ماهنامه مثلث شماره 210

‫اعتدالبرابراعتدال‬ ‫مذاکرات وین‬ ‫مفید بود‬ ‫علیالریجانی‬ ‫به کدام سو می رود؟‬ ‫مایکل مان در‬ ‫گفت وگوی اختصاصی با مثلث‬ ‫جنگ نرم در وین‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و ده ‪ 3 /‬اسفند ‪ 88 /1392‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫گزارش خبرنگار اعزامی مثلث از مذاکرات هسته ای در اتریش‬ ‫صبر استراتژیک‬ ‫بررسی مواضع طیف های مختلف‬ ‫اصولگرا مقابل دولت‬ ‫خروش ابراهیم‬ ‫حمله شدید حاتمی کیا‬ ‫به مدیران جشنواره‬ ‫خروج به نفع مالکی‬ ‫چرا مقتدی صدر از‬ ‫سیاست کناره گرفت؟‬ ‫ما ‪ 140‬نفریم‬ ‫یکی از نمایندگان مجلس‬ ‫از تولد فراکسیون حامیان‬ ‫دولت خبر داد‬ ‫راهامام‬ ‫و کذلک جعلنکم امه وسطا لتکونوا شهدا علی الناس‬ ‫و یکون الرسول علیکم شهیدا‬ ‫توطئه برای انزوای روحانیون‬ ‫از جمله چیزهایی که انها بررسی دقیق کردند و دنبالش‬ ‫هم با تبلیغات و با طورهای دیگری عمل کردند‪ ،‬قضیه بررسی‬ ‫رابطه بین روحانیون با هم و رابطه بی��ن روحانیون ومردم و‬ ‫کیفیت اینکه اینه��ا در چه اوقاتی م ی توانن��د چه اعمالی را‬ ‫انجام بدهند و در چه زمان هایی م ی توانند مردم را بسیج کنند‪.‬‬ ‫تمام اینها‪ ،‬کارشناس های انها در دفاترشان حتما نوشته اند و‬ ‫دنبالش هم فعالیت کرده اند‪ ،‬نه فعالیت یک بعدی‪ ،‬فعالیت‬ ‫چندین بعدی‪ .‬انقدری که م ی توانس��تند روحانیون را در بین‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫‪18- 29‬‬ ‫جنگنرمدروین‬ ‫مذاکراتوینمفیدبودهاست‬ ‫شرایطخاورمیانه‪،‬توانموشکیایرانراطلبمی کند‬ ‫انقالبدروزارتخانه‬ ‫سیاست‬ ‫‪30-37‬‬ ‫نگاهاصولگرایانبهروحانیمثبت ترازدولتاوست‬ ‫اعتدالگرایانمی ایند؟‬ ‫ما‪ 140‬نفریم‬ ‫بینالملل‬ ‫‪38-55‬‬ ‫وجه المصالحه‬ ‫خروجبهنفعمالکی‬ ‫ازرادیکالیسمتامحافظه کاری‬ ‫رمقکم«گزینهجنگ»‬ ‫مذاکرات وین‬ ‫مفید بود‬ ‫علیالریجانی‬ ‫به کدام سو میرود؟‬ ‫مایکل مان در‬ ‫گفتوگوی اختصاصی با مثلث‬ ‫جنگ نرم در وین‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و ده ‪ 3 /‬اسفند ‪ 88 /1392‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫گزارش خبرنگار اعزامی مثلث از مذاکرات هسته ای در اتریش‬ ‫عکس‪ :‬مقداد مددی‪ /‬تسنیم‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه و عادالنه‬ ‫از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای است به سه ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬چارچوبش اسالم‪ ،‬انقالب‪،‬‬ ‫امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش و سیادت اسالم خواهی در سراسر جهان و عزت‬ ‫مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن‬ ‫عدال�ت‪ .‬مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایس�تادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومنانه و‬ ‫تالشدرجهترونقگرفتنسنتگفت وگومیانفرهیختگانونخبگانکشوراست‪.‬‬ ‫امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪،‬‬ ‫بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫مثلث‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫اعتدالبرابراعتدال‬ ‫صبر استراتژیک‬ ‫بررسی مواضع طیفهای مختلف‬ ‫اصولگرا مقابل دولت‬ ‫خروش ابراهیم‬ ‫حمله شدید حاتمیکیا‬ ‫به مدیران جشنواره‬ ‫خروج به نفع مالکی‬ ‫چرا مقتدی صدر از‬ ‫سیاست کناره گرفت؟‬ ‫ما ‪ 140‬نفریم‬ ‫یکی از نمایندگان مجلس‬ ‫از تولد فراکسیون حامیان‬ ‫دولت خبر داد‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫مردم خفیف م ی کردند و انقدری که م ی توانس��تند مردم را از‬ ‫روحانیت جدا م ی کردند و بین خود روحانیون اختالف ایجاد‬ ‫م ی کردن��د و چنانچه این مطلب را کافی نم ی دانس��تند ‪ -‬و‬ ‫نم ی دانستند ‪ -‬با گماش��تن بعضی عوامل خودشان با فشار‬ ‫کارها را انجام می دادند‪ .‬شما‪ ،‬شاید کم از شما باشد که زمان‬ ‫رضاخان را درک کرده باش��د‪ .‬این ابتدائا با این سالح وارد شد‬ ‫در کش��ور ما؛ یعنی‪ ،‬اوردندش در کشور ما‪ ،‬با قلدری‪ ،‬انهایی‬ ‫که مراکز قدرت بودند؛ کنار گذاشت و عش��ایر و کسانی [را]‬ ‫که قدرتی در ای ران داشتند؛ انها را با قلدری و نقشه شکست‬ ‫داد و کنار گذاشت و بعد از اینکه یک قدری استق رار پیدا کرد‬ ‫پایش‪ ،‬شروع کرد به ان نقشه دوم‪ .‬نقشه دوم این بود که اسالم‬ ‫را هر چه م ی تواند‪ ،‬از ان قیچی کن��د‪ .‬به روحانیون که مبداء‬ ‫امور مردم بودند و مرجع مردم بودند و هریک ی شان در یک ده‬ ‫یا در یک ش��هر یا در یک استان نفوذ داشتند و م ی توانستند‬ ‫یک وقت مردم را بسیج کنند‪ ،‬روحانیون را انقدر تضعیف کرد‪،‬‬ ‫انقدر با تبلیغات اینها را تضعیف کرد که شوفرها اینها را سوار‬ ‫نم ی کردند‪ .‬یکی از دوستان من – خدا رحمتش کند ‪ -‬گفت‪:‬‬ ‫من اراک بودم‪ ،‬م ی خواس��تم بیایم قم‪ .‬رفتم که اتومبیلی را‬ ‫اجاره کنم ب رای امدن‪ .‬ان ش��خص گفت که ما قرار داده ایم‬ ‫با خودمان ‪ -‬ان شوفر گفت ‪ -‬که دو طایفه را سوار اتومبیل‬ ‫نکنیم‪ :‬یکی ف واحش و یکی اخوندها را! این طور تحقیر کردند‪.‬‬ ‫این تحقیر نه اینکه یک مطلبی بود که من باب اتفاق رضاخان‬ ‫م ی خواست این کار را بکند‪ ،‬این نقشه ای بود که روحانی از باب‬ ‫اینکه م ی توانست یک وقت یک کشوری را به هم بزند و یک‬ ‫ناحی ه ای را بسیج کند‪ ،‬این قدرت باید گرفته بشود‪ .‬این قدرت‬ ‫را کوشش کردند و گرفتند؛ یعنی‪ ،‬روحانیون را منزوی کردند و‬ ‫از هر جاهم که یک صدایی از انها بلند م ی شد و یک قیامی‬ ‫م ی کردند‪ ،‬ان را خفه م ی کردند‪ .‬از مشهد بود‪ ،‬علمای مشهد‬ ‫یک وقت قیام کردند‪ ،‬گرفتند همه را؛ مثل مرحوم اقازاده که‬ ‫ان وقت انقدر قدرت داشت‪ ،‬او را هم گرفتند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪56-65‬‬ ‫راه رفتن روی مین‬ ‫فیلمسازحقداردروایتخودشراازواقعیتبسازد‬ ‫مثلرستورانی کهازانخاطرهداریم‬ ‫فیلمی کههمهراعصبانیکرد‬ ‫تاریخ‬ ‫‪66-73‬‬ ‫شاه بی شین‬ ‫بسیاریازروشنفکران‪،‬بورسشاهبودند‬ ‫اشتباهاتشاهانه‬ ‫شاهبیمارنبود‪،‬وابستهبود‬ ‫ورزش‬ ‫‪74 -79‬‬ ‫پاروزدن بهسمتبهشت‬ ‫مردانهکناررفتم‬ ‫اصالحاتبهسبکسجادی‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫ی‬ ‫دبیر تحریریه و سیاست‪ :‬مصطفی صادق ‬ ‫دبیر فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علی رضا بهرامی‬ ‫دبیر جهان اسالم و دین وتاریخ‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫دبیر بین الملل‪ :‬سعیده سادات فهری‬ ‫دبیر دیدار‪ :‬افشین خماند‬ ‫دبیر بازار‪ :‬تقی میری ‬ ‫دبیر ورزش‪ :‬مهدی ربوشه‬ ‫دبیر خبرنامه‪ :‬علی حاجی ناصری‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫اعضای تحریریه و همکاران‪ :‬زهیر توکلی ‪ -‬شاهین فتحیان ‪ -‬امید کرمانی ها ‪ -‬زهره‬ ‫دیانی ‪ -‬شیما غفاری ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬زهرا راد‪ -‬عاطفه کربالئی‪ -‬محمد تاجیک‬ ‫حسین غالمی‪ -‬حمیدرضا نصیری نژاد‪ -‬مسعود نجفی‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر فنی و هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر و عکس‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلی اجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫مهندس واعظی‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی ‪ -‬دکتر غالم حسن تقی نتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس بختیاری مهندس صدوقی‬ ‫حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی هادی انباردار ‪ -‬سید عارف علوی‬ ‫رضا راستی ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬دکتر بهرامپور‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫مجلهخبری‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪12‬‬ ‫رهبر معظم انقالب اسالمی‪:‬‬ ‫دشمنی امریکا‬ ‫بامذاکراتپایان‬ ‫نخواهد یافت‬ ‫مجله خبری‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬رهبر معظم انقالب اسالمی در‬ ‫دیدار ه��زاران نفر از مردم تبریز و ش��هرهای مختلف اس��تان‬ ‫اذربایجان شرقی ضمن تشکر فراوان از احاد ملت بزرگ ای ران‬ ‫به خاطر نمایش شکوه و عظمت اقتدار ملی‪ ،‬در راهپیمایی ‪22‬‬ ‫بهمن و جشن ‪ 35‬س��الگی انقالب اس�لامی‪« ،‬استقامت و‬ ‫وحدت» را دو پیام اصلی راهپیمایی امسال دانستند و گفتند‪:‬‬ ‫«ملت ای ران در راهپیمایی ‪ 22‬بهمن و در پاسخ به گستاخی‪،‬‬ ‫زیاده خواهی‪ ،‬ب ی ادبی و پررویی مقام��ات امریکایی حضوری‬ ‫متراکم تر و پرشورتر داش��ت و اعالم کرد‪ ،‬به هیچ وجه تسلیم‬ ‫زورگویی و باج خواهی امریکا نخواهد شد‪ » .‬در این دیدار که در‬ ‫سیو ششمین سالگرد قیام تاریخی مردم تبریز در ‪29‬‬ ‫استانه ‬ ‫بهمن سال‪ 1356‬برگزار شد‪ ،‬رهبر انقالب اسالمی سخنان خود‬ ‫را با تشکر از حضور شورانگی زتر و گسترده تر مردم در راهپیمایی‬ ‫‪ 22‬بهمن امسال اغاز کردند‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای گفتند‪:‬‬ ‫«زبان از توصیف و تقدیر و تشکر از ملت بزرگ ای ران عاجز است‪،‬‬ ‫اما در درجه اول در مقابل خداوند متعال که محول دل ها و مقلب‬ ‫نی ت ها و عزم هاست‪ ،‬سجده شکر به جا م ی اوریم و در درجه بعد از‬ ‫احاد ملت ای ران در سراسر کشور به دلیل ارائه چهره ای برجسته‪،‬‬ ‫شکوفنده و زنده از انقالب اسالمی در روز‪ 22‬بهمن‪ ،‬به جهانیان‪،‬‬ ‫صمیمانهتشکرم ی کنم‪».‬ایشانسپسبااشارهبهقیامتاریخی‬ ‫‪ 29‬بهمن مردم تبریز‪ ،‬این حادثه را دارای درس ها و عبرت های‬ ‫متعدد دانستند و افزودند‪« :‬اولین درس قیام ‪ 29‬بهمن‪ ،‬نمایش‬ ‫ویژگ ی ها و خصلت های برجسته مردم تبریز و اذربایجان بود‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی خاط ر نشان کردند‪« :‬ایمان عمیق دینی‪،‬‬ ‫غیرت دینی‪ ،‬شجاعت‪ ،‬موقع شناسی و اقدام به هنگام‪ ،‬پیشرو و‬ ‫صف ش��کن بودن‪ ،‬و انجام کاره��ای نواوران��ه در راه اهداف‪،‬‬ ‫خصلت های برجسته مردم تب ریز و اذربایجان است که حادثه‪29‬‬ ‫بهمن انها را مجسم کرد‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬دومین‬ ‫درس قیام‪ 29‬بهمن را «نشان دادن پیوستگی و ارتباط بخش ها‬ ‫و اق وام مختلف کشور» برشمردند و گفتند‪« :‬اق وام مختلف ای رانی‬ ‫به واسطه حاکمیت ای ران اسالمی در زیر پرچم اسالم و نام زیبای‬ ‫ای ران قرار گرفته اند و همه دارای پیوستگی و اتصال با یکدیگر‬ ‫هستند و این‪ ،‬همان نقطه ای است که بدخ واهان ملت ای ران‪ ،‬روی‬ ‫ان متمرکز شده اند و م ی خواهند اقوام ای رانی را مقابل هم قرار‬ ‫دهند‪ ».‬ایشان همه مردم و مسئوالن را به هوشیاری در قبال این‬ ‫موضوعفراخ واندندوخاط رنشانکردند‪«:‬هیچ گاهنبایدپیاماتحاد‬ ‫ی قیام ‪ 29‬بهمن از یاد برود‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫و همدلی و همگام ‬ ‫اسالمی «معجزه اراده ملت» را پیام سوم قیام ‪ 29‬بهمن تبریز‬ ‫دانستند و تاکید کردند‪« :‬این قیام نشان داد که هیچ مانع و قدرت‬ ‫بزرگی نم ی تواند در مقابل اراده راسخ یک ملت مقاومت کند‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در ادامه ب��ه تحلیل چرایی حضور‬ ‫گسترده تر و پرش��ورتر مردم در راهپیمایی ‪ 22‬بهمن امسال و‬ ‫پیام های این راهپیمایی پرداختند‪ .‬ایشان با اشاره به محاسبات و‬ ‫گزارش های نس��بتا دقیق افراد خبره از می زان حضور مردم در‬ ‫راهپیمایی ‪ 22‬بهمن در سال های مختلف گفتند‪« :‬ب راساس‬ ‫گزارش های کارشناسی و دقیق‪ ،‬جمعیت مردم در راهپیمایی‬ ‫امس��ال در سراسر کشور‪ ،‬متراکم تر از س��ال گذشته بود و این‬ ‫واقعیتنشاندهندهایناستکهجشنسالگردانقالباسالمی‪،‬‬ ‫همانند خود انقالب‪ ،‬پدیده ای ب ی نظیر اس��ت‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی برگزاری جشن انقالب اسالمی به وسیله مردم و در نقاط‬ ‫یو پنج سالگی انقالب ب ر خالف‬ ‫مختلف کشور و ان هم در س ‬ ‫مراسم خشک و رسمی کشورهای دیگر را پدیده ای عجیب و‬ ‫شگفت اور خواندند و خاط رنشان کردند‪« :‬برخالف تبلیغات و‬ ‫تحلی ل های غیرواقعی رسانه های بیگانه‪ ،‬اتاق های فکر انها‬ ‫متوجه پیام این حضور و انگیزه و ایمان و همچنین شعارهای‬ ‫مردم م ی شوند‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای افزودند‪« :‬شعارهای‬ ‫مردم در راهپیمایی‪ 22‬بهمن حاوی دو پیام اصلی «استقامت و‬ ‫وحدت» بود‪ ».‬ایش��ان در تبیین پیام استقامت و ایستادگی بر‬ ‫ارمان ها گفتند‪« :‬انقالب اسالمی دارای «ارمان های ایجابی» و‬ ‫«ارمان های سلبی» است‪ .‬ارمان های ایجابی ان‪ ،‬عمل به تع الیم‬ ‫ی در صحنه ها و‬ ‫اسالم‪ ،‬تحقق عدالت اجتماعی‪ ،‬حضور مردم ‬ ‫حوادث مختلف‪ ،‬اقتصاد مستقل‪ ،‬فرهنگ غیروابسته و اصیل‬ ‫ای رانی – اسالمی‪ ،‬پناه دادن به مظلوم و مقابله با ظالم‪ ،‬پیشرفت‬ ‫ی در اخالق و معنویت‬ ‫کشور‪ ،‬برجستگی علمی و پیش قدم ‬ ‫اس��ت‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬تسلیم نش��دن در مقابل‬ ‫زورگویی و باج خواهی نظام سلطه را که مظهر ان امریکاست‪،‬‬ ‫ارمان سلبی انقالب اسالمی خ واندند و تاکید کردند‪« :‬ملت ای ران‬ ‫در‪ 22‬بهمن امسال اعالم کرد که تسلیم زورگویی و باج خ واهی‬ ‫امریکا نخواهد شد‪ ».‬ایش��ان با انتقاد از برخی تالش ها ب رای‬ ‫معرفی یک چهره غیرواقعی از امریکا به مردم گفتند‪« :‬برخی‬ ‫اف��راد تالش دارند ب��ا بزک ک��ردن چهره امریکا‪ ،‬زش��ت ی ها و‬ ‫خشونت ها و وحش��ت افرین ی ها را از این چهره بزدایند و دولت‬ ‫امریکا را دولتی عالقه مند به مردم ای ران و انسان دوست معرفی‬ ‫کنند‪ ،‬اما تالش این افراد به نتیجه نخ واهد رسید‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی به سابقه سیاه دولت امریکا در مدت حداقل هشتاد سال‬ ‫اخیر اشاره کردند و افزودند‪« :‬به راه انداختن جنگ های خونین و‬ ‫کشتار انسان های بیگناه‪ ،‬حمایت از دیکتاتورهای ظالم در نقاط‬ ‫مختلف جهان‪ ،‬حمایت از تروریس��م بی ن الملل��ی‪ ،‬حمایت از‬ ‫تروریسم دولتی که مظهر ان رژیم جعلی‪ ،‬غاصب و جنایتکار‬ ‫صهیونیستیاست‪،‬حملهبهع راقوکشتارحداقلده هاهزارنفر‬ ‫از مردم‪ ،‬حمله به افغانستان‪ ،‬راه اندازی شرکت های ادم کشی و‬ ‫ترور همچون بلک واتر و راه اندازی گروه های تندروی تکفیری و‬ ‫حمایت از انها بخشی از سیاهه اعمال امریکاست‪ ».‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای تاکید کردند‪« :‬چگونه م ی توان این چهره زشت‬ ‫و جنایتکار را در مقابل ملت ای ران با بزک تغییر داد‪ ».‬ایشان به‬ ‫سابقه اقدامات خصمانه دولت امریکا ب ر ضد ملت ای ران نیز اشاره‬ ‫کردند و افزودند‪« :‬ملت ای ران از کودتای ‪ 28‬مرداد سال ‪ 1332‬تا‬ ‫س��ال ‪ 1357‬و از پیروزی انقالب اس�لامی تاکن��ون همواره با‬ ‫خباثت ها‪ ،‬ازارها‪ ،‬توطئه ها و تحریم های امریکا مواجه بوده که‬ ‫اخرین مورد ان حمایت وقاحت امی��ز رئی س جمهور امریکا از‬ ‫فتنه گران سال‪ 88‬بود و اخی را هم بار دیگر اعالم حمایت کردند‪».‬‬ ‫رهبر انقالب اسالمی خاط رنشان کردند‪« :‬این فهرست‪ ،‬تنها‬ ‫گوشه ای از بدکاری های دولت امریکا در قبال ملت ای ران است که‬ ‫اکنون نیز ادام��ه دارد‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامن��ه ای با یاداوری‬ ‫سخنان خود در ابتدای امسال در مشهد مقدس گفتند‪« :‬تصور‬ ‫برخیدولتمرداندولتقبلیوهمچنینبرخیدولتمرداندولت‬ ‫فعلی این است که اگر ما در قضیه هسته ای‪ ،‬با امریکا مذاکره‬ ‫کنیم‪ ،‬موضوع حل م ی شود‪ .‬من هم به دلیل اصرار انها بر مذاکره‬ ‫درخصوص موضوع هسته ای‪ ،‬گفتم مخالفتی ندارم اما همان‬ ‫موقع هم تاکید کردم که خوشبین نیس��تم‪ ».‬ایشان افزودند‪:‬‬ ‫«نشانه های خوشبین نبودن‪ ،‬اکنون در حال اشکار شدن است و‬ ‫دلیل بارز ان هم‪ ،‬اظهارات س��خیف و توهی ن امیز سناتورها و‬ ‫مقامات امریکایی ب ر ضد مل��ت ای ران اس��ت‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی خاط رنشان کردند‪« :‬البته ملت ای ران در راهپیمایی ‪22‬‬ ‫بهمن امسال‪ ،‬پاسخ این اهانت ها را داد و به مقامات امریکایی تو‬ ‫دهنی زد‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای گفتند‪« :‬یکی از علت های‬ ‫حضور گسترده تر و پرش��ورتر ملت در راهپیمایی ‪ 22‬بهمن‪،‬‬ ‫گستاخی‪ ،‬زیاده خ واهی‪ ،‬ب ی ادبی و پررویی مقامات امریکایی بود‬ ‫که مردم با غیرت دینی خود به صحنه امدند تا به دولت امریکا‬ ‫عالم کنند که دچار اشتباه محاسبه نشود‪ ،‬زی را مردم در صحنه‬ ‫هستند‪ ».‬ایش��ان افزودند‪« :‬پیام ملت ای ران در راهپیمایی ‪22‬‬ ‫بهمن‪ ،‬به همه مسئوالن و زحمت کش��ان اداره امور داخلی و‬ ‫خارجی کشور‪ ،‬این بود که ملت ای ران ایستاده است و مسئوالن‬ ‫نباید در مواجهه با دشمن‪ ،‬احساس ضعف کنند‪ ».‬رهبر انقالب‬ ‫اسالمی با اشاره به تاکی د های مکرر قبلی خود مبن ی بر اینکه‬ ‫موضوعهسته ای‪،‬بهانه ایبیشنیست‪،‬خاط رنشانکردند‪«:‬اگر‬ ‫روزی بر فرض محال هم‪ ،‬موضوع هسته ای مطابق خواسته‬ ‫امریکاحلشود‪،‬امریکای ی هامسائلدیگرراپیشخ واهندکشید‬ ‫و اکنون نیز همه شاهد هستند که سخنگویان دولت امریکا از‬ ‫موضوعات حقوق بشر و توانایی موشکی و دفاعی ای ران‪ ،‬سخن‬ ‫به میان م ی اورند‪ ».‬حض��رت ایت اهلل خامن��ه ای گفتند‪« :‬ایا‬ ‫امریکای ی ها واقعا خجالت نم ی کش��ند که نام حقوق بش��ر را‬ ‫م ی اورند زی را هرکس��ی که در دنیا مدعی حقوق بش��ر باشد‪،‬‬ ‫امریکای ی هابااینهمهفضاحت‪،‬نبایدحتیاسمحقوقبشررابر‬ ‫زبان بیاورند‪ ».‬ایشان با اشاره به اقدامات خالف حقوق بشر امریکا‬ ‫از جمل��ه در زندان ه��ای گوانتانام��و‪ ،‬و ابوغری��ب‪ ،‬کمک به‬ ‫تروریس ت های معروف جهان و عهد شکن ی ها و دروغ گوی ی ها‬ ‫افزودند‪« :‬امریکای ی ها با این پرونده قطور و سیاه‪ ،‬باید از اوردن نام‬ ‫حقوق بشر‪ ،‬دچار شرم و حیاء شوند اما همچنان وقیحانه مدعی‬ ‫حقوقبشرهستند‪».‬رهبرانقالباسالمیدرخصوصمذاکرات‬ ‫هس��ته ای خاط رنش��ان کردند‪« :‬کاری که وزارت امور خارجه و‬ ‫مسئوالندولتیدرخصوصمذاکراتهسته ایاغازکرده اندادامه‬ ‫پی دا خواهد کرد و ای ران نقض کننده کاری که شروع کرده است‪،‬‬ ‫نخواهد بود اما همه بدانند که دشمنی امریکا با اصل انقالب‬ ‫اسالمی و اسالم است و این دشمنی‪ ،‬با مذاکرات پایان نخواهد‬ ‫یافت‪ ».‬حضرت ایت اهلل خامنه ای تاکید کردند‪« :‬تنها راه عالج‬ ‫این دشمنی تکیه بر اقتدار ملی و توان داخلی و مستحکم تر‬ ‫کردن ساخت درونی کش��ور است‪ ».‬ایشان با اش��اره به ابالغ‬ ‫سیاس��ت های کلی اقتصاد مقاومتی در اینده بسیار نزدیک‬ ‫افزودند‪« :‬راه حل مشکالت کشور‪ ،‬اجرای سیاست های اقتصاد‬ ‫مقاومتی و تکیه به درون و چشم ندوختن به بیرون است‪ ».‬رهبر‬ ‫انقالباسالمیهمچنینبااشارهبهثروت هایکم نظیرطبیعی‬ ‫و انسانی کشور به ویژه ذخایر فراوان نفت و گاز و نیاز دنیا به ای ران‪،‬‬ ‫خاط رنشان کردند‪« :‬همه دیدند که کشورهای خارجی با مشاهده‬ ‫یک لبخند در ای ران‪ ،‬ب رای حضور در کشور هجوم اوردند‪ ،‬بناب راین‬ ‫امریکای ی هانم ی توانندب رایهمیشهرویلجبازیخودمقاومت‬ ‫کنندواگرمابرتوانخودتکیهکنیم‪،‬استقامتانهادرهم خ واهد‬ ‫شکست‪».‬حضرت ایت اهللخامنه ای افزودند‪«:‬تاوقتیکهچشم‬ ‫ما به دست دیگران یا به کاهش تحریم ها یا اظهارات مقامات‬ ‫امریکایی دوخته شده باشد‪ ،‬به جایی نخواهیم رسید‪ ».‬ایشان‬ ‫گفتند‪« :‬من اصرار دارم که مسئوالن به نیروی داخلی تکیه و به‬ ‫مردم اعتماد کنندتا اینسرچشمه فیاضوتمام نشدنیدرداخل‪،‬‬ ‫خروشان و فروزان و جوشان شود‪ ».‬رهبر انقالب اسالمی تاکید‬ ‫کردند‪« :‬اگر این کار انجام ش��ود‪ ،‬قطعا همه درهای بسته باز‬ ‫خ واهد شد و باید در همین مسیر حرکت و عمل کرد‪ ».‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در پایان گفتند‪« :‬به توفیق الهی اهداف امریکا‬ ‫و استکبار جهانی نسبت به ملت ای ران و نظام اسالمی شکست‬ ‫خ واهد خورد و این ملت پیروزی خود را در مقابل چشم بدخ واهان‪،‬‬ ‫جشن خ واهد گرفت‪g».‬‬ ‫‪13‬‬ ‫پایان یارانه‬ ‫فاز دوم هدفمندی از سال اینده اجرایی خواهد شد‬ ‫مجله خبری‬ ‫با همه ضع ف ه��ای اجرایی در ف��از اول اج��رای قانون‬ ‫هدفمندی یارانه ها‪ ،‬دولت یازدهم عزم خ��ود را جزم کرده تا در‬ ‫اولین بودج ه کش��ور که خود تقدیم مجلس کرده‪ ،‬فاز دوم این‬ ‫طرح بزرگ را اجرا کند‪ .‬طرحی که محمود احمدی نژاد ان راجراحی‬ ‫بزرگ اقتصادی کشور نامید اما با وجودی که تمایل شدیدی به‬ ‫اجرای فاز دوم این طرح داشت‪ ،‬مجلس اجازه چنین کاری را به وی‬ ‫ندارد‪ .‬ب راساس قانون هدفمندسازی یارانه ها که در سال‪ 1388‬در‬ ‫مجلس شورای اسالمی به تصویب رسیده است‪ ،‬دولت از زمان‬ ‫اجرا باید طی پنج سال اقدام به ازادسازی قیمت ها کند اما این‬ ‫کار به علت مشکالت اجرا در دولت قبل بر زمین ماند و تنها به‬ ‫اجرای نیم بند فاز اول ان منجر شد‪ .‬با ارائه الیحه بودجه در اذرماه‬ ‫امسال یکی از مهمترین نکاتی که ناظ ران سیاسی و اصحاب‬ ‫رسانه به دنبال کشف ان بودند‪ ،‬بحث هدفمندی یاران ه بود‪ .‬اما در‬ ‫الیحه دولت ردیف بودجه درامدی ب رای ان در نظر گرفته نشده‬ ‫بود تا اینکه در اخ رین روز بررسی بودجه در کمیسیون تلفی ق‪ ،‬این‬ ‫الیحهبهمجلسرفت‪.‬اعضایاینکمیسیونمعتقدندبودندکه‬ ‫دولت باید ب رای هدفمندی یارانه ها الیحه ای جداگانه به مجلس‬ ‫ارائه کند‪ .‬بناب رای��ن ابتدا تصویب کردند که ت��ا تیرماه پرداخت ‬ ‫یارانه های نقدی و درامدهای دولت به همان رویه س��ابق باقی‬ ‫بماند اما شورای نگهبان با این امر مخالف کرد‪ .‬تبصره بودجه‬ ‫هدفمندی که دولت ب��ه مجلس برد‪،‬‬ ‫در ابتدا شامل درامدی ‪ 63‬هزار میلیارد‬ ‫تومانی بود‪ .‬اما سرانجام دولت با تغییر‬ ‫این رقم به‪ 48‬هزار میلیارد تومان ان را به‬ ‫مجلستقدیمکردو سرانجامتبصره‪21‬‬ ‫الیحهبودجهبا‪ 118‬رایموافق‪،‬بهمنظور‬ ‫تامیننظرشورای نگهبانتصویبشد‪.‬‬ ‫طبقمصوبهمجلسکهدرروندبررسی‬ ‫الیحه بودجه به ش��ورای نگهبان ارائه‬ ‫شد‪ ،‬دولت مکلف ش��د حداکثر تا پایان‬ ‫خردادم��اه ‪ 1393‬اقدامات قانونی الزم را‬ ‫ب رایاصالحقانونهدفمندکردنیارانه ها‬ ‫انجام و از ابتدای تیرماه‪ 1393‬به گونه ای‬ ‫عمل کند که ضمن رفع نواقص اجرایی‬ ‫فاز اول‪ ،‬ب راساس قانون اصالحی مذکور‬ ‫فاز دوم را اجرا کند‪ .‬شورای نگهبان در ای راد‬ ‫به تبصره هدفمندی معروف به تبصره‬ ‫‪ 21‬اعالم کرده ب��ود‪« :‬چون موهم الزام‬ ‫دولت به ارائه الیحه است‪ ،‬مغایر با اصل‬ ‫‪ 74‬قانون اساسی شناخته شد‪ ،‬بناب راین‬ ‫مجلس موظف به اصالح ان است‪».‬‬ ‫در جریان بررس��ی این تبصره‬ ‫احمد توکلی معتق��د بود که اعتراض‬ ‫ش��ورای نگهبان قطعی تلقی شد در‬ ‫حالی ک��ه این طور نیس��ت‪ .‬به گفته‬ ‫ای��ن نماینده مجل��س در این مرحله‬ ‫نباید هیچ حکم جدیدی صادر کرد و‬ ‫نباید قبل از اعتراض شورای نگهبان‬ ‫تغییری در ان داده شود‪ ،‬به ویژه اینکه‬ ‫احکام جدید خط رات بزرگی را ایجاد م ی کند و به هی چ عنوان‬ ‫مساله را نباید کوچک در نظر گرفت‪ .‬رئی س مجلس اما معتقد‬ ‫بود که این اشکال وارد اس��ت‪ ،‬چراکه این تبصره نزدیک به‬ ‫یک سوم بودجه کشور را شامل م ی ش��ود‪ .‬الریجانی گفت‪:‬‬ ‫«در گذش��ته ما درباره این الیحه تعیین تکلیف نکرده ایم و‬ ‫گفته ایم که الیحه ای را دولت بیاورد‪ .‬در هر صورت اشکال‬ ‫شورای نگهبان وارد است‪ .‬در کنار این پیشنهاد دولت کاهش‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪14‬‬ ‫یافته است و باالخره پیشنهادی است که در کمیسیون و با‬ ‫حضور نمایندگان دولت و شورای نگهبان به تصویب رسیده‪،‬‬ ‫بناب راین اشکالی از نظر ایی ن نامه ای ندارد‪ .‬ما م ی خواهیم از‬ ‫هدفمندی یارانه ها ‪ 42‬هزار میلیارد تومان به مردم بدهیم و در‬ ‫کنار این به فکر بیمه بیکاری و بخش بهداشت و درمان نیز‬ ‫باشیم‪ ،‬از این رو پیشنهاد دولت یک پیشنهاد حداقلی است‪».‬‬ ‫نوبخت‪ :‬شجاعانه ان را اصالح می کنیم‬ ‫معاون برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئی س جمهور در‬ ‫دفاع از تبصره دولت در مجلس‪ ،‬نحوه اجرای این قانون را در‬ ‫گذشته نامطلوب توصیف کرد‪ .‬به گفته نوبخت همه نظام‬ ‫بر این اعتقاد هستند که باید یارانه ها هدفمند شود و جلوی‬ ‫استفاده کس��انی که بیش��تر مصرف م ی کنند گرفته شود‪.‬‬ ‫به گفته او انچه در س��ال های اخیر گذش��ت‪ ،‬حاکی از عدم‬ ‫اجرای کامل و دقیق قانون هدفمن��دی یارانه ها بود که اثار‬ ‫ان قابل مالحظه است‪ .‬معاون ب رنامه ریزی و نظارت راهبردی‬ ‫رئی س جمهور گفت‪« :‬اس��تمرار این مس��اله نه تنها باعث‬ ‫کاه��ش یارانه ها و بازتوزیع ان می ش��ود ‪ ،‬بلک��ه ‪ 11‬هزار و‬ ‫‪ 200‬میلیارد تومان برداشت از خزانه و عدم توجه به تولید را‬ ‫به همراه م ی اورد و همه به ان معترض هستند اما ایا ما این‬ ‫وضع را یک سال دیگر ادامه بدهیم یا شجاعانه ب رای اصالح‬ ‫ان اقدام کنیم؟»معاون رئی س جمه��ور توضیح داد که قرار‬ ‫است پولی که دولت از هدفمندی یارانه ها به دست م ی اورد‬ ‫در بین مردم توزیع ش��ود‪ ،‬مابقی ان به بخش درمان تعلق‬ ‫گرفته و ‪ ١٠‬هزار میلیارد تومان از مجم��وع ‪ ٤٨‬هزارمیلیارد‬ ‫تومان به بخش تولید اختصاص داده ش��ود تا به این ترتیب‬ ‫این بخش دچار اسیب نشود‪.‬‬ ‫اصالحات مجلس بر ایرادات شورای نگهبان‬ ‫طبق مصوب��ه اصالحی مجل��س‪ ،‬ب رای اج��رای قانون‬ ‫هدفمند کردن یارانه ها به دولت اجازه داده م ی ش��ود در س��ال‬ ‫‪ 1393‬منابع مالی حاصل از اصالح قیم��ت کاالها و خدمات و‬ ‫منابع یارانه ای ان را با استفاده از انواع روش های پرداخت نقدی و‬ ‫غی رنقدیوخدماتبیمه ایبینخانوارهایهدفونیازمندتوزیع‬ ‫و با اولویت بخش تولید‪ ،‬توزیع کند‪ .‬ب راساس مصوبه مجلس‬ ‫درامد حاصل از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها در سال ‪1393‬‬ ‫تا مبلغ ‪ 48‬هزار میلیارد تومان از محل اصالح قیمت کاالها و‬ ‫خدمات تعیین شد و یارانه نقدی صرفا به سرپرستان خانوارهای‬ ‫متقاضی که به تشخیص دولت نیازمند دریافت یارانه باشند‪،‬‬ ‫پرداخت م ی شود‪،‬خانوارهاییکهمجموعدرامدساالنه انها کمتر‬ ‫ازرقمتعیی ن شدهتوسطدولتباشد‪.‬کسانیکهمتقاضیدریافت‬ ‫یارانه های نقدی هس��تند باید در موعدی که دولت مشخص‬ ‫م ی کند به مراکز ثب ت نام مراجعه کنند و چنانچه پس از تحقیق‬ ‫مشخص شود که اشخاص با درامد بیشتر از مبلغ فوق اقدام به‬ ‫دریافت یارانه کرده اند به می زان سه ب رابر یارانه دریافتی جریمه‬ ‫م ی ش��وند‪ .‬به عالوه مقرر ش��د تا ایی ن نامه اجرایی این تبصره‬ ‫ظرف س��ه ماه توس��ط معاونت ب رنامه ریزی و نظارت راهبردی‬ ‫رئی س جمهوروباهمکاریوزارتخانه هایاموراقتصادیودارایی‪،‬‬ ‫نفت‪ ،‬نیرو و صنعت‪ ،‬معدن و تجارت تهیه ش��ود و به تصویب‬ ‫هیات وزی ران برسد‪.‬‬ ‫ابهام پرداخت یارانه نقدی‬ ‫با این حال هنوز مش��خص نیست‬ ‫ک��ه پرداخ��ت یارانه های نقدی در س��ال‬ ‫اینده چه وضعیتی خواهد داشت‪ .‬چنانچه‬ ‫زمان اجرای فاز دوم هدفمن��دی یارانه ها‬ ‫اول فروردین ماه ‪ ۹۳‬باش��د‪ ،‬طبق مصوبه‬ ‫مجلس یارانه نقدی اس��فندماه‪ ،‬می تواند‬ ‫اخرین یاران��ه نقدی همگانی باش��د که‬ ‫توس��ط دولت روحانی پرداخت می ش��ود‪،‬‬ ‫چرا که در مصوبه مجل��س الزاماتی ب رای‬ ‫حذف یاران��ه دهک هایی که جزو اقش��ار‬ ‫اس��ی ب پذیر نیز نیس��تند‪ ،‬امده است‪ .‬در‬ ‫عین حال ش��نیده های برخی نمایندگان‬ ‫ت ترجیح م ی دهد‬ ‫مجلس حاکی است دول ‬ ‫فاز دوم را از ابتدای تیرماه اجرا کند و چهار‬ ‫ماه باقیمانده تا ابتدای تیرماه را به ثب ت نام‬ ‫متقاضیان یارانه و جمع اوری اطالعات در‬ ‫مورد تعداد انصراف ی های یارانه اختصاص‬ ‫دهد‪ .‬برخی از نمایندگان مصوبه مجلس‬ ‫را ب رای دولت الزام اور نم ی دانند و معتقدند‬ ‫که این مصوبه نوعی تاکید به دولت است‪،‬‬ ‫ب رای اینکه بداند یارانه ش��امل همه مردم‬ ‫نیست و فقط به نیازمندان تعلق م ی گیرد‪.‬‬ ‫برخی دیگ��ر از نمایندگان نی��ز معتقدند‬ ‫که الزم نیس��ت اف��راد مش��مول یاران ه را‬ ‫دولت تعیین کند و پس از ش��روع فاز دوم‬ ‫م ی توان از مردم درخواست کرد که کسانی‬ ‫که نیاز مند دریافت این یارانه ها نیس��تند‬ ‫خودشان انصراف دهند‪.‬‬ ‫فرصت سه ماهه دولت‬ ‫عضو کمیس��یون اقتصادی در مورد اینکه باتوجه به‬ ‫مصوبه مجلس زمان اج��رای فاز دوم هدفمن��دی دقیقا از‬ ‫چه موقع است‪ ،‬گفت‪« :‬بودجه یک ساله است و طبق ان از‬ ‫ابتدای س��ال ‪ 93‬باید فاز دوم هدفمندی اجرایی شود ولی از‬ ‫انجای ی که مجلس طبق ایی ن نامه به دولت سه ماه فرصت‬ ‫داده اس��ت‪ ،‬بناب راین دولت در این مدت هر وقت که امادگی‬ ‫داش��ته باش��د م ی تواند فاز دوم هدفمندی را اجرایی کند‪».‬‬ ‫ندیمی تصری��ح کرد‪« :‬ظاه��را دولت ب رای اج��رای فاز دوم‬ ‫هدفمندی تمایل دارد که ان را از ابتدای تیرماه اجرایی کند‪».‬‬ ‫مصوبات مجلس برای دولت الزام اور نیست‬ ‫احتمالحذفبخشیازیارانه بگیرانازاولسال‪93‬‬ ‫ب��ا تصویب مصوب��ه مجل��س و نامش��خص بودن‬ ‫خانواره��ای دریافت کنن��ده یارانه ه��ا و همچنی��ن می زان‬ ‫دریافت ان نگران ی ه��ا افزایش یافت‪ .‬برخ��ی از ناظ ران بر‬ ‫این اعتقاد بودند که دولت به دنبال ایجاد یک شوک در بازار‬ ‫است‪ .‬به عبارت دیگر انها سیستم اجرایی دولت را مانند فاز‬ ‫اول و دولت دهم م ی دانستند‪ .‬اما معاون اول رئی س جمهور‬ ‫گفت که دولت به دنبال ایجاد شوک در بازار نیست‪ .‬او درباره‬ ‫اجرای فاز دوم هدفمندی با نهای ی شدن تصمیمات دولت در‬ ‫این زمینه گفت‪« :‬هدفمندی یارانه ها عمال تبدیل به توزیع‬ ‫پول بین مردم و خانوارها شد و حجم بسیار باالیی به بودجه‬ ‫کشور تحمیل ش��د‪ .‬تا االن ‪ 90‬هزار میلیارد تومان از زمان‬ ‫شروع اجرای قانون هدفمندی درامد حاصل شده اما بیش از‬ ‫‪ 130‬هزار میلیارد تومان پول در بین مردم توزیع شده است‪.‬‬ ‫امس��ال هم بیش از ‪ 11‬هزار میلیارد تومان از بودجه دولت‬ ‫بین مردم توزیع م ی کنیم‪ ،‬این در حالی اس��ت که کمتر از‬ ‫‪ 10‬هزار میلیارد تومان بودجه عمرانی کشور است‪ ».‬معاون‬ ‫اول رئی س جمهوری تاکید کرد‪« :‬به هیچ وجه به دنبال ایجاد‬ ‫شوک در اجرای فاز دوم هدفمندی نیستیم‪ .‬اقتصاد ما دیگر‬ ‫تحمل شوک از جانب تصمیم گیری دولت را ندارد‪ .‬حرکت‬ ‫ارام و پیوسته را در هدفمندی خواهیم داشت‪ .‬االن در رکود‬ ‫اقتصادی قرار داریم و در این زم��ان مهمترین تصمیم باید‬ ‫این باشد که بنگاه های اقتصادی چگونه رونق پیدا کند‪ ».‬در‬ ‫هرحال هنوز این سوال باقی است که چه کسانی مشمول‬ ‫دریافت یارانه ها خواهند ش��د‪ ،‬همچنین مرحله دوم اجرای‬ ‫هدفمندی یارانه ها از چه زمانی اغاز خواهد ش��د‪ .‬باتوجه به‬ ‫اینکه دولت باید درامد ‪ ٤٨‬هزار میلیارد تومانی را در س��ال‬ ‫اینده داشته باش��د‪ ،‬به نظر م ی رس��د اغاز هرچه زودتر این‬ ‫مصوبه به نفع دولت خواهد ب��ود چرا که در صورتی که این‬ ‫طرح از ابتدای تیرماه اغاز ش��ود‪ ،‬عمال دولت ب رای رسیدن‬ ‫به درامد پی ش بینی شده مجبور اس��ت قیمت ها را بیشتر‬ ‫افزایش دهد‪g .‬‬ ‫مجله خبری‬ ‫جعفر قادری نیز در مورد چگونگی تبصره هدفمندی‬ ‫یارانه ها و اینکه از اول سال ‪ 93‬اجرا م ی شود‪ ،‬توضیح داد که‬ ‫این موضوع بس��تگی به دولت دارد و م ی توان��د ان را از اول‬ ‫س��ال اینده به صورت کامل اجرا کند ی��ا بخش هایی از ان‬ ‫را در نظر بگیرد‪ .‬عضو کمیس��یون تلفیق بودجه در پاس��خ‬ ‫به این س��وال که اس��فند ماه به منزله اخرین پرداخت یارانه‬ ‫نقدی به مردم است یا خیر م ی گوید‪« :‬باید به صورت دقیق‬ ‫عدد و رقم حداقل حق��وق ب رای یارانه نقدی توس��ط دولت‬ ‫مش��خص ش��ود و اگر اعالم نکند ممکن اس��ت‪ ،‬ماه های‬ ‫اول س��ال اینده یارانه نقدی پرداخت شود‪ ».‬موضوع حذف‬ ‫برخی از خانواره��ا در دریافت یارانه ها از مس��ائل مبهمی‬ ‫است که همه به دنبال پاسخ ان بودند‪ .‬به گفته این نماینده‬ ‫مجلس دولت م ی تواند به س��رعت ایی ن نامه را تنظیم کند‬ ‫و از اول س��ال جدید یاران��ه نقدی را فقط ب��ه جامعه هدف‬ ‫بپردازد‪ .‬ب راس��اس تبصره ‪ ٢١‬جامعه ه��دف خانواده هایی را‬ ‫شامل م ی ش��ود که از می زان مشخ ص ش��ده دولت‪ ،‬درامد‬ ‫بیشتری داشته باش��ند‪ .‬هنوز این می زان از طرف دولت بیان‬ ‫نشده اس��ت‪ .‬اما نایب رئیس دوم کمیسیون تلفیق معتقد‬ ‫اس��ت که اساس��ا پرداخت یاران ه به همه مردم منطقی نبود‬ ‫و سیاس��ت حمایتی از خانواده های مح��روم باید ب رای دوره‬ ‫ گذار باش��د‪ .‬این نکته ای بود که رئی س جمهور نیز در جلسه‬ ‫هم اندیش��ی با نماین��دگان مجلس به ان اش��اره کرده بود‪.‬‬ ‫پور اب راهیمی درم��ورد اجرای هدفمن��دی توضیح م ی دهد‪:‬‬ ‫«هدفمندی یارانه ها مثل یک جراحی اس��ت که ظاه را فرد‬ ‫فقط درد ان را احساس م ی کند ولی وقتی جراحی انجام شد‬ ‫پس از مدتی اثار ناش��ی از بهبود یک توده که زندگ ی اش را‬ ‫جهانگیری‪:‬به دنبالایجادشوکدرهدفمندینیستیم‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫عزت اهلل یوسفیان مال عضو کمیسیون ب رنامه و بودجه‬ ‫در گفت وگو با فارس و در پاس��خ به این سوال که باتوجه به‬ ‫مصوبه مجلس در خصوص اج��رای مرحله دوم هدفمندی‬ ‫از ابتدای س��ال اینده و پرداخت یارانه صرفا به نیازمندان‪ ،‬ایا‬ ‫یارانه اس��فندماه اخرین یارانه پرداختی به همه مردم است‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬در هیچ جای قانون نامی از یارانه نقدی برده نش��ده‬ ‫اس��ت بلکه کلمه یارانه ذکر شده اس��ت‪ .‬قانون هدفمندی‬ ‫تغییر کلی نکرده و هنوز به قوت خود باقی است‪ .‬طبق ان‬ ‫قانون دولت در اتخاذ این تصمیم که یارانه را به چه کسانی‬ ‫و چگونه بدهد‪ ،‬ازاد اس��ت‪ ».‬این عضو کمیسیون برنامه و‬ ‫بودجه در پاسخ به این س��وال که لزوم این تصمیم چه بود‪،‬‬ ‫توضیح داد‪« :‬طبق مصوبه امروز مجلس فقط یک راهکار‬ ‫به دولت ارائه کرده و مطابق ان به دولت تاکید شده که یارانه‬ ‫متعلق به همه نیست و باید ب رای سال اینده فقط به اقشار‬ ‫نیازمند پرداخت شود‪ ،‬همچنین لزوم مصوبه این بود که دولت‬ ‫به تنهایی حریف این کار سنگین نیست و مجلس و دولت‬ ‫باید در انجام این کار یکدیگر را یاری کنند‪ .‬ممکن است دولت‬ ‫بعد از این هم تشخیص دهد که یارانه را م ی خواهد به همه‬ ‫ی ب رای دولت ایجاد‬ ‫مردم پرداخت کند که این مصوب��ه الزام ‬ ‫نم ی کند‪ ».‬او به نقل از اعضای دولت که در جلسه کمیسیون‬ ‫تلفیق شرکت کرده بودند‪ ،‬گفت‪« :‬دولت م ی خواهد به همه‬ ‫یارانه بدهد اما ممکن است این پرداخت ها دسته بندی شود‪».‬‬ ‫یوسفیان مال در پاسخ به این سوال که یعنی طبق نظر‬ ‫دولت یارانه باز هم به همین روش کنونی ادامه م ی یابد و به‬ ‫همه پرداخت م ی شود‪ ،‬گفت‪« :‬دولت در جلسه دیروز گفت‬ ‫االن دلیلی نم ی بینیم که کس��ی را از دریافت یارانه محروم‬ ‫کنیم به همین دلیل از مردم م ی خواهیم داوطلبانه از دریافت‬ ‫یارانه انصراف دهند و احتمال اعالم انصراف هم زیاد است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬دولت قرار است شرایطی را ب رای مشموالن‬ ‫دریافت یارانه معین کند که طبق ان م��ردم اعالم انصراف‬ ‫از دریافت یا اعالم تمای��ل به دریافت یاران��ه بکنند که اگر‬ ‫اطالعاتش��ان نادرست باش��د جریمه م ی ش��وند‪ ».‬به گفته‬ ‫یوسفیان مال مصوبه مجلس ب رای دولت یک تاکید است و‬ ‫طبق قانون هدفمندی فقط باید به نیازمندان یارانه پرداخت‬ ‫شود و نه به همه مردم‪.‬‬ ‫مختل کرده بود اشکار م ی شود‪».‬‬ ‫ملک احمدی‪ ،‬رئیس جدید نهاد کتابخانه های عمومی‬ ‫تعامل با رسانه ها را ادامه می دهم‬ ‫رئیس جدید نهاد کتاب خانه های عمومی انتخاب شد‬ ‫و منصور واعظی جای خود را به محمدحسین ملک احمدی ‬ ‫داد‪ .‬منصور واعظی که شش سال همزمان دبیرکلی نهاد و‬ ‫دبیری شورای فرهنگ عمومی را برعهده داشت‪ .‬حاال جای‬ ‫خود را به کسی داده که در این نهاد سابقه فعالیت داشته و‬ ‫در تدوین و تصویب قانون نحوه اداره کتابخانه های عمومی‬ ‫کشور نقش فعالی را ایفا کرده است‪ .‬ملک احمدی در سال ‪84‬‬ ‫و پس از برکناری از دبیرکلی این نهاد به وزارت علوم رفت و در‬ ‫دولت یازدهم هم حکم مدیرکلی دفتر اموزش های ازاد این‬ ‫وزارتخانه را هم دریافت کرد‪ .‬او حاال با حکم وزیر ارشاد ب رای‬ ‫بار دوم سمت دبیرکلی نهاد کتابخانه های عمومی کشور را‬ ‫برعهده گرفت‪ .‬هفته گذش��ته دبیرکل نهاد کتابخانه های‬ ‫عمومی کشور‪ ،‬در یک نشس��ت خبری در مقابل رسانه ها‬ ‫قرار گرفت و به انها قول داد که روند تعامل با رسانه ها را ادامه‬ ‫خواهد داد‪ .‬به گفته او کار فرهنگی و اصوال هر فعالیت اجرایی‬ ‫و مخصوصا فعالیت فرهنگی ب��دون همراهی و همکاری‬ ‫اصحاب رسانه محقق نخواهد شد‪.‬‬ ‫ملک احمدی درباره روند فعالی ت هایی که این نهاد در‬ ‫سال های گذشته داشته به رس��انه ها توضیح داد‪« :‬عملکرد‬ ‫نهاد در هفت سال گذشته و امار ارائه شده باید بررسی شود‪.‬‬ ‫هنوز فرصت نکرده ام وارد جزئیات و احکام پرس��نل شوم اما‬ ‫این قول را م ی دهم که پس از اس��تق رار کامل دوس��تان در‬ ‫مجموعه امور مالی و اداری نهاد اولین کارم بررس��ی احکام‬ ‫پرسنلی و رفع نواقص احتمالی باشد‪ ».‬ملک احمدی در ادامه‬ ‫ضمن بیان اینکه یکی از س��خت ترین س��ال های عمری‬ ‫کارم س��ال ‪ 85‬و ‪ 86‬بود‪ ،‬گفت‪« :‬به دلیل عظمت کار در ان‬ ‫سال ها انفکاک این مجموعه از ارشاد بسیار دردناک بود زی را‬ ‫در مجموعه نظام اداری‪ ،‬یکی از سخت ترین کارها انفکاک‬ ‫است‪ .‬یکی از موضوعات مرتبط با نهاد کتابخانه ها همواره‬ ‫می زان س��رانه مطالعه در کشور اس��ت‪ .‬بحثی که عموما با‬ ‫توصی ه های رهبری در مورد مطالعه نیز همراه بوده است‪».‬‬ ‫رئی س جدید نهاد کتابخانه ها درباره این می زان به خبرنگاران‬ ‫گفت‪« :‬سرانه مطالعه بحث چالشی است هم به لحاظ اینکه‬ ‫بخش های مختلف ورود م ی کنند و می زانی را اعالم م ی کنند‬ ‫و هم به لح��اظ اینکه این س��رانه ها گاهی ب��ا هم اختالف‬ ‫فاحشی دارند‪ .‬یعنی برخی از انها از سه دقیقه و برخی داللت‬ ‫تا هفتاد دقیقه دارند‪ ،‬طبیعی اس��ت اگر مبنای مشخصی‬ ‫وجود داشته باش��د نباید تفاوت تا این حد باشد‪ .‬البته در این‬ ‫راستا م ی توانم به مساله تورم اشاره کنم؛ ممکن است می زان‬ ‫تورم از سوی دستگاهی ‪ 25‬درصد و از سوی دستگاهی دیگر‬ ‫‪ 27‬درصد باش��د و این دو درصد تفاوت طبیعی است اما اگر‬ ‫دستگاهی ‪ 6‬درصد و دستگاهی دیگر ‪ 40‬درصد تورم را اعالم‬ ‫کند‪ ،‬طبیعی است کسی به انان اعتنا و اعتماد نم ی کند‪ ».‬به‬ ‫گفته ملک احمدی نکته اصلی این است که ما هیچ مبنایی‬ ‫ب رای تعریف مطالعه نداریم‪ .‬او قول داد که در صورت واگذاری‬ ‫مسئولیت سنجش به نهاد کتابخانه ها سعی خواهند کرد به‬ ‫سرعت مبانی ان را تعریف کنند‪.‬‬ ‫دبیرکل نهاد کتابخانه های عمومی کشور‪ ،‬درباره بدهی‬ ‫شهرداری به نهاد که سال ها مورد بحث بوده و از ان به عنوان‬ ‫نیم درصد یاد م ی شود‪ ،‬پاسخ داد‪« :‬اخرین براورد از نیم درصد را‬ ‫در دست ندارم‪ ،‬تا دقیقا بگویم در سال جاری چقدر است‪120 ،‬‬ ‫میلیارد تومان در سال جاری براورد م ی شود که شهرداری ها‬ ‫باید به کتابخانه ها پرداخت کنند‪g ».‬‬ ‫‪15‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪16‬‬ ‫مذاکراتوین‬ ‫مفیدبود‬ ‫مذاکرات دوم‬ ‫سخنگویمسئولسیاستخارجی‬ ‫اتحادیه اروپا در گفت وگو با مثلث‬ ‫انقالبدر‬ ‫وزارتخانه‬ ‫شرایطخاورمیانه‪،‬توانموشکی‬ ‫ایرانراطلبم یکند‬ ‫فالحت پیشهدر‬ ‫گفت وگوبامثلث‬ ‫ظ ریف از تحوالت گسترده در‬ ‫وزارت خارجه خبر داده است‬ ‫جنگ نرم در وین‬ ‫در اتریش چه گذشت؟‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار اعزامی به وین‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫جدال دیپلماتیک ای ران و اعضای ‪ 5+1‬بر س��ر تعیین‬ ‫چارچ��وب دور نهای��ی مذاکرات هس��ته ای در وی��ن پایان‬ ‫یافت‪ .‬مذاکرات وین را م ی توان نقطه اشکارس��از دیالتیک‬ ‫ای ران و غرب بر س��ر تعیین خطوط قرمز هسته ای دانست‪.‬‬ ‫همان گونه که پی ش بینی م ی ش��د‪ ،‬میدان وین تنها محلی‬ ‫ب رای اعالم مواضع و موعدی ب رای سنجش عمق اختالفات‬ ‫راهبردی طرفین در میدان مذاکرات هس��ته ای بود‪ .‬اساسا‬ ‫حاصل شدن توافق حقوقی در مذاکرات وین از ابتدا محلی از‬ ‫اع راب نداشت‪ .‬با این حال تعیین چارچوب کلی مذاکرات خود‬ ‫دغدغه ای است که نم ی توان به سادگی از کنار ان گذشت‪.‬‬ ‫به عبارت بهتر‪ ،‬به رغم پیشرفتی که مذاکرات وین داشته‬ ‫و توافقاتی که در این خصوص حاصل شده است‪ ،‬نم ی توان‬ ‫حقیقت اس��تمرار اختالف��ات راهبردی و زیربنای��ی ای ران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬بر س��ر پرونده هسته ای کش��ورمان را نادیده‬ ‫انگاشت‪ .‬این اختالف معموال هر از گاهی بروز و ظهور یافته‬ ‫و محاسبات برخی تحلیلگران را بر هم می زند!‬ ‫واقعیت ام��ر ای��ن اس��ت ک��ه دیالکتیک ای��ران و‬ ‫ایاالت متحده امری��کا (و متعاقب��ا دیگر اعض��ای ‪ )5+1‬را‬ ‫نم ی توان جدال و تقابلی روبنایی دانست‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬در‬ ‫برخی موارد‪« ،‬تقابل» به «تعارض» و سپس «تضاد» تبدیل‬ ‫شده است‪ .‬صرفا در مواجهه با یک تقابل ساده‪ ،‬م ی توان به‬ ‫تجمیع دغدغه ها و ترسیم یک راه حل س��وم روی اورد و در‬ ‫مواردی که تعارض و تضاد جایگزین تقابل م ی شود ‪ ،‬ترسیم‬ ‫راه حل سوم و میانی اساسا امکان پذیر نخواهد بود‪.‬‬ ‫جنجال سازی سیاسی و رسانه ای مقامات وزارت امور‬ ‫خارجه ایاالت متحده امریکا در اس��تانه برگ��زاری مذاکرات‬ ‫هس��ته ای وین به خوبی گویای تالش کاخ س��فید جهت‬ ‫وسعت بخشیدن به دامنه فش��ارها علیه جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران بود‪ .‬واشنگتن در صدد ترسیم خطوط قرمز «گسترده تر»‬ ‫و «پررنگ تر» علیه برنامه هس��ته ای کش��ورمان بود‪ .‬این‬ ‫رویکرد در جری��ان برگزاری مذاکرات هس��ته ای اخیر نیز به‬ ‫صورت کامل مشهود بود‪.‬‬ ‫«لزوم پای��ان دادن به نگران ی های هس��ته ای در مورد‬ ‫ای ران» و «لزوم برچیده شدن زیرساخت های هسته ای ای ران»‬ ‫عباراتی کلیدی بودند که به ترتیب از سوی مقامات اروپایی‬ ‫و امریکایی مورد تاکید قرار م ی گرفت‪ .‬این تاکید همچنان‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫ی ای ران و‬ ‫واقعیت امر این است که چارچوب های اعالم ‬ ‫ایاالت متحده امریکا با یکدیگر تطابق ندارد و ترسیم راه حل‬ ‫سوم نیز در این خصوص دشوار به نظر م ی رسد‪ .‬محمد جواد‬ ‫ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه و معاون وی س��ی د عباس ع راقچی‬ ‫در اس��تانه و در خالل مذاکرات وین اعالم کردند که اساسا‬ ‫تعطیلی برنامه ها و زیرساخت های هسته ای ای ران ناممکن‬ ‫بوده و مدت هاست جمهوری اسالمی ای ران از چنین مباحثی‬ ‫عبور کرده است‪.‬‬ ‫با ای��ن حال مقام��ات امریکای��ی و اروپایی همچنان‬ ‫در صدد تقابل زیرس��اختی با برنامه هسته ای ای ران هستند‪.‬‬ ‫در اینجا دیگر نم ی توان سخن از انعقاد توافقنامه ای موقت و‬ ‫اولیه (مانند توافقنامه ژنو) به میان اورد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬تمدید‬ ‫توافقنامه ژنو (مطابق انچه در داخل توافقنامه پی ش بینی شده‬ ‫اس��ت) نیز منجر به فوت وقت و حرکت در میان انگاره ها و‬ ‫مولفه های مبهم و دوگانه خواهد بود‪.‬‬ ‫طرفین همچن��ان تاکید دارند که جهت رس��یدن به‬ ‫راهکار نهایی مسیری طوالنی در پیش است؛ مسیری که بنا‬ ‫به گفته سی د عباس ع راقچی نباید بیشتر از یک سال به طول‬ ‫بینجامد و حتی م ی تواند قبل از ش��ش ماه شاهد ط ی شدن‬ ‫ان باشیم‪ .‬اما این مهم را نم ی توان در میان پارادوکس های‬ ‫تو جو کرد!‬ ‫رفتاری و از ان بدتر‪ ،‬تضادهای بنیادین جس ‬ ‫اظه��ارات خصمانه وندی ش��رمن‪ ،‬مع��اون وزیر امور‬ ‫خارجه امریکا در سنای امریکا مبنی بر لزوم تعطیلی نیروگاه‬ ‫هسته ای اراک و فردو و بحث بر سر موشک های بالستیک‬ ‫نشان دهنده تالش کاخ س��فید جهت گسترده سازی دامنه‬ ‫موضوعات است‪ .‬این در حالی است که مقامات کاخ سفید‬ ‫در استانه مذاکرات به همراه مقامات رژیم صهیونیستی بر‬ ‫لزوم برچیده شدن زیرساخت های هسته ای ای ران تاکید کردند‪.‬‬ ‫همسان سازی مواضع نتانیاهو و اوباما در این مقطع زمانی‬ ‫نش��ان دهنده «تعامل تاکتیکی» واشنگتن و تل اویو بر سر‬ ‫«تقابل استراتژیک» با ای ران است‪.‬‬ ‫اظه��ارات اخیر نخس��ت وزیر رژیم صهیونیس��تی در‬ ‫خصوص برنامه هسته ای ای ران و تکرار ادعاهای گذشته وی‬ ‫در این خصوص به خوبی نشان م ی دهد که «نقطه هدف»‬ ‫تهدیدات امریکا را باید در سرزمی ن های اشغالی جس ت و جو‬ ‫کرد‪ .‬جایی که بنیامین نتانیاهو و اویگدور لیبرمن همچنان‬ ‫نس��بت به اتخاذ هر نوع رویک��رد دیپلماتیک نس��بت به‬ ‫برنامه های هس��ته ای ران اب راز خش��م و نارضایتی م ی کنند‪.‬‬ ‫بنیامین نتانیاهو در این خصوص م ی گوید‪« :‬توافق موقت‬ ‫ای ران و ‪ 5+1‬که به تازگی اجرایی ش��ده‪ ،‬تنها ‪ 6‬هفته برنامه‬ ‫هسته ای ای ران را به تعویق انداخت‪ ...‬در درون ای ران با وجود‬ ‫برخی اختالفات‪ ،‬همه گروه ها یک هدف مشترک دارند و ان‬ ‫هم دستیابی به سالح اتمی است‪ .‬ما تنها از توافقی حمایت‬ ‫م ی کنیم که زیرساخت های هسته ای ای ران را برچیند‪».‬‬ ‫‪17‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫طی هفته های اخیر مقامات امریکایی س��عی کردند‬ ‫با اس��تفاده از ادبیاتی گزن��ده و تند‪ ،‬از خ��ود به عنوان یک‬ ‫«حاک��م» و «پرسش��گر» و از طرف ای ران��ی به عنوان یک‬ ‫«محکوم» و «پرسش شونده» یاد کنند اما سخنان قاطعانه‬ ‫رهب ر معظم انقالب در خص��وص «ب ی اعتمادی به امریکا»‬ ‫مانع از پیاده سازی نقش��ه امریکا در صحنه تقابل با ته ران‬ ‫شده است‪ .‬در اینجا الزم به تاکید اس��ت که مذاکرات اخیر‬ ‫وین خود قطع ه ای از پازل تقابل بنیادین واشنگتن ‪ -‬ته ران‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬از این رو نباید در محاسبه وزن مذاکرات‬ ‫وین دچار افراط یا تفریط شد‪.‬‬ ‫اختالف کاخ سفید و ته ران بر س��ر تفسیر توافقنامه‬ ‫موقت و اولی��ه ژنو (مخصوصا در موضوع حق غنی س��ازی‬ ‫اورانیوم) خود بیانگر ادامه ت�لاش امریکا جهت مصادره به‬ ‫مطلوب کردن ه ر گونه توافقی به سود خود خواهد بود‪.‬‬ ‫امضای توافقنام��ه اولیه و موقت ژن��و عمال تغییری‬ ‫در ادبی��ات تهدید امی��ز مقام��ات امریکای��ی در قب��ال‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران به وجود نیاورده است‪ .‬باراک اوباما‬ ‫رئی س جمهور ایاالت متحده امریکا در س��خنرانی س��االنه‬ ‫خود صراحتا از روی میز بودن همه گزینه ها علیه جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران س��خن به میان اورده اس��ت‪ .‬اهداف کالن‬ ‫ایاالت متحده امریکا در این برهه کامال مش��خص اس��ت‪.‬‬ ‫مواردی که به راحتی از اظهارات وندی ش��رمن و جی کارنی‬ ‫قابل استنباط است‪« .‬جی کارنی» سخنگوی کاخ سفید در‬ ‫این خصوص م ی گوید‪« :‬برچیده شدن تاسیسات در توافق‬ ‫جامع پاسخ داده م ی شود و ای ران در این توافق باید «بخش‬ ‫قابل مالحظه ای» از زیرساخت های هسته ای خود را برچیند‪.‬‬ ‫تا زمان رسیدن به راهکار جامع‪ ،‬نقض تحریم های کنونی را‬ ‫دیگر مثل گذشته تحمل نم ی کنیم!»‬ ‫وندی شرمن‪ ،‬معاون جان کری و نماینده ایاالت متحده‬ ‫امریکا در مذاکرات ‪ ۵+۱‬در س��خنرانی خود در سنای امریکا‬ ‫انتظارات اصلی کاخ سفید را به صورتی علن ی تر بیان م ی کند‪:‬‬ ‫‪ -۱‬نیروگاه اب سنگین اراک باید به طور کامل برچیده‬ ‫شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬سایت فردو باید برچیده شود زی را ای ران اساسا نیازی‬ ‫به ان ندارد‪.‬‬ ‫‪ -۳‬تعداد سانتریفیوژهای ای ران باید کاهش پیدا کند‪.‬‬ ‫‪ -4‬مسائلی مانند توان موشکی ای ران باید در مذاکرات‬ ‫مورد بحث و بررسی قرار گیرد‪.‬‬ ‫اگرچه در مذاکرات وین قرار نب��ود توافقی میان ای ران‬ ‫و اعضای ‪ ۱+۵‬صورت گیرد اما «اس��کلت بندی دور نهایی‬ ‫مذاکرات» در نوع خود اهمیتی ویژه دارد‪ .‬با این حال در جریان‬ ‫مذاکرات وین این اسکلت بندی به فعلیت تام نرسید‪.‬‬ ‫ایاالت متحده امریکا نش��ان داده است که تحت تاثیر‬ ‫تل اویو و حتی الب��ی گری برخی ش��رکای اروپایی خود به‬ ‫هیچ گونه تعهدی در عرصه بین المللی پایبند نیس��ت‪ .‬از‬ ‫این رو نمی توان از رسیدن به یک «توافق مطلق و نهایی»‬ ‫با کاخ سفید و دیگر اعضای ‪ 5+1‬سخنی به میان اورد‪ .‬این‬ ‫مساله در جریان امضای توافقنامه ژنو نیز صادق بود‪ .‬مقامات‬ ‫امریکایی از جمله جان کری و وندی شرمن درست یکساعت‬ ‫پس از امضای توافقنامه مذکور روی به ارائه تفاسیر وارونه از‬ ‫یک متن حقوقی اوردند‪.‬‬ ‫انچه در مذاکرات وین گذشت به خوبی نشان م ی دهد‬ ‫که واشنگتن با استفاده از ادبیات تهدید امیز و طرح انتظارات‬ ‫نامعقول در صدد ترسیم مختصات دلخواه خود است‪ .‬نقطه‬ ‫مطلوب دلخ��واه ط��رف امریکایی با نقطه مطل��وب ای ران‬ ‫فاصله بس��یار زیادی دارد؛ فاصله ای که اساسا نم ی توان ان‬ ‫را با استناد به الب ی گری سیاسی‪ ،‬واس��طه گری بی ن المللی‬ ‫یا حتی ترس��یم نقطه س��وم (یک نقطه مشترک و مطلوب‬ ‫نسبی) از بین برد‪ .‬تنها راه حل معادله چند مجهولی هسته ای‬ ‫فوق‪ ،‬تغییر رفتار بنیادین ایاالت متحده امریکا و اضمحالل‬ ‫نقطه مطلوب انهاست‪ .‬در این میان الزم است نقطه مطلوب‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪18‬‬ ‫طرف امریکایی با نقطه ای دیگر جایگزین شود‪ .‬نقطه ای که‬ ‫در ان الزم است حقوق حقه هسته ای ملت ای ران از جمله حق‬ ‫غن ی س��ازی و ادامه فعالیت نیروگاه اراک و فردو به رسمیت‬ ‫شناخته ش��ود‪ .‬در غیر این صورت اساس��ا نم ی توان سخن‬ ‫از ترس��یم یک راهکار نهایی ب رای ح��ل اختالفات موجود‬ ‫به میان اورد‪ .‬در این میان ترس��یم مولفه های جایگزین در‬ ‫صورت کارشکنی غرب‪ ،‬اتکا به ظرفی ت های داخلی در حوزه‬ ‫اقتصاد و اصرار و التزام نس��بت به حفظ دستاوردهای اصلی‬ ‫دانش��مندان هس��ته ای تنها راه مواجهه با زیاده خواه ی ها و‬ ‫تهدیدات غرب در مذاکرات اتی محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫نکته مهم دیگر به تنظی��م رفتار تروئیکای اروپایی در‬ ‫مذاکرات اتی باز م ی گردد‪ .‬دس��تگاه دیپلماس��ی ما باید از‬ ‫ تروئیکای اروپایی بخواهد تا مواضع خود را در قبال کارشکنی‬ ‫اخیر امریکا مش��خص کنند‪ .‬انگال مرکل‪ ،‬فرانسوا اوالند و‬ ‫دیوید کامرون نباید نقش بادیگاردهای سیاس��ی اوباما را در‬ ‫صحنه مذاکرات هس��ته ای با ای ران ایفا کنند‪ .‬در این میان‬ ‫برخی کش��ورهای اروپایی که به صورتی علنی عالقه خود‬ ‫را نسبت به حل پرونده هسته ای ای ران نشان داده اند (مانند‬ ‫ایتالیا و سوئد) باید بخش��ی از انرژی سیاست خارجی خود را‬ ‫صرف اعمال فش��ار بر زیاده خواه ی های هسته ای امریکا و‬ ‫ تروئیکای اروپایی (مخصوصا فرانس��ه) کنند‪ .‬در این میان‬ ‫لندن‪ ،‬ب رلین و پاری��س ناچار به اتخاذ رویکردی ش��فاف در‬ ‫خصوص پرونده هسته ای کش��ورمان خواهند بود‪ .‬حرکت‬ ‫سینوس��ی و پارادوکس��یکال در دور نهایی مذاکرات اساسا‬ ‫محلی از اع راب نخواهد داشت‪ .‬وزرای امور خارجه سه کشور‬ ‫اروپای��ی از نزدیک در مذاک��رات ژنو حضور داش��ته و فراز و‬ ‫نشی ب های س��خت امضای این توافقنامه را درک کرده اند‪.‬‬ ‫کارش��کن ی های امریکا و زیاده خواهی واشنگتن در ترسیم‬ ‫چارچوب های نهایی مذاک��رات‪ ،‬موجودی��ت توافقنامه ژنو‬ ‫را به خطر انداخته اس��ت و در صورت ادامه این روند‪ ،‬فس��خ‬ ‫و ابط��ال توافقنامه مذکور ام��ری محتمل خواه��د بود‪ .‬در‬ ‫صورتی که چراغ زرد فعلی به چراغ قرمز تبدیل شود‪ ،‬دیگر‬ ‫تالش های کاترین اشتون ب رای به هم چسباندن تکه های‬ ‫شکسته ظرف توافقنامه ژنو به جایی نخواهد رسید! در این‬ ‫صورت سه کش��ور اروپایی نیز به طور مستقیم در شکست‬ ‫توافقات هس��ته ای مس��ئول خواهند بود‪« .‬ع��دم پذیرش‬ ‫توقف غن ی سازی»‪« ،‬لزوم بازگشت پرونده هسته ای ای ران به‬ ‫اژانس بی ن المللی انرژی اتمی»‪« ،‬لغو تحریم های یکجانبه‬ ‫غی ر قانونی امری��کا و اروپ��ا»‪« ،‬تاکید بر اس��تفاده از انرژی‬ ‫هس��ته ای صلح امیز»‪« ،‬عدم پذیرش غن ی سازی در خاک‬ ‫کش��ور ثالث» و‪ ...‬مجموعه ای از خط��وط قرمز و مطالبات‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران از طرف مقابل را تشکیل م ی دهد‪ .‬از‬ ‫انجا که حل تضادهای انتاگونیستی میان ته ران و واشنگتن‬ ‫و پاک کردن سوابق رفتاری کاخ سفید علیه ملت ای ران عمال‬ ‫امکان پذیر نیس��ت‪ ،‬در اینجا صرفا «مدیریت رفتار حریف»‬ ‫اصالت دارد نه «تبدیل دشمنی به دوستی»‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬‬ ‫تروئیکای اروپایی باید در می دان مذاکرات از یک «بازیگر تابع‬ ‫امریکا» به «بازیگر واسطه گر» تغییر کاربری دیپلماتیک و‬ ‫سیاسی دهد‪ .‬به عبارت بهتر‪« ،‬اروپای اتالنتیکی» را باید با‬ ‫«اروپای مستقل از امریکا» جایگزین کرد‪.‬‬ ‫در نهایت اینک��ه مذاکرات وین را م ی ت��وان نقطه ای‬ ‫اشکار س��از (و نه نقطه ای تعیی ن کننده) محسوب کرد‪ .‬این‬ ‫مذاکرات از شکاف واش��نگتن و ته ران بر سر ترسیم نقطه‬ ‫مطلوب هسته ای پرده برداشته است‪ .‬اصل ی ترین راه پرکردن‬ ‫شکاف فعلی‪ ،‬اصرار بر مواضع بر حق هسته ای و وادارسازی‬ ‫کاخ سفید نس��بت به تغییر مواضع خود خواهد بود‪ .‬در این‬ ‫میان اتحادیه اروپا‪ ،‬چین و روسیه هر یک ناچارند بخشی از‬ ‫«سیاست مهار امریکا» را بر عهده بگی رند‪ .‬در صورتی که این‬ ‫مهار سیاسی صورت نگیرد‪ ،‬واشنگتن تنها بازیگری نخواهد‬ ‫بود که هزینه شکست دیپلماتیک در ب رابر ته ران را پرداخت‬ ‫خواهد کرد‪g .‬‬ ‫مذاکرات وین‬ ‫مفید بود‬ ‫سخنگوی مسئول سیاست خارجی‬ ‫اتحادیه اروپا در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪2‬‬ ‫نام «مای�کل مان» ب�رای اف�رادی ک�ه مذاکرات‬ ‫هس�ته ای ای�ران و اعض�ای ‪ 5+1‬را از نزدی�ک دنبال‬ ‫م ی کنند اشناس�ت‪ .‬او هم�واره س�عی دارد در صحنه‬ ‫مذاکرات نخستین تصویر را به رسانه ها و خبرنگاران‬ ‫خارجی ارائ�ه دهد‪ .‬نام مای�کل مان هم�واره ب ه عنوان‬ ‫نخستین فرد برگزار کننده کنفران س های مطبوعاتی‬ ‫در جم�ع خبرن�گاران خارج�ی هم م�ورد توج�ه قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬کاترین اش�تون‪ ،‬مس�ئول سیاست خارجی‬ ‫اتحادیه اروپا از مایکل مان ب ه عنوان بازوی رس�انه ای‬ ‫خود در محافل دیپلماتیک و خبری اس�تفاده م ی کند‪.‬‬ ‫در عین حال یکی از بارزتری�ن خصائص مایکل مان‪،‬‬ ‫بنا به اق�رار اکثر خبرنگاران خارجی‪ ،‬اس�تفاده از الفاظ‬ ‫دوگان�ه و مبه�م و امتناع از پاس�خ دهی به س�واالت‬ ‫کلیدی است‪ .‬در حاش�یه برگزاری مذاکرات هسته ای‬ ‫وین‪ ،‬فرصتی دس�ت داد تا از مایکل مان س�واالتی در‬ ‫خصوص پرونده هسته ای ایران و مس�ائل موجود در‬ ‫این خصوص بپرسیم‪:‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪ l‬جو کلی مذاکرات هسته ای وین را مثبت م ی دانم‪.‬‬ ‫مذاکرات خوبی میان ای ران و اعضای ‪ 5+1‬در این خصوص‬ ‫صورت گرفت‪ .‬با این حال نبای��د فراموش کرد که مذاکرات‬ ‫پیچیده و سخت است و روند پیچیده مذکور باید طی شود‪.‬‬ ‫در قالب توافق نهایی الزم اس��ت به نگران ی های موجود در‬ ‫خصوص برنامه هسته ای ای ران پایان داده شود و صلح امیز‬ ‫بودن فعالی ت های هسته ای کشورمان به اثبات برسد‪ .‬در این‬ ‫مرحله باید تضمی ن ه��ای الزم در خصوص صلح امیز بودن‬ ‫فعالی ت های هسته ای ای ران ارائه ش��ود تا در این خصوص‬ ‫نگرانی وجود نداشته باشد‪.‬‬ ‫اما اژانس بی ن المللی انرژی اتمی این نگران ی ها را‬ ‫به صورتی علنی پاسخ داده و بارها در گزارش های‬ ‫خ�ود ب�ر ع�دم انح�راف ای�ران از فعالی ت های‬ ‫صل ح امیز خود اشاره کرده است‪.‬‬ ‫ی در این‬ ‫‪ l‬نق��ش اژانس بی ن الملل��ی انرژی اتم�� ‬ ‫خصوص مهم است‪ .‬بدون ش��ک در کنار مذاکرات ای ران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬مذاکرات ای ران با اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی ‬ ‫نیز ادامه خواهد داشت و نظر مقامات اژانس در این روند موثر‬ ‫و مهم خواهد بود‪ .‬با این حال همان گونه که اشاره کردم باید‬ ‫تضمی ن های الزم در خصوص صلح امیز بودن فعالی ت های‬ ‫هسته ای ای ران از سوی این کشور ارائه ش��ود! ما نیز در دور‬ ‫نهایی مذاکرات در همین راستا تالش خواهیم کرد‪.‬‬ ‫قب�ل از برگ�زاری مذاک�رات وین‪ ،‬وندی ش�رمن‪،‬‬ ‫معاون وزیر امور خارج�ه ایاالت متحده امریکا در‬ ‫‪ l‬من در خصوص جزئیات مربوط به طرح مشترک‬ ‫ای ران و اعضای ‪ 5+1‬در گام نهایی اظهارنظر نم ی کنم!‬ ‫در این میان نگران ی هایی وج��ود دارد که باید برطرف‬ ‫شود‪ .‬بدون شک بسیاری از موارد در مذاکرات بحث خواهد‬ ‫شد و طرفین سعی م ی کنند در خصوص ان به توافق برسند‪.‬‬ ‫در این میان هر یک از اعضای ‪ 5+1‬سعی دارند نقش افرینی‬ ‫خود را در مذاکرات هس��ته ای با ای ران صورت دهند و در این‬ ‫میان حالتی منفعل نداشته باشند‪.‬‬ ‫نظر شما در خصوص مذاکرات هسته ای اخیر در‬ ‫وین چیست؟ ماهیت این مذاکرات بر چه اساسی‬ ‫بنا نهاده شده است؟ انعکاس مذاکرات وین را در‬ ‫طی ش�دن روند برگزاری سلس�له مذاکرات اتی‬ ‫چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬مذاکرات وین اساسا مذاکراتی بر پایه نتیجه گرایی‬ ‫نبوده است‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬در مذاکرات وین نباید به دنبال‬ ‫نتیجه ای معین بود‪ .‬در مذاکرات وین مس��اله بر س ر ترسیم‬ ‫یک چارچوب نهایی مشترک است‪ .‬چارچوبی که بتوان ادامه‬ ‫مذاکرات هسته ای میان ای ران و اعضای ‪ 5+1‬را در قالب ان‬ ‫تعریف و ترسیم کرد‪.‬‬ ‫پس در مذاکرات وین با تعیین قواعد و موضوعات کلی‬ ‫مواجه بوده ایم‪ ،‬نه مس��اله دیگر‪ .‬در این خصوص طرفین بر‬ ‫پایه توافقنامه ژنو طرح های مشترک خود را دنبال م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫ج�و مذاکرات هس�ته ای می�ان ای�ران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬را در وین چگونه ارزیاب�ی م ی کنید؛ در این‬ ‫خص�وص م ی ت�وان به چ�ه مس�ائل و نکاتی به‬ ‫صورت ویژه اشاره کرد؟‬ ‫جلسه کمیته سیاس�ت خارجی سنا به مسائلی‬ ‫از جمله لزوم تعطیلی کامل نیروگاه اراک و فردو و‬ ‫طرح مسائلی مانند توان موشکی بالستیک ایران‬ ‫اشاره کرد‪ .‬نظر شما در این خصوص چیست؛ ایا‬ ‫در چارچوب بندی نهایی مذاکرات این مسائل قرار‬ ‫است مدنظر قرار گیرد؟‬ ‫در اینجا الزم اس��ت بار دیگر به برنامه اقدام مشترک اشاره‬ ‫کنم‪ .‬برنامه اقدام مشترک (مطابق مباحث مطرح شده حول‬ ‫توافقنامه موقت ژنو) مبنای مذاکرات وین قرار گرفته است‪.‬‬ ‫این برنامه از ‪ 20‬ژانویه به صورتی جدی میان دو طرف‬ ‫یعنی ای ران و اعضای ‪ 5+1‬دنبال م ی ش��ود‪ .‬ای ران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬در این خصوص توافق��ات و اقداماتی را صورت داده اند‬ ‫و این برنامه مش��ترک همچنان از سوی طرفین مورد تاکید‬ ‫قرار دارد‪.‬‬ ‫ویژگ�ی و خصیصه اصل�ی مذاکرات وی�ن را چه‬ ‫م ی دانید؟ در این خصوص رویکرد کاترین اشتون‪،‬‬ ‫مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا را چگونه‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در خصوص مذاکرات وین الزم است به نکته ای‬ ‫اش��اره کنم‪ .‬اینکه در مذاک��رات ای ران و اعض��ای ‪ 5+1‬وارد‬ ‫مباحث محتوایی ش��ده اند‪ .‬مذاکرات خوب بوده اس��ت‪ .‬در‬ ‫جری��ان مذاکرات وین پیش��رفت های خوبی حاصل ش��ده‬ ‫است‪ .‬با این حال این روند باید ادامه پیدا کند‪ .‬کاترین اشتون‬ ‫مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز به مذاکرات کنونی‬ ‫پایبند است‪.‬‬ ‫صورت برگ��زاری مذاک��رات وین نیز مش��خص بوده‬ ‫است‪ .‬پس از مذاکرات دور اول‪ ،‬مذاکرات دوجانبه برگزار شد‬ ‫و سپس هیات ای رانی به ریاست عباس ع راقچی و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬به ریاست هلگا اشمیت وارد مذاکرات کارشناسی شدند‪.‬‬ ‫در خصوص جزئیات نیز من نم ی توانم به نکته ای اشاره کنم‪.‬‬ ‫تنها م ی توانم بگویم که مذاکرات مفید بوده و الزم اس��ت تا‬ ‫حصول نتیجه ای معین ادامه پی��دا کند‪ .‬ما به فعالی ت های‬ ‫خود در این زمینه ادامه خواهیم داد تا به پیش��رفت دس��ت‬ ‫یابیم‪g .‬‬ ‫‪19‬‬ ‫شرایط خاورمیانه‪ ،‬توان موشکی ایران را طلب می کند‬ ‫فالحت پیشه در گفت وگو با مثلث‬ ‫‪3‬‬ ‫حشم ت اهلل فالح ت پیشه‪ ،‬کارشناس مسائل هسته ای م ی گوید برخی عوامل ممکن است در روند مذاک رات مشکل‬ ‫ایجاد کند که از جمله برخی عوامل بیرونی مانند مطرح کردن مسائلی چون توان موشکی ایران‪ ،‬حقوق بشر و مداخله‬ ‫در امور داخلی کشور است‪ .‬این عوامل خیلی تهدیدکننده اند و ممکن است مذاکرات را با دشواری روب ه رو کنند‪ .‬همچنین‬ ‫فالح ت پیشه م ی گوید در ایران هیچ طرفی حاضر نیست در برابر مساله توان موشکی کوتاه بیاید‪ .‬زیرا ایران در منطقه‬ ‫ناامن خاورمیانه قرار گرفته و این در شرایطی است که امریکا نیز هنوز مدعی است که گزینه نظامی را روی میز دارد‪.‬‬ ‫هفته گذش�ته ش�هر وین‪ ،‬میزبان دومین روز از‬ ‫مذاکرات میان نمایندگان ایران و گروه ‪ 5+1‬بود؛‬ ‫مذاکراتی که از روز سه شنبه اغاز و تا پنج شنبه‬ ‫ادام�ه داش�ت؛ طرف‪‎‬ه�ای ش�رکت کننده ای�ن‬ ‫مذاکرات را مفید‪ ،‬محتاط‪ ،‬جدی و سخت توصیف‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ .‬ارزیابی شما از مذاکرات اخیر چیست؟‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪ l‬در مورد مذاکرات وین م ی‪‎‬توان گفت این مذاکرات‬ ‫س��خت و دش��وار بود اما این به معنای به نتیجه نرسیدن‬ ‫گفت وگوها نیس��ت‪ .‬به بیان دیگر اگر مذاک��رات در قالب‬ ‫توافقنامه ژنو ‪ 3‬ش��کل بگی��رد‪ ،‬امکان رس��یدن به نتیجه‬ ‫وجود دارد‪ .‬البته اکنون دو عام��ل درونی و بیرونی در رابطه‬ ‫با مذاکرات ژن��و ‪ 3‬وجود دارد که نتیجه مذاک��رات را تهدید‬ ‫م ی کند‪ .‬این در حالی است که در ای ران به مذاکره کنندگان‬ ‫ای ران چنین اجازه و ماموریتی داده نش��ده که خارج از ژنو‪3‬‬ ‫وارد ش��وند‪ .‬همچنی��ن در مورد‬ ‫توافقنامه ژنو ‪ 3‬تعهد ای ران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬به خص��وص امریکا بس��یار‬ ‫مهم است‪ .‬اگر روی امریکا تاکید‬ ‫م ی شود به این دلیل است که در‬ ‫این مدت شاهد موضع گیری های‬ ‫متقابل میان ای ران و امریکا بودیم‪.‬‬ ‫برخی کشورهای غربی جهت عدم شناسایی حق هسته ای‬ ‫ای ران و بازی سیاس��ی انها چه در لفظ و چه در عمل ب رای‬ ‫عدم کاهش تحریم ها بوده است‪ .‬البته این عوامل درونی را‬ ‫م ی توان در قالب مذاکره و گفت وگوها حل و فصل کرد‪.‬‬ ‫این در حالی است که برخی عوامل بیرونی وجود دارند‬ ‫که انها خیلی تهدیدکننده اند و ممکن اس��ت مذاکرات را با‬ ‫دشواری روبه رو کنند‪ .‬در حال حاضر مهمترین عامل بیرونی‪،‬‬ ‫طرح مسائلی چون توان موش��کی ای ران و مداخله در امور‬ ‫داخلی کشور است؛ این مس��اله مربوط به اختالفات عملی‬ ‫و تفسیری اس��ت‪ .‬در این رابطه به ویژه منوط کردن پایان‬ ‫تحریم ها این موارد جدید و اختالفی به معنای فراهم کردن‬ ‫اتش ب رای اتش زدن توافق ژنو ‪ 3‬است‪.‬‬ ‫در مذاک�رات اخی�ر ب�ه گفت�ه برخ�ی مقام�ات‬ ‫امریکای�ی و همچنین رس�انه های این کش�ور‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫ای�ن عوام�ل بیرون�ی و‬ ‫درون�ی که ممکن اس�ت‬ ‫مذاک�رات را تهدید کنند‪،‬‬ ‫چیست؟‬ ‫‪ l‬عامل درونی که در این‬ ‫راستا م ی‪‎‬توان به ان پرداخت عدم‬ ‫پایبندی امریکا و به تبع ان برخی‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬به توافقنامه اس��ت‪.‬‬ ‫باید توجه داش��ت موافقتنامه ژنو‪،‬‬ ‫یک موافقتنامه هدف محور است‬ ‫و موافقتنام��ه هدف محور زمانی‬ ‫شکل م ی گیرد که طرفین نسبت‬ ‫به نیات همدیگر اعتماد داش��ته‬ ‫باش��ند‪ .‬در این ص��ورت طرفین‬ ‫تالش م ی کنند بر س��ر اهداف به‬ ‫توافق برس��ند‪ .‬در توافقنامه ژنو ‪3‬‬ ‫هدف و تکلیف متقابل ب رای پایان‬ ‫راه تعیین شده اس��ت‪ .‬نخستین‬ ‫هدف که به ای ران مربوط م ی‪‎‬شود‪،‬‬ ‫اثبات پاک بودن برنامه هسته‪‎‬ای اش است‪ .‬دو تکلیف دیگر‬ ‫به گروه ‪ 5+1‬مربوط است؛ نخست‪ ،‬شناسایی حق هسته ای‬ ‫ای ران در قالب اژانس و مفاد ان پ ی تی و دوم نیز پایان دادن‬ ‫به تحریم ها‪ .‬ای��ران در این مدت در عم��ل و مطابق انچه‬ ‫در بیانیه امده‪ ،‬به تعهد خود پایبند بوده و بازرس��ان اژانس‬ ‫تعهد ای ران را راس��ت ی ازمایی کرده اند‪ .‬اما طرف مقابل در دو‬ ‫مورد دیگر‪ ،‬یعنی هم در اج��را و هم موضع گیری و اعالم‪ ،‬با ‬ ‫تردیدهای جدی مواجه بود‪ .‬در این م��دت تالش امریکا و‬ ‫‪20‬‬ ‫مس�اله توان موش�کی ایران نیز مورد بررس�ی‬ ‫قرار گرفت‪ .‬همچنان که جی کارنی‪ ،‬س�خنگوی‬ ‫کاخ س�فید در ای�ن ب�اره از ای�ران خواس�ت در‬ ‫مذاکرات به مسائل مربوط به برنامه موشک ی اش‬ ‫نیز بپردازد‪ .‬به نظر شما این مساله چه اهمیتی‬ ‫برای جمهوری اسلامی ای�ران دارد؟ ای�ا ایران‬ ‫حاضر است در قبال برخی تعهدات غرب اجازه‬ ‫بازدید یا بازرسی از توان موشک ی اش را بدهد؟‬ ‫‪ l‬باید توجه داشت که در ای ران هیچ طرفی حاضر‬ ‫نیست در ب رابر مساله توان موشکی کوتاه بیاید‪ .‬زی را ای ران‬ ‫در منطقه ناامن خاورمیانه قرار گرفته و این در شرایطی است‬ ‫که امریکا نیز هنوز مدعی اس��ت که گزینه نظامی را روی‬ ‫میز دارد‪ .‬بناب راین در این ش��رایط ای ران به هیچ وجه از توان‬ ‫موشکی نظامی عدول نم ی کند یا ان را مشمول مذاکره و‬ ‫بازرس��ی قرار نم ی دهد‪ .‬ان مواردی که توسط امریکای ی ها‬ ‫تحت عنوان موضوع مذاکره مطرح ش��ده‪ ،‬اهرم های قدرت‬ ‫ای ران هس��تند و هیچ کش��وری حاضر نیس��ت اهرم های‬ ‫قدرتش را به مذاکره بگذارد‪.‬‬ ‫چ�را امری�کا ب�ا وج�ود اگاه�ی از حساس�یت‬ ‫جمهوری اسلامی ایران بازهم چنین مس�ائلی‬ ‫را در مذاکرات مطرح م ی کند؟‬ ‫‪ l‬طرح این گونه مس��ائل و خواس��ته ها ناش��ی از‬ ‫اش��تباهات محاس��باتی امریکاس��ت؛ انها طی ‪ 35‬س��ال‬ ‫گذش��ته همواره این اش��تباهات را تکرار کرده اند‪ .‬انها باید‬ ‫در نظر بگیرن��د ای ران در منطقه ای واقع ش��ده که کمترین‬ ‫بودجه را در میان کش��ورهای همسایه اش به خرید نظامی‬ ‫اختص��اص م ی دهد‪ .‬این در ش��رایطی اس��ت ک��ه بالغ بر‬ ‫یک چهارم تجارت اس��لحه و سالح های خطرناک را همین‬ ‫کش��ورهای واق��ع در خاورمیانه‬ ‫انجام م ی دهن��د‪ .‬طرف امریکایی‬ ‫انتظار دارد ای��ران در رابطه با توان‬ ‫موش��کی و نظام��ی اش مذاکره‬ ‫کن��د‪ .‬ای��ن در حال��ی اس��ت که‬ ‫ای ران هم��واره پی رامون مداخله در‬ ‫مس��ائل داخل ی اش حساس بوده‬ ‫و همیش��ه تالش کرده که برای‬ ‫حل مسائل داخلی و سازوکارهای‬ ‫درون��ی بیندیش��د‪ .‬همچنی��ن‬ ‫کاخ س��فید چنی��ن انتظارات��ی را‬ ‫در ش��رایطی مط��رح م ی کند که‬ ‫خود بیش��ترین فروش تسلیحات‬ ‫نظامی را ب��ه کش��ورهای عربی‬ ‫و رژیم صهیونیس��تی دارد ام��ا‬ ‫موشک های بالس��تیک ایران در‬ ‫جهت طرح دف��اع منطقه ای مورد‬ ‫استفاده قرار م ی گیرد‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫اتهام��ات امریکا در م��ورد نقض‬ ‫حقوق بش��ر در ایران نیز باتوجه‬ ‫به اینکه ای��ن کش��ور مداخالت‬ ‫بسیاری در امور داخلی کشورهای‬ ‫خاورمیانه و س��ایر کش��ورها دارد‬ ‫بسیار غیرمنطقی به نظر م ی رسد‬ ‫و ای��ران همیش��ه ب��ا ای��ن گونه‬ ‫دخالت ه��ا مخالفت کرده اس��ت‪.‬‬ ‫طرح مسائلی مانند موش��ک های بالستیک و حقوق بشر‪،‬‬ ‫کارشکنانه اس��ت و این انتظارات از سوی محافظه کاران و‬ ‫‪15‬تن از سناتورهای دموکرات کنگره مطرح شده که موضع‬ ‫تندی در قبال برنامه هسته ای ای ران اعمال کرده اند‪.‬‬ ‫در واقع امریکای ی ها در تالش��ند تا ای ران در راس��تای‬ ‫طرحی تصویب نش��ده گام بردارد و با ادعای مسائل دیگر‬ ‫در قبال حل پرونده هس��ته ای ای ران امتیازات دیگری را نیز‬ ‫دریافت کنند‪g .‬‬ ‫انقالب در‬ ‫وزارتخانه‬ ‫ظریف از تحوالت گسترده‬ ‫در وزارت خارجه خبر داده است‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪4‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫محمدجواد ظریف دیپلمات باسابقه جمهوری اسالمی‬ ‫که سال ها در کسوت نماینده دائم جمهوری اسالمی ای ران در‬ ‫کو سیاق خاص‬ ‫سازمان ملل متحد سیاست خارجی را به سب ‬ ‫خود تجربه کرده است‪ ،‬این روزها در دولت یازدهم وزیر امور‬ ‫خارجه حسن روحانی است‪.‬‬ ‫او البته برخالف چندین سلف پیش از خود مسئولیت‬ ‫مذاکرات هسته ای را نیز برعهده دارد؛ مسئولیتی که در حدود‬ ‫یک دهه اخیر در حیطه وظایف دبیر ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی بود‪ .‬حاال علی شمخانی که همواره به عنوان چهره ای‬ ‫نظامی ش��ناخته م ی ش��ود‪ ،‬با فراغ بالی بیش��تر و خاطری‬ ‫اسوده تر‪ ،‬اهداف دولت در سیاست داخلی را پیگیری م ی کند و‬ ‫ظریف بدون توجه به سیاست داخلی‪ ،‬تمام توجه خود را روی‬ ‫سیاست خارجی و دیپلماسی متمرکز کرده است‪.‬‬ ‫ظری��ف هفته گذش��ته با خبرگ��زاری رس��می دولت‬ ‫گفت وگ��و ک��رد و ناگفته هایی از ش��رایط داخلی دس��تگاه‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬پشت پرده مذاکرات هسته ای و انتقادات نسبت‬ ‫به توافقنامه ژنو را بیان کرد؛ اظهاراتی که پیش از دور جدید‬ ‫مذاکرات توجه بسیاری را به خود جلب کرد‪.‬‬ ‫ان گونه که خبرنگاران روایت کرده اند‪« ،‬اقای سفیر»‬ ‫س��ابق و «اقای وزیر» این روزها‪ ،‬در این میان کمتر از پیش‬ ‫خندید و حتی دقایقی نیز با خش��م سخن گفت‪ .‬گویا خشم‬ ‫ظریف انجایی باال گرفته اس��ت که بحث به افشای اسناد‬ ‫طبقه بندی شده رس��یده و او تاکید کرده اس��ت که در این‬ ‫خصوص «قانون» معیار است و نه «افراد»‪.‬‬ ‫وزیر خارج��ه دولت تدبی��ر و امید همچنی��ن از موج‬ ‫تغیی��رات در وزارتخانه تحت امر خود س��خن به میان اورده‬ ‫و گفته است که ش��اید قدری دیر شده باش��د ولی تغیی رات‬ ‫گسترده در دستگاه دیپلماسی در راه است‪.‬‬ ‫ظریف پس از ارائه گزارشی کوتاه از وضعیت دستگاه‬ ‫دیپلماسی تاکید کرده است‪« :‬برخی معتقدند می زان تغیی رات‬ ‫وزارت خارجه متناسب با این می زان از بار جدید بر وزارت خارجه‬ ‫نبوده و متناسب با تغییر دولت هم نبوده است‪».‬‬ ‫او همچنین تغیی رات قریب الوق��وع در وزارت خارجه را‬ ‫اینگونه روایت کرده است‪« :‬بدنه وزارت خارجه همسو هست‪،‬‬ ‫اما برخی معتقدند که تغیی رات بیش از این باش��د‪ .‬البته این‬ ‫ذات وزارت خارجه اس��ت؛ چرا که این بخ��ش از دولت یک‬ ‫دستگاه کارشناسی است و تغیی رات در ان باید تدریجی باشد‬ ‫و این تغیی رات در شرف انجام اس��ت‪ .‬ما باید حدود ‪ 50‬سفر‬ ‫را تغییر م ی دادیم و ‪ 50‬نفر از مسئوالن کنونی وزارت خارجه‬ ‫باید به ماموریت بروند‪ .‬البته من م ی پذیرم که به خاطر برخی‬ ‫گرفتاری ها که بیشتر وقت ما را به خود اختصاص داده‪ ،‬تاخیر‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ماموریت های اقای دیپلمات‬ ‫پنج سال پیش وقتی از نیویورک بازگشت‪ ،‬خوشحال‬ ‫بود‪ ،‬در کتابش این خوش��حالی را انق��در زاید الوصف خواند‬ ‫که باعث شده بود کشیدن سیگار را ترک کند‪ .‬محمد جواد‬ ‫ظریف س��ال ‪ 86‬از نمایندگی ای ران در سازمان ملل برکنار و‬ ‫به ای ران بازگشت و به دانشکده روابط بی ن الملل وزارت خارجه‬ ‫رفت‪ .‬بس��یاری بر این عقیده بودند که او تدریس را بس��یار‬ ‫دوست م ی دارد‪ .‬اما انتخاب حس��ن روحانی بار دیگر او را از‬ ‫کرس��ی تدریس به صندلی وزارت کش��اند‪ .‬اما مرد همیشه‬ ‫خندان دولت کیست؟‬ ‫ظریف از خانواده ای نس��بتا ثروتمند در ته ران به دنیا‬ ‫امده و پدرش از تاجران امور نساجی بوده است‪ .‬سال ‪1355‬با‬ ‫ویزای دانش��جویی به ایاالت متحده م ی رود و دقیقا زمانی‬ ‫‪22‬‬ ‫در این زمینه ایجاد شده است‪ ،‬با این حال در چند هفته اینده‬ ‫سف رای جدید به محل های ماموریت خود اعزام م ی شوند و‬ ‫برخی مدی ران وزارت خارجه تغییر م ی کنند و ان تغییر و تحول‬ ‫که صرف نظر از تغییر دولت بلکه به عنوان یک واقعیت باید‬ ‫صورت م ی گرفت‪ ،‬رخ خواهد داد‪».‬‬ ‫وزی��ر امور خارج��ه در عین ح��ال هرگون��ه غفلت از‬ ‫ضرورت های مدیریتی این وزارتخانه را رد کرده است‪« :‬من‬ ‫چارچ��وب و روش مدیریتی ب رای خود دارم ک��ه در ان قالب‬ ‫عمل م ی کنم‪ .‬من معتقدم بزرگ ترین سرمایه وزارت خارجه‬ ‫کارشناس��ان ان هس��تند و نم ی توان این کارشناسان را به‬ ‫صرف همسو بودن یا نبودن یک سیاست از کار برکنار کرد‪.‬‬ ‫کارشناس در وزارت خارجه دو وظیفه دارد؛ یکی ارائه تحلیل و‬ ‫دیگری اجرای تصمیمات صرف نظر از موافق یا مخالف بودن‬ ‫با ان‪ .‬بناب راین جهت گیری سیاسی در وزارت خارجه مفهوم‬ ‫جدی پیدا نم ی کند‪ .‬البته هر فردی حق دارد دیدگاه سیاسی‬ ‫خود را داشته باشد‪ ،‬اما مالک و می زان ب رای من جهت گیری‬ ‫سیاس��ی همکارانم نبوده بلک��ه توانایی انه��ا در پیگیری‬ ‫سیاست ها بوده اس��ت‪ .‬البته اگر کس��ی بخواهد در مقابل‬ ‫سیاس��ت های دولت مقاومت کند‪ ،‬به هیچ وجه قابل قبول‬ ‫نیس��ت‪ .‬همه همکاران من نه تنها حق دارند بلکه وظیفه‬ ‫دارند تحلیل و دیدگاه سیاسی خود چه موافق و چه مخالف‬ ‫را اعالم کنند‪ ،‬اما هی چ کس اجازه ندارد در ب رابر سیاست های‬ ‫دولت و نظام مسیر دیگری را دنبال کند‪ .‬اصوال همسو بودن‬ ‫و نبودن در وزارت خارجه چندان برجسته نیست‪».‬‬ ‫ظری��ف همچنین با اع�لام این خبر ک��ه بیش از ‪40‬‬ ‫سفیر و سرکنس��ول طی یکی‪ ،‬دو ماه اینده تغییر م ی کنند‪،‬‬ ‫تاکید کرده است که تمام سف رایی که تغییر م ی کنند‪ ،‬دوران‬ ‫ماموریت شان تمام شده است‪« :‬مدی ران داخلی بیشتر افرادی‬ ‫هستند که به ماموریت اعزام م ی شوند یا از دیدگاه من ب رای‬ ‫مسئولی ت های دیگر شاید مناسب تر باشند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫از این افراد در بخش های دیگر استفاده م ی شود‪».‬‬ ‫او همچنین گفته اس��ت که ش��اید بیش از ‪ 90‬درصد‬ ‫سف را از بدنه وزارت خارجه هستند که البته خیلی از انها هم از‬ ‫چهره های شاخص هستند‪.‬‬ ‫اطالع رس��انی در خص��وص فعالی ت ه��ای دس��تگاه‬ ‫دیپلماس��ی و فعالی��ت ظری��ف در ش��بکه های اجتماعی‬ ‫س��وال دیگری بود که در این گفت وگوی رس��انه ای مطرح‬ ‫ش��د؛ موضوعی که وزیر امور خارجه در پاس��خ به ان گفت‪:‬‬ ‫«پاسخگویی ضرورت هر حکومت مردمساالری است ولی‬ ‫متاسفانه با وجود اینکه وزارت خارجه در این دولت وظایفش‬ ‫به نسبت گذش��ته بیش��تر و در عین حال پاسخگوی ی اش‬ ‫که وی ازمون های جامع دکترایش در دنور را در سال ‪1364‬‬ ‫گذراند‪ ،‬اداره مهاجرت ایاالت متحده‪ ،‬روادید او را باطل کرد و‬ ‫شان س های او را ب رای تکمیل تحصیالتش از بین برد‪ .‬او نیز‬ ‫مانند بسیاری از رجال پس از انقالب دانش اموخته دبیرستان‬ ‫علوی ته ران بود‪.‬‬ ‫پس از این اقامتش در امریکا منع قانونی داش��ت‪ .‬اما‬ ‫او به نیویورک رفته و در نمایندگی ای ران در انجا مشغول به‬ ‫کار م ی شود‪ .‬او طی سه سال بعد و از راه دور‪ ،‬تحصیالتش را‬ ‫تکمیل کرد و در طول ان مدت ارزش خود را ب رای دولت ای ران‬ ‫به اثبات رساند که همین مساله باعث م ی شود تا با حضور او‬ ‫در وزارت خارجه موافقت شود تا خود ظریف درباره دیپلمات‬ ‫شدنش چنین بگوید‪« :‬من هم به صورت کامال اتفاقی و هم‬ ‫بیش��تر بوده و ب��ا وج��ود صراحتی که م��ن در برخ��ورد با‬ ‫موضوعات داش��تم‪ ،‬بیش��ترین اتهام محرمانه حفظ کردن‬ ‫موضوعات متوجه من بوده که فکر م ی کنم بخش��ی از ان‬ ‫مقتضای پاسخگویی است‪ .‬واقعیت این است که طبیعت‬ ‫مذاکره اقتض��ا م ی کند ب رای اینکه ط��رف مقابل حداقل ها‬ ‫و حداکثرهای ش��ما در زمان مذاک��ره را نداند‪ ،‬رش��ته ای از‬ ‫موضوعات محرمانه باشد‪ .‬این به این معنا نیست که مردم‬ ‫امین نیس��تند یا مردم حق ندارند که بدانن��د‪ ،‬بلکه به این‬ ‫معناست که طرف مقابل امین نیست‪».‬‬ ‫ظریف م ی گوید‪« :‬ض��رورت دارد تا زمان��ی که من به‬ ‫تفاهمی نرس��یده ام‪ ،‬رش��ته ای از اطالع��ات از طرف مقابل‬ ‫پنهان شود و همه اطالعات علنی نشود‪ ،‬اما زمان ی که ما به‬ ‫تفاهم رسیدیم‪ ،‬همه اطالعات باید به اطالع مردم برسد‪ .‬به‬ ‫همین خاطر بود که پس از توافق ژنو ما عین متن توافق را‬ ‫منتشر کردیم‪ .‬من این شیوه عمل دستگاه دیپلماسی ای ران‬ ‫را پاس��خگویی م ی دانم‪ .‬جالب اس��ت که به تازگی رئیس‬ ‫کمیسیون روابط خارجی مجلس نمایندگان امریکا نامه ای‬ ‫به اوباما نوش��ته و گفته توافق ژنو را در اختیار ما قرار دهید‪.‬‬ ‫یعنی تا امروز امریکای ی ها حاضر نش��ده اند مت��ن توافق را‬ ‫منتشر کنند‪».‬‬ ‫او همچنین در بخش��ی از س��خنانش از مجلس نیز‬ ‫گالیه کرد؛ انجا که گفت‪« :‬موضوع��ی که ب رای من باعث‬ ‫تاسف شده این است که من از ابتدا قصد داشتم همه مسائل‬ ‫را با مجلس در می��ان بگذارم و قصد داش��تم از مجلس به‬ ‫ویژه کمیس��یون امنیت ملی به عنوان یک همکار و همراه‬ ‫و همفکر اس��تفاده کنم‪ .‬ض��رورت این کار این اس��ت که‬ ‫دوستان عضو کمیسیون این مسئولیت را م ی پذیرفتند که‬ ‫موضوعاتی که ما به عنوان محرمان��ه تلقی م ی کنیم‪ ،‬انها‬ ‫هم محرمانه بدانند‪ .‬متاس��فانه در جلساتی بین نمایندگان‬ ‫و دکتر بروجردی رئیس کمیسیون بحث هایی در م ی گرفت‬ ‫مبنی بر اینکه ما نم ی پذیریم که موضوعی محرمانه است‪،‬‬ ‫تشخیص این امر که چه مقدار از این س��خنان را م ی توان‬ ‫بیرون از کمیس��یون نقل کرد و چه مقدار محرمانه است‪ ،‬با‬ ‫ما نمایندگان است؛ درحالی که م ی دانید که افشای مسائل‬ ‫طبقه بندی شده در هر کشوری جرم است‪».‬‬ ‫وزیر امور خارجه در ادامه انتقادات صریح از منتقدانش‬ ‫گفت‪« :‬اینکه برخی دوس��تان سر و صدا م ی کنند که ظریف‬ ‫مردم را محرم نم ی داند‪ ،‬ب رای من عجیب است‪ .‬ایا انها قصد‬ ‫دارند سیس��تم طبقه بندی را حذف کنند؟! ای��ا م ی خواهند‬ ‫مهرهایی که با عنوان سری‪ ،‬محرمانه و بسیار محرمانه روی‬ ‫اسناد دولتی زده م ی ش��ود‪ ،‬نادیده بگیرند؟! چرا عوام فریبی‬ ‫به دلیل تصمیم اداره مهاجرت‪ ،‬دیپلمات شدم‪».‬‬ ‫کارشناس��ی رواب��ط بی ن المل��ل را در س��ال ‪1360‬‬ ‫از دانش��گاه ایالتی سانف رانسیس��کو گرفت و دو س��ال بعد‬ ‫توانس��ت کارشناس ی ارش��د روابط بی ن الملل را در دانشگاه‬ ‫سانف رانسیسکو به پایان ببرد‪ .‬یک مدرک کارشناسی ارشد‬ ‫دیگر در رشته مطالعات بی ن المللی را سال ‪ ٦٣‬از دانشگاه دنور‬ ‫دریافت کرد و در نهایت سال ‪ 1367‬تحصیالتش در مقطع‬ ‫دکترا را در همین دانشگاه به پایان رساند‪.‬‬ ‫ظریف ب��ه اقتض��ای حض��ور و همچنی��ن فعالیت‬ ‫دیپلماتیک طوالن ی مدت در امریکا‪ ،‬ارتباط گس��ترده ای با‬ ‫جامعه امریکا و محافل سیاسی و علمی این کشور داشت‪.‬‬ ‫روزنامه ه رالد تریبون‪ ،‬در مقال��ه ای به قلم «وارن هوگ» به‬ ‫حضور گسترده محمد جواد ظریف در مجامع عمومی امریکا‬ ‫اینگونه اش��اره م ی کند‪« :‬محمد جواد ظریف به اندازه ای در‬ ‫دانشگاه ها‪ ،‬محافل عمومی سیاسی و اجتماعی حضور پیدا‬ ‫م ی کند که لی زا اندرسون‪ ،‬رئیس دانش��کده امور بی ن الملل‬ ‫دانشگاه کلمبیا از وی پرس��یده است که ایا قصد شرکت در‬ ‫مهم ترین مشخصه این دولت بهره گیری از گفتمان اصیل‬ ‫انقالب اسالمی است که همانا خودباوری است‪ .‬بزرگ ترین‬ ‫هدیه انقالب اس�لامی این بود که پذیرفتیم که م ی توانیم‪.‬‬ ‫ما یک ملت بزرگ هستیم‪ .‬ما به توان خود باور داریم و این‬ ‫باور ما را قادر م ی کند که از مذاکره نترسیم و مجبور نباشیم‬ ‫به جای مذاکره سخنرانی کنیم‪ .‬ما سمت حریف م ی رویم و‬ ‫درباره مهم ترین موضوعات بحث م ی کنیم و ان شاءاهلل موفق‬ ‫بیرون خواهیم امد‪».‬‬ ‫رقابت های انتخاباتی امریکا را دارد؟»‬ ‫در س��ال ‪ 1380‬به عنوان نماینده ای ران در سازمان ملل‬ ‫متحد انتخاب م ی ش��ود‪ .‬او تا پیش از ای��ن تاریخ به عنوان‬ ‫دیپلمات و معاون وزارت خارجه مش��غول به کار بود‪ .‬ظریف‬ ‫پست نمایندگی در سازمان ملل را درحالی تحویل م ی گیرد‬ ‫ق خ رازی این وظیفه را برعهده‬ ‫که پیش از ان سیدمحمد صاد ‬ ‫داش��ت‪ .‬او در کتاب خاط راتش که با عنوان «اقای س��فیر»‬ ‫منتشر شده در این باره معتقد اس��ت که ب رای انتخابش به‬ ‫این سمت توافقی بین خ رازی و رهبری صورت گرفته بود‪.‬‬ ‫او از اواخ��ر س��ال ‪ 1380‬ت��ا اواس��ط ‪ 1386‬به عنوان‬ ‫نماینده دائم ای ران در س��ازمان ملل متحد فعالیت کرد‪ .‬اهم‬ ‫فعالی ت های وی در این پنج سال به این ترتیب بود‪« :‬دستیار‬ ‫ارش��د وزیر امور خارجه‪ ،‬معاون حقوقی و بی ن المللی وزارت‬ ‫امورخارجه و مش��اور سرکنس��ولگری در سانف رانسیس��کو‪،‬‬ ‫ریاست کمیسیون فرهنگی(یونس��کو)‪ ،‬ریاست کنف رانس‬ ‫اس��یایی نژادپرس��تی و تبعی ض ن��ژادی‪ ،‬عضوی��ت گروه‬ ‫ش��خصی ت های برجس��ته گفت وگوی تمدن ها‪ ،‬ریاس��ت‬ ‫کمیسیون خلع سالح ملل متحد (نیویورک)‪ ،‬ریاست کمیته‬ ‫متخصصین گفت وگ��وی تمدن ها (جده)‪ ،‬ریاس��ت کمیته‬ ‫سیاس��ی دوازدهمین اجالس س��ران عدم تعه��د (دوربان)‪،‬‬ ‫عضویت گروه شخصی ت های برجس��ته زمامداری جهانی‪،‬‬ ‫سخنگویی هش��تمین اجالس س��ران کنف رانس اسالمی‬ ‫ته ران‪ ،‬ریاس��ت کارشناسان ارشد هش��تمین اجالس سران‬ ‫کنف رانس اسالمی ته ران‪ ،‬ریاست کمیته سیاسی هشتمین‬ ‫اجالس س��ران کنف رانس اس�لامی ته ران و ریاست کمیته‬ ‫حقوق��ی مجمع عمومی ‪ 47‬مل��ل متحد (نیوی��ورک)‪ ».‬او‬ ‫با ای��ن کارنامه یک��ی از پرکارترین دیپلمات ه��ای ای ران به‬ ‫ش��مار م ی رود‪ .‬او در سال ‪ 1366‬توانس��ت با تسلط به زبان‬ ‫انگلیسی در جریان تصویب قطعنامه های سازمان ملل درباره‬ ‫جنگ ای ران و ع راق نامه موردنظر ای��ران را تنظیم و در بین‬ ‫کشورهای عضو منتشر کند‪ .‬این درخواست که با افزودن ان‬ ‫به قطعنامه ‪ ۵۹۸‬شورای امنیت موافقت شد‪ ،‬در وزارت امور‬ ‫خارجه ای ران به «‪ »Tantamount Letter‬مشهور شد‪.‬‬ ‫بعد از انتخاب حس��ن روحانی به عنوان رئیس دولت‬ ‫البته این تنها محمدجواد ظری��ف نبود که از تغیی رات‬ ‫در دستگاه دیپلماسی سخن گفت؛ چه انکه مرضیه افخم‪،‬‬ ‫س��خنگوی وزارت خارجه نیز در نشس��ت هفتگ��ی خود با‬ ‫خبرنگاران به بی��ان توضیحاتی تازه ت��ر از تغیی رات در این‬ ‫وزارتخانه پرداخت‪ .‬او گف��ت‪« :‬وزارت امور خارجه کارگزاران‬ ‫متعددی دارد که بخش��ی از انها همواره دور تغیی رات منظم‬ ‫سازمانی را دارند که با پایان ماموریت شان ساالنه تعدادی از‬ ‫سفی ران به کش��ور باز م ی گردند و مجموعه ای از مدی ران در‬ ‫سازوکار داخلی ب رای پس��ت های جدید و نمایندگ ی هایی‬ ‫که خالی شده معرفی و اعزام م ی ش��وند‪ ».‬به گفته افخم‪،‬‬ ‫این مسیر‪ ،‬مسیر طبیعی است و هر ساله وزارت امور خارجه‬ ‫این می زان جابه جایی را دارد‪« :‬در ای��ن دوره نیز حدود ‪ 40‬تا‬ ‫‪ 50‬نمایندگی داریم که دوره ماموریت سف رای ش��ان خاتمه‬ ‫یافته اس��ت و مقدمات انتصاب نف رات جدی��د و انجام امور‬ ‫اداری مربوطه ب رای انها در حال انجام است‪ .‬طبعا این می زان‬ ‫جابه جایی خود به خود به اندازه ای اس��ت ک��ه به ان تغییر‬ ‫گسترده گفته ش��ود اما باید در نظر داشت این مسیر ‪ ،‬مسیر‬ ‫طبیعی جابه جایی نیروهاست‪».‬‬ ‫تسلیت به ظریف از تریبون نماز جمعه‬ ‫کشورمان اقای دکتر ظریف سوءاستفاده کرده اند‪ .‬به همین‬ ‫جهت وزارت خارجه باید در مقابل این متکب ران‪ ،‬تکبر نشان‬ ‫دهد‪ .‬ای ران به این تهدیدها م ی خندد‪».‬‬ ‫او به این مقدار نیز بسنده نکرد و انتقادات از وزیر خارجه‬ ‫را این گونه ادامه داد‪« :‬در زمان مذاکره ادبیات مذاکرات باید‬ ‫حفظ شود‪ .‬من به امریکای ی ها م ی گویم شما در حال مذاکره‬ ‫هس��تید و اگر خودتان ادب ندارید‪ ،‬حداق��ل ادبیات مذاکره‬ ‫را رعایت کنید‪ .‬م��ن به اقای ظریف تس��لیت م ی گویم که‬ ‫گرفتار مذاکره با این افراد شده است‪ ،‬ولی یادمان نم ی رود که‬ ‫حضرت زینب(س) در زمان مذاکره با یزید به او گفتند من به‬ ‫ناچار با تو سخن م ی گویم و تو ب رایم مهم نیستی‪».‬‬ ‫این اظهارات در حالی بیان شد که از زمان اغاز مذاکرات‬ ‫ای ران و ‪ 5+1‬در دولت یازدهم‪ ،‬منتقدان اصولگرا همواره وزیر‬ ‫امور خارجه دولت روحانی را هدف انتقادات خود قرار داده اند‬ ‫و پس از توافق ژنو نیز نه تنه��ا این انتقادات کاهش نیافت‪،‬‬ ‫بلکه این طیف بر انتقادات خود افزود و مس��ائلی همچون‬ ‫ناب راب��ر بودن تواف��ق دوجانبه و همچنی��ن محرمانه بودن‬ ‫مذاکرات را دالیل اصلی خود ب رای ضعف تیم مذاکره کننده‬ ‫عنوان کرده اند‪.‬‬ ‫جبهه پایداری و حامیان محمود احمدی نژاد جدی ترین‬ ‫منتقدان عملکرد ظریف و تیم مذاکره کننده هس��ته ای در‬ ‫دولت یازدهم هستند‪g .‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫عملکرد ظریف در وزارت خارجه اگرچه از ابتدا مخالفان‬ ‫و منتقدانی در میان اصولگرایان و نمایندگان مجلس داشت‪،‬‬ ‫اما هفته گذشت ه تریبون نماز جمعه ته ران نیز به محلی ب رای‬ ‫انتقاد از او تبدیل شد‪.‬‬ ‫ایت اهلل موح��دی کرمانی‪ ،‬خطیب موق��ت نماز جمعه‬ ‫ته ران در خطب ه های هفته گذشته خود با اشاره به اظهارات‬ ‫اخیر مقام های امریکایی و غربی و اتهاماتی که نس��بت به‬ ‫ای ران وارد م ی کنند‪ ،‬به بیان انتظارات جامعه از وزارت خارجه‬ ‫پرداخت و شخص محمدجواد ظریف را مورد انتقاد قرار داد‪:‬‬ ‫«م��ردم از وزارت خارجه ای ران انتظار دارن��د به این پرروی ی ها‬ ‫پاسخ دندان شکن بدهند‪ .‬انها از نجابت و روح ارام وزیر خارجه‬ ‫روایتی دیگر از تغییرات در دستگاه دیپلماسی‬ ‫ما باید حدود ‪ 50‬سفر‬ ‫را تغییر می دادیم و‬ ‫‪50‬نفر از مسئوالن کنونی‬ ‫وزارت خارجه باید به‬ ‫ماموریت بروند‪ .‬البته من‬ ‫می پذیرم که به خاطر برخی‬ ‫گرفتاری ها که بیشتر وقت‬ ‫ما را به خود اختصاص داده‪،‬‬ ‫تاخیر در این زمینه ایجاد‬ ‫شده است‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫م ی کنند؟! چرا به مردم دروغ م ی گوین��د؟! چرا حرف هایی را‬ ‫یزنند که خودشان هم م ی دانند جرم است و قابل پیگیری؟!‬ ‫م ‬ ‫در هر کشور و سیستم اداری چارچوبی ب رای سخنان محرمانه‬ ‫و غیرمحرمانه وجود دارد‪ .‬نباید مردم را به این باور رساند که‬ ‫محرم نیستند؟ چرا مردم محرم هستند اما اسنادی هست که‬ ‫باید از طرف مقابل پنهان شود و این واقعیت امروز دنیاست‪».‬‬ ‫ظریف س��پس علت در پی��ش گرفتن دیپلماس��ی‬ ‫لبخند را اینگونه بیان کرد‪« :‬اعتق��اد دارم که دین ما‪ ،‬دیدگاه‬ ‫مذهب ی مان به معنی عبوس بودن یا بداخالق بودن نیست‪...‬‬ ‫اگر م ی خواهیم پیرو پیامبر(ص) باش��یم‪ ،‬قرار نیست هر جا‬ ‫رفتیم قیافه ای بگیریم که هی چ کس نتواند ما را تحمل کند‪.‬‬ ‫من معتقدم که عمل کردن ب راساس انچه در دین و سنت به‬ ‫ان سفارش شده اس��ت‪ ،‬تنها به دیپلماسی مربوط نیست و‬ ‫برگرفته از اموزه های دینی است که ما ب رای نشان دادن انها‬ ‫به جهانیان انقالب کردیم‪ .‬ما انقالب نکردیم که عصبانیت را‬ ‫به دنیا نشان دهیم‪ ،‬ما انقالب کردیم که رفتار رحمه للعالمین‬ ‫را به دنیا نشان دهیم‪ .‬ما لبخند م ی زنیم و در موقع لزوم هم‬ ‫جدی هستیم و برخورد م ی کنیم‪ .‬جایی که موضوع حقوق‬ ‫مردم کشورمان مطرح م ی شود‪ ،‬ذره ای کوتاه نخواهیم امد‪.‬‬ ‫اما در عین ح��ال فکر م ی کنیم که م ی ت��وان با منطق هم‬ ‫صحبت کرد‪».‬‬ ‫او در عین حال به نظ رات برخی س��ناتورها و مقامات‬ ‫امریکایی ک��ه از تحریم ه��ای مضاعف ح��رف م ی زنند و‬ ‫شکس��ت توافق ژنو را فاجعه م ی دانند‪ ،‬واکنش نشان داد و‬ ‫در خصوص اینده مذاکرات گفت‪« :‬گروهی در امریکا تصور‬ ‫م ی کنند که تحریم ها کارگشاست‪ .‬این افراد بهتر است کاله‬ ‫خود را قاضی کنند و ببینند تحریم ها در هشت سال گذشته‬ ‫چه نتیجه ای داشته است‪ .‬بناب راین اگر انها روند تحریم های‬ ‫خود را ادامه دهند ما هم به تعهدات خود پایبند نخواهیم بود‪.‬‬ ‫من در خط تهدید نیستم و فکر م ی کنم این زبان ها غیرقابل‬ ‫استفاده اس��ت‪ .‬بحث هایی در داخل امریکا ب رای خوشایند‬ ‫برخی گروه های فشار و گروه هایی که برخی اعضای کنگره‬ ‫ش خدمتی کنند‪،‬‬ ‫احساس م ی کنند باید نس��بت به انها خو ‬ ‫مطرح م ی ش��ود و همین هم برخی اعضای دولت امریکا را‬ ‫به موضع گیری م ی کشاند‪ ،‬اما واقعیت این است که اگر راه‬ ‫مذاکره پیش نرود همه چیز به روند گذشته بازم ی گردد‪».‬‬ ‫ظریف همچنین از مقام معظم رهبری و حسن روحانی‬ ‫به عنوان معماران سیاس��ت خارجی ای ران ی��اد کرد و گفت‪:‬‬ ‫«سیاس��ت خارجی دولت تدبیر و امی��د در برنامه ای که به‬ ‫مجلس داده ام‪ ،‬متبلور است‪ .‬ما دنبال تعامل سازنده با دنیا و‬ ‫همسایگان هستیم‪ .‬به خاطر اینکه ما به خودمان باور داریم‪.‬‬ ‫یازدهم ای ران‪ ،‬وی محمدجواد ظریف را ب رای تصدی س��مت‬ ‫وزیر امور خارجه ای ران در دولتش به مجلس شورای اسالمی‬ ‫معرفی کرد‪ .‬حسن قشقاوی‪ ،‬معاون کنس ولی وقت وزارت امور‬ ‫خارجه‪ ،‬از این انتخاب استقبال و عنوان کرد که کشورهایی‬ ‫که به دنبال گفت وگو با ای ران هستند‪ ،‬از این انتخاب استقبال‬ ‫کرده اند‪ .‬وی به عملکرد هنری کیس��ینجر‪ ،‬مش��اور اسبق‬ ‫امنیت ملی ایاالت متحده امریکا اش��اره کرد که یک نسخه‬ ‫از کتاب دیپلماس��ی که توسط ش��خص وی تالیف شده را‬ ‫به ظریف هدیه داده و در صفحه نخس��ت ان نوشته است‪:‬‬ ‫«تقدیم به دشمن قابل احترام‪ ،‬ظریف»‪.‬‬ ‫حاال محمد جواد ظریف دیپلماتی ‪ ٥٧‬س��اله است که‬ ‫س��کان وزارت خارجه ای ران را در اختیار دارد‪ .‬ان هم درس��ت‬ ‫در ش��رایطی که ای ران درح��ال عبور از مرحل��ه ای مهم در‬ ‫سیاست خارجی قرار دارد‪ .‬دیدگاه های او در داخل با انتقاداتی‬ ‫روبه روست‪ ،‬اما انچه مسلم است‪ ،‬رئی س جمهور به او اعتماد‬ ‫کامل دارد تا جایی که او را «با اختیار تام» مس��ئول پرونده‬ ‫هسته ای ای ران کرده است‪g .‬‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫نگاهاصولگرایانبهروحانی‬ ‫مثبت ترازدولتاوست‬ ‫اصولگرایان و مساله دولت جدید‬ ‫تو گویمثلثبا‬ ‫گف ‬ ‫ناصرایمانی‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫صبراستراتژیک‬ ‫بررسی مواضع اصولگرایان در مقابل دولت روحانی‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪1‬‬ ‫چند ماه از اغاز به کار دولت جدید گذشته و اصولگرایان‬ ‫حاال با ارایشی جدید در فضای سیاسی حضور دارند‪ .‬انها با‬ ‫وضعیتی مواجهند که تفاوت ها و شباهت هایی با ادوار گذشته‬ ‫دارد‪ .‬نسبت طی ف های مختلف اصولگرا با دولت یازدهم البته‬ ‫همگی مانند هم نیست‪ .‬ب رای رسیدن به نمایی واضح از نحوه‬ ‫مواجهه گروه ها و جریان مختلف اصولگرا با دولت مس��تقر‬ ‫باید به پیش از ‪ 24‬خرداد بازگردیم؛ روزهای قبل از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری‪.‬‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلبان و مساله جانشینی محمود‬ ‫نسبت سیاسی احمدی نژاد با اصولگرایان‬ ‫محمود احمدی نژاد اگرچه به جهت صبغه سیاس��ی‬ ‫فردی منسوب به اصولگرایان به ش��مار م ی امد اما واقعیت‬ ‫این اس��ت که او گزینه اکثری��ت اصولگرای��ان در انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 84‬نبود‪ .‬وقتی احمدی ن��ژاد در دوگان��ه ای با حضور‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی قرار گرف��ت و قاطب��ه اصالح طلبان‬ ‫سنگری جز هاشمی نیافتند‪ ،‬اکثر اصولگرایان نیز به محمود‬ ‫احمدی نژاد به عنوان قطبی از رقابت ک��ه اصولگرا بود روی‬ ‫اوردند و چنین ش��د که محمود احمدی نژاد به پاستور رسید‪.‬‬ ‫میان اصولگرایان و محمود احمدی نژاد در تمام س��ال های‬ ‫صدارت او وقایع زیادی گذشت‪ .‬اوضاع چنان شد که در اخرین‬ ‫‪24‬‬ ‫روزهای دولت دهم‪ ،‬احمدی ن��ژاد و اصولگرایان در دور ترین‬ ‫فاصله ممکن نسبت به یکدیگر قرار گرفته بودند‪.‬‬ ‫ه ر چه بود در فصل اول س��ال ‪ 92‬قرار ب��ر اتمام دوره‬ ‫احمدی نژاد بود‪ .‬حاال اصولگرایان مانده بودند و یک صندلی‬ ‫مهم در ساختمان تاریخی پاس��تور‪ .‬همه چیز نشان م ی داد‬ ‫که انها در یک قدمی رس��یدن به قدرت رس��می کشور در‬ ‫حوزه اجرا هس��تند‪ .‬یک مش��کل مهم اما همه معاالدت را‬ ‫با پیچیدگی مواجه کرده بود‪ .‬مش��کل اصولگرایان این بود؛‬ ‫«نامزده��ای فراوان ب رای پوش��یدن قبای بر ج��ای مانده از‬ ‫محمود احمدی نژاد»‪ .‬چیزی ش��بیه انچ��ه در انتخابات ‪84‬‬ ‫پدیدار شده بود شاید حتی با کمیتی بیشتر‪ .‬دو ائتالف میان‬ ‫اصولگرایان البته به صورت مجزا از یکدیگر تش��کیل شد؛‬ ‫ائتالف هایی ب رای رس��یدن به مصداق واحد‪ .‬از جانبی دیگر‬ ‫در میانه مباحثه و گاهی مجادله طی ف ها و شخصی ت های‬ ‫اصولگرا ب رای رسیدن به یک کاندیدای واحد‪ ،‬اتفاقات دیگری‬ ‫نیز در حال وق��وع بود‪ .‬ارایش سیاس��ی در جن��اح رقیب با‬ ‫تغیی رات فراوانی مواجه ش��ده و انها در خالء وجود و حضور‬ ‫نام��زد حداکثری و س��پس در مواجهه با ش��رایطی که تنها‬ ‫یک نامزد ب��ا اتیکت اصالح طلبی ب رایش��ان مان��ده بود‪ ،‬به‬ ‫تصمیمی تعیی ن کننده رس��یدند‪ .‬اصالح طلب��ان به خوبی‬ ‫م ی دانس��تند تصور رس��یدن به نتیجه با محمد رضا عارف‬ ‫دور از واقعیت خواه��د بود‪ .‬پس در یک ش��یفت تاکتیکی‬ ‫به نامزدی رجوع کردند ک��ه اصالح طلب نبود‪ ،‬ذاتی اصولگرا‬ ‫داشت و م ی توانست از شانس��ی باالتر از محمد رضا عارف‬ ‫ب رای پیروزی برخوردار باشد‪ .‬اصولگرایان زمانی با این پدیده‬ ‫سیاسی انتخاباتی مواجه شدند که هیچ کدام از ائتالف ها به‬ ‫قرار از پیش تعیین شده پایبند نماندند‪ ،‬تعدد نامزدها همچنان‬ ‫پابرجا بود و شیب رخدادها شرایط را لحظه به لحظه در جهت‬ ‫غیر از خواست انها پیش م ی برد‪.‬‬ ‫اصولگرایان و حسن روحانی‬ ‫حس��ن روحانی‪ ،‬س��ابقه طوالنی عضویت در جامعه‬ ‫روحانیت مبارز را دارد‪ .‬تا همین چند سال پیش در جانشینی‬ ‫و قرار گی��ری نیروهای سیاس��ی هم��واره او را از چهره های‬ ‫راس��ت س��نتی‪ ،‬محافظه کار و البت��ه همیش��ه نزدیک به‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی به ش��مار م ی اوردند‪ .‬او البت��ه بعد از‬ ‫انتخابات س��ال ‪ 84‬در جرگه اصولگرایانی قرار گرفت که به‬ ‫جهت زاویه سیاسی با محمود احمدی نژاد از جناح خود فاصله‬ ‫گرفت و حلقه ای از منتقدان وضع موجود را تشکیل داده بود؛‬ ‫حلقه ای که گعده های ظهر ش��نب ه های مجمع تشخیص‬ ‫مهمترین همنشینی اعضای ان بود‪ .‬ان گروه چند نفره چند‬ ‫سالی م ی شد که با انتقاد از محمود احمدی نژاد به فکر اجرای‬ ‫طرح و ایده ای به نام دولت وحدت ملی بودند‪.‬‬ ‫وقتی اکبر هاشم ی رفس��نجانی که جدی ترین گزینه‬ ‫اجرای این طرح ب��ود‪ ،‬مج��ال ورود به انتخاب��ات را نیافت‪،‬‬ ‫وقت��ی عل ی اکبر ناطق نوری چراغ س��بزی ب��رای حضوری‬ ‫دوباره در مهمترین رقابت سیاس��ی نظام ندید‪ ،‬این حس��ن‬ ‫روحانی بود که از میان اعضای حلقه منتقدین مجمع نشین‪،‬‬ ‫بهترین گزینه و ش��اید تنها گزینه دارای ش��انس به ش��مار‬ ‫م ی امد‪ .‬او به جهت مواضع سیاس��ی چند سال اخیرش هم‬ ‫قرابت هایی با اصالح طلبان داشت و هم سابقه سیاس ی اش‬ ‫از او چهره ای معتمد و نزدیک ب��ه حاکمیت پدید اورده بود و‬ ‫هم اینکه صبغه اصولگرای او دامنه انتقاد ها را اندکی کاهش‬ ‫م ی داد‪ .‬چنین ش��رایطی‪ ،‬اوضاع سیاس��ی اصولگرایان را با‬ ‫ما‪140‬نفریم‬ ‫رونماییازفراکسیوناعتدالگرایان‬ ‫تو گویمثلثباعضوموسس‬ ‫گف ‬ ‫ف راکسیوناعتدالگ رایان‬ ‫احتمالتشکیلف راکسیونحامیاندولت‬ ‫جدی تر شده است‬ ‫چهره ه�ای اصلی اصولگ�را ترجیح‬ ‫داده انددرمقابلدولتموضعتنداتخاذنکنند‬ ‫سیاست‬ ‫اصولگرایان و دولت جدید‬ ‫تب و تاب انتخابات که خوابید‪ ،‬گروه ها و طی ف های‬ ‫سیاس��ی اصولگ��را باید ب��رای نح��وه مواجهه ب��ا دولت‬ ‫یازدهم تصمی��م م ی گرفتند؛ به اینکه منتقد دولت باش��ند‬ ‫یا همراه و موتل��ف ان‪ .‬برخی از گروه ها زمان را از دس��ت‬ ‫ن��داده و از همان ابت��دا پرچ��م مخالفت با دولت را بر س��ر‬ ‫دس��ت گرفتند‪ .‬برخی گروه ها س��کوت کرده و گذر زمان را‬ ‫انتخاب کردن��د و گرو ه های دیگری هم ب��ه فراخور زمان و‬ ‫مس��اله به انتقاد ورزی موضوعی پرداختند‪ .‬اما ب رای اینکه‬ ‫به تحلیل و تفس��یری جامع تر از نحوه برخورد اصولگرایان‬ ‫با دولت حس��ن روحانی دس��ت یابیم باید به واکاوی رفتار‬ ‫پایداری ها؛ شروعی تازه‬ ‫بدون شک هیچ جریان و طیف اصولگرایی از ابتدای‬ ‫رئی س جمهور شدن حس��ن روحانی تا کنون به اندازه جبهه‬ ‫پایداری معترض و منتقد دولت نبوده است‪ ،‬چه در دیپلماسی‪،‬‬ ‫چه در فرهنگ و چه در سیاس��ت داخلی‪ .‬انها اکنون تالش‬ ‫فراوانی دارند که خود را پیشرو و در خط مقدم جبهه منتقدان‬ ‫دولت یازدهم جلوه دهند‪ .‬اعضای جبهه پایداری در مجلس‪،‬‬ ‫بیش��ترین س��هم را در دادن کارت های زرد به وزرای کابینه‬ ‫داشته اند‪ ،‬بیش��ترین و تند ترین نقدها را به دولت از تریبون‬ ‫مجلس انجام داده اند و رس��انه های نزدیک و منس��وب به‬ ‫انها نیز در اعتراض به وضع موجود‪ ،‬کم نگذاشته اند‪ .‬حمید‬ ‫رسایی‪ ،‬مهدی کوچک زاده‪ ،‬نبویان‪ ،‬بخش��ایش اردستانی‪،‬‬ ‫اقاته رانی‪ ،‬روح اهلل حسینیان و زارعی چهره های مطرحی از‬ ‫این جریان سیاسی در پارلمان هستند که بیشترین صدای‬ ‫مخالفت با تصمیمات و اقدامات اهالی پاس��تور از تریبون‬ ‫انها در بهارس��تان شنیده م ی ش��ود‪ .‬در خارج از مجلس نیز‬ ‫هفته نامه های ‪ 9‬دی و پرتو سخن‪ ،‬سایت های رجانیوز‪ 598 ،‬و‬ ‫ ب ی باک به نشر دیدگاه های این طیف اصولگرا درمورد دولت‬ ‫م ی پردازند‪ .‬چهره های دیگری از این جریان سیاسی نیز مانند‬ ‫قاس��م روانبخش و‪ ...‬در مصاحب ه ها و س��خنران ی ها به نقد‬ ‫کابینه مشغول هستند‪ .‬برخی تحلیلگران معتقدند که جبهه‬ ‫پایداری انتقاد از دولت را به عنوان یک استراتژی ب رای اعالم‬ ‫تدوام حیات سیاسی و نیز نقطه اغازی ب رای سیاست ورزی در‬ ‫شرایط کنونی برگزیده اند‪ .‬در این میان گرچه مهرداد بذرپاش‬ ‫از اعضای پایداری نیست اما مواضع نزدیک به این طیف در‬ ‫مقابل دولت اتخاذ می کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫پیچیدگی عجیبی مواجه ساخت‪ .‬انها در ابتدا وقتی صحنه‬ ‫را خالی از رقیب دیده بودند‪ ،‬اس��تراتژی رقابت درون گروهی‬ ‫را برگزیده و به نقد و مبارزه سیاس��ی با یکدیگ��ر پرداختند‪.‬‬ ‫فاکتور زم��ان‪ ،‬حمایت همزم��ان حلقه منتقدی��ن مجمع و‬ ‫نیز اصالح طلبان از حس��ن روحانی‪ ،‬کناره گی��ری تنها نامزد‬ ‫اصالح طلبان از رقابت‪ ،‬نقدهای تند و تیز نامزدهای اصولگرا‬ ‫از یکدیگر‪ ،‬همگی شرایط را ب رای رئی س جمهور شدن حسن‬ ‫روحانی فراهم تر کرد‪ .‬حاال یک دو قطبی تشکیل شده بود‪.‬‬ ‫حسن روحانی یک س��و و نامزدهای اصولگرا در سوی دیگر‪.‬‬ ‫اصولگرایان در این دو قطب��ی‪ ،‬طرف پیروز نبودند‪ .‬انتخابات‬ ‫برگزار شد و باز هم جایگزین رئی س جمهور پیشین هیچ کدام‬ ‫از کاندیداهای مورد حمای��ت اصولگرایان نبود‪ .‬اصولگرایان‬ ‫قدرت را در یک قدمی رسیدن به ان از دست داده بودند؛ شبیه‬ ‫سال ‪ 76‬و ش��بیه س��ال ‪ .84‬این بار اما ماجرا با تفاوت هایی‬ ‫مواجه بود‪ .‬انها به گواهی س��ابقه سیاس��ی حسن روحانی‪،‬‬ ‫قرابت هایی با رئی س جمهور جدید داشتند؛ نقاط مشترکی که‬ ‫م ی توانس��ت این امید را در انها زنده کند که اوضاع زیاد هم‬ ‫بد نیست‪.‬‬ ‫و گفتار سیاس��ی گروه ه��ا و ش��خصی ت های اصولگرا در‬ ‫م��دت زم��ان ط ی ش��ده از روی کار ام��دن رئی س جمهور‬ ‫جدید بپردازیم‪.‬‬ ‫ایت اهلل مصباح؛ انتقاد تند‬ ‫شاید کمتر کسی گمان م ی برد ایت اهلل مصباح یزدی در‬ ‫فاصله ای اندک از مستق ر شدن دولت جدید به انتقاد تند و تیز‬ ‫از رئی س جمهور بپردازد‪ .‬او در تازه ترین س��خنانش که اشاره‬ ‫به اظهارات رئی س جمهور درباره منتقدان هس��ته ای داشت‪،‬‬ ‫چنین گفته است‪« :‬متهم م ی کنند به بیسوادی و کم فهمی‬ ‫ و کج فکری و چیزهای دیگر؛ اینها خودشان نصیحت خدا و‬ ‫پیغمبر است؛ دوست ندارید کسی که شما را نصیحت کند‬ ‫و از شما انتقاد کند‪ ،‬م ی گویید انتقاد را دوست داریم و حق با‬ ‫مخالف است‪ ،‬ولی دروغ م ی گویید؛ طاقت شنیدن یک جمله‬ ‫را ندارید‪ ».‬او البته انتقادهای تندی هم به سیاس��ت خارجی‬ ‫دولت جدید داش��ت و گفته بود‪« :‬علما و ب��زرگان که وارث‬ ‫انبیا هستند و خانواده های ش��هدا وارثان این انقالب‪ ،‬شما را‬ ‫نصیحت م ی کنند که فریب امری��کا را نخورید‪ ،‬دنبال راحت‬ ‫خیالی نروید؛ این رفاهی که به شما وعده م ی دهند دروغ است‬ ‫و به ان نخواهید رسید؛ اگر هم برسید به چه قیمتی؟ عزت‬ ‫مردم را م ی فروش��ید‪ ،‬خون های هزاران شهید را که در طول‬ ‫این سه دهه ریخته ش��ده به باد م ی دهید تا اینکه چند روزی‬ ‫چند دالری که از پول های خودتان است را به شما بازگردانند؛‬ ‫زهی خی��ال باطل! ارزش های خ��دا یادتان ن��رود؛ ملت ما و‬ ‫امام(ره) ب��رای چه انقالب کردند؟ ب رای چه این همه کش��ته‬ ‫دادند؟ ب رای اینکه نان شان ارزان شود؟ ان مادری که با دست‬ ‫خود چند فرزندش را کفن پوشاند و به جبهه فرستاد و پس از‬ ‫شهادتشان اشک هم نریخت‪ ،‬ب رای شکم این کارها را کرد؟!‬ ‫چرا داریم ارزش ها را فراموش م ی کنیم؟ بدتر از همه کارهایی‬ ‫که م ی شود این است که اینها را به پای امام(ره) و مقام معظم‬ ‫رهبری م ی گذارند و م ی گویند این پیروی از امام(ره) و رهبری‬ ‫اس��ت‪ ».‬ایت اهلل مصباح یزدی با بیان اینک��ه در طول تاریخ‬ ‫همواره روحانیون را به بیسوادی‪ ،‬کم فهمی و کج فهمی متهم‬ ‫م ی کردند‪ ،‬افزود‪« :‬شاه هم م ی گفت این اخوندها یک دم کنی‬ ‫‪25‬‬ ‫روی سرشان گذاشته اند و نم ی فهمند سیاست یعنی چه و ما‬ ‫چه دنیایی داریم‪ .‬انهایی که قس ی القلب هستند م ی گویند‬ ‫شما را چه کار به این کارها؟ شما را چه به اقتصاد و سیاست‬ ‫ ب ی سوادها؟»» این سخنان تند ترین انتقادی است که تا کنون‬ ‫از جانب چهره های اصولگرا نسبت به دولت یازدهم و شخص‬ ‫رئی س جمهور مطرح ش��ده اس��ت‪ .‬این رخداد م ی تواند این‬ ‫فرضیه و گمانه را تقویت کند که ایت اهلل مصباح بنا دارد از این‬ ‫پس به عنوان یکی از منتقدین جدی حسن روحانی به شمار‬ ‫امده و البته راه را ب رای ش��اگردانش‪ ،‬اعضای جبهه پایداری و‬ ‫نیز هواداران سیاس ی اش ب رای انتقاد از دولت هموار تر کند‪.‬‬ ‫راست سنتی؛ موافقان و مخالفان رئیس جمهور‬ ‫سیاست‬ ‫اگر قرار باش��د نزدیک ترین طیف سیاس��ی به حسن‬ ‫روحانی را اصولگرایان معرفی کنیم باید بگوییم راست سنتی‬ ‫بیشترین قرابت را به رئیس دولت یازدهم دارد‪ .‬حسن روحانی‬ ‫س��ال ها عضو جامعه روحانیت مبارز بوده و روابط خوبی با‬ ‫چهره های این جریان اصولگرا دارد‪.‬‬ ‫شاید چنین اس��ت که م ی توان با نگاهی به کابینه و‬ ‫افراد نزدیک به رئی س جمه��ور در دولت یازدهم چهره هایی‬ ‫از این جریان سیاس��ی را دید‪ .‬رابطه او با س��نت ی ها ان چنان‬ ‫اس��ت که ریاس��ت دفترش را ب��ه نهاوندیان‪ ،‬ش��خصیت‬ ‫شناخته شده راست س��نتی س��پرده و همراه او نیز افرادی از‬ ‫همین طیف سیاس��ی وارد نهاد ریاس��ت جمهوری شده اند‪.‬‬ ‫در میان وزرا هم البته م ی ت��وان چهره هایی مانند مصطفی‬ ‫پورمحمدی و رحمان ی فضلی را یافت که از سنت ی ها به شمار‬ ‫م ی ایند‪.‬‬ ‫این اما همه ماجرا نیست‪ .‬سنت ی هایی که از دولت بیرون‬ ‫مانده اند نگاهی متفاوت تر به کابینه و شخص رئی س جمهور‬ ‫دارند‪ .‬انها به فراخور زمان و به صورت موضوعی به نقد دولت‬ ‫نشس��ته اند و ابایی هم ندارند که به صورت شفاف و صریح‬ ‫انتقاد تند و تیزی هم مطرح کنند‪ .‬نمونه اش ماجرای گزارش‬ ‫صد روزه حسن روحانی که محمد نبی حبیبی‪ ،‬دبیرکل حزب‬ ‫موتلفه درباره ان چنین گفته بود‪« :‬گزارش صد روزه ناظر به‬ ‫پاسخگویی مطالبات مردم و منتقدان نبود‪ .‬اختصاص بخش‬ ‫عمده ای از وقت گزارش به نقد عملکرد دولت گذشته موجب‬ ‫شد که گفته ش��ود رئیس دولت حرف چندانی ب رای گزارش‬ ‫عملکرد ن��دارد‪ .‬اقای روحان��ی م ی داند ک��ه دوران تبلیغات‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری پایان یافته و ایشان رئی س جمهور‬ ‫همه ملت هس��تند و انتظارات همگ��ی را در مصاحبه باید‬ ‫پاسخگو باشند و ان شاءاهلل ایش��ان این کار را انجام دهند‪ .‬از‬ ‫نقد دولت گذشته بدون تخریب استقبال م ی کنیم اما نقد و‬ ‫سیاه نمایی نباید به سمتی برود که نقطه قوت دولت فعلی‬ ‫تلقی ش��ود‪ ».‬یا در اظهارنظر دیگری حمی د رضا ترقی گفته‬ ‫بود‪« :‬متاسفانه در گزارش صد روزه فرافکنی و انتقاد از دولت‬ ‫گذشته صورت گرفت‪ .‬ضمن اینکه معتقدیم بهتر بود در حال‬ ‫حاضر اماری ارائه نم ی شد که باعث سوءاستفاده دشمنان علیه‬ ‫کشور شود‪ .‬معتقدم رئی س جمهور بهتر بود به جای انتقاد از‬ ‫دولت گذشته‪ ،‬راهکارهایی را ب رای حل مشکالت اقتصادی‬ ‫کشور ارائه م ی کرد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫محمد رضا باهنر؛ رئیس جدید‬ ‫س��نت ی ها البته منحصر به حزب موتلفه نم ی ش��وند‪.‬‬ ‫انها تشکلی با حضور ‪ 14‬حزب و گروه همسو دارند با عنوان‬ ‫جبهه پیروان خ��ط امام و رهبری که ح��اال محمد ضا باهنر‬ ‫در فراق دبیرکل فقید‪ ،‬به س��مت دبیرکلی جدی این جبهه‬ ‫منصوب شده است‪ .‬محمد رضا باهنر شخصیتی منحصر به‬ ‫فرد و مختص به خود را دارد‪ .‬یک الب ی من تمام عیار اس��ت‬ ‫و در همه دولت ها تالش کرده نقش��ی مهم و تاثی ر گذار در‬ ‫پش��ت پرده ایفا کند‪ .‬هی چ گاه نم ی توان گف��ت که مخالف‬ ‫صددر صد یا موافق قطعی یک رئیس دولت بوده است‪ .‬در‬ ‫مورد حسن روحانی هم او تاکنون چنین رویه ای داشته است‪.‬‬ ‫‪26‬‬ ‫اگر چه از س��وی منتقدانش در جبهه پایداری به مسامحه با‬ ‫دولت جدید متهم اس��ت اما م ی توان مواردی قابل شمارش‬ ‫هم یافت از مسائلی که او به نقد دولت پرداخته است‪ .‬ه ر چه‬ ‫هست او اکنون دبیرکل جبهه پیروان و نایب رئیس مجلس‬ ‫شورای اسالمی است‪ .‬او از جمله اصولگرایانی است که جای‬ ‫پای محکمی در قدرت رس��می دارد و در مواجهه با روحانی‬ ‫ ترجیح داد در زمره افرادی باشد که به عنوان منتقد و مخالف‬ ‫روحانی شناخته نشده و فقط در موارد خاص و موردی به بیان‬ ‫نظر مخالف بپردازند‪.‬‬ ‫تحولخواهان؛ صبورتر از پایداری ها منتقد تر از سنتی ها‬ ‫سنت ی ها سال هاست با کاهش قدرت و وزن سیاسی در‬ ‫میان اصولگرایان مواجه اند‪ .‬انها از زمان پی دایش تحولخواهان‬ ‫نه اینکه به حاش��یه رانده شده باشند اما دس��ت باال را دیگر‬ ‫می��ان اصولگرایان ندارن��د‪ .‬اما تحولخواهان در چند س��ال‬ ‫ی را از میان خ��ود روانه‬ ‫اخیر توانس��ته اند چهره های مهم�� ‬ ‫پارلمان کنند و در س��ایر ارکان قدرت نیز م ی ت��وان افرادی‬ ‫از انان را یافت ک��ه جایگاهی قابل توجه دارن��د‪ .‬پس با این‬ ‫تصویر از انها‪ ،‬نس��بت سیاس ی ش��ان با دول��ت جدید مهم‬ ‫به نظر م ی رس��د‪ .‬در اینکه حس��ن روحانی گزینه مطلوب‬ ‫انها ب رای دولت یازدهم نبوده اس��ت هی چ تردیدی نیس��ت‪.‬‬ ‫تحولخواهان به لحاظ سیاس��ی و نحوه نگرش به قضایای‬ ‫مختل��ف کمترین قرابت را با دولت حس��ن روحان��ی دارند‪.‬‬ ‫ ب ی شک چنین است که نم ی توان هیچ کدام از افراد نزدیک‬ ‫به انها را در کابینه یافت‪ .‬زمانی که از تش��کیل دولت جدید‬ ‫گذش��ته انها انتقادهای جدی نس��بت به اوضاع داشته اند و‬ ‫م ی توان نمود و نمای بیرونی این نسبت سیاسی انها با دولت‬ ‫را هم در قضیه معرفی کابینه‪ ،‬ه��م در ماجرای گزارش صد‬ ‫روزه رئی س جمهور و هم در مباحث مربوط به پرونده هسته ای‬ ‫مشاهد کرد‪ .‬نقطه افتراق انها از جبهه پایداری در مساله نحوه‬ ‫مواجهه با دولت‪ ،‬بیان ارام تر و گزیده گرایی در مسائل قابل‬ ‫طرح ب رای انتقاد است‪ .‬به بیان دیگر انها تالش م ی کنند تنها‬ ‫در مواردی که جدی و حاد باشد‪ ،‬البته به صورت محکم و قابل‬ ‫توجه وارد موضوع ش��وند‪ .‬مصداق مهم این جریان سیاسی‪،‬‬ ‫علیرضا زاکانی‪ ،‬دبیرکل جمعیت رهپویان است که از ارکان‬ ‫اصلی تحولخواهان به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫احمد توکلی؛ نماینده همیشه منتقد‬ ‫شخصیت سیاس��ی احمد توکلی قرابت های زیادی با‬ ‫تحولخواهان دارد‪ .‬او البته در م��واردی انتقادهایی به برخی‬ ‫دیدگاه های این تشکل سیاس��ی هم دارد‪ .‬اما ه ر چه هست‬ ‫او را م ی توان نزدیک ترین نماینده به تحولخواهان به شمار‬ ‫اورد‪ .‬احمد توکلی همیشه چهره ای منتقد از خود به نمایش‬ ‫گذاش��ته اس��ت‪ .‬انتقاد هایش از اکبر هاشم ی رفس��نجانی‪،‬‬ ‫س��ی د محمد خاتمی‪ ،‬محمود احمدی نژاد و این اواخر حسن‬ ‫روحانی نشان م ی دهد که او ابایی نداشته که در ادوار مختلف‬ ‫به عنوان منتقد دولت های مستقر شناخته شود‪ .‬در مورد دولت‬ ‫حس��ن روحانی البته او غیر از ماجرای رای اعتماد به کابینه‪،‬‬ ‫تالش کرده انتقاداتش را از دولت خصوصا در مقوله مذاکرات‬ ‫هسته ای در الیه ای از احترام مضاعف و نیز ارام تر از همیشه‬ ‫بیان کند‪ .‬او در عین حال بیش��تر انتقاداتش را معطوف به‬ ‫اقتصاد می کند‪.‬‬ ‫حدادعادل؛ منتقد منصف‬ ‫غالمعلی حدادعادل؛ او را م ی توان در زمره اصولگرایانی‬ ‫قرار داد که همواره تالش کرده انتقاد و نظرش را درباره دولت‬ ‫با مصلحت اندیشی و توجه به همه امور بیان کند‪ .‬او معتقد‬ ‫اس��ت که هنوز ب رای اعالم نظر و قضاوت در مورد عملکرد‬ ‫دولت زود است و باید زمان بیشتری را در اختیار حسن روحانی‬ ‫قرار داد‪ .‬عملکرد او زم��ان رای اعتماد ب��ه کابینه‪ ،‬مذاکرات‬ ‫هسته ای و نیز ماجرای سبد کاال نش��ان داد که برخورداری‬ ‫هرچه بیش��تر از انصاف و تق��وا را بر مع��ادالت و مجادالت‬ ‫ی ترجیح داده و هموار کردن راه ب رای اجرای ی ش��دن‬ ‫سیاس�� ‬ ‫اهداف دولت را مقدم بر س��ایر مس��ائل حتی تش��کیالتی‬ ‫داشته است‪.‬‬ ‫محسن رضایی؛ منتقد همراه‬ ‫محس��ن رضایی از شخصی ت هایی اس��ت که در هر‬ ‫دو انتخابات ریاس��ت جمهوری اخیر طرفداران��ی را از میان‬ ‫اصولگرایان به س��مت خود جلب کرده اس��ت‪ .‬او که پس از‬ ‫فرماندهی سپاه پاسداران‪ ،‬حاال سال هاست که در دبیرخانه‬ ‫مجم��ع تش��خیص حض��ور دارد‪ ،‬البت��ه در دوران محمود‬ ‫احمدی نژاد از منتقدین او بود و به نظر م ی رسد که انتقادهایی‬ ‫هم از برخی مسائل دولت یازدهم داشته باشد‪ .‬قبل از معرفی‬ ‫کابینه بارها ش��نیده شد که او قرار اس��ت در پاستور حضور‬ ‫داشته باش��د اما ه ر چه بود دولتی نشد و همچنان در مجمع‬ ‫حضور دارد‪ .‬محس��ن رضایی از منتقدان حس��ن روحانی در‬ ‫مباحث اقتصادی و شاید هم اندکی سیاست خارجی به شمار‬ ‫م ی اید‪ .‬او البته تالش کرده وجهه مثبتی از خود مقابل دولت‬ ‫نشان دهد‪.‬‬ ‫سعید جلیلی؛ منتقد ارام‬ ‫در هفته اخر منتهی به انتخاب��ات ‪ 24‬خرداد‪ ،‬در میانه‬ ‫رقابت هایی که وجود داشت به خوبی م ی شد پدید امدن یک‬ ‫دوقطبی میان حسن روحانی و سعید جلیلی را حس کرد‪ .‬او‬ ‫دقیقا در سیاست خارجی در نقطه مقابل حسن روحانی قرار‬ ‫ی میان او و حسن روحانی‬ ‫داش��ت‪ ،‬اگرچه هرگز جدال کالم ‬ ‫مانند مواجهه محمد باقر قالیباف و روحانی رخ نداد اما صورت‬ ‫رقابت و فضای به وجود امده در میان مردم‪ ،‬رقابت را میان دو‬ ‫تفکر مشخص در سیاست خارجی ایجاد کرده بود‪ .‬ه ر چه بود‬ ‫سعید جلیلی رئی س جمهور نشد و به جهت زاویه دید طبیعتا‬ ‫نم ی توانست بعد از ‪ 24‬خرداد دبیر شورای عالی امنیت ملی‬ ‫هم باقی بماند‪ .‬در اینکه او همچنان در برخی مسائل با حسن‬ ‫روحانی اختالف دیدگاه دارد هیچ ش��کی نیس��ت اما سعید‬ ‫جلیلی در تمام ماه های پس از انتخابات به صورت واضح و‬ ‫روشن انتقادی را از حسن روحانی بیان نکرده است‪.‬‬ ‫علی اکبر والیتی؛ دیپلمات صبور‬ ‫علی اکبر والیتی در هم��ه ادوار به صب��ر و اظهارات‬ ‫سنجیده معروف بوده است‪ .‬او تالش می کند کمتر در حوزه‬ ‫سیاس��ت داخلی موضع گیری کند اما مواضعش در عرصه‬ ‫سیاست خارجی همواره مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬پس از‬ ‫انتخابات ‪ 24‬خرداد اگر چه او نتوانست پیروز رقابت ریاست‬ ‫جمهوری باشد اما در تمام ماه های گذشته او نسبت خوبی‬ ‫با دولت جدید برقرار کرده اس��ت‪ .‬در حوزه سیاست خارجی‬ ‫مواضع منطقی او در چند ماه گذش��ته موجب کمک به تیم‬ ‫مذاکره کننده شده است‪.‬‬ ‫محمد باقر قالیباف؛سکوت در برابر دولت‬ ‫انتخاب��ات یازدهم ریاس��ت جمهوری دومین باری بود‬ ‫که محمد باقر قالیب��اف از رفتن به پاس��تور بازماند‪ .‬در هر‬ ‫دو انتخابات س��ال ‪ 84‬و ‪ 92‬او تا زمانی مان��ده به انتخابات‬ ‫ب ر اس��اس نظرس��نج ی ها ش��انس اول پی��روزی ب��وده اما‬ ‫نحوه پیش��رفت مع��ادالت او را از رئی س جمهور ش��دن دور‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫مناظره انتخابات ریاست جمهوری در خرداد ماه امسال‬ ‫البته صحنه ای روشن از تفاوت دیدگاه های او با حسن روحانی‬ ‫داشت و م ی گویند مواجهه کالمی این دو نامزد سهمی قابل‬ ‫توجه در ش��یفت ارا به سمت روحانی داش��ته است‪ .‬ه ر چه‬ ‫هست محمد باقر قالیباف بعد از انتخابات ‪ 24‬خرداد تالش‬ ‫کرده که به صورت روشن و واضح الاقل در صحنه عمومی‬ ‫انتقادی را از دولت مطرح نکند‪g .‬‬ ‫نگاه اصولگرایان به روحانی‬ ‫مثبت تر از دولت اوست‬ ‫تو گوی مثلث با ناصر ایمانی‬ ‫گف ‬ ‫‪2‬‬ ‫ناصر ایمانی در گفت وگو با نش�ریه مثلث مواضع طی ف های مختلف اصولگرایی را در قبال دکتر روحانی و دولت او‬ ‫تشریح کرد‪ .‬او با توجه به نگاه دولت به حوزه های مختلف نسبت اصولگرایان به حسن روحانی را تعریف کرده است‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اصولگرای�ان موضع گیری های�ی در قب�ال دولت‬ ‫یازدهم و شخص دکتر روحانی مطرح م ی کنند‪ ،‬به‬ ‫نظرشماایاانهادربیاننگاهخودیکپارچههستند؟‬ ‫اگر دیدگاه ها متفاوت است‪ ،‬م ی توان انها را به چند‬ ‫گروه تقسیم کرد؟‬ ‫‪ l‬جبهه پیروان خط امامو رهبری کال مواضع مشخص‬ ‫و قابل اندازه گیری در طول چند ماه گذشته درباره دولت نداشته‬ ‫است‪ .‬شاید این مجموعههنوزهم از فقدان مرحوم عسگراوالدی‬ ‫‪ l‬اصال مواضعی نداشتند‪.‬‬ ‫ای�ن رویک�رد را ش�ما ب�ه دوره ه�ای گذش�ته‬ ‫ریاست جمهوری تعمیم دادید‪ ،‬بنابراین معتقدید‬ ‫جبهه پیروان خط امام و رهبری در دولت های اقایان ‬ ‫هاشمی ‪ ،‬خاتمی و احمدی نژاد هم همین رویکرد را‬ ‫دنبال م ی کرد و امروز هم چیزی متفاوت از ان دوران‬ ‫عمل نم ی کند‪ ،‬درست است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬اصال ش��اکله جبهه پیروان ش��اکله ای است‬ ‫که نس��بت به ضع ف های جدی دولت های قبلی موضع تند‬ ‫یداند‪.‬‬ ‫نم ی گیرد و ضع ف های کوچک انها را هم قابل اغماض م ‬ ‫یعنی از ضع ف های کوچک دولت م ی گذرد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬جبهه پیروان حتی نسبت به ضع ف های جدی‬ ‫دولت های قبلی هم موضع خاصی نگرفت‪.‬‬ ‫در واق�ع اعضای جبهه پی�روان خط امام و رهبری‬ ‫بیشتر سعی م ی کنند در قالب جلسات خصوصی‬ ‫با دولتمردان مشکل را برطرف یا نقد خود را منتقل‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بیش��تر با کدخدامنش��ی و نوعی وساطت و‬ ‫پادرمیانی در جلسات خصوصی انتقال دیدگاه و نقد م ی کنند‬ ‫و معموال نم ی ایند در صحنه سیاسی مواضع روشن و خاصی‬ ‫را در قبال رویکردهای مختلف دولت مثال اقتصادی ‪ ،‬سیاست‬ ‫داخلی و خارجی بیان کنند و روی این نقدها بایستند‪ .‬در واقع این‬ ‫جبهه تحوالت سیاسی دولت را باتوجه به سلیقه سیاسی که‬ ‫دارد رصد نم ی کند تا اینکه استراتژی و پیشنهاد خود را در بخش‬ ‫اقتصادی‪ ،‬سیاست خارجی و داخلی و اجتماعی به دولت بگوید‪.‬‬ ‫معموال جبهه پیروان هیچ موضع مش��خصی مگر در موارد‬ ‫معدود نم ی گیرد‪ ،‬البته مرحوم عسگراوالدی این اواخر در قبال‬ ‫دولت احمدی نژاد مواضع تندی م ی گرفت‪ ،‬منتها این مواضع‬ ‫نظر شخصی او بود و به موضع جبهه پیروان ب رنم ی گشت‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر بخواهیم یک تعریفی درباره ش��ش ماه دولت‬ ‫دکتر روحانی انجام دهیم عبارت اس��ت از سیاست خارجی و‬ ‫تمام؛ اساسا بعد از گذشت شش ماه تعریفی که بتوان از دولت‬ ‫دکتر روحانی کرد صرفا بحث سیاست خارجی است چون دولت‬ ‫یازدهم در عرصه اقتصادی سیاست های ناهمگونی دارد و هنوز‬ ‫خیلی استراتژی اقتصادی و فرهنگی معلوم و مشخصی ندارد‬ ‫اما در مساله سیاست خارجی کامال روشن و به سرعت عمل‬ ‫کرد‪ .‬امروز اگر از یک شهروند عادی سوال شود دولت روحانی‬ ‫چیست؟ م ی گوید عبارت است از اقای ظریف‪ .‬بناب راین جبهه‬ ‫پایداری درباره سیاست خارجی اظهارنظر کرده چون ‪ 90‬درصد‬ ‫حرکت های دولت در حوزه سیاست خارجی بوده است‪.‬‬ ‫به نظر شما رهپویان و ایثارگران (طیف تحولخواه)‬ ‫چه رویکردی در قبال دولت روحانی دارند؟‬ ‫‪ l‬مثل جواب س��وال های قبلی م ی گویم رهپویان‬ ‫و ایثارگران موضع رس��می درباره عملکرد دولت اقای روحانی‬ ‫نداشته اند که بتوان ب راساس ان قضاوت کرد اما اینکه من درباره‬ ‫نوع مواضع این دو تشکل سیاسی چه فکری م ی کنم‪ ،‬معتقدم‬ ‫درباره این دولت نگاه جمعیت رهپوی��ان و ایثارگران به جبهه‬ ‫پایداری نزدیک تر است تا جبهه پیروان‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫شما معتقدید طیفی از اصولگ رایان سعی م ی کنند‬ ‫با نقد های س�ازنده به موفقیت دولت کمک کنند‪،‬‬ ‫در مقابل طیفی هم در حوزه های مختلف انتقادات‬ ‫صریحی دارند‪ ،‬بر این اساس جبهه پیروان خط امام‬ ‫و رهبری در کدام یک از این دو دسته ق رار م ی گیرد؟‬ ‫بر این اس�اس اس�ت ک�ه نقد ش�دید ب�ه دولت‬ ‫نداشتند؟‬ ‫اعضای این جبهه شاید در حوزه اقتصادی ه م نظر‬ ‫نباشند اما در نقد سیاست خارجی دولت روحانی‬ ‫خیلییکدستومحکمهستند‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما اقایان احمد توکلی و حدادعادل چه‬ ‫نگاهی به عملکرد و سیاس�ت های دولت یازدهم‬ ‫دارند؟‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬واقعا نم ی توان یک حکم کلی داد که اصولگرایان‬ ‫نس��بت به دولت یازدهم چه موضعی دارند چون اصولگرایان‬ ‫یکپارچهموضع گیرینم ی کنند‪ ،‬ضمنانکهاینسوالهمغلط‬ ‫است اگر بگوییم اصالح طلبان چه موضعی در قبال دولت دارند؟‬ ‫چون انها نیز دارای تشتت نگاه نسبت به دولت یازدهم هستند‪.‬‬ ‫در مجموع معتقدم اصولگرایان ب رای برخورد با دولت دارای وحدت‬ ‫و یکپارچگی نیستند و طی ف های مختلفی دارند‪ .‬طی ف های‬ ‫تندرو جریان اصولگرا معتقدند ای��ن دولت از فرصت هایی که‬ ‫داشته به خوبی استفاده نکرده است و همان اشتباهاتی را امروز‬ ‫مرتکب م ی شود که دولت قبل به شکل دیگری انجام م ی داد‪،‬‬ ‫بر همین اساس به وی‍ژه در حوزه سیاست خارجی انتقادات بسیار‬ ‫زیاد و به شدت تندی درباره عملکرد دولت مطرح م ی کنند‪ ،‬البته‬ ‫هنوزقسمتیازمواضعخودرابهصورتعلنیاظهارنکردندولی‬ ‫معلوم است مواضع شان تند است‪ .‬طیف دیگری از اصولگرایان‬ ‫در قبال دولت موضع نرم تر و ارام تری اتخاذ م ی کنند و معتقدند‬ ‫باید به دولت فرصت داد‪ ،‬اش��کاالت خ��ود را برطرف کند تا در‬ ‫مجموع موفق شود‪ .‬البته این طیف شاید خیلی هم نگاه مثبتی‬ ‫به مجموعه دولت (نه رئی س جمهور) نداشته باشند‪ .‬همین جا‬ ‫یک نکته بس��یار مهم الزم به یاداوری است و ان اینکه دولت‬ ‫یازدهم با رئی س جمهور یکسان نیس��ت‪ .‬در دولت های نهم‬ ‫و دهم به خاطر س��یطره ای که رئی س جمهور روی دولتمردان‬ ‫داشت‪،‬م ی توانستیمبگوییمدولتهمانرئی س جمهوراستاما‬ ‫در دولت یازدهم چنین حکمی نم ی توان داشت چون طی ف های‬ ‫مختلفی درداخلدولتوجوددارندکهاینهاحرکت هایخودشان‬ ‫را م ی کنند‪ ،‬به طوری که بعضا شاید خیلی مورد تایید یا حمایت‬ ‫رئی س جمهور هم نباشد‪ .‬عالوه بر این مس اله ناهماهنگ ی هایی‬ ‫نیز در دولت دیده م ی شود که همه اینها را نیز نم ی توان به پای‬ ‫رئی س جمهور نوشت‪ .‬به عبارت دیگر امروز مقداری افتراق بین‬ ‫مواضع رئی س جمهور و انچه در دولت عمال اجرا م ی شود‪ ،‬قابل‬ ‫مشاهده است‪ ،‬بناب راین مواضع اصولگرایان هم مختلف م ی شود‬ ‫ونقدانهابهدولتصرفادربارهشخصاقایدکترروحانینیست‪،‬‬ ‫حتی م ی توان گفت نگاه ش��ان در مجموع ب��ه اقای روحانی‬ ‫مثب ت تر است تا دولت یازدهم‪.‬‬ ‫رنج می برد چون مواضع مشخصی در قبال دولت اتخاذ نکرده‬ ‫است که بخواهیم ب راساس ان قضاوت کنیم‪ .‬به طور طبیعی‬ ‫باتوجه به شاکله سیاس��ی که جبهه پیروان دارد‪ ،‬معموال این‬ ‫جبهه مواضع رادیکالی نس��بت به قدرت های موجود در قوه‬ ‫مجریه اتخاذ نم ی کند و تالش دارد با نوعی همدلی با قدرت‬ ‫اجرایی کنار بیاید‪.‬‬ ‫صریح و تندی همیشه دارد‪ .‬در هر صورت من ندیدم درباره این‬ ‫دولت غیر از تک مضراب هایی که بعضی اعضایش در مجلس‬ ‫م ی ایندموضعرسمیگرفتهباشند‪.‬شایدمواضعهمیناعضای‬ ‫جبهه پایداری هم متناسب با نماینده مجلس بودن انها باشد‬ ‫چونندیدمجبههپایداریانالیزسیاسیواقتصادیخیلیروشن‬ ‫و مشخصی از عملکرد دولت یازدهم مطرح کند و نقاط ضعف و‬ ‫قوت دولت را بگوید و پیشنهادهای خود را طرح کند‪.‬‬ ‫‪ l‬دکتر توکلی نگاهش نس��بت دول��ت در مجموع‬ ‫مثبت است‪ .‬او تصور م ی کند این دولت‪ ،‬دولتی است که قابل‬ ‫حمایت بوده و برخالف دولت قبلی اصالح پذیر است‪ .‬بناب راین‬ ‫فکر م ی کند از این دولت م ی شود حمایت کرد و نقاط ضعفش‬ ‫را متذکر شد‪ .‬چون دولتمردان اصالح پذیر هستند و ضع ف های‬ ‫خود را جب ران م ی کنند‪ ،‬در کل اقای توکلی به انها امیدوار است‪.‬‬ ‫نگاه دکتر حدادعادل به مثبتی دکتر توکلی نیست ولی قائل‬ ‫است به اینکه دولت را باید به نوعی کمک کرد‪ ،‬یعنی این نگاه را‬ ‫ندارد که در پس پرده کارشکنی شود تا دولت موفق نباشد‪g.‬‬ ‫پایداری به نظر شما رویکردش چطور است چون‬ ‫مش�اهده م ی ش�ود برخالف جبهه پیروان حتی از‬ ‫ضع ف هاواختالف سلیقه هایکوچکنیزنم ی گذرد‬ ‫و دولت را محکم نقد م ی کند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬شاکله جبهه پایداری درست مقابل جبهه پیروان‬ ‫است‪ .‬جبهه پایداری باالخره نگاهشان نسبت به صحنه کشور‬ ‫تندتر و صریح تر است و با صراحت مواضع خود را بیان م ی کند‪.‬‬ ‫این جبهه نسبت به مسائل مختلف کشور معموال مالحظات را‬ ‫کمتر در اتخاذ مواضع خود دخالت م ی دهد‪ ،‬بناب راین حرف هایش‬ ‫را تند م ی گوید‪ .‬البته جبهه پایداری درب��اره دولت نهم و دهم‬ ‫به رغم اشتباهات بسیار فاحشی که داشت موضع گیری خاصی‬ ‫نم ی کرد اما درباره تحوالت اجتماعی و سیاس��ی یک موضع‬ ‫دولت یازدهم در‬ ‫عرصه اقتصادی‬ ‫سیاست های‬ ‫ناهمگونی دارد‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫تصمیم الریجانی‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫اعتدال در برابر‬ ‫اعتدال‬ ‫علی الریجانی در ماه های اینده چه موضع‬ ‫سیاسی ای در مقابل دولت اتخاذ می کند؟‬ ‫‪28‬‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫علی الریجان��ی در متفاوت ترین وضعیت سیاس��ی‬ ‫سال های اخیرش قرار دارد‪ .‬این س��اده ترین تفسیری است‬ ‫که م ی ت��وان از این روزه��ای رئیس مجلس نهم داش��ت‪.‬‬ ‫ارایش سیاس��ی کش��ور تغییر مهم��ی کرده و نش��انه ها‬ ‫حکای��ت از ان دارد که تغیی رات بیش��تری نی��ز احتماال در‬ ‫راه خواهد بود‪ .‬تحوالتی که ش��اید کمتر تحلیلگری ان را‬ ‫پی ش بینی م ی کرد‪ .‬ه ر چه هست حاال علی الریجانی با یک‬ ‫مجموعه از رخدادهای سیاسی مواجه شده که او را در استانه‬ ‫تصمیم گیری های مهمی ق��رار داده؛ اینکه به کدام جریان‬ ‫و به کدام شخصیت نزدیک ش��ود و اینکه اساسا چه نمای‬ ‫سیاسی از خود به نمایش بگذارد‪.‬‬ ‫الریجان�ی و اصولگرای�ان از رس�انه مل�ی ت�ا‬ ‫بهارستان‬ ‫الریجانی و مساله ای به نام اصولگرایان‬ ‫الریجانی و اینده پیش رو‬ ‫علی الریجان��ی حاال با دولت حس��ن روحانی مواجه‬ ‫اس��ت‪ .‬اصولگرای��ان در انتخابات ریاس��ت جمهوری پیروز‬ ‫میدان نبوده اند و اکنون این گفتمان دولت جدید است که‬ ‫فضا را گرفته است‪ .‬تجربه نش��ان م ی دهد که در انتخابات‬ ‫اتی نیز این گفتم��ان و افراد نزدیک به ان ش��انس خوبی‬ ‫خواهند داش��ت‪ .‬این یک نما از وضعیت پیش روس��ت‪ .‬به‬ ‫بیان دیگر یکی از گزینه ها این است که او خود را در شرایط‬ ‫موجود تعریف ک��رده و نزدیک ترین فاصل��ه را با این طیف‬ ‫ایجاد کند‪ .‬او م ی تواند ش��خصی مانند خود روحانی باش��د‬ ‫که حد واس��طی از اصولگرایان و اصالح طلبان است‪ .‬ذات‬ ‫سیاس��ی او هم البته ش��باهت هایی ب رای ق��رار گرفتن در‬ ‫این پوزیش��ن را دارد‪ .‬او در این دو سال گاهی شبیه همین‬ ‫اقدام را هم انجام داده است‪ .‬پس یک راه ب رای او این است‪،‬‬ ‫چه اینکه در س��اده ترین پی ش بینی سیاسی م ی توان گفت‬ ‫لیس��تی در انتخابات مجلس دهم منتش��ر خواهد ش��د با‬ ‫عنوان اعتدالگرایان یا نامی شبیه ان که افرادی مانند افراد‬ ‫کابینه یازدهم و از هر دو جناح را در میان خود داشته باشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫وقتی علی الریجانی راهی مجلس نهم ش��د‪ ،‬این بار‬ ‫ارایش سیاسی اصولگرایان انچنان تغییر کرده بود که کار‬ ‫او س��خت تر از مجلس هشتم ش��ده بود‪ .‬او ب رای نشستن‬ ‫بر کرس��ی ریاس��ت‪ ،‬دش��وار ترین کار سیاس��ی سال های‬ ‫اخیرش را بای��د تجربه م ی کرد‪ .‬ش��رایط چنان ش��د که در‬ ‫گرماگرم رقابت ها هم طیفان الریجانی تصمیم به ایجاد یک‬ ‫فراکسیون مجزا از فراکسیون اصولگرایان گرفتند و درست‬ ‫همین جا بود که تصمیم الریجانی خط کش ی های درونی‬ ‫اصولگرایان را بیش از همیشه نمایان ساخت‪ .‬حاال او مقابل‬ ‫خود پایداری ها‪ ،‬ایثارگران ی ها و رهپویان ی ها را داش��ت و در‬ ‫کنارش هم فراکسیونی جدید با عنوان رهروان والیت پدید‬ ‫امد که سنت ی ها و سایر طی ف های اصولگرایان در ان جای‬ ‫داش��تند‪ .‬این اما همه ماجرا نبود‪ ،‬حاال اصالح طلبان هم به‬ ‫جمع حامیان او پیوسته بودند‪.‬‬ ‫ه ر چه بود الریجانی در واپس��ین س��ال های صدارت‬ ‫محمود احمدی ن��ژاد به قطب��ی از اصولگرای��ان خصوصا‬ ‫پارلمان نش��ی ن ها تبدیل شد‪ .‬دو س��ال بعد از شروع به کار‬ ‫مجلس نهم‪ ،‬زم��ان امدن رئی س جمهور جدید فرا رس��ید‪.‬‬ ‫همه نگاه ها به او دوخته ش��د‪ .‬به اینکه ایا این بار باز هم به‬ ‫فکر پاس��تور م ی افتد یا خیر‪ .‬گمانه ها زیاد بود و تحلی ل ها‬ ‫فراوان‪ ،‬او اما ترجیح داد همان صندلی مهم مجلس را حفظ‬ ‫کرده و به عنوان رئیس یکی از قوا ریسک رفتن از جایگاهی‬ ‫به این مهمی را نکند‪ .‬جانب کسی را در انتخابات نگرفت و‬ ‫از رئی س جمهور شدن حس��ن روحانی هم پس از ‪ 24‬خرداد‬ ‫استقبال کرد و به رئی س جمهور جدید روی خوش نشان داد‪.‬‬ ‫حاال اما چند ماه از انتخابات گذشته و اتفاقات مهمی‬ ‫ رخ داده‪ .‬طرفه اینک��ه عمر مجلس هم به نیمه رس��یده و‬ ‫جس��ته و گریخته حرکت هایی دیده م ی ش��ود از سوی دو‬ ‫جناح برای دستیابی به کرس��ی های مجلس دهم‪ .‬چنین‬ ‫ش��رایط و اوضاعی اس��ت که علی الریجانی را به تفکر وا‬ ‫داشته است‪ .‬او مانده است و چینش سیاسی جدیدی که در‬ ‫حال شکل گیری اس��ت‪ .‬باید تصویری جدید که پدید امده‬ ‫اس��ت را تحلیل کرد؛ اینکه الریجانی در نهایت به کدام راه‬ ‫خواهد رفت؟‬ ‫تصمیم مهم اقای رئیس‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫علی الریجانی ب��ا اصولگرایان نس��بت خاصی دارد‪.‬‬ ‫سابقه عضویت در سپاه را دارد‪ ،‬س��ال ها رئیس رسانه ملی‬ ‫بوده‪ ،‬ان هم در دوران بر س��ریر قدرت بودن اصالح طلبان‪،‬‬ ‫نامزد نهای��ی ش��ورای هماهنگی نیروه��ای انقالب ب رای‬ ‫انتخابات س��ال ‪ 84‬بوده ه ر چند نتوانس��ت حتی به مرحله‬ ‫دوم انتخابات برسد‪ ،‬رئیس مجلس هشتم و نهم هم اخرین‬ ‫جایگاه های سیاسی اوست‪ .‬پس او را م ی توان شخصیتی‬ ‫اصولگرا دانست که همواره در قدرت رسمی جایگاهی قابل‬ ‫توجه داشته است‪ .‬او در این جناح موافقین و مخالفین قابل‬ ‫اعتنایی هم دارد‪.‬‬ ‫او وقتی رئیس س��ازمان صدا و س��یما بود‪ ،‬از مدی ران‬ ‫اصولگرای��ی ب��ه ش��مار م ی امد که ب��ه جه��ت در اختیار‬ ‫داشتن رس��انه ملی نقطه اتکای خوبی ب رای نقد افراطیون‬ ‫اصالح طلب بود‪ .‬دورانی حس��اس که صدا وسیما نیز مورد‬ ‫هجمه رسانه های بیشمار اصالح طلب قرار داشت‪ .‬شرایط‬ ‫خاص ان برهه از زمان او را به شخصیتی مورد وثوق ب رای‬ ‫همه طی ف های اصولگرا تبدیل کرده بود‪.‬‬ ‫این وضعیت اما ب رای همیش��ه پای��دار نماند‪ .‬او پس‬ ‫از رسانه ملی س��ودای پاستور داش��ت‪ .‬در کنار چهار نامزد‬ ‫دیگر اصولگرا در ش��ورای هماهنگی ایس��تاد و دست اخر‬ ‫نامزد منتخب عل ی اکبر ناطق نوری ش��د ب��رای حضور در‬ ‫رقابت ریاس��ت جمهوری‪ .‬دنیای سیاست اما به کام او نشد‪.‬‬ ‫نامزدهای دیگر ای��ن انتخاب را بر نتافتن��د‪ ،‬طی ف هایی از‬ ‫اصولگرایان او را پس زدند و حتی عیله او شدند و دیگرانی‬ ‫همچون محمود احمدی نژاد‪ ،‬محمد باق��ر قالیباف و اکبر‬ ‫هاش��می رفس��نجانی قطب ه��ای انتخابات ش��دند تا در‬ ‫نهایت این محمود احمدی نژاد باشد که مجوز ورود به نهاد‬ ‫ریاس��ت جمهوری کس��ب کند‪ .‬ه ر چه بود پس از ان علی‬ ‫الریجانی دیگر به ساختمان تاریخی پاستور فکر نکرد یا اگر‬ ‫هم اندیشه ای در سر داش��ت هرگز نه مجالی ب رای بروز ان‬ ‫یافت و نه تصمیمی به هویدا کردن ان داشت‪.‬‬ ‫او از همنش��ینی با رئی س جمهور جدید به بن بس��ت‬ ‫رسید و این بار اندیش��ه پارلمان داش��ت‪ .‬راهی قم شد و با‬ ‫رای باالی م��ردم این ش��هر در باالترین کرس��ی مجلس‬ ‫جای گرفت‪ .‬او اگر چ��ه روزگاری یکی از مع��دود امیدهای‬ ‫اصولگرایان در قدرت بود اما ح��اال با جناحی مواجه بود که‬ ‫در فراغ رقیب‪ ،‬مدعیان زیادی داشت‪ .‬زایش ها و ریزش های‬ ‫متعدد اوضاع را چن��ان کرده بود ک��ه او در صف بندی های‬ ‫جدید باید جایی خاص را انتخاب م ی کرد‪ .‬او حتی منتقدانی‬ ‫سفت و سخت هم پیدا کرده بود که بعد از ماجرای انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 88‬و معادالت پس از ان مواضع تند تری نسبت به او‬ ‫پیدا کرده بودند‪ .‬حرف و حدیث ها زیاد شد و دامنه تکذیب و‬ ‫تایی د ها پی رامون رئیس مجلس ش��کلی تازه به خود گرفته‬ ‫بود‪ .‬کاتالیزور این جریان هم‪ ،‬خالء رقیب و استراتژی رقابت‬ ‫درون گروهی بود‪.‬‬ ‫سر لیس��ت چنین افرادی ه��م البد باید یکی باش��د مانند‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری یا مثال علی الریجانی‪ .‬پس الریجانی‬ ‫م ی تواند در چنین پروسه ای وارد شده یا اصال خود مسبب‬ ‫شکل گیری ان باشد‪.‬‬ ‫این اما یک تحلیل س��اده و س��طحی است‪ ،‬ان هم‬ ‫اگر همه چیز با همی��ن روند جلو برود‪ .‬به بی��ان دیگر اگر‬ ‫تحوالت با س��رعت بیش��تری پیش رفت��ه و اصالح طلبان‬ ‫بن��ای ارائه لیس��ت واحد داش��ته باش��ند‪ ،‬ش��بیه انچه در‬ ‫برخ��ی تحلی ل ها ب��ا احتم��ال سرلیس��تی ع��ارف امده‬ ‫اس��ت ان وقت اس��ت که دیگر م ی توان گف��ت الریجانی‬ ‫در یک بازی با نتیجه س��خت وارد ش��ده اس��ت‪ .‬به بیان‬ ‫دیگر در چنین ش��رایطی یک س��ه گانه مهم در انتخابات‬ ‫ایج��اد خواه��د ش��د ک��ه عل��ی الریجان��ی با پوزیش��ن‬ ‫میان جناحی ی��ا فراجناحی با معادل��ه ای پی ش بین ی ناپذیر‬ ‫مواجه م ی شود‪.‬‬ ‫اما این ماج��را یک روی دیگ��ر ه��م دارد‪ .‬الریجانی‬ ‫م ی تواند خود را از همیش��ه به اصولگراه��ا نزدیک تر کند‪.‬‬ ‫این هم البته ساده و س��هل نیست‪ .‬اصولگرایان اکنون هم‬ ‫در مجلس و هم در خ��ارج از ان مهره های مهم ی دارند که‬ ‫هر کدام م ی توانند سرلیس��ت یا محور اصلی ائتالفش��ان‬ ‫باشند‪ ،‬چه اینکه برخی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫یازدهم هم گویا نیم نگاهی به کرسی ریاست پارلمان دهم‬ ‫دارند‪ .‬این یعنی اینکه الریجانی ب رای دستیابی به موقعیت‬ ‫س��ابقش میان اصولگرایان از چنان گارانتی مطمئنی هم‬ ‫برخوردار نیست‪.‬‬ ‫راه دیگ��ری ه��م هس��ت‪ .‬او م ی توان��د همچن��ان‬ ‫از ق��م ب��ه پارلمان ن��گاه کن��د‪ ،‬ب��ه مجلس راح��ت وارد‬ ‫ش��ود و س��پس ب��ا ارزیابی مع��ادالت ب��رای رس��یدن به‬ ‫ریاس��ت تالش کن��د‪ .‬این یعن��ی ی��ک راه میان��ه و البته‬ ‫محافظه کارانه‪.‬‬ ‫الریجانی م ی داند که اصالح طلبان دیگر مانند مجلس‬ ‫هشتم و نهم به او ان چنان نیاز خاصی ندارند‪ .‬شرایط ب رای‬ ‫اصالح طلبان تغییر ک��رده و اولی ت ش��ان حمایت از فردی‬ ‫اصالح طلب اس��ت تا نگاه ب��ه علی الریجان��ی و از جانبی‬ ‫دیگر اصولگرایان هم ش��رایطی که گفته شد را دارند‪ ،‬پس‬ ‫الریجانی باید تصمیم بگیرد‪ .‬عدم انتخاب یکی از دو گزاره‬ ‫اصلی یعنی گزینش میان اعتدالگرایان و اصولگرایان دامنه‬ ‫احتمال ریاست او را در مجلس دهم بیش از هر زمانی و هر‬ ‫انتخاب دیگری کاهش خواه��د داد‪ .‬او باید یکی را برگزیند‪.‬‬ ‫الریجانی در سخت ترین شرایط سیاس��ی سال های اخیر‬ ‫است‪g .‬‬ ‫علی الریجانی می تواند‬ ‫شخصی مانند خود‬ ‫روحانی باشد که حد‬ ‫واسطی از اصولگرایان‬ ‫و اصالح طلبان است‪.‬‬ ‫ذات سیاسی او هم البته‬ ‫شباهت هایی برای قرار‬ ‫گرفتن در این پوزیشن‬ ‫را دارد‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫الریجانی‪ ،‬مطلوب هر دو جناح است‬ ‫گفت وگوی مثلث با نقوی حسینی‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫علی الریجانی در ارایش سیاسی جدید کشور چه جایگاهی دارد؟ او در تحوالت پی ش رو به کدام سو خواهد رفت؟‬ ‫ایا جانب اعتدال گرایان را خواهد گرفت یا ترجیح م ی دهد همچنان به عنوان فردی اصولگرا به شمار اید؟ این مسائل‬ ‫را در گفت وگو با نقوی حسینی بررسی کردیم‪.‬‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫اقای دکتر الریجانی در فضای سیاسی کشور چه‬ ‫رابطه ای را میان خود با دولت یازدهم و ش�خص‬ ‫اقای دکتر روحانی تعریف کرده است؟‬ ‫‪ l‬مقام معظم رهب��ری در بیاناتش��ان فرمودند که‬ ‫همه به دولت کمک کنند حتی در یکی از س��خنران ی های‬ ‫خود تاکید کردند‪« :‬من به طور جد درخواست م ی کنم همه‬ ‫به دولت کمک کنند»‪ .‬بناب راین مش��ی مقام معظم رهبری‬ ‫حمایت از دولت است‪ .‬ایش��ان در مالقات مردم اذربایجان‬ ‫مجددا بر این نکته تاکید کردند‪« :‬دولتمردان افرادی دلسوز‬ ‫هس��تند‪ ،‬ب رای انها دعا م ی کنم و به انها کمک م ی کنم‪».‬‬ ‫اقای دکتر الریجانی به عنوان رئیس مجلس شورای اسالمی‬ ‫و رئیس قوه مقننه ب راساس اصل تفکیک و استقالل قوا در‬ ‫چارچوب و مشی مقام معظم رهبری حرکت م ی کند یعنی‬ ‫انجا که باید از فعالی ت ه��ا و اقدامات دولت در جهت اصالح‬ ‫امور در حوزه سیاس��ت خارجی و سیاس��ت داخلی حمایت‬ ‫م ی کند‪ ،‬در قضیه هدفمن��دی یارانه ها نی��ز واقعا به دولت‬ ‫کمک کرد‪ ،‬در سیاس��ت خارجی با اتخ��اذ موضع صریح و‬ ‫شفاف از مذاکرات دفاع کرد انجا هم که باید دولت نقد شود‬ ‫به بیان نقد خود پرداخت‪ ،‬منتها این نقدها منصفانه بودند و‬ ‫قصد و نیت تخریبی در ان مشاهده نم ی شد‪.‬‬ ‫ش�ما رویکرد دکتر الریجانی در قبال دولت را از‬ ‫جایگاه ریاست مجلس ارزیابی کردید؛ به لحاظ‬ ‫شخصیت حقیقی ایا االن نزدیک به رویکرد دکتر‬ ‫روحانی در حوزه سیاسی است یا فاصله دارد؟‬ ‫‪30‬‬ ‫‪ l‬اگر با رویکرد جناح بندی بخواهیم به ارزیابی نگاه‬ ‫اقای الریجانی در قبال دولت اقای روحانی بپردازیم‪ ،‬قطعا‬ ‫این دو رویکرد با هم انطباق ندارند‪ ،‬چون دولت اقای روحانی‬ ‫متمایل به جریان اصالح طلب اس��ت اگرچه مش��ی اعتدال‬ ‫را در پیش گرفت��ه ولی به هر حال رئی س جمه��ور در حوزه‬ ‫اصالح طلبی تعریف م ی ش��ود‪ ،‬حال انکه دکتر الریجانی در‬ ‫اردوگاه اصولگرایان تعریف م ی شود بناب راین مشی سیاسی‬ ‫او با رویکرد جریانی و سیاسی حاکم بر دولت انطباقی ندارد‬ ‫اما به لحاظ تکلیف ش��رعی ‪ ،‬دینی و انقالبی خود را موظف‬ ‫م ی داند که در چارچوب مش��ی مقام معظم رهبری از دولت‬ ‫حمایت کن��د‪ .‬در واقع حمایت و کمک دکت��ر الریجانی به‬ ‫دولت به معنای انطباق رویکرد سیاسی او با اصالحات نیست‬ ‫همانطور که شاید دیگر اصولگرایان معتدل از اقدامات دولت‬ ‫در حوزه سیاس��ت خارجی حمایت کنند ولی این به معنای‬ ‫ان نیست که به لحاظ سیاس��ی فضای اصولگرایی را ترک‬ ‫کرده اند یا م ی خواهند این کار را انجام دهند‪ .‬انها ضمن انکه‬ ‫اصولگرا هستند‪ ،‬به اصول اعتقاد دارند و به عملکرد گذشته‬ ‫خود افتخار م ی کنند‪ ،‬امروز هم خود را موظف م ی دانند که از‬ ‫دولت اقای روحانی حمایت کنند‪.‬‬ ‫ارایش ائتلاف اصالح طلبان و طی�ف اعتدال در‬ ‫انتخابات مجلس اینده چگونه خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬قطعا در انتخابات اینده ارایش سیاسی کشور در‬ ‫قیاس با رقابت های گذشته کامال تغییر م ی کند‪ ،‬چون رقابت‬ ‫میان اصولگرایان و اصالح طلبان خواهد بود‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات نهمین دوره مجلس ش��ورای اسالمی با تابلو‬ ‫و عنوان رسمی وارد نشدند اما ب ر خالف دوره گذشته رقابت‬ ‫اصولگرایان و اصالح طلبان در انتخابات اینده بر سر کسب‬ ‫کرس ی های مجلس جدی خواهد بود‪ .‬هم اکنون چهار جریان‬ ‫عمده در جبهه اصالحات اعم از کارگزاران‪ ،‬مشارکت‪ ،‬طیف‬ ‫معتدل با محوریت دکتر روحانی و طیف س��نتی همچون‬ ‫مجمع روحانیون وجود دارد که در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫ارای هر چهار طیف یادشده در یک سبد قرار گرفت و همین‬ ‫مس��اله هم عامل موفقیت دکتر روحانی شد‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری همه ظرفیت اجتماعی خود‬ ‫را با لیدری اقای��ان خاتمی‪ ،‬هاش��می‪ ،‬ناطق نوری و مجمع‬ ‫روحانیون پشت سر دکتر روحانی اوردند ضمن انکه توفیق‬ ‫اقای روحانی در مناظ رات تلویزیونی هم عاملی شد تا ارای‬ ‫خاکس��تری به س��وی او متمایل ش��ود‪ .‬فاصله دیدگاه های‬ ‫سیاسی میان کارگزاران‪ ،‬طیف سنتی‪ ،‬اعتدالیون و مشارکت‬ ‫زیاد اس��ت و قطع��ا در انتخابات مجلس بی��ن چهار طیف‬ ‫یادشده اختالفاتی بروز و ظهور پیدا م ی کند و انها نخواهند‬ ‫توانس��ت با هم تحت یک عنوان لیست انتخاباتی بدهند‪.‬‬ ‫هم اکنون طیف اعتدال بر این باور است که پیروزی روحانی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری از ان این طیف است و مردم به‬ ‫این مشی سیاس��ی رای دادند بناب راین در انتخابات مجلس‬ ‫اینده نیز باید فهرس��ت ها از افراد معتدل و میانه رو پر شود‪،‬‬ ‫همانطور که قریب به اتفاق مناصب کابینه یازدهم با چنین‬ ‫رویکردی بسته شد‪.‬‬ ‫با این تفاسیر به نظر ش�ما اصالح طلبان از نظر‬ ‫سیاسی چه نگاهی به اقای دکتر الریجانی دارند؟‬ ‫ایا او را شخصی م ی دانند که در انتخابات و سپس‬ ‫در زمان انتخاب رئی�س مجلس اینده حمایتش‬ ‫کنند‪ ،‬در واقع همان رویکردی را که در قبال دکتر‬ ‫روحانی دنبال کردند‪ ،‬درب�اره دکتر الریجانی نیز‬ ‫پیگیری خواهند کرد یا فقط همانند شرایطی که‬ ‫در مجلس هشتم و نهم اقلیت بودند‪ ،‬پشت سر‬ ‫اق�ای الریجانی ق�رار م ی گیرن�د‪ ،‬البت�ه یادمان‬ ‫نرود ک�ه دکتر الریجان�ی وقتی رئیس س�ازمان‬ ‫صدا و سیما بود‪ ،‬اصالح طلبان به مشی سیاسی‬ ‫او انتقادات تندی وارد م ی کردند؟‬ ‫‪ l‬همانطور که گفتم تمام جریانات��ی که امروز در‬ ‫دولت جمع شدند اعم از کارگزاران‪ ،‬اعتدال‪ ،‬مشارکت یا همان‬ ‫دوم خردادی ها و طیف چپ های س��نتی همگی در اردوگاه‬ ‫اصالح طلبان تعریف م ی ش��وند‪ .‬معتقدم نگاه اصالح طلبان‬ ‫به دکتر الریجانی نگاه جریانی و سیاسی نیست‪ ،‬نگاه انها‬ ‫این اس��ت که دکتر الریجانی یک��ی از اصولگرایان معتدل‬ ‫و معقول اس��ت‪ .‬دکتر روحانی م ی گوید اعتدالیون اصولگرا‬ ‫و اصالح طلب باید در عرصه های حاکمیتی حضور داش��ته‬ ‫باشند‪ ،‬اما در مقام اجرا این تز را دنبال نکرد چون اعتدالیون و‬ ‫معقوالن طیف اصولگرا را به کار نگرفت‪ ،‬اکثر نیروها امروز‬ ‫در دولت یازدهم اصالح طلب هس��تند‪ .‬ن��گاه اصالح طلبان‬ ‫به اقای دکتر الریجانی فعال این طور اس��ت که او در عین‬ ‫اینکه اصولگراس��ت اما معتدل بوده‪ ،‬منافع ملی نظام را در‬ ‫نظر م ی گیرد و جریانی و خطی و گروهی حرکت نم ی کند‪.‬‬ ‫به این لحاظ معتقدند بهترین فرد ب رای ریاست مجلس است‬ ‫البته این به ان دلیل است که در مجلس جریان اصالح طلب‬ ‫اکثریت کرس ی ها را در اختیار ندارد چون اگر اکثریت را داشته‬ ‫باش��د و اقای الریجانی ه��م نماینده مجلس باش��د بعید‬ ‫م ی دانم انها به ریاس��ت اقای الریجان��ی رای بدهند‪ ،‬قطعا‬ ‫یک اصالح طلب را ب رای ریاست مجلس انتخاب م ی کنند‪.‬‬ ‫یعن�ی ش�ما معتقدی�د در مجل�س این�ده‬ ‫اصالح طلب�ان متناس�ب ب�ا فضای حاک�م بر ان‬ ‫عمل م ی کنند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬قطعا این طور اس��ت‪ .‬فکر م ی کنم اگر انها‬ ‫اکثریت قاطع مجلس را داشته باشند ریاست مجلس را از بین‬ ‫خود انتخاب م ی کنند‪.‬‬ ‫اگر اکثریت قاطع نباش�د و یک اکثریت نس�بی‬ ‫نزدیک به ‪ 50‬درصد کرس ی ها را در اختیار داشته‬ ‫باشند چطور؟‬ ‫‪ l‬در مجلس فعلی زمینه تشکیل فراکسیون تحت نام‬ ‫اعتدال یا اصالحات وج��ود ندارد و اگر برخ��ی نمایندگان از‬ ‫ظرفیت چنین فراکسیونی استفاده کنند قطعا به ضررشان‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫ب ه نظر م ی رسد نگاه سالیق مختلف اصولگرایی‬ ‫بع�د از انتخاب�ات ‪24‬خ�رداد ‪ 92‬به اق�ای دکتر‬ ‫الریجانی در قیاس با گذشته متفاوت شده است‪،‬‬ ‫این طور نیست؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم تحولی در ح��وزه اصولگرایی اتفاق‬ ‫افتاده باش��د و ان اینکه ب��ه هر حال جریان��ات اصولگرایی‬ ‫و طی ف های اصولگ��را باید به یکدیگر نزدیک ش��وند و اگر‬ ‫ای راداتی در سلیقه ها به یکدیگر دارند‪ ،‬این اختالف سلیقه ها‬ ‫را کنار بگذارند و یک اجماعی را تشکیل دهند‪ .‬همانطور که‬ ‫در یکی‪ ،‬دو انتخابات درونی مجلس این اتفاق افتاد‪ .‬یعنی‬ ‫فراکسیون اصولگرایان و فراکس��یون رهروان با هم لیست‬ ‫مشترک دادند‪ .‬این اتفاق در تمام طی ف های اصولگرایی داخل‬ ‫و خارج مجلس در حال رخ دادن است‪.‬‬ ‫این دو فراکس�یون اصولگرا در ک�دام انتخابات‬ ‫داخل مجلس با هم لیست مشترک دادند؟‬ ‫‪ l‬در انتخاب ناظ ران و انتخاب اعضای کمیته اجرایی‬ ‫بی ن المجالس لیست مش��ترک داریم‪ .‬دو نفر از فراکسیون‬ ‫اصولگرایان و س��ه نفر از فراکس��یون اصولگرایان رهروان‬ ‫والیت در مجموع پنج نفر با رای نمایندگان مجلس ب رای این‬ ‫مسئولیت انتخاب شدند‪ .‬این نشان م ی دهد همه جریانات‬ ‫اصولگرایی دارن��د به هم نزدی��ک م ی ش��وند‪ .‬قطعا اقای‬ ‫الریجانی هم در این بین وجهه مل ی تری دارد و همه جریانات‬ ‫جبه�ه پای�داری درباره دکت�ر الریجان�ی چطور‬ ‫فکر م ی کن�د؟ ای�ا ان انتقادهای�ی را ک�ه قبل از‬ ‫انتخابات ریاس�ت جمهوری ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬درباره‬ ‫اق�ای الریجان�ی مطرح م ی ک�رد همچن�ان دارد‬ ‫چراکه ان زمان نمایندگان عض�و جبهه پایداری‬ ‫باره�ا در صح�ن علنی مجل�س با تن�دی اقای‬ ‫الریجان�ی را خطاب قرار دادن�د؟ برخی معتقدند‬ ‫امروز جبهه پایداری تغییر رویکرد داده و نسبت به‬ ‫شخصی ت های اصولگرا نرم تر شده ب ه طوری که‬ ‫حتی بیانیه حمایتی برای اق�ای الریجانی جمع‬ ‫م ی کند‪ ،‬ایا همین طور است؟‬ ‫‪ l‬همانطور که اشاره شد تحولی در جریانات اصولگرا‬ ‫در حال شکل گیری اس��ت‪ .‬انتقادات جبهه پایداری به اقای‬ ‫الریجانی انتقادات اصولی نبود یعنی انها اختالفات اصولی با‬ ‫اقای الریجانی نداشتند‪ ،‬بلکه اختالف سلیقه داشتند‪ ،‬معتقد‬ ‫بودند در مواض��ع و حرکت های سیاس��ی و اجتماعی‪ ،‬اقای‬ ‫الریجانی باید در یک چارچوب هایی حرکت و س��لیقه های‬ ‫خاصی را دنب��ال کند اما اق��ای الریجان��ی اینطور حرکت‬ ‫نم ی کرد‪.‬‬ ‫م ی توانم این نظر ش�ما را قبول نکنم چون این‬ ‫قدر اختالف�ات پایداری ب�ا دکت ر الریجانی عمیق‬ ‫بود که جبهه پایداری حادث�ه ‪ 22‬بهمن ‪ 91‬قم را‬ ‫ضد دکتر الریجانی طراحی کرد و رئیس مجلس‬ ‫س�خنران ی اش را در حوزه انتخابی�ه خود (یعنی‬ ‫ش�هر قم) به علت اش�وب ب�ه پا ک�ردن عده ای‬ ‫سازمان یافته نیمه تمام رها کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬من عضو کمیته حقیقت یاب ان ماجرا بودم‪ .‬این‬ ‫کمیته حادثه ‪ 22‬بهمن قم را در مجموع منسوب به پایداری‬ ‫نکرد‪ ،‬چون مبانی دیگری داشت‪.‬‬ ‫اما گردانندگان ماجرا گویا نزدیک به این جریان‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬به ه ر حال ما در گزارش خ��ود چنین چیزی را به‬ ‫جبهه پایداری منسوب نکردیم‪.‬‬ ‫یعنی کس�انی که پش�ت صحنه ماج�را بودند‪،‬‬ ‫براساس نظر ش�خصی خود ان ماجرا را ترتیب‬ ‫دادند؟‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم این اتفاق افتاد‪ .‬وقتی که افرادی مثل‬ ‫اقاته رانی و رس��ایی در جبهه پایداری حادثه قم را محکوم‬ ‫م ی کنند معن ی اش این است که این ماجرا حداقل منسوب‬ ‫به جبهه پایداری نیست‪.‬‬ ‫دو تشکل سیاسی جمعیت ایثارگران و جمعیت‬ ‫رهپویان چ�ه رابطه ای را میان خود ب�ا اقای دکتر‬ ‫الریجانی تعریف کردند؟ ما ش�اهد بودیم بعد از‬ ‫انتخابات مجلس نهم انها دنبال ریاس�ت دکتر‬ ‫حدادعادل بر نهاد قانونگذاری بودند‪ .‬به نظر شما‬ ‫انها همچنان خود را رقیب اق�ای دکتر الریجانی‬ ‫م ی دانند و ب�رای انتخاب رئی�س مجلس که هر‬ ‫س�ال برای ان از نمایندگان رای گیری م ی ش�ود‪،‬‬ ‫نامزد معرفی م ی کنند؟‬ ‫انتقادات جبه�ه پایداری به‬ ‫اقای الریجان�ی انتقادات اصولی‬ ‫نبود یعنی انها اختالفات اصولی‬ ‫با اقای الر یجانی نداشتند‪ ،‬بلکه‬ ‫اختالف سلیقه داشتند‬ ‫‪ l‬همان ط��ور ک��ه ش��اهد بودی��م در انتخاب��ات‬ ‫هیات رئیس��ه س��ال دوم مجلس فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫کاندیدا نداد و اقای حدادعادل هم نامزد نشد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ای�ا اصالح طلب�ان و حامی�ان دولت با تش�کیل‬ ‫فراکسیون اعتدال یا صدای ملت در مجلس نهم‬ ‫م ی توانند برای انتخابات اینده مجلس ش�ورای‬ ‫اسالمی شروع موفقی داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬من این تشخیص را نم ی دهم‪ .‬یعنی برداشتم این‬ ‫است که اقای الریجانی جایگاه مل ی تری دارد تا اینکه به یک‬ ‫سلیقه خاص اصولگرایی بتوان او را منسوب کرد‪.‬‬ ‫این نامزد نشدن دکتر حدادعادل برای انتخابات‬ ‫سال دوم هیات رئیس�ه مجلس نهم به ان دلیل‬ ‫بود که او نام�زد انتخابات ریاس�ت جمهوری بود‬ ‫و باید برای فعالیت در ان رقابت سیاسی تمرکز‬ ‫م ی کرد؟‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬بس��تگی دارد‪ ،‬حاال باید دید صف بندی جریانات‬ ‫سیاس��ی در مجل��س اینده چ��ه ش��کلی م ی ش��ود‪ .‬اگر‬ ‫اصالح طلبان اکثریت ش��کننده ای داشته باشند مجبورند با‬ ‫طیف مقابل توافق کنند‪ ،‬اما اگر اکثریت قاطع داشته باشند‬ ‫قطعا راه خودشان را م ی روند‪.‬‬ ‫اصولگرا نگاه اجماع گرایانه ای در حمایت از او خواهند داشت‪.‬‬ ‫ایا م ی ش�ود اق�ای الریجانی را عضو ی�ا نزدیک‬ ‫به یک طیف خاص�ی از اصولگرای�ان مثال جبهه‬ ‫پی�روان خط ام�ام و رهب�ری دانس�ت‪ ،‬چ�ون‬ ‫در س�ال ‪ 84‬او نام�زد ای�ن جبه�ه در انتخابات‬ ‫ریاس�ت جمهوری نه�م ب�ود ی�ا بع�د از ورود به‬ ‫مجل�س هش�تم و نه�م ب�ا حمایت ای�ن طیف‬ ‫اصولگرا بر کرس�ی ریاس�ت نه�اد قانونگذاری‬ ‫نشست؟‬ ‫‪ l‬ای��ن دو با هم منافات نداش��ت‪ .‬م��ن این را یک‬ ‫رویکرد تلقی م ی کنم و اعتقاد دارم فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫تغییر رویکرد در این زمینه داد چون برداشتش این بود که در‬ ‫این شرایط بهتر است با فراکسیون رهروان هماهنگ باشد تا‬ ‫اصولگرایان با یک نامزد به صحنه بیایند‪ .‬فکر م ی کنم سال‬ ‫سوم و چهارم دوره نهم نیز همین اتفاق بیفتد و رقابتی میان‬ ‫اصولگرایان ب رای انتخاب ریاست مجلس پیش نیاید‪.‬‬ ‫یعنی اقای الریجانی تنها نامزد ریاست مجلس‬ ‫تا پایان دوره نهم خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬بله همین طور است‪.‬‬ ‫ارایش اصولگرایان در رقابت سیاس�ی دو سال‬ ‫اینده چطور خواهد بود؟‬ ‫‪ l‬انه��ا به یک فهرس��ت واحد در اکث��ر حوزه های‬ ‫انتخابیه م ی رسند چون تجربه ناموفق و تلخ ریاست جمهوری‬ ‫را پشت سر گذاشتند و توجه دارند تفرقه به زیان همه سالیق‬ ‫اصولگرا تمام خواهد شد‪.‬‬ ‫ب ا توجه به این تحلیل‪ ،‬سه نقش�ه راه برای دکتر‬ ‫الریجان�ی در انتخابات مجلس متصور اس�ت؛‬ ‫نخس�ت اینکه از تهران نامزد شود و سرلیست‬ ‫فهرستی باشد که در ان چهره های معتدل هر دو‬ ‫جریان اصولگ�را و اصالح طلب حضور دارند‪ ،‬دوم‬ ‫انکه موض�ع اصولگرایانه تری بگیرد تا تک نامزد‬ ‫اصولگرایان در مجلس اینده باش�د‪ ،‬سوم اینکه‬ ‫دوباره از حوزه انتخابیه قم نامزد شود و سعی کند‬ ‫به شخصیت سیاسی خود وجهه مل ی تری بدهد‪،‬‬ ‫به نظر شما او کدام مسیر را طی خواهد کرد؟‬ ‫‪31‬‬ ‫‪ l‬البته فک��ر م ی کنم تصمیم گی��ری درباره چنین‬ ‫موضوعی االن خیلی زود و سخت باشد اما شناختی که من‬ ‫از دکتر الریجانی دارم این است که او پایگاه بسیار خوبی در‬ ‫قم به ویژه میان مراجع و علما دارد‪ ،‬همه او را به عنوان یک‬ ‫نیروی انقالبی و معتدل و معقول م ی شناسند بناب راین فکر‬ ‫م ی کنم او همچنان از ق��م ب رای انتخاب��ات مجلس اینده‬ ‫نام نویسی کند‪.‬‬ ‫ایا اقای دکتر الریجانی موضع سیاسی خود را به‬ ‫نفع جریان اصولگرا شفاف تر خواهد کرد یا سعی‬ ‫م ی کند چهره ملی خود را تقویت کند؟‬ ‫‪ l‬جایگاه اقای دکتر الریجانی همین اقتضا را دارد‪،‬‬ ‫یعنی با ی��ک وجهه ملی در انتخاب��ات مجلس حضور پیدا‬ ‫م ی کند و دوره گذش��ته او در قم حدود ‪ 270‬ه��زار رای اورد‪،‬‬ ‫این نش��ان م ی دهد همه طی ف ها به او رای دادند و او را یک‬ ‫شخصیت ملی تصور م ی کنند‪ ،‬به نظرم او همین جایگاه را‬ ‫در انتخابات اینده مجلس حفظ کند‪.‬‬ ‫ای�ن باع�ث نم ی ش�ود اگ�ر اکثریت نس�بی را‬ ‫اصولگرایان گرفتند ایش�ان را کن�ار بگذارند تا از‬ ‫یک شخصیت اصولگراتر حمایت کنند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪ l‬بعی��د به نظ��ر م ی اید‪ ،‬یعن��ی اگ��ر اصولگرایان‬ ‫م ی خواس��تند اقای دکتر الریجانی را کنار بگذارند در همین‬ ‫انتخاب��ات مجلس نه��م بای��د ای��ن کار را م ی کردند چون‬ ‫اصولگرایی اکثریت قاطع مجلس بود ولی در یک وضعیت‬ ‫شکننده و اکثریت نسبی اصولگرا دیگر معقول این است که‬ ‫یک شخصیت مل ی تری را به عنوان رئیس انتخاب کنند‪ .‬یعنی‬ ‫شانس اقای دکتر الریجانی در مجلسی که اکثریت نسبی ان‬ ‫با اصولگرایان است ب رای انتخابات ریاست خیلی باالتر است تا‬ ‫زمانی که قریب به اتفاق نمایندگان اصولگرا هستند‪.‬‬ ‫اگر اصالح طلبان اکثریت شکننده را داشته باشند‪،‬‬ ‫وضعیت اقای الریجانی چطور م ی شود؟‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم در اکثریت نس��بی هر ک��دام از دو‬ ‫جریان سیاسی اصولگرا و اصالح طلب‪ ،‬اقای دکتر الریجانی‬ ‫بهتر م ی تواند ب رای ریاست نهادقانونگذاری انتخاب شود‪.‬‬ ‫پی ش بین�ی م ی کنی�د مجل�س اینده ب�ه لحاظ‬ ‫ترکیب سیاسی چگونه باشد؟‬ ‫رونماییازفراکسیوناعتدالگرایان‬ ‫‪ l‬معتقدم مجلس اینده ترکیبی همچون دوره پنجم‬ ‫خواهد بود‪ ،‬البته اصولگرایان در کل کش��ور و شهرستان ها‬ ‫پایگاه های بس��یار خوبی دارند‪ ،‬از این رو معتقدم همچنان‬ ‫اکثریت نسبی را اصولگرایان در اختیار داشته باشند و طیف‬ ‫اعتدال و اصالحات اقلیت قوی را تشکیل دهد‪.‬‬ ‫احتمال تشکیل فراکسیون حامیان دولت جدی تر شده است‬ ‫در کل چش�م انداز سیاس�ی اق�ای الریجانی را‬ ‫چگونه م ی بینی�د؟ ایا س�قف جایگاه سیاس�ی‬ ‫او همین ریاس�ت مجل�س خواهد بود ی�ا برای‬ ‫ریاست جمهوری نیز شانس باالیی دارد؟‬ ‫‪ l‬اق��ای دکتر الریجان��ی انصافا ش��خصیت ملی‬ ‫است و جایگاه ریاست جمهوری ب رای او جایگاه خوبی است‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم خارج از اظهارنظرهای س��لیقه ای و گرایشات‬ ‫افراطی‪ ،‬حرکت و فعالی ت های اقای الریجانی به عنوان یک‬ ‫شخصیت ملی قابل تقدیر اس��ت‪ ،‬بناب راین معتقدم نامزدی‬ ‫خیلی مناسب ب رای ریاست جمهوری باشد‪.‬‬ ‫اصولگرای�ان حاض�ر خواهن�د بود یکدس�ت و‬ ‫یکپارچه در انتخابات ریاست جمهوری پشت سر‬ ‫اقای دکتر الریجانی قرار بگیرند‪ ،‬همان کاری که‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات ریاس�ت جمهوری ‪92‬‬ ‫انجام دادند و تمام س�لیقه از اقای دکتر روحانی‬ ‫حمایت کردند؟‬ ‫‪ l‬بستگی به صف بندی های شرایط انتخابات دارد‪.‬‬ ‫شاید اگر اصولگرایان احساس م ی کردند اقای روحانی رای‬ ‫م��ی اورد ان برخوردها و مواضع را در قب��ال اقای الریجانی‬ ‫انجام نم ی دادند‪ ،‬این بستگی دارد به انکه صف بندی ها در‬ ‫زمان انتخابات ریاست جمهوری چطور باشد‪g .‬‬ ‫‪32‬‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫مجلس نهم در حالی دومین س��ال فعالی��ت خود را‬ ‫پشت سر گذاشت که یک اتفاق مهم‪ ،‬ارایش سیاسی کشور‬ ‫را دستخوش تغییر و تحوالتی کرد؛ انتخاب حسن روحانی‬ ‫و پایان دولت عدالتخواه محمود احمدی نژاد‪ .‬حاال گویا قرار‬ ‫است این تحوالت ارایش سیاسی پارلمان را نیز دگرگون کند‬ ‫و هرچه زمان م ی گذرد‪ ،‬این تحوالت سرعت بیشتری به خود‬ ‫م ی گیرد‪ .‬ان گونه که برخی نمایندگان م ی گویند‪ ،‬جمعی در‬ ‫پارلمان قصد دارند که فراکسیون جدیدی تشکیل دهند تا‬ ‫فضای منفی که در میان برخی جریانات نس��بت به دولت‬ ‫وجود دارد را تعدیل کنند‪ .‬این در حالی است که پیش از این‬ ‫علی مطهری‪ ،‬نماینده ته ران در مجلس اعالم کرده بود که‬ ‫قصد دارد فراکسیونی تحت عنوان «صدای ملت» تشکیل‬ ‫دهد‪ .‬او این عنوان را از نام فهرست انتخاباتی خود در انتخابات‬ ‫مجلس نهم الهام گرفته است که در ان جمعی از منتقدان‬ ‫اصولگرا و اصالح طلب دولت محمود احمدی نژاد قرار داشتند‪.‬‬ ‫البته هرچه بود‪ ،‬تشکیل این فراکسیون ‪ -‬که م ی توانست‬ ‫ارایش سیاسی مجلس نهم را تغییر دهد ‪ -‬بنا به مصالحی به‬ ‫تاخیر افتاد‪ .‬این روزها اما خبرهای تازه ای شنیده م ی شود که‬ ‫از تشکیل فراکسیونی جدید در حمایت از دولت اعتدالگرای‬ ‫حسن روحانی حکایت دارد‪.‬‬ ‫مجلس نهم؛ انشعاب اصولگرایان‬ ‫زمانی که مجلس نهم کار خود را اغاز کرد‪ ،‬اختالفات‬ ‫میان طی ف های مختلف اصولگرا به حدی بود که نتوانستند‬ ‫در قالب یک فراکس��یون گرده��م ایند؛ اتفاق��ی که ب رای‬ ‫نخستین بار تشکیل «فراکسیون اصولگرایان» را با چالش‬ ‫جدی مواجه ک��رد‪ .‬این گونه ب��ود که دو طی��ف متفاوت از‬ ‫اصولگرایان که یکی علی الریجان��ی را به عنوان لیدر خود‬ ‫انتخاب کرده و دیگری پشت سر غالمعلی حدادعادل حرکت‬ ‫م ی کرد‪ ،‬در مجلس ش��کل گرفت‪ .‬این دو البته گزینه های‬ ‫مطلوب این دو طیف ب رای ریاس��ت مجلس هم بودند و از‬ ‫این رو انتخابات ریاس��ت مجلس م ی توانس��ت وزن این دو‬ ‫جریان را در مجلس روشن کند‪ .‬این اتفاق نیز افتاد و پیروزی‬ ‫الریجانی در انتخابات ریاست مجلس نشان داد که حامیان‬ ‫الریجانی بر ی��اران حدادعادل برتری دارند‪ .‬چنین ش��د که‬ ‫اصولگرایان پارلمان نش��ین به جای تکرار رویه پیش��ین‪ ،‬از‬ ‫تشکیل یک فراکسیون واحد امتناع ورزیدند‪ .‬پس از ان بود‬ ‫که همفکران علی الریجانی در قالب «فراکسیون رهروان‬ ‫والیت» گردهم جمع شدند و «فراکسیون اصولگرایان» نیز‬ ‫به ریاست حدادعادل تشکیل شد‪ .‬فراکسیون اصولگرایان‬ ‫متشکل بود از نمایندگان منتس��ب به گروه هایی همچون‬ ‫جمعیت ایثارگ��ران‪ ،‬جمعی��ت رهپویان و اعض��ای جبهه‬ ‫پایداری؛ انها با ایجاد فراکس��یون اصولگرایان با حدود صد‬ ‫نماینده به ائتالف سیاس��ی خود ادامه دادند‪ .‬در سوی دیگر‪،‬‬ ‫‪ 173‬نماینده حامی علی الریجانی بودند که البته تمام انها‬ ‫اصولگرا نیستند‪.‬‬ ‫فراکسیونی که تشکیل نشد‬ ‫نظر متفاوت یک اصالح طلب‬ ‫انشعابی تازه در راه است؟‬ ‫غیر از ماجرای تشکیل احتمالی فراکسیون صدای ملت‬ ‫اما گویا خبرهای دیگری هم در راه است‪ .‬تع دادی از نمایندگان‬ ‫نزدیک به دولت بنا دارند فراکس��یونی به نام «فراکس��یون‬ ‫اعتدالگرایان» را نیز تشکیل دهند؛ فراکسیونی که مجزا از‬ ‫صدای ملت تاسیس خواهد شد‪ .‬این فراکسیون دید و نگاهی‬ ‫نزدیک تر به دولت دارد و حتی از ان به عنوان «فراکس��یون‬ ‫حامیان دولت» نیز یاد م ی کنند‪.‬‬ ‫چه کسی از ارایش تازه پارلمان سود می برد؟‬ ‫اما اگر چنین تغیی راتی در مجلس نهم رخ دهد‪ ،‬پارلمان‬ ‫ش��اهد چه ارایش��ی خواهد بود؟ ممکن است بس��یاری از‬ ‫اتفاقاتی که با تشکیل این فراکسیون رخ م ی دهد غیرقابل‬ ‫پی ش بینی باش��د اما م ی توان از هم اکنون با اطمینان گفت‬ ‫که بیشتر افرادی که در دو فراکسیون جدید حضور خواهند‬ ‫داش��ت از فراکسیون رهروان والیت منش��عب خواهند شد‪.‬‬ ‫این به معنای کوچک ش��دن فراکس��یون رهروان والیت و‬ ‫از دس��ت دادن عنوان «اکثریت» مجلس اس��ت‪ .‬از س��وی‬ ‫دیگ��ر‪ ،‬باتوجه ب��ه گرایش های سیاس��ی اف��راد حاضر در‬ ‫«فراکس��یون اصولگرایان» به ریاس��ت حدادعادل احتماال‬ ‫تغیی��ر در تعداد اعضای ای��ن فراکس��یون رخ نخواهد داد و‬ ‫این نشان دهنده تغییر معادالت درونی مجلس به سود این‬ ‫طیف از اصولگرایان است‪ .‬به بیان دیگر حاال دو فراکسیون‬ ‫تازه تاسیس در تصمیمات پارلمانی موثر خواهند بود و در هر‬ ‫موردی که نیاز به تصمیم جمعی باشد با چرخشی تاکتیکی‬ ‫به سمت هر یک از دو فراکس��یون اصلی م ی توانند نتیجه‬ ‫نهایی را تعیین کنند‪ .‬تاکنون تالش های فراوانی از س��وی‬ ‫چهره های ارشد فراکسیون رهروان والیت ب رای عدم انشعاب‬ ‫صورت گرفته اس��ت؛ تالشی که مش��خص نیست این بار‬ ‫سیاست‬ ‫ش��اید در این میان مخالفت برخ��ی اصالح طلبان با‬ ‫تشکیل فراکسیون جدید نیز در ادامه ارایش سیاسی فعلی‬ ‫مجلس نهم ب ی تاثیر نباشد‪ .‬یکی از این اظهارنظرها مربوط‬ ‫به محمدرضا تاب��ش از چهره های ش��اخص اصالح طلبان‬ ‫در دوره های اخیر مجلس اس��ت‪ .‬او با وجود برخی گالیه ها‬ ‫و انتقادات از عملکرد فراکس��یون اکثری��ت در قبال دولت‪،‬‬ ‫م ی گوید‪« :‬در ش��رایط فعلی نیازی به تشکیل فراکسیون‬ ‫جدید در مجلس نیس��ت‪ .‬با وجود تعداد قابل مالحظه ای از‬ ‫نمایندگان که ممکن اس��ت در فراکس��یون احتمالی عضو‬ ‫شوند‪ ،‬به نظر م ی رس��د که دغدغه های دیگری در این بین‬ ‫وجود دارد ک��ه در ارزیاب ی های طرف��داران دولت مورد توجه‬ ‫قرار گرفته است‪ .‬از جمله اینکه انها نم ی خواهند با تشکیل‬ ‫فراکس��یون جدید‪ ،‬تصور اخت�لاف بین دول��ت و مجلس‬ ‫برجسته شود‪ .‬موقعیت کشور و جایگاه دولت و مجلس اقتضا‬ ‫نم ی کند که دو قوه در تقابل با هم قرار بگی رند‪ .‬همچنین انها‬ ‫نم ی خواهند فراکسیون رهروان والیت را در ب رابر فراکسیون‬ ‫اصولگرایان که اکث��ر مخالفان دول��ت در ان حضور دارند‪،‬‬ ‫تضعیف کنند‪ .‬از سوی دیگر با تشکیل فراکسیون جدید و‬ ‫در قالب طرفداری از دولت‪ ،‬چه بسا مخالفان و منتقدان دولت‬ ‫تحریک شده و با کنار گذاش��تن اختالفات در ب رابر دولت به‬ ‫همگرایی برسند‪ ».‬شاید سخنان او اشاره ای باشد به برخی‬ ‫زمزمه ه��ای نمایندگان هن��گام اغاز به کار دول��ت یازدهم؛‬ ‫گروهی ک��ه م ی گفتند باتوجه ب��ه روی کار امدن دولتی که‬ ‫خود را از اصولگرایان نم ی داند‪ ،‬نیازی به وجود دو فراکسیون‬ ‫اصولگرا در مجلس نیس��ت و تش��کیل فراکس��یون واحد‬ ‫اصولگرایان اجتناب ناپذیر م ی نماید‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫این اما همه ماجرا نبود؛ چه انکه پس از پیروزی حسن‬ ‫روحانی در انتخابات ریاست جمهوری ‪ 24‬خرداد ‪ ،92‬گروهی از‬ ‫نمایندگان مجلس که با دولت جدید احساس قرابت م ی کنند‪،‬‬ ‫اب راز عقیده کردند که فراکسیون رهروان والیت و فراکسیون‬ ‫اصولگرایان ان گونه که باید و ش��اید با دولت حسن روحانی‬ ‫همراهی نم ی کنند و جب ران این خالء مس��تلزم تش��کیل‬ ‫فراکسیونی جدید است‪ .‬شاخ ص ترین چهره این گروه‪ ،‬علی‬ ‫ت عنوان‬ ‫مطهری بود‪ .‬او اعالم کرد که بنا دارد فراکسیونی تح ‬ ‫«صدای ملت» تشکیل دهد؛ سخنانی که البته رنگ واقعیت‬ ‫به خود نگرفت‪ .‬مطهری در تازه ترین اظهارنظرش پی رامون‬ ‫تشکیل فراکسیون صدای ملت چنین گفته است‪« :‬صحبت‬ ‫بر این بود که اگر بشود‪ ،‬در مجلس فراکسیون صدای ملت‬ ‫تاسیس شود؛ البته در صورتی که با تشکیل این فراکسیون‪،‬‬ ‫به فراکسیون رهروان والیت اسیبی وارد نشود این کار صورت‬ ‫خواهد گرفت‪ .‬ب رای تشکیل فراکسیون صدای ملت در حال‬ ‫بررسی و مشورت هس��تیم‪ ،‬اگر این فراکسیون در مجلس‬ ‫تشکیل شود‪ ،‬ممکن است پایه و اساسی ب رای تاسیس حزب‬ ‫در اینده ش��ود‪ ».‬نماینده مردم ته ران همچنین درباره زمان‬ ‫اعالم موجودیت فراکسیون صدای ملت نیز اظهارنظر کرد؛‬ ‫انجا که گفت‪« :‬این موضوع بین نمایندگان مطرح است و در‬ ‫حال مشورت هستیم و هنوز به تصمیم قطعی نرسیده ایم؛‬ ‫بلکه در حال نتیجه گیری هستیم‪».‬‬ ‫عالوه بر علی مطه��ری‪ ،‬عابد فتاح��ی از نمایندگان‬ ‫اصالح طلب مجل��س نهم نیز در این خص��وص اظهارنظر‬ ‫کرد‪ .‬او با اشاره به اهمیت تشکیل فراکسیون اصالح طلبان‬ ‫در مجلس گفت‪« :‬با تشکیل این فراکسیون ارایش سیاسی‬ ‫مجلس تغییر کرده و ب��ا حضور دو فراکس��یون دیگر یک‬ ‫مثلث شکل خواهد گرفت‪ .‬س��از و کار تشکیل فراکسیون‬ ‫اصالح طلب «صدای ملت» انجام گرفته و این فراکس��یون‬ ‫حدود ‪ 70‬عضو از نمایندگان مجلس خواهد داشت؛ این تعداد‬ ‫باعث می شود وزن سه فراکسیون اصولگرایان‪ ،‬رهروان والیت‬ ‫و صدای ملت در مجلس متعادل ش��ود‪ .‬ما تا امروز تنها به‬ ‫خاطر اقای الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس تشکیل این فراکسیون‬ ‫را به تاخیر انداختیم؛ چرا که با تش��کیل فراکسیون صدای‬ ‫ملت بیشترین ریزش را فراکس��یون رهروان خواهد داشت‪.‬‬ ‫احساس م ی کنیم در بدنه مجلس نسبت به دولت روحانی‬ ‫کم لطفی وجود دارد و نمایندگان حامی دولت باید در مجلس‬ ‫حمایت از دولت را بیش��تر و بهتر نش��ان دهند‪ .‬ما از دولت‬ ‫حمایت م ی کنیم؛ نیازی به حمایت دولت از ما نیست‪ .‬چون‬ ‫احساس م ی کنیم راست و چپ دولت را م ی زنند‪ ،‬البته انتقاد‬ ‫حق نمایندگان است اما نقدها کمی بیش از حد شده است‪».‬‬ ‫اب راهی��م نکو‪ ،‬عضو فراکس��یون ره��روان والیت نیز‬ ‫در مورد تش��کیل فراکس��یون ص��دای ملت گفته اس��ت‪:‬‬ ‫«تشکیل فراکسیون هایی تحت عنوان صدای ملت مقداری‬ ‫شبهه ب رانگیز است؛ چراکه دیگر فراکسیون ها از حق و حقوق‬ ‫ملت کوتاه نیامده و دفاع کرده اند‪ .‬صدای ملت م ی تواند یک‬ ‫انشقاق فکری در مجلس به وجود بیاورد؛ بناب راین نمایندگانی‬ ‫که فراکسیون صدای ملت را تشکیل م ی دهند وجه سیاسی‬ ‫را پررنگ تر نشان م ی دهند‪ .‬صدای ملت تقریبا از قالب تعاریف‬ ‫فراکسیون ها که در قوانین و ایی ن نامه ها مشخص شده خارج‬ ‫شده و در صورت ش��کل گیری‪ ،‬حاشی ه های زیادی به همراه‬ ‫خواهد داشت‪».‬‬ ‫به حفظ انسجام فراکس��یون اکثریت بینجامد‪ .‬اب راهیم نکو‬ ‫از ط راحان تشکیل فراکسیون اعتدال در مجلس در این باره‬ ‫م ی گوید‪« :‬مخالفت رئیس مجلس با تش��کیل فراکسیون‬ ‫حامیان دولت در مجلس نم ی تواند مانع تشکیل فراکسیون‬ ‫تحت هر عنوانی در مجلس شود؛ چراکه در ایی ن نامه داخلی‬ ‫مجلس در ای��ن زمینه پی ش بین ی ه��ای الزم صورت گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬ما به دنبال تشکیل فراکس��یون اعتدال در مجلس‬ ‫هستیم و البته استقبال هم ب رای عضویت در این فراکسیون‬ ‫زیاد است‪».‬‬ ‫او در عی ن ح��ال تاکید کرده اس��ت که قرار نیس��ت‬ ‫فراکس��یون اعتدال فقط حام ی دولت باشد‪« :‬ما با تشکیل‬ ‫فراکسیون صدای ملت در مجلس مخالف هستیم؛ زی را این‬ ‫فراکسیون م ی تواند شائبه سیاسی ایجاد کند‪ .‬اما فراکسیون‬ ‫اعتدال یک فراکسیون فراگیر است که هیچ کس نم ی تواند‬ ‫با ان مخالفت کند‪ .‬ضمن اینکه این فراکسیون وکی ل الدوله‬ ‫نیست‪ ».‬نکو همچنین به معتدالن فراکسیون های مختلف‬ ‫در مجلس پیش��نهاد کرد که در این فراکسیون حضور پیدا‬ ‫کنند‪ .‬عضو فراکس��یون رهروان والیت همچنین تشکیل‬ ‫ای��ن فراکس��یون را اجتناب ناپذیر دانس��ته و معتقد اس��ت‬ ‫فراکسیون های دیگر مجلس نیز به تشکیل این فراکسیون‬ ‫اعتقاد دارند‪« :‬قرار نیست فراکسیون اعتدال از همه مواضع‬ ‫دولت حمایت کند؛ به عبارت دیگر این فراکسیون به نوعی‬ ‫زاییده افکار قاطبه ملت ای ران اس��ت که در مجلس معموال‬ ‫افرادی را که معتدل هستند بیشتر قبول دارند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫است که جمعی از همکاران احساس کردند این فراکسیون‬ ‫ش��کل بگیرد تا از برنامه های خوب و مفی��د دولت حمایت‬ ‫کن��د و البته هر جایی هم که احس��اس ک��رد در رفتارهای‬ ‫دولت‪ ،‬اعتدالی وجود ندارد تذکرات خودش را بدهد‪ ».‬نکو در‬ ‫عین حال جدیت نمایندگان در تشکیل فراکسیون اعتدال‬ ‫را این گونه روایت کرده است‪« :‬این فراکسیون در ابتدای راه‬ ‫است و زمان ی که بحث بودجه تمام ش��د این فراکسیون به‬ ‫صورت جدی فعالیتش را اغاز خواهد کرد و از افراط و تفریط‬ ‫ط و تفریط ‬ ‫نیز دوری خواهد کرد‪ .‬ب رای فراکسیون اعتدال‪ ،‬افرا ‬ ‫به هیچ عنوان مورد قبول نیس��ت‪ .‬در واقع این فراکسیون‬ ‫به دنبال ان است که ب ر اس��اس اعتدال حرکت کرده و ه ر جا‬ ‫نیاز به تذکر به دولت احساس ش��ود این کار را انجام دهد و‬ ‫انجا هم که عملکرد دولت توس��ط افراط ی ها زیرسوال برده‬ ‫شود عملکردهای مثبت دولت انعکاس داده خواهد شد‪».‬‬ ‫او وکی ل الدوله بودن این فراکسیون را نیز با قاطعیت رد‬ ‫م ی کند‪« :‬برخی از اقایان تفسیرهای غلطی از این فراکسیون‬ ‫دارند و فکر م ی کنند چون اس��م اعت��دال دارد حتما زیر یوغ‬ ‫دولت خواهد بود و هرچه را که دولت بگوید این فراکسیون‬ ‫همان را مثبت جلوه خواه��د داد؛ در حالی که چنین چیزی‬ ‫نیس��ت و البته مغایر با عقل و منطق اس��ت‪ ».‬س��ی د موید‬ ‫حسین ی صدر‪ ،‬عضو فراکس��یون رهروان والیت نیز رویکرد‬ ‫مجلس و رهروان والیت را تعامل با دولت عنوان م ی کند‪.‬‬ ‫او تش��کیل فراکس��یون جدید در مجل��س را موجب‬ ‫شقه شقه شدن فراکسیون اکثریت مجلس دانست و گفت‪:‬‬ ‫«رویکرد اقای الریجانی در خصوص تش��کیل فراکسیون‬ ‫جدید در مجلس معقول اس��ت‪ .‬در واقع نباید فراکس��یون‬ ‫اقلیت��ی در حمایت از دولت مطرح ش��ود؛ چراکه نمایندگان‬ ‫مجلس نمایندگان مردم هس��تند‪ ».‬به اعتقاد وی‪ ،‬تشکیل‬ ‫فراکسیون حامی دولت موجب تضعیف فراکسیون رهروان‬ ‫والیت م ی شود که این مساله به زیان دولت نیز است‪.‬‬ ‫همچنین کمال الدین پیرموذن‪ ،‬نماینده اصالح طلب‬ ‫مجلس م ی گوید‪« :‬نباید تشتت در کثرت فراکسیون رهروان‬ ‫را کلید بزنیم چراکه این تشتت به نفع دولت تمام نم ی شود‪».‬‬ ‫او ضمن اعالم موافقت با نظ��ر الریجانی مبن ی بر مخالفت‬ ‫با تشکیل فراکسیون حامیان دولت‪ ،‬علت این نظر را «زیر‬ ‫سوال رفتن ش��ان و منزلت مدرس وار بودن و مردمی بودن‬ ‫نمایندگان» عنوان کرده است‪g .‬‬ ‫‪33‬‬ ‫ما ‪ 140‬نفریم‬ ‫سیاست‬ ‫‪4‬‬ ‫تو گوی مثلث با عضو موسس فراکسیون اعتدالگرایان‬ ‫گف ‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫ابراهیم نکو در گفت وگو با هفته نامه مثلث م ی گوید‪« :‬درحال حاضر ‪140‬نفر برای عضویت در فراکسیون اعتدال‬ ‫اعالم امادگی کرده اند‪ ».‬وی درباره موافقت رئی س جمهور با تشکیل فراکسیون حامی دولت در مجلس تاکید م ی کند‪:‬‬ ‫«ما یک جلسه در خدمت اقای روحانی بودیم و به این موضوع و تشکیل حزب فراگیر اعتدال هم اشاره کردیم که ایشان‬ ‫رد نکردند‪ .‬در واقع ایشان مخالفت خودشان را اعالم نکردند‪ ».‬وی در عین حال مخالفت رئیس مجلس را با تشکیل‬ ‫فراکسیون حامی دولت نظر شخصی وی م ی داند و معتقد اس�ت‪« :‬الریجانی تالش م ی کند رهروان والیت از اکثریت‬ ‫نیفتد چراکه در صورت تشکیل اعتدال بیشترین اعضا از فراکسیون رهروان والیت خواهند بود و تعدادی از نمایندگان‬ ‫فراکسیون اصولگرایان هم به این فراکسیون خواهند پیوست‪».‬‬ ‫زهره دیانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫گویا با وجود برخی انتقادها و مخالفت ها‪ ،‬تشکیل‬ ‫فراکس�یون اعتدال در مجلس ش�ورای اسالمی‬ ‫این روزها جدی تر ش�ده‪ ،‬لطفا درباره این ارایش‬ ‫سیاسی جدید توضیح بفرمایید‪.‬‬ ‫‪ l‬تش��کیل فراکس��یون در مجلس ح��ق قانونی‬ ‫نمایندگان اس��ت و کس��ی نم ی تواند انها را از این تصمیم‬ ‫منع کند یا اینکه به اجبار نمایندگان را تش��ویق به این اقدام‬ ‫کنند‪ .‬نمایندگان م ی توانند باتوجه به ش��رایط و مسائلی که‬ ‫در مجلس وجود دارد نسبت به تش��کیل فراکسیون اقدام‬ ‫نمایند‪.‬البته این نکته را باید یاداور ش��وم که فراکسیونی با‬ ‫عنوان اعتدال به دلیل شباهتی که با شعار اعتدالگرایی دولت‬ ‫دارد متاس��فانه ب رای برخی از گروه ها این ش��ائبه را به وجود‬ ‫اورده که تعدادی از نمایندگان به دنبال تشکیل فراکسیون‬ ‫وکی ل الدوله ای هستیم‪.‬‬ ‫یعنی واقع�ا این فراکس�یون اعت�دال ربطی به‬ ‫دولت ندارد؟‬ ‫‪ l‬چرا‪ ،‬اما ما باید بپذیریم مجلس مدافع حقوق نظام‬ ‫و مردم است‪ .‬انجایی که قوه ای چون قوه مجریه م ی خواهد از‬ ‫حقوق مردم و نظام دفاع کند نمایندگان نباید چشمشان را بر‬ ‫این واقعیت ببندند به همین دلیل است که این فراکسیون‬ ‫در جاهایی که دولت در راستای اهداف نظام‪ ،‬انقالب و مردم‬ ‫‪34‬‬ ‫حرکت کند وظیفه خود م ی داند که از ان حمایت گس��ترده‬ ‫کند‪.‬‬ ‫مگر فراکس�یون رهروان والی�ت از این اقدامات‬ ‫دولت حمایت نم ی کرد؟‬ ‫‪ l‬ما در حال حاضر م ی بینیم دول��ت در چند حوزه‬ ‫موفقی ت هایی را به دس��ت اورده اس��ت مثل ارامشی که در‬ ‫حوزه اقتصاد به وجود اورده یا دامن نزدن به برخی از مسائل‬ ‫حاش��ی ه ای اما متاس��فانه گروهی م ی خواهن��د این نظم و‬ ‫ارامش به وجود ام��ده را برهم بزنند‪ .‬یعن��ی گروه هایی که‬ ‫اهداف سیاسی دارند‪.‬‬ ‫منظور شما گروه های داخل مجلس است؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬این گروه که کوچک هم هس��ت مسائل را‬ ‫تحت الشعاع قرارداده اس��ت؛ یعنی به گونه ای رفتار کرده اند‬ ‫که نقاط منفی دولت از نقاط ضعف ان بیشتر است‪ .‬در واقع‬ ‫به نق��اط مثبت کمتر اش��اره م ی ش��ود درحال��ی که وقتی‬ ‫عملکرده��ای منفی و مثب��ت دولت را مقایس��ه م ی کنیم‬ ‫م ی بینیم اقدامات مثبت دولت بیش��تر از اقدامات منفی ان‬ ‫است‪ .‬حال اینکه چرا این گروه کوچک سروصدا ایجاد کرده و‬ ‫مسائل را پررنگ م ی کند به نظر من به دلیل عملکرد ضعیف‬ ‫فراکسیون رهروان والیت است‪ .‬در حالی که این فراکسیون‬ ‫قول داده بود با دولت در مسائل و ب رنامه هایی که به نفع نظام‬ ‫و مردم است همراهی کامل داشته باشد و از ان حمایت کند‪،‬‬ ‫اما به دلیل کوتاه ی هایی که در فراکس��یون رهروان والیت‬ ‫صورت م ی گیرد و برخی سیاس��ی کاری هایی که وجود دارد‬ ‫عملکردهای مثبت دولت کمتر دیده م ی ش��ود‪ ،‬همچنین‬ ‫در دفاع از برخی مواضع دولت که بحق نیز هست‪ ،‬کم کاری‬ ‫دیده م ی شود‪ .‬به عنوان مثال فراکس��یون رهروان والیت در‬ ‫حالی که اکثریت است از اتفاقاتی چون سواالت زود هنگام‬ ‫از وزرا که در بسیاری از موارد این سواالت غیرمرتبط بوده و یا‬ ‫کارت های زرد متعددی که به وزرا داده شد هیچ کاری انجام‬ ‫نداد و البته تعدادی از روسای این فراکسیون هم بر نامربوط‬ ‫بودن این س��وال تاکید کردند‪ ،‬بناب راین این مس��ائل نشان‬ ‫م ی دهد فراکسیون رهروان کارامدی خودش را از دست داده‬ ‫و متاس��فانه نم ی تواند انطور که مردم انتظار دارند‪ ،‬به خوبی‬ ‫عمل کند‪.‬‬ ‫یعن�ی فراکس�یون اعت�دال ب ه دنب�ال رف�ع این‬ ‫نقطه ضعف است؟‬ ‫‪ l‬ما از ب رنامه های دولت باید حمایت کنیم اما جایی‬ ‫که احساس کنیم به انتقاد سازنده نیاز است‪ ،‬انتقاد را سرلوحه‬ ‫کار خود قرار م ی دهیم‪ .‬ضمن اینکه روش اعتدالی را در همه‬ ‫کارها و تصمیم گیری های پیش رو خواهیم داشت‪.‬‬ ‫چ�ه تضمین�ی وج�ود دارد ک�ه نماین�دگان در‬ ‫فراکس�یون اعت�دال هماهن�گ عمل کنن�د و به‬ ‫سرنوشت رهروان والیت دچار نشود؛ در واقع فکر‬ ‫نم ی کنید شاید در این فراکس�یون هم انشقاق‬ ‫ایجاد شود خصوصا اینکه شما برانتقاد از دولت‬ ‫هم تاکید دارید؟‬ ‫‪ l‬م��ا دو دی��دگاه عم��ده در مجلس داری��م؛ یک‬ ‫دیدگاه اصولگرایان اس��ت و دی��دگاه دیگر ره��روان والیت‬ ‫است که مطمئنا هر دوی اینها مس��ائل سیاسی را پررنگ‬ ‫پیگیری م ی کنند که این امر موجب م ی ش��ود سایر مسائل‬ ‫تحت الشعاع قرار گیرد‪ ،‬اما فراکس��یون اعتدال به دنبال ان‬ ‫است که مسائل سیاسی را کمتر در ب رنامه های کاری خودش‬ ‫داشته باش��د و کمیته ای ب رای ورود به موضوعات مختلف‬ ‫همچون مسائل فرهنگی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬ورزشی و‪...‬‬ ‫تشکیل دهد تا بتواند درمواقع ضروری اثرگذار باشد‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال کمیته های شکل گرفته نظرشان تخصص ی تر خواهد‬ ‫بود و کل اعضا به ان نظ��ر و تصمیم گیری هایی که درباره‬ ‫طرح ه��ا و لوایح اتخاذ م ی ش��ود‪ ،‬احترام خواهند گذاش��ت‪،‬‬ ‫بناب راین بنده معتقدم چون رویکرد این فراکس��یون اعتدالی‬ ‫است به همین دلیل انشقاق در ان دور از ذهن است‪ .‬البته باید‬ ‫به گونه ای عمل کرد که دچار انشقاق و چنددستگی نشویم‪.‬‬ ‫ما از حاال این مساله را در دستور کار خود قرار م ی دهیم‪.‬‬ ‫اما اقای الریجانی ب ه نوعی مخالفت خودشان را با‬ ‫تشتت در فراکسیون رهروان والیت اعالم کردند‪.‬‬ ‫شما با نظر ایشان موافقید؟‬ ‫‪ l‬اق��ای الریجانی ضمن انکه ریاس��ت مجلس را‬ ‫برعهده دارد یک نماینده هس��تند و یک رای دارند‪ ،‬بناب راین‬ ‫ایشان با منطق خودشان قضاوت م ی کنند که البته اشکالی‬ ‫هم ندارد‪ ،‬در واق��ع از انجایی که اق��ای الریجانی احتمال‬ ‫م ی دهند شاید این فراکسیون جدید وکی ل الدوله باشد چنین‬ ‫اظهارنظری مطرح م ی کند‪ .‬هرچند حتی اگر فرض را بر این‬ ‫بگذاریم که فراکسیون وکی ل الدوله هم باشد کسی نم ی تواند‬ ‫مانع تشکیل ان شود زی را در گذشته هم شاهد تشکیل چنین‬ ‫فراکس��یونی بوده ایم‪ .‬من از جهاتی نگاه اقای الریجانی را‬ ‫منطقی م ی دانم اما شرط این نگاه ان است که در فراکسیون‬ ‫رهروان در دیدگاه ها تجدید نظر صورت گیرد‪.‬‬ ‫یعنی اگ�ر تجدید نظ�ر صورت بگیرد تش�کیل‬ ‫فراکسیون اعتدال منتفی م ی شود؟‬ ‫‪ l‬بعید اس��ت م��ا ش��اهد تجدید نظ��ر در دیدگاه‬ ‫رهروان ی ها باشیم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬بنده به این فکر نم ی کنم که در مجلس این‬ ‫طیف را به افراطی گری و میانه رو تقسیم کنم‪.‬‬ ‫یعنی اعضای این فراکس�یون دیگر در رهروان‬ ‫والیت حضور نخواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کنم نوع نامگذاری این فراکس��یون‬ ‫به گونه ای است که به سمت افراط ی گری حرکت م ی کند‪.‬‬ ‫شما وقتی م ی گویید صدای ملت‪ ،‬باید دید این نام به‬ ‫چه معناست یعنی در مجلس فراکس��یون هایی که شکل‬ ‫گرفته به هیچ وجه از ملت س��خنی نم ی گویند درحالی که‬ ‫اینگونه نیست‪ .‬به عنوان مثال در رهروان والیت ما م ی بینیم‬ ‫از نحوه توزیع سبد کاال یا نسبت به مشکالت معیشتی مردم‬ ‫و‪ ...‬انتقاد م ی ش��ود پس صدای ملت از طریق نمایندگان در‬ ‫مجلس مطرح م ی شود‪ .‬بناب راین این نام نشان م ی دهد صدای‬ ‫ملت درصدد است بحث های جنجالی را در دستورکار خودش‬ ‫قرار دهد به جز این مفه��وم دیگری ندارد یعنی صدای ملت‬ ‫بوی سیاست افراطی م ی دهد‪.‬‬ ‫طرفداران صدای ملت وقتی متوجه ش�دند اقای‬ ‫الریجانی با تشکیل فراکسیون جدید در مجلس‬ ‫مخالف اس�ت از تصمیم خود صرف نظر کردند‪،‬‬ ‫اما ش�ما همچن�ان بر تصمی�م خود پافش�اری‬ ‫م ی کنید‪ ،‬چرا؟‬ ‫ام�ا ش�ما فرمودی�د ص�دای مل�ت برگرفت�ه از‬ ‫اصالح طلبان است و رویکرد افراطی دارد؟‬ ‫اما ش�ما فکر نم ی کنید که نام اعتدالی که شما‬ ‫برای فراکسیون خود برگزیده اید همچون صدای‬ ‫ملت شبهه سیاسی بودن ان را افزایش م ی دهد؟‬ ‫‪ l‬رهبر این فراکسیون اقای مطهری است‪ .‬صدای‬ ‫ملت نگاه کامال سیاس��ی دارد و حتی فراتر از سیاست های‬ ‫معقولی اس��ت که در دو فراکس��یون ب��زرگ مجلس دیده‬ ‫م ی شود‪ ،‬بناب راین چنین فراکس��یونی به طورحتم به سمت‬ ‫افراط ی گری روی خواهد اورد‪.‬‬ ‫ام�ا گفت�ه م ی ش�ود از دو طی�ف اصالح طل�ب‬ ‫و اصولگ�را در فراکس�یون صدای مل�ت حضور‬ ‫خواهند داشت؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬در این فراکس��یون بیش��تر اصالح طلبان‬ ‫حضور خواهند داشت‪.‬‬ ‫اما اقای مطهری اصالح طلب نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر ب��ه اظهارات ظاهری ایش��ان نگاه کنیم یک‬ ‫بحث است اما رفتارها بحث دیگری است‪.‬‬ ‫یعنی رفتار اق�ای مطهری ب ه گونه ای اس�ت که‬ ‫نشان م ی دهد ایشان اصالح طلب است؟‬ ‫‪ l‬ضمن اینکه ایشان اصولگرا هستند اما باتوجه به‬ ‫رفتارهایی که از اقای مطهری دیده م ی شود م ی توان گفت‬ ‫ایشان در طیف اصالح طلبان قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫گویا شما موسس این فراکسیون هستید؟‬ ‫فراکسیون اعتدال چند نفر هستند؟‬ ‫‪ l‬در حال حاض��ر ‪140‬نفر ب رای عضوی��ت در این‬ ‫فراکسیون اعالم امادگی کرده اند‪.‬‬ ‫به نظر شما اقای روحانی با تشکیل فراکسیون‬ ‫حامی دولت در مجلس موافق است؟‬ ‫‪ l‬من فقط م ی توانم اشاره کنم اقای روحانی مخالف‬ ‫تشکیل این فراکسیون در مجلس نخواهد بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫قرار است چه کسانی در فراکسیون صدای ملت‬ ‫حضور داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬بنده از موسس��ان این فراکسیون هستم‪ .‬در‬ ‫واقع فراکسیون اعتدال را به من نس��بت م ی دهند البته ما‬ ‫استارت تشکیل این فراکسیون را زده ایم‪ .‬هرچند اگر بخواهم‬ ‫االن به جمع بندی برسم و چیزی به ش��ما بگویم متاسفانه‬ ‫برخی از مخالفان این ایده‪ ،‬ناخنک هایی م ی زنند و شروع به‬ ‫جنجال م ی کنند‪ ،‬درحالی که ما انتظار داریم رسانه ها به دور‬ ‫از حاشیه و جنجال در این مورد انتقاد سازنده کنند‪ .‬البته باید‬ ‫یاداور شوم رسانه ها بس��یار هم متحمل زحمت م ی شوند و‬ ‫کسی هم قدر انها را انطور که باید نم ی داند‪ .‬به هرحال بعضا‬ ‫مشاهده م ی شود نسب ت هایی به تش��کی ل دهندگان چنین‬ ‫فراکسیون هایی م ی دهند که گویی موسس��ان ان خارج از‬ ‫این مجلس هستند‪ ،‬درحالی که ما اصولگراییم و جزو رهروان‬ ‫والیت هم هستیم‪ ،‬اما به این نتیجه رسیده ایم که فراکسیون‬ ‫اعتدال م ی تواند با رویکرد عقالیی و نگاه تیزبینانه از منافع‬ ‫نظام‪ ،‬دولت‪ ،‬کشور و مردم به صورت عادالنه دفاع کند‪.‬‬ ‫پس تکلیف فراکسیون صدای ملت چه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬استارت تشکیل صدای ملت در برهه ای از سوی‬ ‫برخی از دوستان زده شد‪.‬‬ ‫‪ l‬عرض کردم فراکسیون اعتدال ای رادات منطقی و‬ ‫جناحی دارد‪ .‬شاید صدای ملت م ی خواست جناحی عمل کند‬ ‫اما چون منافع خودش را در رهروان والیت بیشتر م ی بیند از‬ ‫تصمیم خود صرف نظر کرد اما از انجای��ی که ما جناحی و‬ ‫خطی به مس��ائل نگاه نم ی کنیم بناب راین معتقدیم اعتدال‬ ‫فراکسیونی خواهد بود که در شرایط امروز جامعه از طرح ها‬ ‫و لوایح دولت ک��ه ب رای منافع نظام و کش��ور در نظر گرفته‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬دفاع کنیم‪ .‬یعنی افرط را در دس��تورکار خود قرار‬ ‫نخواهیم داد‪.‬‬ ‫ش�ما در این خصوص رایزن�ی هم ب�ا دولت ی ها‬ ‫داشته اید؟‬ ‫‪ l‬ما یک جلسه درخدمت اقای روحانی بودیم و به‬ ‫این موضوع اش��اره کرده و نسبت به تش��کیل حزب فراگیر‬ ‫اعتدال هم پیش��نهاد دادیم که ایش��ان رد نکردن��د‪ ،‬درواقع‬ ‫مخالفت خودشان را اعالم نکردند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬ببینید در بحث کارت های زرد و سوال از وزرا که‬ ‫غیرمنطقی بودن برخی از انها مسلم شده بود‪ ،‬ما شاهد اقدام‬ ‫اعتدالی مثبتی از سوی فراکس��یون رهروان والیت نبودیم‪.‬‬ ‫البته اقای الریجانی تالش م ی کند رهروان والیت از اکثریت‬ ‫نیفتد چراکه در صورت تشکیل فراکسیون اعتدال بیشترین‬ ‫اعضا از فراکس��یون رهروان والیت خواهند بود و تعدادی از‬ ‫نمایندگان فراکس��یون اصولگرایان هم به این فراکسیون‬ ‫خواهند پیوست‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬یک��ی از مس��ائلی ک��ه موجب ش��ده این‬ ‫فراکس��یون دیر به سرانجام برس��د و به نوعی مانع ب رای ما ‬ ‫تراش��یده همین موضوع اس��ت‪ ،‬زی را بعد از مطرح شدن نام‬ ‫اعتدال ب رای این فراکسیون شاهد نظ رات و انتقادهای متفاوت‬ ‫از سوی رسانه ها بودیم‪ .‬انتقادهایی مبنی بر اینکه برخی در‬ ‫مجلس با فراکسیون اعتدال م ی خواهند وکی ل الدوله شوند‬ ‫چون اعتدال را منتسب به دولت م ی دانند در حال ی که چنین‬ ‫چیزی نیس��ت بناب راین موظفیم در رویکرده��ای مثبت از‬ ‫عملکرد دول��ت حمایت کنی��م و در حرکت های منفی هم‬ ‫ورود پیدا کنیم و انتقاد خود را داشته باشیم و هشدار بدهیم‪.‬‬ ‫‪ l‬چ��را اتفاقا یکی از نکات��ی که باید به ان اش��اره‬ ‫کرد‪ ،‬این اس��ت که هیچ محدودیتی ب رای عضویت در چند‬ ‫فراکس��یون وجود ندارد‪ .‬درواقع رهروان والیت هم مش��ی‬ ‫خودش را ادامه م ی دهد هرچند فکر م ی کنم با این ش��رایط‬ ‫فعلی ناکام ی های زیادی هم به دنبال خواهد داشت البته اگر‬ ‫در رفتار اعضای این فراکس��یون تجدید نظر باشد م ی تواند‬ ‫نقش تاثیرگذارتری در مجلس داش��ته باشد که این مساله‬ ‫مستلزم تغییر نگاه رهب ران فراکسیون رهروان والیت است‪،‬‬ ‫هرچند بعید م ی دانم ما شاهد چنین اتفاقی باشیم‪.‬‬ ‫تا چه زمان تکلیف فراکسیون اعتدال مشخص‬ ‫م ی شود؟‬ ‫‪ l‬فعال نام اعتدال کار دست ما داده است‪.‬‬ ‫یعنی ممکن اس�ت نام این فراکسیون را تغییر‬ ‫دهید؟‬ ‫‪ l‬به گون��ه ای نمایندگان دوس��ت دارن��د از دولت‬ ‫دفاع کنند اما دفاع مطلق در هر زمینه ای و چشم پوش��ی از‬ ‫کجروی ی ها جزو ب رنامه ما نخواهد بود‪.‬‬ ‫اما قبول دارید ک�ه تغییر این نام ممکن اس�ت‬ ‫تعداد متقاضی�ان حاض�ر در این فراکس�یون را‬ ‫کاهش دهد؟‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬این مش��کل وجود خواهد داشت‪ ،‬بناب راین‬ ‫باید بررسی کنیم سپس تصمیم مناسب را اتخاذ کنیم‪g .‬‬ ‫با این تفاسیر در فراکسیون اعتدال مجلس قرار‬ ‫است فقط اصولگرایان حضور داشته باشند؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬ش��عار ما بر این است که از همه طی ف های‬ ‫سیاس��ی حاضر در مجلس که معتقد به اعتدال هس��تند و‬ ‫میانه روی را پی��ش روی خود قرارداده ان��د م ی توانند در این‬ ‫فراکسیون عضو شوند‪ .‬ما اصالح طلبان میانه رویی هم داریم‬ ‫که به خیلی از اصول معتقد هستند‪.‬‬ ‫چند نفر اصالح طلب درمجلس داریم؟‬ ‫‪ l‬تعدادشان قابل توجه نیست‪.‬‬ ‫همین تعداد اندک را ش�ما به میان�ه رو و افراطی‬ ‫تقسیم م ی کنید؟‬ ‫م�ا ی�ک جلس�ه درخدم�ت‬ ‫اقای روحانی بودیم و به این موضوع‬ ‫اشاره کرده و نسبت به تشکیل حزب‬ ‫فراگیر اعتدال هم پیشنهاد دادیم که‬ ‫ایش�ان رد نکردند‪ ،‬درواقع مخالفت‬ ‫خودشان را اعالم نکردند‬ ‫‪35‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دولتشکننده‬ ‫اجماع سیاسی در لبنان‬ ‫شکاف و دودستگی در لبنان‬ ‫ادامه خواهد داشت‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫اشتی موقت‬ ‫نخست وزیری «تمام سالم» در لبنان چه معنایی دارد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫دولت ائتالفی تمام س�لام‪ ،‬نخس��ت وزیر جدید لبنان‬ ‫هفته گذش��ته و پس از یازده ماه س��رگردانی موفق ش��د با‬ ‫ایجاد اجماع نس��بی میان اکثریت جریان ه��ای لبنانی گام‬ ‫اول را جهت تش��کیل کابینه بردارد تا زمین��ه تحقق دولت‬ ‫فراگیر را مهیا نماید‪ .‬وقتی س��ال گذشته تمام سالم از سوی‬ ‫رئی س جمهوری لبنان مامور تش��کیل دولت شد‪ ،‬از حمایت‬ ‫تمام جناح ها برخوردار بود و انتظار م ی رفت که تشکیل دولت‬ ‫زمان زیادی به طول نینجامد اما وقف ه طوالنی نشان م ی دهد‬ ‫که اختالف بین سیاستمداران لبنان تا چه حد عمیق است‪.‬‬ ‫خالئی که با نبود دولت در لبنان به وجود امد‪ ،‬زمینه را ب رای‬ ‫کشیده شدن دامنه خش��ونت های ناش��ی از جنگ داخلی‬ ‫سوریه به این کشور به وجود اورد‪ .‬در شرایط کنونی نیز اگرچه‬ ‫تشکیل دولت ائتالفی با نگاه مثبت در ابتدا مواجه گردیده اما‬ ‫تداوم ان و ایجاد صلح و ثبات فراگی��ر در لبنان راهی به درازا‬ ‫در پیش خواهد داش��ت‪ .‬پس از اعالم ترکیب هیات دولت‪،‬‬ ‫تمام س�لام‪ ،‬نخس��ت وزیر جدید اعالم کرد که همه تالش‬ ‫خود را ب رای تثبیت امنیت و مبارزه با تروریسم به کار خواهد‬ ‫بست‪ .‬وی یاداور شد که اکنون ‪ ۱۲۴‬نمایند ه پارلمان لبنان بر‬ ‫س��ر ترکیب دولت اجماع دارند و این اجماع‪ ،‬نیازمند تالش‪،‬‬ ‫‪36‬‬ ‫صبر و نرمش بسیار بود‪ .‬سالم‪ ،‬دولت خود را «منفعت ملی»‬ ‫نامید که به گفته او‪ ،‬تمام گروه ها و جریان های لبنانی در ان‬ ‫حضور دارند‪ .‬سالم در پایان اظهار داشت که من دستان خود‬ ‫را به سوی هم ه رهب ران لبنان دراز م ی کنم و از انها م ی خواهم‬ ‫در مسائل سیاس��ی کوتاه بیایند و همه ب رای دفاع از ارتش و‬ ‫نیروهای امنیتی همبستگی داشته باشند‪ .‬سالم تاکید دارد‬ ‫که تمامی عناصر قانون اساس��ی در دول��ت جدید گنجانده‬ ‫شده است‪ .‬وی از تمامی مسئوالن خواست تا دست در دست‬ ‫وی قرار دهند و همچنین به نفع دولت جدید از مواضع خود‬ ‫عقب نش��ینی کنند و دولت را در رس��یدن به اهدافش یاری‬ ‫دهند‪ .‬تمام سالم همچنین یاداور شد که کمک های فراوانی‬ ‫را از کش��ورهای عربی و بی ن المللی دریافت کرده اند‪ .‬در این‬ ‫فهرست پیشنهادی «علی حسن خلیل» به عنوان وزیر دارایی‪،‬‬ ‫«سجعان قزی» وزیر اموزش‪« ،‬وائل ابو غار » وزیر بهداشت‪،‬‬ ‫«اکرم شهیب» وزیر کشاورزی‪« ،‬سمیر مقبل» وزیر دفاع و‬ ‫معاون نخس ت وزیر‪« ،‬پطرس حرب» وزیر مخاب رات‪« ،‬اشرف‬ ‫ریفی» وزیر امور اجتماعی‪« ،‬رشید درباس» وزیر دادگستری‪،‬‬ ‫«نهاد المشنوق» وزیر کشور‪« ،‬جب ران باسیل» وزیر خارجه‪،‬‬ ‫«ارتور ناظریان» وزیر انرژی‪« ،‬رونی عریجی» وزیر فرهنگ‬ ‫شو پرورش معرفی ش��ده اند‪.‬‬ ‫و «الیاس ابو صعب» وزیر اموز ‬ ‫این اسامی پیشنهادی باید از مجلس نمایندگان لبنان‪ ،‬رای‬ ‫اعتماد بگی رند‪.‬‬ ‫سالم‪ ،‬نخست وزیر زاده‪‎‬ای که نخست وزیر شد‬ ‫تمام سالم متولد ‪ 1945‬فرزند نخس ت وزیر اسبق لبنان‬ ‫صائب س�لام اس��ت؛ عبارت ال غالب وال مغلوب (نه غالب‬ ‫و نه مغلوب) ش��عار معروف صائب س�لام ب��ود‪ .‬او به عنوان‬ ‫چهل و نهمین نخس��ت وزیر لبنان پس از استعفای نجیب‬ ‫میقاتی به این س��مت منصوب ش��د‪ .‬تمام س�لام‪ ،‬یکی از‬ ‫نمایندگان س��نی مذهب پارلم��ان از جمله سیاس��تمداران‬ ‫مس��تقل متمایل به جناح ‪ 14‬مارس (به مرکزیت حزب سعد‬ ‫حریری) است‪ .‬تمام صائب سالم ‪ 68‬ساله در انتخابات پارلمانی‬ ‫سال ‪ 1996‬لبنان موفق به راهیابی به پارلمان لبنان شد‪ .‬اما‬ ‫طی انتخابات سال دو هزار موفق به راهیابی به پارلمان لبنان‬ ‫نشد و در انتخابات پارلمانی سال ‪ 2005‬نیز شرکت نکرد‪ .‬در‬ ‫انتخابات پارلمانی سال ‪ 2009‬میالدی با ائتالف با سع د حریری‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر اسبق لبنان موفق شد به پارلمان لبنان راه پیدا‬ ‫کند‪ .‬پس از اس��تعفای نجیب میقاتی و انحالل کابینه وی‪،‬‬ ‫دورخیزبرایانتخابات‪2016‬‬ ‫پاتکبهجبههسکوالرها‬ ‫مقتدا راه را ب رای نخس ت وزیری‬ ‫دوباره مالکی هموار کرد‬ ‫میلیاردرهاپشتستادانتخاباتی‬ ‫هیالریکلینتونصفکشیده اند‬ ‫رئی س جمهور‪ ،‬نخس��ت وزیر و رئیس پارلمان ب��ه ترتیب از‬ ‫میان سیاستمداران مسیحی‪ ،‬سنی و شیعه مذهب انتخاب‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫مناصب وزارتی‬ ‫درباره پس ت های وزارتی تمام س�لام باید گفت در ‪11‬‬ ‫ژوئیه ‪ 2008‬در دولت «فواد سنیوره» و در دوره ریاست جمهوری‬ ‫«میشل سلیمان» وی به وزارت فرهنگ لبنان منصوب شد‬ ‫که تا ‪ 9‬نوامبر ‪ 2009‬در این پست ادای وظیفه م ی کرد‪ .‬شبکه‬ ‫تلویزیونی ب ی ب ی سی عربی درباره انتخاب تمام سالم اعالم‬ ‫کرد که وی شخصیتی توافقی در لبنان است‪.‬‬ ‫دالیل تاخیر تشکیل کابینه‬ ‫تمام سالم با معرفی اعضای کابینه یکی از مشکالت‬ ‫مهم را پشت سر گذاشت اما واقعیت ان است که در صحنه‬ ‫سیاسی لبنان بحث بیانیه وزارتی نیز اصوال باعث اختالف‬ ‫میان گروه های مختلف است‪ .‬در این میان پس از معرفی‬ ‫کابینه‪ ،‬نخس ت وزیر لبنان کمیته ای مرکب از هفت وزیر را‬ ‫مس��ئول تدوین بیانیه وزارتی دولت ظرف یک هفته اتی‬ ‫کرد‪ .‬هیات دولت لبنان در اولین جلسه خود پس از تشکیل‬ ‫کابینه که در کاخ ریاست جمهوری بعبدا برگزار شد تصمیم‬ ‫گرفت که کمیته ای ب رای تدوین بیانیه وزارتی (دس��تورکار‬ ‫دولت) تشکیل بدهد‪ .‬این کمیته از هفت وزیر شامل محمد‬ ‫فنیش‪ ،‬علی حس��ن خلیل‪ ،‬پطرس حرب‪ ،‬وائ��ل ابوفاعور‪،‬‬ ‫جب ران باسیل‪ ،‬سجعان قزی و نهاد المنشوق تشکیل شده‬ ‫است‪ .‬میش��ل س��لیمان‪ ،‬رئی س جمهور لبنان و تمام سالم‬ ‫نخس ت وزیر این کشور بر تدوین سریع بیانیه وزارتی و دادن‬ ‫رای اعتماد به ان طی یک هفته تاکی��د کردند‪ .‬بعد از یازده‬ ‫ماه انتظار که طوالن ی ترین زمان ب رای تشکیل یک دولت در‬ ‫لبنان بود‪ ،‬دولت سالم متولد شد‪ ،‬اما عمر این دولت اشتی‬ ‫ملی و فراگیر‪ ،‬به طور طبیعی حدود ‪ 100‬روز خواهد بود زی را‬ ‫طبق قوانین لبنان‪ ،‬با انتهای دوره ریاست جمهوری میشل‬ ‫س��لیمان در ‪ 25‬ماه مارس (اردیبهشت ماه) عمر این دولت‬ ‫هم به پایان م ی رس��د‪ .‬هر دولت لبنان در ش��روع کار خود‬ ‫باید بیانی ه ای را که بیانیه وزارتی خوانده م ی ش��ود و در ان‬ ‫رویکردها‪ ،‬برنامه ها و سیاس��ت های ان درج ش��ده اس��ت‪،‬‬ ‫منتش��ر کند‪ .‬بیانیه وزارتی دولت سالم که قبل از تشکیل‬ ‫هم زمینه ساز جدل های سیاسی شده بود اما طرفین در این‬ ‫زمینه اتش بس دادن��د و مباحثات در خصوص ان را به بعد‬ ‫از تشکیل دولت محول کردند‪ ،‬به عنوان نخستین امتحان‬ ‫س��خت فراروی این دولت قرار دارد‪ .‬برخی از اعضای گروه‬ ‫‪14‬مارس اعالم کرده ان��د که اجازه نم ی دهن��د بند معروف‬ ‫و مورد حمایت اکثریت مردم لبن��ان یعنی «ملت‪ ،‬ارتش و‬ ‫مقاومت» در بیانیه وزارتی دولت سالم درج شود و در مقابل‬ ‫گروه هشت مارس تاکید کرده اس��ت که از درج این بند در‬ ‫بیانیه وزارتی کوتاه نخواهند امد‪ .‬ناظ��ران‪ ،‬هدف برخی از‬ ‫اعضای گروه ‪ 14‬مارس بر پافش��اری ب رای حذف این بند را‬ ‫زمینه سازی ب رای حذف مقاومت ضد صهیونیستی از صحنه‬ ‫لبنان و برخورد با س�لاح مقاومت دانسته اند‪ .‬گفته م ی شود‬ ‫دولت سالم اگر موفق به صدور بیانیه وزارتی نشود‪ ،‬موقعیت‬ ‫و اختیارات وی به گرفتن ی��ا نگرفتن رای اعتماد از مجلس‬ ‫نمایندگان موکول خواهد شد که اگر نتواند رای اعتماد بگیرد‬ ‫دارای اختیاراتی اندک و تنها مس��ئول پیش��برد امور لبنان‬ ‫خواهد بود‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫میان گروه ‪ 14‬م��ارس و جبهه مبارزه مل��ی به عنوان جبهه‬ ‫نماینده «ولید جنبالط» درباره معرفی تمام سالم اتفاق نظر‬ ‫حاصل شد تا وی به عنوان نخس ت وزیر جدید لبنان معرفی و‬ ‫مامور تشکیل کابینه جدید شود‪ .‬او در ابتدا از سوی این جناح‬ ‫کاندیدای نخس ت وزیری شد توانس��ت موافقت فراکسیون‬ ‫دروزی‪‎‬ها به رهب��ری ولید جنبالط را نیز به دس��ت اورد و به‬ ‫این ترتیب موافقت اکثریت نمایندگان پارلمان را جلب کند‪.‬‬ ‫بعد از این بود که تمام سالم توانست موافقت احزاب اصلی‬ ‫جناح هشت مارس متشکل از دو حزب شیعه امل به رهبری‬ ‫نبی ه بری رئیس پارلمان‪ ،‬حزب اهلل به رهبری سی د حسن نصراهلل‬ ‫و حزب مسیحی جریان ملی ازاد به رهبری میشل عون را نیز‬ ‫کس��ب کند‪ .‬جناح ‪ 14‬مارس با محوریت حزب المستقبل به‬ ‫رهبری سعد حریری‪ ،‬گرایش سیاس��ی نزدیک به حکومت‬ ‫ع ربستان سعودی و مخالف حکومت بشار اسد رئی س جمهور‬ ‫سوریه و ای ران را دارد‪ .‬تمام سالم قبل از معرفی رسمی به عنوان‬ ‫کاندیدای نخس��ت وزیری‪ ،‬با سفر به عربس��تان سعودی در‬ ‫مالقات های جداگانه ای با سعد حریری رهبر حزب المستقبل‬ ‫و رئیس سازمان اطالعات و امنیت ع ربستان سعودی دیدار و‬ ‫گفت وگو کرد‪ .‬در لبنان ب راساس تقسیم بندی دینی – مذهبی‪،‬‬ ‫بیانیه وزارتی‪ ،‬اولین چالش سالم‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫لبنان پس از ‪11‬ماه سرگردانی‬ ‫باالخره به اجماع نسبی میان‬ ‫گروه ه�ای سیاس�ی رس�ید‪.‬‬ ‫اجماعی که باعث ش�د دولت‬ ‫ائتالفی تمام سالم در بیروت‬ ‫شکل بگیرد‬ ‫طی ماه ه��ای اخیر تمام س�لام تالش کرد ب راس��اس‬ ‫الگوهای تعریف شده لبنان و موافقتنامه طائف و دوحه یک‬ ‫نوع توازن میان گروه ‪ 14‬مارس و هشت مارس ایجاد کند ولی‬ ‫کارشکنی س��عد حریری مانع از این کار ش��د‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫دخالت طرف های خارجی به خصوص عربس��تان سعودی‪،‬‬ ‫به وضوح در تاخیر شکل گرفته مش��خص بوده است‪ .‬بارها‬ ‫مسئوالن لبنانی از دخالت های عربستان شکوه کرده بودند‬ ‫تاجایی که جفری فلتمن‪ ،‬سفیر س��ابق امریکا در لبنان‪ ،‬در‬ ‫سخنانی در حالی که به شدت عصبانی بود گفت‪« :‬سعودی ها‬ ‫خواهان تشکیل دولت در لبنان به هیچ عنوان نیستند و همه‬ ‫چیز را به حال تعطیل دراورده اند‪ ».‬ع ربستان سعودی هنگامی‬ ‫ که مش ی میانه روی تمام سالم را مش��اهده کرد در برهه ای‬ ‫به دنبال انفصال او از ماموریت تشکیل کابینه و جایگزینی‬ ‫سعد حریری یا فواد سنیوره به جای وی بود‪ .‬بحران سوریه نیز‬ ‫به وضوح بر تحوالت لبنان و تشکیل کابینه سایه افکنده بود‪،‬‬ ‫طوری که جبهه ‪ 14‬مارس و ع ربستان سعودی‪ ،‬به شدت سعی‬ ‫داشتند تا با به دس��ت گرفتن تمام ی کابینه‪ ،‬عمال حزب اهلل‬ ‫لبنان را از صحنه سیاس��ی به در کنن��د و از این طریق تمام‬ ‫تالش خود را در مسیر بیرون راندن حزب اهلل از سوریه به کار‬ ‫بب رند‪ .‬تحوالت پیش امده در ماه های اخیر و پی ش روی می دانی‬ ‫نیروهای دولتی س��وریه و حزب اهلل لبنان در صحنه بحران‬ ‫سوریه و همچنین توافق سیاسی دولت بشار اسد‪ ،‬در نهایت‬ ‫سعد الحریری را در تاریخ ‪ 2‬بهمن ‪ 1392‬مجبور ساخت تا نقش‬ ‫حزب اهلل را در تشکیل کابینه بپذیرد‪ .‬به دنبال این تحوالت‪،‬‬ ‫تمام سالم با حضور در کاخ بعبدا ترکیب کابینه را اعالم کرد‪.‬‬ ‫اکنون که ب ر اساس توافق تمام طرفین و رضایتمندی تقریبی‬ ‫گروه ها کابینه شکل گرفته‪ ،‬ان هدفی که جریان ‪ 14‬مارس‬ ‫و المستقبل به رهبری س��عد الحریری و عربستان سعودی‬ ‫در پی حذف حزب اهلل بودند‪ ،‬به هیچ وجه میسر نشد و مدل‬ ‫ترکیب کابینه ب ر اساس توافق مورد نظر حزب اهلل لبنان یعنی‬ ‫‪ 8-8-8‬شکل گرفت‪ .‬ترکیب این کابینه بیانگر این است که‬ ‫خواسته های جریان هشت مارس و میشل عون رئیس جریان ‬ ‫ازاد ملی و از متحدین حزب اهلل در ان محقق ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫عالوه بر ان جریان ‪ 14‬مارس اصرار داشت که بر سر بندهای‬ ‫بیانیه حکومتی پیش از تشکیل کابینه لبنان توافق کند که‬ ‫این امر هم محقق نش��ده و به بعد از تشکیل کابینه موکول‬ ‫شد‪ .‬در واقع ترکیب کابینه ماهیت و نوع عقب نشینی جریان‬ ‫‪ 14‬مارس از مواضع خود در قبال تشکیل کابینه را مشخص‬ ‫م ی کند و در واقع عقب نش��ینی از مواضع زیاده خواهانه این‬ ‫جریان سیاس��ی بود که زمینه را ب رای تشکیل کابینه لبنان‬ ‫فراهم کرد‪ .‬ماهر الخطیب‪ ،‬نویس��نده و کارش��ناس مسائل‬ ‫سیاس��ی لبنان طی مقاله ای که در پایگاه خبری «النشره»‬ ‫منتش��ر کرد‪ ،‬به تش��کیل دولت لبنان بع��د از ماه ها انتظار‬ ‫پرداخت و ب ر اس��اس دیدگاه ه��ای مناب��ع اگاه تاکید کرد که‬ ‫ی از جریان های سیاسی از کابینه جدید لبنان سود برده و‬ ‫برخ ‬ ‫برخی دیگر متضرر شده اند‪ .‬طرف های منتفع و مغبون در دو‬ ‫طرف گروه های هشت مارس و ‪ 14‬مارس قرار دارند‪.‬از دیدگاه ‬ ‫منابعی که تشکیل دولت لبنان را پیگیری می کردند‪ ،‬ژنرال‬ ‫میشل عون‪ ،‬رئیس جریان ازاد ملی و رئیس فراکسیون تغییر‬ ‫و اصالح در پارلمان لبنان نخستین پیروز این کابینه است‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫دولت شکننده‬ ‫شکاف و دودستگی در لبنان ادامه خواهد داشت‬ ‫محمد ایرانی‬ ‫‪2‬‬ ‫سفیر سابق ایران در لبنان‬ ‫بین الملل‬ ‫تحوالتی که منجر به تشکیل دولت تمام سالم شد‪،‬‬ ‫بیش از ‪10‬ماه پیش اغاز ش��ده بود‪ .‬در واقع تالش‪‎‬ها بر این‬ ‫مساله متمرکز ش��ده بود که دولت یا کابینه با یک اجماعی‬ ‫از تمام��ی جریانات طایفه‪‎‬ای و سیاس��ی در لبنان ش��کل‬ ‫بگیرد‪ .‬باتوجه به س��ابقه‪‎‬ای که در این کش��ور وجود داشت‬ ‫معموال دولت هایی که از طوایف مختلف در ش��کل گیری‬ ‫کابینه‪‎‬شان بهره م ی‪‎‬گیرند‪ ،‬شرایط‪‎‬شان‬ ‫باثبات‪‎‬تر اس��ت و کابینه از شکنندگی‬ ‫کمتری نسبت به دولت‪‎‬هایی که تنها از‬ ‫یک جریان تشکیل م ی‪‎‬شود‪ ،‬برخوردار‬ ‫اس��ت‪ .‬تمام س�لام نیز از ‪ 10‬ماه پیش‬ ‫تالش‪‎‬هایش را اغاز کرده بود که کابینه‬ ‫کاملی را تشکیل دهد‪ ،‬منتها مشکالتی‬ ‫را پی ش رو داشت که مانع این امر م ی‪‎‬شد‪.‬‬ ‫بخش��ی از این موانع به تحوالت داخلی‬ ‫لبنان باز م ی‪‎‬گش��ت اما شاید مهم ترین‬ ‫مانع تشکیل دولت به تحوالت بیرونی‬ ‫لبنان مربوط م ی‪‎‬ش��د از جمله مس��اله‬ ‫س��وریه‪ .‬بدون تردید تحوالت س��وریه‬ ‫مس��تقیما در بحران داخلی لبنان تاثیر‬ ‫داشت‪ .‬تقس��یم بندی‪‎‬های طایفه‪‎‬ای در‬ ‫مورد اینده و دولت فعلی سوریه موجب‬ ‫ش��ده بود که در لبنان نیز دودستگی و‬ ‫ش��کاف عمیق ش��ود و در نتیجه تمام‬ ‫س�لام از داخل تحت فش��ار جریاناتی‬ ‫مانند المس��تقبل و از بیرون نیز تحت‬ ‫فشار برخی از دولت‪‎‬های عربی‪ ،‬قادر به‬ ‫تش��کیل کابینه بدون مشارکت جریان‬ ‫مقاومت و هشت مارس نبود‪ .‬اما به هر‬ ‫حال از واقعی ت‪‎‬ه��ای صحنه لبنان این‬ ‫است که بعد از تحمل فش��ارهای زیاد‪،‬‬ ‫یک توازن و یکپارچگی در دولت مدنظر‬ ‫تمامی روس��ای کابینه است‪ .‬تحوالتی‬ ‫که در صحنه سیاسی سوریه به خصوص‬ ‫پس از نشست ژنو ‪ 2‬رخ داد و تغییر نگاه‬ ‫غرب به س��وریه یعنی منصرف شدن از‬ ‫راه حل نظام��ی و روی اوردن به راه حل‬ ‫سیاس��ی نیز تاثی راتش را بر صحنه داخلی لبنان گذاشت و‬ ‫فشار کش��ورهایی مانند عربستان بر ش��خص تمام سالم‬ ‫کاهش پیدا کرد‪ ،‬در نتیجه او توانست کابینه اش را تشکیل‬ ‫دهد‪ .‬در واقع تمام سالم بعد از ‪ 11‬ماه کابینه ای را شکل داد‬ ‫که به صورت رسمی اعالم شد که متشکل از سه گروه هشت‬ ‫نفری است و وی اکنون ریاست کابینه ای را به عهده دارد که‬ ‫در گذشته ‪ 30‬وزیر و اکنون ‪ 24‬وزیر دارد‪ .‬اتفاقی که افتاد این‬ ‫بود که جریان ‪ 14‬مارس احساس م ی کرد در موضوع سوریه‬ ‫دس��ت برتر را دارد اما در نهایت مجبور ش��د که دیدگاه های‬ ‫مربوط به ‪ 8‬م��ارس و دیدگاه ه��ای حزب اهلل را ت��ا حدودی‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫‪38‬‬ ‫بپذیرد و شخص تمام س�لام که گرایشات ایشان بیشتر به‬ ‫سمت عربستان و ‪ 14‬مارس بوده‪ ،‬مجبور به پذیرش احزاب‬ ‫و گروه های حاضر در صحنه سیاسی لبنان شد‪ .‬در رابطه با‬ ‫حزب اهلل نیز مدت‪‎‬هاس��ت که دیگر گروه‪‎‬ها پی برده‪‎‬اند که‬ ‫جبهه مقاومت و جریان هشت مارس یک طرف تعیی ن کننده‬ ‫در صحنه سیاسی هستند و بدون مشارکت انها اساسا هیچ‬ ‫دولتی موفق نخواهد بود؛ بناب راین تشکیل دولتی که تمام‬ ‫گروه‪‎‬ه��ا در ان حضور دارند‪ ،‬دس��تاورد مهم��ی ب رای جبهه‬ ‫مقاومت محسوب م ی‪‎‬شود که بتواند از این شرایط سختی‬ ‫که طرف‪‎‬های مختلف داخلی‪ ،‬منطقه‏ای و بی ن‏المللی جهت‬ ‫عدم مش��ارکت این گروه در سرنوشت سیاسی لبنان فراهم‬ ‫اورده بودن��د‪ ،‬فاصله بگیرد‪ .‬یکی از اهدافی که تمام س�لام‬ ‫ب رای کابینه خودش اعالم کرده اماده سازی فضای الزم ب رای‬ ‫تعیین رئی س جمهور تا ‪ 3 ،2‬ماه دیگر است‪ .‬در این رابطه دو‬ ‫تصاویری از کابینه های قدیم و جدید لبنان‬ ‫نظر وجود دارد؛ نخس��ت اینکه خود به خ��ود پس از تعیین‬ ‫رئی س جمهوری جدید‪ ،‬یا ش��خص تمام سالم یا فرد دیگری‬ ‫باید مامور تشکیل کابینه شوند که در این صورت این دولت‬ ‫جدید یک دولت موقت خواهد بود‪ .‬اما نگاه دیگری که وجود‬ ‫دارد این است که اگر در این چند ماه استق رار و ثبات سیاسی‬ ‫در لبنان شکل بگیرد‪ ،‬ولو با تغییر رئی س جمهور‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫تغییر نخواهد کرد و کابینه با تغیی رات اندکی به کارش ادامه‬ ‫خواهد داد‪ .‬به لحاظ کلی چون تمام طی ف‪‎‬های طایفه‪‎‬ای و‬ ‫سیاس��ی در لبنان در کابینه جدید حضور دارند دلیلی ب رای‬ ‫از هم پاشیدگی کابینه وجود ندارد‪.‬‬ ‫همچنین با یک نگاه کلی به نظر م ی رس��د وضعیت‬ ‫دولت تمام سالم بهتر از دولت‏هایی است که از یک جریان‬ ‫یا یک طیف خاص تشکیل شده بودند‪ .‬زی را سرنوشت لبنان‪،‬‬ ‫ب راس��اس توازن طایفه‪‎‬ای و حضور تمام طرف‪‎‬ها و جریانات‬ ‫سیاسی در کابینه اس��ت که اکنون این هدف حاصل شده‬ ‫است‪ .‬باید توجه داشت اینکه تنها یک جریان بتواند صحنه ‬ ‫سیاسی لبنان را در دس��ت بگیرد‪ ،‬در واقعیت امری منتفی‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنانکه از ابتدای ش��کل گیری دول ‬ ‫ت‪‎‬های ملی‪،‬‬ ‫اصوال سرنوشت لبنان به صورت تفاهمی بوده است؛ یعنی‬ ‫تمام احزاب و گروه ها ب رای تش��کیل ه��ر کابینه ای باید به‬ ‫توافق برسند‪ .‬در غیر این صورت سرنوشت ان کابینه حتما‬ ‫همراه با شکست خواهد بود‪.‬‬ ‫تمام س�لام به لحاظ روابط نزدیکی که از گذش��ته با‬ ‫عربستان سعودی داشت و ب ر اساس توافقی که در ان مقطع‬ ‫انجام شد و نفوذ جریان ‪ 14‬مارس و المستقبل بود که جهت‬ ‫پیدا کردن راه حلی ب رای خروج از بحران داخلی لبنان انتخاب‬ ‫شد‪ .‬به رغم گرایشاتی که وی به ع ربستان دارد تالش م ی‪‎‬کند‬ ‫که ان شکل مربوط به هویت لبنان که تمام اقشار و گروه‪‎‬ها‬ ‫را در بر م ی‪‎‬گیرد‪ ،‬ترتیب دهد‪ .‬اما ب رای این دولت هم در اینده‬ ‫چالش‪‎‬هایی وجود خواهد داش��ت‪ .‬یکی از ای��ن چالش‏ها‪،‬‬ ‫موضوع بیانیه وزارتی است‪ .‬در لبنان دولتی‬ ‫که بتواند به کار خودش به صورت کاربردی‬ ‫و جدی ادامه دهد از س��ه مرحل��ه باید عبور‬ ‫کند؛ مرحله اول تعیین نخس��ت وزیر است‬ ‫که معموال دچ��ار چالش های��ی خواهد بود‪.‬‬ ‫البته االن ای��ن مرحله در لبنان انجام ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬مرحله دوم مربوط به تعیی��ن وزرا و‬ ‫س��همی ه بندی های مربوط به طوایف لبنان‬ ‫اس��ت‪ .‬این مرحله نیز معموال مدت‪‎‬ها زمان‬ ‫م ی‪‎‬برد که خوش��بختانه در لبنان این مرحله‬ ‫نیز سپری شده است‪ .‬اما مرحله سوم که ب رای‬ ‫تثبیت دولت مرحله سختی به حساب م ی‪‎‬اید‪،‬‬ ‫بیانیه وزارتی است‪ .‬در بیانیه وزارتی معموال‬ ‫با شکل گیری کابینه و پیش از تشکیل اولین‬ ‫جلس��ه‪ ،‬قاعدتا باید یک متن��ی به صورت‬ ‫توافق��ی میان تم��ام جریان��ات و گروه‏های‬ ‫شرکت کننده در کابینه تنظیم شود؛ متنی که‬ ‫سیاست‪‎‬های دولت را در اینده اعالم م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫همواره نقطه‪‎‬ای که در این گام مساله‪‎‬س��از‬ ‫بوده بحث مرب��وط به چگونگ��ی برخورد با‬ ‫مس��اله مقاومت‪ ،‬س�لاح مقاومت‪ ،‬موضوع‬ ‫دشمنی با اس��رائیل و اینگونه مسائل است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که این موضوع همچنان در‬ ‫دس��تورکار مخالفان جریان مقاومت از جمله‬ ‫جریان ‪ 14‬مارس قرار دارد و این گروه تالش‬ ‫خواهد کرد که همچنان مس��اله مقاومت و‬ ‫سالح مقاومت را در بیانیه وزارتی مورد چالش‬ ‫قرار دهد و همچنین نقش کمتری به مساله‬ ‫مقابله با رژیم صهیونیستی اختصاص بدهد‪.‬‬ ‫چالش بعدی نیز مساله سوریه است؛ گرچه‬ ‫کابینه توافقی در لبنان شکل گرفته اما این‬ ‫به مفهوم برطرف ش��دن تمام اختالفات می��ان گروه های‬ ‫داخلی و سیاسی لبنان نیست‪.‬‬ ‫به هر ح��ال هنوز ای��ن جبهه بندی می��ان طرفداران‬ ‫دولت س��وریه که گروه ‪ 8‬مارس هس��تند و مخالفان یعنی‬ ‫گروه ‪ 14‬مارس به شدت باقی اس��ت و تا زمانی که تحوالت‬ ‫سوریه به همین شکل وجود دارد این تعارض و مشکل نیز‬ ‫در صف بندی‪‎‬های سیاسی داخل لبنان از جمله در کابینه به‬ ‫چشم خواهد خورد؛ این در حالی است که این مساله م ی‪‎‬تواند‬ ‫به چالش و تهدیدی در اینده ب رای کابینه تمام سالم تبدیل‬ ‫شود‪g .‬‬ ‫بین الملل‬ ‫معمای مقتدا‬ ‫بین الملل‬ ‫خروج به نفع مالکی‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫چ را صدر از سیاست ع راق کناره گیری کرد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫مقت��دا صدر‪ ،‬رهبر جریان ش��یعی صدر‪ ،‬ش��خصیت‬ ‫سیاس��ی و مذهبی ع راق��ی و شناخته ش��ده ترین بازمانده‬ ‫خاندان صدر هفته گذش��ته از دنیای سیاست خداحافظی‬ ‫کرد‪ .‬سی د مقتدا صدر متولد ‪ 21‬مرداد ‪ 1352‬چهارمین فرزند‬ ‫س��ی د محمدصادق صدر مجتهد بانفوذ ع راقی است که در‬ ‫دوران حاکمیت صدام ترور ش��د؛ او از س��ال ‪ ۱۳۸۶‬به طور‬ ‫مخفیانه در شهر قم زندگی م ی کند‪ .‬وی از مخالفان حکومت‬ ‫صدام حسین و حضور نیروهای خارجی در ع راق بوده است‪.‬‬ ‫نیروهای مس��لح تحت امر او معروف به جی ش المهدی در‬ ‫مقاطعی درگیری هایی با نیروهای ائتالف و حکومت مرکزی‬ ‫داشته اند‪ .‬مهمترین پایگاه طرفداران صدر در شهرک صدر‬ ‫بغداد اس��ت‪ .‬مقتدا پس از انکه پدرش در ‪ ۲۹‬بهمن ‪۱۳۷۷‬‬ ‫کشته ش��د فعالیت خود را صرف بازیابی روابط با بخشی از‬ ‫طرفداران پدرش که همچنان پیرو وی باقی مانده بودند‪،‬کرد‪.‬‬ ‫این گروه که عمدتا از جوانان تشکیل شده بود هسته اولیه‬ ‫تش��کلی ش��د که اکنون با عنوان «جماعت صدرثانی» به‬ ‫طرفداری از مقتدا صدر فعالیت م ی کنند‪ .‬مقتدا صدر اگرچه‬ ‫‪ 40‬ساله است اعتقادات سیاسی و مذهبی و سخنران ی های‬ ‫اتشین او که همگی علیه اشغالگران و له برپایی حکومت‬ ‫اسالمی در ع راق است‪ ،‬توانسته صدها هزار نفر از طی ف های‬ ‫پرشور ش��هرهای ش��یعی ع راق به ویژه «شهرک صدر» در‬ ‫حومه بغداد را به سوی خود جذب کند‪.‬‬ ‫بازسازی صدر پس از سقوط صدام‬ ‫پس از س��قوط صدام‪ ،‬مقتدا صدر ب��ا برخی اقدامات‬ ‫گس��ترده‪ ،‬موسس��ات خیریه و دفاتر پدرش در ش��هرهای‬ ‫مختلف ع��راق را دوباره فعال س��اخت و اش��خاص مهم و‬ ‫تاثیرگذاری همچون شیخ محمد یعقوبی را که مقلد صدر‬ ‫پدر بود‪ ،‬سازماندهی و اط راف خود جمع کرد‪.‬‬ ‫سپس با تدوین مرامنامه ای که در ان به لزوم تشکیل‬ ‫حکومتی ب راساس احکام اسالمی و اقامه حدود شرعی ب رای‬ ‫اینده ع راق تاکید شده وارد صحنه سیاسی و اجتماعی این‬ ‫کشور ش��د‪ .‬در تاریخ ‪ ۳‬مارس ‪ ۲۰۱۰‬میالدی‪ ،‬شورای عالی‬ ‫قضایی ع راق‪ ،‬حکم دس��تگیری مقتدا صدر‪ ،‬به جرم صدور‬ ‫دستور قتل عبدالمجید خویی‪ ،‬روحانی محافظه کار و پسر‬ ‫سی د ابوالقاس��م خویی‪ ،‬از مراجع عالی تقلید شیعه را صادر‬ ‫کرد‪ .‬وی با همی��ن طرفدارانش موسس��ات خیریه و دفاتر‬ ‫پدرش را در شهرهای مختلف ع راق دوباره فعال کرد و سپس‬ ‫با تدوین مرامنامه ای که در ان بر لزوم تش��کیل حکومتی‬ ‫اسالمی و اقامه حدود ش��رعی ب رای اینده ع راق تاکید شده‬ ‫بود وارد صحنه سیاسی و اجتماعی این کشور شد‪.‬‬ ‫در دوران اش��غال ع��راق‪ ،‬جیش المه��دی ک��ه گفته‬ ‫م ی شود ‪ 60‬هزار عضو دارد با ارتش امریکا بارها درگیر شدند‬ ‫و امریکای ی ها در واکنش به این اقدام تالش کردند تا صدر‬ ‫را دستگیر کنند‪.‬‬ ‫حضور صدر در صحنه سیاسی‬ ‫ورود صدر به صحنه درگی��ری نظامی با امریکای ی ها‬ ‫پس از توقیف هفته نامه «الحوزه» در شهرک صدر صورت‬ ‫گرفت‪ .‬پ��س از توقیف ای��ن هفته نامه ک��ه در ان مواضع‬ ‫اس�لامی و ضدامریکایی مقتدا منتش��ر م ی شد‪ ،‬طرفداران‬ ‫او درگیری های نظام��ی را اغاز کردند‪ .‬ام��ا در نهایت رهبر‬ ‫جوان جریان صدر‪ ،‬فعالیت جی ش المهدی را به حالت تعلیق‬ ‫دراورد و وارد فاز سیاسی شد و در سال ‪ 2005‬اجازه یافت تا در‬ ‫انتخابات حضور یابد‪ .‬اما در اگوست همین سال نیروهای‬ ‫امریکایی با هدف ترور مقتدا‪ ،‬به خانه او حمله کردند که در‬ ‫این عملیات نیز شکست خوردند‪ .‬در اکتبر ‪ 2006‬وی در کنار‬ ‫«جالل طالبانی» رئی س جمهور ع راق حاضر ش��د تا می زان‬ ‫نفوذ خود در دولت جدید این کشور را نشان دهد‪.‬‬ ‫جریان او در پارلمان ع راق ‪ 20‬کرسی را در ان دوره از ان‬ ‫خود کرده بود‪ .‬در انتخابات پارلمانی ‪ 2010‬نیز جریان صدر‬ ‫بار دیگر حضور یافت و ‪ 40‬کرس��ی از مجموع ‪ 325‬کرسی‬ ‫پارلمانی ع راق را به خود اختصاص داد و س��همیه هش��ت‬ ‫وزیر در کابینه جدید نوری مالکی‪ ،‬نخس��ت وزیر ع راق را از‬ ‫ان خود کرد‪ .‬این وزارتخانه ها عبارتند از‪ :‬عمران و اس��کان‪،‬‬ ‫برنامه ریزی‪ ،‬کار و امور اجتماعی‪ ،‬منابع ابی و اب رس��انی‪،‬‬ ‫ام��وزش و پرورش‪ ،‬حمل و نقل‪ ،‬دادگس��تری و بهداش��ت‪.‬‬ ‫عالوه بر این یکی از معاونان نخس ت وزیر نیز از این جریان‬ ‫انتخاب شد‪.‬‬ ‫مخالفت صدر با حضور نیروهای امریکایی‬ ‫مواضع اصلی مقتدا حول محور مش��روعیت قدرت‪،‬‬ ‫مخالفت حض��ور نیروهای اش��غالگر امریکای��ی در ع راق‬ ‫و خدمات رس��انی به مردم این کش��ور م ی چرخ��د‪ .‬وی در‬ ‫خطب ه های نماز جمعه خود در شهر کوفه بارها اعالم کرده‬ ‫‪39‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بود که خواستار اسالمی ش��دن جامعه و ممنوعیت فروش‬ ‫مشروبات الکلی است‪.‬‬ ‫با تمام اینها برخی کارشناسان انتقاداتی به این رهبر‬ ‫جوان جریان صدر و تاکتی ک ه��ای مبارزاتی و عملکردش‬ ‫در عرصه سیاس��ی ع راق وارد م ی کنند‪ ،‬هرچند وی تاحدود‬ ‫زیادی در نهایت تصمیم ی که در راستای منافع ملی ع راق‬ ‫بوده‪ ،‬اتخاذ کرده اس��ت‪ .‬جمع کردن امضا علیه مالکی در‬ ‫پارلمان و همصدایی مقتدا صدر‪ ،‬موجب شد که برخی به او‬ ‫اتهام بزنند که به عمق بحران جاری در کش��ورش توجهی‬ ‫ندارد‪ ،‬زی را به اعتق��اد انها‪ ،‬این اقدام ص��در در واقع بازی در‬ ‫زمین عربس��تان س��عودی بود و اظهارنظرهای تند مقتدا‬ ‫علیه مالکی چیزی جز ب ی ثباتی و تفرقه در ائتالف شیعیان‬ ‫و افزایش درگیری های مذهبی در ع راق به همراه نداشت‪.‬‬ ‫اما واقعیت این بود که صدر به عملکرد دولت انتقاد‬ ‫داش��ت و خواس��تار اصالح ان و ارائه خدمات به شهروندان‬ ‫ع راقی بود و در نهایت نیز با تصمیمی درست‪ ،‬دست های‬ ‫پش��ت پرده این توطئه علیه بغداد را در تحقق اهدافش��ان‬ ‫ناکام گذاشت و با ایفای نقش میانجیگری میان «مسعود‬ ‫بارزانی» رئیس منطقه کردس��تان و فراکسیون هم پیمانی‬ ‫ملی تالش کرد تا اوضاع داخلی ع راق را سامان دهد‪.‬‬ ‫وی با عملکرد خود نشان داد که جریان صدر خواستار‬ ‫بهبود سطح خدمات رسانی دولت اس��ت نه ایجاد تفرقه و‬ ‫شکاف در کشور‪.‬‬ ‫رهبر جوان جریان صدر‪ ،‬همواره تالش کرده تا منافع‬ ‫ملی ع راق را بر هرچی��ز دیگری ارجحیت ده��د و به دلیل‬ ‫قدرت و محبوبیتش در بافت جامعه ع راقی‪ ،‬اغلب توانسته‪،‬‬ ‫معادالت سیاسی را در مسیری درس��ت حفظ کند‪.‬دی ماه‬ ‫سال ‪ ،90‬فراکس��یون پارلمانی «االحرار» وابسته به جریان‬ ‫صدر اعالم کرد‪« :‬امریکا بارها سعی داشته تا مقتدا صدر را‬ ‫ترور کند اما تاکنون ناکام مانده است و به همین دلیل رهبر‬ ‫جریان صدر حوزه نجف اش��رف را ترک کرده و به کشوری‬ ‫دیگر ب رای ادامه تحصیل رفته است‪».‬‬ ‫امیر الکنانی یکی از نماین��دگان جریان صدر اظهار‬ ‫داشت‪« :‬مقتدا صدر به دلیل اوضاع کنونی نم ی توانست در‬ ‫نجف رفت و امد داشته باشد و منطقی نیست که مدرسان‬ ‫به منزل او بیایند و بروند یا او به مسجد برود‪ ،‬این قی دو بندها‬ ‫در اوضاع بحرانی امنیتی مشکل ساز شده است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل مقتدا ص��در ب رای ادامه تحصیالت حوزوی به ش��هر‬ ‫قم در ای ران امد و ه��ر از گاهی به دلیل حضورش در عرصه‬ ‫سیاسی ع راق‪ ،‬به این کشور سفر م ی کند‪ ».‬الکنانی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬ب��ه دلیل توطئه ه��ای ایاالت متح��ده امریکا‪ ،‬صدر‬ ‫ب رای حفظ امنیتش ترجیح داده ت��ا پایان ادامه تحصیالت‬ ‫و برقراری امنیت در ع راق‪ ،‬در قم بماند‪ .‬رهبر جریان صدر در‬ ‫این مدت همواره میان ای ران و ع��راق در تردد بوده و پس از‬ ‫تکمیل درس های حوزوی به ع راق بازگشت‪».‬‬ ‫نخستین کناره گیری صدر‬ ‫چهارم اگوست ‪ ،2013‬یک منبع نزدیک به مقتدا گفت‬ ‫که وی از فعالی ت های سیاسی کناره گیری کرده است‪ .‬مقتدا‬ ‫صدر نیز در ‪ 13‬اگوست گفت‪« :‬ابروی خاندان صدر در بوته‬ ‫ازمون قرار دارد‪ ».‬وی طرفدارانش را به محکم کردن صفوف‬ ‫و فرهنگ سازی در خصوص افراد ساده لوحی که جز حمل‬ ‫سالح چیزی نم ی دانند و بر اهمیت تدوین ایی ن نامه داخلی‬ ‫ب رای جریان صدر تاکید کرد‪.‬‬ ‫در ششم اگوس��ت همین س��ال رهب ران فراکسیون‬ ‫االحرار وابسته به جریان صدر از رهبر این جریان خواستند‬ ‫از تصمیم خ��ود در کناره گیری از فعالی ت های سیاس��ی و‬ ‫اجتماعی عقب نش��ینی کن��د‪ .‬مقتدا صدر چن��د هفته بعد‬ ‫از این درخواس��ت ها در ‪ 12‬س��پتامبر با اعالم عقب نشینی‬ ‫از تصمیم اخی��ر خود مبنی بر کناره گی��ری از فعالی ت های‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬بار دیگر به صحنه سیاسی ع راق بازگشت‪ .‬رهبر‬ ‫جریان ص��در اعالم کرد بنا ب��ه درخواس��ت طرفدارانش از‬ ‫تصمیم کناره گیری از فعالی ت های سیاس��ی منصرف شده‬ ‫اس��ت‪ .‬وی در بیانی ه ای اعالم کرد‪« :‬با وجودی که در حال‬ ‫حاضر از جامعه کناره گیری کرده ام‪ ،‬اما نم ی توانم در مقابل‬ ‫این جمعیت مومن و معتقد به پدرم (محمد صادق الصدر )‬ ‫ساکت بنشینم‪».‬‬ ‫جدایی نهایی صدر از روند سیاسی‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫اما سرانجام هفته گذشته رهبر جریان صدر با صدور‬ ‫بیانی ه ای اعالم کرد که از سیاس��ت کناره گیری م ی کند‪ .‬در‬ ‫بیانیه مقتدا صدر امده است که تمامی دفاتر جریان صدر و‬ ‫زیرمجموعه های ان‪ ،‬که تحت عنوان «دفاتر سی د شهید»‬ ‫در ع راق فعالیت م ی کردند‪ ،‬بس��ته م ی ش��وند و وی از روند‬ ‫سیاسی کشور کناره گیری خواهد کرد‪.‬‬ ‫در این بیانیه امده است که این جریان از اکنون دیگر‬ ‫هیچ فراکسیون پارلمانی ندارد و در داخل و خارج دولت هیچ‬ ‫پست و کرس��ی ندارد اما تنها ‪ 19‬موسسه همچنان تحت‬ ‫مدیریت مس��تقیم مقتدا باقی خواهند ماند‪ .‬ب ر اساس این‬ ‫بیانیه‪ ،‬مقتدا صدر این تصمیم را ب رای حفظ ابروی خاندان‬ ‫پاتک به جبهه سکوالرها‬ ‫مقتدا راه را برای نخس ت وزیری دوباره مالکی هموار کرد‬ ‫سیدجالل ساداتیان‬ ‫تحلیلگر مسائل عراق‬ ‫‪2‬‬ ‫اخبار متعددی پی رامون کناره گی��ری ناگهانی صدر از‬ ‫سیاست تاکنون منتشر شده اس��ت‪ .‬اما برخی از این خبرها‬ ‫بیش از بقیه تامل ب رانگیز اس��ت‪ .‬به عن��وان نمونه پایگاه‬ ‫خبری ع راقی جاکوج به نقل از یک منبع اگاه که نخواسته‬ ‫نامش فاش ش��ود‪ ،‬گزارش م ی دهد که جلس ه ای روز شنبه‬ ‫هفته گذشته در دفتر صدر در نجف اشرف میان نمایندگان‬ ‫‪40‬‬ ‫این جریان با مقتدا صدر برگزار م ی ش��ود ک��ه در نهایت در‬ ‫پایان این جلسه مقتدا صدر تصمیم به کناره گیری از عرصه‬ ‫سیاسی م ی گیرد‪ .‬در این جلسه درباره قانون الحاقی ماده ‪38‬‬ ‫قانون بازنشستگی که امتیازهای ویژه ای ب رای نمایندگان‪،‬‬ ‫روسای سه گانه و وزرا در نظر م ی گیرد و جنجال گسترده ای‬ ‫در ع راق ایجاد کرده اس��ت‪ ،‬بحث و تبادل نظر م ی ش��ود و‬ ‫مشخص م ی شود که ‪ 29‬نماینده جریان صدر به این طرح‬ ‫رای مثبت داده اند‪ .‬این مساله باعث خشم مقتدا صدر شده‬ ‫است‪ .‬چرا که تصمیم بر ان بوده که هیچ کدام از اعضای این‬ ‫جریان رای مثبت به این قان��ون ندهند‪ .‬قانونی که حقوقی‬ ‫‪ 6 0‬میلیون دین��اری ب رای مش��موالن این قان��ون در نظر‬ ‫م ی گیرد و امتیازهای ویژه ای را در اختیار انها قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫در ادامه این جلسه همچنین به استناد گزارش های وزارت‬ ‫نظارت مالی در سال ‪ 2013‬مشخص م ی شود که بیشترین‬ ‫صدر به ویژه دو ش��هید این خاندان و دور ماندن اسم انها از‬ ‫هرگونه اتهام فسادی که تاکنون روی داده یا احتمال دارد در‬ ‫اینده تحت عنوان این دفاتر در داخل و خارج ع راق صورت‬ ‫گیرد‪ ،‬گرفته است‪ .‬وی اظهار داشت که ب رای پایان دادن به‬ ‫رنج مردم ع راق و رهایی از سیاس��ت و سیاس ی ها‪ ،‬تمام ی ‬ ‫دفاتر جریان صدر در س��طوح دینی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاس��ی و‬ ‫غیره را م ی بندد‪.‬‬ ‫در متن این بیانیه امده است‪« :‬من تنها وارث شهید‬ ‫ثانی بستن تمام ی دفاتر و زیرمجموعه های جریان صدر در‬ ‫تمام سطوح دینی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬سیاسی و‪...‬را اعالم م ی کنم و‬ ‫هی چ کس حق ندارد به نمایندگی از این دفاتر سخن بگوید‬ ‫یا تحت عنوان این دفات��ر در داخل یا خارج از ع راق فعالیت‬ ‫کند‪ ».‬صدر در ادام��ه گفت که دیگر در هی��چ یک از امور‬ ‫سیاس��ی دخالتی نم ی کند و هیچ فراکس��یون پارلمانی یا‬ ‫پستی در داخل یا خارج دولت ع راق ندارد‪.‬‬ ‫دالیل کناره گیری رهبر صدر از سیاست‬ ‫با گذش��ت دو روز از ای��ن جریان‪ ،‬مقت��دا صدر دالیل‬ ‫کناره گیری اش از سیاس��ت را اعالم کرد‪ .‬رهبر جریان صدر‬ ‫با حضور در کنف رانس��ی در بغداد با انتقاد از عملکرد دولت‬ ‫ع راق گفت که سیاست‪ ،‬بابی ب رای ظلم و تکروی و تجاوز‬ ‫شده و پول چشم های مقامات مس��ئول در دولت مالکی را‬ ‫کور کرده است‪.‬‬ ‫ترور ها در ع راق غوغا م ی کنند و دولت اهمال م ی کند‪.‬‬ ‫به گفته صدر‪ ،‬دولت ع راق از شرق و غرب حمایت م ی شود‪.‬‬ ‫وی با تاکی��د بر اینکه خاندان صدر هیچ پس��ت و منصبی‬ ‫نم ی خواهد‪ ،‬درباره انتخابات اتی ع��راق گفت‪« :‬همه باید‬ ‫در انتخابات اتی شرکت کنند تا ع راق به دست انسان هایی‬ ‫امین بیفتد‪.‬‬ ‫من نی��ز در این انتخاب��ات با همه ی��ک فاصله واحد‬ ‫را رعایت خواه��م کرد‪ ».‬در پ��ی این مواض��ع مقتدا صدر‪،‬‬ ‫نمایندگان جریان صدر در پارلمان ع راق از اس��تعفای خود‬ ‫عقب نش��ینی کرده و تصمیم به کاندیداتوری در انتخابات‬ ‫اینده پارلمان این کش��ور گرفتند‪ .‬نماین��دگان جریان صدر‬ ‫ع راق که چندی پیش در پی خداحافظی مقتدا صدر‪ ،‬رئیس‬ ‫این جریان از دنیای سیاست‪ ،‬از عضویت در پارلمان استعفا‬ ‫کرده بودند‪ ،‬استعفای خود را پس گرفتند‪ .‬این گزارش حاکی‬ ‫است که نمایندگان مستعفی با پس گرفتن استعفای خود‪،‬‬ ‫از عزمشان ب رای مشارکت در انتخابات پارلمانی این کشور‬ ‫سخن گفتند‪g .‬‬ ‫فساد مربوط به اداره ها و وزارتخانه های تحت کنترل جریان‬ ‫صدر است‪ .‬به گفته این منبع این مس��ائل نقشی موثر در‬ ‫تصمیم صدر ب��رای کناره گیری از فعالی ت های سیاس��ی‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬جریان صدر ‪ 40‬کرس��ی در پارلمان و شش‬ ‫وزارتخان��ه در دولت نوری مالک��ی در اختی��ار دارد‪ .‬این در‬ ‫حالی اس��ت که روزنامه العرب‪ ،‬چاپ لندن این اقدام صدر‬ ‫را در راستای تسهیل امور ب رای نوری مالکی ب رای انتخاب‬ ‫مجدد به سمت نخس ت وزیری ع راق م ی داند‪ .‬به ادعای این‬ ‫روزنامه ای��ران به عنوان قدرتمندتری��ن حام ی نوری مالکی‬ ‫در ع راق تصمیم گرفته اس��ت ت��ا از انتخ��اب وی ب رای بار‬ ‫سوم نخس��ت وزیری حمایت کند‪ .‬مجلس اعالی اسالمی‬ ‫ع راق و جریان صدر دو جریان ش��یعی منتقد نوری مالکی و‬ ‫سیاست های او در ع راق محس��وب م ی شدند و بارها مواضع‬ ‫تندی را علیه او اتخاذ م ی کردند‪ .‬این ادعاها زمانی رنگ و بوی‬ ‫جدی تری به خود م ی گیرد که همام حمودی یکی از رهب ران‬ ‫مجلس اعالی اسالمی ع راق در اظهارنظری تازه نوری مالکی‬ ‫را «مرد مراحل بحرانی» دانسته و گفته است که «وی ثابت‬ ‫کرده که حضوری فعال در اداره بحران ها و حل انها در طول دو‬ ‫دوره نخس ت وزیری گذشته اش داشته است‪g ».‬‬ ‫از رادیکالیسم تا محافظه کاری‬ ‫مقتدا صدر کیست؟‬ ‫‪3‬‬ ‫چهارمین فرزن��د ایت اهلل شهی د س��ی د محمد صدر از‬ ‫علمای مشهور ع راق که به دلیل ترور شدن به دست عوامل‬ ‫صدام از شهرت ویژه ای برخوردار گردید‪ ،‬در ‪ 12‬ماه اوت ‪1973‬‬ ‫مطابق با ‪ 21‬مرداد ماه ‪ 1352‬در بغداد به دنیا امد‪ .‬پس از ترور‬ ‫پدرش به زندگی مخفی روی اورد و با س��رنگونی صدام در‬ ‫صحنه سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی ع راق ظاهر شد و با مواضع تند‬ ‫و فعالی ت های ویژه اش به زودی توجه محافل داخل و خارج‬ ‫ع راق را به خود جلب کرد‪.‬‬ ‫فعالیت های مقتدا صدر‬ ‫اعتقادات مقتدا صدر‬ ‫تعارضات و درگیری ها‬ ‫کناره گیری از فعالیت های سیاسی‬ ‫اخی را مقتدا صدر ب��رای دومی ن ب��ار‪ ،‬با صدور‬ ‫بیانی��ه ای اعالم داش��ت که تمام��ی فعالی ت های‬ ‫سیاس ی اش را تعطیل م ی نماید و اعالم داشته است‬ ‫که‪« :‬اگر نتوانم انچه در حال روی دادن است را تغییر‬ ‫دهم‪ ،‬پ��س نم ی خواهم با ظالمان بمانم» و با لیس��ت‬ ‫کردن نام ‪ 19‬مرکز فعالی ت ه��ای فرهنگی ‪ -‬اجتماعی‬ ‫باقیمانده از دوران پدرش یا ایجاد شده در سال های اخیر‪،‬‬ ‫مثل شبکه ماهواره ای االضوا‪ ،‬رادیو العهد و رادیو قران‬ ‫و مجله الهدی و مدرس��ه دخترانه البتول و‪ ...‬اعالم‬ ‫داش��ته که از تمامی فعالی ت های سیاسی فاصله‬ ‫تاثیر کناره گیری مقتدا صدر‬ ‫به نظر م ی رس��د با کاهش تعارضات و کاسته شدن از‬ ‫اختالفات ظاهری فعلی‪ ،‬که احتماال مواضع تند مقتدا صدر‬ ‫عامل ان تلقی م ی شد‪ ،‬شاید مواضع مرجعیت شیعه‪ ،‬یعنی‬ ‫ایت اهلل سیس��تانی در ایجاد وحدت بیشتر و تقویت مواضع‬ ‫شیعیان از کارایی باالتری برخوردار شود و مقتدا‬ ‫هم به عنوان یک نیروی بالقوه‬ ‫مرجعیت در این��ده عراق‬ ‫از نقش افرینی بیشتری‬ ‫بر خوردار شود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫مقتدا ص��در معتقد به تش��کیل حکومت اس�لامی‬ ‫ب ر اساس احکام اسالمی است و موضعی ضد حضور نیروهای‬ ‫امریکایی به عنوان اشغالگر ع راق داشته و دارد‪ .‬او معتقد است‬ ‫که ع راق فعلی توس��ط نیروهایی که از خارج از ع راق امده و‬ ‫اشتهای س��یری ناپذیر در مال اندوزی دارند‪ ،‬اداره م ی شود و‬ ‫بناب راین ظلم و فساد انها جامعه ع راق را فرا گرفته و باید ازادی‬ ‫وجود داشته باشد تا مفاسد انها برمال شود‪ ،‬اما دولت دهان ها را‬ ‫بسته و اجازه اب راز نظر نم ی دهد‪ .‬او گفته که خاندان صدر هیچ‬ ‫چشمداشتی به قدرت و مناصب دولتی ندارد‪ .‬او معتقد است‬ ‫که به همه مردم ع راق تعلق دارد و ب رای مردم ع راق هم باقی‬ ‫خواهد ماند و به همه تصمیماتی که تاکنون گرفته افتخار‬ ‫م ی کند و از مردم خواس��ته اس��ت در انتخابات اتی پارلمان‬ ‫ع راق کامال مشارکت کنند و کوتاهی در ان نداشته باشند و‬ ‫همچنین اعالم داشته که خود در ان انتخابات شرکت کرده‬ ‫ترای خواهد داد‪.‬‬ ‫به افراد با شراف ‬ ‫او معتق��د به مش��روعیت قدرت و قدرتمندان اس��ت‬ ‫و همانگونه که اش��اره ش��د مخالف حضور امریکای ی ها در‬ ‫ع راق اس��ت و معتقد به خدمت رسانی به مردم است و هم از‬ ‫این جهت به تاسیس��ات به جا مانده از پدرش بیشتر عالقه‬ ‫نشان داده به اداره و همچنین توسعه انها م ی پردازد‪ .‬در بعد‬ ‫اسالمی ش��دن جامعه نیز اعتقاد دارد باید با مفاسد از جمله‬ ‫فروش الکل و مظاهر بد حجابی مقابله شود‪.‬‬ ‫م ی گیرد و بعد از این هیچ کس حق ندارد به نام او و از موضع‬ ‫او نسبت به مسائل اب راز نظر کرده یا مصاحبه نماید‪ .‬بدین‬ ‫ترتیب در اعتراض به شرایط موجود‪ ،‬ب رای انکه در موقعیت‬ ‫بهتری قرار گیرد و احتماال ب رای ایفای نقش باالتر‪ ،‬شاید در‬ ‫ردیف مرجعیت‪ ،‬باز گردد‪ ،‬از درگی��ری فعلی که احتمال هر‬ ‫نوع خطری ب رای سالمت او در سایه ترور ها و عملیات های‬ ‫انتحاری وج��ود دارد‪ ،‬خ��ود را رها ک��رده‪ ،‬ب��ه فعالی ت های‬ ‫اجتماعی ‪ -‬فرهنگ��ی که م ی تواند نف��وذ و محبوبیت او را‬ ‫افزایش دهد روی اورد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫عمده فعالی ت های سیاسی و اجتماعی او در حوزه های‬ ‫نفوذ پدرش در کوفه و اط راف بغداد به ویژه شهرکی که به صدر‬ ‫معروف است و همچنین موسسات خیریه ای که پدرش در‬ ‫مناطق شیع ه نشین در بغداد و جنوب ع راق داشته‪ ،‬است‪ .‬او با‬ ‫تاسیس «جی ش المهدی» به عنوان شاخه نظامی «جماعت‬ ‫صدر ثانی» با امریکای ی های حاضر در ع راق درگیر شد و در‬ ‫تعقیب و گریز به حرم مول ی الموحدین عل ی بن اب ی طالب (ع)‬ ‫پناهنده شد و تا مرز دستگیری و ورود نیروهای امریکا به حرم‬ ‫مطهر حضرت امی رالمومنی ن (ع) پی��ش رفت که با مدیریت‬ ‫ایت اهلل سیس��تانی از ان واقعه جلوگیری شد‪ .‬مقتدا صدر با‬ ‫دولت نوری مالکی نیز درگیر شده و او را به ظلم و فساد متهم‬ ‫س��اخته و در اظهاراتی که علیه نوری مالکی داشته او را به‬ ‫صفت دیکتاتور معرفی کرده است‪.‬‬ ‫کرس ی های او در پارلمان به ‪ 40‬افزایش یافت و هشت وزیر‬ ‫کابینه شامل وزرای عمران و اسکان‪ ،‬برنامه ریزی‪ ،‬کار و امور‬ ‫اجتماعی‪ ،‬منابع ابی و اب رس��انی‪ ،‬اموزش و پرورش‪ ،‬حمل‬ ‫و نقل‪ ،‬دادگستری و بهداش��ت و همچنین یکی از معاونین‬ ‫نخس ت وزیر‪ ،‬از این جریان انتخاب شدند‪ .‬در سوم ماه مارس‬ ‫سال ‪ ،2010‬شورای عالی قضایی ع راق حکم دستگیری مقتدا‬ ‫صدر به جرم دستور قتل عبدالمجید خویی‪ ،‬یکی از پس ران‬ ‫هلل خویی مرجع تقلید شناخته شده شیعیان را صادر کرده‬ ‫ایت ا ‬ ‫بود‪ ،‬این امر در گیری های جدید نظامی را به وجود اورد‪ .‬مقتدا‬ ‫رفتو امد های زیادی که دارد امنیت‬ ‫صدر تحت عنوان اینکه ‬ ‫او را به مخاطره انداخته و امریکای ی ها قصد دارند تا او را ترور‬ ‫کنند‪ ،‬نجف را ترک و به قم س��فر کرد و بحث و فحص امر‬ ‫حوزوی را در ای ران پ ی گرفت‪.‬‬ ‫در پارلمان ع راق نیز جری��ان صدر به عنوان مخالفت‬ ‫با جری��ان دولت و ن��وری المالکی نخس��ت وزیر‪ ،‬به جریان‬ ‫«ایادالعالوی» رهبر فهرست الع راقیه‪ ،‬که جریانی است که‬ ‫از سوی عربستان س��عودی و جریانات اهل سنت در ع راق‬ ‫حمایت م ی شود‪ ،‬نزدیک شد‪ ،‬یعنی در تقابل با نوری المالکی‬ ‫به زمین عربستان وارد شد و بازیگری کرد که تا حدودی به‬ ‫زیان مقتدا صدر تمام ش��د‪ .‬در اقدام ی دیگ��ر میانجی بین‬ ‫مسعود بارزانی‪ ،‬رئیس منطقه خود مختار کردستان ع راق و‬ ‫فراکسیون پارلمانی االحرار شد که انهم اقدامی علیه نوری‬ ‫المالکی تلقی م ی ش��د‪ .‬این تعارضات و در گیری ها عاملی‬ ‫شد تا در تاریخ ‪ 13‬اوت سال گذش��ته (‪ ) 2013‬با این عبارت‬ ‫که «ابروی خاندان صدر در بوته ازمایش قرار گرفته است»‪،‬‬ ‫اعالم کناره گیری از فعالی ت های سیاسی و تعطیلی تمامی‬ ‫ فعالی ت های مربوط را کرد‪ .‬لیکن در اثر فشار اط رافیان و افراد‬ ‫موثر جریان‪ ،‬مجددا در سپتامبر همان سال اعالم بازگشت‬ ‫به صحنه سیاسی کرد‪.‬‬ ‫در پارلمان عراق نیز جریان‬ ‫صدر به عنوان مخالفت با‬ ‫جریان دولت و نوری المالکی‬ ‫نخست وزیر‪ ،‬به جریان‬ ‫«ایادالعالوی» رهبر فهرست‬ ‫العراقیه‪ ،‬که جریانی است که‬ ‫از سوی عربستان سعودی و‬ ‫جریانات اهل سنت در عراق‬ ‫حمایت می شود‪ ،‬نزدیک شد‪،‬‬ ‫یعنی در تقابل با نوری المالکی‬ ‫به زمین عربستان وارد شد و‬ ‫بازیگری کرد که تا حدودی به‬ ‫زیان مقتدا صدر تمام شد‬ ‫مقتدا صدر‪ ،‬روحانی با نفوذ ع راقی‬ ‫ اعالم کرده است که بنا دارد‬ ‫از سیاست کناره گیری کند‬ ‫درسال ‪ 2005‬میالدی به دنبال توقیف نشریه «الحوزه»‬ ‫که در بغداد منشر م ی شد و به عنوان ارگان جریان صدر تلقی‬ ‫م ی گردید‪ ،‬حمله ای به خانه او انجام ش��د تا او را دس��تگیر‬ ‫کنند اما حمله ناموفق بود‪ .‬این امر تعارض��ات او را با دولت‬ ‫بیشتر کرد‪ .‬در انتخابات س��ال ‪ 2006‬میالدی در کنار جالل‬ ‫طالبانی‪ ،‬رئی س جمه��ور ع راق قرار گرفت و ‪ 20‬کرس��ی در‬ ‫پارلمان ع راق به دست اورد‪ .‬در انتخابات سال ‪ 2010‬میالدی‬ ‫‪41‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پایان دیپلماسی؟!‬ ‫‪1‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رمق کم «گزینه جنگ»‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫امریکا پس از بن بست در مذاک رات ژنو‪ 2‬به چه سناریویی در سوریه نزدیک م ی شود؟‬ ‫بحران س��وریه همچون کالف سردرگمی شده است‪،‬‬ ‫که هیچ یک از طرفین درگیر قادر به باز کردن گره های ان‬ ‫نیس��تند؛ در این میان دومین دور مذاکرات ژنو ‪ 2‬نیز بدون‬ ‫هیچ نتیجه مشخصی پایان یافت‪ .‬معارضان و دولت سوریه‬ ‫که به مدت حدود دو هفته و دو دور مذاکره جداگانه ای را ب رای‬ ‫حل و فصل بحران سوریه در قالب ژنو‪ 2‬در سوئیس اغاز کرده‬ ‫بودند‪ ،‬بر سر اولویت بندی و روند مذاکرات دچار اختالف نظر‬ ‫ش��دند‪ .‬دور اول مذاکرات ژنو ‪ 2‬درباره س��وریه بع��د از ‪ 9‬روز‬ ‫مذاکرات سخت و فشرده بدون در برداشتن نتیجه ملموسی‬ ‫به پایان رسیده بود؛ علت ان نیز اختالفات عمیق میان هیات‬ ‫دولتی س��وریه و گروه معارضان س��وری بر سر اولویت های‬ ‫مهم هر یک از طرفین ب��ود و دو طرف در مذاکرات ژنو ‪ ۲‬بر‬ ‫مواضع خود پافشاری م ی کنند‪ .‬دولت سوریه ترجیح م ی دهد‬ ‫ابتدا برنامه مبارزه با تروریسم را در دس��تورکار قرار بدهد‪ ،‬در‬ ‫حالی که معارضان به تش��کیل هیات انتقالی قدرت اصرار‬ ‫دارند‪ ،‬امری که اخضر اب راهیمی فرس��تاده ویژه سازمان ملل‬ ‫در امور سوریه بدان اذعان کرد‪ .‬اخضر اب راهیمی بعد از پایان‬ ‫نشس��ت هیات دولت و معارضان س��وری در قالب ژنو ‪ 2‬در‬ ‫نشستی خبری گفت که زمان دقیقی ب رای دور سوم مذاکرات‬ ‫در نظر گرفته نشده است زی را معارضان و دولت بر روند اجرای‬ ‫پی ش نویس مطرح ش��ده اختالف نظر دارند‪ .‬اب راهیمی گفته‪:‬‬ ‫«دولت سوریه با بررسی مساله هیات انتقالی مخالفت کرده‬ ‫که همین مس��اله معارضان را نگران کرده که دولت سوریه‬ ‫عالقه ای به مذاکره بر تشکیل هیات انتقالی قدرت ندارد‪ .‬به‬ ‫ل ترجیح م ی دهیم که معارضان و دولت سوریه در‬ ‫همین دلی ‬ ‫حال حاضر به کشورهای خود بازگردند تا به مسئولی ت های‬ ‫‪42‬‬ ‫خود در قبال مردم کشورشان فکر کنند و ب رای مذاکرات جدی‬ ‫به ژنو بازگردند‪ ».‬مخالفان س��وریه نیز تالش دارند تا نظام‬ ‫سوریه را مسئول شکست مذاکرات اعالم کنند‪ .‬همچنان که‬ ‫لوی صافی‪ ،‬سخنگوی هیات معارضان سوری؛ هیات دولت‬ ‫سوریه را به وقت کشی در مذاکرات در مقوله بهانه مبارزه با‬ ‫تروریسم متهم کرد‪ .‬به گفته صافی‪ ،‬هیات دولت نمایندگان‬ ‫سوریه با مذاکره بر روند انتقالی قدرت مخالفت م ی کند و بر‬ ‫مساله مبارزه با تروریسم و حل مشکالت امنیتی پافشاری‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر فیصل المقداد‪ ،‬معاون وزیر خارجه سوریه‬ ‫ضمن اب راز تاس��ف عمیق خ��ود از روند مذاک��رات و تالش‬ ‫معارضان ب رای به شکست کشاندن این مذاکرات گفت که‬ ‫مرحله دوم از مذاکرات ژن��و حامل چیز جدیدی نبود و طرف‬ ‫مقابل با اصولی غیرواقعی وارد شده بود که تنها دارای یک‬ ‫بند بود و ان اینکه طرف نم ی خواست درباره چیزی جز دولت‬ ‫انتقالی صحبت کند و به وجود تروریسم در سوریه اعتقادی‬ ‫ندارد‪ .‬به گفته مقداد ابتدا باید درباره توقف خشونت و مبارزه‬ ‫با تروریس��م مذاکره ش��ود‪ .‬برخی تحلیلگران رفتار ائتالف‬ ‫مخالفان س��وریه را کودتای سیاس��ی با نام مذاکره ارزیابی‬ ‫م ی‪‎‬کنند که ت�لاش دارند با مذاکره اهداف سیاس��ی خود را‬ ‫پیش ببرند‪ .‬تاکید مخالفان س��وریه بر بند تش��کیل دولت‬ ‫انتقالی پیش از ورود به دیگر موضوع��ات از جمله موضوع‬ ‫مبارزه با تروریسم را م ی توان در این راستا دانست‪.‬‬ ‫این در شرایطی است که رئی س جمهور امریکا‪ ،‬بازهم‬ ‫به زبان تهدید در ب رابر سوریه روی اورده است؛ باراک اوباما که‬ ‫یک بار و به دنبال عدم همراهی کنگره‪ ،‬گزینه نظامی علیه‬ ‫س��وریه را منتفی کرد‪ ،‬این روزها دوباره با زبان تهدید سخن‬ ‫م ی گوید‪ .‬او پس از شکس��ت مذاکرات ژنو ‪ 2‬اعالم کرد که‬ ‫اعمال فشار بر دولت بشار اسد را بررسی خواهد کرد‪ .‬اوباما‪ ،‬در‬ ‫دیدار با عبداهلل دوم‪ ،‬پادشاه اردن در مزرعه ای در رانچو می راج‬ ‫واقع در جنوب شرق ل س انجلس گفت‪« :‬ما انتظار نداریم که‬ ‫پرونده سوریه در کوتاه مدت حل شود‪ ،‬بناب راین اقداماتی فوری‬ ‫ب رای کمک به بهبود بحران انس��انی در این کشور صورت‬ ‫خواهیم داد و همچنین اقداماتی میان مدت اتخاذ خواهیم‬ ‫کرد تا فشار بر نظام اسد را افزایش دهیم‪».‬‬ ‫چندی بعد نیز از احتمال ایجاد منطقه پرواز ممنوع بر‬ ‫فراز سوریه سخن به میان امد‪ .‬روزنامه «وال استریت ژورنال»‬ ‫در گزارشی به تشریح گزینه های احتمالی امریکا در سوریه‬ ‫پرداخته و نوشته است وزی ر خارجه امریکا اخی را ب رای بررسی‬ ‫این گزینه ها جلس��ه ای با «دیوید پترائوس» داش��ته است‪.‬‬ ‫با باال گرفتن زمزمه ها مبن ی بر احتم��ال بازنگری امریکا در‬ ‫گزینه های پیش روی خود در سوریه‪ ،‬روزنامه «وال استریت‬ ‫ژورنال» هم به نقل از مقامات امریکایی این موضوع را تایید‬ ‫کرده و نوشته است واش��نگتن در حال بررسی گزینه هایی‬ ‫چون اع�لام منطقه پ��رواز ممنوع و افزای��ش حمایت های‬ ‫تسلیحاتی و اموزشی از مخالفان س��وری است‪ .‬امریکا که‬ ‫از پیشرفت مذاکرات صلح سوریه در ژنو ناامید شده‪ ،‬اکنون‬ ‫م ی خواهد «گزینه های نظامی‪ ،‬دیپلماتیک و اطالعاتی را که‬ ‫پیش از این کنار گذاشته شده بود» با هدف افزایش فشار بر‬ ‫دولت سوریه و حامی این کشور یعنی روسیه‪ ،‬مورد بررسی‬ ‫قرار دهد‪ .‬یک مقام ارش��د امریکایی با اشاره به احتمال اغاز‬ ‫بررسی این گزینه ها در کاخ س��فید از هفته اینده‪ ،‬م ی گوید‪:‬‬ ‫«یک حس کلی وج��ود دارد که اکنون وقت ان اس��ت که‬ ‫نگاهی دیگر (به گزینه ها) داش��ته باش��یم‪ ».‬وال اس��تریت‬ ‫ژورنال همچنین به نقل از دیپلمات های اروپایی نوشته است‬ ‫که امریکا اخی را تصمیم خود ب رای بررس��ی مجدد گزینه ها‬ ‫در مورد سوریه را به فرانسه و دیگر کش��ورهای اروپایی نیز‬ ‫اعالم کرده است‪ .‬البته به گفته این دیپلمات ها‪ ،‬امریکا هنوز‬ ‫هیچ گزینه ای را در اولویت قرار نداده اس��ت‪ .‬ان طور که این‬ ‫دیپلمات ها م ی گویند‪« ،‬جان کری» وزیر خارجه امریکا یکی‬ ‫از حامیان بازنگری در گزینه هاست‪.‬‬ ‫یکی از این گزینه ها استفاده از موشک های دوربرد ب رای‬ ‫ایجاد یک منطقه پرواز ممنوع و منطقه ای امن ب رای اموزش‬ ‫نظامی مخالفان و به دور از حضور نیروهای ارتش سوریه و‬ ‫گروه های وابسته به القاعده است‪ .‬به گفته مقامات امریکا‪،‬‬ ‫هنوز مشخص نیست که کاخ س��فید تا چه حد در بازنگری‬ ‫در گزینه ها جدی است اما انچه مسلم است‪ ،‬اینکه بازنگری‬ ‫اکنون از حمایت بیش��تری در جامعه نظام��ی و اطالعاتی‬ ‫امریکا روبه رو شده است‪ .‬البته این طرح ها که گفته م ی شود‬ ‫حتی در صورت تصویب اجرای انها چن��د ماه زمان م ی برد‪،‬‬ ‫همچنان با مخالفت جدی برخی از مش��اوران اوباما مواجه‬ ‫است که م ی گویند افزایش اندک نقش امریکا در سوریه هم‬ ‫ممکن است پای این کش��ور را به یک جنگ طوالنی دیگر‬ ‫باز کند‪ .‬همچنین روزنامه وال استریت ژورنال چاپ امریکا‬ ‫امریکا‪ ،‬گزینه های رادیکال را کنارگذاشته است‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگو با داود احمدزاده‪ ،‬کارشناس مسائل خاورمیانه‬ ‫احمدزاده معتقد است با وجود تهدیدهای اوباما‪ ،‬امکان ب ه کارگیری گزینه نظامی از جانب امریکا خیلی محتمل نیست‬ ‫زی را از یک سو‪ ،‬عملکرد نیروهای تکفیری در قت ل عام زنان و کودکان و ذبح اسی ران جنگی بر میزان تنفر عمومی از حامیان‬ ‫اصلی ان افزوده و از دیگر سو روسیه و ایران حاضر به تسلیم سوریه و عقب نشینی از مواضع اصولی خویش نیستند‪.‬‬ ‫باتوج�ه ب�ه شکس�ت مذاک�رات ژن�و ‪ ٢‬چ�ه‬ ‫س�ناریوهایی را ب�رای بح�ران س�وریه در اینده‬ ‫پی ش بینی م ی کنید؟‬ ‫باتوجه به مسائل پیش امده چه اینده‪‎‬ای را برای‬ ‫دولت سوریه و مخالفان پی ش بینی م ی‪‎‬کنید؟‬ ‫‪ l‬در جبه��ه مخالفین تصور همگرای��ی و وحدت‬ ‫رویه ب رای رویارویی با نیروهای دولتی‪ ،‬تصور محالی است‪.‬‬ ‫در وضعی��ت فعلی نیروه��ای داعش و النص��ره در مناطق‬ ‫اشغالی به ش��دت درگیر جنگ قدرت خونین هستند‪ .‬جبهه‬ ‫معارضین خارجی تحت لوای ارت��ش ازاد هم توان اثرگذاری‬ ‫بر روند تحوالت داخلی سوریه را ندارند‪ ،‬زی را بیشتر وقت این‬ ‫جبهه صرف نشست و رایزنی شده است‪ .‬ازاین رو وجاهت و‬ ‫مقبولیت رهب ران جبهه ب رای هدایت مخالفین س��وری در‬ ‫برخورد با نظام سوریه زیر س��وال رفته است‪ .‬این اختالفات‬ ‫بیشتر به نفع دولت سوریه تمام ش��ده است‪ .‬بناب راین بعد از‬ ‫مذاکرات شکس ت خورده ژنو ‪ 2‬ابتکار عمل در جبهه میدانی‬ ‫در دست نیروهای دولتی اس��ت که از سوی حزب اهلل لبنان‬ ‫ به نظر شما روسیه همچنان بر موضعش خواهد‬ ‫ایس�تاد یا ش�اهد تغییر موضع روس ها خواهیم‬ ‫بود؟‬ ‫‪ l‬روس‪‎‬ها بع��د از باخت پ��ی در پ��ی در منازعات‬ ‫منطقه‪‎‬ای بر سر توسعه نفوذ (ع راق‪ ،‬لیبی و‪ )...‬به غرب حاضر‬ ‫به کوتاه امدن از منافع راهبردی خویش بر سر موضوع سوریه‬ ‫نیستند‪ .‬دمشق‪ ،‬خط قرمز کرملین ب رای احیای مجدد قدرت‬ ‫سنتی روس ها در منطقه استراتژیک خاورمیانه است‪ .‬عملکرد‬ ‫روسیه در وتوی پی در پی قطعنامه‪‎‬های ضد سوری در شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل متحد‪ ،‬نشانگر عزم جدی مقامات روسیه‬ ‫ب رای دف��اع از منافع حیاتی و تنها پایگاه اس��تراتژیک باقی‬ ‫مانده از دوره شوروی سابق است‪ .‬روس��یه در منازعه سوریه‬ ‫حاضر به پرداخت هزین��ه به دلیل مواضع ض��د امریکایی‬ ‫هم بوده است‪ .‬پوتین‪ ،‬مرد قدرتمند روسیه ضمن بازتعریف‬ ‫دقی ق تری از منافع ملی و امنیت محور به دنبال حفظ نفوذ‬ ‫خود در سوریه است و طبیعی است هرگونه عقب نشینی از‬ ‫مواضع م ی تواند به گس��ترش منطقه نف��وذ غرب در حیاط‬ ‫خلوت روس‪‎‬ها بینجامد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪ l‬گزینه نظامی ب رای س��رنگونی دولت س��وریه از‬ ‫ابتدای ش��روع بحران فراگیر داخلی سوریه مطرح بوده است‪.‬‬ ‫انچه مطرح است با دید واقع گرایانه این است که ایا وضعیت‬ ‫بی ن‪‎‬المللی و شرایط تنش زای منطقه خاورمیانه این امکان‬ ‫را خواهد داد که اهداف توس��ع ه طلبانه واشنگتن در منطقه‬ ‫تحقق یابد؟ امریکا با انداختن مسئولیت شکست مذاکرات‬ ‫ژنو‪ 2‬بر دوش دولت اس��د و تن درندادن به خواس��ت اصلی‬ ‫معارضین یعنی کناره گیری بشار اسد از قدرت به دنبال توجیه‬ ‫اقدامات غی ر منطقی خود در سوریه اس��ت‪ .‬اول باید دانست‬ ‫موضوع سوریه در قالب بحران ع راق و افغانستان نم ی‪‎‬گنجد‬ ‫تا با ابزار حقوق بشری و توس��ل به سازمان ملل‪ ،‬مجوز ب رای‬ ‫لشکرکشی فراهم گردد چراکه عملکرد نیروهای تکفیری در‬ ‫قتل عام زنان و کودکان و ذبح اس��ی ران جنگی بر می زان تنفر‬ ‫عمومی از حامیان اصلی ان افزوده اس��ت‪ .‬نکته دیگر اینکه‬ ‫روسیه و ای ران حاضر به تسلیم سوریه و عقب نشینی از مواضع‬ ‫اصولی خویش نیستند‪ .‬بناب راین حتی اگر امریکای ی‪‎‬ها نیز توان‬ ‫عملیات هوایی محدود علیه مواضع نیروهای دولتی سوریه را‬ ‫داشته باشند‪ ،‬این اقدام به بحران ی شدن اوضاع داخلی و سرایت‬ ‫بیشتر بحران به دیگر کشورها خواهد انجامید‪.‬‬ ‫هم حمایت م ی ش��وند‪ .‬همچنین امکان پیش��روی بیشتر‬ ‫نیروهای دولتی و شکست تکفیری ها دور از انتظار نیست‪.‬‬ ‫انچه مس��لم اس��ت مداخله غرب به نفع معارضین سوری‬ ‫نم ی تواند سرنوش��ت جنگ را تغییر دهد‪ .‬بناب راین وضعیت‬ ‫سوریه با هرج و مرج سازنده و ادامه درگیری‪‎‬های تاسفبار بدون‬ ‫تغییر محسوس موازنه قوا میان طرفین ادمه خواهد یافت‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫‪ l‬با توجه ب��ه ناکام ی مذاکرات ژن��و ‪ 2‬م ی‪‎‬توان دو‬ ‫سناریو ب رای اینده سوریه متصور شد؛ ‪ -1‬جناح جنگ طلب‬ ‫به رهبری عربس��تان تالش خواهد کرد با تجهیز بیش��تر‬ ‫نیروهای تکفیری و اجماع س��ازی در س��طوح منطقه‪‎‬ای و‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬شرایط را ب رای تغییر نظام سوریه از طریق راه حل‬ ‫نظامی هموارتر سازد‪ .‬ب ر اساس این سناریوی بدبینانه‪ ،‬باراک‬ ‫اوباما تسلیم فش��ارهای محورعربی ضدسوری خواهد شد‪.‬‬ ‫همچنین باتوجه به پیروزی‪‎‬های اخیر ارتش سوریه در نبرد با‬ ‫معارضین و تشتت ارا میان تکفیری‪‎‬ها و گروه های سکوالر‪،‬‬ ‫ب رای ادامه نبرد تنها مسیر مطمئن حربه حمله برق اساست‪.‬‬ ‫در این میان پیش��روی نیروهای ارتش س��وریه ب��ه ویژه به‬ ‫مناطقی چون القلمون و قطع مسیر پشتیبانی مخالفان از‬ ‫مرزهای کشورهای همسایه متخاصم (مانند ترکیه‪ ،‬اردن و‪)...‬‬ ‫م ی‪‎‬تواند موازنه قوا را کامال به نفع بشار اسد و جبهه مقاومت‬ ‫تغییر دهد‪ .‬بناب راین ظاه را مقامات امریکایی پس از شکست‬ ‫در تحمیل اراده به هیات سوری مبن ی بر کناره گیری بشار اسد‬ ‫از قدرت و عدم نقش وی در ساختار سیاسی‪ ،‬با حربه تهدید و‬ ‫از طریق اردن به عنوان مرکز ثقل عملیاتی علیه سوریه وارد‬ ‫خواهند ش��د‪ .‬اعطای کمک‪‎‬های مالی به دولت و تحرکات‬ ‫جدید نظامی در پایگاه داخل این کش��ور تقویت کننده این‬ ‫سناریو نظامی است‪ -2 .‬در سناریوی محتمل دیگر م ی توان‬ ‫اقدامات و تحرکات محور عربی و غربی ضدس��وری پس از‬ ‫شکست مذاکرات ژنو ‪ 2‬را در راستای جنگ رسانه‪‎‬ای و روانی‬ ‫قلمداد کرد‪ .‬ای��ن اقدامات فقط ب رای امتیاز گیری بیش��تر و‬ ‫باج دهی سیاس��ی در حال انجام است‪ .‬مس��اله تروریسم و‬ ‫ابعاد جنایت‪‎‬های ضدانسانی گروه‪‎‬های تکفیری ب رای افکار‬ ‫عمومی جهان دردسرساز اس��ت و این در شرایطی است که‬ ‫هرگونه فروپاشی رژیم بشار اسد از طریق مداخله نظامی به‬ ‫رشد و تقویت رادیکالیس��یم و افراط گرایی در منطقه خواهد‬ ‫انجامید‪ .‬بناب راین هرگونه ب ی خردی از س��وی غرب و افتادن‬ ‫در دام عربستان سعودی م ی تواند منافع و امنیت منطقه را‬ ‫با خطر ان ی روبه رو سازد‪ .‬بناب راین تحت این سناریو امریکا و‬ ‫همپیمانان اروپایی به رغم لفاظ ی های اخیر همچنان مسیر‬ ‫گفت وگو و مذاکره را پی��ش خواهند گرفت‪ .‬همچنین نباید‬ ‫از قدرت بازدارندگی ای ران و روسیه ب رای سد هرگونه مداخله‬ ‫نظامی در سوریه چشم پوشی کرد‪.‬‬ ‫اکنون اوباما از بررسی اعمال فشار بیشتر بر اسد‬ ‫و گزینه‪‎‬های جدید سخن گفته؛ ارزیابی شما از این‬ ‫صحب ت‪‎‬های رئی س جمهور امریکا چیس�ت؟ ایا‬ ‫احتمال فشار نظامی بر دولت سوریه وجود دارد؟‬ ‫در تحلیلی دیگر با بیان شکس��ت و به بن بس��ت رسیدن‬ ‫مذاکرات ژنو ‪ ،2‬تنها نتیجه ان را تجهیز بیشتر مخالفان اسد‬ ‫به سالح های پیشرفته عنوان کرد‪ .‬این روزنامه با بیان اینکه‬ ‫نه روسیه و نه امریکا نتوانس��تند نتیجه ای از ژنو ‪2‬بگیرند و‬ ‫تنها یکدیگر را به کارش��کنی متهم کردند‪ ،‬نوشت‪« :‬در این‬ ‫بین مس��یر تازه ای از داخل ژنو ‪ 2‬باز شد و ان گرایش بیشتر‬ ‫مخالفان اسد به سمت ع ربستان سعودی ب رای تجهیز هرچه‬ ‫بیشتر و این بار به سالح های پیشرفته تر بود‪ ».‬این روزنامه‬ ‫نوش��ت باتوجه به اینکه به نظر م ی رسد امیدی به مذاکرات‬ ‫ژنو نباشد‪ ،‬مخالفان و حامیان انها تالش هایشان را به سمت‬ ‫دیگری معطوف کرده اند‪g .‬‬ ‫در نهای�ت نق�ش هر ی�ک از بازیگ�ران خارجی‬ ‫صحنه سوریه از این پس چطور خواهد بود؟ ایا از‬ ‫این پس باز شاهد تالش‪‎‬های سیاسی برای حل‬ ‫بحران سوریه خواهیم بود؟‬ ‫‪ l‬جنگ و دیپلماس��ی دو روی س��که‪‎‬اند و احتمال‬ ‫پیگیری همزمان دو مولفه ب رای حل بحران س��وریه وجود‬ ‫دارد‪ .‬در هر صورت راه حل نظامی نتوانسته بر بحران انسانی‬ ‫سوریه فائق اید و تالش ب رای بستن پنجره دیپلماسی و تاکید‬ ‫بر گزینه نظامی از س��وی غرب و برخی از دولت‪‎‬های عربی‬ ‫نیز نم ی‪‎‬تواند ارامش و صلح را به سوریه و منطقه بازگرداند‪.‬‬ ‫ب ی تردید شکست واقعی دو دوره مذاکره در ژنو سوئیس به‬ ‫دلیل برخ��ی زیاده خواه ی‪‎‬های طرفین و ع��دم تن دادن به‬ ‫راه حل جامع و منطقی سیاسی بود‪ .‬تالش امریکا و ع ربستان‬ ‫ب رای عدم حضور قدرت اثرگذار منطقه‪‎‬ای چون ای ران و تکرار‬ ‫مواضع یک جانبه از سوی معارضان ب رای تسلیم نمایندگان‬ ‫دولت سوریه شرایط بدی را ب رای اینده سیاسی سوریه و نیز‬ ‫گسترش تروریسم رقم زده است‪ .‬از این زاویه با تجربه اندوزی‬ ‫از دو نشس��ت اخیر ژنو ‪ 2‬و در صورت اراده جدی کشورهای‬ ‫درگیر در بحران م ی‪‎‬توان با مش��ارکت همه جانبه نسبت به‬ ‫کاستن از شدت درگیری‪‎‬ها و برقراری اتش بس جامع امیدوار‬ ‫بود‪ .‬ای ران کلید حل و فصل بحران س��وریه است و امریکا و‬ ‫عربس��تان گزینه دیگری به غیر از مصالح��ه و گفت وگوی‬ ‫مستقیم با ای ران به شکل رسمی در مذاکرات اینده ندارند‪g.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫عقب نشینی مداوم‬ ‫امریکا به ضرورت چندجانب ه گرایی در بحران سوریه پی برده است‬ ‫طهمورث غالمی‬ ‫کارشناس مسائل امریکا‬ ‫‪3‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مواضع امریکا در قبال بحران سیاسی سوریه همواره‬ ‫در حال تغییر بوده است‪ .‬ایاالت متحده ابتدا ائتالف مخالفان‬ ‫دولت س��وریه را به رسمیت ش��ناخت و به صراحت خواهان‬ ‫کناره گیری بشار اس��د از قدرت ش��د‪ .‬توان دولت سوریه در‬ ‫سرکوب گروه‪‎‬های تروریستی وابسته و نیز ناکامی مخالفان‬ ‫در غلبه بر دولت س��وریه سبب ش��د که امریکا از خواست‬ ‫کناره گیری اسد صرف نظر کند و ان را به عهده انتخابات ازاد‬ ‫بگذارد و به دنبال ایجاد دوره گذار در س��وریه با حضور دولت‬ ‫و مخالفان باش��د‪ .‬ایاالت متحده حتی در مقطعی به دنبال‬ ‫حمله نظامی به سوریه بود که با همکاری ای ران‪ ،‬روسیه و نیز‬ ‫دولت سوریه‪ ،‬از این سیاست نیز عقب نشست‪ .‬از انچه امد‬ ‫به خوبی این نکته استنباط م ی ش��ود که کم و کیف شرایط‬ ‫داخلی سوریه بر عقب نش��ینی مداوم امریکا از مواضع خود‬ ‫بسیار اثرگذار بوده است‪.‬‬ ‫انچه تاکنون رخ داده عقب نش��ینی م��داوم امریکا از‬ ‫سیاست اولیه بوده اس��ت‪ .‬به دنبال مذاکرات ژنو‪ 2‬و حاصل‬ ‫نشدن هیچ نتیجه ملموسی‪ ،‬باراک اوباما از نهادهای امنیتی‬ ‫و وزارت خارجه خواسته است راهکاری جدید ب رای پایان دادن‬ ‫بحران سوریه در اختیار او قرار دهند‪ .‬سوالی که این نوشتار در‬ ‫پی پاسخ به ان است این که سیاست جدید ایاالت متحده در‬ ‫قبال سوریه دارای چه ویژگ ی ای خواهد بود‪.‬‬ ‫در پاس��خ باید گفت سیاس��ت جدید نم ی تواند گزینه‬ ‫نظامی باشد و اصل ی ترین مش��خصه ان به کار بردن توان‬ ‫دیگر بازیگران علیه سوریه با محوریت امریکاست‪ .‬سیاست‬ ‫مداخله نظامی پی ش تر در اختی��ار رئی س جمهور قرار گرفته‬ ‫بود که ع��دم همراهی انگلس��تان و دیگ��ر متحدین و نیز‬ ‫سیاست های ای ران‪ ،‬روسیه و دولت س��وریه سبب شد اوباما‬ ‫گزینه نظامی را گزینه ای مطلوب نداند‪ .‬اوباما سیاس��تی را‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫در س��وریه مطلوب م ی داند که در ان ائتالفی از کشورهای‬ ‫مختلف حضور داشته باش��ند تا هم همه هزینه ها را امریکا‬ ‫پرداخت نکند و هم اقدام امریکا از مشروعیت برخوردار باشد‪.‬‬ ‫اوباما برخالف دوره نئومحافظه کاران که بر استراتژی‬ ‫ی��ک جانب ه گرایانه تاکی��د داش��تند اکنون بر اس��تراتژی‬ ‫چندجانب ه گرایان��ه با محوری��ت امریکا تاکی��د دارد‪ .‬بر این‬ ‫مبنا‪ ،‬ایاالت متحده تالش م ی کند که در قبال بحران سوریه‬ ‫از تک روی خ��ود داری کند و ب رای تحت فش��ار ق��رار دادن‬ ‫نظام سیاس��ی س��وریه‪ ،‬ائت�لاف و اجماعی از کش��ورهای‬ ‫منطقه ای و غیر منطقه ای را حول محور خود بس��یج کند‪.‬‬ ‫ضرورت چندجانبه گرایی این است که به تدریج تالش شود‬ ‫س��ایر دولت ها با امریکا همراهی کنند‪ .‬امروزه نیز مشاهده‬ ‫م ی شود که بس��یاری از هزینه ها در بحران سوریه نه توسط‬ ‫ایاالت متح��ده بلکه عموما توس��ط بازیگ��ران منطقه ای و‬ ‫فرامنطقه ای پرداخت م ی شود‪ .‬از س��وی دیگر‪ ،‬سوریه یکی‬ ‫از کشورهای محور مقاومت ضد اس��رائیلی است که اقدام‬ ‫سریع و مس��تقیم ایاالت متحده در بحران سوریه م ی تواند‬ ‫به عنوان توطئه ای علیه دنیای اسالم توسط افکار عمومی‬ ‫تفسیر شود‪ .‬بناب راین ایاالت متحده تالش دارد که کشورهای‬ ‫اسالمی را وارد این بحران بکند و خود از ورود مستقیم به ان‬ ‫خودداری کند‪ .‬در این صورت بحران سوریه نه به عنوان عرصه‬ ‫تقابل امریکا و سوریه‪ ،‬بلکه به عنوان عرصه تقابل کشورهای‬ ‫عربی و اسالمی با همدیگر تفس��یر م ی شد‪ .‬امریکا امیدوار‬ ‫اس��ت از این طریق دیگر اقدامش س��بب ایجاد و گسترش‬ ‫نفرت در دنیای اسالم نسبت به غرب و به ویژه امریکا نگردد‪.‬‬ ‫ایاالت متحده در اینده نیز کماکان تالش خواهد کرد‬ ‫از ورود مس��تقیم به بحران س��وریه که سبب حساسیت در‬ ‫دنیای اسالم و حتی ب رای کش��ورهایی مانند ای ران و روسیه‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬خودداری کند و با ایفای نقش هژمونی مبتنی بر‬ ‫چند جانب ه گرایانه‪ ،‬بحران س��وریه را به سوی نقطه مطلوب‬ ‫خود هدایت کند‪g .‬‬ ‫دیپلماسیکسب وکار‬ ‫ضیافت شام اوباما برای اوالند بیشتر‬ ‫به میهمانی برای مدیرعامل یک شرکت‬ ‫اقتصادی شباهت داشت‬ ‫مارگارت تالو و استفانی گرین‪ -‬سارا بهنام‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫اجازه دهید دیگران در مورد زندگی عش��قی فرانس��وا‬ ‫اوالند و انچه ط راح میشل اوباما به اوپوشانده است‪ ،‬صحبت‬ ‫کنند‪ .‬وقتی پرزیدنت باراک اوبام��ا و بانوی اول‪ ،‬در ضیافت‬ ‫ش��ام کاخ س��فید که به افتخار رئی س جمهور فرانسه است‬ ‫به میهمانان خوش��امد گویی م ی کنن��د‪ ،‬گفت وگوها حول‬ ‫بو کار سیاسی و سیاست کس ب وکار م ی گردد‪.‬‬ ‫کس ‬ ‫به همراه اعضای کابینه‪ ،‬س��ف را و افراد مش��هور‪ ،‬یک‬ ‫ضیافت شام‪ ،‬مدی ران را از ش��رکت هایی اعم از شرکت های‬ ‫چند ملیتی تا شرکت های خانوادگی گرد هم م ی اورد‪.‬‬ ‫این ی��ک تجربه «قری��ب به اتف��اق» اس��ت‪ .‬این را‬ ‫چارلی وو‪ ٦٢ ،‬س��اله‪ ،‬مدیر اجرایی مگاتویز در ل س انجلس‬ ‫و رهبرکمیته تجاری چین��ی ‪ -‬امریکایی م ی گفت‪ ،‬که در‬ ‫سال ‪ ٢٠١١‬در ضیافت ش��ام ان زمان ب رای رئی س جمهوری‬ ‫چین‪ ،‬هوجینتائو‪ ،‬حضور داشت‪ .‬وی م ی گفت‪« :‬همه‪ ،‬انجا‬ ‫ب رای خود کسی هستند‪ .‬شما ب ی تاب دیدن هنری کیسینجر‬ ‫هستید‪ .‬من این فرصت را ب رای انجام تجارت نم ی خواستم‪،‬‬ ‫بلکه این فرصتی است ب رای سالم کردن و صحبت کردن با‬ ‫ادم هایی که شما در مورد انها فقط خوانده اید‪».‬‬ ‫ی که در ان دو رهبر م ی گفتند‬ ‫اوباما از اوالند در مراسم ‬ ‫که اتحاد بین ملت هایشان قوی تر از ان است که شکسته‬ ‫شود‪ ،‬در کاخ سفید اس��تقبال کرد‪ .‬این اولین اتفاق از سری‬ ‫اتفاقات و مالقات ها بود ‪ -‬از جمله یک کنف رانس خبری ‪ -‬که‬ ‫با یک ضیافت شام به اوج رسید‪.‬‬ ‫بسترسازی‬ ‫ب رای گ��روه نخب��ه ای از موسس��ان و ارتقا دهندگان‬ ‫ایاالت متحده امریکا و مدی ران اجرایی فرانس��وی‪ ،‬ضیافت‬ ‫‪44‬‬ ‫پش��ت درهای بس��ته اتفاق م ی افتد‪ ».‬و اکنون زمان فیلم‬ ‫بازی کردن های تبلیغاتی است‪ .‬سیلویا گفت‪« :‬تقریبا نوعی‬ ‫«نا امیدی» عنصری است که در رویکرد اوالند وجود دارد که‬ ‫مالقات رسمی م ی تواند به جایگاه او کمک کند‪ .‬انچه او و‬ ‫دولتش واقعا به ان نیاز دارند این است که نگاهی دقیق به‬ ‫اصالحات کارگری داشته باش��ند؛ چیزی که واقعا باید انجام‬ ‫شود بهبود وضع اقتصاد فرانسه است‪».‬‬ ‫ضیافت شام دولتی‬ ‫طبق گفته های فردی اش��نا با برنامه ها که نخواست‬ ‫صحب ت هایش تا قبل از اعالم رس��می فاش ش��ود‪ ،‬اوالند‬ ‫هیاتی بیش از ‪ ٧٠‬رهبر اقتصادی و دولتی از جمله پیر گاتاز‬ ‫مدیر اجرایی ِمدِف‪ ،‬الب ی اصلی کسب وکار در کشور؛ الستوم‬ ‫(‪ )SAALO‬مدیر ارش��د اجرایی پاتریک کرون؛ و س��افران‬ ‫(‪ )SASAF‬با مدیرعاملی ژان پ��ل هرتمن‪ ،‬را با خود همراه‬ ‫کرده است‪ .‬این هیات همچنین شامل شرکت های فرانسوی‬ ‫نوپا از جمله سازنده دستگاه های پزشکی ‪،Carmat SAS‬‬ ‫سرویس به اشتراک گذاری ماشین ‪ ،Blablakar‬و شرکت‬ ‫مخاب رات تلفنی ‪ Sigfox‬اس��ت‪ .‬پیتر لنگی��ل‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫ش��رکت س��افران در ایاالت متحده گفت که این شرکت به‬ ‫مالقات رس��می به عنوان یک فرصت «ب رای جشن گرفتن‬ ‫نیم قرن همکاری هوا و فضا در ان سوی اقیانوس اطلس»‬ ‫م ی نگرد‪ .‬شرکت‪ ،‬موتورهایی را ب رای هواپیماهای تک راهرو‬ ‫از طریق سرمایه گذاری مش��ترک با شرکت جنرال الکتریک‬ ‫م ی س��ازد و ‪ ٧٠٠٠‬نفر را در ایاالت متحده در اس��تخدام دارد‪.‬‬ ‫مانند اقتصاد جهانی که پس از پایان رکود اقتصادی بهبود‬ ‫یافته اس��ت‪ ،‬ب ر اس��اس امار و ارقام اداره امار ایاالت متحده‪،‬‬ ‫صادرات ایاالت متحده امریکا به فرانسه از ‪ 26/5‬میلیارد دالر‬ ‫در س��ال ‪ ٢٠٠٩‬به ‪ 31/9‬میلیارد دالر در سال گذشته افزایش‬ ‫یافته است‪ .‬واردات از فرانسه نیز رشدی معادل ‪ 34/2‬میلیارد‬ ‫در میان شرکت هایی که دچار افت درامد از فرانسه در‬ ‫بخش های کوچک خود شدند‪ ،‬شرکت اپتار گروپ (‪،)ATR‬‬ ‫س��ازنده ش��یراالت و پمپ ها ب رای عطر و لوازم ارایش��ی و‬ ‫بهداشتی‪ ،‬ب ر اساس اطالعات کامل شده به وسیله بلومبرگ‪،‬‬ ‫یکی از باالترین مقادیر را نش��ان م ی دهد‪ .‬در اخرین اماری‬ ‫که این ش��رکت داده اس��ت‪ ،‬حدود ‪ ٢٧‬درصد از درامد خود‪،‬‬ ‫‪ ٦٥٠‬میلیون دالر‪ ،‬اورده اش از این کش��ور در س��ال مالی‬ ‫یا ‬ ‫‪٢٠١٢‬بوده است‪ .‬شرکت های فرانس��وی دیگری که گزارش‬ ‫درامدهای انها وجود دارد شامل شرکت قطعات خودرو سازان‬ ‫‪ ،ITT‬شرکت ‪ Visteon‬و شرکت ‪ Borgwarner‬است‪.‬‬ ‫در کش��وری که غذا بس��یار با ارزش است‪ ،‬رس��توران های‬ ‫فس ت فود امریکایی به دنبال تاخت وتاز در فرانسه به واسطه‬ ‫شرکت های کینگ برگر جهانی‪ ،‬مک دونالد‪ KFC ،‬و تاکو‬ ‫بل مالک برندهای ش��رکت ی��ام! حضور خود را گس��ترش‬ ‫م ی دهند‪ .‬دولت های امریکا و فرانس��ه پیشاپیش از انتشار‬ ‫اس��امی مدی ران اجرایی که در ضیافت ش��ام دولتی حضور‬ ‫خواهند داش��ت‪ ،‬امتناع کردند‪ .‬جایی ک��ه میهمانان خاویار‬ ‫اوس��ترا امریکایی‪ ،‬یک ساالد زمس��تانی‪ ،‬گوشت دنده یک‬ ‫ساله خشک شده گاو و گاناش با شکالت اب شده هاوایی را‬ ‫ب رای شام خواهند خورد‪.‬‬ ‫تاثیر «ظاهر سازی»‬ ‫اس��تفان س��یلویا‪ ،‬اس��تاد امور اقتصاد بی ن المللی در‬ ‫دانشگاه امریکایی واش��نگتن گفت‪« :‬مالقات اوالند ‪ -‬که‬ ‫ش��امل یک مالقات خصوص��ی در اتاق بازرگان��ی ایاالت‬ ‫متحده و س��فر وی به کالیفرنیا ب رای دیدن مدی ران اجرایی‬ ‫ش��رکت هایی مثل فی س بوک (‪ )FB‬و ش��رکت گوگل نیز‬ ‫است‪ -‬در باب ظاهر سازی بیش از هر چیزی است‪ ».‬سیلویا‬ ‫گفت‪« :‬این کار اقتصاد فرانسه را یک سانت ی متر هم تکان‬ ‫نم ی دهد‪ .‬مش��کالت اقتصادی فرانس��ه در خانه است‪ ».‬او‬ ‫گفت‪« :‬با وجود این‪ ،‬رهب ران اقتصادی‪ ،‬از «قابلیت دیده شدن‬ ‫و شبکه ای شدن» به واس��طه بودن در هیات همراه منتفع‬ ‫م ی شوند‪ ».‬انها م ی توانند بگویند در ان زمان‪ ،‬بودن من در ان‬ ‫سفر همراه رئی س جمهور‪ ،‬بسیار با ارزش بود‪.‬‬ ‫سیلویا گفت‪« :‬در طول جنگ س��رد‪ ،‬روسای جمهور‬ ‫با مدی��ران خود س��فر خواهند ک��رد و تحکی��م معامالت‬ ‫بین الملل‬ ‫هیات فرانسوی‬ ‫درامد فرانسه‬ ‫لیست میهمانان‬ ‫مدی ران کس ب وکارهای کمتر شناخته شده و بدون سود‬ ‫در مواردی که ب رای اوباما عزیز باشند یا نماینده ای از جوامع‬ ‫قومی کلیدی باش��ند نیز از جمله این لیست هستند‪ .‬الن‬ ‫ویل ‪ ٦٥‬س��اله از میلواکی‪ ،‬مدیرعامل ش��رکت مواد غذایی‬ ‫غی ر انتفاعی که با قدرت در حال رشد است‪ ،‬گفت که دعوت‬ ‫از وی به ضیافت شام دولتی ‪ ٢٠١٠‬مکزیک‪ ،‬به علت حمایت‬ ‫زودهن��گام وی از ابتکار «بیایید حرک��ت کنیم» بانوی اول‬ ‫میشل اوباما بوده است‪.‬‬ ‫او گفت‪« :‬فقط به رسمیت ش��ناختن ان چیزی است‬ ‫که به دعوت ش��دن س��ازمان ما و جنبش کمک کرد‪ ».‬او‬ ‫که در کنار تام ویلساک‪ ،‬وزیر کشاورزی نشسته بود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«بناب راین ما باید درباره کشاورزی شهری صحبت م ی کردیم‬ ‫و من با چند تن از مدی ران اجرایی دیدار کردم‪ ».‬همان گونه که‬ ‫مشخص شد‪ ،‬او با مقامات مکزیکی در ارتباط بیشتری نبوده‬ ‫این در حالی بود که سازمانش تع دادی کار بی ن المللی را انجام‬ ‫م ی داد و پروژه ای را در مکزیک انجام نم ی داد‪ .‬اماده ش��دن‬ ‫لیس��ت میهمانان‪ ،‬گاهی با تاخیر در شگفتی همراه است‪.‬‬ ‫وو در حال حاضر روابط��ی را در چین به عنوان فرمانده یک‬ ‫شرکت خصوصی خانوادگی با حدود ‪ ٧٠٠‬کارمند و صدمیلیون‬ ‫دالر فروش س��االنه پایه گ��ذاری کرده اس��ت‪ .‬او م ی گفت‪:‬‬ ‫«بیش��تر تولیدات من از چین م ی اید‪ .‬ما باید کارخانه ای در‬ ‫چین‪ ،‬یک دفتر فروش در هنگ کن��گ و چندین کارمند در‬ ‫یک کارخانه تولیدی در ل س انجلس داشته باشیم‪ ».‬اوپس‬ ‫ازان‪ ،‬این واقعیت را از یک انتش��ارات هنگ کنگی فهمید‪:‬‬ ‫«داس��تانی که در مورد من وجود دارد این است که نام من را‬ ‫انجا دیده اند‪ .‬من مصاحبه نکردم‪ .‬من حتی نم ی دانستم!» او‬ ‫گفت‪« :‬من م ی خواس��تم بگویم که این کمی قدیم ی شده‬ ‫است که یک ارتباط کاری را در کاخ س��فید بسازید اما شما‬ ‫از نخبگان در این ضیافت بسیار م ی اموزید و ممکن است‬ ‫که پرونده ان را جمع کنید و بعدا از ان استفاده کنید‪g ».‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫کروات مشک ی های کاخ س��فید و حوادث دیگر که در ارتباط‬ ‫با بازدید اوالند از ایاالت متحده برگزار ش��د شانس��ی ب رای‬ ‫شبکه س��ازی‪ ،‬صیقل دادن تصاویر خود و بستر سازی ب رای‬ ‫معامالت اینده است‪« .‬چیزهایی که در پشت صحنه اتفاق‬ ‫افتاد چیزهایی است که به ایجاد کس ب وکار کمک م ی کند‪».‬‬ ‫ای��ن را ژان‪ -‬مارک گالتی��ر‪ ،‬رئیس اتاق بازرگانی فرانس��ه و‬ ‫امریکای واش��نگتن گفت‪« .‬مالقات رسمی تسهی ل کننده‬ ‫اس��ت‪ .‬این واقعیت که رئی س جمهور چه ش��رکت هایی را‬ ‫انتخاب م ی کند‪ ،‬به بازار منتقل م ی شود‪ .‬این نشانه ای است از‬ ‫انچه او قصد در پیش راندن ان را در هر دو سو دارد‪ ».‬اوالند با‬ ‫اقتصاد فرانسه به ایاالت متحده رسید؛ پنجمین اقتصاد بزرگ‬ ‫جهان که به ندرت در بیش از دو س��ال گذشته در حال رشد‬ ‫بوده است‪ .‬او در ‪ ١٦‬سال گذش��ته دارای نرخ بیکاری باالیی‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬ب ر اساس نظرس��نجی ‪ TNSsofers‬که ب رای‬ ‫مجله فیگارو انجام گرفته‪ ،‬نرخ مقبولیت وی در هفته گذشته‬ ‫به زیر ‪ ٢٠‬درصد سقوط کرده است‪.‬‬ ‫دالر‪ ،‬به ‪ 45/3‬میلیارد دالر در بیش از مدت مشابه داشته است‪.‬‬ ‫رویداد اولین ضیافت ش��ام دولتی پس از زمانی است‬ ‫که رئی س جمهور‪ ،‬بی��ل کلینتون میزبان ژاک ش��ی راک در‬ ‫سال ‪ ١٩٩٦‬بوده است‪ .‬نیکوالی س��ارکوزی‪ ،‬در نوامبر سال‬ ‫‪ ٢٠٠٧‬میهمان افتخاری ضیافت ش��ام کروات مشک ی ها در‬ ‫کاخ س��فید با میزبانی رئی س جمهور ان زمان جورج‪ .‬دبلیو‪.‬‬ ‫بوش بود که در ان ط راح ی های رس��می دولتی انجام نشد‪.‬‬ ‫سارکوزی در ژانویه سال‪ ٢٠١١‬نیز در کاخ سفید ب رای مالقات‬ ‫با اوباما حضور داشت‪ .‬از سال ‪ ،٢٠٠٩‬اوباما میزبانی از شش‬ ‫ضیافت دولتی ‪ -‬از هند‪ ،‬مکزیک‪ ،‬چین‪ ،‬المان‪ ،‬کره جنوبی و‬ ‫انگلستان‪ -‬را بر عهده گرفته است‪.‬‬ ‫فهرست میهمانان ش��امل فرماندهان کس ب و کاری‬ ‫بوده است که یا از اوباما حمایت کرده اند یا به طور منظم به‬ ‫رئی س جمهور مشاوره داده اند‪ ،‬ازجمله شرکت برکشای ر هاتاوی‪،‬‬ ‫ی دایمن از ج��ی پی مورگان‬ ‫س��ایت «‪ »s‬وارن بافت‪ ،‬جیم ‬ ‫چیس و ش��رکت لوید بلَنکفِین از گروه شرکت های گلدمن‬ ‫ساکس و ماریس��ا مایر از ش��رکت یاهو‪ ،‬همچنین گرفتن‬ ‫دعوت از ج��ورج کلونی بازیگ��ر‪ ،‬ووپی گلدب��رگ کمدین و‬ ‫کارفرمای عالمت گذاری نیویورک جتز مارک س��انچز بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬خبرگزاری بلومبرگ‬ ‫‪45‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫دورخیز برای انتخابات ‪2016‬‬ ‫میلیاردرها پشت ستاد انتخاباتی هیالری کلینتون صف کشیده اند‬ ‫گرگ ژیروکس و جولی بیکویکز ‪ -‬سارا بهنام‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫الی��س والت��ون‪ ،‬ج��ورج س��وروس و م��ارک بنیف‪،‬‬ ‫میلیاردرهایی هس��تند که ب ر اساس گزارش��ی که به وسیله‬ ‫کمیس��یون انتخابات فدرال ثبت شده است در حال کمک‬ ‫مالی به کمیت��ه فوق العاده جنبش سیاس��ی م ی باش��ند‪،‬‬ ‫کمیت��ه ای ک��ه تش��ویق کننده وزیر س��ابق ام��ور خارجه‬ ‫ایاالت متح��ده‪ ،‬هی�لاری کلینتون ب رای حرکت به س��وی‬ ‫ریاست جمهوری است‪.‬‬ ‫هر ‪ ٢٥‬هزار دالر داده ش��ده‪ ،‬ب رای اماده س��ازی کمیته‬ ‫جنبش سیاسی هیالری سال پیش در تدارک حمایت های‬ ‫خارجی کلینتون تشکیل ش��د‪ ،‬این در صورتی است که او‬ ‫نامزدی حزب دموکرات را در انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ ٢٠١٦‬انتخاب کند‪ .‬کمیته فوق العاده جنبش سیاسی پی ش تر‬ ‫گزارشی از افزایش حدود چهار میلیون دالری داده بود که از‬ ‫س��وی ‪ ٣٠‬هزار اهدا کننده بوده که بیشتر ان با دادن مقادیر‬ ‫کم‪ ،‬مثل ‪ ١٦‬تا ‪ ٢٠‬دالر در سال گذش��ته بوده است‪ .‬گزارش‬ ‫کمیته انتخابات فدرال نش��ان م ی دهد والتون‪ ،‬س��وروس و‬ ‫‪46‬‬ ‫بنیف در میان ‪ ٣٣‬نفر یا ش��رکت هایی بودند ک��ه ‪ ٢٥‬هزار‬ ‫دالر در نیمه دوم سال ‪ ٢٠١٣‬اهدا کردند‪ .‬نیویورکرز در کمک‬ ‫به س��ناتور س��ابق خود راجرز التمن‪ ،‬رئیس و موسس بنیاد‬ ‫نیویورک اورکورد پارتنرز مشارکت داشت‪.‬‬ ‫کمیته فوق العاده جنبش سیاسی نم ی تواند با کلینتون‬ ‫هماهنگ ش��ود اگر او یک کاندیدا ش��ود‪ .‬اگرچه‪ ،‬با فروش‬ ‫اطالعات کمپین خود ‪ -‬تقریبا ‪ ٢‬میلیون هوادار که تاکنون‬ ‫ب رای این گروه امضا کرده اند‪ -‬یا بسیج رای دهندگان و تبلیغ‬ ‫ب رای او با داشته هایشان‪ ،‬این شدنی است‪ .‬این گروه‪ ،‬واقع در‬ ‫ارلینگتون ویرجینیا‪ ،‬س��همش به ‪ ٢٥‬هزار دالر محدود شده‬ ‫است‪ ،‬حتی با وجود اینکه مجاز به قبول کمک های مالی در‬ ‫مقادیر نامحدود باشد‪.‬‬ ‫موفقیت زودهنگام در جمع اوری کمک مالی‪ ،‬تا بیش‬ ‫از دو س��ال مانده به روز انتخابات‪ ،‬م ی توان��د ب رای کلینتون‬ ‫یک مزیت در رقابت محسوب ش��ود؛ هیچ نامزد خاصی از‬ ‫میان داوطلبان بالقوه نمایندگی جمهوریخواه قابل قیاس با‬ ‫کمیته فوق العاده جنبش سیاسی‪ ،‬که شامل سناتور رند پل از‬ ‫ایالت کنتاکی‪ ،‬اسکات واکنر فرماندار ویسکانسین و کریس‬ ‫کریستی فرماندار نیوجرسی باشد‪ ،‬وجود ندارد‪.‬‬ ‫نظرسنجی های پیشرو‬ ‫کلینتون ‪ ٦٦‬س��اله بر دیگر دموکرات ها در نظرسنجی‬ ‫اولویت رای دهندگان غلبه پیدا کرده اس��ت و گفته م ی شود‬ ‫که امسال گاهی اوقات او به تصمیم گیری در مورد کمپین‬ ‫کاخ سفید م ی پردازد‪ .‬س ی ام ژانویه نظرسنجی اخبار ‪ ABC‬و‬ ‫واشنگتن پست او را با ‪ ٧٣‬درصد حمایت از سوی دموکرات ها‬ ‫و نامزدهای مستقل از دموکرات ها یافت؛ پیش ی گرفتن شش‬ ‫به یک از رقبای دیگرش‪ .‬کلینت��ون در ‪ ٢٧‬ژانویه در مجمع‬ ‫اتحادیه فروش��ندگان خودرو ملی در نیوئورلئان گفت‪« :‬من‬ ‫در اینده‪ ،‬شاید در مورد ان فکر کنم‪ ».‬والتون دختر بنتونویل‪،‬‬ ‫مالک شرکت فروش��گاه های وال‪ -‬مارت پایه گذاری شده در‬ ‫ارکانزاس که موس��س ان سام والتون اس��ت‪ ،‬سیزدهمین‬ ‫فرد ثروتمند در جه��ان با ثروتی بالغ ب��ر ‪ 33/9‬میلیون دالر‬ ‫ب ر اساس فهرست میلیاردرهای بلومبرگ است‪ .‬کمک مالی‬ ‫الیس والتون تاکیدی است بر روابط طوالنی مدت کلینتون‬ ‫با رهب ران کس��ب و کار در ارکانزاس‪ ،‬جایی که بیل کلینتون‬ ‫هیالری درالک دفاعی‬ ‫در دوره ‪ ١٢‬س��اله ای قبل از به ریاست جمهوری رسیدنش در‬ ‫س��ال ‪ ،١٩٩٣‬انجا فرماندار بوده است‪ .‬گروه طرفدار کلینتون‬ ‫همچنین مبلغ‪ ٢٥‬هزار دالر را از جان تایسون رئیس شرکت‬ ‫غذایی تایس��ون پایه گذاری شده در اس��پرینگدیلز دریافت‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫حامیان اوباما‬ ‫بنی��ف‪ ،‬مق��ام اج رای��ی ارش��د ‪salesforce.com‬‬ ‫پایه گذاری ش��ده در سان فرانسیس��کو‪ ،‬برترین جمع کننده‬ ‫کمک های مالی ب رای کمپین انتخاب مجدد پرزیدنت باراک‬ ‫اوباما در س��ال ‪ ٢٠١٢‬بوده و همچنین می زبان رئی س جمهور‬ ‫ب رای جمع اوری کمک ه��ای مالی دموکراتی��ک در محل‬ ‫اقامت خود در ماه گذشته بوده اس��ت‪ .‬همسر او‪ ،‬لین بنیف‬ ‫نیز مبلغ ‪ ٢٥‬هزار دالر کمک کرده است‪ .‬سوروس‪ ،‬کسی که‬ ‫میلیون ها دالر ب رای جنب ش ه��ای دموکراتیک داده بود‪ ،‬در‬ ‫کمیته فوق العاده جنبش سیاسی سرمایه گذاری کرد‪ ،‬همانند‬ ‫انچه پسرش رابرت س��وروس ش��ریک مدیریتی صندوق‬ ‫مدیریت س��وروس ‪ LLC‬انجام داد‪ .‬کمک مالی مشاوران‬ ‫سابق بیل کلینتون ب رای اماده سازی هیالری از جمله التمن‬ ‫معاون اسبق خزانه داری‪ ،‬کسی که مبلغ پنج هزار دالر کمک‬ ‫کرد‪ .‬ویلیام گالستون‪ ،‬مقام عالی رتبه موسسه بروکینگز واقع‬ ‫در واشنگتن و مشاوراسبق سیاست داخلی کاخ سفید مبلغ‬ ‫هزار دالر پرداخت کرد‪.‬‬ ‫اهدا کنندگان نیویورکی‬ ‫چقدر یک زن مسئول خیانت شوهرش است؟‬ ‫در مورد هیالری کلینتون‪ ،‬طبق گفته رئیس پریباس‪،‬‬ ‫ریاس��ت کمیته ملی حزب جمهوریخواه و س��ناتور رند ُپل‪،‬‬ ‫پاسخ این است‪ :‬مقدار زیادی‪.‬‬ ‫انها با تالش هایی ک��ه ب رای به دس��ت اوردن تبادل‬ ‫اطالعات ص��ورت گرفته بین کلینتون و بهترین دوس��تش‬ ‫دایان بلر کردند‪ ،‬چی ز ه��ای جالبی به دس��ت اوردند‪ .‬بلر در‬ ‫س��ن ‪ ٦١‬س��الگی در س��ال ‪٢٠٠٠‬‬ ‫درگذش��ت‪ .‬ش��وهرش مقاالتش را‬ ‫به دانش��گاه ارکان��زاس اه��دا کرد‬ ‫جایی که نوش��ته های او به وس��یله‬ ‫واشنگتن فری بیکن‪ ،‬یک وب سایت‬ ‫محافظه کار بازبینی شدند‪.‬‬ ‫اتهام هیالری این است که او‬ ‫یک توانمندساز است نه یک قربانی‪.‬‬ ‫مسائل نامشروع شوهرش‪ ،‬رشته ای‬ ‫طوالنی ب��ود از انچه در کاخ س��فید‬ ‫به اوج رس��ید و مصادف ب��ا مونیکا‬ ‫الوینسکی شد‪.‬‬ ‫با یاداوری مج��دد مکالمه ای‬ ‫در س��ال ‪ ،١٩٩٨‬بل��ر نوش��ت‬ ‫‪(HRC‬هیالری راده��ام کلینتون)‬ ‫مصر است‪ ،‬بدون توجه به انچه مردم‬ ‫م ی گویند‪ ،‬این رفتار نامناسب زننده ای‬ ‫بود اما با رضایت طرفین صورت گرفت (رابطه ای قدرت مدار‬ ‫نبود) و جنس��یت در معنای واقعی ان در ای��ن میان وجود‬ ‫نداشت‪ .‬جالب است که به انچه درون ذهن هیالری است‬ ‫پی ببریم‪ .‬رفتاری که هیالری به کار برده مستلزم این است‬ ‫که شما بیندیش��ید او اجازه هوس بازی را بدهد‪ ،‬اینکه او به‬ ‫نحوی که شایس��ته ان بود (او اغلب به صورت زنی س��رد و‬ ‫خوددار به تصویر کشیده شده است) هیچ کاری ب رای توقف‬ ‫ان انجام ندهد‪ ،‬زنان دیگر را مقصر بداند و فراتر از همه اینها‪،‬‬ ‫رنج هم نبرد‪.‬‬ ‫اولین واکنش وی در مورد مونیکا چیزی ش��بیه یکی‬ ‫از واکنش هایی اس��ت که همه م��ا خواهیم داش��ت و ان‬ ‫این بود‪« :‬این نم ی تواند درس��ت باش��د‪ .‬قطعا‪ ،‬ن��ه در دفتر‬ ‫ریاست جمهوری (یا اتاق مطالعه همجوار)‪ ،‬قطعا نه با یکی‬ ‫از کارکنان‪ ،‬قطعا نه با کس��ی به جوانی دخترش‪ ».‬بعد از ان‬ ‫دومین فکر به س��راغش امد‪« :‬چگونه از چلسی محافظت‬ ‫کنم‪ ،‬چگونه اراذل و اوباش��ی که شب و روز جلو زمین گلف‬ ‫در تعقیب ما هس��تند را ارام کنم‪ ،‬چگونه جلو سوءاستفاده‬ ‫دش��منانمان را از این داس��تان بگیرم؟ چه کاری را بایستی‬ ‫انجام م ی دادم ک��ه انجام نداده بودم‪ .‬ای��ا از زمانی بود که ما‬ ‫مردم را به خاطر نشکستن پیمان های ازدواجشان مجازات‬ ‫م ی کردیم؟ ایا جمهوریخواهان خان��واده ای نبودند که ب رای‬ ‫ی ارزش قائل باشند؟» و غریزه اش‪ ،‬او را وادار‬ ‫ارزش های مردم ‬ ‫بر این باور کرده بود که شوهرش باالتر از زنی است که او را‬ ‫منحرف کرده بود‪ ،‬چه کسی نم ی خواهد که اینگونه در مورد‬ ‫همسرش فکر کند؟‬ ‫با این وجود‪ ،‬این یاداوری ها از سوی بلر نشان م ی دهد‬ ‫هیالری ب رای دفاع از همسرش حاضر بود به زنان حمله کند‪،‬‬ ‫گناه ب رای همه بود نه ب رای همسر وی‪ .‬او مدت بسیار طوالنی‬ ‫بین الملل‬ ‫منبع ‪ :‬خبرگزاری بلومبرگ‬ ‫مارگارت کارلسون‬ ‫نویسنده‬ ‫بر این باور بود‪ ،‬بیش از حد دفاع م ی کرد و در ردیف گروه های‬ ‫زنانی م ی ایستاد که معموال نم ی خواستند از سوی یک مقام‬ ‫دولتی جانبداری از انها صورت گی��رد‪ ،‬مقامات دولتی که با‬ ‫زنان بسیار بد رفتار م ی کردند‪.‬‬ ‫بیشترین اسیب به او این است که این فقط دستیارانش‬ ‫همچون س��یندی بلومنتال نبودند که مونی��کا را به عنوان‬ ‫یک ارشد رد ش��ده دیوانه که به دروازه شمال غربی هجوم‬ ‫برده بود و زیر باران به انتظار مانده بود تا اجازه ورود به او داده‬ ‫ش��ود توصیف کرده بود‪ .‬بلکه مو را به تن سیخ خواهد کرد‬ ‫خواندن گفته های بلر از اینکه چگونه هیالری‪ ،‬الوینسکی‬ ‫را با عنوان یک «احمق خود شیفته»‬ ‫خواند‪ ،‬حتی پس از انکه م ی دانست‬ ‫که پزشک مقیم بیمارستان حقیقت‬ ‫را خواهد گفت‪.‬‬ ‫اوض��اع وقت��ی بدتر ب��ود که‬ ‫ازدواج هیالری ب��ه خطر نم ی افتاد و‬ ‫در روش��نایی روز بود‪ ،‬اوشبیه «زنان‬ ‫ناالنی» است که (به درستی) سناتور‬ ‫جمهوریخواه باب پاک وود را متهم‬ ‫به تجاوز جنسی م ی کردند‪ .‬واکنش‬ ‫او بسیار عجوالنه بود و او مشتاقانه‬ ‫به دنبال حمایت کنگره از تالش��ش‬ ‫ب رای بیمه سالمتی است‪ ،‬نه حمایت‬ ‫ب رای تعقیب داس��تان دختران جوان‬ ‫پاک وود‪.‬‬ ‫هم��ه اینها ب��ا ارزیابی صورت‬ ‫گرفته توسط شرکت های نظرسنجی‬ ‫که مالک ان کلینتون است بدتر شد‪ ،‬در حالی که بیل در تمام‬ ‫مدت بسیار جذاب و هیالری در تمام مدت بسیار بدتر به نظر‬ ‫امد‪ ،‬مانند اینکه هیالری «از نظر سیاسی خیلی جاه طلب‪،‬‬ ‫بسیار قدرتمند‪ ،‬و بیش از حد ب ی رحم» است‪.‬‬ ‫مطالب بسیار خواندنی در مقاالت بلر‪ ،‬در کنار قابلیت‬ ‫تحقیقاتی بودن ان وجود دارد‪ .‬در تفکرات داخلی کلینتون ها‪،‬‬ ‫انها خود را روی پرده نمایش��ی یافتند همانند اینکه در کوره‬ ‫اتش واش��نگتن بودند و ان��گار در یک کش��ور خارجی که‬ ‫خصومتش انها را شگفت زده کرده بود‪ ،‬باشند‪.‬‬ ‫از زمانی که بیل کلینتون «دفتر را تحویل گرفت انها‬ ‫از میان تراژدی فردی (مرگ وینس (فاستر)‪ ،‬پدرش و مادرش)‬ ‫گذش��تند و بالفاصله همه نیروهای زشت شروع به ساختن‬ ‫چیزهای تنفرامیز در مورد انها و کوبیدن انها کردند‪».‬‬ ‫مانند همه چیزهای دیگر هیالری‪ ،‬رفتار و واکنش��ش‬ ‫به انهایی که بایس��تی از او دفاع م ی کردن��د به پیچیدگی‬ ‫خود اوس��ت‪ ،‬ترکیبی از لیدی مکبث و مادر ترزا مسیحی‪،‬‬ ‫جمع شده در یک روستا ب رای نجات جهان‪ .‬چیزهای بسیاری‬ ‫اینجاست که هیالری را محکوم کند مثل اینکه او زن بودن‪،‬‬ ‫مادر بودن و بانوی اول بودن را ترکیب کرده است ب رای مقابله‬ ‫با خیانت ش��وهرش بدون هیچ چیز خصوصی (که او حتی‬ ‫با بلر نداشت) و یک قلب ترک خورده‪ ،‬اگر نشکسته باشد‪.‬‬ ‫قبل از اینک��ه جمهوریخواه��ان بر ای��ن رویه کامال‬ ‫تجاوزکارانه خود ادامه دهند دو چیز را به یاد م ی اورند‪ .‬یکی‬ ‫اینکه تعداد نظرسنجی هیالری در اعداد تنها کمی قبل از‬ ‫مونیکا بود و اما دیگری ب رای مونیکا که به اندازه کافی ب رای‬ ‫پیمودن مسیر و برنده ش��دن یک جایگاه سنا در نیویورک‬ ‫رشد نداشته است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪ 210‬‬ ‫کمیت��ه فوق العاده جنبش سیاس��ی ب��رای کلینتون‪،‬‬ ‫س��ناتوری امریکایی از ایالت نیویورک در س��ال های ‪ ٢٠٠١‬تا‬ ‫‪ ٢٥ ،٢٠٠٩‬هزار دالر از هر یک از توسع ه دهندگان دریافت کرده‬ ‫است‪ ،‬ویلیام رادین مدیر ارشد اجرایی شرکت مدیریتی رادین‬ ‫در نیویورک و جان اس��تریکر یک معمار نیویورکی که حدود‬ ‫‪ ٢‬میلیون دالر به جنبش اولویت ه��ای ایاالت متحده امریکا‬ ‫و کمیته فوق العاده جنبش سیاس��ی که کم��ک به انتخاب‬ ‫مجدد اوباما کرد‪ ،‬اه��دا کرد و در حال حاض��ر به یک طرفدار‬ ‫پر تالش کلینتون تبدیل ش��ده است‪ .‬س��یلدا وال‪ ،‬مدیری‬ ‫در گروه س��رمایه گذاری نیو ورلد‪ ،LLC‬کس��ی که در حال‬ ‫طالق از فرماندار سابق نیویورک‪ ،‬الیوت اسپیدزر است‪ ،‬مبلغ‬ ‫پنج ه��زار دالر اهدا کرد‪ .‬کمیته فوق العاده جنبش سیاس��ی‬ ‫طرفدار کلینتون ‪ ٢٥‬هزار دالر از هاستون الو با مالکیت استیو‬ ‫و امبر میسون دریافت کرد‪ ،‬کسانی که حدود پنج میلیون دالر‬ ‫به گروه های دموکرات و نامزدها در انتخابات ‪ ٢٠١٢‬اهدا کردند‪.‬‬ ‫اماده سازی هیالری به وسیله ادام پارخومنکو هدایت م ی شود؛‬ ‫دانشجوی ‪ ٢٨‬ساله ای که از کمپین انتخاباتی کلینتون ب رای‬ ‫بیش از یک دهه است که حمایت م ی کند‪ .‬او مشاوران کمیته‬ ‫فوق العاده جنبش سیاس��ی ش��امل ِج ِرمی ب ِرد‪ ،‬مدیر سابق‬ ‫اوباما در حوزه ملی‪ ،‬و هارولد اییکس��و جیمز کاروایل‪ ،‬کسی‬ ‫که روابط طوالنی مدتی با کلینتون ها داش��ت‪ ،‬است‪ .‬کمیته‬ ‫فوق العاده جنبش سیاس��ی در یک پس��ت الکترونیکی به‬ ‫حمایت کنندگانش گفت که ‪ ٧١١٩‬کمک مالی در ماه گذشته‬ ‫جمع شده است‪ .‬با محدود کردن کمک های مال ی اش به رقم‬ ‫‪٢٥‬هزار دالر ب رای هر نفر‪ ،‬هیالری روی حمایت های مردم ی ‬ ‫تمرکز کرده اس��ت‪ .‬پارخومنکو گفت جنب��ش اولویت های‬ ‫ایاالت متحده امریکا م ی تواند به دنبال بزرگترین کمک های‬ ‫مالی باشد‪ .‬پارخومنکو گفت در اماده سازی هیالری نقشه ای‬ ‫ب رای اجرا در کمپی ن های تبلیغات تلویزیونی وجود ندارد و این‬ ‫کارها به گروه ه��ای دیگر مثل گروه اولویت ها محول ش��ده‬ ‫ی بیش از ‪ ٧٩‬میلیون دالر را‬ ‫است‪ .‬جنبش اولویت ها‪ ،‬که رقم ‬ ‫در انتخابات سال ‪٢٠١٢‬مطرح کرد‪ ،‬مدیریت مبارزات انتخاباتی‬ ‫اوباما‪ ،‬جیم مسینا را به عنوان رئیس مشترک ب رای انتخابات‬ ‫‪ ٢٠١٦‬به همراه خواهد داشت‪ .‬این را مدیر اجرایی بافی ویکس‬ ‫در بیانی ه ای در ‪ ٢٣‬ژانویه گفت‪g .‬‬ ‫وقتی کلینتون همه زنان را متهم م ی کرد‬ ‫منبع ‪ :‬خبرگزاری بلومبرگ‬ ‫‪47‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فیلمسازحقدارد روایت‬ ‫خودشراازواقعیتبسازد‬ ‫گفت وگوی مثلث با داور‬ ‫جشنواره فجر درباره اخ رین اثر‬ ‫حاتم ی کیا‬ ‫طغیان ابراهیم‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫حاتمی کیاداغ ترینصحبت هایش‬ ‫را در اجتماع دانشجویان بیان کرد‬ ‫فـرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫راه رفتن روی مین‬ ‫اعتراض حاتمی کیا به جایزه های جشنواره علنی شد‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫‪1‬‬ ‫دبیر بخش فرهنگ‬ ‫وقتی در س��ال های اغازین جن��گ‪ ،‬اب راهیم یک بچه‬ ‫بس��یجی با عالیق هنری بوده باش��د‪ ،‬با احتس��اب بیش از‬ ‫سه دهه که از اغاز جنگ تحمیلی هشت ساله م ی گذرد‪ ،‬به‬ ‫تجربه نیم قرنی او در زندگی م ی توان رسید‪ .‬در واقع «اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا» را از محصوالت مکتب فکری «س��یدمرتضی‬ ‫اوین��ی» م ی توان محس��وب کرد ک��ه زمان��ی دیدگاه های‬ ‫‪48‬‬ ‫انقالبی نسبت به هنر و ش��رایط جامعه داشتند‪ .‬حاتم ی کیا‬ ‫را نیز همگان با فیلم های جنگ ی اش ش��ناختند؛ «هویت»‪،‬‬ ‫«دیده بان» و «مهاجر» که در زمان سال های دفاع مقدس‪ ،‬با‬ ‫نگاهی به نسبت متفاوت ساخته شدند‪ .‬ولی به هر حال از او‬ ‫تصویر یک هنرمند ارزشی را در ذهن ها حک کردند که شمایل‬ ‫ان تا اکنون نیز ادامه دارد‪ .‬البته حتی برخی از سخت گیرترین‬ ‫منتقدان س��ینما نیز «دیده بان» و «مهاج��ر» او را از بهترین‬ ‫اثارش در تمام دوران فیلمسازی اش م ی دانند‪ .‬این یعنی که‬ ‫حاتم ی کیا در راس فیلمسازان نزدیک به ارزش های حاکمیتی‬ ‫بود که از جوهره هنری مطلوبی برخ��وردار بود‪ .‬با این حال و‬ ‫اوضاع‪ ،‬وقت ی که جنگ تمام شد‪ ،‬او هم فیلم جنگی ساخت‬ ‫و هم نساخت؛ زی را به فراخور زمان‪ ،‬مضمون فیلم هایش شد‬ ‫مسائل مربوط به جنگ که در سال های پس از ان در گوشه‬ ‫و کنار جامعه کم کم نمود یافته بود‪ .‬در واقع حاتم ی کیا جزو‬ ‫گروه کوچک اما موثر فیلمسازانی شد که به مسائل پی رامونی‬ ‫و تبعات اجتماعی جنگ پرداختن��د و البته همچنان یکی از‬ ‫شاخ ص ترین چهره های سینمای دفاع مقدس باقی ماند‪.‬‬ ‫«وصل نیکان» توجه ها را به خود جلب کرد‪« ،‬از کرخه‬ ‫تا راین» نویدگر تحولی در سینمای دفاع مقدس لقب گرفت‪،‬‬ ‫پس از فیلم خاص «خاکستر سبز»‪« ،‬بوی پی راهن یوسف»‬ ‫و «برج مینو» هر کدام داشته ای به داشته های سینمای دفاع‬ ‫مقدس و البته س��ینمای حاتم ی کیا افزودند‪ .‬موسیقی بوی‬ ‫پی راهن یوسف‪ ،‬ساخته مجید انتظامی‪ ،‬از اثار ماندگار سینمای‬ ‫ای ران شد که خارج از فضای سینما هم گسترش چشمگیری‬ ‫یافت و «برج مینو» شاید اغازگر تجربه فیلمسازی حاتم ی کیا‬ ‫در فضاهای کوچک بود؛ تجربه ای که در اژانس شیشه ای و‬ ‫ارتفاع پست هم ادامه یافت‪ .‬به هر حال‪ ،‬پس از برج مینو بود‬ ‫که شاید بزرگ ترین حادثه سینمایی اب راهیم حاتم ی کیا رقم‬ ‫خورد؛ «اژانس شیشه ای» فیلمی اس��ت که نه تنها حس و‬ ‫حال خیل ی ها را با خ��ود همراه کرد‪ ،‬بلکه ب ی ش��ک یکی از‬ ‫ماندگارترین اثار تولیدش��ده در حوزه سینمای دفاع مقدس و‬ ‫چه بسا س��ینمای ای ران خواهد بود؛ همان گونه که برخی از‬ ‫مثلرستورانیکهازان‬ ‫خاطرهداریم‬ ‫کافه‬ ‫تعطیلاست!‬ ‫نگاهی به «داریوش مهرجویی»‬ ‫و«مسعودکیمیایی»‬ ‫در پایان خط‬ ‫نگاهیبهروندحضورحاتمی کیادرمسیرجشنواره‬ ‫در بررسی تاریخ جشنواره فیلم فجر‪ ،‬اب راهیم حاتم ی کیا‬ ‫با هفت سیمرغ بلورین و دو دیپلم افتخار‪ ،‬با یک دیپلم افتخار‬ ‫بیشتر از مجید مجیدی‪ ،‬در صدر رکوردداران دریافت جایزه قرار‬ ‫دارد‪ .‬همچنین هشت فیلم حاتم ی کیا در ‪ 32‬دوره گذشته با‬ ‫وجود غیبت در دوره ‪ 31‬و ناموفقیت در دوره ‪ 32‬به عنوان فیلم‬ ‫برتر یا برگزیده تماشاگران انتخاب شده و مجیدی هم پنج بار‬ ‫این عناوین را با اثارش کسب کرده است‪ .‬در بخش بی ن الملل‬ ‫هم از میان سینماگران ای رانی‪ ،‬اب راهیم حاتم ی کیا و سی د رضا‬ ‫میرکریمی با سه سیمرغ و داریوش مهرجویی با دو سیمرغ و‬ ‫یک جایزه بی ن المذاهب در صدر قرار دارند‪.‬‬ ‫همچنین با احتس��اب کارگردانان‪ ،‬پن��ج فیلم اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا (مهاجر‪ ،‬از کرخه تا راین‪ ،‬اژانس شیشه ای‪ ،‬به نام پدر‪،‬‬ ‫به رنگ ارغوان) در س ی ودو دوره گذشته به عنوان بهترین فیلم‬ ‫انتخاب شده اند‪ .‬در ‪ 15‬دوره ای هم که سیمرغ ویژه تماشاگران‬ ‫اهدا م ی شود پس از اصغر فرهادی و کمال تبریزی‪ ،‬اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا با اژانس شیشه ای‪ ،‬ارتفاع پست و به رنگ ارغوان‬ ‫در رتبه سوم بیشترین دارنده سیمرغ این بخش قرار دارد‪.‬‬ ‫دور اول و دوم بدون ابراهیم‬ ‫جشنواره بی ن المللی فیلم فجر نخس��تین دوره اش از‬ ‫‪ 12‬تا ‪ 22‬بهمن سال ‪ 1361‬به دبیری حسین وخشوری برگزار‬ ‫دور سوم و چهارم‪ ،‬اولین گام های محکم‬ ‫فـرهنگ‬ ‫حاتم ی کیا را هم در واکنش ها و س��خت گیری ها نسبت به‬ ‫حرکت (فیلم) های جدید حاتم ی کیا دخیل بدانیم‪.‬‬ ‫او در همان زمان در پاس��خ به پرس��ش های زیادی که‬ ‫درباره ش��باهت «گزارش یک جشن» با «اژانس شیشه ای»‬ ‫مطرح شد‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬انگیزه من از ابتدا این نبود که بخواهم‬ ‫«اژانس شیشه ای» را تکرار کنم‪ ،‬محال است ان فیلم دوباره‬ ‫تکرار شود‪ .‬البته حضور رضا کیانیان‪ ،‬بهروز شعیبی و اصغر‬ ‫نق ی زاده که در فیلم «اژانس شیش��ه ای» حضور داش��تند‪،‬‬ ‫ممکن است این حس ش��باهت را تداعی کند‪ ،‬اما من سعی‬ ‫کرده ام حتی رگه هایی از نزدیک ش��دن این دو فیلم به هم را‬ ‫حذف کنم و اصراری هم ندارم که بگویم این دو فیلم به هم‬ ‫ش��باهت ندارد‪ ».‬حاتم ی کیا با این تجربه نافرجام‪ ،‬در زمانی‬ ‫که تالش م ی کرد فیلم را به پرده س��ینماها برساند‪ ،‬به سراغ‬ ‫فیلمی رفت که موضوع ان موجب ش��د خیل ی ها بگویند او‬ ‫ی درباره سفر‬ ‫به سینمای دفاع مقدس بازگشته اس��ت؛ فیلم ‬ ‫شهید مصطفی چمران به شهر پاوه‪ ،‬زمانی که حرکت های‬ ‫مسلحانه قبل از اغاز جنگ تحمیلی‪ ،‬شرایط این منطقه از‬ ‫کشور را عمال جنگی کرده بود‪ .‬فیلم قرار بود به جشنواره فیلم‬ ‫پارسال برسد که این امر محقق نشد و درنهایت‪ ،‬س ی ودومین‬ ‫جشنواره فیلم فجر‪ ،‬ان را می زبانی کرد‪ .‬فیلم مورد توجه نسبی‬ ‫منتقدان و اهالی رسانه قرار گرفت‪ .‬در شب اهدای جایزه های‬ ‫بخش بی ن الملل هم جایزه ای به حاتم ی کیا داده ش��د اما در‬ ‫نهایت با وجود انکه این فیلم از رکوردداران نامزدی در جشنواره‬ ‫امسال بود و در بخش هایی به سیمرغ هم رسید اما عمال به‬ ‫حاتم ی کیا در این جشنواره ب ی توجهی شد‪ .‬بسیاری معتقدند‬ ‫این نتیجه‪ ،‬واکنش��ی بود به برخی رویکردها و اظهاراتی که‬ ‫حاتم ی کیا در جش��نواره امس��ال اتخاذ کرده بود‪ .‬برخی هم‬ ‫معتقدند این دو موضوع به ه��م ب ی ارتباطند‪ ،‬چراکه معموال‬ ‫رای داوران قبل از اغاز نمایش فیلم ها در جشنواره مشخص‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫شد‪ .‬نخستین دوره مهمترین رویداد سینمایی کشور که اولین‬ ‫دوره ان به عنوان فس��تیوال بی ن المللی فجر برگزار شد‪ ،‬در‬ ‫بخش مس��ابقه‪ ،‬فیلم هایی چون «اشباح» (رضا می رلوحی)‪،‬‬ ‫« س��فیر» (فریبرز صالح)‪« ،‬خط قرمز» (مسعود کیمیایی)‪،‬‬ ‫«حاجی واشنگتن» (علی حاتمی) و « مرگ یزدگرد» (به رام‬ ‫بیضایی) از جمله ‪ 21‬فیلم این بخش بودند که ‪ 15‬اثر به خارج‬ ‫از کشور تعلق داش��ت و در بخش فیلم های کوتاه نیز ‪ 17‬اثر‬ ‫داخلی و خارجی با هم به رقابت پرداختند‪ .‬دومین جش��نواره‬ ‫فیلم فجر هم ‪ 12‬تا ‪ 22‬بهمن ماه سال ‪ 1362‬با حذف بخش‬ ‫بی ن الملل اما به صورت رقابتی برگزار شد‪ .‬در این دوره جشنواره‬ ‫در بخش اصلی ‪ 24‬فیلم بلند ای رانی با هم به رقابت پرداختند‬ ‫که از میان انها به «اوای غریب» (سعید حاج ی میری)‪« ،‬دیار‬ ‫عاش��قان» (حس��ن کاربخش)‪« ،‬خانه عنکبوت» (علیرضا‬ ‫داوود نژاد)‪« ،‬پرونده» (مهدی صبا غزاده)‪« ،‬رهایی» (رس��ول‬ ‫صدرعاملی)‪« ،‬بازجویی» (محمدعلی س��جادی)‪« ،‬دادشاه»‬ ‫(حبی��ب کاوش)‪« ،‬نقطه ضع��ف» (محمدرض��ا اعالمی)‪،‬‬ ‫«جایزه» (علیرضا داوود نژاد)‪« ،‬پیک جنگل» (حسن هدایت)‬ ‫و «هیوالی درون» (خسرو سینایی) م ی توان اشاره کرد‪ .‬در این‬ ‫دو دوره‪ ،‬هنوز اب راهیم حاتم ی کیای فیلمساز حضور نداشت‪.‬‬ ‫سومین جشنواره فیلم فجر هم مانند دوره دومش تنها‬ ‫با شرکت فیلم های داخلی‪ 12 ،‬تا ‪ 22‬بهمن سال ‪ 1363‬برگزار‬ ‫شد‪ .‬در این دوره جشنواره ‪ 20‬فیلم بلند در بخش اصلی با هم‬ ‫به رقابت پرداختند که از می��ان این اثار به «پایگاه جهنمی»‬ ‫(اکبر صادق��ی)‪« ،‬پرچمدار» (ش��هریار بحران��ی)‪« ،‬تاتوره»‬ ‫(کیومرث پوراحمد)‪« ،‬ریشه در خون» (سیروس الوند)‪« ،‬سردار‬ ‫جنگل» (امیر قویدل)‪« ،‬سناتور» (مهدی صبا غزاده)‪« ،‬فرار»‬ ‫(جمشید حیدری)‪« ،‬کمال الملک» (علی حاتمی)‪ ،‬گل های‬ ‫داوودی» (رسول صدرعاملی)‪« ،‬مردی که زیاد م ی دانست»‬ ‫(یداهلل صم��دی) و «می�لاد» (ابوالفضل جلیل��ی) م ی توان‬ ‫اش��اره کرد‪ .‬در بخش فیلم های کوتاه ه��م ‪ 19‬فیلم حضور‬ ‫داش��تند که در این میان نام «اب راهی��م حاتم ی کیا» با فیلم‬ ‫«تربت» و «صراط» به چش��م م ی خورد‪ .‬در بخش مسابقه‬ ‫س��ینمایی حرفه ای فیلم کوتاه که ب رای اولی ن بار به صورت‬ ‫مستقل جوایزش اهدا م ی شد‪ ،‬اب راهیم حاتم ی کیا ب رای فیلم‬ ‫«صراط» و مسعود جعفری جوزانی ب رای فیلم «با من حرف‬ ‫بزن» دیپلم افتخار دریافت کردن��د‪.‬در چهارمین دوره هم در‬ ‫بخش س��ینمای ای ران این دوره از جشنواره ‪ 22‬اثر سینمایی‬ ‫حضور داشتند که از میان انها به «اتش در زمستان» (حسن‬ ‫هدایت)‪« ،‬ان س��وی مه» (منوچهر عسگری نسب)‪« ،‬اوار»‬ ‫(سیروس الوند)‪« ،‬اتوبوس» (یداهلل صمدی)‪« ،‬اول ی ها» (عباس‬ ‫کیارستمی) «بایکوت» (محسن مخملباف)‪« ،‬بلمی به سوی‬ ‫س��احل» (رس��ول مالقل ی پور)‪« ،‬بهار» (ابوالفضل جلیلی)‪،‬‬ ‫«تش��ریفات» (مهدی فخیم زاده)‪« ،‬تنوره دی��و» (کیانوش‬ ‫عیاری)‪« ،‬جاده های سرد» (مس��عود جعفری جوزانی)‪« ،‬خط‬ ‫پایان» (محمدعلی طالبی)‪« ،‬زنگ ها» (محمدرضا هنرمند)‪،‬‬ ‫«زیرباران» (سی ف اهلل داد)‪« ،‬کفش های میرزانوروز» (محمد‬ ‫متوسالنی)‪« ،‬مادیان» (علی ژکان) و «مدرک جرم» (منوچهر‬ ‫حقان ی پرست) م ی توان اشاره کرد‪.‬همچنین ‪ 24‬فیلم کوتاه در‬ ‫این بخش حضور داشت که نام افرادی چون کیومرث پوراحمد‬ ‫با دو فیلم «تاروپود» و «پلکان»‪ ،‬اب راهیم حاتم ی کیا با فیلم‬ ‫«طوق س��رخ»‪ ،‬اب راهیم فروزش با فیلم «خودم من خودم» و‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫نظرسنج ی های صورت گرفته در چند سال گذشته نیز موید‬ ‫همین واقعیت اس��ت و اعتقاد خود حاتم ی کیا که م ی گوید‬ ‫امکان ندارد اژانس شیش��ه ای دوباره تکرار شود‪ .‬این فیلم با‬ ‫دیالوگ های به یادماندن ی اش فیلمی شد که سطح توقعات‬ ‫را از حاتم ی کی��ا باال برد؛ ام��ا او در فیلم بع��دی اش «روبان‬ ‫ی خاص خیلی محل بحث ایجاد‬ ‫قرمز» با ان فضای استعار ‬ ‫نکرد‪ ،‬ولی «موج مرده» را م ی توان ورود حاتم ی کیا به فضای‬ ‫جدی مباحثه ای دانست که شاید به دلیل برخی سکوت های‬ ‫مصلحتی‪ ،‬در پی اژانس شیشه ای شکل نگرفت‪ ،‬اما حاال با‬ ‫موج مرده‪ ،‬اولین تجربه جدی ممیزی را ب رای فیلمسازی به‬ ‫ارمغان اورد که همیشه به فضای پی رامون خود توجه و بعضا‬ ‫نقد و بحث دارد‪ .‬وقتی نام موج م��رده م ی اید‪ ،‬ب رای خیل ی ها‬ ‫تصویر روزی مجسم م ی شود که حاتم ی کیا نوار بخش های‬ ‫حذف شده از فیلمش را در نشست نمایش و نقد فیلمش با‬ ‫خود اورد و با بیان اینکه با دس��ت خودش فیلم را مثله کرده‪،‬‬ ‫انتقادهایی را به مدیریت موسس��ه روایت فتح و مس��ئوالن‬ ‫سینمایی به خاطر حذف بخش هایی از فیلمش و تفسیرهای‬ ‫منتسب به ان بیان کرد‪.‬‬ ‫پس از ان‪« ،‬ارتفاع پست» هم بیش از انکه محل بحث‬ ‫باشد‪ ،‬مورد توجه قرار گرفت و البته «به رنگ ارغوان»‪ ،‬تجربه‬ ‫جدیدتری در فیلمسازی حاتم ی کیا شد که به نوعی ورود به‬ ‫حریم ی س��خت بود‪ .‬به هر حال‪ ،‬فیلم به مدت شش سال و‬ ‫با نظر وزیر اطالعات وقت‪ ،‬فرصت نمای��ش نیافت؛ تا دوره‬ ‫معاونت سینمایی شمقدری‪ .‬پس از نامعلوم ماندن سرنوشت‬ ‫این فیلم بود که حاتم ی کیا شاید ضعی ف ترین اثر سال های‬ ‫اخیرش را ساخت؛ «به نام پدر» اخرین ساخته حاتم ی کیا بود‬ ‫که درباره مسائل مربوط به جنگ ساخته م ی شد و شاید سقف‬ ‫سوال های حاتم ی کیا هم بود؛ فیلم ساختن درباره نسلی که‬ ‫ی دارد‪.‬‬ ‫دفاع مقدس را زیر سوال م ی برد و با ان مشکل مفهوم ‬ ‫از این پس‪ ،‬اگر از ساخت سریال های «خاک سرخ» و «حلقه‬ ‫س��بز» بگذریم‪ ،‬حاتم ی کیا تصمیم بزرگ خود را گرفت که‬ ‫همان ورود به عرصه فیلمس��ازی خارج از مباحث مربوط به‬ ‫جنگ و به نوعی گس��ترش عرصه کاری اش ب��ود‪ .‬پس چه‬ ‫حوزه ای متناس��ب تر از عرصه فیلمس��ازی اجتماعی ب رای‬ ‫حاتم ی کیا و دیدگاه هایش؟ «دعوت» نخس��تین فیلم او در‬ ‫این حوزه بود که داس��تانش به موضوع ازدواج های موقت و‬ ‫مساله س��قط جنین م ی پرداخت‪ .‬پس از ان هم در جشنواره‬ ‫بیس ت ونهم فیلم فجر‪ ،‬حاتم ی کیا با «گزارش یک جشن»‬ ‫ی سیاسی و برخی‬ ‫حضور یافت که هرچند برخی ان را فیلم ‬ ‫هم در زمره اثار ضعی��ف حاتم ی کیا قلمداد م ی کنند‪ ،‬اما این‬ ‫فیلم که در روزهای پایانی جشنواره در نهایت به نمایش رسید‪،‬‬ ‫به اعتقاد بس��یاری تجربه جدیدی در سینمای به دور از قصه‬ ‫ی که البته جشنواره روی خوشی به ان نشان نداد و‬ ‫است؛ فیلم ‬ ‫تاکنون هم اکران نشده است‪.‬‬ ‫در ح��ال و ه��وای جش��نواره‪ ،‬برخی از س��ایت های‬ ‫منتس��ب به جریان اصولگرایی انتقادهای تندی را باتوجه به‬ ‫شبی ه سازی هایی که بین فیلم و ش��رایط روز جامعه صورت‬ ‫م ی گرفت‪ ،‬بروز دادند که منجر به برخی اتهام ها علیه او شد‪.‬‬ ‫به واقع این اتهام شاید از انجا سرچشمه گرفت که حاتم ی کیا‬ ‫تق ریبا در شرایط پس از انتخابات سال ‪ 88‬از هرگونه حرکتی که‬ ‫شائبه همراهی با معترضان به انتخابات را داشته باشد پرهیز‬ ‫کرد‪ ،‬اما به یک باره با گزارش یک جش��ن برخ��ی تردیدها را‬ ‫به وجود اورد‪ .‬البته دور از ذهن نیست که پیشینه ارزش گرایی‬ ‫گفت وگوباانتونیوشرکا‬ ‫درباره علت نزول اثار‬ ‫کیمیاییومهرجویی‬ ‫‪49‬‬ ‫محمد افریده با فیلم «قهرمان کیه» به چشم م ی خورد‪.‬‬ ‫دور پنجم تا هشتم‪ ،‬هویت ابراهیم‬ ‫حاتم ی کیا در پنجمین دوره جشنواره با فیلم «هویت»‬ ‫حضور یاف��ت و در حضور کارگردانانی چ��ون ناصر تقوایی‪،‬‬ ‫عباس کیارستمی و داریوش مهرجویی به رقابت پرداخت‪ .‬در‬ ‫ششمین دوره غیبت داشت اما در دوره هفتم هم «دیده بان»‬ ‫را در حضور کارگردانانی چون مسعود کیمیایی‪ ،‬مخملباف‬ ‫و بهروز افخم ی عرضه کرد‪ .‬هشتمین جشنواره بی ن المللی‬ ‫فیلم فجر اما با حض��ور فیلم هایی از داری��وش مهرجویی‪،‬‬ ‫عباس کیارس��تمی‪ ،‬احمدرضا درویش‪ ،‬اب راهیم حاتم ی کیا‪،‬‬ ‫ناصر تقوایی‪ ،‬مسعود کیمیایی و علی حاتم ی ‪ 12‬تا ‪ 22‬بهمن‬ ‫ماه ‪ 1368‬برگزار ش��د‪ .‬حاتم ی کیا با «مهاج��ر» در این دوره‬ ‫از جش��نواره حضور یافت و ب رای فیلمنامه ان دیپلم افتخار‬ ‫دریافت کرد‪.‬‬ ‫دور نهم و دهم‪ ،‬اغاز داوری‬ ‫فـرهنگ‬ ‫اب راهیم حاتم ی کیا‪ ،‬علیرضا ش��جاع نوری‪ ،‬فرهاد صبا‪،‬‬ ‫منوچهر عسگری نسب و محمدعلی نجفی داوران مسابقه‬ ‫سینمای ای ران نهمین جش��نواره فیلم فجر بودند که فیلم‬ ‫«اپارتمان ش��ماره ‪ »13‬یداهلل صمدی را به عن��وان بهترین‬ ‫فیل��م و فیلمنامه انتخاب و س��یمرغ کارگردان��ی را به واروژ‬ ‫کریم مسیحی ب رای فیلم «پرده اخر» اهدا کردند‪.‬اما دهمین‬ ‫دوره جش��نواره فیلم فجر با حضور فیلم هایی چون «نیاز»‪،‬‬ ‫«مس��افران»‪« ،‬نرگس»‪« ،‬ه��ور در اتش»‪« ،‬دلش��دگان» و‬ ‫«وصل نیکان» اب راهیم حاتم ی کیا ‪ 12‬ت��ا ‪ 22‬بهمن ‪1370‬‬ ‫برگزار شد‪ .‬حاتم ی کیا در عین حال در کنار محمود ارجمند‪،‬‬ ‫جهانگیر الماس��ی‪ ،‬عطااهلل حیاتی و ی��داهلل صمدی داوری‬ ‫فیلم های اول و دوم را هم برعهده داشت که «بدوک» مجید‬ ‫مجیدی و «خمره» اب راهیم فروزش را برگزیدند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫دور یازدهم‪ ،‬اغاز دور جدید‬ ‫یازدهمین دوره جشنوار ه بی ن المللی فیلم فجر اما اغاز‬ ‫فصل جدید فیلمسازی حاتم ی کیا را دربر م ی گرفت‪ .‬این دور‬ ‫از جشنواره با رقابت ‪ 31‬فیلم سینمایی ‪ 12‬تا ‪ 22‬بهمن‪1371‬‬ ‫برگزار ش��د‪ .‬فیلم هایی چون «ابادان ی ها» کیانوش عیاری‪،‬‬ ‫«اذرخش» احمدرض��ا درویش‪« ،‬از کرخه ت��ا راین» اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا‪« ،‬افع��ی» محمدرضا اعالمی‪« ،‬ب��ازی بزرگان»‬ ‫کامبوزیا پرتوی��ی‪« ،‬بندر مه الود» امیر قویدل‪« ،‬خس��وف»‬ ‫رسول مالقل ی پور‪« ،‬رد پای گرگ» مسعود کیمیایی‪« ،‬سارا»‬ ‫داریوش مهرجویی‪« ،‬ش��رم» و «صب��ح روز بعد» کیومرث‬ ‫پوراحمد‪« ،‬لبه تیغ» جمال شورجه‪«،‬مردی در اینه» ساموئل‬ ‫خاچیکیان‪«،‬یکبار ب رای همیش��ه» س��یروس الوند و «یک‬ ‫مرد‪ ،‬یک خرس» مسعود جعفری جوزانی از جمله اثار بخش‬ ‫رقابتی این دوره بودند و دو فیلم «چکمه» محمدعلی طالبی‬ ‫و «گریز» ناصر مهدی پور در بخش خارج از مس��ابقه حضور‬ ‫داشتند‪ .‬داوران جشنواره «از کرخه تا راین» را به عنوان بهترین‬ ‫فیلم معرفی کردند و س��یمرغ کارگردانی را به سیروس الوند‬ ‫ب رای «یکبار ب رای همیشه» دادند‪ .‬او در دوازدهمین دوره نیز‬ ‫با «خاکستر سبز» حضور داش��ت اما در سیزدهمین دوره با‬ ‫محمد رجبی‪ ،‬خسرو سینایی‪ ،‬ج واد شمقدری و اب راهیم فروزش‬ ‫داوری اثار را برعهده داشت که سیمرغ کارگردانی را به داریوش‬ ‫مهرجویی ب رای فیلم «پری» دادند‪ .‬در چهاردهمین دوره نیز‬ ‫حاتم ی کیا با «برج مینو» و «بوی پی راهن یوسف »اش حضور‬ ‫داشت اما فیلم «پدر» مجید مجیدی برگزیده شد‪.‬‬ ‫دور شانزدهم‪ ،‬انفجار یک اژانس‬ ‫حاتم ی کیا در دوره پانزدهم غایب ب��ود تا انکه در دوره‬ ‫شانزدهم‪ ،‬با فیلم «اژانس شیش��ه ای»‪ ،‬یکی از موفق ترین‬ ‫فیلم های خودش و چه بس��ا تاریخ س��ینمای ای��ران را ارائه‬ ‫کرد‪ .‬دبیری دور ه ش��انزدهم جش��نواره فیلم فجر به زنده یاد‬ ‫‪50‬‬ ‫سی ف اهلل داد معاونت وقت س��ینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی رسید و فیلم «اژانس شیشه ای» منتخب این دوره‬ ‫ش��د‪ .‬ضمن انکه ب رای اولی ن بار بزرگداشت شخصی ت های‬ ‫ای رانی به بخش های جشنواره اضافه و در این دوره از عزت اهلل‬ ‫ی با عنوان «ب رای تمام فصول» و از اب راهیم حاتم ی کیا‬ ‫انتظام ‬ ‫با عنوان «روایت سبز» تقدیر شد‪ .‬عزت اهلل انتظامی‪ ،‬کیومرث‬ ‫پوراحمد‪ ،‬احمدرضا درویش‪ ،‬فرشته طائرپور و مجید مجیدی‬ ‫که داوری اثار این دور از جش��نواره را بر عهده داش��تند جایزه‬ ‫بهترین فیل��م‪ ،‬کارگردان��ی‪ ،‬فیلمنامه‪ ،‬موس��یقی و بازیگر‬ ‫نقش اول مرد و نقش دوم زن و مرد را به «اژانس شیشه ای»‬ ‫اختصاص دادند‪ .‬حاتم ی کیا در هفدهمین دوره‪ ،‬با غریب ترین‬ ‫فیلمش یعنی «روب��ان قرمز» حضور یاف��ت که در بخش‬ ‫بی ن الملل هرچند سیمرغ بهترین فیلم به «رنگ خدا» رسید‪،‬‬ ‫ولی اب راهیم حاتم ی کیا بهترین کارگردان شناخته شد‪ .‬او در‬ ‫دور ه هجدهم غایب ب��ود و در دوره نوزدهم هم «موج مرده»‬ ‫را داش��ت تا انکه در دور بیستم «ارتفاع پس��ت» را ارائه کرد‪.‬‬ ‫فیلم با استقبال منتقدان همراه شد اما در نظر هیات داوران‬ ‫جشنواره شامل جمشید ارجمند‪ ،‬بابک بیات‪ ،‬پرویز پرستویی‪،‬‬ ‫کیومرث پوراحمد‪ ،‬نعم��ت حقیقی‪ ،‬مجید مجیدی و هارون‬ ‫یشایایی چندان موفق نبود‪ .‬در دور بیس ت ویکم حاتم ی کیا‬ ‫اثری نداشت‪ .‬در دور بیس��ت ودوم هم همی ن طور اما در کنار‬ ‫مجید مجیدی‪ ،‬داریوش مهرجویی‪ ،‬به رام بیضایی‪ ،‬ش��ه رام‬ ‫اسدی‪ ،‬س��ی ف اله داد‪ ،‬منوچهر محمدی و مرتضی شایسته‬ ‫در بخش افتخار افرینان ‪ 25‬س��ال سینمای انقالب اسالمی‬ ‫بزرگداشت اش برگزار شد‪.‬اما پس از غیبت در دور بیس ت وسوم‪،‬‬ ‫در جشنواره بیست و چهارم «به نام پدر» اش اول شد‪ ،‬درحالی‬ ‫که جایزه ویژه تماش��اگران و کارگردانی جش��نواره به اصغر‬ ‫فرهادی ب رای «چهارشنب ه سوری» رسید‪.‬‬ ‫دور بیست وهشتم‪ ،‬به رنگ ارغوانی‬ ‫این روند متن��اوب غیبت حضور ادامه داش��ت تا انکه‬ ‫«به رنگ ارغوان» به کارگردانی اب راهیم حاتم ی کیا س��یمرغ‬ ‫بهترین فیلم‪ ،‬بهترین کارگردانی و سیمرغ مردمی بیست و‬ ‫هشتمین دور ه جشنوار ه بی ن المللی فیلم فجر را در سال ‪88‬‬ ‫دریافت کرد‪ .‬سالی که از نظر سیاسی بسیار متالطم بود‪ ،‬اما‬ ‫جواد شمقدری پس از سال ها در محاق ماندن این فیلم توسط‬ ‫وزیر اطالعات دولت اصالحات ک��ه در دولت اول احمدی نژاد‬ ‫هم ادامه یافت‪ ،‬قفل سرنوشت ان را پس از پنج سال گشود‪.‬‬ ‫فیلم نمایش داده ش��د و اتفاق نامطلوب خاصی هم به نظر‬ ‫نرسید که رخ داده باشد‪.‬‬ ‫شیش�ه ای‬ ‫اژان�س‬ ‫ب ی ش�ک یکی از برجس�ته ترین‬ ‫فیل م های است که تاریخ سینمای‬ ‫ایران به خود دیده است‬ ‫حاتم ی کیا در بیس ت ونهمین دوره با فیلم «دعوت» در‬ ‫ژانر اجتماعی کامل و بدون هیچ ربطی به جنگ و دفاع مقدس‬ ‫حضور داشت اما کارش چندان مورد پسند واقع نشد؛ هرچند در‬ ‫فروش گیشه نبستا موفق بود‪ .‬در دور س ی ام نیز فیلم «گزارش‬ ‫یک جشن» را عرضه کرد که در روزهای اخر به جشنواره رسید‪.‬‬ ‫این فیلم هم به دفاع مقدس یا تبعات ان ارتباطی نداشت اما‬ ‫باتوجه به اینکه از نظر بسیاری شبی ه سازی فضای سیاسی‬ ‫کشور پس از انتخابات دور دهم ریاست جمهوری بود‪ ،‬مانند‬ ‫«خیابان های ارام» کمال تبریز فرصت اکران پی دا نکرد‪.‬‬ ‫حاتم ی کیا در نهایت قصد داش��ت ب��ا هل ی کوپتر به‬ ‫ایستگاه س��ی ام جشنواره وارد ش��ود اما مراحل ساخت فیلم‬ ‫«چ» ان گونه پیش نرفت که به جش��نواره پارس��ال برسد و‬ ‫در نهایت تا جش��نواره امس��ال منتظر ماند‪« .‬رستاخیز» به‬ ‫کارگردان��ی احمدرضا درویش و «چ» ب��ه کارگردانی اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا به ترتیب با نامزد شدن در ‪ 11‬و ‪ 8‬بخش‪ ،‬رکورددار‬ ‫نامزدی س��یمرغ های بلورین این دوره از جشنواره فیلم فجر‬ ‫شدند‪ ،‬درنهایت هم فیلم «رس��تاخیز» احمدرضا درویش با‬ ‫دریافت هشت س��یمرغ بلورین و «چ» اب راهیم حاتم ی کیا با‬ ‫شش سیمرغ بیشترین جوایز س��ی ودومین جشنواره فیلم‬ ‫فجر را کسب کردند‪« .‬رستاخیز» در رشته های جلوه های ویژه‬ ‫میدانی‪ ،‬چهره پردازی‪ ،‬ط راحی صحنه و لباس‪ ،‬بازیگر نقش‬ ‫مکمل مرد‪،‬موسیقی متن‪ ،‬فیلمبرداری‪ ،‬کارگردانی و بهترین‬ ‫فیلم س��یمرغ های بلورین جش��نواره را گرفت و فیلم «چ»‬ ‫سیمرغ های جلوه های ویژه بصری‪ ،‬جلوه های ویژه میدانی‪،‬‬ ‫صدای فیلم‪ ،‬بازیگر نقش مکمل مرد و تدوین را دریافت کرد و‬ ‫یک سیمرغ طالیی (ملی) هم به عنوان جایزه ویژه نگاه ملی‬ ‫به این فیلم تعلق گرفت ام��ا کارگردانان این دو فیلم غایبان‬ ‫مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر بودند‪.‬‬ ‫سردی نگاه داوران جش��نواره سی و دوم به حاتمی کیا‬ ‫همچنان جای سوال دارد‪ .‬برخی از سلیقه خاص داوران خبر‬ ‫می دهند و برخی دیگر نقد او به دبیرخانه برگزاری جشنواره را‬ ‫پیش می کشند‪ .‬خود حاتمی کیا هم که اعتقاد دارد؛ او ادب‬ ‫راه رفتن روی مین را بلد اس��ت نه فرش قرمز را‪ .‬طعنه ای به‬ ‫سینمای روشنفکری مورد نظر هیات داوران شاید‪.‬‬ ‫خروش حاتم ی کیا به دس��ت اندرکاران س��ی ودومین‬ ‫جشنواره فیلم فجر نه از حضور نیافتنش در مراسم اختتامیه‪،‬‬ ‫بلکه از حاش��یه نشس��ت های خبری برخی از فیلم ها اغاز‬ ‫شد؛ زمان ی که به هیات انتخاب جشنواره تاخت‪ .‬با این حال‪،‬‬ ‫انگار غیبتش در اختتامیه مانند کارگردان دیگر فیلم پرجایزه‬ ‫جش��نواره (احمدرضا درویش) راض ی اش نک��رده بود که در‬ ‫مراس��م نمایش فیلم «چ» در جمع دانش��جویان دانشگاه‬ ‫ته ران‪ ،‬ی��ک روز پس از برکناری فرهاد رهبر از ریاس��ت این‬ ‫دانشگاه‪ ،‬درحال ی که به نظر م ی رسید شور دانشجویان او را هم‬ ‫تحت تاثیر قرار داده است‪ ،‬شمشیر از نیام کشید و ضربه های‬ ‫کاری را به سمت مدی ران سازمان سینمایی و جشنواره ای که‬ ‫برگزار کردند‪ ،‬روانه کرد‪.‬‬ ‫او که پس از س��خنان همسر ش��هید اصغر وصالی‪،‬‬ ‫قهرمان فیلم اش‪ ،‬پش��ت تریبون قرار گرفته و با اش��اره به‬ ‫نرفتن خود به مراسم اختتامیه جشنواره فیلم فجر گفت‪« :‬به‬ ‫اختتامیه نرفتم چون احس��اس کردم که ارایشی چیده شده‬ ‫است؛ چه اگاهانه و چه نااگاهانه که به نظر برسد من مقبول‬ ‫جریان سینما نیستم؛ به تعبیر کسانی که قبال در جشنواره‬ ‫هم گفته بودند‪».‬‬ ‫اب راهیم حاتم ی کیا که گفته م ی ش��ود به ش��خصیت‬ ‫شهید دکتر مصطفی چمران عالقه خاصی دارد‪ ،‬همچنین‬ ‫در این ب رنامه گفت‪« :‬ورود به مسائل پیچیده دفاع مقدس در‬ ‫«چ» الزم بود تا چه چیزی و کدام بخش از زندگی چمران به‬ ‫درد امروز من م ی خورد‪ .‬اما وقتی م ی بینم که از طرف جریان‬ ‫خود جشنواره به این حرکت اعتنا نم ی شود‪ ،‬یعنی چیزی که‬ ‫برم ی گردد به شیوه مدیریت جشنواره فجر‪ ،‬ترجیح م ی دهم‬ ‫گوشه ای بایستم‪ .‬وقتی این دوستان الگوهایشان را از ان ور‬ ‫فـرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫اب م ی گی رند‪ ،‬الگویشان را از نوع زمین م ی گی رند و از ردکارپت‪،‬‬ ‫دیگر چه کار م ی شود کرد؟ من فکر م ی کنم به جای اینکه به‬ ‫زیر کفش ها و رنگی که زیر کفش ها قرار م ی گیرد دقت شود‪،‬‬ ‫باید به افکار و تفکر دنیای شرق توجه کنند‪».‬‬ ‫او افزود‪« :‬واقعیت این است که وقتی فیلم «چ» حتی‬ ‫در حوزه فیلمنامه به عنوان مضمون واجد ش��رایط هنری و‬ ‫فرهنگی هم انتخاب نم ی شود‪ ،‬معن ی اش این است که این‬ ‫مساله‪ ،‬مساله دوستان ما نیست‪ .‬اینجا همان پاشن ه اشیلی‬ ‫است که من با ان مشکل دارم‪ .‬ورود به دوران اول انقالب که‬ ‫دورانی به شدت پیچیده اس��ت‪ ،‬همانند ورود به میدان مین‬ ‫است و کار بس��یار سختی است و بس��یاری از چیزها را باید‬ ‫رعایت کرد‪ .‬وقتی که م ی بینم توجهی نم ی کنند و قرار است‬ ‫اعتنایی نش��ود و فقط به وجه تکنیکی کار توجه م ی کنند‪،‬‬ ‫دیگر چه کار م ی توانم انجام دهم؟!»‬ ‫حاتم ی کیا اضافه کرد‪« :‬وقتی هم سوال م ی شود چرا‬ ‫«چ» را در نظر نگرفتید‪ ،‬م ی گویند احتیاجی نیست که جایزه‬ ‫بگیرید‪ ،‬رئی س جمهوری به ان جای��زه م ی دهد؛ جایزه ای که‬ ‫انکار هم ش��د؛ چیزی که قرار بود بدهند و بعد هم منکرش‬ ‫شدند‪ .‬من وقتی م ی بینم یک نوع اراده ای هست که از من‬ ‫به عنوان یک فیلمساز وابس��ته تعبیر کنند و من را وابسته‬ ‫تعریف کنند و عالقه مندند که من از دس��ت رئی س جمهور‬ ‫جایزه بگیرم و نه از دست همکارانم‪ ،‬خب هوشمندی به من‬ ‫م ی گوید که به نام نامی بچه های جنگ غریب بایستم کنار‬ ‫و جلو نیایم‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به جوایز متعددی که از جش��نواره های‬ ‫فجر گرفته اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬من از این شیش��ه ها زیاد دارم و‬ ‫اصال جایی هم ندارم که این شیشه ها را انجا بگذارم‪ .‬بحث‬ ‫من اصال سیمرغ نیست‪ .‬بسیار وسی ع تر از این است‪ .‬وقتی‬ ‫م ی بینیم جش��نواره ای مثل ب رلین قرار اس��ت که با جهان‬ ‫غرب و امریکا اشتی کند‪ ،‬رئیس هیات داوران را اسپیلبرگ‬ ‫قرار م ی دهد و وقتی که م ی خواهد با خاورمیانه اشتی کند‪،‬‬ ‫رئیس داوری را انتخاب م ی کند از بین جریانی که نهایتا انچه‬ ‫انها م ی خواهند بشود‪ ،‬نم ی توانم ساکت بنشینم‪ .‬ساده لوحی‬ ‫دوستان جش��نواره را م ی بینیم که خیلی ساده لوحانه اشاره‬ ‫م ی کنند که این گونه نیس��ت و اینها همه نگاه س��لیقه ای‬ ‫است‪ .‬نه عزیزان! سلیقه ای نیست‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا در ادامه به س��خنان انتقادی اش نسبت به‬ ‫هیات انتخاب جش��نواره پس از نمایش فیلم شیار ‪ 143‬نیز‬ ‫مبن ی بر اینکه چرا این فیلم را در ابتدا انتخاب نکرده و پس از‬ ‫الب ی ها این کار را کردند‪ ،‬اشاره و بیان کرد‪« :‬من دیدم بعضی‬ ‫از دوس��تان هیات انتخاب ازرده شدند که چرا من موضوعی‬ ‫در مورد فیلم شیار ‪ 143‬مطرح کردم ولی باید این موضوع را‬ ‫م ی گفتم‪ ،‬چون این اتفاق انجا باید رخ م ی داد و توجه م ی شد‬ ‫که اعتنایی به جریان فیلم های شیار ‪ 143‬نم ی شود‪ ،‬جریانی‬ ‫که م ی اید اولین جایزه را از دس��تان م��ردم م ی گیرد و همه‬ ‫داوران جش��نواره متفق القول بر بازی مری�لا زارعی در این‬ ‫فیلم تاکید دارند‪ .‬بح��ث من درباره همین نکته اس��ت که‬ ‫چه م ی شود که چنین اتفاقی م ی افتد و همین موضوع باید‬ ‫اسی ب شناسی شود‪».‬‬ ‫وی در ادامه با اشاره به اینکه من ب رای هیات انتخاب‬ ‫احترام خاصی قائل هس��تم‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬پس از اظهارنظر‬ ‫من در مورد شیار ‪ 143‬اقای معلم در نامه ای اشاره م ی کند که‬ ‫من به گونه ای قیم ماب هستم‪ .‬من فقط یک حرف در مورد‬ ‫این فیلم زدم‪ .‬این عزیزی که هر دولتی م ی اید سر جای خود‬ ‫هس��ت و کارش را انجام م ی دهد‪ ،‬در دوره اقای احمدی نژاد‬ ‫حضور دارد و در دوره اقای روحانی ه��م حضور دارد و به هر‬ ‫شکلی در همه محافل با پاپیون و با کراوات حضور دارد‪ ،‬من‬ ‫از ایشان م ی پرسم که من قیم ماب هستم یا ایشان که مرا‬ ‫متهم به قیم مابی م ی کند‪ .‬من فقط یک اعتراض کردم که‬ ‫ایهاالناس به داد این جریان فرهنگی برس��ید که در کشور‬ ‫م ی گذرد‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا س��خنانش را این گونه پایان داد‪« :‬م ی دانم‬ ‫این حرف س��بب ناراحتی م ی ش��ود اما مجبورم بگویم که‬ ‫جناب اقای روحانی! جریان فرهنگی مردان بزرگ م ی طلبد‬ ‫نه کس��انی که نم ی توانند ‪ 24‬س��اعت پای حرف های خود‬ ‫بایستند‪ .‬من بابت این نوع سخن گفتن هزینه دادم و افتخار‬ ‫من این است که با همی ن ها هست که اسم من پیش شما‬ ‫جوانان عزیز است‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا این حرف ها را زد اما گفت‪« :‬من کم دانشگاه‬ ‫م ی ایم چون با حض��ور در جمع جوانان ی��ا باید با صراحت‬ ‫لهجه‪ ،‬همان جور که عزیزان مرا م ی شناس��ند حرف بزنم یا‬ ‫اینکه س��کوت کنم و حرفی نزنم‪ .‬م��ن وقتی پای صحبت‬ ‫یک جوان م ی نش��ینم اهل مدارا کردن نیس��تم و صریح و‬ ‫جس��ور صحبت م ی کن��م و بعضی وقت ها فک��ر م ی کنم‬ ‫به همین دلیل مش��کالتی پیش م ی ای��د‪ ،‬بناب راین ترجیح‬ ‫م ی دهم به شکلی رس��می در این محفل ها حضور نداشته‬ ‫باش��م‪ .‬به ه ر حال تبرکا این اغاز اکران فیلم در دانشگاه ها و‬ ‫امدن جوان ها پای این فیلم است و خواهش من این است‬ ‫که به همین لحن و لهجه چمران در فیلم بدانیم که چمران‬ ‫ب رای همه است‪ ،‬چمران ب رای همه ای ران و همه افکار است‬ ‫و خدای ناکرده خودم��ان او را به نوعی مص��ادره نکنیم که‬ ‫همین مصادره کردن به نوعی کم کردن این عظمت اس��ت‪.‬‬ ‫امیدواریم که تک تک ش��ما خانواده ها را تش��ویق کنید که‬ ‫این فیلم را ببینند‪».‬‬ ‫او همچنین با اشاره به اینکه ممکن است عزیزان کرد‬ ‫از اشاره به حواث پاوه در «چ» دلگیر شده باشند‪ ،‬گفت‪« :‬من‬ ‫شنیده ام که بعضی دوستان ناراحت شده اند که این فیلم نگاه‬ ‫مهربانانه ای نسبت به نژاد مظلوم کرد ندارد اما واقعیت این‬ ‫است که پاوه و امثال اصغر وصال ی ها و چمران ها به کمک‬ ‫تظلم خواهی م��ردم پاوه که خالص کرد هس��تند و اکثریت‬ ‫اهل تس��نن امدند و من م ی خواس��تم همی��ن را در فیلم‬ ‫تصویر کنم‪ .‬تصوی��ر هم بعضی وقت ها خالص م ی ش��ود‬ ‫و بعضی وقت ها م ی شود اس��لحه ای که شلیک م ی کند و‬ ‫اسلحه ای که پاس��خ م ی دهد و هر دو‪ ،‬دست دو نفری است‬ ‫که یک لباس پوشیده اند‪ .‬اینجاست که موقعیت را تراژیک‬ ‫م ی کند و هم��ان ماجرایی پی��ش م ی اید ک��ه در عملیات‬ ‫مرصاد بود‪ .‬انج��ا در مقابل ما کس��انی بودند ک��ه به زبان‬ ‫خود ما حرف م ی زدند‪ .‬این ه��م از طوفان های انقالب بود؛‬ ‫مگر در دوره صدر اس�لام و دوران حضرت عل��ی (ع) غیر از‬ ‫این بود؟»‬ ‫کاگردان «چ» اف��زود‪« :‬من ب رای عزیزان کرد بس��یار‬ ‫احترام قائل هستم‪ ،‬مخصوصا اهالی پاوه و دلم م ی خواست‬ ‫تمام انرژی ام را به کار بندم که فریاد تظلم خواهی این عزیزان‬ ‫را نمایش دهد اما حال خناس��انی هس��تند که این مورد را‬ ‫می خواهند به جلوه دیگری نشان دهند‪g ».‬‬ ‫تمام جایزه های ابراهیم‬ ‫‪ l‬جایزه ویژه هیات داوران هفتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم دیده بان‬ ‫‪ l‬دیپلم افتخار در هشتمین جشنواره فیلم فجر برای فیلم مهاجر‬ ‫‪ l‬س�یمرغ بلورین بهترین فیلمنامه و بهتری�ن کارگردانی برای فیلم اژانس شیش�ه ای در‬ ‫شانزدهمین جشنواره فجر‬ ‫‪ l‬س�یمرغ بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم روبان قرمز در بخش س�ینمای بی ن الملل‬ ‫هفدهمین جشنواره فجر‬ ‫‪ l‬س�یمرغ بلورین بهترین فیلم و دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه ب�رای فیلم به نام پدر در‬ ‫بیست و چهارمین جشنواره فجر‬ ‫‪ l‬سیمرغ بلورین بهترین فیلم در بخش سینمای اسیای جشنواره فجر برای فیلم به نام پدر‬ ‫‪ l‬تندیس جش�ن خانه س�ینما‪ ،‬دوره دوم‪ ،‬در رش�ته بهترین کارگردانی ب�رای فیلم اژانس‬ ‫شیشه ای‬ ‫‪ l‬تندیس جشن خانه سینما‪ ،‬دوره شش�م‪ ،‬در رش�ته بهترین کارگردانی برای فیلم ارتفاع‬ ‫پست‬ ‫‪ l‬س�یمرغ بهترین فیلم‪ ،‬بهترین کارگردانی و س�یمرغ مردمی بیس�ت و هش�تمین دوره ‬ ‫جشنواره فیلم فجر برای فیلم به رنگ ارغوان‬ ‫یکی از حاشیه های مربوط به حضور ابراهیم‬ ‫حاتمی کیا در جشنواره امسال اتفاقا مربوط‬ ‫بود به سخنانش در نشست خبری فیلم «چ»‬ ‫که در ان گفته بود برای ساختن فیلمش نه از‬ ‫جشنواره برلین و سفارت هلند پول می گیرد‬ ‫نه فیلمبردار و اهنگس�از اس�کاری را به کار‬ ‫می گیرد‬ ‫‪51‬‬ ‫فیلمساز حق دارد روایت خودش را از واقعیت بسازد‬ ‫گفت وگوی مثلث با داور جشنواره فجر درباره اخرین اثر حاتم ی کیا‬ ‫‪4‬‬ ‫یو دوم اظهارنظری نکنند‪.‬‬ ‫داوران قرار گذاشته اند که درباره جزئیات تصمی م گیری هایشان در جشنواره فجر س ‬ ‫ی داده‬ ‫معمول هم نیست که داوران یک جشنواره بعد از اعمال نظ ر هایشان توضیح بدهند که حاال چرا رایی به فیلم ‬ ‫شده یا نشده‪ ،‬بنابراین با محمد داوودی از اعضای هیات داوری جشنواره فیلم امسال تنها م ی شود در مورد چگونگی‬ ‫فیلم امس�ال حاتم ی کیا و انتقادهای مطرح ش�ده صحبت کرد‪ .‬داوودی معتقد اس�ت که هر فیلمسازی حق دارد ان‬ ‫چیزی را بسازد که دوست دارد و وقتی پای یک شخصیت تاریخی در میان است تا وقتی تحریف وجود ندارد‪ ،‬فیلمساز‬ ‫م ی تواند قرائت خودش را از هر چیزی داش�ته باش�د‪ .‬گفت وگوی او را با خبرنگار مثلث که چن�د روز پس از برگزاری‬ ‫اختتامیه جشنواره و فروکش کردن برخی حواشی انجام شد ه است‪ ،‬م ی خوانید‪.‬‬ ‫فیلم امس�ال اقای حاتم ی کیا‪ ،‬بع�د از یک دوره‬ ‫طوالنی از غیبت او در سینمای جنگ‪ ،‬ساخته شده‬ ‫است‪ .‬شما این برگش�ت حاتم ی کیا به سینمای‬ ‫جنگ را ناش�ی از اتفاقات مشخصی م ی دانید یا‬ ‫به نظرتان این یک موضوع طبیعی بود؟‬ ‫خود فیلمس��از معتقدم این تعلق خاطری که حاتم ی کیا به‬ ‫سینمای جنگ دارد با ارزش و قابل احترام است‪.‬‬ ‫نم ی ش��ود این را نادیده گرفت که توقع از حاتم ی کیا‬ ‫چیس��ت‪ ،‬ادم هایی هم که این توقع را دارند یا این نقد ها را‬ ‫مطرح م ی کنند‪ ،‬عده ای از روی دوستی صحبت م ی کنند و‬ ‫اما واکنش ها ب�ه کار های او اخیرا‬ ‫خیلی بیش�تر ش�ده اس�ت‪ .‬در‬ ‫س�ال های اخی�ر حاتم ی کی�ا تقریبا هی�چ فیلم‬ ‫ ب ی حاشی ه ای نساخته است‪ ،‬این موضوع را چطور‬ ‫م ی شود تفسیر کرد؟‬ ‫توقع دارند که با این حرف ها شاهد ارتقای کیفیت کار های‬ ‫اقای حاتم ی کیا باشند و بعید م ی دانم که این چیز بدی باشد‪.‬‬ ‫فـرهنگ‬ ‫‪ l‬به نظر شخص بنده حاتم ی کیا‬ ‫در تمام س ی سال اخیر از بزرگان سینمای‬ ‫ما بوده است‪ .‬هر کسی حق دارد ان چیزی‬ ‫را که دوست دارد و به ان دلبستگی دارد یا‬ ‫با ان ارتب��اط ب ر قرار م ی کند بس��ازد‪ .‬ما در‬ ‫دوره های مختلف کار ه��ای خوب زیادی‬ ‫چه در سینمای اجتماعی و چه در سینمای‬ ‫جنگ از حاتم ی کیا دیده ایم‪ .‬حاتم ی کیا از‬ ‫جمله کارگردان هایی است که هر کاری که‬ ‫بسازد نم ی شود ان را در سینمای خودمان‬ ‫نادیده بگیری��م‪ .‬حاال چه حاش��یه اط راف‬ ‫کارش وجود داشته باشد‪ ،‬چه نباشد‪.‬‬ ‫حاتم ی کیا کسی اس��ت که به سراغ‬ ‫دلمش��غول ی های جدی خودش م ی رود و‬ ‫هر بار تالش م ی کند ک��ه حاصل کارش‬ ‫از کار های قبل��ی بهتر باش��د‪ ،‬او از جمله‬ ‫با ارزش تری��ن فیلمس��ازان دف��اع مقدس‬ ‫ماس��ت و این اخرین فیلم او هم در همان‬ ‫حوزه ای که در ان بسیار قوی است ساخته‬ ‫ش��ده‪ .‬تا جایی که من م ی دانم خود اقای‬ ‫حاتم ی کیا هم به شخصیت دکتر چمران‬ ‫دلبستگی و هم به ان فضا ها تعلق خاطر‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬وقتی ادم ها بزرگ م ی ش��وند توقع ها هم از انها‬ ‫بزرگ م ی شود‪ ،‬ما باید متوجه باشیم که نم ی شود نگاه ارمانی‬ ‫را با نگاه واقعی جمع بس��ت‪ .‬البته من هیچ وقت حاشی ه ها‬ ‫را به طور جدی دنبال نکرده ام که ببینیم نقد ها در برهه های‬ ‫مختلف متوجه چ��ه موضوعاتی بوده ی��ا بتوانم بگویم که‬ ‫چقدر بررس��ی کار های او اصولی بوده اس��ت‪ .‬ام��ا در مورد‬ ‫مورد چیست‪ ،‬اما تا جایی که م ی دانم او سوژه هایش را سخت‬ ‫انتخاب م ی کند و وسواس زیادی به خرج م ی دهد‪ ،‬تا موقعی‬ ‫هم که کامال با یک سوژه عجین نشده باشد دست به کاری‬ ‫یزند‪ .‬من البته نشنیده ام که قرار باشد فیلم «چ» در اکران‬ ‫نم ‬ ‫با مشکلی رو به رو ش��ود اما فکر م ی کنم که به هر حال هر‬ ‫فیلمسازی حق دارد انچه را در دیدگاه خودش مهم تر است‪،‬‬ ‫دستمایه کار قرار دهد‪.‬‬ ‫اما روای�ت حاتم ی کی�ا از دکتر چم�ران هم مورد‬ ‫قبول خیل ی ها نبوده و این باعث م ی شود احتمال‬ ‫ایجاد حاشی ه هایی در زمان اکران بیشتر باشد‪...‬‬ ‫‪ l‬همان طور که گفتم‪ ،‬فیلمس��از حق دارد روایت‬ ‫خودش را از دیدگاه خودش بسازد‪ ،‬حاتم ی کیا در فیلمسازی‬ ‫و به خصو ص در پرداختن به دفاع مقدس ادم کم س��ابقه ای‬ ‫نیست‪ .‬وقتی یک فیلمساز سوژه ای را انتخاب‬ ‫م ی کند‪ ،‬طبیعی اس��ت که در مورد موقعیت و‬ ‫واقعیتی که به ان م ی پ��ردازد‪ ،‬اعمال نظر هم‬ ‫بکند‪ ،‬اما این بد است که ما انتظار داشته باشیم‬ ‫همه دیدگاه هایمان در فیلمی دیده ش��ود‪ .‬بعد‬ ‫مگر این همه چند نفر هستند و مگر نظ راتشان‬ ‫با هم مشابه است؟ به نظر من م ی توانیم یک‬ ‫جور دیگر به این موضوع نگاه کنیم‪.‬‬ ‫اما چمران یک ش�خصیت واقعی است و‬ ‫ب ر همین اس�اس خیل ی ها م ی توانند ادعا‬ ‫کنند که ان چیزی که س�اخته ش�ده با ان‬ ‫چیزی که به نظر انها چمران واقعی بوده‪،‬‬ ‫فاصله دارد‪...‬‬ ‫‪ l‬این درس��ت اما به نظر م��ن ما تنها‬ ‫در ش��رایطی م ی توانیم این حرف را بزنیم که‬ ‫واقعیتی علنا تحریف شده باشد‪ ،‬ان وقت است‬ ‫که ما م ی توانیم اعتراض کنیم‪ .‬اما چمران یک‬ ‫شخصیت چندبعدی است و فیلمساز حق دارد‬ ‫بگوید من ان بعدی را مورد توجه بیش��تر قرار‬ ‫م ی دهم که ب رای من مهم تر است‪.‬‬ ‫بنا ب ر این ش�ما فک�ر م ی کنی�د انتقادی به‬ ‫اینک�ه مثال فیلمس�از بگوید من دوس�ت‬ ‫نداش�تم لباس نظامی به تن چمران کنم‪،‬‬ ‫وارد نیست‪....‬‬ ‫ظاهرا اقای حاتم ی کیا تصیم دارند کار بعدی شان‬ ‫را هم در همین فضای دفاع مقدس بسازند‪ ،‬منتها‬ ‫در حال�ی که همی�ن فیلم «چ» ه�م چالش های‬ ‫زیادی را برایش�ان ب ه دنبال داش�ته است‪ ،‬این بار‬ ‫م ی خواهند به س�راغ عملیات مرصاد بروند که از‬ ‫نقاط خاص در تاریخ جنگ است‪...‬‬ ‫‪ l‬من نشنیده ام که پروژه بعدی اقای حاتم ی کیا در‬ ‫‪ l‬شخصیت چمران کامال چند بعدی‬ ‫اس��ت‪ .‬کار کردن در مورد او سخت است‪ .‬به خصوص وقتی‬ ‫این را در نظر بگیریم که حقایق متفاوتی در مورد او وجود دارد؛‬ ‫او هم یک دانشمند اس��ت و هم یک مبارز‪ ،‬هم یک چریک‬ ‫است و هم یک استراتژیست جنگی‪ .‬طرحی که چمران در‬ ‫اهواز اجرا کرد‪ ،‬باعث شد این شهر از اشغال نجات پیدا کند‪.‬‬ ‫پرداختن به هر ک��دام از این جنب ه ها و بس��یاری جنب ه های‬ ‫متفاوت دیگر این شخصیت‪ ،‬فیلم های متعددی م ی طلبد و‬ ‫هر کسی م ی تواند در تناسب با نگاهی که دارد یک بخشی‬ ‫را انتخاب کند و به ان بپردازد‪g .‬‬ ‫طرحی که چمران در اهواز اجرا کرد‪ ،‬باعث شد این شهر از اش�غال نجات پیدا کند‪ .‬پرداختن به هر کدام از این جنبه ها و بسیاری جنبه های متفاوت دیگر این‬ ‫شخصیت‪ ،‬فیلم های متعددی می طلبد و هر کسی می تواند در تناسب با نگاهی که دارد یک بخشی را انتخاب کند و به ان بپردازد‬ ‫‪52‬‬ ‫بهتر است حاتمی کیا‬ ‫فیلم جنگی بسازد‬ ‫گفت وگوی مثلث با یک منتقد سینما‬ ‫خیل ی ها معتقدند که باید س�ینمای حاتم ی کیا را‬ ‫به دو فصل مختلف تقس�یم کرد‪ ،‬بعض ی ها مبدا‬ ‫این تقس�یم را از فیل�م ارتفاع پس�ت م ی دانند و‬ ‫بعض ی ها از به ن�ام پدر‪ ،‬اصال ش�ما اعتق�ادی به‬ ‫ای�ن تقس�ی م بندی ها در کار حاتم ی کی�ا دارید یا‬ ‫فکر م ی کنید ه ر چه اتفاق افت�اده صرفا یک روند‬ ‫بوده است؟‬ ‫‪ l‬من تقسیم بندی ها را در مورد کار های حاتم ی کیا‬ ‫درست نم ی دانم‪ ،‬اینها در بعضی موارد صدق نم ی کند‪ ،‬چرا که‬ ‫حاتم ی کیا فیلمسازی است که کامال با تاثی ر پذیری از بیرون‬ ‫فیلم م ی سازد‪ .‬کارهای او معموال واکنشی به فضای روز جامعه‬ ‫است‪ ،‬در سال های اول بعد از جنگ چون ان درد ها هنوز تازه‬ ‫بود و در فضای جامعه جریان داشت کار های حاتم ی کیا متاثر‬ ‫از ان فضا بود‪ ،‬بعد در یک دوره دیگر اجتماعی وقتی حاتم ی کیا‬ ‫روبان قرمز یا اژانس شیشه ای را س��اخت باز انها هم متاثر از‬ ‫فضای اجتماعی بود که هنوز جنگ در ان جریان داشت‪ .‬جامعه‬ ‫از جنگ دور م ی ش��د اما تاثی رات ان هنوز وجود داشت و قابل‬ ‫دیدن بود‪ .‬در دوره بعدی وقتی به نام پ��در‪ ،‬دعوت و به رنگ‬ ‫ارغ وان ساخته شد اینها واکنشی نسبت به شرایط اجتماعی بود‪.‬‬ ‫بازگشت حاتم ی کیا به ان فضای سینمای جنگ‪،‬‬ ‫همین چی�زی بود ک�ه در فیل�م «چ» دیدیم‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنید ای�ن واکنش�ی به اس�تقبال نش�دن از‬ ‫فیل م های قبلی حاتم ی کیا بود؟‬ ‫‪ l‬نه‪ ،‬حاتم ی کیا خیلی وقت بود که م ی خواست در‬ ‫ی بسازد‪ .‬این از عالیق شخص ی اش به ان‬ ‫مورد چمران فیلم ‬ ‫فرد و ان موضوع ناشی م ی شد‪ ،‬اینکه کسی به نام چمران از‬ ‫امریکا برگشته‪ ،‬زن و بچه اش را رها کرده و امده است که این‬ ‫طوری زندگی کند‪ ،‬موضوعی بود که حاتم ی کیا به ان عالقه‬ ‫داشت‪ .‬اما این کاری بود که بودجه زیادی م ی خواست‪ ،‬موضوع‬ ‫ایده این فیلم در واکنش به موف��ق نبودن کار های قبل ی اش‬ ‫نیس��ت‪ ،‬او به دنبال فرصت بود که این فیلم را بس��ازد‪ .‬این‬ ‫روزها دیده ام که در جایی هم گفته است که پروژه بعدی اش در‬ ‫مورد عملیات مرصاد خواهد بود‪ .‬این خیلی خوب است و فکر‬ ‫م ی کنم که حاتم ی کیا به سینمای جنگ برگشته است‪ .‬او به‬ ‫هر حال اطالعاتی دارد و چی ز هایی در پس ذهنش وجود دارد‬ ‫ش�ما فکر م ی کنید که بهت�ر اس�ت حاتم ی کیا‬ ‫همان چیزی را بسازد که به ان عالقه و در مورد ان‬ ‫اطالعات دارد و اشاره م ی کنید به سینمای جنگ که‬ ‫حاتم ی کیا در ان تجرب ه های موفق زیادی دارد‪ ،‬اما‬ ‫م ی بینید که در همین فیلم اخیر او فضا تا چه حد‬ ‫دو قطبی شده اس�ت‪ ،‬اکثر بینندگان فیلم «چ» یا‬ ‫خیل ی خیلی این فیلم را دوس�ت داشتند یا خیلی‬ ‫خیل�ی ان را دوس�ت نداش�تند‪ ،‬به نظر م ی رس�د‬ ‫ی در ادامه فیل م های جنگی‬ ‫«چ» نم ی تواند فیلم� ‬ ‫حاتم ی کیا باشد‪...‬‬ ‫‪ l‬شخصیت چمران که حاتم ی کیا به ان پرداخته وجوه‬ ‫مختلف زیادی دارد نه اینکه همه انها مثبت باشد‪ ،‬م ی خواهم‬ ‫بگویم که بهترین و بدترین در این مورد در کار نیست‪ .‬چمران‬ ‫شخصیتی است که هم ش��عر م ی گفت هم چریک بود هم‬ ‫فدایی بود هم فرمانده بود‪ ،‬همه اینها مجموعه ای از خطوط‬ ‫متفاوت است‪ .‬ب رای نسلی که مستند های روایت فتح را دیده‬ ‫و روایت های هم رزم های او را شنیده است‪ ،‬شنیده که چمران‬ ‫در س��مت فرمانده همیش��ه جلو تر از س��رباز هایش حرکت‬ ‫م ی کرده ب رای م��ا که اینها را از چم��ران م ی دانیم ب رای ما که‬ ‫شع ر های او را وقتی کودک بودیم حفظ کرده ایم‪ ،‬چیزی هایی‬ ‫از او شنیده ایم که ذهنیتی ب رای ما س��اخته است؛ چیزی که‬ ‫حاتم ی کیا نمایش م ی دهد با تصویر ذهنی ما متفاوت است‪.‬‬ ‫چمران ب رای ما فرمانده ای بود ک��ه مدیر و مدبر بود و با جرات‬ ‫قدم ب ر م ی داشت‪ .‬کسی بود که به ه ر حال یک سری کار ها را‬ ‫درست کرده و یکسری اغتشاش ها را حل کرده است‪ .‬کسی که‬ ‫کتاب منتشر شده از او را خوانده است احساس م ی کند که ان‬ ‫چمران با این چمران که حاتم ی کیا به تصویر کشیده متفاوت‬ ‫است‪ .‬من هم مثل خیل ی های دیگر انتظار داشتم که چیزی را‬ ‫ببینم که م ی شناختم و فکر م ی کنم که حاتم ی کیا باید به ما‬ ‫حق بدهد که نتوانیم این «چ» را قبول کنیم‪ .‬خیل ی ها ممکن‬ ‫اس��ت بگویند که این چمران ان چمران نبود‪ ،‬من نم ی توانم‬ ‫بگویم کدام چمران بود اما م ی گویم این چمران از ان چمران‬ ‫که ما م ی شناختیم خیلی فاصله داشت‪ .‬ما در اینجا دو تا چمران‬ ‫داریم که من نم ی دانم کدام یکی درست است؛ فقط م ی دانم‬ ‫که اینجا تفاوت هایی وجود دارد‪.‬‬ ‫همان طور که گفتید چمران هم مثل همه ادم های‬ ‫دیگر وجوه متفاوتی داشته اس�ت‪ ،‬همان طور که‬ ‫همه تصاویری که از رزمنده ها منتش�ر م ی ش�ود‬ ‫هم�ان تصویری نیس�ت ک�ه روایت فتح نش�ان‬ ‫م ی دهد‪ ،‬چرا نباید این چمران را هم قبول کرد؟‬ ‫‪ l‬این درست است‪ ،‬منتها تصویری که اوینی نشان‬ ‫م ی دهد یک تصویر مس��تند اس��ت در صورت��ی که چمران‬ ‫حاتم ی کیا یک چمران داستانی است‪ .‬چمران کسی بود که‬ ‫عرفان در فکر عمل داشت‪ ،‬جسارت و عرفان را با هم داشت‪.‬‬ ‫بعد هم موضوع این است که چمران یک شخصیت تاریخی‬ ‫است‪ .‬این درس��ت اس��ت که ما در تصویر کردن رزمنده ها در‬ ‫س��ینما از رزمنده های اخ راج ی ها تا رزمنده های مالقل ی پور را‬ ‫داریم اما چمران به هر حال یک ش��خصیت تاریخی است‪.‬‬ ‫حاال یا اقای حاتم ی کیا م ی خواس��ته ساختار ش��کنی کند یا‬ ‫اینکه دوست داشته شخصیت را این طور تصویر کند‪ ،‬اما به‬ ‫هر حال او نم ی خواسته مستند نگاری کند و این را خودش هم‬ ‫‪ l‬من فکر م ی کنم که بهتر اس��ت اصال این طوری‬ ‫مطرح نشود‪ ،‬نباید بگوییم که حاتم ی کیا در سینمای اجتماعی‬ ‫موفق نبوده است‪ ،‬موضوع این است که اطالعات او و عالقه اش‬ ‫به موضوعاتی در محور جنگ خیلی بیش��تر است این طور‬ ‫نیست که او از سینمای اجتماعی چیزی نم ی داند‪ ،‬اما موضوع‬ ‫این است که وقتی ما در مورد یک موضوع خیلی بیشتر و بهتر‬ ‫م ی دانیم با تسلط بیشتری م ی توانیم در مورد ان موضوع کار‬ ‫کنیم‪.‬درست است که سینمای جنگ امکانات خیلی زیادی‬ ‫م ی خواهد که ش��اید در همه زمان ها فراهم نباشد‪ ،‬اما وقتی‬ ‫شرایط ان فراهم م ی شود بهتر است کسی که توانایی کار دارد‬ ‫و به ان دلبستگی هم دارد به س��راغ ان برود‪ .‬بهتر است به او‬ ‫کمک بشود تا چنین کار هایی را بسازد‪.‬‬ ‫فـرهنگ‬ ‫‪ l‬به نظر من واقعیت این است که همه فکر م ی کنند‬ ‫بهتر است حاتم ی کیا بیشتر در همان فضای فیلم جنگ کار‬ ‫کند‪ .‬به هر حال او کسی اس��ت که به این فضا اشنایی دارد‪،‬‬ ‫عالقه و سلیقه اش به ان سمت است البته او معموال چی ز هایی‬ ‫را م ی سازد که با درون خودش رابطه دارد و این کار هایش هم‬ ‫اتفاقا موفق تر بوده است‪ .‬اما وقتی به سمت سینمای اجتماعی‬ ‫امد و فیلم های شهری ساخت وارد فضاهایی شد که از خودش‬ ‫دور بود‪ ،‬اط رافیانش و تیمش هم چندان با او هماهنگ نبودند‬ ‫و در نتیجه ترکیب خوبی از کار در نیامد و کار ها موفق نبود‪.‬‬ ‫من واقعا فک��ر م ی کنم که اگر دعوت و گزارش یک جش��ن‬ ‫فیلمنامه های بهتری داشتند حتما کار های بهتری در نتیجه‬ ‫حاصل م ی شد‪ .‬در مجموع به نظرم وقتی اقای حاتم ی کیا با‬ ‫ان فضا های جنگی راحت تر است بهتر اس��ت که در همان‬ ‫فضا ها هم کار کند‪.‬‬ ‫که م ی تواند انها را دستمایه کند‪.‬حاال که به نظر م ی رسد شرایط‬ ‫ب رای او فراهم باشد این خیلی هم خوب است‪.‬‬ ‫گفته است که دوست نداشته لباس نظامی به تن چمران کند‪.‬‬ ‫حاتم ی کیا بعد از چند فیلم اجتماعی که ه ر کدام با‬ ‫حاشی ه هایی همراه بود حاال دوباره به فیلم جنگی‬ ‫برگش�ته اس�ت‪ ،‬این م ی تواند قهر او از سینمای‬ ‫اجتماعی باشد بعد از اینکه از سه فیلم او‪ ،‬به رنگ‬ ‫ارغوان مدت ها در توقیف بود‪ ،‬دعوت با واکنش های‬ ‫چندان مثبتی رو ب ه رو نشد و گزارش یک جشن هم‬ ‫که هنوز اکران عمومی نشده است‪...‬‬ ‫بعد از اینکه به نام پدر س�اخته ش�د خیل ی ها به‬ ‫حاتم ی کیا انتقاد کردند و گفتند که او دارد خودش‬ ‫را تک�رار م ی کند‪ ،‬همی�ن اتفاق در م�ورد خیلی از‬ ‫فیلمساز های دیگر ما هم افتاده است‪ ،‬مثال در مورد‬ ‫اقای کیمیایی مدت هاست که م ی گویند او خودش‬ ‫را تکرار م ی کن�د‪ ،‬حاال با برگش�تن حاتم ی کیا به‬ ‫س�ینمای جنگ‪ ،‬فک�ر نم ی کنید ک�ه حاتم ی کیا‬ ‫هم ممکن اس�ت در معرض تکرار کردن خودش‬ ‫ق رار بگیرد؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫خب همی�ن حاال ه�م خیل ی ه�ا از ای�ن صحبت‬ ‫م ی کنن�د ک�ه حاتم ی کی�ا در س�اختن فیل م های‬ ‫اجتماع�ی اش چن�دان موف�ق نبوده‪ ،‬نظر ش�ما‬ ‫چیست؟‬ ‫‪2‬‬ ‫گالویژ ن�ادری‪ ،‬روزنام ه نگار‬ ‫تو گو با مثلث م ی گوید که‬ ‫در گف ‬ ‫بهتر است حاتم ی کیا با شناختی‬ ‫که از جنگ دارد بیشتر روی همان‬ ‫فضا ها متمرکز شود‪.‬‬ ‫‪ l‬م��ن این ط��ور فک��ر نم ی کنم‪ ،‬اصال نم ی ش��ود‬ ‫حاتم ی کیا را با کیمیایی مقایس��ه کرد‪ .‬اما به هر حال تکرار‬ ‫ب رای حاتم ی کیا اتفاق نم ی افتد‪ .‬علتش هم این است که در‬ ‫مورد جنگ انقدر سوژه های تازه و موضوعات بکر وجود دارد که‬ ‫امکان تکراری شدن ان ب رای کسی که به این اطالعات مسلط‬ ‫است کم تر م ی شود‪ .‬خیلی چی ز ها در مورد جنگ وجود دارد که‬ ‫هنوز کسی به انها نپرداخته است‪.‬‬ ‫شما هم اش�اره کردید که حاتم ی کیا گفته پروژه‬ ‫بعدی اش در مورد عملیات مرصاد خواهد بود‪ ،‬هنوز‬ ‫سی سال هم از این عملیات نگذشته و نم ی توان‬ ‫ان را ج�زو تاری�خ به حس�اب اورد‪ ،‬ضم�ن اینکه‬ ‫حساسی ت های زیادی در مورد ان وجود دارد‪ ،‬اینها‬ ‫ممکن است کار او را دچار اشکال کند‪...‬‬ ‫‪ l‬حتما این کار دچار اشکال خ واهد شد‪ ،‬همان طور که‬ ‫در مورد «چ» هم اشکاالت زیادی را در طول ساخت کار ب رای‬ ‫اقای حاتم ی کیا ب��ه وجود اوردند در همی��ن مورد هم خیلی‬ ‫چی ز ها گفته نشده است‪ ،‬یا اینکه خیلی اتفاق ها جور دیگری‬ ‫افتاده است‪ .‬ولی ما باید بتوانیم انتخاب کنیم‪.‬‬ ‫االن شرایط به گونه ای است که بهتر است به این نقاط‬ ‫تاریخی پرداخته شود‪ ،‬تا س��ینمای ما از این نظر دست خالی‬ ‫نباشد و چه بهتر که این حاتم ی کیا باش��د که به این سمت‬ ‫م ی رود‪ .‬حتما حاتم ی کیا ناچار اس��ت که چی ز هایی را ناگفته‬ ‫باقی بگذارد اما این بهتر از ان است که اصال به این موضوعات‬ ‫پرداخته نشود‪g.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جشنواره حاشیه ها‬ ‫کافه‬ ‫تعطیل است!‬ ‫نگاهی به «داریوش مهرجویی»‬ ‫و «مسعود کیمیایی»‬ ‫در پایان خط‬ ‫فـرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر بخش فرهنگ‬ ‫‪1‬‬ ‫این قاعده عجیبی نیست که هر مسیری پایانی دارد‬ ‫که در ب رابر ان‪ ،‬چندان هم نم ی ت��وان مقاومت کرد؛ چراکه‬ ‫سرس��ختانه ترین مقاومت ها هم دس��ت کم با مرگ‪ ،‬پایان‬ ‫یافته اند‪ ،‬ضمن انکه وقتی از پای��ان و افول حرف م ی زنیم‪،‬‬ ‫یعنی ی��ک اوج و موفقیتی وجود داش��ته که ح��ال به این‬ ‫سرانجام رسیده است‪ .‬پی ش فرض این متن هم پس از سال ها‬ ‫ارزیابی‪ ،‬تردید و حتی مقاومتی بوده که اهالی جدی سینما‬ ‫در قبال اثار متاخر داریوش مهرجویی و مس��عود کیمیایی‬ ‫داشته اند‪ .‬از این رو‪ ،‬حال با اثاری که در جشنواره اخیر از این‬ ‫دو چهره سینمای ای ران به نمایش گذاشته شده‪ ،‬با قطعیت‬ ‫بیشتری م ی توان گفت که انان به خط پایان دوره حرفه ای کار‬ ‫خود رسیده اند و اگر هنوز خط تولیدشان را متوقف نکرده اند‪،‬‬ ‫یا در حال مقاومت ناکارا هس��تند یا با علم به این موضوع‪،‬‬ ‫فیلمی م ی س��ازند که هم از نظر روحی خ��ود را حفظ کرده‬ ‫باشند و در متن رخدادهای س��ینمایی روز کشور نگه دارند‬ ‫و هم اینکه رتق و فتق مادی زندگ ی شان را تسهیل سازند‪.‬‬ ‫پایان یکی از حرفه ای ترین فیلمسازان ایران‬ ‫«داری��وش مهرجوی��ی» متول��د اذر ‪ 1318‬در ته ران‪،‬‬ ‫فیلمساز کهنه کاری است که فیلم های او نه تنها در مقاطعی‬ ‫ایجادگر موجی نو در سینمای ای ران و در مقاطعی هم ناجی‬ ‫و افزایش دهنده سطح جش��نواره های فیلم فجر بوده است‪،‬‬ ‫معم��وال در منظر عمومی نیز با اس��تقبال م��ردم و جامعه‬ ‫مواجه شده اس��ت‪ .‬درواقع زمانی با ساخت فیلم هایی چون‬ ‫«گاو» (‪« ،)1348‬اقای هالو» و «پستچی»‪ ،‬سینمای ای ران‬ ‫را در عرصه بی ن المللی مطرح ک��رد و در عرصه داخلی هم‬ ‫در اوج تجاری س��ازی س��طحی فیلم ها ک��ه از ان به عنوان‬ ‫‪54‬‬ ‫یک دوره ابتذال در سینمای کش��ور م ی توان نام برد‪ ،‬یکی‬ ‫از ارکان حرکتی ش��د ک��ه از ان به عنوان موج نو س��ینمای‬ ‫ای ران یاد م ی شود‪ .‬پس از چند س��ال وقفه هم این داریوش‬ ‫مهرجویی بود که با ارائه اثاری چون «اجاره نشی ن ها» (‪)1365‬‬ ‫و «هامون» در دهه ‪ 60‬به ارتقای سطح کیفی سینمای ای ران‬ ‫به مرتب ه ای باالتر‪ ،‬کمک ش��ایانی کرد‪ .‬داریوش مهرجویی‬ ‫ب��رای گاو جایزه مجمع منتق��دان فیلم را از س��وی دومین‬ ‫جشنواره ونیز ایتالیا گرفت‪ ،‬همچنین «گاو» بهترین فیلم‬ ‫تاریخ س��ینمای ای ران در رای گیری منتقدان در سال ‪1351‬‬ ‫شده است‪ .‬مهرجویی از جشنوار ه فیلم فجر نیز سیمرغ های‬ ‫بلورین بهتری��ن فیلمنامه و کارگردانی را ب��رای «هامون»‪ ،‬‬ ‫«سارا» و «پری» تاکنون در کنار جوایز بی ن الملل ی اش گرفته‬ ‫است‪« .‬هامون» در سال ‪ 1368‬نقطه اوجی چندجانبه ایجاد‬ ‫کرد؛ هم ب رای فیلمساز‪ ،‬هم ب رای مخاطبان و دست اندرکاران‬ ‫سینما و هم ب رای بازیگری چون «خسرو شکیبایی»؛ اساسا‬ ‫کافی است به فهرست بازیگران فیلم های «بانو»‪« ،‬سارا»‪،‬‬ ‫«پری»‪« ،‬لیال» و «درخت گالبی» نظر بیندازیم تا دریابیم‬ ‫که بازیگران بنام بسیاری تجربه کار با مهرجویی را داشته اند‬ ‫که برخی از انان با اثار مهرجویی به چهره تبدیل ش��ده اند‪.‬‬ ‫فیلم های مستقل «میکس»‪« ،‬بمانی»‪« ،‬میهمان مامان»‬ ‫و «س��نتوری» نیز در فاصله س��ال های ‪ 78‬تا ‪ 86‬بخشی از‬ ‫کارنامه کاری کارگردانی را نش��ان م ی دهند که هرچند فراز‬ ‫و نشیب داشته‪ ،‬اما این فراز و نشیب هی چ گاه خیلی فاحش‬ ‫نبوده است‪ .‬او پس از چند سال با فیلم «اسمان محبوب» در‬ ‫بیس ت ونهمین جشنواره فیلم فجر حضور یافت که هرچند‬ ‫نظر خیلی از دوستدارانش را تامین نکرد اما عالوه بر نامزدی‬ ‫در چند بخش مسابقه ای ران‪ ،‬برگزیده بخش بی ن الملل این‬ ‫جشنواره شد‪ .‬او سپس با «نارنج ی پوش» در جشنواره س ی ام‬ ‫حضور یافت که نظ رات متفاوتی را در پی داشت‪ .‬البته گفته‬ ‫م ی شود در چند فیلم اخیر مهرجویی‪ ،‬برخی دستیاران او در‬ ‫شکل گیری محصول نهایی دس��ت داشتند که وقتی در اثر‬ ‫اخر او «اشباح» حضور نداشتند‪ ،‬این کار به شدت افت و از نظر‬ ‫بسیاری از منتقدان‪ ،‬سقوط کرد‪.‬‬ ‫مهرجوی��ی چند س��ال قب��ل در جمع دانش��جویان‬ ‫م ی گفت‪« :‬ب رای فیلم ساختن‪ ،‬یعنی حرفه ای که مدام با ان‬ ‫درگیری دارم و با ان کار و زندگی م ی کنم‪ ،‬باید جوهر ه زندگی و‬ ‫زنده بودن را در خودم حفظ کنم اما متاسفانه فضای فرهنگی‬ ‫یزایی نیس��ت و بیشتر از انکه ما را ُپر‬ ‫ما چندان فضای انرژ ‬ ‫کند‪ ،‬ما را بیشتر خالی م ی کند‪ .‬بناب راین راه هایی ب رای شارژ‬ ‫دوباره باید وجود داشته باشد که شیو ه من‪ ،‬خواندن کتاب های‬ ‫فلسفی‪ ،‬روانشناسی و رمان است و این گونه سعی م ی کنم‬ ‫در فضای فیلمسازی دوام بیاورم و کارم تداوم داشته باشد‪».‬‬ ‫مهرجویی چند رمان و ترجمه فسلفی را نیز در چند دهه‬ ‫اخیر منتشر کرده اس��ت‪ .‬او همچنین به وجوه اجتماعی در‬ ‫اثارش بسیار تاکید داشته است‪ .‬در یک پایان نامه دانشجویی‬ ‫با عنوان «بررسی س��ینمای داریوش مهرجویی» نیز امده‬ ‫است‪« :‬ادم های مهرجویی ب ی ریشه نیستند که همین طور‬ ‫ابتدا به ساکن در فیلم ظاهر شوند و بعد هم کارهایی بکنند‬ ‫و بروند‪ .‬در اثار او به دقت ادم ها از یکدیگر متمایز شده اند و‬ ‫ب رای این تمایز در اکثر موارد ویژگی خاصی که به کار م ی رود‪،‬‬ ‫تعلقات طبقاتی ادم هاست‪ .‬اینکه ادم ها متعلق به چه طبقه‬ ‫اجتماعی هستند و ایا همان خصوصیاتی را دارند که متعلق‬ ‫یزنند‪».‬‬ ‫به طبقه انهاست یا نه‪ ،‬گاهی از این ویژگ ی ها گریز م ‬ ‫این اثر پژوهش��ی که در س��ال ‪ 80‬تدوین ش��ده‪ ،‬به‬ ‫درگیری کاراکتر ه��ای مهرجویی در یک��ی از اوضاع جدی‬ ‫اگزیستانسیالیس��م اش��اره م ی کند و باتوجه به فرامکانی و‬ ‫فرازمانی بودن مس��ائل اثار این کارگردان که از اثار مکتب‬ ‫کالسیسم است‪ ،‬فرضیات تحقیق خود را تایید م ی کند‪.‬‬ ‫اما وقتی کار به جایی رسیده که یکی از منتقدان سینما‬ ‫در زمان برگزاری جشنواره فیلم فجر در متنی م ی نویسد‪ ،‬از‬ ‫داریوش مهرجویی دیگر خیلی انتظار نداریم اما چرا یکی از‬ ‫انبوه ادم های حرفه ای سینما که س��ر صحنه فیلمبرداری‬ ‫فیلم «اش��باح» حاضر بودن��د‪ ،‬کاری نکردن��د و جلوی او را‬ ‫نگرفتند؟ وقتی فیلم اخ��ر او چه هنگام نمایش در س��الن‬ ‫مخصوص اهالی رس��انه و چ��ه در س��ینماهای مردمی با‬ ‫واکنش منفی مخاطبان مواجه ش��د؛ تا جایی ک��ه از اوایل‬ ‫جش��نواره‪ ،‬افراد به دیگران توصیه م ی کردند که ب رای دیدن‬ ‫این فیلم وقت‪ ،‬پول و اعصاب خ��ود را هزینه نکنند‪ ،‬وقتی‬ ‫بجد م ی توان گفت مهرجویی در مس��یر نزولی خود به واقع‬ ‫به یک سقوط و نوعی تیر خالص رسیده است‪ ،‬وقتی حتی‬ ‫برخی از میهمانان خارجی حاضر در جشنواره امسال هم در‬ ‫مصاحب ه هایشان نسبت به اثار اخیر مهرجویی انتقاد کردند‪،‬‬ ‫به این نقطه م ی رسیم که توقف تولید اثر توسط مهرجویی‪،‬‬ ‫ی نیست‪،‬‬ ‫در سینمای اشفته امروز کشور خیلی موضوع مهم ‬ ‫بلکه بزرگ ترین خدمت است به خود او و پیشینه کاری اش‪.‬‬ ‫پایان استاد نوستالژی های رفیقانه‬ ‫فـرهنگ‬ ‫یکی از منتقدان سینما در زمان‬ ‫برگزاریجشنوارهفیلمفجر‬ ‫در متنی می نویسد‪ ،‬از داریوش‬ ‫مهرجوییدیگرخیلیانتظار‬ ‫نداریم اما چرا یکی از انبوه‬ ‫ادم های حرفه ای سینما که‬ ‫سرصحنهفیلمبرداریفیلم‬ ‫«اشباح» حاضر بودند‪ ،‬کاری‬ ‫نکردند و جلوی او را نگرفتند؟‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫مسعود کیمیایی متولد مرداد ‪ 1320‬در خیابان ری‪ ،‬در‬ ‫کوچه پ س کوچه های جنوب شرق ته ران رشد کرد و به سینما‬ ‫عالقه مند شد‪ .‬خودش خاطره های زیبایی دارد از زمانی که‬ ‫با همبازی های بعدا مش��هورش همچون فرامرز قریبیان‪،‬‬ ‫احمدرضا احمدی و ایدین اغداشلو از جبر مدرسه فراری بودند‬ ‫تا در س��ینماهای الله زار و کوچه ملی‪ ،‬دربه در بلیتی باشند‬ ‫که انها را با دنیای س��ینما ارتباط دهد‪ .‬انها ان قدر به فیلم و‬ ‫سینما عالقه داشتند که ساعت ها م ی نشستند و به صدای‬ ‫فیلم ها که توسط بلندگویی در بیرون پخش م ی شد‪ ،‬گوش‬ ‫م ی سپردند و ب رای گرفتن مجوز ورود به سالن سینما حاضر‬ ‫بودند که ب رای ادم بزرگ ها شیرین کاری انجام دهند و انها را‬ ‫بخندانند‪ .‬شاید همین عش��ق بود که پس از گرفتن دیپلم‪،‬‬ ‫کیمیایی را به دانشگاه سینما سوق داد تا با دستیاری ساموئل‬ ‫خاچیکیان در فیلم «خداحافظ ته ران» با عالم حرفه ای هنر‬ ‫هفتم اشنا شود‪ .‬اما عشق او به سینما وقتی سوزناک شد که‬ ‫در بیست و شش‪ ،‬هفت سالگی سرمایه گذاری پیدا کرد که‬ ‫حاضر شد پولی بدهد تا او س��اخت فیلم اولش را در فضای‬ ‫فیلمفارس��ی ان زمان تجربه کند؛ این بود که فیلم «بیگانه‬ ‫بیا» با چنان فرمولی ساخته ش��د؛ اما نه در گیشه موفقیتی‬ ‫کس��ب کرد‪ ،‬نه از منظری دیگر‪ .‬اما عباس شباویز که سال‬ ‫گذشته درگذشت و خود کیمیایی معتقد است او با تاسیس‬ ‫موسسه «اریانا» فیلم‪ ،‬یکی از پایه گذاران سینمای متفاوت‬ ‫و متفکر ای ران شد‪ ،‬از فیلم دوم او «قیصر» هم حمایت خود را‬ ‫دریغ نکرد؛ هرچند گفته م ی شود بخشی از سرمایه گذاری این‬ ‫فیلم توسط بهروز وثوقی بازیگر ان صورت گرفت‪ .‬این فیلم‬ ‫که در ابتدا مورد توجه مخاطب��ان قرار نگرفت‪ ،‬در اکران دوم‬ ‫خود نه تنها رکوردهای فروش را یکی پس از دیگری شکست‪،‬‬ ‫بلکه توجه بسیاری از روشنفکران و قشر جوان تحصیلکرده‬ ‫و جویای اثار با درونمایه های اجتماعی – سیاسی را به خود‬ ‫جلب کرد‪ .‬این فیلم را به هم��راه «گاو» داریوش مهرجویی‬ ‫که هر دو در س��ال ‪ 1348‬س��اخته ش��دند‪ ،‬اغازگران موج نو‬ ‫سینمای ای ران قلمداد م ی کنند‪ .‬درواقع از این فیلم م ی توان‬ ‫گفت دو خصیصه در فیلمس��ازی این کارگ��ردان مبتن ی بر‬ ‫تجربیات فردی در س��ینما‪ ،‬ش��کل گرفت؛ یکی استفاده از‬ ‫دیالوگ های خاص و تاثیرگذار مبتن ی بر ظ رافت های زبانی‬ ‫و مفهوم گرایی‪ ،‬دوم هم استفاده مش��خص او از استعاره در‬ ‫فیلم هایش؛ استعاره هایی که گاهی در یک مفهوم‪ ،‬گاهی در‬ ‫یک شیء و گاهی هم در مقام یک انسان بروز م ی کنند و هر‬ ‫کدام نماینده و نشانگر بخشی یا واقعیتی از جامعه هستند‪.‬‬ ‫کیمیایی که پس از ان به روند س��الی یک فیلم خود‬ ‫ادامه داد‪« ،‬رضا موتوری»‪« ،‬داش اکل»‪« ،‬بلوچ» و «خاک» را‬ ‫تا سال ‪ 52‬ساخت که این اخری که ب ر اساس داستان «اوسنه‬ ‫باباسبحان» محمود دولت ابادی ساخته شد‪ ،‬دعوای قلمی‬ ‫ ش��دیدی را بین این دو فرد ایجاد کرد ک��ه به موضع گیری‬ ‫کیمیایی درباره برخی واقعی ت های جامعه روش��نفکری ان‬ ‫زمان کش��ور نیز منجر ش��د‪ .‬اما دومین فیلم مه��م او را در‬ ‫سال های قبل از انقالب‪« ،‬گوزن ها» در سال ‪ 54‬م ی دانند که‬ ‫به نوعی پیشگویی وقوع انقالب در چند سال قبل از بهمن‬ ‫‪ 57‬تعبیر م ی شود‪ .‬در این فیلم هم که دو قهرمان مکمل از دو‬ ‫قشر دارد‪ ،‬هرچند از ان دیالوگ ها خبری نیست اما باز فضای‬ ‫یزند‪ .‬اساسا قصه پایه‬ ‫استعاری در قالب یک قصه رئال موج م ‬ ‫و بنیان سینمای کیمیایی را تشکیل م ی دهد؛ فیلمسازی که‬ ‫با انتشار رمان دوجلدی «جسدهای شیشه ای» در اوایل دهه‬ ‫‪ 80‬نشان داد که عالقه وافر او به قصه‪ ،‬حتی در حوزه مکتوب‬ ‫هم کم ثمر نبوده است‪ .‬درحال ی که همان زمان مجموعه شعر‬ ‫منتشر شده از او نتوانست توجهی را ب ه سمت خود جلب کند‪.‬‬ ‫«غزل» و «سفر س��نگ» دیگر ساخته های کیمیایی‬ ‫پیش از پیروزی انقالب هستند که در س��ال های ‪ 55‬و ‪56‬‬ ‫ساخته شدند و اتفاقا برخی سفر سنگ را پی ش بینی دقی ق تری‬ ‫از وقوع انقالب قلمداد م ی کنند‪ .‬هرچند فیلمسازی او با وقوع‬ ‫انقالب تا چهار س��ال متوقف ش��د‪ ،‬اما فیلم «خط قرمز» او‬ ‫هم در س��ال ‪ 61‬با بازی س��عید راد‪ ،‬تنها فرصت نمایش در‬ ‫دور اغازین جشنواره فیلم فجر را به دست اورد و بعدا هی چ گاه‬ ‫به نمایش عمومی گذاشته نشد‪« .‬تیغ و ابریشم» (‪،)1364‬‬ ‫«س��رب» (‪ )1367‬و «دندان م��ار» (‪ )1368‬دیگر فیلم های‬ ‫چشمگیر و بحث ب رانگیز کیمیایی بودند که در حال و هوای‬ ‫دهه ‪ 60‬خلق شدند؛ روندی که با «گروهبان» در سال ‪ 69‬و‬ ‫درنهایت فیلم مورد توجه «رد پای گرگ» در پایان این دهه‬ ‫ادامه یافت‪.‬‬ ‫اما دور جدید فیلمسازی مسعود کیمیایی را در اواسط‬ ‫دهه ‪ 70‬و با فیلم های «تجارت»‪« ،‬ضیافت»‪« ،‬سلطان» و‬ ‫«مرسدس» در فاصله سال های ‪ 73‬تا ‪ 76‬م ی توان دانست‪.‬‬ ‫یکی از ویژگ ی های این فیلم ها‪ ،‬توجه کیمیایی به چهره های‬ ‫جوان در اثارش بود که در چند فیلم بعدی او هم ادامه یافت‬ ‫و درواق��ع بازیگ��ران را برنده های اصلی فیلم ه��ای او کرد‪.‬‬ ‫کارگردانی که پیشتر در چهره ش��دن بازیگرانی چون بهروز‬ ‫وثوقی‪ ،‬بهمن مفید‪ ،‬جمشید هاش��م پور‪ ،‬فریماه فرجامی‪،‬‬ ‫فرامرز قریبی��ان و فرامرز صدیقی در س��ینمای ای ران نقش‬ ‫داش��ت‪ ،‬در فیلم های بعدی خود هم کس��انی چون فریبرز‬ ‫عرب نیا‪ ،‬هدیه ته ران��ی‪ ،‬محمدرضا فروت��ن‪ ،‬میترا حجار و‬ ‫حتی احمد نجفی‪ ،‬گلچهره س��جادیه‪ ،‬احمد شاهدلو و البته‬ ‫پوالد کیمیایی را در س��ینمای ای ران معرفی یا تثبیت کرد‪.‬‬ ‫او که البته همان زمان و بعدها از چهره هایی چون خس��رو‬ ‫شکیبایی‪ ،‬عزت اهلل انتظامی‪ ،‬لیال حاتم ی و به رام رادان هم‬ ‫در فیلم هایش بهره برده است‪ ،‬برخی دستیارانش را هم بعدا‬ ‫به عنوان کارگردان دید؛ کس��انی چون امیر نادری‪ ،‬تهمینه‬ ‫میالنی‪ ،‬سامان مقدم و تعدادی دیگر‪.‬‬ ‫اما فیلم ه��ای بع��دی کیمیای��ی یعنی «فری��اد» و‬ ‫«اعتراض» در س��ال های ‪ 77‬و ‪ ،78‬هم فصل دیگری را در‬ ‫توجه کیمیایی به مس��ائل اجتماعی و سیاسی روز جامعه‬ ‫رقم زد‪ ،‬هم با برخی نوشته ها و اظهارات برخی دستیارانش‪،‬‬ ‫حاشی ه هایی را ب رای او رقم زد که هی چ گاه تمایل نداشته درباره‬ ‫انها حرف بزند‪ .‬او البته خود همواره به اس��تقبال حاشی ه ها‬ ‫حتی در زندگی فردی خود و دو بار ازدواج با برخی چهره های‬ ‫موسیقی رفته و هم از پتانسیل این موضوع در ایجاد کشش‬ ‫ب رای فیلم هایش قبل از نمایش انها بهره برده اس��ت‪ .‬این‬ ‫کارگردان تقریبا پرکار‪ ،‬پس از چند سال وقفه‪ ،‬از سال ‪ 82‬هم‬ ‫تقریبا سالی یا دو سالی یک فیلم س��اخته که «سربازهای‬ ‫جمع��ه»‪« ،‬حکم»‪« ،‬رئی��س» و «محاکم��ه در خیابان» را‬ ‫ساخت که از فیلم های ضعیف او محس��وب م ی شوند‪ .‬اما‬ ‫اثار این کارگردان که شاید گاهی در می زان کم هزینه و مدت‬ ‫زمان اندک ساخت فیلم هایش رکوردهایی را هم از خود به جا‬ ‫م ی گذارد‪ ،‬چنگی به دل نم ی زدنند‪ ،‬همان اثاری که همواره با‬ ‫کنجکاوی مخاطبان همراه بودند که در هر دوره از جشنواره‬ ‫حاضر بودند‪ ،‬تا جایی که ایس��تاده هم اثر جدید او را تماشا‬ ‫کنند‪ ،‬مایوس از سالن س��ینما بیرون م ی ایند تا شاید سال‬ ‫بعد با شوق دیدن فیلم او ولو به صورت ایس��تاده‪ ،‬برگردند‪.‬‬ ‫این روند مایوس کننده ب رای سینمای کیمیایی ادامه داشت‪،‬‬ ‫تا فیلم «جرم» که در بیس��ت ونهمین جشنواره فیلم فجر‬ ‫به نمایش درامد‪ .‬فیلم ی که قطعا از اثار متاخر کیمیایی بهتر‬ ‫از کار درامده بود اما کمتر کسی فکرش را م ی کرد که بتواند‬ ‫ان قدر مورد توجه هیات داوران جشنواره قرار بگیرد‪ .‬تا جایی‬ ‫که خود کیمیایی هم که کمتر تجربه دریافت جایزه را ب رای‬ ‫فیلم هایش داشته‪ ،‬هنگام دریافت جایزه اش گفت‪« :‬نم ی دانم‬ ‫چه اتفاقی افتاده که بعد از مدت ها یاد من افتاده اند و بعد از‬ ‫‪ 30‬سال سیمرغ به من رس��ید‪ ».‬فیلم امسال او در جشنواره‬ ‫فجر اما یک شکس��ت دیگر ب��رای کارگردانی محس��وب‬ ‫م ی شود که خیلی از مخاطبانش هم با او احساس رفاقت و‬ ‫به او تعصب دارند‪ .‬فیلم جدید و پربازیگر مسعود کیمیایی‬ ‫برخالف فیلم های دیگرش‪ ،‬درباره یک زن است؛ چرا که به‬ ‫گفته خود او‪ ،‬دیگ��ر مردهای فیلم هایش پیر ش��ده اند و در‬ ‫همان سینمای تخریب شده «متروپل» مانده اند‪ .‬اما واقعیت‬ ‫این است که فیلم اخیر کیمیایی چیزی نیست جز انچه در‬ ‫چندین فیلم قبل ی اش هم تکرار کرده بود و مانند یک سوزن‬ ‫گیرکرده گرامافون روی صفحه خالف‪ ،‬خیانت‪ ،‬خون و رفاقت‬ ‫م ی چرخد‪ .‬قبل از جشنواره این طور ادعا م ی شد که فیلم جدید‬ ‫کیمیایی‪ ،‬حال و هوایی متفاوت با فیلم های قبل ی اش دارد‬ ‫اما وقتی این فیلم در س ی ودومین جش��نواره فیلم فجر به‬ ‫نمایش درامد‪ ،‬عموم منتقدان و اهالی رسانه به کیفیت نازل‬ ‫ان به شدت انتقاد کردند‪ .‬این ماجرا تا انجا پیش رفت که اولین‬ ‫سوت و کفی که به نشانه اعتراض و تمسخر در سالن اهالی‬ ‫رسانه در جش��نواره امسال شنیده ش��د‪ ،‬به این فیلم مربوط‬ ‫بود‪ .‬شاید به همین علت هم نشست خبری این فیلم مانند‬ ‫نشس��ت خبری داریوش مهرجویی‪ ،‬در کاخ جشنواره برگزار‬ ‫نشد و علت هر دو انها هم کسالت عنوان شد‪.‬‬ ‫مسعود کیمیایی زمانی در جمع دانشجویان گفته بود‪:‬‬ ‫«فیلم هایم هی چ گاه مورد حمایت خاصی نبوده اند؛ بناب راین‬ ‫هدایت نیز نش��ده اند‪ ،‬درعین اینکه هر کدام نماینده دوران‬ ‫خودشان هس��تند و هیچ وقت به س��مت کهنگی تاریخی‬ ‫نرفته اند‪ ».‬بسیاری این سخنان کیمیایی را قبول ندارند اما‬ ‫باتوجه به همان چه که کارهای او به سینمای ای ران افزوده و‬ ‫نیز اصرار ب ی موردش بر تکرار یک نوع نگاه و روند در طول‬ ‫نزدیک به نیم قرن‪ ،‬م ی توان گفت‪ ،‬فیلم جدید نساختن او نیز‬ ‫چیزی به س��ینمای ای ران اضافه نم ی کند اما دست کم اجازه‬ ‫م ی دهد که خاطره ها بنا بر طبیعت خود‪ ،‬در افقی نه چندان‬ ‫نزدیک دوست داشتنی باقی بمانند‪g .‬‬ ‫‪55‬‬ ‫هم دور نیس��ت در اوج بوده اند و االن هم قسمت دیگری از‬ ‫عمر حرفه ای شان را م ی گذرانند‪ ،‬چرا باید از این فیلمساز ها‬ ‫بخواهی��م که حاال چون ب��ه اندازه گذش��ته نظ ر ها را جلب‬ ‫نم ی کنند کناره گیری کنند؟‬ ‫اما س�وال من این اس�ت این روند برای خود این‬ ‫فیلمس�از ها نم ی توان�د تبعات ب�دی را ب ه دنبال‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫مثلرستورانیکهازانخاطرهداریم‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگوباانتونیوشرکادربارهعلتنزولاثارکیمیاییومهرجویی‬ ‫فـرهنگ‬ ‫ایا باید از پایان مهرجویی و کیمیایی حرف زد؟ وقتی که کار های این دو فیلمساز صاحب نام سال هاست که دیگر‬ ‫توج ه هارابهخودجلبنم ی کند؟انتونیاشرکا‪،‬منتقدفیلم‪،‬بااینعبارتموافقنیستومعتقداستکهاینافول هاطبیعی‬ ‫است‪ .‬با این حال معتقد است که مشکالت بر سر راه ساختن فیلم از جمله ممیزی و سانسور ها در این روند رو به افول‬ ‫تاثی ر گذار بوده است‪ .‬خبرنگار مثلث با این موضوع با او گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫چند سال است که پشت س�ر هر فیلم جدیدی‬ ‫از مس�عود کیمیای�ی‪ ،‬ی�ا داری�وش مهرجویی‪،‬‬ ‫حرف های تقریبا واحد شنیده م ی شود‪« ،‬ما انتظار‬ ‫این کارها را نداش�تیم»‪« ،‬این ها در حال س�قوط‬ ‫هس�تند»‪« ،‬دوره این داس�تان ها تمام ش�ده» و‬ ‫چی ز هایی مانند اینها‪ ،‬ایا واقعا م ی ش�ود از تمام‬ ‫ش�دن یک فیلمس�از حرف زد؟ یا صرفا باید این‬ ‫کار ها را هم ادامه یک روند دانست؟‬ ‫‪ l‬م��ن فیلم امس��ال اق��ای کیمیایی را دوس��ت‬ ‫نداشته ام‪ ،‬د ر مورد فیلم اقای مهرجویی هم نقد های چندان‬ ‫مثبتی ندیده ام‪ ،‬ام��ا نم ی توانم اینها را قب��ول کنم که مثال‬ ‫بگوییم این فیلمساز تمام شده اس��ت یا سقوط کرده است‬ ‫یا چی ز هایی مانند این‪.‬‬ ‫ی ی��ک عمر حرفه ای دارد‪،‬‬ ‫من اعتقاد دارم که هر ادم ‬ ‫هیچ کس نم ی تواند همواره در اوج دوران هنری اش باش��د‬ ‫یا همواره خالقی ت های فوق العاده از خودش نش��ان بدهد‪،‬‬ ‫اما معنی اینکه کس��ی دیگر در اوج دوران هنری و خالقیت‬ ‫خودش نیست هم نباید این باش��د که بگوییم این هنرمند‬ ‫باید کارش را رها کند و اعالم بازنشستگی کند‪ ،‬به نظر من‬ ‫هنرمند تا وقتی که کارهایش تماشاگر دارند‪ ،‬تا وقتی که از‬ ‫بعد اقتصادی م ی تواند با فیلم هایش کار کند‪ ،‬م ی تواند فیلم‬ ‫بسازد‪ .‬به هر حال سینما یک صنعت است و اقتصاد در ان‬ ‫ی دارد‪.‬‬ ‫نقش مهم ‬ ‫این موضوع که فیلمس�ازی بعد از مدتی در اوج‬ ‫کار کردن‪ ،‬در یک دوره زمان�ی کار هایی با همان‬ ‫جذابی�ت قبلی تولی�د نم ی کند یا ان ط�ور که از‬ ‫ان یاد شده است س�قوط م ی کند‪ ،‬فقط مختص‬ ‫ماست یا در دنیا هم م ی ش�ود نمونه هایی از این‬ ‫‪56‬‬ ‫مورد را پیدا کرد؟‬ ‫‪ l‬من فکر می کنم که بیشتر فیلمسازان در دنیا با‬ ‫چنین چی ز هایی درگیر م ی شوند‪ ،‬بیشتر فیلمسازان دنیا تنها‬ ‫در یک دوره ای از کارش��ان در اوج دوران حرفه ای خودشان‬ ‫هستند‪ ،‬تعداد فیلمسازانی که هر چه ساخته اند شاهکار بوده‬ ‫است خیل ی کم و حتی انگشت شمار است‪ ،‬اما خیل ی ها هم‬ ‫بوده اند که روی موج سینوسی حرکت کرده اند و بعد از اینکه‬ ‫یک دوره ای در فرود افتاده اند‪ ،‬دوب��اره کارهای خیلی خوب‬ ‫ساخته اند‪ .‬م ی خواهم بگویم خیلی از فیلمساز ها هستند که‬ ‫در سال های اخر فیلمسازی شان کار هایی م ی سازند که اصال‬ ‫به یاد اورده نم ی ش��ود‪ ،‬اما بوده اند کسانی که بعد از سال ها‬ ‫دوباره یک شاهکار ساخته اند‪.‬‬ ‫اما این اتفاق چ�را م ی افتد؟ بعض ی ها اس�تدالل‬ ‫م ی کنند که فیلمسازان در مقاطعی از کارشان هم‬ ‫به فیلمسازی ب ه عنوان درامد نگاه م ی کنند اما ایا‬ ‫این برای وجهه انها معنای بدی ندارد؟‬ ‫‪ l‬ما باید ای��ن را در نظ��ر بگیریم که ب��ه هر حال‬ ‫وقتی کسی در حرفه ای جا افتاده است و در ان کار شناخته‬ ‫ش��ده‪ ،‬ممکن اس��ت در جریان کارش به مقطعی برسد که‬ ‫هنوز نم ی خواهد بازنشس��ته بش��ود‪ ،‬اصال چ��را باید یک‬ ‫فیلمساز اعالم بازنشستگی کند؟ ان هم وقتی که کار هایی‬ ‫که او م ی س��ازد هنوز مخاطب��ان را جذب م ی کن��د و هنوز‬ ‫تهی ه کننده ها حاضر هستند با این فیلمساز ها کار کنند‪.‬‬ ‫به نظر من وقتی یک فیلمس��از به شرایطی م ی رسد‬ ‫که هی��چ تهی ه کننده ای حاض��ر به کار کردن با او نیس��ت‬ ‫م ی تواند به بازنشستگی فکر کند اما تا قبل از ان وقتی کسی‬ ‫هس��ت که هزینه کار را بپردازد معن ی اش این است که کار‬ ‫هنوز م ی تواند پول خودش را در بیاورد و چرا در این ش��رایط‬ ‫کارگردان نباید به فیلم ساختن فکر کند؟‬ ‫به هر حال این فیلمساز ها هنوز اعتبار دارند‪ ،‬اسم انها‬ ‫هنوز خیل ی ها را به س��ینما م ی اورد‪ ،‬اینها زمانی که خیلی‬ ‫‪ l‬این فیلم ها به هر حال م ی فروش��ند و بنا بر این‬ ‫تهی ه کننده ها حاضر به س��رمایه گذاری روی انها هس��تند‪.‬‬ ‫درست است که مخاطب حرفه ای سینما ممکن است این ها‬ ‫را نپس��ندد اما این به ان معنا نیس��ت که این فیلم ها نباید‬ ‫ساخته شوند‪ ،‬ما از این فیلم ها خوشمان نم ی اید چون فکر‬ ‫م ی کنیم که این کارگردان ها خیلی بهتر از این بوده اند‪ .‬اما‬ ‫باید واقع گرایانه به موضوعات نگاه کنیم‪.‬‬ ‫ضمن اینکه هنوز فیلم هایی مثل فیلم امس��ال اقای‬ ‫کیمیای از نظر تکنیکی از هشتاد درصد فیلم های جشنواره‬ ‫بهتر بوده‪ .‬م ی خواه��م بگویم که وقتی کار ها را مقایس��ه‬ ‫م ی کنیم م ی بینم که فیلمس��ازان قدیمی م��ا هنوز هم از‬ ‫بهترین ها هس��تند‪ .‬اما به ه ر حال انتظ��ار مخاطبان جدی‬ ‫سینما از انها چی ز های دیگری است‪ .‬همین امسال سکانس‬ ‫اول فیلم اق��ای کیمیایی‪ ،‬چه از نظر دیال��وگ و چه از نظر‬ ‫تدوین واقعا خیل��ی خوب بود‪ ،‬اما در کل وقتی به داس��تان‬ ‫نگاه م ی کنیم کمی تصنعی و تاریخ گذشته به نظر م ی اید و‬ ‫انتظار ها را ب ر اورده نم ی کند‪.‬‬ ‫شاید انتظار این باشد که فیلمسازان حرفه ای ما‬ ‫که بیش�تر از دیگران به این مدیوم اگاه هستند‬ ‫به گوشه و کنار ان تسلط دارند‪ ،‬بیشتر بتوانند از‬ ‫خالقی ت های خودشان استفاده کنند و چی ز های‬ ‫تاز ه تری خلق کنند‪ ،‬اما در عمل اکثر فیلمسازان‬ ‫ما ب�ه وادی تک�رار م ی افتند‪ ،‬این را ناش�ی از چه‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫‪ l‬بخش��ی از ای��ن موضوع ب��ه مس��اله ممیزی و‬ ‫سخت گیری هایی در مورد سانسور ب ر م ی گردد‪ .‬به هر حال‬ ‫این اقایان هم از نظر س��نی دیگر در موقعیتی نیستند که‬ ‫بخواهند مدام و ب رای مدت طوالنی به دنبال مجوز باشند یا بر‬ ‫سر موضوعات مختلف با ارشاد درگیر بشوند‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫هم هست که به سمت داس��تایی م ی روند که قبال تجربه‬ ‫کرده اند و م ی دانند که مش��کلی ب رایشان پیش نم ی اید‪ .‬به‬ ‫سراغ کار هایی م ی روند که قبال از انها جواب گرفته اند‪ .‬کسی‬ ‫چه م ی داند ش��اید اگر نگران ی های کم تری در مورد سانسور‬ ‫وجود داشت کار های متفاوت تری را م ی دیدیم‪.‬‬ ‫بنا ب ر این ش�ما ای�ن فیل م هایی که چن�دان مورد‬ ‫پس�ند مخاطبان جدی س�ینما نیس�ت چطور‬ ‫تفس�یر م ی کنی�د؟ تم�ام ش�دن مهرجوی�ی یا‬ ‫کیمیای�ی اصطالح چن�دان دل چس�بی به نظر‬ ‫نم ی اید‪...‬‬ ‫‪ l‬واقعیت این است که من مثال کار های کیمیایی‬ ‫را به رستورانی تشبیه م ی کنم که ش��ما بار ها به ان رفته اید‬ ‫و چون از ان خاطره دارید‪ ،‬دوباره به ان م ی روید‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫انتظار داشته باشید غذای جدیدی در ان رستوران صرف کنید‪.‬‬ ‫خیل ی ها به دیدن فیلم های کیمیایی م ی روند‪ ،‬بدون اینکه‬ ‫بخواهند هیجان زده شوند و متاسفم بگویم که رفتار هایی که‬ ‫در کاخ جشنواره در جریان اکران فیلم اقای کیمیایی دیده ام‬ ‫واقعا باعث تاسف بود‪ .‬چنان برخوردی اصال در شان فعاالن‬ ‫مطبوعات نبود‪.‬‬ ‫اما در مورد مهرجویی این روند سفارش ی سازی را‬ ‫هم م ی شود همین طور تفسیر کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬کار های سفارشی که اقای مهرجویی انجام داده‬ ‫کار های بدی نبود‪ ،‬اینها در زمان خودش کار های سفارشی‬ ‫خوبی بوده است اما به عنوان کاری که اسم مهرجویی را دارد‬ ‫من انتظار خیلی بیشتری داشتم‪g .‬‬ ‫م ی شد که علت تغییر زمان نمایش فیلم‪ ،‬تهدید به حضور‬ ‫نگاهی حاشی ه ای به فیلمی درگیر بین مساله بودن یا نبودن!‬ ‫اتوبوس��ی از معترضان به این فیلم در زمان نمایش��ش در‬ ‫سالن برج میالد بوده است؛ توجیهی که نه تنها فضا را ب رای‬ ‫مدی ران تلطیف نکرد‪ ،‬بلکه موجبات هجوم بیشتر منتقدان‬ ‫را در پی داشت‪ .‬اما نقطه اوج حاش��ی ه های این فیلم در روز‬ ‫‪ 22‬بهمن‪ ،‬روز پایانی جشنواره واقع شد‪ .‬از چند ساعت قبل‪،‬‬ ‫شاهین فتحیان‬ ‫همان رس��انه های معترض به حضور و نمایش این فیلم در‬ ‫ب��ه س��ینماها توصی��ف م ی ک��رد‪ ،‬گف��ت ک��ه ش��امگاه‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫جشنواره‪ ،‬نس��بت به جایزه گرفتن ان در بخش هایی از پنج‬ ‫‪ 20‬بهمن ماه‪ ،‬تعداد زیادی از تماشاگران که پشت در سالن‬ ‫بخشی که نامزد دریافت سیمرغ بلورین شده بود‪ ،‬اب راز نگرانی‬ ‫مانده بودند‪ ،‬با یگان ویژه متفرق ش��دند‪ .‬ای��ن اظهارات در‬ ‫رسانه های ای رانی خارج از کشور‪ ،‬بسیار مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫شاید حاش��ی ه های فیلم «عصبانی نیس��تم» از ان‬ ‫کرده‪ ،‬تلویحا به بیان تهدیدگونه پرداختند‪ .‬در نهایت‪ ،‬در زمان‬ ‫روز ‪ 20‬بهمن ماه‪ ،‬زمانی که برخ��ی از خبرگزاری های منتقد‬ ‫روزی ش��کل گرفت که خبرگزاری ها تیتر زدند این فیلم در‬ ‫برگزاری مراسم پایانی جشنواره‪ ،‬مجری مراسم اعالم کرد که‬ ‫کارگردان و تهی ه کننده فیلم «عصبانی نیستم» ب رای حفظ‬ ‫صدر ارای مردمی در روزهای اول جشنواره فجر قرار گرفته‬ ‫دولت‪ ،‬روزی یک مصاحبه با نمایندگان عضو کمیس��یون‬ ‫فرهنگی مجلس در انتقاد از نمای��ش چنین فیلم هایی در‬ ‫اس��ت؛ نه زمانی که نخس��تین واکنش ها را در پی داشت‪.‬‬ ‫ارامش حوزه س��ینما‪ ،‬اثر خود را از گردونه رقابت جش��نواره‬ ‫خارج کرده است‪ .‬این س��خنان در لحظه هایی بیان م ی شد‬ ‫جشنواره منتش��ر م ی کردند و در برخی از انها کار به تهدید‬ ‫حاال که جش��نواره فیلم فج��ر پایان یافت��ه م ی توان گفت‬ ‫که درمیشیان به همراه دو بازیگر اصلی خود که هر دو نامزد‬ ‫وزیر ارشاد به استیضاح هم کش��یده م ی شد‪ ،‬خبر رسید که‬ ‫این فیلم‪ ،‬بخش��ی از تالطم های عصبی بسیاری را فراهم‬ ‫دریافت جایزه از جشنواره فیلم فجر بودند‪ ،‬راهی المان بودند‬ ‫تمامی نمایش های فیلم «عصبانی نیستم» به کارگردانی‬ ‫کرد؛ هم مخالف��ان و معترضانش که مجبور ش��دند فریاد‬ ‫رضا درمیشیان در شهرستان های می زبان جشنواره فیلم فجر‬ ‫تا در بخش پانورامای جشنواره ب رلین شرکت کنند‪.‬‬ ‫بکشند‪ ،‬هم مدی ران سازمان سینمایی و وزارت ارشاد را‪ ،‬هم‬ ‫بسیاری به این اعالن با دیده تردید نگریستند تا انکه‬ ‫لغو شد‪ .‬این اتفاق ها در دو‪ ،‬سه روز مانده به برگزاری مراسم‬ ‫دس��ت اندرکارانی را که شانس دریافت س��یمرغ و شهرت را‬ ‫ابتدا هوش��نگ گلمکانی و بعد فرامرز‬ ‫از دس��ت رفته دیدند‪ ،‬هم کسانی که از‬ ‫قریبیان در س��خنانی که رسانه ای شد‪،‬‬ ‫خارج شدن این فیلم از عرصه رقابت ها‬ ‫اظه��ار کردن��د در یک��ی از پنج بخش‬ ‫در دقیقه ‪ 90‬نس��بت به مدی ران دولت‬ ‫یادشده‪ ،‬یعنی در بخش بهترین بازیگر‬ ‫یازدهم بسیار خشمگین شدند‪.‬‬ ‫نقش اول مرد‪ ،‬هی��ات داوران به اتفاق‪،‬‬ ‫فیل��م س��ینمایی «عصبان��ی‬ ‫جایزه س��یمرغ را ب رای نوی��د محمدزاده‬ ‫نیستم!» س��اخته رضا درمیشیان پس‬ ‫در نظر گرفته بودند اما با فش��ار مدی ران‬ ‫از «بغض»‪ ،‬در نخستین سانس نمایش‬ ‫در بخش سودای سیمرغ س ی و دومین‬ ‫جشنواره‪ ،‬این جایزه به انتخاب دوم انان‪،‬‬ ‫جش��نواره بی ن المللی فیل��م فجر‪ ،‬روز‬ ‫یعنی رضا عطاران تعلق گرفته است‪.‬‬ ‫‪ 15‬بهمن در سالن اصلی سینما ازادی‬ ‫هرچن��د همه کس��انی ک��ه درباره‬ ‫به نمایش درامد‪ .‬این فیلم که قرار بود‬ ‫این اتفاقات جشنواره افش��اگری کرده یا‬ ‫انتقادهایی مطرح م ی کردن��د‪ ،‬در اقدام ی ‬ ‫چند روز بعد از ان به عنوان تنها نماینده‬ ‫همزمان یک به یک‪ ،‬با رس��انه ها تماس‬ ‫سینمای ای ران در ش��صت و چهارمین‬ ‫گرفت��ه و حرف هایش��ان را به نف��ع دبیر‬ ‫جش��نواره «ب رلین» به نمای��ش دراید‪،‬‬ ‫جش��نواره تعدیل م ی کردند‪ ،‬این بحث ها‬ ‫داس��تان «نوید» دانش��جوی ستاره دار‬ ‫ان چنان ق��وت گرفت که رض��ا عطاران‪،‬‬ ‫و اخ راجی اس��ت که ب رای فراهم اوردن‬ ‫در اظهارنظری که رس��انه ای ش��د‪ ،‬گفت‬ ‫حداقل ش��رایط زندگ��ی در رویارویی با‬ ‫این سیمرغ را از ان خود نم ی داند و سپس‬ ‫ب ی اخالق ی های جامعه ب��ا خود تمرین‬ ‫در محافل خبری پیچید ک��ه گروهی از‬ ‫م ی کند تا «عصبانی» نباشد و در تالش‬ ‫است تا دختر مورد عالقه اش «ستاره» را‬ ‫سینماگران با رضایت عطاران منتظ رند تا‬ ‫از دس��ت ندهد‪ .‬نوید محمدزاده و باران‬ ‫عوامل فیلم از ب رلین بازگردند تا با برگزاری‬ ‫عوامل «عصبانی نیستم» با لباس های خاص در جشنواره ب رلین‬ ‫کوث��ری نقش ه��ای اصلی ای��ن فیلم‬ ‫نشستی کوچک‪ ،‬س��یمرغ اعطا شده به‬ ‫پایانی جشنواره همراه شد با انتشار متنی در صفحه شخصی‬ ‫مس��تقل را بازی م ی کنند که فیلمبرداری ان در بیش از ‪60‬‬ ‫عطاران به صورت نمادین هم که شده‪ ،‬به نوید محمدزاده‪ ،‬بازیگر‬ ‫ج وان تئاتری اهدا شود‪ .‬با این اح وال‪ ،‬در رسانه های منتقد که پس‬ ‫قائم مقام دبیر جش��نواره علیه این فیلم که از نظر بسیاری‬ ‫لوکیشن مختلف از شمال ی ترین تا جنوب ی ترین نقطه ته ران‬ ‫از برگزاری جش��نواره‪ ،‬از تقدیر کمیسیون فرهنگی مجلس از‬ ‫به زی ر س��وال رفتن اصل ب ی طرفی دست اندرکاران جشنواره‬ ‫صورت گرفته است‪.‬‬ ‫دست اندرکاران جشنواره فجر خبر داده بودند هم این بحث پیش‬ ‫نسبت به فیلم ها تعبیر شد‪ .‬یکی از جالب ترین حاشی ه های‬ ‫نخستین نمایش فیلم با استقبال مواجه شد و همان‬ ‫این فیلم اما در روز پایانی نمایش فیلم ها در سالن مخصوص‬ ‫کشیده شد که رضا درمیشیان این فیلم را با حمایت خارج ی ها‬ ‫شب تماشاگران ب رای تماشای این اثر اجتماعی – سیاسی‪،‬‬ ‫اهالی رسانه رقم خورد‪ .‬در حالیکه فرش قرمز فیلم «طبقه‬ ‫ساخته است‪ .‬اما حس��ین فرح بخش‪ ،‬تهی ه کننده و کارگردانی‬ ‫زیر بارش برف در صف ایستاده و در سانس فوق العاده ساعت‬ ‫که به شدت منتقد مدی ران سینمایی فعلی است‪ ،‬در مصاحب ه ای‬ ‫یازده شب به تماشای ان نشستند‪ .‬فیلم های «من عصبانی‬ ‫حساس» کمال تبریزی با حضور عوامل این فیلم در صبح‬ ‫پا جلو گذاش��ت و تاکید کرد‪« :‬درباره رضا درمیشیان کارگردان‬ ‫نیستم»‪« ،‬خط ویژه» و «قصه ها»‪ ،‬دیگر اثر پ ر حرف و حدیث‬ ‫روز اخر پهن شد‪ ،‬اما فیلم «عصبانی نیستم» رضا درمیشیان‬ ‫به نمایش درامد‪ .‬البته دست اندرکاران جشنواره اعالم کردند‬ ‫جشنواره در چهار روز نخست ارای تماشاگران جشنوار ه فیلم‬ ‫«عصبانی نیستم» باید بگویم او فیلمش را با سرمایه شخصی‬ ‫س��اخته اس��ت‪ ».‬این ادعا در حالی مطرح م ی شود که تاکنون‬ ‫که فیلم «طبقه حس��اس» دچار مش��کل فنی شده است‪.‬‬ ‫فجر با هم رقابت تنگاتنگی داشتند؛ تا روزهای بعد که این‬ ‫کارگردان فیلم توضیحی درب��اره چگونگی تامین هزینه های‬ ‫توجیهی که رسانه ها نپذیرفتند زی را فیلم تبریزی در چند روز‬ ‫روند با باالتر رفتن اثاری چون «شیار ‪ »143‬شکل دیگری به‬ ‫گذشته بدون هیچ اشکالی در س��ینماهای مردمی نمایش‬ ‫این فیلم نداده است‪.‬‬ ‫خود گرفت و «عصبانی نیستم» تا رتبه پنجم سقوط کرد‪.‬‬ ‫داشت و پذیرش این توجیه خیلی دش��وار و حتی محال به‬ ‫این روند در ذهن دس��ت اندرکاران این فیلم پرس��ش ایجاد‬ ‫با هم��ه این اوص��اف‪ ،‬هرچند هنوز حاش��یه جدیدی‬ ‫نظر م ی رسید‪ .‬این موضوع باعث شد که نشست خبری این‬ ‫کرد تا جای ی که مدی ر اجرایی ستاد امار تماشاگران جشنواره‬ ‫با محوری��ت فیلم «عصبانی نیس��تم» پی��ش نیامده‪ ،‬اما‬ ‫به نظر م ی رسد این ش��رایط پایدار نباش��د‪ ،‬ضمن اینکه با‬ ‫فیلم هم برگزار نشود؛ هرچند عوامل فیلم «طبقه حساس»‬ ‫فیلم فجر مجبور ش��د با رس��انه ها مصاحبه کن��د و با ارائه‬ ‫انچه ب رای فیلم��ی اتفاق افت��اد که گفته م ی ش��ود در روز‬ ‫توضیحاتی‪ ،‬اتهام مهندسی شدن ارا را رد کند‪.‬‬ ‫که مجبور شدند تا عصر در کاخ جشنواره باقی بمانند‪ ،‬پس‬ ‫اعالم پیروزی حس��ن روحانی در انتخاب��ات کلید خورده و‬ ‫روز ‪ 19‬بهم��ن ه��م خبرگزاری ه��ا خب��ر دادن��د که‬ ‫از نمایش فیلمشان‪ ،‬در نشست خبری ان اظهار کردند که به‬ ‫ناحق به جای عوامل فیلم «عصبانی نیستم» نشسته اند و از‬ ‫به شدت‪ ،‬نقد مدیریت اجرایی کشور را در هشت سال گذشته‬ ‫در چن��د س��الن ته��ران‪ ،‬به رغ��م وج��ود تقاض��ا‪ ،‬ب��ه این‬ ‫مورد هدف قرار داده‪ ،‬بعید به نظر م ی رس��د شانس نمایش‬ ‫این بابت اظهار تاسف کردند‪.‬‬ ‫فیلم س��انس فوق العاده داده نش��ده اس��ت‪ .‬مدیر س��ینما‬ ‫عمومی پیدا کند و باید دید ایا مانند فیلم سنتوری‪ ،‬به بساط‬ ‫اس��تقالل ته��ران هم ب��ا اب��راز تاس��ف از انچ��ه برخورد‬ ‫در چن��د روز پس از پایان جش��نواره‪ ،‬ازس��وی مدی ران‬ ‫جشنواره‪ ،‬در محفل های خبری و سینمایی این طور مطرح‬ ‫دوگان��ه دفتر جش��نواره فیل��م در ارائه س��انس فوق العاده‬ ‫س ی دی فروش ی های کنار خیابان راه خواهد یافت؟ ‪g‬‬ ‫فیلمی که همه را عصبانی کرد‬ ‫‪3‬‬ ‫فـرهنگ‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫‪57‬‬ ‫رستاخیز اعتراض ها‬ ‫موج اعتراض به فیلم رستاخیز فراگیر شده است‬ ‫‪4‬‬ ‫«من حدود شش سال پیش خدمت یکی از مراجع رفتم‬ ‫بدون س رو صدا‪ .‬ایشان جمله ای به من گفتند؛ گفتند غافلی چه‬ ‫پ رنده اقبالی روی شانه ات نشسته‪ .‬من ساخت فیلم را موهبت‬ ‫یدانم و از حضور کسانی که در ساخت ان به من کمک‬ ‫الهی م ‬ ‫کردند عاشقانه سپاس��گزارم‪ ».‬ش��اید ان روزی که احمدرضا‬ ‫درویش در نشس��ت خبری «رس��تاخیز» در روزهای برگزاری‬ ‫جشنواره فیلم فجر این سخنان را در مقابل خب رنگاران بر زبان‬ ‫اورد‪ ،‬کمتر کسی فکر م ی کرد که فیلم عاشورایی او با انتقادات‬ ‫و اعتراضاتی این قدر جدی مواجه شود؛ انتقاداتی که حاال مراجع‬ ‫تقلید نیز با صراحت بیشتری ان را بیان م ی کنند‪.‬‬ ‫ماجرا از کجا اغاز شد؟‬ ‫فـرهنگ‬ ‫همه چیز از جش��نواره فیلم فجر اغاز شد؛ انجایی که‬ ‫«رس��تاخیز» در روز اکران خود با استقبال ب ی سابقه ای مواجه‬ ‫شد و در مراسم اختتامیه نیز بیشترین سیمرغ ها را از ان خود‬ ‫کرد و از «چ» پیشی گرفت‪ .‬گویا اتفاقات دقیقه ‪ 90‬در هیات‬ ‫داوران جشنواره ورق را برگرداند و بخت با رستاخیز یار بود که‬ ‫سیمرغ ها در اسمانش به پرواز درامدند‪ .‬البته در خالل برگزاری‬ ‫جشنواره نیز فیلم رستاخیز مورد انتقاد واقع شد؛ اما شاید کمتر‬ ‫کس��ی گمان م ی کرد که اعتراضات تا این حد ب��اال بگیرد‪.‬‬ ‫نخستین انتقاد از سوی یک رسانه اصولگرا کلید خورد؛ انجا‬ ‫که خبرگزاری تسنیم س��اعتی پس از اکران این فیلم چنین‬ ‫نوشت‪« :‬رستاخیز با عنوان سنگین روایتی سینمایی از قیام‬ ‫امام حسین(ع) اغاز شد‪ ،‬اما نتیجه نهایی ان تصویری پر از ابهام‬ ‫از این واقعه مهم تاریخی عالم تشیع بود‪ .‬پیش از نمایش فیلم‪،‬‬ ‫بزرگ ترین جنجال تاریخی در مورد فیلم نمایش چهره حضرت‬ ‫عباس(ع) در فیلم بود‪ .‬اتفاقی که پیش از این در سینمای ای ران‬ ‫نیفتاده بود‪ ،‬اما امروز بعد از تماش��ای فیلم‪ ،‬مشخص شد که‬ ‫چند ابهام اساسی در تعریف این روایت مستند تاریخی احتماال‬ ‫بزرگترین چالش پی ش روی درویش خواه��د بود‪ ».‬پس از ان‬ ‫محمود فالح‪ ،‬تهی ه کنند ه سریال «مختارنامه» که چند سال‬ ‫پیش از این با ح��ذف صحنه های مربوط ب��ه نمایش چهره ‬ ‫حضرت ابوالفضل(ع) در س��ریالش مواجه شد‪ ،‬با بیان اینکه از‬ ‫نمایش چهره ان حضرت در فیلم «رس��تاخیز» اطالع داشته‬ ‫است ‪ ،‬گفت‪« :‬نمایش چهر ه حضرت ابوالفضل(ع) در جشنواره ‬ ‫فیلم فجر‪ ،‬ب��ه خاطر نگاه س��ینمایی ب��وده و دلیل دیگری‬ ‫نداشته است‪ ».‬او همچنین اعتراضات علما و حذف تصویر‬ ‫حضرت عب��اس(ع) در س��ریال مختارنامه را یاداور ش��د؛ اما‬ ‫تاکید کرد که از این اتفاق ناراحت نشده است‪« :‬به یاد دارم در‬ ‫زمان پخش س��ریال «مختارنامه» حدود ‪ 17‬الی ‪ 18‬دقیقه از‬ ‫صحنه های مربوط به چهره حضرت عباس(ع) را به دستور علما‬ ‫حذف کردند‪ .‬در ان مقطع من همراه اقای داود می رباقری هرچه‬ ‫تالش کردیم تا چهره ایشان پخش شود به نتیجه نرسیدیم و‬ ‫اعالم کردند که این پالن ها باید حذف شود‪ .‬البته از این اتفاقات‬ ‫ناراحت نش��دم‪ ،‬چرا که انچه باید ب��رای «مختارنامه» اتفاق‬ ‫م ی افتاد‪ ،‬افتاد؛ به همین دلیل خوشحالم‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫اظهارات اقای وزیر‬ ‫در روز اختتامیه جشنواره فجر اما علی جنتی‪ ،‬وزیر ارشاد‬ ‫دولت یازدهم شخصا نسبت به انتقاداتی که پی رامون به نمایش‬ ‫‪58‬‬ ‫درامدن چهره حضرت عباس(ع) مطرح شده بود‪ ،‬واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬او بدون اشاره به نام فیلم «رستاخیز» اظهار کرد‪« :‬عرصه‬ ‫هنر دینی عرصه ژرف اندیشی و ازاداندیشی است‪ .‬ابتکار برخی‬ ‫هنرمندان متدین و متعهد در نمایش نمادین چهره برخی از‬ ‫ذوات معصومین‪ ،‬تاثیر اثر دینی را صد چندان م ی کند؛ کاری‬ ‫که از راه های تبلیغی دیگر دشوار و گاه دست نیافتن ی تر است‪.‬‬ ‫ضمن درک برخی از روحیات‪ ،‬ابتکار این گروه را قابل ستایش‬ ‫م ی دانم‪ ».‬حاش��ی ه های مراسم اختتامیه جش��نواره فجر به‬ ‫حاشیه جلسه دولت نیز کشیده شد و علی جنتی نظ رات خود‬ ‫را در خصوص فیلم رستاخیز بیان کرد‪ .‬وزیر ارشاد دولت یازدهم‬ ‫در خصوص فیلم رستاخیز و نحوه تامین بودجه این فیلم گفت‪ :‬‬ ‫«بنده این فیلم را دیده بودم و از ‪ 9‬سال پیش در جریان ساخت‬ ‫ان قرار داشتم‪ .‬این فیلمنامه در رابطه با حماسه عاشورا ساخته‬ ‫شده بود و در این زمینه نیز نظر بس��یاری از شخصی ت های‬ ‫حوزوی را گرفته بود و از نظر تاریخی مشکلی نداشته و منطبق‬ ‫با تاریخ صحیح عاشورا تدوین شده است‪ ».‬بخشی از اظهارات‬ ‫جنتی اما خبرساز شد؛ انجا که گفت‪« :‬بسیاری از علما فیلم‬ ‫رستاخیز را تایید کرده بودند‪ ».‬او به این مقدار نیز بسنده نکرد‬ ‫و از کمک بیوت برخی مراجع تقلید ب رای س��اخت این فیلم‬ ‫سخن گفت‪« :‬بخش��ی از بودجه این فیلم را شیعیان خارج از‬ ‫کشور تامین کردند و بخشی دیگر را وکالی ایت اهلل سیستانی‬ ‫تامین کرده بودند و بخش دیگر را نیز کارگردان و تهی ه کننده این‬ ‫فیلم‪ ».‬وزیر ارشاد البته بار دیگر بر این موضوع تاکید کرد که‬ ‫در متن فیلم هیچ تحریفی صورت نگرفته بود‪« :‬البته شاید این‬ ‫فیلم از نظر محتوایی اشکاالتی داشته است‪ ،‬مثال در خود واقعه‬ ‫عاشورا و روز عاشورا انچه بیشتر در فیلم دیده م ی شد حماسه‬ ‫بود و به عنوان مثال وضعیت زنان و کودکان در خیمه یا حالت‬ ‫لطف خاص امام حسین(ع) به فرزندانشان در این فیلم به تصویر‬ ‫کشیده نش��ده بود و در کل فیلم خوبی از نظر کارشناسان به‬ ‫حساب م ی امد‪ ».‬سخنان جنتی در گفت وگو با خب رنگاران البته‬ ‫خیلی زود با واکنش هایی مواجه شد‪ .‬مهم ترین واکنش از سوی‬ ‫وزارت ارشاد بود‪ .‬این وزارتخانه در اطالعی ه ای که روی خروجی‬ ‫سایت رسمی خود قرار داد‪ ،‬تایید فیلم رستاخیز از سوی ایت اهلل‬ ‫سیستانی مرجع تقلید ساکن نجف و مراجع دیگر را تکذیب‬ ‫کرد‪ .‬مرکز روابط عمومی و اطالع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی در اطالعیه خود نوشت‪« :‬مطالبی از قول وزیر محترم‬ ‫فرهنگ و ارشاد اسالمی‪ ،‬جناب اقای جنتی‪ ،‬توسط خبرگزاری ها‬ ‫نقل شده که از ان سخنان‪ ،‬سرمایه گذاری مستقیم تعدادی از‬ ‫مراجع عظیم الشان تقلید در ساخت فیلم رستاخیز و نظارت‬ ‫بر مراحل تحقیق و نگارش فیلمنامه برداش��ت ش��ده است‪.‬‬ ‫بدین وسیله خبر فوق تصحیح و نقش مراجع عظیم الشان به‬ ‫شیوه یاد شده تکذیب م ی گردد‪».‬‬ ‫موسسه تماشا از سرمایه گذاران فیلم رستاخیز نیز این‬ ‫خبر را تکذیب کرد و در بیانی ه ای چنین نوشت‪« :‬پیرو مطالب‬ ‫منتشر ش��ده در س��ایت های خبری در مورد فیلم سینمایی‬ ‫رستاخی ز‪ ،‬بدین وسیله اعالم م ی گردد که‪:‬‬ ‫‪ -1‬هی چ ی��ک از مراجع بزرگوار تقلی��د‪ ،‬به ویژه حضرت‬ ‫ایت اهلل سیستانی در جریان این فیلمنامه قرار نداشته اند‪.‬‬ ‫‪ -2‬فیلنامه فیلم رستاخیز از سال ‪ 1372‬تا شروع تولید‬ ‫این فیلم در سال ‪ 1388‬و در طول فرایند پژوهش و نگارش‪ ،‬از‬ ‫سوی کارشناسان‪ ،‬علما‪ ،‬نخبگان و مورخین مورد بررسی قرار‬ ‫م ی گرفت و نظ رات ایشان در نگارش نسخه های بعدی اعمال‬ ‫م ی شد که این روند تا پایان ساخت فیلم ادامه داشته است‪.‬‬ ‫‪ -3‬سرمایه گذاری انجام شده در این فیلم توسط جمعی‬ ‫از ش��یعیان عالقه مند و ارادتمند به ساحت س��االر شهیدان‬ ‫حضرت اباعب داهلل الحس��ین(ع) در ای ران و کشورهای مختلف‬ ‫انجام شده است‪».‬‬ ‫از انتقاد تا اعتراض‬ ‫پس از پایان جش��نواره انتقادات نس��بت به این فیلم‬ ‫عاش��ورایی روز به روز باال گرفت و هفته گذشته به اوج خود‬ ‫رس��ید؛ تا جایی که مراجع تقلید نیز در مخالفت با رستاخیز‬ ‫س��خن گفتند و بیانیه دادند‪ .‬هر چه م ی گذش��ت انتقادات‬ ‫تندتر م ی ش��د و ش��کل اعتراض به خود م ی گرفت‪ .‬در این‬ ‫میان مداحان و برخی کارگردان های منتس��ب به سینمای‬ ‫دینی نیز انتقادات صریحی را نس��بت به ای��ن فیلم مطرح‬ ‫کردند و با برگزاری تجمع اعتراض امیز یا نامه نگاری اعتراض‬ ‫خود را به «رس��تاخیز» احمدرضا درویش نشان دادند‪ .‬برخی‬ ‫رس��انه ها یادداش��تی را از مجید بن ی فاطمه از مداحان جوان‬ ‫منتش��ر کردند که با عبارات تندی اعالم کرده بود که دیگر‬ ‫سکوت در مورد این فیلم جایز نیس��ت‪« :‬ایا در مورد سریال‬ ‫«مختارنامه» و بحث های مرتبط با نشان دادن چهره حضرت‬ ‫ابوالفضل(ع) نظر ایت اهلل وحی د خ راسانی و علما‪ ،‬مراجع دیگر‬ ‫و مردم به گوش شما نرسیده است؟ شما نم ی توانید بگویید‬ ‫که ما این بحث ها را نشنیده ایم! ما هم نم ی توانیم در مقابل‬ ‫این مسائل س��کوت کنیم اقای درویش! چرا طوری برخورد‬ ‫م ی کنید که گویی پنبه در گوش خ��ود کرده اید؟ ب ی تفاوتی‬ ‫تا کجا؟‪ ...‬چطور ج��رات کردید تصویر حض��رت عباس(ع)‪،‬‬ ‫حضرت عل ی اکبر(ع) و‪ ...‬را در فیلم خود نشان دهید؟ باالتر از‬ ‫همه اینها چطور این حق را به خود دادید که صدای حضرت‬ ‫زینب(س) را شبی ه سازی کنید؟ گستاخی تا کجا؟» پس از ان‪،‬‬ ‫حاج منصور ارضی از مداحان شناخته شده نیز با لحن و روش‬ ‫خاص خود به این فیلم واکنش نشان داد‪ .‬او در ابتدای مراسم‬ ‫دعای کمیل در حرم حضرت عبدالعظیم(ع) گفت‪« :‬در این‬ ‫جش��نواره فیلم اخیر‪ ،‬فیلمی را درباره امام حسین(ع) پخش‬ ‫کردند که صدای خود مسئوالن هم درامده است و انهایی که‬ ‫درد را شناختند فریادشان بلند است‪ ».‬او با ذکر بخش هایی از‬ ‫فیلم رستاخیز تاکید کرد که این فیلم در واقع اهانت به امام‬ ‫حسین(ع) و حضرت زینب(س) اس��ت‪« :‬مراجع تقلید درباره‬ ‫حرام بودن نش��ان دادن تصویر معصومان(ع) فتوا داده اند‪ .‬اما‬ ‫نشان دادن عکس و صورت اینها تنها بخشی از مشکالت این‬ ‫فیلم است؛ حاال هر چقدر هم م ی خواهند به ط راح و سازنده‬ ‫و هنرپیشه های داخلی و رقاصان خارجی ان جایزه بدهند‪».‬‬ ‫عبدالرض��ا هاللی مداح دیگ��ری بود که به از س��اخت فیلم‬ ‫رستاخیز انتقاد کرد؛ افزون بر اینکه از رئی س جمهور خواست با‬ ‫تشکیل کارگروهی از انتشار و بررسی عوامل و علل انحراف‬ ‫جلوگیری کند‪ .‬او با بی��ان اینکه دکتر حس��ن روحانی خود‬ ‫فردی مجتهد‪ ،‬منبری و روضه خوان است‪ ،‬درخواست کرد که‬ ‫رئی س جمهور همانند تشکیل تیم های رسیدگی به فسادهای‬ ‫اقتصادی‪ ،‬به منظور رسیدگی به این فساد فرهنگی نیز اقدام‬ ‫کند‪ .‬این مداح اهل بیت(ع) با توصیه به نگرانی در مورد غیرت‬ ‫دینی جامعه اظهار کرد‪« :‬ظلم کردن به اهل بیت(ع) انحصار‬ ‫در شمشیر کشیدن ندارد و برخی با قلم و سخن و‪ ...‬هم اکنون‬ ‫نیز به اهل بیت ظل��م م ی کنند‪ ».‬هالل��ی در موضع گیری‬ ‫صریح خود گفت‪« :‬ش��ما غلط م ی کنید به بهانه کار هنری‬ ‫خالقانه‪ ،‬واقعه کربال را با عشق های زمینی مقایسه و تحریف‬ ‫م ی کنید‪ ».‬اینها همه در حالی بود که ایت اهلل علوی گرگانی‬ ‫با انتش��ار بیانی ه ای انتقاد ش��دیداللحنی را نسبت به برخی‬ ‫قسمت های فیلم رس��تاخیز عنوان کرده بود‪« :‬متاسفانه در‬ ‫استانه س ی وپنجمین بهار انقالب که با اعتقاد و ایمان مردم و‬ ‫دوش��نبه گذش��ته و با برگزاری تجم��ع اعتراض امیز‬ ‫هیات های مذهبی در مسجد ارک ته ران اما اعتراض مداحان‬ ‫جدی تر و در عین حال رسمی تر شد‪ .‬در این مراسم که مداحانی‬ ‫همچون حاج حس��ین س��ازور‪ ،‬محمود ژولیده‪ ،‬س��ی د مجید‬ ‫بن ی فاطم��ه و مهدی سلحش��ور در کنار فرج اهلل سلحش��ور‬ ‫کارگردان سریال یوسف پیامبر(ع) و حسین اهلل کرم از فعاالن‬ ‫جریان حزب اهلل حضور داشتند‪ ،‬اعتراض خود را به رستاخیز اعالم‬ ‫کردند‪ .‬حسین سازور در این تجمع خطاب به احمدرضا درویش‬ ‫گفت‪« :‬ما ب رای اینکه ب ر اساس دیده های خود فیلم رستاخیز‬ ‫را نقد کنیم‪ ،‬این فیلم را دیدیم و شما حق دارید به خاطر دیدن‬ ‫این فیلم به ما گله کنید ولی ما چاره ای جز این نداشتیم و این‬ ‫فیلم را در دو بخش عینی ت های فیلم و برداشت هایی که از‬ ‫این فیلم م ی شود‪ ،‬نقد م ی کنیم‪ ».‬او به نمایش دراوردن چهره‬ ‫پنج تن از اهل بیت امام حسین(ع) را یکی از مهم ترین مشکالت‬ ‫این فیلم عنوان کرد و با اشاره به اس��تدالل درویش مبنی بر‬ ‫معصوم نبودن قمر بن ی هاشم(ع) اظهار داشت‪« :‬از امام راحل‬ ‫وقتی درباره ایت اهلل خوانساری سوال شد ایشان گفتند چرا از‬ ‫عصمت ایشان سوال نم ی کنید؟ ان وقت مقام معظم رهبری‬ ‫م ی فرمایند هزار نفر مثل من خ��اک پای قنبر غالم حضرت‬ ‫علی(ع) نم ی شویم‪ .‬حضرت ابوالفضل(ع) هنر خلقت خداست‬ ‫و نشان دادن او در فیلم درست نیست‪ ».‬این مداح اهل بیت در‬ ‫ادامه گفت‪« :‬خدا م ی خواست حضرت ابوالفضل(ع) در عاشورا‬ ‫مخفی بماند‪ .‬نشان دادن شجاعت حضرت ابوالفضل شوخی‬ ‫فـرهنگ‬ ‫در تجمع اعتراض امیز مداحان چه گذشت؟‬ ‫نیست‪ .‬امام حسین(ع) خطاب به حضرت ابوالفضل(ع) م ی گوید‬ ‫جان من فدای تو ولی در فیلم این گونه حضرت ابوالفضل(ع)‬ ‫نمایش داده م ی شود‪».‬‬ ‫سازور خطاب به درویش افزود‪« :‬شما مقدسات ما را زیر‬ ‫پا له کردید‪ .‬شما صدای ناموس خلقت‪ ،‬حضرت زینب(س) را‬ ‫در این فیلم پخش کردید‪ .‬ایا حقیقت عاشورا این گونه است؟‬ ‫مقام عاشورا ان قدر باالست که «جون» غالم امام حسین(ع) را‬ ‫به مقامی رساند که امام زمان(عج) ‪ 1400‬سال است به او سالم‬ ‫م ی دهد‪ ».‬او همچنین یکی از اش��تباهات ب��زرگ این فیلم‬ ‫را نمایش غلبه عش��ق مجازی بر عشق های حقیقی کربال‬ ‫عنوان کرد‪« :‬ما هیچ پیامی از این فیلم برداشت نکردیم‪ ،‬در‬ ‫حالی که عاشورا ‪ 300‬پیام مختلف در خود دارد‪ .‬ابعاد عرفانی و‬ ‫حماسی عاشورا که مقام معظم رهبری روی ان تاکید دارند در‬ ‫این فیلم نشان داده نشده است‪ .‬درویش با به کارگیری عوامل‬ ‫س��ینمای خارجی در این فیلم به عوامل س��ینمایی ای رانی‬ ‫توهین کرده است‪ .‬همچنین اس��امی ارگان ها و افرادی را در‬ ‫پایان این فیلم اورده و انها را در ساخت رستاخیز دخیل دانسته‬ ‫که این جفا به انهاست‪».‬این مداح اهل بیت(ع) اضافه کرد‪« :‬با ‬ ‫ترویج خشونت باری که از عاشورا در این فیلم نشان داده شد‪،‬‬ ‫این برداشت م ی شود که پیام خش��ونت در حال گسترش در‬ ‫جهان است‪ .‬شما اگر م ی خ واهید فیلم دینی بسازید بهتر است‬ ‫از افراد خبره در دین مشورت بگیرید‪ .‬شما به موضع گیری های‬ ‫مراجع عظام ب ی اعتنایی کردید‪ .‬جشنواره فجر نیز با این وجود‬ ‫به این فیلم سخیف چندین جایزه داد‪ ».‬سازور در پایان گفت‪:‬‬ ‫«شما نم ی توانید عشق یک بسیجی را در جنگ هشت ساله‬ ‫دفاع مقدس نشان دهید‪ .‬چگونه م ی خواهید از پله اول به پله‬ ‫صدم پا بگذارید و عشق عاشورا را نشان دهید‪ ».‬در ادامه این‬ ‫تجمع سلحشور‪ ،‬کارگردان و فیلمنامه نویس سینما نیز با انتقاد‬ ‫به هالیوودوماهیت فعلیسینماگفت‪«:‬سینماوسیله ایاست‬ ‫تا امریکای ی ها فرهنگ ملت ها را بگی رند و فرهنگ صهیونیسم‬ ‫را القا کنند‪».‬‬ ‫کارگردان سریال یوسف ادامه داد‪« :‬قرار نیست درویش‬ ‫و هیچ کارگردان دیگر س��ینما در خدمت خدا‪ ،‬پیغمبر و امام‬ ‫حسین(ع) باشند‪ .‬قرار اس��ت کارگردان ها ب رای اینکه در راس‬ ‫باشند فیلم بسازند‪ .‬متاس��فانه ما این س��ینمای منحرف را‬ ‫پذیرفته ای��م‪ .‬دول��ت‪ ،‬مجل��س‪ ،‬ب��زرگان‪ ،‬مداح��ان و حتی‬ ‫حزب الله ی ها این سینما را پذیرفته اند و ب رای همین نم ی توان‬ ‫از درویش توقع داش��ت که ب رای ما فیلم بس��ازد‪ ».‬سلحشور‬ ‫معتقد است که درویش نتوانسته خارج از چارچوب های فعلی‬ ‫سینما فیلم بسازد‪« :‬اگر درویش م ی خواست حقیقت داستان‬ ‫عاشورا را نشان دهد به او م ی گفتند خالقیت ندارد و طوط ی وار‬ ‫فیلم م ی سازد‪ .‬غ رب ی ها خالقیت را در تغییر واقعیت م ی دانند‪.‬‬ ‫این فیلم‪ ،‬تازه اول خط است‪ .‬انها با سینما خانواده های ما را از‬ ‫هم م ی پاشند و ناموس ما را به این گونه که اکنون م ی بینید در‬ ‫خیابان ها م ی کشند و حتی امام حسین(ع) را از ما م ی گی رند‪».‬‬ ‫وی همچنین گفت‪« :‬من ‪ 36‬سال روی سینما فکر کرده ام و‬ ‫به این نتیجه رسیدم اگر سینما درست شود همه ارزوی انبیا و‬ ‫شهدای ما محقق م ی شود‪ .‬سریال یوسف شش سال است که‬ ‫پ ربیننده ترین اثر روی زمین است و چهار میلیارد انسان یوسف‬ ‫را دیده اند و این نشان از تاثیرگذاری اثار هنری دارد‪».‬‬ ‫مثلث شماره ‪189‬‬ ‫رهبری مراجع عظام مخصوصا امام خمینی رحمت اهلل به بار‬ ‫نشست‪ ،‬برخالف نظر عموم مراجع مبن ی بر عدم جواز نشان‬ ‫دادن تصویر ذوات مقدسه در فیلم ها‪ ،‬در فیلمی در جشنواره‬ ‫فجر این ذوات نشان داده ش��د‪ .‬بناب راین این موضوع نوعی‬ ‫ب ی احترامی و ب ی توجهی به نظر دینی مراجع تقلید اس��ت و‬ ‫باعث حرمت شکنی عظمت اما مزادگان بزرگوار خواهد شد و‬ ‫بناب راین اینجانب این عمل را محکوم م ی کنم‪ .‬شکی نیست‬ ‫که این گونه رفتارها در سایه سهل انگاری وزارت ارشاد محقق‬ ‫شده که باعث سوءاستفاده برخی فیلمس��ازان شده است و‬ ‫بناب راین توصیه م ی شود وزارت محترم ارشاد در نظارت های‬ ‫خود دقت بیشتری به خرج داده و ش��رایط و نکات شرعی را‬ ‫رعایت کنند‪ .‬طبیعی است عدم توجه به نصایح علما موجب‬ ‫کمرنگ شدن اعتماد قشر متدین به دستگاه های فرهنگی‬ ‫شده و کمرنگ شدن عظمت امامزادگان موجب توبیخ و بلکه‬ ‫عقاب الهی در قیامت خواهد شد و همه مسئوالن باید خود را‬ ‫ب رای جوابگویی در روز حساب اماده کنند‪».‬‬ ‫پس از انتش��ار این بیانیه بود که دیگر مراجع تقلید نیز‬ ‫نسبت به «رستاخیز» درویش واکنش نش��ان دادند‪ .‬ایت اهلل‬ ‫مکارم شی رازی یکی از مهم ترین چهره هایی بود که به فیلم‬ ‫رستاخیز اعتراض کرد‪ .‬او در نامه ای خطاب به رئیس سازمان‬ ‫سینمایی کشور نوشت‪« :‬عده قابل توجهی به دفتر ما شکایت‬ ‫کرده اند که چرا در فیلم رستاخیز چهره حضرت قمر بن ی هاشم‬ ‫و جمعی دیگر از شهدای کربال (علیه مالسالم) به طور مشخص‬ ‫نشان داده شده و م ی دانیم این کار اثار نامطلوبی دارد و نیز به‬ ‫بعضی از وقایع تاریخی ان ای راد کرده اند‪ .‬ایا بنا بر این است که‬ ‫سازمان سینمایی قداست مقدسات را بشکند و از خطوط قرمز‬ ‫بگذرد؟» ایت اهلل نوری همدانی هم در پاسخ به استفتایی در‬ ‫این باره‪ ،‬نمایش چهره حضرت ابوالفضل العباس(ع) و حضرت‬ ‫عل ی اکبر(ع) را در فیلم س��ینمایی رس��تاخیز جایز ندانست و‬ ‫نوش��ت‪« :‬چهره هر کدام از این ش��خصی ت های بزرگ نباید‬ ‫پخش شود و باید قداست این جایگاه ها و شخصی ت ها حفظ‬ ‫شود‪ ».‬همچنین دفتر ایت اهلل وحی د خ راسانی از مراجع تقلید‬ ‫س��اکن قم در واکنش به محتوای فیلم رستاخیز ضمن اب راز‬ ‫ناراحتی از نشان دادن تمثال و تصاویر مربوط به چهره حضرت‬ ‫عباس(ع) و تکرار ان‪ ،‬دیدن این فیلم را توسط مقلدانشان جایز‬ ‫ندانست‪.‬‬ ‫رستاخیز زیر تیغ اصالح‬ ‫این اعتراض ها مس��ئوالن دولتی حوزه س��ینمایی را‬ ‫وادار به واکنش کرد‪ .‬در اولی��ن واکنش ها‪ ،‬حجت اهلل ایوبی‬ ‫با تش��کر از علما اعالم کرد که این فیلم باید با حضور علما‬ ‫بررسی شود‪« :‬تمامی اشکاالت وارد ش��ده به این فیلم را در‬ ‫نظر م ی گیریم‪ ،‬اما عاجزانه درخواست م ی کنم با افرادی که‬ ‫پا در عرصه س��اخت فیلم در مورد ائمه گذاش��ته اند‪ ،‬طوری‬ ‫رفتار نشود که مایوس شوند‪ ».‬علی جنتی‪ ،‬وزیر ارشاد دولت‬ ‫یازدهم نیز اعالم کرد که ‪ 90‬درصد این پروژه در دولت قبل‬ ‫اجرا شده بود‪« :‬ما عادت به شنیدن و داشتن حواشی در تمام‬ ‫بخش های مختلف از جمله سینما‪ ،‬موسیقی و تئاتر داریم؛‬ ‫اما در خصوص حاشی ه های فیلم رستاخیز باید بگویم بیش از‬ ‫‪ 90‬درصد این پروژه در دولت قبل صورت گرفت و عوامل این‬ ‫فیلم سینمایی حدود ‪ 9‬سال ب رای ان وقت گذاشتند‪ .‬رستاخیز‬ ‫به تاریخ عاشورا م ی پردازد و در کنار ان دغدغه علما و مراجع‬ ‫کامال بجاست و ما به نگران ی های انها احترام م ی گذاریم‪».‬‬ ‫حاال زمزمه هایی مبن ی بر حذف و ممیزی بعضی صحنه ها‬ ‫ب رای اکران عمومی به گوش م ی رسد‪ .‬علی جنتی تاکید کرده‬ ‫که مالحظاتی به کارگردان این فیلم سینمایی ابالغ شده و‬ ‫در زمان اکران باید ان نگران ی ها رفع ش��ود و قسمت هایی‬ ‫که مورد توجه مراجع اس��ت‪ ،‬حذف یا اصالح شود‪ .‬او حتی با‬ ‫اشاره به نمایش چهره حضرت عباس(ع) گفته است‪« :‬باید ‬ ‫هاله ای از نور روی چهره حضرت ابوالفضل(ع) قرار بگیرد تا‬ ‫ان قداستی که حضرت عباس(ع) دارند حفظ شود‪ ».‬این در‬ ‫حال ی اس��ت که برخی نس��بت به توقیف و به محاق رفتن‬ ‫رستاخیز اب راز نگرانی م ی کنند و معتقدند که توقیف یک فیلم‬ ‫منتسب به س��ینمای دینی که واقعه عاشورا موضوع اصلی‬ ‫ان است‪ ،‬عوارض جدی تری در پی دارد و باید تا زمان اکران‬ ‫عمومی این فیلم‪ ،‬چاره ای اندیشیده شود‪g .‬‬ ‫‪59‬‬ ‫تاریخ‬ ‫شاهمریضیبودکهدکترشرازندانیکرد!‬ ‫نقدی بر یک گفت وگو‬ ‫گفتوگویجنجالی‬ ‫سعیدحجاریان‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫تــاریخ‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫شاه بی شین‬ ‫ایا شاه می توانست‬ ‫اصالح پذیر باشد؟‬ ‫‪1‬‬ ‫دالیل متعدد و متفاوتی ب رای شکس��ت ش��اه در ب رابر‬ ‫انقالب ای ران مورد توجه بسیاری از پژوهشگران و صاحبنظ ران‬ ‫عرصه تاریخ سیاسی بوده است‪ .‬در این میان اما انچه بسیاری‬ ‫روی ان اتفاق نظر دارند این اس��ت که نارضایتی عمومی به‬ ‫دلیل وابستگی رژیم شاه به امریکا و حضور وسیع نیروهای‬ ‫امریکایی و اروپایی در ساختار اقتصاد و ارتش‪ ،‬باعث سرنگونی‬ ‫حکومت شاه ش��د‪ .‬اما ش��اید در این میان ش��خص شاه به‬ ‫دلیل اتکای بیش از اندازه به خود در تمرکز قدرت سیاس��ی‬ ‫کشور‪ ،‬مهمترین دلیل س��قوط پهلوی ها عنوان شده است‪.‬‬ ‫در این میان اما ج��دا از نوع ادبیاتی که گروه ها یا اش��خاص‬ ‫ب رای خودمحوری و اش��تباهات ش��اهانه ب��ه کار م ی برند‪،‬‬ ‫انچه مشخص است تزلزل ش��اه در تصمیم گیری در طول‬ ‫دوران سلطنتش بود‪ .‬به گمان بس��یاری‪ ،‬شاه در دو سال اخر‬ ‫س��لطنتش‪ ،‬اش��تباه ترین تصمیمات دوره حکومت خود را‬ ‫گرفت‪ .‬زمانی که باید خود را قدرتمند نش��ان م ی داد از خود‬ ‫‪60‬‬ ‫ضعف نشان داد و زمانی تظاهر به قدرت م ی کرد که نشانه ای‬ ‫از قدرت در او وجود نداشت‪ .‬دلیل این اشتباهات تصمیم گیری‬ ‫مجموعه ای از عوامل ش��خصی و سیاسی بود؛ عواملی که‬ ‫ریشه در شخصیت متزلزل شاه در ان زمان خاص داشت‪ .‬او‬ ‫هر روز کمتر و کمتر خود را درگیر امور روزانه کشور م ی کرد‪.‬‬ ‫به گفته ماروین زونیس در کتاب شکست شاهانه زمانی که‬ ‫انقالب اغاز شد‪ ،‬ش��اه همه عوامل خارجی که ب رای سال ها‬ ‫سرچش��مه های حمایت روانی از ش��خصیت او را تشکیل‬ ‫م ی دادند‪ ،‬از دست داده بود‪.‬‬ ‫اما ریشه بس��یاری از مش��کالتی که در س��ال ‪1357‬‬ ‫سربرون اورد را باید در دهه های پیشین دانست؛ جایی که در‬ ‫دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬اقتصاد ای ران به سرعت رشد کرد و همین باعث‬ ‫شد که شاه در درون خود فره ایزدی را بازیابی نماید‪ .‬گزارشی‬ ‫از سازمان سیا در میان اسناد منتش��ر شده وجود دارد که شاه‬ ‫ب رای خود «یک ماموریت الهی» م ی دانست‪ .‬به دنبال ب رنامه‬ ‫رفتن به سوی تمدن بزرگ بود که شاه قدرت ساختار سیاسی‬ ‫کشور را تماما در اختیار گرفت و حتی فراتر از یک دیکتاتور‪،‬‬ ‫انسداد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی را متمرکز به شخص‬ ‫خود کرد تا جایی که همه مخالفان خود را چه اسالمی و چه‬ ‫چپ‪ ،‬در ترکیب ناهمگونی ذیل انقالب با هم جمع کرد‪ .‬یکی‬ ‫دیگر از مشکالت ش��اه این بود که اعتقادی به تنوع احزاب و‬ ‫پویایی سیاسی در کشور نداشت و احزاب سیاسی ناکارامدی‬ ‫را دور خود جمع کرده بود که در نهایت در سال ‪ ۱۳۵۳‬سیستم‬ ‫تک حزبی را با حزب رستاخیز اعالم کرد؛ ایده ای که به سرعت‬ ‫به موضوعی ب رای مخالفت و تمسخر تبدیل شد‪ .‬شاه در کنار‬ ‫اینکه ب رای خود «ماموریتی ب رای وطن» قائل بود اما خیلی‬ ‫زود در روزهای داغ زمستان ‪ 57‬فهمید که نه تنها مردم او را به‬ ‫دلیل اقداماتی که انجام داده بود تحسین نم ی کنند‪ ،‬بلکه از‬ ‫وی رویگردان هم بودند‪ .‬شاید بیش از همه اینها بیماری شاه‬ ‫بود که در سال ‪ 54‬سربیرون اورد‪ ،‬بیماری سرطانی که او زمانی‬ ‫شاهبیمارنبود‪،‬وابستهبود‬ ‫بسیاریازروشنفکرانبورسشاهبودند‬ ‫گفت وگوبانیکبختدربارهگفته های‬ ‫حجاریان درباره اصالح پذیر بودن پهلوی‬ ‫عرفان قانعیفرد‬ ‫درگفت وگوبامثلث‬ ‫تو گویی‬ ‫س�عید حجاریان در گف ‬ ‫سخنان شاذی درباره علل وقوع‬ ‫اما ب ر اساس اسناد ارش��یوهای انگلیس و امریکا نشان‬ ‫شکس ت خورده بود و کارتر سعی داش��ت همانند نطق های‬ ‫انقالب اسالمی ارائه کرده است‬ ‫م ی دهد که تا پایان اکتبر ‪ )1357( ۱۹۷۸‬این دو کشور بر حفظ‬ ‫انتخاباتی که متحدان امریکا را به حقوق بشر دعوت م ی کرد‪،‬‬ ‫س��لطنت تاکید م ی کردند و بعد از ان است که به دنبال یک‬ ‫ای ران را نیز همانند انها به این سمت بکشد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫دولت جانش��ین با گرایش های ملی م ی گشتند که حداقل‬ ‫بود که همانند کندی که سعی داشت تفاهمی میان نیروهای‬ ‫س��اختار حکومتی موجود در ای ران را از بی��ن نبرد‪ .‬به همین‬ ‫جبهه ملی با شاه و امینی در سال های ‪ 39‬و ‪ 40‬شمسی ایجاد‬ ‫کند‪ ،‬کارتر نیز همان راه را پیمود و فش��ارش روی شاه ب رای‬ ‫دلیل بود که انها به شاهپور بختیار رسیدند و در نهایت حتی‬ ‫بهبود دموکراسی در ای ران را از س��ر گرفت‪ .‬اینجا بود که شاه‬ ‫به بازرگان نیز راضی بودند اما دیگر همه چیز دیر شده بود و‬ ‫توفان انقالب داشت ‪ 2500‬سال سلطنت را از‬ ‫زیر اب م ی برد‪.‬‬ ‫در این میان به دو مورد از دالیل سقوط‬ ‫شاه یعنی فساد و تمرکز قدرت در شخص او‬ ‫م ی پردازیم تا پاسخی به این سوال باشد که ایا‬ ‫س�عید حجاری�ان‪ ،‬از بنیانگ�ذاران وزارت اطالع�ات و نظری ه پ�ردازان جن�اح‬ ‫شاه اصالح پذیر است؟ و البته راهی باشد ب رای‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬در سالگرد انقالب اسالمی در گفت وگویی با بیان نظراتی خاص اعالم‬ ‫اثبات اصالح ناپذیر نبودن شاه‪.‬‬ ‫کرده است که «ش�اه قابل اصالح بود» و «فساد گس�ترده» در زمان ش�اه مربوط به‬ ‫سعید حجاریان چه گفت؟‬ ‫طبقه ای خاص و ارتش بوده است‪ .‬حجاریان که با روزنامه شرق گفت وگو کرده است‪،‬‬ ‫محمدرضا شاه پهلوی را به «بیماری» تشبیه کرده که «از دست طبیب فرار م ی کند‪،‬‬ ‫دکتر او را دنبال م ی کند و م ی گوید تو مریضی اما خود مریض‪ ،‬انکار م ی کند و م ی گوید‬ ‫من مریض نیستم‪ .‬کار به جایی م ی رس�د که دکتر را زندانی م ی کند‪ ».‬او با بیان این‬ ‫مثال تاکید کرده که «شاه قابل اصالح بود اما خودش نخواست‪ ».‬سعید حجاریان در‬ ‫بخش دیگری از گفت وگو با روزنامه شرق‪ ،‬وجود «فساد گسترده» در دوران شاه را رد‬ ‫کرده و گفته که فساد در ان هنگام «محدود بود به یک سری طبقات خاص‪ ،‬ب ه خصوص‬ ‫ارتش‪ ».‬او «یک مشکل اصلی» محمدرضا شاه پهلوی را در این دانسته که او «پایگاه‬ ‫اجتماعی نداشت» اما افزوده است‪« :‬مشکل اصلی این بود که از جنبش مشروطه به‬ ‫خوبی محافظت نشده بود و از زمان رضاشاه‪ ،‬مشروطه تعطیل شد‪ .‬محمدرضا پهلوی‬ ‫هم زمانی که توانس�ت قدرت خود را دیکته کند‪ ،‬با اقدامات امنیتی خود‪ ،‬باقیمانده‬ ‫جنبش و نیروهای مشروطه را از بین برد‪ .‬این طور بود که روشنفکران از اطراف شاه‪،‬‬ ‫کناره گرفتند‪ ».‬حجاریان «اصالحات ارضی» را هم یکی دیگر از عوامل موثر در انقالب‬ ‫دانسته و گفته که این اصالحات‪ ،‬بخش اعظمی از روستاییان را از روستاها جدا کرد‬ ‫و به شهرها اورد و دقیقا این موضوع در انقالب موثر بود‪ .‬چون در شهر‪ ،‬صنعت به ان‬ ‫اندازه قوی نبود که انها را جذب کند و این موضوع مشکل ایجاد کرد‪ .‬این نظری ه پرداز‬ ‫جناح اصالح طلب در پاسخ به این پرس�ش که «چرا در عمل اصالح رژیم شاه اتفاق‬ ‫نیفتاد؟» گفته اس�ت‪« :‬اصالحاتی که ش�اه در اواخر حکومت خ�ود در پیش گرفت‪،‬‬ ‫خیلی دیر و خیلی کم بود‪ .‬خیلی دیر شروع کرد و خیلی هم کم اصالحات انجام داد‪،‬‬ ‫ب ه همین دلیل در ان زمان کم‪ ،‬ان مقدار از اصالحات اثر نداشت‪ .‬در ان زمان دیگر موج‬ ‫انقالب بلند شده بود‪».‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫جدا از اینک��ه ارتش به عن��وان نهادی‬ ‫پیوس��ته در اختیار ب��زرگ ارتش��تاران یعنی‬ ‫خود ش��اه بود‪ ،‬حتی ه ر گونه ارتق��ای درجه‬ ‫از س��رهنگی به س��رتیپی به گفته حسین‬ ‫فردوس��ت باید با نظر شخص ش��اه صورت‬ ‫م ی گرفت‪ .‬اعضای خانواده سلطنتی نیز به طور‬ ‫سیس��تماتیک درگیر بس��یاری از ماجراهای‬ ‫فس��اد در کش��ور بودند که عمدتا بزرگترین‬ ‫شغل اعضای خاندان سلطنت همان زدوبند‬ ‫در قرار دادهای دولتی بود‪ .‬به نوشته اسناد به‬ ‫جامانده ساواک و س��فارت امریکا و خاط رات‬ ‫نزدیکان شاه‪ ،‬اش��رف پهلوی در میان لیست‬ ‫طوالنی خانواده پهلوی در فهرست اول ارتشا‬ ‫و فساد قرار دارد‪ .‬اش��رف اغلب از مرز «تجاوز‬ ‫از قانون» م ی گذشت و با استفاده از شبکه ای‬ ‫که از میان مدی ران کشور در اختیار داشت‪ ،‬در‬ ‫فراهم کردن قراردادهای دولتی ب رای دوستان و‬ ‫اشنایانی که بخواهند «اجرتی بپردازند » تردید‬ ‫نم ی کرد‪ .‬او در محافل دیپلماتیک و سیاسی‬ ‫ته ران به عنوان کس��ی معروف بود که ب رای‬ ‫انجام کارهای خود هیچ حد و مرزی نداشت‪.‬‬ ‫ش��ه رام فرزند اش��رف در بعضی موارد‪ ،‬جای‬ ‫پای مادرش را دنبال م ی کرد‪ .‬وی به طور وس��یع و نامطلوبی‬ ‫در ته ران به عن��وان معامله گر زرنگ‪ ،‬ش��هرت دارد و حدود‬ ‫ل ترابری‪ ،‬کلوپ های شبانه‪ ،‬ساختمانی و‬ ‫بیست شرکت‪ ،‬شام ‬ ‫تبلیغاتی و‪ ...‬بخش عمده ای از دارای ی های وی را در خود جای‬ ‫داده است‪( .‬اسناد سفارت امریکا)‬ ‫شاهزاده شمس‪ ،‬خواهر بزرگ شاه‪ ،‬مانند بقیه خاندان‬ ‫س��لطنتی منافع معتنابهی در تجارت دارد‪ .‬شمس سال ها‬ ‫وجوهات س��رمایه گذاری حبیب ثابت برجس��ته ترین تاجر‬ ‫بهایی ته ران را فراهم م ی کرد‪ .‬ش��هرک غ��رب یکی از این‬ ‫معامالت بود‪ .‬فس��ادی ک��ه در دربار وجود داش��ت‪ ،‬حقیقتا‬ ‫ابعاد وحش��تناکی به خود گرفته اس��ت‪ .‬ب رادران و خواه ران‬ ‫شاه‪ ،‬به خاطر واسطگی ب رای عقد قرارداد بین دولت ای ران و‬ ‫شرکت هایی که گاه خودشان نیز جزو سهامداران عمده انها‬ ‫بودند‪ ،‬حق العمل های کالنی به دست م ی اورند ولی گرفتاری‬ ‫اصلی در این قضیه‪ ،‬فقط مساله رشوه خواری یا دریافت حق‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫از وخامت ان مطلع شد که دیگر در ای ران نبود و همین باعث‬ ‫شده که وی اعتماد به نفس��ی که در طول ‪ 37‬سال سلطنت‬ ‫بارها در اوج بحران در ان تزلزل ایجاد شده بود را از دست بدهد‪.‬‬ ‫حوادث س��ال های انتهایی حکومت پهل��وی به ضرر‬ ‫ش��اه و حکومت او در جریان ب��ود‪ .‬برنامه اقتصادی ش��اه با‬ ‫پایین امدن قیم��ت نفت و عدم کنترل دول��ت روی منابع و‬ ‫سرمایه گذاری هایی که صورت داده بود‪ ،‬به شکست سختی‬ ‫منتهی شده بود تا جایی که دیگر رونق اقتصادی سال های‬ ‫ابتدایی دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬نه تنها وجود نداشت‪ ،‬بلکه رکود بدی در‬ ‫همه جای اقتصاد و صنعت ای ران در جریان بود‪ .‬در کنار این‬ ‫مساله شاه از سوی متحد بزرگ خود یعنی امریکا تهدید شده‬ ‫بود‪ .‬او که همانند س��ال های دهه ‪ 60‬می�لادی در انتخابات‬ ‫امریکا روی رقیب کندی پول های خود را سرمایه گذاری کرده‬ ‫بود و باخته بود‪ ،‬مایل بود به جای کارتر رقیب جمهوریخ واهش‬ ‫به مس��ند ریاس��ت جمهوری امریکا برس��د‪ ،‬اما این ارزو به‬ ‫به اصطالح همانند نخس ت وزیری امینی در ب رابر این فشارها‬ ‫تسلیم شد و سعی داش��ت با اصالحاتی حداقلی با برداشتن‬ ‫گام هایی ب رای عبور از بحران تالش کند‪ .‬اما دیگر دیر شده‬ ‫بود و ای ران دیگر ای ران س��ال ‪ 39‬شمس��ی نبود و گروه های‬ ‫مخالف شاه نیز مانند جبهه ملی‪ ،‬همه مخالفان را نمایندگی‬ ‫نم ی کردند و نیروی سومی‪ ،‬راه دیگری را جدا از این دو برگزیده‬ ‫بود؛ یعنی سرنگونی ش��اه‪ .‬نکته مهم در اینجا این است که‬ ‫جدا از اینکه ایا شاه همچنان مورد حمایت نکردن غرب بود‬ ‫یا خیر‪ ،‬شخص شاه احساس م ی کرد که دیگر مورد حمایت‬ ‫نزدیک ترین متحد خود یعنی ایاالت متحده نیست‪ .‬در واقع او‬ ‫امریکا را نیز به عنوان حامی روانی خود‪ ،‬در کنارش نم ی دید‪.‬‬ ‫به همین دلیل اس��ت که او پس از سقوط در کتاب پاسخ به‬ ‫تاریخ برداشته شدن حمایت غرب از حکومت خود را بزرگترین‬ ‫عامل سقوط خود عنوان م ی کرد و انگیزه های ازادیخواهانه و‬ ‫دینی مردمی را نفی م ی کند‪.‬‬ ‫فساد پهلوی ها‬ ‫‪61‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫کمیسیون توسط خانواده سلطنتی نبود‪ ،‬بلکه اقدامات انها‬ ‫الگویی ب رای تقلید دیگران م ی شد و به صورت منفی درامده‬ ‫بود که جامعه را در هر سطحی به الودگی م ی کشاند‪ .‬حسین‬ ‫فردوست در کتاب خاط راتش م ی گوید‪« :‬اصفیا رئیس سازمان‬ ‫ب رنامه‪ ،‬تمام مقاطع ه ها را به خانواده فرح اختصاص داده بود و‬ ‫پس از او که مجیدی رئیس سازمان برنامه شد‪ ،‬همین رویه‬ ‫ادامه یافت‪ .‬اطالع دقیق دارم که مهندس قطبی (دایی فرح‬ ‫که سرپرستی فرح و مادرش را داش��ت)‪ ،‬مجید اعلم (دوست‬ ‫ش��ب و روز محمدرضا پهلوی) و مهندس دیب��ا (یک جوان‬ ‫حداکثر ‪ 35‬س��اله) حدود ‪ 80‬درصد مقاطع ه های بزرگ کشور‬ ‫را از س��ازمان برنامه م ی گرفتند و ‪25‬درصد حق و حساب به‬ ‫دیگران م ی دادند‪».‬‬ ‫مبنای ثروت ش��اه و خانواده اش را امالک و مستغالت‬ ‫تش��کیل م ی دادند که رضاخان قزاق به زور از طریق غصب‬ ‫امالک ش��خصی یا دهات خالصه به مالکیت دولت دراورد‬ ‫و تعدادی از انان نیز به صاحبان اولی ه شان بازگردانده شد‪ .‬اما‬ ‫محمدرضا پهلوی پس از ‪ 28‬مرداد ماده واحده ای از مجلس‬ ‫گذراند که این امالک را مجددا به مالکیت وی بازم ی گرداند‪.‬‬ ‫وی ب رای سرپوش گذاردن روی این قضیه مجدد موقوفه ای با‬ ‫عنوان بنیاد پهلوی درست کرد که بیشتر نقش واسطه جریان‬ ‫فساد شاه را در اختیار داشت‪.‬‬ ‫منبع دیگر ثروت شاه و خانواده اش خزانه دولتی است‪.‬‬ ‫به نظر شاه درامدهای شرکت نفت‪ ،‬خزانه بانک ملی و غیره‬ ‫همه ملک شخصی بود و به راس��تی هم او هر قدر بخواهد‬ ‫از انها م ی گیرد و به ه ر کس که خواس��ت بذل و بخش��ش‬ ‫می کند‪ .‬چندین سال پیش به علت تضادهای درونی هیات‬ ‫حاکمه اس��نادی فاش ش��د که مجله (نیش��ن) در تاریخ ‪12‬‬ ‫اوریل ‪ 1965‬ان را مبن��ای مقاله ای تحت عنوان «راز بیلیون‬ ‫دالر» قرار داد‪ .‬در ادامه برخ��ی از دریافت ها و پرداخت هایی را‬ ‫که از حساب ش��ماره ‪ 214895-20‬بنیاد پهلوی در اتحادیه‬ ‫بانک سوئیس در ژنو استخراج شده اند و در این مقاله با ذکر‬ ‫تاریخ صدور چک و زمان واریز شده به حساب قید گشته اند‪،‬‬ ‫م ی اوریم‪ .‬دریافت ه��ای بنیاد پهلوی از‪ :‬ش��رکت ملی نفت‬ ‫ای ران ‪20‬میلیون دالر‪ ،‬س��ازمان ب رنامه ‪ 10‬میلیون دالر‪ ،‬وزارت‬ ‫دارایی ‪ 25‬میلیون دالر‪ ،‬محمدرض��ا پهلوی ‪ 55‬میلیون دالر‪،‬‬ ‫اشرف پهلوی ‪ 6‬میلیون دالر‪ ،‬دیگر پهلوی ها ‪ 15‬میلیون دالر‪.‬‬ ‫اعضای خاندان پهلوی در شرکت های متعددی سهیم بودند و‬ ‫فقط نام انها در فهرست سهامداران یا اعضای هیات مدیره این‬ ‫شرکت ها به خاطر امتیازات فراوان انها وجود داشت‪ .‬مصون‬ ‫بودن از تعقیب قضایی تنها امتیازی نیس��ت که درباریان و‬ ‫شرکت هایشان از ان برخوردارند‪ .‬این گونه شرکت ها به ندرت‬ ‫مالیات م ی پردازند‪ .‬بنیاد پهلوی و سازمان شاهنشاهی خدمات‬ ‫اجتماعی فرح و ولیعهد اصوال بنا به قانون مصوبه مجلسین‬ ‫شاه از پرداخت مالیات معاف بودند‪.‬‬ ‫این گونه شرکت ها از وام و اعتبارات ارزان دولتی استفاده‬ ‫م ی کردند‪ .‬به عنوان نمونه تاسیس��ات کیش ک��ه به گفته‬ ‫مدیرعامل ش��رکت عمران کیش و فرماندار ان جزیره با وام‬ ‫دولتی ساخته شده‪ ،‬در اختیار نزدیکان شاه قرار داشت‪.‬‬ ‫بر اساس اسناد منتشر شده‪ ،‬منبع دیگر ثروت سرسام اور‬ ‫خاندان پهلوی رشوه های کالنی بود که م ی گرفتند‪ .‬شاه در هر‬ ‫معامله اسلحه حق و حساب م ی گرفت‪ .‬او فقط در یک معامله‬ ‫‪ 15‬میلیاردی با شرکت های اسلحه سازی امریکا ‪3/5‬میلیارد‬ ‫دالر رشوه گرفته است‪ .‬دیگر درباریان هم از نعمت حق العمل‬ ‫معامالت اس��لحه ب ی بهره نم ی ماندند‪ .‬در کمیسیون سنای‬ ‫امریکا فاش شد که شه رام پهلوی – پس��ر اشرف ‪ -‬در ازای‬ ‫کارسازی ب رای شرکت «نورتروپ» چند میلیون دالر وام گرفته‬ ‫است و نیز فاش شد که شرکت «تکسترن» مبلغ ‪2/9‬میلیون‬ ‫دالر به ارتشبد خاتمی داماد شاه رشوه داده است‪.‬‬ ‫منبع پردرام��د دیگر درباریان قاچ��اق و معامالت مواد‬ ‫مخدر اس��ت‪ ،‬ه ر چند در این مورد نیز اطالع زیادی در دست‬ ‫نیس��ت‪ ،‬لیکن انچه هس��ت ب رای دیدن ابعاد مساله کافی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪62‬‬ ‫است‪ .‬در ‪ 17‬نوامبر س��ال ‪ 1961‬اش��رف پهلوی در فرودگاه‬ ‫«سکوان ترن» ژنو‪ ،‬با چمدانی پر از مواد مخدر (هروئین) به دام‬ ‫م ی افتد‪ ،‬که در اینجا محمدرضا‪ ،‬وارد قضیه شده‪ ،‬خواهر خود‬ ‫را از معرکه نجات م ی دهد‪ .‬بنا به امار سازمان جهانی بهداشت‬ ‫در سال ‪ 1970‬از ‪ 18454‬کیلو مواد مخدری که در ای ران توقیف‬ ‫ش��ده بود تنها ‪ 329‬کیلو را نابود ک��رده و ‪ 152‬کیلو را به طور‬ ‫قانونی فروخته بودند‪ ،‬بقیه که ش��امل ‪ 17973‬کیلو م ی شد‪،‬‬ ‫ناپدید شده بود‪.‬‬ ‫اراده باالتر از قدرت‬ ‫محمدرضا ش��اه تمام وجهه خود و نظام پادش��اهی را‬ ‫صرف خارج ساختن ای ران از رده کش��ورهای توسع ه نیافته و‬ ‫وارد شدن به رده کشورهای تازه صنعتی شده مانند کره جنوبی‬ ‫م ی کرد‪ .‬او تالش م ی کرد تا ای ران را به سوی «تمدن بزرگ»‬ ‫هدایت کند‪ .‬در این میان اما ش��اه اعتقادی به دموکراسی در‬ ‫ای ران نداشت و ان را یک مانع در ب رابر توسعه م ی دانست‪ .‬او‬ ‫اعتقاد داشت که یک حکومت استب دادی مانند حکومت پدرش‬ ‫ب رای کشور مفیدتر است‪ .‬ش��اه حداقل در شانزده سال پایان‬ ‫پادش��اه ی اش‪ ،‬تصمیم گی رنده نهایی ب رای تمام تصمیمات‬ ‫کلیدی کش��ور بود‪ .‬در این میان اما او با قیام ‪15‬خرداد ضلع‬ ‫سوم دیگری از مخالفان را در کنار خود دید‪ .‬اگر تا دیروز حزب‬ ‫ت��وده و گروه های ملی با ش��اه مخالف��ت م ی کردند‪ ،‬نیروی‬ ‫عظیم مرجعیت دینی در مقابل او قرار گرفت که بس��یار او‬ ‫را ازار م ی داد‪.‬‬ ‫یرواند اب راهامی��ان در کتاب ای ران بی��ن دو انقالب در‬ ‫مقایس��ه قیام تنباکو و نهضت پانزده خ��رداد‪ ،‬م ی گوید که‬ ‫همچنان که نهضت تنباکو تمرینی ب رای انقالب مشروطه بود‪،‬‬ ‫رویدادهای پانزده خرداد ‪ 1342‬نیز ازمونی ب رای انقالب اسالمی‬ ‫‪ 1357‬شد‪ .‬بناب راین حکومت شاه که پس از تبعید امام خمینی‬ ‫جایگاه و پایگاه خود را در میان محافل سیاسی و مذهبی از‬ ‫دست داده بود‪ ،‬سرنوشت حکومتش را به قدرت های خارجی و‬ ‫در راس ان امریکا گره زد‪ .‬به همین دلیل بود که در سال ‪1343‬‬ ‫در راستای ایجاد مصونیت ب رای مستشاران امریکایی الیحه‬ ‫کاپیتوالسیون را به تصویب رساند و پس از کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫‪ 1332‬و سقوط دولت مصدق کنسرسیوم نفتی را با دولت های‬ ‫غ ربی منعقد س��اخت‪ .‬این دو قرارداد که اولی در ابتدای دوره‬ ‫شکل گیری دیکتاتوری و دومی در اغاز عصر استبداد فردی‬ ‫حکومت شاه بسته ش��د‪ ،‬تجلی بارزی از گرایشات سیاست‬ ‫خارجی حکومت نیز به شمار م ی رفت‪ .‬با این تفاوت که الیحه‬ ‫اخیر‪ ،‬سیاست خارجی حکومت را کامال به سود سلطه امریکا‬ ‫به سمت یکطرف ی شدن سوق م ی داد‪ .‬تصویب این الیحه بود‬ ‫شاه در ماه های‬ ‫اخر دچار تزلزل‬ ‫شخصیت و‬ ‫بالتکلیفی و عدم‬ ‫توانایی تصمیم گیری‬ ‫به موقع شده بود‪.‬‬ ‫تمام ارکان جامعه‬ ‫حول شخص او شکل‬ ‫گرفته بود و با تزلزل‬ ‫شاه تمام این ارکان‬ ‫به هم ریخت‬ ‫که خشم امام خمینی را ب رانگیخت و به دنبال ان ایشان شاه‬ ‫را فردی مقدس ماب و انقالب س��فید وی را ناشی از دسیسه‬ ‫امریکا دانست و از ملت ای ران درخواست کرد تا جلوی سلطه‬ ‫امریکا را بگی رند‪ .‬اجرای ب رنامه اصالحات ارضی‪ ،‬که صرف نظر‬ ‫از تبعات اجتماعی‪ ،‬اقتصادی و سیاسی ان در راستای منافع‬ ‫استبداد داخلی و امپریالیسم خارجی امریکا ب رنامه ریزی شده‬ ‫بود‪ ،‬تغیی رات گس��ترده ای در صورت بندی زندگی اجتماعی‬ ‫ای ران به وج��ود اورد و تض��اد اجتماعی و سیاس��ی موجود را‬ ‫افزایش داد‪.‬‬ ‫همین امر رژیم را به س��وی س��ومین بح��ران یعنی‬ ‫نابسامانی و وخامت اقتصادی سوق داد‪ .‬این در حالی بود که‬ ‫حکومت م ی کوش��ید وجهه از دست رفته سیاسی و مذهبی‬ ‫خود را در جریان دو حادثه کودتا و سرکوب قیام پانزده خرداد‪،‬‬ ‫با توسعه اقتصادی و اجتماعی تا حدودی ترمیم سازد و ان دو‬ ‫بحران را تحت الشعاع سیاست اخیر قرار دهد‪ ،‬اما از انجایی‬ ‫که انقالب سفید ش��اه مطابق دیدگاه فرد هالیدی از ه ر گونه‬ ‫اصالح��ی در مهمترین بخش زندگی ای رانی��ان یعنی توزیع‬ ‫قدرت سیاسی سرباز م ی زد و همچنین باتوجه به تفاوت های‬ ‫بنیادی عصر دیکتاتوری نهادمند و استب داد شخصی حکومت‬ ‫شاه کامال اش��کار م ی گردد که سیاست های شب ه مدرنیزم و‬ ‫توسعه طلبانه شاه ‪ -‬که عمدتا در قالب ب رنامه اصالحات ارضی‬ ‫تدوین شده بود ‪ -‬چون در عصر استب دادی دنبال م ی شد‪ ،‬صرفا‬ ‫تضادها و تنش های سیاسی و اجتماعی موجود را افزایش داد‪.‬‬ ‫اجرای سیاست اصالحات ارضی و به دنبال ان گسترش‬ ‫صنایع مونتاژ و موج ب ی رویه مهاجرت به شهرها از یک طرف‬ ‫و وابس��تگی اقتصادی به درامد نفت و به هم خوردن توازن‬ ‫اقتصادی به سود واردات و س��رانجام کاهش قیمت نفت و‬ ‫درامدهای نفتی از س��وی دیگر‪ ،‬موجب شد حکومت پهلوی‬ ‫وارد س��ومین بحران اساس��ی خود یعنی بحران اقتصادی‬ ‫بشود‪ .‬در واقع این بحران در کنار دو بحران قبلی (مشروعیت‬ ‫سیاسی و مذهبی) و با همزمان شدن فشار جهانی حقوق بشر‪،‬‬ ‫که حکومت شاه را جهت پاره ای از مسائل مربوط به ازادی های‬ ‫سیاسی و مدنی تحت فشار ش��دید تبلیغاتی قرار داد‪ ،‬روند‬ ‫فروپاشی حکومت را تس ریع کرد؛ همچنان که بحران اقتصادی‬ ‫شکاف میان اقشار مختلف جامعه را عمی ق تر ساخت‪ ،‬بحران‬ ‫حقوق بشر یا کاهش اعتبار حکومت شاه از نظر افکار جهانی‪،‬‬ ‫سیاست خارجی حکومت شاه را با سردرگمی و اشفتگی مواجه‬ ‫ساخت‪ .‬تجلی بارز این امر را م ی توان در مناسبات حکومت با‬ ‫امریکا دید‪ .‬در این میان اما شاه همواره روشنفکران را مسخره‬ ‫م ی کرد‪ .‬شیوه روزافزون استب دادی حکومت شاه پس از انقالب‬ ‫سفید ه ر چه بیشتر روش��نفکران و جبهه ملی را با او بیگانه‬ ‫م ی کرد‪ .‬انان توجهی به توسعه اجتماعی و اقتصادی به دست‬ ‫امده نداشتند و بازگشت به یک نظام لیب رال تر و مطابق قانون‬ ‫اساس��ی و تغییر موضع طرفدار غ��رب محمد رضا پهلوی را‬ ‫خواستار بودند‪ .‬اما این جریان نیز در انقالب اسالمی از مردم‬ ‫کشور جاماند تا برتری عنصر سوم در سرنگونی شاه بیش از‬ ‫هر چیزی نمایان باشد‪.‬‬ ‫شاه در ماه های اخر دچار تزلزل شخصیت و بالتکلیفی و‬ ‫عدم توانایی تصمیم گیری به موقع شده بود‪ .‬تمام ارکان جامعه‬ ‫حول شخص او شکل گرفته بود و با تزلزل شاه تمام این ارکان‬ ‫به هم ریخت‪ .‬همچنین وسواس ش��اه در چیدن و انتخاب‬ ‫فرماندهان ارتش به گونه ای که همیشه فرمانبردار او باشند‪ ،‬در‬ ‫نهایت منجر به این شد که در نبود یک شاه تصمیم گی رنده‪،‬‬ ‫فرماندهان ارتش فاقد قدرت تصمیم گیری باشند‪ .‬رابرت مرزه‪،‬‬ ‫متخصص تاریخ ای ران م ی گوید‪« :‬شاه نتوانست به رویاهایش‬ ‫در مدرن سازی ای ران برسد زی را نتوانست ملتش را با خود همراه‬ ‫کند‪ .‬او «ایزوله» شدن خودخواسته ای از مردمش را برگزید‪ .‬این‬ ‫انزوا افسانه اتحاد شاه و مردم ب راساس جذبه معنوی سلطنت‬ ‫را مخدوش و در پایان نابود ساخت‪».‬‬ ‫او در واقع در سال های پایانی سلطنت ب ی شک به این‬ ‫طنز تلخ تاریخ شباهت داشت؛ شاه ب ی شین‪g .‬‬ ‫عرفان قانع ی فرد پژوهشگر و تاری خ نگار است‪ .‬او به دلیل گفت وگوهایش با شخصی ت های سیاسی‪-‬امنیتی مثل‬ ‫جالل طالبانی‪ ،‬عیسی پژمان و پرویز ثابتی و همچنین پژوهش های سیاسی و فرهنگی درباره کردها شناخته شده است‪.‬‬ ‫گرچه وی دارای نظریات جالبی در مورد تاریخ معاصر ای ران است اما دیدگاه های او در واقع می تواند محلی ب رای بحث های‬ ‫تاریخی باشد‪.‬‬ ‫با این مقدمه بلند ش�ما به بحث اصلی برسیم‪،‬‬ ‫اقای حجاریان در گفت وگویی که کرده اند‪ ،‬وجود‬ ‫«فساد گسترده» در دوران شاه را رد کرده و گفته‬ ‫که فساد در ان هنگام «محدود بود به یک سری‬ ‫طبقات خاص‪ ،‬ب ه خصوص ارتش‪».‬‬ ‫و تجدد خواه نشان م ی دادند‪ .‬به هر حال پس از اینکه کارتر‬ ‫روی کار امد‪ ،‬حکایت دوران کندی تکرار ش��د‪ .‬ش��اه نیز بر‬ ‫این اس��اس که کارتر در س��خنران ی های خودش‪ ،‬معموال‬ ‫به مساله حقوق بش��ر اتکا م ی کرد‪ ،‬فضایی را به وجود اورد‬ ‫که متفاوت با گذش��ته بود‪ .‬در این شرایط بود که گروه های‬ ‫سیاسی مثل نهضت ازادی‪ ،‬انجمن اسالمی دانشجویان با‬ ‫قصه پردازی هایی خود در رسانه های خارجی به نقد شرایط‬ ‫امنیتی ان روزها پرداختند‪ .‬پس از این موج سیاسی بود که‬ ‫شاه در قبل از خرداد ‪ 1357‬تصمیم گرفت که با دستگیری‬ ‫این گروه ه��ا‪ ،‬جلوی انقالب را بگیرد‪ .‬پرویز ثابتی لیس��تی‬ ‫را تهیه م ی کند ب رای دس��تگیری فعاالن به قول خودشان‪،‬‬ ‫متهم به اش��وب‪ .‬انها دستگیر م ی ش��وند و بر این اساس‪،‬‬ ‫در ان روزها هیچ واقع ه ای رخ نم ی ده��د‪ .‬اما تحوالت اینده‬ ‫به ترتیبی است که نصیری‪ ،‬رئیس س��اواک را به پاکستان‬ ‫در ای�ن گفت وگ�و بیان م ی ش�ود که «مش�کل‬ ‫اصل�ی ای�ن ب�ود ک�ه از جنب�ش مش�روطه به‬ ‫خوبی محافظت نش�ده بود و از زمان رضاش�اه‪،‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ب�رای ورود ب�ه بحث ی�ک ارزیاب�ی از س�اختار‬ ‫حکومت�ی پهل�وی داش�ته باش�یم‪ ،‬اینک�ه چه‬ ‫گروه هایی در روزهای منتهی به انقالب در صحنه‬ ‫سیاسی حضور داشتند؟‬ ‫‪ l‬برای پاسخ به این سوال باید وضعیت حکومت‬ ‫را به نیروه��ای امنیتی‪ ،‬نظامی‪ ،‬اداری‪ ،‬سیاس��ت خارجی و‬ ‫اقتصاد تقس��یم بندی کرد و به تفکیک در مورد انها سخن‬ ‫گفت‪ .‬نیروهای امنیت��ی تا زمانی که کارت��ر روی کار امد‪،‬‬ ‫وظایف محوله خود را انج��ام م ی دادند‪ .‬در این زمان بود که‬ ‫دوباره امریکای ی ها همچون دوران کندی س��عی داش��تند‬ ‫که به گروه های سیاس��ی با گرایش های موسوم به ملی و‬ ‫نهضت ازادی بهای بیش��تری بدهند‪ .‬دلیل این مساله نیز‬ ‫این بود که این گروه ها در خارج از کشور‪ ،‬به اصطالح عامیانه‪،‬‬ ‫بوق هایی داشتند که خود را اهل ازادی‪ ،‬دموکراسی‪ ،‬ضد شاه‬ ‫تــاریخ‬ ‫بسیاری از روشنفکران‪ ،‬بورس شاه بودند‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫عرفان قانعی فرد در گفت وگو با مثلث‪:‬‬ ‫م ی فرستند و ش��خصی به نام تیمس��ار مقدم را که دست‬ ‫پرورده حسین فردوست اس��ت با الب ی گری فرح پهلوی به‬ ‫ریاست اداره امنیت کشور منصوب م ی کنند‪ .‬نتیجه اینکه‬ ‫با روی کارامدن کارتر و حضور مقدم عمال ساواک فلج شد‬ ‫و دیگر اقدام بازدارنده ای نم ی توانست انجام دهد‪ .‬تا اینکه‬ ‫در پنج بهمن ‪ 57‬نمایندگان مجلس��ی که روزی خودشان‬ ‫دست پرورده ساواک بودند و اینکه با انها ارتباط داشتند‪ ،‬رای‬ ‫به تعطیلی ساواک م ی دهند که یک اقدام نمایشی در دوران‬ ‫بختیار بود‪ .‬در این دوران با اینکه ساواک تعطیل شده بود اما‬ ‫از اوضاع خبر داشت‪ .‬من در اینجا م ی خواهم رازی را از قول‬ ‫اقای هاشمی مدیرکل اداره هشتم ساواک (ضد جاسوسی)‬ ‫بگویم‪ .‬او م ی گفت اعالمی ه هایی که با نام مجاهدین خلق‬ ‫منتشر م ی شد‪ ،‬یکراست توسط سفارت شوروی در ته ران به‬ ‫تعداد زیاد چاپ و در بازار پخش م ی شده است‪.‬‬ ‫در موضوع ارتش اما س��اختار نظامی کشور برخالف‬ ‫شهریور ‪ 20‬سرجای خود باقی و به تاراج نرفته بود‪ .‬در فضای‬ ‫پی رام��ون انقالب بود که مردم توانس��تند به اس��لحه های‬ ‫پادگان های نظامی دست یابند‪ .‬از سوی دیگر در دوران شاه‬ ‫انبار تسلیحاتی کشور به دلیل خریدهای نظامی زیاد پر بود‬ ‫و این بعد از انقالب بود که با اینکه قراردادهای نظامی میان‬ ‫انگلستان‪ ،‬سوئد‪ ،‬اتریش‪ ،‬امریکا و فرانسه بسته شده بود اما‬ ‫انها به قول معروف پول ها را خوردند و سالح ها را هم ندادند‪.‬‬ ‫این نکته اما وجود دارد که بسیاری از شخصی ت های نظامی‬ ‫در کنار این معامالت سودهای کالنی را مثل امثال اریانا از‬ ‫ان خود کرده بودند‪.‬‬ ‫نکته دیگر اما مس��اله اقتصادی ان دوران اس��ت که‬ ‫من در این زمینه تخصص خیلی صالحیت ندارم تا سخن‬ ‫بگویم‪ .‬چه انکه اقتصاد دان نیستم اما تحول اقتصادی ای ران‬ ‫در دهه ‪ 50‬مورد اذعان بس��یاری بوده که البته مشکالت و‬ ‫بی نظم ی های اقتصادی نیز وجود داشته است‪.‬‬ ‫موضوع دیگر اما از نظر سیاس��ت خارجی اس��ت که‬ ‫موقعیت ای ران در خاورمیانه در ان زمان‪ ،‬موقعیت ممتازی‬ ‫بوده است‪ .‬راز دیگری را که من م ی خواهم در اینجا به نقل‬ ‫از فریدون جم‪ ،‬رئیس س��تاد ارتش ش��اه و عیسی پژمان از‬ ‫سران ساواک بیان کنم این اس��ت که رقابتی میان ای ران و‬ ‫عربستان وجود داشت که باعث ش��ده بود که عربستان در‬ ‫دهه ‪ 40‬درصدد ترور ش��اه بربیاید که ان را نهادهای امنیتی‬ ‫کش��ف کرده بودند و به اطالع ش��اه رس��انده بودند‪ .‬همین‬ ‫ب ی اعتمادی باعث ش��ده بود که ش��اه در ب راب��ر گفته های‬ ‫عربستان که به او گوشزد کرده بودند خیلی به امریکای ی ها‬ ‫اعتماد نکند‪ ،‬ب ی توجه باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬من این را چندان درباره ارتش قبول ندارم‪ ،‬چه انکه‬ ‫تبلیغات رسانه ای ‪-‬که شما هم جزوی از ان هستید‪ -‬باعث‬ ‫این سخن ها شده اس��ت‪ .‬این حرف‪ ،‬سخن چپ ها در بهار‬ ‫س��ال ‪ 1358‬اس��ت که مثال فالن ژنرال ارتش در خانه ای‬ ‫فالن کار را م ی کرده اس��ت‪ .‬من واقعا از این جور اطالعاتی‬ ‫که توسط یک گروه سیاسی بیان م ی شود در حیرت هستم‪.‬‬ ‫یا اینکه فرخ نگهدار با انتشار بیانی ه ای در مجله کار م ی گوید‬ ‫که تشکیل دادگاه ب رای سران ارتش خیانت به انقالب است‬ ‫و باعث پرورش ضد انقالب م ی شود‪ .‬این بیانی ه ای است که‬ ‫در نشریه کار علیه بازرگان صادر شده و وی را متهم م ی کنند‬ ‫که لیب رال ها سازش��کار هس��تند‪ .‬همین ادبی��ات هنوز در‬ ‫رسانه های ما رسوب کرده است‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫راز دیگری را که من م ی خواهم در اینجا بیان کنم این است که رقابتی میان ای ران‬ ‫و عربستان وجود داشت که باعث شده بود که عربس�تان در دهه ‪ 40‬درصدد ترور‬ ‫شاهب ربیاید‬ ‫مش�روطه تعطیل ش�د‪ .‬محمدرض�ا پهلوی هم‬ ‫زمانی که توانس�ت ق�درت خ�ود را دیکته کند‪،‬‬ ‫با اقدام�ات امنیتی خ�ود‪ ،‬باقیمان�ده جنبش و‬ ‫نیروه�ای مش�روطه را از بی�ن ب�رد‪ .‬این ط�ور‬ ‫ب�ود ک�ه روش�نفکران از اط�راف ش�اه‪ ،‬کن�اره‬ ‫گرفتند‪».‬‬ ‫‪ l‬مش��کل اصلی ش��اه به زبان امروز ای��ن بود که‬ ‫رس��انه اش فلج بود‪ .‬یعنی او نم ی توانس��ت به مش��کالت‬ ‫بپردازد و راهکاری ب رای انها نداشت‪.‬‬ ‫پس انسداد سیاس�ی که ش�اه ایجاد کرده بود‬ ‫چه؛ فضای بس�ته ای ک�ه باعث ش�د نخبگان و‬ ‫روشنفکران از رژیم او رانده شوند؟‬ ‫‪ l‬من نقدم به فضای رسانه ای ان روزهاست‪.‬‬ ‫اقدمات شخص شاه چه جایگاهی دارد؟‬ ‫‪ l‬بسیاری از روشنفکران بورس شاه و مورد حمایت‬ ‫وی و حتی مداح وی بودند‪ .‬این یک واقعیت است‪.‬‬ ‫افتراق موج�ود در این اس�ت که گفته ش�ده در‬ ‫زمان پهلوی جنبش و نیروهای مشروطه تعطیل‬ ‫شدند‪.‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫‪ l‬یک نقطه ضعفی که از شاه گرفته م ی شود این‬ ‫است که او ب راساس جنبش مشروطیت و قانون اساسی ان‬ ‫عمل نم ی کرد‪ .‬حاال بماند که این جنبش مشروطیت در ان‬ ‫روزگار خیلی ب رای ای ران خیر و برکتی به ارمغان نیاورد‪ .‬من‬ ‫در پنج بهمن ‪ 57‬نمایندگان مجلسی که روزی خودشان دست پرورده ساواک‬ ‫بودند و با انها ارتباط داش�تند‪ ،‬رای به تعطیلی س�اواک م ی دهند که یک اقدام‬ ‫نمایشی در دوران بختیار بود‬ ‫خیلی این روایت شما را قبول ندارم‪.‬‬ ‫این البته روایت ما نیست‪ ،‬روایت اقای حجاریان‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ l‬این روایت شخصی ایشان است‪.‬‬ ‫اینج�ا بح�ث در م�ورد قط�ع رابط�ه جری�ان‬ ‫روشنفکری با حاکمیت پهلوی است‪.‬‬ ‫‪ l‬من اینجا خیلی با این امر موافق نیستم‪ ،‬چه انکه‬ ‫اصوال در ای ران جریان روش��نفکری وجود خارجی ندارد‪ .‬چه‬ ‫جریان روشنفکری؟ کدام روشنفکر؟‬ ‫ب�ا ای�ن دی�دگاه ش�ما یعن�ی م�ا ی�ک جریان‬ ‫روشنفکری اصیل و مردمی نداشته ایم؟‬ ‫‪ l‬یعنی محمد رض��ا ب راهن��ی؟! خواهش م ی کنم‬ ‫اینها را چ��اپ کنید‪ .‬جوری صحبت م ی کنی��د که انگار در‬ ‫ای ران ما سارتر‪ ،‬ارتور میلر و چامسکی داشته ایم‪ .‬نه قبل از‬ ‫انقالب و نه بعد از انقالب روشنفکر جدی با تعاریف موجود‬ ‫در ای ران نداشته و نداریم‪ .‬این یک واقعیت است و باید ان را‬ ‫بپذیریم‪ .‬روشنفکر جهان س��ومی و گروهی متوهم یا چند‬ ‫رنگ؛همین‪.‬‬ ‫مساله اینها نیس�ت‪ ،‬موضوع این است که شاه‬ ‫با انسداد سیاسی حتی برای کسانی که همراه‬ ‫او بودند نیز موانع�ی را ایجاد م ی کرد‪ .‬چون همه‬ ‫قدرت حاکمه معطوف به اراده ش�خص خودش‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬من مشکلی با این مسائلی که م ی گویید‪ ،‬ندارم‪.‬‬ ‫مس��اله اصلی اینجاس��ت در ای ران ان روزها م��ا نخبگان‬ ‫ان چنانی نیز نداشتیم‪.‬‬ ‫وا قعا در این روزگار نخبه وجود نداشت؟‬ ‫من در اینجا باید با شما مخالفت کنم‪ ،‬اساسا چه‬ ‫نیازی است به این همه ریخت و پاش؟‬ ‫‪ l‬اینکه ش��اه یا اط رافیانش جشن را منحرف کرد‪،‬‬ ‫از نظر هزینه ای ریخت و پاش صورت گرفت‪ ،‬یک مس��اله‬ ‫دیگر است اما به نظرم به رخ کش��یدن تاریخ و تمدن ای ران‬ ‫به شرق شناس��ان موضوعی جدا از اینهاست که باید به ان‬ ‫نگاه کرد‪.‬‬ ‫اق�ای حجاریان در ای�ن گفت وگویی ک�ه انجام‬ ‫داده ان�د ب�ه نظ�ر م ی رس�د ک�ه روی نکت�ه ای‬ ‫مهم دس�ت گذاش�ته اند و ان اینک�ه م ی گویند‪:‬‬ ‫«اصالحاتی که ش�اه در اواخر حکوم�ت خود در‬ ‫پیش گرف�ت خیلی دیر و خیلی ک�م بود‪ .‬خیلی‬ ‫دیر ش�روع کرد و خیلی هم کم اصالحات انجام‬ ‫داد‪ ،‬ب ه همین دلی�ل در ان زمان ک�م‪ ،‬ان مقدار از‬ ‫اصالحات اث�ر نداش�ت‪ .‬در ان زم�ان دیگر موج‬ ‫انقالب بلند شده بود‪».‬‬ ‫‪ l‬یک بار پاکروان نزد ش��اه م ی رود و به او م ی گوید‬ ‫بیاییم از نخبگان ملی جهت اداره امور استفاده کنیم‪ .‬شاه‬ ‫م ی گوید که این نخبگان ملی که م ی گویید چه کس��انی‬ ‫هس��تند؟ پاکروان م ی گوید‪ ،‬جعفر امامی‪ .‬شاه م ی گوید که‬ ‫کسی که جاسوس انگلیس است‪ ،‬نخبه است؟‪...‬‬ ‫اما شاه نتوانست او را تحمل کند و برکنارش کرد‪،‬‬ ‫کسانی مثل ابتهاج‪...‬‬ ‫ مثالهنوز وقتی ما در مورد فساد اشرف صحبت‬ ‫‪l‬‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬گویی به مساله ای ممنوعه پرداخته ایم‪ .‬در کتاب‬ ‫ثابتی من بخش مربوط به فساد اشرف حذف شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬مگر وزیر نشد؟‬ ‫‪64‬‬ ‫در خاطرات کارگزاران رژیم امده است‪...‬‬ ‫‪ l‬همین مساله در مورد شخص شجاع الدین شفا‬ ‫هم گفته م ی شود که جش��ن های ‪ 2500‬ساله را سامان داد‪.‬‬ ‫کس��ی نم ی گوید که در کنار این جش��ن‪ ،‬بزرگترین کنگره‬ ‫شرق شناس��ان جهان در ته ران برگزار ش��د‪ .‬ش��فا هم که‬ ‫ادم حاذق و دانش��مندی اس��ت و این جش��ن که به نوعی‬ ‫به رخ کش��یدن تمدن و تاریخ ای ران اس��ت‪ .‬این یک نکته‬ ‫مثبت اس��ت‪ ،‬چه ش��اه این جش��ن را بگیرد‪ ،‬چه قذافی و‬ ‫چه صدام‪...‬‬ ‫‪ l‬این مساله درست است‪ ،‬چه انکه شاه دیر به فکر‬ ‫این اقدام افتاد‪ ،‬البته وی به کس��انی هم به��ا داد که واقعا‬ ‫تهی و بله قربان گو بودند‪ .‬نمونه این رجال کس��انی مثل‬ ‫علی امینی و محمد درخشش است‪ .‬کسانی که تنها با قبر‬ ‫خواجه ش��ی راز ارتباط برقرار نکرده بودند! با امریکا‪ ،‬روس ها‬ ‫و دیگران‪.‬‬ ‫یعنی خود ش�اه نیز به دنبال نخب ه پروری نبود؟‬ ‫چهره هایی چون علینقی عالیخانی‪...‬‬ ‫یک بار پاکروان نزد شاه‬ ‫می رود و به او می گوید بیاییم‬ ‫از نخبگان ملی جهت اداره‬ ‫امور استفاده کنیم‪ .‬شاه‬ ‫می گوید که این نخبگان‬ ‫ملی که می گویید چه کسانی‬ ‫هستند؟ پاکروان می گوید‪،‬‬ ‫جعفر امامی‪ .‬شاه می گوید‬ ‫که کسی که جاسوس‬ ‫انگلیس است‪ ،‬نخبه است؟‬ ‫‪ l‬ب رای مسئولی ت پذیری یا نپذیری شاه البته شاید‬ ‫اسنادی را نیز شما داشته باشید‪...‬‬ ‫‪ l‬یک دورنگی میان چهره های دیروز و امروز وجود‬ ‫دارد که مثال از میان روش��نفکران‪ ،‬عده ای خ��ود را مبارز و‬ ‫ضد حکومت م ی نامن��د اما این فقط ی��ک تظاهر و فیگور‬ ‫است‪ .‬طرف اسما هنرمند م ی رود ب ی ب ی سی و احمدی نژاد را‬ ‫نقد م ی کند‪ ،‬همین شخص ب رای نواختن تار همراه اوست‪.‬‬ ‫یک ادمی اس��ت به نام کریم س��نجابی که کتابش با پول‬ ‫شاه چاپ ش��ده و همین فرد یک هفته بعد ضد شاه مقاله‬ ‫م ی نویسد‪.‬‬ ‫در ای�ن زمین�ه م ی خواهم اص�رار کنم که ش�اه‬ ‫هی چ گاه نم ی خواس�ت مس�ئولیت بپذی�رد‪ .‬در‬ ‫خاطرات علم امده است که وی در شورای اقتصاد‬ ‫کاری را گفته بود که وزرا انجام دهند و انها انجام‬ ‫داده بودند اما نتیجه کار مناسب نبود‪ ،‬وقتی وزیر‬ ‫را مواخذه کرده بود‪ ،‬به وی پاس�خ گفته شده بود‬ ‫که این را خود ش�ما دس�تور دادید انجام شود‪.‬‬ ‫ش�اه عنوان م ی کند مگر نم ی دانید طبق قانون‬ ‫اساسی شاه مسئولیتی ندارد‪...‬‬ ‫یعنی شما سیستم فاسد را مانع این اصالحات‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫اقای حجاری�ان م ی گوید ش�اه بیم�اری بود که‬ ‫از دس�ت طبیب فرار م ی کن�د‪ ،‬دکت�ر او را دنبال‬ ‫م ی کن�د و م ی گوید تو مریضی ام�ا خود مریض‪،‬‬ ‫انکار م ی کند و م ی گوید من مریض نیستم‪ .‬کار‬ ‫به جایی م ی رسد که دکتر را زندانی م ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��اه در ب رابر تفک��ر افراطی موجود زان��و زد‪ .‬او‬ ‫حرف راست را نشنید و به دنبال کسانی رفت که حرف های‬ ‫خ رافاتی م ی زدند‪...‬‬ ‫از ناحیه چه کسی؟‬ ‫‪ l‬اگ��ر ب��ه او م ی گفتن��د که فس��اد وج��ود دارد‪،‬‬ ‫او س��عی م ی کرد به ج��ای مبارزه با فس��اد با ش��یوه های‬ ‫مصلحت اندیشانه برخورد کند‪ .‬اشرف پهلوی در روزنامه ها‬ ‫اعالم کرد که همه اموالش را در امور خیریه صرف م ی کند‪.‬‬ ‫شاه با دیدن این خبر عصبانی شد و گفت همین دیشب از‬ ‫من دو میلیون تومان پول گرفته است‪ .‬این گفته را به وزیر‬ ‫دادگستری اش‪ ،‬اقای باهر م ی گوید‪g .‬‬ ‫نگاهی به گزارش سفیر بریتانیا از دالیل بحران در ایران‬ ‫شاید بهترین و مستندترین نگاهی که به دالیل سقوط‬ ‫شاه داش��ته اند در دو گزارش س��االنه و تودیعی سر انتونی‬ ‫پارسونز‪ ،‬سفیر بریتانیا در ته ران در پایان ماموریتش باشد که‬ ‫تقریبا همزمان با خروج ش��اه در دی ماه ‪ ،1357‬از ای ران رفت‬ ‫و جای خود را به سر جان گراهام داد‪ .‬پارسونز در پایان سال‬ ‫‪ 1978‬در گزارش س��االنه خود به لندن نوشت‪« :‬به سختی‬ ‫م ی توان باور کرد که تنها یک سال از زمانی که شاه در کاخ‬ ‫نیاوران پذی رای پرزیدنت کارتر شد و دریافت تاییدش از کارتر‬ ‫سپری شده است‪ ...‬در سال ‪ ،1977‬ش��اه تصمیم گرفت به‬ ‫تدریج سیستم سیاسی کش��ور را ازاد کند تا اجازه بیشتری‬ ‫به ازادی بیان و عقیده داده و سلطه کامل سازمان امنیتش‬ ‫را کاهش دهد‪ ،‬ولی با وجود باز ش��دن فضای سیاسی ب رای‬ ‫تشویق به نوشتن نامه های سرگش��اده توسط افراد محترم‬ ‫جامعه در باب ناکارامدی نظام استبدادی و ظلم حکومت و‬ ‫همچنین برامدن اعتراضات شدید روحانیان مبن ی بر تاثی رات‬ ‫بیش از حد غرب گرایی علیه ارزش های سنتی در ای ران‪ ،‬شاه‬ ‫تالش چندانی ب رای ش��نیدن صدای مخالفان��ش نکرد‪».‬‬ ‫پارسونز در ادامه از انتشار نامه توهین امیز علیه امام خمینی‬ ‫در اوایل ژانویه ‪ 1978‬در روزنامه اطالعات به عنوان «اشتباهی‬ ‫جدی» نام برد و از رهبر تبعیدی مخالفان حکومت به عنوان‬ ‫«ریشه دارترین مخالف شاه» یاد کرد‪ .‬در ادامه این گزارش به‬ ‫نقد دولت جمشید اموزگار‪ ،‬استعفای او و اعالم نخس ت وزیری‬ ‫سیاس��تمدار مس��ن تر ‪ ،‬یعنی جعفر ش��ریف امامی رئیس‬ ‫مجلس س��نا‪ ،‬ان هم به شرط کنار نشستن ش��اه از اعمال‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫چهره های خارجی‬ ‫قدرت و توجه به مطالبات مردم اش��اره شده و نخستین گام‬ ‫از این توجه به مطالبات را «برچیدن تاریخ دوست داش��تنی‬ ‫پهلوی شاه» عنوان کرده است‪ .‬س��فیر بریتانیا از اقداماتی‬ ‫از قبیل ازادی زندانیان سیاس��ی‪ ،‬برقراری سیاس��ت کارزار‬ ‫علیه فساد مالی‪ ،‬دستگیری وزرای سابق و ژنرال نعمت اهلل‬ ‫نصیری‪ ،‬رئیس پیشین ساواک‪ ،‬تغییر وزرا‪ ،‬ازاد کردن نمایش‬ ‫بحث های پارلمانی در تلویزیون و ازادی کامل مطبوعات و‬ ‫رادیو و تلویزیون به عنوان اقداماتی دی ر هنگام یاد کرده است‪.‬‬ ‫سفیر س��ابق بریتانیا ضمن تاکید بر اینکه در این دوره هر‬ ‫امتیازی که حکومت ش��اه به مخالفانش م��ی داد به مانعی‬ ‫جدید ب رای ادامه س��لطنت او تبدیل م ی ش��د و اغاز به کار‬ ‫مدارس و دانشگاه ها هم به عاملی در جهت شعله ورتر شدن‬ ‫بیشتر اتش ضد حکومت تبدیل شد‪ ،‬نوشت‪« :‬حتی تبعات‬ ‫زلزله فاجع ه بار طبس که در ‪ 16‬سپتامبر (‪ 26‬شهریور) رخ داد‬ ‫نیز به تضعیف موقعیت رژیم منجر شد‪ ،‬چرا که کمک های‬ ‫امدادی روحانیان تاثیرگذارت��ر از کمک های پر زرق و برق و‬ ‫خسته کننده ارتش عمل کرد‪».‬‬ ‫گزارش تودیعی پارس��ونز در تاری��خ ‪ 18‬ژانویه ‪1979‬‬ ‫(‪ 28‬دی ‪ )1357‬یعن��ی دو روز پس از خروج محمد رضا ش��اه‬ ‫از کش��ور و ‪ 24‬روز قبل از پیروزی انقالب اسالمی در ای ران‪،‬‬ ‫به وزارت خارجه بریتانیا ارسال ش��د‪ .‬اخرین سفیر بریتانیا در‬ ‫حکومت پهلوی‪ ،‬در ابتدای این گزارش تحلیلی و تفصیلی‬ ‫‪ 10‬صفحه ای تاکید کرده که با وج��ود ارتش متحد و وفادار‪،‬‬ ‫نافرمانی فراگیر مدنی در سراسر کشور طی چند ماه شاه را از‬ ‫قدرت به زیر کشید‪.‬‬ ‫به نوشته پارسونز‪ ،‬از مشکالت این بخش از جهان این‬ ‫اس��ت‪« :‬چیزی به نام ثبات‪ ،‬ان گونه که ما م ی شناسیم در‬ ‫خاورمیانه وجود ندارد و تمایزی نیز بین رژیم ها و دولت وجود‬ ‫ندارد و مردم اگر بخواهند دولت را تغییر دهند‪ ،‬تنها یک راه‬ ‫پیش رو دارند و ان زور است‪».‬‬ ‫پارسونز در ادامه گزارش تحلیلی خود اعتراف م ی کند‬ ‫که نه تنها او‪ ،‬بلک��ه اغلب ناظ ران نزدیک به مس��ائل ای ران‬ ‫در قضاوت درباره ثبات حکومت ش��اه و موفقیت سیاس��ت‬ ‫تغیی رات اقتصادی و اجتماعی غرب گرایانه او اش��تباه کرده‬ ‫بودن��د‪ .‬او دلیل این تحلیل اش��تباه درباره حکومت ش��اه را‬ ‫چنین خالصه م ی کند‪« :‬اگرچه ما به درستی موارد مخالف‬ ‫اقدامات شاه را شناسایی کرده بودیم‪ ،‬قابلی ت های اپوزیسیون‬ ‫را دست کم گرفته و از ظرفیت اراده عناصر مختلف به اتحاد‬ ‫و می زان تنفر انان از حکومت ش��اه که طی س��ال هایی که‬ ‫شاه کش��ور را تحت حکومت خودکامه و نظم سیاسی خود‬ ‫انباش��ته ش��ده بود‪ ،‬اگاه نبودیم‪ .‬ش��اه این نظم سیاسی را‬ ‫ب رای ازاد گذاشتن دست خود در تصمیم گیری ها و پیشبرد‬ ‫سیاست هایش ب رای رسیدن کشور به تمدن بزرگ در زمان‬ ‫حیات خود ضروری م ی دانست‪».‬‬ ‫پارسونز م ی افزاید‪« :‬ما همچنین م ی دانستیم که طبقه‬ ‫مذهبی به طور کامل از سیاست های حساب شده و عامدانه‬ ‫شاه ب رای تمسخر و تحقیر اس�لام و اجبار مردم ای ران ب رای‬ ‫الهام گرفتن از شکوه قبل از اسالم هخامنشی و ساسانی و‬ ‫ترکیب ان با ارزش های مادی غ ربی منزجر بودند‪».‬‬ ‫به نوشته این دیپلمات بریتانیایی‪ ،‬در سال های ‪1974‬‬ ‫و ‪ 1975‬با رشد س��ریع اقتصادی‪ ،‬فاصله بین فقیر و غنی در‬ ‫ای ران و فساد اقتصادی دهشت بار‪ ،‬از جمله و به خصوص در‬ ‫خانواده پهلوی‪ ،‬به مراتب فراتر از مرزهای مرسوم در جامعه‬ ‫ای رانی رفت و به مشکالت و جنب ه های منفی فزاینده تحوالت‬ ‫نامتوازن دیگری از قبیل ناتوانی و استبداد حکومت‪ ،‬قساوت‬ ‫و حضور همه جانبه ساواک به ناامیدی کسانی که در دوران‬ ‫شکوفایی اقتصادی به شهرها هجوم برده بودند‪ ،‬افزود‪.‬‬ ‫پارسونز معتقد بود که اگر ش��اه از سال ‪)1353( 1974‬‬ ‫تحوالت و اصالح��ات را س��رعت م ی بخش��ید‪ ،‬ازادی ها را‬ ‫افزایش م ی داد و روابط شخصی خود با مردمش را متفاوت‬ ‫م ی کرد‪ ،‬م ی توانست ضمن ارائه ازادی های سیاسی نسبت‬ ‫به از دست دادن تاج و تخت خود بیمناک نباشد و شاید اکنون‬ ‫نیز نیروهای اپوزیسیون قادر به سرنگون کردن وی نبودند‪.‬‬ ‫پارس��ونز با تردید در توانایی ش��اه در اداره ای ران ادامه‬ ‫م ی دهد‪« :‬در یک جامعه حساس ش��رقی‪ ،‬شاه مردی نا بجا‬ ‫ب رای این کار بود‪ ،‬اگرچ��ه او فردی باهوش‪ ،‬پوی��ا‪ ،‬کارامد و‬ ‫پر ابهت بود و م ی توانست یک کارمند ارشد دولتی یا رئیس‬ ‫درجه ‪ 1‬یک اداره در یک کشور غ ربی باشد‪».‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫‪3‬‬ ‫نگاه های خارج از مرزهای کشور جدا از پیچیدگ ی هایی‬ ‫که در نوع ادبیات شان دارند‪ ،‬تحلیل سوم را از وقایع انقالب‬ ‫ای ران در بهم��ن ‪ 57‬به وجود م ی اورند‪ .‬در این راس��تا اخرین‬ ‫گزارش س��فیر بریتانیا در ته ران دو روز بعد از فرار ش��اه در‬ ‫‪ 26‬مرداد‪ ،‬نش��ان م ی دهد که چگونه متحدان ش��اه به این‬ ‫مس��اله نگاه م ی کردند‪ .‬این گزارش به هم��ت دکتر مجید‬ ‫تفرشی‪ ،‬سندپژوه ارشد اس��ناد وزارت امورخارجه انگلیس در‬ ‫مورد ای ران است‪.‬‬ ‫اشتباهات شاهانه‬ ‫‪65‬‬ ‫تــاریخ‬ ‫سفیر بریتانیا در ادامه شاه را انسانی خجالتی و درون گرا‬ ‫قلمداد م ی کند که این روحیه با افزایش قدرت و ش��کوه او‬ ‫تقویت شده بود‪ ،‬فردی منزوی و فاقد حس مباحثه جدی که‬ ‫اطالعاتش را به صورت دست دوم از افرادی دریافت م ی کرد‬ ‫که به طور مداوم از جامعه جداتر و خودکامه تر م ی ش��دند و‬ ‫به جای واقعیت تلخ‪ ،‬فقط ب��ه او چیزهایی را م ی گفتند که‬ ‫او دوست داشت بشنود‪ .‬به نظر پارسونز‪ ،‬ش��اه زمان بدی را‬ ‫ب رای اعطای ازادی های سیاس��ی انتخاب ک��رد و به جای‬ ‫س��ال ‪ 1977‬به بعد که اوضاع اقتصادی ای��ران دچار رکود و‬ ‫بحران بود و منجر به بروز نارضایتی عمومی شده بود‪ ،‬باید‬ ‫سیاست ازاد سازی خود را در همان سال های ‪ 1974‬و ‪1975‬‬ ‫که دوران اوج شکوفایی اقتصادی کشور بود پیش م ی گرفت‬ ‫تا ب ر اساس رضایت نسبی مردم بدون خطر به موفقیت دست‬ ‫یابد‪ .‬به نوشته پارسونز برخالف بس��یاری دیگر‪ ،‬او از می زان‬ ‫هماهنگی و سازماندهی نیروهای اپوزیسیون و بسیج چنین‬ ‫حرکت عظیم مخالف شاه در سراسر کشور حتی روستاهای‬ ‫دور افتاده کمتر شگفت زده شده است‪ ،‬چرا که‪« :‬ای رانیان مانند‬ ‫دیگر اهالی خاورمیانه افرادی بس��یار جالب در سازماندهی‬ ‫ف ی البداهه امور در اخرین دقایق هستند‪ .‬انها به مراتب کمتر‬ ‫از ما ب��رای برنامه ریزی و راه ان��دازی کار‪ ،‬برنامه ریزی کرده و‬ ‫یک شبه این کار را م ی کنند‪ .‬ب رای من همواره مایه شگفتی‬ ‫بوده که چگونه ای رانیان کنار نشسته و مثال ب رای یک دیدار‬ ‫رسمی دولتی تا ‪ 48‬ساعت قبل از ماجرا کاری نم ی کنند‪ ،‬ولی‬ ‫در اخر هم کار را به نحو احسن سازمان داده و اجرا م ی کنند‪.‬‬ ‫من تا حد زیادی فکر م ی کنم که عناصر اپوزیسیون خود نیز‬ ‫همانند هر یک از ما در مسیر س��ازماندهی حوادث و کارزار‬ ‫خود شگفت زده شده اند‪ ».‬پارسونز درباره دولت تازه بر سر کار‬ ‫امده شاپور بختیار م ی نویس��د‪« :‬در حال حاضر دولت هیچ‬ ‫اقتداری ن��دارد و ایت اهلل خمینی ب��ر خیابان ها و اعتصابات‬ ‫فرمان م ی راند‪ ،‬هرچند عناصر مهم��ی در اعتصابات حتی‬ ‫به فرمان او نیز عمل نم ی کنند‪ ...‬بازگش��ت ناگهانی (امام)‬ ‫خمینی م ی تواند بختیار را کنار بزند‪ .‬ارتش نامطمئن و فاقد‬ ‫تمرکز است‪ ،‬اگرچه هنوز قادر به اعمال نهایی قدرت است‪.‬‬ ‫اقتصاد نابود ش��ده‪ ،‬همه فعالی ت های اقتصادی و صنعتی‬ ‫متوقف ش��ده‪ ،‬فعالیت ادارات دولتی و امور مالی فلج ش��ده‬ ‫و تولی��د نفت کمت��ر از نیازهای داخلی و کمب��ود کاالهای‬ ‫ضروری ادامه دارد‪ ».‬پنج ماه پس از پی��روزی انقالب در ‪13‬‬ ‫ژوییه ‪ 1979‬نیز نیک ب راون یک��ی از کارکنان جوان بخش‬ ‫خاور میانه وزارت خارجه بریتانیا که سال ها بعد خود به مقام‬ ‫کارداری و سپس سفارت کش��ورش در ته ران منصوب شد‪،‬‬ ‫در گزارشی تحلیلی به بررس��ی و واکاوی دالیل سقوط شاه‬ ‫پرداخت‪ .‬ب راون به طور خالصه بیان م ی کند که تا سال ‪1977‬‬ ‫مخالفت عمومی با محمد رضا شاه بیشتر در دست نیروهای‬ ‫روشنفکری بود و در عین حال تا ان زمان نیروهای ساواک‬ ‫کنترل اوضاع را کامال در اختیار داشتند‪ .‬ولی از ابتدای سال‬ ‫‪( 1978‬دی ماه ‪ )1356‬قدرت برتر بین مخالفان او شدند‪.‬‬ ‫این گزارش دالیل سقوط شاه را این گونه طبقه بندی‬ ‫م ی کند‪ -1 :‬مخالفت توده های مردم با ب ی احترامی ش��اه به‬ ‫روحانیت س��نتی قدرتمند ش��یعه‪ -2 ،‬انزوای کامل شاه از‬ ‫دیدگاه های واقعی ای رانیان‪ -3 ،‬سیاس��ت س��رکوب ساواک‬ ‫علیه روشنفکران و دانشجویان‪ -4 ،‬فساد گسترده مالی که‬ ‫بخش عمده ای از ان بین خانواده سلطنت بود‪ -5 ،‬ناتوانی‬ ‫حکومت از اجرای برنامه های بزرگ اجتماعی و کش��اورزی‬ ‫‪ -6‬نبود ازادی های سیاسی در کشور به خصوص ب رای نسل‬ ‫جوان‪ -7 ،‬رش��د س��ریع اقتصادی اوایل دهه ‪ ،1970‬هجوم‬ ‫گس��ترده به ش��هرها و به دنبال ان رکود اقتص��ادی و بروز‬ ‫نارضایتی‪ -8 ،‬کاهش قدرت بازار و بازاریان در کنترل اقتصاد‬ ‫کش��ور به خصوص باتوجه به ارتباط انان با علمای ش��یعه‪،‬‬ ‫‪ -9‬بروز مشکل در زندگی کشاورزان به دلیل سیاست های‬ ‫نابجای اصالحات ارضی و ‪ -10‬ارتباط و اتکای کامل حکومت‬ ‫شاه به قدرت های غ ربی که مورد تایید مردم نبود‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪66‬‬ ‫گفت وگو با رحیم نیکبخت پی رامون گفته های حجاریان‬ ‫درباره اصالح پذیر بودن پهلوی‬ ‫شاه بیمار نبود‪ ،‬وابسته بود‬ ‫‪4‬‬ ‫رحی�م نیکبخ�ت در س�راب متول�د ش�ده اند و دارای م�درک‬ ‫کارشناس ارش�د تاریخ اس�ت‪ .‬او در حال حاضر در بخ�ش تدوین مرکز‬ ‫اسناد انقالب اسالمی و خاطرات مبارزین رژیم شاه فعالیت م ی کند‪ .‬کتاب‬ ‫زندگانی و مبارزات شهی د ایت اهلل قاضی طباطبایی‪ ،‬جنبش دانشجویی‬ ‫تبریز به روایت اسناد و خاطرات و‪ ...‬از اوست‪ .‬مثلث در گفت وگو با او به نقد‬ ‫گفت وگوی سعید حجاریان در مورد شاه پرداخته است‪.‬‬ ‫برای ورود به بحث از اینجا شروع کنیم که جریان‬ ‫فساد در عصر پهلوی به چه شکلی بود؟‬ ‫‪ l‬با توج��ه ب��ه اس��ناد منتش��ره و پژوهش ه��ای‬ ‫صورت گرفته مخصوصا در ‪ 10‬س��ال اخی��ر‪ ،‬ابعاد جدیدی‬ ‫از حکومت پهلوی منتش��ر ش��ده اس��ت‪ .‬زمانی است که‬ ‫پژوهش��گران تاریخی به مس��ائل جزئی ن��گاه م ی کنند‪،‬‬ ‫گروهی دیگر اما به مباحث نظری و تئوریک م ی پردازند که‬ ‫در برگیرنده مباحث کل ی تری است‪ .‬بر این اساس در فلسفه‬ ‫تاریخ با گرایش های دینی با دو جور مساله مواجه م ی شویم‬ ‫که یکی حق است و دیگری باطل‪ .‬جدال حق و باطل است‬ ‫که همیشه در تمام اعصار تاریخی در سطوح مختلف جریان‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬حکومت پهلوی در این نگاه در جایگاه باطل‬ ‫قرار دارد‪ ،‬چه انکه در ستیز با حق ب ر امده بود‪ .‬گروهی معتقد‬ ‫هس��تند که حکومت پهلوی اصالح پذیر بود اما ب ر اس��اس‬ ‫این مس��اله ای که گفتم نه تنها حکومت ش��اه اصالح پذیر‬ ‫نبود بلکه به سرکوب منادیان اصالح که به دنبال بازگشت‬ ‫جامعه به ارمان های حقیقی بودند‪ ،‬م ی پرداخت‪ .‬نکته دیگر‬ ‫اینکه گروهی از تاریخ نویس��ان نزدیک به حکومت پهلوی‬ ‫معتقد بودند که فساد تنها در الیه های محدودی از حکومت‬ ‫قرار داشت‪.‬‬ ‫مخصوصا ارتش؟‬ ‫‪ l‬بله‪ .‬اما این در حالی است که ارتش به تنهایی همه‬ ‫حکومت شاه نبود و در کنار ارتش نهادهای دیگری بودند که‬ ‫چرخ های حکومت پهلوی را ب��ه حرکت در م ی اوردند‪ .‬البته‬ ‫که ارتش در ساختار حکومتی شاه یک جایگاه ویژه ای هم‬ ‫در منطقه و هم در سیاس��ت داخلی کشور داشت که نقش‬ ‫مهم ی هم در س��رکوب نیروهای مخالف ش��اه داش��ت‪ .‬از‬ ‫این نگاه اس��ت که ارتش بیشتر در چش��م است‪ ،‬چه انکه‬ ‫در موضوع خریده��ای نظامی رانت ها و رش��وه های زیادی‬ ‫مطرح بود یا اینکه ارتش به جای ارتش کشور بودن‪ ،‬ارتش‬ ‫قدرت های خارجی بود و حتی تجهی زات دس��ت دوم ارتش‬ ‫امریکا در جنگ ه��ای ویتنام و کره به ارتش ش��اه فروخته‬ ‫م ی شد‪ .‬مجموعه این مباحث ارتش را به صورتی دراورده بود‬ ‫که بیش از هر نهاد دیگری در چش��م مخالفان قرار داشت‪.‬‬ ‫در کنار این مسائل اما فس��اد تنها منحصر به ارتش نبود‪،‬‬ ‫بلکه خود خاندان شاه و وابس��تگان به انها نیز بیش از هر‬ ‫نهاد دیگری مظهر فساد و تباهی در کشور بودند‪ .‬این فساد‬ ‫گسترده را م ی توان هم از نظر اخالقی مورد بررسی قرار داد‬ ‫و هم از نظر اقتصادی‪ ،‬به طور مثال اشرف پهلوی به تنهایی‬ ‫یکی از مظاهر فساد رژیم است‪ ،‬او کسی است که در قاچاق‬ ‫مواد مخدر دست داشته اس��ت و در بسیاری از زد و بندهای‬ ‫مالی و اقتصادی رژیم ردپایی از او موجود است‪ .‬البته مسائل‬ ‫مرتبط با فساد اخالقی اشرف در ش��ان بحث ما نیست اما‬ ‫م ی خواهم بگویم‪.‬‬ ‫فس�اد در رژیم پهلوی یک فساد سیستماتیک‬ ‫بود و از راس هرم ش�روع م ی ش�د و تا الی ه های‬ ‫زیرین امتداد داشت‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬به طور مثال عملکرد بنی��اد پهلوی به طور‬ ‫مستقل باید مورد بررسی قرار گیرد تا ابعاد وسیعی از فساد‬ ‫راس هرم به قول ش��ما مشخص ش��ود‪ .‬یک بخش از این‬ ‫امالک در گ��رگان و گنبد بود که نمونه هایی از این فس��اد‬ ‫س��ازمان یافته بود‪ .‬در کنار این مساله اما رانت هایی بود که‬ ‫به طور ویژه در اختیار افراد خاندان پهل��وی بود‪ .‬بناب راین ما‬ ‫م ی توانیم بگوییم که ارتش بیش از دربار فساد داشته است‪.‬‬ ‫قطعا اگر فساد در نهاد رژیم پهلوی بود‪ ،‬دلیلش این بود که‬ ‫از سرچشمه خاندان پهلوی نشات م ی گرفت‪.‬‬ ‫نکته دیگ�ر اینکه در مورد ش�خص ش�اه گفته‬ ‫م ی شود که «وی م ی توانست اصالح شود»‪ ،‬این‬ ‫سخن با توجه به فضای موجود در ان زمان درست‬ ‫اس�ت‪ ،‬یعن�ی اصالحاتی ک�ه او درص�دد ان بود‬ ‫م ی توانست مانعی برای انقالب اسالمی باشد؟‬ ‫‪ l‬اگر مبارزات حضرت امام(ره) و مجموعه بیانات‬ ‫و اعالمی ه های ایش��ان را کنار هم ب��دون تحلیل بگذاریم‪،‬‬ ‫خواهیم دید حرکتی که علما و حضرت امام شروع م ی کند از‬ ‫همان ابتدا ب رای ب راندازی و سقوط نظام شاهنشاهی نیست‪.‬‬ ‫در واقع تالشی است ب رای اینکه در چارچوب قانون اساسی‬ ‫مش��روطیت حرکت نماید‪ ،‬یعنی قانون شکنی نکند‪ ،‬مثال‬ ‫در واقع��ه انجمن های ایالتی و والیتی علم��ا با همه لوایح‬ ‫مندرج در ان مخالف نبودند بلکه تنها به دو مورد ان انتقاد‬ ‫م ی کردند که ان را مخالفت با قانون اساس��ی م ی دانستند‪.‬‬ ‫نکته مهم دیگری که در ای��ن مخالف خوان ی ها وجود دارد‬ ‫ب ر اساس قانون شرع اس��ت و دومین مساله انتقادی انها بر‬ ‫موارد مندرج در قانون اساسی مشروطیت است‪ .‬در این راه‬ ‫اما بعد از واقعه پانزده خرداد اس��ت که م ی بینیم حتی امام‬ ‫ب رای قانون اساسی مشروطیت نیز مشروعیتی قائل نیست‬ ‫و تا پیش از ان و حتی در روز سخنرانی عاشورا نیز با اینکه‬ ‫کالم تندی دارند اما لحن ان نصیحت گونه است و به دنبال‬ ‫انذار شاه است تا ب راندازی‪ .‬در جمع بندی بحث نیز م ی توان‬ ‫دریافت که از مه��ر ‪ 41‬تا مقطع ‪ 15‬خ��رداد بنا بر نصحیت‬ ‫ب رای اصالح امور بود‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه گرچه ب ر اس��اس قانون مشروطیت‬ ‫باید پنج نفر از علما روی قوانی��ن مجلس نظارت کنند که‬ ‫این مس��اله هیچ گاه رخ نداد اما حداقل خود قانون اساسی‬ ‫مشروطه در تقابل با قوانین مذهب حقه کشور نبود‪ ،‬منتها‬ ‫شاه اقدامات غیرقانونی خود را تا جایی برد که امام کل نظام‬ ‫سیاسی انها را غیرقانونی دانستند‪.‬‬ ‫نکته ای که ش�ما نیز ک�م و بیش ب�ه ان در این‬ ‫گفت وگو اشاره کردید‪ ،‬گفته های اقای حجاریان‬ ‫است که در مورد شخص ش�اه م ی گوید به این‬ ‫ترتیب که شاه پهلوی را به بیماری تشبیه کرده‬ ‫که از دست طبیب فرار م ی کند‪ ،‬دکتر او را دنبال‬ ‫م ی کند و م ی گوید تو مریض�ی‪ ،‬اما خود مریض‪،‬‬ ‫انکار م ی کند و م ی گوید من مریض نیستم‪ .‬کار‬ ‫به جایی م ی رس�د که دکتر را زندانی م ی کند‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رسد که این دکتر گروه هایی نظیر جبهه‬ ‫ملی و نهضت ازادی هستند؛ گروهایی که معتقد‬ ‫به بازگشت به مشروطیت بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬شخص ش��اه به قدری به بیگانگان وابسته بود‬ ‫که مخالفان غی ر ب رانداز خودش را نیز تحمل نم ی کرد‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنم این تحلیل به نوعی درصدد ایجاد نوعی ترحم ب رای‬ ‫شاه است‪ .‬البته اینها را باید در کنار اقدامات تند شاه گذاشت‬ ‫که او ب رای تحمیل ق��درت خود با هرگونه گ��روه مخالف‬ ‫خودش به سختی برخورد م ی کرد‪ .‬عملی که در رژیم پهلوی‬ ‫صورت م ی گرفت‪ ،‬قطعا در ش��خص ش��اه متبلور م ی شد‪.‬‬ ‫بناب راین این مرد بیماری که اقای حجاریان از ش��اه تحلیل‬ ‫م ی کنند‪ ،‬نه مرد بیمار که مردی بود که با خودخواه ی ها و‬ ‫ش��خ ص محوری اش م ی خواست قدرت س��خت خود را به‬ ‫نمایش بگذارد و ب رای این کار از هیچ عملی رویگردان نبود‪.‬‬ ‫در ادامه این بحث اما م ی بینیم که اقای حجاریان‬ ‫علل اصلی سقوط شاه را ناشی از نداشتن طبقه‬ ‫اجتماعی عنوان م ی کند‪،‬ضمن اینکه معتقد است‬ ‫ش�اه جنبش مش�روطیت را تعطیل کرده بود و‬ ‫روشنفکران از اطرافش گرفته بودند‪.‬‬ ‫‪ l‬مطالبه اصلی مردم و علما در واقع بازگش��ت به‬ ‫ارزش های از دس��ت رفته بود‪ .‬علما در طول تاریخ نگهبان‬ ‫حفظ هویت ای رانی و اس�لامی بودند‪ .‬ای��ن البته به معنای‬ ‫ناسیونالیسم و قوم گرایی نیس��ت‪ ،‬بلکه منظورم نگهبانی‬ ‫از هوی��ت تاریخی همه م��ردم ای ران اس��ت‪ .‬مرجعیت نیز‬ ‫حافظ این هویت همگانی بوده اس��ت‪ .‬تا قب��ل از قیام ‪15‬‬ ‫خرداد و مدرس��ه فیضیه‪ ،‬قانون اساسی مشروطیت با تمام‬ ‫به نظر م ی رس�د که تحلیل مورد نظر در مقطع‬ ‫تاریخ مشروطیت متوقف شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬فکر م ی کنم که برخی از روشنفکران ما در صدد‬ ‫مخف ی کردن برخی مسائل در مورد انقالب هستند چه انکه‬ ‫شخص شاه به‬ ‫قدری به بیگانگان‬ ‫وابسته بود که‬ ‫مخالفان غیر برانداز‬ ‫خودش را نیز تحمل‬ ‫نمی کرد‪ .‬فکر می کنم‬ ‫این تحلیل به نوعی‬ ‫درصدد ایجاد نوعی‬ ‫ترحم برای شاه است‬ ‫تــاریخ‬ ‫در مورد دکتری که ب ه دنبال مداوای ش�اه بود‪ ،‬ایا‬ ‫همان جریان ملی م د نظر ایشان است؟‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪ l‬اگر ش��خص شاه‪ ،‬فردی مس��تقل بود و اتکایی‬ ‫به غرب نداش��ت‪ ،‬این نظر و تحلیل را تا حدودی م ی توان‬ ‫پذیرفت‪ ،‬منتها جناب اقای حجاریان فراموش کرده اند که‬ ‫ش��اه نه فردی بیمار که فردی وابسته به غرب بود و همین‬ ‫مساله بود که ایستادگی را در ب رابر مرجعیت ب رای او ترویج‬ ‫م ی کرد‪ .‬درونمایه تحلیل اقای حجاریان به نوعی شخص‬ ‫س ترحم را به وجود م ی اورد‪.‬‬ ‫شاه را یک بیماری م ی داند که ح ‬ ‫اما ما با شاه بیمار مواجه نیستیم‪ ،‬چه انکه او مهره انگلیس و‬ ‫امریکا در منطقه بود و جناب اقای حجاریان این را در تحلیل‬ ‫خودشان فراموش کرده اند‪.‬‬ ‫اشکاالتش بخشی از این هویت همگانی بوده است‪ ،‬اما بعد‬ ‫از این وقایع است که مشروعیت نظام سلطنتی نیز از بین‬ ‫م ی رود؛ بناب راین در اغ��از حرکت‪ ،‬مردم و گروه های مختلف‬ ‫مخالف نیز خواهان پایبندی ش��اه به همین قانون اساسی‬ ‫مشروطیت بودند اما وقتی که رفته رفته گام های در اختیار‬ ‫گرفتن ساختار قدرت کشور در جهت شخ ص محوری شاه‬ ‫شتاب م ی گیرد‪ ،‬ش��اه نه تنها از قانون نیز تبعیت نم ی کند‪،‬‬ ‫بلکه جنب ه های ضد اسالمی که فرارتر از قانون اساسی نیز‬ ‫هس��ت را مورد توجه قرار م ی دهد‪ .‬جشن های ‪ 2500‬ساله‪،‬‬ ‫جشن هنر شیراز و تغییر تقویم شاهنشاهی اینها مسائلی‬ ‫نبود که در قانون اساسی کش��ور گنجانده شده باشد‪ ،‬بلکه‬ ‫فراتر از ان دربرگیرنده هویت اسالمی و ای رانی مردم کشور‬ ‫بود و شاه انها را زیر پاگذاشته بود‪.‬‬ ‫با مطرح کردن مبحثی‪ ،‬مس��اله و موض��وع مهم ی دیگری‬ ‫را نیز مخفی م ی کنند‪ .‬نکته مهم در دالیل س��قوط ش��اه‪،‬‬ ‫وابستگی ش��دید رژیم به بیگانگان و سرسپردگی به غرب‬ ‫بود که م ی خواهن��د ان را در تاریخ کمرن��گ کنند تا به ان‬ ‫توجهی صورت نگیرد‪ .‬حکومت رضاش��اه هیچ گاه برامده‬ ‫عملی داخلی نبود و بر اس��اس اس��نادی که توس��ط خود‬ ‫غرب ی ها منتشر شده است‪ ،‬عملی بود که از بیرون به مردم‬ ‫تحمیل شد‪ .‬ادامه سلطنت پهلوی نیز بر همین مبناست‪،‬‬ ‫چه انکه بعد از اشغال ای ران در جنگ جهانی دوم‪ ،‬نیروهای‬ ‫اشغالگر به خصوص انگلیس ی ها در صدد این بودند که فردی‬ ‫از قاجاریه را دوباره به س��رکار بیاورند اما در نهایت با قول و‬ ‫قرارهایی که میان محمد رضا ش��اه و انها گذاش��ته شد‪ ،‬به‬ ‫ادامه سلطنت رای دادند‪ .‬این مساله در تاریخ ای ران ب ی بدیل‬ ‫است‪ ،‬چه انکه گرچه حکومت قاجاریه یک حکومت منحط‬ ‫و ضعیف بود اما در یک روند تاریخی در درون مرزهای ای ران‬ ‫به قدرت رس��ید‪ .‬پیش از ان نیز بعد از صفویه همین طور‬ ‫بود که خاندان های سلطنت گر نیز بر همین مبنا در داخل‬ ‫مرزهای کش��ور و بر اث��ر منازعاتی که به وقوع پیوس��تند‪،‬‬ ‫ب ر اساس طبیعت قدرت به حکومت رسیدند اما این مساله‬ ‫درباره پهلوی ها صدق نم ی کند‪.‬‬ ‫بناب ر این روی این مس��اله تاکید م ی کنم که مشکل‬ ‫اصلی شاه و حکومت پهلوی وابستگی شدید او به خارج از‬ ‫کشور و بیگانگان بوده اس��ت‪ .‬نکته دیگر اینکه در ارزیابی‬ ‫صورت گرفته اصالحاتی که شاه انجام داد‪ ،‬ناکارامد و بعضا‬ ‫کم و دیرهنگام مورد بررسی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫باز هم به نکته ای که در مباحث ب��اال روی ان تاکید‬ ‫کردم‪ ،‬اصرار م ی کنم که اگر این اصالحاتی که در دو س��ال‬ ‫پایانی عمر حکومت پهلوی ب ر اساس نتیجه گیری که شاه‬ ‫انجام داده بود م ی توانس��ت روزنه امیدی ب رای او باش��د اما‬ ‫این اصالحات حداقلی که ب��ا عنوان اصالح��ات از باال به‬ ‫پایین قرار بود صورت بگیرد ‪ -‬که نش��د ‪ -‬دیکته ش��ده از‬ ‫سوی امریکای ی ها بود‪ .‬دولت کارتر احساس م ی کرد که اگر‬ ‫اصالحاتی صورت نگیرد‪ ،‬حوادثی قرار اس��ت رخ دهد‪ ،‬پس‬ ‫ممکن است خیزش هایی صورت گیرد‪ .‬اصالحاتی که شاه‬ ‫صورت داد با هماهنگی امریکا و ب ر اساس برنامه ریزی انها‬ ‫بود تا بتوانند شاه را حفظ کنند‪g .‬‬ ‫‪67‬‬ ‫ورزش‬ ‫رفت و برگشت اقای رئیس‬ ‫ت‬ ‫یتر اول‬ ‫باالخره پس از کشمکش های‬ ‫ف�راوان دنیامال�ی رئی�س‬ ‫ فدراس�یون قایقرانی ش�د اما‬ ‫خودش انصراف داد‬ ‫ورزش‬ ‫پارو زدن‬ ‫به سمت بهشت‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫احمد دنیامالی با وجود پیروزی در انتخابات فدراسیون قایقرانی‬ ‫ماندن در شورای شهر را ترجیح داد‬ ‫‪1‬‬ ‫احمد دنیامالی چهارشنبه هفته گذشته باالخره پس‬ ‫از کش��مکش های فراوان با وزارت ورزش تصمیم گرفت از‬ ‫ریاست فدراسیون قایق رانی کناره گیری کند‪ .‬او این تصمیم‬ ‫را در حالی اتخاذ کرد که اس��تعفایش از عضویت در شورای‬ ‫شهر پذیرفته نشد‪.‬‬ ‫احمد دنیامالی در شرایطی به عنوان رئیس فدراسیون‬ ‫قایق رانی انتخاب شد که وزارت ورزش پی ش شرط هایی ب رای‬ ‫حضور وی در انتخاب��ات مطرح کرده بود؛ ش��رط اصلی اما‬ ‫استعفا از عضویت در شورای شهر بود‪ .‬دنیا مالی این شرط را‬ ‫پذیرفت و عطای حضور در شورای شهر را به لقایش بخشید‬ ‫تا فعالیتش را به عنوان رئیس در فدراس��یون قایق رانی ادامه‬ ‫دهد‪ .‬ماجرای انتخابات پر حرف و حدیث فدراسیون قایق رانی‬ ‫اما از چند ماه پیش اغاز ش��د‪ .‬ه ر چند اگر قرار باش��د ریشه‬ ‫اختالف میان این فدراس��یون و وزارت ورزش بررس��ی شود‬ ‫باید به عملک��رد محمد عباس��ی در وزارت ورزش برگردیم‪،‬‬ ‫ی شتابزده با برکناری دنیامالی از ریاست‬ ‫انجا که وزیر در اقدام ‬ ‫فدراس��یون قایق رانی این اختالف را کلید زد ام��ا دامنه این‬ ‫اختالف به وزیر فعلی ورزش و جوانان هم رسیده است‪ .‬البته‬ ‫در دعوایی که توجه رس��انه ها را به خود جلب کرده بود یک‬ ‫سر ماجرا مخالفت نصراهلل س��جادی با حضور دنیامالی در‬ ‫‪68‬‬ ‫فدراسیون قایق رانی بود و طرف دیگر دعوا نیز خود دنیامالی‬ ‫بود که بر ماندن در فدراسیون قایق رانی تاکید داشت‪.‬‬ ‫هش��تم ابان ماه ب��ود که هش��ت نفر ب رای ریاس��ت‬ ‫فدراس��یون قایق ران��ی ثب ت ن��ام کردند‪ .‬حس��ین مطیعی‪،‬‬ ‫نایب رئی��س وقت فدراس��یون؛ بهزاد اتابک��ی‪ ،‬رئیس وقت‬ ‫کمیت��ه روئینگ؛ حس��ین خی رالهی‪ ،‬رئی��س وقت کمیته‬ ‫کاناپولو؛ احمد دنیامالی‪ ،‬رئیس برکنارشده فدراسیون؛ ناصر‬ ‫طالبی‪ ،‬دبیر پیشین فدراس��یون؛ بهزاد عباسی‪ ،‬عضو وقت‬ ‫هیات رئیسه؛ خس��رو اب راهیمی‪ ،‬سرپرست وقت فدراسیون‬ ‫و عل ی اکبر حس ن پور‪ ،‬کارمند وزارت ورزش و جوانان نف راتی‬ ‫بودند که ب رای حضور در انتخابات ثب ت نام کردند‪.‬‬ ‫اما تقریبا یک ماه بعد س��ازمان بازرسی کل کشور در‬ ‫نامه ای رس��می به وزارت ورزش و جوان��ان حضور اعضای‬ ‫شورای شهر را در انتخابات فدراسیون قایق رانی ممنوع کرد‪.‬‬ ‫این سازمان اعالم کرد که اعضای شورای شهر در شرایطی‬ ‫م ی توانند در انتخابات شرکت کنند که پیش از حضور در ان‪،‬‬ ‫از سمت خود در شورای شهر انصراف دهند‪.‬‬ ‫اما ای��ن پایان ماج��را نب��ود‪ .‬احمد دنیامال��ی‪ ،‬رئیس‬ ‫برکنارش��ده فدراس��یون قایق رانی ب رای حض��ور مجدد در‬ ‫انتخابات این فدراسیون تایید صالحیت نشد‪ .‬از این روز به‬ ‫بعد ماجرای انتخابات فدراسیون قایق رانی به شکل عجیبی‬ ‫رقم خورد‪.‬‬ ‫نامه نگاری های دنیامالی با مراجع جهانی ب رای تعلیق‬ ‫قایق رانی ای ران از س��وی یک خبرگزاری منتشر شد تا اهالی‬ ‫ورزش با اب راز تاسف فراوان به شدت کار وی را تقبیح کنند‪.‬‬ ‫چندی بعد این وزیر ورزش بود که به نوعی عقب نشینی‬ ‫و سعی کرد فضا را ارام کند‪« :‬انچه قانون و مقررات بگوید‪،‬‬ ‫تابع ان هستیم‪ .‬قوانین و مقررات ب رای ما محترم است و باید‬ ‫طبق ان حرکت کنیم‪ .‬من نم ی پس��ندم هیچ فدراس��یونی‬ ‫توس��ط ای ران ی ها تعلیق شود‪ .‬نم ی پس��ندم وقتی م ی شود‬ ‫در داخل کش��ور موضوع را حل کرد‪ ،‬چش��م م��ا به مجامع‬ ‫بی ن المللی باشد‪ .‬توصیه م ی کنم دوستان مبادرت به طرح‬ ‫موضوع��ات در مجامع جهانی نکنند و مس��ائل را در داخل‬ ‫کشور پیگیر باشند‪ .‬کس��انی که صالحیت دارند قدم شان‬ ‫روی چشم و مراجع مربوطه اجازه م ی دهند که در انتخابات‬ ‫شرکت کنند اما کس��انی که فاقد صالحیت باشند‪ ،‬قانون از‬ ‫حضورشان جلوگیری م ی کند‪».‬‬ ‫ای��ن اظهارنظ��ر در حالی مطرح م ی ش��د ک��ه برخی‬ ‫بازنشسته های مخالف وزارت ورزش تاکید داشتند مسئوالن‬ ‫این وزارتخانه ب رای برخی از دوستان بازنشسته شان از دولت‬ ‫مردانهکناررفتم‬ ‫اصالحاتبهسبکسجادی‬ ‫مجامعانتخاباتیمنهای‬ ‫مصلحتاندیشی‬ ‫گفت وگوی مثلث با دنیامالی درباره‬ ‫استعفایش از ریاست فدراسیون قایق رانی‬ ‫‪2‬‬ ‫مردانه کنار رفتم‬ ‫احمد دنیامالی هفته گذشته ب ه عنوان رئیس فدراسیون قایق رانی انتخاب شد اما پس از پذیرفته نشدن استعفایش‬ ‫از سوی شورای شهر از سمت ریاست این فدراس�یون کناره گیری کرد‪ .‬در واقع او به قولی که به وزارت ورزش داده بود‬ ‫عمل کرد‪ .‬او در گفت وگو با مثلث تاکید م ی کند م ی خواهم در کنار این رشته ورزشی باشم و به فدراسیون کمک کنم‪ .‬متن‬ ‫گفت وگوی مثلث با احمد دنیامالی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫اق�ای دنیامال�ی! ش�ما باالخره به فدراس�یون‬ ‫قایقرانی برگشتید‪.‬‬ ‫‪ l‬بله‪ ،‬من در مجمع ش��رکت کردم و با طی کردن‬ ‫مراحل قانونی موفق شدم رئیس فدراسیون قایق رانی شوم‪.‬‬ ‫ام�ا از پس�ت ریاس�ت فدراس�یون کناره گیری‬ ‫کردید‪.‬‬ ‫‪ l‬من کار خودم را انج��ام دادم و به وظیفه ام عمل‬ ‫کردم‪.‬‬ ‫از وزارت ورزش دلخور هستید؟‬ ‫‪ l‬خیر‪ ،‬قرار نبود دعوایی صورت بگیرد‪ .‬البته من از‬ ‫تصمیم اقایان خبر نداشتم که قرار بود چه اقداماتی انجام‬ ‫بدهند‪ ،‬اما انچه مسلم است من موانع حضورم ب رای شرکت‬ ‫در مجمع را کنار زدم رئیس فدراس��یون شدم و بعد به قولم‬ ‫عمل کردم و از ریاست این فدراسیون انصراف دادم‪.‬‬ ‫در مورد موانع حضورتان در فدراسیون صحبت‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬سازمان بازرسی کل کشور ای رادی را مطرح کرد و‬ ‫تاکید داشت که من نم ی توانم هم عضو شورای شهر باشم‬ ‫و هم رئیس فدراس��یون قایق رانی‪ .‬این مساله البته در چند‬ ‫ماه اخیر مطرح شد‪ .‬مساله تازه ای بود‪ .‬این در حالی است که‬ ‫در انتخابات شورای شهر یک سری افراد خود را نامزد کردند‬ ‫که اتفاقا رئیس فدراسیون بودند‪ .‬مثل اقای رضازاده که به‬ ‫درستی هم در انتخابات شرکت کرد و رای هم اورد‪ .‬باید هم‬ ‫کارش را انجام دهد‪ .‬طبیعی هم هست‪.‬‬ ‫البته بحث بازنشسته بودن شما هم مطرح شد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫گفت وگوی مثلث با دنیامالی درباره استعفایش از ریاست فدراسیون قایقرانی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫مجوز گرفته ان��د‪ .‬موضوعی که مازیار ناظم��ی‪ ،‬مدیر روابط‬ ‫عمومی وزارت ورزش ب��ا رد ان تاکید ک��رد‪« :‬چنین چیزی‬ ‫صحت ندارد و ب رای کسی مجوزی از دولت در این زمینه اخذ‬ ‫نخواهد نشد و استثنایی هم وجود ندارد‪».‬‬ ‫‪ 21‬بهمن بود که نصراهلل س��جادی در مورد وضعیت‬ ‫حضور احمد دنیامالی ب��رای حضور در انتخابات ریاس��ت‬ ‫فدراس��یون قایق رانی گفت‪« :‬ایش��ان تایید صالحیت شده‬ ‫و مش��کلی ب رای حضور در انتخابات فدراس��یون قایق رانی‬ ‫ندارد‪ ».‬س��جادی دو روز بعد درباره نامه ن��گاری دنیامالی با‬ ‫مراجع جهانی ب��رای تعلیق قایق رانی ای ران گفت‪« :‬ایش��ان‬ ‫در دوره گذش��ته چنین کاری را کرده ب��ود و گویا اختالفاتی‬ ‫یربط تاییدش��ان کرده اند‬ ‫با وزیر قبلی بوده اما االن مراجع ذ ‬ ‫و صالحی ت شان تایید شده و مش��کلی ندارند‪ .‬قطعا چنین‬ ‫چیزی هم اتفاق نم ی افتد‪».‬‬ ‫هفته گذش��ته احمد دنیا مالی در حال��ی در انتخابات‬ ‫ریاست فدراس��یون قایق رانی ش��رکت کرد که وزارت ورزش‬ ‫همچنان شرط های خود را تکرار م ی کرد؛ «او باید از عضویت‬ ‫در شورای شهر استعفا دهد‪ ».‬شرطی که دنیامالی نسبت به‬ ‫ان تمکین کرد اما باتوجه به سوابق وی در عرصه ب رنامه ریزی‬ ‫و مدیریت شهری بعید به نظر م ی رسد که این استعفا مورد‬ ‫موافقت اعضای شورای شهر قرار بگیرد‪ .‬با این حال معاون‬ ‫ورزش حرفه ای و قهرمانی وزارت ورزش و جوانان همچنان‬ ‫تاکید دارد در صورتی که ش��ورای ش��هر اس��تعفای احمد‬ ‫دنیامالی را نپذیرد‪ ،‬وی باید از ریاس��ت فدراسیون قایق رانی‬ ‫کناره گیری کند‪ .‬نصراهلل سجادی با اشاره به مجمع انتخابات‬ ‫ریاست فدراسیون قایق رانی گفت‪« :‬احمددنیامالی در مجمع‬ ‫انتخاباتی ریاس��ت فدراس��یون قایق رانی در مقابل اعضا و‬ ‫رس��انه ها متعهد ش��د در صورت انتخاب‪ ،‬استعفای رسمی‬ ‫تائی د شده خود از شورای شهر ته ران را به معاون حرفه ای و‬ ‫قهرمانی وزارت ورزش و جوانان ارائه کند و بر همین اساس‬ ‫وی باید به وعده خود عمل کند‪».‬‬ ‫شواهد نش��ان م ی دهد که وزارت ورزش اصرار دارد که‬ ‫دنیا مالی را کنار بزن��د‪ .‬وزارت ورزش اص��رار دارد یکی از دو‬ ‫جایگاه مذکور به دنیا مالی تعلق گیرد و اگر این فش��ار ادامه‬ ‫یابد‪ ،‬برخی نمایندگان مجلس قصد دارند این موضوع را در‬ ‫قالب س��وال از وزیر ورزش در مجلس مطرح کنند‪ .‬مرتضی‬ ‫برئیس شورای اسالمی شهر ته ران گفت‪« :‬علت‬ ‫طالیی‪ ،‬نای ‬ ‫توقف در طرح استعفای دنیامالی استعالم از مجلس شورای‬ ‫اسالمی بود‪ .‬تا روز یکشنبه چه پاسخ مجلس شورای اسالمی‬ ‫درباره این استعفا داده شود و چه پاسخی داده نشود‪ ،‬ان را در‬ ‫جلسه بعدی شورا قطعا مطرح خواهیم کرد‪».‬‬ ‫برخی از اعضای ش��ورای ش��هر اما به انتقاد از تعیین‬ ‫وقت ب رای دنیامال��ی پرداخت��ه و وزارت ورزش را مورد تذکر‬ ‫قرار داده اند‪ .‬انها معتقدند تصمیم وزارت ورزش درباره تعیین‬ ‫مهلت ب رای دنیا مالی غلط است و س��ازمان بازرسی نیز در‬ ‫شغل دانس��تن عضویت در شورا اش��تباه م ی کند‪ ،‬اگر الزم‬ ‫است تغییری در این قانون داده شود بهتر است شورای عالی‬ ‫استان ها الیحه ای تهیه و به مجلس ارائه کند تا عضویت در‬ ‫شورا از این پس شغل محسوب شود‪.‬‬ ‫محسن پیرهادی‪ ،‬عضو کمیسیون نظارت و حقوقی‬ ‫شورای اسالمی ش��هر ته ران گفت‪« :‬از دید ما عضویت در‬ ‫شورای شهر و ریاست فدراسیون شغل محسوب نم ی شود‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که دنیامالی یک برند جهانی و سابقه‬ ‫قابل قبولی در حوزه شهری دارد‪ ،‬بناب راین باید به ماندن وی‬ ‫در شورا و فدراسیون قایق رانی کمک کنیم‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬متاسفانه وزارت ورزش اصرار دارد یکی از‬ ‫دو جایگاه مذکور به دنیا مالی تعلق گیرد و از این حیث وی را‬ ‫تحت فشار قرار داده اند‪ .‬اگر وزیر ورزش اصرار بیش از حدی در‬ ‫این خصوص داشته باشد و بخواهد به دنیا مالی فشار بیاورد‬ ‫از نمایندگان مجلس م ی خواهیم موضوع را در قالب سوال‬ ‫از وزیر ورزش در مجلس مطرح کند و در این شرایط موضوع‬ ‫را به مجلس خواهیم کشاند تا شائبه سیاسی نسبت به ان‬ ‫مطرح نش��ود‪ ».‬با این همه احمد دنیامالی اظهار امیدواری‬ ‫م ی کند که با تعامل سازمان بازرسی‪ ،‬مجلس شورای اسالمی‬ ‫و شورای شهر این مش��کل به زودی برطرف شود چرا که او‬ ‫سابقه طوالنی در بحث مدیریت شهری و به خصوص حمل‬ ‫و نقل ریلی و شهری دارد‪ .‬این صحبت از سوی دنیامالی در‬ ‫حالی مطرح م ی ش��ود که وزارت ورزش و جوانان با اشاره به‬ ‫نامه سازمان بازرسی کل کشور‪ ،‬ش��رط حضور دنیامالی در‬ ‫انتخابات فدراس��یون قایق رانی و صدورحکم ریاس��ت وی را‬ ‫مشروط به استعفا از شورای ش��هر و کناره گیری از این شورا‬ ‫اعالم کرده است؛ شرطی که از سوی دنیامالی نیز پذیرفته شد‬ ‫و در نهایت وی پس از اینکه استعفایش از سوی شورای شهر‬ ‫پذیرفته نشد به قولش عمل و از ریاست فدراسیون قایق رانی‬ ‫کناره گیری کرد‪.‬‬ ‫استعفای دنیامالی از ریاس��ت فدراسیون قایق رانی در‬ ‫حالی اتفاق افتاد که وی در تاریخ ‪ 31‬اردیبهشت ‪1391‬و دوره‬ ‫وزارت محمد عباسی از ریاس��ت فدراسیون قایق رانی برکنار‬ ‫ش��ده بود و این اقدام موجب شد تا با ارس��ال گزارش هایی‬ ‫به فدارسیون های بی ن المللی و ش��ورای المپیک اسیا این‬ ‫فدراسیون ب رای مدتی تعلیق شود‪g .‬‬ ‫‪ l‬بل��ه‪ ،‬مان��ع اول این بود ک��ه تاکی��د م ی کردند‬ ‫بازنشس��ته ها حق حضور در مجم��ع را ندارن��د‪ .‬خب من‬ ‫مستنداتی ارائه کردم‪ .‬باتوجه به س��ابقه حضورم در جبهه‬ ‫و شرایط ایثارگری دوس��تان مجاب شدند که من بازنشسته‬ ‫محسوب نم ی ش��وم‪ .‬خدا را ش��کر این مرحله را به خوبی‬ ‫گذراندیم‪.‬‬ ‫ایا مان�ع دیگری هم برای حضورت�ان در مجمع‬ ‫وجود داشت؟‬ ‫‪ l‬دوستان ای راد گرفتند که عضویت در شورای شهر‬ ‫شغل محسوب م ی شود‪ .‬این در حالی است که باید بگویم‬ ‫شورای ش��هر در خصوص موضوع اقایان جدیدی و ساعی‬ ‫از مجلس اس��تعالم گرفت که ایا حضور در ش��ورای شهر‬ ‫شغل است؟ مجلس محترم نیز پاس��خ داد که نه عضویت‬ ‫در شورای ش��هر و نه ریاست فدراس��یون هیچ کدام شغل‬ ‫محس��وب نم ی ش��ود‪ .‬بناب راین ثب ت نام م��ن در انتخابات‬ ‫ریاست فدراسیون قایق رانی کامال طبیعی بود‪ .‬من از حقوق‬ ‫خودم استفاده کردم‪ ،‬همین‪.‬‬ ‫اما مدیران وزارت ورزش تاکی�د م ی کردند که با‬ ‫شما شرطی گذاشتند‪ .‬خودتان درباره این شرط‬ ‫صحبت م ی کنید؟‬ ‫‪ l‬قبل از انتخابات به من گفتند که مساله شورای‬ ‫شهر را حل کنید‪ .‬من هم تمکین کردم‪ .‬به قولم عمل کردم‬ ‫و از شورای ش��هر اس��تعفا دادم‪ .‬حاال اینکه این استعفا چه‬ ‫‪69‬‬ ‫زمانی مورد رسیدگی قرار بگیرد و البته چه نتیجه ای همراه‬ ‫داشته باشد دیگر در حوزه اختیارات من نیست‪ .‬من وظیفه‬ ‫داشتم طبق قولی که به وزارت ورزش دادم عمل کنم‪.‬‬ ‫البته بعید به نظر م ی رس�د که استعفای شما از‬ ‫سوی شورای شهری ها پذیرفته شود‪ .‬خودتان در‬ ‫این باره چه نظری دارید؟‬ ‫‪ l‬خب این را دیگر باید دوستان ما در شورای شهر‬ ‫درباره اش حرف بزنند‪ .‬به هر حال سوابق من نشان م ی دهد‬ ‫که در ام��ور برنامه ریزی ش��هری کار ک��رده ام‪ .‬تحصیالت‬ ‫تخصصی دارم‪ .‬پنج س��ال معاون ش��هردار ته ران بوده ام‪.‬‬ ‫پنج س��ال در راه اهن کار مدیریتی کرده ام و خالصه سوابق‬ ‫من نشان م ی دهد که در حوزه برنامه ریزی و عمران شهری‬ ‫حرف هایی ب رای گفتن دارم‪.‬‬ ‫حال که اعضای شورای شهر اس�تعفای شما را‬ ‫نپذیرفتند حرف شما با وزارت ورزش چیست؟‬ ‫مجامع انتخاباتی فدراسیون ها بدون مصلحت اندیشی‬ ‫و با تاکید بر قانون گرایی برگزار م ی شود‬ ‫اصالحات به سبک سجادی‬ ‫ورزش‬ ‫‪ l‬باید بگویم که خوش��بختانه در مملکتی زندگی‬ ‫م ی کنیم که ب رای رسیدگی به هر مشکلی نهادی وجود دارد‪.‬‬ ‫هر نهادی که مدعی بود من دو ش��غله هستم م ی توانست‬ ‫پس از مخالفت ش��ورای شهر با اس��تعفایم ترتیبی فراهم‬ ‫کند که من مورد محاکمه قضایی ق��رار بگیرم‪ .‬من حاضر‬ ‫بودم پاسخگو باشم و مش��کلی هم وجود نداشت‪ .‬به نظرم‬ ‫این بحث ها بیشتر س��روصدا کردن بود‪ .‬نباید این جنجال‬ ‫درست م ی ش��د البته من هم به دنبال دعوا با فرد یا جریان‬ ‫خاصی نبودم‪.‬‬ ‫گویا دوستان خیلی اصرار داش��تند که من نباشم اما‬ ‫باید به این س��وال من ج��واب بدهند که چ��را درباره اقای‬ ‫رضازاده این حساسیت را ندارند؟ با استدالل این اقایان االن‬ ‫سی د مهدی هاشمی نیز دوشغله محسوب م ی شود‪ .‬نه‪ ،‬من‬ ‫این موضوعات را قبول ندارم و اعتراضم به این مسائل است‪.‬‬ ‫مگر م ی شود با سیاست یک بام و دو هوا کارها را پیش برد؟‬ ‫مگر م ی شود یک قانون را با چند رویه متفاوت اجرا کرد؟‬ ‫نصراهلل سجادی ب ه عنوان مدیری قانون گرا‬ ‫سعی دارد ورزش را به ریل اصل ی اش‬ ‫بازگرداند‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫گویا شما دل پری از وزارت ورزش دارید؟‬ ‫‪ l‬اگر اقایان بحثی داش��تند م ی توانستند از طریق‬ ‫قانونی اقدام کنند‪ .‬مجمع این اجازه را به من داد که به عنوان‬ ‫رئیس فدراسیون در خدمت این رشته ورزشی باشم‪ .‬خود من‬ ‫به رشته قایق رانی هم عالقه مند هستم و اینکه در ان تجربه‬ ‫کار دارم پس م ی توانم اسپانس��رهایی را ب رای فدراس��یون‬ ‫جذب کنم و کمک کنم که این رشته ورزشی در مسابقات‬ ‫حساس و بزرگی که پیش رو دارد افتخار افرین شود‪ .‬با این‬ ‫همه اگر دوس��تان مخالف بودند من هنوز هم متوجه دلیل‬ ‫مخالفتشان نم ی شوم‪.‬‬ ‫چرا من نباید اجازه کار کردن داشته باشم؟ من برنامه‬ ‫توسعه جهانی قایق رانی را نوش��ته ام‪ .‬برنامه ‪ 10‬ساله دارم و‬ ‫ب رای قهرمانی در اس��یا برنامه های خیلی خوبی دارم‪ .‬مگر‬ ‫جز خدمت در این فدراس��یون چ��ه کاری م ی خواهم انجام‬ ‫بدهم که دوس��تان این طور موضع منف��ی م ی گیرند‪ .‬چرا‬ ‫این اقایان نگران هس��تند؟ انهایی که من را م ی شناس��ند‬ ‫م ی دانند که من نه اهل دعوا هستم نه اهل حاشی ه سازی‪.‬‬ ‫دنبال این مسائل نیس��تم‪ .‬فقط هدفم این بود که کار کنم‬ ‫چنین هدفی هم دارم‪.‬‬ ‫همه ما باید در ورزش به دنبال تعامل باش��یم‪ .‬از نظر‬ ‫من مشکلی در فدراس��یون قایق رانی وجود ندارد و البته باز‬ ‫هم تاکید م ی کنم که اگر دوستان فکر م ی کردند مشکلی‬ ‫درباره ادامه کار من وجود دارد یا من را دو شغله م ی دانستند‬ ‫م ی بایست از طریق قانونی اقدام و من را به نهادهای قضایی‬ ‫معرفی م ی کردند‪ .‬اما با این ح��ال امیدوارم قایق رانی موفق‬ ‫باشد و بتواند د رمسیر پیش��رفت قرار بگیرد من همچنان‬ ‫در کنار این رشته ورزشی خواهم بود و از هیچ کمکی دریغ‬ ‫نم ی کنم‪.‬‬ ‫من همیش��ه قاعده بازی را رعایت ک��ردم و حاال هم‬ ‫مردانه کنار رفتم‪g .‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اقدامات نصراهلل س��جادی در ماه ه��ای اخیر ان قدر‬ ‫خبرس��از بوده که م ی ت��وان درباره اش به تفصیل س��خن‬ ‫گفت‪ .‬تصمیمات و مواضع معاون وزیر ورزش در مجامعی‬ ‫که طی ماه های اخیر برگزار ش��ده نش��ان م ی دهد که وی‬ ‫در خصوص مس��ائل مربوط ب��ه ورزش کش��ور از جمله‬ ‫اجرای قان��ون به خصوص قوانین مربوط به دوش��غله ها و‬ ‫بازنشسته ها از حساسیت برخوردار است؛ از مشکالت مالی‬ ‫فدراس��یون ها گرفته تا اعتراض نامزدهایی که نتوانسته اند‬ ‫به مجامع انتخاباتی فدراس��یون ها راه پی��دا کنند‪ .‬مرد ‪62‬‬ ‫س��اله وزارت ورزش حاال انگار همه کاره وزیر است و از قرار‬ ‫معلوم دکتر گودرزی نیز از اینکه چنی��ن فردی در کنارش‬ ‫قرار گرفته رضای��ت کامل دارد‪ .‬کارش��ناس تربی ت بدنی از‬ ‫دانشگاه تربیت معلم‪ ،‬کارشناس ارشد مدیریت و ب رنامه ریزی‬ ‫در ورزش از دانش��گاه تربی��ت مدرس‪ ،‬دکت��رای مدیریت و‬ ‫برنامه ریزی در ورزش از دانشگاه ته ران و دانشیار دانشکده‬ ‫تربی ت بدنی و علوم ورزش��ی دانش��گاه ته��ران؛ اما حضور‬ ‫وی به عنوان مع��اون وزیر ورزش و جوان��ان ظرف ماه های‬ ‫اخیر ان قدر تاثی ر گذار بوده که ش��اید با همه پس��ت هایی‬ ‫که پی��ش از این تجربه اش کرده اس��ت‪ ،‬ب راب��ری م ی کند‪.‬‬ ‫اثرگذاری نصراهلل سجادی در وزارت ورزش از انجایی قابل‬ ‫تامل به نظر م ی رس��د که وی س��عی کرده بازنشسته ها را‬ ‫از ورزش کن��ار بزند‪ .‬ب��رای اجرای ی کردن این سیاس��ت اما‬ ‫دوپهلو عمل نک��رده و از همان اغاز موض��ع وزارت ورزش‬ ‫و جوانان را به س��مت و س��ویی برده اس��ت که انتقادی به‬ ‫این وزارتخانه وارد نباشد‪ .‬شاید به همین دلیل انچه درباره‬ ‫محمد رض��ا طالقانی رخ داد درباره هادی س��اعی هم اتفاق‬ ‫افت��اد‪ .‬مدیرکل تربی ت بدن��ی در وزارت ام��وزش و پرورش‪،‬‬ ‫قائم مقام س��ازمان تربی ت بدن��ی‪ ،‬معاون حقوق��ی و امور‬ ‫مجلس سازمان تربی ت بدنی‪ ،‬نایب رئیس کمیته المپیک‪،‬‬ ‫عضو هیات رئیس��ه و خزان��ه دار در کمیته مل��ی المپیک‪،‬‬ ‫عضو هیات رئیس��ه و دبیرکل کمیته ملی المپیک‪ ،‬عضو‬ ‫هیات رئیس��ه و خزانه دار در کمیته ملی المپیک‪ ،‬مدیرکل‬ ‫گروه مبانی علوم انسانی در دانشگاه ته ران‪ ،‬عضو شورای‬ ‫عالی ورزش در س��ازمان تربی ت بدنی‪ ،‬معاون وزیر اموزش‬ ‫و پرورش در وزارت ام��وزش و پرورش‪ ،‬رئیس فدراس��یون‬ ‫فوتبال در س��ازمان تربی ت بدن��ی‪ ،‬عضو کمیت��ه مالی در‬ ‫شورای المپیک اس��یا‪ ،‬عضو کمیته هماهنگی بازی های‬ ‫اس��یایی ماکائو ‪ 2007‬در ش��ورای المپیک اسیا‪ ،‬سرپرست‬ ‫کاروان ورزش��ی ای ران در بازی های اس��یایی سئول‪ ،‬پکن‪،‬‬ ‫هیروشیما‪ ،‬بانکوک و دوحه‪ ،‬سرپرست کاروان ورزشی ای ران‬ ‫ورزش‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫در بازی های المپیک س��ئول‪ ،‬اتالنتا‪ ،‬اتن‪ ،‬پکن‪ ،‬سرپرست‬ ‫کاروان ورزش��ی ای ران در بازی های المپیک زمس��تانی در‬ ‫سالت لی ک س��یتی‪ ،‬سرپرس��ت کاروان ورزش��ی ای��ران در‬ ‫بازی های اسیایی زمستانی اموری‪ ،‬سرپرست کاروان ورزشی‬ ‫ای ران در بازی های اسیایی داخل سالن بانکوک‪ ،‬عضو کمیته‬ ‫برنامه ریزی تربی ت بدنی در وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری‬ ‫و عضو کمیته هماهنگی بازی های اسیایی ‪ 2010‬گوانگجو‬ ‫در ش��ورای المپیک اس��یا همگی عناوین اجرایی نصراهلل‬ ‫سجادی است‪ .‬اینها رزومه قابل توجهی است و نشان م ی دهد‬ ‫او یک مدیر باسابقه در عرصه کار اجرایی است اما فراتر از‬ ‫اینها باید به نقش وی به عنوان معاون وزیر ورزش اشاره کرد‪،‬‬ ‫وقتی عملگرایی را در دستورکار خود قرار داده و به عبارتی‬ ‫نبض وزارتخانه را در دس��ت گرفته اس��ت‪ .‬اواخر اذرماه راه‬ ‫ندادن محمد رضا طالقانی به مجمع انتخاباتی فدراس��یون‬ ‫کش��تی پهلوانی و ورزش باس��تانی حرف و حدیث هایی را‬ ‫به همراه داشت‪ .‬برخی از رسانه ها به بهانه پاسداری از جایگاه‬ ‫پیشکسوتان با تیترهایی کلیشه ای سخت به وزارت ورزش‬ ‫و در راس ان سجادی تاختند اما موضع معاون توسعه ورزش‬ ‫قهرمانی وزارت ورزش پس از پای��ان این مجمع قاطع تر از‬ ‫ان چیزی بود که خیل ی ها تصور م ی کردند‪« :‬در این مجمع‬ ‫فقط اعضا دعوت شده بودند و از انجایی که اقای طالقانی‬ ‫عضو مجمع نبود‪ ،‬اجازه حضور پی دا نکرد‪ .‬این مساله جدیدی‬ ‫نیس��ت و پیش از این هم در س��ایر مجامع هی��چ یک از‬ ‫سرپرستانی که کاندیدا نبودند‪ ،‬اجازه ورود نداشتند‪ ».‬سجادی‬ ‫در حالی این گون��ه موضع گیری م ی کرد که تاکید داش��ت‬ ‫فدراسیون اعضا را دعوت م ی کند نه وزارت ورزش‪ .‬طالقانی‬ ‫اما بعد از این اتفاق سخت معترض بود‪ .‬او مدعی شد که با‬ ‫هماهنگی سجادی به مجمع رفته اما در روز برگزاری مجمع‬ ‫به او بی احترامی شده است‪« :‬دکتر سجادی تماس گرفت‬ ‫و گفت مجوزم صادر نشده است‪ .‬من از او پرسیدم به جلسه‬ ‫مجمع بیایم و او گفت بیا‪ .‬حتی ساعت رفتن به جلسه را با او‬ ‫هماهنگ کردم و قرار شد به جلسه مجمع بروم اما زمانی که‬ ‫خواستم وارد ساختمان شوم به من اطالع دادند که سجادی‬ ‫گفته برو تا زمان دیگری با حضور وزیر از شما تجلیل کنیم‪».‬‬ ‫در همان مجمع سجادی تصمیم خبرساز دیگری نیز گرفته‬ ‫بود؛ تصمیمی که ش��اید هر فرد دیگری به جای سجادی‬ ‫بود با مصلحت اندیشی س��عی م ی کرد از برخورد با افرادی‬ ‫که دارای سابقه ای در ورزش هستند‪ ،‬بپرهیزد؛ او صالحی‪،‬‬ ‫رئیس هیات استان مرکزی را از جلس��ه مجمع انتخاباتی‬ ‫فدراسیون کشتی پهلوانی و ورزش باستانی اخ راج کرد‪ .‬دلیل‬ ‫این اقدام اما روشن بود؛ از انتخابات این هیات شکایت شده‬ ‫بود و چون رسیدگی به ان پایان نیافته بود‪ ،‬صالحی حکم‬ ‫ریاست این هیات را نداشت و نباید به مجمع راه م ی یافت‪.‬‬ ‫در ابتدای این مجمع س��جادی از صالح��ی‪ ،‬رئیس هیات‬ ‫استان مرکزی درخواس��ت کرد که به خاطر شکایتی که از‬ ‫این استان شده‪ ،‬جلس��ه را ترک کند‪ .‬این مساله با اعتراض‬ ‫رئیس هیات استان مرکزی روبه رو شد و او خطاب به سجادی‬ ‫گفت‪« :‬وقتی رئیس هیات ها ارزشی ندارند‪ ،‬بناب راین مجمع‬ ‫هم ارزش��ی ندارد‪ .‬من ش��کایت م ی کنم‪ ».‬پاسخ سجادی‬ ‫اما جالب تر بود‪« :‬از خود ش��ما شکایت ش��ده اما شما هم‬ ‫م ی توانید شکایت کنید‪».‬‬ ‫نصراهلل سجادی در همان مقطع با سوال هایی درباره‬ ‫انتخابات کمیته ملی المپیک روبه رو م ی ش��د اما به عنوان‬ ‫یکی از معاونت ه��ای مه��م وزارت ورزش و جوانان هرگز‬ ‫اظهارنظری نکرد که هزینه ای ب رای ای��ن وزارتخانه همراه‬ ‫داشته باشد‪ .‬او تنها یک بار هیات اجرایی قبلی کمیته ملی‬ ‫المپیک را با این عب��ارات خیلی نرم مورد انتق��اد قرار داد‪:‬‬ ‫«م ی خواهم بدانم در کجای دنی��ا ‪ 33‬روز مانده به ثب ت نام‬ ‫کاندیداها ایی ن نامه تصویب م ی ش��ود؟ انها ک��ه این کار را‬ ‫کردند باید خودشان جوابگو باشند‪».‬‬ ‫اوایل دی ماه مجمع انتخابات ریاس��ت فدراس��یون‬ ‫تکواندو نیز حاشی ه هایی همراه داشت‪ .‬حاشیه از این حیث‬ ‫که سجادی در این مجمع نیز ریاست قاطعانه را به ریاست‬ ‫محافظه کارانه ترجیح داد‪ .‬مهمترین حاش��یه اما به غیبت‬ ‫ هادی س��اعی به دلیل نامه س��ازمان بازرس��ی کل کشور‬ ‫برم ی گشت‪ .‬مجمعی که در پایان ان پوالدگر ب رای چهارمین‬ ‫دوره پیاپی به عنوان رئیس این فدراسیون انتخاب شد‪.‬‬ ‫این مجمع در حالی برگزار شد که سازمان بازرسی کل‬ ‫کشور به وزارت ورزش و جوانان نامه ای مبنی بر ممنوعیت‬ ‫حضور اعضای ش��ورای ش��هر‪ ،‬بازنشس��ته ها و نمایندگان‬ ‫مجلس شورای اسالمی در انتخابات ریاست فدراسیون های‬ ‫ورزشی ارس��ال کرد ‪ .‬بعد از این نامه بود که انتخابات چند‬ ‫فدراسیون لغو شد‪ .‬انتخابات فدراس��یون تکواندو قرار بود‬ ‫اول دی برگزار ش��ود که دفتر امور مجامع فدراسیون های‬ ‫ورزشی وزارت ورزش و جوانان تنها ساعاتی قبل از اغاز این‬ ‫انتخابات تصمیم گرفت ب رای حفظ حقوق نامزدها‪ ،‬انتخابات‬ ‫این فدراس��یون لغو ش��ود و بعد از چند روز اع�لام کرد که‬ ‫یازدهم دی این انتخابات برگزار شود‪ .‬بعد از همه این تنش ها‬ ‫ هادی س��اعی که کاندیدای ریاست فدراس��یون بود و اراده‬ ‫کرده بود که رئیس فدراسیون تکواندو شود با حکم سازمان‬ ‫بازرسی کل کشور و به دلیل عضویت در شورای شهر ته ران‬ ‫نتوانس��ت در این انتخابات ش��رکت کند‪ .‬موضوعی که به‬ ‫مذاق او خوش نیامد و اعالم کرد این کار غی ر قانونی است و‬ ‫به فدراسیون جهانی تکواندو و کمیته بی ن المللی المپیک‬ ‫شکایت خواهد کرد‪ .‬انتخابات فدراسیون تکواندو در نهایت‬ ‫بدون حضور هادی ساعی برگزار شد‪ .‬سجادی اما در جریان‬ ‫برگزاری این مجمع به نوعی از هادی س��اعی دلجویی کرد‬ ‫و البته تاکید کرد ک��ه وقفه ‪ 10‬روزه ای��ن مجمع به خاطر‬ ‫درخواس��ت هادی س��اعی‪ ،‬یکی از کاندیداهای انتخابات‬ ‫فدراسیون تکواندو و قهرمانان ارزنده ای ران انجام شده با این‬ ‫حال هادی ساعی پس از انکه نتوانست در مجمع انتخابات‬ ‫ریاست فدراسیون تکواندو شرکت کند‪ ،‬گفت‪« :‬در مورد این‬ ‫اتفاقات به فدراسیون جهانی شکایت م ی کنم‪».‬‬ ‫ادعای س��اعی اما قابل تامل بود‪ .‬او تاکید داشت که‬ ‫انتخابات ریاست فدراس��یون تکواندو مهندسی شده است؛‬ ‫«با این شرایط نم ی توانم دیگر با فدراسیون همکاری کنم‪.‬‬ ‫ب رای حضور در مجمع به من نگفته بودند که یکی از این دو‬ ‫بحث یعنی فعالیت در فدراسیون تکواندو یا عضو شورای‬ ‫اسالمی شهر را انتخاب کنم‪».‬‬ ‫هادی ساعی در حالی به مجمع معترض بود که اتفاقا‬ ‫ب رای تکمیل م��دارک ثب ت نام به او فرصت داده ش��ده بود؛‬ ‫فرصتی که س��اعی پس از انکه موفق نشد از دولت مجوز‬ ‫حضور در انتخابات را بگیرد‪ ،‬درباره اش این گونه اظهارنظر‬ ‫کرد‪« :‬از طریق سازمان بازرسی کل کش��ور‪ ،‬دیوان عدالت‬ ‫اداری و مجلس شورای اسالمی مس��ائل مربوط به خودم‬ ‫را پیگی��ری کردم‪ .‬اما در ی��ک هفته ای که ب��رای پیگیری‬ ‫این ماجرا به من زمان داده بودند‪ ،‬تنها س��ه روز کاری وجود‬ ‫داشت!»‬ ‫این اعتراض در حالی وارد نبود که نصراهلل س��جادی‬ ‫قبل از برگزاری انتخابات در مصاحب��ه ای تاکید کرده بود‪:‬‬ ‫«نامه سازمان بازرسی کل کشور در این مورد کامال واضح‬ ‫است‪ ،‬اما اگر هادی س��اعی قصد دارد در انتخابات ریاست‬ ‫فدراسیون تکواندو ش��رکت کند م ی تواند استعفای کتبی‬ ‫خود را از ش��ورای اسالمی ش��هر بنویس��د و با ارائه ان در‬ ‫انتخابات فدراس��یون ش��رکت کند‪ .‬این راهکاری است که‬ ‫قانون ارائه م ی دهد‪».‬‬ ‫اما هادی ساعی مطالبه دیگری داشت‪ .‬او توقع داشت‬ ‫ابتدا در انتخابات شرکت و بعد مدارک خود را کامل کند و این‬ ‫درخواست به طور طبیعی از سوی معاون وزیر ورزش رد شد‪.‬‬ ‫ساعی توقع داشت که اگر رئیس فدراسیون تکواندو نشد‪ ،‬باز‬ ‫هم بتواند به پست قبل ی اش در شورای شهر برگردد‪ .‬ایا این‬ ‫خواسته منطقی بود؟ جالب اینکه ساعی به سجادی در این‬ ‫باره انتقاد کرد‪ .‬او گفت‪« :‬پیشنهاد سجادی غی ر قانونی است‬ ‫و او نم ی تواند این کار را از من بخواهد‪ .‬در دفتر اقای سجادی‬ ‫جلس ه ای کامل با وی برگزار کردم که در این جلسه نماینده‬ ‫سازمان بازرس��ی کل کشور هم حضور داش��ت‪ .‬در همین‬ ‫جلسه دو پیشنهاد به اقای سجادی دادم‪ .‬پیشنهاد اولم این‬ ‫بود که در انتخابات فدراسیون تکواندو شرکت کنم و اگر رای‬ ‫اوردم به دنبال گرفتن مدارک الزم ب رای فعالیتم در ریاست‬ ‫فدراسیون باش��م‪ .‬اگر رای اوردم تا روزی که مستندات الزم‬ ‫ب رای فعالیتم در ریاست فدراسیون تکواندو را نیاوردم ب رایم‬ ‫حکم ریاست صادر نکنند‪ .‬اگر هم نتوانستم این مستندات‬ ‫را بیاورم خیلی راحت اس��تعفا م ی دهم‪ ».‬نصراهلل سجادی‬ ‫که به عن��وان رئیس در مجمع فدراس��یون تکواندو حضور‬ ‫داشت اما پاسخ روشنی به انتقادهای س��اعی داد‪« :‬قانون‬ ‫مشخص است و ما قانون را اجرا م ی کنیم‪ 10 .‬روز پیش بنا‬ ‫به درخواست اقای س��اعی مجمع به تعویق افتاد و او گفت‬ ‫که س��عی م ی کند در این ‪ 10‬روز مجوز حض��ور در مجمع‬ ‫را بگیرد‪ .‬در جلس ه ای نماینده س��ازمان بازرسی کل کشور‬ ‫گفت که اگر ساعی قصد ش��رکت در انتخابات را دارد باید‬ ‫استعفایش در دستش باشد که ساعی این مساله را نپذیرفت‪.‬‬ ‫بعد از ان من پیشنهاد کردم که ساعی در انتخابات ریاست‬ ‫فدراسیون تکواندو شرکت کند و اگر به عنوان رئیس انتخاب‬ ‫شد بعد از ان استعفا دهد که ساعی ان را نپذیرفت‪ .‬ما هیچ‬ ‫موقع جلوی هیچ یک از ورزشکاران عزیزمان را نم ی گیریم و‬ ‫نگرفته ایم‪ .‬او م ی توانست به عنوان میهمان در این مجمع‬ ‫حضور داشته باشد‪ .‬ما عین قانون را اجرا کردیم‪».‬‬ ‫در مورد مجمع انتخابات ریاس��ت فدراسیون بوکس‬ ‫نیز قرار اس��ت تصمیم ی که درباره طالقانی‪ ،‬ساعی و دیگر‬ ‫بازنشس��ته ها گرفته شده اس��ت در مورد احمد ناطق نوری‬ ‫هم اتخاذ ش��ود چرا که وی به دلیل س��ن باالی ‪ 70‬س��ال‬ ‫مجوز بازگش��ت به کار نگرفته است‪ .‬سجادی درباره حضور‬ ‫ناطق نوری در فدراسیون بوکس م ی گوید‪« :‬با توجه به اینکه‬ ‫اقای ناطق بازنشسته است باید از وزارت بهداشت درخواست‬ ‫مجدد بازگشت به کار بگیرد‪ .‬تقاضایی به هیات دولت داده‬ ‫ش��ده و در بخش اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است تا‬ ‫جایی که م ی دانم به دلیل اینکه سن اقای ناطق باالی ‪70‬‬ ‫سال است با حضورش موافقت نشده است‪».‬‬ ‫وزارت ورزش و جوانان و به خصوص معاون پرکار دکتر‬ ‫گودرزی در ماه های اخیر ان قدر اثر گذار بوده اند که چندی‬ ‫پیش رئی س جمهوری نیز مجاب ش��د که درباره مساعدت‬ ‫مالی ب رای ورزش کشور واکنش��ی مثبت نشان دهد‪ .‬انجا‬ ‫که دکتر روحانی در دیدار با وزیر ورزش قول داد از تیم های‬ ‫ورزشی حمایت الزم را داشته باش��د‪ .‬در دیدار وزیر ورزش و‬ ‫جوانان با رئی س جمهور درب��اره حضور ای ران در جام جهانی‪،‬‬ ‫بازی های اسیایی اینچئون و مس��ائل مالی ورزش کشور‬ ‫بحث شد و رئی س جمهور قول داد که دولت امادگی حمایت‬ ‫از تیم های ورزش��ی را دارد تا در مس��ابقات سخت پیش رو‬ ‫موفق شود‪.‬‬ ‫طولی نکش��ید که به دنب��ال این جلس��ات و پس از‬ ‫برگزاری نشس ت های س��تاد حمایت از تیم ملی به ریاست‬ ‫نصراهلل سجادی ب رای ش��رکت در جام جهانی برزیل‪ ،‬وزارت‬ ‫ورزش به فدراس��یون فوتب��ال کمک مالی ک��رد‪ .‬معاون‬ ‫حرف��ه ای و قهرمان��ی وزارت ورزش و جوان��ان تاکید کرد‪:‬‬ ‫«تیم ملی ب رای ش��رکت در اردوی افریقای جنوبی مشکل‬ ‫مالی نخواهد داشت‪».‬‬ ‫حاال برخی از مخالفان س��جادی ب ی عالقه نیس��تند‬ ‫تا ش��ایعاتی درباره اختالف وی با وزیر ورزش را دامن بزنند؛‬ ‫ش��ایع ه ای که وقت��ی به گوش س��جادی رس��ید این گونه‬ ‫درباره اش سخن گفت‪« :‬اگر با دکتر گودرزی اختالف داشتم‬ ‫االن ایجا نبودم‪ .‬من معاون اقای گودرزی هستم و سال های‬ ‫سال در دانشگاه با ایش��ان همکار بودم‪ .‬بودنم در اینجا هم‬ ‫این مساله را ثابت م ی کند‪g ».‬‬ ‫‪71‬‬ ‫کار م ی کند و مس��ئول به صدا دراوردن زنگ های ان است‪.‬‬ ‫اش��نایی وی با یک کولی فراری به نام اسمرالدا‪ ،‬زندگی این‬ ‫گوژپشت را وارد مرحله تازه ای م ی کند‪ .‬ارباب کازیمودو به نام‬ ‫فرول از وی م ی خواهد اس��مرالدا را ربوده و نزد وی ببرد‪ .‬اما‬ ‫کازیمودو که یک خدمتکار وفادار و صدیق اس��ت در مقابل‬ ‫خواسته ارباب خود مقاومت م ی کند و تصمیم م ی گیرد کولی‬ ‫را فراری دهد‪ .‬او جان خودش را بر س��ر ای��ن کار م ی گذارد‪.‬‬ ‫منتقدان ادبی از قصه کتاب به عنوان یک افس��انه ب ی زمان‬ ‫و مکان یاد کرده اند‪.‬‬ ‫خالق ژان والژان‬ ‫‪7‬اسفند تولد ویکتور هوگوست‬ ‫دیـــدار‬ ‫کسی هست که نام رمان بینوایان را نشنیده باشد؟ به‬ ‫تعبیری این کتاب بزرگترین رمان همه تاریخ اس��ت‪ .‬هفتم‬ ‫اسفند ماه یا ‪ 26‬فوریه س��الروز تولد ویکتور هوگو‪ ،‬نویسنده‬ ‫این رمان بزرگ اس��ت‪ .‬این نویس��نده فرانس��وی به همراه‬ ‫گوته در المان‪ ،‬شکسپیر در انگلستان و دانته در ایتالیا چهار‬ ‫رکن ادبیات اروپا را تش��کیل م ی دهند‪ .‬برخی از منتقدان از‬ ‫این نویسنده به عنوان مهمترین نویس��نده رمانتیک تاریخ‬ ‫ادبیات نام م ی برند‪ .‬هرچند برخ��ی معتقدند که او به عنوان‬ ‫یک ش��اعر نقش به مراتب مهمتری را ایفا کرد تا جایی که‬ ‫لقب «پدر شعر فرانسه» را به او داده اند‪ ،‬اما بیشتر به عنوان‬ ‫یک رمان نویس شناخته م ی ش��ود‪ .‬شاید به این خاطر است‬ ‫که ترجمه رمان های او اس��ان تر از شع ر هایش بود‪ .‬به بهانه‬ ‫سالروز تولد هوگو سه رمان اصلی او را مرور م ی کنیم‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫بینوایان‬ ‫داستان بینوایان را همه حفظ هس��تند‪،‬ان قدر فیلم‪،‬‬ ‫سریال‪ ،‬انیمیش��ن از روی این اثر ساخته شده که همه قصه‬ ‫گوژپشت نتردام‬ ‫قصه این کتاب هوگو درباره مردی میانسال و بدچهره‬ ‫با یک پشت خمیده است که کازیمودو نام دارد و به گوژپشت‬ ‫نتردام معروف است‪ .‬وی در کلیسای قدیمی نتردام زندگی و‬ ‫نود وسه‬ ‫هوگو این رمان طوالنی را اندکی بعد از شورش گسترده‬ ‫مردم فرانسه و در سال ‪ 1874‬میالدی منتشر کرده است‪ .‬اما‬ ‫در این رمان داستانی از یک قرن قبل‪ ،‬یعنی از قرن هجدهم‬ ‫میالدی و ماجرای انقالب کبیر فرانس��ه روایت م ی ش��ود‪.‬‬ ‫انقالبی که پدر هوگو مستقیما در مبارزات ان نقش داشته‬ ‫است‪.‬رمان «نود و س��ه» اخرین کتاب ویکتور هوگو است‪.‬‬ ‫این اثر در زمانی منتشر شد که شهرت این نویسنده به علت‬ ‫مس��ائل سیاس��ی رو به افول بود و این کتاب نیز به همین‬ ‫علت به حاشیه رفت و چندان دیده نشد‪ .‬اما بعدها بسیار مورد‬ ‫تجلیل منتقدان قرار گرفت‪g .‬‬ ‫عروسی خان مظفر‬ ‫گنج ایرانی در کانادا‬ ‫نمایش «عروسی خان مظفر» نوشته محمدحس��ین ناصربخت و کارگردانی مشترک‬ ‫محمدحسین ناصربخت و پیمان شریعتی هر روز س��اعت ‪ 19:30‬در تماشاخانه سنگلج روی‬ ‫صحنه م ی رود‪« .‬عروس��ی خان مظفر» تلفیقی از نمایش خیمه شب بازی و روحوضی است‬ ‫و بخش دوم از یک چهارگانه به حس��اب م ی اید که بخش اول ان با عنوان « ارباب پاک روا و‬ ‫نوکرش مبارک خوش سیما» سال ‪ 84‬به صحنه رفته است‪ .‬دو بخش دیگر این چهارگانه نیز‬ ‫با عنوان های «کابوس های مرد مشکوک» و «از دروازه دولت تا چاله می دان راهی نیست» قرار‬ ‫است در اینده روی صحنه بروند‪ .‬این چهار نمایشنامه ب ر اساس یک اتفاق تاریخی نوشته شده اند؛‬ ‫اتفاقی که ب رای اولین بار در ای ران رخ داده و در ان زنان چاله می دان در اعتراض به کمبود نان جلو‬ ‫یزنند‪ .‬این چهار داستان حول‬ ‫کالسکه ناصرالدین شاه را م ی گی رند و در واقع دست به شورش م ‬ ‫محور این واقعه روی م ی دهد و نمایش «عروسی خان مظفر» به بعد از این حادثه اشاره دارد که‬ ‫در ان شاه بابا قصد دارد ب رای پسرش خان مظفر عروسی بگیرد‪ ،‬اما با امدن طیاره خانم مشکالتی‬ ‫به وجود م ی اید‪ ...‬و در این میان مرشد و مبارک به یاری اش م ی شتابند‪ .‬نمایشنامه «کابوس های‬ ‫مرد مشکوک» با الهام از تخت حوضی به وقایع بعد از شورش زنان م ی پردازد و در مورد سرکوب‬ ‫این حادثه است‪ .‬نمایشنامه «از دروازه دولت تا چاله میدان راهی نیست» نیز در دل ان برهه و‬ ‫ماجرا‪ ،‬به سال قحطی م ی پردازد و برگرفته از تعزیه است‪ .‬در نمایش «عروسی خان مظفر» میثم‬ ‫یوسفی‪ ،‬مریم اشوری‪ ،‬وحید شاهینی‪ ،‬علیرضا صالحی‪ ،‬شاهین عالی ی نژاد‪ ،‬مسعود رحیم پور‪،‬‬ ‫علیرضا قنبری‪ ،‬کی وان کاوند‪ ،‬محمدحسین سعید‪ ،‬محمد کله ر‪ ،‬امیرمحمد انصافی‪ ،‬امیرحسین‬ ‫یزاده به ایفای نقش‬ ‫انصافی‪ ،‬پیام رضایی‪ ،‬ابوالفضل اشرب‪ ،‬مهدی صفاری نژاد و حسین ملک ‬ ‫م ی پردازند‪ .‬همچنین شراره طیار به عنوان عروسک گردان نمایش حضور دارد‪g .‬‬ ‫سر یک سرباز هخامنشی با ارزشی بیش از یک میلیون دالر در خانه یک جوان کانادایی‬ ‫پیدا شد‪ .‬این اثر تاریخی ارزشمند در سال ‪ 2011‬در روز روشن از موزه هنرهای زیبای مونترال‬ ‫کانادا به سرقت رفت‪ ،‬سپس در ‪ 22‬ژانویه ‪ 2014‬در بازرسی از خانه یک جوان کانادایی به نام‬ ‫«سمون متکی» در استان کبک این کشور پیدا ش��د اما پلیس کانادا به دالیل امنیتی خبر‬ ‫کشف ان را با تاخیر اعالم کرد‪«.‬سمون متکی» ‪ 32‬ساله با اعالم اینکه از سرقتی بودن این اثر‬ ‫تاریخی اطالعی نداشته‪ ،‬م ی گوید‪« :‬تنها م ی دانستم که این یک شئ منحصر به فرد است‪ .‬از‬ ‫ارزش واقعی سر سرباز هخامنشی اگاهی نداشته و نم ی دانستم که بخشی از یک اثر تاریخی‬ ‫اس��ت‪ ».‬او همچنین اعالم کرده که به دلیل عدم اگاهی از ارزش واقعی این اثر تاریخی که‬ ‫حدود یک میلیون و ‪ 200‬هزار دالر کانادا اعالم ش��ده‪ ،‬حاضر نش��ده اس��ت که ب رای دریافت‬ ‫جایزه از ش��رکت بیمه ان را به موزه هنرهای زیبای مونترال بازگرداند‪« .‬متکی» همچنین با‬ ‫اشاره به اینکه سر سرباز هخامنشی را به مبلغ ‪ 1400‬دالر از دوستش خریده در یک مصاحبه‬ ‫تلویزیونی اعالم کرد‪ ،‬این اثر تاریخی طی سال ها در قفسه اتاقش در کنار ظروف کریستال‬ ‫بوده است‪ ،‬فردی که سر سرباز هخامنشی را به او فروخته‪ ،‬گفته که این ساخته یک هنرمند‬ ‫گرسنه و مفلوک اس��ت که ب رای حمایت از فرزندش به پول ان احتیاج دارد که با این حساب‬ ‫م ی توان این گونه نتیجه گرفت که سارق اصلی هنوز ناشناخته است‪ .‬در زمان سرقت سر سرباز‬ ‫هخامنشی از موزه هنر مونترال‪ ،‬یک نیم تنه مرمرین از تمدن روم باستان نیز به سرقت رفت‬ ‫که هنوز پیدا نشده و ارزش تقریبی ان نیز حدود ‪ 40‬هزار دالر اعالم شده است‪ .‬پلیس کانادا بر‬ ‫این باور است که هر دو اثر تاریخی توسط سارقی با شلوار جی ن ‪ ،‬ژاکت تیره و کاله بیسبال در‬ ‫جیب گذاشته شده و از موزه خارج شده است‪g .‬‬ ‫نمایش تاریخی با شیوه سنتی‬ ‫‪72‬‬ ‫ژان والژان و کوزت و ژاور را بدانند‪ .‬رمان بینوایان که در دوران‬ ‫تبعید و انزوای هوگو نوش��ته شده اس��ت‪ ،‬بدون شک یکی‬ ‫از ش��اهکارهای ادبیات کالسیک جهان اس��ت‪ .‬این رمان‬ ‫که انسان‪‎‬دوس��تی و عش��ق به فق را در ان م��وج م ی‪‎‬زند‪ ،‬به‬ ‫خاطر داستان گی را‪ ،‬ش��خصی ت‪‎‬های گوناگون‪ ،‬صحنه‪‎‎‬های‬ ‫رنگارنگ و ارائه تصاویری واقعی از ب ی‪‎‬عدالتی و فقر ش��اید‬ ‫ـ به ق��ول هوگو ـ ت��ا وقتی فق��ر در جهان هس��ت‪ ،‬هنوز‬ ‫میلیون‪‎‬ها خواننده داشته باشد‪ .‬اما این رمان اهمیت دیگری‬ ‫نیز دارد‪ :‬تاریخ‪ ،‬جغ رافیا‪ ،‬روابط اجتماعی و سیاسی فرانسه و‬ ‫مردم ان را‪ ،‬ضمن داستانی جذاب و با ریزبینی خاصی تصویر‬ ‫م ی‪‎‬کند‪ ،‬ان هم در دوره‪‎‬ای که غیر از رس��انه‪‎‬های نوشتاری‪،‬‬ ‫رسانه دیگری نبود‪.‬‬ ‫مردی که م ی خندد‬ ‫ویکتور هوگو این رمان را در بروکسل نوشت و ان را در‬ ‫سال ‪ ۱۸۶۹‬منتشر کرد‪ .‬داستان کتاب اوایل قرن هجدهم و‬ ‫در انگلستان روی م ی دهد‪ .‬یک خانه به دوش عجیب‪ ،‬به نام‬ ‫اورسوس که معرکه گیر خوش قلبی است‪ ،‬با گاری و خرس‬ ‫خود درهرجایی پرسه م ی زند‪ .‬او با دو کودک رها شده برخورد‬ ‫م ی کند‪ :‬یکی که به دست «کومپ راچیکو» ها [خریداران بچه]‬ ‫معلول شده است و بر صورتش نشانی از یک لبخند دائمی‬ ‫ نقش بسته‪ ،‬و همراهش که دختری نابیناست‪ .‬اورسوس ان‬ ‫دو را نزد خود نگاه م ی دارد و مدتی بعد ب��ه همراه انان یک‬ ‫گروه نمایش خیابانی راه اندازی م ی کند‪،‬اما سرنوشت خوبی‬ ‫در انتظار این گروه نیس��ت‪ .‬هوگو در این رمان حس��ابی به‬ ‫فرهنگ فئودالیس��م‪ ،‬اریستو کراسی و س��رمایه داری انتقاد‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫سر سرباز کنار ظرف کریستال‬ ‫ بازگشت با‬ ‫ادبیات خاص‬ ‫جنگ لفظی مورینیو و ونگر‬ ‫دیـــدار‬ ‫«اقای خ��اص» بازگش��ت‪ ،‬گیریم که گ��ردش روزگار‬ ‫موهایش را جوگندمی کرده است و عبور سال ها را م ی توان از‬ ‫چهره اش دریافت‪ ،‬اما هنوز هم دارای همان مشخصاتی است‬ ‫شرایط سگ خوش شانسی است که در طول هفته م ی خوابد‬ ‫کوچک» کورس قهرمانی لیگ ب رتر انگلیس خ واند و سرمربی‬ ‫که او را از بقیه مجزا م ی کند و تبدیل به یک «ادم خاص» در‬ ‫و استراحت م ی کند و غذا م ی خورد و تمرین م ی کند‪ ».‬راجرز‬ ‫جهان فوتبال م ی کند‪ ،‬شاید ه واداران ب رای همین چیزها دلشان‬ ‫شیلیایی منچسترسیتی در پاسخ به او گفته بود که چلسی‬ ‫تنگ شده بود و هیچ کدام از ان نام های بزرگی که امدند و رفتند‬ ‫که مورینیو را خوب م ی شناسد‪ ،‬وارد بازی او نشد‪« :‬جنگ های‬ ‫«اسب کوچک پولدار» است و در ‪ 10‬سال گذشته پول زیادی‬ ‫خرج کرده اس��ت‪ .‬انگاه اقای خاص در پاسخی دندان شکن‬ ‫روانی‪ ،‬احمقانه شده اس��ت؛ این طور نیست؟ به عنوان یک‬ ‫نتوانستند‪ ،‬جای خوزه مورینیو را در استامفورد بریج پر کنند‪ .‬از‬ ‫مربی عصر مدرن‪ ،‬ب رای کار در این س��طح‪ ،‬باید ویژگ ی های‬ ‫گفت‪« :‬پلگرینی به طور اکادمیک یک مهندس است و نیازی‬ ‫همان روز اول‪ ،‬از همان کنف رانس مطبوعاتی اول‪ ،‬همان جا‬ ‫به ماشی ن حساب ب رای کار کردن ندارد‪ .‬ما خوان ماتا را در ازای‬ ‫زیادی داشته باشید‪ .‬چیزی بیش از مربیگری در داخل زمین‪.‬‬ ‫که لقب «اقای خاص» را به خ��ودش داد؛ «امیدوارم من را ادم‬ ‫‪ 37‬میلیون پوند و کوین دی بروین را ‪ 18‬میلیون پوند فروختیم‬ ‫مغروری خطاب نکنید اما من مرب ی ای هستم که قهرمان لیگ‬ ‫مدیریت بازیکنان‪ ،‬رسانه ها و روانشناسی همه این موارد‪ .‬من‬ ‫که مجموعا ‪ 55‬میلیون پوند م ی ش��ود‪ .‬از سوی دیگر نمانیا‬ ‫تنها م ی توانم در مورد خودم صحب��ت کنم‪ .‬این جنگ های‬ ‫قهرمانان اروپا شده ام‪ .‬پس فکر م ی کنم که ادم خاصی هستم‪».‬‬ ‫او از همین مصاحبه اول نشان داد که لیگ برتر انگلستان با‬ ‫روانی تاثیری روی من ندارد‪ ».‬مورینیو حتی بارسای تاتا مارتینو‬ ‫ماتیچ را با ‪ 21‬میلیون پوند و محمد ص�لاح را با ‪ 11‬میلیون‬ ‫پوند به خدمت گرفتیم که مجموعا ‪ 32‬میلیون پوند م ی شود‪.‬‬ ‫یک مربی قرار داد بسته که از جنگ های لفظی نم ی ترسد و‬ ‫را هم از تیغ انتقادات خود گذرانده است‪« :‬گرچه بارسلونا هنوز‬ ‫از این ابزار هم ب رای پیش��برد اهدافش استفاده م ی کند‪ .‬او در‬ ‫‪ 55‬میلیون منهای ‪ 32‬میلیون پوند م ی شود ‪ 23‬میلیون پوند‪،‬‬ ‫لیونل مسی را دارد که بازیکن خاصی است و کارهای زیادی‬ ‫تمام سال هایی که توانست از چلس��ی قامت یک مدعی را‬ ‫از عهده اش برم ی اید اما من فکر م ی کن��م این تیم بدترین‬ ‫پس چلسی در نقل و انتقاالت زمستانی ‪ 23‬میلیون پوند هم‬ ‫به دس��ت اورده‪ ».‬مورینیو یک بار گفت‪« :‬برنامه بازی های‬ ‫نشان دهد‪ ،‬بارها و بارها توانایی خود در جنگ های لفظی را به‬ ‫بارسلونا در چندین و چند سال اخیر است و ان بارسایی نیست‬ ‫لیگ برت��ر‪ ،‬منچسترس��یتی را به مدعی اصل��ی قهرمانی‬ ‫رخ کشید و تقریبا کمتر کسی از متلک ها و طعنه های خاص‬ ‫که ما در سال های گذشته م ی شناختیم‪».‬‬ ‫در این رقابت ها تبدیل کرده اس��ت‪ ».‬س��رمربی ش��یلیایی‬ ‫اقای خاص در امان بود‪ .‬زمانی با الکس فرگوسن‪ ،‬زمانی با رافا‬ ‫مورینیو و ونگر‬ ‫بنیتس و خالصه با همه وهم��ه‪ ....‬چندی قبل‬ ‫مش��هورترین جدال این فصل مورینیو با‬ ‫لیستی تهیه ش��ده بود که مورینیو با چه کسانی‬ ‫جمالت خاص اقای خاص‬ ‫ارسن ونگر بود‪ ،‬هرچند شروع این جدال با سرمربی‬ ‫جنگ لفظی داشته‪ ،‬اس��تاد به تعداد همه حروف‬ ‫‪ -1‬من در جهان بهترین نیستم اما از نظر من هیچ کس بهتر از من نیست‪.‬‬ ‫ارس��نال بود‪ .‬او در یک جلسه مطبوعاتی گفت‪:‬‬ ‫الفبای انگلیسی‪ ،‬حریف داشته است که یکی از‬ ‫‪ -2‬ارزوی من تغییر فلسفه فوتبال است‪ .‬هیچ مربی ایده های من را ندارد‪.‬‬ ‫«رقابت قهرمانی هنوز پابرجاست‪ .‬تنها چلسی‬ ‫انها کارلوس ک ی روش است که حرف ‪ Q‬را به خود‬ ‫اختصاص داده است‪ .‬در جام جهانی ‪ 2010‬مورینیو‬ ‫اس��ت که م ی تواند ان را از دس��ت بدهد زی را انها‬ ‫‪ -3‬بارسلونا باشگاه بزرگی است اما در ‪ 200‬سال تاریخش تنها یک بار قهرمان‬ ‫با حمله به ک ی روش گفت‪« :‬رونالدو ‪ 1000‬درصد‬ ‫صدرنشین هستند و سایر تیم ها باید این جایگاه‬ ‫اروپا شده است‪ .‬من تنها مربی در چند س��ال اخیر بوده ام که بیشتر از انها به جام‬ ‫هم اماده باشد‪ ،‬کی روش کسی نیست که پ رتغال‬ ‫را از دس��ت انها خارج کنند‪ ».‬او در پاس��خ به این‬ ‫اروپا رسیده ام‪.‬‬ ‫س��وال که بعضی مربیان شانس تیمش شان را‬ ‫‪-4‬اگر ما به این مشاجره ادامه دهیم به سود من است‪ .‬رانیری یک بار صحبت‬ ‫را قهرمان کند‪ ».‬مورینی��و از انگلیس به ایتالیا و‬ ‫اسپانیا رفت و هواداران اب ی پوش لندن دلشان ب رای‬ ‫رد م ی کنند‪ ،‬گفت‪« :‬به خاطر ترس از ناکامی‪ .‬فکر‬ ‫کرد و من خندیدم‪ ،‬دومین بار صحبت کرد‪ ،‬باز هم من خندیدم‪ ،‬بار سوم هم صحبت‬ ‫کردم و من باز هم م ی خندیدم‪ .‬من یک بار در مورد او صحبت کردم و عصبانی شد‪.‬‬ ‫کری خوان ی ها و جنگ های لفظی او تنگ ش��ده‬ ‫م ی کنم کار ما این است که جاه طلب ی مان را حفظ‬ ‫بود‪ .‬او بازگشت‪« ،‬اقای خاص» بازگشت‪ ،‬با توپ‬ ‫اگر به این مشاجره ادامه دهیم‪ ،‬به نفع من است‪.‬‬ ‫کنیم و ب رای قهرمانی بجنگیم‪ .‬من م ی گویم که‬ ‫پر هم برگش��ت‪ ،‬بازهم جنگ های روانی را شروع‬ ‫‪-5‬من عوض نم ی شوم‪ ،‬من خوزه مورینیو هستم با تمام توانای ی ها و تمام‬ ‫ما در کورس قهرمانی هستیم و ب رای ان تالش‬ ‫کرد و حتی مربیان جنتلمنی مثل ونگر‪ ،‬پلگرینی‬ ‫م ی کنیم‪ .‬م��ا تمام تالش م��ان را ب رای موفقیت‬ ‫خطاهایم‪.‬‬ ‫‪-6‬من بازیکنی نم ی خ واهم که یک جنتلمن‪ ،‬یک حرفه ای به تمام معنا و یک‬ ‫خواهیم کرد‪ ».‬اما پاسخ مورینیو بسیار توفان ی تر‬ ‫و ب رندان راجرز را وارد بازی کرد‪ ،‬یک بازی که استاد‬ ‫شخصیت فوق العاده داشته باشد‪ .‬این نوع ادم مردی است که بیشتر ب رای دخترم ان‬ ‫بود‪« :‬او متخصص شکس ت خوردن است‪ ،‬نه من‪.‬‬ ‫ان خود اوست‪.‬‬ ‫را م ی پسندم تا یک بازیکن‪.‬‬ ‫به فرض که حرف او درست باشد و من از شکست‬ ‫جنجال های این فصل‬ ‫‪ -7‬چرا؟ سوال من این است‪ .‬چرا؟ من یک سوال م ی پرسم‪ :‬چرا؟‬ ‫بترسم اما اگر این طور هم باشد دلیلش این است‬ ‫مورینیو عادت ندارد که ب ی سروصدا کار کند‪،‬‬ ‫که من هر روز شکست نم ی خورم که به ان عادت‬ ‫‪ -8‬اگر ببریم‪ ،‬روز بعد دوباره چهارش��نبه اس��ت‪ ،‬اگر ببازیم‪ ،‬باز هم روز بعد‬ ‫ب رای همین در همین فصل هم جنگ لفظی را‬ ‫کنم‪ .‬شاید حق با ونگر باش��د و من به شکست‬ ‫چهارشنبه است‪.‬‬ ‫ش��روع کرد؛ جنجال هایی که از گاهی خودش را‬ ‫‪-9‬گاهی فکر م ی کنم من از انگلیس ی ها‪ ،‬انگلیس ی تر هستم چون همیشه‬ ‫عادت ندارم‪ .‬اگر من کاری که ارس��ن ونگر کرده‬ ‫از این کشور و فوتبالش دفاع م ی کنم‪.‬‬ ‫نش��ان م ی دهد‪ ،‬به عنوان مثال فروش خوان ماتا‬ ‫را انجام دهم و هشت سال در چلسی بدون جام‬ ‫‪ -10‬یک بار یک خب رنگار غنایی در یک کنف رانس خبری از مورینیو پرسید‪:‬‬ ‫ستاره اس��پانیایی به باشگاه منچس��تر یونایند‬ ‫بمانم‪ ،‬لندن را ترک م ی کنم و پش��ت سرم را هم‬ ‫«ایا شما ش��ده به رومن اب راموویچ زنگ بزنید و ببینی حالش چطوره؟» مورینیو‬ ‫نگاه نم ی کنم‪ ».‬ونگر با یک اظهار تاسف سعی‬ ‫درست زمانی رقم خورد که چلسی ب رابر شاگردان‬ ‫کرد به این جدال پایان بدهد‪« :‬ب رای او متاسفم و‬ ‫یزنی که من‬ ‫ناگهان عصبانی شد و فریاد زد‪« :‬مگه تو به رئی س جمهور غنا زنگ م ‬ ‫دیوید مویس به پیروزی رسید و این مساله مورد‬ ‫قبل از ان ب رای باشگاه چلس��ی متاسفم‪ .‬اول از‬ ‫اعتراض مربیان لیگ برتری نظیر ارس��ن ونگر‬ ‫به رومن زنگ بزنم ؟ هان؟» ‪g‬‬ ‫قرار گرفت‪« :‬این انتقال حاال رخ م ی دهد‪ ،‬چرا که‬ ‫همه باید بگویم که به هیچ وج��ه در کنف رانس‬ ‫چلسی پیش از این دو بار با من یونایتد بازی کرده‬ ‫مطبوعات��ی ام درباره او صحبت��ی نکردم و چیز‬ ‫منچسترسیتی خطاب به مورینیو گفت‪« :‬من دیگر پاسخت‬ ‫است و دیگر ب رابر این تیم قرار نم ی گیرد‪ .‬چلسی م ی توانست‬ ‫زیادی هم در این باره نخواهم گف��ت و اصال هم به این جور‬ ‫را نم ی دهم‪ ،‬فقط وقتی پایت را از گلیمت فراتر بگذاری این‬ ‫ماتا را هفته گذشته بفروشد اما این کار را نکرد‪ .‬شاید این اتفاق‬ ‫بحث ها عالقه ای ندارم‪ .‬اگر شما عالقه ای به این جور بحث ها‬ ‫کار را م ی کنم‪ ».‬مورینیو حتی شاگرد سابقش ب راندن راجرز را‬ ‫حداقل سبب شود یک بازنگری در زمان بازار نقل وانتقاالت‬ ‫دارید و م ی خواهید وقت تان را از این طریق هدر دهید‪ ،‬هر جور‬ ‫ ب ی نصیب نگذاشته و در اظهارنظری جنجالی در مورد بازی‬ ‫صورت بگیرد»‪ ،‬اما وقتی منچس��تر یونایتد در افت باش��د و‬ ‫که بخواهید م ی توانید درباره ان صحب��ت کنید‪ ».‬تا جدال‬ ‫نکردن لیورپول در لیگ قهرمانان و فرصتی که ب رای استراحت‬ ‫بعدی و تا زمانی که اقای خ��اص بخواهد‪ ،‬نفر دیگری را وارد‬ ‫منچستر سیتی در اوج‪ ،‬حریف جدال لفظی مورینیو‪ ،‬مانوئل‬ ‫پلگرینی و منچستر سیتی م ی شود‪ ،‬انها بار ها با هم در این‬ ‫بازی های روانی خود کند‪ ،‬م ی توان منتظر ماند‪ .‬او استاد این‬ ‫دارد‪ ،‬گفت‪« :‬از نظر من االن چهار اسب در کورس هستند‪ .‬اما‬ ‫اگر ب رندان م ی گوید که تیم او سگ کوچکی است‪ ،‬پس در این‬ ‫فصل جدال داشته اند‪ .‬یک بار وقتی مورینیو چلسی را «اسب‬ ‫تاکتیک است‪g .‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫‪73‬‬ ‫داستان ذغال و یخ‬ ‫یک فیلم چینی برنده جشنواره برلین‬ ‫دیـــدار‬ ‫جش��نواره ب رلین باز هم به یک فیلم اس��یایی‪ ،‬جایزه‬ ‫خرس طالیی را اهدا کرد‪ .‬اخرین باری که یک فیلم اسیایی‬ ‫توانسته بود‪ ،‬این جایزه را به خود اختصاص دهد‪ ،‬فیلم جدایی‬ ‫نادر از س��یمین بود‪ .‬امسال اما فیلم برتر جش��نواره ب رلین‪،‬‬ ‫فیلم چینی «ذغال سیاه‪ ،‬یخ نازک»‪ ،‬ساخته «دیائو یینان»‬ ‫بود‪ .‬این تریلر فضای��ی مابین واقعگرای��ی و فانتزی دارد تا‬ ‫جایی که در کشور چین با نامی متفاوت یعنی «اتش بازی‬ ‫روزهنگام» شناخته م ی ش��ود‪ .‬این فیلم داستان یک مامور‬ ‫سابق پلیس در دهه ‪ 90‬میالدی است که دست به تحقیق‬ ‫یزند‪.‬‬ ‫درباره یک سری قتل های زنجیره ای بسیار وحشتناک م ‬ ‫پس از کشف چند جنازه در شهری کوچک‪ ،‬پلیس ب رای به دام‬ ‫انداختن قاتالن وارد عمل م ی شود اما حادثه ای مرگبار روی‬ ‫م ی دهد و دو افسر پلیس کشته م ی شوند‪ .‬ژانگ زیلی تنها‬ ‫افسر بازمانده از حادثه به انفصال از خدمت محکوم م ی شود‪.‬‬ ‫او پس از ای��ن اتفاق به عنوان مامور حفاظ��ت یک کارخانه‬ ‫مشغول کار م ی شود‪ .‬پنج سال بعد‪ ،‬در حوادثی مشابه چند‬ ‫نفر دیگر به شکلی اسرارامیز به قتل م ی رسند و اینجاست‬ ‫که ژانگ تصمیم م ی گیرد شخصا وارد عمل شود‪« ...‬ذغال‬ ‫س��یاه‪ ،‬یخ نازک» س��ومین اثر دیائو یینان کارگردان چینی‬ ‫اس��ت‪ .‬فیلم های قبلی او «یونیفورم» محصول سال ‪2003‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫و «قطار ش��ب» محصول ‪ 2007‬بودند که ه��ر دو به لحاظ‬ ‫تجاری فیلم های متوسط محس��وب م ی شدند‪ .‬دیائو یینان‬ ‫که به عنوان نویس��نده فیلمنامه وارد سینما ش��ده‪ ،‬در این‬ ‫ساخته خود با بهره گیری از اموزه های سینمای نوار توانسته‬ ‫فضای ترس و تعلیق را به خوبی بر فیلم حاکم کند‪ .‬داستان‬ ‫او منس��جم و مخاطب پسند است و ش��یوه داستان سرایی‬ ‫او نظمی بج��ا دارد‪ .‬فضای پیچیده و فوق الع��اده فیلم نیز‬ ‫غیرقابل مقاومت نش��ان م ی دهد‪ .‬در داستان هیچ کس نه‬ ‫قهرمان اس��ت و نه خائن‪ ،‬داستان ساده اس��ت اما کارگردان‬ ‫س��عی دارد با ایجاد حلقه های متوالی و پی��چ در پیچ ان را‬ ‫سخت جلوه دهد‪« .‬ذغال سیاه‪ ،‬یخ نازک» به جز جایزه خرس‬ ‫طالی بهترین فیلم‪ ،‬جایزه خرس نقره ای بهترین بازیگر مرد‬ ‫را هم دریافت کرد‪ .‬لیا ئو فن‪ ،‬بازیگر نقش ژانگ نیز سابقه کار‬ ‫درخشانی دارد و جوایزی را در کارنامه خود دارد‪ .‬از فیلم های‬ ‫قابل توجه او «کاله سبز» و «زودیاک چینی» ساخته جکی‬ ‫چان هستند‪ .‬او به خوبی توانسته است از پس ایفای نقش‬ ‫یک کاراگاه براید‪« .‬ذغال س��یاه‪ ،‬یخ نازک» اس��م عجیبی‬ ‫ب رای یک فیلم اس��ت‪ ،‬دیائو یینان در مورد علت نامگذاری‬ ‫فیلمش م ی گوی��د‪« :‬ذغال و یخ هر دو نمادهایی هس��تند‬ ‫مربوط به عالم واقعیت و ب رای همین وجه واقع گرایانه فیلم‬ ‫را شکل م ی دهند اما اتش بازی وجه فانتزی فیلم را مورد توجه‬ ‫قرار م ی دهد‪ ،‬ضمن اینکه یخ و ذغال هر دو ردپایی از داستان‬ ‫فیلم را در خود دارند‪ ».‬یینان در مورد برنده ش��دن در ب رلین‬ ‫هم گفت‪« :‬باور اینکه رویایم به حقیقت پیوسته است حقیقتا‬ ‫سخت اس��ت‪ ،‬مدت زیادی بود که به دنبال چنین موفقیتی‬ ‫بودم‪ ».‬همچنین جایزه بزرگ هیات داوران که از ان به عنوان‬ ‫جایزه دوم ب رلیناله یاد م ی شود به «هتل بزرگ بوداپست» به‬ ‫کارگردانی وس اندرسن اعطا شد که فیلم افتتاحیه جشنواره‬ ‫ب رلین امسال بود‪.‬‬ ‫«هتل بزرگ بوداپست» هشتمین فیلم بلند داستانی‬ ‫اندرسن و اولین فیلم او پس از فیلم نامزد اسکار «قلمرو طلوع‬ ‫ماه» است‪ .‬یچارد لینکلیتر‪ ،‬فیلمساز امریکایی هم ب رای فیلم‬ ‫«بچگی» جایزه خرس نقره ای بهترین کارگردان را به خانه‬ ‫برد‪ .‬کن لوچ فیلمساز بریتانیایی امسال جایزه خرس طالیی‬ ‫یک عمر دستاورد جشنواره ب رلین را دریافت کرد‪ .‬در بخش‬ ‫بهترین بازیگ��ر زن‪ ،‬خرس نقره ای ب رلینال��ه ‪ 2014‬به «هارو‬ ‫کوروکی» از ژاپن ب��رای فیلم «خانه کوچک» اعطا ش��د و‬ ‫جایزه بهترین فیلمنامه نیز به «دتریش بروگمن» ب رای فیلم‬ ‫«ایستگاه های عبور» رسید‪ .‬امسال حدود ‪ 330‬هزار بلیت در‬ ‫جشنواره ب رلین فروخته شد که یک رکورد جدید است‪g .‬‬ ‫جاذبه جنجالی شد‬ ‫بفتا برندگان خود را شناخت‬ ‫ی که به عن��وان کاندیداهای اصلی اس��کار‬ ‫دو فیلم�� ‬ ‫امسال شناخته م ی شوند‪ ،‬در جایزه بفتا هم خوش درخشیدند‬ ‫و توانستند اکثر جوایز بفتای ‪ 2014‬را به خود اختصاص دهند‪،‬‬ ‫دو فیلمی که به دو دنیای کام�لا متفاوت م ی پردازند؛ یکی‬ ‫از گذشته م ی گوید و یک س��نت مذموم و دیگری از دنیای‬ ‫مدرن‪ ...‬هر دو فیلم داستان رنج ادم ی است اما با دو فضای‬ ‫کامال متف��اوت‪ ،‬یکی در می��ان دیگ��ران و برده دارانی که‬ ‫انسانیت را به هیچ انگاش��ته اند و دیگری در فضای بیکران‪،‬‬ ‫در جایی که انسانی نیست و تنهایی و انزوا نهایت ندارد‪ .‬این‬ ‫دو فیلم در بفتای امسال توانستند جایزه بهترین ها را دریافت‬ ‫کنند‪ .‬برن��دگان ای��ن دوره جوایز س��االنه اکادمی هنرهای‬ ‫‪74‬‬ ‫سینمایی و تلویزیونی بریتانیا (بفتا) یکشنبه شب گذشته در‬ ‫مراسمی در اپ راخانه سلطنتی لندن معرفی شدند‪ 12« .‬سال‬ ‫بردگی» به کارگردانی استیو مکویین ب رنده جایزه بفتا بهترین‬ ‫فیلم شد‪ .‬چوئیتل اجیوفور هم ب رای این فیلم جایزه بهترین‬ ‫بازیگر مرد را برد‪ 12« .‬سال بردگی» در ‪ 10‬بخش نامزد جوایز‬ ‫بفتا بود‪ .‬هرچند «‪ 12‬سال بردگی» جایزه اصلی بفتا را به خانه‬ ‫برد اما «جاذبه» به کارگردانی الفونسو کوارون با دریافت شش‬ ‫جایزه پیروز اصلی این دوره جوای��ز بفتا بود‪ .‬این فیلم جوایز‬ ‫بهترین فیلم بریتانیایی‪ ،‬بهترین کارگردان‪ ،‬بهترین موسیقی‪،‬‬ ‫بهترین فیلمبرداری‪ ،‬بهترین صدا و بهترین جلوه های ویژه‬ ‫تصویری را از ان خود کرد‪ .‬البته انتخ��اب کوارون به عنوان‬ ‫بهترین کارگردان حاش��ی ه هایی را به همراه داشت‪ ،‬بسیاری‬ ‫اعنقاد داش��تند که فیلم جاذبه باتوجه به ملیت کارگردان و‬ ‫بازیگرانش نم ی تواند یک فیلم انگلیس��ی باش��د اما چون‬ ‫این فیلم در بریتانیا فیلمبرداری و جلوه های ویژه ان نیز در‬ ‫بریتانیا ساخته شده است‪ .‬به عنوان یک فیلم انگلیسی در بفتا‬ ‫شرکت کرد و برنده شد‪ .‬الفونسو کوارون در مورد این جایزه‬ ‫م ی گوید‪« :‬من خود را بخشی از صنعت فیلمسازی بریتانیا‬ ‫م ی دانم‪ ،‬چرا که ‪ 13‬سال در این کشور زندگی کرده و نیمی‬ ‫ از فیلم هایم را در بریتانیا ساخته ام‪ ،‬مطمئنا جاذبه هم تمام‬ ‫شرایط یک فیلم بریتانیایی را دارد‪ ،‬به جز ستارگان امریکایی‬ ‫و دو مکزیکی که قانونی وارد بریتانیا شدند و این فیلم در این‬ ‫کشور (بریتانیا) فیلمبرداری شده است که و از تکنولوژی که‬ ‫بریتانیای ی ها توسعه داده اند‪ ،‬استفاده کرده است‪ .‬مهم ترین‬ ‫سوال من از جش��نواره فیلم بفتا این است چرا ب رای بهترین‬ ‫فیلم تعریف نی��از داریم؟ چرا باید بهتری��ن فیلم بریتانیایی‬ ‫داشته باش��یم؟» کیت بالنش��ت ب رای «جازمین غمگین»‬ ‫جایزه بفتا بهترین بازیگ��ر زن را گرفت‪ .‬او جای��زه خود را به‬ ‫فیلیپ سیمو ر هافمن بازیگر ب رنده اسکار که اخی را درگذشت‪،‬‬ ‫اهدا کرد‪« .‬فیلومنا» جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی را برد‪.‬‬ ‫جایزه بهترین فیلم غی ر انگلیس��ی زبان ب��ه فیلم ایتالیایی‬ ‫«زیبایی بزرگ» ساخته پائولو سورنتینو رسید‪ .‬این فیلم یکی‬ ‫از پنج نامزد اس��کار فیلم خارج ی زبان است و اخی را در جوایز‬ ‫گلدن گلوب نیز جایزه بهترین فیلم خارجی زبان را برد‪g.‬‬ ‫جستارهایی در حکمت متعالیه‬ ‫از عرش تا عرش‬ ‫کتاب «جستارهایی در حکمت متعالیه» نوشته بیوک علی زاده از سوی انتشارات دانشگاه‬ ‫امام صادق(ع) روانه بازار نشر شده است‪ .‬کتاب حاضر از پنج بخش و ‪ 14‬فصل تشکیل شده است‪.‬‬ ‫مخاطبان در بخش نخست با عنوان «نگاهی از بیرون به مکتب فلسفی مالصدرا» با عناوینی‬ ‫مانند « ماهیت مکتب فلسفی مالصدرا و تمایز ان از مکتب های فلسفی دیگر» که شامل پنج‬ ‫نظریه درباره ماهیت مکتب فلسفی مالصدراست‪ ،‬اشنا م ی شوند‪ .‬بخش دوم کتاب به «مکتب‬ ‫فلسفی نوصدرایی» اختصاص دارد که از سه فصل تشکیل شده است‪ .‬بررسی ابعاد مختلف‬ ‫ی وی‪ ،‬قرائت نظام مند مطهری از فلسفه مالصدرا‪،‬‬ ‫شخصیتی عالمه‪ ،‬فلسفه دانی و فلسفه ورز ‬ ‫نگاه تاریخی مطهری به مسائل فلسفی‪ ،‬نواوری های شهید مطهری در فلسفه و مهم ترین اثر‬ ‫فلسفی شهید مطهری‪ ،‬از دیگر مطالبی به شمار م ی ایند که در این بخش اورده شده اند‪ .‬بخش‬ ‫سوم با عنوان «نگاهی از بیرون به فلسفه‪ ،‬به مثابه یک رشته علمی» نیز از سه فصل تشکیل‬ ‫شده است‪ .‬بخش چهارم با عنوان «معرفت شناسی در فلسفه اسالمی» مشتمل بر چهار فصل‬ ‫است که همه انها درباره معرفت شناسی از منظر فیلسوفان مسلمان نوشته شده اند‪ .‬بخش‬ ‫پنجم با عنوان «وجود و ماهیت» از دو فصل با عناوین «چیستی ماهیت و احکـام ان» و «نقد‬ ‫مبانی فلسفی منطق ارسطو» تشکیل شده است‪g.‬‬ ‫چاپ چه��ارم کت��اب «از ع��رش تا ع��رش» با موض��وع تحلی��ل زندگی سیاس��ی‬ ‫حضرت فاطمه زه را(س) از س��وی مجتمع فرهنگی عاش��ورا منتش��ر و روانه بازار نشر شد‪.‬‬ ‫کتاب «از عرش تا عرش» دارای هفده فصل نظیر «اش��عار»‪« ،‬خطب��ه فدکیه»‪« ،‬احادیث‬ ‫حضرت زه را (س)»‪« ،‬شهادت»‪« ،‬فدک»‪« ،‬اتش به جان شمع فتد کاین بنا نهاد»‪« ،‬غصب‬ ‫خالفت»‪« ،‬مردمداری»‪« ،‬تلخ ترین حوادث تاریخی»‪ ،‬شوهرداری»‪« ،‬ازدواج»‪« ،‬نامگذاری»‬ ‫و «عالقه خداوند ب��ه حضرت زه را (س)»‪ ،‬اس��ت‪ .‬کتاب «عرش تا ع��رش»‪ ،‬تاریخ تحلیلی‬ ‫زندگی حضرت زه را (س) اس��ت؛ اگرچه فصل هایی از این کتاب به مسائل شخصی حضرت‬ ‫زه را (س) اشاره دارد‪ ،‬عمده ترین هدف تالیف کتاب‪ ،‬توجه بیشتر به مقاومت های مثال زدنی‬ ‫حضرت زه را (س) در پاسداری از ارزش ها اس��ت‪ .‬در بخشی از این کتاب درباره «عالقه شدید‬ ‫حضرت زه را (س) به فرزند» م ی خوانیم‪ «:‬انسان متعادل باید با عاطفه و با محبت باشد‪ .‬دین‬ ‫اسالم دین تعامل‪ ،‬توازن‪ ،‬عاطفه و محبت است‪ .‬به می زانی که انسان از سویدای دل به اسالم‬ ‫دلبستگی داشته باشد‪ ،‬صمیم ی تر و باصفاتر است‪ .‬وقتی خداوند‪ ،‬رحمان‪ ،‬رحیم‪ ،‬کریم‪ ،‬ودود‪،‬‬ ‫رئوف‪ ،‬غفور‪ ،‬خلیل‪ ،‬حبیب و صدیق باش��د‪ ،‬پیامبر خود را نیز با همین مش��خصات مبعوث‬ ‫م ی کند و بر همین روش توصیه م ی فرماید‪g ».‬‬ ‫نگاهی به مکتب فلسفی مالصدرا‬ ‫تحلیل زندگی سیاسی حضرت فاطمه زهرا(س)‬ ‫ششمین دوره جشنواره داستان انقالب برگزار شد‬ ‫تا نام «جش��نواره داس��تان انقالب» م ی اید‪ ،‬ب ی اختیار یاد امیرحس��ین ف��ردی م ی افتیم‪،‬‬ ‫جشنواره ای که امیر خان تاسیس کرد که در پنج دوره قبلی به عنوان دبیر ان را اداره م ی کرد‪ .‬جای او‬ ‫در ششمین دوره داستان واقعا خالی بود اما ایا واقعا خالی بود؟ نهالی که او کاشته بود‪ ،‬رفته رفته به‬ ‫بلوغ م ی رسد‪ .‬علیرضا قزوه‪ ،‬شاعر درباره نقش امیرحسین فردی در این جشنواره م ی گوید‪« :‬داستان‬ ‫انقالب را نویسنده متعهد و خوب انقالب ما امیرحس��ین فردی پایه گذاری کرد‪ .‬شاید در ان زمان‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫جای امیرخان خالی بود‬ ‫دیـــدار‬ ‫تاکیدی بر لزوم نوشتن داستان انقالب اس�لامی نبود اما امی ر حسین فردی با راه اندازی جشنواره‬ ‫داستان انقالب این حرکت را اغاز کرد‪ .‬طی شش دوره برگزاری این جشنواره چیزی بیش از دوهزار‬ ‫داستان داریم که محصول همین شش دوره جش��نواره داستان انقالب و تالش های امیرحسین‬ ‫فردی و یاران ایشان است‪ ،‬به طوری که در سامانه این جش��نواره ‪ ۶۳۸‬اثر به ثبت رسید که از این‬ ‫تع داد ‪ ۴۰۰‬اثر به این جشنواره ارسال شد؛ این اثار در حوزه های رمان بزرگسال‪ ،‬رمان نوجوان‪ ،‬داستان‬ ‫کوتاه بزرگسال و داستان کوتاه نوجوان بوده اس��ت‪ .‬درنهایت در بخش رمان بزرگسال ‪ ۱۲‬اثر‪ ،‬در‬ ‫بخش رمان نوجوان پنج اثر‪ ،‬در بخش داستان کوتاه بزرگس��ال ‪ ۳۴‬اثر و در بخش داستان کوتاه‬ ‫نوجوان ‪ ۱۸‬اثر در مرحله نهایی داوری قرار گرفتند‪ ».‬حسین فتاحی‪ ،‬دبیر هنری ششمین جشنواره‬ ‫داستان انقالب درباره ویژگ ی های این جش��نواره گفت‪« :‬معموال در جش��نواره های این چنینی‬ ‫نویسندگان حرفه ای شرکت نم ی کنند اما در این جشنواره بیش از ‪ 15‬نویسنده حرفه ای داشتیم‬ ‫که که بدون ترس از اینکه اثرشان در کنار اثار جوانان داوری شود یا برگزیده نشود شرکت کرده اند‬ ‫و اتفاقا اکثر برگزیدگان امسال هم از جوانان بودند‪».‬‬ ‫برندگان ششمین دوره مراسم اختتامیه داستان انقالب‬ ‫جشنواره سراسری داستان انقالب عصر روز ‪ 28‬بهمن ماه با حضور محسن مومن ی شریف‪،‬‬ ‫رئیس حوزه هنری و جمعی از نویس��ندگان نام اش��نای این حوزه برگزار ش��د‪ .‬در این مراس��م از‬ ‫‪ 9‬نویسنده که اثار خود را به این دوره ارسال کرده بودند‪ ،‬تجلیل شد‪ .‬ب راین اساس‪ ،‬هیات داوران از‬ ‫الهه امام ی راسخ ب رای داستان کوتاه جای امن‪ ،‬مصطفی میرزایی ب رای داستان کوتاه گوسفندی‬ ‫ب رای ش��اه و معصومه عیوضی ب رای رم��ان ادمک به عن��وان برگزیدگان بخش های داس��تانی‬ ‫کوتاه بزرگس��ال و نوجوان و رمان نوجوان تقدیر کردند‪ .‬همچنین در این مراس��م از زهره سادات‬ ‫میرعیس ی خانی در بخش داستان کوتاه بزرگسال‪ ،‬احسان قدیری ب رای کتاب تبخال‪ ،‬ارزو محبودی‬ ‫ب رای اثر تیری توی تاریکی و محمد اس��ماعیل حاج ی علیان ب رای داس��تان ایوار در بخش رمان‬ ‫بزرگسال تقدیر شد‪ .‬همچنین سیدمحمد میرموسوی ب رای اثر نشانه های بهار و محمدباقر سیدی‬ ‫ب رای اثر مجسمه به عنوان تقدیرشدگان در بخش رمان و داستان کوتاه نوجوان معرفی شدند‪g .‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مدرک گرایی‬ ‫سوژه تایم‬ ‫اکونومیست‬ ‫از درس های‬ ‫ارژانتین‬ ‫می گوید‬ ‫برد بارسا‬ ‫از نگاه یک‬ ‫روزنامه‬ ‫هوادار‬ ‫‪75‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫جنجال های یک‬ ‫نام خانوادگی‬ ‫پخش سریال سرزمین کهن متوقف شد‬ ‫دیـــدار‬ ‫دستور رسید و سریال «س��رزمین کهن» توقیف شد؛‬ ‫سریالی که جنجال افرین شد‪ .‬این جنجال ها با سریال هایی‬ ‫که نام کم��ال تبریزی را به عن��وان کارگردان هم��راه دارند‪،‬‬ ‫بیگانه نیس��ت‪ .‬وقتی س��ریال دوران سرکش��ی روی انتن‬ ‫رفت‪ ،‬معترض کم نبود‪ ،‬وقتی سریال «شهریار» پخش شد‪،‬‬ ‫خانواده و بازماندگان این شاعر بزرگ لب به اعتراض گشودند‬ ‫و حاال سرزمین کهن هم در س��یبل انتقاد قرار گرفته است‪.‬‬ ‫هرچند اعتراض هایی که به این سریال تاریخی م ی شود‪ ،‬به‬ ‫هی چ وجه با اعتراض های قبلی قابل مقایسه نیست و ان قدر‬ ‫کار باال گرفت که دستور داده شد تا پخش ان متوقف شود‪.‬‬ ‫اعتراض ها به همنامی نام خانوادگی یک فامیل با یک قوم‬ ‫قدیمی ای رانی بود‪ ،‬اعتراض هایی که از قس��مت س��وم این‬ ‫سریال اغاز ش��د‪ ،‬انجا که معلوم ش��د نام خانواده فرد ظالم‪،‬‬ ‫بختیاری است‪ .‬خانواده کامال منفی‪ ،‬نوکیسه‪ ،‬سلطنت طلب‬ ‫و فاس��د به نام «بختیاری» که به ازار و اذی��ت یک خانواده‬ ‫روشنفکر‪ ،‬وطن پرست و مظلوم به نام «اردکانی» م ی پردازند‪.‬‬ ‫اعتراضی که حتی به صحن علنی مجلس هم کشیده شد و‬ ‫از انجایی که قوم بختیاری‪ ،‬قوم بزرگی است و در چند استان‬ ‫سکنی دارند‪ ،‬نمایندگان معترض از چندین شهر م ی امدند‪.‬‬ ‫کمال تبریزی در اولین واکنش یادداش��تی نوش��ت و در ان‬ ‫با اش��اره به وقایع اتی داستان این س��ریال گفت‪« :‬اسامی‬ ‫ شخصی ت های این سریال صرفا نام خانوادگی افراد است و‬ ‫اشاره ای به هیچ یک از اقوام غیور و دالور کشور ندارد‪ .‬قهرمان‬ ‫اصلی س��ریال که نقش مهم و موث��ری در نهضت خرداد و‬ ‫همراهی با روحانیت و امام دارد‪ »...‬اما اعتراض ها همچنان‬ ‫ادامه داشت تا انجا که ریاست سازمان صد او سیما را وادار کرد‬ ‫که به طور مستقیم دخالت کند‪.‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫دستور ضرغام ‬ ‫ی‬ ‫عزت اهلل ضرغام ی در نامه ای ک��ه خطاب به معاونت‬ ‫س��یما نوش��ت‪ ،‬ضمن ل��زوم دلجوی��ی از قوم لر ب��ر رفع‬ ‫س��وءتفاهم ها تاکید ک��رد‪ .‬ضرغامی در این نامه نوش��ت‪:‬‬ ‫«سریال تاریخی «س��رزمین کهن» مجموعه ای تاثی ر گذار‬ ‫ب رای روش��نگری و به تصویر کشیدن تاریخ انقالب اسالمی‬ ‫اس��ت که حقانیت و اصالت انقالب و ارزش های ان به ویژه‬ ‫مبارزات حق طلبانه و شجاعانه مردم و اقوام مختلف ای رانی‬ ‫در ان روایت م ی شود‪ .‬به رغم شروع مناسب این مجموعه‪ ،‬با‬ ‫حمله هواپیماهای انگلیسی و شهادت مالرضای بختیاری‬ ‫که به روستا مهاجرت کرده اس��ت و تولد «قهرمان فیلم»‪،‬‬ ‫متاسفانه ب رابر دانستن نام خانوادگی بختیاری با قوم بختیاری‬ ‫در بعضی دیالوگ ها‪ ،‬ظرفیت برداشت های متفاوت از این نام‬ ‫خاص را به وجود اورده و موج��ب نگرانی و انتقاد هموطنان‬ ‫عزیز بختیاری ما ش��ده اس��ت‪ .‬توجه به ای��ن نگرانی امری‬ ‫‪76‬‬ ‫ضروری است‪ .‬باید اطالع رس��انی تصویری در مورد حوادث‬ ‫قسمت های اینده سریال درباره شخصیت قهرمان سریال‬ ‫که یک بختیاری اصیل است در دستورکار شبکه قرار گیرد‪.‬‬ ‫ضمنا در برنامه های تحلیل هفتگی این س��ریال‪ ،‬با دعوت‬ ‫از کارشناس��ان ذی ربط به ویژه در حوزه تاریخ پر افتخار قوم‬ ‫بختیاری‪ ،‬مردم کش��ورمان را با فداکاری و سلحشوری های‬ ‫انان بیش��تر اش��نا کنید‪ .‬مردم ش��ریف بختیاری‪ ،‬انقالبی‬ ‫بوده و شهید داده اند و در طول تاریخ به ویژه پس از پیروزی‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬هرگز دشمنان ملت به ویژه انگلیس ی های‬ ‫تفرقه افکن نتوانسته اند کوچکترین واگرایی بین انان و اسالم‬ ‫و ای ران عزیز ایجاد کنند‪».‬‬ ‫دیدار با نمایندگان مجلس‬ ‫تعدادی از نمایندگان مجلس در نشستی صمیمی با‬ ‫رئیس رسانه ملی نظرهای کارشناسی خود را پی رامون سریال‬ ‫«سرزمین کهن» و جایگاه برجسته قوم بختیاری در تاریخ‬ ‫ای ران در میان گذاش��تند‪ .‬عزت اهلل ضرغامی ‪ ،‬رئیس رس��انه‬ ‫ملی در این نشست با اشاره به واقعی ت های این سریال که‬ ‫در بخش های بعدی این مجموعه به تصویر کش��یده شده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬به هیچ وجه راضی نم ی شویم تا یک مجموعه ‬ ‫تلویزیونی فاخر و انقالبی موجب نارضایتی بخشی از مردم‬ ‫به ویژه مردم انقالبی و ش��هیدپرور بختیاری شود‪ .‬بناب راین‬ ‫تا زمان حل کامل اختالف نظرها و رس��یدن به یک نتیجه‬ ‫مورد توافق‪ ،‬صبر خواهیم کرد‪ .‬همچنین اعضای جلس��ه‬ ‫بر ضرورت حفظ وحدت و انس��جام ملی به ویژه میان اقوام‬ ‫مختلف کشور و هوش��یاری در مقابل سوءاستفاده دشمنان‬ ‫قس��م خورده ملت تاکید کردند‪ ».‬در این نشست نمایندگان‬ ‫مردم دزف��ول‪ ،‬مسجد س��لیمان‪ ،‬لردگان‪ ،‬شوش��تر و گتوند‪،‬‬ ‫لنجان‪ ،‬خمین ی شهر و الیگودرز حضور داشتند‪.‬‬ ‫تدابیر سیما‬ ‫ضرغامی دستور داد گروهی به عنوان ناظر‪ ،‬قسمت های‬ ‫س�عید س�لطانی‪ ،‬کارگ�ردان س�ریال س�تایش‬ ‫درخص�وص اعت�راض قومی ت ه�ا ب�ه فیل م ها و‬ ‫س�ریال های تلویزیون�ی گفت‪« :‬م�ن خودم یک‬ ‫بختیاری هستم اما ب ه طور کلی نه ب ه عنوان فردی‬ ‫که بختیاری اس�ت‪ ،‬بلک�ه ب ه عنوان ی�ک ایرانی‬ ‫نم ی پس�ندم توهینی به اق�وام ایران�ی صورت‬ ‫بگیرد؛ در این خصوص فکر م ی کنم س�ازندگان‬ ‫«س�رزمین کهن» نیز قص�د توهین ب�ه قوم ی را‬ ‫نداشتند معموال نشست داستان های دراماتیک‬ ‫یک مقدار زم�ان م ی برد‪ .‬اش�اره س�ازندگان این‬ ‫مجموعه هم مبن ی بر اینکه قهرمان اصلی سریال‬ ‫از همین خانواده بختیاری است و قضاوت درباره‬ ‫شخصی ت های مثبت و منفی این سریال به صبر و‬ ‫حوصله بیشتری احتیاج دارد‪ ،‬درست بوده است‪».‬‬ ‫اتی سریال «سرزمین کهن» را ببینند و با بازبینی کامل این‬ ‫سریال روی انتن برود‪ .‬هیاتی از سوی رئیس رسانه ملی ب رای‬ ‫دلجویی از هموطنان عزیزمان به برخی اس��تان های کشور‬ ‫سفر خواهد کرد و از طریق گفت وگوی مستقیم با معترضین‬ ‫گزارش جامعی به رئیس رسانه ملی ارائه خواهند داد‪.‬‬ ‫واکنش گروه سازنده‬ ‫کمال تبریزی کارگردان‪ ،‬عباس سلیم ی نمین مشاور‬ ‫تاریخی پروژه و س��ایر دس��ت اندرکاران س��ریال «سرزمین‬ ‫کهن» در نامه ای به معاونت س��یما در مورد نقش برجسته‬ ‫قوم بختیاری و مبارزات انان در این س��ریال توضیح دادند‪.‬‬ ‫در بخشی از این نامه امده است‪« :‬مجموعه سرزمین کهن‬ ‫روایتگر وقایع سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و مذهب��ی تاریخ معاصر‬ ‫کشور است که در بستر قصه ای خانوادگی و درام نمایشی‪،‬‬ ‫تاریخ تحوالت کشور را از ش��هریور ‪ 1320‬تا بهمن ‪ 1357‬به‬ ‫تصویر م ی کشد‪ .‬کارگردان‪ ،‬نویس��نده و عوامل این سریال‬ ‫با احترام کامل به نق��ش همه اقوام و مردم نواحی کش��ور‬ ‫در مب��ارزات تاریخی ملت ای ران‪ ،‬حوادث ای��ن برهه از تاریخ‬ ‫کشور را از زاویه دید کودکی به نام رهی به تصویر کشیده اند‪.‬‬ ‫درواقع رهی بختیاری نماد جوان غیور‪ ،‬غیرتمند و تیزهوش‬ ‫ای رانی است‪ .‬او فرزند راستین مال حمیدرضا بختیاری است‬ ‫که از سویی اعتقاد راسخ دینی را از پدرش به ارث برده است‬ ‫و از سویی دیگر عشق به ای ران را در دل م ی پرورد و در اخر در‬ ‫خانواده ای متدین مجذوب سلوک و منش امام خمین ی (ره)‬ ‫ش��ده و به نهضت او م ی گرای��د و در قال��ب قهرمان اصلی‬ ‫داستان‪ ،‬در نهضت انقالب اس�لامی نقش افرینی م ی کند‪.‬‬ ‫بدیهی اس��ت احترام به همه اقوام ش��ریف و متدین کشور‬ ‫از جمله مردمان متدین و نجیب و اصی��ل ایل بختیاری از‬ ‫اصول انکار ناپذیر است و روند حرکت سریال بر همین مدار‬ ‫است‪ .‬ب ی تردید دست اندرکاران این سریال به هیچ وجه حتی‬ ‫در تصورات ذهنی خویش قصد کوچکترین ب ی احترام ی به‬ ‫ساحت مردم شریف و پ رافتخار بختیاری را نداشته اند‪ .‬مشاهده‬ ‫قسمت های اتی این مجموعه تلویزیونی موید این واقعیت‬ ‫خواهد بود‪ .‬با این وجود چنانچه پخش قسمت های اولیه این‬ ‫مجموعه موجب رنجش خاطر هموطنان عزیز بختیاری شده‬ ‫اس��ت؛ مراتب عذرخواهی خود را اعالم م ی کنیم‪ ».‬تبریزی‬ ‫همچنین در مصاحب ه ای گفته اس��ت‪« :‬ریشه اتفاقاتی که‬ ‫درباره س��رزمین کهن افتاده‪ ،‬س��وء تفاهم اس��ت‪ .‬هیاتی از‬ ‫تلویزیون در حال رایزنی ب رای حل مسائل پیش امده هستند؛‬ ‫تصور م ی کنم صبر کنیم و ببینی��م تالش این هیات ها به‬ ‫کجا م ی رس��د‪ .‬من‪ ،‬همکارانم و حتی مس��ئوالن تلویزیون‪،‬‬ ‫همه افراد شناخته شده ای هس��تیم و همه معتقدند قصد و‬ ‫غرضی در کار نبوده و قطعا همه مسائل پیش امده برگرفته از‬ ‫سوء تفاهم است‪ .‬هی چ کس قصد توهین به هیچ قومیتی را در‬ ‫سریال سرزمین کهن نداشته و ندارد‪ .‬این امر را باید به عنوان‬ ‫یک اصل بپذیریم و در ادامه دالی��ل رخ دادن اتفاقات اخیر را‬ ‫تحلیل کنیم‪g ».‬‬ ‫خوب‪ ،‬بد‬ ‫زشت‬ ‫حیایی و همسرش‬ ‫همبازی شدند‬ ‫سریال «خوب‪ ،‬بد‪ ،‬زشت» به کارگردانی منوچه ر هادی با حضور بازیگرانی‬ ‫چون امین حیایی‪ ،‬بهنوش بختیاری‪ ،‬حسن محب اهری‪ ،‬سوسن پرور و‪ ...‬در مرحله‬ ‫تولید قرار گرفته و ب رای پخش در ایام نوروز در نظر گرفته ش��ده است‪ .‬حیایی در‬ ‫رابطه با نقش خود در این سریال گفت‪« :‬خوب‪ ،‬بد‪ ،‬زشت‪ ،‬یک سریال اجتماعی‬ ‫و خانوادگی است که به روابط میان انسان ها در خانواده و اجتماع م ی پردازد‪ .‬من‬ ‫در این سریال در نقش یک جوان ش��رور حضور دارم‪ ،‬در واقع شرارت این جوان‬ ‫نیز بر اثر حساسی ت های او روی حق و ناحق شدن یا مسائل ناموسی رخ م ی دهد‬ ‫و این ادم به خاطر عشق خود در تالش اس��ت که خود را اصالح کرده تا بتواند به‬ ‫انچه م ی خواهد برس��د‪ .‬باید بگویم یک گروه و عوامل بس��یار خوب و حرفه ای‬ ‫پشت این کار اس��ت که امیدوارم بتوانیم با این س��ریال لحظات خوشی را ب رای‬ ‫مردم عزیز در ایام نوروز فراهم کنیم‪ ».‬اخرین خبر در مورد این س��ریال ان است‬ ‫که امین حیایی در این سریال با همسرش همبازی است‪ .‬علیرضا سب ط احمدی‬ ‫تهی ه کننده این سریال گفت‪« :‬ایمان صفا‪ ،‬نیلوفر خوش خلق‪ ،‬خسرو امیرصادقی و‬ ‫عباس محبوب از جمله بازیگرانی هستند که طی چند روز اخیر به سریال «خوب‪،‬‬ ‫ن حال حاضر سریال در خانه دایی واقع در خیابان‬ ‫بد‪ ،‬زشت» اضافه شدند‪ .‬لوکیش ‬ ‫ملک است که با بازی محمد کاسبی همراه است‪ .‬مابقی لوکیشن هایمان هم قرار‬ ‫است پ راکنده باشد‪ .‬تاکنون بیش از ‪ 45‬درصد از کل تصویربرداری این مجموعه‬ ‫به پایان رسیده و مهدی سلوکی هم چند روز گذشته مقابل دوربین رفت‪g ».‬‬ ‫جلوه های ویژه و بازیگر چینی‬ ‫اخرین اخبار از پایتخت‪3‬‬ ‫ما فرشته نیستیم‬ ‫دیـــدار‬ ‫حاج��ی عبدالله��ی و جمعی از بازیگ��ران تئات��ر به عنوان‬ ‫بازیگ��ران میهمان در این اثر حاضر ش��ده اند‪ .‬سرپرس��تی‬ ‫گروه نویسندگان پایتخت ‪ 3‬برعهده محسن تنابنده است‪،‬‬ ‫اما نکته ویژه این سریال در فصل سوم استفاده از جلوه های‬ ‫ویژه اس��ت و در ضبط ان از ش��یوه تصوی ر ب��رداری هوایی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫بدون شک س��ریال پایتخت مورد توجه ترین سریالی‬ ‫اس��ت که قرار اس��ت در نوروز ‪ 93‬از تلویزیون پخش شود‪.‬‬ ‫این س��ریال که در فص��ل قبلی خ��ود تبدیل ب��ه یکی از‬ ‫پر بیننده ترین برنامه های طنز ش��د‪ ،‬در سومین‬ ‫فصل ه��م خط جالب��ی را دنبال م ی کن��د و این‬ ‫احتمال داده م ی ش��ود که باز هم مورد توجه قرار‬ ‫بگیرد‪ ،‬تا انجا که وقتی از س��ام درخشانی بازیگر‬ ‫س��ریال محبوب اوای باران و پژمان پرسیدند که‬ ‫چرا کار ن��وروزی قبول نکردی‪،‬گف��ت که در عید‬ ‫همه پایتخت نگاه م ی کنن��د! مجموعه نوروزی‬ ‫«پایتخ��ت‪ »۳‬ب��ه کارگردانی س��یروس مقدم از‬ ‫‪ ۱۳‬دی ماه امس��ال در ش��یرگاه مازن��دران کلید‬ ‫خورد‪ .‬در خالصه داس��تان سری سوم «پایتخت»‬ ‫امده است‪« :‬در شب عروس��ی ارسطو‪ ،‬حادثه‪‎‬ای‬ ‫روی م ی‪‎‬دهد که باعث م ی ش��ود نقی که از چند‬ ‫ماه قبل بیکار اس��ت‪ ،‬پریش��ان و افس��رده شود‪.‬‬ ‫او با تش��ویق خانواده ب��ه ورزش کش��تی که در‬ ‫جوانی به ان مش��غول بوده روی م ی اورد و پا در مس��ابقات‬ ‫کشتی پیشکسوتان م ی‪‎‬گذارد‪ ،‬اما ماجرایی در خالل کشتی‬ ‫پیش م ی اید که نقی و خانواده‪‎‬اش را وارد ماجراهایی تازه تر‬ ‫م ی کند‪ ».‬همانند دو قس��مت قبل باز هم نقش های نقی‪،‬‬ ‫ارسطو و باباپنجی را شاهد هستیم و محسن تنابنده‪ ،‬احمد‬ ‫مه رانفر‪ ،‬ریما رامی ن فر‪ ،‬س��ارا و نیکا فوقان ی اصل و علیرضا‬ ‫خمس��ه بازیگران اصلی این س��ریال هس��تند‪ .‬همچنین‬ ‫هنرمندانی چ��ون مه ران احمدی‪ ،‬نس��رین نصرتی‪ ،‬هومن‬ ‫هم اس��تفاده م ی ش��ود که باتوجه به ش��رایط اب وهوایی‬ ‫شمال کشور بسیار س��خت بود‪ .‬الهام غفوری‪ ،‬تهی ه کننده‬ ‫«پایتخت ‪ »3‬درباره اس��تفاده از جلوه های وی��ژه گفت‪« :‬با‬ ‫مش��اوره های زنده یاد ش��ریفی که حتی در اخرین ساعات‬ ‫زندگی او ادامه داش��ت‪ ،‬حس��ین صفایی به عنوان مسئول‬ ‫جلوه های وی��ژه میدانی به گروه «پایتخت» انتخاب ش��ده‬ ‫است‪ .‬گروه فرادید که چند اثر سینمایی از جمله «خط ویژه»‬ ‫را در جشنواره داشته اند‪ ،‬تصاویر هل ی شات پایتخت را ضبط‬ ‫کردند‪ .‬همچنین جلوه های ویژه ای داش��تیم که‬ ‫باید در ش��یرگاه مازندران تصویربرداری م ی شد و‬ ‫خدا را ش��کر با تدابیری که اندیشه شد و با حضور‬ ‫اورژانس و اتش نش��انی بدون هیچ مشکلی این‬ ‫بخش ها را ضبط کردیم‪ .‬باتوجه ب��ه اینکه انتن‬ ‫نوروزی داشتیم‪ ،‬مجبور بودیم سرمای ‪ 12‬درجه زیر‬ ‫صفر استان مازندران و ب ی ابی و ب ی گازی را در کنار‬ ‫هموطنان شمالی تحمل کنیم و کار را ادامه دهیم‪.‬‬ ‫پی ش تولید بخش های تصویرب��رداری مربوط به‬ ‫ته ران اغاز شده است‪ .‬همچنین در تدارک انتخاب‬ ‫یک بازیگر زن چینی هستیم که احتماال با زبان‬ ‫فارسی هم اشنا باش��د و در بخش هایی از سریال‬ ‫بازی او را خواهیم داش��ت‪ .‬بخش هایی از سریال‬ ‫در ته ران در لوکیش��ن های برج میالد و فرودگاه‬ ‫است‪ .‬ضمن اینکه قسمت های ‪ ۷‬و ‪ ۸‬فیلمنامه نیز در حال‬ ‫نگارش و ‪ ۶‬قسمت سریال ضبط شده است‪ ».‬از پنجشنبه‬ ‫هفته گذشته کار تصوی ربرداری بخش های ته ران در لوکیشن‬ ‫خانه اوس موس��ی با بازی هدایت هاشمی در حوالی داراباد‬ ‫شروع شد‪g .‬‬ ‫روزای بد در‬ ‫سریال نوروزی با حضور محمدرضا شریفی نیا‬ ‫سریال اقاخانی اواخر سال به پایان می رسد‬ ‫« در روزهای قب��ل از عید‬ ‫زندانیان ب��رای گرفتن مرخصی‬ ‫تالش زیادی م ی کنند و به برخی‬ ‫از انه��ا مرخصی داده م ی ش��ود‬ ‫اما در این بین چهار نف��ر از انها‬ ‫که بیشترین اس��تحقاق را برای‬ ‫دریاف��ت مرخص��ی داش��تند با‬ ‫مرخص ی شان موافقت نم ی شود‬ ‫و بدین ترتیب اتفاقات تازه ای اغاز م ی شود‪ ».‬این داستان سریال نوروزی «ما فرشته نیستیم»‬ ‫است که فلورا سام ب رای شبکه ته ران م ی سازد‪ .‬محمدرضا شریف ی نیا‪ ،‬گوهر خی راندیش‪ ،‬علی‬ ‫صادقی‪ ،‬برزو ارجمند‪ ،‬غالمحسین لطفی‪ ،‬ملیکا شریف ی نیا‪ ،‬نادر سلیمانی‪ ،‬داریوش موفق و‪...‬‬ ‫در این مجموعه به ایفای نقش م ی پردازند‪.‬‬ ‫تصویربرداری از سریال «ما فرشته نیستیم» از مرز ‪ 50‬درصد گذشته و محمود عزیزی‬ ‫در نقش رئیس زندان به جمع عوامل مجموعه پیوس��ت که قرار اس��ت فیلمبرداری درکل‬ ‫‪ 70‬روز به طول بینجامد که باتوجه به شرایط اب و هوایی احتمال حضور عوامل در کیش ب رای‬ ‫ادامه فیلمبرداری وجود دارد‪g .‬‬ ‫تصویرب��رداری مجموع��ه‬ ‫تلویزیون��ی «روزای ب��د در» ب��ه‬ ‫کارگردان��ی س��عید اقاخان��ی و‬ ‫تهی ه کنندگ��ی مش��ترک مه ران‬ ‫مهام و ای��رج محم��دی در حال‬ ‫حاضر ب��ه مرز ‪ 30‬درصد رس��یده‬ ‫اس��ت و گروه هم اکن��ون در چند‬ ‫خانه در حوالی منطقه ازگل حضور‬ ‫دارند‪ .‬تصوی ربرداری طی هفته گذشته در مدرس��ه انجام و تدوین نیز به تازگی توسط حسین‬ ‫غضنفری اغاز شده است‪ .‬طبق ب رنامه ریزی ها تصوی ربرداری مجموعه جدید اقاخانی اواخر سال‬ ‫به پایان م ی رسد‪ .‬هومن برق نورد‪ ،‬بیژن بنفش��ه خواه‪ ،‬مریم امیرجاللی‪ ،‬مه ران رجبی‪ ،‬مه رناز‬ ‫بیات‪ ،‬الچین دربندی‪ ،‬غالمرضا نیکخواه‪ ،‬امیررضا میراقا‪ ،‬شیما سلیمی‪ ،‬حامد اخباری و سادیا‬ ‫جالل ی پور همراه با هنرمند خردسال محمدرضا شیرخانلو بازیگران اصلی این مجموعه هستند‪.‬‬ ‫«روزای بد در» داستان سرایدار مدرسه و خانواده اش را روایت م ی کند که در واپسین روزهای سال‬ ‫و در حالی که مقدمات مراسم عروسی پسرشان در همان مدرسه را فراهم م ی کنند به یکباره با‬ ‫حکم بازنشستگی روبه رو م ی شوند و باید خانه سرایداری را تخلیه کنند‪g .‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫سریال «دا»‬ ‫اسعدیان گزین ه اول کارگردانی‬ ‫دیـــدار‬ ‫کتاب «دا» کتاب مشهوری است‪ ،‬کتابی که نزدیک به‬ ‫یکصد وپنجاه بار تجدید چاپ شده است و یکی از رکوردداران‬ ‫فروش بازار کتاب است‪ .‬دا نام کتاب روایت خاط رات سیده زه را‬ ‫حسینی است که در مورد جنگ ای ران و ع راق است و به اهتمام‬ ‫سیده اعظم حسینی نگاشته شده و توسط انتشارات سوره مهر‬ ‫به چاپ رسیده است‪ .‬به اعتقاد بسیاری از کارشناسان‪ ،‬کتاب‬ ‫«دا» مهم ترین و تاثیرگذارترین کتاب در زمینه خاطره نگاری‬ ‫جنگ هشت ساله ای ران و ع راق محسوب م ی شود‪ .‬دا در گویش‬ ‫محلی به معنی مادر است و زه را حسینی با انتخاب این عنوان‬ ‫خواس��ته رنج‪ ،‬اندوه‪ ،‬تالش و مقاومت مادران ای رانی را یاداور‬ ‫شود‪ .‬خاط رات بیان شده در دو ش��هر بصره و خرمشهر است‬ ‫و سال های محاصره خرمشهر توسط نیروهای ع راقی‪ ،‬محور‬ ‫مرکزی کتاب را تشکیل م ی دهد‪ .‬حسینی در ان زمان دختر‬ ‫هفده ساله ای بوده و گوشه ای از تاریخ جنگ را بازگو م ی کند که‬ ‫غالبا به اشغال و فتح خرمشهر مربوط م ی شود‪ .‬بیشتر حجم‬ ‫کتاب مربوط به مقاومت ‪ 33‬روزه مردم خرمشهر است‪ ،‬اگرچه‬ ‫زه را تا ‪ 20‬روز در خرمشهر م ی ماند و به خاطر جراحتش مجبور‬ ‫است شهر را ترک کند‪.‬‬ ‫ویژگی اصلی «دا» تلفیق روایت داس��تانی با رویکرد‬ ‫خاطره اس��ت‪ .‬البته خاطره م ی تواند بدون طرح داس��تانی و‬ ‫ش��خصی ت پردازی باش��د و صرفا صحنه س��ازی کند اما در‬ ‫کتاب «دا» تصاویر از واژه ها پیش��ی گرفته اند‪ .‬این اثر با این‬ ‫تصوی ر سازی های فوق العاده است که م ی تواند ب رای ساختن‬ ‫یک اثر اقتباس��ی خوش ساخت مورد اس��تفاده قرار بگیرد‪.‬‬ ‫خبر خوش ان اس��ت که قرار است س��ریالی بر مبنای این‬ ‫کتاب ساخته ش��ود‪ .‬فرید فرخنده کیش‪ ،‬مدیر امور فرهنگی‬ ‫و تولید س��ازمان توسعه سینمایی س��وره از تولید مجموعه‬ ‫تلویزیونی «دا» به تهی ه کنندگی منوچه��ر محمدی در ‪26‬‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫اولین تکیه گاه‬ ‫مجلس ائینه‬ ‫فیلمی به کارگردانی قدرت صلح میرزایی‬ ‫انیمیشنی با تکنیک نمایش قهوه خانه ای‬ ‫فیلم تلویزیونی «اولی��ن تکی ه گاه» به‬ ‫کارگردانی قدرت اهلل صلح میرزایی به سفارش‬ ‫مرکز سیمافیلم تولید م ی شود‪ .‬الله اسکندری‬ ‫در ای��ن فیلم نق��ش اصلی را ب��ازی م ی کند‪.‬‬ ‫فیلمنامه این فیلم را سیدعل ی اکبر محلوجیان‬ ‫نوشته و داستان ان درباره ریحانه‪ ،‬زنی تنهاست‬ ‫که شوهرش فوت کرده است و او با پسرش‪ ،‬در‬ ‫خانه ای کنار صاحبخانه اش‪ ،‬معصومه و ناصر‬ ‫زندگی م ی کند و ب رای گذراندن زندگی و تهیه‬ ‫خرج عمل چش��م پس��رش که بر اثر تصادف‬ ‫اسی ب دیده‪ ،‬در یک کارخانه کار م ی کند و همزمان لباس عروس هم م ی دوزد‪ .‬اما او از کارخانه‬ ‫اخ راج م ی شود و‪ ...‬علی سلیمانی‪ ،‬مریم کاویانی‪ ،‬فریبا نادری‪ ،‬مهدی فقیه‪ ،‬حسن میهمانی و‬ ‫ی دیگر بازیگران این فیلم هستند که امیرحسین یزدانی ان را تهیه م ی کند‪ .‬برخی‬ ‫امین امام ‬ ‫از عوامل س��ازنده فیلم اولین تکیه گاه عبارتند از‪ :‬دستیار اول کارگردان و ب رنامه ریز‪ :‬مجتبی‬ ‫وحیدی‪ ،‬مدیرتولید‪ :‬سیدحسین هادیانفر‪ ،‬مدیرتصوی ربرداری‪ :‬ناصر کاووسی‪ ،‬صدابردار‪ :‬بهمن‬ ‫حیدری و ط راح صحنه و لباس‪ :‬مهدی دیلمی‪g .‬‬ ‫«مجلس ائینه» به هم��ت مرکز تولید‬ ‫فیلم انیمیشن و با کارگردانی مهدی اقاجانی‬ ‫به مرحله تولید رس��ید‪ .‬مجموعه انیمیش��ن‬ ‫«مجلس ائینه» با برخورداری از تکنیک ‪3D‬‬ ‫کات اوت در مرحله تولید قرار دارد و یک سال‬ ‫و نیم است که پی ش تولید ان اغاز شده است‪.‬‬ ‫این مجموعه انیمیشن با بهره گیری از نمایش‬ ‫قهوه خانه ای و مینیاتور در قالب ‪ 52‬قس��مت‬ ‫‪ 20‬دقیق��ه ای ب��ه مخاطبان انیمیش��ن ارائه‬ ‫م ی شود‪ .‬به گفته سی د مس��عود صفوی‪ ،‬مرکز‬ ‫مطالعات و تولیدات فیلم انیمیش��ن حوزه هنری‪ ،‬در حال حاضر مشغول مذاکره با سازمان‬ ‫اوقاف و امور خیریه ب رای سرمایه گذاری در این مجموعه انیمیشنی است‪.‬‬ ‫مجموعه انیمیشن «مجلس ائینه» به دلیل برخورداری از جذابی ت های انیمیشنی‪،‬‬ ‫مخاطبان نوجوان تا بزرگسال را در بر م ی گیرد‪ .‬این مجموعه انیمیشن داستان زندگی واقعی‬ ‫و روزمره مردم طبقات مختل��ف جامعه را بیان م ی کند که ب��ا رخ دادن اتفاقاتی وارد فضای‬ ‫شبی ه خوانی م ی شود‪g .‬‬ ‫تکیه بر باد‬ ‫مستندی با موضوع‬ ‫مواد مخدر و قربانیانش‬ ‫‪78‬‬ ‫قسمت و نگارش فیلمنامه این مجموعه تلویزیونی‬ ‫توس��ط همایون اسعدیان و مهدی ش��یرزاد خبر داد‪:‬‬ ‫«نگاه تولیدی مجموعه بر این بود که در کنار کتاب‬ ‫خانم حسینی نیم نگاهی به تاریخچه مقاومت مردم‬ ‫خرمشهر و نیروهای مبارز در این شهر داشته باشیم‬ ‫که نتیجه و حاصل ان فیلمنامه ای است که همایون‬ ‫اسعدیان و مهدی شیرزاد مشغول نگارش ان هستند و‬ ‫امیدواریم تا اوایل سال اتی تصمیم گیری در خصوص‬ ‫نحوه تولید با تکیه بر حج��م و گنجایش فضای اثر‬ ‫انجام شود‪ ».‬او در مورد انتخاب کارگردان و بازیگران‬ ‫این مجموعه هم گفت‪« :‬گزینه و کاندیدای اصلی ما‬ ‫ب رای کارگردانی اقای اس��عدیان است که فیلمنامه را‬ ‫هم م ی نویس��د و به فضای کار نزدیک تر است‪ ،‬البته‬ ‫منتظریم تا ایش��ان این پیش��نهاد را بپذیرد‪ .‬انتخاب‬ ‫بازیگران در مرحله اخر و پی ش تولید س��ریال صورت‬ ‫خواهد گرفت‪ .‬ما در حال تالشیم تا فیلمنامه امسال به پایان‬ ‫برسد و بتوانیم س��ریال را در خردادماه و مصادف با ازادسازی‬ ‫خرمشهر کلید بزنیم‪ ».‬زه را حسینی‪ ،‬نویسنده کتاب پیشتر در‬ ‫مورد ساختن سریال گفته بود‪« :‬من نویسنده این کتاب نیستم‬ ‫و فقط راوی ان هستم زی را این اشتباه دردسرهای زیادی را ب رای‬ ‫من به همراه داشته است‪ .‬م ی گویند اگر م ی خواهید چیزی را‬ ‫خ راب کنید یک بار بسازید اگر هم م ی خ واهید اباد کنید یک بار‬ ‫بسازید‪ .‬نکته جالب این است از وقتی که قصه ساخت سریال‬ ‫شکل گرفت‪ ،‬همیشه یکی از گزینه های من اقای محمدی‬ ‫و اقای اسعدیان بودند‪ .‬چون من جلوه های ویژه خاک سرخ را‬ ‫خیلی دوست داشتم و با مضمون طال و مس هم بسیار خوب‬ ‫ارتباط برقرار کردم‪ .‬امیدوارم مثل سایر کارهایشان نسبت به‬ ‫این ملت‪ ،‬این نظام‪ ،‬به خصوص نسبت به شهدای این مردم‬ ‫به خوبی ادای دین کنند‪g ».‬‬ ‫مجموعه مستند «تکیه ب رباد» با موضوع مواد مخدر‪ ،‬شیشه‪ ،‬کراک و‬ ‫مواد مخدر صنعتی و قربانیان پخش خود را از شبکه یک اغاز کرد‪ .‬محمد‬ ‫زیدی‪ ،‬تهی ه کننده و کارگردان مجموعه هفت قس��متی تکیه برباد با بیان‬ ‫اینکه در مستندش به سراغ معتادانی که در مکان های پرت و دور از نگاه مردم‬ ‫کوچه و خیابان دست به گریبان اعتیاد خود هستند‪ ،‬رفته و درخواست های‬ ‫انها را به تصویر کشیده است او در این باره گفت‪« :‬قالب تکیه بر باد مستند‬ ‫محض است و احتماال تاثی ر گذاری زیادی بر بینندگان خواهد داشت‪ .‬به ویژه‬ ‫اینکه در اثنای ان کارشناسان توضیحات خوبی ارائه م ی دهند‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«برخالف مواد مخدر سنتی مانند تریاک که اثر تخریبی ان روی فرد معتاد‬ ‫بعد از ‪ 10‬الی ‪ 15‬س��ال ظاهر م ی ش��ود‪ ،‬مواد مخدر جدید مانند اکستازی‬ ‫بعد از حدود پنج الی ش��ش ماه اثرات ش��دید روانی روی فرد مصرف کننده‬ ‫باقی م ی گذارد و عواق��ب خطرناک زیادی دارد‪ ».‬زی��دی همچنین با بیان‬ ‫اینکه نااشنایی خانواده ها با مواد مخدر جدید و اثرات ان باعث بیشتر شدن‬ ‫مشکالت ناشی از استفاده این مواد توسط جوان ها شده است‪ ،‬گفت‪« :‬یکی‬ ‫از اهداف ساخت مستند تکیه ب رباد‪ ،‬اشنا کردن خانواده ها با این مواد و نحوه‬ ‫برخورد با ان است‪g ».‬‬ ‫دنیای عروسک های رنگی‬ ‫برنامه های نوروزی شبکه پویا‬ ‫شبکه پویا ب رای ایام نوروز ‪ 93‬برنامه ای به نام «دنیای‬ ‫پویا» را ت��دارک دیده که از س��وی امیر فیض��ی کارگردانی‬ ‫م ی شود‪ .‬فیضی که س��اخت مجموعه عروسکی سنجد را‬ ‫در کارنامه دارد‪ ،‬درب��اره دنیای پویا گف��ت‪« :‬این مجموعه‬ ‫‪ 26‬قس��متی دو روز قبل از نوروز به نمایش در م ی اید و ‪15‬‬ ‫قس��مت ان به تعطیالت عید اختصاص یافته است؛ بقیه‬ ‫قسمت ها به صورت هفتگی پخش خواهد شد‪ .‬دنیای پویا‬ ‫از چند بخش تشکیل شده که یکی از انها ترکیب انیمیشن‬ ‫و بخش زنده است‪« .‬من»‪« ،‬این» و «اون» عروسک هایی‬ ‫هستند که در بخش عروسکی برنامه در سه رنگ صورتی‪،‬‬ ‫نارنجی و ابی دیده م ی شوند‪ .‬تصوی ربرداری این بخش تقریبا‬ ‫تمام ش��ده اس��ت‪ .‬اکنون در حال اماده س��ازی بخش های‬ ‫رایانه ای و وله ها هستیم‪ .‬در این ب رنامه یک عروسک کوچک‬ ‫ده س��انت ی متری دیگر نیز داریم که نامش پویاس��ت و اگر‬ ‫مورد پسند کودکان قرار گیرد‪ ،‬به نشانه ای از شبکه پویا بدل‬ ‫خواهد شد‪.‬در بخشی از برنامه با شخصی ت های انیمیشنی‬ ‫نظیر پت و مت‪ ،‬فریدون و کاوه‪ ،‬ماردوش‪ ،‬تام و جری‪ ،‬اسکار‬ ‫ته خط‬ ‫نوروز ‪ 93‬میهمان شبکه دو‬ ‫ویژه برنامه نوروزی «فامیل بزرگ» به کارگردانی‬ ‫و تهی ه کنندگی ش��هباز زمان از ‪ ۱۵‬اسفند به شبکه دو‬ ‫م ی اید‪ .‬این برنامه ترکیبی – نمایشی به سفارش گروه‬ ‫خانواده شبکه دو و در ‪ ۳۰‬قسمت ‪ ۶۰‬دقیقه ای در حال‬ ‫تولید است‪.‬این ب رنامه رویکردی خانوادگی دارد و در پیوند‬ ‫با اثار قبلی این تهی ه کننده مثل راه شب و‪ ...‬قرار گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬مجریان این برنامه در قالب یک خانواده بزرگ‬ ‫ش��امل پدربزرگ‪ ،‬مادربزرگ‪ ،‬نوه و همس��ران در ب رنامه‬ ‫حضور خواهند داش��ت‪« .‬فامیل ب��زرگ» بخش های‬ ‫مختلفی مانند فرهنگ عامه نوروزی‪ ،‬نغمه های ای رانی‪،‬‬ ‫خط و نقش ای رانی‪ ،‬سفره های نوروزی‪ ،‬مشاغل نوروزی‬ ‫و گزارش های نوروزی را شامل م ی شود و سعی شده تا‬ ‫اثری متناسب با سلیقه مخاطبان ارائه شود‪g .‬‬ ‫جاده چالوس‬ ‫نیمنگاهی به مسائل محیط زیستی‬ ‫مجموع��ه تلویزیون��ی «ج��اده چال��وس» که‬ ‫نیم نگاه��ی ب��ه مس��ائل محی ط زیس��تی دارد ب��ه‬ ‫تهی ه کنندگی علیرضا داوری و کارگردانی احمد معظمی‬ ‫ ‪ 15‬اسفندماه همزمان با روز درختکاری کلید م ی خورد‪.‬‬ ‫در این مجموع��ه تلویزیونی چن��د بازیگر چهره نقش‬ ‫ی انها اعالم‬ ‫اصلی ان را بر عهده دارند که به زودی اسام ‬ ‫م ی ش��ود و بقیه بازیگران ان از میان دانش اموختگان‬ ‫تئاتر و رشته بازیگری هستند‪ .‬داستان «جاده چالوس»‬ ‫درباره مشکل اجتماعی و اقتصادی غیرقابل پی ش بینی‬ ‫زن و شوهری است که این شرایط سبب م ی شود تا انها‬ ‫به همراه فرزندشان (یک دختر و پسر) از ته ران به سمت‬ ‫جاده چالوس بروند‪g .‬‬ ‫ماجراهایقصه بهقصه‬ ‫مجموع ه داستان های ایرانی‬ ‫مثلث شماره ‪210‬‬ ‫فیل��م تلویزیونی «ت��ه خط» در ج��دول پخش‬ ‫فیلم های نوروزی ش��بکه یک قرار گرفت‪ .‬صداگذاری‬ ‫و میکس این فیلم اخی را توسط امیرحسین صادقی به‬ ‫پایان رسیده و بابک میرزاخانی و گروهش هم موسیقی‬ ‫ان را ساخته اند‪ .‬فیلم «ته خط» اذر امسال به کارگردانی‬ ‫منوچهر هادی‪ ،‬کلید خ��ورد و تصویربرداری ان تا اوایل‬ ‫دی ماه ادامه داشت‪ .‬هادی در جدیدترین فیلمش سراغ‬ ‫داستانی پلیسی ب ر اساس فیلمنامه امیر ع ربی‪ ،‬نویسنده‬ ‫فیلمنامه س��عادت اباد رفته و مجی��د صالحی و عارف‬ ‫لرس��تانی را در نقش های کامال جدی‪ ،‬جلوی دوربین‬ ‫برده است‪ .‬این فیلم پنج ش��خصیت اصلی دارد که در‬ ‫یک زمان واحد‪ ،‬سه داستان موازی را پیش م ی برند‪ .‬در‬ ‫نهایت نیز سرنوشت شخصی ت های این سه داستان‪ ،‬در‬ ‫یک اتفاق واحد به هم گره م ی خورند‪ .‬داستان «ته خط»‬ ‫از این قرار است که یحیی و معصومه ب رای شروع زندگی‬ ‫مشترکشان‪ ،‬خانه ای قدیمی در یکی از محله های ته ران‬ ‫اجاره م ی کنند‪ .‬وقتی ب رای نظاف��ت به انجا م ی روند در‬ ‫زی ر زمین خانه با ساکی پر از پول مواجه م ی شوند‪ .‬دعوا‬ ‫بین انها شروع م ی شود‪ ...‬بازیگران این فیلم تلویزیونی‬ ‫س��ی د مجید صالحی‪ ،‬لین��دا کیانی‪ ،‬عارف لرس��تانی‪،‬‬ ‫س��یروس همتی‪ ،‬نازنین کریم��ی‪ ،‬داود ناقور‪ ،‬مجتبی‬ ‫طهمورث‪ ،‬مهدی ربوشه و‪ ...‬هستند‪g .‬‬ ‫«فامیل بزرگ»‬ ‫نگارش دربیاورد‪ .‬هدف از ساخت این دو مجموعه انیمیشن‪،‬‬ ‫به کارگی��ری مت��ون درس ریاضی و علوم ب��ا تکنی ک های‬ ‫مختلف انیمیش��ن است‪ .‬هدفمان این اس��ت این دروس را‬ ‫با استفاده از داستان های فانتزی که ماجرای شان در جنگل‬ ‫اتفاق م ی افت��د‪ ،‬به کودکان اموزش دهی��م و تصاویر جذاب‬ ‫اتفاق بیفتد‪ .‬حیوانات جنگل از جمله خرگوش‪ ،‬خارپش��ت‪،‬‬ ‫الک پشت‪ ،‬خرس‪ ،‬موش‪ ،‬سنجاب و روباه شخصی ت های این‬ ‫دو مجموعه هستند که به مشکالتی برم ی خورند و ب رای حل‬ ‫ان از مداد دانا و علوم نارنجی کمک م ی گیرند‪ ».‬مجموعه‬ ‫انیمیشن «مداد دانا» با تکنیک دوبعدی در ‪ 32‬قسمت هفت‬ ‫دقیقه ای و «علوم نارنجی یا تخته سیاه جادویی» با تکنیک‬ ‫کات اوت در ‪ 26‬قسمت تولید شده است‪g .‬‬ ‫دیـــدار‬ ‫فیلمی از منوچهر هادی‬ ‫و شخصی ت های شکرستان مصاحبه خواهیم کرد‪ .‬نگارش‬ ‫و ط راحی عروس��ک «دنیای پویا» ب��ه تهی ه کنندگی مرکز‬ ‫پویا نمایی صبا از اوایل تابستان اغاز شده و حدود چهار ماه نیز‬ ‫تصویربرداری ان طول کشیده است‪ .‬احمد کالنتری‪ ،‬مجری‬ ‫طرح این برنامه اس��ت و امیر فیضی و محمد کاظم اخوان‬ ‫نویسندگی ان را به عهده دارند‪ .‬عروس��ک های این برنامه‬ ‫را اکرم صانع��ی و حمید اقا ربیع س��اخته اند‪ .‬اک��رم و اعظم‬ ‫صانعی و سوده س��عدایی عروس��ک گردانان این مجموعه‬ ‫هستند و مارال حاج ی زاده‪ ،‬رکسانا گل زاده و فرزاد حاتمیان‬ ‫به جای عروسک ها حرف م ی زنند‪ .‬همچنین مجموعه های‬ ‫انیمیشن «مداد دانا» و «علوم نارنجی» در مرکز پویانمایی‬ ‫صبا و به کارگردانی پیمان ش��ریفی اماده تولید شده است‪.‬‬ ‫متن این مجموعه ها را محمدرضا شمس نوشته که در دهه‬ ‫‪ 60‬متن مجموعه عروس��کی هادی و هدی را نوشته است‪.‬‬ ‫پیمان ش��ریفی درباره این انیمیش��ن گفت‪« :‬از محمدرضا‬ ‫شمس دعوت کردیم تا هر دو مجموعه را در چارچوب داستان‬ ‫و درس های پایه دبستان و به ش��کل موردپسند کودک به‬ ‫مجموعه داس��تان های ای رانی با نام «ماجراهای‬ ‫قص��ه به قص��ه» ب ر اس��اس داس��تان های افس��انه‬ ‫ش��عبان نژاد ب��ه کارگردان��ی فرانک زحلی از ش��بکه‬ ‫پویا پخ��ش م ی ش��ود‪ .‬فیلمنامه های ای��ن مجموعه‬ ‫ب ر اس��اس کتاب های قصه افسانه ش��عبان نژاد توسط‬ ‫فرخ یکدانه نوش��ته ش��ده اند‪ .‬قصه های این مجموعه‬ ‫قصه های نااش��نا نیس��تند‪ ،‬بلکه اکثرا جزو قصه هایی‬ ‫هس��تند که در ادبیات عامیانه ما س��ینه به سینه نقل‬ ‫شده اند‪ ،‬س��پس س��وژه کار داستان نویس��ان و این بار‬ ‫سوژه س��اخت انیمیش��ن هایی ب رای کودکان شده اند و‬ ‫مفاهیمی همچ��ون مهربانی‪ ،‬همدل��ی‪ ،‬زود قضاوت‬ ‫نکردن‪ ،‬بدگویی نکردن‪ ،‬سعی و تالش‪ ،‬حسودی نکردن‪،‬‬ ‫حسرت نخوردن و مهمتر از همه‪ ،‬همیشه شاکر بودن‬ ‫را اموزش م ی دهند‪ .‬به گفته ای��ن انیماتور‪ ،‬مدیر تولید‬ ‫این مجموعه رضا تقدسی‪ ،‬مدی ر پروژه شهاب کس رایی‬ ‫و اهنگس��از مهرداد نبئی اس��ت‪ .‬پخ��ش «ماجراهای‬ ‫قصه به قصه» به تهی ه کنندگ��ی مرکز پویانمایی صبا‬ ‫از روز شنبه ‪ 26‬بهمن س��اعت ‪ 15:20‬از شبکه پویا اغاز‬ ‫ش��د‪.‬این مجموعه داس��تان های ای رانی در ‪ 26‬قسمت‬ ‫‪ 10‬دقیقه ای با تکنیک سه بعدی دیجیتالی ب رای گروه‬ ‫سنی ب و ج (سنین ابتدایی و اول راهنمایی) تولید شده‬ ‫است‪g .‬‬ ‫‪79‬‬ ‫رکورد شکنی نخستین کنفرانس توسعه مدیریت‬ ‫پولی و بانکی در پوشش رسانه ای‬ ‫کوتاه از اقتصاد مثلث شماره ‪210‬‬ ‫نخس��تین کنفرانس توس��عه مدیریت پولی و بانکی که در روزهای ‪ 8‬و ‪ 9‬بهمن ماه در‬ ‫مرکز همایش های صداوسیما برگزار شد‪ ،‬با استقبال گسترده رسانه های همگانی روبه رو شد‬ ‫و نمادی از همراهی و همدلی نهادها و سازمان های رسانه ای‪ ،‬بانکی‪ ،‬دانشگاهی و اجرایی‬ ‫را با توس��عه مدیریت پولی و بانکی کشور که در راس��تای تحقق اقتصاد مقاومتی مبتنی بر‬ ‫اقتدار علمی صورت می گیرد‪ ،‬به منصه ظهور رساند‪ .‬به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات‬ ‫بانک انصار‪ ،‬اخب��ار و گزارش های مربوط به برگزاری این کنفران��س به طور همزمان تحت‬ ‫پوش��ش خبرگزاری های عمده کشور‪ ،‬شبکه های رس��انه ای بانک ها و موسسات اعتباری‪،‬‬ ‫مطبوعات و جراید‪ ،‬شبکه های مختلف صداوس��یما و شبکه های اینترنتی قرارگرفت و افراد‬ ‫زیادی را نسبت به برگزاری یک همایش و رویداد علمی و تخصصی و مباحث مطرح شده از‬ ‫سوی مقامات‪ ،‬استادان‪ ،‬صاحبنظران و دانش پژوهان اقتصادی و مالی اگاه کرد‪ .‬این گزارش‬ ‫می افزاید که مستندات ‪ 330‬صفحه ای این همراهی و همدلی که تنها رسانه های مکتوب و‬ ‫مجازی را شامل می شود‪ ،‬در ارشیو اداره کل مزبور موجود است‪.‬‬ ‫مراسم معرفی ماه اول هدایای جشنواره ‪ 22‬بانک انصار برگزار شد‬ ‫‪ l‬پیرو اطالعیه قبلی در خصوص جشنواره ‪ ،22‬به اطالع می رساند ‪ 220‬هدیه بیست و‬ ‫دو میلیون ریالی بهمن ماه ‪ 1392‬این جشنواره با حضور نمایندگان اداره کل بازاریابی و تبلیغات‬ ‫معاونت های محترم برنامه ریزی و هدایت راهبردی‪ ،‬نظارت و بازرس��ی‪ ،‬فاوا‪ ،‬منابع انسانی و‬ ‫اموزش و دفاتر محترم بررس��ی امور فقهی و حراست این بانک انتخاب شدند‪ .‬این ‪ 220‬هدیه‬ ‫به عزیزانی تعلق گرفته است که س ه تراکنش مختلف (پرداخت قبض‪ ،‬خرید شارژ‪ ،‬انتقال وجه‪،‬‬ ‫پایا‪ ،‬ساتنا و پرداخت اقساط) را از یکی از درگاه های خدمات الکترونیک (اینترنت بانک یا انی‬ ‫بانک یا موبایل بانک یا تلفن بانک) انجام داده اند‪ .‬اسامی دریافت کنندگان در سایت اینترنتی‬ ‫‪http://www.ansarbank.com/fa/public/repjashnvare22.aspx‬و اینترانتی بانک‬ ‫اعالم شد‪g.‬‬ ‫تحقق اهداف همراه اول منوط به همکاری‬ ‫مخابرات استان ها‬ ‫رئیس هیات مدیره شرکت ارتباطات سیار ایران گفت‪« :‬سومین دور جلسات منطقه ای‬ ‫با هدف نشس��ت رو دررو جهت بررسی مسائل و مش��کالت در حوزه ارتباطات سیار و موبایل‬ ‫و مرور وضعیت گذشته و ترسیم اهداف اینده در اس��تان های گیالن‪ ،‬گلستان و مازندران برپا‬ ‫شد؟» مسعود مهردادی در این جلسه افزود‪« :‬تحقق اهداف شرکت ارتباطات سیار ایران منوط‬ ‫به همکاری شرکت های مخابرات استانی است‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬استان های شمالی به لحاظ‬ ‫ظرفیتشان در تولی د ترافیک و پذیرش میهمان مورد توجه شرکت ارتباطات سیار است که نیاز‬ ‫است با تالش بیشتر بتوانند در افزایش سهم بازار پیشرفت چشمگیری داشته باشند‪ ».‬در ادامه‬ ‫جلسه مدیرعامل شرکت مخابرات استان گلستان نیز ضمن تشریح خصوصیات جغرافیایی استان‬ ‫گلستان و پیشینه تاریخی ان گفت‪« :‬استان گلستان باتوجه به اینکه در مسی ر تردد مسافران بسیار‬ ‫قرار دارد باید مورد حمایت بیشتر ش��رکت ارتباطات سیار قرار گیرد تا بتواند با امکانات مناسب‬ ‫نسبت به ارائه خدمات با کیفیت به مشتریان همراه اول اقدام کند‪ ».‬سیدمهدی حسینی با بیان‬ ‫برخی مشکالت پیش رو در را ه ترقی و پیشرفت استان در حوزه موبایل یاداور شد‪« :‬امید است‬ ‫حضور مدیران شرکت ارتباطات سیار ایران در استان نوید حمایت های بیش از پیش انان باشد‬ ‫تا بتوانیم به اهداف از پیش تعیین شده نائل گردیم‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬در حال حاضر تعداد بیش‬ ‫از یک میلیون و ‪ 179‬هزار ش��ماره تلفن همراه در سطح استان گلستان مشغول به کار است‪».‬‬ ‫حس��ینی یاداور ش��د‪« :‬ضریب نفوذ تلفن همراه این اس��تان ‪ 64/06‬درصد است و صددرصد‬ ‫جاده های شهری و ‪ 96/8‬درصد جاده های روستایی تحت پوشش تلفن همراه است‪ ».‬در پایان‬ ‫این جلسه بعد از بحث و تبادل نظر در خصوص مسائل مختلف و بررسی نقاط قوت و ضعف مقرر‬ ‫شد اهداف تعیین شده تا جلسه بعدی پیگیری و محقق شود‪g.‬‬ ‫‪80‬‬ ‫صعود مجدد بانک مهر اقتصاد در فهرست‬ ‫‪ 100‬شرکت برتر ایران‬ ‫در شانزدهمین همایش رتبه بندی شرکت های برتر ایران که با حضور ‪ 500‬شرکت برتر و‬ ‫بزرگ کشور برگزار شد‪ ،‬بانک مهر اقتصاد بر اساس اطالعات سال مالی ‪ 1391‬با صعودی مجدد‬ ‫نسبت به سال گذش��ته در جایگاه نوزدهم قرار گرفت‪ .‬به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک‬ ‫مهر اقتصاد این بانک که از سال ‪ 1387‬وارد فهرست ‪ 100‬شرکت برتر جمهوری اسالمی ایران‬ ‫شده است در سال ‪ 1391‬موفق شد تا با افزایش سرعت رشد خود به رتبه ‪ 19‬دست یابد و در میان‬ ‫بانک های دولتی و خصوصی حاضر در این فهرست جایگاه هفتم را به خود اختصاص دهد و بیش‬ ‫از گذشته‪ ،‬موقعیت خود را در میان شرکت های برتر اقتصاد کشور و به ویژه در میان بانک های‬ ‫معتبر تثبیت نماید‪ .‬بر اساس این گزارش بانک مهر اقتصاد طی شش سال گذشته ‪ 105‬رتبه صعود‬ ‫و ‪ 85‬درصد رشد داشته و در اخرین صعود خود توانسته رتبه ‪ 19‬جدول ‪ 100‬شرکت برتر را به خود‬ ‫اختصاص دهد‪ .‬گفتنی است‪ ،‬در گزینش ‪ 100‬شرکت برتر ایران‪ ،‬معیار فروش مبنای انتخاب قرار‬ ‫دارد که پس از گزینش و رتبه بندی شرکت ها بر اساس شاخص « میزان فروش» این شرکت ها‬ ‫بر پایه شاخص های دیگری چون اندازه و رشد شرکت‪ ،‬سوداوری و عملکرد‪ ،‬صادرات‪ ،‬نقدینگی‪،‬‬ ‫بدهی و بازار نیز مقایسه و رتبه بندی می شوند که این بانک موفق شد تا جایگاه خود را در این میان‬ ‫به رتبه نوزدهم ارتقا دهد‪g .‬‬ ‫شاخص بورس در یک قدمی بازگشت به‬ ‫کانال ‪ ۸۱‬هزار واحد‬ ‫شاخص کل بورس با افزایش ‪ ۵۵۱‬واحدی در یک قدمی ‪ ۸۱‬هزار واحد قرار گرفت‪،‬‬ ‫در حالی که حجم معامالت نیز با افزایش قابل توجهی به مرز ‪ ۳۰۰‬میلیارد تومان رس��ید‪.‬‬ ‫پس از اجرای رویه جدید معامالتی سرمایه گذاران باتوجه به عدم اشنایی در حالت انتظار‬ ‫قرار گرفته بودند که بعد از گذشت چند روز و اشنایی سرمایه گذاران ضمن بازگشت رونق‬ ‫به معامالت‪ ،‬ارزش دادوستد سهام در بورس به مرز ‪ 300‬میلیارد تومان نزدیک شد‪ .‬پیش از‬ ‫اجرای طرح ویژه سازمان بورس برای حمایت از سرمایه گذاران خود‪ ،‬ارزش معامالت در‬ ‫محدوده ‪ 300‬میلیارد تومان در گردش بود که چهارش��نبه هفته گذشته شاهد رسیدن این‬ ‫میزان ارزش به همین محدوده باتوجه به اجرای رویه جدید معامالتی بودیم‪ .‬چهارش��نبه‬ ‫هفته گذشته بازار شاهد بازگشت بزرگترین هلدینگ پتروشیمی بورسی بود که با استقبال‬ ‫سرمایه گذاران در محدوده متعادل مثبت معامله شد و همین امر موجب تاثیر مثبت ان بر‬ ‫شاخص شد‪ .‬چهارش��نبه هفته گذشته با تعدیل مثبت پیش بینی س��ود گروه های بانکی و‬ ‫پاالیشی اکثر این نمادها تاثیر مثبتی بر شاخص گذاشتند‪ ،‬به طوری که در پایان معامالت‬ ‫چهارشنبه هفته گذش��ته پاالیش نفت بندرعباس‪ ،‬پاالیش نفت اصفهان‪ ،‬بانک پاسارگاد‪،‬‬ ‫بانک تجارت‪ ،‬پاالیش نفت تبریز‪ ،‬بانک صادرات و هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس‬ ‫بیشترین تاثیر را بر شاخص گذاش��تند‪ .‬اکثریت نمادها در وضعیت سبز قرار داشته و تعداد‬ ‫اندکی از نمادها با کاهش قیمت معامله ش��دند‪ .‬سایپا اذین‪ ،‬شهد ایران‪ ،‬پشم شیشه‪ ،‬کابل‬ ‫البرز‪ ،‬چرخش گر‪ ،‬پارس س��وئیچ و ریخته گری تراکتورسازی بیشترین کاهش قیمت و در‬ ‫مقابل کنترل خوردگی تکینکو‪ ،‬گروه دارویی س��بحان و س��یمان داراب پس از بازگشایی‬ ‫بیشترین افزایش قیمت و در ادامه ایران ملینوس‪ ،‬قند هگمتان‪ ،‬البرز دارو و دارویی رازک‬ ‫بیش��ترین افزایش قیمت را داش��تند‪ .‬در فرابورس هم ش��اخص پا به پای بورس تهران با‬ ‫افزایش به ‪ 763‬واحد رسید که بیش��ترین تاثیر مثبت را در گروه بانکی‪ ،‬بانک گردشگری‪،‬‬ ‫بانک سرمایه و بانک دی داشتند و در گروه پاالیش��ی و دارویی هم پاالیش نفت تهران‪،‬‬ ‫پاالیش نفت الوان‪ ،‬پاالیش نفت شیراز‪ ،‬نفت ایرانول و سبحان دارو بیشترین تاثیر مثبت را‬ ‫داشتند‪ .‬چهارشنبه هفته گذشته در فرابورس نمادهای افرانت‪ ،‬بیمه سامان‪ ،‬سرمایه گذاری‬ ‫مسکن شمال شرق‪ ،‬سرمایه گذاری توسعه و عمران استان کرمان‪ ،‬عمران و توسعه شاهد‪،‬‬ ‫اس پ و پاالیش نفت الوان بیشترین افزایش قیمت و در مقابل امتیاز تسهیالت مسکن‬ ‫در اکثر ماه ها بیشترین کاهش قیمت را داشتند‪g.‬‬