ماهنامه مثلث شماره 213

‫مخالفت واشنگتن‬ ‫اصرارتهران‬ ‫امریکا‪ ،‬ابوطالبی را در‬ ‫نیویورک نپذیرفت‬ ‫پروژه محمود‬ ‫اشتون‪،‬مسئولبیانیه‬ ‫پارلمان اروپا نیست‬ ‫تو گوی اختصاصی‬ ‫گف ‬ ‫مثلث با مایکل مان‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و سیزده ‪ 23 /‬فروردین ‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ایا احمدی نژاد به دنبال بازسازی اعتماد با بدنه رای اصولگرایی است؟‬ ‫و ایا اصولگرایان به او اعتماد می کنند؟‬ ‫پشت پرده ازادی ‪5 - 1‬‬ ‫بررسی رابطه بنیادگران با دولت پاکستان‬ ‫دردسرهای فاز دوم‬ ‫انصراف از یارانه تبدیل به موج نشد‬ ‫کفن و دفن سیاسی‬ ‫چرا ریچارد فرای در سیاست ایران به‬ ‫چهره ای جنجالی تبدیل شده است؟‬ ‫ماهاتیر ترکیه‬ ‫ایا لیبرالیسم عثمانی به اقتدارگرایی‬ ‫ختم شده؟‬ ‫مجبور نباشم‬ ‫دیگر داوری نمیکنم‬ ‫گفت و گو با مزدک میرزایی درباره‬ ‫برنامه اقای گزارشگر‬ ‫سیاست بیگانگان‬ ‫در ورود فرهنگ استعماری‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫گرفتاری‏های ما در ای��ن وقت گرفتاری‬ ‫کوچکی نیست‪ .‬انها س��عی کردند که طراح‬ ‫بدهند ب��رای این ممالک ش��رقی و خصوصا‬ ‫انجاهایی که ذخایر بیشتر دارند‪ .‬اینها سعی‬ ‫کرده بودند که همه چیزی که از غرب به ای ران‬ ‫وارد م ی‏ش��ود یک نوع خاصی باشد‪ .‬فرهنگ‬ ‫استعماری وارد کنند به ای ران؛ و ما را با تبلیغات‬ ‫دامنه‏داری که همه شما م ی‏دانید عاشق ان بکنند‪ .‬به اسم‬ ‫فرهنگ غربی و دموکراسی خاص به ممالک استعماری یا‬ ‫نیمه اس��تعماری وارد کنند؛ و به اس��م دموکراسی غربی به‬ ‫خورد ما بدهند‪ .‬همه چیزهایی که اینهابه اس��م «ترقی» و‬ ‫«تعالی» و «ازادی» و «دموکراس��ی» و «فرهنگ» و همه‬ ‫چیز‪ ،‬اینها به طرز خاصی وارد ش��ده اس��ت به ای ران‪ .‬انطور‬ ‫نیست که همین ازادی که در ای ران در زمان این پدر و پسر‬ ‫در ای ران وارد کردند این ازادی باش��د که در غرب هس��ت‪.‬‬ ‫یا این دموکراس��ی که ادعا م ی‏کنند و در ای��ران م ی‏گویند‬ ‫م ی‏خواهیم تعقی��ب کنیم‪ ،‬و حاال ه��م بازی‏خورده‏ها و یا‬ ‫غرض‏مندها دامن به ان م ی‏زنند‪ ،‬این دموکراس��ی اس��ت‬ ‫که در غرب پی��ش خود انها هس��ت‪ .‬اینها هم��ه وارداتی‬ ‫‪18- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتمچقدرقیافهشمااشناست؟‬ ‫نیشتراببندخانمژکوند!‬ ‫افغانستان‪2014‬‬ ‫« ُد ّرثمین»‬ ‫‪22- 51‬‬ ‫سیاست‬ ‫ماهاتیرترکیه‬ ‫پیروزیزیرسایهفوبیایگولن‬ ‫اقتدارگرایی نرم‬ ‫‪52- 63‬‬ ‫بینالملل‬ ‫پشت پرده ازادی‪1-5‬‬ ‫رابطهپاکستانباایرانشفافوپایدارنیست‬ ‫جنگتزاروژنرال‬ ‫روسیهوغربدرخطمقدممی جنگند‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬چارچوبش اسلام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش‬ ‫و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها ‪-‬‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬یاسین سیف االسالم‬ ‫فرهنگ‪ :‬علی رضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریم خان ‪ -‬عاطفه کربالئی‬ ‫اقتصاد‪ :‬مهدی خاکی فیروز(دبیر) ‪ -‬سیدفراز جبلی ‪ -‬لیال لطفی ‪-‬‬ ‫سارا ترابی‪ -‬اشکان روزرخ ‪ -‬ادریس هیئتی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫عکس و پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالم حسینتقینتاج‪-‬حسینزندی‬ ‫احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادی انباردار ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی‬ ‫اقتصاد‬ ‫دردسرهای فاز دوم‬ ‫رانت خواران خودرو سوار بر موج شوک ارزی‬ ‫بازی دو سر برد ایرانی‬ ‫‪64- 69‬‬ ‫هس��تند؛ یعنی ازادی که ب رای ای ران و ب رای ممالک شرقی‬ ‫اینها تحویل ماها دادند عبارت از ازادی در اموری که موجب‬ ‫تباهی ملت ما و جوان‏های ما ش��ده اس��ت‪ .‬شما مالحظه‬ ‫کردید‪ ،‬یادتان اس��ت زمان رضا خان را‪ ،‬ان زم��ان قبل او را‬ ‫یادتان نیس��ت‪ ،‬و زمان پس��ر خلفش ‪-‬که از ان خبی ث‏تر‬ ‫بود‪ -‬یادتان اس��ت که ازادی که ب رای م��ا اوردند‪ ،‬و به ما به‬ ‫قول خودشان «اعطا» کردند! ‪ -‬ازادی در رفتن مراکز فساد‪،‬‬ ‫سینماها انطور که خودشان درست کرده بودند همه جا این‬ ‫همه مراکز فس��ادی که‪ ،‬خصوصا در ته ران درس��ت کرده‬ ‫بودند‪ ،‬این همه مشروب فروش ی‏هایی که در سرتاسر ای ران و‬ ‫خصوصا بیشتر در مرکز در انجا درست کرده بودند‪ .‬قضایای‬ ‫مطبوعات و رادیو و تلویزیون‪ ،‬ان معانی که خود انها هستند‪.‬‬ ‫ازادی مجالت با ان وضع انحراف کننده ‪ -‬تمام چیزها‬ ‫چیزهایی بوده است که نقشه کشیدند ب رای ممالکی‬ ‫که م ی‏خواهند تحت نفوذ خودش��ان یا اس��تعماری‬ ‫باش��د یا نیمه اس��تعماری‪ ،‬اس��تعمار نو باشد‪ ،‬همه‬ ‫این چیزها را به ط��ور مفید ب رای ما درس��ت کردند‪.‬‬ ‫در تمام این مدت یک قلم ازاد نبود که یک مطلبی‬ ‫که به صالح کشوراست بنویسد؛ و یک ادم قادر نبود‬ ‫که یک خطابه‪ ،‬یک صحب��ت بکند و اظهار مصالح‬ ‫امور و مفاسد را بکند؛ یک روزنامه نبود که در ان‪ ،‬ان‬ ‫مفس��ده‏هایی که در ای ران دارد واقع م ی‏ش��ود و ان‬ ‫چپاولگری‏هایی که داخل و خارج دست به هم دادند و‬ ‫دارند چپاول م ی‏کنند بنویسد‪.‬‬ ‫ترازگردشگریایران‪،‬همچنانمنفی‬ ‫دیگربه«اقایگزارشگر»نمیروم‬ ‫مگراینکهمجبورشوم‬ ‫تبعادل شدن‬ ‫منتندیبازنده هاراجدینمی گرفتم‬ ‫‪70-75‬‬ ‫ورزش‬ ‫لطفابگوییدچهکسیبهترازمن؟‬ ‫مسافرشهری دراسمان‬ ‫مثبت سیما‬ ‫خنده ظریف‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫‪76-81‬‬ ‫دیدار‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫بازتاب‬ ‫اخرین شماره هفته نامه مثلث در اواسط اسفندماه ‪ ٩٢‬منتشر شد‪ .‬مثلث به مناسبت پایان سال‪،‬‬ ‫س��النامه ویژه خود را منتش��ر کرد‪ .‬در این ویژه نامه ‪ 210‬صفحه ای مصاحب ه های اختصاصی مثلث با‬ ‫شخصی ت های سیاسی کشور بازتاب های گسترده ای داشت‪ .‬مصاحب ه هایی که هرکدام حاوی نکات‬ ‫ارزنده و ناگفته ای از گوشه و کنار سیاست ای ران بود‪ .‬خصوصا اینکه سال ‪ ،٩٢‬سالی بود که در ان حسن‬ ‫روحانی در یک انتخابات غیرقابل پی ش بینی به قدرت رسیده بود و هاشم ی رفسنجانی پس از رفتن‬ ‫محمود احمدی نژاد جان دوباره ای گرفته و به عرصه سیاسی بازگشته بود‪ .‬سالی که در ان ای ران و غرب‬ ‫به توافق ژنو رسیدند و مسائل هسته ای بیش از پیش در کانون توجهات قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫روایتهای جدید هاشمی‬ ‫یکی از مهمترین مصاحب ه های مثلث که جلد نش�ریه را نیز به خود اختصاص داد‪،‬‬ ‫مصاحبه با عل ی اکبر هاشم ی رفسنجانی بود‪ .‬مردی که سیاست ایران سال های زیادی‬ ‫است او را م ی شناسند‪ .‬هاشمی در این مصاحبه ناگفته هایی را بر زبان اورد‪ ،‬حرف هایی که‬ ‫پیش از ان به این شکل گفته نشده بود‪ .‬این «مرد بحرانی» سیاست ایران در پایان سال‬ ‫تعداد زیادی مصاحبه با نشریات مختلف داشت‪ ،‬اما مصاحبه با مثلث حاوی خاطره ای بود‬ ‫که در هیچ کدام از مصاحب ه ها پیدا نم ی شد‪ .‬همین هم باعث شد تا این مصاحبه پس از‬ ‫چند روز به تیتر اول بسیاری از سایت های خبری تبدیل شود‪.‬‬ ‫نشریات داخلی و همچنین سایت های خارجی فارس ی زبان ان بخش از خاط رات اقای‬ ‫هاشمی که به استخاره و تماس با دفتر رهبری برای کاندیداتوری مربوط م ی شد را ب ه طور‬ ‫ویژه ای بازتاب داده بودند‪ .‬سایت الف با انتخاب همین بخش از خاطرات اقای هاشمی به‬ ‫واکاوی این موضوع پرداخت و زیر عنوان «چه شد که هاشمی ثب ت نام کرد»‪ ،‬نوشت‪« :‬اقای‬ ‫هاشمی بدون اینکه بتواند با رهبری تلفنی سخن بگوید‪ ،‬و درحالی که رهبری گفته بود‪:‬‬ ‫ب رای این امر (ثب ت نام) نم ی توان تلفنی گفت وگو کرد‪ ،‬به وزارت کشور رفت و ثب ت نام کرد‪».‬‬ ‫این مطلب همچنین تاکید دارد که اقای هاشمی از شب قبل تصمیمش را برای ثب ت نام‬ ‫گرفته بود‪ .‬س�ایر پایگاه های خبری نی�ز به واکاوی حرف های هاش�می در این مصاحب ه ‬ ‫خصوصا‪ ،‬استخاره وی پرداخته بودند‪ .‬ب ی ب ی سی فارسی همین بخش از خاطره هاشمی‬ ‫را ب ه عنوان یکی از اصل ی ترین تیترهای خود انتخاب کرده و بازتاب داد‪.‬‬ ‫تحلیل یاسر هاشمی از انتخابات‬ ‫یکی دیگر از مصاحب ه هایی که مورد توجه رسانه های ق رار گرفت‪ ،‬باز هم متعلق به خانواده هاشمی بود‪ .‬یاسر هاشمی‬ ‫که بسیاری او را این روزها به پدر بسیار نزدیک م ی دانند‪ ،‬در مصاحبه با مثلث برخالف گفته های پدرش نظر داد‪ .‬ایت اهلل‬ ‫هاشمی در گفت وگو با مثلث گفته بود که احتمال م ی داد که ردصالحیت شود‪ .‬اما یاسر هاشمی به مثلث گفت که «باور‬ ‫نم ی کردند که حاج اقا ردصالحیت شود‪ ».‬همین اظهار تعجب بود که مورد توجه رسانه ها قرار گرفت و سخنان او را در کنار‬ ‫سخنان پدر در سایت های منتشر کردند‪ .‬تس�نیم متن کامل این گفت وگو را منتشر کرد و گزیده این گفت وگو در سایر‬ ‫سایت ها نیز بازتاب زیادی داشت‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫راهبرد؛ هم مذاکره هم بدبینی‬ ‫انتقاد توکلی به هاشمی و جلیلی‬ ‫عالوه بر مصاحب ه های سالنامه مثلث‪ ،‬برخی از گزارش های تحلیلی و مقاالت نیز‬ ‫در سایت ها منتشر شد‪ .‬سرمقاله سالنامه به قلم سردبیر چند روز بعد در سایت الف و‬ ‫تسنیم منتشر شد‪ .‬این سرمقاله نیز مورد توجه کاربران الف قرار گرفت و در تعطیالت‬ ‫نوروز ذیل این مطلب به بحث و گفت وگو پرداختند‪ .‬س�عید اجورلو در این سرمقاله به‬ ‫اصولگرایان پیشنهاد کرده بود که باید برای موفقیت در اینده به ساختن حزب بپردازند‪.‬‬ ‫او همچنین بهترین راهبرد را «هم مذاکره و هم بدبینی» دانسته بود‪ .‬یکی از نویسندگان‬ ‫الف به انتشار این سرمقاله در س�ایت الف واکنش نش�ان داد و در مقاله ای به انتقاد از‬ ‫ان پرداخت‪ .‬ذیل تیتر «اصولگرایان بازنده قطعی انتخابات مجلس» م ی نویسد‪« :‬باید‬ ‫تاسف خورد بر جریان راست کش�ور که همچنان متوجه نیس�ت از کجا ضربه خورده‬ ‫است‪ .‬هنوز اصولگرایان تمرکز خود را بر «قدرت» قرار داده اند و عبرت نم ی گیرند‪».‬‬ ‫ای�ن منتق�د در بخش�ی از یادداش�ت خ�ود مش�کل اصولگرای�ان را ب ی توجهی‬ ‫به م�ردم دانس�ته و م ی نویس�د‪:‬‬ ‫«پیروز انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫کس�انی بودن�د ک�ه بر «م�ردم»‬ ‫تاکید داش�تند‪ .‬تاکیدی خالصانه‬ ‫و واقع�ی که هن�وز ب�ر ان پایبند‬ ‫هس�تند‪ .‬چه کسی اس�ت که در‬ ‫صحب ت ه�ای ایت اهلل هاش�می‪،‬‬ ‫خاتمی و دوستان ایش�ان میزان‬ ‫توج�ه و اهمیت به خواس�ته های‬ ‫کلیدی مردم مانند اقتصاد و بهبود‬ ‫وضعیت مدیریتی و حتی فرهنگ‬ ‫کشور را نبیند؟»‬ ‫سایت الف که متعلق‬ ‫ب�ه احم�د توکلی اس�ت‪،‬‬ ‫مصاحب�ه ای�ن نماین�ده‬ ‫مجل�س را ب�ا س�النامه‬ ‫مثلث ب ه طور کامل منتشر‬ ‫ک�رد‪ .‬علاوه ب�ر س�ایت‬ ‫اقای توکل�ی‪ ،‬خب ر انالین‪،‬‬ ‫مش�رق‪ ،‬فارس‪ ،‬تسنیم و‬ ‫س�ایر س�ایت های خبری ‬ ‫نی�ز بخش ه�ای مه�م‬ ‫صحب ت ه�ای توکل�ی را‬ ‫ب ه طور گسترده ای منتشر‬ ‫کردن�د‪ .‬جایی ک�ه توکلی‬ ‫از جبه�ه پای�داری انتقاد‬ ‫ک�رده ب�ود و از تالش�ش‬ ‫ب�رای ع�دم حض�ور‬ ‫هاش�می در انتخاب�ات و‬ ‫بعد ردصالحیتش س�خن‬ ‫گفته بود‪ .‬کاربران الف توجه ویژه ای به مصاحبه نش�ان دادند‪ .‬از دید انها موضوع‬ ‫ردصالحی ت هاشمی‪ ،‬اشتباه در ثب ت نام هاشمی‪ ،‬اشتباه تاریخی خواندن حضور‬ ‫جلیلی در انتخابات و انتقاد از رفتارهای جبهه پایداری مهمترین بخش های این‬ ‫مصاحبه بود‪ .‬بخش ه�ای کوچ ک تر این مصاحب ه خصوصا انج�ا که این نماینده‬ ‫مجلس درباره اعضای پایداری گفته بود‪« :‬اقای خودشان را ابناء اهلل م ی دانند»‪ ،‬به‬ ‫صورت مجزا و گسترده مورد توجه رسانه ها قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫جنجال مصاحبه صالحی‬ ‫یکی از پربازدیدترین مصاحب ه های مثلث که جنجال‬ ‫رسانه ای را نیز ب ه دنبال داشت‪ ،‬مصاحبه عل ی اکبر صالحی‪،‬‬ ‫رئیسسازمانانرژیاتمی بود‪.‬صالحیدرمصاحبهبامثلث‬ ‫از منتقدان توافق ژنو خواسته است محل مصرف اورانیوم با‬ ‫غنای‪ 20‬درصد را نشان بدهند تا دولت مجددا تولید ان را اغاز‬ ‫کند‪ .‬مهدی محمدی‪ ،‬تحلیلگر مسائل هسته ای و سردبیر‬ ‫س�ایت «ایران هس�ته ای» طی یک یادداشت به سخنان‬ ‫صالحیپاسخداد‪.‬اصلمصاحبهصالحیوواکنشمخالفان‬ ‫به ان در رس�انه ها بازتاب ویژه ای پی�دا کرد‪ .‬این تحلیلگر‬ ‫در پاس�خ به صالحی م ی نویسد‪« :‬غن ی س�ازی ‪ 20‬درصد‬ ‫باید درون اتاق مذاکره مصرف م ی ش�د نه صرفا در راکتور‬ ‫تحقیقاتی تهران‪ ».‬محمدی در این یادداش�ت خطاب به‬ ‫اعضای تیم مذاکره کننده نوشته بود که ب رایش جالب است‬ ‫که اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای ب رای توجیه اقدامات‬ ‫خود‪ ،‬خرد منتق�دان را چی�زی در حد و ان�دازه صفر تصور‬ ‫م ی کنند‪ .‬این منتقد م ی نویسد‪« :‬سوال از تیم مذاکره کننده‬ ‫و اقای دکتر صالحی این نیست که چرا تعلیق غن ی سازی‬ ‫‪ 20‬درصد را پذیرفته اند‪ ،‬بلکه س�وال این است که در ازای‬ ‫واگذاری ای�ن امتیاز بزرگ چ�ه دریاف�ت کرده اند؟»‬ ‫نویسنده با یاداوری سخنرانی بنیامین نتانیاهو در‬ ‫سازمان ملل و اشاره به غن ی س�ازی ‪ 20‬درصد ایران‬ ‫م ی نویسد‪« :‬او هنگامی که م ی خواست اصل ی ترین‬ ‫نگرانی خ�ود از برنامه هس�ته ای ای�ران را توصیف‬ ‫کند‪ ،‬دقیقا به همین مس�اله‪ ،‬یعنی ذخیره مواد ‪20‬‬ ‫درصد ایران و سرعت تولید و انباشت مواد با غنای‬ ‫‪ 20‬درصد‪ ،‬اشاره کرد‪ .‬واقعا اگر ان طور که اقای دکتر‬ ‫صالحی م ی گوید غن ی سازی و ذخیره مواد ‪ 20‬درصد ایران‬ ‫تا این حد ب ی ارزش اس�ت‪ ،‬چرا غرب ی ها ای�ن چنین برای‬ ‫متوقف کردن ان حریص بوده اند؟ بدون ش�ک پاس�خ این‬ ‫سوال بر تیم مذاکره کننده هسته ای ایران پوشیده نیست‬ ‫ولی از ملت ایران پوشیده نگه داش�ته م ی شود‪ .‬بنابراین‪،‬‬ ‫غن ی س�ازی ‪ 20‬درصد بس�یار ب ا ارزش بلکه با ارزش ترین‬ ‫دارایی هسته ای ایران است چرا که فقط انجام غن ی سازی‬ ‫در این سطح و انباشت مواد‪ 20‬درصد تا حدود‪ 200‬کیلوگرم‬ ‫بود که با کاهش اساس�ی زمان ‪ Break out‬محاس�بات‬ ‫امریکای ی ه�ا را تغییر داد و انه�ا را پای مذاک�ره ای اورد که‬ ‫سیستم قصد حرکتی حساب شده داشت‬ ‫امیر محبیان نی�ز در گفت وگویی که‬ ‫با مثلث داشت‪ ،‬به بررس�ی رفتارشناسی‬ ‫اصولگرای�ان پرداخت�ه ب�ود‪ .‬او در ای�ن‬ ‫مصاحبه گفته ب�ود‪« :‬ش�وک ورود جلیلی‬ ‫اصولگرایان را به لرزه دراورد و اصالح طلبان‬ ‫را شاد کرد‪ ».‬این تحلیلگر مسائل سیاسی‬ ‫همچنی�ن درب�اره والیتی م ی گوی�د که او‬ ‫پاداش خ�ود را از جریان پی�روز انتخابات‬ ‫گرفت‪ .‬تحلیل و گفت وگوی محبیان مورد‬ ‫توجه رس�انه های خارجی نیز قرار گرفت‪ .‬المانیتور بخش هایی از ان را منتش�ر کرد‬ ‫و رس�انه های داخلی نیز متن مصاحبه یا بخش هایی مه�م از ان را به صورت گزیده‬ ‫منتش�ر کردن�د‪ .‬او به مثلث گفت�ه بود‪« :‬ب�ه گمانم سیس�تم قصد داش�ت حرکتی‬ ‫حساب شده را در حوزه تعامل بی ن المللی انجام دهد که نه احمدی نژاد م ی توانست‬ ‫این نقش را ب�ازی کند و ن�ه مصلحت ب�ود کار ب ه دس�ت اصالح طلب�ان بیفتد چون‬ ‫استحکام الزم را برای این پروژه مهم نداش�تند‪ .‬طبعا روحانی با سوابق خود و نگاه‬ ‫امنیتی خاص تبحر الزم را در این مورد داشت‪ .‬حرکت هاشمی شاید درون یک حرکت‬ ‫کالن قابل تاویل اس�ت‪ ».‬ای�ن بخش از گفته ه�ای محبیان مورد توجه رس�انه های‬ ‫فارس ی زبان خارج از جمله المانیتور نیز قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫م ی توانس�ت به پذیرش کامل برنامه غن ی سازی ‪ 5‬درصد‬ ‫ای ران در ابعاد صنعتی بینجامد‪ ،‬چیزی که در توافق ژنو ان را‬ ‫هم از دست داده است‪ .‬انچه مکتوم نگ ه داشتن ان از مردم‬ ‫ایران از فرد صادقی همچون دکتر صالحی بعید است این‬ ‫است که به مردم نگویند تا انجا که به غرب ی ها و معیارهایی‬ ‫که انها ب رای داوری درباره برنامه هسته ای ای ران دارند مربوط‬ ‫اس�ت غن ی س�ازی ‪ 20‬درصد و ذخیره مواد ‪ 20‬درصد ایران‬ ‫ب ا ارزش ترین و حیات ی ترین بخش برنامه هسته ای ایران‬ ‫بوده و اساسا به همین دلیل هم بوده است که انها در گام اول‬ ‫همه تمرکز و انرژی خود را بر ستاندن ان از ای ران ق رار دادند‪».‬‬ ‫عارف‪ :‬در استانه پیروزی مجبور به کناره گیری شدم‬ ‫س�ایت ها ی‬ ‫اصالح طل�ب و‬ ‫همچنی�ن برخی‬ ‫از س�ایت های‬ ‫اصولگ�را ک�ه به‬ ‫مس�اله اختالفات‬ ‫درون اصالح طلبان‬ ‫توجه زیادی دارند‪،‬‬ ‫گفت وگوی عارف‬ ‫را ب ه طور ویژه ای بازتاب دادند‪ .‬عارف به مثلث گفته بود که در استانه پیروزی مجبور به‬ ‫کناره گیری شده است‪ .‬صراط نیوز‪ ،‬مشرق‪ ،‬فارس و تسنیم از جمله سایت هایی بودند‬ ‫که این مصاحبه را بازنش�ر کردند‪ .‬روزنامه کیهان نیز بخش های�ی از این مصاحبه را‬ ‫منتشر کرد و نوشت‪« :‬محمدرضا عارف در مصاحبه با مجله مثلث‪ ،‬از مخالفت خود با‬ ‫مکانیسم شورای مشورتی در انتخابات پرده برداشت و گفت‪« :‬من دستخط خاتمی را‬ ‫مالک قرار دادم و با مکانیسم شورای مشورتی (هاشمی‪ ،‬خاتمی‪ ،‬ناطق و سیدحسن‬ ‫خمینی) موافق نبودم‪ .‬عارف به مثلث گفته بود که پیش�نهاد معاون اولی اصال به وی‬ ‫مطرح نشده بود و به همین خاطر راجع به ان موضع گیری نم ی کند‪».‬‬ ‫کیهان با اشاره به همین بخش نوشته بود‪« :‬گفتنی است اصالح طلبان خواستار‬ ‫معاون اولی عارف بودند که از سوی روحانی پذیرفته نشد‪».‬‬ ‫عارف می توانست رئیس جمهور شود‬ ‫بسته شدن روزنامه ها به دولت مربوط نیست‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫بازتاب‬ ‫مصاحبه صادق‪ ،‬مشاور رس�انه ای رئی س جمهور نیز از مصاحب ه هایی بود که به‬ ‫تیتر اول تعدادی از سایت ها از جمله مشرق تبدیل ش�د و بسیاری از سایت ها ان را‬ ‫باز نشر کردند‪ .‬این مشاور رئی س جمهور گفته بود که روحانی همه روزنام ه ها را رصد‬ ‫م ی کند و در عین حال تاکید کرده بود که ش�کایت و بسته شدن نشریات ارتباطی با‬ ‫دولت ندارد‪ .‬این بخش از س�خنان صادق در رس�انه های جریان های مختلف کشور‬ ‫بازتاب ویژه ای داش�ت‪ .‬به علاوه بخش های�ی از گفت وگوی عل�ی دارابی و عباس‬ ‫س�لیم ی نمین نیز در داخل و همچنین رسانه های فارس�ی زبان خارج بازتاب داشت‪.‬‬ ‫این رس�انه ها با نگاه به مصاحبه دارابی‪ ،‬بخش�ی که وی گفته بود «مناظره های ‪88‬‬ ‫کیفرخواس�ت علیه نظام بود» این س�خنان را ب ه طور وی�ژه مورد توجه ق�رار دادند‪.‬‬ ‫مصاحبه مفصل مثلث با علی دارابی‪ ،‬معاون سازمان صداوسیما که در زمان مناظرات‬ ‫‪ 88‬نیز این مسئولیت را برعهده داشت‪ ،‬حاوی نکات جالبی از انتخابات ‪ 88‬و ‪ 92‬بود‪.‬‬ ‫اما از دید س�ایت جماران متعلق به سیدحس�ن خمین�ی‪ ،‬مصاحب ه های عارف‪،‬‬ ‫اصفی و مهرعلیزاده اهمیت بیشتری داشت‪ .‬عالوه بر جماران سایر سایت ها همچون‬ ‫مشرق و تسنیم به بازنشر موضع گیری مهرعلیزاده درباره میزان رای عارف پرداخته‬ ‫بودند‪ .‬مهرعلیزاده به مثلث گفته بود که در صورت�ی که روحانی کناره گیری م ی کرد‪،‬‬ ‫عارف رئی س جمهور م ی شد‪ .‬برخی از سایت ها با این نظر مهرعلیزاده مخالف بودند‪.‬‬ ‫همچین جماران مصاحبه حمیدرضا اصفی‪ ،‬دیپلمات اصالح طلب را بازنشر داده‬ ‫بود که در ان به بررسی مسائل سیاس�ت خارجی ایران پرداخته بود‪ .‬اصفی به مثلث‬ ‫گفته بود‪« :‬امریکا هی چ گاه به دیگر کشورها از موضع برابر نگاه نم ی کند‪ ».‬این بخش‬ ‫از گفته های اصفی مورد توجه رسانه های اصولگرا نیز قرار گرفته بود‪.‬‬ ‫‪11‬‬ ‫اغاز‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪12‬‬ ‫بخشی از بیانات رهبر معظم انقالب در سال ‪:1393‬‬ ‫فرهنگ از اقتصاد مهم تر است‬ ‫من شعار امسال را و نام امسال را این قرار دادم‪« :‬اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت‬ ‫جهادی»‬ ‫من عرض می کنم به ملت عزیزمان که اگر ملتی قوی نباشد و ضعیف باشد‪ ،‬زور خواهد‬ ‫شنفت‪ ،‬به او زور می گویند‪ .‬اگر ملتی قوی نباشد‪ ،‬باج گیران عالم از او باج می گیرند‪.‬‬ ‫چشم مان به دست دشمن نباشد که کی تحریم را برمی دارند‪ ...‬نگاه کنیم ببینیم خودمان‬ ‫چه کار می توانیم بکنیم‪.‬‬ ‫در ان زمان فرمولی برای تهیه س�وخت به دس�ت امد اما امریکایی ها برخالف انچه به‬ ‫دوستان خود در منطقه و در یکی از کشورهای امریکای جنوبی گفته و برخی مسئوالن‬ ‫داخلی هم ان را باور کرده بودند‪ ،‬در این روند اختالل ایجاد و تصور کردند که ایران را در‬ ‫تنگنای کامل قرار داده اند‪.‬‬ ‫مذاکرات به این معنا نیس�ت که جمهوری اسالمی ایران از حرکت علمی هسته ای خود‬ ‫کوتاه خواهد امد‪ l .‬مسئوالن باید درمورد دستاوردهای هسته ای تعصب داشته باشند‪.‬‬ ‫اگر یک کس�ی است که روح استقالل ملی را نش�انه می رود ـ االن هستند کسانی که‬ ‫صحبت استقالل که می شود‪ ،‬استقالل را مسخره می کنند‪ ،‬می گویند این عقب افتاد گی‬ ‫است‪ ،‬استقالل چیست ـ و می خواهد وابستگی را تئوریزه کند‪ ،‬استقالل را مسخره کند‪،‬‬ ‫دل های جوانان را برای مستقل زیستن متزلزل کند‪ ،‬نمی شود در مقابل او بی تفاوت ماند؛‬ ‫باید در مقابل او عکس العمل نشان داد‪ .‬یکی به ضروریات اخالقی و دینی جامعه اهانت‬ ‫می کند‪ ،‬زبان فارسی را مسخره می کند‪ ،‬خلقیات ایرانی را تحقیر می کند؛ اینها هست ؛‬ ‫اینها وجود دارد االن‪.‬‬ ‫موافقت با مذاکرات هسته ای برای شکستن فضای خصمانه استکبار ضد ایران بود و این‬ ‫مذاکرات باید ادامه یابد اما همه بدانند‪ ،‬فعالیت ها در زمینه هسته ای به هیچ وجه متوقف‬ ‫نمی شود ‪.‬‬ ‫فرهنگ از اقتصاد هم مهم تر اس�ت‪ .‬فرهنگ یک کشور مثل هواست اگر این هوا تمیز‬ ‫باشد‪ ،‬اثاری دارد در بدن شما‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اغاز‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫اولین روزکاری مجلس‪ ،‬یک روز طبق عادات و سنت ای رانی‬ ‫بود‪ ،‬حتما م ی دانید که ای ران ی ها در اولین برخورد پس از‬ ‫سال نو مصافحه را در دستور جلسه ق رار م ی دهند‪.‬‬ ‫این پیامک در روزهای ابتدایی س�ال در گوشی تلفن‬ ‫هم راه بسیاری دیده شد‪ .‬این ابتکار رئی س جمهور البته‬ ‫مخالفانی هم داشت‪.‬‬ ‫سعید جلیلی‪ ،‬دبیر س�ابق شورای عالی امنیت ملی‬ ‫به مناس�بت روز ملی فناوری هس�ته ای در دانش�گاه‬ ‫علوم پزشکی اصفهان حاضر شد‪.‬‬ ‫در حاش�یه م راسم تش�ییع پدر همسر سی د محمد‬ ‫خاتمی‪ ،‬سی د حسن خمینی و مهدی هاشمی دقایقی‬ ‫کوتاه با یکدیگر گفت وگو کردند‪.‬‬ ‫پیکر علی خلیلی‪ ،‬شهید ناهی از منکر با حضور جمع کثیری از مردم از مقابل مسجدالنبی نارمک تشییع شد‪ .‬احمد توکلی‪ ،‬نماینده مجلس‬ ‫هم در این م راسم شرکت داشت‪.‬‬ ‫حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهوری اسالمی ای ران صبح‬ ‫چهارش�نبه در مجموعه سعداباد از الهام عل ی اف‬ ‫رئی س جمهوری اذربایجان ب ه طور رسمی استقبال‬ ‫کرد‪ .‬عل ی اف پس از مذاکره با رئی س جمهور و عقد‬ ‫چند ق رارداد دوجانبه به دیدار رهبر معظم انقالب‬ ‫رفت‪.‬‬ ‫عل�ی ربیعی ای�ن هفته ی�ک خبر مهم داش�ت؛‬ ‫براساس تکلیف قانون ب رنامه پنجم همه ایرانیان از‬ ‫طریق دفاتر پیشخوان دولت الکترونیک و سازمان‬ ‫بیمه سالمت ایرانیان بیمه م ی شوند و هیچ ایرانی‬ ‫ب�دون دفترچه بیم�ه نباید ت�ا اخر س�ال وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫ظریف در نشست خبری مشترک با کاترین اشتون‬ ‫پس از مذاک رات وین گفت‪« :‬تالش م ی کنیم فاصله‬ ‫میان دو طرف کم شود‪».‬‬ ‫مایکل مان‪ ،‬سخنگوی رئیس سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا ضمن مثبت خواندن فضای مذاک رات در وین گفت‪:‬‬ ‫«ماواردجزئیاتدرخصوصمسائلموردمذاکرهشده ایم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫چه کسی جانشین حامد کرزای م ی شود؟انتخابات ریاست جمهوری افغانستان شانزدهم فروردین برگزار شد که حدود هفت میلیون نفر در ان شرکت کردند‪.‬‬ ‫برخی این احتمال را مطرح کرده اند که شاید هیچ کدام از ‪ ۸‬نامزد این انتخابات نتوانند ب رنده قطعی دور اول باشند‪ .‬عبداهلل عبداهلل و اشرف غن ی احمدزی‬ ‫در منابع غیررسمی ب ه عنوان پیشتازان انتخابات مطرح هستند‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫مانوئل والس‪ ،‬نخس�ت وزیر جدید ف رانسه با‬ ‫کس�ب ‪ 306‬رای مواف�ق در مقاب�ل ‪ 239‬رای‬ ‫مخال�ف از پارلمان رای اعتماد گرفت و ب ه طور‬ ‫رسمی عهده دار مسئولیت نخس ت وزیری شد‪.‬‬ ‫نشست تخصصی روز هنر انقالب اسالمی همزمان‬ ‫با سالگرد شهادت سیدمرتضی اوینی برگزار شد‪.‬‬ ‫اب راهیم حاتم ی کیا یکی از حاضرین و س�خن رانان‬ ‫این نشست بود‪.‬‬ ‫تجمع دانشجویان در اعت راض به قطعنامه ضد ای رانی پارلمان اتحادیه اروپا در مقابل سفارت یونان برگزار شد‪ .‬برخی‬ ‫از تجمع کنندگان با اشاره به نقض حقوق بشر در کشورهایی مثل بوسنی‪ ،‬بحرین‪ ،‬افغانستان‪ ،‬سوریه‪ ،‬میانمار و ژاپن‬ ‫پرسیدند که شما در ان زمان کجا بودید؟‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫از پنج س�ربازی که توسط گروه موسوم به جی ش العدل ربوده شده بودند‪ ،‬چهار س رباز به خانه‬ ‫بازگش�تند‪ ،‬در طول زمانی که این س�ربازان از خانه دور بودند‪ ،‬یک موج ملی نگ رانی خود را از‬ ‫وضعیت انها نشان م ی داد‪.‬‬ ‫گروه موس�وم به جی ش العدل در وبالگ منتس�ب به خود‪ ،‬عکس�ی از‬ ‫مرزبان های ربوده شده در روزهای اسارت منتشرکرد‪.‬‬ ‫همس�ر جمش�ید دانای ی فر م ی گوید نامی برای فرزند‬ ‫خود انتخاب نکرده و تا زمان مشخص شدن س رنوشت‬ ‫یزند‪.‬‬ ‫همسرش‪ ،‬او را امید صدا م ‬ ‫مجتبی جباری به یکباره اعالم کرد که‬ ‫از تیم ملی خداحافظی کرده اس�ت‪ .‬او‬ ‫دلیل این خداحافظی را فرصت دادن‬ ‫به جوانان اعالم کرد‪.‬‬ ‫امیر قلعه نویی که تقریب�ا هم در لیگ و‬ ‫هم در اسیا ناامید شده بود به یکباره به‬ ‫زندگی برگشت و با پیروزی مقابل الجزیره‬ ‫و فوالد به امید رسید‪.‬‬ ‫م راسم تقدیر از عوامل مجموعه «پایتخت ‪ »3‬برگزار شد‪ .‬سیروس مقدم کارگردان این مجموعه در این‬ ‫م راسم گفت‪« :‬به نظر م ی رسد سه گانه «پایتخت» به وظیفه خود عمل کرده و در «پایتخت» با محوریت‬ ‫مهاجرت‪ ،‬در «پایتخت ‪ »2‬با محور مضامین دینی و ملی و در «پایتخت ‪ »3‬با ایجاد یک غرور ملی به‬ ‫رسالت خودش عمل کرد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ان روز ب رای پرس�پولیس روز بس�یار عجیبی بود؛ انها مسیر عرش تا فرش را در چند ثانیه طی کردند‪،‬‬ ‫خبرها از اهواز از شکس�ت فوالد م ی گفت و انها پس از صدها روز به قهرمانی امیدوار ش�ده بودند اما در‬ ‫لحظه اخر هم ه چیز خ راب شد و انها از شادی به غم رسیدند‪.‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫م راسم گلری زان فیلم س�ینمایی خط ویژه ب رای جوان‬ ‫اعدامی با حضور هنرمندان سینما در تاالر ایوان شمس‬ ‫ته ران برگزار شد‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیس�ت‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را می زبانی م ی کند‪.‬‬ ‫گفتمچقدرقیافهشمااشناست؟‬ ‫حرف هایی درباره راه های بن بست در‬ ‫مدی ریتفرهنگی‬ ‫محمدحسین بدری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫محمد حسین بدری روزنامه نگار حوزه فرهنگ با‬ ‫نگاه انتقادی همیشگی اش به تجربه های مدی ران حوزه‬ ‫فرهنگ و رویکردهایشان پرداخته اشت؛جایی که برخی‬ ‫از انها با این حوزه نااشنا هستند‪.‬‬ ‫بیش��تر ادم هایی که در این ح��وزه کار م ی کنند‪،‬‬ ‫تجربه های��ی از اوض��اع و اح��وال فرهن��گ و مدیره��ا‬ ‫و مدیربچه ه��ای حوزه فرهن��گ دارند که با انها م ی ش��ود‬ ‫سریال های طنز پ رو پیمانی ساخت؛ تلخ‪ ،‬گزنده و خنده دار‪.‬‬ ‫مشهور است که قرار بوده رئیس فالن سازمان فرهنگی‬ ‫از جناب امیرحسین فردی ب رای نوشتن کتاب «اسماعیل»‬ ‫تقدیر کند‪ .‬همه را صدا کرده اند و خود اقای فردی هم ان باال‬ ‫بوده‪ ،‬حاج اقا هم امده باال که جایزه را بدهد دست نویسنده و‬ ‫برود به کارهای مهم ترش برسد‪ .‬قدری گذشته و گفته پس‬ ‫این اقای فردی کجاس��ت؟ چرا روی سن تشریف نم ی اورد؟‬ ‫درباره همان نویسنده که کنارش ایستاده بوده‪.‬‬ ‫یا رئیس ف�لان کان��ون فرهنگی که در شهرس��تان‬ ‫شهریار حرف م ی زده و رسیده به این جمله که در افتخارهای‬ ‫ش��هر ش��ما همین بس که جناب محمدحس��ین شهریار‬ ‫همشهری شماست! و بعد که گفته اند نه اقا‪ ،‬شهریار اصالتا‬ ‫اهل تبریز اس��ت و ان لهجه غلیظ را یاداوری کرده اند‪ ،‬گفته‬ ‫الاقل مدتی را که در این شهر بوده‪ ،‬نبوده؟‬ ‫ان جناب رایزن فرهنگی فکر م ی کرده سلمان ه راتی‬ ‫شاعر‪ ،‬اهل ه رات در افغانستان است یا انکه م ی گفت ریموند‬ ‫کارور‪ ،‬از ب رادران اقلیت مذهبی است که م ی گویند کتاب های‬ ‫خوبی نوشته و ماکسیم گورکی اهل منطقه ای در استان های‬ ‫کویری کشور است به اسم «گورک» و البد مارکسیست بوده‬ ‫که اسمش ماکسیم است‪.‬‬ ‫در بقیه حوزه ها هم از این خبرها هس��ت‪ ،‬اما باالخره‬ ‫کسی که از ماشی ن ‪ ،‬فقط روشن و خاموش کردن را م ی داند‬ ‫و مدیر یکی از شرکت های بزرگ خودروسازی م ی شود‪ ،‬البد‬ ‫معاون و مشاورهایی دارد که جلوی ابروریزی را بگیرند‪ .‬ولی‬ ‫حوزه فرهنگ‪ ،‬کار سختی نیست‪ .‬قدری پررویی م ی خواهد‬ ‫که الحمدهلل هست و کیس��ه ای از حرف ب ی حساب هم که‬ ‫کنتور ندارد و جایی به حساب نم ی اید‪.‬‬ ‫یعنی وقتی م ی گویند بیشتر مسئوالن فرهنگی اصال‬ ‫از حوزه فرهنگ «برکن��ار» و «برحذر» هس��تند‪ ،‬تازه اصل‬ ‫مساله معلوم م ی شود‪.‬‬ ‫سوال‪ :‬اگر شهرت نسبی و امکان صدور دستور پرداخت‬ ‫و برگزاری همایش و رونمایی و سخنرانی فرهنگی و انتشار‬ ‫فالن کتاب به قلم یا با مقدمه جناب اق��ای فالن در میان‬ ‫نباشد‪ ،‬چیزی از این ژست ریاکارانه باقی خواهد ماند؟‬ ‫تا زمانی ک��ه فالن مس��ئول فرهنگ��ی در همایش‬ ‫بزرگداشت فالن یا دیدار رو در روی اصحاب فرهنگ با فالنی‪،‬‬ ‫مشهورترین چهره های موسیقی و سینما و تئاتر و ادبیات را‬ ‫نمی شناس��د و وقتی همی ن ها را به او معرفی م ی کنند که‬ ‫لوح و جایزه ای بدهد‪ ،‬تازه م ی گوید «گفتم چقدر قیافه شما‬ ‫اشناست!»‪ ،‬اوضاع از همین قرار است‪.‬‬ ‫شناختن چهره فالن نویس��نده و بازیگر و اهنگ ساز‬ ‫که ان قدر مهم نیس��ت‪ .‬مساله این اس��ت که فالن مدیر‬ ‫ارشد فرهنگی در ‪ 60‬سالگی‪ ،‬تازه با اسم پدیده های فرهنگی‬ ‫دست چندم اشنا م ی ش��ود و از دیدن بازیگرهای سینما ذوق‬ ‫م ی کند و حداکثر در قواره یک مخاطب ساده است که ممکن‬ ‫است با دیدن بازیگر سریال جومونگ هم خیلی خوشحال‬ ‫باشد و از دیدن چند الیک سر از پا نشناسد‪.‬‬ ‫با این حس��اب‪ ،‬تکیه به انچه دس��تگاه های رسمی و‬ ‫قرار بوده رئیس فالن سازمان فرهنگی از‬ ‫جناب امیرحسینفردیبراینوشتنکتاب‬ ‫«اسماعیل» تقدیر کند‪ .‬حاج اقا هم امده باال‬ ‫کهجایزهرابدهددستنویسنده‪.‬گفتهپس‬ ‫این اقای فردی کجاس�ت؟ چرا روی سن‬ ‫تشریف نمی اورد؟ درباره همان نویسنده‬ ‫که کنارش ایستاده بوده‬ ‫گفتارها‬ ‫مدیره��ا و مدیربچه های این مجموعه ها ب��ه ان «مدیریت‬ ‫فرهنگی» م ی گویند‪ ،‬ما را به جایی نخواهد رساند‪ .‬ان تاکید‬ ‫عمده و ج��دی درباره امدن و فعال تر ش��دن مجموعه های‬ ‫غیررسمی از میان جوان ترهای حوزه فرهنگ‪ ،‬اینجا خودش‬ ‫را نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫اگرنه حوزه هن��ری هم ب رای تقوی��ت جناح فرهنگی‬ ‫مومن‪ ،‬کارگردان فیلم دروغگوی «قصه ها» را دوس��ت خود‬ ‫م ی داند و از نردبان بی ت المال باال و پایین م ی برد‪.‬‬ ‫بعضی از دوس��تان خیل��ی اهل فکر‪ ،‬فک��ر م ی کنند‬ ‫تحول اجتماعی ان قدر به زمان نی��از دارد که همه کارهای‬ ‫شخصی و جمعی انها انجام شود و کم کم به ضرورت یک‬ ‫تحول در جامعه برس��ند‪ .‬ان وقت جلس ه هایی بگذارند و در‬ ‫هم اندیش ی های مفصل‪ ،‬ش��کل و نوع این تحول را بررسی‬ ‫کنند‪ ،‬بعد «دستور» بدهند جامعه متحول شود و اندک اندک‬ ‫زمینه های هر تغییری فراهم ش��ود؛ ه��ر تغییری مثل بروز‬ ‫انقالب اسالمی در ای ران‪.‬‬ ‫بعضی «اهل فکر» معتقدند انقالب زود رخ داده و نارس‬ ‫بوده و هنوز زمینه روده درازی های نخب��گان ب رای ان اماده‬ ‫نبوده! به همین دلیل اس��ت که یک کار ساده در اداره ثبت‬ ‫احوال یا اموزش و پرورش این همه طول م ی کش��د‪ .‬اگرنه‪،‬‬ ‫خارجه را ببینید‪ .‬اصال از این سخت ی ها ندارند!‬ ‫درس��ت قضیه این اس��ت که تا این ج��ور بحث های‬ ‫مقدماتی به سروس��امانی برس��د‪« ،‬اهل» ماج��را‪ ،‬ان را به‬ ‫سروس��امان رس��انده اند‪ .‬تا جریان های ش��ب ه فکری متوجه‬ ‫نیشت را ببند خانم ژکوند!‬ ‫اقتصاد‪ ،‬فرهنگ و یک نکته حاشیه ای‬ ‫هادی کافی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫هادی کافی روزنامه ن��گار اجتماعی و فرهنگی‬ ‫اس��ت و کارهای خوبی را نیز در حوزه انجام داده است‪.‬‬ ‫او در این یادداش��ت از دغدغه هایش در حوزه محتوای‬ ‫فرهنگی سخن گفته است‪.‬‬ ‫حرفی از ای ران از دریچه سینما با دنیا زده شود‪ ،‬هیچ صدایی‬ ‫شنیده نخواهد شد مگر صدای استاد که مورد پسند دنیای‬ ‫غرب است‪.‬‬ ‫حال برگردیم به کش��ور خودمان و دقت کنیم در روند‬ ‫تولید محتوای فرهنگ��ی و ابزارهایی ک��ه در اختیار داریم؛‬ ‫سیس��تمی که ب رای تولید و انتقال محت��وای فرهنگی در‬ ‫کش��ور ما ط راحی ش��ده اس��ت در یک نگاه کلی خالصه‬ ‫م ی شود در سفارش‪ ،‬پرداخت هزینه‪ ،‬تولید‪ ،‬نظارت ب ر اساس‬ ‫سلیقه سفارش دهنده و در نهایت عرضه بدون خاصیت و در‬ ‫این میان هیچ توجهی به مخاط��ب و جریان عرضه کاالی‬ ‫فرهنگی نم ی شود‪( .‬البته منظور از جریان عرضه محصوالت‬ ‫اصال مساله ساده بازار عرضه و تقاضا نیست که این فرمولی‬ ‫گول زننده ب رای جهان سوم است)‪.‬‬ ‫مس��اله مخاط��ب و س��لیقه ان ی��ک بس��ته کامل‬ ‫روانشناسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی و‪ ...‬است که سیاستگزار و‬ ‫مدیر فرهنگی باید از باال به ان نگاه کند و قبل از هر چیز نگاه‬ ‫مخاطب هدفش را به ان جلب کند‪.‬‬ ‫شهرت مس��اله ای اس��ت که بدون تعارف در جریان‬ ‫فرهنگی کشور ما مذموم اس��ت به ویژه ب رای اهل فرهنگ‬ ‫انقالب اسالمی که فکر م ی کند در این هیاهوی تبلیغاتی‬ ‫م ی توان بدون ابزار حرف را به گوش مخاطب رساند و همین‬ ‫م ی شود که حاتم ی کیای س��ینمای ما هنوز وابسته بودجه‬ ‫نهادهای دولتی است و تمام زورش را هم بزند نم ی تواند به‬ ‫خانم ژکوند بگوید‪ :‬نیشت را ببند خانم ژکوند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪212‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تا حاال دیدید از این ادم های اروپارفته که با لحنی‬ ‫پ رافتخار و شمرده ش��مرده ب رای ش��ما از سفرش��ان به اروپا‬ ‫م ی گویند؟ حتما برخورد داشته اید؛ مخصوصا انهایی که به‬ ‫فرانسه رفته اند و موزه لوور را زیارت کرده اند و حتما دقایقی را‬ ‫از فاصله هفت متری در ان جمعیت انبوه به تماشای تابلوی‬ ‫مش��هور «لبخند ژکوند» اختصاص داده اند‪ .‬با چه افتخاری‬ ‫هم تعریف م ی کنند که انگار سعادت دیدن چه چیز مهمی‬ ‫ در زندگی نصی ب شان شده است‪ .‬بدتان نیاید؛ شما هم کلی‬ ‫دهان تان اب م ی افتد و به خودتان م ی گویید که مگر ما چند‬ ‫س��ال در این دنیا زندگی م ی کنیم و چرا نباید دنیا را ببینیم‪.‬‬ ‫ش��اید هم همان لحظه برنامه ریزی کنید ک��ه حتما چنین‬ ‫سفری بروید‪-‬که البته دیگر ش��امل دریافت یارانه نخواهید‬ ‫شد‪ -‬البته من نم ی دانم‪ ،‬شاید هم واقعا دیدن یک تابلو که‬ ‫گیریم خیلی هم هنرمندانه باشد باارزش است اما کمی که‬ ‫با خودمان روراست باشیم متوجه م ی ش��ویم که زیارت این‬ ‫تابلو ان هم از فاصله چندمتری و پشت شیشه‪ ،‬انقدرها هم‬ ‫ضروری‪ ،‬جذاب و پ رافتخار نیست‪.‬‬ ‫نم ی خواهم ادای وحی��د جلیلی را دربی��اورم اما دقت‬ ‫کنید که چه اتفاقی افتاده است که دیدن این تابلو ب رای مردم‬ ‫سراس��ر جهان به یک افتخار و خاطره ای فراموش نشدنی‬ ‫تبدیل شده است‪ .‬اثری هنری که صدها مشابه و حتی بسیار‬ ‫هنرمندانه تر از ان در بس��یاری از مناط��ق دیگر وجود دارد و‬ ‫خیلی پی ش تر از ان هم خلق شده است‪.‬‬ ‫چرا مردم دنیا به دیدن این تابلو افتخار م ی کنند؟ شاید‬ ‫جواب ان در یک کلمه باش��د؛ «شهرت»‪ .‬کاری که دستگاه‬ ‫تبلیغاتی و فرهنگی غرب ب رای توجه جهانیان به خودشان‬ ‫انجام م ی دهد یک پروسه کامل اس��ت اما اولین اقدام انها‬ ‫ایجاد ش��هرت اس��ت ب رای پایه مفهومی فرهنگ شان‪ .‬به‬ ‫این معنی که ان چیزی که قرار است فرهنگ شان را انتقال‬ ‫دهد ابتدا به ش��هرت م ی رس��انند و بعد همه نوع استفاده از‬ ‫ان توجهی را که جلب کرده اند‪ ،‬م ی کنند از جمله اس��تفاده‬ ‫اقتصادی‪.‬‬ ‫این روندی اس��ت که در بقیه عرصه های فرهنگی و‬ ‫هنری دیگر هم انجام م ی دهند؛ جشنواره های سینمایی راه‬ ‫ی و امثالهم را‬ ‫م ی اندازند و از سینمای ای ران عباس کیارستم ‬ ‫انقدر در بوق و کرنا م ی کنند و انقدر جایزه م ی دهند تا توجه‬ ‫همه جهان به انها جلب شود و بعد‪ ،‬انها م ی شوند شناسنامه‬ ‫س��ینمای ای ران و فیلم هایی م ی س��ازند ک��ه هرچقدر هم‬ ‫بخواهیم باانصاف باشیم و ادای ادم های هنری را در بیاوریم‪،‬‬ ‫نم ی توان حتی یک فیلم از این اقایان را تا اخر تماشا کرد یا‬ ‫اگر هم به زور تماشا کنیم نم ی توان از دیدن ان لذت برد‪ .‬نه‬ ‫فقط ای ران ی ها که وسط فیلم استاد از س��الن بیرون امدند و‬ ‫پول بلی ت ش��ان را مطالبه کردند بلکه در جاهای دیگر دنیا‬ ‫هم اتفاق افتاده اس��ت که مخاطب نتوانسته تا انتها تحمل‬ ‫کند‪ .‬اما به هرحال جناب اس��تاد را انقدر بزرگ م ی کنند که‬ ‫کم کم دیدن فیل��م این مدل ادم ها یک افتخار محس��وب‬ ‫ش��ود و مانند بازدیدکنندگان تابلوی لبخند ژکوند که بدون‬ ‫اینکه واقعا زیبایی خاص و ویژه ای در حد این همه هیاهو در‬ ‫ان دیده شود‪ ،‬به دیدارش م ی روند‪ ،‬مخاطبان سینما هم فیلم‬ ‫استاد را تماش��ا م ی کنند‪ ،‬هیچ چیزی از ان نم ی فهمند ولی‬ ‫باز هم به دیدن ان افتخار م ی کنند‪ .‬در نهایت اگر قرار باشد‬ ‫ضرورت انقالب شوند‪ ،‬مردم اهل انقالب ان را تا پیروزی پیش‬ ‫برده اند و تا دستگاه های رسمی بفهمند چه کارهایی در حوزه‬ ‫فرهنگ تعریف م ی شود و فرق انقالب با ضدانقالب چیست‬ ‫و عکس های شان را با انها بگیرند که قیافه شان اشناست‪،‬‬ ‫همان ها که اهل قدرت با چشم تحقیر نگاه شان م ی کنند‪،‬‬ ‫کارشان را کرده اند و دوباره توانایی فهم و تحلیل را از صاحبان‬ ‫صندل ی های گران قیمت م ی گی رند‪.‬‬ ‫وقتی راه های اصلی و رس��می گفتن حرف حس��اب‬ ‫در حوزه فرهنگ بس��ته باش��د و بوروکراس��ی و جاه طلبی‪،‬‬ ‫اصل ی ترین ویژگی اغلب بدنه مدیریت فرهنگی باشد‪ ،‬چاره ای‬ ‫جز پیدا کردن راه های دیگر ب رای رسیدن به حرف حساب و‬ ‫رساندن ان به اهالی و هواداران ان نیست‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫افغانستان ‪2014‬‬ ‫حامد کرزی برای افغان ها چگونه شخصیتی است؟‬ ‫همایون جریر‬ ‫سیاستمدار افغان‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫همایون جریر از مجاهدین دوران جهاد افغانستان‬ ‫این روزها تحوالت سیاس��ی افغانستان را به طور جدی‬ ‫پیگیری و مخصوصا اخبار انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫این کش��ور را رصد م ی کند‪ .‬او مدتی معاون سیاس��ت‬ ‫وزارت خارجه افغانستان بوده ‪.‬‬ ‫از ‪ 2004‬و ‪ 2005‬مش��کالت میان اق��ای کرزای و‬ ‫سیاس��ت های ایاالت متحده امریکا اغاز شد‪ ،‬گرچه در اوایل‬ ‫این مشکالت زیاد مشهود نبود و رسانه ای نم ی شد‪ .‬چه انکه‬ ‫در اغلب اوقات امریکای ی ها کوشش م ی کردند این مشکالت‬ ‫را ولو به هر قیمتی به رس��انه ها نکشانند‪ .‬اقای کرزای تا این‬ ‫اواخر به این امر اهتمام داشتند ولی این مشکالت وقتی زیاد‬ ‫شد که همزمان دوران اقتدار اقای کرزای رو به پایان م ی رفت و‬ ‫به همین دلیل اقای کرزای در اخرین روزهای دولت خود تقریبا‬ ‫سیاستی جدا از سیاست ایاالت متحده امریکا و هم پیمانانش‬ ‫در افغانستان و نیروهای ناتو‪ ،‬اتخاذ کرد؛ مساله ای که تقریبا‬ ‫تا روزهای انتخابات این سیاس��ت ادامه دارد و فکر م ی کنم‬ ‫تا اخرین روزهایی که اق��ای کرزای قدرت را به رئی س جمهور‬ ‫جدید انتقال بدهد‪ ،‬همین سیاس��ت ادامه خواهد داشت‪ .‬به‬ ‫نظر من این سیاست م ی تواند دالیلی داشته باشد‪ .‬دلیل اول‬ ‫به دوران سیاه اشغال که تا االن هم ادامه دارد‪ ،‬مربوط م ی شود‪.‬‬ ‫امریکای ی ها در دوران اول‪ ،‬زمانی که تازه به افغانستان امدند‬ ‫و ان را اشغال کردند‪ ،‬در هر کاری زور م ی گفتند و در هر امری‬ ‫سعی م ی کردند مداخله کنند‪ .‬به این ترتیب اقای کرزای کامال‬ ‫به ستوه امد‪ ،‬چه انکه امریکای ی ها همچنان در امور دولتی و‬ ‫اموری که به دولت افغانستان مربوط م ی شد مداخله م ی کردند‬ ‫و این باعث مشکالت مضاعف م ی شد‪ .‬دلیل دوم این بود که‬ ‫در بعضی از عملیات هایی که امریکای ی ها انجام م ی دادند‪،‬‬ ‫مخصوصا عملیات های کوری که ش��بانه انجام م ی دادند‪،‬‬ ‫بیشترین تلفات را مردم ب ی گناه افغانس��تان م ی دادند‪ .‬طبعا‬ ‫تمام عواقب این مساله و مسئولی ت های ان به اقای کرزای‬ ‫که رئی س جمهور افغانس��تان بود ‪ ،‬ب ر م ی گشت که این خود‬ ‫باعث اعتراض اقای کرزای م ی ش��د‪ .‬یعنی اق��ای کرزای از‬ ‫اول ادعا داشت که در تمامی عملیات ها و اقدامات نظامی و‬ ‫حمالتی که نیروهای ناتو‪ ،‬چه حمالت هوایی و چه زمینی‪،‬‬ ‫انجام م ی دهند‪ ،‬باید ب��ه هر حال از دولت افغانس��تان اجازه‬ ‫بگی رند و با اجازه و هماهنگی دولت اقدامات صورت بگیرد که‬ ‫امریکای ی ها تا اخر اعتنایی به این مساله نداشتند و این نقطه‬ ‫اساسی اختالف اقای کرزای با امریکای ی ها شد‪.‬‬ ‫ضمن اینکه بحث ه��ای مختلف دیگ��ری هم وجود‬ ‫داش��ت؛ فرضا امریکا ب رای خودش��ان از اول‪ ،‬ج��دا از زندانی‬ ‫که دولت افغانس��تان داش��ت‪ ،‬زندان هایی س��اخته بود ‪ .‬در‬ ‫روزهای اول به گون��ه ای بود که حتی اش��خاص امریکایی‬ ‫ب رای خودش��ان زندان داش��تند‪ .‬بعضی از ش��خصی ت های‬ ‫امریکایی که بعضا تاجر یا اعضای س��فارت بودند‪ ،‬اینها هم‬ ‫ب رای خودشان زندان هایی در کابل داشتند‪ .‬این مساله وجود‬ ‫زندان های امریکایی در داخل افغانس��تان هم باعث م ی شد‬ ‫که همیش��ه اقای کرزای به امریکای ی ها انتقاد کند و همین‬ ‫نقطه اختالفی باش��د‪ .‬بی اعتنایی امریکای ی ها به مجموعه‬ ‫این موضوعات باعث ش��د که دامنه اختالفات بیشتر شود و‬ ‫اقای کرزای هم اصرار م ی کرد که زندان ها به هر صورت باید‬ ‫بسته شود‪ .‬تا اخرین گام که اصالح زندان بگرام بود که باالخره‬ ‫امریکای ی ها مجبور شدند و ان زندان را رها کردند و مدیریت‬ ‫بگرام به افغان ها رسید‪ .‬م ی توانیم بگوییم که این مساله به‬ ‫عنوان نکته مهم اختالف میان کرزای و امریکا بود‪ .‬مس��اله‬ ‫دیگری که از نظر من بارز اس��ت‪ ،‬سیاس��ت منطقه ای اقای‬ ‫کرزای است‪ .‬او سعی داشت همراه با اینکه با امریکا دوست‬ ‫است و با کشورهای غ ربی رابطه خوبی دارد و از امکانات انها‬ ‫و کمک هایشان اس��تفاده م ی کند‪ ،‬با کشورهای منطقه هم‬ ‫همراهی متعادلی را دنبال کند‪ .‬اقای کرزای در این کار موفق‬ ‫بود و یکی از موفقی ت های حوزه سیاست خارجی اقای کرزای‬ ‫هم این است که ایشان توانست سیاست مثبت و فعالی را با‬ ‫کشورهای منطقه پ ی ریزی کند‪ .‬این برخورد قطعا بر وفق مراد‬ ‫امریکای ی ها نبود و امریکای ی ها دل خوشی از ان نداشتند که‬ ‫اقای کرزای سیاست مثبتی هم با جمهوری اسالمی ای ران‪،‬‬ ‫هم هند و هم امریکا دارد‪ .‬حت��ی اقای کرزای تالش کرد که‬ ‫با پاکستان یک سیاس��ت خوب متقابل را پ ی ریزی کند که‬ ‫متاسفانه در رابطه با پاکستان به توفیقی نرسید‪.‬‬ ‫موازنه مثبت‬ ‫به هر صورت توجه بیشتر به سیاست های منطقه ای‬ ‫یکی از عواملی بود که باعث ایجاد مشکالت بین اقای کرزای‬ ‫و دولتمردان امریکا ش��د‪ .‬دولتمردان امریکا به هیچ صورتی‬ ‫برنم ی تافتند که اقای کرزای سیاست گرمی را با کشورهای‬ ‫منطقه داش��ته باش��د‪ .‬از عوامل دیگر اگر بخواهیم حساب‬ ‫کنیم بحث مخالفین ب��ود‪ .‬یعنی در طول س��ال ها یکی از‬ ‫سیاست های اقای کرزای این بود که سعی م ی کرد مخالفان‬ ‫افغانی را از تروریس��ت هایی که امریکای ی ها «تروریس��ت»‬ ‫م ی گفتند‪ ،‬جدا کند‪ .‬فرضا او تالش م ی ک��رد که میان گروه‬ ‫طالبان‪ ،‬حزب اسالمی و‪ ...‬با تروریس ت ها جدایی بیندازد اما‬ ‫امریکای ی ها همه اینها را سرجمع تحت نام تروریست متهم‬ ‫م ی کردند و این هم یک مشکل اساسی بود‪ .‬یکی از مشکالت‬ ‫دیگری که باعث ایجاد کشمکش میان امریکای ی ها و اقای‬ ‫کرزای بود‪ ،‬بحث صلح بود که از یک طرف امریکای ی ها سعی‬ ‫م ی کردند با طالبان و مخالفان دیگر به طور خصوصی تماس‬ ‫بگی رند و این تماس ها را به صورت مستقیم خود امریکای ی ها‬ ‫مدیریت کنند‪ .‬انها از این تماس ها و تالش ها اندیشه اینکه در‬ ‫افغانستان صلح حاکم شود را نداشتند بلکه به دنبال کارهای‬ ‫خاص خودش��ان بودند‪ .‬اقای کرزای اعتراض داشت که چرا‬ ‫مذاکرات با طالبان بدون حضور نمایندگان دولت افغانستان‬ ‫انجام م ی شود‪ .‬دولت افغانستان حق خود م ی دانست که در‬ ‫هر مذاکره ای که در رابطه با جنگ افغانستان صورت م ی گیرد‬ ‫باید به عنوان ی��ک طرف قانونی و اصل��ی در قضیه حضور‬ ‫داشته باشد‪ .‬این هم یکی از مس��ائل عمده و بارزی بود که‬ ‫مشکالتی بین امریکای ی ها و دولت اقای کرزای ایجاد کرد‪.‬‬ ‫مساله عمده تری که من در اخر م ی خواهم به ان بپردازم این‬ ‫بود که اقای کرزای به عنوان یک سیاستمدار به اینده خود فکر‬ ‫م ی کند‪ .‬اقای کرزای شاید این ب رنامه را داشته باشد که بعد از‬ ‫اینکه دوران ریاست جمهوری اش به پایان برسد‪ ،‬در افغانستان‬ ‫به عنوان یک شخصیت سیاسی به حیات سیاسی خود ادامه‬ ‫بدهد‪ ،‬بین جامعه حضور داشته باشد‪ ،‬کار کند و ب رای اینده و‬ ‫کار سیاسی در اینده امادگ ی های الزم را داشته باشد‪ .‬به همین‬ ‫خاطر اقای کرزای نیاز داشت که یک اعتمادسازی بین خودش‬ ‫و مردم افغانستان ایجاد کند‪ .‬به نظر اقای کرزای این مهم بود‬ ‫که مردم افغانس��تان کامال درک کنند که ایشان شخصیتی‬ ‫مستقل است و شهامت این را دارد که در ب رابر امریکا ایستادگی‬ ‫کند‪ .‬از نظر من اینکه اقای کرزای با شهامت در ب رابر امریکا‬ ‫ایستاد و قرارداد امنیتی با امریکا را امضا نکرد‪ ،‬بخش عمده‬ ‫ان به این مربوط م ی شود که اقای کرزای م ی خواهد در اینده‬ ‫حیات سیاسی خود را بسازد و حیات سیاسی روشنی داشته‬ ‫باشد و از حمایت مردم برخوردار باشد‪.‬‬ ‫میراث اقای کرزای‬ ‫اول ‪ ،‬دولت ضعیفی دارد که به فساد اداری مشهور است‬ ‫و این یکی از می راث های اقای کرزای به حساب م ی اید‪ .‬بحث‬ ‫دوم مساله نا امنی و گس��ترش جنگ در سراسر افغانستان‬ ‫است که فعال به عنوان یک چالش بسیار اساسی محسوب‬ ‫می شود‪ .‬مساله دیگر مشکل اقتصادی افغانستان است که‬ ‫روز به روز واضح تر و بارزتر م ی شود و هیچ کاری در این رابطه‬ ‫انجام نشده و مشکالت اقتصادی شدیدی دامنگیر افغانستان‬ ‫است و نیاز دارد که در این رابطه توجه بیشتری شود‪ .‬مساله‬ ‫دیگر که بسیار قابل توجه اس��ت‪ ،‬کشت و تولید مواد مخدر‬ ‫در افغانستان است که متاسفانه چند ب رابر شده و اقای کرزای‬ ‫نتوانسته به گونه ای این مس��اله را مدیریت کند‪ .‬مشکالت‬ ‫دیگری هم وجود دارد؛ مشکالت اموزش و پرورش‪ ،‬مشکالت‬ ‫سالمت و‪...‬‬ ‫در رابطه با مش��کل امنیتی‪ ،‬دولتی با ساختار ضعیف‪،‬‬ ‫مشکل اقتصادی و تولید بیش از حد مواد مخدر‪ ،‬من بیش از‬ ‫هر چیزی خارج ی ها را مسئول م ی دانم و فکر م ی کنم این سه‬ ‫مش��کل تنها کاری نبود که اقای کرزای باید به ان رسیدگی‬ ‫م ی کرد‪ .‬مش��کل امنیت و جنگ در افغانس��تان بیش��تر به‬ ‫خارج ی ها مربوط م ی شود‪ .‬منظور من ناتو و نیروهای نظامی‬ ‫است که در افغانستان هستند‪ .‬مشکل اقتصادی هم بیشتر‬ ‫به انها مربوط م ی شود‪ ،‬به این خاطر که انها باید به وعده هایی‬ ‫که به دولت داده اند به درستی عمل م ی کردند‪ .‬در مورد مشکل‬ ‫مواد مخدر هم من این طور فکر م ی کنم که درس��ت است‬ ‫دولت اقای کرزای یقینا نتوانسته مدیریت مناسبی را انجام‬ ‫دهد ولی در این هم هیچ شکی نیست که نیروهای خارجی در‬ ‫افغانستان نه تنها همکاری الزم در پیشگیری از کشت و تولید‬ ‫را نکردند‪ ،‬بلکه در سایه حضور انها کشت و تولید مواد مخدر‬ ‫چند ب رابر شده است‪.‬‬ ‫انتخابات سال ‪2014‬‬ ‫انتخابات یک اصل مهم و با ارزشی است که افغان ها‬ ‫به ان رسیده اند و ش��اید به هیچ صورتی ان را از دست ندهند‬ ‫چون ما مشکالت زیادی در این مدت داشتیم و تنها چیزی که‬ ‫م ی توانیم روی ان حساب کنیم انتخابات است‪ .‬الجرم افغان ها‬ ‫به انتخابات بسیار عالقه نشان دادند‪ .‬انتخابات اخیر نیز نشان‬ ‫داد که افغان ها به انتخابات اهمیت بیش��تری م ی دهند و به‬ ‫هیچ قیمتی نم ی خواهند انتخاب��ات و تاثیرش را در رابطه با‬ ‫تحوالت کشور نادیده بگی رند‪.‬‬ ‫بازیگران اصلی انتخابات افغانستان‬ ‫گروه ه��ای سیاس��ی افغانس��تان کما ف ی الس��ابق‬ ‫در سرنوش��ت انتخاب��ات نق��ش موث��ری دارن��د‪ .‬اق��وام‬ ‫و ش��خصی ت های متنفذ قوم��ی در سرنوش��ت انتخابات‬ ‫نقش دارند اما به هر صورتی انتخابات در افغانس��تان مثل‬ ‫کش��ورهای دیگر تا حدودی به برنامه های کاری کاندیداها‬ ‫مربوط م ی ش��ود و اینکه کاندیدایی که مردم را به انتخاب‬ ‫خودش دعوت م ی کند‪ ،‬ظرفیتی که ح��ول خودش ایجاد‬ ‫کرده‪ ،‬از نقطه نظرهای مختلف چه ظرفیتی اس��ت‪ .‬چیزی‬ ‫که در انتخابات اخیر بسیار واضح اس��ت این بود که مردم‬ ‫به برنامه های کاندیداها بس��یار توجه داش��تند‪ .‬این مساله‬ ‫بسیار جالبی بود‪ .‬فرضا در انتخاب های گذشته‪ ،‬م ی دیدیم‬ ‫گفتارها‬ ‫که مردم س��وال م ی کردند که امریکا از چه کسی حمایت‬ ‫م ی کند؟ یا اینکه ناتو پشت س��ر کیست؟ در این انتخابات‬ ‫این س��وال کمتر مطرح م ی ش��د‪ .‬به نظر من ای��ن تغییر‬ ‫بس��یار جالبی بود و به برنامه های کاندیداها توجه داشتند‬ ‫و به برنامه هایش��ان گوش م ی کردند‪ .‬همین که کاندیداها‬ ‫برنامه ه��ای انتخاباتی برگ��زار م ی کردند ه��زاران نفر پای‬ ‫صحب ت های کاندیدا م ی نشس��تند‪ ،‬خود این نمایانگر این‬ ‫موضوع بود که افغانستان در حال تحول است‪ .‬مردم تصمیم‬ ‫به تغیی��ر را گرفته بودند‪ ،‬مردم م ی خواهند که انتخابش��ان‬ ‫دقی ق تر باش��د‪ .‬در انتخابات ‪ 2004‬و ‪ 2009‬متنفذین بیشتر‬ ‫تصمیم م ی گرفتند و این متنفذین بودند که پش��ت درهای‬ ‫بسته معامله م ی کردند‪ .‬در این شکی نیست که در انتخابات‬ ‫اخیر هم یقینا نق��ش متنفذین و بزرگان قوم��ی و بزرگان‬ ‫سیاسی قابل فهم است و اهمیت دارد اما چیز تازه ای که در‬ ‫این انتخابات بسیار بارز و چش��مگیر بود این بود که مردم‬ ‫عالقه داشتند حرف کاندیداها را بشنوند‪ ،‬یعنی در مجالس‬ ‫کاندیداها هزاران نفر زیر باران با وجود اینکه خطر تهدیدشان‬ ‫م ی کرد حاضر م ی ش��دند تا حرف کاندیداها را بش��نوند که‬ ‫کاندیدا ها چه چیزی ب رای گفتن دارند‪ .‬امار نش��ان م ی دهد‬ ‫وقتی تلویزیون افغانستان مناظ رات تلویزیونی کاندیدا ها را‬ ‫نش��ان م ی داد‪ ،‬تقریبا تمام افغان هایی که م ی توانستند از‬ ‫تلویزیون استفاده کنند‪ ،‬بدون اس��تثنا این مناظره ها را نگاه‬ ‫م ی کردند‪ .‬این بدین معناست که تغییر بسیار جالب و قابل‬ ‫اهمیتی در افغانستان رخ داده است‪ ،‬بدین معنی که افغان ها‬ ‫انتخاب��ات را درک م ی کنن��د‪ .‬من این را ی��ک تغییر جالب‬ ‫نسبت به انتخابات گذشته م ی بینم‪.‬‬ ‫« ُد ّر ثمین»‬ ‫نگاهی به کتاب «کشف الیقین» عالمه حلی‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫شاعر و روزنامه نگار‬ ‫این ش��اعر و روزنامه نگار همان طور که خودش‬ ‫افغان‬ ‫ نویسد‬ ‫سیاستمدار م ی‬ ‫گفته است‪ ،‬بیشتر س��عی دارد در اگر چیزی‬ ‫در مناقب اهل بیت (ع) باش��د تا موضوع��ات روزمره‪.‬‬ ‫زهیرتوکلی در این یادداشت از اخرین کتابی که خوانده‪،‬‬ ‫سخن گفته است‪.‬‬ ‫در انتخابات گذش��ته کمتر دیده م ی ش��د که مردم به‬ ‫این حد به انتخابات عالقه نشان دهند‪ .‬به هر صورت از دید‬ ‫من انتخابات امس��ال با انتخابات ‪ 2004‬و ‪ 2009‬تفاوت های‬ ‫زیادی داشت‪.‬‬ ‫در این انتخابات مردم بیش��تر حضور داشتند‪ .‬با وجود‬ ‫اینکه تهدید های تروریستی و نظامی بیشتر بود ولی مردم‬ ‫ب ی اعتنا به همه تهدیدها در روز رای گیری امدند‪ .‬گذش��ته‬ ‫از حضور پررنگ ش��ان در روز رای گیری‪ ،‬در طول زمانی که‬ ‫کاندیداها برنامه ه��ای انتخاباتی برگ��زار م ی کردند‪ ،‬مردم‬ ‫عالقه مند بودن��د که بدانند حرف کاندیداها چیس��ت و چه‬ ‫برنامه هایی ب رای اینده افغانستان دارند‪ .‬من این را شاخصه‬ ‫بسیار مهم انتخابات اخیر م ی دانم که قابل توجه است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫م ی شوند‪ ،‬شکل م ی گیرد با این شرط که ان حوادث فرضی‪،‬‬ ‫«عادی» نباش��ند‪ .‬ضمنا نقل معجزات‪ ،‬سیمای یک انسان‬ ‫فراانسان را اش��کار م ی کند‪ .‬م ی دانیم که یکی از زمینه های‬ ‫اصلی شکل گیری داستان های حماس��ی در ادبیات بشری‪،‬‬ ‫عالقه بشر به فرض کردن چنین انسانی بوده است‪ ،‬به خاطر‬ ‫همین به موازات فربه شدن ادبیات ‪ -‬روایت در فرهنگ ای رانی‬ ‫و کارکرد ان یعنی ب رانگیزش عاطفی ‪ -‬هیجانی در افراد و در‬ ‫ب رابر ان‪ ،‬الغر شدن «عقل ‪ -‬درایت»‪ ،‬مقاتل و زندگینامه ها‬ ‫و مجموعه های «مناقب نویسی» بیش��تر با وجه معجزه وار‬ ‫و فراانس��انی معصومان – علیهم السالم‪ -‬پیوند م ی خورند‬ ‫و حجم معجزه نگاری ها مدام س��نگی ن تر م ی شود زی را تاریخ‬ ‫و سیره نویسی به ادبیات نزدیک ش��ده است‪ .‬تا پایان سنت‬ ‫کالسیک در حوزه زندگینامه نویسی مذهبی یعنی اواخر قاجار‬ ‫ صدر دوران معاصر‪ ،‬ای��ن یک اصل کمابیش معمول بوده‬‫است که در کنار بیان حوادث و سوانح زندگی حضرات معصوم‬ ‫– سالم اهلل علیهم اجمعین – فصلی هم به یادکرد معجزات‬ ‫ان بندگان محض ی��زدان یکتا اختصاص داده ش��ود‪ .‬مثال‬ ‫بارزش «منته ی االمال» اثر محدث خبیر‪ ،‬مالی عابد‪ ،‬زاهد و‬ ‫نوکر دلشکسته و سینه سوخته ال عبا – صلوات اهلل علیهم‬ ‫اجمعین – مرحوم شیخ عباس قمی است که در زندگینامه‬ ‫هر یک از حضرات – علیهم س�لام اهلل – فصلی جداگانه را‬ ‫به برخی از معجزات نقل شده در کتب معتبر اختصاص داده‬ ‫است‪ .‬ظاه را عالمه حلی هم در امتداد و استمرار همین سنت‬ ‫است که این فصل اخر را هم به کتاب افزوده است‪.‬‬ ‫اکثر فضایلی که در این کتاب برشمرده م ی شود‪ ،‬از منابع‬ ‫اهل س��نت روایت شده اس��ت و این هم یکی از قراردادهای‬ ‫این سنت نوشتاری اس��ت‪ .‬توضیح انکه در کتاب هایی که‬ ‫زمینه کالمی یعنی اثبات اصول مذه��ب بر انها غالب بوده‬ ‫است‪ ،‬اصل‪ ،‬این بود که با اتکا به روایات معتبر نزد خود اهل‬ ‫سنت‪ ،‬حقانیت امامت حضرت امام علی – علی ه السالم – و‬ ‫جانشینان رشیدش اثبات گردد‪ .‬عالمه حلی‪ ،‬شاگرد خواجه‬ ‫نصی رالدین طوسی و از استوانه های علم کالم در تشیع بوده‬ ‫است و این کتاب را با همه اختصار و ایجازی که در ان هست‪،‬‬ ‫صرفا به قصد ذکر مناقب حضرت حیدر کرار – علی ه السالم‪-‬‬ ‫تنظیم نکرده است‪ ،‬بلکه هدفش بیان ا ّمهات روایاتی است‬ ‫که افضلیت او یعنی برتری ب ی قید و شرط او را در مراتب علم و‬ ‫عمل بر همه صحابه اثبات م ی کند و حتی در مواردی‪ ،‬داللت‬ ‫بر انحصاری بودن خالفت حضرت رسول – صل ی اهلل علی هو اله–‬ ‫در وجود ش��یر خدا دارد و طبعا تمام ق��وت علمی کار به این‬ ‫است که چنین روایاتی از منابع مخالفان اورده شود‪ .‬این‪ ،‬یک‬ ‫معرفی اجمالی از کتاب بود و غرض اصلی من ان است که در‬ ‫یادداشت های بعدی‪ ،‬برخی از حکایت های این کتاب را مرور‬ ‫کنیم‪ ،‬به خصوص یک حکایت شگفت در همان فصل اخر‬ ‫یعنی «فضایل متفرقه» امده اس��ت که باب بحث را درباره‬ ‫جوانمردی و نقش ان در رستگاری بر ما م ی گشاید‪ .‬تا هفته‬ ‫بعد خدا نگهدار‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اخی را کتابی به دس��تم رس��ید به نام « ُد ّر ثمین»‪.‬‬ ‫این کتاب‪ ،‬ترجم��ه «کش��ف الیقین» عالمه حلی اس��ت‬ ‫و موضوعش فضای��ل و مناق��ب حضرت اس��د اهلل الغالب‪،‬‬ ‫نورالمشارق و المغارب‪ ،‬امام امی ر المومنین عل ی بن اب ی طالب‬ ‫است – صلوات اهلل علیه‪ .‬مترجم کتاب‪ ،‬شخصی است به نام‬ ‫محمدباقر شهرستانی موس��وی که در قرن یازدهم هجری‬ ‫در دوران س��لطنت شاه س��لیمان صفوی م ی زیسته است و‬ ‫بنا به گفته مصح��ح و محقق کتاب‪ ،‬فاض��ل ارجمند‪ ،‬اقای‬ ‫علی اوجبی‪ ،‬اطالعات دیگری درباره مترجم‪ ،‬موجود نیست‪.‬‬ ‫کتاب‪ ،‬یکی از سلسله منشورات «همایش بی ن المللی قرطبه‬ ‫و اصفهان‪ ،‬دو مکتب فلس��فه اس�لامی در ش��رق و غرب»‬ ‫است که در اردیبهشت ‪ 1381‬برگزار ش��د و ناشر ان‪ ،‬انجمن‬ ‫اثار و مفاخر فرهنگی بوده اس��ت‪ .‬نث ر ترجمه‪ ،‬به رغم فاصله‬ ‫زمانی حدود چهارصد س��ال‪ ،‬نثری س��لیس و نسبتا پاکیزه‪،‬‬ ‫روان و خالی از پیچیدگی است‪ .‬امتیاز بزرگ این کتاب‪ ،‬غیر‬ ‫ی کم نظیر مولفش‪ ،‬یعنی عالمه حلی در تاریخ‬ ‫از اعتبار علم ‬ ‫شیعه‪ ،‬تقسیم بندی موضوعی ان است‪ .‬مولف فقید‪ ،‬فضایل‬ ‫و مناق��ب حض��رت مول ی الموحدی��ن و امام المتقین علی‬ ‫– علی ه السالم‪ -‬را اوال ب ر اساس سیر کرونولوژیک تنظیم کرده‬ ‫اس��ت‪ ،‬بدین ترتیب‪ -1 :‬پیش از تولد ‪ -2‬والدت ‪ -3‬بزرگی و‬ ‫بلوغ ‪ -4‬فضایل متفرقه‪.‬‬ ‫گسترده ترین فصل کتاب هم فصل سوم است یعنی‬ ‫فصلی که فضای��ل ان حض��رت را در دوران بزرگ��ی و بلوغ‬ ‫برم ی شمارد‪ .‬این فصل‪ ،‬به طور جداگانه به چند بخش تقسیم‬ ‫شده و تقسیم بندی اش در نوع خود جالب است‪ .‬یک انسان‬ ‫متعالی و واال‪ ،‬کماالتی شخصی دارد که او را از اقران و امثالش‬ ‫متمایز م ی س��ازد و نام و یاد او را ج��اودان م ی کند و در عین‬ ‫حال در مس��یر زندگی و از رهگذر اتفاقاتی که در طول عمر‬ ‫رخ م ی دهد‪ ،‬موقعی ت هایی پیش م ی اید که او را با گزینش و‬ ‫انتخاب مواجه م ی کند و هر یک از ان اتفاقات و موقعی ت ها‬ ‫به نوبه خود‪ ،‬بزرگی و ب رازندگی او را بیش��تر از پیش اش��کار‬ ‫م ی کند و زمینه ای ب رای درخش��ش و ان کماالت شخصی‬ ‫فراهم م ی س��ازد‪ .‬بنا به چنین مالحظه ای‪ ،‬مولف دانشمند‪،‬‬ ‫فصل سوم را به دو باب تقسیم کرده است‪ -1 :‬باب نخست‪:‬‬ ‫در بیان فضایلی که حاصل م ی ش��ود از افعال و اثار که خود‬ ‫شامل دو مطلب (بخش) است‪ :‬فضیلت های نفسانی (مقصود‬ ‫در اینجا صفات ثابت و شخصیت و منش ان حضرت است)‬ ‫و فضیلت های بدنی (مقصود‪ ،‬مجاهدت ه��ا و اعمال نیک‬ ‫فوق طاقتی اس��ت که از ان یگانه دوران ها به دیده امده و در‬ ‫تاریخ ثبت شده است) ‪ -2‬باب دوم‪ :‬در بیان فضایلی که حاصل‬ ‫شد ب رای ان حضرت از خارج (یعنی همان موقعی ت هایی که‬ ‫گفتیم در رهگذر عم��ر و در کوران حوادث‪ ،‬جل��وه و جال و‬ ‫صیقل به ذات شخص م ی دهد و فضیلت های او را به نمود‬ ‫و نما م ی کشاند)‪.‬‬ ‫فصل چهارم یعنی «فضایل متفرق��ه» از یک نظر از‬ ‫همه فصل ها خواندن ی تر است زی را اساس��ا ربطی به زندگی‬ ‫تاریخی مسلم اول‪ ،‬شاه مردان علی – علی ه السالم – ندارد‪،‬‬ ‫بلکه حکایاتی خواندنی اس��ت‪ ،‬برگرفته از کتب تاریخ یا در‬ ‫مواردی معدود که به ش��هر حلّه مربوط م ی ش��ود‪ .‬احتماال‬ ‫ب ر اساس نقل قول های همشهریان و محور همه انها عجایب‬ ‫معجزه واری است که قرن ها پس از حیات ظاهری‪ ،‬فیزیکی‬ ‫و تاریخی حضرت صاحب لوا و ش��افع روز جزا علی مرتضی‬ ‫– علی ه السالم – سر زده است‪ .‬این بخش‪ ،‬جنبه دراماتیک‬ ‫پررنگی دارد و ارضا کننده س��لیقه خاصی در مناقب نویسی‬ ‫است که م ی شود ان را معجزه نگاری نامید تا جایی که برخی‬ ‫از کتاب های مشهور از قبیل «مدینه المعاجز» شیخ سلیمان‬ ‫بحرانی ب��ه تمامی در همین س��یاق تدوین ش��ده اند‪ .‬ذکر‬ ‫معجزات‪ ،‬هم مبتنی بر ایمان به عالم غیب است و هم ایمان‬ ‫به غیب را محکم تر و شفاف تر م ی کند‪ .‬از خواندن معجزات‬ ‫معصومان یا کرامات مردان خدا – به شرط اتقان و استحکام‬ ‫روایت‪ -‬اثری دیرپا در قلب خواننده بر جای م ی ماند؛ مواجهه‬ ‫ی که احاطه بر این عالم دارد و تماس��ش با‬ ‫با عالم باال‪ ،‬عالم ‬ ‫عالم ظاهری ما بس��یار نزدیکتر و تعاملش با عالم ما به طرز‬ ‫حیرت اوری جدی تر از ان چیزی اس��ت که ما م ی پنداریم‪ .‬از‬ ‫یک منظر دیگ��ر‪ ،‬یکی از زمینه های ای��ن معجزه نگاری ها‪،‬‬ ‫زمینه کالمی اس��ت زی را معجزه‪ ،‬راهی ب رای اثبات نبوت یا‬ ‫امامت بوده است و س��رانجام باید گفت که معجزه به خاطر‬ ‫عجیب و غریب بودنش زمینه داس��تانی دارد زی را داس��تان‬ ‫معموال بر پایه حوادث فرضی ک��ه از زندگی عادی اقتباس‬ ‫تفاوت انتخابات سال ‪ 2009‬با ‪2014‬‬ ‫‪21‬‬ ‫سیاست‬ ‫احمدی نژاد چگونه بازم ی گردد؟‬ ‫تحرکات رسانه ای و سیاس�ی حامیان دولت س�ابق گمانه های‬ ‫احتمال تلاش محمود احمدی نژاد برای بازگش�ت ب�ه عرصه قدرت‬ ‫رسمی را افزایش داده است‬ ‫پروژه محمود‬ ‫مثلث بررسی م ی کند؛ ایا احمدی نژاد به دنبال بازسازی اعتماد با بدنه‬ ‫رای اصول گ رایی است؟ و ایا اصولگ رایان به او اعتماد خواهندکرد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اسماعیل کوثری به مثلث‬ ‫گفته است ارتباط سابق میان‬ ‫احمدی نژاد و حامیان پیشی ن اش‬ ‫دیگر وجود ندارد‬ ‫عل ی اکبر جوانفکر به مثلث گفته‬ ‫است که از دیدگاه او احمدی نژاد‬ ‫هر لحظه وارد انتخابات شود رای‬ ‫م ی اورد‬ ‫احزاب و شخصیت ها‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪1‬‬ ‫سیاست در ای ران گویا هیچ وقت بنا ندارد ارام بگیرد‪.‬‬ ‫هنوز چند ماهی از اغاز به کار دولت جدید نگذشته که مباحث‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم همراه با گمانه زن ی های‬ ‫پرحاشیه فضای سیاست و رسانه ای ران را پر کرده است‪ .‬حاال باز‬ ‫محمود احمدی نژاد صدر نشین رسانه ها شده است‪ .‬م ی گویند‬ ‫م ی خواهد بازگردد‪ .‬رئیس دفترش به مخالفانش گفته تمام‬ ‫تیرهایشان را پرتاب کنند و یار دیرینش یعنی غالمحسین‬ ‫الهام فرم��ان اتح��اد احمدی نژادی ها را صادر کرده اس��ت‪.‬‬ ‫رئی س جمهور سابق به صورت کامال مشهودی رسانه ای شده‬ ‫و به صورت غیر منتظره ای دوبار راهی جنوب کشور شده تا در‬ ‫راهیان نور شرکت کند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬احمدی نژاد اس��ت‪ ،‬حتی اگ��ر مخالفان و‬ ‫منتقدانش هم تمایل زیادی به دیده ش��دن مجدد او نداشته‬ ‫باشند اما او زیر ذره بین است‪ .‬هر چه هست سوال این روزهای‬ ‫تحلیلگران مس��ائل سیاسی تنها این نیس��ت که محمود‬ ‫احمدی نژاد بنای بازگش��ت به قدرت را دارد یا خیر‪ ،‬بلکه حاال‬ ‫انها به این م ی اندیشند که در صورتی که او بخواهد بار دیگر‬ ‫س��پهر سیاس��ت ای ران را تجربه کند چه اتفاقاتی رخ خواهد‬ ‫داد و چه شرایطی حاکم خواهد ش��د‪ .‬به یک معنا بازگشت‬ ‫احتمالی محم��ود احمدی نژاد چه اث��ری در ارایش نیروهای‬ ‫سیاسی خواهد داش��ت و یا در س��طح دیگری از تحلیل که‬ ‫شاید مهمترین وجه این ماجرا باش��د‪ ،‬تکلیف اصولگرایان‪،‬‬ ‫اصالح طلبان و طیف سیاس��ی پی رامون حس��ن روحانی با‬ ‫احمدی نژاد چیست؟نکته مهم اما اینجاست که رئیس جمهور‬ ‫سابق با جمالت معناداری میل به بازگشت خود را بروز داده؛‬ ‫او گفته وقتی ارام م ی گیریم که پرچم شهدا را در واشنگتن به‬ ‫اهتزاز در اوریم‪ .‬جمله ای که هم به دنبال جذب بدنه رایش در‬ ‫سال ‪ 84‬است و هم متفاوت با انچه از احمدی نژاد در سال های‬ ‫اخر ریاست جمهوری اش دیده م ی شد؛ یعنی میل به مذاکره با‬ ‫امریکا ‪ .‬چرا او تغییر رویکرد داده اس��ت؟ ایا او به دنبال جذب‬ ‫رای طبقه پایین جامع��ه و نیروهای مذهبی اس��ت؟ پروژه‬ ‫محمود چیس��ت؟ ایا در این پروژه نیروه��ای اصول گرا به او‬ ‫اعتماد م ی کنن��د؟ و اینکه ایا حاکمیت چنی��ن اجازه ای را به‬ ‫او خواهد داد؟‬ ‫محمود چگونه رفت؟‬ ‫واقعیت این اس��ت ک��ه محم��ود احمدی ن��ژاد نامزد‬ ‫اصولگرایان در انتخابات سال ‪ 84‬نبود‪ .‬او در ان برهه‪ ،‬سا زو کار‬ ‫انتخاباتی شورای هماهنگی نیروهای انقالب را نپذیرفت و خود‬ ‫شخصا راهی کارزار انتخابات شد‪ .‬احمدی نژاد از دو قطبی پدید‬ ‫امده میان خودش و هاشمی رفسنجانی بیشترین بهره را برد‬ ‫تا رئی س جمهور ای ران شود‪ .‬اما درست همی ن جاست که باید به‬ ‫یک واقعیت دیگر هم توجه کرد؛ احمدی نژاد فردی تشکیالتی‬ ‫از میان اصولگرایان بود‪ .‬همین ویژگی موجب شد تا اصولگرایان‬ ‫پس از انتخابات به یاری او شتافته تا دولت پسا اصالحات که‬ ‫با تابلوی اصولگرایی امده بود را به الگویی موفق در کش��ور‬ ‫داری تبدیل کنند‪ .‬اصولگرایان دور تا دور صندل ی های پاستور‬ ‫نشستند تا همراه احمدی نژاد باشند در اداره کشور‪ .‬رئی س جمهور‬ ‫جدید اما تمایلی به ادامه روابطش با اصولگرایان نداش��ت‪ .‬او‬ ‫راهی دیگر برگزیده بود؛ راهی که با انچه اصولگرایان در ذهن‬ ‫داشتند تفاوت های قابل مالحظه ای داشت‪ .‬دیوار ب ی اعتمادی‬ ‫میان اصولگرایان و احمدی نژاد ان چنان باال رفت که دیگر هیچ‬ ‫امیدی به بازگشت روزهای همنشینی نبود‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ‪93‬‬ ‫حاال محم��ود احمدی نژاد خیلی زودت��ر از انچه تصور‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫میراث اقای رئیس جمهور‬ ‫وقتی محمود احمدی نژاد لباس رفتگران را بر تن کرد‬ ‫داستان احمدی نژاد و اصولگرایان‬ ‫غالمحسین الهام که از افراد‬ ‫نزدیک به محمود احمدی نژاد‬ ‫است از حامیان رئیس دولت‬ ‫سابق خواسته است اختالفات‬ ‫را کنار گذاشته و متحد شوند‬ ‫سیاست‬ ‫محمود احمدی نژاد تا اخرین روز ریاست جمهوری اش‬ ‫پای اسفندیار رحیم مشایی ایس��تاد‪ .‬او تمام سال های دولت‬ ‫دومش هزینه ه��ای حمایت از او و جریان سیاس��ی نزدیک‬ ‫به رئیس دفت��رش را پرداخت‪ .‬او با حفظ انتق��ادات و مواضع‬ ‫مخالف اصالح طلبان‪ ،‬حمایت همه جانبه اصولگرایان را هم‬ ‫از دست داد و حاال که دولت یازدهم اغاز به کار کرده هیچ اثری‬ ‫از حامیانش در عرصه قدرت رسمی کشور نیست‪ .‬میانه او و‬ ‫بسیاری از اهالی سیاست خیلی تعریفی ندارد و دلخوری های‬ ‫برجای مانده از خاط رات سیاس��ی‪ ،‬رابط��ه ای متفاوت میان‬ ‫رئی س جمهور سابق با رجال سیاسی پدید اورده است‪ .‬چنین‬ ‫است که م ی توان گفت احمدی نژاد اگر عزم بازگشت داشته‬ ‫باشد‪ ،‬کار بسیاری سختی پیش رو دارد ان قدر سخت که گویا‬ ‫او تاکتیک دیگری برگزیده و راه دیگری در ذهن دارد‪ .‬او به بدنه‬ ‫م ی اندیشد‪ ،‬انجا که گمان م ی کند هنوز مانند سال ‪ 84‬افرادی‬ ‫به انتظار ورودش نشسته اند‪ .‬اما محمود احمدی نژاد اکنون با‬ ‫چه شرایطی مواجه است و ورای تصویری که شاید مشاورانش‬ ‫ش ترسیم کرده اند با چه واقعیاتی مواجه است؟‬ ‫ب رای ‬ ‫و در نمازخانه ش��هرداری ته ران خود را مقاب��ل دوربی ن های‬ ‫خبری قرار داد‪ ،‬خیل ی ه��ا م ی گفتند احمدی ن��ژاد‪ ،‬به جایی‬ ‫باالتر از بهش��ت فکر م ی کند اما این فقط در حد گمانه بود‪،‬‬ ‫در حد اینکه احمدی نژاد چه م ی خواهد ‪،‬ن��ه اینکه مردم چه‬ ‫م ی خواهند و چه خواهند کرد‪ .‬وقتی او به وزارت کشور رفت‬ ‫تا در کنار نامزدهایی مانند هاشمی رفسنجانی‪ ،‬محمد باقر‬ ‫قالیباف‪ ،‬مصطفی معین‪ ،‬علی الریجانی‪ ،‬محس��ن رضایی‬ ‫و‪ ...‬نام خود را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری ثبت کند‬ ‫خیلی از خب رنگاران حاضر در وزارت کش��ور تصمیم گرفتند‬ ‫به جای حضور در کنف رانس خبری او در وزارت کشور بیرون از‬ ‫ساختمان در انتظار ورود چهره های مهمتری باشند تا اولین‬ ‫نفر باشند که متن مصاحبه ش��ان را با انها مخابره م ی کنند‪.‬‬ ‫محمود احمدی نژاد اما رئی س جمهور شد‪ ،‬هشت سال هم در‬ ‫دولت ماند و در سمت مهمترین مقام اجرایی کشور قرار گرفت‪.‬‬ ‫او متفاوت ترین رئی س جمهور ای ران بعد از انقالب شد‪ .‬فردی‬ ‫با اقدامات غیر منتظره که تخصصش به چالش کش��یدن‬ ‫تعاریف رسمی امور بود‪.‬‬ ‫ساختار سیاسی ای ران رئی س جمهوری را تجربه م ی کرد‬ ‫که در همه زمینه ها حرف دیگری داشت‪ .‬او اقتصاد ای ران را با‬ ‫یک جراحی بزرگ مواجه کرد‪ .‬مجری طرح هدفمندی یارانه ها‬ ‫شد‪ .‬رفتار ای ران با دنیای بیرون را تغییر داد و چهره ای متفاوت‬ ‫از دیپلماس��ی ای رانی را پایه گذاری کرد‪ .‬رفت��اری که نامش را‬ ‫دیپلماسی تهاجمی گذاشتند‪ .‬در سیاست داخلی کنش های‬ ‫فراوانی ایجاد کرد که منش��ا واکنش های فراوانی شد‪ .‬دیگر‬ ‫نه چپ‪ ،‬چپ بود نه راس��ت ها‪ ،‬راست ماندند‪ .‬ارایش سیاسی‬ ‫کشور چهره جدیدی گرفت‪ ،‬همنش��ینی چپ ها با راست ها‬ ‫اغاز ش��د و اکثریت رقبای دی��روز‪ ،‬منتقد برخ��ی رفتار های‬ ‫رئی س جمهور مس��تقر در مسائل مختلف ش��دند‪ .‬زمان اما‬ ‫هرچه م ی گذشت محمود احمدی نژاد هم تغییر م ی کرد‪ .‬او در‬ ‫سال ‪ 92‬متفاوت ترین احمدی نژاد بود‪ .‬دیگر ان احمدی نژادی‬ ‫نبود که حرف های سال ‪ 84‬را بزند‪ .‬زمان رفتن فرا رسیده بود‪.‬‬ ‫او م ی خواست رفتنش از پاس��تور پایان داستان احمدی نژاد‬ ‫نباشد‪ .‬دست اسفندیار را باال برد تا شاید همان ها که هشت‬ ‫سال قبل بدون هیچ چشمداشتی در ستادهای انتخاباتی ساده‬ ‫و بی پی رایه ب رای او همه کار کردند تا او به پاستور برود‪ ،‬باز به‬ ‫یاری اش بشتابند؛ طیفی که اتفاقا مهمترین دلیل دلگیری شان‬ ‫از احمدی نژاد همین رئیس دفتر بود‪ .‬اوضاع چنان ش��د که‬ ‫احمدی نژاد خیلی زودتر از انکه انتخابات برگزار شود متوجه‬ ‫شد که دیگر نماینده ای در این رقابت ندارد‪.‬‬ ‫م ی ش��د خود را مهیای بازگش��ت کرده اس��ت‪ .‬دوبار راهی‬ ‫راهیان نور شده‪ ،‬س��فری به مشهد داش��ته و در چند مراسم‬ ‫مذهبی نیز حاضر شده اس��ت‪ .‬حامیان رسانه ای اش فعال تر‬ ‫از همیشه‪ ،‬دست به قلم شده اند‪ .‬دوستان باقی مانده از روزگار‬ ‫صدارت هم حلقه ای از حواریون را تشکیل داده‪ ،‬به فکر ترمیم‬ ‫همبستگ ی های اسی ب دیده افتاده اند‪ .‬مشاوران احمدی نژاد‬ ‫هم گویا ش��رایطی جدید پیش روی او تصویر کرده اند‪ .‬علی‬ ‫اکبر جوانفکر م ی گوید مردم ناراضی هستند و احمدی نژاد اگر‬ ‫همین حاال هم بازگردد‪ ،‬مردم به او رای خواهند داد‪ .‬دیگرانی‬ ‫هم که چون او فکر م ی کنند بر این گمانن��د که مردم چراغ‬ ‫بدس��ت دنبال رئی س جمهور س��ابق م ی گردند‪ .‬فارغ از این‬ ‫مباحث رسانه ای اگر بنا بر تحلیل باشد باید با رصد گفتار های‬ ‫روزهای اخیر حامیان دولت س��ابق‪ ،‬به تصویر ایجاد شده در‬ ‫ذهن احمدی نژاد فکر کنیم‪.‬‬ ‫‪ -1‬واقعیت این است که دولت حسن روحانی ریسک‬ ‫بزرگی در زمینه سیاست خارجی کرده اس��ت‪ .‬این دولت بنا‬ ‫بر همه شواهد موجود س��رمایه گذاری بزرگی بر حل پرونده‬ ‫هسته ای و مس��ائل مورد چالش با غرب کرده تا در سایه ان‬ ‫بتواند مشکالت پیش رو در داخل کشور را حل کند‪ .‬تالشی‬ ‫که البته با هشدارهای جدی بس��یاری از کارشناسان و رجال‬ ‫مواجه شده و اگر حس��ن روحانی نتواند به انچه در ذهن دارد‬ ‫برسد شاید کار را ب رای او در سال ‪ 96‬مشکل کند‪.‬این یکی از‬ ‫مهمترین فاکتورهای مشاوران احمدی نژاد است‪ .‬به این معنا‬ ‫که انها تصور م ی کنند حسن روحانی با شکست در این عرصه‬ ‫مبنای هویتی بسیاری از شعارهایش را از دست م ی دهد‪.‬‬ ‫‪ -2‬حسن روحانی و دولت یازدهم کار سختی در اقتصاد‬ ‫پیش رو دارند‪ .‬با این مختصات که انها چاره ای ندارند جز اینکه‬ ‫فاز دوم هدفمندی یارانه ها را اجرا کنند‪ .‬یعنی فاز س��خت و‬ ‫هزینه زای طرحی که احمدی نژاد اغ��ا زگر ان بود‪ .‬باید توجه‬ ‫داش��ت که احمدی نژاد از ابتدای طرح هدفمندی یارانه ها به‬ ‫مردم مبلغی را به عنوان یارانه اختصاص داد و از همین رهگذر‬ ‫طبیعتا بر بدنه اجتماعی او افزوده ش��د‪ .‬ح��اال اما در اقدام ی ‬ ‫عکس ‪ ،‬حسن روحانی چاره ای ندارد جز اینکه بخشی از مردم‬ ‫را از دریافت یارانه منصرف کرده یا بهره مندی انها را از یارانه‬ ‫متوقف کند‪ .‬رویدادی که در پی ان کاس��ته شدن از بدنه رای‬ ‫حسن روحانی را احتماال به دنبال خواهد داشت‪.‬‬ ‫‪ -3‬پیروزی حس��ن روحانی در انتخابات دالیل زیادی‬ ‫‪23‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪24‬‬ ‫به یکی از اش��تباهاتش یعنی س��رمایه گذاری بر اسفندیار‬ ‫داشت اما شاید یکی از مهمترین دالیلش ائتالف سیاسی و‬ ‫رحیم مشایی اعتراف کند‪ .‬اما اینها همه چیزهایی است که‬ ‫تاکتیکی اصالح طلبان با طیف سیاسی هاشمی رفسنجانی‬ ‫احمدی نژادی ها در ذهن دارند‪ .‬واقعیت این است که محمود‬ ‫بود‪ .‬مشاوران احمدی نژاد همچون برخی دیگر از تحلیلگران‬ ‫احمدی نژاد اعتماد س��ازی با بدنه را اغاز ک��رده ولی تاکتیک‬ ‫و رجال سیاس��ی بر این باورند که عمر ای��ن ائتالف چندان‬ ‫طوالنی نخواهد بود و اصالح طلبان تا قبل از فرا رسیدن سال‬ ‫عبور از سران و مذاکره با بدنه‪ ،‬مشکلی را حل نکند‪ .‬اگر چه‬ ‫احمدی نژاد م ی تواند وسوسه ای باشد ب رای اصولگرایان که به‬ ‫‪ 96‬پروژه عبور از روحانی را کلید خواهند زد‪ .‬این یعنی اینکه‬ ‫وسیله او قدرت از دست رفته را باز یابند اما پر واضح است که‬ ‫دولت مستقر بخش قابل توجهی از بدنه اجتماعی خود را از‬ ‫تکرار تجربه احمدی نژاد ب رای بس��یاری از اصولگرایان قابل‬ ‫دست خواهد داد‪.‬‬ ‫قبول نیست‪ .‬در سطح دیگر تحلیل م ی توان گفت که رفتار‬ ‫‪ -4‬اصولگرایان فردی مانند احمدی نژاد را ندارند تا مانند‬ ‫انتخاباتی اصولگرایان در سال ‪ 92‬اگر چه همراه با اسی ب هایی‬ ‫او رای اور باشد؛ مساله ای که به زعم حامیان دولت سابق ب رای‬ ‫س��ران اصولگرا‪ ،‬فاکتوری وسوس��ه کننده ب رای بازگشت به‬ ‫بود که انها را از موفقیت بازداش��ت اما این هرگز به این معنا‬ ‫نیس��ت که بدنه اجتماعی انها نافرمانی مدنی پیشه کرده و‬ ‫احمدی نژاد است‬ ‫‪ -5‬ه��ر رای منفی ب��ه روحانی در‬ ‫سفره خود را از سران تش��کیالت جدا کرده اند‪.‬‬ ‫انچه رخ داد تنه��ا این بود ک��ه از رهگذر تکثر‬ ‫واقع رای مثبتی اس��ت که به س��بد رای‬ ‫کاندیداهای اصولگرا‪ ،‬ارای انها نیز در انتخابات‬ ‫احمدی نژاد ریخته م ی شود‪.‬‬ ‫تقسیم شد و رقیب دیگری توانست با استفاده‬ ‫چنین تصویری که به نظر م ی رسد‬ ‫اکنون در ذه��ن احمدی ن��ژاد پدید امده‬ ‫از شرایط موجود پیروز ش��ود‪ .‬پس این گزاره که‬ ‫بدنه از تشکیالت جداس��ت از اساس غلط و بی‬ ‫باش��د‪ ،‬او را به رس��یدن مجدد به پاستور‬ ‫امیدوار م ی کند‪ .‬اما انها چ��ه پروژه ای را‬ ‫محتواست‪ .‬تفکیک حزب الله ی ها از اصولگرایان‬ ‫یک صورت مس��اله انحرافی اس��ت که توسط‬ ‫ب رای تعبیر این رویای ش��یرین ط راحی‬ ‫حامیان دولت سابق دنبال م ی شود‪ .‬از زوایه ای‬ ‫کرده اند؟‬ ‫احمدی نژاد فعال سکوت کرده است‬ ‫دیگر هرگز نم ی توان این گونه تحلیل کرد که هر‬ ‫اما م ی توان از رصد رفتار و گفتار حامیانش سایت میدان‪ 72‬به ارگان رسانه ای حامیان رای منفی به روحانی‪ ،‬رای مثبتی به احمدی نژاد‬ ‫دولت سابق تبدیل شده است‬ ‫است‪ .‬این دید فقط بر این پایه تکثیر م ی شود که‬ ‫به تحلی ل هایی رسید‪ .‬غالمحسین الهام‬ ‫بار دیگر دوقطبی هاشمی ‪-‬احمدی نژاد البته این‬ ‫در تازه ترین سخنانش از احمدی نژادی ها‬ ‫بار با صورت روحانی –احمدی نژاد بازتولید شود‪.‬‬ ‫خواسته است که متحد شوند و اختالف ها‬ ‫یعنی یک تاکتیک انتخابات��ی ب رای دوقطبی‬ ‫را کنار بگذارند‪ .‬او گفت��ه که احمدی نژاد‬ ‫را فاقد عصم��ت م ی داند‪ .‬این س��خنان‬ ‫کردن فضای سیاسی که سایر جناح ها و طی ف ها‬ ‫یعنی اینکه او بنا دارد حس��اب بدنه را از‬ ‫را به کنار گذاشته و فقط احمدی نژاد بماند و دولت‬ ‫وق��ت‪ .‬احمدی نژادی ها همچنان ب��ر این پای‬ ‫سران جدا کند‪ .‬به این معنا که او م ی داند‬ ‫م ی فشارند که محمود احمدی نژاد همچنان از‬ ‫دی��وار ب ی اعتم��ادی می��ان احمدی نژاد‬ ‫همان بدنه اجتماعی سابق میان مردم برخوردار‬ ‫وس��ران تش��کیالت اصولگرا انقدر بلند‬ ‫است‪ .‬اما تحلیل دقیق ش��رایط موجود تصویر‬ ‫است که سرمایه گذاری ب رای از بین بردن‬ ‫ان بیهوده اس��ت‪ .‬پس راه چ��اره جذب‬ ‫دیگری را پیش روی ما م ی گذارد‪ .‬بخشی از بدنه‬ ‫بدنه با تحلی��ل و باور نافرمان��ی بدنه از یکی از سایت های نزدیک به احمدی نژاد اجتماعی احمدی نژاد افراد حاشیه نشین و دور‬ ‫مدعی دلتنگی مردم برای محمود‬ ‫از مرکز بودند‪ .‬انها در این انتخابات بخش قابل‬ ‫سران تشکیالت اصولگراست‪ .‬در چنین‬ ‫احمدی نژاد شده است‬ ‫گزاره ای انها استناد م ی کنند به سال ‪84‬‬ ‫توجهی از ارای خود را به حسن روحانی اختصاص‬ ‫دادند و به رغم اینکه گفته م ی ش��د این طیف از‬ ‫که بدنه رای سران تش��کیالت اصولگرا‬ ‫مردم به س��عید جلیلی به عنوان نماد گفتمان‬ ‫را قبول نکرد یا گاهی استناد م ی کنند به‬ ‫پ راکندگی ارای بدنه اصولگرا در انتخابات‬ ‫سوم تیر رای خواهند داد ‪ ،‬اتفاق دیگری رخ داد‪.‬‬ ‫بخش دیگری از بدنه اجتماعی احمدی نژاد هم به‬ ‫س��ال ‪ .92‬در همین راستا هم هست که‬ ‫حزب الله ی ها مربوط م ی شود‪ ،‬طیفی که در دهه‬ ‫پروژه الق��ای جدایی بدن��ه حزب اللهی و‬ ‫نود از منتقدین اصلی محمود احمدی نژاد به شمار‬ ‫هیاتی و مسجدی از تشکیالت اصولگرا‬ ‫م ی امدند و گویا هنوز هم بر سر نقطه اختالفشان‬ ‫را کلید زده اند‪ .‬یک القای رس��انه ای تمام‬ ‫با احمدی ن��ژاد یعنی ماجرای قهر ی��ازده روزه و‬ ‫عیار ب رای تثبیت چنین ایده ای‪ .‬مشاروان‬ ‫احمدی نژاد م ی دانند ک��ه حزب الله ی ها‬ ‫مساله اسفندیار رحیم مش��ایی باقی مانده اند‪.‬‬ ‫مجموع شرایط نشان م ی دهد احمدی نژاد چندان‬ ‫بیشترین انتقاد را به اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫دارند‪ .‬پس فعال انها بنا دارند اس��فندیار ایا ممکن است احمدی نژاد از او عبور کند؟ هم نباید خوشبین باشد‪ ،‬حتی اگر به این نکته‬ ‫هم توجه نکنیم که رفتار انتخاباتی مردم نشان‬ ‫رحیم مشایی و محمود احمدی نژاد را در‬ ‫داده انها به چهره های تکراری اقبال نم ی کنند‪.‬‬ ‫کنار هم قرار ندهند تا در قاب مش��ترکی‬ ‫اگر پروژه جدید محمود را اعتمادس��ازی میان او و بدنه‬ ‫سوژه ای ب رای عکاسان خبری نشوند و عکس دونفره ای از انها‬ ‫ثبت نشود‪ .‬زمان باال بردن دست مشایی تمام شده است‪ .‬شاید‬ ‫متدین اش بدانیم در ای��ن راه او فعال نباید چندان مش��ایی‬ ‫را پررنگ کند که چنین هم کرده اس��ت‪ .‬درس��ت بر عکس‬ ‫ب رای همین است که غالمحسین الهام به جای رحیم مشایی‬ ‫س��ال های اخیر که ب رای جذب رای طبقه متوس��ط‪ ،‬نقش‬ ‫همراه احمدی نژاد عازم جنوب کشور م ی شود‪ .‬حاال احمدی نژاد‬ ‫مشایی را پررنگ کرده بود‪ .‬او زود وارد میدان شده تا ب راساس‬ ‫راهی جز دست به دست ش��دن با بدنه اجتماعی ندارد‪ .‬اما ایا‬ ‫پروژه اش‪ ،‬قطب مخالف دولت لقب بگی��رد و اصولگرایان را‬ ‫محمود احمدی نژاد حاضر به کوتاه امدن از موضعش درباره‬ ‫در کار انجام ش��ده قرار دهد‪ .‬بدنه را به سوی خود جذب کند‬ ‫مشایی هست؟ انجا که غالمحسین الهام م ی گوید محمود‬ ‫احمدی نژاد عصمت ندارد یعنی اینکه انها م ی خواهند بپذی رند‬ ‫و در ادامه به جلب اعتماد حاکمیت بپ��ردازد‪ .‬در مقابل پروژه‬ ‫محمود‪ ،‬اصولگریان چه باید بکنند؟ اگر گزاره انها عدم اعتماد‬ ‫که احمدی نژاد اشتباهاتی داشته و البته ان را به پای معصوم‬ ‫به احمدی نژاد باشد‪ ،‬در مرحل ه ایجاب چگونه باید وارد میدان‬ ‫نبودن او بگذارند‪ .‬دقی ق تر که بشویم م ی توانیم حتی احتمال‬ ‫شوند؟‬ ‫بدهیم که او م ی خواهد ب رای بدست اوردن حامیان سابقش‬ ‫بازگشت با مدل ‪84‬؟‬ ‫احمدی نژاد با ادبیاتی متفاوت از‬ ‫دو سال اخیرش وارد فضای سیاسی‬ ‫کشور شده است‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫بازگشت احمدی نژاد؛ این شاید بهترین تعبیر باشد از‬ ‫فعالی ت های این روزهای رئیس دولت های نهم و دهم‪ .‬او حاال‬ ‫بیشتر از هر زمان دیگری به فعالی ت های تشکیالتی مشغول‬ ‫اس��ت و چراغ های روشن را هم روش��ن کرده و تقریبا تیم او‬ ‫به صورت عیان پروژه بازگشت اش را کلید زده اند‪.‬‬ ‫فعالی ت های احمدی نژاد اما از ابتدای س��ال ‪ 93‬رنگ و‬ ‫بوی دیگری به خود گرفته است‪ .‬او که پس از ترک ساختمان‬ ‫پاستور‪ ،‬بر راه اندازی دانشگاه ای رانیان‪ ،‬برگزاری جلسات مستمر‬ ‫با وزرای دولت خود‪ ،‬ارائه پیشنهاد مناظره به حسن روحانی و‬ ‫حتی برقراری ارتباط با اقشار مذهبی جامعه و خانواده شهدا‬ ‫تمرکزکرده بود‪ ،‬سال ‪ 93‬را با حضور در مناطق عملیاتی دوران‬ ‫دفاع مقدس در جنوب کشور اغاز کرد‪.‬‬ ‫س��ایت فردا از س��ایت های اصولگرا در ای��ن رابطه در‬ ‫گزارشی نوشته اس��ت که احمدی نژاد تالش م ی کند ارتباط‬ ‫خود با حزب الله ی ها را احیا کند؛ چه انکه او در دوره های نهم‬ ‫و دهم انتخابات ریاس��ت جمهوری با استفاده از رای حزب اهلل‬ ‫توانست برکرسی ریاست جمهوری تکیه زند اما از میانه های‬ ‫دولت دهم مخالفان بس��یاری در این طیف پی��دا کرد و این‬ ‫طیف با او زاویه پیدا کردند‪ .‬این رس��انه اصولگرا‪ ،‬به حمایت‬ ‫تعداد زیادی از مداحان از احمدی نژاد در س��ال های ‪ 84‬و ‪88‬‬ ‫از یک سو و ش��کایت یاران رئی س جمهور سابق از مداحان از‬ ‫سوی دیگر اشاره م ی کند و ان را بارزترین نشانه زاویه گرفتن‬ ‫دولت پیشین با این طیف م ی داند‪ .‬با تمام این تفاسیر‪ ،‬حضور‬ ‫احمدی نژاد در نماز جمعه ته ران‪ ،‬دو سفر نوروزی به خوزستان‬ ‫و حضور در جمع کاروان های راهیان نور و همچنین شرکت در‬ ‫مراسم عزاداری حضرت زه را(س) در حسینیه امام خمینی(ره)‬ ‫م ی تواند سیگنال هایی از سوی احمدی نژاد باشد تا نشان دهد‬ ‫که او به دنبال بازسازی روابطش با جریان های مذهبی و بدنه‬ ‫اصولگراست‪ .‬اما ایا این جریان ها دوباره به او اعتماد م ی کنند؟‬ ‫به گمان تحلی ل گران احمدی نژاد با برگزاری جلس��ات‬ ‫مس��تمر‪ ،‬تالش م ی کند زمینه بازگش��ت به قدرت را فراهم‬ ‫کند‪ .‬این موضوعی است که حتی سی د محمد حسینی‪ ،‬وزیر‬ ‫ارشاد دولت دهم نیز ان را تایید کرده و گفته است که برگزاری‬ ‫جلسات احمدی نژاد با وزرای دولت خود «غیرعادی» نیست‪.‬‬ ‫دیگر اقدام احمدی نژادکه با مخالفت دولت مواجه شد‪،‬‬ ‫راه اندازی دانشگاه ای رانیان بود‪ .‬با اغاز به کار دولت یازدهم این‬ ‫دانشگاه نیز وارد حاشی ه های جدیدی شد و هر روز خبرهای‬ ‫متناقضی مبنی بر پذیرش دانشجو و ممنوع الفعالیت بودن‬ ‫این دانش��گاه به گوش رس��ید‪ .‬اما پذیرش دانش��جو در این‬ ‫دانشگاه که قرار بود از بهمن ‪ 92‬عملی شود‪ ،‬به تعویق افتاد‬ ‫و خبر رسید که احتماال از مهر س��ال اینده پذیرش دانشجو‬ ‫صورت خواهد گرفت‪ .‬هرچه باشد‪ ،‬تاکنون مجوز اغاز به کار‬ ‫این دانشگاه ارائه نشده تا ماجرای فعالی ت های احمدی نژاد و‬ ‫یارانش در دانشگاه ای رانیان د ر هاله ای از ابهام قرارگیرد‪.‬‬ ‫گام دیگر احمدی نژاد ب رای بازگشت به قدرت‪ ،‬برگزاری‬ ‫جلسه با حامیان رسانه ای خود بود‪ .‬در دیداری نسبتا طوالنی‬ ‫که حدود ‪ 30‬نفر از فعاالن رسانه ای حامی محمود احمدی نژاد‬ ‫در ان حضور داشتند‪ ،‬در خصوص فعالی ت های رسانه ای تیم‬ ‫احمدی نژاد تصمیماتی اتخاذ شد و ب رنامه هایی ب رای حضور‬ ‫موثر در فضای مجازی و رسانه ای مکتوب مورد بررسی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬او که در ایام نوروز یک بار به همراه خانواده و بار دیگر‬ ‫به همراه غالمحس��ین الهام به خوزستان س��فر کرده بود‪،‬‬ ‫در خصوص علت حضور خود در زیارتگاه های هشت س��ال‬ ‫دفاع مقدس چنین گفت‪« :‬روزی راحت م ی نشینیم که پرچم‬ ‫شهدا باالی کاخ سفید به اهتزاز دراید‪ ».‬احمدی نژاد البته از‬ ‫زمان پایان حضورش در س��اختمان ریاست جمهوری کمتر‬ ‫پاس��خگوی خب رنگاران بوده و صرفا به بیان جمالتی کوتاه‬ ‫اکتفا کرده است؛ اما هنگامی که با سوالی پی رامون ب رنامه خود‬ ‫ب رای نامزدشدن در انتخابات ریاس��ت جمهوری اینده مواجه‬ ‫ش��د‪ ،‬به بیان این جمله که «به موقع در این رابطه صحبت‬ ‫م ی کنم» بسنده کرد‪ .‬حضور احمدی نژاد در کاروان راهیان نور‬ ‫البته با واکنش هایی مواجه شد‪ .‬سایت جهان نیوز که نزدیک‬ ‫به علیرضا زاکانی‪ ،‬نماینده ته ران اس��ت در واکنش به سفر‬ ‫احمدی نژاد نوشت‪« :‬حزب اهلل مراقب و هوشیار باشد‪ .‬دوستان‬ ‫حزب اللهی مراقب باش��ندکه انتقادات م��ا از روحانی باعث‬ ‫نشود که به سوی احمدی نژاد س��وق پیدا کنیم‪ .‬احمدی نژاد‬ ‫نباید الترناتیو روحانی باشد‪ .‬حزب اهلل مراقب و هوشیار باشد‪.‬‬ ‫نقدهای گذشته مان به احمدی نژاد را فراموش نکنیم‪».‬‬ ‫همچنین سایت دولت بهار که از رسانه های حام ی دولت‬ ‫پیشین و ش��خص محمود احمدی نژاد به ش��مار م ی اید در‬ ‫مطلبی با عنوان «ایا احمدی نژاد حزب اللهی نمایی م ی کند؟»‬ ‫نوشت‪« :‬احمدی نژاد حتی در صورت تمایل به کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ ،1396‬نیازی ندارد ب رای جذب ارای‬ ‫اقشار حزب اللهی به حزب الله ی نمایی موردنظر تشکیالت‬ ‫سیاسی‪ -‬رس��انه ای اصولگرایان تن داده و از گفتمان بهاری‬ ‫خود فاصله گیرد‪».‬‬ ‫برنامه گام به گام برای مجلس دهم‬ ‫انچه در این میان روش��ن به نظر م ی رس��د این است‬ ‫که احمدی نژاد و یارانش عجله ای ب رای بازگش��ت به قدرت‬ ‫ندارند و برنامه ای گام به گام ب رای خ��ود تدوین کرده اند‪ .‬اما‬ ‫ش��اید مهم ترین خبری که در خص��وص ب رنامه احمدی نژاد‬ ‫ب رای بازگشت به قدرت منتشر ش��ده است‪ ،‬تدارک فهرستی‬ ‫ب رای انتخابات مجلس دهم باشد‪ .‬ب راساس این خبر‪ ،‬محمود‬ ‫احمدی نژاد در حال تهیه لیست انتخاباتی ب رای شهر ته ران‬ ‫و برخی شهرهای بزرگ بوده و تاکنون بالغ بر ‪ 150‬نفر ب رای‬ ‫لیست ته ران در نظر گرفته و قرار بر این است که این لیست را‬ ‫به صورت مرحله به مرحله پاالیش کنند تا به تع داد نمایندگان‬ ‫موردنظر ب رای لیست که ‪ 30‬نفر است‪ ،‬برسند‪.‬‬ ‫تکذیب اظهارات خبرساز احمدی نژاد‬ ‫حاشیه های حضور احمدی نژاد در مشهد‬ ‫در این میان البته این شخص احمدی نژاد نیست که با‬ ‫بیان سخنان خاص خبرساز م ی شود‪ ،‬بلکه برخی یاران دیرین‬ ‫وی نیز با اظهارنظرهای جنجالی توجهات بسیاری را به سوی‬ ‫خود جلب م ی کنند‪ .‬هفته گذشته اس��فندیار رحیم مشایی‪،‬‬ ‫رئی س دفت��ر احمدی ن��ژاد در دوره ریاس��ت جمهوری اش‪ ،‬به‬ ‫انتقادات درباره رئی س جمهور سابق واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫او در مصاحبه با «می��دان ‪ »72‬از رس��انه های حامی‬ ‫ محمود احمدی نژاد گفت‪« :‬م ی خواهند ناکارامدی خود را به‬ ‫پای دولت قبل تمام کنند اما این فضا استمرار نخواهد داشت‪،‬‬ ‫اجازه بدهید تمام تیرهایشان را پرتاب کنند؛ تنها مظلومیت‬ ‫احمدی نژاد است که بیشتر هویدا خواهد شد‪».‬‬ ‫مشایی با تاکید بر اینکه هیچ ب رنامه ای جهت فعالیت در‬ ‫فضای سیاسی را ندارد‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬بهتر است به خود اقای‬ ‫احمدی نژاد مراجعه کنید‪ ».‬وی در پایان گفت‪« :‬بنویسید که‬ ‫مشایی هیچ ب رنامه ای ب رای کار سیاسی و حتی موضع گیری‬ ‫سیاسی ندارد‪ ».‬غالمحس��ین الهام چهره دیگری بود که با‬ ‫اظهارات خود خواس��تار اتحاد یاران احمدی نژاد شد‪ .‬الهام به‬ ‫«احمدی نژادی ها» گفت‪« :‬دوستان احمدی نژاد باید با وجود‬ ‫اختالف با هم کار کنند‪ .‬ما مش��کالتی داری��م‪ ،‬تحریکات‪،‬‬ ‫حساسی ت ها‪ ،‬مشکالت اخالقی‪ ،‬حسادت ها‪ ،‬تنگ نظری ها‬ ‫و‪ ...‬وجود دارد‪ ،‬ضمن اینکه ممکن است از نظر تحلیلی هم‬ ‫ای راد وجود داشته باشد‪ .‬من یک روز بعد دولت نهم که بیرون‬ ‫دولت بودم به اقای احمدی نژاد گفتم شما دو دسته از دوستان‬ ‫داری که هر دو شما را قبول دارند ولی خودشان را قبول ندارند‪.‬‬ ‫هر دو احمدی ن��ژاد را قبول دارند‪ ،‬پس بای��د با هم کار کنند؛‬ ‫اختالف هم با ه��م دارند ولی اختالف مش��کلی ندارد‪ ».‬وی‬ ‫خاطرنشان کرد‪« :‬من اگر بخواهم به احمدی نژاد نمره دهم‪،‬‬ ‫نمره عالی م ی دهم‪ ،‬ولی ایا مثال اگر بعضی کارها نم ی ش��د‬ ‫نم ی توانست فرصت را از مخالفان بگیرد؟ فکر م ی کنم چرا!‬ ‫از احمدی نژاد هم نه توقع معجزه دارم نه توقع عصمت‪ .‬شاید‬ ‫ه ر کس دیگری هم جای وی بود بدت��ر از او برخورد م ی کرد‪.‬‬ ‫وی در جایگاه خودش به بهترین ش��کل عمل کرده اس��ت‪.‬‬ ‫اما مخالفان احمدی نژاد ب ی انصاف بودند و جهت گیری انها‬ ‫واقعا اصولی نبود‪ ».‬الهام با بیان اینکه بعضی دچار اش��تباه‬ ‫شدند و برخی خیلی زود دچا ر تردید شدند‪ ،‬ادامه داد‪« :‬بعضی‬ ‫از ش��خصی ت ها ان روز که به حمایت از گفتمان امدند‪ ،‬خب‬ ‫تاثی ر گذار بود و نقطه اعتمادی بود‪ ،‬اما بعدها ه ر کس مدعی‬ ‫شد احمدی نژاد را من س��ر کار اوردم‪ .‬احمدی نژاد با این اراده‬ ‫که همه را با هم راه انداخت سر کار امد‪ .‬هی چ کس نم ی تواند‬ ‫بگوید که ما مالک سوم تیر هستیم؛ انتخابات اخیر و نتیجه ارا‬ ‫هم به خوبی بیانگر این امر بود‪ .‬بناب راین مالک سوم تیر مثل‬ ‫مالک انقالب است‪ .‬هر کس سهم خود را برداشت‪ ،‬خودش از‬ ‫شراکت خارج شد‪ ».‬پروژه جدید احمدی نژاد اغاز شده است اما‬ ‫ایا اصولگرایان در سطح نخبگان و بدنه به او اعتماد خواهند‬ ‫کرد‪ .‬به نظر م ی اید پاسخ فعال منفی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫احمدی نژاد عالوه بر حضور در مناطق عملیاتی دفاع‬ ‫مقدس‪ ،‬نماز جمعه و عزاداری حضرت زه را(س)‪ ،‬س��فری به‬ ‫مشهد نیز داشت تا در مراسم تشییع و بزرگداشت پدر شهی دان‬ ‫علی اکبری شرکت کند‪ .‬سایت «جوان انقالبی» از سایت های‬ ‫نزدیک به وی روایتی از حضور رئی س جمهور سابق در مشهد‬ ‫مقدس را منتش��ر کرد‪ .‬ب راس��اس این روایت‪ ،‬هنگام حضور‬ ‫رئی س جمهور سابق در مهدیه مشهد تعداد زیادی از حضـار‬ ‫که از حضور احمدی نژاد در س��ـالن مطلع شـده بودنـد‪ ،‬به‬ ‫سمـت وی هجوم بردند؛ تا جــایی که مجری مراسم مجبور‬ ‫شد چندین بار از حضار درخواست کند به جای خود بازگردند و‬ ‫نظم جلسه را به هم نزنند‪ .‬هنگام نشستن احمدی نژاد‪ ،‬حلقه‬ ‫بزرگی در اط راف وی تشکیل شد‪.‬‬ ‫ان گونه که این سایت حامی احمدی نژاد روایت کرده‪،‬‬ ‫پس از پایان مراسم‪ ،‬مردم دوباره به سمت وی هجوم بردند که‬ ‫در ابتدا محافظان مانع نزدیکی انان به رئی س جمهور سابق‬ ‫شدند اما وی از محافظین خواست تا اجازه دهند مردم نزدیک‬ ‫ش��وند‪ .‬افراد یکی از پس از دیگری ب��ه احمدی نژاد نزدیک‬ ‫م ی ش��دند و وی را در اغوش گرفته ب رای وی ارزوی موفقیت‬ ‫و عزت م ی کردند و برخ��ی از زحمات وی قدردانی م ی کردند‪.‬‬ ‫هنگامی که بعضی از افراد با چشمان گریان احمدی نژاد را در‬ ‫اغوش م ی گرفتند‪ ،‬وی نیز تحت تاثیر قرار گرفته و بغض کرده‬ ‫بود‪ .‬بعد از حدود ‪ 10‬دقیقه حضور در میان مردم‪ ،‬وی با شعار‬ ‫«دسته گل محمدی به شهر ما خوش امدی» مردم‪ ،‬از سالن‬ ‫خارج و پس از حضور در جمع تشیی ع کنندگان‪ ،‬وارد حرم مطهر‬ ‫ش��د‪ .‬با وجود اینکه حضور احمدی ن��ژاد در حرم کامال بدون‬ ‫تشریفات و ب ی سر و صدا بود اما هر جا وی پا م ی گذاشت‪ ،‬سیل‬ ‫مشتاقان به سمت وی با سالم و صلوات جاری م ی شد‪ .‬پس‬ ‫از دعا و مناجات‪ ،‬هنگام خروج وی از حرم‪ ،‬باز حلقه مشتاقان‬ ‫دور وی شکل گرفت و مردم با ش��عار «پیرو خط رهبری‪ ،‬به‬ ‫ش��هر ما خوش امدی» او را تا در خروج��ی همراهی کردند‪.‬‬ ‫در توصیف کامال احساس��ی این س��ایت امده است؛ برخی‬ ‫اظهارنظر یاران احمدی نژاد؛ از الهام تا مشایی‬ ‫سیاست‬ ‫یکی دیگ��ر از اخب��ار جنجالی پی رام��ون احمدی نژاد‪،‬‬ ‫انتشار اظهاراتی منتسب به وی در س��ایت های خبری بود‪.‬‬ ‫این اظهارات که ب ر اساس روایت سایت های خبری در مناطق‬ ‫عملیاتی اظهار ش��ده بود‪ ،‬حاکی از انتقاد شدیداللحن وی از‬ ‫سیاست های دولت و حمایت صریح از اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫بود‪ .‬احمدی نژاد در پاسخ به سوالی درباره اینده سیاسی خود‬ ‫گفته بود‪« :‬به زودی برم ی گردیم»‪ .‬وی همچنین در واکنش‬ ‫به پرسشی که به زاویه یافتن او از مسیر انقالب و رهبری اشاره‬ ‫داشت‪ ،‬تاکیدکرد‪« :‬من و دولتم تا اخر سرباز اقا بودیم و مقابل‬ ‫ایشان نبودیم‪-‬به شایعات دشمنان توجه نکنید‪ ».‬احمدی نژاد‬ ‫درباره ردصالحیت احتمالی خودش و افراد منتس��ب به او در‬ ‫انتخابات های ات��ی نیز گفت‪« :‬ب رای چ��ه باید رد صالحیت‬ ‫شویم؟»‬ ‫وی همچنین در عباراتی خاص که بع دا توسط دفترش‬ ‫تکذیب شد‪ ،‬دولت فعلی را با یکی از حکومت های صدر اسالم‬ ‫مقایس��ه کرده بود و انان را رفتنی دانست‪ .‬رئیس دولت های‬ ‫ی که در خصوص یار دیرین خود‪،‬‬ ‫نهم و دهم همچنین هنگام ‬ ‫مشایی از سوی برخی افراد مورد سوال واقع م ی شود‪ ،‬چنین‬ ‫اظهارنظر م ی کند‪« :‬جمله ای را که گفتم تکرار م ی کنم؛ من‬ ‫یعنی مشایی و مشایی یعنی احمدی نژاد‪ .‬مظلومیت مشایی‬ ‫ب رای همه مشخص شد و اگر در انتخابات تایید م ی شد‪ ،‬حتما‬ ‫رای م ی اورد‪ ».‬وی همچنین وعده داد که در اینده نگفتن ی ها‬ ‫را م ی گوید و فعال به خاطر رهبری سکوت کرده است‪ .‬پس از‬ ‫انتشار این خبر‪ ،‬دفتر محمود احمدی نژاد‪ ،‬با صدور اطالعی ه ای‬ ‫نسبت به انتشار چنین اخباری در رسانه ها واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫دفتر رئی س جمهور س��ابق در اطالعیه خود چنین نوش��ت‪:‬‬ ‫«اظهارات منتسب به دکتر احمدی نژاد در برخی از پایگاه های‬ ‫خبری پی رام��ون دولت یازدهم و اینده سیاس��ی وی عاری از‬ ‫حقیقت است و به شدت تکذیب م ی شود‪ .‬باتوجه به همراهی‬ ‫ی ب رنامه های بازدید یک روزه‬ ‫نمایندگان خبرگزاری ها در تمام ‬ ‫دکتر احمدی نژاد از مناطق عملیاتی دفاع مقدس‪ ،‬ایشان جز‬ ‫در خصوص ضرورت نش��ر فرهنگ دفاع مقدس و تجلیل از‬ ‫شهدای حماسه افرین جنگ تحمیلی که در رسانه ها بازتاب‬ ‫یافت‪ ،‬مطلب دیگری ای راد نکرده اند و از این رو ضمن تکذیب‬ ‫برخی مطالب منتش��ره در خصوص این سفر حق پیگیری‬ ‫قضایی عامالن انتش��ار این گونه اخبار ک��ذب را ب رای خود‬ ‫محفوظ م ی داند‪».‬‬ ‫همچنین نامه هایی به وی م ی دادن��د و از وی به عنوان تنها‬ ‫فریادرس و تنها فرد پاک در نظام‪ ،‬درخواست هایی ب رای رفع‬ ‫مشکالت خود داشتند‪.‬‬ ‫احمدی نژاد پس از دقایقی با گفتن این جمالت که «از‬ ‫همه التماس دعـا دارم» و «خدا نگهدار» از میان مردم رفت‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫در صورت تداوم شرایط فعلی به‬ ‫احمدی نژادتوصیهمی کنمکاندیداشود‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی اکبر جوانفکر‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪3‬‬ ‫اقای جوانفکر! بیش از شش ماه از اغاز دولت‬ ‫جدید گذشته است‪ ،‬اوضاع را چطور م ی بینید؟‬ ‫فکر م ی کنم ب رای اظهار نظر درباره عملکرد دولت‬ ‫جدید یک مقدار زود است‪ .‬به نظر م ی رسد زمان بیشتری الزم‬ ‫است تا انچه را در چنته فکری و توان اجرایی خود دارند به عمل‬ ‫در اورند و مردم نیز نتیجه ان را ببینند و سپس بشود در مورد ان‬ ‫قضاوت کرد‪ .‬در مجموع م ی توان گفت انچه تا به حال اتفاق‬ ‫افتاده رضایتبخش نیس��ت و انتقادهای زی��ادی را در جامعه‬ ‫ب ر انگیخته است‪ .‬یک مقدارش هم به رویکردهای دولت جدید‬ ‫مربوط م ی شود‪ .‬انها به جای اینکه بر توانمندی های داخلی و‬ ‫شکوفا کردن ظرفی ت های موجود کشور از نظر استعدادهای‬ ‫انسانی و بهره گیری از دستاوردهای ادوار گذشته تاکید کنند‪،‬‬ ‫نگاهش��ان متوجه بیرون از مرزهاست و بیش��تر به این امید‬ ‫دارند که از رهگذر توافق با چند کش��ور غرب��ی که برخی از‬ ‫انها دشمنان قسم خورده ملت ای ران هستند‪ ،‬بتوانند شرایط‬ ‫جدیدی را در کشور ایجاد کنند‪ .‬انها بنا را بر این گذاشته اند که‬ ‫با چنین توافقی‪ ،‬مشکالت را م ی ش��ود حل کرد اما من فکر‬ ‫م ی کنم به این طریق نه تنها چیزی دستمان را نخواهد گرفت‬ ‫بلکه خیلی چی ز ها از جمله عزت ملی را هم از دست خواهیم‬ ‫داد و این باوری نیست که به تازگی شکل گرفته باشد‪ .‬از ابتدا‬ ‫هم معلوم بود که این راه به ترکستان ختم م ی شود‪ .‬من واقعا‬ ‫از این بابت نگرانم که ادامه وضع موجود ب رای کش��ور زیانبار‬ ‫باشد و بر خس��ارت هایی که تاکنون بر ملت ای ران وارد شده‪،‬‬ ‫افزوده شود‪.‬‬ ‫حامی�ان دولت ده�م بالفاصله بعد از مش�خص‬ ‫ش�دن نتیجه انتخابات یازدهم مطرح م ی کردند؛‬ ‫چند ماه ک�ه بگذرد م�ردم چراغ به دس�ت دنبال‬ ‫احمدی نژاد خواهند گشت و خیلی زود دلشان ب رای‬ ‫او تنگ خواهد شد‪ .‬به این معنا که ارزو م ی کنند که‬ ‫احمدی نژاد بازگردد‪ .‬ایا شما اکنون چنین تصویری‬ ‫را از جامعه در ذه�ن دارید یا فکر م ی کنید ممکن‬ ‫اس�ت چنین حس�ی در ماه های اتی برای مردم‬ ‫ایجاد شود؟‬ ‫وقتی نام اقای احمدی نژاد مطرح م ی شود‪ ،‬بحث‬ ‫درباره یک فرد نیست و اصوال این نگاه را که یک فرد باتوجه‬ ‫به نام و اوازه او معیار سنجش باشد‪ ،‬درست نم ی دانم‪ .‬وقتی‬ ‫علی اکب�ر جوانفکر ک�ه از اف�راد نزدیک به‬ ‫محمود احمدی نژاد اس�ت م ی گوید اگر ش�رایط‬ ‫فعلی ادام�ه یابد به محم�ود احمدی نژاد توصیه‬ ‫خواهد کرد کاندیدای ریاس�ت جمهوری در سال‬ ‫‪ 96‬ش�ود‪ .‬به باور او انچه در این چن�د ماه رخ داده‬ ‫رضای ت بخشنیستوانتقادهایزیادیرادرجامعه‬ ‫ب رانگیختهاست‪.‬بااوگفت وگوییتفصیلیدرمورد‬ ‫محمود احمدی نژاد و احتمال کاندیداتوری اش در‬ ‫سال ‪ 96‬انجام دادیم‪.‬‬ ‫بحث اق��ای احمدی نژاد مطرح م ی ش��ود در واقع درباره یک‬ ‫کارنامه عملکردی و مش��خصه های بارزی از رویکردهای او‬ ‫صحبت به میان م ی اید‪ .‬بح��ث از یک خط فکری موفق در‬ ‫جامعه مطرح م ی ش��ود که بانی کارهای مثب��ت و بزرگی در‬ ‫کشور بوده است‪ .‬کارنامه هشت ساله اقای احمدی نژاد این را‬ ‫نشان م ی دهد‪ .‬ثمره خدمات دولت ایشان روی زمین است و‬ ‫م ی شود ان را رصد کرد و اندازه گرفت‪ .‬اینها واقعی ت های جامعه‬ ‫ما است و مردم ان را به چشم م ی بینند‪ .‬اگر گفته م ی شود که‬ ‫مردم دلشان ب رای احمدی نژاد تنگ شده در واقع این دلتنگی‬ ‫ب رای یک خدمتگزار دلسوخته مردم‪ ،‬کشور و انقالب و نظام‬ ‫اس��ت‪ .‬مردم به تجربه دریافته اند که دکتر احمدی نژاد توان‬ ‫فکری و جسمی الزم ب رای پر کردن بس��یاری از خال ها را در‬ ‫مدیریت اجرایی کشور دارد‪ .‬مردم با اعتقاد به این نیاز است که‬ ‫در بزنگاه انتخابات به افراد رای م ی دهند‪ .‬امید مردم این بود‬ ‫که با انتخاب جدیدی که در کشور صورت گرفته است‪ ،‬ب رای‬ ‫کشور کاری صورت بگیرد‪ ،‬پیشرفت حاصل شود‪ ،‬کار ب رای‬ ‫جوانان ایجاد شود و مشکالت مرتفع شود‪ .‬نگاه در انتخابات‬ ‫به این سمت است‪ .‬وقتی بعد از یک مدتی ببینند که این ها‬ ‫بر اورده نشد طبیعی اس��ت که بازنگاهشان به سمت همان‬ ‫ه��دف‪ ،‬جهت گیری ها و رویکرد هاس��ت‪ .‬ممکن اس��ت که‬ ‫کسی را نبینند و نگاهشان دوباره به سمت اقای احمدی نژاد‬ ‫متمرکز شود‪.‬‬ ‫بهتر اس�ت کمی به عقب برگردی�م‪ .‬حرف های‬ ‫مهمی هس�ت که هنوز قاب�ل طرح اس�ت؛ مثال‬ ‫اینکه چرا احمدی نژاد رئی س جمهور شد‪ .‬خیلی از‬ ‫تحلیلگران حتی مدافعان سابق اقای احمدی نژاد‬ ‫م ی گویند که م�ردم ب�ه خاطر«نه» به هاش�می‪،‬‬ ‫ب�ه احمدی ن�ژاد رای دادن�د‪ .‬در واق�ع م ی گویند‬ ‫ی�ک دوقطبی ایجاد ش�د که م�ردم به خاطر رای‬ ‫ندادن به هاش�می به ه�ر کس در قط�ب مقابل‬ ‫قرار م ی گرف�ت‪ ،‬رای م ی دادند‪ .‬یکی از چهره های‬ ‫مط�رح اصولگرای�ان اقای مهن�دس باهنر حتی‬ ‫این گونه تفسیر کرده بود که اگر چوب خشک هم‬ ‫مقابل هاشمی م ی ایستاد‪ ،‬رای م ی اورد‪ .‬شما این‬ ‫تحلی ل ها را قبول دارید؟‬ ‫من این نگاه به عرصه سیاسی کشور و انتخاب ملت‬ ‫را توهین به مردم تلقی م ی کنم و فکر م ی کنم که حق مردم‬ ‫را تضییع م ی کنند‪ .‬باالخره مردم یک انتخابی م ی کنند و این‬ ‫انتخاب ب ر اساس اگاهی و ش��عور و شناخت است و برمبنای‬ ‫یک سری معیار های ممتاز است که به افراد رای م ی دهند‪ .‬اگر‬ ‫انتخاب مردم در حد انتخاب یک چوب خشک تفسیر شود‪،‬‬ ‫ی و توهین به یک ملت خ واهد بود‪ .‬یعنی‬ ‫این نهایت ب ی احترام ‬ ‫هیچ اعتبار و شان و منزلتی ب رای انتخاب مردم قائل نشده ایم‬ ‫و من چنین رویکردی را از اساس مردود و مذموم م ی دانم‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما این را قب�ول ندارید ک�ه چون مردم‬ ‫م ی خواس�تند هاش�می رئی س جمه�ور نش�ود ب�ه‬ ‫احمدی نژاد رای دادند؟‬ ‫نه‪ ،‬من اصال این نوع نگاه را قبول ندارم‪ .‬اگر ب رای‬ ‫این نوع از نگاه به عرصه سیاسی کشور ارزش قائل شویم‪ ،‬این‬ ‫سوال پیش م ی اید که چرا در انتخابات اخیر‪ ،‬همان مردم به‬ ‫کس��ی رای دادند که در دایره نفوذ اقای هاشم ی رفسنجانی‬ ‫قرار دارد‪.‬‬ ‫م ی گویند این هم پاسخی است به وضع موجود‪.‬‬ ‫یعنی اینکه مردم به اوضاع وقت انتقاد داشتند‪.‬‬ ‫اینکه در هر مقطعی بخواهند رفتار انتخاباتی مردم‬ ‫را بر پایه انگیزه های سیاسی تفسیر کنند‪ ،‬غلط است‪ .‬من این‬ ‫نگاه را از اساس قبول ندارم ب رای اینکه به بن بست و تناقض‬ ‫م ی خوری��م‪ .‬بناب راین م��ن ان را رد م ی کنم‪ .‬اگ��ر مردم اقای‬ ‫احمدی نژاد را انتخاب کردند این امر محص��ول باور‪ ،‬اعتقاد‪،‬‬ ‫شناخت و اگاهی بود‪.‬‬ ‫اقای جوانفکر! مردم از احمدی نژاد چه شناختی‬ ‫داشتند؟‬ ‫در چه سالی؟‬ ‫سال ‪84‬؟‬ ‫م ی خواهید بگویید که مردم بدون شناخت به اقای‬ ‫احمدی نژاد رای دادند و این همان نسبت نادرستی است که‬ ‫به مردم داده م ی شود‪ .‬من معتقدم مردم در هر مقطع با اگاهی‬ ‫و شناخت نس��بی و نه مطلق به نامزدها رای م ی دهند‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد شهردار ته ران بود‪ .‬ته ران ام الق رای ای ران است و‬ ‫شهرداری این شهر یک مس��ئولیت مهم و ملی محسوب‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫مردم کل کشور چه ش�ناختی از شهردار تهران‬ ‫داشتند؟‬ ‫احاد ملت ای ران در جای جای کش��ور به پایتخت‬ ‫ی در دوره مسئولیت دکتر‬ ‫تو امد م ی کنند‪ .‬تحوالت مهم ‬ ‫رف ‬ ‫احمدی نژاد در ش��هر ته ران اتفاق افتاده بود و مردم از طریق‬ ‫رسانه های ارتباط جمعی با این تحوالت اشنا شده بودند‪.‬‬ ‫اق�ای جوانفک�ر! قب�ول کنی�م ک�ه م�ردم یک‬ ‫ش�ناختی از اقای هاش�می و عملکرد او در دوران‬ ‫ریاس�ت جمهوری اش داش�تند ک�ه در نتیج�ه‬ ‫انتخابات سال ‪ 84‬موثر بود‪ .‬این حرف من نیست‪.‬‬ ‫خیلی از حامی�ان اقای احمدی نژاد ه�م همین را‬ ‫م ی گویند‪ .‬بعد از ان هم همین شد‪ .‬الاقل در این‬ ‫چند سال همیشه دو قطبی هاشمی و احمدی نژاد‬ ‫وجود داشته است‪ .‬برخی اسمش را هم گذاشته اند‬ ‫دو قطبی عدالت گرا و خاص گرا یا تعابیری شبیه‬ ‫این‪ .‬برخی تحلیلگران م ی گویند باید این را لحاظ‬ ‫کنیم که بخشی از ارای مردم در سال ‪ 84‬در واقع«‬ ‫نه» به اقای هاش�می بود‪ .‬واقعا بخش�ی از مردم‬ ‫نم ی خواستند شاهد بازگشت رئی س جمهور اسبق‬ ‫باشند و برای اینکه او بر نگردد باید طبیعتا به یک‬ ‫نفر رای م ی دادند تا پیروز ش�ود‪ .‬ی�ا در انتخابات‬ ‫‪ 92‬برخی معتقدن�د یک دو قطبی ش�کل گرفت‬ ‫بین اقای جلیلی و اقای روحانی و برای انکه اقای‬ ‫جلیلی رئی س جمهور نش�ود بخش�ی از مردم به‬ ‫اقای روحانی رای دادند‪.‬‬ ‫من اصال این تحلیل را قبول ندارم‪ .‬در همان سال‬ ‫‪ 84‬در گام اول مردم باالترین رای را به اقای هاش��می دادند‪.‬‬ ‫مگر غیر از این اس��ت؟ م��ردم یک ش��ناختی از احمدی نژاد‬ ‫داشتند و ایشان هم موفق شد در س��ایه مباحث انتخاباتی‪،‬‬ ‫دیدگاه های خود را بیش��تر ارائه کند‪ .‬در مرحله دوم که بقیه‬ ‫نامزدها از صحنه خارج شدند‪ ،‬مردم مخیر بودند بین انتخاب‬ ‫اقای هاش��می و اقای احمدی نژاد‪ .‬در تمام ادوار انتخابات که‬ ‫نگاه کنید مردم همیشه م ی خواهند یک چهره جدید روی کار‬ ‫بیاید‪ .‬در دوره های قبل هم مردم به چهره های تکراری اقبال‬ ‫نشان ندادند‪ .‬این در واقع رفتار انتخاباتی مردم ای ران است‪ .‬اقای‬ ‫روحانی را هم که انتخاب کردند نسبت به چهره هایی که در‬ ‫انتخابات بودند‪ ،‬چهره ای جدید به شمار م ی امدند‪ .‬بناب راین من‬ ‫اصال قبول ندارم که مردم از ترس هاشمی به احمدی نژاد رای‬ ‫دادند‪ .‬اقای احمدی نژاد یک کارنامه عملکردی موفق داشت‪ ،‬با‬ ‫مردم در شهرداری ته ران ارتباط صمیمانه و نزدیک برقرار کرده‬ ‫بود‪ ،‬او در سفرهای انتخاباتی به استان ها دیدگاه های منحصر‬ ‫به فردش را ب رای اداره کشور ب رای مردم مطرح کرده بود و مردم‬ ‫با شناخت نسبی که از ایشان به دست اوردند‪ ،‬به او رای دادند‪.‬‬ ‫اینکه اق��ای احمدی نژاد نام��زد اصولگرایان نبود‬ ‫درست است‪ ،‬چرا که اقای الریجانی نامزد انها بود‪ .‬اما اینکه‬ ‫ایشان اصولگرا نبود حرف درستی نیس��ت‪ .‬ایشان اصولگرا‬ ‫بود‪ ،‬سابقه رفتاری و باورها و زندگ ی اش و همه شاخ ص هایی‬ ‫که از مدیریت ایشان وجود داشت‪ ،‬گویای این بود که ایشان‬ ‫فردی اصولگراست‪ .‬من اصل ی ترین اصولگرای کشور را‪ ،‬اقای‬ ‫احمدی نژاد م ی دانم‪ .‬پس بحث را خلط نکنیم‪ .‬ایشان اصولگرا‬ ‫بود اما نامزد اصولگرایان نبود‪.‬‬ ‫البته اقای احمدی نژاد که خودش این حرف شما‬ ‫را قبول ندارد‪...‬‬ ‫چه چیزی را قبول ندارد؟‬ ‫ایش�ان بارها گفته ان�د که وابس�تگی به جناحی‬ ‫ندارم و مستقل هستم‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬ایشان مس��تقل بوده اس��ت‪ ،‬من هم همین‬ ‫حرف را زدم‪.‬‬ ‫یعنی یک اصولگرای مستقل؟‬ ‫اصولگرایی که خ��ودش به صورت مس��تقل در‬ ‫انتخابات شرکت کرد‪.‬‬ ‫ش�اید بهتر باش�د بگوییم او اصولگرایی بود که‬ ‫مستقل امد و رای بدنه اصولگرا را جذب کرد‪.‬‬ ‫اصال همین حرف اشتباه اس��ت‪ .‬ما معتقدیم که‬ ‫ملت ای ران کال اصولگرا هستند‪ .‬یک ملت اصولگرا و در ضمن‬ ‫اصالح طلب‪ .‬در واق��ع در ذات اصولگرایی‪ ،‬اصالح طلبی هم‬ ‫وجود دارد‪ .‬اگر چنین نباشد خود اصولگرایی زیر سوال است‪.‬‬ ‫نه؛ به نظرم بای�د قبول کنیم تف�اوت نگرش در‬ ‫بین مردم وجود دارد‪ .‬همه را نم ی شود در این نوع‬ ‫نگاه گنجاند‪.‬‬ ‫اصالح طلبی را م ی گویم ن��ه جریان اصالح طلب‬ ‫را‪ .‬دارم مفهوم��ی صحب��ت م ی کن��م‪ .‬م ی خواه��م بگویم‬ ‫اصولگرایی در ذات خ��ودش اصالح طلب��ی را دارد‪ .‬بناب راین‬ ‫اقای احمدی نژاد یک فرد اصولگرای اصالح طلب اس��ت‪ .‬در‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری طی ف ها و جریان های سیاسی‪،‬‬ ‫خیلی ب رایشان س��خت بود فردی مانند اقای احمدی نژاد به‬ ‫صورت مس��تقل وارد عرصه انتخابات شود و حتی پیروز هم‬ ‫شود‪ .‬به دلیل همین اصولگرا بودن اقای احمدی نژاد بود که‬ ‫اصولگرایان بع��د از مرحله اول تالش کردند خودش��ان را به‬ ‫اقای احمدی نژاد نزدیک کنند و مدعی ش��وند که ارای اقای‬ ‫احمدی نژاد محصول حمایت انها بوده است‪ .‬در حالی که ما‬ ‫هم در ان س��ال دیدیم که حمایت جریان اصولگرایی از یک‬ ‫نامزد مشخص که اقای الریجانی بود چه می زان رای داشت و‬ ‫هم در انتخابات سال ‪ 92‬دیدیم‪...‬‬ ‫به نظ�ر من بحث تش�کیالت و بدن�ه دو مبحث‬ ‫جداگانه اس�ت‪ .‬در راس تش�کیالت اصولگرایان‬ ‫که اقای ناطق نوری قرار داش�ت نامزدش�ان اقای‬ ‫الریجانی بود‪ ،‬هر چند شما ش�اید این مبحث را‬ ‫قبول نداشته باشید اما صورت شکلی و بروز یافته‬ ‫ان را عرض م ی کنم که در می�ان حزب الله ی ها و‬ ‫جریان متدینین و هیات ی ها رای قابل توجهی برای‬ ‫اقای احمدی نژاد کسب شد‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬من این را قبول دارم‪.‬‬ ‫این ادم ها چرا پای نامزد اصولگرایان نایستادند؟‬ ‫این بحث دیگری اس�ت که باید مورد دقت قرار‬ ‫اما زم�ان هر چه گذش�ت ماجرا ص�ورت عکس‬ ‫به خ�ود گرف�ت‪ .‬یعنی جری�ان اصولگ�را تالش‬ ‫فراوانی ک�رد از اق�ای احمدی ن�ژاد فاصله بگیرد‬ ‫تا اقدام�ات او به پای انها نوش�ته نش�ود‪ .‬چون‬ ‫در واق�ع احمدی نژاد ب�ر خالف اصول انه�ا رفتار‬ ‫م ی ک�رد‪.‬در واقع یک تالش دو س�ویه از س�وی‬ ‫احمدی نژاد و اصولگرایان ب�رای فاصله گرفتن از‬ ‫یکدیگر مشاهده م ی ش�ود و جنس رابطه کامال‬ ‫متفاوت م ی ش�د‪ .‬م ی خواه�م بدانم چ�ه اتفاقی‬ ‫افتاد؛ احمدی نژاد دیگر احمدی نژاد سال ‪ 84‬نبود‬ ‫یا اصولگرایان مسائل دیگری را انتظار داشتند؟‬ ‫من فک��ر م ی کن��م این س��وال متوج��ه جریان‬ ‫اصولگرایی اس��ت که خودش��ان باید جواب بدهن��د چرا از‬ ‫اقای احمدی ن��ژاد فاصله گرفتن��د‪ .‬من اعتقادم این اس��ت‬ ‫که احمدی نژاد ام��روز همان احمدی نژاد س��ال ‪ 84‬و همان‬ ‫احمدی نژاد س��ال ‪ 1388‬اس��ت که رهبر معظ��م انقالب در‬ ‫نماز جمعه فرمودند دیدگاه های ایشان به من نزدیکتر از اقای‬ ‫هاشمی است‪ .‬در همان مقطعی که خیلی از اصولگرایان با‬ ‫احمدی نژاد زاویه پی دا کرده بودند‪.‬‬ ‫البته انتقادات جریان اصولگرا از احمدی نژاد بعد‬ ‫از ماج راهای انتخابات سال‪ 88‬شیب بیشتری پیدا‬ ‫م ی کند‪ .‬حزب الله ی ها که شما انها را از تشکیالت‬ ‫اصولگرایان ج�دا م ی دانید هر چه از اغ�از به کار‬ ‫دولت دهم م ی گذشت نسبت به او انتقاد بیشتری‬ ‫م ی کردند‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد اخی را در مراس��م تشییع مرحوم‬ ‫مغفور پدر شهید کاوه ش��رکت کردند‪ .‬ازدحام جمعیت ب رای‬ ‫اب راز احساسات نس��بت به اقای احمدی نژاد‪ ،‬مراسم را ب رای‬ ‫مدتی با وقفه مواجه کرده بود‪ .‬همچنین در مراسم ‪ 22‬بهمن‬ ‫اقای احمدی نژاد فرصت اینکه قدم از قدم بردارد‪ ،‬نداشت زی را‬ ‫مردم او را احاطه کرده بودند تا به او بگویند که دوستش دارند و‬ ‫منتظر بازگشت او هستند‪ .‬به نظر شما این حزب الله ی هایی‬ ‫که منظور شما هستند همان کسانی نیستند که در چنین‬ ‫مراسمی حضور پی دا م ی کنند!‬ ‫قبول دارید که بدنه حزب اللهی به ایشان انتقادات‬ ‫مهمی دارند؟ یا اصال فراتر از ان مردم هم انتقادات‬ ‫ ‬ ‫قاب ل توجهی به ایشان دارند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫یعن�ی م ی خواه�م بگوی�م اگ�ر افراد ش�اخص‬ ‫تشکیالت اصولگرا م ی گویند بخش قابل توجهی‬ ‫از رای احمدی ن�ژاد متعلق ب�ه طی ف اصولگرایان‬ ‫اس�ت‪ ،‬همین را م ی گویند‪ .‬منظورش�ان رای این‬ ‫طیف حزب اللهی است‪.‬‬ ‫پس جریان اصولگرایی نم ی تواند داعی ه دار بدنه ای‬ ‫باش��د که در عمل از او فاصله گرفته اس��ت و به اذعان شما‬ ‫میان این دو شکاف وجود دارد‪ .‬بناب راین انها نباید خودشان را‬ ‫بچسبانند به این بدنه‪ ،‬چون فاصله وجود دارد‪ .‬مردم فراتر از‬ ‫اینکه جریان اصولگرایی به فضای سیاسی کشور چه نگاهی‬ ‫دارد عمل م ی کنند و انتخاب خودشان را انجام م ی دهند‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد را ورای جریان اصولگرایی ک��ه در مرحله دوم از‬ ‫او حمایت ک��رد‪ ،‬انتخاب کردند‪ .‬جری��ان اصولگرایی درواقع‬ ‫زیرکی م ی کند و م ی خواهد به حس��اب خ��ودش بگذارد‪ .‬در‬ ‫حالی که اینگونه نیس��ت‪ .‬مردم گرایش های مختلفی دارند‬ ‫مفهومی یکی اس��ت‪ .‬وقتی اقای‬ ‫ ‬ ‫اما خاس��تگاه ها به لحاظ‬ ‫احمدی نژاد بنا داش��ت نامزد انتخابات شود خیل ی ها مخالف‬ ‫بودند‪ .‬اقای هاشمی هم به واسطه های مختلف در این زمینه‬ ‫تالش م ی کرد‪ .‬در سال ‪ 92‬هم دیدیم که اقای خاتمی کمک‬ ‫حال اقای هاشم ی رفسنجانی شد ب رای کنار زدن اقای عارف‬ ‫از صحنه انتخابات‪ .‬اقای هاشمی در سال ‪ 84‬با عناصری که‬ ‫در درون همین جریان اصولگرا داش��ت سعی م ی کرد اقای‬ ‫احمدی نژاد را از صحنه کنار بزند و نگذارد او کاندیدا شود‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد به رغم همه تالش های صورت گرفته وارد عرصه‬ ‫انتخابات شد‪ .‬او تنها نامزدی بود که ب رای اداره کشور برنامه‬ ‫داشت‪ .‬دیدیم که در دوره ریاست جمهوری هم ب رنامه هایش را‬ ‫عملی کرد و فاصله اش را با بقیه نامزد ها نشان داد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫در همین مقطع هنوز یک مساله مهم دیگر هم‬ ‫وجود دارد که همچنان محل بحث است‪ .‬واقعیت‬ ‫این اس�ت ک�ه احمدی ن�ژاد در س�ال ‪ 84‬گزینه‬ ‫اصولگرایان نبود اما رئی س جمهور ش�د‪ .‬در واقع‬ ‫م ی خواهم در مورد رابطه احمدی نژاد و اصولگرایان‬ ‫در دولت اول او بحث کنیم‪ ،‬درباره جنس رابطه انها‪.‬‬ ‫در ابتدا اصولگرایان زیادی را م ی شد دور میز هیات‬ ‫دولت احمدی نژاد دید‪ .‬اصولگرایان احمدی نژاد را‬ ‫از خودشان م ی دانستند اما هر چه زمان م ی گذشت‬ ‫افرادی غیر از اصولگرایان صندل ی های ساختمان‬ ‫پاستور را ب ه دست م ی اوردند‪ .‬مخصوصا در دولت‬ ‫دوم که اصال قابل مقایسه نیست‪.‬‬ ‫گیرد‪ .‬مساله ای است درباره برخی شکاف ها میان‬ ‫تشکیالت و بدنه اما بحث ما را نقض نم ی کند‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫من نم ی توانم کیلویی حرف بزن��م‪ .‬انتقاد در چه‬ ‫موردی دارند؟‬ ‫مثلا همی�ن بح�ث قه�ر ‪ 11‬روزه‪ ،‬حمای�ت و‬ ‫اصرارهای ایشان در مورد اقای مشایی یا مسائل‬ ‫فراوانی از این دست که گالی ه هایی را خصوصا در‬ ‫بدنه حزب اللهی نس�بت به احمدی نژاد به وجود‬ ‫اورده است‪ .‬قبول دارید که این انتقادات و گالی ه ها‬ ‫وجود دارد؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫بهتر نبود ک�ه اقای احمدی ن�ژاد ب ه گون ه دیگری‬ ‫رفتار م ی کرد؟‬ ‫من نفی نم ی کنم که این انتقاده��ا وجود دارد‪ .‬اما‬ ‫این انتقادها متمرکز در طیف سیاسی جریان اصولگراست‪.‬‬ ‫یعنی بدنه حزب اللهی چنین انتقاداتی ندارند؟‬ ‫مردم نگاهش��ان به صحنه سیاس��ی کشور ورای‬ ‫جریانات سیاس��ی اس��ت‪ .‬م ی پذی��رم که در طی��ف جریان‬ ‫اصولگرایی این انتقادها وجود دارد‪ .‬ما اصال نگاهمان به این‬ ‫صحنه با انچه شما م ی گویید متفاوت است‪ .‬ما م ی گوییم نگاه‬ ‫مردم به سمت اقای احمدی نژاد مثبت است‪.‬‬ ‫یعنی دلگیری و ناراحتی از ان قهر ‪ 11‬روزه فقط در‬ ‫طیف سیاسی اصولگرایان است؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫سوالم را تکرار م ی کنم؛ یعنی حزب الله ی ها اصال‬ ‫از این اقدام احمدی نژاد دلگیر نشدند؟‬ ‫نم ی خواه��م نف��ی بکن��م باالخره تح��ت تاثیر‬ ‫ج و سازی ها یک عده ممکن است نسبت به فضای سیاسی‬ ‫کش��ور دیدگاه هایی داش��ته باش��ند‪ .‬اما این محدود است و‬ ‫عمومیت ندارد و عمدتا منحصر اس��ت به جریان سیاس��ی‬ ‫اصولگرا‪.‬‬ ‫االن اقای احمدی ن�ژاد در کدام بخ�ش از جامعه‬ ‫رای دارد؟‬ ‫او رای اش در متن مردم است‪.‬‬ ‫شما معتقدید هنوز ان میزان رای را در جامعه دارد؟‬ ‫بله‪ .‬ما فقط در مرکز کشور و شهرهای بزرگ شاهد‬ ‫چنین استقبالی از اقای احمدی نژاد نیستیم‪ .‬هرچه به سمت‬ ‫شهرهای دورافتاده تر و روستاها بروید‪ ،‬شور و شوق بیشتری از‬ ‫مردم نسبت به اقای احمدی نژاد مشاهده خواهید کرد‪.‬‬ ‫اگر همین حاال قرار باشد انتخابات برگزار شود و‬ ‫مقابل اقای احمدی نژاد‪ ،‬اقای روحانی قرار داشته‬ ‫باشد م ی تواند همان رای سال ‪ 84‬را داشته باشد یا‬ ‫اتفاقات چند سال اخیر رای احمدی نژاد را کاهش‬ ‫داده است؟‬ ‫واکنش هایی را که م ی بینیم باورم این اس��ت که‬ ‫اقای احمدی نژاد هر لحظه وارد انتخابات شود پیروز خواهد‬ ‫بود‪.‬‬ ‫یعنی در س�ال ‪ 96‬ب�از هم اگر دو قطبی ش�کل‬ ‫بگیرد باز همان نتیجه سال ‪ 84‬شکل م ی گیرد؟‬ ‫‪28‬‬ ‫اما شما گفتید که مردم ایران در رفتار انتخاباتی‬ ‫خود نشان داده اند که دوست ندارند به چهره های‬ ‫تک�راری رای بدهند‪ .‬ای�ا این گفته‪ ،‬حرف ش�ما را‬ ‫نقض نم ی کند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫سیاست‬ ‫اگر ادامه وضع دولت فعلی همی ن گونه باش��د که‬ ‫اکنون است و رویکردها اصالح نشود شما تردید نکنید که اگر‬ ‫اقای احمدی نژاد در س��ال ‪ 96‬کاندیدا ش��ود پیروزی قاطعی‬ ‫به دست خواهد اورد‪.‬‬ ‫چ��را نق��ض م ی کن��د‪ .‬اگر ش��خص دیگ��ری با‬ ‫ظرفی ت های اقای احمدی نژاد یا توانمندی های بیشتر از ان‬ ‫بتواند اعتماد افکار عمومی را جلب بکند‪ ،‬ممکن است مردم‬ ‫به ان فرد رای بدهند‪.‬‬ ‫یعنی اگ�ر ف�ردی هم�ان گفتم�ان احمدی نژاد‬ ‫را مطرح کن�د و احمدی ن�ژاد ه�م در انتخابات با‬ ‫گفتمانش حضور داشته باشد‪...‬‬ ‫کارنامه و عملکرد مهم است‪...‬‬ ‫پ�س ممکن اس�ت م�ردم چنی�ن ف�ردی را به‬ ‫احمدی نژاد ترجیح دهند‪.‬‬ ‫تجربه انتخابات گذشته نشان داده است که مردم‬ ‫معموال به چهره های جدیدتر گرایش دارند‪.‬‬ ‫اگر اقای جوانفکر بخواهد ب ه عنوان یک مش�اور‬ ‫امین‪ ،‬صادقانه به اقای احمدی نژاد مشاوره دهد و‬ ‫اکنون هم سال ‪ 96‬باشد ایا به احمدی نژاد توصیه‬ ‫م ی کند که وارد عرصه انتخابات شود؟‬ ‫اگر وضعیت امروز استمرار داشته باشد به او توصیه‬ ‫م ی کنم کاندیدا شود‪.‬‬ ‫رفتارها و تحرکات چند روز اخیر اقای احمدی نژاد‬ ‫انتخاباتی به نظر م ی رس�د‪ .‬س�فرهای سه هفته‬ ‫اخیر او سراغازی برای برنامه انتخاباتی و تالش‬ ‫برای بازگشت به قدرت است؟‬ ‫اقای احمدی نژاد خودش از بانیان اصلی راهیان نور‬ ‫بوده است و این مساله مربوط به امروز نیست‪ .‬او هر سال در‬ ‫ایام نوروز در جمع راهیان نور حضور پی دا م ی کند و امسال هم‬ ‫مثل سال های قبل بود‪.‬‬ ‫یعنی دو بار حضور ایشان به فاصله چند روز اصال‬ ‫تبلیغاتی نیست؟‬ ‫خیر‪ .‬ایشان یک بار به خوزستان سفر کردند‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد در این سفر سکوت کرده و هیچ بحث سیاسی هم‬ ‫مطرح نکرده است اما برخی شروع به دروغ بافی و جعل خبر‬ ‫کرده اند‪ .‬این امر نشان م ی دهد که بعض ی ها تا چه حد نگران‬ ‫بازگشت اقای احمدی نژاد هستند‪.‬‬ ‫در دیداره�ای اخی�ری ک�ه ب�ا اق�ای احمدی نژاد‬ ‫داشتید ایا نگاه ایشان به دولت جدید مانند نگاه‬ ‫شماست؟‬ ‫من نم ی توانم مطلبی را از قول ایش��ان نقل کنم‪.‬‬ ‫اگر ایش��ان خودش��ان صالح بدانند در مورد دولت اظهارنظر‬ ‫خواهند کرد‪.‬‬ ‫در چند روز اخیر ش�ایع ه ای مطرح شده که اقای‬ ‫احمدی ن�ژاد بن�ا دارد از نهاون�د نام�زد انتخابات‬ ‫مجلس شود‪.‬‬ ‫من نم ی دانم این ش��ایعه را چه کسی مطرح کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬من نش��نیدم که اقای احمدی نژاد چنین انگیزه ای‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد نگاه خاصی به مجلس داشته و‬ ‫دارد‪ .‬اما به هر حال اولین انتخاباتی که پیش روی‬ ‫اوست همین انتخابات مجلس است‪ .‬ایا ممکن‬ ‫است شاهد نامزدی ایشان در انتخابات مجلس‬ ‫دهم باشیم؟‬ ‫در مورد اینکه خودش بخواه��د در این انتخابات‬ ‫حضور داشته باشد من از ایشان چیزی نشنیده ام اما کسانی که‬ ‫نزدیک هستند و با ایشان ارتباط دارند شاید عالقه مند باشند‬ ‫که در انتخابات مجلس حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫ش�فاف تر بپرس�م ک�ه ایا بای�د منتظر لیس�ت‬ ‫احمدی نژاد در انتخابات مجلس دهم باشیم؟‬ ‫من نشنیدم که ایشان خودشان تمایل به شرکت‬ ‫اگر شخص دیگری با ظرفیت های اقای‬ ‫احمدی نژاد یا توانمندی های بیشتر از ان‬ ‫بتواند اعتماد افکار عمومی را جلب بکند‪،‬‬ ‫ممکن است مردم به ان فرد رای بدهند‬ ‫در انتخابات مجلس داشته باشند یا در صورت مهیا شدن یک‬ ‫لیست‪ ،‬از ان حمایت به عمل اورند‪.‬‬ ‫م ی گویند که اقای احمدی نژاد در حال اجرای پروژه‬ ‫اعتمادزایی با جریان های مذهب�ی و حزب اللهی‬ ‫اس�ت‪ ،‬ان هم با مصرف انتخاباتی و تالش برای‬ ‫بازگش�ت به عرص�ه سیاس�ی‪ .‬ای�ا احمدی نژاد‬ ‫م ی خواهد ب�ه می�ان حزب الله ی ها و ب�ه جایگاه‬ ‫خودش در سال ‪ 84‬بازگردد؟‬ ‫وقت��ی در مت��ن جامعه حض��ور پی��دا م ی کنیم‬ ‫م ی فهمیم که مردم عمیقا اقای احمدی نژاد را دوست دارند‪ .‬هر‬ ‫چه هم از عمر این دولت م ی گذرد نشان م ی دهد که مردم به‬ ‫چه می زان احمدی نژاد را دوست دارند‪ ،‬این حرف درست نیست‬ ‫که بگوییم اقای احمدی نژاد جدا شده بوده و حاال م ی خواهد‬ ‫خودش را نزدیک کند‪ .‬مردم احمدی نژاد را دوست دارند‪.‬‬ ‫ایا احمدی نژاد تمایل دارد نامزد اصولگرایان باشد؟‬ ‫من فکر م ی کنم جری��ان اصولگرایی اگر بخواهد‬ ‫ب رای خ��ودش جایگاه��ی را تثبی��ت کند اگ��ر احمدی نژاد‬ ‫بخواهد به صحنه سیاس��ی بازگردد مصلح��ت این جریان‬ ‫ایجاب م ی کند که انها با تغییر رویه های قبل‪ ،‬خودش��ان را‬ ‫به احمدی نژاد نزدیک کنند‪ ،‬در غی��ر این صورت اثری از انها‬ ‫باقی نخواهد ماند‪.‬‬ ‫این تمایل در اقای احمدی نژاد هم وجود دارد؟‬ ‫اقای احمدی نژاد با هیچ کس خصومت ندارد‪ .‬اگر‬ ‫جریان اصولگرایی رویه های گذشته را اصالح کند‪ ،‬درها به روی‬ ‫انها بسته نخواهد بود‪.‬‬ ‫م ی گویند اقای جلیلی همان احمدی نژاد سال ‪84‬‬ ‫در انتخاب�ات ‪ 92‬بود و رای ندادن ب�ه او به معنای‬ ‫رای ندادن ب�ه احمدی نژاد و در واق�ع اوضاع وقت‬ ‫بوده است‪...‬‬ ‫خیر قبول ندارم‪ .‬ایشان کارنامه و عملکرد نداشت؛‬ ‫چهره ناشناخته ای بود‪.‬‬ ‫در سه گانه جلیلی‪ ،‬مشایی و روحانی‪ ،‬ایا مشایی‬ ‫پیروز م ی شد؟‬ ‫قطعا اقای مش��ایی رای م ی اورد‪ .‬او پایگاه مردم ی ‬ ‫داشت‪ .‬او دارای افکار باز و روشنی بود‪.‬‬ ‫یعنی حزب الله ی ها به مشایی رای م ی دادند؟‬ ‫در انتخابات‪ ،‬مردم فراتر از جریانات سیاسی به افراد‬ ‫رای م ی دهند‪ .‬اگر اقای مشایی وارد عرصه انتخابات م ی شد‬ ‫م ی توانست از گفتمان دکتر احمدی نژاد که همیشه ب رای مردم‬ ‫جذابیت و تازگی دارد‪ ،‬دفاع کند و مردم نیز این گفتمان را که‬ ‫برامده از اصولگرایی ناب است قبول دارند‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬من م ی خواهم تکلیف ان بدنه رای حزب اللهی‬ ‫را مشخص کنم‪.‬‬ ‫اگر محدود به جریان اصولگرایی باشد نه‪.‬اما بدنه‬ ‫رای م ی داد‪ .‬من م ی گویم م��ردم رای م ی دادند‪ .‬نباید مردم را‬ ‫دس��ته بندی کنیم‪ .‬تحلیل رفتار انتخاباتی م��ردم بر مبنای‬ ‫چارچوب های بس��ته و محدود حزبی و گروهی یک خطای‬ ‫استراتژیک است و منتهی به شکست م ی شود‪.‬‬ ‫ایا در فاکتورهای مربوط به تحلی ل های انتخاباتی‬ ‫باید امکان رد صالحیت احمدی ن�ژاد را هم لحاظ‬ ‫کنیم؟‬ ‫فکر نم ی کنم شورای نگهبان به احمدی نژادی که‬ ‫تو چهار میلیون رای داشت «نه» بگوید‪.‬‬ ‫در سال ‪ ، 88‬بیس ‬ ‫اگر فاکتور شما این است‪ ،‬ان گونه که م ی گویند‬ ‫اقای هاشمی ب ر اساس نظ ر سنج ی ها در انتخابات‬ ‫سال ‪ 92‬رای باالیی داشت اما رد صالحیت شد‪.‬‬ ‫من چنین باوری ندارم‪ .‬نظرس��نج ی ها همیش��ه‬ ‫ ب ی اساس است‪ .‬عالوه بر این اقای احمدی نژاد منشاء خدمات‬ ‫بزرگ و ماندگاری در کش��ور بوده اس��ت‪ .‬او یک شخصیت‬ ‫انقالبی و ارزشی است و مطمئن هستم که شورای نگهبان‬ ‫چشم خود را روی حقایق نخواهد بست‪.‬‬ ‫ارتباط سابق میان احمدی نژاد و حامیانش‬ ‫وجود ندارد‬ ‫گفت وگوی مثلث با اسماعیل کوثری‬ ‫‪4‬‬ ‫اخیرا برخ�ی رس�انه ها‪ ،‬اخب�اری را مبنی بر‬ ‫برنامه اقای احمدی نژاد برای بازگش�ت به قدرت‬ ‫منتش�ر کردند و در این راستا به تحرکات ایشان‬ ‫در هفته ها و ماه های اخیر استناد کردند‪ .‬شما این‬ ‫مساله را تا چه حدی جدی م ی بینید؟‬ ‫این موضوع را که ایشان حضور پیدا کرده یا طرح‬ ‫گام به گام ب رای بازگشت تدوین کرده است‪ ،‬باید از خود اقای‬ ‫احمدی نژاد بپرسید‪ .‬ما هیچ جلس��ه ای با اقای احمدی نژاد‬ ‫نداشته ایم که از چنین مس��اله ای اگاهی داشته باشیم‪ .‬اما‬ ‫در عین حال ایشان در جلسات مختلف و محافل گوناگون‬ ‫حضور م ی یابند ک��ه این هم یک مس��اله عادی اس��ت و‬ ‫نم ی تواند غیرطبیعی تلقی شود‪ .‬اینکه بخواهیم بدانیم این‬ ‫مساله سیاسی است یا نه‪ ،‬باید از خود ایشان پرسیده شود‪.‬‬ ‫در تحلی ل هایی که مطرح م ی شود چطور؟‬ ‫هر کس م ی تواند تحلیل شخصی خود را داشته‬ ‫باشد‪ .‬من م ی گویم ایشان در محافل مختلف حضور م ی یابد‬ ‫و این را حق طبیعی هر کس م ی دانم‪.‬‬ ‫اگر ف�رض را ب�ر ای�ن بگذاری�م که بن�ای اقای‬ ‫احمدی نژاد بر بازگش�ت به قدرت است یا حتی‬ ‫خود ایش�ان در این�ده بگوید که قصد بازگش�ت‬ ‫ب�ه ق�درت را دارد‪ ،‬ای�ا ممکن اس�ت که ب�از هم‬ ‫اصولگرایان از ایشان حمایت کنند؟‬ ‫هنوز کس��ی درباره این موضوع صحبتی نکرده‬ ‫است که بخواهد در این رابطه اعالم نظر کند‪ .‬تا امروز چنین‬ ‫مساله ای مطرح نشده است‪.‬‬ ‫همان ط�ور که اش�اره کردید‪ ،‬ایش�ان در محافل‬ ‫گوناگ�ون ش�رکت م ی کن�د ام�ا حض�ورش‬ ‫تفاوت هایی نسبت به گذش�ته دارد‪ .‬شاید بتوان‬ ‫بارزترین این تفاوت ها را عدم حضور اقای مشایی‬ ‫در کن�ار احمدی ن�ژاد دانس�ت‪ .‬حت�ی در برخی‬ ‫برنام ه ها اقای الهام ایش�ان را همراهی م ی کند‪.‬‬ ‫ایا ممکن اس�ت جری�ان اجتماع�ی حام ی اقای‬ ‫احمدی نژاد ب�ه این مس�اله توجه کن�د و چهره‬ ‫احمدی نژاد سال ‪ 84‬برای انها زنده شود؟‬ ‫این مساله به افراد و جمع هایی که دارای تشکل‬ ‫سیاس��ی هس��تند‪ ،‬بس��تگی دارد‪ .‬باید ببینیم تحلیل این‬ ‫جریان ها چیس��ت و به چه جمع بندی م ی رسند تا تصمیم‬ ‫نهایی را بگی رند‪ .‬اما یکی از مسائل مهمی که وجود دارد این‬ ‫است که ما شنیدیم تعدادی از وزرای دولت اقای احمدی نژاد‬ ‫که توسط ایشان ب رای حضور در جلسات اعضای دولت های‬ ‫نهم و دهم دعوت شده بودند‪ ،‬گفته بودند که اگر اقای مشایی‬ ‫نباشد‪ ،‬ما در این جلسات ش��رکت م ی کنیم اما در نهایت به‬ ‫دلیل حضور اقای مشایی‪ ،‬بس��یاری از انها در این جلسات‬ ‫شرکت نکردند‪.‬‬ ‫اق�ای احمدی ن�ژاد صحب ت های خ�ود در دوران‬ ‫ریاس�ت جمهوری را تکرار کرده و گفته است که‬ ‫من و مشایی یکی هستیم و تفاوتی با هم نداریم‪.‬‬ ‫اگر اقای احمدی نژاد و مشایی از هم جدا نشوند‪،‬‬ ‫بسیاری از افراد خودش��ان را به پای اقای احمدی نژاد هزینه‬ ‫نم ی کنند؛ از این رو باید تامل کنیم و ببینیم که این موضوع‬ ‫بهتر است «سکوت» احمدی نژاد ادامه یابد‬ ‫تو گوی مثلث با حمیدرضا فوالدگر‬ ‫گف ‬ ‫‪5‬‬ ‫حمیدرضا فوالدگر‪ ،‬عضو فراکسیون اصولگرایان رهروان والیت مجلس شورای اسالمی از اعضای شورای مرکزی‬ ‫جامعه اسالمی مهندسین است؛ تشکلی که احمدی نژاد نیز پیش از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری سال‪ 84‬عضو‬ ‫ان بود اما پس از به دست گرفتن سکان هدایت دستگاه اجرایی کشور اعالم کرد هیچ تعلق و تعهدی به هیچ کدام از‬ ‫احزاب و تشکل های سیاسی کشور ندارد‪ .‬با او درباره بازگشت احمدی نژاد به عرصه سیاسی کشور به گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫اخیرا در مطبوعات‪ ،‬نش�ریات و رسانه های‬ ‫مج�ازی اخب�اری درب�اره تح�رکات اق�ای محم�ود‬ ‫احمدی نژاد برای بازگش�ت به عرصه سیاسی کشور‬ ‫مطرح م ی ش�ود‪ ،‬کم ا اینک�ه اقای اله�ام چندی پیش‬ ‫گفت احمدی نژادی ها باید متفرق نشوند‪ ،‬ایا شما نیز‬ ‫صحب ت هایی را در این باره شنیده اید؟‬ ‫خیر‪ ،‬م��ن خبرهای موثق��ی درب��اره برنامه ریزی‬ ‫احمدی نژاد ب رای بازگشت به عرصه سیاسی کشور نشنیدم‪.‬‬ ‫دوس�تان تان که با ایش�ان ارتب�اط دارند چطور؟‬ ‫مثال اقای حس�ینیان که اواخر س�ال گذش�ته با‬ ‫اقای احمدی نژاد دیدار ک�رد‪ ،‬در این رابطه چیزی‬ ‫به شما نگفت؟‬ ‫نه‪.‬‬ ‫ش�ما فکر م ی کنید اگ�ر اق�ای احمدی ن�ژاد در‬ ‫انتخابات بعدی به صحنه بیای�د‪ ،‬م ی تواند ارای‬ ‫منفی اقای روحانی را به سوی خود جلب کند؟‬ ‫بستگی به عملکرد دولت دارد‪.‬‬ ‫اگر شرایط به همین نحو پیش برود‪...‬‬ ‫نم ی توانیم در چنین قالبی بررسی کنیم؛ ممکن‬ ‫اس��ت دولت تغییر روش دهد‪ .‬نباید عجله کنیم و روند سه‬ ‫سال اینده را نیز به این شکل ببینیم‪.‬‬ ‫غیر از موضوع اقای مشایی‪ ،‬ش�ما و دوستان تان‬ ‫چه انتقاد دیگری نسبت به اقای احمدی نژاد دارید؟‬ ‫جریانی که ایشان و مشایی در دو سال اخر دولت‬ ‫دهم به وجود اوردند و به جریان انحرافی وابسته بودند‪ ،‬باعث‬ ‫شده بود که دوستان خود ایش��ان هم نسبت به این مساله‬ ‫حساسیت نش��ان دهند؛ از این رو ارتباط س��ابق میان اقای‬ ‫احمدی نژاد و حامیان سابقش وجود ندارد‪.‬‬ ‫دیدم و با هم سالم و احوالپرسی کردیم‪.‬‬ ‫اق�ای احمدی ن�ژاد در جری�ان هم�ان‬ ‫احوالپرس ی هایی که داشتید درباره اینده سیاسی‬ ‫خود صحبتی نکرد؟‬ ‫خیر‪ ،‬حرفی نزد‪.‬‬ ‫اگر محمود احمدی نژاد قصد بازگشت به عرصه‬ ‫سیاس�ی را داش�ته باش�د‪ ،‬اصولگرایان با او چه‬ ‫رفتاری خواهند کرد؟‬ ‫نم ی دانم چه واکنش یا برخ��وردی خواهند کرد و‬ ‫خیلی هم عالقه ندارم که راجع به این موضوع صحبت کنم‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد فعال سکوت اختیار کرده و باید اجازه داد که‬ ‫این رویه خود را ادامه دهد چراکه برخی رسانه ها دوست دارند‬ ‫صدایی از احمدی نژاد در بیاید (خنده)‪ .‬ش��اید ب رای خود او هم‬ ‫خوب باشد که یک دوره ای سکوتی داشته باشد‪ .‬اگر هم روزی‬ ‫بخواهد به عرصه سیاس��ی برگردد این حق ب رای او محفوظ‬ ‫است چراکه سال ها مدیریت اجرایی کشور را در اختیار داشته‬ ‫و با تجربه ای که کسب کرده حق دارد این تجربه را در عرصه‬ ‫سیاس��ی به کار بگیرد اما حاال بهتر به نظر م ی اید که یک‬ ‫دوره ای سکوت کند‪ ،‬یک بازنگری روی عملکرد اجرایی دولت‬ ‫نهم و دهم انجام دهد و نقاط مثبت و منفی کارنامه مدیریتی‬ ‫خود را ببیند‪ .‬همین طور مجموعه افراد‪ ،‬دوستان‪ ،‬همفکران‬ ‫و همکارانش را بررسی کند که حضور چه کسانی در اط راف‬ ‫او مفید و کارساز بوده و چه کسانی با نزدیکی به او و دولتش‬ ‫بیشتر تاثیرگذاری منفی داشتند‪ .‬اگر اقای احمدی نژاد بعد از‬ ‫این بازنگری ها ان شاءاهلل تصمیم گرفت که به صحنه سیاسی‬ ‫بیاید خوب است؛ چون او باالخره فردی است که سال ها ب رای‬ ‫این کشور و ملت کار‪ ،‬فعالیت و خدمت کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫در حد شنیده ها مباحثی مطرح م ی شود اما اینکه در‬ ‫باید از خودش��ان بپرس��ید‪ .‬ت��ا زمانی ک��ه اقای‬ ‫احمدی نژاد در دولت مسئولیت داشت‪ ،‬از اقای مشایی جدا‬ ‫نشد اما نم ی توانم پی ش بینی کنم که ایش��ان در اینده چه‬ ‫رفتاری در این زمینه از خود ب��روز دهد‪ .‬من ارتباط نزدیکی با‬ ‫اقای احمدی نژاد ندارم که بدانم چنین تصمیمی گرفته اند یا‬ ‫نه‪ .‬من از زمان پایان ریاست جمهوری اقای احمدی نژاد حتی‬ ‫یک بار هم ایشان را ندیده ام که در این رابطه صحبت کنم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اما گفته م ی ش�ود احمدی نژاد تصمیم دارد که از‬ ‫حوزه انتخابیه نهاون�د در انتخابات میان دوره ای‬ ‫مجلس شورای اسالمی که ابان ماه امسال برگزار‬ ‫م ی شود نامزد شود‪ ،‬ب ه طوری که حتی اقای مهدی‬ ‫سنایی‪ ،‬نماینده مستعفی این شهر و سفیر فعلی‬ ‫ایران در روس�یه نیز در صفحه فیسبوکش طرح‬ ‫این صحب ت ها را در نهاوند تایید کرده اس�ت‪ ،‬ایا‬ ‫در محافل سیاسی نیز چنین بحثی وجود دارد؟‬ ‫محافل سیاسی به عنوان یک خبر موثق و صحیح بیان شود‪،‬‬ ‫خیر‪ ،‬این طور نیست‪ .‬من بعد از پایان کار دولت دهم و اغاز‬ ‫ریاست جمهوری اقای دکتر حسن روحانی‪ ،‬اقای احمدی نژاد‬ ‫را فقط در یکی‪ ،‬دو جلسه مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫در اینده به کجا م ی رسد‪.‬‬ ‫شما جدایی احمدی نژاد و مشایی را تا چه حدی‬ ‫جدی م ی بینید؟ تقریبا اکثری�ت قریب به اتفاق‬ ‫سیاسیون معتقدند که این جدایی محال است‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫گو‬ ‫تو‬ ‫ف ‬ ‫گ‬ ‫احمدی نژاد تالشی ب رای جلب نظر‬ ‫تشکیالت اصولگ رایان نخواهد کرد‬ ‫گفت وگوی مثلث با‬ ‫عبدالرضا داوری‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر سیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اقای داوری! شما اخیرا یادداشتی نوشته اید‬ ‫که م ی تواند مبنای�ی برای اغاز بحث ما باش�د‪.‬‬ ‫ب ر اس�اس تحلیل ش�ما چن�د مولف�ه م ی تواند‬ ‫حس�ن روحانی را از دول�ت دوازده�م دور کند و‬ ‫ب ر اساس همین تحلیل هم هست که همفکران‬ ‫و نزدیکان سیاسی اقای احمدی نژاد از ه م اکنون‬ ‫به انتخاب�ات ‪ 96‬فکر م ی کنند‪ .‬ب�ه نظرم همین‬ ‫مس�اله م ی تواند اغ�از خوبی ب�رای گفت وگوی‬ ‫ما باشد‪.‬‬ ‫اقای هاشمی در دوران ریاست جمهوری اش از فعال‬ ‫شدن عدالت خواهی – خاص گرایی لطمه خورد‪ .‬یعنی اقای‬ ‫هاشمی در سال ‪ 68‬با رای باالی ‪ 90‬درصد پیروز شد‪ ،‬اما در‬ ‫سال ‪ 72‬ایش��ان ‪ 50‬درصد ارای خود را از دست دادند‪ .‬حتی‬ ‫رقیب ایشان یعنی اقای احمد توکلی در دو منطقه رای اول را‬ ‫به دست اورد‪ .‬م ی خواهم بگویم دولت اقای هاشمی تبدیل‬ ‫ش��د به نماد خاص گرایی و جبهه مقابل او تبدیل به جبهه‬ ‫عدالت خواهی شد‪ .‬در سال های بعد علت افول اقای خاتمی‬ ‫گسترش شکاف استقالل خواهی و وابسته گرایی بود‪ .‬یعنی‬ ‫اقای خاتمی به دلیل نوع مواضعش در حوزه سیاست خارجی‬ ‫و فرهنگی ضربه خورد‪ .‬دولت دوم اقای خاتمی گرایش های‬ ‫وابسته گرایی داشت خصوصا در پرونده هسته ای‪.‬‬ ‫به اعتقاد من اق��ای روحانی دچار مش��کل مضاعفی‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬معضل دولت او این اس��ت که هم ش��کاف‬ ‫وابسته گرایی ‪ -‬اس��تقالل گرایی فعال ش��ده و هم شکاف‬ ‫عدالت – خاص گرایی نمود پیدا کرده اس��ت‪ .‬ب رای انتخاب‬ ‫اقای روحانی‪ ،‬اقایان هاش��می و خاتمی با یکدیگر ائتالف‬ ‫کردند و واقعیت این است که امروز اقایان هاشمی و خاتمی‬ ‫یک روح هستند در دو بدن‪ .‬ش��اید اکنون اختالف نظرهایی‬ ‫‪6‬‬ ‫عبدالرضا داوری از جمله حامیان رسانه ای‬ ‫رئی�س دولت س�ابق به ش�مار م ی اید‪ .‬ب�اور او‬ ‫این اس�ت که بدنه اصولگرایان راه�ی و نگاهی‬ ‫متفاوت از تشکیالت سیاسی اصولگرایان دارد‪.‬‬ ‫با او گفت وگویی چالشی در مورد دیدگاه هایش‬ ‫انجام دادیم که او نیز ت�ا انتهای مصاحبه تالش‬ ‫کرد نظراتش را اثبات کند‪.‬‬ ‫میان کارگزاران و س��ایر اصالح طلبان وجود داش��ته باش��د‬ ‫اما واقعیت این اس��ت که اکنون در راس‪ ،‬این دو نفر‪ ،‬یکی‬ ‫ش��ده اند‪ .‬ائتالف این دو نفر این مس��اله را ایج��اد کرده که‬ ‫دولت روحانی درگیر دو ش��کاف به ارث رسیده از هاشمی و‬ ‫خاتمی اس��ت‪ .‬در واقع هم در حوزه سیاست خارجی شاهد‬ ‫شکاف استقالل گرایی – وابس��ته گرایی هستیم و هم در‬ ‫حوزه اقتصاد‪ ،‬شکاف اعتدال گرایی ‪ -‬خاص گرایی را مشاهده‬ ‫م ی کنیم ک��ه نتیجه م ی گیریم این دو ش��کاف رگ حیاتی‬ ‫دولت روحانی را قطع م ی کند و این دولت نم ی تواند در سال‬ ‫‪ 96‬رای مردم را بگیرد‪.‬‬ ‫اگر فرض را بر درس�تی تحلیل ش�ما بگذاریم و‬ ‫به این نتیجه برسیم که دولت حسن روحانی در‬ ‫بهار سال ‪ 96‬دیگر دلیلی برای تداوم و دو دوره ای‬ ‫شدن نداشته باشد‪ ،‬سوال این است که چرا باید‬ ‫دوباره به احمدی نژاد بازگردیم؟‬ ‫م��ن حرفم این نیس��ت ک��ه باید ب��ه احمدی نژاد‬ ‫بازگردیم‪...‬‬ ‫اتفاقا من سوالم همین است‪ .‬چون فکر م ی کنم‬ ‫فرجام تحلی ل های شما و همفکرانتان به همین‬ ‫مساله ب ر م ی گردد‪ .‬یعنی گذار از حسن روحانی و‬ ‫بازگشت به محمود احمدی نژاد‪ .‬تمام تحلی ل ها‬ ‫و یادداش�ت ها و مصاحب ه های چن�د روز اخیر در‬ ‫رس�انه های نزدیک به رئیس دولت سابق این را‬ ‫نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که من خودم االن نم ی دانم در‬ ‫ذهن اقای احمدی نژاد چه م ی گذرد‪ .‬ببینید! اقای احمدی نژاد‬ ‫‪ 20‬سال است که در جمع راهیان نور شرکت م ی کند‪ ،‬یعنی‬ ‫هر سال حضور دارد‪.‬‬ ‫ولی هی چ وقت دو بار در سال ان هم به فاصله چند‬ ‫روز نبوده است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬قبول دارم‪ .‬هیچ وقت به این صورت دوبار نبوده‬ ‫است‪ .‬اما یک اعتقاد دارم‪...‬‬ ‫ببینید اقای داوری! کامال مشهود است که اقای‬ ‫احمدی نژاد تمایل دارد در رس�انه ها باشد‪ ،‬یعنی‬ ‫یک تحرک رسانه ای را م ی بینیم‪.‬‬ ‫اجازه بدهید من همان بحثم را در مورد ش��کاف ها‬ ‫ادامه بدهم‪ .‬اگر اقایان هاشمی و خاتمی گرفتار نوعی شکاف‬ ‫متفاوت بودند اقای روحانی گرفتار شکاف تقاطعی شده است‪.‬‬ ‫یعنی تقاطع شکاف وابسته گرایی و استقالل گرایی و شکاف‬ ‫خاص گرایی و عدالت گرایی‪ .‬ه ر کس��ی که بتواند روی این‬ ‫تقاطع بایس��تد‪ ،‬هم جریان عدالت خواهی را نمایندگی کند‬ ‫و هم جریان اس��تقالل خواهی را یقین بدانید او در سال ‪96‬‬ ‫رئی س جمهور خواهد شد‪.‬‬ ‫اق�ای داوری! من که فرض را بر درس�تی تحلیل‬ ‫ش�ما گذاش�تم‪ .‬گفت�م ف�رض کنی�م روحان�ی‬ ‫یک دوره ای اس�ت‪ ،‬اما س�والم این است که چرا‬ ‫باید به احمدی نژاد بازگردیم؟‬ ‫من نم ی گویم به او بازگردیم‪ ،‬من یک ش��اخصی‬ ‫ارائه دادم که اق��ای روحانی با دو چالش مهم در س��ال ‪96‬‬ ‫مواجه است و هر کسی بتواند این دوچالش را مقابل اقای‬ ‫روحانی پوش��ش دهد قطعا م ی تواند با نتیج��ه ‪ 25‬به ‪15‬‬ ‫روحانی را شکست دهد‪.‬‬ ‫یا مثال شما گفته اید که پیوندی اگر ایجاد شود‬ ‫بین توده های اجتماعی مردم که البد منظورتان‬ ‫ارای اجتماعی محمود احمدی نژاد است با بدنه‬ ‫حزب الله ی ه�ا‪ ،‬ان وق�ت اقای روحان�ی از دولت‬ ‫دوازدهم دور خواهد شد‪ .‬منظور ش�ما از جریان‬ ‫حزب اهلل همان اصولگرایان است؟‬ ‫خیر ! اش��تباه نکنید‪ .‬ما بدنه ای در کش��ور داریم‬ ‫که حدود ‪ 6‬تا ‪ 7‬میلیونی رای دارد‪ .‬تش��کیالت سیاس��ی و‬ ‫رسانه ای اصولگرایان ادعا دارند که این جریان را نمایندگی‬ ‫م ی کنند اما در واقع امر اینگونه نیس��ت چ��را که اگر این‬ ‫جریان را نمایندگ��ی م ی کردند ان شکس��ت در انتخابات‬ ‫‪24‬خرداد اتفاق نم ی افتاد‪.‬در واقع رای این ش��بکه شکسته‬ ‫شد‪.‬‬ ‫من این حرف شما را قبول ندارم‪ .‬رای این شبکه‬ ‫به این دلیل شکسته شد که با چند نامزد امدند‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬من همین را م ی گویم‪ .‬ان جریان و تشکیالت‬ ‫سیاسی و رسانه ای احاطه ای بر این رای ندارد‪ .‬در واقع حرف‬ ‫من این است که این تشکیالت بدنه را نمایندگی نم ی کند‪.‬‬ ‫ان تشکیالت یک کاندیدا داشت نه چهار کاندیدا‪.‬‬ ‫اقای داوری! اتفاقا نکته همین جاس�ت‪ .‬ش�ما‬ ‫نم ی توانید بگویید ان چیزی که ش�ما اس�مش‬ ‫را تش�کیالت گذاش�ته اید فقط به یک فرد فکر‬ ‫م ی کرد‪ .‬واقعیت این اس�ت ک�ه اصولگرایان با‬ ‫چهار کاندی�دا امدند نه یک فرد‪ .‬هر بخش�ی از‬ ‫جریان اصولگ�را هم ب ه دنبال یک�ی از این چهار‬ ‫نفر اس�ت‪ .‬حتی فرات�ر از ان م ی خواهم بگویم‬ ‫بعضی از اصولگرایان به محسن رضایی و حسن‬ ‫روحانی رای دادند‪.‬‬ ‫اتفاقا من هم از این حرف م ی خواهم نتیجه گیری‬ ‫کنم‪ .‬بناب راین جریان متدینین‪ ،‬حزب الله ی ها‪ ،‬طالب جوان‪،‬‬ ‫نمازجمع ه رو ها و هیات ی ها را یک مجموعه نم ی تواند بگوید‬ ‫که ما نمایندگی اجتماعی انها را بر عهده داریم‪ .‬اصولگراها‬ ‫این ادعا را دارند اما در عمل چنین چیزی نیست‪ .‬ب رای همین‬ ‫من اعتقادم این است که جریان حزب اللهی متوجه شده که‬ ‫عقبه سیاس��ی اقای روحانی‪ ،‬اقای خاتمی و اقای هاشمی‬ ‫هستند‪ .‬بناب ر این در ب رابر اقای روحانی اگر فردی قرار بگیرد‬ ‫که بتواند هویتی متمایز از ان عقبه را از خود نشان دهد ان‬ ‫فرد م ی تواند رای این شبکه را داشته باشد‪.‬‬ ‫حاال م ی خواهم بگویم که همین بدنه اجتماعی‬ ‫اصولگرایان که شما از ان تعبیر به حزب الله ی ها‬ ‫و هیات ی ه�ا دارید‪ ،‬از منتقدان س�فت و س�خت‬ ‫احمدی نژاد در سال های اخیر بوده اند‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬اصال هم این طور نیس��ت‪ .‬این تفکیک که در‬ ‫واقعیت اتفاق نیفتاده است‪ .‬ش��ما نباید بازنمایی رسانه ای‬ ‫را ببینید‪ .‬فالن س��ایت و فالن روزنامه اصولگرا ب رای یک‬ ‫گروه خاص است‪.‬‬ ‫اق�ای داوری پ�س ب�روز اجتماعی و رس�انه ای‬ ‫حزب الله ی ه�ا کجاس�ت؟ همی�ن س�ایت ها‬ ‫و روزنام ه ه�ا ک�ه ش�ما م ی گویی�د توس�ط‬ ‫حزب الله ی ها اداره م ی شوند‪.‬‬ ‫مثال چ��ه انتقادهای��ی؟ منظ��ور ش��ما انتقادات‬ ‫اق�ای داوری! اصلا کاری ب�ه ان رس�انه ها و‬ ‫س�ایت های اصولگرا که به قول ش�ما از س�وی‬ ‫تش�کیالت اصولگرا اداره م ی شوند نداریم‪ .‬شما‬ ‫مسجد که م ی روید؛ نمازجمعه که م ی روید‪ ،‬هیات‬ ‫که م ی روید‪ ،‬ایا تا به ح�ال در جمع این متدینین‬ ‫نش�نیده اید که م ی گوین�د م�ا از احمدی نژاد به‬ ‫خاطر ان ماجرای قهر ‪ 11‬روز دلگیریم؟‬ ‫ما که به مس��جد و هیات م ی رویم‪...‬‬ ‫شما که به هیات بهار م ی روید و احمدی نژادی ها‬ ‫را به انجا م ی برید!(خنده)‬ ‫فرض را بر درس��تی حرف شما م ی گذاریم‪ .‬اما این‬ ‫حرف ب رای سال ‪ 93‬نیست‪ .‬این ب رای سال ‪ 91‬است‪.‬‬ ‫در س�ال ‪ 93‬چه اتفاقی برای احمدی نژاد افتاده‬ ‫است؟‬ ‫از همان اول ک��ه بحث اتهام زنی ب��ه احمدی نژاد‬ ‫مطرح شد و ماجرای جریان انحرافی را پیش کشیدند چند‬ ‫بار از حضرت اقا که سوال کردند که ایشان فرمودند مسائل‬ ‫فرعی و اصلی را اش��تباه نگیرید‪ .‬امروز ما در مورد سال ‪93‬‬ ‫صحبت م ی کنیم نه س��ال ‪ .91‬این حرف شما اگر صحت‬ ‫داشته باشد مربوط به سال ‪ 91‬است‪ .‬ما هر چه جلوتر برویم‬ ‫روند بازگشت به احمدی نژاد بیشتر م ی شود‪ .‬مردم م ی بینند‬ ‫اگر احمدی نژاد یک عیب داشت‪ ،‬جریان هایی که امروز در‬ ‫کش��ور تدبیر م ی کنند ‪ 10‬ب رابر عیب دارن��د‪ .‬امروز مردم در‬ ‫حال مقایسه عملکردها هستند‪.‬‬ ‫همان جری�ان حزب اللهی که ش�ما م ی فرمایید‬ ‫مهمترین مساله برایشان تبعیت از والیت فقیه‬ ‫اس�ت؛ یعنی دلگی�ری از احمدی ن�ژاد در همین‬ ‫مورد است‪.‬‬ ‫این ماجرا نسبی است‪ .‬انتخابات مثل یک میدان‬ ‫مغناطیسی است‪ .‬اندازه بار و عالمت بار یعنی مثبت و منفی‬ ‫بودن بار روی جهت و کلیات میدان اثر م ی گذارد‪ .‬یک موقع‬ ‫است که قرار اس��ت اقای روحانی با اقایان خاتمی و معین‬ ‫رقابت کند که شرایط عوض م ی شود و حتی حزب الله ی ها‬ ‫ممکن اس��ت به روحانی رای دهند‪ .‬ما ن��گاه کالن درباره‬ ‫انتخابات نداریم ب رای همین‪ ،‬این بالها در انتخابات گذشته‬ ‫به وجود امد‪ .‬ش��ما نباید مطلق نگاه کنید‪ .‬ش��ما اش��تباه‬ ‫جبهه مشارکت در مورد مصطفی معین را دیدید‪ .‬انها فکر‬ ‫م ی کردند یک چک سفید امضای ‪ 20‬میلیونی در جیبشان‬ ‫است و این چک ب رای هر کسی که انها بخواهند ‪ 20‬میلیون‬ ‫رای خواهد داش��ت‪ .‬در حالی که متوجه نشدند کنشی که‬ ‫در انتخابات اتفاقات م ی افت��د نتیجه را تعیین م ی کند‪ .‬من‬ ‫سوال م ی کنم‪ :‬چرا اقای روحانی رای اورد؟ چرا اقای جلیلی‬ ‫رای نیاورد؟‬ ‫تردید نکنی�د احمدی نژاد هی�چ حرکتی‬ ‫برای جل�ب نظر تش�کیالت سیاس�ی و‬ ‫رسانه ای اصولگرایان نخواهد داشت‬ ‫اصال این طور نیست‪.‬‬ ‫مصداق حرفشان هم این است که اقای جلیلی‬ ‫که در انتخابات ‪ 92‬شرکت کرد در واقع برای مردم‬ ‫تبدیل به نماد اقای احمدی نژاد شد‪...‬‬ ‫من این را قبول ندارم‪.‬‬ ‫برخی م ی گویند جلیلی همان گفتمان احمدی نژاد‬ ‫‪ 84‬را تکرار کرد و در واقع نمادی برای ان گفتمان‬ ‫شد‪.‬‬ ‫ش��ما گفتمان جلیلی را که دنبال کنید م ی فهمید‬ ‫این گونه نیس��ت‪ .‬جلیلی تمام تالش��ش را کرد که بگوید‬ ‫ارتباطی با دولت احمدی نژاد ندارد‪.‬‬ ‫اقای سعید جلیلی تبدیل شد به نمادی از وضع‬ ‫موجود و مردم به تغییر‪ ،‬رای دادند‪.‬‬ ‫اقای جلیلی به جه��ت ایجاد دو قطبی س��ازش‪-‬‬ ‫مقاوم��ت و اینکه م��ردم م ی دیدن��د معیشت ش��ان در این‬ ‫گفتمان‪...‬‬ ‫اقای داوری م�ن تعجب م ی کنم چ�را این حرف‬ ‫را م ی زنید‪ .‬مگر اقای احمدی ن�ژاد نماد مقاومت‬ ‫نبود؟‬ ‫نه‪.‬‬ ‫خیر؟ اق�ای احمدی نژاد س�ال ها نم�اد مقاومت‬ ‫مقابل غرب در ایران بود‪...‬‬ ‫اصال اقای احمدی ن��ژاد هی چ گاه نخواس��ته نماد‬ ‫مقاومت باشد‪ .‬او همواره نماد استقالل بود‪.‬‬ ‫استقالل بدون مقاومت ب ه دس�ت نم ی اید‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد بارها علیه امریکا و غرب ی ها سخنرانی‬ ‫ک�رد‪ .‬بارها گفت که م�ا باید مقاوم�ت کنیم‪ .‬چه‬ ‫کس�ی گفت ک�ه این ق�در قطعنام�ه بدهید که‬ ‫قطعنام ه دانتان‪...‬‬ ‫این بحث استقالل است نه مقاومت‪ .‬تکرار م ی کنم‬ ‫احمدی نژاد هیچ گاه نخواست نماد مقاومت باشد‪.‬‬ ‫اق�ای داوری! احمدی ن�ژاد برای تم�ام دنیا نماد‬ ‫مقاومت بود‪ .‬هنوز هم در برخی کش�ورهای اسلامی‬ ‫و غی ر اسلامی در م�ورد او این گون�ه فک�ر م ی کنن�د‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ‪ 84‬تا چند سال این گونه بود‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد اگر نماد مقاومت بوده تعریفش از‬ ‫مقاومت با تعریف اقای جلیلی از مقاومت تفاوت داشته است‪.‬‬ ‫اصال خاستگاهش فرق دارد‪ .‬بهتر است برگردیم به بحث اول‬ ‫خودمان‪ .‬اقای احمدی نژاد تفاوتش با اصولگراها چیست؟‬ ‫نه‪ ،‬بهتر است در این مورد بحث کنیم که تفاوت‬ ‫احمدی نژاد ‪ 84‬با احمدی نژاد ‪ 92‬یا به قول شما‬ ‫‪ 93‬چیست؟‬ ‫هیچ فرقی ندارند‪.‬‬ ‫احمدی ن�ژاد ‪ 84‬کس�ی بود که بارها س�ر غرب‬ ‫و امریکا فری�اد زد اما احمدی ن�ژاد دهه ‪90‬دنبال‬ ‫مذاکره بود‪.‬‬ ‫اشکال کار همین است‪ .‬تعریف اقای احمدی نژاد‬ ‫در مبنا ب��ا تعریف اصولگرایان ف��رق م ی کند‪ .‬تصویری که‬ ‫اصولگرایان از رهبری دارند هیچ نسبتی با امت و مردم ندارد‪.‬‬ ‫تعریفی از امام ارائه م ی دهند که یک امام دور از مردم است‪.‬‬ ‫تعریفی از انقالب ارائه م ی دهند که گویی مردم هیچ نقشی‬ ‫نداشته اند‪ .‬اقای احمدی نژاد اگر م ی گوید مقاومت با تکیه بر‬ ‫جهت گیری های کالن مردم است‪ .‬اقای احمدی نژاد اگر در‬ ‫سال ‪ 90‬و ‪ 91‬به سمت برخی مشکالت حرکت کرد به خاطر‬ ‫این بود که دید زندگی مردم عادی دچار مشکل شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫خیر‪ ،‬اقای داوری! مساله اقای مشایی تنها یکی‬ ‫از انتقادات به اقای احمدی نژاد است‪...‬‬ ‫خیلی خب‪ ،‬اصال فرض کنیم هم��ه این انتقادها‬ ‫وارد باشد‪ .‬اما مشکل این است که شما گرفتار همان اشتباه‬ ‫هستید‪ .‬تشکیالت رسانه ای و سیاسی اصولگرایان با بدنه‬ ‫اجتماعی حزب اللهی فرق دارد‪ .‬انها مثل هم فکر نم ی کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫متاسفانه خیلی از دوس��تان رسانه ای تصویری که‬ ‫از واقعی ت ها دارند تصویر رس��انه ای و مجازی اس��ت‪ .‬االن‬ ‫اقای احمدی نژاد رفته است راهیان نور‪ .‬من دلم م ی خواهد‬ ‫شما فیلم ها را تماشا کنید‪ .‬چفی ه اش را م ی خواهند بگیرند‪.‬‬ ‫صورتش را ماچ م ی کنند‪ ،‬دستش را ماچ م ی کنند‪ .‬اصال یک‬ ‫موج فوران عالقه و اعتماد بین بدنه اجتماعی حزب الله ی ها‬ ‫و متدینین نس��بت به اقای احمدی نژاد وج��ود دارد‪ .‬ما اگر‬ ‫روی باس��کول هم بگذاریم‪ ،‬حتی انهایی که انتقادشان به‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬به موضوع اقای مش��ایی باز م ی گردد‪ ،‬باالخره‬ ‫اخرش این است دیگر‪...‬‬ ‫حزب الله ی هاست؟‬ ‫بله‪ ،‬من همان حزب الله ی ها را م ی گویم‪ .‬ش�ما‬ ‫خودتان م ی دانید که انها چ�ه انتقاداتی و در چه‬ ‫حجم ی نسبت به دکتراحمدی نژاد دارند‪.‬‬ ‫من جواب خوبی برای شما دارم‪ .‬حامیان دولت‬ ‫س�ابق ب�ه اصولگرای�ان م ی گویند ش�ما باعث‬ ‫روی کار ام�دن کارگزاران ی ه�ا هس�تید‪ .‬اتفاق�ا‬ ‫خیل ی ها م ی گویند ای�ن عملکرد دو س�ال اخیر‬ ‫اق�ای احمدی نژاد بود که موج�ب رئی س جمهور‬ ‫شدن اقای روحانی شد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫او دنبال عدول از شعار مقاومت نبود‪ ،‬اما م ی گفت نم ی شود‬ ‫بدون مردم مقاوم��ت کرد‪ .‬من ک��ه نم ی توان��م پایه های‬ ‫اجتماع ی ام را نابود بکنم و فقط شعار مقاومت بدهم‪ .‬تفاوت‬ ‫اقای احمدی نژاد و جلیلی همین است‪.‬‬ ‫بلند کند‪.‬‬ ‫اشکالی ندارد‪.‬‬ ‫به نظر من اشکال دارد که یک رئی س جمهور که‬ ‫مجری انتخابات است دس�ت یکی از نامزدها را‬ ‫باال ببرد ان هم در محل ثب ت نام! بهتر اس�ت از‬ ‫این بحث عبور کنیم‪ .‬م ی خواهم بپرسم اگر اقای‬ ‫احمدی نژاد در سال ‪ 96‬کاندیدا شد اصولگرایان‬ ‫باید با احمدی نژاد چه کنند؟‬ ‫اتفاقا تحلیل من این است که اقای احمدی نژاد‬ ‫فکر کرد برای حفظ پای ه های اجتماع ی اش باید از‬ ‫احمدی نژاد ‪ 84‬فاصله بگیرد‪ .‬برای همین تبدیل‬ ‫به احمدی نژاد ‪ 92‬شد‪.‬‬ ‫اگر این گونه باش��د که خیلی خوب اس��ت‪ .‬البته‬ ‫من که حرف شما را قبول ندارم اما باور کنید ما بدون مردم‬ ‫هیچی نیستیم‪.‬‬ ‫اقای داوری! م�ردم ‪ 84‬چه فرقی با مردم س�ال‬ ‫‪ 92‬دارند؟ ایا مردم گفتند برویم تسلیم شویم؟‬ ‫من کجا چنین حرفی زدم؟ اقای احمدی نژاد گفت‬ ‫تاکتیک ه��ا را تغییر بدهیم ت��ا مردم اذیت نش��وند‪ .‬وقتی‬ ‫سیستم بانکی تحریم م ی شود مانند این است که شما در‬ ‫اتاقی بنشینید‪...‬‬ ‫اقای احمدی نژاد نم ی توانس�ت سیاس�ت های‬ ‫خ�ود را ب ه گونه ای تنظی�م کند که کار ب�ه اینجا‬ ‫کشیده نشود؟‬ ‫اینکه بحث دیگری اس��ت‪.‬‬ ‫ایا ش�ما در تحلی ل هایتان به فاکتور عدم تایید‬ ‫صالحیت اقای احمدی نژاد فکر م ی کنید؟‬ ‫قبل از سفارت انگلیس هیچ اتفاقی نیفتاد؟ بعد‬ ‫از ان هر چه شد مربوط به سفارت انگلیس بود؟‬ ‫حتی در والیت پذیری‪ .‬شما والیت پذیری را چگونه‬ ‫تعریف م ی کنید؟ انجایی که رهبری نظرش با ما یکی باشد‬ ‫تبعیت از والیت که خیلی اینجا نمود پیدا نم ی کند‪.‬‬ ‫این بحث مفصلی است‪.‬‬ ‫نه این گونه نیس��ت‪ .‬اج��ازه ندادند جری��ان اقای‬ ‫احمدی نژاد حرف بزند‪.‬‬ ‫اقای احمدی ن�ژاد که بیش�ترین اس�تفاده را از‬ ‫فرصت های رس�انه ای ک�رد و فک�ر نم ی کنم در‬ ‫این سال ها دیگر حرفی باشد که خواسته باشد‬ ‫بگوید اما نتوانسته باشد‪...‬‬ ‫باالخ��ره او رئی س جمهور بود‪ .‬اگر مش��ایی احراز‬ ‫صالحیت م ی شد در مناظره ها بس��یاری از نقدها به ایشان‬ ‫مطرح و پاسخ داده م ی شد‪ .‬فرصت کالن انتخابات از اقای‬ ‫احمدی نژاد دریغ شد‪.‬‬ ‫از چه کسی دریغ شد؟‬ ‫اقای احمدی نژاد‪.‬‬ ‫مگر قرار بود ایشان در انتخابات شرکت کند؟‬ ‫خیر‪ ،‬از جریان و دولت اقای احمدی نژاد‪.‬‬ ‫دولت که نباید در انتخابات شرکت م ی کرد‪ .‬اصال‬ ‫نباید ب ه طور رسمی براس�اس قانون نماینده ای‬ ‫هم در انتخابات م ی داشت‪.‬‬ ‫تمام دولت ه��ا در دوره انتقال خودش��ان فرد مورد‬ ‫حمایتشان را در انتخابات داشته اند‪.‬‬ ‫نماینده اقای خاتمی چه کسی بود؟‬ ‫اقای معین و بعد اقای هاشمی‪ .‬مگر اقای خاتمی‬ ‫بیانیه نداد؟‬ ‫سیاست‬ ‫باید همان تفکیک اول بحثم��ان را انجام دهیم‪.‬‬ ‫هیچ کاندیدایی با اتکا به تش��کیالت سیاس��ی و رسانه ای‬ ‫اصولگرایان به پاستور نم ی رس��د‪ .‬اگر جریانی صرفا با اتکا‬ ‫به این تشکیالت بخواهد خواب ریاست جمهوری را ببیند‪،‬‬ ‫یقین بدانید که تعبیر نخواهد ش��د‪ .‬اینک��ه انها بخواهند‬ ‫به احمدی نژاد برگردند به تصمیم خودش��ان بستگی دارد‪،‬‬ ‫اما تردید نکنید احمدی نژاد هی��چ حرکتی ب رای جلب نظر‬ ‫تشکیالت سیاسی و رسانه ای اصولگرایان نخواهد داشت‪.‬‬ ‫اگر امروز بحث صالحیت سیاسیون کشور مطرح‬ ‫باشد ما اصلحی مانند احمدی نژاد نداریم‪.‬‬ ‫در م�ورد ح�رف ش�ما بای�د بگوی�م خیل ی ه�ا‬ ‫م ی گویند شرایط کشور محصول سیاست های‬ ‫دولت ایشان است‪.‬‬ ‫اق�ای خاتم�ی در زم�ان ریاس�ت جمهوری اش‬ ‫بیانی�ه ای در حمای�ت از اقای معین و هاش�می‬ ‫صادر کرد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫یعنی شما م ی گویید احمدی نژاد برای بازگشت‬ ‫نیازی به اصولگرایان ندارد؟‬ ‫اتفاقا در ادامه بحث خودمان اس�ت‪ .‬ش�رایطی‬ ‫که پدید امد محصول سیاس�ت ها و نگاه دولت‬ ‫ایشان بود‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد سفارت انگلیس را اشغال کرد؟‬ ‫‪32‬‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫اصال این مس��اله ب رای احمدی نژاد هیچ اهمیتی‬ ‫ایشان بیانی ه ای صادر کردند که همه تفسیر ان را‬ ‫اقایان معین و هاشمی دانستند و ایشان هم تکذیب نکرد‪.‬‬ ‫من قصد تطهیر یا دف�اع از اقای خاتمی در این‬ ‫م�ورد را ندارم‪ ،‬ام�ا هیچ رئی س جمه�وری نرفت‬ ‫به وزارت کشور تا دست جانش�ین مطلوبش را‬ ‫در همه مباحث؟ حتی مقوله والیت پذیری؟‬ ‫جایی که یکی نیست چه باید بکنیم؟‬ ‫همین جاست که اگر فردی از نظر والیت تبعیت‬ ‫کرد‪ ،‬او والیت پذیر است‪.‬‬ ‫و اگر ‪ 11‬روز قهر کرد چه؟‬ ‫کدام ‪ 11‬روز؟ اصال اقای احمدی نژاد قهر نکرد‪.‬‬ ‫پس ایشان در ان ‪ 11‬روز کجا بودند؟‬ ‫اقای احمدی ن��ژاد در حال فکر ک��ردن ب رای ادامه‬ ‫مسیر بود‪ .‬بحث وزارت اطالعات بود نه وزارت تعاون‪.‬‬ ‫اصلا در م�ورد مص�داق صحبت نکنی�م‪ .‬اصل‬ ‫مساله مهم اس�ت‪ .‬در مورد بحث والیت پذیری‬ ‫وقتی ول ی فقیه یک نکت�ه ای را م ی فرمایند برای‬ ‫‪ 11‬روز ف�ردی باید فکر کن�د که ایا ای�ن نظر را‬ ‫بپذیرد یا خیر؟‬ ‫‪ 11‬روز نبوده است‪.‬‬ ‫اصال فرض کنیم ‪ 10‬روز بوده اس�ت‪ .‬به نظر من‬ ‫در اصل مساله فرقی ندارد‪.‬‬ ‫من م ی خواهم چیز دیگری را بگویم‪.‬‬ ‫اجازه دهی�د از این بحث عبور نکنی�م‪ .‬ایا عمل‬ ‫ایشان مصداقی از والیت پذیری است؟‬ ‫وزارت اطالعات ب��ر کل ارکان دولت موثر اس��ت‪.‬‬ ‫اقای مصلحی در یک موضوع��ی از نظر اقای احمدی نژاد‬ ‫تمرد کرد و ب رای تثبیت انچه انجام داده بود اقداماتی کرد‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد امد جمع بندی کند که ایا در این ش��رایط‬ ‫م ی تواند ادامه دهد یا خیر؟ ممکن بود خروجی ان چند روز‬ ‫خانه نشینی حتی استعفای اقای احمدی نژاد باشد‪.‬‬ ‫یعنی اینکه یک گزینه ایش�ان ای�ن بود که من‬ ‫نم ی توانم نظ�ر رهب�ری را در مورد ابق�ای اقای‬ ‫مصلحی قبول کنم؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫من فکر م ی کنم جواب خودم را در مورد سوالی‬ ‫که پرسیدم گرفتم‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد صادقانه رفتار کرده‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬من از پاسخ شما متوجه شدم!‬ ‫جز پایداری‬ ‫بقیه اصولگرایان‬ ‫مخالف بازگشت‬ ‫احمدی نژاد هستند‬ ‫گفت وگوی مثلث با علی اکبر اولیا‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪7‬‬ ‫عل ی اکبر اولیا که از چهره های اصالح طلبان‬ ‫اس�ت معتقد اس�ت که خط سیاس�ی محمود‬ ‫احمدی ن�ژاد ب ه کل�ی از اصولگرایان جدا ش�ده‬ ‫هرچن�د در برخ�ی مس�ایل س رنوش�ت این دو‬ ‫ب ه یکدیگر گره خورده است‪.‬‬ ‫اخیرا ش�اهد انتش�ار اخباری مبن ی بر برنامه‬ ‫گام ب�ه گام اق�ای احمدی نژاد برای بازگش�ت به‬ ‫قدرت هس�تیم‪ .‬ای�ن اخب�ار را تا چه ح�د جدی‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫اخب��اری همچون بازدید ایش��ان از مناطق جنگی‪،‬‬ ‫م ی تواند س��یگنال هایی ب رای بازگش��ت به عرصه سیاسی‬ ‫کشور تلقی شود اما به نظر من باید ابعاد این مساله به طور‬ ‫دقیق بررسی شود و ما باید با مسائل سیاسی ب راساس یک‬ ‫جمع بندی درست برخورد کنیم‪.‬‬ ‫ش�ما بیش�تر منظورت�ان متوج�ه ک�دام طیف‬ ‫اس�ت؟ اصالح طلب�ان‪ ،‬اصولگرایان‪ ،‬ی�ا حامیان‬ ‫اقای احمدی نژاد؟‬ ‫باتوجه به عملک��ردی که دولت ه��ای نهم و دهم‬ ‫داش��ت‪ ،‬کمتر کس��ی به خود اجازه م ی دهد که از عملکرد‬ ‫دولت هشت ساله اقای احمدی نژاد حمایت و دفاع کند‪ .‬البته‬ ‫افراد خاصی که شیفته اقای احمدی نژاد هستند و با ایشان‬ ‫دولتی و نزدیک به رئیس قوه مجریه‪ ،‬از متهمان اصلی این‬ ‫پرونده ها بودند اما در حاشیه امن قرار گرفتند‪ .‬این مسائل باید‬ ‫روشن شود و نباید به گونه ای باشد که در ابهام و عدم شفافیت‬ ‫باقی بماند و بعده��ا ادعاهای دیگری مطرح ش��ود‪ .‬امروز در‬ ‫استانه اجرای مرحله دوم هدفمند کردن یارانه ها‪ ،‬ضروری به‬ ‫نظر م ی رسد که مسئوالن گذشته و فعلی گفت وگو کنند و‬ ‫به نتیجه برسند که چه باید کرد؟ اگر ما منافع کشور را دنبال‬ ‫م ی کنیم‪ ،‬نیازمند یک اجماع حداکثری هستیم و معتقدیم که‬ ‫اغلب جناح ها منافع مشترکی دارند اما برخی دیدگاه ها‪ ،‬منجر‬ ‫به عملکردهایی م ی شود که باید مورد نقد واقع شود وگرنه به‬ ‫نتیجه روشنی نم ی رسیم‪.‬‬ ‫ش�ما بیش�تر صحب ت های خود را ب�ر نقد دولت‬ ‫اقای احمدی نژاد متمرکز م ی کنید اما فکر م ی کنم‬ ‫مناس�ب تر اس�ت ک�ه در خصوص چش�م انداز‬ ‫بازگشت ایشان به عرصه سیاست صحبت کنیم‪.‬‬ ‫اینگونه ب�ه نظر م ی رس�د که در ش�رایط فعلی‪،‬‬ ‫اصولگرایان بر س�ر یک دو راهی قرار گرفته اند؛‬ ‫از یکس�و م ی بینن�د ک�ه ف�ردی همچ�ون اقای‬ ‫احمدی ن�ژاد م ی توان�د ارای قابل توجه�ی را به‬ ‫سوی این جریان جلب کند‪.‬‬ ‫بس��یاری از اصولگرایان ای��ن کار را نخواهند کرد؛‬ ‫چراکه عقال و چهره های منطق��ی اصولگرایان پرونده اقای‬ ‫احمدی نژاد را بسته اند اما به نظر من این پرونده قابل بستن‬ ‫نیس��ت‪ .‬نگرانی انها از پیون��د خوردن اق��ای احمدی نژاد و‬ ‫عملکردش با انهاس��ت؛ چراکه هر ی��ک از انها در مقطعی‬ ‫از ایشان حمایت کرده اند و ب رای این مجموعه بسیار هزینه‬ ‫کرده اند‪ .‬انها نگران هس��تند که سرنوش��ت ش��ان با اقای‬ ‫احمدی نژاد گره بخورد‪.‬‬ ‫البته تا امروز هم چنین مس�اله ای جود داشته و‬ ‫نم ی توان ان را انکار کرد‪.‬‬ ‫بله‪ .‬انها از نقد احمدی نژاد خوشحال نیستند؛ چراکه‬ ‫مردم در قضاوت خود‪ ،‬انها را هم سهیم م ی بینند‪.‬‬ ‫در واقع م ی ت�وان گفت ک�ه گروه های زی�ادی از‬ ‫اصولگرای�ان‪ ،‬نگ�ران تک�رار تجربیات گذش�ته‬ ‫هس�تند و نم ی توان فاصل�ه میان ای�ن جریان و‬ ‫اقای احمدی نژاد را پر کرد‪ .‬شما تا چه حدی با این‬ ‫مساله موافق هستید؟‬ ‫من هم این مساله را قبول دارم‪ .‬به نظر من خط اقای‬ ‫احمدی نژاد به کلی از اصولگرایان جدا شده اما در عین حال‬ ‫در جاهایی سرنوشت این دو به یکدیگر گره خورده است‪.‬‬ ‫در برنام ه ها و محافلی که اقای احمدی نژاد شرکت‬ ‫م ی کند‪ ،‬اقای مشایی ایشان را همراهی نم ی کند‬ ‫و چهره هایی از جمله اقای الهام در کنار ایش�ان‬ ‫حضور م ی یابند‪ .‬شما این فاصله گرفتن را چگونه‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫ببینید! طیفی که بارزترین انها جبهه پایداری است‪،‬‬ ‫رابطه ای تنگاتنگ با اقای احمدی نژاد داشته و حتی هنوز هم‬ ‫دارد‪ .‬انها دوست دارند که اقای احمدی نژاد به صحنه بازگردد و‬ ‫تالش م ی کنند که فضا را ب رای ورود ایشان به صحنه‪ ،‬باز کنند؛‬ ‫اینها مریدان ب ی قید و شرط اقای احمدی نژاد هستند‪ .‬طیف‬ ‫دیگری هم هستند که نسبت به مسائل اگاهی الزم را ندارند؛‬ ‫عقاید پوپولیستی اقای احمدی نژاد بر ذهن انها تاثیر گذاشته و‬ ‫ممکن است نسبت به ایشان گرایش داشته باشند‪ .‬اگر فضای‬ ‫شفافی که عرض کردم ایجاد شود‪ ،‬حتی جبهه پایداری هم‬ ‫شهامت دفاع از اقای احمدی نژاد را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫به غیر از چهره های سیاس�ی جبه�ه پایداری و‬ ‫حامیان شاخص اقای احمدی نژاد‪ ،‬ممکن است‬ ‫بدنه ای ک�ه در دو انتخابات ‪ 84‬و ‪ 88‬پش�تیبان‬ ‫ایشان بود و در سال ‪ 90‬از ایشان جدا شد‪ ،‬باز هم‬ ‫به اقای احمدی نژاد اقبال کند؟‬ ‫نه؛ بعید م ی دانم‪ .‬کسانی که سالمت نفس بیشتری‬ ‫دارند و فهمیده اند که چه خبر است‪ ،‬اینگونه عمل نخواهند‬ ‫کرد‪ .‬ریزش قابل توجهی در میان حامیان اقای احمدی نژاد‬ ‫و کسانی که در هر دو مقطع حام ی ایشان بودند اتفاق افتاده‬ ‫است‪ .‬البته بسیاری از حامیان اقای احمدی نژاد در همان دو‬ ‫سال نخست دولت نهم از ایشان جدا شدند و از ایشان فاصله‬ ‫گرفتند‪ .‬این ریزش ب��ه تدریج ادامه داش��ته و امروز حامیان‬ ‫رئی س جمهور سابق‪ ،‬در حداقل ممکن هس��تند‪ .‬حتی اگر‬ ‫فضا شفاف تر شود‪ ،‬شناخت عمومی افزایش یابد و ارزیابی‬ ‫منصفانه ای از عملکرد ایش��ان صورت گیرد‪ ،‬این حرکت به‬ ‫کلی منزوی خواهد شد‪.‬‬ ‫یعنی شما تالش اقای احمدی نژاد برای بازسازی‬ ‫چهره خ�ود در میان حامی�ان س�ابقش را امری‬ ‫ناموفق و ناممکن م ی دانید؟‬ ‫تقریبا همه تا حد زیادی متوجه شده اند که چه خبر‬ ‫است‪ .‬اگر واقعیت قضایا روش��ن تر شود یعنی دستگاه های‬ ‫قضایی گزارش ه��ای خود را ارائه کنند و اق��ای احمدی نژاد‬ ‫از عملک��رد خود دفاع کند‪ ،‬حیات سیاس��ی ایش��ان خاتمه‬ ‫خواهد یافت‪.‬‬ ‫اصالح طلبان در برابر بازگشت احتمالی اقای‬ ‫احمدی ن�ژاد چه اس�تراتژی را در پی�ش خواهند‬ ‫گرفت؟ ای�ا به حمای�ت از اق�ای روحان�ی ادامه‬ ‫م ی دهند یا استراتژی جدیدی را تعریف م ی کنند؟‬ ‫اقای روحان��ی به طور منطق��ی و ب ر اس��اس تدبیر و‬ ‫کارشناس��ی تالش م ی کند مملکت را به خوب��ی اداره کند‬ ‫که این ام��ر ب رای اصالح طلبان راض ی کننده اس��ت‪ .‬حداقل‬ ‫حقوقی که در قوانین پی ش بینی ش��ده‪ ،‬تاکید م ی کند که‬ ‫باید ازادی های مردم فراهم شود و اصالح طلبان این موضوع‬ ‫را مغتنم م ی شمارند‪ .‬تا زمانی که این رویه وجود داشته باشد‪،‬‬ ‫اصالح طلبان از اقای روحانی حمایت خواهند کرد‪.‬‬ ‫البته ممکن است با بازگش�ت اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫یک فض�ای دوقطبی در سیاس�ت ای�ران ایجاد‬ ‫ش�ود‪ .‬اصالح طلبان با این فض�ای دوقطبی چه‬ ‫خواهند کرد؟‬ ‫به نظر من‪ ،‬بهتری��ن کاری که م ی توان ب رای ایجاد‬ ‫یک فضای ارام و منطقی انجام داد و اصالح طلبان هم از ان‬ ‫استقبال خواهند کرد‪ ،‬ایجاد فضای نقد است‪ .‬باید عملکردها‬ ‫و ایده هایی که مطرح م ی ش��ود‪ ،‬مورد نقد قرار گیرد‪ ،‬حقایق‬ ‫روشن شود و مردم راحت تر بتوانند به جمع بندی برسند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫من فکر م ی کن��م تاکتیکی باش��د‪ .‬همه معتقدند‬ ‫که رابط��ه و پیوند اق��ای احمدی نژاد و اقای مش��ایی یک‬ ‫پیوند استراتژیک است و به این سادگی گسسته نم ی شود؛‬ ‫خودشان هم صراحتا این را گفته اند‪ .‬این یک تاکتیک است‬ ‫که خیلی مطرح نباشند و حساس��ی ت ها روی ایشان کمتر‬ ‫شود‪ .‬با شناختی که نسبت به این مس��اله داریم و افرادی از‬ ‫قش�ر «ح�زب اهلل» نس�بت به ای�ن مس�اله چه‬ ‫دیدگاه�ی دارد؟ ایا ممکن اس�ت ای�ن جریان با‬ ‫ندیدن اقای مش�ایی در کنار اق�ای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫در دوره ه�ای اتی انتخاب�ات به ایش�ان اعتماد و‬ ‫اقبال کنند؟‬ ‫سیاست‬ ‫رابطه مرید و مرادی دارند‪ ،‬از این قضیه مس��تثنا هستند‪ .‬ما‬ ‫باید فضای��ی را فراهم کنیم که هم��ه جریان ها‪ ،‬طی ف ها و‬ ‫گروه های سیاسی در هر شرایطی حضور داشته باشند؛ هم‬ ‫حرف خود را بزنند و هم اجازه دهند که فکر و عملکردش��ان‬ ‫نقد شود تا واقعی ت ها بیشتر روشن شود‪ .‬من نسبت به وضع‬ ‫موجود نگران ی هایی دارم و معتقدم که م��ا گاهی با افراط و‬ ‫تفریط برخورد م ی کنیم‪ .‬مثال اقای احمدی نژاد بعد از پایان‬ ‫دوره ریاست جمهوری خود به محاق رفت و ارزیابی دقیقی از‬ ‫عملکرد ایشان صورت نم ی گیرد‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬دستگاه های‬ ‫نظارتی باید گزارش های خود را منتشر کنند تا ما یک طرفه‬ ‫به قاضی نرویم‪ .‬اگر چه بنده ارزیابی مش��خصی نسبت به‬ ‫ان دوران دارم‪ ،‬اما فکر نم ی کنم درس��ت باشد که انتقادات‬ ‫بدون حضور طرف مقابل مطرح شود و فرصت دفاع از خود‬ ‫را نداشته باشد‪.‬‬ ‫ما باید تالش کنیم که فضای گفت وگو در جامعه حاکم‬ ‫شود‪ .‬ای کاش صداوسیما این مسئولیت خطیر و اصیل خود‬ ‫را ایفا م ی کرد اما متاس��فانه اینطور نیست‪ .‬در زمان مجلس‬ ‫هشتم‪ ،‬صداوسیما اجازه طرح بسیاری از مسائل را نم ی داد و‬ ‫فقط نمایندگان خاصی را دعوت م ی کرد؛ به گونه ای که سایر‬ ‫نمایندگان اجازه استفاده از این تریبون را نداشتند‪ .‬صداوسیما‬ ‫اجازه بحث نم ی دهد و خطوط قرمز سطح پایینی را ب رای خود‬ ‫تعریف کرده است؛ در حالی که جامعه احتیاج دارد که از مسائل‬ ‫مختلف اطالع داشته باشد‪ ،‬حرف ها را بشنود‪ ،‬انها را نقد کند‪،‬‬ ‫به واقعیت مس��ائل پ ی ببرد و انه��ا را در تصمیم گیری های‬ ‫بعدی لحاظ کند‪ .‬هرچند این دولت قائل به گفت وگوست و‬ ‫مشی بازتری دارد اما یک طرف غایب است‪ .‬البته انها از این‬ ‫فضا استفاده م ی کنند تا برخی مسائل فراموش شود و با طرح‬ ‫مشکالت فعلی‪ ،‬مسائل گذشته به فراموشی سپرده شود‪ .‬اما‬ ‫ما عملکرد وارونه دولت گذشته در اجرای قانون هدفمندسازی‬ ‫یارانه ها را فراموش نم ی کنیم‪ .‬این در حالی بود که مجلس‬ ‫زمان زیادی ب رای تدوین این قانون صرف کرد و اجرای درست‬ ‫ان‪ ،‬تنها راه نجات اقتصاد کشور بود اما با سرنوشت و حیثیت‬ ‫کش��ور بازی ش��د‪ .‬انحالل س��ازمان مدیریت یکی دیگر از‬ ‫مسائلی است که باید نقد شود؛ به جای اینکه نهاد ب رنامه ریزی‬ ‫کش��ور اصالح شود‪ ،‬منحل ش��د‪ .‬ایش��ان بودجه ریزی های‬ ‫نامناسب‪ ،‬خاصه خرج ی ها و بدتر از همه وجود سنگی ن ترین‬ ‫پرونده های فساد با وجود اعالم ش��عار پاکدستی را نیز نباید‬ ‫فراموش کرد؛ به نح��وی که بس��یاری از مقام های بلندپایه‬ ‫بازگشت‪ ،‬مغتنم است اما بازگش��ت شرفتمندانه و‬ ‫مبتنی بر بس��تر نقد‪ .‬اگر بازگش��ت بعد از مدتی استراحت‬ ‫باشد و امکان رسیدگی به تخلفات فراهم نشود‪ ،‬فقط تجدید‬ ‫قوا ب رای انتخابات بعدی را در پی خواهد داشت‪ .‬در اینجا بر‬ ‫نقش محوری صداوسیما تاکید م ی کنم و معتقدم که حضور‬ ‫باید با طرح شفاف نظ رات‪ ،‬عملکردها و نقد انها صورت گیرد؛‬ ‫مردم باید به وضوح تف��اوت دیدگاه ها را ببینند‪ .‬من هرگز به‬ ‫صالح نم ی بینم که اندیشه ای را حذف کنیم یا ان را به حاشیه‬ ‫ب رانیم‪ .‬این اتفاق بای��د در ذهن مردم رخ ده��د که منوط به‬ ‫فراهم کردن فضای نقد است‪.‬‬ ‫هر دو جناح روی ان اتفاق نظر دارند‪ ،‬رابطه میان این دو‪ ،‬قابل‬ ‫گسست نیست‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست‬ ‫واکنش قاطع‬ ‫تصویب ی�ک قطعنامه ض�د ایران�ی در پارلم�ان اروپا ب�ا اعتراض‬ ‫گسترده ای در ایران مواجه ش�د‪ .‬این قطعنامه در زمانی نزدیک به‬ ‫دور جدید مذاکرات هسته ای صادر ش�د که انتقاد تند محمدجواد‬ ‫ظریف را نیز در پی داشت‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫لغوسفرهیاتپارلمانی‬ ‫ایران به اروپا‬ ‫دولت‪ ،‬مجلس و شخصی ت های‬ ‫سیاسی در ای ران به قطعنامه‬ ‫غیردموک راتیکپارلماناروپا‬ ‫اعت راض کردند‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪1‬‬ ‫در حالی که دستگاه سیاست خارجی دولت جدید‬ ‫در ماه های گذشته تالش فراوانی را ب رای بهبود روابط ای ران و‬ ‫اروپا سامان داده‪ ،‬اما بیانیه هفته گذشته پارلمان اروپا‪ ،‬فضای‬ ‫متفاوتی را ایجاد کرده اس��ت؛ یک قطعنامه ضد ای رانی که‬ ‫واکنش های گس��ترده ای در ای ران داش��ت‪ .‬در این قطعنامه‬ ‫عالوه بر طرح برخی مسائل حقوق بشری‪ ،‬حتی مشروعیت‬ ‫دولت دوازدهم و انتخابات ‪ 24‬خرداد زی ر سوال رفت‪.‬‬ ‫در مهمترین واکنش به این قطعنامه حس��ن روحانی‬ ‫گفت‪« :‬از نظر دولت جمهوری اسالمی ای ران این قطعنامه‬ ‫فاقد ارزش اس��ت و پارلم��ان اروپا کوچکتر از ان اس��ت که‬ ‫بخواهد به ملت برزگ ای ران توهین کند‪ ».‬رئی س جمهوری‬ ‫با بیان اینکه این گونه قطعنامه ها هی��چ اهمیتی ندارد‪ ،‬در‬ ‫موضعی که واکنش به انتقادهای داخلی نیز تفسیر م ی شد‬ ‫چنین اظهار نظر کرد‪« :‬در چهارس��ال گذشته ‪ ۶۰‬قطعنامه‬ ‫با ادبیاتی تندتر از قطعنامه اخیر توس��ط این پارلمان علیه‬ ‫ای ران صادر ش��د که هیچ ارزشی نداش��ت و در خصوص ان‬ ‫سرو صدایی هم نشد‪ .‬خوشبختانه امروز به واسطه ارامش و‬ ‫شفافیت حاکم بر فضای سیاست خارجی کشور‪ ،‬کوچکترین‬ ‫اهانتی به وضوح شنیده و البته ملت ما در ب رابر سخنان موهن‬ ‫موضع م ی گیرد‪ .‬قطعنامه پارلمان اروپا دارای بندهایی نظیر‬ ‫تاکید بر مذاکره و بهره گیری صرف از راه حل سیاسی بر سر‬ ‫برنامه هسته ای اس��ت که به وضوح در تضاد با نظر برخی‬ ‫دولتمردان امریکایی مبنی بر «وجود همه گزینه ها روی میز‬ ‫است»‪ ،‬است‪» .‬‬ ‫اما محمد جواد ظریف در واکنشی متفاوت موضعی تند‬ ‫در مورد قطعنامه پارلمان اروپا اتخاد کرد‪ .‬او که در کمیسیون‬ ‫امنیت ملی مجلس سخن م ی گفت با بیان اینکه «پارلمان‬ ‫اروپا در ش��ان و جایگاه اخالقی نیس��ت که بتواند در رابطه‬ ‫با وضعیت دیگر کش��ورها اعالم نظر کند‪ ».‬گفت‪« :‬واضح‬ ‫اس��ت که پارلمان اروپایی به لحاظ وزن سیاسی و حقوقی‬ ‫و تاریخچه اخیر در اروپا نه تنها در گذشته تاریخی این قاره‬ ‫بلکه حتی در دو دهه گذشته‪ ،‬به ویژه کشتارهایی که در دهه‬ ‫‪ 90‬میالدی در بوس��نی و منطقه بالکان رخ داد‪ ،‬رفتاری که‬ ‫در درون اروپا نس��بت به خارجیان و مس��لمانان م ی شود و‬ ‫نیز برخورد با تقاضای عضویت کش��ورهای مسلمان‪ ،‬فاقد‬ ‫مش��روعیت و مقبولیت در وعظ دیگران نس��بت به رعایت‬ ‫حقوق بش��ر اس��ت‪ .‬فجایع و اتفاقات حقوق بشری بسیار‬ ‫ناگواری در قلب اروپا اتفاق افتاده بناب راین نباید گروهی تندرو‬ ‫خود را در جایگاهی قرار دهند که مردم متمدنی که در طول‬ ‫تاریخ همواره منادی گفت وگو و همزیس��تی بوده اند و هیچ‬ ‫سابقه ای از نسلکش��ی و جنایات جنگی ندارند را مورد امر‬ ‫و نهی قرار دهند‪ .‬مردم ای��ران به گروه هایی که در انتخابات‬ ‫کم رونق و با حضور متوس��ط ‪ 43‬درصد از م��ردم در اخرین‬ ‫انتخابات پارلمان اروپا انتخاب ش��ده اند‪ ،‬اج��ازه نخواهد داد‬ ‫که نسبت به انتخابات پ ر شکوه انها که با حضور بیش از ‪73‬‬ ‫درصد مردم ای ران حماسه سیاسی خرداد ‪ 92‬را افریدند قضاوت‬ ‫کنند و ان را با معیارهای متکب رانه خود بسنجند‪ ».‬ظریف در‬ ‫اظهارنظ��ری مهمتر حتی گفت‪« :‬دولت اج��ازه نخواهد داد‬ ‫هیچ هیات پارلمانی از اروپا با ش��روطی که در این قطعنامه‬ ‫پارلمان اروپا امده اس��ت‪ ،‬به ای ران سفر کند و اروپای ی ها باید‬ ‫بدانند ملت ب��زرگ و متمدن ای ران خواه��ان تعاملی مبتنی‬ ‫بر احترام متقاب��ل و از موضع ب رابر با دیگر کشورهاس��ت و‬ ‫برخوردهای توهی ن امیز و مداخله امیز هیچ جریان و کشوری‬ ‫را ب ر نخواهد تائید‪».‬‬ ‫اما از مجلس شورای اس�لامی هم واکنش های تند و‬ ‫متعددی درباره این قطعنامه دیده ش��د‪ .‬در مهمترین تحول‬ ‫‪ 258‬نفر از نمایندگان مجلس ش��ورای اسالمی در واکنش‬ ‫به قطعنامه ضد ای رانی پارلمان اروپ��ا بیانی ه ای صادر کردند‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس در این بیانی ه تاکید کردند‪« :‬مداخله اشکار‬ ‫در امور داخلی ای ران محکوم م ی گردد و نگاه دوگانه غرب به‬ ‫نظام های سیاسی و چشم پوشی از کش��ورهای دیکتاتور و‬ ‫فاقد دموکراسی بر هیچ سیاستمداری پوشیده نیست‪».‬‬ ‫در واکنشی دیگر از بهارس��تان‪ ،‬علی الریجانی رئیس‬ ‫مجلس هم با بیان اینکه میدان دیپلماتیک‪ ،‬میدان ب ی ادبی‬ ‫سیاسی‪ ،‬رندی و ناشیگری نیست‪ ،‬گفت‪« :‬قطعنامه پارلمان‬ ‫اروپا چه از نظر نح��وه تنظیم مطالب و چ��ه از نظر جایگاه‬ ‫نمادین ان که نفوذی در اجرا ندارد‪ ،‬بیانی ه ای بیش نیس��ت‪.‬‬ ‫نگاه تبلیغاتی بر سایر شئون این قطعنامه سایه افکنده و با‬ ‫لحن پر طمط راق تالش کردند ریاضت منفی تحمیق را بر‬ ‫خود روا دارند و نوعی پریش��ان گویی در این متن انشاء گونه‬ ‫دیده م ی شود‪ .‬این قطعنامه از یک طرف از مذاکرات هسته ای‬ ‫و توافقنامه ژنو استقبال م ی کند و اس��تمرار تعامل سازنده‬ ‫دولت‬ ‫طرف ها را خواس��تار اس��ت و از طرف دیگر راه حل مس��اله‬ ‫هسته ای ای ران را صرفا در حل مسالمت امیز ان م ی داند‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬ایا اینگونه رفتار ها پریش��ان گویی را نشان‬ ‫نم ی دهد؟ ایا به اینگونه رفتار سیاست گفته م ی شود؟ شاید‬ ‫همان سیاس��تی اس��ت که به قول یکی از سیاس��تمداران‬ ‫اروپایی در مرداب ها عمل م ی کند‪».‬‬ ‫رئیس قوه مقننه با اشاره به بخش هایی از این قطعنامه‬ ‫درباره انتخابات در ای ران گفت‪« :‬این عبارت عجیب و غریب‬ ‫در م��ورد انتخابات ریاس��ت جمهوری ای ران که امده اس��ت‬ ‫«مطابق استانداردهای دموکراتیکی برگزار نشده که اتحادیه‬ ‫اروپا ب رای ان ارزش قائل اس��ت» نش��ان م ی دهد‪ ،‬اعضای‬ ‫پارلمان اروپا دچار تنگی تفکر شده اند و باورشان شده که خود‬ ‫استانداردهای مترقی در دموکراسی و انتخابات دارند‪ .‬این حال‬ ‫انان‪ ،‬انسان را به یاد سخن پاسکال بروکنر م ی اندازد که گفت؛‬ ‫جامعه غربی مومیایی و منجمد ش��ده و زیر بار مدح و ثنای‬ ‫خود به معنای واقعی کلمه خفه شده است‪».‬‬ ‫غالمعلی حدادعادل‪ ،‬رئیس فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫مجلس هم در واکنشی به این قطعنامه گفت‪« :‬اتحادیه اروپا‬ ‫بداند ای ران امروز‪ ،‬ای ران قاجاری و پهلوی نیست که هر کاری‬ ‫خواستند با ان بکنند‪ .‬اروپائیان خلق و خوی استعماری قرن‬ ‫‪ ۱۸‬و ‪ ۱۹‬را هنوز فراموش نکرده ان��د‪ ».‬در اظهارنظری دیگر‬ ‫در این مورد عل ی اکبر والیتی‪ ،‬مش��اور مقام معظم رهبری در‬ ‫امور بی ن الملل چنین گفت‪« :‬به نظر م ی رس��د پارلمان اروپا‬ ‫در حقیقت کاری جز این ندارد که ابزار فش��اری در دس��تان‬ ‫امریکای ی ها و متحدان انها باش��د و ب رای پیش��برد اهداف‬ ‫نامش��روع انها علیه کش��ورهایی که م ی خواهند مستقل‬ ‫باشند‪ ،‬اقدام کند‪ .‬هر کش��وری که بخواهد مستقل باشد و‬ ‫از ارزش های تحمیلی غرب تبعیت نکند‪ ،‬متهم م ی ش��ود‬ ‫که حقوق بشر را رعایت نکرده اس��ت و این امر هیچ معیار‬ ‫درستی ندارد‪ ،‬همچنین بیانی ه ها و مصوبات انها نیز از این‬ ‫امر مستثنی نیس��ت‪ ».‬والیتی با بیان اینکه قطعنامه اخیر‬ ‫اتحادیه اروپا تنها ب رای وارد کردن فش��ار سیاس��ی بر ای ران‬ ‫بوده است‪ ،‬خاطرنش��ان کرد‪« :‬انها این کار را م ی کنند و ما‬ ‫هم با این نوع اعم��ال غیرمعقول انها اش��نایی داریم‪ .‬این‬ ‫رفتارها تحت فشار قدرت های بزرگ دنیا صورت م ی گیرد و‬ ‫از ابتدای انقالب نیز همین کارها صورت گرفته است‪ ،‬یعنی‬ ‫از ابت��دای انقالب همواره یک��ی از ابزارهایی که قدرت های‬ ‫س��لطه جوی غرب علیه جمهوری اس�لامی که م ی خواهد‬ ‫مس��تقل بوده و مس��تقل بماند‪ ،‬ب��ه کار گرفته اند‪ ،‬همین‬ ‫روش ها بوده و ما کامال به انها اشنا هستیم‪ .‬ب رای ملت ای ران‬ ‫اشتون‪ ،‬مسئول صدور قطعنامه پارلمان اروپا نیست‬ ‫تو گوی هفته نامه مثلث با مایکل مان‬ ‫گف ‬ ‫حنیف غفاری‪/‬وین‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫همان گونه که م ی دانید در اس�تانه برگزاری‬ ‫مذاکرات هس�ته ای اخیر میان ای�ران و اعضای‬ ‫‪ ،5+1‬پارلم�ان اروپا ب�ا انتش�ار قطعنام ه ای که‬ ‫جنسی مداخله جویانه علیه ایران دارد‪ ،‬اقدام به‬ ‫نوعی حاشی ه س�ازی در فضای گفت وگ و ها کرد‪.‬‬ ‫تحلیل و ارزیابی شما در این خصوص چیست؟‬ ‫در خص��وص قطعنامه اخی��ر پارلم��ان اروپا باید‬ ‫بگویم که این قطعنامه الزام اور نیست و از این رو تاثیری بر‬ ‫ادامه و نحوه مذاکرات هسته ای میان ای ران و اعضای ‪5+1‬‬ ‫ندارد‪ .‬این قطعنامه از س��وی پارلمان اروپا صادر شده است‪.‬‬ ‫مسئولیت پارلمان اروپا ب ر عهده خانم کاترین اشتون نیست‬ ‫و او عمال نهاد دیگری را مدیری��ت و هدایت م ی کند‪ .‬از این‬ ‫رو نباید اقدام اخیر پارلمان اروپا را اقدامی از س��وی شخص‬ ‫اش��تون و نهاد مرتبط با وی دانس��ت‪ .‬با این حال پارلمان‬ ‫اروپا به عنوان یک نهاد مس��تقل ح��ق دارد نظر و تصمیم‬ ‫خود را بی��ان کند‪ .‬در هر ح��ال باید میان نهاد وابس��ته به‬ ‫خانم اشتون و پارلمان اروپا تفاوت قائل شد‪ .‬از این رو اقدام‬ ‫اخیر پارلمان اروپا تاثیری در ادامه مذاکرات ای ران و اتحادیه‬ ‫اروپا و خانم اش��تون در خصوص مذاکرات هسته ای ندارد‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬قطعنامه صادر شده از س��وی پارلمان اروپا‬ ‫الزام اور نیست‪.‬‬ ‫کمی در خصوص تاس�یس دفت�ر اتحادیه اروپا‬ ‫در تهران و مسائلی که در این خصوص از سوی‬ ‫پارلمان اروپا مطرح شده است توضیح دهید‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مایکل مان‪ ،‬س�خنگوی مسئول سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا این بار نی�ز در مذاکرات‬ ‫هس�ته ای میان ای�ران و اعض�ای ‪ 5+1‬در وین‬ ‫حضوری فع�ال داش�ت‪ .‬او مانن�د ادوار قبلی‬ ‫مذاک�رات نخس�تین حض�ور مطبوعات�ی و‬ ‫رس�انه ای را در می�ان خبرنگاران مس�تقر در‬ ‫محل مذاکرات داش�ت‪ .‬مایکل م�ان در جریان‬ ‫مذاکرات اخیر وین سعی کرد به سبک و سیاق‬ ‫همیشگی خود نخستین تصویر را از مذاکرات‬ ‫ارائه دهد؛ تصویری مبهم ک�ه در عین حال بر‬ ‫هم زدن ان چندان اسان نیست!‬ ‫س�خنگوی مس�ئول سیاس�ت خارجی‬ ‫اتحادی�ه اروپا در جریان حض�ور خود در محل‬ ‫اس�تقرار خبرنگاران در مرکز رس�انه ای وین با‬ ‫س�واالت و پرس�ش های متعددی رو ب ه رو شد؛‬ ‫س�واالتی که بیش�تر انها حول حاشی ه سازی‬ ‫اخیر پارلمان اروپا در قبال جمهوری اسلامی‬ ‫ای�ران و مس�ائل حاش�ی ه ای متاثر ب�ر فضای‬ ‫مذاک�رات ب�ود‪ .‬گفت وگ�وی مای�کل م�ان با‬ ‫هفته نامه مثلث از نظر شما خوانندگان گرامی‬ ‫ م ی گذرد‪.‬‬ ‫در توافقنامه اولیه ژنو عمال یک بازه زمانی شش‬ ‫ماهه برای رس�یدن به توافق نهایی مدنظر قرار‬ ‫گرفته اس�ت‪ .‬در غیر این صورت نی�ز توافقنامه‬ ‫ژنو قابلیت تمدید دارد‪ .‬ایا به نظر ش�ما ظرفیت‬ ‫رسیدن به توافق جامع میان ایران و اعضای ‪5+1‬‬ ‫تا ماه ژوئیه(تیرماه) وجود دارد؟‬ ‫واقعیت امر این است که مذاکرات دارد به صورتی‬ ‫جدی از سوی دو طرف دنبال م ی شود و هر دو طرف درصدد‬ ‫هستند بتوانند به توافقی جامع با یکدیگر دست پیدا کنند‪.‬‬ ‫با این وجود باید توافق نهای��ی‪ ،‬توافقی واقعا جامع و خوب‬ ‫باشد‪ .‬از این رو باید سخت ی های کار را نیز در روند فعلی در‬ ‫نظر گرفت‪.‬هر دو ط��رف در این خصوص مالحظاتی دارند‬ ‫که در جریان مذاکرات به انها اشاره شده است‪ .‬البته در اینجا‬ ‫نم ی خواهم به جزئیات مدنظر اشاره کنم‪.‬‬ ‫بناب راین ع�لاوه بر زمان توافق‪،‬کیفی��ت توافق نیز از‬ ‫اهمیت ویژه ای برخوردار اس��ت‪ .‬دو ط��رف مذاکره‪ ،‬یعنی‬ ‫ای ران و اعضای ‪ 5+1‬هر دو تمای��ل دارند که مرحله تدوین‬ ‫پی ش نویس توافقنامه (گام نهایی) از ماه اینده اغاز شود‪ .‬این‬ ‫تمایل در هر دو طرف وج��ود دارد و مذاکرات نیز در همین‬ ‫راس��تا با جدیت و به صورت زمانبندی شده ادامه دارد‪ .‬نکته‬ ‫دیگر اینکه در جریان مذاکرات اخیر وین شاهد طرح مسائل‬ ‫مهم و محوری از س��وی طرفی��ن بودیم‪ .‬در ای��ن مذاکرات‬ ‫مسائل زیادی از سوی دو طرف مورد بحث قرار گرفت‪.‬‬ ‫در این دور از مذاکرات صرفا بحث های صورت گرفته‬ ‫محدود به مواردی خاص نبوده اس��ت‪ .‬به ط��ور کلی تمام‬ ‫موضوعاتی که در توافق نهایی گنجانده خواهد شد از سوی‬ ‫طرفین مورد بحث قرار گرفته و خواهد گرفت‪ .‬همان گونه‬ ‫که اشاره کردم توافق نهایی جامع خواهد بود‪.‬‬ ‫در این خصوص نبای��د عجوالنه عمل ک��رد و روی‬ ‫دستیابی به توافقی خوب و مناس��ب تمرکز کرد‪ .‬در دیدار‬ ‫کارشناس��ان طرفین که حدود یک هفته قبل از مذاکرات‬ ‫اخیر در وین برگزار ش��د نیز مس��ائل مختلفی مورد بحث‬ ‫قرار گرفت‪ .‬در هر حال باید روند فعل��ی ادامه پیدا کند‪ .‬در‬ ‫هر صورت ما به س��ختی و در عین حال با سرعت در حال‬ ‫تالش هستیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ارزیابی ش�ما از مذاکرات هس�ته ای اخیر میان‬ ‫مذاک��رات اخیر وی��ن را باید در امت��داد مذاکرات‬ ‫هسته ای قبلی میان ای ران و اعضای ‪ 5+1‬مورد ارزیابی قرار‬ ‫داد‪ .‬این دور از مذاکرات س��خت و جدی بوده است‪ .‬به طور‬ ‫کلی مذاکرات هسته ای میان ای ران و اعضای ‪ 5+1‬مفید و‬ ‫سازنده و در عین حال جدی بوده است‪ .‬در جریان مذاکرات‬ ‫اخیر وین دو طرف در خصوص جزئیات نیز با یکدیگر وارد‬ ‫بحث شدند‪ .‬از این رو مذاکرات اخیر وین از اهمیت خاصی‬ ‫برخوردار بوده است‪ .‬در جریان مذاکرات وین ما وارد جزئیات‬ ‫اساسی شده و بر سر نکات مهمی به گفت وگو پرداخته ایم‪.‬‬ ‫در ه ر حال مذاک��رات ج��دی و درعین حال مفی��د دنبال‬ ‫م ی شود‪.‬قطعا در جریان مذاکرات اخیر وین به دنبال توافق‬ ‫نهایی نبودیم‪ .‬قرار اس��ت همچنان مذاکرات ادامه داش��ته‬ ‫باشد و دو طرف با جدیت این روند را دنبال م ی کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫همانگونه که اشاره کردم‪ ،‬این قطعنامه به پارلمان‬ ‫اروپا مربوط است و اساسا نم ی توان در خصوص مساله ای که‬ ‫مربوط به نهاد متبوع خانم اشتون نم ی شود‪ ،‬اظهارنظر کرد‪.‬‬ ‫بناب راین در این خصوص باید مقامات پارلمان اروپا اظهارنظر‬ ‫کنند‪ .‬ضمن اینکه در ح��ال حاضر تمرکز م��ا بر مذاکرات‬ ‫هسته ای میان ای ران و اعضای ‪ 5+1‬است‪.‬‬ ‫ایران و اعضای ‪ 5+1‬در وین چیس�ت؟ میان دور‬ ‫اخی�ر مذاک�رات و ادوار قبلی چ�ه تمایزی وجود‬ ‫داشت؟ ایا مذاکرات وین ‪ 3‬ویژگی خاصی نسبت‬ ‫به ادوار قبلی مذاکرات داشته است؟‬ ‫این نوع قضاوت های غیرعادالنه و ب ی پایه هیچ ارزشی ندارد‬ ‫و جمهوری اس�لامی ای ران به کارها و سیاست های خود که‬ ‫مبتنی بر قانون اساسی و ارزش های اسالمی و انسانی است‪،‬‬ ‫ادامه خواهد داد‪ ،‬همچنین باید بگویم این نوع تبلیغات منفی‬ ‫و هوچ ی گری های سیاسی تغییری در روند ما نخواهد داد‪».‬‬ ‫در تحولی مهمتر کاظم جاللی‪ ،‬رئی��س گروه روابط‬ ‫پارلمانی جمهوری اس�لامی ای ران و اروپا با صدور بیانی ه ای‬ ‫ضمن اعتراض به قطعنامه ضد ای رانی اخیر پارلمان اروپا‪ ،‬لغو‬ ‫سفر پیش روی هیات ای رانی به اروپا را اعالم کرد‪ .‬گفتنی است‬ ‫پس از سفر تاریا کرونبرگ رئیس هیات پارلمان اروپا به ای ران‬ ‫و دیدار با مسئوالن و مقامات جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬وی از‬ ‫کاظم جاللی‪ ،‬رئیس و اعضای گروه پارلمانی ای ران و پارلمان‬ ‫اروپا جهت سفر به استراسبورگ دعوت به عمل اورد تا این‬ ‫سفر در روزهای ‪ 16‬و ‪ 17‬اوریل مطابق با ‪ 27‬و ‪ 28‬فروردین ماه‬ ‫سال جاری انجام پذیرد؛ سفری که در استانه انجام ان با صدور‬ ‫بیانیه ضد ای رانی از سوی پارلمان اروپا همراه شد‪.‬‬ ‫کاظم جاللی‪ ،‬رئیس گروه رواب��ط پارلمانی جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران و اروپا با صدور بیانی ه ای ضمن اعتراض به‬ ‫قطعنامه ضد ای رانی اخیر پارلمان اروپا‪ ،‬لغو این سفر را اعالم‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫ای ران با نفوذی که دارد م ی تواند در منطقه خاورمیانه و حتی‬ ‫بی ن الملل نقش خود را ایفا کند‪ .‬بناب راین طبیعی اس��ت که‬ ‫اروپا یک نگاه ویژه به جمهوری اسالمی ای ران داشته باشد‪.‬‬ ‫انتقادهای�ی ک�ه ب�ه تاس�یس دفت�ر اتحادی�ه‬ ‫اروپا م ی ش�ود‪ ،‬قاب�ل توجه اس�ت‪ .‬برخ�ی ان را‬ ‫یک جاسوس�خانه جدید یا النه جاسوس�ی دوم‬ ‫م ی خوانند ای�ن تعابیر به کارگرفته ش�ده را وارد‬ ‫م ی دانید یا خیر؟‬ ‫گشایش دفتر اتحادیه اروپا‬ ‫نهایی نشده است‬ ‫گفت وگوی مثلث با منصوری ارانی‬ ‫امیدکرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫از وقت�ی ک�ه موض�وع تاس�یس دفت�ر‬ ‫اتحادیه اروپ�ا مطرح ش�ده‪ ،‬ش�اهد مخالفت ها‬ ‫و موافقت هایی در ای�ن زمینه بودی�م‪ ،‬طرح این‬ ‫پیشنهاد از کجا نشات گرفت؟‬ ‫با توس��عه رواب��ط در ح��وزه سیاس��ت خارجی که‬ ‫در دس��تورکار دولت روحانی اس��ت‪ ،‬علی القاع��ده این روند‬ ‫ایجاد ش��د‪ .‬امروز اتحادیه اروپا در ش��رایطی قرار گرفته که‬ ‫اعتقاد دارد جمهوری اس�لامی ای ران ی��ک بازیگردان خوب‬ ‫در صحنه بی ن الملل اس��ت و م ی تواند نق��ش مهمی را در‬ ‫مسائل منطقه ای ایفا کند بناب راین بدیهی است که به دنبال‬ ‫ان باشد که به ته ران نزدیک تر شود تا به واسطه این نزدیک‬ ‫شدن بتواند از ظرفی ت های ای ران در صحنه بی ن الملل استفاده‬ ‫کند‪ .‬بعد از فروپاشی شوروی‪ ،‬امریکا قدرت گرفت و اروپا را زیر‬ ‫چتر خود قرار داد‪ ،‬اما االن اروپا فکر م ی کند باتوجه به اینکه‬ ‫امریکا و روس��یه در اوکراین در گیر هستند فرصتی دارد که‬ ‫نفس بکشد‪ .‬باتوجه به رویکردی که دولت روحانی در حوزه‬ ‫سیاست خارجی دنبال م ی کند‪ ،‬اروپا معتقد است م ی تواند با‬ ‫پیوند و نزدیکی با ای ران فضای بهتری را ب رای بازی کردن در‬ ‫صحنه بی ن الملل پیدا کند‪.‬‬ ‫ای�ن پیش�نهاد را دول�ت ای�ران ب�ه اروپ�ا داد یا‬ ‫اروپای ی ها چنین پیشنهادی به ایران کردند؟‬ ‫علی القاعده اروپای ی ها پیشنهاد توسعه روابط را به‬ ‫ای ران دادند البته دولت دکتر روحانی نیز در شرایطی قرار دارد‬ ‫که تمایل دارد ان ارتباطات برقرار شود‪.‬‬ ‫این دفتر در کدام کشورهاس�ت؛ ایا اروپا با نگاه‬ ‫ویژه ای به ایران چنین پیشنهادی را داده یا انکه‬ ‫تاسیس چنین دفاتری در کشورهای غیراروپایی‬ ‫امری عادی است؟‬ ‫البته تاسیس این دفاتر امری عادی است‪ .‬منتها من‬ ‫فکر م ی کنم شرایط جمهوری اسالمی ای ران طوری است که‬ ‫اروپای ی ها تمایل دارند ارتباط بیش��تری با کشورمان برقرار‬ ‫کنند‪ .‬چون نقش��ی که ای ران م ی تواند در منطقه بازی کند‬ ‫را باالتر از کشورهای همس��ایه ای ران یا حاشیه خلیج فارس‬ ‫م ی دانند‪ .‬مثال ترکیه نتوانس��ت در موضوع س��وریه نقش‬ ‫ی ایفا کند‪ ،‬اما ما خیلی از موضوعات منطقه ای همچون‬ ‫مهم ‬ ‫افغانستان‪ ،‬ع راق‪ ،‬سوریه و لبنان را توانستیم حل کنیم‪ .‬اینها‬ ‫موضوعاتی است که در عمق اس��تراتژیک ای ران قرار دارد و‬ ‫‪3‬‬ ‫عباس�علی منصوری ارانی‪ ،‬رئیس گروه‬ ‫دوس�تی پارلمانی ای�ران و انگلی�س و عضو‬ ‫کمیس�یون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫مجلس در گفت وگوی تفصیلی با هفته نامه‬ ‫مثلث دیدگاه هایش را درب�اره تالش اتحادیه‬ ‫اروپا برای تاسیس دفتر در تهران بیان کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫شاید برخی هر سفارتخانه یا دفتر بی ن المللی را یک‬ ‫جاسوسخانه بدانند اما طبیعی است که هر سفارتخانه‪ ،‬دفتر‬ ‫و مجموعه بی ن المللی وضعیت کش��ور می زبان را رصد و ان‬ ‫را به کشور متبوع خود منتقل م ی کند تا در تنظیم روابطش‬ ‫مسائل گزارش شده را لحاظ کند‪ ،‬ما هم در کشورهای دیگر‬ ‫که سفارتخانه داریم با نمایندگ ی هایمان با رصد کردن شرایط‬ ‫منطقه ای ب رای ارتباطات اقتصادی‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬اجتماعی و‬ ‫فرهنگی مسائل را گزارش می کنیم که به چه شکل است‪.‬‬ ‫منتها امروز درباره رویکرد سیاست خارجی دولت دکتر روحانی‬ ‫چند طیف اظهارنظر م ی کنند؛ یک طی��ف مخالفان اقای‬ ‫روحانی هستند که اساسا با جریان فکری و سیاسی و تفکری‬ ‫اقای روحانی مخالفند بناب راین انه��ا با هر اقدام ی مخالفت‬ ‫م ی کنند‪ ،‬حال م ی خواهد گشایش یک دفتر باشد یا برقراری‬ ‫هر ارتباط دیگر؛ چون فکرش��ان این اس��ت که پاشنه اشیل‬ ‫دولت دکتر روحانی سیاست خارجی است و درست هم فکر‬ ‫م ی کنند که اگر بتوانند در حوزه سیاس��ت خارجی س��رعت‬ ‫حرکت دول��ت یازدهم را کم ی��ا متوقف کنن��د دولت اقای‬ ‫روحانی متوقف م ی شود‪ .‬بر همین اساس از واژه هایی مثل‬ ‫تاسیس جاسوسخانه‪ ،‬وابستگی به خارج و اتخاذ تصمیمات‬ ‫ضدارزشی استفاده م ی کنند‪ .‬جریان دوم منتقدان هستند که‬ ‫محاسن و معایب را م ی بینند و معدل مطالب را بیان م ی کنند‬ ‫و طبیعتا نسبت به گروه مخالف متعادل تر موضع م ی گی رند‪.‬‬ ‫طیف سوم همراه دولت دکتر روحانی هستند و معتقدند دکتر‬ ‫روحانی را در ح��وزه اجرای سیاس��ت گذاری هایش و ایجاد‪،‬‬ ‫گسترش و توسعه ارتباطات خارجی باید کمک کرد‪.‬‬ ‫ای�ا اینجا م ی ش�ود گف�ت اصولگرایان بیش�تر‬ ‫مخالف و اصالح طلبان بیش�تر موافق تاس�یس‬ ‫دفتر اتحادیه اروپا در ایران هستند؟‬ ‫اصولگرای��ان و اصالح طلبان چند طیف هس��تند‪،‬‬ ‫جریان تند اصولگرا که بیشتر گرایش به جبهه پایداری دارد‬ ‫بیشتر این موضوعات را بیان م ی کنند واال جریانات متعادل‬ ‫اصولگرا بیشتر معتدل هستند و نقد م ی کنند‪ ،‬یعنی محاسن‬ ‫و معایب را با هم م ی بینند‪ ،‬در خیلی از موارد ممکن است که‬ ‫ایجاد و گس��ترش ارتباطات بی ن المللی را از محاسن دولت‬ ‫روحانی هم بدانند‪.‬‬ ‫بنابرای�ن دو جری�ان سیاس�ی در موافق�ت ی�ا‬ ‫مخالفت با تاس�یس دفتر اتحادیه اروپا در ایران‬ ‫یکدست نیستند و هر کدام گرایش های مختلف‬ ‫دارند؟‬ ‫بله همی ن طور اس��ت‪ .‬م ی توان دی��د که هریک از‬ ‫گروه ها به ش��کلی با قضایا برخورد م ی کنند منتها اتفاقاتی‬ ‫که رخ م ی دهد و پیش م ی اید همچ��ون عملکرد بد هیات‬ ‫پارلمانی اروپا در سفر به ای ران یا امدن خانم اشتون و اقدامات‬ ‫ی را در‬ ‫غی ر حرف��ه ای او در حوزه دیپلماتیک دس��تاویز مهم ‬ ‫اختیار طیف مخالف ق��رار داد به طوری که منتقدان را به این‬ ‫سو سوق م ی دهد که با تاسیس این دفتر مخالفت بیشتری را‬ ‫بیان کنند؛ اگرچه جنس مخالفت انها با مخالفت جریان تندرو‬ ‫متفاوت است ولیکن انجام حرکات غیرصحیح و غیر حرفه ای‬ ‫و مداخله جویانه از طرف هیات های اروپایی که وارد کشور ما‬ ‫شدند در حقیقت این دستاویز را ایجاد کرده و طبیعی است‬ ‫که هر کسی حرکات انها را محکوم م ی کند‪.‬‬ ‫نگاه مجل�س به وی�ژه کمیس�یون امنیت ملی‬ ‫و سیاس�ت خارجی ب�ه موضوع تاس�یس دفتر‬ ‫اتحادیه اروپا در ایران چیست؟‬ ‫مجلس و کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی‬ ‫جدای از این س��ه گروه یادشده نیس��ت‪ ،‬طبیعی است که‬ ‫همین سه گروه در مجلس نیز وجود دارند ولی وقتی شرایط‬ ‫به گونه ای پیش م ی رود که اروپای ی ها با حرکت های غلط و‬ ‫غی ر حرفه ای از لحاظ دیپلماتیک اقداماتی را انجام م ی دهند‬ ‫طبیعی است که زمینه مس��اعدتری در اختیار گروه مخالف‬ ‫قرار م ی گیرد و اگر انها این حرکت ها را نم ی کردند به نظر من‬ ‫شرایط فعلی متفاوت بود با انچه االن شاهد هستیم‪.‬‬ ‫ش�ما کفه کدام گروه را در مجلس س�نگی ن تر‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫فک��ر م ی کن��م موافقان بیش��تر هس��تند ولیکن‬ ‫مخالفان فعالترند‪ ،‬یعنی ش��اید تعداد مخالف��ان ‪ 10‬درصد‪،‬‬ ‫منتقدان ‪ 20‬درص��د و موافق��ان ‪ 70‬درصد باش��د اما ان ‪10‬‬ ‫درصد س��ازمان یافته کار م ی کنند و به دلیل انکه س��ازمان‬ ‫یافته به طور فعال و با انگیزه کار م ی کنند طبیعی است که‬ ‫م ی توانند از تریبون مجلس و فرصت های بوجود امده خوب‬ ‫استفاده کنند‪ .‬انها سعی م ی کنند که از هر موضوعی بهتر‬ ‫بهره ببرند‪ .‬طبیعی اس��ت که گروه منتقد شرایط را م ی بیند‬ ‫و اظهارنظر م ی کند اما اقدامات غل��ط اروپای ی ها فضایی را‬ ‫ایجاد م ی کند تا چه منتقدان و چ��ه مخالفان بیانی ه هایی را‬ ‫در محکومیت از عملکرد بد اروپای ی ها بدهند اما به واقع اگر‬ ‫قرار بر این شود که از خود سیاست خارجی و شخص اقای‬ ‫دکتر ظریف در مجلس سوالی ش��ود به نظر من ‪ 75‬درصد‬ ‫رای مثبت به عملکرد اقای ظریف م ی دهند‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫معتقدم اقای ظریف تا االن از عملکردش کارت زرد نگرفته‬ ‫و نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫اگر اتحادیه اروپ�ا در تهران دفتر بزن�د ایا قابل‬ ‫کنترل است؟ چه تعهد و تضمینی اروپای ی ها باید‬ ‫بدهند که از چارچوب رفتارهای دیپلماتیک خارج‬ ‫نم ی شوند؟‬ ‫این بحث باید در دس��تگاه سیاست خارجی معین‬ ‫ش��ود که چنین دفتری در ای ران تاس��یس ش��ود ی��ا خیر؛‬ ‫به ه ر صورت درخواس��ت گش��ایش دفتر از هر جا باشد باید‬ ‫در وزارت خارجه و گاها در شورای عالی امنیت ملی روی ان‬ ‫بحث شود و چنانچه منافع ملی ما در ایجاد این دفاتر باشد‬ ‫این مجوز صادر م ی ش��ود وگرنه نباید دفتری گشایش پیدا‬ ‫کند‪ .‬به نظرم االن نم ی توان خام درباره این موضوع صحبت‬ ‫کرد که صالح اس��ت اتحادیه اروپا در ای ران دفتر بزند یا خیر‪.‬‬ ‫عل ی القاعده دستگاه دیپلماسی باید کامال تجزیه و تحلیل‬ ‫کند و تمام جوانب امر را ببیند و بعد بتواند تصمیم گیری کند‬ ‫اما در کل هنوز اتحادیه اروپا به جایگاهی نرسیده که خواسته‬ ‫باشد در بعد اقتصادی به ما کمک کند‪ .‬ما بیشتر باید بر بُعد‬ ‫سیاسی و اقتصادی با سفارتخانه های کشورهای اروپایی کار‬ ‫کنیم‪ .‬مخصوصا اگر ما بتوانیم منش��ور اقتصادی مقاومتی‬ ‫را عملیاتی کنیم و بتوانی��م تولیدمان را افزایش دهیم ب رای‬ ‫صادرات باید یک ارتباطات اقتصادی خیلی قوی را با دیگر‬ ‫کشورها برقرار کنیم‪ .‬باالخره بازار اروپا ب رای ما یک بازار بزرگ‬ ‫است و نباید هیچ وقت ان بازار را از دست بدهیم‪ .‬اگر بتوانیم‬ ‫در بعد سیاس��ی هم با افزایش ارتباطاتمان به گونه ای نقش‬ ‫بازی کنیم که فاصله ایجاد ش��ده بین امریکا و اروپا بیشتر‬ ‫شود به نظرم به سود منافع ملی ما خواهد بود‪.‬‬ ‫کش��ورمان ظرفی ت ه��ای زی��ادی در صحنه ه��ای‬ ‫بی ن المللی دارد اگر غرب و اروپا نگاه دشمنانه خود را به ای ران‬ ‫تغییر دهند و عینک واقع بینی را بر چشم بزنند به طور قطع‬ ‫و یقین به شکل کینه توزانه ضد ما قطعنامه صادر نم ی کنند‪.‬‬ ‫اگر این دفاتر بتواند اروپای ی ها را با واقعی ت های ای ران اش��نا‬ ‫کند و انها تصمیم بگیرند که واقع بین باشند و از کینه توزی‬ ‫دوری کنند به نظر من ب رای هر دو طرف فرصت فوق العاده‬ ‫خوبی اس��ت اما اگر قصدشان بر این باش��د که نخواهند از‬ ‫این فرصت ها اس��تفاده کنند و تصمیم بر ای��ن بگیرند که‬ ‫با همان عینک بدبینی و کینه ت��وزی حرکت کنند به نظر‬ ‫من به صالح ما نیس��ت که هم انها در ای��ران دفتر بزنند و‬ ‫هم ما در انجا دفتر بزنیم‪ .‬باید نشس��ت از زاویه کارشناسی‬ ‫مس��اله را بررس��ی کرد‪ .‬هر کس واقع بینانه وارد ای ران شود‬ ‫به طور قطع و یقی��ن تحت تاثیر نظام جمهوری اس�لامی‬ ‫قرار م ی گیرد و طبیعتا م ی توان��د از ظرفی ت های زیاد ای ران‬ ‫در حوزه های مختلف مثل گردشگری‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬کشاورزی‬ ‫اس��تفاده کند‪ .‬در صحنه سیاس��ی هم نقش ما در خیلی از‬ ‫نقاط جهان به وی��ژه خاورمیانه ب ی بدیل اس��ت و م ی توانیم‬ ‫همکاری های خوبی ب رای داش��تن جهانی امن تر و ارام تر با‬ ‫اروپای ی ها داشته باشیم چون این هدف با دکترین و استراتژی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران م ی خواند‪ ،‬ما تمام کمک هایی که‬ ‫تاکنون در مسائل بی ن المللی کردیم ب رای رفع تنش ها بود‬ ‫و س��عی کردیم تنش های منطقه ای را به حداقل برس��انیم‬ ‫و رفع کنی��م و در این مس��یر خیلی کار و کم��ک کردیم‪.‬‬ ‫غرب ی ها م ی دانند ک��ه ای ران برخالف خیلی از کش��ورهای‬ ‫دیگر منطقه در مبارزه با تروریس ت های تکفیری کامال قوی‬ ‫است و همیشه سعی کرده با این تروریس ت ها مقابله کند و‬ ‫همیشه دشمن سرسخت انها بوده‪ ،‬بر همین اساس انها نیز‬ ‫هدف اولشان همواره جمهوری اس�لامی ای ران بوده است‪.‬‬ ‫این رویکرد ای ران خودش م ی تواند کمک بس��یار بزرگی به‬ ‫دنیا باش��د چون از ظرفی ت های ای ران در کاهش تنش های‬ ‫جهانی استفاده م ی ش��ود‪ .‬در مبارزه با مواد مخدر هم نگاه‬ ‫ای ران کمک به جهان است و فکر نم ی کنم کشوری به اندازه‬ ‫ای ران در این زمینه تالش و ایثار کرده باشد‪ .‬خود اروپای ی ها و‬ ‫امریکای ی ها م ی دانند نقش ای ران در صحنه بی ن الملل یک‬ ‫نقش ممتاز است‪.‬‬ ‫شما بسترهای همکاری مش�ترک میان ایران و‬ ‫اتحادیه اروپا را برشمردید‪ ،‬جدای از این تفاسیر‬ ‫فکر م ی کنید واقعا اروپای ی ها هدفشان از تاسیس‬ ‫این دفتر در ایران چیست؟ ایا واقعا در پی تعامل‬ ‫با ایران هس�تند یا صرف�ا اهداف سیاس�ی را در‬ ‫س ر م ی پرورانند؟‬ ‫انها دنبال منافع خودشان هستند‪ ،‬اما به این نقطه‬ ‫رسیدند که م ی توانند منافع مش��ترک با ای ران تعریف کنند‪.‬‬ ‫به نظر من اروپا بعد از ان حبس��ی که در دو دهه اخیر بعد از‬ ‫شرایط جمهوری اسلامی ایران طوری‬ ‫اس�ت که اروپایی ها تمایل دارند ارتباط‬ ‫بیشتری با کش�ورمان برقرار کنند‪ .‬چون‬ ‫نقشی که ایران می تواند در منطقه بازی‬ ‫کند را باالتر از کشورهای همسایه ایران‬ ‫یا حاشیه خلیج فارس می دانند‬ ‫به نظر ش�ما چط�ور ب�دون ایجاد حساس�یت‬ ‫م ی شود این موضوع تاسیس دفتر اتحادیه اروپا‬ ‫در ایران را حل و فصل کرد؟‬ ‫معتقدم کمیس��یون امنیت ملی‪ ،‬مرکز پژوهش های‬ ‫مجلس و وزارت خارجه حتما باید یکس��ری نشس��ت های‬ ‫تخصصی و کارشناس��انه فارغ از ایده های سیاس��ی با هم‬ ‫برگزار و با زبان منافع ملی این موضوع را بررسی کنند‪ .‬وقتی‬ ‫بحث منافع ملی نظام مطرح است‪ ،‬همه به عنوان سربازان‬ ‫و دلس��وزان نظام باید س��عی کنند که در قالب بحث های‬ ‫تخصصی وارد طرح بحث ش��وند و یکی یکی مس��ائل را‬ ‫حالجی کنند تا بعد به یک جمع بندی مشترک برسند و ان را‬ ‫به شورای عالی امنی ت ملی ب رای کمک به تصمیم سازی و‬ ‫در نهایت تصمیم گیری بدهند‪.‬‬ ‫یعن�ی ش�ما معتقدی�د از اعلام موضع ه�ای‬ ‫احساس ی خواه موافق و خواه مخالف باید پرهیز‬ ‫شود؟‬ ‫بله‪ ،‬در عین حال جلس��ات تخصصی خودمان را‬ ‫داش��ته باش��یم‪ .‬بالطبع هر نماینده ای در مجلس م ی تواند‬ ‫نظر شخصی خودش را داشته باش��د اما این اظهارنظرهای‬ ‫ش��خصی در مجلس و بی��ان ایده ها و نظ��رات نباید نافی‬ ‫تشکیل ان جلسات کارشناسی شود و نباید به ان جلسات‬ ‫اسیب برساند‪ ،‬حتی ان کسانی که تندترین موضعگیری ها‬ ‫را در مجلس دارند وقتی م ی ایند در ان جلسات م ی نشینند‬ ‫باید دیگر با دیدی کارشناس��ی به موضوع��ات نگاه کنند و‬ ‫بکوشند این اتفاق بیفتد‪ .‬البته این اتفاق نم ی افتد مگر انکه‬ ‫واقعا دل هایمان را به هم نزدیک کنیم و بنشینیم موضوعات‬ ‫را به صورت تخصصی بحث کنیم‪ .‬حتما باید تیم کارشناسی‬ ‫کمیس��یون امنیت ملی‪ ،‬مرک��ز پژوهش ه��ای مجلس و‬ ‫وزارت خارجه کار خود را انجام دهد و ب��ه نظرم خروجی کار‬ ‫خوب خواهد بود‪.‬‬ ‫پس هنوز وزارت خارجه ب�ا اتحادیه اروپا توافقی‬ ‫انجام نداده اس�ت‪ ،‬چراکه بعضا مطرح م ی شود‬ ‫که گش�ایش دفتر اتحادیه اروپا در ایران نهایی‬ ‫شده است؟‬ ‫فکر نم ی کنم که به این شکل باشد‪ ،‬کار کارشناسی‬ ‫خیلی زیادی باید انجام ش��ود ش��اید بعض ی ها تعبیرش��ان‬ ‫این باش��د که گفت وگو هایی اتفاق افت��اده‪ ،‬درحالی که کار‬ ‫کارشناسی تا ثانیه اخرش نم ی شود اظهارنظر کرد‪ .‬بدیهی‬ ‫است وزارت خارجه در جایگاهی قرار دارد که این موضوعات‬ ‫باید در دستورکارش باش��د‪ .‬باید فرضی ه های مختلف را روی‬ ‫کاغذ بیاورد تا در یک مدل بررسی کند که دفتر باز شود و در‬ ‫یک مدل دیگر بررس��ی کند که دفتر باز نشود‪ ،‬طبعا وقتی‬ ‫فرصت ها و چالش ها در هر کدام از این مدل ها مشخص شد‪،‬‬ ‫در مرحله جمع بندی م ی ت��وان قضاوت کرد کدامیک از این‬ ‫مدل ها م ی تواند منافع ملی ما را تامین کند‪ .‬بناب راین نم ی شود‬ ‫االن گفت که این اتفاق در حال انجام بوده یا رخ داده است‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم وزارت خارجه االن در حال بررسی مدل هاست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫روی این مساله باید کار کارشناسی در وزارت خارجه‬ ‫شکل گیرد‪ .‬این دفتر بیشتر کار سیاسی م ی کند‪ ،‬در حالیکه‬ ‫ما باید سیاس��ت را ب رای اقتصادمان به کار ببریم یعنی ب رای‬ ‫صدور تولی دات و ارزاوری ب رای کشور از این کانال بهره بگیریم‬ ‫چون روی پای خود ایستادن با افزایش تولید ملی و صادرات‬ ‫به فرض که دفتر اتحادیه اروپا در ایران تاسیس‬ ‫شود‪ ،‬این مس�اله بر نگاه متقابل ایران و اروپا به‬ ‫یکدیگر چه تاثیری خواهد داشت؟‬ ‫سیاست‬ ‫شما گفتید دولت دکتر روحانی تمایل به گشایش‬ ‫دفتر اتحادی�ه اروپ�ا در ایران دارد‪ ،‬به نظر ش�ما‬ ‫فرصت ه�ا و تهدیدهای حاصله از تاس�یس این‬ ‫دفتر چه خواهد بود؟‬ ‫تحقق پی دا م ی کند بناب راین صرف سیاست به نظر من خیلی‬ ‫نم ی تواند به سود ما باش��د‪ .‬اگر سیاست با اقتصاد تواما رقم‬ ‫بخورد به طوری که منجر به افزایش صادرات شود‪ ،‬م ی تواند‬ ‫ب رای ما مفید باشد‪.‬‬ ‫فروپاشی شوروی قرار گرفت و تحت الشعاع سیطره امریکا‬ ‫بود االن فرصتی را پیدا کرده تا از ان وضعیت خارج ش��ود و‬ ‫م ی خواهد استقالل بیشتری در حوزه بی ن الملل داشته باشد و‬ ‫سعی م ی کند نقش پررنگتری را در معادالت جهانی بازی کند‪.‬‬ ‫بناب راین م ی خواهد با یارگیری‪ ،‬شریک های منطقه ای ب رای‬ ‫خود پی دا کند‪ .‬من فکر م ی کنم اروپا احساس م ی کند که ای ران‬ ‫م ی تواند یک شریک مطمئن و خوب و بزرگ ب رایش باشد که‬ ‫منافع مشترک را با یکدیگر رقم بزنند البته این احتیاج به زمان‬ ‫دارد چون صهیونیسم به شدت سعی م ی کند این اتفاق نیفتد‬ ‫و خیلی از حرکاتی که ما شاهدش هستیم ناشی از سیطره‬ ‫صهیونیس ت ها بر پارلمان اروپاست‪ .‬صهیونیس ت ها با افراد‬ ‫نفوذی که در دولت ها و مجالس اروپایی دارند سعی م ی کنند‬ ‫تا جایی که امکان دارد مانع از بروز این اتفاق شوند و اروپا به‬ ‫ای ران نزدیک نشود‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫گزارش‬ ‫مخالفت واشنگتن‬ ‫اصرار تهران‬ ‫وزارت خارجه امریکا مخالفتش را با حضور‬ ‫حمید ابوطالبی در امریکا اعالم کرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫خبرنگار‬ ‫س��رانجام پ��س از چن��د هفته جنج��ال خبری‬ ‫وزارت خارج��ه امریکا رس��ما اعالم کرد ک��ه موافق حضور‬ ‫حمید ابوطالبی در س��مت نمایندگی ای ران در سازمان ملل‬ ‫نیست‪ .‬امری که البته با مخالفت وزارت خارجه ای ران مواجه‬ ‫شده است‪ .‬ماجرا از این قرار اس��ت که بعد از معرفی حمید‬ ‫ابوطالب��ی به عنوان نماین��ده جدید ای ران در س��ازمان ملل‬ ‫متحد برخی چهره های تندرو امریکایی به علت مش��ارکت‬ ‫وی در جریان تس��خیر النه جاسوس��ی امری��کا در ته ران‬ ‫خواستار ندادن ویزا به وی ب رای ورود به خاک امریکا از سوی‬ ‫وزارت خارجه این کشور شدند‪ .‬امریکا معتقد است که حمید‬ ‫ابوطالبی جزو ط راحان و حلقه اصلی تسخیر النه جاسوسی‬ ‫است‪ .‬اما حمید ابوطالبی در مصاحب ه ای که ماه پیش انجام‬ ‫داد‪ ،‬این ادعا را رد کرد‪ .‬او گفته به عنوان مترجم موقت ب رای‬ ‫دانشجویان جبهه خط امام که ‪ 52‬امریکایی را به مدت ‪15‬‬ ‫ماه به گروگان گرفتند در این گروه حضور داشت‪.‬‬ ‫ابوطالبی چند هفته پیش از مطرح شدن این موضوع‬ ‫در سازمان ملل در پاسخ به سوالی درباره نقش خود در این‬ ‫حادثه تاکید کرد که وی در زمان بروز ای��ن حادثه در تاریخ‬ ‫چهارم نوامبر سال ‪ 1979‬و روز تسخیر سفارت امریکا‪ ،‬حتی‬ ‫در ته ران نیز نبوده اس��ت‪ .‬وی عنوان داشت که هشت روز‬ ‫پس از تسخیر سفارت امریکا وی ب ا ترجمه ب رای این گروه در‬ ‫زمان بازدید نماینده واتیکان از گروگان ها موافقت کرده بود‪.‬‬ ‫یک هفته پس از این اظهارات اما ابوطالبی عنوان کرد که‬ ‫طی کنف رانس خبری در زمان ازادی کارمندان سیاهپوست‬ ‫س��فارت امریکا در ‪ 19‬نوامبر نیز مترجم مراسم بود‪ .‬با این‬ ‫حال همچن��ان اعتراضات به معرفی وی به س��ازمان ملل‬ ‫ادامه دارد‪.‬‬ ‫رویت��رز در خبری اعالم ک��رد که واش��نگتن از ماه ها‬ ‫پیش در جریان انتخاب ابوطالبی به این سمت قرار داشت‪،‬‬ ‫اما از انجا که تا کنون این انتخاب به صورت رس��می اعالم‬ ‫نشده بود‪ ،‬نس��بت به ان اعتراضی صورت نگرفته بود‪ .‬تنها‬ ‫چند س��اعت پس از معرفی ابوطالبی بود که س��خنگوی‬ ‫وزارت خارجه امریکا دس��ت به کار شد و اعتراض این کشور‬ ‫را اعالم کرد‪.‬‬ ‫ماری هارف‪ ،‬سخنگوی وزارت خارجه امریکا‪ ،‬در گزارش‬ ‫روزانه خود به خبرنگاران گفت‪« :‬امریکا بر این باور است که‬ ‫این انتصاب به شدت مش��کل افرین خواهد شد‪ ».‬به گفته‬ ‫س��خنگوی وزارت خارجه امریکا‪ ،‬این کش��ور‪ ،‬نگران ی های‬ ‫عمیق خود را در مورد این انتص��اب احتمالی با دولت ای ران‬ ‫مطرح کرده است‪.‬‬ ‫او جزئیاتی در مورد اینکه چ��را ایاالت متحده انتخاب‬ ‫ابوطالبی را مش��کلافرین تلقی م ی کند و نحوه انتقال این‬ ‫نگرانی به مقامات ای ران ارائه نکرده است‪.‬‬ ‫ماری هارف بدون اش��اره به این نکته که ایا امریکا به‬ ‫ابوطالبی روادید اعطا خواهد کرد یا خیر گفت‪« :‬از انجایی‬ ‫که دفاتر س��ازمان ملل در نیویورک قرار دارن��د‪ ،‬ما ناچار به‬ ‫پذیرش نمایندگان کشورها هستیم‪».‬‬ ‫مقامات امریکایی همچنین از حضور علی طی ب نیا‪،‬‬ ‫یکی از اعضای دانشجویان پیروخط امام که در سفر حسن‬ ‫روحانی به نیویورک وی را همراهی م ی کرد اب راز ناخشنودی‬ ‫کرده بودند‪ .‬طیب نیا به همراه هیاتی ای رانی و ب رای حضور‬ ‫در نشس��ت های مجمع عمومی بان��ک جهانی و صندوق‬ ‫بی ن المللی پول به ایاالت متحده سفر کرده بود‪.‬‬ ‫در ط��رف دیگ��ر‪ ،‬حمی��د بابایی‪ ،‬س��خنگوی هیات‬ ‫نمایندگی ای ران در سازمان ملل‪ ،‬بدون ارائه توضیح بیشتر‬ ‫در این زمینه گفته است‪« :‬اعالم و انتصاب سف را ب رای تمام‬ ‫نمایندگ ی ها‪ ،‬پس از تکمیل مراحل رسمی‪ ،‬رویه ای عادی‬ ‫در وزارت خارجه ای ران بوده است‪».‬‬ ‫اما برخی از گروگان های س��فارت امریکا در ای ران در‬ ‫مصاحب ه هایی جداگانه اعتراضش��ان را نس��بت به حضور‬ ‫ابوطالب��ی در نیویورک اع�لام کردن��د؛ اعتراضاتی که جو‬ ‫سنگینی را علیه نماینده معرفی شده توسط دولت تدبیر و‬ ‫امید به راه انداخت‪ .‬یکی از گروگان های النه جاسوسی به‬ ‫صدای امریکا توضیح داد که ب رای وی قابل قبول نیس��ت‬ ‫که ابوطالبی تنها ب رای ترجمه به سفارت و میان گروگان ها‬ ‫اورده ش��ده باش��د‪ .‬او البته تاکید کرده بود که در ان زمان‬ ‫چشم هایش بس��ته بود و نم ی توانسته چهره گروگانگی ران‬ ‫اصلی را مش��اهده کند‪ .‬با این حال به اعتقاد وی کسی که‬ ‫به عنوان یک مترجم ب��ه چنان معرکه ای اورده م ی ش��ود‪،‬‬ ‫نم ی تواند از لح��اظ ایدئولوژیکی و س��ازمانی ب ی ارتباط با‬ ‫گروگانگی ران باشد‪ .‬اما به راستی حمید ابوطالبی کیست؟‬ ‫مترجمی که دیپلمات شد‬ ‫حمید ابوطالبی‪ ،‬یکی از افراد نزدیک به حسن روحانی‬ ‫است که س��ال ها با او در مرکز مطالعات اس��تراتژیک کار‬ ‫کرده است‪ .‬او مانند جواد ظریف تحصیلکرده غرب است و‬ ‫برخالف بسیاری از تحصیلکردگان غرب در میان مقامات‬ ‫که به خوبی نم ی توانند به زبان انگلیسی صحبت کنند‪ ،‬به‬ ‫زبان روز دنیا صحبت م ی کند‪ .‬اگر چه به گفته کس��انی که‬ ‫با او کار کرده اند‪ ،‬مهمتر از تخصص ابوطالبی‪ ،‬این نزدیکی‬ ‫و وفاداری به حسن روحانی است که او را ب رای نامزدن شدن‬ ‫ب رای این سمت به گزینه اصلی رئی س جمهور بدل کرد‪ .‬اگر‬ ‫پاشنه اش��یل دخالت در جریان گروگان گیری وجود نداشت‪،‬‬ ‫باتوجه به اینک��ه او منتقد انزوای بی ن المللی ای ران اس��ت‪،‬‬ ‫حضورش م ی توانس��ت ب��رای دولت حس��ن روحانی که‬ ‫به دنبال بهبود رابطه با امریکاس��ت ‪ -‬و این موضوع را هم‬ ‫پنهان نم ی کند‪ -‬بسیار موثر باشد‪.‬‬ ‫اولی��ن بار پ��س از انتص��اب وی به س��مت معاونت‬ ‫سیاسی نهاد ریاست جمهوری بود که نامش بر سر زبان ها‬ ‫افتاد‪ .‬مهرماه س��ال گذش��ته بود که نهاوندیان‪ ،‬رئی س دفتر‬ ‫رئی س جمهور ابوطالبی را به این سمت منصوب کرد‪.‬‬ ‫حمید ابوطالبی‪ ،‬متولد س��ال ‪ ۱۳۳۶‬ته��ران و دارای‬ ‫مدرک دکترای جامعه شناس��ی تاریخی از دانش��گاه لرون‬ ‫فرانسه‪ ،‬کارشناسی ارشد جامعه شناسی سیاسی از دانشگاه‬ ‫سوربن فرانس��ه‪ ،‬کارشناسی ارش��د تاریخ فرهنگ و تمدن ‬ ‫اسالمی از دانشکده الهیات دانش��گاه ته ران و کارشناسی‬ ‫جامعه شناسی از دانشگاه ته ران است‪.‬‬ ‫در س��وابق ابوطالب��ی مس��ئولی ت های گوناگون��ی‬ ‫همچون س��فیر جمهوری اس�لامی ایران در کشورهایی‬ ‫نظیر ایتالیا‪ ،‬بلژیک‪ ،‬اس��ترالیا و اتحادیه اروپا (به مدت ‪۱۵‬‬ ‫س��ال)‪ ،‬مدیرکل سیاس��ی وزارت امور خارجه(به مدت پنج‬ ‫سال)‪ ،‬مشاور وزیر امور خارجه(به مدت پنج سال) و عضویت‬ ‫در شورای اس��تراتژیک وزارت امور خارجه نمایان است‪ .‬وی‬ ‫همچنین عالوه بر عضویت در هیات علم ی دایره المعارف‬ ‫بزرگ اسالمی‪ ،‬عضو ش��ورای راهبردی سیاست خارجی و‬ ‫هیات علم ی سیاست خارجی و رئیس گروه مطالعات اسیای‬ ‫مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫و از اعضای هیات علم ی و تحریریه نشریه بی ن المللی ایرفا‬ ‫(‪ )Iranian Review of Foreign Affairs‬نیز است‪.‬‬ ‫تالیف کتاب انس��ان شناس��ی اخالق(فلسفه اخالق‬ ‫اجتماعی)‪ ،‬ن��گارش دو مقال��ه تحت عن��وان چالش های‬ ‫نوین سیاس��ت خارجی ای ران در رابطه با امریکا (اذر ‪)۱۳۸۹‬‬ ‫و چالش ه��ای مبنای��ی سیاس��ت خارجی جدی��د امریکا‬ ‫درخص��وص ای��ران (اردیبهش��ت ‪ )۱۳۸۸‬و همچنین ارائه‬ ‫گزارش های راهبردی با عناوین گوناگون از جمله «ترکیه؛‬ ‫دیپلماسی مدرن و خالفت نوین عثمانی (شهریور ‪»)۱۳۸۸‬‬ ‫و «کوهس��تان های صعب العبور افراط گرایی هس��ته ای‬ ‫(فروردی��ن ‪ »)۱۳۸۸‬از جمله اثار دکت��ر ابوطالبی در زمینه‬ ‫فعالی ت های مطالعاتی وی است‪.‬‬ ‫از طرف دیگر نگاهی به لیس��ت اسامی اعضای دفتر‬ ‫تحکیم وحدت در ان زمان و کس��انی که اقدام به تسخیر‬ ‫النه جاسوسی کردند‪ ،‬نشان م ی دهد که وی جزو این دست‬ ‫از دانشجویان نبود‪ .‬ب راس��اس اطالعات منتشر شده لیست‬ ‫اس��ام ی اعضای کمیته مرکزی تس��خیر النه جاسوس��ی‬ ‫عبارت ب��ود از‪« :‬اب راهی��م اصغرزاده‪ ،‬محس��ن میردامادی‪،‬‬ ‫حبی ب اهلل بیطرف‪ ،‬رضا سی ف اللهی‪ ،‬رحیم باطنی و احمدرضا‬ ‫امریکا معتقد اس�ت که حمی�د ابوطالبی‬ ‫جزو طراحان و حلقه اصلی تس�خیر النه‬ ‫جاسوسی اس�ت‪ .‬اما حمید ابوطالبی در‬ ‫مصاحبه ای که ماه پی�ش انجام داد‪ ،‬این‬ ‫ادعا را رد کرد‪ .‬او گفت�ه به عنوان مترجم‬ ‫موقت برای دانش�جویان جبهه خط امام‬ ‫که ‪ 52‬امریکای�ی را به م�دت ‪ 15‬ماه به‬ ‫گ�روگان گرفتن�د در ای�ن گ�روه حضور‬ ‫داشت‬ ‫اسالمی‪ ».‬در کنار این افراد این اسام ی نیز به چشم م ی خورد‪:‬‬ ‫«س��عید حجاریان‏‏‪ ،‬معصومه ابتکار‪ ،‬عباس عبدی‪ ،‬کمال‬ ‫تبریزی‪ ،‬اف��روز رجایی ف��ر‪ ،‬عل ی اصغ��ر زحمتکش‪ ،‬محمد ‬ ‫هاشمی‪ ،‬اصفهانی‪ ،‬اکبر رفان‪ ،‬محمدرضا خاتمی‪ ،‬محسن‬ ‫امی ن زاده‪ ،‬رحمان دادمان‪ ،‬ش��م س الدین وهابی‪ ،‬وفا تابش‪،‬‬ ‫محمد نعیم ی پور‪ ،‬حس��ین شیخ االس�لام‪ ،‬احمد حسینی‪،‬‬ ‫حسین کمالی و محمد چمنی‪ ».‬همان طور که دیده م ی شود‬ ‫در میان هیچ کدام از اس��ام ی اعضای اصل��ی و همراهان‬ ‫نام ی از ابوطالبی به میان نیامده است‪.‬‬ ‫کارتر‪ :‬به او ویزا بدهید‬ ‫رابطه ایران و امریکا از دیدگاه ابوطالبی‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ابوطالبی در دو مقاله به مس��اله رابطه ای ران و امریکا‬ ‫پرداخته که در سال های ‪ 1388‬و ‪ 1389‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫او در مقاله چالش های مبنایی سیاست خارجی جدید‬ ‫امریکا درخصوص ای ران که در اردیبهشت ماه ‪ ١٣88‬منتشر‬ ‫شد‪ ،‬م ی نویسد‪« :‬باید توجه داشت که اینجا و در این عرصه‬ ‫دو قدرت منطقه ای و جهانی تعامل م ی کنند و س��خن ان‬ ‫دو نیز صرفا بر س��ر ارتباطات دوجانبه یا بده بس��تان های‬ ‫تجارت مابان��ه دو کش��ور عادی نیس��ت‪ ،‬بلک��ه تفاهم بر‬ ‫ایده ال هایی است که سرنوشت روشن ارتباطات دو کشور و‬ ‫منطقه ای استراتژیک‪ ،‬با اهمیتی جهانی را رقم خواهد زد‪ .‬از‬ ‫این منظر است که شکست تعامل ان دو نیز بر حوزه جهانی‬ ‫تاثی راتی عمیق نهاده و منطقه ای ب��ا اهمیت حیاتی ب رای‬ ‫جهان را به درون خود فرو خواهد کش��ید‪ .‬از این رو ست که‬ ‫به زعم من‪ ،‬حاصل این «سخن گفتن» نم ی تواند در انتهای‬ ‫کالم دو چیز بیشترباشد‪ :‬تفاهم یا درگیری‪ .‬چراکه پس از ان‪،‬‬ ‫سیاست‬ ‫اب راهیم اصغرزاده از اعضای اصلی تیم تسخیر سفارت‬ ‫امریکا در ته ران معتقد است که شایعات درباره ابوطالبی را‬ ‫تندروها در داخل ای ران بر س��ر زبان ها انداخته اند‪ .‬جان مک‬ ‫کین در این باره گفت ‪« :‬م��ا نباید او [ابوطالب��ی] را قبول‬ ‫کنیم‪ .‬ما اگر مجبور بشویم حتی باید قواعد و قوانی ن مان را‬ ‫تغییر بدهیم تا اجازه ندهیم کسی که دست به چنین رفتار‬ ‫مجرمانه ای زده است به ایاالت متحده بیاید‪».‬‬ ‫سناتور تد کروز نیز یک گام بیش��تر برداشت و اقای‬ ‫ابوطالبی را یک تروریست خواند و طرحی را ب رای ممنوعیت‬ ‫وی ب رای حضور در س��ازمان ملل ارائه ک��رد‪ .‬چند روز بعد‬ ‫‪ ٢٩‬سناتور امریکایی در نامه ای به رئی س جمهور این کشور‬ ‫خواستار عدم صدور روادید ب رای ابوطالبی شدند‪ .‬اما اب راهیم‬ ‫اصغ ر زاده ب��ه مجله تایمز گفته‪« :‬ادعاهای مطرح ش��ده در‬ ‫خصوص اقای ابوطالبی ممکن است از سوی اصولگرایان‬ ‫در ته ران با هدف ایجاد چالش در تغییر لحن و رویکرد جدید‬ ‫ای ران در قبال غرب با روی کار امدن حس��ن روحانی مطرح‬ ‫شده باش��د‪ .‬ابوطالبی یکی از مشاوران برجس��ته روحانی‬ ‫است‪».‬‬ ‫اصغرزاده که به صورت تلفنی با این نشریه گفت وگو‬ ‫م ی کرد‪ ،‬به تایمز گفت که فک��ر م ی کند تندروها در تالش‬ ‫هستند که روند در پیش گرفته از س��وی تیم دیپلماتیک‬ ‫حسن روحانی را با چالش مواجه کنند‪.‬‬ ‫به عالوه جیم ی کارتر‪ ،‬رئی س جمهوری پیشین امریکا‬ ‫که در زمان او تسخیر النه جاسوس��ی کشورش در ته ران‬ ‫توسط دانشجویان پیرو خط امام (ره) روی داد‪ ،‬با اظهارنظر در‬ ‫مورد معرفی «حمید ابوطالبی» از سوی جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران به عنوان نماینده جدید ای ران در س��ازمان ملل متحد‬ ‫حمایت خود از سفر او به نیویورک را اعالم کرد‪.‬‬ ‫اندیش��کده امریکایی «هریتیج» با اع�لام این خبر‬ ‫اضافه کرده بود‪ ‎‬که جیم ی کارتر‪ ،‬رئی س جمهوری پیش��ین‬ ‫امریکا با اظهارنظر در مورد س��فر نماین��ده جدید ای ران به‬ ‫سازمان ملل متحد ضمن رد ایده جلوگیری از سفر او توسط‬ ‫دولت امریکا‪ ،‬گفته است‪« :‬ایجاد مانع بر سر راه سفر نماینده‬ ‫ی «نامناسب» خواهد بود‪».‬‬ ‫ای ران از سوی دولت امریکا اقدام ‬ ‫رئی س جمهوری پیشین امریکا در مصاحبه با شبکه جهانی‬ ‫«بی ب ی سی» در این مورد توضیح بیشتری نداد و تنها گفت‪:‬‬ ‫«دولت امریکا باید روادید را ب رای نماینده ای ران صادر کند‪».‬‬ ‫واکنش ها به انتص��اب ابوطالبی همچنان از س��وی‬ ‫فعاالن سیاس��ت خارجی در ای ران و امریکا دنبال م ی شود‪.‬‬ ‫یکی از سناتورهای امریکایی به ب ی بی سی گفته بود‪« :‬اگر‬ ‫این فرد به رئی س جمهور ای ران نزدیک باش��د‪ ،‬رد درخواست‬ ‫ویزای او م ی تواند ب رای ما هزینه داش��ته باشد‪ .‬همین طور‪،‬‬ ‫اگر ویزای شخصی که م ی خواهد به عنوان نماینده سازمان‬ ‫ملل به امریکا سفر کند‪ ،‬صادر نشود‪ ،‬موضوع تعهدات ما به‬ ‫سازمان ملل متحد مطرح خواهد شد‪».‬‬ ‫موس��ویان که خود نیز از اعضای نزدیک به روحانی‬ ‫به حس��اب م ی اید‪ ،‬ابوطالب��ی را فردی م��ورد اعتماد ب رای‬ ‫رئی س جمهور معرفی ک��رده و گفته‪« :‬اق��ای ابوطالبی به‬ ‫دلیل اینکه سابقه مدیریتی بسیار طوالنی دارد و مسلط به‬ ‫زبان های فرانسه و انگلیسی است و در بخش های مدیریتی‬ ‫وزارت خارجه هم کار کرده و حلق��ه نزدیک به اقای روحانی‬ ‫هم بوده‪ ،‬طبیعتا به عنوان امین اقای روحانی ب رای این پست‬ ‫اعزام شده و در معنا‪ ،‬اگر موافقت صادر نشود از طرف دولت‬ ‫پذیرنده که ایش��ان قرار اس��ت به انجا برود‪ ،‬این در معنای‬ ‫سیاسی بار بس��یار منفی دارد در روابطی که بین ته ران و‬ ‫واشنگتن در این ماه های اخیر شاهد ان بودیم‪ .‬در این ماه ها‬ ‫بین طرفین مذاکرات‪ ،‬نشست و برخاست هایی بوده و این‬ ‫مشکل‪ ،‬طبیعتا بار منفی ب رای اقای روحانی خواهد داشت‪».‬‬ ‫نه امریکا خواهد توانست پاسخ مردم چشم به راه تغییر خود‬ ‫را داده و نه ای ران م ی تواند مردم خ��ود را راضی به ب ی نتیجه‬ ‫بودن این مذاکرات نماید‪ .‬پ��س منطق ی ترین اتفاق ممکن‬ ‫این است که دوطرف ابتدا پاسخ چالش های مبنایی تئوریک‬ ‫و کنش��ی فوق را دریابند‪ ،‬خطوط تعامل و مرزهای انعطاف‬ ‫سیاس��ت های خویش را تبیین نمایند و تصمیم بگیرند با‬ ‫یکدیگر بر سر چالش ها به تفاهم برسند و در نهایت زیر نور‬ ‫خورشید به مذاکره بنشینند‪».‬‬ ‫او همچنین یک سال بعد در مقاله چالشهای نوین‬ ‫سیاست خارجی ای ران در رابطه با امریکا که در اذرماه ‪1389‬‬ ‫منتش��ر ش��د‪ ،‬ای ران و امریکا را دارای چالش هایی مبنایی‬ ‫دانسته که نیاز به حل انهاس��ت که تاکنون اقدامی در این‬ ‫باره صورت نگرفته اس��ت‪ .‬ابوطالبی م ی نویسد‪« :‬به نظرم‬ ‫ رس��ید که تا ان زمان ب��ه پارادوکس های ذهن��ی و عینی‪،‬‬ ‫چالش های مبنایی و ضرورت های موفقیت این گذار‪ ،‬حداقل‬ ‫در حوزه های عمومی دو طرف‪ ،‬پرداخته نشده و تصمیم الزم‬ ‫نیز اتخاذ نگردیده و اینکه ضرب المثلی پارس��ی است که‬ ‫م ی گوید‪« :‬گز نکرده نباید پاره کرد! لیکن هر دو سوی این‬ ‫معاشقه‪ ،‬به دنبال معانقه در تاریکی بودند‪».‬‬ ‫او با اشاره به پیشینه تقاضاهای امریکا ب رای مذاکره با‬ ‫ای ران اضافه م ی کند‪« :‬مدتی گذشت‪ ،‬ان مکتوبی فرستاد و‬ ‫این پاسخی کهن داد؛ ان دس��ت دوستی دراز کرد و این ان‬ ‫را دستی اهنین در دس��تکش مخملین خواند؛ این مکتوب‬ ‫فرستاد و ان ب ر پاس��خ برنیامد؛ تقاضای دیدار کرد و‪...‬؛ در ان‬ ‫س��و‪ ،‬اقای اوباما گفت که ب رای سیاست جدید خود با ای ران‬ ‫بهای گزافی را پرداخته اس��ت و در این سو استکبارستیزی‬ ‫اوج گرفت‪ ...‬نهایت اینکه گزنکرده پاره شد و افتاد انچه افتاد‪.‬‬ ‫اما اکنون از ان وقایع و ان دیپلماسی‪ ،‬ماه ها م ی گذرد؛ دوران‬ ‫اقای اوباما به نیمه رس��یده‪ ،‬انتخابات میان دوره ای خاتمه‬ ‫یافته و شکستی سهمگین بر دوش او و سیاست های تغییر‬ ‫دراندازش سنگینی م ی کند‪.‬‬ ‫رئی س جمهورامریکا به خوبی م ی داند دوران طالیی‬ ‫سیاس��ت تغییر او به س��رامده و زمان تفاهم درونی و ملی‬ ‫فرارسیده است؛ سخنی که به وضوح در مصاحبه مطبوعاتی‬ ‫ایشان و عقب نش��ین ی های واضحش در اندک زمانی پس‬ ‫ازانتخابات میان دوره ای قابل مش��اهده بود‪ ».‬با این وجود‬ ‫به نظر م ی رسد ابوطالبی ش��انس چندانی ب رای حضور در‬ ‫نیویورک نداشته باش��د‪ .‬این احتمال وجود دارد که مقامات‬ ‫ای ران و امریکا در رایزن ی های دوطرفه بدون وارد ش��دن به‬ ‫درگیری و ایجاد تن��ش‪ ،‬روی گزینه دیگری غیر از ابوطالبی‬ ‫به توافق برسند‪.‬‬ ‫س��کوت وزارت خارجه و مقامات ای رانی حاکی از این‬ ‫اس��ت که هنوز به تصمیم نهایی در این زمینه نرسیده اند‪.‬‬ ‫در هرحال راهی شدن ابوطالبی به سفر نیویورک یا انصراف‬ ‫از حضور وی در س��ازمان ملل‪ ،‬م ی توان��د ابعاد داخلی ب رای‬ ‫دولت های دو طرف داش��ته باش��د‪ .‬از یک ط��رف برخی از‬ ‫منتقدان دولت این مس��اله را تعبیر به کوت��اه امدن دولت‬ ‫تدبیر و امید خواهند کرد و از طرف دیگر امریکا قرار دارد که‬ ‫در حال ورود به انتخابات میان دوره ای کنگره و س��نا است‪.‬‬ ‫تندروهای داخلی امریکا تالش م ی کنند تا از این مساله به‬ ‫نفع خود اس��تفاده کرده تا بتوانند افکار عمومی امریکا را با‬ ‫خود همراه کنند‪ .‬محافظه کاران در امریکا به شدت در تالش‬ ‫هستند تا بر فشار خود به اوباما بیفزایند‪.‬‬ ‫به عالوه حتی درصورت اخذ وی��زا و حتی در صورتی‬ ‫که مقامات ای رانی ثابت کنن��د که اقای ابوطالبی در جریان‬ ‫گروگانگیری نقشی نداشته ‪ ،‬حضور او در نیویورک با کارایی‬ ‫چندانی همراه نخواهد بود‪ .‬چرا ک��ه از هم اکنون م ی توان‬ ‫حدس زد که با حضور او در نیویورک‪ ،‬ده ها ش��کایت روانه‬ ‫دادگاه های مختلف بشود و اقای ابوطالبی باید نصف وقت‬ ‫خود را در دادگاه های امریکا و پاسخ دادن به شکایات مطرح‬ ‫شده صرف کند‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫معصومه ابتکار هفت ه گذشته در‬ ‫یک سانحه رانندگی مصدوم شد‬ ‫روحانی هفته گذشته در‬ ‫تهرانمیزبانرئیس جمهور‬ ‫اذربایجان بود‬ ‫دور دیگری از مذاکرات ای ران و گروه ‪ 5+1‬عصر روز‬ ‫چهارشنبه هفته گذتشه در وین پایان یافته؛ مذاکراتی فشرده‬ ‫که به گفته تیم مذاکره کننده‪ ،‬گامی مهم ب رای رس��یدن به‬ ‫توافق جامع بوده است‪.‬‬ ‫پس از انکه بع��د از چند دور مذاک��ره توافقی موقت و‬ ‫ش��ش ماهه در ژنو میان ای ران و غرب حاصل ش��د حاال دو‬ ‫طرف م ی کوش��ند به توافقی جامع دس��ت یابند‪ .‬در همین‬ ‫راستاس��ت که بنا بر هماهنگی صورت گرفت��ه به صورت‬ ‫ماهانه جلساتی در سطح وزیر خارجه ای ران با کاترین اشتون‬ ‫و معاونین وزرای کشورهای گروه ‪ 5+1‬تشکیل م ی شود‪ .‬ژنو‬ ‫‪ 3‬تازه ترین دور از این مذاکرات بود‪.‬‬ ‫در وین ‪ 3‬چه گذشت؟‬ ‫تدوینتوافقنامهجامعکلیدخورد‬ ‫‪40‬‬ ‫انتشار تصاویر دیدار رسمی وزیر فرهنگ و ارشاد‬ ‫اسالمی با سیدمحمد خاتمی ب رای وی دردسرساز شد‪.‬‬ ‫زه را اش��راقی‪ ،‬همس��ر محمدرضا خاتمی در شبکه‬ ‫اجتماعی اینستوگرام تصاویر دیدار علی جنتی‪ ،‬وزیر فرهنگ‬ ‫و ارشاد اسالمی با سیدمحمد خاتمی را منتشر کرد‪ 12 .‬نفر‬ ‫از اعضای کمیسیون فرهنگی مجلس در اعتراض به دیدار‬ ‫وزیر ارشاد با رئی س جمهور اسبق سوالی را تنظیم کردند‪.‬‬ ‫سخنگوی کمیس��یون فرهنگی مجلس در این باره‬ ‫گفت که نمایندگان به دیدار یک مس��ئول دولتی با یکی از‬ ‫کسانی که نقشی مستقیم یا غیرمستقیم در فتنه ‪ 88‬داشته‬ ‫است معترضند و م ی خواهند بدانند علت این دیدار چیست؟‬ ‫طاهری تصریح کرد‪« :‬س��وال نمایندگان به هیات رئیس��ه‬ ‫ارسال شده و در جلسه کمیسیون درباره این دیدار صحبت‬ ‫خواهد شد و وزیر ارشاد نیز در این باره باید پاسخگو باشد‪».‬‬ ‫در اظهارنظری دیگر در این مورد «بیژن نوباوه وطن»‪ ،‬نماینده‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی و عضو کمیس��یون فرهنگی‬ ‫مجلس گفت‪« :‬به دلیل دیدار وزیر ارشاد با خاتمی کمیسیون‬ ‫فرهنگی مجلس تذکری به وزیر ارش��اد داد اما ما تذکری به‬ ‫رئی س جمهور در این خصوص نداده ایم‪ ».‬وی در پاس��خ به‬ ‫این سوال که وزیر ارش��اد جوابی ه ای در این مورد داده است‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫سیاست‬ ‫در وین ‪ 3‬چه گذشت؟‬ ‫کرباسچی به روزنامه اعتماد گفته‬ ‫است اصالح طلبان از حمایت روحانی‬ ‫دست برنمی دارند‬ ‫مذاکرات وین ‪ 3‬همانند گذش��ته با ش��ام کاری دکتر‬ ‫ظریف و اشتون ب رای تعیین دستورکار نشس ت های پیش رو‬ ‫اغاز شد‪ .‬ظریف و اشتون بر سر میز شام به گفت وگو نشستند‬ ‫تا مسیر س��ه روزه مذاکرات فش��رده مدی ران سیاسی روشن‬ ‫شود‪ .‬نشست افتتاحیه نیز سه شنبه صبح به وقت محلی به‬ ‫ریاس��ت ظریف از طرف ای ران و خانم اشتون به نمایندگی از‬ ‫‪ 5+1‬برگزار شد و پس از ان معاونین مذاکرات را ادامه دادند‪.‬‬ ‫همزمان با ای��ن مذاک��رات امانو نیز گف��ت‪« :‬توافق‬ ‫هس��ته ای موقت میان ای ران و ‪ 5+1‬طبق برنامه اجرا شده‬ ‫است‪».‬‬ ‫سی د عباس ع راقچی‪ ،‬مذاکره کننده ارشد ای ران هم در‬ ‫جریان برگزاری مذاکرات به خبرنگاران گفت‪« :‬نم ی خواهیم‬ ‫به توافقی برس��یم که خواس��ته هایمان در ان رعایت نشده‬ ‫دردسر جدید اقای وزیر‬ ‫انتشار تصاویر دیدار علی جنتی با سیدمحمد خاتمی‬ ‫حاشیه سازشد‬ ‫یا نه؟ عنوان کرد‪« :‬وزیر ارش��اد جوابی در خصوص مالقات‬ ‫با خاتمی به مجلس ارائه نداده‪ ،‬البته مدیرکل پارلمانی وزیر‬ ‫ارشاد در مورد دیدار وزیر ارشاد با خاتمی گفت که این مالقات‬ ‫ش��خصی انجام گرفته بود‪ ».‬نوباوه تصریح ک��رد‪« :‬از نظر‬ ‫کیهان در یادداشتی از دولت‬ ‫به دلیل نحوه اجرای فاز دوم‬ ‫هدفمندی یارانه ها انتقاد کرده است‬ ‫باشد‪ .‬اگر اختالفات نبود همین امروز بحث ها تمام م ی شد‪».‬‬ ‫ع راقچی بار دیگر درباره راکتور اب سنگین اراک تاکید‬ ‫کرد‪« :‬هرگز راکتور اراک به اب سبک تبدیل نم ی شود؛ بلکه‬ ‫تغیی راتی تکنیکی داده م ی شود‪ ،‬مثال درباره می زان پلوتونیوم‬ ‫روش هایی وجود دارد که نگران ی ه��ا را کاهش م ی دهد‪ .‬اما‬ ‫اراک اب سنگین باقی م ی ماند‪».‬‬ ‫ع راقچی با اشاره به دیدار با تیم مذاکره کننده امریکایی‬ ‫گفت‪« :‬ب��ا هی��ات امریکای��ی معم��وال صحب ت هایمان‬ ‫جدی تر و جزئ ی تر اس��ت چرا که خیلی از تحریم ها به انها‬ ‫مربوط م ی ش��ود‪ .‬راکتور اراک حتما به کار خود ادامه خواهد‬ ‫داد‪ .‬دیدگاه ه��ای مختلفی ارائه ش��ده که به نظر م ی رس��د‬ ‫دیدگاه هایی که مطرح شده به تدریج به دیدگاه ای ران نزدیک‬ ‫م ی شود‪ ».‬همزمان با این مذاکرات وزیر امور خارجه امریکا‬ ‫خطاب به سناتورها گفت‪« :‬ای ران دو ماه است که از ساخت‬ ‫هرگونه سالح هس��ته ای به دور بوده است‪ ».‬کری در پاسخ‬ ‫به س��والی درباره ادامه یافتن مذاکرات جام��ع میان ای ران و‬ ‫‪ 5+1‬در طول شش ماه تا دوازده ماه اینده‪ ،‬گفت‪« :‬مذاکرات‬ ‫با ای ران ادام��ه دارد‪ ».‬کری در حالی که ت��ا ضرب االجل ماه‬ ‫ژوئیه سه ماه فاصله است گفت که به مذاکرات «خوشبین»‬ ‫نیست‪ .‬کری همچنین گفت که سخت ترین بخش مذاکرات‬ ‫اتمی با ای ران توافق درباره وسعت غن ی سازی اورانیوم است‪.‬‬ ‫در پایان مذاکرات وین محمد جواد ظریف در نشست خبری‬ ‫خود با خبرنگاران ای رانی گفت‪« :‬اجازه نم ی دهیم از مذاکره‬ ‫به عنوان عامل فشار علیه ای ران استفاده شود‪ .‬ما به میانه راه‬ ‫گفت وگوهای مربوط به توافق جامع رس��یده ایم‪ .‬در سه ماه‬ ‫گذش��ته همه موضوعاتی که طرفین در نظر داشتند مورد‬ ‫مجلس وزیر ارشاد به عنوان یک جایگاه رسمی دولتی نباید‬ ‫این دیدار را انجام م ی داد و اگر مالقات شخصی بود پس چرا‬ ‫عکس ها و مسائل مطرح شده در ان دیدار در سایت ها منتشر‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬تذکر ما این بود که به چه دلیل یک مسئول‬ ‫اجرایی با این جایگاه با خاتمی که دارای خط مش��ی خاص‬ ‫است دیدار م ی کند‪ ».‬یک عضو دیگر کمیسیون فرهنگی‬ ‫مجلس نیز این دیدار را محکوم کرد و گفت‪« :‬قطعا تذکری به‬ ‫رئی س جمهور درباره برگزاری این جلسه خواهیم داد‪ ».‬اما پس‬ ‫از انتشار این خبر‪ ،‬که واکنش هایی را در پی داشت فهرستی‬ ‫از اس��ام ی افراد دولتی منتشر ش��د که به دیدار سی د محمد‬ ‫خاتمی رفته بودند‪ .‬ب ر اساس این خبر تعدادی از وزرای دولت‬ ‫تدبیر و امی��د از جمله علی طی ب نیا وزیر ام��ور اقتصادی و‬ ‫دارایی به همراه جمعی از معاونان ای��ن وزارتخانه‪ ،‬ول ی اهلل‬ ‫س��یف رئی س کل بانک مرکزی و تع��دادی از مدی ران بانک‬ ‫مرکزی‪ ،‬بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت‪ ،‬معصومه ابتکار معاون‬ ‫رئی س جمهوری و رئیس س��ازمان حفاظت محی ط زیس��ت‪،‬‬ ‫محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه‪ ،‬سی د محمد صدر مشاور‬ ‫وزیر خارجه و سی د رضا صالح ی امیری مشاور رئی س جمهوری‬ ‫و رئیس س��ازمان اس��ناد و کتابخانه ملی به دیدار نوروزی‬ ‫خاتمی رفته بودند‪.‬‬ ‫ابراهیم یزدی به روزنامه ارمان گفته‬ ‫روحانی باید متناسب با ‪8‬میلیون رای‬ ‫خود حرف بزند‬ ‫محمدجواد ظریف در‬ ‫فیسبوک خود یک نظرخواهی‬ ‫هسته ای انجام داده است‬ ‫توجه قرار گرف��ت و دیدگاه ها در همه ای��ن زمینه ها مطرح‬ ‫شد و گفت وگوهای کارشناسی به صورت ریز‪ ،‬جدی و دقیق‬ ‫از س��وی همکاران ما و طرف های مقابل م��ورد توجه قرار‬ ‫گرفت‪ .‬هم اکن��ون همکاران ما در حال برگزاری نخس��تین‬ ‫جلسه کمیسیون مش��ترک هستند که نحوه‬ ‫اجرای مرحله اول برنامه اقدام مش��ترک ژنو را‬ ‫در این گفت وگوها مورد بحث و بررس��ی قرار‬ ‫م ی دهند‪ ».‬ظری��ف تاکید ک��رد‪« :‬در مرحله‬ ‫تدوین چارچوبی را مورد تفاهم قرار م ی دهیم‬ ‫و بعد جزئی��ات را وارد چارچوب م ی کنیم تا به‬ ‫بهترین شکل بتوانیم مراحل مختلف رسیدن‬ ‫به یک تفاه��م را به پیش ببری��م‪ .‬امیدواریم‬ ‫مرحله نگارش ایجاد اعتم��اد کند‪ ،‬همانطور‬ ‫که احس��اس م ی کنیم در س��ه ماه گذشته با‬ ‫بحث های کارشناسی بس��یاری از نقاط ابهام‬ ‫درباره برنامه هس��ته ای ای ران روش��ن تر شد‪.‬‬ ‫از االن س��ه ماه فرصت اس��ت ب��رای تدوین‬ ‫محصول نهایی و ب رای اینک��ه در این مرحله‬ ‫حداکثر دقت را داش��ته باش��یم‪ ،‬یک کمیته‬ ‫مش��ورتی حقوقی از اس��اتید برجسته حقوق‬ ‫بی ن الملل و فارغ التحصیالن حقوق بی ن الملل‬ ‫از دانشگاه های معتبر تش��کیل دادیم که در‬ ‫این اجالس برخی از انها به ما پیوس��تند و در‬ ‫ته ران ش��کل نهایی خود را خواهند گرفت و در کنار هیات‬ ‫مذاکره کننده مس��ئولیت ارائه مش��ورت حقوقی را خواهند‬ ‫داش��ت که قوی تر و دقی ق ت��ر وارد مرحله نهایی ش��ویم‪».‬‬ ‫و حسن نیت اس��ت که همه طرف ها ب رای رسیدن به یک‬ ‫راه حل که مبتنی بر احترام متقابل و موضع ب رابر باشد تالش‬ ‫کنند‪ ».‬وزیر خارجه در خصوص فردو و راکتور اب س��نگین‬ ‫یونسی‪ :‬رئیس وزرای دولت هستم‬ ‫علی یونسی زیر ذره بین رسانه های منتقد دولت‬ ‫قرار گرفته است‬ ‫روزنامه موتلفه انتقادهایی را درباره‬ ‫قطعنامه پارلمان اروپا متوجه دولت‬ ‫ساخته است‬ ‫وعده های اقای روحانی نه چی��زی م ی خواهیم و نه کاری‬ ‫انجام م ی دهیم‪».‬‬ ‫علی یونس��ی در هفته گذش��ته باز هم خبر ساز بود‪.‬‬ ‫خبرگ��زاری ف��ارس در خبری اعالم ک��رد ک��ه‪ 50‬نماینده‬ ‫ادوار اق��وام حامی روحان��ی در یازدهمی��ن دوره انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری طی نامه ای از عملکرد علی یونس��ی‪،‬‬ ‫دستیار ویژه رئی س جمهور در امور اقوام و اقلی ت های دینی‬ ‫گالیه کردند‪ .‬این خبرگزاری به نقل از یک��ی از نمایندگان‬ ‫ادوار نوشت‪« :‬اقای یونس��ی کارنامه مثبت و توانای ی های‬ ‫الزم در امور اقوام و اقلی ت های دینی را ندارند‪ .‬اقای روحانی‬ ‫قبل از انتخابات با صدور بیانیه ‪ 10‬ماده ای اقوام توانستند‬ ‫نظر مساعد اقوام و مذاهب مختلف در کشور را جلب کنند‬ ‫و از ارای انها بهره مند شوند‪ ،‬اما متاسفانه با گذشت چندین‬ ‫ماه از دولت هنوز نتوانس��تند بخش اندکی از ان وعده ها را‬ ‫عملیاتی کنند و این موضوع به شدت به اعتبار اقای روحانی‬ ‫بین اقوام مختلف لطمه زده است‪».‬‬ ‫علی یونسی اما نامه ‪ ۵۰‬نماینده ادوار مجلس در انتقاد‬ ‫از عملکردش را دروغ خواند‪.‬او گف��ت‪« :‬ان نامه دروغ بوده‪،‬‬ ‫انتشار ان کار برخی خبرگزاری هایی است که کار انها انتشار‬ ‫دروغ است‪».‬‬ ‫سخنگوی کمیسیون اصل ‪90‬‬ ‫به مثلث انالین گفته فضا برای‬ ‫استیضاح وزرا اماده نیست‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫روزنامه قانون به انتظارات دولت‬ ‫برای انصراف مردم از یارانه‬ ‫پرداخته است‬ ‫ظریف در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه ایا مرحله تدوین‬ ‫پیش نویس توافق نهایی به خوبی به پایان م ی رسد؟ گفت‪:‬‬ ‫«مرحله دشواری اس��ت‪ ،‬این کار غیرممکن نیست و حتما‬ ‫امکانپذیر اس��ت‪ .‬نیازمند اراده سیاس��ی‪ ،‬تصمیم مشترک‬ ‫اراک و اینکه تا چه حد دیدگاه ها نزدیک ش��ده است؟ گفت‪:‬‬ ‫«معتقدیم تنها زمانی م ی توانیم قضاوت کنیم که دیدگاه ها‬ ‫چقدر نزدیک شده که به مرحله نگارش برسیم‪ .‬مذاکره در اتاق‬ ‫مذاکره صورت م ی گیرد‪ .‬فضاسازی نه کمک کننده است نه‬ ‫تعیی ن کننده‪ .‬رسانه ها تحت تاثیر فضاسازی ها‬ ‫قرار نگی رند‪».‬‬ ‫وزیر خارجه درباره مابه ازاها خاط رنشان کرد‪:‬‬ ‫«ما هیچ توافق محرمانه ای نداریم‪ .‬عین توافق‬ ‫ژنو را منتشر کردیم‪ .‬به هر توافقی برسیم عینا به‬ ‫هر زبانی که توافق شود و به زبان گویای فارسی‬ ‫در اختیار مردم ق��رار م ی گی��رد‪ .‬در برنامه اقدام‬ ‫مشترک ما به ازا این اس��ت که تمامی تحریم ها‬ ‫برداش��ته و دسترس��ی ای ران به فناوری و بازارها‬ ‫فراهم شود‪ ».‬کاترین اش��تون عصر چهارشنبه‬ ‫گذشته در یک نشست خبری مشترک با ظریف‬ ‫گفت‪« :‬ما به همراه اقای ظریف و ش��ش کشور‬ ‫امروز سومین دور مذاکرات در راستای تالش های‬ ‫دیپلماتیک مداوم ب��رای یافت��ن راه حلی ب رای‬ ‫مس��اله هس��ته ای ای��ران را انج��ام دادی��م‪.‬‬ ‫گفت وگوهای اساس��ی و تفصیلی داش��تیم‪ .‬ما‬ ‫کارهای فشرده زیادی در پیش داریم تا اختالفاتی‬ ‫که در این فرایند وج��ود دارد از بین برود‪ .‬ما روی‬ ‫عناصر کلیدی به توافق جامع خواهیم رسید‪».‬‬ ‫بر اساس توافق صورت گرفته‪ ،‬چهارمین دور مذاکرات ای ران‬ ‫و ‪ 5+1‬درباره گام پایانی توافقنامه ژنو ‪ 23‬اردیبهشت ماه (‪13‬‬ ‫و ‪ 14‬می) به مدت دو روز در وین برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دس��تیار وی��ژه رئی س جمه��ور در ام��ور اقوام و‬ ‫اقلی ت های دینی با بیان اینکه این سمت به معنای ریاست‬ ‫بر وزی ران کابینه اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬به نظر من دس��تیار ویژه‬ ‫رئی س جمهور‪ ،‬کاری مهم تر از وزارت است‪».‬‬ ‫علی یونس��ی‪ ،‬دس��تیار ویژه رئی س جمه��ور در امور‬ ‫اقوام و اقلی ت های دینی در گفت وگویی بیان کرد‪« :‬عنوان‬ ‫«دستیار ویژه» قبال در ای ران وجود نداشته و بناب راین تعریف‬ ‫مشخص و دقیقی ندارد‪ .‬عنوان دس��تیار در همه جای دنیا‬ ‫به این معناست که رئی س جمهوری در مواردی که فرصت‬ ‫ندارد یا به هر دلیلی امکان ورود به عرصه ای را پیدا نم ی کند‬ ‫دس��تیاری را منصوب م ی کند ت��ا او کارها را پی��ش ببرد‪.‬‬ ‫بناب راین به نظر من دستیار ویژه رئی س جمهور کاری مهم تر‬ ‫از وزارت است‪».‬‬ ‫دستیار ویژه رئی س جمهور در پاسخ به این پرسش که‬ ‫دس��تیار ویژه رئی س جمهور نوعی نیابت از رئی س جمهوری‬ ‫است یا به تعبیری دیگر ریاست بر وزی ران نیز معنا م ی شود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬بله معنایش همین است‪ .‬دستیار ویژه رئی س جمهور‬ ‫راس��ا اختیار ویژه ای ندارد و اختیار او ب��ه نیابت از اختیارات‬ ‫رئی س جمهوری اس��ت و ما پیگیر اجرایی شدن مطالبات‪،‬‬ ‫خواسته ها و قول های رئی س جمهوری هس��تیم و خارج از‬ ‫رئیس سازمان گردشگری گفته‬ ‫است چیزی بدتر از ویرانه را‬ ‫تحویل گرفته است‬ ‫‪41‬‬ ‫او کیست؟‬ ‫سیاست‬ ‫ریچ�ارد فرای که امض�ای خود را ب�ا عنوان «ایران دوس�ت» می نوش�ت‪،‬در‬ ‫حالی در بوس�تون درگذش�ت که طبق وصیتنام ه اش و قول و ق�راری که میان او‬ ‫و احمدی نژاد بود‪ ،‬باید در کنار زاینده رود به خاک س�پرده م ی شد ‪ .‬ریچارد فرای‬ ‫واقعا کیست؟ موافقان م ی گویند که وی خدمات ش�ایانی به فرهنگ ایران کرده‬ ‫است و مخالفان‪ ،‬وی را فردی موثر در پروژه انحراف فرهنگی ایران م ی دانند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫تو گویمثلث‬ ‫گف ‬ ‫با دکتر ابراهیم فیاض‬ ‫کار فرای و دوستانش کنار زدن‬ ‫عقالنیت در ایران بود‬ ‫برای ورود به بحث در مورد ریچارد فرای‪ ،‬ابتدا‬ ‫این سوال مطرح است که اساسا یک مستشرق‬ ‫چه نگاهی به کشوری مثل ایران دارد؟ او ب ه دنبال‬ ‫چیست؟‬ ‫هر کس که بتواند تاریخ یک کش��ور را بنویسد‪،‬‬ ‫م ی تواند اینده ان کش��ور را هم در دست داش��ته باشد چه‬ ‫انکه از گذش��ته اس��ت که به اینده م ی رویم‪ .‬بزرگترین کار‬ ‫انگلیس ی ها مخصوصا ب رای کنترل جهان یا ب رای به دست‬ ‫اوردن اینده جهان‪ ،‬نوش��تن تاریخ ب رای کشورها بوده است؛‬ ‫ب راین اس��اس انها تاریخ را ان طور که خودش��ان دوس��ت‬ ‫داش��ته اند‪ ،‬نوش��تند‪ .‬انها طوری تاریخ را ب رای ما ترس��یم‬ ‫م ی کنند ک��ه به طور مثال ب��رای حکومتی به ن��ام پهلوی‬ ‫مشروعیت درست م ی کنند یا اینکه طوری تاریخ مشروطه را‬ ‫ ترسیم م ی کنند که اینده را ب رای صد سال به دست بیاورند‬ ‫و هنوز هم ای��ن کار را انجام م ی دهند‪ ،‬مثل تاریخ نویس��ی‬ ‫کمبریج‪ .‬این بحث‪ ،‬یک موضوع بس��یار جدی است‪ .‬با این‬ ‫مقدمه به شرق شناسی م ی رسیم؛ شرق شناسی یک رشته‬ ‫بسیار منسجم و مهم اس��ت که باز هم رویکرد اینده نگری‬ ‫در ان وجود دارد‪ .‬همان طور که گفتم انها س��عی م ی کنند‬ ‫تاریخ کش��ورهایی مثل ای ران‪ ،‬چین و ژاپن را بنویسند‪ .‬مثال‬ ‫در دانشگاه های بسیار برجس��ته که من از نزدیک شاهد ان‬ ‫بوده ام‪ ،‬مانند دانش��گاه اکسفورد‪ ،‬دانش��جویان انگلیسی‬ ‫بسیار باهوش و جوانی را دیدم که فقط روی تاریخ چین‪ ،‬کار‬ ‫و تمرکز م ی کردند‪ .‬پس عمال با شرق شناسی و تاریخ نویسی‬ ‫که اساس شرق شناس��ی اس��ت‪ ،‬از تاریخ به مردم شناسی‬ ‫م ی رسند‪.‬‬ ‫در واق�ع ی�ک ج�ور از کل ب�ه ج�زء رس�یدن‪ ،‬با‬ ‫رویکردهای فرهنگی اقوام و ملت ها‪.‬‬ ‫همی��ن را م ی گوی��م‪ .‬از تاریخ به مردم شناس��ی‬ ‫م ی رس��ند به این معنی که بع��د از اینکه تاریخ را نوش��تند‬ ‫س��عی م ی کنند به مردم شناسی برس��ند که چارچوب های‬ ‫فرهنگ ی شان را بتوانند اس��تخراج کنند تا پروژه اینده سازی‬ ‫به نفع خودش��ان را اجرا کنند‪ .‬م ی خواهم در اینجا یک نکته‬ ‫جالب به ش��ما بگویم‪ ،‬اینکه تا امروز که من در خدمت شما‬ ‫هستم ما دکترای مردم شناسی نداشتیم‪ .‬امسال ب رای اولین‬ ‫بار در تاریخ اموزشی دانشگاهی کش��ور با پیچیدگ ی های‬ ‫بسیار زیاد توانس��تیم دکترای مردم شناس��ی را در دانشگاه‬ ‫ته ران بگنجانیم‪ .‬این در حالی اس��ت که سال هاس��ت ما‬ ‫دکترای جامع ه شناس��ی و فلس��فه و همه چیز داشتیم‪ ،‬اما‬ ‫مردم شناسی نداشتیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫چرا؟‬ ‫انها به راه های متفاوت اعمال نفوذ م ی کردند که‬ ‫دکترای مردم شناسی در ای ران برگزار نشود‪ .‬شاید اگر دکترای‬ ‫مردم شناسی در ای ران برگزار م ی شد‪ ،‬چرخه علمی و فرهنگی‬ ‫در ای ران ایجاد م ی شد‪.‬‬ ‫حاال کسانی که وابسته به خودشان بودند‪ ،‬در اموزش‬ ‫عالی و در دانشگاه ها مخصوصا دانشگاه هایی مثل دانشگاه‬ ‫ته ران‪ ،‬نگذاشتند که مدت های مدیدی دکترای مردم شناسی‬ ‫به وجود بیاید‪ .‬چون اگر این گونه م ی شد که دیگر ان دکترای‬ ‫مردم شناسی که خودشان باید م ی دادند و طوری تاریخ ای ران‬ ‫را ب رای رسیدن به اینده ترسیم م ی کردند‪ ،‬قطع م ی شد که‬ ‫تا حاال موفق شدند‪.‬‬ ‫در واقع ش�ما م ی خواهید بگویید‪ ،‬یک بخش از‬ ‫تاثیرات مستشرقان این است که چرخه علم ی ‬ ‫ی و اصیل حرکت‬ ‫و اموزشی کشور از روی ریل بوم ‬ ‫نکند و به انحراف برود‪ ،‬درست متوجه شدم؟‬ ‫مهمتری��ن بحثی که وج��ود دارد در ای��ن ماجرا‪،‬‬ ‫این است که االن علوم انسانی ب ر اس��اس همین متاسفانه‬ ‫شرق شناس��ی زدگ ی اش‪ ،‬بنیان نهاده شده اس��ت‪ .‬در ای ران‬ ‫تحوالتی به نام مش��روطه رخ داد و بزرگترین بنیانگذار این‬ ‫ساختار مشروطه که به ش��دت هم دنبال یک مذهب جدید‬ ‫ب رای اینده در مش��روطه بودند ‪ -‬که بهاییت است‪ -‬در کنار‬ ‫فراماسونری م ی رس��د به یک شرق شناس مشهور که االن‬ ‫یکی از خیابان های دانشگاه ته ران هم به نام ایشان بنیان‬ ‫گذاشته شده است یعنی اقای ادوارد ب راون‪ .‬االن هم تا امروز‬ ‫اگر م ی بینید علوم انسانی در ای ران‪ ،‬دچار بحران است و با این‬ ‫همه سال سابقه در فلسفه‪ ،‬ادبیات و هنر نم ی تواند یک علوم‬ ‫اجتماعی و علوم انسانی بومی داشته باشد و هنوز نتوانسته‬ ‫این فرهنگ اصیل را بازتولید کند‪ ،‬به همین دلیل است‪ .‬یک‬ ‫دلیل دیگر اینکه ما یک حالت غ ربگرای ی زدگی شدید در علوم‬ ‫انسانی داریم که حتی در کشورهای همسایه مثل پاکستان‬ ‫و هند این وضعیت را مشاهده نم ی کنیم اما متاسفانه ما در‬ ‫بدترین وضعیت هستیم‪ .‬یکی از مهمترین دالیلش همین‬ ‫ادوارد ب راونی است که شرق شناس��ی زدگی را در ای ران ایجاد‬ ‫م ی کند‪ ،‬بعد شاگرد او تق ی زاده این را ادامه م ی دهد‪ .‬بعد راه‬ ‫تق ی زاده که یک فراماسونر است با شاگردانش در دانشگاه‬ ‫ته ران مثل زرین ک��وب ادامه م ی یابد‪ .‬ب��ه صورتی که یک‬ ‫نوع س��اختار با محوریت صوفیس��م و بهای ی گری که یک‬ ‫نوع صوفیسم اس��ت پدید م ی اید تا عقالنیت را در ای ران از‬ ‫بین بب رند‪.‬‬ ‫یعنی تمرکز روی عرفان و اخالق عرفانی؟‬ ‫بله‪ ،‬موقعی که عقالنیت از بین برود‪ ،‬پیش��رفت‬ ‫از بین م ی رود‪ .‬یعنی دانش��کده ادبیات یا دانش��کده علوم‬ ‫انس��انی به جای اینکه به دنبال بازتولی��د عقالنی در ای ران‬ ‫ب رای پیشرفت در اینده باشد‪ ،‬متاسفانه ضدعقالنیت عمل‬ ‫م ی کند و سعی م ی کند صوفیسمی را که ضدعقالنیت است‪،‬‬ ‫بازتولید نماید‪ .‬االن م ی بینیم کارهای شفیع ی کدکنی دنباله‬ ‫همین قصه اس��ت‪ ،‬چه انکه او کامال صوفیسم کالسیک‬ ‫ای ران را بحث م ی کند‪ .‬موقعی که عقالنیت نباشد‪ ،‬پیشرفتی‬ ‫هم نیس��ت‪ ،‬در نتیجه م��ن م ی خواهم بگوی��م این بحث‬ ‫شرق شناس ی زدگی یک بعد عمی ق تری از ریچارد فرای دارد‪.‬‬ ‫ب ه ه ر ح�ال ف�رای در واق�ع یک�ی از بزرگتری�ن‬ ‫مستش�رقین ایران بود و نم ی ت�وان او را کتمان‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫بع��د از کودت��ای ‪ 28‬مرداد ی��ک ب��اره ثقل این‬ ‫شرق شناس ی زدگی از اروپا به امریکا منتقل م ی شود‪ .‬اولی ن بار‬ ‫ان نقش زبان فرانس��وی و روش��نفکری فرانس��وی که در‬ ‫مشروطه و قبل از مشروطه روی ما مسلط بود یکباره مرکز‬ ‫ثقل ان در ‪ 28‬مرداد تبدیل م ی شود به امریکایی‪ .‬امریکای ی ها‬ ‫شروع به کار فرهنگی ش��دید در ای ران م ی کنند که اگر نگاه‬ ‫کنید تمام اثار امریکایی را م ی توان به صورت منس��جم در‬ ‫برنامه های فرهنگی س��فارت و در همین ش��رکت سهامی‬ ‫ کتاب های جیبی یا انجمن دوستی ای ران و امریکا و‪ ...‬دید‪.‬‬ ‫متاس��فانه در این زمینه کار ریش��ه ای صورت نگرفته است‬ ‫و تنها اقای اش��نا در پایان نامه دکترای��ش در مورد کارهای‬ ‫فرهنگی امریکای ی ها در ای ران مباحثی را مطرح کرده اند‪ .‬در‬ ‫نتیجه شما م ی بینید که امریکا ب رای انکه اینده ای ران را شکل‬ ‫بدهد‪ ،‬شرق شناسی مختص به خود را راه اندازی م ی کند‪.‬‬ ‫است که ریچارد فرای وارد م ی شود‪ .‬او در واقع در خدمت این‬ ‫سیستم است‪ .‬اقای سی د حسین نصر و هانری کربن نیز در‬ ‫واقع ب ر اساس همین پروژه روی ساختار اسالمی اینده ای ران‬ ‫کار م ی کنند‪.‬‬ ‫از نظر روش چگونه عمل م ی کنند؟‬ ‫مهمتری��ن کاری ک��ه فراماس��ونری ی��ا‬ ‫شرق شناس��ی زدگی یا همین خالصه شرق شناسان انجام‬ ‫م ی دهند‪ ،‬برجسته س��ازی تاریخی در ی��ک برش مقطعی‬ ‫خاص از تاریخ اس��ت‪ .‬ب رای اینکه بتوانند اینده را ب ر اس��اس‬ ‫همین برش ها ترسیم کنند‪ ،‬به طور مثال در برش تاریخی‬ ‫که ب رای قبل از اس�لام م ی زنند‪ ،‬به هیچ وجه ساس��انیان را‬ ‫برجسته نم ی کنند‪ ،‬بلکه به ش��دت ساسانیان را م ی کوبند و‬ ‫هخامنشیان را برجسته م ی کنند‪ .‬چرا؟ چون هخامنشی مثال‬ ‫با غرب درگیری زیادی نداشته است‪.‬‬ ‫چرا یونان بیش�ترین درگیری را با هخامنش�یان‬ ‫داشته است و حتی امروز با تولید فیل م هایی مثل‬ ‫‪ 300‬ادامه دارد؟‬ ‫اینجا مس��اله اصلی مبنای تمدنی غرب اس��ت‪.‬‬ ‫این مبن��ای تمدنی‪ ،‬یونان نب��وده چه انک��ه مبنای تمدن‬ ‫غرب رم است‪ .‬تمدن از اخالق بلند م ی شود و در یونان فقط‬ ‫موضوع معرفت شناسی بوده‪ ،‬سیستم اخالقی که اصل کار‬ ‫اس��ت‪ ،‬در یونان منبعث و در رم متجلی م ی شود‪ .‬به همین‬ ‫جهت رم مبنای تمدنی غرب جدید اس��ت‪ .‬در نتیجه چون‬ ‫مهمترینکاری‬ ‫که ف راماسونری یا‬ ‫شرق شناس ی زدگی یا همین‬ ‫خالصه شرق شناسان انجام‬ ‫م ی دهند‪ ،‬برجست ه سازی‬ ‫تاریخی در یک برش‬ ‫مقطعی خاص از تاریخ است‪،‬‬ ‫ب رای اینکه بتوانند اینده را‬ ‫ب ر اساس همین برش ها‬ ‫ ترسیمکنند‬ ‫اتفاقا در کتاب عص�ر زرین فرهنگ ای�ران اقای‬ ‫فرای ب�ه نوعی تکیه بر صوفیس�م وج�ود دارد‪،‬‬ ‫ضمن اینک�ه برجسته س�ازی تاریخ�ی در مورد‬ ‫هخامنشیان وجود دارد‪.‬‬ ‫یعنی همان بحث صوفیس��م پهلویون است که‬ ‫هیچ گاه نم ی خواهند حکمت و فرزانگی قبل از اس�لام را‬ ‫به بعد از اسالم بکش��انند‪ .‬فرزانگی که اسم فارسی حکمت‬ ‫اس��ت را نم ی خواهن��د بیاورن��د‪ ،‬ان چیزی ک��ه به دنبالش‬ ‫هستند مه ر پرستی است‪ .‬در دوران احمدی نژاد هم یک نوع‬ ‫صوفیسم زدگی ایجاد م ی شود‪.‬‬ ‫در مورد اقای فرای ه م همین بحث مطرح م ی شد‪.‬‬ ‫بله‪ .‬امروز هم تمام کاره��ای احمدی نژاد را دکتر‬ ‫اعوانی دنبال م ی کنند‪ ،‬یعنی جانشین برجسته نصر در ای ران‪.‬‬ ‫دکتر اعوانی از نظر فکری که کامال در سیستم ریچارد فرای‬ ‫و بقیه حرکت م ی کنند‪.‬‬ ‫چرا اقای احمدی نژاد بعد از این همه س�ال فرای‬ ‫را زنده کرد؟‬ ‫اجازه دهید کم کم جلو رفته و به این بحث برسیم‪.‬‬ ‫پس ببینید برش هایی که اینها زدند به طور مثال در کتاب دو‬ ‫قرن سکوت‪ ،‬در نهایت به صوفیسم م ی رسد‪ .‬تمام این مدت‬ ‫عقالنیت ما زیر سوال رفته است و در نهایت باز تولید تمام‬ ‫این ساختار غی ر عقالنی‪ ،‬در فلس��فه مالصدرا اوج م ی گیرد‬ ‫و کامال غی ر عقالنی م ی ش��ود‪ .‬یعن��ی عقالنیت فقهی ما‬ ‫کنار م ی رود و دیگر نه پزش��کی و نه فیزیک و هیچ کدام در‬ ‫فلسفه مالصدرا نم ی اید و جامعه ما کامال جامعه عرفان زده‬ ‫و صوفیس��م زده غی ر عقالنی م ی شود که س��ال های سال‬ ‫ادامه پیدا م ی کند و مثال یک شرق ش��ناس بزرگ که عضو‬ ‫فراماسونری است و به عالوه عضو سازمان جاسوسی فرانسه‬ ‫یعن ی هانری کربن‪ ،‬وارد ای ران م ی ش��ود و با همکاری نصر‬ ‫به دنبال زنده کردن می راث ای ران یعنی صوفیسم است‪ .‬انها‬ ‫مثلث | شماره ‪212‬‬ ‫این یک بحث عمیق است‪ .‬امریکا به شدت رو به‬ ‫اینده است چه انکه مکتب پ راگماتیسم بر ان حاکم است‪.‬‬ ‫اولین جمله مکتب پ راگماتیسم و قاعده فکری این مکتب‬ ‫این است که هر چیزی‪ ،‬اینده است‪ .‬یعنی گذشته اهمیتی‬ ‫ندارد‪ ،‬مگر ب رای اینده‪ .‬انچه مهم است اینده است و امریکا‬ ‫در مورد ای ران با ای��ن رویکرد اقدام م ی کند‪ .‬بر این اس��اس‬ ‫‪1‬‬ ‫ابراهی�م فی�اض (متول�د ‪ ۱۳۴۲‬در کازرون)‬ ‫پژوهش�گر ایران�ی ح�وزه جامع ه شناس�ی و‬ ‫انسان شناس�ی و استاد دانش�گاه تهران است‬ ‫که دیدگاه های انتقادی او در نقد دولت سازندگی‬ ‫و دوم خرداد در رس�انه های بازتاب یافته است‪.‬‬ ‫مثلث در گفت وگو با وی در م�ورد ریچارد فرای‬ ‫و پروژه مستش�رقین در ایران پرس�ش هایی را‬ ‫مطرح کرده اس�ت‪ .‬البته در این گفت وگو دکتر‬ ‫فیاض به صورت عیان نظرات�ش را درباره برخی‬ ‫اندیش�مندان بیان کرده که طبیعت�ا برمبنای‬ ‫س�نت گفت و گو در مثل�ث‪ ،‬ان دوس�تان هم‬ ‫م ی توانند نظرات خود را بیان نمایند‪.‬‬ ‫که هخامنش��یان حاال غیر از بحث هایی ک��ه با یهودی ها‬ ‫خوب بوده و ساختار شرق شناس��ی هم تقریبا تماما دست‬ ‫خود یهودی هاست‪ ،‬به دلیل اینکه ساس��انیان با رم درگیر‬ ‫بوده‪ ،‬مبن��ای تمدنی انها به ش��دت در ای ران‪ ،‬ساس��انیان را‬ ‫س��رکوب م ی کنند‪ ،‬حتی کامال در یک جایی که م ی بینید‬ ‫اثار ساسانیان هست‪ ،‬اما اثار هخامنشی برجسته م ی شود‬ ‫و ساسانیان به کل محو م ی شوند‪ .‬این شرق شناسی همه را‬ ‫به سوی اثار هخامنشی مثل تخت جمشید رهسپار م ی کند‬ ‫ولی هیچ کس به دنبال سنگ چوگان با ان همه اثار تمدنی‬ ‫نرفته‪ ،‬چرا؟ چون والرین‪ ،‬امپ راتور روم در نقشی روی سنگ‬ ‫جلوی شاپور اول زانو زده یا فیلیپ امپ راتور دیگر جنازه اش زیر‬ ‫دست و پای اسب شاپور اول است‪ .‬تمام صحنه های پیروزی‬ ‫ای ران بر رم در سنگ چوگان کازرون است‪ .‬ولی سنگ چوگان‬ ‫دارد نابود م ی شود ولی هخامنشی و اثار ان به شدت برجسته‬ ‫م ی شود‪ .‬در نتیجه م ی خواهم بگویم برش تاریخی را طوری‬ ‫چیده اند که این برش تاریخی بتواند اینده را بسازد‪ .‬در مورد‬ ‫تمدن اس�لامی‪ ،‬بعد از اینکه م ی بینند نم ی توانند اسالم را‬ ‫محو کنند م ی ایند ان دوره های تاریخی را برجسته م ی کنند‬ ‫که صوفیسم کالس��یک در ان وجود دارد‪ ،‬در واقع به نوعی‬ ‫م ی خواهند با جریان عقالنیت اسالمی و فقهی درگیر شوند‪.‬‬ ‫منشا عقالنیت اسالمی در فقه ماس��ت‪ ،‬یعنی فقه اکبر در‬ ‫حالی که انها سعی م ی کنند این عقالنیت را کامال بکوبند‪.‬‬ ‫بر این اس��اس اثاری مثل دو قرن س��کوت نوشته م ی شود‬ ‫که در دوره ای به وج��ود م ی اید که فقه ابوحنیفه به ش��دت‬ ‫برجسته شده‪ .‬ریش��ه این فقه ای رانی است و بر این مبنا فقه‬ ‫ابوحنیفه به شدت عقالنی است و یک فقه حکومتی است‬ ‫که تمدن اس�لامی بر ان بنا ش��ده و بعد م ی این��د دو قرن‬ ‫سکوت را م ی نویسند و م ی پرسند بعد از دو قرن سکوت چه‬ ‫بوده؟ م ی گویند صوفیسم‪ .‬یعنی اگر زبان ای ران باز شده به‬ ‫صوفیسم باز ش��ده! نه به فقه عقالنی ابوحنیفه‪ .‬اصال ان را‬ ‫نم ی بیند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫به نظر م ی رسد که ما روی کلیات بحث م ی کنیم‪،‬‬ ‫این شرق شناسی امریکایی چه مولفه ای دارد؟‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪43‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫نم ی خواهند این ساختار عقالنی فقه ابوحنیفه ای باز تولید‬ ‫معرفتی ش��ود‪ ،‬بلکه م ی خواهند صوفیسم را بازسازی کنند‬ ‫که ضد عقالنیت اس��ت‪ .‬در ای ران این پروژه را نصر به عهده‬ ‫م ی گیرد‪ .‬نصر با همین تفکراتش امروز در صدد اس��ت که‬ ‫ای ران را ضد جهان معرفی کند؛ تندروی احمدی نژاد در برخورد‬ ‫با جریان جهان��ی عقالنیت غربی که ریش��ه در عقالنیت‬ ‫یهودی دارد‪ ،‬در مساله حقوق و اقتصاد و هولوکاست به این‬ ‫پروژه کمک م ی کند‪.‬‬ ‫حاال با تمام این مباحث چرا ریچارد فرای ناگهان‬ ‫در دولت اقای احمدی نژاد با مکتب ایرانی بیرون‬ ‫امد؟‬ ‫این همان جریان ضد عقالنیت است که با اینکه‬ ‫مکتب فقهی عقالنی شیعه را دارد که در مرجعیت مراجعی‬ ‫مثل ش��یخ انصاری که ضد انگلیس اس��ت و مقابل جریان‬ ‫کمپانی هند ش��رقی م ی ایس��تد‪ ،‬متجلی م ی ش��ود اما به‬ ‫یزند‪ .‬بر این اساس در دوران معاصر‬ ‫تفکرات صدرایی تکیه م ‬ ‫کسانی مثل میرزا مهدی اشتیانی با همین تفکرات و ایده ها‬ ‫به قاضی القضاتی رژیم رضاخان م ی رس��ند‪ .‬به نظر من این‬ ‫طبیعی نیست‪.‬‬ ‫امدن فرای در دولت احمدی نژاد هم قطعا عادی‬ ‫نبود‪.‬‬ ‫االن ش��ما م ی گویید که این عادی نیست‪ .‬اما در‬ ‫مشروطه م ی بینید که اقای شیخ اب راهیم زنجانی که تمام‬ ‫اخبار رسانی سیس��تماتیک را به اخوند خ راسانی م ی رساند‪،‬‬ ‫فتوای قتل شیخ فضل اهلل نوری را هم م ی دهد‪.‬‬ ‫رئیس دادگاه بودند‪.‬‬ ‫خ��ب! چطوری م ی ش��ود؟ راب��ط ای ران��ی اخوند‬ ‫خ راس��انی‪ ،‬اق��ای اب راهیم زنجان��ی‪ ،‬که هم خب��ر م ی برد‬ ‫و هم خبر م��ی اورد‪ ،‬بعد همی��ن ادم م ی ش��ود حاکم قتل‬ ‫شیخ فضل اهلل نوری‪ .‬این موارد نشان م ی دهد که برش هایی‬ ‫که اینها م ی زنند دقیق است‪.‬‬ ‫شما فکر م ی کنید که با مکتب ایرانی که ناگهان‬ ‫وارد دول�ت اق�ای احمدی ن�ژاد کردن�د‪ ،‬در واقع‬ ‫م ی خواستند انحرافی ایجاد کنند؟‬ ‫نه! این موضوع بیشتر از بحث انحراف و اینهاست‪.‬‬ ‫این طوری داری��د بحث را ارزش��ی م ی کنید ام��ا این بحث‬ ‫عمی ق تر از این حرف هاست‪ .‬اینده کشور را شکل م ی دهند‬ ‫و علوم انس��انی را طوری بنی��ان م ی گذارند ک��ه هر کاری‬ ‫که م ی کنیم بومی نم ی ش��ود‪ .‬یعن��ی م ی بینید که همه‬ ‫کشور های اط راف ما از ما جلوتر هستند‪ ،‬حتی پاکستان در‬ ‫علوم انسانی از ما جلوتر اس��ت‪ ،‬همین طور هند اما طوری‬ ‫برش ایجاد کرده اند که ما گرفتار شدیم‪ .‬ساختار منسجمی‬ ‫ وجود دارد که در ای��ران چرخه فرهنگ��ی رخ ندهد و مبنای‬ ‫ای رانی هم حکمت است و نه صوفیسم‪.‬‬ ‫خیلی جالب اس�ت‪ .‬اگر من بخواهم جم ع بندی‬ ‫کنم در واقع جریان مستش�رقین و این جریانی‬ ‫که ب ه وج�ود اوردن�د انح�راف از خ�ط معرفت و‬ ‫حکمت ایرانی به صوفیسم و عرفان بوده‪ ،‬یعنی‬ ‫مهمترین کار مستشرقین این بوده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫در اصل نابود کردن عقالنیت ای رانی بوده که بعد‬ ‫از ان اینده ای ران هم نابود شود و این برش های تاریخی قبل‬ ‫و بعد از اسالم طوری زده شده که این عقالنیت نابود شود و‬ ‫متاسفانه در دولت های اصولگرایی مثل احمدی نژاد هم این‬ ‫قصه پیش م ی اید‪.‬‬ ‫من س�وال اخ�ر را این ط�ور م ی پرس�م ک�ه ایا‬ ‫م ی توانیم بگوییم که با مرگ ریچارد فرای اخرین‬ ‫بازمانده این محفل از بین رفته؟‬ ‫نه‪ ،‬نصر در ای��ران کامال دارد باز تولید م ی ش��ود‪،‬‬ ‫صوفیسم را با پس ت مدرن قاطی م ی کنند؛ اینها ب رای اینده‬ ‫ای ران بسیار خطرناک است و پیش��رفت اینده ای ران را نابود‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫کفن و دفن سیاسی‬ ‫‪2‬‬ ‫چ را ریچارد ف رای در سیاست ای ران به چهره ای جنجالی تبدیل شده است؟‬ ‫در خدم��ت و خیانت او به ای ران ب��ه اندازه فاصله‬ ‫معنایی ای��ن دو واژه فاصله اس��ت‪ .‬او که ب��ود و به گمان‬ ‫مخالفانش چه بر سر فرهنگ و تاریخ اورده است و در نظر‬ ‫موافقانش چه خدمتی به فرهنگ ای��ران کرده؟ اینکه وی‬ ‫به دنبال تبیین «عصر زری��ن فرهنگ ای ران» بود چه معنی‬ ‫م ی دهد‪ ،‬ایا این خدمت است یا خیانت؟ ریچارد فرای ب رای‬ ‫ای ران چه کرد که وقتی در ‪ 94‬سالگی مرد‪ ،‬بر سر جنازه اش‬ ‫این چنین غوغا به پا م ی شود‪.‬‬ ‫ریچارد نلس��ون فرای در س��ال اول دهه ‪ 20‬میالدی‬ ‫در خانواده ای سوئدی تبار در االبامای امریکا متولد شد‪ .‬در‬ ‫دوران نوجوانی با مطالعه داس��تان های تاریخی به شرق و‬ ‫تاریخ ان عالقمند شد و به همین سبب هم زمان با تحصیل‬ ‫در رشته فلسفه در دانش��گاه ایلینوی‪ ،‬در رشته تاریخ نیز به‬ ‫تحصیل پرداخت و زبان عربی و ترکی و هنرهای اسالمی‬ ‫را اموخت‪ .‬س��پس او در کن��ار دوره های چی ن شناس��ی و‬ ‫باستان شناس��ی چین و ژاپن‪ ،‬زبان فارسی هم اموخت‪ .‬در‬ ‫س��ال های جنگ جهانی دوم به ای ران و افغانس��تان و هند‬ ‫س��فر کرد‪ .‬در س��ال ‪ ۱۹۴۶‬با ارائه ترجمه کتاب تاریخ بخارا‬ ‫از انجمن بورس��ی ه های دانش��گاه هاروارد بورسیه شد و در‬ ‫دانشکده مطالعات مشرق زمین و افریقا در لندن به تحصیل‬ ‫زبان سغدی و پهلوی پرداخت و پس از بازگشت به هاروارد‬ ‫شروع به تدریس انسان شناسی و تاریخ و مذاهب خاورمیانه‬ ‫کرد و همزمان زبان ارمنی را اموخت‪ .‬به س��بب تالش وی‬ ‫ب رای ایجاد کرس��ی تدریس زبان ارمنی و ارمن ی شناسی در‬ ‫دانش��گاه هاروارد‪ ،‬لقب «ارمنی افتخ��اری» را دریافت کرد‪.‬‬ ‫تالش های او منجر به ایجاد کرس��ی تدری��س مطالعات‬ ‫ای رانی در دانش��گاه کلمبیا ش��د و به عنوان اولین اس��تاد‬ ‫کرسی مطالعات ای رانی منصوب شد‪ .‬بعدها انجا را به قصد‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫تقدیم خان�ه ای مجل�ل در اصفه�ان به‬ ‫ف�رای جنجالی ب�زرگ را باعث ش�د که‬ ‫پس از قبول درخواس�ت او برای دفن در‬ ‫کنار زاینده رود‪ ،‬دولت احمدی نژاد را نزد‬ ‫مخالفانش انحرافی تر کرد‬ ‫سیاست‬ ‫ هاروارد ترک کرد‪ .‬ای رانی که او در پژوهش های خود در نظر‬ ‫دارد قلمرویی است فرهنگی و فراتر از مرزهای جغ رافیایی‬ ‫امروزی‪ .‬فرای‪ ،‬در پژوهش های خود‪ ،‬به جنب ه های گوناگون‬ ‫جغ رافیایی‪ ،‬تاریخ��ی‪ ،‬ادب��ی‪ ،‬زبانی و فرهنگ��ی ای ران در‬ ‫گستره ای از ماوراءالنهر‪ ،‬هند‪ ،‬افغانستان گرفته تا کرانه های‬ ‫اروندرود و رودبارهای فرات و دجله و ماورای قفقاز‪ ،‬دامنه های‬ ‫ارارات و دریای سیاه پرداخته اس��ت‪ .‬این ای ران شناس ُپ رکار‬ ‫درباره دوره های گوناگون تاریخ ای ران‪ ،‬هخامنشیان‪ ،‬پارتیان‪،‬‬ ‫ساسانیان و نیز س��امانیان و تیموریان کتاب و مقاله دارد‪.‬‬ ‫وی همچنین در ادیان ای رانی (میترایی‪ ،‬زروانی‪ ،‬زردش��تی‪،‬‬ ‫مانوی و مزدکی) تحقیق کرده و نقدهایی نوش��ته اس��ت‪.‬‬ ‫او در پژوهش ه��ای خود به ان��واع منابع تاریخ��ی ای ران‪ ،‬از‬ ‫سنگ نوشته ها و سکه ها گرفته تا متون اوستایی و پهلوی‪،‬‬ ‫توجه داشته اس��ت‪ .‬فرای چنان به ای ران عشق م ی ورزد که‬ ‫ملقب به ای راندوس��ت( لقبی که اب راهیم پورداود به وی داده‬ ‫بود) ش��ده و در همه مقاالتش امضای او به صورت ریچارد‬ ‫فرای ای راندوست مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫اما انچه جنجال در مورد فرای را باعث شد‪ ،‬قولی بود‬ ‫که محمود احمدی نژاد رئی س جمهور س��ابق به او داده بود‪.‬‬ ‫در ‪ ۹۱‬سالگی و در مرداد ‪ ۱۳۸۹‬از سوی محمود احمدی نژاد‬ ‫خانه ای تاریخی و مجل��ل در اصفهان ب رای زندگی در ای ران‬ ‫تا پایان عمرش دریافت کرد‪ .‬او در وصیتش خواسته تا پس‬ ‫از مرگش در اصفهان و در کنار رودخان��ه زاینده رود نزدیک‬ ‫ارامگاه پروفس��ور ارتور پوپ‪ ،‬شرق شناس معروف به خاک‬ ‫سپرده شود‪ .‬همین مساله باعث شد که فرای نزد مخالفان‬ ‫سیاسی محمود احمدی نژاد با عنوان تئوریسین ای رانگرایی‬ ‫دولت دهم نام بگیرد‪ .‬با اغ��از دولت دوم احمدی نژاد بود که‬ ‫وی به یکباره با تغییر مس��یر گفتمانی از انقالبی گری به‬ ‫ای رانگرایی و انس��ان گرایی‪ ،‬جنجال بس��یاری را باعث شد‪.‬‬ ‫مخالفان اصولگ��رای دولت دهم با اذعان ب��ه این نکته که‬ ‫احمدی نژاد و مش��ایی با اعالم این نظ��رات مکتب ای ران را‬ ‫در ب رابر اسالم قرار داده اند‪ ،‬از انها با عنوان جریان انحرافی‬ ‫نام برد‪.‬‬ ‫مکتب ای ران اما شاید گرته برداری از ان چیزی بود که‬ ‫ریچارد فرای و دیگر مستش��رقین با برش تاریخی از تاریخ‬ ‫ای ران و تمرکز روی تاریخ پیش از اس�لام به نفع ارزش های‬ ‫اسالمی پدید امده م ی پرداختند‪ .‬مخالفان جریان انحرافی‬ ‫معتقد هس��تند که این مس��اله را م ی توان در کتاب عصر‬ ‫زرین فرهنگ ای ران مش��اهده کرد؛ جایی که انها با استناد‬ ‫به کتاب عصر زرین فرهنگ ای ران معتقد هستند این کتاب‬ ‫مانیفس��ت جریان انحرافی است‪« :‬نویسنده در جای جای‬ ‫کتاب س��عی در اثبات این مطلب دارد که خصلت ای رانیان‬ ‫محافظه کاری اس��ت و انان فرهنگ های مختلف را ابتدا با‬ ‫سنت کهن خود سازگار م ی کنند و سپس م ی پذیرند‪ ،‬به طور‬ ‫مثال وی معتقد است ای رانیان در حقیقت اسالم را نپذیرفتند‪،‬‬ ‫بلکه با روحی��ه محافظه کاری خود و پ��س از حمله عربان‬ ‫‪،‬اسالم را ای رانی کردند و با این ای رانی ساختن‪ ،‬دین و تمدنی‬ ‫جهانی پدید اوردند که به خ��وی ها و اعتقادات و ایی ن های‬ ‫عربی بادیه (پیامبر و اصحابش) ربط نداشت‪ .‬تمدنی که با‬ ‫حمله ترکان دچار انحطاط ش��د و با شاه اسماعیل موسس‬ ‫سلس��له صفویان دوباره نض��ج گرفت‪ .‬البت��ه او پایه های‬ ‫حکومت صفویان را بیشتر از انکه بر اسالم بگذارد‪ ،‬بر سنت‬ ‫هخامنشی کوروش و نیز ساس��انیان استوار م ی داند‪ .‬فرای‬ ‫در این کتاب ش��یعه را یک قرائت ای رانی از اسالم م ی داند و‬ ‫حتی فراتر از این از تاثی رات زرتشت بر دین اورده شده توسط‬ ‫حضرت محمد(ص) سخن م ی گوید! وی اعتقاد دارد ای رانیان‬ ‫درهمه دوران ها سعی در حفظ اعتقادات و رسوم کهن خود‬ ‫در بسیاری از جنب ه ها دارند و ب رای حفظ این رسوم دست به‬ ‫هر کاری م ی زنند! وی ریشه بسیاری از تفکرات فیلسوفان‬ ‫ای رانی مس��لمان را نیز در سنت باس��تانی ای ران م ی داند و‬ ‫ف ی المثل ریشه تفکرات شیخ اشراق را به افالطون و زرتشت‬ ‫م ی رساند و البته در این میان از اس�لام خبری نیست! وی‬ ‫س��عی میکند در همه مولفه های فرهنگی اس�لام بعد از‬ ‫فتح ای ران نشانه هایی از حضور ای ران باستان بیابد تا بتواند‬ ‫ادعای «ای رانی کردن اس�لام» توس��ط ای رانیان را به اثبات‬ ‫برس��اند‪ .‬همچنین این کت��اب یکی از مناب��ع اصلی ملی‬ ‫گراها و روشنفکران متاخر ای رانی است که سعی در کمرنگ‬ ‫کردن اس�لام در تاریخ ای ران دارند و اسالم را به عنوان سدی‬ ‫در ب رابر ظهور شکوه مجدد ای ران قلمداد م ی کنند‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال سی د جواد طباطبایی در تنقیح پروژه انحطاط ای ران در‬ ‫کتاب« زوال اندیشه سیاسی در ای ران » از مدعیات ریچارد‬ ‫فرای بارها و بارها وام گرفته و از ای ران ی کردن اسالم توسط‬ ‫ای رانیان سخن گفته است‪».‬‬ ‫این تنه��ا یک نمونه از نگاهی اس��ت ک��ه مخالفان‬ ‫سیاس��ی محمود احمدی ن��ژاد و مش��ایی در اوج منازعات‬ ‫موسوم به جریان انحرافی معتقد بودند که ماجرای مکتب‬ ‫ای رانی که مشایی م ی گوید برگرفته ش��ده از خارج از کشور‬ ‫و ب رای بی اهمیت کردن اس�لام انقالبی و نظام مبتنی بر‬ ‫انقالب اسالمی است‪.‬‬ ‫در این میان ام��ا برخی از مخالف��ان جریان انحرافی‬ ‫حتی پا را از این فراتر گذاش��تند و اع�لام کردند که ریچارد‬ ‫فرای جاسوس سازمان جاسوسی امریکا است‪.‬‬ ‫کیهان در افش��ای نیمه پنهان ریچارد فرای نوش��ت‬ ‫که او از نسل نخس��ت جاسوسان ‪ CIA‬اس��ت‪ .‬در کتاب‬ ‫نیمه پنهان جلد ‪ 50‬با عنوان «شاه کلید انگلیسی دارد» امده‬ ‫اس��ت‪« :‬ریچارد فرای نه تنها به طور رسمی اخرین بازمانده‬ ‫تشکیالت ضدجاسوسی «اتاق س��یاه» در ‪ CIA‬شناخته‬ ‫م ی شد‪ ،‬بلکه از معروف ترین ای ران شناس��ان امریکایی و از‬ ‫بزرگترین جاسوس��ان زنده غرب در خاورمیانه است‪ .‬فرای‬ ‫در زمره پرنفوذترین دانش��مندان امریکا در س��طح جهان‬ ‫قرار داش��ت و البته ماموریت های مختلفش از او جاسوسی‬ ‫کارکش��ته و باتجرب��ه در ام��ور خاورمیانه س��اخت‪ .‬وزارت‬ ‫اطالعات در ابتدای ده��ه ‪ 1370‬پس از شناس��ایی یکی از‬ ‫پروژه های جمع اوری اطالعات او در ته ران رسما تایید کرد‬ ‫فرای جاسوس ‪ CIA‬است‪ .‬از قضا اسفندیار رحیم مشایی نیز‬ ‫زمانی در بخش شناسایی و تحلیل فرقه های شب ه عرفانی و‬ ‫دراویش این وزارتخانه مسئولیت داشت! اما فرای سرانجام‬ ‫به همراه «هوشنگ امی ر احمدی» به حلقه اول رئی س جمهور‬ ‫احمدی نژاد نزدیک شد و به واسطه مشایی تاثیر عمیقی بر‬ ‫ادبیات و گفتمان رئیس دولت دهم گذاشت‪».‬‬ ‫البته این تنها موضوعی نیس��ت که در مورد فرای در‬ ‫این کتاب نوشته شده اس��ت‪ ،‬بلکه دیدار فرای با خاتمی را‬ ‫نیز به عنوان دیداری در راستای پروژه تماس «جاسوسی‪-‬‬ ‫اکادمیک» اورده اند‪ .‬در این کت��اب اما با ارجاع به مصاحبه‬ ‫فرای با پروژه «تاریخ ش��فاهی» دانش��گاه کمبریج عنوان‬ ‫م ی ش��ود که این مستش��رق برجس��ته به عن��وان یکی از‬ ‫جاسوس��ان س��ازمان های اطالعاتی عمل م ی کرده است‪:‬‬ ‫«پس از شروع جنگ جهانی دوم من به افغانستان فرستاده‬ ‫ش��دم و در کابل و نقاط دیگر به مدت دو سال و نیم اقامت‬ ‫کردم‪ .‬کار من در واق��ع‪« ،‬جمع اوری اطالع��ات» بود‪ ،‬ولی‬ ‫به ط��ور همزم��ان در اداره ام��وزش و پرورش افغانس��تان‬ ‫مش��غول کار ش��دم و «اموزش» نیز م��ی دادم‪ .‬فرای ب رای‬ ‫پروژه کمبریج توضیح م ی دهد ک��ه به دلیل مطالعاتش در‬ ‫رشته شرق شناسی «مسئولیت هرگونه جمع اوری اطالعات‬ ‫درباره سرزمی ن های شمالی ژاپن» (جزایر کی اوشو) را به او‬ ‫سپردند و این چنین نامش به عنوان اولین افسر اطالعاتی‬ ‫امریکا ب رای شناخت دقیق وضعیت این منطقه ثبت شد‪».‬‬ ‫اما این همه ماجرا نبود‪ ،‬چه انکه تقدیم خانه ای مجلل‬ ‫در اصفهان به ف��رای جنجالی بزرگ را باعث ش��د که پس‬ ‫از قبول درخواس��ت او ب رای دفن در کن��ار زاینده رود‪ ،‬دولت‬ ‫احمدی نژاد ر ا نزد مخالفانش انحراف ی تر کرد‪ .‬ب ر اساس اعالم‬ ‫دولت‪ ،‬خانه تاریخی تمیزی تا زمان حیات پروفس��ور فرای‬ ‫در اختیار این شرق شناس و ای ران شناس خواهد بود و پس‬ ‫از ان به عنوان بنیاد شرق شناسی اصفهان مورد استفاده قرار‬ ‫م ی گیرد‪ .‬اث��ار و تالیفات این پروفس��ور امریکایی در بنیاد‬ ‫شرق شناسی اصفهان جمع اوری خواهد شد تا مورد استفاده‬ ‫شرق شناسان قرار گیرد‪.‬‬ ‫اما پ��س از مرگ ف��رای دوب��اره ماجرای دف��ن او در‬ ‫کنار زاینده رود خبرس��از ش��د‪ ،‬چه انکه تعیین تکلیف این‬ ‫مساله م ی توانست ب رای دولت روحانی باتوجه به قولی که‬ ‫احمدی نژاد به او داده بود‪ ،‬جنجال ساز شود‪ .‬اما کسانی که‬ ‫خیلی هم قرابت و نزدیکی به دولت احمدی نژاد نداش��تند‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ش��اید در زمره مخالفان سیاس��ی او بودند و البته با سابقه‬ ‫اصالح طلبی نیز به دنبال انتقال جسد او به ای ران بودند تا به‬ ‫وصی ت اش عمل ش��ود‪ .‬بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار‬ ‫یکی از نهادهای ای رانی است که بعد از درگذشت پروفسور‬ ‫فرای به دنبال انتقال پیکر او به ای ران اس��ت‪ .‬دکتر محقق‬ ‫داماد در این مورد م ی گوید‪:‬‬ ‫«فرای یک��ی از چهره ه��ای فرهنگی ای ران ش��ناس‬ ‫است که خدمات زیادی به فرهنگ ای ران کرده است‪ .‬ایشان‬ ‫تالیفات زیادی ب��ه زبان های فارس��ی و انگلیس��ی درباره‬ ‫فرهنگ ای ران داشتند‪.‬او از شاگردان ارتور پوپ بود که او هم‬ ‫خدمات زیادی به فرهنگ ای رانی ک��رده و در کنار زاینده رود‬ ‫به خاک سپرده شده است‪ .‬او از کسانی بود که در چند سال‬ ‫گذشته توانست جایزه بنیاد افشار را دریافت کند‪ .‬ما در ای ران‬ ‫میزبان ایشان بودیم و در ان س��فر هم ایشان اظهار تمایل‬ ‫کردند که در ای ران به خاک سپرده ش��وند‪ ».‬رئیس شورای‬ ‫تولیت موقوفات بنیاد دکتر محمود افشار از خرید قطع ه ای‬ ‫زمین ب رای دفن فرای گفت و افزود‪« :‬می زان عالقه ایش��ان‬ ‫به دفن ش��دن در ای ران تا انجایی بود ک��ه پیش از انقالب‬ ‫قطع ه ای زمین را هم ب رای قبر خ��ود در اصفهان خریداری‬ ‫کرده بودند و ان را به نام خودش��ان ثبت ک��رده بودند‪ .‬این‬ ‫قطعه زمین همان اتاقکی است که در کنار پل خواجو است‬ ‫و پروفسور پوپ هم در انجا به خاک س��پرده شده است‪».‬‬ ‫این قطعه زمین در حاشیه زاینده رود‪ ،‬درست در ضلع شمالی‬ ‫پل خواجوی اصفهان در بافت قدیمی و تاریخی نصف جهان‬ ‫قرار دارد و از سال ها پیش دولت های مختلف اختصاص ان‬ ‫به فرای را تایید کردند‪ .‬به گفته نزدیکان این ای ران ش��ناس‬ ‫سرش��ناس‪ ،‬پروفس��ور فرای در دوران ریاس��ت جمهوری‬ ‫س��یدمحمد خاتمی در نامه ای از او خواست که در صورت‬ ‫درگذشتش پیکر او را به این زمین منتقل کنند‪ .‬سیدمحمد‬ ‫خاتمی نیز در نامه ای به او قول مساعد ب رای تحقق اخرین‬ ‫خواسته اش را داد‪ .‬پروفسور فرای در زمان ریاست جمهوری‬ ‫محمود احمدی نژاد برنده جایزه بنیاد موقوفات دکتر محمود‬ ‫افشار شد و همین دلیل سفر او به ای ران و دیدارش با رئیس‬ ‫دولت دهم بود‪ .‬در این دی��دار او بار دیگر ب��ه وصیت خود‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد هم قول داد تا در صورت درگذش��ت فرای‬ ‫به این درخواست او عمل ش��ود‪ .‬او همچنین سند خانه ای‬ ‫تاریخی را به نام او کرد‪ .‬خانه ای ک��ه باعث حمله به دولت‬ ‫وقت شد و البته بنابه نوش��ته دکتر رسول جعفریان در یک‬ ‫ماه گذش��ته به فروش رسیده اس��ت‪ .‬دکتر رسول جعفریان‬ ‫در وبالگ خود نوش��ت که ای��ن خانه در اصفه��ان ب رای‬ ‫تبدیل شدن به یک هتل فروخته شده است‪.‬‬ ‫به گفته نزدیکان پرفسور فرای‪ ،‬بعد از به قدرت رسیدن‬ ‫حسن روحانی در خرداد ‪ 92‬او با انکه در بستر بیماری بود‪،‬بار‬ ‫دیگر در نامه ای ب��ه دفتر حافظ منافع ای ران در واش��نگتن‪،‬‬ ‫موضوع وصیتش را اعالم کرد‪ .‬ریچارد فرای هشتم فروردین‬ ‫‪ 93‬در بوس��تون درگذش��ت و از همان روز بار دیگر موضوع‬ ‫وصیتنامه اش با وجود تعطیالت نوروزی در محافل فرهنگی‬ ‫مطرح شد‪ .‬محقق داماد م ی گوید از همان روز نخست انتشار‬ ‫خبر درگذشت پرفس��ور فرای پیگیر انتقال ش��دیم‪« :‬ما از‬ ‫طریق سازمان ارتباطات اس�لامی‪ ،‬بنیاد ای رانشناسی‪ ،‬دفتر‬ ‫ریاس��ت جمهوری و وزارت امورخارج��ه اقدام و درخواس��ت‬ ‫کردیم که مقدمات انتقال پیکر ایش��ان را ب��ه ای ران فراهم‬ ‫کنند‪ .‬اما هنوز به هیچ جواب قطعی نرس��ی د ه ایم‪ .‬امیدوارم‬ ‫هرچه زودتر و طی یکی‪ ،‬دو روز اینده بتوانیم پیکر این استاد‬ ‫ای ران شناس��ی را به ای ران منتقل و در ارامگاهی که خودش‬ ‫وصیت کرده دفن کنیم‪».‬‬ ‫ریچارد ف��رای را م ی ت��وان اخرین مستش��رق بزرگی‬ ‫دانست که با س��نت هایی ان را نگه داری م ی کرد‪ ،‬او حاال‬ ‫در میانه اصفهان و بوس��تون ب رای ارام گرفتن جسدش در‬ ‫تعلیق به سر م ی برد‪.‬‬ ‫سیاست نگری در حوزه تمدنی ایران‬ ‫روایتی متفاوت از ریچارد ف رای‬ ‫دکتر عباس ملکی‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫دکتر عباس ملک��ی از چهره های علمی مش��هور در‬ ‫محافل دانشگاهی ایران و جهان است‪ .‬این دیپلمات باسابقه‬ ‫وزارت امورخارجه البته در کن��ار همه اینها قرابت و نزدیکی را‬ ‫با ریچارد فرای داشته است‪ .‬او در گفتاری شفاهی در مورد این‬ ‫ای ران شناس امریکایی سخن گفته است‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫در مورد ریچ��ارد فرای از ابع��اد مختلف م ی توان‬ ‫س��خن گفت‪ .‬یکی در مورد زندگی او‪ ،‬دیگ��ری دیدگاه ها و‬ ‫نظریاتش و س��ومی هم در مورد تاثی رات ریچارد فرای روی‬ ‫ای ران‪ .‬ج��دا از دو موضوع اول اما انچه ب رای من مهم اس��ت‬ ‫مساله سوم است؛ چه انکه ش��ما م ی توانید روی زندگ ی اش‬ ‫و دیدگاه هایش کار کنید ولی من به عنوان ادمی که بیرون‬ ‫از علوم انسانی هستم و در این قسمت نه ورود و نه ادعایی‬ ‫دارم‪ ،‬از دریچه سیاس��ت گذاری به اقای ریچ��ارد فرای نگاه‬ ‫م ی کنم‪.‬‬ ‫س��ال ‪ 1360‬به وزارت خارجه رفتم و شروع به کارهایی‬ ‫که به نظر خودم ب رای وزارت خارجه مناسب بود کردم؛ به طور‬ ‫مثال تشکیل دفتر مطالعات سیاسی و بی ن المللی‪ ،‬تشکیل‬ ‫دانشکده روابط بی ن الملل‪ ،‬انتشارات وزارت امور خارجه ب رای‬ ‫چاپ کتاب هایی که به هر ح��ال در غنای روابط بی ن الملل‬ ‫و علوم سیاس��ی و سیاست خارجی و دیپلماس��ی در ای ران‬ ‫بتواند کمک کند و مرکز اس��ناد وزارت امور خارجه که اسناد‬ ‫دیپلماتیک ای ران را بعد از گذشت سی سال از هر سند بتواند‬ ‫منتش��ر کند‪ .‬زحمت زیادی کشیده ش��د تا مجلس شورای‬ ‫اسالمی و شورای نگهبان این قانون را تایید کردند و به این‬ ‫ش��کل راهی ب رای چاپ صدها کتاب در مورد روابط ای ران و‬ ‫کش��ورهای دیگر هموار شد‪ .‬از س��وی دیگر در این سال ها‬ ‫اتحاد جماهیر شوروی به تدریج در حال ضعیف شدن بود‪ ،‬بر‬ ‫این اساس ما مرکزی به نام مرکز مطالعات اسیای مرکزی و‬ ‫قفقاز تاسیس کردیم‪.‬‬ ‫با این مقدمه م ی خواهم بگویم که از سال ‪ 60‬تا کنون‪،‬‬ ‫بنده نگاهم به مساله ای ران‪ ،‬نگاهی است که چگونه م ی شود‬ ‫سیاستگذاری کرد تا منافع ای ران در ابعاد داخلی و منطقه ای و‬ ‫در سطح جهانی بیشتر حفظ شود‪ .‬از این دریچه اگر به اقای‬ ‫ریچارد فرای نگاه کنیم کمی مس��اله متفاوت اس��ت‪ .‬نگاه‬ ‫سیاست گذارانه یعنی چه چیزی م ی تواند به منافع کلی یک‬ ‫کشور کمک کند‪ ،‬از اهمیت بیشتری برخوردار است‪ ،‬نه اینکه‬ ‫جس ت وجو کنیم که در درون افراد چه چیزی وجود دارد‪ ،‬انها‬ ‫ایا واقعا به یک چیز معتقدند یا نه یا از دریچه مسائل امنیتی؛‬ ‫البته بنده نافی این نوع نگاه نیستم چه انکه به هر حال برخی‬ ‫از انها از جمله مس��ائل امنیتی از اهمیت استراتژیکی ب رای‬ ‫کشورها برخوردار است‪.‬‬ ‫با این رویکرد دو نمونه عرض م ی کنم؛ یکی اینکه چون‬ ‫مسئول دفتر مطالعات سیاس��ی بودم به شوروی م ی رفتم؛‬ ‫روس ها مایل بودند که با ما ارتباط پژوهش��ی داشته باشند‪.‬‬ ‫یک بار اقای مهندس موس��وی به من گفتن��د که تو که به‬ ‫اتحاد شوروی م ی روی اگر م ی توانی یک ویزا ب رای اقایی به‬ ‫نام عزیز اهلل عطاردی بگیر‪ .‬اقای حجت االسالم و المسلمین‬ ‫عزیز اهلل عطاردی که ان ش��ااهلل سالمت باش��ند ده ها کتاب‬ ‫در مورد خ راسان بزرگ نوش��ته اند‪ .‬خ راسان بزرگ مجموعه‬ ‫فرهنگی ‪ -‬منطقه ای از جهان است که تحت تاثیر توس و‬ ‫مشهد است یا درس��ت تر بگویم تحت تاثیر مشهد‪ ،‬توس و‬ ‫نیشابور‪ .‬انقدر گسترده است که در غرب چین حسینی ه هایی‬ ‫وجود دارد که به زبان فارسی در مدح حضرت امام حسی ن (ع)‬ ‫نوشته است‪ ،‬در خود قزاقستان شهری به نام جمبول است‬ ‫که ان ش��هر قبال اترار بوده و حتی موقوفات امام رضا(ع) در‬ ‫انجا وجود دارد‪ .‬در ازبکس��تان‪ ،‬تاجیکس��تان‪ ،‬ترکمنستان‪،‬‬ ‫افغانستان‪ ،‬قرقیزستان و پاکستان و‪ ...‬نیز همینطور‪.‬‬ ‫در یکی از جلس��اتی که من با سفیر ش��وروی داشتم‬ ‫این مساله را گفتم‪ .‬ایش��ان گفتند که ما مساله را به مسکو‬ ‫م ی فرس��تیم و بعد به ش��ما خواهیم گفت‪ .‬چون ایش��ان‬ ‫روحانی بود گفتند بگذارید یک فصل بگذرد مثال فصل بهار‪،‬‬ ‫گفتم ب رای همه اینطور است؟ سفیر شوروی گفتند نه شما‬ ‫م ی توانید بروید‪ .‬در جلس ه ای که با هیاتی به اسیای مرکزی‬ ‫رفتم تعجب کردم؛ شهر دوشنبه‪ ،‬لباس های مردم‪ ،‬رفتار انها‪،‬‬ ‫سخن گفتن انها مثل شهر کوچکی در استان خ راسان ای ران‬ ‫بود یا مثل ه رات‪ ،‬نوع نگاه انها‪ ،‬میزبانی انها‪ ،‬غذاهای انها‬ ‫بسیار شبیه به منطقه خ راس��ان بود‪ .‬بعد از مدت ها در سال‬ ‫‪ 1370‬اتحاد ش��وروی از هم فروپاش��ید و این رفت و امدها‬ ‫مستقیم به اسیای مرکزی و قفقاز شد‪ .‬انجا بود که برخالف‬ ‫ان چیزی که امریکای ی ه��ا و اروپای ی ها م ی گفتند جمهوری‬ ‫اسالمی در انجا یک رهیافت سیاسی‪ ،‬اقتصادی و اموزشی‬ ‫داشت‪ ،‬م ی خواست کمک کند تا این کشورها روی پای خود‬ ‫بایس��تند و این کش��ورها مایل بودند تا از زیر سلطه مسکو‬ ‫بیرون بیایند اما در این خص��وص بازیگرهای زیادی بودند؛‬ ‫چین ی ها‪ ،‬کره جنوبی‪ ،‬هن��د‪ ،‬امریکا‪ ،‬اتحادی��ه اروپا‪ ،‬ترکیه‪،‬‬ ‫روسیه و ای ران‪ .‬در این جدال تمدنی و پیشنهاداتی که ب رای‬ ‫اینده این کش��ورها و این مناطق وجود داشت‪ ،‬اقای ریچارد‬ ‫فرای اصرار داشت که این منطقه خاستگاه ای ران است یعنی‬ ‫مادها ابتدا در اینجا بودند بعد زبان س��غدی‪ ،‬بعد اشکانیان‪،‬‬ ‫اشک اباد که همان عشق اباد اس��ت و بعد ساسانیان و بعد‬ ‫حتی دوره های بعد از اس�لام‪ ،‬مثال مرو که محل خالفت و‬ ‫پایتخت مامون بوده است‪ .‬پس اقای ریچارد فرای برخالف‬ ‫ان چیزی که بعضی از دوستان م ی گویند در ان دوره ای که‬ ‫ما نیاز داشتیم که در انجا نقش ای ران مشخص و البته در این‬ ‫مناطق بیشتر مشخص ش��ود که ای ران فرهنگی بزرگتر از‬ ‫ای ران سیاسی است‪ ،‬در تبیین این امر م ی کوشیدند‪.‬‬ ‫نفوذ حوزه تمدن ای��ران در این مناطق تا مثال رودخانه‬ ‫قزل سو در چین تا کوه های تیان شان است یا در قزاقستان‬ ‫تا مرکز این کشور است‪ ،‬فرای در تبیین این امر م ی کوشید‬ ‫و مخصوصا خانم ایشان دکتر عدن نبی که ای ران ی االصل و‬ ‫اهل ارومیه بود هم زحمت زیادی کش��یدند‪ .‬او در مقطعی‬ ‫که ای ران نیاز داش��ت حوزه فرهنگ��ی و تمدن ی اش در غرب‬ ‫توسط فردی مهم مثل او تبیین ش��ود‪ ،‬در این امر کوشید‪.‬‬ ‫اقای ف��رای در حوزه مناف��ع ای ران در ان مقط��ع زمانی گام‬ ‫ب ر م ی داش��تند؛ البته ما افراد دیگری هم داشتیم‪ .‬من خیلی‬ ‫به این مناطق س��فر کرده ام‪ .‬کتاب م ی بردی��م‪ ،‬کتاب های‬ ‫فارسی که زبانشان به تدریج با خط شان یکسان شود؛ یعنی‬ ‫اگر زبان‪ ،‬زبان فارسی است خط هم از کریل به خطی که در‬ ‫ای ران و افغانس��تان رایج اس��ت برگردد‪ .‬من با خیل ی ها انجا‬ ‫رفتم‪ .‬با اقای دکتر حدادعادل‪ ،‬شهید مرتضی اوینی که خدا‬ ‫رحمتش کند‪ ،‬فیلمسازها‪ ،‬هنرمندها و‪ ...‬ولی برخی اوقات‪،‬‬ ‫بعض ی ها نظرشان این بود که منافع غرب را هم باید در اینجا‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫درنظر گرفت‪ .‬من از اقای فرای این را ندیدم‪ ،‬تنها چیزی که‬ ‫دیدم این بود که او اصرار داشت که اینجا جایی است که در‬ ‫گذشته بخشی از ای ران بوده و در حال حاضر در حوزه تمدن‬ ‫ای ران اس��ت‪ .‬نمونه دیگر در مورد همین خلیج فارس است‪.‬‬ ‫من بارها دیدم که ایشان در جلساتی که د ر هاروارد بود درگیر‬ ‫م ی شد‪ ،‬در دانش��گاه تافتز‪ ،‬بوستون یونیورسیتی‪ .‬مثال یک‬ ‫نفر م ی گفت گلف یا عرب گلف‪ ،‬او بلند م ی ش��د و به شدت‬ ‫اعتراض م ی کرد و به زبان انگلیسی م ی گفت که خلیج فارس‬ ‫درست‪ .‬باالخره او استاد تمام دانشگا ه هاروارد بود و با من که‬ ‫از ته ران امده بودم و مسئولی در جمهوری‬ ‫اس�لامی بوده ام خیلی فرق داشت‪ .‬معلوم‬ ‫اس��ت که من باید از خلیج فارس حمایت‬ ‫کنم اما اقای فرای چرا حمایت م ی کرد؟‬ ‫نم ی خواه��م بگویم اقای ف��رای با‬ ‫س��رویس های اطالعاتی امری��کا ارتباط‬ ‫داشته یا نداشته است‪ .‬هر تبعه کشوری با‬ ‫بخش های امنیتی و اطالعاتی ان کش��ور‬ ‫به نوعی م ی تواند ارتباط داش��ته باشد‪ ،‬این‬ ‫اختیار خودش اس��ت‪ .‬اما منظ��ور من این‬ ‫اس��ت که اینکه ما م ی گوییم او مامور بود‪،‬‬ ‫اگر مامور بود باید در یکی از این جاها دیده‬ ‫م ی ش��د‪ .‬البته ممکن اس��ت دوس��تان ما‬ ‫بگویند که او در حوزه اندیشه م ی خواسته‬ ‫این کار را بکند که دیگر این تخصص من‬ ‫نیست و من نم ی دانم‪.‬‬ ‫نکته دوم در مورد مسائل ای ران شناسی‬ ‫اس��ت‪ .‬ما چیزی به نام شرق شناس��ی در‬ ‫گذش��ته با همان تعریفی که اقای مرحوم‬ ‫ادوارد س��عید م ی گوید‪ ،‬داشته ایم‪ .‬طبیعی‬ ‫است که شرق شناسی یک نگاه مسلط با‬ ‫منافع غربی در مناطق ش��رقی بوده است‪.‬‬ ‫چرا اصال باید اینجا اس��مش شرق باشد و‬ ‫انجا غ��رب! در مورد ای ران بع��د از روی کار‬ ‫امدن رضاخان به نوعی مطالعات ای رانی به‬ ‫سمت قبل از اسالم رفت و بعد از اسالم نفی‬ ‫ شد‪ .‬این جریان فکری تا انقالب ای ران ادامه داشت‪ .‬در انقالب‬ ‫ای ران تا اندازه ای این کار متعادل شد البته به این معنا نیست‬ ‫که ما به قبل از اسالم ای ران افتخار نکنیم‪ ،‬ان هم افتخار دارد‬ ‫و بعدش هم افتخار دارد‪ .‬باید به هم��ه دوره های ان افتخار‬ ‫کرد‪ ،‬حتی دوره مغول که یکی از س��یاه ترین دوره هاس��ت‬ ‫باالخره کسانی مثل خواجه نظام الملک‪ ،‬خواجه رشیدالدین‬ ‫فضل اهلل بوده اند‪.‬‬ ‫ای ران شناس��ی که یکی از بخش های شرق شناس��ی‬ ‫بود در اس��تانه انقالب ای��ران به دو بخش کام�لا متفاوت‬ ‫تقسیم شد؛ ای ران شناسی نوع بلوک شرق که اتحاد شوروی‬ ‫ای ران شناس��ی د ر هاروارد اخی را به مس��اله ای ب��ه نام ابتکار‬ ‫خاورمیانه مشغول شده است؛ معلوم است پول ان را عرب ها‬ ‫داده اند و انها م ی گویند که چه کسانی باشند و چه کسانی‬ ‫نباشند‪ .‬مثال در جایی دیگر موسس��ه کرسی ای ران شناسی‬ ‫به کرس��ی عرب شناسی تبدیل شده اس��ت‪ .‬کرسی طالل‬ ‫بن عبداهلل ب رادر پادشاه اردن‪ ،‬کرسی خلیفه (بحرین)‪ ،‬کرسی‬ ‫نزاید (امارات)‪ ،‬هم��ه دانش��گاه هایی که اینطور‬ ‫محم��د ب ‬ ‫شده اند قبال کرسی ای ران شناسی داشته اند‪ .‬ای ران شناسی یا‬ ‫از بین رفته یا ضعیف شده اس��ت‪ .‬در این کرس ی های ای ران‬ ‫شناس��ی اقای فرای تالش زیادی داش��تند که انها را حفظ‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫تاریخ بخارا‪ ،‬اولین کتاب فرای‬ ‫مهمترین کتاب فرای در ایران‬ ‫فرای جلد چهارم تاریخ ایران‬ ‫کمبریج را نوشته است‬ ‫سیاست‬ ‫یکی از کتاب های مهم فرای‬ ‫و کشورهای اروپایی شرقی و مرکزی و چین ی ها و هندی ها‬ ‫دنبال این کار بودند و ای ران شناسی نوع غرب که در انگلستان‪،‬‬ ‫فرانسه و امریکا بود؛ موضوعی که اتفاق افتاد این است که‬ ‫ما غفلت کردیم‪.‬‬ ‫در دوره انقالب باتوجه به فضای موجود و شروع جنگ‬ ‫اقدامی صورت نگرفت‪ ،‬ضمن اینکه ما از ارتباط با موسسات‬ ‫ای ران شناس��ی‪ ،‬موسس��ات اموزش زبان فارسی‪ ،‬موسسات‬ ‫تاریخ ای ران غفلت کردیم و انها یکی پس از دیگری یا تعطیل‬ ‫شدند یا به کار دیگری مشغول شدند‪ .‬مثال موسسه مطالعات‬ ‫کنند‪ ،‬هم در هاروارد و هم در ایاالت ماساچوس��ت که حدود‬ ‫‪ 50‬مرکز اموزش عالی وجود دارد که بعضی از انها بین اول‬ ‫تا بیستم دنیا هستند؛ دانشگاه هایی نظی ر هاروارد‪ ،‬ام ای تی‪،‬‬ ‫تافتز‪ ،‬بوستون‪ ،‬یونیورسیتی و‪ ...‬که ب رای کار ای ران شناسی به‬ ‫همت اقای فرای و خانم ایشان و بعضی دیگر از اساتید مثل‬ ‫اقای دکتر علی بنو عزیزی یک کنسرس��یوم درست شد که‬ ‫مطالعات ای ران شناسی نظم بیابد‪.‬‬ ‫من خود از نزدیک شاهد این ب رنامه بودم؛ سخنران ی های‬ ‫متعددی گذاشته م ی شد‪ ،‬البته در مقایسه با فعالی ت هایی که‬ ‫طرفداران اس��رائیل و اع راب داشتند اینها‬ ‫خیلی کمتر بود‪ ،‬ولی باالخ��ره یک کاری‬ ‫بود و بخش��ی از مزیت های ای ران در انجا‬ ‫مطرح م ی ش��د‪ .‬بعضا افرادی ک��ه از ای ران‬ ‫م ی امدند سخنرانی م ی کردند مثل جناب‬ ‫اقای خاتمی‪ .‬این کارها اینطور نیست که‬ ‫شما اراده کنید و همان لحظه بشود‪ ،‬زمان‬ ‫نی��از دارد و برنامه ری��زی الزم دارد‪ .‬در این‬ ‫قس��مت هم من دیدم اقای فرای و خانم‬ ‫ایشان زحمت م ی کشند‪.‬‬ ‫من با اقای فرای و همسرشان خیلی‬ ‫نزدیک بودم در سه س��الی که در انجا بود‬ ‫ ‪ 2‬س��ال در هاروارد و یک سال در ام ای‬‫تی ‪ -‬سه س��ال خانه کوچک اقای فرای‬ ‫در ش��هر کمبریج نزدیک بوستون را اجاره‬ ‫کرده بودم‪ .‬در حالی که خود ایشان در جای‬ ‫بزرگتر در جنوب بوستون که ‪ 50‬کیلومتر‬ ‫پایی ن تر ب��ود زندگ ی م ی کردند‪ .‬بخش��ی‬ ‫از کتاب های ایش��ان در این خان��ه را نگاه‬ ‫م ی کردم و م ی خواندم‪ ،‬چند باری ب رای ناهار‬ ‫دعوت کردند من تنها سوالی که کردم این‬ ‫بود که باالخره شما چند کار در مورد ای ران‬ ‫کرده اید‪ .‬بین ما مطرح اس��ت که چهار تا‬ ‫کتاب دارد در حالی که وقتی رفتیم طبقه‬ ‫دوم خانه هایشان حدود ‪ 30‬کتاب داشتند‬ ‫که بعض��ی از کتاب ها نه در م��ورد ای ران‬ ‫بلکه در مورد حاشیه ای ران بود و ما انها را در لیست خودمان‬ ‫حساب نکرده ایم و مقاالت و کنف ران س های زیادی داشتند‪.‬‬ ‫همانطور که گفتم دیدگاه من ف��ارغ از نگاه های موجود در‬ ‫مورد تاثی رات او در ای ران بوده است‪ .‬اینکه او به حوزه تمدنی‬ ‫ای ران احترام م ی گذاشت و ب رای تبیین ان زحمت م ی کشید‪،‬‬ ‫مساله دوم اما موضوع حفظ کرس ی های ای ران شناسی است‬ ‫که او ب رای حفظ ان بس��یار م ی کوشید‪ .‬به ه ر حال قضاوت‬ ‫در مورد ریچارد فرای چند بعدی است‪ ،‬برخی از انها اصال در‬ ‫تخصص من نیست و من سعی کردم از دریچه نگاه و ذهن‬ ‫خودم به ان بنگرم‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫در میانه میانه روی و اقتدارگرایی‬ ‫سیاست‬ ‫ایا اردوغان مدل اسالم میانه رو را نقض کرده است؟ این پرسشی است‬ ‫که اخی را با بروز برخی رفتارهای اقتدارگ رایانه رجب طیب اردوغان در صحنه‬ ‫سیاست و حکومت در ترکیه میان کارشناسان رواج یافته است‪ .‬به اعتقاد‬ ‫این دس��ته از کارشناس��ان وجهه کاریزماتیک رهبر حزب عدالت و توسعه‬ ‫باعث شده که او از ساز و کارهای دموک راتیک ب ی نیاز شود و به سمت مدل‬ ‫اقتدارگ رایانه از سیاست ورزی حرکت کند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫ماهاتیرترکیه‬ ‫ایا رئیس جمهور لیب رال تبدیل به یک اقتدارگ را شده است؟‬ ‫دکتر بهرام امیراحمدیان‬ ‫استاد دانشگاه و‬ ‫تحلیلگر مسائل ترکیه‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪1‬‬ ‫هنگامی که بحران سیاس��ی ترکیه را فراگرفت‪،‬‬ ‫برخی تحلیلگ��ران بر ای��ن باور بودن��د ک��ه در انتخابات‬ ‫شهرداری ها‪ ،‬حزب اردوغان محبوبیت خود را از دست داده‬ ‫و اردوغان نخس��ت وزیر ترکیه ناگزیر به استعفا خواهد شد‪.‬‬ ‫بحران پارک گزی اس��تانبول‪ ،‬میدان تقسیم و به دنبال ان‬ ‫افشای فس��اد مالی بین اعضای دولت نیز بر این شایعات‬ ‫دامن زد‪ .‬اما نکته اساسی در این نهفته است که حزب اک‬ ‫پارتی‪ ،‬بیش از ‪ 12‬سال اس��ت که زمام امور را در دست دارد‬ ‫و حزبی کارامد با س��ابقه و پیش��ینه ای درخشان است‪ .‬اگر‬ ‫تورگ��وت اوزال را معمار اقتصادی ترکی��ه پس از حکومت‬ ‫نظامیان بدانیم‪ ،‬ب ی ش��ک باید اردوغان را معمار سیاس��ی‬ ‫ترکیه لق��ب بدهیم‪ .‬در دوره زمام��داری او ترکیه جایگاهی‬ ‫درخور در محیط بی ن الملل کس��ب کرد‪ .‬پروژه عظیم خط‬ ‫لوله انتقال نفت باکو – تفلیس ‪ -‬جیحان‪ ،‬پروژه گاز باکو‪-‬‬ ‫تفلیس ‪ -‬قارص‪ ،‬ب رای انتقال انرژی دریای خزر به اروپا‪ ،‬هم‬ ‫چنین پروژه عظیم انتقال گاز روسیه معروف به بلواستریم‬ ‫از بستر دریای س��یاه که در نوع خود نخستین ابتکار از این‬ ‫نو در اعماق دریا بود‪ ،‬همه در دوره زمامداری اردوغان رخ داده‬ ‫است‪ .‬ترکیه با پش��توانه دموکراس��ی پارلمانی و تجربیات‬ ‫احزاب سیاسی‪ ،‬طبیعی بود که بر بحران های سیاسی فائق‬ ‫اید‪ .‬اقای اردوغان با تکیه بر همین پشتوانه ها بود که پیش‬ ‫از انتخابات اخیر شهرداری ها اعالم کرد در صورتی که حزب‬ ‫او جایگاه خود را از دس��ت بدهد‪ ،‬او بالدرنگ استعفا خواهد‬ ‫داد‪ .‬این شهامت سیاسی تاثیری مثبت در جلب ارای بیشتر‬ ‫داشت‪ .‬او تهدید به اس��تعفای خود را با شهامت اعالم کرد‬ ‫و این شگرد سیاس��ی موجب محبوبیت بیشتر او شد و بر‬ ‫قدرت چانه زنی افزود‪ .‬او بیکار ننشست و به اتهامات وارده با‬ ‫جسارت و دالیل کافی پاسخ داد و در سفرهای دوره ای خود‬ ‫موفق ش��د بر توطئه احزاب مخالف که با پشتیبانی برخی‬ ‫نهادها صورت گرفته بود غلبه کن��د‪ .‬در انتخابات پارلمانی‬ ‫قبلی در سال ‪ 2011‬در تبلیغات حزبی حزب عدالت و توسعه‬ ‫گفته شده بود که در سال ‪( 2023‬مصادف با صدمین سالگرد‬ ‫تاسیس جمهوری ترکیه اس��ت) این حزب ترکیه را به یکی‬ ‫از قدرت های بزرگ جهان تبدیل خواهد کرد‪ .‬در واقع ترکیه‪،‬‬ ‫کش��وری فاقد منابع انرژی فس��یلی‪ ،‬به هاب انرژی منطقه‬ ‫تبدیل شده و اگر ای ران در پروژه گاز ناباکو مشارکت کند این‬ ‫موقعیت هم ب رای ای ران و هم ب رای ترکیه ارزش��مند خواهد‬ ‫بود‪ .‬اکنون که روس��یه در خارج از نرم های جهانی به ایفای‬ ‫نقش پرداخته و اروپا را به قطع انرژی تهدید م ی کند‪ ،‬باتوجه‬ ‫به افق های نسبتا روشن روابط ای ران و اروپا‪ ،‬ای ران م ی تواند‬ ‫با تشویق س��رمایه گذاران اروپایی و همکاری ترکیه نسبت‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫ظرفیت ح�زب عدال�ت و توس�عه برای‬ ‫تص�دی دول�ت مح�دود اس�ت و اق�ای‬ ‫اردوغان باید پس از تصدی دوره س�وم‬ ‫کنار برود‪ .‬به همین س�بب اینده سیاسی‬ ‫اقای اردوغان محتوم اس�ت و ان اینکه‬ ‫دیگر نمی تواند نخس�ت وزیر باش�د‪ .‬او‬ ‫در همین س�اختار می تواند به جای اقای‬ ‫عبداهلل گل پس�ت ریاس�ت جمهوری را‬ ‫اشغال کند‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اس��ت‪ ،‬با وجود عضویت ترکیه در ناتو و سیاس��ت خارجی‬ ‫مستقل ای ران‪ ،‬و فناوری های بوم ی شده هسته ای و دفاعی‬ ‫ای ران‪ ،‬م ی تواند با ترکیه شرکای مناسبی را در جهان اسالم‬ ‫ارائه دهند که هر دو و در نتیجه جهان اسالم از ان بهره مند‬ ‫شود‪ .‬مرز بین ای ران و ترکیه که زمانی مرز مذهبی و محل‬ ‫برخورد مذاهب اس�لامی بود‪ ،‬اکنون م ی تواند مرز تفاهم و‬ ‫لوالی استراتژیک ب رای همکاری های منطقه ای باشد که به‬ ‫تقویت موقعیت کش��ورهای دهگانه اکو و در اینده سازمان‬ ‫همکاری های اسالمی یاری رساند‪ .‬هر دو کشور م ی توانند‬ ‫در سایه همکاری های خود به قدرت های منطقه ای تبدیل‬ ‫ش��وند‪ ،‬ظرفی ت هایی که به نحوی در هر دو طرف به طور‬ ‫کامل بهره گرفته نش��ده و گاهی در ب رابر یکدیگر از دست‬ ‫رفته است‪.‬‬ ‫زمان��ی در ق��رون ده��م و یازدهم هج��ری دو دولت‬ ‫مقتدر اسالمی جهان‪ ،‬یعنی عثمانی و صفوی با رویارویی‬ ‫ایدئولوژیک توان خود را صرف خنث ی س��ازی یکدیگر کرده‬ ‫بودند که با دسیس��ه های دولت های مس��یحی اروپایی به‬ ‫تضعیف هر دو و در نهایت جهان اس�لام منجر شد‪ .‬اکنون‬ ‫م ی توان این ظرفی ت ها را در راستای اعتالی شرق مسلمان‬ ‫به کار گرفت‪ .‬روشنایی همه جا پشت در است‪ /‬در گشودن‬ ‫هنر است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫به تضمین تامین انرژی اروپا وارد بازار انرژی ش��ود‪ .‬بحران‬ ‫اوکراین بهترین فضا را ب رای ای ران و ترکیه در همکاری های‬ ‫انرژی فراهم اورده که هر دو کش��ور م ی توانند از این فضا‬ ‫بهره گیرند و بدون توجه به فاکتور قدرتمند روسیه وارد فاز‬ ‫همکاری های استراتژیک دو جانبه با اروپا شوند‪.‬‬ ‫اردوغان بازیگ��ری کهنه کار اس��ت‪ .‬او خوب م ی داند‬ ‫که در مبارزات حزبی چگون��ه رفتار کند‪ .‬اگ��ر او از یاران و‬ ‫همفکران عبداهلل گولن اس��ت و با گرایش اخوانی خود در‬ ‫منطقه شناخته م ی ش��ود‪ ،‬ولی به موقع م ی تواند به رقیبی‬ ‫ب رای گولن تبدیل شود‪ ،‬مدارس دینی (وابسته به بنیاد گولن)‬ ‫را که پایگاه مخالفان اوست تعطیل کند و با احزاب مخالف‬ ‫قدرتمند در افتد و س��ربلند و پیروز بیرون بیاید‪ .‬مردم ترکیه‬ ‫برخالف انچه در شهرهای بزرگی چون استانبول و انکارا و‬ ‫ازمیر دیده م ی شود‪ ،‬مردمی س��نتی و وابسته به سنت های‬ ‫خانوادگی با گرایش های وابس��ته به شعائر دینی هستند و‬ ‫اردوغان ب��ا بهره گیری از این فض��ا‪ ،‬ان را مدیریت م ی کند‪.‬‬ ‫به همین س��بب حزب او در دل مردم و توده ها جای دارد و‬ ‫هواداران او از این مردم هستند‪ .‬نقش همسر او در همراهی‬ ‫رهبر حزب در تمام شئونات او را محبوب مردم کرده است‪.‬‬ ‫باید ب��ه این فاکتور مهم توجه داش��ت ک��ه احزاب الئیک‬ ‫اگر چه پ ر طرفدار هستند‪ ،‬ولی متفرقند و ان وحدت رویه ای‬ ‫که در حزب اردوغان وج��ود دارد موجب پیروزی او در کارزار‬ ‫انتخاباتی است‪ .‬اصوال حکومت جمهوری با احزاب سیاسی‪،‬‬ ‫پارلمان برخاسته از انتخابات حزبی و روزنامه ها‪ ،‬سازمان های‬ ‫مردم نهاد و رسانه های همگانی تعریف م ی شود‪ .‬برخالف‬ ‫برخی جمهوری ه��ای خاورمیانه جمه��وری ترکیه با انکه‬ ‫چندان هم ن��ام جمهوری را در پیش��وند نام خ��ود به یدک‬ ‫نم ی کشد‪ ،‬دارای تجربه فراوانی از جمهوریت است که در ان‬ ‫احزاب و پارلمان حرف اول را م ی زنند‪ .‬اینگونه که انتخابات‬ ‫ترکیه نش��ان داد‪ ،‬حزب حاک��م هنوز اقت��دار اداره جامعه را‬ ‫داراست و شخص اردوغان کماکان محبوبیت خود را حفظ‬ ‫کرده است‪ .‬از انجا که در مرامنامه حزب توصیه شده است‬ ‫که نخس ت وزیر بیش از سه دوره نم ی تواند در قدرت باشد‪،‬‬ ‫اکنون سخن از ریاست جمهوری اردوغان م ی رود‪ .‬ولی از انجا‬ ‫که او خود مرجع قدرت است‪ ،‬احتمال تغییر قانون اساسی‬ ‫(توسط دولتی که حزب حاکم ان اکثریت را در اختیار دارد) و‬ ‫تبدیل نظام پارلمانی به ریاستی وجود دارد‪ .‬اردوغان خود را‬ ‫ب رای ان روز اماده م ی کند‪.‬‬ ‫اکنون با نگاهی به وضعی��ت اردوغان و حزب حاکم‪،‬‬ ‫م ی توان گفت که این یک پیروزی بزرگ ب رای اسال م میانه رو‬ ‫است که در ب رابر اسالم افراطی و اقتدارگرا سربراورده است‪.‬‬ ‫شجاعت اردوغان در پیگیری و مدیریت بحران نشانه ای از‬ ‫قدرت مدیریتی حزب عدالت و توسعه است‪ .‬اگرچه بسیاری‬ ‫بر این باور بودند که او در این کا رزار سیاسی شکست خواهد‬ ‫خورد‪ ،‬ولی نگارنده در اغاز بحران پارک گزی اس��تانبول و‬ ‫میدان تقس��یم و فس��اد مالی بر این باور بود که اردوغان‬ ‫کهنه سرباز کارزار حزبی اس��ت و ارکان حزب بر این بحران‬ ‫پیروز خواهند شد‪ .‬این موضوع را در مصاحب ه ها و نوشته های‬ ‫خود عنوان کرده بودم‪ .‬مردم ترکیه به حزب اعتماد داش��تند‬ ‫و رای انها نشان داد که عملکرد اردوغان موجب سربلندی‬ ‫مردم و دولت ترکیه شده است‪ .‬از جنب ه های اقتصادی اگر چه‬ ‫بحران های اخیر تاثیری قابل توجه بر تولید ناخالص داخلی‬ ‫داش��ته و هزینه های دولت را افزایش داد‪ ،‬ولی این ازمونی‬ ‫بود که افق های روشن تری را روی جمهوری ترکیه گشود‪.‬‬ ‫در انقالب های عربی که سراسر مدیترانه اسالمی را تحت‬ ‫پوشش قرار داد‪ ،‬اردوغان توانست ان را به گونه ای مدیریت‬ ‫کند‪ .‬هر چند در مصر و سوریه دوگانه عمل کرد‪ ،‬اما حمایت‬ ‫حزب از شورشیان سوریه او را با ای ران رو در رو قرار داد‪ .‬با این‬ ‫وجود اکنون فضا مدیریت شده است‪.‬‬ ‫مخالفان اردوغ��ان را نم ی ت��وان مخالف��ان ازادی و‬ ‫پیش��رفت جامعه قلمداد کرد‪ .‬انها نیز از اصول حزبی خود‬ ‫پیروی م ی کنن��د و هر ک��دام منافع کش��ور را در پیروی از‬ ‫مشی سیاسی خودشان دنبال م ی کنند‪ .‬بناب راین در صورت‬ ‫برگزاری انتخابات پارلمانی‪ ،‬احزاب مخالف در کرس ی های‬ ‫خود از مش��ی احزاب خود منافع ملی را به روش خودش��ان‬ ‫پیگیری خواهند کرد‪ .‬اصول مبارزات پارلمانی همین است؛‬ ‫مجلسی که یکدست و در همراهی و همسویی تام و تمام با‬ ‫دولت باشد‪ ،‬سوال ب رانگیز است‪ .‬در هیچ دموکراسی چنین‬ ‫پارلمانی را نم ی توان پارلم��ان مردم ی و حزبی قلمداد کرد‪.‬‬ ‫این گونه پارلمان ها را پارلمان فرمایشی م ی نامند‪ .‬پارلمان‬ ‫ترکیه فضای مباحثه و تنش را بسیار تجربه کرده است‪ .‬از‬ ‫همین مباحثات و تنش هاس��ت که ترکیه ب��ا وجود فقدان‬ ‫منابع انرژی های فس��یلی‪ ،‬در صورت مقایسه با کشورهای‬ ‫همسنگ خود در منطقه خاورمیانه‪ ،‬چند ب رابر بیشتر تولید‬ ‫ناخالص داخلی دارد‪.‬‬ ‫همان گونه که در باال امد‪ ،‬ظرفیت حزب ب رای تصدی‬ ‫دولت محدود است و اقای اردوغان باید پس از تصدی دوره‬ ‫سوم کنار برود‪ .‬به همین سبب اینده سیاسی اقای اردوغان‬ ‫محتوم است و ان اینکه دیگر نم ی تواند نخس ت وزیر باشد‪.‬‬ ‫او در همین ساختار م ی تواند به جای اقای عبداهلل گل پست‬ ‫ریاست جمهوری را اشغال کند‪ .‬اما با ساختار کنونی که نظام‬ ‫ی چون گذشته داشته‬ ‫پارلمانی است او نم ی تواند نقش مهم ‬ ‫باشد‪ .‬پوتین در روسیه نیز همین شرایط را داشت‪ .‬اما روسیه‬ ‫کشوری متفاوت است و با دموکراس ی های پارلمانی فاصله‬ ‫بسیاری دارد‪ .‬روسیه یک کشور خاص است که به صورت‬ ‫ظاه را فدرالی ب��ا رئی س جمهور مقت��در و تمامت خواه اداره‬ ‫م ی شود و احزاب نقشی اساسی ندارند‪ .‬م ی توان اردوغان را‬ ‫ماهاتیر محمد ترکیه نامید‪ .‬بناب راین ب رای اقای اردوغان دو‬ ‫راه در پی ش رو قرار م ی گیرد‪ .‬ح��زب حاکم م ی تواند با تغییر‬ ‫قانون اساس��ی نظام پارلمانی کش��ور را به نظام ریاس��تی‬ ‫تبدیل کند‪ .‬در ان صورت حزب عدالت و توسعه م ی تواند در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری شرکت و در صورت پیروزی زمام‬ ‫امور را به دست بگیرد‪ .‬این موضوع مدت هاست که در فضای‬ ‫سیاسی ترکیه به چالش��ی سیاسی و اجتماعی تبدیل شده‬ ‫است‪ .‬اگر اردوغان و حزب او به این باور برسند که به اندازه‬ ‫کافی رسالت خود را در پیشرفت جامعه به انجام رسانده اند‪،‬‬ ‫نظام پارلمانی بهترین شیوه جمهوری است‪ .‬مانند انچه در‬ ‫هند‪ ،‬در اسیا یا دیگر جمهوری ها در اروپا یا نقاط دیگر است‪.‬‬ ‫اگر حزب عدالت و توسعه در پارلمان به این نتیجه برسند که‬ ‫نظام پارلمانی را به نظام ریاستی تغییر دهند‪ ،‬به نظر م ی رسد‬ ‫که اقای اردوغان عالقه ای به نامزدی نداشته باشد‪ ،‬چون به‬ ‫سنی م ی رسد که از کارزار سیاسی شدیدی که در سه دوره‬ ‫تصدی پس��ت نخس ت وزیری داشته اس��ت‪ ،‬خسته خواهد‬ ‫شد‪ .‬در ان صورت در ساختار سیاسی کنونی تصدی پست‬ ‫ریاست جمهوری مناسب تر خواهد بود‪ .‬زی را ریاست جمهوری‬ ‫پستی تشریفاتی است و اردوغان در عین حالی که صحنه‬ ‫سیاسی را ترک نگفته م ی تواند مشاوری ارزشمند ب رای هیات‬ ‫دولتی باش��د که از حزب او تصدی دولت را ب ر عهده دارد‪ ،‬در‬ ‫غیر این صورت پست ریاست جمهوری هم ب رای او مناسب‬ ‫حال نخواهد بود‪.‬‬ ‫ب��ا نگاهی به انچ��ه گفته ام��د‪ ،‬جمه��وری ترکیه با‬ ‫پشت سر گذاشتن بحران سیاس��ی کنونی‪ ،‬به ویژه پس از‬ ‫تعیین سرنوشت س��وریه و مصر‪ ،‬م ی تواند الگوی مناسبی‬ ‫ب رای کشورهای مس��لمان خاورمیانه باشد که با نظام های‬ ‫جمهوری تا پادش��اهی در صحنه سیاس��ی حض��ور دارند‪.‬‬ ‫هرچه بر می زان س��واد جوامع مس��لمان خاورمیانه افزوده‬ ‫م ی شود‪ ،‬به همان می زان از اس�لام افراطی و سلفی کاسته‬ ‫م ی شود و به سوی اس�لام معتدل و به دور از خ رافه پرستی‬ ‫و فرقه گرایی میل م ی کند‪ .‬انتخابات اخیر ریاست جمهوری‬ ‫افغانس��تان نمونه بارز این میل به اسالم اعتدالی در جوامع‬ ‫سنی مذهب است‪.‬‬ ‫پدی��ده جهانی ش��دن‪ ،‬س��ازمان تج��ارت جهانی و‬ ‫س��اختارهای جامعه مدنی در فضای مجازی رو به افزایش‬ ‫اس��ت‪ .‬هر دولتی که خود را در ب رابر این پدیده اماده نکرده‬ ‫و در صدد رویارویی با ان براید‪ ،‬هم هزینه سنگینی پرداخت‬ ‫خواهد کرد و ه��م ناگزیر به پذیرفتن ای��ن تحوالت خواهد‬ ‫بود‪ .‬ترکیه که ادعای پیوس��تن ب��ه اتحادیه اروپ��ا را دارد و‬ ‫دهه هاس��ت که پش��ت این دروازه در انتظار است‪ ،‬اکنون‬ ‫م ی تواند جهانی را به دنبال خود بکش��د‪ .‬ترکیه در نگاه به‬ ‫ش��رق در راس این جهان قرار م ی گیرد و پیوندگاه ش��رق‬ ‫مسلمان با غرب مسیحی م ی شود و در صورت پیوستن به‬ ‫اروپا در حاشی ه ای قرار م ی گیرد که عقبه خود را نیز از دست‬ ‫م ی دهد‪ .‬زی را شرط پذیرش ترکیه در اتحادیه اروپا حل شدن‬ ‫در فرهنگ مسیحی و غربی است که هم ب رای مردم و هم‬ ‫حکومتمداران ملی ترکیه ثقیل و ناباورانه است‪ .‬به همین‬ ‫س��بب ترکیه با درجه ای از خوف و رج��ا در بین ازادی های‬ ‫غربی و محدودیت های شرقی گرفتار است‪.‬‬ ‫به نظر نگارنده ترکیه ظرفی ت های به کار گرفته نشده‬ ‫بس��یاری دارد که در صورت برطرف ش��دن بحران کنونی‬ ‫م ی تواند از ان بهره مند ش��ود‪ .‬این ظرفی ت ها در همکاری‬ ‫نزدیک با ای ران نهفته اس��ت‪ .‬بخش خدم��ات ای ران نیاز به‬ ‫س��رمایه گذاری دارد که ترکیه از توان مناس��بی ب رای ورود‬ ‫بدان برخوردار است‪ .‬عالوه بر ان در صورت همکاری های‬ ‫اقتصادی ای ران با اتحادیه اروپا و ورود ای ران به بازارهای اروپا‬ ‫که با رقابت و دشمنی کینه توزانه روسیه با ان روبه روست‪،‬‬ ‫خواهد توانست هم اقتصاد ترکیه و هم ای ران را شکوفا سازد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رس��د همکاری های ترکیه با ای ران که در س��فر‬ ‫اخیر نخس��ت وزیر ترکیه به ای ران مورد بررسی قرار گرفته‬ ‫‪49‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫این مسائل همگی دست به دست هم داد و باعث شد که حزب‬ ‫عدال ‬ ‫تو توسعه پیروز انتخابات شهرداری‪‎‬ها شود‪.‬‬ ‫ارای احزاب کرد در انتخاب�ات اخیر به چه صورت‬ ‫بود؟‬ ‫حزب نخست در مناطق کردنشین‪ ،‬حزب صلح و‬ ‫دموکراسی است که خواهان خودمختاری در این مناطق است‪.‬‬ ‫حزب صلح و دموکراسی یک نقش��ه تهیه کرده که مطابق‬ ‫ان تمام مناطق کردنش��ین منطقه ج��زو منطقه خودمختار‬ ‫کردستان محسوب م ی‪‎‬شوند‪ .‬در واقع خانم گولتن کیشاناک‬ ‫که شهردار دیاربکر شده است‪ ،‬این نقشه را ارائه داد‪.‬‬ ‫از سال گذشته شاهد یک سری تحوالت در روابط‬ ‫دولت ترکیه با کردها هستیم؛ باتوجه به انتخابات‬ ‫اخی�ر و ارای برخی مناط�ق کردنش�ین به حزب‬ ‫عدالت و توس�عه‪ ،‬چه فرجام ی را ب�رای کردهای‬ ‫ترکیه متصور هستید؟‬ ‫پیروزی زیر سایه فوبیای گولن‬ ‫‪2‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با قائم مقامی‪ ،‬پژوهشگر مسائل ترکیه‬ ‫انتخابات ش�هرداری ها که برای اردوغان محک بزرگی برای حضور در انتخابات ریاس�ت جمهوری این کشور‬ ‫تو توسعه تقریبا نیمی از ارا را به دست اورد‪ .‬سی د علی‬ ‫محسوب م ی شود‪ ،‬برگزار شد؛ انتخاباتی که در ان حزب عدال ‬ ‫قائ م مقامی‪ ،‬کارش�ناس ارش�د مس�ائل ترکیه پیرامون تعامالت فعلی ایران با احزاب ترکیه م ی گوی�د که در برهه‬ ‫فعلی در ترکیه برخی احزاب همچون حزب حرک�ت مل ی گرا‪ ،‬جمهوری خلق و صلح و دموکراس�ی‪ ،‬هر یک از برخی‬ ‫جنب ه‪‎‬ها با ایران ضدیت دارند؛ بنابراین تنها گروهی که با ایران روابط خوبی دارد‪ ،‬حزب عدالت و توسعه است‪ .‬البته‬ ‫عدالت و توس�عه نیز به نوعی با ایران رقابت دارد اما باید روابط با این حزب پابرجا بماند و حتی گس�ترده تر ش�ود‪.‬‬ ‫همچنین قائ م مقامی تاکید م ی کند که جمهوری اسلامی ایران باید مراقب تحرکات گروه فت ح اهلل گولن باشد زیرا‬ ‫این گروه برای ایران بسیار خطرناک است‪.‬‬ ‫انتخابات شهرداری‏ها در ترکیه برگزار شد و با‬ ‫وجود برخی ناارام ی‪‎‬ها و نارضایت ی‪‎‬ها از رجب طیب‬ ‫تو توسعه پیروز میدان‬ ‫اردوغان‪ ،‬بازهم حزب عدال ‬ ‫بود‪ .‬ارزیابی شما از تحوالت اخیر ترکیه چیست؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫‪213‬‬ ‫مثلث | شماره ‪212‬‬ ‫پیش از برگزاری انتخابات ش��هرداری‪‎‬ها در ترکیه‪،‬‬ ‫با ارزیابی نظرس��نج ی‪‎‬ها و تحوالت جاری این کش��ور‪ ،‬من‬ ‫گمان م ی‏کردم که ح��زب رجب طیب اردوغ��ان‪ ،‬بین ‪ 35‬تا‬ ‫‪ 40‬درصد ارا را کس��ب کند‪ .‬این بدان معنا ب��ود که از قدرت‬ ‫اردوغان کاسته خواهد شد‪ .‬اما این برداشت اشتباه بود‪ ،‬یعنی‬ ‫تو توسعه تقریبا ‪ 45‬درصد ارا یعنی نیمی از ارای‬ ‫حزب عدال ‬ ‫رای دهندگان را کسب کرد‪ .‬در رابطه با باقی احزاب مهم نیز‬ ‫باید گفت حزب جمهوری خل��ق ‪ 12‬میلیون و پانصد‪ ،‬حزب‬ ‫حرکت ملی شش میلیون و هشتصد و ‪ 39‬هزار و حزب صلح‬ ‫و دموکراسی نزدیک چهار میلیون ارا کس��ب کردند‪ .‬حدود‬ ‫‪ 26‬حزب در این انتخابات ش��رکت کرده بودند که بیشترین‬ ‫ارا را همین احزابی که ذکر ش��د کسب کردند و برخی احزاب‬ ‫ناشناس و کوچک نیز ارای بس��یار کمی کسب کردند‪ .‬در‬ ‫واقع این احزاب هیچ گونه نقشی در جامعه ترکیه ندارند‪ .‬البته‬ ‫تو توس��عه به خصوص حزب جمهوری‬ ‫احزاب مخالف عدال ‬ ‫خلق و حزب حرکت مل ی گرا نی��ز چندان توفیقی در مبارزات‬ ‫انتخاباتی نداشتند‪ .‬این احزاب نتوانستند وعده هایی که باب‬ ‫میل مردم است را ارائه دهند‪.‬‬ ‫ط�ی ماه های اخیر ش�اهد درگیری های مش�هود‬ ‫فت ح اهلل گولن‪ ،‬رهبر معنوی گروه موسوم به جنبش‬ ‫خدمت در ترکی�ه که ه م اکنون در امریکا ب ه س�ر‬ ‫م ی برد‪ ،‬ب�ا نخس�ت وزیر ترکیه بودی�م‪ .‬گولن از‬ ‫ایجاد برخی ناارام ی ها در ترکیه ب ه دنبال چیست؟‬ ‫مس��اله درگیری اردوغان با فتح اهلل گولن بسیار‬ ‫حائز اهمیت اس��ت‪ .‬گول��ن در ترکیه همانن��د طالبان در‬ ‫افغانستان یک سازمان موازی است که ب رای مقابله با نفوذ‬ ‫ای ران در منطقه ترکیه فعالیت م ی‏کند‪ .‬فتح اهلل گولن پیش‬ ‫از انتخابات اخیر اعالم کرده بود ک��ه وزارت اطالعات ای ران‬ ‫داخل حکومت و هیات وزرای ترکیه نفوذ کرده اس��ت‪ .‬او با‬ ‫چنین صحب ت هایی تالش داشت که علیه ایران تبلیغات‬ ‫وسیعی را راه بیندازد‪ .‬او همچنین چندین جلسه بی ن المللی‬ ‫ضد ای ران و شیعه را نیز س��ازماندهی کرد‪ .‬تشکیالت گولن‬ ‫اغلب مکالمه‪‎‬های مقامات ت��رک و به خصوص مکالمات‬ ‫کارشناسان ای رانی با ترکیه را ش��نود کرده بودند‪ .‬انها با این‬ ‫اقدامات م ی خواستند نسبت به سیاست‏ها و عملیات‪‎‬های‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران اگاه ش��وند‪ .‬در چنین ش��رایطی‬ ‫اردوغان وارد عرصه انتخابات شد و یکی از دالیل پیروزی او‬ ‫در انتخابات نیز همین بزرگنمایی و تهدیدات گروه فتح اهلل‬ ‫گولن یا همان گروه خدمت بود‪ .‬این مس��ائل باعث شد که‬ ‫مردم ترکیه ب��ه نوعی از گروه فتح اهلل گولن ه راس داش��ته‬ ‫باشند و در صف حزب عدالت و توسعه قرار بگیرند‪.‬‬ ‫به نظ�ر ش�ما مهمتری�ن دالی�ل توفی�ق حزب‬ ‫عدالت و توس�عه در انتخاب�ات در ای�ن فض�ای‬ ‫تنش الود ترکیه چیست؟‬ ‫حزب عدالت و توس��عه تاکنون خدماتی در ترکیه‬ ‫انجام داده که در ارای این گروه بسیار تاثیرگذار است؛ خدماتی‬ ‫همچون گازکشی‪ ،‬احداث قطار سریع السیر و امضای قرارداد‬ ‫ی باعث شد که مردم‬ ‫اتمی با روسیه جهت تاسیس نیروگاه اتم ‬ ‫ترکیه با این حزب ارتباط بیش��تر و عمی ق تری برقرار کنند‪.‬‬ ‫عالوه بر ان وقتی به نقش��ه جغ رافیای سیاسی‪-‬انتخاباتی‬ ‫ترکیه نگاه کنیم م ی‏بینیم تمام استان‏هایی که قبال ملی‪-‬‬ ‫تو توسعه‬ ‫مذهبی بودند‪ ،‬در این دور از انتخابات به حزب عدال ‬ ‫رای داده‪‎‬اند‪ .‬حزب اردوغان در مناطق کردنشین شرق و جنوب‬ ‫شرق ترکیه یا در جایگاه نخست قرار گرفته بود یا جایگاه دوم‪.‬‬ ‫مطابق مذاکرات��ی که دولت ترکی��ه با پ ک ک‬ ‫به خصوص عبداهلل اوجاالن‪ ،‬رهبر ای��ن گروه انجام داد‪ ،‬طی‬ ‫یک سال گذش��ته هیچ گونه درگیری مسلحانه‏ای از جانب‬ ‫این گروه درنگرفت‪ .‬همچنی��ن دولت اردوغان به دنبال طرح‬ ‫گش��ایش یا دموکراتیزه کردن ترکیه اکنون بیش از گذشته‬ ‫حقوق کردها را به رسمیت م ی‏شناسد‪.‬‬ ‫پک ک‬ ‫اکنون که درگیری‪‎‬های مسلحانه میان کردهای ‬ ‫و نیروهای نظامی و دولتی ترکیه متوقف شده است‪ ،‬کردها‬ ‫امیدوار هس��تند که ترکیه به طور کامل نوعی خودمختاری‬ ‫منطقه‪‎‬ای به انها بدهد‪ .‬البته باید توجه داشت حزب صلح و‬ ‫پک ک‬ ‫دموکراسی و حزب دموکراتیک خلق که وابسته به ‬ ‫هستند و در مناطق غ ربی ترکیه فعالیت م ی‪‎‬کنند‪ ،‬جمعا درصد‬ ‫ارای باالیی در این انتخابات به دس��ت نیاورده اند؛ این بدان‬ ‫معناست که احزاب کردی چندان نفوذی در ترکیه ندارند‪ .‬با در‬ ‫نظر گرفتن ارای کس ب شده احزاب کردی در انتخابات اخیر‬ ‫م ی‏توان گفت که این احزاب حتی نماینده اکثریت کردهای‬ ‫ترکیه نیز نیستند؛ طبق براوردها از هر ‪ 10‬کرد ترکیه‪ ،‬شش‬ ‫تو توسعه رای داده‏اند‪.‬‬ ‫نفر به حزب عدال ‬ ‫تضاد میان علویان ترکیه و دولت اردوغان همواره‬ ‫مدنظر بوده است؛ در انتخابات اخیر ارای علویان‬ ‫چگونه بود؟‬ ‫تو توسعه‬ ‫علویان تا حدودی در تضاد با حزب عدال ‬ ‫هستند و بیش��تر به س��مت احزاب جمهوری خلق‪ ،‬صلح و‬ ‫دموکراسی گرایش دارند‪ .‬به بیان دیگر‪ ،‬کردهای علوی به حزب‬ ‫صلح و دموکراسی رای دادند و علویان ترک به جمهوری خلق‪.‬‬ ‫تو توسعه رای دادند‪.‬‬ ‫البته در میان علویان نیز بخشی به عدال ‬ ‫تضاد میان علویان و دولت اردوغان را پیش از این نیز شاهد‬ ‫بودیم؛ همچنان که چندی پی��ش اردوغان برخی اصالحات‬ ‫سیاس��ی را در قالب ارائه یک بس��ته دموکراتیک ارائه کرد‪.‬‬ ‫علویان ترکیه به شدت نسبت به این بسته معترض بودند؛ به‬ ‫گفته انها قرار بوده در این بسته حق و حقوق علویان نیز احیا‬ ‫شود اما هیچ موردی پی رامون احیای حقوق علویان ترکیه وجود‬ ‫نداشت‪ .‬فقط یکی از اسامی دانشگاه‪‎‬های ترکیه به نام حاجی‬ ‫بکتاش ولی تغییر یافت‪ .‬به نظر م ی‏رسد این بند نیز تنها ب رای‬ ‫فریب علویان ترکیه اعمال شده است‪.‬‬ ‫در انتها کمی هم به مناسبات ایران و دولت فعلی‬ ‫ترکیه بپردازیم‪.‬‬ ‫در برهه فعلی در ترکیه برخ��ی احزاب همچون‬ ‫حزب حرکت مل ی گرا‪ ،‬جمهوری خلق و صلح و دموکراسی‬ ‫هر یک از برخی جنب ه‪‎‬ها با ای ران ضدیت دارند‪ .‬بناب راین تنها‬ ‫گروهی که با ای ران روابط خوبی دارد‪ ،‬حزب عدالت و توسعه‬ ‫تو توسعه نیز به نوعی با ای ران رقابت دارد اما‬ ‫است‪ .‬البته عدال ‬ ‫باید روابط با این حزب پابرجا بماند و حتی گسترده تر شود‪.‬‬ ‫همچنین جمهوری اس�لامی ای ران بای��د مراقب تحرکات‬ ‫گروه فتح اهلل گولن باش��د زی را این گروه ب رای ای ران بس��یار‬ ‫خطرناک است‪.‬‬ ‫علوم سیاسی‬ ‫اقتدارگرایی نرم‬ ‫ترکیه میزبان الگوی سیاسی پوتین ‪ -‬مدودف خواهد شد‬ ‫حسن اسدی‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫حسن اسدی در این یادداش��ت به بررسی نتایج‬ ‫انتخابات ش��هرداری ه��ا و اینده جای��گاه رجب طیب‬ ‫اردوغان د رس��اختار سیاس��ی در ترکیه می پ��ردازد‪ .‬او‬ ‫پی��روزی ح��زب عدال��ت و توس��عه د رانتخاب��ات را‬ ‫غافلگی ر کننده م ی داند و د رعین ح��ال تاکید م ی کند‬ ‫که نتایج انتخابات نش��ان داد که گول��ن و جماعتش‬ ‫تاثیرگذاری اندکی بر ارای حزب عدالت و توسعه دارند‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫انتخابات شهرداری ها در ترکیه برگزار شد و حزب‬ ‫عدالت و توس��عه به رهبری رجب طیب اردوغان توانس��ت‬ ‫پیروز این انتخابات شود‪ .‬بسیاری گمان م ی کردند که در پی‬ ‫تحوالت اخیر در ترکیه از ارای اردوغان کاسته خواهد شد‪ ،‬اما‬ ‫باید مدنظر داشت شناختی که از ترکیه وجود دارد به خصوص‬ ‫پس از جریان پارک گزی بیش��تر رسانه‪‎‬ای بوده است‪ .‬یعنی‬ ‫بیشتر بازتاب اخبار و تحلی ل های رس��انه‪‎‬های غربی است‬ ‫که در داخل ای ران نیز مشاهده م ی‪‎‬ش��ود‪ .‬در واقع ما از بطن‬ ‫جامعه ترکیه اطالعات کافی نداریم‪ .‬اگر به جریان شناس��ی‬ ‫اردوغان گمان م ی کرد ک�ه گولن حدودا‬ ‫روی ‪ 5‬ت�ا ‪ 10‬درص�د ارای او تاثیرگ�ذار‬ ‫خواهد ب�ود اما ب ه دنبال پی�روزی حزبش‬ ‫در انتخاب�ات متوج�ه ش�د ک�ه گولن و‬ ‫جماعتش هیچ تاثیری بر نتایج انتخابات‬ ‫نداش�ته اند‪ .‬بنابراین جنگ حالت کامال‬ ‫اشکار به خود گرفت‬ ‫اردوغان پیروز احتمالی انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اکنون که انتخابات شهرداری ها برگزار‬ ‫شده‪ ،‬بحث انتخابات ریاست جمهوری مطرح‬ ‫اس��ت؛ انتخاباتی ک��ه اردوغ��ان م ی خواهد‬ ‫امسال در ان شرکت کند‪.‬‬ ‫در ای��ن میان نباید نس��بت ب��ه ارای‬ ‫مناطق کردنشین ب ی توجه بود‪ .‬در حقیقت در‬ ‫انتخابات اینده ریاست جمهوری که برخالف‬ ‫سال‪‎‬های پیشین به طور مستقیم توسط مردم‬ ‫تعیین خواهد شد‪ ،‬ارای کردها بسیار تاثیرگذار‬ ‫خواهد بود‪ .‬با این حال اگر ارای کردها را نیز‬ ‫اضافه کنیم در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫اینده‪ ،‬اردوغان باح��دود ‪ 60‬تا ‪ 70‬درصد پیروز‬ ‫خواهد ش��د و فرمول روسیه یعنی مدودف‪-‬‬ ‫پوتین را ب��ه اجرا در خواه��د اورد‪ .‬نکته قابل‬ ‫توجه و تامل این اس��ت که به رغ��م انکه در‬ ‫انتخابات محلی و شهرداری ها‪ ،‬اصوال احزاب‬ ‫کرد در مناطق کردنشین صاحب نفوذ هستند‪،‬‬ ‫در شهر شانلی اورفا که کامال کردنشین است‬ ‫حزب عدالت و توسعه توانست در انتخابات‬ ‫شهرداری‪‎‬ها پیروز شود‪.‬‬ ‫مواجهه اردوغان با مخالفان‬ ‫در حال حاضر بح��ث چگونگی مواجه��ه اردوغان با‬ ‫فتح اهلل گولن نیز مطرح است‪ .‬اما در این رابطه نباید از نظر‬ ‫دور داشت که جنگ مغلوبه شده اس��ت؛ از فردای انتخابات‬ ‫نیروهای اردوغان در ادارات و دانشگاه ها وارد تجسس شده‪‎‬اند‬ ‫تا کسانی را که وابسته به جماعت هستند‪ ،‬از صحنه خارج و‬ ‫تصفیه کنند‪ .‬این پیگیری ها در حدی است که برخی افراد‬ ‫وابسته به جماعت که در دانشگاه ها و ادارات دارای جایگاه و‬ ‫مقام بودند‪ ،‬به فکر فرار به خارج از ترکیه هستند‪ .‬همچنین‬ ‫چون بحث افشای ش��نودها و صداهای ضب ط شده نیز اثری‬ ‫نداش��ت‪ ،‬اکنون اردوغان با شجاعت بیشتری پیش م ی‪‎‬رود‪.‬‬ ‫او از هوادارانش نیز کمک خواسته و از این پس جنگ را به‬ ‫صورت اشکار و جدی دنبال خواهد کرد‪.‬‬ ‫او در س��فر اخیرش ب��ه اذربایجان با اله��ام عل ی اف‪،‬‬ ‫رئی س جمه��وری ای��ن کش��ور بح��ث و گفت وگ��و ک��رد‬ ‫تا فعالی ت‪‎‬ه��ای اقتصادی گول��ن در اذربایج��ان را نیز که‬ ‫شامل چند دانش��گاه و مدرسه اس��ت‪ ،‬محدود کند‪ .‬در واقع‬ ‫نخس ت وزیر ترکیه قصد دارد فعالی ت های اقتصادی گولن را‬ ‫در هرجا که م ی‪‎‬تواند محدود کند‪.‬‬ ‫در این میان صاحب��ان صنایعی که ب��ا گولن ارتباط‬ ‫داش��تند و در پیمانکاری‪‎‬ها از او کمک م ی‪‎‬گرفتند نیز تحت‬ ‫فشار قرار گرفته اند‪.‬‬ ‫جامعه ترکیه‪ ،‬اقتدارگرایی را نمی پذیرد‬ ‫برخی پی��روزی اردوغان را در کنار بح��ث اقتدارگرایی‬ ‫مط��رح م ی کنند اما ب��ه نظر من ای��ن دو را اص�لا نباید به‬ ‫هم مرتبط دانس��ت‪ .‬زی را بقا و موفقیت اردوغان وابسته به‬ ‫لیب رالیزم اقتصادی و تعامل با اروپاس��ت‪ .‬این در ش��رایطی‬ ‫است که تعامل با اروپا نیازمند تعمیق دموکراسی در جامعه‬ ‫ترکیه است‪.‬‬ ‫برخی ش��عارهای تند اردوغان مبن ی بر محدود کردن‬ ‫توئیتر و یوتیوب نیز اغلب مخاطبان خاص و پایگاه اجتماعی‬ ‫نخس ت وزیر را هدف قرار داده است‪.‬‬ ‫همچنین نباید از نظر دور داش��ت که بعد از تاسیس‬ ‫جمهوریت نخستین فردی که توانس��ت به اسانی در مورد‬ ‫حقوق کردها سخن بگوید و با عبداهلل اوجاالن وارد مذاکره‬ ‫شود‪ ،‬اردوغان بود؛ در ش��رایطی که فشار احزاب مخالف نیز‬ ‫کامال اشکار بود‪ .‬جامعه ترکیه به گونه‪‎‬ای شکل گرفته که در‬ ‫ان بحث اقتدارگرایی پیش نخواهد امد؛ زی را جامعه ترکیه یک‬ ‫جامعه چند پاره وچند قطبی است‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اکنون که اردوغان دیگر مطمئن اس��ت از س��بد ارای‬ ‫مل ی گرایان و جمهوریت خلق ارای بیشتری به دست نخواهد‬ ‫اورد تنها پایگاه اجتماعی حزب عدالت وتوس��عه را مخاطب‬ ‫خود قرار داده است‪ .‬یعنی حدود ‪ 40‬درصد متدینین متشرع‬ ‫ترکیه که هوادار اردوغان هستند‪ ،‬همان کسانی هستند که‬ ‫با تالش اردوغان از رفع ممنوعیت حجاب بهره مند شده اند‪.‬‬ ‫این گروه از مردم ترکیه سال ها از محدودیت حجاب خاط رات‬ ‫تلخی داشتند‪.‬‬ ‫در تصوی��ب الیح��ه رف��ع ممنوعیت حج��اب حزب‬ ‫جمهوریت خلق اردوغان را همراهی کرد تا ش��اید بتواند از‬ ‫پایگاه اجتماعی اردوغان مصادره رای کند‪ .‬اما انتخابات اخیر‬ ‫نش��ان داد که حزب جمهوریت خلق بهره ای از همراهی با‬ ‫حزب عدالت و توسعه نبرده است‪ .‬بحث شعارهای تندی که‬ ‫اردوغان م ی دهد نیز به همین خاطر است و مخاطب او تمام‬ ‫جنگ مغلوبه گولن با اردوغان‬ ‫سیاست‬ ‫سیاس��ی جامعه ترکیه دقت کنیم چند جریان اصلی وجود‬ ‫دارند که پایگاه اجتماعی احزاب را تش��کیل م ی‪‎‬دهند که در‬ ‫زیر به انها اشاره م ی شود؛ مل ی گرایان که در حزب حرکت ملی‬ ‫به رهبری دولت باغچلی متشکل شده اند چندین سال است‬ ‫که درصد مش��خصی از ارا را به خودشان اختصاص داده اند‪.‬‬ ‫سوسیالیس ت های کمالیست که در حزب جمهوریت خلق‬ ‫متشکل شده اند؛ شخص اتاتورک بنیانگذار این حزب بوده‬ ‫است‪ .‬حزب جمهوریت خلق به عنوان بزرگترین حزب مخالف‬ ‫دولت‪ ،‬پای��گاه و ارای مش��خصی دارد و از دوره ای که حزب‬ ‫عدالت وتوس��عه به حکومت رس��یده می زان ارای این حزب‬ ‫چندان تغییر نکرده اس��ت‪ .‬ش��ه ر ها و ایالت های س��واحل‬ ‫دریای اژه از جمله ازمیر و انتالیا که اهالی شان به ترک های‬ ‫سفید مشهورند به منزله قلع ه های این حزب و به طور کلی‬ ‫الئی ک ها به شمار م ی ایند‪ .‬البته حزب عدالت وتوسعه ب رای‬ ‫نخستین بار توانست یکی از این قلع ه ها یعنی انتالیا را فتح‬ ‫کند‪ .‬پیروزی اردوغان در این ش��هر باعث ش��د که در حزب‬ ‫جمهوری خلق از هم اکنون بحث انش��عاب مطرح شود‪ .‬در‬ ‫این میان پایگاه اجتماعی رجب طیب اردوغان نیز مشخص‬ ‫است تنها تقویت کننده و کاتالیزور اردوغان به غیر از پایگاه‬ ‫اجتماع ی اش بحث اقتصاد اس��ت‪ .‬یعنی اصناف و صاحبان‬ ‫صنایع ترکی��ه طعم بیش از ی��ک دهه ثب��ات اقتصادی را‬ ‫چش��یده اند و به رغم اعتقادات و ایدئولوژی که به ان وابسته‬ ‫هستند همچنان به اردوغان رای م ی دهند تا از ثبات اقتصادی‬ ‫بهره مند باشند‪.‬از زمانی که اختالفات فتح اهلل گولن و رجب‬ ‫طیب اردوغان شکل اش��کار به خود گرفت و جنگ مغلوبه‬ ‫شد بحث کاست‪‎‬ها مطرح شد که به دنبال ان صدای مکالمه‬ ‫اردوغان با پس��رش و دیگر مکالمات ضبط شده بود تا ارای‬ ‫اردوغان را هدف بگیرند‪ .‬درواقع انتخابات اخیر به مثابه یک‬ ‫همه پرسی ب رای نخس ت وزیر ترکیه بود و او توانست با چهره‬ ‫کاریزمایی ک��ه دارد از این انتخابات پیروز خارج ش��ود‪ .‬تمام‬ ‫تحلیلگران چه در جبهه مخالف و چه موافق این انتخابات‬ ‫ش��هرداری ها را یک همه پرس��ی ب رای اردوغان برشمردند‪.‬‬ ‫همچنین طی این انتخابات وزن گولن و جماعت خدمت نیز‬ ‫مشخص شد‪ .‬حتی پیش از این انتخابات‪ ،‬اردوغان کمی با‬ ‫احتیاط گام ب ر م ی داشت‪ ،‬زی را گمان م ی کرد که گولن حدودا‬ ‫روی ‪ 5‬تا ‪ 10‬درصد ارای او تاثیرگ��ذار خواهد بود اما به دنبال‬ ‫پیروزی حزبش در انتخابات متوجه شد که گولن و جماعتش‬ ‫هیچ تاثیری بر نتایج انتخابات نداش��ته اند‪ .‬بناب راین جنگ‬ ‫حالت کامال اشکار به خود گرفت‪ .‬همچنین اردوغان اعالم‬ ‫کرده بود که پس از برگزاری انتخاب��ات‪ ،‬ان افراد را به اتهام‬ ‫جاسوسی محاکمه و از بدنه دولت تصفیه خواهد کرد‪.‬‬ ‫مردم ترکیه نیستند‪ .‬در واقع مخاطب او فقط پایگاه اجتماعی‬ ‫خودش هستند و م ی خواهد ارایش را ثابت نگه دارد‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫پایان باز داستان‬ ‫بین الملل‬ ‫گروهک تروریستی جیش العدل در بلوچستان پاکستان النه کرده است‪ .‬این‬ ‫روشن ترین پیامد ازادی ‪4‬مرزبان ازاد ش��ده ای رانی است‪ .‬با این حال هنوز مشخص‬ ‫نیست که این گروهک از خال امنیتی به وجود امده در این منطقه ب رای فعالی ت های‬ ‫تروریس��تی خود اس��تفاده کرده یا با یک نگاه بدبینانه دولت و به خصوص ارتش و‬ ‫سازمان اطالعاتی پاکستان زمینه ساز اقدامات غیر انسانی جی ش العدل شده است‪.‬‬ ‫پشتپردهازادی ‪5-1‬‬ ‫عملیات ازادی مرزبانان ایرانی‬ ‫چگونه انجام شد؟‬ ‫پویا صیامی نمین‬ ‫خبرنگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪1‬‬ ‫«بخواب‪ .‬حرف نزن‪ ،‬ش��لیک م ی کن��م‪ ،‬مگه با‬ ‫تو نیس��تم‪ ،‬م ی گم بخواب وگرنه ش��لیک م ی کنم‪ ».‬اینجا‬ ‫جکیگور است‪ ،‬از توابع شهرستان سرباز در استان سیستان و‬ ‫بلوچستان؛ چهره های وحشت زده‪ ،‬نگران و ظاه را تازه از خواب‬ ‫بیدار شده پنج سرباز در مقابل چندین و چند مهاجم مسلح‬ ‫کالشینکف به دست‪ .‬یک فیلمبردار هم ذکر گویان حوادث‬ ‫را ثبت م ی کند‪ .‬پاکت چیپس و پفک در گوش��ه چادر دیده‬ ‫م ی شود‪ .‬چادری که به زحمت این پنج سرباز را در خود جای‬ ‫یزند‪ ،‬هنوز نم ی دانند‬ ‫داده است ‪ .‬ترس در چهره سربازان موج م ‬ ‫چه اتفاقی افتاده است‪ .‬مهاجمان خوشحال و البته خشمگین‬ ‫به نظر م ی رسند‪ ،‬با تحکم از سربازان م ی خواهند که بخوابند‬ ‫تا دستانش��ان را با طناب ببندند‪ .‬مرزبان��ان فهمیده اند که‬ ‫گروگان گرفته ش��ده اند‪ ،‬اما احتماال هن��وز نم ی دانند چرا و‬ ‫به چه جرمی؟‬ ‫ساعاتی بعد گروهک موسوم به جی ش العدل با انتشار‬ ‫بیانی ه ای مسئولیت گروگانگیری مرزبانان ای رانی را ب ر عهده‬ ‫م ی گیرد‪ .‬این گروهک تروریستی با منتشر کردن چند عکس‬ ‫از مرزبانان گروگان گرفته شده‪ ،‬ربودن انها را تایید م ی کند‪.‬‬ ‫حال همه در پی این هس��تند که بدانند سربازان ربوده شده‬ ‫کیستند‪ .‬پاسخ سوال به سرعت مش��خص م ی شود‪ .‬چهار‬ ‫سرباز و یک درجه دار به نام جمشید دانای ی فرد؛ درجه ای که‬ ‫این بار کار دستش داد‪ .‬دولت به س��رعت موضع م ی گیرد و‬ ‫به دستگاه های مسئول دستور پیگیری م ی دهد‪ .‬نیروهای‬ ‫نظامی و انتظامی با تشکیل کمیته ها و تیم های کارشناسی‬ ‫وارد عمل م ی ش��وند‪ .‬در اخبار موثق ابتدایی که منبع خبر‬ ‫هم نخواسته نامش فاش شود‪ ،‬پاکس��تان محل نگهداری‬ ‫گروگان ها اعالم م ی شود‪ .‬بسیاری انتظار دارند که گروهک‬ ‫همچون دفعات پیشین به سرعت س��ربازان را اعدام کنند‪.‬‬ ‫اما ظاه را این ب��ار گروهک ریگی‪ 2‬تصمی��م گرفته در ازای‬ ‫گروگان ها زندانیان خود را ازاد کند؛ انتظاری که به س��رعت‬ ‫از سوی دولت رد م ی شود‪ .‬استانداری سیستان و بلوچستان‬ ‫هم جریانی را مسئول بررسی و انجام عملیات ازادی مرزبانان‬ ‫م ی نماید‪ .‬رایزنی ب��ا مقامات محلی‪ ،‬علمای اهل س��نت و‬ ‫به ویژه با شخص مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت‬ ‫زاهدان صورت م ی پذیرد‪ .‬او هم تیم��ی از معتمدان محلی‬ ‫و ریش س��فیدان منطقه را ب رای انجام گفت وگ��و و مذاکره‬ ‫م ی فرس��تد‪ .‬از س��وی دیگر نیروهای نظام��ی و امنیتی از‬ ‫یکسو و دولت از سوی دیگر فشار را بر گروگانگی ران فزونی‬ ‫م ی بخش��ند‪ .‬حرکات جامعه مدنی هم دیگر مولفه ای است‬ ‫که نباید از ان به س��ادگی گذر کرد‪ .‬ای رانیان در شبکه های‬ ‫مجازی کمپی ن ه��ای مختلفی را ب��رای ازادی این مرزبانان‬ ‫تش��کیل م ی دهند‪ .‬جمع اوری یک میلیون امضا و ارس��ال‬ ‫خارجه در موضوع گروگانگیری سربازان مرزی در این پرونده‬ ‫به شمار م ی رفت‪.‬‬ ‫حس��ن روحان��ی ه��م در هم��ان روزه��ای ابتدایی‬ ‫گروگانگیری طی دس��توری به وزراتخانه های امور خارجه‪،‬‬ ‫کشور و سایر نهادها و ارگان های مربوطه تاکید کرد که هرچه‬ ‫سریعتر این مساله را پیگیری کنند و نتایج حاصل شده را به‬ ‫اطالع برسانند‪ .‬حسن روحانی همچنین طی تماس تلفنی با‬ ‫نواز شریف‪ ،‬نخس ت وزیر پاکستان مراتب نگرانی خود از حادثه‬ ‫گروگانگیری را به همتای خود اب راز داشت و خواستار همکاری‬ ‫کشور همسایه ب رای نجات جان مرزبانان ای رانی شد‪ .‬عالوه‬ ‫بر این روحانی در حاشیه نشست چهار جانبه با حضور روسای‬ ‫جمهوری افغانستان‪ ،‬تاجیکستان و پاکستان درباره وضعیت‬ ‫مرزبانان ای رانی گفت وگو کرده و نسبت به هرگونه سستی و‬ ‫اغماض در خصوص مبارزه با افراط ی گری و تروریسم هشدار‬ ‫داد‪ .‬از سوی دیگر اس��ماعیل احمدی مقدم‪ ،‬فرمانده نیروی‬ ‫انتظام ی هم ضمن تاکی��د بر پیگیری های الزم از س��وی‬ ‫دستگاه های انتظام ی تاکید کرد که رسانه ای نشدن اقدامات‬ ‫نیروی انتظام ی و پلیس به دلیل حساسی ت های باالی مساله‬ ‫و برخورداری از ابعاد امنیتی در این بحران است‪.‬‬ ‫احمدی مقدم همچنین در صحب ت هایش ب ر نقش علما‬ ‫و گروه های مردم ی خیر تاکید کرد و بر انجام گرفتن اقدامات‬ ‫الزم از س��وی این گروه ها مهر تایید زد؛ اقداماتی که به ویژه‬ ‫از سوی مولوی عبدالحمید در این راس��تا صورت پذیرفت‪.‬‬ ‫امام جمعه اهل سنت زاهدان با ارسال گروه هایی از معتمدین‬ ‫و ریش س��فیدان منطقه گفت وگوهایی را با س��ران جریان‬ ‫تروریستی جی ش العدل صورت داد‪.‬‬ ‫با سپری شدن نخستین مهلتی که گروهک به ای ران‬ ‫ب رای ازادی زندانیان خود داده بود‪ ،‬جی ش العدل در بیانی ه ای‬ ‫اعالم کرد گروهبان جمشید دانای ی فرد را به شهادت رسانده‬ ‫است‪ .‬خبری که هنوز اطالعات و اخبار ضد و نقیض فراوانی‬ ‫از ان به گوش م ی رس��د‪ .‬اما این خبر به شدت خشم جامعه‬ ‫ای ران را ب رانگیخت و جمعی از مردم با راه اندازی یک کمپین‬ ‫درخواست حضور اعتراض امیز مقابل سفارت پاکستان در‬ ‫ته ران را دادند‪ .‬تجمعی که قرار بود اعتراض مردم ای ران نسبت‬ ‫به عدم همکاری پاکستان ب رای ازادی گروگان ها را به گوش‬ ‫اسالم اباد برساند‪ .‬از سوی دیگر حرکت نسبتا مشابهی هم در‬ ‫مشهد صورت پذیرفت‪ .‬اما پلیس سعی کرد این اعتراضات را‬ ‫مدیریت و از پیچیده تر شدن این بحران جلوگیری کند‪ .‬پس‬ ‫از اعالم خبر شهادت دانای ی فرد‪ ،‬وزارت خارجه هم به شدت به‬ ‫دولت پاکستان اعتراض کرد و مسئولیت شهادت دانای ی فرد‬ ‫را بر عهده دولت پاکستان دانست‪ .‬نسیم اسلم‪ ،‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه پاکستان اما در واکنش به اعتراض ای ران‪ ،‬ضمن‬ ‫اب راز همدردی نس��بت به خبر ش��هادت گروهب��ان ای رانی‬ ‫اعالم کرد پاکس��تان حاضر است ب رای دس��تگیری عوامل‬ ‫این گروگانگیری با ای ران همکاری اطالعاتی داش��ته باشد‪.‬‬ ‫سخنگوی وزارت خارجه پاکستان همچنین اظهار داشت که‬ ‫شواهدی وجود ندارد که اثبات کند گروگانگی ران و گروگان ها‬ ‫در پاکستان حضور دارند‪ ،‬هرچند مدارکی ب رای رد این مساله‬ ‫هم وجود ندارد‪.‬‬ ‫با گذشت زمان و نزدیک شدن به دومین ضرب االجل‬ ‫جیش العدل‪ ،‬نف س های ای رانیان ب رای از دست دادن دومین‬ ‫سرباز خود در سینه ها حبس شده بود‪ .‬اما دوازدهم فروردین‬ ‫ماه گروهک با صدور بیانی ه ای اعالم کرد تا زمان ادامه داشتن‬ ‫مذاکرات طرفین گروگان دیگری کشته نخواهد شد‪ .‬خبری‬ ‫که نش��ان م ی داد تالش ه��ای دولت‪ ،‬نیروه��ای نظامی و‬ ‫متولیان محلی مثمر ثمر واقع شده اس��ت‪ .‬با گذشت زمان‬ ‫جی ش العدل در بیانیه دیگری اعالم کرد که سربازان ای رانی‬ ‫را ازاد کرده است‪ .‬ریگی س��خنگوی این جریان در گفت وگو‬ ‫با العربیه اعالم کرد که ای��ران هیچ امتیازی ب��ه انها نداده‬ ‫اس��ت؛ نه زندانی ازاد کرده و نه قولی به انها داده اس��ت‪ .‬او‬ ‫همچنین با انتقاد از اینکه ای ران هیچ ارزش��ی ب رای سربازان‬ ‫خود قائل نیست در اظهارنظری تحریک امیز اظهار داشت‪:‬‬ ‫«ای ران به ما گفته بود حتی اگر همه پنج گروگان را بکشید‬ ‫بازهم امتیازی به ش��ما نخواهیم داد‪ ».‬این اظهارنظر ریگی‬ ‫به خوبی نشان م ی داد که ای ران حاضر نیست به جریان های‬ ‫تروریس��تی اینچنینی باج دهد‪ .‬چراکه در صورت پذیرفتن‬ ‫خواس��ته های انان‪ ،‬چنین روندی باب م ی شود و از این پس‬ ‫هر جریان و گروه تروریس��تی با انجام اقداماتی از این دست‬ ‫م ی خواهد خواس��ته های نامش��روع خود را از دولت و نظام‬ ‫طلب کند‪ .‬اما خوش��بختانه ب��ا تدبیر مجموع��ه نیروهای‬ ‫امنیت��ی و نظامی‪ ،‬دولت و دس��تگاه دیپلماس��ی و البته با‬ ‫همت واال و باو ِر صلح جوی مولوی عبدالحمید و مجموعه‬ ‫نیروه��ای س��ن ی مذهب منطقه‪ ،‬ای��ن غائل ه خت��م به خیر‬ ‫شد‪ .‬غائله ای که نش��ان داد عموم جریان های سن ی مذهب‬ ‫سیستان و بلوچس��تان از اقدامات تروریس��تی مانند ریگی‬ ‫و جی ش العدل بی زارن��د و خود را عضوی از ای��ران م ی دانند‪.‬‬ ‫رون��د ازادی گروگان ها هم البته ب ی حاش��یه نب��ود‪ .‬تایید و‬ ‫تکذیب های فراوان از سوی مجموعه های تحت نظر دولت‬ ‫نشان داد که همچنان تیم اطالع رسانی دولت از ضعف جدی‬ ‫برخوردار است‪ .‬در ش��رایطی که تمام شواهد و قرائن حاکی‬ ‫از این بود که مرزبانان ازاد شده و در مسیر بازگشت هستند‪،‬‬ ‫دولت در س��کوت خبری عجیبی فرو رفته بود‪ .‬سکوتی که‬ ‫بازهم مهر تاییدی بر کاست ی های اصول رسانه ای مجموعه‬ ‫دولت م ی زد‪ .‬اما به هر ترتیب و ب��ه هر تقدیر با همت انچه‬ ‫از س��وی دولت‪ ،‬نیروهای خیر و صلح جو منطقه ای خوانده‬ ‫ش��د‪ ،‬پس از گذش��ت حدود دو ماه؛ مرزبانان به خاک ای ران‬ ‫بازگش��تند؛ اتفاقی که باعث شد حس��ی دوگانه ب رای مردم‬ ‫ای ران به وجود اید؛ شادی حاصل از بازگشت چهار سرباز و غم‬ ‫ناشی از مبهم بودن سرنوشت جمشید دانای ی فرد‪ .‬فردی که‬ ‫گروهک مدعی شده او را در ارتفاعات به شهادت رسانده است‬ ‫و به دلیل دشواری اوردن پیکر او به پایین و تحویل به ای ران‪،‬‬ ‫همان جا او را دفن کرده است‪ .‬ادعایی که از سوی ای ران تایید‬ ‫نشده است و حسن روحانی هم در پیام خود‪ ،‬به دستگاه های‬ ‫ذی ربط دستور داده تا مشخ ص ش��دن سرنوشت پنجمین‬ ‫مرزبان دست از تالش ب رندارند‪.‬‬ ‫ب�ا تدبی�ر مجموع�ه نیروه�ای امنیتی و‬ ‫نظام�ی‪ ،‬دولت و دس�تگاه دیپلماس�ی و‬ ‫البت�ه ب�ا هم�ت واال و ب�او ِر صلح ج�وی‬ ‫مولوی عبدالحمی�د و مجموعه نیروهای‬ ‫س�نی مذهب منطقه‪ ،‬این غائل�ه ختم به‬ ‫خیر ش�د؛ غائله ای که نش�ان داد عموم‬ ‫جریا ن ه�ای س�نی مذهب سیس�تان و‬ ‫بلوچس�تان از اقدامات تروریستی مانند‬ ‫ریگ�ی و جیش الع�دل بیزارن�د و خود را‬ ‫عضوی از ایران می دانند‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ان به سازمان های بی ن المللی بخشی از فعالی ت های جامعه‬ ‫مدنی ب رای ازاد سازی مرزبانان ای رانی بود؛ اقداماتی که در کنار‬ ‫تالش و نقش پررنگ نیروهای نظامی دولت ای ران در ازادی‬ ‫سربازان بسیار مثمر ثمر واقع شد‪.‬‬ ‫مجلس شورای اسالمی پس از مشخص شدن نقاط‬ ‫ابتدایی حادثه‪ ،‬کمیته ای را مسئول پیگیری و مطالعه ابعاد‬ ‫این واقعه کرد‪ .‬اس��ماعیل کوثری هم از س��وی مجلس در‬ ‫این کمیته جهت پیگیری مس��اله انتخاب شد‪ .‬وزارت امور‬ ‫خارجه جمهوری اسالمی هم اب راهیم رحیم پور؛ معاون اسیا‬ ‫و اقیانوسیه وزارت خارجه را مسئول تشکیل کمیته ای ویژه‬ ‫ب رای پیگیری موضوع ربوده شدن مرزبانان کرد‪ .‬این وزارتخانه‬ ‫اقدامات دیپلماتیک گسترده ای در این خصوص انجام داد‪.‬‬ ‫از رایزنی با وزارت خارجه پاکس��تان تا مکاتبه با سازمان ملل‬ ‫متحد و ش��خص بان کی مون ب رای پیگیری مساله ربودن‬ ‫مرزبانان ای رانی‪ ،‬جملگی در راس��تای اقدام��ات وزارت امور‬ ‫رابطه پاکستان با ای ران‬ ‫شفاف و پایدار نیست‬ ‫سفیرسابقای راندرپاکستان‬ ‫روسیه و غرب در خط مقدم‬ ‫می جنگند‬ ‫چش م انداز تحوالت اوک راین در‬ ‫گفت وگو بافرهادکلینی‬ ‫بین الملل‬ ‫ارتش پاکستان با رادیکال های‬ ‫اسالمی رابطه نزدیک دارد‬ ‫تو گوبانوذرشفیعی‬ ‫گف ‬ ‫عضوکمیسیونامنیتمجلس‬ ‫بین الملل‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سرزمین بی دولت‬ ‫بلوچستان پاکستان خارج از احاطه و کنترل سرویس های اطالعاتی اسالم اباد است‬ ‫گل جماس حسین‬ ‫روزنامه نگار پاکستانی‬ ‫‪2‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫به دنبال به گروگان گرفته ش��دن مرزبانان ای رانی‬ ‫توسط گروهک تروریستی جی ش العدل این مساله که تعامل‬ ‫دولت‪ ،‬ارتش و سروی س‪‎‬های اطالعاتی پاکستان با گروه‪‎‬های‬ ‫افراطی و تروریستی به خصوص جی ش‪‎‬العدل به چه صورت‬ ‫اس��ت به بحث روز تبدیل شده اس��ت‪ .‬اما باید توجه داشت‬ ‫که س��روی س‪‎‬های اطالعاتی پاکس��تان از گروه تروریستی‬ ‫جی ش العدل حمایت نم ی‪‎‬کنند؛ به این دلیل که پاکس��تان‪،‬‬ ‫ای ران را یک کشور دوست و همسایه م ی‏داند و از گروه‏های‬ ‫ضدای ران��ی حمایت نم ی‪‎‬کن��د‪ .‬اگرچه دس��تگاه اطالعاتی‬ ‫پاکس��تان‪ ،‬ای اس ای‪ ،‬به خاطر کمک‪‎‬هایی که به طالبان‬ ‫افغانس��تان و گروه‪‎‬های ضد هند در کشمیر م ی‪‎‬کند چندان‬ ‫خوشنام نیست‪ ،‬اما در هر حال هیچ دلیلی وجود ندارد که از‬ ‫گروه‪‎‬های ضد ای رانی حمایت کند‪.‬‬ ‫دس��تگاه امنیتی پاکس��تان م ی‪‎‬داند که ای ران نسبت‬ ‫به این کش��ور مالحظاتی دارد؛ ولی این را ه��م م ی‪‎‬داند که‬ ‫ای ران علیه پاکستان اقدام ‬ ‫ی انجام نم ی‪‎‬دهد‪ .‬بناب راین‪ ،‬ارتش‬ ‫پاکستان و ای اس ای‪ ،‬که بخشی از ارتش این کشور است‪،‬‬ ‫این حماقت را نم ی‪‎‬کنند که با حمایت از تروریس ت‪‎‬ها به ناامن‬ ‫کردن همسایه نزدیکش��ان‪ ،‬یعنی ای ران‪ ،‬بپردازند‪ .‬پاکستان‬ ‫همچنین اگاه است که اگر چنین کار احمقانه‪‎‬ای را مرتکب‬ ‫شود‪ ،‬تبعاتش را خواهد دید‪ .‬با این وجود‪ ،‬شاهدیم که برخی‬ ‫رس��انه‪‎‬ها همچنان به س��یاه نمایی علیه ارتش پاکستان و‬ ‫سروی س‪‎‬های اطالعاتی این کش��ور ادامه م ی‪‎‬دهند؛ این امر‬ ‫بخش��ی به دلیل ب ی اطالعی روزنامه نگاران است و بخشی‬ ‫تحت تاثیر رسانه های غربی‪ ،‬همچون ب ی ب ی سی‪ ،‬سی ان‬ ‫ان‪ AP, AFP ،‬و رویترز که سال هاست به سیاه نمایی علیه‬ ‫دستگاه امنیتی پاکستان م ی‪‎‬پردازند‪ .‬حال سوال اینجاست‬ ‫که پس چه کس��انی از گ��روه تروریس��تی جی ش العدل در‬ ‫پاکستان حمایت م ی‪‎‬کنند؟ برداش��ت من این است که این‬ ‫گروه در منطقه‪‎‬ای در ایالت بلوچستان پاکستان نزدیک مرز‬ ‫ای ران مشغول به فعالیت هستند؛ منطقه‪‎‬ای که تحت کنترل‬ ‫نیروهای امنیتی پاکس��تان قرار ندارد‪ .‬در حقیقت‪ ،‬قسمت‬ ‫اعظم بلوچس��تان تحت کنترل پاکس��تان نیست‪ .‬چندین‬ ‫گروه تجزیه طلب بلوچ مشغول جنگ علیه دولت پاکستان‬ ‫هستند‪ .‬رهب ران این گروه‪‎‬ها م ی‪‎‬گویند که انها خواهان یک‬ ‫«بلوچستان بزرگ» هس��تند که شامل بلوچس��تان ای ران‬ ‫و بلوچستان افغانس��تان ش��ود‪ .‬در واقع این طرح به منظور‬ ‫ ب ی ثبات کردن منطقه توس��ط نیروهای امنیت��ی امریکا و‬ ‫ی در قبال‬ ‫انگلس��تان ط راحی ش��د‪ .‬این گروه‪‎‬ها موضع نرم ‬ ‫فعالی ت‪‎‬های تروریستی در منطقه سیس��تان و بلوچستان‬ ‫دارند و به انها پول و س��رپناه م ی‪‎‬دهند‪ .‬شایان ذکر است که‬ ‫این تجزیه طلبان بلوچ از منابع بس��یار زی��ادی کمک مالی‬ ‫دریافت م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫در بلوچستان پاکس��تان‪ ،‬تروریس ت‏های فرقه‪‎‬ای مثل‬ ‫لش��کر جنگوی نیز فعال هس��تند‪ .‬انها معموال به کشتار‬ ‫ش��یعیان در بلوچس��تان و دیگ��ر بخش‪‎‬های پاکس��تان‬ ‫م ی‪‎‬پردازن��د‪ .‬انها از ای ران و ش��یعیان تنفر دارند و همیش��ه‬ ‫اماده هستند تا به کسانی که قصد اسیب زدن به جمهوری‬ ‫اس�لامی را دارند‪ ،‬کمک کنند‪ .‬این گروه‪‎‬ه��ا بخش اعظم‬ ‫کمک‪‎‬های مالی خود را از عربس��تان و دیگر نیروهایی که‬ ‫قصد تفرق��ه انداختن بین امت اس�لامی را دارن��د‪ ،‬دریافت‬ ‫م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫ب راس��اس یک گزارش محرمان��ه که س��ال قبل به‬ ‫فرماندهان نظامی پاکس��تان داده ش��د‪ ،‬عربستان سعودی‬ ‫در راس کش��ورهایی قرار داش��ت که به طور مس��تقیم یا‬ ‫غیرمستقیم به پاکس��تان اسیب م ی‪‎‬رس��انند‪ .‬این گزارش‬ ‫به طور اخص نش��ان داد که عربس��تان ب��ه حمایت مالی‬ ‫گروه‪‎‬های افراط گرای مذهبی‪ ،‬که بیش��تر انها علیه دولت‬ ‫مشغول فعالیت هستند‪ ،‬م ی‪‎‬پردازد‪.‬‬ ‫حال ب رای مقابله با این نیروها و حل چنین مشکالتی‬ ‫چه م ی ت��وان کرد؟ به نظر م��ن نیروهای امنیت��ی ای ران و‬ ‫پاکس��تان مش��کل جدی با یکدیگر ندارن��د‪ .‬به رغم اینکه‬ ‫گاهی اتهام‪‎‬هایی به یکدیگر وارد م ی‏کنند‪ ،‬هر دو م ی‪‎‬دانند‬ ‫که مشغول فعالیت علیه یکدیگر نیستند‪ .‬تا امروز دو طرف‬ ‫همکاری محدودی در زمینه‪‎‬های امنیتی با یکدیگر داشته اند‬ ‫که البته کافی نیست‪ .‬ای ران و پاکستان باید همکاری خود‬ ‫را چندین ب رابر کنند‪ .‬دو طرف باید ت�لاش زیادی بکنند تا‬ ‫بدگمان ی‪‎‬های موج��ود را بین خود برطرف ک��رده و صلح و‬ ‫ثبات را تضمین نمایند‪ .‬همچنین‪ ،‬صداهایی در پاکس��تان‬ ‫شنیده م ی‪‎‬شود که از اس�لام اباد م ی‪‎‬خواهد کم کم خود را از‬ ‫ریاض دور کرده و روابط دوستانه تری با ای ران‪ ،‬که ان را یک‬ ‫کشور دوست و همس��ایه م ی‏داند‪ ،‬برقرار کند‪ .‬در رابطه با‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران نیز از زمان پیروزی انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫سروی س‪‎‬های اطالعاتی ای ران بسیار موفق بوده و توانسته‪‎‬اند‬ ‫نظم و قانون را به خوبی در داخل کشور برقرار کنند و جلوی‬ ‫تحرکات دش��من را بگیرند‪ .‬ای ران م ی‪‎‬تواند در این زمینه به‬ ‫پاکستان کمک کرده و از مزایای یک کشور همسایه با ثبات‬ ‫برخوردار شود‪.‬‬ ‫ارتش پاکستان با‬ ‫رادیکال هایاسالمی‬ ‫رابطه نزدیک دارد‬ ‫تو گو با نوذر شفیعی‬ ‫گف ‬ ‫عضو کمیسیون امنیت مجلس‬ ‫‪3‬‬ ‫پاکستان را از جمله کش�ورهایی م ی توان قلمداد‬ ‫کرد که در چند س�ال اخیر محافل فکری و سیاسی را‬ ‫به خود جلب کرده است‪ .‬چالش هایی که این کشور با‬ ‫ان روب ه روس�ت ب ه طور مستقیم و غی ر مستقیم جامعه‬ ‫بی ن المللی را تحت تاثیر ق رار داده که یکی از عمده ترین‬ ‫این چالش ها‪ ،‬ش�کل گیری گروه های رادیکال اسالمی‬ ‫اس�ت‪ .‬رادیکالیسم اسلامی در پاکس�تان نه تنها در‬ ‫س�طوح ملی و منطقه ای تاثی ر گذار بوده‪ ،‬بلکه نفوذ ان‬ ‫در سطح جهانی نمود یافته است‪ .‬در گفت وگو با نوذر‬ ‫شفیعی‪ ،‬کارشناس مسائل پاکس�تان ب ر انیم تا دالیل‬ ‫شکل گیری و رش�د بنیادگرایی و همچنین دیپلماسی‬ ‫جمه�وری اسلامی ایران ب ه عنوان کش�ور همس�ایه‬ ‫پاکستان در این زمینه را تشریح کنیم‪.‬‬ ‫زینب موسوی‬ ‫خبرنگار‬ ‫در می�ان کش�ورهای منطق�ه‪ ،‬پاکس�تان‬ ‫به بس�تری مس�تعد برای ش�کل گیری و رش�د‬ ‫گروه ه�ای رادی�کال اسلامی و ب ه ط�ور کل�ی‬ ‫بنیادگرایی تبدیل شده اس�ت؟ ایا ویژگ ی هایی‬ ‫این کشور را در این زمینه مستعد ساخته است؟‬ ‫چه عواملی در این موضوع نقش دارند؟‬ ‫در بررس��ی گروه ه��ای رادی��کال م ی ت��وان به‬ ‫این نکته اش��اره ک��رد که چند عامل کش��ور پاکس��تان را‬ ‫بستری مستعد ب رای رش��د این گروه ها تبدیل کرده است؛‬ ‫عوام��ل داخل��ی و عوامل خارج��ی‪ .‬در این میان‪ ،‬مس��اله‬ ‫فقر و فرهنگ قابل بررس��ی اس��ت‪ .‬فقر متغیری است که‬ ‫با گرایش ه��ای رادیکال ارتب��اط مس��تقیم دارد‪ .‬این بدان‬ ‫معناست که هرچه جوامع فقیرتر باشند گرایش احاد جامعه‬ ‫به تفکرات رادیکالی بیشتر خواهد بود‪ .‬پاکستان نیز به دلیل‬ ‫گس��تردگی فقر اقتصادی از این قاعده مس��تثنی نیست‪.‬‬ ‫چنان که ح��دود نیمی از جامعه پاکس��تان زی��ر خط فقر‬ ‫به س��ر م ی برند‪ .‬اما در متغیر فرهنگ‪ ،‬اداب و رس��وم کلی‬ ‫در جامعه و اموزش و سواد به چشم م ی خورد‪ .‬رادیکالیسم‬ ‫به صورت کل��ی در جایی رش��د م ی یابد که ع�لاوه بر فقر‬ ‫اقتصادی با فقر فرهنگی نیز روبه رو باش��د‪ ،‬بناب راین بافت‬ ‫س��نتی که در جامعه پاکس��تان تقریبا فراگیر است بستر‬ ‫رشد این گرایش ها م ی شود‪ .‬پاکس��تان جامع ه ای است که‬ ‫نرخ ب ی سوادی در ان بسیار باالس��ت‪ .‬بناب راین اگاه ی های‬ ‫عمومی باید افزایش پیدا کند‪ ،‬اما وجود س��ه نوع مدرس��ه‬ ‫ازجمله غی رانتفاع��ی‪ ،‬دولتی و به ویژه م��دارس مذهبی بر‬ ‫این ماجرا دامن م ی زند چون شهروندان پاکستانی به دلیل‬ ‫ناتوان��ی مالی فرزندان خ��ود را تنها م ی توانن��د در مدارس‬ ‫مذهبی ثب ت نام نمایند و انان را به این مدارس که خود یکی‬ ‫از پایه های گسترش تفکرات رادیکال است روانه م ی سازند‬ ‫و فرزندان خود را با اموزش های این چنینی روبه رو م ی کنند‪.‬‬ ‫هرچند در این میان نم ی توان از عدم اقتدار دولت پاکستان‬ ‫و نیز نوع س��اختار این کش��ور غافل بود‪ ،‬چ��ه انکه دولت‬ ‫پاکس��تان به دلیل ناتوانی در اعمال اقتدار بر قلمرو خود‪،‬‬ ‫بین الملل‬ ‫از زمانی که پاکستان به استقالل رسید‪ ،‬گروه های‬ ‫مذهبی بر این ب��اور بودند ک��ه دین تنها مبن��ای جدایی‬ ‫پاکس��تان بوده و علمای دین��ی و فرق��ه دیوبندیزم نقش‬ ‫بس زایی را در اس��تقالل این کش��ور ایفا کرده اند‪ .‬بسیاری‬ ‫از گروه ها تحت تاثی��ر این فرقه اند؛ فرق��ه ای متعصب که‬ ‫اموزش ایدئولوژیک مدارس مذهبی پاکس��تان را به عهده‬ ‫دارد و داوطلبان جهاد در افغانستان را اموزش م ی دهند‪ .‬به‬ ‫بیان دیگر‪ ،‬مدارس نقش س��ربازان پیاده را در بازی شطرنج‬ ‫افراط گرایی مذهبی برعهده دارند‪.‬‬ ‫گروه دوم احزاب هستند که استقالل سیاسی را مدیون‬ ‫فعالی ت های خود م ی دانند‪ .‬اما ارتش پاکس��تان نیز در این‬ ‫میان نقش دارد‪ .‬به اعتقاد ارتش‪ ،‬پاکس��تان استقالل خود‬ ‫را مدیون این نهاد اس��ت‪ ،‬چراکه اگر ارتش نبود‪ ،‬این کشور‬ ‫تحت تاثیر جنگ های داخلی‪ ،‬از هم فروم ی پاشید و کشمیر‬ ‫نیز م ی توانست همچنان بخشی از هند باقی بماند‪ .‬ارتش‬ ‫پاکستان خود را به نوعی حافظ این کشور قلمداد م ی کند‪.‬‬ ‫عالوه بر این مهارت ه��ای نظامی طالب��ان‪ ،‬تبحر انها در‬ ‫استفاده از س�لاح های نظامی پیش��رفته و فنون رزمی در‬ ‫نتیجه تعلیمات ارتش پاکس��تان بود که حتی س��ربازان و‬ ‫فرمانده��ان ان ه ر از گاهی در کنار طالب��ان م ی جنگیدند‪.‬‬ ‫جنگ های پاکستان بر سر کشمیر نیز به صورت تدریجی‬ ‫به رشد ارتش این کشور منجر ش��د و بر همین اساس این‬ ‫نهاد نظام ی پاکستان توانست همواره به صورت مستقیم‬ ‫یا غیرمستقیم قدرت را در دست داشته باشد‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫نوذر شفیعی معتقد‬ ‫است وجود دولت‬ ‫ورشکسته و فقر‬ ‫گسترده اصل ی ترین‬ ‫عامل گسترش‬ ‫فعالی ت های گروه های‬ ‫بنیادگرای اسالمی در‬ ‫پاکستان است با این‬ ‫حال چنین نفوذ و‬ ‫نقش افرینی بدون‬ ‫حمایت های اطالعاتی‬ ‫و لجستیکی ارتش‬ ‫پاکستان امکان پذیر‬ ‫نیست‬ ‫بله‪ .‬در این باره م ی توان ب��ه ارتباط نزدیک ارتش‬ ‫و نیروهای مذهبی اش��اره کرد‪ .‬این نهاد نظامی پاکستان‬ ‫ارتباط با نیروه��ای مذهبی را یک فرص��ت م ی داند چون‬ ‫مذهبیون به ارتش ن��گاه ویژه ای دارند‪ .‬در تش��ریح ارتباط‬ ‫خوب ارتش و علمای مذهبی همین بس که در زمان ژنرال‬ ‫ضیاء‪ ،‬او دستور داد مدارک تحصیلی مدارس مذهبی معتبر‬ ‫شناخته شود و دستگاه های دولتی به ویژه ارتش موظف به‬ ‫جذب این نیرو ها در سمت های مختلف شدند‪ .‬حتی برای‬ ‫مدتی ارتقای درجه نظامیان به این بستگی داشت که انها‬ ‫فرایض را کامالبه جا اورده و در مدارس مذهبی دوره هایی را‬ ‫گذرانده باشند‪ .‬در واقع نظامیان ب رای ارتقا به تاییدیه علمای‬ ‫پاکستان نیازمند بودند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر در ارتش یک رکن بس��یار مهم به نام‬ ‫سازمان امنیت اطالعات ارتش(موسوم به ای اس ای) وجود‬ ‫دارد که این رکن با جریان های رادیکال در پاکستان ارتباط‬ ‫نزدیکی دارد‪ .‬در واقع این رکن و گروه های رادیکال به صورت‬ ‫مکم��ل همدیگر عم��ل م ی کنند‪ .‬یک فرضی��ه مهم این‬ ‫است که هرگاه پاکستان ب ی ثبات م ی شود‪ ،‬ارتش ضرورت‬ ‫بیشتری ب رای مداخله پیدا م ی کند‪ .‬بناب راین این درگیری ها و‬ ‫در کنار ان مشکالت اقتصادی موجود در پاکستان م ی تواند‬ ‫زمینه را ب رای دخالت ارتش فراهم کند‪.‬‬ ‫ح�ال جمه�وری اسلامی ای�ران ک�ه ب�ه دلیل‬ ‫همجواری با پاکستان بارها از گروه های بنیادگرا‬ ‫اسیب دیده اس�ت چگونه م ی تواند دیپلماسی‬ ‫خود را با این کشور به صورتی که کمترین هزینه‬ ‫و بیش�ترین منافع را برای ایران فراهم سازد‪ ،‬به‬ ‫کار گیرد؟‬ ‫رابطه ایران و پاکس��تان را بای��د رابطه ای عمیق‬ ‫و اس��تراتژیک دانس��ت‪ .‬در این رابطه وج��ه ملیت بیش از‬ ‫وجه مذهب پررن��گ م ی نماید چراکه به ص��ورت معمول‬ ‫جامعه پاکستان‪ ،‬ای ران را گهواره تمدنی خود تلقی م ی کند‬ ‫بناب راین م ی توان رابطه دو کشور را اصیل و پایدار دانست‪،‬‬ ‫اما مزاحمت هایی در این میان است که در پی ایجاد اختالل‬ ‫در روابط دو کشور شکل م ی گیرد‪ .‬اگرچه پایه روابط ای ران و‬ ‫پاکستان به دالیل فرهنگی‪ ،‬دینی و تاریخی محکم است‬ ‫اما اتفاقاتی که در این میان حادث شده است م ی تواند این‬ ‫رابطه را خدشه دار سازد‪ .‬نفوذ عربستان سعودی که از طریق‬ ‫گروه های رادیکال عمل م ی کند و ضعف دولت پاکستان در‬ ‫کنترل مرزها از جمله دالیلی است که این رابطه را متشنج‬ ‫م ی سازد‪ .‬حال انکه پاکستان در کنترل مرزها ناتوان است‪،‬‬ ‫پس جمهوری اس�لامی ای ران ب رای جلوگی��ری از هرگونه‬ ‫اتفاق در داخل ای ران که با منشا گروه های شب ه نظامی مقیم‬ ‫پاکستان صورت م ی گیرد باید خود مسئولیت کنترل مرزها‬ ‫را برعهده گیرد و از ان نیز بااهمی ت تر ان است که زمینه های‬ ‫رشد بنیادگرایی در بلوچس��تان ای ران را از بین ببرد‪ .‬تالش‬ ‫ب رای مهار رش��د رادیکالیس��م به صورت کلی در منطقه و‬ ‫بس��تن توافقنامه های امنیتی میان دو کشور م ی تواند در‬ ‫رسیدن به این مهم تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫در تشریح عوامل موثر بر شکل گیری گرایش ها‬ ‫و گروه های رادیکال اسالمی که اغلب شبه نظامی‬ ‫نیز تلقی م ی شوند به س�اختار این کشور اشاره‬ ‫کردی�د‪ .‬چه ویژگ ی های س�اختاری پاکس�تان را‬ ‫برای گسترش این مساله توانمند ساخته است؟‬ ‫به نظ�ر م ی رس�د ارت�ش پاکس�تان و ب�ه ویژه‬ ‫س�رویس امنیت�ی این کش�ور موس�وم به ‪ISI‬‬ ‫در کن�ار س�ایر عوامل‪ ،‬خدم�ات بیش�تری را به‬ ‫بنیادگرایی و شکل گیری و گسترش رادیکالیسم‬ ‫اسالمی ارائه کرده باشد‪ .‬ارزیابی شما در این باره‬ ‫چیست؟‬ ‫بین الملل‬ ‫بر سرعت شکل گیری و رشد این گرایش ها افزوده است‪.‬‬ ‫در این میان اما عوامل خارجی نیز به کمک م ی ایند؛‬ ‫در محیط پی رامونی پاکستان دو بحران کشمیر و افغانستان‬ ‫وجود دارد که باید به سمت حل شدن بروند‪ .‬در واقع همین‬ ‫دو بحران نیز در زمینه سازی رشد گرایشات رادیکالیسم در‬ ‫پاکستان بس��یار اثر گذارند‪ .‬در بحران کشمیر که در سطح‬ ‫منطقه ای از جمله عواملی اس��ت که پاکستان را به عنوان‬ ‫کانون اشوب س��ازی در منطقه معرفی نمایند‪ ،‬این کش��ور‬ ‫ب رای انکه بتواند کشمیر را به خود ملحق کرده یا انکه ان را‬ ‫به استقالل برساند به رشد گروه های رادیکال و شب ه نظامی‬ ‫ب رای بسیج نیرو به س��مت این منطقه مبادرت کرد‪ .‬مساله‬ ‫افغانس��تان نیز در این میان قابل ذکر است‪ .‬از سال ‪1357‬‬ ‫که بحران افغانس��تان وارد مرحله جدیدی شده‪ ،‬پاکستان‬ ‫همواره محلی امن ب رای نیروهای رادیکال و نیز س��رزمین‬ ‫تعامل ایده های رادیکال مختلف بوده اس��ت و از پاکستان‬ ‫به عنوان بهش��ت امن تروریس ت ها یاد م ی ش��ود که انواع‬ ‫مختلف گروه های افراطی و خش��ونت طلب تروریس��ت در‬ ‫خاک این کشور حضور داشته و بدون محدودیت به فعالیت‬ ‫م ی پردازند‪ .‬همچنین بحران افغاستان مهاجران زیادی را به‬ ‫پاکستان گسیل داشته اس��ت‪ .‬این مهاجران که به مدارس‬ ‫مذهبی پاکستان روانه م ی شدند‪،‬همچنان که با ایدئولوژی‬ ‫جدید مواجه م ی ش��دند‪ ،‬ب��ه کارزار فعالی��ت در گروه های‬ ‫رادیکال و شب ه نظامی نیز قدم م ی گذاشتند‪.‬‬ ‫با این همه انقالب ای ران یکی از مس��ائلی اس��ت که‬ ‫مبارزه با ان‪ ،‬انگیزه ای ب رای برخی کشورها بود که به تقویت‬ ‫این گروه ها بپردازند‪ ،‬چنانچه وقوع انقالب اسالمی در ای ران‬ ‫و تاسیس جمهوری اسالمی ای ران ب ر اساس اموزه های فقهی‬ ‫تشیع عامل دیگر رشد مدارس مذهبی در پاکستان به شمار‬ ‫م ی اید‪ .‬ژنرال ضیاء‪ ،‬انقالب اس�لامی ای ران را به حمایت از‬ ‫شیعیان پاکستان متهم کرد و احیای تفکر سنی افراطی را‬ ‫گزینه ای موثر ب رای خنثی کردن ان م ی دانس��ت‪ .‬در عین‬ ‫حال پیروزی انقالب اسالمی ای ران با واکنش منفی برخی از‬ ‫کشورهای جهان عرب مواجه شد‪ .‬کشورهای عربی مزبور‬ ‫به منظور جلوگیری از گسترش نفوذ انقالب اسالمی ای ران‬ ‫در پاکستان‪ ،‬ضمن حمایت از گروه های خاص تندرو در این‬ ‫کشور‪ ،‬به گس��ترش و حمایت از مدارس مذهبی پرداختند‪.‬‬ ‫گروه هایی چون سپاه صحابه با حمایت عربستان سعودی‬ ‫و با هدف مبارزه با انقالب ای ران ش��کل گرفتن��د‪ .‬از جمله‬ ‫اهداف عمده ای��ن گروه ها را م ی توان در جلوگیری از رش��د‬ ‫تشیع در پاکستان و جلوگیری از رشد مناسبات ای ران و دولت‬ ‫پاکستان دانس��ت‪ .‬دولت عربس��تان نیز که از دیرباز رابطه‬ ‫حسنه ای با دولت پاکستان داش��ته‪ ،‬در پرتو فقر اقتصادی‬ ‫و فرهنگی جامعه پاکس��تان در این کش��ور رخنه مذهبی‬ ‫کرد‪ .‬تفکرات رادیکال در س��طح بی ن المللی دنی��ا را به دو‬ ‫دسته داراالیمان و دارالکفر تقسیم و بر این مبنا به مبارزه با‬ ‫دارالکفر از منظر خویش م ی پردازن��د‪ .‬با این همه م ی توان‬ ‫گفت که حضور امریکا در منطقه نیز در رش��د این گروه ها‬ ‫ب ی تاثیر نیست چنان که شاهدیم‪ ،‬رشد گروه های رادیکال‬ ‫و شب ه نظامی در پاکستان از حضور امریکا در منطقه قوت‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬همچن��ان که این گروه ها در راس��تای منافع این‬ ‫کشور نیز گام برم ی دارند و سیاست های کلی نظام مسلط‪،‬‬ ‫ب رای ایجاد ش��کاف در خاورمیانه گام ب ر م��ی دارد‪ .‬بناب راین‬ ‫م ی توان گفت که این دو یکدیگر را در رسیدن به اهدافشان‬ ‫تقویت م ی نمایند‪.‬‬ ‫نیروهای مذهبی‪ ،‬احزاب را جریان های سکوالری م ی دانند‬ ‫که جامعه پاکستان را به سوی غربی شدن سوق م ی دهند‪.‬‬ ‫همچنین ارتش نیز از دولت های غی رنظامی همچون دولت‬ ‫اصف علی زرداری حمایت نم ی کند و انچنان که گفته شد‬ ‫تعامالت نزدیک با بنیادگرایان دارد‪ .‬بناب راین‪ ،‬این سه نیرو به‬ ‫صورت جداگانه همواره در این کشور داعیه قدرت دارند و بر‬ ‫یزنند‪.‬‬ ‫همین اساس به تعارضات موجود در پاکستان دامن م ‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رابطه پاکستان با ایران شفاف و پایدار نیست‬ ‫تو گوی مثلث با سفیر سابق ای ران در پاکستان‬ ‫گف ‬ ‫‪4‬‬ ‫جواد منصوری‪ ،‬سفیر سابق ایران در پاکستان‪ ،‬م ی‪‎‬گوید که دولت پاکستان باید متوجه شود که دولت ایران به‬ ‫هیچ عنوان اجازه نم ی‪‎‬دهد دیگران امنیت مل ی‏اش را تهدید کنند یا اینکه پاکستان‪ ،‬سرزمین امنی باشد برای دشمنان‬ ‫ایران‪ .‬گروگانگیری مرزبان‏های ایرانی در مرز پاکس�تان توس�ط گروه جی ش العدل بهانه‪‎‬ای شد تا با جواد منصوری‬ ‫درباره سیاست‪‎‬های پاکستان و نوع تعامل این دولت و ارتش ان با گروه‪‎‬های افراطی و تروریستی گفت وگو کنیم‪ .‬این‬ ‫کارشناس معتقد است که دولت پاکستان از یک طرف به دلیل مشکالت متعدد و پیچیده ای که در داخل دارد و از طرف‬ ‫دیگر به دلیل نوع بینش و گرایشش در روابط خارجی‪ ،‬بعضا مجبور است مخالف مصالح امنیت مل ی‏اش اقدام کند‪.‬‬ ‫ابتدا کمی راجع به سیاس�ت‪‎‬های کلی دولت‬ ‫پاکس�تان و نوع تعامل و رابط�ه ان با دولت های‬ ‫خارجی توضیح دهید؟‬ ‫دولت پاکس��تان از یک طرف به دلیل مشکالت‬ ‫متعدد و پیچیده ای که در داخل دارد و از طرف دیگر به دلیل‬ ‫نوع بینش و گرایش��ش در روابط خارجی‪ ،‬وضعیت پیچیده‬ ‫و دشواری ب رای سیاس��تگذاری‏هایش دارد‪ .‬دولت اسالم اباد‬ ‫بعضا حتی مجبور اس��ت مخالف مصال��ح امنیت مل ی‏اش‬ ‫اقدام کند‪ .‬به عنوان نمونه پرویز مشرف‬ ‫خودش در جایی عنوان کرده زمانی که‬ ‫رئی س جمهور بود ‪ ،‬وزی��ر خارجه امریکا‬ ‫با او تماس گرفته و خواس��ته که برخی‬ ‫اقدام��ات را انجام دهد‪ .‬درواقع مش��رف‬ ‫م ی‪‎‬گوید؛ وزیر خارجه وقت امریکا خطاب‬ ‫به او گفته که اگر یک س��ری اقدامات را‬ ‫انجام ندهد انها نیز ه��ر کاری که الزم‬ ‫باشد انجام خواهند داد‪ .‬بناب راین به گفته‬ ‫رئی س جمهوری پیشین پاکستان به دلیل‬ ‫شرایط‪ ،‬سیاست‏ها‪ ،‬وابستگ ی‪‎‬ها و منافع‬ ‫خاص پاکستان او مجبور شده به امریکا‬ ‫اجازه دهد که پاکس��تان را به عنوان پلی‬ ‫ب رای حمله به افغانستان انتخاب کند‪ .‬به‬ ‫این ترتیب بود که ایاالت متحده امریکا با‬ ‫اس��تفاده از خاک پاکستان به افغانستان‬ ‫حمله نظامی ک��رد‪ .‬این ی��ک نمونه از‬ ‫کارهایی اس��ت ک��ه دولت پاکس��تان‬ ‫برخالف مصلحت ملی مجبور به انجام‬ ‫ان شده است‪.‬‬ ‫به جریان سپاه صحابه نیز م ی‪‎‬توان‬ ‫اشاره کرد؛ در این رابطه دولت پاکستان به‬ ‫خوبی م ی دانس��ت که این گروه در واقع‬ ‫عامل اجرایی دولت سعودی است اما در‬ ‫مقابل این گروه اقدامی نکرد‪ .‬بناب راین این‬ ‫گروه تاکنون در کش��ور پاکستان عامل‬ ‫ده ها ترور و انفجار بوده اند‪ .‬بناب راین ضعف‬ ‫دولت پاکس��تان تاحدی است که حتی‬ ‫امنیت ملی این کشور را نیز تحت تاثیر‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫با این گروه‪‎‬ها چگونه است؟‬ ‫به رغم اینکه جمهوری اس�لامی ای��ران در طول‬ ‫چند دهه پس از پیروزی انقالب اس�لامی‪ ،‬یکی از بهترین‬ ‫روابط را با پاکستان داشته اما متاسفانه به دلیل سیاست‪‎‬های‬ ‫خالف مصالح ملی اسالم اباد‪ ،‬ای ران نتوانست یک وضعیت و‬ ‫رابطه روشن و پایداری را در روابط اقتصادی‪ ،‬سیاسی و حتی‬ ‫مرزها ایجاد کند‪ .‬همچنین در رابطه با مس��ائل اقتصادی‪،‬‬ ‫زمینه‏های بسیاری وجود دارد که ته ران‪-‬اسالم اباد م ی‏توانند‬ ‫ارتش پاکستان یا س�ازمان اطالعاتی این کشور‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫رواب�ط ای�ران و پاکس�تان ب ه عن�وان دو کش�ور‬ ‫همس�ایه و دارای مرزه�ای طوالنی ب�ا هم‪ ،‬طی‬ ‫سال های اخیر به چه صورت بوده است؟‬ ‫‪56‬‬ ‫با هم همکاری داشته باشند اما دولت پاکستان تحت تاثیر‬ ‫فشارهای دیگران حاضر نیست از این منافع عظیم مبادالتی‬ ‫استفاده کند‪ .‬یک نمونه بارزی که م ‏‬ ‫ی‪‎‬توان اشاره کرد مساله‬ ‫خط لوله گاز است؛ بعد از نزدیک به ‪ 15‬سال مذاکره میان دو‬ ‫طرف‪ ،‬پاکستان ی‏ها اعالم کردند تحت فشار امریکا از استفاده‬ ‫از گاز ای ران صرفنظر م ی‏کنند‪.‬‬ ‫داخل پاکس�تان گروه‪‎‬های افراطی و تروریستی‬ ‫بسیاری ریشه دوانده‪‎‬اند‪ .‬تعامل دولت اسالم اباد‬ ‫همانطور ک��ه گفتید گروه‪‎‬های متع��ددی داخل‬ ‫پاکستان به عنوان عوامل خارجی مشغول به فعالیت هستند؛‬ ‫گروه‪‎‬هایی مانند طالبان‪ ،‬س��پاه صحاب��ه و حتی گروه‪‎‬های‬ ‫دیگری که مستقیما عامل اجرایی سیاست‪‎‬های کشورهای‬ ‫خارجی هستند‪.‬‬ ‫در این میان گروه معروف ب��ه جی ش العدل نیز وجود‬ ‫دارد‪ .‬در واقع پاکستان معروف به سرزمین احزاب و گروه‪‎‬های‬ ‫مختلف است؛ بناب راین در این زمینه مشکلی ب رای این گروه‪‎‬ها‬ ‫وجود ندارد و به هر کاری دست م ی‪‎‬زنند‪.‬‬ ‫(‪ )ISI‬در چه جایگاهی است؟‬ ‫دولت پاکستان در مسائل کالن سیاسی‪ ،‬داخلی و‬ ‫خارجی قطعا تحت نظر ارتش است؛ بناب راین هیچ دولتی در‬ ‫پاکستان نم ی‏تواند از خطوط کلی که ارتش تعیین م ی‏کند‪،‬‬ ‫عدول کند‪ .‬در رابطه با بحث گروه های تروریس��تی نیز باید‬ ‫دید در ارتش پاکستان چه توجیهی ب رای پذیرش این گروه‪‎‬ها‬ ‫وجود دارد‪ .‬اما باید توجه داشت که بحث وابستگی و ارتباط‬ ‫این گروه ها به دولت‏های دیگر اساس ی ترین علت این مساله‬ ‫یعنی پذیرش انهاست‪ .‬به عنوان نمونه حتی بعضی از سران‬ ‫ارتش پاکس��تان نام فرزندانشان را از ش��اهزادگان سعودی‬ ‫م ی‪‎‬گی رند تا عالقه مندی و وابستگ ی‏شان را به این شاهزادگان‬ ‫نشان دهند‪.‬‬ ‫برخی معتقدند که پاکستان نیز یکی از مهره‪‎‬های‬ ‫عربس�تان برای فشار بر ایران اس�ت‪ .‬نظر شما‬ ‫راجع به این مساله چیست؟‬ ‫عربس��تان باتوج��ه ب��ه‬ ‫دیدگاه‏ه��ای فکری و سیاس��ی‏اش‬ ‫قطعا تمایلی به ثبات‪ ،‬اقتدار و نفوذ‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران ندارد‪ .‬به این‬ ‫دلیل همواره نوعی احساس رقابت‬ ‫به صورت مس��تقیم یا غیرمستقیم‬ ‫با ای ران دارد‪ .‬ع ربس��تان این دشمنی‬ ‫را در س��ال‪‎‬های پ��س از انقالب به‬ ‫اش��کال مختلف ب��روز داده اس��ت‪.‬‬ ‫متاس��فانه به رغم اینکه ای ران به طور‬ ‫جدی خواستار شکل گیری روابطی‬ ‫دوس��تانه با دولت ریاض اس��ت اما‬ ‫دولت س��عودی در این راستا تاکنون‬ ‫هیچ گام ی برنداشته اس��ت‪ .‬در این‬ ‫راستا نه تنها در پاکس��تان بلکه در‬ ‫برخی کشورهای دیگر نیز ع ربستان‬ ‫سعودی به اشکال مختلف علیه ای ران‬ ‫اقدام کرده است‪ .‬ع ربستان تاکنون در‬ ‫یمن‪ ،‬اردن‪ ،‬ع راق و پاکستان به طرق‬ ‫گوناگون ب��رای روابط ای��ران با این‬ ‫کشورها ایجاد مش��کل کرده است‪.‬‬ ‫همچنین در رسانه‪‎‬های سعودی نیز‬ ‫اصوال شاهد موضع گیری‏های تندی‬ ‫علیه ای ران هستیم‪.‬‬ ‫ب�ا توج�ه ب�ه گروگانگی�ری‬ ‫مرزبان‪‎‬ه�ای ایران�ی توس�ط‬ ‫جی ش الع�دل و مس�ائل دیگری‬ ‫از این قبیل‪ ،‬دولت های پاکستان‬ ‫و ای�ران چه سیاس�ت و تعاملی‬ ‫را باید در پیش بگیرند که در اینده دیگر ش�اهد‬ ‫چنین اتفاقاتی نباشند؟‬ ‫در ابتدا دولت پاکستان باید متوجه شود که دولت‬ ‫ای ران به هیچ عن��وان اج��ازه نم ی‪‎‬دهد که دیگ��ران امنیت‬ ‫مل ی‏اش را تهدید کنند یا اینکه پاکستان‪ ،‬سرزمین امنی باشد‬ ‫ب رای دش��منان ای ران‪ .‬به این دلیل جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫باید مذاکرات خیلی جدی و صریحی با دولت پاکس��تان در‬ ‫زمینه مقابله با جریان‪‎‬های تروریستی‪ ،‬باندهای مواد مخدر و‬ ‫ن های ای رانی در مرزهای‬ ‫قاچاق صورت دهد‪ .‬همچنین مرزبا ‪‎‬‬ ‫پاکستان باید با قاطعیت بیشتری در برخورد با مسائل وارد‬ ‫عمل شوند‪.‬‬ ‫پاکستان در ماجرای گروگانگیری مرزبانان ایرانی ذی نفع نیست‬ ‫پیرمحمد مالزهی‬ ‫کارشناس مسائل پاکستان‬ ‫مالزه��ی در ای��ن یادداش��ت مناب��ع مال��ی و‬ ‫حمایت های امنیت��ی و اطالعاتی برخی کش��ورهای‬ ‫منطقه از گروهک تروریستی جی ش العدل را مورد بررسی‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫گرایشات جیش العدل به القاعده‬ ‫در ای��ن می��ان باتوج��ه ب��ه اهمی��ت گروگانگیری‬ ‫مرزبان های ای رانی در مرزهای میان ای ران و پاکستان توسط‬ ‫گروهک تروریس��تی جی ش العدل بد نیس��ت کمی هم به‬ ‫سابقه این گروه بپردازیم‪ .‬جی ش العدل گروهی است شبیه‬ ‫گروه جنداهلل که عبدالمالک ریگی ان را پایه گذاش��ته بود؛‬ ‫اعضای این گروه شب ه نظامی تروریستی‪ ،‬بسیار تندرو‪ ،‬ظاه را‬ ‫سنی و بلوچ هستند‪.‬‬ ‫درحقیقت این گروه بعد از نابودی گروه موس��وم به‬ ‫جنداهلل‪ ،‬با سازمان دهی مجدد نف رات ان‪ ،‬شروع به فعالیت و‬ ‫اعالم موجودیت کرد‪ .‬البته ریگی چند سال پیش بازداشت‬ ‫و کشته شد‪ .‬به دنبال این اتفاق‪ ،‬این گروه مدتی در منطقه‬ ‫به حالت اغما درامد‪ ،‬اما مجددا افرادی از همان گروه جنداهلل‬ ‫سازمان دهی ش��ده و گروهی به نام جی ش العدل را تشکیل‬ ‫دادند‪ .‬خط مش��ی این گروه مطابق انچه خودش��ان اعالم‬ ‫کرده‪‎‬اند‪ ،‬دفاع از حقوق اهل سنت ای ران است‪ .‬انها مدع ی‏اند‬ ‫نظام ش��یعی در ای��ران حقوق اهل س��نت را به رس��میت‬ ‫نم ی‪‎‬شناسد و در بسیاری موارد این حقوق را نقض م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫البته این برداش��ت انهاس��ت و به همی��ن خاطر نیز‬ ‫خودشان را مدافع حقوق اهل سنت و به خصوص بلوچ‪‎‬های‬ ‫اهل س��نت در اس��تان سیس��تان و بلوچس��تان م ی‪‎‬دانند‪.‬‬ ‫جی ش العدل در ظاهر به دنبال حمایت از حقوق اهل سنت‬ ‫و قوم بلوچ هس��تند اما انطور که دیگران م ی گویند انها به‬ ‫نوعی تمایالتی به سازمان القاعده دارند و با انها ارتباطاتی‬ ‫نیز برقرار کرده اند‪.‬‬ ‫راهکار ایران برای کاهش درگیری های مرزی‬ ‫ای ران در دو جهت م ی تواند زمینه این گونه حرکت ها‬ ‫بای�د توج�ه داش�ت ک�ه دول�ت حزبی‬ ‫پاکس�تان خیل�ی ب�ا سیاس�ت‪‎‬های ‪ISI‬‬ ‫موافق نیست ولی قادر هم نیست در برابر‬ ‫انها بایس�تد‪ .‬بنابراین اگر می�ان این دو‬ ‫تفکیک قائل شویم می توان گفت دولت‬ ‫حزبی کمتر در این قضایا دخالت دارد‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫مس��اله حضور اح��زاب و گروه ه��ای افراطی در‬ ‫پاکس��تان همواره معضلی ب رای دولت مرکزی اس�لام اباد‬ ‫بوده است‪ .‬اما در این رابطه باید میان دولت و ‪ ISI‬سازمان‬ ‫اطالعاتی پاکستان تفاوت قائل شد؛ حقیقت این است که‬ ‫دولت‪‎‬های حزبی منافع خ��ود را در حمایت از رادیکال های‬ ‫اسالمی نم ی‪‎‬بینند‪ .‬تنها یک واقعیت وجود دارد و ان اینکه‬ ‫ارتش از زمان اغاز اس��تقالل این کش��ور در سال ‪ 1947‬به‬ ‫دالیل خاصی فلسفه جهاد را در پیش گرفت؛ به خصوص در‬ ‫رابطه با هند و کشمیر‪.‬‬ ‫بناب راین ارتش و ‪ ISI‬در ای��ن دو منطقه از همان اغاز‬ ‫با مساله جهادی روبه رو شدند‪ .‬در منطقه کشمیر باتوجه به‬ ‫جنگی که پیش امد ارتش پاکستان تالش کرد افراد مستعد‬ ‫مخالف هند را س��ازماندهی کند‪ .‬هدف انها از این اقدام ان‬ ‫بود که کش��میر هند را از هند جدا کنند‪ ،‬یعنی کش��میر یا‬ ‫به صورت مستقل ش��ود یا به پاکس��تان بپیوندد‪ .‬از جمله‬ ‫مهمترین این گروه ها نیز لش��کر طیبه و گروه مجاهدین‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫دومین مساله نیز مساله افغانستان است؛ افغانستان‬ ‫تنها کشوری بود که زمانی که مس��اله عضویت پاکستان‬ ‫در س��ازمان ملل مطرح ش��د‪ ،‬با ان مخالفت کرد‪ .‬البته این‬ ‫مساله با میانجیگری ای ران حل شد‪ .‬هدف دولت پاکستان‬ ‫این است که در افغانس��تان یک دولت کامال هماهنگ با‬ ‫اس�لام اباد روی کار بیاید‪ .‬در س��ال ‪ 1947‬بحثی که میان‬ ‫افغانستان و پاکستان مطرح ش��د‪ ،‬بحث خط مرزی دیورند‬ ‫بود‪ .‬این خط مرزی در زمان حکمرانی امیر عبدالرحمن خان‬ ‫در افغانستان‪ ،‬طی معاهده ای با هند تحت استعمار بریتانیا‬ ‫تعیین شد‪.‬‬ ‫اما بعد از به وجود امدن کش��ور پاکس��تان‪ ،‬حکومت‬ ‫وقت افغانس��تان‪ ،‬این خط را به رسمیت نش��ناخت و هنوز‬ ‫بین دو کشور افغانستان و پاکس��تان بر سر مسائل مرزی‬ ‫اختالفاتی وجود دارد که گاهی باعث بروز مشکالت جدی‬ ‫بین دو کشور گردیده اس��ت‪ .‬اکنون دولت پاکستان جهت‬ ‫اینکه یک دولت هماهنگ با سیاس��ت های خود در کابل‬ ‫روی کار باشد‪ ،‬هدفش این اس��ت که افغان ها این خط را به‬ ‫رسمیت بشناسند‪.‬‬ ‫در رابط��ه با حمای��ت ارتش ی��ا س��ازمان اطالعاتی‬ ‫پاکس��تان‪ ISI ،‬از گروه های افراطی اس�لامی باید گفت‬ ‫برخی کش��ورهای اس�لامی‪ ،‬اروپایی و امری��کا از ابتدا در‬ ‫تضاد با ش��وروی به حمایت از مجاهدی��ن روی اوردند‪ .‬بعد‬ ‫از پیروزی جهاد در افغانس��تان‪ ،‬بازهم پاکستان در گرفتن‬ ‫قدرت از برهان الدین ربانی توس��ط طالبان نقش داشت‪ .‬در‬ ‫نتیجه باز هم تاکید م ی کنم که ارتش پاکستان در فلسفه‬ ‫جهادی در دو منطقه جدی عمل کرد؛ نخست کشمیر هند‬ ‫و دیگری افغانستان‪.‬‬ ‫باید توجه داش��ت که دولت حزبی پاکستان خیلی با‬ ‫سیاست‪‎‬های ‪ ISI‬موافق نیس��ت ولی قادر هم نیست در‬ ‫ب رابر انها بایس��تد‪ .‬بناب راین اگر میان این دو تفکیک قائل‬ ‫ش��ویم م ی توان گفت دولت حزب��ی کمتر در ای��ن قضایا‬ ‫دخالت دارد‪.‬‬ ‫در حال حاضر پاکستان یک سیاست دوگانه را در ب رابر‬ ‫گروه های افراطی در پیش گرفته است؛ از یک طرف با برخی‬ ‫گروه های شورشی که منافع انها را تامین م ی کند همکاری‬ ‫دارد و از طرف دیگر با برخی گروه هایی که اقداماتش��ان با‬ ‫تحرکات انها همخوانی ندارد‪ ،‬برخورد نظامی انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫اما در هر حال به نظر نم ی رسد پاکستان از این گروه ها‬ ‫علیه ای ران استفاده کند‪ .‬زی را در میان همسایگان‪ ،‬پاکستان‬ ‫کشوری است که مرز امنی با ای ران دارد‪ .‬بناب راین منافع دولت‬ ‫پاکس��تان در حمایت از چنین گروه هایی نیست اما دور از‬ ‫انتظار نیست که ارتش و ‪ ISI‬از این گروه ها حمایت کنند‪.‬‬ ‫یعنی گروگانگیری در مرزها را خش��ک کند؛ نخست اینکه‬ ‫با اقدامات مختلف ابزار سوء اس��تفاده کشورهای خارجی را‬ ‫از شکاف های مذهبی بگیرد و با نگاهی همه جانبه زمینه‬ ‫دخالت خارجی را مسدود کند‪.‬‬ ‫البته نباید از نظر دور داش��ت که مناطق سن ی نشین‪،‬‬ ‫چه پیش از انقالب و چه پس از ان ج��زء فقیرترین مناطق‬ ‫بوده ان��د‪ .‬در ای ران دول��ت روحان��ی باید دوباره سیاس��ت‬ ‫دولت های اق��ای خاتمی و هاش��می را در پی��ش گیرد‪ .‬از‬ ‫دیگر سو چون ای ران یکی از مدعیان الگوی اسالمی قدرت‬ ‫و عربستان یکی دیگر از مدعیان است‪ ،‬همواره بین این دو‬ ‫رقابت وجود داشته است‪ .‬در نتیجه اگر ای ران و عربستان به‬ ‫تفاهم برسند و تضادهایش��ان کاهش پیدا کند‪ ،‬حمایت از‬ ‫جی ش العدل نیز کمتر خواهد شد‪.‬‬ ‫رویارویی ای ران و عربس��تان در کش��ورهای مختلف‬ ‫اصوال دردسرساز است؛ بناب راین ته ران‪-‬ریاض باید به نوعی‬ ‫به تفاهم برس��ند و از حالت رویارویی خارج شوند‪ .‬دو کشور‬ ‫ب رای حل برخی مشکالت باید سیاس��ت تنش زدایی را در‬ ‫منطقه دنبال کنند‪.‬‬ ‫اگر نگاه ای ران در رابطه با اهل سنت توسع ه ای باشد و‬ ‫همچنین سیاست تنش زدایی با عربستان در پیش گرفته‬ ‫شود‪ ،‬بسیاری از این مسائل و تنش ها با گروه های افراطی‬ ‫که در کشورهای دیگر هستند‪ ،‬حل خواهد شد‪.‬‬ ‫گروه هایی همچون جیش العدل ب رای بقا نیاز به پول‬ ‫و مکان امن دارن��د؛ در واقع هر گروهی ب��رای جنگ علیه‬ ‫دولت به این امکانات نیاز دارد‪ .‬ای��ن واقعیت را باید درنظر‬ ‫گرفت وقتی گروهی علیه کشوری وارد جنگ م ی‪‎‬شود نیاز‬ ‫اصل ی‪‎‬اش داشتن یک مکان امن است تا بتواند نیروهایش‬ ‫را از لحاظ نظامی و ایدئولوژیک اموزش دهد‪ .‬عمدتا داخل‬ ‫کش��ورها این امکان ضعی ف تر اس��ت‪ ،‬بلکه یک کش��ور‬ ‫همسایه بیشتر م ی‪‎‬تواند این امکان را ایجاد کند‪.‬‬ ‫مس��اله دوم امکان��ات مال��ی و تس��لیحاتی ای��ن‬ ‫گروه‪‎‬هاست؛ عل ی القاعده این گروه‪‎‬ها باید به منابعی دست‬ ‫پیدا کنند که هم به لحاظ مالی نیازهایش��ان برطرف شود‬ ‫و هم به لحاظ تسلیحاتی‪ .‬برداشت شخصی من این است‬ ‫که بخشی از منابع مالی این گروه ها در منطقه یعنی ای ران‪،‬‬ ‫افغانستان و پاکس��تان‪ ،‬از طریق تولید و فروش مواد مخدر‬ ‫تامین م ی شود‪.‬‬ ‫بناب راین اگر یک کشور به خصوص نیز به انها کمک‬ ‫مالی نکند م ی‪‎‬توانند با داخل ش��دن در ای��ن کار منافعی را‬ ‫کسب کنند‪ .‬به عنوان نمونه گروه طالبان در افغانستان در‬ ‫مناطقی مانند هلمند‪ ،‬کشت خشخاش را تشدید م ی‪‎‬کند تا‬ ‫بتواند منابع مالی کسب کند‪.‬‬ ‫اما تنها این نیست؛ بلکه ش��اید این گروه‪‎‬ها از برخی‬ ‫کش��ورها و ش��بکه‪‎‬های اطالعاتی کش��ورها نیز به دلیل‬ ‫رقابت‪‎‬هایی که در س��طح منطقه میان ایران‪ ،‬عربس��تان‬ ‫سعودی و کشورهای دیگر وجود دارد‪ ،‬بهره بگیرند تا منابع‬ ‫مال ی‪‎‬شان تامین شود‪ .‬خودشان مدع ی‪‎‬اند که از کمک‪‎‬های‬ ‫مردمی اس��تفاده م ی کنند ولی این مس��اله که کمک های‬ ‫مردمی چگونه و از کجا به دست م ی اید‪ ،‬جای بحث دارد‪.‬‬ ‫در رابطه با تاثیرگذاری چنین مسائلی بر روابط ته ران‪-‬‬ ‫اسالم اباد نیز باید گفت این گونه مسائل ان قدر مهم نیست‬ ‫که مناسبات کلی دو کشور را تحت الش��عاع قرار دهد؛ زی را‬ ‫ای ران و پاکستان بیش از ‪ 900‬کیلومتر مرز مشترک دارند و‬ ‫منطقه‪ ،‬منطقه حساسی اس��ت‪ .‬بنابراین مصلحت هر دو‬ ‫کشور نه به لحاظ استراتژیک و نه به لحاظ موقعیت امنیتی‬ ‫ایجاب نم ی‪‎‬کند که اختالفات میان‪‎‬شان افزایش یابد‪ .‬این در‬ ‫شرایطی است که میان دو کشور از قبل نیز همکاری‪‎‬هایی‬ ‫صورت گرفته و یک تفاهم نامه مرزی میان ای ران و پاکستان‬ ‫وجود داشت‪ .‬در هر حال به نظر نم ی رسد پاکستان خواهان‬ ‫ان باشد که مناس��بات دو طرف تحت تاثیر این مساله قرار‬ ‫بگیرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جیش العدل یا جیش القاعده؟!‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫پیش درامد نظام چندقطبی‬ ‫مجادله غرب و روسیه برس��ر اوک راین بازتولید جنگ سرد در قرن ‪21‬‬ ‫است‪ .‬امریکا و غرب درصدد حفظ وضع موجود هستندو مسکو با است راتژی‬ ‫تغییر وضع موجود بازگشت به عصر تزاریس��م را دنبال م ی کند‪ .‬نقطه اوج‬ ‫این تقابل در صحنه تحوالت ش��ب ه جزیره کریمه قابل مشاهده بود‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد در حاش��یه این نزاع جدی کش��ورهایی نظیر ای ران با فرصت ها و‬ ‫چالش های توامان مواجه خواهند شد‪.‬‬ ‫جنگ تزار و ژنرال‬ ‫ایا بازی دومینوی غرب در ب رابر پروژه اوراسیاگ رایی‬ ‫روسیه به سود ای ران تمام م ی شود؟‬ ‫‪58‬‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رحمت اهلل فالح‬ ‫پژوهشگر مسائل‬ ‫اوراسیای مرکزی‬ ‫صحنه سیاس��ی اوکراین از بدو استقالل‪ ،‬اوردگاه‬ ‫منازعه روس گراها و غرب گراها بوده است‪ .‬در سال ‪ 2004‬در‬ ‫اثر انقالب نارنجی‪ ،‬دولت غرب گرا شکل گرفت‪ ،‬اما عوامل‬ ‫ملی و منطقه ای در این میان تاثیرگذار بود؛ یعنی روسیه از‬ ‫ت غرب گرا‬ ‫سازوکارهای سلبی مختلف بهره برد تا اینکه دول ‬ ‫را ناکارا س��ازد و در انتخابات ‪ 2010‬مردم اوکراین‪ ،‬یانوکوویچ‬ ‫و جریان روس گرا را ترجیح دهن��د‪ .‬این دولت هرچند تالش‬ ‫م ی کرد موازنه ای می��ان روس گرایی با غرب گرایی به وجود‬ ‫اورد‪ ،‬ام��ا از نوامبر ‪ 2013‬ویکت��ور یانوکوویچ‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫اوکراین به دلیل عدم امضای مفاد قرارداد تجاری با اتحادیه‬ ‫اروپا و همچنین مشارکت فعال در روند پروژه اوراسیا گرایی‬ ‫روسیه‪ ،‬با مجادالت و س��پس با منازعات جدی مواجه شد و‬ ‫غرب گراها توانس��تند اول با رفتارهای انارشیس��تی در کف‬ ‫خیابان ها و سپس تبدیل ان به جنبش سیاسی‪ ،‬دولت را وارد‬ ‫یک عرصه امنیتی‪ -‬نظامی ناسازگار با روندهای سیاسی کنند‬ ‫که در نتیجه ان نزدیک به‪ 90‬نفر کشته و صدها نفر زخمی‬ ‫ ش��دند‪ .‬پس از ان ‪ ،‬روندهای امنیتی شدن سیاست به قدری‬ ‫پرشتاب شد که یانوکوویچ ضمن انعقاد قراردادی با مخالفان‬ ‫با محتوای کاهش اختیارات رئی س جمهور‪ ،‬برگزاری انتخابات‬ ‫زودهنگام و تش��کیل دولت وحدت ملی‪ ،‬مجب��ور به ترک‬ ‫کشور و واگذاری دولت به مخالفان شد‪ .‬در این میان روسیه‬ ‫که صحنه گردانی غرب را در محیط ژئوپلتیک پی رامونی خود‬ ‫یک مولفه امنیت ملی فرض م ی کرد‪ ،‬اقدام به تصرف جزیره‬ ‫راهبردی کریمه کرد و با پیچیده کردن ابعاد مساله‪ ،‬معادالت‬ ‫امنیتی منطقه و حتی نظام بی ن الملل را وارد عرصه چالشی و‬ ‫تنشی کرد‪ .‬با این اوصاف در این مقاله ضمن اشاره به منطق‬ ‫راهبردی بازیگران خارجی صحنه اوکراین‪ ،‬به انعکاس ان در‬ ‫منافع منطقه ای جمهوری اسالمی ای ران پرداخته خواهد شد‪.‬‬ ‫منطق راهبردی روسیه‬ ‫‪ -1‬اهمیت ژئوپلتیک جزیره کریمه‪ :‬روس ها از قرن ‪18‬‬ ‫در این جزیره حضور نظامی دارند‪ ،‬یعنی پایگاه دریایی خود‬ ‫را در سال ‪ 1783‬تاس��یس کردند‪ .‬پایگاه بندر «سواستوپل»‬ ‫امکان دسترسی سریع به شرق مدیترانه‪ ،‬بالکان و خاورمیانه‬ ‫را ب رای کشت ی های روسی فراهم م ی کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬بازی در خارج نزدیک روس��یه‪ :‬مناطق جداش��ده از‬ ‫ش��وروی با عنوان خارج نزدیک یا به عبارت��ی حیاط خلوت‬ ‫روسیه در س��ند امنیت ملی ان کش��ور تعریف شده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫منطق راهبردی اروپا و امریکا‬ ‫‪ -1‬جای��گاه ژئوپلتیک ب رای گس��ترش اروپا‪ :‬اوکراین‬ ‫مح ‬ ‫ل ترانزیت ‪ 50‬درصد گاز طبیعی و ‪ 75‬درصد نفت وارداتی‬ ‫از روسیه است‪ .‬عالو ه بر ان در گسترش اتحادیه اروپا‪ ،‬به ویژه‬ ‫در حوزه ش��رقی‪ ،‬اوکراین جایگاه ژئوپلتیک��ی باالیی دارد تا‬ ‫جایی که برژینسکی از ان کش��ور به عنوان «ترن سیاست‬ ‫منطقه ای پس از گسترش» یاد م ی کند‪.‬‬ ‫‪ -2‬ممانعت از تحقق پروژه اوراسیا گرایی پوتین‪ :‬پوتین‬ ‫با طرح اوراس��یا گرایی که مرحله اول ان اتحاد گمرگی است‬ ‫درصدد بازس��ازی هژمونی روس��یه در مناطق خارج نزدیک‬ ‫اس��ت‪ ،‬در این میان اوکراین جایگاه تعیی ن کنن��ده ای دارد‪.‬‬ ‫منافع راهبردی غرب بر این است که اوکراین نقشی ایجابی‬ ‫در پروژه اوراسیا گرایی ایفا نکند‪.‬‬ ‫‪ -3‬جای��گاه اوکراین در خرده نظام منطق��ه ای اروپای‬ ‫شرقی‪ :‬اروپای شرقی هنوز از نظر کیفیت ساختاری از سطح‬ ‫اروپای غرب��ی فاصله زیادی دارد‪ .‬ب��ه همین دلیل اصطالح‬ ‫خرده نظام منطقه ای غی ر واقعی نیست‪ .‬اوکراین در صورتی‬ ‫که در چارچوب های نظم روسی باقی بماند‪ ،‬تاثیر ان برکل‬ ‫مناطق اروپای شرقی منعکس خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ -4‬امتداد بازی امنیت��ی امریکایی‪ :‬در ح��وزه الگوی‬ ‫توسعه امنیتی در اوراسیا و اروپای شرقی میان امریکا و اروپا‬ ‫تفاوت تئوریک و برداش��ت وجود دارد‪ .‬اروپا نگران گسترش‬ ‫ناامنی اوکراین است که همسایه اروپاست‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫رقابت با روسیه را در سطح سیاسی تعریف م ی کند و در حوزه‬ ‫امنیتی رقاب��ت را به صالح نم ی بیند‪ ،‬ام��ا امریکا عالقه مند‬ ‫است رقابت به س��طح امنیتی نیز برس��د‪ ،‬تا به بهانه حفظ‬ ‫منافع کش��ورهای اروپای ش��رقی و به ویژه اوکراین حضور‬ ‫نظامی – امنیتی خود را در دریای سیاه گسترش دهد‪.‬‬ ‫تحوالت اوکراین و جمهوری اسالمی ایران‬ ‫سرانجام سخن‬ ‫تحوالت اخیر پی رامون بحران اوکراین م ی تواند بازتولید‬ ‫ظرفی ت های جدی��د در معادالت نظ��ام بی ن المللی از حیث‬ ‫سلبی و ایجابی شود‪ .‬اینکه روسیه بدون توجه به هشدارهای‬ ‫غرب اهداف راهبردی خود را پیش م ی برد نشانگر این است‬ ‫که جه��ان تک قطبی در حال تغییر به نظ��ام چند قطبی با‬ ‫ماهیت سازش و س��تیز خاص خود است‪ .‬در چنین فضایی‬ ‫فرصت ها و تهدیدهای موردی و مقطعی ب رای منافع ملی و‬ ‫عمومی ای ران قابل تصور است‪ .‬الزم به تاکید است که روابط‬ ‫ای ران ـ روس��یه‪ ،‬تابعی از روابط این دو کش��ور با قدرت های‬ ‫مهمتر اقتصاد و تجارت جهانی است‪ .‬به نظر م ی اید اموزه‬ ‫کالسیک علم سیاست در اینجا هم روشنگر است که‪:‬‬ ‫‪ .1‬سیاس��ت داخلی برخاس��ته از کانون ه��ای قدرت‬ ‫داخلی است‪.‬‬ ‫‪ .2‬سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است‪.‬‬ ‫‪ .3‬نظم در سیاست داخلی و خارجی هر واحد سیاسی‬ ‫منوط به فهم دقیق نخبگان ان از مفهوم منطقه و هر نوع‬ ‫قدرتی در جهان است‪.‬‬ ‫م ی توان گف��ت مجموعه فرصت ه��ا و ظرفی ت های‬ ‫ن ب ا مجموعه های ‬ ‫متصور هنگامی قابل تحقق است ک ه ای را ‬ ‫بزرگتری مانند اتحادیه اروپا‪ ،‬گروه دی‪ ،8.‬سازمان کنف رانس‬ ‫اسالمی‪ ،‬اکو‪،‬‏سازمان شانگهای و غیره هماهنگ و حداقل‬ ‫کم چالش باشد‪ .‬در غیر این صورت نه روس ها و نه غرب ی ها‬ ‫اجازه نخواهند داد که چالش فعلی اوکراین به زمینه ای ب رای‬ ‫فرصت سازی ای ران تبدیل شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫مناقشه و منازعه غرب و روسیه بر سر مسائل اوکراین‬ ‫با اینکه ب رای کشورهای اوراسیای مرکزی و حتی ترکیه یک‬ ‫مقوله امنیت ملی است و ب رای منافع ملی انها فوریت های‬ ‫را تعریف م ی کند‪ ،‬ولی از الزامات‪ ،‬امکانات و احتیاجات فوری‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران محسوب نم ی شود و صرفا در حوزه‬ ‫منافع عمومی و تا حدودی منافع راهب��ردی ای ران م ی تواند‬ ‫قابل تفسیر باشد‪.‬با این پی ش فرض به تحلیل اثرات مناقشه‬ ‫و منازعه اوکراین برمنافع جمهوری اسالمی ای ران م ی پردازیم‪.‬‬ ‫‪ – 1‬در حوزه خاورمیانه‪ :‬در حوزه خاورمیانه اهداف‬ ‫راهبری جمهوری اسالمی ای ران همواره تحت فشار غرب بوده‬ ‫است ولی عمال ظرفی ت های ژئوپلتیکی و ایدئولوژیکی ای ران‬ ‫استراتژی غرب را ناکارامد م ی ساخت تا اینکه بحران سوریه‬ ‫غرب عاقالنه نم ی داند که در شرایطی که‬ ‫با روسیه وارد یک جدال ژئوپلتیک شده‬ ‫روندهای مذاکره هس�ته ای ب�ا ایران را با‬ ‫شکست مواجه نماید بلکه درصدد است‬ ‫فاصله ای راهبردی بین پرونده اوکراین با‬ ‫پرونده هسته ای ایران به وجود اورد‬ ‫بین الملل‬ ‫هرگونه بازی س��ازی امنیتی از طرف قدرت های بی ن المللی‬ ‫در این محیط جزو مولفه های امنی ت ملی و منطقه ای روسیه‬ ‫محسوب ش��ده و نس��بت به ان رفتارهای امنیتی‪ -‬نظامی‬ ‫الگوسازی م ی شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬کاهش نفوذ در اروپای شرقی‪ :‬اوکراین در ژئوپلتیک‬ ‫هویتی اروپای ش��رقی جایگاه مهم��ی دارد و در صورتی که‬ ‫روس ها این کش��ور را به رقبا واگذار کنند‪ ،‬نف��وذ در اروپای‬ ‫شرقی به حداقل خواهد رسید‪.‬‬ ‫‪ -4‬نزدیکی ناتو به مرزهای ملی‪ :‬روسیه تالش م ی کند‪،‬‬ ‫بازی امنیتی با ناتو و غرب در ژئوپلتیک بیرونی باشد (حداقل‬ ‫در خاورمیانه) و در ژئوپلتیک پی رامونی و خارج نزدیک نباشد‪.‬‬ ‫در صورتی که بس��ترهایی فراهم ش��ود تا اوکرای��ن به ناتو‬ ‫بپیوندد‪ ،‬زمینه ب رای ورود بازی امنیتی به درون مرزهای ملی‬ ‫روسیه فراهم خواهد شد‪.‬‬ ‫‪ -5‬تاثی رات دومینو گونه‪ :‬یکی از دغدغه های روسیه بر‬ ‫این مبناست که در صورت پیروزی غرب در صحنه سیاسی‬ ‫اوکراین‪ ،‬تس��ری الگوی رفتاری انها به عنوان مدل تغیی رات‬ ‫در کشورهای اسیای مرکزی و قفقاز هم تکرار خواهد شد‪.‬‬ ‫فرصتی ب رای امریکا و متحدان منطق��ه ای ان فراهم کرد تا‬ ‫تنگناهای عمیق راهبردی در ناکارا س��اختن خط مقاومت‬ ‫و متحد راهبردی ای ران به وجود اورد‪.‬بحران اوکراین و منازعه‬ ‫امنیتی‪ ،‬سیاسی و اقتصادی روس��یه و غرب بر سر مسائل‬ ‫اوکراین تا حدودی توانست در جابه جایی پارادایم منازعه موثر‬ ‫واقع شود‪ .‬مساله سوریه با داشتن اولویت ب رای غرب از اولویت‬ ‫ان خارج شد‪.‬این ش��رایط فرصتی ب رای دولت سوریه فراهم‬ ‫م ی اورد که در بازتولید قدرت اقدام جدی انجام دهد‪.‬‬ ‫‪ -2‬مس�ائل هس�ته ای ایران‪ :‬هرچن��د نگرانی‬ ‫مش��ترک بین غرب و روسیه نسبت به مس��ائل هسته ای‬ ‫ای ران وج��ود دارد‏‪ ،‬اما در ن��وع برخورد با این مس��اله رویکرد‬ ‫طرفین متفاوت و حتی متعارض اس��ت‪ .‬در تنشی که بین‬ ‫روس��یه و غرب در مورد اوکراین به وجود امده ظرفی ت های‬ ‫محدود‪ ،‬اما موثر را در اختیار دیپلماسی امنیتی و هسته ای‬ ‫ای ران قرار م ی دهد‪.‬بدین معنی که غ��رب عاقالنه نم ی داند‬ ‫که در شرایطی که با روسیه وارد یک جدال ژئوپلتیک شده‬ ‫روندهای مذاکره هسته ای با ای ران را با شکست مواجه نماید‬ ‫بلکه درصدد اس��ت فاصله راهبردی بین پرون��ده اوکراین با‬ ‫پرونده هس��ته ای ای ران به وجود اورد‪.‬از س��ویی‪ ،‬روسیه نیز‬ ‫م ی تواند با امتیاز دادن به ای ران‪ ،‬از رفتار مقاومتی ان در مقابل‬ ‫خط کش ی های راهبردی امریکا و اروپا ظرفی ت سنجی نماید‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی فضای جدید ایجابی م ی تواند ب رای پرونده‬ ‫هسته ای ای ران به وجود بیاید‪.‬‬ ‫‪ -3‬تضعیف روند گس�ترش ناتو به ش�رق‪:‬‬ ‫سازمان ناتو بعد از فروپاشی شوروی شرایط مناسبی ب رای ورود‬ ‫به حوزه های شرقی‪ ،‬به خصوص به محیط پی رامونی روسیه‬ ‫پی دا کرد‪ .‬با توجه به اینکه ب رنامه های ناتو ب رای ورود به منطقه‬ ‫اس��یای مرکزی و قفقاز به صورت راهبردی ط راحی شده و‬ ‫یکی از مهم ترین اهداف ان واقع گردیدن در مرزهای شمالی‬ ‫ای ران اس��ت به همین جهت محیط امنیتی ای ران نیز از این‬ ‫ناحیه دچار چالش م ی شود‪ .‬حتی اسی ب پذیری ای ران به علت‬ ‫دشمنی اش��کار غرب‪ ،‬در این مورد بیش��تر از روسیه است‪.‬‬ ‫در چنین وضعیتی رفتار نظامی – امنیتی روس��یه در حوزه‬ ‫«خارج نزدیک» تاثیر خود را بر متوقف شدن روندهای پرشتاب‬ ‫ناتو م ی گذارد‪ .‬کشورهای منطقه نیز با درک منطق ژئوپلتیک‬ ‫روس��یه و قابلی ت های قدرت منطقه ای ان‪ ،‬همچنین عدم‬ ‫توانایی امری��کا و اروپ��ا از حمایت س��خت افزاری و موثر از‬ ‫متحدانش‪ ،‬رفتارش��ان را با مالحظات امنیتی روسیه تنظیم‬ ‫خواهند کرد‪ .‬در چنین ش��رایطی فرصتی ب��رای جمهوری‬ ‫اسالمی در حوزه همسایگان شمالی فراهم م ی شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬پرهزینه کردن رویکرد دولت – ملت سازی‬ ‫غرب در جمهوری های مشترک المنافع‪ :‬ورود غرب به‬ ‫بحران اوکراین ب��ا اینکه امری تازه در ح��وزه جمهوری های‬ ‫مستقل شده از ش��وروی نبوده و مش��ابه ان در انقالب های‬ ‫رنگی قرقیزس��تان‪ ،‬گرجس��تان و تحوالت ‪ 2004‬اوکراین به‬ ‫وضوح دیده شده بود اما نوع و سطح ورود و بازی سازی غرب‬ ‫در بحران افرینی و ساقط کردن دولت یانوکوویچ متفاوت و‬ ‫بار معنایی خاصی در حوزه های کارویژه دولت های مستقل‬ ‫داش��ت‪ .‬به عبارتی غرب با تس��هیل پروژه تضعی ف سازی‬ ‫دولت های مل��ی‪ ،‬بدنه اجتماعی و نیروهای سیاس��ی خارج‬ ‫از دولت را مخاطب خود قرار داد‪ .‬البته بنیان های نظری این‬ ‫رویکرد امری جدید در غرب نیست‪.‬‬ ‫ب��رای نمونه در اجالس��یه ‪ 52‬مونیخ هم ش��اهد این‬ ‫هستیم که به جای دولت رسمی اوکراین از گروه اپوزیسیون‬ ‫دعوت م ی شود‪ .‬این امر نشان م ی دهد که مسائل مربوط به‬ ‫امنیت در این کشورها باید تحت تاثیر موج های جانبی انجام‬ ‫گیرد‪ .‬نوع برخورد رهب ران و تش��کل های غرب در همراهی‬ ‫مخالفان دولت الگویی از معادالت امنیتی و سیاسی را نشان‬ ‫م ی داد که ب رای دولت های مس��تقل جهان بسیار سنگین‬ ‫و ضد امنیتی بود‪ .‬با این اوصاف اقدام روس��یه در اوکراین و‬ ‫تغییر زمین بازی از صحنه سیاس��ت به صحنه ژئوپلتیک‬ ‫عمال هزینه های غرب و جریان های غرب گرا را افزایش داد‪.‬‬ ‫امری که از تبدیل ش��دن به الگوی موفق غربی جلوگیری‬ ‫کرد‪ .‬مس��لما خروجی این رویک��رد روس��یه در منافع ای ران‬ ‫ایجابی است‪.‬‬ ‫‪ – 5‬باز اندیش�ی راهب�ردی در ح�وزه منابع‬ ‫انرژی ایران در اروپا‪ :‬متنوع س��ازی مبادی عرضه گاز و‬ ‫کاهش وابستگی به واردات گاز از روسیه سال هاست که در‬ ‫اولویت اس��تراتژی انرژی اتحادیه اروپا قرار دارد‪ ،‬اما به علت‬ ‫محدودیت منابع جایگزی��ن عرضه و نادی��ده گرفتن ای ران‬ ‫به عنوان جایگزین مناسب ب رای عرضه گاز به اروپا به دالیل‬ ‫سیاسی و فشار امریکا نتوانستند موفقیت چندانی به دست‬ ‫اورند‪ .‬در اوضاع کنونی دوباره باید خط لوله انتقال گاز ناباکو‬ ‫مطرح شود‪ ،‬چون این بار تنها روسیه نیست که این مشکل‬ ‫را پدید م ی اورد‪ .‬در منش��ور امنیت انرژی اروپا‪ ،‬کش��ورهای‬ ‫(در همان چارچوب ناباکو) یعنی ای ران‪ ،‬ع راق و قطر‬ ‫خاورمیانه ‬ ‫که به عنوان اعضای عمده تامی ن کننده گاز صادراتی به اروپا‬ ‫در نظر گرفته شده بودند‪ ،‬م ی توانند فعال شوند و اروپا یقینا به‬ ‫همین ابتکار پ ی م ی برد‪ .‬باتوجه به مذاکرات رو به پیشرفت‬ ‫ای ران در گروه ‪ ۵ +۱‬به نظر م ی رسد که اروپا در این زمینه ب رای‬ ‫امنیت انرژی خود به ای ران توجه داشته باشد‪ .‬ای ران در صورت‬ ‫سرمایه گذاری خارجی توانایی تامین گاز مطمئن و دراز مدت‬ ‫را ب رای اروپا دارد و باید سعی کند از فرصت پدید امده بیشترین‬ ‫استفاده را در نزدیکی به اتحادیه اروپا و فرصت سازی در حوزه‬ ‫امنیت انرژی از جمل��ه انتقال گاز به اروپ��ا از طریق ترکیه و‬ ‫مدیترانه ببرد‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫انگلوساکس��ون تاکید م ی کند که سیاست قاطعانه تری در‬ ‫ب رابر رفتار روسیه دنبال شود‪ .‬در حالی که کشورهایی از قبیل‬ ‫المان نسبت به چگونگی شدت واکنش در شرایط جدید نگاه‬ ‫دیگری دارند و این موضوع هنگام طرح تحریم روسیه خود را‬ ‫در مباحث درونی غرب نشان داد‪.‬‬ ‫یکی از موارد اختالفی میان روسیه و اروپا‪ ،‬همواره‬ ‫پیوستن اوکراین به ناتو بوده است‪ .‬اکنون باتوجه‬ ‫به مس�ائلی ک�ه پیش ام�ده این مس�اله در چه‬ ‫وضعیتی است؟‬ ‫در ابتدای بحران اوکرای��ن و جابه جایی دولت در‬ ‫«ک ی یف»‪ ،‬المان ها مواضع جدی تر و روشن تری داشتند اما‬ ‫به تدریج عدم وحدت کافی در حوزه اروپایی پی رامون چگونگی‬ ‫پاسخ به رفتار روسیه عمال باعث شد در موضوع ناتو‪ ،‬نگاه یک‬ ‫دستی در حوزه غرب ش��کل نگیرد‪ .‬در همین راستاست که‬ ‫برخی از سیاستمداران چون هنری کیسینجر یا برژینسکی‬ ‫درباره بحث اصرار بر عضویت اوکراین در ناتو نگاه های خاص‬ ‫خود را داشتند و بر عدم عضویت اوکراین در ناتو و بهره گیری‬ ‫صرف از نقش اوکراین به عنوان یک پل جدید نظریه پردازی‬ ‫کردند‪.‬در این حوزه باراک اوباما نیز تالش داشت سایه بحران‬ ‫اوکراین را در نوع روابط روسیه با امریکا مدیریت کند‪ .‬در المان‬ ‫نیز اقای اش��تاین مایر‪ ،‬وزیر خارجه این کشور طی چند روز‬ ‫گذشته اعالم کرد که به هیچ عنوان خواستار عضویت اوکراین‬ ‫در ناتو نیست‪ .‬بناب راین در موضوع خط نظامی ‪ -‬امنیتی جدید‬ ‫میان روسیه و غرب همچنان مساله پیوستن اوکراین به ناتو‬ ‫در هاله ای از ابهام است‪.‬‬ ‫مدل مطلوب روسیه برای حاکمیت جدید اوکراین‬ ‫را چگونه تحلیل م ی کنید؟‬ ‫روسیه و غرب در خط مقدم می جنگند‬ ‫‪2‬‬ ‫چش م انداز تحوالت اوکراین در گفت وگو با محمدفرهاد کلینی‬ ‫بحران اخیر در اوکراین‪ ،‬جدایی کریمه از این کشور و پیوستن ان به روسیه‪ ،‬تشدید اختالفات غرب و روسیه بر سر‬ ‫این منطقه و مواضع ایران در رابطه با این بحران‪ ،‬مسائلی هستند که در گفت وگو با محمدفرهاد کلینی‪ ،‬کارشناس ارشد‬ ‫مسائل استراتژیک و سفیر سابق ای ران د رارمنستان به ان پرداختیم‪ .‬کلینی معتقد است که ب ه طور مشخص اتفاقی که‬ ‫در مناسبات روسیه و غرب در موضوع اوکراین پیش امده برای ایران یک فرصت فوری تلقی نم ی شود و نم ی توان راجع‬ ‫به این موضوع به سرعت قضاوت کرد‪ .‬او با تاکید بر اینکه انتظارات روسیه از ایران باید معقول باشد و این گونه نیست‬ ‫که ایران مواضع خود را بدون منطق راسخ رها کند‪ ،‬م ی گوید‪ «:‬پیش از این مواضع روسیه پیرامون برخی چالش هایی‬ ‫که درباره بعضی کشورهای حوزه خلی ج فارس وجود داشت الزاما با ایران همسو نبوده است‪ .‬گرچه ایران و روسیه در‬ ‫موضوع سوریه یک نگاه مشترک را دنبال م ی کردند اما در واقع نگاه ایران براساس نگاه مقاومت در منطقه بود در حالی‬ ‫که نگاه روسیه براساس مدیریت در مدیترانه بود‪ .‬اینها دو نگاه همراهی و تفاوت خود را دارند‪».‬‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ب�ه دنب�ال بحرانی که برای روس�یه بر س�ر‬ ‫مس�اله اوکراین پیش امده‪ ،‬برخ�ی معتقدند که‬ ‫این فضا به نفع ایران اس�ت و یک فرصت تلقی‬ ‫م ی شود‪ .‬نظر شما راجع به این مساله چیست؟‬ ‫طبیعتا هر پدیده‪‎‬ای که در حوزه مسائل ژئوپلتیکی‬ ‫یا به شکلی در مناسبات بی ن‪‎‬المللی در حال روی دادن است‪،‬‬ ‫دارای ابعاد مختلفی اس��ت و حامل تهدیدات و فرصت های‬ ‫خود است‪ .‬سیاست‪ ،‬جس��م ی جامد نیس��ت بلکه روش و‬ ‫ترکی��ب ان با روند و می��ل به نتیجه گیری مطلوب اس��ت‪.‬‬ ‫به طور مشخص اتفاقی که در مناس��بات روسیه و غرب در‬ ‫موضوع اوکراین شاهد هستیم ب رای ای ران یک فرصت فوری‬ ‫تلقی نم ی ش��ود و نم ی توان راجع به این موضوع به سرعت‬ ‫قضاوت کرد و فعال قصد نتیجه گیری ندارم‪ .‬علت ان نیز این‬ ‫است که ماهیت بحران در روابط روسیه و غرب ناشی از چند‬ ‫موضوع است‪ .‬نخست بحث نوع نگاه روسیه به رهبری انرژی‬ ‫و چگونگی نقش این کشور در تاثیرگذاری پی رامون معادالت‬ ‫در اتحادیه اروپا و مساله دیگر سیاست و دکترینی است که‬ ‫روسیه در چارچوب موضوع اوراس��یا و مهندسی امنیتی در‬ ‫ژئوپلتیک جدی��د دارد‪ .‬در این خص��وص بحرانی که میان‬ ‫روسیه و غرب پیش امده عمدتا در چارچوب یک نوع تعریف‬ ‫از مواجهه و رقابت و نظم در مناسبات قدرت ها بدون رسیدن‬ ‫به یک موازنه فوری است‪.‬‬ ‫اوکراین برای دو طرف درگیر یعنی روسیه و اروپا‬ ‫تاچه حد اهمیت دارد؟‬ ‫از نگاه غرب اوکراین خط مقدم بازدارندگی در ب رابر‬ ‫روس��یه جدید اس��ت‪ .‬در این موضوع چگونگی پیشروی به‬ ‫سمت شرق در حوزه اوکراین متمرکز شده و این در شرایطی‬ ‫اس��ت که روس��یه نم ی تواند این وضعیت را تحمل کند و‬ ‫احس��اس م ی کند باید اوکراین را در چارچوب حلقه و حاشیه‬ ‫نزدیک به خودش حفظ و روی ان تاثیرگذار باشد‪ .‬در خصوص‬ ‫این وضعیت عرصه‪‎‬ه��ای متعددی وج��ود دارد که موضوع‬ ‫نگاه روس��یه و غرب نس��بت به پیش��روی ناتو یکی از این‬ ‫عرصه هاس��ت‪ .‬در این میان نگاه امریکا و برخی کشورهای‬ ‫روس��یه قصد دارد از شکس��ت‪ ،‬پیروزی بس��ازد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رس��د بعد از کندن کریمه از تسلط اوکراین امروز‬ ‫شاهد سرایت ایده خودمختاری و اس��تقالل در حوزه شرقی‬ ‫اوکراین هس��تیم و روس��یه یک اوکراین ضعی��ف و فدرال‬ ‫را در کوتاه مدت قاب��ل مهار م ی داند‪ .‬از س��وی دیگر اگرچه‬ ‫غرب تالش کرد در ب رابر مسائل اخیر خود را منعطف نشان‬ ‫دهد ولی تمام ‬ ‫ی دیالوگ‪‎‬ها و همکاری‪‎‬هایی را که با روس��یه‬ ‫پی ش بینی کرده بود در اخری��ن اجالس ناتو به حالت تعلیق‬ ‫دراورد‪ .‬روسیه هم در این خصوص رسما سفیر خود را از ناتو‬ ‫فراخواند‪ .‬دیمیتری راگوزین‪ ،‬نماینده دائمی روسیه در ناتو نیز‬ ‫در این باره گفت اگر قرار است همکاری ها تا این حد کاهش‬ ‫یابد ضرورتی به گفتمان سیاسی حتی در پایی ن ترین سطح‬ ‫نیز وجود ندارد‪ .‬به همین خاطر امروزه نوعی چانه زنی خاص‬ ‫دیپلماتیک در نوع روابط روسیه و غرب در حوزه ناتو به وجود‬ ‫امده اس��ت‪ .‬این مساله م ی‪‎‬تواند در بس��یاری از عرصه‪‎‬های‬ ‫دیگر نیز تاثیر بگذارد و نبرد مدل ها ب��رای اوکراین احتماال‬ ‫ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫در عرصه ان�رژی موض�ع اوکراین در مناس�بات‬ ‫روسیه و غرب چقدر اهمیت دارد؟‬ ‫در روس��یه انرژی‪ ،‬قدرت و منبع درامد و در غرب‬ ‫انرژی نیاز و مدیریت است‪ .‬اکنون در موضوع انرژی‪ ،‬روسیه‬ ‫به شدت سیاس��ت‪‎‬های خودش را تغییر داده و اقای الکسی‬ ‫میلر‪ ،‬رئیس ش��رکت گاز پروم تقریب��ا ‪ 1/8‬ب رابر قیمت گاز‬ ‫صادراتی به اوکراین را گران کرده و این رق��م را به ‪ 485‬دالر‬ ‫رسانده اس��ت‪ .‬البته مقامات روس در توجیه این اقدامشان‬ ‫اعالم کردند که دولت اوکراین دیگر از سوبس��ید سیاس��ی‬ ‫مسکو برخوردار نیست و همزمان تاکید م ی کنند که ک ی یف‬ ‫رقمی حدود ‪ 10‬تا ‪ 11‬میلیارد دالر به روس��یه بدهکار است و‬ ‫باید این مبلغ را پرداخت کند‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر ش��اهد بودیم که غ��رب در این بخش‬ ‫همزمان باتوجه ب��ه پیگیری هایی که اروپ��ا و امریکا انجام‬ ‫دادند با یک موافقت اولیه‪ ،‬کمک ‪ 15‬تا ‪ 16‬میلیارد دالری به‬ ‫اوکراین را تصویب کردند و یک میلیارد نیز به صورت جداگانه‬ ‫دولت امریکا کمک کرد‪ .‬اما این کمک ها نم ی تواند راه نجات‬ ‫بین الملل‬ ‫اگر ممکن است تاثیر معادله اوکراین ب ر چگونگی‬ ‫معادالت ژئوپلتیکی در حوزه اسالو و اتالنتیک را‬ ‫توضیح دهید؟‬ ‫س��رعت و دور تحوالت و کیفیت رقابت باال رفته‬ ‫است‪ .‬قبل از فعال شدن اتشفشان سیاسی اوکراین ما شاهد‬ ‫افزایش سطح نفوذ روسیه در عرصه های بی ن المللی بودیم‪.‬‬ ‫به خصوص در حوزه خاورمیانه که روسیه قدرت مانور بیشتری‬ ‫پیدا کرد و به دلیل ایس��تادگی سیاس��ت هایش در موضوع‬ ‫سوریه موفق شد فرمول خودش را به شکلی به غرب بقبوالند‪.‬‬ ‫این مساله منجر شد که در کشورهایی از قبیل عربستان یا‬ ‫مصر ب رای تغییر برخی از سیاست هایشان به صورت تاکتیک‬ ‫محدود نسبت به روسیه یک مسیر گریز پیدا کنند و از این‬ ‫مسیر وزن خودشان در ب رابر غرب را تغییر دهند‪.‬‬ ‫این تغییر مع��ادالت غرب را نگران س��اخت و در حوزه‬ ‫اوکراین بازی ه��ای ژئوپلتیکی به ش��دت ب��اال گرفت‪ .‬این‬ ‫رسوبات بازی با قدرت در حال تاثیرگذاری است‪ .‬در واقع زیر‬ ‫پوست این بازی‪‎‬های ژئوپلتیکی یک انرژی خاصی در حال‬ ‫ازاد شدن اس��ت‪ .‬روابط روس��یه و غرب به ویژه اروپا در حال‬ ‫حاضر در سردترین حالت پس از فروپاش��ی اتحاد جماهیر‬ ‫شوروی قرار گرفته است؛ مساله‏ای که سابقه نداشته و باعث‬ ‫م ی‪‎‬شود نگران ی‪‎‬هایی ب رای برخی کشورهای ثالث پدید اید‪.‬‬ ‫طبیعتا در مراحل بعدی امکان دارد این کشورها انتظاراتشان‬ ‫از یارگی��ری در محیط بی ن المل��ل تغییر کن��د و نیروهای‬ ‫واسطه ای و کشورهایی که با متغیر وابسته در نظام بی ن الملل‬ ‫بازی م ی کنند دچار یک سری شوک‪‎‬های جدید شوند‪.‬‬ ‫در مورد تاثیر احتمالی این موضوع بر نقش ایران‬ ‫در معادالت انرژی چه پی ش بینی م ی کنید؟‬ ‫در بحث ناتو‪ ،‬موضع جمهوری اسالمی ای ران کامال‬ ‫مشخص است؛ همواره در بحث پیشروی ناتو به سمت شرق‪،‬‬ ‫ای ران مواضع خاص خود را داشته و هشدارهایش را به صورت‬ ‫مش��خص مطرح کرده اس��ت‪ .‬به عنوان نمونه طرح ابتکار‬ ‫استانبول را زیر نظر دارد و طرح های مشارکتی در پروژه های‬ ‫صلح و دیگر طرح هایی که ناتو س��عی کرده با پروژه‪ ،‬پروسه‬ ‫بس��ازد همواره ای ران مواضع خاص خود را داش��ته است‪ .‬در‬ ‫حوزه های امنیتی نیز ای ران با روسیه کم و بیش در یک درک‬ ‫حداقلی مناس��ب قرار دارند و هنوز در حوزه توافق حداکثری‬ ‫قرار ندارند‪ .‬بناب راین نگاه جمهوری اس�لامی ای ران بیشتر در‬ ‫چارچوب کنترل رفتاری ناتو پدید امده اس��ت‪ .‬این در حالی‬ ‫است که نگاه روس��یه در چارچوب نوعی مقابله هوشمندانه‬ ‫با ناتو ولی با چهره ای از تعامل موردی شکل گرفته است‪.‬‬ ‫به موضوع رقابت ژئوپلتیکی بین طرفین برگردیم‬ ‫مواضع ایران را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫به دنب��ال اتفاقاتی که افتاده اکنون ش��اهد نوعی‬ ‫وضعیت ژئو اتالنتیسم هستیم؛ ژئواتالنتیسم که خصوصا‬ ‫بعد از موضوع اوکراین اتفاق افتاد و عمال در ب رابر ژئواستراتژی ‬ ‫است که در بحث اوراسیا گرایی روسیه مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران باتوجه به نزدیک بودن به این‬ ‫حوزه و باتوجه به نقش��ی که به عنوان یک قدرت قرینه ساز‬ ‫نسبت به روسیه دارد عمال به لحاظ ژئوپلتیک تنها کشوری‬ ‫است که دو طرف دریای خزر قرار دارد‪ .‬همچنین ای ران باتوجه‬ ‫به مناسبات معقول خود با روسیه م ی تواند تاثی رات مثبت بر‬ ‫سیاست های روسیه داشته باشد‪ .‬اما اینکه انتظارات روسیه‬ ‫در خصوص می زان همکاری های ای��ران و مواضع در بحث‬ ‫کریمه چگونه است جای بحث دارد‪ .‬پیش از این نیز دیدیم‬ ‫که ای ران در بحث اوستیا در گرجستان به هیچ عنوان نقض‬ ‫تمامیت ارضی این کشور را نپذیرفت‪ .‬زی را ای ران در تمام این‬ ‫موارد مواضع خاص خود را دارد‪.‬‬ ‫در بحث کریم��ه اوکراین برخی مط��رح م ی کنند که‬ ‫چرا ای ران در رای گیری غایب بود‪ ،‬باید گفت این نیز به دلیل‬ ‫مواضع خاص جمهوری اسالمی بود‪ .‬غیبت در رای گیری در‬ ‫نظام بی ن الملل یک تعریف مشخص دارد و به ان معناست‬ ‫که ای ران از هم��ان ابتدا با نگاه پیش��نهاد دهنده این طرح در‬ ‫سازمان ملل مخالف بوده و غیبت داش��ته به این دلیل که‬ ‫مواضع معقول خود را داشته و به دنبال یک نوع مواضع سازنده‬ ‫م ی گردد نه صرفا تشدید شرایط‪ .‬به ه ر حال ادراک غیبت ای ران‬ ‫در رای گیری در سازمان ملل سازوکار خاص خود را دارد و باید‬ ‫به صورت تخصصی به ان پرداخت‪.‬‬ ‫پیش از این مواضع روسیه پی رامون برخی چالش هایی‬ ‫که درباره بعضی کش��ورهای حوزه خلی ج فارس وجود داشت‬ ‫الزاما همس��و نبوده اس��ت‪ .‬گرچه ای ران و روسیه در موضوع‬ ‫سوریه یک نگاه مشترک را دنبال م ی کردند اما در واقع نگاه‬ ‫ای ران ب راساس نگاه مقاومت در منطقه بود‪ ،‬در حالی که نگاه‬ ‫ن دو نگاه همراهی‬ ‫روسیه ب راساس مدیریت در مدیترانه بود‪ .‬ای ‬ ‫و تفاوت خود را دارد‪.‬‬ ‫امروز روسیه بحث کریمه را نه صرفا ب رای کریمه بلکه‬ ‫ب رای ایفای نقش برتر در حوزه دریای س��یاه دنبال م ی کند‪.‬‬ ‫در چارچوب بحث مس��ائل منطقه ای‪ ،‬زمانی که میان ای ران‬ ‫و عربستان در بعضی بحث ها‪ ،‬اختالف نظرهایی بروز کرد‪،‬‬ ‫روس��یه خود را وارد این بازی ها نک��رد و اعالم میانج ی گری‬ ‫کرد‪ .‬تکرار م ی کنم در ان زمان روس��یه به صورت تلویحی‬ ‫اعالم کرد که اماده است میان دو کشور میانج ی گری کند‪.‬‬ ‫فرهاد کلینی معتقد است‬ ‫مجادله روسیه و غرب بر‬ ‫سر اوکراین با توجه به‬ ‫پیچیدگی ان نم ی تواند‬ ‫یک فرصت فوری برای‬ ‫ایران تلقی شود‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ای ران منبع انرژی و ایفاگر نقش است‪ .‬ای ران نقش‬ ‫خود را در چارچوب اس��تقالل ملی خ��ود م ی بیند و طبیعتا‬ ‫مواضع اس��تثنایی و خاص خود را خواهد داشت‪ .‬اما به نظر‬ ‫نم ی رسد طرف ای رانی در حوزه انرژی خواستار از دست دادن‬ ‫اس��تقالل و ابتکار خود در عرصه انرژی یا تضعیف جایگاه‬ ‫روسیه باش��د‪ .‬این وضعیت پارادوکس��یکال قابل مدیریت‬ ‫است‪ .‬موضوع انتقال انرژی و استراتژی قیمت در بخش گاز‬ ‫باتوجه به تغییر روندی که در حوزه انرژی های فسیلی در حال‬ ‫شکل گیری است م ی‏تواند ابتکارسازی جدید نماید‪ .‬این بحث‬ ‫کامال تخصصی است که م ی تواند منجر به ان شود که مثلث‬ ‫ای ران‪ ،‬روسیه و اروپا در معادالت بهتری شکل بگیرد‪.‬‬ ‫اتفاقی که در حوزه انرژی میان اروپا و روس��یه در حال‬ ‫شکل گیری اس��ت نه تهدید جدی و نه فرصت فوری است‪.‬‬ ‫بلکه یک چالشی است که هنوز به س��رانجام خود نرسیده‬ ‫و همچنانکه اش��اره کردم ب رای قض��اوت پی رامون ان هنوز‬ ‫زود است‪ .‬البته این بدان معنا نیست که جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران نسبت به قضایا ب ی تفاوت باشد یا خود را خالی از نقش‬ ‫احساس کند‪ .‬ای ران به عنوان یک قدرت موازنه ساز در بحث‬ ‫انرژی م ی تواند شرایط رقابت منفی موجود را به موازنه های‬ ‫ب ا توج�ه ب�ه مواض�ع نات�و در برابر روس�یه فکر‬ ‫م ی کنید کش�ورمان چه رویک�ردی را باید اتخاذ‬ ‫کند؟‬ ‫بین الملل‬ ‫اقتصاد اوکراین بعد از بحران اخیر باشد‪ .‬به همین خاطر طی‬ ‫روزهای اخیر شاهد این بودیم که غرب تهدید کرد خطوط لوله‬ ‫اوکراین که به اصطالح گاز روسیه را به اروپا منتقل م ی کند‪،‬‬ ‫تبدیل به سیستم برگردان خواهند کرد تا به اصطالح دریافت‬ ‫گاز اوکراین بازگشت پذیر باشد و قصد دارد از مسیر غی ر روسیه‬ ‫به اوکراین گاز دهد‪ .‬روس��یه نیز در این رابطه واکنش نشان‬ ‫داده که چنین امری امکان پذیر نیست و به لحاظ قانونی هم‬ ‫مشکل دارد‪ .‬در بحث حوزه انرژی به نظر م ی رسد یک نبرد‬ ‫جدی پی رامون بهره گیری از اهرم انرژی ب رای تنظیم مناسبات‬ ‫سیاسی‪ -‬امنیتی در حال شکل گیری باشد‪ .‬اما دولت امریکا‬ ‫اعالم کرده که اجازه نخواهد داد چنین اتفاقی روی دهد‪ .‬البته‬ ‫این اتفاق موج��ود و معمول اس��ت و در تمامی عرصه های‬ ‫بی ن الملل نی��ز وجود دارد‪ .‬به نظرم مدیری��ت قیمت انرژی و‬ ‫تبدیل کردن انرژی به نفوذ و قدرت به سادگی از ذهن طرفین‬ ‫خارج نخواهد شد‪.‬‬ ‫مثبت جدید س��وق دهد‪ .‬الزمه این امر نیز داشتن یک درک‬ ‫صحیح‪ ،‬پهناور و جامع است‪ .‬در این خصوص باید بخش‏های‬ ‫انرژی و سیاس��ت خارجی جمهوری اسالمی ای ران بتوانند با‬ ‫فهم جدید از تدوین استراتژی در هزاره سوم حرکت کنند‪.‬‬ ‫یعنی در این رابطه نسبت به جمهوری اسالمی ای ران موضع‬ ‫حمایتی در پیش نگرفت‪ .‬بناب راین انتظارات روسیه از ای ران‬ ‫نیز باید معقول باشد و این گونه نیست که ای ران مواضع خود‬ ‫را بدون منطق راسخ رها کند‪ .‬به یاد دارید همچنانکه در بحث‬ ‫هسته ای تمام قطعنامه‪‎‬های ش��ورای امنیت که به صورت‬ ‫گزنده اقتصاد ای ران را تحت فش��ار قرار داد توسط روسیه نیز‬ ‫تایید شد‪ .‬برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند روسیه در حالی که‬ ‫پرونده هسته ای ای ران در بن بست قرار داشت به دلیل افزایش‬ ‫قیمت نفت در سال های پیش��ین‪ ،‬حداقل یک میلیارد دالر‬ ‫روزانه سود داش��ت‪ .‬بناب راین روابط دو کشور پیچیدگ ی های‬ ‫خاص خود را دارد البته این بدان معنا نیست که ما بخواهیم‬ ‫روابط با روس��یه را مخدوش یا کم ارزش کنیم بلکه ای ران و‬ ‫روسیه باید ب راس��اس یک نوع مدل ب رابر باهم تعامل کنند‪.‬‬ ‫ای ران مستقل و روسیه قدرتمند در جای خود قرار دارد‪.‬‬ ‫اکنون شورای نخبگان روسیه در حال یک بازاندیشی‬ ‫جدی و به دنبال این هستند که یک سازوکار جدید با ای ران را‬ ‫تدوین کنند‪ .‬ای ران نیز امادگی دارد که ب ر اساس یک تعریف‬ ‫جدیدتر و مدرن تری روس��یه را نگاه کند‪ .‬اما انرژی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران در چارچوب تعامل سازنده خواهد بود‪ .‬بناب راین‬ ‫اگر یک قضاوت فوری داشته باشیم و بگوییم تحوالتی که در‬ ‫اوکراین و سپس در کریمه اتفاق افتاده تا چه حد به نفع یا ضرر‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران است دارای ابعاد متفاوتی است‪ .‬این‬ ‫به این دلیل است که شرایط در حال دگرگونی است و ای ران و‬ ‫اتحادیه اروپا در یک مسیر و نقطه عطف جدید قرار دارند‪ .‬البته‬ ‫م ی دانیم که پارلمان اروپا دقیقا برخالف سیاست های اتحادیه‬ ‫اروپا یک بازی جدید را اغاز کرده که در روزهای اخیر ش��اهد‬ ‫ان بودیم ولی مواضع پارلمان اروپا با ارزش تلقی نم ی شود‪.‬‬ ‫در نهایت امروز روابط خارج��ی ای ران در معرض برخی‬ ‫تجدید نظرها ق��رار دارد و حتی امریکا نی��ز در حال بازبینی‬ ‫دکترین خود است‪ .‬این نکته بسیار مهم است و در بسیاری‬ ‫از کشورهای مهم و اثرگذار چون روسیه و چین شاهد تغییر‬ ‫نگرش ها و سیاست هایشان هستیم‪ .‬بناب راین در سال جدید‬ ‫جمهوری اسالمی باید به یک فهم و دقت باالتری به صحنه‬ ‫نظام بی ن الملل بنگرد تا بتواند فرصت ها را تبدیل به امتیاز‬ ‫کند‪ .‬این مساله بستگی به این دارد که دستگاه دیپلماسی‬ ‫کشورها ب راس��اس اجماع ملی چگونه بتواند یک رخ نمایی‬ ‫جدید داشته باشد‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تنش در روابط مسکو و واشنگتن ماندگار نیست‬ ‫محمود شوری در گفت وگو با مثلث‬ ‫ب ا توجه به اختالفات اخیر روس�یه و غرب که‬ ‫بر سر تنش‪‎‬های موجود در اوکراین به وجود امده‬ ‫است‪ ،‬ایران چه موضعی را باید در پیش بگیرد؟‬ ‫به ه ر حال بعد از فروپاشی شوروی و پایان جنگ‬ ‫سرد‪ ،‬اختالفات روسیه و غرب در ابعاد مختلف همیشه ادامه‬ ‫داشته است‪ .‬حال در برخی مواقع روسیه و غرب به یکدیگر‬ ‫بیشتر نزدیک شده‪‎‬اند و در برخی مواقع دیگر‪ ،‬اختالفات دو‬ ‫طرف افزایش یافته است‪ .‬در تمامی مقاطع زمانی‪ ،‬جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران به عنوان یک کشور مستقل‪ ،‬سعی کرده ان‬ ‫دسته از سیاس��ت‪‎‬های کالن خودش را که در واقع سیاست‬ ‫«نه ش��رقی و نه غربی» بوده‪ ،‬حفظ نماید‪ .‬البت��ه ای ران در‬ ‫شرایطی نیز سعی کرده از این اختالفات بهره برداری بکند؛‬ ‫ولی به هر حال‪ ،‬سیاست جمهوری اسالمی ای ران به گونه‪‎‬ای‬ ‫اس��ت که متکی بر توانمندی های داخلی خودش است‪ .‬از‬ ‫دیگر سو ما م ی‪‎‬دانیم که فراز و نش��ی ب‪‎‬ها در روابط روسیه‬ ‫و غرب هم نم ی‪‎‬تواند دوام داش��ته باشد و شاهد هستیم که‬ ‫ه ر ازگاهی روسیه و غرب دچار مشکل م ی‪‎‬شوند و بعد مجددا‬ ‫اختالفات خود را کاهش م ی‪‎‬دهند‪ .‬بناب راین سیاست‪‎‬گذاری‬ ‫روی چارچوب اختالفاتی که بین روس��یه و غرب وجود دارد‪،‬‬ ‫خیلی به سود جمهوری اسالمی ای ران نیست و ما باید فارغ از‬ ‫این مساله‪ ،‬سیاست‪‎‬های خویش را تعیین بکنیم‪ .‬اما در سطح‬ ‫کلی هم نم ی‪‎‬توانیم انکار کنیم که چالش‪‎‬های ایجاد شده‬ ‫بین روسیه و غرب فضایی را ب رای کشور در سطح بی ن‪‎‬المللی‬ ‫و منطقه‪‎‬ای فراهم م ی سازد و به هر حال اجازه نم ی‪‎‬دهد که‬ ‫غرب ی‪‎‬ها کامال فضا را روی جمهوری اسالمی ای ران ببندند‪.‬‬ ‫من فکر م ی‪‎‬کنم جمهوری اسالمی از این فضا‪ ،‬استفاده خود‬ ‫را کرده است ولی ما سیاست‪‎‬هایمان را نباید مبتنی ب ر اساس‬ ‫اختالفات روسیه و غرب قرار دهیم‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ب ه دنبال تنش های اخیر شاهد‬ ‫ح�ذف روس�یه از گ�روه ‪G8‬‬ ‫هستیم‪ .‬این مساله چه تبعاتی‬ ‫را برای این کشور دارد و در عین‬ ‫حال ب�رای هفت کش�ور دیگر‬ ‫عضو این گروه‪ ،‬چه پیامدهایی‬ ‫را در پی خواهد داشت؟‬ ‫عضوی��ت روس��یه در گ��روه‬ ‫‪ G7‬س��ابق که با حضور روسیه به گروه‬ ‫‪ 8G‬تبدیل شد تحت ش��رایط سیاسی‬ ‫خاصی ص��ورت گرف��ت‪ .‬به ه��ر حال‬ ‫روس��یه به عنوان یک کش��ور صنعتی‬ ‫هنوز قابل مقایسه با هفت کشور دیگر‬ ‫نیست و عمال هس��تند کشورهایی که‬ ‫از ای��ن نظر‪ ،‬از روس��یه توان بیش��تری‬ ‫داش��ته باش��ند‪ .‬ولی به هر حال روسیه‬ ‫به عنوان یک قدرت بزرگ و کشوری که‬ ‫ابزارهای مختلف سیاس��ی و نظامی در‬ ‫اختیار دارد ش��ناخته م ی‪‎‬شود و غرب ی‪‎‬ها‬ ‫سعی کردند با مشارکت دادن روسیه در‬ ‫تصمیم گیری‪‎‬های گ��روه ‪ G7‬و تبدیل‬ ‫ان به ‪ ،8G‬عمال به نحوی روس��یه را در‬ ‫چارچوب‪‎‬های بی ن المللی حفظ بکنند و‬ ‫تالش داشتند از این طریق‪ ،‬رفتار روسیه را‬ ‫کامال در چارچوب نرم‪‎‬هایی قرار دهند که‬ ‫غرب ی‪‎‬ها انتظار دارند‪ .‬حضور روس��یه در‬ ‫‪ 8G‬یک حضور سیاسی بود تا اقتصادی‪،‬‬ ‫‪3‬‬ ‫در حالی که روسیه از پیوستن شب ه جزیره‬ ‫کریمه به خاک این کشور بسیار خوشنود است‬ ‫اما این مس�اله با واکنش های منفی بسیاری از‬ ‫کش�ورهای غ ربی روب ه رو ش�ده اس�ت‪ .‬تاجایی‬ ‫ک�ه امری�کا در پی ش نوی�س قطعنام�ه خود از‬ ‫کش�ورهای دنیا خواس�ت هم ه پرسی استقالل‬ ‫کریم�ه را غیرقانون�ی بدانند تا روس�یه در این‬ ‫مسیر تنها بماند‪ .‬پس از ان نیز مجمع عمومی‬ ‫س�ازمان ملل با صدور قطعنام ه‪‎‬ای همه پرس�ی‬ ‫جدایی کریم�ه از اوکراین را باط�ل اعالم کرد‪ .‬با‬ ‫این وجود روس�یه ب ه رغم اغاز تحری م ها از سوی‬ ‫غرب و حذف این کش�ور از گروه ‪ ،G8‬همچنان‬ ‫بر موض�ع خود پافش�اری م ی کن�د‪ .‬در رابطه با‬ ‫تحوالت اخیر اوکراین و پیامدهای تیره ش�دن‬ ‫روابط غرب با روسیه با محمود شوری‪ ،‬پژوهشگر‬ ‫مس�ائل روس�یه گفت وگویی داش�تیم‪ .‬شوری‬ ‫م ی‪‎‬گوید اختالفات بین غرب و روس�یه و اعمال‬ ‫تحریم علیه این کشور‪ ،‬شمشیری دو لبه است‬ ‫که برای هر دو طرف پیامدهای سوئی را به همراه‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫در حالیکه ‪ 8G‬به عنوان نهادی شناخته م ی شود قرار است در‬ ‫تصمیم گیری‪‎‬های کالن اقتصاد جهانی‪ ،‬نقش افرینی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫هر چند که این گروه در حوزه مسائل سیاسی نیز وارد م ی‪‎‬شد‬ ‫و عمال تصمیم ‪‎‬گیری‪‎‬هایی نیز داشتند‪ .‬در حقیقت وظیفه‬ ‫این گروه همکاری و همفکری بیشتر میان نهادهای بزرگ‬ ‫صنعتی بود‪ .‬طبیعتا این حضور م ی‪‎‬توانس��ت ب رای روسیه‬ ‫منافع زیادی را به همراه داشته باشد و امکان نقش افرینی در‬ ‫سطح بی ن‪‎‬المللی را چه در مسائل سیاسی و چه در مسائل‬ ‫اقتصادی به روسیه بدهد و حذف روسیه از این نهاد طبیعتا‬ ‫ضرری ب رای روسیه محسوب م ی‪‎‬شود‪ .‬اما از طرف دیگر باید‬ ‫این مساله را در نظر داشت که حذف روسیه از این گروه‪ ،‬عمال‬ ‫به کم اهمیت شدن خود این گروه نیز م ی تواند منجر شود‬ ‫و نقش افرینی ان را در س��طح بی ن المللی کم رنگ‪‎‬تر سازد؛‬ ‫چون به هر حال تصمیماتی که گروه ‪ G7‬م ی‪‎‬گیرد در اینده‬ ‫اگر مورد موافقت روس��یه نباش��د‪ ،‬م ی تواند بالطبع تاثی رات‬ ‫منفی زیادی داشته باشد‪ .‬به همین دلیل‪ ،‬اگرچه ممکن است‬ ‫روس‪‎‬ها عمال از فضای تصمیم گیری‪‎‬های بی ن المللی کنار‬ ‫گذاشته شوند‪ ،‬اما انها ابزارهای متعددی دارند که م ی‪‎‬توانند‬ ‫در واقع به بر هم زدن ب��ازی قدرت‪‎‬های غ ربی کمک نمایند‬ ‫و اجازه ندهند که غرب ی‪‎‬ها مس��ائل را ان طور که عالقه مند‬ ‫هستند در س��طح بی ن الملل مدیریت کنند‪ .‬بناب راین به نظر‬ ‫م ی‪‎‬رس��د که این مس��اله به همان اندازه که م ی‪‎‬تواند ب رای‬ ‫روس‪‎‬ها پیامدهای منفی داشته باشد ب رای خود این گروه نیز‬ ‫در‪‎‬بردارنده برخی پیامدهای منفی است‪.‬‬ ‫ب ا توجه به فزونی اختالفات روسیه و غرب بر سر‬ ‫بح�ران اوکراین‪ ،‬موقعی�ت منطق�ه‪‎‬ای و جایگاه‬ ‫ایران در سطح بی ن المللی دستخوش چه تغییر و‬ ‫تحوالتی خواهد شد؟‬ ‫قطعا شرایط بی ن‏المللی شرایطی است که زمان‬ ‫به زمان و شاید بتوان گفت ماه به ماه با تحوالت گسترده‪‎‬ای‬ ‫همراه خواهد بود و عمال کشورهایی که در شرایطی تصور‬ ‫م ی‪‎‬شود ب رنده وقایع و اتفاقات هستند‬ ‫اندکی بعد با وقوع رویدادهایی جدید‪،‬‬ ‫متضرر م ی شوند‪ .‬در هر زمان موازنه‪‎‬‬ ‫قدرت میان قدرت ه��ای بزرگ دچار‬ ‫تغییر و تحول است‪ .‬از دیگر سو حتی‬ ‫در سطح منطقه‪‎‬ای هم توزان قدرت‬ ‫به شدت در حال تغییر و تحول است‪،‬‬ ‫بناب راین باید عالوه بر اینکه یک نگاه‬ ‫دراز مدت داش��ته باش��یم‪ ،‬عمال در‬ ‫سطح کالن به این مس��اله بنگریم؛‬ ‫در عین حال در لحظ��ه هم متوجه‬ ‫رخداد‪‎‬ها و حوادثی که اتفاق م ی افتد‬ ‫باش��یم‪ ،‬زی را در هر لحظ��ه از زمان‪،‬‬ ‫رخدادهایی اتفاق م ی‪‎‬افتد که م ی تواند‬ ‫شرایط کشورها را دچار تغییر و تحول‬ ‫سازد‪ .‬حال اگر دولت ها نتوانند از این‬ ‫رخداده��ا و از فرصت هایی که ایجاد‬ ‫م ی‪‎‬شود استفاده بکنند یا تهدیدهایی‬ ‫که ب رایشان ایجاد م ی شود را برطرف‬ ‫س��ازند‪ ،‬خ��ب ضررها و مش��کالت‬ ‫متع��ددی را متحمل م ی‪‎‬ش��وند‪ .‬در‬ ‫روند تحوالت��ی ک��ه در منطقه و در‬ ‫س��طح بی ن‪‎‬المللی اتف��اق م ی افتد‬ ‫بعضا فرصت‪‎‬هایی ب��رای جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران فراهم م ی شود و بعضا‬ ‫نیز تهدیدهایی ایجاد م ی شود‪ .‬ما باید‬ ‫مورد به مورد و مساله به مساله متوجه‬ ‫این فرصت‪‎‬ه��ا و تهدید‪‎‬ها باش��یم‪.‬‬ ‫ایا بحران اوکراین‪ -‬روس�یه تاثی�ری بر مذاکرات‬ ‫هسته ای ایران دارد؟‬ ‫با قاطعیت نم ی توان گفت مس��اله مهمی چون‬ ‫بحران اوکراین که روابط روسیه و غرب را به شدت تحت تاثیر‬ ‫قرار داده اس��ت بر موضوع مهم دیگری که باز هم موضوع‬ ‫مشترک بین روس��یه و غرب است یعنی مس��اله مذاکرات‬ ‫هس��ته ای ای ران تاثی ر گذار نباشد‪ .‬این مس��اله در مذاکرات‬ ‫هسته ای ای ران تاثی ر گذار است اما اینکه این تاثی ر‪‎‬گذاری به‬ ‫چه شکل خواهد بود باید منتظر شرایط اینده شد؛ چون اگر‬ ‫غرب ی‪‎‬ها بخواهند فشارهای خودش��ان را بر روسیه افزایش‬ ‫دهند و روسیه را با تهدیدهای جدی تری مواجه سازند به نظر‬ ‫م ی‪‎‬رس��د که روس ها هم متقابال تالش م ی‪‎‬کنند از تمامی‬ ‫ ابزارهایشان ب رای مقابله با غرب استفاده بکنند‪ .‬یکی از این‬ ‫ابزارها‪ ،‬قطعا نوع بازی ای است که روسیه در پرونده هسته‪‎‬ای‬ ‫ای ران خواهد داش��ت‪ .‬از یک طرف باتوجه به مخالفت هایی‬ ‫که روس ها م ی توانند اعمال کنند‪ ،‬امکان توافق میان ای ران‬ ‫و ‪ 5+1‬را در اینده م ی توانند کمرنگ سازند‪ .‬از طرف دیگر نیز‬ ‫اگر غ رب ی ها نخواهند اهداف و منافع جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫را مورد توجه قرار دهند‪ ،‬خب احتماال روس��یه در این زمینه‬ ‫م ی تواند خیلی بیشتر با ای ران همسو باشد و به عنوان یک‬ ‫اهرم فشار در ب رابر غرب و در رابطه با موضوع هسته ای ای ران‬ ‫عمل کند‪.‬‬ ‫با تیره تر ش�دن روابط غرب و روس�یه و تحمیل‬ ‫تحری م های�ی ک�ه ق�رار اس�ت از س�وی برخی‬ ‫کشورهای غربی صورت بگیرد به نظر شما اینده‬ ‫روسیه به کجا ختم خواهد شد؟‬ ‫ب رنده بحران اوکراین چه کسی است؟‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫‪4‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫بحران اوکراین از مرحله تولد گذشته و اکنون پس از‬ ‫عبور نسبی از مرحله شکوفایی در ماجرای غی ر متعارف اعالم‬ ‫استقالل و الحاق کریمه به روسیه‪ ،‬در استانه ورود به مرحله‬ ‫فروکش است‪ .‬غرب در سال های جنگ دوم جهانی و پس از‬ ‫جنگ سرد‪ ،‬بارها بر گونه روسیه سیلی نواخته است‪ .‬در این‬ ‫سال های اخیر ع راق‪ ،‬لیبی و سوریه از جغ رافیای نفوذ روسیه‬ ‫خارج یا حداقل عمق استراتژیک نفوذ روسیه را در این مناطق‬ ‫کاسته‪‎‬اند‪ .‬روسیه جواب مقاومت خود در سوریه را در اوکراین‬ ‫پرداخت و در حداکثر تالش خود توانست کریمه را به عنوان‬ ‫بخشی از باخت کامل اوکراین بازگرداند‪ .‬اروپا نیز در اوکراین‬ ‫فهمید که بدون حمایت امریکا نم ی‪‎‬تواند به اینده اوکراین و‬ ‫حفظ ان در ب رابر روسیه امیدوار باشد و از این رو برنده اصلی‬ ‫این بحران تاکنون امریکای ی‏ها بوده‪‎‬اند؛ انها توانسته‏اند خرس‬ ‫روسیه را از سوریه به غار امنیتی خود بازگردانند و اروپای ی ها را‬ ‫با نتایج ملموسی در ارتباط با نقش کلیدی خود اشنا کرده اند‪.‬‬ ‫روس��یه امروز در کریمه باید هزین��ه پرداخت نماید‪ ،‬در‬ ‫دریای س��یاه حضور نظامی خود را به رغم بحران اقتصادی‬ ‫پیش��اروی افزای��ش بخش��د‪ ،‬مس��تمری دوب راب��ری ب رای‬ ‫روس��ی تباران کریمه ای پرداخت نماید و خ��ود را در معرض‬ ‫تطبیق و مقایسه مناطق ناراضی چون تاتارستان‪ ،‬داغستان و‬ ‫چچن قرار دهد‪ .‬پوتین بدون در نظرداشت قواعد بی ن المللی و‬ ‫حتی شکل گیری سنتی به نام امکان الحاق مناطق خواهان‬ ‫استقالل در مناطق دیگر جغ رافیایی جهان‪ ،‬بدون مراجعه به‬ ‫ارای عموم یک ملت و اکتفا به یک منطقه مشخص‪ ،‬توانست‬ ‫کریمه را در یک برد حداقلی از ان خود سازد‪ .‬امریکای ی ها در‬ ‫حال حاضر بر این نیستند که روسیه را کامال در غار امنیتی‬ ‫خود محصور کنند‪ ،‬بل‪ ،‬تنها برانند تا روسیه را در انجا محدود‬ ‫سازند و در ضمن با گرفتن موضعی دموکرات منشانه در دفاع‬ ‫از مردم اوکراین؛ موضع لیب رال های روسی را در انتخابات اینده‬ ‫روسیه در ب رابر اقتدارگرایی پوتین تقویت نمایند‪ .‬پوتین اگر چه‬ ‫با اشغال کریمه و مراحل بعدی ان‪ ،‬گام در مسیری اقتدارگرایانه‬ ‫قرار داد‪ ،‬ولی این اقتدارگرایی وی در داخل روسیه م ی‪‎‬تواند این‬ ‫پیروزی را ب رای وی به چالشی سیاسی تبدیل سازد‪ .‬اینجاست‬ ‫که امریکای ی ها بر ان م ی‏شوند که از تئوری قدرت هوشمند‬ ‫بهره ب رند و با اقناع گری ناشی از قدرت نرم احتمال استفاده از‬ ‫قدرت س��خت در قالب تحریم ها علیه روسیه پوتینیستی را‬ ‫فراهم سازند‪ .‬امریکا در این زمان فروکش بحران م ی خواهد‬ ‫پیامدهای ان را به نفع خود مدیریت نماید‪.‬‬ ‫روسیه با همه ضعف خود یک قدرت غی ر قابل اغماض‬ ‫در معادالت بی ن المللی است؛ از همین رو امریکا نم ی خواهد‬ ‫به طور مثال روس ها را در پرونده هس��ته ای ای ران در تقابل با‬ ‫خود ببیند‪ .‬روس ها در هر چه سیاست نداشته باشند در گرفتن‬ ‫ماهی از اب گل الود خبره اند‪ .‬پیشنهاد خرید نفت از ای ران ان‬ ‫هم با قیمت احتمالی بسیار پایی ن تر از معیار جهانی از ای ران‬ ‫ب رای بهره بردن از این بافت موقعیتی و ارسال پیام به غرب‬ ‫در ارتباط با بحران اوکراین از این نمونه اس��ت‪ .‬با این وجود‬ ‫است که امریکا کریمه را حداقل در وضعیت کنونی تحمل‬ ‫خواهد کرد و روسیه هم در ارتباط با پرونده هایی مانند پرونده‬ ‫هس��ته ای در ب رابر غرب و خواسته های اس��تراتژیک امریکا‬ ‫مقاومت نخواهد کرد‪.‬‬ ‫بر خالف بعضی از تحلی ل های موج��ود انچه در این‬ ‫زمینه رخ داده‪ ،‬ب رای ای ران چندان فرصت افرین نیست‪ .‬بل باید‬ ‫ای ران دغدغه داشته باشد که در بحران اوکراین روسیه ای ران را‬ ‫وجه المصالحه قرار ندهد؛ تخم مرغی که هم اکنون امریکا در‬ ‫سبد اوکراین م ی گذارد و جان کری در میدان اصلی اوکراین‬ ‫یزند‪ ،‬باید در ارتباط با بحران هایی مانند پرونده هسته ای‬ ‫قدم م ‬ ‫ای ران یا در بحران سوریه و‪ ...‬خرج شود‪ .‬ای ران در این فضا باید‬ ‫به بازی خود بیندیشد‪ .‬نگاه ای ران نه باید به شرق و نه به غرب‬ ‫که به منافع ملی خود باشد‪ .‬منفعت ملی ای ران ان است که به‬ ‫ب رنامه غنی سازی در ای ران نایل اید؛ حداقل حداکثر های خود‬ ‫را در مذاکرات هسته ای به دست اورد‪ .‬در این ارتباط هزینه های‬ ‫ملی خود را کاهش بخش��د و به پویایی اقتصادی در جهانی‬ ‫بیندیشد که در دهه اینده دیگر در ان نفت کاالی استراتژیک‬ ‫نخواهد بود و نیاز غرب به نفت و گاز خاورمیانه حدود شصت‬ ‫در صد کاهش خواه��د یافت‪ .‬غرب تا زمانی ک��ه ای ران را در‬ ‫تعامل بی ن المللی باز نیابد به ای ران به عنوان الترناتیوی ب رای‬ ‫روسیه در مقوله انرژی نخواهد اندیش��ید‪ .‬در صورت توافق‬ ‫جامع هسته ای غرب محتاطانه و در وضعیتی کنترل شده به‬ ‫بازار نفت ای ران ورود خواهد کرد‪ .‬این تنها ای ران است که در ان‬ ‫زمان با فهم معادالت قدرت بی ن المللی در شکل بخشیدن به‬ ‫نظم اینده جهانی م ی تواند با بازیگری فعال در چارچوب این‬ ‫نبرد منافع خ��ود را در دوری و نزدیکی به هر یک از بازیگران‬ ‫دنبال کند‪ .‬در دنیای سیاست و در عصر حاضر نه دوست دائم‬ ‫و نه دش��من دائم؛ و حتی منفعت دائم نیز وجود ندارد‪ .‬ای ران‬ ‫باید در بافت موقعیتی کنونی با انتقال نگاه ها از س��وریه به‬ ‫اوکراین فرصت را غنیمت شمارد و با تنظیم و تدوین عملیاتی‬ ‫سیاست های خود ب رای اینده منطقه نقش فعاالنه خود را در‬ ‫چارچوب سیاست تعامل سازنده ترسیم و ط راحی کند‪ .‬منطقه‬ ‫اگرچه ارام تر از چن��د ماه پیش به نظر م ی رس��د ولی حامل‬ ‫چالش های عمده ای است‪ .‬بحران س��وریه هنوز تمام نشده‬ ‫اس��ت‪ .‬این ارامش م ی تواند توفان نیز به همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫امریکا در اوکراین به اروپا فهماند ک��ه انها نم ی توانند بدون‬ ‫همراهی امریکای ی ها موفق باشند و در سوریه به دولت های‬ ‫عربی و ترکیه تفهیم کرد که این امریکاس��ت که م ی تواند‬ ‫ضربه افرین نهایی علیه دولت اسد باشد‪.‬‬ ‫امریکا در حال تعریف نظری از تحریم ها علیه روسیه‬ ‫اس��ت‪ .‬فعال کاغذ پاره هایی تح��ت عن��وان تحریم ها را به‬ ‫تصویب م ی رساند ولی چندان ب رای تعریف عملیاتی و تبدیل‬ ‫این کاغذها به اس��نادی مهم ب رای فش��ار اوردن به روس ها‬ ‫پافشاری نم ی کند‪ .‬امریکای ی ها هم درک کردند که نم ی توانند‬ ‫ب��دون همراهی دیگ��ران در معادالت جهانی ب��ا تکروی و‬ ‫یکجانب ه گرایی مدعی دس��ت یافتن ب��ه موفقیت حتی در‬ ‫کشوری مانند سوریه باش��ند‪ .‬در چنین وضعیتی امریکا در‬ ‫پی فضاسازی ب رای فشار روانی است‪ .‬اقتصاد روسیه به رغم‬ ‫تمام نام و نش��انی که این کش��ور در معادالت جهانی دارد‬ ‫بس��یار ضربه پذیر اس��ت‪ .‬امریکای ی ها این را م ی دانند ولی‬ ‫اکنون تنها به کنترل روسیه م ی اندیشند و اینکه روس ها را از‬ ‫ادعاهای جهانی به سطح ادعاهای منطقه ای منتقل نمایند‪.‬‬ ‫عقاب م ی خواهد خرس را به غار ب ران��د‪ .‬امریکا در این ایام‬ ‫به نظم نوین جهانی تک قطبی م ی اندیش��د؛ و بر ان است‬ ‫که تئوری هژمونی مرکب جوزف ج��وف را عملیاتی کرده و‬ ‫شرکای حیاتی‪ ،‬کلیدی و مهم خود را بازتعریف نماید‪ .‬تعریف‬ ‫متوازنی از قدرت میان دیگر قدرت های برتر بی ن المللی باید‬ ‫در دستورکار قرار گیرد‪ .‬از همین رو خرس باید به غار بازگردد‪،‬‬ ‫ولی نباید قدرت خود را در ب رابر امثال روباه ها از دست بدهد‪.‬‬ ‫این ب رنامه ای است که امریکا دنبال م ی کند ولی تا چه اندازه‬ ‫موفق شود بحث دیگری است!‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫از یک س��و روس��یه و غرب پیوندهای اقتصادی‬ ‫متعددی دارند و از س��وی دیگ��ر غرب ی‪‎‬ها ب��رای اینکه در‬ ‫مقابل روسیه دس��ت به اقداماتی زده باشند‪ ،‬ناگزیر هستند‬ ‫مجموع��ه ای از تحریم ها یا فش��ارها را بر این کش��ور وارد‬ ‫کنن��د؛ اما این فش��ارها یک شمش��یر دو لبه اس��ت که به‬ ‫همان اندازه ک��ه م ی تواند به روس ها ضرب��ه بزند م ی تواند‬ ‫به خود غرب ی ها هم فش��ار وارد کن��د‪ .‬پیوندهای اقتصادی‬ ‫روس��یه و غرب‪ ،‬حال چه در حوزه انرژی و چه در حوزه های‬ ‫دیگر‪ ،‬پیوندهایی نیس��تند که به س��ادگی قابل گسستن‬ ‫باش��ند‪ .‬به ه ر حال در این بیس��ت سال گذش��ته روسیه و‬ ‫غ��رب همکاری ه��ای متع��ددی در زمین��ه‪‎‬ی اقتصادی و‬ ‫سرمایه گذاری داشتند که به سادگی نم ی توان از انها چشم‬ ‫پوشید‪ .‬مجموعه ای از سرمایه گذاری های غربی در روسیه‬ ‫وجود دارد که خب از این تحریم ها انها نیز متضرر خواهند‬ ‫ش��د و همینطور اروپا که به انرژی روس��یه وابستگی دارد‬ ‫از این موض��وع متاثر خواهد ش��د و قطعا ب��رای اروپاییان‬ ‫مش��کالتی به همراه خواهد داش��ت‪ .‬به نظر م ی رسد که‬ ‫به رغم تمام س رو صداهایی که در مورد تحریم و اعمال فشار‬ ‫روسیه از سوی غرب ی ها مطرح م ی شود غرب ی ها در نهایت‬ ‫مجبور هستند که به نوعی با روسیه مدارا کنند و فقط اجازه‬ ‫ندهند که روس��یه به کشوری تبدیل ش��ود که بخواهد در‬ ‫هر موضوعی با غرب وارد چالش و درگیری ش��ود و عمال‬ ‫بخواهد راه اتحادیه جماهیر شوروی را در جنگ سرد دنبال‬ ‫کند‪ .‬چون رفتن روس��یه به ان سمتی که مس��یر اتحادیه‬ ‫جماهیر شوروی است به نفع غرب و موجودیت‏های جهانی‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫دوئل خرس و عقاب‬ ‫بین الملل‬ ‫نم ی‪‎‬توان خیلی کالن به موضوع نگاه کرد و گفت که قطعا‬ ‫این اتفاقات به نفع ما هستند یا به ضرر ما‪ .‬من فکر م ی‪‎‬کنم‬ ‫در متن هر رویدادی‪ ،‬مجموعه‪‎‬ای از فرصت‪‎‬ها و تهدیدها وجود‬ ‫دارد که تنها سیاستمداران هوشیار م ی توانند از این وضعیت‬ ‫استفاده بکنند‪ .‬البته نم ی‪‎‬شود انکار کرد که این فضا ممکن‬ ‫است فرصت‪‎‬های بیشتری نس��بت به تهدید‪‎‬ها ب رای ای ران‬ ‫به همراه داشته باش��د‪ .‬ولی فرصت‪‎‬ها را نیز باید به درستی‬ ‫شناسایی و استفاده کنیم زی را انها در واقع فرصت هستند و‬ ‫م ی‪‎‬توانند از دست بروند و حتی به تهدید تبدیل شوند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫از رونق یارانه ها تا رکود گردشگری‬ ‫اقتصاد‬ ‫در صفحات اقتصادی مثلث درباره یارانه ها‪ ،‬گردش��گری نوروز و چند‬ ‫موضوع دیگر بحث ک��رده ایم‪ .‬این روزها در حالی ک��ه فقط بخش اندکی از‬ ‫جمعیت مایل به انص راف از دریافت یارانه نقدی هستند ‪ ،‬کسی ب رای افزایش‬ ‫درامدهای ارزی غی رنفتی پیشقدم نمی شود ‪ .‬از جمله اینکه هنوز قفل رکود‬ ‫بر پای صنعت گردشگری ای ران سنگینی میکند‪.‬‬ ‫دردسرهای فاز دوم‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫موج انصراف از دریافت یارانه ها با‬ ‫وجود تبلیغات فراوان شکل نگرفت‬ ‫با وجود گذش��ت حدود هفت ماه از اغاز به کار دولت‬ ‫یازدهم همچنان اجرای مرحله دوم قانون هدفمندی یارانه ها‬ ‫و روند پرداخت یارانه های نقدی که به اعتقاد برخی جزو حقوق‬ ‫انها محسوب م ی شود در هاله ای از ابهام به سر م ی برد‪ .‬شاید‬ ‫بتوان گفت که این قانون پوست خ ربزه ای زیر پای دولت تدبیر‬ ‫و امید به ش��مار م ی رود؛ از یک طرف ناچار به اج��رای ان و از‬ ‫طرف دیگر اجرای نادرس��ت و ناقص مرحله اول‪ ،‬کار را بسیار‬ ‫س��خت کرده البته در این بین تاثی رات ناش��ی از تحریم ها و‬ ‫کاهش درامدهای دولت و در نتیجه نیاز وافر دولت به سرمایه‬ ‫را نباید فراموش کرد‪ .‬علی طیب نیا‪ ،‬وزیر اقتصاد و دارایی قبل‬ ‫از شروع تعطیالت نوروز و در نشست خبری شورای گفت وگو از‬ ‫امکان ثب ت نام افراد نیازمند به منظور دریافت یارانه نقدی خبر‬ ‫داد‪ .‬البته به رغم اصرار مکرر خبرنگاران ب رای کسب اطالع از‬ ‫جزئیات این کار‪ ،‬مسئوالن سکوت پیش��ه کردند و هنوز هم‬ ‫چگونگی ان به طور کامل مشخص نیست‪ .‬در همین رابطه‬ ‫سواالت بس��یاری اذهان مردم را به خود مشغول م ی سازد که‬ ‫متاسفانه پاسخ رسمی ب رای انها وجود ندارد‪ .‬طبق گفته های‬ ‫وزیر اقتصاد و دارایی‪ ،‬خوداظهاری ش��یوه ای اس��ت که ب رای‬ ‫تعیین افراد محق دریافت یارانه نقدی اس��تفاده م ی شود و از‬ ‫این ط ریق افراد مستغنی که اطالعات نادرست ارائه دهند طبق‬ ‫قانون جریمه خواهند شد‪ .‬در این زمینه اکبر ایزدی‪ ،‬مدیرعامل‬ ‫سازمان هدفمندی یارانه ها نیز اعالم کرده اطالعات مالی افراد‬ ‫متقاضی از طریق سامانه ‪ www.refahi.com‬دریافت شده‬ ‫و با وجود توجه به اصل اعتماد ب رای جلوگیری از هرگونه اقدام‬ ‫ناعادالنه‪ ،‬راست ی ازمایی صورت م ی گیرد و ب ر اساس ایی ن نامه ای‬ ‫که از س��وی معاون اول رئی س جمهور ابالغ شد‪ ،‬همه ارکان‪،‬‬ ‫نهاد ها‪ ،‬بانک ها و موسسات اعتباری موظفند اطالعات الزم‬ ‫ب رای سنجش مطالب اعالم شده را در اختیار سازمان هدفمندی‬ ‫یارانه ها قرار دهند‪ .‬بسیاری از افراد م ی گویند مطمئن نیستند‬ ‫که انص��راف از دریافت یارانه نقدی‪ ،‬به توس��عه بهداش��ت و‬ ‫اموزش رایگان منجر شود‪ .‬شاید بتوان ریش��ه این بدبینی را‬ ‫در برخی بدقول ی های دولت قبلی جس��تجو کرد‪ .‬با این حال‬ ‫دولت فعلی به انصراف اختیاری بخش مهمی از مردم از دریافت‬ ‫یارانه های نقدی دل بسته است‪ .‬این ب رنامه ها در بیان‪ ،‬شاید کار‬ ‫اسان و امکانپذیری به نظر برسد ولی به اعتقاد تع داد زیادی از‬ ‫کارشناسان عملیاتی کردن ان امکانپذیر نیست‪ .‬به طور حتم‬ ‫با دیدی عمی ق تر نسبت به این ب رنامه می زان پیچیده بودن ان‬ ‫نمایان م ی شود‪ .‬یکی از سواالت اصلی این است که چگونه‬ ‫م ی توان می زان درامد متقاضیان را راست ی ازمایی کرد‪ .‬این اقدام‬ ‫ب رای برخی از کسانی که ش��غل ازاد دارند به سختی صورت‬ ‫یدانیم‬ ‫م ی گیرد یا حتی غی ر ممکن خ واهد بود‪ .‬همان طور که م ‬ ‫دولت ب رای دهک بندی و خوشه بندی‪ ،‬هزینه و وقت بسیاری‬ ‫گذاشت و حتی یک بار نیز مسئول مرکز امار را به دلیل عدم‬ ‫تحقق توقعات دولت عوض کرد‪ ،‬اما متاس��فانه نتوانست به‬ ‫اطالعات قابل اطمینانی دس��ت پیدا کند‪ .‬همه م ی دانند که‬ ‫اصرار ب رای مبنا قرار دادن چنین اطالعات ناقصی ب رای اجرای‬ ‫قانون هدفمندی یارانه ها م ی توانست صدمات فاجعه باری را به‬ ‫بار اورد‪ .‬همانطوری که همگان از نتایج اعالمی دهک بندی ها‬ ‫و خوشه بندی های اط رافیان مان دیدیم ‪ ،‬تنها کسانی در معرض‬ ‫خطر حذف از یارانه بودند که دولت اطالعات دقیقی از درامد‬ ‫و دارایی انها داش��ت و کس��انی که دولت اطالعات دقیقی از‬ ‫درامدشان نداشت همچنان در حاشیه امن قرار داشتند‪ .‬وقتی‬ ‫دولت‪ ،‬درامد و دارایی قشر زیادی از جامعه را شناسایی نکرده‬ ‫و حتی مالیات را نیز ب راساس خوداظهاری و به مراتب کمتر از‬ ‫اقتصاد‬ ‫تو گوبامثلث‬ ‫طاهاعبدخداییدرگف ‬ ‫نوروز‪ 93‬هم پای گردشگ ران‬ ‫خارجی را به ای ران باز نکرد‬ ‫بازی دو سر برد ایرانی‬ ‫بح ران اوک راین و درگیری‬ ‫بر سر انرژی‬ ‫حسین راغفر ‪ :‬دولت دهم هدفمندی یارانه ها را‬ ‫کامال سیاسی کرد و عوارض جدی ان هزینه های‬ ‫گزافی بر اقتصاد به جا گذاشت‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ایا م ی توان به وعده های طی ب نیا مبنی بر توسعه‬ ‫سطح بهداشت و کمک به نیازمندان از طریق‬ ‫منابع مربوط به یارانه های نقدی امیدوار بود؟‬ ‫با توجه به طبقه بندی درامدی از سوی دولت‪،‬‬ ‫احتمال حذف یارانه برخی از انها وجود دارد؛ باید دید‬ ‫ربیعی چه راه حلی در پیش م ی گیرد‬ ‫این طرح به خانواده های فقیر پرداخت نقدی صورت م ی گیرد‪.‬‬ ‫در واقع هدف از این طرح رف��ع فقر در میان خانواده های فقیر‬ ‫است‪ .‬در این کش��ورها رفع فقر به عنوان پدیده ای بلندمدت‬ ‫نگریسته م ی شود‪ .‬انها یارانه م ی دهند تا فرزندان خود را توانمند‬ ‫کرده و اینگونه زندگی و رفاه نس��ل اینده کش��ور را تضمین‬ ‫م ی کنند‪ .‬تصور بر این اس��ت که تحصیل فرزندان سالم در‬ ‫اینده مانع از فقیر شدن انها م ی ش��ود و توانمندسازی انها در‬ ‫اینده به رفع فقر در خانواده و بعد در کل جامعه کمک م ی کند‪.‬‬ ‫باید تاکید کنم که بهداشت‪ ،‬سطح س�لامت و اموزش افراد‬ ‫جامعه بسیار اهمیت دارد و نم ی توان به راحتی ان را خدشه دار‬ ‫کنیم‪ .‬سیاستگذاری در این امور به دقت فراوان نیاز دارد‪ .‬طبق‬ ‫گفته های راغفر اساسا در این کشورها ش��رط پرداخت یارانه‪،‬‬ ‫هزینه کرد ان در زمینه تحصیل و بهداشت کودکان است و این‬ ‫هدف از طریق دریافت گزارش های مستمر از مراکز بهداشت‬ ‫و اموزش و پرورش کنترل م ی شود‪ .‬با کوچک ترین انحرافی‬ ‫توزیع یارانه قطع م ی شود‪ .‬البته تفاوت ساختاری بین ای ران و این‬ ‫کشورها مالیات محور بودن انها و نفت محور بودن ای ران است‪.‬‬ ‫در نظامی که مالیات محور است دولت ب رای پرداخت های خود‬ ‫به مالیات هایی که از شهروندان م ی گیرد وابسته است بدین‬ ‫ترتیب هیچ کس نم ی تواند از فرار مالیاتی دیگری چشم پوشی‬ ‫کند‪ .‬طبق اطالعات موجود بسیاری از کشورها مبالغ بسیاری‬ ‫را به عنوان یارانه ب رای اموزش عالی خود م ی پردازند‪ .‬از جمله‬ ‫کش��ورهای ع ربی‪ ،‬انگلیس و حتی ایاالت متحده امریکا که‬ ‫جزو کشورهای توسعه یافته نیز طبقه بندی م ی شوند‪ .‬در سال‬ ‫‪ 1990‬میالدی در کل کش��ورها‪ 17/6 ،‬درصد بودجه اموزشی‪،‬‬ ‫صرف اموزش عالی شده و این رقم در سال ‪ 2000‬میالدی به‬ ‫‪ 20‬درصد رسیده است‪ .‬اموزش عالی کشورهای توسع ه یافته‬ ‫(یعنی کشورهای با توسعه انسانی باال) جایگاه مطلوب تری از‬ ‫نظر جذب منابع مالی داشته است‪ .‬در نتیجه نم ی توان با نگاهی‬ ‫تک بعدی که دولت در پیش گرفته‪ ،‬مدام پرداخت یارانه یا حتی‬ ‫پرداخت های نقدی را زیر سوال برد‪ .‬مهم این است که هنگام‬ ‫عمل‪ ،‬تجربیات دیگران را مورد توجه قرار دهیم‪ .‬بدون شک با‬ ‫وجود این تناقض ها نم ی توان به درستی اینده اجرای مرحله دوم‬ ‫و سرگذشت تالش های دولت ب رای کاهش می زان نقدینگی‬ ‫که به جامع��ه به طور ماهیانه طبق قانون تزریق م ی ش��ود را‬ ‫پی ش بینی کرد و باید منتظر ماند و دید که دولت با این می زان‬ ‫مشکالت م ی تواند بر مسائل قائق اید‪ ،‬تورم را کاهش دهد‪ ،‬رشد‬ ‫اقتصادی را بهبود ببخشد یا ناامی دانه با اغاز مرحله دوم قانون‬ ‫هدفمندی یارانه ها به ایجاد موج جدیدی از تورم ها بنگرد‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫کارمندان و کارگران م ی گیرد‪ ،‬چگونه م ی توان توقع داشت در‬ ‫بحث یارانه منصفانه عمل کند؟ اگر دولت اطالعات موثقی از‬ ‫می زان درامدها داشت که اکنون درامد مالیاتی ب رای اداره کشور‬ ‫کافی بود و ما اینقدر محتاج درامد های نفت نبودیم!‬ ‫ایزدی همچنین از اغاز ثب ت نام متقاضیان دریافت یارانه‬ ‫نقدی از بیس��تم فروردین ماه خبر داد‪ .‬این درحالی است که‬ ‫هنوز کف درامدی مورد نظر دولت ب رای پرداخت یارانه نقدی‬ ‫اعالم نشده است‪ .‬در ماه های پایانی سال ‪ 92‬دولت یازدهم با‬ ‫همفکری مجلس در زمان تصویب بودجه ‪ 93‬تصمیم گرفت‬ ‫در سال جاری شیوه پرداخت یاران ه نقدی و گروه های هدف در‬ ‫این طرح را م��ورد بازنگری قرار دهد‪ .‬برهمین اس��اس طبق‬ ‫مصوبه مجلس بنا شد دولت ب رای پرداخت یارانه به متقاضیان‬ ‫کف درامدی تعیین کند و ب راساس این کف درامدی به افرادی‬ ‫که مشمول م ی شوند یارانه پرداخت کند‪ .‬البته گمان هزن ی های‬ ‫مختلفی از کف درامدی مورد نظر مطرح شد که تا کنون هیچ‬ ‫یک از دولتمردان درباره ان اظهار نظری نکرده اند‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫در این روزها عالوه بر سرپرستان خانواده‪ ،‬دیگر اعضا نیزکسب‬ ‫درامد م ی کنندکه این خود م ی تواند در بهبود معیشت خانواده‬ ‫تاثی ر گذار باشد و با نگاهی به س��طح جامعه این نکته را هم‬ ‫م ی توان دریافت که ب رای اجرای عادالنه تر این بخش از قانون‬ ‫تکیه صرف بر اعتماد نم ی تواند کارساز باشد‪ .‬علی ربیعی‪ ،‬وزیر‬ ‫تعاون‪ ،‬کار و رفاه اجتماعی به تازگی در سخنان خود اعالم کرد‬ ‫که نگاه به یارانه ها باید عوض شود‪ ،‬اینکه عده ای فکر م ی کنند‬ ‫یارانه یک حق عمومی است و باید همه از ان برخوردار شوند‪،‬‬ ‫اشتباه است و باید یارانه واقعا به افراد نیازمند تعلق گیرد و انهایی‬ ‫که نیاز به یارانه ندارند‪ ،‬از دریافت یارانه انصراف دهند‪ .‬هرچند‬ ‫همچنان تع داد زیادی از مردم معتقدندکه این می زان نقدینگی‬ ‫جزو حقوق هر شهروندی محسوب م ی شود و دولت نم ی تواند‬ ‫ان را به بهانه حمایت از تولید و سرمایه گذاری در بخش های‬ ‫بهداشت و سالمت پرداخت نکند‪ .‬در ابتدای این فرایند مقرر‬ ‫شد با حذف تدریجی یارانه ها از مواد سوختی‪ ،‬مواد خوراکی‪ ،‬اب‪،‬‬ ‫برق و سایر اقالم در کشور‪ ،‬نوع تزریق پول تغییرکند؛ که بخشی‬ ‫از این یارانه های حذف شده (‪ ۶۰‬درصد در سال ‪ )۱۳۹۰‬به صورت‬ ‫نقدی به مردم پرداخت شود و سایر درامد حاصل شده صرف‬ ‫کارهای عمرانی و فرهنگی شود که این یعنی یارانه عالوه بر‬ ‫خانواده های نیازمند یا کم درامد دیگر خانواده ها را با هر می زان‬ ‫درامد و ثروت شامل م ی شود‪ .‬انها بر این باورند که ‪ 45‬هزار و‬ ‫‪ 500‬تومان در حقیقت پول اب‪ ،‬برق و گاز ماهیانه انها را تشکیل‬ ‫م ی دهد‪ .‬انچه در مورد حق و عدالت نیز وجود دارد این است که‬ ‫این دو مقوله نسبی نیستند و در صورتی که مبنایی در شرع‬ ‫مبین اسالم و سیره اهل بیت ب رای انها وجود داشته باشد ‪ ،‬همان‬ ‫را باید پذیرفت‪ .‬در سیره حضرت پیامبر(ص) و حضرت امیر(ع)‬ ‫داشته ایم که مالیات حکومت اسالمی را به نسبت دارایی و با‬ ‫حضور کارگزاران حکومتی و محاسبه دقیق اموال مردم ‪ ،‬دریافت‬ ‫م ی کردند ولی توزیع مازاد بی ت المال ‪ ،‬به صورت مساوی صورت‬ ‫م ی گرفت‪ .‬زمانی هم که اجرای این قانون به طور جدی دنبال‬ ‫ش��د حرف اصل ی اش این بود که یارانه ها را از حالت پرداخت‬ ‫به«مصرف» خارج کند و معیار پرداخت را سرانه قرار دهد‪ .‬یعنی‬ ‫هر ای رانی به دلیل اینکه ای رانی است و از ثروت ملی مانند نفت‬ ‫دارای حق است به او یارانه پرداخت شود؛ این یعنی عدالت‪ .‬حال‬ ‫اگر دولت توانست دهک های جمعیتی را ب ر اساس سطح درامد‪،‬‬ ‫شناسایی کرده وبه نیازمندان‪ ،‬یارانه بیشتر پرداخت کند که این‬ ‫ایده ال خواهد بود اما اگر ان نیز ممکن نشد و دولت ب ر اساس‬ ‫سرانه هر ای رانی یارانه داد و غنی و فقیر از ان بهره مند شدند‪،‬‬ ‫ان وضعیت به مراتب از وضع پرداخت غیر مستقیم به عدالت‬ ‫نزدیک تر خواهد بود‪ .‬به اعتقاد انها شاید اصل این قانون غلط‬ ‫بوده و ورود این مقدار نقدینگی تورم باالیی مانند انچه در دولت‬ ‫گذشته شاهدش بودیم را به دنبال دارد‪ ،‬ولی نم ی توان حقوق‬ ‫افراد را هم پایمال کرد‪ .‬ناگفته نماند که دولت به دلیل شرایط‬ ‫اقتصادی ویژه ای که با ان روبه روس��ت و ب رای مبارزه جدی با‬ ‫تورم ناش��ی از ورود بیش از حد نقدینگی از هر شیوه ای ب رای‬ ‫ ترغیب افراد به کناره گیری داوطلبان��ه از دریافت یارانه نقدی‬ ‫بهره م ی گیرد‪ ،‬تا انجا که شخصیت چینی سریال پایتخت سه‬ ‫در تعطیالت نوروز نیز به کمک دولت امد و از مردم خواست‬ ‫که ب رای بهبود وضعیت اقتصادی جامعه ب رای دریافت یارانه‬ ‫نقدی ثب ت نام نکنند تا این مبلغ تنها به خانواده های نیازمند‬ ‫و ب رای حمایت از تولید و ارتقای سطح سالمت جامعه صرف‬ ‫شود؛ چراکه دولتی به این بزرگی‪ ،‬خود با افزایش قیمت ها به‬ ‫قربانی بزرگ تبدیل م ی ش��ود‪ .‬حال اگر همه این بحث ها را‬ ‫هم کنار بگذاریم و از جنبه دیگری به مساله بنگریم م ی توان‬ ‫گفت که ش��اید بهتر اس��ت در مورد موضوع یارانه و ضرورت‬ ‫توقف پرداخت ان از سوی دولت بازنگری کنیم‪ .‬همان طورکه‬ ‫م ی دانیم پرداخت یارانه تنها منحصر به ای ران نم ی شود و تع داد‬ ‫زیادی از کشورها حتی کشورهای توسع ه یافته نیز این تجربه‬ ‫را دارند و توانستند به هنگام هدفمند سازی ان هم موفق عمل‬ ‫کنند‪ .‬حسین راغفر‪ ،‬مدرس اقتصاد دانشگاه الزه را (س) در این‬ ‫رابطه توضیح م ی دهدکه طرح توزیع نقدی یارانه ها در برزیل و‬ ‫مکزیک به طور نسبی با موفقیت در حال انجام است؛ در قالب‬ ‫رانت خواران سوار بر شوک ارزی‬ ‫پرونده ایسنگی ن ترازفساد‬ ‫سه هزارمیلیاردتومانی؟‬ ‫‪65‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫رانت خواران خودرو سوار‬ ‫بر موج شوک ارزی‬ ‫پرونده ای سنگین تر از فساد سه هزار میلیارد تومانی؟‬ ‫سید فراز جبلی‬ ‫خبرنگار‬ ‫تنها سه روز به پایان سال ‪ 92‬باقی مانده بود و همه‬ ‫در حال اماده شدن ب رای تعطیالت همیشه طوالنی سال نو‬ ‫بودند که گزارشی از سوی کمیسیون اصل ‪ 90‬که در مجلس‬ ‫برئیس این کمیسون قرائت شد‪ ،‬پرده از ویژه خواری‬ ‫توسط نای ‬ ‫به مراتب بزرگتر از پروند ه فساد معروف سه هزار میلیارد تومانی‬ ‫برداشت‪« :‬پرونده فساد و رانت خواری در واردات خودرو»‪.‬‬ ‫ته ران در چند س��ال گذش��ته بیش از هر زمانی شاهد‬ ‫حضور خودروهای لوکس و گرانقیمت بوده اس��ت‪ .‬پورشه‪،‬‬ ‫بوگات��ی و مازراتی چند س��الی اس��ت ک��ه در خیابان های‬ ‫ته ران ج��والن م ی دهند‪ .‬طنز تل��خ ماجرا در این اس��ت که‬ ‫این پدیده از نظر زمانی با ش��دت گرفت��ن تحریم های غرب‬ ‫علیه ای ران همزمان شد‪ .‬باالخره این داستان تا‬ ‫انجا پیش رفت که در ش��هریور ‪ 91‬کمیسیون‬ ‫اصل ‪ 90‬مجلس کارگروه ویژه ای ب رای بررس��ی‬ ‫سوءاستفاده‪ ،‬رانت خواری و س��فته بازی در بازار‬ ‫واردات خودرو تشکیل داد‪.‬‬ ‫این‪ ،‬گمرک و س��ازمان مالیاتی نیز ب رای دریافت حقوق خود‬ ‫در جریان کامل پرونده قرار گرفته است‪ ».‬به گفته محمدی‬ ‫این تصمیم عطف به ما سبق است‪ ،‬به این معنی که نه تنها‬ ‫قوانین جدید در خصوص واردات خودرو اعمال م ی شود‪ ،‬بلکه‬ ‫تمامی درامدهای به دس��ت امده از واردات خودرو در دو سال‬ ‫گذشته که مش��مول این قانون جدید م ی شود باید به دولت‬ ‫بازگردانده شود‪.‬‬ ‫شوک ارزی فساد خیز‬ ‫درگزارش ارائه شده توسط کمیسیون اصل ‪ 90‬مجلس‬ ‫ش��ورای اس�لامی امده اس��ت‪ ،‬به چند دلیل در بازار واردات‬ ‫خودرو رانت ایجاد شده است‪ .‬از جمله این دالیل م ی توان به‬ ‫کاهش درامد ارزی به دلیل کاهش فروش نفت و همچنین‬ ‫عدم امکان انتقال مطالبات و موجودی ارزی دولت به کشور‬ ‫اشاره کرد که این موضوع و چند عامل دیگر منجر به افزایش‬ ‫قیمت دالر تا مرز س��ه هزار و ‪ 500‬تومان شد‪ .‬این پدیده خود‬ ‫عاملی ب رای افزایش قیمت کاالهای وارداتی به ویژه خودرو با‬ ‫نرخ ارز ازاد بود‪ ،‬در حالی که تمامی ثبت سفارش های خودروها‪،‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫فرصت های خاص برای افراد خاص‬ ‫رانت تعریف علمی خاص خود را دارد‪ ،‬به‬ ‫زبان س��اده دریافت درامد بیش از ارزش واقعی‬ ‫کار انجام ش��ده‪ ،‬رانت اس��ت که معموال در اثر‬ ‫انحصار ایجاد م ی ش��ود‪ .‬پدیده ای که کامال با‬ ‫ش��رایط واردات خودرو تطابق داشت‪« :‬به دلیل‬ ‫شرایط قانونی تنها افرادی مشخص به صورت‬ ‫انحصاری اجازه واردات برخی خودروهای خاص‬ ‫را پی��دا م ی کردن��د‪ .‬درباره علت ش��کل گرفتن‬ ‫این پدی��ده «مثلث» به س��راغ داوود محمدی‪،‬‬ ‫نایب رئیس کمیس��یون اصل ‪ 90‬رفت‪ .‬وی در‬ ‫این خصوص گفت اصوال علت ورود کمیسیون‬ ‫اصل ‪ 90‬و مجلس به موضوع واردات خودرو ای راد‬ ‫و اشکاالت قانونی در این بخش از اقتصاد بوده‬ ‫است‪ .‬محمدی با تاکید بر اینکه موقعیت افرادی‬ ‫خاص باعث ش��د که انها به صورت انحصاری‬ ‫توانایی وارد کردن برخی خودروها را داشته باشند‪ ،‬افزود‪« :‬این‬ ‫موضوع باعث شد که عمال قدرت رقابت در بازار خودروهای‬ ‫وارداتی از بین ب��رود و تف��اوت زیادی میان قیم��ت بازاری‬ ‫خودروهای وارداتی با قیمت اعالم شده توسط سازمان حمایت‬ ‫وجود داشته باشد‪».‬‬ ‫نایب رئیس کمیس��یون اصل ‪ 90‬با اش��اره به اینکه با‬ ‫ساز و کارهای مطرح شده در این گزارش قرار است انحصار در‬ ‫این بازار شکسته شود‪ ،‬گفت عالوه بر این موضوع ما سعی‬ ‫کرده ایم با شفاف س��ازی در بازار خ��ودرو وارداتی‪ ،‬به صورت‬ ‫صریح مشخص کنیم که چه کسانی از فرصت های ایجاد شده‬ ‫تا چه مقدار سود برده اند‪ ».‬وی با تاکید بر اینکه این خاطیان‬ ‫ی ش��ده اند‪ ،‬افزود‪« :‬عالوه بر‬ ‫به دس��تگاه های قضایی معرف ‬ ‫تخصیص ارز و پرداخت ع وارض و حقوق گمرکی نیز ب ر اساس‬ ‫ارز مرجع صورت گرفته بود‪ .‬به عبارت دیگر واردکنندگان اقدام‬ ‫به واردات خودرو با ارز مرجع و فروش ان به قیمت ازاد کردند‪.‬‬ ‫در این شرایط که از یک سو کشور با کمبود ارز روبه رو‬ ‫بود و از سوی دیگر به واس��طه افزایش قیمت ارز تولید بن ا به‬ ‫افزایش گذاشته بود‪ ،‬انتظار منطقی این بودکه مانند بقیه اقالم‬ ‫وارداتی‪ ،‬واردات خودرو نیز محدود شود اما عمال نه تنها این‬ ‫اتفاق رخ نداد‪ ،‬بلکه امار گمرکی خبر از رشد واردات خودرو در‬ ‫سال ‪ 91‬م ی دهد‪ .‬در این سال واردات خودرو از نظر تع داد ‪13/2‬‬ ‫درصد و از نظر ارزش ‪ 32/4‬درصد رشد داشته است‪ .‬این امار‬ ‫از یک سو خبر از رشد واردات م ی دهد و از سوی دیگر خبر از‬ ‫گران قیمت تر ش��دن خودروهای وارداتی‪ .‬ب ر اساس این امار‬ ‫قیمت هر خودرو وارداتی در س��ال ‪ 91‬ب��ه صورت میانگین‬ ‫‪ 24‬هزار و ‪ 374‬دالر بوده است که این رقم بیش از ‪ 17‬درصد‬ ‫نسبت به سال قبل از ان رشد داشته است‪ .‬از سوی دیگر بحث‬ ‫مقایسه ارزش خودروهای صادراتی و وارداتی مطرح است که‬ ‫بر این اس��اس قیمت هر خودرو وارداتی به صورت میانگین‬ ‫بیش از چهار ب رابر قیمت خودروهای صادراتی ای ران است‪ .‬در‬ ‫همین خصوص رضا نجفی منش‪ ،‬دبیر انجمن قطع ه سازان‬ ‫ای ران به خب رنگار مثلث اعالم کرد‪ « :‬اصوال این اختالف قیمت‬ ‫میان خودروهای وارداتی با تولید داخل باعث شده است که‬ ‫به رغم وضعیت موجود در بخش واردات خودروسازان داخلی‬ ‫با اسیب جدی روبه رو نباشند‪ ،‬چرا که اصوال خودرو داخلی با‬ ‫خودروهای وارداتی در یک کالس قیمتی قرار ندارد که قابل‬ ‫رقابت باش��د‪ ».‬این موضوع را م ی ت��وان از زاویه دیگری هم‬ ‫مورد بررس��ی قرار داد که اصوال واردات گسترده خودروهای‬ ‫گران قیمت جلوی رش��د تولید داخلی خودرو در این بخش‬ ‫را گرفته است‪.‬‬ ‫نگاهی به جزئیات اماری سال ‪ 91‬نشان م ی دهد در زمان‬ ‫شوک ارزی واردات خودرو تنها چهار درصد رشد را تجربه کرده‬ ‫اس��ت اما از نظر قیمتی این خودروهای جدید بسیار گران تر‬ ‫بوده است‪ ،‬به طوری که به ادعای گزارش کمیسیون اصل ‪90‬‬ ‫سود این خودروها گاه تا ‪ 70‬درصد ارزش انها بوده است‪.‬‬ ‫رانت ‪ 36/772/305/677/690‬ریالی‬ ‫با وج��ود اینکه بعد از ش��وک ارزی در پایی��ز ‪ 91‬دولت‬ ‫اقدام به اولویت بندی کاال کرد و عمال بسیاری از خودروهای‬ ‫گران قیمت در اولویت های اخر طبقه بندی ش��دند اما عمال‬ ‫تعداد زیادی خودرو در این س��ال به کش��ور وارد ش��ده و در‬ ‫ای��ن بین به خاط��ر اخت�لاف قیمت بین‬ ‫قیمت بازاری و قیمت تمام شده و خصوصا‬ ‫اس��تفاده از ارز مرج��ع‪ ،‬رانت زی��ادی ب رای‬ ‫افرادی ویژه ایجاد ش��ده اس��ت‪ .‬ب ر اساس‬ ‫محاسبات کمیس��یون اصل ‪ 90‬این رانت‬ ‫مبلغی بین ‪ 11.002.645.377.460‬ریال تا‬ ‫‪ 37.615.495.907.330‬ری��ال و پی ش بینی‬ ‫گزارش کمیس��یون این اس��ت که مبلغ‬ ‫واقعی احتماال حدود ‪36.772.305.677.690‬‬ ‫ریال خواهد بود‪.‬‬ ‫از سوی دیگر ب ر اس��اس این گزارش‬ ‫خدم��ات پس از ف��روش‪ ،‬بس��یار ضعیف‬ ‫ش��ده و بس��یاری از قطعات س��اده هم در‬ ‫نمایندگ ی ها وج��ود ن��دارد و در موقع لزوم‬ ‫باید از کشور دیگری سفارش گرفت‪ ،‬مضافا‬ ‫اینکه س��طح خدمات‪ ،‬پایین امده اس��ت‪.‬‬ ‫همچنین بس��یاری از خودروهای وارداتی‬ ‫(برخالف تصریح قانون��ی) دارای گارانتی‬ ‫نبوده ی��ا گارانتی ب ی اعتب��اری دارند و این‬ ‫امر گویای روابط ناس��الم موجود در عرصه‬ ‫واردات خودرو است‪.‬‬ ‫نتیجه این گ��زارش این اس��ت که‬ ‫استفاده نادرست از منابع ارزی و سرمایه بی ت المال‪ ،‬سوءاستفاده‬ ‫برخی از واردکنندگان و دالالن از فرصت بحران ارزی مشخص‬ ‫و سوء مدیریت در برخی از دستگاه ها مشهود است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل قرار است مدی ران و مسئوالن خاطی دستگاه های مرتبط‬ ‫با موضوع و واردکنندگان متخلف که با ارز مرجع واردات خودرو‬ ‫انجام داده و ازاد به فروش رس��انده اند و یا نسبت به مدیریت‬ ‫بازار حس��ب تعهدات مس��ئولی ت های خود اقدام نکرده اند‪،‬‬ ‫به عنوان متهمان پرونده ب��ه قوه قضاییه معرفی م ی گردند و‬ ‫تمامی واردکنندگان خودرو جهت پرداخت مالیات به سازمان‬ ‫مالیاتی کشور معرفی م ی گردند و سازمان امور مالیاتی مکلف‬ ‫است نسبت به اخذ مالیات های قانونی اقدام و گزارش امر را به‬ ‫مجلس ارائه نماید‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫بازی دو سر برد ای رانی‬ ‫انرژی چه نقشی در بحران اوکراین دارد؟‬ ‫سید فراز جبلی‬ ‫خبرنگار‬ ‫چند وقتی اس��ت که بحران اوکرای��ن به یکی از‬ ‫اصل ی ترین اخبار تمام رس��انه های دنیا بدل شده است‪ .‬اگر‬ ‫شروع این کشمکش ها دلیلی سیاسی داشت که با هاله ای‬ ‫از بهانه های حقوق بش��ری و امنیتی پوشانده شده بود‪ ،‬اما‬ ‫خیلی زود تمام کارشناس��ان به این جمع بندی رسیدند که‬ ‫بحث انرژی شاه بیت س��خن تمام طرفین است‪ .‬زمانی که‬ ‫وزی رامورخارجه امری��کا ب رای مذاکره ب��ا اروپا در جهت حل‬ ‫بحران اوکراین به بلژیک س��فر کرد به ج��ای اینکه درباره‬ ‫مسائلی مانند همه پرسی در اوکراین یا تمامیت ارضی این‬ ‫کشور صحبت کند‪ ،‬اعالم داش��ت‪« :‬هیچ کشوری نباید از‬ ‫انرژی به عنوان مانعی بر سر راه ارزوهای یک استفاده کند‪».‬‬ ‫وی در حالی قول تامین انرژی مورد نیاز اوکراین را از طریق‬ ‫لهستان‪ ،‬مجارستان و اس��لواکی داد که روسیه پیش از ان‬ ‫اعالم کرده بود قیمت گاز صادراتی ب��ه اوکراین را افزایش‬ ‫م ی دهد‪ .‬چنین صحب ت هایی یک پیام بس��یار اشکار دارد؛‬ ‫دعوا بر سر انرژی است‪.‬‬ ‫دعوایی به قدمت چند قرن‬ ‫واقعیت درگیری میان اوکراین و روس��یه مش��خص‬ ‫است‪ :‬روسیه منافعی در اوکراین دارد که با تغیی رات سیاسی‬ ‫اخیر در اوکراین ای��ن منافع به خطر افتاده اس��ت اما دلیل‬ ‫اگر نگاهی به لیست اولین کشورها از نظر ذخایر گاز‬ ‫طبیعی انداخته شود متوجه م ی شویم در ابتدای فهرست در‬ ‫کنار اسم روسیه نام ای ران به چشم م ی خورد‪ .‬پیش از این در‬ ‫شرایطی تا حدودی شبیه به شرایط فعلی ای ران با ایجاد خط‬ ‫لوله کرپچه ‪-‬کردکوی توانسته بود انحصار صادرات گاز به‬ ‫ترکمنستان را از دست روسیه خارج کند و حال که اروپا از نظر‬ ‫اگر نگاهی به لیست‬ ‫اولین کشورها از نظر‬ ‫ذخایر گاز طبیعی‬ ‫انداخته شود متوجه‬ ‫م ی شویم در ابتدای‬ ‫فهرست در کنار اسم‬ ‫روسیه نام ایران به‬ ‫چشم م ی خورد‬ ‫با توجه به تحوالت اخیر‪ ،‬ای��ران راه حل دیگری ب رای‬ ‫اس��تفاده از ش��رایط فعلی دارد که گس��ترش روابط خود با‬ ‫روسیه است‪ .‬روس��یه مطمئنا در مذاکراتی که قرار است در‬ ‫‪ 20‬ژوئیه انجام شود نقش مهمی ایفا خواهد کرد و باتوجه به‬ ‫تماس تلفنی رئی س جمهور ای ران با والدمیر پوتین‪ ،‬همتای‬ ‫روس��ی خود در دور جدید مذاکرات بای��د منتظر تحوالتی‬ ‫جدید و مواضع مناسب تر از سوی روسیه و حتی چین بود‪.‬‬ ‫در یک کالم ممکن است بحران اوکراین و تقابل میان‬ ‫غرب و روسیه در رسیدن به توافقی نهایی میان ای ران ‪5+1‬‬ ‫مشکلی ایجاد نکند‪ ،‬اما احتماال باتوجه به شرایط جدید این‬ ‫توافقنامه نهایی به سبب تقویت روابط میان ای ران و روسیه‬ ‫و نیز کاهش فشارها بر ای ران جهت تسلیم در ب رابر غرب و‬ ‫همکاری‪ ،‬سهل گی رانه تر خواهد بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫خطر جنگ سرد یا جنگ انرژی‬ ‫غول های ذخیره نفتی دنیا‬ ‫معامله با طرف دیگر دعوا‬ ‫اقتصاد‬ ‫بحث درگیری بر سر ش��به جزیره کریمه به هی چ وجه‬ ‫موضوع جدیدی نیس��ت‪ .‬اولی ن بار در قرن هجدهم روسیه‬ ‫این منطق��ه را در جنگی از قیومی��ت امپ راتوری ترک های‬ ‫عثمانی خ��ارج و به خاک خ��ود ضمیمه کرد ام��ا کمتر از‬ ‫‪ 60‬سال پیش رهبر وقت ش��وروی که خود اوکراین ی االصل‬ ‫بود این بخش از خاک شوروی را به کشور اصلی خود هدیه‬ ‫داد‪ .‬بعدها با استقالل اوکراین روس ها قبول کردند که کریمه‬ ‫جزو خاک اوکراین‪ ،‬باش��د و همچنین در توافق بوداپست‬ ‫دولت های امریکا‪ ،‬روس��یه‪ ،‬اوکراین و بریتانیا توافق کردند‬ ‫اگر اوکراین تس��لیحات هس��ته ای خود را تحویل دهد‪ ،‬به‬ ‫تمامیت ارضی این کشور احترام بگذارد‪.‬‬ ‫با تمام این تفاس��یر اخی را بعد از تحوالت سیاسی در‬ ‫اوکراین و تغییر در ارایش احزاب سیاسی اصلی این کشور‬ ‫روسیه با ادعای اینکه امنیت س��اکنان شب ه جزیره کریمه و‬ ‫سایرمناطق جنوب شرقی اوکراین به خطر افتاده و باتوجه به‬ ‫اینکه اکثریت جمعیت شب ه جزیره کریمه را روس ها تشکیل‬ ‫م ی دهن��د با اس��تفاده از ق��درت نظامی اقدام ب��ه برگزاری‬ ‫همه پرسی و الحاق این منطقه به خاک خود کرد‪.‬‬ ‫درگیری میان روس��یه و س��ایر کش��ورهای اروپایی امری‬ ‫کامال مربوط به بحث انرژی است‪ .‬روسیه یکی از بزرگترین‬ ‫تامی ن کنن��دگان انرژی در اروپاس��ت به ط��وری که برخی‬ ‫کشورها مانند اس��تونی‪ ،‬فنالند و لیتوانی تمام گاز طبیعی‬ ‫خود و بسیاری از کشورهای اروپایی بخش بزرگی از انرژی‬ ‫مورد نیاز خود را از روس��یه وارد م ی کنند‪ .‬ب رای مثال المان‬ ‫به عنوان صنعت ی ترین کشور اروپا نزدیک به ‪ 40‬درصد از نیاز‬ ‫گاز طبیعی خود را از روسیه تامین م ی کند‪ .‬اما بحث اصلی‬ ‫نه فقط در می��زان واردات بلکه در قیمت ارزان گاز روس��یه‬ ‫است؛ قیمتی که پیش از این دولت پوتین گاز را به اوکراین‬ ‫و به تبع ان سایرکشورهای اروپایی م ی فروخت ‪ 268/5‬دالر‬ ‫به ازای هر هزار متر مکعب گاز طبیعی بودکه بر این اساس‬ ‫در سال ‪ 2013‬حدود ‪ 28‬میلیارد متر مکعب گاز تنها با قیمت‬ ‫‪ 7/5‬میلیارد دالر خریداری ش��د‪ .‬حال روسیه که منافع خود‬ ‫در اوکراین را در خطر م ی بیند تصمیم به افزایش حدودا ‪44‬‬ ‫درصدی قیمت گاز طبیعی دارد که با این حس��اب قیمت‬ ‫گاز به ‪ 385/5‬دالر ب��ه ازای هر هزار متر مکعب م ی رس��د‪.‬‬ ‫موضوعی که عمال به فلج شدن صنایع اوکراین و بسیاری از‬ ‫کشورهای اروپایی منجر خواهد شد‪ .‬گذشته از بحث قیمت‬ ‫اروپا در مجموع ‪ 24‬درصد گاز خود را از روسیه وارد م ی کند‬ ‫ی از خطوط انتقال از اوکراین م ی گذرد‪.‬‬ ‫که نیم ‬ ‫تامین گاز طبیعی با مش��کالت زیادی روبه رو شده‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رسد فرصتی بسیار مغتنم ب رای ای ران ایجاد شده است‪.‬‬ ‫باتوجه به مذاکرات هسته ای ای ران و همی ن طور بحران فعلی‬ ‫انرژی در اروپا ش��اید بتوان گفت در هیچ زمانی ای ران و اروپا‬ ‫تا این اندازه فرصت نزدیک ش��دن به یکدیگر را نداشته اند‪.‬‬ ‫امریکا تصمیم به مقابله با حرکات روسیه دارد و م ی خواهد‬ ‫روسیه را به خاطر الحاق کریمه به خاکش مشمول تحریم‬ ‫کند اما این تحریم من��وط به همکاری اروپایی اس��ت که‬ ‫سخت به منابع انرژی روسی وابسته است‪.‬‬ ‫در واقع اگر انتقال گاز ای ران ب��ه اروپا به عنوان اهرمی‬ ‫ ب رای پیشبرد نظ رات ای ران در مذاکرات با ‪ 5+1‬مورد استفاده‬ ‫قرار گیرد م ی توان انتظار داشت که هر دو طرف به سودی‬ ‫سرش��ار دس��ت پیدا کنند‪ .‬گذش��ته از گاز طبیع��ی ای ران‪،‬‬ ‫ترکمنس��تان هم منابع گازی فراوان��ی دارد که از طریق دو‬ ‫خط لوله به ای ران متصل است و از س��وی دیگر بین ای ران‬ ‫و ترکیه نیز خط لوله گاز وج��ود دارد‪ ،‬به همین دلیل امکان‬ ‫انتقال گاز ترکمنس��تان به اروپا از طریق ای ران مقدور است‪.‬‬ ‫اما باید این واقعیت را پذیرفت که انتقال گاز از ای ران به اروپا‬ ‫یک پروژه بلند مدت است و چنین کاری زمان زیادی به طول‬ ‫خواهد انجامید‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫تو گو با مثلث‪:‬‬ ‫طاها عبدخدایی در گف ‬ ‫نوروز ‪ 93‬هم پای گردشگران خارجی را به‬ ‫ایران باز نکرد‬ ‫صنعت گردش�گری به دلیل داش�تن متولیان غی ر متخصص در دوره های مختلف نتوانس�ت به جایگاه اصلی‬ ‫خود‪ ،‬با وجود این میزان ظرفیت‪ ،‬دس�ت پی�دا کند‪ .‬محمد طاها عبد خدایی‪ ،‬معاون س�ازمان گردش�گری و رئیس‬ ‫سازمان ایرانگردی و جهانگردی دوره اصالحات با تاکید بر این نکته گفت‪« :‬در نوروز ‪ 93‬نیز تعداد به نسبت اندکی‬ ‫از گردشگران خارجی با وجود کاهش ارزش ریال نسبت به دالر و یورو به ایران امدند چراکه هنوز زیرساخت های الزم‬ ‫برای جذب این افراد در کشور اماده نیست‪».‬‬ ‫وی در گفت وگو با مثلث بر اینکه سازمان گردشگری و میراث فرهنگی به دلیل تفاوت های بسیار باید از یکدیگر‬ ‫جدا شوند و گردش�گری ب ه عنوان یک سازمان مستقل زیرنظر مستقیم ریاس�ت جمهوری فعالیت کند‪ ،‬تاکید کرد‪.‬‬ ‫متن کامل این گفت وگو را م ی توانید در ادامه بخوانید‪.‬‬ ‫ادریس هیئتی‬ ‫خبرنگار‬ ‫بس�یاری بر این باور بودندکه با اضافه ش�دن‬ ‫مزیت ارزانی درکنار سایر پتانسی ل های ایران برای‬ ‫جذب گردشگر‪ ،‬نوروز ‪ 1393‬شاهد افزایش تعداد‬ ‫گردشگران خارجی در داخل باشیم‪ ،‬اما این گونه‬ ‫نشد‪ .‬این مساله را چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫مشکل این صنعت در ای ران ساده نیست و مشکل‬ ‫تنها گران بودن ان نب��ود که حال با کاه��ش ارزش ریال در‬ ‫ب رابر دالر‪ ،‬ش��اهد سرازیر شدن گردش��گران به داخل باشیم‪.‬‬ ‫گردش��گری مانند همه حرفه های دیگر به افراد متخصص‬ ‫نیاز دارد‪ .‬باید اف��رادی در ای��ن وادی تصمیم گیری کنند که‬ ‫عالوه بر تخصص و دید وسیع‪ ،‬س��ایر دیدگاه ها را نیز مورد‬ ‫توجه قرار دهند‪.‬‬ ‫متاسفانه در مدت ‪ 30‬سال گذشته صنعت گردشگری در‬ ‫ای ران مغفول مانده است که دو عامل کلی دارد؛ اول تبلیغات‬ ‫س��وء خارج از کش��ور علیه ای ران و دیگری نگرش های یک‬ ‫بعدی در داخل که توس��عه این صنعت را عامل رش��د فساد‬ ‫م ی داند‪ .‬البته عامل دوم در طول سال های گذشته به می زان‬ ‫قابل توجهی کاهش پی دا کرده که امیدوارکننده است‪.‬‬ ‫متاسفانه در خارج از کش��ور‪ ،‬ای ران را به عنوان کشوری‬ ‫ناامن معرفی م ی کنند که از ورود گردشگر ممانعت م ی کند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر دولت هایی هم که روی کار امدند‪ ،‬اهمیت این‬ ‫بخش را متوجه نشدند‪ ،‬بناب راین ش��اهد بروز حوادث ناگوار و‬ ‫ناخوشایندی در بخش گردشگری بوده و هستیم‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫دولت ها برای کاهش تاثیر این تبلیغات سوء هیچ‬ ‫اقدامی نکرده اند؟‬ ‫ ‬ ‫البته که انجام دادند؛ ساالنه مبالغ بسیاری صرف‬ ‫خنث ی شدن اثرات س��وء این تبلیغات م ی شود‪ ،‬درحالی که‬ ‫دولت ه��ا م ی توانند با اماده س��ازی زیرس��اخت ها و جذب‬ ‫گردش��گران عالوه ب��ر ب ی اثر ک��ردن تبلیغات نادرس��ت‬ ‫درامدزایی باالیی داشته باشند‪ ،‬بیکاری را تا حدودی برطرف‬ ‫کرده و اتکای صرف به درامدهای نفت را هم کاهش دهند‪.‬‬ ‫م ی بینید یک راه��کار صحیح و منطقی وج��ود دارد که از‬ ‫رفتن به س��وی ان خودداری م ی کنیم‪ .‬اگر در ای ران ساالنه‬ ‫بین ‪ 30‬تا ‪ 40‬میلیون گردش��گر وجود داشته باشد‪ ،‬مطمئن‬ ‫باشید که اطالعات نادرس��ت موجود درباره ای ران در سطح‬ ‫دنیا دیگر کارایی ندارد‪ .‬هر گردش��گر م ی تواند سفیر ای ران‬ ‫در کشور خود باشد‪.‬‬ ‫تاکید م ی کنم افرادی که به عنوان سرپرستان کار تعیین‬ ‫شدند‪ ،‬تخصص الزم را نداشته و این حوزه و ظ رافت های خاص‬ ‫ان را نم ی شناسند‪ .‬شاید این افراد در سایر حوزه ها موفق بوده و‬ ‫هستند ولی با صنعت گردشگری اشنایی ندارند‪.‬‬ ‫عده ای معتقدند که باید گردش�گری را از بخش‬ ‫می راث فرهنگی جدا کنیم‪ .‬به نظر شما این جدایی‬ ‫به توسعه بخش گردشگری کمک م ی کند؟‬ ‫اگر به یاد داشته باش��ید‪ ،‬در دوره اصالحات این دو‬ ‫از یکدیگر ج��دا بودند و دولت و مجلس ه��ر دو با ادغام انها‬ ‫مخالفت م ی کردند‪ .‬در ان دوره من معاون گردشگری و رئیس‬ ‫سازمان ای رانگردی و جهانگردی بودم و ریاست سازمان می راث‬ ‫فرهنگی برعهده اقای بهشتی بود‪.‬‬ ‫به عنوان کارش��ناس این حوزه بر این باور هس��تم که‬ ‫گردشگری باید یک س��ازمان مستقل زی رنظر رئی س جمهور‬ ‫باش��د‪ .‬اهمیت این حوزه در ان اس��ت که هم��ه بخش ها را‬ ‫دربرم ی گیرد‪ .‬زمانی که گردشگری وارد م ی شود تا زمانی که‬ ‫پایش را از مرز کشور بیرون م ی گذارد با همه حوزه ها در ارتباط‬ ‫است‪ ،‬از یک تاکس��ی گرفته تا راهنمایی رانندگی و مغازه ها؛‬ ‫همه و همه درگیر موضوع م ی شوند‪.‬‬ ‫در این بین می��راث فرهنگی با وج��ود همه اهمیت و‬ ‫اینکه به دف��اع از هویت هر ای رانی م ی پردازد مانند س��ازمان‬ ‫اوقاف است‪.‬‬ ‫برای برون رف�ت از این وضعیت چه پیش�نهادی‬ ‫دارید؟‬ ‫س��ازمان گردش��گری باید فعال و خالق بوده و از‬ ‫متاسفانه در خارج از کشور‪ ،‬ایران‬ ‫را به عنوان کشوری ناامن معرفی‬ ‫می کنند که از ورود گردشگر ممانعت‬ ‫می کند‪ .‬از طرف دیگر دولت هایی هم‬ ‫که روی کار امدند‪ ،‬اهمیت این بخش‬ ‫را متوجه نشدند‪ ،‬بنابراین شاهد بروز‬ ‫حوادث ناگوار و ناخوشایندی در بخش‬ ‫گردشگری بوده و هستیم‬ ‫فرصت ها بهترین بهره را ببرد‪ .‬ب رای مث��ال بعد از جریان ژنو‬ ‫که اتفاقات خوبی ب رای کشور رخ داد و همه جا سخن از ای ران‬ ‫بود‪ ،‬سازمان گردشگری اگر ش��ناخت خوبی از فعالی ت های‬ ‫خود داشت م ی توانست بالفاصله اعالم کند که گردشگران‬ ‫خارجی م ی توانند هن��گام ورود به ای ران در ف��رودگاه‪ ،‬ویزای‬ ‫توریستی ب رای مثال دو هفته دریافت کنند و درکنار ان بیمه‬ ‫هم شوند‪ .‬بدین ترتیب زمینه ب رای ورود گردشگران فراهم شده‬ ‫و م ی توانند به سهولت و دور از هرگونه احساس ناامنی وارد‬ ‫ای ران شوند‪ .‬اگر این اتفاق م ی افتاد تاثی رات بسیار مثبتی ب رای‬ ‫کشور به دنبال داشت‪ .‬این گونه دیگر اقای کری در مورد ای ران‬ ‫حرف های نامربوط نم ی زد و خانم اشتون نیز زمان حضور خود‬ ‫در ای ران به دنبال سوژه های خاص نم ی گشت‪.‬‬ ‫متاس��فانه در ای ران هماهنگی الزم هم بین بخش ها‬ ‫وجود ندارد‪ .‬وزارت امور خارجه در حال انجام کارهایی اس��ت‬ ‫که شاید اگر سازمان می راث فرهنگی و گردشگری از انها خبر‬ ‫داشت م ی توانست کارهای خوبی انجام دهد و بالعکس‪.‬‬ ‫حضور سازمان میراث فرهنگی و گردشگری را در‬ ‫نوروز ‪ 93‬چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫در نوروز امس��ال حض��ور پلیس بس��یار فعال‪،‬‬ ‫پررنگ و منظم بود‪ .‬باید س��ازمان گردش��گری هم فعاالنه‬ ‫مشارکت م ی کرد که متاسفانه حضور نداشت‪ .‬این سازمان‬ ‫باید به عنوان ناظر کلی وارد م ی شد که نشد‪ .‬در دوره ای که‬ ‫من مسئولیت داشتم‪ ،‬هنگام عید در ورودی شهرها دفاتری‬ ‫وجود داشت که نام و مشخصات همه ویالهای موجود در ان‬ ‫شهر را دربرم ی گرفت‪ .‬این کار نه تنها نظارت بر استانداردها‬ ‫و کیفیت ویالها را ممکن م ی ساخت‪ ،‬بلکه مانند سیستم‬ ‫هتلداری مشخص بود که کدام ویال در اختیار چه کسی ب رای‬ ‫چه مدتی قرار گرفته است‪ .‬در این وضعیت م ی توان امکانات‬ ‫بهتری در اختی��ار افراد قرار داد و حتی ب رای ارتقای س��طح‬ ‫خدمات به صاحبان ویالهای اج��اره ای وام پرداخت‪ .‬من به‬ ‫دولت پیشنهاد م ی کنم که از تجربیات افراد صنف بهره ببرد‬ ‫و تنها به عنوان مدع ی العموم وارد شده و همه فعالی ت های‬ ‫اجرایی را در اختیار بخش خصوصی قرار دهد‪ .‬این صنعت‬ ‫ابروی کشور بوده و نباید در رابطه با ان سهل انگاری کرد‪.‬‬ ‫با این وجود تعطیالت نوروز فرصت دیگری بود که ان‬ ‫را هم از دس��ت دادیم تا انجا که حتی گردشگران ای رانی هم‬ ‫با وجود گرانی دالر و دیگر ارزها ترجیح دادند ب رای تعطیالت‬ ‫به کشورهای دیگر سفر کنند‪ .‬با وجود انکه شاید این کار انها‬ ‫توجیه اقتصادی هم نداشت‪.‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫تراز گردشگری ایران‪ ،‬همچنان منفی‬ ‫حتی کاهش قیمت ریال در برابر ارزهای خارجی هم نتوانست‬ ‫صنعت ایرانگردی را از رکود خارج کند‬ ‫سارا ترابی‬ ‫خبرنگار‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫در اقتصاد جهانی بع�د از صنعت خودرو‬ ‫و نف�ت پردرامدترین بخ�ش به صنعت‬ ‫توریسم تعلق دارد؛ بخشی که متاسفانه‬ ‫درحال حاضر به ش�دت در ایران مغفول‬ ‫مانده است‬ ‫اقتصاد‬ ‫بعد از تعطیالت ن��وروز باتوجه به پی ش بین ی های‬ ‫قبل منتظر ان بودی��م که در اخبار ش��اهد افزایش حضور‬ ‫گردشگران خارجی نسبت به س��ال های گذشته باشیم که‬ ‫متاس��فانه اینگونه نبود و طبق اطالعات ارائه شده از سوی‬ ‫رئیس سازمان می راث فرهنگی‪ ،‬صنایع دستی و گردشگری‬ ‫تعداد گردش��گر خارجی واقعی‪ ،‬کمتر از یک میلیون بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫غم انگیزتر از ان اینکه س��لطان ی فر‪ ،‬رئیس س��ازمان‬ ‫می راث فرهنگ��ی اعالم کرد‪« :‬در تعطیالت ن��وروز ‪ 93‬امار‬ ‫گردشگر خروجی از کشور نس��بت به ورودی بسیار بیشتر‬ ‫و تراز گردش��گری مان منفی است‪ .‬س��وال اینجاست که با‬ ‫وجود این می زان ظرفیت‪ ،‬ش��هرهایی با اب و هوای متنوع‬ ‫و مکان های دیدنی بس��یار و مهم تر از ان باال رفتن توجیه‬ ‫اقتصادی ب رای توریس��ت های خارجی به منظور حضور در‬ ‫ای ران باز هم تعداد اندکی گردشگر وارد ای ران شد و جالب تر‬ ‫از ان افزایش تعداد گردشگران ای رانی بود که ب رای گذراندن‬ ‫تعطیالت به کشورهای دیگر س��فر کردند‪ .‬به گفته معاون‬ ‫رئی س جمهور و رئیس سازمان می راث فرهنگی‪ ،‬گردشگری و‬ ‫صنایع دستی‪ ،‬امار حوزه گردشگری کشور در سال ‪ 91‬نشان‬ ‫م ی دهد که در مقابل بیش از ‪ 7/5‬میلیون گردشگر خروجی‬ ‫حدود چهارمیلیون گردش��گر ورودی داشتیم و از این تعداد‬ ‫نیز کمتر از یک میلیون نفر انها گردش��گر واقعی‪ ،‬ماندگار‬ ‫و هزینه کننده بوده اند‪ .‬به این معنا که بیش از ‪ 3/5‬میلیون‬ ‫نفر این افراد در حوزه تردد مرزی یا تعویض ویزا و مواردی از‬ ‫این دس��ت قرار م ی گیرند که ب رای کشور حاصل اقتصادی‬ ‫یا فرهنگی ندارد‪.‬‬ ‫صنعت گردش��گری ب رای توس��عه به زیرساخت های‬ ‫خاص نیاز دارد‪ .‬افراد ب رای حضور در یک کش��ور به منظور‬ ‫تفریح باید احساس امنیت کرده و بدانند که هنگام گذراندن‬ ‫اوقات فراغت با مش��کل حادی روبه رو نخواهند ش��د و در‬ ‫صورت لزوم م ی توانند به راحتی از امکانات بهره ببرند‪.‬‬ ‫بسیاری بر این باور بودند که با تحوالت سیاسی اخیر و‬ ‫گران شدن ارز در ای ران تعداد گردشگرانی که به ای ران م ی ایند‬ ‫بیشتر شود که اینگونه نشد‪ ،‬زی را همان مشکالتی که ب رای‬ ‫گردشگران داخلی وجود دارد در رابطه با گردشگران خارجی‬ ‫هم صدق م ی کند‪ .‬مسائل گردشگری ب رای خارجیان به طور‬ ‫اخص وجود دارد‪ ،‬ممکن اس��ت انها توانایی هزینه هتل ها‬ ‫را داشته باش��ند‪ ،‬اما نبود خدمات بهداشتی مناسب و اماده‬ ‫نبودن سایت های گردشگری ب رای انها هم وجود دارد‪ .‬پایین‬ ‫بودن امنیت در سیستم های حمل و نقل‪ ،‬تاخیر در حرکت‬ ‫انها و فرسوده بودن ناوگان از مش��کالت دیگر در رابطه با‬ ‫گردشگران خارجی به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫در اقتص��اد جهان��ی بع��د از صنعت خ��ودرو و نفت‬ ‫پردرامدترین بخش به صنعت توریس��م تعلق دارد؛ بخشی‬ ‫که متاسفانه درحال حاضر به ش��دت در ای ران مغفول مانده‬ ‫است‪.‬‬ ‫یکی از موانع اصلی درای��ن وادی دیدگاه منفی برخی‬ ‫افراد جامعه در مورد تاثی رات ناش��ی از ورود گردش��گران بر‬ ‫فرهنگ و سنت انهاست؛ چنین م ی پندارند که گردشگری‬ ‫موجب تخریب و اسی ب رس��انی ب��ه فرهنگ های محلی‬ ‫ی است که اگر باور داشته باشیم فرهنگ‬ ‫م ی شود‪ .‬این درحال ‬ ‫غنی و پاالیش یافته ای داری��م و در پرتو این فرهنگ غنی‬ ‫رفتاری سنجیده و حساب ش��ده با جهانگردی داریم‪ ،‬نباید‬ ‫از جریان های گردشگری وحش��تی به خود راه دهیم‪ .‬ورود‬ ‫جهانگردان را بیش��تر نوعی صدور فرهن��گ و ارزش های‬ ‫فرهنگی خویش تلقی کنیم و با گنجاندن تعداد برنامه های‬ ‫اصولی در نحوه مسافرت و سیر و سیاحت جهانگردان‪ ،‬انها‬ ‫را از عناصر فرهنگی خویش متاثر کنیم‪.‬‬ ‫از سوی دیگر تبلیغات سوء علیه ای ران باعث م ی شود‬ ‫که بسیاری از گردشگران ب رای حضور در ای ران تمایل نشان‬ ‫دهند‪ .‬اگر مس��ئوالن بتوانند به جای هزین��ه کردن مبالغ‬ ‫سنگین در مبارزه با این تهدیدها زمینه حضور توریست در‬ ‫ای ران را فراهم کنند م ی توانند در کنار مقابله موثر با تبلیغات‬ ‫س��وء‪ ،‬درامدزایی کرده و کش��ور را نیز از بحران وابستگی‬ ‫به درامدهای نفتی نجات دهند‪ .‬س��ازمان می راث فرهنگی‪،‬‬ ‫صنایع دس��تی و گردش��گری از جمله نهادهایی است که‬ ‫م ی تواند نقش بس زایی در توس��عه اقتصادی کشور داشته‬ ‫باش��د و حتی جای وزارت نفت را هم بگیرد‪ .‬هرچند فعاالن‬ ‫این بخش همچنان از اهمیت جایگاهی که در اختیار دارند‬ ‫بی اطالع هستند‪.‬‬ ‫گردش��گری به همان می زان که یک صنعت به شمار‬ ‫م ی اید‪ ،‬ش��امل ظ رافت های هنری نیز م ی شود‪ .‬خالقیت و‬ ‫فکرهای نو از الزمه های توسعه این بخش است که تنها به‬ ‫دلیل نااگاهی متولیان همچنان حرکت جدی از سوی انها‬ ‫شاهد نیستیم‪ .‬ب ی توجهی سازمان نسبت به منابع و می راث‬ ‫گردشگری کشور موجب شده که تعداد زیادی از اثار باستانی‬ ‫به راحتی از بین رفته یا نیمه تخریب شوند‪.‬‬ ‫عالوه بر اثار باس��تانی‪ ،‬یکی از راه هایی که م ی تواند‬ ‫به جذب گردش��گر کمک کند‪ ،‬نواوری و استفاده از اموری‬ ‫اس��ت که ش��اید در نگاه اول چندان اهمیت نداشته باشد‪.‬‬ ‫تعداد زیادی از افراد عالقه دارند ب رای گذراندن اوقات فراغت‬ ‫خود از منابع طبیعی بهره ببرند بناب راین تاسیس هتل های‬ ‫متعدد کارساز نیس��ت بلکه باید متناسب با محیط از ایجاد‬ ‫کمپ‪ ،‬برپایی چادر و ایجاد امکانات الزم استفاده کنیم‪ .‬در‬ ‫کویر با ایجاد تورهای جذاب در عین حفظ ایی ن ها و س��نن‬ ‫ای رانی و اسالمی بهترین درامدزایی صورت م ی گیرد چراکه‬ ‫کش��ورهای اروپایی از وجود دش��ت و کویر ب ی بهره بوده و‬ ‫عالقه دارند تجربیات جدیدی در نقاط مختلف دنیا به دست‬ ‫اورند‪ .‬در همسایگی ای ران کشورهای چندی وجود دارند که‬ ‫باالترین سهم درامد س��رانه انها از صنعت توریسم است‪،‬‬ ‫درحالی که هیچ ی��ک از انها به اندازه ای��ران از جاذبه های‬ ‫گردشگری غنی نیستند‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫دردسرهای کشف استعداد‬ ‫ورزش‬ ‫تیتراول‬ ‫دیگر به «اقای گزارشگر» نمی روم‬ ‫مگراینکهمجبورشوم‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با مزدک میرزایی‬ ‫برنامه« اقای گزارش�گر» قرار بود تا با کش�ف اس�تعدادهای جدید‪،‬‬ ‫انحصار گزارشگری فوتبال را بشکند و در عین حال ظرفیت پیروزی‬ ‫و شکست را میان جوانان مدعی گزارشگری بیازماید‪ .‬در این پرونده‬ ‫درباره اینکه برنامه جنجالی ش�بکه‪ 3‬چقدر توانس�ته موفق باشد‬ ‫بحث شده است‬ ‫ورزش‬ ‫لطفا بگویید چه کسی‬ ‫بهتر از من؟‬ ‫اقایگزارشگرصرفایک‬ ‫ب رنامهسرگرم کنندهبود‬ ‫اقای میرزایی! «اقای گزارشگر» را چطور دیدید؟‬ ‫تب عادل شدن‬ ‫اقایگزارشگر ب رنام ه ای‬ ‫نوپااماپ ر حاشیهبود‬ ‫‪1‬‬ ‫فکر م ی کنم ب رنامه بدی نبود‪ .‬به هر حال تجربه اول‬ ‫بود‪ .‬مشکالت خاص خودش را داشت‪ .‬البته باید بپذیریم که‬ ‫این برنامه خیلی م ی توانست بهتر باشد اما به عنوان تجربه‬ ‫اول معتقدم که کار بدی نبود‪.‬‬ ‫برنام�ه اق�ای گزارش�گر ح�اال ب�ا‬ ‫حرف و حدی ث های�ی هم�راه ش�ده اس�ت‪.‬‬ ‫عده ای حام�ی و عده ای منتق�د این برنامه‬ ‫هس�تند‪ .‬مس�ابقه ای ک�ه یک�ی از داوران‬ ‫ان دل خوش�ی از ان ن�دارد و م ی گوی�د تا‬ ‫جایی ک�ه بتوان�د دیگ�ر در این مس�ابقه‬ ‫تلویزیونی به هی�ات داوران ملحق نخواهد‬ ‫ش�د‪ .‬گفت وگوی مثلث با م�زدک میرزایی‪،‬‬ ‫گزارش�گر ب ا س�ابقه تلویزیون را بخوانید‪.‬‬ ‫تهی ه کننده این کار اقای محمدی بود‪.‬‬ ‫بهتر است ب رای یک بار هم که شده به این موضوع فکر‬ ‫کنیم که هستند افرادی که مثال در عرصه گزارشگری از ما‬ ‫بهتر و بیشتر کار کرده اند‪.‬‬ ‫اگر قرار باش�د ش�ما این برنامه را نق�د کنید چه‬ ‫م ی گویید؟‬ ‫به نظرم بهتر بود از گزارشگران قدیم ی تر استفاده‬ ‫م ی شد‪ .‬افرادی که در حال حاضر کار نم ی کنند‪ .‬حتی م ی شد‬ ‫از اساتید صدا بهره برد و انها هم در هیات داوری حضور پیدا‬ ‫م ی کردند‪.‬‬ ‫ایده این برنامه از چه کسی بود؟‬ ‫این برنامه نمونه خارجی هم دارد؟‬ ‫نم ی دان��م‪ .‬فکر م ی کنم ش��یوه برگ��زاری چنین‬ ‫مسابقه ای الگوبرداری شده بود‪.‬‬ ‫البته این مس�ابقه تلویزیونی به مرور بهتر شد و‬ ‫مخاطبانش را یافت‪ .‬نه؟‬ ‫خب بله‪ ،‬ب رنامه به مرور بهتر شد‪ .‬ما حذفیاتی هم‬ ‫داشتیم‪ .‬تا یک جایی قضیه ش��انس دخیل بود‪ .‬سوال هایی‬ ‫مطرح م ی شد که قرعه در ان دخیل بود‪ .‬در این صورت شانس‬ ‫با برخی ش��رکت کننده ها یار م ی ش��د و م ی توانستند امتیاز‬ ‫بگیرند و برخی دیگر از گرفتن امتیاز باز م ی ماندند‪ .‬خب این‬ ‫موضوع خیلی زود اصالح شد تا بین شرکت کنندگان تبعیضی‬ ‫به وجود نیاید‪ .‬کاس��ت ی های برنامه به مرور کمتر شد‪ .‬علت‬ ‫دیگر اینکه ضعی ف تر ها کنار رفتند و با حضور قوی ترها بالطبع‬ ‫ب رنامه شکل بهتری به خود گرفت‪.‬‬ ‫گفته م ی شود عده ای از افرادی که بازنده شده اند‬ ‫به نماین�دگان مجلس مراجعه کرده ان�د و از انها‬ ‫خواس�ته اند از ح ق شان دفاع ش�ود‪ .‬نظر شما در‬ ‫این مورد چیست؟‬ ‫متاس��فانه هنوز در جامعه ما فرهن��گ پذیرفتن‬ ‫شکست جا نیفتاده است‪ .‬فرهنگ پذیرش شکست را نداریم‪.‬‬ ‫فکر م ی کنیم در هر زمینه ای بهترین هستیم‪ .‬بارها و بارها‬ ‫به من گفته اند که پس��ر ما در حد مسی اس��ت‪ .‬اگر بازیکن‬ ‫شود چنین م ی شود و چنان م ی ش��ود‪ .‬یا به عنوان مثال پسر‬ ‫ما گزارشگر خیلی خوبی است‪ .‬همه بازیکنان را م ی شناسد‪.‬‬ ‫اجداد فالن بازیکن را هم م ی شناسد و ادعاهای اینچنینی‪ .‬در‬ ‫صورتی که در واقعیت چنین نیست و مشاهده کرده ایم که‬ ‫چنین نیست‪ .‬همه فکر م ی کنند در عرش هستند و بهترینند‪.‬‬ ‫چه باید کرد؟‬ ‫ش�ما از قض�اوت خودت�ان در این برنام�ه راضی‬ ‫هستید؟‬ ‫تا جایی که م ی ش��د س��عی کردم خوب قضاوت‬ ‫کنم و کم اش��تباه باش��م‪ .‬هیچ وقت در هیچ م��وردی ادعا‬ ‫نکردم که ب ی اشتباه هس��تم‪ .‬من هم قطعا اشتباهاتی دارم‬ ‫اما بیش از هر چیز دیگر این موضوع ب رایم اهمیت داش��ت‬ ‫که بدون مصلحت اندیش��ی و بدون هیچ گونه تبعیضی در‬ ‫مورد ش��رکت کننده ها داوری کنم‪ .‬باز هم تاکید م ی کنم که‬ ‫قطعا در داوری من هم کاست ی هایی وجود داشته است‪ .‬هم در‬ ‫کار من و هم در کار بقیه دوستانی که در هیات داوری بودیم‬ ‫نق ص هایی وجود داش��ته و من اطمینان دارم که دوستانم در‬ ‫هیات داوری هم با من در این مورد هم عقیده هس��تند‪ ،‬اما‬ ‫این را هم بگویم که همه سعی ما این بود که عادالنه در مورد‬ ‫ش��رکت کنندگان قضاوت کنیم تا افرادی شایسته بتوانند به‬ ‫دور نهایی راه پی دا کنند‪.‬‬ ‫به نظر م ی رس�ید که برخی ش�رکت کنندگان به‬ ‫راحتی با قضیه باخت کنار نم ی ایند‪ .‬این موضوع‬ ‫باعث شده بود که هیات داوران یک جاهایی خیلی‬ ‫تحت فشار قرار بگیرد‪ .‬نه؟‬ ‫نم ی شود گفت به این دلیل تحت فشار بودیم‪ .‬اما‬ ‫خب انتقاد کردن در حضور شخص کار سختی بود اما سعی‬ ‫م ی کردیم طوری با فرد صحبت کنیم ک��ه بداند ما به دنبال‬ ‫تخریب نیستیم‪ .‬نکاتی را م ی گفتیم که احساس م ی کردیم‬ ‫با برطرف کردن انها فرد م ی تواند در اینده ش��رایط بهتری را‬ ‫تجربه کند‪.‬‬ ‫سعی م ی کردیم که انتقاد از فرد را با ادبیاتی مناسب به‬ ‫کار ببریم‪ .‬خب بعض ی ها این انتقادات ما را م ی پذیرفتند و با‬ ‫موضوع رفتن از دور مسابقه کنار م ی امدند و البته بعض ی ها‬ ‫هم نشان م ی دادند که ای رادها را قبول ندارند و واکنش نشان‬ ‫م ی دادند‪.‬‬ ‫اینکه واکنش نشان م ی دادند به شما برم ی خورد؟‬ ‫خود ش�ما عالقه داش�تید که داور این مس�ابقه‬ ‫باشید؟‬ ‫نه من عالقه ای نداش��تم که در این مسابقه داور‬ ‫باشم‪ .‬امر کردند و من هم انجام دادم‪.‬‬ ‫در ش�رایطی ک�ه خیل ی ه�ا از نب�ودن ع�ادل‬ ‫صحبت م ی کنند ش�ما فکر م ی کنید بودن عادل‬ ‫فردوس ی پور در این برنامه چه تاثیری داشت؟‬ ‫من در این مورد نم ی توان��م اظهارنظر کنم‪ .‬بهتر‬ ‫است خود عادل در این مورد صحبت کند‪ .‬به هر حال حضور‬ ‫عادل جذابی ت های این ب رنامه را بیش��تر م ی ک��رد‪ ،‬اما اینکه‬ ‫چه تاثیری در این برنامه م ی گذاش��ت موضوعی اس��ت که‬ ‫نم ی توانیم درباره اش صحبت کنیم‪.‬‬ ‫به نظر شما مسابقه «اقای گزارشگر» در سال های‬ ‫اینده نیز تداوم خواهد داشت؟‬ ‫نظر شخص من این است که این ب رنامه نم ی تواند‬ ‫استمرار داشته باشد‪ .‬اگر هم در سال های اینده این ب رنامه تهیه‬ ‫شود‪ ،‬من مایل به همکاری با این ب رنامه نیستم‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫نبودم‪.‬‬ ‫چون به طور کلی از حضور در ای��ن برنامه راضی‬ ‫ایا این برنامه تکرار خواهد شد؟‬ ‫این موضوع دست من نیست‪ .‬شاید هم ادامه پیدا‬ ‫کند اما به نظرم در صورت تکرار دیگر ان جذابیت قبلی را ندارد‬ ‫و یک بار این برنامه برگزار شده و باید ان را تمام کنیم‪ .‬بعید‬ ‫م ی دانم که این ب رنامه مثل مردان اهنین استمرار داشته باشد‪.‬‬ ‫یعنی شما را در این برنامه دیگر نخواهیم دید؟‬ ‫تا جایی که بتوانم و از دستم ب ربیاید از حضور در این‬ ‫ب رنامه خودداری م ی کنم مگر اینکه مجبور شوم‪.‬‬ ‫مزدک میرزایی در‬ ‫گفت وگو با مثلث به‬ ‫موضوع ظرفیت پذیرش‬ ‫شکست اشاره می کند‪.‬‬ ‫روشن است که این‬ ‫گزارشگر با سابقه و‬ ‫خوش اخالق دل خوشی‬ ‫از برنامه اقای گزارشگر‬ ‫ندارد‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫بله‪ ،‬برخورنده بود‪ .‬س��عی م ی کردی��م تا جایی که‬ ‫م ی ش��ود با ادبیات صمیمانه ای با این افراد مواجه شویم‪ ،‬اما‬ ‫خب همیشه این راه جواب نم ی دهد بناب راین ناچار بودیم در‬ ‫برخی موارد واکنش نشان دهیم و ان فرد را متوجه این موضوع‬ ‫کنیم که باید به نظر دیگران احترام بگذارد و مودبانه تر برخورد‬ ‫کند‪ .‬از اول هم م ی دانس��تیم که ممکن است با وجود همه‬ ‫تذکرهای قبلی و شرایط ش��رکت در این مسابقه یک سری‬ ‫افراد در نهایت ظرفیت باخت را نداشته باشند‪ .‬به همین دلیل‬ ‫من و دوستانم در هیات داوری سعی م ی کردیم فرد را متوجه‬ ‫این موضوع کنیم که م ی بایست واکنش درستی نشان دهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫به نظرم باید یاد بگیریم که انتقاد پذیر باشیم‪ .‬البته‬ ‫همان طور که گفتم این فرهنگ همواره در بین ما وجود داشته‬ ‫و باید ریش��ه ای تر از قبل به ان پرداخته شود‪ .‬اینکه هنوز یاد‬ ‫نگرفته ایم با شکست کنار بیاییم‪ .‬هنوز در این مورد ظرفیت‬ ‫خودمان را باال نبرده ایم‪ .‬باید انتقاد پذیر باش��یم تا پیشرفت‬ ‫کنیم‪ .‬اگر در فوتبال و در بخش های دیگر م ی بازیم س��عی‬ ‫نکنیم توپ را به زمین دیگران بیندازیم تا ناکام ی مان را توجیه‬ ‫کنیم‪ .‬اما متاسفانه ما این طور نیس��تیم؛ در مستطیل سبز‬ ‫وقتی م ی بازیم قبل از اینکه به اش��تباهات خودمان اعتراف‬ ‫کنیم به داوری اعت��راض م ی کنیم و او را مقصر شکس��ت‬ ‫م ی نامیم‪ .‬در این برنامه ه��م همین اتفاق��ات رخ داد‪ .‬واقعا‬ ‫داوران ب ی تقصیر هستند‪ .‬انها انتخاب شده اند تا یک برنامه‬ ‫سرگرم کننده و در عین حال اموزشی را به مردم تقدیم کنند‪.‬‬ ‫من تندی بازنده ها را جدی نم ی گرفتم‬ ‫دوست دارم نظر مردم را درباره‬ ‫اقای گزارشگربدانم‬ ‫‪71‬‬ ‫تب عادل شدن‬ ‫اقای گزارشگر برنام ه ای نوپا اما پ ر حاشیه بود‬ ‫مهدی ربوشه‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دبیر گروه ورزش‬ ‫سال هاست گزارشگری در تلویزیون به نسل دوم‬ ‫گزارش��گران چون جوادخیابانی‪ ،‬عادل فردوس ی پور‪ ،‬مزدک‬ ‫میرزایی‪ ،‬پیمان یوس��فی و یکی دو نفر دیگر محدود شده‬ ‫است‪ ،‬ه ر چند که مدتی است جوانی به نام محمد رضا احمدی‬ ‫نیز به این جمع اضافه شده اما با این حال این سوال در ذهن‬ ‫بسیاری از مخاطبان حرفه ای و فوتبالی نقش بسته که ایا در‬ ‫این عرصه‪ ،‬استعداد جدیدی نم ی توان یافت؟‬ ‫مسابقه تلویزیونی اقای گزارش��گر‪ ،‬فرصت مناسبی‬ ‫فراهم کرد تا توانمندی عالقه من��دان به حرفه و تخصص‬ ‫گزارشگری در رده های سنی مختلف و با سطح تحصیالت‬ ‫متفاوت مورد سنجش مردم و داوران قرار بگیرد‪.‬‬ ‫اقای گزارش��گر؛ برنامه ای نوپا و پ ر حاشیه‪ .‬اگرچه این‬ ‫ب رنامه در نوروز ‪ 93‬ب رای نخستین بار روی انتن م ی رفت و در‬ ‫واپسین ساعات شب از ش��بکه سه پخش م ی شد اما ظاه را‬ ‫این تازه وارد چندان هم ب ی حاشیه کارش را اغاز نکرده است‪ .‬از‬ ‫اختالف ها درباره عنوان تهی ه کنندگی ارشد این ب رنامه گرفته تا‬ ‫عصبانیت شرکت کننده هایی که به هر دلیلی از سوی هیات‬ ‫داوران مجوز حضور در مرحله بعدی را کسب نم ی کردند‪.‬‬ ‫برنام��ه «اق��ای گزارش��گر» ی��ک برنامه ج��ذاب و‬ ‫س��رگرم کننده در حوزه ورزش��ی به حس��اب م ی اید‪ .‬طبق‬ ‫تازه ترین نظرسنجی که از سوی علی دارابی‪ ،‬معاونت سیمای‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران اعالم کرده شده اقای گزارشگر یکی‬ ‫از برنامه های پربینن��ده تلویزیون در ایام نوروز بوده اس��ت‪.‬‬ ‫بناب راین این برنامه موفق ش��ده مخاطب��ان قابل توجهی را‬ ‫از طی ف های مختلف با خود همراه کند؛ فرصتی که مدیون‬ ‫جذابیت و البته ویژگ ی های رش��ته پ ر طرفدار فوتبال است و‬ ‫البته استقبال فراوان از حرفه گزارشگری فوتبال نیز مزید بر‬ ‫علت شد تا این ب رنامه شکل جذاب تری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫مدت هاست که بحث محدودیت و انحصار گزارشگری‬ ‫در رشته های ورزش��ی در تلویزیون‪ ،‬به رشته فوتبال منتهی‬ ‫نم ی شود و بسیاری از رشته های ورزش��ی از جمله کشتی‪،‬‬ ‫والیبال و ورزش های رزمی‪ ،‬دو و حتی یک گزارشگر بیشتر‬ ‫ندارند و صدا و س��یما ض��رورت این موض��وع را درک کرده‬ ‫که باید دره��ا را روی نیروهای جوان باز کن��د‪ .‬بناب راین ایده‬ ‫اقای گزارش��گر م ی تواند در رش��ته های ورزش��ی دیگر هم‬ ‫بسط داده ش��ود و انحصار به وجود امده در رشته گزارشگری‬ ‫رشته های ورزشی را بشکند‪ .‬استفاده از کارشناسان حرفه ای‬ ‫فوتبال در شاخه های مختلف از ویژگ ی های این ب رنامه است‬ ‫که البته م ی توانست افراد دیگری مانند عادل فردوس ی پور یا‬ ‫فوتبالیس��ت های دیگری را هم به این جمع اضافه کند و از‬ ‫این طریق تا حدودی حرف و حدیث ه��ا درباره داوری ها را از‬ ‫بین ببرد‪ ،‬ه ر چند تهی ه کننده این ب رنامه در گفت وگو با مثلث‬ ‫م ی گوید خیل ی ها نیامدند چون حض��ور در یک برنامه نوپا‬ ‫ریسک باالیی م ی طلبد‪.‬‬ ‫با این حال عده ای معتقدند یک��ی از نقاط ضعف این‬ ‫ب رنامه جای خالی رای مردمی بود و باتوجه به اینکه مخاطب‬ ‫رکن اصلی تلویزیون است‪ ،‬در این ب رنامه هیچ جایگاهی ب رای‬ ‫رای مردم در نظر گرفته نشده بود‪ .‬عده ای هم مخالف این نظر‬ ‫هستند و تاکید دارند که تا جایی که امکان دارد باید داوران‬ ‫متخصص درباره کار گزارشگری قضاوت کنند‪.‬‬ ‫قبل از این برنام��ه خیل ی ها امی��دوار بودند که صدا و‬ ‫س��یما با به کارگیری چهره های انتخاب شده در این برنامه‪،‬‬ ‫حسن نیت خود نس��بت به ورود چهره های جدید به عرصه‬ ‫گزارش��گری تلویزیون را نش��ان دهد تا «اقای گزارش��گر»‬ ‫در حد یک س��رگرم ی باقی نماند اما حمی��د ذکایی یکی از‬ ‫تهی ه کنندگان شناخته شده ش��بکه سه خیلی زود نسبت به‬ ‫این موضوع واکنش نش��ان داده و تاکید کرده است‪« :‬اقای‬ ‫گزارش��گر صرفا یک مس��ابقه تلویزیونی بود‪ ،‬نه کنکوری‬ ‫ب رای ورود به عرصه گزارش��گری تلویزی��ون‪ .‬ما هیچ قول و‬ ‫تضمینی نداده ایم که نفر اول حتما باید گزارشگر شود چون‬ ‫مسابقه فوق اصال حکم ازمون گزینش را نداشت اما با این‬ ‫وجود اگر افراد برگزیده قابلیت داش��ته باش��ند‪ ،‬از وجودشان‬ ‫اس��تفاده م ی ش��ود‪ ».‬عده ای معتقدند رس��انه و کار در ان‬ ‫بحثی کامال تخصصی اس��ت‪ ،‬ب رای همین حضور افرادی‬ ‫مثل نصیرزاده و طباطبایی تقریبا بر بار علمی و تخصصی‬ ‫موضوع گزارشگری اضافه نکرد‪ ،‬مطالبی مثل «صداتو دوست‬ ‫دارم‪ ،‬اجرای خوبی بود‪ ،‬گزارش ایشان را من پسندیدم» و دیگر‬ ‫اظهارنظرها مطالب کلی است که بیشتر نظر شخصی بود‬ ‫تا یک بحث حرفه ای و جدی‪.‬‬ ‫با این حال نم ی توان این واقعی��ت را نادیده گرفت که‬ ‫حضور گزارشگرانی چون مزدک میرزایی و جواد خیابانی در‬ ‫هیات داوران حضور مثبتی بود‪ ،‬ه ر چند این دو نفر باید به طور‬ ‫مرتب به ش��رکت کنندگان تذکر م ی دادند ک��ه نباید از فرد‬ ‫خاصی تقلید کنند‪ .‬با همه این تذکرات اما عده ای همچنان‬ ‫از سبک فردوس ی پور در گزارش های خود استفاده م ی کردند‬ ‫و حتی س��عی م ی کردند لحن خود را تغییر دهند و دست به‬ ‫صدا سازی م ی زدند‪.‬‬ ‫اگرچه تهی ه کننده اقای گزارش��گر تاکید دارد که این‬ ‫برنامه حاصل کار اتاق فکر اس��ت اما یک نوع ش��تابزدگی‬ ‫در جمع ک��ردن این برنامه وجود داش��ت که نش��ان م ی داد‬ ‫اقای گزارش��گر از نبود یک اتاق فکر کارامد و مس��اله یاب‬ ‫رنج م ی برد‪ .‬با این ح��ال انچه امروز این برنامه را خبرس��از‬ ‫کرده این اس��ت که گفته م ی شود صدا و س��یما در مراحل‬ ‫بعدی نیم نگاهی نیز به جذب استعدادهای گزارشگری دارد‪.‬‬ ‫موضوعی که مازیار ناظمی یکی از مجریان با سابقه تلویزیون‬ ‫ی وزارت ورزش و جوانان نیز این گونه‬ ‫و مسئول روابط عموم ‬ ‫بدان اشاره م ی کند‪« :‬خاطرم هس��ت دهه هفتاد با میرزایی‬ ‫(مزدک بهتر از من بود) فرصتی ب رای تست گزارشگری فوتبال‬ ‫پیدا کردم‪ .‬یکی از تیم های باش��گاهی اروپای ش��رقی بود‬ ‫اسامی بازیکنان را نداشتم به مزدک گفتم باید به مدی ران بگیم‬ ‫فقط فوتبال تیم های مطرح را گزارش م ی کنیم! امروز به مدد‬ ‫پدیده با شکوه اینترنت انحصار در زمینه اطالعات و گردش‬ ‫پیام شکسته است و در همین فضای مجازی کلی وبالگ‬ ‫و سایت تخصصی فوتبال هس��ت که نویسندگان ان چند‬ ‫ب رابر گزارشگران و مجریان حال حاضر صداو سیما اطالعات‬ ‫و تحلیل دارند‪ .‬امیدوارم تلویزی��ون در بخش اجرا و گزارش‬ ‫ورزشی فرصت های ب رابر را ب رای همه ایجاد کند و ورود این‬ ‫اس��تعدادها‪ ،‬انتظارات مخاطب فعال و باهوش امروز سیما‬ ‫را در این روزگار که رقابت رس��انه ها ب رای قاپیدن! مخاطبان‬ ‫روزافزون است‪ ،‬براورده کند‪ .‬تعارف که نداریم کار گزارشگری‬ ‫فوتبال در ای ران یک تخصص منسجم و علمی نیست‪ ،‬یک‬ ‫روند تقریبا تجربی و متکی بر قابلی ت های خود افراد اس��ت‬ ‫تا مبانی علم ی و تعریف ش��ده در رس��انه تلویزیون یا رادیو‪،‬‬ ‫چه خوب اس��ت حاال که فرصت طرح مجدد این موضوع در‬ ‫سیما فراهم شده با دعوت از اساتید ارتباطات و متخصصان‬ ‫ورزش‬ ‫حوزه های تولید و پخش تلویزیون (تهی ه کنندگان‪ ،‬کارگردانان‪،‬‬ ‫مجریان و گزارشگران با سابقه و مجرب) و حتی متخصصان‬ ‫جامع ه شناس��ی ورزش��ی و علوم تربی ت بدنی‪ ،‬از میان این‬ ‫استع دادهای ناب با اموزش درست به ویژه در حوزه رعایت زبان‬ ‫معیار ب رای رسانه‪ ،‬بهترین ها را ابتدا اموزش دهیم و سپس به‬ ‫انها فرصت دهیم تا ب رای صداو سیما سرمایه شوند‪».‬‬ ‫حرف های جالب اقای گزارشگر‬ ‫پیمان احمدی برنده مسابقه «اقای گزارشگر» است‪.‬‬ ‫او با اشاره به اینکه این ب رنامه راهی ب رای ورود به گزارشگری را‬ ‫پیش روی عالقه مندان قرار داد‪ ،‬گفت‪« :‬خدا را شکر م ی کنم‬ ‫که برگزاری این مسابقه با فارغ التحصیلی من و پایان خدمت‬ ‫سربازی ام همزمان شد‪ .‬گزارشگری عالقه ای بود که من از‬ ‫کودکی دنبال م ی کردم‪ .‬اما واقعا نم ی دانس��تم که راه ورود‬ ‫به این حرفه چیس��ت‪ .‬باید از اقای محمدی به خاطر ایده و‬ ‫طرحی که در این مس��ابقه ایجاد کردند‪ ،‬تشکر کنم‪ .‬ایشان‬ ‫ب رای این مسابقه زحمت زیادی کشیدند‪».‬‬ ‫وی درباره کیفیت داوری ها نیز عنوان داش��ت‪« :‬فکر‬ ‫م ی کنم به دلیل اینکه من برنده این مسابقه شده ام‪ ،‬خیلی‬ ‫درست نباشد درباره داوری ها نظر بدهم‪ .‬اما به نظر من اساس‬ ‫هر مسابقه ای بر برد و باخت قرار دارد و طبیعت رقابت این‬ ‫اس��ت که عده ای حذف م ی ش��وند و عده ای به رقابت ادامه‬ ‫م ی دهند‪».‬‬ ‫این شرکت کننده ‪ 25‬ساله که دارای مدرک کارشناسی‬ ‫مدیریت صنعتی است در پاسخ به اینکه ایتم ها تا چه اندازه‬ ‫قابلیت سنجش اس��تعداد و مهارت های شرکت کنندگان را‬ ‫داشت‪ ،‬افزود‪« :‬شاید اگر ایتم تصادفی از این مسابقه حذف‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬بهتر بود و ش��رایط عادالنه ای ب��رای رقابت همه‬ ‫شرکت کنندگان ایجاد م ی ش��د‪ .‬اما من از میان انها گزارش‬ ‫توصیفی را بیشتر از همه دوست داشتم‪».‬‬ ‫احمدی با اشاره به اینکه از کودکی گزارشگری را دنبال‬ ‫و تمرین م ی کرده است‪ ،‬ادامه داد‪« :‬من در خود این مسابقه‬ ‫هم یک بار مطرح کردم که در دوران بچگی به جای کارتون‬ ‫فوتبال م ی دیدم‪ .‬حافظه ام درباره مس��ابقات فوتبال بسیار‬ ‫خوب کار م ی کند‪ .‬با اینکه سن کمی داشتم‪ ،‬دربی سال ‪73‬‬ ‫را یادم است‪ .‬این طور هم نبود که بخواهم مثل بعضی افراد‬ ‫صدای تلویزیون را هنگام پخش مسابقه کم کنم و با صدای‬ ‫خودم بازی را گزارش کنم‪ .‬بلکه سعی م ی کردم بیشتر بشنوم‪،‬‬ ‫به حرف های گزارشگران توجه کنم و به سبک گزارش انها‬ ‫دقت م ی کردم‪ ».‬وی گفت‪« :‬در این ب رنامه هم ریسک نکردم‬ ‫و نخواستم ش��یوه جدیدی از گزارش را در پیش بگیرم‪ .‬زی را‬ ‫ممکن بود مورد رضایت داوران قرار نگیرد‪ .‬بناب راین باتوجه به‬ ‫انچه از سبک گزارشگران فعلی و قدیمی فوتبال در ذهنم‬ ‫نقش بسته بود‪ ،‬رویه ای نس��بتا معمول و مشابه را انتخاب‬ ‫کردم‪ .‬متاسفانه کس��انی که در این مسابقه تالش کردند از‬ ‫سبک جدیدی در گزارش شان استفاده کنند‪ ،‬حذف شدند‪».‬‬ ‫من تندی بازنده ها را جدی نمی گرفتم‬ ‫دوست دارم نظر مردم را درباره اقای گزارشگر بدانم‬ ‫امیر حاج رضایی‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫‪3‬‬ ‫قرار بود من یک��ی از داوران ثاب��ت برنامه اقای‬ ‫گزارشگر باش��م‪ .‬به هر حال مس��ئوالن این برنامه به من‬ ‫لطف داش��تند و این پیش��نهاد را مطرح کردند اما متاسفانه‬ ‫به دلیل بیماری مادرم تنها موفق ش��دم در یکی‪ ،‬دو برنامه‬ ‫حضور داشته باشم‪ .‬از طرفی موفق نشدم سایر قسمت های‬ ‫این مسابقه را تماشا کنم‪ .‬دوست داش��تم این مسابقه را از‬ ‫ابتدا دنبال کنم اما خب باید به ط��ور مداوم در کنار مادرم از‬ ‫او مراقبت م ی ک��ردم‪ .‬اما باتوجه به حض��ور کوتاهی که در‬ ‫این برنامه داش��تم باید تاکید کنم که ب��ه نظرم جو خوبی‬ ‫بر این مس��ابقه تلویزیونی حاکم بود‪ .‬جوان هایی مس��تعد‬ ‫فرصت یافته بودند که ش��انس خودش��ان را امتحان کنند‪.‬‬ ‫من جو خوبی دیدم‪ .‬شور و اشتیاق این جوانان ب رایم خیلی‬ ‫جالب بود‪ .‬اینکه چقدر جوان عالقه مند به فوتبال در ای ران‬ ‫وجود دارد و چه استعدادهایی در حوزه کار گزارشگری داریم‬ ‫تحسی ن ب رانگیز است‪ .‬به نظرم م ی توان از این استعدادها به‬ ‫خوبی استفاده کرد و در بخش های مختلف این عزیزان را به‬ ‫کار گرفت‪ .‬به هر حال اینده این مملکت را همین استعدادها‬ ‫م ی سازند و باید فرصت مهیا شود تا دور به این عزیزان برسد‪.‬‬ ‫خب بعض ی ها گریه م ی کردند‪ .‬باخت ب رایشان سنگین بود‪.‬‬ ‫بعض ی ها هم احس��اس م ی کردند ب رای مدت زمانی کوتاه‬ ‫به ارزویشان رس��یده اند و همین امر باعث خوشحالی انها‬ ‫بود‪ .‬دوس��ت دارم بدانم مردم چه رویکردی نس��بت به این‬ ‫برنامه داش��ته و دارند‪ .‬خیلی خوش��حال م ی شوم که بدانم‬ ‫چه دیدگاه هایی در مورد این برنامه مطرح ش��ده اس��ت‪ .‬به‬ ‫نظرم انتقادها هم م ی تواند سازنده باش��د‪ .‬یادمان نرود که‬ ‫اقای گزارشگر برنامه ای نوپاس��ت که م ی بایست نقدها را‬ ‫بپذیرد تا در اینده در صورت تکرار و استمرار شرایط بهتری‬ ‫را بیابد‪ .‬من نم ی توانم خیلی این برنام��ه را نقد کنم چون‬ ‫همان طور که ع��رض کردم خیل��ی موفق ب��ه دیدن این‬ ‫مس��ابقه نش��دم اما تا جایی که م ی دانم اتفاقات مثبتی در‬ ‫این برنام��ه رخ داد‪ .‬بعضی از ش��رکت کنندگان وقتی حذف‬ ‫ش��دند برخوردهای نسبتا مناسبی نداش��تند‪ .‬من به عنوان‬ ‫یکی از داوران موقت این برنامه به این موضوع به ش��کل‬ ‫برنده عنوان اقای گزارش��گر عنوان کرد‪« :‬به نظر من‬ ‫همه افرادی که در ح��ال حاضر به گزارش��گری فوتبال در‬ ‫رادیو و تلویزیون م ی پردازند‪ ،‬افراد بس��یار توانمندی هستند‬ ‫و نم ی توانم بگویم س��بک گزارش یکی از انها را بیش��تر از‬ ‫دیگری دوس��ت دارم‪ .‬قطعا انها ان قدر خوب عمل کرده اند‬ ‫که باعث عالقه من و همه ‪ 20‬هزار نفری که در این مسابقه‬ ‫شرکت کردیم‪ ،‬شده اند‪ ».‬احمدی درباره می زان استقبال مردم‬ ‫تبریز و بازخورد همشهریان خود نسبت به این برنامه اضافه‬ ‫کرد‪« :‬برخورد مردم تبریز در این روزه��ا با من ان قدر خوب‬ ‫است و ان قدر به من لطف داشته اند که باید بگویم هر کاری‬ ‫ب رای مردم این شهر ش��ود‪ ،‬باز هم کم است‪ .‬حتی این چند‬ ‫وقت کس��انی بودند که ادرس منزل ما را پیدا کردند و ب رای‬ ‫تبریک به خانه مان امدند‪».‬‬ ‫به نظر م ی رسد برنامه ای که ب رای اولین بار روی انتن‬ ‫رفت‪ ،‬در ادامه و در س��ال های اینده بیش از اینها خبرس��از‬ ‫شود‪ .‬اولین بار بینندگان تلویزیونی در ای ران در سال ‪،1337‬‬ ‫یک رقابت ورزش��ی را با گزارش عطاءاهلل بهمنش مشاهده‬ ‫کردند‪ ،‬در حالی که اولین گزارش��گر ورزشی رادیویی کشور‪،‬‬ ‫قربان علی تاری نام دارد که خود از نخستین دروازه بانان تاریخ‬ ‫تیم ملی فوتبال ای ران بوده است‪ .‬در س��ال های اخیر تعداد‬ ‫محدودی در عرصه گزارش��گری خوش درخشیده اند و حاال‬ ‫از قرار معلوم شرایطی به وجود امده که دیگر استعدادها نیز‬ ‫بتوانند فرصت ظهور پیدا کنند‪.‬‬ ‫یک بحران ی��ا اتفاق غیر طبیعی ن��گاه نم ی کنم‪ .‬راحت تر‬ ‫بگویم که من ب��ه این رفتارها و واکنش ها بیش��تر به دیده‬ ‫اغماض م ی نگرم و به نظرم نم ی ش��ود گفت موضع گیری‬ ‫برخی از این شرکت کننده ها تند بود‪ .‬اگر هم تند بود من این‬ ‫تندی شان را جدی نم ی گرفتم‪ .‬با این همه باید بپذیریم که‬ ‫این برنامه هم مثل هر برنامه دیگری کاست ی هایی دارد که‬ ‫به مرور رفع خواهد شد‪ .‬به نظرم انهایی که در این مسابقه‬ ‫شرکت کردند بیشتر به دنبال فرصتی بودند تا دیده بشوند‪.‬‬ ‫دیده ش��دن مهم ترین هدف این عزیزان بود و فکر م ی کنم‬ ‫شرایطی مهیا شد تا این جوان ها استعدادهای شان را نشان‬ ‫دهند‪ .‬نم ی دانم این برنامه قرار اس��ت ادامه داشته باشد یا‬ ‫خیر اما ای کاش م ی توانس��تم این برنام��ه را کامل ببینم‬ ‫چون در این ص��ورت راحت تر م ی توانس��تم در مورد ادامه‬ ‫حضورم در این برنامه تصمیم بگیرم‪ .‬م��ن تا حدود زیادی‬ ‫در مورد حضور در برنامه های تلویزیونی سخت گیر هستم‪.‬‬ ‫این روزها انتقادهایی هم نسبت به حضور من و چند تن از‬ ‫دوس��تان در این برنامه مطرح م ی ش��ود‪ .‬باید بگویم من به‬ ‫شخصه واکنشی نشان نخواهم داد‪ .‬چون هر کسی م ی تواند‬ ‫نظ راتش را مطرح کند و نسبت به من یا دیگر عزیزان انتقاد‬ ‫کند‪ .‬ضمن اینکه تاکید دارم ما باید ظرفیت پذیرش نظ رات‬ ‫مخالف را داشته باش��یم‪ .‬باید بگویم خیلی عالقه مندم که‬ ‫بدانم دیدگاه مردم درباره حضور ما در این برنامه چیس��ت‪.‬‬ ‫ایا راضی هس��تند یا خیر؟ امیدوارم به زودی در این مورد با‬ ‫استفاده از نظرسنج ی هایی که صورت گرفته یک امار نهایی‬ ‫به دست بیاید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫مردم از حضورم‬ ‫راضیهستند‬ ‫لطفا بگویید چه کسی بهتر از من؟‬ ‫اقای گزارشگر صرفا یک برنامه سرگرم کننده بود‬ ‫هوشنگ نصیرزاده‬ ‫کارشناس فوتبال‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫‪4‬‬ ‫دلی��ل اصلی هیج��ان برخی رس��انه ها در مورد‬ ‫اقای گزارش��گر به نوظهور ب��ودن این برنام��ه تلویزیونی‬ ‫برم ی گردد‪ .‬این برنامه تا به حال تمرین نشده بود‪ ،‬در هیچ‬ ‫رده ای این مسابقه تاکنون برگزار نشده بود‪ .‬ب رای اولین بار‬ ‫صدا و سیما تصمیم گرفت مس��ابقه ای روی انتن ببرد که‬ ‫به حوزه ورزش محبوب کش��ورمان برم ی گردد‪ .‬البته در ‪35‬‬ ‫سال گذشته س��ابقه برگزاری مس��ابقه هایی با نشانه های‬ ‫فوتبالی در تلویزیون دیده ایم‪ .‬به عنوان مثال مسابقاتی که‬ ‫فوتبالیس ت های ما در ان ش��رکت م ی کردند و در ان سعی‬ ‫م ی کردند توپ را از روزنه هایی عب��ور دهند‪ .‬خب این تنها‬ ‫مسابقه فوتبالی بود‪.‬‬ ‫در اقای گزارشگر سعی شد فضا ب رای عموم باز گذاشته‬ ‫شود‪ .‬همه بتوانند در این مسابقه شرکت کنند و استعداد و‬ ‫توانایی خود را در بخش گزارشگری محک بزنند‪ .‬متاسفانه‬ ‫انتقادهای نابجایی در برخی رسانه ها صورت م ی گیرد‪ .‬نکته‬ ‫اینجاست که اگر انتقادی نس��بت به داوران وجود دارد فرد‬ ‫منتقد قادر نیست ب رای این افراد جانشین انتخاب و معرفی‬ ‫کند‪ .‬به عنوان مثال به حضور من و هادی طباطبایی اشاره‬ ‫و انتقاد م ی کنند‪ .‬حرف من با این منتقدان عزیز این اس��ت‬ ‫که لطفا بگویید به جای ما چه کس��انی م ی بایست در این‬ ‫مسابقه داوری م ی کردند و چه اشخاصی م ی توانستند جای‬ ‫ما بنشینند‪.‬‬ ‫مهم تر اینکه به نظ��رم چون تجرب��ه داوری در مورد‬ ‫گزارشگری در کشور ما وجود نداشته‪ ،‬کمتر کسی م ی تواند‬ ‫ادعا کند و بگوید من متخصص گرفتن امتحان گزارشگری‬ ‫در ای ران هستم‪ .‬این برنامه البته در شرایطی برگزار شد که‬ ‫عده ای موضوع نبودن عادل فردوس��ی پور را با تحلی ل ها و‬ ‫تفسیرهایی همراه کردند که به نظرم درست نیست‪ .‬حتی‬ ‫در ش��وهای امریکایی که معدن برگزاری مس��ابقات بزرگ‬ ‫تلویزیونی است هم خیلی کم دیده م ی شود که افراد ستاره‬ ‫در هیات داوری باشند‪ .‬به همین دلیل به نظرم نبودن عادل‬ ‫فردوس��ی پور در هیات داوران اقای گزارشگر توجیه خاص‬ ‫خودش را دارد‪ .‬از این گذش��ته چرا فکر م ی کنیم کسی که‬ ‫مثال در گزارش��گری تواناس��ت م ی تواند بهترین داور ب رای‬ ‫گرفتن تست از گزارشگران باشد‪.‬‬ ‫داوری در واقع مثل چش��یدن مزه غذاست‪ .‬ضرورتی‬ ‫ندارد که شخص داور حتما اشپز باشد‪ .‬ما در دور مقدماتی با‬ ‫شرکت ‪ 20‬هزار نفر روبه رو بودیم‪ .‬از این تعداد شرکت کننده‬ ‫تنها چهار نفر م ی بایس��ت به دور نهایی راه پیدا م ی کردند‪.‬‬ ‫یعنی ما ناگزیر م ی بایست ‪ 19996‬نفر را کنار م ی گذاشتیم‪.‬‬ ‫انتخاب سخت بود‪ .‬یک جاهایی هم اصال سخت نبود‪ .‬چون‬ ‫اعتماد به نفس بعضی از این شرکت کننده ها بیش از حد بود‪.‬‬ ‫اصرارهای متعددی هم داشتند‪ .‬حتی شنیده ام که برخی از‬ ‫این دوستانی که کنار گذاشته شده اند به نماینده های شهر‬ ‫خودشان در مجلس مراجعه کرده اند که از حق ما دفاع کنید‬ ‫و‪ ...‬خب این رفتارها باید اصالح ش��ود‪ .‬ما نباید از صراحت‬ ‫ادم ها ناراحت شویم‪.‬‬ ‫واقعا برخی از این دوس��تان به درد کار گزارش��گری‬ ‫نم ی خوردند و من سعی م ی کردم با صراحت با انها برخورد‬ ‫کنم و بگویم شما به درد این کار نم ی خوری‪ .‬در داوری هم‬ ‫همواره همین رویه را در پیش گرفته ام‪ .‬نظ راتم را با صراحت‬ ‫بیان کرده ام و قبل از اینکه اظهارنظر کنم خوب درباره انچه‬ ‫م ی خواهم بگویم فکر م ی کنم‪ .‬بناب راین بدون کوچکترین‬ ‫حب و بغضی نظ راتم را به دوس��تان م ی گفت��م‪ .‬به همین‬ ‫دلیل به خیلی از این دوس��تان گفتم که دنبال کاری که در‬ ‫ان تخصص دارید و مشغول هستید بروید و وقت خودتان‬ ‫را ب رای گزارشگر ش��دن تلف نکنید چون اعتقاد داشتم انها‬ ‫موفق نم ی ش��وند‪ .‬بر عکس این موضوع هم صادق است‪.‬‬ ‫انهایی که افراد قابل و توانمندی بودند را تحسین م ی کردم‪.‬‬ ‫پیمان احدی از تبریز نفر اول شد‪ .‬شاید این فرد مورد انتقاد‬ ‫قرار بگی��رد و بیننده ها تصور کنند اف��راد دیگری بودند که‬ ‫م ی توانستند به جای این فرد به عنوان اقای گزارشگر معرفی‬ ‫شوند‪ ،‬اما دوستان باید به این نکته هم توجه کنند که ما در‬ ‫این برنامه سعی کردیم از چند زاویه شرکت کنند گان را مورد‬ ‫ارزیابی قرار بدهیم‪ .‬به عنوان مثال عب��اس قانع از یزد فرد‬ ‫مسلطی بود که متاسفانه اصال در گزارش فوتبال خارجی‬ ‫موفق نبود و به همین دلیل نتوانست به دور بعدی راه پیدا‬ ‫کند یا افرادی هم بودند ک��ه فوتبال داخلی را خوب گزارش‬ ‫نم ی کردن��د و بازیکنان داخلی را نم ی ش��ناختند‪ .‬خب‪ ،‬این‬ ‫موضوع هم اشکال داشت‪.‬‬ ‫ما س��عی کردیم افرادی را ب رای رسیدن به دور نهایی‬ ‫تایید کنیم که چند بعدی باش��ند‪ .‬در مجموع معتقدم این‬ ‫برنامه طبق پی ش بینی ما برگزار ش��د‪ .‬به هر حال در مورد‬ ‫هر کدام از اتفاق��ات در مراحل مختلف ای��ن برنامه پیش‬ ‫فرض هایی داشتیم که تا حد زیادی درست از اب درامد‪ .‬به‬ ‫نظرم نیازی نبود که گزارش��گران قدیم ی وارد هیات داوری‬ ‫ش��وند یا بهتر بگویم نی��ازی نبود که فقط از گزارش��گران‬ ‫قدیمی استفاده شود‪ .‬چون کار انها با کار امثال من و هادی‬ ‫طباطبایی فرق م ی کن��د‪ .‬ما نماینده های جامعه ش��نونده‬ ‫بودیم‪.‬‬ ‫همچنین ما دو نفر در صدا و س��یما حضور رسانه ای‬ ‫داشته ایم‪ .‬این طور صالح دیده بودند که به عنوان داور ثابت‬ ‫این مس��ابقه کارمان را انجام بدهیم‪ .‬شاید برخی ادبیات ما‬ ‫را نپذیرند اما باید بگویم ما ب ر اساس انچه در ذهن داشتیم‬ ‫داوری کردیم‪ .‬ضمن اینکه تک تک ما م ی دانستیم افرادی‬ ‫که در این مس��ابقه ش��رکت کرده اند قرار نیست جای فرد‬ ‫دیگری را تن��گ کنند یا حتی به اس��تخدام صدا و س��یما‬ ‫دربیایند‪ .‬این یک مس��ابقه س��رگرم کننده بود و باید تاکید‬ ‫کنم بر خالف تصور عده ای که فکر م ی کنند این دوستان‬ ‫م ی توانند به اس��تخدام صدا و س��یما دربیایند این دوستان‬ ‫صرفا در این مس��ابقه موفق بودند و این ب رای صدا و سیما‬ ‫تعهدی ایجاد نم ی کند که این دوستان را استخدام کند‪ .‬نکته‬ ‫پایانی که م ی خواهم به ان اشاره کنم این است که عده ای‬ ‫م ی گویند چرا داوران حرف هایشان با هم یکی بود؟ خب این‬ ‫سوال خوبی نیست‪.‬‬ ‫چون وقتی صدای یک نفر بد اس��ت هم��ه ما ان را‬ ‫م ی شنویم و تشخیص م ی دهیم‪ .‬وقتی یک نفر اطالعاتش‬ ‫ضعیف اس��ت کامال مشخص م ی ش��ود که در این بخش‬ ‫دچار ضعف است‪ .‬این موضوع دیگر نیاز به هماهنگی ندارد‪.‬‬ ‫مساله روشنی اس��ت‪ .‬ضمن اینکه همه ما نکاتی را که به‬ ‫ذهن مان م ی رسید م ی نوشتیم و فرد شرکت کننده را مورد‬ ‫ارزیابی قرار م ی دادیم‪ .‬امیدوارم در سال های اینده این برنامه‬ ‫ادامه داشته باشد و بتوانیم بهتر از قبل شاهد برگزاری چنین‬ ‫شوهای تلویزیونی باشیم‪.‬‬ ‫واکنشغیر مستقیمطباطباییبهانتقاد‬ ‫برخی رسانه ها در گفت و گو با مثلث‬ ‫‪5‬‬ ‫هادی طباطبایی یکی از کارشناسان فوتبال ایران‬ ‫است که در مس�ابقه تلویزیونی اقای گزارشگر یکی‬ ‫از داوران ثابت بود؛ حضوری ک�ه اتفاقا این روزها مورد‬ ‫انتقاد برخی رسانه ها قرار گرفته است‪ .‬طباطبایی که‬ ‫یکی از چهره های ب ا اخالق فوتبال کشورمان است در‬ ‫واکنش به این انتقادها سعی م ی کند خویشتن دار باشد‬ ‫و بیشتر به بازخوردهای مردم استناد کند تا رسانه ها‪.‬‬ ‫شما یکی از داوران مسابقه اقای گزارشگر بودید‪.‬‬ ‫برنام ه ای ک�ه همان طور که واکنش ه�ای مثبتی را‬ ‫همراه داشت عده ای نیز واکنش های منفی نسبت‬ ‫به ان نشان دادند و ب ه خصوص حضور شما در این‬ ‫برنامه را ب ی مورد دانستند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫در مورد حضورم که باید بگویم هر کس��ی حق دارد‬ ‫نظ راتش را بگوید‪ .‬اگر انتقادی هس��ت به نظ��رم وظیفه ما‬ ‫مواجهه منطقی با این نقدهاست‪ .‬همان طور که توقع داریم‬ ‫دیگران انتقادهای ما را بپذی رند باید خودمان هم این ظرفیت‬ ‫یزنم واکنش های‬ ‫را در خودمان باال ببریم‪ .‬با مردم که حرف م ‬ ‫مثبتی نشان م ی دهند و این باعث خوش��حالی است اما در‬ ‫مورد ب رنامه نیز باید بگویم «اقای گزارش��گر» تجربه خوبی‬ ‫بود‪ .‬تجربه ای تازه در تلویزیون که فرصت را در اختیار جوانان‬ ‫مستعد قرار داده بود‪ .‬خیلی از این جوان ها اعتماد به نفس شان‬ ‫را در این مسابقه باال بردند و البته برخی نیز یاد گرفتند که نباید‬ ‫ما دیده شدیم‬ ‫گفت وگو با تهیه کننده اقای گزارشگر‬ ‫‪6‬‬ ‫مهدی محمدی‪ ،‬تهی ه کننده برنامه اقای گزارشگر‬ ‫معتقد اس�ت که این مس�ابقه تلویزیونی موفق شده‬ ‫مخاطبان خ�ودش را پیدا کن�د‪ .‬او تاکی�د دارد که این‬ ‫مسابقه را در س�ال های اینده نیز ادامه خواهد داد‪ .‬در‬ ‫مورد جزئیات این برنامه با او همصحبت شدیم‪ .‬متن‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمدی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫برنامه اقای گزارش�گر چطور بود؟‬ ‫در درج��ه اول باید بگوی��م که ما ب��دون نقص‬ ‫نبودیم‪ .‬من دفترچه ای درست کرده ام که در ان همه نقدها‬ ‫را نوشته ام‪.‬‬ ‫احتماال تا حاال این دفترچه پر شده است‪ .‬نه؟‬ ‫(م ی خندد) نه‪ ،‬پر نشده است‪ .‬خوشبختانه برنامه‬ ‫ما بیش از انکه منتقد داشته باش��د حامی دارد و این باعث‬ ‫خوشحالی اس��ت که ما امروز طبق نظرس��نجی که اقای‬ ‫دارابی اعالم کرده اند و در خبرگزاری ها نیز منتشر شده است‬ ‫یکی از پربیننده ترین برنامه های نوروز بوده ایم‪ .‬خب یکی از‬ ‫نکته های خوب برنامه ما یکسان سازی گرافیک بود‪ .‬ب رای‬ ‫هفت هزار نف��ر ‪ ID‬کارت صادر کردیم‪ .‬تم��ام المان های‬ ‫گرافیکی در کارت ها و دکور و دیگر بخش ها یکسان بود‪.‬‬ ‫این روزها انتقادهایی نیز درباره مس�ابقه ش�ما‬ ‫مطرح م ی شود‪ .‬شما در جریان هستید؟‬ ‫بله‪ ،‬ام��ا یکس��ری از صحب ت هایی ک��ه مطرح‬ ‫ورزش‬ ‫بیش از حد اعتماد به نفس داشته باشند‪.‬‬ ‫اما در همین مدت کوتاه رس�انه ها ن�کات منفی‬ ‫متعددی را درباره این برنامه مطرح کرده اند‪ .‬نظر‬ ‫شما چیست؟‬ ‫به هر حال این خاصیت ب رنامه هایی است که تازه شروع‬ ‫بهکارم ی کنند‪.‬تحلی ل هاهممثبتبودههممنف ی‪.‬امامنوقتی‬ ‫بامردمدربارهاینب رنامههم صحبتم ی شومانهاراضیهستندو‬ ‫بازخوردهایخوبیدرمورداقایگزارشگرم ی بینم‪.‬‬ ‫چه شد که شما به این برنامه ملحق شدید؟‬ ‫من سال هاست که در رسانه حضور دارم‪ .‬خودم زمانی‬ ‫که بازی م ی کردم با حساسیت خاصی گزارش ها را پیگیری‬ ‫م ی ک��ردم‪ .‬ب رایم جالب بود که گزارش��گر چگون��ه م ی تواند‬ ‫تاثی ر گذار باشد‪ .‬چگونه باید رفتار کند و چگونه باید با مخاطب‬ ‫خود ارتباط برقرار کند‪ .‬سال ها مخاطب این قشر زحمتکش‬ ‫بودم و بدون مطالعه وارد هیات داوری نشدم‪.‬‬ ‫ب�ه نظ�ر ش�ما اصل ی تری�ن کار یک گزارش�گر‬ ‫چیست؟‬ ‫به نظرم اصل ی ترین کاری که یک گزارشگر باید به ان‬ ‫توجه کند این است که طوری یک مسابقه را گزارش کند که‬ ‫مردم در دریافت ان اطالعات به سختی نیفتند‪.‬‬ ‫شما بیش�تر از نقطه نظر فنی شرکت کننده های‬ ‫این مسابقه را مورد ارزیابی قرار م ی دادید‪ .‬نه؟‬ ‫بله‪ ،‬تقسیم کار خوبی صورت گرفته بود‪ .‬به نظرم‬ ‫حداقل کاری که یک گزارشگر م ی تواند انجام دهد این است‬ ‫که سیستم ها را بشناسد و بداند مردم به جز اینکه عالقه مندند‬ ‫در جریان بازی قرار بگی رند توقع دارند برخی از جزئیات فنی را‬ ‫نیز درک کنند و این وظیفه گزارشگر است که بتواند به بهترین‬ ‫شکل ممکن اطالعاتش را به مردم منتقل کند‪.‬‬ ‫شما طرفدار ساده گزارش کردن هستید؟‬ ‫به نظرم فوتبال در عین پیچیدگی ساده است‪ .‬بیننده‬ ‫نیاز دارد که بازی را ساده ببیند و از دیدن یک بازی فوتبال لذت‬ ‫م ی ش��ود را قبول ندارم‪ .‬اگر این گروه انتخاب نم ی شد چه‬ ‫کسانی باید انتخاب م ی شدند‪ .‬من ‪ 100‬گزینه ب رای انتخاب‬ ‫نداشتم‪.‬‬ ‫داش��ته های ما در فوتبال همین عزیزان هستند و به‬ ‫نظرم تک تک این دوستان از سرمایه های فوتبال ما و رسانه‬ ‫هستند و باید قدر انها را بدانیم‪ .‬من از مزدک میرزایی‪ ،‬جواد‬ ‫خیابانی و دیگر دوستانی که صادقانه و دلسوزانه وارد گود‬ ‫ش��دند و کمک کردند که برنامه ای پربیننده ای تهیه شود‬ ‫تشکر م ی کنم‪.‬‬ ‫گویا برای جم�ع کردن این داوران مش�قت های‬ ‫زیادی داشتید‪ .‬نه؟‬ ‫به ه ر حال حضور در برنامه ای که قرار است ب رای‬ ‫اولین بار ازمون خودش در رس��انه ملی را پس بدهد کار پر‬ ‫ریسکی است و به همین خاطر اقای گزارشگر تا حد زیادی‬ ‫مدیون عزیزانی اس��ت که این ریس��ک را پذیرفتند و همه‬ ‫کمک کردند تا ب رنامه ای مردم پسند پخش شود‪ .‬هر چند من‬ ‫باز هم تاکید دارم که برنامه ما ضع ف هایی هم داشت که به‬ ‫مرور رفع خواهد شد‪ .‬خیلی از هنر پیشه ها قبول نکردند در‬ ‫این برنامه حضور داشته باشند‪ .‬من به انها حق م ی دهم اما‬ ‫انهایی که به هر نحوی با این ب رنامه همکاری کردند نه تنها‬ ‫نباختند بلکه به نظرم برنده شدند‪ .‬ریسک کردند اما بردند‪.‬‬ ‫این برنامه نمونه خارجی دارد؟‬ ‫هادی طباطبایی واکنش نرمی نسبت‬ ‫به انتقادها از خود نشان می دهد و‬ ‫می گوید‪ «:‬من در دوران بازیگری نیز‬ ‫همواره به نحوه گزارش گزارشگران‬ ‫دقت می کردم و بدون مطالعه وارد‬ ‫مسابقه اقای گزارشگر نشدم‪».‬‬ ‫بنابراین برایند شما این است که اقای گزارشگر‬ ‫برنامه خوبی بود؟‬ ‫اقای گزارش��گر برنامه خوبی بود‪ .‬به نظرم نکات‬ ‫مثبت ان بیش از نکات منف ی اش بود‪.‬‬ ‫عملکرد داوران را چطور دیدید؟‬ ‫من فکر م ی کنم داوران خوب عمل کردند‪ .‬مردم از‬ ‫ما توقع داشتند‪ .‬شما فرض کنید یک شرکت کننده ضعیف‬ ‫مورد تحس��ین قرار م ی گرفت‪ .‬چه اتفاق��ی م ی افتاد؟ مردم‬ ‫نم ی گفتند به ش��عور ما توهین ش��ده اس��ت؟ به نظرم باید‬ ‫ش��رکت کننده های ضعیف و انهایی که اساس��ا ب��رای کار‬ ‫گزارشگری ساخته نشده اند متوجه این موضوع م ی شدند که‬ ‫هیات داوران خود را در قبال انتظارات مردم مسئول م ی داند‪.‬‬ ‫این رویه درست باعث شد تا در روز فینال خیل ی ها این واقعیت‬ ‫را بپذیرند که نفر اول نسبت به خیل ی های دیگر ممتاز بود و‬ ‫استحقاق ب رنده شدن در این مسابقه را داشت‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما چینش داوران م ی توانست بهتر از‬ ‫این باشد؟‬ ‫چینش داوران جالب ب��ود‪ .‬داوران طوری انتخاب‬ ‫ش��ده بودند که برنامه دچار یکنواختی نشود‪ .‬قرار نبود همه‬ ‫ما با یک ن��وع ادبیات حرف بزنیم‪ .‬البته هی��چ یک از داوران‬ ‫ادبیات نامناسبی نداشت‪ ،‬اما فکر م ی کنم انچه باعث برخی‬ ‫حاشی ه ها شد عدم تحمل انهایی بود که کنار رفتند‪ .‬برخی از‬ ‫اعضای هیات داوری با صراحت تمام نظرشان را م ی گفتند و‬ ‫این شاید به مذاق عده ای خوش نم ی امد‪ .‬همیشه همین طور‬ ‫است‪ .‬خود من وقتی در دوره بازیگری ام شکست م ی خوردم‬ ‫فوتبال و گزارشگری چنین مسابقه ای در دنیا وجود ندارد‪.‬‬ ‫خیل ی ها تصور م ی کنند گزارشگری در فوتبال کار‬ ‫ساده ای است‪ .‬این طور نیست؟‬ ‫خب یکسری از مش��اغل ظاه را ساده هستند اما‬ ‫از دور‪ .‬وقتی به انها نزدیک م ی شوید مشاهده م ی کنید که‬ ‫خیلی سخت هس��تند‪ .‬کار گزارش��گری هم همین است‪.‬‬ ‫سخت و اسان؛ س��هل و ممتنع! بعضی از شرکت کننده ها‬ ‫واقعا تصورشان این بود که حتی از داوران ما بهتر هستند‪.‬‬ ‫برخوردهای مناس��بی نداش��تند‪ .‬ما خیل��ی از برخوردهای‬ ‫نامناسب را پخش نکردیم‪.‬‬ ‫اق�ای میرزای�ی از نب�ود فرهن�گ کنار ام�دن با‬ ‫شکست در بین ش�رکت کننده ها و ب ه طور کلی‬ ‫نبود این فرهنگ در جامعه ایرانی انتقاد کرده اند‪.‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫حق با مزدک میرزایی است‪ .‬فرهنگ کنار امدن‬ ‫با شکست هنوز در بین ما جا نیفتاده است‪ .‬ضمن اینکه ما‬ ‫باید یاد بگیریم به پیشکسوتان احترام بگذاریم‪ .‬جالب اینکه‬ ‫همان افرادی که ادعا م ی کردند از داوران ما بهتر هس��تند‬ ‫به محض قرار گرفتن پش��ت میکروفن اساسا کار را خ راب‬ ‫م ی کردند و نمایش ضعیفی ارائه م ی کردند‪.‬‬ ‫ظاهرا خودتان از تجربه نخستین اقای گزارشگر‬ ‫راضی هستید‪ .‬این طور نیست؟‬ ‫در صورتی که اقای گزارش�گر تداوم داشته باشد‬ ‫شما را در این برنامه باز هم خواهیم دید؟‬ ‫اگر س��ال اینده این ب رنامه ادامه داش��ته باشد من‬ ‫حتما از حضور در این ب رنامه اس��تقبال م ی کنم‪ .‬م ی دانم که‬ ‫این ب رنامه در صورت تداوم موفق خواهد بود و کاست ی هایش‬ ‫را اصالح خواهد کرد‪.‬‬ ‫البته عدم حضور عادل فردوس�ی پور هم خیلی‬ ‫مورد سوال واقع شده است‪.‬‬ ‫قرار بود عادل هم در این ب رنامه باش��د اما به دلیل‬ ‫فشردگی ضبط این ب رنامه این امکان به وجود نیامد‪ .‬امیدوارم‬ ‫در نوبت بعدی عادل هم به هیات داوران ملحق شود تا این‬ ‫ب رنامه جذابی ت های بیشتری پی دا کند‪.‬‬ ‫این اتفاق رخ داد و من قصد دارم در سال های اینده نیز این‬ ‫برنامه را بهتر از قبل ب رای مردم اماده کنم‪.‬‬ ‫موفق نش�دید فردوس�ی پور را ب�رای حضور در‬ ‫هیات داوران متقاعد کنید؟‬ ‫عادل فردوس ی پور درگیر تدوین خالصه ب رنامه نود‬ ‫در سال ‪ 92‬بود‪ .‬این دلیل نیامدنش به ب رنامه ما بود‪ .‬امیدوارم‬ ‫بتوانم وی را مجاب کنم که در سری بعدی به اقای گزارشگر‬ ‫ملحق شود‪ .‬همی ن طور خیلی از هنرپیشه ها حاال ذهنیت‬ ‫بهتری نسبت به برنامه ما پیدا کرده اند و اطمینان دارم که‬ ‫انها نیز سال اینده استقبال خواهند کرد‪.‬‬ ‫ایا از شرکت کننده ها پولی هم دریافت کردید؟‬ ‫نکردیم‪.‬‬ ‫ن��ه‪ ،‬از هیچ کس حت��ی یک ریال ه��م دریافت‬ ‫این برنامه چقدر هزینه در ب ر داشت؟‬ ‫هزینه بسیار کم‪ .‬در مقایسه با برخی سریال های‬ ‫پ ر هزینه که مخاطب زیادی را هم ج��ذب نکردند هزینه ما‬ ‫بسیار ناچیز بود‪.‬‬ ‫اسپانسر داشتید؟‬ ‫اسپانسر نداشتیم‪ .‬شبکه سه بودجه ای را به ب رنامه‬ ‫ما اختصاص داد‪.‬‬ ‫این برنامه را ادامه م ی دهید؟‬ ‫همه چیز بستگی به حمایت ها دارد‪.‬‬ ‫ع�ده ای م ی گوین�د برخ�ورد هی�ات داوران یک‬ ‫جاهایی تند بود‪ .‬شما قبول دارید؟‬ ‫ب ی عدالتی صورت نگرف��ت‪ .‬ضمن اینکه در این‬ ‫مورد من به خودم اجازه نم ی دهم که صحبت کنم‪ .‬نتیجه‬ ‫مسابقه ما مورد اعتراض قرار نگرفت‪ .‬در مورد برخوردها نیز‬ ‫اعتقاد دارم اتفاقا برخوردها از سوی افرادی که حذف م ی شدند‬ ‫تند بود نه از سوی داوران‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫ما دیده ش��دیم‪ .‬این اتفاق خیلی خوبی اس��ت‪.‬‬ ‫بازخوردهای خوبی گرفته ایم‪ .‬ما به دنبال جذب مخاطب عام‬ ‫بودیم نه مخاطبی که به مقوله گزارشگری خیلی تخصصی‬ ‫نگاه م ی کند‪ .‬در واقع عالقه من��دان به فوتبال را هم جذب‬ ‫کردیم‪ .‬نم ی خواستیم کنکور تصویری به نمایش بگذاریم‪.‬‬ ‫هدف ما این بود که مردم یک مسابقه متنوع‪ ،‬سرگرم کننده و‬ ‫در عین حال با محتوا و صاحب شکل ببینند که خوشبختانه‬ ‫اشک م ی ریختم و ناراحت م ی ش��دم اما حت ی المقدور سعی‬ ‫م ی کردم رفتار و گفتارم را کنترل کنم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫در هیچ کجای دنیا نمونه این مسابقه را نداریم‪.‬‬ ‫اگر هست لطفا به من نش��ان بدهید‪ .‬در هیچ کجای دنیا‬ ‫برنامه ای ب��ا این مضمون و محتوا وجود ن��دارد‪ .‬این برنامه‬ ‫حاصل کار خالقانه اتاق فکر ما بوده اس��ت اما خب از نظر‬ ‫ش��کل م ی توانیم نمونه ه��ای این برنامه ها ک��ه چند داور‬ ‫م ی نش��ینند و عملکرد ش��رکت کنندگان را زن��ده قضاوت‬ ‫م ی کنند مثال بزنیم‪ ،‬اما باز هم تاکید م ی کنم که در حوزه‬ ‫ببرد‪ .‬کار گزارشگر اینجا اهمیت خاصی پی دا م ی کند‪ .‬حتی در‬ ‫انالیزتیم هانیزهمینمس الهدرنظرگرفتهم ی شود‪.‬یعنیخیلی‬ ‫رویایننکتهتاکیدم ی شودکهبازیکنانرابهشیوه ایبایددرمورد‬ ‫حریفتوجیهکردکهدچارسردرگمی نشوند‪.‬نبایدبحث هایفنی‬ ‫راخیلی پیچیده کرد اما این بدان معنا نیست که از اطالعات فنی‬ ‫دوریاتهیباشیم‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫مسافر شهری‬ ‫دراسمان‬ ‫دو دهه از شهادت سید مرتضی‬ ‫اوینی گذشت‬ ‫بهار بود که خزان رخ داد‪ .‬او که قلمش همیش��ه زنده‬ ‫بود و بر زمستانی بودن و انجماد شورش م ی کرد‪ ،‬بیست روز‬ ‫از بهار نگذش��ته بود که مرگی انچنان که دوست م ی داشت‬ ‫نصیبش ش��د‪ .‬او به دنبال مکانی مناس��ب ب رای «شهری‬ ‫به اسمان» م ی گشت که در اس��مان شهری نصیبش شد‪.‬‬ ‫بعضی از خبرها وقتی م ی رسد‪ ،‬ناخوداگاه تصاویری از جلوی‬ ‫چش��مانت رژه م ی رود‪ ،‬خبر عروج او که رسید‪ ،‬فقط تصویر‬ ‫نبود‪ ،‬صدایش هم ب��ود‪ ،‬ان صدایی که با تصاویر حماس��ه‬ ‫پیوندی ناگسستنی داشتند‪ .‬انگار فتح بدون ان صدا روایت‬ ‫را نم ی توانست‪ ،‬گویی فقط ان صدای خسته بود که از میان‬ ‫جنگ‪ ،‬بعدی شاع رانه را پیدا م ی کرد و ان را به ما می رساند‪.‬‬ ‫او پیغام رسان زیبای ی های جنگی بود که اگر نگاه را به نگاه‬ ‫ان حماسه اصل نزدیک کنیم و اگر با صدای او همراه شویم‬ ‫م ی ش��د که به این جمله رس��ید که «ما رایت اال جمیل»‪.‬‬ ‫اما فقط صدایش هم نبود‪ ،‬نوش��ته هایش بود‪ ،‬نوشته هایی‬ ‫ک��ه در واژه واژه اش تعهد‪ ،‬معنا پیدا م ی کرد‪ .‬بیس��ت روز از‬ ‫فروردین گذش��ته بود که خبر رس��ید؛ «اقا مرتضی‪ ،‬س��ید‬ ‫اهل قلم»‪ ،‬که به همراه یک گروه فیلمبردار جهت س��اخت‬ ‫فتح مکتوب‬ ‫مجموعه جدیدی از روایت فتح به یکی از مناطق عملیاتی‬ ‫هشت س��ال دفاع مقدس عزیمت کرده بود‪ ،‬حین بررس��ی‬ ‫منطقه و تحقیق پی رامون هشت سال دفاع مقدس به همراه‬ ‫مهندس محمد سعید یزدان پرس��ت با مین برخورد کرد و به‬ ‫شهادت رسید‪ .‬در زندگینامه اش امده سی د مرتضی اوینی در‬ ‫سال ‪ 1326‬شمسی در شهرری دیده به جهان گشود‪ .‬بعد از‬ ‫گذراندن تحصیالت مقدماتی و اخذ دیپلم‪ ،‬موفق به گرفتن‬ ‫فوق لیسانس معماری از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه‬ ‫ته ران شده و قبل از انقالب ش��کوهمند اسالمی‪ ،‬در زمینه‬ ‫ادبیات مطالعاتی انجام داد‪ .‬بعد از پیروزی انقالب و تشکیل‬ ‫جهاد س��ازندگی به فرمان امام خمینی(ره) ‪ ،‬در سال ‪1358‬‬ ‫به فعالیت در جهاد س��ازندگی مشغول ش��د‪ .‬بنا به ضرورت‬ ‫به سوی فیلمس��ازی ب رای جهاد سازندگی کش��انده شد و‬ ‫اولین کار خود را در مجموعه تلویزیون��ی «خان گزیده ها»‬ ‫که در ارتباط با غائله خسرو قشقایی بود‪ ،‬به تصویر کشاند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫کتاب شناسی شهید اوینی‬ ‫اوینی خواندن اسان نیست؛ شهید اوینی فقط در یک‬ ‫موضع ننوشته‪ ،‬حوزه مطالبی که او به ان وارد شده‪ ،‬دایره ای‬ ‫گسترده دارد‪ ،‬موضوعات متفاوتی را م ی توان در اثار او پی دا کرد‪،‬‬ ‫که از دولت دینی تا گرافیک‪ ،‬از ژاپن تا کربال و از سینما گرفته‬ ‫تا خرمشهر را شامل م ی شود‪ .‬ادبیات او هم ادبیاتی متفاوت‬ ‫است‪ ،‬واژه های او بسته به حال و هوای زمان نوشتن مطلب‬ ‫است‪ ،‬اما س��خت بودن‪ ،‬دلیل نخواندن نیست‪ ،‬نخواندن اثار‬ ‫اوینی محروم شدن از گنجینه ای از ادبیات تحلیلی انقالبی‬ ‫است‪ ،‬من باب تذکر چند اثر از او را به اختصار معرفی م ی کنیم‪.‬‬ ‫فتح خون‪ :‬کت��اب فتح خون‪ ،‬کتابی اس��ت در مورد‬ ‫حماسه بزرگ عاشورا‪ ،‬از نگاه عاش��قی که م ی خواهد راه به‬ ‫حقیقت پیدا کند‪ .‬یکی از مفاهیم مورد توجه نویسنده در این‬ ‫کتاب ‪ ،‬فرازمانی و فرامکانی بودن عاشورا و کربالست ‪ .‬اوینی‬ ‫از «اصحاب اخ رالزمانی امام عش��ق » س��خن م ی گوید و از‬ ‫اینکه هر انسانی کربالیی دارد و عاشورای ی ‪ .‬او واقعه عاشورا را‬ ‫نه فقط به مثابه یک اتفاق تاریخ ی ‪ ،‬که به عنوان یک حقیقت‬ ‫کلی م ی بیند که م ی تواند ب رای هر انس��ان و در هر زمان و‬ ‫مکانی تکرار شود‪.‬‬ ‫حلزون های خانه ب�ه دوش‪ :‬کتاب «حلزون های‬ ‫خان��ه ب��ه دوش» دارای مق��االت متعددی به قلم ش��هید‬ ‫سیدمرتضی اوینی اس��ت که همه با مضمونی مشترک در‬ ‫جهت روش��نگری در فضای جامعه انقالب��ی و در معارضه‬ ‫با جریان روش��نفکری (و به اصطالح دگراندی��ش) در حوزه‬ ‫فرهن��گ و هنر و مطبوعات ب��ه تحریر درامده اس��ت‪ .‬این‬ ‫جریان که با وابس��تگی فکری به غ��رب در جهت مطلوب‬ ‫انها حرکت م ی کند با قلم انتقادی ش��هید اوینی به چالش‬ ‫کشیده م ی شود‪.‬‬ ‫اینه جادو‪ :‬تمام نقد هایی که سیدمرتضی اوینی در‬ ‫فاصله سال های ‪ 1368‬تا ‪ 1372‬بر فیلم های سینمایی نوشته‪،‬‬ ‫به اضافه دو سه مقاله سینمایی دیگر‪ ،‬جلد دوم کتاب ایینه‬ ‫جادو را تشکیل م ی دهد؛ کتابی که اولین بار دو سال پس از‬ ‫شهادت او به چاپ رسید‪ .‬این نقدها شامل اغلب فیلم های‬ ‫مهم جش��نواره نهم‪ ،‬دهم و یازدهم فجر م ی ش��وند‪ .‬ضمن‬ ‫سال بعد به عنوان نماینده جهاد سازندگی به گروه تلویزیونی‬ ‫جهاد پیوست و مجموعه فیلم های «روایت فتح» را به یادگار‬ ‫گذاشت‪ .‬شهید هنرمند بیش از صد فیلم مستند را تدوین و‬ ‫کارگردانی کرد‪ .‬شهید اوینی از س��ال ‪ 1367‬تا پایان جنگ‬ ‫به فعالیت در حوزه هنری پرداخت و تا سال ‪ 1370‬عالوه بر‬ ‫سر دبیری ماهنامه سوره و نشریات وابسته به ان‪ ،‬مسئولیت‬ ‫واحد تلویزیونی را نیز به عهده داش��ت‪ .‬شهید اوینی از سال‬ ‫‪ 1371‬با تاکی��د مقام معظم رهبری فعالی��ت دوباره ای را در‬ ‫جهت ساخت س��ری جدید روایت فتح اغاز کرد و همزمان با‬ ‫فعالیت گروه های تفحص جهت کشف و شناسایی پیکرهای‬ ‫ش��هیدان‪ ،‬تصاویر جدید «روایت فتح» را جه��ت بازگویی‬ ‫حقانیت این ش��هیدان و بیان مظلومی��ت انها ضبط کرد و‬ ‫سرانجام نیز در ‪ 20‬فروردین ‪ 1372‬در همین مسیر به شهادت‬ ‫نائل شد‪ ...‬و اکنون بیس��ت و یک سال است که ما اوینی را‬ ‫نداریم؛ کسی که فتح را ب رای ما روایت م ی کرد‪.‬‬ ‫انکه دو مقاله ابتدای کتاب هم با تاکید بر فیلم های جنگی‬ ‫به نمایش درامده در جشنواره هفتم نوشته شده اند‪ .‬البته در‬ ‫این کتاب نباید انتظار ساختار و حجم نقدهای سینمایی رایج‬ ‫را داشته باشید‪.‬‬ ‫اما ناگهان امام خمینی‪ :‬خواندن نظ رات ش��هید‬ ‫اوینی درباره غرب وقتی تکمیل م ی ش��ود ک��ه ارای او درباره‬ ‫انقالب اس�لامی را به عنوان حرکتی تمدن��ی در ب رابر غرب‬ ‫بدانید‪« .‬اغازی بر یک پایان» مجموعه مقاالت شهید اوینی‬ ‫درباره انقالب اسالمی است‪ .‬نویس��نده در بخش اول به امام‬ ‫خمینی(ره) و والیت فقیه م ی پردازد و در بخش دوم مس��ائل‬ ‫فرهنگی و اجتماعی مبتال به انقالب و نظام اسالمی را طرح‬ ‫و بررسی م ی کند‪ .‬بخش سوم کتاب دو مقاله در مورد بوسنی‬ ‫و هرزگوین اس��ت‪ .‬اما بخش چهارم در پنج مقاله به وضعیت‬ ‫معنوی جهان معاص��ر و حرکت باطنی انقالب اس�لامی در‬ ‫ان م ی پردازد‪.‬‬ ‫مبانی توسعه و تمدن غرب‪ :‬فصل های گوناگون‬ ‫این کت��اب طی س��ال ها ‪ 1364‬تا ‪ 1366‬به صورت سلس��له‬ ‫مقاالتی با عنوان «تحقیقی مکتبی در باب توسعه و مبانی‬ ‫تمدن غرب» و به قلم اوینی در ماهنامه جهاد چاپ م ی شد‪.‬‬ ‫موضوع اصلی این کتاب همان طور که از عنوان ان ب ر م ی اید‬ ‫تحقیق در معنای حقیقی توسعه است که این امر مبتنی بر‬ ‫مبانی معرفتی و تاریخی تمدن غ��رب مورد توجه قرار گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫ایا تکنولوژی‪ ،‬اسیر طبیعت شده است؟‬ ‫«پدر! امروز لیورپول برد‪ ،‬بیا خانه و بازی را تماشا کن‪،‬‬ ‫این اولین باری است که تو داری بازی تیم محبوبت را از دست‬ ‫م ی دهی»‪ .‬الی زا ناری پدرش در میان گمشدگان است؛ انها که‬ ‫تکلیفشان معلوم نیست‪ ،‬انها که هر روز تمام اخبار جهان را‬ ‫زیر و رو م ی کنند تا شاید یک نشانه‪ ،‬یک سیگنال و حتی یک‬ ‫نور به اندازه یک روزنه به انها بگوید که چه بر سر هواپیمای‬ ‫به ان بزرگی امده است‪ .‬الی زا بازی های لیورپول را یکی یکی‬ ‫دوره م ی کند‪ ،‬تا روزی برسد که پدرش از در بیاید و به او این‬ ‫مژده را بده��د که تیم محبوبش نه تنه��ا م ی برد‪ ،‬که پس از‬ ‫سال ها صدر نشین است که این شانس را هم دارد که قهرمان‬ ‫شود‪ .‬ایا او عاقبت م ی تواند این مژده را به پدر بدهد؟ کسی‬ ‫چه م ی داند‪ .‬همه چیز روی هواس��ت‪ ،‬شاید هم روی زمین و‬ ‫شاید هم زیر هزاران متر مکعب‬ ‫اب‪ .‬تکنول��وژی ب��اور نم ی کرد‬ ‫که روزی این گونه اس��یر بازی‬ ‫طبیعت شود‪.‬‬ ‫اس��ت‪ .‬این خلبان هواپیما را به کجا برده است؟ تاکنون در‬ ‫چندین جهت تجسس انجام شده است؛ اخرین احتماالت‬ ‫در جنوب اقیانوس هند یافت م ی ش��ود و یک س��رنخ تازه؛‬ ‫کشتی چین ی های ش��ون ‪ 10‬عالئمی را در اب های جنوب‬ ‫اقیانوس هند دریافت کرد که احتمال م ی رود از جعبه سیاه‬ ‫هواپیمای ناپدیدش��ده مالزی ارسال ش��ده باشد‪ 10 .‬فروند‬ ‫هواپیمای نظام��ی‪ ،‬دو فروند جت غیرنظام��ی و ‪ 13‬فروند‬ ‫س�ریال الس�ت ک�ه چن�د س�ال قب�ل‬ ‫طرفداران بیش�ماری داش�ت قصه یک‬ ‫هواپیما بود ک�ه در یک ناکج�ا اباد فرود‬ ‫امده اس�ت‪ .‬ان�گار برخالف همیش�ه که‬ ‫درام ه�ا را از روی واقعیت می س�ازند با‬ ‫درامی روبه رو هس�تیم که قبلا فیلمش‬ ‫ساخته شده است‬ ‫مسافران ایرانی هواپیما‬ ‫در میان ‪ 239‬مس��افر پرواز دو نفر ه��م ملیتی ای رانی‬ ‫داشتند‪ ،‬هرچند با پاسپورتی غی ر ای رانی سوار هواپیما شدند‪.‬‬ ‫این دو ای ران ی با نام های «سی د محمدرضا دالور»‪ ۲۹ ،‬ساله و‬ ‫«پوریا نورمحمدی»‪ ۱۸ ،‬س��اله‪،‬‬ ‫از طریق دوح��ه و گذرنامه های‬ ‫ای ران��ی خ��ود ب��ه کواالالمپور‬ ‫س��فر کرده بودند‪ .‬در این شهر‪،‬‬ ‫انها با اس��تفاده از گذرنامه های‬ ‫جعلی‪ ،‬خود را افرادی اتریش��ی‬ ‫و ایتالیای ی تب��ار ج ا زده و س��وار‬ ‫هواپیما م ی شوند‪ .‬جوسازی های‬ ‫ابتدایی م ی خواست مفقود شدن‬ ‫هواپیم��ا را هواپیماربایی و کار‬ ‫یکی از ای��ن دو ای رانی بداند که‬ ‫این پروپاگاندا خیلی زود خنثی‬ ‫شد و ایران ی ها توس��ط اینترپل‬ ‫قربانیان باندهای قاچاق انسان‬ ‫در شرق اسیا اعالم شدند که با‬ ‫وعده های دروغین‪ ،‬انها را جذب‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫تاریخ گ م شدن‬ ‫املیا ارهارت‪ ،‬نخس��تین‬ ‫زنی اس��ت که پ��رواز تک نفره‬ ‫را در ع��رض اقیان��وس اطلس‬ ‫انج��ام داد ام��ا هیچ کس هنوز‬ ‫ه��م نم ی دان��د در جریان یک‬ ‫رکوردش��کنی چه بر س��ر هواپیمای او ام��د‪ .‬ماجرایی در‬ ‫س��ال ‪ 1937‬رخ داد اما معروف ترین جا ب رای ناپدیدش��دن‬ ‫هواپیما مثلث برموداس��ت‪ ،‬مکانی که با داستان گم شدن‬ ‫بمب افکن ها بر سر زبان ها افتاد‪ .‬پنجم دسامبر ‪ ۱۹۴۵‬پنج‬ ‫بمب افکن نیروی دریایی امری��کا از پایگاهی در فلوریدا در‬ ‫یک ماموریت ازمایشی به پرواز درامدند اما با ناپدید شدن این‬ ‫هواپیماهای غول پیکر هی چ وقت به صورت کامل معمای‬ ‫این ماجرا حل نشد‪ .‬پنج بمب افکن و ‪ ۱۴‬سرنشین ان ناپدید‬ ‫ش��دند و حتی هواپیمای امدادی که با ‪ ۱۳‬سرنشین هم در‬ ‫جس ت وجوی انها بودند‪ ،‬گم ش��دند‪ .‬ناپدید شدن هواپیمای‬ ‫خطوط هوایی مال��زی همه را به یاد پ��رواز خطوط هوایی‬ ‫فرانس��ه در س��ال ‪ ۲۰۰۹‬م ی اندازد‪ .‬اول ژوئن ای��ن هواپیما‬ ‫به همراه ‪ ۲۲۸‬مسافر ناپدید ش��د‪ .‬روز بعد خاکستر هواپیما‬ ‫روی اقیانوس پیدا شد اما دو سال طول کشید تا جعبه سیاه‬ ‫ان پیدا ش��ود‪ .‬هواپیماهای دیگری هم بودند که در اسمان‬ ‫منفجر شدند و هیچ اثری از انها یافت نشد‪ ،‬اما لی زا هنوز هم‬ ‫وقتی لیورپول بازی دارد‪ ،‬به در نگاه م ی کند‪ ،‬شاید پدرش از‬ ‫در وارد شود و بپرسد‪« :‬بازی چندچند است؟»‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫سرنخ ها و تئوری ها‬ ‫شنبه ‪ 17‬اسفند‪ ،‬پرواز ام‪.‬‬ ‫اچ ‪ 370‬مال��زی با ‪ 239‬مس��افر‬ ‫و خدمه پرواز‪ ،‬س��اعت ‪ 12‬و ‪40‬‬ ‫دقیقه به وقت محلی از فرودگاه‬ ‫کواالالمپور به مقصد چین پرواز‬ ‫کرد و ح��دود یک س��اعت بعد‬ ‫ارتباط هواپیما ب��ا مرکز کنترل‬ ‫ ترافیک هوایی قطع شد‪ .‬اخرین‬ ‫کلماتی که از هواپیما ش��نیده‬ ‫شد این بود‪« :‬شب به خیر‪370 ،‬‬ ‫مالزی»‪ .‬از ان روز تا امروز همه‬ ‫به دنبال سرنخی م ی گردند که‬ ‫انگار نیس��ت‪ .‬تاکنون چندین‬ ‫و چند بار اعالم ش��ده است که‬ ‫م ی ت��وان ب��ه یک س��رنخ تازه‬ ‫امیدوار بود اما ان��گار تمام این‬ ‫س��رنخ ها به یک گره کور ختم‬ ‫م ی شود و دس��تاورد ها همه به‬ ‫اینجا م ی رسد که انگار ان هواپیما با همه سرنشی ن هایش‬ ‫اب ش��ده اند و زیر زمین رفته اند‪ .‬به تعداد سرنخ ها تاکنون‬ ‫فرضی��ه ب رای سرنوش��ت این هواپیما بافته ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫تئوری هایی ک��ه هیچ کدام به قطعیت نم ی رس��د و خیلی‬ ‫زود نقض م ی شود‪ .‬س��رنخ هایی که گاهی یک لکه نفتی‬ ‫در نزدیکی ویتنام بود یا بقایای هواپیما که بعدها مشخص‬ ‫شد چیزی بیشتر از زباله های دریایی نیست‪ ،‬تجسس را هر‬ ‫قدر هم که با مشارکت کشورهای متعددی باشد و با امکانات‬ ‫پیش��رفته ای‪ ،‬بازهم تبدیل به همان چیزی م ی کند که در‬ ‫ادبیات ما به ان م ی گویند‪ ،‬به دنبال نخود س��یاه گشتن! از‬ ‫قصه پردازی ها و تئوری های خنده دار از قبیل دست داشتن‬ ‫اجن��ه‪ ،‬ارواح‪ ،‬موجودات فضای��ی‪ ،‬س��یاه چاله های زمینی‪،‬‬ ‫جادوگ��ران و‪ ...‬که بگذری��م‪ ،‬اولین تئوریی ک��ه مثل همه‬ ‫رخدادهای مشابه به ذهن م ی رس��د‪ ،‬به ذهن انها رسید؛ ایا‬ ‫پای خ رابکاری‪ ،‬هواپیما ربایی یا چیزی مشابه این در میان‬ ‫اس��ت؟ پلیس مالزی خیلی زود این موارد را تکذیب کرد و‬ ‫گفت که هواپیما جایی در مس��یر‪ ،‬انحراف داشته و از انجا‬ ‫به بعد ارتباطش با برج کنترل قطع ش��ده‪ ،‬این مساله مورد‬ ‫اعتراض انور اب راهیم‪ ،‬رهبر مخالفان مالزی قرار گرفت‪ .‬انور‬ ‫که اخی را به پنج سال زندان توسط دادگاه تجدیدنظر مالزی‬ ‫محکوم شده است‪ ،‬م ی گوید‪« :‬من گیج شدم چرا سیستم‬ ‫رادار پیشرفته مارکونی که سال ‪ 1994‬به عنوان وزیر اقتصاد‬ ‫مالزی ان را خریداری کردم انحراف مسیر پرواز را تشخیص‬ ‫نداده اس��ت‪ .‬این موض��وع نه تنه��ا غیرقابل قب��ول بلکه‬ ‫غیرممکن است و به اعتقاد من دولت بیش از ما م ی داند‪».‬‬ ‫این سیستم راداری نزدیکی دریای چین جنوبی و سرزمین‬ ‫اصلی مالزی را پوشش م ی دهد‪ .‬نکته قابل توجه این است‬ ‫که احمدشاه زهاری خلبان ‪ 53‬س��اله این پرواز از هواداران‬ ‫حزب انور اب راهیم و دوست وی بوده است‪ .‬چند ساعت قبل‬ ‫از پرواز‪ ،‬خلبان در دادگاه انور اب راهیم در مالزی حضور داشته‬ ‫دیدار‬ ‫«الست» واقعی‬ ‫کش��تی در محدوده ای به بزرگی ‪ ۲۱۷‬ه��زار کیلومتر مربع‬ ‫در شمال غرب شهر پرت اس��ترالیا به دنبال یافتن نشانی‬ ‫از هواپیمای ام اچ ‪ 370‬مالزی و جعبه س��یاهی هستند که‬ ‫چین مدعی دریافت عالئمی از ان ش��د‪ .‬باید عجله کرد‪ ،‬تا‬ ‫پایان شارژ باتری جعبه سیاه هواپیما خیلی فرصت نیست‪.‬‬ ‫جانگ لیانگ‪ ،‬کاپیتان مرکز جس��ت وجو و نقش��ه برداری‬ ‫دریایی شانگهای در این رابطه گفت‪« :‬این روزها ب رای یافتن‬ ‫جعبه سیاه بسیار مهم است‪ .‬مش��کل اصلی این است که‬ ‫باتری قطعه حساس جعبه سیاه در زیر اب احتماال پس از‬ ‫ششم اوریل تمام م ی شود و همین امر سبب خواهد شد تا‬ ‫یافتن جعبه سیاه سخت تر شود‪ ».‬ان وقت شاید پی ش بینی‬ ‫خالد ابوبکر‪ ،‬بازرس کل پلیس مالزی درست از کار در اید که‬ ‫گفت‪« :‬ش��اید تحقیقات ب رای یافتن هواپیمای ناپدید شده‬ ‫این کشور ب ی هیچ نتیجه ای خاتمه یابد‪».‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫مثبت‬ ‫سیما‬ ‫اتفاقات مهم‬ ‫نوروزی تلویزیون‬ ‫عید نوروز با تلویزیون رابطه ای تنگاتنگ دارد‪ ،‬در روزهایی که اوقات فراغت ضریب‬ ‫م ی گیرد و بیشتر از همیشه این فرصت وجود دارد که پای دستگاه نشست و با باال و پایین‬ ‫کردن شبک ه های تلویزیونی برنامه محبوب و مطلوب را انتخاب کرد‪ ،‬برنام ه های بیشماری‬ ‫بودند که توانستند روند جذب مخاطب بسیار باالیی داشته باشند‪ .‬این خودش یک اتفاق‬ ‫ویژه است‪ .‬طبیعی اس�ت که در کنار برنام ه های خوب و پ ر مخاطب برنام ه ها‪ ،‬سریال ها‬ ‫و‪ ...‬بودند که نتوانستند از فرصت ایجاد شده‪ ،‬استفاده الزم را ببرند ولی اتفاقات مثبت‬ ‫فراوانی بود که از این فرصت نهایت استفاده را بردند‪ .‬نگاهی داریم به اتفاقات مثبتی که‬ ‫در پخش نوروزی برنام ه های صدا و سیما شاهد بودیم‪.‬‬ ‫حضور همسر شهید و صالی و بابک حمیدیان‬ ‫شهید اصغر وصالی از بزرگان عرصه مقاومت و دفاع مقدس است‪.‬‬ ‫بابک حمیدیان در فیلم «چ» در نقش این شهید بزرگوار یکی از بهترین‬ ‫اجراهای سال را داش��ت‪ ،‬بابک حمیدیان در ویژه برنامه نوروزی شبکه‬ ‫‪ 3‬میهمان احس��ان علیخانی بود‪ .‬در این برنامه ع�لاوه بر حمیدیان‪،‬‬ ‫همسر شهید وصالی هم حضور داشت‪ .‬همس ر شهید وصالی در پاسخ‬ ‫به این س��وال که به نقش افرینی بابک حمیدی��ان در فیلم «چ» چه‬ ‫نمره ای م ی دهی‪ ،‬گفت «من خیلی نمره خوبی دادم‪ ،‬حتی نمره باالتر‬ ‫از ‪ ...20‬من وقتی فیلم را دیدم در خیلی از لحظات اصغر وصالی همراه‬ ‫با اقای حمیدیان بود‪ ».‬پیش از حضور بابک حمیدیان‪ ،‬همسر شهید‬ ‫وصالی هم از خصوصیات اخالقی فرمانده ای گفت که در حماسه پاوه‬ ‫پیشاپیش دستمال سرخ ها ایستاد‪ .‬خانم کاظ مزاده در این ب رنامه از روزی گفت که به عنوان خب رنگار به پاوه رفته‬ ‫بود و همین سفر مسبب اشنایی او با شهید وصالی شد‪ .‬همچنین حمیدیان در این ب رنامه در مورد عکسی که‬ ‫یزند توضیح داد و گفت‪« :‬در ان لحظه به هیچ چیز فکر نم ی کردم و‬ ‫دارد به چادر همسر شهید وصالی بوسه م ‬ ‫عقلم به من گفت که این کار را بکنم‪ ».‬سردار جمیل بابایی‪ ،‬اولین فرمانده کرد در جبهه هم در این لحظات در‬ ‫استودیو حضور داشت و از خاط رات خود گفت‪.‬‬ ‫بازگشت مهران مدیری به تلویزیون‬ ‫مه ران مدیری ب ی دلیل خودش را فرزند سیما نم ی داند‪ .‬او کارش را‬ ‫با تلویزیون ش��روع کرد‪ .‬اوایل دهه هفتاد بود که در یک برنامه نوروزی‪،‬‬ ‫مدیری به عنوان یک استعداد غیرقابل انکار به تلویزیون امد و پس از ان‬ ‫سالیان س��ال حضوری پررنگ داش��ت‪ ،‬او برنامه های پرمخاطبی چون‬ ‫پاورچین و ش��ب های برره را به خانه ها رس��اند اما مدتی بود که مدیری‬ ‫رسانه اش را تغییر داده بود‪ .‬ب رنامه سه ستاره جایی ب رای برگشت مدیری به‬ ‫رسانه بود‪ .‬مدیری در این برنامه خبرهای خوبی داد و گفت‪« :‬در سال ‪93‬‬ ‫به تلویزیون ب ر م ی گردم و این بازگشت سه دلیل دارد‪ ،‬اول انکه من فرزند‬ ‫تلویزیون هستم‪ .‬عمده زندگی من در تلویزیون گذشته است و نم ی شود از‬ ‫تلویزیون رفت و برنگشت‪ .‬دلیل دوم من ب رای بازگشتم به تلویزیون این‬ ‫است که تلویزیون یک مخاطب هفتاد میلیونی دارد و در این سال ها که در شبکه نمایش خانگی کار م ی کردم‬ ‫ب رای از دست دادن این مخاطب ازرده خاطر بودم‪ .‬دلیل دیگر ب رای بازگش��ت به تلویزیون نیاز مردم به خنده و‬ ‫احساس خوب است و من تنها کاری که م ی توانم به عنوان وظیفه انجام بدهم همین دادن احساس خوب و خنده‬ ‫به مردم است‪ .‬همه مردم را دوست دارم و به دلیل همین عشق و خدمت به مردم بر م ی گردم‪».‬‬ ‫قهرمانی از نوع معمولی‬ ‫نقی معمولی قصه همه ادم هایی اس��ت که‬ ‫یک مدال قهرمانی در زندگی خود کم دارند‪ ،‬قصه‬ ‫ادم هایی که یک رویا در زندگ��ی دارند و این رویا را‬ ‫م ی جویند؛ نقی معمولی قرار است معمولی باشد‪،‬‬ ‫مثل یکی از خود ما با همان حس��ادت های ما‪ ،‬با‬ ‫همان مهربان ی های ما و با همان ش��وخ ی ها‪ .‬نقی‬ ‫معمولی قرار نیس��ت یک قهرمان باشد حتی اگر‬ ‫قهرمان جهانی هم شده باشد‪ .‬به همین دلیل ساده‬ ‫است که پایتخت م ی تواند تبدیل به محبوب ترین‬ ‫سریال نوروزی س��یما ش��ود و م ی تواند از همین‬ ‫حاال هواداران��ش را امیدوار نگه دارد که در س��ال‬ ‫‪ 94‬قسمت چهارم ان هم س��اخته م ی شود‪ .‬قصه‬ ‫سری سوم پایتخت با انکه قصه های فرعی زیادی‬ ‫داشت و قصد داشت ش��خصی ت های فرعی نظیر‬ ‫بهبود فریبا و خانواده اش را وارد بازی کند یا ازدواج‬ ‫ارسطو با همسر چین ی اش را اب و تاب دهد‪ ،‬قصه‬ ‫قهرمان ش��دن بود‪ ،‬قهرمانی از طبقه معمول ی ها‪.‬‬ ‫ش��اید مهمتری��ن نکته پایتخ��ت دوری از س��یاه‬ ‫نگاه کردن های مرسوم است‪ .‬او به هدفش م ی رسد‬ ‫و اخر قصه م ی تواند به انچه م ی خواهد برسد‪ .‬سری‬ ‫سوم سریال پایتخت یکی از محبوب یترین سریال‬ ‫سیما بود و حضور بازیگرانی نظیر محسن تنابنده‪،‬‬ ‫احمد مه ران فر‪ ،‬علیرضا خمس��ه‪ ،‬مه ران احمدی‪،‬‬ ‫ریم ارامی ن فر و‪ ...‬بسیار مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اقای گزارشگر‬ ‫اقای گزارشگر از جنس شوهای واقعی است‪ ،‬برنامه های که در سطح جهانی نمونه های مشاب ه زیادی دارند‪ .‬این‬ ‫نوع برنامه ها با استفاده از فضاسازی های لحظه ای شرکت کنندگان خود را محک م ی زنند و بار دراماتیک را به مخاطبان‬ ‫خود انتقال م ی دهند‪ .‬اقای گزارشگر هم از این جنس برنامه هاس��ت و باتوجه به اینکه این برنام ه در میان اولی ن هاست‪،‬‬ ‫تجربه ای کامال موفق بود‪ .‬مسابقه تلویزیونی اقای گزارشگر‪ ،‬فرصت مناسبی فراهم کرد تا توانمندی عالقه مندان به حرفه‬ ‫و تخصص گزارشگری در رده های سنی مختلف و با سطح تحصیالت متفاوت‪ ،‬مورد سنجش مردم و داوران قرار بگیرد‪.‬‬ ‫جواد خیابانی‪ ،‬مزدک میرزایی‪ ،‬هوشنگ نصیرزاده و هادی طباطبایی داوران اولین مسابقه گزارشگری تلویزیون ای ران بودند‬ ‫و طبیعی است که جای خالی عادل فردوس ی پور حس م ی شد‪ .‬مه ران محمدی‪ ،‬تهی ه کننده در مورد انتخاب داوران م ی گوید‪« :‬ما بهترین ها و متخصص ترین نف رات را ب رای داوری انتخاب کردیم‪ .‬خیابانی‬ ‫استاد مسلم گزارشگری اس��ت‪ .‬نصیرزاده هم اطالعات خوبی از قوانین و مقررات فوتبال دارد و باتوجه به نزدیکی به جام جهانی برخی اطالعات روز فوتبال را به مخاطبان تلویزیونی هم ارائه م ی کرد‪.‬‬ ‫شاید داوران ما کمی تند و تیز انتقادهایشان را نسبت به شرکت کنندگان مطرح م ی کردند اما واقعی ت ها را بیان کردند‪ .‬قبول کنید که ما متخصصی در زمینه داوری ب رای گزارشگری فوتبال نداریم‪».‬‬ ‫جاذبه‬ ‫کاله قرمزی‪ ،‬پسرخاله و دیگران‬ ‫یکی دیگر از اتفاقات مثبت سیما پخش فیلم جاذبه بود‪ .‬فیلم ی عجیب و یک‬ ‫تجربه تازه در امر فیلمسازی‪ .‬تازه ترین ساخته‬ ‫الفونس��و کوارون هم یک��ی از موفق ترین‬ ‫فیلم های س��ال ‪ 2013‬بود‪« .‬جاذبه» نه تنها‬ ‫با استقبال پرشور منتقدان روبه رو شد‪ ،‬بلکه‬ ‫تماشاگران هم بسیار از ان استقبال کردند‪.‬‬ ‫این فیلم با بودجه حدود ص��د میلیون دالر‬ ‫تولید ش��د و در نهایت در دنیا ‪ 708‬میلیون‬ ‫به دست اورد و هشتمین فیلم پرفروش دنیا‬ ‫در سال ‪ 2013‬لقب گرفت‪« .‬جاذبه» در فصل‬ ‫جوایز سینمایی هم بسیار موفق بود و دست‬ ‫اخر با دریافت هفت جایزه اسکار در بخش های بهترین کارگردانی‪ ،‬فیلمبرداری‪ ،‬تدوین‪،‬‬ ‫موسیقی‪ ،‬جلوه های تصویری‪ ،‬صداگذاری و تدوین صدا پیروز بزرگ جوایز اسکار امسال‬ ‫ش��د‪ .‬داس��تان «جاذبه» درباره پیامدهای یک ماموریت فضایی نافرجام است‪ .‬ساندرا‬ ‫بوالک در این فیلم نقش یک فضانورد امریکایی را بازی م ی کند که وقتی فضاپیمای او‬ ‫پس از برخورد تکه پاره ها از بین م ی رود‪ ،‬در فضا سرگردان م ی شود‪ .‬جرج کلونی در نقش‬ ‫مت کوالسکی به عنوان فضانورد کهنه کار حضور کوتاهی در «جاذبه» دارد‪« .‬جاذبه»‬ ‫اولین فیلم کوارون پس از فیلم تحسین شده «فرزندان بشر» (‪ )2006‬است‪ .‬در دوبله این‬ ‫فیلم به رام زند عالوه بر سرپرستی گویندگان دوبلور جرج کلونی بازیگر نقش مت بوده‬ ‫و جای ساندرا بوالک‪ ،‬زهره شکوفنده صحبت کرد‪ .‬ناصر ممدوح‪ ،‬امیرصالح کسروی‪،‬‬ ‫رهبر نوربخش و سحر صحامیان نیز در دوبله «جاذبه» حضور داشته اند‪.‬‬ ‫مجموعه کاله قرمزی به عنوان یک س��ریال تلویزیونی نوروزی که از سال‬ ‫‪ 1390‬کلید خورد‪ ،‬به یکی از پرطرفدارترین مجموعه های تلویزیونی تبدیل ش��د‬ ‫و باتوجه به وجود عروس��ک ها و محتوای به ظاهر کودکانه توجه تمامی اقش��ار‬ ‫را به خود جلب کرده است‪ .‬این مجموعه عروس��کی با برنامه ای به نام صندوق‬ ‫پس��ت که از دهه هش��تاد پا به عرصه وجود گذاش��ت‪ ،‬انقدر محبوب ش��د که‬ ‫تاکنون چند فیلم س��ینمایی بس��یار‬ ‫پ ر فروش هم به پرده س��ینما فرستاده‬ ‫اس��ت‪ .‬کاراکتر های ای��ن مجموعه‬ ‫هم به مرور زمان تکمی��ل و پرداخته‬ ‫ش��دند و همین ش��کل باعث جذب‬ ‫افراد بزرگسال هم شد‪ .‬در کاله قرمزی‬ ‫‪ 93‬هم حض��ور عروس��ک های تازه‬ ‫بخش های مفرحی را به برنامه اضافه‬ ‫کرده ب��ود‪ .‬این عروس��ک ها هر کدام‬ ‫بخش��ی از ماجرا را برعهده داشتند و‬ ‫ی را به‬ ‫با تکیه به خصوصیت خود که بخش اغ راق ش��ده ای از خود ما بودند‪ ،‬پیام ‬ ‫بیننده که الزاما کودک نیستند‪ ،‬انتقال م ی دادند‪ .‬حضور ایرج طهماسب با همان‬ ‫اجرای بدون تغییر بدون ش��ک نقش تعیی ن کننده ای در سریال دارد‪ .‬او میان این‬ ‫همه پرسوناژ تعادل ایجاد م ی کند‪ .‬برنامه «کاله قرمزی ‪ »93‬نیز همان طور که‬ ‫پی ش بینی م ی شد‪ ،‬با استقبال خوبی مواجه شد و میهمانان نامداری هم داشت اما‬ ‫شاید یکی از بخش های زیبای ان اجرای موسیقی زنده بدون ساز اما با موزیک بود‪.‬‬ ‫‪ 12‬س�ال بردگی‬ ‫شبکه دو سینما در اقدامی جسورانه اجرای برنامه سال تحویل خود را‬ ‫به فرزاد حسنی و ازاده نامداری سپرد‪ .‬این اولین بار است که یک زوج اجرای‬ ‫ب رنامه سال تحویل را ب ر عهده گرفتند و این دو که مدتی است با یکدیگر ازدواج‬ ‫کرده اند‪ ،‬در اولین اجرای مشترک تلویزیونی خود برنامه سال تحویل را اجرا‬ ‫کردند‪ .‬این زوج مجری که میهمانان متنوعی هم داشتند‪ ،‬به خوبی توانستند‬ ‫از حاضر جوابی خود ب رای پی ش بردن برنامه استفاده کنند‪ .‬یکی از میهمانان‬ ‫این ب رنامه فریبرز عرب نیا بود که به همراه جانیار عرب نیا فرزند خود به ب رنامه‬ ‫امده بود‪ .‬او در ابتدای صحب ت هایش از مردم درخواست کرد که ب رای ارامش‬ ‫روح عسل بدیعی و همه کسانی که در سال گذشته از دنیا رفته اند‪ ،‬دعا کنند‪.‬‬ ‫میالد ک ی مرام بازیگر سینما و تلویزیون هم یکی از میهمانان این ب رنامه بود‪.‬‬ ‫او در پاسخ به پرسش فرزاد حسنی‬ ‫که ایا قص��د ازدواج دارد یا خیر نیز‬ ‫گفت‪« :‬فعال موقعیت ازدواج ندارم‪».‬‬ ‫فرزاد حسنی هم خطاب به او گفت‪:‬‬ ‫«مگر من داش��تم؟ کل دارایی من‬ ‫پ ر روی��ی ب��وده‪ ».‬ازاده نامداری هم‬ ‫به شوخی گفت‪« :‬ش��ما هم که به‬ ‫نظر م ی رسد از دارایی اقای حسنی‬ ‫داشته باشید‪».‬‬ ‫بخش عمده ای از عالقه مندی به ورزش‬ ‫بخش نوستالژیک ان است‪ ،‬یاداوری قهرمانانی‬ ‫که در گذشته بودند و افتخار افرینی م ی کردند‪،‬‬ ‫یاداوری خاط رات قهرمانان‪ ،‬یاد روزهای قهرمانی‬ ‫را زنده م ی کند و این حس خوبی را به انس��ان‬ ‫منتقل م ی کند‪ .‬در طول تعطیالت نوروز شبکه‬ ‫ورزش مستندهای بسیار دیدنی از ورزشکارانی‬ ‫نظیر مارکو فن باستن پخش کرد که بسیار مورد‬ ‫توجه قرار گرفت‪ .‬این مس��تند ها جذابی ت های‬ ‫فراوان��ی داش��ت و م ی تواند چندین ب��ار دیگر‬ ‫هم پخش ش��ود‪ .‬البت��ه غیر از مس��تندهای‬ ‫بیوگراف ی گونه‪ ،‬برخی دیگر از مستند های این ش��بکه هم مورد توجه بودند‪ .‬مستندهای‬ ‫خاط رات اسنوبردینگف‪ ،‬رویای رام نشده حرکت‪ ،‬کارخانه ای از رویا‪ ،‬مجیک و برد‪ ،‬قله‪ ،‬طالی‬ ‫تمام عیار‪ ،‬صخره ای به نام پروفت‪ ،‬سیزده در درون ذهن‪ ،‬فیفا‪ 12 ،‬جردن در اوج و‪ ...‬از جمله‬ ‫مستندهایی هست که در ایام نوروز هر شب از ش��بکه ورزش پخش شد‪ .‬البته در برخی‬ ‫از این مستندها کاش در انتخاب صدای جانشین دقت بیشتری م ی شد‪ ،‬چرا که صداهای‬ ‫منتخب به هی چ وجه با هیجان مستند همخوانی نداشت‪ .‬نکته جالب این مستندها تنوع‬ ‫ان بود‪ ،‬اینکه از رشته هایی مثل اسکی و کوهنوردی هم مستند پخش شد‪ ،‬خودش یک‬ ‫نقطه مثبت بود‪ .‬پخش مستقیم فوتبال ها هم یک کار خوب همیشگی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اجرای مشترک همسران‬ ‫مستند در شبکه ورزش‬ ‫دیدار‬ ‫ی که از هیچ جشنواره معتبر فیلم‪ ،‬دست خالی ب رنگشت و مجموعه‬ ‫‪ 12‬سال بردگی بدون شک یکی از مهم ترین فیلم های سال بود؛ فیلم ‬ ‫کاملی از افتخارات را در کارنامه خود ثبت کرده اس��ت‪ .‬این فیلم ب رنده بهترین فیلم درام از گلدن گلوب ‪ ۲۰۱۳‬و همچنین بهترین فیلم سال‬ ‫‪ ۲۰۱۳‬توسط اکادمی اسکار شده است‪ .‬جایزه اسکار ب رای بهترین بازیگر زن در نقش مکمل هم به این فیلم رسید‪ .‬این فیلم یک درام تاریخی‬ ‫ب ر اساس خودزندگینامه ‪ ۱۲‬سال بردگی اثر سالومون نورثاپ است که یک سیاه ازاد بود ولی ربوده شده و به عنوان برده فروخته شد‪ .‬کارگردان‬ ‫فیلم‪ ،‬استیو مک کوئین و نویسنده جان ریدلی است‪ .‬چی ِوتل اجیوفور نقش سالومون نورثاپ را ایفا م ی کند‪ .‬پخش فیلم ‪ 12‬سال بردگی از سیما‬ ‫در نوع خودش یک اتفاق ویژه بود‪ .‬مسئولیت دوبله این فیلم به عهده امیرمحمد صمصامی است و گویندگان مطرحی در این طرح همکاری‬ ‫داشته اند‪ .‬در فیلم «‪ ۱۲‬سال بردگی»‪ ،‬منوچهر زنده دل به جای ساالمون ـ شخصیت اصلی مرد ـ و مریم شیرزاد به جای پتسی گویندگی کرده‬ ‫است‪ .‬دیگر دوبلورهای این فیلم ‪ ۱۳۴‬دقیقه ای عبارت بودند از‪ :‬سعید مظفری (ب راد پیت ‪ /‬باس)‪ ،‬ژرژ پطروسی (مایکل فاسبندر ‪ /‬ادوین)‪ ،‬کسری‬ ‫کیانی (فاکس)‪ ،‬سعید مقدم منش (ب ران)‪ ،‬زهره شکوفنده (شاو)‪ ،‬همت موم ی وند (مرداک)‪ ،‬ناصر نظامی (قاضی)‪ ،‬رضا افتابی (اقای فورد) و‪...‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫کاله قرمزی و‬ ‫جام جهانی‬ ‫ویژه برنامه های عروسک های محبوب‬ ‫واقع��ا حیف نب��ود اگ��ر کاله قرم��زی در عید پخش‬ ‫نم ی ش��د؟ امس��ال عید ه��م اق��ای مج��ری و مجموعه‬ ‫عروسک هایش به تلویزیون امدند و لحظه های شادی را رقم‬ ‫زدند؛ همان قسمت شهاب حسینی کافی بود تا از بودن این‬ ‫مجموعه در سیما لذت ببریم‪ .‬در سری ‪ 93‬هم چند عروسک‬ ‫جدید به مجموعه قبلی اضافه شدند‪ ،‬جالب این است که این‬ ‫عروس��ک ها به راحتی جا م ی افتند‪ .‬هرقدر که پیش از سال‬ ‫نو پشت سر هم پخش کاله قرمزی تکذیب م ی شد اما حاال‬ ‫پی ش پیش منتظر این مجموعه در س��ال ‪ 93‬باشید چرا که‬ ‫مجموعه «کاله قرمزی» در سال ‪ 93‬شامل هفت ویژه ب رنامه‬ ‫اس��ت که یک قس��مت از ان پیش از برگزاری مس��ابقات‬ ‫تیم ملی کش��ورمان در جام جهانی ‪ 2014‬برزیل‪ ،‬به نمایش‬ ‫در م ی اید‪ .‬مدیر گروه کودک ش��بکه دو درب��اره ویژه برنامه‬ ‫«کاله قرمزی» ب رای مس��ابقات فوتب��ال جام جهانی گفت‪:‬‬ ‫«در سری جدید این مجموعه یک قسمت ویژه تدارک دیده‬ ‫شده که پیش از برگزاری مسابقه فوتبال تیم ملی کشورمان‬ ‫و ارژانتین در جام جهانی ‪ 2014‬از شبکه دو پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫در این ویژه برنامه نیز مانند همیشه میهمانانی حضور دارند‬ ‫که از چهره های مطرح و شناخته شده هستند‪ ،‬اما در میان این‬ ‫افراد‪ ،‬یکی از فوتبالیس ت های سرشناس کشورمان میهمان‬ ‫کاله قرمزی خواهد بود‪ .‬طبیعی اس��ت که این برنامه‪ ،‬ب رای‬ ‫شگفت زده شدن مخاطبان شبکه دو و عالقه مندان برنامه‬ ‫کاله قرمزی از ذکر نام این فوتبالیست خودداری کند‪ .‬از جمله‬ ‫هنرمندانی که تاکنون میهمان خانواده کاله قرمزی بوده اند‬ ‫م ی توان به اب راهیم حاتم ی کیا‪ ،‬شهاب حسینی‪ ،‬مهناز افشار‪،‬‬ ‫علیرضا خمسه‪ ،‬اتیال پس��یانی‪ ،‬امین حیایی‪ ،‬رامبد جوان‪،‬‬ ‫نگار جواهریان و طناز طباطبایی اشاره کرد‪.‬‬ ‫مجموعه «کاله قرمزی» در اعیاد و جشن های مختلف‬ ‫امس��ال هم از ش��بکه دو پخش م ی ش��ود‪ .‬تصویربرداری‬ ‫مجموعه «کاله قرمزی» در استودیوی این برنامه ادامه دارد‬ ‫و قرار اس��ت در اعیاد امسال عروس��ک های این مجموعه‬ ‫همچنان ماجراهایشان را ب رای عالقه مندان خود به نمایش‬ ‫بگذارند‪.‬‬ ‫زارعان درباره قس��مت های جدید این مجموعه گفت‪:‬‬ ‫«هر قس��مت از س��ری جدید این مجموعه یک داس��تان‬ ‫مستقل دارد‪ ،‬ایده این داستان ها مش��خص شده و گروه در‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫خنده ظریف‬ ‫حال تمرین است تا طرح ها و داستان های نهایی مشخص‬ ‫شود‪ .‬مثل همیشه هر قس��مت از این مجموعه چند قصه‬ ‫را به نمایش م ی گذارد که حتی در صورت داش��تن تم های‬ ‫مشترک‪ ،‬مستقل هستند و هدف اصلی انها‪ ،‬ایجاد فضایی‬ ‫شاد و اموزنده است‪».‬‬ ‫بخش های جدید این مجموعه ب��رای نمایش در روز‬ ‫تولد حضرت زه��را(س) و روز زن‪ ،‬می�لاد حضرت علی(ع) و‬ ‫مبعث پیامبر(ص) و اعیاد فطر‪ ،‬قربان و غدیر تولید م ی شود‪.‬‬ ‫درباره حضور این عروس��ک ها در س��ری جدید برنامه‬ ‫کاله قرم��زی اینگونه توضی��ح داده ش��ده ک��ه‪« :‬از همه‬ ‫عروسک ها در سری جدید استفاده خواهد شد‪ .‬ممکن است‬ ‫حضور عروسک ها به فراخور قصه کوتاه یا طوالنی باشد اما‬ ‫همه عروسک های این مجموعه در داستان های مختلف و‬ ‫مستقل ان حضور خواهند داشت‪».‬‬ ‫نمای��ش ویژه برنامه های کاله قرمزی در اعیاد س��ال‬ ‫‪ 93‬از س��ی ویکم فروردین همزمان با سالروز میالد حضرت‬ ‫فاطمه(س) و روز مادر اغاز م ی شود و با ویژه ب رنامه ب رنامه های‬ ‫والدت امام عل ی (ع) و روز پدر در بیس ت وس��وم اردیبهشت و‬ ‫ویژه ب رنامه جام جهانی فوتبال ادامه پیدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫«جاده چالوس»‬ ‫کاله قرمزی در حاشیه جلسه هیات دولت‬ ‫فیلمی با حضور امکانیان و گودرزی‬ ‫مجموعه تلویزیونی‬ ‫کاله قرم��زی متعل��ق به‬ ‫طبق��ه س��نی و اجتماعی‬ ‫خاصی نیست و طرفداران‬ ‫خ��اص خ��ود را در می��ان‬ ‫تمام گروه ها پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫یکی از کس��انی که از این‬ ‫س��ریال تعریف کرد‪ ،‬دکتر‬ ‫محمد جواد ظریف است‪ .‬ظریف در حاشیه اولین جلسه هیات دولت در سال‬ ‫جاری در یک گفت وگوی تلویزیونی گفت‪« :‬من زیاد م ی خندم و هر وقت مردم‬ ‫خوشحال بودند‪ ،‬اس��ان تر خندیدم با تماش��ای قندپهلو یا زمانی که خانواده‬ ‫کاله قرمزی تماشا م ی کنند از عمق دل خندیده ام‪« .‬قندپهلو» را دیده ام و هر‬ ‫کاری که مردم را خوشحال کند‪ ،‬م ی پسندم‪ .‬حتی اگر قرار باشد با من شوخی‬ ‫کنند و از امثال بنده هزینه شود‪ ».‬وی در پاسخ این سوال که «فکر م ی کنید‬ ‫در هیات دولت سوژه به قدری وجود دارد که محتوای یک ب رنامه طنز را تامین‬ ‫کند» گفت‪« :‬عموما همه جا س��وژه های زیادی ب رای ساخت طنز وجود دارد و‬ ‫البته همیشه دولت ها یکی از سوژه های خوب ب رای ساخت طنز بوده اند‪».‬‬ ‫حضور بیژن امکانی��ان‪ ،‬فاطمه گودرزی‪،‬‬ ‫محسن افشانی و سیما خضر ابادی در مجموعه‬ ‫تلویزیونی «جاده چالوس» قطعی شد‪ .‬در این‬ ‫مجموعه تلویزیونی بی��ژن امکانیان در نقش‬ ‫احمد‪ ،‬فاطمه گودرزی در نقش محبوبه‪ ،‬محسن‬ ‫افش��انی در نقش امیر و س��یما خضرابادی در‬ ‫نقش مهتاب‪ ،‬بازیگران خانواده نکونام هستند‬ ‫که به ایفای نقش م ی پردازند‪« .‬جاده چالوس» روایت یک خانواده است که در ته ران زندگی م ی کنند‪ .‬به‬ ‫همسر این خانواده یک رستوران متروکه در جاده چالوس ارث م ی رسد‪ .‬همسر این خانواده همراه وکیل خود‬ ‫به جاده چالوس م ی رود تا رستوران متروکه را که حدود ‪ 40‬سال از فعالیت و رونق ان م ی گذرد‪ ،‬با همکاری‬ ‫خانواده دوباره احیا کنند‪ .‬این مجموعه به کارگردانی احمد معظمی با اهداف مختلفی تهیه و تولید م ی شود‬ ‫که م ی توان به مواردی همچون توجه به سبک زندگی ای رانی و اسالمی و اشاعه خرده فرهنگ های بوم ی ‬ ‫و احیای ارزش های دینی‪ ،‬رشد و تقویت فرهنگ قناعت و ساده زیستی‪ ،‬کسب روزی حالل‪ ،‬اشنایی با اداب‬ ‫و رسوم فرهنگ های مختلف‪ ،‬تشویق جامعه به تش��کیل خانواده و تقویت کانون گرم خانواده و ترغیب‬ ‫ازدواج های اسان مطابق با فرهنگ ای رانی و اسالمی‪ ،‬ترغیب مردم کالنشهرها به مهاجرت به شهرهای‬ ‫کوچک و‪ ...‬اشاره کرد‪ .‬تصوی ربرداری این مجموعه ‪ 15‬اسفند روز درختکاری با بازی نیما شاهرخ شاهی شروع‬ ‫شده و پی ش بینی م ی شود تا اواخر تیر ماه به پایان برسد‪.‬‬ ‫جایزه اول جشنواره سیلک رود‬ ‫مجموعه انیمیش��ن «شکرس��تان» با تهی ه کنندگی‬ ‫سیدمسعود صفوی در دومین جشنواره «سیلک رود» (‪Silk‬‬ ‫‪ )Road Film Festival‬ای رلند عنوان اول را کسب کرد‪.‬‬ ‫مجموعه انیمیشن «شکرستان» باتوجه به کیفیت باالی اثر‬ ‫و همچنین استقبال ب ی نظیر مخاطبان حاضر در جشنواره‪،‬‬ ‫توانس��ت در بخش انیمیش��ن بی ن الملل دومین جشنواره‬ ‫«س��یلک رود» مقام اول را کس��ب کند و عن��وان بهترین‬ ‫انیمیشن را از ان خود نماید‪ .‬این جشنواره می زبان فیلم هایی‬ ‫از کشورهایی است که زمانی جزو مسیر بازرگانی جاده ابریشم‬ ‫از پردهنشین تا شمعدانی‬ ‫اعضای ان اخالق مدار و متحد هستند و در مواجهه با مشکالت‬ ‫به یاری یکدیگر م ی ایند‪.‬‬ ‫سریال های ماه رمضان کلید خورد‬ ‫تا ماه مبارک رمضان چند ماه بیش��تر فاصله نیست‪.‬‬ ‫هشتم تیر مصادف با اغاز ماه رمضان ‪ ،‬ساختن سریال های‬ ‫مناسبتی همواره در دس��تورکار قرار دارد‪.‬خبرها حاکی از ان‬ ‫است که شبکه های یک‪ ،‬دو و سه تولید سریال ب رای این ماه‬ ‫را اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫پرده نشین‬ ‫س��ریال پرده نش��ین ب��ه نویس��ندگی و کارگردان��ی‬ ‫عبدالرس��ول گلبن ‪ ،‬قرار اس��ت ب رای پخش در شبکه یک‬ ‫امسال تولید شود‪ .‬فیلمنامه این سریال ‪ ۳۰‬قسمتی را گلبن‬ ‫با همکاری منصور اب راهیمی نوش��ته ام��ا تصویربرداری ان‬ ‫هنوز اغاز نشده اس��ت‪ .‬ب راس��اس توضیحات این نویسنده‬ ‫سریال پرده نشین زندگی سه نفر از ش��اگردان مردی به نام‬ ‫حاج اقا الماسی را روایت م ی کند که پس از سال ها به شوشتر‬ ‫برم ی گردند‪.‬‬ ‫حض��ور دوب��اره انه��ا در ش��هر ب��ا ح��وادث و وقایع‬ ‫ناخواسته ای همراه م ی شود که حاج اقا الماسی و شاگردانش‬ ‫را در معرض انتخاب های سرنوشت سازی قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫مثل من‪ ،‬مثل تو‬ ‫شبکه دو که شبکه کودک و زندگی نام گرفته‪ ،‬ب رای ماه‬ ‫مبارک رمضان یک سریال نوجوانانه تدارک دیده است‪ .‬سریال‬ ‫«مثل من‪ ،‬مثل تو» به تهی ه کنندگی داوود قچاق و کارگردانی‬ ‫محمود معظمی در ‪ ۳۳‬قسمت تولید م ی شود‪ .‬قچاق درباره‬ ‫تولید این سریال گفت‪« :‬این سریال که تصوی ربرداری نماهای‬ ‫خارجی ان اغاز شده‪ ،‬داستان دختری است که درست اول ماه‬ ‫رمضان‪ 9‬ساله م ی شود و تمام اعمال دینی بر او واجب م ی شود‪.‬‬ ‫در این سریال یک خانواده فرهیخته را در نظر گرفتیم که در ان‬ ‫پدر پزشک و مادر تصویرگر کتاب کودک است و در خانه انها‬ ‫فرایض مذهبی و رعایت مسائل اخالقی اهمیت ویژه ای دارد‪».‬‬ ‫فیلمنامه این سریال را عل ی اکبر محلوجیان نوشته و برخی از‬ ‫بازیگران سریال نیز مشخص شده اند که از ان جمله م ی توان به‬ ‫شه رام عب دلی و نگین معتضدی‪ ،‬بازیگر نقش عمو و زن عمو‪،‬‬ ‫ی و روشنک عجمیان اشاره کرد‪ .‬سریال مثل من‪،‬‬ ‫ثریا قاسم ‬ ‫مثل تو که به سفارش گروه کودک و خردسال شبکه دو تولید‬ ‫م ی شود‪ ،‬دو سری از ان قبال از شبکه دو به نمایش درامده که‬ ‫برشی از زندگی یک خانواده ای رانی را به نمایش م ی گذارد که‬ ‫مستند جانبازان شیمیایی‬ ‫با حضور حاتمی کیا و پرستویی‬ ‫شمعدانی‬ ‫سریال ماه رمضانی شبکه سه که به کارگردانی سروش‬ ‫صحت ساخته م ی شود‪ ،‬شمع دانی نام دارد و تصوی ربرداری ان‬ ‫اواخر سال گذشته اغاز ش��د‪ .‬فیلمنامه این سریال را سروش‬ ‫صحت و ایمان صفایی نوشته اند و پیمان قاسم خانی به عنوان‬ ‫مشاور با صحت همکاری م ی کند و مه راب قاسم خانی نیز‬ ‫ط راحی صحنه س��ریال را برعهده دارد‪ .‬داس��تان شمعدانی‬ ‫درباره دو خانواده است که هر بار با برخی مشکالت و مسائل‬ ‫اجتماعی و شهری روبه رو می شوند‪ .‬این بار نیز سروش صحت‬ ‫مانند دیگر اثارش ناهنجاری های اجتماعی را نشانه رفته و به‬ ‫صورت ویژه مشکالت شهری و شهروندی را در این سریال به‬ ‫نقد و طنز م ی کشد‪ .‬شمع دانی داستان خانواده عطا و هوشنگ‬ ‫است‪ .‬عطا فرزندی دارد که ب رای او بسیار عزیز و دوست داشتنی‬ ‫است اما کنجکاوی های این کودک ماجراهای بسیاری ب رای‬ ‫یزند‪ .‬تصوی ربرداری این سریال‬ ‫خانواده عطا و هوشنگ رقم م ‬ ‫روز یکشنبه یازدهم اس��فند در لوکیشنی در منطقه قیطریه‬ ‫ته ران اغاز شد و قرار اس��ت در ‪ ۴۰‬قسمت ‪ ۴۰‬دقیقه ای ب رای‬ ‫نمایش در ماه رمضان تولید شود‪ .‬از جمله بازیگران این سریال‬ ‫م ی توان به اتنه فقی ه نصیری‪ ،‬محمدرضا داوودنژاد‪ ،‬حس��ن‬ ‫معجونی‪ ،‬رویا میرعلمی‪ ،‬نگار عابدی‪ ،‬محسن قاض ی مرادی‪،‬‬ ‫امیر کاظمی و محمد نادری اشاره کرد‪.‬‬ ‫«معمای شاه»‬ ‫فعال تعطیل است‬ ‫حکایت تعطیل ی های سریال «معمای شاه» همچنان ادامه دارد و معلوم نیست که‬ ‫این س��ریال تاریخی که با مجموعه ای عظیم از بازیگران کارکرده‪ ،‬چه زمانی اماده پخش‬ ‫م ی شود‪ .‬تهی ه کننده سریال «معمای شاه» با بیان اینکه ‪ 1500‬دقیقه از کل کار ضبط شده‬ ‫است‪ ،‬از تعطیلی موقت این پروژه خبر داد‪ .‬علی لدنی دلیل این تعطیلی را این گونه توضیح‬ ‫م ی دهد‪« :‬مدتی است که ساخت مجموعه «معمای ش��اه» به دلیل تامین منابع مالی و‬ ‫یک سری کارهای اداری موقتا تعطیل شده است‪ .‬اگر این مسائل به موقع حل شود ظرف‬ ‫یک ماه اینده ادامه تصوی ربرداری این کار در شهرک سینمایی انجام م ی شود‪ .‬اکنون ضبط‬ ‫صحنه های مربوط به شهرک سینمایی در سریال «معمای شاه» باقی مانده است که به‬ ‫زودی بخش های «مردمی» ضبط م ی شود؛ ضمن اینکه بخش های «درباری» این مجموعه‬ ‫ساخته شده است‪ ».‬تهی ه کننده «معمای شاه» در پایان گفت‪« :‬به زودی تصوی ربرداری فاز دو‬ ‫این مجموعه را اغاز خواهیم کرد؛ به دلیل اینکه به شکل رج زنی بخش هایی از این سریال‬ ‫را گرفتیم‪ ،‬نم ی توانیم بگوییم چند قسمت اماده شده است‪ ،‬ولی م ی توان گفت در مجموع‬ ‫‪ 1500‬دقیقه از کل کار تمام شده است‪ .‬سریال تاریخی معمای شاه به کارگردانی محمدرضا‬ ‫ورزی ب رای پخش از شبکه اول سیما ساخته م ی شود‪ .‬داستان این مجموعه مربوط به دوران‬ ‫رضا شاه و محمدرضا پهلوی م ی شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫مسعود جاللی‪ ،‬مدیر تولید ب رنامه های مذهبی از ساخت یک مجموعه نمایشی و گفت وگو‬ ‫محور درباره چگونگی زندگی جانبازان شیمیایی اسایشگاه ثاراهلل خبر داد‪ .‬ایده ساخت این ب رنامه‬ ‫از ‪ ۱۸‬بهمن ماه و در زمان عیادت جمعی از هنرمندان از جانبازان بیمارستان ساسان شکل گرفت‬ ‫که پس از بررسی ان‪ ،‬تصمیم به تولید ان گرفته شده است‪ .‬جاللی درمورد ب رنامه این گونه توضیح‬ ‫م ی دهد‪« :‬این ب رنامه که هنوز نام ان نهایی نشده است‪ ،‬در لوکیشن اسایشگاه جانبازان ثاراهلل و با‬ ‫ی جانبازان با همان نوع پوشش‪ ،‬زندگی‬ ‫حضور هنرمندان دفاع مقدس تولید م ی شود که در ان تمام ‬ ‫و استراحت در اسایشگاه به نمایش درم ی ایند‪ ».‬این ب رنامه در فاز اول در چهار قسمت‪ ۴۰‬دقیقه ای‬ ‫تولید م ی شود که در ان هنرمندان صاحبنام سینمای دفاع مقدس از جمله اب راهیم حاتم ی کیا‪،‬‬ ‫پرویز پرستویی‪ ،‬سیدج واد هاشمی و‪ ...‬قرار است دعوت شوند‪ .‬هنرمندان سینما و تلویزون با حضور‬ ‫خود در این ب رنامه از مشکالت‪ ،‬سخت ی ها‪ ،‬حوادث ناگوار‪ ،‬اتفاقات ناگهانی چگونگی ساخت اثار‬ ‫دفاع مقدسی و‪ ...‬صحبت م ی کنند‪ .‬در حال حاضر کلیات فیلمنامه این ب رنامه نگارش شده و‬ ‫بازدید از لوکیشن های ان انجام شده و این اثر از اوایل اردیبهشت ماه اماده تولید م ی شود‪ .‬این اثر‬ ‫که مورد حمایت جمع کثیری از هنرمندان کشور قرار گرفته است‪ ،‬با ب رنامه ریزی انجام شده در روز‬ ‫ازادسازی خرمشهر در خرداد از رسانه ملی پخش م ی شود‪.‬‬ ‫تهی ه کنندگی مسعود صفوی با مش��ارکت مرکز انیمیشن‬ ‫حوزه هنری‪ ،‬ش��بکه دو س��یما و موسس��ه صبا تولید شد‪.‬‬ ‫داستان های این مجموعه با بیش از ‪ ۱۸۰‬شخصیت در یک‬ ‫شهر قدیمی و خیالی روی م ی داد که با استقبال مخاطبان‬ ‫زیادی روبه رو شد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫افتخار جهانی شکرستان‬ ‫بوده اند و بر سینمای اسیا‪ ،‬عرب‪ ،‬فارس و اسیای میانه تمرکز‬ ‫دارد‪ ،‬از جمله کشورهای شرکت کننده در این جشنواره عالوه‬ ‫بر ای ران م ی توان به لبنان‪ ،‬فلسطین‪ ،‬قزاقستان‪ ،‬چین‪ ،‬ژاپن‪،‬‬ ‫پاکستان‪ ،‬مراکش‪ ،‬ترکیه‪ ،‬البانی و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫در جش��نواره «س��یلک رود» که از ‪ ۱۹‬تا ‪ ۲۵‬مارس در‬ ‫ش��هر دوبلین ای رلند برگزار ش��د‪ ،‬در مجم��وع ‪ 170‬فیلم در‬ ‫بخش های مختلف جش��نواره به نمایش درامد‪ .‬همچنین‬ ‫محمود کالری‪ ،‬ریاس��ت هیات داوران این جش��نواره را بر‬ ‫عهده داشت‪ .‬فیلم کوتاه «مادرانه» ساخته نوید نیکخواه ازاد‪،‬‬ ‫«دزدی» ساخته محمد فراهانی‪ ،‬مستند «راز ماندگار» ساخته‬ ‫خش��ایار محمودابادی و انیمیش��ن «شکرس��تان» ساخته‬ ‫بابک نظری و س��عید ضامنی به نمایندگ��ی از ای ران در این‬ ‫جشنواره حضور داش��تند‪ .‬مجموعه انیمیشن شکرستان به‬ ‫‪81‬‬ ‫خدمتی دیگر برای مشتریان موسسه اعتباری ثامن‬ ‫انتقال وجه از ثامن به سپه‬ ‫راهی برای انتقال وجوه‬ ‫در شبکه شتاب‬ ‫همزمان با شروع سال نو موسسه اعتباری ثامن انتقال وجه‬ ‫از موسسه ثامن را به حساب های شتابی بانک سپه مهیا کرد‪ .‬به‬ ‫گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری ثامن با این خدمت جدید‬ ‫مشتریان موسسه ثامن خواهند توانست وجوه خود را از طریق‬ ‫استفاده از دستگاه های خودپرداز بانک س��په و ثامن کارت به‬ ‫یکی از حساب های شتابی نزد بانک سپه انتقال وجه انجام دهند‪.‬‬ ‫ی می توانند وجوه خود را از این طریق‪،‬‬ ‫همچنین مشتریان گرام ‬ ‫در شبکه شتاب به وسیله امکانات شتابی بانک سپه از حساب نزد‬ ‫بانک سپه به هر بانک دیگر انتقال دهند‪ .‬تا قبل از تبدیل نهایی‬ ‫موسسه به بانک و پیوستن به شبکه شتاب و به منظور ارج نهادن‬ ‫و پاسخگویی به نیاز مشتریان‪ ،‬انتقال اینترنتی وجه از حساب های‬ ‫بانکی عضو ش��تاب به حس��اب های موسس��ه ثامن از طریق‬ ‫وب سایت ‪ www.samen.ir‬امکان پذیر شد و هم اکنون در‬ ‫سال نو‪ ،‬انتقال وجه از طریق ثامن کارت به حساب های شتابی‬ ‫بانک سپه هم امکان پذیر ش��د‪ .‬انتقال وجوه از طریق خودپرداز‬ ‫به شبکه شتابی یا از شبکه شتابی به حساب های ثامن به جای‬ ‫دکترابراهیمی در مراسم بزرگداشت ایام فاطمیه و اغاز سال نو‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اقتصادمقاومتیفصل الخطاببرنامه های‬ ‫سال‪ 1393‬بانک انصار است‬ ‫مراسم بزرگداشت ایام فاطمیه و سالروز شهادت بانوی دوعالم حضرت ام ابیها‪ ،‬فاطمه زهرا(س) و‬ ‫اغاز سال‪ 1393‬خورشیدی و عیدنوروز با حضور مدیرعامل‪ ،‬قائم مقام‪ ،‬معاونین‪ ،‬مدیران و کارکنان بانک‬ ‫انصار در ساختمان مرکزی این بانک برگزار شد‪ .‬مراسم بزرگداشت ایام فاطمیه و اغاز سال نو با تالوت‬ ‫ایاتی از کالم اهلل مجید و سخنرانی حجت االسالم والمسلمین رضازاده‪ ،‬مسئول دفتر فقهی بانک انصار‬ ‫اغاز شد و ایشان ضمن قرائت احادیث مربوط به مقام واالی ان بانوی عظیم الشان و عرض تسلیت به‬ ‫یداشته‬ ‫حضاربهمناسبتشهادتمظلومانهدختگرامی پیامبراکرم(ص)‪،‬اغازسالنووعیدنوروزراگرام ‬ ‫و بر تعهد بانک انصار نسبت به رعایت موازین شرعی و پیاده سازی بانکداری بدون ربا تاکید کرد‪ .‬در‬ ‫ادامه این مراسم‪ ،‬دکترابراهیمی مدیرعامل و نایب رئیس هیات مدیره بانک انصار طی سخنانی ضمن‬ ‫تسلیت به مناسبت شهادت حضرت فاطمه زهرا(س) همسر بزرگوار حضرت علی بن ابی طالب(ع) امام‬ ‫اول شیعیان جهان‪ ،‬فرارسیدن نوروز باستانی و سال نو را گرامی داشت و با اشاره به شرایط بحرانی اقتصاد‬ ‫کشورهای اروپایی و جهان و ارائه اماری از سقوط بازارهای جهانی طال‪ ،‬فلزات ارزشمند و تداوم بحران در‬ ‫یمهم ترین‬ ‫تولیداتصنعتی‪،‬بهاختصار‪،‬وضعیترکودتورمی اقتصاددرایرانراتشریحکرد‪.‬دکترابراهیم ‬ ‫چالش اقتصاد کشور در سال جدید را مهار تورم قلمداد کرد و گفت تالش مسئوالن اقتصادی کشور‬ ‫این است که رشد تورم را مهار و زمینه را برای توسعه اقتصادی و تحکیم مبانی اقتصاد مقاومتی فراهم‬ ‫کنند‪.‬وی افزود بدیهی است بانک انصاردر راستای انجام مسئولیت های اجتماعیخود ازهیچ کوششی‬ ‫برای تحقق این هدف ملی دریغ نخواهد کرد‪ .‬نایب رئیس هیات مدیره بانک انصار سپس به نامگذاری‬ ‫سال جدید توسط مقام معظم رهبری اشاره کرده و ضمن ستودن این کار شایسته که جهت گیری ها و‬ ‫سیاست های کالن کشور را در مهم ترین حوزه ها تعیین می کند‪ ،‬امادگی بانک انصار را برای تحقق این‬ ‫شعاراعالمداشتومهم تریناقداماتوفعالیت هایاینبانکرادرسالنومتوجهتحققاقتصادمقاومتی‬ ‫دانست و افزود‪« :‬فصل الخطاب برنامه های بانک انصار در سال جدید تحکیم مبانی اقتصاد مقاومتی در‬ ‫کشور است‪ ».‬دکتر ابراهیمی در بخش دیگری از سخنان خود به اجرای طرح تحول بانک انصار اشاره‬ ‫کردوگفتکهسالنخستاجرایطرحتحولبادستاوردهایارزشمندیبهویژهدراستانتهرانهمراه‬ ‫یدادوبااین‬ ‫بودکههمکاریوهمدلیمدیران‪،‬کارشناسانوکارکنان‪،‬کانوناینموفقیت هاراتشکیلم ‬ ‫رهاورد مدیریتی که چشم انداز روشنی را برای سال جاری پیش روی ما قرار می دهد‪ ،‬تالش خواهیم کرد‬ ‫که در سال جدید شعبات و واحدهای بانک انصار در دیگر استان ها نیز به سطح مطلوبی از تحول دست‬ ‫یابند‪».‬مدیرعاملبانکانصاردرپایانسخنانخودبهموفقیت هایبانکانصاردرسال‪ 1392‬اشارهکرد‬ ‫وضمنبرشمردنمواردیازاینموفقیتکهکسبمقامنخستدرکاهشمعوقات‪،‬سودمطلوببرای‬ ‫سهامداران‪ ،‬افزایش سرمایه و انجام مسئولیت های اجتماعی در سطح ملی را شامل می شود از مدیران‪،‬‬ ‫کارشناسان و کارکنان بانک انصار خواست که در سال نو نیز کماکان دست در دست یکدیگر بگذارند و‬ ‫به ارتقای بیشتر جایگاه بانک انصار در میان سازمان های فعال در حوزه مالی و بانکی و به تبع ان‪ ،‬رشد و‬ ‫توسعه اقتصادی و تجاری کشور یاری رسانند‪g.‬‬ ‫حمل فیزیکی ان از مزایای این طرح است‪ .‬این روش ها موجب‬ ‫افزایش امنیت در عملیات انتقال وجه‪ ،‬جلوگیری از اتالف وقت‬ ‫مشتریان و کاهش ترافیک تراکنش های مالی شعب می شود‬ ‫که پ��س از طرح های پرداخ��ت الکترونیک اقس��اط از طریق‬ ‫‪ ،ATM‬اینترنت بانک و سایر خدمات بانکداری الکترونیک‬ ‫موسسه اعتباری ثامن راه اندازی شده است‪ .‬گفتنی است پیش‬ ‫ی حس��اب های بانکی عضو‬ ‫از این انتقال وجه اینترنتی از تمام ‬ ‫شتاب به حساب های موسسه اعتباری ثامن از درگاه بانک های‬ ‫مختلفی همچون ملت و صادرات امکان پذیر شده بود‪ .‬تا پیش از‬ ‫نهایی شدن تبدیل موسسه اعتباری ثامن به بانک ثامن‪ ،‬خدمات‬ ‫مشتری مدارانه این مجموعه باعث می شود که مزیت رقابتی در‬ ‫برابر سایر بانک ها‪ ،‬حفظ شود‪g.‬‬ ‫دکتر نتاج در دیدار نوروزی با کارکنان‪:‬‬ ‫با نگاه اعتقادی می توانیم عمق فعالیت حرفه ای‬ ‫بانکی خود را در راستای اقتصاد مقاومتی بیشتر کنیم‬ ‫مدیر عامل بانک مهر اقتصاد در دیدار نوروزی با کارکنان به تش��ریح ابعاد مختلف شعار سال‬ ‫‪ 1393‬از س��وی مقام معظم رهبری و برنامه های این بانک در سال جدید پرداخت‪ .‬به گزارش روابط‬ ‫عمومی بانک مهر اقتصاد‪ ،‬دکتر نتاج – مدیر عامل بانک مهر اقتصاد – در دیدار نوروزی با کارکنان‪،‬‬ ‫ضمن تبریک سال نو و با تقدیر و تش��کر از تالش های تمامی همکاران در سال گذشته اظهار کرد‪:‬‬ ‫«همانگونه که انتظار می رفت مقام معظم رهبری در س��ال جدید نیز بر مقوله اقتصاد تاکید داشتند‬ ‫و با توجه به ابالغ س��ند اقتصاد مقاومتی‪ ،‬می توان گفت که این مقوله مهم به عنوان یکی از عوامل‬ ‫اثرگذار در زندگی اجتماعی مورد توجه جدی قرار دارد‪ ».‬دکتر نتاج خاطر نشان کرد‪« :‬از انجا که اقتصاد‬ ‫موضوع کار و زمینه فعالیت ما در بانک مهر اقتصاد است می توانیم با نگاه اعتقادی و اجرای بانکداری‬ ‫اسالمی‪ ،‬عمق فعالیت حرفه ای خود را بیشتر کرده و با در نظر گرفتن محورهای بیست و چهار گانه‬ ‫اقتصاد مقاومتی کمک حال اقتصاد کشور باشیم‪ ».‬وی با بیان اینکه امسال موضوع اقتصاد در کنار‬ ‫فرهنگ مورد تاکید قرار گرفته است‪ ،‬افزود‪« :‬فرهنگ به نوعی زیر ساخت و محور اقتصاد محسوب‬ ‫می ش��ود و الیه زیرین ان به ش��مار می رود و موضوعاتی مانند اخالق اقتصادی ریشه در فرهنگ‬ ‫دارد و این دو مبحث از هم جدا نیستند اما فرهنگ نس��بت به اقتصاد دارای اهمیت و وزن بیشتری‬ ‫اس��ت بنابراین باید میراثی که از گذشتگان تحت عنوان فرهنگ به ما رس��یده است را حفظ و حتی‬ ‫تقویت کنیم‪ ».‬دکتر نتاج با اشاره به اهمیت سند اقتصاد مقاومتی و با تاکید بر ضرورت مطالعه دقیق‬ ‫ان توسط تمامی احاد و اقشار جامعه‪ ،‬ابراز داشت‪« :‬سند اقتصاد مقاومتی مسیر حرکت ما را مشخص‬ ‫می کند و چندین سال روی ان کار شده است بنابراین به نوعی جهت دهنده و تبیین کننده اهداف مورد‬ ‫نظر جمهوری اسالمی ایران است و چنانچه در زندگی فردی‪ ،‬شغلی و اجتماعی همراستا با ان حرکت‬ ‫کنیم موفق خواهیم بود‪ ».‬مدیر عامل بانک مهر اقتصاد با بیان اینکه ضرورت طراحی یک الگوی اقتصاد‬ ‫ملی که در کنار اقتصاد‪ ،‬مسائل اعتقادی را نیز در نظر گیرد از دیر باز در کشور مطرح بوده است‪ ،‬بیان‬ ‫داشت‪« :‬الگوی اقتصاد مقاومتی می تواند این نیاز را مرتفع کند‪ ،‬از این رو فرد فرد احاد جامعه برای تحقق‬ ‫ان مسئولند و هر کس در هر جایگاهی که قرار دارد باید در راستای تحقق اقتصاد مقاومتی کار خود را به‬ ‫سرعت اغاز نماید‪ ».‬دکتر نتاج در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اخرین اقدامات انجام شده در‬ ‫خصوص روند بانک شدن مجموعه مهر‪ ،‬گفت‪« :‬با توافقی که در روزهای پایانی سال گذشته با بانک‬ ‫مرکزی حاصل شد‪ ،‬بانک مرکزی با افزایش سرمایه بانک مهر اقتصاد به‪ 12‬هزار میلیارد ریال موافقت‬ ‫کرد و ان شااهلل در نیمه اول سال جدید واگذاری ‪ 51‬درصد سهام بانک مهر اقتصاد انجام خواهد شد‪».‬‬ ‫مدیر عامل بانک مهر اقتصاد در پایان با بیان اینکه در سال ‪ 1392‬شصت درصد در بخش پرداخت وام‬ ‫و تسهیالت رشد داشتیم و ‪ 95‬درصد از تسهیالت تکلیفی را نیز پرداخت کردیم‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬این‬ ‫دستاوردها نتیجه تالش ها و زحمات تمامی همکاران مدیریت های حوزه مرکزی‪ ،‬استانی و کارکنان‬ ‫پر تالش بیش از ‪ 800‬شعبه بانک در سراسر کشور بوده است‪ ».‬وی همچنین در پایان مراتب تقدیر و‬ ‫تشکر خود و اعضای هیات مدیره را به تمام ‬ ‫ی همکاران اعالم کرد‪g.‬‬