ماهنامه مثلث شماره 207

‫لیبرال مسلمان یا‬ ‫مسلمانسکوالر‬ ‫بازگشت به جنگ‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا فیلم‬ ‫ستایشبرانگیزیساخته‬ ‫است‬ ‫تاثیر مهدی بازرگان بر‬ ‫سیاست و دین چگونه بود؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و هفت ‪ 12 /‬بهمن ‪ 88 /1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫دیوار روابط ایران وامریکا؛‬ ‫چیدنییا برچیدنی؟‬ ‫واکنش باراک اوباما به حسن نیت دولت ایران دو پهلو است‬ ‫سوغات شیخ از دهکده یخی‬ ‫ایا غرب درهای اقتصاد را به روی ایران باز‬ ‫می کند؟‬ ‫دو سلطان در یک اقلیم‬ ‫ایا پروین و دایی یکدیگر را تحمل‬ ‫می کنند؟‬ ‫زخم غرب روی صورت اوکراین‬ ‫نزاع میان دولت و مخالفان ادامه دارد‬ ‫مطلع مهر‬ ‫امیر حسین بانکی پورفرد‬ ‫عشق پایدار‬ ‫‪alili‬‬ ‫‪Kh‬‬ ‫سید مسعود راد‬ ‫‪od‬‬ ‫‪vo‬‬ ‫‪Da‬‬ ‫‪n:‬‬ ‫‪sig‬‬ ‫‪De‬‬ ‫َ َ‬ ‫ُ‬ ‫وان‬ ‫َ‬ ‫مردان ِکح‬ ‫ا‬ ‫ا‬ ‫خداون و زنان ب الیا ٰ‬ ‫ُ‬ ‫ىم‬ ‫سورهمب د ازفض یهمس ِمک َ‬ ‫ا‬ ‫ر‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫رکهنورایه خودانان خود را ‪.... .‬ا َ‬ ‫را ب‬ ‫‪۳۲‬‬ ‫‪ ..‬هم ِ نیک‬ ‫احکام ازدواج (پرسشهای دانشجویی)‬ ‫وون ُ َ‬ ‫ینیا‬ ‫سرد‬ ‫زمیساز هید؛ اگ افرا َء ُ‬ ‫ی‬ ‫ر‬ ‫د‬ ‫؛ خداون فقیروتن غ ِ ِ ُ‬ ‫نمالل ُ ِ ض َ‬ ‫دگ‬ ‫گد‬ ‫شایشده ست باش م� ض‬ ‫�‬ ‫ن‬ ‫َ‬ ‫ن‬ ‫د‪،‬‬ ‫ِ ِلۗوا ّ ُ‬ ‫ده وا‬ ‫گاها‬ ‫للوا ِس ٌع َ‬ ‫ست‪.‬‬ ‫ع ٌ‬ ‫می‬ ‫سید مجتبی حسینی‬ ‫درشبکهکتابخوانانحرفهایعضوشوید‬ ‫‪b o o k i . i r‬‬ ‫ازدواج موقت‪،‬مدیریت شهوت‬ ‫محمد ترکاشوند‬ ‫سخنان مقام معظم رهربی‬ ‫خانواده‬ ‫عباس پسندیده‬ ‫رضایت زناشویی‬ ‫حسن صدری مازندرانی‬ ‫لواسانی‪ ،‬محمد پور‪ ،‬عاطف وحید‬ ‫هنر همسرداری‬ ‫مهارتهای ارتباطی همسران‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫اسالم‪ ،‬خیرخواه تمامی ملت ها‬ ‫ملت ها باید توجه بکنند به اینکه قدرت های بزرگ انها را برای خودشان‬ ‫می خواهند‪ .‬قدرت های بزرگ این کسانی که همه چیزشان را تقدیم به‬ ‫انها می کنند به چشم سنگ استنجا نگاه می کنند که بعد که مطلب تمام‬ ‫ش��د دورش می اندازند‪ .‬اینها نمی فهمند که خیر انها را نمی خواهند‪ ،‬انها‬ ‫خیرخودشان را می خواهند‪ .‬انکه خیر همه را می خواهد اسالم است‪ .‬انکه‬ ‫می خواهد خیر در دنیا تحقق پیدا کند‪ ،‬ان اسالم است و ان مکتب صحیح‬ ‫انبیا‪ ،‬مکتبی که منحرف نشده باشد‪ .‬از این جهت بازی می خورند یا برای‬ ‫هوای نفسی که دارند‪ ،‬برای این چند روزی که می خواهند سلطنت کنند‪،‬‬ ‫این چند روزی که می خواهند امارت کنند‪ ،‬ب��رای این چند روز همه چیز‬ ‫خودشان را از دست می دهند؛ نوکری بی شرافت یک کسی را می کنند تا به‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪16- 23‬‬ ‫برچیدنی یا چیدنی؟‬ ‫دو چهره از اوباما‬ ‫هفت تیرکشیکریدراستانهماراتندیپلماتیک‬ ‫نبایدبهدوراناصالحاتبازگردیم‬ ‫اقتصادسیاسی‬ ‫‪24-29‬‬ ‫سوغاتشیخازدهکدهیخی‬ ‫ظهور«دنگشیائوپنگ»؟‬ ‫کوچک سازی دولت پس از عبور از بحران‬ ‫جهتکلتفکراقتصادیدولتمثبتاست‬ ‫بینالملل‬ ‫‪30-43‬‬ ‫جنگدرلباسگفتوگو‬ ‫کسیامادهمذاکرهنیست‬ ‫دوئلسیاسیبهجایمذاکره‬ ‫ازکاختاقفس‬ ‫بازگشت به جنگ‬ ‫ابراهیم حاتمیکیا فیلم‬ ‫ستایشبرانگیزیساخته‬ ‫است‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و هفت ‪ 12 /‬دی ‪ 88 /1392‬صفحه‪3000/‬تومان‬ ‫دیوار روابط ایران وامریکا؛‬ ‫چیدنییا برچیدنی؟‬ ‫واکنش باراک اوباما به حسن نیت دولت ایران دو پهلو است‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫لیبرال مسلمان یا‬ ‫مسلمانسکوالر‬ ‫تاثیر مهدی بازرگان بر‬ ‫سیاست و دین چگونه بود؟‬ ‫سوغات شیخ از دهکده یخی‬ ‫ایا غرب درهای اقتصاد را به روی ایران باز‬ ‫می کند؟‬ ‫دو سلطان در یک اقلیم‬ ‫ایا پروین و دایی یکدیگر را تحمل‬ ‫میکنند؟‬ ‫زخم غرب روی صورت اوکراین‬ ‫نزاع میان دولت و مخالفان ادامه دارد‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫ملت های خودشان تحمیل کنند و زورگویی کنند و این اشتباهی است که‬ ‫اینها دارند‪ .‬اگر همه اینها به اغوش اسالم برگردند‪ ،‬اسالم برای همه شان‬ ‫خوب است‪ .‬و اسالم‪ ،‬هم تربیت باطنی می کند و هم حفظ مصالح دنیوی‬ ‫را می کند‪ .‬اگر اینها همه با ملت هایشان اشتی کنند‪ ،‬این دشمنی که اینها با‬ ‫ملت ها دارند هیچ کس با کسی ندارد‪ .‬باالتر دشمنی این است که ذخایر انها‬ ‫را به دشمن های انها می دهند و ابزار کوبنده مخرب را با نفت انها به اختیار‬ ‫دشمن ها قرار می دهند‪ .‬این باالترین دشمنی است که االن بشر مبتال به‬ ‫ان هست و ملت های مظلوم مبتال به این هستند و تا ملت ها بیدار نشوند و‬ ‫هشیار نشوند کار انجام نمی گیرد‪.‬‬ ‫نفسانیت منشاء مخالفت ها و کارشکنی ها‬ ‫لکن ما باید از خودمان ش��روع کنیم‪ ،‬اگر ما خودم��ان را اصالح کنیم‬ ‫قهرا ان مقصدی که ما داریم‪ ،‬در دنیا هم صدور پیدا می کند‪ ،‬چنانچه‬ ‫پیدا کرده است‪ .‬اگر خدای نخواس��ته‪ ،‬ما هواهای نفسانی مان اسباب‬ ‫این بشود که گله ها به ش��کایت ها‪ ،‬ش��کایت ها به مخالفت ها برسد‪،‬‬ ‫ان روزی است که عزای همه کش��ور را باید بگیریم و گناهش گردن‬ ‫ماست که نفسانیت خودمان را زیر پا نگذاشتیم‪ .‬همه با هم باشید‪ ،‬همه‬ ‫دنیا بر خالف شما هستند اال بس��یار کم‪ .‬اگر همه شما با هم نباشید و‬ ‫از باطن بپوس��ید‪ ،‬ش��ک نکنید که بعد از چندی همان مسائل سابق‬ ‫به یک صورت بدتری پیش خواهد امد؛ همان اس�لام شاهنش��اهی‬ ‫دوباره برمی گردد‪ .‬انه��ا می دانند که باید بگویند اس�لام‪ ،‬امریکا هم‬ ‫برای اسالم دلش می سوزد‪ ،‬اما اسالم امریکایی در زمان شاه هم بود‪،‬‬ ‫اسالم امریکایی بود‪ ،‬کسی حق نداش��ت دخالت در هیچ امری بکند‪.‬‬ ‫اس�لام امریکایی این بود که مالها باید بروند درسش��ان را بخوانند‪،‬‬ ‫چکار دارند به سیاس��ت‪ .‬با صراحت لهجه می گفتن��د‪ .‬از بس تزریق‬ ‫شده بود در این مغزها باورشان امده بود که ما باید برویم توی مدرسه‬ ‫درس بخوانیم‪ ،‬چ��ه کار داریم به اینکه به ملت چ��ه می گذرد؛ ان امر‬ ‫مردم‪ ،‬امر حکومت با قیصر اس��ت به ما چه ربطی دارد‪ .‬و یک دس��ته‬ ‫دیگر هم که تزشان این اس��ت که بگذارید که معصیت زیاد بشود تا‬ ‫حضرت صاحب بیاید‪ .‬حضرت صاحب مگر برای چی می اید؟ حضرت‬ ‫صاحب می اید معصیت را بردارد‪ ،‬ما معصیت کنی��م که او بیاید؟ این‬ ‫اعوجاجات را بردارید‪ .‬این دسته بندی ها را برای خاطر خدا اگر مسلمید‬ ‫و برای خاطر کش��ورتان اگر ملی هستید‪ ،‬این دسته بندی ها رابردارید‬ ‫و در این موجی که االن این ملت را به پیش دارد می برد‪ ،‬در این موج‬ ‫خودتان را وارد کنی��د و برخالف این موج حرکت نکنید که دس��ت و‬ ‫پایتان خواهد شکست‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪44-53‬‬ ‫بهجشنوارهامسالامیدواریم‬ ‫امسالراهمتحملمی کنیم‬ ‫جشنواره‪،‬اشتیاقدیده شدنوتوهم‬ ‫خیلینمی شودخوش بینبود‬ ‫تاریخ‬ ‫‪54-61‬‬ ‫لیبرالمسلمانیامسلمانسکوالر‬ ‫محافظهکاربود‪،‬محافظه کارماند‬ ‫رفتارسیاسیبازرگانمتناقضاست‬ ‫ترویجدینفردیبهجایدینسیاسی‬ ‫ورزش‬ ‫‪62 -71‬‬ ‫دوسلطان در یک اقلیم‬ ‫داییبهحاشیه هاتوجهیندارد‬ ‫پروینپولمی سازد؟‬ ‫دوستندارم باله کردنکسیموفقشوم‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫اعض��ای تحریری��ه و هم��کاران‪ :‬زهی��ر توکل��ی ‪ -‬ش��اهین فتحی��ان ‪-‬‬ ‫یاس��ین سیف االس�لام ‪ -‬امی��د کرمانی ه��ا ‪ -‬زه��ره دیان��ی ‪ -‬فاطمه میرزایی‬ ‫ش��یما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪206‬‬ ‫مقام معظم رهبری در دیدار نخس ت وزی ر ترکیه‪:‬‬ ‫برادری‪،‬محبتودوستیکنونیایران و ترکیه بی نظیراست‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی عصر چهارشنبه در دیدار‬ ‫نخس ت وزیر ترکیه‪« ،‬ب رادری‪ ،‬محبت و دوستی» کنونی دو‬ ‫کشور را در قرن های اخیر‪ ،‬ب ی نظیر خواندند و تاکید کردند‪:‬‬ ‫«ظرفی ت های گس��ترده دو طرف‪ ،‬زمینه مس��اعدی ب رای‬ ‫گسترش و تعمیق هرچه بیشتر روابط است‪».‬‬ ‫به گزارش پایگاه اطالع رسانی دفتر مقام معظم رهبری‬ ‫حض��رت ای��ت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬جدیت ته��ران و ان��کارا را‬ ‫در اجرای ی ش��دن توافق های س��فر اقای اردوغان‪ ،‬ضروری‬ ‫‪12‬‬ ‫برش��مردند و افزودند‪« :‬این جدیت باعث استحکام بیشتر و‬ ‫پیشرفت سریع تر مناسبات خواهد شد‪ ».‬ایشان‪ ،‬گرایش ها و‬ ‫پیوندهای قلبی دو ملت را خاط رنشان کردند و افزودند‪« :‬باید‬ ‫از فرصت ها و موقعی ت های موجود‪ ،‬بهره برداری صحیح به‬ ‫عمل اورد‪ ».‬رجب طیب اردوغان نیز در ای��ن دیدار با ابالغ‬ ‫سالم گرم رئی س جمهور و مردم ترکیه‪ ،‬گفت‪« :‬ای ران را خانه‬ ‫دوم خود م ی دانیم‪ ».‬نخس��ت وزیر ترکیه دیدارهای با اقای‬ ‫روحانی و دیگر مس��ئوالن ای ران را بسیار مفید ارزیابی کرد و‬ ‫با اشاره به امضای چندین یادداشت تفاهم گفت‪« :‬امیدواریم‬ ‫روابط دو کشور با پیشرفت و گسترش روزافزون‪ ،‬به الگویی‬ ‫ب رای منطقه و جهان تبدیل ش��ود‪ ».‬اردوغان‪ ،‬امضای سند‬ ‫شورای عالی همکاری ای ران و ترکیه را بسیار مهم دانست و‬ ‫گفت‪« :‬با نشس ت های مس��تمر و متقابل‪ ،‬روابط را به حدی‬ ‫گسترش م ی دهیم که گویی وزی ران دو کشور در یک کابینه‬ ‫مشترک به مذاکره و همکاری مشغولند‪».‬‬ ‫شامگاه سه شنبه گذشته رجب طیب اردوغان‪،‬‬ ‫ته ران بودند‪.‬‬ ‫امضای سه سند همکاری میان ایران و ترکیه‬ ‫پس از انجام مراسم استقبال رس��می از نخس ت وزیر‬ ‫ترکیه توسط معاون اول رئی س جمهور و برخی وزرای دولت‬ ‫یازدهم‪ ،‬س��ه س��ند همکاری میان ای ران و ترکیه امضا شد‪.‬‬ ‫ب راس��اس اخباری که در خبرگزاری های رسمی منتشر شد‪،‬‬ ‫سند پنجمین کمیته مش��ترک تجاری بین دو کشور نیز به‬ ‫تزاده وزیر صنعت‪ ،‬معدن و تجارت ای ران و نیهات‬ ‫امضای نعم ‬ ‫زیب ک چی وزیر اقتصاد ترکیه رس��ید‪ .‬نعم��ت زاده و نیهات‬ ‫ی ترجیحی میان‬ ‫زیب ک چی همچنین در خصوص تعرفه ها ‬ ‫دو کشور توافقنامه ای امضا کردند‪ .‬مدی ران عامل خبرگزاری‬ ‫جمهوری اسالمی (ایرنا) و خبرگزاری اناتولی ترکیه نیز یک‬ ‫سند همکاری امضا کردند‪.‬‬ ‫مبادالت ایران و ترکیه به‪ 30‬میلیارد دالر می رسد؟‬ ‫مجله خبری‬ ‫در دیدار روحانی و اردوغان چه گذشت؟‬ ‫اما یک��ی از اصل ی ترین بخش های س��فر اردوغان به‬ ‫ته ران دیدار با حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهور بود؛ دیداری که‬ ‫خبر ان را پایگاه اطالع رسانی ریاست جمهوری منتشر کرد‪.‬‬ ‫در این دیدار رئی س جمهور با اشاره به اینکه «ارتباط و‬ ‫دوستی میان دو ملت مسلمان ای ران و ترکیه‪ ،‬روابط دو کشور‬ ‫را تضمین خواهد کرد» بر لزوم توسعه همه جانبه مناسبات و‬ ‫همکاری های میان ته ران و انکارا تاکید کرد‪ .‬روحانی با تاکید‬ ‫مثلث شماره ‪205‬‬ ‫اردوغان در تهران‬ ‫این نخستین سفر اردوغان به ته ران از زمان روی کار‬ ‫امدن دولت یازدهم و البته مدت ها پس از نزدیکی او به غرب‬ ‫بود‪ .‬اگرچه در این فاصله چندین دیدار میان مقام های ای رانی‬ ‫و ترک انجام شد اما سطح روابط دوطرف هیچ گاه همچون‬ ‫س��ابق نبود‪ .‬نخس��ت وزیر ترکیه در بدو ورود به ته ران در‬ ‫فرودگاه مهراباد مورد اس��تقبال حس��ین امیرعبداللهیان‪،‬‬ ‫معاون وزیر امور خارجه قرار گرفت و یک روز بعد یعنی صبح‬ ‫چهارشنبه اس��حاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول حسن روحانی‬ ‫در مجموعه سعداباد رسما از او استقبال کرد؛ مراسم ی که‬ ‫محمدجواد ظریف وزیر ام��ور خارجه‪ ،‬بیژن زنگنه وزیر نفت‬ ‫و محمود واعظی وزیر ارتباطات نیز در ان حضور داش��تند‪.‬‬ ‫برخی وزی ران دولت ترکیه همچون وزرای خارجه‪ ،‬اقتصاد و‬ ‫گردشگری این کشور از جمله همراهان اردوغان در سفر به‬ ‫معاون اول رئی س جمهور و نخس ت وزیر ترکیه پس از‬ ‫امضای سه توافقنامه همکاری در کاخ سعداباد نشست خبری‬ ‫برگزار کردند‪ .‬اسحاق جهانگیری در این نشست روابط ای ران‬ ‫و ترکیه را خوب‪ ،‬دوستانه و ب رادرانه خواند و گفت‪« :‬این روابط‬ ‫طی سالیان گذشته روند رو به رشدی داشته است‪ ».‬معاون‬ ‫اول دولت یازدهم همچنین اعالم کرد که دو طرف ب راساس‬ ‫هدفگذاری مشترک‪ ،‬تاکید کرده اند که تا سال ‪ 2015‬مبادالت‬ ‫تجاری بین دو کش��ور به ‪ 30‬میلیارد دالر برسد‪ .‬او با اشاره به‬ ‫توافقات اقتصادی دو جانب��ه‪ ،‬از امضای موافقتنامه تجارت‬ ‫ ترجیحی میان دو کشور سخن گفت و از توافق در خصوص‬ ‫صادرات گاز خبر داد‪ .‬رجب طیب اردوغان نیز دعوت «ب رادر‬ ‫عزیز‪ ،‬اقای جهانگیری» را علت سفر خود به ته ران بعد از دو‬ ‫سال عنوان کرد‪ .‬او با اب راز خرسندی از توافق تجاری دو کشور‬ ‫اب راز امیدواری کرد‪ ،‬توافقنامه مربوط به شورای عالی همکاری‬ ‫دو کشور‪ ،‬در جریان سفر حسن روحانی به ترکیه امضا شود‪.‬‬ ‫نخس��ت وزیر ترکیه از س��ال ‪ 2012‬به عن��وان یکی از‬ ‫دوره های برجسته در روابط دو کشور یاد کرد و در ادامه چنین‬ ‫گفت‪« :‬در این س��ال حجم روابط تج��اری از ‪ 21.8‬میلیارد‬ ‫دالر گذشت و روابط متوازنی بین دو کش��ور برقرار بود ولی‬ ‫متاسفانه این روابط در سال ‪ 2013‬به ‪ 13.5‬میلیارد دالر تنزل‬ ‫پیدا کرد اما همان طور که همگان در جریان هستیم‪ ،‬طبق‬ ‫برنامه هدفگذاری شده قرار است تا سال ‪ 2015‬این رقم به ‪30‬‬ ‫میلیارد دالر برسد و در این رابطه اراده سیاسی بین طرفین‬ ‫وجود دارد‪ ».‬اردوغان با اشاره به نیاز ترکیه به منابع نفت خام‬ ‫و گاز طبیعی ای ران از «لزوم برداشتن گام های مشترک برد ‪-‬‬ ‫برد» سخن گفت و اعالم کرد که در مقابل ترکیه نیز م ی تواند‬ ‫محصوالت متعددی را در اختیار ای��ران قرار دهد؛ موضوعی‬ ‫که وزرای اقتصادی دو کشور به یک «نقطه مشترک» درباره‬ ‫ان رسیده اند‪.‬‬ ‫بر تقویت بخش خصوصی در راستای توسعه همکاری های‬ ‫اقتصادی میان دو کش��ور گفت‪« :‬ای ران و ترکیه م ی توانند‬ ‫مناس��بات خود را در هم��ه بخش های اقتص��ادی از جمله‬ ‫ساخت نیروگاه و پاالیشگاه و همکاری های صنعتی و نفت و‬ ‫گاز‪ ،‬توس��عه دهند‪ ».‬او همچنین از جاذبه های گردشگری و‬ ‫تاریخی به عنوان زمینه ای مناسب ب رای همکاری دو کشور‬ ‫یاد کرد و خواستار توسعه و تقویت روابط دو کشور در حوزه‬ ‫دانشگاهی شد‪ .‬رئی س جمهور همچنین به موضوع تحوالت‬ ‫منطقه ای نیز اش��اره ک��رد؛ انجا که گفت‪« :‬ما در مس��ائل‬ ‫مهم منطقه ای با یکدیگر اش��تراک نظر داریم که مبارزه با‬ ‫تروریسم و افراط ی گری یکی از این موضوعات است‪ .‬توسعه‬ ‫همکاری های جمهوری اس�لامی ای ران و ترکیه به عنوان دو‬ ‫کشور قدرتمند در منطقه‪ ،‬فعالی ت های تروریستی را عقیم‬ ‫خواهد کرد‪».‬‬ ‫روحانی کمک به مردم س��وریه را از دیگر موضوعات‬ ‫مش��ترک میان دو کش��ور در مس��ائل منطقه ای برشمرد‪:‬‬ ‫«کمک های مردمی به خصوص در فصل زمستان م ی تواند‬ ‫بخشی از مشکالت مردم سوریه را مرتفع کند‪ .‬ما معتقدیم که‬ ‫تنها مردم سوریه باید ب رای اینده این کشور تصمیم بگی رند‪».‬‬ ‫وی همچنین خواس��تار توس��عه همکاری های ای ران‬ ‫و ترکیه در سایر مس��ائل منطقه ای و موضوعات مرتبط با‬ ‫امنیت همسایگان ش��د‪ .‬رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫ترکیه نیز با اش��اره به پیوند تاریخی روابط ای ران و ترکیه ان‬ ‫را «قوی و مستحکم» توصیف کرد و گفت‪« :‬ای ران و ترکیه‬ ‫قدرتمندترین کشورهای منطقه هستند و هدف ما گسترش‬ ‫همه جانبه روابط با ای ران است که در این خصوص در زمینه‬ ‫روابط اقتصادی با ای ران قصد داریم حجم مبادالت تجاری را‬ ‫تا س��ال ‪ 2015‬به ‪ 30‬میلیارد دالر در سال برسانیم‪ ».‬او یکی‬ ‫از اهداف کشورش را «توس��عه روابط اقتصادی» و «قرارداد‬ ‫تجارت ازاد میان دو کش��ور» عنوان کرد و درباره مس��ائل‬ ‫منطقه ای این گونه اظهارنظر کرد‪« :‬حساس��یت دو کش��ور‬ ‫در مقابله با تروریسم مشترک اس��ت؛ گروه های تروریستی‬ ‫که تحت پوش��ش اس�لام فعالیت م ی کنن��د‪ ،‬ارتباطی به‬ ‫اسالم ندارند‪ .‬در کجای اسالم امده اس��ت که افراد ب ی گناه‬ ‫را به وحشیانه ترین وضع بکش��ند؟ ما در مقابله با گروه های‬ ‫تروریستی دوشادوش ای ران همکاری های خود را گسترش‬ ‫خواهیم داد‪».‬‬ ‫امضای سند ارتقای سطح همکاری ایران و ترکیه‬ ‫در پای��ان دی��دار روحانی و اردوغان‪ ،‬س��ند تش��کیل‬ ‫شورای عالی همکاری های سیاسی میان ته ران و انکارا به‬ ‫امضای رئی س جمهور ای ران و نخس ت وزیر ترکیه رسید‪ .‬این‬ ‫شورای عالی که به صورت تناوبی ساالنه در ته ران و انکارا‬ ‫تشکیل خواهد شد‪ ،‬متشکل از وزی ران اقتصادی‪ ،‬سیاسی و‬ ‫فرهنگی دو کشور خواهد بود‪.‬‬ ‫تشکیل شورای همکاری در این سطح میان دو کشور‬ ‫ب رای نخستین بار پس از انقالب اسالمی انجام م ی شود که‬ ‫زمینه ساز همکاری های وس��یع در خصوص توسعه روابط‬ ‫و مناس��بات منطقه ای میان ای ران و ترکیه خواهد بود‪ .‬این‬ ‫س��ند همکاری م ی تواند روابط دوجانب��ه و همکاری های‬ ‫بین منطقه ای دو کش��ور را به باالترین سطح توسعه دهد‪.‬‬ ‫اردوغان غروب چهارش��نبه با بدرقه محمود واعظی‪ ،‬وزیر‬ ‫ارتباطات‪ ،‬ته ران را به مقصد انکارا ترک کرد‪g .‬‬ ‫‪13‬‬ ‫ریش سفید ها در تهران‬ ‫کوفی عنان به همراه سه عضو بنیاد متنفذین به ایران امد‬ ‫چهار تن از اعضای بنیاد متنفذین متش��کل از کوفی‬ ‫عنان‪ ،‬رئیس بنیاد متنفذین و دبیرکل س��ابق س��ازمان ملل‬ ‫متحد و رئیس هیات‪ ،‬مارتی اهت ی ساری رئی س جمهور پیشین‬ ‫فنالند‪ ،‬اسقف دزموند توتو اس��قف کی پ تاون و ارنستو زدیلو‬ ‫رئی س جمهور پیش��ین مکزیک بامداد یکشنبه گذشته وارد‬ ‫ته ران شدند‪ .‬ان گونه که اداره دیپلماسی وزارت امور خارجه‬ ‫اعالم کرده است‪ ،‬هدف از س��فر سه روزه این هیات به ته ران‬ ‫«تاکید بر نقش منطقه ای و بی ن المللی جمهوری اس�لامی‬ ‫ای ران در حل و فصل مشکالت و گس��ترش روابط ب ر اساس‬ ‫اعتماد و احترام متقابل» اس��ت‪ .‬متنفذین گروهی از رهب ران‬ ‫مستقل و با نفوذ جهان است که نلسون ماندال رئی س جمهور‬ ‫فقید افریقای جنوبی و رهبر مبارزه با اپارتاید در س��ال ‪2007‬‬ ‫این افراد را گردهم اورد تا از تجرب��ه جمعی و نفوذ انان ب رای‬ ‫گسترش صلح‪ ،‬عدالت‪ ،‬حقوق بشر و مبارزه با ب ی عدالتی‪ ،‬فقر‬ ‫و جنگ در سراسر جهان بهره گیرد‪.‬‬ ‫ماندال از اعضای این گروه خواس��ته بود تا حقیقت را از‬ ‫طرف ضعفا به قدرتمندان بگویند و صدای فق را باشند‪ .‬اعضای‬ ‫این گروه از زمان تاسیس تاکنون ب رای کمک به حل شماری‬ ‫از بحران های انسانی و بی ن المللی و ایجاد صلح در بسیاری‬ ‫از کشورهای جهان همچون سودان‪ ،‬شب ه جزیره کره‪ ،‬کنیا و‬ ‫فلسطین تالش کرده اند‪.‬‬ ‫کوفی عنان هنگام ورود به تهران چه گفت؟‬ ‫مجله خبری‬ ‫دبیرکل پیش��ین س��ازمان ملل در بدو ورود به ته ران‬ ‫گفت‪« :‬هیات متنفذین تنها ب رای ثبات ارامش و ایجاد صلح و‬ ‫دوستی در جهان تالش م ی کند‪ ».‬او «یکی از شرایط موفقیت‬ ‫در برقراری صلح و امنیت پایدار در جهان» را «چینش صحیح‬ ‫تمامی س��از و کارها و ابزاره��ای اجرایی در کن��ار یکدیگر»‬ ‫دانست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫ادای احترام به مقام بنیانگذار انقالب‬ ‫دبیرکل پیشین س��ازمان ملل متحد و گروه متنفذین‪،‬‬ ‫عصر یکشنبه با حضور در مرقد مطهر امام خمین ی (ره)‪ ،‬به‬ ‫مقام بنیانگذار جمهوری اسالمی ادای احترام کردند‪.‬‬ ‫کوف ی عنان به همراه مارتی اهت ی ساری‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫پیشین فنالند و برنده جایزه صلح نوبل‪ ،‬دزموند توتو اسقف‬ ‫اعظم بازنشسته کی پ تاون و ب رنده جایزه صلح نوبل و ارنستو‬ ‫زدیلو رئی س جمهور پیش��ین مکزیک و همچنین جمعی از‬ ‫معاونان و مدی ران وزارت ام��ور خارجه از جمله تخت روانچی‬ ‫با نثار گل ب��ه ارمان های امام خمین��ی(ره) ادای احترام کرد‪.‬‬ ‫حجت االسالم س��ی د علی خمینی نوه امام(ره) نیز در جریان‬ ‫حضور کوف ی عن��ان در حرم مطهر ام��ام خمینی(ره) حضور‬ ‫داشت و پس از ادای احترام این هیات به مقام امام خمینی(ره)‬ ‫با عنان دیدار کرد‪ .‬حجت االسالم س��یدعلی خمینی در این‬ ‫دیدار گفت‪« :‬امیدواریم جهان پی ش رو‪ ،‬جهانی ارام تر و همسو‬ ‫با صلح باش��د و گزینه نظامی روی هیچ میزی نباشد‪ ».‬او با‬ ‫بیان اینکه تمام سیاست های نظام جمهوری اسالمی ای ران بر‬ ‫پایه اندیشه امام خمینی(ره) استوار است‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬اگر‬ ‫بخواهیم تمام اندیشه اجتماعی ایشان را بیان کنیم‪ ،‬در این‬ ‫جمله خالصه م ی شود که کوشش کنیم در روابط اجتماعی و‬ ‫بی ن المللی ظلم نکنیم و ظلم نپذیریم‪».‬‬ ‫دیدار دیپلمات خندان با عنان‬ ‫یک روز بعد اما دیدارهای دیپلماتی��ک عنان و هیات‬ ‫همراه او در ته ران اغاز ش��د؛ انجا ک��ه رئیس گروه متنفذین‬ ‫به س��اختمان وزارت امور خارجه ای ران رف��ت و با محمدجواد‬ ‫ظریف به گفت وگو نشس��ت‪ .‬در این دیدار‪ ،‬ظریف و عنان بر‬ ‫ضرورت تالش جمعی ب رای مقابله با ترویج و رشد افرط ی گری‬ ‫و فرقه گرایی در منطقه و توقف جنگ و خونریزی در ان تاکید‬ ‫کردند‪ .‬طرفین با اب راز نگرانی نس��بت به تحوالت جاری در‬ ‫منطقه از جمله در سوریه‪ ،‬لبنان‪ ،‬ع راق و افغانستان نقش مهم‬ ‫ای ران را در کمک به کاهش تنش و حل و فصل مناقش��ات‬ ‫منطقه ای را مورد توجه قرار داده و فضای مساعد ایجاد شده در‬ ‫صحنه بی ن المللی پس از انتخابات اخیر در ای ران را در ارتقای‬ ‫نقش سازنده ته ران مورد توجه قرار دادند‪.‬‬ ‫سوال های هاشمی رفسنجانی از کوفی عنان‬ ‫در ای��ن روز کوف��ی عن��ان و هی��ات هم��راه او ب��ا‬ ‫عکس های خبری‬ ‫کمیسیون‬ ‫اموزش از‬ ‫پاسخ های فانی‬ ‫قانع نشده و‬ ‫سوال خود را‬ ‫به هیات رئیسه‬ ‫مجلس فرستاده‬ ‫کوف ی عنان با‬ ‫مقامات ای ران‬ ‫دیدار کرد‬ ‫‪14‬‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫نیز دیدار کردند‪.‬‬ ‫رئیس مجمع تش��خیص مصلحت نظام در این دیدار‬ ‫«جهان عاری از خش��ونت» را «یک اصل انس��انی» خواند‬ ‫و گفت‪« :‬از ش��خصی ت های متنفذ و قابل احترام ب رای ملل‬ ‫مختلف همین انتظار م ی رود که از ظرفی ت های شخصیتی‬ ‫خود ب��رای کم ک��ردن خش��ونت بین انس��ان ها اس��تفاده‬ ‫کنند‪».‬هاشم ی رفسنجانی با اشاره به اتفاقات خونین در نقاط‬ ‫مختلف جهان به ویژه در خاورمیانه افزود‪« :‬نقش اس��تبداد و‬ ‫استعمار در این اتفاقات برجسته است که اول با ظلم‪ ،‬انسان ها‬ ‫را به ستوه م ی اورند و س��پس با فریبکاری انها را به جان هم‬ ‫م ی اندازند‪ ».‬رئیس مجمع تش��خیص مصلحت نظام خلق‬ ‫گروه های تروریس��تی در جهان را کار قدرت های استکباری‬ ‫دانست و گفت‪« :‬اتش��ی را که این قدرت ها روشن کرده اند‪،‬‬ ‫روزی دامن خودشان را هم م ی گیرد که م ی بینیم در بسیاری‬ ‫از کشورها گرفته است‪».‬‬ ‫کوفی عنان نیز با ستایش از نقش جمهوری اسالمی‬ ‫ب رای برقراری ارامش به ویژه در منطق��ه تصریح کرد‪« :‬ای ران‬ ‫سرمایه ای ارزشمند ب رای ثبات صلح در منطقه است و هرکس‬ ‫بخواهد ان را ندیده بگیرد‪ ،‬به اهداف خود نم ی رسد‪».‬‬ ‫رئیس بنیاد متنفذین در پاسخ به پرسش رئیس مجمع‬ ‫تش��خیص مصلحت نظام که چرا تالش های صلح جویانه‬ ‫خود را در سوریه متوقف کرده اید؟ گفت‪« :‬واقعیت این است‬ ‫که کارهای سازمان ملل ناموفق بود و بسیاری از کشورها روی‬ ‫کاغذ تعهداتی را م ی دادند که در عمل فراموش م ی کردند‪».‬‬ ‫دبیرکل سابق سازمان ملل در پاسخ به پرسش دیگری‬ ‫درخصوص اوضاع اش��فته برخی مناطق افریق��ا نیز تاکید‬ ‫کرد‪« :‬ت�لاش م ی کنیم م��ردم افریقا‪ ،‬بی��ش از این قربانی‬ ‫ی و فرقه ای نشوند‪».‬‬ ‫خشونت های قوم ‬ ‫لغو دیدار الریجانی با کوفی عنان‬ ‫روز دوشنبه اما خبری منتشر شد که سفر عنان به ته ران‬ ‫را تحت تاثیر قرار داد‪« :‬دیدار رئیس مجلس با دبیرکل سابق‬ ‫سازمان ملل لغو شد‪».‬قرار بود این دیدار سه شنبه گذشته در‬ ‫مجلس شورای اسالمی برگزار شود‪.‬‬ ‫عنان و هیات همراه در این روز با برگزاری نشستی خبری‬ ‫اهداف و نتایج خود از سفر به ته ران را تشریح و اعالم کردند‬ ‫که «متنفذین» به دنبال ان هس��تند تا حقای��ق را در مقابل‬ ‫قدرت های جهان بگویند‪.‬‬ ‫در دیدار عنان با شمخانی و روحانی چه گذشت؟‬ ‫میناچیدر‪ 83‬سالگیدرگذشت‬ ‫میناچی که بود؟‬ ‫ناصر میناچی که در س��ال ‪ 1310‬در ته ران متولد شد‪،‬‬ ‫در رشته حقوق تحصیل کرده بود‪ .‬او که مهم ترین فعالیت‬ ‫سیاس��ی ‪ -‬اجتماع ی اش پیش از پیروزی انقالب‪ ،‬تاسیس‬ ‫حس��ینیه ارش��اد به همراه محمد همایون و عبدالحسین‬ ‫عل ی ابادی بود‪ ،‬از یاران نزدیک دکتر علی شریعتی به شمار‬ ‫م ی رفت‪ .‬او حسینیه ارش��اد را در سال ‪ 1343‬تاسیس کرد تا‬ ‫فعالی ت های مذهبی انقالبیون در ان پیگیری ش��ود‪ .‬استاد‬ ‫مرتضی مطهری که از ابتدا در جریان تشکیل حسینیه ارشاد‬ ‫بود‪ ،‬با ان همکاری کرد و حتی برخی اقدامات مهم همچون‬ ‫مجله خبری‬ ‫ناصر میناچی از ی��اران نزدیک علی ش��ریعتی‪ ،‬وزیر‬ ‫فرهنگ و جهانگردی دولت موقت و از موسس��ان حسینیه‬ ‫ارشاد شنبه گذشته در استانه ‪ 82‬سالگی در ته ران درگذشت‪.‬‬ ‫حسینیه ارشاد که حدود نیم قرن پیش از سوی میناچی‬ ‫و دوس��تانش تاس��یس ش��د‪ ،‬از اصل ی ترین مراکز اجتماع‬ ‫چهره های ش��اخص مخالف رژیم پهلوی بود و چهره هایی‬ ‫همچون اس��تاد ش��هید مطهری و دکتر علی شریعتی در‬ ‫ان س��خنرانی م ی کردند‪ .‬مرح��وم میناچی البت��ه تا اخرین‬ ‫روز زندگ ی اش مدیر حسینیه ارش��اد بود‪ .‬علی جنتی‪ ،‬وزیر‬ ‫فرهنگ و ارش��اد اس�لامی دولت یازدهم درگذش��ت ناصر‬ ‫میناچی‪ ،‬نخستین وزیر ارشاد پس از انقالب را تسلیت گفته‬ ‫و از نقش او در تاسیس و مدیریت حسینیه ارشاد تجلیل کرده‬ ‫است‪ .‬از مهم ترین حاشی ه های درگذشت میناچی‪ ،‬مخالفت‬ ‫با دفن او در حسینیه ارشاد بود‪ .‬میناچی وصیت کرده بود که‬ ‫او را در حسینیه ارشاد دفن کنند اما شورای تامین با این اقدام‬ ‫مخالفت کرد‪ .‬یک روز بعد او را به قم بردند و در گلزار شهدای‬ ‫عل ی بن جعفر دفن کردند‪.‬‬ ‫تحقیق و تدوین کتاب «محمد خاتم پیامب ران» را انجام داد‬ ‫و قسمت هجرت تا وفات را به پسر دوست دیرینه اش سپرد؛‬ ‫علی ش��ریعتی فرزند محمدتقی ش��ریعتی‪ .‬در سال ‪1351‬‬ ‫ساواک با دستور مستقیم شاه‪ ،‬حسینیه ارشاد را تعطیل کرد‪.‬‬ ‫با پیروزی انقالب‪ ،‬حس��ینیه ارش��اد بازگشایی شد و‬ ‫این بار ناصر میناچی مدیری��ت ان را برعهده گرفت‪ .‬عالوه‬ ‫بر این‪ ،‬او وزیر تبلیغات و جهانگ��ردی دولت مهدی بازرگان‬ ‫شد و مدتی نیز سرپرستی سازمان اوقاف را بر عهده داشت‪.‬‬ ‫او به دلیل عالقه ای که به حسینیه ارشاد داشت‪ ،‬نام وزارتخانه‬ ‫تحت امرش را به وزارت ارش��اد ملی تغییر داد‪ .‬این در حالی‬ ‫بود که اموری همچ��ون عرصه فرهنگ و هن��ر و تولیدات‬ ‫ادبی و هن��ری در ان زمان زیرمجموعه ای��ن وزارتخانه نبود‬ ‫و وزارت اموزش عالی عهده دار این ام��ور بود‪ .‬پس از پایان‬ ‫فعالیت در دول��ت بازرگان‪ ،‬مدیریت حس��ینیه ارش��اد تنها‬ ‫فعالیت رسمی او بود‪ .‬نام او البته در جای دیگری هم شنیده‬ ‫ش��د؛ زمانی که حقوقدانانی همچون حسن حبیبی‪ ،‬ناصر‬ ‫کاتوزیان‪ ،‬احمد صدر حاج سی د جوادی‪ ،‬محمدجعفر جعفری‬ ‫لنگرودی و عبدالکریم الهیجی قص��د کردند پی ش نویس‬ ‫قانون اساسی جمهوری اسالمی را تهیه کنند‪ ،‬میناچی نیز‬ ‫در قامت یک حقوقدان در کنار این افراد قرار رفت تا نام خود‬ ‫را به عنوان یکی از تدوین کنندگان قانون اساس��ی در تاریخ‬ ‫جمهوری اسالمی ثبت کند‪ .‬قرار بر این بود که این گروه هر‬ ‫روز جلساتی در حسینیه ارشاد برگزار کند تا این پی ش نویس‬ ‫بعد از یک ماه اماده شود‪ .‬در این پی ش نویس‪ ،‬نظام ای ران بر‬ ‫پایه حض��ور رئی س جمهور‪ ،‬نخس��ت وزیر و پارلمانی به نام‬ ‫مجلس شورای ملی در نظر گرفته شد‪ .‬البته ان پی ش نویس‬ ‫بعدها در مجلس خبرگان قانون اساسی دستخوش تغیی رات‬ ‫اساسی شد‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪204‬‬ ‫کوفی عنان و اعضای هیات متنفذین سه شنبه گذشته‬ ‫در دو دیدار جداگانه و البته مهم و خبرس��از با حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور و علی شمخانی‪ ،‬دبیر شورای عالی امنیت ملی‬ ‫دیدار کردند‪.‬‬ ‫دیدار عنان و هیات همراه با علی ش��مخانی بیش��تر‬ ‫پی رامون بحث و تبادل نظر در خصوص وضعیت س��وریه و‬ ‫بحران افراط گرایی در منطقه گذشت‪ .‬دیدار روحانی و عنان اما‬ ‫عالوه بر تبادل نظر در خصوص سوریه‪ ،‬به بحث درباره ب رنامه‬ ‫هسته ای ای ران نیز کشیده شد‪.‬‬ ‫حسن روحانی در این دیدار ضمن ادای احترام به نلسون‬ ‫ماندال رهبر فقید افریقای جنوبی و بنیان گذار گروه متنفذین‬ ‫با اش��اره به اینکه افکار ماندال و راه صلح جویانه او در جهان‬ ‫باقی خواهد ماند‪ ،‬گفت‪« :‬بحران های منطقه ای ریشه در فقر‬ ‫فرهنگی‪ ،‬فقر اقتصادی‪ ،‬ب ی عدالتی‪ ،‬نبود دموکراسی و حضور‬ ‫نیروهای خارجی و دخالت انها دارد‪.‬‬ ‫خش��ونت‪ ،‬افراط گرای��ی و تروریس��م از بزرگ تری��ن‬ ‫موضوعات در این منطقه است که به همراه ب ی عدالتی و عدم‬ ‫دموکراسی‪ ،‬تبعیض قومیتی و جنسیتی و فقدان نگاه درست‬ ‫به حقوق بش��ر با مداخالت خارجی در اث��ر حضور نیروهای‬ ‫بیگانه نگران ی های جامعه جهانی را ب رانگیخته است‪».‬‬ ‫روحانی ب��ا تاکید بر اینکه ب��رای مبارزه با خش��ونت‪،‬‬ ‫افراط گرایی و تروریسم باید به ریشه ها پرداخت‪ ،‬ارائه پیشنهاد‬ ‫مقابله با خشونت و افراط گرایی در سازمان ملل را در همین‬ ‫راستا اعالم کرد و با اشاره به اینکه همه کشورهای جهان و احاد‬ ‫متنفذین حوزه بی ن الملل باید ب رای اجرای این قطعنامه کمک‬ ‫کنند‪ ،‬اظهار امیدواری کرد که مقابله با تروریسم و افراط ی گری‬ ‫شکلی ساختاری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫رئی س جمهور کشورمان در خصوص مذاکرات هسته ای‬ ‫ای ران با ‪ 5+1‬نیز اظهار داشت‪« :‬تمام فعالی ت های ما صلح امیز‬ ‫بوده و خواهد ماند‪ .‬ای ران هیچ چیز بیش از حقوق خود ب راساس‬ ‫مقررات ‪ NPT‬نم ی خواهد و چنانچ��ه اراده جدی در طرف‬ ‫مقابل وجود داشته باشد‪ ،‬این امادگی ب رای رسیدن به توافق‬ ‫لو فصل جامع در کوتاه مدت وجود دارد‪».‬‬ ‫نهایی و ح ‬ ‫کوفی عنان نیز با اشاره به نقش تعیی ن کننده ای ران در‬ ‫تحوالت و امنیت منطقه اظهار داشت‪« :‬جهان باید راه حلی‬ ‫سیاسی ب رای بحران س��وریه پیدا کرده و کش��تار را متوقف‬ ‫کند‪ .‬ب رای حل این موضوع باید شورای امنیت سازمان ملل‬ ‫و همسایگان سوریه به ویژه ای ران نقش افرینی کنند‪g ».‬‬ ‫درگذشت‬ ‫وزیر دولت‬ ‫موقت‬ ‫دیدار روحانی‬ ‫و اردوغان در‬ ‫سع د اباد‬ ‫نشست مشترک‬ ‫مجلس و دولت‬ ‫برگزار شد‬ ‫‪15‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫ایدالیسمایرانیدربرابررئالیسم‬ ‫امریکا‬ ‫از تهران تا واشنگتن‬ ‫ادراکات متفاوت و انتظارات‬ ‫یکسان در روابط ای ران و ام ریکا‬ ‫دیوار روابط ایران وامریکا‬ ‫چیدنی یا برچیدنی؟‬ ‫واکنش باراک اوباما به حسن نیت دولت ایران دو پهلو است‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪16‬‬ ‫نبایدبهدوراناصالحات‬ ‫بازگردیم‬ ‫تو گویمثلث با فالح ت پیشه درباره‬ ‫گف ‬ ‫رابطهباام ریکا‬ ‫هفت تیرکشیکریدراستانهماراتن‬ ‫دیپلماتیک‬ ‫دور جدید مذاک رات هسته ای در‬ ‫نیویورک برگزار م ی شود‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪17‬‬ ‫نیویورک ‪ ٩٢‬اولی��ن مرحله از ورود ای��ران و امریکا به‬ ‫مرحله ای جدید از روابط دو کش��ور بودن��د؛ جایی که پس از‬ ‫‪ 30‬س��ال وزرای خارجه دو کش��ور در قالب نشست ‪ 5+1‬در‬ ‫کنار هم قرار گرفتند و حسن روحانی به عنوان رئی س جمهور‬ ‫با باراک اوباما به گفت وگوی تلفنی نشس��ت‪ .‬گرچه پس از‬ ‫بازگشت تیم دولت از نیویورک‪ ،‬رهبر معظم انقالب «برخی از‬ ‫کارهای انجام شده در نیویورک را بجا ندانستند» اما به هرحال‬ ‫دولت روحانی وارد مرحله ای ش��د که ب��ه اعتقاد خودش به‬ ‫اعتمادسازی در جهان م ی پرداخت‪ .‬روحانی هفته گذشته به‬ ‫داووس سفر کرد‪ .‬اجالس ساالنه ای که از رهب ران کشورها و‬ ‫افراد موثر در اقتصاد جهان دعوت م ی کند تا نقشه راهی ب رای‬ ‫اقتصادی دنیا ترسیم کنند‪ .‬رئی س جمهور کشورمان‪ ،‬اولین‬ ‫سخنران رس��می این مراس��م بود‪ .‬او عالوه بر اینکه درباره‬ ‫مسائل اقتصادی پیشنهادهای جدیدی را به سرمایه گذاران‬ ‫دنیا ارائه ک��رد‪ ،‬موضع گیری متف��اوت رئی س جمهور درباره‬ ‫باز شدن س��فارت امریکا در ته ران بازتاب زیادی داشت‪ .‬این‬ ‫درحالی ب��ود که در ته��ران واکنش ها به ای��ن اظهارنظرها‬ ‫خوشبینانه نبود‪ .‬روحانی گفت که م ی توان دشمنی با امریکا‬ ‫را به دوستی تبدیل کرد و سفارت دو کشور را بازگشایی نمود‪.‬‬ ‫پیامی به هیات حاکمه امریکا‬ ‫مجله خبری‬ ‫رئی س جمه��ور در داووس از اینک��ه گفت وگو مبنای‬ ‫ایجاد تفاهم بین کشورهاس��ت س��خن گفت‪ .‬او گفت که‬ ‫امیدوار اس��ت بتواند «پیام دوس��ت ی ‪ ،‬تعام��ل ‪ ،‬همکاری و‬ ‫همزیستی صلح امیز ملت ای ران را» به «رهب ران‪ ،‬مسئوالن‪ ،‬‬ ‫کارافرینان و اندیشمندان سراسر جهان» منتقل کند‪ .‬روحانی‬ ‫ب رای را هب ران و حاضران در کنف ران��س داووس توضیح داد‬ ‫که مردم ای ران در انتخابات اخیر مش��ی اعتدالی را برگزیدند‬ ‫و امروز بح��ق به دنبال اجرا و تحقق ان هس��تند‪ .‬او با بیان‬ ‫اینکه دیدگاه اعتدال ی اش منحصر به ای ران نیس��ت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«جایگاه ای ران اعتدال گرا را بر مبنای سیاس��ت های مدب رانه‬ ‫و امیدبخش در تصویر اینده اقتصاد جهانی بس��یار فراتر از‬ ‫انچه پی ش بینی شد م ی بینم‪ .‬از این رو در سیاستگذاری های‬ ‫جاری نه فقط وضعی ت امروز و اینده نزدیک بلکه چشم انداز‬ ‫بلند مدتی را در نظر دارم‪ ،‬زی را اقتصاد ای ران بنیه و ظرفی ت دار‬ ‫اس��ت که ظرف س��ه دهه اینده در زمره ‪ ۱۰‬اقتصاد اول دنیا‬ ‫قرار گیرد و این هدفی اس��ت که در کالن برنامه ریزی های‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاس��ت داخلی و خارجی در پی ان بوده و ب رای‬ ‫تحقق ان قصد جدی دارم‪ ».‬به اعتقاد روحانی اقتصاد ای ران‬ ‫«نزدیک ترین و باظرفی ت ترین اقتصاد به همه اقتصادهای‬ ‫موفق نوظهور» جهان است‪ .‬به طور طبیعی هروقت سخن‬ ‫از اقتصاد ای ران به میان م ی اید‪ ،‬نقش سیاست های خارجی‬ ‫ای ران نیز باید مورد توجه قرار گیرد‪ .‬رئی س جمهور در داووس‬ ‫به این موضوعات نیز اشاره کرد‪ .‬او گفت که دولتش امادگی‬ ‫دارد تا «به همه کش��ورهای همس��ایه در طیفی از مسائل‬ ‫از محی ط زیس��ت ‪ ،‬پروژه های مش��ترک اقتصادی ‪ ،‬توس��عه‬ ‫تجارت‪ ،‬احقاق حقوق مردم فلس��طین‪ ،‬جلوگیری از فاجعه‬ ‫انسانی در سوریه ‪ ،‬امنیت خلیج فارس و مبارزه ب ا تروریست و‬ ‫افراط ی گری وارد تعامل شده و به قواعد مشترک عملی دست‬ ‫یابد»؛ مسائلی که همیش��ه در مورد سیاست خارجی ای ران‬ ‫مورد مناقشه بوده و به ویژه اسرائیل و کشورهای ناراضی از‬ ‫سیاست های جدید ای ران را به واکنش های عصبی واداشته‬ ‫است‪ .‬به ویژه مبارزه ای ران با افراط ی گری در منطقه و تاکید‬ ‫بر جلوگیری از ادامه فاجعه انس��انی در سوریه و حقوق حقه‬ ‫ملت فلسطین‪ ،‬رژیم صهیونیستی و حامیانش در منطقه را‬ ‫به شدت متاثر کرد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫بازگشایی سفارت امریکا در تهران‬ ‫رئی س جمهور در داووس چند مصاحبه مهم نیز انجام‬ ‫داد‪ .‬از جمله در مصاحبه با ش��بکه ‪ RTS‬س��وئیس درباره‬ ‫ای ران و امریکای موضع گیری کرد که واکنش های زیادی را‬ ‫‪18‬‬ ‫در ته ران ب رانگیخت‪ .‬بسیاری به ان با تعجب نگاه کردند و‬ ‫برخی ان را بسیار خوشبینانه دانستند‪ .‬روحانی در پاسخ به‬ ‫سوالی درباره اینکه اگر اوباما دس��ت خود را دراز کند ایا او با‬ ‫وی دست خواهد داد‪ ،‬گفت‪« :‬همه باید با هم فعالیت کنیم تا‬ ‫صلح برقرار شود‪ .‬هیچ دشمنی جاودان و هیچ دوستی پایدار‬ ‫و ابدی نیست و ما باید تالش کنیم تا دشمن ی ها را به دوستی‬ ‫تبدیل کنیم‪ ».‬روحانی با اشاره به اینکه روابط ای ران و امریکا‬ ‫در سه دهه گذشته دارای مش��کل بوده است افزود که ایجاد‬ ‫رابطه بهتر مستلزم همت و تالش دو جانبه است‪ .‬وی افزود‪:‬‬ ‫«این تالش ها به منظور اعتماد س��ازی در دو طرف ضروری‬ ‫است‪ .‬ای ران دست دوستی به سمت همه کشورهای دنیا دراز‬ ‫کرده و م ی خواهد با همه کش��ورهای جهان رابطه دوستانه‬ ‫داشته باشد‪ ».‬او در پاسخ به س��والی درباره اینکه ایا صلح با‬ ‫باراک اوباما رئی س جمهور امریکا‪ ،‬امکان پذیر است؟ گفت‪:‬‬ ‫ی منوط به رفتارهاست‪ .‬اگر دولت امریکا به حقوق‬ ‫«هر اقدام ‬ ‫ملت ای ران اعتراف کند و فضای مناسبی را ب رای پایان دادن‬ ‫به دشمنی فراهم کند در این صورت پاسخ ما مثبت است‪».‬‬ ‫رئی س جمهور البته در پاسخ به اینکه‪ ،‬اگر اوباما دست‬ ‫خود را دراز کند ایا او با وی دس��ت خواهد داد به کل ی گویی‬ ‫پرداخت و گفت‪« :‬همه باید باهم فعالیت کنیم تا صلح برقرار‬ ‫شود‪ ».‬او همچنین «بازگشایی سفارتخانه امریکا در ای ران را‬ ‫اقدامی غیرممکن ندانس��ت» رئی س جمهور کشورمان در‬ ‫یک گفت وگوی دیگر با س��ی ان ان و در پاسخ به این سوال‬ ‫که امریکا خواهان توقف کامل غن ی سازی هسته ای است‪،‬‬ ‫اینگونه موضع گیری کرد‪« :‬جمهوری اسالمی ای ران به هیچ‬ ‫عنوان تبعیض را نم ی پذیرد‪ ،‬فناوری صلح امیز هسته ای از‬ ‫جمله حق غن ی سازی از حقوق مس��لم همه کشورهاست‬ ‫و ما تنه��ا در چارچوب های قانون��ی حاضریم حرکت کنیم‪،‬‬ ‫اگر کس��ی بخواهد فرای قانون با ما سخن بگوید این بدان‬ ‫معناس��ت که به دنبال توافق نیست‪ ».‬وی تاکید داشت که‬ ‫ای رانیان به دلیل رفتارها و اقدامات س��ه دهه گذشته دولت‬ ‫امریکا نسبت به انها بسیار نگران هس��تند و اعتماد کافی‬ ‫ندارند‪ .‬به گفته روحانی کنگره امریکا با تهدیداتی که درباره‬ ‫وضع تحریم ها انجام م ی دهد نشان داده که فاصله بسیاری‬ ‫تا ش��ناخت ملت ای ران دارند‪ .‬او اضافه کرد‪« :‬تحریم نسبت‬ ‫به ای ران مس��یری کامال ب ی معنا و ناصحیح است و کنگره‬ ‫امریکا به جای تهدیدهای نابجا راه مذاکره و اعتمادس��ازی‬ ‫را تقویت کند‪».‬‬ ‫مقابله با تجاوزگری امریکا‬ ‫رئی س جمه��ور که با فری��د زکریا‪ ،‬مجری س��ی ان ان‬ ‫مصاحبه م ی کرد درباره شعار مرگ بر امریکای ای رانیان هم‬ ‫توضیح داد‪ .‬جایی که مجری از او سوال کرد‪« :‬شما در زمان‬ ‫تبلیغات انتخاباتی خود گفتید که مرگ ب��ر امریکا تنها در‬ ‫کلمات و شعار نیس��ت و باید این موضوع را در عمل نشان‬ ‫دهیم؛ هدفتان از ارائه این بحث چه ب��وده؟» گفت‪« :‬ملت‬ ‫ی که م ی گویند «مرگ بر امریکا» مقصودشان‬ ‫ای ران هنگام ‬ ‫این اس��ت ک��ه م ی خواهن��د سیاس��ت های تجاوزگرانه و‬ ‫مداخله جویانه امریکا نباشد و ملت ها ب رای خودشان تصمیم‬ ‫بگیرند و در همه کشورهای منطقه دموکراسی استق رار پیدا‬ ‫کند و من در این راستا به ملت اعالم کردم که اگر م ی خواهید‬ ‫سیاس��ت های امریکا متوقف ش��ود باید در مقام عمل قدم‬ ‫بردارید‪ ».‬روحانی اف��زود‪« :‬ما باید عمال به امریکا بفهمانیم‬ ‫که مداخالت او ناصحیح است‪ ،‬چرا که در دنیای امروز همه‬ ‫باید بدانیم دیگر ش��رایط قرن های پیش حاکم نیست و در‬ ‫قرن جدید ک��ه در ان حضور داریم همه باید به اس��تقالل و‬ ‫منافع ملت ها احترام بگذاریم که اگر اینگونه باشد‪ ،‬این همه‬ ‫مشکل نخواهیم داشت‪».‬‬ ‫در معامله با ایران عجله نکنید‬ ‫در همین حال امریکا نام ش��رکت ملی نفت و شرکت‬ ‫ملی نفتکش ای ران را از لیس��ت تحریم های خود خارج کرد‪.‬‬ ‫این اق��دام به دنبال اجرایی ش��دن «برنامه اقدام مش��ترک‬ ‫ای ران و غرب» صورت گرفت‪ .‬به دنب��ال ان حذف ‪ ۱۴‬غول‬ ‫ی و پلیمری ای ران از لیست سیاه تحریم های امریکا‬ ‫پتروشیم ‬ ‫و اتحادیه اروپا اغاز شد‪ .‬با این همه یک شب پیش از اینکه‬ ‫اردوغان‪ ،‬نخس ت وزی ر ترکیه به ای ران سفر کند‪ ،‬دیوید کوهن‬ ‫د ر ترکیه گفت که تجارت ازاد با ای ران ممکن است روزی اغاز‬ ‫شود‪ ،‬اما این روز امروز نیست‪ .‬وی همچنین به مقامات ترک‬ ‫که درصدد توسعه فرصت های تجاری با ای ران هستند هشدار‬ ‫داده که دست نگه دارند‪ ،‬چرا که بسیاری از تحریم های ای ران‬ ‫همچنان به قوت خود باقی است‪ .‬این مقام وزارت خزانه داری‬ ‫امریکا تاکید داش��ت‪« :‬روز موعود با ای ران ی ها امروز نیست!‬ ‫عملیاتی ش��دن توافقنامه ژنو بین ای ران و کشورهای ‪5+1‬‬ ‫و به دنبال ان کاهش برخی از تحریم های ای ران‪ ،‬کشورهای‬ ‫خارجی را مشتاق کرده که مجددا تجارت خود را با ای ران از سر‬ ‫بگیرند‪ .‬اما همین امروز یکی از مقام��ات وزارت خزانه داری‬ ‫امریکا هشدار داده که کش��ورهای مختلف باید عالقه خود‬ ‫ب رای تجارت با ای ران را کنترل کنند‪».‬‬ ‫ ‬ ‫بار دیگر گزینه نظامی‬ ‫در حالی که رئی س جمهور کش��ورمان در س��وئیس از‬ ‫تبدیل دشمن ی ها به دوست ی ها س��خن م ی گفت‪ ،‬جان کری‬ ‫با الع ربیه مصاحب ه ای کرد و بار دیگر بر اظهارات خصمانه اش‬ ‫تاکید کرد‪ .‬او گفت‪« :‬اگر ای ران توافق ژنو را نقض کند‪ ،‬گزینه‬ ‫نظامی بر سر میز مذاکره مطرح م ی شود‪ ».‬وزیرخارجه امریکا‬ ‫ضمن دادن تضمین و اطمینان به متحدان امریکا در منطقه‬ ‫گفت‪« :‬بازرسان اژانس باید بازدید روزانه از تاسیسات هسته ای‬ ‫فردو و نطنز داشته باش��ند‪ .‬اگر روزی انها تصمیم بگی رند که‬ ‫غن ی سازی (به می زان ‪ 20‬درصد) را از س��ر بگی رند و توافق ژنو‬ ‫را نقض کنند در این صورت گزینه نظامی بر سر میز مذاکره‬ ‫باقی م ی ماند‪ ».‬این اظهارات با واکنش شدید رئی س جمهور‪،‬‬ ‫وزارت خارجه و مقامات ای رانی روبه رو ش��د‪ .‬رئی س جمهور در‬ ‫اولین واکنش در مصاحبه با س ی ان ان گفت‪« :‬ما از تهدیدات‬ ‫نم ی ه راسیم‪ .‬زبان تهدید در مورد ای ران ب ی اثر است‪ .‬زمانی که‬ ‫انها با مردم ای ران سخن م ی گویند باید زبانی قانونی و لحنی‬ ‫محترمانه را برگزینند‪ ...‬این به نفع منطقه ما و همچنین دیگر‬ ‫کشورهاست‪ ».‬س��ردار عزیز جعفری نیز خطاب به جان کری‬ ‫هشدار داد‪« :‬اگر شما فهم مسائل نظامی یا امنیتی ندارید از‬ ‫کارشناسان مجرب خود بپرسید که ایا واقعا امریکا توان تحمل‬ ‫تبعات خانمان ب رانداز عمل کردن به گزینه نظامی علیه ای ران‬ ‫را دارد؟» به عالوه ظریف با گفتن این جمله که «اگر تهدیدها و‬ ‫تحریم هابیشترشودماسانتریفیوژهارابیشترم ی کنیم»بهاین‬ ‫اظهارنظر واکنش نشان داد‪ .‬اما عل ی اکبر والیتی‪ ،‬مشاور امور‬ ‫بین الملل رهبر انقالب گفته های جان کری را شعاری و یک‬ ‫بلوف دانست‪ .‬رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک در واکنش‬ ‫به ادعای اخیر جان کری م ی گوید‪« :‬این اولین بار نیست که‬ ‫یک مسئول امریکایی چنین شعاری م ی دهد بناب راین این نوع‬ ‫اظهارات بیشتر شبیه یک بلوف است و امریکا چنین توانی‬ ‫ندارد‪ ».‬وزیرس��ابق خارجه کش��ورمان بر این اعتقاد است که‬ ‫امریکای ی ها چنین توانی ندارند و اگر هم داش��تند ان طور در‬ ‫کمال ضعف از ع راق و افغانستان اخ راج نم ی شدند‪ ،‬چراکه انها‬ ‫امده بودند که در ع راق و افغانستان بمانند‪ .‬همزمان در ته ران‬ ‫مقامات وزارت خارجه و سخنگوی ان نسبت به این اظهارنظر‬ ‫جان کری موضع گیری کردند‪ .‬اما به نظری م ی رسید مجموعه‬ ‫وزارت خارجه بر این اعتقاد است که این اظهارات شعاری بوده‬ ‫و با هدف رضایت گروه��ی در منطقه عنوان م ی ش��ود‪ .‬این‬ ‫خط اظهارنظر را در اکثر واکنش های مقام��ات وزارت خارجه‬ ‫م ی توان دید‪ .‬س��خنگوی وزارت خارجه گفت‪« :‬این سخنان‬ ‫غی ر دیپلماتیک بوده و به نظر م ی رس��د گروهی که مخالف‬ ‫توافقنامه ژنو هستند و عمدتا در توسعه و ترویج خشونت در‬ ‫منطقه دست دارند‪ ،‬تاثی رات غی ر سازنده ای بر دولتمردان امریکا‬ ‫دارند و مهار این گروه در بیان و عمل‪ ،‬محک رفتار سیاس��ت‬ ‫خارجی امریکا در قبال فشارهای بازیگران رادیکال و مخالف‬ ‫اس��ت‪ ».‬واکنش ع راقچی‪ ،‬معاون امور حقوقی و بی ن الملل‬ ‫وزیر امورخارجه به اظهارات کری این بود که ان را صرفا جهت‬ ‫مصارف داخلی و راضی کردن دوس��تانش در منطقه ارزیابی‬ ‫م ی کرد‪ .‬ع راقچی تاکید داشت‪« :‬گزینه نظامی مدت هاست که‬ ‫از روی میز خارج شده و مسئوالن امریکایی احتماال ب رای راضی‬ ‫کردن نمایندگان مخالف در کنگره و دوس��تان ناراضی خود‬ ‫در منطقه ان را مطرح م ی کنند‪ ».‬برخی از مقامات امریکایی‬ ‫خواهان برچیده شدن سایت های هسته ای ای ران شده بودند‬ ‫و این در اظهارات انها مشهود بود‪ ،‬اما واکنش ع راقچی به این‬ ‫اظهارات اینگونه بود‪« :‬هنوز مذاکرات در خصوص توافق نهایی‬ ‫شروع نشده است‪ ،‬موضوعات سختی در انجا خواهد بود‪ ،‬ولی‬ ‫مسلما هیچ برچیدگی در تاسیسات ای ران در سیاست های ما‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫گزینه ای فقط برای روی میز‬ ‫واکنش شریعتمداری‬ ‫همزمان با س��ردار عزیزجعفری‪ ،‬حسین شریعتمداری‬ ‫مدیرمسئول کیهان نیز به این اظهارات واکنش تندی نشان‬ ‫داد‪ .‬به اعتقاد ش��ریعتمداری‪« ،‬زبان حریف دراز شده» و این‬ ‫زبان درازی حاصل تصویر ضعیفی است که دولت روحانی از‬ ‫ای ران به نمایش گذاشته است‪ .‬مدیرمسئول کیهان با اشاره به‬ ‫موضع گیری های هواداران و جریانات نزدیک به روحانی پیش‬ ‫از مذاکرات هس��ته ای که در ان مش��کالت را به دولت های‬ ‫نهم و دهم نس��بت م ی دادند‪ ،‬به مس��اله حذف شعار مرگ‬ ‫بر امریکا توسط همین جریانات م ی پردازد و معتقد است با‬ ‫این پی ش زمینه دو اقدام نابجا در امریکا صورت گرفت؛ اول‪،‬‬ ‫گفت وگوی تلفنی اوباما و روحان��ی و دوم‪ ،‬مالقات طوالنی‬ ‫مدت و بیش��تر از انتظار وزیر امور خارجه محترم کشورمان‬ ‫ن کری‪.‬‬ ‫با جا ‬ ‫مدیرمس��ئول کیهان که از ابتدا توافق ژنو را متضمن‬ ‫حقوق ای��ران ارزیاب��ی نم ی کرد‪ ،‬ب��ا همین دیدگاه س��وال‬ ‫واکنش نمایندگان‬ ‫بعد از تهدید دوب��اره امریکا به روی می��ز بودن گزینه‬ ‫نظامی‪ ،‬بسیاری از مقامات سیاسی و نظامی کشور نسبت به‬ ‫این اظهارنظر واکنش تندی نشان دادند و ان را ناشی از عدم‬ ‫مجله خبری‬ ‫از میان همه واکنش ها به اظهارات وزیرخارجه امریکا‬ ‫سخنان سردار عزیز جعفری بازتاب زیادی در رسانه های داخلی‬ ‫و خارجی داشت‪ .‬او «نبرد مستقیم ای ران و امریکا را قوی ترین‬ ‫رویای مردان مومن و انقالبی ای رانی دانست و خطاب به وی‬ ‫گفت‪« :‬تهدیدات ش��ما ب رای اسالم انقالبی بهترین فرصت‬ ‫است‪ .‬پیشوایان اسالم‪ ،‬سال هاست ما را ب رای یک نبرد بزرگ‬ ‫و سرنوشت ساز اماده کرده اند‪ .‬بعید م ی دانم مردان عاقل شما‪،‬‬ ‫اجازه دهند امریکا که در یک س��وی این نبرد سرنوشت ساز‬ ‫قرار گیرد‪ ،‬گزینه مضحک نظام��ی را از روی میز به صحنه‬ ‫عمل بکشاند‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬بر اساس اطالعاتی که به ما‬ ‫م ی رسد‪ ،‬هم کارشناسان سیاسی و هم صاحبنظ ران امنیتی‬ ‫امریکا‪ ،‬گزینه نظامی را ب رای ای ران‪ ،‬تنها مناس��ب روی میز‬ ‫ماندن م ی دانند ولی استفاده از ان را در عمل‪ ،‬به صالح امنیت‬ ‫ملی امریکا نم ی دانند و در این رابطه به مس��ئوالن امریکا‬ ‫بارها هشدار داده اند‪ ».‬وی خطاب به وزیر امورخارجه امریکا‬ ‫هشدار داد‪« :‬بدانید ای ران و ای رانی از تهدید خارجی‪ ،‬نم ی ترسد‬ ‫و ب ر عکس‪ ،‬عامل انس��جام جامعه مومن و غیرتمند ای ران و‬ ‫متحدین انقالب ی اش در سراسر جهان است و حوادث تاریخی‬ ‫پس از انقالب نیز گواه این ادعا است‪ .‬بناب راین به شما توصیه‬ ‫م ی کنم‪ ،‬اعتبار کالمتان را متناس��ب با توانمندی های خود‬ ‫و طرف مقابلتان خرج کنید و بی��ش از این خود را مضحکه‬ ‫جامعه غیور و انقالبی ای ران اسالمی قرار ندهید‪».‬‬ ‫م ی کند‪« :‬اوال چ��را حریف تمام��ی انچه را خط��وط قرمز‬ ‫فعالیت هس��ته ای کشورمان م ی دانس��تیم نفی م ی کند و‬ ‫ب رای اثبات نظر خود به متن توافقنامه استناد م ی کند؟ ثانیا‬ ‫این چه توافقنامه ای است که حریف به شدت نگران نقض‬ ‫احتمالی ان از سوی جمهوری اسالمی ای ران است؟ تا انجا که‬ ‫جان کری‪ ،‬وزیر امور خارجه حریف با صراحت اعالم م ی کند‪،‬‬ ‫چنانچه توافقنامه ژنو از جانب ای ران نقض ش��ود‪ ،‬امریکا به‬ ‫حمله نظامی دس��ت خواهد زد! و اندیش��کده بروکینگز در‬ ‫گزارش ویژه خود به کاخ سفید م ی نویسد «نقض توافقنامه‬ ‫ژنو بزرگترین کابوس ب رای امریکاست»! و‪»...‬‬ ‫نماینده ول ی فقی��ه در کیهان در پای��ان نتیجه گیری‬ ‫م ی کند‪« :‬متاسفانه ب ی انکه بخواهند‪ ،‬تصویری امیخته به‬ ‫ضعف! از ای ران مقتدر به نمایش گذارده اند‪ .‬این در حالی است‬ ‫که دیده اند و م ی بینند با هر گامی که به عقب برم ی دارند ‪ -‬یا‬ ‫تصور عقب نشینی از ان م ی رود ‪ -‬دشمن چندین گام جلوتر‬ ‫م ی اید و در ب رابر ای ران اسالمی که جرات عرض اندام نداشت‪،‬‬ ‫الف گزاف م ی زند‪ .‬مواضع اخیر دکتر روحانی و ش��ماری از‬ ‫دولتمردان ایشان‪ ،‬از جمله وزیر محترم امور خارجه کشورمان‪،‬‬ ‫نشان م ی دهد که انان برخالف تصور دشمن‪ ،‬پای اصول و‬ ‫ارزش های اسالم و انقالب و منافع مردم و نظام ایستاده اند‪».‬‬ ‫شریعتمداری همچنین یاداور شده بود‪« :‬مردم پاکباخته‬ ‫و مس��لمان این مرز و بوم به حریف کوتاه دس��ت و زبان دراز‬ ‫فرصت باج خواهی و دست درازی نداده و نخواهند داد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫دو چهره از اوباما‬ ‫رئیس جمهور امریکا در پنجمین نطق ساالنه اش درباره ایران صحبت کرد‬ ‫باراک اوباما م ی گوید‪« :‬تحری��م جدید علیه ای ران را وتو‬ ‫م ی کنم‪ ».‬البته این نخستین باری نیست که اوباما درخصوص‬ ‫ایران این گونه اظهارنظر م ی کند؛ پی ش تر او هنگام نطقش در‬ ‫س��ازمان ملل متحد‪ ،‬از عالقه و تمایلش ب رای ایجاد فضایی‬ ‫جدید میان ای ران و امریکا خبر داده بود سخنانی که چندین بار‬ ‫هم پس از ان به مناسب ت های مختلف تکرار شد‪ .‬حاال باراک‬ ‫اوباما در پنجمین نطق دوره ریاست خود بر ایاالت متحده امریکا‬ ‫در کنگره و نطق ساالنه اش بار دیگر به این موضوع پرداخت؛‬ ‫ش عمده ای از ان به مسائل اقتصادی اختصاص‬ ‫نطقی که بخ ‬ ‫یافت‪ .‬او البته در این س��خنرانی به مس��اله ای ران نیز اشاره و‬ ‫اعالم کرد که در شرایط فعلی تحریم های کنگره علیه ته ران‬ ‫را وتو خواهد کرد‪ .‬ب راساس خبری که اسوشیتدپرس منتشر‬ ‫کرده است‪ ،‬رئی س جمهوری امریکا در سخنرانی ساالنه خود‬ ‫در کنگره ابتدا رئوس صحب ت های��ش را گفت؛ از تالش ب رای‬ ‫بهبود وضع طبقه متوسط امریکا و باال بردن حداقل دستمزد‬ ‫کارگران تا تولید بیشتر در کش��ور‪ .‬اوباما هم چنین از ضرورت‬ ‫سرمایه گذاری در تحقیق گفت و از حفاظت محی ط زیست‪ .‬او‬ ‫در صحب ت های خود درخصوص هرکدام از این موارد از کنگره‬ ‫امریکا خواست تا با تصویب قوانین مورد نظر‪ ،‬به او کمک کند‬ ‫تا به این اهداف برسد‪ .‬توافق هس��ته ای با ایران‪ ،‬پایان جنگ‬ ‫افغانستان و جنگ داخلی س��وریه نیز مهم ترین محورهای‬ ‫سخنان رئی س جمهور امریکا در حوزه سیاست خارجی بود‪.‬‬ ‫رئی س جمهوری امریکا همچنین در پایان س��خنرانی‬ ‫س��االنه اش از ی��ک کهنه س��رباز امریکایی قدردان��ی کرد‪.‬‬ ‫سخنرانی ساالنه روس��ای جمهوری امریکا در کنگره که به‬ ‫«گزارش وضعیت ایاالت متح��ده» (‪)State of Union‬‬ ‫موسوم است‪ ،‬بهترین فرصت عال ی رتب ه ترین مقام حکومتی‬ ‫امریکا ب رای توضیح پی رامون ب رنامه های سیاسی و اقتصادی‬ ‫در سالی است که پی ش رو دارد‪ .‬هنگام سخنرانی باراک اوباما‪،‬‬ ‫جان بوئنر‪ ،‬رئیس مجلس نمایندگان امریکا و جو بایدن‪ ،‬معاون‬ ‫رئی س جمهوری و رئیس سنا‪ ،‬به طور مشترک ریاست جلسه‬ ‫را برعهده داش��تند‪ .‬اوباما پیش از شروع سخنرانی‪ ،‬نسخه ای‬ ‫از س��خنرانی خود را در اختیار انها قرار داد‪ .‬این مراسم به طور‬ ‫زنده از شبکه های تلویزیونی امریکا پخش شد و اعضای دولت‬ ‫و دیوانعالی امریکا نیز در ان حضور داش��تند‪ .‬او در خصوص‬ ‫وضعیت اقتصادی امریکا‪ ،‬از بهبود وضعیت اقتصادی کشورش‬ ‫سخن گفت و س��ال جدید میالدی را «س��ال عمل» نامید‪.‬‬ ‫اوباما همچنین بر اس��تقالل در زمینه انرژی نیز تاکید کرد‪.‬‬ ‫ی که به موضوع سیاست خارجی‬ ‫رئی س جمهوری امریکا هنگام ‬ ‫کشورش پرداخت اوضاع افغانستان‪ ،‬سوریه‪ ،‬اسرائیل و فلسطین‬ ‫را نیز تشریح کرد‪ ،‬اما این را هم گفت که تهدیدهای تروریستی‬ ‫علیه امریکا همچنان به قوت خود باقی است‪.‬‬ ‫تحریم جدید علیه ایران را وتو می کنم‬ ‫اوباما هنگامی که به موضوع ای ران رس��ید س��خنانش‬ ‫را اینگونه ادامه داد‪« :‬اکنون که م��ا در اینجا گرد هم امده ایم‪،‬‬ ‫ای ران فراین��د امحای ذخایر ح��اوی اورانیوم ب��ا درصد غنای‬ ‫باال را اغاز کرده و دیگر س��انتریفیوژهای پیش��رفته را نصب‬ ‫نم ی کند‪ .‬بازرس ی های مداوم به طور روزمره کمک م ی کند تا‬ ‫این موضوع تایید شود که ای ران در حال ساخت بمب نیست‪.‬‬ ‫ما به همراه ش��رکا و همپیمانان مان وارد مذاکراتی ش��ده ایم‬ ‫تا ببینیم ایا م ی توانیم هدفی را که همگی به طور مش��ترک‬ ‫داریم محقق س��ازیم؛ جلوگیری از دس��تیابی ای ران به سالح‬ ‫هسته ای!» رئی س جمهور امریکا البته «دشواری مذاکرات»‬ ‫را نیز در سخنرانی خود مطرح کرد و از احتمال عدم موفقیت‬ ‫ان س��خن به میان اورد‪« :‬ما از حمایت ای ران از سازمان هایی‬ ‫نظیر حزب اهلل که همپیمانان م��ا را تهدید م ی کند‪ ،‬اطمینان‬ ‫داریم و عدم اطمینان میان کش��ورها همچنان به قوت خود‬ ‫باقی اس��ت‪ .‬اما این مذاکرات وابسته به اطمینان نیست‪ ،‬هر‬ ‫قرارداد بلند مدتی که ما به ان دس��ت یابیم‪ ،‬باید بر پایه اقدام‬ ‫قابل تضمینی باشد که همه ما و جامعه بی ن المللی را متقاعد‬ ‫کند که ای ران بمب هسته ای نم ی س��ازد‪ .‬اگر جان اف کندی و‬ ‫رونالد ریگان توانستند با شوروی سابق مذاکره کنند‪ ،‬امریکایی‬ ‫مطمئن و قدرتمند م ی تواند با دش��منانی ب��ا قدرت کمتر در‬ ‫ش��رایط کنونی مذاکره کند‪ ».‬به گفته اوبام��ا‪ ،‬تحریم های‬ ‫اعمال شده از سوی کشورش‪ ،‬کمک کرد ه تا این فرصت پیش‬ ‫اید؛ اما در عین حال تصریح ک��رد که اگر کنگره طرح تحریم‬ ‫جدیدی در مورد ای��ران که روند مذاک��رات را تهدید کند ب رای‬ ‫او بفرس��تد‪ ،‬این طرح را وتو خواهد کرد‪« :‬ب رای تامین امنیت‬ ‫مل ی مان هم که شده باید این فرصت را به دیپلماسی بدهیم تا‬ ‫موفق شود‪ .‬اگر رهب ران ای ران این فرصت را غنیمت نشمردند‪،‬‬ ‫من نخستین فردی خ واهم بود که خ واستار تحریم های بیشتر‬ ‫م ی شود و اماده ام تا تمام ی گزینه ها را در مورد ایران به کار گیرم‬ ‫تا اطمینان حاصل شود که این کشور بمب هسته ای نم ی سازد‪.‬‬ ‫اما چنانچه رهب ران ای ران این فرصت را غنیمت شمردند ای ران‬ ‫م ی تواند گامی مهم ب رای پیوستن به جامعه کشورها بردارد و‬ ‫در این حالت ما یکی از چالش های امنیتی اصلی دوران خود را‬ ‫بدون خطر جنگ ح ‬ ‫لو فصل کرده ایم‪g».‬‬ ‫‪19‬‬ ‫صداقت امریکا در روابطش حین مذاکرات ارزیابی کردند‪.‬‬ ‫محمدجواد الریجانی در این باره ب��ا بیان اینکه ملت‬ ‫ای ران‪ ،‬امریکا را با عهد شکنی م ی شناسد گفت‪« :‬کارشکنی‬ ‫دولتمردان امریکایی در واقع همان عهد شکنی انهاست‪».‬‬ ‫نماینده مردم ش��وش در نطق میان دس��تورش در مجلس‬ ‫«اقتدار و اعتبار ای ران را در گرو مصالحه با امریکا» ندانست‪.‬‬ ‫س��ی دراضی نوری گفت‪« :‬م��ا طرفدار مذاک��ره ای با احترام‬ ‫متقابل هستیم‪ ،‬اما باید اگاه باش��یم که طبق فرموده قران‬ ‫انها به حداقل راضی نم ی شوند و جز با عدول از موانع ارزشی‪،‬‬ ‫اصولی و انقالبی ما بس��نده نم ی کنند‪ ».‬کریم ی قدوس��ی‪،‬‬ ‫نماینده مردم مشهد خطاب به اقای روحانی گفت‪« :‬شما با‬ ‫سه شرط شرعی در این جایگاه قرار گرفته اید که مهمترین‬ ‫شرط ایستادگی در ب رابر دشمن اس��ت‪ ،‬حال چگونه عمل‬ ‫کردید و با چه سیاستی اقدام م ی کنید که در این مدت‪ ،‬زبان‬ ‫دو سانت ی متری نظام سلطه و امریکا را به اندازه ‪ 10‬متر علیه‬ ‫ملت ای ران دراز کرده اید؟!»‬ ‫س ستاد کل نیروهای مسلح نیز توصیه کرد که به‬ ‫رئی ‬ ‫جای تکرار عبارت «گزینه نظامی روی میز است که به طنز‬ ‫تبدیل شده»‪ ،‬همان راه دیپلماسی را دنبال کنند‪ .‬سرلشکر‬ ‫فیروزابادی تاکید کرد‪« :‬بهتر است امریکای ی ها در چارچوب‬ ‫توافق ژنو همان روش دیپلماس��ی را دنب��ال کنند و با زدن‬ ‫حرف های سبک و ب ی مایه راه را روی مذاکرات نبندند‪».‬‬ ‫س��ردار جزایری نیز با تمس��خر گفته های جان کری‬ ‫گفت‪« :‬وزیر خارجه امریکا خودش از زنگ زدگی گزینه نظامی‬ ‫کشورش مطلع بوده و بهتر است این حرف احمقانه را تکرار‬ ‫نکند‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬امریکا غلط م ی کند دست به اقدام‬ ‫نظامی علیه جمهوری اسالمی ای ران بزند‪».‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫برگزاری نشست در امریکا‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫در می��ان کش��مکش لفظی بی��ن مقام��ات ای ران و‬ ‫واکنش ها به اظهارات خصمانه مقام��ات امریکایی‪ ،‬برخی‬ ‫منابع خبر دادن��د که دور بعدی مذاکرات ای��ران و ‪ 5+1‬قرار‬ ‫است در امریکا برگزار ش��ود‪ .‬اولین بار رویترز این خبر را به‬ ‫نقل از یک مقام ارشد دپلماتیک غ ربی منتشر کرد و نوشت‪:‬‬ ‫«مذاکرات هس��ته ای ای ران و ‪ 5+1‬ب رای رسیدن به راهکار‬ ‫جامع احتماال بعد از ‪ ۲۹‬بهمن در نیویورک برگزار م ی شود‪».‬‬ ‫به گفته این دیپلمات غربی ‪ 5+1‬قصد داش��ته اند این‬ ‫مذاکرات را در نیمه اول هفته ای که روز ‪ 27‬بهمن (یکشنبه)‬ ‫اغاز م ی شود برگزار کنند‪ ،‬اما به دلیل تعطیالت امریکا‪،‬‬ ‫بعید اس��ت که این مذاکرات پیش از روز ‪ 29‬بهمن‬ ‫برگزار شود‪ .‬از سوی دیگر «مری هارف» سخنگوی‬ ‫وزارت خارج��ه امریکا نیز در یک پی��ام ایمیلی روز‬ ‫دوش��نبه اعالم کرد که دور اغاز گفت وگوها بین‬ ‫ای ران و ‪( 5+1‬امریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬فرانس��ه‪ ،‬روسیه‪،‬‬ ‫چین به عالوه المان) ب رای رس��یدن به توافق‬ ‫نهایی در خصوص ب رنامه هسته ای ای ران در ماه‬ ‫فوریه در «نیویورک » اغاز م ی شود‪ .‬مری هارف‬ ‫زمان دقیق این مذاکرات را بیان نکرد اما بعید‬ ‫به نظر م ی رس��د که این مذاکرات تا پیش از‬ ‫تعطیالت کنگره امریکا برگزار شود‪.‬‬ ‫ب��ا ای��ن هم��ه عراقچ��ی‪ ،‬مع��اون‬ ‫وزارت خارج��ه ای��ن خب��ر را تایی��د نکرد و‬ ‫گفت‪« :‬مح��ل و زمان دور بع��دی مذاکرات‬ ‫با گ��روه ‪ 5+1‬را تائید نم ی کنم‪ ».‬گفته ش��ده‬ ‫که نیویورک‪ -‬به توافق کاترین اش��تون‪ ،‬نماینده‬ ‫عال ی رتبه اتحادی��ه اروپا و محمد ج��واد ظریف‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه ای ران – که ساختار حمایتی مشابهی با ژنو دارد‪،‬‬ ‫انتخاب شده تا سازمان های بی ن المللی نیز بتوانند در‬ ‫رسیدن به توافق نهایی همکاری داش��ته باشند‪ .‬این‬ ‫نکته ای بود که هارف‪ ،‬سخنگوی وزارت خارجه امریکا‬ ‫نیز به ان اذعان داشت‪g .‬‬ ‫‪20‬‬ ‫دور جدید مذاکرات هسته ای در نیویورک برگزار می شود‬ ‫هفت تیرکشی کری در استانه ماراتن دیپلماتیک‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫«تهدید نظام��ی» وزیر ام��ور خارجه امری��کا علیه‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و بحث بر سر زمان و مکان برگزاری‬ ‫دور اول مذاکرات نهایی هس��ته ای میان ای��ران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬از مهم ترین تحوالت یک هفته اخیر در حوزه سیاست‬ ‫خارجی کشورمان محسوب م ی شود‪ .‬اگرچه منابع غربی از‬ ‫برگزاری دور جدید مذاکرات در ماه فوریه و در شهر نیویورک‬ ‫(مقر س��ازمان ملل متحد) خبر داده اند‪ ،‬اما ارسال سیگنال‬ ‫تهدید امیز جان کری علیه جمهوری اسالمی ای ران تا اندازه‬ ‫زیادی منجر به س��ایه افکنی ابه��ام و دوگانگی بر فضای‬ ‫مذاکرات شده است‪ .‬به راستی چگونه م ی توان میان این دو‬ ‫پدیده اجماعی منطقی ایجاد کرد؟‬ ‫کری خوانی «کری» علیه ایران‬ ‫کلیت ماج��را از مصاحبه جنجالی وزی��ر امور خارجه‬ ‫ایاالت متحده امریکا با ش��بکه‬ ‫الجزی��ره اغاز ش��د‪ .‬جان‬ ‫کری که نم ی توانست‬ ‫نارضایت��ی خ��ود را‬ ‫نس��بت به تحوالت‬ ‫س��وریه و موانع ایجاد‬ ‫ش��ده در خص��وص‬ ‫برگ��زاری نشس��ت ژنو‬ ‫‪ ۲‬کتمان کن��د‪ ،‬بالفاصله‬ ‫گریزی نیز به مذاکرات‬ ‫هس��ته ا ی‬ ‫ای ران و اعضای ‪ 5+1‬زد تا مانند همیشه نشان دهد کاخ سفید‬ ‫اساس��ا مانند فرانس��ه طرفدار سیاس��ت ایجاد و استمرار‬ ‫پیوستگی «مذاکرات هس��ته ای» و «تحوالت خاورمیانه»‬ ‫اس��ت‪ .‬کری در ابتدای گفت وگوی خود بر لزوم کناره گیری‬ ‫اسد و ادامه کمک های واشنگتن به مخالفان سوریه تاکید‬ ‫کرد و سپس در خصوص مذاکرات جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫و اعض��ای ‪ 5+1‬اظهار داش��ت‪« :‬توافق با ای��ران به معنی‬ ‫عقب نش��ینی ما از متحدانمان نیس��ت‪ ،‬در ص��ورت عدم‬ ‫پایبندی ای ران به تعهداتش در توافق هسته ای ژنو ‪ ،‬به سمت‬ ‫گزینه نظامی م ی رویم‪».‬‬ ‫در این میان «جی کارنی» س��خنگوی کاخ سفید نیز‬ ‫در اقدام��ی هماهنگ با ج��ان کری تکلیف ه��دف نهایی‬ ‫ایاالت متحده در مذاکرات هس��ته ای با ای ران را مش��خص‬ ‫کرد‪« :‬برچیده شدن تاسیس��ات در توافق جامع پاسخ داده‬ ‫م ی شود و ای ران در این توافق باید «بخش قابل مالحظه ای»‬ ‫از زیرساخت های هسته ای خود را برچیند‪ .‬تا زمان رسیدن به‬ ‫راهکار جامع‪ ،‬نقض تحریم های کنونی را دیگر مثل گذشته‬ ‫تحمل نم ی کنیم!»‬ ‫اظهارات نسبتا همزمان جان کری و ج ی کارنی نشان‬ ‫م ی دهد ک��ه ایاالت متحده امریکا با گاردی کامال بس��ته و‬ ‫با رویکردی هش��دار امیز وارد دور نهای��ی مذاکرات خواهد‬ ‫شد‪ .‬در چنین ش��رایطی دیگر «توافق موقت» یا «اولیه»‬ ‫معنایی نخواهد داشت و حتی شاید تمدید توافقنامه اولیه‬ ‫ژنو (مطابق انچه در توافقنامه مذکور پی ش بینی شده است)‬ ‫امکان پذیر نباشد‪ .‬اگر میان سیگنال های هشدار امیز اخیر‬ ‫امریکا و اظهارات چندی قبل لوران فابیوس‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫فرانسه در خصوص ناامیدی پاریس نسبت به حصول توافق‬ ‫نهایی هسته ای با ای ران نوعی همذات پنداری سیاسی برقرار‬ ‫سازیم‪ ،‬متوجه خواهیم شد که کماکان کاخ سفید و کاخ الیزه‬ ‫حکم اصل ی ترین رقبای ته ران در ادامه ماراتن هسته ای را‬ ‫خواهند داشت‪.‬‬ ‫انتقاد ظریف از ترمینولوژی کاخ سفید‬ ‫اظهارات س��خنگوی کاخ س��فید در خص��وص لزوم‬ ‫برچیده ش��دن فعالی ت های هس��ته ای ای ران در واکنش به‬ ‫اظهارات وزیر امور خارجه کشورمان در خصوص عدم از بین‬ ‫رفتن سانتریفیوژها اتخاذ شده است‪.‬‬ ‫«ترمینولوژی» در حقیقت به فرایندی اطالق م ی شود‬ ‫که به مطالعه «اصطالحات» م ی پردازد‪ .‬به نظر م ی رس��د‬ ‫بخش اعظم ی از هجمه های اخیر مقامات امریکایی علیه‬ ‫ای ران ناش��ی از نقد ترمینولوژی امریکا (در حوزه سیاس��ت‬ ‫خارج��ی و خصوصا مذاکرات هس��ته ای با ای ران) از س��وی‬ ‫مسئول دستگاه دیپلماسی کشورمان باشد‪.‬‬ ‫«محمد جواد ظریف» در حاش��یه اج�لاس داووس‬ ‫سوئیس در گفت وگو با جیم اس��کیتو‪ ،‬خبرنگار ارشد حوزه‬ ‫امنیت ملی س��ی ان ان گفت‪« :‬واژگانی ( ترمینولوژی) که‬ ‫کاخ س��فید ب رای تشریح این توافقنامه اس��تفاده م ی کند با‬ ‫متن توافق شده از سوی ای ران و سایر کشورهای حاضر در‬ ‫مذاکرات ‪ 5+1‬فرق دارد‪ .‬نسخه کاخ س��فید‪ ،‬امتیازات داده‬ ‫شده را کم اهمیت م ی خواند و در رابطه با تعهداتی که ای ران‬ ‫طبق این توافقنامه به عهده گرف��ت‪ ،‬مبالغه م ی کند‪ .‬کاخ‬ ‫س��فید تالش م ی کند تا ان (توافقنامه) را در حکم انهدام و‬ ‫برچیدن برنامه هسته ای ای ران به تصویر بکشد‪ .‬این ادبیاتی‬ ‫است که انها استفاده م ی کنند‪ ...‬اگر حتی یک کلمه در کل‬ ‫فرمانده کل سپاه‪ ،‬واکنش قاطعی به اظهارات کری نشان داده است‪ .‬علی مطهری هم از سخنان سردار جعفری حمایت کرده است‪.‬‬ ‫این متن پیدا کردید که شباهتی به برچیدن داشته باشد یا‬ ‫بتواند به عنوان برچیدن تعریف شود‪ ،‬من حرف خود را پس‬ ‫خواهم گرفت‪ .‬ما هیچ س��انتریفیوژی را از بین نم ی بریم‪،‬‬ ‫هیچ یک از تجهی��زات را ناب��ود نم ی کنیم و ب��االی پنج‬ ‫درصد نیز اورانیوم تولید و غن ی سازی نم ی کنیم‪ ».‬البته در‬ ‫خصوص ترمینولوژی و مطالع��ه اصطالحات به کار رفته از‬ ‫س��وی مقامات امریکایی در خصوص توافقنامه ژنو سخن‬ ‫بسیار است‪ ،‬اما در مجموع م ی توان فرایند مذکور را در قالب‬ ‫مساحت مثلثی که به س��ه راس «تهدید»‪« ،‬پارادوکس» و‬ ‫«دیپلماسی» منتهی است مورد مطالعه قرار داد‪.‬‬ ‫کاخ سفید به نتانیاهو دلداری می دهد‬ ‫عقبگردی ناگزیر به چهار ماه قبل‬ ‫اغاز دور جدید ماراتن هسته ای در نیویورک‬ ‫پس از اعالم اخبار برخی رس��انه ها مبنی بر برگزاری‬ ‫دور بعدی مذاکرات هس��ته ای در نیوی��ورک‪ ،‬ماری هارف‪،‬‬ ‫سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا به صورتی رسمی اعالم‬ ‫مجله خبری‬ ‫در تاری��خ ‪ ۹‬مه ر ماه ‪،۱۳۹۲‬یعنی درس��ت قبل از اغاز‬ ‫مذاک��رات وزارت امور خارجه کش��ورمان و اعضای ‪ 5+1‬در‬ ‫ژنو‪ ،‬جان کری در خصوص چشم انداز مذاکرات هسته ای با‬ ‫ته ران به نکاتی چند اش��اره کرده بود‪ .‬در ان زمان وزیر امور‬ ‫خارجه ایاالت متحده امریکا در برنامه تلویزیونی ‪ 60‬دقیقه‬ ‫شبکه سی ب ی اس عنوان داشت‪« :‬رسیدن به توافق بر سر‬ ‫مساله هسته ای ای ران در مدت سه تا شش ماه امکان پذیر‬ ‫است اما تا زمانی که ای ران درهای تاسیسات هسته ای خود‬ ‫را به روی بازرس��ان باز نکند تحریم ها لغو نخواهند ش��د‪ .‬با‬ ‫افزایش تالش ه��ای دیپلماتیک م ی توان حت��ی زودتر از‬ ‫این زمان هم به توافق رسید و این بستگی دارد که ای ران تا‬ ‫چه حد اماده صداقت و شفافیت است‪ .‬ای ران باید قدم های‬ ‫سریع‪ ،‬شفاف و متقاعدکننده ای بردارد تا خواسته های جامعه‬ ‫بی ن المللی را درباره برنامه هسته ای اش براورده کند‪».‬‬ ‫هم اکن��ون م ی توان منظ��ور جان کری از برداش��تن‬ ‫گام های متقاعد کننده از س��وی ای ران را به صورتی شفاف‬ ‫اس��تنباط کرد‪ .‬این گام های مهم از نظر مقامات امریکایی‬ ‫باید به برچیده شدن زیرساخت های هسته ای ای ران منتهی‬ ‫شود!‬ ‫در نقد اظهارات جان کری علیه جمهوری اس�لامی‬ ‫ای ران همین بس که وزیر امور خارج��ه امریکا همه چیز را‬ ‫منوط به شفاف س��ازی و صداقت جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫کرده است؛ با این حال تغییر جای ش��اکی و متهم در این‬ ‫میان بسی مضحک به نظر م ی رسد!‬ ‫گویا جان ک��ری فراموش ک��رده که ط��رح ادعاهای‬ ‫کاذب و مطالعات ادعایی و غی ر حقوقی در خصوص پرونده‬ ‫هسته ای ایران دستپخت وی و سران دو حزب دموکرات و‬ ‫جمهوریخواه امریکا بوده است! در این میان کری به همان‬ ‫سبک و سیاق پیش��ینیان خود یعنی «هیالری کلینتون»‬ ‫و «کاندو لی زا رایس» طرفدار حرکت زیگزاگی‪ ،‬سینوس��ی و‬ ‫دوگانه در قبال جمهوری اس�لامی ای ران است‪ .‬حرکتی که‬ ‫به قول مقامات امریکایی به ص��ورت همزمان بتواند پیام‬ ‫دیپلماسی و جنگ را به ته ران مخابره نماید‪ .‬این در حالی‬ ‫اس��ت که تاریخ مصرف چنین بازی نخ نمایی مدت هاست‬ ‫به پایان رسیده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫اظه��ارات اخیر نخس��ت وزیر رژیم صهیونیس��تی در‬ ‫خصوص برنامه هسته ای ایران و تکرار ادعاهای گذشته وی‬ ‫در این خصوص به خوبی نشان م ی دهد که «نقطه هدف»‬ ‫تهدیدات امریکا را باید در س��رزمی ن های اش��غالی جس ت و‬ ‫جو ک��رد؛ جایی که بنیامی��ن نتانیاهو و اویگ��دور لیبرمن‬ ‫همچنان نسبت به اتخاذ هر نوع رویکرد دیپلماتیک نسبت‬ ‫به برنامه های هسته ای ران اب راز خشم و نارضایتی م ی کنند‪.‬‬ ‫نتانیاهو در نشس��ت س��االنه اندیش��کده موسوم به‬ ‫«مطالعات امنیت ملی اس��رائیل» در این خصوص اظهار‬ ‫کرد‪« :‬توافق موقت ای ران و ‪ 5+1‬که به تازگی اجرایی شده‪،‬‬ ‫تنها شش هفته ب رنامه هسته ای ای ران را به تعویق انداخت‪....‬‬ ‫در درون ای ران با وجود برخ��ی اختالفات‪ ،‬همه گروه ها یک‬ ‫هدف مشترک دارند و ان هم دستیابی به سالح اتمی است‪.‬‬ ‫ما تنه��ا از توافقی حمای��ت م ی کنیم که زیرس��اخت های‬ ‫هسته ای ای ران را برچیند‪».‬‬ ‫نتانیاهو نیز مانند سخنگوی کاخ سفید از لزوم ب ر چیده‬ ‫شدن زی ر ساخت های هسته ای ای ران سخن م ی گوید‪ .‬از این‬ ‫رو به نظر م ی رسد در دور نهایی مذاکرات بحث و نزاع بر سر‬ ‫زی ر ساخت های هسته ای کشورمان به نقطه اوج خود برسد‪.‬‬ ‫واقعیت امر این اس��ت که کلیت امض��ای توافقنامه‬ ‫ژنو میان جمهوری اس�لامی ای ران و اعض��ای ‪ ،5+1‬مولد‬ ‫اختالفات و تقابل ت��ازه ای میان واش��نگتن و تل اویو بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬این تقابل بیش از انکه مرهون مفاد توافقنامه ژنو‬ ‫و متن ان باش��د‪ ،‬معلول ادامه رویکرد دیپلماتیک اعضای‬ ‫‪ 5+1‬در قبال ای ران بوده اس��ت‪ .‬به عب��ارت بهتر‪ ،‬اختالف‬ ‫میان رژیم صهیونیستی و ایاالت متحده امریکا بر سر متن‬ ‫توافقنامه نبوده و دیالکتیک ش��کل گرفته میان دو متحد‬ ‫الینفک‪ ،‬بر س��ر ادامه یا عدم ادامه رویکرد دیپلماتیک در‬ ‫قبال ای ران است‪ .‬حضور همزمان نتانیاهو و اوباما در تل اویو‬ ‫و واش��نگتن به طور طبیعی این روند را تشدید کرده است‪.‬‬ ‫شکاف میان الب ی های صهیونیستی در امریکا بر سر نحوه‬ ‫تقابل با ای ران نیز به ش��کاف های موجود عمق بیش��تری‬ ‫بخش��یده اس��ت‪ .‬از این رو الزم است صورت مس��اله نزاع‬ ‫طرفین تشریح و ابعاد ان مورد بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫در چنین ش��رایطی اس��تفاده ایاالت متحده امریکا از‬ ‫کلی د واژگان ترکیبی تهدید امیزی مانند «حمله نظامی» و‬ ‫«برچیدن زیرساخت های هسته ای» حکم نقاط پیوستگی‬ ‫تل اویو و واشنگتن در مواجهه با ته ران را خواهد داشت‪.‬‬ ‫کرد که مذاکرات دور نهایی در زمینه موضوع هسته ای ای ران‬ ‫در ماه فوریه در نیویورک اغاز خواهد شد‪ .‬با این حال ماری‬ ‫ هارف تا اندازه ای چاش��نی ابهام را نیز به خبررس��انی خود‬ ‫تزریق کرده است تا بعدها بتواند توجیهی در خصوص تغییر‬ ‫احتمالی این خبر داش��ته باش��د‪« :‬تا جایی که ما م ی دانیم‬ ‫دور اول مذاکرات جامع اواسط ماه فوریه در نیویورک برگزار‬ ‫م ی شود و جزئیات ان در حال تایید شدن است‪ .‬نیویورک که‬ ‫مورد توافق کاترین اشتون‪ ،‬رئیس سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا و محمد جواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه ای ران قرار گرفت‬ ‫از نظر زیرساخت حمایتی مشابه ژنو است‪ .‬ما معتقدیم که‬ ‫تاثیر سازمان ملل و حمایت های بی ن المللی ب رای کار روی‬ ‫یک توافق جامع مهم است‪».‬‬ ‫در این میان منابع غرب��ی در گفت وگو با رویترز تاکید‬ ‫کردند که کش��ورهای عضو گروه ‪ 5+1‬در حال بررسی ‪16‬‬ ‫فوریه (به عنوان تاری��خ مذاکرات) هس��تند‪ ،‬گرچه به دلیل‬ ‫تعطیالت در امری��کا انتظار نم��ی رود مذاک��رات پیش از‬ ‫‪ 18‬فوریه برگزار شود‪.‬‬ ‫با این حال معاون امور حقوقی و بی ن الملل وزیر امور‬ ‫خارجه کشورمان تاکید کرد که در مورد محل و تاریخ شروع‬ ‫دور بعدی مذاکرات هنوز توافق قطعی صورت نگرفته است‪.‬‬ ‫بر این اساس رایزن ی ها ب رای تعیین زمان و مکان مذاکرات‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که یک منب��ع نزدیک به هیات‬ ‫مذاکره کننده هس��ته ای ای ران تایید ک��رده مذاکرات میان‬ ‫ای ران و گ��روه ‪ 5+1‬به منظور دس��تیابی ب��ه توافق نهایی‬ ‫اواخر بهمن ماه در نیویورک برگزار م ی شود‪.‬این منبع اعالم‬ ‫کرده که دور جدید مذاکرات هس��ته ای ب��ا حضور محمد‬ ‫جواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه و رئیس هیات مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای ای ران و نیز کاترین اش��تون‪ ،‬مس��ئول سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا و نمایندگان کشورهای عضو گروه ‪5+1‬‬ ‫برگزار خواهد شد‪ .‬در نشس��ت اینده نیویورک ب رای توافق‬ ‫نهایی‪ ،‬درباره دستور کار مذاکرات‪ ،‬سطح و نحوه ادامه ان به‬ ‫منظور حصول به توافق نهایی تصمیم گیری خواهد شد‪.‬‬ ‫در نهای��ت اینکه ماراتن هس��ته ای ای��ران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬در نیوی��ورک را بای��د در قال��ب برگزاری ی��ک رقابت‬ ‫دیپلماتیک نفسگیر میان دو طرف مورد ارزیابی قرار داد‪ .‬این‬ ‫در حالی است که تهدیدات اخیر جان کری‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫ایاالت متحده از یک سو و تاکید مداوم مقامات امریکایی و‬ ‫صهیونیس��تی مبنی بر لزوم برچیده شدن زیرساخت های‬ ‫هسته ای کش��ور از س��وی دیگر منجر به ایجاد شکاف ها‬ ‫و گره هایی ملموس در این مسیر ش��ده است‪ .‬بدون شک‬ ‫در دور نهایی مذاکرات «حصول» یا «عدم حصول» نتیجه‬ ‫قطعی موضوعیت دارد و راه ح��ل بینابینی و موقت در این‬ ‫خصوص قابل تصور نخواهد بود‪ .‬این همان مساله ای است‬ ‫که به طور طبیعی پیچیدگ ی های موجود در مسیر مذاکرات‬ ‫را تقویت خواهد کرد‪g .‬‬ ‫‪21‬‬ ‫نباید به دوران اصالحات بازگردیم‬ ‫تو گوی مثلث با حشمت اهلل فالحت پیشه درباره رابطه با امریکا‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقای روحانی در اجالس داووس س�وئیس برای‬ ‫بازگش�ایی س�فارتخانه ایران در امری�کا اعالم‬ ‫امادگی کرد‪ ،‬باتوجه به اینکه کمتر از سه سال تا‬ ‫پایان دولت اوباما باقی است‪ ،‬ایا امکان این نوع‬ ‫برقراری ارتباط در زمان ریاست جمهوری اقایان‬ ‫اوباما و روحانی وجود دارد؟‬ ‫مجله خبری‬ ‫‪ l‬اعتقاد من این اس��ت که نطق اق��ای روحانی در‬ ‫اجالس داووس درباره امریکا تا حدی خوشبینانه بود‪ .‬اقای‬ ‫روحانی مقداری بیش از حد به حس��ن نی��ت امریکای ی ها‬ ‫امیدوار ش��ده بود‪ ،‬چون بعد از او موضع جان کری نشان داد‬ ‫که امریکا اختالفات بنیادینی با ای��ران دارد‪ .‬البته نوع نگاه‬ ‫دیپلمات ه��ا و دولتمردان ای رانی به حوزه سیاس��ت خارجی‬ ‫اخالقی است و به همین دلیل واکنش اخالقی طرف مقابل‬ ‫ب رانگیخته نم ی شود و بعضا واکنش های غی راخالقی از سوی‬ ‫انها شکل م ی گیرد؛ شبیه ان چیزی که در نطق اقای جان‬ ‫کری مشاهده کردیم‪ .‬اگر س��ه مرحله جلوگیری از تصاعد یا‬ ‫افزایش بحران‪ ،‬تنش زدایی و تجدید رابطه را در رابطه ای ران‬ ‫و امریکا در نظ��ر بگیریم‪ ،‬معتقدم انچه میان دو کش��ور در‬ ‫جریان اس��ت جلوگیری از تصاعد بحران اس��ت‪ .‬طرفین با‬ ‫اجرای توافقنامه ژنو تا ش��ش ماه اینده مهمترین کاری که‬ ‫کردند جلوگیری از تصاعد یا افزایش بحران اس��ت‪ ،‬هرچند‬ ‫این مرحله هم با ش��رایط ضعیفی ش��کل گرفته که هر از‬ ‫گاهی تحت تاثیر موضعگیری مقامات میانی دو طرف قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬فرا تر از این هنوز اتفاق جدیدی میان ای ران و امریکا‬ ‫نیفتاده یعنی ته ران و واشنگتن حتی وارد مرحله تنش زدایی‬ ‫هم نشدند تا زمانی که امریکای ی ها سیاست های تحریمی‬ ‫ علیه ای ران را راهبری م ی کنند و سعی دارند ای ران را از حقوق‬ ‫هس��ته ای محروم کنند و یکس��ری پیش ش��رط های غیر‬ ‫قابل اعمال را درباره ای ران مطرح م ی کنند مثل به رس��میت‬ ‫ش��ناختن رژیم صهیونیس��تی و پایان دادن ب��ه حمایت از‬ ‫مقاومت‪ ،‬دو کش��ور وارد مرحله تنش زدایی نخواهند ش��د‪.‬‬ ‫به صورت کالن معتقدم اگر کلیت تحریم های امریکا محور‬ ‫غرب علیه ای ران را در نظر بگیریم در طول ش��ش ماه اینده‬ ‫حداکثر ‪ 15‬درصد تحریم ها سیر قهق رایی پیدا م ی کند و ‪85‬‬ ‫درصد تحریم ه��ا باقی خواهد مان��د‪ ،‬بناب راین عمال تحریم‬ ‫باقی اس��ت ضمن انکه در امریکا میل جدی وجود دارد که‬ ‫تحری��م به عنوان یک نقش روی س��نگ کم��اکان مدنظر‬ ‫قرار گی��رد‪ .‬اقای روحان��ی وارث دو دولت اقای��ان خاتمی و‬ ‫احمدی نژاد است که انها دو رویکرد و مشی متفاوت مقابل‬ ‫امریکا را به کار بردند و ام��روز او باید با علم به نقاط مثبت و‬ ‫منفی رویکردهای دولت های گذشته مشی جدیدی را دنبال‬ ‫کند‪ .‬اقای خاتمی در طول ‪ 8‬سال یک مشی خوشبینانه را‬ ‫در قبال امریکا اتخاذ کرد؛ مش��ی که توام با حس ن نیت بود‬ ‫بر همین اساس نگاهی کامال اخالقی و ارمانی به رابطه با‬ ‫امریکا ش��کل گرفت و رابطه با امریکا به عنوان بخش��ی از‬ ‫گفت وگوی تمدن ها دیده ش��د‪ ،‬اما در ان هشت سال عمال‬ ‫وقت ملت ای ران تلف ش��د و چیزی در حوزه منافع ملی عاید‬ ‫ایران ی ها نش��د؛ فرصت ای ران ی ه��ا در داالن هایی همچون‬ ‫دع��وت تنش امیز امریکای ی ه��ا از ای ران ب��ه پذیرش صلح‬ ‫خاورمیانه و گفت وگوی های انتق��ادی کور و ب ی پایان غرب‬ ‫از ای ران راه به جای��ی نبرد‪ .‬در زمان ریاس��ت جمهوری اقای‬ ‫احمدی نژاد مش��ی تقابلی در پیش گرفته شد‪ ،‬احمدی نژاد‬ ‫نگاه ساختارش��کنانه ای به عرصه بی ن الملل داشت و سعی‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪22‬‬ ‫کرد هر جای��ی که ب رای امریکای ی ها مناف��ع حیاتی تعریف‬ ‫شده از جمله برخی متحدان امریکا مثل رژیم صهیونیستی‬ ‫را به شدت تهدید کند‪ ،‬در نهایت هم امریکای ی ها با سیاست‬ ‫ای ران ه راس��ی در مقابل رویکرد احمدی نژاد قرار گرفتند‪ .‬به‬ ‫عبارت دیگر سیاس��ت تحریم را مقابل سیاست نرم خاتمی‬ ‫و سیاس��ت ای ران ه راسی را مقابل سیاس��ت ساختارشکنانه‬ ‫احمدی ن��ژاد به کار گرفتن��د‪ .‬اقای روحانی بعد از ‪ 16‬س��ال‬ ‫نوس��ان در رابطه ای ران و امریکا روی کار امد‪ .‬حتما سیاست‬ ‫خارجی او در قبال امریکا باید مبتن��ی بر نوعی عملگرایی‬ ‫باشد که در این عملگرایی‪ ،‬خوشبینی محتاطانه الزم است‬ ‫چون خوش��بینی زمان اقای خاتمی و بدبینی تابوس��از یا‬ ‫تابو محور زمان اقای احمدی نژاد نتیجه نداد‪ .‬یک سیاست‬ ‫عملگرایانه که همه چیز حتی در سخنران ی ها به طور گام به‬ ‫گام شکل م ی گیرد باید محور کار باشد‪ ،‬یعنی در حوزه های‬ ‫مختلف دیپلماسی عمومی‪ ،‬رسمی و اقتصادی باید با امریکا‬ ‫به صورت گام ب��ه گام حرکت کرد‪ .‬در دیپلماس��ی عمومی‬ ‫نوع س��خنران ی ها در همین چارچوب باید ش��کل گیرد؛ در‬ ‫دیپلماسی رسمی نوع امد و ش��دها و نشست و برخاست ها‬ ‫و شرکت در جلسات مش��ترک و غی ر مش��ترک‪ ،‬دو جانبه و‬ ‫چند جانبه باید با حفظ شان جمهوری اسالمی ای ران دنبال‬ ‫شود؛ س��رانجام در دیپلماس��ی اقتصادی باید اساس کار بر‬ ‫محور تحریم باش��د‪ ،‬یعنی ه ر گونه رفتاری که تحریم های‬ ‫ای ران را تعدیل کند فقط باید در دستورکار قرار گیرد نه اینکه‬ ‫بین ای ران و امریکا حرف های قش��نگ رد و بدل ش��ود‪ ،‬اما‬ ‫تحریم همچنان نقش روی س��نگ باقی بمان��د‪ .‬بناب راین‬ ‫معتقدم س��خنرانی اقای روحان��ی در داووس هرچند باعث‬ ‫شد حس��ن نیت ای ران در دنیا به ویژه بخش اروپایی جهان‬ ‫غرب به اثبات برسد‪ ،‬ولی امریکای ی ها واکنش منفی به ان‬ ‫نشان دادند‪.‬‬ ‫نکته ای را که برخی منتقدان به این نوع سیاست‬ ‫خارجی اقای روحانی مطرح م ی کنند این اس�ت‬ ‫که از همان مکالمه تلفنی ک�ه بین او و اوباما رخ‬ ‫داد باید ایران امتیاز م ی گرفت‪ ،‬اما این کار انجام‬ ‫نشد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫‪ l‬معتقدم در ارزیابی کلی نتیجه سیاست خارجی‬ ‫دولت اقای روحانی در قبال غرب قابل قبول اس��ت‪ ،‬چون‬ ‫ب راساس همین سیاست نتیجه ای در حال شکل گیری است‬ ‫که نوعی شکاف را م ی شود بین امریکا و متحدان غربی او‬ ‫ایجاد کرد تا ان فضای دیپلماسی منفی که ب راساس فعالیت‬ ‫هسته ای شکل گرفت و باعث تجمیع تحریم های جهانی‬ ‫علیه ای ران ش��د‪ ،‬بش��کند‪ .‬ولی در عین حال اقای روحانی‬ ‫حتما باید از بازگشت به دوران ریاست جمهوری اقای خاتمی‬ ‫پرهیز کند‪ .‬درباره برقراری مکالمه تلفنی دو رئی س جمهور‬ ‫معتقدم به هر حال سیاستی که اقای روحانی پیش گرفت‬ ‫یک تابو ش��کنی بود‪ ،‬تابوش��کنی به هر حال بدون هزینه‬ ‫نیس��ت‪ ،‬بخش��ی از کارهای دولت هزینه بردار بود از جمله‬ ‫تماس تلفنی اما ماحصل کلی چیزی که تا حاال شکل گرفته‬ ‫قابل دفاع است‪ ،‬به ش��رطی که ما بعد از شش ماه تسلیم‬ ‫سیاست های افراطی نش��ویم که االن امریکای ی ها ط راحی‬ ‫کردند و ان سیاست محروم کردن ای ران از حقوق هسته ای‬ ‫و از بین بردن یا راکد کردن سه چهارم برنامه های هسته ای‬ ‫است‪ ،‬اینها مواردی هستند که ما باید در اینده مراقب باشیم‪.‬‬ ‫االن منتقدان معتقدند دولت روحانی انقدر ایران‬ ‫را دست پایین گرفت و برای عرض اندام فضا به‬ ‫امریکا داد که باع�ث ان صحب ت های جان کری‬ ‫شد که گفت‪« :‬توافق ژنو اجرا نشود گزینه حمله‬ ‫نظام�ی روی میز باز م ی گ�ردد»؛ ای�ن رویکرد در‬ ‫دولت اقای روحانی به سمت پررنگ شدن پیش‬ ‫م ی رود یا گام ها از این به بعد منطقی و محتاطانه‬ ‫برداشته خواهد شد؟‬ ‫‪ l‬اقای روحان��ی بعد از صحبت ج��ان کری حتما‬ ‫به این نتیجه رسیده که نباید خوش��بینانه در قبال امریکا‬ ‫عمل کند‪.‬‬ ‫اگر موضوع هسته ای ایران حل شود گام بعدی‬ ‫برای عادی سازی روابط میان تهران و واشنگتن‬ ‫چه خواهد بود؟‬ ‫بستگی به این دارد که دو کشور موضوع را در چارچوب‬ ‫روابط دوجانبه ببینند ی��ا در چارچوب راهبردهای منطقه ای‬ ‫خودشان‪ .‬اگر در چارچوب روابط دو جانبه ببینند در صورت‬ ‫حل موضوع هسته ای‪ ،‬بعد از ان طرفین م ی توانند به سمت‬ ‫تجدید رابطه بروند که به نظر م��ن هنوز یک مانع جدی به‬ ‫نام تنش زدایی بر سر راه انها وجود دارد‪ ،‬چون دو طرف فاقد‬ ‫برنامه ای ب رای این کار هس��تند‪ .‬ته ران و واشنگتن امروز به‬ ‫خوبی از تصاعد بحران جلوگیری کردند‪ ،‬اما هنوز وارد مرحله‬ ‫تنش زدایی نش��دند‪ .‬اگر وارد این مرحله شوند پرونده هایی‬ ‫لو فصل انها بحث کالنی را الزم دارد‪ .‬به طور‬ ‫وجود دارد که ح ‬ ‫مثال از هر کسی در ای ران درباره امریکا سوال شود م ی گوید‬ ‫امریکای ی ها بودند که به ملت ای ران ظلم کردند‪ ،‬منتها زمانی‬ ‫که بحث پرونده ها پیش م ی اید وضعیت فرق م ی کند‪ ،‬االن‬ ‫امریکای ی ها با استفاده از نفوذی که داشتند حدود ‪ 60‬میلیارد‬ ‫دالر حکم غ رامت قطعی علیه ای ران گرفتند و البته حدود ‪40‬‬ ‫میلیارد دالر اخذ غ رامت هم در مرحله احکام بدوی است که‬ ‫امریکا با اعمال نفوذ خود م ی تواند این احکام را هم قطعی‬ ‫کند و رقم احکام غ رامت ه��ا علیه ای ران را ب��ه ‪ 100‬میلیارد‬ ‫دالر برس��اند‪ .‬جالب اینکه مجموع درام��د حاصل از فروش‬ ‫نفتی که دول��ت ای ران در خوش��بینانه ترین حالت در بودجه‬ ‫س��ال ‪ 92‬پی ش بینی کرده حداکثر ‪ 43‬میلیارد دالر است‪ .‬از‬ ‫طرف دیگر امریکای ی ها از پرونده ه��ای قضایی علیه ایران‬ ‫به عنوان ابزار فشار جدید استفاده م ی کنند که نمونه ان را در‬ ‫کیفرخواست حادثه ‪ 11‬سپتامبر شاهدیم‪ ،‬شاید در نگاه اول‬ ‫مضحک به نظر اید اما در این کیفرخواست ‪ 240‬میلیارد دالر‬ ‫ادعای غ رامت علیه ای ران شده‪ ،‬این در حالی است که نقش‬ ‫برخی بازیگران مثل عربستان در انجا بسیار جدی و روشن‬ ‫است ولی کیفرخواست علیه ای ران ط راحی شده‪ ،‬در مجموع‬ ‫به نظر م ی رسد هدف ان است که با استفاده از این پرونده ها‬ ‫فشار دائمی امریکا بر ای ران حفظ شود‪ ،‬چون این خود نوعی‬ ‫سرمایه گذاری ب رای ‪ 20‬سال نفت ای ران است‪ 20 .‬سال از ان‬ ‫جهت که همان ‪43‬میلیارد دالری که در بودجه امسال ب رای‬ ‫درامد حاصل از نفت پی ش بینی شد به سختی ‪ 23‬میلیارد دالر‬ ‫ان تحقق پیدا کرد‪ .‬اگر ای ران و امریکا روابط خود را در سطح‬ ‫دوجانبه نبینند‪ ،‬ان گاه نگاه به سمت روابط منطقه ای خواهد‬ ‫رفت در این صورت یکسری موارد حل ناشدنی میان دو کشور‬ ‫مثل موضوع رژیم صهیونیستی و تالش برخی امریکای ی ها‬ ‫ب رای تحمیل موجودیت این رژیم به سیاست خارجی ای ران‬ ‫به وجود م ی اید که به هر حال کماکان از س��وی ته ران این‬ ‫موضوع قابل پذیرش نیست‪ .‬همین موضوع زمان دولت اقای‬ ‫خاتمی بر روابط ای ران و امریکا سایه انداخته بود و در نهایت‬ ‫به نتیجه ای نرسید‪ ،‬همین حاال البی صهیونیسم فقط در‬ ‫شرایطی راضی خواهد بود که روند مناسبات ایران و امریکا‬ ‫در سطح راهبرد منطقه ای به سوی تنش زدایی پیش برود که‬ ‫ایران‪ ،‬اسرائیل را به رسمیت بشناس��د که این مساله از نظر‬ ‫ی شکل‬ ‫ته ران محال است مگر تحت نظر سازمان ملل اقدام ‬ ‫بگیرد که صهیونیس ت ها به بازگشت اوارگان فلسطینی و‬ ‫برگزاری رفراندوم در س��رزمی ن های اشغالی تن بدهند و این‬ ‫عمل همان پیشنهادی است که از سوی جمهوری اسالمی‬ ‫ای رانمطرح شد‪g .‬‬ ‫ایدالیسمایرانیدربرابررئالیسمامریکا‬ ‫ادراکات متفاوت و انتظارات یکسان در روابط ایران و امریکا‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫تفاوت در ادراکات و تعاریف مفاهیم روابط بی ن الملل را‬ ‫م ی توان در تفاسیر مختلف از «برنامه اقدام مشترک» و در‬ ‫چارچوب موافقتنامه هسته ای ای ران و امریکا مورد مالحظه‬ ‫قرار داد‪ .‬در ایدالیسم ای رانی اگر کشوری به توافق سیاسی در‬ ‫حوزه ای خاص با سایر بازیگران نائل گردد‪ ،‬چنین رویکردی‬ ‫ماهیت تعمیم یابنده پیدا م ی کند‪ .‬تنظیم موافقتنامه درباره‬ ‫یک موضوع ب��ه منزله پایان یافتن تهدی��دات یا تضادها در‬ ‫ارتباط با س��ایر موضوعات نیز تلقی م ی ش��ود‪ .‬درحالی که‬ ‫در تفکر رئالیس��تی امریکا‪ ،‬صرفا توافقنام��ه ای م ی تواند از‬ ‫مطلوبیت برخوردار باش��د ی��ا اینکه رویک��ردی م ی تواند از‬ ‫اهمیت سیاسی بهره مند شود که بخش��ی از معادله قدرت‬ ‫جهانی امریکا را تش��کیل دهد‪ .‬قدرت محور اصلی هرگونه‬ ‫توافقنامه سیاسی یا ادبیات راهبردی تلقی م ی شود‪ .‬هرگونه‬ ‫ابزار دیپلماتیک‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬رس��انه ای یا بی ن المللی را باید‬ ‫به عنوان بخش��ی از معادله کنش دیپلماتیک دانس��ت‪ .‬در‬ ‫نگرش رئالیستی قدرت محور امریکا‪ ،‬هر بازیگری م ی بایست‬ ‫ب راس��اس می زان توانایی و قابلیت راهب��ردی خود به کنش‬ ‫مبادرت نماید‪ .‬درحالی که درتفکر سیاسی و راهبردی‪ ،‬ای ران‬ ‫موضوع حقانیت‪ ،‬عدم تبعیض و عدالت را محور اصلی کنش‬ ‫قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫قالب هایمعناییسیاستوادبیاتراهبردیامریکا‬ ‫تداوم چنی��ن تفاوت های��ی را باید به عن��وان مانعی‬ ‫اساسی و بنیادین در روابط ای ران و امریکا دانست‪ .‬در نگرش‬ ‫قدرت محور امریکا‪ ،‬کش��ورهای درحال توسعه م ی بایست‬ ‫الگوی سیاسی و اقتصادی خود را ب راساس ضرورت های نظام‬ ‫جهانی تبیین نمایند؛ در حالی که تفکر ای رانی بر موضوعاتی‬ ‫ت ژئوپلتیکی تفاهم راهبردی‬ ‫ضرور ‬ ‫تفاوت در ادراک تحلیلی ای��ران و امریکا به معنای‬ ‫نادیده گرفتن ضرورت ه��ای راهب��ردی و ژئوپولتیک دو‬ ‫کش��ور در عرصه سیاس��ت بی ن المللی و منطقه ای تلقی‬ ‫نم ی ش��ود‪ .‬تیم سیاس��ت خارجی امریکا تمایل چندانی‬ ‫برای تصاعد بحران با ایران ن��دارد‪ .‬در نگرش امریکایی‬ ‫بحران به منزل��ه تهدیدات منطق��ه ای در محیط بحرانی‬ ‫محس��وب م ی ش��ود‪ .‬به این ترتیب ایران از قابلیت الزم‬ ‫برای متنوع سازی توان راهبردی خود در محیط اشوب زده‬ ‫برخوردار است‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬امریکا با شکل جدیدی از‬ ‫تهدید منطقه ای و بی ن المللی روبه رو شده است‪ .‬گسترش‬ ‫بحران از سوریه به سایر کشورهای خاورمیانه‪ ،‬مشکالت‬ ‫بیشتری را برای امریکا ایجاد م ی کند‪ .‬در چنین شرایطی‬ ‫مجله خبری‬ ‫تفاوت های ادراکی و تحلیلی ایران و امریکا‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫اگر خواسته باشیم درباره چگونگی و فرایند روابط ای ران‬ ‫و امریکا‪ ،‬بر نکات محوری خاصی تاکید نماییم‪ ،‬باید تفاوت‬ ‫در ادراک و نگرش راهبردی دو کشور را به عنوان اصل ی ترین‬ ‫دالیل تداوم تضادهای سیاس��ی دانس��ت‪ .‬تفاوت در ادراک‬ ‫به گونه ای در رفتار سیاس��ی تاثیرگذار و تعیین کننده است‬ ‫که هیچ نش��انه دیگری از جمله تفاوت در «منافع ملی» یا‬ ‫تفاوت در «ضرورت های راهبردی» نم ی تواند به ان می زان در‬ ‫گسترش تضادها موثر باشد‪.‬‬ ‫امری��کا در زمره قدرت ه��ای بزرگ جهانی اس��ت‪.‬‬ ‫در تفکر سیاس��ی امریکا ای��ن موضوع م��ورد تاکید قرار‬ ‫م ی گیرد که «قدرت» محور اصلی کنش و رفتار سیاسی‬ ‫بازیگران است‪ .‬اهداف سیاس��ی و حوزه نفوذ بازیگران را‬ ‫باید براس��اس چگونگی و میزان قدرت مورد شناس��ایی‬ ‫قرار داد‪ ،‬درحالی ک��ه تفکر سیاس��ی و بی ن المللی ایران‬ ‫بر «حقانیت» ق��رار دارد‪ .‬در نگرش مبتن��ی بر حقانیت‬ ‫م ی بایس��ت کش��ورها از جایگاه یکس��انی در سیاس��ت‬ ‫بی ن المللی برخوردار باشند و هی چ گونه تبعیضی در روابط‬ ‫و سیاس��ت بی ن الملل وجود نداش��ته باش��د‪ .‬هرکشوری‬ ‫که درصدد گس��ترش حوزه نفوذ خود باش��د یا اینکه اگر‬ ‫کشوری در صدد توس��عه قدرت ب ر اید‪ ،‬در تفکر راهبردی‬ ‫ای ران به عنوان بخشی از نظام سلطه تلقی م ی شود‪.‬‬ ‫همانند استقالل‪ ،‬خودکفایی‪ ،‬خوداتکایی‪ ،‬معنویت و ازادی‬ ‫عمل بازیگران تاکید دارد‪ .‬چنین تفاوت هایی را باید زیربنای‬ ‫هست ی شناس��انه ای ران و امریکا در معادل��ه قدرت و کنش‬ ‫دیپلماتیک دانست‪ .‬تفاوت های ادراکی ریشه های تاریخی‪،‬‬ ‫فرهنگی و سیاس��ی متفاوتی دارد‪ .‬تبیی��ن رویکرد مقامات‬ ‫امریکایی درباره به کاربردن گزینه نظامی در برخورد با ای ران را‬ ‫نیز باید تابعی از راهبردهای متفاوتی دانست که در قالب های‬ ‫ادراکی و راهبردی تفکیک شده ای قابل تفسیر خواهد بود‪.‬‬ ‫هرگاه که مقامات رسمی امریکا همانند وزیر امورخارجه‪،‬‬ ‫وزیر دفاع‪ ،‬رئی س جمهور یا رئیس س��تاد مش��ترک ارتش از‬ ‫«گزینه نظامی» علیه کشوری صحبت م ی کنند‪ ،‬به معنای‬ ‫پذیرش سیاس��ت و رویکرد اجرایی ناس��ت‪ .‬در امریکا‪ ،‬هر‬ ‫ی ب راساس واژه ها و محیط خاصی که مقام رسمی به‬ ‫مفهوم ‬ ‫تبیین ان مبادرت م ی ورزد معنا خواهد داشت‪ .‬گزینه نظامی‬ ‫تفکر راهبردی امریکا به مفهوم «سیاست نظامی» نیست‪.‬‬ ‫هرگاه مقامات امریکایی از مفهوم «گزینه نظامی» استفاده‬ ‫نمایند به معنای ان اس��ت که امریکا چنین گزینه ای را در‬ ‫راهبرد اجرایی خ��ود پی ش بینی کرده و ب��رای بهره گیری از‬ ‫چنین گزینه ای‪ ،‬ب رنامه ریزی اجرایی را به انجام رسانده است‪.‬‬ ‫دومی��ن مولف��ه ای که در تفس��یر مفاهی��م مقامات‬ ‫امریکایی از اهمی��ت الزم برخوردار اس��ت را باید مربوط به‬ ‫«مخاطبان مقام رس��می» دانس��ت‪ .‬طی��ف قابل توجهی‬ ‫از مخاطبین مقامات رس��می امریکا در برخورد ب��ا ای ران را‬ ‫گروه های «اس��رائی ل محور» و همچنی��ن مجموعه هایی‬ ‫عرب محور تشکیل م ی دهند‪ .‬مقامات اجرایی امریکا ب رای‬ ‫اطمینان خاطر دادن به مخاطبان خ��ود درباره اینکه قدرت‬ ‫راهبردی ای ران در چارچوب «برنامه عمل مشترک» کاهش‬ ‫پی دا کرده و روند موافقت نامه به گونه ای است که ای ران گریزی‬ ‫از پذیرش مف��اد و فرایند ان ندارد‪ ،‬از مفه��وم گزینه نظامی‬ ‫استفاده کرده اند‪ .‬اگر کاربرد این مفهوم را در نوامبر و دسامبر‬ ‫‪ 2013‬و هم چنین ژانویه ‪ 2014‬مورد بررسی قرار دهیم‪ ،‬در ان‬ ‫شرایط م ی توان نسبت به نقش مخاطبان مقامات رسمی در‬ ‫ی وقوف بیشتری پیدا کرد‪ .‬به طور مثال‬ ‫کاربرد چنین مفهوم ‬ ‫در اجالسیه داووس‪ ،‬جان کری وزی رامورخارجه امریکا چنین‬ ‫واژه ای را در مصاحبه با نشریه «العربیه» به کار گرفته است؛‬ ‫نشریه ای که تحت تاثیر مقامات رسمی ع ربستان قرار داشته‬ ‫و در زمره اصل ی ترین مخالفان بازسازی روابط ایران و امریکا‬ ‫محسوب م ی شوند‪.‬‬ ‫چنین مفهومی را باراک اوباما نیز در مذاکره با مقامات‬ ‫کنگره ایاالت متحده که عمدتا دارای نگرش محافظه کارانه‬ ‫و ستیزه جویانه در برخورد با ای ران هستند‪ ،‬به کار گرفته است‪.‬‬ ‫مقامات اجرایی سیاست خارجی و امنیتی امریکا تمایلی‬ ‫ب رای ایجاد صحنه جدید عملیاتی نخواهند داشت‪.‬‬ ‫س��خنرانی ب��اراک اوبام��ا در برابر کنگ��ره امریکا‬ ‫ک��ه سه ش��نبه ‪ 28‬ژانوی��ه ‪ 2014‬ارائ��ه ش��ده‪ ،‬معطوف‬ ‫ب��ه خط مش��ی های بنیادین ای��ن کش��ور در حوزه های‬ ‫مختلف جغرافیایی اس��ت‪ .‬مقامات امریکایی م ی بایست‬ ‫به رویکردهای ارائه ش��ده از س��وی رئی س جمهور درباره‬ ‫چگونگی کن��ش در محیط منطق��ه ای خاورمیانه وقوف‬ ‫داش��ته باش��ند‪ .‬باراک اوباما تالش دارد تا شکل جدیدی‬ ‫از معادله هم��کاری دیپلماتیک با ایران را در دس��تورکار‬ ‫قرار دهد‪ .‬اگرچه رویکرد رئی س جمهور ای ران در اجالس��یه‬ ‫داووس و در ارتباط با ض��رورت بازس��ازی روابط ایران و‬ ‫امری��کا‪ ،‬در کوتاه مدت مقدور نیس��ت‪ ،‬اما تنش زدایی در‬ ‫روابط دو کش��ور ایجاد گردیده و درحال گس��ترش است‪.‬‬ ‫اواخر ژانوی��ه ‪ ،2014‬کش��ورهای ایران و امری��کا رویکرد‬ ‫نسبتا مش��ترکی در ارتباط با تحوالت عراق و افغانستان‬ ‫دارند‪ .‬امریکا توانس��ت حمایت اعضای ش��ورای امنیت‬ ‫س��ازمان ملل برای واکنش گس��ترده دول��ت مالکی در‬ ‫مقابله با گروه داعش را به دس��ت اورد‪ .‬ایران نیز نگرش‬ ‫نس��بتا مش��ابهی با امریکا در جهت مقابله با گروه های‬ ‫تکفیری دارد‪.‬‬ ‫ش��کل جدیدی از معادله قدرت و امنیت در ژئوپلتیک‬ ‫منطقه ایجاد ش��ده اس��ت‪ .‬تهدیدات جدید زمینه های الزم‬ ‫ب رای ظهور همکاری های نوین را اجتناب ناپذیر م ی س��ازد‪.‬‬ ‫اگر قالب های ادراک تحلیل��ی و مفهومی کارگزاران اجرایی‬ ‫در ای ران وامریکا با یکدیگر نزدیک تر شود یا اینکه برداشت‬ ‫مش��ابهی از مفاهیم و ادبیات راهبردی داشته باشند‪ ،‬در ان‬ ‫شرایط زمینه ب رای تغییر در الگوهای رفتاری به ویژه در حوزه‬ ‫امنیت منطقه ای امکان پذیر خواهد بود‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫توافقنامه هس��ته ای ایران و گروه ‪ ،5+1‬زمینه الزم‬ ‫برای تغییر در ادبیات راهبردی کشور را ایجاد کرده است‪.‬‬ ‫ایران و امری��کا در س��ال های ‪ 2009-13‬دورانی از جنگ‬ ‫س��رد را تجربه کرده اند‪ .‬هم اکنون جنگ سرد تحت تاثیر‬ ‫روندهای تنش زدایی با نش��انه هایی از صلح پیوند یافته‬ ‫است‪ .‬نش��انه های کنش��ایران و امریکا به گونه ای است‬ ‫که تنش زدایی ادام��ه خواهد یافت‪ .‬در چنین ش��رایطی‬ ‫امکان بازنگری در روابط دو کش��ور نیازمند زمان و تفاهم‬ ‫راهبردی اس��ت‪ .‬تحقق این امر بدون نیل به انگاره های‬ ‫مشترک از مفاهیم امکان پذیر نخواهد بود‪ .‬ای ران و امریکا‬ ‫دوران جنگ سرد را با تنش ش��روع کرده و تصاعد تهدید‬ ‫و دیپلماس��ی اجبار به نقط��ه تحول در ادبی��ات و رفتار‬ ‫راهبردی رسید ه است‪.‬‬ ‫انگاره های عدم اعتم��اد هنوز در ادبیات سیاس��ی دو‬ ‫کش��ور موج م ی زند‪ .‬اگرچه حوزه دیپلماتی��ک ای ران تالش‬ ‫دارد تا روند جدیدی از سیاست گذاری خارجی را در دستورکار‬ ‫قرار دهد‪ ،‬ام��ا واقعی ت های محیط دیپلماتی��ک مانع از ان‬ ‫خواهد ب��ود که دو کش��ور در کوتاه مدت به نتایج یکس��ان‬ ‫و مش��ترک نائل گردند‪ .‬می راث انقالب اس�لامی ای ران که‬ ‫مبتنی ب��ر عدالت و ع��دم تبعیض اس��ت‪ ،‬ب��ا انگاره های‬ ‫سیاس��ت قدرت امریکا هم جهت نیس��ت‪ .‬هرگونه تفاهم‬ ‫دیپلماتی��ک نیازمند ان اس��ت ک��ه کارگ��زاران اجرایی دو‬ ‫کش��ور ب��ه درک مفهوم ی مش��ترکی در ح��وزه راهبردی‬ ‫نائل ایند‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪24‬‬ ‫سیاستالیهزیریناقتصاد‬ ‫روحانی در داووس‬ ‫نگاهی به دستاوردهای اقتصادی داووس‬ ‫ازمنظرجامع ه شناسیاقتصادی‬ ‫کوچک سازیدولت‬ ‫پسازعبورازبحران‬ ‫سعید لیالز از ایده های اقتصادی‬ ‫دولت یازدهم م ی گوید‬ ‫جهتکلتفکراقتصادیدولت‬ ‫مثبتاست‬ ‫گفت وگو با جواد جهانگیرزاده‬ ‫حس�ن روحانی با ش�رکت در‬ ‫اجلاس داووس س�رمایه گذاران‬ ‫بین المللی را تش�ویق ب�ه حضور در‬ ‫ایران کرد‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫سوغات شیخ از‬ ‫دهکده یخی‬ ‫ایا دولت یازدهم می تواند درهای اقتصاد ایران را‬ ‫به سوی غرب بگشاید؟‬ ‫‪25‬‬ ‫سیاست الیه زیرین اقتصاد‬ ‫نگاهی به دستاوردهای اقتصادی داووس از منظر جامعه شناسی اقتصادی‬ ‫عماد افروغ‬ ‫‪1‬‬ ‫استاد دانشگاه و جامعه شناس‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫ش��اید باعث شگفتی باش��د در اجالس��ی که عنوان‬ ‫اقتصادی دارد و به گونه ای م ی خواهد در سطح جهان سوال ها‬ ‫و پاسخ هایی را پی رامون مدیریت اقتصاد جهانی مطرح کند و‬ ‫مدیریتی مشارکتی و غی ر عامرانه را مد نظر دارد‪ ،‬یکباره بحث‬ ‫رابطه ای ران و اسرائیل مطرح شود‪ .‬من بیننده سخنرانی زنده‬ ‫رئی س جمهور کش��ورمان در نشس��ت داووس بودم و سوال‬ ‫مجری ب رنامه از ایشان را شنیدم‪ .‬البته ب رای من تعجب ب رانگیز‬ ‫نبود اما ممکن اس��ت ب رای ذهن س��اده اندیش و غی ر اشنا با‬ ‫اقتصاد سیاسی این سوال مطرح ش��ود که چرا در اجالسی‬ ‫اقتصادی‪ ،‬چنین مباحثی سیاسی مطرح م ی شود؟‬ ‫حتی اگر ما یک ذهنیت کل گرا و مجموعه ای داشته‬ ‫باشیم که درست نیز همین است‪ ،‬اما این نگرش مجموعه ای‬ ‫توجیهی ب رای ان نیس��ت که در جایی ک��ه مبحث اصلی‬ ‫اقتصاد اس��ت‪ ،‬بحثی کامال سیاسی مطرح ش��ود‪ .‬اشکالی‬ ‫ندارد که نگرش مجموعه ای داشته باش��یم اما در جایی که‬ ‫بحث از اقتصاد اس��ت‪ ،‬باید بر مس��ائل اقتصادی متمرکز‬ ‫ش��ویم‪ .‬من قائل به تفاوت در عین ربط هستم؛ در واقع ربط‬ ‫را برم ی تابم ام��ا قائل به تفاوت ها نیز هس��تم‪ .‬در مجمعی‬ ‫اقتصادی باید مباحث اقتصادی پ ر رنگی داشته باشیم‪ .‬این را‬ ‫ب رای انهایی م ی گویم که یا ساده انگارند یا خود را به سادگی‬ ‫زده اند و متوجه این ارتباطات در عالم نظر و عمل نیستند‪ .‬در‬ ‫عالم نظر باید نگرش مجموعه ای داشت‪ ،‬اما غ ربی که پشت‬ ‫سنگر فعالی ت های اقتصادی و فرهنگی خود را پنهان م ی کند‬ ‫و منویات و اغ راض سیاسی خود را دنبال م ی کند‪ ،‬این دیگر‬ ‫ربطی به نگرش مجموعه و کل گرا ندارد‪ .‬این بحث بس��یار‬ ‫ظریف است‪ .‬باید نگاه دیالکتیکی داشت اما از تقلی ل گرایی‬ ‫پرهیز کرد‪ .‬تقلی ل گرایی یعنی متوجه نیس��تیم که نگاهی‬ ‫مجموعه ای و کل گرا را باید دنبال کنیم بلکه به دنبال تقلیل‬ ‫اقتصاد و فرهنگ به سیاست هستیم‪ .‬این نشان م ی دهد که‬ ‫یزند و‬ ‫کماکان سیاست در جهان کنونی حرف اول و اخر را م ‬ ‫سایر امور‪ ،‬روکش هستند‪ .‬باید بدانیم که با چه دنیایی روبه رو‬ ‫هس��تیم‪ .‬انها که جهان را مدیریت م ی کنند در پس سنگر‬ ‫فعالی ت های اقتصادی و فرهنگ��ی اغ راض‪ ،‬اهداف و امراض‬ ‫سیاسی خود را دنبال م ی کنند و ما باید متوجه این معنا باشیم‪.‬‬ ‫باتوجه به لزوم پیگیری نگاهی مجموعه ای در نظر و عمل‪،‬‬ ‫در واقعیت این سیاست است که بر اقتصاد و فرهنگ و سایر‬ ‫امور غلبه پی دا کرده و متاسفانه زمام این نگرش تقلی ل گرایانه‬ ‫سیاسی هم به دست ابرقدرت ها و استکبار و امریکا به عنوان‬ ‫ی صهیونیسم است‪.‬‬ ‫حام ‬ ‫جا داشت در مجمع اقتصادی داووس بیشتر به مسائل‬ ‫و چالش ها و سوال های اقتصادی توجه شود‪ .‬ما باید هوشیار‬ ‫باشیم و فریب نخوریم که قرار است در چنین نشس ت هایی‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫توافقات مثبت اقتصادی رخ م ی دهد و اتفاقات مبارکی در راه‬ ‫اس��ت و از این پس جهان با رویکردی عادالنه تر اداره خواهد‬ ‫شد‪ .‬از یک س��و طرح مباحث سیاس��ی در نشست داووس‬ ‫طبیعی است‪ ،‬اما از س��وی دیگر طرح غلیظ و شدید مباحث‬ ‫سیاسی در نشست اخیر تعجب ب رانگیز بود‪ .‬اقتصاد کنونی‬ ‫جهان ناب رابر اس��ت و به عدالت توجهی ن��دارد و قدرت ها در‬ ‫چنین اقتصادی تامین منافع خ��ود را صدر امور م ی دانند‪ .‬در‬ ‫این میان جمهوری اسالمی ای ران باید هوش��یارانه وارد این‬ ‫اقتصاد جهانی و مولفه های ان ش��ود‪ .‬این اقتصاد مبتنی بر‬ ‫جهان ی سازی و سرمایه داری است و اهرم های تجاری ان نیز‬ ‫مبتنی بر همین مولفه هاس��ت‪ .‬اینها را م ی گویم ب رای انکه‬ ‫کسانی حرص نزنند ب رای پیوستن به سازمان تجارت جهانی‬ ‫و در پیش گرفتن نگاهی عادالنه به نهادهای بی ن المللی‪ .‬این‬ ‫نهادهای بی ن المللی ب ی تفاوت نیستند و اوج جهت دار بودن‬ ‫این نهادها را در موضع دبیرکل س��ازمان ملل در مورد ای ران‬ ‫ش��اهد بودیم و دیدیم که چگونه اول از ای ران ب رای ش��رکت‬ ‫در اجالس ژنو ‪ 2‬دعوت به عمل اورد و به سرعت این دعوت‬ ‫را پس گرفت‪ .‬اینها س��ازمان هایی هس��تند که ب رای تامین‬ ‫منافع قدرت های حاکم تعبیه ش��ده اند‪ .‬اگر م ی خواهیم در‬ ‫اقتصاد جهانی س��هیم باش��یم‪ ،‬باید جهان کنونی را درست‬ ‫درک کنیم‪ ،‬از ژست های س��ازمان های بی ن المللی استفاده‬ ‫کنیم اما خاکریزهای جدید بی ن المللی در قالب ایجاد نهادها و‬ ‫سازمان های بی ن المللی ط راحی کنیم‪ .‬ما م ی توانیم در سطح‬ ‫منطقه و اسیا و کشورهای اسالمی نهادهای جدید بی ن المللی‬ ‫را بنیان گذاریم‪ .‬به عنوان مثال اگر قدرت های جهان سازمان‬ ‫تجارت جهانی را بنیان نهاده اند‪ ،‬ما م ی توانیم سازمان تجارت‬ ‫اسیایی داشته باشیم یا اگر اتحادیه اروپا یورو را به عنوان نمادی‬ ‫از هماهنگی اقتصادی میان کشورهای عضو قرار داده است‪،‬‬ ‫ما م ی توانیم پول مشترک اسیایی را مالک همگرای ی های‬ ‫اقتصادی میان کش��ورهای اس��یا ایجاد کنیم‪ .‬از جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران انتظار زیادی م ی رود که نسبت به تشکیل و‬ ‫راه اندازی چنین سازمان ها و نهادهایی که م ی تواند جهانی نیز‬ ‫باشد‪ ،‬اقدام کند‪ .‬استفاده از ابزارها و نهادهای بی ن المللی بسیار‬ ‫مفید است و بر همین اساس است که ما باید در مسیر ایجاد‬ ‫نهادهای جدید منطقه ای و جهانی گام برداریم‪.‬‬ ‫اگر م ی خواهیم در سطح جهانی عمل کنیم و نگرشی‬ ‫جهانی به اقتصاد داشته باشیم در وهله اول باید قابلی ت های‬ ‫خود را شناسایی کنیم‪ .‬تیمی باید قابلی ت های انسانی‪ ،‬مالی‬ ‫و فکری و مهارتی ای ران را شناس��ایی کند و در مرحله بعد به‬ ‫فعلیت رس��اندن این قابلی ت ها باید مورد توجه قرار گیرد‪ .‬ما‬ ‫نزا را س��امان دهیم‪ .‬به واقع ظرفی ت های‬ ‫باید اقتصادی درو ‬ ‫فراوانی در داخل وجود دارد که به فعلیت نرس��یده است‪ .‬اگر‬ ‫به نوشته ها‪ ،‬سخنران ی ها و توصی ه های امام خمینی(ره) توجه‬ ‫کنیم‪ ،‬به وضوح هیچ سخنی از اقتصاد نفتی و درامدهای نفتی‬ ‫به میان نیامده است‪ .‬یعنی ایشان متوجه بودند که منابع مالی‬ ‫کشور باید از جایی غیر از نفت تامین شود و یکی از منابع مورد‬ ‫نظر ایشان خمس بود‪ .‬به رغم انکه خمس م ی تواند یک منبع‬ ‫سیاس�ت در جهان کنونی حرف اول و اخ�ر را م ی زند و س�ایر امور‪ ،‬روکش‬ ‫هس�تند‪ .‬بای�د بدانیم که ب�ا چ�ه دنیایی روب�ه رو هس�تیم‪ .‬انها ک�ه جهان را‬ ‫مدیریت م ی کنند در پس س�نگر فعالی ت های اقتص�ادی و فرهنگی‪ ،‬اغراض‪،‬‬ ‫اهداف و امراض سیاس�ی خ�ود را دنب�ال م ی کنند و م�ا باید متوج�ه این معنا‬ ‫باشیم‬ ‫‪26‬‬ ‫مالی خوب ب رای اقتصاد پویا و سالم در کشور باشد و پول های‬ ‫مردم صرف س��ازندگی و تولید و س��رمایه گذاری شود‪ ،‬بنا به‬ ‫دالیلی صرف تجمالت و کاالهای لوکس م ی شود‪ .‬با تفکر‬ ‫و ب رنامه ریزی م ی ش��د از خمس در مسیر تولید بهره گرفت‪.‬‬ ‫به عنوان مثال ب��ه جای انکه اصل خم��س به فعالی ت های‬ ‫تعریف شده تعلق بگیرد‪ ،‬سود ناش��ی از سرمایه گذاری های‬ ‫مرتبط با خمس مصرف شود‪ .‬اکنون پول انباشت شده مردم‬ ‫صرف س��رمایه گذاری نم ی ش��ود‪ .‬اگر با فتوا و احکامی پول‬ ‫خمس صرف س��رمایه گذاری های تولیدی م ی شد و افراد در‬ ‫سود این سرمایه گذاری شریک م ی شدند یا اگر مشکل شرعی‬ ‫داشت افرادی را به عنوان نیروی کار در کارخانه ای تاسیس شده‬ ‫با درامد ناشی از خمس معرفی م ی کردند‪ ،‬تحولی شگرف در‬ ‫ساختار اقتصادی کشور رخ م ی داد و به دنبال ان‪ ،‬از سود ناشی‬ ‫از سرمایه گذاری های تولیدی‪ ،‬فعالی ت های فرهنگی و تربیتی‬ ‫و اموزشی ارتقا م ی یافت‪ .‬در نظام س��رمایه داری هم مشابه‬ ‫این اتفاق افتاد‪ .‬بحث ارزش کار در فرهنگ پروتستان بحث‬ ‫جالبی است‪ .‬در تفکر کاتولیک‪ ،‬کار یک فضیلت نبود‪ ،‬اما در‬ ‫ایین پروتستان کار فضیلت شد و مقرب ترین ها کسانی بودند‬ ‫که داراترین بودند و افراد با این نگرش‪ ،‬انگیزه پیدا کردند که‬ ‫هرچه درم ی اورند را خرج نکنند و قناعت یک نیروی محرکه ای‬ ‫شد ب رای انباشت س��رمایه که صرف تولید م ی شد‪ .‬در نظام‬ ‫اسالمی ما نیز کار فضلیت اس��ت‪ ،‬اما نتایج به دست امده از‬ ‫تالش های اقتصادی ما خرج تولید نم ی شود‪ .‬مردم تنها در این‬ ‫صورت خمس خواهند داد که نتیجه پرداخت شان را به صورت‬ ‫ملموس شاهد باشند‪ .‬اینکه سرمایه گذاری های تولیدی انجام‬ ‫شود‪ ،‬نهادهای تولیدی با پول حاصل از خمس راه اندازی شوند‬ ‫و اشتغالزایی صورت گیرد‪ ،‬نتایج ملموسی است که مردم را به‬ ‫پرداخت مستمر خمس تشویق خواهد کرد‪ .‬متاسفانه ما از این‬ ‫قابلی ت های نهفته در اقتصاد کشورمان استفاده نم ی کنیم‪.‬‬ ‫اگر خواهان تحول اساس��ی اقتص��ادی و اثرگذاری در‬ ‫تعامالت اقتصادی جهانی هس��تیم بای��د اوال توانای ی ها و‬ ‫ظرفی ت های داخلی خود را شناس��ایی و بالفعل کنیم‪ .‬ثانیا‬ ‫در عین فعالیت در نهادهای بی ن المللی‪ ،‬به ایجاد ارتباطات‬ ‫جدید با کشورهای همس��و با خود توجه داشته و با شناخت‬ ‫کامل جهان پی رامون در پایه گذاری نهادهای جدید بی ن المللی‬ ‫سهیم باش��یم‪ .‬ثالثا به س��وی تکنولوژی های کاربر و کنار‬ ‫گذاشتن تکنولوژی های سرمایه بر گام برداریم‪ .‬همچنین توجه‬ ‫ویژه ای به عدالت در تولید و توسعه هماهنگ داشته و از نیروی‬ ‫انسانی به خوبی بهره بگیریم که البته همه این امور در سایه‬ ‫حذف وابستگی به درامدهای نفتی میسر است‪.‬‬ ‫با کنار گذاشتن نگرش اریس��توکرات مابانه و طبقاتی‬ ‫م ی توان از سرمایه گذاری خارجی بهره گرفت و امید به تحولی‬ ‫اساسی در ساختار اقتصادی کش��ور داشت‪ ،‬اما بهره گیری از‬ ‫سرمایه گذاری خارجی باید تنها یک چارچوب باشد نه اینکه‬ ‫فارغ از یک سیستم تعریف ش��ده اقتصادی‪ ،‬چشم به تبعات‬ ‫مثبت س��رمایه گذاری خارجی در کش��ور داش��ته باشیم‪ .‬در‬ ‫زمانی که صحبت از اب شدن یخ های روابط اقتصادی ای ران‬ ‫و غرب م ی شود‪ ،‬همچنان با این مشکل روبه رو هستیم که‬ ‫سرمایه های خارجی قرار است در چه زمینه هایی جذب شوند‬ ‫و کجا به مصرف برسند و در چه ارتباط و سازمان ارگانیکی این‬ ‫اتفافات رخ دهد‪ .‬ما به نقشه راه نیازمندیم و قرار نیست نقشه‬ ‫را هم کشورهای غ ربی به ما دهند‪.‬‬ ‫متاسفانه ما نقشه راهی در اقتصاد نداریم و اقتصاددان ها‬ ‫ب�ا کن�ار گذاش�تن نگ�رش اریس�توکرات مابانه و طبقات�ی م ی ت�وان از‬ ‫سرمای ه گذاری خارجی بهره گرفت و امید به تحولی اساسی در ساختار اقتصادی‬ ‫کشور داشت‪ ،‬اما بهره گیری از س�رمای ه گذاری خارجی باید تنها یک چارچوب‬ ‫باشد نه اینکه فارغ از یک سیستم تعریف شده اقتصادی‪ ،‬چشم به تبعات مثبت‬ ‫سرمای ه گذاری خارجی در کشور داشته باشیم‬ ‫ظهور «دنگ شیائو پنگ»؟‬ ‫تحلیلی بر مدل اقتصاد سیاسی دولت یازدهم‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫مدیر کارگروه فرابازی توسعه ایران‬ ‫‪2‬‬ ‫از یک س�و ط�رح مباحث سیاس�ی در‬ ‫نشس�ت داووس طبیعی اس�ت‪ ،‬اما از‬ ‫سوی دیگر طرح غلیظ و شدید مباحث‬ ‫سیاسی در نشست اخیر تعجب برانگیز‬ ‫بود‬ ‫اقتصاد سیاسی غازان خانی‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫از نظر تاریخی روند اوج و حضیض در مسیر تحوالت‬ ‫توسعه با ویژگی ناسازگاری به واسطه حکومت های نامتعهد‬ ‫به وظایف دولت قراردادی و کالس��یک و عدم انطباق بین‬ ‫حکمرانی و س��ازه ذهنی‪ ،‬مشخص م ی ش��ود که دوره های‬ ‫متناوب از اصالحات فردی و بازگشت سیستم غارتی را حاکم‬ ‫کرده است‪ .‬استق رار تا سقوط صفویه نیز ماجرایی مانند اوج تا‬ ‫حضیض ساسانیان داشته است‪ .‬هر چند مبنای نهادی ائتالف‬ ‫بین بازیگر دینی و فرادستان در این دوران تثبیت شد و با وجود‬ ‫افول در دو سلسله بعدی در دوران قاجار‪ ،‬فروغی دوباره داشت‪.‬‬ ‫از جمله ویژگ ی های بارز اوج تا حضیض در روندهای داخلی‬ ‫ای ران دو مشخصه شکاف دولت – ملت و ائتالف بازیگر مرجع‬ ‫تایید کنش های تجویزی ائتالف غالب و فرادس��تان است‪.‬‬ ‫چنین روندهایی در دوران مش��روطیت تا سقوط احمدشاه‪،‬‬ ‫تاجگذاری رضاخان تا اشغال ای ران توسط متفقین و ای ران امروز‬ ‫ادامه داشت ه و ائتالف های مقطعی بین بازیگران مرجع کنش و‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫نیز از زبان مشترک ب ی بهره اند‪ .‬باید فکری کرد و تنها در سایه‬ ‫شناخت ظرفی ت های داخلی و منابع مالی دینی برون رفت از‬ ‫این اشفتگی میسر است‪ .‬س��وال اینجاست که ایا م ی توان‬ ‫صرف نظر از ارتباط با خارج‪ ،‬به اقتصاد کش��ور س��امان داد؟‬ ‫پاس��خ منفی اس��ت اما باید به درون و برون و ربط همزمان‬ ‫توجه داشت‪ .‬هم باید به قابلی ت های درون توجه داشت‪ ،‬هم‬ ‫ظرفی ت های خارجی را درست شناس��ایی کرد و هم تعریف‬ ‫درستی از رابطه درون و بیرون داش��ت‪ .‬ما باید ابتدا منشور و‬ ‫چارچوبی ب رای تعریف درست جایگاه بیرون و درون و ارتباط‬ ‫میان انها داشته باشیم تا در سایه بهبود مناسبات اقتصادی‬ ‫با غرب‪ ،‬موارد صرف سرمایه های خارجی در کنار بهره گیری‬ ‫صحیح از قابلی ت های داخلی مشخص باشد‪ .‬در این مسیر‬ ‫باید توجه داشت که سرازیر شدن سرمایه های خارجی نباید‬ ‫به مصرف گرایی بیش��تر یا عقب ماندگی اقتصادی کش��ور‬ ‫منجر شود‪ .‬بحثی در رابطه با جهانی سازی مطرح است که‬ ‫م ی گوید‪« :‬جهان ی سازی سه وجه دارد‪ ،‬اینکه به لحاظ فرهنگی‬ ‫در ارزوی استفاده از کاالهای غ ربی باشیم‪ .‬در وجه سیاسی رای‬ ‫و انتخاب ما تقویت کننده نظام های حاکم بر جهان باش��د و‬ ‫در وجه اقتصادی مصرف کننده فعالی ت های س��ازمان های‬ ‫فراملی باشیم‪».‬‬ ‫نم ی ت��وان و نباید درها را روی کش��ور بس��ت؛ ب رای‬ ‫اثرگذاری بر مناس��بات اقتص��ادی جهانی بای��د اهرم های‬ ‫اقتصادی خاصی داشته باشیم‪ ،‬در بازی سازمان های مرتبط‬ ‫با جهان ی سازی به فعالی ت های اقتصادی خود سامان دهیم‬ ‫و نقشه راهی مش��خص ب رای خود داشته باشیم در غیر این‬ ‫صورت حاصل کار چیزی جز وابستگی اقتصادی کشور به‬ ‫خارج نخواهد بود‪ .‬اگر قرار است در چارچوب نظریات توسعه‬ ‫و نوسازی به فعالی ت های اقتصادی کشور سامان دهیم‪ ،‬به‬ ‫اثرگذاری نخواهیم رس��ید‪ ،‬بلکه اثرپذی��ری مطلق را تجربه‬ ‫خواهیم کرد‪g .‬‬ ‫حضور حسن روحانی در داووس باعث شد تا برخی از‬ ‫تحلیلگران از او به عنوان «دنگ ژیائو پینگ» ای ران یاد کنند!‬ ‫چنین تعبیری به این معناست که او به دنبال اجرای اصالحات‬ ‫س��اختاری در اقتصاد سیاسی ای ران اس��ت‪ .‬اما این برداشت‬ ‫چقدر با رویکرد سیاس��ی‪ -‬اقتصادی روحانی سازگاری دارد؟‬ ‫‪ 10‬سال پیش‪ ،‬محمد خاتمی نیز حضوری مشابه در اجالس‬ ‫داووس داشت اما گفتمان او ب رای گفت وگوی تم دن ها تحقق‬ ‫نیافت و در عمل سیاست منزوی سازی ای ران و بازی بن بست‬ ‫بر دیپلماسی ای ران حاکم گش��ت‪ .‬ایا م ی توان مدلی متمایز‬ ‫ب رای اقتصاد سیاسی حسن روحانی در نظر گرفت؟ ایا حسن‬ ‫روحانی در هیبت غازان خانی در داووس شرکت کرد یا طرحی‬ ‫نو در انداخته است؟‬ ‫مردم به ایجاد تعهد معتبر در این بازی و پایداری ان نینجامیده‬ ‫اس��ت‪ .‬به طوری ک��ه در دوران اوج‪ ،‬ثبات سیاس��ی به رونق‬ ‫اقتصادی م ی انجامد اما تالش ب��رای انحصاری کردن منابع‬ ‫رانت به ویژه با اتکا به هویت شخصی به تحدید دسترسی به‬ ‫حق مالکیت منجر شده و کاهش رشد را به دنبال دارد که به‬ ‫کاهش انسجام اجتماعی و در نتیجه گرفتاری در قفل تاریخی‬ ‫افول یا خدشه بر تمامیت ارضی همراه است‪ .‬به این ترتیب در‬ ‫اقتصاد سیاسی غازان خانی‪ ،‬توسعه ب ر اساس گشایش مستمر‬ ‫و بازگشت ناپذیر دسترس��ی به حق مالکیت جای خود را به‬ ‫توسعه ب ر اساس تضمین دورنمای امکان برداشت یا غارت از‬ ‫منابع توسط ائتالف غالب م ی دهد‪.‬‬ ‫دولت های بعد از جنگ هش��ت س��اله ای��ران و ع راق‬ ‫نیز خصوصیات اقتصاد سیاس��ی غازان خانی را از خود بروز‬ ‫داده اند‪ ،‬به طوری که هنگام افت ش��دید منابع رانت ناشی از‬ ‫فروش نفت خام به نهادهای مدنی و ایجاد ثبات سیاس��ی‬ ‫و گشایش همراه با تضمین دسترس��ی انحصاری خود‪ ،‬به‬ ‫منابع رانت گرایش داشته و هنگام افزایش شدید این منابع‬ ‫رویکردی متضاد در پیش گرفته و دسترسی به حق مالکیت‬ ‫را تا س��رحد ممکن محدود کرده اند‪ .‬حس��ن روحانی زمانی‬ ‫ب رنده انتخابات ریاست جمهوری ای ران شد که تله غازان خانی‬ ‫در جهت افت شدید منابع رانت گسترده ش��ده بود و به این‬ ‫ترتیب به نظر م ی رسد مدل اقتصاد سیاسی او تا حد زیادی‬ ‫از جنس غازان خانی باش��د‪ ،‬یعنی بدون انج��ام اصالحات‬ ‫نهادی معنادار و تعهد به اصالح بازار انحصاری سیاس��ت و‬ ‫فضای سنگین کسب و کار به واسطه حضور سازمان های‬ ‫شب ه دولتی فضای اقتصادی را با توسل به تعامل با کشورهای‬ ‫جهان به سمت ثبات م ی برد‪ .‬در این صورت حتی اگر اندک‬ ‫اصالحی در زمینه اجرای قراردادها و حق مالکیت هم صورت‬ ‫پذیرد‪ ،‬وابسته به شخص اوس��ت و م ی تواند در دوره بعدی‬ ‫ریاس��ت جمهوری روندی معکوس به خود گیرد‪ .‬با این حال‬ ‫رویه روحانی از مشخصاتی برخوردار اس��ت که م ی تواند از‬ ‫اقتصاد سیاسی غازان خانی متمایز باش��د اما نیاز به تاکید‬ ‫بیشتر بر جنب ه های اصالحات پایدار نهادی و قاعده بازی دارد‬ ‫‪27‬‬ ‫نه همکاری مقطعی!‬ ‫اقتصاد سیاسی بنفش‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫حضور روحانی در داووس بازخوردهای مثبتی در سطح‬ ‫بی ن المللی داشته و باعث شده تا تعامل سازنده با جهان که‬ ‫در چهارمین برنامه توسعه کشور مورد تاکید بود اما اگاهانه‬ ‫و عامدانه مغفول واقع شد‪ ،‬احیا شود‪ .‬نیویورک تایمز حضور‬ ‫روحانی در داووس را به حضور خاتمی در این اجالس تشبیه‬ ‫کرد‪ .‬گذش��ته از این تش��ابه‪ ،‬حضور روحانی در ش��رایطی‬ ‫نسبتا حساس تر نسبت به دوران خاتمی صورت گرفت که‬ ‫عالئمی از میل به تعامل سازنده همراه با احترام متقابل و‬ ‫گرایش به مشارکت را به جهان صادر کرد‪ .‬چنین عالئمی‬ ‫ نشان م ی دهد که اقتصاد سیاس��ی بنفش اندکی با اقتصاد‬ ‫سیاس��ی غازان خانی تمایز دارد و به جلب موقت همکاری‬ ‫داخلی فکر نم ی کند‪ .‬اما هنوز مدل حضور روحانی در داووس‬ ‫با رویه دنگ ژیائو پینگ در چین تفاوت بسیاری دارد‪ .‬پینگ‬ ‫پیله سخت و فرسایشی کمونیسم دهقانی نسخه مائو را با‬ ‫اتکا به صدور عالمت حفظ منافع ائتالف غالب چین یعنی‬ ‫حزب کمونیسم باز کرد و نس��خه ای از سوسیالیسم بازار را‬ ‫ارائه داد که اصطالح سوسیالیسم ان بیشتر ب رای خوشامد‬ ‫اعضای حزب مورد تاکید بود‪ ،‬هرچند مش��خصاتی مهم از‬ ‫سوسیالیس��م کماکان در چین حاکم است‪ .‬ش��اید از بین‬ ‫کشورهای بریکس بتوان روحانی را به خروشچف نزدیکتر‬ ‫دانست که بدون تالش ب رای تغییر نهادی معنادار در ساختار‬ ‫نهادی شوروی س��ابق در بحبوحه بحران موشکی‪ ،‬جلوی‬ ‫تبدیل جنگ سرد به گرم را گرفت!‬ ‫با این حال اقتصاد سیاس��ی روحانی ب��ر محور ایجاد‬ ‫همکاری ولو به صورت موقتی م ی چرخ��د‪ .‬از منظر اقتصاد‬ ‫سیاسی‪ ،‬حسن روحانی به مثابه ناظمی بازی م ی کند که قصد‬ ‫دارد همکاری بین بازیگران را به یک قاعده تبدیل کند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه تفویض حاکمیت محلی به افراد بومی مانند انتخاب‬ ‫شهردار در سیستان و بلوچستان نیز به تقویت همکاری کمک‬ ‫کرده است‪ .‬محوریت اعتدال به مثابه نقطه کانونی ب رای جذب‬ ‫انرژی بازیگران توس��عه عمل م ی کند‪ .‬شکست هماهنگی‪،‬‬ ‫همکاری و اطمین��ان از مهمترین ویژگ ی های کش��ورهای‬ ‫ی دستیابی به اهداف توسعه بوده است‬ ‫رو به توسعه در ناکام ‬ ‫که تا حد زی��ادی از افراط ی گری و عدم اعت��دال رویکردهای‬ ‫مدیریت نظام اقتصادی سیاسی انها ناشی شده است‪ .‬بازی‬ ‫هماهنگی از نوع گرایش دولت به ایجاد اعتدال م ی تواند به‬ ‫بروز نوعی شکار گوزن (گاهی بازی تضمین نام دارد) بینجامد‪.‬‬ ‫نام این بازی از ایده ژان ژاک روسو درباره دو شکارچی که ب رای‬ ‫تعقیب انف رادی خرگوش صحرایی (شکار امن اما با گوشت‬ ‫کم) یا تعقیب مش��ترک یک گوزن (ش��کار خطرناک اما با‬ ‫گوشت زیاد) تصمیم م ی گیرند‪ ،‬اخذ شده است‪ .‬شکار گوزن‬ ‫وابستگی متقابل استراتژیکی را نشان م ی دهد که همکاری‬ ‫هماهنگ ش��ده بین بازیگران به تعادل برتری م ی انجامد اما‬ ‫تعادل امن تری وجود دارد که در ان بازیگران منافع مس��تقل‬ ‫خود را دنبال م ی کنند‪ .‬بناب راین کنار کشیدن بازیگران میانه رو‬ ‫به معنای خروج همیشگی انها از بازی و تنگ تر شدن دایره‬ ‫بازی سیاس��ی و افزایش واقعی انحصار و افراط ی گری است‬ ‫که تعادل لبه پرتگاه را تقویت کرده و قوه انتروپی را به شدت‬ ‫افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫اما باید توجه داش��ت که نهادس��ازی و توجه به اصالح‬ ‫اجرای نهادها به وی��ژه تعریف و اجرای بیط��رف و منصفانه‬ ‫ش��رط گذار به مس��یر گش��ایش تدریجی دسترسی به حق‬ ‫مالکیت است‪ .‬باز کردن دسترسی به حقوق مالکیت با شرط‬ ‫گسترش مبادالت غیرشخصی مبتنی بر هویت اجتماعی‪،‬‬ ‫اعمال حاکمیت قانون و کنترل نظامیان از اثرگذاری بر جریان‬ ‫اقتصاد و سیاست با ایجاد انطباق بین دولت ‪ -‬ملت‪ ،‬حکومت‬ ‫و حاکمیت و پوشش شکاف قومی ‪ -‬فرقه ای سازگاری دارد و‬ ‫اثر ضد انطباقی جریان اطالعات را خنثی م ی کند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪28‬‬ ‫کوچک سازی دولت پس از عبور از بحران‬ ‫سعید لیالز از ایده های اقتصادی دولت یازدهم می گوید‬ ‫مینا علی اسالم‬ ‫خبرن‬ ‫‪3‬‬ ‫اقای لیلاز! باتوجه ب�ه س�خنان رئی س جمهور‬ ‫کش�ورمان در داووس ای�ا م ی توانی�م منتظر اب‬ ‫شدن یخ روابط اقتصادی ایران و غرب در اینده ای‬ ‫نزدیک باشیم؟‬ ‫‪ l‬اب ش��دن یخ روابط اقتصادی ای ران و غرب نه تنها‬ ‫امکان پذیر است‪ ،‬بلکه در حال تحقق نیز هست‪ .‬هم امکانات‬ ‫و هم محدودیت های طرفین به انها اثبات کرده که راهی جز‬ ‫کاهش تش��نج و افزایش همکاری ها پیش رو ندارند‪ .‬از منظر‬ ‫سیاسی و ژئوپلتیک جمهوری اسالمی ای ران متوجه شده که‬ ‫تداوم ب رنامه هسته ای بدون توجه به روندهایی که در خارج از‬ ‫کش��ور م ی گذرد و انتظاراتی که قدرت های جهانی از کشور‬ ‫دارند‪ ،‬امکان پذیر نیست‪ .‬به ویژه با در نظر گرفتن تجربه بسیار‬ ‫تلخی که از مدی ریت هشت ساله اخیر در کشور به دست اوردیم‪،‬‬ ‫این بزرگترین محدودیت را ب رای ای ران ایجاد کرد به گونه ای که‬ ‫ای ران از اواخر سال ‪ 1390‬دیگر غی ر قابل مدیریت شده بود‪ .‬اینکه‬ ‫اکنون در چنین شرایطی هستیم‪ ،‬بهترین نشانه ای است که‬ ‫متذکر م ی شود ای ران به شکل سابق نه در داخل و نه در صحنه‬ ‫نالمللی و منطقه ای قادر به ادامه نبود‪ .‬بر همین اساس کشور‬ ‫بی ‬ ‫مجبور بود تغییر رویکرد اساسی را در پیش گیرد‪ .‬نمادهای این‬ ‫تغییر رویکرد از انتخابات‪ 24‬خرداد‪ 1392‬ظاهر شد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬کش��ورهای غ ربی و جهان خارج متوجه‬ ‫شدند که بعد از بیش از ‪ 10‬سال رویارویی مستقیم با جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران بر سر ب رنامه هس��ته ای و برخی مسائل دیگر‪،‬‬ ‫امکان پی ش روی بیش��تر وجود ندارد‪ .‬در واقع فش��ارهایی که‬ ‫غرب بر ای ران طی این سال ها اورد منجر به تشدید رادیکالیزم‪،‬‬ ‫عقب رانده شدن دموکراس��ی در ای ران شد‪ ،‬اما خللی در مسیر‬ ‫پیشبرد ب رنامه هسته ای ای ران ایجاد نکرد‪ .‬به بیان دیگر غرب‬ ‫با فشارهای خود بر ای ران تنها به جناحی در کشور کمک کرد‬ ‫که مدعی مخالفت با سیاست های غ ربی است‪ .‬در عین حال‪،‬‬ ‫نالملل دریافت که ب ر خالف ادعای امریکای ی ها‪ ،‬گزینه‬ ‫جامعه بی ‬ ‫نظامی در مورد ای ران نه تنها روی میز نیست‪ ،‬بلکه اساسا قابل‬ ‫طرح هم نیست‪ .‬بر این اس��اس غ رب ی ها هم محدودیت های‬ ‫سنگینی در مواجهه با ای ران داشتند و ناچار بودند فضا را تغییر‬ ‫دهند‪ .‬عالوه بر این کشورهای غ ربی به ویژه امریکا و قدرت های‬ ‫اروپایی در پنج سال گذشته فشار سنگین بحران اقتصادی را‬ ‫تجربه کردند‪ .‬این بحران گرچه در حال اتمام اس��ت‪ ،‬اما هنوز‬ ‫اثار ان در سطح مناسبات اقتصادی بی ن المللی مشهود بوده و‬ ‫احتمال دارد تجدید روابط اقتصادی با ای ران اندکی به بهبود این‬ ‫اثار هم به صورت کاهش قیمت نفت خام و به شکل افزایش‬ ‫مبادالت تجاری میان ته ران و غرب کمک کند‪ .‬به این ترتیب‬ ‫محدودیت ها و امکانات متقابل ای ران و غرب که همچنان برقرار‬ ‫است و تا اطالع ثانوی برقرار خواهد بود‪ ،‬باعث شده که طرفین‬ ‫ظرفی ت های مناس��بی را ب رای تداوم و ترغیب همکاری های‬ ‫دو س��ویه ایجاد کنند‪ .‬هر دو طرف این همکاری متقابل را در‬ ‫شرایط کنونی بر تقابل ترجیح م ی دهند‪.‬‬ ‫ایا بسترهای قانونی و بنیادهای ساختاری در داخل‬ ‫ای�ران از یک س�و و همنوایی گروه ه�ای مختلف‬ ‫داخلی در کشورهای غربی از سوی دیگر برای اغاز‬ ‫این فصل تازه مناسبات اقتصادی فراهم است؟‬ ‫‪ l‬در س��طحی که اکنون مطرح است‪ ،‬هیچ کس‬ ‫در ای ران خواهان سرمایه گذاری به شکلی که از منظر فنی‬ ‫سرمایه گذاری خطاب م ی ش��ود(‪ ،)FDI‬نیست‪ .‬این مورد‬ ‫ش��امل تمامی ریس ک ها و سودهای س��رمایه گذاری مانند‬ ‫شرکت های داخلی اس��ت و ب رای ش��رکت های خارجی در‬ ‫جهت کل تفکر اقتصادی دولت مثبت است‬ ‫‪4‬‬ ‫گفت وگو با جواد جهانگیرزاده‬ ‫ایا روزهای جدیدی در انتظار وضعیت اقتصادی ایران و تعامالت دو س�ویه تجاری و بازرگانی ایران و کشورهای‬ ‫مختلف اسیایی و اروپایی است؟ مثلث در گفت وگو با جواد جهانگیرزاده‪ ،‬عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫مجلس شورای اسالمی به دست اوردهای نشست اقتصادی داووس برای اقتصاد ایران و اغاز فصل تازه ای از مناسبات‬ ‫تجاری ایران و غرب پرداخته که در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫ش�ما صحب ت های تی�م ایران�ی را در نشس�ت‬ ‫اقتصادی داووس چگونه دیدی�د و چه تصوری از‬ ‫تبعات مثبت ان برای اقتصاد ایران دارید؟‬ ‫‪ l‬برخی بحث از تاثیر چنین نشس ت هایی در تنظیم‬ ‫روابط اقتصادی ای ران با کش��ورهای غربی م ی کنند‪ ،‬اما من‬ ‫معتقدم نشست داووس و سایر اجالس های اقتصادی جهانی‬ ‫که ای ران نی��ز در ان حضور داش��ته یا خواهد داش��ت به طور‬ ‫مس��تقیم در تغییر وضعیت اقتصادی ای��ران نقش نخواهد‬ ‫داشت و اگر تبعاتی نیز داشته باشد کامال غیرمستقیم است‪.‬‬ ‫به این ترتیب که این نوع هم اندیش ی ها و مباحث مطرح در ان‬ ‫شرایطی را فراهم خواهد ساخت تا سرمایه گذاران با وضعیت‬ ‫اقتصادی ای ران بیشتر اشنا ش��وند‪ .‬نوع اظهاراتی که شخص‬ ‫اقای رئی س جمهور در اجالس داووس داش��ت بخشی متاثر‬ ‫از واقعی ت ها بود و بخش��ی نیز به واس��طه تشریح وضعیت‬ ‫اقتصادی ای ران‪ ،‬تشویق س��رمایه گذاران ب رای ورود به صحنه‬ ‫اقتصادی ای ران‪ ،‬تش��ریح نوع محدودیت هایی که کشورهای‬ ‫غ ربی ب رای اقتصاد ای ران به وجود اوردن��د و مذاکره با برخی از‬ ‫شرکت های مهم تجاری و سرمایه گذار در عرصه بی ن المللی‪،‬‬ ‫به واقع امیدافرین بود‪.‬‬ ‫انچه طی سال های گذشته شاهد بودیم فقدان اطالعات‬ ‫کافی از س��اختار اقتصادی ای ران و زمینه های بالقوه ان ب رای‬ ‫سرمایه گذاری بوده که با شفاف سازی و اطالع رسانی از سوی‬ ‫یرتبه کشور م ی توانیم بسترسازی مناسبی انجام‬ ‫مسئوالن عال ‬ ‫داده و به اینده ای روشن در بعد اقتصادی امید داشته باشیم‪ .‬این‬ ‫نوع شفاف سازی و اطالع رسانی نه تنها منجر به تنظیم مجدد‬ ‫روابط ای ران و کشورهای غربی م ی شود بلکه ابعاد جدیدی از‬ ‫روابط را نیز تع ریف م ی سازد‪ .‬البته همچنان اصل ی ترین فاکتوری‬ ‫که بر نوع تعامل ای ران و غرب تاثیر م ی گذارد‪ ،‬بحث هسته ای‬ ‫ای ران است که در سایه حذف تحریم های ظالمانه اعمال شده‬ ‫بر ای ران بواسطه موضوع هس��ته ای و تجدیدنظر غ رب ی ها در‬ ‫برخی رفتارهایشان نسبت به ای ران ممکن است شرایط به طور‬ ‫ملموسی تغییر کند‪.‬‬ ‫از دید شما چه مدل اقتصادی م د نظر دولت است؟‬ ‫ایا قرار است در مسیری که اقتصادهای نوظهوری‬ ‫چون چی�ن و برزیل و هند یا ترکیه ط�ی کرده اند‪،‬‬ ‫گام بگذاریم؟‬ ‫داخل ای ران معنا ندارد‪ .‬بر این اس��اس انچه ب رای ما مطرح‬ ‫است بازگش��ت به ش��رایط س��ال ‪ 1384‬در ای ران است‪ .‬ما‬ ‫نم ی خواهیم غرب شریک استراتژیک ای ران در زمینه های‬ ‫اقتصادی و سیاس��ی ش��ود‪ .‬چنین امری نه مطلوب ته ران‬ ‫است و نه مطلوب غرب و اساسا در شرایط کنونی نیز میسر‬ ‫نیست‪ .‬بنابراین بازگشت به شرایط سال ‪ 84‬هیچ منافاتی‬ ‫با قانون اساسی کشور و خواست گروه های داخلی در غرب‬ ‫ندارد چنانچه پی ش تر هم نداشت‪.‬‬ ‫از دید ش�ما مدل اقتصادی مورد نظر دولت فعلی‬ ‫چیست؛ ایا ما همان مسیری را پیش رو داریم که‬ ‫اقتصادهای نوظهوری چون چین و هند و ترکیه و‬ ‫برزیل پیموده اند؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم اقای روحان��ی و تیم اقتصادی او در‬ ‫نهایت امر به دنب��ال اقتصاد ازاد با حداق��ل دخالت دولت در‬ ‫اقتصاد هستند اما از انجا که دولت یازدهم اقتصاد را در شرایط‬ ‫بسیار بحرانی تحویل گرفت و با اوج ناب رابری و گسترش فقر‬ ‫و تبعیض در نهاد اقتصاد کش��ور روبه رو ش��د‪ ،‬تا مدت قابل‬ ‫مالحظه ای ناگزیر است که از مدل های بینابینی استفاده کند‪.‬‬ ‫حتی باید گفت که دولت ناچار است خروج از بحران را به عنوان‬ ‫اس��تراتژی اصلی خود در ش��رایط کنونی قرار دهد‪ .‬چنانچه‬ ‫با موفقیت از بحران فعلی خارج ش��ویم در ان صورت تصور‬ ‫م ی کنم به سوی دولتی کوچک با حداقل دخالت در اقتصاد‬ ‫پیش خواهیم رفت‪.‬‬ ‫‪ l‬بحث مقابله ب��ا غرب و امریکا بحث سیاس��ی‬ ‫داخلی اس��ت همان طور که در دهه اول انقالب جناج چپ‬ ‫ایا برای اغاز فصل جدیدی از مناسبات اقتصادی‪،‬‬ ‫از نظر تامین بسترهای داخلی و موجودیت قوانین‬ ‫موردنیاز در جذب س�رمای ه های خارجی و توسعه‬ ‫زمینه ه�ای س�رمای ه گذاری با محدودی�ت مواجه‬ ‫نیستیم؟‬ ‫‪ l‬ما نیاز ب��ه تجدیدنظر در بهره گیری از بس��ترها و‬ ‫ظرفی ت ها داریم‪ .‬اکنون بسترها فراهم است‪ ،‬اما شرایط ب رای‬ ‫با توجه به ساختار سیاس�ی ایران‪ ،‬ایا دولت اقای‬ ‫روحانی در صحنه اقتصاد تنها یک کارگزار است‬ ‫یا م ی تواند ساختار ساز نیز باشد؟‬ ‫‪ l‬تجربه تمام روس��ای جمهوری اس�لامی ای ران از‬ ‫بعد جنگ هشت ساله تاکنون نشان داده که گرچه در قانون‬ ‫اساس��ی رئی س جمهور تنها متکفل امور اجرایی و اقتصادی‬ ‫کشور اس��ت‪ ،‬اما م ی تواند جریان ساز نیز باش��د و هر چهار‬ ‫رئی س جمهور در این مدت این کار را انجام داده اند‪ .‬من اقای‬ ‫روحانی را نیز در در زمره روسای جمهور جریان ساز در کشور‬ ‫م ی دانم‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رسد جهت کلی حرکت اقتصادی دولت‬ ‫ارتباط گیری با اقتصادی های مختلف جهان است که به نوبه‬ ‫خود هدفی مطلوب است چراکه در سایه این ارتباط گیری هم‬ ‫ظرفی ت های داخلی ای ران شناسانده م ی شود و هم موضوعات‬ ‫و امکانات مورد نیاز کشور در شرایط صنعتی تامین خ واهد شد‪.‬‬ ‫به این ترتیب یک ارتباط فعال می��ان طرفین در ابعاد‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی‪ ،‬امکانپذیر خواهد شد که اثرات مثبتی‬ ‫دارد‪ .‬البته اعتقاد دارم که ما فرصت کمی ب رای تغییر در وجوه‬ ‫مختلف اقتصادی کشور داریم و جایی ب رای تعلل نیست و باید‬ ‫در قالب ب رنامه های بلندمدت حرکت را اغاز کرد‪ .‬در عین حال‬ ‫منابع عمومی کشورمان در بخش های محی ط زیست‪ ،‬ابی و‬ ‫انرژی نیازمند حفاظت و تقویت است‪ ،‬همچنین باید خط سیر‬ ‫اصلی را بر مبنای فرمایشات رهبری ترسیم کرد‪.‬‬ ‫ایشان بر استفاده از توان و ظرفی ت های داخلی در راستای‬ ‫حمایت از توانمندی های کش��ور تاکید دارند که م ی تواند بر‬ ‫قدرت ملی کش��ور بیفزاید‪ .‬ب ی تردید این ق��درت م ی تواند در‬ ‫مذاکرات مختلف مبنای اثر بوده و زمینه حل و فصل مشکالت‬ ‫نزای��ی که رهبری به عنوان‬ ‫و موانع را فراهم اورد‪ .‬قدرت درو ‬ ‫ش��اه کلید قدرت اقتصادی و سیاس��ی بر ان تاکید دارند اگر‬ ‫همواره مد نظر دولت باشد‪ ،‬م ی تواند مدل اقتصای قابل قب ولی‬ ‫ب رای پیشبرد اهداف جمهوری اسالمی ای ران باشد‪.‬‬ ‫مخال��ف رابطه با امریکا بود و راس��ت ها مواف��ق بودند‪ ،‬در‬ ‫دهه دوم راست ها مخالف ش��دند و چپ ها موافق‪ .‬بناب راین‬ ‫چنین بحث هایی بیشتر خوراک داخلی دارد‪ .‬انچه در علم‬ ‫اقتصاد و در مناس��بات تجاری مطرح م ی شود این است که‬ ‫امریکا نیز کشوری مانند س��ایر کشورهاست و اتفاقا قدرت‬ ‫اقتصادی این کشور و سهم ان در تولید ثروت جهان دائما‬ ‫در حال افول است‪ .‬بر این اساس اگر قصد رابطه اقتصادی‬ ‫با امریکا را داری��م باید همان رویه ای را دنب��ال کنیم که با‬ ‫اتحادیه اروپا و چین و ژاپن داری��م‪ .‬وضعیت اقتصادی این‬ ‫چهار قدرت در ش��رایط کنونی کم و بیش مشابه است‪ .‬اگر‬ ‫بخواهیم از مسائل سیاسی که خوراک داخلی دارد و رابطه‬ ‫با امریکا را تبدی��ل به چماقی ب رای کوباندن بر س��ر جناح‬ ‫رقیب م ی کن��د فاصله بگیریم‪ ،‬در مبح��ث اقتصاد‪ ،‬امریکا‬ ‫یک قدرت اقتصادی است که رابطه با ان باید مشابه رابطه با‬ ‫سایر قدرت های اقتصادی باشد و در روابط با ان باید حداکثر‬ ‫امتیاز به سود منافع ملی کشور گرفته شود‪ .‬این نکته را ب رای‬ ‫اولین بار است که مطرح م ی کنم و بسیار قابل توجه است‬ ‫که در دوران تحریم به ویژه دو سال اخیر رفتاری که چین ی ها‪،‬‬ ‫روس ها‪ ،‬هندی ها و حتی ترکیه با ای ران داشتند رذیالنه ترین‬ ‫رفتاری بوده که در تاریخ اقتصاد کش��ورمان با ای ران ش��ده‬ ‫است‪ .‬در واقع تقریبا این کشورها اقتصاد ای ران را اقتصادی‬ ‫تحت اش��غال خود گرفتند‪ .‬به ویژه چین ی ها نگاهی کامال‬ ‫تس��لط گرایانه در این مدت بر اقتصاد ای ران داشتند و قول‬ ‫م ی دهم با وجود تحریم ها‪ ،‬چین ی ها حاضر نباش��ند ذخایر‬ ‫ارزی ای ران در کشورشان را ازاد کنند‪.‬‬ ‫در روابط خارج��ی چه در حوزه اقتصاد و چه سیاس��ت‬ ‫هیچ دوست یا دشمن ابدی وجود ندارد و تنها منافع هر کشور‬ ‫یزند‪ .‬در این چارچوب‪ ،‬امریکا هم مانند س��ایر‬ ‫حرف اول را م ‬ ‫کشورهاست و ما باید با احتیاط تمام و رعایت حداکثر منافع‬ ‫ای ران با این کش��ور رفتار کنیم و هر زمان و ان��دازه که خود را‬ ‫از بهره گیری چم��اق امریکا علیه چین و س��ایر قدرت های‬ ‫اقتص��ادی و بالعکس از چم��اق چین علیه امریکا و س��ایر‬ ‫قدرت ها محروم سازیم‪ ،‬به همان اندازه خود را گرفتار خواهیم‬ ‫کرد‪ .‬در ماجرای تحریم به روش��نی شاهد بودیم که ب رای باج‬ ‫ندادن به امریکای ی ها به صد حکومت ضعی ف تر و کثی ف تر را‬ ‫به ناچار مورد توجه قرار دادیم‪.‬‬ ‫اقتصاد سیاسی‬ ‫به نظر م ی رس�د این روزها تی�م اقتصادی دولت‬ ‫رویکردهای جناح راست سال های ابتدایی انقالب‬ ‫را دنبال م ی کن�د و خواهان ترمی�م روابط با غرب‬ ‫است و در مقابل اصولگرایان گرایش های چپ و‬ ‫ضد غربی را دنبال م ی کنند‪ .‬ایا در شرایط کنونی‬ ‫کشور‪ ،‬شاهد بازسازی جناح چپ با گرایش های‬ ‫ضد غربی هستیم؟‬ ‫روحان�ی و تی�م اقتص�ادی او در‬ ‫نهایت امر ب ه دنبال اقتصاد ازاد با حداقل‬ ‫دخالتدولتدر اقتصادهستند‬ ‫این روند در سطح مسئوالن نیز پیش اید‪ ،‬به سرعت در تامین‬ ‫اهداف اقتصادی توفیق خواهیم یافت‪.‬‬ ‫در همین چارچوب ایا دولت فعلی تنها یک کارگزار‬ ‫است یا م ی تواند ساختارساز نیز باشد؟‬ ‫‪ l‬به نظر م ی رسد که ما نیاز به تبیین مدل اقتصادی‬ ‫داریم‪ .‬هنوز مدل اقتصادی توسعه ملی مورد بررسی دقیق قرار‬ ‫نگرفته است‪ .‬ب رای ما مشخص نیست که در چهار سال بعد‪10،‬‬ ‫یا بیست سال بعد قرار است چه کارهایی را به سرانجام برسانیم‬ ‫و این امر نیاز به تعریف مدل اقتصادی دارد‪ .‬تردیدی نیس��ت‬ ‫که مدل های اقتصادی پیشین‪ ،‬مدل های پیشب رنده ای نبود‪.‬‬ ‫جلب س��رمایه گذاری ها به ان صورتی که باید جدی م ی شد‪،‬‬ ‫اماده نشده است‪ .‬در دنیا سرمایه های سرگردانی وجود دارد که‬ ‫م ی توان انها را جذب کرد‪ .‬فکر م ی کنم انتخابات اخیر در ای ران‪،‬‬ ‫ایجاد وحدت و انسجام داخلی و هم افزایی ارتباط مردم و دولت‬ ‫و توجه دقیق به اهداف و فرمایشات رهبری کمک شایانی به‬ ‫بسترس��ازی ها م ی کند‪ .‬در عین حال نیاز به تدوین و تبیین‬ ‫قوانین در جذب سرمایه ها داریم و در این ارتباط تفاوتی میان‬ ‫سرمایه گذاران ای رانی خارج از کشور یا سرمایه های سرگردان‬ ‫ای رانیان خارج از کشور و سرمایه های منطقه ای و بی ن المللی‬ ‫نیس��ت‪ .‬نکته مهم‪ ،‬ضرورت ایجاد ثبات اقتصادی در کشور‬ ‫است‪ .‬هرچه به سوی ثبات اقتصادی بیشتر پیش برویم و در‬ ‫عین حال قوانین الزم ب رای حمایت از سرمایه ها داشته باشیم‪،‬‬ ‫طبیعتا ریسک سرمایه گذاری در کشور نیز کاهش پی دا م ی کند‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد گام اول از سوی ملت ای ران برداشته شده و اگر‬ ‫ایا ممکن است که برخی فش�ارها از سوی جناح‬ ‫اصولگرای مخالف تجدید روابط با غرب‪ ،‬موانعی‬ ‫پیش روی تحول اقتصادی مورد انتظار در شرایط‬ ‫بعد از لغو تحری م ها ایجاد کند؟‬ ‫‪ l‬تنوع دیدگاه در کشور ما قابل انکار نیست؛ بخشی‬ ‫موضوعات سیاس��ی است و بخش��ی به رقابت های درون یا‬ ‫میان جناحی مرتبط است‪ .‬در هر حال سازوکار اجرایی کشور‬ ‫در دست دولت است البته این به معنای ب ی اهمیت بودن نظر‬ ‫مخالفان نیست‪ ،‬چراکه به هر ترتیب مخالفت هایی پی ش روی‬ ‫برخی سیاس��ت ها وجود دارد‪ ،‬در عین حال مسکوت ساختن‬ ‫صدای مخالفان نیز کامال غلط است‪ ،‬اما م ی شود با جلب نظر‬ ‫گروه های مختلف سیاسی ب رای پیشبرد اهداف ملی همنوا‬ ‫شد‪ .‬اگر افراد و گروه ها و دولت از حواشی پرهیز کنند به متن‬ ‫یعنی توسعه و پیشرفت ملی بیشتر نزدیک خ واهیم شد‪ .‬برخی‬ ‫مخالفت ها را نیز باید از سر دلسوزی ب رای نظام دید و شاید در‬ ‫بخشی از نگران ی های انها نکات دقیقی وجود داشته باشد‪ .‬باید‬ ‫کمک کنیم که این نگران ی ها تبدیل به باورها و همراه ی ها‬ ‫شود‪g .‬‬ ‫‪29‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پروژهبالکانیزهشدنسوریه‬ ‫کنفرانس پرحاشیه‬ ‫طرح تجزیه شامات از طرف غرب‬ ‫اماده شده است‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫جنگ در لباس گفت وگو‬ ‫مذاکرات مخالفان و دولت سوریه در ژنو‪2‬‬ ‫دستاوردی نداشته است‬ ‫‪1‬‬ ‫باالخره پ��س از هفته‪‎‬ها رایزنی و ام��ا و اگر‪ ،‬مذاکرات‬ ‫کنف رانس صلح سوریه پس از افتتاحیه ان در مونترو در روز‬ ‫چهارشنبه ‪ ۲۲‬ژانویه‪ ،‬از روز جمعه ‪ ۲۴‬ژانویه در ژنو شروع شد؛‬ ‫هدف این نشست‪ ،‬یافتن راه حلی ب رای بحران سه ساله این‬ ‫کشور و پایان دادن به جنگ داخلی در ان است‪ .‬تا پیش از‬ ‫برگزاری این نشست‪ ،‬حضور یا عدم حضور مخالفان‪ ،‬دعوت‬ ‫کردن یا نکردن از جمهوری اس�لامی ای ران و حتی شرکت‬ ‫هیاتی از جانب دولت سوریه در هاله ای از ابهام قرار داشت‪.‬‬ ‫اما روز چهارشنبه و با اغاز نشست این ابهامات رفع شد؛ دو‬ ‫گروه در نشست حاضر شدند و دعوتی هم که از ای ران شده‬ ‫بود توس��ط بان کیمون پس گرفته ش��د‪ .‬بناب راین نشست‬ ‫‪30‬‬ ‫ژنو ‪ 2‬بدون حضور ای ران‪ ،‬متحد اصلی بش��ار اس��د اغاز به‬ ‫کار کرد‪ .‬با گذشت چندین روز از نشست و دست نیافتن به‬ ‫هیچ نتیجه خاصی‪ ،‬هشدار بسیاری از کارشناسان داخلی و‬ ‫خارجی مبنی بر بی نتیجه بودن ژنو ‪ 2‬در صورت عدم حضور‬ ‫ای ران‪ ،‬رنگ واقعیت به خود گرفت‪ .‬این در حالی اس��ت که‬ ‫چندین ماه بود که سازمان ملل متحد و دیپلمات های روسی‬ ‫و امریکایی تالش م ی کردند دو طرف درگیر در جنگ سوریه‬ ‫را ترغیب کنند تا در کنف رانس صلح بی ن المللی موسوم به‬ ‫«کنف رانس ژنو ‪ »۲‬ش��رکت کنند‪ .‬بان کی م��ون‪ ،‬دبی ر کل‬ ‫س��ازمان ملل متحد‪ ،‬گفته اس��تفاده نکردن از این فرصت‬ ‫ب رای پایان دادن به مناقشه ای که موجب کشته شدن بیش‬ ‫از صد هزار نفر و ب ی خانمان شدن ‪ ۹‬و نیم میلیون نفر شده‪،‬‬ ‫غیرقابل بخشش است‪ .‬وی با این حال تنها ‪ ۲۴‬ساعت پس‬ ‫از دعوت ای ران به کنف رانس ژن��و ‪ ،۲‬دعوتش را پس گرفت‬ ‫و در اقدام��ی عجیب موضع ای ران مبنی ب��ر حضور در این‬ ‫نشست بدون هیچ پی ش شرطی را دلس��ردکننده خواند‪ .‬در‬ ‫هر حال با گذش��ت چند روز از اغاز نشس��ت ژنو ‪ ،2‬اخباری‬ ‫دریافت ش��د مبنی بر اینکه طرفین به توافق هایی دس��ت‬ ‫یافته اند‪ .‬به گفته اخضر اب راهیمی‪ ،‬نماینده س��ازمان ملل‪،‬‬ ‫در این کنف رانس دولت سوریه موافقت کرده زنان و کودکان‬ ‫شهر حمص بتوانند این شهر را ترک کنند‪ .‬اب راهیمی اذعان‬ ‫کرد که مذاکرات به اهستگی پیش م ی رود و هنوز زود است‬ ‫در دوراهیشرقوغرب‬ ‫دوئلسیاسیبهجای‬ ‫مذاکره‬ ‫محتم ل ت رین سناریو در اوک راین‬ ‫برگزاری انتخابات زودهنگام است‬ ‫چ را کنف رانس ژنو‪ 2‬به س رانجام نم ی رسد؟‬ ‫کنفران�س ژن�و‪ 2‬همانط�ور که‬ ‫کارشناس�ان پیش بین�ی می کردند با‬ ‫توافقمهمواستراتژیکیهمراهنشد‬ ‫درباره دس��تیابی به یک توافق همه جانبه اظهار نظر کرد‪.‬‬ ‫در واقع مطابق گزارش های ارس��الی‪ ،‬مالقات روز دوشنب ه ‬ ‫طرفین‪ ،‬در فضایی پرتنش برگزار ش��د و اختالف ها بیش از‬ ‫هر چیز به مسائل انسان دوستانه مربوط بودند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که روز یکشنبه ‪ ۲۶‬ژانویه اعالم شد که دولت سوریه‪،‬‬ ‫اجازه خروج زنان و کودکان را از شهر محاصره شده حمص‬ ‫م ی دهد‪ .‬اخضر اب راهیم ی حت��ی اعالم کرد که خروج زنان و‬ ‫کودکان از حمص ممکن اس��ت دوش��نبه ‪ ۲۷‬ژانویه شروع‬ ‫شود اما در جلسه روز دوش��نبه‪ ،‬بحث تنها بر سر چگونگی‬ ‫این خروج بود‪.‬‬ ‫به گزارش روزنام��ه ایندیپندنت‪ ،‬اخض��ر اب راهیمی با‬ ‫بین الملل‬ ‫ماندن یا رفتن اسد‬ ‫با وجود مذاک��رات فش��رده ای که می��ان مخالفان و‬ ‫موافقان حکومت اس��د در ژنو انجام گرف��ت‪ ،‬اما باتوجه به‬ ‫سطح اختالفات موجود میان هیات دولت سوریه و مخالفان‪،‬‬ ‫ناظ ران چشم انداز خوبی را ب رای مذاکرات ژنو ‪ 2‬پی ش بینی‬ ‫نم ی کنند‪ .‬روزنامه ایندیپندنت در تحلیلی درباره چشم انداز‬ ‫این نشس��ت م ی نویس��د‪« :‬این مذاک��رات رو در رو پس از‬ ‫مطرح ش��دن اختالفات در دقیقه ‪ 90‬که از ابت��دا ب رای این‬ ‫مذاکرات مزاحمت ایجاد کرده بود‪ ،‬روز پنجش��نبه به مدت‬ ‫‪ 24‬س��اعت به تعویق افتاد‪ .‬مخالفان گفتند‪ ،‬دولت سوریه‬ ‫باید ابتدا اعالمی ه ای را که در مذاکرات ژنو ‪ 1‬منتش��ر شده و‬ ‫خواستار برکناری بشار اسد‪ ،‬رئی س جمهوری سوریه از قدرت‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬امضا کند‪ .‬به دنبال این مساله ولید معلم‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه سوریه نیز تهدید کرد که اگر «مذاکراتی جدی»‬ ‫برگزار نش��ود‪ ،‬به دمش��ق باز می گردد‪ .‬اما پ��س از یک روز‬ ‫سخت از دیپلماسی رفت و برگشتی‪ ،‬سازمان ملل که نقش‬ ‫میانجیگر ای��ن مذاکرات را به عه��ده دارد‪ ،‬گزارش داد که‬ ‫هر دو طرف اماده دیدارند و مذاکرات ادامه خواهد داشت‪».‬‬ ‫روزنامه ایندیپندنت در ادامه م ی افزاید‪« :‬بعید به نظر م ی رسد‬ ‫که دولت سوریه به درخواست ها ب رای دادن ضمانتی کتبی‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫اس��تقبال از این پیش��رفت هر چند اندک گفته مذاکرات با‬ ‫هدف ایجاد اعتماد اولیه میان دو طرف ب رای گفت وگوهای‬ ‫جدی ت��ر ادامه خواهد یاف��ت‪ .‬البته به گزارش بس��یاری از‬ ‫رس��انه ها این نشس��ت با هدف گفت و گو بر س��ر مسائل‬ ‫سیاسی از جمله اختالفات در خصوص انتقال قدرت ادامه ‬ ‫یافت‪ .‬به گ��زارش ایندیپندنت‪ ،‬ناظ ران سیاس��ی معتقدند‬ ‫اگرچه گفت وگوهای مخالفان و نمایندگان دولتی س��وریه‬ ‫با درگیری ه��ای لفظ��ی و اتهام زن ی های فراوان��ی همراه‬ ‫بوده اما نف��س ادامه یافتن مذاکرات و متوقف نش��دن ان‪،‬‬ ‫به عقیده برخی پیشرفت چش��مگیری است که امیدها به‬ ‫گشایش��ی هرچند اندک را پررنگ م ی کند‪ .‬به ویژه انکه دو‬ ‫طرف ب رای نخستین بار بر سر حداقل یک موضوع «خروج‬ ‫زنان و کودکان از شهر حمص» توافق کرده اند؛ شهری که‬ ‫صد ها تن در ان در شرایط بس��یار دشواری زندگی م ی کنند‬ ‫و بخش عمده ای از انها دچار بیماری شده اند‪ .‬گزارش هایی‬ ‫که پنج روز پس از اغاز نشست به بیرون درز پیدا کرده بود‬ ‫حاکی از ان بود که بین بخش��ی از نیروهای مخالف دولت‬ ‫سوریه و نمایندگان حکومت این کشور‪،‬بر سر موضوع انتقال‬ ‫قدرت اختالف نظر ایجاد شده است‪ .‬به گفته منابع خبری‪،‬‬ ‫نمایندگان حکومت سوریه بیانی ه ای اصولی را در این رابطه‬ ‫ارائه داده اند که در ان اشاره ای به موضوع انتقال قدرت نشده‬ ‫و این نکته با مخالفت نمایندگان مخالفان روبه رو شده است‪.‬‬ ‫در این رابطه اخضر اب راهیمی‪ ،‬نماینده سازمان ملل متحد در‬ ‫امور سوریه در یک نشست خبری گفته است‪« :‬م ی دانم که‬ ‫نه امروز توافقی صورت م ی گیرد و نه فردا و نه هفته اینده‪».‬‬ ‫مخالفان که خواهان انتقال قدرت در کشور هستند‪،‬‬ ‫م ی گویند که بش��ار اس��د نباید در حکومت اینده س��وریه‬ ‫نقشی داشته باشد‪ .‬همچنین در استانه برگزاری کنف رانس‬ ‫موسوم به «ژنو ‪ »۲‬رسانه های روس��یه به نقل از بشار اسد‪،‬‬ ‫رئی س جمهور س��وریه‪ ،‬گزارش کرده بودند ک��ه او تمایلی‬ ‫به کناره گیری از قدرت ندارد و قرار نیس��ت این مس��اله در‬ ‫مذاکرات صلح مورد بحث قرار بگیرد‪.‬‬ ‫در راستای تبعیت و پیروی از مفاد ژنو ‪ 1‬تن دهد ؛ مساله ای‬ ‫که نمایندگان سیاس��ی مخالفان س��وری بر ان به عنوان‬ ‫موضوعی ضروری ب رای پیشرفت این مذاکرات تاکید دارند‪».‬‬ ‫مخالفان سوری ضمن حمایت از این تمهیدات‪ ،‬ادعا‬ ‫م ی کردند که دولت سوریه در حال حاضر مفاد ژنو ‪ 1‬را تایید‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬انس عبده‪ ،‬یکی از اعضای هی��ات مخالفان‬ ‫س��وری مدعی ش��د‪« :‬ما از بیانیه اخضر اب راهیم ی و اینکه‬ ‫دولت سوریه‪ ،‬ژنو ‪ 1‬را پذیرفته بس��یار خوشحال شدیم‪ .‬به‬ ‫همین خاطر ما با هیات نمایندگان بشار اسد دیدار کردیم‪.‬‬ ‫نخستین دیدار ما یک جلسه بسیار کوتاه بود که تنها اخضر‬ ‫اب راهیمی در ان صحبت کرد و جلسه بع د از ظهر ما نشستی‬ ‫طوالن ی تر بود‪».‬‬ ‫اما بروز اختالف میان هیات دولت سوریه و مخالفان‬ ‫در روز دوش��نبه این مس��اله را ثابت کرد که دمشق بر سر‬ ‫ماندن یا رفتن اس��د چانه زنی نم ی کند‪ .‬کنف رانس ژنو ‪ ۲‬بر‬ ‫پایه اعالمی ه‏ای تش��کیل م ی شود که بیس��تم ژوئن ‪۲۰۱۲‬‬ ‫میالدی و پس از مذاکرات امریکا‪ ،‬روس��یه و کوفی عنان‪،‬‬ ‫نماینده ویژه سازمان ملل صادر ش��د‪ .‬نشستی که با وجود‬ ‫برگزار شدنش اختالف امریکا و روسیه بر سر بودن یا نبودن‬ ‫بشار اس��د در اینده سیاسی س��وریه در ان حل نشده باقی‬ ‫ماند و دولت س��وریه بار ها اعالم کرد که بشاراسد از قدرت‬ ‫کناره گیری نخواهد ک��رد‪ .‬این بار نیز ی��ک هفته پیش از‬ ‫برگزاری نشس��ت ژنو ‪ ،۲‬ولید المعلم‪ ،‬وزیر خارجه سوریه‪ ،‬با‬ ‫ارس��ال نامه ای به بان ک ی مون تاکید کرده که هدف اصلی‬ ‫این نشس��ت باید مقابله با تروریس��م (و نه برکناری اسد) از‬ ‫قدرت باش��د‪ .‬دمش��ق با اعالم این‏که در مذاکرات شرکت‬ ‫خواهد کرد‪ ،‬تاکید کرد هیات نمایندگی رس��می س��وریه‪،‬‬ ‫قدرت را به هیچ کس��ی واگذار نخواهد کرد‪ .‬نامه المعلم با‬ ‫واکنش سریع واشنگتن روبه رو شد‪ .‬به طوری که جان کری‪،‬‬ ‫وزیر خارجه امریکا‪ ،‬با متهم کردن دولت سوریه به گل‏الود‬ ‫کردن اب‪ ،‬تاکید کرد که نشست ژنو ‪ ۲‬ادامه نشست پیشین‬ ‫(ژنو‪ )۱‬و با تاکید بر بندهایی است که در ان نشست بر سر‬ ‫ان توافق شده است‪.‬‬ ‫اخضر ابراهیمی هم ناامید شد‬ ‫همچنین در روزه��ای میانی ای��ن کنف رانس‪ ،‬اخضر‬ ‫اب راهیمی گفت که پیشرفتی در مذاکرات میان هیات های‬ ‫نمایندگی دولت و ائتالف ملی اپوزیس��یون س��وریه در ژنو‬ ‫حاصل نشده اس��ت‪ .‬او این سخنان را ش��امگاه دوشنبه‪۷‬‬ ‫بهمن در کنف رانس��ی خب��ری و پس از ان مط��رح کرد که‬ ‫با هیات ه��ای نمایندگی دولت و ائتالف ملی اپوزیس��یون‬ ‫سوریه‪ ،‬به طور جداگانه تش��کیل جلسه داده بود‪ .‬اب راهیم ی ‬ ‫که میانج ی گری میان دو طرف را در مذاکرات ب ر عهده دارد‪،‬‬ ‫م ی گوید توافقی ب رای اتش بس یا کاهش خشونت ها میان‬ ‫طرف های درگیر در سوریه حاصل نش��ده است‪ .‬او با تایید‬ ‫اینکه معموال اقدام های اعتمادس��از پیش از اغاز مذاکرات‬ ‫صورت م ی گی��رد‪ ،‬وضعیت در س��وریه را متفاوت توصیف‬ ‫کرد و گفت مباحث مطرح شده در روزهای پیشین از جمله‬ ‫رساندن کمک های انسانی به بعضی مناطق و تبادل اسرا‪،‬‬ ‫به منظور اعتمادسازی ب رای رسیدن به توافق فراگیر صورت‬ ‫گرفت‪ .‬اب راهیمی ه��دف از این تالش ه��ا را «پایان جنگ‬ ‫علیه مردم سوریه» عنوان کرد و کنف رانس ژنو ‪ ۲‬را «گامی‬ ‫ بسیار کوچک» در این مسیر دانست‪g .‬‬ ‫‪31‬‬ ‫کسی اماده مذاکره نیست‬ ‫ژنو‪ 2‬قطار جنگ را در سوریه متوقف نمی کند‬ ‫جیمی دتمر ‪ -‬حسین شاه حسینی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مهمترین پرسش��ی که وجود دارد این اس��ت که ایا‬ ‫ژنو ‪ 2‬م ی تواند باعث توقف جنگ در س��وریه ش��ود‪ .‬روسیه‬ ‫و کش��ورهای غربی با برگزاری ژنو‪ 2‬قص��د دارند صلح را به‬ ‫سوریه بازگردانند و این امید را دارند که پس از سه سال جنگ‬ ‫و خونریزی ان را متوقف کنند‪ .‬اما تمام نشانه ها حاکی از این‬ ‫موضوع است که این نشس ت ها ب ی نتیجه خواهد ماند و راهی‬ ‫جز شکست ندارد‪ ،‬چرا که باید از خود پرسید ایا این نشست‬ ‫‪10‬روزه م ی تواند ارامش را به دنیا بازگرداند؛ در جایی که بیشتر‬ ‫سوری های پناهنده‪ ،‬به ویژه در لبنان نگران نتایج این نشست‬ ‫هستند‪ .‬انها اعتقاد دارند که روسیه و امریکا در به وجود امدن‬ ‫این وضعیت مقصر هستند و خواهان میانجیگیری دو طرف‬ ‫ب رای پایان جنگ هستند؛ جنگی که تاکنون باعث به وجود‬ ‫امدن فقر و گرسنگی و ب ی پناهی شده و حاصلش ‪ 130‬هزار‬ ‫کشته بوده است‪ .‬انها هنوز انتظار دارند که این دو کشور به‬ ‫این فاجعه پایان دهند‪.‬‬ ‫نگاهی به وضعیت ای��ن پناهندگان هم م��ا را به این‬ ‫موضوع رهنمون م ی کند که این ب ی پناهان در چه ش��رایط‬ ‫س��ختی زندگی م ی کنند‪ .‬اردوگاه های موقتی که مردمش‬ ‫در کنار موش ها زندگی م ی کنند و ای��ن اردوگاه های موقت‬ ‫از کمترین اس��تاندارد بهداش��تی برخوردار نیستند کمترین‬ ‫مشکل این پناهگاه های موقتی است‪ .‬اما سایر سوری هایی‬ ‫که در شهر ط رابلس لبنان زندگی م ی کنند وضعیتی بهتر از‬ ‫کمپ نشینان ندارند‪.‬‬ ‫انه��ا در خ رابه ه��ای این ش��هر و در س��اختمان های‬ ‫«سست پی» زندگی م ی کنند و تاسف بار اینکه با جان کندن‬ ‫ب رای این س��اختمان ها اجاره ه��م پرداخ��ت م ی کنند‪ .‬این‬ ‫وضعیت را در نظر بگیرید و ببینید که هم اینک بس��یاری‬ ‫از این پناه جویان چشم انتظار نتایج ژنو هستند‪ .‬انها انتظار‬ ‫دارند که از رهگذر این کنف رانس به دارو و مواد غذایی مکفی‬ ‫دست پی دا کنند‪ .‬اما با این وجود در میان مکالمات روزمره خود‬ ‫انها امید چندانی ندارند که این باور به بار بنشیند تا دو طرف‬ ‫درگیر به توافق برسند‪« .‬ماهر الکاشف» یک دکتر سوری که‬ ‫در یک کلینیک کوچک در شهر ط رابلس ‪ 300‬بیمار دارد در‬ ‫این باره گفت‪« :‬ما تنها امید داریم اما یقین نداریم» انها در‬ ‫نظر امیدوار به این موضوع هس��تند که ژنو به نتیجه برسد‬ ‫اما در عمل یقین ندارند که به خواست خود خواهند رسید‪.‬‬ ‫این بدبینی تنها به مردم پناه جوی بیچاره باز نم ی گردد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫‪32‬‬ ‫«یزید سایق» یک دانش اموخته سیاسی در موسسه کارنگی‬ ‫که به عنوان رئی��س اتاق فکر صل��ح در خاورمیانه فعالیت‬ ‫م ی کند نیز چنین اعتقادی دارد و موضوع را اینگونه تشریح‬ ‫م ی کند‪« :‬به رغم اینکه میدان جنگ خونین ش��ده‪ ،‬اعتقاد‬ ‫دارم که هی چ کدام از دو طرف ب رای پایان دادن به این جنگ‬ ‫پیشقدم نخواهند شد و هنوز این امادگی در بین انها وجود‬ ‫ندارد‪ .‬انها باید به طور عمیق این مساله را درک کنند تا بتوانند‬ ‫مذاکرات را به نتیجه برسانند و باید بگویم در حال حاضر این‬ ‫اراده وجود ندارد‪».‬‬ ‫این در حالی اس��ت که باید اذعان کرد تمامی طرفین‬ ‫درگیر در این جنگ حضور ندارند؛ جنگجویانی که فراملیتی‬ ‫هس��تند و اصال ربطی به درگیری داخلی س��وریه ندارند‪ .‬در‬ ‫سوی دیگر ماجرا هم به عملکرد کسانی که در این کنف رانس‬ ‫حضور داش��تند دقت کنید‪ .‬چه در مذاکرات مونترو سوئیس‬ ‫و چه زمانی که به ژنو منتقل ش��د ای��ن مذاکرات مدام قطع‬ ‫و وصل م ی ش��د‪ .‬حتی این افراد پیش از اینک��ه پای خود را‬ ‫به خاک س��وئیس بگذارن��د در مانوره��ای خطرناکی مدام‬ ‫همدیگ��ر را تهدی��د م ی کردند‪ .‬همچنین شورش��یان مورد‬ ‫حمایت غرب زمانی که ب رای حضور در کنف رانس ژنو اعالم‬ ‫امادگی کردند سناریوی دیگری را در پیش گرفتند‪ .‬در حالی‬ ‫که بان کی مون‪ ،‬دبیرکل سازمان ملل از ای ران به عنوان یکی‬ ‫از قدرت های منطقه ای دعوت کرده بود که در این نشست‬ ‫شرکت کند با تهدید شورشیان و کشورهای غ ربی دعوت خود‬ ‫را پس گرفت‪ .‬در این بین ایاالت متحده و عربستان سعودی‬ ‫بیشترین تالش را داش��تند تا نام ای ران از بین مدعوین خط‬ ‫بخورد‪ .‬ب رای تحلیل این موضوع که چ��را ای ران در لحظات‬ ‫اخر دعوت شد و جان کری هم سیگنال های متفاوتی را ب رای‬ ‫ته ران ارسال م ی کرد و گاهی موافق حضور ای ران بود و گاهی‬ ‫نه باید بیشتر تعمق کرد‪.‬‬ ‫پس ته ران در این کنف رانس حضور نداش��ت در حالی‬ ‫که ای ران نزدیکترین دوست سیاسی اسد به حساب م ی اید‪.‬‬ ‫از دیگر س��و باید به حضور نیروی قدرتمن��د دیگری هم در‬ ‫س��وریه اش��اره کرد که در جرگه مخالفان حکومت سوریه‬ ‫مبارزه م ی کند‪ .‬خطرناکترین گروه های اسالمی که نزدیک‬ ‫به ‪ 45‬هزار نفر تخمین زده م ی ش��وند که حتی از اروپا نیز به‬ ‫این گروه ها پیوسته اند‪.‬‬ ‫در پاییز س��ال گذش��ته زمانی ک��ه غرب ی ها تصمیم‬ ‫گرفتند از ارتش موسوم به ازاد س��وریه حمایت کنند حضور‬ ‫این نیروها را در سوریه پی ش بینی نم ی کردند‪.‬‬ ‫رهبر نیروه��ای احرار الش��ام که بزرگترین انش��عاب‬ ‫نیروهای القاعده هستند‪ ،‬پیش��اپیش اعالم کرد که حاضر‬ ‫نیس��تند تن به هی چ گونه توافق احتمالی ژنو بدهند‪ .‬رهبر‬ ‫احرار الش��ام م ی گوید‪« :‬هر چه از این نشس��ت بیرون بیاید‬ ‫ما تا لحظه اخ��ر به راه خ��ود ادامه خواهی��م داد‪ .‬این حق و‬ ‫اعتبار ماس��ت»‪« .‬حسن عبدو» که این س��خنان را درست‬ ‫لحظاتی پیش از برگزاری کنف رانس ژن��و اعالم کرده بود به‬ ‫خبرنگار الجزیره تاکی��د کرد که ما فق��ط به دنبال برقراری‬ ‫یک حکومت اسالمی هستیم و کاری با نتایج ژنو نخواهیم‬ ‫داش��ت‪ .‬غرب ی ها که اص��رار دارند تا تنها معارضان س��وری‬ ‫را به عنوان اپوزیس��یون مطرح س��ازند هنوز در م��ورد این‬ ‫گروه های افراطی س��خنی به زبان نیاورده ان��د‪ .‬پس در این‬ ‫کنف رانس هم یک گروه قوی دیگر حضور ندارد‪ .‬همچنین‬ ‫گروه تاثیرگذار دیگری هم که در این کنف رانس حضور ندارد‬ ‫نیروهای حزب اهلل لبنان هستند که هم دوست ای ران هستند‬ ‫و هم از متحدان اس��تراتژیک اسد‪ .‬تا کنون در این مقاله سه‬ ‫گروه اصلی که م ی توانس��تند در این کنف رانس و به نتیجه‬ ‫رساندن ان حضور داشته باشند اشاره کردیم‪ .‬اما باید به روسیه‬ ‫هم در این کنف رانس اش��اره کنیم که در اغاز این نشس��ت‬ ‫از پس گرفتن دعوت ای ران به ش��دت انتقاد کرد و س��رگئی‬ ‫الوروف همچنان ه��م اصرار دارد ای��ران را به عنوان یکی از‬ ‫طرفین به ای��ن کنف رانس دعوت کنند‪ .‬به رغم این مس��اله‬ ‫برخی دیپلمات ها م ی گویند همین که دو طرف پشت یک‬ ‫میز مذاکره رو در روی هم نشسته اند نشانه خوبی به حساب‬ ‫م ی اید‪ .‬با اینکه انها در فاصله چند متری هم نشسته اند اما‬ ‫به لحاظ ایدئولوژیک کیلومترها با هم فاصله دارند‪ .‬نیروهای‬ ‫معارض سوری م ی گویند که اسد نباید جایی در اینده سوریه‬ ‫داشته باشد و باید در دولت انتقالی ب رنامه ای بدون حضور اسد‬ ‫داشته باش��ند‪ .‬این برنامه مورد حمایت جان کری‪ ،‬وزیر امور‬ ‫خارجه ایاالت متحده نیز هس��ت‪ .‬او در این راستا گفته بود‪:‬‬ ‫«ما فقط یک انتخاب داریم‪ .‬هر چن��د باید دو طرف به یک‬ ‫توافق برسند اما هیچ راهی ب رای باقی ماندن اسد در دولت‬ ‫انتقالی وجود ندارد» در مقابل اما حکومت س��وریه م ی گوید‬ ‫که اسد باید باقی بماند و انها م ی گویند که مذاکرات باید به‬ ‫جنگ با تروریسم محدود شود‪ .‬نمایندگان حکومت سوریه‬ ‫م ی گویند که این کنف رانس باید به مبارزه با گروه های افراطی‬ ‫و نیروهای القاعده که علیه سوری ها می جنگند اختصاص‬ ‫یابد‪ .‬نمایندگان سوریه اعتقاد دارند که در این مذاکرات باید از‬ ‫کشورهایی که حامی نیروهای القاعده هستند هم صحبتی‬ ‫به میان اید که در پیچیده تر کردن وضعیت س��وریه دخیل‬ ‫هس��تند‪ .‬از این تئوری هم روس��یه دف��اع م ی کند و همین‬ ‫موضوع نشانگر این است که عقاید دو گروهی که دو طرف‬ ‫میز مستقر شده اند با هم بس��یار فاصله دارد‪ .‬اما باید بگویم‬ ‫که از این کنف رانس شاید بهترین نتیجه ای که حاصل شود‬ ‫اتش ب س های منطقه ای و موقت اس��ت که دو طرف خود را‬ ‫به عنوان گروه های بشر دوست نشان دهند‪g .‬‬ ‫منبع‪ :‬دیلی بیست‬ ‫پروژه بالکانیزه شدن سوریه‬ ‫طرح تجزیه شامات از طرف غرب اماده شده است‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناسمسائلخاورمیانه‬ ‫بین الملل‬ ‫کارشناسان بی ن المللی بر نقش نفوذ طبیعی ای ران در تحوالت‬ ‫منطقه به ویژه در سوریه اذعان دارند‪ .‬پس عدم دعوت از ای ران‬ ‫و تالش ب رای متهم ساختن ان به دخالت های نظامی به دلیل‬ ‫اتخاذ مواضع متفاوت بیش��تر ب رای تقویت مواضع مخالفان‬ ‫سوری و در پاسخ به فشارهای ع ربستان سعودی انجام پذیرفت‪.‬‬ ‫چراکه افش��اگری ای ران از عملیات اش��کار و پنهان نیروهای‬ ‫امنیتی و اطالعاتی محور ع ربی ضد سوری توسط نماینده ای ران‬ ‫و گفتن واقعی ت های ملموس ان در صورت حضور م ی توانست‬ ‫موازنه قوا را بیشتر به نفع دولت سوریه تغییر دهد‪ .‬در حال ی که‬ ‫پی ش شرط گذاشتن مبن ی بر پذیرش مفاد نشست ژنو‪ 1‬ب رای‬ ‫حضور ای ران از س��وی غرب بازی ط راحی ش��ده ب رای تقویت‬ ‫ارای مخالفان در نشست اخیر بود؛ این اقدام نمایشی از سوی‬ ‫شخصیت برجسته بی ن المللی بان کی مون اعتبار مهمترین‬ ‫نهاد تصمیم ساز جهانی را خدش��ه دار کرد‪ .‬همچنین نشان‬ ‫داد که امریکا و حامیان ع رب��ی گروه های مختلف ضد دولت‬ ‫س��وری به فکر حل منطقی بحران از طری��ق گفت وگو و راه‬ ‫حل سیاسی نیستند‪ .‬ای ران بارها اعالم کرده حمایت از دولت‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫پس از جنجال‪‎‬های رس��انه‪‎‬ای گس��ترده بر س��ر پس‬ ‫گرفتن دعوتنامه حضور ای ران در ژنو ‪ ،2‬توس��ط بان ک ی مون‪،‬‬ ‫دبیرکل س��ازمان ملل متحد‪ ،‬مذاکرات ای��ن دوره در فضای‬ ‫تنفر و ب ی اعتمادی متقابل طرفین شرکت کننده برگزار شد‪.‬‬ ‫طرفین منازعه در قالب هیات مذاکره کننده سوری و جریان‬ ‫ائتالف معارضان و حامیان انان هیچ دس��تورکار مشخصی‬ ‫ب رای برون رفت از مشکل پیچیده و رسیدن به توافق نداشتند‪.‬‬ ‫مبنای کار کنف ران��س ژنو‪ 2‬اگر پذیرش تواف��ق اصول ژنو‪1‬‬ ‫قلمداد شود‪ ،‬هر کدام از طرفین با تفسیر رای خود خواستند‬ ‫با تحمیل اراده به حریف ش��رایط را ب رای امتیازگیری بیشتر‬ ‫فراهم کند‪.‬ب راس��اس برداشت معارضان س��وری و حامیان‬ ‫غ ربی و ع رب��ی از توافق ژنو ‪ ،1‬در دوره انتقالی‪ ،‬بش��ار اس��د‬ ‫نم ی تواند ایفاگر هیچ گونه نقش سیاس��ی باش��د و در هر‬ ‫صورتی باید با ترک قدرت فضا را ب رای ایجاد س��اختار جدید‬ ‫قدرت فراهم سازد‪ .‬البته در این ساختار جدید بر نقش جریان‬ ‫ملی و گروه های س��کوالر و نیز طیف اسالمگرایان میانه رو‬ ‫(اخوان المسلمین) تاکید شده است؛ این در حالی است ک ه ولید‬ ‫معلم‪ ،‬نماینده دولت سوریه ضمن تاکید بر حضور بشار اسد‬ ‫در دوره انتقالی ان را جزو خطوط قرمز حامیان دولت‬ ‫اعالم داش��ت؛ موضوعی که روس��یه هم علنا از ان‬ ‫حمایت کرده است‪ .‬البته بن بست در مذاکرات ژنو ‪2‬‬ ‫قابل پی ش بینی بود؛ زی را عالوه بر تعارضات گسترده‬ ‫بین طرفین مش��ارکت کننده در نشس��ت‪ ،‬عوامل‬ ‫می دانی و صحنه سیاسی سوریه تفاوت‪‎‬های ماهوی‬ ‫با هم داش��ته و دارند‪ .‬در عرص��ه میدانی گروه‪‎‬های‬ ‫تندروی سلفی وابسته به القاعده در قالب داعش و‬ ‫جبهه النصره میز مذاکره را ب رای حل بحران قبول‬ ‫ندارند‪ .‬درحال ی که خود اتئالف ملی سوریه در درون‬ ‫خود با تشتت ارا روبه روست‪ .‬بناب راین امر واضح این‬ ‫است که گروه معارض دولت سوری در اجالس ژنو‪2‬‬ ‫نم ی تواند خود را نماینده تام االختیار تمام مخالفان‬ ‫س��وری قلمداد کند‪ .‬چراکه به رغم اغ��از مذاکرات‪،‬‬ ‫گروه های تندرو همچنان با کوبیدن بر طبل جنگ‬ ‫به قتل و خونریزی ادامه م ی دهند و در این مس��یر‬ ‫نوک حمالت داعش بیشتر به سوی نیروهای ارتش‬ ‫ازاد نشانه رفته است‪.‬‬ ‫گسترش تروریس��م و ابعاد منطقه ای و جهانی‪ ،‬خطر‬ ‫بزرگی ب رای امنیت منطقه اس��ت‪ .‬از همین رو دولت س��وریه‬ ‫با برجسته کردن این مساله در نشس��ت اخیر بر لزوم مقابله‬ ‫همه جانبه بی ن المللی و اقدام فوری قطع کمک های نظامی‬ ‫و اموزشی به این گروه های تروریس��تی خونریز تاکید داشته‬ ‫و توانسته تاحدودی از فش��ار سازمان یافته حامیان گروه های‬ ‫تکفیری خالص شود‪ .‬ماهیت شبه نظامیان جهادی سلفی‬ ‫وابس��ته در القاعده در منطقه ب رای همه اشکار شده و منافع‬ ‫غرب نیز در اینده در صورت عدم پاسخ روشن به این خواسته‬ ‫دولت بشار اس��د با خط رات جدی روبه رو خواهد شد‪ .‬امریکا و‬ ‫برخی از کشورهای منتفذ در بحران سوریه پس از این نشست‬ ‫نا کام با گزینه های دشوار تری هم در چگونگی برخورد با بحران‬ ‫روبه رو خ واهند شد‪ .‬ابتکار عمل در برخورد و ادامه مبارزه با دولت‬ ‫سوریه در دست گروه های وابسته به القاعده است و نیروهای‬ ‫ائتالف س��وری به دلیل قطع ارتباط می دانی در صحنه داخلی‬ ‫س��وریه در موضع انفعال قرار گرفتند‪ .‬به دلیل عدم کنترل و‬ ‫نظارت دقیق ارسال تجهی زات نظامی پیشرفته به معارضان‬ ‫سوری؛ از این وضعیت بیشتر داعش و دیگر گروه های تندروی‬ ‫اسالمی اس��تفاده خواهند کرد‪ .‬در هر صورت پس از گذشت‬ ‫سه سال از فاجعه انسانی در س��وریه این موضوع روشن شده‬ ‫که بحران سوریه راه حل نظامی ندارد‪ .‬تاکید ب ر گزینه نظامی‬ ‫و تکرار مدل لیبی در س��وریه‪ ،‬این کش��ور تاریخی و مهم را‬ ‫ی و مذهبی پیش خواهد‬ ‫به سوی تجزیه و جنگ فراگیر قوم ‬ ‫برد‪ .‬تقویت مخالفان هم به مفهوم رشد افراط گرایی و تروریسم‬ ‫سازمان یافته در ابعاد گستردتر خ واهد بود‪ .‬چیدمان صندل ی های‬ ‫نشست ژنو‪ 2‬هم نش��انگر این موضوع تلخ بود که هیچ اراده‬ ‫جدی و دس��تورکار بی ن المللی ب رای نیل به توافق کلی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬مشارکت حامیان گر وه های تروریستی در این نشست‬ ‫که خود جرقه اتش فتنه را نه تنها در سوریه بلکه در خاورمیانه‬ ‫ب رافروختند و همچن��ان با دخالت های خود زمینه س��از قتل‬ ‫کودکان وزنان و اوارگی مردم سوریه هستند‪ ،‬نکته قابل تاملی‬ ‫بود‪ .‬بناب راین گرچه داعش و جبهه النصره در این نشست حضور‬ ‫نداشتند‪ ،‬ولی ع ربستان به نمایندگی از این گروه های تروریستی‬ ‫ی بر لزوم سر نگونی بشار اسد و تضعیف‬ ‫برخ واسته های انان مبن ‬ ‫دیگر گروه های میانه رو ملی تاکید داشت‪ .‬این درحالی است که‬ ‫نمایش ژست دموکراسی خواهی و فریب افکار عمومی مردم‬ ‫جهان از سوی حامیان غ ربی مخالفان سوری با نشست اخیر‬ ‫و پس گرفتن دعوت حضور ای ران نخ نما ش��د‪ .‬ب ی شک تمام‬ ‫و مردم سوریه به منزله حمایت از شخص بشار اسد نیست و‬ ‫اگر قرار است تغییر در اوضاع سیاسی سوریه انجام پذیرد‪ ،‬باید‬ ‫این تحول درونزا و با مشارکت تمام طی ف های سیاسی باشد‪ .‬از‬ ‫سوی دیگر مگر امریکا ودولت های ع ربی به دلیل حفظ نفوذ و‬ ‫منافع خویش از معارضان سوری حمایت تمام عیار نم ی کند و‬ ‫ایا ای ران در منطقه به عنوان بازیگر موثر منطقه ای نباید از منافع‬ ‫کلیدی خود دفاع کند؟ تضاد منافع و برخورد بر سر حوزه نفوذ‬ ‫در منطقه ب رای شکل گیری ترتیبات امنیتی جدید با محوریت‬ ‫سوریه (تجزیه) از س��وی استراتژیس ت های امریکایی در حال‬ ‫تدوین اس��ت و گویا امریکای ی ها پس از ناکامی در مدیریت‬ ‫صحیح تحوالت جهان ع��رب در قالب به��ار عربی به فکر‬ ‫سیاست هرج ومرج سازنده و تضعیف هرچه بیشتر دولت های‬ ‫مستقل در منطقه اند‪ .‬ب ی شک تشکیل نشست ژنو‪ 2‬هم ب رای‬ ‫ی در‬ ‫وقت کشی و تقویت بیشتر شکاف های اجتماعی و قوم ‬ ‫س��وریه صورت م ی گیرد وهیچ افق روشنی ب رای حل بحران‬ ‫وجود ندارد‪ .‬ش��اید سوریه ش��روع بحران جهانی میان قدرت‬ ‫بی ن المللی ومنطقه ای باش��د‪ .‬عدم انعطاف مواضع میان دو‬ ‫بازیگر اصلی در نبود ای ران یعنی روسیه و امریکا و پشت گرمی‬ ‫ مخالفان و موافقان دولت از ادامه حمایت های سیاسی و نظامی‬ ‫در این نشست نشانگر عمق اختالفات است‪ .‬سوریه اوردگاه‬ ‫اصلی قدرت های جهانی و منطقه ای است که هرکدام ب راساس‬ ‫منافع و اولویت های سیاست خارجی خویش تالش م ی کنند‬ ‫رقیب را وادار به پذیرش خواس��ته ای خویش کنند‪ .‬روسیه در‬ ‫قضیه لیبی صحنه جنگ را تمام عیار به حریف باخت و هرگونه‬ ‫عقب نشینی در مساله سوریه نیز م ی تواند این قدرت جهانی‬ ‫را به یک بازیگر منفعل تبدیل سازد‪ .‬بناب راین در کنار مواضع‬ ‫اصولی چین و ای ران روس ها حاضر به تسلیم سوریه نیستند‪.‬‬ ‫از دیگر سو ترس از گسترش اقدامات تروریستی در‬ ‫داخل خاک روسیه به ویژه مناطق مسلمان نشین‬ ‫باعث شده که کرملین حاضر نشود از منافع راهبردی‬ ‫خویش در منطقه چشم پوشی کند‪ .‬بناب راین به نظر‬ ‫ن تراژیک نمایش ژنو ‪ 2‬شاهد افزایش‬ ‫م ی رسد با پایا ‬ ‫خشونت های فزاینده در داخل سوریه و نیز گسترش‬ ‫اختالفات سیاس��ی برچگونگی حل وفصل بحران‬ ‫میان موافقان و مخالفان باشیم‪ .‬بناب راین با ارسال‬ ‫سینگال های منفی به صحنه داخلی از ژنو‪ 2‬ارایش‬ ‫جدیدی ب رای تقابل و ب رتری در عرصه نظامی مجددا‬ ‫ش��کل خواهد گرفت‪ .‬ارتش و دولت سوریه پس از‬ ‫تحمل خس��ارات فراوان توانستند ضمن بازسازی‬ ‫ق وا در کنار حضور نیروهای حزب اهلل لبنان در صحنه‬ ‫جنگ نس��بت به بازپس گیری مناطق بیش��تر از‬ ‫مخالفان امیدوار باش��ند‪.‬ای ران نیز به پش��تیبانی‬ ‫سیاسی خویش از دولت س��وریه ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫ولی در سوی دیگر میدان؛ تضاد گفتمانی در درون‬ ‫مخالفان نامتجانس عمی ق تر خواهد شد‪ ،‬انزوای هرچه بیشتر‬ ‫نیروهای اتئالف ملی به دلیل گسس��ت در جبهه حامیان و‬ ‫ناکارامدی این نیروها در جنگ با نیروه��ای دولتی و کنترل‬ ‫جریان تندرو اس�لامی دور از ذهن نیست‪ .‬همچنین افزایش‬ ‫درگی ری ها در اردوگاه مخالفان و عدم رهبری یکپارچه به نفع‬ ‫دولت بشار اسد است‪.‬در این میان حساب کردهای سوری نیز‬ ‫با عدم مشارکت جدی انان در نشست ژنو‪ 2‬مشخص است‪.‬‬ ‫امنیت نسبی در مناطق کردنشین وتالش ب رای دور نگه داشتن‬ ‫این منطقه از درگیری های خونین بیشتر به نفع دولت سوریه‬ ‫است‪ .‬اگر بن بست استراتژیک موجود در سوریه ب هدلیل توازن‬ ‫قوا وتن ندادن گروه های درگیر به راه حل سیاسی ادامه داشته‬ ‫باش��د‪ ،‬امکان تکرار الگوی کردها ب رای مناطق سن ی نشین و‬ ‫علوی و دروزی دور از دسترس نیست‪ .‬خود مختاری و استقالل‬ ‫گروه های قومی و مذهبی گرچه ب رای امنیت یکپارچه سوریه و‬ ‫حتی ب رای منطقه خط رناک است‪ ،‬ولی واقعیتی است که پس‬ ‫از تضاد منافع قدرت های درگیر و عدم درک مشترک دولت و‬ ‫معارضان از منافع ملی در حال وقوع است‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫دوئل سیاسی به جای مذاکره‬ ‫چرا کنفرانس ژنو‪ 2‬به سرانجام نمی رسد؟‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪4‬‬ ‫بین الملل‬ ‫با وجود گذش��ت ش��ش روز –هن��گام ن��گارش این‬ ‫یادداشت‪ -‬از نشست اصلی ژنو ‪ 2‬و ادامه مذاکرات غی ر مستقیم‬ ‫میان هیات های س��وری و مخالفان با میانجیگری نماینده‬ ‫مشترک دبیرکل سازمان ملل و اتحادیه عرب‪ ،‬خبرها از وجود‬ ‫اختالفات عمی��ق و الینحل ماندن مس��ائل اصلی حکایت‬ ‫دارد‪ .‬اخضر اب راهیمی‪ ،‬نماینده مشترک دبیرکل سازمان ملل‬ ‫و اتحادیه عرب ب رای حل بحران س��وریه که در پایان دومین‬ ‫روز مذاکرات هیات س��وری و مخالفان به نبود پیشرفت در‬ ‫مذاکرات اذعان کرده بود‪ ،‬در پایان مذاکرات هم تصریح کرد‬ ‫که اختالفات بر سر موضوعات اصلی همچنان باقی است‪،‬‬ ‫اما درخصوص امداد رسانی به برخی مناطق‪ ،‬پیشرفت‪‎‬هایی‬ ‫حاصل شده اس��ت‪ .‬این در حالی اس��ت که منابع نزدیک به‬ ‫هیات سوری در مذاکرات ژنو تاکید کرده‪‎‬اند‪ ،‬در مذاکرات روز‬ ‫یکش��نبه حتی کوچکترین توافقی هم در خصوص ارس��ال‬ ‫کمک‪‎‬های انسان دوس��تانه به بخش قدیم ی شهر حمص‬ ‫حاصل نشده است‪ .‬در همین چارچوب مخالفان ادعا کردند‬ ‫تسلطی بر گروه های مسلح ندارند و نم ی توانند در مورد پایان‬ ‫محاصره شهرهایی که در محاصره گروه‪‎‬های مسلح هستند‪،‬‬ ‫قولی بدهند‪ .‬با این اوصاف به نظر م ی رسد که کنف رانس ژنو‬ ‫‪ 2‬به عنوان راهکار کشورهای غربی و روسیه به منظور پایان‬ ‫درگیری های سه ساله داخلی س��وریه اکنون نه تنها خروجی‬ ‫مثبتی در راستای پایان جنگ و خونریزی در این کشور نداشته‬ ‫بلکه درخصوص مس��ائل جزئی مانند کمک رسانی محدود‬ ‫به برخی مناطق هم عاجز مانده اس��ت‪ .‬هیات‪‎‬های دولت و‬ ‫مخالفان نیز در این روزها تاکید کردند که درباره موضوعاتی‬ ‫همچون پایان محاصره برخی مناطق و ازادی زندانیان‪ ،‬هنوز‬ ‫توافقی حاصل نشده است‪ .‬با این همه هر چند هر سه طرف‬ ‫مذاکره یعنی س��ازمان ملل‪ ،‬دولت و مخالفان سوریه اذعان‬ ‫دارند که فضای مذاکرات مثبت نیس��ت‪ ،‬اما دستکم بحثی‬ ‫از خروج از مذاکرات یا اعالم شکست ان نیست و هیات های‬ ‫مذاکره کننده تنها یکدیگر را مورد انتقاد قرار م ی‪‎‬دهند‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی به نظر م ی‪‎‬رسد اساسا «کنف رانس ژنو‪ »2‬قبل از اینکه‬ ‫نشستی ب رای پایان درگیری در سوریه باشد‪ ،‬به صحنه سیاسی‬ ‫تمام عیاری تبدیل شده که از یک س��و برخی از قدرت‪‎‬های‬ ‫غ ربی با مظلوم نمایی و طرح داعیه به اصطالح صلح و امنیت‪،‬‬ ‫بیشتر به دنبال مشروعی ت بخشی به ابروی سیاسی از دست‬ ‫رفته خود در س��الیان اخیر هستند و از س��ویی سعی دارند تا‬ ‫با اعمال فشار ب ر کشورهای ش��رکت کننده در این کنف رانس‪،‬‬ ‫زمینه سلطه خود بر خاورمیانه را گسترش دهند‪ .‬نکته قابل‬ ‫توجه در نخستین روز این کنف رانس سخنرانی ولید المعلم‪،‬‬ ‫نماینده دولت سوریه بود که با انتقاد تند خود از برخی کشورها‬ ‫به ویژه امریکا و ع ربستان ماهیت بی ن المللی و حقوقی ژنو ‪2‬‬ ‫را زیر سوال برد‪ .‬این مقام سوری در نطق خود برخی کشورهای‬ ‫شرکت کننده در کنف رانس را حامی تروریست خطاب کرد و با‬ ‫طرح یک سوال اساسی که چطور کشورهایی که دستشان به‬ ‫خون یک ملت الوده است‪ ،‬داعیه صلح طلبی دارند‪ ،‬بر تردیدها‬ ‫و ابهامات درباره این کنف رانس و اهداف ان صحه گذاش��ت‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که حضور وی ب رای مذاکره با این گروه از‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫‪34‬‬ ‫کشورها و مخالفان و باقی ماندنش در مسیر انجام مذاکرات‪،‬‬ ‫با وجود چندین بار تهدید به خارج ش��دن از ژنو‪ ،‬این بیانات را‬ ‫کمرنگ و هدف گذاری دولت سوریه از شرکت و باقی ماندن‬ ‫در مذاکرات را تا حدودی اشکار م ی سازد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد بشار اسد با ش��رکت در این کنف رانس‬ ‫بر ان است که پیروزی سیاس��ی و نظامی خود در مناطقی‬ ‫از سوریه را در ب رابر شکست اس��تراتژیکش پس از تهدید به‬ ‫حمله احتمالی امریکا ترمیم کن��د‪ .‬این هدف تا حدود زیادی‬ ‫به دس��ت امده و قدرت نمایی جدید اسد به همراه شرکت در‬ ‫این کنف رانس با مدیریت ولید معلم‪ ،‬توانسته زمینه ساز توجه‬ ‫افکار عمومی و باز شدن دریچه های امید بیشتر و خوش بینی‬ ‫فزون تر ب رای ماندگاری اس��د در اردوگاه طرفداران وی ش��ود‪.‬‬ ‫نقطه گره کنف رانس ژنو ‪ 2‬بر سر مساله انتقال قدرت در سوریه‬ ‫رقم م ی خورد؛ س��یگنال های موجود در محیط عملیاتی و‬ ‫نشانگان انعکاسی از محل مذاکرات بین بخشی از نیروهای‬ ‫مخالف دولت سوریه و نمایندگان حکومت این کشور حاکی‬ ‫از ان است که دو طرف بر سر موضوع انتقال قدرت با مشکل‬ ‫روبه رو شده اند‪ .‬در استانه برگزاری کنف رانس موسوم به «ژنو‪»۲‬‬ ‫رسانه های روسیه به نقل از بشار اسد‪ ،‬رئی س جمهور سوریه‪،‬‬ ‫گزارش کرده بودند که او تمایلی به کناره گیری از قدرت ندارد‬ ‫و قرار نیست این مس��اله در مذاکرات صلح مورد بحث قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬به گفته مناب��ع خبری‪ ،‬نمایندگان حکومت س��وریه‬ ‫«بیانی ه ای اصولی»را در ای��ن رابطه ارائه داده ان��د که در ان‬ ‫اشاره ای به موضوع انتقال قدرت نشده و این نکته با مخالفت‬ ‫نمایندگان مخالفان روبه رو شده است‪ .‬مخالفان که خواهان‬ ‫انتقال قدرت در کشور هستند‪ ،‬م ی گویند که بشار اسد نباید در‬ ‫حکومت اینده سوریه نقشی داشته باشد‪ .‬در عین حال اقای‬ ‫اب راهیمی گفته که دولت سوریه به زنان و کودکان اجازه خروج‬ ‫از محله قدیمی حمص را که تحت محاصره است‪ ،‬م ی دهد‪.‬‬ ‫با این حال فیصل مقداد‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه سوریه بیان‬ ‫م ی کند که زنان و کودکان ازاد هس��تند ک��ه حمص را ترک‬ ‫کنند‪ ،‬اما به گفته او این گروه های شورش��ی مسلح هستند‬ ‫که از خروج انها از شهر جلوگیری م ی کنند‪ .‬نماینده سازمان‬ ‫ملل متحد م ی گوید که دولت سوریه خواهان ارائه فهرستی‬ ‫از نام مردان غی رنظامی بالغی شده که تمایل به خروج از شهر‬ ‫دارند‪ .‬به گفته مقامات سوری این اقدام ب رای حصول اطمینان‬ ‫از این است که در میان انها افراد مسلح مخالف دولت نباشند‪.‬‬ ‫ی اظهار امیدواری کرده که‬ ‫این در حالی است که اقای اب راهیم ‬ ‫کمک های بشردوستانه نیز به حمص ارسال شود‪ .‬وی تاکید‬ ‫کرده که مخالفان در جریان مذاک��رات موافقت کرده اند که‬ ‫بشاراس�د ب�ا ش�رکت در‬ ‫کنفرانس ژنو‪ 2‬ب�ه دنبال تثبیت‬ ‫پیروزی سیاسی و نظامی خود در‬ ‫سوریه است‬ ‫اسامی افرادی که در بازداشت نیروهای مسلح مخالف هستند‬ ‫را به دولت ارائه کنند‪ .‬نیروهای بشار اسد از بیش از یک سال‬ ‫پیش‪ ،‬مناطق تحت کنترل مخالف��ان را در حمص محاصره‬ ‫کرده اند‪ .‬گفته م ی شود که صدها نفر در این مناطق در شرایط‬ ‫بسیار دشواری زندگی م ی کنند که بخش عمده ای از انها دچار‬ ‫بیماری شده اند‪ .‬از سال ‪ ۲۰۱۱‬که جنگ داخلی سوریه اغاز شد‪،‬‬ ‫بیش از یکصد هزار نفر در این کشور کشته شده اند‪ .‬در جنگ‬ ‫داخلی س��وریه بیش از ‪ ۹‬میلیون نفر نیز اواره شده اند و این‬ ‫جنگ یک بحران انسانی عظیم ب رای سوریه و همسایگانش‬ ‫ایجاد کرده اس��ت‪ .‬ژنو ‪ 2‬فرصتی است ب رای کنترل این همه‬ ‫فاجعه؛ اما تمام ی این س��یگنال ها نش��ان م ی دهد که اینده‬ ‫س��وریه در پرده ای از ابهام است‪ .‬بشار اس��د دیگر بشار اسد‬ ‫دوران گذشته نیست و نخواهد بود‪ .‬دوران پسابشار اسدی دی ر ‬ ‫زمانی است که اغاز شده است‪ .‬امریکا که تا چند سال پیش در‬ ‫منطقه سوریه جایگاهی نداشت‪ ،‬امروز در زمره بازیگران موثر‬ ‫در این بازی اس��ت به گونه ای که روس ها و ای ران بیش از هر‬ ‫کنشگری به نقش حمایت گر امریکا اشاره دارند‪ .‬ای ران و روسیه‬ ‫هزینه های زیادی در این زمینه پرداخته اند و پیروزی سیاسی و‬ ‫حمایت گرایانه قابل قبولی از خود نشان داده اند‪ .‬این در حالی‬ ‫است که در پرتو این حمایت ها هزینه های فشار های سیاسی‬ ‫و امکان گس��ترش تروریس��م کور را در درون مرزهای خود‬ ‫پذیرفته اند‪ .‬ترک ها در این بازی در دقایق پایانی همه گل های‬ ‫زده را دریافت کرده اند و دس��ت دولت عربس��تان در استین‬ ‫تروریس ت ها هویدا شده است‪ .‬قطر با درنگ بجا و به موقع بر‬ ‫رفتار خود در سوریه ارام ارام از متن به حاشیه رفته است‪ .‬با این‬ ‫لو فصل پرونده هسته ای‬ ‫اوصاف و با پروای تاثی ر گریز ناپذیر ح ‬ ‫ای ران در منطقه به نظر م ی رسد در نهایت روسیه‪ ،‬ای ران و بشار‬ ‫اسد‪ ،‬پیروز سیاسی این میدان و امریکا و هم پیمانانش پیروز‬ ‫استراتژیک این چالش بزرگ خ واهند بود‪ .‬در نهایت نباید از نظر‬ ‫دور داشت تعامل سازنده ای ران در منطقه جغ رافیایی سوریه به‬ ‫نتایج مطلوبی منتهی شد؛ در پیش گرفتن این تعامل از سوی‬ ‫ای ران باعث شد تا پس از ماجرای کاربرد سالح های شیمیایی‬ ‫از سوی سوریه‪ ،‬ایاالت متحده امریکا از حمله نظامی به این‬ ‫کشور منصرف شود و در این زمینه نتیجه برد ‪ -‬برد حاصل‬ ‫شد‪ .‬جمهوری اسالمی ای ران توانست سوریه را اقناع کند که‬ ‫انبارهای شیمیایی را در اختیار جامعه جهانی قرار دهد و از این‬ ‫جهت ایاالت متحده امریکا احساس برد استراتژیک کرد‪ .‬این‬ ‫در حالی بود که ایاالت متحده نیز یک گام به عقب گذاشت‬ ‫و پیش شرط کنار رفتن بشار اسد از قدرت را به طور رسمی از‬ ‫دستورکار خارج کرد‪ .‬اکنون با دیپلماسی تعامل سازنده دولت‬ ‫روحانی شاهد بروز و ظهور بازی برد ‪ -‬برد در جغ رافیای هدف‬ ‫سوریه هستیم‪ ،‬هرچند این برد در پرده جمالت دیپلماتیک‬ ‫ای ران و امریکا از دید عموم مخفی ماند‪ ،‬اما در هرصورت این‬ ‫نتیجه ای بود که در چارچوب دکترین تعامل سازنده به دست‬ ‫امده بود حتی اگر ایاالت متحده امریکا این معنا را مورد اذعان‬ ‫قرار ندهد و ای ران هم به ان اعتراف نکند‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بازگشت ژنرال ها‬ ‫از کاخ تا قفس‬ ‫ایا حماس‪ ،‬شبه نظامی گری در مصر را تقویت میکند؟‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫مصر در حالی وارد سومین سالگرد انقالب و کناره گیری‬ ‫حسنی مبارک م ی شود که هفته گذشته پایتخت این کشور‬ ‫شاهد انفجارهای تروریستی بود؛ انفجارهایی که پس از معرفی‬ ‫اخوان المس��لمین به عنوان یک گروه تروریستی‪ ،‬م ی رود تا‬ ‫دستاویز مناسبی ب رای تشدید فضای امنیتی در استانه برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری قرار گیرد‪.‬‬ ‫نزدیک به سه سال از سرنگونی حسنی مبارک‪ ،‬دیکتاتور‬ ‫مصر م ی گذرد‪ .‬مصر طی این مدت‪ ،‬شاهد یک دوره انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‪ ،‬انتخابات پارلمان و شوراها و دو همه پرسی‬ ‫قانون اساسی بود‪ .‬رویدادهایی که به تبع اولویت یافتن منافع‬ ‫گروه ها و احزاب‪ ،‬قربانیان بسیاری را با خود به کام مرگ فرستاد‪.‬‬ ‫اکن��ون و در س��ومین س��الگرد برکناری مب��ارک که‬ ‫نقطه عطفی در تاریخ معاصر مصر به ش��مار م ی امد‪ ،‬محمد‬ ‫مرسی‪ ،‬رئی س جمهور منتخب مردم‪ ،‬جای مبارک را در قفس‬ ‫دادگاه نظامی گرفته و تحوالت مصر به ان درجه از س��رعت‬ ‫رسیده که دیگر در قاهره کمتر کسی از سه سال پیش سخن‬ ‫برزبان م ی اورد‪ .‬انچه امروز بیش��تر توج��ه و اهتمام ناظ ران و‬ ‫فعاالن را به خود جلب کرده‪ ،‬دوره ای اس��ت ک��ه با اوج گیری‬ ‫فعالیت حرکت معروف به جنبش تمرد اغاز و با برکناری محمد‬ ‫مرسی و پس از ان کشتار طرفداران او در می دان ال رابعه العدویه‬ ‫به منته ی الیه نقطه بحران رسید‪ .‬رویدادی که تنها یک بازیگر‬ ‫اصلی داشت و ان هم کسی نبود جز «ژنرال السیسی»‪ ،‬وزیر‬ ‫دفاع مرسی که حاال پس از انحالل قوی ترین گروه رقیب یعنی‬ ‫جمعیت اخوان المسلمین و تروریست خواندن انها و برگزاری‬ ‫همه پرسی قانون اساسی با مشارکت ‪ 37‬درصدی مصری ها به‬ ‫درجه «ارتشبد» ارتقا یافته و خود را اماده اخرین ماراتن سیاسی‬ ‫در سرزمین فراعنه م ی کند‪.‬‬ ‫ژنرال ی��ا اگر بخواهیم ب��ه روزتر باش��یم باید بگوییم‬ ‫«ارتشبد» السیسی‪ ،‬بهتر از هرکسی م ی داند که اگر انتخابات‬ ‫در فضای باز سیاس��ی و با مش��ارکت حداکثری برگزار شود‪،‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سیدعبدالعظیم موسوی‬ ‫پژوهشگر مسائل خاورمیانه‬ ‫ش��انس چندانی ب رای رقابت با رقیبان نخواهد داشت‪ .‬شاید‬ ‫این امر‪ ،‬گزین��ه عقالنی ب رای توجیه تش��دید فضای امنیتی‬ ‫مصر در یک ماه اخیر باش��د‪ .‬به خصوص که گفته م ی ش��ود‬ ‫پس از سرنگونی مرسی و قلع و قمع و سرکوب جریان حامی‬ ‫ او یعنی «اخوان المسلمین»‪ ،‬در برخورد بین طرفداران دولت‬ ‫سابق و نیروهای سیاس��ی ‪ -‬نظامی جدید‪ ،‬نزدیک به هزار و‬ ‫پانصد تن جان خود را از دست داده اند‪ .‬قربانیانی که اکثر انان از‬ ‫هواداران دولت سرنگون شده بوده اند‪ .‬حال انکه‪ ،‬شمار زیادی‬ ‫از معترضان به حکومت جدید در ماه های اخیر بازداشت شده‬ ‫و در حبس به سر م ی ب رند که البته فقط اسالمگرایان اخوانی‬ ‫نیستند که متحمل سرکوب‪ ،‬بازداشت و حبس و کنترل دائم‬ ‫شدند‪ ،‬بلکه در ماه های گذشته‪ ،‬شماری از نیروهای لیب رال و‬ ‫سکوالر مخالف مرسی نیز با اقدامات سرکوبگرانه و امنیتی‬ ‫مواجه بوده اند‪.‬‬ ‫حال و پس از این زنجیره از رویدادهای به هم پیوس��ته‪،‬‬ ‫مصر در ش��رایطی که نزدیک به سه دهه ش��اهد رویدادهای‬ ‫تروریستی نبوده‪ ،‬بار دیگر‪ ،‬طی این مدت انفجارهای تروریستی‬ ‫را به خ��ود تجربه ک��رد؛ انفجارهایی که صحب��ت و حرف و‬ ‫حدیث های ب ی شماری را به همراه داشت‪.‬‬ ‫این صحب ت ها ناظر بر این است که ایا انچه در مصر‬ ‫در قالب حمالت تروریس��تی روی م ی دهد‪ ،‬همان سیاست‬ ‫دشمن تراش��ی ب رای تش��دید فضای امنیتی ب��وده یا واقعا‬ ‫جریان های اس�لامگرا پس از اخرین اقدام تروریستی خود‬ ‫در دهه ‪ 80‬که طی ان ‪ 60‬توریست را سربریدند‪ ،‬بار دیگر به‬ ‫سمت خشونت‪ ،‬گرایش پیدا کرده اند؟ قطعا پاسخ این سوال‬ ‫را تنها گذشت زمان م ی دهد‪ ،‬اما ناظ ران وظیفه دارند با تبیین‬ ‫جوانب مختلف موضوع‪ ،‬مقاصدی که در پش��ت این رویداد‬ ‫م ی توان متصور بود را به تصویر بکش��ند ت��ا از بهره برداری‬ ‫سیاس��ی در برهه حساس��ی از تاریخ مصر جلوگیری کنند‪.‬‬ ‫خبرگزاری صدای روسیه‪ ،‬در خبری در خصوص مسئولیت‬ ‫انفجارهای مصر نوش��ت‪« :‬گروه اس�لامی «انصاراالبیت‬ ‫المقدس» مسئولیت انفجارهای هفته گذشته مصر را برعهده‬ ‫گرفته است‪ ،‬ب راس��اس گزارش رویترز‪ ،‬این گروه‪ ،‬وابسته به‬ ‫شبکه القاعده است‪».‬‬ ‫تحلیلگران‪ ،‬از زوایای مختلف به انفجارهای مصر نگاه‬ ‫کرده و هریک بر حس��ب رویکرد خود‪ ،‬گروه یا طرف خاصی‬ ‫را متهم اصلی برش��مرده اند‪ .‬روزنامه النهار مصر در گزارشی‬ ‫تحلیلی در این مورد م ی نویسد‪« :‬شهرهای مصر اخی را شاهد‬ ‫ی در ترس��یم‬ ‫رویدادهایی بود که ابعاد و تاثیر سیاس��ی مهم ‬ ‫سیاس��ت عمومی این کش��ور و نقش منطق��ه ای قاهره در‬ ‫خاورمیانه جدیدی داشته است‪ .‬این نقش را مصر از انقالب سال‬ ‫‪ 2011‬بدین سو برعهده گرفت‪ .‬انقالب مصر موجب شد بازیگران‬ ‫منطقه ای جدید‪ ،‬نقش دیگری را در تحوالت خاورمیانه برعهده‬ ‫بگی رند که مهمترین ان‪ ،‬ورود روسیه و چین به عرصه تحوالت‬ ‫منطقه و به خصوص رویدادهای مصر بود‪ .‬محور اصلی‪ ،‬این‬ ‫سیاست‪ ،‬به حاشیه کشیدن نقش ایاالت متحده و اسرائیل در‬ ‫معادالت منطقه ای بود‪».‬‬ ‫در ادامه ای��ن گزارش امده‪« :‬تنه��ا طرف های منتفع از‬ ‫انفجارهای مصر‪ ،‬در وهله اول‪ ،‬اسرائیل و سپس ایاالت متحده‬ ‫هس��تند‪ .‬به خصوص که اس��رائیل در تالش است تا نقش‬ ‫منطقه ای مصر را تضعیف کند‪ .‬از ط��رف دیگر‪ ،‬از انجا که در‬ ‫چارچوب مذاکرات صلح میان تشکیالت خودگران و اسرائیل‬ ‫و توافقی که قرار است میان این دو صورت گیرد‪ ،‬م ی بایست‬ ‫حماس در حاشیه قرار گیرد‪ ،‬بناب راین موساد م ی خ واهد به وسیله‬ ‫دست های مخفی خود در مصر‪ ،‬با هدف گرفتن امنیت و ثبات‬ ‫این کش��ور و متهم ساختن اخوان المس��لمین‪ ،‬جریان جدید‬ ‫حاکم در مصر که عمدتا نظامیان هستند را با جماعت اخوان‬ ‫وارد نزاعی کند که سرانجام ان غوطه ور شدن مصر در جنگ‬ ‫داخلی خواهد بود‪ .‬م ی توان معرفی جماعت اخوان المسلمین‬ ‫مصر به عنوان گروهی تروریستی و انحالل این گروه را در این‬ ‫راستا تفسیر کرد‪ .‬این موضوع محدود به اخوان نخواهد ماند و‬ ‫قطعا تبعات ان‪ ،‬حرکت مقاومت اسالمی(حماس) که بخشی از‬ ‫اخ وان المسلمین است را نیز دربر خ واهد گرفت‪ .‬حماس از سال‬ ‫‪2007‬م بدین سو کنترل غزه را در اختیار کرد‪ .‬مقامات امنیتی‬ ‫مصر مدعی بازداشت یک فلس��طینی وابسته به حماس در‬ ‫جریان انفجارهای اخیر این کشور شده اند‪ .‬این ادعای مصری ها‪،‬‬ ‫به سرعت با این پاس��خ حماس که مشخصات فرد مذکور در‬ ‫دفاتر ثبت احوال فلسطین ثبت نشده‪ ،‬رد شد‪ .‬موضوع دیگری‬ ‫که در ارتب��اط با انفجارهای مصر‪ ،‬حائز اهمیت اس��ت‪ ،‬قبول‬ ‫مسئولیت این اقدامات توس��ط گروهی به نام «انصار البیت‬ ‫المقدس» بود‪ .‬انتخاب این نام‪ ،‬به طرز ناشیانه ای‪ ،‬انگشت اتهام‬ ‫دست داشتن در انفجارهای مصر را به سمت حماس و دیگر‬ ‫گروه های مقاومت اسالمی فلسطین نشانه رفته است‪ .‬انتخاب‬ ‫این عنوان‪ ،‬تنها یک هدف دارد و ان اینکه «اخوان المسلمین‪،‬‬ ‫پس از شکست در عرصه سیاسی مصر‪ ،‬روی به خشونت اورده‬ ‫و با استفاده از توان نظامی حماس که همیشه موجبات نگرانی‬ ‫اسرائیل را نیز فراهم اورده‪ ،‬دست به انجام حمله علیه اهداف‬ ‫ی هوی��دی‪ ،‬در اولین‬ ‫نظامی و امنیتی مصر م ی زنند»‪ .‬فهم ‬ ‫روزهای برکنار مرسی‪ ،‬نس��بت به سیاست دشمن سازی که‬ ‫از س��وی نظامیان ب رای توجیه س��رکوب اخوان به عمد یا به‬ ‫غیرعمد اتخاذ شد‪ ،‬هشدار داد‪.‬وی در یادداشتی تحت عنوان‬ ‫«گره کار حماس در مصر» م ی نویسد‪« :‬حماس در ‪ 30‬جوالی‬ ‫گذشته طی نشستی خبری‪ ،‬اس��ناد مهمی را منتشر کرد که‬ ‫حاکی از وجود تالش هایی ب رای مس��موم ک��ردن روابط این‬ ‫گروه با کشورهای ع ربی اس��ت‪ .‬اسناد حماس نشان م ی دهد‬ ‫سرویس اطالعات تش��کیالت خودگردان فلسطین (زی رنظر‬ ‫محمود عباس) در رام اهلل در این توطئه ه��ا دخیل بوده و این‬ ‫س��رویس اطالعاتی پس از انقالب مصر و س��قوط مبارک‪،‬‬ ‫به شدت فعالیت خود را افزایش داد تا معادالت قدرت را به نفع‬ ‫تشکیالت خودگردان و به ضرر حماس تغییر دهد‪ .‬عجیب ان‬ ‫است که رسانه های مصر نیز این اسناد را نادیده گرفته و به این‬ ‫موضوع نپرداختند‪ .‬اسناد حماس‪ ،‬یک بعد از ابعاد پنهان تالش‬ ‫تشکیالت خودگردان ب رای تخریب حماس را اشکار کرد‪ .‬ماجرا‬ ‫از این قرار بود که سرهنگ جمال حسونه‪ ،‬رئیس اداره اطالعات‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫غزه (زیر نظر حکومت حماس) طی نامه ای به سرتیپ شعبان‬ ‫الغرباوی‪ ،‬مدیرکل اطالع��ات غزه اعالم ک��رده که نیروهای‬ ‫امنیتی غزه‪ ،‬یک عضو سرویس اطالعات تشکیالت خودگران‬ ‫به نام محمد فضل ابوریه که جهت دیدار با خانواده اش به غزه‬ ‫سفر کرده بود را بازداشت و دستگاه لپ تاپ نامبرده را پیش از‬ ‫اینکه موفق به حذف اسناد شود‪ ،‬مصادره م ی کنند‪ .‬طی این‬ ‫اقدام‪ ،‬حماس‪ ،‬به اسناد محرمانه تشکیالت خودگردان دست‬ ‫پی دا کرد‪».‬‬ ‫حماس پس از دستیابی به اسناد مذکور‪ ،‬طی نشست‬ ‫خب��ری برخ��ی از مهمترین انه��ا را فاش ک��رد‪ .‬در یکی از‬ ‫این اس��ناد امده اس��ت که س��رویس اطالعات تشکیالت‬ ‫خودگردان‪ ،‬کمیته ای تحت عن��وان «کمیته عالی پیگیری‬ ‫تحوالت مصر» را با هدف پیگی��ری اخرین اخبار و تحوالت‬ ‫و گزارش های محرمانه از اوضاع مصر به خصوص تحوالت‬ ‫ش��ب ه جزیره س��ینا با تمرکز بر فعالیت اخوان المسلمین و‬ ‫س��لف ی ها تش��کیل داده تا از اوضاع مصر به نفع خود و به‬ ‫ضرر حم��اس بهره برداری کند‪ .‬این کمیت��ه در خاک مصر‪،‬‬ ‫نیروهایی دارد که مام��ور پیگیری اهداف هس��تند‪.‬کمیته‬ ‫عالی مصر در س��رویس اطالعات تش��کیالت خودگردان‪،‬‬ ‫خط مش��ی های خاصی را به نیروهای مس��تقر در سفارت‬ ‫فلس��طین در مصر م ی دهد ت��ا اخباری با مضمون دس��ت‬ ‫داشتن حماس در تحوالت مصر را تنظیم و منتشر کنند‪ .‬در‬ ‫یکی از این اسناد که به ش��کل نامه از کمیته عالی به رابط‬ ‫امنیتی سفارت فلسطین در قاهره به نام بشیر ابوحطب در‬ ‫تاریخ ‪ 17‬جوالی ارسال شده‪ ،‬امده است‪« :‬پیشنهاد م ی کنیم‬ ‫که کمیته رسانه ای مستقر در سفارت طی این مدت بر این‬ ‫موضوع متمرکز شده و اخباری بدین مضمون را منتشر کند‬ ‫که «حماس پشت پرده فعالیت افراد مسلح و کشتار سربازان‬ ‫مصری در س��ینا قرار دارد»‪ ،‬به خصوص که حماس حامی‬ ‫حکومت مرس��ی بوده و از تحوالت ‪ 30‬ژوئن و س��رنگونی‬ ‫مرسی متضرر است‪ .‬همچنین پیشنهاد م ی شود که خبری‬ ‫با این مضمون و تیتر تنظیم ش��ود که «حماس در تالش‬ ‫است تا جبهه جنگ جدیدی را با اسرائیل در صحرای سینا‬ ‫بگشاید تا بتواند ارتش مصر را وادار به مداخله کند‪ ».‬از این‬ ‫خبر در صورت انتش��ار م ی توان ب رای فشار بر حماس بهره‬ ‫برد‪ .‬نظر خود را در این خصوص اعالم بفرمایید‪ ».‬از طرفی‬ ‫احمد منصور دعمش هویدی با استناد به این سند م ی گوید‪:‬‬ ‫«عملیات تخریب حماس در مصر پی��ش از این در دو بازه‬ ‫زمانی یعنی در دوره سادات و مبارک هم به اجرا گذاشته شده‬ ‫و به موفقیت رسید‪ .‬در ان زمان‪ ،‬عوامل متعددی در تخریب‬ ‫حماس تاثیرگذار بودند تا انجا که ناگزی��ر باید اعتراف کرد‬ ‫که تخریب حماس‪ ،‬نفوذ البی صهیونیسم بین رسانه های‬ ‫مصری را تقوی��ت کرد‪ .‬همان طور که نقش س��روی س های‬ ‫اطالعاتی را نم ی توان در این خصوص نادیده گرفت‪ .‬درحال‬ ‫حاضر نیز همین ارگان های امنیتی ‪ -‬اطالعاتی‪ ،‬انگش��ت‬ ‫اتهام را به س��مت حماس نش��انه رفتند تا پلیس مصر را از‬ ‫کش��تار انقالبیون در روزهای اخر مب��ارک و بعد از ان تبرئه‬ ‫کنند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬عملیات تخریب حماس اهمیت بسیاری‬ ‫در فشار بر این جنبش و تسویه حساب تشکیالت خودگردان‬ ‫با ان داشت‪ .‬اسناد اشکار شده‪ ،‬مالحظات موجود در این مورد‬ ‫را به وضوح بیان م ی کنند‪».‬‬ ‫واصف عریقات‪ ،‬سرهنگ بازنشسته مصر و کارشناس‬ ‫مسائل نظامی در گفت وگو با روزنامه «دنیا الوطن» با بیان‬ ‫اینکه‪ ،‬انفجارهای مصر‪ ،‬دو مصرف داخل��ی و خارجی دارد‪،‬‬ ‫م ی افزای��د‪« :‬مصرف داخلی ای��ن انفجاره��ا‪ ،‬فراهم کردن‬ ‫فرصت ب رای تش��دید عرصه ب��ر مخالفان داخل��ی از جمله‬ ‫اخوان المسلمین و تش��دید اتهامات علیه مرسی است که‬ ‫این روزها‪ ،‬شاهد برگزاری دادگاه محاکمه او هستیم‪ .‬یکی از‬ ‫اتهامات مطرح شده‪ .‬علیه مرسی‪ ،‬ارتباط شخصی با حماس‬ ‫و هماهنگی با این گروه جهت حمله افراد ناشناخته به زندانی‬ ‫در مصر و فراری دادن برخی از زندانیانی بود که به جریان های‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫‪36‬‬ ‫اسالمی تندرو نسبت داده م ی شدند‪ .‬این انفجارها‪ ،‬طرح اتهام‬ ‫توسل به خشونت علیه اخوان المسلمین را تسهیل کرده و‬ ‫در عرصه خارجی نیز زمینه فشار بر حماس به عنوان متحد‬ ‫مسلح اخوان المس��لمین ب رای انجام اقدامات تروریستی را‬ ‫فراهم م ی اورد‪».‬‬ ‫عریقات م ی گوید‪« :‬حماس و فلسطین ی ها به طور کلی‪،‬‬ ‫جزو اولین گروه هایی بودند ک��ه انفجارهای مصر را محکوم‬ ‫کردند‪ ،‬جدای از اینکه‪ ،‬تکنولوژی استفاده شده در این انفجارها‪،‬‬ ‫از نوع پیشرفته اسرائیلی بوده است‪».‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬حسن عبدو‪ ،‬کارشناس مسائل سیاسی‬ ‫مصر نیز ماهیت انفجارهای این کشور را در خدمت استعمار‬ ‫جهانی خ وانده و ضمن انتقاد از رسانه های داخلی مصر که اخی را‬ ‫حماس را عامل انفجارها معرفی و ه��دف حمالت خود قرار‬ ‫داده اند‪ ،‬م ی نویسد‪« :‬گروه هایی که پشت پرده انفجارهای مصر‬ ‫ایستاده اند و به فعالیت خود نیز صبغه ای اسالمی بخشیده اند‪،‬‬ ‫در خدمت پروژه صهیونیستی‪-‬امریکایی در منطقه هستند و‬ ‫این گروه ها‪ ،‬توسط موساد ایجاد شده و در کنترل ان هستند‬ ‫تا با دس��ت زدن به اقدامات این چنینی‪ ،‬مصر را از داخل نابود‬ ‫س��ازند‪ ».‬وی رانی و نابودی مصر به نفع اس��رائیل خواهد بود‬ ‫که جدیدا اس��تراتژی خود علیه دش��منان را تغییر داده است‪.‬‬ ‫استراتژی جدید اسرائیل‪ ،‬هدف قرا ردادن دشمنان قدرتمند خود‬ ‫توسط گروه های تروریستی است؛ دشمنانی که توان رویارویی‬ ‫مستقیم با انها را ندارد‪.‬‬ ‫بحث و نتیجه گیری‬ ‫جریان نظامیان به رهبری ارتش��بد السیس��ی‪ ،‬با سوار‬ ‫شدن بر موج اعتراضات و مطالبات جنبش تمرد‪ ،‬مرسی را از‬ ‫قدرت عزل و کنترل عرصه سیاسی مصر را به دست گرفت‪.‬‬ ‫شهروندانی که در واپسین روزهای حکومت اخ وان ی ها در مصر‪،‬‬ ‫در خیابان ها و شهرهای بزرگ این کش��ور تجمعات چند ده‬ ‫هزار نفری ترتیب داده و خواستار کناره گیری مرسی از قدرت‬ ‫بودند‪ ،‬حال در ب رابر نظامیان حاکم بر قاهره مواضعی متفاوت‬ ‫و متعارض را در پیش گرفته اند تا انجا که فردی مانند الب رادعی‬ ‫که مخالف حکومت اخ وان المسلمین نیز بود در حکومت جدید‬ ‫به حاشیه رانده شد‪.‬‬ ‫السیسی که در شرایط کنونی نفر اول سیاست مصر‬ ‫تلقی م ی شود‪ ،‬در دو راهی سختی قرار گرفته است؛ دو راهی‬ ‫تداوم سیاس��ت س��رکوب‪ ،‬تش��دید‪ ،‬فضای امنیتی در ازای‬ ‫تداوم قدرت نظامیان‪ ،‬یا فضای باز سیاسی و ازادی فعالیت‬ ‫مخالفان از جمله اخوان المسلمین و احتمال دستیابی مجدد‬ ‫ان به قدرت‪ .‬در چنین وضعیتی‪ ،‬بس��یاری از ناظ ران بر این‬ ‫باورند که دموکراس��ی در اغمای مصر دو راه بیشتر پیش رو‬ ‫ندارد‪ ،‬یا احیا شود یا با نظامیان تاریخ مصر به چنددهه عقب تر‬ ‫بازگردد‪ ،‬به خصوص که از یک سو اخوان المسلمین به عنوان‬ ‫یک تشکل سیاسی منس��جم در الیه های مختلف جامعه‬ ‫مصر ریشه دوانده و طی ده ها مبارزه‪ ،‬چگونگی تداوم فعالیت‬ ‫در شرایط سخت را به خوبی اموخته و حذف ان غیرممکن‬ ‫است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬این رای مردم خواهد بود که در نهایت‬ ‫م ی خواهد تعیی ن کننده اینده مصر باشد‪.‬‬ ‫ارتشبد السیسی اخی را توانست به رغم تمام انتقادات و‬ ‫مخالفت ها‪ ،‬قانون اساس��ی را به همه پرسی بگذارد و از این‬ ‫ازمون عبور کند‪ .‬حال‪ ،‬انتخابات ریاست جمهوری را پیش رو‬ ‫دارد‪ ،‬ایا او و دولت مصر موفق شده است طی این مدت‪ ،‬افکار‬ ‫عمومی را نسبت به عملکرد خود قانع کند؟ ایا افکار عمومی‬ ‫مصر قانع شده اند که انفجارهای این کشور به دستور اخوان‬ ‫توسط حماس انجام شده و همچنین عزل مرسی از قدرت و‬ ‫پس از ان‪ ،‬کشتار طرفداران او‪ ،‬اجتناب ناپذیر بود؟ همه اینها‬ ‫سواالتی است که نتیجه صندوق رای به انها پاسخ م ی دهد‪،‬‬ ‫به شرط انکه ارتشبد السیسی‪ ،‬الزمه برگزاری انتخابات سالم‬ ‫را ایجاد فضای باز سیاسی بداند و انفجارها را دستاویزی ب رای‬ ‫تشدید فضای امنیتی و حذف مخالفان قرار ندهد‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بلوا در کی یف‬ ‫زخم غرب‬ ‫سرنوشت اوکراین چه می شود؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫‪37‬‬ ‫شکست اصالحات روسی‬ ‫کشمکش سیاسی هیات دولت‪ ،‬یانوکوویچ را هدف قرار داده است‬ ‫رفیعه هراتی‬ ‫نویسنده‬ ‫بین الملل‬ ‫پس از گذشت دو ماه از ناارام ی های اوکراین‪ ،‬اعتراضات‬ ‫در این کش��ور همچنان ادامه دارد و رو به گس��ترش است‪.‬‬ ‫اما در جدیدتری��ن تالش ها ب رای مه��ار اعتراضات میکالی‬ ‫ازاروف‪ ،‬نخس��ت وزیر این کشور‪ ،‬اس��تعفای خود را تسلیم‬ ‫رئی س جمهوری‪ ،‬ویکتور یانوکوویچ کرد‪ .‬ازاروف گفت امیدوار‬ ‫است کناره گیری او به حل و فصل مسالمت امیز ناارام ی های‬ ‫دو ماهه در کش��ور کمک کن��د‪ .‬او گفت ای��ن تصمیم را به‬ ‫این دلیل گرفته اس��ت تا «فرصت بیشتری را ب رای مصالحه‬ ‫اجتماع��ی و سیاس��ی و یافتن راهی مس��المت امیز جهت‬ ‫حل و فصل تعارضات کنون��ی فراهم کن��د‪ ».‬وی افزود به‬ ‫همین دلیل از رئی س جمهوری خواس��ته اس��ت استعفای او‬ ‫را بپذیرد‪ .‬یانوکوویچ نیز به سرعت اس��تعفای او و به تبع ان‬ ‫استعفای دولت را پذیرفت‪ .‬ب راس��اس قانون اساسی اوکراین‬ ‫استعفای نخس ت وزیر به منزله اس��تعفای کل کابینه دولت‬ ‫است‪ .‬س��خنگوی ازاروف اعالم کرد سرهی اربوزوف‪ ،‬معاون‬ ‫اول نخس ت وزیر و رئیس سابق بانک مرکزی اوکراین‪ ،‬تا زمان‬ ‫تشکیل کابینه جدید وظایف نخس ت وزیری را به عهده خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬با وجود استعفای دولت‪ ،‬رهب ران مخالف اعالم کردند‬ ‫همچنان از قدرت معترضان خیابانی ب رای گرفتن امتیازات‬ ‫بیشتر از یانوکوویچ استفاده خ واهند کرد‪ .‬ویتالی کلیچکو یکی‬ ‫از رهب ران مخالفان و قهرمان سابق مشت زنی گفت‪« :‬ما نه‬ ‫تنها دولت بلکه ق واعد بازی را نیز تغییر خ واهیم داد‪ .‬ما مطمئن‬ ‫هستیم که کشمکش ادامه خواهد یافت‪».‬‬ ‫خبر استعفای نخس��ت وزیر اوکراین درحالی اعالم شد‬ ‫که پارلمان این کشور ب رای بررس��ی قوانین جنجال ب رانگیز‬ ‫محدودیت برگ��زاری انتخابات و اع�لام وضعیت فوق العاده‬ ‫جلسه اضط راری تشکیل داده بود‪ .‬در این جلسه نمایندگان‬ ‫موافق و مخال��ف دولت به لغو قانون س��ختگی رانه برگزاری‬ ‫تجمعات اعتراضی که در تاریخ ‪ 16‬ژانویه به تصویب رسیده‬ ‫بود‪ ،‬رای دادند‪ .‬در این جلسه همچنین نمایندگان درباره شیوه‬ ‫برگزاری تجمعات و عف��و و ازادی زندانیان سیاس��ی بحث‬ ‫کردند‪ .‬این قانون که تدوی��ن ان از ابت��کارات دولت ازاروف‬ ‫بود‪ ،‬گس��ترش تظاه رات و اعتراض داخلی و خارجی را درپی‬ ‫داشت‪ .‬برخی تحلیلگران معتقدند تصمیم نخس ت وزیر ب رای‬ ‫استعفا نشانه ان است که او مسئولیت تصویب این قانون و‬ ‫خشونت های پس از ان را برعهده گرفته و باتوجه به مخالفت‬ ‫رئی س جمهوری با این قانون‪ ،‬ادامه کار را ممکن ندانسته است‪.‬‬ ‫گرچه پارلم��ان اوکرای��ن قانون محدودی��ت برگزاری‬ ‫تجمعات را لغو کرد‪ ،‬اما معترضان این اقدام را کافی نم ی دانند‬ ‫و خواهان اصالحات بیشتر هس��تند‪ .‬ایوان ‪ 45‬ساله یکی از‬ ‫معترضان مس��تقر در میدان اس��تقالل کی یف در این باره‬ ‫م ی گوید‪« :‬این تصمیم پارلم��ان خوب بود اما این فقط یک‬ ‫پیشرفت کوچک اس��ت‪ .‬ما تا زمانی که سیس��تم و قانون‬ ‫اساسی تغییر نکند اینجا را ترک نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫این در شرایطی اس��ت که یانوکوویچ‪ ،‬رئی س جمهوری‬ ‫اوکراین در یک امتیازدهی ویژه به منظور فرونشاندن خیزش‬ ‫مدنی و باق ی مان��دن در قدرت‪ ،‬به رهب��ران مخالف انتصاب‬ ‫در پس��ت های اصلی دولت را پیش��نهاد کرد‪ ،‬اما انان ب رای‬ ‫خشنود کردن هزاران معترضی که در خیابان ها در ارزوی یک‬ ‫پیروزی کامل هستند‪ ،‬این پیشنهاد را رد کردند‪.‬‬ ‫به نوش��ته روزنام��ه نیویورک تایمز‪ ،‬در ش��رایطی که‬ ‫اعتراضات مردمی در حال سرایت به تمام نقاط اوکراین است‪،‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫‪38‬‬ ‫یانوکوویچ به ارسنی پی‪ .‬یاتس��نیوک پست نخس ت وزیری‬ ‫و به ویتالی کلیچکو‪ ،‬قهرمان س��ابق مش��ت زنی‪ ،‬س��مت‬ ‫معاونت نخس ت وزیر را پیشنهاد کرد‪ .‬یاتسنیوک رهبر حزب‬ ‫«سرزمین پدری»‪ ،‬حزب یولیا تیموشنکو‪ ،‬نخس ت وزیر سابق‬ ‫اوکراین است‪.‬‬ ‫یاتسنیوک در توئیتر خود خطاب به یانوکوویچ نوشت‪:‬‬ ‫«توافقی وجود ن��دارد‪ .‬ما انچه را ش��روع کرده ای��م به پایان‬ ‫م ی رسانیم‪ .‬مردم درباره رهبری ما تصمیم م ی گیرند نه تو‪».‬‬ ‫با این وجود یاتسنیوک در سخنرانی خود در میدان استقالل‬ ‫و پس از ان در یک کنف رانس خبری انعطاف بیشتری از خود‬ ‫نش��ان داد‪ ،‬اما تاکید کرد که رئی س جمهوری س��تیزه جو در‬ ‫موقعیتی نیست که شرایط توافق را دیکته کند‪ .‬او گفت‪« :‬ما‬ ‫شرایط خودمان را داریم‪ ،‬نه شرایط تو را‪».‬‬ ‫یاتسنیوک گفت این شرایط ش��امل تجدیدنظر درباره‬ ‫توافقات سیاسی و تجارت ازاد با اتحادیه اروپاست‪ .‬توافقاتی‬ ‫که یانوکوویچ متعهد شده بود انها را امضا کند اما از این کار‬ ‫خودداری کرد‪ .‬همین مس��اله اغازگر اعتراضات در اواخر ماه‬ ‫نوامبر شد‪ .‬او همچنین گفت همان طور که رهب ران اروپا تاکید‬ ‫دارند تیموشنکو باید از زندان ازاد شود‪.‬‬ ‫معترض��ان در خیابان ه��ای ک ی یف با پلی��س درگیر‬ ‫شده اند و خواستار اس��تعفای یانوکوویچ هس��تند‪ .‬برخی از‬ ‫معترضان تندرو خاطرنش��ان کردند که اگر رهب ران مخالف‬ ‫با رئی س جمه��وری توافق م ی کردند‪ ،‬با ش��ورش انها رو به رو‬ ‫م ی ش��دند‪ .‬زمانی که یاتس��نیوک گفت مخالفان از هدایت‬ ‫کشور نم ی ترسند‪ ،‬برخی از معترضان شعار «ننگ» و «خائن»‬ ‫سر دادند‪.‬‬ ‫مس��اله ای که ش��رایط اوکرای��ن را پیچیده تر م ی کند‬ ‫این اس��ت که اکثر معترضان تندرو حامیان حزب مل ی گرای‬ ‫«ازادی» به رهبری اولگ تیاگنیبوک هستند‪ .‬تیاگنیبوک نیز‬ ‫در مذاکره با یانوکوویچ شرکت داشت اما پستی به او پیشنهاد‬ ‫نش��د‪ .‬کلیچکو رهبر حزب«ائتالف دموکراتی��ک اوکراین‬ ‫ب رای اصالحات» گفته است تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد‪،‬‬ ‫تمای�ل یانوکووی�چ ب�رای‬ ‫برکناری متحد وفادارش میکالی‬ ‫ازاروف‪ ،‬نخس�ت وزیر اوکرای�ن‪،‬‬ ‫نشان م ی دهد او برای مهار بحران‬ ‫ب ه شدت تحت فشار قرار دارد‬ ‫تظاهرکنندگان در خیابان ها م ی مانند‪.‬‬ ‫تمایل یانوکوویچ ب رای برکناری متحد وفادارش میکالی‬ ‫ازاروف‪ ،‬نخس��ت وزیر اوکراین‪ ،‬نش��ان م ی دهد او ب رای مهار‬ ‫بحران به شدت تحت فش��ار قرار دارد‪ .‬یانوکوویچ در اقدامی‬ ‫ دیگر ب رای راض ی کردن مخالف��ان گفت تغیی راتی را که ب رای‬ ‫افزایش قدرت رئی س جمهوری در قانون اساسی به وجود اورده‪،‬‬ ‫باطل خواهد کرد‪ .‬او همچنین موافقت کرد قوانین جدیدی را‬ ‫که ازادی بیان و برگزاری تظاه رات را محدود م ی کنند‪ ،‬تغییر‬ ‫دهد‪ .‬این قوانین در تاریخ ‪ 16‬ژانویه توسط حامیان یانوکوویچ‬ ‫در پارلمان به تصویب رس��ید‪ .‬او تاکید ک��رد همه معترضان‬ ‫بازداشت شده ای را که متهم به ارتکاب جرائم سنگین نیستند‪،‬‬ ‫ازاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫تالش ه��ای یانوکوویچ ب��رای باق ی مان��دن در قدرت‬ ‫درحالی ص��ورت م ی گیرد که اعتراضات به دیگر ش��هرهای‬ ‫اوکراین نیز س��رایت کرده اس��ت‪ .‬این اعتراضات به ش��رق‬ ‫اوکراین یعنی جایی که حزب حاکم و هواداران دولت از پایگاه‬ ‫اجتماعی و سیاسی مس��تحکم ی برخوردارند‪ ،‬کشیده شده‬ ‫است‪ .‬گزارش ها حاکی از ان است که معترضان در شهرهای‬ ‫زاپوریژیا و دنیپروپتروفس��ک درحالی ک��ه تالش م ی کردند‬ ‫ساختمان های دولتی را تصرف کنند با نیروهای امنیتی درگیر‬ ‫شدند‪ .‬پلیس به سوی معترضان گاز اشک اور شلیک کرد‪ .‬در‬ ‫شهر دنیپروپتروفسک‪ ،‬شب ه نظامیان ه وادار دولت نیز در حمله‬ ‫به معترضان ش��رکت کردند‪ .‬در کی یف نیز مخالفان دولت‬ ‫ساختمان وزارت دادگستری را اشغال کردند‪ .‬درپی اشغال این‬ ‫وزارتخانه‪ ،‬وزیر دادگستری مخالفان را تهدید کرد درصورتی که‬ ‫ساختمان وزارت دادگستری را ترک نکنند از رئی س جمهوری‬ ‫خواهد خواست در کشور حالت فوق العاده اعالم کند‪.‬‬ ‫ده ها تن از مخالفان دولت با شکستن پنجره های طبقه‬ ‫اول ساختمان وزارت دادگستری وارد این وزارتخانه شدند و ان‬ ‫را به کنترل خود دراوردند‪ .‬اما پس از هش��دار وزیر دادگستری‬ ‫درباره اعالم وضعیت فوق العاده‪ ،‬مخالف��ان این وزارتخانه را‬ ‫ترک کردند‪ .‬با این وجود به گزارش اسوشیتدپرس هنوز سه‬ ‫ساختمان دولتی دیگر ازجمله ش��هرداری ک ی‪‎‬یف در اشغال‬ ‫مخالفان اس��ت‪ .‬در روزه��ای اخیر ناارام ی ه��ا در اوکراین به‬ ‫خشونت کشیده ش��ده و تاکنون چهار نفر از مخالفان کشته‬ ‫شده اند‪.‬‬ ‫به گفته برخی ناظ ران‪ ،‬تالش رئی س جمهوری اوکراین‬ ‫ب رای یافت��ن راهی جهت پای��ان دادن به حرک��ت اعتراضی‬ ‫هفته های اخیر م ی تواند با موضعگیری خارجی در قبال این‬ ‫تظاه رات مرتبط باشد‪ .‬ایاالت متحده و اتحادیه اروپا از دولت‬ ‫اوکراین خواس��ته اند به منظور حفظ وحدت ملی این کشور‪،‬‬ ‫حل بحران کنونی از طریق مذاکره با مخالفان را به طور جدی‬ ‫پیگیری کند‪.‬‬ ‫ناارام ی های اوکراین پس از ان اغاز شد که یانوکوویچ از‬ ‫توافق سیاسی و تجارت ازاد با اروپا سر باز زد و به سمت روسیه‬ ‫چرخش کرد‪ .‬مخالفان دولت بر این باورند که یانوکوویچ این‬ ‫تصمیم را تحت فشار روسیه اتخاذ کرده است‪ .‬اتحادیه اروپا‬ ‫یکی از ش��رط های امضای توافقنامه تجاری با اوکراین را که‬ ‫مقدمه پیوستن این کش��ور به اتحادیه اروپاست‪ ،‬ازادی یولیا‬ ‫تیموشنکو‪ ،‬نخس ت وزیر س��ابق‪ ،‬از زندان و س��فر به المان‬ ‫ب رای معالجه تعیین کرده بود‪ .‬دولت اوکراین مهمترین دلیل‬ ‫به تعلیق دراوردن توافقنام��ه با اروپا را بررس��ی همه جانبه‬ ‫پیامدهای ان بر همکاری های تجاری و اقتصادی با روس��یه‬ ‫عنوان کرده است‪.‬‬ ‫تنها اندکی پ��س از تعلیق این توافقنام��ه یانوکوویچ‬ ‫ب رای مذاکره با همتای روسی خود والدیمیر پوتین به مسکو‬ ‫سفر کرد و این سفر به امضای موافقتنامه اعطای امتیازهای‬ ‫گسترده مسکو به ک ی یف منجر شد‪ .‬پوتین اعالم کرد یک‬ ‫وام ‪ 15‬میلیارد دالری به اوکراین اعط��ا م ی کند و قیمت گاز‬ ‫صادراتی به این کش��ور را از ‪ 400‬دالر ب��ه ازای هر ‪ 1000‬متر‬ ‫مکعب به حدود ‪ 268‬دالر کاهش م ی دهد‪g .‬‬ ‫بانوی نارنجی‬ ‫ایا تیموشنکو به صحنه تحوالت‬ ‫اوکراین بازمی گردد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫تیموشنکو چهره شناخته شده انقالب نارنجی اوکراین‬ ‫بود که بعد از انتخابات جنجالی سال ‪ ۲۰۰۴‬در این کشور با‬ ‫بروز ناگهانی اعتراض های خیابانی و حمایت کش��ورهای‬ ‫غ ربی رخ داد‪ .‬او اندکی بعد از پیروزی این انقالب نخس ت وزیر‬ ‫اوکراین شد‪ .‬اما طی سال های بعد‪ ،‬روند انقالب اوکراین دچار‬ ‫رکود شد و اختالفات میان تیموشنکو و متحدان سیاسی او‬ ‫باعث اختالل در اداره این کشور شد‪ .‬در سال ‪ ۲۰۱۰‬با انتخاب‬ ‫ویکتور یانوکوویچ ب��ه ریاس��ت جمهوری اوکراین‪ ،‬انقالب‬ ‫نارنجی متحمل شکست سختی شد و تیموشنکو در جبهه‬ ‫مخالفان دولت قرار گرفت‪ .‬تیموشنکو از لحاظ بی ن المللی‬ ‫به صورت مظهر مخالفان یانوکووی��چ درامده و مورد توجه‬ ‫اتحادیه اروپاس��ت‪ .‬اتحادیه اروپا ازادی تیموشنکو را یکی‬ ‫از ش��رایط اصلی ب رای امضای توافقنامه تعیین کرده بود‪،‬‬ ‫ولی یانوکوویچ تسلیم این فشارها نشده است‪ .‬تیموشنکو‬ ‫از کمردرد جدی و حاد رنج م ی ب��رد و م ی خواهد ب رای مداوا‬ ‫به المان سفر کند‪ .‬او خواس��تار امضای توافقنامه اوکراین‬ ‫و اتحادیه اروپا ش��ده اس��ت‪ .‬تظاه رات اخیر اوکراین‪ ،‬یاداور‬ ‫انقالب نارنجی سال ‪ ۲۰۰۴‬این کشور اس��ت‪ .‬در ان دوران‪،‬‬ ‫تیموش��نکو نقش مهم ی در انقالب طرفدار غرب اوکراین‬ ‫داشت‪ .‬پس از اینکه اعالم شد انتخابات یانوکوویچ با تقلب‬ ‫همراه بوده‪ ،‬او مجبور به استعفا شد‪ .‬در ان هنگام روسیه از‬ ‫یانوکوویچ حمایت کرد و اکنون نیز از او حمایت م ی کند‪.‬‬ ‫محکومیت با انگیزه های سیاسی‬ ‫در تاری��خ چه��ارم فوری��ه ‪ ۲۰۰۵‬پارلم��ان اوکراین با‬ ‫اکثریت قاطع با پیش��نهاد رئی س جمهور یوش��چنکو ب رای‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫‪1‬‬ ‫شاید روزی که دادگاهی در اوکراین‪ ،‬یولیا تیموشنکو‬ ‫را به اتهام تخطی از حدود اختی��ارات قانونی خود و صدور‬ ‫دستور امضای قرارداد انرژی میان اوکراین و روسیه به هفت‬ ‫س��ال زندان محکوم کرد‪ ،‬هی چ کس گم��ان نم ی کرد این‬ ‫مس��اله به عنوان مانعی ب رای نزدیک��ی اوکراین و اتحادیه‬ ‫اروپا تبدیل ش��ود‪ .‬وی متهم ش��ده بود که در جریان انجام‬ ‫مذاکرات با روس��یه بر س��ر معامالت نفتی‪ ،‬مرتکب فساد‬ ‫مالی و سوء استفاده از اختیاراتش شده است؛ به همین دلیل‬ ‫دادگاه های این کشور وی را محکوم و به زندان منتقل کردند‪.‬‬ ‫از زمان محکومیت تیموشنکو تاکنون برخی معتقد بوده اند‬ ‫که اتهامات مطرح ش��ده علیه تیموش��نکو با انگیزه های‬ ‫سیاسی بوده است‪ .‬تیموش��نکو مدعی است دولت کنونی‬ ‫این پرونده را علی ه اش ط راح��ی و در طول این مدت او را در‬ ‫شرایطی غی ر انسانی حبس کرده است‪.‬‬ ‫یولی��ا تیموش��نکو زاده ‪ ۲۷‬نوامب��ر ‪ ۱۹۶۰‬می�لادی‬ ‫نخس ت وزیر س��ابق اوکراین و رهبر «حزب میهن» است‪.‬‬ ‫تیموش��نکو در جریان انق�لاب نارنجی م��ردم اوکراین از‬ ‫اعتراض کننده ها به نتایج انتخابات ریاس��ت جمهوری و از‬ ‫همراهان ویکتور یوش��چنکو ‪ -‬رهبر حزب مخالف دولت‪-‬‬ ‫بود‪ .‬او نیز همراه یوش��چنکو همواره از س��وی مخالفان به‬ ‫نزدیکی بیش از اندازه با امریکا متهم م ی شود‪ .‬تیموشنکو در‬ ‫سال ‪ ۱۹۸۴‬در رشته اقتصاد در زادگاه خود دانش اموخته شد‪.‬‬ ‫وی در س��ال ‪ ۱۹۸۸‬به همراه همسرش اولکساندر شرکتی‬ ‫را برپا کرد که پس از دستیابی اوکراین به استقالل در سال‬ ‫‪ ،۱۹۹۱‬به قراردادهای دولتی روی اورد‪ .‬خانم تیموشنکو در‬ ‫میان س��ال های ‪ ۱۹۹۶‬تا ‪ ۱۹۹۷‬رئیس اتحادیه سامانه های‬ ‫انرژی اوکراین شد‪.‬‬ ‫ستاره انقالب نارنجی‬ ‫نخس ت وزیری تیموشنکو موافقت کرد‪ .‬عضویت در اتحادیه‬ ‫اروپ��ا‪ ،‬اموزش و پرورش س��کوالر‪ ،‬احیای زب��ان اوکراینی و‬ ‫بازسازی سنت های ملی از مهم ترین برنامه های تیموشنکو‬ ‫به عنوان نخس ت وزیر بود‪ .‬اما شاید برجسته ترین اتفاق در‬ ‫زندگی سیاسی نخس ت وزیر س��ابق اوکراین‪ ،‬محکومیت او‬ ‫باش��د‪ .‬روز ‪ ۱۹‬مهر ‪ ۱۳۹۰‬ب رابر با ‪ ۱۱‬اکتبر ‪ ۲۰۱۱‬دادگاهی در‬ ‫اوکراین‪ ،‬یولیا تیموشنکو را به اتهام تخطی از حدود اختیارات‬ ‫قانونی خود و صدور دس��تور امضای ق��رارداد انرژی میان‬ ‫اوکراین و روسیه به هفت سال زندان محکوم کرد‪ .‬این قرارداد‬ ‫انرژی در سال ‪ ۲۰۰۹‬بین شرکت نفت و گاز اوکراین و شرکت‬ ‫روس��ی گازپروم امضا ش��د‪ .‬قاضی دادگاه گفته که امضای‬ ‫این قرارداد و عملکرد تیموشنکو حدود ‪ ۱۹۰‬میلیون دالر به‬ ‫اوکراین زیان زده است‪ .‬تیموشنکو بعد از صدور حکم دادگاه‬ ‫گفت که این حکم با انگیزه های سیاسی صادر شده و متعهد‬ ‫شد که تا اخرین نفس ب رای پیشبرد دموکراسی در اوکراین‬ ‫مبارزه کند‪ .‬قاضی دادگاه همچنین حکم داد که نخس ت وزیر‬ ‫سابق اوکراین باید معادل حدود ‪ ۲۰۰‬میلیون دالر ضرری را‬ ‫که شرکت گاز اوکراین در نتیجه این قرارداد متحمل شده‪،‬‬ ‫بازگرداند‪ .‬قاضی گفت که در نتیجه دستور خانم تیموشنکو‬ ‫به ش��رکت دولتی نفت و گاز اوکراین ب رای امضای قرارداد‬ ‫انتقال گاز با روس��یه در س��ال ‪ ،۲۰۰۹‬او ضرری معادل ‪۵/۱‬‬ ‫میلیارد ریونیا (واحد پول اوکراین) به این شرکت دولتی وارد‬ ‫کرده است‪ .‬قرائت حکم دادگاه ساعت ها طول کشید و خانم‬ ‫تیموشنکو که وانمود م ی کرد توجه چندانی به قاضی دادگاه‬ ‫ی با دخترش‬ ‫ندارد به ای پد خود خیره شده بود و گاهی به ارام ‬ ‫صحبت م ی کرد‪ ،‬اما پس از ان با صدای بلند گفت که ب رای‬ ‫دفاع از حیثیتش مبارزه خواهد ک��رد و افزود که اوکراین به‬ ‫‪39‬‬ ‫دوران خفقان اس��تالینی در شوروی س��ابق بازگشته است‪.‬‬ ‫کاترین اش��تون‪ ،‬مسئول سیاس��ت خارجی اتحادیه اروپا از‬ ‫صدور حکم زندان ب رای تیموش��نکو عمیق��ا اب راز ناامیدی‬ ‫کرد و گفت این حکم پیامدهای ناگواری ب رای تالش های‬ ‫اوکراین در پیوستن به اتحادیه اروپا خواهد داشت‪ .‬امریکا و‬ ‫اتحادیه اروپا پیش از این‪ ،‬اتهامات علیه تیموشنکو و شماری‬ ‫از متحدانش را پیگرد گزینشی مخالفان سیاسی خوانده و‬ ‫انها را محکوم کرده بودند‪ .‬دولت امریکا و اتحادیه اروپا حتی‬ ‫پیش از برگزاری این جلسه دادگاه و صدور حکم تیموشنکو‬ ‫در مورد احتمال دخالت های سیاس��ی در ای��ن پرونده اب راز‬ ‫نگرانی کرده بودن��د‪ .‬برخی از مقام های اتحادی��ه اروپا نیز‬ ‫گفتند که اگر چنین حکمی علیه یولیا تیموش��نکو صادر‬ ‫شود احتمال دارد قراردادهای اقتصادی میان اوکراین و این‬ ‫اتحادیه را به خط��ر بیندازد‪ .‬با وجود این هش��دارها ویکتور‬ ‫یوش��چنکو‪ ،‬رئی س جمهور و متحد سابق خانم تیموشنکو‪،‬‬ ‫علیه او در دادگاه شهادت داد‪.‬‬ ‫شکنجه در زندان و تحریم اوکراین‬ ‫طی این مدت نزدیک به سه س��ال که تیموشنکو در‬ ‫زندان به سر م ی برد‪ ،‬گزارش های زیادی مبنی بر بدرفتاری‬ ‫با او منتش��ر ش��د‪ .‬به همین خاطر پس از زندانی ش��دن‪،‬‬ ‫تیموشنکو به دلیل سوءرفتار ماموران دست به اعتصاب غذا‬ ‫زد‪ .‬همچنین تصاویری از او منتشر شد که در ان زخم هایی‬ ‫بر تنش دیده م ی شد‪ ،‬به گفته وی اوایل اردیبهشت ‪ ۱۳۹۱‬در‬ ‫زندان مورد حمله و ضرب و شتم قرار گرفته است‪ .‬مخالفان‬ ‫دول��ت اوکراین م ی گویند که س��ه م��رد با حمله ب��ه یولیا‬ ‫تیموشنکو‪ ،‬با مشت به شکم او زده اند‪ ،‬ولی مقامات رسمی‬ ‫اوکراین این ادعا را رد م ی کنند‪ .‬در ادامه کشورهای اروپایی‬ ‫که از ابتدا مخالف این حکم علیه تیموشنکو بودند نسبت‬ ‫به این مسائل واکنش نش��ان دادند‪ .‬روسای جمهور المان‪،‬‬ ‫ایتالیا‪ ،‬رومانی‪ ،‬اتریش و چند کش��ور دیگ��ر در اعتراض به‬ ‫سوءرفتار با یولیا تیموشنکو‪ ،‬رهبر مخالفان و نخس ت وزیر‬ ‫سابق اوکراین که در زندان به سر م ی برد تصمیم به تحریم‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫پوتین اوکراین‬ ‫‪2‬‬ ‫یانوکوویچ چوب فاصله گرفتن از مسکو را می خورد‬ ‫ویکتور یانوکوویچ‪ ،‬رهبر کش��وری است که هم ب رای‬ ‫روسیه و هم ب رای اتحادیه اروپا بسیار اهمیت دارد؛ یانوکوویچ‬ ‫رئی س جمهوری اوکراین‪ ،‬رهبر «حزب مناطق» و از نزدیکان‬ ‫روس��یه و ش��خص والدیمیر پوتین است؛ مس��اله‪‎‬ای که‬ ‫هم اکنون به نوعی موجب ناارامی در این کشور شده است‪.‬‬ ‫چرا که از چند م��اه پیش هزاران نف��ر در ک ی یف‪ ،‬پایتخت‬ ‫اوکراین علیه اقدام ویکتور یانوکووی��چ‪ ،‬رئی س جمهور این‬ ‫کشور در خودداری از امضای موافقتنامه تجاری با اتحادیه‬ ‫اروپا تظاه��رات کرده‪‎‬اند‪ .‬در ابتدای این بح��ران‪ ،‬یانوکوویچ‬ ‫در اجالس اتحادیه اروپا در لیتوانی‪ ،‬فش��ار روس��یه را دلیل‬ ‫تصمیم خود دانست‪ .‬در واقع درحالی که بسیاری از مردمی‬ ‫ که خواه��ان نزدیکی به اتحادی��ه اروپا بودند خ��ود را ب رای‬ ‫امضای موافقتنامه تجاری با ای��ن اتحادیه اماده م ی‪‎‬کردند‪،‬‬ ‫یانوکوویچ به یکباره اعالم کرد که مقدمه چینی ب رای امضای‬ ‫این موافقتنامه را معلق م ی‏کند‪ .‬این موافقتنامه مرزها را به‬ ‫روی کاالها خواهد گشود و زمینه را ب رای تسهیل محدودیت‬ ‫سفر فراهم خواهد کرد‪ .‬رئی س جمهور اوکراین استدالل کرد‬ ‫نم ی‪‎‬تواند تجارت با روسیه که مخالف این توافقنامه است‬ ‫‪40‬‬ ‫را فدا کند‪ .‬او همچنین پیشنهاد اتحادیه اروپا را ب رای دادن‬ ‫وام ی ‪ ۶۱۰‬میلیون یورویی ناکافی دانست و گفت که حداقل‬ ‫‪ ۲۰‬میلیارد یورو ب رای نوسازی اقتصاد در حد استانداردهای‬ ‫اروپای��ی الزم دارد‪ .‬این مخالفت‪‎‬های او باعث ش��د تا از ان‬ ‫زمان اوکراین ناارام شود‪ .‬اکنون با گذشت چند ماه از اشوب‬ ‫باوجودی که ویکتور یانوکوویچ‪ ،‬وعده داده ب رای پایان دادن‬ ‫به بحران فعلی کش��ورش کابینه را ترمیم کند و امتیازات‬ ‫دیگری نیز به مخالفان بدهد‪ ،‬شهر کی یف‪ ،‬همچنان شاهد‬ ‫ناارام ی و خشونت اس��ت‪ .‬همچنین برخی مخالفان اکنون‬ ‫خواهان کناره گیری یانوکوویچ هستند همچنانکه پی ش تر‪،‬‬ ‫ویتالی کلیتش��کو‪ ،‬از رهب ران مخالفان‪ ،‬ب��ار دیگر خواهان‬ ‫استعفای رئی س جمهور شد و ان را تنها راه پایان تظاه راتی‬ ‫خواند که اکنون سراسر اوکراین را فرا گرفته است‪.‬‬ ‫یانوکوویچ و انقالب نارنجی‬ ‫ویکتور یانوکوویچ‪ ،‬متولد ‪ 9‬ژوئیه ‪ 1950‬در لنا ک ی یف‬ ‫است؛ او از ‪ 21‬نوامبر ‪ 2002‬تا ‪ 7‬دس��امبر ‪ 2004‬و سپس نیز‬ ‫‪ 28‬دس��امبر ‪ 2004‬تا ‪ 5‬ژانویه ‪ 2005‬نخس��ت وزیر اوکراین‬ ‫نشست سران اروپای ش��رقی و مرکزی گرفتند که به دنبال‬ ‫ان دولت اوکراین مجبور به لغو این نشس��ت در در روزهای‬ ‫‪ ۱۱‬و ‪ ۱۲‬ماه مه ‪ ۲۰۱۲‬و موکول کردن ان به زمان دیگری شد‪.‬‬ ‫عالوه بر این چند کشور اروپایی تهدید کردند در صورتی که‬ ‫اوکراین رفتارش را با یولیا تیموشنکو تغییر ندهد‪ ،‬مسابقات‬ ‫فوتبال یورو ‪( ۲۰۱۲‬جام ملت های اروپا) به می زبانی اوکراین را‬ ‫هم تحریم خواهند کرد‪ .‬طی مدتی که تیموشنکو در زندان‬ ‫به سر م ی برد همواره دخترش‪ ،‬یوگینا تیموشنکو به تالش‬ ‫ب رای ازادی مادرش پرداخته و در این رابطه حتی دیدارهایی‬ ‫با برخی مقامات داشت‪.‬‬ ‫او که از وضعیت جسمانی نامس��اعد مادرش اطالع‬ ‫دارد خواهان رسیدگی مراجع بی ن المللی به این قضیه است‪.‬‬ ‫البته هنگامی که تصاویری از نخس��ت وزیر سابق اوکراین‬ ‫منتشر ش��د که در انها بدن او کبود شده بود‪ ،‬سنای امریکا‬ ‫دولت اوکراین را ب��ه دلیل زندانی کردن یولیا تیموش��نکو‬ ‫تهدید به تحریم کرد و خواس��تار ازادی هرچه سریعتر این‬ ‫بود‪ .‬همچنین او در سال ‪ 2004‬از طرف حزبش یعنی حزب‬ ‫مناطق کاندیدای انتخابات ریاس��ت جمهوری ش��د‪ ،‬اما در‬ ‫ب رابر ویکتور یوش��چنکو شکس��ت خورد‪ .‬در این زمان بود‬ ‫که انقالب نارنجی اوکرای��ن راه افتاد؛ این انقالب ش��امل‬ ‫یک س��ری از اتفاقات و اعتراضات در اوکراین اس��ت که از‬ ‫نوامبر ‪ ۲۰۰۴‬تا ژانوی��ه ‪ ۲۰۰۵‬انجام گرف��ت‪ .‬بالفاصله بعد‬ ‫از پایان انتخابات در سال ‪ ۲۰۰۴‬ادعا ش��د که در انتخابات‪،‬‬ ‫فس��ادهای گس��ترده مالی‪ ،‬ارعاب و تهدی��د رای دهندگان‬ ‫و تقلب مس��تقیم انجام گرفته اس��ت‪ .‬ک ی ی��ف‪ ،‬پایتخت‬ ‫اوکراین کانون اعتراضات با روزان��ه هزاران تظاه رات کننده‬ ‫بود‪ .‬در سراس��ر کش��ور انقالب دموکراتیک با یک س��ری‬ ‫از نافرمان ی ه��ای مدنی نمود پیدا کرد‪ .‬در سراس��ر کش��ور‬ ‫تحصن و اعتصاب عمومی توس��ط جنب ش هایی سازمان‬ ‫م ی یافت‪ .‬مس��موم ش��دن ویکتور یوش��چنکو در جریان‬ ‫مبارزات انتخاباتی و احتمال دست داشتن ویکتور یانوکوویچ‬ ‫رقیب سرس��خت یوش��چنکو در این قضیه‪ ،‬اتش انقالب‬ ‫نارنج��ی اوکراین را ب رافروخت‪ .‬پس از ش��ش روز تظاه رات‬ ‫حامیان یوشچنکو پارلمان این کشور نتیجه انتخابات (که‬ ‫یانوکوویچ نامزد مورد حمایت روسیه را برنده اعالم م ی کرد)‬ ‫مخدوش و ملغا اعالم کرد و با برگزاری دوباره انتخابات که‬ ‫زیر نظارت موش��کافانه ناظ ران داخل��ی و بی ن المللی بود‪،‬‬ ‫ویکتور یوشچنکو با کس��ب ‪ ۵۲‬درصد ارا قدرت را در دست‬ ‫گرفت‪ .‬به دنبال انتخابات پارلمانی س��ال ‪ 2006‬وی مجددا‬ ‫از ‪ 4‬اوت ‪ 2006‬تا ‪ 18‬دس��امبر ‪ 2007‬در پست نخس ت وزیری‬ ‫قرار گرفت‪ .‬سپس در سال ‪ 2010‬به عنوان رهبر مخالفان در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری با به دست اوردن ‪ 48/95‬درصد‬ ‫ارا در ب رابر ‪ 45/47‬درصد توانست یولیا تیموشنکو را شکست‬ ‫دهد‪ .‬او چهارمین رئی س جمهور اوکراین از زمان استقالل این‬ ‫کشور از شوروی سابق است‪ .‬همچنین یانوکوویچ برخاسته‬ ‫از یک خانواده کارگری است‪ ،‬اما توانست به خوبی رشد کند‬ ‫و به این مقام برسد‪ .‬او از مخالفان عضویت اوکراین در ناتو‬ ‫ولی طرفدار توسعه همکاری با این سازمان است‪.‬یانوکوویچ‬ ‫همچنین طرفدار عضویت اوکراین در اتحادیه اروپاس��ت‪.‬‬ ‫یانوکوویچ پیش از اینکه وارد سیاس��ت شود دو بار محکوم‬ ‫شد؛ یک بار به دلیل س��رقت و بار دیگر به خاطر خشونت‬ ‫البته این اتفاقات مربوط به زمان جوان ی اش م ی شود؛ در این‬ ‫راستا نیز سه سال را در زندان به سر برد و سرانجام در سال‬ ‫‪ 1978‬ازاد ش��د‪ .‬او زمانی که وارد سیاست ش��د این موارد را‬ ‫اشتباهات جوانی عنوان کرد‪.‬‬ ‫اختالف متحدان‪ ،‬کمک به پیروزی یانوکوویچ‬ ‫زمانی که یانوکوویچ در س��ال ‪ 2010‬در انتخابات پیروز‬ ‫شد برخی تحلیلگران ان را غروب نارنجی خواندند‪ .‬به دنبال‬ ‫رهبر مخالفان اوکراین ش��د‪ .‬اخی را و پس از اغاز ناارام ی ها‬ ‫در اوکراین‪ ،‬دختر نخس ت وزیر سابق و محبوس اوکراین در‬ ‫اظهاراتی درباره نقش مادرش در این تظاه رات گفت‪« :‬مادرم‬ ‫به اتحادیه اروپا گفته که حبس��ش نباید بخشی از امضای‬ ‫توافقنامه با اتحادیه اروپا باشد‪.‬‬ ‫او از مخالفان دولت ک ی یف خواسته تا به نفع الحاق‬ ‫اوکراین با اتحادیه اروپا رای دهند‪ .‬او حتی موافقت کرده که‬ ‫با دست بسته از کشور خارج شود‪ ».‬همچنین پیش از ملغی‬ ‫شدن بحث امضای قرار داد تجاری اتحادیه اروپا پی ش شرط‬ ‫گذاش��ته بود که دولت اوکراین اجازه دهد تیموشنکو ب رای‬ ‫مداوای پزش��کی به المان منتقل ش��ود؛ مس��اله ای که با‬ ‫مخالفت پارلمان اوکراین مواجه ش��د‪ .‬از دیگر سو تنها چند‬ ‫روز پیش از نشست ویلنیوس‪ ،‬پایتخت لیتوانی‪ ،‬او گفت اگر‬ ‫یانوکوویچ موافقت کند تا این معاهده را امضا کند‪ ،‬از اتحادیه‬ ‫اروپا خواهد خواست تا بدون در نظر گرفتن مساله ازادی اش‬ ‫از زندان‪ ،‬این معاهده را امضا کند‪g .‬‬ ‫محتمل ترین سناریو در اوکراین برگزاری انتخابات زودهنگام است‬ ‫حسن بهشتی پور‬ ‫کارشناس مسائل قفقاز‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ویکتور یانوکوویچ‪ ،‬رئی س جمهور اوکراین در ب رابر یک‬ ‫چالش بزرگ قرار گرفته اس��ت؛ پس از ماجرای عدم امضای‬ ‫قرارداد تجاری گمرکی با اتحادیه اروپ��ا‪ ،‬جرقه ناارام ی ها در‬ ‫این کشور زده ش��د‪ .‬اکنون پس از گذش��ت چند ماه‪ ،‬غرب‬ ‫اوکراین به یک��ی از کانون های مهم بحران تبدیل ش��ده‬ ‫است‪ .‬این در حالی اس��ت که اکثریت این منطقه در اختیار‬ ‫ناسیونالیس ت هاست که مصرانه خواهان پیوستن به اتحادیه‬ ‫اروپا و کاس��تن از روابط سیاسی‬ ‫با روسی ه هس��تند‪ .‬از دیگر سو در‬ ‫ش��رق‪ ،‬اکثرا هوادار نفوذ روسی ه و‬ ‫حامی ویکتور یانوکوویچ هستند‪.‬‬ ‫اکنون مس��اله اینجاست که چرا‬ ‫رئی س جمه��ور اوکرای��ن با امضا‬ ‫نکردن این قرارداد کشورش را در‬ ‫چنین اشوبی فرو برد‪ .‬باید گفت‬ ‫یانوکووی��چ م ی داند اگ��ر قرارداد‬ ‫تجاری گمرکی با اتحادیه اروپا را‬ ‫به امضا برس��اند‪ ،‬مشکل خاصی‬ ‫برای کش��ورش پی��ش نخواهد‬ ‫امد‪ ،‬بلکه مشکل از انجا اغاز شد‬ ‫که اتحادیه اروپا ش��رط گذاشت‬ ‫که اگ��ر اوکرای��ن م ی خواهد این‬ ‫قرارداد تجاری گمرک��ی را با این‬ ‫اتحادیه امضا کند دیگر نباید عضو‬ ‫اتحادیه گمرکی با روس��یه شود‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که شخص‬ ‫یانوکوویچ از طرف��داران نزدیکی‬ ‫روابط با روسیه است و نم ی خواهد‬ ‫روابطش تحت تاثیر چنین مس��ائلی قرار گیرد‪ .‬از دیگر سو‬ ‫روسیه نیز اوکراین را تحت فشار گذاشته که عضو این اتحادیه‬ ‫گمرکی شود‪ .‬چون این اتحادیه میان روسیه‪ ،‬روسیه سفید‬ ‫و قزاقستان اس��ت‪ ،‬بناب راین اگر اوکراین عضو این اتحادیه‬ ‫نشود وضعیت مورد نظر روسیه‪ ،‬یعنی به عضویت دراوردن‬ ‫سایر جمهوری‏های شوروی سابق نیز محقق نخواهد شد‪.‬‬ ‫در واقع به دلیل جایگاه ژئوپلتیک اوکراین اگر این کش��ور‬ ‫عضو اتحادیه اوراسیا نشود اساسا این اتحادیه شکل نخواهد‬ ‫گرفت‪ .‬از دیگر سو روابط اقتصادی روسیه و اوکراین به حدی‬ ‫به هم نزدیک اس��ت که این کش��ور نم ی‪‎‬تواند این روابط را‬ ‫یک دفع��ه متوقف کن��د‪ .‬درواقع یک نی��از متقابل بین دو‬ ‫کشور حاکم اس��ت‪ .‬در حال حاضر خطوط اصلی صادرات‬ ‫گاز روس��یه از خاک اوکراین به اتحادیه اروپا وارد م ی شود و‬ ‫روسیه به این خط لوله خیلی نیاز دارد‪ .‬از طرف دیگر بخش‬ ‫عمده ای از اقتصاد اوکراین به اقتصاد روس��یه وابسته است‪.‬‬ ‫بناب راین اگر اتحادیه اروپا شرایط را به گونه ای فراهم م ی کرد‬ ‫که تعارضی میان عضویت اوکرای��ن در اتحادیه گمرکی با‬ ‫روسیه با عضویتش در اتحادیه گمرکی اتحادیه اروپا به وجود‬ ‫نم ی امد به راحتی این مساله قابل حل بود‪ .‬روس ها نیز حدود‬ ‫یک ماه پیش یک قرارداد مهم اقتص��ادی با اوکراین امضا‬ ‫کردند تا بتوانند نظر یانوکوویچ را به خ��ود جلب کنند‪ .‬انها‬ ‫یک وعده چند میلیارد دالری به اوکرای��ن دادند تا در عوض‬ ‫این کش��ور نیز عضو اتحادیه گمرکی روسیه شود‪ .‬بناب راین‬ ‫رئی س جمهور اوکراین اکنون در یک دوراهی قرار گرفته؛ از‬ ‫یک طرف به روسیه و تبادالت تجاری با این کشور نیاز دارد و‬ ‫از دیگر سو حامیان غرب خواهان پیوستن به اتحادیه گمرکی‬ ‫اروپا هستند‪ .‬اوکراین‪ ،‬جایگاه بسیار مهمی ب رای اتحادیه اروپا‬ ‫دارد و این اتحادیه معتقد است اگر بتواند یک قرارداد گمرکی‬ ‫با اوکراین امضا کند زمینه را در ای��ن جهت فراهم کرده که‬ ‫بعدها این کشور در بلندمدت عضو اتحادیه اروپا شود‪ .‬اکنون‬ ‫اوکراین استانداردهای الزم را جهت پیوستن به این اتحادیه‬ ‫ندارد و اگر در این میان عضو اوراسیا شود نفوذ روسیه بر این‬ ‫کشور بیشتر م ی شود و امکان پیوستنش در اینده به اتحادیه‬ ‫اروپا کمتر م ی شود‪.‬‬ ‫از دیگر سو نباید از نظر دور‬ ‫داش��ت‪ ،‬ساکنان ش��رق و جنوب‬ ‫ش��رق اوکراین که اکثرا روس تبار‬ ‫هس��تند طرفدار نزدیک شدن به‬ ‫روسیه و بیشتر ساکنان غرب که‬ ‫مناطق صنعت��ی اوکراین در این‬ ‫بخش اس��ت‪ ،‬حامی نزدیکی به‬ ‫اتحادیه اروپا هس��تند‪ .‬البته این‬ ‫تعارض مربوط به امسال و پارسال‬ ‫نیست‪ .‬از زمان استقالل اوکراین‬ ‫در سال ‪ ،۱۹۹۱‬این تعارض وجود‬ ‫داش��ت‪ .‬اما هم در داخل اوکراین‬ ‫تفک��ر مبتنی بر تجزی��ه طرفدار‬ ‫کمی دارد و هم در خارج از اوکراین‬ ‫روس��یه و اتحادیه اروپا به ش��دت‬ ‫مخالف تجزیه اوکراین هس��تند‪.‬‬ ‫ان هم به دلیل نقش راهبردی که‬ ‫این کشور ب رای هر دو طرف دارد‪.‬‬ ‫اوکراین در حال حاضر حائل میان‬ ‫روسیه و اتحادیه اروپا ست‪.‬‬ ‫در رابطه با این��ده اوکراین اکنون چند س��ناریو وجود‬ ‫دارد؛ نخست اینکه یانوکوویچ بتواند با به کار گرفتن برخی‬ ‫راهکارها این بحران را حل و فصل و مدیریت کند‪ .‬سناریوی‬ ‫بعدی این است که او نتواند در ب رابر نارضایت ی ها دوام بیاورد و‬ ‫مجبور به انحالل پارلمان و برگزاری انتخابات شود‪ .‬اگر این‬ ‫سناریو اتفاق بیفتد یانوکوویچ مجددا خود را در معرض رای‬ ‫عمومی مردم قرار خواهد داد‪ .‬این در حالی اس��ت که ارای‬ ‫روس گراها و غرب گراها بسیار به هم نزدیک است؛ بناب راین‬ ‫انتخابات جدید نی��ز نم ی تواند گره این مش��کل را باز کند‪.‬‬ ‫سناریوی سوم نیز این است که با مداخله کشورهای خارجی‬ ‫همچون برخی کشورهای اروپایی و امریکا‪ ،‬اوکراین به سمت‬ ‫تجزیه پیش برود‪ .‬البته باتوجه به پیوستگی و مل ی گرا بودن‬ ‫اوکراین ی ها‪ ،‬این سناریو کمرنگ م ی شود‪ .‬زی را برخالف برخی‬ ‫جمهوری‪‎‬های س��ابق ش��وروی مردم اوکراین هیچ تمایلی‬ ‫به تجزیه و اس��تقالل ندارند‪ .‬در نتیجه در ش��رایط کنونی‬ ‫محتمل ترین سناریو برگزاری مجدد انتخابات و رجوع به افکار‬ ‫عمومی است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫پیروزی نامزد نزدیک به مسکو‪ ،‬بس��یاری از غرب گرایان از‬ ‫ابتدا نس��بت به این پیروزی خوش��نود نبودند‪ .‬همچنانکه‬ ‫بسیاری در اوکراین به دلیل مساله تقلب در انتخابات و حتی‬ ‫س��ابقه محکومیت‪ ،‬نس��بت به یانوکوویچ بدبین هستند‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری پیش��ین یعنی یوشچنکو نیز خیلی وجهه‬ ‫خوبی از خود در میان م��ردم بر جای نگذاش��ته بود‪ .‬برنده‬ ‫انتخابات سال ‪ 2005‬یعنی ویکتور یوشچنکو به امید تغیی رات‬ ‫دموکراتی��ک‪ ،‬نزدیکی به غرب و بهب��ود وضع اقتصادی به‬ ‫قدرت رسید‪ .‬اما زمان زیادی به طول نینجامید که بسیاری‬ ‫از مردم اوکراین متوجه شدند هیچ یک از این وعده ها در افق‬ ‫تحقق نیست‪ .‬حکومت جدید به جای مبارزه با فساد اداری‬ ‫وقت و انرژی زیادی ص��رف درگیری های درون جناحی کرد‪.‬‬ ‫یوشچنکو و نخس ت وزیرش یولیا تیموشنکو که در جریان‬ ‫انتخاب��ات ‪ 2005‬دو متحد اصلی علی��ه یانوکوویچ بودند به‬ ‫دشمنان قسم خورده یکدیگر تبدیل شدند‪ .‬کشورهای غ ربی‬ ‫که از انقالب نارنجی اس��تقبال زیادی ک��رده بودند‪ ،‬تمایل‬ ‫چندانی به پذیرش عضویت اوکراین در اتحادیه اروپا که به‬ ‫تازگی گسترش پیدا کرده بود از خود نشان ندادند و پذیرش‬ ‫عضویت اوکراین در ناتو نیز که عصبانیت ش��دید روسیه را‬ ‫به همراه م ی اورد به دالیل سیاسی توس��ط اروپا و امریکا از‬ ‫دستورکار خارج شد‪ .‬اما شاید از همه مهمتر ناتوانی دولتمردان‬ ‫در اصالحات سیاس��ی و اقتصادی بود که تاثی��ر زیادی در‬ ‫محبوبیت انها گذارد‪ .‬اقتص��اد اوکراین افت فزاینده ای کرد‪،‬‬ ‫به طوری که در پرداخت ماهانه ‪ 1‬میلی��ارد دالر هزینه گاز به‬ ‫روسیه دچار مشکل شد‪ .‬در چنین شرایطی یانوکوویچ ب رای‬ ‫بازگشت به صحنه سیاسی اماده شد‪ .‬او این بار با استخدام‬ ‫مش��اوران انتخاباتی از امریکا مبارزات کامال متفاوتی را در‬ ‫مقایسه با گذشته اغاز کرد‪ .‬یانوکوویچ که از حمایت جمعیت‬ ‫روس ی زبان ش��رق این کش��ور برخوردار بود ب رای جلب ارای‬ ‫شهروندان مناطق غربی که طرفدار نزدیکی به اروپا هستند‬ ‫هدف خود را عضویت در اتحادیه اروپا اعالم و تالش کرد از‬ ‫مس��کو قدری فاصله گیرد‪ .‬او قول داد ب��رای کاهش بهای‬ ‫گاز با روس��یه مذاکره کند و از اجاره ناچیزی که مسکو ب رای‬ ‫حضور ناوگان دریای سیاه خود به ک ی یف م ی پردازد‪ ،‬انتقاد‬ ‫کرد‪ .‬اختالف در جن��اح رقیب کمک بزرگی ب��ه یانوکوویچ‬ ‫کرد‪ .‬دو نامزد اصلی جناح طرفدار نزدیک��ی به غرب در دور‬ ‫اول انتخابات بخ��ش بزرگی از انرژی خ��ود را صرف حمله‬ ‫به یکدیگر کردند‪ .‬یوشچنکو که نتوانس��ته بود به دور دوم‬ ‫راه یابد حاضر نشد از همرزم س��ابق خود در انقالب نارنجی‬ ‫سال ‪ 2004‬در مقابل یانوکوویچ حمایت کند و از طرفدارانش‬ ‫خواست در دور دوم انتخابات شرکت نکنند‪ .‬شاید این حمایت‬ ‫م ی توانست فاصله چهار درصدی تیموشنکو را از یانوکوویچ‬ ‫جب ران و او را ب رنده انتخابات کند‪g .‬‬ ‫در دوراهی شرق و غرب‬ ‫‪41‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫جنگنده با‬ ‫بیکاری‬ ‫ژانت یلن سکان بانک مرکزی ایاالت متحده‬ ‫امریکا را به دست می گیرد‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫رعنا فروهر ‪ -‬سارا بهنام‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫زمانی که فردی شایسته‪ ،‬جایگاه شغلی مناسب را در‬ ‫زمان مناسب حفظ کند‪ ،‬م ی توان سخن از گسترش نفوذ او‬ ‫به میان اورد‪ .‬این جایگاهی است که جانت یلن خود را اکنون‬ ‫در ان م ی یابد‪ ،‬کسی که انتظار م ی رود به عنوان رئیس بعدی‬ ‫بانک مرکزی فدرال در ماه ژانویه‪ ،‬تایید ش��ود‪ .‬اگر شما هم‬ ‫مانند بسیاری اعتقاد داشته باشید که بیکاری‪ ،‬نگرانی اصلی‬ ‫در مس��ائل اقتصادی و اجتماعی حال حاضر ماست‪ ،‬پس‬ ‫طولی نم ی کشد تا به این نتیجه برسید که یلن‪ ،‬هم اکنون‬ ‫قدرتمند ترین فرد در دنیاست‪.‬‬ ‫در ط��ول بحران مالی س��ال ‪ ٢٠٠٨‬و رک��ود اقتصادی‬ ‫و بهبودی که به دنبال ان حاصل ش��د ‪ -‬بره��ه زمانی که‬ ‫به واسطه بن بست واشنگتن دردناک تر شده بود‪ -‬بانک های‬ ‫مرکزی‪ ،‬در اخرین راه چاره‪ ،‬با مقادیر بس��یار پول به ش��کل‬ ‫خرید دارایی نقش محرک ها را در سر پا نگه داشتن بازارها و‬ ‫اقتصاد بازی م ی کردند‪ .‬یلن‪ ،‬پی ش تر به عنوان معاون بانک‬ ‫فدرال‪ ،‬یکی از معماران اصلی ازاد سازی پولی ‪ ٨/٣‬تریلیون‬ ‫دالری بانک فدرال بود؛ س��تاره اقتصادی ای که به واس��طه‬ ‫کار مبتکرانه اش در بازارهای کار شناخته ش��ده بود و دارنده‬ ‫ایده هایی که برخالف ایده های همگان��ی بود‪ ،‬مانند اینکه‬ ‫دستمزدهای پایین در واقع م ی تواند بیکاری را افزایش دهد‪.‬‬ ‫یلن‪ ،‬در اوایل بحران نوعی نجات دهنده به حساب م ی امد‬ ‫و این به واسطه هشدارش در مورد وام های بدون پشتوانه و‬ ‫از خود گذشتگ ی اش ب رای تقویت سیس��تم مالی بود‪ .‬حاال‬ ‫ش��غل او‪ ،‬گرفتن تصدی بانک فدرال و ب��ازار از بزرگترین و‬ ‫غیرمتعارف ترین ب رنامه های پولی در تاریخ‪ ،‬بدون خارج شدن‬ ‫از ریل در دوره بهبودش��کننده‪ ،‬خواهد بود‪ .‬در جلس��ه تایید‬ ‫‪42‬‬ ‫وی توسط مجلس س��نا در ماه نوامبر‪ ،‬یلن خیل ی نگران (و‬ ‫غی ر معمول به عنوان یک صاحب منصب بانک فدرال) درباره‬ ‫فشار شدید پنج سال گذش��ته که نه تنها بر درامد در امریکا‪،‬‬ ‫بلکه بر خانواده ها و ازدواج ها‪ ،‬مخصوصا بر بیکارانی که دچار‬ ‫بیکاری دراز مدت بودند‪ ،‬وارد شده بود‪ ،‬صحبت کرد‪ .‬او گفت‪:‬‬ ‫«ما م ی دانیم که این طلسم بیکاری طوالن ی مدت مخصوصا‬ ‫ب رای خانواده های دچار این مشکل‪ ،‬دردناک بوده است‪».‬‬ ‫خبر خوب اینکه یلن ‪ ٦٧‬ساله مخصوصا برخورد بسیار‬ ‫مناسب با این چالش ها دارد‪ .‬جوزف استیگلیتز برنده جایزه‬ ‫نوبل و اس��تاد اقتصاد کلمبیا‪ ،‬یلن را به یاد م ی اورد‪ ،‬کسی‬ ‫که در دانشگاه ییل در اواخر س��ال ‪ ،١٩٦٠‬به عنوان یکی از‬ ‫درخشان ترین دانش��جویان‪ ،‬فردی مشتاق به درک بازارهای‬ ‫مالی‪ ،‬نواق��ص بازار و با ب��اوری قوی به اینک��ه «درد و رنج‬ ‫انس��ان بیش از هر چیز دیگر‪ ،‬در ارتباط با بیکاری اوست»‬ ‫را اموزش داد‪ .‬و این بینش کلی��دی در زنی به وجود امد که‬ ‫باید تعادل را در دس��تور دوگانه بانک مرکزی در نگهداشتن‬ ‫بیکاری و کاهش تورم در طول چهار سال بعدی ایجاد کند‪.‬‬ ‫برخی کارشناسان‪ ،‬مانند مورخ برجسته پیشین بانک فدرال‪،‬‬ ‫الن مالتزر‪ ،‬نگران بودند از اینکه یلن «بیکاری را تا مرز ضرر‬ ‫رساندن به تورم تعقیب کند‪ ».‬اما با دستمزدهایی که هنوز‪،‬‬ ‫نس��بتا به صورت یکنواخت اس��ت و اقتصادی که هنوز به‬ ‫طرزی صعودی در حال تقس��یم بین مرفهی��ن و بیکارانی‬ ‫با بیکاری طوالنی اس��ت‪ ،‬بیش��تر مردم ب ر خالف او نگران‬ ‫تقلیل قیمت ها هستند که گرفتاری های اقتصادی را تشدید‬ ‫م ی کند‪.‬در هر صورت‪ ،‬ریاست جدید الورود بانک فدرال باید‬ ‫روی خطی باریک در زمان بندی ای مخروطی شکل حرکت‬ ‫کند‪ ،‬طرحی ب رای جدا سازی ارام بازار از محرک هایی است که‬ ‫یلن به ط راحی ان کمک کرده است‪ .‬این طرح باید به اندازه‬ ‫کافی پیوسته و یکنواخت باشد تا از حباب های تورم جلوگیری‬ ‫کند و بازارها را به حالت طبیعی برگرداند اما نه ان چنان سریع‬ ‫که منجر به خرد ش��دگی دوباره اعتبار ش��ود‪ .‬مهارت های‬ ‫ارتباطی یلن به احتمال زی��اد وی را در این را کمک خواهد‬ ‫کرد‪ .‬تاریخ نشان م ی دهد که شکل موجود دوره هایی از خرید‬ ‫دارایی لزوما ناراحت کننده نبوده است‪ ،‬تا زمان ی که‪ ،‬بانکداران‬ ‫به طور موثر و به وضوح در مورد اهدافشان ارتباط برقرار کنند؛‬ ‫چیزی که یلن تا کنون به دست اورده است‪.‬‬ ‫ی از تصدی‬ ‫در حالی که به احتمال زی��اد بخش اعظم ‬ ‫یلن با مدیریت کاهش تدریجی تحت تسلط قرار م ی گیرد‪،‬‬ ‫فرصت منحصر به فردی نیز ب رای شکل دادن به تالش های‬ ‫پس از بحران در تنظیم صنعت خدمات مالی و «توازن روابط‬ ‫بین جامعه و س��رمایه گذاری» در دست دارد‪ ،‬چیزی که راب‬ ‫جانسون‪ ،‬کارش��ناس اصالحات مالی و رئیس موسس ه ای‬ ‫ب رای اندیشه های جدید اقتصادی به ان اشاره کرده است‪ .‬در‬ ‫پکن در انتظار‬ ‫رکود بزرگ‬ ‫چین باید بلندپروازی اش را‬ ‫مهار کند‬ ‫رعنا فروهر ‪ -‬سارا بهنام‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 207‬‬ ‫زمانیکه اولویت او اطمینان از این خواهد بود که اصالحات‬ ‫بانکی موجود در داد فرانک به درس��تی اجراش��ود‪ ،‬او پیشتر‬ ‫حمایت خود را از ایده های جدیدی چون کاهش نرخ بهره ای‬ ‫که بانک ها ب رای نگهداری مازاد نقدی از طریق بانک فدرال‬ ‫دریافت م ی کنن��د‪ ،‬باالب��ردن الزامات بودج��ه احتیاطی بر‬ ‫معامالت پرمخاطره و نی��از بانک های بزرگ ب رای نگهداری‬ ‫سرمایه بیشتر‪ ،‬نشان داده است‪ .‬یلن در جلسات ماه نوامبر‬ ‫خود گفت؛ «پرداختن به مس��ائل بیش از ح��د بزرگ ب رای‬ ‫شکس ت خوردن باید در میان اهداف بسیار مهم دوران پس‬ ‫از بحران باشد‪».‬‬ ‫و ب ر خالف بس��یاری از رهب ران پیشین بانک فدرال‪ ،‬از‬ ‫جمله الن گرینزپن و به می زان کمتر‪ ،‬ب��ن برنانک‪ ،‬او فردی‬ ‫تطمیع شدنی در بحث اینکه صنعت مالی باید رها شود تا به‬ ‫خودی خود تنظیم شود‪ ،‬نیست‪ .‬الن بلیندر‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫پرینستون ‪ -‬کس��ی که معاون رئیس بانک فدرال در سال‬ ‫‪ ١٩٩٠‬است ‪ -‬صحب ت های بسیارش را با یلن به یاد م ی اورد‬ ‫«درب��اره اینکه چگونه بان��ک فدرال در تنظی��م امور مالی‬ ‫سهل انگاری بس��یار کرده بود‪ .‬و زمانی که بعد از ان‪ ،‬بلیندر‬ ‫م ی گوید‪« ،‬این سهل انگاری فقط بدتر شده است‪».‬‬ ‫این موضوعی اس��ت که به احتمال زی��اد یلن به حل‬ ‫ان اقدام م ی کند‪ ،‬درس��ت بع��د از اینکه بی��کاری را به زیر‬ ‫ش��ش درصد هل م ی دهد‪ ،‬یعنی تثبیت بازار و اطمینان از‬ ‫اینکه بهبود فراگیرتر و تقویت ش��ده است‪ .‬همان گونه که‬ ‫بلیندر م ی گوید‪« :‬او تند و تیز مثل یک شالق است و عمیقا‬ ‫منطقی‪ .‬در عین اینکه مشتاق به مناظره است‪ ،‬شنونده خوبی‬ ‫نیز هست‪ .‬او بدون خصومت م ی تواند متقاعد کند‪ ».‬همه‬ ‫این خصوصیات به عنوان بازیگر قدرت جدید اقتصاد جهانی‬ ‫در بر عهده گیری ازاردهنده ترین مش��کالت اقتصاد جهانی‬ ‫مفید خواهد بود‪g .‬‬ ‫س��ال ‪ ٢٠١٤‬در چین سال اسب اس��ت‪ .‬اما ب رای بقیه‬ ‫ما‪ ،‬این ممکن اس��ت ثاب��ت کند که سال‪٢٠١٤‬س��ال چین‬ ‫اس��ت‪ .‬چین با یک نقطه چرخش تاریخی روبه رو م ی شود؛‬ ‫یا سیس��تم های اقتصادی اش را وصله پینه خواهد کرد‪ ،‬به‬ ‫مقابله با برخی از مشکالت اجتماعی و محیطی در حال رشد‬ ‫م ی پردازد و خود را ب رای دهه دیگری از رشد و تثبیت تنظیم‬ ‫م ی کند که تبدیل ش��دنش به بزرگترین اقتص��اد جهانی را‬ ‫تضمین‪ ،‬یا سال ‪ ،٢٠١٤‬س��الی خواهد بود که معجزه بزرگ‬ ‫چینی با یک دس��تانداز جاده ای خط رناک برخورد م ی کند؛‬ ‫با عواقبی زلزله گونه‪.‬‬ ‫م��ردم س��ال ها و حت��ی دهه هاس��ت ک��ه چنی��ن‬ ‫پیشگوی ی هایی را درباره چین ساخته اند و بدتر از ان اینکه این‬ ‫پیشگوی ی ها هنوز از راه نرسیده اند‪ .‬زمانی که با چالش های‬ ‫دشواری چون به وجود اوردن یک بازار اقتصادی از ابتدا‪ ،‬ایجاد‬ ‫زیر ساخت ها در سطح جهانی‪ ،‬شهرى کردن صدها میلیون‬ ‫دهقان روبه رو شد پکن سیاست های خود را در مسیر درست‬ ‫تنظیم کرد و به رشد خود با سرعتی ب ی سابقه ادامه داد‪.‬‬ ‫اما این بار متف��اوت به نظر م ی رس��د‪ .‬چین ب رای چند‬ ‫سالی عدم تعادل اقتصادی را در جهان به وجود اورده و این‬ ‫عدم تعادل ب رای مدت طوالن ی تری قابل تحمل نیس��ت و‬ ‫مس��اله اصلی ب رای بیش از یک دهه است‪ .‬رشد اقتصادی‬ ‫چین با اعتبار ارزان و هزینه های دولتی تقویت ش��ده است؛‬ ‫مشکل یک کشور در حال توس��عه کالسیک‪ .‬حتی قبل از‬ ‫بحران مالی س��ال ‪ ،٢٠٠٨‬مقامات باالی پکن اذعان داشتند‬ ‫که اقتصاد‪ ،‬در عبارات نخس ت وزیر س��ابق «ون جیابائو»‪،‬‬ ‫ ب ی ثباتی‪ ،‬عدم تعادل‪ ،‬نا هماهنگی و ناپایداری بود‪ .‬دولت به‬ ‫توقف جریان روان پول در زیرساخت ها‪ ،‬شرکت های دولتی و‬ ‫بخش مسکن احتیاج داشت‪ .‬اما اجرای این تصمیم مشکل‬ ‫به نظر م ی رسید‪ ،‬وقتی رشد وابسته به روانی جریان پول بود‪.‬‬ ‫به عالوه‪ ،‬گیرندگان پول شامل شرکت های دولتی و روسای‬ ‫احزاب محلی از لحاظ سیاسی قدرتمند بودند‪.‬‬ ‫بحران اقتصادی فرا رسید و اقتصاد جهانی سرعت خود‬ ‫را کم کرد‪ .‬اما کم کردن سرعت‪ ،‬گزینه پکن نبود‪ :‬مشروعیت‬ ‫حزب کمونیس��م ناش��ی از ایدئولوژی نبود‪ ،‬بلکه ناشی از‬ ‫صالحیت ان بود‪ .‬پس متقاعد کننده بود که بزرگترین کینزی‬ ‫جهان پاسخی به بحران اس��ت؛ صرف بیش از ‪ ١٠‬درصد از‬ ‫تولید ناخالص داخلی ب رای حفظ حرکت اقتصاد و این کارگر‬ ‫افتاد‪ .‬نرخ رشد چین به طور میانگین بیش از ‪ ٩‬درصد در چند‬ ‫سال گذشته بوده است‪.‬‬ ‫اما قیمت ها افزایش یافته اس��ت‪ .‬طبق س��تونی در‬ ‫روزنامه وال استریت نوشته ش��ده به وسیله مورگان استنلی‪،‬‬ ‫مجموع بدهی عمومی و خصوصی چین بیش از ‪ ٢٠٠‬درصد‬ ‫از تولید ناخالص داخلی است که سطحی ب ی سابقه ب رای هر‬ ‫کشور در حال توسع ه ای است‪ .‬مشاغل و دولت های محلی‬ ‫از بدهی انباشته شده اند‪ .‬استق راض‪ ،‬ویژگی رونق اقتصادی‬ ‫را تامین سوخت کرده اس��ت‪ .‬بدون تغیی رات سیاسی جدی‬ ‫که ش��امل از ش��یر مادر گرفتن بخش های بزرگ اقتصاد از‬ ‫اعتبار ارزان در اینده نسبتا نزدیک است‪ ،‬این حباب به سمت‬ ‫ترکیدن مى رود و مدلی که عملکرد را نم ی تواند حفظ کند‪.‬‬ ‫پکن با چالش های جدی روبه رو است‪ .‬مردم چین غالبا‬ ‫در هر جایی از کشور الودگی وخیم اب و هوا را تجربه کردند‪،‬‬ ‫و صریح تر از گذشته شروع به ش��کایت کرده اند‪ .‬همچنین‬ ‫خش��م انها از چیزی که تقریبا در همه جا حاضر اس��ت رو‬ ‫به افزایش است؛ فساد‪ .‬فس��اد چین از طریق کنترل سخت‬ ‫رسانه ها پوش��انده ش��ده‪ ،‬اما حزب کمونیس��م به خوبی از‬ ‫مشکالت اگاه است و متعهد شده که سیست م ترویج و اقتدار‬ ‫حزب را اصالح کند؛ ب رای تضمی��ن اینکه صاحب منصبان‬ ‫کمتر فاسد شوند و بیشتر روی اسیب زیس ت محیطی تمرکز‬ ‫کنند‪ ،‬نه فقط بر رشد‪.‬‬ ‫هر نوعی از ای��ن تغیی��رات‪ ،‬در مواجهه ب��ا مقاومت‬ ‫سیاسی و واکنش ش��دید در میان حزب کمونیسم و برخی‬ ‫بخش های قدرتمند جامعه محدود شده است‪ .‬رئی س جمهور‬ ‫ژی جین پینگ یک کمپین ضد فساد راه اندازی کرده است؛‬ ‫اگر چه بس��یاری در چین به اجرای س��لیقه ای ان معتقدند‪.‬‬ ‫او همچنین با افزایش فش��ار طناب دار بر همه منتقدان در‬ ‫رسانه ها و دانشگاه ها و حتی تجار خصوصی سعی در تثبیت‬ ‫قدرت حزب دارد‪ .‬ژی ش��ورای امنیت ملی را ایجاد کرده که‬ ‫بیشترین تمرکز ان بر امنیت داخلی است‪ ،‬نشانه ای از جایی‬ ‫که نه تنها در ان اولویت های خود را قرار داده‪ ،‬بلکه بزرگترین‬ ‫چالش های خود را نیز در انجا م ی بیند‪.‬‬ ‫رهبری چین خود را توانمند در تصمیمات دشوار داده‬ ‫است‪ .‬ژی می زان غی ر معمولی از قدرت را جمع کرد و به وضوح‬ ‫قصد در استفاده از ان ب رای ثبت در تاریخ دارد؛ به عنوان مردی‬ ‫که سیس��تم چین را اصالح کرد وان را به کشوری مقتدر و‬ ‫نیرومندتر تبدیل کرد‪.‬‬ ‫اگر رهب ران چین این انتقال را به خوبی مدیریت کنند‪،‬‬ ‫کش��وری قویتر و باثبات تر پدیدار م ی ش��ود ک��ه بزرگترین‬ ‫اقتصاد در جهان خواهد ش��د‪ .‬اگ��ر انها نتوانن��د موفق به‬ ‫مدیریت درست ان ش��وند‪ ،‬چین به احتمال زیاد با یک رکود‬ ‫مواجه خواهد شد؛ رکودی که بسیار مشابه دیگر کشورها با‬ ‫پیشرفت های بلند پروازانه است؛ مانند کره جنوبی و تایوان‬ ‫که یک دوره رشد سریع را به پایان رساندند و در یک خط سیر‬ ‫عادی تر در حال حرکت هس��تند‪ .‬در بس��یاری از این موارد‪،‬‬ ‫رش��د ارام همزمان با تظاه رات گس��ترده و باز ش��دن نظام‬ ‫سیاسی بود‪.‬‬ ‫حفظ حرکت مدل رشد چین نشان م ی دهد که این کار‬ ‫به اندازه کافی س��خت اس��ت‪ .‬اما ب رای انج��ام ان با همه‬ ‫چالش های سیاس��ی‪ ،‬حتی رهب ران فوق الع��اده چین را نیز‬ ‫م ی ازماید‪g .‬‬ ‫‪43‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نمی توانمازکسیدستوربگیرم‬ ‫گفت وگویمثلثباعلی‬ ‫زمان ی عصمتی‪،‬کارگردانفیلم‬ ‫«شیفتگی»‬ ‫سی مرغ ‪32‬‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫جش�نواره فیلم فج�ر ‪ ،‬ویترین‬ ‫س�ینمای ای�ران‪ ،‬ح�اال ب�ه ماراتنی‬ ‫تبدیل شده که از مدتی قبل تا بعد از‬ ‫ان‪ ،‬این کالبد را در وضعیت جانکاهی‬ ‫فرو می برد‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫به جشنواره امسال امیدواریم‬ ‫مشکالت سینمای ما در جایی دیگر است‬ ‫حسن برزیده‬ ‫منتقد سینما‬ ‫‪1‬‬ ‫هر سال جشنواره های متفاوتی در دنیای سینما برگزار‬ ‫م ی شود که هر کدام روش و ش��یوه خاص خودشان را دارند‪.‬‬ ‫برخی جشنواره ها ب ر اس��اس داوری فیلم های اکران شده کار‬ ‫م ی کنند که مثال ان جش��نواره «اسکار» اس��ت‪ .‬اما برخی‬ ‫جشنواره های دیگر هم هستند که فیلم های اکران نشده در‬ ‫انها به رقابت م ی پردازند‪ ،‬نمونه اینها را هم م ی توان در اروپا‬ ‫دید و هم در جشنواره هایی مثل «فجر»‪ .‬به نظر من به خودی‬ ‫خود این موضوع که در جشنواره ای فیلم هایی بدون اکران‬ ‫عمومی با هم به رقابت بپردازند‪ ،‬اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫این موضوع البته یک چاقوی دولبه اس��ت‪ ،‬که گاهی‬ ‫‪44‬‬ ‫به نفع و گاهی به ضرر فیلم ها و سینمای ماست‪ .‬فیلم هایی‬ ‫که در جشنواره به نمایش در م ی ایند‪ ،‬معموال بدون ممیزی‬ ‫پخش م ی ش��وند‪ .‬این موضوع باعث م ی شود که مخاطب‬ ‫پیگیر و عالقه مند به س��ینما که در جش��نواره حضور دارد‪،‬‬ ‫یک بار فیلم اصلی را ببیند‪ .‬از طرف دیگ��ر‪ ،‬فیلم هایی که‬ ‫اشکال ساختاری دارند هم در جشنواره دیده م ی شوند و این‬ ‫ب رای انها مزایایی دارد‪.‬‬ ‫دیده شدن فیلم ها توس��ط منتقدان و روزنامه نگاران و‬ ‫مطرح ش��دن انها در مطبوعات هم از نتیجه های این گونه‬ ‫جشنوارههاست که خوب هم هست‪ .‬اگر فیلمی خوب باشد‬ ‫این هم م ی تواند به دریافت اقبال بیشتر از طرف مخاطبان‬ ‫ب رای فیلم کمک کند‪ .‬چون این شیوه باعث م ی شود فیلم ها‬ ‫یک بار از نظر فنی و توس��ط افراد حرفه ای بررسی شوند و‬ ‫کیفیت انها م��ورد بحث قرار بگیرد‪ ،‬چنی��ن بحث هایی به‬ ‫مخاطب کمک م ی کند که بداند با چه فیلم هایی قرار است‬ ‫رو به رو شود‪.‬‬ ‫با این ح��ال موضوعات دیگری هم وج��ود دارد‪ ،‬مثال‬ ‫گاهی فیلم ها در جشنواره هم ممیزی م ی شوند‪ ،‬یا عده ای که‬ ‫در جایگاه تصمیم گیری هستند‪ ،‬فکر م ی کنند تنها انچه انها‬ ‫دوست دارند خوب است و غیر از ان‪ ،‬همه کم کیفیت هستند‪.‬‬ ‫باز اینجا هم حمله هایی که به برخی فیلم ها م ی شود ب رای‬ ‫انها حاشی ه ای را به وجود م ی اورد که به دیده شدن بیشتر انها‬ ‫کمک م ی کند اما چنین روند هایی در مورد ممیزی فیلم ها‬ ‫نتیجه خوبی ب رای سینمای ما ندارد‪.‬‬ ‫باید تاکید کنم که ب��ه نظر من تصمیم��ات مدی ران‬ ‫همواره به سینما لطمه زده اس��ت و این موضوع محدود به‬ ‫عملکرد های جشنواره ای انها هم نیست‪.‬‬ ‫من در برگزاری جشنواره ها مشکلی نم ی بینم‪ .‬به نظر‬ ‫من مشکالت سینمای ما در جای دیگری است‪ .‬مهم ترین‬ ‫مساله این است که قضاوت ها و داوری های ما در جشنواره‬ ‫گاهی سلیقه ای است‪ ،‬خیلی از حذف ها و ممیزی هایی که‬ ‫اتفاق م ی افتد از جش��نواره اغاز م ی شود و این خوب نیست‪.‬‬ ‫جشنواره یک سیستم اکران محفلی است که در ان ادم های‬ ‫متخصص و عالقه مند به دیدن فیلم ها دور هم م ی نشینند‬ ‫و محصوالت را ارزیابی م ی کنند؛ جش��نواره باید اجازه بدهد‬ ‫که این افراد فیلم های کامل و دستکاری نشده را ببینند‪ ،‬اما‬ ‫وقتی جلوی این اتفاق گرفته م ی شود‪ ،‬نتیجه ب رای جشنواره‬ ‫و سینمای ما خوب نیست‪.‬‬ ‫اشکال دیگری هم که به جش��نواره وارد است در مورد‬ ‫امسالراهمتحملمی کنیم‬ ‫حاتمی کیافرقینکردهاست‬ ‫جشنواره نیازمند اصالح‬ ‫است یا انقالب؟‬ ‫تو گو با سعید صادقی درباره‬ ‫گف ‬ ‫فیلمچم ران‬ ‫داوری هاست‪ .‬متاس��فانه گاهی داوری ها رفاقتی یا سیاسی‬ ‫م ی شود‪ .‬این موضوع مشکالت زیادی ب رای سینمای ما ایجاد‬ ‫م ی کند‪ ،‬چرا که مخاطبان ع��ام تحت تاثیر این جوایز ب رای‬ ‫دیدن فیلم ها تصمیم م ی گیرند‪ .‬از این نظر الزم است که ما‬ ‫ساختار داوری ها را در جشنواره ها اصالح کنیم‪ .‬وقتی فیلم ی ‬ ‫پنج جایزه در جشنواره م ی گیرد‪ ،‬ب رای مخاطب عام این معنی‬ ‫را دارد که این فیلم خوب و تحسی ن ش��ده است‪ ،‬حاال وقتی‬ ‫ی رو به رو م ی شود که کیفیت‬ ‫این مخاطب در سینما با فیلم ‬ ‫مورد انتظار را ندارد‪ ،‬از کل سینما قهر م ی کند و نسبت به ان‬ ‫بدبین م ی شود؛ چراکه احساس فریب خوردگی در او به وجود‬ ‫م ی اید‪ .‬در نتیجه چنین رفتار هایی است که سینمای ما در‬ ‫کل اسیب م ی بیند‪.‬‬ ‫اما در مورد جش��نواره امس��ال‪ ،‬برخ ی ها م ی گویند که‬ ‫این جش��نواره هنوز محصول کارگروه مدیریت دولت قبلی‬ ‫در سینماس��ت‪ .‬باید بگویم که من این ای��ده را قبول ندارم‪.‬‬ ‫فیلم های این جش��نواره در بخش عمده ای از ان به مدی ران‬ ‫قبلی ربطی ندارند‪ .‬به نظر من فیلم ها در مرحله اول‪ ،‬حاصل‬ ‫کار فیلمس��ازان هس��تند‪ ،‬حاال اگ��ر حمایت های��ی هم از‬ ‫ساختار های دولتی از انها صورت م ی گیرد‪ ،‬فیلم را متعلق به‬ ‫ان مجموعه های دولتی نم ی کند‪.‬‬ ‫البته برخی از فیلم ه��ا م ی توانند کارنام��ه تیم اقای‬ ‫شمقدری باش��ند‪ ،‬اما فیلم ها در اصل متعلق به فیلمسازان‬ ‫هس��تند‪ ،‬حتی اگر حمایت هایی از انها شده باشد باید صبر‬ ‫کرد و کار ه��ا را دید‪ .‬این موضوع مورد تاکید اس��ت که تنها‬ ‫بخشی از ان چیزهایی که در جشنواره امسال خواهیم دید‪،‬‬ ‫دستپخت تیم قبلی مدیریت سینمایی است؛ که از همین‬ ‫حاال هم باتوجه ب��ه ان چیزی هایی که قبال از انها دیده ایم‪،‬‬ ‫م ی توان حدس زد که کار های خوبی نخواهند بود و صرفا با‬ ‫سلیقه عده محدودی هماهنگ هستند‪.‬‬ ‫از اغ��از دولت جدی��د تا ام��روز‪ ،‬ه��م حمایت هایی از‬ ‫یک سری فیلم ها شده است‪ ،‬هم اینکه برخی از این فیلم ها‬ ‫بدون حمایت دولتی اما با تاثیر گرفتن از جو روانی مثبتی که‬ ‫بعد از انتخاب اقای روحانی ایجاد شده است ساخته شده اند و‬ ‫نم ی توانند به دوره قبل تعلق داشته باشند‪ .‬م ی خواهم تاکید‬ ‫سیدجمال ساداتیان‬ ‫تهیه کننده سینما‬ ‫‪2‬‬ ‫تمام جش��نواره های دنیا از یک قاعده مشابه پیروی‬ ‫نم ی کنن��د‪ ،‬برخی از جش��نواره ها فیلم های اکران ش��ده را‬ ‫داوری م ی کنند‪ ،‬اما برخی دیگر هم هس��تند که شرطشان‬ ‫ب رای پذیرش اثار سینماگران این اس��ت که اولین نمایش‬ ‫کار در جشنواره انها باش��د‪ ،‬بناب راین صرف اینکه گفته شود‬ ‫یک جشنواره فیلم های اکران نشده را قضاوت م ی کند نقطه‬ ‫ضعف ان نیس��ت‪ .‬در مورد اینکه س��یکل تکامل جشنواره‬ ‫فجر ما چطور بوده و چه روندی را پش��ت سر گذاشته است‪،‬‬ ‫حرف های زیادی بیان م ی شود که این موضوع خودش یک‬ ‫بحث مفصل م ی طلبد‪ .‬ام��ا موضوعی که م ی خواهم به ان‬ ‫اشاره کنم این است که ما باید ببینیم ایا رشد سنی جشنواره‬ ‫ما به اندازه رشد عقل ی اش بوده یا نه؟ جشنواره ما االن اسما‬ ‫‪ 32‬سال دارد اما از نظر عقلی سنش متفاوت است‪ .‬اینکه رشد‬ ‫عقلی جشنواره ما به اندازه رشد سن ی اش نبوده از ای راد هایی‬ ‫است که م ی توان به ان وارد دانست‪ .‬اما اگر سوال این باشد‬ ‫که ایا مسئوالن فعلی در این مورد مقصر هستند یا باید کاری‬ ‫انجام دهند که نم ی دهند‪ ،‬جواب ان منفی است‪.‬‬ ‫مشکالت جشنواره ما به امس��ال و االن بر نم ی گردد‪،‬‬ ‫انچه مدی ران فعلی تحویل گرفته اند در واقع می راثی است که‬ ‫متعلق به جشنواره بوده و همراه ان است‪.‬‬ ‫اینکه ایا م ی توان یا الزم اس��ت که نظ رات و ایده های‬ ‫مختلف را در جش��نواره درگیر کرد و ارا و نظ ر های دیگران را‬ ‫جویا شد‪ ،‬موضوعی است که جای کار دارد‪ .‬سالیق مختلف‬ ‫در س��ینما یک جور فکر و عم��ل نم ی کنن��د؛ برخی فکر‬ ‫م ی کنند که جشنواره به اصالحات نیاز دارد‪ ،‬اما بعضی دیگر‬ ‫هم هستند که فکر م ی کنند جشنواره نیازمند انقالب اساسی‬ ‫و تغیی رات کلی و بنیادین است‪ .‬حاال در این میان اگر اراده ای‬ ‫ب رای تغییر وجود داشته باش��د ان موقع معاونت سینمایی‬ ‫م ی تواند بیاید و یک نظرسنجی بگذارد تا مجموعه ارا را در‬ ‫مورد تغیی راتی که جشنواره م ی تواند داشته باشد جمع کند‬ ‫و بعد از میان انها تصمیم بگیرد که چه کار هایی را م ی توان‬ ‫انجام داد‪ .‬اما در مورد این جش��نواره خاص‪ ،‬یعنی فجر‪ ،‬باید‬ ‫بگویم که مشکل ما از اینجا ناشی م ی شود که ما مالحظات‬ ‫زیادی در همه امور داریم‪ ،‬به خصوص درمورد فرهنگ و هنر‬ ‫این مالحظات خیلی زیاد و خیلی هم شدید است‪ .‬برخی از‬ ‫اینها بر م ی گردد به اینکه اعمال سلیقه همواره وجود داشته‬ ‫است‪ .‬این اعمال س��لیقه روی نمایش فیلم ها در دوره های‬ ‫مختلف تاثی ر گذار بوده اس��ت‪ .‬ما نم ی توانیم جشنواره ها را‬ ‫ب ر اساس تولیدات س��ال های مختلف قضاوت کنیم‪ ،‬چون‬ ‫اینها گاهی تحت فشار هایی بوده اند‪ ،‬گاهی تبعی ض هایی‬ ‫وجود داش��ته و اینها همه ش��امل ان مالحظات بوده است‪.‬‬ ‫گاهی فیلم ها با ممیزی هایی رو به رو شده اند و حتی توقیف‬ ‫شده اند و در نتیجه در حاصل کار جشنواره دیده نشده اند‪ .‬همه‬ ‫این مالحظات است که در جشنواره دیده م ی شود و اشکال‬ ‫هم از همین جا شروع م ی شود که ما جشنواره ها را ب ر اساس‬ ‫این مالحظات پیش م ی بریم‪ .‬ب رای اینکه جش��نواره بتواند‬ ‫یک روند مثبت و رو به رشد را در پیش بگیرد الزم است یک‬ ‫ثبات فرهنگی حاکم ش��ود‪ .‬اگر چنین چیزی به وجود بیاید‪،‬‬ ‫تولیدات هم از استحکام الزم برخوردار م ی شوند و بعد از ان‬ ‫است که جشنواره به ان کیفیتی که الزم است از ان برخوردار‬ ‫باشد ‪ ،‬م ی رسد‪.‬‬ ‫در چنین ش��رایطی اثار باکیفی ت ت��ر و قضاوت های‬ ‫پخته تری را شاهد خواهیم بود‪ .‬البته منظور من این نیست‬ ‫که االن ما اثار با کیفیت یا قضاوت های پخته نداریم‪ ،‬مساله‬ ‫این است که اگر قضاوت ها تحت تاثیر عوامل دیگری غیر‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫امسال را هم تحمل می کنیم‬ ‫از خود فیلم ها باش��د‪ ،‬ادم ه��ای خبره ای ک��ه واقعی ت ها را‬ ‫م ی بینند دچار ب ی اعتمادی خواهند شد و این در مجموع ب رای‬ ‫جشنواره و سینمای ما خوب نیست‪ .‬در مورد جشنواره امسال‬ ‫اگر بخواهیم بحث را محدود به این موضوع کنیم‪ ،‬اول باید‬ ‫بگویم که انچه امسال ش��اهد ان خواهیم بود تنها حاصل‬ ‫کار مدیریت قبلی نیست‪ ،‬به هر حال بعد از انتخابات و بعد‬ ‫از روی کار امدن مدی ران جدید هم فیلم های زیادی س��اخته‬ ‫شده که برخی از انها در جش��نواره امسال دیده خواهد شد و‬ ‫این نیست که بگوییم تمام ان چیزی که در جشنواره امسال‬ ‫خواهیم دید حاصل کار کسانی است که بر سر کار نیستند‪.‬‬ ‫با این حال این را هم باید در نظر داشت که فرصت بعد‬ ‫از انتخابات و روی کار امدن مدی��ران جدید انقدر زیاد نبوده‬ ‫که انها بتوانند در کلیت کار های جش��نواره بازنگری کنند و‬ ‫تغیی رات بزرگ ایجاد کنند‪.‬‬ ‫برخی قضاوت ها در مورد ماهیت جش��نواره اس��ت و‬ ‫برخی ارزیاب ی ه��ا در مورد قضاوت ها و کیفیت جش��نواره و‬ ‫بخش��ی هم البته در مورد کیفیت فیلم هاست‪ .‬اما من فکر‬ ‫م ی کنم که امسال را هم باید تحمل کرد تا دید که در سال‬ ‫اینده چه م ی شود‪.‬‬ ‫در مورد عملکرد هیات انتخاب فیلم های فجر امسال‬ ‫البته الزم است ما همه فیلم ها را دیده باشیم و بعد بگوییم‬ ‫که ای��ا هیات انتخاب مطاب��ق انچه هر ک��دام از افراد فکر‬ ‫م ی کنند درست عمل کرده است یا نه‪ .‬ب رای قضاوت در مورد‬ ‫کارنامه مدی ران سینمایی جدید هنوز زود است‪ ،‬اما تا همی ن جا‬ ‫هم اگر بخواهیم برخورد ها و نحو ه کار را ارزیابی کنیم به نظر‬ ‫م ی رسد که تیم های انتخاب شده ب رای کار در فجر امسال‬ ‫همه اهالی سینما هستند و حداقل تولیدکنندگان فیلم ها را‬ ‫م ی شناسند و بیطرف ی ها را رعایت م ی کنند‪ .‬در مجموع اگر‬ ‫مدیریت س��ینمایی ما به دنبال بازنگری های کلی و کلیدی‬ ‫در کار جش��نواره فجر باش��د‪ ،‬م ی تواند بعد از جشنواره و در‬ ‫یک فضای مناس��ب با تاکید معاونت س��ینمایی‪ ،‬نظ رات‬ ‫صاحب نظ ران و فع��االن این عرصه را جمع کند و بررس��ی‬ ‫کند و ببیند چه چی ز هایی قابلیت اجرا دارد‪ ،‬تا ب رای سال های‬ ‫اینده جشنواره در یک روند درست و رو به رشد قرار بگیرد‪g .‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جشنواره نیازمند اصالح است یا انقالب؟‬ ‫کنم که انچه در جشنواره امسال خواهیم دید‪ ،‬مجموعه ای‬ ‫نیست که متعلق به کسی باشد‪ ،‬بلکه مجموعه ای از کارهای‬ ‫مستقل و تیم های قبلی و فعلی اس��ت و نم ی شود ان را به‬ ‫کارنامه کاری کسی نسبت داد‪ .‬در مورد اینکه ایا مدی ران جدید‬ ‫توانسته اند در روند برگزاری جشنواره تغیی راتی ایجاد کنند یا‬ ‫خیر هم هنوز زود اس��ت که قضاوت شود‪ ،‬ضمن اینکه من‬ ‫از جزئیات برگزاری جشنواره امس��ال هم اطالعی ندارم و در‬ ‫مجموع بهتر م ی دانم که در این مورد فعال حرفی زده نشود‪،‬‬ ‫چرا که کیفیت جشنواره را خود جشنواره به ما خواهد گفت‪.‬‬ ‫منتها تا اینجای کار‪ ،‬با این هی��ات داوری که انتخاب‬ ‫شده است و با این روندی که در حال پیگیری است‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رسد که ترکیب داوری فراجناحی و از سلیقه های مختلف‬ ‫اس��ت و م ی توانیم امیدوار باش��یم که داوری های امس��ال‬ ‫از اعمال س��لیقه های ش��خصی و جناحی به دور خواهند‬ ‫بود‪ .‬ب��ا همه این حرف ها به نظر م ی رس��د ک��ه هنوز ب رای‬ ‫صحب ت کردن درباره جشنواره زود اس��ت‪ .‬باید صبر کنیم و‬ ‫نتیجه کار را در خود جشنواره ببینیم‪g .‬‬ ‫‪45‬‬ ‫مساله فیلمسازان نوپا‬ ‫جشنواره‪ ،‬اشتیاق دیده شدن و توهم‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫‪3‬‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫جشنواره فیلم فجر که به اذعان همگان‪ ،‬در میان تعدد‬ ‫جش��نواره های فجر‪ ،‬جایگاهی منحصر به فرد یافته است‪،‬‬ ‫س��طح امال و ارزوهای خیل ی هاست‪ .‬ارزویی که خیل ی ها را‬ ‫بعضا به اعمال غیرمتعارفی کشانده یا به واکنش های روانی‬ ‫خاصی گرفتار کرده است‪.‬‬ ‫این صحنه را بس��یار دیده ایم که هنرمند سرشناس و‬ ‫باسابقه ای‪ ،‬وقتی سیمرغ بلورین این جشنواره را روی جایگاه‬ ‫تاالر وحدت دریافت کرده‪ ،‬با احساس خاصی به ان نگریسته‪،‬‬ ‫ان را بوسیده و چه بسا اشک در چشم هایش حلقه زده است‪.‬‬ ‫این یعنی که کسب عنوان س��یمرغی در این جشنواره‪ ،‬در‬ ‫کارنامه س��ینماگر امروز‪ ،‬یک اعتبار ویژه به حساب م ی اید؛‬ ‫هرچند برخی‪ ،‬از این س��یمرغ ها چندتا چندتا در خانه دارند و‬ ‫برخی از چهره های سرشناس‪ ،‬همچنان در حسرت به دست‬ ‫اوردن غیرتشریفاتی ان مانده اند؛ چراکه گاهی دست اندرکاران‬ ‫جشنواره‪ ،‬سیمرغ هایی افتخاری را به برخی اهدا کرده اند تا از‬ ‫زیر بار خجالت انها خارج شده باشند‪.‬دست اندرکاران جشنواره‬ ‫فیلم فجر‪ ،‬به درس��تی نام بخ��ش رقابتی ان را «س��ودای‬ ‫سیمرغ» گذاشته اند‪ .‬واقعا گرفتن سیمرغ ب رای سینماگران‬ ‫ما سودایی شده است که انگار هنرمند بودن انها بدون این‬ ‫مجسمه شیش��ه ای یا پالستیکی‪ ،‬رس��میت نم ی یابد؛ ولو‬ ‫اگر س��یمرغ انتخاب مردمی باش��د که گاهی بر سر ان هم‬ ‫دعوا ش��ده اس��ت‪ .‬البته از این نکته نباید غافل شویم که از‬ ‫طرفی هم دیده شدن و نشدن در این جشنواره‪ ،‬عمال حکم‬ ‫مرگ و زندگ��ی را دارد ب رای هنرمندان عرص��ه ای که چه در‬ ‫مقام تولید و چه در مقام عرضه‪ ،‬ب��ه جیب و التفات دولت و‬ ‫نهادهای مختلف وابستگی عمیقی دارند‪.‬حال فرض کنید‬ ‫جشنواره فجر نتوانسته جریان سازی کند‬ ‫خیلی نمی شود خوش بین بود‬ ‫فرهنگ‬ ‫محمدتقی فهیم‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪4‬‬ ‫منتقد سینما‬ ‫معموال نظرم این است که جش��نواره های ما در داخل‬ ‫جریان ساز نیستند و این از مشکالتی است که باعث م ی شود‬ ‫جشنواره ان تاثیری را که باید نداشته باشد‪ .‬منظورم این است‬ ‫که ما جشنواره ای نداش��ته ایم که بتواند گیشه های ما را باال‬ ‫بکش��د‪ ،‬نتوانس��تیم الگویی ارائه بدهیم که پیروانی داشته‬ ‫باشد‪ ،‬جش��نواره های ما نتوانس��ته اند حاوی کشف و ارتقای‬ ‫فیلمسازان باشند‪.‬‬ ‫البته جش��نواره فجر ما در برخی دوره ه��ا و زمان ها به‬ ‫مقتضای شرایط و عوامل بیرونی که وجود داشته در راستای‬ ‫سیاست هایی‪ ،‬توانس��ته در برخی سمت و س��و ها نقش بر‬ ‫انگی زاننده داشته باشد اما این وجه غالب و دائم ی نبوده است‪،‬‬ ‫ما هنوز هم نم ی دانیم که در فجر اساس و معیارمان چیست‪،‬‬ ‫نم ی دانی��م تعریف ها چیس��ت و کار ها باید ب ر اس��اس چه‬ ‫تعریف هایی ارائه شود؟‬ ‫این موضوع هم در بخش بی ن الملل و هم بخش داخلی‬ ‫جشنواره دیده م ی ش��ود‪ .‬بعد از این همه س��ال هنوز معلوم‬ ‫نیس��ت که این یک جش��نواره بین اللمللی است یا داخلی‪،‬‬ ‫هنوز کسی در دنیا نیست که ب رای این جشنواره فیلم بسازد‪،‬‬ ‫اگر هم میهمان های خارجی داش��ته ای��م‪ ،‬خودمان رفته ایم‬ ‫پیدایشان کرده ایم و هزینه کرده ایم ب رای اینکه کارهای انها‬ ‫را در جشنواره داشته باشیم‪.‬‬ ‫انتخاب ها و پذیرش ها هم ب راساس موج بوده است‪ ،‬نه‬ ‫ب ر اساس چشم انداز‪ .‬تصمیم ها هم اغلب سیاسی بوده است‪.‬‬ ‫یک دوره عده ای امده اند و ب ر اساس سیاست هایشان گروهی‬ ‫را که دوست داشته اند در صدر نش��انده اند و گروه دیگر را که‬ ‫دوست نداشته اند نادیده گرفته اند‪ .‬در چنین فضایی حاصلی‬ ‫که از فجر ب رای ما به دس��ت م ی اید‪ ،‬دچار یک نوع شناوری‬ ‫است‪ .‬یعنی نم ی توانیم هر سال نتایج مشخصی از جشنواره‬ ‫‪46‬‬ ‫بگیریم‪ .‬شناوری در تصمیم گیری و فقدان نفوذ ایدئولوژیک‬ ‫متاثر از انقالب ب رای فجر همیشه بوده است و این باعث شده‬ ‫که جشنواره جریان ساز نباشد و هنوز هم نتوانسته بعد از این‬ ‫همه س��ال ب رای بخش های مختلف ی��ک روال منطقی را‬ ‫مشخص کند‪.‬‬ ‫البته جشنواره تحت تاثیر فشارهای بیرونی است‪ .‬این‬ ‫خوب اس��ت که فیلم های زیادی در جش��نواره وجود داشته‬ ‫باشد‪ ،‬اما باید ضوابط پذیرش فیلم در بخش های مختلف و‬ ‫به خصوص در بخش مسابقه مشخص باشد‪ .‬باید ایی ن نامه‬ ‫و اساسنامه ای وجود داشته باشد‪ .‬مسابقه باید مورد توجه باشد‬ ‫و این به ان معناست که باید معلوم باشد چه فیلم هایی با چه‬ ‫ضوابطی م ی توانند در این بخش حضور داشته باشند‪ .‬اینطور‬ ‫نم ی شود که ما ابتدا ‪ 20‬فیلم را پذیرش کنیم‪ ،‬بعد ب رای اینکه‬ ‫این و ان ناراحت نشوند‪ ،‬این دو تا فیلم را هم به ان اضافه کنیم‪،‬‬ ‫بعد ب رای اینکه دل دیگری را به دست بیاوریم‪ ،‬این سه تا فیلم‬ ‫دیگر را هم قبول کنیم‪ .‬یک باره بیست فیلم ابتدایی م ی شود‬ ‫‪ 30‬فیلم و ‪ 33‬فیلم و اینها باعث م ی شود که جشنواره شناور‬ ‫باشد و در نتیجه اش فاقد جریان سازی الزم باشد‪.‬‬ ‫البته جشنواره فجر ب رای ما اهمیت بسیار زیادی دارد‪،‬‬ ‫چراکه به هر حال بزرگ ترین میدان رقابت داخلی ماس��ت‪،‬‬ ‫خیل ی ها ارزو دارند که در این جش��نواره دیده شوند و حضور‬ ‫داشته باشند و در ان جایزه بگی رند و اینها ب رایشان مهم است‬ ‫اما چه خروجی از این روند خواهیم داشت؟ این در ایجاد الگوی‬ ‫مناسب ب رای ما چه تاثیری خواهد داشت؟‬ ‫ما هنوز نتوانس��ته ایم به این جمع بندی برس��یم که‬ ‫مخاطب در جشنواره فیلم فجر مهم است یا نه‪ ،‬هنوز در این‬ ‫مورد هم نتوانس��ته ایم تصمیم بگیری��م‪ .‬البته به رغم همه‬ ‫این ها‪ ،‬ما چاره ای نداریم‪ ،‬ما همین جشنواره را داریم و اما حرف‬ ‫من این است که این جشنواره در حد سایر بخش های ما رشد‬ ‫نکرده است‪ .‬ما م ی گوییم این جشنواره ملی است اما هنوز از‬ ‫ملی بودن هم تعریفی نداریم‪.‬‬ ‫فیلمساز فیلم م ی سازد که دیده بشود‪ ،‬فیلم م ی سازد که‬ ‫خیل عالقه مندان به هنر هفتم را که هر کدام از گوشه ای و‬ ‫درزی به این عرصه وارد شده اند‪ ،‬بعضا بدون انکه توجی ه پذیر‬ ‫ی ساخته اند‬ ‫باشد‪ ،‬سرمایه ای در اختیارشان قرار گرفته و فیلم ‬ ‫و توقع دارند که با همین یک��ی دو اثر اول‪ ،‬به انچه از غایت‬ ‫ت یابند‪ .‬متاسفانه باید‬ ‫ویترین سینمای ای ران انتظار دارند‪ ،‬دس ‬ ‫گفت که با این مبنا‪ ،‬حاصل حضور این گروه از فیلمسازان‬ ‫جوان و بعضا نه چندان جوان اما تازه کار‪ ،‬این م ی شود که در‬ ‫شکلی توهمی‪ ،‬خود را در فضایی غیرواقعی م ی بینند و این‬ ‫امر موجب م ی شود که رفتارهای غیر قابل توجیه از خود بروز‬ ‫دهند‪ .‬برخی از انان هم شکلی عصبانی دارند در ب رابر تمام‬ ‫جامعه هنری‪ ،‬جامعه رسانه ای و جامعه عوام که توانای ی های‬ ‫هنری انها را درک نکرده اند؛ یا برعکس‪ ،‬اتفاقا به همین دلیل‬ ‫که می زان توانایی انها را تش��خیص داده و بر همین مبنا با‬ ‫انان برخورد کرده اند‪ .‬حال ما م ی مانیم که با این خیل عظیم‬ ‫روز به روز رو به رش��د چه باید کرد؟! کافی اس��ت مراجع ه ای‬ ‫داشته باشید به مصاحب ه ها و اظهارنظرهایی که برخی از این‬ ‫کارگردان های عموما فیلم اولی در استانه جشنواره داشته اند‬ ‫یا یک روز جمعه ساعت حوالی نیمه شب‪ ،‬شبکه سوم سیما‬ ‫را نگاه کنید تا ببینید در ب رنامه تلویزیونی هفت‪ ،‬انواع و اقسام‬ ‫این وجودهای متوهم چگونه جلوی چش��م و روی اعصاب‬ ‫شما رژه م ی روند‪g .‬‬ ‫به او توجه بشود و بخشی از این اقبال به جشنواره های خارجی‬ ‫هم از همین جا ناشی م ی شود‪ .‬اما بخش دیگری از موضوع‬ ‫هم این است که جش��نواره های خارجی خوب کار م ی کنند‪،‬‬ ‫انها مطابق با اداب خودشان خوب کار م ی کنند و فیلمساز ها‬ ‫و اس��تعداد ها را شناس��ایی م ی کنند‪ ،‬جایزه هایی م ی دهند و‬ ‫م ی دانند که از جشنواره های شان چه م ی خواهند‪ ،‬اما ما این‬ ‫طور نیس��تیم‪ .‬یک مقدار این خالء دیده نشدن فیلمساز ها‬ ‫را جشنواره های خارجی پر م ی کنند‪ .‬اما معن ی اش این نیست‬ ‫لو چند جشنواره‬ ‫که ما جشنواره های کمی داریم‪ ،‬ما حدود چه ‬ ‫در سال داریم که هر کدام از این ها شان خودشان را دارند‪ ،‬اما‬ ‫به خصوص در بخش های غی ر داستانی ما ضعیف هستیم‪ .‬در‬ ‫مستند‪ ،‬فیلم کوتاه‪ ،‬سینمای تجربی و جوانان‪ ،‬ما خوب عمل‬ ‫نکرده ایم و جشنواره هایمان پاسخگو نیستند‪ .‬در سینمای ما‬ ‫مدیریت همواره یک نقش برجسته داشته است‪ ،‬بعد از دهه‬ ‫شصت عمال تمام مدیریت ما دولتی شده است‪ ،‬در ای ران این‬ ‫نقش دولت در تهیه فیلم هاست که برجسته شده است‪ .‬مثال‬ ‫در امریکا این تهی ه کنندگی به عهده کمپان ی هاست‪ ،‬معیار انها‬ ‫فروش است و تهی ه کننده هم اصل و اساس کار است‪ ،‬اما در‬ ‫ای ران مدیریت دولتی است‪ ،‬مدیریت دولتی هم ذاتا کارنابلد و‬ ‫بسیار محافظه کار است‪ .‬مدیرت دولتی ترسو است و به دنبال‬ ‫ورود به حیطه های تاثی ر گذارنیس��ت‪ ،‬بیشتر به دنبال رتق و‬ ‫فتق امور است و اینکه کار ها را تمام کند‪ ،‬در صورتی که این‬ ‫روند در بخش فرهنگی پاس��خگوی ما نیست‪ .‬ما در بخش‬ ‫فرهنگ نیاز مند تحول های جدی و اساسی هستیم‪ ،‬نیازمند‬ ‫این هستیم که مدیریت پایدار و دغدغه مند باشد و خودش را‬ ‫درگیر مسائل بداند‪ ،‬البته این موضوع را هم باید در نظر گرفت‬ ‫که در ‪ 30‬سال گذشته حکومت در بخش عمده ای از این دوران‬ ‫درگیر تثبیت خودش بوده است‪ .‬یک روز جنگ بوده و یک روز‬ ‫درگیری های دیگر‪ ،‬به هر حال موضوعات زیادی وجود داشته‬ ‫که باعث شده مساله مدیریت فرهنگی در سایه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫مدیریت فرهنگی در بخش عمده ای از این ‪ 30‬سال رها شده‬ ‫است و به ان کم بها داده اند‪.‬‬ ‫این فرا زو نشی ب ها در تاثی ر گذار نبودن و تاثی ر گذار نشدن‬ ‫جشنواره نقش اساسی داشته است‪ .‬باید اجازه بدهیم که بخش‬ ‫خصوصی در این حوزه وارد شود و به شکلی مدیریت از بخش‬ ‫خصوصی و متخصص تامین ش��ود‪ ،‬از کسانی که سینما را‬ ‫م ی شناسند و م ی توانند ان را مدیریت کنند‪ .‬اینها م ی دانند که‬ ‫سینما جای کارهای کوتاه مدت نیست‪ .‬اینها م ی دانند که در‬ ‫نمی توانم از کسی‬ ‫دستور بگیرم‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی زمانی عصمتی‬ ‫کارگردانفیلم«شیفتگی»‬ ‫عل�ی زمان ی عصمتی ح�اال دیگر به ده�ه چهلم‬ ‫زندگ ی اش پا گذشته اس�ت و رد پختگی در سخنانش‬ ‫کامال مش�هود اس�ت‪ .‬او که با «ش�یفتگی» در بخش‬ ‫سودای س�یمرغ س�ی و دومین جش�نواره فیلم فجر‬ ‫حضور دارد‪ ،‬فعالیتش را در س�ینما با فیل�م کوتاه اغاز‬ ‫ک�رده و از ده�ه ‪ 80‬به فیل م ه�ای بلند س�ینمایی روی‬ ‫اورده اس�ت‪« .‬اوریون» اخرین فیلم زمان ی عصمتی بود‬ ‫که اگرچه توانست در بعد بی ن المللی مورد توجه واقع‬ ‫شود اما به دلیل سوژه ملتهبش فرصتی برای نمایش‬ ‫در ایران نیافت‪.‬این کارگردان‪ ،‬قبل از رونمایی رسمی از‬ ‫«شیفتگی» اش‪ ،‬به س�واالت خبرنگار مثلث پاسخ داد؛‬ ‫سوالی که از «شیفتگی» شروع شد‪ ،‬به وضعیت ساخت‬ ‫فیل م های اجتماعی رسید و با «اوریون» به پایان رسید‪.‬‬ ‫سیدمحمدصادق لواسانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪ l‬بارها از من پرس��یده اند که چرا بعد از «اوریون»‬ ‫فیلمی نس��اختی؟ چرا بعد از «کوچه های باریک» سال ها‬ ‫طول کش��ید تا فیلمی بسازی؟ همیشه پاس��خ داده ام که‬ ‫شرایط سینما‪ ،‬مدیریت و نحوه نگاه تهی ه کنندگان به سینما‬ ‫باعث شده فاصله بین فیلم های من طوالنی شود‪ .‬در واقع‬ ‫دالیل فیلم نس��اختن را بیش��تر به عوامل بیرونی نسبت‬ ‫م ی دادم ولی اگر با خودم صادق باش��م بخشی از دالیل به‬ ‫خودم ب ر م ی گردد‪.‬‬ ‫م��ن کال گزی��ده کار م ی کنم‪ .‬باید حتم��ا موضوعی‬ ‫دغدغه ام باش��د تا ان را بس��ازم‪ .‬البته نه اینک��ه ان قدر کم‬ ‫دغدغ��ه دارم ک��ه دوره فیلمس��ازیم چهار س��ال یک بار‬ ‫باش��د‪ ،‬اصال این طور نیس��ت‪ ،‬بلکه واقعیت این است که‬ ‫دغدغه های��م در دایره تعریف ش��ده فعلی س��ینمای ای ران‬ ‫خری��داری ندارد‪ .‬تهی ه کننده ها و مس��ئوالن س��ینمایی دو‬ ‫عامل بیرونی بازدارنده اند اما خودم ب ی ش��ک سد قوی تری‬ ‫بوده ام ب رای خود در ب رابر فیلم ساختن‪ .‬اسمش را وسواس یا ‬ ‫ترس بگذاریم‪ ،‬فرق نم ی کند ولی به عقب که نگاه م ی کنم‬ ‫م ی بینم هر چهار س��ال یک بار فیلم س��اخته ام‪ .‬شاید اگر‬ ‫شعاع دایره ها بزرگتر ش��ود من هم بتوانم سالی یک فیلم‬ ‫بسازم‪.‬‬ ‫در هر صورت فیل م های شما هم ب ه گونه ای بوده‬ ‫که امروز شما را یک کارگردان جوان م ی دانند که‬ ‫کو صریح‬ ‫فیل م هایش مباحث اجتماعی را خیلی ر ‬ ‫مط�رح م ی کن�د‪ .‬ب ه عنوان مثال‪ ،‬ش�ما س�اخت‬ ‫«اوریون» را داش�تید ک�ه ب ه رغ�م موفقی ت های‬ ‫بی ن المللی نتوانست در ایران نمایش داده شود‪.‬‬ ‫«شیفتگی» چه چیزی داشت که سراغ ان رفتید؟‬ ‫‪ l‬اینکه تعری��ف رک و صری��ح در جامعه ما به چه‬ ‫چیزی گفته م ی شود‪ ،‬خیلی جالب است‪ .‬اکثرا ادم ها وقتی‬ ‫ب ی ادبانه عیب کس��ی را ب��ه رخش م ی کش��ند‪ ،‬بالفاصله‬ ‫م ی گویند‪« :‬ببخشید که من رک هستم!» اگر با این تعریف‬ ‫نه! بیش�تر مقصودم نمایش صریح یک معضل‬ ‫اجتماعی است که لزوما نه م ی تواند خوب باشد‬ ‫و نه بد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪5‬‬ ‫اقای زمان ی عصمتی! چه ش�د که بعد از ساخت‬ ‫«اوریون» و حواش�ی که ان فیلم داشت‪ ،‬تا چهار سال‬ ‫سراغ ساخت فیلم دیگری نرفتید؟‬ ‫«اوریون» را یک فیلم رک و صری��ح م ی نامید باید بگویم‬ ‫تمام سع ی ام را کرده ام که زیاده رک گویی نکنم‪.‬‬ ‫‪ l‬ببینید! ی��ک پزش��ک در مواجهه ب��ا بیمار در‬ ‫موقعی ت ه��ای مختلف ب��ه روش ه��ای گوناگونی عمل‬ ‫م ی کند‪ .‬گاهی ممکن اس��ت به یکی دو قرص بسنده کند‬ ‫و گاهی تیغ��ش را از غالف بیرون م ی کش��د‪ .‬در جامعه ما‬ ‫بعضی بیماری ها مثل سرطان بدخیم شده اند و نیاز به تیغ‬ ‫و شیم ی درمانی دارند‪ .‬حاال اینکه در پروسه درمان موهای‬ ‫جامعه بریزد یا زخمش درداور ش��ود‪ ،‬گریزناپذیر اس��ت اما‬ ‫نادیده گرفتن درد به بهبود ان کمکی نم ی کند‪.‬‬ ‫درست است که «اوریون» نتوانس��ت در ای ران اکران‬ ‫ش��ود اما گمان م ی کنم فیلم کار خود را کرده اس��ت‪ .‬انها‬ ‫که باید ببینندش‪ ،‬دیده اند و تاثیر خود را بر جامعه گذاشته‬ ‫است‪ .‬از شبکه ای پخش شده که مس��ئوالن با ان مشکل‬ ‫دارند اما اکثر مردم ان را م ی بینند‪ .‬حتی م ی بینم «اوریون»‬ ‫روی نسل جوان و مستقل فیلمساز تاثیر گذاشته است و بعد‬ ‫از «اوریون» ساخت فیلم های اجتماعی مستقل که خود را‬ ‫درگیر بوروکراسی دریافت مجوز نم ی کنند‪ ،‬رشد داشته است‪.‬‬ ‫البته امیدوارم در دولت جدید مجوز از یک س��د بازدارنده به‬ ‫یک محمل قانون محوری تغییر ماهیت دهد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫سینما نم ی شود کار های سیاسی را در کوتاه مدت انجام داد‪،‬‬ ‫نه اینکه نشود کار سیاسی کرد‪ .‬سینما اما این نیست که تاثیر‬ ‫کوتاه مدت در ان باشد‪ .‬این نیس��ت که ما امسال یک شعار‬ ‫داشته باشیم و بخواهیم تا پایان سال سه‪ ،‬چهار تا کار در مورد‬ ‫ان تولید کنیم و بعد ان را ببندی��م و بگذاریم کنار و برویم به‬ ‫س��راغ یک کار دیگر‪ .‬این گونه مدیریت با مفهوم مدیریت در‬ ‫خدمت نظام فاصله دارد‪.‬‬ ‫خیلی نم ی ش��ود به این موضوع خوش بین بود‪ ،‬چون‬ ‫مدی رانی ک��ه انتخاب م ی ش��وند‪ ،‬مدی رانی در ح��د برگزاری‬ ‫جشنواره ها هس��تند‪ .‬در فجر امس��ال هم رویه ها مثل قبل‬ ‫اس��ت‪ .‬به نظر نم ی رس��د که تغیی رات اساس��ی ایجاد شود‪،‬‬ ‫سازمان جشنواره ها باید جدا شود‪ ،‬باید یک دبی ر خانه دائم ی ‬ ‫وجود داشته باشد و این دبیر خانه دائم ی کار ها را مدیریت کند‪.‬‬ ‫در دوره اقای شمقدری تغییرهایی در این زمینه شد‪ ،‬اما پایدار‬ ‫نماند‪ ،‬شروع کردند به ایجاد یک سازمانی ب رای جشنواره ها اما‬ ‫خیلی زود ان را رها کردند و به نتیجه نرسیدند‪ .‬با این روندی‬ ‫که ما داریم‪ ،‬مگر اینکه نهاد های غی ر مقطعی مثل ش��ورای‬ ‫انقالب در این زمینه وارد شوند و یک اتاق فکری ایجاد کنند‬ ‫که دائم باشد و راهکاری ب رای مشکالت موجود پی دا کنند‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم در این شکل است که م ی شود اساس و پایه ای را‬ ‫ایجاد کرد که ما بدانیم به کدام طرف حرکت م ی کنیم و درواقع‬ ‫تکلیف خودمان را بدانیم‪.‬این روند که در جشنواره فجر عده ای‬ ‫جمع بش��وند و مدام تالش کنند که دل همدیگر را به دست‬ ‫بیاورند‪ ،‬مناسب نیست‪.‬‬ ‫اداره جشنواره باید در چارچوب ارزش های ما باشد و باید‬ ‫این ارزش ها مشخص و هماهنگ باشد‪ ،‬بعد م ی توانند بیایند‬ ‫بگویند که اینها ارزش ها و موضوعاتی است که ما م ی خواهیم‬ ‫در جشنواره به انها بها بدهیم‪ .‬در این شرایط‪ ،‬ضابطه ای ب رای‬ ‫انتخاب فیلم ها به دست م ی اید و فیلم هایی که خارج از ان‬ ‫ضابطه و ان ارزش ها هس��تند هم دیگر جایی ب رای شکایت‬ ‫ندارند‪.‬‬ ‫در ساختار فعلی مثال اگر داوری را نگاه کنید‪ ،‬برخی کال‬ ‫سرجهیزیه جشنواره هستند و همه چیز روی روابط و مناسبات‬ ‫م ی چرخد نه ضوابط‪ .‬ما باید متوجه این باشیم که این جشنواره‬ ‫شخصی نیست‪ ،‬بنا بر این باید ضوابط کار ان از طرف دولت‬ ‫و حکومت مشخص شود‪ ،‬اما باید تعریف ها را روشن کرد‪ ،‬تا‬ ‫مشخص باشد که ب رای هر سال چه برنامه ای داریم‪ .‬اگر بنا‬ ‫این است که جشنواره ارزشی نباشد‪ ،‬این را م ی توانند به ما هم‬ ‫بگویند که مشخص باشد‪ .‬اما اینکه صد و چهل فیلم ب رای‬ ‫جش��نواره ثب ت نام م ی کنند و فرم پ ر م ی کنند‪ ،‬بعد ما بیست‬ ‫تای انها را انتخاب م ی کنیم‪ ،‬این سوال پیش م ی اید که چرا‬ ‫بیست تا و چرا بیست و دو تا نه‪ ،‬چرا سی تا نه‪ ،‬چرا هشتاد تا‬ ‫نه؟ هیچ چیز سر جایش نیست و نتیجه اش این م ی شود که‬ ‫یک بار فیلم های بخش مسابقه را اعالم م ی کنند‪ ،‬بعد یک بار‬ ‫دو تای دیگر به ان اضافه م ی کنند‪ ،‬بعد دوباره سه تای دیگر‬ ‫اضافه م ی کنند‪ .‬در صورتی که اگر ضوابط مش��خص باشد‪،‬‬ ‫این اتفاق ها نم ی افتد‪.‬‬ ‫بر این اس��اس‪ ،‬م ی توان گفت اگر ان ساختار سازمان‬ ‫جشنواره بتواند ایجاد شود و پایدار باشد‪ ،‬مدی ریت ان تحت تاثیر‬ ‫سیاستمداران نباش��د و کارها و برنامه ان ثبات داشته باشد‪،‬‬ ‫م ی توان به اص�لاح امور امیدوار بود‪ .‬این س��ازمان دبی ر خانه‬ ‫دائم ی خواهد بود‪ .‬در نتیجه نشریه دائمی خواهد داشت‪ ،‬کار‬ ‫انتشار فراخوان های ان قاعده مند و با زمان مشخص خواهد‬ ‫بود و کارها با نظم و ترتیب پیش خواهد رفت‪.‬‬ ‫اگر سازمان جشنواره مس��تقل و دائمی باشد‪ ،‬در طول‬ ‫س��ال ها هم حرفه ای و تخصصی خواهد ب��ود و م ی تواند با‬ ‫نهاد ها و جاه��ای مختلفی که به برگزاری جش��نواره مربوط‬ ‫هستند تماس بگیرد و ارتباط داشته باشد‪ ،‬اما االن کار های ما‬ ‫مستمر نیست‪ ،‬در نتیجه در هیچ دوره ای فرصت این وجود‬ ‫ندارد که برگزار کنندگان با مراجع الزم مشورت کنند و روابط‬ ‫الزم را ب ر قرار کنند‪g .‬‬ ‫«شیفتگی» هم در همان فضاست؟‬ ‫‪ l‬درباره فیلم «ش��یفتگی» داس��تان گویی ب رایم‬ ‫جذابیت بیشتری داشت‪ .‬اصوال من معتقدم فیلمساز نباید‬ ‫صرفا به جذابیت و ملتهب بودن س��وژه اکتفا کند‪ .‬س��ینما‬ ‫زبان خاص خود را دارد‪ .‬اخرین باری که افتخار هم صحبتی‬ ‫با عباس کیارستمی را داشتم و درباره فیلمنامه ام با ایشان‬ ‫مش��ورت کردم‪ ،‬گفتند س��ینمای امروز با س��ال های قبل‬ ‫متفاوت است‪ .‬نگاه دنیا به سینمای ای ران فرق کرده است‪.‬‬ ‫انها به دنبال داس��تان هستند‪ .‬ایش��ان حتی با گفتن چند‬ ‫امار درباره ف��روش جهانی فیلم ها این مس��اله را ب رای من‬ ‫روشن تر کردند‪.‬‬ ‫در خالص�ه داس�تان «ش�یفتگی» امده اس�ت‪:‬‬ ‫«شایس�ته‪ ،‬زنی اس�ت که بیش از س�ی س�ال‬ ‫اس�ت وجه زنانه خود را فراموش کرده اس�ت»‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫ایا م ی توان «ش�یفتگی» را ادام ه ای بر «اوریون»‬ ‫دانست؟‬ ‫‪ l‬خیر! «ش��یفتگی» ادامه ای بر «اوریون» نیست‬ ‫ولی ادامه ای بر من است؛ من به عنوان کسی که تمام زندگی‬ ‫خودم را خرج فیلم هایم م ی کنم و خود را مقدم بر فیلم هایم‬ ‫م ی دانم‪ .‬من رش��د م ی کنم‪ ،‬تغییر م ی کنم و ممکن است‬ ‫تغییر نگ��رش بدهم اما فیلم ها در تاریخ بسته ش��دن دچار‬ ‫جاودانگی بدون تغییری م ی شوند‪ .‬فیلم ها بعد از تمام شدن‬ ‫ماهیت عکس م ی یابن��د‪ .‬مانند یک لحظه فریز ش��ده اما‬ ‫فیلمساز در جریان زمان جاری است و حق دارد تغییر کند‪.‬‬ ‫البته از این منظر که عالقه مندی من به موضوعاتی خاص‬ ‫من را به س��مت «اوریون» یا «ش��یفتگی» سوق م ی دهد‪،‬‬ ‫ش��کی نیس��ت‪ .‬یکی قهوه را تلخ م ی خورد و یکی ش��کر‬ ‫م ی ریزد‪.‬‬ ‫داس�تان فیلم از کجا امد؟ ایا م ا ب�ه ازای بیرونی‬ ‫دارد یا صرفا یک درام است؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪ l‬ش��خصیت اصلی فیلم ما ب��ه ازای بیرونی دارد‪.‬‬ ‫سال ها قبل که نوجوان بودم چند سالی در محله ای قدیم ی ‬ ‫در یزد ساکن بودیم‪ .‬گمان م ی کنم سال های دوره راهنمایی‬ ‫بود‪ .‬ان سال ها این ش��خصیت ب رای من خیلی جذاب بود‪.‬‬ ‫کس��ی که توانس��ته بود در هر دو ش��کل خود را به مردم‬ ‫بقبوالند و مرد و زن ب رایش احترام قائل شوند‪ .‬هرگز ماهیت‬ ‫اصلی او را نفهمیدم‪ ،‬ام��ا درباره داس��تان هیچ چیز واقعی‬ ‫نیس��ت‪ .‬البته در هر جامع ه ای اتفاق��ات روزمره ای م ی افتد‬ ‫که هنرمند م ی تواند با کنار هم قرار دادن این تصادف ها در‬ ‫کنار هم دنیای خود را خلق کند‪ .‬درامی با ویژگ ی های خاص‬ ‫خود که بیش��تر از انکه به واقعیت بیرونی شبیه باشد‪ ،‬به‬ ‫فیلمساز شبیه است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫باتوج�ه به س�ابقه ای ک�ه از س�اخت «اوریون»‬ ‫داشتید‪ ،‬پروانه ساخت «شیفتگی» را با اغاز کار‬ ‫دولت جدید گرفتید یا اینکه در دولت قبل کارتان‬ ‫ختم به خیر شد؟!‬ ‫‪ l‬من سال ها امکان فیلمس��ازی و دریافت پروانه‬ ‫ساخت را در دولت قبلی از دس��ت دادم و این به خاطر نامه‬ ‫هش��دارامیزی بود که روزی که معاونت س��ینمایی سابق‬ ‫بر صندلی نشس��ت‪ ،‬ب رای او نوش��تم‪ .‬ان نامه را این گونه‬ ‫شروع کردم که من با شما دوست نیستم اما سعی م ی کنم‬ ‫دوستانه بنویسم‪ .‬هشدارهایی که در ان نامه به ایشان دادم‬ ‫دقیقا همان هایی بود که باعث شد وقت وداع‪ ،‬ایشان چندان‬ ‫محبوب نباشد‪.‬‬ ‫خیل ی ها عادت دارند وقتی مدیری م ی رود علیه او نامه‬ ‫امضا کنند و مجیز مدیر جدید را بگویند اما من وقتی کسی‬ ‫به قدرت م ی رس��د‪ ،‬به سمت او انگش��ت «مواظب باش»‬ ‫م ی گیرم و این باعث م ی شود همیشه ب رای همه جناح ها و‬ ‫دسته ها ادم بد ماجرا باشم‪.‬‬ ‫از انجا که امیدی به دریافت پروانه ساخت سینمایی‬ ‫نداش��تم در اخرین ماه دولت قبل درخواست پروانه ساخت‬ ‫ویدئویی دادم و در اخرین روزهای دولت ان را دریافت کردم‬ ‫اما از انجا که روند پی ش تولید طول کشید‪ ،‬در دولت جدید‪،‬‬ ‫پروانه ساخت را تمدید کردم‪ .‬یکی از افتخارات من این است‬ ‫که در دوره ای که مس��ئوالنش را به رسمیت نم ی شناختم‪،‬‬ ‫فیلمی نساخته ام!‬ ‫فک�ر م ی کنم «ش�یفتگی» هم مانن�د «اوریون»‬ ‫قرار است جایگاه زنان و بعضی مصائب انها در‬ ‫اجتماع را به نقد بکشد؟‬ ‫‪ l‬بله! البته نه فقط مصائب‪ .‬انها هم در این جامعه‬ ‫دلخوش ی هایی دارند و لذت هایی که هیچ جامعه مردانه ای‬ ‫نم ی تواند انها را ازشان دریغ کند‪.‬‬ ‫انتش�ار تصویر مردانه رویا تیموریان هم خیلی‬ ‫جالب توجه بود و هم اینکه باعث شد یک سری‬ ‫از االن نسبت به فیل م تان کنجکاو شوند‪ .‬اساسا‬ ‫قرار است مخاطب با اثری جنجالی روب ه رو شود؟‬ ‫‪ l‬ب رای انه��ا که انتظ��ار فیلمی جنجال��ی دارند‪،‬‬ ‫باید بگویم با فیلمی کامال داس��تان گو مواجه خواهند شد‪.‬‬ ‫اگر خیل��ی دنبال جنجال هس��تند بهتر اس��ت ب رای بازی‬ ‫سرخاب ی ها به ورزشگاه بروند! من هرگز تمایلی به جنجال‬ ‫نداشته و ندارم‪ .‬من فقط عالقه مندی ها و دغدغه های خودم‬ ‫را م ی سازم و همیشه در س��ینما پول خرج کرده ام تا اینکه‬ ‫پولی به کف اورم‪.‬‬ ‫من جنجال را ماهیتا نم ی پس��ندم‪ .‬ممکن اس��ت از‬ ‫جنس سینما باش��د اما با هنر سنخیتی ندارد‪ .‬جنجال های‬ ‫یک عده در این س��ال ها باعث ش��ده اگر دغدغه هایم هم‬ ‫جنجال ب رانگیز اس��ت ان را با ترفندهای درام صیقل دهم‬ ‫و ارام کنم‪ .‬یک چی��ز م ی دانم و ان‪ ،‬اینکه اگر قرار اس��ت‬ ‫در ذه��ن جامعه تثبیت ش��وم م ی خواهم ب��ا ارزش هنری‬ ‫فیلم هایم باشد‪.‬‬ ‫با خطوط قرمز اصلی و فرعی چه م ی کنید؟ شما‬ ‫در هر صورت با یک س�ری خط�وط قرمز اصلی‬ ‫مواجهید که باید ان را رعایت کنید اما یک سری‬ ‫از خطوط قرمز فرعی و فرضی هم وجود دارد که‬ ‫بر اثر سلایق ب ه وجود م ی اید؛ هم�ان خطوطی‬ ‫که باعث ش�د «اوریون» نتواند ان ط�ور که باید‬ ‫مطرح ش�ود‪ .‬در فیلم «ش�یفتگی» خط قرمزها‬ ‫رعایت شده اس�ت‪ .‬من از مسئوالن دولت جدید‬ ‫که ش�خصا از س�ال های قب�ل از انها ش�ناخت‬ ‫دارم و م ی دانم دنبال انند که در چارچوب قانون‬ ‫راهکاره�ای اعط�ای ازادی به هنرمن�د را بیابند‪،‬‬ ‫انتظ�ار داش�تم وقتی ب�ه محدودیت های ش�ان‬ ‫احترام م ی گذارم‪ ،‬انها هم ب�ه دغدغه های من با‬ ‫احترام متقابل پاس�خ دهند‪ .‬ما در مرحله تست‬ ‫گریم تمام سعی خود را کردیم که خط قرمزها را‬ ‫رعایت کنیم‪ .‬معیار ما فیل م های قبلی بود که در‬ ‫جمهوری اسالمی ساخته شده است؛ فیل م هایی‬ ‫که در ان بازیگر زن با س ر تراشیده و بدون نیاز به‬ ‫حجاب ظاهر شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬من همه امیدم به داستانم بود و نیازی نم ی دیدم‬ ‫با ظاهر و گریم بازیگ��رم جلب توجه کنم‪ .‬ما با اس��تناد به‬ ‫فیلم های «زندان زنان»‪« ،‬بچه های بد»‪« ،‬س��رب» و‪ ...‬که‬ ‫در انها زن های جوان تر با سر تراشیده ظاهر شده بودند‪ ،‬گریم‬ ‫خود را شکل دادیم‪.‬‬ ‫به دلیل نواوری یا اقتضای داستان؟‬ ‫‪ l‬در این مرحله قصد هیچ نواوری را نداشتم‪ .‬قصدم‬ ‫نزدیک شدن به کاراکتری بود که در ذهنم بود اما اکنون با‬ ‫مشکل مواجه شده ام‪ .‬انچه در این یکی‪ ،‬دو هفته فهمیده ام‪،‬‬ ‫این اس��ت که خط قرمزهای فرعی‪ ،‬همیشه سلیقه مدی ران‬ ‫نیس��ت بلکه خیلی وقت ها از طرف عده ای تمامی ت طلب‬ ‫که هیچ اعتقادی به کثرت ندارند‪ ،‬به انها تحمیل م ی شود‪.‬‬ ‫شاید مس��ئوالن هم حق دارند ب رای اینکه بمانند و بتوانند‬ ‫ب رای رسیدن به وضعیت مطلوب مورد نظرشان کاری بکنند‬ ‫جلوی بعضی از کارها را بگیرند!‬ ‫شما معموال در فیل م های تان‪ ،‬خودتان در جایگاه‬ ‫تهی ه کننده قرار م ی گیرید‪ .‬اساسا فکر م ی کنید‬ ‫نم ی توانم از کسی دستور بگیرم و یکی از دالیل مجرد بودنم هم همین است‬ ‫دغدغه هایم در دایره تعری ف شده فعلی سینمای ایران خریداری ندارد‬ ‫‪48‬‬ ‫فیل م ه�ای این چنینی به دلیل خاص بودن ش�ان‬ ‫مورد توجه س�رمای ه گذاران و تهی ه کننده ها قرار‬ ‫نم ی گیرند ی�ا اینکه تهی ه کنندگی فیلم توس�ط‬ ‫خودتان دلیل دیگری دارد؟‬ ‫‪ l‬هر دو‪ .‬اصوال من نم ی توانم از کس��ی دس��تور‬ ‫بگی��رم و یکی از دالیل مج��رد بودنم هم همین اس��ت! و‬ ‫البته اینکه تهی ه کننده های باس��واد هم کم داریم‪ .‬انها اگر‬ ‫تسلط بیش��تری بر حرفه خود داشتند‪ ،‬کشف م ی کردند که‬ ‫اگر نصف سرمایه فیلم های دیگرش��ان را روی یکی از این‬ ‫فیلم ها بگذارند‪ ،‬منفعت بیشتری هم نصی ب شان م ی شود‪.‬‬ ‫من فرمولی دارم‪ .‬م ی گویم اگر از یک تا بیست ب رای‬ ‫ارزش فیلم نمره قائل شویم که م ی تواند توسط کارشناسان‬ ‫و مردم داده شود و ان را تقسیم بر عددی کنیم که امکانات‬ ‫و سرمایه فیلم را از یک تا بیست نشان م ی دهد‪ ،‬م ی توانیم‬ ‫به عددی برس��یم که معیار کیفیت و توانایی کار کارگردان‬ ‫فیلم باش��د‪ .‬مثال اگر نمره فیلم من خیلی هم باال نباشد‪،‬‬ ‫وقتی بر عددی که امکانات فیلم من را نسبت به میانگین‬ ‫سینمای ای ران نشان م ی دهد تقسیم شود عدد قابل قبولی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ب�ه نظرم اینک�ه «ش�یفتگی» کامال ب�ه صورت‬ ‫مستقل و خصوصی ساخته ش�ده است‪ ،‬بسیار‬ ‫مهم اس�ت‪ .‬معم�وال بخ�ش خصوص�ی دنبال‬ ‫س�اخت فیل م هایی م ی رود که برایش بازگش�ت‬ ‫مال�ی داش�ته باش�د و کمت�ر س�راغ نقد ه�ای‬ ‫اجتماع�ی و مس�ائل این چنینی م�ی رود‪ .‬قبول‬ ‫دارید؟‬ ‫‪ l‬من بخش خصوصی نیس��تم‪ .‬من ش��خصیت‬ ‫منحصر به فردی هس��تم که همه انها که مرا م ی شناسند‬ ‫م ی گویند خدا شفایت دهد!‬ ‫بازخورد ها از نمایش فیلم در جش�نواره فجر را‬ ‫چگونه پی ش بینی م ی کنی�د؛ مخصوصا بازخورد‬ ‫منتقدان و اصحاب رسانه در برج میالد؟‬ ‫‪ l‬من یاد گرفته ام چیزی را پی ش بینی نکنم‪ .‬دو بار‬ ‫در همین جشنواره فجر کاندیدای سیمرغ بلورین ب رای فیلم‬ ‫کوتاه در سال های اوج فیلم کوتاه در فجر بوده ام‪ ،‬بارها ب رای‬ ‫فیلم «اوریون» کاندیدای جوایز ب��زرگ جهانی بوده ام که‬ ‫م ی توانسته کل سرمایه فیلم بعدی ام را تامین کند اما هر بار‬ ‫اتفاقات شب اخر به گونه ای دیگر رقم خورده است‪ .‬سیاست‬ ‫هم تاثیرگذاری همچون ش��انس در موفقیت یک هنرمند‬ ‫دارد و این در ای ران و جهان خیلی زیاد با هم فرق نم ی کند‪.‬‬ ‫من فیلمم را ساخته ام و دیگر قادر نیستم در ساختمان کلی‬ ‫ان تغییر ایجاد کنم‪.‬‬ ‫ی یا سردی برخورد برج میالدی ها فقط به‬ ‫در کل‪ ،‬گرم ‬ ‫درد فیلم بعدی ام م ی خورد‪ .‬اگر ادم باهوش��ی باشم منتظر‬ ‫نقدهای سازنده م ی مانم‪ ،‬نه تعریف و تمجیدها‪.‬‬ ‫راس�تی چرا تنها از یک بازیگر چهره اس�تفاده‬ ‫کردید؟‬ ‫‪ l‬خانم تیموریان ب ی ش��ک یک ستاره است و این‬ ‫ربطی به سن و سال ندارد ولی خانم لیال زارع هم یک ستاره‬ ‫ب ی مثال در سینمای ای ران اس��ت که باید سهم بیشتری از‬ ‫سینما م ی برده است‪ .‬همچنین خانم چهره ازاد یک بازیگر‬ ‫غریزی فوق العاده است که بازی های ماندگاری در سینما و‬ ‫تلویزیون به ن��ام خود ثبت کرده و م��ن از این مثلث هنری‬ ‫کامال رضایت دارم‪.‬‬ ‫درباره س�اخت فیل م ه�ای اجتماع�ی‪ ،‬بعضی از‬ ‫منتق�دان م ی گویند موج س�اخت ای�ن گونه در‬ ‫شاید اگر شعاع دایره ها بزرگتر شود من هم بتوانم سالی یک فیلم بسازم‬ ‫«شیفتگی» ادام ه ای بر من است‬ ‫س�ینمای ایران‪ ،‬ک م ک�م دارد به س�یالب تبدیل‬ ‫م ی شود چرا که تعداد ساخت این گونه از فیل م ها‬ ‫را به نسبت تعداد کل فیل م هایی که در سینمای‬ ‫ایران ساخته م ی شود‪ ،‬زیاد م ی دانند‪ .‬این نظر را‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫این سخن شما را قبول دارم اما وقتی با بسیاری‬ ‫از دوس�تان فیلمس�از صحبت م ی کنید‪ ،‬تلخی‬ ‫فیلم را به ش�رایط اجتماعی نسبت م ی دهند؛ با‬ ‫این حال اجتماع شیرین ی هایی هم دارد!‬ ‫‪ l‬همان طور که گفتم سرچشمه هنر اجتماع است‪.‬‬ ‫هنرمند ماده اولیه را از جامعه م ی گیرد و با گذر از فیلتر ذهن‬ ‫خود هنر را خلق م ی کند‪ .‬به خاطر همین است که سینمای‬ ‫ای ران و اروپ��ا و ش��رق دور و امریکا هر ک��دام ویژگ ی های‬ ‫منحصر به فرد خود را دارند‪ .‬قطعا اگر ی��ک ژاپنی در ای ران‬ ‫متولد و بزرگ ش��ود‪ ،‬مثل ای ران ی ها فیلم خواهد س��اخت و‬ ‫ویژگ ی های فیلمس��ازی را ژنتیکی از اج��داد ژاپنی خود به‬ ‫ارث نخواهد برد‪.‬‬ ‫ایا مدیریت دولتی ه�م م ی تواند باعث افزایش‬ ‫یا کاه�ش دُز س�اخت گونه ای از فیل م ها ش�ود؟‬ ‫ب ه عنوان مثال‪ ،‬عده ای از همکاران شما معتقدند‬ ‫مدیریت سینمایی قبل‪ ،‬خودش باعث این اتفاق‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬قطعا مدیریت دولتی هم یک طرف این معادله‬ ‫اس��ت‪ .‬گرایش های سیاس��ی‪ ،‬ایدئولوژیک و حتی سالیق‬ ‫شخصی و مدیریتی در هر دوره کامال گویاست که مدیریت‬ ‫یکی از رئوس مثلث تاثیرگذاری است که دو راس دیگر ان را‬ ‫جامعه و فیلمساز تشکیل م ی دهند‪.‬‬ ‫شما کارنامه اقایان بهش��تی‪ ،‬رضاداد‪ ،‬عسگرپور‪ ،‬داد‪،‬‬ ‫افری��ده و جعفری جلوه را ب��ا کارنامه مدی��ران دولت قبلی‬ ‫مقایس��ه کنید‪ .‬چیزی که کامال مشخص به نظر م ی رسد‬ ‫این است که فراز و نشی ب های منحنی سینما کامال متاثر‬ ‫از مدی ران هر دوره اس��ت‪ .‬یک مدیر مق��دار معینی ویژگی‬ ‫دارد که در معادله س��ینما تغییرهای جدی ایجاد م ی کند‪.‬‬ ‫به عنوان یک مهندس م ی گویم که در یک معادله ریاضی‪،‬‬ ‫‪ l‬ما جمعی تشنه در بیابانیم و االن داریم به سمت‬ ‫برکه ای اب گوارا و خنک م ی دویم‪ .‬فضا امیدوارانه و ش��اد‬ ‫است‪ .‬حتی م ی شود پالن ها را اسلوموشن گرفت و با تلفیق‬ ‫یک موسیقی زیبا‪ ،‬سکانسی ماندگار همچون مسابقه یخ‬ ‫فیلم دونده خلق کرد‪ .‬اما اگر هرم گرما روی شن های سوزان‬ ‫توهم اب را زاییده باش��د چه؟ ترجیح م ی دهم خوش بینانه‬ ‫نگاه کنم‪ .‬به نظر م ی رس��د امسال فیلمس��ازان بیشتری‬ ‫انگیزه س��اخت فیلم پیدا کرده اند و ویترین سینمای ای ران‬ ‫امسال رنگی ن تر و پربارتر خواهد بود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫با این اوصافی ک�ه گفتید‪ ،‬فکر نم ی کنید همین‬ ‫توجه بیش از حد ب�ه یک وج�ه م ی تواند باعث‬ ‫رانده شدن مخاطب از س�ینمای ایران شود؟ ما‬ ‫در دوره ای فق�ط فیل�م جنگی م ی س�اختیم‪ ،‬در‬ ‫دوره ای فیلم کمدی م ی ساختیم و در دوره ای هم‬ ‫داریم اکثرا فیل�م اجتماعی ان هم از نوع تلخش‬ ‫م ی سازیم‪ .‬همی ن طور است‪ .‬مخاطب م ی خواهد‬ ‫در ویترین س�ینمای ای�ران ب ه دنب�ال فیلم مورد‬ ‫عالقه خود بگردد و وقتی تنوع را از تولیدات مان‬ ‫حذف م ی کنیم‪ ،‬مخاطب تمایل کمتری به حضور‬ ‫در س�الن س�ینما خواهد داش�ت‪ .‬البت�ه تلخ و‬ ‫‪ l‬اسی ب شناس��ی و نگاه کارشناسانه جدیدی الزم‬ ‫نیس��ت که به ما بگوید اکثر مردم به ویژه نخبگان جامعه‬ ‫تلخ اندیش شده اند‪ .‬یک فیلمساز باید فیلم خودش را بسازد‪.‬‬ ‫اینکه شاملو شعرهای گزنده و تلخ دارد و سه راب شعرهایش‬ ‫سرشار از امید و سهل گیری اس��ت و هر دو مورد توجه قرار‬ ‫م ی گیرند‪ ،‬ویژگی پلورالیس��تی هنر را روشن م ی کند ولی‬ ‫مشکل از انجایی اغاز م ی شود که فیلمسازان ما بعضا هیچ‬ ‫شباهتی با فیلم های شان ندارند‪ .‬وقتی فیلم ها با شخصیت‬ ‫و رفتار خالق شان در زندگی روزمره هیچ وجه اشتراکی ندارند‪،‬‬ ‫ادا بودن ان ب رای مردم ه��م بیرون م ی زند و الجرم مخاطب‬ ‫ان را پس م ی زند‪ .‬اینکه تلخی یک فیلم ارزش هنری تلقی‬ ‫شود‪ ،‬سم مهلکی است که دارد به سینمای چند سال اخیر‬ ‫ای ران ضربه م ی زند‪.‬‬ ‫خیل ی ها دوره جدید را ی�ک دوره گذار م ی دانند‪.‬‬ ‫فضای سینمایی فعلی را چگونه م ی بینید؟‬ ‫همان طور ک�ه گفتید فعلا امید در بخش�ی از‬ ‫س�ینماگران زنده ش�ده اما به نظر م ی رسد اگر‬ ‫کاری انجام نشود و نوعی سرخوردگی میان انها‬ ‫ایجاد ش�ود‪ ،‬وضعیت بدت�ر از دوره قبل خواهد‬ ‫شد‪ .‬قبول دارید؟‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪ l‬اصوال فیلم اجتماعی به گون��ه ای که در ای ران از‬ ‫ان یاد م ی شود‪ ،‬طیف گس��ترده ای را شامل م ی شود‪ .‬شاید‬ ‫فیلم اجتماعی لقب رس��می فیلم های معترضانه باش��د‪.‬‬ ‫س��اخت این گونه فیلم ها وقتی رش��د م ی کند ک��ه زمینه‬ ‫اعتراض در یک جامعه گستره وسی ع تری بیابد‪ .‬تورم‪ ،‬فقر‪،‬‬ ‫تبعیض و رانت خواری و ویژه خواری ک��ه اختالف طبقاتی‬ ‫وحشتناک را در سال های اخیر منجر ش��ده‪ ،‬زمینه را ب رای‬ ‫دو گونه اعتراض فراهم کرده است‪ .‬گونه اول اعتراض های‬ ‫هنرمندانه‪ ،‬اصیل و دغدغه مند اس��ت که از طرف برخی از‬ ‫نخبگان فرهنگی و هنری ب رای اصالح جامعه ارائه م ی شود‬ ‫که نگاهی کارشناس��انه و همه بع��دی دارد و گونه دوم که‬ ‫بس��یار تعدد بیش��تری دارد‪ ،‬اعتراض های منفعت طلبانه‪،‬‬ ‫تقلیدی‪ ،‬نمایشی و سطحی است که با زبان هنر ولی کامال‬ ‫غیرهنرمندانه ارائه م ی شوند‪.‬‬ ‫به اعتقاد من س��ینما زب��ان خود را دارد‪ .‬کس��ی که‬ ‫م ی خواهد مصلح اجتماعی شود‪ ،‬قطعا راهکارهای بیشتری‬ ‫پیش رو دارد چون س��ینما بی��ش از انکه به فیلمس��ازان‬ ‫سیاس��ت ورز نیاز داشته باش��د‪ ،‬فیلمس��ازان دردمندی را‬ ‫م ی طلبد که فقط و فقط با زبان سینما به سراغش بروند‪.‬‬ ‫به نظرم اصطالح سیالب که ش��ما به کار بردید بجا‬ ‫و مناس��ب اس��ت‪ .‬چون وقتی ما بدون پش��توانه تحقیق‬ ‫جامع ه شناسانه و بدون تسلط به زبان س��ینما‪ ،‬سراغ طرح‬ ‫مسائل اجتماعی برویم‪ ،‬چیزی جز ش��عارزدگی سطحی و‬ ‫فیلم های موضوع محور ب ی خاصیت‪ ،‬نصیب تماش��اگران‬ ‫نخواهد ش��د‪ .‬به اعتقادم صرف عطش س��اخت یک فیلم‬ ‫یا جذب توجه فس��تیوال های خارجی‪ ،‬نباید انگیزه ساخت‬ ‫فیلم اجتماعی باش��د‪ .‬فیلمس��از باید دغدغه ان موضوع را‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫شیرین بودن فیل م ها هم از اجتماعی سرچشمه‬ ‫م ی گیرد که فیلمساز در ان زندگی م ی کند‪.‬‬ ‫یک ایکس موش��ک را به فضا م ی برد و یک ایکس پرین‬ ‫موشک را به زمین م ی کوبد‪.‬‬ ‫‪ l‬امید وضعیتی مقطع��ی و در عین حال حیاتی‬ ‫است‪ .‬اهو وقتی دارد از دست شیر م ی گریزد بیشترین نیاز را‬ ‫به امید دارد‪ .‬اینکه سینماگران با تغییر مسئوالن سینمایی‬ ‫امیدوارتر ش��ده اند‪ ،‬کامال مش��خص اس��ت اما من گمان‬ ‫م ی کنم‪ ،‬مسئوالن هم به خوبی این موقعیت خطیر را درک‬ ‫کرده اند که از دست دادن اعتماد سینماگران که ناامیدی انها‬ ‫را به دنبال دارد‪ ،‬م ی تواند تا چه اندازه ب رای فرهنگ و هنر و‬ ‫سینمای ای ران وی رانگر باشد‪.‬‬ ‫از دس��ت دادن اعتم��اد نخبگان جامعه ب��ه معنی از‬ ‫دس��ت دادن همدلی قش��ر عظیم ی اس��ت که با رای خود‬ ‫دولت امید و اعتدال را سر کار اورده اند‪ .‬مسئوالن هوشمند‬ ‫این دولت بسیار نگران هس��تند که امیدها ناامید نشود و‬ ‫این نگرانی را م ی ش��ود در یکایک تصمیمات‪ ،‬انتخاب ها‬ ‫و اظهارنظرهای ش��ان دید‪ .‬اینکه مسئوالن هم نگران نظر‬ ‫نخبگان جامعه نسبت به خود باشند‪ ،‬باعث خرسندی است‬ ‫چون ما سال هاست که عادت کرده ایم نگران نظر مسئوالن‬ ‫نسبت به خود باشیم‪.‬‬ ‫ب ه عنوان پرس�ش پایانی‪ ،‬تکلیف «اوریون» چه‬ ‫شد؟ قرار نیست فکری برای نمایش ان بکنید؟‬ ‫‪ l‬فعال تمام دغدغه ام فیلم «ش��یفتگی» اس��ت‪.‬‬ ‫از انج��ا که هرگز با س��اخت یک فیلم ب رای ان کیس��ه ای‬ ‫نم��ی دوزم‪ ،‬به فک��ر گرفتن مج��وز ب رای پخ��ش خانگی‬ ‫«اوریون» نیس��تم‪ .‬معتق��دم «اوریون» اگ��ر فیلم خوبی‬ ‫باشد‪ ،‬دست به دس��ت شده و با گذش��ت زمان بهتر و بهتر‬ ‫دیده م ی شود‪« .‬ش��یفتگی» م ی تواند به دیده شدن بیشتر‬ ‫«اوریون» کمک کند‪g .‬‬ ‫‪49‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫بغض حاتمی کیا‬ ‫?????‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫بازگشت به جنگ‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا فیلم‬ ‫ستایش برانگیزی ساخته است‬ ‫‪50‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪51‬‬ ‫بازگشت با اشک‬ ‫نگاهی به گذشته و حال فیلمسازی که به خانه سیمرغ بازگشته است‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫فرهنگ‬ ‫«اب راهیم حاتم ی کیا»ی متولد ‪ 1340‬در ته ران را همه‬ ‫با فیلم های جنگ ی اش ش��ناختند؛ «هویت»‪« ،‬دیده بان» و‬ ‫«مهاجر» که در زمان جنگ تحمیلی هشت س��اله ساخته‬ ‫شدند‪ .‬جنگ که تمام شد‪ ،‬حاتم ی کیا هم دیگر فیلم جنگی‬ ‫نس��اخت؛ بلکه به فراخور زمان‪ ،‬مضمون فیلم هایش ش��د‬ ‫مس��ائل مربوط به جنگ‪ ،‬در س��ال های پس از ان‪ .‬درواقع‬ ‫حاتم ی کیا جزو معدود فیلمس��ازانی ش��د که به مس��ائل‬ ‫پی رامونی و تبعات اجتماعی جنگ پرداختند و البته همچنان‬ ‫یکی از شاخ ص ترین چهره های سینمای دفاع مقدس باقی‬ ‫ماند‪« .‬وصل نیکان» توجه ها را به خود جلب کرد‪« ،‬از کرخه‬ ‫تا رای��ن» نویدگر تحولی در س��ینمای دف��اع مقدس لقب‬ ‫گرفت‪ ،‬پس از فیلم خاص «خاکستر سبز»‪« ،‬بوی پی راهن‬ ‫یوس��ف» و «برج مینو» هر کدام داش��ته ای به داشته های‬ ‫سینمای دفاع مقدس و البته س��ینمای حاتم ی کیا افزودند‪.‬‬ ‫موس��یقی بوی پی راهن یوسف‪ ،‬س��اخته مجید انتظامی‪ ،‬از‬ ‫اثار ماندگار سینمای ای ران شد که خارج از فضای سینما هم‬ ‫گسترش چش��مگیری یافت و برج مینو شاید اغازگر تجربه‬ ‫فیلمس��ازی حاتم ی کیا در فضاهای کوچک بود؛ تجربه ای‬ ‫که در اژانس شیش��ه ای و ارتفاع پس��ت هم ادامه یافت‪ .‬به‬ ‫هر حال‪ ،‬پس از ب��رج مینو بود که ش��اید بزرگ ترین حادثه‬ ‫سینمایی اب راهیم حاتم ی کیا رقم خورد؛ «اژانس شیشه ای»‬ ‫فیلمی است که نه تنها حس و حال خیل ی ها را با خود همراه‬ ‫کرد‪ ،‬بلکه ب ی شک یکی از ماندگارترین اثار تولیدشده در حوزه‬ ‫سینمای دفاع مقدس و چه بس��ا سینمای ای ران خواهد بود؛‬ ‫همان گونه که برخی از نظرس��نج ی های صورت گرفته در‬ ‫چند سال گذشته نیز موید همین واقعیت است و اعتقاد خود‬ ‫حاتم ی کیا که م ی گوید امکان ندارد اژانس شیشه ای دوباره‬ ‫تکرار شود‪ .‬این فیلم عالوه بر دیالوگ های به یادماندن ی اش‬ ‫و عالوه بر معرفی حبیب رضایی به حوزه سینما‪ ،‬یک اتفاق‬ ‫دیگر هم در خود داشت؛ برجسته شدن بازیگری به نام «پرویز‬ ‫پرستویی»‪ .‬این فیلم شاید شرایط مشابهی هم ب رای «رضا‬ ‫کیانیان»‪ ،‬دیگر بازیگری داشت که البته در این فیلم نقش‬ ‫کوتاهی را ایفا ک��رد‪ .‬به هر حال‪ ،‬اژانس شیش��ه ای فیلمی‬ ‫ شد که سطح توقعات را از حاتم ی کیا باال برد؛ اما او در فیلم‬ ‫بعدی اش «روبان قرمز» با ان فضای استعاری خاص خیلی‬ ‫محل بحث ایجاد نکرد‪ ،‬ولی «موج م��رده» را م ی توان ورود‬ ‫حاتم ی کیا به فضای جدی مباحثی دانست که شاید به دلیل‬ ‫برخی سکوت های مصلحتی‪ ،‬در پی اژانس شیشه ای شکل‬ ‫نگرفت‪ ،‬اما حاال با موج مرده‪ ،‬اولین تجربه جدی ممیزی را‬ ‫ب رای فیلمسازی به ارمغان اورد که همیشه به فضای پی رامون‬ ‫خود توجه و بعضا نقد و بحث دارد‪ .‬پس از ان‪« ،‬ارتفاع پست»‬ ‫هم بیش از انکه محل بحث باش��د‪ ،‬مورد توجه قرار گرفت‬ ‫و البته «به رنگ ارغوان»‪ ،‬تجربه جدیدتری در فیلمس��ازی‬ ‫حاتم ی کیا ش��د که به نوعی ورود به حریمی س��خت بود‪.‬‬ ‫به ه ر حال‪ ،‬فیلم به مدت شش س��ال و با نظر وزیر اطالعات‬ ‫وقت‪ ،‬فرصت نمایش نیافت؛ تا دوره معاونت سینمایی اخیر‪.‬‬ ‫پس از نامعلوم ماندن سرنوشت این فیلم بود که حاتم ی کیا‬ ‫شاید ضعی ف ترین اثر س��ال های اخیرش را ساخت؛ «به نام‬ ‫پدر» اخرین ساخته حاتم ی کیا بود که درباره مسائل مربوط‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪52‬‬ ‫به جنگ ساخته م ی شد و شاید سقف سوال های حاتم ی کیا‬ ‫هم بود؛ فیلم س��اختن درباره نس��لی که دفاع مقدس را زیر‬ ‫ی دارد‪ .‬از این پس‪ ،‬اگر‬ ‫سوال م ی برد و با ان مش��کل مفهوم ‬ ‫از ساخت سریال های «خاک سرخ» و «حلقه سبز» بگذریم‪،‬‬ ‫حاتم ی کیا تصمیم بزرگ خود را گرفت ک��ه همان ورود به‬ ‫عرصه فیلمسازی خارج از مباحث مربوط به جنگ و به نوعی‬ ‫گسترش عرصه کاری اش بود‪ .‬پس چه حوزه ای متناسب تر از‬ ‫عرصه فیلمسازی اجتماعی ب رای حاتم ی کیا و دیدگاه هایش؟‬ ‫«دعوت» نخستین فیلم او در این حوزه بود که داستانش به‬ ‫موضوع ازدواج های موقت و مساله سقط جنین م ی پرداخت‪.‬‬ ‫در جشنواره بیس��ت ونهم فجر‪ ،‬حاتم ی کیا با «گزارش یک‬ ‫جشن» حضور یافت که هرچند برخی ان را فیلمی سیاسی‬ ‫و برخی هم در زمره اثار ضعیف حاتم ی کیا قلمداد کردند‪ ،‬اما‬ ‫این فیلم که در روزهای پایانی جشنواره درنهایت به نمایش‬ ‫رسید‪ ،‬به اعتقاد بسیاری تجربه جدیدی در سینمای به دور از‬ ‫قصه است؛ فیلمی که البته جشنواره روی خوش به ان نشان‬ ‫نداد‪ .‬به ه ر حال این فیلم انقدر اکران نش��د و نش��د تا رابطه‬ ‫حاتم ی کیا با تهی ه کننده اش قطع ش��ود‪ ،‬مدتی در انزوا برود‬ ‫و در نهایت وقتی ساخت فیلم سینمایی «چ» درباره شهید‬ ‫چمران را برعهده م ی گیرد‪ ،‬گروهی این گونه تحلیلش کنند‬ ‫که م ی خواهد مشکل اکران فیلمش را حل کند و گروهی هم‬ ‫از ان به عنوان حربه ای علیه افسردگی یاد کنند‪ .‬در این میان‬ ‫اما حاتم ی کیایی که از دهه ‪ 60‬تاکنون همواره از بازیگران در‬ ‫فیلم هایش بازی گرفته ب��ود و تنها حضورهایی در حد چند‬ ‫ثانیه را در برخی فیلم هایش مقابل دوربین تجربه کرده بود‪،‬‬ ‫در فیلم کارگردانی دیگر و اتفاقا ی��ک کارگردان فیلم اولی‪،‬‬ ‫ایفای یکی از نقش های اصلی را در فیلم «زندگی خصوصی‬ ‫اقا و خانم میم» برعهده گرفت‪.‬‬ ‫پ��س از ان‪ ،‬حض��ور ج��دی حاتم ی کیا در س��ینما‪،‬‬ ‫ابراهیم حاتمی کیا غیر از مواردی‬ ‫همچون شهادت ابراهیم‬ ‫اصغرزاده‪ ،‬یک بار دیگر در میان‬ ‫جمع بغض کرده بود ؛ زمانی که با‬ ‫نوار منقطع و ممیزی شده فیلم‬ ‫«موج مرده» در جمع خبرنگاران‬ ‫حضور یافت‬ ‫معطوف شد به ساخت فیلم «چ» که به نوعی بازگشت او به‬ ‫سینمای دفاع مقدس محسوب م ی شود‪ .‬فیلمی که با همه‬ ‫حاشی ه ها‪ ،‬به جشنواره فجر پارسال نرسید و حاال قرار است‬ ‫در س ی ودومین عرصه س��یمرغ به پرواز دراید‪ .‬این فیلم به‬ ‫‪ 48‬ساعت از زندگی ش��هید مصطفی چمران م ی پردازد که‬ ‫نقش او را فریبرز عرب نیا ایفا کرده است‪.‬‬ ‫حاتم ی کیا که همه کنجکاوند حضور دوباره او را هم‬ ‫در جش��نواره فجر و هم در عرصه س��ینمای جنگ در این‬ ‫روزها ببینند‪ ،‬در استانه جشنواره در جمع گروهی از فرزندان‬ ‫شهیدان جنگ تحمیلی حاضر ش��د تا ازسوی انان تجلیل‬ ‫شود‪ .‬او در این جمع پس از مدت ها در این باره صحبت کرد‬ ‫و اشکش جاری شد‪ .‬او خطاب به فرزندان شهید سخنانش‬ ‫را اینگونه مطرح کرد‪« :‬سخت است که در این فضای کامال‬ ‫حسی س��خن بگویم‪ ،‬تصمیم داش��تم متنی را اماده کنم‬ ‫اما احس��اس کردم باید از همین فضا ب رای صحبت کردن‬ ‫الهام بگیرم‪ .‬این نشست دیرهنگام ش��کل گرفته است اما‬ ‫من ب ی گناهم‪ .‬من با تک تک ش��ما به انواع متفاوت ارتباط‬ ‫داشته ام اما نگهبان باالی سر شما‪ ،‬چیزی به نام بنیاد شهید‬ ‫است که اصال نم ی دانم در حال حاضر مسئولش چه کسی‬ ‫اس��ت! و منظورم خدای ناکرده بحث سیاس��ی نیست‪ .‬اما‬ ‫حرف های بسیار عمیق از جامعه انقالبی و ارمانی از درون‬ ‫این خانواده ها (خانواده های ش��هدا) م ی توان گفت که فکر‬ ‫م ی کنم الیه های تکراری و کلیشه ش��ده امکان گفتن را از‬ ‫ما م ی گی��رد‪ .‬هنگام ی که فکر م ی کنم باید به س��مت این‬ ‫موضوع بیاییم احساس م ی کنم که اگر «ارنولد شوارتزنگر»‬ ‫«ترمیناتور» هم باش��م نم ی توانم به راحت��ی از این موانع‬ ‫بگذرم‪».‬‬ ‫این کارگردان خاطره ای را از عملیات بدر تعریف کرد و‬ ‫گفت‪« :‬عزیزان ما ان موقع قرارمان بر این نبود‪ .‬عشق سینما‪،‬‬ ‫ما را به این عالم نکشیده بود‪ .‬عالقه به عرصه هنر داشتیم‬ ‫اما مساله ما این نبود که صرفا سینما را به این معنی پیگیری‬ ‫کنم‪ ،‬احساس من این بود که باید این حرف ها را بزنم‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا با اشاره به ساختمانی که در ان برنامه برپا‬ ‫ش��ده بود‪ ،‬یاداور شد‪« :‬همین س��اختمانی که شما داخلش‬ ‫هستید ساختمان س��پاه ته ران اس��ت‪ .‬من در سپاه ته ران‬ ‫در همین س��اختمان ب��ودم‪ .‬در ان زمان م��ن دم همین در‬ ‫کش��ی ک ها دادم‪ .‬از اینجا به ماموریت های بسیاری رفتم و‬ ‫خاطره های بسیاری از این ساختمان دارم‪».‬‬ ‫کارگردان «اژانس شیش��ه ای» درحال ی که بغض کرده‬ ‫بود‪ ،‬گفت‪« :‬برخی م ی گویند تو فق��ط از جهاد و جنگ بگو‬ ‫اما من هم فرزند و خدا دارم‪ ،‬من هم قران م ی خوانم و گاهی‬ ‫اوقات طغیان ب رایم تعبیر م ی شود و باید از ان سخن بگویم‪.‬‬ ‫من دوس��ت دارم از جوان ه��ا صحبت کنم‪ ،‬ممکن اس��ت‬ ‫«گزارش یک جش��ن»ی را بس��ازم که ب رایم مهم است که‬ ‫این گزارش در تاریخ این ممکلت بماند و بسیاری از دوستان‬ ‫خوش شان نیاید و بسیاری هم خوش شان بیاید‪ ».‬حاتم ی کیا‬ ‫با اشاره به فیلم اخیرش که درباره شهی د چمران ساخته است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬خیلی جس��ارت ک��ردم که درباره «چم��ران» فیلم‬ ‫س��اختم‪ .‬اصال هم اعتقادی ندارم که این فیلم صرفا درباره‬ ‫چمران است‪ .‬واقعی ت هایی که در اوایل انقالب اتفاق افتاده‬ ‫به قدری غلیظ و پیچیده است که به همین دلیل است که‬ ‫ما س��ی و چند س��ال درباره ان صحبت نم ی کنیم یا هربار‬ ‫که صحبت م ی کنیم حرف هایی اس��ت ک��ه اصال گفتنی‬ ‫نیست‪ ،‬اما من تیرم را رها کردم و سع ی ام را کردم و بقی ه اش‬ ‫را نم ی دانم که چه اتفاقی بیفتد! دعا کنید‪ .‬من در قنوت های‬ ‫س��حری م ی گویم که خ��دا نکند که من در بس��تر عافیت‬ ‫بمیرم‪ .‬اصال قرار ما این نبود‪ .‬هر وقت از این ساختمان خارج‬ ‫م ی شدیم با پیکانی که دست ما بود به قصد این م ی رفتیم‬ ‫که برنم ی گردی��م و به خی��ل ای��ن کاروان م ی پیوندیم‪ .‬ما‬ ‫بازماندگان قطعا به چیزهای دیگری مشغول م ی شویم مانند‬ ‫خود شما!» ‪g‬‬ ‫حاتمی کیا فرقی نکرده است‬ ‫تو گو با سعید صادقی درباره فیلم چمران‬ ‫گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫حاتم ی کیا دوباره به سینمای جنگ برگشته است‪ ،‬بعد از اینکه از سه فیلم غی ر جنگ ی اش‪« ،‬به رنگ ارغوان»‪« ،‬دعوت»‬ ‫و «گزارش یک جشن» دو تا با مشکل اک ران رو به رو شد‪ ،‬دوباره فیلم ی در فضای جنگ ساخته است و دوباره ب رایش م راسم‬ ‫بزرگداشت گرفته اند‪ .‬سعید صادقی که عکاس جنگ بوده و از رفقای حاتم ی کیا‪ ،‬م ی گوید باید از او تشکر کرد که سعی‬ ‫کرده ارزش ها را دوباره زنده کند‪.‬‬ ‫اقای صادقی! تم�اس گرفتم ک�ه در مورد فیلم‬ ‫جدید حاتم ی کیا صحبت کنیم‪ ،‬این برگشتنش‬ ‫به سینمای جنگ و اینکه دیدم اخیرا یک برنامه‬ ‫تقدی�ر از حاتم ی کیا هم برگزار ش�ده اس�ت که‬ ‫نم ی توان�د ب�ی ارتباط ب�ه ای�ن بازگش�ت او به‬ ‫سینمای جنگ باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬این اسم گذاری ها و اینها‪ ،‬یعنی چه که حاتم ی کیا‬ ‫به سینمای دفاع مقدس برگشته است؟ کجا حاتم ی کیا غیر‬ ‫از این بوده است؟ اثار حاتم ی کیا برامده از خون شهداست‪.‬‬ ‫من با حاتم ی کیا ارتب��اط دارم‪ .‬او هیچ‬ ‫وقت از جنگ فاصل��ه نگرفته بود که‬ ‫بخواهد به ان بازگردد‪ ،‬بحث حاتم ی کیا‬ ‫فقط جنگ نیست‪ ،‬بحث او اعتقاد ها و‬ ‫ارزش هایش است‪.‬‬ ‫که باور پذیر است‪ .‬در واقع اینکه فیلم باور پذیر شده از انجا‬ ‫م ی اید که یک ادم عاشق ان را س��اخته است‪ .‬چمران یک‬ ‫ادم عاشق و یک فیلسوف با ایمان بود‪ ،‬مجموعه شرافت و‬ ‫نجابت بود‪ ،‬ان چیزی که ما از نزدیک م ی ش��ناختیم همین‬ ‫شده است که حاتم ی کیا ساخته‪ ،‬همین که بازی م ی کند‪ ،‬در‬ ‫روزگاری که طغیان اجتماعی است و در روزگاری که همه به‬ ‫هم بی اعتماد شده اند‪ ،‬این فیلم برگشت به همان اعتماد ها‬ ‫و اعتقاد هاست‪.‬‬ ‫اثار حاتم ی کیا از برکت خون همین شهداس��ت و این‬ ‫ب ه ه ر ح�ال اق�ای حاتم ی کیا‬ ‫در دو ‪ ،‬س�ه کار اخ�رش‪ ،‬هم‬ ‫«دع�وت» و «گ�زارش ی�ک‬ ‫جشن» و هم «به رنگ ارغوان»‬ ‫کمی از فضای جنگ فاصله»‬ ‫گرفته بود و حاال با «چ» دوباره‬ ‫به این فضا برگشته است‪...‬‬ ‫مجله این قدر ها س�ن زیادی ندارد البته در طول‬ ‫عمر خود هم زی�اد از حاتم ی کیا گفته و نوش�ته‬ ‫اما حاال این س�وال وجود دارد که ایا جامعه صرفا‬ ‫حاتم ی کیایی که فیلم جنگی م ی سازد را دوست‬ ‫دارد یا اینکه فقط کار های جنگی او هس�تند که‬ ‫م ی توانند به راحتی اکران شوند؟‬ ‫‪ l‬حاتم ی کی��ا‪ ،‬عین حقیقت‬ ‫است‪ .‬در این س��ال ها که سینما این‬ ‫همه ف��رق ک��رده حاتم ی کی��ا فرقی‬ ‫نکرده است‪ .‬در میان این همه الودگی‬ ‫تصویری که دنی��ای دیجیتال ب رای ما‬ ‫درس��ت م ی کند کار حاتم ی کیا هنوز‬ ‫گوهر است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪ l‬من چم��ران را از نزدیک م ی ش��ناختم‪ .‬چمران را‬ ‫خوب م ی شناختم و فکر م ی کنم که این فیلم خیلی خیلی‬ ‫به شخصیت چمران نزدیک است‪ ،‬البته امروز از چمران تنها‬ ‫یک نام بر یک اتوبان باقی مانده است! اما این فیلم در مورد‬ ‫چمران اس��ت‪ ،‬به چمران در کردس��تان و سوسنگرد خیلی‬ ‫نزدیک است و به چمرانی که در نزدیک کرخه بود‪ .‬من وقتی‬ ‫فیلم را دیدم گفتم که چمران زنده شده است‪ .‬وقتی فیلم را‬ ‫ببینید متوجه م ی شوید که این همان چمران واقعی است‪.‬‬ ‫همان چمرانی که در یک دوران سخت که کشور م ی رفت‬ ‫تا وضعیتی شبیه سوریه امروزی داشته باشد‪ ،‬با حضورش در‬ ‫جاهای مختلف جلوی این را گرفت‪.‬‬ ‫ان چیزی که امروز در س��وریه اس��ت در س��ال ‪ 58‬در‬ ‫کردستان ما هم بود‪ .‬این فیلم ان قدر نزدیک شده به ان روز ها‬ ‫‪ l‬خ��ود ش��ما چ��را در این س��ال ها س��راغی از او‬ ‫نم ی گرفتید؟‬ ‫‪ l‬ای��ن فیلم هم��ان چمران‬ ‫اس��ت که نزدیک پاوه بود‪ .‬م ی خواهم‬ ‫بگویم حاتم ی کیا برای س��اختن این‬ ‫فیل��م زحمت زیادی کش��یده اس��ت‪.‬‬ ‫انگار چمران دوباره خلق ش��ده است‪.‬‬ ‫این رنجی ک��ه در س��اخت فیلم برده‬ ‫را م ی ت��وان در تمام فیلم ه��م دید و‬ ‫حاصلش یک تصویر درست از چمران‬ ‫اس��ت‪ .‬من فکر م ی کنم ک��ه باید به‬ ‫حاتم ی کی��ا تبریک گفت ک��ه دوباره‬ ‫برگشته است تا اعتقادها را زنده کند‪.‬‬ ‫اما حاال با س�اختن یک فیلم‬ ‫جدید در فضای جنگ اس�ت‬ ‫که دوباره از او تقدیر م ی شود‬ ‫و فیلم�ش هم احتم�اال برای‬ ‫اک�ران ب�ا مش�کلی رو ب�ه رو‬ ‫نخواهد بود‪...‬‬ ‫فکر م ی کنید فیلم چقدر به ش�خصیت چمران‬ ‫نزدیک است؟‬ ‫ام�ا در چند س�ال گذش�ته کس�ی از این نفس‬ ‫حاتم ی کیا حرف نم ی زند‪ .‬م ی خواهم بگویم انگار توقع‬ ‫از حاتم ی کیا این است که فقط فیلم جنگی بسازد‪...‬‬ ‫م ی خواهم باز به این فیلم برگردم‪،‬‬ ‫حاتم ی کیا دقیقا چه چمرانی را به‬ ‫تصویر کشیده است؟‬ ‫‪ l‬هم «دعوت» و هم کار های‬ ‫دیگر حاتم ی کیا همه شان از درون این‬ ‫جامعه و در مورد این جامعه بوده است‪.‬‬ ‫حتی «حلقه سبز» هم جدا از اینها نبود‪،‬‬ ‫حاتم ی کیا فقط فیلمساز دفاع مقدس‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬ام��ا من در م��ورد این فیلم‬ ‫فکر م ی کنم که این فیلم‪ ،‬دقیقا مصداق یک اثر فاخر است‪.‬‬ ‫چیزی ب رای گفتن ندارند‪ .‬جنس حاتم ی کیاس��ت که مهم‬ ‫اس��ت‪ .‬او در باور هایش زندگی م ی کند و همین اس��ت که‬ ‫شخصی ت هایش را ش��کل م ی دهد‪ .‬این بیان ارزش هاست‬ ‫که مهم است‪ .‬مهم این است که حاتم ی کیا ارزش ها را اصل‬ ‫م ی داند و از س��ینما ب رای بیان این ارزش ها استفاده م ی کند‬ ‫و کارش به باور ها تجلی م ی دهد‪ .‬خیل ی ها رفته اند در لبنان‬ ‫فیلم ساخته اند‪ ،‬هزینه های زیادی هم کرده اند‪ ،‬توپ و تانک‬ ‫هم زیاد ترکانده اند‪ ،‬اما این حاتم ی کیا و نفس حاتم ی کیاست‬ ‫که شگفتی ان روابط انسانی را م ی سازد و جلوه گر م ی کند‪.‬‬ ‫ام�ا وقت�ی حاتم ی کیا فیل�م غیر‬ ‫جنگی م ی سازد‪...‬‬ ‫باعث م ی شود کارش باورپذیر بشود‪ .‬م ی خواهم بگویم که‬ ‫جنگ داخلی را حضور چمران بود که خنثی کرد و حاتم ی کیا‬ ‫همین را دراورده است‪ .‬او همان چیزی را نمایش م ی دهد که‬ ‫چمران بود‪ .‬نفس این فیلم فاخر است‪ ،‬نفس حاتم ی کیاست‬ ‫که فاخر اس��ت‪ .‬اگر این را یکی دیگر م ی س��اخت ‪ ،‬خرج و‬ ‫هزینه اش فاخر م ی شد اما این فیلم خودش فاخر است‪.‬‬ ‫ظاهرا شما از نتیجه کار خیلی راضی هستید‪...‬‬ ‫‪ l‬من وقتی فیلم را دیدم احساس غرور کردم‪.‬همه‬ ‫ب ی اعتمادی های من‪ ،‬با این فیل��م از بین رفت‪ .‬اعتقاد هایم‬ ‫دوباره برگش��ت‪ .‬م ی خواهم بگویم از این فیلم ه��ا‪ ،‬از اینها‬ ‫که این طور فیلم م ی س��ازند ما فقط دو نفر داش��تیم‪ ،‬یکی‬ ‫رس��ول مالقلی پور بود که با زبان بسیار ساده و بسیج ی وار‬ ‫خودش فیلم م ی ساخت و ان دیگری حاتم ی کیاست که هم‬ ‫ان نگاه روش��نفکری را دارد و هم ان اعتقاد و نگاه عمیق را‪.‬‬ ‫خیل ی ها هستند که فیلم م ی سازند اما م ی شود انهای دیگر‬ ‫را اصال ندید‪ .‬اینها هس��تند که ماندگار هستند و انها اصال‬ ‫‪ l‬انه��ا ک��ه س��اخته اس��ت‬ ‫همه مش��کالت جامعه ما بوده است‪،‬‬ ‫«دعوت» مشکل جامعه ما بوده است‪ ،‬ان دیگری هم که در‬ ‫مورد ‪ 88‬ساخته است‪...‬‬ ‫گزارش یک جشن؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ان هم مش��کل مردم بود‪ .‬ان فیلم با چیزی‬ ‫که طالبی ساخته است فرق دارد‪ .‬حتی با برخی فیلم هایی‬ ‫که بدون اعتقاد س��اخته اند و تنها کاسبکاری کرده اند فرق‬ ‫دارد‪ .‬کار فرهنگی باور الزم دارد و حاتم ی کیا کسی است که‬ ‫این باور را دارد و ب رای جلوه کردن ان از ابزار استفاده م ی کند‪.‬‬ ‫ب رای حاتم ی کیا س��ینما وسیله اس��ت اما ان اعتقاد ب رایش‬ ‫مطرح است‪.‬‬ ‫اعتقاد او هم تنها محدود به جنگ نیست‪ .‬واقعیت این‬ ‫است که همه حاتم ی کیا فقط جنگ نیست‪ .‬حاتم ی کیا یک‬ ‫بعد اجتماعی دارد که بخشی از ان در سینمای دفاع مقدس‬ ‫دیده م ی شود اما انجا هم موضوع او مردم هستند‪ .‬من واقعا‬ ‫فکر م ی کنم که باید به او تبریک گفت که دارد ارزش های از‬ ‫بین رفته را دوباره زنده م ی کند‪g .‬‬ ‫‪53‬‬ ‫تاریخ‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫گفتاریازدکترمحمدصادق‬ ‫کوشکی‬ ‫مسئله بارزگان بودن‬ ‫بازرگان مروج اسالم منهای‬ ‫روحانیت بود‬ ‫این روزها که س�الروز تولد مهدی بازرگان‬ ‫با روزهای فجر بهمن ‪ 57‬و نخست وزیری‬ ‫او تقریب�ا رقم خ�ورده اس�ت‪،‬روایت های‬ ‫متع�ددی از او گفته می ش�ود‪،‬با این حال‬ ‫واقعا بازرگان که بود؟‬ ‫لیبرال مسلمان یا‬ ‫مسلمان سکوالر‬ ‫دین گرایی علمی مهدی بازرگان چه تاثیراتی‬ ‫در سیاست و جامعه ایران داشت؟‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪54‬‬ ‫گفتوگوباعرفانقانعیراددربارهرابطه‬ ‫نهضتازادیبادولتامریکا‬ ‫گفتاریازدکترصادق‬ ‫زیباکالم‬ ‫اشتیمتخصصانبادین‬ ‫‪1‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫خواند اما به دنبال ارتباط میان دی��ن و علم نیز رفت‪ .‬در طو ‬ ‫ل‬ ‫س پنج م و‬ ‫ن بود و در کال ‬ ‫ن درس��خوا ‬ ‫ی بازرگا ‬ ‫ل مهد ‬ ‫تحصی ‬ ‫هشت م شاگرد او ل شد‪ .‬چو ن دبیرستا ن را ب ه پایا ن رساند مشمول ‬ ‫ن را به ‬ ‫ت هم ه فارغ التحصیال ‬ ‫ن سا ل دول ‬ ‫اعزا م ب ه خار ج گردید‪ .‬ا ‬ ‫خار ج فرستاد‪ .‬بازرگا ن در امتحا ن اعزا م رتب ه پنج م را ب ه دست اورد‪.‬‬ ‫ی و مهندس ی ‪،‬‬ ‫ی تربیت ی ‪ ،‬علم ی ‪ ،‬فن ی ‪ ،‬حقوق ‬ ‫ن رشته ها ‬ ‫در میا ‬ ‫ی از‬ ‫ی ‪ -‬را برگزید‪ .‬خودش م ی گوید‪« :‬بسیار ‬ ‫ی ‪ -‬مهندس ‬ ‫اخر ‬ ‫ی و اصرار داشتی م ک ه اگر در‬ ‫ی ما و خود ما نگران ‬ ‫پدرها و مادرها ‬ ‫ت بیاوریم ‪ ،‬الاقل ‬ ‫ی ب ه دس ‬ ‫ق نشدی م چیز ‬ ‫ی موف ‬ ‫ن سفر تحصیل ‬ ‫ای ‬ ‫ل از‬ ‫ت ندهیم ‪ ...‬قب ‬ ‫ن خود را از دس ‬ ‫ق و دی ‬ ‫ی و اخال ‬ ‫سرمای ه قبل ‬ ‫ن م ی شوم ‪ ،‬اگر‬ ‫ک ای را ن ب ه پدر م گفت م اگر در ای را ن بمان م ب ی دی ‬ ‫تر ‬ ‫ت یا در ایما ن قوی تر خواه م شد‪ ».‬در‬ ‫ی اس ‬ ‫ن ب ی دین ‬ ‫برو م یا هما ‬ ‫ش وفادار ماند و ب ه انها شا خ و‬ ‫ن ب ه افکار مذهب ی ا ‬ ‫فرانس ه بازرگا ‬ ‫ی و سپ س ‬ ‫ل اجتماع ‬ ‫گ داد‪ .‬با افکار علمی اشنا شد‪ .‬ب ه مسائ ‬ ‫بر ‬ ‫ت ک ه تحصی ل ‪ ،‬کار‬ ‫ش پیدا کرد‪ .‬تردیدی نیس ‬ ‫ی گرای ‬ ‫سیاس�� ‬ ‫ی جوان ‬ ‫ی بر اندیش ه دانشجو ‬ ‫ی در فرانس ه تاثیر عمیق ‬ ‫و زندگ ‬ ‫ی و سیاس ی اش ‬ ‫ی از افکار مذهب ی ‪ ،‬اجتماع ‬ ‫گذاشت ‪ .‬بس��یار ‬ ‫ل بعد ک ه خاط راتش ‬ ‫ی چهل سا ‬ ‫ن دارد‪ .‬حت ‬ ‫ن دورا ‬ ‫ریش�� ه در ای ‬ ‫ن مناظر و‬ ‫ق اروپا اشار ه داشت ‪« :‬تما م ای ‬ ‫ت ب ه تاثیر عمی ‬ ‫را نوش ‬ ‫ی بیرو ن نگذاشته ‬ ‫ی ما ک ه در ای را ن پا از جاد ه خاک ‬ ‫وقای ع [اروپا] ب را ‬ ‫ف یادما ن داده ‬ ‫ت معار ‬ ‫ن را در تاالر وزار ‬ ‫ن بار کراوات زد ‬ ‫بودی م و اولی ‬ ‫ل کودک ‬ ‫ب و گی ج کنند ه بود‪ .‬عینا مث ‬ ‫ب و عجی ‬ ‫بودند‪ ،‬بسیار جال ‬ ‫ن را به ‬ ‫پانزد ه ماه ه ک ه ب ه هر چیز حمل ه م ی کند و م ی خواهد ا ‬ ‫ف نگاه ‬ ‫ت بگیرد و ورانداز کند‪ ،‬با ول ع فوق العاد ه ب ه هم ه طر ‬ ‫دس ‬ ‫ن و مزایا و دارای ی های ‬ ‫م ی کردیم ‪ .‬م ی خواستی م تما م اثار تمد ‬ ‫انها را ببلعیم ‪».‬‬ ‫بازرگان وقتی به ای ران امد که رضاخان سیاست دین زدایی‬ ‫خود را به طور امرانه در پیش گرفته ت��ا جایی که قانون منع‬ ‫حجاب را تصویب کرد‪ .‬او در این میان اما س��کوت پیشه کرد‬ ‫و به معلمی در دانش��گاه پرداخت و حتی تا سال های ابتدایی‬ ‫دهه بیست این سکوت او ادامه دارد تا جایی که پس از سقوط‬ ‫رضاخان بر اثر باز ش��دن فضای سیاسی دانش��گاه ها بود که‬ ‫وی در دانشکده فنی در ب رابر تبلیغات کمونیس ت ها‪ ،‬انجمن‬ ‫اسالمی دانشجویانی را تاس��یس کرد که به صورت محدود‬ ‫در ب رابر تبلیغات وسیع کمونیس ت ها س��کوت نکند‪ .‬در این‬ ‫میان اما همین مس��اله تاثیر زیادی را روی دانش��جویانی با‬ ‫گرایش های اسالمی گذاشت که در دهه های بعدی این مساله‬ ‫نمود اساسی خود را نشان داد‪ .‬بازرگان در این مقطع از زندگی در‬ ‫عرصه سیاسی همانند یک سیاست ورز حرفه ای حضور ندارد‪،‬‬ ‫گرچه چهره ای ملی در میان دانشجویان است که البته صفت‬ ‫«مسلمانی معتقد» را به همراه خود دارد‪ .‬سوغات بازرگان از‬ ‫غرب‪ ،‬تعهد به علم گرایی و طبیعت گرایی بود که سعی کرد ان‬ ‫را با دین پیوند زند و به دین لباسی علمی بپوشاند‪.‬‬ ‫مسعود پدرام در کتاب روش��نفکران دینی و مدرنیته ‪،‬‬ ‫بازرگان را به عنوان یک چهره پیشگام در عرصه روشنفکری‬ ‫دینی م ی نامد‪ ،‬او م ی گوی��د که وی با تاثی ر پذی��ری از نظم و‬ ‫انضباط غ ربی و اخ�لاق کاری در کنار ازادی‪ ،‬دموکراس��ی و‬ ‫حقوق بشر تالش م ی کند که اس�لام مدرن را ب ر اساس دفاع‬ ‫از اصل اسالم با این مسائل اش��تی دهد‪ .‬به نظر م ی رسد که‬ ‫مهدی بازرگان از چهارراه پرتالطم سیاس��ت در دهه بیست‬ ‫باتوجه به هم��ان اموخته های مدرس��ه اش هرگونه تغییر در‬ ‫ای ران را از مسیر اسالم غیرممکن م ی دانست و سعی در اشتی‬ ‫اس�لام با تجربه گرایی و علم داش��ت‪ .‬به همین دلیل است‬ ‫که عمده مس��ائل مورد توجه بازرگان‪ ،‬اصالح و احیای دین و‬ ‫بازگشت به قران‪ ،‬رابطه علم و دین و دین و دنیا‪ ،‬دین و سیاست‪،‬‬ ‫انسان شناسی‪ ،‬افت شناسی دین‪ ،‬مشکالت اجتماعی جامعه‬ ‫ای ران و ملل اس�لامی‪ ،‬برخورد با غرب و باالخره دفاع امروزی‬ ‫از دین هس��تند‪ .‬یکی از روش��نفکران دینی‪ ،‬بازرگان را میانه‬ ‫مطهری و ش��ریعتی م ی داند‪ ،‬در واقع احتیاط شهید مطهری‬ ‫را کنار ب ی پروایی ش��ریعتی م ی گذارد‪ .‬تالش ه��ای بازرگان‬ ‫در عرصه نهضت مقاومت مل��ی را باید در راس��تای همین‬ ‫مساله ارزیابی کرد‪ .‬جدا شدن او از جبهه ملی و تاسیس گروه‬ ‫نهضت ازادی در واقع طرح یک مبارزه با ایدئولوژی اسالمی بود‬ ‫که دیگر فراتر از نوع رابطه فردی‪ ،‬مسائل اجتماعی دین را در‬ ‫نقش دولت و تحقق حقوق مردم جس ت وجو م ی کرد‪ .‬تجربه‬ ‫مبارزه با گروه های کمونیست در دهه ‪ 20‬و ‪ 30‬در میان محافل‬ ‫روشنفکری این امکان را به بازرگان داده بود که با سازماندهی‪،‬‬ ‫گروهی ملی اما با گرایش های مشخص و تابلوی مذهب پا به‬ ‫عرصه سیاسی کشور بگذارد‪ .‬نهضت ازادی را در این خصوص‬ ‫م ی توان اولین گروه متشکل ملی و مذهبی دانست که بعدها‬ ‫گروه های دیگری همچون مجاهدی��ن خلق با تاثیرپذیری از‬ ‫نحله فکری و جلسات تفسیر قران به وجود بیایند‪ .‬این گروه ها‬ ‫عمدتا کسانی بودند که مسائل طبقاتی و عدالت اجتماعی را‬ ‫ی رسیدند و‬ ‫مورد توجه قرار دادند‪ ،‬گرچه در این عرصه به ناکام ‬ ‫راه را غلط پیمودند‪ .‬از سوی دیگر بسط و گسترش جریان های‬ ‫اسالمی باعث شد که رهب ران مذهبی مخالف رژیم در نهایت‬ ‫مدل حکومتی را ط راحی کنند که در فقه شیعه تجربیاتی را در‬ ‫تئوری و اندیشه پیش از این اندوخته بود‪.‬‬ ‫رهبری حضرت امام خمینی در واقع تکمی ل کننده همه‬ ‫جریانات اسالمی بود که بعدها با پیروزی انقالب اسالمی مورد‬ ‫توجه قرار گرفت‪ .‬در این سال هاس��ت که مهندس بازرگان در‬ ‫نقش ایدئولوگ اصلی جریان روش��نفکری دینی مورد توجه‬ ‫قرار گرفت‪ .‬او در راه خود هیچ گاه به تنهایی قدم ب رنداش��ت و‬ ‫همیشه در کنارش کسانی همچون شهید مرتضی مطهری را‬ ‫داشت تا جایی که با تاسیس حسینیه ارشاد‪ ،‬منبر خطابه را به‬ ‫کالس درس همچون دانشگاه تبدیل کردند‪ .‬عمده حرکت های‬ ‫صورت گرفته در این س��ال ها بحث اندیش��ه احیای اسالم و‬ ‫تعیین خطوط میان دین و اجتماع است‪ .‬ب رنامه اجتماعی دین‬ ‫مهمترین هدف بازرگان در دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬است تا جایی که گرچه‬ ‫در اواخر عمر او جدایی دی��ن و جامعه را مورد توجه جدی قرار‬ ‫داد اما در نظر خود سخن از تاثیرگذاری دین بر سیاست به طور‬ ‫کلی دارد‪ ،‬به صورتی که دین و سیاست با هم مخلوط نشوند و‬ ‫مرز ازادی و استقالل هر دو تعیین گردد‪ .‬این نظریات بازرگان در‬ ‫زمینه اشراف دین بر سیاست و لزوم حفظ مرزها را شاید بتوان‬ ‫بیش��ترین محل اختالف صاحبنظ ران در مورد دیدگاه های او‬ ‫دانست‪ .‬او در جایی در تعریف حکومت اسالمی م ی نویسد‪:‬‬ ‫«حکومت اسالمی در ایدئولوژی الهی حکومتی است مردمی‪،‬‬ ‫ملی‪ ،‬ارشادی‪ ،‬ازاد‪ ،‬انتخابی‪ ،‬شورایی و الهی‪ ،‬ضمن انکه حائز‬ ‫امتیازات حکومت های خلقی‪ ،‬لیب رال و دموکراتیک اس��ت و‬ ‫منطبق با هیچ یک از انها نیست‪ ».‬و در جایی دیگر م ی گوید‪:‬‬ ‫«با ان حکومت اس�لامی مخالفم که خواس��ته باشد به نام‬ ‫اسالم و به خیال اسالم‪ ،‬تحمیل اسالم نماید و خود را موظف‬ ‫و مس��ئول دین و ایمان مردم و اجرای احکام اسالم در ای ران و‬ ‫دنیا بداند‪ ».‬این «کل ی گوی ی ها» و ع��دم ذکر جزئیات و عدم‬ ‫ارائه تعاریف دقیق‪ ،‬محل مناسبی ب رای اختالف در دیدگاه ها‬ ‫گشته است و همین است که قضاوت صحیح را ب رای ما دشوار‬ ‫م ی سازد‪ .‬به صورتی که این گزاره را پیش روی مخالفان خود‬ ‫م ی گذارد که ایا وی در اخر عمرش سکوالر شده بود؟ ‪g‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫فرزند مشروطیت شاید همان طور که در دادگاه نظامی‬ ‫ش��اه گفته بود‪ ،‬اخرین گروهی که طبق مش��روطیت با شاه‬ ‫مبارزه م ی ک��رد و اولین رئیس دولت بعد از پهلوی هم ش��د؛‬ ‫کسی که در دولت او قانون اساس��ی جدیدی به جای قانون‬ ‫اساسی مشروطیت نوشته ش��د‪ .‬فرزند مشروطیت در زندگی‬ ‫پ رتناقض خود اما تاثی رات زیادی روی تفکر اجتماعی گروه های‬ ‫مبارز گذاشت و همین موضوع هم نه او را سازنده و بنیانگذار‬ ‫کرد که بر جدای ی هایش شکاف عمی ق تری داد‪ .‬سخن از مردی‬ ‫است که در دو طرف این ش��کاف عمیق گروهی او را متفکر‬ ‫بزرگ و نمونه بارزی از ش��خصی ت هایی م ی دانند که نوعی‬ ‫زندگی مومنانه را تبلی��غ م ی کرد و گروه دیگر او را سرمنش��ا‬ ‫بسیاری از مش��کالت انقالب و ضدانقالب م ی نامند‪ .‬در این‬ ‫میانه مهدی بازرگان کیس��ت و چه م ی گفت‪ .‬مهدی بازرگان‬ ‫یک س��ال بعد از صادرشدن فرمان مش��روطیت به دنیا امد‪،‬‬ ‫زمانی که جنگ میان اس��تبداد صغیر محمد علی شاهی با‬ ‫مشروطیت در کوچه های بهارس��تان رنگ خون گرفته بود‪.‬‬ ‫ی معروف ب��ه «اقا تبریزی» از‬ ‫ی تبریز ‬ ‫س قل ‬ ‫پدرش حاج عبا ‬ ‫تجار معروف ته ران بود که با مشروطه خواهان همراه بود‪ .‬این‬ ‫خانواده تبریزی گرچه اذربایجانی بودن��د اما در ته ران زندگی‬ ‫م ی کردند و از ثروت خوبی هم برخوردار بودند تا جایی که پدر اقا‬ ‫تب ریزی مدتی رئیس هیات تجارت ته ران یا همان اتاق تجارت‬ ‫پایتخت بود که با روی کار امدن رضاخان تشکیالتش برچیده‬ ‫شد؛ شاید به همین دلیل بود که نام خانوادگ ی شان به نسبت‬ ‫فعالیت تجاری پدر‪ ،‬بازرگان شد که هم نام از پیشینه باشد و‬ ‫هم نامی از پیش��ه ‪ .‬خانواده بازرگان در امتداد نظام خانوادگی‬ ‫بازاریان سنتی قرار داشتند‪ ،‬گرچه پدر در کنار قران و کتاب های‬ ‫فقه��ی‪ ،‬روزنامه خوان هم ب��ود و کتاب فرنگی نیز داش��ت‪.‬‬ ‫بچه هایش مقید به دینداری بودند اما خشک مذهب نبود‪ .‬در‬ ‫ت و قران ‬ ‫ب داش ‬ ‫س مکت ‬ ‫ض بود‪ .‬در ‬ ‫ی پایبند فرای ‬ ‫دین ‪ ،‬اقا تبریز ‬ ‫ی و فحشا» پیشگا م م ی شد‪ .‬در‬ ‫م ی خواند‪ .‬در مبارز ه با «ب ی دین ‬ ‫دوران پس از استبداد صغیر از طرف گروهی از اذربایجان ی ها‬ ‫ب رای مجلس کاندیدا شد که راه به جایی نبرد‪ .‬در این میانه بود‬ ‫که با برخی از رهب ران از جمله مدرس هم سر و سری داشت‪.‬‬ ‫روی کار امدن رضاخان ب رای خانواده بازرگان امد نداشت‪ ،‬چه‬ ‫س مهارسازی ‬ ‫ی و سپ ‬ ‫ی رضاشاه ‬ ‫انکه از یک سو مذهب زدای ‬ ‫ی عرصه را ب رای این خانواده تنگ کرده بود و از سوی‬ ‫طبق ه بازار ‬ ‫دیگر شاه جدید با تمرکز گرایی روی ساختار های قدرت سیاسی‬ ‫و اقتصادی سعی در مهار بازاریان با در انحصار در اوردن تجارت‬ ‫به دولت داشت‪ .‬بر این اساس بازرگانی خارجی در انحصار دولت‬ ‫قرار گرفت و مالیات های سنگین بر بازار بست‪ .‬نتیجه این امر‬ ‫تعطیلی اتاق تجارت ته ران به ریاست پدر بازرگان بود و البته‬ ‫تعطیلی مجالس روضه روحانی معروف بعدی فلسفی در خانه‬ ‫انها‪ .‬مهدی بازرگان در این چنین محیطی روزگار م ی گذراند و‬ ‫به مدرسه ای به سبک جدید رفت؛ مدرسه ای که کالس درسش‬ ‫معلمی نخس ت وزیر داشت‪ .‬در مدرس ه دارالمعلمی ن ‪ ،‬ابوالحس ن ‬ ‫ی که نقش مهمی در تغییر فرهنگی کشور در دوره های‬ ‫فروغ ‬ ‫بعدی ایفا کرد معلمش بود‪ .‬او از فلسفه م ی گفت و از جغ رافیا‬ ‫و تفسیر قران م ی کرد‪ .‬یک بار مبنای تغییر فرهنگی کشور‬ ‫را این چنین با عبارتی قرانی روی تابلو نوش��ت‪« :‬خدا قومی‬ ‫ن هست ‪ ،‬تغییر دهند‪».‬‬ ‫ را تغییر ندهد تا انچ ه را در ضمیرش��ا ‬ ‫ک ‪ Optic‬بهر ه‬ ‫ی اوپتی ‬ ‫یا اینکه در تایید ای ه ن��ور از تئوری ها ‬ ‫ف اعتقاد رای ج مسلمانا ن ک ه مکتب ‬ ‫ت برخال ‬ ‫م ی گرفت ‪ .‬م ی گف ‬ ‫یدانند باید خدا را در طبیعت ‬ ‫کم ‬ ‫ت را دهری مسل ‬ ‫ت طبیع ‬ ‫شناخ ‬ ‫جس ت وجو کرد‪ .‬این چنین بود که بازرگان بعدها گرچه مکانیک‬ ‫رفتار سیاسی بازرگان متناقض است‬ ‫‪55‬‬ ‫محافظهکار بود‬ ‫محافظه کار ماند‬ ‫از ابطال گرایی تا مهندسی اجتماعی پوپر‬ ‫در عمل و اندیشه سیاسی مهدی بازرگان‬ ‫‪2‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫عملگرایی ذات سیاست است و مهدی بازرگان در این‬ ‫پیشه نیز مثل هر سیاستمداری این اسلحه را همیشه استفاده‬ ‫کرده است‪ ،‬ه ر چند راه به جایی نبرد و مخالفانش به حرف و‬ ‫عمل او را بکوبند‪ .‬زندگی سیاس��ی او پر است از همین فراز‬ ‫و نشی ب ها از به دولت رس��یدن ها و از دولت رفتن ها‪ .‬زمانی‬ ‫که او از پاریس ب��ه ته ران امد به دانش��گاه رفت‪ ،‬به تدریس‬ ‫در دانش��کده فنی پرداخ��ت و همزمان ب��ا نهضت مقاومت‬ ‫ملی به گروه یاران مصدق پیوس��ت و در سال ‪ ،1330‬توسط‬ ‫مصدق به ریاست هیات مدیره و مدیریت عامل شرکت ملی‬ ‫نفت ای ران انتخاب شد‪ .‬او سعی کرد که در تاسیسات نفتی از‬ ‫متخصصان ای رانی استفاده کند‪ .‬در همان سال ها بود که ب رای‬ ‫اولین بار در س��ال ‪ 1331‬مس��ئول احداث شبکه لول ه کشی‬ ‫اب ته ران ش��د‪ .‬اما پس از ‪ 28‬مرداد او را که استادی دانشگاه‬ ‫ته ران را بر عهده داش��ت‪ ،‬از خدمات دولتی برکنار کردند و تا‬ ‫‪ 15‬بهمن ‪ 57‬که ردای نخس ت وزیری را به تن کرد در بخش‬ ‫خصوصی کارخانه ای را تاسیس کرد‪ .‬در همان سال ها بود که‬ ‫به همراه گروهی از رهب ران مذهبی مانند سی د رضا زنجانی‪،‬‬ ‫سید ابوالفضل زنجانی و سی دانگجی و سید محمود طالقانی‬ ‫در تاسیس نهضت مقاومت ملی نقشی مهم داشت‪ .‬بعد از‬ ‫تجربه جبهه ملی دوم‪ ،‬او و گروهی از همراهانش یک سال‬ ‫بعد به همراه محمود طالقانی و یداهلل سحابی نهضت ازادی‬ ‫ای ران را پایه گذاری کرد‪ .‬گروهی که بعدها با حضور در دادگاهی‬ ‫که رهب رانش به اتهام اق��دام ضدامنیت کش��ور‪ ،‬ضدیت با‬ ‫سلطنت مشروطه و اهانت های گستاخانه به مقام سلطنت در‬ ‫دادگاه نظامی متهم شدند‪ ،‬عنوان کردند که ما اخرین گروهی‬ ‫هستیم که بر اساس قانون اساسی مشروطیت با شاه مبارزه‬ ‫م ی کنیم‪ .‬در این دادگاه او به ‪ 10‬سال زندان محکوم شد اما با‬ ‫گذشت ‪ 5‬سال زندان و تبعید ازاد شد تا گروهی از مخالفانش‬ ‫از ز دو بند پشت پرده او با برخی از رجال حکومت مانند اسداهلل‬ ‫علم سخن بگویند‪.‬‬ ‫اولین ارتباط او با امام خمینی روایتی است که در کتاب‬ ‫خاط رات سحابی بیان شده اس��ت‪ ،‬جایی که او در اوایل دهه‬ ‫‪ 40‬به قم ب رای دیدار با مراج��ع م ی رود‪ ،‬دیداری که مجادله ای‬ ‫را نیز در پی دارد‪« :‬مالقات با س��ه مرج��ع (ایات گلپایگانی‪،‬‬ ‫شریعتمداری و مرعشی) به راحتی انجام شد‪ .‬ولی مالقات با‬ ‫اقای {امام} خمینی با دشواری روبه رو شد و ایشان ابتدا وقت‬ ‫مالقات ندادند‪ .‬سرانجام خود ایشان به وسیله مرحوم عالمه‬ ‫طباطبایی پیغام دادند که در منزل عالم��ه طباطبایی قرار‬ ‫مالقات گذاشته شود‪ .‬مرحوم عالمه طباطبایی هم از مهندس‬ ‫بازرگان و اقای طالقانی و دکتر سحابی دعوت کردند و اقای‬ ‫{امام} خمینی ه��م امدند و پی رامون مس��ائل به گفت وگو‬ ‫نشستند‪ .‬البته من از جزئیات ان مالقات مطلع نیستم ولی‬ ‫بعدا از پدرم شنیدم که میان ایت اهلل خمینی و اقای بازرگان‬ ‫مقداری برخ��ورد پیش امد‪ .‬ظاه را اق��ای {امام} خمینی به‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪56‬‬ ‫اقای بازرگان گفته بودند که به من نقشه ندهید‪ ،‬من خودم بلد‬ ‫هستم‪ .‬به جز ان‪ ،‬اختالف دیگر بر سر ان بوده که اقای بازرگان‬ ‫روی مقابله با استبداد تکیه داش��تند ولی اقای امام خمینی‬ ‫بیشتر روی اعمال غی ر اسالمی و خالف شرع حکومت و لزوم‬ ‫مبارزه با ان تکیه م ی کردند‪».‬‬ ‫در این میان اما این اخرین مخالفت امام با بازرگان نبود‪،‬‬ ‫چه انکه زمان جدال میان الگوهای حکومتی‪ ،‬این س��خن‬ ‫رهبر انقالب بود ک��ه مورد قبول مردم ق��رار گرفت‪ .‬ماجرا از‬ ‫انجا اغاز ش��د که پس از مطرح ش��دن رفراندوم‪ ،‬بر سر نام و‬ ‫عنوان نظام سیاسی ای ران که باید در رفراندوم مورد سوال قرار‬ ‫گیرد‪ ،‬اختالفاتی بروز کرد‪ .‬دولت موقت سعی داشت مفهوم‬ ‫«دموکراتیک» را به «جمهوری اس�لامی» اضافه کند که با‬ ‫مخالفت جدی امام و نیروهای انقالبی مواجه گردید‪ .‬بازرگان‬ ‫در مصاحب ه ای در تاریخ ‪ 4‬بهمن ‪ 1357‬به این مساله اشاره کرد‪.‬‬ ‫نخس ت وزیر صراحتا از نظریه جمهوری دموکراتیک اسالمی‬ ‫پشتیبانی کرد و روزنامه های وابسته و نزدیک به گرایش او‪،‬‬ ‫به اظهارات وی دامن زدند‪ .‬مثال کیهان با تیتر درشت نوشت‪:‬‬ ‫«بازرگان‪ :‬به جمهوری اس�لامی‪ ،‬صفت دموکراتیک را باید‬ ‫اضافه کرد‪ ».‬استدالل بازرگان این بود که نباید انتخاب های‬ ‫متعدد را از مردم س��لب کرد و انان را تنها بر س��ر دو راه قرار‬ ‫داد‪ ،‬بلکه مفهوم دموکراتیک جنبه عام تری اس��ت که حتی‬ ‫م ی توان اس�لام و هر نوع نظام حکومتی دیگ��ر را بعدها در‬ ‫ان جا داد‪ .‬در ادامه س��خنان بازرگان‪ ،‬دیگر چهره های دولت‬ ‫موقت نیز از نظریه دموکراتیک اسالمی دفاع م ی کردند‪ .‬احمد‬ ‫صدر حاج سید جوادی‪ ،‬وزیر کشور نیز م ی گفت که اگر بناست‬ ‫ما حکومت دموکراتیک داشته باشیم‪ ،‬چرا این دموکراسی از‬ ‫اغاز رعایت نشود‪ ،‬یعنی از نخستین قدم دوران جدید پس از‬ ‫نظام استبدادی؟ مردم در انتخاب نوع جمهوری مختار باشند‬ ‫و رفراندوم ما از نظر سندیت و مشروعیت دارای استحکام و‬ ‫قوام قانونی مطلق باشد‪ .‬سید جوادی حتی از بازرگان نیز یک‬ ‫قدم جلوتر گذاشت و به کلی کلمه اسالم را حذف کرد و گفت‪:‬‬ ‫«مناس��ب ان اس��ت که فقط مفهوم جمهوری دموکراتیک‬ ‫باشد تا در تدوین قانون اساسی بتوانیم ان را به هر شکلی در‬ ‫اوریم‪ ».‬امام خمینی شدیدا با نظریه دموکراتیک اسالمی به‬ ‫مخالفت برخاستند و ان را نشانی از نفوذ و نماد غربزدگی به‬ ‫حساب اوردند‪ .‬ایشان فرمودند فقط «جمهوری اسالمی»‪ ،‬نه‬ ‫یک کلمه زیاد و نه یک کلمه کم‪ .‬همچنین در مصاحب ه ای با‬ ‫حامد الگار به سیاست های دولت موقت در القا کردن مفهوم‬ ‫دموکراتیک انتق��اد کردند و فرمودند‪« :‬تا توانس��تند راجع به‬ ‫جمهوری اس�لامی مخالفت کردند‪ .‬مثال جمهوری باش��د‪،‬‬ ‫اسالم م ی خواهیم چه کنیم؟ «جمهوری دموکراتیک» باشد‪،‬‬ ‫اسالمش نباشد‪ ،‬اخرش که ان خوب خوب هایشان که درست‬ ‫و خوب صحبت م ی کنند‪ ،‬م ی گفتند‪« :‬جمهوری اس�لامی‬ ‫دموکراتی��ک‪ ،‬ملت ما ای��ن را قبول نکرده‪ ،‬گفتن��د انچه ما‬ ‫م ی فهمیم‪ ،‬اسالم را م ی فهمیم و جمهوری را هم م ی فهمیم‬ ‫چیست اما دموکراتیکی که در طول تاریخ پی راهنش را عوض‬ ‫کرده است‪ ،‬هر وقت به یک معنی االن هم این دموکراتیک‬ ‫در غرب یک معنی دارد و در ش��رق یک معن��ی دیگر ‪ ...‬ان‬ ‫دموکراتیک را حتی پهلوی اسالم هم بگذارید ما قبول نداریم‪،‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬من این را در یک��ی از حرف هایم گفتم که ما‬ ‫قبول نداریم ب رای اینکه این اهانت به اسالم است‪ .‬شما این را‬ ‫پهلویش م ی گذارید معنایش این است که اسالم دموکراتیک‬ ‫نیست و حال انکه اسالم از همه دموکراس ی ها باالتر است‪»...‬‬ ‫امام در پیام دیگری که در چهار فروردین ‪ 1358‬پخش گردید‪،‬‬ ‫صراحتا اعالم کردند که ش��ما مل��ت ای��ران در انتخاب نوع‬ ‫حکومت ازاد هستید‪ .‬یعنی م ی توانید به هر نظام مورد دلخواه‬ ‫رای دهید اما خود من به جمهوری اس�لامی رای م ی دهم‪.‬‬ ‫ایت اهلل مطهری نیز با اضافه ک��ردن مفهوم دموکراتیک به‬ ‫«جمهوری اس�لامی» موافق نبود و در این باره گفت‪ « :‬در‬ ‫عبارت جمهوری دموکراتیک اس�لامی‪ ،‬کلمه دموکراتیک‬ ‫حشو و زاید است‪ »...‬این اما باز هم اخرین مدل اختالفی میان‬ ‫این دو نبود‪ ،‬مسائلی که بارها و بارها دولت موقت را در استانه‬ ‫دولتی مستعجل قرار داده بود‪.‬‬ ‫دولت موقت یا دولت الترناتیو؟‬ ‫در موس��م انقالب بود که دولت الترناتیو انقالبی مورد‬ ‫توجه رهب ران انقالب قرار گرفت‪ .‬چه کس��ی م ی توانس��ت‬ ‫از عهده این کار ب ر بیای��د؟ در این میان اما س��لطنت طلبان‬ ‫نخس��ت وزیر ش��دن بازرگان را در ادامه توطئه امریکا ب رای‬ ‫روی کارامدن دولت لیب رال و غ ربگرا بعد از س��قوط ش��اه در‬ ‫ای ران به عنوان دولت الترناتی��و م ی دانند و از دیدارهای مکرر‬ ‫ل هایزر ب��ا بازرگان ب رای انتقال قدرت س��خن م ی گویند‬ ‫ژنرا ‬ ‫اما جدا از این موضوع‪ ،‬مس��اله دیدار میان بازرگان و هایزر در‬ ‫بس��یاری از اس��ناد و خاط رات امریکایی کمابیش در منابع‬ ‫ای رانی به خصوص ش��رح دیدار اب راهیم یزدی ب��ا نمایندگان‬ ‫امریکا در کتاب خاط��رات جدیدش مورد تایی��د قرار گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬اما اینکه ایا موافقتی ب رای تشکیل دولت یا رابطه ای‬ ‫میان امریکا و بازرگان بوده‪ ،‬در هال��ه ای از ابهام قرار دارد‪ .‬اما‬ ‫نفس تعیین شورای انقالب توس��ط رهبر انقالب نتیجه ای‬ ‫جز تشکیل دولتی موقت نبوده اس��ت تا جایی که حضرت‬ ‫امام طی یک مصاحب��ه مطبوعاتی در مدرس��ه رفاه اعالم‬ ‫کردند‪« :‬شورای انقالب و حکومت موقت تعیین خواهد شد‬ ‫و حکومت موقت‪ ،‬موظف خواهد بود که مقدمات رفراندوم را‬ ‫تهیه کند‪ .‬همچنین قانون اساس��ی که تدوین شد‪ ،‬به ارای‬ ‫عمومی گذاش��ته م ی ش��ود‪ ».‬خود مهندس بازرگان درباره‬ ‫انتخابش به نخس ت وزیری دولت موقت م ی گوید‪« :‬مطلب را‬ ‫باید از عصر روز چهاردهم بهمن ماه‪ ،‬یعنی سه روز بعد از ورود‬ ‫امام به ته ران شروع کنیم‪ .‬عصر شنبه که به مدرسه رفاه رفتیم‬ ‫تــاریخ‬ ‫دیدار بازرگان با برژینسکی ‪،‬مشاور‬ ‫امنیت ملی کارتر در فضای انقالبی‬ ‫انروزها با بازتاب های منفی بسیاری‬ ‫مواجه شد‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫امام ما را مخاطب قرار داده و پرسیدند‪« :‬ب رای نخس ت وزیر چه‬ ‫کسی را تعیین کنیم؟» حاضران س��اکت مانده به یکدیگر‬ ‫نگاه م ی کردند‪ .‬اس��امی اش��خاص از جمله اقای صدر حاج‬ ‫سی د جوادی به میان امد‪ .‬نم ی دانم مرحوم مطهری بود یا یکی‬ ‫دیگر از روحانیون شورای انقالب که مرا مطرح کرد‪ .‬اعضای‬ ‫غی ر روحانی هم کسی را در نظر نداشتند ولی نظر عموم روی‬ ‫من رفت و اگر کس��ی موافقت نداش��ت‪ ،‬حرفی نزد‪ .‬ایت اهلل‬ ‫خمینی تبسم و اظهار خشنودی کرده و گفتند به این ترتیب‬ ‫خیالم از هر دو طرف راحت شد‪ ...‬شورای انقالب اصرار داشت‬ ‫فورا از من «بله» بگیرد و اعالمیه صادر کند‪ .‬من نخواس��تم‬ ‫فورا قبول کنم و گفتم اجازه دهید مطالعه و مشورتی بنمایم‪.‬‬ ‫ایت اهلل خمینی با تبس��م فرمودند بگذارید فردا صبح‪ .‬صبح‬ ‫یکش��نبه پانزدهم بهمن ماه ‪ 1357‬حوالی ساعت ‪10‬جلسه‬ ‫کردیم‪ .‬مقدمتا از حسن ظن اقایان و شخص امام تشکر کردم‪.‬‬ ‫بعد با اش��اره به متن حاضرشده اساس��نامه (مصوب شورای‬ ‫ انقالب) متذکر شدم که شورای انقالب‪ ،‬مقام مجلس ملی را‬ ‫دارد و م ی تواند مرا عزل نمایند‪ ...‬پس از تذکر و تصریح مطالب‬ ‫فوق گفتم خ واهش م ی کنم اقایان نسبت به رای و پیشنهادی‬ ‫که دادند تجدید نظر فرمایند‪».‬‬ ‫در این میانه اما فضای دولت موق��ت با توفان انقالب‬ ‫همراه بود تا جایی که بسیاری از نزدیکان بازرگان نیز نسبت‬ ‫به روش او در حکومتداری انتقاد م ی کردند و همانند سحابی و‬ ‫چمران ترجیح به استعفا دادند‪ .‬این رویه دولت او بسیار زود تر و‬ ‫تنها دو روز بعد از نخس ت وزیری در اجتماعی در دانشگاه ته ران‬ ‫بیان شد‪ .‬او رویه دولت خود را متفاوت از مشی انقالبی عنوان‬ ‫کرد تا جایی که گفت‪« :‬انتظار عمل کردن مثل رهبر و مرجع‬ ‫عالی قدری که بنده را مامور و مفتخر به این خدمت کرده اند‬ ‫و با عزم راسخ ایمانی و قدرت‪ ،‬سر به زیر انداخته و بولدوزروار‬ ‫حرکت م ی کند و صخره ها و ریشه ها و سنگ ها را سر جایش‬ ‫خرد کرده و پیش رفته و م ی رود‪ ،‬این انتظار را از بنده نداش��ته‬ ‫باشید‪ .‬بنده ماشی ن سواری نازک نارنجی هستم که باید روی‬ ‫اسفالت و راه همواره حرکت کنم و شما باید راه را ب رایمان هموار‬ ‫کنید‪ ».‬این اعتراف‪ ،‬ان زمان نش��انه ای از فروتنی مهندس‬ ‫بازرگان تلقی ش��د‪ .‬اما واقعیت این «ناتوانی» مشکالتی را‬ ‫دامنگیر نظام نوپا کرد‪ .‬ب��ازرگان در اولی��ن اقدامات خود در‬ ‫ی را مامور اداره‬ ‫دولت موقت‪ ،‬گروهی از سیاس��تمداران قدیم ‬ ‫یک کش��ور بحران زده کرد‪ .‬حتی مهندس عزت اهلل سحابی‬ ‫از «بدبینی بازرگان به جوان ها» س��خن م ی گوید‪ .‬تا جایی‬ ‫که با گذشت ‪ 34‬س��ال از ان دوران جوانان انقالبی دیروز که‬ ‫نهادهای انقالبی مثل سپاه و جهادسازندگی را تشکیل داده‬ ‫بودند‪ ،‬از کارش��کن ی های دولت موقت م ی گویند که بازرگان‬ ‫به بوروکرات های دستگاه پوس��یده و ناکارامد شاه دل بسته‬ ‫بود تا جوانان انقالبی‪ .‬این س��خن بازرگان در واقع بازتابی از‬ ‫مخالف خوان ی هایش ب��ا نهادهای انقالبی ب��ود؛ «دولت در‬ ‫دولت‪ ،‬چاقوی ب ی تیغه و‪»...‬‬ ‫انفعال دولت موق��ت تا جایی پیش رف��ت که جوانان‬ ‫انقالبی در ب رابر ان مترصد یک اق��دام تالف ی جویانه بودند‪.‬‬ ‫در این میان اما دیدار بازرگان با برژینس��کی‪ ،‬مشاور امنیتی‬ ‫کارتر در کنار سفر ش��اه ب رای درمان به امریکا این بهانه را با‬ ‫حمله به س��فارت امریکا و گروگانگیری اعضای ان به دست‬ ‫اورد‪ .‬مهندس بازرگان در پایان این دیدار در یک گفت وگوی‬ ‫خبری کوتاه اعالم کرد‪« :‬مذاکره با برژینسکی صریح و روشن‬ ‫بوده و ما اعالم کردیم که امریکا باید روش خود درباره ای ران را‬ ‫نسبت به دوران شاه سابق تغییر دهد‪ ».‬وی ادامه داد‪ « :‬ترتیب‬ ‫این مالقات دو روز قبل از عزیمت من به الجزایر داده شده بود‪.‬‬ ‫کاردار س��فارت امریکا در ته ران به من اطالع داد برژینسکی‬ ‫مایل است هنگام اقامت من در الجزایر مالقات و مذاکراتی‬ ‫انجام دهد‪ ».‬نخس��ت وزیر این مذاکرات را صادقانه توصیف‬ ‫کرد و گفت‪« :‬موضوع قراردادهای گذش��ته ایران با امریکا و‬ ‫نیز چگونگی مناسبات و روابط دو کشور مطرح شده است‪».‬‬ ‫در این میان اما برژینسکی ماجرای این دیدار را این چنین‬ ‫روایت م ی کند‪« :‬یک هفته پس از ورود ش��اه به امریکا‪ ،‬روز‬ ‫اول نوامبر‪ ،‬من در راس هیاتى از ط��رف دولت امریکا ب راى‬ ‫شرکت در جش��ن‏هاى بیست و پنجمین س��الگرد انقالب‬ ‫الجزایر به ان کشور رفتم‪ .‬در جریان این سفر بود که مهدى‬ ‫بازرگان‪ ،‬نخس ت وزیر ای ران از من تقاضا کرد که دیدارى با هم‬ ‫داشته باش��یم‪ .‬من این تقاضا را پذیرفتم و بعد از ظهر همان‬ ‫روز در اتاق هت��ل بازرگان با وى مالقات ک��ردم‪ ...‬مالقات ما‬ ‫در محیط دوس��تانه ای پایان یافت و رفتار مخاطبین ایرانی‬ ‫من‪ ،‬بیش از انتظ��ار صمیمانه بود‪ .‬من جریان ای��ن دیدار را‬ ‫ب ی درنگ به رئی س جمهوری و ونس‪ ،‬وزیر امور خارجه گزارش‬ ‫دادم‪ ».‬اب راهیم یزدی‪ ،‬وزیر خارجه ب��ازرگان‪ ،‬در مورد اظهارات‬ ‫برژینس��کی م ی گوید‪« :‬من و مهندس بازرگان بعد از انتشار‬ ‫کتاب برژینس��کی در نامه ای خطاب به ناش��ر کتاب به این‬ ‫ادعا که ما درخواست دیدار با برژینسکی را داشتیم‪ ،‬اعتراض‬ ‫کردیم‪ ».‬وی همچنین م ی گوید‪« :‬اگر ما درخواس��ت دیدار‬ ‫داشتیم چرا مالقات در محل اقامت بازرگان صورت گرفت؟»‬ ‫با این حال قرائت طرفین این مذاکره صمیمی‪ ،‬ساده و روشن‬ ‫و در عین حال طوالنی و متفاوت اس��ت‪ .‬رابرت گیتس‪ ،‬وزیر‬ ‫دفاع س��ابق امریکا که در ان زمان پنج س��الی م ی شد که از‬ ‫سازمان سیا به شورای امنیت ملی نقل مکان کرده بود نیز در‬ ‫این جلسه حضور داشت‪ .‬وی نیز طی سخنانی که در دانشگاه‬ ‫ملی امور دفاعی امریکا ای راد شد‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬این بازرگان و‬ ‫دولت ای ران بود که از ما درخواست کردند به انان وقت مالقات‬ ‫دهیم‪ ».‬ماجرای این دیدار ب رای بازرگان گران امد تا جایی که‬ ‫دولت او در اعتراض به تسخیر سفارت امریکا استعفا گفت‪.‬‬ ‫اما بازرگان هنوز از عرصه سیاسی کشور حذف نشده بود‪ .‬او‬ ‫بعد از کناره گیری از پست اجرایی‪ ،‬در اولین انتخابات مجلس‬ ‫نامزد نمایندگی ش��د و به نمایندگی از مردم ته ران در قالب‬ ‫فراکس��یون اقلیت به مجلس راه یافت‪ .‬فراکسیون اقلیت‬ ‫اما س��از ناکوک مجلس بود‪ ،‬به صورتی که به خصوص بعد‬ ‫از جنگ مس��لحانه منافقین و برخورد قاطع حکومت با انها‬ ‫بازرگان در ‪ 15‬مهرماه سال ‪ ،1360‬در نطق پیش از دستوری که‬ ‫به مناسب مرگ «سادات» دیکتاتور مصری‪ ،‬قرائت م ی کرد‪،‬‬ ‫به مساله اعضای س��ازمان منافقین و عملکرد انها پرداخت‪.‬‬ ‫موضع گیری نا بهنگام و غی ر منتظره مهدی بازرگان در مورد‬ ‫س��ازمان که موجب ب رانگیخت��ن واکنش ه��ا و بازتاب های‬ ‫سیاسی و تبلیغی شد‪ ،‬بسیار عجیب و س��وال ب رانگیز بود‪.‬‬ ‫در حالی که فض��ای اجتماعی بعد از ‪ 30‬خ��رداد و به ویژه در‬ ‫پ ی شهادت شهدای هفتم تیر و هشتم شهریور‪ ،‬به شدت علیه‬ ‫بازرگان و نهضت ازادی ب��ود و افکار عمومی انان را به نوعی‬ ‫شرکای سیاسی و سهیم در جرائم سازمان م ی شناختند‪ ،‬تا انجا‬ ‫که در مراسم تشییع شهدای هشتم شهریور و سایر اجتماعات‬ ‫مذهبی ‪ -‬سیاس��ی مانند نمازهای جمعه‪ ،‬شعارهایی علیه‬ ‫رهب ران نهضت ازادی سر داده م ی ش��د‪ ،‬انتظار م ی رفت که‬ ‫حداقل از سوی شخص بازرگان‪ ،‬سخن یا اقدام تحریک امیز‬ ‫جدیدی بروز نیابد‪ .‬ب��ازرگان که در ان روزگار به ش��دت مورد‬ ‫خش��م و غضب مردم انقالبی قرار گرفته بود‪ ،‬در نطق پیش‬ ‫از دستور خود نس��بت به اعدام منافقین و کسانی که در روز‬ ‫‪ 5‬مهر به صورت مس��لحانه به خیابان ها ریخته و علیه امام‬ ‫خمینی(ره) شعار داده بودند‪ ،‬اعتراض کرد‪ .‬وی در سخنرانی ‪15‬‬ ‫مهر خود‪ ،‬ضمن تمجید از شهدای حوزه علمیه و مسئوالن‪،‬‬ ‫دستگی ر شدگان یا کشته شدگان عضو سازمان را «نونهاالنی‬ ‫توصیف کرد که جگر گوش��گان و پرورش یافتگان امید این‬ ‫مملکت بوده اند‪ ،‬عاشق وار یا دیوانه وار‪ ،‬فداکار یا گناهکار در‬ ‫طاس لغزنده ای افتاده اند‪ ».‬وی ضمن رد اتهام اینکه محاربان‬ ‫علیه نظام امریکای ی اند‪ ،‬اعضا و هواداران سازمان را « جوانان‬ ‫جانباز» خواند که نم ی توان انها را «مزدور» دانست! در حالی‬ ‫که کمتر از نیمی از سخنرانی بازرگان از روی متن مکتوب در‬ ‫مجلس خوانده شد‪ ،‬به دلیل اعتراض بسیاری از نمایندگان و‬ ‫بروز تشنج و قطع جلسه‪ ،‬این نطق ناتمام ماند و نهضت ازادی‬ ‫چندی بعد متن کامل این نطق را در روزنامه کیهان و مستقال‬ ‫در قالب یک اطالعیه منتشر ساخت‪.‬‬ ‫این مس��اله در خاط رات هاشمی رفس��نجانی بازتاب‬ ‫یافته اس��ت‪ .‬او م ی گوید‪« :‬جلس��ه علنی داشتیم‪ .‬مهندس‬ ‫مه��دی ب��ازرگان اولین س��خنران قبل از دس��تور ب��ود‪ .‬در‬ ‫قس��متی از اظهاراتش ضمن اظهار تاس��ف از شهی د شدن‬ ‫پاسداران و ش��خصی ت ها به دست تروریس��ت ها‪ ،‬از اعدام ها‬ ‫و س��ختگیری های دادگاه های انقالب هم انتقاد داش��ت و‬ ‫امریکای ی بودن تروریس ت ها را مردود دانست‪ .‬اظهارات ایشان‬ ‫مورد اعتراض ش��دید جمع��ی از نمایندگان ق��رار گرفت که‬ ‫مجلس را متشنج و ترک کردند و به ایشان اعتراض کردند‪...‬‬ ‫کسی از ایشان دفاع نکرد‪ ،‬دوستانش هم وحشت کرده بودند‪.‬‬ ‫مجلس را ب رای تنف��س تعطیل کردم‪ .‬جمعیت��ی از مردم و‬ ‫بازاریان که جریان مجلس را از رادیو ش��نیده بودند‪ ،‬به عنوان‬ ‫اعتراض به اظه��ارات اقای بازرگان‪ ،‬مقاب��ل مجلس امدند و‬ ‫شعارهای تندی علیه ایش��ان‪ ،‬لیب رال ها‪ ،‬بن ی صدر‪ ،‬امریکا و‬ ‫منافقان م ی دادند‪ ».‬اما مهمترین و جالب توجه ترین واکنش‬ ‫به نطق بازرگان‪ ،‬سرمقاله های روزنامه کیهان در ‪ 18 ،16‬و ‪19‬‬ ‫مهرماه همان سال به قلم سی د محمد خاتمی‪ ،‬از نمایندگان‬ ‫دوره اول مجلس شورای اسالمی و نماینده امام و سرپرست‬ ‫روزنامه کیهان بود‪ .‬این سرمقاله که در سه قسمت در روزهای‬ ‫مذکور باعنوان «مرگ اقای سادات و نطق اقا بازرگان» نگاشته‬ ‫شده بود‪ ،‬به مواضع بازرگان در ‪ 15‬مهرماه در مجلس شورای‬ ‫اس�لامی پرداخته بود‪ .‬بازرگان پس از فراغ��ت از نمایندگی‬ ‫مجلس در خارج از مجلس نیز از طریق نهضت ازادی ای ران‬ ‫فعالیت کرد و پس از انقالب در پایه گذاری «جمعیت دفاع از‬ ‫ازادی و حاکمیت ملت ای ران» مشارکت فعال داشت و با درج‬ ‫مقاله در روزنامه «می زان» و سخنرانی در محافل اجتماعی و‬ ‫ارسال نامه های سرگشاده به مقامات‪ ،‬فعالی ت های سیاسی و‬ ‫اجتماعی خود را ادامه داد‪ .‬مهدی بازرگان یک مسلمان پوپری‬ ‫بود‪ .‬اگر پوپر از حدس ها و ابطال ها به عنوان سالحی علیه‬ ‫اثبات گرایی منطقی و کل گرایی افالطونی و هگلی س��ود‬ ‫م ی برد و اصالح گام به گام را در سیاست جایگزین انقالب یک‬ ‫باره م ی کرد‪ ،‬این مهدی بازرگان در ای ران بود که سیاست گام‬ ‫به گام را در دوران انقالب ترجمه ای رانی کرد و علم گرایی اش در‬ ‫دین را به محافظه کاری اش در سیاست پیوند داد و از مهندسی‬ ‫گامبهگاماجتماعیبهجایانقالبسخنگفت‪ :‬این چنینبودکه‬ ‫بازرگاندرعرصهسیاستراهبهکنجعزلتبرد‪،‬گرچهدرسال های‬ ‫بعد از مرگش توسط گروهی از اصالح طلبان‪ -‬چپ های تند دهه‬ ‫‪ -60‬مورد بازسازی قرار گرفت اما مواضع صریح او هیچ گاه از‬ ‫یاد نم ی رود‪ .‬او در سیاس��ت عملگرایی صریح بود و در عین‬ ‫حال یک ضد انقالب مشروطه خواه‪g .‬‬ ‫‪57‬‬ ‫رفتار سیاسی بازرگان متناقض است‬ ‫‪3‬‬ ‫تو گو با عرفان قانعی راد درباره رابطه نهضت ازادی با دولت امریکا‬ ‫گف ‬ ‫عرفان قانعی فرد‪،‬پژوهشگرتاریخ معاصر و زبان شناس است در عین جوانی اما بسیار پرکار است و به تاریخ معاصر‬ ‫اش راف و دانایی زیادی دارد اما شاید نگاه او به موضوعات تاریخی برخالف دیدگاه های عمومی باشد و همین باعث م ی شود‬ ‫که سخنان او در مورد برخی از اش�خاص یا وقایع تاریخی باعث بحث ها و جدل هایی شود‪ .‬او همین نگاه را به مهدی‬ ‫بازرگان دارد و به شدت از او انتقاد می نماید‪.‬‬ ‫گروهی معتقد هستند که بازرگان در تاریخ معاصر‬ ‫ای ران و در عرصه تحوالت اجتماعی ای ران تاثیرگذار‬ ‫است‪ .‬این تاثیرگذاری را از چه جنسی م ی بینید؟‬ ‫تــاریخ‬ ‫‪ l‬در ابتدا من هدفم را از بیان این حرف ها بگویم‪ ،‬چه‬ ‫انکه هم مخالفانی دارد و هم موافقانی‪ ،‬اینکه هدفم تلنگر زدن‬ ‫به اندیشه نسل جوان اس��ت‪ .‬من کاری به نسل قبلی ندارم؛‬ ‫حرف هایی که م ی زنم ب رای افراد زیر ‪ 40‬س��ال است‪ .‬از سال‬ ‫‪ 1340‬به بعد پس از فوت ایت اهلل بروجردی دو گروه در کشور‬ ‫سعی کردند در زیر چترحمایتی روحانیت قرار گی رند و این یک‬ ‫واقعیت تاریخی است‪ .‬گروهی به سراغ ایت اهلل شریعتمداری‬ ‫رفتند و گروه دیگر گرد امام خمینی جمع شدند‪ .‬گروه جبهه‬ ‫ملی به سمت ایت اهلل شریعتمداری گرایش پی دا کردند و گروه‬ ‫نهضت ازادی به سمت امام خمینی‪ .‬در واقع سعی این گروه‬ ‫تو سوی ایشان کسب‬ ‫این بود که با حمایت هایی که از سم ‬ ‫م ی کنند ب رای خودش��ان مش��روعیت بگیرند‪ .‬در تندروی و‬ ‫تکروی این گروه همین بس که در مساله انتخابات انقالب‬ ‫سفید شاه‪ ،‬کسی مثل اقای بازرگان م ی اید و اعالم م ی کند که‬ ‫حق رای زنان حرام است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫این را در چه سالی م ی گوید؟‬ ‫‪ l‬این را در همان سال هایی که اصالحات ارضی در‬ ‫کش��ور رخ م ی دهد‪ ،‬بیان م ی کند‪ .‬در مورد ازادی رای زنان در‬ ‫ای ران اولین کسی که علم مخالفت را برم ی انگیزد و حتی اسم‬ ‫گناه بودن را م ی اورد همین اقای بازرگان است‪ .‬جالب اینجاست‬ ‫که خود امام خمینی مخالف این قضیه است‪ ،‬یعنی م ی گویند‬ ‫یعنی چه که زن حق رای ندارد‪ ،‬چون یک بخش از جامعه ما را‬ ‫زنان تشکیل م ی دهند‪ .‬در مورد مهدی بازرگان این مسائل باید‬ ‫مورد بررسی و بازنگری قرار گیرد‪.‬‬ ‫و م ی رود در پاریس درس م ی خواند‪ .‬از س��وی دیگر پیشینه‬ ‫تحصیل ی اش گرچه با دین همراهی ندارد اما او بیش از اینکه‬ ‫در مورد مهندسی مکانیک سخن بگوید‪ ،‬در مورد دین حرف‬ ‫زده اس��ت و همین در منافات با برخی از علمای بزرگ چون‬ ‫اقای مکارم شی رازی و اقای سی د علی سیستانی است‪ .‬جدا از‬ ‫این موضوعات او از نظر سیاسی نیز شخصیتی متناقض دارد‪،‬‬ ‫جایی که از یک سو مخالف است و از سوی دیگر رفیق اقای‬ ‫مقدم اخرین رئیس ساواک است‪.‬‬ ‫نکته ای که در صحب ت های شما هم بود این است‬ ‫که او سعی در اشت ی دادن میان دین و علم داشت‬ ‫و این قصه سرمنش�ا تحوالت خوبی در جامعه با‬ ‫رویکرد دینی میان متخصصان ش�د ک�ه به نظر‬ ‫م ی رسد که جزو خدمات اوست‪.‬‬ ‫‪ l‬در این موضوع ه�� م تردیدهایی اس��ت که هنوز‬ ‫در حالت کلی مانده اس��ت و هنوز مورد بررس��ی موشکافانه‬ ‫ی به نام دین پژوهی در‬ ‫قرار نگرفته اس��ت‪ .‬یک ش��اخه علم ‬ ‫دانش��گاه های دنیا تدریس م ی ش��ود که برخالف گفته های‬ ‫مهدی بازرگان است‪ .‬اینکه یک قاعده ریاضی در قران وجود‬ ‫دارد که گویا ایش��ان مبدع ان اس��ت‪ ،‬خب‪ ،‬این چه قاعده ای‬ ‫است؟ اینکه خ رافات از دین به کنار رود‪ ،‬چیز بدی هم نیست‬ ‫اما اینکه ما وی را پیش��تاز این عرصه بدانیم‪ ،‬درست نیست و‬ ‫باید جدا از ویژگ ی های فردی و شخصی همان طور که گفتم‬ ‫مهدی بازرگان را نقد کنیم‪.‬‬ ‫نوع مبارزه بازرگان چگونه است‪ ،‬او در دادگاه خطاب‬ ‫به قاضی گفته بود که ما اخرین گروهی هس�تیم‬ ‫که ب ر اس�اس قانون اساسی مش�روطیت با شما‬ ‫ش�ما از دوگانه جبهه ملی و نهضت ازادی سخن‬ ‫گفتید‪ ،‬این در حالی است که به هر حال این دو از‬ ‫نظر سازمانی زیر نظر هم هستند‪.‬‬ ‫‪ l‬نکته اینجاس��ت که جبهه ملی‪ ،‬نهضت ازادی را‬ ‫قبول نداشت‪ .‬جبهه ملی از یک نوع دموکرات منشی بهتری‬ ‫در مقایس��ه با انها برخوردار بود و ب رای همین اینها را دارای‬ ‫افکارکهنه گرا و در واقع متحجر م ی دیدند‪ .‬از نگاه جبهه ملی‪،‬‬ ‫نهضت ازادی فرصت طلب و خودمحور بودند و همین باعث‬ ‫شکاف میان این دو شد‪ .‬من از همه دعوت م ی کنم که بازرگان‬ ‫را مورد یک بازنگری جدی قرار دهند‪ .‬زندگی او پر از تناقض‬ ‫است‪ ،‬از اینکه در ابتدای کار بورسیه دولت رضاخانی م ی شود‬ ‫‪58‬‬ ‫بن�ده هیچ مقصر نیس�تم‬ ‫ک�ه در س�ال ‪ 1357‬ب�ه دس�تور‬ ‫اقای بازرگان یک بخش از اسناد‬ ‫ساواک توس�ط نهضت ازادی و‬ ‫اقای ابراهیم یزدی از بین م ی رود‬ ‫مبارزه م ی کنیم؟‬ ‫‪ l‬اقای بازرگان در جامعه امروز ما یک خطای بزرگی‬ ‫مرتکب شده است و ان‪ ،‬این است که کسانی مثل حنی ف نژاد و‬ ‫همین مسعود رجوی پرورش یافته دست مکتب اقای مهدی‬ ‫بازرگان هستند‪ .‬اینها در خاط راتی که منتشر کرده اند م ی گویند‬ ‫که ما با کتاب های ب��ازرگان وارد این تفکر التقاطی ش��دیم‪.‬‬ ‫مجاهدین خلق از بدو از شکم نهضت ازادی بیرون امده‪ .‬انها‬ ‫جز ترور هیچ کارنامه انس��انی در تاریخ معاصر ما ندارند و او‬ ‫هی چ وقت حاضر نبود جلوی این التقاط افکار را بگیرد‪.‬‬ ‫شما کتابی به نام خاطرات اقای پرویز ثابتی دارید‬ ‫و در ای�ن کتاب ارجاع�ات زیادی در م�ورد بازرگان‬ ‫هس�ت‪ .‬اینکه بازرگان در واقع ب�ا برخی از عوامل‬ ‫ساواک ارتباط داشته‪...‬‬ ‫‪ l‬مسلم است‪.‬‬ ‫یعنی چ�ه؟ یعنی اینها برای رژیم ش�اه س�وپاپ‬ ‫اطمینان بودند؟‬ ‫‪ l‬نه؛ اسمش فرصت طلبی سیاسی هست‪ .‬در این‬ ‫مورد باید ارزیابی مس��تقلی صورت گیرد‪ ،‬به ه ر حال ایش��ان‬ ‫دوست اقای مقدم است‪.‬‬ ‫منظورتان اخرین رئیس ساواک است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اینها از دوستان اقای بازرگان هستند‪ .‬اسنادش‬ ‫هم موجود است‪ .‬در این زمینه من کارهایی کرده ام از جمله‬ ‫مصاحبه من با منوچه ر هاش��می و مصاحبه من با فرازیان‪.‬‬ ‫فرازیان خ��ودش در مصاحبه م ی گوید که من و سرلش��کر‬ ‫کاوه بعد از انقالب با امان نامه اقای بازرگان وارد کشور شدیم‬ ‫که بساط س��اواک را از نظر چگونگی کار کردن و سیستم‪،‬‬ ‫سازماندهی و درست کنیم و بعد ما با امان نامه ایشان به امریکا‬ ‫برگش��تیم‪ .‬اقای فرازیان زنده و حاضر اس��ت‪ .‬اقای منوچهر‬ ‫هاشمی فوت کرده اند‪ .‬نکته دیگری که هست در دهه ‪ 40‬اینها‬ ‫ه ر بار که دستگیر شدند توس��ط یک نفر ازاد شدند و ان هم‬ ‫اقای اسداهلل علم است‪ .‬این چیزی نیست که من بگویم؛ در‬ ‫بسیاری از خاط رات این مساله گفته شده است‪.‬‬ ‫مثال؟‬ ‫‪ l‬مث�لا ثابتی در کتابش ب��ه این نکته اش��اره دارد‪.‬‬ ‫منوچهر هاشمی در مصاحب ه اش اب راز م ی کند‪ .‬جمشید امانی‬ ‫در مصاحب ه اش بیان م ی کند‪ .‬اینها هر وق��ت در زندان بودند‬ ‫اقای اسداهلل علم و اقای منوچهر کاللی که هنوز زنده هست‬ ‫بازرگان خودش در زندگ ی اش این شیوه متناقض را برگزیده است که من از همه م ی خواهم ان را مورد بررسی قرار دهند و فارغ از دیدگاه های ایدئولوژیک بدانند‪.‬‬ ‫او را لیبرال م ی نامند اما در عین حال گروه گروه ادم توسط وی و حامیانش به فلسطین م ی روند و اموزش های چریکی م ی بینند‪.‬‬ ‫و در ته ران زندگی م ی کند‪ -‬که ایشان جزو واسطه های خیری‬ ‫بوده ‪ -‬انها را از زندان ازاد م ی کردند‪.‬‬ ‫ش�ما به اس�نادی اش�اره م ی کنید که سندهای‬ ‫شفاهی هستند‪ ،‬اسناد مکتوبی برای گفته هایتان‬ ‫ندارید؟‬ ‫‪ l‬بنده هیچ مقصر نیستم که در سال ‪ 1357‬به دستور‬ ‫اقای بازرگان یک بخش از اسناد ساواک توسط نهضت ازادی و‬ ‫اقای اب راهیم یزدی از بین م ی رود‪ .‬بنده هیچ تقصیری ندارم که‬ ‫با هماهنگی اقای بازرگان یک گروه از مجاهدین خلق م ی روند‬ ‫و بخشی از اسناد اداره ‪ 8‬س��اواک را تاراج م ی کنند‪ .‬من خیلی‬ ‫عذر م ی خواهم از این بابت‪ ،‬خیلی دوست داشتم این سندها‬ ‫انتشار رسمی پی دا م ی کرد و همه ما بخوانیم‪ .‬هر از گاهی اگر‬ ‫اقای اب راهیم یزدی بخ واهند یک نامه ای را منتشر م ی کنند من‬ ‫نم ی توانم خیلی این مساله را قبول کنم‪ ،‬چون سندیت ندارد‪.‬‬ ‫به هر حال اینها در میان مبارزان تاثیرگذار بودند و همین منجر‬ ‫به مبارزه شدید تری شد‪.‬‬ ‫مبارزه با چه کسی و چگونه؟‬ ‫‪ l‬متاسفانه تاریخ نگاری در کشور ما بین یک چهارراه‬ ‫تقسیم شده‪ .‬یک گروه از سلطنت طلب ها به جز قرائت خود‬ ‫چیز دیگری را بیان نم ی کنند‪ .‬یک گروه چپ ها و توده ای ها‬ ‫متاس��فانه تاریخ این مملکت را به هدر دادند و ه ر چه هست‬ ‫یا مدح حزب توده است یا مدح اقای مصدق‪ .‬یک گروه از این‬ ‫جبهه مل ی چ ی ها هم همین طور تاریخ این مملکت را تاراج‬ ‫کردند‪ ،‬یک گروه دیگر هم انقالب ی های تندرو‪ .‬ادم مستقل که‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬یک بازنگری در دوران بازرگان‪.‬‬ ‫شما ب ه طور کلی نسبت به اقای بازرگان نظر منفی‬ ‫دارید و از دیدار امریکای ی ها با بازرگان م ی گویید‪.‬‬ ‫‪ l‬باید اسم این را گذاشت‪ ،‬ساخت و پاخت بازرگان با‬ ‫امریکای ی ها‪.‬‬ ‫اقای یزدی هم در کتابش در واقع به دیداری اشاره‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬اقای یزدی معموال عادت دارد‪ .‬این را بگذاریم کنار‬ ‫ولی در واقع اینها نه یک دیدار بلکه دیدارها دارند‪ .‬تئوری اینها‬ ‫در ابتدا این گونه بود که برخی از دوستان خودشان مثل اقای‬ ‫بختیار بیایند و کابینه را در دست بگی رند که اوضاع کمی شل‬ ‫شود تا کار در دستشان بیفتد‪ .‬حتی بعضی از کابینه بازرگان‬ ‫در زمان اق��ای بختیار هم با اصرار همی��ن اعضای نهضت‬ ‫ازادی وزیر م ی ش��وند‪ .‬از جمله یکی از انه��ا دایی مادر بنده‬ ‫جناب اقای یحیی صادق وزیری است‪ .‬ایشان وقتی م ی شوند‬ ‫وزیر دادگستری با اصرار اقای حاج سی د جوادی و اقای مهدی‬ ‫بازرگان وزیر دادگستری اقای بختیار م ی شوند و بعد با اصرار‬ ‫همین دو نفر او بعدها استعفا م ی دهد که بختیار سقوط کند‬ ‫تا اینکه انها در دولت موقت گرد هم م ی این��د و قدرت را در‬ ‫دست م ی گی رند‪ .‬نمونه بارز این نظم گریزی کردستان است‪.‬‬ ‫ش�ما با این حرف تان م ی گویید که دولت بازرگان‬ ‫یک دولت الترناتیو بعد از بختیار اس�ت‪ ،‬در واقع‬ ‫یک دولت لیبرال طرفدار غرب‪.‬‬ ‫‪ l‬من شما را ارجاع م ی دهم به سخنان کارتر که گفت‬ ‫دولت جدید و حکومت جدید پس از شاه را ما تایید م ی کنیم‪.‬‬ ‫از نگاه شما منظورش دولت بازرگان بوده‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬دولت مورد اعتماد او بوده است‪.‬‬ ‫یک دولت میانه رو و دموکراتیک‪...‬‬ ‫ترویج دین فردی به جای دین سیاسی‬ ‫بازرگان چگونه به اسالم م ی نگریست؟‬ ‫صادق زیبا کالم‬ ‫‪4‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫ما با چند جور بازرگان روبه رو هس��تیم؛ یکی بازرگان‬ ‫سیاسی اس��ت‪ ،‬به هر حال او اولین نخس��ت وزیر و اولین‬ ‫رئیس قوه مجریه بعد از پیروزی انقالب اسالمی بوده است‪.‬‬ ‫عالوه بر این مابا بازرگان روشنفکر دینی‪ ،‬بازرگان اندیشمند‬ ‫و بازرگان فرهیخته هم روبه رو هستیم‪.‬‬ ‫در م��ورد ب��ازرگان دوم‪ ،‬من مرح��وم مهندس مهدی‬ ‫بازرگان را یک ارش��یتکت و معمار اوردن دین میان اقشار‬ ‫و الیه های تحصیلک��رده و امروزی جامع��ه م ی دانم‪ .‬من‬ ‫مهندس مهدی ب��ازرگان را اورن��ده دین به دانش��گاه ها و‬ ‫تحصیلکرده های جامعه م ی دانم‪ .‬تا قبل از مرحوم مهندس‬ ‫بازرگان دین بیشتر در میان اقشار و الیه های سنتی جامعه‬ ‫حضور داشته و در انجا خیلی پررنگ بوده است‪ ،‬به خصوص‬ ‫در میان بازاری ه��ا و دانش اموخت��ه گان حوزه های علمیه‪.‬‬ ‫دین تا قبل از مهندس بازرگان در میان اقش��ار و الیه های‬ ‫تحصیلکرده جامعه حضوری نداش��ت‪ .‬ممکن بود برخی از‬ ‫افراد تحصیلکرده در حقیقت متدین هم بوده باشند‪ ،‬یعنی‬ ‫نماز م ی خواندند و معتقد بوده اند ولی انچه بازرگان کرد این‬ ‫بود که دین را به عنوان یک جهان بینی و یک ابزار اجتماعی‬ ‫به میان این گروه اورد و به ان یک جایگاه سیاسی بخشید‪.‬‬ ‫شاید کمتر کسی ظرف صد سال گذشته چنین نقشی‬ ‫را نتوانس��ته بود انجام دهد چه انکه روحانیون بیش��تر در‬ ‫حوزه ها بوده اند و غی ر از روحانیون برخی از گروه های جامعه‬ ‫در قالب انجمن هایی مثل انجمن حجتیه عمل م ی کردند‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که م ی گویم کار مهم مهندس بازرگان‬ ‫این بود که دین را به دانشگاه برده است‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬بازرگان خودش در زندگ ی اش این شیوه متناقض‬ ‫را برگزیده اس��ت که من از همه م ی خواهم ان را مورد بررسی‬ ‫قرار دهند و فارغ از دیدگاه های ایدئولوژیک بدانند‪ .‬او را لیب رال‬ ‫م ی نامند اما در عین حال گروه گروه ادم توسط وی و حامیانش‬ ‫به فلسطین م ی روند و اموزش های چریکی م ی بینند‪.‬‬ ‫از یک طرف ادمی اس�ت ک�ه ب ه ه ر ح�ال به نظر‬ ‫من مورد اعتماد غرب اس�ت و از یک سمت شما‬ ‫م ی گویید کسی است که گروه گروه ادم م ی فرستد‬ ‫فلسطین‪ .‬این چطور با هم جمع م ی شود؟‬ ‫‪ l‬من نم ی گویم‪ ،‬خود اقای اب راهیم یزدی در خاط راتش‬ ‫م ی گوید‪ .‬ما خیل��ی از این جوانان مملک��ت را ب رای اموزش‬ ‫چریکی فرس��تادیم در لبن��ان‪ .‬من نگفتم که‪ ،‬خ��ودش دارد‬ ‫م ی گوید‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬م ی خواهم بگویم چگونه ای�ن دو با هم جمع‬ ‫م ی شوند؟‬ ‫‪ l‬من هم همین را م ی گویم‪ .‬م ی گویم ادمی است با‬ ‫شخصیت متناقض‪.‬‬ ‫عمل سیاسی بازرگان چگونه است؟‬ ‫‪ l‬هیچ کار مثبتی در تاریخ روابط دولت موقت صورت‬ ‫نگرفته است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫ابهامات زی�ادی وجود دارد‪ .‬من هن�وز نم ی توانم‬ ‫قانع بش�وم و اینکه دارم با شما مجادله م ی کنم‬ ‫ب ه خاطر اینکه به هر حال خودم هم قانع شوم‪.‬‬ ‫یعنی فکر م ی کنید که از نظر تاریخی باید بازرگان‬ ‫مورد بررسی قرار بگیرد؟‬ ‫تــاریخ‬ ‫‪ l‬اقای ناصر میناچ��ی رابط نهض��ت ازادی بوده با‬ ‫س��فارت امریکا تا روزی که انقالب ش��د‪ .‬این اسمش مبارزه‬ ‫است؟ سفیر امریکا در خاط راتش م ی گوید؛ من با اقای طالقانی‬ ‫در خانه مهدی بازرگان دیدار کردم؛ این اسمش مبارزه است؟‬ ‫این سوءاستفاده از اسم انقالب است‪ .‬این اسمش مبارزه نیست‪.‬‬ ‫در این کشور تاریخ نگاری کند‪ ،‬متاسفانه هنوز به تع داد انگشتان‬ ‫دست هم نم ی رسد‪.‬‬ ‫‪ l‬من دموکراتیکی نم ی بینم‪...‬‬ ‫حرفی ک�ه ش�ما م ی زنی�د در واقع ی�ک تصویر‬ ‫متناقض از بازرگان است که جایی ما این تصویر‬ ‫را نم ی بینیم‪.‬‬ ‫به هر ح�ال فض�ای انقالب�ی حاکم بوده اس�ت‪.‬‬ ‫خودش هم معترض به دادگاه انقالب است‪.‬‬ ‫‪ l‬خب م ی رفت کنار! وقتی م ی دید که کاره ای نیست‪،‬‬ ‫کناره گیری م ی کرد‪.‬‬ ‫ب ه ه ر حال در ماج رای گرفتن سفارت امریکا استعفا‬ ‫م ی دهد‪.‬‬ ‫‪ l‬برخی دیگر از رهب ران انقالب هم با گرفتن سفارت‬ ‫امریکا مخالف بودند‪g.‬‬ ‫شما اگر به دانشگاه ته ران نگاه کنید متوجه یک نکته‬ ‫شگفت انگیزی خواهید شد و ان هم این است که معماری‬ ‫دانش��گاه ته ران‪ ،‬تم��ام دانش��کده های ان و معماری خود‬ ‫دانشگاه یک سبک خاص و یکنواخت است ولی به یکباره‬ ‫مسجد دانشگاه ته ران یک معماری دیگری دارد‪ .‬چشم شما‬ ‫خطا نکرده است‪ .‬چون معماری دانشگاه ته ران یک معماری‬ ‫با ارمان های دوران اوایل قرن بیس��تم اس��ت‪ ،‬درحالی که‬ ‫معماری مسجد دانشگاه ته ران یک معماری کامال متفاوت‬ ‫است و ب رای اواخر دهه ‪ 20‬و اوایل دهه ‪ 30‬هست که مرحوم‬ ‫بازرگان به همراه ش��ماری از همدالن و همفکرانشان مثل‬ ‫مرحوم دکتر یداهلل سحابی‪ ،‬شهید ایت اهلل مطهری و مرحوم‬ ‫ایت اهلل طالقانی مسجد دانشگاه ته ران را ساختند‪.‬‬ ‫بناب راین این جایگاه مرحوم مهن��دس بازرگان خیلی‬ ‫اهمیت دارد چون همان طور که عرض ک��ردم بازرگان بود‬ ‫که دست اقشار و الیه های تحصیلکرده جامعه را در دست‬ ‫مذهب گذاشت‪ .‬طبیعی بود که مذهبی که مهندس بازرگان‬ ‫مبشر ان بود و در س��طح جامعه پخش کرد‪ ،‬نم ی توانست‬ ‫همان مذهبی باش��د که در حوزه ه��ای علمی ه قم‪ ،‬نجف و‬ ‫مشهد وجود داشت‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫از سوی دیگر بالطبع زبانی که مهندس بازرگان به کار‬ ‫م ی گرفت زبانی بود که از نظر نگاه بسیار متفاوت از زبان و‬ ‫نگاه حوزویان بود‪ ،‬چه انکه در روش با زبان و نگاه متفاوت‬ ‫با یک دانشجوی دانشکده فنی یا پزش��کی یا یک دکتر و‬ ‫مهندس و حقوقدان باید صحب��ت کنید‪ .‬اتفاقا اهمیت کار‬ ‫بازرگان هم در همین است که توانس��ت اقشار و الیه های‬ ‫تحصیلکرده را با دین اشتی بدهد‪.‬‬ ‫تا قب��ل از مهندس بازرگان خیلی کل��ی باید بگوییم‬ ‫تحصیلکرده های ما نخبگان‪ ،‬فرهیختگان یا مل ی گرا بودند‬ ‫که یا جهان بینی غ ربی داشته اند ‪ -‬ما این مساله را در دوران‬ ‫مشروطه و رضاشاه شاهد هستیم ‪ -‬یا اینکه بعد از شهریور‬ ‫‪ 20‬روشنفکران و تحصیلکرده های ما با مارکسیسم و حزب‬ ‫توده اشنا م ی ش��دند‪ .‬در حقیقت در دهه ‪ 20‬در دانشگاه ها‪،‬‬ ‫‪ 80‬تا ‪ 90‬درصد دانشجوهایی که فعالیت سیاسی م ی کنند‬ ‫و در جنبش دانشجویی بعد از سقوط رضاشاه فعال هستند‬ ‫عضو حزب توده ای ران شده اند یا اینکه حامی گروه های چپ‬ ‫هستند‪ .‬در گروه نخبگان جامعه اعم از نویسندگان‪ ،‬شاع ران‬ ‫و روزنامه ن��گاران نیز همین گرایش به مارکسیس��م وجود‬ ‫داشته است‪ .‬بعد از این مساله هم م ی بینیم که جهان بینی‬ ‫غربگرایانه در میان فرهیختگان رواج داش��ته اس��ت‪ .‬پس‬ ‫اسالم در میان اقشار تحصیلکرده کشور جای کمی داشت‬ ‫و اتفاقا جدایی و افتراق میان ای��ن دو نیز از همین جا بروز‬ ‫یافته بود‪ .‬کار انقالبی که مهندس بازرگان کرد این بود که‬ ‫جایی ب رای اسالم و مذهب در میان اقشار و الیه های ای ران‬ ‫باز ک��رد‪ .‬یعنی ب رای مارکسیس��م و ب رای تفک��رات و نگاه‬ ‫غربی‪ ،‬مرحوم بازرگان یک رقیب به اسم اسالم ایجاد کرد و‬ ‫این کار مهمی بود‪.‬‬ ‫همه عمر و زندگی مهندس بازرگان و بخش عمده ای‬ ‫از تالش او صرف این کار ش��ده است‪ .‬در دهه های ‪ 20‬و ‪30‬‬ ‫اصال اسالم سنتی نم ی توانست نخبگان و تحصیلکردگان‬ ‫جامعه را بس��یج نماید‪ .‬چه انکه اگر این توان وجود داشت‪،‬‬ ‫اقش��ار و الیه های فرهیخته و تحصیلکرده به سوی غرب‬ ‫مرحوم بازرگان جز در سال های‬ ‫اخر عمر قائل به این بود که اسالم‬ ‫برخالف مسیحیت فقط برای ان‬ ‫جهان نیامده است‪ .‬اسالم امده است‬ ‫که برای این دنیای مدل حکومتی به ما‬ ‫بدهد‪ ،‬مدل اقتصادی دهد‪ ،‬مناسبات‬ ‫اجتماعی ما را تنظیم کند‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪60‬‬ ‫نم ی رفتند یا در مقطع بعدی انها به س��مت مارکسیس��م‬ ‫نم ی رفتند‪ .‬م ی ش��ود این موضوع را در همان کالم فلسفی‬ ‫معروف مرح��وم فلس��فی باالی منب��ر یاف��ت‪ ،‬که گفت‬ ‫کمونیس��م یعنی خدا نیس��ت‪ .‬کمو یعنی خدا‪ ،‬نیسم هم‬ ‫که یعنی نیست‪.‬‬ ‫در چنین مقطعی اس��ت که اس�لام س��نتی س��پر‬ ‫انداخته بود‪ .‬اسالم س��نتی اصال در ش��رایطی نبود که در‬ ‫ب رابر اندیش��ه های غربی و بع��د هم در ب رابر اندیش��ه های‬ ‫مارکسیسمی بایستد‪ .‬اسالمی که بازرگان و مرحوم مطهری‬ ‫و مرح��وم ای��ت اهلل طالقانی ط راح��ی کرده اند این اس�لام‬ ‫بود که توانس��ت توجه اقش��ار و الیه های تحصیلکرده را‬ ‫نس��بت به خودش جذب کن��د‪ .‬نکته بع��دی اینکه گفته‬ ‫م ی ش��ود مجاهدین خلق تحت تاثیر افکار و اندیش��ه های‬ ‫مرحوم بازرگان قرارگرفته اند‪ ،‬نه تنها مجاهدین بلکه اساسا‬ ‫مجموعه جنبش دانش��جویی و انجمن های اسالمی همه‬ ‫تحت تاثیر مرحوم ب��ازرگان بوده اند‪ .‬بناب رای��ن این را قبول‬ ‫دارم که انها متاثر از افکار و عقاید و اس�لام بازرگان بودند‪.‬‬ ‫منتها اس�لام بازرگان نبود که باعث شد سازمان مجاهدین‬ ‫به سمت و س��وی مارکسیس��م برود‪ ،‬خیر‪ ،‬انچه باعث شد‬ ‫سازمان مجاهدین حداقل بخش��ی از ان‪ ،‬مارکسیسم شود‪،‬‬ ‫دلیلش روش��ن اس��ت‪ .‬دلیلش عمق و نفوذ مارکسیس��م‬ ‫در میان جریانات رادی��کال و جریانات انقالب��ی مبارز بود‪.‬‬ ‫مارکسیسم علم مبارزه بود‪ ،‬مارکسیسم علم مبارزه با رژیم‬ ‫ش��اه بود‪ ،‬مارکسیس��م علم مبارزه طبقاتی بود و خیل ی ها‬ ‫که م ی خواس��تند با رژیم ش��اه مب��ارزه بکنند سالح ش��ان‬ ‫مارکسیسم بود‪.‬‬ ‫بناب راین عقاید و اندیش��ه های مرحوم ب��ازرگان نبود‬ ‫که باعث ش��د س��ازمان مجاهدین خلق به سمت و سوی‬ ‫مارکسیس��م برود‪ .‬اتفاقا مرحوم بازرگان از معدود متفکرین‬ ‫اسالمی است که تسلط خیلی باالیی به مارکسیسم دارد و‬ ‫مارکسیسم را مطالعه کرده بود‪.‬‬ ‫در این میان اما نگاه دینی که مهندس بازرگان ایجاد‬ ‫کرد چند ویژگی داشت‪:‬‬ ‫‪ -1‬مرحوم بازرگان باتوجه به تسلطی که به مهندسی و‬ ‫علوم جدید داشت‪ ،‬یک مبنای جدید ب رای دین ریخت‪ .‬از دید‬ ‫بازرگان هرانچه در شرع امده بود یک مبنای علم ی داشت‪.‬‬ ‫‪ -2‬مبان��ی دینی او سیاس��ی بود‪ ،‬ضد اس��تبدادی و‬ ‫ضد اس��تعماری بود و علیه خفقان‪ ،‬اس��تبداد و دیکتاتوری‬ ‫زمان شاه بود‪.‬‬ ‫‪ -3‬مرحوم بازرگان قائل به این بود که اسالم برخالف‬ ‫مس��یحیت فقط ب رای ان جهان نیامده اس��ت‪ .‬اسالم امده‬ ‫اس��ت که ب رای این دنیای مدل حکومتی به ما بدهد‪ ،‬مدل‬ ‫اقتصادی دهد‪ ،‬مناس��بات اجتماعی م��ا را تنظیم کند‪ .‬اگر‬ ‫م ی خواهیم بیم��ه ایجاد کنیم ب راس��اس اص��ول و روابط‬ ‫اس�لامی ایجاد کنی��م‪ .‬خالص��ه کالم مهندس ب��ازرگان‬ ‫م ی گفت دین جنب��ه این دنیایی نیز دارد‪ .‬دین امده اس��ت‬ ‫که امور این دنیای ما را تقویت کند‪ .‬پس اسالم بازرگان اوال‬ ‫اسالم علمی بود‪ .‬ثانیا اس�لام سیاسی بود و ضد استبدادی‬ ‫بود و ثالثا اسالم بازرگان امده بود که این دنیای ما را درست‬ ‫کند‪.‬‬ ‫به نظر من تجربه ناموف��ق او در اواخر عمرش باعث‬ ‫شد که این پایه سوم تئوری اش با یک مقداری تردید مواجه‬ ‫شود‪.‬‬ ‫بر این اساس است که بازرگان اصل اینکه اساسا دین‬ ‫امده که امور این دنیا را درس��ت بکند ب رایش شبهه شد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل بود که او در اواخر عمر این مساله را نیز گفت‬ ‫که شاید دین امده که بگوید اخرت هم هست‪ .‬شاید اسالم‬ ‫امده که بگوید خدا هم هست‪ .‬پیغمبر هم هست و بهشت‬ ‫و جهنم هم هس��ت‪ .‬به نظر من مثل انسانی که به یکباره‬ ‫متوجه چیزی شده باشد‪ ،‬من معتقد هستم که تجربه های او‬ ‫باعث این نظریه شده بود‪g .‬‬ ‫بازرگان‪ ،‬مروج اسالم منهای روحانیت بود‬ ‫دغدغه دینی بازرگان چه بود؟‬ ‫محمد صادق کوشکی‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪5‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫در مورد مهندس مه��دی بازرگان نکت��ه ای که همه‬ ‫به ان اذع��ان و اتفاق نظر دارند این اس��ت ک��ه وی دغدغه‬ ‫دینی داشته اس��ت‪ .‬در این خصوص کسی شک و تردیدی‬ ‫ب��ه خ��ود راه نم ی ده��د‪ .‬در ای��ن خص��وص م ی ت��وان به‬ ‫پیام رهبر معظم انقالب اس�لامی در زمان فوت مهندس‬ ‫بازرگان در سال ‪ 73‬نیز اشاره کنیم که ایشان در پیام خودشان‬ ‫بر این مساله صحه گذاشتند‪ .‬پس کسی در خصوص دغدغه‬ ‫دینی او تردیدی ندارد و مساله ب رای بسیاری مبرز است‪ .‬با این‬ ‫حال اما نکته مهمتر اینجاس��ت که ایا صرفا داشتن دغدغه‬ ‫دینی ب رای ورود به عرصه ه��ای جامعه کفایت م ی کند؟ چه‬ ‫انکه گرچه او به این عرصه ها وارد م ی شده است اما تخصص‬ ‫الزم را در این خصوص نداش��ته‪ .‬در این م��ورد م ی توان به‬ ‫پیش��ینه و تحصیالت اقای مهندس مهدی بازرگان اشاره‬ ‫کرد‪ ،‬جایی که وی تحصیلکرده رش��ته فنی بود اما به دلیل‬ ‫داشتن همان دغدغه ها‪ ،‬وارد عرصه های دینی م ی شد‪ ،‬بدون‬ ‫اینکه تخصص الزم را داشته باش��د‪ .‬او با ورود به این عرصه‬ ‫خود را تا حد یک عالم دینی معرفی کرد‪ .‬همین به نظر من‬ ‫باعث جدایی و افتراق وی شد و اینجاست که مشکل اصلی‬ ‫به نوعی بروز م ی نماید‪.‬‬ ‫دلیل این امر نیز انجایی بود ک��ه مهندس بازرگان از‬ ‫توانایی باال ب رای ارائه روش��مند از مساله دین برخوردار نبود‬ ‫و از ان ب ی بهره بود و چون متدهای دریافت دینی را از جایی‬ ‫اموزش ندیده بود‪ ،‬دچار یک تفسیر به رای از متون دینی شد‪.‬‬ ‫نتیجه این مساله نیز به رغم حس ن نی ت ها و دغدغه هایی که‬ ‫نسبت به دین داش��ت م ی توان گفت که روش های دینی و‬ ‫تفسیر به رای او از دین‪ ،‬سرمنشا تحوالت منفی بسیار زیادی‬ ‫در اینده در جامعه ما شد‪ .‬مشخصا م ی توان فربه شدن دیدگاه‬ ‫اس�لام منهای روحانیت را در این زمینه مث��ال زد که دقیقا‬ ‫برگرفته ش��ده از عمل اقای بازرگان در تفسیری که از متون‬ ‫دینی ارائه م ی داد‪ ،‬شد‪ .‬متاسفانه این مساله باعث نگاه سلبی‬ ‫بسیاری از تحصیلکردگان و متخصصان در مواجهه با دین‬ ‫و روحانیت شد‪ .‬در این زمینه اما باید گفت که شاخ ص ترین‬ ‫چهره این گروه نیز خود مهندس مهدی بازرگان بودند‪ .‬این‬ ‫خود به خود چه تاثیری م ی توانست در جامعه تحصیلکردگان‬ ‫و متخصصان ایجاد کند؟ در پاس��خ به این سوال باید گفت‬ ‫که این دیدگاه به طور ناخوداگاه توهمی را میان مثال فردی‬ ‫که دانش اموخته رشته فنی‪ ،‬پزشکی و رشته های دیگر است‬ ‫و البته که دغدغه دینی هم دارد‪ ،‬ایج��اد کرد که صالحیت‬ ‫بررسی‪ ،‬تحلیل‪ ،‬تبیین و استخراج امور دینی را از منابع دینی‬ ‫دارد‪ .‬در نهایت اینکه در امور دین صاحبنظر است و البته که‬ ‫با این شرایط مفسر دین نیز م ی شود‪ .‬نتیجه چنین ورودی‬ ‫با این س��طح از نگاه‪ ،‬خود به خود باعث حذف کارشناسان‬ ‫دینی و صاحبنظ ران دین که ما از انها با عنوان علمای دین‬ ‫و روحانیت دینی نام م ی بریم‪ ،‬م ی ش��ود‪ .‬جدا از بازتاب های‬ ‫اجتماعی این امر در صحنه عملی جامعه ان زمان که بعدها‬ ‫تاثی راتی منفی را میان اقش��ار انقالب به جا گذاشت‪ ،‬ایجاد‬ ‫سازمان مجاهدین خلق ای ران بود که از جمله ثمره های این‬ ‫ایده و تز بود‪.‬‬ ‫در این میان اما بنیانگذاران س��ازمان مجاهدین خلق‬ ‫که بع د ها به دلیل خیانت هایی که مرتکب ش��دند توس��ط‬ ‫مردم با صفت منافقین اطالق ش��دند‪ ،‬نیز همانند مهندس ‬ ‫مهدی بازرگان دغدغه دین داش��تند و ب راس��اس یافته ها و‬ ‫اموخته های خودش��ان به روش تحقیق و برداشت از منابع‬ ‫دینی دست زدند‪ .‬نتیجه این تفسیر دینی اما همان طور که‬ ‫مشاهده م ی کنیم در روند حرکتی سازمان نتیجه مطلوب و‬ ‫شایس��ته ای نداشت‪ .‬این نکته ای اس��ت که م ی توان از این‬ ‫دریچه نیز به ان نگریس��ت که مهندس مهدی بازرگان به‬ ‫صورت ناخواس��ته حرکت انحرافی را میان جوانان کشور را‬ ‫شروع کرد و همان طور که گفتم نس��ل هایی از جوانان این‬ ‫کش��ور را متاثر از خود ک��رد که نتیجه ان ج��ز تباهی چیز‬ ‫دیگری نبود‪ .‬نکته مهتر اینکه س��یر تفکر مهندس مهدی‬ ‫بازرگان در ادوار مختلف باعث شد او یک چرخشی از مواضع‬ ‫خود داشته باشد‪ .‬تلقی او از همان ابتدا که وارد عرصه مبارزه و‬ ‫سیاست شد‪ ،‬این بود که م ی تواند میان دین و مدرنیته اشتی‬ ‫برقرار کند به صورتی که این دو با هم سازگار شوند‪ .‬بازرگان‬ ‫در این عرصه تالش های زیادی کرد که دین و مدرنیته را با‬ ‫یکدیگر همراه و هماهنگ نماید اما در نهایت در سال های‬ ‫پایانی عمر خود به این نتیجه رس��ید که این دو با یکدیگر‬ ‫نم ی توانند سازگاری داشته باشند و امکان امیختن این دو با‬ ‫هم وجود نخواهد داشت‪ .‬به همین خاطر در مقاله ای که در‬ ‫ماهنامه کیان نوشت از این تغییر تفکر خود پرده برداری کرد‪.‬‬ ‫او در این مقاله به صراحت بیان م ی کند که ب رای جامعه ای رانی‬ ‫راهی جز پیمودن تمدن غ��رب و مدرنیته وجود ندارد و دین‬ ‫یک امر شخصی است و نباید ان را با عرصه های سیاسی و‬ ‫اجتماعی درامیخت و از دین توقع داشت که در عرصه های‬ ‫سیاسی و اجتماعی ورود نماید‪ .‬این امر یک دگردیسی بود‬ ‫که مهندس بازرگان در اواخر عمرش��ان تجرب��ه کردند و به‬ ‫نوعی دچار ان شدند‪.‬‬ ‫مساله دیگر اینکه چون او نسبت به دین درک عمیقی‬ ‫نداشت‪ ،‬از همان بدو ورود به عرصه سیاست‪ ،‬نسبت به ان‬ ‫دیدگاهی سکوالریستی داش��ت‪ .‬به این معنی که مهندس‬ ‫بازرگان از ابتدای امر به این مساله که باید در سیاست عقل‬ ‫بشر مبدا قرار گیرد‪ ،‬اعتقاد داش��ت اما تا یکی‪ ،‬دو سال اخر‬ ‫عمرش اعتقاد داشت که م ی شود دین را با مدرنیته امیخت‬ ‫و با ترکیب این دو به اداره جامعه و زندگی انسان پرداخت‪ .‬اما‬ ‫در نهایت در انتهای عمر خود به این نتیجه رسید که اساسا‬ ‫این دو نم ی توانند با یکدیگر جمع ش��وند و دین صرفا یک‬ ‫امر ش��خصی اس��ت‪ ،‬باید جهان را با نظام مدرن اداره کرد‬ ‫که از ان با عنوان عقل بش��ری یاد م ی ش��ود‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫در بعد مبارزات سیاسی او نیز م ی توان دید که از همان ابتدا‬ ‫وی یک فرد مل ی گرا و معتقد به قانون اساس��ی مشروطیت‬ ‫بود‪ ،‬به صورتی که تا قبل از مقطع ‪ 17‬شهریور ‪ 57‬که اساسا‬ ‫اعتقادی به سرنگونی سلطنت شاه نداش��ت‪ ،‬معتقد بود در‬ ‫چارچوب قانون اساسی مشروطیت م ی تواند سلطنت نماید‬ ‫نه حکومت‪ .‬بعدها نیز طرز تفکر اینها در مجلس و در تدوین‬ ‫قانون اساس��ی متجلی ش��د که انها از اصل والیت فقیه و‬ ‫حکومت کردن یک فقیه در کشور رضایت نداشتند‪ .‬در این‬ ‫میان اقای بازرگان در موضوع نوع حکوم��ت نیز باز هم به‬ ‫لفظ اسالمی اعتقادی نداش��ت و به دنبال جمهوری ای رانی‬ ‫بود‪ .‬منظومه فکری اقای بازرگان در مسائل سیاسی اساسا‬ ‫اسالمی نبوده و سکوالر بود‪g .‬‬ ‫کوشکی ‪ :‬بازرگان قطعا دارای دغدغه‬ ‫دینی بود ام�ا وی در ام�ر تبیین دین‬ ‫فردی متخصص نبود‬ ‫‪61‬‬ ‫ورزش‬ ‫خوشبینی‬ ‫دشمنی یا مدارا‬ ‫پنجعلی م ی گوید مشکالت‬ ‫قدیمی میان دایی و پروین‬ ‫ح ل شده است‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر بخش ورزش‬ ‫ورزش‬ ‫پرسپولیس مدعی کسب عنوان قهرمانی بود؛ الاقل تا‬ ‫همین چند هفته پیش‪ .‬اگر چه شاید حاال هم روی کاغذ ب رای‬ ‫رسیدن به قهرمانی لیگ برتر شانس داشته باشد اما از دست‬ ‫دادن جام حذفی در مصاف با فوالد باعث شد تا بحران در این‬ ‫باشگاه وارد فاز جدی تری شود‪ .‬محمد رویانیان از مدیرعاملی‬ ‫این باشگاه کنار رفته و علی پروین در قامت سرپرست اختیارات‬ ‫رویانیان را به دست گرفته اس��ت‪ .‬علی دایی در این باره هنوز‬ ‫سکوت کرده است‪ .‬او پس از حذف پرسپولیس از جام حذفی‬ ‫نیز شب ارامی را در نشست خبری پشت سر گذاشت و ترجیح‬ ‫داد به همین جمالت اکتفا کند‪« :‬ب��ازی خوبی بود‪ .‬تیم من‬ ‫مستحق باخت در این بازی نبود اما خب جام حذفی است و ما‬ ‫در ضربات پنالتی باختیم‪ ».‬این جمالت اما ه واداران پرسپ ولیس‬ ‫یدارد‪ .‬انها در لیگ ب رتر هم‬ ‫را به اینده این تیم خوشبین نگه نم ‬ ‫خیلی این ش��انس را ندارند که در هفته پایانی جام را در خانه‬ ‫خود ببینند‪ .‬این در حالی است که وزارت ورزش همچنان قصد‬ ‫دارد نقش��ی را که در انتخابات کمیته ملی المپیک بازی کرد‬ ‫در فوتبال و به خصوص درباره سرنوش��ت باشگاه هایی چون‬ ‫استقالل و پرس��پولیس تکرار کند؛ «ما دخالت نم ی کنیم‪».‬‬ ‫هر چند وزارت ورزش ش��اید کمتر به این نکته توجه دارد که‬ ‫ب ی تفاوت بودن نس��بت به شرایط این دو باش��گاه با موضوع‬ ‫عدم دخالت تفاوت چش��مگیری دارد‪ .‬دست کم سر باز کردن‬ ‫زخمی که پرسپ ولیس مدت هاست با ان دست به گریبان است‪،‬‬ ‫شاهد خوبی ب رای این ادعا خواهد بود‪ .‬انجا که این سوال ذهن‬ ‫هواداران را به خود مش��غول کرده است؛ ایا دو سلطان در یک‬ ‫اقلیم م ی گنجند؟‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫رابطه سینوسی دایی‪ -‬پروین‬ ‫وقتی در پایان لیگ سوم‪ ،‬دایی‪ ،‬پرسپولیس را به مقصد‬ ‫صب ا ترک کرد‪ ،‬این دش��من ی ها عیان شد‪ .‬در فصلی که دایی‬ ‫مهاجم صبا بود و پروین سرمربی پرسپولیس‪ ،‬در جریان بازی‬ ‫دو تیم بین بوقچ ی های پروین و ب رادران دایی در ورزشگاه ازادی‬ ‫درگیری فیزیکی رخ داد‪.‬‬ ‫بعد از این اتفاق دایی به انتقاد از پروین و بوقچ ی هایش‬ ‫پرداخت تا سلطان پیش از یکی از جلسات تمرینی پرسپ ولیس‪،‬‬ ‫به حرف بیاید‪ .‬مصاحب ه ای با این جمالت‪« :‬من م ی خواستم‬ ‫حرمت شکسته نشود ولی علی دایی از نظر ما فوتبالیس ت های‬ ‫مملکت‪ ،‬عددی نیست که بخواهیم درباره اش تصمیم گیری‬ ‫کنیم! او دو تا روپایی بلد نیست بزند‪ .‬بعد اقای دایی! تو فقط‬ ‫مشهور هستی و محبوب نیستی‪ .‬من امروز نامه ای به حراست‬ ‫ن تربی ت بدنی زدم که ببینید مقصر این دعوا که بوده‪.‬‬ ‫سازما ‬ ‫بچه های ما سه نفر بودند ولی ان طرف اخوی های اقای دایی‬ ‫بودند به اضافه ‪ 20‬تا از کارمندهای باشگاه شان‪».‬‬ ‫پروین در ان گفت وگوی معروف‪ ،‬توضیح داده بود‪« :‬اقای‬ ‫دایی! شما مگر به بوقچ ی ها پ راید و ماشین نم ی دادی؟ مگر‬ ‫انها را نم ی فرستادی مکه و کربال؟ مگه شب بازی در هتل از تو‬ ‫خط نم ی گرفتند؟ مگر در درفش ی فر دستور ندادی بازیکنان را‬ ‫‪62‬‬ ‫بزنند؟ پارسال گفتی که علی پروین خط م ی دهد همان موقع‬ ‫مصاحبه کردم و گفتم کسانی که شعار م ی دهند را بگی رند و‬ ‫بپرسند که از چه کسی خط گرفته اند‪ .‬مگر همی ن ها که االن‬ ‫به انها م ی گویی اراذل‪ ،‬تو را علی دایی نکردند؟ االن همه ای ران‬ ‫شده اند اراذل غیر از شما؟ ش��ما بزرگترین افتخارت سوم ی در‬ ‫اسیاست ولی از نظر ما چیزی نیستی‪ .‬تو فکر م ی کنی کی‬ ‫هس��تی که ما وقت مان را ب رایت تلف کنی��م؟» او به قرارداد‬ ‫دایی هم اش��اره ای کرده بود‪« :‬شما پارس��ال در پرسپولیس‬ ‫‪ 250‬میلیون بس��تی‪ .‬بچه ها نم ی دانس��تند چه خبر است‪.‬‬ ‫خان محمدی و جباری ‪ 15‬میلی��ون گرفتند‪ .‬وقتی دیدند این‬ ‫اختالف قیمت هس��ت‪ ،‬یک س��ری چیزها پیش امد‪ .‬شما‬ ‫اتوبوس تیم را دم عوارضی نگه داشتی و گفتی تا چکت نقد‬ ‫نشود همراه تیم نم ی روی‪ .‬به قول ایشان پرسپ ولیس مال من‬ ‫است ولی من که این ادعا را ندارم‪ .‬پارسال ‪ 250‬میلیون گرفتی‬ ‫و امسال هم ‪ 350‬میلیون از صبا‪ ،‬م ی شود ‪ 600‬میلیون تومان‪.‬‬ ‫من که از سال ‪ 58‬با چنگ و دندان پای پرسپولیس ایستادم‪،‬‬ ‫رختکن تیم صندوق عقب ماش��ینم بود و ‪ 25‬سال قهرمان‬ ‫شدیم‪ ،‬باالی ‪ 400‬میلیون نگرفتم که تو گرفتی‪».‬‬ ‫زمانی که علی پروین این حرف ها را به زبان اورد‪ ،‬علی‬ ‫دایی همراه ب��ا تیم ملی ای ران به رقابت ه��ای جا م ملت های‬ ‫چین رفته بود‪ .‬وقتی کاپیتان ان روزهای تیم ملی حرف های‬ ‫او را ش��نید‪ ،‬در مصاحب ه ای به یاد ماندنی که تیتر‬ ‫اول یک��ی از روزنامه های ورزش��ی ش��د‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«بگذارید من به ته ران برسم‪ ،‬تاج و تخت اقایان‬ ‫را خ راب م ی کنم!» دایی در ان مصاحبه گفته‬ ‫بود‪« :‬اقایان! شما فکر م ی کنید پرسپولیس‬ ‫ارث پدری تان است‪ ».‬پروین که شاهد پاسخ‬ ‫تند دایی بود‪ ،‬مصاحب��ه تلویزیونی اش را‬ ‫تکذیب کرد‪« :‬من این حرف ها را نزده ام‬ ‫و روی تصویرم صدا گذاشته اند!» این‬ ‫یک��ی از تاریخ ی تری��ن دعواهای‬ ‫علی پروین و علی دایی در تاریخ‬ ‫باشگاه پرس��پولیس بود‪ .‬اما‬ ‫دایی عقب نش��ینی نکرد‪ .‬او‬ ‫در یک دوشنبه شب تاریخی‬ ‫به برنامه ‪ 90‬رفت و در زمانی‬ ‫بی��ش از دو س��اعت تم��ام‬ ‫نقاط تاری��ک کارنامه علی‬ ‫پروی��ن را از روی یک کاغذ‬ ‫نوشته ش��ده ب رای بینندگان‬ ‫‪ 90‬افشا کرد‪ .‬از فردای ان روز دو‬ ‫طرف تهدیدهایی نث��ار هم کردند‬ ‫که مضمون کوچک ترینش این بود‪:‬‬ ‫«کاری م ی کنم که دیگر نتوانی در ای ران‬ ‫زندگی کنی!» اما بعد از چند روز طرفین به‬ ‫سازمان تربیت بدنی احضار و ب رای برگزاری یک‬ ‫اشت ی کنان اضط راری توجیه شدند‪.‬‬ ‫در ان جلس��ه وی��ژه محم��د دادکان رئیس‬ ‫فدراس��یون فوتب��ال؛ علیپور مس��ئول فرهنگی‬ ‫فدراسیون؛ محمدپور رئیس حراست سازمان تربیت‬ ‫بدنی و جعفر کاشانی سخنگوی باشگاه پرسپ ولیس‬ ‫دو سلطان‬ ‫در یک اقلیم‬ ‫ایا علی پروین و علی دایی به خاطر‬ ‫پرسپولیس یکدیگر را تحمل‬ ‫می کنند؟‬ ‫زیرکیپروین‬ ‫سکوتدایی‬ ‫سرم ربیپرسپولیسهمچنان‬ ‫درباره تغییر و تحوالت این‬ ‫باشگاه سکوت کرده‬ ‫س رپرستباشگاهپرسپولی س‪:‬‬ ‫من را بزنید اما با دایی کار‬ ‫نداشتهباشید‬ ‫ای�ا عل�ی دای�ی و‬ ‫پروی�ن م ی توانن�د در‬ ‫فاصله چند هفته تا پایان‬ ‫لی�گ س�یزدهم ب�رای‬ ‫هم�کاری ب�ا یکدیگر به‬ ‫نقاط مشترکی برسند؟‬ ‫پرسپولیس که‬ ‫حاال همه امیدش‬ ‫رسیدن به قهرمانی‬ ‫لیگ برتر است پس‬ ‫از جدایی رویانیان‬ ‫یک جام را از دست‬ ‫داد؛ جام حذفی‬ ‫ورزش‬ ‫سکوت دایی‬ ‫پرس��پولیس ح��اال روی کاغذ‬ ‫ش��انس قهرمان��ی دارد‪ .‬اگرچ��ه‬ ‫جام حذف��ی را از دس��ت داده اما علی‬ ‫پروین که حاال تق ریبا همه کاره باشگاه‬ ‫محسوب م ی شود به هواداران وعده‬ ‫داده که پرس��پولیس از این بحران‬ ‫عبور خواه��د کرد‪ .‬البت��ه در درون‬ ‫تیم بح��ران تعریف دیگ��ری دارد‪.‬‬ ‫بازیکنان م ی گویند باشگاه باید به‬ ‫ما پول برساند‪ .‬با این حال محمد‬ ‫رویانی��ان در موضع گیری ه��ای‬ ‫کوتاه اما ش��فاف خود تاکید کرده‬ ‫ک��ه برخ��ی از همی��ن بازیکنان‬ ‫معت��رض مبلغ��ی بی��ش از ‪700‬‬ ‫میلیون تومان از باش��گاه دریافت‬ ‫کرده اند‪ .‬در چنین اوضاعی سکوت‬ ‫علی دایی در ن��وع خود جالب توجه‬ ‫است‪ .‬دو سال و نیم قبل وقتی علی‬ ‫دایی بعد از چهارم کردن پرسپولیس‬ ‫در لیگ دهم به اهواز رفت کس��ی از‬ ‫دع واهای پشت پرده او با حبیب کاشانی‬ ‫خبر نداش��ت؛ دعواهایی که بع��د از برد‬ ‫سپاهان در ضربات پنالتی و در مرحله یک‬ ‫چهارم نهایی کلید خورده بود و در بازی‬ ‫با فوالد و سپس مسابقه فینال با ملوان‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫حضور داش��تند که در پایان ان جلس��ه دایی و پروین‬ ‫اطالعی ه مشترکی به این صورت صادر کردند‪« :‬باتوجه به‬ ‫انتشار اخبار کذب برخی از روزنامه های شناخته شده در‬ ‫ارتباط با اختالف و درگیری های اخیر اینجانبان در جراید‬ ‫مذکور که در جهت تشویش اذهان عمومی و ماال تضعیف‬ ‫تیم ملی فوتبال در راه صعود به جام جهانی صورت گرفته‬ ‫است‪ ،‬بدین وسیله به منظور تنویر افکارعمومی با حضور در‬ ‫ی مطالب انتشار یافته را از هر‬ ‫محل فدراسیون فوتبال تمام ‬ ‫جهت تکذیب و حمایت همه جانبه خود را از سالم سازی‬ ‫یداریم‪ .‬به امید پیروزی‬ ‫فوتبال قاطعانه اعالم م ‬ ‫و بهروزی فوتبال ای ران‪ ».‬هر دو طرف با این‬ ‫بیانیه بر پایان مصاحب ه های انچنانی خود‬ ‫علیه یکدیگر نقطه گذاشتند‪.‬‬ ‫به اوج رسید‪.‬‬ ‫بین اهالی فوتبال علی دایی فردی نیس��ت که او را با‬ ‫صفاتی مثل محافظه کاری یا انفعال در قبال اتفاقات پی رامونش‬ ‫بشناسیم اما ان روزها الاقل مقابل رسانه ها سکوت اختیار کرد و‬ ‫ب رای رسیدن به هدفش دست به افشاگری نزد‪ .‬موعد افشاگری‬ ‫اما زمانی فرا رسید که باشگاه یکی از دوستان دایی را از تمرین‬ ‫تیم بیرون کرد و این معنایش روشن بود؛ اعالن جنگ به دایی‪.‬‬ ‫ی زودتر رخ داد؛ اختالف‬ ‫به همین دلیل زمان طغیان دایی کم ‬ ‫قبل از ب��ازی فینال عیان ش��د و پ��س از مصاحب ه های تند‬ ‫سرمربی پرسپ ولیس علیه مدیریت نشانه های ان روی سکوی‬ ‫قهرمانی ورزشگاه انزلی علنی شد‪.‬‬ ‫البته دایی در حال حاضر با حبیب کاشانی صلح کرده‬ ‫است‪ .‬او چالش��ی مس��تقیم با محمد رویانیان را نیز تجربه‬ ‫کرد‪ .‬دایی که به خاطر اظهارنظر خاطره انگیز علیه رویانیان‬ ‫بعد از همکاری صمیمانه با او م��ورد نقد قرار گرفته بود‪ ،‬حاال‬ ‫در خصوص کنار رفتن رویانیان س��کوت اختیار کرده و هیچ‬ ‫نم ی گوی��د‪ .‬از روزی که محمد رویانیان ب��ا نامه ای غم انگیز‬ ‫استعفایش را رسانه ای کرد تا روز تشکیل جلسه هیات مدیره‬ ‫و سپس قبول استعفای رویانیان‪ ،‬دایی هیچ نگفت و سرگرم‬ ‫تیمش بود؛ تیم ی که حاال امید چندان��ی به قهرمان ی اش در‬ ‫لیگ ب رتر نیست‪.‬‬ ‫حاصل جلس��ه هیات مدیره مدیریت موقت باش��گاه‬ ‫پرسپولیس اما بازگش��ت به علی پروین بود و از نظر عده ای‬ ‫همین اتفاق ب رای خبرساز شدن روزهای اتی این تیم کافی به‬ ‫نظر م ی رسد‪ .‬ریاست پروین حتی اگر محدود و موقتی اما به‬ ‫نظر ب رای مطرح شدن شایع ه ای فراگیر با تیتر «استعفای علی‬ ‫دایی» کافی به نظر م ی رسید‪ .‬تیتری که اتفاقا به صفحه اول‬ ‫روزنامه های ورزشی هم رسید؛ اس��تعفایی که با مرور تقابل‬ ‫دایی‪ -‬پروین خیلی هم غیرقابل باور نیست‪.‬‬ ‫در سوی دیگر ماجرا علی پروین ظاه را اختالفات گذشته‬ ‫با شاگرد س��ابق را فراموش کرده و حداقل جلوی دوربی ن ها از‬ ‫علی دایی حمایت م ی کند‪ ،‬اما س��رمربی پرسپولیس باز هم‬ ‫به سکوتش ادامه داده و حتی لطف سلطان در قبال حمایت از‬ ‫خود را ب ی پاسخ گذاشته است‪ .‬تنها سند مقابله دایی با شایعات‬ ‫مصاحب ه ای از دوست نزدیک یا همان وکیل معروف دایی است‬ ‫که اخی را گفته است‪« :‬دایی استعفا نم ی دهد‪».‬‬ ‫همه چیز ش��اید ب��ه بازی تی��م دایی در ج��ام حذفی‬ ‫برم ی گشت‪ .‬انجا که خیل ی ها پرسپ ولیس‪ -‬فوالد در جام حذفی‬ ‫را مهم ترین بازی شهریار م ی دانستند و تاکید داشتند دایی در‬ ‫صورت برد م ی توانست بیش از هر زمان دیگری قدرت خود را‬ ‫‪63‬‬ ‫به رخ حریف همه کاره اش بکشد‪ ،‬اما این اتفاق رخ نداد تا علی‬ ‫پروین از موضع باالدستی با دایی تماس بگیرد و به او بگوید‪:‬‬ ‫«اش��کالی ندارد‪ ،‬به کارت ادامه بده‪ ».‬با همه اینها باز هم این‬ ‫سوال ذهن خیل ی ها را به خود مش��غول کرده است؛ چرا دایی‬ ‫در قبال تغیی رات باش��گاه چیزی نم ی گوید؟ چ��را او به رفتن‬ ‫رویانیان که خودش را حامی قدرتمند دایی معرفی کرده بود‬ ‫واکنشی نشان نداد؟ این در حالی اس��ت که وقتی در ابتدای‬ ‫فصل صحبت از برکناری رویانیان شد و حتی نام جانشین او‬ ‫در رسانه ها افشا شد‪ ،‬دایی واکنش عجیبی به این اتفاق نشان‬ ‫داد و گفت به دنبال رویانیان او نیز از پرسپ ولیس خواهد رفت تا‬ ‫به عنوان یکی از اهرم های فشار مانع از تغیی رات در راس باشگاه‬ ‫پرسپ ولیس شود‪.‬‬ ‫دایی نش��ان داده که اصول خاص خ��ودش را دارد‪ .‬در‬ ‫واقع دایی همان دایی اس��ت‪ ،‬ب��دون کمترین تغیی ر‪ .‬همانی‬ ‫که با پروین مشکل داش��ت و دل خوش��ی هم از رویانیان و‬ ‫کاشانی نداش��ت‪ .‬حاال او ظاه را با علی پروین مثل کاشانی و‬ ‫رویانیان مشکلی ندارد و به احترام کسوت مربی سابقش از جا‬ ‫برم ی خیزد‪ .‬اما سکوت او را نیز نم ی توان به معنای رضایتش از‬ ‫شرایط موجود تلقی کرد‪ .‬به عبارت ساده تر دایی مربی نیست‬ ‫که زیر نظر پروین کار کند و با شرایط او کنار بیاید‪.‬‬ ‫در این بین عده ای معتقدند دایی از سرپرست شدن پروین‬ ‫دلخور است‪ .‬هر چند خود دایی هنوز در این مورد هیچ اظهارنظر‬ ‫رسمی نداشته اما برخی بر این باورند که دایی بیشتر عالقه مند‬ ‫بود که دادکان جانشین رویانیان شود‪.‬‬ ‫دایی به حاشیه ها توجهی ندارد‬ ‫موضع پروین درباره دایی‬ ‫ورزش‬ ‫علی پروین قصد دعوا ندارد‪ .‬او فرد باهوشی است‪ .‬انقدر‬ ‫باهوش که در میان مدعیانی چون امیر عابدینی و برخی دیگر‬ ‫از مدیران عامل سابق این باشگاه موفق شده فعال به عنوان‬ ‫سرپرستی باشگاه دس��ت پی دا کند‪ .‬با همه اینها او بهتر از هر‬ ‫یداند‪ .‬بناب راین در نخستین‬ ‫کس دیگری تبعات حذف دایی را م ‬ ‫واکنش های خود درباره ادامه حضور دایی در پرس��پولیس راه‬ ‫مدارا در پیش گرفته اس��ت‪ .‬او هفته گذش��ته حتی شکست‬ ‫سرخپوش��ان در اهواز را ناش��ی از اتفاقات فوتبال و بداقبالی‬ ‫پرسپولیس دانست و بر حمایت از علی دایی و کادر فنی تیم‬ ‫تاکید کرد؛ «م ی توانستیم قبل از اینکه بازی به ضربات پنالتی‬ ‫کشیده شود ب رنده میدان باشیم و به مرحله بعد صعود کنیم‪.‬‬ ‫فوتبال است و هزار و یک اتفاق‪ .‬بنده بعد از بازی نیز در گفت و‬ ‫گوی تلفنی با علی دایی تاکید کردم که در ضربات پنالتی هیچ‬ ‫چیز قابل پیش بینی نیست و بهترین بازیکنان دنیا هم پنالتی‬ ‫را هدر م ی دهند‪ .‬به اعتقاد بنده پرسپولیس در اهواز بدشانس‬ ‫و بداقبال هم بود و وقتی کار به ضربات پنالتی م ی کشد هر‬ ‫اتفاقی ممکن اس��ت رخ دهد‪ ».‬علی پروین در ش��رایطی به‬ ‫حمایت از سرمربی پرسپ ولیس پرداخته که این تیم عالوه بر از‬ ‫دست دادن جام حذفی در لیگ برتر هم شرایط مناسبی ندارد‪:‬‬ ‫«ان شاءاهلل با کمک ه واداران و همت بازیکنان تیم‪ ،‬پرسپ ولیس‬ ‫در بازی های اتی جب ران خواهد کرد و ب رای پیروزی های متوالی‬ ‫در شش بازی باقیمانده اماده خواهد شد‪ .‬هواداران باید اتفاقات‬ ‫تلخ اخیر را فراموش کنند و مثل کوه پشت تیم خودشان باشند‬ ‫و به تیم کمک کنند تا به روزهای خوب خودش برگردد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر به اعتقاد بنده مسائل روحی‪ ،‬روانی و فشاری که از این‬ ‫نظر روی تیم به وجود امده تاثیر زیادی دارد و به همین دلیل‬ ‫هواداران م ی توانند تاثیر وی��ژه ای در حرکت رو به جلوی تیم‬ ‫داشته باشند‪ ».‬نمونه این اظهارنظرها را هواداران پرسپولیس‬ ‫از زبان پروین بارها شنیده اند‪ .‬اما حاال بیش از هر زمان دیگری‬ ‫نگران وضعیت تیم محبوب شان هستند‪ .‬حاال پروین نه با اکبر‬ ‫غمخوار‪ ،‬نه با خطیب و نه با انصاری فرد طرف نیست‪ .‬او قرار‬ ‫است با علی دایی کار کند؛ ش��اگرد جاه طلبی که اساسا لفظ‬ ‫سلطانی را ب رازنده پروین نم ی داند‪ .‬دو سلطان در یک اقلیم؟‬ ‫پرسپ ولیس به روزهایی رسیده که شاید خاطره خیلی از اتفاقات‬ ‫تلخ ب رای هواداران تکرار شود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪64‬‬ ‫مشکالت پروین و دایی خیلی وقت پیش حل شده‬ ‫محمد پنجعلی‬ ‫پیشکسوت باشگاه پرسپولیس‬ ‫‪2‬‬ ‫متاس��فانه همیش��ه در مورد تیم ه��ای بزرگی مثل‬ ‫پرسپولیس و استقالل حاشی ه هایی وجود دارد‪ .‬کوچکترین‬ ‫اتفاق��ی که در ای��ن دو باش��گاه رخ م ی ده��د‪ ،‬بازتاب های‬ ‫گس��ترده ای میان رس��انه ها و مردم دارد‪ .‬ما لیگ را خوب‬ ‫شروع کردیم‪ .‬پرسپولیس بازی های خوبی را در این فصل‬ ‫به نمایش گذاشته است‪.‬‬ ‫در مهم ترین و حس��اس ترین بازی ها مثل دربی چه‬ ‫در بازی رفت و چه در بازی برگشت این پرسپولیس بود که‬ ‫فوتبال زیبایی ارائه کرد‪ .‬م ی خواهم بگویم همه چیز طبق‬ ‫ان چیزی پیش م ی رفت که کادر فنی م ی خواست‪ .‬در حال‬ ‫حاضر پرسپولیس ش��رایط خاصی دارد‪ .‬با رفتن رویانیان از‬ ‫باشگاه و سرپرستی اقای پروین خیل ی ها به خودشان اجازه‬ ‫م ی دهند درباره پرسپولیس دست به پی ش بینی بزنند‪.‬‬ ‫حتی شایعاتی را مطرح کنند که چندان واقعیت ندارد‪.‬‬ ‫اما من فکر م ی کنم اگر م ی خواهیم پرسپولیس به ارامش‬ ‫برسد و اگر واقعا این تیم را دوست داریم باید در شرایط فعلی‬ ‫سعی کنیم از حاشی ه سازی و بهتر بگویم دروغ پ راکنی درباره‬ ‫مس��ائل جاری در این باش��گاه پرهیز کنیم‪ .‬اقای رویانیان‬ ‫به طور کلی از باشگاه جدا نشده است‪ .‬او عضو هیات مدیره‬ ‫است و در ادامه راه این طور به باشگاه خدمت م ی کند‪.‬‬ ‫واقعیت این است که ما به این قبیل مسائل در فوتبال‬ ‫ای ران عادت کرده ایم و از طرفی هم مجبوریم وارد ان نشویم‪.‬‬ ‫بازیکنان ما در حال حاضر تمرین م ی کنند و س��عی کردیم‬ ‫اجازه ندهیم این مس��ائل ب��ر عملکرد انها تاثی��ر بگذارد‪.‬‬ ‫پرسپولیس همیشه ابستن حوادث و حواشی زیادی است‬ ‫چون تیم بزرگی است‪.‬‬ ‫از داس��تان قلیان کش��ی بازیکن��ان گرفته ت��ا تغییر‬ ‫مدیرعامل سعی کردند برای این تیم حاشیه درست کنند‪.‬‬ ‫متاس��فانه این اتفاقات هم در اوج رقابت های پرس��پولیس‬ ‫ایجاد شده است‪.‬‬ ‫اما به نظر من بازیکنان فعال باید فقط تمرین م ی کنند‬ ‫و به حاشی ه ها توجهی نداشته باش��ند‪ .‬اگر این حاشی ه ها را‬ ‫جمع نکنیم‪ ،‬قطعا ب��ه ضرر تیم خواهد بود‪ .‬یک س��ری از‬ ‫بازیکنان هم مطالباتشان را نگرفته اند و مشخص نیست چه‬ ‫کسی باید در باشگاه پاسخگو باشد‪ .‬اما درباره موضوعی که‬ ‫این روزها سوژه داغی شده هم باید بگویم نباید به هواداران‬ ‫دروغ بگوییم‪.‬‬ ‫من همیش��ه صادقانه با هواداران پرسپولیس حرف‬ ‫زده ام چون معتق��دم مردم همه چی��ز را م ی دانند و در مورد‬ ‫رابطه افراد با یکدیگر کامال با خبر هستند‪.‬‬ ‫مش��کالت دایی و پروین در گذش��ته برطرف شده و‬ ‫انها اختالفی با هم ندارند‪ .‬انها از بزرگان فوتبال ای ران بوده‬ ‫و متوجه هستند که نباید به این صحب ت ها کاری داشت‪.‬‬ ‫اما این را هم بگویم که ب��ه نظرم در حال حاضر تنها‬ ‫مشکل بزرگ پرس��پولیس مسائل مالی اس��ت‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه علی پروین دوستان خوبی دارد م ی تواند روی کمک‬ ‫انها حساب باز کند و مشکالت مالی را برطرف کند‪.‬‬ ‫علی پروین از جنس پرس��پولیس و فوتبال است و با‬ ‫فراز و نشی ب های این فوتبال اشناست‪ .‬من مطمئن هستم‬ ‫که علی دایی در ش��رایط فعلی تنها و تنه��ا به تمرکز روی‬ ‫بازی های باقیمانده پرسپولیس فکر م ی کند و کاری هم به‬ ‫مسائل حاشی ه ای ندارد‪.‬‬ ‫از طرفی مصاحب ه های اقای پروین نشان م ی دهد که‬ ‫قصد حمایت از دایی را دارد‪ .‬م ی خواهم بگویم مش��کالت‬ ‫پروین و دایی خیلی وقت پیش حل ش��د‪ ،‬هر چند به طور‬ ‫کلی فوتبال ما بای��د به جایی برس��د که ما ش��اهد ثبات‬ ‫مدیریتی باشیم‪.‬‬ ‫پروین پول می سازد؟‬ ‫گره کور سرخ ها‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫محمدص�ادق اکب�ری‪ ،‬رئی�س هی�ات مدی�ره‬ ‫پرسپولیس و معاون سابق امور جوانان وزارت ورزش‬ ‫محمدحسن نامی وزیر سابق ارتباطات و فناوری‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫پرسپولیس این روزها با مشکالت حاشی ه ای فراوانی‬ ‫روبه روس��ت؛ از بغض برخی از بازیکنان ای��ن تیم به دلیل‬ ‫اتهام قلیانی بودن شان گرفته تا معمای رابطه پروین و دایی‬ ‫همگی حاشی ه هایی است که رسانه ها درباره اش گمانه زنی‬ ‫م ی کنند‪ .‬اما از همه اینها مهم تر موضوع تامین پول ب رای‬ ‫این باشگاه باعث شده تا از سویی علی پروین نگران ی هایی‬ ‫داشته باشد و از سویی دیگر محمد رویانیان نیز درباره نوع‬ ‫پول خرج کردن خود در این باشگاه توضیحاتی را به رسانه ها‬ ‫مخابره کند‪.‬‬ ‫گفته م ی شود علی پروین به شرط کمک دوستانش‬ ‫تصمیم گرفته سرپرستی را بپذیرد اما اتفاق دیگری افتاد و‬ ‫مسائلی پیش امد که او را در موقعیت بازنده قرار داد‪ .‬یکی از‬ ‫دو نفری که او رویشان حساب ویژه ای باز کرده بود به زندان‬ ‫رفت و دیگری با این بهانه که فقط ب رای مدیریت دادکان پول‬ ‫خرج م ی کند خیال علی پروین را راحت کرد‪.‬‬ ‫پروین بارها اع�لام کرده که اگر الزم باش��د هواداران‬ ‫پرس��پولیس را ب رای کمک به پرس��پولیس بسیج خواهد‬ ‫کرد‪ .‬با یک حساب سر انگش��تی اگر طبق ادعای دوستان‬ ‫ورزش‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫دس��ت اندرکار ‪ 20‬میلیون هوادار پرسپولیس در ای ران وجود‬ ‫داشته باش��د و هر کدام از انها دو هزارتومان ب رای کمک به‬ ‫پرسپولیس به علی پروین بدهند ‪ 40‬میلیارد تومان پول به‬ ‫دست م ی اید و بدهی پرس��پولیس پاک م ی شود‪ .‬البته این‬ ‫روش ش��اید در دهه ‪ 60‬و دوران محبوبی��ت پروین جواب‬ ‫م ی داد‪ ،‬اما حاال بعید اس��ت که ای��ن روش نتیجه مثبتی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫البت��ه پروین همیش��ه و همواره ب��ه اداره خصوصی‬ ‫پرسپولیس اعتقاد داش��ته اس��ت‪ .‬او عقیده دارد با سرمایه‬ ‫اولی ه ای که حاال باید حداقل ‪ 100‬میلیارد باشد‪ ،‬یک بار ب رای‬ ‫همیشه م ی توان از شر مش��کالت مالی پرسپولیس راحت‬ ‫شد‪ .‬وی از همین رو رایزن ی های خود را اغاز کرده است‪.‬‬ ‫پروین در مرحله اول کارش به شهرداری ته ران رفت و‬ ‫در جلس ه ای با مسئوالن مختلف شهرداری از انها خواست تا‬ ‫به پرسپولیس در فصل جاری و فصل اینده باتوجه به اینکه‬ ‫ی است‪ ،‬کمک کنند‪.‬‬ ‫این تیم متعلق به ته ران و تیمی مردم ‬ ‫مس��ئوالن ش��هرداری نیز به پروین اع�لام کردند تا‬ ‫درخواست های الزم را بنویسد و سپس درباره ان اعالم نظر‬ ‫خواهند کرد؛ واکنش��ی که حدس عاقبت ان کار دش��واری‬ ‫نیست‪ .‬پروین همچنین با حبیب کاش��انی نیز دیدارهای‬ ‫جداگانه ای داشته و با وی در خصوص برخی مسائل به بحث‬ ‫و گفت وگو پرداخته است‪ .‬این در حالی است که موضع گیری‬ ‫رویانیان درباره مسائل مالی این باشگاه نشان م ی دهد که‬ ‫کار پروین ب رای تامین اعتبار ان هم در ش��رایط فعلی این‬ ‫تیم کار بسیار دشواری است‪.‬‬ ‫محمد رویانیان‪ ،‬عضو هیات مدیره باشگاه پرسپولیس‬ ‫با بیان اینک��ه مجموع هزینه های انجام ش��ده طی ‪ 28‬ماه‬ ‫مدیرعامل ی اش و در نزدیک به سه فصل ‪ 62‬میلیارد تومان‬ ‫بوده گفته است‪« :‬تیم هایی نظیر استقالل‪ ،‬تراکتورسازی‪،‬‬ ‫س��پاهان و به طور کلی تیم هایی که ب رای قهرمانی بسته‬ ‫م ی شوند هر فصل ‪ 20‬تا ‪ 25‬میلیارد تومان هزینه م ی کنند‬ ‫و مدی ران فعلی و قبلی برخی از تیم های مذکور نیز بستن‬ ‫تیم با چنین مبالغی را تایید کرده اند‪ .‬بنده نیز صادقانه باید‬ ‫بگویم طی سه فصلی که مسئولیت مدیرعاملی باشگاه را‬ ‫بر عهده داشتم ‪ 62‬میلیارد تومان هزینه کرده و همان طور‬ ‫که قویا عنوان کردم سقف قرارداد را رعایت نکرده و گزارش‬ ‫دروغ و کذب به مردم و رس��انه ها ندادم ‪،‬حاال نیز واقعیات را‬ ‫باید گفت‪».‬‬ ‫رویانیان درباره می زان درامدها و دریافت ی ها نیز اینگونه‬ ‫توضیح داده اس��ت‪ «:‬ما ‪ 57‬میلیارد تومان دریافتی و درامد‬ ‫داش��ته ایم و پنج میلیارد تومان نی��ز از دوران مدیریت بنده‬ ‫بدهی بر جای مانده و در صورتی که اجازه دهند فعالی ت های‬ ‫اقتصادی و تجاری ب رای پرسپولیس انجام داده و پروژه های‬ ‫در حال اجرا را عملیات��ی کنم نه تنها پن��ج میلیارد بدهی‬ ‫را پرداخت م ی کن��م بلکه با قاطعیت امادگ��ی خود را ب رای‬ ‫کمک های چندین میلیارد تومانی به باش��گاه اعالم داشته‬ ‫و امیدوارم مس��ئوالن وزارت ورزش و هیات مدیره باشگاه و‬ ‫مدیرعامل جدید طرح ها و پروژه های در حال اجرا را بررسی‬ ‫و مطالعه کنند و در صورتی که از درامدزا بودن ان اطمینان‬ ‫یافتند اج��ازه دهند این برنامه ها که زحم��ات زیاد و چندین‬ ‫ماهه ای ب رای ان متحمل ش��ده و بس��یاری از پروسه های‬ ‫اجرایی و قانونی را طی کرده ام‪ ،‬اجرایی شود‪».‬‬ ‫با ای��ن حس��اب معادله رس��یدن پ��ول به باش��گاه‬ ‫پرسپولیس نیز همچنان مجهول باقی مانده است‪g .‬‬ ‫محمد جمشیدی نایب رئیس سابق فدراسیون‬ ‫تنیس‬ ‫‪65‬‬ ‫ورزش‬ ‫دوست ندارم‬ ‫با لهکردنکسی موفق شوم‬ ‫رویاهای یک مربی جوان‬ ‫گفت وگوی مفصل با‬ ‫وحید هاشمیان؛ از فوتبال المان تا ایران‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪66‬‬ ‫‪4‬‬ ‫برای شروع از خودتان بگویید که در حال حاضر‬ ‫مشغول چه فعالی ت هایی هستید؟‬ ‫‪ l‬همان طور که م ی دانید من حدود یک سال و نیم‬ ‫است که از فوتبال خداحافظی کردم ‪ ،‬البته نه به این علت‬ ‫که دیگر نم ی توانس��تم بازی کنم‪ ،‬بلکه چند دلیل داشت‪.‬‬ ‫یکی اینکه عالوه بر اینکه از نظر جس��مانی بس��یار اماده‬ ‫بودم م ی خواستم با خوبی از این فوتبال بروم‪ .‬در فوتبال دنیا‬ ‫مخصوصا فوتبال ای ران وقتی سن خیلی باال برود با خاط رات‬ ‫خوبی نخواهی رفت‪ .‬متاسفانه مشکل دیگر‪ ،‬کمردردی بود‬ ‫که کم کم داشت ب رایم ایجاد خطر م ی کرد و سومین دلیل‬ ‫که مهمترین ان هم بود به دنیا ام��دن دخترم بود‪ .‬با وجود‬ ‫این چند دلیل صالح دیدم که دیگر بازی نکنم‪ .‬خوشبختانه‬ ‫در زمان بازیگری مدرک ‪ A‬و ‪ B‬فوتبال المان را گرفتم که‬ ‫این کار باعث شد چندین سال جلو بیفتم‪ ،‬وگرنه باید بعد از‬ ‫دوران بازیگری این مدارک را م ی گرفتم و توانس��تم از وقتم‬ ‫در ان زمان اس��تفاده کنم‪ .‬بعد از انکه م��درک ‪ A‬را گرفتم‬ ‫نیاز بود که یک س��ال در المان مربیگری کنم چراکه این‬ ‫جزو قواعد المان اس��ت که یک مربی بعد از گرفتن مدرک‬ ‫‪ A‬باید یک س��ال در لیگ فوتبال المان کار کند؛ در لیگ‬ ‫یک‪ ،‬دو و سه به عنوان کمک مربی یا در لیگ چهار‪ ،‬پنج و‬ ‫شش به عنوان سرمربی یا به عنوان مربی تیم جوانان تیمی‬ ‫که در بوندس لیگا بازی م ی کند تا اجازه ورود به دوره باالتر‬ ‫را داشته باش��د‪ .‬دوره باالتر هم یک امتحان ورودی دارد که‬ ‫بسیار سخت است و تعداد شرکت کنندگان در ان زیاد است‬ ‫و ‪ 24‬نفر هم بیشتر پذیرفته نم ی شود‪.‬‬ ‫چرا این کار را م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬امکان دارد المان همه این کاره��ا را انجام دهد‬ ‫ولی مقام هم نیاورد‪ ،‬ولی وقتی که م ی بینیم دو تیمش در‬ ‫فینال لیگ قهرمانان اروپا بازی م ی کنند‪ ،‬وقتی که م ی بینیم‬ ‫بهترین مربی از سه مربی که م ی خواهند کاندیدای بهترین‬ ‫مربی جهان شوند‪ ،‬هاینکس و فرگوسن است و همین که‬ ‫م ی بینید چقدر فوتبالیس��ت جوان در فوتبال المان رش��د‬ ‫م ی کنند‪ ،‬یعنی فوتبالی که قدیم ها خشک و درگی رانه بود‪،‬‬ ‫االن به یک فوتبال تکنیکی تبدیل ش��ده‪ .‬فوتبالی که تا‬ ‫‪ l‬خب اگر من م ی خواس��تم االن در این ش��رایط‬ ‫بازی کنم باید چندین س��ال دیرتر به دنیا م ی امدم‪( .‬خنده)‬ ‫به خاطر همین باید بعضی چیزها را قبول کنیم‪ .‬من سال‬ ‫‪ 2000-2001 ،1999-2000‬که در فوتب��ال المان بودم‪ ،‬یک‬ ‫فوتبال درگی رانه بود؛ حفظ توپ‪ ،‬پرس��ینگ و‪ ...‬داش��ت و‬ ‫تمرین هایمان بیشتر در کارهای بدنی بود‪ .‬درگیری ویژگی‬ ‫فوتبال المان بود ول��ی به مرور زم��ان مرب ی های جدیدی‬ ‫امدند که نسل فوتبال را تغییر دادند‪ .‬من تا سال ‪ 2010‬انجا‬ ‫بودم و فکر م ی کن��م این روند خوب فوتب��ال المان تقریبا‬ ‫از سال ‪ 2006 ،2005‬شروع ش��د که فوتبال المان پیشرفت‬ ‫کرد و ش��اید یکی از دالیل ان س��امر و کلینزمن بودند که‬ ‫تغیی راتی را به وج��ود اوردند‪ .‬از س��ال ‪ 2009 ،2008‬فوتبال‬ ‫المان بازی های سرعتی را ش��روع کرد‪ ،‬نمونه ان دورتموند‬ ‫و لورکوزن بودند من تا اخرین موقع با این نس��لی که شما‬ ‫گفتید برخورد داشتم‪.‬‬ ‫قطعا نم ی ش�ود مقایس�ه کرد اما اگر بخواهیم‬ ‫راجع به پیشرفت لیگ خودمان و لیگی که شما‬ ‫انجا تجربه کردید و ش�ناختی ک�ه از انجا دارید‬ ‫صحبت کنیم‪ ،‬اصل ی ترین تفاوت هایی که راجع‬ ‫به این دو لیگ به ذهنتان م ی رسد چیست؟‬ ‫‪ l‬االن متاس��فانه فوتبال ما طوری ش��ده که همه‬ ‫فقط انتقاد م ی کنند‪ ،‬یعنی هر ک��س را م ی بینی م ی گوید‬ ‫این فوتبال نیس��ت و این فوتبال حرفه ای نیس��ت‪ ،‬حاال‬ ‫اگر از همان ش��خص بپرس��ی فوتبال حرفه ای چیس��ت‪،‬‬ ‫نم ی داند‪ .‬چ��ون اصال فوتبال حرف��ه ای را ندیده؛ مربی که‬ ‫در مورد نظم و انضباط یا فوتبال حرفه ای صحبت م ی کند‪،‬‬ ‫در حالی که خودش این را حس نک��رده یا اموزش ندیده یا‬ ‫مدیری که نم ی داند باش��گاه حرفه ای چطور اداره م ی شود‬ ‫ولی در تلویزی��ون حرف های بزرگ م ی زن��د‪ .‬ما فعال فقط‬ ‫انتقاد م ی کنیم‪ .‬این فوتبال ما ان قدر توانایی و اس��تعداد و‬ ‫جوان های خوب دارد که من مطمئنم با یک چهارم امکانات‬ ‫فوتبال المان‪ ،‬ای ران م ی تواند طی هفت ‪ ،‬هش��ت سال یک‬ ‫جهش خوب داشته باشد‪ .‬با امکانات و مدیران خوب و یک‬ ‫ب رنامه ریزی منطقی م ی تواند در یک چهارم المان قرار بگیرد‬ ‫ولی خب این چیزها وجود ن��دارد‪ .‬ما هیچ موقع نم ی توانیم‬ ‫فوتبال ای ران و المان را با هم مقایس��ه کنیم‪ ،‬به چند دلیل؛‬ ‫المان تا االن فقط سه بار قهرمان جهان شده‪ ،‬ای ران چند بار‬ ‫به جام جهانی رفته؟ س��ه بار و این بار‪ ،‬دفعه چهارم را تجربه‬ ‫م ی کنیم ‪ .‬خب این نشان دهنده تفاوت فاحش فوتبال ما با‬ ‫ورزش‬ ‫به رش�د فوتب�ال الم�ان اش�اره کردی�د‪ .‬وقتی‬ ‫فوتب�ال الم�ان را بررس�ی م ی کنی�م م ی بینیم‬ ‫که ت�ا ی�ک مقطعی ج�زو س�ه تی�م اول بودند‬ ‫ول�ی اول نم ی ش�دند‪ ،‬اما بع�د از ی�ک جایی به‬ ‫بع�د (مخصوص�ا در جام جهان�ی برزی�ل) قطعا‬ ‫دیدگاهشان قهرمانی است‪ .‬به همین دلیل یک‬ ‫س�ری اقدامات ویژه انجام دادند مثلا پپ را به‬ ‫بای�رن بردند چون بایرن مونیخ تیمی اس�ت که‬ ‫خیلی در فوتبال المان تاثیرگذار است‪ .‬این طور‬ ‫نیست؟‬ ‫ان موقع که شما در المان بازی م ی کردید فوتبال‬ ‫المان به این شکل نبود‪ .‬نم ی گویید کاش االن در‬ ‫چنین شرایطی بازی م ی کردم؟‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪ l‬ب رای باال بردن کیفیت‪ .‬چندین س��ال است که‬ ‫م ی بینید فوتبال المان خیلی تغییر کرده و رشد داشته‪ .‬این‬ ‫تغییر و رش��د فوتبال المان خود به خود ب��ه وجود نیامده و‬ ‫نشان از یک برنامه ریزی دارد‪ .‬وقتی المان در جام ملت های‬ ‫یورو ‪ 2000‬ان قدر بد نتیجه گرفت‪ ،‬نشس��تند برنامه ریزی‬ ‫کردند و افکار جدید در فوتبال المان اوردند‪ .‬س��ال ‪ 2004‬با‬ ‫اوردن ماتیاس سامر هم به عنوان مدیر تیم ملی و هم نظارت‬ ‫بر کار فدراسیون فوتبال المان؛ ایشان به نکته ای که خیلی‬ ‫اهمیت داد‪ ،‬این بود که دوره های مربیگری را بسیار سخت‬ ‫کرد‪ .‬دوره ه��ای مربیگری در کش��ورهای مختلف متفاوت‬ ‫است‪ .‬او این دوره ها را سخت کرد و طول دوره ها را از شش‬ ‫ماه به ‪ 10‬ماه رساند و نف راتی را که در سال پذیرش م ی کردند‬ ‫از ‪ 150‬نفر به ‪ 24‬نفر کاهش داد‪ .‬با این کار کیفیت مربیگری‬ ‫و مرب ی س��ازی را باال برد‪ .‬چ��ون اعتقاد دارن��د مربی خوب‬ ‫مرب ی ای است که م ی تواند بازیکن خوب بسازد‪ .‬این تفکر در‬ ‫فوتبال ما خیلی کم است‪ .‬االن در تمام لیگ فوتبال المان‬ ‫خیلی مرب ی های نسل جدید جایگزین شدند‪.‬‬ ‫چندین سال پیش مقابل اسپانیا کم م ی اورد حاال در بازی‬ ‫یزند‪ .‬اینها نشان م ی دهد‬ ‫نیمه نهایی هفت گل به بارسلونا م ‬ ‫که حتما تیم ها و رقی ب هایش��ان را انالیز م ی کنند و از انها‬ ‫یاد م ی گی رند خصوصا اسپانیا‪ .‬بایرن مونیخ تیم بزرگی است‬ ‫ولی قبول کنید ان محبوبیتی که منچستریونایتد‪ ،‬بارسلونا‬ ‫یا رئال مادرید در دنیا یا اس��یا دارند را ندارد‪ .‬به نظر من کار‬ ‫بس��یار بزرگی که کردند این بود که پپ گواردیوال را به این‬ ‫تیم اوردند چرا؟ ب رای اینکه تفکراتی که باعث به وجود امدن‬ ‫تیم بارسلونا شد را در تیم بایرن مونیخ پیاده کنند که با یک‬ ‫قرارداد پنج ساله این کار را انجام دهند و هدف دوم شان این‬ ‫بود که شخصی را اوردند که خیلی محبوب است و با اوردن‬ ‫این فرد‪ ،‬بایرن مونیخ هم محبوب ش��د و دید طرفداران این‬ ‫تیم در اس��یا‪ ،‬اروپا و افریقا عوض شد‪ ،‬در واقع بایرن مونیخ‬ ‫عالوه بر اینکه خوب شد‪ ،‬از نظر محبوبیت هم یک پله باال‬ ‫امد‪ .‬گواردیوال عالوه بر اینکه مربی خوب و با دانشی است‪،‬‬ ‫باعث تبلیغ تیم بایرن مونیخ شد که از این طریق هم کسب‬ ‫درامد م ی کند‪ .‬بایرن مونیخ نم ی اید یک بازیکن گران بخرد‬ ‫تا سروصدای زیادی به پا کند‪ ،‬کس��ی را م ی خرد که کارایی‬ ‫بیشتری داشته باشد و نگاه همه را به سمت باشگاه بیاورد‪.‬‬ ‫المان است‪ .‬نمونه دیگر اینکه م ی گویند شالکه ‪04‬؛ یعنی‬ ‫‪ .1904‬مثال م ی گویند ماینز ‪ ،05‬بوخوم ‪ ،1884‬البته س��ال‬ ‫‪ 1884‬فوتبال نبوده اما باش��گاه های ورزش��ی بوده بعدها‬ ‫فوتبال هم به ان اضافه ش��ده‪ .‬ش��ما ته ران را با یک شهر‬ ‫اروپایی مقایسه کنید‪ .‬خیابان س��ازی‪ ،‬جدول و ماشین و‪...‬‬ ‫خب فوتبال هم یک علم است‪ .‬به خاطر همین نم ی توانیم‬ ‫فوتبال م��ان را با المان مقایس��ه کنیم چراک��ه اصال قابل‬ ‫مقایس��ه نیس��ت‪ .‬ولی چیزی که وجود دارد این است که‬ ‫فوتبال متعلق به همه دنیاست‪ .‬تقلید کار خیلی بدی است‬ ‫ولی الگوبرداری کار خوبی است‪ .‬ما م ی توانیم از کشورهایی‬ ‫که شبی ه مان هستند الگوبرداری کنیم و برنامه ریزی کنیم‪.‬‬ ‫من همیشه شنیدم که یک مربی خارجی م ی اوریم ولی تا‬ ‫حاال نشنیدم که یک تیم یا یک فدراسیون‪ ،‬یک مدیر بیاورد‪.‬‬ ‫ما اول باید یاد بگیریم مدیریت و برنامه ریزی کنیم‪ .‬ما باید از‬ ‫قبل پی ش بینی م ی کردیم که وقتی به جام جهانی م ی رویم‪،‬‬ ‫لی گ مان باید زودتر تمام م ی شد یا باید پی ش بینی کنیم که‬ ‫وقتی لیگ زودتر تمام م ی ش��ود‪ ،‬بازی های اسیایی هم با‬ ‫من همیشه شنیدم که یک مربی‬ ‫خارجی می اوریم ولی تا حاال نشنیدم‬ ‫که یک تیم یا یک فدراسیون‪ ،‬یک‬ ‫مدیر بیاورد‪ .‬ما اول باید یاد بگیریم‬ ‫مدیریت و برنامه ریزی کنیم‬ ‫ان همزمان م ی شود یا جام حذفی هم داریم‪ .‬نباید شتابزده‬ ‫عمل کنیم که حاال باید چه کار کنیم‪ .‬منظورم این است که‬ ‫ما باید مدی ران خوب داشته باشیم و برنامه ریزی کنیم و ان‬ ‫ب رنامه را اجرا کنیم‪ .‬این طور نباشد که رئیس فدراسیون بیاید‬ ‫و بگوید من اینها را دوست ندارم و همه را دور بریزد‪ ،‬رئیس‬ ‫فدراسیون بعدی بیاید و همه را بیرون کند‪ .‬این از نظر علم‬ ‫ب رنامه ریزی و مدیریت غلط است‪ .‬به نظر من باید مدیر‪ ،‬مربی‬ ‫خوب بس��ازد‪ .‬ما تا زمانی که این دو مشکل را حل نکنیم‪،‬‬ ‫بازیکن خوب هم نخواهیم ساخت‪ .‬طبیعتا بازیکن خوب از‬ ‫دل یک باش��گاه حرفه ای بیرون م ی اید‪ .‬االن اسم لیگ ما‬ ‫ش��ده حرفه ای ولی همه تیم ها در مورد ب ی پولی صحبت‬ ‫م ی کنند و پول بازیکن ش��ان را ندادند و بدهکار هس��تند‪.‬‬ ‫پس اگر ما م ی گوییم تیم و لیگ حرف��ه ای‪ ،‬این چه لیگ‬ ‫حرفه ای است که تمام باشگاه ها بدهکارند؟ به خاطر اینکه‬ ‫ما ارقام حرفه ای دادیم ولی حرفه ای نبودیم‪ .‬حرفه ای یعنی‬ ‫‪67‬‬ ‫ما بتوانیم درامدزایی کنیم و باش��گاه را مانند یک ش��رکت‬ ‫اداره کنیم‪ .‬پول بازیکن را بدهیم‪ ،‬ساختار به وجود بیاوریم و‬ ‫کنار ان هم درامدزایی کنیم‪ .‬وقتی که این اتفاق نم ی افتد‬ ‫معلوم م ی شود که ما اصال باش��گاه حرفه ای نیستیم‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم یک چیزی بین اماتور و نیمه حرفه ای هستیم‬ ‫که م ی خواهیم خودمان را به حرفه ای بودن نزدیک کنیم‪.‬‬ ‫اگر حرفه ای هستیم چرا باش��گاه هایمان زمین ندارند؟ چرا‬ ‫استادیوم خصوصی ندارند؟‬ ‫بع�د از المپی�ک لن�دن در رس�انه ها و ورزش‬ ‫کشورمان دچار هیجان شدیم در المپیک بعضی‬ ‫از رش�ته هایمان مثل کش�تی‪ ،‬والیبال و‪ ...‬خیلی‬ ‫خوب عمل کردند و یک موج منفی علیه فوتبال‬ ‫راه افتاد این موج منفی خیلی روی ذهنیت مردم‬ ‫تاثیر گذاشت‪ .‬به نظرتان این موج‪ ،‬موج درستی‬ ‫بود و چطور باید اصالح ش�ود؟ ایا م ی توان گفت‬ ‫بخشی از این انتقادها منطقی بود؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬من در ان زمان حدود یکی‪،‬‬ ‫دو ماه ب��ود که ای ران نیام��ده بودم و از‬ ‫این موجی که ش��ما م ی گویی��د زیاد‬ ‫اطالع ندارم ولی دیدم که یک سری از‬ ‫ورزش ها مدال اورد‪ .‬والیبال استثنایی‬ ‫کار کرد‪ ،‬کش��تی فرنگ ی م��ان خیلی‬ ‫خوب کار کرد و یکدفعه این سوال به‬ ‫وجود م ی اید ما که م ی گوییم امکانات‬ ‫نداریم‪ ،‬خب ای��ن بازیکنانی که از دل‬ ‫والیبال یا کشتی فرنگی مدال گرفتند‬ ‫هم از دل همین امکانات بیرون امدند‬ ‫و چه بسا بازیکنان انها پول کمتری هم‬ ‫گرفته باشند‪ .‬خوب این جزو تخصص‬ ‫من نیس��ت و من نم ی دانم در والیبال‬ ‫چه اتفاقاتی افتاد‪ .‬بعضی وقت ها یک‬ ‫تیم ممکن است در یک مقطعی خوب‬ ‫دور هم جمع ش��وند و اگر ادامه داشته‬ ‫باشد نش��ان دهنده برنامه ریزی خوب‬ ‫اس��ت ولی اگر یک جرقه باش��د یک‬ ‫جایی شروع م ی شود و یک جایی هم‬ ‫تمام م ی شود‪ .‬کارشناس��ان و کسانی‬ ‫ک��ه ورزش را خوب م ی شناس��ند باید‬ ‫انالی��ز کنن��د و ببینند چ��را والیبال و‬ ‫کش��تی فرنگی خوب نتیجه م ی گیرد‬ ‫با اینکه امکاناتشان کم بوده‪ .‬در نهایت‬ ‫از ان یک الگوبرداری داخلی کنند و ان‬ ‫الگو را به فوتبال بیاورن��د‪ .‬ولی اینکه‬ ‫م ی گوییم فوتبالیس��ت های ما خیلی‬ ‫پول م ی گیرند این موضوع را زیاد قبول‬ ‫ندارم ش��اید قراردادها میلیونی باشد ولی باش��گاه در اخر‬ ‫ان مبل��غ را نم ی دهد‪ .‬باش��گاه ها درص��دی را برم ی دارند و‬ ‫پول بازیکنان کامل داده نم ی ش��ود یا دیر داده م ی ش��ود‪.‬‬ ‫فوتبالیس ت ها بیمه عمر ندارند و کار دیگری هم بلد نیستند‪.‬‬ ‫نباید این موضوع را فراموش کنیم که شاید فوتبالیس ت های‬ ‫ما قربانی عملکرد خیلی از مدی ران فوتبالی ما شده اند ولی‬ ‫چون بازیکنان ب رای مردم در دسترس��ند و در چشم هستند‬ ‫اس��ی ب پذیرتر هس��تند ولی مدی ران ما و کسانی که پشت‬ ‫پرده اند خیل ی وقت ها در امان هس��تند‪ ،‬ب��ه خاطر همین‬ ‫فوتبالیس ت ها به راحتی قربانی این ماجرا شدند و نقش اول‬ ‫را بازی م ی کنند‪ ،‬در صورتی که هیچ بازیکنی قرارداد را باال‬ ‫نبرده اگر هم قراردادها باال رفته باید ببینیم که ایا بازیکنان‬ ‫گفتند که باید قراردادها را باال ببرید یا اینکه مدی ران ناش��ی‬ ‫فوتبال امدند و قرارداده��ا را بدون دلیل ب��اال بردند و یک‬ ‫بازاری درست کردند‪ .‬باید ببینیم ایا این پول کامال به بازیکن‬ ‫م ی رسد؟ موضوع دالل هایی که این وسط هستند‪ ،‬چیست؟‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪68‬‬ ‫یک موض��وع خیلی ب رای م��ن جالب اس��ت‪ ،‬اتفاقا بحثی‬ ‫پارس��ال در فدراس��یون فوتبال پیش امد‪ ،‬من گفتم یک‬ ‫بازیکن پول م ی گیرد و پنج درص��د مالیات دولتی می دهد‪،‬‬ ‫غیر از این است؟ ‪ 20‬درصد هم باید مالیات به اداره مالیات‬ ‫بدهد‪ ،‬خب باش��گاه ها هم فعال بودجه ندارند‪ .‬من ش��نیدم‬ ‫مدیر برنامه یا داللی م ی اید و ‪ 10‬درصد از بازیکن‪ 10 ،‬درصد‬ ‫هم از باشگاه م ی گیرد‪ ،‬نه مالیات م ی دهد و نه دردسر دارد‬ ‫که باشگاه پولش را ندهد‪ ،‬هیچ قانونی ب رای این وضع نشده‬ ‫و اینها هم باید مالیات بدهن��د‪ .‬اینها هم باید می زان حقوق‬ ‫شان مشخص شود چون این قشر صاف ترین پول را بدون‬ ‫دردسر و بدون اینکه در چشم باشند به دست می اورند‪ .‬این‬ ‫یک انتقاد من از فوتبال است‪.‬‬ ‫اقا وحی�د! به همی�ن دالیلی که گفتی�د ترجیح‬ ‫دادید که در ایران مربیگری نکنید؟‬ ‫‪ l‬من در این فوتبال بازی ک��ردم و در این فوتبال‬ ‫پیش��رفت کردم‪ .‬خیلی عالقه دارم که کارم را در انجا ادامه‬ ‫دهم و مراح��ل مربیگری ام را بگذران��م‪ .‬فوتبال المان یک‬ ‫فوتبال فوق العاده حرفه ای و س��ازنده اس��ت‪ .‬همان نسلی‬ ‫که ما در موردش صحبت کردیم‪ .‬البت��ه المان مثل ایتالیا‬ ‫نیست‪ .‬من شنیدم سیدرف در برزیل بازی م ی کرد و یکدفعه‬ ‫مربی شد‪ .‬این اتفاق در المان نم ی افتد به خاطر ان سلسله‬ ‫مراتبی که گفتم‪ .‬در المان شما باید مدرک ‪ B‬را بگیری یک‬ ‫س��ال مربیگری کنی بعد مدرک ‪ A‬را بگیری و یک س��ال‬ ‫دیگر مربیگری کنی‪ .‬اگر مدرک ‪ A‬را بگیری می توانی در‬ ‫لیگ یک‪ ،‬دو و سه به عنوان سرمربی بنشینی‪ .‬المان یک‬ ‫سیستم سازنده و خوبی ب رای اموزش و مربیگری است‪ .‬من‬ ‫هم طبیعتا دوس��ت دارم این علم را یاد بگیرم اما مشکلی‬ ‫که در فوتبال ای ران وجود دارد مشکل شهامت و علم است‪.‬‬ ‫یورگن کلوب ی��ک مصاحبه خوبی کرده ب��ود‪ .‬به او گفتند‬ ‫که شما مربی خیلی خوبی شدید‪ ،‬گفت من مربی موفقی‬ ‫نبودم‪ ،‬یک مدیر موفق من را مربی موفقی کرد‪ .‬گفتند چرا؟‬ ‫گفت‪ :‬من بازیکنی بودم که وقتی فوتبالم تمام شد‪ ،‬مدرک‬ ‫ی را گرفتم‪ ،‬بعد رئیس باشگاه تیم را به من داد‪ .‬اوایل‬ ‫مربیگر ‬ ‫من به خودم و تصمیمم شک داشتم‪ .‬باالخره تیم را گرفتم‬ ‫و در لیگ دو نگه داشتم‪ .‬بعد از سه سال به لیگ یک اوردم‬ ‫و چندین س��ال خوب کار کردم و االن یورگن کلوب شدم‪.‬‬ ‫ببینید یک مدیر از ان هم��ه مربی که خارج گود بودند یک‬ ‫شخص را مربی تیم م ی کند که بازیکن بوده و اصال سابقه‬ ‫مربیگری نداشته‪ .‬حاال اگر مدیر ای رانی بود م ی گفت نه این‬ ‫خطر دارد‪ ،‬ما م ی ترسیم و‪...‬‬ ‫وقتی ب�ه مدیرهای ورزش�ی کش�ورمان چنین‬ ‫انتقادی م ی کنیم انها م ی گوین�د ما بابت ماندن‬ ‫خودمان مطمئن نیس�تیم‪ .‬چرا باید این دیدگاه‬ ‫وجود داشته باشد؟‬ ‫‪ l‬گواردیوال نمونه خوبی از ان است‪ .‬ایا گواردیوال‬ ‫رفت و پنجاه س��الگی ام��د؟ ن��ه در ‪ 38 ،37‬س��الگی چه‬ ‫افتخاراتی اورد؟ ماتیوس سامر با ‪ 36‬س��ال سن‪ ،‬فوتبال را‬ ‫کنار گذاش��ت‪ ،‬دوره ها را دید و بعد تیم دورتموند را قهرمان‬ ‫کرد‪ .‬نم ی دانم این تفکر از کجا نشات‬ ‫م ی گیرد ک��ه مثال ی��ک بازیکن مثل‬ ‫وحید هاش��میان برود در تی��م المان‪،‬‬ ‫انجا که پیر ش��د ح��اال بیای��د اینجا‬ ‫ببینیم چه م ی ش��ود! م��ن هیچ موقع‬ ‫منتظر چنین زمانی نم ی مانم‪ .‬مطمئنا‬ ‫موهایم که سفید ش��ود دیگر حوصله‬ ‫مربیگری ندارم‪ .‬به خاطر این م ی گویم‬ ‫اگر یورگن کلوب‪ ،‬گواردیوال و‪ ...‬وقتی‬ ‫توس��ط مدیرانی انتخاب م ی ش��وند‪،‬‬ ‫حتما یک چیزی در اینها دیده اند‪ .‬مثل‬ ‫کلینزمن که مربی تیم ملی شد و خوب‬ ‫هم نتیج��ه گرفت‪ ،‬البت��ه در این چند‬ ‫سالی که خارج از فوتبال بود‪ ،‬دوره های‬ ‫مختل��ف را گذراند و حتی ش��نیدم که‬ ‫فوتبال های امریکای��ی را م ی دید و از‬ ‫انها ب رای فوتبال��ش الهام م ی گرفت و‬ ‫این نبوده که بدون حساب و کتاب وارد‬ ‫ش��ود ولی در فوتبال ما متاسفانه این‬ ‫طور نیس��ت‪ .‬همان طور که م ی دانید‬ ‫فوتبال جنگ و رقابت است‪.‬‬ ‫قبول دارید مرب ی های داخلی فوتبال‬ ‫ما مرب ی های تنبلی بودند؟ این یک‬ ‫واقعی�ت اس�ت‪ .‬االن ش�ما گفتید‬ ‫کلینزمن م�ی رود فوتبال امریکایی‬ ‫م ی بین�د ک�ه اله�ام بگی�رد یعنی‬ ‫تا ای�ن حد بر س�ر طراح�ی کردن‬ ‫تمرین�ات حساس�یت دارد ول�ی‬ ‫مرب ی های ما این طوری نیستند‪.‬‬ ‫‪ l‬نم ی توانم این سوال را جواب دهم‪ ،‬به این دلیل‬ ‫که م��ن باید هم��ه مرب ی های ای��ران را بشناس��م و با انها‬ ‫زندگی کرده باش��م و ببینم ایا اینها تحقیق م ی کنند یا نه؟‬ ‫زرنگ هس��تند یا نه؟ اینکه بخواهم کلی بگویم همه شان‬ ‫تنبل هس��تند‪ ،‬نه‪ .‬یک دلیل دیگر ان به لیگ و فدراسیون‬ ‫برم ی گردد که اینها را باید درگیر کند‪ .‬فدراس��یون باید اینها‬ ‫را به دوره های مربیگری بفرس��تد و بی��ن تعطیالت لیگ‬ ‫مدرس��ان درجه یک دنیا را بی��اورد و کالس های توجیهی‬ ‫بگذارد‪ .‬یک س��ری مربی ج��وان را به کش��ورهای خارجی‬ ‫بفرستد و به انها بورسیه بدهد و کنار تیم های بزرگ بفرستد‪.‬‬ ‫فدراسیون هم از این نقش نباید بگذرد و اینها را مجبور کند‪.‬‬ ‫من االن در ارتباط ب��ا مدرک مربیگری ک��ه دارم‪ 24 ،‬یا ‪30‬‬ ‫ساعت باید هر سال یا هر دو سال کالس توجیهی بگذرانم‬ ‫تا مدرکم تمدید ش��ود که اگر نروم تمدید نم ی شود‪ .‬ما باید‬ ‫چنین کارهایی انجام دهیم‪ .‬فوتبال حرفه ای در کشورهای‬ ‫مختلف فرق م ی کند‪ ،‬در بعضی از کشورها شش هفته ای‬ ‫مدرک م ی دهند‪ ،‬در المان ‪ 10‬ماه طول م ی کش��د‪ ،‬در هلند‬ ‫‪ 18‬ماه‪ ،‬در سوئیس و اتریش سخت است‪ .‬ما هم باید مثل‬ ‫انها کار س��خت کنیم‪ ،‬اینکه راحت بگیریم و تندتند مدرک‬ ‫مربیگری بدهیم ولی کیفیت نداشته باشیم‪ ،‬فایده ای ندارد‬ ‫باید س��خت بگیریم‪ .‬این دلیل نم ی ش��ود که یک بازیکن‬ ‫بزرگ بتواند یک مربی بزرگ شود‪ .‬االن ماتیوس‪ ،‬افنبرگ و‬ ‫امثال اینها اسم های بزرگی هستند ولی هنوز شانس به انها‬ ‫داده نش��ده اما بازیکن خیلی پایی ن تر از انها مربی شده‪ .‬به‬ ‫اسم های بزرگ تیم نم ی دهند‪ ،‬این بازدهی است که خیلی‬ ‫مهم است‪ .‬من م ی گویم فوتبال خوب از مدیر و مربی خوب‬ ‫به وجود م ی اید‪ ،‬بعد از بازیکن خوب به وجود م ی اید ولی ما‬ ‫چرخه را وارونه م ی گیریم‪ .‬زمین تمرین نداریم‪ ،‬توپ خوب‬ ‫نداریم‪ ،‬پول بازیکن را به موقع نم ی دهیم‪ ،‬بازیکن استرس‬ ‫دارد و از لحاظ امکانات فوتبالی هم هیچ هس��تیم بعد هم‬ ‫م ی خواهند مثل المان بازی کنیم‪.‬‬ ‫وحید هاشمیان‪ ،‬علی کریمی‪ ،‬علی دایی‪ ،‬خداداد‬ ‫عزیزی و یک سری از بازیکنان مطرح فوتبال ما‬ ‫در فوتبال المان بازی کردن�د و ان فضا را تجربه‬ ‫کردند‪ ،‬اگر بخواهید قضاوت کنید فکر م ی کنید‬ ‫کدامیک از اینه�ا از فوتبال المان بیش�تر بهره‬ ‫بردند؟‬ ‫‪ l‬به نظر من فوتبال المان از ‪ 2006‬به بعد پیشرفت‬ ‫خوبی داشت‪ .‬فوتبال از ان حالت خشک خارج شد‪ .‬دورتموند‬ ‫و هوفنهایم امدند و یک س��ری مربیان امدن��د و فوتبال را‬ ‫تغیی��ر دادند‪ .‬در ان زم��ان حتی اگر به س��ال ‪1999-2000‬‬ ‫دقت کنید بازیکنان برزیلی مثل البر در چشم بودند‪ ،‬یعنی‬ ‫همیشه بازیکنان تکنیکی در فوتبال المان و همه جای دنیا‬ ‫مورد قبول بودند‪ .‬تماش��اچی پول م ی دهد و بلیت م ی خرد‬ ‫تا صحنه قش��نگ ببیند‪ .‬اگر بخواهد جنگ ببیند بوکس‪،‬‬ ‫تکوان��دو و‪ ...‬م ی بیند‪ ،‬در واقع م ی ای��د فوتبال ببیند چون‬ ‫به دنبال لذت بردن از ان است‪ .‬شاید اسپانیا یک انقالبی در‬ ‫فوتبال دنیا به وجود اورد و تمام کش��ورها را تکان داد که به‬ ‫این شکل بازی کنند‪ .‬ولی به نظر من فوتبال المان همیشه‬ ‫بازیکن مورد عالقه تکنیکی هم داش��ته‪ ،‬به خصوص اکثر‬ ‫تیم ها که همیشه فوتبالیس ت های برزیلی م ی گرفتند مثل‬ ‫البر‪ ،‬سرجیو و‪ ...‬هر کس��ی در زمان خودش این موقعیت را‬ ‫داشته که بتواند شایستگ ی اش را نشان دهد‪ .‬شاید اگر االن‬ ‫برم ی گش��تیم به زمان عقب مثال ‪ 50‬سال پیش من از پله‬ ‫‪ l‬قانون المان اس��ت که م ی گوید از پایه باید باال‬ ‫بیایی ولی سخت ی ای که در این لی گ ها داشتم این بود که‬ ‫چون در تیم های حرفه ای بازی ک��ردم و خودم هم بازیکن‬ ‫حرفه ای با تفک��رات حرفه ای ب��ودم‪ ،‬درگیر ش��دن در این‬ ‫لی گ ها سخت ی های خودش را داشت‪ .‬شما امکانات خوب‪،‬‬ ‫زمین رختکن‪ ،‬چم��ن ‪ ،‬دوش و‪ ...‬داری؛ امکاناتی که خیلی‬ ‫از لی گ های ای ران ندارند ولی من ب رای پر کردن دوران یک‬ ‫ساله ام در این لیگ بودم و یک تجربه بسیار باالیی بود‪ .‬در‬ ‫لیگ که بودیم با مربیان و دیگر بازیکنان توانستیم ‪ 17‬بازی‬ ‫را نبازیم‪ .‬امسال هم که من تیم را گرفتم‪ ،‬تیم ‪ 17‬تا باخت‬ ‫داده بود‪ ،‬از ‪ 34‬بازی‪ 63 ،‬گل خورده داشت که ان زمان مربی‬ ‫تیم به دلیل مسائل ش��خصی یا نتیجه ای که تیم نگرفته‬ ‫بود گفت من نیاز به اس��تراحت دارم و باشگاه با من شروع‬ ‫به مذاکره کرد و با هم به توافق رسیدیم و تیمی که گرفتم‬ ‫در جدول االن نهم است‪ .‬در واقع ما با تیم هشتم هم امتیاز‬ ‫هستیم‪ .‬انها یک گل بیش��تر از ما زده اند ولی ما یک بازی‬ ‫از انها کمتر انجام دادیم‪ ،‬یعنی ما با یک مس��اوی هش��تم‬ ‫م ی شویم‪ .‬اگر اشتباه نکنم االن دومین خط دفاعی لیگ را‬ ‫داریم‪ .‬مشکل مان این بود که در یک بازی شش بر سه بردیم‬ ‫و همان طور که ش��ش گل زدیم‪ ،‬سه گل هم خوردیم‪ ،‬این‬ ‫سه گل امار را خ راب کرد ولی ان تیمی که پارسال بود االن‬ ‫شرایطش این است‪ .‬هفت برد‪ ،‬پنج مساوی و پنج باخت که‬ ‫از این پنج باخت‪ ،‬س��ه تا باختش در عین برتری بود‪ .‬یعنی‬ ‫عملکرد تیم خیلی خوب بود اما قبل از اینکه بیایم نامه ای‬ ‫از فدراسیون دریافت کردم مبنی بر اینکه ب رای امتحان ان‬ ‫دوره پذیرفته شدم‪ .‬باتوجه به اینکه یک سال به ای ران نیامده‬ ‫بودم و کارهایم کمی به هم ریخته ش��ده بود‪ ،‬بعد از دوران‬ ‫بازیکنی به دوران مربیگری رفتم و بین ان هیچ استراحتی‬ ‫نداشتم‪ .‬نتایج در این دو تیم خوب بود و احساس کردم که‬ ‫باید از این لیگ عبور کنم‪ .‬باشگاه در مورد سال اینده از من‬ ‫پرسید و من گفتم که سال اینده اینجا نخواهم ماند و شاید‬ ‫در لیگ مربیگری نکنم و اگر خواستم بمانم با مربی گلر و‬ ‫کمکم کار نم ی کنم چون اینها از نسل مربیان قدیم بودند و‬ ‫هر مربی تفکرات خاص خود را دارد که این هم یک تجربه‬ ‫ب رای من شد که تو باید خودت کادرت را بیاوری ولی چون‬ ‫لیگ پایین بود من دوست نداشتم زیاد تغییر و تحوالت به‬ ‫ان بدهم‪ .‬بیشتر هدفم اموزش خودم و طی کردن این یک‬ ‫سال بود‪ .‬به باشگاه گفتم اگر خواستید‪ ،‬مربی بیاورید‪ ،‬چون‬ ‫یک سالم پر ش��ده و هم یک دوره کالس فشرده زبان دارم‬ ‫‪.‬تمام که شود بالفاصله امتحان مربیگری دارم و اگر قبول‬ ‫شوم بالفاصله چهار ماه بعد از ان کالس ها شروع م ی شود‪،‬‬ ‫یعنی دوباره عمال چندین ماه کار یادگیری مربیگری دارم‪.‬‬ ‫نباید این موض�وع را فراموش کنیم که ش�اید فوتبالیس�ت های ما قربانی‬ ‫عملکرد خیلی از مدیران فوتبالی ما شده اند ولی چون بازیکنان برای مردم در‬ ‫م هستند اسیب پذیرتر هستند ولی مدیران ما و کسانی که‬ ‫دسترسند و در چش ‬ ‫ی وقت ها در امان هستند‬ ‫پشت پرده اند خیل ‬ ‫‪ l‬در فوتبال ای��ران نم ی گذارند ه��ر کس عاقبت‬ ‫به خیر ش��ود و خوب پیش برود‪ .‬خواستم برگردم و کمی از‬ ‫فوتبال ای ران دور ش��وم‪ ،‬دوره های مربیگری را کامل کنم و‬ ‫یک س��ال ان را تمام کنم و در انجا یک سال سابقه داشته‬ ‫باشم‪ .‬اگر م ی خواستم به اتریش و سوئیس هم بروم‪ ،‬دقیقا‬ ‫باید ای��ن کار را م ی کردم ‪ ،‬یعنی یک س��ال باید این دوره را‬ ‫م ی گذراندم‪ .‬خوش��بختانه در المان این کار صورت گرفت‪.‬‬ ‫فوتبال نامشخص است و االن م ی بینید که مرب ی های بزرگ‬ ‫المان به کشورهای افریقایی م ی روند و انجا کار م ی کنند یا‬ ‫مربی المان به لبنان م ی رود‪ .‬به نظر من کار‪ ،‬عار نیس��ت و‬ ‫باید ببینی کجا شرایط ب رایت پیش م ی اید‪ .‬ولی ب رای اینکه‬ ‫بخواهم زود وارد چرخه کار شوم هیچ عجله ای نم ی کنم‪ .‬به‬ ‫نظر من عجله در مربیگری تاوان سختی دارد‪ .‬بازیکن که‬ ‫باشی اگر یک سال نتیجه نگیری ‪ ،‬تیمت را عوض م ی کنی‬ ‫یا به لیگ دیگری م ی روی ولی در مربیگری اگر بس��وزی‬ ‫خیلی سخت است اما خوشبختانه در ایران این طوری است‬ ‫که هرچه بس��وزی باالتر م ی روی (خنده)‪ .‬به خاطر همین‬ ‫نباید زیاد نگران این موضوع بود‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫فوتب�ال الم�ان روان ت�ر ش�ده و از ان حال�ت‬ ‫تاکتیک ی بودن به تکنیکی بودن درامده اس�ت‪.‬‬ ‫در این مورد صحبت م ی کنید؟‬ ‫از تجربه نیندور ف�رش اس وی بگویید؛ چطور‬ ‫بود؟‬ ‫اقاوحید! ب�ه مربیگ�ری در لیگ خودم�ان فکر‬ ‫نم ی کنید؟ خیل ی ها وقتی فوتبالش�ان تمام شد‬ ‫مربیگری کردن�د‪ .‬م ی خواس�تید از این فضا دور‬ ‫شوید؟‬ ‫پس برداش�ت من این است حتی ش�ما که در‬ ‫پرس�پولیس بازی کردید دلیل بر این نم ی شود‬ ‫که اگر روزی خواستید به ایران برگردید‪ ،‬حتما در‬ ‫پرسپولیس مربیگری کنید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪ l‬انسان همیشه خودش را خیلی قبول دارد یعنی‬ ‫هر کس��ی را که م ی بینی فکر م ی کند ک��ه خودش برتر از‬ ‫همه فکر م ی کند و برتر از دیگران م ی اندیش��د‪ .‬هر کسی‬ ‫یک شخصیت و منیتی دارد‪ ،‬به همین دلیل من نم ی توانم‬ ‫این س��والتان را جواب بدهم که کدام بازیکن بیش��تر بهره‬ ‫برد ولی عملی کردن ان چیزهایی که یک شخص از خود‬ ‫نشان م ی دهد تا حدودی م ی تواند نشان دهد که ان شخص‬ ‫چقدر از انجا بهره برده‪ .‬البته شاید یک نفر خیلی بهره برده‬ ‫باشد ولی این شانس را به او نم ی دهند که استخراج کند یا‬ ‫رابطه های خاصی ندارد‪ ،‬به همین دالیل نم ی توانم جواب‬ ‫سوالتان را بدهم‪.‬‬ ‫بهتر بودم‪ .‬ان زمان ان نوع بازی م ی ش��ده و االن فوتبال با‬ ‫این دید بازی م ی شود‪ .‬ش��ما االن فوتبال های سریع زیادی‬ ‫دیدید و فکرتان نسبت به فوتبال عوض شده ولی ‪10‬سال‬ ‫پیش فوتبال ها را در همان حد م ی دیدید‪ .‬مثل اینکه ش��ما‬ ‫االن بگویید که چرا قبال هواپیماها ملخ دار بودند و مثل االن‬ ‫موتوری نبودند که با این سرعت بروند‪ .‬خب االن ما به این‬ ‫علم رسیدیم و ان موقع به این علم نرسیده بودیم‪ .‬به خاطر‬ ‫همین بعد زمان‪ ،‬شرایط را باید با همان دوره مقایسه کرد‪.‬‬ ‫این چهار ماه یک استراحت خوبی ب رای من است تا به ای ران‬ ‫بیایم و کارهایم را انجام دهم‪ ،‬بعد زبان پیش��رفته المانی را‬ ‫بهتر کنم و بعد از ان هم اگر قبول شدم به کالس مربیگری‬ ‫بروم‪ ،‬اگر نه هم به س��راغ پالن بعدی بروم که یا در المان‬ ‫یک لیگ باالتر یا در یک کشور دیگر با یک شرایط دیگر‪ .‬ما‬ ‫در نهایت دوستانه جدا شدیم و االن هم ایران هستم‪ ،‬وقتی‬ ‫برگردم م ی روم و از انها خداحافظی م ی کنم‪ ،‬به هر حال یک‬ ‫مقطعی بود که باید م ی گذراندم که گذراندم‪.‬‬ ‫‪ l‬این ش��یوه تفک��ر از بازیگری م��ا م ی اید‪ .‬مثال‬ ‫م ی گوییم بازیکنی که در سپاهان بازی م ی کند گناه است‬ ‫به ذوب اهن برود‪ .‬بازیکنی که در پرس��پولیس بازی کرده‬ ‫نباید به اس��تقالل برود یا بالعکس‪ .‬این تفکرات احساسی‬ ‫است و تفکرات منطقی نیست‪ .‬تیم مورد عالقه من بوخوم‬ ‫است ولی جلوی بوخوم بازی کردم و به انها گل زدم و بازی‬ ‫را ‪ 3‬بر ‪ 2‬هم بردیم‪ .‬هانوفر بودم و ب��ه هامبورگ گل زدم و‬ ‫ هامبورگ در چرخه رقابت قهرمانی با بایرن مونیخ بود که با‬ ‫این باخت افتاد‪ .‬تفکر من این است که در تیمی که هستم‬ ‫باید در ان تیم خوب کار کنم و بازدهی خوب داشته باشم‪.‬‬ ‫حاال هر تیمی که م ی خواهد باش��د‪ ،‬پرسپولیس یا هر تیم‬ ‫دیگری‪ .‬مثال جای مربی پرس��پولیس خالی م ی شود‪ ،‬هزار‬ ‫تا پیشکسوت به جان همدیگر م ی افتند‪ .‬ما فکر م ی کنیم‬ ‫سهامداریم یا ارثمان است‪ .‬اگر من ‪ 10‬سال در یک تیم بازی‬ ‫کردم خب پولش را گرفتم و باب��ت بازی کردنم به تیم ملی‬ ‫رفتم و اگر من نبودم یکی دیگر این بار را بلند م ی کرد‪ .‬این‬ ‫تفکر که فکر کنم چون در این تیم بودم و پایم زخم ی شده‪،‬‬ ‫سهمی در ان دارم ‪ ،‬درست نیست‪ ،‬خب فوتبال همین است‪.‬‬ ‫تیم مورد عالقه من بوخوم است ولی جلوی بوخوم بازی کردم و به انها گل‬ ‫زدم و بازی را ‪ 3‬بر ‪ 2‬هم بردیم ‪ .‬هانوفر بودم و ب ه هامبورگ گل زدم و هامبورگ در‬ ‫چرخه رقابت قهرمانی با بایرن مونیخ بود که با این باخت افتاد‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫من رباطم در تیم هانوفر پاره شد‪ ،‬خب اگر این را بگویم به‬ ‫من م ی خندن��د و م ی گویند پولت را گرفت��ی‪ .‬این تفکراتی‬ ‫که ادعای ارث و می راث م ی کنیم که پیشکس��وت این تیم‬ ‫هس��تیم و من نس��بت به این تیم حق دارم اینها فکرهای‬ ‫بسته است و من هیچ اعتقادی به اینها ندارم‪.‬‬ ‫یادم هس��ت زمانی که تیم ملی دعوت شدم بازیکنی‬ ‫مصاحب��ه کرد که ف�لان بازیکنی که ش��ماره پی راهن من‬ ‫را پوش��یده چرا به من زنگ نزده و از من اج��ازه نگرفته که‬ ‫پی راهن با شماره من را پوش��یده؟ ب رای من غیرقابل قبول‬ ‫بود‪ ،‬مگر یک ش��ماره ارث و می راث است؟ یا مثال وحید که‬ ‫م ی خواهد به پیشکس��وتان پرسپولیس بیاید‪ ،‬پیشکسوت‬ ‫نبوده‪ .‬ایا همه ما در پرس��پولیس به وجود امده ایم؟ نه‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم فقط محمود خردبین یا عل��ی پروین بتوانند‬ ‫همچی��ن ادعایی بکنند‪ .‬ای��ن ادع��ای ارث و می راث خوب‬ ‫نیست چون ما یک نسل مظلوم داشتیم ان هم نسل قدیم‬ ‫بود‪ .‬نسلی بود که فوتبال را به خاطر شهرت‪ ،‬به خاطر عشق‬ ‫و به خاطر مردم بازی کرد و هر کس��ی هدفی داشت‪ .‬یکی‬ ‫فوتبال را ب رای رسانه ها بازی م ی کرد که اینها از لحاظ مادی‬ ‫به جایی نرسیدند و ب رای اینها سخت است که نسل بعدشان‬ ‫را م ی بینند ک��ه بازیکنانی ک��ه نصف ان کیفی��ت ندارند‪،‬‬ ‫خانه و ماش��ین دارند‪ ،‬اینها باعث م ی شود که بعضی از این‬ ‫اشخاص مغرضانه صحبت م ی کنند یا فکر م ی کنند که در‬ ‫حقشان ظلم شده‪ ،‬ولی باید قبول کنیم که همه جای دنیا‬ ‫همین است‪ .‬ما نباید مش��کالت خودمان را با انتقاد کردن‬ ‫از دیگران جب ران کنیم‪ .‬برخی یک مصاحب ه هایی م ی کنند‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫من اصال این بحث را‬ ‫قبولنمی کنمکهبهاین‬ ‫تیم هابگویندکهمساوی‬ ‫شود ولی شاید در ضمیر‬ ‫ناخوداگاه هر دو تیم‬ ‫مساوی باشد‪ ،‬به خاطر‬ ‫اینکه در باخت مربی زیر‬ ‫فشار می رود حاال چه خوب‬ ‫بازیکنندچهبد‬ ‫که طغیان م ی کنند و چند روز بعد اشتی م ی کنند‪ ،‬خب این‬ ‫نش��ان دهنده عدم تعادل است‪ ،‬حتمایک مش��کل در این‬ ‫شخص وجود دارد‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬این مش�کالت در فوتبال ما ریشه ای ست‪.‬‬ ‫مردم واقعا رغبت نم ی کنند روزنام ه های ورزشی‬ ‫را بخوانند‪ ،‬واقعا ش�اید تقصی�ر ان روزنامه هم‬ ‫نباشد‪ ،‬سیستم و ادبیاتی که به فوتبال ما حاکم‬ ‫است همین اس�ت‪ .‬االن نقدی که به برنامه ‪90‬‬ ‫م ی کنند این است که این برنامه فقط زشت ی های‬ ‫فوتبال را نشان م ی دهد و از مسیر خودش خارج‬ ‫ش�ده‪ ،‬ولی واقعیت فوتبال ما این اس�ت‪ .‬شما‬ ‫دربی را دیدید؟‬ ‫ی جاها خسته م ی شدم و م ی رفتم‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬دیدم‪ .‬بعض ‬ ‫ولی طبیعی بود که این بازی اینجوری باشد‪ .‬مثال ب رای تیم‬ ‫استقالل که فرهاد مجیدی‪ ،‬پژمان منتظری و جواد نکونام‬ ‫سه بازیکن اسمی و باتجربه در کورس قهرمانی از تیم جدا‬ ‫شوند‪ ،‬کار سختی اس��ت‪ .‬مش��کالت مالی هم که دارند و‬ ‫صدرنشین هم که هستند‪ ،‬تدبیر مربی یا مربیانشان به نظر‬ ‫من بسیار منطقی بود که با این شرایط یک مساوی بگی رند‪.‬‬ ‫شما فرض کنید اگر استقالل خوب و تهاجمی بازی م ی کرد‬ ‫ولی در نهایت یک گل م ی خورد باعث م ی شد قهرمانی را‬ ‫از دست بدهد‪.‬‬ ‫با این مس�اوی ها ذهنیت تماش�اچی به سمتی‬ ‫م ی رود که سیاس�تی برای این تساوی ها وجود‬ ‫دارد؛ این مساله از دیدگاه شما چگونه است؟‬ ‫‪ l‬من نم ی توانم این مساله را قبول کنم‪ .‬شما به چه‬ ‫کسی م ی خواهی بگویی مساوی کند‪ .‬من باور نم ی کنم که‬ ‫مثال به اقای قلع ه نویی یا اقای علی دایی بگویم این بازی را‬ ‫مساوی کن‪ .‬چطوری م ی خواهی به بازیکن بگویی باالخره‬ ‫این خبر بیرون م ی اید با این وضعیتی که وجود دارد که هر‬ ‫اتفاقی م ی افتد سریع بروز م ی کند‪ .‬من این موضوع را قبول‬ ‫نم ی کنم‪ .‬بازیکن ممکن است استرس داشته باشد و بعضی‬ ‫از انها تجربه درب��ی را ندارند و مقابل این همه تماش��اچی‬ ‫احساساتی م ی ش��وند و از صد درصد‪ ،‬هفتاد‪ ،‬هشتاد درصد‬ ‫از بازی شان را انجام م ی دهند‪ .‬من اصال این بحث را قبول‬ ‫نم ی کنم که به این تیم ها بگویند که مس��اوی ش��ود ولی‬ ‫شاید در ضمیر ناخوداگاه هر دو تیم مساوی باشد‪ ،‬به خاطر‬ ‫اینکه در باخت مربی زیر فشار م ی رود حاال چه خوب بازی‬ ‫کنند چه بد‪.‬‬ ‫چرا باختن در دربی این قدر برای ما مساله شده؟‬ ‫چطور بای�د این را ح�ل کرد؛ انجا ه�م اینجوری‬ ‫است؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬انجا این طوری نیس��ت‪ .‬م��ن فکر م ی کنم‬ ‫مرب ی های ما خیلی زیر فشار هستند‪ .‬من فکر م ی کنم اگر‬ ‫‪70‬‬ ‫یک مربی در این بازی ببازد ان فص��ل دیگر ب رایش خوب‬ ‫نیست و ب رای تماش��اچی اگر یک تیم همه بازی ها را ببازد‬ ‫و فقط در دربی ببرد ان فصل‪ ،‬فصل خوبی ب رایش اس��ت‪.‬‬ ‫این یک استرس روی باش��گاه‪ ،‬مربی و بازیکنان م ی اورد و‬ ‫شاید مدیران عامل هم روی این باخت ها تعویض شوند که‬ ‫این همه به خاطر استرس و فشار کاذبی است که روی این‬ ‫بازی ایجاد م ی ش��ود‪ .‬ما مثال م ی خواهیم این بازی را مهم‬ ‫نکنیم بعد در تلویزیون م ی بینیم که کانال ها تا ‪ 3 ،2‬ش��ب‬ ‫فوتبالیست‪ ،‬هنرپیشه‪ ،‬خواننده و‪ ...‬م ی اورد که مثال فالن‬ ‫روز دربی است و همه در مورد ان نظر م ی دهند که این باعث‬ ‫ایجاد حساسیت م ی شود‪.‬‬ ‫م�ا ب�ا تی م مل�ی در جام جهان�ی چ�ه اتفاقی را‬ ‫م ی توانیم رقم بزنیم و شرایط را چطور م ی بینید؟‬ ‫‪ l‬اگر واقع بینانه بخواهیم ببینیم نه‪ ،‬ما نم ی توانیم‬ ‫صعود کنیم‪ .‬من اگر س��رمربی تیم ملی ه��م بودم همین‬ ‫حرف را م ی زدم و اما تمام تالش��مان را م ی کنیم تا بهترین‬ ‫بازی ها را رقم بزنیم‪ .‬ما در فوتبال ی��ک واقعیتی داریم که‬ ‫فوتبال هایی مثل ارژانتین و نیجریه قدمت و سابقه انها از ما‬ ‫بیشتر است و این دلیل که م ی گویم ترس نیست‪ ،‬واقعیت‬ ‫فوتبال است‪ .‬مثال در جام جهانی ‪ 2006‬همه انتظار داشتند‬ ‫که ما مکزیک و پرتغال را بزنیم‪ ،‬اگر اشتباه نکنم مکزیک و‬ ‫پرتغال در یک هشتم دوباره به هم خوردند‪ .‬خب این نشان‬ ‫م ی دهد که ما در یک گروه فوق العاده سخت قرار گرفتیم‪،‬‬ ‫پرتغال کجا‪ ،‬مکزیک کجا به خاطر این بود که توقع را زیاد‬ ‫باال برده بودیم‪ .‬من نم ی خواهم بگویم توقع نداشته باشیم‪.‬‬ ‫من م ی گوی��م واقع بین باش��یم‪ .‬یک قس��مت دیگر هم‬ ‫واقعیت فوتبال است که م ی گوییم روز فوتبال‪ .‬نیجریه روزی‬ ‫که با ما بازی م ی کند اگر روز فوتبالش نباش��د‪ ،‬امکان دارد‬ ‫مصدوم داشته باشد یا کارت قرمز بگیرد‪ ،‬یعنی ما باید روی‬ ‫این اتفاقات فوتبال هم حساب کنیم و اگر این اتفاقات افتاد‬ ‫باید نهایت اس��تفاده را بکنیم‪ .‬ب رای این اتفاق و روز فوتبال‬ ‫هم باید حواسمان باش��د چون با روز فوتبال و انواع حوادث‬ ‫هیچ چیزی غیرممکن نیس��ت‪ .‬ولی امکان دارد در یکی از‬ ‫بازی ها این حوادث پیش بیاید‪ ،‬ولی سه تیم خوب در گروه ما‬ ‫هستند‪ ،‬من امیدی ندارم ولی بازیکن ها باید تمام تالششان‬ ‫را کنند و یک نیم نگاهی هم به والیبال داشته باشند‪ .‬ببینند‬ ‫که والیبال ما هم خوب نبود ولی امد درخشید‪.‬‬ ‫اگر بخواهی�د اقای ک ی روش را ب�رای فوتبال ما‬ ‫ارزیابی کنید‪ ،‬چطور این کار را انجام م ی دهید؟‬ ‫‪ l‬به نظر من کار بزرگ ک ی روش در این س��ه بازی‬ ‫اخر بود‪ .‬خودش را نباخت و توانس��ت تیم را از حاشیه دور‬ ‫نگه دارد‪ .‬اگر تیم دست یک مربی ای رانی بود حاشیه ان زیاد‬ ‫م ی ش��د به خاطر اینکه بازیکن هایی را از خارج اورده بود و‬ ‫بازی م ی داد و دو بازیکن را اخ راج کرده بود‪.‬‬ ‫البته همه ای ران ی ها این کار را نم ی کنند ولی خب در اینترنت‬ ‫است و هویت هیچ کس مشخص نیست‪.‬‬ ‫دورنم�ای کاری و برنام ه هایت�ان ب�رای این�ده‬ ‫چیست؟ چون خیل ی ها وحید هاش�میان را ب ه عنوان‬ ‫یک چهره ب ی حاشیه م ی شناسند‪.‬‬ ‫البت�ه یک س�ری از بازیکن�ان م ی گفتن�د که ما‬ ‫نم ی اییم و ب�رای اقای ک ی روش داس�تان هایی‬ ‫درست شد‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ب رانکو هم در دیدار با قطر و اردن نش��ان داد‬ ‫که م ی تواند در بحران تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫ه�م برانک�و و ه�م ک�ی روش تی م مل�ی را ب�ه‬ ‫جام جهانی بردند ول�ی برخوردها خیلی متفاوت‬ ‫بود‪ ،‬چرا؟‬ ‫‪ l‬سخت اس��ت‪ ،‬من فکر م ی کنم تیمی که دست‬ ‫ب رانکو بود ساخته و پرداخته تر ش��ده بود تا تیمی که دست‬ ‫ک ی روش بود‪ .‬ش��ما ببینید چه بازیکنانی در ان تیم بودند‪،‬‬ ‫همه تجربه بازی در ایتالیا‪ ،‬المان و‪ ...‬را داش��تند‪ ،‬حتی بعد‬ ‫از ان هم از دل همان بازیکنان‪ ،‬دو بازیکن به اسپانیا رفت‪،‬‬ ‫یکی به انگلیس رفت و ان تیم یک تیم خوب و جمع وجوری‬ ‫شده بود تا تیم ک ی روش‪ .‬من فکر م ی کنم تیم ب رانکو هم با‬ ‫سازمان تربی ت بدنی درگیر شد که تمام تبعات ان گریبانگیر‬ ‫تیم ملی فوتبال ش��د که ما اگر ان موقع با هم هماهنگ و‬ ‫همدل م ی شدیم‪ ،‬شاید تیم ما از لحاظ روانی اماده تر بود و‬ ‫راحت تر م ی توانست در جام جهانی بازی کند‪.‬‬ ‫مس�اله ای چند وقت پیش به وجود ام�د‪ .‬ما در‬ ‫جام جهانی قرار است با ارژانتین روب ه رو شویم‪.‬‬ ‫بالی�ی که س�ر صفحه ش�خصی امد‪ ،‬ش�ما ان‬ ‫قضیه را متوجه شدید؟‬ ‫‪ l‬بله متوجه شدم ولی من یک سوال از شما دارم که‬ ‫در مطبوعات هستید‪ ،‬این بزرگنمایی و اتفاق از داخل ای ران‬ ‫به خارج درز پیدا کرد یا خارج اتفاق افتاد و به ای ران وارد شد؟‬ ‫فکر م ی کنم از داخل‪.‬‬ ‫‪ l‬پس این نشان م ی دهد که این اولین کار ما بوده‬ ‫که خودمان این را ب��زرگ کردیم و بیگان��گان هم دیدند و‬ ‫بزرگنمایی کردند و دوم اینکه این کار صددرصد اشتباه بوده‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫یعن�ی مثلا حت�ی اگ�ر برانک�و ه�م در چنین‬ ‫وضعیت�ی ب�ود م ی توانس�ت تفکرات�ش را‬ ‫جم ع بندی کند؟‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬ولی دیدیم که تی��م را خیلی خوب مدیریت‬ ‫ک��رد و تفکراتش را پیاده کرد و در س��ه بازی توانس��تیم با‬ ‫هشیاری ببریم‪ .‬بخت هم با ما یار بود‪ .‬قبول کنید مثال در‬ ‫بازی با قطر‪ ،‬قطر یک ضربه به تیر زد و پنالتی را نگرفت و‬ ‫حتی قبل از ان بازی با ازبکس��تان که یک گل به ما زدند و‬ ‫داور ندید‪ 10 ،‬نفره ش��دند‪ .‬به نظر من تیم ای ران اگر امسال‬ ‫صعود کرد یکی از دالیلش همین اقای ک ی روش بود‪ .‬صرفا‬ ‫نه تمرین هایش بلکه تفکر حرفه ای که توانست در شرایط‬ ‫بحران تیم را خوب مدیریت کند و عامل دیگر اینکه ایشان‬ ‫خارجی بود‪ .‬ش��اید اگر یک مربی ای رانی بود نم ی گذاشتند‬ ‫اینقدر نفس بکشد و برکنارش م ی کردند‪.‬‬ ‫‪ l‬ما یک واژه ترس داریم‪ .‬شما مثال در یک خیابان‬ ‫م ی روید م ی بینید دو نفر همدیگر را م ی زنند‪ .‬کاری که شما‬ ‫م ی توانید انجام دهید این است که انها را جدا کنید؛ اگر دو‬ ‫نفر منطقی باش��ند‪ .‬اگر دو نفر وحشی باشند اصال دخالت‬ ‫نم ی کنید‪ .‬م��ن م ی گویم وقتی چند نفر ب��ا هم درگیری و‬ ‫مشکل دارند این مش��کل به من ربطی ندارد‪ .‬این مشکل‬ ‫من نیست و بارها ثابت ش��ده که گروه هایی با هم مشکل‬ ‫داش��تند و بعدا با هم دوست شدند و نفر س��وم خ راب شده‬ ‫یعنی روی ان حرفی که م ی زدند واقعا اعتقاد نداش��تند‪ .‬به‬ ‫خاطر این من پرهیز نم ی کنم‪ ،‬درواق��ع من م ی گویم یک‬ ‫موضوعاتی وجود دارد که به م��ن هیچ ارتباطی ندارد‪ .‬مثال‬ ‫همین چند وقت پیش گفتند که یک روانشناس بیاوریم که‬ ‫ببینیم چرا فوتبالیس ت ها قلیان م ی کشند‪ .‬من گفتم که این‬ ‫موضوع به من ربطی ندارد و من ندیدم که قلیان بکشند و‬ ‫اگر هم بکشند من چه کاره ام که بخواهم بگویم‪ .‬من به چه‬ ‫دلیل باید بگویم؟ ایا صددرصد فوتبالیس��ت های ما قلیان‬ ‫م ی کشند؟ اگر قلیان بد است پس چرا در تمام خیابان های‬ ‫ما تنباکو با طعم های مختلف موجود است؟ خب فوتبال ما‬ ‫هم یک بخشی از فرهنگ کشور ماس��ت و ان موضوعی‬ ‫که سر بازی داماش ب رای پرسپولیس پیش امد‪ ،‬من گفتم‬ ‫که ما باید قبول کنیم که فرهنگ فوتبال ما یک فرهنگ‬ ‫مجزایی نیست‪ .‬فرهنگ فوتبال ما نشات گرفته از فرهنگ‬ ‫کل کشور است و اینطوری نیست که بگوییم فوتبال ما یک‬ ‫قشر جدا از جامعه است‪ .‬هر اتفاقی که در کشورمان م ی افتد‬ ‫در فوتبال م��ان هم م ی افت��د‪ .‬یک س��لولی از کل بدنمان‬ ‫اس��ت‪ .‬چه خوب چه بد باید قبول کنیم‪ ،‬ب��ه خاطر همین‬ ‫من زمان هایی که باید سر حرفم م ی ایستادم‪ ،‬ایستادم ولی‬ ‫یک زمانی م ی بینم که فدراس��یون ضربه نم ی خورد بلکه‬ ‫فوتبالمان ضربه م ی خورد‪ ،‬خب در اینجا باید منیتم را کنار‬ ‫بگذارم و به فوتبال کشور کمک کنم‪ .‬پس جایی که باید‬ ‫بایستم م ی ایستم و جایی که باید معذرت خواهی کنم‬ ‫باید یاد بگیرم که این کار را انج��ام دهم‪ .‬موضوعی‬ ‫هم که به م��ن ارتباطی ندارد بای��د از کنارش عبور‬ ‫کنم‪ .‬اینها را گفتم که بدانید چرا اساسا من چهره‬ ‫ب ی حاشی ه ای هستم‪.‬‬ ‫مربیگری مثل دوره های تحصیلی نیست که مثال بگویم‬ ‫دیپلم م ی گیرم بعد م ی روم دانشگاه لیسانس م ی گیرم و بعد‬ ‫دکترا و‪ ...‬مربیگری این طور نیس��ت‪ .‬یک مثالی است که‬ ‫م ی گویند برنامه ریزی نصف موفقیت اس��ت و نصف دیگر‬ ‫ان شانس یا عوامل دیگر است‪ ،‬ولی عواملی که دور از من‬ ‫و خارج از کنترل من است را نم ی توانم پی ش بینی کنم‪ .‬من‬ ‫چند وقت پیش مرکز اصالح و تربیت نوجوانان رفته بودم هر‬ ‫کسی که انجا امده بود در مورد موفقیت صحبت م ی کرد‪،‬‬ ‫من یکدفعه احس��اس کردم که این جوان ها یک شکستی‬ ‫خوردند که صددرص��د در ان مقصر نبودن��د؛ اینها قربانی‬ ‫جامعه هستند‪ .‬من گفتم منظور از موفقیت این نیست که‬ ‫شما قهرمان کشتی جهان‪ ،‬ش��هردار یا سیاستمدار شوید‪،‬‬ ‫موفقیت این است که ش��ما با وجدان خودتان و تا انجایی‬ ‫که در توانتان اس��ت سعی کنید موفق باش��ید و کارتان را‬ ‫انجام دهید و ب��ه جامع ه تان خدمت کنی��د‪ .‬والدین خوبی‬ ‫ب رای فرزندانتان باشید‪ .‬این موفقیت است‪ .‬من یک زمانی‬ ‫م ی گفتم باید اقای گل المان شوم‪ ،‬مربی شوم ولی االن ان‬ ‫ولع را ندارم‪ .‬موفقیت من هم اینطور تعریف م ی ش��ود که‬ ‫تمام تالشم را بکنم تا عالوه بر اینکه ب رای خودم موفقیت‬ ‫به دست بیاورم ب رای جایی که هستم هم موفقیت به دست‬ ‫بیاورم نه اینکه پا روی انها بگ��ذارم و انها را له کنم تا خودم‬ ‫موفق شوم‪ .‬این هدف من است‪g .‬‬ ‫دورنمایتان چیست؟‬ ‫‪ l‬همان طور که گفتم بازیکن بودن‬ ‫س��اده تر از مربی بودن اس��ت‪ .‬ه��ر تیمی‬ ‫‪ 22‬بازیک��ن م ی خواهد‪ 18 ،‬تی��م در لیگ‬ ‫یک وجود دارد ح��اال چه در الم��ان و چه‬ ‫در لی گ های پایی ن تر یا در کش��ور دیگر‬ ‫م ی روند اما مربیگری یک نفر م ی خواهد‬ ‫و سر این پست همیشه درگیری هست‪.‬‬ ‫همه جا مافیا و رابطه اس��ت و هر کسی‬ ‫می خواهد ش��خص خ��ودش را بیاورد‪.‬‬ ‫این مس��اله همه جای دنی��ا کم و بیش‬ ‫وج��ود دارد‪ .‬من هم ی��ک برنامه ریختم‬ ‫که دوره های مربیگ��ری ام را بگذرانم و با‬ ‫تیم های کوچک شروع کنم و اشتباهاتم‬ ‫را برطرف کنم و اینجا ازمون و خطا کنم‪.‬‬ ‫مثال زمانی م ی بینم کار تمرینم ای راد دارد‬ ‫تمرین��م را خوب م ی کنم یا ط��رز رفتارم با‬ ‫بازیکن ای��راد دارد‪ ،‬ان را برط��رف م ی کنم یا‬ ‫کنترل کادر مربیگری‪ ،‬کادر فیزیوتراپی‪ ،‬کنترل‬ ‫مدیر باشگاه‪ .‬من یک همایشی رفته بودم‪ ،‬مربی‬ ‫قدیم هوفنهایم و مربی قدی��م هانوفر انجا بودند‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫‪71‬‬ ‫از دیوار تا جهان تازه‬ ‫ فیل م هایخارجیبخشبی ن الملل‬ ‫جشنواره فجر‬ ‫‪ 10‬فیلم خارجی و چهار فیلم ای رانی در س��ی و دومین‬ ‫جشنواره فیلم فجر ب رای دریافت جوایز بخش جام جهان نما‬ ‫رقابت م ی کنن��د‪ .‬فیلم هایی ک��ه برخی از انه��ا مثل فیلم‬ ‫دیوار‪ ،‬نماینده کشورش��ان ب رای دریافت اسکار بهترین فیلم‬ ‫غی ر انگلیس ی زبان به اکادمی بودند که هی چ کدام در فهرست‬ ‫نهایی جای نداش��تند‪ ،‬برخ��ی دیگر مثل فیل��م حلقه ها از‬ ‫جش��نواره های معتبر جهان جایزه دریاف��ت کرده اند و‪ ...‬این‬ ‫فیلم ها گاه تولید یک کشور هستند و گاه محصول مشترک‬ ‫چند کشور‪ ...‬نگاهی داریم به فیلم های خارجی که در بخش‬ ‫جام جهان نمای جش��نواره فجر در کنار چه��ار فیلم ای رانی‬ ‫«ماهی و گربه»‪« ،‬چ»‪« ،‬میهمان داریم» و «زندگی مشترک‬ ‫اقای محمودی و بانو» به رقابت م ی پردازند‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫دیوار‬ ‫«دیوار» (‪ )The Wall‬به کارگردانی جولین پولسلر‬ ‫نماینده اتریش در اس��کار بود‪ .‬این فیلم ب��ا اقتباس از رمان‬ ‫نوشته مارلین هاسهوفر‪ ،‬نویسنده اتریشی ساخته شده و درباره‬ ‫زنی است که هنگام تعطیالت در کوه های اتریش گرفتار یک‬ ‫دیوار نامرئی و بسیار محکم م ی شود‪ .‬تنها همراهان او چند‬ ‫حی وان شامل سگ محبوبش هستند‪ .‬در همان حال که زن یاد‬ ‫م ی گیرد چگونه خود را حفظ کند‪ ،‬وقت زیادی ب رای فکرکردن‬ ‫به هستی دارد‪« .‬دیوار» سال ‪ 2012‬در بخش پانوراما جشنواره‬ ‫ب رلین برنده جایزه داوران کلیس��ای جهانی شد و سال ‪2013‬‬ ‫هم در جوایز فیلم المان جایزه بهترین صدا را برد‪ .‬این فیلم‬ ‫تولید مشترک اتریش و المان اس��ت‪ .‬رمانی که این کتاب از‬ ‫ان اقتباس شده به بیش از ‪ ۱۷‬زبان ترجمه شده است‪ .‬جولین‬ ‫پولسلر در سال ‪ ۲۰۱۲‬در مکانی به نام «س��الزکامرگوت» از‬ ‫توابع رشته کوه های الپ در اتریش‪ ،‬فیلم «دیوار» را م ی سازد‪.‬‬ ‫ساختار این فیلم بیانگر ارتباط انسان با طبیعت‪ ،‬حیوانات و‬ ‫خود اوست که در دنیای امروز به مراتب کمتر دیده م ی شود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫بچه ننه‬ ‫این فیلم درباره پ را‪ ،‬یک مرد میانسال عاشق سینماست‬ ‫که ش��غل مورد عالقه خود را دارد؛ او یک اپاراتچی اس��ت که‬ ‫همچنان با مادر و بهترین دوستش مارا در بلگراد زندگی م ی کند‪.‬‬ ‫سال ‪ 1999‬اس��ت و زمانی که نیروهای ناتو شروع به بمباران‬ ‫صربستان م ی کند‪ ،‬هر دو اواره م ی ش��وند‪ .‬انها پس از سفری‬ ‫سوررئال از نیویورک سر درم ی اورند و در انجا پ را متوجه م ی شود‬ ‫دیگر نم ی تواند کار محبوبش را انجام بده��د‪ ...‬کارگردان این‬ ‫فیلم مومچیلو موما مداکوویچ‪ ،‬دانش اموخته رشته معماری در‬ ‫دانشگاه بلگراد است و پیش از انکه «بچه ننه» اولین فیلم خود‬ ‫در مقام کارگردان را بسازد در فیلم های مختلف مانند «زیرزمین»‬ ‫امیر کوستوریتسا به عنوان دستیار کارگردان کار کرده است‪.‬‬ ‫شب سکوت‬ ‫داستان در دهکده ای دورافتاده در ترکیه روی م ی دهد‪.‬‬ ‫‪72‬‬ ‫عروس که تازه به س��ن بلوغ رس��یده مجبور به عروسی با‬ ‫داماد م ی شود‪ .‬داماد پس از س��ال ها که در زندان گذرانده به‬ ‫شهر زادگاه خود بازگشته اس��ت‪ .‬او حدود ‪ 50‬سال بزرگ تر از‬ ‫عروس است و مدتی از عمر خود را در زندان سپری کرده است‪.‬‬ ‫عروس مقاومت م ی کند اما در ادامه‪« ...‬شب سکوت» سال‬ ‫‪ 2012‬در بخش نسل ‪ 14plus‬جش��نواره فیلم ب رلین جایزه‬ ‫خرس بلورین بهترین فیلم بلند را برد‪ .‬این فیلم در جشنواره‬ ‫فیلم مار دل پالتا ب رنده جایزه بهترین بازیگر مرد (سلمان) شد‬ ‫و در جشنواره بی ن المللی فیلم توکیو هم جایزه بهترین فیلم‬ ‫اسیایی را گرفت‪ .‬رئیس چلیک کارگردان فیلم متولد ‪1961‬‬ ‫است و در مقام کارگردان هفت فیلم در کارنامه دارد‪.‬‬ ‫مرد پیر‬ ‫ساخته ارمک تورسونوف محصول سال ‪ 2012‬سینمای‬ ‫قزاقستان است‪ .‬این فیلم به عنوان نماینده سینمای قزاقستان‬ ‫در هشتادوششمین دوره جوایز سینمایی اسکار به اکادمی‬ ‫ معرفی شد‪ ،‬اما در جمع نامزدهای نهایی قرار نگرفت‪ .‬این فیلم‬ ‫در واقع ب ر اساس داستان پیرمرد و دریا اثر ارنست همینگوی‬ ‫در حال و هوای امروزی است‪ .‬پیرمردی ‪ 73‬ساله به نام کاظم‪،‬‬ ‫در بحبوحه جنگ ابخازیا در س��ال ‪ 1990‬در تالش اس��ت تا‬ ‫محصوالت مزرعه خود را برداش��ت کند‪« .‬فصل برداشت»‬ ‫در جشنواره فیلم ورش��و جایزه بهترین کارگردان را ب رای زازا‬ ‫اوروشادزه به همراه داشت‪ .‬این فیلم از جنگ استفاده م ی کند‬ ‫تا به بزرگداشت صلح بپردازد‪ ،‬بازی های فیلم خوب است و در‬ ‫کل م ی توان گفت بهترین فیلم گرجستانی تاریخ سینماست؛‬ ‫فیلمی که کارگردان ان نشان داده که م ی داند چگونه دیگران‬ ‫را تحت تاثیر قرار دهد‪.‬‬ ‫جهان تازه‬ ‫«جهان ت��ازه » دومین فیل��م بلند داس��تانی یاپ فان‬ ‫هوسدن‪ ،‬کارگردان ‪ 35‬ساله هلندی است‪ .‬او با فیلم برد ‪ -‬برد‬ ‫نش��ان داد که م ی تواند کارگردانی باشد که حرف هایی ب رای‬ ‫گفتن دارد‪ ،‬دومین فیلم او یعنی جهان تازه هم فیلمی است‬ ‫با تم سیاس��ی که حرف خود را شاع رانه و لطیف به مخاطب‬ ‫م ی رساند‪ .‬این فیلم که قصه ان در مورد اشنایی تصادفی یک‬ ‫نظافتچی هلندی با یک پناهجوی افریقایی است به رابطه ای‬ ‫غیرمنتظره و دو هفته ای فوق الع��اده م ی انجامد‪ .‬جهان تازه‪،‬‬ ‫یزند‪،‬اما‬ ‫به طور اشکار موضع خود را در مورد پناه جویان فریاد م ‬ ‫در عین حال از داستان عشق و از دست دادن هم غافل نیست‪.‬‬ ‫«جهان ت��ازه» اولین بار در جش��نواره های بی ن المللی فیلم‬ ‫روتردام روی پرده رفت و بعدا در جشنواره های مختلف مانند‬ ‫ورشو‪ ،‬مانهایم ‪ -‬هی دلبرگ و بلگراد هم نمایش داده شد‪.‬‬ ‫حلقه ها‬ ‫فیلم «حلقه ها» به کارگردانی «س��رجان گولوبوویچ»‬ ‫که س��ال گذش��ته ب رنده جایزه ویژه هیات داوران از جشنواره‬ ‫فیلم ساندنس ش��د‪ ،‬به عنوان نماینده س��ینمای صربستان‬ ‫در این دوره از رقابت ها به اکادمی علوم و هنرهای سینمایی‬ ‫معرفی شد‪ ،‬اما در فهرست نهایی جای نگرفت‪« .‬حلقه ها»‬ ‫داستان پنج نفر است که ‪ 12‬سال پس از پایان جنگ داخلی‬ ‫یوگسالوی سابق‪ ،‬به اجبار با گذشته شان روبه رو م ی شوند‪ .‬این‬ ‫فیلم همچنین امس��ال برنده جایزه بخش فورم از جشنواره‬ ‫فیلم ب رلین شد‪« .‬حلقه ها» تولید مشترک صربستان‪ ،‬المان‪،‬‬ ‫کرواسی‪ ،‬اسلوونی و فرانسه است‪.‬‬ ‫همراه عروس و نوه اش در استپ زندگی م ی کند و م ی کوشد‬ ‫از گوس��فندان خود در ب رابر گرگ ها محافظت کند‪ ...‬زندگی‬ ‫سخت است‪ ،‬اما پیرمرد هم تالش م ی کند‪.‬‬ ‫دوچرخه بابام‬ ‫این فیلم ساخته پیوتر ترزارسکالسکی از لهستان است‪.‬‬ ‫این کارگردان را با فیلم ادی م ی شناس��ند که در س��ال‪2002‬‬ ‫توانست جوایز متعددی از جش��نواره ب رلین بگیرد‪ .‬پیرمردی‬ ‫‪ 70‬ساله نامه ای از همسرش دریافت م ی کند که در ان نوشته‬ ‫او را ترک کرده است‪ .‬او از حال م ی رود و به بیمارستان منتقل‬ ‫م ی شود‪ .‬فردای ان روز پسرش پاول و نوه نوجوانش ماچیک‬ ‫ب رای دیدن او به بیمارستان م ی ایند‪ ،‬اینجاست که قرار است‬ ‫رابطه میان س��ه نسل شکل بگیرد؛ نس��ل هایی که به رغم‬ ‫تفاوت ها م ی توانند به نقاط مش��ترکی هم برسند‪« .‬دوچرخه‬ ‫بابام» یک کمدی س��اده اس��ت که با صمیمیت م ی خواهد‬ ‫پیامش را برساند‪.‬‬ ‫فصل برداشت‬ ‫فیلم «فصل برداشت» ساخته اروشادز محصول سال‬ ‫‪ 2013‬سینمای گرجستان و استونی‪ ،‬داستان مردی است که‬ ‫صیاد قارچ‬ ‫صیاد قارچ محصول مش��ترک س��ال ‪ 2012‬سینمای‬ ‫امریکا و لهس��تان به کارگردانی ویلیام تورگنس��ون است‪.‬‬ ‫داس��تان فیلم پی رامون گروهی از اف��راد روی م ی دهد که به‬ ‫جمع اوری قارچ های خوراکی م ی پردازند‪ .‬داستان فیلم از این‬ ‫قرار است که لوسین و رجینا قارچ وحشی جمع م ی کنند و به‬ ‫رستوران های نیویورک م ی فروشند‪ .‬انها زندگی ساده ای دارند‪.‬‬ ‫اما زمانی که رجینا تصمیم م ی گیرد به ثبات بیشتری در زندگی‬ ‫برسد‪ ،‬مشکالتی در زندگی زناشوی ی شان ایجاد م ی شود و‪...‬‬ ‫«صیاد قارچ» اولی ن بار در جشنواره بی ن المللی فیلم روتردام‬ ‫نمایش داده شد‪.‬‬ ‫سرگرد‬ ‫فیلم سرگرد محصول س��ال ‪ 2013‬سینمای روسیه به‬ ‫کارگردانی‪ ،‬نویس��ندگی و بازیگری یوری بایکوف است‪ .‬این‬ ‫فیلم اولی ن بار در هفته منتقدان بی ن المللی جشنواره کن ‪2013‬‬ ‫نمایش داده شد و در بخش سینمای معاصر جشنواره فیلم‬ ‫تورنتو نیز روی پرده رفته اس��ت‪« .‬سرگرد» در جشنواره فیلم‬ ‫شانگهای جایزه جام طالیی بهترین فیلم جشنواره بی ن المللی‬ ‫فیلم شانگهای را برد‪ .‬س��رگئی سوبولف‪ ،‬افس��ر پلیس در‬ ‫روزی که همسرش قرار است بچه ش��ان را به دنیا بیاورد در‬ ‫راه بیمارستان با ماشین با پسری عابر تصادف م ی کند‪ .‬پسر‬ ‫م ی میرد و اکنون س��رگرد تنها دو گزینه دارد؛ یا به زندان برود‬ ‫یا جرم خود را بپوشاند و ازاد بماند‪ .‬تمام شخصی ت های فیلم‬ ‫ناچار به انتخاب هستند‪ .‬اینکه از خط عبور کنند یا نکنند‪g.‬‬ ‫کاندیدای اسکار در جشنواره فجر‬ ‫نگاهی به فیل م های سینمای سعادت‬ ‫بخش سینمای س��عادت که ویژه مسابقه فیلمسازان‬ ‫جهان اسالم است با عنایت به جنبش‏ های نویدبخش بی داری‬ ‫در سرزمی ن‏های اسالمی و به منظور شناخت و ارتقای جایگاه‬ ‫فیلمسازان جهان اسالم برگزار م ی ش��ود‪ .‬هیات انتخاب از‬ ‫میان اثار متقاضی حضور در این بخش حداقل ‪ ۱۱‬اثر را ب رای‬ ‫حضور در مرحله مس��ابقه معرفی م ی کن��د و هیات داوران‬ ‫شامل ‪ ۵‬تا ‪ ۷‬نفر از هنرمندان و صاحب نظ ران سینمای ای ران‬ ‫و جهان‪ ،‬اثار را ارزیابی کرده جوایز را در بخش های س��یمرغ‬ ‫بلورین بهترین کارگردانی‪ ،‬س��یمرغ بلوری��ن بهترین فیلم‪،‬‬ ‫سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه‪ ،‬س��یمرغ بلورین بهترین‬ ‫بازیگر زن‪ ،‬سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد‪ ،‬سیمرغ بلورین‬ ‫بهترین دستاوردهای فنی یا هنری‪ ،‬جایزه بیرق طالیی (جایزه‬ ‫مصطفی عقاد) و جایزه ویژه هی��ات داوران اهدا می کند‪.‬در‬ ‫سی و دومین دوره جشنواره فیلم فجر این فیلم ها در بخش‬ ‫سینمای سعادت به رقابت م ی پردازند‪ .‬فیلم های ای رانی بخش‬ ‫سینمای سعادت امسال عبارتند از‪« :‬رستاخیز» به کارگردانی‬ ‫احمدرض��ا درویش‪« ،‬زندگی جای دیگری اس��ت» س��اخته‬ ‫منوچهر هادی‪« ،‬با دیگران» به کارگردانی ناصر ضمیری‪.‬‬ ‫اینه های مات‬ ‫نصیر س��عیدوف را ب��ا فیل��م نیمروزهای راس��تین‬ ‫م ی شناسند‪ ،‬یک کارگردان از کش��وری که کمتر به داشتن‬ ‫سینما شهره است‪ .‬داستان فیلم اینه های مات داستان شهری‬ ‫ب ی قانون است که در ان م ی توان به راحتی فردی را به قتل‬ ‫رساند‪ .‬در همین شهر لحظات زیبایی هم م ی توان دید‪ ،‬مانند‬ ‫پیوند عضو به بیماری که از زندگی نا امید شده بود‪ ،‬همه اینها‬ ‫را م ی توان دید و زندگی را همان طور که هست باور کرد‪.‬‬ ‫سرزمین‬ ‫محمد حمیدی یک کارگردان الجزایری اس��ت که در‬ ‫فرانسه متولد شده است‪« .‬س��رزمین» اثر اول این کارگردان‬ ‫است‪ .‬این فیلم را کاد فیلمز که تهیه فیلم لمس نشدن ی ها‬ ‫را برعهده داش��ت‪ ،‬تهیه کرده اس��ت‪ .‬فیلمنامه این فیلم را‬ ‫حمیدی و الن میشل بالنش با هم نوش��ته اند و فیلم یک‬ ‫کمدی موقعیت شهری اس��ت که با الهام از تجربیات خود‬ ‫کارگردان در بازگش��ت به س��رزمین پدری اش الجزایر پس‬ ‫از ‪ 20‬سال غیبت‪ ،‬نوشته شده اس��ت‪ .‬در این فیلم فرید ‪26‬‬ ‫ساله که دانش��جوی حقوق اس��ت‪ ،‬دهکده پدری اش را در‬ ‫الجزایر ب رای اولین بار در زندگ ی اش م ی بیند و عاش��ق این‬ ‫کشور و مکان های زیبایش م ی شود‪ ،‬اما مدارک او را پسرعمه‬ ‫حسودش که م ی خواهد فرانس��وی باشد‪ ،‬م ی دزدد‪ .‬فرید که‬ ‫زمان دریاچه‬ ‫گف راوزگل در س��ومین س��اخته بلندش به سراغ تاریخ‬ ‫ترکیه رفته است‪ .‬این فیلم به زمانی برم ی گردد که اتاتورک‬ ‫به تغییر لباس و پوشش مردم فکر م ی کند‪ .‬دو دوست نزدیک‬ ‫به نام های احمد و رفیق که دانشجوی رشته پزشکی هستند‪،‬‬ ‫ب رای رس��یدن به یک فضای رمانتیک قدیمی به یک شهر‬ ‫کوچک م ی روند و انجا حوادثی رخ م ی دهد که‪...‬‬ ‫بازشناسی سرزمین مادری‬ ‫«حاج نجیم» داس��تان دختری به نام «نادیا» را روایت‬ ‫م ی کند که در کشور فرانسه متولد شده‪ ،‬اما ب رای بازشناسی‬ ‫سرزمین مادری اش به ع راق سفر م ی کند‪ .‬کارگردان این فیلم‪،‬‬ ‫عامر الوان‪ ،‬به کمک فیلمنامه ای که توسط سالم حربا نوشته‬ ‫شده‪ ،‬ش��خصیت داس��تان را به جایی هدایت م ی کند که با‬ ‫سرگذشت جدش حاج نجیم اشنا م ی شود؛ کسی که قهرمان‬ ‫انقالب ‪ ۱۹۱۸‬نجف علیه اش��غالگران انگلیسی بوده است‪.‬‬ ‫عامر اَلوان در ‪ ۱۹۵۷‬در بابل به دنیا امد‪ .‬پس از گرفتن دیپلم از‬ ‫مدرسه ملی نمایش و هنر‪ ،‬تحصیالتش را در دانشکده رادیو‬ ‫و تلویزیون بغداد ادامه داد و در همان زمان کار در تلویزیون‬ ‫بغداد را ش��روع کرد‪ .‬در ‪ ۱۹۸۰‬ع راق را ترک کرد تا در فرانسه‬ ‫فلسفه هنر بخواند‪ .‬در ‪ ۲۰۰۳‬فیلمنامه فیلم بلند تلویزیونی‬ ‫«زمان‪ ،‬مرد نی زار» را نوشت و کارگردانی کرد که در ‪ ۸۰‬دقیقه ‬ ‫به صورت ‪ ۳۵‬میل ی متری توسط شبکه ارته فرانسه تهیه شد‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫روایت نوجوان افغانی‬ ‫شاهزاده‪ ،‬زندگی جوانی افغان به نام جلیل نظری را به‬ ‫تصویر م ی کش��د‪ .‬انتخاب موضوع جوان افغان بیانگر این‬ ‫است که «ش��اهزاده» ادامه مستند پیش��ین به رازنیا با نام‬ ‫«راه بهشت» است‪ .‬به رازنیا در س��ال ‪ ۲۰۰۱‬مستندی به نام‬ ‫راه بهشت ساخت که در جش��نواره فیلم فجر همان سال ها‬ ‫یادداشت های هم اوازی‬ ‫فیلم «یادداشت های هم اوازی» ساخته «امیر بایگارین»‬ ‫محصول مشترک فرانسه‪ ،‬المان و قزاقستان در جشنواره های‬ ‫مختلف بی ن المللی موفق به دریافت جایزه ش��ده است‪ .‬این‬ ‫فیلم درام در س��ومین جش��نواره بی ن المللی فیلم ساخالین‬ ‫جایزه بهترین کارگردانی را ب��رای «امیر بایگارین» به همراه‬ ‫اورد‪ .‬این فیلم همچنین در فوریه ‪ ۲۰۱۳‬در جش��نواره ب رلین‬ ‫خرس نقره ای را ب رای دستاوردهای فوق العاده خود کسب کرد‪.‬‬ ‫تقاطع‬ ‫بنیامین شاعر جوان ترکی ه ای ب رای فرار از گذشته اش به‬ ‫بوسنی رفته تا به طور داوطلبانه به دفن اجساد بپردازد‪ .‬فشار‬ ‫ناشی از این کار باعث م ی شود که او دچار بحران روانی شود‪.‬‬ ‫یک روانشناس بوسنیایی به کمک او م ی اید و او را از عذاب‬ ‫وجدان نجات م ی دهد و بنیامین ب رای جب ران گذشته به ترکیه‬ ‫برم ی گردد‪« .‬تقاطع» ششمین ساخته بلند فیسل سویسال‬ ‫کارگردان ترکی ه ای است‪.‬این کارگردان ترک تبار در سال ‪2008‬‬ ‫با فیلم ارزوهای گمشده در جشنواره بوستون جایزه گرفت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫ا زفلسطین تا اسکار‬ ‫یک کارگر نانوایی به اس��م «عمر» اس��ت که هر روز‬ ‫خود را در تیررس سربازان اس��رائیلی قرار م ی دهد و از دیوار‬ ‫امنیتی اس��رائیل باال م ی رود تا زن مورد عالقه اش «نادیه»‬ ‫را مالقات کند‪ .‬ازدواج عمر و نادیه پس از اینکه عمر توسط‬ ‫سربازان اسرائیلی در یک درگیری بازداشت م ی شود‪ ،‬به هم‬ ‫م ی خورد و عمر در بازداشتگاه رژیم اشغالگر زیر شکنجه های‬ ‫ش��دیدی قرار م ی گیرد‪ .‬این داس��تان فیلم «عمر» ساخته‬ ‫«هانی ابو اسعد» است‪ .‬این دومین فیلمی است که پس از‬ ‫«بهشت همی ن حاال» در سال ‪ ،۲۰۰۵‬به فهرست نامزدهای‬ ‫نهایی جوایز اسکار راه یافته است‪ .‬فیلم «عمر» از فلسطین‬ ‫ب رای کسب جایزه اس��کار بهترین فیلم خارجی با «سقوط‬ ‫دایره شکسته» (بلژیک)‪« ،‬زیبایی بزرگ» (ایتالیا)‪« ،‬شکار»‬ ‫(دانمارک)‪« ،‬تصویر گمشده» (کامبوج) رقابت خواهد کرد‪.‬‬ ‫به نمایش درامد‪ .‬داستان «راه بهشت»‪ ،‬درباره جلیل نظری‬ ‫نوجوان ‪ ۱۷‬ساله افغان بود که ا ز ترس طالبان به ای ران پناهنده‬ ‫شد‪ .‬در «شاهزاده» او داستان جلیل را پ ی م ی گیرد‪ .‬مهاجری‬ ‫که در حال حاضر تابعیت المانی دریافت کرده اس��ت و در ‬ ‫هامبورگ زندگی و در یک پیتزافروشی کار م ی کند‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۲۰۱۰‬جلیل پس از سیزده س��ال به افغانستان رفت و ازدواج‬ ‫کرد‪ .‬به رازنیا همراه با روایت ماجرا‪ ،‬به این موضوع م ی پردازد‬ ‫که جلیل نظری این روزها دغدغه اینده را دارد و اینکه‪....‬‬ ‫هرگز تصور نم ی کرد نتواند به فرانسه بازگردد‪ ،‬با مشکالت‬ ‫زیادی روبه رو م ی ش��ود‪ .‬در این فیلم جمیل دبوزی کمدین‬ ‫شناخته شده در نقش پسرعمه فرید ایفای نقش کرده است‪.‬‬ ‫داستان سه زن‬ ‫فیلم «مریم» محصول س��ال ‪ ۲۰۱۳‬سینمای سوریه‬ ‫به کارگردانی «بسیل الخطیب» است که موفق به کسب‬ ‫جوایزی در جشنواره های قاهره و الجزایر شده و داستان سه‬ ‫زن به نام مریم است که هر یک درگیر ماجراهایی در تاریخ‬ ‫معاصر سوریه هستند‪.‬بسیل الخطیب اصلیتی فلسطینی‬ ‫دارد و در هلند متولد شده است‪ ،‬پدر او یوسف الخطیب شاعر‬ ‫نامدار فلسطینی است‪g .‬‬ ‫جش�نواره سعادت‬ ‫ب ه منظ�ور ش�ناخت و‬ ‫ارتقاء جایگاه فیلمسازان‬ ‫جه�ان اسلام برگ�زار‬ ‫م ی ش�ود و ه�دف ان‬ ‫حمای�ت از فیلمس�ازان‬ ‫مستقل مسلمان است‬ ‫‪73‬‬ ‫مصدومی�ت فالکائو‬ ‫تا انجا مه�م بود که‬ ‫رئیس جمهور کلمبیا‬ ‫به عیادت او امد‬ ‫کابوس تا جام جهانی‬ ‫مصدومیت‪ ،‬بالی جان ستارگان فوتبال‬ ‫دیـــدار‬ ‫سال جام جهانی که م ی شود‪ ،‬ساق ها ارزشی دو چندان‬ ‫پیدا م ی کنند‪ ،‬بازیکنان فوتبال ب رای حضور در این بزرگترین‬ ‫جش��نواره فوتبال روزها را یکی پس از دیگری پش��ت س��ر‬ ‫م ی گذارند تا با درخش��ش در این تورنمنت بتوانند جایی در‬ ‫تاریخ به خود اختص��اص دهند‪ ،‬به همین دلیل اس��ت که‬ ‫مصدومیت بزرگترین کابوسی است که م ی تواند گریبان گیر‬ ‫بازیکنان بزرگ شود‪ .‬مصدومی ت های کوچک م ی تواند روند‬ ‫اماده س��ازی را مختل کند و مصدومی ت های بزرگ به طور‬ ‫کلی روی��ا را پاک م ی کن��د‪ .‬تا جام جهان��ی ‪ 2014‬هنوز چند‬ ‫ماهی باقی است اما این کابوس به جان بسیاری از بازیکنان‬ ‫بزرگ افتاده اس��ت؛ بازیکنانی که در ی��ک صحنه رویاهای‬ ‫خود را بربادرفته م ی بینند و هن��وز اخرین روزنه های امید را‬ ‫جس ت وجو م ی کنند‪...‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫فالکائو‬ ‫«خدا م ی تواند هر غیر ممکن��ی را ممکن کند‪ ،‬ب رای‬ ‫همین امیدوارم که بتوانم به جام جهانی برسم»‪ .‬این جمالت‬ ‫بازیکنی است که به لقب ال تایگر یا همان ببر معروف است؛‬ ‫بازیکنی که با درخش��ش بی نظیر در تیم اتلتیکو مادرید در‬ ‫ابتدای فصل با رقم ی اعجاب ب رانگیز به موناکوی فرانس��ه‬ ‫پیوست‪ .‬رادامل فالکائو در فرانسه هم روزهای نسبتا خوبی‬ ‫داشت تا روزی که اکنون ب رای او م ی تواند با لقب لعنتی همراه‬ ‫باش��د‪ ،‬روزی که در ابتدا به نظر نم ی رسید روز سختی باشد‪.‬‬ ‫موناکو در رقابت های جام حذفی فرانسه مقابل کاسالی بازی‬ ‫داش��ت‪ .‬فالکائو که اولین گل موناکو را به ثمر رساند‪ ،‬کمی‬ ‫پیش از پایان نیمه اول به دلیل تکل سونر ارتک روی زمین‬ ‫افتاد و به دلیل ناراحتی شدید به بیرون از زمین منتقل شد‪.‬‬ ‫اولین تشخیص این بود که رباط پای او دچار اسی ب دیدگی‬ ‫شده و هش��ت ماه باید درخانه بنش��یند‪ ،‬این ب رای بازیکنی‬ ‫که ‪ 9‬گل زده و به صورت مش��ترک به عنوان بهترین گلزن‬ ‫رقابت های مقدماتی جام جهانی معرفی ش��ده بود معنای از‬ ‫دس��ت دادن جام جهانی را م ی داد‪ ،‬اما به م��رور زمان خبرها‬ ‫قدری بهتر ش��د‪ .‬فالکائو‪ ،‬در پورتوی پرتغال زیر تیغ جراحی‬ ‫رفت‪ .‬بعد از اتم��ام این جراحی دکت��ر ژوزه کارلوس نورونیا‪،‬‬ ‫جراح فالکائ��و اعالم کرد که این عم��ل موفقی ت امیز بوده؛‬ ‫«جراحی خوبی بود‪ .‬من همچنان امید دارم که فالکائو بتواند‬ ‫در جام جهانی حضور بیابد‪ .‬این درحالی است که این امید‪،‬‬ ‫چندان هم پررنگ و قطعی نیست‪ ».‬ارتک بازیکنی که باعث‬ ‫مصدومیت فالکائو شد‪ ،‬چند ایمیل تهدید امیز دریافت کرده‬ ‫که حتی به مرگ تهدید شده است‪.‬‬ ‫تئو والکات‬ ‫وقتی تئو والکات با چهره ای خندان و با نش��ان دادن‬ ‫‪74‬‬ ‫نتیجه ‪ 0-2‬به هواداران تاتنهام زمین را ترک م ی کرد‪ ،‬تصور‬ ‫نم ی کرد که این مصدومیت‪ ،‬به معنای از دس��ت رفتن یک‬ ‫جام جهانی دیگر ب رای او باش��د‪ .‬ان زمان ک��ه روی ب رانکارد‬ ‫مهاجم تیم فوتبال ارسنال با دس��ت عدد دو را به هواداران‬ ‫تاتنهام نشان م ی داد این موضوع هواداران تیم رقیب را انقدر‬ ‫عصبی کرد که سکه به طرف این بازیکن پرتاب م ی کردند‪.‬‬ ‫کمتر کس��ی باور م ی کرد که این مصدومی��ت انقدر جدی‬ ‫باشد که فردایش باشگاه ارس��نال در پیامی به طور رسمی‬ ‫اعالم کند که او جام جهانی را از دست داده است‪ .‬والکات که‬ ‫تنها ‪ 24‬سال س��ن دارد‪ ،‬دو جام جهانی قبلی را هم از دست‬ ‫داده بود‪ ،‬او در جام جهانی ‪ 2006‬در حالی که تنها ‪ 16‬سال سن‬ ‫داشت‪ ،‬از سوی اریکسون به تیم ملی دعوت شد و به المان‬ ‫رفت اما دامنه انتقادات به حدی بود که او حتی یک ثانیه هم‬ ‫بازی نکرد‪ ،‬در جام جهانی ‪ 2010‬هم یک مصدومیت او را ان‬ ‫چنان از فرم خارج کرد که کاپلو نتوانست روی او حساب باز‬ ‫کند و تئو دیگر جایی در لیس��ت ‪ ۲۳‬نفره تیم ملی انگلیس‬ ‫در جام جهانی نداشته باش��د‪ .‬حال باید دید جوان اول سابق‬ ‫فوتبال انگلستان باالخره در ‪ ۲۸‬سالگی و در جام جهانی ‪۲۰۱۸‬‬ ‫روسیه م ی تواند با پی راهن ش��ماره ‪ ۷‬تیم ملی انگلستان‪ ،‬در‬ ‫بزرگ ترین رویداد ورزشی جهان به می دان برود یا خیر؟ هرچند‬ ‫یک پزشک اسکاتلندی مدعی است که م ی تواند والکات را‬ ‫به جام جهانی برساند‪.‬‬ ‫رابی کروز‬ ‫رابی کروز‪ ،‬مهاجم تیم ملی فوتبال اس��ترالیا به دلیل‬ ‫مصدومیت زانو به احتمال زیاد مس��ابقات جام جهانی ‪2014‬‬ ‫را از دست م ی دهد‪ .‬این بازیکن تیم بایر لورکوزن المان قرار‬ ‫اس��ت طی چند روز اینده تحت عمل جراحی قرار بگیرد‪ .‬او‬ ‫هنگام تمرین دچار اسی ب دیدگی ش��د و عکسبرداری های‬ ‫بعدی نش��ان داد رباط زانوی چپش دچار پارگی شده است‪.‬‬ ‫کروز به همین دلیل ت��ا پایان فصل نم ی توان��د بازی کند‪.‬‬ ‫معموال چنین اس��ی ب دیدگی ب رای بهب��ودی کامل به یک‬ ‫سال زمان نیاز دارد‪ ،‬ولی رسانه های استرالیا گزارش داده اند‬ ‫کروز ‪ 25‬ساله ب رای کاهش این مدت به سه ماه‪ ،‬شیوه درمانی‬ ‫متفاوتی را در پیش گرفته‪ .‬گران قیمت ترین بازیکن گورخرها‬ ‫در جام جهانی فوتبال رابی کروز بود‪ .‬این بازیکن تیم لورکوزن‬ ‫در حدود پنج میلیون یورو قیمت دارد!‬ ‫الشراوی‬ ‫استفان الشراوی روی پای راس��ت خود عمل جراحی‬ ‫انجام داد و میالن نیز با انتش��ار بیانی��ه ای کوتاه تایید کرد‬ ‫که او دس��ت کم ‪ ۱۰‬هفته دور از میادی��ن خواهد بود‪.‬بدون‬ ‫ش��ک این ضعف بزرگی ب��رای فرعون کوچک محس��وب‬ ‫م ی شود‪ ،‬بازیکنی که تقریبا این فصل از رقابت ها را به دلیل‬ ‫مصدومی ت های سریالی از دست داد‪ .‬متخصصان جراح در‬ ‫پرتغال پس از بررس��ی های انجام شده به او پیشنهاد کردند‬ ‫ب رای ثبات متاتارس چهارم پای راستش یک جراحی انجام‬ ‫دهد تا فشارها در ان منطقه از بین برود‪ .‬پروفسور نیک فن‬ ‫دیک این عمل جراحی را انجام داد و طبق پی ش بین ی های‬ ‫او‪ ،‬استفان م ی تواند ‪ ۱۰‬هفته دیگر به میادین بازگردد‪ .‬بناب راین‬ ‫الشراوی نم ی تواند تا اواس��ط مارس بازی کند و احتماال هم‬ ‫جزو لیست نهایی ب رای تیم ملی ایتالیا در جام جهانی ‪۲۰۱۴‬‬ ‫برزیل قرار نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫خوش شان س ها‬ ‫دو بازیکن بس��یار نامدار بودند که به کابوس از دست‬ ‫دادن جام جهانی دچار شدند؛ اولی سمیر نصری بود که حتی‬ ‫خبر از دس��ت دادن جام جهانی او رس��انه ای شد‪ .‬مل ی پوش‬ ‫فرانس��وی من س��یتی در بازی با نیوکاس��ل به دلیل تکل‬ ‫خط رناک «ماپو یانگا – امبیوا» در سنت جیمز پارک از ناحیه‬ ‫زانو دچار اسی ب دیدگی شد‪ .‬نگرانی اولیه این بود که نصری‬ ‫ادامه رقابت های فصل و حتی رقابت های جام جهانی را هم‬ ‫از دس��ت خواهد داد اما وی حداکثر تا هش��ت هفته قادر به‬ ‫حضور در میادین نخواهد بود‪ .‬دومی هم نیمار‪ ،‬ستاره برزیلی‬ ‫تیم بارس��لونا بود که در نیمه اول دیدار بارسا در کوپا دل ری‬ ‫مقابل ختافه‪ ،‬از ناحیه قوزک پا دچار اس��ی ب دیدگی شد و به‬ ‫بیرون زمین منتقل شد‪ .‬خیل ی ها ترسیدند که او جام جهانی‬ ‫را از دس��ت بدهد اما بعدها معلوم ش��د ک��ه مصدومیت او‬ ‫چندان جدی نیست و یک کشیدگی س��اده تاندون است و‬ ‫تنها یک م��اه او را از میادین بیرون نگه م��ی دارد‪ ،‬نیمار در‬ ‫این باره م ی گوی��د‪« :‬در ابتدا فکر کردم ممکن اس��ت یک‬ ‫مصدومیت جدی باش��د و حتی به خ راب شدن برنامه هایم‬ ‫ب رای جام جهانی ‪ 2014‬فکر کردم‪ .‬اما جای نگرانی نیس��ت‪.‬‬ ‫من بهبود پیدا م ی کنم و به زودی برم ی گردم‪».‬‬ ‫بازیکنانی مثل گلن جانس��ون مداف��ع لیورپول هنوز‬ ‫در فضای تردید به س��ر م ی برند و بازیکنی مثل بریان اویدو‬ ‫بازیکن تیم اورتون با چنان مصدومیتی مواجه ش��ده که از‬ ‫دست دادن جام جهانی در مقابل شدت مصدومیتش چیزی‬ ‫نیست‪g .‬‬ ‫حنانه روایت سختی های دختر جنوبی‬ ‫بازخوانی وصیتنامه امام خمینی(ره)‬ ‫کتاب «حنانه» روایت داس��تانی دختری ابادانی و س��رد و گرم چش��یده جنگ هشت‬ ‫ساله است که توسط «مریم ب رادران» در سال ‪ 83‬نوشته و از سوی نشر روایت فتح اکنون در‬ ‫‪64‬صفحه به چاپ پنجم رسیده است‪ .‬پدر حنانه نصاری در جنگ شهید شده و چند سالی است‬ ‫که مادرش نیز فوت کرده و او سرپرست خانواده اش شده است‪ .‬نویسنده «حنانه» را از ابادان به‬ ‫ته ران دعوت کرد تا روایت زندگی این دختر جنوبی را از زبان خودش بازگو کند‪ .‬زندگی که در‬ ‫دوران جنگ با همه سخت ی ها و شهادت پدرش باز هم جریان داشت‪ .‬کتاب «حنانه» این گونه‬ ‫اغاز م ی شود‪« :‬زندگی جریان داش��ت که جنگ امد‪ .‬با جنگ هم زندگی ادامه داشت‪ ،‬بعد از‬ ‫ان هم همین طور‪ .‬در این بین بعض ی ها به اجب��ار درگیر جنگ ماندند‪ .‬حنانه یکی از همین‬ ‫ادم هاست که هیچ تصوری از جنگ ندارد اما هنوز با عواقب ان دست در گریبان است‪ .‬گاهی‬ ‫فکر م ی کند؛ خب جنگ بش��ود من هم م ی روم و م ی جنگم‪ .‬دلش که از ب ی مهری ادم های‬ ‫فراموش کار م ی گیرد‪ ،‬م ی گوید‪« :‬اصال خوب است که جنگ بشود و خیل ی های دیگر گرفتار‬ ‫چیزی شوند که ما با ان خو گرفته ایم؛ تا تجربه نکنند‪ ،‬نم ی فهمند‪g ».‬‬ ‫در استانه دهه فجر بازخوانی دوباره وصیتنامه امام خمین ی (ره) م ی تواند کارگشا باشد‪.‬‬ ‫کتاب «شرح و بازخوانی وصیتنامه سیاسی ـ الهی امام خمینی(ره)» نوشته داوود زاده ‏علی‬ ‫از سوی پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسالمی و دفتر نشر معارف منتشر شد‪ .‬در مقدمه این‬ ‫کتاب امده است‪« :‬وصی ت نامه الهی ـ سیاسی امام خمینی(ره) از اسناد مهم انقالب اسالمی‬ ‫و نورافکنی قوی ب رای مسیر اینده نظام است‪ .‬در این سند راهبردی نه فقط تجربیات حداقل‬ ‫س��ه دهه رهبری در یکی از انقالب های ب ی نظیر تاریخ ـ که به رغم مخالفت های جهانی و‬ ‫منطقه ای به پیروزی رسیده ـ نهفته است‪ ،‬بلکه فلس��فه ای عمیق و مکتبی رهایی‏ بخش‬ ‫را ارائه م ی کند که اساس ان اینده ای توام با رهایی انس��ان از ظلم اب ر قدرت ها و ب ی‏عدالتی‬ ‫استثمارگران و خفقان زورمداران تبیین م ی شود؛ اینده ای که در ان پابرهنگان و مستضعفان‬ ‫زمین بر سرنوش��ت خود حاکم اند و فرا تر از مرزهای جغ رافیایی حاکمیت عدالت و ازادی را‬ ‫شاهدند‪ ».‬نویسنده به بررسی جوانب و ریشه یابی و توضیح بسیاری از موضوعات طرح شده‬ ‫در وصیتنامه در ‪ 16‬بخش پرداخته است‪g .‬‬ ‫چاپ پنجم یک کتاب پیرامون دفاع مقدس‬ ‫شالق بر ساندنس‬ ‫جوایز جشنواره گمنام ها‬ ‫به تریلر با موضوع انتقام «کشتن یک مرد» ساخته الخاندرو فرناندز المندراس کارگردان شیلیایی‬ ‫اعطا شد‪ .‬فیلم داستان یک مرد مهاجر شیلیایی است که م ی کوشد به رغم سخت ی ها زندگی خود و‬ ‫خانواده اش را در یک کشور غریب تامین کند اما مورد ازار و اذیت همسایه های شروری قرار م ی گیرد‬ ‫که پس از تی راندازی به پس��رش با حداقل مجازات مقامات فرانسه از مهلکه نجات پیدا م ی کنند‪.‬‬ ‫ی به نام اردوگاه اشعه ایکس در‬ ‫پیمان معادی‪ ،‬بازیگر ای رانی هم در نقش یک افسر ع راقی در فیلم ‬ ‫جشنواره ساندنس حضور داشت‪ .‬امسال در مجموع ‪ 117‬فیلم در جشنواره ساندنس روی پرده رفتند‪.‬‬ ‫فیلم های این دوره جشنواره از بین ‪ 12218‬فیلم ارائه شده انتخاب شدند‪.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫فلسفه ساندنس‬ ‫گمنام ها هم جایی ب رای کسب نام باید داشته باشند و ساندنس م ی خواهد مکانی فراهم کند‬ ‫ب رای فیلم هایی با بودجه های کم‪ ،‬اما ایده های خوب که بتوانند خود را نشان دهند‪ .‬موسسه ساندنس‬ ‫از سال ‪ 1981‬به عنوان یک سازمان بی ن المللی و غی ر انتفاعی ب رای پیشرفت حرفه قصه گویی در‬ ‫سراسر جهان به رسمیت شناخته شد‪ .‬جشنواره فیلم ساندنس (‪)Sundance Film Festival‬‬ ‫نیز در سال ‪ 1984‬توسط رابرت ردفورد‪ ،‬بازیگر‪ ،‬کارگردان و تهی ه کننده سینما زیر نظر این موسسه‬ ‫راه اندازی شد و رفته رفته به بزرگترین اجتماع ب رای فیلم های مستقل تبدیل شد‪.‬اما پیشینه جشنواره‬ ‫به سال ‪ 1991‬باز م ی گردد‪ .‬در ان سال رسما به عنوان جشنواره فیلم ساندنس نامگذاری شد و هدف‬ ‫از تشکیل ان حمایت از فیلم ها و فیلمسازان مستقل عنوان شد‪ .‬این جشنواره در بخش هایی چون‬ ‫مستند‪ ،‬درام و فیلم های امریکایی و جهان هر سال در ماه ژانویه در شهر پارک سیتی واقع در ایالت‬ ‫یوتا در امریکا برگزار م ی شود‪ .‬جشنواره ساندنس مکانی ب رای نمایش فیلم های کم هزینه و اثار ساخته‬ ‫شده خارج از سیستم جریان روز هالیوود است و ب رندگان ان جایگاهی خاص در میان فیلم های هنری‬ ‫پی دا م ی کنند‪ .‬در کنار فیلم های امریکایی در جشنواره ساندنس‪ ،‬در بخش سینمای جهان‪ ،‬فیلم های‬ ‫منتخب نیز انتخاب م ی شوند‪ .‬فیلم های بسیاری از فیلمسازان مشهور جهان همچون کوئنتین‬ ‫تارانتینو‪ ،‬استیون سودربرگ‪ ،‬جیم جارموش و کوین اسمیت ب رای نخستی ن بار در این جشنواره به‬ ‫نمایش درامدند و به شهرت رسیدند‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫در س ی امین دوره جشنواره فیلم ساندنس فیلم های « شالق» و «ریچ هیل» جوایز اصلی این‬ ‫دوره از جشنواره را دریافت کردند‪ .‬شالق دومین فیلم چازل است که نه تنها این دو جایزه را به دست‬ ‫اورد بلکه توانست در همان نخستین شب نمایش‪ ،‬فیلمش را به یک شرکت پخش کننده معتبر‬ ‫بفروشد‪ .‬شالق ماجرای نوازنده درامز جوان با بازی مایلز تلر و معلم موسیقی او (ج ی کی سیمون)‬ ‫است که م ی کوش��د تا با فراگیری تکنی ک های پیچیده در نواختن درامز به مراحل عالی برسد‪ .‬در‬ ‫بخش مستند‪ ،‬جایزه بزرگ هیات داوران به «ریچ هیل» به کارگردانی تریسی دروز تراگوس و اندرو‬ ‫دروز پالرمو رسید‪ .‬این فیلم نگاهی از نمای نزدیک به سه پسر محروم دارد که در شهر ریچ هیل در‬ ‫ایالت میزوری زندگی م ی کنند‪ .‬در این بخش جایزه تماش��اگران به «در درون‪ ،‬زنده‪ :‬داستانی درباره‬ ‫موسیقی و خاطر» به کارگردانی مایکل روساتو‪-‬بنت رسید‪ .‬این فیلم درباره درمان بیماران مبتال به‬ ‫الزایمر از ط ریق موسیقی است‪.‬در بخش سینمای جهان‪ ،‬در بخش داستانی جایزه بزرگ هیات داوران‬ ‫کتابی از پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسالمی‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مسائلمالی‬ ‫اورالند روی‬ ‫جلدلوپوئن‬ ‫چینچگونه‬ ‫کمپانی های‬ ‫خارجی را‬ ‫شکست‬ ‫می دهد‪ ،‬سوژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫پیروزی‬ ‫منچستر‬ ‫و لیورپول‬ ‫روی جلد‬ ‫میروراسپرت‬ ‫‪75‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫کیمیا‬ ‫سریالی با‪ 300‬بازیگر‬ ‫دیـــدار‬ ‫«کیمیا» کاری از گروه مجموعه تلویزیونی شبکه دو‬ ‫سیماست‪ .‬فیلمنامه این سریال به قلم مسعود بهبهان ی نیا‬ ‫نگارش شده و بیش از ‪ 300‬بازیگر در ان ایفای نقش م ی کنند‪.‬‬ ‫سریال «کیمیا» در سه مقطع زمانی قبل از انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫دوران دفاع مقدس و زمان حال اتفاق م ی افتد‪ .‬محور اصلی این‬ ‫سریال زندگی به سبک زندگی در یک خانواده ای رانی اسالمی‬ ‫است که قرار است این سبک زندگی در کنار تحوالت سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماع��ی‪ ،‬تاریخی در این س��ه فاز روایت ش��ود‪« .‬کیمیا»‬ ‫داس��تان دختری پرسش��گر و معترض به نام کیمیاست که‬ ‫با پدر نظامی و منضبط خود دچار اختالف م ی ش��ود‪ .‬س��یر‬ ‫حوادثی که در زندگی این خانواده رخ م ی ده��د انها را درگیر‬ ‫توطئه و دسیس��ه ای بزرگ و ش��یطانی م ی کند و کیمیا با‬ ‫تالشی خستگ ی ناپذیر درصدد نجات خانواده برم ی اید و به‬ ‫این ترتیب او تبدیل به زنی مقاوم و اس��توار م ی شود‪ .‬نقش‬ ‫یکی از ش��خصی ت های اصلی ان را مه راوه ش��ریف ی نیا ایفا‬ ‫م ی کند‪ .‬همچنین از دیگر بازیگران این س��ریال م ی توان به‬ ‫حضور حسن پورشی رازی‪ ،‬ازیتا حاجیان‪ ،‬پوریا پورسرخ‪ ،‬ارش‬ ‫مجیدی‪ ،‬سی د مهرداد ضیایی‪ ،‬رضا توکلی‪ ،‬علی شادمان‪ ،‬عطا‬ ‫عمرانی‪ ،‬امیر کاظمی‪ ،‬کاظم هژیرازاد‪ ،‬حسین توشه‪ ،‬کوروش‬ ‫زارعی‪ ،‬شهین تسلیمی‪ ،‬اشا محرابی‪ ،‬سودابه بیضایی‪ ،‬فریبا‬ ‫طالبی‪ ،‬نسرین نیک‪ ،‬وحید رهبانی‪ ،‬مالک سراج‪ ،‬عب دالحلیم‬ ‫تقالبی‪ ،‬ابتسام بقالیی‪ ،‬نوید خدا شناس‪ ،‬میرفرخ هاشمیان‪،‬‬ ‫محسن مجل س ارا و‪ ...‬اشاره کرد‪ .‬تصوی ربرداری این سریال به‬ ‫کارگردانی جواد افشار در نخلس��تان های خرمشهر در حال‬ ‫انجام است و تاکنون ‪ 20‬درصد از این سریال فیلمبرداری شده‬ ‫است‪ .‬خیلی از لوکیشن های این سریال در جنوب کشور قرار‬ ‫دارند‪ ،‬به همین دلیل گروه ب رنامه ساز تا پایان امسال در همین‬ ‫منطقه مستقر شده و س��ال ‪ 93‬ب رای ادامه کار تصوی ربرداری‬ ‫به ته ران م ی ایند‪ .‬تدوین این س��ریال صد قس��متی به طور‬ ‫همزمان در حال انجام است‪ .‬جواد افشار‪ ،‬کارگردان درباره این‬ ‫سریال م ی گوید‪« :‬قصه «کیمیا» سرگذش��ت یک خانواده‬ ‫و دختری است که م ی تواند ش��باهت هایی به «اوشین» در‬ ‫مجموعه «سال های دور از خانه» داشته باشد‪ ،‬خیلی سعی‬ ‫شده است در این مجموعه بدون شعارگویی‪ ،‬جانب داری نابحق‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫کالف‬ ‫جشن بزرگ ملت ایران‬ ‫تله فیلم با حضور علی انصاریان‬ ‫هر روز در شبکه دو با اجرای محمد سلوکی‬ ‫تصویربـ��رداری فیلـ��م‬ ‫تلویزیونی «کالف» به کارگردانی‬ ‫ش��ه رام شاه حس��ینی هم اکنون‬ ‫به مرز ‪ ۵۰‬درصد رس��یده و طبق‬ ‫برنامه ریزی ها اواخ��ر هفته اینده‬ ‫به پایان م ی رسد‪ .‬نکته جالب توجه‬ ‫در این فیلم حضور علی انصاریان‪،‬‬ ‫فوتبالیس��ت س��ابق تیم ملی و‬ ‫پرسپ ولیس است که در نقشی کامال جدی و البته منفی مقابل دوربین رفته است‪ .‬البته انصاریان‬ ‫پیش از این در سریال «زیر اسمان ش��هر» مه ران غفوریان و «پژمان» سروش صحت و‪ ...‬در‬ ‫نقش های مختلف ایفای نقش کرده بود و در این تله فیلم در نقشی کامال خاص و متفاوت خود را‬ ‫محک جدی زده است‪ .‬انصاریان خود به همراه شه رام دانشپور‪ ،‬تهی ه کنندگی این پروژه را برعهده‬ ‫گرفته است‪ .‬لیال اوتادی‪ ،‬کیکاوس یاکیده‪ ،‬مرتضی کاظمی‪ ،‬نیما راد‪ ،‬شهاب فریدپور و شیما‬ ‫چنگیزی دیگر بازیگران اصلی این فیلم هستند‪ .‬گروه تولید به جای خالصه داستان این متن‬ ‫را منتشر کرده اند‪« :‬من واسه فریبا کار م ی کنم‪ .‬فریبا واسه مسعود‪ .‬مسعود واسه نادر‪ .‬نادر واسه‬ ‫یکی دیگه‪ .‬اونم حتما واسه یکی دیگه‪ .‬ولی من دیگه نم ی خوام واسه کسی کار کنم‪g »....‬‬ ‫ویژه برنامه «جش��ن بزرگ‬ ‫مل��ت ای��ران» با اج��رای محمد‬ ‫س��لوکی س��ی و پنجمین بهار‬ ‫انقالب اس�لامی ای ران را جش��ن‬ ‫م ی گیرد‪ .‬مریم جاللی مدیر گروه‬ ‫خانواده شبکه دو در این باره گفت‪:‬‬ ‫«این برنامه در ‪ ۱۰‬قس��مت ‪۵۰‬‬ ‫دقیقه ای تهیه و تولید ش��ده و از‬ ‫‪ ۱۲‬تا ‪ ۲۲‬بهمن‪ ،‬ساعت ‪ ۱۹:۳۰‬از شبکه دو پخش م ی شود و در حقیقت پوشش جشن بزرگی‬ ‫است که با رویکرد ابتهاج عمومی و جش��ن خانوادگی ب رای ملت ای ران در تاالر اندیشه حوزه‬ ‫هنری ته ران برگزار م ی شود‪« .‬جشن بزرگ ملت ای ران» با حضور ستارگان سینما و تلویزیون‬ ‫و خوانندگان تراز اول کشور همراه است‪ .‬در این گردهمایی بر تدارک ب رنامه های شاد و جذاب‬ ‫تالش خواهد شد تا در میهمانی ویژه ای خانواده های ای رانی دور هم جمع شوند‪ .‬ساالر عقیلی‪،‬‬ ‫الله اسکندری‪ ،‬محمد علی زاده‪ ،‬س��تاره اسکندری‪ ،‬فریدون اس��رایی‪ ،‬حمید عسگری‪ ،‬علی‬ ‫له راس��بی‪ ،‬مجید اخش��ابی‪ ،‬مازیار فالحی‪ ،‬امیر تاجیک‪ ،‬فرزاد فرزین و بابک جهانبخش از‬ ‫هنرمندانی هستند که در این ب رنامه به عنوان میهمان حضور دارند‪g ».‬‬ ‫«قند پهلو»‬ ‫سری جدید‬ ‫در ایام نوروز‬ ‫‪76‬‬ ‫و تحریف تاریخ یا از این دس��ت مس��ائل‪ ،‬به وقایع و مسائل‬ ‫اجتماعی خودمان بپردازی��م؛ بناب راین نیاز مخاطبان امروزی‬ ‫است و اینکه حقشان اس��ت که بدانند‪ .‬این مجموعه جدای‬ ‫از رقابت با ب رنامه های ماهواره ای س��اخته م ی شود و ما قصد‬ ‫رقابت نداریم‪ .‬ما بخش��ی از رویدادهای تاریخی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫خانوادگی خودمان را روایت م ی کنیم و احس��اس م ی کنیم‬ ‫که بعد از گذشت سه‪ ،‬چهار دهه از وقایع انقالب و جنگ الزم‬ ‫ی از اتفاقات گذشته‪،‬‬ ‫است نس ل های امروزی را با بخش اعظم ‬ ‫با ماجراهایی که موجب فراز و نشی ب های تاریخ ای ران در طول‬ ‫سه چهار دهه شده است‪ ،‬اشنا کنیم‪ ».‬جواد افشار در رمضان‬ ‫امسال سریال مادرانه را از شبکه سه سیما روی انتن برد‪ .‬یکی‬ ‫از نکات جالب این سریال ان است که در این سریال نقش مادر‬ ‫مهراوه شریف ی نیا را مادرش یعنی ازیتا حاجیان بازی م ی کند‪.‬‬ ‫شریف ی نیا در این باره م ی گوید‪« :‬در این اثر ب رای اولین بار مادرم‬ ‫قرار است نقش مادرم را بازی کند و از این جهت فکر م ی کنم‬ ‫تجربه متفاوتی را در کارنامه هنری ام رقم بزنم چرا که تاکنون‬ ‫با وجود پیشنهادهایی که در این زمینه داشتیم اما این اتفاق‬ ‫رخ نداد ولی «کیمیا» به قدری جذاب بود که من و مادرم را بر‬ ‫ان داشت تا هر دو در این اثر بازی کنیم‪g ».‬‬ ‫مجری برنامه طنز «قند پهلو» از ساخت سری جدید این برنامه ب رای‬ ‫ایام نوروز خبر داد‪.‬رضا رفی��ع‪ ،‬طنزپرداز و مجری برنام��ه قندپهلو که مورد‬ ‫توجه قرار گرفته بود گفت‪«:‬سری جدید برنامه «قند پهلو» پس از ضبط در‬ ‫اسفند ماه ب رای ایام نوروز روی انتن خواهد رفت‪ .‬البته ویژه برنامه ای در زمان‬ ‫سال تحویل به صورت زنده از ش��بکه اموزش پخش خواهد شد؛ در سری‬ ‫جدید ب رنامه قند پهلو ایتم هایی در زمینه ترانه اضافه خواهد شد که در عین‬ ‫جدیت به طنز پهلو م ی زند‪ .‬این برنامه جای خود را بین خانواده ها پیدا کرده‬ ‫و حتی با سریال های باس��ابقه تلویزیونی نیز رقابت م ی کند چرا که از نظر‬ ‫محتوا‪ ،‬تفاوت هایی با س��ایر برنامه های طنز صداوسیما دارد‪ .‬طنزپرداز کم‬ ‫داریم ولی استعدادهای شناخته نش��ده زیادی داریم و مبنای «قند پهلو» بر‬ ‫کشف‪ ،‬شناسایی و استفاده از استع دادهای این افراد شناخته نشده است‪ ».‬این‬ ‫شاعر طنزپرداز ضمن بیان اینکه هر برنامه ای در اثر تکرار دچار یکنواختی‬ ‫خواهد شد و جذابیتش را از دس��ت خواهد داد‪ ،‬گفت‪« :‬هر چقدر شعرها به‬ ‫مسائل روز نزدیک تر باشند ب رنامه موفق تر و جذاب تر خواهد بود‪g ».‬‬ ‫جشنواره فیلم های سینمایی‬ ‫هر روز یک فیلم در شبکه یک‬ ‫شبکه اول سیما به مناسبت دهه فجر هر روز یک فیلم‬ ‫سینمایی نمایش م ی دهد‪ .‬در جشنواره فیلم های سینمایی‬ ‫شبکه یک‪ ،‬فیلم های سینمایی فرار‪ ،‬در حلقه‪ ،‬شب زده‪ ،‬نشان‬ ‫قابیل‪ ،‬گروهبان‪ ،‬پناهگاه‪ ،‬نزدیک تر بیا و شبح پخش م ی شود‪.‬‬ ‫نگاهی داریم به برخ��ی از این فیلم ها تا اگر ه��ر کدام مورد‬ ‫پسندتان قرار گرفت‪ ،‬ب رنامه ریزی و تماشا کنید‪.‬‬ ‫فرار‬ ‫فیلم تلویزیونی «فرار» به کارگردانی سی د رضا صافی به‬ ‫موضوع پیوس��تن همافران نیروی هوایی م ی پردازد‪ .‬داستان‬ ‫این تله فیلم که توسط علی برزی و بازنویسی سیدرضا صافی‬ ‫نوشته شده‪ ،‬درباره جوانی به نام شفیع است که از پادگان فرار‬ ‫م ی کند و سعی دارد دوس��تان انقالب ی اش را از نقشه ساواک‬ ‫ب رای دستگیری انها مطلع کند‪.‬کریم اکبری مبارکه در نقش‬ ‫یزاده‬ ‫جنگلبان‪ ،‬بابک انصاری در نقش ش��فیع‪ ،‬شهرزاد کمال ‬ ‫در نقش دختر جنگلبان‪ ،‬مالک س��راج در نقش ستوان سلیم‬ ‫و علیرضا استادی در نقش استوار چوب س��از در این فیلم به‬ ‫ایفای نقش م ی پردازند‪.‬فیلم فرار شنبه ‪ 12‬بهمن ساعت ‪16‬‬ ‫پخش م ی شود‪.‬‬ ‫نزدیک تر بیا‬ ‫فیلم تلویزیونی «نزدیک تر بیا» با بازی محمد کاسبی‪،‬‬ ‫یوسف خداپرست‪ ،‬مهسا پرورده و سیروس همتی جمعه ‪17‬‬ ‫بهمن ساعت ‪ 14/50‬از شبکه یک س��یما روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫در خالصه داستان فیلم امده‪« :‬س��لوک سربازی است که در‬ ‫پاسگاهی واقع در شمال کش��ور خدمت م ی کند‪ .‬زمان‪ ،‬قبل‬ ‫مرگ یک شاعر درکوچه پاییزی‬ ‫هفت فیلم تلویزیونی از محصوالت مرکز سیمافیلم‬ ‫هفت فیلم تلویزیونی از محصوالت مرکز سیمافیلم در‬ ‫دهه مبارک فجر از شبکه های مختلف سیما پخش م ی شود‪.‬‬ ‫فیلم های پل��کان ‪ 1‬و پلکان ‪ ،2‬بن��ی ادم اعضای یکدیگرند‪،‬‬ ‫روزنامه دیواری‪ ،‬ترانه پاییزی‪ ،‬پالک ‪ 7‬کوچه پاییز و مرگ یک‬ ‫شاعر عناوین این اثار است‪ .‬فیلم های پلکان‪ 1‬و‪ 2‬به کارگردانی‬ ‫سعید اب راهیم ی فر و تهیه کنندگی دکتر ج واد ظهیری ب ر اساس‬ ‫نمایشنامه ای از زنده یاد اکبر رادی سیر تحول و مسیر زندگی‬ ‫بلبل از ابتدای جوانی که ساکن روستا بوده تا سال های پایان‬ ‫زندگ ی اش که تبدیل به ارباب م ی شود را روایت م ی کند‪ .‬علی‬ ‫عمرانی‪ ،‬اش��ا محرابی‪ ،‬گالره عباسی‪ ،‬خسرو احمدی و سینا‬ ‫رازانی بازیگران اصلی این دو تله فیلم هس��تند‪ .‬این دو فیلم‬ ‫از شبکه سوم س��یما پخش خواهد ش��د‪ .‬در خالصه داستان‬ ‫بن ی ادم اعضای یکدیگرند به کارگردانی خس��رو معصومی و‬ ‫یراد‬ ‫تهی ه کنندگی فرزاد کاشف و ب ر اساس متنی از محمد رضای ‬ ‫امده است‪« :‬همسر سرایدار مدرسه قاسم و مه ران بیمار است‬ ‫و نیاز به عمل جراحی دارد‪ .‬بچه ها تصمیم دارند ب رای عمل‬ ‫جراحی او پول جمع کنند‪ ،‬اما شه ربانی تصور م ی کند این کار‬ ‫در راستای مقاصد سیاسی است‪ .‬حسین محجوب‪ ،‬جمشید‬ ‫جهانزاده‪ ،‬جمال اجاللی‪ ،‬سیامک اطلس��ی و ناصر اقایی از‬ ‫بازیگران این فیلم هستند‪ .‬این فیلم روی انتن شبکه دو سیما‬ ‫م ی رود‪« .‬روزنامه دیواری» نیز به کارگردانی خسرو معصوم ی ‬ ‫و به تهی ه کنندگی فرزاد کاش��ف و با فیلمنام��ه ای از محمد‬ ‫یراد درباره بچه های یک مدرس��ه است که تصمیم به‬ ‫رضای ‬ ‫تهیه یک روزنامه دیواری م ی گیرند‪ ،‬اما در متن روزنامه بدون‬ ‫منظور خاصی به درج مس��ائلی چون ترور کندی م ی پردازند‬ ‫و این امر سبب بروز اتفاقاتی م ی ش��ود‪ .‬مریم کاظمی‪ ،‬مریم‬ ‫بوبانی‪ ،‬جمشید جهانزاده و کامران فیوضات از بازیگران این‬ ‫فیلم هس��تند‪ .‬پخش این فیلم نیز از شبکه دو سیما قطعی‬ ‫شده است‪« .‬ترانه پاییزی» به کارگردانی بهمن زرین پور و به‬ ‫تهی ه کنندگی بهروز خوش رزم و با فیلمنامه ای از امیرحسین‬ ‫پناهگاه‬ ‫«پناهگاه» به کارگردانی دانیل اسپینوس��ا‪ ،‬محصول‬ ‫سال ‪ 2012‬امریکاست‪ .‬داستان این فیلم با بازی رایان رینولدز‪،‬‬ ‫ورا فارمیگو و دنزل واش��ینگتون از این قرار اس��ت‪« :‬توبین‬ ‫فراست‪ ،‬مامور اسبق س ی ای ای بوده که به جرم جاسوسی و‬ ‫نشر اطالعات سری تحت تعقیب است‪ .‬او حین مبادله یک‬ ‫ریزتراشه که حاوی اطالعاتی درباره فساد ماموران سی ای ای‪،‬‬ ‫ ام ای‪ 6‬و سایر سازمان های جاسوس��ی دنیاست‪ ،‬بازداشت و‬ ‫ب رای بازجویی به مکانی به نام پناهگاه منتقل م ی شود‪ ».‬این‬ ‫اکش��ن جنایی و معمایی تا به حال نامزد دریافت جوایزی از‬ ‫جشنواره ریل بلک‪ ،‬جوایز بت‪ ،‬جوایز الما و جوایز گلدن تریلر‬ ‫شده است‪ .‬پنجشنبه ‪ 17‬بهمن ساعت ‪ 16‬این فیلم از شبکه‬ ‫یک پخش م ی شود‪.‬‬ ‫همچنین شنبه ‪ 12‬بهمن س��اعت ‪ 12‬فیلم سینمایی‬ ‫«شبح» و یک شنبه ‪ 13‬بهمن س��اعت ‪ ،16‬فیلم سینمایی‬ ‫«درحلقه» به کارگردانی ارماندو ایناسی روی انتن م ی رود‪g.‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫نشان قابیل‬ ‫این فیلم بریتانیایی را مارک ماندن س��ال ‪ 2007‬با بازی‬ ‫گروهبان‬ ‫داستان این فیلم درباره گروهبان خسروی است که در‬ ‫یکی از کالنتری های جنوب ش��هر ته ران خدمت م ی کند‪ .‬با‬ ‫اوج گیری تظاه رات و حمله مردم ب��ه کالنتری ها‪ ،‬او از محل‬ ‫خدمت خود فرار م ی کند و به خانه م ی رود‪ .‬تظاه رات به خانه او‬ ‫کشیده م ی شود شیشه های خانه او را م ی شکنند و خسروی از‬ ‫طریق پشت بام فرار م ی کند و سعی م ی کند خود را به روستای‬ ‫زادگاهش برساند‪ .‬با تغییر قیافه از طریق یک کامیون به روستا‬ ‫زادگاهش م ی رسد‪ .‬پسر یکی از اهالی روستا در جریان انقالب‬ ‫شهید شده است‪ .‬خسروی اوضاع بسیار بدی دارد و هر شب‬ ‫دچار کابوس اس��ت‪ .‬گروه تعزیه روستا ب رای ایام محرم ب رنامه‬ ‫دارند و ش��مر تعزیه انها فوت کرده اس��ت‪ ،‬گروه از خسروی‬ ‫م ی خواهند که نقش ش��مر را ب��ازی کند‪ .‬فیل��م تلویزیونی‬ ‫«گروهبان» به کارگردانی علی ش��اه حاتمی و تهی ه کنندگی‬ ‫حسین صابری از تولیدات گروه حماس��ه و دفاع شبکه یک‬ ‫سیماست‪ .‬کاظم بلوچی‪ ،‬مهدی فقیهی‪ ،‬رحمان باقریان‪ ،‬امیر‬ ‫ سلیم خانی و نیلوفر محمودی به عنوان بازیگرا ن اصلی در فیلم‬ ‫تلویزیونی «گروهبان» بازی کرده اند‪.‬‬ ‫از پیروزی انقالب است‪ .‬وی شیفته دختری به نام حی ران شده‬ ‫که در روستای مجاور پاس��گاه زندگی م ی کند و در مدرسه ای‬ ‫که در نزدیکی پاس��گاه اس��ت به کودکان درس م ی دهد‪ .‬با‬ ‫اطالعاتی که سرکار نظری‪ ،‬دوس��ت و همشهری سلوک به‬ ‫وی م ی دهد معلوم م ی ش��ود که حی ران نشان کرده جوانی به‬ ‫نام رضاست که هم اکنون در ته ران سرباز است‪ .‬سلوک که به‬ ‫دختر عالقه مند شده به ماجرای رضا اهمیت نم ی دهد‪ .‬فیلم‬ ‫تلویزیونی «نزدیک تر بیا» به کارگردانی مجید اسماعیلی و‬ ‫تهی ه کنندگی سی د محسن طباطبای ی پور و سیدروح اهلل حجازی‬ ‫از تولی دات گروه فیلم و سریال شبکه یک سیماست‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫شب زده‬ ‫این فیلم داستانی نوشته مس��عود صباح است و درباره‬ ‫ مریم‪ ،‬فارغ التحصیل رشته ادبیات است که از وحید نامزد خود‬ ‫که ظاه را مفقود شده ب ی اطالع است و به همراه دوستان خود‬ ‫در جس ت وجوی اوست‪ .‬پدر و مادر مریم از وضعیت کنونی او‬ ‫رنج برده و او را به فراموشی انچه در گذشته اتفاق افتاده تشویق‬ ‫م ی کنند‪ .‬مریم در پی راهی ب رای کشف حقیقت است‪ .‬بابک‬ ‫حمیدیان‪،‬طنازطباطبایی‪،‬رحیمنوروزی‪،‬کیانوشگرامی‪ ،‬به رام‬ ‫اب راهیمی‪ ،‬سیروس میمنت‪ ،‬ارش تاج‪ ،‬فرهاد بشارتی‪ ،‬سیف‬ ‫جمالی و‪ ...‬از دیگر بازیگران «شب زده» هستند‪ .‬فیلم را فرزاد‬ ‫موتمن‪ ،‬کارگردان فیلم هایینظیرشب هایروشنساختهاست‪.‬‬ ‫دوشنبه‪ 14‬بهمن ساعت‪ 16‬م ی توانید این فیلم را تماشا کنید‪.‬‬ ‫متیو مک نالتی‪ ،‬جرارد کرنز‪ ،‬لئو گرگوریو و شان دلی به مدت ‪90‬‬ ‫دقیقه کارگردانی کرد‪ .‬داستان درباره سه سرباز جوان است که‬ ‫اوج جنگ را در ع راق تجربه م ی کنند‪ .‬انها با اسرار انچه در ع راق‬ ‫انجام دادند به کشور خود بازم ی گردند و به زودی با پیامدهای‬ ‫ان مواجه م ی شوند‪« .‬نشان قابیل» سال‪ 2008‬نامزد دریافت سه‬ ‫جایزه بفتا بود و در نهایت جایزه بهترین فیلم را برد‪ .‬این فیلم‬ ‫جایزه بهترین فیلم جشنواره فیلم های تلویزیونی مونت کارلو‬ ‫را نیز از ان خود کرد‪ .‬سه شنبه ‪ 15‬بهمن ساعت ‪ 16‬این فیلم‬ ‫پخش م ی شود‪.‬‬ ‫کامیار ب ر اساس یک عکس از وقایع انقالب اسالمی سال ‪57‬‬ ‫شکل گرفته که تالش دانشجویان ب رای پیروزی انقالب را به‬ ‫تصویر م ی کشد‪ .‬عمار تفتی‪ ،‬س��اره بیات‪ ،‬امیر محمد زند و‬ ‫ارسطو خوش رزم از بازیگران این فیلم هستند‪.‬این فیلم از شبکه‬ ‫ته ران پخش خواهد شد‪« .‬پالک ‪ ،7‬کوچه پاییز» به کارگردانی‬ ‫ش��ه رام شاه حس��ینی و به تهی ه کنندگی به��روز خوش رزم‬ ‫ب ر اساس متنی از ارش برهانی روایتگر قصه خب رنگاری است‬ ‫که سراغ نویسنده ای مشهور م ی رود تا ب رای چاپ رمانش به‬ ‫زبان انگلیسی وارد مذاکره شود‪ .‬در ادامه در م ی یابیم که رمان‬ ‫نویسنده واقعیت دارد و ماجرا شکل دیگری به خود م ی گیرد‪.‬‬ ‫ن فراهانی‪ ،‬احسان‬ ‫داریوش فرهنگ‪ ،‬احمد س��اعتچیان‪ ،‬نازنی ‬ ‫ی و امین امیری بازیگرانی هستند که در‬ ‫عیوض ی نژاد‪ ،‬زویا امام ‬ ‫این تله فیلم هنرنمایی کرده اند‪ .‬این فیلم نیز روی انتن شبکه‬ ‫ته ران خواهد رفت‪« .‬مرگ یک شاعر» با نوشته و کارگردانی‬ ‫حس��ن هدایت و به تهی ه کنندگی محم��ود رضایی روایتگر‬ ‫زندگی میرزاده عشقی است‪ .‬امیررضا دالوری‪ ،‬محمد ساربان‪،‬‬ ‫ساره بیات‪ ،‬کیوان حبیبی‪ ،‬مهرداد ناعمی‪ ،‬اسفندیار اب راهیمی‪،‬‬ ‫علیرضا جاویدنیا‪ ،‬محمد عباس نژاد‪ ،‬علیرض��ا مه ران‪ ،‬امید‬ ‫شاپوری و مسعود لواسانی نیز از بازیگران این تله فیلم هستند‪.‬‬ ‫این فیلم از شبکه یک سیما پخش خواهد شد‪g.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫ما نیز روزگاری‬ ‫خاطرات شفاهی محسن رفیق دوست‬ ‫«ما نیز روزگاری» مجموعه ای اس��ت که با هدف ثبت‬ ‫خاط رات شفاهی شخصی ت های برجسته انقالب در شبکه‬ ‫مستند سیما تولید م ی ش��ود‪ .‬در اولین سری این مجموعه‬ ‫در ‪ 30‬قسمت ‪ 30‬دقیقه ای روایتی متفاوت از زندگی عزت اهلل‬ ‫مطهری به تصویر کشیده ش��د‪ .‬از چندی قبل پخش سری‬ ‫دوم این مجموعه اغاز شده است‪ .‬مجموعه مستند «ما نیز‬ ‫روزگاری» در س��ری جدید خود به س��راغ خاط رات «محسن‬ ‫رفی ق دوست» از زبان خودش رفته است‪ .‬این مستند که در ‪41‬‬ ‫قسمت اماده شد‪ ،‬خاط رات کودکی تا نوجوانی‪ ،‬فعالی ت های‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬مبارزه های انقالب��ی و فعالی ت ه��ای این چهره‬ ‫شناخته شده سیاس��ی کشور در س��ال های انقالب را از زبان‬ ‫خودش تصویر م ی کند‪ .‬در سری جدید «ما نیز روزگاری» توجه‬ ‫بیشتری شده به صحنه های بازسازی شده و حامد شیخی در‬ ‫نقش جوانی این مب��ارز انقالبی ایفای نقش م ی کند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه رفی ق دوست خاط رات منحص ر به فردی از تاریخ انقالب‬ ‫و به خصوص اشنایی با معمر قذافی‪ ،‬دیکتاتور سابق لیبی دارد‬ ‫که ب رای اولین بار در این مستند بیان م ی شود‪ .‬رفی ق دوست‬ ‫در مورد این مجموعه م ی گوید‪« :‬اقای دکتر پورحسین‪ ،‬مدیر‬ ‫شبکه مستند از من دعوت کرد و رفتم صد او سیما‪ .‬ایشان گفت‬ ‫اخی را مستندی را از اقای عزت شاهی (عزت مطهری) ـ ظاه را‬ ‫در ‪ 30 ،20‬جلس ه ـ تهیه و پخش کردیم و مورد توجه و استقبال‬ ‫مردم قرار گرفت و از ما خواستند این کار را ادامه بدهیم‪ .‬بررسی‬ ‫کردیم و چند نف��ر را به دالیل مختلف ب��رای این کار در نظر‬ ‫گرفتیم؛ یکی اینکه از سابقون باشند‪ ،‬دوم اینکه در بازگویی‬ ‫دیـــدار‬ ‫ترانه های حسنی‬ ‫«شب می گذرد»‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫انیمیشن موزیکال روی انتن شبکه پویا‬ ‫سریال دهه فجر شبکه اموزش‬ ‫مجموع��ه ‪ 26‬قس��متی‬ ‫«ترانه هـ��ای حس��ـنی» ب��ه‬ ‫کارگردان��ی پروی��ن تجوی��د و‬ ‫تهی ه کنندگی مرک��ز پویانمایی‬ ‫صب��ا از ‪ 5‬بهم��ن از ش��بکه‬ ‫پوی��ا پخش خ��ود را اغ��از کرد‪.‬‬ ‫کارگ��ردان این مجموع��ه درباره‬ ‫محدودیت هایی که ب رای انتخاب‬ ‫اشعار این انیمیشن موزیکال وجود دارد‪ ،‬گفت‪« :‬اشعار «ترانه های حسنی» با این محدودیت‬ ‫همراه بود که ما باید اش��عاری را انتخ��اب م ی کردیم که ب رای گروه س��نی ما یعنی کودک و‬ ‫خردسال قابل درک باشد‪ .‬گروه سنی مخاطب خردسال و کودک با ملودی و ریتم بیشتر ارتباط‬ ‫برقرار م ی کند و تقریبا تمامی کودکان شعر را در حافظه خود بیشتر از قصه حفظ م ی کنند و‬ ‫ارتباط بهتری با ان برقرار م ی کنند‪ .‬اشعار دارای مضامین اخالقی‪ ،‬اموزشی‪ ،‬تخیلی و فانتزی‬ ‫هستند‪ ».‬او دربار ه شخصی ت های داستان نیز گفت‪« :‬در اکثر اشعاری که ب رای این مجموعه‬ ‫انتخاب شده است‪ ،‬به شخصیت کنجکاو‪ ،‬مه ربان‪ ،‬مسئولی ت پذیر و خیال پرداز پرداخته شده‬ ‫و شخصیت اصلی عالوه بر جذابیت ظاهری از نظر رفتاری هم با صفت های مورد توجه اشعار‬ ‫هماهنگ شده است‪g ».‬‬ ‫مجموعه تلویزیونی «شب‬ ‫م ی گ��ذرد» ب��ه کارگردان��ی راما‬ ‫قوی��دل و تهی ه کنندگ��ی مهدی‬ ‫همایونفر از یکشنبه ‪13‬بهمن از‬ ‫شبکه اموزش روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫سریال «ش��ب م ی گذرد» با بازی‬ ‫پرویز پورحسینی‪ ،‬مجید مظفری‪،‬‬ ‫فرخ نعمتی‪ ،‬مهدی پاکدل‪ ،‬بهناز‬ ‫جعفری‪ ،‬کوروش تهامی‪ ،‬شقایق دهقان و عمار تفتی در ایام دهه فجر ساعت ‪ 10‬و ‪ 45‬دقیقه‬ ‫پخش و ساعت ‪ 21‬تکرار م ی شود‪« .‬شب م ی گذرد» نگاهی به حوادث و وقایع دهه ‪ 50‬از دیدگاه‬ ‫اجتماعی دارد که در قالب داستان های مختلف به تصویر کشیده م ی شود‪ .‬در این داستان ها‬ ‫مواجهه نس ل های مختلف با مسائل انسانی و فرایندی که در نهایت به انقالب منجر م ی شود‪،‬‬ ‫مورد بررسی قرار م ی گیرد‪ .‬پیام اصلی این مجموعه‪ ،‬انعکاس فداکاری ها و ایثار مردم در زمان‬ ‫انقالب است و داستان ان از این قرار است که به «عنایتی» مامور سختگیر ساواک‪ ،‬ماموریتی‬ ‫داده م ی شود تا در خانه معلمی دستگاه شنود بگذارد‪ .‬او به بهانه مامور برق وارد خانه م ی شود‬ ‫و دستگاه شنود را وصل م ی کند‪ .‬قصه «شب م ی گذرد» که فضایی خانوادگی نیز دارد‪ ،‬از سال‬ ‫‪ 54‬شروع م ی شود و تا سال ‪ 57‬ادامه م ی یابد‪g .‬‬ ‫هشت هزار‬ ‫ثانیه قبل‬ ‫اولین تجربه‬ ‫سمیر بخشی‬ ‫‪78‬‬ ‫مطالب به مردم صریح اللهجه هستند و همه چیز را م ی گویند‪،‬‬ ‫سوم اینکه واقعا مطلب ب رای گفتن داشته باشند‪ .‬دو نفر را ب رای‬ ‫این کار در نظر گرفته بودیم‪ ،‬یکی مرحوم اقای عسگراوالدی‬ ‫بود که با ایشان تماس هم گرفتیم‪ ،‬ان موقع امادگی نداشتند‪،‬‬ ‫ولی قول دادند‪ .‬نفر بعدی ش��ما هس��تید که با نظرخواهی‬ ‫که کردیم متوجه ش��دیم اگر این کار را انجام بدهیم‪ ،‬ما را به‬ ‫هدفی که از ساخت مستند افراد مربوط به زمان انقالب است‪،‬‬ ‫م ی رس��اند‪ .‬اتفاقا با مرحوم حاج اقا و یکی دو تن از دوس��تان‬ ‫مشورت کردم و همه گفتند کار خوبی است و باید انجام شود‪.‬‬ ‫عوامل ساخت مستند به اینجا امدند و در مدت ‪ 45‬روز مراحل‬ ‫ضبط کار انجام شد‪ .‬این مستند شرح زندگی بنده است که بعد‬ ‫از دوره کوتاهی بیش��تر به دوران مبارزات م ی پردازد‪ .‬مستند‬ ‫ساخته شده را تا وقتی که پخش ش��د ندیده بودم‪ .‬البته ان را‬ ‫که دیدم با وجودی که ب رای تهیه ان زحمت کش��یده بودند‪،‬‬ ‫اما نقدهایی هم بدان وارد است‪« ».‬ما نیز روزگاری» در سری‬ ‫بعد خود به سراغ زندگی مهدی غیوران م ی رود که به همراه‬ ‫همسرش (طاهره سجادی) توسط ساواک دستگیر و تحت‬ ‫شکنجه های شدید قرار گرفت‪ .‬وی بر اثر شکنجه چهار ماه‬ ‫در حال اغما بوده و مدتی فلج ش��د‪ .‬وی از یاران محمدعلی‬ ‫رجایی بوده است و پس از ش��هید رجایی با نزدیک به هفت‬ ‫سال اسارت یکی از فداکارترین یاران انقالب لقب گرفته که‬ ‫زمان زیادی را تحت اسارت و شکنجه بوده است‪ .‬حمیدرضا‬ ‫طاهری به عنوان تصوی ربردار‪ ،‬منصور ش��هباززاده صدابردار و‬ ‫ارمین احمدعل ی خان به عنوان نورپ��رداز با «ما نیز روزگاری»‬ ‫همکاری دارند‪g .‬‬ ‫تصویربرداری تله فیلم «هش��ت هزار ثانیه قبل»‬ ‫به زودی اغاز م ی شود‪ .‬فیلم تلویزیونی «هشت هزار ثانیه‬ ‫قبل» به نویسندگی و کارگردانی سمیر بخشی در حال‬ ‫حاضر در مرحله پی ش تولید ق��رار دارد و با انتخاب کامل‬ ‫عوام��ل و بازیگران طی چن��د روز این��ده مقابل دوربین‬ ‫م��ی رود‪ .‬تصویربرداری به ط��ور کامل در ی��ک ویال در‬ ‫جاده چالوس انجام م ی ش��ود‪ .‬رضا توکلی‪ ،‬ش��راره رخام‪،‬‬ ‫زه را اویسی‪ ،‬حسین گنج خانی‪ ،‬نسترن مصطفوی‪ ،‬مونا‬ ‫فرهانی‪ ،‬ریحانه اکبری‪ ،‬بهار حیدری‪ ،‬زه را ودائی‪ ،‬سارینا‬ ‫سلمانی و علی شکیبا بازیگران اصلی این تله فیلم هستند‬ ‫که تاکنون حضورشان قطعی ش��ده است‪« .‬هشت هزار‬ ‫ثانیه قبل» داس��تان زندگی هامان‪ ،‬پسر جوانی است که‬ ‫سراسر زندگ ی اش خیانت‪ ،‬ازار و اذیت زنان و دختران بوده‬ ‫است ‪ .‬هامان بعد از کشتن تنها ب رادرش به قصد تصاحب‬ ‫مال و ثروتش تصمیم م ی گیرد از ای ران مهاجرت کند اما‬ ‫قبل از رفتن تصمیمی عجیب گرفته و‪g ....‬‬ ‫عصر پاییزی‬ ‫داستان کار و مشکالت ان‬ ‫سریال عصر پاییزی کاری مش��ترک از وزارت تعاون‪،‬‬ ‫کار و رفاه اجتماعی و شبکه اول سیمای جمهوری اسالمی‬ ‫مدتی اس��ت که پخش خود را اغاز کرده است‪ .‬داستان این‬ ‫سریال روایتی از دو زندگی است که در زندگی اول ما با زندگی‬ ‫سه جوان اش��نا م ی ش��ویم که در خانه ای مجردی در‬ ‫ته ران زندگی م ی کنند‪ .‬انها ب��رای تامین زندگی خود‬ ‫تالش م ی کنند و در این راه ب رای رس��یدن به ارزو ها و‬ ‫همچنین زندگی مناسب و بدون دغدغه تمام تالش‬ ‫خود را به کار م ی گی رند‪ .‬در دل این داس��تان همچنین‬ ‫مخاطب با زندگی پی ر مردی اش��نا م ی شود که وی نیز‬ ‫ب رای رسیدن به زندگی بهتر دس��ت به تجدید فراش‬ ‫م ی زند و این ازدواج باعث ب��ه وجود امدن چالش های‬ ‫جدید و حوادث عجیب و غریبی ب رای این مرد م ی شود‪.‬‬ ‫داستان این سریال درباره مردی به نام عطا (با بازی علی‬ ‫عمرانی) است که سی س��ال بعد از مرگ همسرش‪،‬‬ ‫در ش��صت س��الگی‪ ،‬مجددا ازدواج م ی کند و همسر‬ ‫جدیدش مهش��ید را که نس��رین مقانلو ایفاگر نقش‬ ‫اوست‪ ،‬در منزل مادر زن س��ابقش اسکان م ی دهد‪ .‬در‬ ‫پی این اتفاق‪ ،‬کوروش تهامی‪ ،‬قهرمان داستان‪ ،‬در نقش پسر‬ ‫عطا تمام ذهنیت و زندگ ی اش به هم م ی ریزد و در این وانفسا‬ ‫کارش را نیز ب ر اثر یک سوء تفاهم عجیب از دست م ی دهد‪.‬‬ ‫اختالفات مهش��ید با مامان پری‪ ،‬مادر همسر مرحوم عطا‪،‬‬ ‫بیش از نیمی از تصوی ربرداری سری جدید مجموعه‬ ‫«یک لقمه نون» تاکنون انجام شده و گروه در حال ضبط‬ ‫قس��مت های مربوط به جنوب کش��ور هستند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه تیزرهای «یک لقمه نون» نیز در حال اماده سازی‬ ‫لزاده‪ ،‬تهی ه کننده و کارگردان این‬ ‫است‪ .‬امیرحسین خلی ‬ ‫مجموعه م ی گوید‪« :‬سری دوم این مجموعه را با ساختاری‬ ‫متفاوت در ‪ 50‬قسمت ‪ 30‬دقیقه ای تولید م ی کنیم‪ .‬سری‬ ‫قبلی مجموعه گزارش محور ساخته ش��ده بود و این بار‬ ‫به سراغ ساخت مس��تند محض و پرتره رفته ایم‪ .‬طیف‬ ‫متنوعی سوژه مستند ما شده اند و از پروفسور جراح تا کارگر‬ ‫کوره پزخان��ه میهمان «یک لقمه نون» م ی ش��وند‪.‬این‬ ‫مجموعه با رویکرد به تصوی ر کشیدن زندگی انسان هایی‬ ‫ساخته شده که تحت هر شرایطی به دنبال کسب روزی‬ ‫حالل هس��تند‪ .‬منتها در سری جدید س��عی کردیم به‬ ‫مشاغلی بپردازیم که بیشتر به زندگی مردم و به خصوص‬ ‫نسل جوان نزدیک اس��ت‪ .‬ما در هر قس��مت به حفظ‬ ‫تنوع شغلی و سن و سال افراد توجه م ی کنیم تا بتوانیم‬ ‫تصویری درست از مردم سرزمی ن مان ارائه کنیم‪g».‬‬ ‫ارسطو خارج نمی رود‬ ‫تغییر قصه پایتخت ‪3‬‬ ‫کمبود وقت باعث شد که قصه پایتخت ‪ 3‬تغییر‬ ‫کند‪ .‬پیش از این قرار بود که قس��متی از این س��ریال‬ ‫در خارج از کشور تهیه ش��ود‪ ،‬اما حاال تهی ه کننده این‬ ‫س��ریال از تغیی راتی از قصه م ی گوید‪« .‬الهام غفوری»‬ ‫گفت‪« :‬در حال حاضر همچنان مشغول تصویربرداری‬ ‫در شهر شیرگاه استان مازندران هستیم و حدود چهار‬ ‫قس��مت از کار به صورت رج زنی اماده شده است‪ .‬تمام‬ ‫بازیگران س��ریال جلوی دوربین رفته ان��د و امیدواریم‬ ‫بتوانیم تا نوروز کار را با فش��ار کمت��ری اماده کنیم‪».‬‬ ‫غف��وری همچنین درباره س��فر گروه ب��ه ترکیه ب رای‬ ‫ضبط پای��ان قصه خان��واده نقی اظهارداش��ت‪« :‬ما تا‬ ‫اواخر بهمن ب رای ادامه تصویربرداری به ته ران م ی اییم‬ ‫و داستان در ته ران تمام م ی ش��ود‪ .‬زمان زیادی تا عید‬ ‫نداریم و به همین دلیل با تغییر محل وقوع داستان‪ ،‬از‬ ‫رفتن به خارج از کش��ور صرف نظر کردیم‪ ».‬در اخرین‬ ‫عکس هایی که از این سریال بیرون امده معلوم شد که‬ ‫هومن حاج ی عبداللهی که سال گذشته در این سریال‬ ‫ی متفاوت‬ ‫نقش یک خروس باز را داشت‪ ،‬امسال با گریم ‬ ‫در پایتخت ‪ ۳‬حضور دارد‪g .‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫نوروز منتظر باشید‬ ‫و غریب این عمارت است‪...‬‬ ‫در عصر پاییزی بازیگرانی چون نس��رین مقانلو‪ ،‬علی‬ ‫عمرانی‪ ،‬کوروش تهامی‪ ،‬مهتاج نجومی‪ ،‬بهنوش بختیاری‪،‬‬ ‫س��پیده خداوردی و علیرضا خمس��ه ایفای نقش کرده اند‪.‬‬ ‫نسیم توفانی افتتاح می شود‬ ‫مثلث شماره ‪207‬‬ ‫یک لقمه نون‬ ‫ماجراهای رفیع در محل کار‪ ،‬اسکان تدریجی خانواده مهشید‬ ‫در عمارت قدیمی مامان پری و بازگشت ب رادر او‪ ،‬جمشید‪ ،‬که‬ ‫علیرضا خمسه نقشش را بازی م ی کند‪ ،‬این جمع ناهمگون‬ ‫را درگیر وقایعی م ی کند که پیش برنده داستان های عجیب‬ ‫امیرحسین صدیق‪ ،‬علی سلیمانی‪ ،‬سینا رازانی‪ ،‬رویا میرعلمی‪،‬‬ ‫رضا اهادی‪ ،‬ش��هرزاد عبدالمجید‪ ،‬سعید پیردوست و مرحوم‬ ‫رامین نعمتی از دیگر بازیگران عصر پاییزی هس��تند‪ .‬این‬ ‫مجموعه ت�لاش دارد تا در قالب طنز ب��ه موضوعاتی مانند‬ ‫کارافرینی‪ ،‬اخالق حرفه ای‪ ،‬ترویج فرهنگ کار‪ ،‬مهارت اموزی‪،‬‬ ‫مش��اغل خانگی‪ ،‬قوانی��ن و مق��ررات حوزه کس��ب و کار‪،‬‬ ‫تش��کل های کارگری و کارفرمایی‪ ،‬بازرس��ی کار و ایمنی و‬ ‫بهداشت محی ط های کار بپردازد‪ .‬تاکید بر تالش‪ ،‬پیگیری و‬ ‫خالقیت فردی بر موفقیت افراد و نیز تشویق نیروهای فعال‬ ‫و خالق به س��مت تولیدات برتر داخل��ی از اهداف این‬ ‫سریال محسوب م ی شود‪ .‬سرپرست گروه نویسندگان‬ ‫«عصر پاییزی» علی میرمی رانی اس��ت و تدوین ان را‬ ‫نیز سیامک میهماندوست برعهده دارد‪ .‬همچنین بهزاد‬ ‫عبدی موسیقی این مجموعه را ساخته است‪ .‬کوروش‬ ‫ی بازیگر نقش رفیع در این سریال در مورد بازی در‬ ‫تهام ‬ ‫این سریال گفته است‪« :‬همیشه دوست داشتم نقشی‬ ‫را بازی کنم که بار طنز داشته باش��د و نقش رفیع این‬ ‫ویژگی را داشت‪ .‬پیش��نهاد ایفای نقش رفیع در سریال‬ ‫عصر پاییزی ب رایم خیلی هیجان انگیز بود‪ .‬خوشبختانه‬ ‫با سریال ارتباط خوبی برقرار کردم‪ .‬البته مثل همیشه‬ ‫که اثارم را م ی بینم به خودم م ی گویم کاش این صحنه را‬ ‫یک بار دیگر م ی گرفتیم‪ ،‬ولی باید پذیرفت زمان ما ب رای‬ ‫پی ش تولید و تولید محدود است‪ .‬البته این مساله فقط‬ ‫شامل این سریال نم ی شود و در بقیه اثار هم با کمبود زمان‬ ‫رو به رو هستیم‪ .‬باتوجه به زمان و امکانات کمی که در اختیار‬ ‫داشتیم‪ ،‬از نتیجه کار راضی هستم و فکر م ی کنم شخصیت‬ ‫رفیع خوب از کار درامده است‪g ».‬‬ ‫این شبکه به زمان نیاز دارد‬ ‫این روزها وقت��ی کانال تلویزیون را روی ش��بکه‬ ‫نسیم تنظیم م ی کنیم‪ ،‬با یک س��ری تصاویر بامزه با‬ ‫یک زمان شمار رو به رو م ی شویم که زیر ان نوشته شده‬ ‫اس��ت‪ ،‬پخش ازمایش��ی‪ .‬چه زمانی این نوشته پخش‬ ‫ازمایشی برداشته م ی شود؟ قائم مقام شبکه نسیم درباره‬ ‫تاخیر در افتتاح رسمی این شبکه گفت‪« :‬تولید برنامه‬ ‫ب رای پخش از این شبکه اغاز شده است و تا زمانی که‬ ‫به جدول پخش مشخصی نرسیم شبکه نسیم رسما‬ ‫افتتاح نخواهد شد‪».‬‬ ‫ هاش��م رضایت گفت‪« :‬پی��ش از ای��ن احتمال‬ ‫م ی دادیم که شبکه نس��یم همزمان با والدت حضرت‬ ‫محمد(ص) رس��ما افتتاح ش��ود‪ ،‬اما بعد به این نتیجه‬ ‫رس��یدیم تا زمانی که به امادگی کامل نرسیده ایم این‬ ‫ش��بکه را رس��ما افتتاح نکنیم‪ ».‬وی خاطرنشان کرد‪:‬‬ ‫«زمان افتتاح رسمی شبکه نسیم به طور دقیق مشخص‬ ‫نیست‪ ،‬اما نهایتا تا اخر امسال این شبکه افتتاح خواهد‬ ‫شد‪ ».‬شبکه نس��یم با محوریت طنز‪ ،‬نشاط و سرگرمی‬ ‫ مدتی است پخش ازمایش ی اش را شروع کرده است‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪207‬‬ ‫نخستین کنفرانس توسعه مدیریت پولی و بانکی توسط‬ ‫بانک انصار برگزار شد‬ ‫کنفرانس دو روزه توسعه مدیریت پولی و بانکی با موضوع‬ ‫«تحولدرمدیریتنظامبانکی‪،‬گامی بهسویحماسهاقتصادی»‬ ‫که از سوی بانک انصار و با حمایت وزارت امور اقتصادی و دارایی‬ ‫و همکاری بانک مرکزی جمهوری اسالمی ایران و بانک های‬ ‫دولتی و خصوصی‪ ،‬موسس��ات اعتباری و دانش��گاه ها و مراکز‬ ‫علمی‪ -‬پژوهشی برگزار می شود‪ ،‬صبح امروز با سخنرانی دکتر‬ ‫اکبرکمیجانیقائم مقامرئیس کلبانکمرکزی‪،‬دکترمسعودنیلی‬ ‫مشاور اقتصادی رئیس جمهور و دکتر ابراهیمی مدیرعامل بانک‬ ‫انصار و با حضور مدیران عامل و اعضای هیات مدیره بانک های‬ ‫تجارت‪ ،‬مسکن‪ ،‬سینا‪ ،‬موسسه اعتباری ثامن‪ ،‬موسسه اعتباری‬ ‫توسعه‪ ،‬پست بانک‪ ،‬بانک های مهراقتصاد‪ ،‬قرض الحسنه مهر‬ ‫ایران‪ ،‬توسعه تعاون‪ ،‬حکمت ایرانیان‪ ،‬ایران زمین‪ ،‬اینده‪ ،‬سپه و‬ ‫پاسارگاد در سالن همایش های بین المللی صداوسیما اغاز شد‪.‬‬ ‫در این کنفرانس که با اهتمام مرکز پژوهش های بانک مذکور و‬ ‫با هدف ارزیابی مدیریت نظام بانکی در تحقق حماسه اقتصادی‬ ‫و چالش های پیش روی ان برگزار می شود‪ ،‬مدیران و کارشناسان‬ ‫بانک هاوموسساتمالیاعتباری‪،‬فعاالناقتصادیدربخش های‬ ‫خصوصی و عمومی‪ ،‬استادان و دانش��جویان‪ ،‬صاحب نظران و‬ ‫پژوهشگران حوزه های اقتصادی‪ ،‬پولی و بانکی و عالقه مندان به‬ ‫مباحث بانکی و پولی و امور اقتصادی شرکت دارند‪ .‬دکترایت اله‬ ‫ابراهیمی ‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار به عن��وان دبیر کنفرانس در‬ ‫مراسم افتتاحیه طی سخنانی با اشاره به سالروز پیروزی انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬همدلی امام و امت را رمز پیروزی ان دانست‪ .‬وی سپس‬ ‫به هدف های کنفرانس اشاره کرده و بر لزوم اسیب شناسی نظام‬ ‫بانکی به منظور شناسایی زمینه های بهبود و اصالح ساختاری در‬ ‫یتاکیدکرد‪.‬‬ ‫راستایتحققحماسهاقتصادیودریکمحیطعلم ‬ ‫ی در ادامه ارائه الگوهای حمایت از کار و سرمایه های‬ ‫دکتر ابراهیم ‬ ‫ایرانی مبتنی بر خالقیت را راه اساسی برون رفت بانک های کشور‬ ‫‪80‬‬ ‫از مشکالت مبتالبه دانست و توسعه بانکی و پولی و ایفای نقش‬ ‫بانک هادرنظاماقتصادیرامستلزمرعایتموازینفقهیوشرعی‬ ‫ی در پایان ضمن اشاره به موفقیت های این‬ ‫دانست‪ .‬دکتر ابراهیم ‬ ‫بانکدرمسیرتحولبنیادیودانش محورخود‪ ،‬بر قصد مجموعه‬ ‫ی و دانشگاهی در‬ ‫مدیریتی انصار در حمایت از فعالیت های علم ‬ ‫راستای تحول نظام پولی و بانکی تاکید کرد‪ .‬در ادامه این مراسم‬ ‫دکتر کمیل طیبی‪ ،‬دبیرعلمی کنفرانس ضمن تشریح اقدامات‬ ‫س��تادی و اجرایی برای برگزاری کنفرانس به ارائه امار مربوط‬ ‫به تعداد مقاالت و نحوه نشر انها پرداخت و دستاورد کنفرانس‬ ‫را چش�� م گیر توصیف کرد‪ .‬پ��س از ان‪ ،‬دکت��ر اکبر کمیجانی‪،‬‬ ‫قائم مقام رئیس کل بانک مرکزی طی س��خنان مبسوطی به‬ ‫تش��ریح انواع نظام های پولی و بانکی و سیاست های مربوطه‬ ‫پرداخت و کارامدی نظام بانکی و پولی را منوط به تقویت نقش‬ ‫نظارتی بانک مرکزی دانست‪ .‬دکترکمیجانی در ادامه به موضوع‬ ‫مداخالت دولتی در سیاست های پولی و بانکی اشاره کرد و ان را‬ ‫به دلیل نقش حساس بخش پولی و مالی بر اقتصاد کالن دانست‬ ‫که دولت ها را به دخالت تشویق می کند و باعث اختالل در ساختار‬ ‫اقتصادی می شود‪ .‬قائم مقام بانک مرکزی انگاه به مساله اساسی‬ ‫اقتصاد کشور یعنی تورم پرداخت و ان را موجب بی اطمینانی در‬ ‫تصمیم گیری و وقفه در رشد مستمر و اختالل در سیاست های‬ ‫پولی و مالی دانست‪« :‬این سیاست ها بسترهای تجهیز منابع و‬ ‫امکانات و تحقق اهداف کالن اقتصاد را فراهم می کنند‪ ».‬دکتر‬ ‫کمیجانی در ادامه به سیاست س��رکوب مالی و تعیین نرخ سود‬ ‫اجباری دولتی اشاره کرد و ان را موجب رواج بی قانونی و نقض‬ ‫نقش نظارتی بانک مرکزی برشمرد‪ .‬کمیجانی افزود‪« :‬با شرایط‬ ‫موجود ما از سپرده گذاران مالیات می گیریم و به دریافت کنندگان‬ ‫تس��هیالت یارانه می دهیم و این وضعیت باید به س��ود ایجاد‬ ‫اطمینان در س��پرده گذاران برای س��رمایه گذاری در طرح های‬ ‫بلندمدت تغییر کند‪ ».‬کمیجانی در پایان موضوع انتش��ار اوراق‬ ‫مشارکت را مورد بحث قرار داد و اوراق مشارکت را ابزاری برای‬ ‫جلوگیری از رشد نقدینگی و مهار تورم دانست‪« :‬رشدنقدینگی‬ ‫باید مهار شود و جریان س��رمایه گذاری از حوزه های سوداگرانه‬ ‫به سمت حوزه های تولید هدایت ش��ود‪ ».‬به گزارش اداره کل‬ ‫بازاریابی و تبلیغات بانک انصار در ادامه این کنفرانس دکترمسعود‬ ‫نیلی‪ ،‬مشاور اقتصادی رئیس جمهور طی سخنانی به عدم تعادل‬ ‫بزرگ بازار کار و اشتغال به خاطر توسعه شدید اموزش عالی در‬ ‫سال های گذشته اشاره کرد و گفت‪« :‬در سال های پیش رو ما با‬ ‫ورود تحصیلکرده های متقاضی شغل به بازار کار روبه رو هستیم‬ ‫که به علت فقدان زمینه های جذب کافی نرخ بیکاری را افزایش‬ ‫خواهند داد‪ ».‬دکتر نیلی در ادامه سخنان خود‪ ،‬الزمه فائق امدن‬ ‫بر رکود تورمی موجود در اقتصاد ایران را رشد مستمر‪ ،‬اشتغال زایی‬ ‫و تجهیز منطقی منابع مالی دانست و افزود‪« :‬مهم ترین مساله‬ ‫ما رکود تورمی شدید است که به علت تاثیرش در جلوگیری از‬ ‫رشد مس��تمر باالی اقتصادی باید بدون صرف زمان طوالنی‬ ‫مهار شود‪ ».‬دکتر نیلی پس از ان به تضعیف وجهه تجهیز منابع‬ ‫از سوی بانک ها اشاره کرد و گفت خروج از وضعیت رکود تورمی‬ ‫ شدید با افزایش استمرار رشد بهره وری و رشد نرخ سرمایه گذاری‪،‬‬ ‫مالزمه دارد‪ .‬دکتر نیلی در بخش دیگر سخنان خود تجهیز منابع‬ ‫را به س��ه حوزه محدود کرد و از دولت‪ ،‬بخش خصوصی و منابع‬ ‫ی و ایجاد‬ ‫خارجی به عنوان منابع این تجهیز و مه��ار رکود تورم ‬ ‫اش��تغال یاد کرد و گفت‪« :‬بانک های خصوصی بهترین منابع‬ ‫برای تجهیز مالی و پولی اقتصاد کالن کش��ورند‪ ».‬دکتر نیلی‬ ‫در پایان سخنان خود ضمن تقدیر از برگزار کنندگان کنفرانس‬ ‫افزود‪« :‬این کنفرانس باید به نقش بانک ه��ا در خروج از رکود و‬ ‫مهار تورم بپردازد‪ .‬شما باید سیاست های مناسب پولی وبانکی را‬ ‫برایشرایطامروزاحصاوپیشنهادکنید؛اقتصادایرانبدونتحول‬ ‫همزمان با برگزاری نخستین کنفرانس توسعه مدیریت‬ ‫پولی و بانکی کشورمحمدحس��ین نظری توکلی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫موسسه اعتباری ثامن در گفت وگویی با خبرنگار روزنامه راه‬ ‫مردم با توضیح��ی در خصوص وضعیت کنون��ی بانکداری‬ ‫کشور‪ ،‬رویکردهای موسسه ثامن و چگونگی مدیریت کنونی‬ ‫بانکی توضیحات��ی را ارائه داد‪ .‬مدیرعامل موسس��ه اعتباری‬ ‫ثامن گفت‪« :‬طی سال های اخیر بانک ها و موسسات اعتباری‬ ‫وام ها و تس��هیالت فراوانی را به مش��تریان خود ارائه داده اند‪.‬‬ ‫البته پیش بینی هم می شود طی س��ال های اتی رشد ارائه وام ‬ ‫و تسهیالت به مش��تریان بیش��تر همین روند را طی کرده و‬ ‫حتی سرعت بیشتری به خود بگیرد تا جایی که طبق اخرین‬ ‫اعالم بانک های کشور تا بیش از ‪ 90‬تا صد درصد منابع خود‬ ‫را تسهیالت داده اند‪ ».‬وی مهم ترین روندی که در نظام بانکی‬ ‫کشور اغاز شده را تغییرات بنیادین در نگرش ها‪ ،‬استراتژی ها‬ ‫و ساختارهای بانک های کشور دانس��ت و تصریح کرد‪« :‬این‬ ‫تغییرات به اندازه ای گس��ترده و عمیق است که شناسایی ان‬ ‫اسان‪ ،‬اما تحلیل و بازش��کافی ابعاد و اثرات ان بسیار دشوار و‬ ‫نیازمند نگاهی ژرف و علمی است‪ ».‬در این مصاحبه مدیرعامل‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪207‬‬ ‫جدی در رابطه میان بانک ها و بنگاه های اقتصادی رو به بهبود‬ ‫نخواهد گذاشت‪ ».‬در این کنفرانس‪ ،‬برای ارائه مقاالت و انجام‬ ‫سخنرانی ها‪ ،‬شش محور تحت عناوین «مدیریت نظام بانکی و‬ ‫الگویتحققحماسهاقتصادی»‪«،‬مدیریتبانکیدرتامینمالی‬ ‫فعالیت های اقتصادی»‪« ،‬توزیع عادالنه منابع بانکی در چارچوب‬ ‫اقتصاد مقاومتی»‪« ،‬نظام بانکی کارافرینانه‪ :‬ساختارمطلوب و‬ ‫چشم انداز»‪« ،‬بانکداری اسالمی‪ :‬فرصت ها و چالش ها» و «به‬ ‫سوی بانکداری نوین‪ :‬تحول درنظام بانکداری» در نظر گرفته‬ ‫شده که دو میزگرد و ‪ 12‬پنل تخصصی نیز با مدیریت استادان‬ ‫مجرب و مس��ئوالن بانکی و اقتصادی پیرامون انها تش��کیل‬ ‫می ش��ود‪ .‬به گزارش دبیرخانه دائمی کنفران��س‪ ،‬در بازه زمانی‬ ‫اعالم ش��ده قریب ‪ 700‬چکیده مقاله دریافت و پس از داوری و‬ ‫اعالم مقاالت پذیرفته شده‪ ،‬در مجموع تعداد‪ 391‬مقاله واصل و‬ ‫پس از انجام مراحل داوری‪ 198 ،‬مقاله برای درج در لوح فشرده‬ ‫مجموعه مقاالت‪ 36 ،‬مقاله برای ارائه شفاهی و ‪ 83‬مقاله برای‬ ‫ارائه پوستری‪ ،‬انتخاب شدند‪.‬‬ ‫عبده تبریزی سخنران میزگرد اول کنفرانس‬ ‫ملی توسعه مدیریت پولی و بانکی‪ :‬برون رفت‬ ‫ازرکودتورمی بانقش افرینیبانک هادرتوسعه‬ ‫صادرات میسر است‬ ‫‪ l‬دکتر عبده تبریزی‪ ،‬مشاور وزیرمسکن و شهرسازی‬ ‫در میزگرد اول نخستین کنفرانس توسعه مدیریت پولی وبانکی‬ ‫که مدیریت ان را دکتر مجتهدی به عهده داش��ت‪ ،‬با اشاره به‬ ‫غیربازاری بودن اقتصاد ایران‪ ،‬بانک مح��وری ان را مورد تاکید‬ ‫قرار داد و رکود تورمی را مشکل بزرگ اقتصاد ایران نامید‪ .‬تبریزی‬ ‫در ادامه کاهش توان مالی دولت در بودجه عمرانی و مصرفی و‬ ‫تحریم و عدم تعادل در بازار انرژی را به عنوان عوامل این وضعیت‬ ‫معرفیکردواصالح انراباهدفمندکردن یارانه ها مربوطدانست‪.‬‬ ‫دکتر تبریزی در ادامه به شرح مدل های خروج از رکود تورمی در‬ ‫اقتصاد جهانی پرداخت و انها را به علت ش��دت رکود تورمی در‬ ‫ایران نامناسب دانست و اضافه کرد که ما باید برای خروج از رکود‬ ‫تورمی در ایران مدل سازی کنیم‪ .‬مشاور وزیرمسکن سپس به‬ ‫طرح انواع سیاست های انقباضی و انبساطی پولی پرداخت و مزایا‬ ‫و مضرات هر یک را برشمرد و گفت بانک ها باید سیاست هایی‬ ‫را اتخاذ کنند که با شرایط اقتصاد ایران هماهنگ باشد‪ .‬تبریزی‬ ‫در ادامه مهم ترین عامل تورم در ایران را دولت معرفی کرد و از‬ ‫راه های برون رفت از شرایط کنونی سخن گفت و نتیجه گرفت‬ ‫که سرمایه گذاری برای توسعه تولید و صادرات‪ ،‬لیزینگ و پرهیز‬ ‫از بازارهای س��وداگرانه می تواند به بهبود ش��رایط یاری رساند‪.‬‬ ‫این اقتصاددان باسابقه کش��ور پس از ان بر لزوم تحول در بازار‬ ‫س��رمایه و پول تاکید کرد و در خصوص راه حل درازمدت افزود‪:‬‬ ‫«سرمایه گذاری خارجی‪ ،‬توس��عه صادرات و گردشگری‪ ،‬رونق‬ ‫بخش مس��کن و ارتقای نقش بانک ها برای تامین منابع مالی‬ ‫و سرمایه ای و تولیدی در جامعه می تواند راه های برون رفت ما‬ ‫از شرایط کنونی باش��د‪ ».‬تبریزی در پایان اصالحات ساختاری‬ ‫در اقتصاد‪ ،‬حرکت قانونی‪ ،‬مهار تورم و تبدیل نقش بانک ها به‬ ‫تامین کنندگان منابع مالی و پولی با سیاست های ضدتورمی را‬ ‫ضرورتی انکارناپذیر برای اقتصاد ایران دانست‪ .‬در این میزگرد‬ ‫هوشنگ خس��تویی به مبحث حسابرسی و نس��بتش با بانک‬ ‫پرداخت و گفت بانک ها در حال حاضر نقش مناسبی در توسعه و‬ ‫تحول اقتصاد ایفا نمی کنند‪ .‬در ادامه دکتر نتاج‪ ،‬مدیرعامل بانک‬ ‫مهراقتصاد طی س��خنان کوتاهی بر ضرورت محیط شناسی و‬ ‫توجه به ارزش ها و واقعیات محیط فعالیت های بانکی پافشاری‬ ‫کرده و مشکالت اقتصاد ایران را به دهه های بسیار دور نسبت‬ ‫داد و گفت ما باید طرح های بلندمدت صبورانه را انتخاب کنیم‬ ‫و خصوصی س��ازی ها را واقعی کنیم و هزینه های عمومی را به‬ ‫بخش خصوصی تحمیل نکنیم‪.‬این میزگرد در پایان با پرسش و‬ ‫پاسخ های حاضران و کارشناسان مدعو ادامه و با جمع بندی دکتر‬ ‫مجتهدیپایانیافت‪.‬‬ ‫دبیرمجم�ع تش�خیص مصلح�ت نظ�ام در‬ ‫نخستین کنفرانس توس�عه مدیریت پولی و‬ ‫بانکی‪ :‬رویکرد دانش محوری در مدیریت پولی‬ ‫وبانکیتحسینبرانگیزاست‬ ‫‪ l‬دکتر محسن رضایی‪ ،‬دبیرمجمع تشخیص مصلحت‬ ‫نظام که س��خنران مراس��م اختتامیه کنفرانس دو روزه توسعه‬ ‫مدیریت پولی و بانکی ب��ا موضوع «تح��ول در مدیریت نظام‬ ‫ی به س��وی حماس��ه اقتصادی» بود‪ ،‬در ابتدا ضمن‬ ‫بانکی‪،‬گام ‬ ‫اشاره به فرارسیدن دهه مبارکه فجر و نقش تاریخی امام راحل‬ ‫در پیروزی شکوهمند انقالب اسالمی‪ ،‬به تشریح بحران های‬ ‫اقتص��ادی و اهمیت نظام بانک��ی و پول��ی در برون رفت از این‬ ‫بحران ها پرداخت و نظام بانکی را پیچیده ترین عرصه اقتصادی‬ ‫دانس��ت که هنوز نیازمند نظریه پردازی های گس��ترده است‪.‬‬ ‫دکتررضایی در ادامه از برگزارکنندگان کنفرانس به خاطر طرح‬ ‫مسائل جهت دهنده در خصوص بانکداری تشکر کرده و خواستار‬ ‫تداوم این همایش ها همراه با انتشار وسیع دستاوردهای ان شد‪.‬‬ ‫استاد اقتصاد دانشگاه های کش��ور پس از ان‪ ،‬به سند چشم انداز‬ ‫بیستسالهواسنادمرتبطاشارهکردهوب اترسیمشرایطتهدیدامیز‬ ‫بر ایران‪،‬دالی��ل طرح موض��وع اقتصاد مقاومتی در کش��ور از‬ ‫سوی مقام معظم رهبری را با رویکرد تولید شغل‪ ،‬کارافرینی و‬ ‫سرمایه گذاری تولیدی ش��رح داد‪ .‬دکتر محسن رضایی سپس‬ ‫به معرفی ویژگی ه��ای نظام بانک��داری در ای��ران پرداخت و‬ ‫بر لزوم توجه به علوم بانکداری در الیه های گوناگون تاکید کرد‬ ‫و ضمن برشماری نقش های بانکداری شناسایی دقیق و کامل‬ ‫و ایفای همه نقش ها از جمله بازار پول‪ ،‬سیاس��ت های پولی در‬ ‫سرمایه گذاری را ضروری دانست‪ .‬کاندیدای ریاست جمهوری‬ ‫دوره یازدهم پس از ان‪ ،‬ضمن تشبیه گردش پول به جریان خون‬ ‫دربدنمشکالتعمدهنظامبانکداریازجمله عدمبازپرداخت ها‪،‬‬ ‫معوقه ها‪ ،‬هلدینگ بانک ها و ورود انها به عرصه های مختلف‬ ‫تولیدی را مطرح و بر لزوم انطباق این فعالیت ها با جریان عمومی‬ ‫اقتصادکشور تاکید کرد‪.‬دکتر رضایی در ادامه به طرح راهکارهای‬ ‫برون رفت از وضعیت کنونی پرداخ��ت و کارافرینی های خُ رد و‬ ‫کالنوگسترشفعالیت هاینظامبانکیبهخارجازکشوروعمدتا‬ ‫بازار منطقه ای را پیشنهاد کرد‪ .‬سخنران مراسم پایانی نخستین‬ ‫کنفرانس توس��عه مدیریت پولی و بانکی س��پس لزوم تجدید‬ ‫ساختار اجتماعی اقتصاد ملی را تحت عنوان روابط شبکه ای خُ رد‬ ‫برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی یاداوری کرد و با تاکید بر نقش‬ ‫کارافرینی این شبکه ها‪ ،‬انها را ضامن تحقق اقتصاد مقاومتی‬ ‫دانست‪.‬دبیرمجمعتشخیصمصلحتنظامدرپایانضمنتاکید‬ ‫بروجودپشتوانه هایتئوریکعلمی نیرومنددربانکداریاسالمی‬ ‫و لزوم تداوم اقدامات برای نیل به ان‪ ،‬به بانک ها پیشنهاد کرد که‬ ‫به ایجاد رابطه بنگاه های اقتصادی با شبکه های خُ رد و اصالحات‬ ‫پولی و بانکی و نظریه پردازی در عرص��ه بانکداری بپردازند و از‬ ‫دولت خواس��ت ضمن پرهیز از دخالت در امور بانکداری‪ ،‬توجه‬ ‫جدی تری به نظام بانکداری و س��هم ان در توسعه اقتصادملی‬ ‫داشته باشد‪g.‬‬ ‫مدیرعامل موسسه اعتباری ثامن‪:‬‬ ‫مجموعه نظام بانکی‬ ‫کشور رسالت بسیار‬ ‫مهمی در تحقق‬ ‫اهداف اقتصادی‬ ‫برعهده دارند‬ ‫محترم در خصوص رویکرد بازار‪ ،‬انتظارات سازم ان ها‪ ،‬مدیریت‬ ‫بانکی‪ ،‬منابع انس��انی‪ ،‬نقش بانک ها در اقتص��اد مقاومتی و‬ ‫راهکارهای مدیریت نوی��ن بانکی‪ ،‬تغیی��رات روز در عرصه‬ ‫بانکی و عمد مسائل دیگر به بیان نکته نظراتی در خصوص این‬ ‫موضوعات پرداخت‪ .‬مشروح خبر مصاحبه اقای محمدحسین‬ ‫نظری توکلی در ویژنامه نخستین کنفرانس توسعه مدیریت‬ ‫پولی و بانکی روزنامه راه مردم تاریخ ‪ 8‬بهمن ‪ 92‬چاپ ش��ده‬ ‫است‪ .‬همچنیندر نشریه شماره‪ 138‬ثامنمشروحاینمصاحبه‬ ‫درج خواهد شد‪g.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫جای خالی را با ما پر کنید‬ ‫قیمت ها به تومان میباشد‬ ‫سه ماهه‬ ‫شش ماهه‬ ‫یک ساله‬ ‫پست سفارشی ته ران‬ ‫‪36/000‬‬ ‫‪72/000‬‬ ‫‪144/000‬‬ ‫پست سفارشی شهرستان‬ ‫‪38/000‬‬ ‫‪76/000‬‬ ‫‪152/000‬‬ ‫بانک ملت به نام هفته نامه مثلث‬ ‫شماره حساب ‪43293196/94‬‬ ‫شماره کارت ‪6104-3377-7006-5405‬‬ ‫شماره شبا ‪IR28 0120000000004329319694‬‬ ‫برای اطالعات بیشتر عدد صفر را به شماره ‪ 3000411711‬ارسال نمایید‬ ‫شماره تماس‪88171506-8 :‬‬ ‫‪09109797859‬‬ ‫برای دریافت پیشخوان همراه اول ‪ MOSLAS‬را به ‪ 7050‬پیامککنید‬