ب ر عهده‬ ‫دبیرکل است و ما اصال بحث احراز صالحیت نداریم‪ .‬دبیرکل‬ ‫باید اسناد و مدارک را بررسی کند‪ .‬هیات اجرایی حالتی مانند‬ ‫ش��ورای نگهبان ب رای خود ایجاد کرده است‪ .‬این کار اصال‬ ‫معنی ندارد و چنین اجازه ای هم ندارند‪».‬‬ ‫وی در پاسخ به این سوال که قبول دارید با اعتراض به‬ ‫بند اولی که اعالم کردید‪ ،‬از هاش��م ی طبا حمایت م ی کنید‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬نمون��ه بارز دیگر امیر خادم اس��ت ک��ه م ی خواهد‬ ‫کاندیدا ش��ود‪ .‬س��جادی هم قص��د کاندیدات��وری دارد‪ .‬ایا‬ ‫هاش��م ی طبا حق ندارد کاندیدا شود؟ س��والم این است که‬ ‫ایا غفوری فرد باتوجه س��ابقه ای که دارد‪ ،‬حق کاندیدا شدن‬ ‫ندارد؟ اقای��ان این بن��د را اورده اند که امثال ای��ن نف رات در‬ ‫انتخابات حضور پیدا نکند‪ ».‬مخالفان این کمیته پنج نفره‬ ‫اعتقاد دارند هیات اجرایی کمیت��ه ملی المپیک صالحیت‬ ‫رسیدگی به مساله انتخابات و موضوع تایید یا رد صالحیت‬ ‫نامزدها را ندارد چرا که یک سال و سه ماه است که دوره انها‬ ‫به اتمام رسیده اس��ت‪ .‬در س��وی مقابل کمیته پنج نفره و‬ ‫در واقع همراهان محمد عل ی ابادی که روزهای پرفش��اری‬ ‫را تحمل م ی کنند با نش��ان دادن کمتری��ن واکنش ممکن‬ ‫س��عی دارند از بحران تصمیماتی که خود اتخ��اذ کرده اند‬ ‫عبور کنند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪72‬‬ ‫انتخابات‬ ‫دوقطبی نیست‬ ‫گفت وگو با علی نژاد نامزد دبیرکلی‬ ‫کمیتهملیالمپیک‬ ‫‪2‬‬ ‫دکتر عل ی نژاد درباره انتخابات کمیته ملی المپیک‬ ‫و ترکیب ائتالف ها به س�واالت مثلث پاسخ م ی گوید‪.‬‬ ‫متن این گفت وگو را م ی خوانید‪.‬‬ ‫اقای عل ی نژاد! عده ای معتقدند در انتخابات کمیته‬ ‫ملی المپیک اقایان خس�روی وفا و عل ی ابادی دو‬ ‫قطب اصلی هستند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬به ه ر حال در هر انتخاباتی این گمان هزن ی ها وجود‬ ‫دارد‪ .‬گمان هزن ی ها انقدر رشد کرده که در نهایت این شایعه قوت‬ ‫گرفته‪ ،‬اما من نظر دیگری دارم‪ .‬دو سوم از اعضای مجمع این بار‬ ‫تصمیم گرفته اند که در این انتخابات شرکت کنند‪ .‬به نظرم یک‬ ‫نوع تکثرگرایی به وجود امده و اعضای مجمع هم این فضا را به‬ ‫وجود اورده اند‪ .‬اتفاق خوبی هم هست‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید ای�ن دو قطب در ادامه هم ش�کل‬ ‫نم ی گیرد؟‬ ‫‪ l‬تا همین لحظه ای که من با شما صحبت م ی کنم‬ ‫باید بگویم انتخابات کمیته ملی المپیک دو قطبی نیست‪.‬‬ ‫یک نکته وجود دارد؛ شاید در فاصله چند روز مانده به انتخابات‬ ‫یک سری از گروه ها به یکدیگر نزدیک شوند و تشکیل ائتالف‬ ‫بدهند‪ ،‬اما تاکنون هی��چ گروهی اقدام به تش��کیل ائتالف‬ ‫نکرده است‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬خب کمی زود است‪.‬‬ ‫ب�ه نظ�ر ش�ما وزارت ورزش در ای�ن انتخاب�ات‬ ‫نم ی خواهد دخالت کند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬وزارت ورزش ن��ه قبل از ثب ت ن��ام و نه بعد از‬ ‫ان هی چ گونه دخالتی در این انتخابات نداش��ته است‪ .‬وقتی‬ ‫خود اقای وزیر ثب ت نام نکرده‪ ،‬خب خیلی از مس��ائل روشن‬ ‫م ی شود‪ .‬اقای گودرزی نه خودش کاندیدا شد و نه به کسی‬ ‫گفته برو و کاندیدا شو‪ .‬این موضوع مهمی است‪ .‬در انتخابات‬ ‫فدراس��یون ها هم این ب ی طرفی وزارت ورزش کامال روشن‬ ‫است‪ .‬در واقع مجموع عملکرد وزارت ورزش در همین یکی‪،‬‬ ‫دو ماه اخیر نشان م ی دهد که وزارت ورزش به دنبال فضایی‬ ‫است که ادم های شایسته فدراسیون ها را اداره کنند‪ .‬بدیهی‬ ‫است در مورد کمیته ملی المپیک هم چنین فضایی باید به‬ ‫وجود بیاید‪ .‬چون وزارت ورزش اساسا به دنبال فضایی است که‬ ‫کاندیداها بتوانند ازادانه در ان رقابت کنند‪ .‬به جرات م ی توان‬ ‫گفت دغدغه اقای وزیر برگزاری انتخاباتی است که تاکنون‬ ‫وزارت ورزش‬ ‫دخالت نمی کند‬ ‫فضل اهلل باقرزاده در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫فضل اهلل باقرزاده‪ ،‬رئیس فدراسیون شمشیربازی‬ ‫که در انتخابات کمیته ملی المپیک خود را نامزد ریاست‬ ‫این کمیته کرده‪ ،‬درباره ترکیب ائتالف ها و اتفاقاتی که‬ ‫ممکن اس�ت طی هفته های این�ده رخ دهد حرف های‬ ‫جالبی را مطرح م ی کند‪ .‬مت�ن گفت وگوی مثلث با وی‬ ‫را م ی خوانید‪.‬‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک وارد مرحله حساسی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬همانطور که م ی دانید حرف و حدیث هایی درباره‬ ‫ایی ن نامه انتخابات کمیته ملی المپیک پیش امد که باعث‬ ‫شد خیل ی ها نس��بت به تصمیمات هیات اجرایی معترض‬ ‫باش��ند‪ .‬در همین حال بحث به تعویق افتادن انتخابات این‬ ‫کمیته نیز مورد انتقاد خیل ی ها قرار گرفت‪ .‬انتخابات ب ی دلیل‬ ‫لو نیم به تاخیر افتاد‪ .‬در حالی که بالفاصله بعد از‬ ‫یک س��ا ‬ ‫المپیک باید انتخاب��ات این کمیته برگزار م ی ش��د اما خب‬ ‫این اتفاق رخ ن��داد‪ .‬همه ما هم م ی دانیم که چ��را‪ .‬نیازی به‬ ‫توضیح نیست‪.‬‬ ‫اما چرا هیات اجرایی کمیته ملی المپیک از حضور‬ ‫برخی مدیران همچون اقای مهندس هاشم ی طبا‬ ‫از شرکت در انتخابات ممانعت به عمل اورد؟‬ ‫‪ l‬کار درستی نبود‪ .‬البته خبر دارم که کفاشیان به این‬ ‫جلسه نرفت‪ ،‬همی ن طور اقایان خسروی وفا و مشحون‪ .‬دست‬ ‫یک عده از مدی ران دلسوز بسته شد؛ مدی رانی که م ی توانستند‬ ‫بیایند و خدمت کنند‪ .‬هیات اجرایی تصمیم درستی نگرفت‪.‬‬ ‫نباید طوری عمل م ی کرد که فضای رقابت محدود شود‪ .‬با‬ ‫تصمیماتی که این هیات اتخاذ کرد عده ای موفق نش��دند‬ ‫در انتخابات کمیته ملی المپیک شرکت کنند و این حرکت‬ ‫خوبی نبود‪ ،‬حتی شائب ه ب رانگیز بود‪ ،‬اینکه اقایان عالقه مند‬ ‫بودند انتخابات این کمیته از قبل مهندسی شود‪.‬‬ ‫اما به نظر م ی رسد وزارت ورزش سیاستی عکس‬ ‫انچه در کمیته م ی گذرد اتخاذ کرده است‪.‬‬ ‫‪ l‬مساله همی ن جاست‪ .‬وزارت ورزش تصمیم بجایی‬ ‫گرفت‪ .‬وزارت ورزش نم ی خ واهد در انتخابات دخالت کند‪ .‬یعنی‬ ‫کاری که خود کمیته نکرد وزارت ورزش به نحو شایس��ته ای‬ ‫سابقه نداشته است‪ ،‬انتخاباتی که روس��ای فدراسیون ها در‬ ‫قی دو بند رای دادن به گزینه ای خاص نباشند‪.‬‬ ‫اما نزاع می�ان عل ی ابادی و خس�روی وفا خیل ی ها‬ ‫را متقاع�د کرده ک�ه ائتالف ها بین ای�ن دو جبهه‬ ‫تقسیم م ی شود؟‬ ‫‪ l‬من با هر دو طرف این نزاع رابطه دوستانه ای دارم‪ .‬قبال‬ ‫هم گفته ام که من کاندیدای مستقل هستم اما در نهایت در‬ ‫روزهای پایانی قطعا به سمت ائتالفی خواهم رفت که منافع و‬ ‫پیشرفت ورزش کشور را بیشتر تامین کند‪.‬‬ ‫نم ی توانی�د بگویی�د ک�دام ائتالف و ب�ه نفع چه‬ ‫گزینه ای؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬هنوز به طور ش��فاف نم ی توان��م در این مورد‬ ‫اظهارنظرکنم‪ .‬باید ببینم کدام گروه ب رنده شدنش بیشتر به نفع‬ ‫ورزش کشور خواهد بود‪ .‬به هر حال ‪ 30‬دی ماه گروهی انتخاب‬ ‫خواهد شد که قرار است تا چهار سال ورزش کشور را اداره کند‪.‬‬ ‫باید سعی کنیم گروه شایس��ته ای را انتخاب کنیم تا ثمرات‬ ‫حضورشان در حوزه تصمیم گیری را در سال های اتی ببینیم‪.‬‬ ‫تنها چیزی که به نظرم باید مورد توجه قرار بگیرد این است که‬ ‫گروهی باید در انتخابات کمیته ملی المپیک ب رنده شود که با‬ ‫وزارت ورزش و ج وانان همسو و هماهنگ حرکت کند‪ .‬ما کمیته‬ ‫ملی المپیکی م ی خواهیم که با وزارت ورزش هماهنگ باشد‪،‬‬ ‫نه اینکه در مقابل این وزارتخانه بایستد‪.‬‬ ‫پی ش بینی ش�ما در مورد این انتخابات چیست؛‬ ‫خسروی وفا یا عل ی ابادی؟ کدام یک برنده خواهد‬ ‫شد؟‬ ‫اما این را هم نم ی توان انکار کرد که وزارت ورزش‬ ‫عالقه مند نیست که عل ی ابادی و همراهانش در‬ ‫کمیته بمانند‪.‬‬ ‫‪ l‬تا جایی که من خبر دارم وزارت ورزش نه به دنبال‬ ‫قدرت بخشیدن به ائتالفی اس��ت و نه قصد دارد از گزینه ای‬ ‫حمایت کند‪ .‬در فرصت باقیمانده تا برگزاری انتخابات کمیته‬ ‫ملی المپیک به نظرم ارایش ائتالف ها و می زان قدرت ش��ان‬ ‫به طور مرتب تغییر خواهد کرد‪ .‬یک واقعی��ت وجود دارد؛ از‬ ‫حاال نم ی توان گفت چه کس��ی یا کدام ائتالف ب رنده خواهد‬ ‫شد‪ ،‬اگرنه من دیوانه نیستم که ب رای ریاست ثب ت نام کرده ام‪.‬‬ ‫خیل ی ها از دو قطب خسروی وفا و عل ی ابادی نام‬ ‫م ی برند‪ .‬نظر شما در این مورد چیست؟‬ ‫‪ l‬من اعتقادی ن��دارم که دو قطب خس��روی وفا و‬ ‫عل ی ابادی رقبای اصلی این انتخابات هستند‪ .‬به نظرم سه‬ ‫یا چهار قطب وجود دارد‪ .‬فدراسیون ها در حال نف س کشیدن‬ ‫هس��تند‪ .‬از ‪ 63‬فدراس��یون حاضر در مجمع ‪ 36‬رئیس خود‬ ‫را کاندیدا کرده اند‪ .‬بناب راین ش��ک نکنید که قدرت در دست‬ ‫فدراسیون ها خواهد بود و فردی ب رنده م ی شود که فدراسیون ها‬ ‫با او همراه شوند‪ .‬از طرفی جذب دیگر ارا نیزکار دشواری است‪.‬‬ ‫دوره ای که شما به قهرمان المپیک م ی گفتید به فالن گزینه‬ ‫‪ l‬معتق��دم موض��وع عدم دخال��ت وزارت ورزش در‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک امر بس��یار مه��م و در عین‬ ‫حال ارزش��مندی بود‪ .‬اتخاذ این سیاست درست از سوی وزیر‬ ‫ورزش باعث ش��د تا فضای انتخابات کامال رقابتی ش��ود و‬ ‫هر کسی که فکر م ی کند م ی تواند در این کمیته مفید واقع‬ ‫شود ثبت نام کرد‪.‬‬ ‫اما بعض�ی از مدیران ه�م موفق نش�دند در این‬ ‫انتخابات حضور پیدا کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬اتفاقا قصد داشتم به این نکته هم اشاره کنم‪ .‬مساله‬ ‫این است که به دلیل اقدامات ناصوابی که هیات اجرایی در مورد‬ ‫نوشتن ایی ن نامه انتخابات مرتکب شد نوعی مخالف خ وانی در‬ ‫میان روسای فدراسیون ها شکل گرفت‪ .‬در واقع ممانعت هیات‬ ‫اجرایی از حضور بعضی از مدی ران در این انتخابات باعث شد تا‬ ‫روسای فدراسیون ها بیش از پیش احساس کنند که این اوضاع‬ ‫باید عوض شود‪ .‬ثب ت نام این همه کاندیدا نشان داد که دوستان‬ ‫بنده سخت به دنبال این هستند که وضع موجود در کمیته ملی‬ ‫المپیک را تغییر بدهند‪.‬‬ ‫نگاه شما چیست؟‬ ‫‪ l‬نگاه من به ادم هایی که در حال فعالیت هستند یا‬ ‫قرار است به این کمیته بیایند نه صفر است نه صد‪ .‬حتما به‬ ‫بعضی از این اقایانی که همین االن مشغول فعالیت هستند‬ ‫رای خواهم داد‪ ،‬همچنان که به طور حت��م به بعض ی ها رای‬ ‫نم ی دهم اما از این بابت اطمینان دارم ک��ه ما نیازمند ایجاد‬ ‫رای بده یا به فالن گزینه رای نده‪ ،‬پایان یافته است‪.‬‬ ‫م ی خواهید بگویید دو قطب اصلی این انتخابات‬ ‫خسروی وفا و عل ی ابادی نیستند؟‬ ‫‪ l‬من این طور فکر نم ی کنم‪ .‬فدراسیون ها دیگر از‬ ‫این نزاع ها خسته ش��ده اند‪ .‬از این دعواها سودی عاید ورزش‬ ‫کش��ور نخواهد ش��د‪ .‬فدراس��یون ها حاال نگران بازی های‬ ‫مهم اینده شان هستند‪ .‬به مسابقات اسیایی فکر م ی کنند‪.‬‬ ‫به اینکه رقبای��ی چون کره جنوبی و چی��ن را چگونه باید به‬ ‫زیر بکشند‪ .‬دغدغه فدراسیون ها پیشرفت در فضایی بدون‬ ‫جنجال است‪ .‬در طول یک سالی که میان این دوستان دعوا‬ ‫بوده است‪ ،‬ایا جز این بوده که به ورزش کشور خسارت خورده؟‬ ‫ایا جز این بوده که در میان چنین دعواهایی ورزش همیشه‬ ‫قربانی م ی شود؟‬ ‫پی ش بینی شما چیست؟‬ ‫‪ l‬من اهل پی ش بینی نیستم‪ .‬اما م ی خواهم بگویم‬ ‫شرایط خوبی وجود دارد‪ .‬شرایطی که باعث شده من و امثال‬ ‫من برویم ثب ت نام کنیم و امیدوار باشیم که اصالحات خوبی‬ ‫را در ورزش کشور ایجاد کنیم‪.‬‬ ‫رابطه ش�ما با وزارت ورزش و ش�خص اقای وزیر‬ ‫چگونه است؟‬ ‫‪ l‬ش��ناخت من از اقای دکتر گودرزی این است که‬ ‫او در انتخابات کمیته ب��ه هی چ وجه دخالت نخواهد کرد‪ .‬من‬ ‫سال های سال معاون دکتر گودرزی بودم‪ .‬او نه خودش ثب ت نام‬ ‫کرد و نه طبق روال دوره های گذش��ته عمل خواهد کرد‪ .‬در‬ ‫دوره های قبل به هر حال توصی ه ها و گاهی دستورهایی در‬ ‫کار بود‪ ،‬اما این بار دکتر گودرزی این رویه را عوض کرده است‪.‬‬ ‫ایا شما گزینه وزارت ورزش هستید؟‬ ‫‪ l‬شاید عده ای بخواهند حمایت وزارت ورزش را به‬ ‫نفع خودشان مصادره کنند اما تا جایی که من سیاست دکتر‬ ‫گودرزی را م ی شناس��م اجازه نم ی دهد چنین فضایی ایجاد‬ ‫‪ l‬به نظ��رم ائتالف ها از اوایل همین هفته ش��کل‬ ‫جدی تری به خود م ی گیرد و در فاصله چند روز مانده به انتخابات‬ ‫الب ی ها به شدت فعال خواهد شد‪ .‬تجربه نشان داده که شب‬ ‫انتخابات هم ممکن است سرنوش��ت تغییر کند و خیلی از‬ ‫معادالت به هم بخورد‪.‬‬ ‫این ام�کان وجود دارد که ش�ب انتخاب�ات وزارت‬ ‫ورزش دستور تازه ای ب رای فدراسیون ها صادر کند؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬من چنین اعتق��ادی ن��دارم‪ .‬وزارت ورزش اگر‬ ‫به دنبال این موضوع بود اساسا کار را از همین ابتدا طور دیگری‬ ‫پیش م ی ب��رد اما منظور من این اس��ت که الب ی ها تا ش��ب‬ ‫انتخابات ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫نظر ش�ما در مورد واکنش س�ازمان بازرس�ی کل‬ ‫کشور در مورد منع حضور بازنشسته ها و اعضای‬ ‫شاغل در شورای ش�هر در انتخابات کمیته ملی‬ ‫المپیک چیست؟‬ ‫‪ l‬سازمان بازرسی کارش را به درستی انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫طبق قانون هشدار م ی دهد و ما هم موظف هستیم از قانون‬ ‫تبعیت کنیم اما به طور کلی من این موضوع را قبول ندارم‪.‬‬ ‫مخالف ان هس��تم‪ .‬فکر م ی کن��م وزارت ورزش و مجلس‬ ‫شورای اسالمی به طور مشترک م ی توانند این مساله را حل‬ ‫کنند و این قان��ون را اصالح یا تغییر بدهن��د‪ .‬در این صورت‬ ‫م ی توانیم امیدوار باشیم که مدی ران با سابقه ما که م ی توانند‬ ‫به ورزش کشور خدمت کنند وارد میدان رقابت شوند و ورزش‬ ‫کش��ور از تجربه این عزیزان بهره مند شود‪ .‬در واقع همکاری‬ ‫مشترک میان وزارت ورزش و مجلس شورای اسالمی به این‬ ‫نقطه برس��د که کمیته ملی المپیک به سازمانی مردم نهاد‬ ‫تبدیل شود‪g .‬‬ ‫شود‪ .‬اگر خود وزیر وارد انتخابات م ی شد‪ ،‬قطعا رئیس کمیته‬ ‫ملی المپیک م ی ش��د اما این کار صورت نگرفت تا روسای‬ ‫فدراسیون ها خودشان تصمیم نهایی را بگی رند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫انجامش داد و فضایی ایجاد کرد که اعضای مجمع مستقل‬ ‫عمل کنند‪ .‬شاید به همین دلیل است که این بار ما در انتخابات‬ ‫با این همه کاندیدا روبه رو هستیم‪ .‬در دوره های قبل این اتفاق رخ‬ ‫یداد‪ .‬وزارت ورزش روی یک گزینه تمرکز م ی کرد و ان گزینه‬ ‫نم ‬ ‫رئیس م ی شد‪ .‬به همین سادگی‪ .‬اما به نظرم این بار قرار است‬ ‫دموکراتی ک ترین انتخابات کمیته ملی المپیک برگزار شود‪.‬‬ ‫یدانند که م ی توانند مستقل رای بدهند‪ .‬به‬ ‫فدراسیون ی ها حاال م ‬ ‫عبارتی تیغ روی گردن کسی نیست‪ .‬سیاست وزارت ورزش این‬ ‫است که در این انتخابات دخالت نکند و همین موضوع فرصت‬ ‫را ب رای ایجاد فضای رقابتی مهیا کرده است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما چرا خیل ی ها برای ثب ت نام پیشقدم‬ ‫شدند؟‬ ‫ائتالف ها از چه زمانی شکل م ی گیرد؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬من ب��از هم بای��د تاکی��د کن��م که ب��ه جریان‬ ‫دو قطب ی ش��دن انتخابات کمیته ملی المپیک چندان قائل‬ ‫نیس��تم‪ .‬اتفاقاتی که بین خس��روی وفا و عل ی ابادی رخ داده‬ ‫در جای دیگری بوده و به من ارتباطی ندارد‪ .‬مس��ائلی است‬ ‫که بین خودشان مطرح است و درست هم نیست که من به‬ ‫ان ورود کنم اما در انتخابات کمیته ملی المپیک این قدرت‬ ‫ائتالف هاس��ت که ب رنده نهایی را مش��خص م ی کند نه نام‬ ‫یکی‪ ،‬دو نف ر‪.‬‬ ‫تغیی راتی جدی در هیات اجرایی کمیته ملی المپیک هستیم‪.‬‬ ‫شما چه برنام ه ای دارید؟ م ی خواهید چه کنید؟‬ ‫‪ l‬من م ی خواه��م ورزش را از نزاع های ب ی مورد دور‬ ‫کنم‪ .‬این مش��کالت را حل کنم‪ 25 .‬سال اس��ت که با دکتر‬ ‫گودرزی رفاقت دارم اما مطمئن باش��ید نه من فردی هستم‬ ‫که از این رابطه بخواهم به نفع خودم بهره ببرم نه اقای وزیر‬ ‫فردی است که به کسی باج بدهد‪ .‬او اصولی دارد که هرگز از‬ ‫ان عقب نشینی نم ی کند‪ .‬در واقع دوست بودن با اقای وزیر در‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک امتیازی محسوب نم ی شود‪.‬‬ ‫وزارت ورزش البته در انتخابات فدراس��یون ها نیز نشان داده‬ ‫که نقش بیطرف را برگزیده است‪ .‬شما به مجمع فدراسیون ها‬ ‫نگاه کنید‪ .‬اکثرشان دو مرحله ای شده است‪ .‬این یعنی وزارت‬ ‫ورزش حتی در انتخابات فدراسیون ها هم هرگز دخالت نکرده‬ ‫و سیاستش این نیست‪.‬‬ ‫ایا ش�انس باالیی داری�د که رئی�س کمیته ملی‬ ‫المپیک شوید؟‬ ‫‪ l‬من دارم تالش م ی کنم‪ .‬ام��ا همه چیز به مجمع‬ ‫بس��تگی دارد‪ .‬با این حال اگر دکتر گ��ودرزی همین االن به‬ ‫من بگوید به نفع فالن گزینه کنار بکش‪ ،‬ش��ک نکنید که‬ ‫تعلل نم ی کنم‪.‬‬ ‫ام�ا ش�ما گفتی�د وزی�ر ورزش هرگ�ز توصیه یا‬ ‫دس�توری در مورد انتخابات کمیته ملی المپیک‬ ‫صادر نخواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬او قطعا چنین خواسته ای از هیچ یک از روسای‬ ‫فدراسیون ها نخواهد داشت اما من معتقدم که این تیم حاکم‬ ‫بر کمیته ملی المپیک باید بروند و تیم جدیدی جانشینش‬ ‫شود‪ .‬من هم به طور حتم به سمت ائتالفی خواهم رفت که در‬ ‫تعامل صد در صدی با وزارت ورزش است‪g .‬‬ ‫‪73‬‬ ‫یک جشنواره مردمی‬ ‫جشنواره عمار افتتاح شد‬ ‫دیـــدار‬ ‫جمعه ‪ 13‬دی ماه در س��اعت ‪ 18‬ب��ا حضور حجت اهلل‬ ‫ایوبی (رئیس سازمان س��ینمایی)‪ ،‬حبیب ایل بیگی (مدیر‬ ‫بزاده (دبیر‬ ‫س��ابق روابط عمومی حوزه هن��ری)‪ ،‬نادر طال�� ‬ ‫چهارمین جشنواره مردمی فیلم عمار)‪ ،‬وحید جلیلی‪ ،‬محمد‬ ‫احس��انی (معاون اثار سینمایی و س��معی بصری سازمان‬ ‫سینمایی)‪ ،‬محمدرضا عباسیان‪ ،‬احمد شاکری‪ ،‬محمدباقر‬ ‫قهرمانی‪ ،‬شفی ع اقامحمدیان‪ ،‬سلیم غفوری‪ ،‬ناص ر هاش مزاده‪،‬‬ ‫محمدتقی فهیم‪ ،‬محمدرسول صادقی و جمعی از خانواده‬ ‫محترم شهدا در س��ینما فلس��طین ته ران چهارمین دوره‬ ‫ی عمار‪،‬‬ ‫جشنواره فیلم های مردم ‬ ‫اغاز ب��ه کار کرد‪ .‬این جش��نواره‬ ‫تفاوتش با س��ایر جش��نواره ها را‬ ‫بر قس��مت دوم نامش م ی داند‬ ‫و اعتق��اد دارد ک��ه م ی خواه��د‬ ‫فاصله ها را بشکند و جشنواره ای‬ ‫را برگزار کند که ب��ا مردم ارتباط‬ ‫ایجاد کند‪ .‬همان ط��ور که نادر‬ ‫طالب زاده‪ ،‬دبیر این جشنواره در‬ ‫مراس��م افتتاحیه چارچوب کلی‬ ‫جش��نواره را این گون��ه توصیف‬ ‫ک��رد‪« :‬از حضور مدی ران ارش��د‬ ‫س��ینمایی در این مراسم تشکر‬ ‫م ی کنم‪ .‬باید خدا را ش��کر کنیم‬ ‫ک��ه جش��نواره عمار تاس��یس‬ ‫ش��د و از این رو که به وجود این‬ ‫جشنواره به صورت بالفطره نیاز‬ ‫بود‪ ،‬این جش��نواره به وجود امد‪.‬‬ ‫همه جش��نواره ها جایگاه خود را‬ ‫دارند و جشنواره عمار به انقالب اسالمی باز م ی گردد و بحث‬ ‫اصلی و موجودیت این جش��نواره موضوع انقالب اس�لامی‬ ‫است‪ .‬هنرجویانی که افق انها جشنواره عمار است‪ ،‬کسانی‬ ‫هستند که دغدغه انها بالفطره انقالب اسالمی است‪ .‬انچه‬ ‫در دانشگاه ها تاسیس م ی شود خوب اس��ت و جایگاه خود‬ ‫را دارد اما جش��نواره عمار در س��ال های پیش کالس های‬ ‫مستندسازی تشکیل داد که این کار اثار خوبی را در بر داشت‬ ‫و کسانی که از ان کالس ها فارغ شدند‪ ،‬امروز به فیلم های‬ ‫پنجم و ششم رسیده اند و الگویی هستند ب رای افراد دیگر‪ .‬در‬ ‫این حوزه افراد با استعدادی هس��تند‪ .‬ما فیلمساز پرفروشی‬ ‫داریم که فرصت نکرد حتی در یک کالس دانشگاهی شرکت‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪74‬‬ ‫کند‪ .‬ما باید گروه فیلمسازان حزب اللهی که محورشان حفظ‬ ‫انقالب است را رش��د بدهیم و بهترین کارگردان ها و اساتید‬ ‫ب رای انها کالس های ام��وزش بگذارند‪ .‬یکی از نکات مهم‬ ‫این جشنواره این اس��ت که در همه نقاط ای ران در شهرها و‬ ‫روس��تاها برگزار م ی ش��ود و این ارتقای فرهنگ فیلم دیدن‬ ‫را در همه جای ای ران ب��ه وجود م ی اورد‪ .‬حت��ی در خیلی از‬ ‫روس��تاها که امکان فیلم دیدن نداشتند این امکان به وجود‬ ‫امد» حجت اهلل ایوبی‪ ،‬رئیس سازمان سینمایی هم حمایت‬ ‫از این جشنواره را واجب دانست‪« :‬سینمای انقالبی‪ ،‬دینی و‬ ‫دفاع مقدس‪ ،‬حرف اصلی و راه مردم ی ش��دن سینمای ای ران‬ ‫است‪ .‬سینمای انقالب سینمایی است که همواره مردم ای ران‬ ‫به جهان خسته از مدرنیته و خسته از مادیت وحشی معرفی‬ ‫م ی کند‪ .‬امیدوارم این جشنواره تقویت کننده سینمای دینی‬ ‫و انقالبی باش��د‪ .‬یکی از خدمات این دس��ت از جشنواره ها‬ ‫بردن سینما به دل جامعه و اشتی مردم با سینما و فرهنگ‬ ‫فیلم دیدن و فرهنگ نقد و بررسی کردن است‪».‬‬ ‫در مراس��م افتتاحیه جش��نواره عمار طبق رسمی از‬ ‫پیشکسوتان انقالب تقدیر م ی شود که در این دوره از مرحوم‬ ‫امیرحس��ین فردی که طبق گفته مجری نقش پدری ب رای‬ ‫ادبیات انقالب داش��ته قدردانی شد‪ .‬س��پس کلیپی درباره‬ ‫مرحوم امیرحس��ین فردی پخش شد و س��پس از خانواده‬ ‫شهید بخشی دعوت شد تا ب رای تقدیر روی صحنه بیایند‪.‬‬ ‫همچنین به خاطر پوش��ش جنگ ‪ 33‬روزه لبنان‪ ،‬جنگ ‪22‬‬ ‫روزه غزه و حمای��ت مردانه از فضای مقاوم��ت در منطقه از‬ ‫ش��بکه المنار لبنان تقدیر به عمل امد و مراسم افتتاحیه با ‬ ‫ترانه «گزینه های روی میز» حامد زمانی به انتها رسید‪».‬‬ ‫نحوه اکران جشنواره عمار‬ ‫نحوه اکران فیلم در جشنواره عمار با شعار مردم ی بودن‬ ‫ان بس��یار همخوانی دارد‪ ،‬این جشنواره س��عی دارد از تمام‬ ‫پتانسیل موجود ب رای نمایش فیلم استفاده کند‪ ،‬فیلم های‬ ‫عمار در ارایش��گاه ها‪ ،‬ندامتگاه ه��ا‪ ،‬م��دارس‪ ،‬خوابگاه ها‪،‬‬ ‫کانون های پ��رورش فکری‪ ،‬هیات های خانگ��ی و‪ ...‬اکران‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫نمایش این فیلم ها از مسجد و خانه ای که عده ای دور‬ ‫هم م ی نشینند گرفته تا یک سالن ‪ 300‬نفری در یک سینما‬ ‫وجود داش��ته است‪ .‬برخالف اکثر جش��نواره های سینمایی‬ ‫در جهان که دارای محدوده جغ رافیایی مش��خص هستند‪،‬‬ ‫جش��نواره عمار خود را به ش��هر یا منطق��ه خاصی محدود‬ ‫نکرده است‪.‬‬ ‫یکی از ویژگ ی های اکران های مردمی این اس��ت که‬ ‫حدود سه هزار و ‪ 500‬نقطه از کشور یعنی حتی روستاها هم‬ ‫به اکران فیلم های مردمی جشنواره عمار پرداخته اند‪ .‬نکته‬ ‫اینجاست که این جشنواره حتی در غزه هم اکران دارد‪.‬‬ ‫موضوعات جشنواره عمار‬ ‫چهارمین دوره جش��نواره عمار ب��ا موضوعات «تاریخ‬ ‫معاصر ای ران»‪« ،‬فتنه سال ‪« ،»88‬بی داری اسالمی و جهانی»‪،‬‬ ‫«نقد درون گفتمانی»‪« ،‬جنگ نرم» و «اقتصاد مقاومتی»‬ ‫برگزار شده‪ .‬فیلم داس��تانی (کوتاه و بلند)‪ ،‬مستند (کوتاه و‬ ‫بلند)‪ ،‬پویانمایی‪ ،‬نماهنگ‪ ،‬فیلمنامه‪ ،‬ب رنامه تلویزیونی‪ ،‬مقاله‬ ‫و نقدهای سینمایی از قالب های اصلی جشنواره است‪ .‬بخش‬ ‫ویژه جشنواره چهارم عمار‪ ،‬بخش مرگ بر امریکاست که در‬ ‫ان فیلم هایی که درباره جنای��ت و توطئه های امریکا علیه‬ ‫مردم ای ران است در این بخش نمایش داده م ی شود و داوری‬ ‫انها نیز به صورت جداگانه انجام خواهد شد‪.‬‬ ‫برگزیدگان جشنواره عمار‬ ‫برگزیده های بخش های مختلف چهارمین جش��نواره‬ ‫مردمی فیلم عمار در مراس��م افتتاحیه جشنواره مشخص‬ ‫شدند و به این برگزیدگان با حضور خانواده های شهدا جوایزی‬ ‫اهدا ش��د‪ .‬داوران بخش های مختلف‪ ،‬برگزیدگان دوره های‬ ‫قبلی این جشنواره بودند‪.‬‬ ‫در بخش تیرز از اقالم تبلیغی‪ ،‬تیزر فیلم های «حنانه»‬ ‫س��اخته محمداب راهیم حمیدیا و «نشانه ها» از یاسر طالبی‬ ‫به عنوان برگزیده معرفی ش��دند و تندی��س ویژه این بخش‬ ‫نیز به تیزر مستند «اخرین روزهای زمستان» ساخته حسین‬ ‫نزاده رسید‪.‬‬ ‫جمشیدی گوهری و سجاد پهلوا ‬ ‫در بخش پوس��تر از اقالم تبلیغی نیز هی��ات داوران‬ ‫روح اهلل موحدی را ب رای پوس��تر مستند «به پشت تابلو نگاه‬ ‫کن» و هادی محمدیان را ب رای پوس��تر پویا نمایی «بینا و‬ ‫دینا» برگزیده و جایزه ویژه هیات داوران نیز در بخش پوستر‬ ‫به علی عزیزی ب رای فیلم «عنکبوت» تعلق گرفت‪.‬‬ ‫همچنین در بخش فیلمنامه‪،‬‬ ‫جای��زه دوم بخ��ش فیلمنام��ه به‬ ‫اس��ماعیل رحیم زاده ب��رای طرح‬ ‫فیلمنامه «ش��ب منامه» و حسین‬ ‫اسماعیلی ب رای فیلمنامه «اسمان‬ ‫نقط��ه س��یاه ن��دارد» و فیلمنامه‬ ‫«سپیده دم» نوشته بیژن بیات داده‬ ‫ش��د‪ .‬جایزه اول نیز به «ابوموسی‬ ‫دل بندر» به خاطر تجلیل از غیرت‬ ‫ملی داده شد‪.‬‬ ‫در بخ��ش فیلمنام��ه فیلم‬ ‫کوت��اه ه��م «تم��وک» نوش��ته‬ ‫س��ی د محمد اب راهیم حجتی جایزه‬ ‫ویژه را از ان خود کرد‪.‬‬ ‫در بخش مس��ابقه نماهنگ‬ ‫نیز محمدرض��ا خردمن��دان ب رای‬ ‫دو اثر «درنگ» و «پیش��رفت ها»‪،‬‬ ‫محمدعلی مطهری ب رای «مرگ بر‬ ‫امریکا» و محمدحسین عل ی بابایی‬ ‫ب رای «این عمار» لوح تقدیر دریافت کردند و جایزه ویژه هیات‬ ‫داوران به «ایستاده ایم» س��اخته محمدباقر مفیدی کیا اهدا‬ ‫شد‪ .‬در بخش مس��ابقه «فیلم ما» نیز فردین ارش ب رای اثر‬ ‫«مسجد کلیسا نیس��ت» و مجتبی صدیقی ب رای «کاظم‬ ‫اقا دربست» جایزه گرفتند و جایزه ویژه هیات داوران در این‬ ‫بخش به علی اخوان ب رای اثر «نفوذی ها» تعلق گرفت‪.‬در‬ ‫بخش نقد و پژوهش س��ینمایی نیز به ترتیب محمدامین‬ ‫نوروزی در بخش نقد ب رای «سمبولیسم فطری‪ ،‬اغازی ب رای‬ ‫فرم تصویری مطلوب» و رفی ع الدین اس��ماعیلی در بخش‬ ‫پژوهش س��ینمایی ب رای اثر «بازنمایی الگوی شخصیتی‬ ‫مرد در سینما» برگزیده شدند‪g .‬‬ ‫خود را تا محل خاکسپاری همراهی و تشییع کردند‪ .‬مراس م‬ ‫ترحیم او پیش از مراسم خاکسپاری با حضور جمع کثیری از‬ ‫شخصی ت های برجسته این کشور از جمله هانیبال کاوالکو‬ ‫س��یلوا‪ ،‬رئی س جمهور و پدرو پاستوش��کوئیلو‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫پرتغال در کلیسا برگزار شد‪.‬هواداران وی در استادیوم باشگاه‬ ‫بنفیکا نیز به شدت به وی ادای احترام کردند‪ .‬بد نیست بدانید‬ ‫این فوتبالیست پرتغالی همراه تیم بنفیکا به ته ران امده بود‬ ‫و این تیم ‪21‬اس��فند ‪ 1349‬در ورزشگاه ش��هید شیرودی‪ ،‬به‬ ‫مصاف پرسپولیس رفت و در نهایت این بازی با درخشش بیو‬ ‫با نتیجه ‪ 4‬بر صفر به نفع بنفیکا پایان یافت‪.‬‬ ‫مرگ پلنگ‬ ‫اوزبیو‪ ،‬اسطوره فوتبال جهان درگذشت‬ ‫دیـــدار‬ ‫کریستیانو‬ ‫رونالدو‬ ‫بهتر است‬ ‫یا اوزبیو؟‬ ‫این سوال‪ ،‬سوالی است که انگار در همه کشورهای صاحب فوتبال تکرار‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬فقط نام ها تغییر م ی کند‪ ،‬مانند انکه بپرس��یم مس��ی بهتر است یا‬ ‫مارادونا؟ زیدان بهتر است یا پالتینی؟ پله بهتر اس��ت یا رونالدوی برزیلی؟ و‪ ...‬و‬ ‫هی چ کس نم ی تواند به قطعیت ب رای ان جوابی داش��ته باشد‪ ،‬همیشه و همه جا‬ ‫گروهی هستند که متعصبانه جانب اس��طوره را م ی گیرند و در مقابل طرفداران‬ ‫سرسخت ستاره هم کم نیستند‪ .‬این سوال در زمان حیات اوزبیو در پرتغال مطرح‬ ‫شد و کسانی مثل فیگو چنان به ان حمله کردند که گویا پرسیدن این سئوال هم‬ ‫خطایی بزرگ است و هی چ کس قابلیت قیاس با اوزبیو را ندارد‪...‬‬ ‫اگر بخواهی��م از فضای هواداری فوتبال خارج ش��ویم‪ ،‬بای��د گفت که این‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫این هم از بازی های روزگار است‪ ،‬از مرگ نلسون ماندال‬ ‫نماد ازادی سیاهپوستان چند هفته ای بیشتر نگذشته بود که‬ ‫یکی از نماد های دیگر جامه سیاهپوستان جهان یعنی اوزه بیو‬ ‫ی از او برده م ی شد‪ ،‬القابش‬ ‫هم به ماندال پیوست‪ .‬هر جا که نام ‬ ‫به رخ کشیده م ی شد‪ ،‬القابی که سیاه جزئی الینفک از ان بود؛‬ ‫«پلنگ سیاه»‪« ،‬مروارید سیاه»‪ .‬قلبی که گفته م ی شد یکی‬ ‫از مه ربان ترین قلب ها میان فوتبالیس ت هاست‪ ،‬تنها ‪ 71‬سال‬ ‫دوام اورد و تیتر یک روزنامه ها این بود که «اسطوره فوتبال‬ ‫جهان به دلیل نارسایی قلبی در گذشت‪« ».‬اوزه بیو داسیلوا‬ ‫فری را» در تاریخ ‪ 25‬ژانویه سال ‪ 1942‬در لورنکو مارکز کشور‬ ‫موزامبیک به دنیا امد‪ .‬این ستاره چهارمین فرزند یک خانواده‬ ‫کارگری بود‪ .‬پ��درش یک کارگر سفیدپوس��ت راه اهن بود و‬ ‫مادرش‪ ،‬خانه دار و پوستی تیر ه داشت‪ .‬پس از مرگ پدر‪ ،‬مادر‬ ‫مجبور شد او و هشت فرزند دیگر خانواده را به تنهایی بزرگ‬ ‫کند‪ .‬اوزه بیو کم سن و سال از زمانی که وارد دبستان شد‪ ،‬شوق‬ ‫فراوانی ب��ه فوتبال از خود نش��ان داد‪ .‬تا زمانی ک��ه اوزه بیو‬ ‫کوچک به ‪15‬سالگی برسد‪ ،‬زمان طوالنی بر مادر گذشت تا‬ ‫اینکه حضورش در تیم اماتور دپورتیوو سن لورنزوی موزامبیک‬ ‫کم کم شرایط مالی بهتری را ب رای او ساخت‪ .‬بین اسپورتینگ‬ ‫ لیسبون و بنفیکا رقابتی عجیب بر سر به خدمت گرفتن او‬ ‫درگرفت اما سرانجام با پیروزی قرمزها به پایان رسید‪.‬او از سال‬ ‫‪ 1960‬تا ‪ 1975‬ب رای بنفیکا بازی کرد‪ .‬سپس بازی در تیم های‬ ‫امریکایی بوستون‪ ،‬الس وگاس‪ ،‬کویی ک سیلورس‪ ،‬نیوجرسی‬ ‫و بوفالو را تجربه کرد‪ .‬نمایش های خیره کننده اش در بنفیکا‬ ‫باعث شد تا به او لقب «پلنگ س��یاه» و «مروارید سیاه» را‬ ‫بدهند‪« .‬اوزه بیو» در تیم ملی پرتغال و باش��گاه لیس��بون‬ ‫افتخارات زیادی را کسب کرد و هفت بار جایزه بهترین گلزن‬ ‫لیگ پ رتغال را به خانه برد‪ ،‬دوبار ب رترین گلزن قاره اروپا شناخته‬ ‫شد و یک بار در س��ال ‪ 1965‬توپ طال را مال خود کرد‪ .‬اوزه‬ ‫بیو در جام جهانی ‪ 1966‬ب��ا ‪ 9‬گل زده‪ ،‬اقای گل جام جهانی‬ ‫انگلیس شد‪ .‬او با شوت های فوق العاده‪ ،‬دریب ل های عالی و‬ ‫سرعتی بسیار باال به یکی از پدیده های استثنایی تورنمنت‬ ‫تبدیل شد و تیم ملی پرتغال را به مقام سوم جام رساند‪ .‬بازی‬ ‫وی در دیدار مرحله یک چهارم نهای��ی جام جهانی ‪ 1966‬در‬ ‫مقابل تیم شگفت ی افرین کره شمالی که پیش از ان ایتالیا را‬ ‫حذف کرده بود‪ ،‬فراموش نشدنی است‪ .‬در این بازی پرتغال با‬ ‫سه گل از حریف عقب بود‪ ،‬هم تیم ی های اوزه بیو شکست‬ ‫را پذیرفته بودند که اوزه بیو همه چی��ز را عوض کرد‪ .‬او چهار‬ ‫گل زد و یک گل نیز س��اخت تا در نهایت پرتغال با نتیجه ‪5‬‬ ‫بر ‪ 3‬پیروز میدان شود‪ .‬و او یکی از برجسته ترین چهره های‬ ‫فوتبال پرتغال بود و نام این کشور را بر سر زبان ها انداخت‪ .‬اوزه‬ ‫بیو عالوه بر ‪ 64‬بازی که ب رای تیم ملی فوتبال پرتغال انجام‬ ‫داد‪ ،‬در مجموع ‪ 11‬جام قهرمانی با بنفیکا فتح کرد و در ‪294‬‬ ‫بازی ب رای این تیم ‪ 316‬گل زد‪ .‬اوزه بیو فوتبالیستی بود که در‬ ‫پ رتغال و نیز خارج از مرزهای این کشور محبوب بزرگان کنونی‬ ‫و قبلی جهان از جمله فیگو و روی کاس��تا و نس��ل طالیی‬ ‫پرتغال محسوب م ی شد‪ ،‬ولی چند روز پیش ستاره سیاه چرده‬ ‫فوتبال جهان بر اثر مش��کالت تنفس��ی و قلبی در سن ‪۷۱‬‬ ‫سالگی در شهر لیسبون درگذشت‪ .‬در پرتغال نام وی مترداف‬ ‫با سمبل غرور و افتخار ب رای شهروندان است‪ .‬در سال ‪2004‬‬ ‫اتحادیه فوتبال اروپا در جشن ‪ 50‬سالگی خود از وی به عنوان‬ ‫بازیکنی طالیی نام برد‪.‬او همواره مورد احترام رسانه ها بود و‬ ‫به نمایندگی از فوتبال کش��ورش در مجامع ورزشی شرکت‬ ‫م ی کرد‪ .‬دولت پرتغال به مناسبت مرگ «اوزه بیو» اسطوره‬ ‫فوتبال این کشور س��ه روز عزای عمومی اعالم کرد و در روز‬ ‫خاکسپاری اش جمعیت انبوه و غمزده پ رتغالی اسطوره فوتبال‬ ‫واکنش ها به مرگ اوزه بیو‬ ‫کارلوس ک ی روش‪ ،‬سرمربی تی م ملی ایران‪:‬‬ ‫او یک پرتغالی بود با روح بزرگ‪ .‬اوزه بیو بدون حد و مرز بود‪.‬‬ ‫اوزه بیو شخصیتی جهانی بود و متعلق به همه مردم جهان‪.‬‬ ‫او بزرگترین فوتبالیست زمان خود محسوب م ی شد‪ .‬افتخار‬ ‫م ی کن��م در جام جهانی ‪ 2010‬زمانی که س��رمربی تیم ملی‬ ‫پرتغال بودم از او دعوت کردم تا در کنار تیم باشد‪ .‬هنوز هم‬ ‫پیام های اوزه بی��و را در ذهن دارم که در لحظات حس��اس‬ ‫زندگی بتوانم از انها کمک بگیرم و در مشکالتم پیروز شوم‪.‬‬ ‫این پیام ها در مراحل سخت زندگی به شما دلگرمی م ی دهد‪.‬‬ ‫تونی سیموئز‪ ،‬دستیار کارلوس ک ی روش و‬ ‫همبازی اوزه بیو در بنفیکا‪ :‬همیشه به او م ی گفتم ب رای‬ ‫رفتن عجله نکن‪ .‬به او م ی گفتم باید اخرین نفری باشی که‬ ‫از بین ما م ی رود نه اولین نفر‪ .‬او همیشه به حرف من گوش‬ ‫م ی کرد‪ ،‬اما این بار این کار را نکرد‪ .‬ب��رای من اوزه بیو یک‬ ‫همراه‪ ،‬یک دوس��ت و یک بازیکن فوق العاده بود‪ .‬کش��ور‬ ‫ما یک الگوی خارق العاده را از دس��ت داد و من هم دوس��ت‬ ‫صمیمی و ب رادرم را‪.‬‬ ‫یوهان کرای�ف‪ :‬واقعا از ش��نیدن خبر درگذش��ت‬ ‫او‪ ،‬متاسف ش��دم‪ .‬او به معنای واقعی قهرمان بود‪ .‬اوزه بیو‬ ‫تکنیک نابی داشت‪ ،‬دیدش بسیار عالی بود و انعطاف بدنی‬ ‫بسیار خوبی داشت‪ .‬او بازیکنی است که با بنفیکا بزرگ شد و‬ ‫همواره نسبت به ان متعصب بود‪ .‬تمام وجودش بنفیکا بود‪.‬‬ ‫فرانتس بکن بائر‪ :‬یکی از بزرگترین بازیکنان تاریخ‬ ‫فوتبال از میان ما رفت‪.‬‬ ‫باشگاه بنفیکا‪ :‬ما استع داد و شخصیت او را به عنوان‬ ‫الگویی ب رای فوتبال پرتغال به یاد خواهیم اورد‪.‬‬ ‫کریستیانو رونالدو‪ :‬اوزه بیو! همیشه بزرگ خواهی‬ ‫ماند‪ ،‬در ارامش بخواب! روحت شاد مرد همیشه جاودان‪.‬‬ ‫فیگو‪ :‬اوزه بیو سلطان فوتبال است‪ .‬مرگ او لطمه ای‬ ‫عظیم به همه ماست‪ .‬اوزه ابرستاره ای است که در دل ها تا‬ ‫ابد م ی ماند‪.‬‬ ‫مورینی�و‪ :‬مرگ پلنگ س��یاه خالء بزرگی است ول ی ‬ ‫ترجیح م ی دهم به ان از دید جاودانگی ن��گاه کنم‪ .‬اوزه بیو‬ ‫یکی از برجسته ترین چهره های فوتبال پرتغال بود و نام این‬ ‫کشور را بر سر زبان ها انداخت‪.‬‬ ‫پله‪ :‬خداحافظ دوس��ت و ب رادر من! م��ا از جام جهانی‬ ‫‪ 1966‬ب��ا ه��م دوس��ت بودی��م‪ .‬درگذش��ت تو را تس��لیت‬ ‫م ی گویم‪g .‬‬ ‫قیاس از پایه قیاس اش��تباهی اس��ت‪ .‬با توجه به تغییر مختصات و مشخصات‬ ‫فوتبال نم ی توان اسطوره ها را با ستاره ها در ش��رایط یکسان‪ ،‬محک زد و قیاس‬ ‫کرد چرا که اوزبیو‪ ،‬پله و مارادونا در روزگار فوتبال تک نفره تر بازی م ی کردند که نفر‬ ‫م ی توانست سرنوشت یک تیم را تعیین کند‪ ،‬مساله ای که در فوتبال امروز جهان‬ ‫در عمل غیرممکن است‪ .‬پس بهتر است که به جای این قیاس‪ ،‬به احترامی فکر‬ ‫ی که کریستیانو رونالدو را‬ ‫کنیم که ستاره ها به اس��طوره ها م ی گذارند‪ ،‬ان احترام ‬ ‫وام ی دارد‪ ،‬دو گلش مقابل س��لتاویگو را به اوزبیو تقدیم کند و در صفحه خود در‬ ‫فی س بوک بنویسد‪« :‬این گل ها را من نزدم‪ ،‬تو زدی‪ ....‬چون همیشه در قلب من‬ ‫جای داری و با منی‪g ».‬‬ ‫‪75‬‬ ‫خالی‬ ‫ورزشگاه نمی رویم‪ ،‬کجا می رویم؟‬ ‫افشین خماند‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دیـــدار‬ ‫‪ -1‬تنه��ا ورزش��گاه م ی رفتیم ک��ه ان را ه��م دیگر‬ ‫نم ی رویم‪ ،‬این روزها «خالی » دیگر مفهوم اش��نایی است‪،‬‬ ‫حتی ب رای ورزش��گاه های فوتب��ال‪ ،‬یعنی به هم��ان اندازه‬ ‫که کتاب نم ی خواندیم و نم ی خریدیم و همیش��ه همیشه‬ ‫امار پایین س��رانه مطالعه باعث شرم س��اریمان م ی ش��د‪،‬‬ ‫همان ط��ور که تئاتر های فاخر همیش��ه و همیش��ه خالی‬ ‫م ی ماند واگر گاهی صدایی از حوزه نمایش شنیده م ی شد‪،‬‬ ‫صدای قهقهه هایی بود که از کمدی های فقیر بلند م ی شد‪،‬‬ ‫سینما هم خیلی وقت است که معنی خالی را م ی شناسد‪ ،‬اگر‬ ‫قیمت بلی ت ها را بر فروش ها تقسیم کنیم‪ ،‬م ی بینیم تقریبا‬ ‫سهم فیلم ها هیچ است‪ ،‬حتی ان فیلم های خوب‪ ،‬حتی ان‬ ‫بهترین هایش‪ .‬پس ما کجا هستیم و چه م ی کنیم؟ هر جا که‬ ‫باید باشیم‪ ،‬نیستیم‪ .‬مگر ما نس��لی نبودیم که با « صف »‬ ‫تعریف م ی شدیم‪ ،‬همه جا بودیم‪ ،‬زیاد هم بودیم‪ ،‬تا انجا که‬ ‫صف ها بسته م ی شد اما حاال‪ .‬بودنمان اتفاق شده‪ ،‬حاال واقعا‬ ‫کجا هستیم و چه م ی کنیم؟ تنها جایی که م ی توان پی دایمان‬ ‫کرد و امارمان پر رنگ است‪ ،‬در ترافیک است‪ .‬انگار همه در‬ ‫راه تعریف م ی شویم‪ ،‬راهی که گاهی در نرفتن و در جا زدن‬ ‫خالصه م ی شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬تنها ورزشگاه م ی رفتیم که ان را هم دیگر نم ی رویم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫‪76‬‬ ‫ورزشگاه ازادی خیلی وقت است که چنین جمعیتی را به خود ندیده‬ ‫همه م ی پرسند چرا؟ م ی شود هزار تا دلیل پشت سر هم ردیف‬ ‫کرد که هر کدام درصدی از این نرفتن ها را بهانه م ی شود‪ .‬اگر‬ ‫یادتان رفته بهتراس��ت به خاطرتان بیاوریم که در تمام این‬ ‫سال ها ما خواسته و ناخواسته چهره زشتی از انهایی که به‬ ‫ورزشگاه م ی روند‪ ،‬معرفی کرده ایم‪ ،‬چهره ای که از انها قومی‬ ‫ بددهن‪ ،‬فحاش‪ ،‬دارای ناهنجاری های اخالقی که مثل اب‬ ‫خوردن در کس��ری از زمان از یک اتوبوس یک اهن قراضه‬ ‫م ی سازند‪ .‬به جای انکه س��طح فرهنگی تماشاگران خود را‬ ‫باال ببریم‪ ،‬کار را به جایی رساندیم که تماشاگر فوتبال بودن‬ ‫نه تنها شاخصه نیس��ت که م ی تواند یک نکته منفی هم‬ ‫محسوب م ی شود‪ ،‬دلیل دوم این است که به ورزشگاه رفتن‬ ‫از نظر سخت افزاری به هیچ وجه نتوانسته خودش را به روز‬ ‫کند‪ ،‬همان مشکالت همیشگی که حتی مشکل اب خوری‬ ‫و توالت های ان الینحل به نظر م ی رسد‪ ،‬مشکالت رفت و امد‬ ‫و ‪ ...‬فوتبال باید بداند که اگر م ی خواهد همچنان یک گزینه‬ ‫باشد و ب رای انکه در ب رنامه هفتگی مقصد عالقه مندان به ان‬ ‫باشد‪ ،‬باید خودش را به روز کند‪ ،‬امکانات فراهم کند‪ ،‬باید به‬ ‫کسی که م ی خواهد به دیدار یک مسابقه فوتبال برود‪ ،‬ثابت‬ ‫کند که از خانه نشستن و بازی را از خانه دیدن‪ ،‬شرایط بهتری‬ ‫را در انتظار خود م ی بیند‪.‬‬ ‫‪ -3‬تنه��ا ورزش��گاه م ی رفتیم ک��ه ان را ه��م دیگر‬ ‫نم ی رویم‪ .‬چرا باید به دیدن فوتبال��ی برویم که همه اخبار‬ ‫ان منفی است؟ چرا باید به دیدن فوتبالی رفت که بیشتر به‬ ‫محیطی جنایی شبیه است رفت؟ در طول همه این سال ها‪،‬‬ ‫سوار بر موج هیجانطلبی کاذب نهتنها چهره انهایی که به‬ ‫ورزشگاه م ی روند را تخریب کرده ایم‪ ،‬چهره خود فوتبال هم‬ ‫زخمی عمیق خورده که بهبودی ان به این راحتیها ممکن‬ ‫نیست‪ .‬فساد را دیدن و علنی کردن نه تنها محکوم نیست‬ ‫که باعث مباهات است اما فساد را در ماهیت و وجود فوتبال‬ ‫تنیده دیدن‪ ،‬همین می شود که اکنون ان روزگاری ارزویمان‬ ‫ شود که از رادیو م ی گفتند که نیایید ورزشگاه دیگر جا ندارد‪،‬‬ ‫حاال باید التماس کنیم محبت کنی��د و بیایید‪ ،‬ابروی این‬ ‫فوتبال با این س��کوهای خالی م ی رود‪ ،‬ان هم در سال جام‬ ‫جهانی که باید فوتبال در خانه ها حضوری جدی داشته باشد‪.‬‬ ‫در تمام این سال ها هرجا که در نمایش زشت ی های فوتبال‬ ‫اغ راق کرده ایم‪ ،‬داش��تیم ی��ک نفر را از امدن به ورزش��گاه‬ ‫مطمئن م ی کردیم‪.‬‬ ‫‪ -4‬تنها ورزشگاه م ی رفتیم که ان را هم دیگر نم ی رویم‪.‬‬ ‫اما این دلیل نم ی ش��ود که فراموش کنیم که ما همچنان‬ ‫کتاب نم ی خوانیم‪ ،‬و سرانه مطالع ه مان پایین است‪ ،‬همچنان‬ ‫سینما نم ی رویم و صنعت سینما به هیچ وجه صنعتی سود ده‬ ‫نیست‪ ،‬ما تئاتر رفتن را به یک گروه خاص سپرده ایم و اصال‬ ‫نم ی دانیم ک��ه در این س��الن ها چه م ی گذرد‪ ،‬م��ا هیچ جا‬ ‫نیستیم‪ ،‬حتی روزنامه ها و نشریات را نم ی خریم‪ ،‬البوم های‬ ‫موس��یقی هم ایضا‪ ،‬خیلی دوس��ت داشته باش��یم دانلود‬ ‫م ی کنیم‪ .‬از عوامل تولید کننده که بگذریم‪ ،‬این که بازی های‬ ‫لیگ فوتبال باید جذاب تر باشد‪ ،‬فیلم های سینمایی باید بهتر‬ ‫ساخته شوند‪ ،‬سالن های تئاتر پر شود از نمایش های دیدنی‬ ‫و‪ ...‬باید قبول کرد که مصرف کننده هم در این میان مقصر‬ ‫است‪ .‬باید فرهنگ عالقه نشان دادن به پدیده های فرهنگی‬ ‫در میان مرد مرایج شود‪ ،‬باید بازتعریفی داشته باشیم از زندگی‪،‬‬ ‫الاقل از زندگی فرهنگی‪ ،‬باید دوباره به خاطر بیاوریم زندگی‬ ‫خارج از مح��دوده کاناپه و ب��دون کنترل هایی که ب ی هدف‬ ‫باال و پایین م ی شدند هم زندگی بود‪ ،‬یک زندگی زیباتر‪g .‬‬ ‫دایی وانیا‬ ‫جدال با خاطرات‬ ‫اکبر زنجانپور با دایی وانیا در سالن اصلی تئاتر شهر روی صحنه امده است‪ .‬نمایشی که‬ ‫زنجانپور زمانی طوالنی به ان فکر کرده و قصد داشته روی صحنه بیاورد‪ .‬دایی وانیا یکی از‬ ‫مهم ترین و شاخ ص ترین متن های انتوان چخوف است‪ .‬داستان نمایشنامه درباره خانواده ای‬ ‫است که در کشور روس��یه زندگی م ی کنند و هر یک به دلیلی از زندگی خود ناراض ی اند ولی‬ ‫بروز اتفاقات خاص‪ ،‬شرایط اقتصادی و مسائل عشقی ب رای انها امید و یاس هایی را به همراه‬ ‫م ی اورد که برخورد هر یک از ش��خصی ت های نمای��ش با این موضوعات‪ ،‬ب رای تماش��اگر‬ ‫غی ر منتظره و جالب توجه خواهد بود‪.‬‬ ‫«دایی وانیا» دریچه ای متفاوت و تامل ب رانگیز ب رای مردم جامع ه ای است که در انتظار‬ ‫ارائه دیدگاهی جدید ب رای داش��تن روابط انسانی جدید هس��تند‪ .‬روابطی که محی ط زیست‪،‬‬ ‫طبیعت و حتی خود ما را نمایش م ی دهد‪« ...‬دایی وانیا» تنها متن چهار پرده ای چخوف است‬ ‫که زنجانپور تاکنون اجرا نکرده و قرار است کامال به متن وفادار باشد‪ .‬در این نمایش شمسی‬ ‫فضل اللهی‪ ،‬مسعود دلخواه‪ ،‬محسن حسینی‪ ،‬هوشنگ قوانلو‪ ،‬ماه گل مهر‪ ،‬نجمه کاظ مزاده‬ ‫و جمشید حسینی در نقش های مختلف بازی م ی کنند‪g .‬‬ ‫تازه ترین کتاب مرکز اسناد انقالب اسالمی در قالب پژوهشی در متون خاط رات منتشر‬ ‫شده از فعاالن سیاسی چپ در سال های قبل و بعد از پیروزی انقالب اسالمی با عنوان «جدال‬ ‫خاط رات» به قلم محمود اللوی منتشر شد‪.‬این کتاب به نقد و بررسی تضادها و رقابت های‬ ‫تنگاتنگ بازماندگان حزب توده و رفتار سیاسی انها در قالب نگارش کتاب های خاط رات نوشته‬ ‫شده است؛ جدالی که به زعم نویسنده این اثر گاه تا حد قسم خوردن‪ ،‬فحاشی‪ ،‬هتاکی و حتی‬ ‫تهدید هم پیش م ی رود و به نوعی شکل مبارزاتی نوینی را نشان م ی دهد که نمایشگر یک‬ ‫مشکل و معضل قدیمی در میان فعاالن چپ در ای ران است‪.‬اللوی در بخشی از مقدمه خود‬ ‫بر این کتاب م ی نویسد‪ :‬وجه تسمیه این کتاب از دو جنبه درونی و بیرونی متضمن پیکار و‬ ‫جدال نویسندگان ان است‪ :‬اول درگیری های درون حزبی بین فراکسیون ها‪ ،‬افراد و اشخاص با‬ ‫باندها و یا نگارندگان خاط رات با یکدیگر و یا حزب و شوروی است که تقریبا در تمامی خاط رات‬ ‫بازتاب یافته است‪ .‬حتی انگیزه بسیاری در نگارش خاط رات همین اراده و نیت نبرد و مبارزه و‬ ‫پاسخگویی یا اتهام به رفقای قدیم و رقبای جدید است‪ .‬جنبه دیگر این خاط رات نوعی جنگ‬ ‫و جدال و مبارزه است‪ ،‬اما مبارزه درونی و فکری؛ جدال فکری نویسنده خاط رات با خودش‪g».‬‬ ‫کتاب فرگوسن جنجالی شد‬ ‫خاکی از جنس اسمان‬ ‫یرایت همواره‬ ‫این مشکل همیشه وجود دارد؛ مش��کلی که باتوجه به فقدان قانون کپ ‬ ‫وجود داش��ته‪ .‬در بازار نشر کتاب‪ ،‬داش��تن یک نس��خه خارجی ب رای انکه کتابی به فارسی‬ ‫برگردانده شود‪ ،‬کافی است‪ .‬از انجایی که به مجوز نویس��نده و ناشر خارجی هیچ احتیاجی‬ ‫نیست‪ ،‬ان گاه به تعداد نسخه هایی که از ان طرف م ی اید‪ ،‬پتانسیل ب رای ترجمه وجود دارد‪.‬‬ ‫بارها شاهد بودیم که از یک اثر چندین و چند ترجمه امده است که مشخص نم ی کند کدام‬ ‫ ترجمه از نظر کیفی باالتر است‪ ،‬گاهی تنها چیزی که عامل برتری محسوب م ی شود‪ ،‬سرعت‬ ‫است‪ .‬کتاب اتوبیوگرافی من‪ ،‬نوشته سر الکس فرگوسن که کتابی جنجالی محسوب م ی شود‬ ‫و جمالتی که سرمربی سابق منچستر در وصف شاگردان خود و سایر مربیان و بازیکنان لیگ‬ ‫برتر نوشته‪ ،‬بارها و بارها مورد تجزیه وتحلیل و پاسخگویی قرار گرفته و فروش بسیار خوبی‬ ‫هم داشته‪ ،‬حاال با دو ترجمه متفاوت به بازار امده است‪ .‬چاپ نخست کتاب «الکس فرگوسن‪،‬‬ ‫اتوبیوگرافی من» ب ا ترجمه مهدی پاکنهاد از سوی نشر ماهواره با همکاری نشر حایر منتشر‬ ‫شد و روانه بازار کتاب ورزشی شد‪ ،‬این در حالی است که این کتاب با ترجمه احمد دیانی هم از‬ ‫سوی نشر صانعی چاپ و اماده پخش است‪ .‬جنجال های میان دو ناشر که گاهی به تخریب‬ ‫اثر دیگری منجر شده هم نکته جالبی است‪ .‬البته کتاب فرگوسن منحصر به ان ترجمه نیست‪،‬‬ ‫اندکی پس از ان دو ترجمه و به فاصله چند روز ترجمه سومی هم از کتاب به بازار نشر رسید؛‬ ‫کتاب «الکس فرگوسن‪ ،‬زندگینامه من» سرمربی اسطوره ای منچستریونایتد ب ا ترجمه یاسین‬ ‫ی است که توسط نشر البرز منتشر شده است‪ .‬تفاوت این سه ترجمه از نام روی جلد انها‬ ‫قاسم ‬ ‫مشخص است؛ «زندگی من»‪« ،‬زندگانی من» و «اتو بی و گرافی من»‪g .‬‬ ‫کتاب «خاکی از جنس اسمان» شامل مروری بر شکل گیری و توسعه بسیج با تحقیق‬ ‫و تدوین مهدی خانی توسط معاونت روابط عمومی و انتشارات سپاه پاسداران انقالب اسالمی‬ ‫منتشر شد‪ .‬تحقیق و تدوین این اثر توسط مهدی خانی انجام شده و بازبینی و وی رایش ان نیز‬ ‫به عهده محمدقاسم فروغی جهرمی بوده است‪ .‬به عالوه سردار سرتیپ سی د محمد حجازی‬ ‫کارشناسی محتوایی این کتاب را انجام داده است‪ .‬سرلشکر محمدعلی جعفری‪ ،‬فرمانده کل‬ ‫سپاه پاسداران و سرتیپ بسیجی محمدرضا نقدی‪ ،‬رئیس سازمان بسیج مستضعفین ب رای‬ ‫این کتاب یادداشت و پیشگفتار نوشته اند‪ .‬این کتاب با ارائه شمه ای از فعالی ت ها و کارکردهای‬ ‫چندگانه بسیج‪ ،‬نشانه ای از نش��انه های گمنامی بسیج و بس��یجیان را نمایان م ی کند‪ .‬در‬ ‫ابتدای کتاب اشاره م ی شود که متاسفانه تاکنون درباره بزرگ ترین و ماندگارترین پدیده عظیم‬ ‫انقالب اسالمی یعنی بسیج‪ ،‬کتابی فاخر و شایس��ته انتشار نیافته‪ ،‬هرچند نویسنده نیز ادعا‬ ‫ندارد که این کتاب در خور بسیج و بسیجیان است‪ ،‬اما شروع مناسبی ب رای پرداختن به ابعاد‬ ‫و زوایای پنهان این نهاد اجتماعی سازنده و شجره طیبه و پرثمر است‪.‬‬ ‫این کتاب ‪ 19‬فصل دارد که عناوین انها به ترتیب عبارت است از‪:‬‬ ‫مفهوم شناسی بسیج‪ ،‬بس��یج در اندیشه دینی‪ ،‬بس��یج از دیدگاه بنیانگذاران‪ ،‬بسیج از‬ ‫دیدگاه مقام معظم رهبری‪ ،‬بسیج از منظر قانون و مقررات‪ ،‬بسیج در کشورهای دنیا‪ ،‬اندیشه‬ ‫بسیج نظامی‪ ،‬اندیشه بسیج سیاسی در دنیا‪ ،‬نقش و جایگاه بسیج‪ ،‬فرهنگ و تفکر بسیجی‪،‬‬ ‫کارکرد بسیج‪ ،‬بسیج قبل از جنگ تحمیلی‪ ،‬بسیج دوران دفاع مقدس‪ ،‬بسیج دهه ‪ ،70‬بسیج‬ ‫دهه ‪ ،80‬اقشار دانش پژوه‪ ،‬اقشار تخصص محور‪ ،‬سایر اقشار‪ ،‬سازمان های تخصصی‪g .‬‬ ‫سه ترجمه همزمان از یک کتاب‬ ‫همه ساله سایت ها و مجله های معتبر جهان فهرس��تی را تهیه م ی کنند که در ان لیست‬ ‫جاهایی را که در سال جدید سفر جذابی را پیش روی توریس ت ها قرار م ی دهند‪ ،‬معرفی م ی کنند‪.‬‬ ‫در اغاز س��ال ‪ 2014‬هم از این لیس ت ها بسیار دیده ش��ده که به عنوان مثال یکی از پیشنهادهای‬ ‫انها سفر به برزیل است‪ ،‬دیدن جام جهانی در کش��ور فوتبال‪ ،‬با زیبای ی های طبیعی این کشور‪ ،‬به‬ ‫هرحال یک پیشنهاد بسیار مطلوب محسوب م ی شود‪ ...‬اما امس��ال در بسیاری از این لیس ت ها‬ ‫نام ای ران به عنوان کشور محبوب توریس ت ها در سال ‪ 2014‬یاد م ی شود‪ ،‬به عنوان مثال در روزنامه‬ ‫فایننشال تایمز که با تیتر «‪ 20‬مقصد اصلی گردشگری سال ‪ 2014‬به انتخاب راهنمایان گردشگری‬ ‫دیـــدار‬ ‫ایران در فهرست سفر سال ‪2014‬‬ ‫صنعت توریسم» گزارشی منتشر شده است که در میان ‪ 20‬کشور پیشنهاد داده شده نام ای ران در‬ ‫صدر این فهرست قرار دارد‪ .‬عالوه بر این عکسی که ب رای این گزارش انتخاب شده تصویری از می دان‬ ‫نقش جهان اصفهان است‪ .‬در این گزارش درباره ای ران امده است‪« :‬بعد از ‪25‬سال خروج ای ران از نقشه‬ ‫گردشگری‪ ،‬این کشور باید دوباره به عنوان «دیدن ی ترین مقصد گردشگری» در باالی فهرست سال‬ ‫‪ 2014‬قرار گیرد‪ .‬در جذابی ت های ای ران هیچ شکی نیست‪ .‬از اسمان ابی تا سواحل زیبا‪ ،‬از معماری‬ ‫خیره کننده اسالمی تا دیدن ی های باستانی و غذاهای فوق العاده‪ .‬پس از پیروزی حسن روحانی در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬برگزارکنندگان تورهای گردشگری امیدوارند که ذوب شدن یخ روابط با‬ ‫ای ران‪ ،‬گردشگران را ب رای سفری مطمئن به ای ران متقاعد کند‪ .‬یک شرکت متخصص امور سفر و‬ ‫گردش��گری در لندن به نام «ویلد فرنتیر» خبر داده است تاکنون تقاضای گردشگری ب رای سفر به‬ ‫ای ران به نسبت گذشته افزایشی ‪30‬درصدی داشته اس��ت‪ .‬همچنین «جانی بالبی» موسس این‬ ‫شرکت نیز م ی گوید‪« :‬ما ‪ 10‬سال است که بدون هیچ مشکلی در حال برگزاری تورهای مختلف‬ ‫به مقصد ای ران هستیم‪ .‬چیزی که مشتریان ما همیشه از ان سخن م ی گویند‪ ،‬رفتار بسیار دوستانه‬ ‫و برخورد صمیمی مردم ای ران است‪ ».‬نام ای ران در لیست منتشر شده توسط دیل ی تلگراف هم دیده‬ ‫م ی شود‪ .‬دیل ی تلگراف نیز با توصیف ای ران به عنوان یک کشور رویایی و زیبا از ان به عنوان یکی‬ ‫از بهترین مقاصد گردشگری در س��ال ‪ 2014‬یاد کرده است‪ .‬در این گزارش امده‪« :‬یکی از زیباترین‬ ‫سفرهای امسال‪ ،‬سفر با قطار از شهر عقاب طالیی بوداپست و گذر از سواحل استانبول به ای ران‬ ‫است‪ ».‬در این گزارش مدیر یکی از شرکت های برگزاری تور به مقصد ای ران گفته است ما در سال‬ ‫‪ 2013‬دو تور به مقصد ای ران برگزار کرده ایم اما ب ر اساس ب رنامه قرار است در سال جدید این تعداد را‬ ‫به شش تور برسانیم‪ .‬از نگاه این روزنامه دالیل سفر به ای ران عبارتند از‪« :‬همه کسانی که تاکنون‬ ‫به ای ران س��فر کرده اند این کشور را کش��وری زیبا‪ ،‬تاریخی‪ ،‬با فرهنگ غنی و دارای مردمی بسیار‬ ‫مه ربان و میهمان نواز توصیف کرده اند‪ ».‬نویس��نده همچنین از کاروانس راهای تاریخی در مسیر‬ ‫حرکت مارکوپولو‪ ،‬روستاهای خشتی‪ ،‬باغ های ای رانی‪ ،‬مساجد زیبا‪ ،‬کاخ های ب ی نظیر و مخروبه های‬ ‫اعجاب اور تخت جمشید به عنوان بخش دیگری از جذابی ت های ای ران یاد کرده است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫توریست هامی ایند‬ ‫مروری بر شکل گیری و توسعه بسیج‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫اغاز سال‬ ‫‪ 2014‬به‬ ‫روایت تایم‬ ‫تی پارتی های‬ ‫اروپایی‪ ،‬سوژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫حادثه برای‬ ‫شوماخر از‬ ‫نگاهاشپیگل‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫معراجی ها ‪ +‬شش‬ ‫حادثه در فیلمبرداری سریال ده نمکی‬ ‫دیـــدار‬ ‫ساعت ‪10‬ونیم صبح بود که حادثه رخ داد‪ ،‬تا پایان کار‬ ‫خیلی نمانده‪ .‬وقتی کار روزانه شروع شد شاید بعض ی ها به‬ ‫این فکر م ی کردند که اگر این روزهای پایانی فیلمبرداری هم‬ ‫به انتها برسد‪ ،‬دلتنگی م ی ماند و بس‪ .‬هیچ کس نم ی دانست‬ ‫که در پایان روز یک دلتنگی ابدی در ذهن ها باقی م ی ماند‪.‬‬ ‫هنوز فیلمبرداری شروع نشده بود که صدای حادثه بلند شد‬ ‫و مهمات جنگی‪ ،‬صحنه این فیلم جنگی را تبدیل به یک‬ ‫جنگ واقعی کرد؛ صحنه ای که جواد هاشمی‪ ،‬پیشکسوت‬ ‫عرصه هنر دفاع مقدس درب��اره ان م ی گوید‪« :‬این اولی ن بار‬ ‫بود که بعد از ‪ 30‬س��ال فعالیت در حوزه سینما و تلویزیون و‬ ‫به خصوص در حوزه دفاع مقدس با چنین صحنه ای مواجه‬ ‫شدم‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫داستان معراج ی ها‬ ‫پ��روژه «مع راج ی ها» به کارگردانی مس��عود ده نمکی‬ ‫و تهی ه کنندگ��ی س��ی د محمود رضوی قرار ب��ود در صورت‬ ‫انتخاب‪ ،‬با نس��خه س��ینمایی در جش��نواره فجر امسال‬ ‫شرکت کند و سپس به صورت مجموعه تلویزیونی از شبکه‬ ‫ش ش��ود‪ .‬مجموعه تلویزیونی مع راج ی ها با‬ ‫اول س��یما پخ ‬ ‫موضوع اردوهای راهیان نور و به تصویر کشیدن ارزش های‬ ‫هشت سال دفاع مقدس تولید م ی شود‪ .‬در خالصه داستان‬ ‫«مع راج ی ها» امده اس��ت‪« :‬قرار اس��ت تعدادی از شهدای‬ ‫گمنام تفحص ش��ده در یکی از دانش��گاه ها دفن شوند اما‬ ‫گروهی از دانشجویان با تحریک استاد گنجی اقدام به اشوب‬ ‫و جنجال در دانشگاه م ی کنند که اغاز قصه ای م ی شود که‬ ‫گروه دانشجویان مجبور به سفری ناخواسته م ی شوند‪ ».‬در‬ ‫این فیلم بیش از ‪ 40‬بازیگر حض��ور دارند که به محمدرضا‬ ‫شریف ی نیا‪ ،‬اکبر عبدی‪ ،‬سی د جوا د هاشمی‪ ،‬مهرداد ضیایی‪،‬‬ ‫مه ران رجبی‪ ،‬نیما شاهرخ شاهی‪ ،‬برزو ارجمند‪ ،‬امیر نوری‪،‬‬ ‫کاوه خداشناس‪ ،‬حسین مهری‪ ،‬غالمحسین لطفی‪ ،‬مجید‬ ‫یزاده‪ ،‬اس��ماعیل س��لطانیان‪ ،‬بهاره‬ ‫ش��هریاری‪ ،‬اصغر نق ‬ ‫افش��اری‪ ،‬مریم کاویانی‪ ،‬پوراندخت مهیمن‪ ،‬الله صبوری‪،‬‬ ‫سمانه پاکدل و حدیثه ته رانی م ی توان اشاره کرد‪.‬‬ ‫روز حادثه‬ ‫«م ی خواهم ب رایت یک کربالی ‪ 5‬بزرگ ایجاد کنم‪».‬‬ ‫یراد‪ ،‬دقایقی‬ ‫این جمله ای اس��ت که مرح��وم جواد ش��ریف ‬ ‫پیش از حادث��ه در فاصل��ه ده متری محل انفج��ار‪ ،‬درباره‬ ‫ساخت صحنه های جنگی مع راج ی ها به مسعود ده نمکی‪،‬‬ ‫کارگردان سریال گفته بود‪ .‬حادثه انفجار در شهرک سینمایی‬ ‫دفاع مقدس هنگام انتقال مواد منفجره داخل یک خودروی‬ ‫یراد‪،‬‬ ‫سواری پژو به بیرون خودرو رخ داد‪ .‬در روز حادثه‪ ،‬شریف ‬ ‫مسئول جلوه های ویژه در حال اماده سازی مواد منفجره ب رای‬ ‫بازسازی صحنه هایی از عملیات کربالی ‪ 5‬بود که خودروی‬ ‫وی منفجر شد‪ .‬هنوز کارگردان و گروه بازیگران ب رای شروع‬ ‫‪78‬‬ ‫کار نیامده بودند و گروه جلوه های ویژه مشغول فراهم کردن‬ ‫مقدم��ات صحنه های مربوط ب��ه انفجاره��ای فیلم بودند‬ ‫که انفجار در صندوق عقب ماش��ین رخ داد‪ .‬گروه مشغول‬ ‫فضاسازی صحنه بودند و کسی داخل ماشین حضور نداشت‪.‬‬ ‫هنگام انفجار کسانی که در عقب ماش��ین حضور داشتند‬ ‫کشته شدند و چند نفری که جلوی ماش��ین بودند مجروح‪.‬‬ ‫جواد هاش��می در مورد حادثه م ی گوید‪ TNT« :‬مورد نظر‬ ‫ب رای انفجار در یکی از صحنه های این فیلم ‪ -‬س��ریال در‬ ‫کنار خودرو س��مند جواد ش��ریفی قرار داش��ت که ناگهان‬ ‫‪ TNT‬منفجر ش��د که باعث انفجار خودرو سمند هم شد‪.‬‬ ‫جواد ش��ریفی و چهار نفر دیگر از عوامل پشت صحنه کنار‬ ‫خودرو ایستاده بودند و در حال اماده کردن صحنه ب رای اغاز‬ ‫فیلمبرداری بودند که ماش��ین منفجر ش��د‪ .‬من اجساد هر‬ ‫پنج نفری را که کش��ته ش��دند‪ ،‬دیدم و این مساله ب رای من‬ ‫خیلی ناگوار ب��ود‪ ».‬حادثه در روزی رخ داد ک��ه قرار بود ‪300‬‬ ‫سیاه ی لشکر ب رای حضور در سکان س های پایانی این فیلم‬ ‫به شهرک دفاع مقدس بروند‪.‬‬ ‫معراج ی ها‬ ‫محمدجواد شریف ی راد که از متخصص ترین افراد این‬ ‫عرصه بود و خود از افس ران ارتش جمهوری اسالمی بود‪ ،‬در‬ ‫زمان جنگ تحمیلی در خنث ی س��ازی مین و موانع جنگی‬ ‫تخصص داشت‪ .‬او که جزو باسابقه ترین مدی ران جلوه های‬ ‫ویژه در سینمای ای ران بود و مسئولیت جلوه های ویژه بیش‬ ‫از ‪۳۰‬فیلم سینمایی را برعهده داشت‪ .‬در این حادثه جان به‬ ‫اتومبیل مرحوم شریف ی راد پس‬ ‫از انفجار در ش�هرک سینمایی‬ ‫دفاع مقدس‬ ‫جان افرین تسلیم کرد‪ .‬او به تازگی مراحل فنی فیلم عظیم‬ ‫«محمد(ص)» را به پایان رسانده و از نخستین تجربه های او‬ ‫در سینمای انقالب م ی توان به «حمله به اچ‪« ،»۳‬شمارش‬ ‫معکوس» و «مسیر معکوس» اشاره کرد و از اخرین کارهای‬ ‫او «شکارچی شنبه» و «اخ راج ی های یک و ‪ »۲‬بود‪ .‬مهندس‬ ‫رنجبر ‪ -‬مدیرعامل شهرک سینمایی دفاع مقدس‪ -‬هم پیش‬ ‫از شروع ضبط برنامه ب رای سرکشی به محل ضبط رفته بود‬ ‫که در همان لحظه انفجار رخ م ی دهد و جان خود را از دست‬ ‫م ی دهد‪ .‬رضا فرجی‪ ،‬جانش��ین تولید فیلم؛ مهدی مرادی‪،‬‬ ‫دستیار جلوه های ویژه و یکی از کارگردانان جلوه های ویژه‪ ،‬به‬ ‫همراه جمشید اصفهان ی فر (نگهبان شهرک دفاع مقدس)‬ ‫دیگر جان باختگان حادثه بودن��د‪ .‬کل مجروحان این حادثه‬ ‫‪ 12‬نفر اعالم ش��ده‪« .‬حمید عرب ش��هیری» ط راح صحنه‬ ‫و لباس س��ریال از مصدومان حادثه‪ ،‬حالش خوب اس��ت و‬ ‫به صورت س��رپایی درمان شده اس��ت‪« .‬مرتضی موالیی»‬ ‫یکی از نیروهای خدمات که در این حادثه اس��یب دیده بود‬ ‫در اتاق عمل بیمارستان ش��هدای هفتم تیر شه ر ری تحت‬ ‫عمل جراحی قرارگرفت‪ .‬تیم های مختلفی از سپاه‪ ،‬نیروی‬ ‫انتظام ی و قاضی کشیک در حال بررسی علت این انفجار‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫پس از حادثه‬ ‫بعد از اط�لاع از حادث��ه دلخراش انفجار در ش��هرک‬ ‫س��ینمایی دفاع مقدس‪ ،‬معاون رئیس رس��انه ملی در امور‬ ‫سیما‪ ،‬مدیر ش��بکه یک را به همراه مدی ران مرکز بهداشت‬ ‫و حراست س��ازمان‪ ،‬مامور بررس��ی این حادثه کرد‪ .‬در پیام‬ ‫تسلیت دکتر علی دارابی امده است‪« :‬خبر درگذشت جانسوز‬ ‫جمعی دلس��وز از هنرمندان تولید برنامه های دفاع مقدس‬ ‫به ویژه مرحومان جواد ش��ریفی راد‪ ،‬مدیر جلوه های بصری‬ ‫برنامه های نمایشی و عباس رنجبر‪ ،‬مدیر شهرک سینمایی‬ ‫دفاع مق��دس‪ ،‬در حادثه انفج��ار امروز جانم��ان را گداخت‪.‬‬ ‫معاونت سیمای رس��انه ملی و جامعه هنری کشور اکنون‬ ‫داغدار از دست دادن فرزندانی است که در راه جاودانه ساختن‬ ‫نام و یاد پایمردان هش��ت سال مقدس و به تصویر کشیدن‬ ‫صحنه های دلدادگی جوانان در اردوه��ای راهیان نور‪ ،‬خود‬ ‫راهی دیار نور شدند‪ .‬این ضایعه بزرگ را به جامعه هنرمندان‪،‬‬ ‫ملت ش��ریف ای ران و خانواده این عزیزان ک��ه در راه هدفی‬ ‫مقدس‪ ،‬اسمانی ش��دند‪ ،‬تبریک و تسلیت م ی گویم‪ .‬امید‬ ‫اس��ت خداوند متعال این عزیزان از دست رفته را که هریک‬ ‫س��رمایه ای گرانقدر ب رای رس��انه ملی بوده اند قرین رحمت‬ ‫بیکران خود کند و خانواده های داغدارشان را صبر جمیل و‬ ‫اجر جزیل عطا کند‪g ».‬‬ ‫جام جم در گام سوم‬ ‫جشنوارهتلویزیونیسیماافتتاحشد‬ ‫شهاب حسینی‬ ‫رقیب دانیال حکیمی‬ ‫ کاندیداهایبخشتله فیلمجشنوارهجام جم‬ ‫ارسالن امیری و یک روز س��رد نوشته محمد علی طالبی را‬ ‫نامزد برگزیده ش��دن کردند و فیلم های نخلهای س��ربی به‬ ‫اهنگس��ازی محمد مهدی گورنگی‪،‬اهنگساز دست ها نگاه‬ ‫دیـــدار‬ ‫کاندیداه��ای بخ��ش فیلم های تلویزیونی س��ومین‬ ‫جشنواره بی ن المللی جام جم س��یما در رشته های مختلف‬ ‫اعالم شدند‪ .‬سید شهاب الدین حسینی ب رای بازی در فیلم‬ ‫تعبیرخواب‪ ،‬سعید پورصمیمی ب رای بازی در فیلم دست ها‬ ‫نگاه م ی کنند‪ ،‬بیژن امکانیان و رضا بهبودی ب رای فیلم ابروی‬ ‫از دست رفته اقای صادقی و سیروس همتی ب رای بازی در‬ ‫فیلم رقص روی یخ کاندیدای دریافت بهترین تندیس بازیگر‬ ‫مرد شدند‪.‬‬ ‫ب رای به دست اوردن جایزه بهترین بازیگر زن‪ ،‬فاطمه‬ ‫گودرزی ب رای بهار‪ ،‬مهتاب کرامتی ب رای اذر‪ ،‬الله اسکندری‬ ‫ب رای خ راش‪ ،‬غزل شاکری ب رای حتی اگر شب باشد‪ ،‬معصومه‬ ‫ی ب رای قصه‬ ‫میرحسینی ب رای یک روز س��رد و شبنم مقدم ‬ ‫من و دوچرخه بابام نامزد دریافت جایزه ش��ده اند‪ .‬در رش��ته‬ ‫کارگردانی فیلم های زمانی ب رای ایس��تادن ب��ه کارگردانی‬ ‫علی س��راهنگ‪ ،‬یک روز س��رد به کارگردانی محمد علی‬ ‫طالبی و ابروی از دس��ت رفته اقای صادق��ی به کارگردانی‬ ‫ایدا پناهنده به عنوان کاندیدای دریافت جایزه معرفی شدند‪.‬‬ ‫فیلم های زمانی ب رای ایس��تادن ب��ه تهی ه کنندگی مجید‬ ‫اس��ماعیلی و کامران مجیدی‪ ،‬قصه من و دوچرخه بابام به‬ ‫تهی ه کنندگی علی حجازی مهر‪ ،‬ابروی از دس��ت رفته اقای‬ ‫صادقی به تهی ه کنندگی مهدی ش��فیعی‪ ،‬حتی اگر ش��ب‬ ‫باش��د به تهی ه کنندگی محمد پیرهادی و یک روز س��رد به‬ ‫تهی ه کنندگی جعف��ر قل ی زاده هم به عن��وان بهترین فیلم‬ ‫کاندیدای دریافت جایزه شدند‪ .‬داوران این بخش از جشنواره‬ ‫در رشته فیلمنامه هم چهار فیلم حتی اگر شب باشد نوشته‬ ‫سمانه نامدار‪ ،‬زمانی ب رای ایس��تادن نوشته علی سراهنگ‪،‬‬ ‫ابروی از دس��ت رفته اقای صادقی نوش��ته ای��دا پناهنده و‬ ‫همراه ی های برنامه سازان در ش��رایط سخت مالی کشور‬ ‫اش��اره کرد و گفت‪« :‬این همکاری ها امروز ارزش مضاعف‬ ‫پیدا م ی کند‪ ،‬چون بدون تالش ش��ما نم ی توانس��تیم این‬ ‫ب رنامه ها را تولید کنیم‪ .‬سازمان صدا و سیما بیش از پنج هزار‬ ‫میلیارد تومان بودجه نی��از دارد در حالی که هم اکنون هزار‬ ‫میلیارد تومان بودجه دارد‪ ».‬وی با اشاره به دستورات شفاهی‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫با برگزاری مراسم افتتاحیه جشنواره تلویزیونی جام جم‪،‬‬ ‫سومین دوره این جشنواره رسما اغاز به کار کرد‪ .‬دارابی در‬ ‫این خص��وص گفت‪« :‬ایین افتتاحیه س��ومین جش��نواره‬ ‫تلویزیونی جام جم را با اضافه شدن بخش بی ن الملل برگزار‬ ‫م ی کنیم‪.‬جشنواره جام جم‪ ،‬جشنواره نوپایی است‬ ‫که امیدواریم به درخت تنومندی تبدیل شود که‬ ‫خود بتواند به جشنواره بزرگی در منطقه و جهان‬ ‫اسالم تبدیل ش��ود که در دنیا بدرخشد‪ ».‬دارابی‬ ‫عنوان کرد‪« :‬رسانه ملی تولیدات پاک و اخالق گرا‬ ‫را سرلوحه کار خود قرار داده تا با این ویژگ ی ها اثار‬ ‫خود را تولید و به نمایش بگذارد‪».‬‬ ‫دارابی با اش��اره به جایگاه کنونی کشور در‬ ‫دنیا گفت‪« :‬تولیدات صداوس��یما با الزام پخش‬ ‫در عرصه بی ن المللی ساخته م ی ش��ود و باید به‬ ‫این مساله توجه داشت اگر م ی خواهیم اثار خود‬ ‫را در عرصه بی ن المل��ل معرفی کنی��م باید اثار‬ ‫تاثیرگ��ذار تولید کنیم‪ .‬وجود ش��بکه های بزرگ‬ ‫سخن پراکنی و رس��انه ای جهان غرب این پیام‬ ‫را م ی دهد که عوامل برنامه ساز رسانه ملی اثاری‬ ‫تاثیرگذار تولید کرده و انها را به انفعال کشانده اند‬ ‫و ‪ ۷۱‬بار قطع ش��بکه های ای رانی در ماهواره ها هیچ مفهوم‬ ‫دیگری ندارد‪ .‬رس��انه مل��ی در خط مقدم فرهنگ س��ازی‬ ‫است و امیدوارم این کار گس��ترش و توسعه یابد‪ .‬ما وامدار‬ ‫رزمندگان و مجاهدت های انها هس��تیم و تالش م ی کنیم‬ ‫فرهنگ مبارزه و مقاومت را گسترش دهیم‪ ».‬دارابی ویژگی‬ ‫جشنواره تلویزیونی جام جم را تاکید و افتخار به تولیدات و‬ ‫نمایش اثار صداوسیما در قاب تلویزیون دانست و گفت‪« :‬از‬ ‫شما هنرمندان‪ ،‬برنامه سازان و بازیگران و همه عواملی که‬ ‫در خلق یک اثر نقش تاثیرگذاری داش��ته اند و به ما کمک‬ ‫کرده اید‪ ،‬صمیمانه قدردانی و تش��کر م ی کنم‪ ».‬دارابی به‬ ‫و مکتوب رهب ر معظم انقالب تقاضا کرد که دولت اقداماتی‬ ‫جدی ب رای حل مشکالت مالی انجام دهد‪.‬‬ ‫ابوالفضل جلیل ی ‪ ،‬افس��انه بایگان ‪ ،‬فره��اد قائمیان ‪،‬‬ ‫الهام حمی��دی‪ ،‬مه��دی صب��اغ زاده ‪ ،‬پرویز ش��یخ طادی ‪،‬‬ ‫بهرام ش��فی ع ‪ ،‬محمدعلی اینانلو‪ ،‬محمدجعفر خس��روی ‪،‬‬ ‫تاج بخ��ش فنایی��ان ‪ ،‬امیررض��ا دالوری ‪ ،‬ضیاء الدین دری ‪،‬‬ ‫محمد صالح عال ‪ ،‬انس��یه شاه حس��ین ی ‪ ،‬امیر خرم شاه ی ‪،‬‬ ‫سروش صحت ‪ ،‬اشکان خطیب ی و رامبد جوان از هنرمندان‬ ‫حاضر در مراس��م افتتاحیه جش��نواره جام ج��م بودند‪ .‬در‬ ‫این مراس��م عل��ی دارابی و مه��دی فرجی با اه��دای لوح‬ ‫تقدیر و س��پاس از عل ی اصغر پورمحمدی‪،‬‬ ‫شایس��ته شوشتریان و س��یمین ریاضی به‬ ‫عنوان مدی ران پیشکسوت تلویزیون قدردانی‬ ‫کردند‪ .‬از دیگر تقدیری های سومین جشنواره‬ ‫جام جم م ی توان به عزت اهلل عزتش��اهی و‬ ‫نورالدین عافی به عنوان روایتگران کتاب و‬ ‫تاریخ شفاهی انقالب اسالمی و دفاع مقدس‪،‬‬ ‫محمود جوان بخت و رض��ا برجی به عنوان‬ ‫مستندس��از اش��اره ک��رد‪ .‬در این مراس��م‬ ‫از محمود ف�لاح‪ ،‬تهی ه کنن��ده مختارنامه‪،‬‬ ‫عل ی اکب��ر تحویلی��ان‪ ،‬بهروز خ��وش رزم‪،‬‬ ‫عل ی اکب��ر محلوجیان و ای��رج محمدی به‬ ‫عنوان تهی ه کننده رس��انه ملی نیز قدردانی‬ ‫شد‪ .‬در حاشیه این مراسم از تمبر‪ ،‬پوستر و‬ ‫سایت جشنواره با حضور هنرمندان و مدی ران‬ ‫تلویزیون رونمایی ش��د‪ .‬معاون س��یما در‬ ‫حاشی ه رونمایی از تمبر جشنواره تلویزیونی جام جم نوشت‪:‬‬ ‫«رسانه ملی؛ رس��انه پاک و اخالق گرا‪ ،‬س��ومین جشنواره‬ ‫تلویزیونی جام جم است که در شش بخش مجموعه های‬ ‫نمایش��ی فیلم های تلویزیونی‪ ،‬برنامه های گفت وگو محور‬ ‫ترکیبی‪ ،‬مس��تند‪ ،‬پویانمایی و بی ن المل��ل از چهاردهم تا‬ ‫بیس ت وپنجم دی ماه برگزار م ی شود‪g ».‬‬ ‫م ی کنند‪ ،‬خ راش به اهنگس��ازی حمیدرضا صدری و رقص‬ ‫روی یخ به اهنگسازی مسعود سخاوت دوست هم در رشته‬ ‫موسیقی متن و تیتراژ کاندیدا شدند‪.‬‬ ‫فیل م های برگزیده در سیما پخش م ی شود‬ ‫دبیر بخش فیلم های تلویزیونی س��ومین جش��نواره‬ ‫بی ن المللی جام ج��م از پخش فیلم های کاندی��دا خبر داد‪.‬‬ ‫محمدرضا معص��وم زادگان گفت‪« :‬اثاری ک��ه از میان ‪42‬‬ ‫فیلمی که به مرحل��ه داوری راه پیدا ک��رده بودند به عنوان‬ ‫کاندیدا انتخاب ش��ده اند از ش��بکه های دو‪ ،‬چهار و نمایش‬ ‫پخش م ی شود‪ ».‬وی گفت‪« :‬این فیلم ها‪ ،‬کاندیداهای هیات‬ ‫داوران ب رای دریافت جوایز در رشته های مختلف از میان ‪42‬‬ ‫اثر راه یافته به مرحله داوری جشنواره هستند که پخش انها‬ ‫از روز دوشنبه اغاز ش��ده و تا بعد از اختتامیه جشنواره ادامه‬ ‫خواهد یافت‪ ».‬دبیر بخش فیلم های تلویزیونی جش��نواره‬ ‫جام جم اظهار داشت‪« :‬سیما در سال گذشته در مجموع ‪164‬‬ ‫تله فیلم تولید کرد که در نهایت تعداد ‪ 42‬اثر به مرحله داوری‬ ‫جش��نواره راه پیدا کرد‪ ».‬معصوم زادگان با اعالم پخش اثار‬ ‫منتخب از تلویزیون گفت‪« :‬جشنواره فرصتی را فراهم کرد‬ ‫تا اثار دوباره دیده شود‪ .‬داوران هم تاکید داشتند که فیلم ها‬ ‫به رغم کیفیت باال درست دیده نشده اند و این فرصت پخش‬ ‫مجدد باعث م ی شود اثار مجددا دیده شود و مردم هم بتوانند‬ ‫درباره این اثار قضاوت کنند‪ ».‬وی افزود‪« :‬جوایز این دوره از‬ ‫جشنواره در بخش تله فیلم در رشته های کارگردانی‪ ،‬بهترین‬ ‫فیلم‪ ،‬بازیگری مرد و بازیگ��ری زن‪ ،‬تصویربرداری‪ ،‬فیلمنامه‬ ‫نویسی‪،‬تدوین و موسیقی و تیتراژ خواهد بود که برگزیدگان‬ ‫هر رشته در مراسم اختتامیه معرفی و تقدیر م ی شوند‪g ».‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫نقد و بررسی‬ ‫سفر به خاطره ها‬ ‫برنامه یادگاری مرور گذشته ها‬ ‫گوش��ه ای از ذهنمان را خاطره هایی پر کرده که حتی‬ ‫خودمان هم باورمان نم ی ش��ود که انبارکردن انها در میان‬ ‫روزمر گ ی ها باعث م ی ش��ود وقتی بهانه ای ب رای به یاد اورد‬ ‫نشان پیدا م ی ش��ود‪ ،‬تا چه اندازه ذوق زده م ی شویم‪ .‬روزگار‬ ‫را م ی توان با بهانه ای به نام تولیدات صدا وس��یما مرور کرد‬ ‫و به یاد اورد چه روزهایی را پش��ت سر گذاش��ته ایم‪ ،‬نیاز به‬ ‫این توضیح نیس��ت که وقتی یک برنامه تلویزیونی ساخته‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬در واقع برگی از خاط رات یک جامعه را م ی سازد و‬ ‫در این تصویرها م ی توان س��بک زندگی یک نسل را یافت‪،‬‬ ‫از دغدغه ها و ارمان هایشان تا نحوه گویش و پوشش انها‪...‬‬ ‫ب رنامه یادگاری امده است تا این دفترچه خاط رات را ورق بزنیم‬ ‫و ب ر گردیم به روزهای ماضی‪ ،‬مثل تماش��اکردن یک البوم‬ ‫عکس م ی ماند‪ ،‬برم ی گردیم به گذشته و در هوایی که در ان‬ ‫نوستالژی موج م ی زند به روزهایی برم ی گردیم که همه چیز‬ ‫ساده تر بود و زیباتر‪ ...‬این ب رنامه به تهی ه کنندگی مه ران رسام‪،‬‬ ‫کارگردانی مشترک رسام و احسان سجادی حسینی و ب راساس‬ ‫متن هایی ا ز هانیه بساطینی تولید شده است‪ .‬اجرای ان هم‬ ‫بر عهده مسعود فروتن گذاشته شده است؛ کسی که خودش‬ ‫زمانی کارگردان بود و بخشی از این خاطره ها را م ی ساخت‪.‬‬ ‫فروتن نزدیک ‪ 40‬س��ال در س��مت کارگ��ردان تلویزیونی‪،‬‬ ‫تله تئاتر های بس��یاری چون «گل یاس»‪« ،‬خان��ه ارواح»‪،‬‬ ‫«خاموش��ی دریا» و تعداد زیادی س��ریال از جمله «افسانه‬ ‫سلطان و ش��بان»‪« ،‬اینه» و‪ ...‬را کار کرده اس��ت‪ .‬حاال او با‬ ‫ان لحن و اجرای خاصش این برنامه را اجرا م ی کند‪ .‬فروتن‬ ‫درباره برنامه ی��ادگاری م ی گوید‪« :‬این برنامه این‬ ‫حسن را دارد که ب رای نس��ل ما یاداوری خاط رات‬ ‫ان سال هاست و ب رای نسل جوان که ان سال ها‬ ‫را ندیده اند‪ ،‬اموزش دهنده است‪ ،‬البته انچه در این‬ ‫برنامه از ان یاد م ی ش��ود‪ ،‬متعلق به نس��ل های‬ ‫متفاوت اس��ت‪ ،‬ما یک پلی م ی زنیم میان همه‬ ‫نس ل ها و نویسنده هم وظیفه دارد بین نسل من‬ ‫تا نس��ل حال حاضر پل بزند و تب��ادل اطالعات‬ ‫بکند‪ ».‬اس��اس برنامه ای مثل یادگاری بر ارشیو‬ ‫استوار است‪ .‬بخش هایی به یادماندنی از تولیدات‬ ‫س��ازمان از ده��ه ‪ 60‬و‪ 70‬ش��امل مجموعه های‬ ‫تلویزیونی‪ ،‬برنامه های ترکیبی کلی پ ها‪ ،‬گزارش‬ ‫و‪ ...‬پخ��ش ش��ده و در پای��ان هر برنام��ه‪ ،‬از هر‬ ‫هنرمندی که قس��مت های مربوط به ان پخش‬ ‫شده‪ ،‬یاد خواهد ش��د و تصاویر ویژه از ان هنرمند روی انتن‬ ‫م ی رود‪ .‬در این برنامه مناسب ت ها هم جایگاهی ویژه دارند و‬ ‫ب رای مثال در هفته دفاع مقدس یا زمان بازگش��ایی مدارس‬ ‫هم موضوعات برنامه حال و هوایی مش��ابه داشتند‪ .‬برنامه‬ ‫یادگاری بر گنجینه ای از ارشیو استوار است و همین مساله‬ ‫باعث م ی شود‪ ،‬متناسب با متن و سوژه‪ ،‬تصاویر منحصر به‬ ‫فردی از روزگاران گذش��ته زمینه تصویر گردد‪ .‬ب رای همه ما‬ ‫بازگشت به ان روزها‪ ،‬همان روزها که رنگ ی بودن یک مزیت‬ ‫بسیار مهم ب رای تصاویر بود‪ ،‬سفری جذاب و دیدنی است‪ .‬این‬ ‫ب رنامه جذاب اگر ریتمی تند تر داشت‪ ،‬شاید ب رنامه ای موفق تر‬ ‫م ی توانست باشد‪ .‬ب رنامه ای که سازندگان اعتقاد دارند تا وقتی‬ ‫حرفی ب رای گفتن دارد‪ ،‬ادامه م ی دهند‪ .‬هرچند که حرف زدن‬ ‫از گذشته‪ ،‬همیشه امکان پذیر است و شیرین‪g .‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫سرزمین دانایی‬ ‫هفت سنگ نیم شد‬ ‫گروه تفریحات و س��رگرم ‬ ‫ی‬ ‫شبکه ته ران از پخش سری جدید‬ ‫مستند مسابقه «سرزمین دانایی»‬ ‫در نوروز ‪ 93‬خب��ر داد و گفت‪ «:‬این‬ ‫مس��تند مس��ابقه در ‪ 14‬قسمت‬ ‫در تعطی�لات ن��وروز ‪ 93‬پخش‬ ‫یزاده‪،‬‬ ‫م ی ش��ود‪ ».‬عب دالرضا عال�� ‬ ‫مدیر گروه تفریحات و سرگرمی با‬ ‫دادن این خبر گفت‪« :‬تولید فصل جدید مستند مسابقه سرزمین دانایی هفته گذشته تمام شد و در‬ ‫مرحله تدوین قرار گرفت‪ .‬ساختار این مسابقه بسیارجذاب و نوست و دو ساختار مستند و مسابقه را‬ ‫تواماندارد‪.‬نمایششوق انگیزیازرقابت هایعلم ی خارجازفضایاستودیو‪،‬تدوینکارامدمسابقهو‬ ‫بهتصوی ر کشیدنرقابتعلمی گروه هادرساختاریمستند‪،‬ایجادباشگاهیازعالقه مندانوج وانان‬ ‫درسایتدانای‪ 5‬کهخوشبختانهبااستقبالخ وبیهمراهشدهاستازخصوصیتاینب رنامهبهشمار‬ ‫م ی رود‪ .‬نواوری و خالقیت هم واره در ط راحی ایتم ها و سناریوهای این ب رنامه جریان دارد‪ .‬همچنین‬ ‫اینمستندمسابقهنمایشیازتوانای ی هایمختلفگروه هاب رایمخاطباناستکهتاثیرامی د افرینی‬ ‫و شوق انگیز دارد‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬این مسابقه پیشرو است‪ ،‬هم از نظر ساختار‪ ،‬محتوا‪ ،‬ساخت و بافت‬ ‫ب رنامه که باعث م ی شود در فرایند تولید هیچ هزینه ای هدر نرود‪g».‬‬ ‫مجید موالی��ی‪ ،‬تهی ه کننده‬ ‫س��ریال هفت س��نگ از به پایان‬ ‫رس��یدن تصویرب��رداری بیش از‬ ‫نیمی از سریال خبر داد‪ .‬مجموعه‬ ‫تلویزیون��ی هفت س��نگ کاری از‬ ‫گروه فیلم و س��ریال ش��بکه سه‬ ‫سیماست که داس��تان سه زوج از‬ ‫گروه های س��نی مختلف را در بر‬ ‫م ی گیرد که ب��ا ورود کاراکتر های جدید به مجموعه ماجراهایی را پش��ت س��ر م ی گذارند‪.‬‬ ‫کارگردانی این سریال را علیرضا بذرافشان بر عهده دارد و خود او نیز فیلمنامه را نوشته است‪.‬‬ ‫این سریال دارای فضایی خانوادگی اس��ت و بنا به تعبیر کارگردان مجموعه شباهت هایی با‬ ‫مجموعه های قدیمی و خاطره انگیز خانه سبز و همس ران دارد و م ی توان اصطالح شیرین را‬ ‫ب رای معرفی ژانر ان مناسب دانست‪.‬‬ ‫موالیی با اشاره به تدوین همزمان پروژه گفت‪« :‬به دلیل اینکه در مونتاژ همزمان سریال‬ ‫زمان بعضی از قسمت ها به بیش از ‪ 40‬دقیقه هم رسیده است‪ ،‬احتمال دارد که تع داد قسمت ها‬ ‫کمتر هم شود‪ .‬در حال حاضر موسیقی متن هم توسط اقای سعید انصاری تنظیم م ی شود و‬ ‫مازیار فالحی هم خوانندگی تیتراژ پایانی را بر ع هده دارد‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫نوروز در شبکه تهران‬ ‫سریالی در ژانر خانه سبز‬ ‫گزیده اثار بازیگران مطرح ای رانی و خارجی در قالب ب رنامه «صحنه گران» شبکه نمایش‪ ،‬زمستان امسال روی انتن‬ ‫م ی رود‪ .‬محمد حسام پور‪ ،‬مدیر تامین برنامه شبکه نمایش با اش��اره به ادامه پخش گزیده اثار بازیگران سینمای ای ران‬ ‫و جهان در برنامه «صحنه گران» گفت‪« :‬تاکنون گزیده اثار بازیگران سینمای ای رانی و خارجی همچون زنده یاد هادی‬ ‫اسالمی‪ ،‬علیرضا خمسه‪ ،‬محمود پاک نیت‪ ،‬الهام حمیدی‪ ،‬ثریا قاسمی‪ ،‬کوین اسپیسی‪ ،‬مایکل کین‪ ،‬راسل کرو‪ ،‬وال‬ ‫کیلمر‪ ،‬ادی مورفی و‪ ...‬به صورت هفتگی هر شب ساعت ‪ 21‬از شبکه نمایش روی انتن رفته است که اثار بازیگران ای رانی‬ ‫مرور اثار کارگردانان مطرح همچون اتیال پسیانی‪ ،‬محمد علی کشاورز‪ ،‬پژمان بازغی‪ ،‬مس��عود رایگان‪ ،‬رویا تیموریان‪ ،‬حسن پور شی رازی‪ ،‬جمشید‬ ‫مشایخی‪ ،‬افسانه بایگان و بازیگران خارجی مانند جیم کری‪ ،‬پیتر اوتن و امیتا باچان در جدول پخش زمستانه شبکه‬ ‫نمایش قرار گرفته است‪ ».‬او از پخش اثار کارگردانان مطرح ای رانی و خارجی در باکس «صحنه گران» همچون مرور اثار‬ ‫تلویزیونی کن لوچ و هیچکاک و فیلم های سینمایی مجید مجیدی‪ ،‬صدرعاملی و رئیسیان خبر داد‪g .‬‬ ‫از هیچکاک‬ ‫تا مجیدی‬ ‫‪80‬‬ ‫مجموعه تلویزیون��ی نوروزی «روزه��ای بد در» که‬ ‫پیش از این قرار بود به کارگردانی محمدحس��ین لطیفی‬ ‫ب رای نوروز ‪ 93‬س��اخته شود‪ ،‬به س��عید اقاخانی رسید‪ .‬این‬ ‫مجموعه ن��وروزی که ب��ه تهی ه کنندگی مه��ران مهام و‬ ‫ایرج محمدی تولید خواهد ش��د‪ ،‬قرار است از اواخر دی ماه‬ ‫رس��ما کلید بخورد‪ .‬هومن برق نورد نی��ز به عنوان یکی از‬ ‫بازیگران نقش اصلی‪ ،‬اولین هنرمندی اس��ت که تاکنون‬ ‫با این مجموعه قرارداد بسته است‪« .‬روزهای بد در» گزینه‬ ‫قطعی انتن نوروز شبکه سه است که برزو نی ک نژاد ان را در‬ ‫یک فضای طنز م ی نویسد‪ .‬لوکیشن های این مجموعه در‬ ‫ته ران است و مدرسه و دو‪ ،‬سه لوکیشن ثابت هستند‪ .‬ماجرا‬ ‫مربوط به یک سرایدار مدرسه است که شب عید پس از ‪30‬‬ ‫سال حکم بازنشستگ ی اش م ی اید و اتفاقاتی در این زمینه‬ ‫رخ م ی دهد‪ .‬فرزند او در استانه ازدواج است و قرار بوده مراسم‬ ‫عروسی او را در مدرسه بگیرند و‪ ...‬در مورد هنرپیشه خانم‬ ‫این س��ریال هم از خانم مرجانه گلچین یاد م ی شود که در‬ ‫این رابطه باید مشکل همزمانی سریال نوروزی شبکه ‪ 3‬با اقاخانیجانشین‬ ‫لطیفیشد‬ ‫سریال شاهگوش حل شود‪g .‬‬ ‫روزهای بد در‬ ‫داغ گزارشگر‬ ‫سخت ترینگزارشجوادخیابانی‬ ‫باغ سرهنگ‬ ‫دیـــدار‬ ‫احساسات کم گذاشته باشد‪ ،‬ش��اید ای رادی که بر او وارد بود‬ ‫این که بیش از حد سطح یک بازی‪ ،‬احساسات نشان م ی داد‪،‬‬ ‫حال با این سطح احساسات‪ ،‬خیابانی را باید تحسین کرد و‬ ‫از او تقدیر کرد که وظیفه شناسی را انتخاب کرد و یکی دیگر‬ ‫از گزارش های ماندنی را انجام داد؛ گزارشی که از ابتدای ان‬ ‫م ی شد بغض را در صدای گزارش��کر تشخیص داد‪ .‬مهدی‬ ‫هاش��می‪ ،‬تهی ه کننده برنامه در مورد اتفاقات رخ داده گفت‪:‬‬ ‫«پنج دقیقه قبل از بازی به ما خبر رس��ید ک��ه والده جواد‬ ‫خیابانی به رحمت خ��دا رفته و از همی��ن رو گفتیم بازی را‬ ‫مزدک میرزایی از اس��تودیو گزارش کند اما باتوجه به اینکه‬ ‫شور و شوق بازی از استودیو به تماشاگر انتقال داده نم ی شود‬ ‫و همچنین به خاطر تعهد کاری که خیابانی داش��ت‪ ،‬قبول‬ ‫کرد این بازی را گزارش کند‪ ».‬خیابان��ی در مورد اینکه چرا‬ ‫تصمیم گرفت این گزارش که بدون شک یکی از سخت ترین‬ ‫گزارش های زندگ ی اش بود را انجام دهد‪ ،‬گفت‪« :‬ما دو جور‬ ‫زندگی داریم؛ یکی زندگی خصوص��ی و یکی زندگی کاری‪.‬‬ ‫امیدوارم که خداوند همه مادران فوت شده را رحمت کند‪.‬‬ ‫ادم ب ی احساس��ی نیس��تم اما باتوجه به اینکه وظیفه‬ ‫داشتم بازی را گزارش کنم در استادیوم ازادی ماندم‪ ».‬خیابانی‬ ‫حتی تا پایان بازی و گفت وگو با بازیکنان برتر هم ماند و کار‬ ‫را تمام کرد و با بعضی در گلو رفت‪ .‬جواد خیابانی از دی ماه‬ ‫خاطره خوبی ندارد‪ ،‬سال قبل دی ماه بود که پدرش را از دست‬ ‫داد و امس��ال در دی ‪ 92‬مادرش را‪ .‬گریه خیابانی روی انتن‬ ‫یکی از تلخ ترین لحظه های سال ‪ 92‬بود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫درست ‪ 64‬دقیقه و ‪ 15‬ثانیه از بازی دو تیم پرسپولیس و‬ ‫نفت ته ران گذشته بود که تصوی ر بردار بازی اسکور برد را نشان‬ ‫داد‪ ،‬نه نشانی از بازی بود و نه خبری از ان‪ .‬خبر تلخی بود‪ ،‬به‬ ‫همان تلخی که شوک وارد م ی کرد‪« ،‬جناب اقای خیابانی‪،‬‬ ‫ی جنابعالی را تسلیت عرض کرده و ب رای‬ ‫درگذشت والده گرام ‬ ‫ایش��ان از درگاه خداوند متعال طلب مغف��رت م ی نماییم‪».‬‬ ‫واکنش از سوی گزارشگر هم شوک بود‪ ،‬شوکی به این اندازه‬ ‫که قرار نبود به این مساله اشاره شود و از شوک که گذشت‪،‬‬ ‫به بغض رسید‪ .‬بله‪ ،‬چند دقیقه قبل از شروع بازی خبر بد به‬ ‫گزارشکر رس��ید؛ جواد خیابانی را همه خوب م ی شناسند‪ ،‬او‬ ‫بسیار احساساتی است و در برون گرایی محسوس خود هم‬ ‫این احساس را نمایش م ی دهد‪ ،‬این احساسات و برون گرایی‬ ‫است که یکی از ماندن ی ترین گزارش های تاریخ فوتبال ای ران‬ ‫را ساخته اس��ت‪ .‬او در بازی ای ران و اس��ترالیا که به حماسه‬ ‫هشتم اذر در ملبورن منتهی ش��د‪ ،‬ان قدر از این احساسات‬ ‫خوب بهره گرفت که ی��ک ای ران با او به اس��مان پرید‪ ،‬با او‬ ‫خندید‪ ،‬با او فریاد زد «باز ه��م روی زمین‪ ،‬بازهم روی زمین‪،‬‬ ‫خداداد عزیزی» گویا صدای خیابانی را نم ی توان از هشت اذر‬ ‫جدا کرد‪ .‬هرچند خیابانی دیگر هی چ گاه نتوانست ان گزارش‬ ‫را تکرار کند و در طول این س��ال ها یکی از گزارشگرانی بود‬ ‫که منتقدانی بسیار داش��ت اما این دلیل نم ی شود که او از‬ ‫ته خط‬ ‫به زودی در شبکه تهران‬ ‫اولین همکاری امیر عربی و منوچهر هادی‬ ‫مجموع��ه تلویزیونی «باغ‬ ‫سرهنگ» به تهی ه کنندگی مجید‬ ‫اوج��ی و کارگردانی فلورا س��ام از‬ ‫ش��نبه ‪ ۲۱‬دی ماه س��اعت ‪ ۲۳‬از‬ ‫ش��بکه ته ران پخش م ی ش��ود‪.‬‬ ‫این مجموعه تلویزیونی دارای ژانر‬ ‫طنز خانوادگی است و هنرمندانی‬ ‫همچ��ون محمد مطی��ع‪ ،‬فرهاد‬ ‫اییش‪ ،‬مجید صالح��ی‪ ،‬نیما فالح‪ ،‬مریم س��عادت‪ ،‬اناهیتا همتی‪ ،‬س��حر ولدبیگی‪ ،‬فاطمه‬ ‫ هاشمی‪ ،‬افسر اسدی‪ ،‬فرهاد بشارتی و‪ ...‬بازیگران اصلی ان هستند‪ .‬در خالصه داستان «باغ‬ ‫سرهنگ» امده است‪ :‬پسری به نام هادی با دختری به نام سمی را عقد م ی کند‪ ،‬این درحالی است‬ ‫که در شب خواستگاری ماد ر هادی موافق و پدر هادی با این ازدواج مخالف هستند‪ .‬ب رادر سمی را‬ ‫به نام «سه راب» ماش��ینش را در اختیا ر هادی قرار م ی هد تا با ان کسب درامد کند‪ ۱۰ .‬سال‬ ‫قبل هادی از شادی دختر عمویش خواستگاری کرده ولی شادی ضمن رد این درخواست ب رای‬ ‫تحصیل به خارج از کشور رفته است و حاال بعد از ‪ ۱۰‬سال به خانه برگشته است‪ .‬این بازگشت و‬ ‫اصرار پدر بر تقاضای ‪ ۱۰‬سال پیش‪ ،‬هادی را در شرایط جدیدی قرار داده است‪g .‬‬ ‫«ته خ��ط» اولین همکاری‬ ‫مش��ترک منوچهر هادی و امیر‬ ‫عرب��ی مراحل پایان��ی تدوین را‬ ‫پشت سر م ی گذارد‪ .‬این فیلم پنج‬ ‫ش��خصیت اصلی دارد و در یک‬ ‫زمان واحد‪ ،‬سه داس��تان موازی‬ ‫را پیش م ی برند‪ .‬معین و نازنین‬ ‫با ب��ازی مجید صالح��ی و لیندا‬ ‫کیانی‪ ،‬یحیی و معصومه با بازی س��یروس همتی و نازنین کریمی و رسول با بازی عارف‬ ‫لرستانی‪ ،‬شخصی ت های این سه داستان هستند که به طور موازی انها را پیش م ی برند‪ .‬تا‬ ‫اینکه نهایتا سرنوشت شخصی ت های این سه داستان‪ ،‬در یک اتفاق واحد به هم گره م ی خورد‪.‬‬ ‫«ته خط» محصول گروه فیلم های تلویزیونی شبکه یک سیماست‪ .‬این فیلم تا چند روز اینده‬ ‫با پایان تدوین‪ ،‬وارد مرحله صداگذاری م ی شود‪ .‬وحید سعیدی و سیدعلیرضا میرزا مصطفی‬ ‫به عنوان تهی ه کننده و مجری طرح این فیلم را ب رای شبکه یک تولید کرده اند‪ .‬فیلمنامه این‬ ‫تله فیلم توسط امیر عربی نوشته شده است؛ فیلمنامه نویسی که در کارنامه او نگارش فیلم‬ ‫موفق سعادت اباد و سریال گاو صندوق دیده م ی شود‪g .‬‬ ‫‪81‬‬ ‫با حضور مدیرعامل بانک انصار در نمایشگاه بانکداری الکترونیک‬ ‫دستاوردهایبانکداریالکترونیک انصار‬ ‫به نمایش گذاشته شد‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪204‬‬ ‫بانک انصار با حضور در نمایشگاه بانکداری الکترونیک‬ ‫و نظام های پرداخت با به نمایش گذاشتن فناوری‪ ،‬طرح ها‪،‬‬ ‫نرم افزارها و قابلیت های فنی و مدیریتی در غرفه مربوطه‪،‬‬ ‫دس��تاوردهای بانکداری الکترونی��ک و نظام های پرداخت‬ ‫خود را به نمایش گذاشت‪ .‬بانک انصار با حضور در نمایشگاه‬ ‫سومین همایش س��االنه بانکداری الکترونیک و نظام های‬ ‫پرداخت که از سوی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی‬ ‫جمهوری اس�لامی ایران طی روزه��ای ‪ 16‬و‪ 17‬دی ماه در‬ ‫مرکز همایش های برج میالد برگزارشد‪ ،‬با به نمایش گذاشتن‬ ‫فناوری‪ ،‬طرح ها‪ ،‬نرم افزاره��ا و قابلیت های فنی و مدیریتی‬ ‫در غرفه مربوطه‪ ،‬دس��تاوردهای بانک��داری الکترونیک و‬ ‫نظام های پرداخ��ت خود را به نمایش گذاش��ت‪ .‬به گزارش‬ ‫اداره کل بازاریاب��ی و تبلیغات‪ ،‬س��ومین همایش س��االنه‬ ‫بانک��داری الکترونی��ک و نظام های پرداخت ک��ه با هدف‬ ‫معرفی دستاوردهای نوین صنعت بانکداری کشور‪ ،‬بررسی‬ ‫روند پیش��رفت فناوری در صنع��ت بانکداری‪ ،‬شناس��ایی‬ ‫رویکرد جدی��د فناوری اطالع��ات در کس��ب و کار بانکی‪،‬‬ ‫معرفی زیرس��اخت ها و ابزارهای نوین پرداخت الکترونیک‬ ‫و بررس��ی جنبه های فرهنگ��ی – اجتماع��ی و اقتصادی‬ ‫بانکداری الکترونیک و ره نگاش��ت فناوری ه��ای نوین و‬ ‫صنعت بانکداری بر پاش��د‪ ،‬با حمایت ‪ 27‬بانک و موسس��ه‬ ‫اعتباری و فناوری ارتباطات و اطالعات از جمله بانک انصار‬ ‫در سه س��طح الماس‪ ،‬طالیی و نقره ای همراه بود و رئیس‬ ‫کل بانک مرک��زی و وزیر ام��ور اقتص��ادی و دارایی و تنی‬ ‫چند از صاحبنظران دانش��گاهی و فعاالن اقتصادی در ان‬ ‫سخنرانی کردند‪.‬‬ ‫اخذ مج�وز مل�ی ب�رای کنفرانس توس�عه‬ ‫مدیریت پول�ی و بانکی از معاونت توس�عه‬ ‫مدیریت و سرمایه انسانی ریاست جمهوری‬ ‫‪ l‬معاون��ت توس��عه مدیریت و س��رمایه انس��انی‬ ‫ریاست جمهوری اسالمی ایران با برگزاری کنفرانس توسعه‬ ‫مدیریت پولی و مالی در سطح ملی موافقت کرد‪ .‬به گزارش‬ ‫دبیرخانه دائمی این کنفرانس باتوجه به اهمیت توسعه دانش‬ ‫مدیریت در نظام پولی ومالی کشور و لزوم ارائه راهکارهای‬ ‫یو عملی برای تحقق حماسه اقتصادی در بخش بانکی‬ ‫علم ‬ ‫و در پاسخ به درخواس��ت برگزارکنندگان کنفرانس مذکور‪،‬‬ ‫معاونت یادشده موافقت خود را با برگزاری کنفرانس در سطح‬ ‫ملی اعالم داش��ت‪ .‬براس��اس گزارش مذکور‪ ،‬این موافقت‬ ‫ضمن زمینه س��ازی برای گسترش مش��ارکت همه جانبه‬ ‫نهادها و موسسات دولتی در این کنفرانس‪ ،‬امکان بهره مندی‬ ‫هرچه بیشتر از دستاوردهای نظری و مدیریتی ان را افزایش‬ ‫می دهد‪ .‬این کنفران��س که با اهتمام مرک��ز پژوهش های‬ ‫بانک انصار و حمایت علمی وزارت امور اقتصادی و دارایی‪،‬‬ ‫بانک مرکزی جمهوری اس�لامی ایران‪ ،‬پژوهشکده پولی و‬ ‫بانکی بانک مرکزی و تعداد زیادی از دانش��گاه های معتبر‬ ‫کشور و با مش��ارکت بانک ها و موسس��ات اعتباری برگزار‬ ‫ی در زمینه توسعه مدیریت‬ ‫می شود‪ ،‬نخستین کنفرانس دائم ‬ ‫نظام پولی و مالی کشور است که همه ساله در سطوح ملی و‬ ‫بین المللی برگزار خواهد شد‪.‬‬ ‫ارائ�ه ط�رح تپ�ش ‪ 2‬ب�ه دارن�دگان‬ ‫کارتخوان های فروشگاهی بانک انصار‬ ‫‪ l‬بانک انصار در راستای توسعه و گسترش فرهنگ‬ ‫استفاده از پول الکترنیکی و تشویق مشتریان به پایانه های‬ ‫پرداخت الکترونیکی و همچنین با هدف تشویق دارندگان‬ ‫کارت های عضو شتاب به استفاده از پایانه های فروشگاهی‬ ‫اقدام به طراحی خدمت جدید با عن��وان طرح تپش ‪ 2‬کرده‬ ‫است‪ .‬در این طرح به دارندگان کارتخوان های فروشگاهی‬ ‫بانک انصار به میزان هشت برابر موجودی حساب های جاری‬ ‫و پس انداز تسهیالت اعطا می شود‪ .‬شایان ذکر است بروشور‬ ‫و پوستر طرح مذکور تا اوایل دی ماه سال جاری چاپ و در‬ ‫شعب سراسر کشور توزیع شد‪g.‬‬ ‫اغاز جشنواره حساب های قرض الحسنه‬ ‫بانک مهر اقتصاد با هدف افزایش توان مالی بانک‬ ‫در راستای تداوم مشارکت در امور خیریه و فعالیت های‬ ‫عا م المنفع��ه جش��نواره حس��ا ب های قر ض الحس��نه‬ ‫پس انداز را برگ��زار می کند‪ .‬به گ��زارش اداره کل روابط‬ ‫عمومی بانک مهر اقتص��اد‪ ،‬این بانک ب��ه منظور حفظ‬ ‫مناب��ع قرض الحس��نه و افزایش ت��وان مال��ی بانک در‬ ‫راس��تای تداوم مش��ارکت در امور خیریه و فعالیت های‬ ‫‪82‬‬ ‫عام المنفعه با اعتباری بالغ بر ‪ 160‬میلیارد ریال جشنواره‬ ‫حسا ب های قر ض الحسنه را برگزار می کند‪ .‬این دوره از‬ ‫جشنواره حساب های قرض الحسنه از تاریخ ‪92/10/13‬‬ ‫همزمان با ابتدای ماه ربیع االول اغاز می شود و تا تاریخ‬ ‫‪ 1393/2/31‬ادام��ه می یاب��د‪ ،‬حداقل موج��ودی برای‬ ‫ش��رکت در قرعه کش��ی مبلغ ‪ 300‬هزار ری��ال و زمان‬ ‫قرعه کش��ی مورخ ‪ 93/3/6‬مص��ادف با مبعث رس��ول‬ ‫اکرم(ص) می باش��د‪ .‬بر اس��اس این گ��زارش‪ ،‬بیش از‬ ‫‪ 20‬هزار جای��زه در قالب کم��ک هزینه خرید مس��کن‪،‬‬ ‫خودروی پژو پ��ارس‪ ،‬کمک هزینه خرید ل��وازم خانگی‬ ‫س��اخت داخل‪ ،‬کمک هزین��ه حج عمره‪ ،‬کم��ک هزینه‬ ‫سفر به عتبات عالیات و دفترچه طالیی جوایز این دوره‬ ‫قرعه کشی جش��نواره حس��اب های قرض الحسنه بانک‬ ‫مهر اقتصاد را تشکیل می دهد‪g .‬‬ ‫جای خالی را با ما پر کنید‬ ‫قیمت ها به تومان میباشد‬ ‫سه ماهه‬ ‫شش ماهه‬ ‫یک ساله‬ ‫پست سفارشی ته ران‬ ‫‪36/000‬‬ ‫‪72/000‬‬ ‫‪144/000‬‬ ‫پست سفارشی شهرستان‬ ‫‪38/000‬‬ ‫‪76/000‬‬ ‫‪152/000‬‬ ‫بانک ملت به نام هفته نامه مثلث‬ ‫شماره حساب ‪43293196/94‬‬ ‫شماره کارت ‪6104-3377-7006-5405‬‬ ‫شماره شبا ‪IR28 0120000000004329319694‬‬ ‫برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره ‪ 3000411711‬ارسال نمایید‬ ‫شماره تماس‪88171506-8 :‬‬ ‫‪09109797859‬‬ ‫برای دریافت پیشخوان همراه اول ‪ MOSLAS‬را به ‪ 7050‬پیامککنید‬ ‫‪83‬‬ 84