ماهنامه مثلث شماره 219

‫جدال سرفردو‬ ‫سانتریفیوژ ها‬ ‫تحریم ها‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و نوزده ‪ 5 /‬خرداد ‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫اعتدال اعتدال با‬ ‫ِ‬ ‫شیخ راست گرا‬ ‫‪ 17‬سال پس از دوم خرداد؛‬ ‫نقش ناطق نوری در اینده‬ ‫سیاست چه خواهد بود؟‬ ‫گزارش مثلث از تمام‬ ‫انچه در وین‪ 4‬گذشت‬ ‫سایهاصالحات‬ ‫مثلث در پرونده ای ویژه‬ ‫بررسی م ی کند‪:‬‬ ‫اصالح طلبان چگونه م ی خواهند‬ ‫روح دوم خرداد را در‬ ‫دولتیازدهم زندهکنند؟‬ ‫ایامحافظه کاری اصالح طلبان‪،‬‬ ‫استراتژی جدید برای بازگشت به‬ ‫قدرت است؟‬ ‫بازخوانی علل افول دوم خرداد‬ ‫حمید رضا جالییپور ‪:‬‬ ‫ب ه سمت نظام دو حزبی‬ ‫حرکت م ی کنیم‬ ‫مراد ثقفی‪:‬‬ ‫در دوران پسا اصالحات هستیم‬ ‫پرویز امینی‪:‬‬ ‫در اصالحات‪،‬گفتمان عدالت‬ ‫به نفع ازادی طرد شد‬ ‫عباسسلیمی نمین‪:‬‬ ‫تلقی جامع ه این بود که خاتمی‪ ،‬قدرت‬ ‫برخورد با اصالح طلبان تندرو را ندارد‬ ‫چند نکته درباره‬ ‫رابطه سیاسیون با‬ ‫دفاع مقدس چگونه بود؟ یکسخنرانی‬ ‫گزارش ویژه؛ تردید درادامه‬ ‫جنگپس از فتح خرمشهر‬ ‫بازتاب هایحمایت روحانی‬ ‫از شبکه های مجازی‬ ‫جلیلی از دلواپسان‬ ‫فاصلهگرفت؟‬ ‫بازتاب وین ‪ 4‬از شیراز‬ ‫تا پکن‬ ‫میشود – نمی شود‬ ‫گفت و گو با ناصرهادیان و‬ ‫ابراهیممتقیدرباه س رنوشت‬ ‫توافق جامع‬ ‫ج‬ ‫لد دوم‬ ‫منازعهپشتجبههباجنگ‬ ‫نگاهی به تاکتیک های سیاسیون و نظامیان در دفاع مقدس به مناسبت سالروز فتح خرمشهر‬ ‫‪1‬‬ ‫تاثیرگذار بی ت المقدس؛ عملیاتی که در تاریخ نبردهای دنیا‬ ‫به عنوان یک��ی از ب ی نظیرترین عملیات ه��ای جهان و در‬ ‫ردیف عملیات ازاد س��ازی اروپا در عملیات دریای مانش در‬ ‫جنگ جهانی دوم قرار گرفت‪.‬‬ ‫در این میان انچه در جاده اهواز – خرمش��هر رخ داد‬ ‫نه یک عملیات نظام��ی بلکه یک وح��دت ملی در همه‬ ‫رده های نظامی و غی ر نظامی بود‪ .‬از نظر سیاسی گروه های‬ ‫معاند نظام یا متالشی شده بودند یا اینکه توان سازماندهی‬ ‫نداشتند‪ .‬در سوی دیگر اینکه ضرورت ازادسازی خاک کشور‬ ‫از سوی دشمن متجاوز به عنوان یک هدف ملی مورد توجه‬ ‫بود‪ .‬گویی باید پیش��برد جبهه نبرد در دو سوی شط کرخه‬ ‫و کارون‪ ،‬پش��ت جبه��ه را در خیابان انقالب و فردوس��ی‬ ‫پاکسازی می کرد‪.‬‬ ‫فتح خرمش��هر بزرگترین رخداد نظامی تاریخ معاصر‬ ‫و بلکه بیش از ان بعد از نادرش��اه در ای ران بود‪ .‬تا این زمان‬ ‫هرگاه قدرت نظامی به ای ران حمله برده بود‪ ،‬بخشی از خاک‬ ‫میهن را به یغما برده بود‪ .‬در جنگ های اول ای ران و روس و‬ ‫بعد از ان حتی در مقاومت جانانه مردم در جنگ دوم ای ران و‬ ‫روس که با خیانت دربار قاجار به فاجع ه ای ملی مبدل شد و‬ ‫حتی بعد از ان در جنگ ه رات‪ ،‬حمله به جزایر ای رانی جنوب‬ ‫به خصوص بحرین و حتی در دوران اش��غال ای ران توس��ط‬ ‫متفقین‪ ،‬در هیچ کدام ای رانیان نتوانسته بودند در واقع ه ای‬ ‫نظامی غرور از دست رفته شان را بازگردانند اما خرمشهر در‬ ‫سال ‪ 61‬شمسی توس��ط جوانان ای رانی در عملیاتی مهم و‬ ‫تاثیرگذار بازپس گرفته شد‪.‬‬ ‫در ای��ن میان ام��ا تکاپوهایی باز در پش��ت جبهه به‬ ‫جریان افتاد ک��ه در تصمیم گیری های بعدی نظامی نقش‬ ‫قابل توجهی داشت‪ .‬در ابتدا با حمله اسرائیل به لبنان جبهه‬ ‫بی ن المللی روبه روی رزمندگان ای ران باز ش��د که باعث شد‬ ‫لشکر ‪ 27‬محمد رسول اهلل(ص) و تیپ نیروهای مخصوص‬ ‫ارتش ب رای جنگ با اسرائیل به سوریه اعزام شوند‪.‬‬ ‫ب رای اولین بار در تاریخ جنگ قدرت های بزرگ فشار‬ ‫زیادی روی ای ران ب رای عقب نش��ینی نیروه��ای اعزامی به‬ ‫سوریه وارد امد که در نهایت سیاسیون داخلی را مجاب کرد‬ ‫محسن رضایی‪ ،‬فرمانده وقت سپاه نیز‬ ‫می گوید‪« :‬اینکه گفته می‏شود بعد از ازادی‬ ‫خرمشهر چرا صلح نکردید‪ ،‬باید بگوییم که‬ ‫هیچ پیشنهاد صلحی تا چهار سال بعد از‬ ‫ازادی خرمشهر‬ ‫به ایران نشد»‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫که نیروهای اعزامی ه ر چه س��ریعتر به ای ران بازگردند و به‬ ‫جبهه های نبرد بروند‪.‬‬ ‫فتح خرمش��هر از نظر سیاسی باعث ش��د که ع راق‬ ‫تکی ه گاهش را در مذاکره ب رای صلح احتمالی از دست بدهد‪.‬‬ ‫این مس��اله نیز در داخل کش��ور به عنوان یک پروژه مورد‬ ‫بررس��ی قرار گرفت که ایا بازپ س گیری خرمشهر م ی تواند‬ ‫راه حلی ب رای صلح میان ای ران و ع راق و اتمام جنگ باشد؟‬ ‫این البت��ه گویا نزد گروهی از سیاس��یون م��ورد توجه قرار‬ ‫گرفته بود که در س��ال های بعد از جنگ ب��ا ذکر خاط راتی‬ ‫اعالم کردند که امام مذاکره ب رای صلح و اتمام جنگ را بعد‬ ‫از خرمشهر پذیرفته بودند‪.‬‬ ‫جنگ ای ران و ع راق بع��د از عملیات بی ت المقدس به‬ ‫دو مقطع تقسیم م ی شود‪ ،‬مقطع اول مربوط به اغاز جنگ‬ ‫تا ازاد سازی خرمشهر اس��ت که استراتژی ای ران نظامی و با‬ ‫هدف بیرون راندن ع راق از خاک کشور بود و مقطع بعدی‬ ‫مربوط به پس از ازاد س��ازی خرمشهر اس��ت که استراتژی‬ ‫ای ران دوگانه بود‪.‬‬ ‫پس از فتح خرمش��هر ب رای نخس��تین بار در جلسه‬ ‫مس��ئوالن و فرماندهان با امام‪ ،‬اتمام ی��ا ادامه جنگ مورد‬ ‫بحث و بررس��ی قرار گرفت‪ .‬دو ایده متفاوت وجود داشت؛‬ ‫ب ر اس��اس رویکرد اول چنین تصور م ی ش��د که با شکست‬ ‫ع راق و ازادسازی مناطق اشغالی‪ ،‬دیگر ادامه جنگ ضرورت‬ ‫ندارد‪.‬‬ ‫در رویکرد دوم‪ ،‬چنین اس��تدالل م ی شد که ای ران باید‬ ‫منطقه ای مهم از خاک ع راق را در اختیار بگیرد تا از موضع‬ ‫ب ر تر‪ ،‬ع راق و حامیانش را ب رای تامین خواسته ای ران متقاعد‬ ‫نماید‪ .‬در این میان یکی از افس��انه هایی ک��ه در این مورد‬ ‫وجود دارد بحث غ رامت یکصد میلی��اردی دالری اع راب به‬ ‫ای ران به شرط پایان جنگ است‪.‬‬ ‫ هاشم ی‏رفسنجانی به عنوان فرمانده عالی جنگ از‬ ‫این موضوع به عنوان شایعات نام برده و م ی گوید که «وقتی‬ ‫خرمشهر فتح شد‪ ،‬شایعاتی در مورد پیغام صلح یا دادن پول‬ ‫در کشور مطرح بود ولی ما که مسئول بودیم‪ ،‬م ی دانستیم‬ ‫این شایعات دروغ است‪».‬‬ ‫محس��ن رضایی‪ ،‬فرمانده وقت س��پاه نیز م ی گوید‪:‬‬ ‫«اینکه گفته م ی‏ش��ود بع��د از ازادی خرمش��هر چرا صلح‬ ‫نکردید‪ ،‬باید بگویی��م که هیچ پیش��نهاد صلحی تا چهار‬ ‫سال بعد از ازادی خرمش��هر به ای ران نشد و فقط چند طرح‬ ‫اتش بس ارائه شد که اگر قبول م ی کردیم‪ ،‬جنگ ‪ 50‬سال‬ ‫به درازا م ی کش��ید‪ ».‬دکتر والیتی‪ ،‬وزی��ر خارجه وقت هم‬ ‫م ی گوید‪« :‬نفر اول اقای حبیب شاطی‪ ،‬دبیرکل کنف رانس‬ ‫اسالمی بود که ب رای مذاکره امد‪ ،‬یک رقمی را ایشان گفت‬ ‫و ما هم یک رقم ی را مطرح کردیم‪ ،‬قرار شد تا ایشان جواب‬ ‫بیاورند‪ ،‬ولی دیگر خبری نشد‪ .‬نفر دوم‪ ،‬معاون وزیر خارجه‬ ‫هند بود که تالش زیادی کرد و با ایشان هم روی رقم بحث‬ ‫کردیم‪ ،‬ولی رفت و خبری نشد‪».‬‬ ‫محمد دوردیان از پژوهشگران ارش��د دفاع مقدس با‬ ‫ذکر این مقدمات م ی گوید که نخس��تین بار گروه سیاسی‬ ‫نهضت ازادی ش��بهه عدم جنگ بعد از خرمشهر را مطرح‬ ‫کرد‪« :‬علت ادامه جنگ پس از فتح خرمشهر ب رای نخستین‬ ‫بار از سوی نهضت ازادی و ماه ها پس از اتخاذ این تصمیم و‬ ‫اجرای عملیات های مختلف شامل «رمضان‪ ،‬محرم‪ ،‬مسلم‬ ‫بن عقیل و‪ »...‬مطرح شد‪ .‬بع د ها نقد و بررسی این موضوع‬ ‫در جزوه «جنگ و صلح» در س��ال ‪ ۱۳۶۳‬منتش��ر گردید‪.‬‬ ‫علت مطرح کردن این سوال به ظاهر طوالنی شدن جنگ و‬ ‫ناکامی در برخی از عملیات ها بوده است‪ .‬حال انکه در واقع‬ ‫نهضت ازادی و بسیاری از گروه های سیاسی ادامه جنگ را‬ ‫عامل موثری در انسداد سیاس��ی ارزیابی م ی کردند و از این‬ ‫منظر پایان دادن به جنگ را ضروری م ی دانس��تند و با نقد‬ ‫مسئوالن و تصمیم گیرندگان و نیز تصمیم های اتخاذ شده‪،‬‬ ‫ان را دنبال م ی کردند‪».‬‬ ‫اغاز‬ ‫روایت فتح‪ ،‬به تعداد کس��انی ک��ه در ان بودند‪،‬‬ ‫راویانی بیشمار داشت اما انچه تفاوت ها را پررنگ م ی کند‪،‬‬ ‫نه کمیت ان ک��ه کیفیت ای��ن روایت هاس��ت؛ جایی که‬ ‫وقتی سال های دفاع مقدس به پایان خود رسید و سواالت‬ ‫بیشماری در ذهن حتی کسانی که به جبهه رفته بودند‪ ،‬به‬ ‫وجود امد‪ .‬اینجا بود که ش��رایط و مکان واقعه نه با شرایط‬ ‫امروز سازگاری داش��ت‪ ،‬نه با اولویت هایش‪ .‬شاید اقتضای‬ ‫زمان روایتی دیگ��ر را طلب م ی کرد و همی��ن محلی ب رای‬ ‫افتراق ها و جدای ی ها بود‪.‬‬ ‫جنگ ای ران و ع راق نه در خرما پزان ش��هریور ‪ 59‬که‬ ‫چند ما پی ش تر از ان در بهار ان س��ال با حمله به شهرهای‬ ‫مرزی شکل گرفته بود‪.‬‬ ‫ارزیابی ع��راق این بود ک��ه ای��ران در باالترین درجه‬ ‫درگیری گروه های سیاسی در کش��ور قرار دارد و از انسجام‬ ‫کافی ب��رای مقابله با دش��من برنخواهد امد‪ .‬این مس��اله‬ ‫البت��ه در ارزیاب ی های��ی ک��ه از س��وی ع راق ی ه��ا صورت‬ ‫م ی گرف��ت به عنوان یک ب��رگ برنده مورد توج��ه بود‪ .‬تم‬ ‫مخالف خوان��ی گروه های سیاس��ی در عرصه داخلی حتی‬ ‫در زمان دفاع مق��دس نیز بازتاب یافت تا جایی که بر س��ر‬ ‫سقوط خرمشهر یا برخی از ش��هرها‪ ،‬تفاوت تاکتی ک های‬ ‫این گروه های سیاس��ی با یکدیگر باعث شد که در ارسال‬ ‫کمک ها و محموله ه��ای جنگی مش��کالتی پدید بیاید‪.‬‬ ‫این در ش��رایطی بود که مدافعین خرمشهر به عنوان نماد‬ ‫مقاومت در ب رابر دشمن متجاوز بیش از هر زمانی به سالح‬ ‫و مهمات نیاز داش��تند‪ .‬تمثیل این واقعه در بسیاری از اثار‬ ‫ادبی و س��ینمایی دفاع مقدس بازتاب یافته است‪ ،‬به طور‬ ‫مثال در فیلم خاک سرخ اب راهیم حاتم ی کیا وقتی در جاده‬ ‫اهواز – خرمشهر رزمندگان ماشین حمل بستنی را متوقف‬ ‫م ی کنند‪ ،‬راننده به خاطر این مساله اب راز گالیه م ی کند اما‬ ‫یکی از رزمندگان با فریاد م ی گوید که خرمش��هر بس��تنی‬ ‫نم ی خواهد‪ ،‬گلول��ه م ی خواه��د‪ .‬یا در خاط رات محس��ن‬ ‫رفی ق دوس��ت از ب ی تفاوتی سیاس��ی ابوالحسن بنی صدر‬ ‫س��خن م ی رود‪ ،‬او م ی گوید که پس از اینکه نتوانسته بوده‬ ‫از ارتش ب رای س��پاه مهمات بگیرد به پ��ادگان کلف اهواز‬ ‫و به جلسه رئی س جمهور وقت رفته اس��ت تا از او مهمات‬ ‫بگیرد‪ .‬اقای محسن رفی ق دوس��ت م ی گوید پس از اینکه‬ ‫بنی صدر به او محلی نگذاشته است‪ ،‬زیر چرخ های ماشین‬ ‫رئی س جمه��ور خوابی��ده ت��ا وی را متقاعد کند بای��د به او‬ ‫مهمات دهد‪.‬‬ ‫در این س��ال ها نبردی ب ی امان در پشت جبهه میان‬ ‫گروه های سیاسی در جریان بود که بر شکل گیری منظومه‬ ‫سیاسی کشور به شدت تاثی ر گذار بود‪ .‬منازعه میان خط امام‬ ‫و گروه های سیاس��ی مخالف نظام جمهوری اس�لامی با‬ ‫اقدامات ساختار ش��کنانه انها در اوج جنگ که تداع ی کننده‬ ‫نوعی همراهی رسمی و غیررسمی با دشمن بود‪ ،‬کار را به‬ ‫جایی رس��اند که رهبر انقالب ض��رورت پاالیش گروه های‬ ‫سیاس��ی درون نظام با بیرون نظام را در دستورکار قرار داد‪.‬‬ ‫بن ی صدر رئی س جمهور کشور که باید قانون را در دستورکار‬ ‫قرار دهد با ب ی اخالق ی های پی در پ��ی حتی در کار جنگ‬ ‫خلل وارد کرده بود‪.‬‬ ‫تاکتیک اش��کانیان او که زمین داد و زمان م ی خرید‪،‬‬ ‫جز اش��غال نوار مرزی اس��تان های غربی کش��ور و تهدید‬ ‫شهرهای مهم و استراتژیکی مثل اهواز‪ ،‬ابادان‪ ،‬همدان و‪...‬‬ ‫حاصلی نداشت‪ .‬در این میان با عزل او از ریاست جمهوری‬ ‫در واقع گشایش سیاسی در کشور ایجاد شد چه انکه بعد از‬ ‫او گروه های سیاسی و نظامی مخالف باالخره تکلیف خود‬ ‫را با نظام کشور مشخص کردند‪.‬‬ ‫‪9‬ماه بعد از گشایش سیاس��ی در کشور بود که اولین‬ ‫عملیات مهم پیروزی بخش در فروردین ‪ 61‬با نام فتح المبین‬ ‫راه را ب رای ازاد س��ازی مظهر مقاومت ای ران در جنگ هموار‬ ‫کرد‪ .‬حاال جاده اهواز – خرمش��هر ب��ود و عملیات مهم و‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪7‬‬ ‫اغاز‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫در کنار این مساله اما پروژه ای در درون نظام و مجلس‬ ‫در جریان بود که از ان با عن��وان مجمع عقال نام م ی بردند؛‬ ‫گروهی از نمایندگان مجلس که به دنبال راه حلی ب رای پایان‬ ‫جنگ بودند‪ .‬روایت های مختلفی در این مورد وجود دارد‪ .‬که‬ ‫هر کدام گاه تکمی ل کننده ی��ا تکذیب کننده نقش و عمل‬ ‫متقابل خود هستند‪ .‬حجت االس�لام حسن روحانی حدود‬ ‫یک سال قبل از انتخابات ‪ 92‬در گفت وگو با ماهنامه نسیم‬ ‫بیداری درباره جلس��ه عقال م ی گوید‪« :‬ما از مجلس دوم تا‬ ‫پنجم‪ ،‬جمعی با عنوان «عقالی مجلس» داش��تیم‪ .‬تعداد‬ ‫اعضا حدود س��ی و چند نفر بود‪ .‬اما خیلی خطی و جناحی‬ ‫نبود و هر دو جناح در ان عضو بودند‪ .‬ما م ی گفتیم ه ر کس‬ ‫صاحب نظر‪ ،‬فکر و اندیشه‪ ،‬سابقه و اشنایی با مسائل است‬ ‫و تاثیر دارد‪ ،‬عضو ان جمع باشد‪ .‬ابتدا هم در مجلس دوم به‬ ‫دلیل بررسی موضوع جنگ این جمع تشکیل شد‪».‬‬ ‫اقای منتجب نیا اما در رابطه ب��ا کارکرد مجمع عقال‬ ‫م ی گوید‪:‬‫«جلس��اتی با مدیریت اقای دکتر حسن روحانی‬ ‫در منازل نمایندگان س��اکن در اط راف مجل��س (قدیم) و با‬ ‫عضویت بین ‪ 15‬ت��ا ‪ 20‬تن از نمایندگان خ��واص که ان را‬ ‫جلسه عقال نامگذاری کرده بودند‪ ،‬برگزار م ی شد‪».‬‬ ‫منتجب نیا اما در گفت وگویی دیگر با س��ایت خبری‬ ‫«خبرانالین» در مهرماه ‪ 1389‬در این رابطه شفاف تر سخن‬ ‫م ی گوید‪« :‬جریان دیگر هم ش��کل گرفته ب��ود که فراتر از‬ ‫جریان فرماندهان بود و ان مس��ئوالن جن��گ بودند‪ .‬انها‬ ‫جلس��اتی را برگزار م ی کردند تحت عنوان بررسی مسائل‬ ‫جنگ که گاهی من هم در جلساتشان شرکت م ی کردم‪ .‬بعد‬ ‫از یک فرایندی در بررسی مسائل جنگ به اینجا رسیدند که‬ ‫چاره ای نیست جز اینکه برویم و با امام (ره) صحبت کنیم‪.‬‬ ‫انها اسم این جمع را «جمع عقال» گذاشته بودند‪ .‬این‬ ‫بحث ها تقریبا یک س��ال قبل از جنگ بود‪ .‬امام (ره) وقتی‬ ‫شنیدند که این جلسه عقال هم تشکیل م ی شود باز گفتند‬ ‫این چه کاری است که م ی کنید‪».‬‬ ‫گویا بع��د از این مخالف��ت امام مجم��ع عقال ب رای‬ ‫همیشه تعطیل شد‪ .‬البته روایت محسن رضایی در مرداد‬ ‫‪ 65‬جالب اس��ت‪« :‬چند وقت پیش‪ ،‬یک جلس ه ای به اسم‬ ‫عقال در مجلس محترم ش��ورای اس�لامی تشکیل شد و‬ ‫در این جلس��ه امدند و بحث هایی را مطرح کردند‪ ...‬خوف‬ ‫این م ی رفت که این بحث ها به خارج مجلس سرایت بکند‬ ‫و نتیجتا باعث بشود که به جنگ لطمه وارد بشود‪ .‬امام به‬ ‫محض اینکه این جلسه را فهمیده بودند‪ ،‬دستور داده بودند‬ ‫به اقای هاشمی که این چیست و چه کسی این جلسات را‬ ‫تشکیل م ی دهد؟ هر کس این جلسات را تشکیل م ی دهد‪،‬‬ ‫بگویید این جلسات را منحل کند و این حرف ها را نزنند‪».‬‬ ‫هاشم ی رفسنجانی نیز با اش��اره به این مساله نکته ‬ ‫مهمی را بیان م ی کند که در واقع بط�لان تمام دروغ ها و‬ ‫شایعاتی است که از اتمام جنگ به دستور امام بود‪« :‬مساله‬ ‫بعدی امام (ره) بود که لحظه ای اج��ازه نم ی داد درباره ختم‬ ‫جنگ بح��ث کنیم‪ .‬در مجل��س هم عده ای بودن��د به نام‬ ‫(مجمع عقال) و اقای روحانی [که ب��رای پایان دادن جنگ‬ ‫فعالیت م ی کردند] که امام انها را سر جایشان نشاند‪».‬‬ ‫در این میان به نظر م ی رس��د وقتی سیاس��یون وارد‬ ‫کارزار نبرد م ی ش��وند نه ب��رای دفاع که به دنب��ال راه حلی‬ ‫ب رای صلح م ی گردند‪ .‬همانطور که ش��هی د صیاد شی رازی از‬ ‫فرماندهان اصلی عملیات بی ت المقدس در این رابطه به این‬ ‫نکته م ی پردازد که اساسا‪ ،‬بعد از خرمشهر استراتژی سیاسی‬ ‫شد و ش��امل انجام یک عملیات نظامی ب رای تحقق صلح‬ ‫و با اس��تفاده از عملیات نظامی ب رای انک��ه بتوان از طریق‬ ‫دیپلماسی جنگ را تمام کرد‪ .‬به عبارت دیگر تصمیم بر ان‬ ‫بود تا عملیات نظامی به عنوان ابزاری در خدمت دیپلماسی‬ ‫قرار گیرد‪ .‬این استراتژی سیاسی بود ولی هدف عملیات و‬ ‫جنگ نبود بلکه هدف حمایت از سیاست خارجی بود‪.‬‬ ‫گف ‬ ‫ت ‬ ‫وگو‬ ‫اولین تردید برای ادامه جنگ‬ ‫بعد از فتح خرمشهر ایجاد شد‬ ‫روایت گلعلی بابایی از نگرش سیاسیون به جنگ‬ ‫گفت وگو‪ :‬مصطفی شوقی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫در تنوع روایت دف�اع مقدس ما با س�ه رویکرد‬ ‫مواجه هستیم؛ اول‪ ،‬یک نگاه حماسی که بیشتر‬ ‫در دوران جنگ و بعد از ان تا مقطع دوم خرداد و‬ ‫دوم رویکرد ضد جنگی با چاشنی ایجاد شبهه‪.‬‬ ‫اما روایت سوم که در ‪ 10‬س�ال اخیر مخصوصا‬ ‫ایجاد شده که به نظرم نوعی واقع گرایی در بیان‬ ‫رخدادهای دفاع مقدس اس�ت‪ .‬شما این مساله‬ ‫را قبول دارید؟‬ ‫ب رای بیان ه��ر واقعه تاریخی زوای��ا و نگاه های‬ ‫مختلفی وج��ود دارد‪ .‬در مورد جنگ تحمیل��ی نیز همین‬ ‫مساله صدق م ی کند‪ ،‬به هر حال این واقع ه ای بود که هشت‬ ‫س��ال مردم این سرزمین را به خودش مش��غول کرده بود و‬ ‫صحنه های تلخ و شیرین بس��یاری را در درون خود داشت؛‬ ‫پیروزی ها‪ ،‬تلخ کام ی ها‪ ،‬ش��هادت ها و‪ ...‬هم��ه اینها ب رای‬ ‫یک هنرمند یا یک نویس��نده دریچه ای ب رای ورود به ان‬ ‫واقعه است‪ .‬زمانی ان هنرمند صادقانه به عنوان یک واقعه‬ ‫تاریخی به ان نگاه وسیع م ی کند که باتوجه به داشته های‬ ‫خودش ان را روایت یا ثبت کند‪ .‬زمانی هم بعض ی ها برگرفته‬ ‫از نگاه ها و سیاست زدگ ی های بعد از جنگ راوی دفاع مقدس‬ ‫م ی شوند‪ .‬اگر نگوییم انها مقرض نیستند اما روایت کننده‬ ‫صادقی نخواهند بود‪.‬‬ ‫در این میان اما دسته سومی نیز در تلفیق مستندات‬ ‫جنگ با نگاه هنرمندانه و دریافتی که خود از این واقعه دارند‬ ‫راوی جنگ اند که این نوع روایت بیشتر در قالب های رمان‪،‬‬ ‫داستان‪ ،‬فیلم سینمایی‪ ،‬سریال و‪ ...‬بروز م ی کند؛ در این ماجر‬ ‫اما وقتی چنین اثری بیرون م ی اید‪ ،‬قطعا در برگیرنده همه‬ ‫واقعیت تاریخی نیست‪ .‬در این بخش خوشبختانه کارهای‬ ‫خوبی صورت گرفته اس��ت که مردم انها را پس��ندیده اند و‬ ‫مخاطب زیادی داشته اس��ت‪ .‬در اینجا الزم است نکته ای را‬ ‫عرض کنم‪ ،‬در دهه چهارم انقالب اسالمی چون نسل جوان‬ ‫امروز در ان دوران حض��ور ندارد‪ ،‬در این زمین��ه باید اثاری‬ ‫منتشر شود که با این نسل همذات پنداری کند‪.‬‬ ‫ای�ن س�وال را از ای�ن جه�ت پرس�یدم در نوع‬ ‫روای�ت دوم ک�ه برگرفت�ه از نگاه سیاس�ت زده‬ ‫اس�ت‪ ،‬خیلی با روحیه بچ ه های جن�گ که جدا‬ ‫از سیاس�ت کار خودش�ان را در جبه�ه انج�ام‬ ‫م ی دادند‪ ،‬تناس�بی ندارد‪ .‬پس چرا سیاس�یون‬ ‫در دفاع مق�دس ب ه دنب�ال روایت خود هس�تند؟‬ ‫البته ش�اید یکی از دالی�ل ان‪ ،‬این ب�ود که بعد‬ ‫اول – یعنی حماسه س�رایی تک بعدی ‪ -‬بسیار‬ ‫زیاد و راه را برای ضد جنگ ها هموار کرده بود‪.‬‬ ‫افراط و تفریط در هر جایی مضر اس��ت‪ .‬بله‪ ،‬من‬ ‫این را به نحوی قبول دارم‪ .‬شاید برخی از نگاه های شعاری‬ ‫که راویان خوبی هم نبودند باعث شد که از درون این مساله‬ ‫نگاه های ضد جنگ هم بیرون بیاید‪ .‬البته گروهی هم بودند‬ ‫که قصد انتقام از مفاهیم واالی دفاع مقدس داشتند‪ .‬در نگاه‬ ‫اولی که مورد سوال شماس��ت‪ ،‬عده ای امدند و با نگاه های‬ ‫شعاری مثال شهدا را انس��ان هایی دست نیافتنی کردند که‬ ‫اساسا با نسل امروز بیگانه است‪.‬‬ ‫گروهی نیز ب��ا نگاه های افراطی دیگ��ری رزمندگان‬ ‫را وارد یک س��ری مقوله های��ی کرده ان��د که اصال ش��اید‬ ‫در ش��ان انها نبوده‪ .‬منظ��ورم برخی از فیلم هایی اس��ت‬ ‫ک��ه در ان دوران خاص س��اخته ش��ده اس��ت‪ .‬حت��ی اگر‬ ‫بخواهی��م مص��داق بیاوری��م‪ ،‬همی��ن درگیری هایی که‬ ‫در س��ال ‪ 88‬اتفاق افتاد‪ ،‬متاس��فانه کار را به جایی رس��اند‬ ‫ک��ه بعض��ی از اقای��ان‪ ،‬ح��اال از دو ط��رف‪ ،‬وقای��ع جاده‬ ‫اهواز ‪ -‬خرمش��هر سال ‪ 61‬را م ی خواس��تند با وقایع برخی‬ ‫خیابان های ته ران پیوند بزنند و به نفع خودشان بهره برداری‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫این دو نگاه واقعا خیانت ب��ه رزمنده ها و تاریخ جنگ‬ ‫است که متاسفانه از طرف این دو گروه شده است‪ .‬یگ گروه‬ ‫انها را ماورایی نشان م ی دهد و گروه دیگر برعکس ان و در‬ ‫ضدیت با بچه های جنگ است‪.‬‬ ‫در س�اخت تن�وع روایت ه�ای مختل�ف از‬ ‫دفاع مقدس به نظر م ی رسد که نگاه رسمی نیز‬ ‫دخالت دارد‪ ،‬جایی که به هر حال بیشتر کسانی‬ ‫که به جبهه رفتند‪ ،‬عضو ساختار ارتش کالسیک‬ ‫نبودند‪ ،‬یعنی در بطن جامعه حرکت انها نهادینه‬ ‫ش�ده بود‪ .‬اما اگر روایت انها ش�نیده م ی شد ما‬ ‫در دام افراط و تفری ط ه�ا نم ی افتادیم‪ .‬دلیل این‬ ‫امر چیست؟‬ ‫‪2‬‬ ‫او را با کتاب های مطرح و پرخواننده ای‬ ‫م ی شناسند که روایتی مستند از دفاع مقدس‬ ‫دارد‪ .‬این بچه مس�جد جواداالئمه (ع) که در ان‬ ‫با نس�لی پربرکت در حوزه فرهن�گ‪ ،‬اجتماع‪،‬‬ ‫سیاس�ت و‪ ...‬پرورش یافت‪ ،‬به عن�وان یکی از‬ ‫نمادهای ادبیات دفاع مق�دس اثار خوبی مثل‬ ‫کتاب همپای صاعقه‪ ،‬ض ربت متقابل‪ ،‬کالک های‬ ‫خاکی‪ ،‬گردان نهم و مجموعه بیس�ت و هفت از‬ ‫‪ 27‬را در کارنام�ه خود دارد‪ .‬او ای�ن روزها رئیس‬ ‫س�ازمان هنری و ادبی�ات دفاع مقدس اس�ت‪.‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با وی در مورد روای ت هایی که‬ ‫از جنگ م ی شود به برخی از پژوهش های اقای‬ ‫بابایی منتهی شد‬ ‫دقت کنید؛ وقتی در روزهای دوم و سوم ع راق نیروهایش را‬ ‫از رودخانه بهمنشیر عبور م ی دهد تا ابادان را محاصره کند‬ ‫و بگیرد‪ ،‬یک اوراق چی‪ ،‬کس��ی که تعمیرکار اس��ت به نام‬ ‫دریاقلی سورانی‪ ،‬با دوچرخه مستعمل اش هشت کیلومتر‬ ‫رکاب م ی زند‪ ،‬م ی اید خودش را م ی رساند به سپاه ابادان و به‬ ‫مسئوالن شهری م ی گوید که چرا خوابیدید‪ ،‬چرا نشستید؟‬ ‫ع راق ی ها امدند‪ .‬یک مقدار دیگر م ی روی��م باالتر‪ ،‬در خود‬ ‫خرمشهر م ی بینیم کسان ی که دارند دفاع م ی کنند کسانی‬ ‫بودند که از دل مردم هس��تند‪ ،‬مثل شهید شیخ شریف‪ .‬در‬ ‫جای جای جنوب از این افراد هس��تند؛ در گیالنغرب خانم‬ ‫فرنگیس حیدری که با یک تبر م ی ای��د و چندتا ع راقی را‬ ‫ناکار م ی کند‪.‬‬ ‫م ی رسیم به جبهه کردستان و ش��مالغرب؛ همه جا‬ ‫م ی بینیم رد پای یک ادم عام ی ‪ -‬مردم ی در میان است و این‬ ‫ادعا که کسی بخواهد بگوید من و ما موثر بودیم که جنگ‬ ‫به یک نتیجه مطلوب برسد‪ ،‬یک ادعای واهی است‪ .‬در این‬ ‫میان اما نقش امام به عنوان محور اصلی مهم اس��ت‪ ،‬چه‬ ‫انکه همه کسانی که در دفاع مقدس حضور داشتند‪ -‬همین‬ ‫مردم را م ی گویم – همگی از امام تبعیت م ی کردند‪.‬‬ ‫شما به پیام امام در روزهای ابتدای جنگ نگاه کنید‪.‬‬ ‫م ی بینید که ایشان مفاهیم بسیار ناسیونالیستی را در پیام‬ ‫خود اورده اند‪ .‬به نوع��ی که در نوع بیان‪ ،‬این کس��انی که‬ ‫ادعای مل ی گرایی دارند در بیان دوستی میهن جلوی ایشان‬ ‫کم م ی اورند‪ .‬امام در پیام خود م ی گوید که «من از جوانان‬ ‫غیور ای ران م ی خواهم که اراده کنند‪ ،‬بروند و از میهن عزیزتر‬ ‫از جانشان در مقابل دشمنی که هجوم اورده‪ ،‬دفاع کنند‪».‬‬ ‫این مفاهیم بارها تکرا شده است که در ان تعابیر زیبایی مثل‬ ‫عنوان میهن عزیزتر از جان به کار رفته است‪.‬‬ ‫شما از کسانی گفتید که در جنگ ب ه دنبال تدبیر‬ ‫بودند‪ ،‬ما در ای�ن تدبیرها ردپایی از سیاس�یون‬ ‫م ی بینیم‪ .‬این تدبیرها چگونه بود؟‬ ‫تدبیر اصلی از ان ام��ام خمینی(ره) بود و مردمی‬ ‫ که به ان عمل کردند‪ .‬انها کارش��ان را درس��ت انجام دادند‬ ‫اما برخی مواقع ما مس��ائلی را م ی بینیم که نش��ان دهنده‬ ‫اقداماتی است که توسط سیاسیون در جنگ م ی شود‪.‬‬ ‫مصداقی در این رابطه م ی توانید بیان کنید؟‬ ‫در واقع پشت جبهه خالی بود؟‬ ‫تا قبل از س��ال ‪ 61‬وضعیت این ط��وری بود که‬ ‫نیروهای رزمنده عملیات فتح المبی��ن را در فروردین انجام‬ ‫ دادند‪ ،‬بعد از ان اردیبهش��ت م ی روند در خرمشهر عملیات‬ ‫م ی کنند و این شهر را ازاد م ی نمایند‪ .‬در تیر عملیات رمضان‬ ‫انجام م ی شود‪ ،‬در مهر‪ ،‬مس��لم بن عقیل و بعد در بهمن‪،‬‬ ‫والفجر مقدماتی انج��ام و در فروردی��ن والفجر ‪ 1‬صورت‬ ‫م ی گی��رد؛ همین جور زنجی��ره ای در یک س��ال عملیات‬ ‫پشت عملیات‪.‬‬ ‫حاال بعض ی ها موفق اس��ت و بعض ی ها ناموفق‪ .‬ولی‬ ‫ایستایی و ایس��تادن نداریم و تحرک‪ ،‬انگیزه بود و فراوانی‬ ‫نیرو ان قدر بود که مثال در لش��کر ‪ 27‬که باید در س��اختار‬ ‫سازمان ی اش ‪ 9‬تا ‪ 10‬گردان داشته باشد‪ 16 ،‬گردان داشت‪.‬‬ ‫من برای ادام�ه بحث از کت�اب خودتان همپای‬ ‫صاعق�ه مث�ال بی�اورم؛ ب�ه نظ�ر م ی رس�د در‬ ‫جای جای کتاب به صورت ظریف دارید م ی گویید‬ ‫سیاس�یون حتی از ارت�ش که باید ی�ک نیروی‬ ‫حرفه ای کالسیک باش�د‪ ،‬در نوع عمل خودشان‬ ‫خیل�ی حرفه ای تر عم�ل م ی ک�رد‪ .‬در واقع انها ‬ ‫ترمزی بودن�د برای جن�گ‪ .‬اولی�ن اختالف بین‬ ‫سیاسیون بعد از عملیات بزرگ بی ت المقدس و‬ ‫فتح خرمشهر است‪.‬‬ ‫از انجا یک شک وارد شد که اصال ادامه دهیم یا‬ ‫ن تردید وقتی به وجود امد‪ ،‬دشمن هم بیکار‬ ‫ادامه ندهیم؟ ای ‬ ‫ننشس��ت‪ .‬قطاری که ریل هایش دارد با س��رعت به سمت‬ ‫بصره و ع راق م ی رود‪ ،‬ممکن اس��ت راه به س��وی کویت و‬ ‫کشورهای دیگر هم ببرد و به نوعی انها را تهدید کند‪ .‬از یک‬ ‫سو در دل سیاسیون افت انداخت و از سوی دیگر اسرائیل‬ ‫به لبنان حمله کرد‪.‬‬ ‫وقتی موضوع حمله به جنوب لبنان پیش امد‪ ،‬ای ران‬ ‫را در یک موضعی قرار دادند که حتما باید به داد مردم لبنان‬ ‫برسد‪ .‬به هر حال ای ران به عنوان کشوری که منادی وحدت‬ ‫مس��لمین و دفاع از مسلمین اس��ت‪ ،‬به این کش��ور نیرو‬ ‫م ی فرستد‪.‬‬ ‫دو گروه از زبده تری��ن یگان های عملیات��ی ای ران از‬ ‫گردونه جنگ خارج م ی ش��ود و به لبنان فرستاده م ی شود‪.‬‬ ‫در اینجا اما یک اتفاق رخ م ی دهد ک��ه این نیروها در لبنان‬ ‫دچار بازی های سیاسی داخلی سوریه و لبنان م ی شوند که‬ ‫نتیجه اش اسارت حاج احمد متوسلیان است‪.‬‬ ‫شما در صفحه ‪ 761‬کتاب همپای صاعقه روایتی‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫فضا کمی سیاس��ی ش��ده و بهتر اس��ت که در‬ ‫بررس��ی این مس��ائل کمی دقت کنیم‪ .‬اما به ط��ور مثال‬ ‫مجمع عقالی��ی که س��ال ‪ 64‬در مجل��س راه م ی افتند و‬ ‫اعالم موجودیت م ی کنند از ان تدابیر نادرس��تی اس��ت که‬ ‫واقعا مسیر جنگ را عوض کرد‪ ،‬به صورتی که بعد از ان تا‬ ‫حدودی مسیر حضور مردم در جبهه را کمرنگ کرد‪ .‬این از‬ ‫ان تدابیر نادرست بود ولی در مقابل م ی بینیم در اخر جنگ‬ ‫وقتی که ع راق بعد از قبول قطعنامه دوباره هجوم م ی اورد‬ ‫و همان جاهایی را که اول جنگ گرفته بود دوباره م ی گیرد‪،‬‬ ‫باز در اینجا امام دوباره یک تدبیر م ی کند و م ی گوید که من‬ ‫از جوانان م ی خواهم که بروند و جلوی دشمن را بگیرند‪.‬‬ ‫مردم و جوانان به ندای رهبر خود لبیک م ی گویند و‬ ‫انقدر نیرو اضافه م ی ش��ود که م ی گویند‪ ،‬برگردید‪ ،‬اصال در‬ ‫پادگان ها جا نداریم‪ .‬گردان ها ان قدر پر ش��ده که نیروها را‬ ‫نم ی توانیم سازماندهی کنیم‪.‬‬ ‫به هرحال هم تدابیر درس��ت داریم و هم تدابیر غلط‪.‬‬ ‫جنگ ما هم جنگ مردمی ب��وده و چون جنگ مردمی بود‬ ‫قطعا ما نم ی توانستیم از این تاکتیک و استراتژی مشخص‬ ‫اس��تفاده کنیم‪ .‬تاکتیک و اس��تراتژی مشخص ب رای یک‬ ‫ارتش منظم هست که دارد کالسیک م ی جنگد‪.‬‬ ‫ما اصال کالسیک نم ی جنگیدیدم چه انکه ب ر اساس‬ ‫نیاز خودمان م ی جنگیدیم‪ ،‬از وقتی هم که یک مقدار جنگ‬ ‫با مسائل سیاسی کشور خلط ش��د و به قول بعضی از این‬ ‫دولتمردان «جنگ جنگ تا یک پیروزی» ش��د‪ ،‬قطعا یک‬ ‫ایستایی و عدم تحرک به وجود امد و مجبور م ی شدیم که‬ ‫مثال یک سال نیرو را نگه داریم؛ مثال وقتی عملیات بدر را‬ ‫انجام دادیم‪ ،‬از زمستان سال ‪ 63‬تا یک سال که زمستان ‪64‬‬ ‫باشد طول کشید تا عملیات والفجر هشت را انجام بدهیم‪.‬‬ ‫مثال اس��فند ‪ 62‬عملیات خیبر را انجام دادیم و دیگر هیچ‬ ‫عملیاتی را انجام ندادیم تا اسفند ‪ 63‬برویم عملیات بدر را‬ ‫انجام دهیم‪ .‬اینها ضرباتی بود که از پشت جبهه خوردیم‪.‬‬ ‫اغاز‬ ‫به ه ر ح��ال این واقعی��ت جامعه اس��ت‪ .‬از قدیم‬ ‫گفته اند؛ وقتی خوش��ه چینی شروع م ی ش��ود‪ ،‬یک سری‬ ‫فرصت طلب ها م ی ایند و از این فرصت اس��تفاده کرده‪ ،‬به‬ ‫نفع خودش��ان خوش��ه چینی م ی کنند‪ .‬جنگ هم که تمام‬ ‫ش��د‪ ،‬خیل ی ها خودش��ان را مدعی نش��ان دادند که اگر ما‬ ‫نبودیم اینجا فالن م ی ش��د‪ ،‬اگر ما نبودیم این رخداد اتفاق‬ ‫م ی افتاد‪ .‬ب رای بهتر نشان دادن کار خودشان هم مثال های‬ ‫بیش��ماری را در اختیار دارند که مثال تدبیر ما بود که جنگ‬ ‫به اینجا رس��یده ولی واقعیت مطلب این بود که جنگ بر‬ ‫دوش مردم بود‪.‬‬ ‫مردم خودشان به عنوان کس��ان ی که مدافعین اصلی‬ ‫این کشور و پاس��دارهای اصلی این انقالب بودند‪ ،‬از همان‬ ‫ابتدای هجوم دشمن حضور داش��تند‪ .‬در واقع روزهای ا ّول‬ ‫جنگ در هر نقطه مرزی م ی بینید ک��ه یک غیرنظامی یا‬ ‫یک فردی از افراد عام ی ان جامعه یک محور بوده اس��ت‪.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫‪9‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫از دی�دار حاج احم�د متوس�لیان بعد از دی�دار با‬ ‫امام خمینی در جم�اران م ی اورید که حاج احمد‬ ‫متوس�لیان دوس�تان خ�ود را در می�دان قدس‬ ‫تجریش جم�ع م ی کن�د و از دیدار خ�ود با امام‬ ‫م ی گوید که امام به متوسلیان گفته اند که جنگ‬ ‫با همان قوت ادامه پیدا کند و‪ ...‬این ماجرا بعد از‬ ‫فتح خرمشهر بود‪ .‬اتفاقا این همان شبهه ای بود‬ ‫که در روایت دوم یعنی روای�ت ضدجنگ مطرح‬ ‫شد‪ ،‬یعنی بعد از فتح خرمشهر‪ ،‬امام دیگر قائل‬ ‫به جنگ نبودند؟‬ ‫از مجموعه بیانات حضرت امام این گونه م ی توان‬ ‫نتیجه گرفت که امام قائل به ادامه جنگ تا رفع فتنه بودند‪.‬‬ ‫یکی از فتنه های اصلی منطقه صدام بود و او هم با سالم و‬ ‫صلوات که کنار نم ی رفت‪ .‬باید با همان جنگ و ادامه پیکار‬ ‫این واجب صورت م ی گرفت‪ .‬بعد از عملیات بی ت المقدس و‬ ‫در ادامه ب رای عملیات رمضان وقتی از ایشان ب رای ورود به‬ ‫داخل خاک ع راق کسب تکلیف م ی کنند‪ ،‬ایشان م ی فرمایند‬ ‫به مردم اسیب نرسانید و این کار را انجام بدهید‪.‬‬ ‫ولی حضرت امام‪ ،‬م ی دانس��تند اگر در این ش��رایط‬ ‫جنگ متوقف م ی ش��د‪ ،‬انها به دنبال پای��ان جنگ نبودند‪،‬‬ ‫بلکه م ی خواستند اتش بس ش��ود‪ .‬شرایط اتش بس بسیار‬ ‫متفاوت از پایان جنگ اس��ت‪ .‬همین چی��زی که االن بین‬ ‫سوریه و لبنان با اسرائیل برقرار است‪ .‬یعنی یک اهرم فشار‬ ‫همیشگی بر سر این مردم که هر وقت اسرائیل اراده نماید‪،‬‬ ‫اتش بس نقض م ی شود‪ .‬یعنی یک حالت نه جنگ نه صلح‪.‬‬ ‫یک صلح مسلح؟!‬ ‫بله‪ .‬باتوجه ب��ه اینکه ع��راق ام��کان بازپروری‬ ‫بیشتری داشت و م ی توانست نیروهایش را سازماندهی کند‪،‬‬ ‫کمااینکه در اخر جنگ به چند ب رابر نیروهای ما در لشکرها‬ ‫و تی پ هایش و همچنین امکانات بسیار وسیع نظام ی اش‬ ‫رس��ید و در حالی که م��ا در محاصره اقتص��ادی بودیم و‬ ‫نم ی توانستیم امکاناتی را سازماندهی کنیم‪ ،‬خودبه خود در‬ ‫یک گردابی م ی افتادیم که قطعا ضرر م ی کردیم‪.‬‬ ‫امام با تدبیر حکیمانه خودش��ان ادامه جنگ را اعالم‬ ‫کردند‪ .‬ه ر چند بعد از جنگ طبق همان نظ رات سیاس��ی‪،‬‬ ‫کس��انی در جایگاه های مختلف حرف های��ی زدند که در‬ ‫تحلیل ان روزگار نم ی گنجید و بیشتر مباحث سیاسی روز‬ ‫بود‪ .‬اینها کسانی بودند که با حرف هایشان تاریخ را منحرف‬ ‫کردند‪ ،‬مخصوصا ب رای منافع خودش��ان دست به انحراف‬ ‫تاریخی در دفاع مقدس هشت ساله زدند‪.‬‬ ‫اغاز‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫شما در کتاب دیگرتان ضربت متقابل در صفحه‬ ‫‪ 31‬س�خنی از ام�ام اورده اید که تعبی�ر جالبی‬ ‫است؛ امام از تعبیر «برادران سیاسی» استفاده‬ ‫م ی کند‪« :‬برادران سیاس�ی م ی گوین�د که خاک‬ ‫دشمن را بگیریم‪ ،‬شرایطمان را قبول م ی کنند‪».‬‬ ‫در صفحات بعدی کتاب سخن از غرامت یکصد‬ ‫میلیاردی اس�ت‪ .‬به نظ�ر م ی رس�د در این زمان‬ ‫در پش�ت جبهه یک تکاپویی برای پایان جنگ‬ ‫درافتاده اس�ت که حتی ام�ام در مواجه�ه با ان‬ ‫طعنه م ی زنند‪ ،‬فضا در این زمان چگونه بود؟‬ ‫در مورد غ رامت جنگی تنها کس��ی که م ی تواند‬ ‫مرجع مورد قبول و مورد وثوق باش��د‪ ،‬اقای والیتی اس��ت‪.‬‬ ‫به ه ر حال ایش��ان وزیر امور خارجه نظام بوده‪ .‬در ان موقع‬ ‫او کسی اس��ت که در همه این توافقات و مذاکرات حضور‬ ‫داشته‪ .‬ایشان قاطعانه مساله غ رامت را رد و م ی گوید اصال‬ ‫چنین پیش��نهادی از س��وی هیچ کش��وری به جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران نشد تا با پرداخت غ رامت ای ران و ع راق جنگ‬ ‫را تمام کنند‪.‬‬ ‫در واقع این یکی از افسانه های جنگ است؟‬ ‫اینها همه اش شعارهای سیاس��ی بوده که از زبان‬ ‫بعض��ی از سیاس��یون با اهداف خاص بیان ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫به هی چ وجه نه پیش��نهاد ش��د و ن��ه در طرح ب��ود‪ .‬چنین‬ ‫صحب ت های��ی زمانی مطرح م ی ش��ود که کس��انی بنابر‬ ‫اقتضای سیاسی سعی در بهره گیری سیاسی از ان داشتند‪.‬‬ ‫پس صحب ت های اقای والیتی قابل استناد است‪ .‬تا حاال هم‬ ‫کسی نیامده بگوید این حرف اقای والیتی خالف بوده است‪.‬‬ ‫معلوم است که اصال غ رامتی در کار نبوده‪ .‬همان موضوعی‬ ‫که امام پی ش بینی م ی کردند‪ ،‬یعنی یک اتش بس ب ی هدف‬ ‫که به ضرر ای ران تمام م ی شود‪.‬‬ ‫در صفحه ‪ 373‬همپای صاعقه‪ ،‬شما گزارشی را‬ ‫از ریچارد مورفی‪ ،‬سفیر امریکا در عربستان و یکی از‬ ‫طراحان تقابل با ایران توضیح م ی دهید‪ .‬او اعتقاد دارد‬ ‫ایران محور شیع ه گرایی تندرو در منطقه است و باید‬ ‫این جنگ با سرنگونی ایران پایان یابد‪ .‬در اینجا اگر‬ ‫مساله پایان جنگ اس�ت‪ ،‬منظور از پایان جنگ نه به‬ ‫معنای اتش بس بلکه پایان به معن�ای پایان انقالب‬ ‫است‪ .‬این مساله خیلی صراحت دارد؟‬ ‫بله‪ ،‬این س��خنان در صحب ت های برژینس��کی‬ ‫هم وجود دارد‪ .‬ج��دا از ریچارد مورفی‪ ،‬ژن��رال هیگ که ان‬ ‫موقع وزیر دفاع امریکا بوده نیز این سخنان را بیان م ی کند‪.‬‬ ‫اوج این س��خنان بعد از فتوح��ات ای ران در چن��د عملیات‬ ‫پشت س��ر هم مثل ثامن االئمه‪ ،‬طریق القدس‪ ،‬فتح المبین‬ ‫و بی ت المقدس است‪ .‬انها دیدند اگر این سلسله پیروزی ها‬ ‫ادامه پیدا کند‪ ،‬ای ران پیروز مطلق جنگ اس��ت‪ .‬پس امدند‬ ‫در زمان عملیات رمضان‪ ،‬نمایندگانی را فرستادند که صدام‬ ‫را نجات دهد‪.‬‬ ‫پس یک اتاق فکری در محله المنصور بغداد تشکیل‬ ‫م ی دهند و در ان بررسی م ی کنند که چگونه م ی شود ترمز‬ ‫ای ران را کشید و این پیروزی هایش را قطع کرد‪ .‬در این مقطع‬ ‫چند کار م ی کنند‪ ،‬از جمله ان‪ ،‬تحرکات سیاس��ی است که‬ ‫انجام م ی ش��ود‪ .‬بعضی از سیاس��یون خودمان خواسته یا‬ ‫ناخواس��ته‪ ،‬در این گرداب گرفتار م ی ش��وند که عمده شان‬ ‫همین مل ی گراها و نهضت ازادی ها هس��تند ک��ه با ادامه‬ ‫جنگ مخالف��ت م ی کنن��د و م ی گویند که جن��گ را باید‬ ‫همان جا متوقف کنید‪.‬‬ ‫در همی�ن زم�ان در کن�ار مل ی گراه�ا‪ ،‬خطی در‬ ‫کشور وجود که سخن از مذاکره م ی کند‪ .‬یک نوع‬ ‫همراهی در این ماجرا وجود دارد‪ .‬اوج این مساله‬ ‫به نوعی جریان مک فارلین است‪.‬‬ ‫امریکای ی ه��ا از صحب ت ه��ای نهض��ت ازادی‬ ‫خوشش��ان م ی امد‪ .‬انها هم دنبال همین بودند که از یک‬ ‫ای ران پی��روز جلوگیری کنند و ای ران را مس��تاصل رها کنند‬ ‫در یک شرایطی که نه صلح است‪ ،‬نه جنگ است‪ ،‬نه پیروز‬ ‫است و نه شکس��ت خورده؛ ولی در نهایت شکس ت خورده‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬چه انکه در نهایت باتوجه به برنامه ریزی که انها‬ ‫کرده بودند ما باید دستانمان را باال م ی بردیم‪.‬‬ ‫البته من در مورد مک فارلین پژوهشی را انجام نداده ام‬ ‫اما م ی توان گفت که این ماجرا به عنوان یک پروژه ای بود‬ ‫که امریکای ی ها روی ان سرمایه گذاری کرده بودند‪ .‬در داخل‬ ‫هم کسانی از سیاسیون بودند که به ان بها دادند‪ ،‬به تعبیر‬ ‫حضرت امام همان «ب رادران سیاس��ی»‪ .‬ول��ی باز در اینجا‬ ‫تدبیر حکیمانه حضرت امام مانع ش��د و انها تیرش��ان به‬ ‫دکتر والیت�ی‪ ،‬وزی�ر امور خارج�ه که در‬ ‫تمامی مذاکرات حضور داشت؛ قاطعانه‬ ‫مس�اله غرام�ت را رد و می گوی�د اصلا‬ ‫چنین پیش�نهادی از سوی هیچ کشوری‬ ‫به جمه�وری اسلامی ایران نش�د تا با‬ ‫پرداخت غرامت ایران و ع�راق جنگ را‬ ‫تمام کنند‬ ‫سنگ خورد و نتوانستند کاری از پیش ببرند‪.‬‬ ‫ای�ن روزه�ا‪ ،‬روزهای�ی اس�ت ک�ه حاج احم�د‬ ‫متوس�لیان عصا زنان در ج�اده اهواز ‪ -‬خرمش�هر به‬ ‫س�مت هدف عملی�ات بیت المقدس م�ی رود؛ یعنی‬ ‫ازادسازی خرمشهر‪ .‬در کتاب همپای صاعقه‪ ،‬در کنار‬ ‫قهرمانان ب ی نظیری که نشان داده اید‪ ،‬احمد متوسلیان‬ ‫گویی قهرمان اصلی است‪ .‬او کسی است که حرف زور‬ ‫سرش نم ی رفت‪ ،‬مقتدر است‪ ،‬شوخ است و‪ ...‬با اینکه‬ ‫سختگیر است اما نیروهایش او را ب ی نهایت دوست‬ ‫دارند‪ .‬احمد متوسلیان که بود؟‬ ‫احمد متوسلیان نماد یکی از ان بچه های انقالبی‬ ‫پرورش یافت��ه در مکت��ب امام خمینی اس��ت‪ .‬مثل احمد‬ ‫متوسلیان در جنگ زیاد داشتیم‪ .‬احمد متوسلیان از خیلی‬ ‫از جهات از یک جوان معمولی فراتر بود و به عنوان کسی‬ ‫است که در سن بیست و چند سالگی فرماندهی یگانی را به‬ ‫عهده م ی گیرد که ب رای انجام عملیات رزم ی چهارده گردان‬ ‫دارد‪ .‬ویژگ ی های او بارز اس��ت‪ ،‬از جمله ق��درت عملیاتی و‬ ‫نفوذ در قلب نیروها‪.‬‬ ‫ش��ما م ی بینید که از جمع حواریونی که در دور احمد‬ ‫بودند‪ ،‬هیچ کس��ی از او دل نکند‪ .‬با اینکه م ی گویند احمد‬ ‫ادم تندمزاجی بود‪ ،‬بعضی موقع ها حتی از کوره هم بدجور‬ ‫در م ی رفت و‪ ...‬ولی شما م ی بینید که همه انهایی که با او‬ ‫از مریوان و پاوه بودند و ت��ا فتح المبین و بی ت المقدس و تا‬ ‫لبنان و سوریه با او رفتند‪ ،‬بر یک موضوع اتفاق نظر دارند که‬ ‫احمد دوست داشتنی بود‪.‬‬ ‫در عی��ن حال که ی��ک قاطعیت امرانه ای داش��ت و‬ ‫به عنوان ی��ک نظامی کارکش��ته م ی توانس��ت در مقابل‬ ‫نظامیان کالسیک ان موقع و زمامدار ارتش حرفش را بزند‪.‬‬ ‫حضرت اقا در کتاب کالک های خاکی که بنده از خاط رات‬ ‫اقای جعفری نوش��تم‪ ،‬وقتی که مطالعه کردند‪ ،‬یک جمله‬ ‫قشنگی گفتند در رابطه با این بچه ها‪« :‬به این نکته خوب‬ ‫است توجه ش��ود و در اظهارات هم گفته شود‪ ،‬این نکته در‬ ‫رابطه با کتاب های مربوط به هشت سال دفاع مقدس است‪.‬‬ ‫نکته ای که از بس واضح است‪ ،‬مغفول واقع م ی شود‬ ‫و ان‪ ،‬این است که در دوره جنگ افراد و عناصری بوده اند تا‬ ‫جوانانی که اطالع از جنگ نداش��ته اند‪ ،‬و شاید هم سربازی‬ ‫نرفته بودند‪ ،‬بعد م ی بینیم که ظرف یک سال یا یک سال و‬ ‫نیم تبدیل م ی شوند به یک استراتژیست نظامی‪ .‬این نکته‬ ‫درباره همه صدق م ی کند‪.‬‬ ‫من ش��رح حال اق��ای جعف��ری را م ی خوان��دم‪ ،‬این‬ ‫کتابی که چاپ کرده اند ب��ه نام کالک ه��ای خاکی‪ ،‬ا ّولی‬ ‫که دارد م ی رود طرف سوس��نگرد م ی گوید من اصال هیچ‬ ‫نم ی دانستم‪ ،‬هیچ ش��لیک هم نکرده بودم‪ ،‬بلد هم نبودم‪،‬‬ ‫دیگران هم همی ن ط��ور‪ ،‬لکن در عملی��ات فتح المبین او‬ ‫یکی از فرماند هان است و در اجرا هم یکی از مدی ران خوب‬ ‫اس��ت که فرماندهی یکی از قرارگاه های بزرگ را بر عهده‬ ‫م ی گیرد‪».‬‬ ‫در ارتش ه��ای دنیا عرف این اس��ت که ش��ما مثال‬ ‫سرلشکری‪ ،‬سرتیپی‪ ،‬سرگردی‪ ،‬س��رهنگی و به شما حکم‬ ‫م ی دهند مثال م ی گوین��د برو خرم اباد‪ ،‬فرمانده لش��کر ‪84‬‬ ‫خرم اباد‪ .‬لشکر ‪ 84‬انجا هست‪ .‬همه چیز دارد‪ ،‬دفتر‪ ،‬سازمان‪،‬‬ ‫فرمانده گردان‪ ،‬گروهان و دسته‪ ،‬اش��پز و‪ ...‬همه چیز دارد‪.‬‬ ‫شما فقط م ی شوید رئیس و فرمانده ان لشکر‪ .‬ولی در سپاه‬ ‫این طور نبود‪.‬‬ ‫به متوس��لیان م ی گفتند بیا این حکم برو تیپ ‪ 27‬را‬ ‫تشکیل بده‪ .‬نه اتاق داری‪ ،‬نه جا داری‪ ،‬نه مکان داری‪ ،‬نه نیرو‬ ‫داری‪ ،‬نه کادر داری‪ ،‬نه بسیجی داری و نه ماشین داری‪ ،‬هیچ‬ ‫چیزی نداری‪ .‬شب اول عید س��ال ‪ 61‬یک تیپی را تشکیل‬ ‫م ی دهد با ‪ 9‬گردان‪ ،‬اماده ب رای عملیات‪ .‬تیپی که شب ا ّول‬ ‫عملیات فتح المبین توپخانه دشمن را م ی گیرند‪ .‬خب این‬ ‫دیگر معجزه اس��ت‪.‬‬ ‫جلد دوم‬ ‫ناگفته هاییکهمحرمانهنماند‬ ‫کتاب های مهم دفاع مقدس‬ ‫مستندنگاری همپای صاعقه‬ ‫کارنام��ه ای تاریخی‬ ‫و مستند از ش��کل گیری‬ ‫لش��کر ‪ 27‬محم��د‬ ‫رس��ول اهلل(ص)‪ ،‬روایت��ی‬ ‫از ی��ک مقط��ع زمان��ی‬ ‫ش��ش ماهه از جن��گ‬ ‫تحمیلی؛ از ابتدای دی ماه‬ ‫‪ 1360‬تا اواخر تیر ماه گرم‬ ‫س��ال ‪ .61‬موضوع اصلی‬ ‫کتاب همپای صاعقه شرح مس��تند مراحل اغازین تاسیس‬ ‫تیپ نظامی محمد رسول اهلل(ص) اس��ت و نقش این تیپ‬ ‫را در دو عملیات بزرگ فتح المبی��ن‪ ،‬بی ت المقدس و لبنان‬ ‫بیان م ی کند‪.‬‬ ‫در این میان اما «همپای صاعقه» چند مشخصه بارز‬ ‫دارد‪ .‬نویسندگان کتاب که خود از رزمندگان لشکر بیست و‬ ‫هفتم محمد رس��ول اهلل (ص) بوده و هس��تند ب ی انکه خود‬ ‫به روایت ماج��را بپردازند‪ ،‬از زبان و بی��ان فرماندهان مفقود‬ ‫و ش��هید تیپ به روایتگری قصه جن��گ پرداخته اند‪ .‬بهزاد‬ ‫و بابایی دو نویس��نده ای��ن کتاب در یک تالش مش��ترک‬ ‫چهار ساله نخستین کتاب از مجموعه پژوهشی ـ تاریخی‬ ‫خود‪ ،‬با عنوان اصلی «حماس��ه ‪ »27‬را به بازشناسی دوران‬ ‫فرماندهی زنده یاد حاج احمد متوس��لیان اختصاص داده اند‪.‬‬ ‫فارغ از وجود مصاحبه و ثبت خاط رات کمتر ش��نیده ش��ده‬ ‫رزمندگان‪ ،‬متن مکالمات رودرروی فرماندهان و خواندن متن‬ ‫مکالمه شهید همت با حاج احمد متوسلیان‪ ،‬متن مذاکرات‬ ‫و تماس های مخاب راتی و بیسیم است که جذابیت درخوری‬ ‫ب رای مخاطب رقم زده است‪ .‬متن روایی و داستانی کتاب و‬ ‫کنار هم قرارگرفتن اسناد در دل حوادث‪ ،‬مخاطب را مشتاقانه‬ ‫به صفحات بعد راهنمایی م ی کند‪« .‬همپای صاعقه» در ‪14‬‬ ‫فصل غیر از م��وارد پی ش گفته اس��ناد و عکس هایی را هم‬ ‫ضمیمه خود دارد‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای پس از مطالعه وی راست دوم‬ ‫این کتاب در سال ‪ 1386‬در تقریظی که بر این کتاب نوشته اند‬ ‫ان را منبع غنی و ارزش��مندی ب رای استخراج ده ها کتاب در‬ ‫گونه زندگینامه و فیلمنامه دانستند و از کتابی که شب هایی‬ ‫از ابان و اذر هشتاد و شش (مثل خیلی از کتاب های مطالعه‬ ‫شده پیش از خواب) مطالعه کرده بودند‪ ،‬تجلیل کردند‪.‬این‬ ‫کتاب بیش از ‪ 20‬بار تجدید چاپ شده است‪.‬‬ ‫راز قطعنامه‬ ‫دیپلماسی جنگ‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫کت��اب دیپلماس��ی‬ ‫ای��ران و قطعنام��ه ‪598‬‬ ‫که ب��ه بررس��ی و تحلیل‬ ‫دوران جن��گ تحمیل��ی‬ ‫م ی پ��ردازد‪ ،‬ب��ه تحوالت‬ ‫مربوط به هش��ت س��ال‬ ‫جنگ تحمیل��ی و خاتمه‬ ‫ان و نیز قطعنامه ‪ 598‬در‬ ‫‪ 29‬تیرماه ‪ 1366‬م ی پردازد‪.‬‬ ‫به گفته نویسندگان در نوشتن این کتاب عالوه بر منابع‬ ‫داخل و خارج و اسناد دیپلماتیک که تاکنون انتشار پی دا نکرده‬ ‫است‪ ،‬با هاشمی رفسنجانی به عنوان یکی از دست اندرکاران‬ ‫اصلی سیاسی جنگ‪ ،‬محسن رضایی فرمانده نظامی جنگ‪،‬‬ ‫محمدجواد ظریف به عنوان نفر دوم هیات نمایندگی ای ران در‬ ‫سازمان ملل در دوران دفاع مقدس و عباس ملکی به عنوان‬ ‫مس��ئول ثبت مذاکره قطعنام��ه ‪ 598‬مصاحبه اختصاصی‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد کتاب در صدد پیشبرد این دیدگاه است‬ ‫که به خاطر مش��کالتی که در عرصه تصمیم گیری کالن‬ ‫کشور در حوزه جنگ و سیاس��ت خارجی دیپلماسی ای ران‬ ‫در مواجهه با رویدادها و موقعی ت ه��ای مختلف از پیگیری‬ ‫فرصت هایی که ب رای خاتمه سیاسی دیپلماتیک جنگ از‬ ‫موضع برتری نسبی فراهم اورده بود‪ ،‬بازماند‪.‬‬ ‫با ص��دور قطعنام��ه ‪ ،598‬جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫دس��تورکاری تردیدامیز بر مبنای نه رد نه قبول قطعنامه در‬ ‫پیش گرفت اما برخالف گذشته در مسیر نوعی عملگرایی‬ ‫دیپلماتی��ک گرچ��ه ب راس��اس مالحظ��ات تاکتیکی قدم‬ ‫برداش��ت؛ بااین حال از زمان پذیرش قطعنامه ‪ ،598‬شیوه‬ ‫بازی دیپلماتی��ک ای ران تغییر قابل توجه��ی پیدا کرد‪ .‬این‬ ‫کتاب با طرح ش��واهد و داده های متعددی شیوه رفتار جدید‬ ‫دیپلماس��ی ای ران را در کم��ک به حل برخ��ی از مهمترین‬ ‫مس��ائل باقیمانده از جنگ (درکنار س��ایر عوامل تاثیرگذار)‬ ‫که ش��امل تجدید اعتبار ق��رارداد ‪ 1975‬الجزای��ر و اجرای‬ ‫بند ش��ش قطعنامه ‪ 598‬در مورد مس��ئولیت جنگ است‪،‬‬ ‫مورد بررسی قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫معم��وال گفت وگ��و‬ ‫ک��ردن ب��ا محس��ن‬ ‫رفی ق دوست بسیار شیرین‬ ‫اس��ت‪ .‬او خوش سخن نیز‬ ‫است و البته پر از ناگفته ها‪.‬‬ ‫کتاب ب رای تاریخ م ی گویم‪،‬‬ ‫جلد دوم خاط رات اوست که‬ ‫در مورد دفاع مقدس منتشر‬ ‫شده است‪ .‬این کتاب از ان‬ ‫جهت مهم است که او به این دلیل که پایه گذار سپاه پاسداران‬ ‫است و بعد از ان مسئول تدارکات جنگ بوده‪ ،‬به عنوان یکی از‬ ‫شخصی ت های مهم در این ایام محسوب م ی شود‪ .‬مهم ترین‬ ‫فعالیت رفی ق دوست به زمانی بازم ی گردد که به عنوان مسئول‬ ‫تدارکات سپاه طی جنگ تحمیلی خدمت کرده است‪ .‬مجموع‬ ‫خاط رات محس��ن رفی ق دوس��ت از این ایام در کتاب «ب رای‬ ‫تاریخ م ی گویم» بازگو شده که این اثر تاریخی حاوی نکات‬ ‫قابل تامل بسیاری در مورد رویدادهای سرنوشت ساز دهه اول‬ ‫انقالب اسالمی به ویژه سال های دفاع مقدس است‪ .‬اطالعات‬ ‫موجود در خصوص شکل گیری کتاب «ب رای تاریخ م ی گویم»‬ ‫نشان م ی دهد رفی ق دوست نگارش این خاط رات را از سال ‪87‬‬ ‫اغاز کرده و س��اختار کتاب ب ر اساس پرس��ش هایی است که‬ ‫نویسنده از رفی ق دوست پرسیده و این سواالت ب ر اساس توالی‬ ‫زمانی انتخاب شده است‪ .‬انتخاب قالب پرسش و پاسخ ب رای‬ ‫تدوین کتابی چنین جامع از ویژگ ی های اثر حاضر است که‬ ‫بین کتاب های خاطره که در سال های اخیر منتشر شده کمتر‬ ‫دیده م ی شود‪.‬‬ ‫بناب راین‪ ،‬سبک جدیدی از نگارش به شیوه مصاحبه در‬ ‫این کتاب اجرا شده که همین رویکرد باعث شده روند ماجراها‬ ‫از حالت چالشی متناس��ب با مضمون کتاب برخوردار باشد‪.‬‬ ‫این در حالی است که اکنون بسیاری از کتاب های خاطره که‬ ‫توسط نویسندگان و ب ر اساس خاط رات چه ره های شاخص در‬ ‫حوزه های گوناگون جمع اوری و تدوین م ی ش��ود‪ ،‬به شکل‬ ‫یکنواختی ارائه م ی شود که نقش مصاحبه کننده ان چندان‬ ‫چشمگیر نیست و به عبارت دیگر‪ ،‬همه چیز در اختیار راوی‬ ‫خاط رات است و او هم معموال ان طور که خودش دوست دارد‬ ‫خاط راتش را بیان م ی کند‪ .‬کتاب «ب رای تاریخ م ی گویم» فارغ‬ ‫از پیچیده گویی در خاط رات با صراحت به شرح وقایع م ی پردازد‬ ‫و از این منظر خواننده را به حوادث پ ر تالطم دهه اول انقالب‬ ‫نزدیک م ی کند‪.‬‬ ‫مس��ائل زیادی از این کتاب برم ی اید‪ ،‬به ویژه در رابطه‬ ‫با درک س��ختی های مدیریت در بحران های گذشته‪ ،‬از این‬ ‫حوادث کم گفته اند یا نگفته ان��د‪ .‬مخاطب با خواندن «ب رای‬ ‫تاریخ م ی گویم» ب��ا این نوع موارد مواجه م ی ش��ود‪ .‬یکی از‬ ‫موضوعات مهم که در کتاب «ب رای تاریخ م ی گویم» روی ان‬ ‫تاکید فراوان شده است‪ ،‬مساله تامین سالح رزمندگان در دوران‬ ‫هشت سال دفاع مقدس اس��ت‪ .‬صحب ت های رفی ق دوست‬ ‫نشان م ی دهد او به خاطر مسئولیتی که در این زمینه داشته‬ ‫ب رای تامین تسلیحات رزمندگان در دوران دفاع مقدس از هیچ‬ ‫تالش��ی فروگذاری نکرده و در این زمین��ه موفق عمل کرده‬ ‫است‪ .‬البته راوی کتاب «ب رای تاریخ م ی گویم» در این زمینه به‬ ‫ابتکارات نیرو های ای رانی هم اشاره م ی کند که چگونه به رغم‬ ‫همه محدودیت هایی که در ان زمان ب رای تامین تسلیحات‬ ‫رزمندگان اسالم وجود داشت‪ ،‬توانسته اند بر این مساله اساسی‬ ‫غلبه کنند‪.‬‬ ‫اغاز‬ ‫کت��اب راز قطعنامه‬ ‫با عنوان فرع��ی «چرایی‬ ‫علل پذیرش قطعنامه ‪598‬‬ ‫و پایان جن��گ تحمیلی»‬ ‫نوش��ته کامران غضنفری‬ ‫یک��ی از جنجال ی تری��ن‬ ‫کتا ب ه��ای موسس��ه‬ ‫کیهان اس��ت‪ .‬این کتاب‬ ‫در واقع جلد ‪ 48‬از مجموعه‬ ‫نیمه پنهان‪ ،‬یکی از چالش ب رانگیزترین کتاب هایی اس��ت‬ ‫که از س��وی دفتر پژوهش های موسس��ه کیهان در اختیار‬ ‫تاریخ پژوهان و عموم عالقه مندان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫کامران غضنفری‪ ،‬نویسنده کتاب‪ ،‬تالش دارد تا پاسخ‬ ‫سواالتی را درباره پذیرش قطعنامه ‪ ،598‬از رهگذر رجوع به‬ ‫مستندات و واقعی ت های اشکار و پنهان به دست اورده و با‬ ‫گرداوری اظهارنظرها و عملکرد افرادی ک��ه در ان دوران از‬ ‫حیات سیاسی‪ -‬اجتماعی برخوردار بودند‪ ،‬خواننده را به کشف‬ ‫حقایق تاریخی رهنمون سازد‪.‬‬ ‫نویسنده کتاب درباره نوع نگاهی که به قطعنامه داشته‬ ‫م ی گوید که محور اصلی این کتاب درباره پذیرش قطعنامه‬ ‫‪ 598‬اس��ت؛ قطعنامه ای که وقتی امام خمینی (ره) در سال‬ ‫‪ 67‬ان را م ی پذیرن��د‪ ،‬در پیام ی که ب رای مردم ای ران ارس��ال‬ ‫م ی کنند‪ ،‬از پذیرش این قطعنامه به عنوان «سرکشیدن جام‬ ‫زهر» یاد م ی کنند‪.‬‬ ‫من به دنبال پاسخ این سوال بودم که چرا امام خمینی‬ ‫(ره) این موض��وع را این گونه یاد کردند و چ��را به این مرحله‬ ‫رس��یدند‪ .‬قاعدتا کس��ی با اختیار خودش جام زهر را س��ر‬ ‫نم ی کشد؛ مگر انکه به او این جام زهر را تحمیل کرده باشند‪.‬‬ ‫این موضوع‪ ،‬س��وال بزرگی ب رای من و بسیاری از افراد دیگر‬ ‫بود که در ان زمان و در حال و هوای اواخر جنگ بودیم؛ اینکه‬ ‫چرا این جام زهر به امام تحمیل شد و چه کسانی در تحمیل‬ ‫این جام زهر‪ ،‬نقش داشتند‪.‬‬ ‫برای تاریخ می گویم‬ ‫‪11‬‬ ‫وحدت سرلوحه دعوت انبیا‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫[نخس��ت یکی از میهمانان عرب زبان‬ ‫صحبت کردند و امام فرمودند‪]:‬‬ ‫بسم‏اهلل‏ الرحمن الرحیم‬ ‫این از برکات اسالم است که ما را جمع‬ ‫کرده است و من امیدوارم که ما قدر این نعمت‬ ‫را‪ ،‬نعمت اس�لام را بدانیم و خدمت کنیم به‬ ‫نوع بش��ر و خصوص ًا‪ ،‬مس��تضعفین بش��ر و‬ ‫باالخص مس��لمین‪ .‬و من از خدای تبارک و‬ ‫تعالی م ی‏خواهم که این هفته وحدتی که در‬ ‫ای ران تحقق پیدا کرد‪ ،‬این‪ ،‬به سالهای وحدت‪،‬‬ ‫قرنهای وحدت برسد و در س��ایه وحدت که سرلوحه دعوت‬ ‫انبیاست ما برسیم و گرفتاری ما همه رفع بشود‪.‬‬ ‫و همه اقایان م ی‏دانید که همۀ گرفتاری مس��لمین‬ ‫از این اختالفاتی است که بینش��ان هست و این اختالفات‬ ‫موجب این شده است که هر طایفه‏ای با طایفه دیگر مقابل‬ ‫باشد و اس�لام در مقابل این مطلب ایستاده است و دعوت‬ ‫به وحدت کلمه م ی‏کند و دعوت به اس�لام‪ ،‬که سلم است‬ ‫در مقابل حق‪.‬‬ ‫و من از خدای تبارک و تعالی م ی‏خواهم که این عید‬ ‫س��عید را بر همه مس��لمین مبارک کند و ان وقت مبارک‬ ‫است که همه مسلمین به تکلیف اسالمی خودشان عمل‬ ‫کنند و همه سران قوم‪ ،‬علمای اعالم بالد و متفکرین بالد‬ ‫‪6- 11‬‬ ‫جلددوم‬ ‫منازعهپشتجبههباجنگ‬ ‫اولینتردیدبرایادامهجنگ‬ ‫بعدازفتحخرمشهرایجادشد‬ ‫ناگفته هاییکهمحرمانهنماند‬ ‫‪20- 27‬‬ ‫گفتارها‬ ‫حرفههنری‪،‬پولودیگرهیچ‬ ‫رخنهفرهنگیفرافکنی‬ ‫فوتبالوسیاستدرتحلیلتیم ملی‬ ‫دلبسته امبهیاری‬ ‫‪28- 53‬‬ ‫سیاست‬ ‫سایهاصالحات‬ ‫ِ‬ ‫اعتدال اعتدالباشیخراستگرا‬ ‫بهسمتنظامدو حزبیمی رویم‬ ‫بازتاب هایحمایتروحانیازشبکه هایمجازی‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬چارچوبش اسلام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش‬ ‫و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬یاسین سیف االسالم‬ ‫فرهنگ‪ :‬علی رضا بهرامی(دبیر)‬ ‫اقتصاد‪ :‬مهدی خاکی فیروز(دبیر) ‪ -‬سیدفراز جبلی ‪ -‬لیال لطفی‬ ‫سارا ترابی‪ -‬اشکان روزرخ ‪ -‬ادریس هیئتی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫عکس و پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالم حسینتقینتاج‪-‬حسینزندی‬ ‫احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادی انباردار ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی‬ ‫بینالملل‬ ‫جدالبرسرفردو‪-‬سانتریفیوژها‪-‬تحریم ها‬ ‫دورهاعتمادسازی‬ ‫خوش بینی هایازکنترلخارجشده‬ ‫‪54- 67‬‬ ‫ب رای تحقق دادن به امال اس�لامی جدیت کنند و فداکاری‬ ‫کنند؛ قلمها در خدمت اسالم باشد و زبانها در خدمت اسالم‬ ‫باشد و قدمها در خدمت اسالم باشد تا اینکه ان‏شاء‏اهلل‏‪ ،‬ان‬ ‫چیزی که خدای تبارک و تعالی از علما خواس��ته است ان‬ ‫تحقق پیدا بکند‪.‬‬ ‫و من این روز مبارک را بر همه مس��لمین و خصوص ًا‬ ‫ش��ما اقایان تبریک ع��رض م ی‏کنم و ان‏ش��اء‏اهلل‏ ان روز‬ ‫مبارک اس��ت که دور هم در مس��جد اقصی باشیم و انجا‬ ‫نماز بخوانیم‪.‬‬ ‫[یکی از میهمانان عرب زبان صحبت کردند‪ .‬سپس‬ ‫امام فرمودند‪]:‬‬ ‫ان‏ش��اء‏اهلل‏ که موفق باش��ید‪ .‬و همه ما ب رای اس�لام‬ ‫هس��تیم و هر چه داریم از اسالم اس��ت و همه ب رادر‬ ‫هس��تیم و باید با حقوق ب رادری با هم رفتار کنیم و‬ ‫همۀ ما مجاهد باش��یم در راه اسالم‪ ،‬هر کس به هر‬ ‫هلل مشکالت مسلمین در همه‬ ‫توانی که دارد تا ان‏شاء‏ا ‏‬ ‫بالد‪ ،‬در ع راق‪ ،‬در سوریه‪ ،‬در لبنان‪ ،‬در فلسطین و سایر‬ ‫جاها ان‏شاء‏اهلل‏‪ ،‬حل بشود با کوشش اقایان و علما و‬ ‫متفکرین ان‏شاء‏اهلل‏‪.‬‬ ‫والسالم علیکم و رحمه‏اهلل‏ و برکاته‪.‬‬ ‫تاریخ‪1360/10/22 :‬‬ ‫محل‪ :‬ته ران‪ ،‬جماران‬ ‫مناسبت‪ :‬گروهی از میهمانان بزرگداشت هفتۀ‬ ‫وحدت ـ از کشورهای عربی‬ ‫پیروزیناسیونالیسمعلیهدموکراسی‬ ‫‪68-73‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫افشاگریاحمداقا‬ ‫مباشرویژهممنوع‬ ‫چرخشروسیهازاروپابهچین‬ ‫رقصخرس قطبیدرمقابلاژدهایزرد‬ ‫پیامبرمهربانی‬ ‫روایتنخل هاوحماسه‬ ‫پهلوان باشیرفت‬ ‫‪74-81‬‬ ‫دیدار‬ ‫سلمانفارسی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫بازتاب‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫به ما اس ام اس بزنید‪3000411711:‬‬ ‫‪ l‬وی‍ژه نام��ه مذاکرات وی��ن عالی بود‪ .‬خس��ته‬ ‫نباشید‪.‬‬ ‫‪ l‬پوشش خوبی به مذاکرات هسته ای دادید‪.‬‬ ‫‪ l‬ب��دون هرگون��ه جانب��داری ب��ه مذاک��رات‬ ‫پرداختید‪.‬‬ ‫‪ l‬یادداشت س��ردبیر درباره مذاکرات هسته ای و‬ ‫تاثیر ان بر ارایش سیاسی کش��ور خوب و دقیق‬ ‫بود‪.‬‬ ‫‪ l‬اینکه یک تیم خبری را ع��ازم محل مذاکرات‬ ‫کردید‪ ،‬کاری حرفه ای و احترام به مخاطبانتان بود‪.‬‬ ‫‪ l‬عک��س جل��د خوب��ی داش��تید‪ .‬خس��ته‬ ‫نباشید‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا کس��ی نم ی گوید در مذاکرات چه گذشته‬ ‫است؟ مگر مردم نامحرم اند؟‬ ‫‪ l‬چ��را اق��ای روحانی با ای��ن اعتم��اد به نفس‬ ‫م ی گوید مذاکرات به نتیجه م ی رسد؟‬ ‫‪ l‬اینکه م ی گویند روس ها اجازه ندادند به توافق‬ ‫برسیم تا چه حد درست است؟‬ ‫‪ l‬چرا هیچ مس��ئول مقص��ری در این مملکت‬ ‫اس��تعفا نم ی دهد؟ در ماجرای پارک ارم هیچ کس‬ ‫مقصر نبود؟‬ ‫‪ l‬اقای روحانی! چرا وزیر شما اصرار دارد مسکن‬ ‫مهر را تعطیل کند؟ کاش ای��ن حرف ها را قبل از‬ ‫انتخابات م ی زدید‪.‬‬ ‫‪ l‬گشت ارشاد دوباره اغاز شد‪ .‬اقای روحانی شما‬ ‫و وزیر ارش��اد یک چیز م ی گویید‪ ،‬وزیر کشور یک‬ ‫چیز دیگر‪ .‬در دولت چه خبر است؟‬ ‫‪ l‬به نظ��رم همه بای��د از مذاکرات هس��ته ای و‬ ‫عملکرد دولت دفاع کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا تعداد صفحات مجله را بیشتر نم ی کنید؟‬ ‫‪ l‬در مورد گران ی ها مطلب بنویس��ید‪ .‬چه کسی‬ ‫مسئول است؟‬ ‫‪ l‬تغیی راتی که در گرافیک داده اید فضای مجله‬ ‫را ب رای مخاطب بهتر کرده است‪.‬‬ ‫‪ l‬اینکه اقای روحانی می گویند نم ی توان مردم را‬ ‫به زور به بهشت فرستاد چه معنایی دارد؟ چه کسی‬ ‫خواسته این کار را بکند؟‬ ‫‪ l‬وقتی می گویند منبرها نباید یکطرفه باش��د‪،‬‬ ‫ایا باید به این فکر کنیم که به روزهای دوم خرداد‬ ‫بازگشته ایم؟‬ ‫‪ l‬اولویت در مبازره با مفاسد اقتصادی پیدا کردن‬ ‫ریشه های اصلی و یافتن راهکاری ب رای خشکاندن‬ ‫ان است‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر حرف های احمد توکلی صحت داشته باشد‬ ‫باید فاتحه خیلی چیزها ر ا بخوانیم‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا نام مفس��دان اقتصادی افش��ا نمی شود ‪.‬‬ ‫همه می گویند افش��ا می کنیم اما در نهایت این‬ ‫اتفاق نمی افتند‪.‬‬ ‫‪ l‬من ی��ک کارگ��رم از کج��ا بای��د هزینه های‬ ‫کمرشکن زندگی و اجاره بها را تامین کنم؟‬ ‫‪ l‬به نظرم راه مب��ازره با بدحجاب��ی روش های‬ ‫سلبی مانند گش��ت ارشاد نیس��ت‪ .‬باید راه های‬ ‫ایجابی هم داشته باشیم‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫شکاف دالور‪ -‬دلواپس‬ ‫بازتاب های یک مقاله‬ ‫یادداشت هفته گذشته سردبیر هفته نامه مثلث در مورد‬ ‫مذاکرات هس��ته ای ای ران و گروه ‪ 5+1‬و تاثی��ر ان بر ارایش‬ ‫نیروهای سیاس��ی کش��ور با بازخوردهای فراوانی در فضای‬ ‫سایبری مواجه شد‪.‬‬ ‫سعید اجورلو در این یادداشت تالش داشت تا چیدمان‬ ‫فضای سیاسی در شرایط فعلی را که به نظر م ی رسد دوگانه ای‬ ‫از دالور و دلواپس است ترسیم کرده و البته با نگاهی به اینده به‬ ‫چگونگی همنشینی نیروهای سیاسی بپردازد‪.‬‬ ‫خبرگزاری دانشجویان ای ران‪ ،‬ایس��نا که این مطلب را‬ ‫بازنش��ر کرده بود عنوان ««چپ» و «راست» جدید در حال‬ ‫شکل گیری؟» را ب رای ان برگزید‪ .‬این خبرگزاری‪ ،‬به این بخش‬ ‫از نوشته س��عید اجورلو توجه بیش��تری کرده است‪« :‬شکل‬ ‫گرفتن دو قطبی جدید ک��ه ذیل عناوینی چون اس��تقالل‪،‬‬ ‫مقاومت‪ -‬تعامل‪ ،‬مصالحه قابل توصیف است اما چه تاثیری‬ ‫بر ارایش دیگر نیروهای سیاس��ی خواهد گذاشت؟ هر یک‬ ‫از جناح های اصالح طلب‪ ،‬راس��ت گرایان سنتی‪ ،‬اصولگرایان‬ ‫تحولخ��واه و اصولگرای��ان معتدل در مقابل ش��کاف جدید‬ ‫سیاست ای ران چه خواهند کرد؟» خبرگزاری تسنیم نیز با درج‬ ‫کامل این یادداشت عنوان «درباره ش��کاف دالور؛ دلواپس»‬ ‫این قسمت از نوشتار را مورد توجه قرار داد‪« :‬سیاست خارجی‬ ‫عرصه منافع ملی اس��ت و اصولگرایی یعنی پای فشردن بر‬ ‫این منافع‪ .‬پس موضع اصولگرایانه گرفتن ش��اید همچنان‬ ‫تاکید همزمان بر «هم مذاکره‪ ،‬هم بدبینی» باشد‪ .‬فراموش‬ ‫نکنیم که عل ی اکبر والیتی‪ ،‬حسن روحانی‪ ،‬علی الریجانی‪،‬‬ ‫س��عید جلیلی و محمدجواد ظریف وقتی پ��ای میز مذاکره‬ ‫م ی نشس��تند و م ی نش��ینند‪ ،‬فراتر از حامیان سیاس ی شان‬ ‫فکر م ی کنند‪».‬‬ ‫خبرگزاری اریا نیز که در گزارشی تحلیلی واکنش ها به‬ ‫مذاکرات وین‪ 4‬را بررسی کرده بود‪ ،‬این بخش از یادداشت را نقل‬ ‫کرد‪ « :‬اگر «تغییر» در سال‪ 1384‬به منزله دگرگونی شیوه توزیع‬ ‫«مازاد اقتصادی» نزد گفتمان عدالت خواهانه احمدی نژاد معنا‬ ‫شد و دال «عدالت» غلظت یافت اما در سال ‪« ،1392‬تغییر»‬ ‫شامل دگرگونی در شیوه مذاکره با‪ 5+1‬بر سر موضوع هسته ای‬ ‫به منظور گشایش اقتصادی شد تا فصل جدید سیاست ای ران‬ ‫ذیل شیفت از اقتصاد به سیاس��ت اغاز شده باشد؛ فصلی که‬ ‫حسن روحانی «فصل اعتدال» نامیدش و منتقدانش ترکیبی‬ ‫از اصالح طلبی در سیاس��ت و فرهنگ و اجتماع‪ ،‬تکنوکراسی‬ ‫در صنعت و تجارت و بوروکراس��ی در دیپلماسی بودند‪ .‬نقطه‬ ‫هیجان انگیز این فصل ب رای دولت یازدهم‪ ،‬امضای توافقنامه‬ ‫ژنو بود؛ توافقی که به گفت��ه روحانی «س��اختار تحریم ها را‬ ‫ش��کانده» و ب رای مخالفان دولت هم نقطه اغازی است ب رای‬ ‫اعالم پایان «ماه عسل دولت‪».‬‬ ‫سایت الف نیز این یادداش��ت را به عنوان تیتر اصلی در‬ ‫باالی صفحه اول خود قرار داد‪.‬‬ ‫بازنشرتوئیتراقایرئیس جمهور‬ ‫حساب توئیتر منسوب به حس��ن روحانی‪ ،‬رئی س جمهور‪ ،‬هفته گذشته‬ ‫جمله ای را به زبان انگلیس��ی توئیت کرده که معنای فارس��ی اش این است‪:‬‬ ‫«شادی حق مردم ماست‪ ،‬ما نباید در مورد رفتارهای ناشی از شادی سختگیر‬ ‫باشیم‪ ».‬در همین حال برخی رس��انه های خارجی از جمله ب ی ب ی سی و رادیو‬ ‫امریکا ضمن پرداختن مبسوط به این توئیت مدعی شده اند‪« :‬کلیک این توئیت‪،‬‬ ‫که جمله ای از سخنان یک س��ال پیش روحانی است واکنشی است به بازداش��ت چند جوان که ویدئویی را روی اهنگ‬ ‫«هپی» یا شادی یک خواننده امریکایی س��اخته اند و در فضای مجازی منتشر شده است‪ ».‬این در حالی است که واحد‬ ‫مرکزی خبر سه شنبه شب گزارشی را با عنوان «ابرویی که در سراب تست بازیگری ریخته شد» پخش کرد که این چند‬ ‫جوان در بخشی از ان اعالم کردند که به انها گفته شده بود قرار است ب رای فیلم سینمایی مجازی از انها تست بازیگری‬ ‫گرفته شود و قرار نبوده چیزی که ضبط م ی شود در جایی پخش شود‪.‬‬ ‫عکس سلفی با قالیباف در‬ ‫همشهری‬ ‫داماد ایت اهلل سیستانی در‬ ‫اینستاگرام‬ ‫ظریف نگران است؟‬ ‫شبکه تلویزیونی ب ی ب ی سی فارسی در تحلیلی گفته‬ ‫است که نگرانی اصلی ظریف به نتیجه نرسیدن مذاکرات‬ ‫هسته ای نیست‪ ،‬بلکه باخت دوباره تیم روحانی در انتخابات‬ ‫اینده و تکرار تجربه انتخابات ‪ 1384‬است‪.‬‬ ‫ای ران هسته ای با درج این خبر نوشته است‪« :‬بی ب ی سی‬ ‫که مدتی است گرایشی اشکار به حمایت از دولت پیداکرده‪،‬‬ ‫در تحلیلی از پیام اخیر محمدجواد ظریف در توئیتر م ی گوید‬ ‫هش��دار اصلی ظریف به غرب در واقع این اس��ت که اگر با‬ ‫دولت روحانی توافق نکند‪ ،‬همانند س��ال ‪ )2005( 1384‬بار‬ ‫دیگر زمینه روی کار امدن اصولگرایان را فراهم خواهد کرد‪».‬‬ ‫ظریف شنبه ‪ 27‬اردیبهشت‪ ،‬در پیامی در توئیتر خود‬ ‫نوشت‪« :‬دس��تیابی به توافق جامع هس��ته ای غیرممکن‬ ‫نیست‪ ،‬نیاز است که توهمات کنار گذاشته شود‪ ،‬نباید مانند‬ ‫سال ‪ 2005‬فرصت از دست برود‪».‬‬ ‫اشاره ظریف به بسته پیشنهادی ‪ 5‬اوت ‪ 2005‬سه کشور‬ ‫اروپایی به ای ران است که ای ران ان را توهی ن امیز ارزیابی کرد‬ ‫و کنار گذاشت‪.‬‬ ‫بی ب ی سی در تحلیلی درباره این پیام م ی گوید‪« :‬این‬ ‫پیام مخاطب خارجی دارد‪ .‬به نوعی ب��ه طرف های مذاکره‬ ‫هش��دار م ی دهد نگذارید اتفاقات ‪ 2005‬تکرار ش��ود‪ .‬اتفاق‬ ‫کلیدی ‪ 2005‬ان بود که پس از یک دوره اتفاقات و مذاکرات‪،‬‬ ‫مقامات ارش��د مذاکرات را متوقف کردند‪ .‬بن بست مذاکرات‬ ‫در سال ‪ 84‬تیم اقای روحانی را از صحنه مذاکرات خارج کرد‪.‬‬ ‫ممکن است ظریف به این نکته ظریف هم اشاره داشته باشد‬ ‫که اگر کارها خوب پیش نرود ممکن است این تیم فعلی از‬ ‫صحنه خارج شود‪».‬‬ ‫خبرهای ابوطالبی‬ ‫معاون سیاسی دفتر رئی س جمهوری پس از بازگشت از سفر‬ ‫چین در توئیتر نوشت ای ران بعد از اجالس سیکا رهبری مبارزه با‬ ‫تروریسم‪ ،‬افراط وخشونت را برعهده خواهد گرفت‪.‬‬ ‫حمید ابوطالبی‪ ،‬س��فیر جدید جمهوری اسالمی ای ران در‬ ‫س��ازمان ملل که تا کنون ویزای او از س��وی امریکای ی ها صادر‬ ‫نشده‪ ،‬در توئیتر نوشته اس��ت‪« :‬اجالس سیکا با ثبت قطعنامه‬ ‫مبارزه با خش��ونت و افراط گرایی روحانی گام بزرگی ب رای مبارزه‬ ‫عملی با تروریسم برداشت‪».‬‬ ‫اش��اره او به تصویب قاط��ع قطعنامه اخیر س��ازمان ملل‬ ‫درباره مبارزه با خش��ونت و افراط گرایی اس��ت که به پیش��نهاد‬ ‫رئی س جمهوری کشورمان در مجمع عمومی این سازمان مطرح‬ ‫شده و با اجماع کامل به تصویب رسید‪.‬‬ ‫حمید ابوطالبی که با کارشکنی امریکای ی ها تا این لحظه از‬ ‫نشستن بر صندلی نمایندگی جمهوری اسالمی ای ران در سازمان‬ ‫ملل بازمانده است‪ ،‬در یکی دیگر از پس ت های خود به دیدار دوجانبه روسای جمهور ای ران و روسیه اشاره کرده و درباره ان‬ ‫ی و هم توام با اراده بسیار باال ب رای‬ ‫نوشته است‪« :‬این دیدار هم بسیار جدى بود و هم بس��یار طوالنی و صریح و صمیم ‬ ‫رسیدن به اهداف‪ ».‬به نوشته ابوطالبی دیدار رسمی و مفصل دوجانبه روسای جمهور ای ران و چین سراغازی است ب رای‬ ‫حرکتی جدید به سمت همکاری های جدی دراینده ای نزدیک‪.‬‬ ‫سعید حجاریان پس از ازادی‬ ‫بهزاد نبوی به دیدار او رفت‬ ‫در ای�ن س�تون نظرات�ی ک�ه مخاطبان‬ ‫س�ایت مثلث انالین روی خبرها داده اند‬ ‫منتشر م ی شود‪:‬‬ ‫یادداشت؛ (س�عید اجورلو‪ ،‬س�ردبیر مثلث)؛‬ ‫درباره شکاف دالور‪ -‬دلواپس‬ ‫نوشته خوبی بود‪ .‬انالیز چیدمان فضای کشور‬ ‫م ی تواند فضای بهتر و روش��نتری ب رای تحلیل و‬ ‫اب راز نظر فراهم کند‪.‬‬ ‫پرونده هسته ای مس��اله ای ملی است‪ .‬نباید‬ ‫جناحی با ان برخورد کرد‪.‬‬ ‫به هر حال اگر اقای ظری��ف نتواند به نتیجه‬ ‫برسد اوضاع ب رای اقای روحانی تغییر خواهد کرد‪.‬‬ ‫اینکه گفته اید دیپلمات ها به مس��ائل با دید‬ ‫ملی نگاه م ی کنند امری کامال درست است‪.‬‬ ‫جای��ی در مطل��ب در م��ورد اق��ای ع راقچی‬ ‫نوشته اید که او در سیاس��ت حد نگه م ی دارد و به‬ ‫چپ و راس��ت نم ی غلتد‪ .‬واقعا همی ن طور است‪.‬‬ ‫اصال نم ی توان او را فردی جناحی نامید‪.‬‬ ‫کس��ی که نفر اول تیم مذاکره کنن��ده ای ران‬ ‫م ی ش��ود چه جلیل��ی باش��د و چه ظری��ف و چه‬ ‫الریجان��ی نم ی تواند ب ر اس��اس دیدگاه های خود‬ ‫عمل کند‪ .‬انه��ا در واقع حرف نظام را ب ر اس��اس‬ ‫منافع ملی دنبال م ی کنند‪ .‬پس کس��ی نباید به‬ ‫جلیلی یا ظریف خرده بگیرد و برچس��ب جناحی‬ ‫بزند‪.‬‬ ‫عراقچی در جمع س�پاهیان‪ :‬سیس�ت م های‬ ‫دفاعی کشورمان قابل مذاکره نیست‬ ‫وین ‪ 4‬نش��ان داد که تی��م مذاکره کننده قابل‬ ‫اعتم��اد اس��ت و نباید ب��ه انها تهم��ت وادادگی‬ ‫زد‪.‬‬ ‫مردم ای��ران هم دالورن��د ه��م دلواپس‪.‬انها‬ ‫دلواپس اوضاع اقتصادی کشورش��ان هستند اما‬ ‫دالورانه مقابل هر متجاوز و دشمنی م ی ایستند‪.‬‬ ‫غرب ی ها اگر روزنه ای از عقب نشینی ببینند در‬ ‫همه مسائل ما دخالت م ی کنند‪.‬‬ ‫ش��نیده ایم اق��ای ظری��ف مقابل خواس��ته‬ ‫امریکای ی ه��ا در م��ورد سیس��تم های موش��کی‬ ‫ما خندی��ده اس��ت‪ .‬اگر این خبر درس��ت باش��د‪،‬‬ ‫امریکای ی ها به خوبی تحقیر شده اند‪.‬‬ ‫س�خنان مهم س�عید جلیل�ی در م�ورد تیم‬ ‫مذاکره کنن�ده؛ مذاک�رات هس�ته ای فراتر از‬ ‫مباحث تنگ سیاسی و جناحی است‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫افرین بر اقای جلیلی که نشان دادند چگونه به‬ ‫منافع ملی کشور نگاه م ی کنند‪.‬‬ ‫کسانی خود را پشت جناب دکتر جلیلی پنهان‬ ‫م ی کنند و با نسبت دادن خود به ایشان انتقادهایی‬ ‫مطرح م ی کنند‪ ،‬بدانند این اظهارت سعید جلیلی‬ ‫تحسی ن ب رانگیز و تاریخی است‪.‬‬ ‫حاج س��عید دالوری اس��ت که دلواپس ی هایی‬ ‫دارد‪ .‬اما او گفته که حرف هایش را در خفا م ی زند تا‬ ‫کسی سوءاستفاده نکند‪.‬‬ ‫اظهارات هوش��مندانه اقای جلیلی بسیاری از‬ ‫اتهامات هدف دار علیه ایشان را خنثی کرد ‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫توئیت جنجالی پسر‬ ‫کلینزمن علیه دوناوان‬ ‫روی خط مثلث انالین‪MOSALAS. :‬‬ ‫‪IR‬‬ ‫‪15‬‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫م راسمدانشاموختگیدانشجویانافسریوت ربیتپاسداریدانشگاهامامحسین(ع)‬ ‫در استانه سالروز فتح خرمشهر‪ ،‬با حضور حضرت ای ت اهلل خامنه ای فرمانده کل قوا‬ ‫برگزارشد‪.‬‬ ‫پیکر مطهر دو شهید ای رانی حادثه تروریستی در‬ ‫شهر بعقوبه ع راق‪ ،‬وارد کشور شد‬ ‫ای ت اهللهاشمیرفسنجانیرئیسمجمعتشخیصمصلحتنظامدر‬ ‫م راسم سی و دومین سالگرد تاسیس دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫س رلشکر «محمدعلی جعفری» فرمانده کل سپاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی گفت‪« :‬حمله به اعتقادات‬ ‫و باوره�ای دینی مردم و فش�ار اقتصادی از جمله‬ ‫رویکردهای جدید دش�من علیه ملت رشید ای ران‬ ‫است‪».‬‬ ‫وزیر کشور گفت‪« :‬هرگونه افراط ی گری و خشونت‬ ‫از سوی هر گروه و طیفی محکوم است و مطالبات‬ ‫باید از مجرای قانون پیگیری شود‪».‬‬ ‫چهارمین اجالس س ران سیکا در اسیا با حضور حجت االسالم حسن روحانی رئی س جمهوری ای ران‬ ‫در شهر بندری شانگهای چین برگزار شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫ی�ادواره ش�هدای دالوریم همزمان با س�الروز فتح خرمش�هر باحض�ور خانواده‬ ‫‪313‬شهیددفاع مقدس در محل النه جاسوسی برگزار شد‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫مدودوف نخس�ت وزیر روس�یه گفت‪« :‬بعید‬ ‫ب�ه نظ�ر م ی رس�د گف�ت وگوه�ای می�ان‬ ‫روس�یه و اوک رای�ن پس از برگ�زاری انتخابات‬ ‫ریاس�ت جمهوری در ای�ن کش�ور باتوجه به‬ ‫ش رایط سیاسی داخلی اوک راین تسهیل شود‪».‬‬ ‫وزیر خارجه ونزوئال در اتحادیه کشورهای امریکای‬ ‫جنوبی (اوناس�ور ) گفت‪«:‬ما نخس�تین ش�کایت‬ ‫رسمی علیه سنای امریکا را به دلیل دخالت در امور‬ ‫سیاست داخلی ونزوئال ارائه خواهیم داد‪».‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫نظامیان تایلند در یک کودتا کنترل بانکوک را در اختیار گرفتند‪.‬‬ ‫این اقدام با مخالفت هایی هم راه بود‪.‬‬ ‫م راس�م عقد کبری گل‪ ،‬دختر عبداهلل گل رئی س جمهور‬ ‫ترکیه با حضور رجب طیب اردوغان برگزار شد‪.‬‬ ‫حامد کرزای‪ ،‬رئی س جمهوری افغانس�تان پس از دست‬ ‫دادن با همتای چینی خود در اجالس شانگهای‬ ‫زلزله ایب ه شدت‪ 5/6‬درمقیاسریشترشنبهگذشتهمنطقهیینگجیانگ‬ ‫در جنوب غرب استان یونان چین را لرزاند‪.‬‬ ‫لی و هان که رئیس شرکت بزرگ معدنی «سیچوان هانلوگ»‬ ‫ب�وده‪ ،‬در س�ال ‪ ۲۰۱۲‬یک�ی از ثروتمندت ری�ن اف راد چینی‬ ‫شناخته شده بود که به اعدام محکوم شده است‪.‬‬ ‫وزی�ر ورزش و جوان�ان گف�ت‪« :‬هم اکنون‬ ‫ب�رای پرداخ�ت وام ازدواج ب�ه جوان�ان با‬ ‫کمبود اعتبار رو به رو هستیم‪ .‬امیدواریم‬ ‫با حل مشکل و تامین اعتبار الزم پرداخت‬ ‫تسهیالت ازدواج از سر گرفته شود‪».‬‬ ‫مسئوالن شرکت المانی ال اشپورت‪،‬با‬ ‫حضور در اردوی تی م ملی اعالم کردند‬ ‫ک�ه لباس هایی که مل ی پوش�ان ای ران‬ ‫برتن م ی کنند‪،‬تولید این کشور نیست‬ ‫و تقلبی است‪.‬‬ ‫رئال مادرید با شکست اتلتیکو مادرید ب رای دهمین بار در لیگ قهرمانان اروپا‬ ‫بهمقامقهرمانیرسید‪.‬‬ ‫س�ومین س�ال درگذش�ت ناص�ر حج�ازی‬ ‫پرشکوه برگزار شد‬ ‫عادل فردوس�ی پور در‬ ‫مقابل پیشکس�وتان‬ ‫اس�تقالل موف�ق ب�ه‬ ‫گلزنی شد‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫تیم ملی ای ران در اولین بازی تدارکاتی خود‬ ‫مقابلبالروسمتوقفشد‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫جواد نکونام و رضاقوچان نژاد در خیابان های وین‬ ‫‪19‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیس�ت‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را میزبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگان شان است‪.‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫حرفه هنری‪ ،‬پول و دیگر هیچ‬ ‫درباره نسبت هنرمندان با حکومت‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫این روزنامه نگار در یادداش��ت خود به تنوع روابط‬ ‫هنری‪،‬سیاس��ی و فرهنگی میان گروه های نهادهای‬ ‫رسمی با گروه های هنری و فرهنگی پرداخته است‪.‬‬ ‫اگر گذرت��ان به دیداره��ای فصلی‪ ،‬ن��وروزی یا‬ ‫مناس��بتی اهالی صنعت فرهنگ با مدی ران و مس��ئوالن و‬ ‫برنامه ریزان افتاده باش��د‪ ،‬احتماال ش��اهد برنامه ای بوده اید‬ ‫که در ان جمعی از فعاالن س��ینما‪ ،‬تئاتر‪ ،‬موس��یقی‪ ،‬نشر‬ ‫و‪ ...‬حضور دارند و ب��ه نمایندگی از میان انها‪ ،‬به طرح بحث‬ ‫و سخن م ی پردازند‪ .‬بسته به سطح و عمق جلسه و می زبان‪،‬‬ ‫شفافیت و صراحت در بیان گفته ها و درخواست ها متفاوت‬ ‫است؛ مثال اگر ب رنامه ای با بازپخش عمومی و نمایش وسیع‬ ‫همراه باشد‪ ،‬بیشتر نیش و کنایه های سیاسی خریدار دارد‬ ‫و حرف های کلی و پیچیده درب��اره روابط میان حاکمیت و‬ ‫صنعت فرهنگ و اگر جلس��ه ای س��ازمان ی تر و کوچک تر‪،‬‬ ‫بحث هایی واضح ب رای جذب امکان��ات و جلب بودجه‪ .‬به‬ ‫هر سیاقی که این جلس��ه ها برگزار ش��ود‪ ،‬جمعی مدعی‬ ‫نمایندگی فکر و فرهنگ و هنر هستند و بیانی ه خوان؛ یک‬ ‫محور متمرکز روی ممی��زی و محدودیت ها و محور دیگر‬ ‫روی بودجه و پول و فضا‪ .‬از انجا که اولی معموال شهرت اور‬ ‫است و ب رای بس��یاری جذاب تر‪ ،‬معموال به این بخش دوم‬ ‫ماجرا که مالی و اقتصادی اس��ت کمتر توجهی م ی شود و‬ ‫درباره اش گفت وگو‪ .‬به دیگر سخن‪ ،‬حضرات هنرمند ‪ ،‬دوست‬ ‫ندارند که جلوی چشم ملت جار زده شوند که در هر جلسه‬ ‫نیمه خصوصی و غیرعموم ی ای که حاضر م ی شوند‪ ،‬از اول‬ ‫و اخر درباره «پول» بحث م ی کنند و دغدغه ای ب رای توجه به‬ ‫«دغدغه» ها یا پرداختن به مسائل بااهمی ت تر حوزه فرهنگ‬ ‫و هنر ندارند‪ .‬یکی از نخریده شدن کتاب های انتشارت ی اش‬ ‫ب رای کتابخانه های شهر م ی نالد و دیگری م ی گوید که چرا‬ ‫مانند فرانسه به ما مستقیما کمک مالی نم ی کنید تا تئاتر‬ ‫مردمی (با پول دولتی) برگزار کنیم و سومی شکوه م ی سراید‬ ‫که تاالر خوب ب رای اجرای کنس��رت موس��یقی نیس��ت و‬ ‫هی چ کدام ش��ان دلواپس این نکته نیستند که چرا باید پول‬ ‫مردم‪ ،‬ب رای کتاب ها‪ ،‬نمایش نامه ها یا اوازه خوانی انها صرف‬ ‫شود و انها چه نسبتی با جامعه و مردم دارند؟‬ ‫این گروه نسبتا بزرگ از اهالی صنعت فرهنگ که مرتبا‬ ‫تالش م ی کنند که بگویند اهل سیاس��ت و روابط سیاسی‬ ‫هم نیستند و مذهب ی هاشان سازشان را با جریانات انزواطلب‬ ‫دینی ک��وک م ی کنند و بقی ه ش��ان با نظ��م برنامه خبری‬ ‫بی‪.‬بی‪.‬سی فارسی‪ ،‬هنگامی که بحث درامد پیش م ی اید ‪ ،‬با‬ ‫فراغ بال‪ ،‬اغوش شان را بازم ی کنند تا به طریقی موثرتر‪ ،‬منابع‬ ‫مالی بیش��تری را در اختیار بگیرند و به این طریق‪ ،‬اهداف ‬ ‫احتماال مادی ش��ان را محقق کنند‪ ،‬اما گوی��ا در اینجا فقط‬ ‫جاده یکطرفه ای را م ی بینند که از بودج��ه ملی‪ ،‬باید خرج‬ ‫تعلقات خصوصی انها کرد و بس‪ ،‬ان هم در چه شرایطی؟‬ ‫در اوضاع و احوالی که تا پای بعض ی هاشان به بیرون مرزها‬ ‫م ی افتد‪ ،‬در همان هواپیما گره روسری های ش��ان را شُ ل تر‬ ‫م ی کنند و به فکر ش��عبده بازی ها و طنازی های عجیب و‬ ‫غریب اند و مساله شان دست دادن با جنس مخالف است و‬ ‫لباس حیرت انگیزپوشیدن و ژست های نامتعارف گرفتن‪ ...‬و‬ ‫البته اینها نوعی دهن کجی و هنجارستیزی است که حتما‬ ‫اعتراضات و انتقادهای داخل ی ها را هم برم ی انگیزد و الزاما‬ ‫ربطی به امروز و این دولت هم ندارد؛ تا بوده‪ ،‬همین بوده‪ .‬اما‬ ‫پرسش این است که با چنین ادا و اطوارهایی‪ ،‬چه جایی ب رای‬ ‫دست اندازی به بی ت المال و توجهاتی حاکمیتی م ی ماند و‬ ‫اصال حاکمیت در یک معنای وس��یع‪ ،‬چرا و چگونه باید به‬ ‫این دسته جات و گروه های مختلف المواضع‪ ،‬کمک کند؟‬ ‫چندس��الی پی ش تر که ی��ک معاونت ارش��اد‪ ،‬نحوه‬ ‫کمک رس��انی به برخی گروه ه��ای هنری را تغیی��ر داد و‬ ‫هیاهوی بس��یاری در این باره برپا ش��د‪ ،‬عم��ده اعتراضات‬ ‫حول دو مح��ور بود؛ اول انک��ه چرا با برخی تش��کل های‬ ‫صنفی مشورت نش��ده و دیگر انکه وضعیت حق و حقوق‬ ‫فعاالن این صنف‪ ،‬چه م ی ش��ود؟ با حل ش��دن این موارد‪،‬‬ ‫دیگر جایی ب رای گله و گله گزاری نبود و همه چیز بر سبیل‬ ‫تفاهم و توافق پیش رف��ت‪ .‬حاال در چنی��ن بزم گاهی که‬ ‫چندان خبری از رزم و عزم هم نیست‪ ،‬جایی ب رای وادادگی‬ ‫و ب ی تفاوتی و امتیازدهی ب ی پای��ان نم ی ماند؛ منطقی باید‬ ‫پس توجهات شعاری و ُپ ر سر و صدا نظیر حذف ممیزی‬ ‫در ِ‬ ‫دیده شود و منادیان این تالش ها‪ ،‬به لوازم و جهاتِ پی رامونی‬ ‫سخنان شان متوجه باشند‪ ،‬وگرنه درک برخی سیاست های‬ ‫اعالمی‪ ،‬به دشواری ممکن م ی شود‪ .‬به ایده واگذاری ممیزی‬ ‫به مردم بنگرید‪ :‬در همان جایی این سخنان مطرح م ی شود‬ ‫که یک مستند تاریخی‪-‬سیاسی‪ ،‬زیر بار شدیدترین انتقادها‬ ‫قرار دارد و معلوم نیس��ت با کدامین توصیفی م ی شود این‬ ‫تناقض درونی را رفع کرد‪ .‬مهم تر از ان‪ ،‬قرار اس��ت ممیزی‬ ‫به همین کارتل های نه چندان بلندمرتبه به اصطالح هنری‬ ‫واگذار شود که امرارمعاش و کسب شهرت را بر همه شئون‬ ‫و دیگر وجوه زندگی ترجیح م ی دهند؟‬ ‫هنر ب رای هنر‪ ،‬ایده ای است که زیربنای نظری همین‬ ‫ایده واگ��ذاری تصدی گری ها در عرص��ه فرهنگ به اهالی‬ ‫ان اس��ت؛ یعنی گروهانی از فع��االن فرهنگی و هنری که‬ ‫عمرش��ان را صرف خلق اثاری تخصصی م ی کنند و بس‪.‬‬ ‫تامل در باب این افراد و چرایی توجه به انان و حواش ی شان‪،‬‬ ‫موضوعاتی بسیار قابل توجهند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫درنگی در یک قضاوت اخالقی‬ ‫ایا رفتار بانو لیال حاتمی در جشنواره کن عملی غی ر اخالقی بوده است؟‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫اقد ام لیال حاتمی در جشنواره کن و واکنش های‬ ‫داخلی و خارجی ان که همیش��ه بعد از چنین مسائلی‬ ‫در جش��نواره خارجی مطرح می ش��ود‪ ،‬دست مایه این‬ ‫یادداشت شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫غلبه ممکن خیر بر شر یا کمترین غلبه ممکن شر بر خیر‬ ‫توصیف م ی ش��ود‪ .‬صرف نظر از نقدهای جدی ای که بر این‬ ‫دیدگاه از منظر عملی و نظری وارد شده است به نظر م ی رسد‬ ‫باید قضاوت درباره اخالقی یا غی راخالق��ی بودن اتفاق ذکر‬ ‫شده در صدر یادداشت را در نظریه دیگر حوزه اخالق هنجاری‬ ‫تو جو کرد‪ .‬در نظریه های‬ ‫یعنی نظریه وظیفه گرایی جس�� ‬ ‫وظیفه گرایانه؛ این ذات صفات و افعال است که بنابر مطابقت‬ ‫یا عدم مطابقت ان با قواعدی‪ ،‬ان صفات و افعال را جزو باید ها‬ ‫و نباید های اخالق��ی قرار م ی دهد‪ .‬در تعبیری س��اده‪ ،‬طبق‬ ‫نظریه وظیفه گرایانه افراد ب رای اخالقی عمل کردن تنها باید‬ ‫بر حسب وظیفه خود عمل کنند‪.‬‬ ‫وظیفه ای که در مطابقت اعمالشان با مالک های تعیین‬ ‫شده اخالقی معنا م ی یابد‪ .‬به عبارت دیگر افراد ب رای اخالقی‬ ‫عمل کردن تنها باید به وظایفشان که همان مطابقت افعال‬ ‫با مالک های مش��خص و ذاتا خوب و صحیح است؛ عمل‬ ‫کنند‪ .‬این مالک ها البته یا از منظ��ر اراده و قانون الهی قابل‬ ‫تبیین است یا انگونه که کانت فیلسوف بزرگ دوران جدید‬ ‫م ی اندیشید به واس��طه عقل عملی و کلی قابل دسترسی‬ ‫گفتارها‬ ‫خبر کوتاه و غرور ب رانگیز بود‪ .‬لیال حاتمی بانوی‬ ‫بازیگر ای رانی به عنوان یکی از اعضای هیات داوری در شصت‬ ‫و هفتمین دوره جشنواره کن حضور خواهد داشت‪ .‬دو مولفه‬ ‫این خبر ب رای اهالی فرهنگ و عالقه مندان سینما جالب توجه‬ ‫بود؛ اول اینکه جشنواره کن با اهمیت سینمای ی اش در سپهر‬ ‫سینما در میان هیات داوران خود حضور یک داور ای رانی ان‬ ‫هم یک بانوی ای رانی را تجربه م ی کند و خود این مساله عالوه‬ ‫بر دستاوردهای شخص ی اش ب رای فرد انتخاب شده و ب رای بدنه‬ ‫سینمای ای ران ف ی نفسه یک ارزش حرفه ای تلقی‬ ‫م ی شود‪ .‬دومین مولفه جالب توجه بودن این خبر‬ ‫ی است؛ بازیگری که عالوه‬ ‫نیز خود بانو لیال حاتم ‬ ‫بر توانای ی های هنری – حرفه ای اش در پسا پشت‬ ‫کارنامه حرفه ای خود چندین نام معتبر را تداع ی گر‬ ‫است‪ .‬تداعی دختر شاعر س��ینمای ای ران زنده یاد‬ ‫علی حاتمی بودن‪ ،‬تداعی همس��ر علی مصفا که‬ ‫سینماگری خوب است بودن و البته به تبع عروس‬ ‫دو تن از شخصی ت های فرهیخته ادبی روزگارمان‬ ‫یعنی استاد دکترمظاهر مصفا و استاد دکتر امیر بانو‬ ‫بودن‪ .‬و البته با همه این فضل نسبی و سببی‪ ،‬بانو‬ ‫ی هی چ گاه چنان نبوده اند که «من انم که‬ ‫لیال حاتم ‬ ‫رستم ب َود‪ ،‬پهلوان» و شایستگ ی های حرفه ای ایشان‬ ‫قطعا بر کمترین اهل فرهنگی که سینمای ای ران را‬ ‫بشناسد پوشیده م ی ماند‪ .‬این مقدمه اما به سبب‬ ‫اتفاقی است که در مراس��م افتتاحیه جشنواره کن‬ ‫رخ داده است‪ .‬اتفاقی که شاید بتوان گفت تمام ی ‬ ‫حالوت خب��ر اول را تحت تاثیر ق��رار داد و باعث‬ ‫شد عالوه بر جریان رس��انه ای که در محکومیت‬ ‫وقوع ای��ن اتفاق ش��کل گرفت برخی مس��ئوالن فرهنگی‬ ‫کش��ور نیز واکنش نش��ان دهند‪ .‬اتفاق اینکه بنابر احترام و‬ ‫مرس��ومات معمول فرهنگ غربی بانوی مس��لمان ای رانی‬ ‫ی و دینی خود انجام داد‪.‬‬ ‫رفتاری غیرمتعارف با فرهنگ بوم ‬ ‫به پرسشی که در طلیعه و به عنوان تیتر این یادداشت‬ ‫نگاشته شده برم ی گردم که اگر از منظر اخالقی به این اتفاق‬ ‫نگاه کنیم چه قضاوتی را از این منظر م ی توانیم داشته باشیم‪.‬‬ ‫باتوجه به اینکه این اتفاق را م ی توان از منظرهای دیگری از‬ ‫جمله نگاه روشنفکری نیز مورد توجه قرار داد‪.‬‬ ‫ب رای توضیح اس��تداللی که به واسطه ان م ی توان بر‬ ‫اخالقی بودن یا اخالقی نبودن رفتار بانو حاتمی در جشنواره‬ ‫کن حکم کرد‪ ،‬مقدماتی الزم است‪.‬‬ ‫اخ�لاق هنج��اری (‪ )normative ethics‬یکی از‬ ‫حوزه های اخالق پژوهی در زمان ما محس��وب م ی شود که‬ ‫اگرچه ریش��ه های ان را م ی ت��وان در اثار فیلس��وفان کهن‬ ‫نیز یافت اما به صورت روش��مند در دوران جدید اس��ت که‬ ‫مورد توجه قرار گرفته اس��ت‪ .‬در این حوزه مطالعاتی با روش‬ ‫استداللی و عقالنی در جس ت وجوی نظریه ای معقول ب رای‬ ‫باید و نباید های دستوری حوزه اخالق روبه رو هستیم‪ .‬اینکه‬ ‫در موقعی ت های مختل��ف مالک ه��ا و معیار های اخالقی‬ ‫عمل کردن چیس��ت‪ ،‬یکی از وجوه اصلی مورد توجه در این‬ ‫حوزه مطالعاتی اخالق است‪ .‬اما نظریه های جدی ای که درباره‬ ‫مالک و معیار های اخالقی عمل کردن مطرح م ی شود در ذیل‬ ‫اخالق هنجاری به دو دسته نظریه های نتیجه گرا و وظیفه گرا‬ ‫تقسیم م ی شود‪ .‬نتیجه گرایان معیار اخالقی عمل کردن هر‬ ‫شخص را وابس��ته به هدف و غایت رفتاری او م ی شناسند و‬ ‫اعتقاد دارند ارزش اخالقی هر عملی ب راساس نتیجه خارجی‬ ‫ان فعل است که مشخص م ی شود‪ ،‬به این ترتیب ب ر اساس‬ ‫نتیجه گرایی وقتی ش��خصی مخیر میان انج��ام دو عمل‬ ‫م ی شود باید ببیند کدام یکی از این دو کار م ی تواند منفعت‬ ‫بیشتری را در پی داشته باشد‪ ،‬حال چه منفعت شخصی که‬ ‫مبتنی بر نظریه لذت شخصی است و ارضای میل و خوشی‬ ‫و لذت را به عنوان ارزش غایی یک عم��ل مهم م ی داند چه‬ ‫ذیل نگاه منفع��ت عمومی‪ .‬از این منظر اخی��ر در ذیل نگاه‬ ‫نتیجه گرایانه نیز ارزش اخالقی ب ر اس��اس بیشترین سود و‬ ‫منفعت ممکن ب رای بیشترین مردم و به عبارت دیگر بیشترین‬ ‫اس��ت‪ .‬از نظر کانت اخالقی خوب و باارزش اس��ت که ب رای‬ ‫رعایت قانون اخالقی انجام شود و ب رای اینکه قانون اخالقی‬ ‫کلی و ضروری باش��د باید مطلقا مس��تقل از انواع عواطف‪،‬‬ ‫احساسات‪ ،‬منافع شخصی و حتی عمومی باشد‪ .‬از نظر کانت‬ ‫تنها باید چنان رفتار کرد که بتوان ان رفتار را به عنوانی قانونی‬ ‫عام وضع کرد‪ .‬با این توصیفات بس��یار مجمل و صرف نظر‬ ‫از نقد و نظ ر های مطرح ش��ده در این زمین��ه که خود مجال‬ ‫بس��یار موس��عی طلب م ی کند باید گفت توجه به قوانین‬ ‫دینی و میهنی ب رای هر ش��خص نیز م ی تواند جزو عمل به‬ ‫اخالقیات محسوب شود و اگر نگاه وظیفه انگارانه ای را ب رای‬ ‫قضاوت در اتفاق پی ش گفته مالک قرار دهیم باتوجه به عدم‬ ‫رعایت این قوانین و احکام مذهبی‪ -‬میهنی که به واس��طه‬ ‫ان دست دادن دو فرد نامحرم ان هم در انظار خطا محسوب‬ ‫شده و خالف عرف و شرع تلقی م ی شود‪ ،‬باید گفت که عمل‬ ‫فوق‪ ،‬کاری غی ر اخالقی محس��وب م ی شود‪ .‬خاصه اینکه به‬ ‫واسطه رسانه ها نیز این مساله انعکاس��ی فرامرزی داشته و‬ ‫به نوعی این اشکارا برخالف قوانین مذهبی و میهنی رفتار‬ ‫کردن؛ واکنش های فرهنگی و اجتماع��ی متفاوتی را نیز در‬ ‫برداشته است‪.‬‬ ‫نکته مهمی که در ای��ن میان با این قضاوت‬ ‫مطرح م ی ش��ود گوش��زد کردن این نکته از سوی‬ ‫برخی است مبن ی بر اینکه بانو حاتمی در محدوده‬ ‫مرزهای قانونی ای ران دست به این عمل نزده است‬ ‫و این یک رفتار ش��خصی در جایی بوده است که‬ ‫دیگر قوانی��ن مذهبی – میهنی ما ب رای ایش��ان‬ ‫الزام اجرایی نداش��ته است‪ .‬از س��ویی دیگر ایشان‬ ‫به واسطه ش��خصیت حقیقی خود در این مراسم‬ ‫سینمایی دعوت شده و ش��رکت کرده اند و درست‬ ‫اس��ت که افتخار معنوی ان ب رای س��ینمای ای ران‬ ‫نیز محسوب م ی ش��ود اما از منظر قانونی ایشان‬ ‫نماینده هیچ ارگان رس��می در این جشنواره نبوده‬ ‫و نیستند و در نتیجه همه رفتار هایشان نیز فرای‬ ‫مرزهایی است که قوانین مذهبی و ملی را شامل‬ ‫م ی شود تا بخواهد هتک و اسائه ای صورت گرفته‬ ‫باش��د‪ .‬این نکته و اس��تدالل های صورت گرفته را‬ ‫البته باید با این توجه نیز در نظر گرفت که اگرچه از‬ ‫منظر قانونی م ی تواند این حرف صحیح باشد اما از‬ ‫سوی دیگر نم ی توان این مساله را انکار کرد که بانو حاتم ی ‬ ‫به عنوان یک سینماگر و فعال فرهنگی‪ -‬هنری در قبل و بعد‬ ‫حضورهای فرامرزی اش چه در گذشته و چه درحال دیگر تنها‬ ‫یک شخصیت حقیقی ندارد و به واسطه حضور قوی ایشان‬ ‫در سپهر سینما و به تبع ان در فضای رسمی فرهنگ و هنر‬ ‫کشور ایشان نمادی از زن ای رانی مسلمان هنرمند فرهنگی‬ ‫نیز حتی اگر نخواهند‪ ،‬شخصیتی نمادین و حقوقی دارند‪.‬‬ ‫شخصیتی که مانند هویت حقیق ی شان به نظر م ی رسد از‬ ‫ایشان جداناشدنی باشد مانند نس��ب ت های نسبی و سببی‬ ‫هنری شان‪.‬‬ ‫با این وصف اس��ت که بان��و حاتم ی و اص��وال همه‬ ‫هنرمندان و شخصی ت های مختلف در حوزه های گوناگون‬ ‫در سطح ایش��ان باید متوجه باش��ند که شخصیت حقوقی‬ ‫انفکاک ناپذیر ایشان باعث م ی شود در هر افق و سرزمینی‬ ‫که باشند ذیل اخالقیات و عرفیات نیک ای ران اسالمی معنا‬ ‫و قضاوت م ی شوند‪ .‬در این میان البته بماند سخن از تاسفی‬ ‫که باید داشت از ب ی اخالق ی های بسیاری که در فریاد کردن‬ ‫بر سر یک رفتار غی راخالقی سر داده شد‪.‬‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫رخنه فرهنگی فرافکنی‬ ‫درباره یک اظهار نظر سیاسی‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫بحران و دولت‪ ،‬همزاد یکدیگرند‪ .‬نویس��نده این‬ ‫یادداشت به ش��یوه مقابله دولتمردان با نقد‪ ،‬منتقدان و‬ ‫بحران های احتمالی پرداخته است‪.‬‬ ‫«به ه ر حال در دولت گذش��ته ب رای کس��انی که‬ ‫رابطه خوبی با ان دولت داشتند سفره ای پهن بوده است اما‬ ‫این دولت با افرادی که بر سر کار اورده و انضباط مال ی ای که‬ ‫برقرار کرده باعث شده که این س��فره برچیده شود و طبیعتا‬ ‫برخی افراد از این شرایط ناراضی هستند و نارضایت ی شان را‬ ‫به این ش��کل بروز م ی دهند‪ .‬از مجموع��ه اقداماتی هم که‬ ‫م ی کنند‪ ،‬م ی توان پی برد که یک هسته یا کمیته ای در حال‬ ‫س��ازماندهی و اجرای برنامه هایی ب رای بحران سازی علیه‬ ‫دولت و مشغول کردن دولت به امور جزئی است تا نتواند به‬ ‫کارهای اصلی برسد‪».‬‬ ‫اینه��ا اخری��ن موضع گی��ری و نظ��رات اق��ای علی‬ ‫شکوری راد اس��ت که در مصاحبه با روزنامه اعتماد در هفته‬ ‫گذش��ته مطرح کرد‪ .‬به جرات م ی توانم عرض کنم که اگر‬ ‫سال ‪ ۸۴‬یا ‪ ۸۸‬یا حتی پارسال این جمالت نقل م ی شد و نام‬ ‫گوینده اش را نقطه چین م ی کردند اکثر مردم م ی گفتند اینها‬ ‫جمالت رئی س جمهور وقت یعنی اقای محمود احمدی نژاد‬ ‫است‪.‬‬ ‫همه به خاطر داریم که از سال ‪ ۸۴‬اقای احمدی نژاد با‬ ‫موضع «من قرار است همه چیز را تغییر دهم» و «من قرار‬ ‫است نان عده ای را اجر کنم» و «من امده ام تا با مافیای قدرت‬ ‫و ثروت مبارزه کنم» و «من امده ام تا کاخ ها را فرو بریزم و به‬ ‫کوخ نشی ن ها برسم» و «من امده ام تا تبعیض را از بین ببرم»‬ ‫و از این قسم من امده ام های ناج ی گونه وارد عرصه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری شد و این رویکرد و روش را نه تنها تا پایان‬ ‫دور اول ریاس��ت جمهوری اش بلکه تا روزهای اغازین شروع‬ ‫انتخابات ‪ ۹۲‬هم ادامه داد‪.‬‬ ‫رئی س جمهور سابق ما همواره یکی از دستانش در یکی‬ ‫از جی ب هایش بود و همه را تهدید م ی کرد که اگر این دستم‬ ‫را از این جیبم دربیاورم درون دستم کاغذی است پر از اسامی‬ ‫ اشخاص شناخته شده و عال ی منصب که همگی کارشکنی‬ ‫کرده اند و علیه من اتاق فکر و تیم تشکیالت داده اند و دارند‬ ‫به صورت منسجم فعالیت م ی کنند تا دولت من را زمینگیر‬ ‫کنند و مافیای قدرت و ثروت علیه من بسیج شده چون من‬ ‫بودم که با برقراری عدالت انها را از رانت خواری و برخورداری از‬ ‫تبعیض محروم کرده ام‪.‬‬ ‫یراد مدام‬ ‫دقیقا همین الفاظی که این روزها اقای شکور ‬ ‫در ادبیاتش به کار م ی برد اق��ای احمدی نژاد و اقای خاتمی‬ ‫مجموعا ‪ ۱۶‬سال لقلقه زبانش��ان بود و اگر از حق نگذریم تا‬ ‫مدتی هم به خوبی توانس��تند افکار عمومی را به سمت و‬ ‫سویی جز خود منحرف کنند‪.‬‬ ‫دوم خردادی ه��ا و اق��ای خاتم��ی ک��ه مواضع��ی‬ ‫شب ه روشنفکری داشتند در ان هشت سال و مخصوصا بعد از‬ ‫فاجعه کوی ‪ ۷۸‬مدام مطرح م ی کردند که عده ای نم ی گذارند‬ ‫ما کار کنیم‪ .‬گروه های فش��ار مدام ب رای م��ا بحران ایجاد‬ ‫م ی کنند‪ .‬عده ای ب رای م��ن و دولتم هر ‪9‬روز یک بار بحران‬ ‫ایجاد م ی کنند‪.‬‬ ‫نکته ای که در این میان مطرح است اینکه اقای خاتمی‬ ‫یراد از طرفی هم حرفشان‬ ‫و اقای احمدی نژاد و اقای شکور ‬ ‫درست است و از طرفی استداللشان غیرمنطقی‪.‬‬ ‫این که اقای خاتمی م ی گفت علیه دولتم هر پنج روز‬ ‫یک بحران ایجاد م ی کنند و اینکه اقای احمدی نژاد م ی گفت‬ ‫که علیه دولتم باندها و مافیای ثروت و قدرت بسیج شده اند‬ ‫و اینکه اقای ش��کوری راد م ی گوید که کمیته بحران سازی‬ ‫علیه دولت تشکیل شده از طرفی درست است‪ ،‬چون طبیعتا‬ ‫در فضای سیاس��ی و در فضای رقاب��ت و در فضای قدرت‬ ‫خوشبختانه همواره رقابت و تالش ب رای انتقال قدرت هست‬ ‫و متاس��فانه از ازل تا ابد رقبایی بوده اند که نه تنها به رقابت‬ ‫سالم اعتقادی نداشته اند‪ ،‬بلکه کال اعتقاد خاصی نداشته اند‬ ‫به هیچ اصل متقنی بلکه دغدغه اصل ی شان تصاحب قدرت‬ ‫است به هر نحو ممکن‪.‬‬ ‫مشکل اینجاست که ما وقتی م ی خواهیم وارد عرصه‬ ‫سخت و طاقت فرسای سیاست و ان هم در سطح اعالیش‬ ‫یعنی ریاست جمهوری ش��ویم ندانیم که عده ای به خون ما‬ ‫تشنه م ی شوند و عده ای نم ی خواهند س��ر به تن ما باشد و‬ ‫عده ای قطعا روزشماری و بلکه لحظه شماری م ی کنند تا ما‬ ‫را از نفس بیندازند‪.‬‬ ‫قطعا ب ر اساس تعالیم اسالمی این نوع برخوردها کامال‬ ‫خالف شرع و کامال خالف اخالق است اما باید قبول کنیم‬ ‫که همه ما با ان اشنا هستیم و جایی ب رای غافلگیری نیست‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر بای��د گفت که در سیاس��ت این امور‬ ‫طبیعی است ولی بر مدار حق نیست‪ .‬اینجاست که عرض‬ ‫م ی کنم این نظ رات درست اس��ت و م ی تواند درست باشد و‬ ‫واقعا هم م ی تواند مصداق عینی و دقیق داش��ته باشد ولی‬ ‫نکته اینجاس��ت که مثال اقای خاتمی‪ ،‬اقای احمدی نژاد و‬ ‫اقای ش��کوری راد! مگر قرار بوده جز این باشد؟ مگر منتظر‬ ‫جز این بوده ای��د؟ مگر خودتان علیه دول��ت قبلی اتاق فکر‬ ‫نداش��تید؟ مگر خودتان کمیته بحران س��ازی و سرنگونی‬ ‫دولت نهم را نداشتید؟‬ ‫اتفاقا حرف بنده این نیس��ت که اقای ش��کوری راد و‬ ‫دوستانش در حق دولت قبل جفا کرده اند‪ ،‬چون اساسا معتقدم‬ ‫که دولت قبل خودش به خودش جفا کرد اما غرض بنده این‬ ‫اس��ت که انچه اصالح طلبان از ان تعبیر به بازی سیاسی و‬ ‫جنگ قدرت م ی کنند اتفاقا دقیقا همین است‪.‬‬ ‫روزی ش��ما کمیته ای تش��کیل دادید و روزی دیگران‬ ‫کمیته تشکیل م ی دهند؛ کاری به درستی یا غلطی تشکیل‬ ‫کمیته ندارم اما از یک سو این کمیته ها تشکیلش بر فرض‬ ‫صحت غی ر قانونی نیست و ثانیا اگر دولتی چه دولت اقای‬ ‫خاتمی و چه دولت اقای احمدی ن��ژاد و چه دولت فعلی به‬ ‫دلیل اختیارات و شرح وظایف وسیع و فراگیر دولت‪ ،‬مقصر‬ ‫نابس��امان ی ها یا محقق نشدن ش��عارهایش را چند کمیته‬ ‫معرفی کند این سوال مطرح م ی ش��ود که اگر چند کمیته‬ ‫که تشکیل شده اند از نهایتا ‪ ۱۰۰‬نفر در حلقه اصلی که هیچ‬ ‫قدرتی در دولت ندارند و هیچ ردیف بودجه مشخصی هم به‬ ‫انها تعلق نم ی گیرد م ی توانند دولت مس��تقر و دولت وقت‬ ‫ای ران را فلج کنند‪ ،‬پس جسارتا و با احترامات فائقه باید گفت‬ ‫که بهتر است فاتحه چنین دولت های ضعیفی را بخوانیم‪.‬‬ ‫وقتی حدود ‪ ۹۰‬درص��د از بودجه جمهوری اس�لامی‬ ‫مس��تقیم یا غیر مس��تقیم در اختیار دولت اس��ت و وقتی‬ ‫مقام معظم رهبری در دوران تمامی روس��ای جمهور حامی‬ ‫ دول��ت و رئی س جمهور وق��ت بوده اند و وقتی م��ردم هم با‬ ‫رای ش��ان از ان دولت حمایت کرده اند پ��س این بهانه های‬ ‫واهی را چگون��ه م ی توان هضم کرد؟ به ق��ول خود همین‬ ‫طیف روشنفکر کجای دنیا مس��ئوالن به جای عذرخواهی‬ ‫ویکی روستا‬ ‫درباره یک اقدام جالب‬ ‫محمد مهدی اطهر‬ ‫مدیرشبکه تعاملی توسعه روستا‬ ‫ویکی روستا یک شبکه تعاملی است که توسط‬ ‫گروهی از فعاالن سایبری معتقد به انقالب اسالمی در‬ ‫فضای مجازی ایجاد شده است‪ .‬مدیر این شبکه در مورد‬ ‫اهداف و ب رنامه خود می نویسد‪.‬‬ ‫در ابت��دای راه انقالب اس�لامی حض��رت ام��ام‬ ‫خمین��ی (ره) با فرمان تش��کیل جهادس��ازندگی عزم ملی‬ ‫مردم انقالبی را با شعار «همه با هم» جهت خدمت به مردم‬ ‫محروم و مس��تضعفین جامعه مدیریت کردن��د؛ تا الگویی‬ ‫تاریخی به نام مدیریت و فرهنگ جهادی در راه پیش��رفت‬ ‫اقتصادی و فرهنگی و نیل به عدالت اجتماعی ب رای ملت ها‬ ‫و دولت ها به یادگار بماند‪.‬پس از انحالل جهاد سازندگی راه‬ ‫ان توسط سایر ارگان ها و نهاد های دولتی‪ ،‬عمومی و مردمی‬ ‫ در خدمت رسانی به جامعه روستایی کشور که حقیقتا قشر‬ ‫زحمتکش و تولیدگر و کم توقع ایران اس�لامی هس��تند‪،‬‬ ‫ادامه داشته و به درستی جمهوری اس�لامی ای ران کارنامه‬ ‫درخشانی را در این حوزه داشته است‪ .‬در فقدان نهاد پ ر برکت‬ ‫جهادس��ازندگی و س��ازمان جهادی متولی توسعه و بسط‬ ‫عدالت اجتماعی با ش��اخ ص های انقالب اسالمی‪ ،‬در حال‬ ‫حاضر با تعدد مراکز و سازمان های دولتی‪ ،‬عمومی و مردم ی ‬ ‫در خدمت رسانی به جوامع محلی و روستایی روبه رو هستیم‪،‬‬ ‫از جمله حوزه های علمیه‪ ،‬دستگاه های اجرایی دولتی‪ ،‬رسانه‬ ‫ملی و دیگر رس��انه ها‪ ،‬دانش��گاه ها و مراکز علمی‪ ،‬بسیج‬ ‫سازندگی و حضور پرش��ور جوانان در حرکت های جهادی‪،‬‬ ‫نهادهای عمومی مانند کمیته امداد حضرت امام (ره) و بنیاد‬ ‫برکت و مهمت��ر از همه باال رفتن باوره��ا و توانمندی های‬ ‫جوانان و مردم روستایی به برکت فضای انقالب اسالمی‪ .‬در‬ ‫این میان اما به جهت همگرایی و هم افزایی بیشتر خدمات‬ ‫فعاالن در حوزه جامعه روس��تایی اعم از حوزه های مذهبی‬ ‫و فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی‪ ،‬توس��ع ه ای و عمرانی از‬ ‫سال ‪ 1390‬طرح اولیه راه اندازی سامانه تعاملی «پیشرفت‬ ‫و عدالت روس��تایی» با رویکرد جهاد اقتص��ادی در فضای‬ ‫مجازی‪ ،‬تهیه و با افراد‪ ،‬گروه ها و نهادهای مختلف از جمله‬ ‫پیشکسوتان جهادسازندگی‪ ،‬مسئوالن و فعاالن حرکت های‬ ‫جهادی‪ ،‬مدی ران دولتی‪ ،‬اس��اتید دانش��گاه ها‪ ،‬روحانیون و‬ ‫مبلغین‪ ،‬فعاالن رس��انه ای و هنری و روستازادگان فعال در‬ ‫فضای مجازی به مشورت گذاشته شد‪.‬‬ ‫«شبکه تعاملی توس��عه روس��تایی» نامی که ما بر‬ ‫ان گذاش��تیم در واقع س��ازمانی مجازی بر پایه مشارکت‬ ‫جمعی و ایجاد شبکه ای دانش محور است تا ضمن معرفی‬ ‫توانمندی ه��ای فرهنگی‪ ،‬مذهبی‪ ،‬اجتماع��ی و اقتصادی‬ ‫مناطق محلی و با اس��تفاده از تجربیات ارزش��مند انقالب‬ ‫اسالمی به ویژه جهادگران جهادسازندگی‪ ،‬خدمتی در جهت‬ ‫شبکه سازی و همسو کردن بیش��تر خدمت رسانی فعاالن‬ ‫حوزه روستایی از قبیل نهاد های قانونگذار‪ ،‬دولتی‪ ،‬عمومی‪،‬‬ ‫پژوهشی و گروه های مردمی ب رای تهیه مدل بومی اسالمی‬ ‫ای ران جهت پیش��برد اهداف انقالب اسالمی و تالش تا به‬ ‫ثمر رساندن ان بپردازد‪ .‬قصد ما این است که «ویکی روستا»‬ ‫در اینده نزدی��ک به عنوان مرجعی نمونه در س��طح ملی و‬ ‫بی ن المللی به ویژه در کشورهای اسالمی و فارس ی زبان ب رای‬ ‫پیشرفت و عدالت گستری در جوامع محلی قابل ارائه باشد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد بستر فضای مجازی و شبکه های اجتماعی‬ ‫و ایجاد دانش��نامه ای مرج��ع و پویا در ای��ن زمینه (به جای‬ ‫تشکیل یک سازمان توسع ه ای جدید با ساختاری اداری) به‬ ‫دلیل تبادل وسیع اطالعات در کمترین زمان و دربردارندگی‬ ‫جمیع حوزه های اقتص��ادی‪ ،‬دینی‪ ،‬فرهنگ��ی و اجتماعی‬ ‫م ی تواند تاثیر بس زایی ب رنظارت و پوشش فعالی ت های حوزه‬ ‫توسعه روستایی و انعکاس صدای جامعه روستایی در سطح‬ ‫کشور داشته باشد‪ .‬نس��خه ازمایشی شبکه تعاملی توسعه‬ ‫روستایی «ویک ی روس��تا» همزمان با ایام مبارک عیدسعید‬ ‫غدیر خم سال ‪ 1391‬شروع به فعالیت کرد‪ .‬سایت مذکور با‬ ‫ادرس اینترنتی «ویک ی روستا» (‪ )WikiRoosta.Ir‬ثبت‬ ‫و تا کنون حدود ‪ 10700‬مقاله را در زمینه معرفی روستاهای‬ ‫سراسر کشور و ظرفی ت های انها‪ ،‬مفاهیم توسعه روستایی و‬ ‫مفاهیم اقتصادی و توسع ه ای انقالب اسالمی پوشش داده‬ ‫است‪ .‬محتوای «ویک ی روستا» توسط اعضا تامین م ی شود‬ ‫که در حال حاضر حدود ‪ 600‬نفر از اقص ی نقاط کشور بوده و‬ ‫مخاطبین سایت اقشار مختلف مردم هستند‪.‬‬ ‫یکی از اهداف اولی��ه «ویکی روس��تا» معرفی تمام‬ ‫روستاهای سراسر کشور به صورت تک نگاری و با مشارکت‬ ‫مردمی و نی��ز تکمیل و ترویج مفاهیم توس��ع ه ای انقالب‬ ‫ی و اسالمی ب رای‬ ‫اسالمی‪ ،‬در راستای ط راحی مدل های بوم ‬ ‫توسعه جوامع محلی ب رای نیل به عدالت و پیشرفت است‪.‬‬ ‫این نکته قابل ذکر اس��ت که در ح��ال حاضر حدود‬ ‫‪60‬هزار روستا دارای سکنه (مرکز امار‪ ،‬سرشماری ‪ )1390‬در‬ ‫سطح کشور‪ ،‬حدود ‪ 10000‬دفتر ای س ی تی روستایی و دفاتر‬ ‫پیشخوان دولت و حضور پس ت بانک که حدود شش هزار‬ ‫دفتر فعال به صورت خصوصی در سرتاس��ر کش��ور فعال‬ ‫هستند و برنامه ریزی ب رای ایجاد چهار هزار دفتر ای س ی تی‬ ‫روستا در دستورکار دولتمردان است‪ .‬با جس ت وجویی ساده‬ ‫در فضای مجازی ش��اهد حضور چند هزار سایت و وبالگ‬ ‫روستایی م ی باشیم که نشان م ی دهد عرصه فضای مجازی‬ ‫در روس��تاهای ما جایگاه مناسب و رو به رش��دی دارد‪.‬کتاب‬ ‫«نقش ش��بکه های اجتماعی در توسعه جوامع محلی» به‬ ‫شرح بیشتر این طرح و تجربیات سایر کشورها در این زمینه‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫گفتارها‬ ‫م ی ایند و با نهایت جسارت م ی گویند که نه تنها تقصیر ما‬ ‫نبود بلکه تقصیر ان اقای فالن��ی بود‪ .‬نه تنها دولت مقصر‬ ‫نیست بلکه مثال دلواپسان دالور یا هر گروه یا طیف دیگری‬ ‫مقصر بود‪ .‬نه تنها ما بد عمل نکرده ایم بلکه اتفاقا خیلی هم‬ ‫عالی و ب ی نقص عمل کرده ایم و بروید و خوش باش��ید که‬ ‫چنین دولت فخیمه ای دارید! کجای دنیا ادبیات مسئوالن‬ ‫عال ی رتبه و دولت های مستقر این گونه است؟‬ ‫پارس��ال در ای��ام انتخابات ریاس��ت جمهوری یکی از‬ ‫نامزدهای انتخابات وقتی در شبکه یک حاضر شد در ابتدای‬ ‫صحبتش گفت همین االن با هر وسیله ای که دارید چه با‬ ‫موبایل چه با ضبط با هر وسیله ای صحب ت های من را ضبط‬ ‫کنید تا اگر فردا به من رای دادید ولی به شعارهایی که امروز‬ ‫م ی دهم عمل نکردم صدای ضبط ش��ده ام را پخش کنید و‬ ‫بگویید اقای فالنی چرا وعده هایی دادی که م ی دانس��تی‬ ‫نم ی توانی به انها عمل کنی‪ .‬من قول م ی دهم که فردا اگر‬ ‫رای اوردم نگویم که نم ی گذارند من کار کنم‪ ،‬نم ی گویم که‬ ‫عده ای کارشکنی م ی کنند و تقصیر دیگران نم ی اندازم‪.‬‬ ‫فراموش نم ی کنم که دقیقا ‪ ۶‬روز بعد از ان صحب ت ها‬ ‫مقام معظم رهبری در حرم امام خمینی (ره) در ‪ ۱۴‬خرداد ‪۹۲‬‬ ‫در فرازی از فرمایشاتشان خیلی صریح همان نکات را متذکر‬ ‫شدند و فرمودند‪...« :‬بعد هم وعده های نشدنی ندن! من به‬ ‫نامزدهای گوناگون عرض م ی کن��م؛ جوری حرف بزنید که‬ ‫اگر در خرداد سال اینده‪ ،‬نوار امروز ش��ما رو جلوی خودتون‬ ‫گذاشتن یا پخش کردن شرمنده نش��ین‪ .‬جوری وعده بدید‪،‬‬ ‫که اگر چنان چه اون وعده رو بعدا به رخ شما کشیدن‪ ،‬مجبور‬ ‫نباشین تقصیر رو گردن این و اون بندازید که نگذاشتن‪ ،‬نشد!‬ ‫کاری رو که م ی توانید انجام بدین‪ ،‬وعده بدین!»‬ ‫کلمات ف��وق را عینا و از روی فایل صوتی ش��خصا و‬ ‫حتی به صورت محاوره ای پیاده کردم تا حت ی االمکان همان‬ ‫حس را بتوانم منتقل کنم به خوانندگان محترم‪.‬‬ ‫فرمایش��ات رهبری دو نکته به مقام��ات اجرایی دارد؛‬ ‫اول‪ ،‬در انجام هر کاری نسبت به عاقبت ان بیندیشید و دوم‪،‬‬ ‫وعده بیهوده ندهید‪.‬‬ ‫دوم اینکه مردم عزیز فریب وعده های عجیب و غریب‬ ‫را نخورید‪.‬‬ ‫نکته این است که واقعا چرا ما این قدر مسئولیت گریز‬ ‫و فرافکنیم؟ چرا مس��ئوالن عادت کرده اند که در انتخابات‬ ‫وعده هایی بدهند که قطعا از پس بخ��ش عمده ای از انها‬ ‫برنم ی ایند و چرا ما مردم عادت کرده ایم که به این وعده های‬ ‫عجیب و غریب که بعضا ممکن اس��ت در چهار سال قابل‬ ‫تحقق نباش��ند و در مواردی اصال در حوزه اختیارات قانونی‬ ‫رئی س جمهور نیست دل خوش کنیم؟‬ ‫و چرا ما مردم خودمان هم عادت داریم که معموال هیچ‬ ‫اشتباهی را در رفتارمان نم ی پذیریم و به جای استفاده از جمله‬ ‫ببخشید یا سعی م ی کنم جب ران کنم یا امثالهم از جمالتی‬ ‫مانند من نبودم دس��تم بود تقصیر استینم بود‪ ،‬استین مال‬ ‫کتم بود‪،‬کتم مال بابام بود‪ ،‬استفاده م ی کنیم‪.‬‬ ‫و سیاستمداران ما هم عادت کرده اند و با این رویکرد خو‬ ‫گرفته اند که به جای یک عذرخواهی ساده یا مهلت گرفتن‬ ‫از مردم یک بازی پیچیده را راه بیندازند و تمام ی مشکالت‬ ‫را متوجه دیگران کنند و دلواپسانی که خود دولت ی ها انها را‬ ‫ ب ی شناسنامه و بیسواد معرفی م ی کنند را عامل ناکام ی های‬ ‫احتمالی معرفی کنند‪.‬‬ ‫الغرض اینکه همه رئی س جمهوره��ای محترم ای ران‬ ‫اسالمی عزیزمان لطفا اگر عده ای بیس��واد و ب ی شناسنامه‬ ‫و گروه های فش��ار و مافیای قدرت و ثروت نم ی گذارند شما‬ ‫کار کنی��د و به وظایف و رس��الت تان عمل نمایی��د لطفا از‬ ‫ابت��دا بفرمایید تا یک تابل��وی ورود ممن��وع ب رایتان نصب‬ ‫کنیم تا به ج��ای توضی ح ه��ای منطقی و اس��تدالل های‬ ‫معق��ول م��دام نش��نویم ک��ه نم ی گذارن��د و نم ی خواهند‬ ‫و نم ی شود!‬ ‫گفتارها‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫فوتبالوسیاستدرتحلیلتیم ملی‬ ‫رسانه های مین استریم‪ ،‬چطور به تیم فوتبال ایران پرداخته اند؟‬ ‫جواد نصرتی‬ ‫روزنامه نگار ورزشی‬ ‫تیم ملی فوتبال ای ران در کنار صعود به جام جهانی‬ ‫فوتبال نزد رسانه های بی ن المللی از هم اکنون به عنوان‬ ‫یک تیم جذاب و البته پرحاشیه مورد توجه قرار گرفته‬ ‫است‪ .‬این یادداشت نگاهی به این مساله انداخته است‪.‬‬ ‫تیم ملی فوتبال کش��ورمان که اواخر همین ماه‬ ‫در جام جهانی ‪ 2014‬برزیل به می��دان خواهد رفت‪ ،‬حضور‬ ‫کم سروصدایی در رسانه های «می ن استریم»‪ -‬رسانه های‬ ‫جریان ساز‪ -‬دنیا دارد‪.‬‬ ‫تیم ملی‪ ،‬سال هاست که از عرصه جهانی غایب بوده و‬ ‫دیگر ان ستاره های سابق را هم در لی گ های معتبر اروپایی‬ ‫ندارد و به همین خاطر‪ ،‬وقتی که پای کیفی ت های فوتبالی‬ ‫در میان باش��د‪ ،‬حضور دلگرم کننده ای هم در تحلی ل های‬ ‫رس��انه های بزرگ دنیا ندارد‪ .‬کمرنگ بودن ای��ران در این‬ ‫ص د سال در فرنگ‬ ‫چند کلمه درباره اخالق این روزهای ما ای ران ی ها‬ ‫هادی کافی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫نویسنده این یادداشت به اسی ب شناسی اخالقی‬ ‫برخی از رفتارهایی پرداخته است که در داخل مرزهای‬ ‫کشور حالتی سلبی به خود م ی گیرد اما در خارج از کشور‬ ‫همان موقعیت رفتاری متفاوت را در پی دارد‪.‬‬ ‫چرا با وجود ان��واع کتاب هاى اخالقى در فرهنگ‬ ‫و تاریخ ما که با ظریف ترین ش��کل‪ ،‬اصول تربیتى را اموزش‬ ‫مى دهند و بس��یارى از انها مانند گلس��تان سعدی شهرت‬ ‫جهانى نیز دارند‪ ،‬ج��اى خالى برخى از اخالقی��ات در روابط‬ ‫اجتماعى به چشم مى خورد؟‬ ‫این س��والی اس��ت که خیل ی ها ب��ا غ��ر زدن درباره‬ ‫همش��هری ها‪ ،‬هموطنان و اط رافیان خود م ی پرسند و البته‬ ‫اندکی به خودش��ان توجه نم ی کنند؛ اینکه چرا کمتر به هم‬ ‫سالم م ی کنیم؟ سنتی که در روزگاری نه چندان دور در کوچه‬ ‫پ س کوچه های شهرها و روستاها حتی بین غریب ه ها هر روز‬ ‫جاری بود و حاال در یک اپارتمان هم کمتر به همسایه مان‬ ‫س�لام م ی کنیم‪ .‬چرا به همدیگر احترام نم ی گذاریم‪ ،‬چرا در‬ ‫رانندگی صبر نداریم‪ ،‬چرا زود عصبانی م ی ش��ویم و به هم‬ ‫یزنیم‪ ،‬چرا بغ کردیم‪ ،‬چرا بدی‬ ‫ناسزا م ی گوییم‪ ،‬چرا لبخند نم ‬ ‫اط رافیان مان را به دیگ��ران م ی گوییم‪ ،‬چرا دروغ م ی گوییم‪،‬‬ ‫چرا خیانت م ی کنیم‪ ،‬چرا حسادت م ی کنیم‪ ،‬چرا اینقدر سر‬ ‫همدیگر کاله م ی گذاریم‪ ،‬چرا رش��وه م ی گیریم‪ ،‬چرا رشوه‬ ‫م ی دهیم؟ و صدها چرای دیگر که این روزها به نظر م ی رسد‬ ‫خیلی در جامعه ما خودش را پررنگ و نمایان کرده است‪.‬‬ ‫در پاس��خ به این چراها ه��م هر متخصصی پاس��خ‬ ‫خود را م ی دهد؛ روانشناس��ان ریش��ه اش را در عدم سالمت‬ ‫روانی جامعه و کمبود تفریحات م ی دانند‪ ،‬جامع ه شناس��ان‬ ‫از مهاجرت ب ی رویه به ش��هرها س��خن م ی گوین��د‪ ،‬بزرگان‬ ‫دینی از کمرنگ ش��دن دی��ن در بطن زندگی م��ردم گالیه‬ ‫دارن��د‪ ،‬اقتصاددان��ان مس��ائل اقتص��ادی را عام��ل ای��ن‬ ‫ب ی اخالق ی ه��ا م ی دانن��د‪ ،‬ادیب��ان از مطالع��ه ک��م مردم‬ ‫م ی گویند‪ ،‬پزش��کان نوع خ��ورد و خوراک م��ردم را صحیح‬ ‫تحلی ل ه��ا را هم م ی توان ب��ه این کم فروغ ب��ودن فوتبال‬ ‫ای ران در عرصه بی ن المللی ربط داد و هم به عدم ش��ناخت‬ ‫کافی رسانه ها از تیم ملی ای ران‪ .‬شاید حتی بتوان گفت که‬ ‫اگر رسانه های بزرگ دنیا م ی توانستند در معرفی تیم های‬ ‫حاضر در جام جهانی کمی شلخته باشند‪ ،‬ای ران گزینه اصلی‬ ‫کنار گذاشته شدن بود‪.‬‬ ‫با ای��ن ح��ال در بیش��تر تحلی ل ها‪ ،‬نگاه ه��ا کامال‬ ‫منصفانه است‪ .‬همانطور که رسانه ها در ای ران‪ ،‬امید چندانی‬ ‫به تیم مل��ی ندارند‪ ،‬در رس��انه های بی ن الملل��ی هم ای ران‬ ‫ش��انس چندان بزرگی ب رای انجام کارهای متفاوت نیست‪.‬‬ ‫برخورد فنی با تیم ملی ای ران‪ ،‬همان چیزی است که بیشتر‬ ‫رسانه های منصف داخلی هم داشته اند‪.‬‬ ‫با این تفاوت بزرگ که روحیه ملی رسانه های داخلی‪،‬‬ ‫در رسانه های بزرگ بی ن المللی وجود ندارد و برخی از انها‪ ،‬در‬ ‫پی ش بین ی های روتین خود‪ ،‬ای ران را یکی از کم شان س ترین‬ ‫نم ی دانن��د‪ ،‬فالس��فه ه��م ای��ن زمان��ه م��ا را دوران افول‬ ‫بش��ریت م ی دانن��د و روش��نفکران کال گله مند هس��تند‪.‬‬ ‫و اخر سر هم معلوم نیست دلیل واقعی این تغیی رات در جامعه‬ ‫ما چیست و ریشه در چه چیزی دارد‪ .‬شاید هم همه اینها باشد‬ ‫اما س��وال دیگری مطرح اس��ت و ان اینکه در همین روزگار‬ ‫جوامعی هس��تند که نه به دین توجهی دارند و نه همیش��ه‬ ‫وضع اقتصادی مناس��بی دارن��د و خیلی ه��م مهاجرت در‬ ‫کشورشان وجود دارد ولی وقتی بین انها م ی روی با جامع ه ای‬ ‫روبه رو م ی شوی که خیلی هم از ما مسلمان ترند و بسیار هم‬ ‫ادم های اخالقی هستند؛ نه به خاطر یک تصادف یقه هم را‬ ‫پاره م ی کنند‪ ،‬نه رشوه م ی گی رند و نه دروغ م ی گویند‪ .‬حداقل‬ ‫در ظاهر خیلی هم بامحبت هستند و وقتی یک خرید ساده‬ ‫م ی کنی‪ ،‬اعصاب تو را تکه تکه نم ی کنند‪.‬‬ ‫ش��اید یک حلقه در جامعه ما مفقود ش��ده است که‬ ‫این چنی��ن روزگاری داریم م��ا ای ران ی ه��ا‪ .‬ای ران ی هایی که تا‬ ‫فرودگاه بی ن المللی تند رانندگی م ی کنیم و وقتی به فرودگاه‬ ‫رس��یدیم از صف جلو م ی زنیم و حق دیگران را پایمال و با‬ ‫میهماندار و هزار نف��ر دیگر بدرفت��اری م ی کنیم‪ .‬اما وقتی‬ ‫پایمان به کش��ور دیگری رس��ید ان چنان باادب و باکالس‬ ‫م ی شویم که هرکه نداند گویی صد س��ال در فرنگ زندگی‬ ‫کرده ایم‪.‬‬ ‫شاید این حلقه مفقوده در جامعه ما منطق باشد؛ منطق‬ ‫زندگی‪ .‬به طور مثال در کشورهای صنعتی و دقی ق تر بگویم؛‬ ‫غ ربی‪ ،‬این منطق سود است که انها را به اموزش نکات تربیتى‬ ‫گفتارها‬ ‫تی م مل�ی‪ ،‬البت�ه ب�دون حاش�ی ه های‬ ‫غیرفوتبال�ی ه�م نب�وده اس�ت‪ .‬برخی‬ ‫رسانه های کمتر شناخته شده دنیا‪ ،‬مسائل‬ ‫سیاسی کشورمان را هم به تی م ملی پیوند‬ ‫زده ان�د و گزارش هایی را ه�م در این باره‬ ‫منتشر کرده اند‬ ‫تیم ها معرفی کرده ان��د که م ی تواند رکورد بیش��ترین گل‬ ‫خورده را هم به نام خود ثبت کند‪.‬‬ ‫پررنگ تری��ن موضوع��ی که ای��ن رس��انه ها به ان‬ ‫پرداخته اند‪ ،‬حضور کارلوس ک ی روش روی نیمکت تیم ملی‬ ‫کش��ورمان اس��ت‪ .‬ک ی روش‪ ،‬مربی کامال ش��ناخته ش��ده‬ ‫سرشناس��ی در جهان فوتبال اس��ت‪ .‬او به تنهایی‪ ،‬وقتی‬ ‫که پای جذابی ت های رسانه ای مطرح باشد‪ ،‬م ی تواند سوژه‬ ‫مهمی ب رای هر رسانه ای باشد‪.‬‬ ‫ک ی روش به خاطر رفتارها و صحب ت هایش در دنیای‬ ‫فوتبال شناخته شده و بخش��ی از جذابیت اصلی تیم ملی‬ ‫کشورمان هم به شمار م ی رود‪ .‬در این سال های اخیر‪ ،‬یکی‬ ‫از تنها مواردی که تیم ملی حضور پررنگی در رس��انه های‬ ‫بزرگ دنیای فوتبال داشته‪ ،‬مربوط به جنگ لفظی ک ی روش‬ ‫با س��رمربی تیم ملی کره جنوبی م ی ش��ود و حتی حاال که‬ ‫رس��انه ها به مناس��بت در راه بودن جام جهانی به تیم ملی‬ ‫این همان منطق س��ود در جامعه غرب است‪ ،‬سودی‬ ‫که روش��نفکران ما فقط مادی اش م ی دانند و سنت ی های ما‬ ‫ضددین و ضد اخالق م ی پندارندش‪ .‬البته نمونه های درست‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫دیگری هم هستند که از منطق سود پیروی نم ی کنند و جامعه‬ ‫اخالقی و سالمی دارند‪ .‬ژاپن نمونه بارز جامع ه ای م ی تواند باشد‬ ‫که منطق سود اصال جایی در ان ندارد اما همه ما شنیده ایم‬ ‫که زمان زلزله اخیر در این کش��ور‪ ،‬مردم از فروشگاه ها بیرون‬ ‫دویدند‪ ،‬بدون اینکه دست به یک کاالیی بزنند‪ .‬حتی اجناس‬ ‫انتخاب شده را در همان وضعیت س��رجایش گذاشتند‪ .‬انها‬ ‫منطق سود ندارند اما از یک منطق محکم‬ ‫دیگری بهره م ی گیرند که در جای خود باید‬ ‫به ان پرداخت‪.‬‬ ‫برگردیم به س��وال های باال‪ ...‬چرا این‬ ‫روزهای ما ای ران ی ها این گونه اس��ت؟ شاید‬ ‫چون م��ا منطق زندگی نداری��م‪ .‬نم ی دانیم‬ ‫چطور و چگونه باشیم و چرا‪.‬‬ ‫این روزهای ما ای ران ی ها طوری ش��ده‬ ‫اس��ت که نه مذهب ی های ما دین را منطق‬ ‫زندگ ی شان م ی کنند و نه غیر انها منطقی‬ ‫درست ب رای زندگ ی کردنشان دارند‪ .‬مذهب‬ ‫شده است راهی ب رای توجیه میخ را درست‬ ‫نکوبیدن و المذهبی راهی شده است ب رای‬ ‫در رفتن از درس��ت کوبیدن میخ‪ .‬حاال اگر‬ ‫منطقی درس��ت ب رای جامعه ما باش��د هم‬ ‫دغدغه روانشناس��ان برطرف م ی شود هم‬ ‫ب��زرگان دین��ی و اقتصاد ه��م قطعا چنین‬ ‫جامع ه ای خودش مس��یر رش��دش را پیدا‬ ‫م ی کند‪ .‬این مطلبی کلی بود که با ش��ما مخاطب گرامی و‬ ‫فرهیخته مطرح ش��د و امید که در شماره های اتی به اجزای‬ ‫ان پرداخته شود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫و اموزش روابط اجتماعى صحیح وادار کرده است‪ .‬به عبارتى‬ ‫همه مى دانند که اگر به طور صحیح رفتار نکنند‪ ،‬کسى از انها‬ ‫خرید نمى کند و نمى توانند در حرفه ش��ان بقا داشته باشند‪.‬‬ ‫در نتیجه والدین به کودکان مى اموزند که‬ ‫اگر مى خواهند اینده موفقى داشته باشند‪،‬‬ ‫باید اصول تربیت��ى را رعای��ت کنند و این‬ ‫منطق به انس��ان غربی ام��وزش م ی دهد‬ ‫که اگ��ر اخالقیات را رعای��ت نکند‪ ،‬جامعه‬ ‫اسیب م ی بیند و جامعه اس��ی ب دیده به او‬ ‫و خانواده اش اسیب م ی رساند‪ .‬به این نگاه‬ ‫ای راد نگیرید و نگویید که جامعه غ ربی اساسا‬ ‫اومانیس��تی (فردگرایی) است و این جامعه‬ ‫مصلحت فردی خود را به هر چیز دیگری از‬ ‫جمله جامع ه ترجیح م ی دهد‪ .‬چرا که منطق‬ ‫سود اتفاقا ب ر اساس مصلحت فردی است اما‬ ‫فرد‪ ،‬مصلحت خود را در مصلحت و سالمت‬ ‫جامعه م ی داند‪ ،‬پس میخ را درست م ی کوبد‪.‬‬ ‫همان میخی که اگر درس��ت نکوبد‪ ،‬همه‬ ‫چیز خ راب م ی شود‪.‬‬ ‫میخی افتاد‪ .‬به خاطر میخ‪ ،‬نعل اسبی‬ ‫افتاد‪ .‬به خاطر نعل‪ ،‬اس��بی افت��اد‪ .‬به خاطر‬ ‫اسب‪ ،‬س��واری افتاد‪ .‬به خاطر سواری‪ ،‬جنگی شکست خورد‪.‬‬ ‫به خاطرشکستی‪ ،‬مملکتی نابود ش��د و همه اینها به خاطر‬ ‫کسی بود که میخ را خوب نکوبیده بود‪.‬‬ ‫کش��ورمان م ی پردازند‪ ،‬این جنگ لفظی که بوی «خون و‬ ‫عرق و اّب چش��م» م ی داد‪ ،‬یکی از مواردی اس��ت که نقل‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬حضور ک��ی روش روی نیمک��ت تیم ملی‪ ،‬پای‬ ‫بازیکنان ای رانی را هم که عمال ملیت دیگری داش��ته اند به‬ ‫تیم ملی باز کرده‪.‬‬ ‫از میان انها م ی توان به اش��کان دژاگ��ه مهاجم تیم‬ ‫فوالم که با تیم جوان��ان المان قهرمان اروپا ش��ده‪ ،‬دانیل‬ ‫داوری دروازه بان ای رانی – المانی – لهستانی تیم اینتراخت‬ ‫ب رانشوایگ‪ ،‬رضا قوچان نژاد مهاجم تیم چارلتون انگلیس که‬ ‫از نوجوانی در هلند زندگی کرده و استیون (مهرداد) بی ت اشور‬ ‫بازیکن ونکوور که در امریکا متولد ش��ده اشاره کرد‪ .‬حضور‬ ‫این بازیکنان در تیم ملی ای ران‪ ،‬تنه��ا نقطه وصل تیم ملی‬ ‫کشورمان به جریان بی ن المللی فوتبال به شمار م ی رود که‬ ‫رسانه های بزرگ هم روی ان تکیه زیادی داشته اند‪ .‬به اینها‬ ‫باید جواد نکونام‪ ،‬کاپیتان تیم ملی کش��ورمان را هم اضافه‬ ‫کرد که به واسطه سال ها بازی در تیم اوساسونا در اللیگا‪،‬‬ ‫بی ن الملل ی ترین بازیکن تیم ملی به ش��مار م ی رود‪ .‬تقریبا‬ ‫تمام رسانه های بزرگ دنیا‪ ،‬او را کلیدی ترین بازیکن تیم ملی‬ ‫کشورمان معرفی کرده اند‪.‬‬ ‫حضور دن گاس��پار دس��تیار امریکایی ک ی روش در‬ ‫تیم ملی هم در رس��انه های امریکایی بازتاب زیادی داشته‬ ‫اس��ت‪ .‬عکس معروف گاس��پار در کنار حس��ن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری کش��ورمان‪ ،‬در بسیاری از این سایت ها کار‬ ‫شده و انها به نقشی که یک امریکایی در راه صعود تیم ملی‬ ‫کشورمان به جام جهانی داشته‪ ،‬پرداخته اند‪.‬‬ ‫تیم ملی‪ ،‬البته ب��دون حاش��ی ه های غیرفوتبالی هم‬ ‫نبوده اس��ت‪ .‬برخی رس��انه های کمتر شناخته ش��ده دنیا‪،‬‬ ‫مسائل سیاسی کش��ورمان را هم به تیم ملی پیوند زده اند‬ ‫و گزارش هایی را ه��م در این باره منتش��ر کرده اند‪ .‬در این‬ ‫تحلی ل ها‪ ،‬ع��دم بازی های تدارکاتی ب��زرگ ب رای تیم ملی‬ ‫در راه رس��یدن به جام جهانی‪ ،‬به ش��رایط سیاسی ای ران در‬ ‫جامعه بی ن المللی پیوند داده شده‪ .‬برخی از انها نوشته اند که‬ ‫تحریم های بی ن المللی علیه ای ران باعث شده که فدراسیون‬ ‫فوتبال کشورمان نتواند بازی های تدارکاتی با تیم های بزرگ‬ ‫دنیا برگزار کند‪.‬‬ ‫نگاه های سیاس��ی البته به این جام ختم نم ی شود و‬ ‫برخی رسانه های کمتر شناخته ش��ده که عمدتا امریکایی‬ ‫هس��تند‪ ،‬با نگاه سیاس��ی عمی ق ت��ری تیم مل��ی فوتبال‬ ‫کشورمان را تحلیل کرده اند‪.‬‬ ‫این رسانه ها با اشاره به پیروزی تیم ملی ب رابر امریکا‬ ‫در جام جهانی ‪ ،1998‬فوتب��ال را امری سیاس��ی در ای ران‬ ‫معرفی کرده اند‪ .‬انها با یاداوری بعضی بازی های تیم ملی در‬ ‫مقدماتی جام جهانی گذشته‪ ،‬سعی کرده اند سیاست را در‬ ‫فوتبال ای ران پررنگ تر کنند و حتی یکی از این سایت ها‪ ،‬در‬ ‫گزارش مفصلی به این موضوع اشاره کرده که برکناری علی‬ ‫دایی سرمربی سابق تیم ملی کشورمان بعد از شکست ب رابر‬ ‫عربستان در مقدماتی جام جهانی ‪ ،2010‬به دستور محمود‬ ‫احمدی نژاد رئی س جمهور سابق ای ران بوده است‪.‬‬ ‫نکته جالبی که درباره تیم ملی در برخی س��ایت ها به‬ ‫ان اشاره شده‪ ،‬پی راهن تیم ملی کشورمان بوده است‪ .‬برخی‬ ‫سایت های غیرتخصصی فوتبالی‪ ،‬از طرح یوزپلنگ ای رانی‬ ‫که روی پی راهن تیم ملی کش��ورمان وجود داشته‪ ،‬استقبال‬ ‫کرده اند‪ .‬اما پی راهن تیم ملی‪ ،‬س��وژه گزارش های متفاوت‬ ‫دیگری هم بوده است‪ .‬برخی رسانه ها‪ ،‬ماجرای تقلبی بودن‬ ‫پی راهن تیم ملی را پوش��ش داده اند و در یک گزارش تقریبا‬ ‫مفصل‪ ،‬به نارضایتی ک ی روش و برخی بازیکنان تیم ملی از‬ ‫این پی راهن پرداخته شده است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رس��د در مورد تیم ملی فوتبال ای ران‪ ،‬انچه‬ ‫رخ نمایان کرده حاشی ه هایی اس��ت که علیه متن تیم ملی‬ ‫توسط رسانه ها بازسازی شده اند‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دلبسته ام به یاری‬ ‫در مناقب اهل بی ت (ع)‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫نویسنده و شاعر‬ ‫گفتارها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫این ش��اعر و روزنامه نگار در ادامه یادداشت های‬ ‫که ب رای مثلث با موضوع ش��یوه زندگ��ی اهل بیت (ع)‬ ‫می نویسد به راز و رمز نام عباس (ع) اشاره کرده است‪.‬‬ ‫تو چه قولی مست دادی با خدا‬ ‫مرد مومن! دست دادی با خدا‬ ‫ان قدیما دوستی احساس بود‬ ‫دست‪ ،‬دست حضرت عباس بود‬ ‫خویش را در عشق نشناسی خوش است‬ ‫عاشقی هم حضرت عباسی خوش است(‪)1‬‬ ‫م ی گویند حضرت رسول – صل ی اهلل علی ه واله ‪ -‬وقتی‬ ‫با کسی دس��ت م ی دادند‪ ،‬تا طرف‪ ،‬دس��تش را نم ی کشید‪،‬‬ ‫دست او را در دست خود نگه م ی داشتند‪.‬‬ ‫چرا؟ نم ی دانم و اساس��ا حکمت کارهای اهل بیت –‬ ‫سالم اهلل علیهم اجمعین‪ -‬را خودشان باید بفرمایند ولی از باب‬ ‫تالش ب رای نزدیک شدن ذهن‪ ،‬پسندیده است که فکر کنیم‬ ‫و حدس بزنیم‪ .‬باالخره اگر این عقلی که به ما داده اند‪ ،‬ارزشی‬ ‫داشته باشد‪ ،‬ب رای فکر کردن درباره همین موضوعات است‪.‬‬ ‫م ی گویند دس��ت دادن و اساس��ا تماس بدنی‪ ،‬انرژی‬ ‫منتقل م ی کند‪ .‬حدیثی در االمالی شیخ صدوق خواندم که‬ ‫اکنون نشانی دقیقش یادم نیس��ت‪ .‬م ی فرماید‪« :‬هر گاه با‬ ‫یکی از خویش��اوندانتان حرفتان ش��د و عصبانیتی پیش‬ ‫امد‪ ،‬با دستتان بدن او را لمس کنید و این کار خشم هر دو را‬ ‫خاموش م ی کند‪( ».‬نقل به مضمون)‬ ‫ما بس��یاری از اوقات عجله داریم یا اصال در ان لحظه‬ ‫سر دس��ت دادن و احوالپرس��ی با طرف مقابل را نداریم‪ .‬در‬ ‫این گونه مواقع‪ ،‬صرفا ب رای رعایت عرف‪ ،‬دس��ت م ی دهیم‬ ‫و زود دس��تمان را پ��س م ی کش��یم و م ی روی��م دنبال کار‬ ‫خودمان و در نتیجه‪ ،‬ان هدف تعبیه ش��ده در این کار یعنی‬ ‫انتق��ال محبت براورده نم ی ش��ود‪ .‬طبعا اگ��ر روش پیامبر‬ ‫خ��دا – صل ی اهلل علی ه واله‪ -‬را در دس��ت دادن و به اصطالح‬ ‫«مصافحه» رعای��ت کنیم‪ ،‬ش��کل کار‪ ،‬محتوایی خاص با‬ ‫خودش م ی اورد زی را این مدل از دست دادن‪ ،‬یک شکل جدی‬ ‫و خالی از تعارف و رفع تکلیف و ادا در اوردن اس��ت و باعث‬ ‫م ی شود که رسم پسندیده دست دادن هرگز ب رای شخص به‬ ‫شکل یک عادت – که حتی گهگاه ماشین وار و خود به خود‬ ‫ان را برگزار م ی کند‪ -‬درنیاید‪.‬‬ ‫اما از اینها مهمت��ر‪ ،‬ان مفهوم رمزی اس��ت که از این‬ ‫کار م ی ش��ود برداش��ت کرد‪ .‬معنی رمزی این کار این است‬ ‫که رس��ول خدا – صل ی اهلل علیه و اله‪ -‬به م��ا به زبان حال‬ ‫م ی فرمایند‪« :‬تو با من دست یاعلی دادی و تا وقتی که خودت‬ ‫بخواهی‪ ،‬من دستم را پس نم ی کش��م‪ .‬تا قیامت تا پس از‬ ‫قیامت تا ابد االباد هم اگر دس��تت در دست من باشد‪ ،‬باشد‪:‬‬ ‫حب ا و کرامه‪ .‬من هستم از این به بعد‪ ،‬از این لحظه که تو با‬ ‫ّ‬ ‫من دست دادی‪ ،‬من با تو هستم‪ ،‬این تویی که باید تصمیم‬ ‫بگیری؛ هستی یا نه؟»‬ ‫خدا خدا م ی کردم که از سر کوچه‬ ‫تو باشی ان که م ی اید به سوی ما ای دوست‬ ‫سپرده کودک دل دست کوچک خود را‬ ‫به دست گرم تو و با تو پا به پا ای دوست‬ ‫مرا به سیر افق های ناشناس ببر‬ ‫مخواه بی تو بمانم به تنگنا ای دوست‪...‬‬ ‫بلی گوی عشقم بالجوی عشق‬ ‫تو را گر بیابم اّ‬ ‫وال فال‬ ‫نگاهم به ماه است از قعر چاه‬ ‫به دلو «وال»یت برایم ز جا‬ ‫به این «دوستت دارم» مختصر‬ ‫دلم گشت سامان نور و ندا‪...‬‬ ‫هر نکته ای که گفتم در وصف ان شمائل‬ ‫هر کاو شنید گفتا هلل َد ُّر قائل‬ ‫دل بسته ام به یاری‪ ،‬شوخی‪ ،‬کشی‪ ،‬نگاری‬ ‫مرضیه السجایا محموده الخصائل‬ ‫یکی از دوس��تان‪ ،‬پدری دارد از اهل علم‪ .‬س��ی د پیری‬ ‫که اکنون دهه هفتم زندگی را رفته رفته ب��ه پایان م ی برد و‬ ‫گوشه ای از این مرز و بوم به اقامه وظایف مرسوم یک روحانی‬ ‫محلی مشغول است از قبیل پی ش نمازی و روضه خوانی و‪...‬‬ ‫این پیرمرد از ان روحانیون مبارز است که هم قبل از انقالب‪،‬‬ ‫داغ و درفش شاه را چشیده است هم در سال های جهاد‪ ،‬مکرر‬ ‫به جبهه رفته است نه در قامت یک مبلغ‪ ،‬بلکه در هیئت یک‬ ‫رزمنده‪ .‬اما بعد از جنگ‪ ،‬ارام ارام خود را از معرض کار سیاسی‬ ‫یا اداری و پذیرش پس ت هایی از قبیل امامت جمعه و ریاست‬ ‫عقیدتی سیاسی و‪ ...‬دور کرده اس��ت و پس از مدتی بدون‬ ‫اینکه حساسیت کسی را ب رانگیزد‪ ،‬به دنیای سنتی طلبگی‬ ‫خودش بازگشته است‪ .‬این دوس��ت ما یک بار از پدرش راز‬ ‫این تغییر رویه را م ی پرسد‪ .‬سی د اوالد پیغمبر پاسخ عجیبی‬ ‫و حاکی از انزوا طلبی داده اس��ت‪ .‬گفته است‪« :‬ان حضرت‬ ‫عباسی (ع) که من پنجاه سال پیش روضه اش را م ی خواندم‪،‬‬ ‫همان حضرت عباس��ی (ع) اس��ت ک��ه االن روض��ه اش را‬ ‫م ی خوانم و همان حضرت عباسی است که هزار و سیصد و‬ ‫چند ده سال است که روضه اش را م ی خوانند ولی کدام یک از‬ ‫اقایان‪ ،‬همانی است که سال ها پیش بوده است؟ کدام حرفی‬ ‫که قبال م ی زدند‪ ،‬تغییر نکرده است؟»‬ ‫من دوست ندارم به خاطر سرخوردگی از عالم سیاست‬ ‫ی که در‬ ‫به دین و مذهب پناه بی��اورم؛ نیز با اطالق و تعمیم ‬ ‫سخن ان س��ی د بزرگوار بود موافق نیس��تم ولی ف ی الجمله‬ ‫م ی توانم یک تفسیری از ان ارائ ه دهم‪ .‬یعنی چه؟ یعنی اینکه‬ ‫هرچه زمان بگذرد‪ ،‬ما بیشتر عجز و ناتوانی خود را احساس‬ ‫م ی کنیم‪ .‬هرچه بیش��تر دس��ت و پا بزنیم‪ ،‬بیش��تر بزرگی‬ ‫حضرات چهارده معصوم – س�لام اهلل علیهم اجمعین – بر‬ ‫ما اشکار م ی شود‪ .‬ما در جس ت وجوی حقیقتیم ولی خودمان‬ ‫پر از عیب و نقصیم‪ .‬ما در حال «ش��دن» و در صیرورتی به‬ ‫سوی تحقق نهایی ذاتمان هستیم ولی ان بزرگواران‪« ،‬خود‬ ‫حقیقت» هستند‪ .‬ان سروران‪ ،‬شبیه ما انقالب احوال ندارند‪،‬‬ ‫انها – صلوات اهلل علیهم اجمعین – به خواست حضرت حق‪،‬‬ ‫اهسته و س��اکن و ّ‬ ‫متوطن در توحید هستند‪« :‬السالم علی‬ ‫گفتارها‬ ‫الحق الثابت الذی العیب فیه»‬ ‫انها ثابتن��د و صاحب قدم های اس��توار‪ ،‬قدم هایی که‬ ‫از روی اگاهی محض برداش��ته م ی ش��ود‪ .‬ای��ن ماییم که‬ ‫می زان انطباقمان با واقعیت عالم هستی را با قدم های انان‬ ‫م ی س��نجیم‪« :‬و ّثب ت لی قدم صدق عندک مع الحسین و‬ ‫اصحاب الحسین – علیه السالم»‬ ‫هر که با انها قدم بزن��د‪ ،‬راه دوری نم ی رود؛ خدا همین‬ ‫نزدیکی است‪.‬‬ ‫با من صنما دل یکدله کن‬ ‫گر سر ننهم انگه گله کن‬ ‫فرمود‪« :‬م��ا جع��ل اهلل لرجل من قلبین ف��ی جوفه‪،‬‬ ‫خداوند ب رای هیچ مردی دو قلب در درونش ننهاده اس��ت»‬ ‫(االحزاب‪)4 ،‬‬ ‫همت ادمی زاد باید متمرکز باش��د‪ .‬انچه همت را مثل‬ ‫ذره بین بر یک نقطه کانونی متمرکز م ی کند‪ ،‬حب و معادل‬ ‫فارسی ان‪« ،‬عشق» اس��ت‪ .‬چیزی که محبوب تو باشد‪ ،‬با‬ ‫قلبت ان را دوست م ی داری و قلب‪ ،‬مرکز هدایت و مدیریت‬ ‫س��ایر قوای ادراکی اس��ت از قبیل حس و خیال و عقل؛ در‬ ‫نتیجه‪ ،‬عشق و محبت هرچه شدیدتر ش��ود توجه قلب به‬ ‫محبوب یا بگو معش��وق بیش��تر م ی گردد و قلب هم سایر‬ ‫قوای ادراکی را با خودش م ی کشاند‪.‬‬ ‫حب یا «عشق»‪ ،‬باعث کشش قلبی و توجه دل و به‬ ‫تبع ان‪ ،‬توجه ذهن ادمی زاد م ی شود و در صورت شدت یافتن‪،‬‬ ‫تمرکز کانونی ب رای ش��خص م ی س��ازد‪ ،‬چنان که در زبان‬ ‫فارسی وقتی م ی خواهیم از ش��دت عالقه یک شخص به‬ ‫دیگری خبر بدهیم‪ ،‬م ی گوییم‪ :‬فکر و ذکرش فالنیه‪.‬‬ ‫پس حب‪ ،‬ت��و را معنی م ی کند و جن��س و جنم تو‪ ،‬با‬ ‫محبوبت‪ ،‬محک م ی خورد و این کشش و توجه و تمرکز‪ ،‬تو‬ ‫را به رنگ و بوی محبوبت در م ی اورد‪.‬‬ ‫در کت��اب ش��ریف االمالی‪ ،‬ری��ان ابن ش��بیب روایت‬ ‫م ی کند(‪ )2‬که روز اول محرم بر امام عل ی بن موس��ی الرضا‬ ‫– علی ه السالم‪ -‬وارد شده است و حضرت‪ ،‬ابتدا از او م ی پرسند‬ ‫که امروز را روزه مستحب گرفته است یا نه؟ و در ادامه درباره‬ ‫فضیل��ت روزه اول محرم نکات ش��گرفی ای��راد م ی کنند و‬ ‫س��خن را به حرمتی که در این ماه حرام‪ ،‬هتک ش��د‪ ،‬سوق‬ ‫م ی دهند (و این حدیث‪ ،‬خودش یک روضه اس��ت) تا اینکه‬ ‫در پایان‪ ،‬این عب��ارت بنیان کن و بنیادین را ب��ه نقل از ان‬ ‫سرک ان تکون معنا‬ ‫حضرت م ی خوانیم‪« :‬یا ابن شبیب ان ّ‬ ‫فی الدرجات العلی من الجنان فاحزن لحزننا و افرح لفرحنا و‬ ‫علیک بوالیتنا فلو ّان رجال تولّی حجرا لحشره اهلل معه یوم‬ ‫القیامه‪ ،‬ای پسر شبیب‪ ،‬اگر این تو را مسرور م ی کند که با ما‬ ‫باشی در عال ی ترین درجات بهشت ها‪ ،‬به اندوه ما اندوهگین‬ ‫شو و به شادی ما ش��اد باش و بر تو باد والیت ما چرا که اگر‬ ‫مردی‪ ،‬سنگی را دوست داشته باشد‪ ،‬حتما خداوند او را در روز‬ ‫قیامت با همان سنگ محشور م ی کند‪».‬‬ ‫بل ی گوی عشقم بالجوی عشق‬ ‫تو را گر بیابم والاّ فال‬ ‫نگاهم به ماه است از قعر چاه‬ ‫به دلو «وال»یت برایم ز جا‬ ‫به این «دوستت دارم» مختصر‬ ‫دلم گشت سامان نور و ندا‪...‬‬ ‫درباره اینده تجارت نفت ای ران با همسایه شمالی‬ ‫مهدی افشارنیک‬ ‫مدیر مسئول سایت نفتنا‬ ‫این روزنامه نگار ارش��د حوزه انرژی در یادداشتی‬ ‫که ب رای مثلث نوشته است به اینده روابط نفتی ای ران و‬ ‫روسیه پرداخته است‪.‬‬ ‫رابطه ای ران و روس��یه این روزها ب��ه نقاط بانمک‬ ‫و جذابی رس��یده اس��ت‪ .‬روس ها در پی تقابل ب��ا غرب در‬ ‫بحران اوکراین و کریمه به برگ ای��ران نیاز حیاتی دارند که‬ ‫به رقیب نشان دهند‪ ،‬ماهی ای ران با اشاره ما‪ ،‬باز از دستشان‬ ‫لیز م ی خورد و شاید ‪ 10‬سالی دیگر جنگ سرد و تبلیغاتی‪،‬‬ ‫خاکسترش دوباره باد بخورد‪ .‬این گونه است که خبر فروش‬ ‫‪ 500‬هزار بشکه ای نفت ای ران در مقابل تهاتر با کاالی روسی‬ ‫را خودشان به رس��انه ها م ی دهند‪ .‬این یعنی یک نشانه که‬ ‫ای ران و روس��یه خود را ب رای تداوم تحریم ها اماده م ی کنند و‬ ‫باکی از سردی روند مذاکرات ندارند‪.‬‬ ‫ای ران چه؟ فروش نفت کشور هنوز در مرحله و تنگنای‬ ‫تحریم است و ریزش سرمایه های خارجی مورد نیاز صنعت‬ ‫نفت به داخل‪ ،‬منوط به اب ش��دن یخ سفت تحریم هاست‪،‬‬ ‫وگرنه زنگن��ه و تیمش چن��ان روزهای درخش��انی در نفت‬ ‫نخواهند داشت‪ .‬تیم زنگنه چشمش به تیم ظریف است که‬ ‫توافق نهایی را هرچه زودتر خبر یک انتن ها کند‪ .‬اما ان سو‬ ‫اتفاقات کند و اهسته پیش م ی رود اما چاه نفت و خزانه خالی‬ ‫ ب ی تاب تر از این قدم های الک پشتی است‪ .‬احتمال شکست‬ ‫مذاکرات هم بسیار جدی اس��ت‪ .‬چه باید کرد؟ ای ران مجبور‬ ‫است در مذاکرات با یک رقیب بزرگ خود‪ ،‬ب رای فروش نفتش‬ ‫بماند تا کمترین امکانش ب رای فروش و تبادل نفت از دست‬ ‫نرود‪ .‬در عرف بازار‪ ،‬تبادل نفت و گاز بین دو تولی د کننده یا دو‬ ‫فروشنده بزرگ گرچه کمی غریب است اما قابل پذیرش است‬ ‫که بیشتر به خاطر به دس��ت اوردن بازارهای مشترک و تازه‬ ‫است‪ .‬اما در این مدل فروش نفت هیچ بازار تازه ای رو به ای ران‬ ‫باز نم ی شود‪ .‬ای ران به قیمت کمتر نفتش را به روسیه م ی دهد‬ ‫و با ان پول فقط از بازار روسیه حق خرید دارد‪ .‬به موازات ان‬ ‫روس��یه این نفت ارزان تر را یا به بازارهای دنیا در سبد و برند‬ ‫خود عرضه م ی کند یا در مصرف داخل ی اش ان را هل م ی دهد‪.‬‬ ‫هر طور که حساب کنیم برد سه طرفه روس هاست و ای ران‬ ‫فقط رو پا ماندن در ش��رایط اضط رار را از ان خود م ی کند‪ .‬در‬ ‫این ش��رایط و احواالت مذاکرات نفتی و هسته ای‪ ،‬حسین‬ ‫ش��ریعتمداری م ی گوید که ای ران به اروپا گاز نفروشد‪ .‬کدام‬ ‫فروش؟ کدام قرارداد؟ ب ی شک ایشان م ی داند که فروش گاز‬ ‫به هر کشوری در این شرایط منوط به شل شدن تحریم های‬ ‫این چند ساله است‪ ،‬وگرنه صادرات گاز به ع راق هم مشکل‬ ‫دارد چون که ما ب رای دریافت بهای کاالی فروخته شده مان‬ ‫هیچ دسترس��ی نداریم و مانند میلیارد ها دالری م ی شود که‬ ‫هم اکنون نزد هند‪ ،‬چی��ن‪ ،‬ژاپن و کره جنوبی اس��ت‪ .‬با این‬ ‫صورت بندی ما همیشه در بند تحریم و تحمیل هستیم‪ .‬اما‬ ‫اگر این بند باز شود‪ ،‬قطعا مذاکرات نفتی صورت و محتوایش‬ ‫تغییر م ی کند‪ .‬چه نیازی است که ای ران به روسیه که در واقع‬ ‫مهم ترین رقیب نفتی و گازی ماست‪ ،‬نفت صادر کند؟ بازار‬ ‫اروپا را به ما م ی دهد؟ یا بازار شرق دور را؟ این در حالی است‬ ‫که از نظر جغ رافیایی ما ش��رایط بهتری ب رای دسترسی به‬ ‫بازار های مهم دنیا داریم‪ .‬در واقع ما باید نفت روسیه را بخریم‪.‬‬ ‫اروپا هم اکنون چون ماری زخم خورده که هر سال این‬ ‫زخم نیز نیش��تری تازه م ی خورد در پی فرار از وابستگی به‬ ‫روسیه اس��ت و یکی از راه های فرارش نیز خرید گاز از ای ران‬ ‫است‪ .‬از نیاز ‪ 30‬درصدی اروپا به روسیه هر سهمی ای ران بتواند‬ ‫در سال های اینده کسب کند‪ ،‬قطعا در برد استراتژیک ای ران‬ ‫بسیار موثر اس��ت‪ .‬در واقع عمل به پیشنهاد مدیر مسئول‬ ‫روزنامه کیهان‪ ،‬ای ران را به بازیگری دست چندم‪ ،‬پنهان شده‬ ‫پشت روسیه بدل م ی کند که در راس��تای منافع ان کشور‪،‬‬ ‫اروپا را از گاز خود محروم ساخته است‪ .‬اما ب ر خالف ان عمل‬ ‫کردن و پاسخ به نیاز اروپا‪ ،‬ای ران را بدل به یک بازیگر موثر در‬ ‫تحوالت مهم دنیا م ی کند که هرگونه مذاکره ای هم با این‬ ‫کشور (ای ران) ساده و ممتنع نخواهد بود‪.‬‬ ‫تا پایان سال ‪ 93‬قرار است هفت فاز پارس جنوبی وارد‬ ‫مدار تولید شود‪ .‬در واقع ای ران با هفت میلیارد فوت مکعب‬ ‫گاز بیشتر‪ ،‬و مازاد مصرف داخلی سبد صادراتی پرقوتی دارد و‬ ‫اروپا مهم ترین هدف است‪ .‬معاون بی ن الملل وزارت نفت سه‬ ‫مسیر ب رای صادرات گاز به اروپا را پس از سخنان شریعتمداری‬ ‫تشریح کرد و نشان داد موضع رسمی کش��ور بر چه مدار و‬ ‫قراری است‪ .‬فقط مش��کل بند و گره تحریم هاست که تیم‬ ‫زنگنه را در حالت «استند بای» نگه داشته تا پرچم سفید تیم‬ ‫ظریف بلند شود‪ .‬ارزوی خرید نفت و گاز روسیه ب رای صادرات‬ ‫مجدد خیلی دور از ذهن نیست‪ ،‬فقط کمی تدبیر‪ ،‬باید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫گفتارها‬ ‫پاورقی‪:‬‬ ‫(‪ )1‬دو بیت اول متعلق به احمد عزیزی است‪ .‬مصراع‬ ‫ششم را هم در همان مثنوی احمد عزیزی دیده ام ولی بیت‬ ‫سوم مربوط به محمود اکرام ی فر است‪ .‬حال نم ی دانم کدام‬ ‫یک زودتر مصراع شش��م را گفته اند‪ .‬ش��اید هم توارد است‪.‬‬ ‫اهلل اعلم‪.‬‬ ‫(‪ )2‬االمالی‪ ،‬ترجمه کریم فیضی‪ ،‬انتش��ارات تهذیب‪،‬‬ ‫نوبت اول‪ ،‬صفحه ‪208‬‬ ‫مذاکرات نفتی با روس ها و پرچم سفید‬ ‫‪27‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫سیاست‬ ‫پایان یک عصر‬ ‫اصالح طلبان ‪ 17‬س�ال پس از دوم خرداد ب�ه بازتولید روزهایی‬ ‫م ی اندیشند که در عرصه قدرت رسمی حرف اول را می زدند‪ .‬انها اما‬ ‫م ی دانند که رسیدن به چنین مهمی در زمان نزدیک ناممکن است‪.‬‬ ‫سایهاصالحات‬ ‫اصالح طلبانچگونه‬ ‫م ی خواهند روح دوم خرداد را‬ ‫در دولت یازدهم زنده کنند؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫در دوره اصالحات دال «عدالت»‬ ‫به نفع « ازادی» طرد شد‬ ‫نگاهی جامع ه شناختی به دو انتخاب‬ ‫در گفت وگو با پرویز امینی‬ ‫به سمت نظام دو حزبی م ی رویم‬ ‫گفت وگوی مثلث با‬ ‫حمیدرضاجالل ی پور‬ ‫‪1‬‬ ‫به ش��رایط موجود‪ ،‬چنین چیزی قابل قبول و راض ی کننده‬ ‫خواهد بود‪ .‬در مجلس پنجم‪ ،‬کارگزاران فراکس��یونی قوی‬ ‫بودند‪ .‬به نظر من حضور اقای ناطق نوری در مجلس بعدی‬ ‫بس��یار موثر خواهد بود و من از حضور چنین نیروهایی در‬ ‫مجلس بعدی اس��تقبال م ی کنم اما خود اقای ناطق گفته‬ ‫است که در انتخابات شرکت نم ی کند‪ .‬هم اکنون در شورای‬ ‫ش��هر هم نیروهای اصالح طل��ب خوبی حض��ور دارند که‬ ‫حاکمیت روی انها حساسیت نداش��ت‪ .‬انها اصالح طلبان‬ ‫جوانی بودند که م��ورد حمایت ش��خصی ت های محبوب‬ ‫اصالح طل��ب هم قرار گرفتن��د‪ .‬در انتخاب��ات مجلس هم‬ ‫م ی توان بر نیروهای جوان اصالح طلب سرمایه گذاری کرد‬ ‫و با حمایت رهب ران جریان اصالح طل��ب انها را به مجلس‬ ‫بعدی فرستاد‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظری دیگر‪ ،‬محمد رضا عارف در سخنرانی‬ ‫خود میان دانش��جویان چنین گفته بود‪« :‬جبهه اصالحات‬ ‫نامزدهای خود ب رای انتخابات مجلس را سال اینده معرفی‬ ‫م ی کند‪ .‬پیروزی س��ال گذشته ما در س��ال اینده به نتیجه‬ ‫خواهد رسید‪ .‬در چند ماه اینده جریان ائتالف با اصولگرایان‬ ‫در مجلس را مطرح م ی کنم‪».‬‬ ‫ب رای تحلیل ش��رایط و اینک��ه اصالح طلبان چه در‬ ‫سر دارند باید به روزهای پیش��ین بازگردیم‪ .‬روزهایی که به‬ ‫گفته س��عید حجاریان‪« :‬در انتخابات سال‪ 76‬که همگان‬ ‫ان را پیروزی بزرگ جریان اصالح طلب م ی دانند‪ ،‬اصال قرار‬ ‫نبود که پیروز شویم‪ ،‬هیچ تصوری هم ب رای پیروزی وجود‬ ‫نداشت‪ ،‬بلکه هدف این بود پنج یا شش میلیون رای به نفع‬ ‫کاندیدای اصالح طلبان به صندوق ریخته ش��ود تا بتوانند‬ ‫پس از ان انتخابات فعالیت خود را ادامه دهند‪».‬‬ ‫دوم خرداد‬ ‫وقتی عل ی اکبر ناطق نوری در کمال ناباوری ساعاتی‬ ‫از انتخابات نگذش��ته پیام تبریک به رقیب فرس��تاد دیگر‬ ‫برای کس��ی ش��کی باقی نماند که س��ی د محمد خاتمی‬ ‫رئی س جمهور بع��دی ای ران اس��ت‪ .‬دورانی تازه اغاز ش��ده‬ ‫و تغییر کلی��د خورده ب��ود‪ .‬تغییری که به ق��ول عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری نه از دوم خرداد که از مجلس پنجم اغاز شده بود‪.‬‬ ‫حاال هر چه بود رئی س جمهور جدی��د قرائت دیگری‬ ‫از سیاس��ت داش��ت‪ .‬خوانش او از قواعد سیاست ورزی نه‬ ‫ش��بیه هاشم ی رفس��نجانی بود و نه قرابتی با راستگرایان‬ ‫دوران داشت‪.‬‬ ‫ای��ن اما تنه��ا قاع��ده دوران سیاس��ت ورزی او نبود‪.‬‬ ‫رئی س جمه��ور جدی��د حواریونی پی رامون خود داش��ت که‬ ‫اصالحات را از رویا ‪ 20‬میلیونی به مس��لخ بردند‪ .‬انها کار را‬ ‫تا انجا پیش بردند که سید محمد خاتمی در دفتر کارش از‬ ‫پاستور نوشته های رفقای سابق را با عناوینی چون عبور از‬ ‫خاتمی و گذار از خاتمی مطالعه م ی کرد‪.‬‬ ‫هر ‪ 9‬روز یک بحران درس��ت شد تا نقش��ه راه رفقای‬ ‫تئوریسین به خروج از حاکمیت منجر ش��ود‪ .‬باید به مرور‬ ‫سرنوشت اصالحات پرداخت‪ ،‬به روزهای مهم‪ ،‬به مقاطعی‬ ‫که سرمایه اجتماعی اصالح طلبان را بر باد داد‪.‬‬ ‫غائله ای با عنوان ‪ 18‬تیر‬ ‫حاکمیت دوگانه‬ ‫در س��ال ‪ 82‬فش��ار روی دولت در واکنش به رد لوایح‬ ‫دوگانه بیش��تر ش��د و پایه های طرح خروج از حاکمیت در‬ ‫همان جا شکل گرفت‪ .‬بنای این استراتژی چنانچه عباس‬ ‫عبدی م ی گوید بر این اصل استوار بود‪« :‬مشروعیت نظام‬ ‫اسالمی ناشی از حضور اصالح طلبان است و با خروج انان از‬ ‫حاکمیت‪ ،‬مشروعیت نظام از میان رفته و نظام عمال دچار‬ ‫فروپاشی درونی م ی شود‪».‬‬ ‫ب رای ش��روع و وانمود کردن جدیت رسولی مهر پرور‪،‬‬ ‫نماین��ده درگز پروژه اس��تعفاء را کلید زد که ب��ا ب ی اعتنایی‬ ‫حس�ن روحانی ریشه ای راس�تگرا دارد‬ ‫اگرچه به مقتضای زمانه و برای ادای دین‬ ‫به سرمایه به عاریت گرفته شده از جناح‬ ‫رقی�ب حرف های اصالح طلبان�ه می زند‪.‬‬ ‫حس�ن روحان�ی‪ ،‬س�ید محمد خاتم�ی‬ ‫نیست‪ 24 ،‬خرداد هم دوم خرداد نیست‪.‬‬ ‫حس�ن روحانی حرف های اصالح طلبانه‬ ‫می زن�د ام�ا از کن�ار او حاکمی�ت دوگانه‬ ‫بی�رون نمی اید‪ ،‬از کابینه او کس�ی ندای‬ ‫گذار از حاکمیت سر نمی دهد‬ ‫مثلث | شماره ‪214‬‬ ‫‪ 15‬تیرم��اه ‪ 78‬روزنام��ه س�لام ب��ه مدیری��ت‬ ‫موسوی خوئین ی ها به دلیل انتش��ار متن نامه سعید امامی‬ ‫ به قربانعل��ی دری نجف ابادی‪ ،‬وزی��ر اطالعات وقت دولت‬ ‫اصالح��ات مبن ی بر مقابل��ه ب��ا مطبوعات توقیف ش��د‪.‬‬ ‫دانشجویان دانش��گاه ته ران در اعتراض به این حکم‪ ،‬روز‬ ‫‪ 18‬تیرماه تحصنی را در خوابگاه دانشجویان در محل کوی‬ ‫دانشگاه در خیابان امیراباد ته ران ترتیب دادند‪ .‬این تحصن‬ ‫به تشنج و درگیری کشیده شد‪ .‬این سراغاز ماجرایی بود که‬ ‫نزدیک به یک هفته به طول انجامید‪.‬‬ ‫دانشجویان به بهانه حمله به خوابگاهشان تجمعات‬ ‫گسترده تری را ترتیب دادند‪ .‬پای این تجمعات به خیابان ها‬ ‫و محل دانش��گاه ته ران در خیابان انقالب نیز کشیده شد‪.‬‬ ‫از طرفی برخی اعتراضات در سایر شهرها نیز مشاهده شد‪.‬‬ ‫فردای ان روز در ‪ 19‬تیرماه ‪ 78‬درگیری ها در نزدیکی خوابگاه‬ ‫دانش��جویان و خیابان امیراباد تشدید ش��د و طی ان یک‬ ‫نفر به نام عزت اب راهیم نژاد کشته شد‪ .‬کشته شدن او اتش‬ ‫اعتراضات را تندتر و گسترده تر کرد تا جایی که ب رای برخورد‬ ‫با اعتراضات س��پاه وارد عمل ش��د‪ .‬دانش��جویان و نیروی‬ ‫انتظامی را عامل یورش به کوی دانشگاه دانسته و خواستار‬ ‫عزل فرمانده ان بودند‪.‬‬ ‫خاتمی گرچه دفاع چندانی از دانشجویان نکرد اما در‬ ‫س��خنرانی خود که با توصیه تئوریسی ن های اصالح طلب‬ ‫صورت گرفته ب��ود این رویداد را نتیج��ه پیگیری قتل های‬ ‫زنجیره ای دانست‪.‬‬ ‫کمتر از یک ماه بعد خاتم��ی در دیدار با مردم همدان‬ ‫گفت‪« :‬بعد از حادثه کوی دانش��گاه‪ ،‬ش��ورش پیش امد‪.‬‬ ‫شورش و بلوا در ته ران‪ ،‬حادثه زش��ت و نفرت اوری بود که‬ ‫ملت عزیز و مقاوم و صبور و منطقی ما را مکدر کرد‪ .‬انچه در‬ ‫ته ران پیش امد‪ ،‬لطمه به امنیت ملی بود؛ تالشی بود ب رای‬ ‫برهم زدن ارامش مردم ش��ریف و تخریب اموال عمومی و‬ ‫خصوصی و باالتر از ان‪ ،‬اهانت ب��ه نظام و ارزش های ان و‬ ‫مقام معظم رهبری‪».‬‬ ‫رهبر انق�لاب در ان زم��ان و در دیدار با اقش��ار مردم‬ ‫ضمن همدردی با دانشجویان سخنان مهمی بیان کردند‪.‬‬ ‫دو روز بعد مردم ته ران در واکنش مثبت به این سخنرانی به‬ ‫خیابان ها امدند و ‪ 23‬تیرماه در حمایت از رهبری راهپیمایی‬ ‫شکل گرفت که در ان حسن روحانی به عنوان دبیر شورای‬ ‫عالی امنیت ملی نیز س��خنرانی کرد و گف��ت‪« :‬اگر منع‬ ‫مسئوالن نبود‪ ،‬مردم ما‪ ،‬جوانان مسلمان‪ ،‬غیور و انقالبی ما‬ ‫با این عناصر اوباش به شدیدترین وجه برخورد م ی کردند و‬ ‫انها را به سزای اعمالشان م ی رساندند‪ ».‬این پایان ماجرای‬ ‫اتفاقات تیرماه ‪ 78‬بود‪.‬‬ ‫این اولی��ن چالش رس��می س��ی د محمد خاتمی در‬ ‫مواجهه با نسخه های حواریون اصالح طلبی بود که جامعه‬ ‫مدنی مدنظرش��ان فاصله زیادی با رویاهای رئی س جمهور‬ ‫وقت داشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اصالح طلبان این روزها روزگاری متفاوت از همیشه‬ ‫را م ی گذارنند؛ شرایط انها نه مانند سال ‪ 76‬و نه مانند سال‬ ‫‪ 88‬بلکه مانند سال ‪ 93‬است! هرچند تمام تالششان را ب رای‬ ‫بازنمایی تصویری دیگر از روزگار جدیدشان به کار بسته اند‪.‬‬ ‫انها حاال در سالگرد دوم خردادی دیگر به بازگشت فکر‬ ‫م ی کنند‪ .‬به اینکه چگونه بتوانند به روزهای در اوج بودنشان‬ ‫و به سیاست ورزی رسم ی شان رجعتی دوباره داشته باشند‪.‬‬ ‫نسخه های تازه نوشته اند و راه های جدید در ذهن دارند‪.‬‬ ‫اصالح طلبانی که در ناامیدانه ترین ش��رایط سیاسی‬ ‫وارد انتخابات ‪ 24‬خرداد ش��دند و از کنار تکث��ر در اردوگاه‬ ‫رقیب به ائتالفی شاید نه چندان از سر میل با کاندیدای غیر‬ ‫اصالح طلب روی اوردند تا حاال در ماه های نخستین سال ‪93‬‬ ‫با ارامشی مثال زدنی به انتخابات مجلس دهم فکر کنند‪.‬‬ ‫تئوری پ��ردازان انها اکن��ون به ب��ازی در وقت اضافه‬ ‫مش��غول اند‪ .‬انها در فراغ چهره های حداکثری خود حسن‬ ‫روحان��ی را در موقعیتی قرار داده اند تا ب��ا به عاریت گرفتن‬ ‫از س��رمایه اجتماعی انها حرف ه��ای اصالح طلبانه انها را‬ ‫تکرار کند‪ .‬حرف هایی که انها عاجزن��د از بیانش در قالب‬ ‫قدرت رس��می‪ .‬انها چنین رس��می را ب��رای مجلس دهم‬ ‫هم برگزیده اند‪ .‬ب ی پی رایه بگویی��م انها به یارگیری از رقیب‬ ‫مشغول اند‪« .‬نش��انه» انکه س��عید حجاریان در تازه ترین‬ ‫تک نگاری اش نوش��ته اس��ت‪« :‬باید با اصولگرایان مذاکره‬ ‫کنیم‪/‬تندروی دیگر جواب نم ی دهد‪».‬‬ ‫باید به رمز گش��ایی از این نوش��تار پرداخت‪ .‬انجا که‬ ‫م ی نویس��د‪« :‬اصالحات به ص��ورت بالقوه پای��گاه دارد اما‬ ‫فعلیت ندارد‪ .‬م��ردم کش��ورمان هم بیش از همه تش��نه‬ ‫احساس برخورد اصالح طلبانه و متعادل هستند؛ به عبارتی‬ ‫م ی توان این نیاز را این گونه تفسیر کرد که مردم میانه روی‬ ‫ای ران کاراکتری مانند س��یدمحمد خاتمی را م ی پسندند و‬ ‫اگر او در صحنه حضور نداشته باش��د‪ ،‬به دنبال فرد دیگری‬ ‫با همان ویژ گ ی ها هس��تند چون به این نتیجه رس��یده اند‬ ‫که س��یدمحمد خاتمی نقطه تعادلی در جامعه اس��ت اما‬ ‫در کنار ان نبای��د برخی انتق��ادات به عملک��رد خاتمی را‬ ‫فراموش کرد که بررسی و رفع انها به تسریع در رسیدن به‬ ‫اصالحات کمک خواهد کرد‪ .‬نکته دیگری که همواره باید‬ ‫مدنظر اصالح طلبان قرار گیرد این اس��ت که بدانند هدف‬ ‫از ش��رکت در انتخابات‪ ،‬الزاما پیروزی نیست‪ .‬در انتخابات‬ ‫سال‪ 76‬که همگان ان را پیروزی بزرگ جریان اصالح طلب‬ ‫م ی دانند‪ ،‬اصال قرار نبود که پیروز شویم‪ ،‬هیچ تصوری هم‬ ‫ب رای پیروزی وجود نداشت‪ ،‬بلکه هدف این بود پنج یا شش‬ ‫میلیون رای به نفع کاندیدای اصالح طلبان به صندوق ریخته‬ ‫شود تا بتوانند پس از ان انتخابات فعالیت خود را ادامه دهند‪.‬‬ ‫بناب راین فعالیت در انتخابات الزاما با هدف پیروزی نیست‪.‬‬ ‫از سوی دیگر این نکته نباید فراموش شود که اصولگرایان را‬ ‫نباید از اصالح طلبان تفکیک کرد چون انها هم اصالح طلب‬ ‫هستند ه ر چند اب راز نم ی کنند‪ .‬اصالح طلبان و اصولگرایان‬ ‫م ی گویند مشکالتی وجود دارد و این نقطه مشترک بزرگی‬ ‫بین دو جریان سیاس��ی کشور اس��ت اما عده ای م ی گویند‬ ‫باید سریع وارد عمل ش��د و اصالح طلبان م ی گویند که اگر‬ ‫توان دارید‪ ،‬بروید و عمل کنید اما ما نیستیم‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫م ی گویند مشکل هست و باید این مشکالت را حل کرد که‬ ‫در این زمینه موضع اصالح طلبان ب��ا اصولگرایان تفاوتی‬ ‫ندارد بناب راین م ی ش��ود با انها صحبت کرد و اش��تراکات را‬ ‫یافت‪ .‬به عنوان نمونه‪ ،‬در مس��ائل اقتصادی‪ ،‬بس��یاری از‬ ‫نظ رات دو جریان مشترک اس��ت‪ ،‬پس م ی شود اشتراکات‬ ‫را پررنگ کرد‪».‬‬ ‫او فرمان پیشینش را تکرار کرده است‪ .‬انجا که اندک‬ ‫زمانی پس از پیروزی حس��ن روحانی گفته ب��ود‪« :‬تا زمان‬ ‫انتخابات اتی مجلس زمان زیادی باقی است اما من معتقدم‬ ‫باید مجلس دهم شبیه مجلس پنجم ش��ود یعنی اقلیت‬ ‫قوی و تاثیرگذار از اصالح طلبان وارد مجلس شوند و باتوجه‬ ‫پرونده‬ ‫پروندهویژه‬ ‫ویژه‬ ‫‪29‬‬ ‫پرونده‬ ‫پروندهویژه‬ ‫ویژه‬ ‫مواجه ش��د و با وس��اطت رئیس مجلس دوباره بازگشت و‬ ‫بعد در گفت وگو با باش��گاه خبرنگاران جوان گفت‪« :‬اینکه‬ ‫دولت در مورد این لوایح خود را کنار بکشد و فقط نمایندگان‬ ‫اقدام کنند کار پسندیده ای نم ی تواند باشد چرا که استعفای‬ ‫چند نماینده هیچ مش��کلی را حل نم ی کند و شرط ان‪ ،‬این‬ ‫است که دولت و مجلس با هم به نفع مردم کنار بکشند‪».‬‬ ‫(مردم س��االری ‪ ) 84/2/30‬ابطحی نیز در پاسخ به احتمال‬ ‫اس��تعفای ‪ 50‬نماینده مجلس گفت‪« :‬خ��روج از حاکمیت‬ ‫حق مسلم اصالح طلبان اس��ت‪( ».‬سیاست روز ‪)82/ 2/20‬‬ ‫محسن میر دامادی رئیس کمیسیون امنیت ملی پس از رد‬ ‫ارجاع لوایح به مجمع تشخیص گفت‪« :‬اگر بتوانیم لوایح‬ ‫را به رفراندوم بگذاریم راه حل مطلوب و قانونی اس��ت‪ ،‬اما‬ ‫اگر مقابل رفراندوم هم مقاومت شود راهکار بعدی استعفا‬ ‫است اما ما باید با یک انتخابات ازاد بیانگر مجلس منتخب‬ ‫مردم باشیم‪ ...‬مطی ع شدن مجلس و نداشتن قدرت اعتراض‬ ‫به ایجاد دیکتاتوری منجر خواهد شد‪ ».‬شکوری راد هم در‬ ‫این زمان ادعا کرد‪« :‬بخشی از مردم سر خورده و ادامه روند را‬ ‫نا امید کننده م ی دانند‪ ،‬م ی گویند از مجلس بیرون بیایید تا‬ ‫تکلیف ما با حاکمیت روشن شود‪».‬‬ ‫رضا یوس��فیان ه��م ضمن تقاض��ا از خاتم��ی ب رای‬ ‫همراهی با اس��تعفا تاکید کرد‪« :‬نمایندگان مجلس باید به‬ ‫سرعت به سمت رفراندوم حرکت کنند‪ .‬اگر جلوشان گرفته‬ ‫ش��د نمایندگان واقعی اصالح طلب به طور دس��ته جمعی‬ ‫استعفا خواهند داد‪( ».‬توسعه ‪.)82/2/22‬‬ ‫در این هنگام و به همین مناسبت محمد رضا خاتمی‬ ‫اعالم کرد اگر شورای نگهبان لوایح دو گانه را رد کند‪ ،‬مجمع‬ ‫تش��خیص هم انها را رد خواهد کرد‪ ،‬بناب رای��ن اگر قرار بر‬ ‫تصویب ش��ود ش��ورای نگهبان باید تصویب کن��د اما اگر‬ ‫ش��ورای نگهبان رد کرد رفراندوم را پیش��نهاد م ی کنیم‪».‬‬ ‫(روزنامه ای ران ‪) 81/8/9‬‬ ‫البته قبال هم گفته بود که در صورت رد لوایح دوگانه‬ ‫از سوی شورای نگهبان نیازی نیس��ت مردم به خیابان ها‬ ‫بریزند چ��ون رفراندوم برگ��زار م ی کنیم‪( .‬روزنامه توس��عه‬ ‫‪)81/7 / 14‬‬ ‫محس��ن میردامادی‪ ،‬یداهلل اس�لامی‪ ،‬احم��د قابل‪،‬‬ ‫غالمحس��ین تکفلی نماینده مردم مشهد‪ ،‬مجید فراهانی‬ ‫از ش��اخه جوانان مش��ارکت‪ ،‬حقیقت جو‪ ،‬نعیم ی پور‪ ،‬جعفر‬ ‫کامپوزی��ا نماین��ده مردم زاه��دان‪ ،‬عل��ی صالح ی ابادی و‬ ‫مصطفی تاج زاده کسانی بودند که خواستار رفراندوم شدند‬ ‫و هر کدام به نوعی ان را قانونی و طبیعی م ی دانستند البته‬ ‫برخی م ی گفتند همین لوایح را به همه پرس��ی بگذاریم و‬ ‫برخی دیگر مثل تاج زاده گفتند‪« :‬نظارت اس��تصوابی‪ ،‬حق‬ ‫تذکر رئی س جمهور و اخطار قانون اساسی به هر یک از قوا‪،‬‬ ‫مصونیت نمایندگان‪ ،‬حدود اختیارات شورای نگهبان‪ ،‬نحوه‬ ‫تشکیل هیات منصفه مطبوعات‪ ،‬قانون اداره صدا و سیما‬ ‫و جرم سیاسی مواردی هس��تند که م ی توان به همه پرسی‬ ‫گذاشت‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫منظور از حاکمیت دو گانه چه بود؟‬ ‫مراد از مش��روعیت یا حاکمیت دوگانه «تقابل میان‬ ‫مش��روعیت مردمی نظام و تقس��یم بندی نهاد های نظام‬ ‫به دوبخ��ش انتصاب��ی و انتخابی و به تعبی��ری مردمی و‬ ‫غی ر مردمی» اس��ت‪ .‬ریش��ه این بحث در کش��ور به زمانی‬ ‫باز م ی گردد که عباس عبدی در س��ال ‪ 77‬در نشریه راه نو‬ ‫یادداش��تی با عنوان «ق��درت دوگانه» نوش��ت‪ .‬بعدها هم‬ ‫او بی��ش از همه در این ب��اره ح��رف زد و ان را معرفی کرد‪.‬‬ ‫عبدی که از جمله دانشجویان خط امام تسخی ر کننده النه‬ ‫جاسوسی بود‪ ،‬نوش��ت‪« :‬دوگانگی قدرت م ی تواند به طور‬ ‫طبیعی از عوامل ب ی ثباتی باشد و بسیار احتمال دارد یک‬ ‫بخش از قدرت علیه بخش ه��ای دیگر اقدام خارج از قواعد‬ ‫پذیرفته شده انجام دهد‪ ».‬اما اوج ماجرای حاکمیت دوگانه‬ ‫در سال ‪ 80‬بود جایی که عبدی دوباره سه سال بعد به این‬ ‫ماجرا برگشت و نوشت‪« :‬اگرچه ان بخش از دولت که رای‬ ‫مردم را پشت سر خود دارد و به وس��یله انتخابات به قدرت‬ ‫رس��یده اس��ت م ی تواند رول خود را دنبال کن��د اما بخش‬ ‫انتصابی قدرت سیاسی حکومت همچنان از گردن نهادن‬ ‫به رای مردم سر باز م ی زند‪ ».‬وی در یک میزگرد مطبوعاتی‬ ‫در اردیبهشت ماه ‪1380‬تاکید کرد‪« :‬مساله ما‪ ،‬ادعای افراد‬ ‫نیست هر کس م ی اید باید موضع خود را در مورد حکومت‬ ‫انتصابی و انتخابی مش��خص کند‪ .‬اول بگوید طرفدار چه‬ ‫حکومتی است‪ ،‬بعد به میدان بیاید‪ ».‬و باالخره تصریح کرد‪:‬‬ ‫«دعوای امروز ما دعوای بین حکومت انتصابی و انتخابی‬ ‫اس��ت»‪ .‬پس از عبدی‪ ،‬حجاریان به تئوری پ��ردازی در این‬ ‫خصوص پرداخت و پی ش بینی کرد در صورتی که حاکمیت‬ ‫همزمان نهاد های سنتی و دموکراتیک با تقسیم کار نباشد‪،‬‬ ‫پایدار نم ی ماند و ب��ه کودتا یا انقالب ب��ه حاکمیت یگانه‬ ‫تبدیل خواهد ش��د‪( .‬ماهنامه انق�لاب‪ ،‬بهمن ‪ ،80‬ص‪ )14‬‬ ‫هاشم اغاجری نیز این هش��دار را داد که «حاکمیت دوگانه‬ ‫چه کارکردی و چه غیر کارکردی در ای ران جواب نم ی دهد و‬ ‫سرانجامش چیزی جز حاکمیت یگانه استبدادی نیست‪».‬‬ ‫(اردیبهشت ‪ ،80‬روزنامه بیان)‬ ‫از دیدگاه سعید حجاریان عضو شورای مرکزی جبهه‬ ‫مشارکت ای ران اسالمی «در دولت گذار چون دولت‪ ،‬بازتولید‬ ‫دوگانه دارد‪ ،‬مش��روعیت دوگانه همیش��ه هس��ت‪ .‬تجلی‬ ‫خارجی این دوگانگی مشروعیت م ی شود حاکمیت دوگانه‪».‬‬ ‫وی با بیان این اعتقاد که حفظ حاکمیت دوگانه به شرطی‬ ‫که کارکردی شود الزم است‪ ،‬عقیده دارد‪« :‬ما نتوانستیم‪ .‬به‬ ‫خاطر ضع ف هایمان‪ ،‬به خاطر اینکه با دقت از تئوری الزمه‬ ‫کارکردی کردن حاکمیت دوگانه که فشار از پایین‪ ،‬چانه زنی‬ ‫از باال بود‪ ،‬استفاده نکردیم و همزمان نهادهای مدنی را بسط‬ ‫و گس��ترش ندادیم‪ ».‬حجاریان درباره انچه خاصی ت های‬ ‫حفظ حاکمیت دوگانه م ی نامید‪ ،‬این گونه توضیح م ی دهد‪:‬‬ ‫«فرجه ش��کاف بین باالی ی ها باعث م ی شود که پایین ی ها‬ ‫فارغ شوند و بتوانند به خودشان سازمان دهند‪ .‬ـ یک مقدار‬ ‫زیادی‪ ،‬مردم در اثر جنگ بین باالی ی ها اگاهی پیدا م ی کنند‪.‬‬ ‫با یک پایه شدن حاکمیت اطالعات سانسور م ی شود ـ اینها‬ ‫ب رای یارکشی به س��مت مردم روی م ی اورند‪ .‬از این جهت‬ ‫مجبورند به مردم اوان��س دهند‪ .‬به خص��وص که یکی از‬ ‫این دوجناح دموکرات هم باش��د‪ .‬جنب ه هایی از دموکراسی‬ ‫هم داشته باش��د‪ .‬اوضاع بهتر م ی شود ـ فضا از فضای ترور‬ ‫خارج م ی شود‪ .‬فضا از دولت پادگانی پلیسی خارج م ی شود‪.‬‬ ‫به این دالیل بهتر است ما حاکمیت دوگانه را حفظ کنیم و‬ ‫دنبال این باشیم که بماند‪ .‬البته حاکمیت دوگانه به سمت‬ ‫حاکمیت یگان��ه دموکراتیک نزدیک تر اس��ت‪( ».‬روزنامه‬ ‫ای ران‪ )82/11/19 ،‬اینها فقط بخشی از تندروی و رادیکالیسم‬ ‫اصالح طلبان است‪.‬‬ ‫پارلمان شلوغ‬ ‫زمانی که گفتمان اصالحات همچنان س��که دوران‬ ‫ب��ود‪ ،‬پارلمان ه��م پر ش��د از اف��رادی که مردم ب��ه خاطر‬ ‫همجن س بودنشان با دولت وقت انها را انتخاب کردند‪.‬‬ ‫مجلس شش��م از همان ابت��دا با جنجال اغاز ش��د‪.‬‬ ‫اصالح طلبان که توانسته بودند انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫را بب رند و سیدمحمد خاتمی را روانه دولت کنند‪ ،‬به سراغ نهاد‬ ‫قانون گذاری رفتند و با تعداد بسیار باالیی اکثریت مجلس‬ ‫شش��م را در دس��ت گرفتند‪ .‬اصولگرایان نیز ب��ا محوریت‬ ‫غالمعلی حدادعادل توانستند فراکسیون اصولگرایی را در‬ ‫این مجلس تشکیل دهند‪.‬‬ ‫در همان ابتدای کار این مجلس بحث بر س��ر طرح‬ ‫اصالح قان��ون مطبوعات ک��ه با هدف کاه��ش نظارت بر‬ ‫مطبوعات تدوین شده بود‪ ،‬اغاز شد و بعدها با نامه ‪ 127‬نفر‬ ‫از نمایندگان به رهبری ادامه پیدا کرد تا در روزهای اخرین با‬ ‫تحصن و استعفای نمایندگان خاتمه پیدا کند‪.‬‬ ‫در هنگامه انتخابات مجلس هفتم‪ ،‬شورای نگهبان‬ ‫با اعمال نظارت اس��تصوابی‪ ،‬برخی از کاندیداها را به خاطر‬ ‫عدم الت��زام عملی به اس�لام یا اینک��ه التزام ان��ان‪ ،‬ب رای‬ ‫شورای نگهبان اثبات نشده است‪ ،‬رد صالحیت کرد‪ .‬در میان‬ ‫رد صالحی ت شدگان‪ ،‬عده کثیری از نمایندگان اصالح طلب‬ ‫مجلس ششم قرار داشتند‪ ۱۳۹ .‬نماینده‪ ،‬در اعتراض به رد‬ ‫صالحی ت ها در مجلس شورای اس�لامی تحصن کردند و‬ ‫نهایتا‪ ،‬با ب ی اثر ماندن اعتراضات و برگزاری انتخابات مجلس‬ ‫هفتم‪ ،‬اس��تعفا دادند‪ .‬این ‪ 139‬نماینده ب رای انکه ش��ورای‬ ‫نگهبان را وادار به پذیرش خواس��ته خود کنند در مجلس‬ ‫تحصن کردند‪.‬این تحصن از ‪ 21‬دی ماه اغاز و تا ‪ 17‬بهمن‬ ‫ماه ‪ 1382‬ادامه پیدا کرد‪ .‬گروهی از نمایندگان تحصن کننده‬ ‫نیز روز ‪ ۱۲‬بهمن سال ‪ ۸۲‬از سمت خود استعفا کردند‪ .‬متن‬ ‫استعفانامه این نمایندگان توسط محسن میردامادی و علی‬ ‫مزروعی در صحن مجلس قرائت شد‪.‬‬ ‫محمدرضا خاتمی‪ ،‬سخنگوی متحصنان رسما پایان‬ ‫تحص��ن نمایندگان مجل��س را اعالم کرد و گف��ت‪« :‬باید‬ ‫وارد مرحله دوم م ی شدیم‪ ،‬یعنی اس��تعفای نمایندگان که‬ ‫وس��عت ان خارج از تصور ما بود و به حدود ‪ ۱۳۰‬نفر رسید‪.‬‬ ‫به درخواست اولمان توفیق کامل پیدا نکردیم اما در موارد‬ ‫دیگری به نتیجه رس��یدیم‪ ».‬او گفت‪« :‬من صریحا موضع‬ ‫قبلی را تکرار م ی کنم‪ .‬در این ش��رایط انتخابات اول اسفند‬ ‫را ازاد و قانون��ی نم ی دانی��م و در ان ش��رکت نم ی کنیم‪».‬‬ ‫نمایندگان ردصالحیت ش��ده در روزهای بعد از اس��تعفا در‬ ‫اخرین بیانیه خود با تحری��م انتخابات مجلس هفتم‪ ،‬ان را‬ ‫«غیرقانونی» دانستند‪.‬‬ ‫رهب��ر انق�لاب بعدها درب��اره ای��ن ماج��را فرمودند‪:‬‬ ‫«ش��رایطی که قبل از پدید امدن این مجلس به وس��یله‬ ‫بعضی اشخاصی که از روی غفلت‪ ،‬کارهایی انجام م ی دادند‬ ‫به وج��ود امده ب��ود ‪ -‬رفتن به س��مت تحری��م انتخابات‪،‬‬ ‫رفتن به سمت اس��تعفای نمایندگان‪ ،‬اعتصاب در مجلس‪،‬‬ ‫مقابل��ه مجل��س ‪ -‬چیزهای ب��د و عجیبی ب��ود و صدای‬ ‫عمومی مجلس‪ ،‬با خیلی از مبان��ی و اصول نظام مغایرت‬ ‫داشت‪ .‬کسانی هس��تند که با هماهنگی دولت و مجلس‬ ‫مخالفند‪ ».‬‬ ‫تحصن مجلس شش��م اغازی ب��ود ب رای خ��روج از‬ ‫حاکمیت اصالح طلبان‪.‬‬ ‫انتخابات ‪84‬‬ ‫اصالح طلبان در پایان هش��ت س��ال زمامداری دچار‬ ‫تشتت گسترده ای شدند‪ .‬انها که انتخابات شورای شهر را به‬ ‫رقیب قدیمی خود اصولگرایان واگذار کرده بودند‪ ،‬درحالی پا‬ ‫به انتخابات ریاست جمهوری دوره نهم گذاشتند که به چند‬ ‫دسته تقسیم شدند‪ .‬بخش��ی از اصالح طلبان که خود را به‬ ‫خاتمی نزدیک تر احساس م ی کردند‪ ،‬عنوان اصالح طلبان‬ ‫پیش��رو را ب رای خود برگزیده و با معرف��ی مصطفی معین‪،‬‬ ‫وزیر علوم دوره اصالحات وارد انتخابات ش��دند‪ .‬اما معین و‬ ‫مهرعلی زاده رد صالحیت شدند‪ .‬بعد این دو با حکم حکومتی‬ ‫مقام معظم رهبری به شورای نگهبان تایید صالحیت و به‬ ‫عرصه رقابت انتخاباتی بازگشتند‪ .‬رقابت در هر دو جناح با‬ ‫تکثر روبه رو بود‪ .‬از طرفی اصولگرایان با قالیباف‪ ،‬محسن‬ ‫رضایی‪ ،‬عل��ی الریجانی و احمدی نژاد حضور داش��تند و از‬ ‫سوی دیگر اصالح طلبان به چند پاره تقسیم شده بودند‪ .‬دور‬ ‫اول انتخابات ‪ 84‬دوره غربالگ��ری بود‪ .‬هیچ کدام از انها جز‬ ‫محمود احمدی نژاد و هاشم ی رفسنجانی نتوانستند به دور‬ ‫بعد راه پیدا کنند‪ .‬ماجرای خ��واب دم صبح کروبی از همان‬ ‫زمان اغاز شد‪ .‬همچنین شکاف و جدایی او از اصالح طلبان‬ ‫پیشرو که بعدها در انتخابات‪ 88‬بیشتر نمایان شد‪ ،‬از همین‬ ‫نقطه اغاز شد‪.‬‬ ‫در ان انتخابات سه نفر مدعی تخلف انتخاباتی شدند‪.‬‬ ‫پرونده‬ ‫پروندهویژه‬ ‫ویژه‬ ‫دو نف��ر در دور اول و نفر س��وم در دور دوم‪ .‬معین با صدور‬ ‫بیانی ه ای نسبت به انچه «دخالت س��ازمان یافته» در روند‬ ‫انتخابات خواند‪ ،‬اعتراض کرد‪ .‬معین در بیانیه خود نوشت‬ ‫که در روزهای پایانی انتخابات‪« ،‬اراده ای قاهر» ب رای پیروزی‬ ‫«یک کاندیدای خاص» و ح��ذف نامزدهای دیگر به میدان‬ ‫امد و «باب سازماندهی برخی نهادها را گشود‪».‬‬ ‫مهدی کروبی نیز در نامه ای سرگشاده اعتراض هایی‬ ‫را مطرح کرد‪.‬‬ ‫در نهای��ت اصالح طلب��ان چ��اره را در حمای��ت از‬ ‫هاشم ی رفسنجانی که به دور بعد راه پیدا کرده بود‪ ،‬یافتند‪.‬‬ ‫دوگانه هاشمی ‪ -‬احمدی نژاد اولین بار همان جا اغاز شد و‬ ‫در نهایت در سوم تیر ماه ‪ 84‬به نفع محمود احمدی نژاد به‬ ‫پایان رسید‪ .‬هاش��می ش��کایت به خدا برد‪ .‬احمدی نژاد به‬ ‫پاستور رفت و مهدی کروبی راهی تاسیس حزب اعتمادملی‬ ‫شد تا در دور بعدی با پشتوانه ای تش��کیالتی به رقابت ها‬ ‫باز گردد‪ .‬این هم اعتراض به انتخاباتی که دولت اصالحات‬ ‫برگزار کرده بود‪.‬‬ ‫فرجام یک انتخابات‬ ‫اصالح طلبان سرانجام به انتخابات ‪ 88‬رسیدند‪ ،‬چهار‬ ‫س��ال پس از شکس��ت همه کاندیداهایش��ان در سوم تیر‬ ‫‪ .84‬چهار س��ال دوری از عرصه قدرت و فضای سیاس��ی و‬ ‫بی ن المللی کشور انها را واداشت تا با یکدستی بیشتری وارد‬ ‫انتخابات شوند‪ .‬تیرماه ‪ 87‬نخس��تین جلسه اصالح طلبان‬ ‫ب رای تصمیم گیری درباره انتخابات ریاس��ت جمهوری دهم‬ ‫برگزار شد‪ .‬در ان جلسه اصالح طلبان به این نتیجه رسیدند‬ ‫که ب رای تضمین موفقیت‪ ،‬حتما باید ب��ا یک کاندیدا پا به‬ ‫عرصه بگذارند‪ .‬ای��ن ایده اما مخالفانی داش��ت و «مهدی‬ ‫کروبی» که از س��ال ‪ 1384‬با انش��عاب از مجمع روحانیون‬ ‫مبارز‪ ،‬حزب اعتماد ملی را تاس��یس و ب��رای کاندیداتوری‬ ‫دورخیز کرده بود‪ ،‬شاخ ص ترین مخالف بود‪ .‬به طوری که با‬ ‫باالگرفتن بحث ه��ای درون حزبی درباره وحدت حول یک‬ ‫کاندیدا‪ ،‬ابان ماه ‪ 87‬او تلویحا اعالم کرد که به هیچ وجه از‬ ‫کاندیداتوری انصراف نخواهد داد‪« :‬ایا ای رادی دارد نامزدهای‬ ‫جبهه اصالحات‪ ،‬همه با هم وارد فضای انتخابات شوند‪ ،‬با‬ ‫هم رقابت کنند و سپس ب راساس یک مکانیزم خاص و در‬ ‫یک زمان مش��خص‪ ،‬انکه اقبال بیش��تری داشت‪ ،‬بماند و‬ ‫دیگران کنار برون��د؟» به هر صورت‪ ،‬کروب��ی در تاریخ ‪21‬‬ ‫مهرماه ‪ 87‬طی ی��ک کنف رانس خب��ری کاندیداتوری خود‬ ‫را اعالم ک��رد و ‪ 15‬بهمن ماه نیز با ص��دور بیانی ه ای به ان‬ ‫رسمیت بخشید‪.‬‬ ‫در نیمه دوم سال ‪ 87‬اشخاص‪ ،‬تشکل ها و گروه های‬ ‫بسیاری از نامزدی خاتمی حمایت و با او ب رای امدن رایزنی‬ ‫کردند‪ .‬اعضای حزب کارگ��زاران‪ ،‬ملی‪ -‬مذهب ی ها‪ ،‬اعضای‬ ‫مش��ارکت‪ ،‬جبهه ملی‪ ،‬مجمع روحانیون مبارز و س��ازمان‬ ‫مجاهدین انقالب اسالمی از جمله این گروه های سیاسی‬ ‫‪ 24‬خرداد دوم خرداد نیست‪ .‬این گزاره ب رای انکه اثبات‬ ‫شود واقعیت دارد با نشانه های فراوانی همراه است‪.‬‬ ‫انتخاب��ات یازده��م ریاس��ت جمهوری هیچ ک��دام از‬ ‫فاکتوره��ای انتخابات ریاس��ت جمهوری هفت��م را ندارد‪.‬‬ ‫س��ی د محمد خاتمی تفاوت های فراوانی با حسن روحانی‬ ‫دارد و پاستورنشی ن های دولت مس��تقر هم ان چنان که در‬ ‫دولت خاتمی بودند‪ ،‬نیستند‪ .‬زمانه دیگری فرا رسیده است‬ ‫و سیاست ای ران س��ال ها فراغ اصالح طلبان را تحمل کرده‬ ‫است‪ .‬انها که با تئوری خروج از حاکمیت به دنبال کشاندن‬ ‫مردم به سمت خود بودند حاال که تنها تر از همیشه شده اند‪،‬‬ ‫اصرار به بازگشت دارند و ب ی پی رایه‪ ،‬صریح و رسا م ی گویند‪:‬‬ ‫«از رادیکالیسم و تندروی به جایی نم ی رسیم‪».‬‬ ‫انها هیچ تعجیلی ب رای بازگشت ندارند‪ ،‬اگرچه جلسات‬ ‫و الب ی های فراوان و پی در پی را تشکیل م ی دهند؛ اگرچه‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫تحصن تندروها در مجلس ششم‬ ‫کوی دانشگاه چالش های فراوانی در دوران‬ ‫اصالحات پدید اورد‬ ‫بازمی گردیم!‬ ‫سیاست‬ ‫سعید حجاریان م ی گوید باید با‬ ‫اصولگرایان مذاکره کنیم‬ ‫بودند‪ .‬خاتمی نیز سرانجام با بیان اینکه «م ی ایم اما امدنم‬ ‫جای کسی را تنگ نم ی کند» ب رای ورود به عرصه انتخابات‬ ‫دهم دو پی ش شرط اعالم کرد‪.‬‬ ‫در نهای��ت ب��ا وج��ودی ک��ه خاتم��ی رس��ما اعالم‬ ‫کاندیدات��وری کرده بود‪ ،‬میرحس��ین موس��وی وارد عرصه‬ ‫انتخابات ش��د و خاتمی به نفع او کناره گی��ری کرد‪ .‬احزاب‬ ‫اصالح طلب از امدن او ناراضی نبودن��د‪ ،‬اگرچه اختالفاتی‬ ‫درباره او وجود داشت‪ .‬اولین بار تالش انها در سال ‪ 76‬نتیجه‬ ‫نداده بود‪ .‬سازمان مجاهدین انقالب اسالمی و سایر احزاب‬ ‫اصالح طلب به اس��تثنای ح��زب اعتماد مل��ی و کارگزاران‬ ‫س��ازندگی از موس��وی حمایت کردند‪ .‬در ای��ن میان حزب‬ ‫مش��ارکت اعالم کرد که حمایتش از موس��وی نه حمایت‬ ‫کامل‪ ،‬بلکه حمایتی مشروط اس��ت‪ .‬درهرحال هر دو وارد‬ ‫انتخابات شدند‪.‬‬ ‫جناح اصالح طل��ب دو کاندیدا داش��ت و اصولگرایان‬ ‫تالش کردند تا از تفرقه پرهیز کرده و از احمدی نژاد حمایت‬ ‫کنند‪ .‬از همین جهت بود که برخی از اصالح طلبان حضور‬ ‫کروبی را مانع پیروزی و عامل تشتت ارا توصیف م ی کردند‪.‬‬ ‫اما کروبی ای��ن را قبول نداش��ت‪ .‬اوج اختالفات هم زمانی‬ ‫بود که در جلسه دانش��گاه ازاد اصفهان کروبی خطاب به‬ ‫دانش��جویان گفت‪« :‬به دس��تور چند نفر که در خانه های‬ ‫تیمی در ته ران م ی نش��ینند و تصمیم گیری م ی کنند و با‬ ‫عملکرد ناصوابشان کش��ور را به احمدی نژاد تقدیم کردند‪،‬‬ ‫گوش ندهید‪ ».‬با وج��ود همه اختالفات ام��ا در یک نقطه‬ ‫مش��ترک بودند‪ .‬انتقادات هر دو به دولت احمدی نژاد یک‬ ‫رنگ داش��ت‪ .‬البته برخی اصالح طلب��ان همچون نجفی‪،‬‬ ‫قوچانی یا کرباسچی با تقس��یم کار به سراغ کروبی رفتند‬ ‫تا او را مهار کنند‪ .‬ش��اهد مثال انها در ای��ن مورد جایی بود‬ ‫که معتقد بود کرباس��چی در برگ رای خود نام میرحسین‬ ‫موسوی را به جای کروبی نوشته است‪.‬‬ ‫کسانی از انها همچون محمدرضا عارف از این شهر به ان‬ ‫ش��هر م ی رود تا از عزمش ب رای کاندیدات��وری در انتخابات‬ ‫بگوید؛ اگرچه سخنورانی از انان به صورت یومیه از روزهای‬ ‫خوب همراه با اصالح طلبی در اینده م ی گویند و «اصولگرا‬ ‫ه راس��ی» به راه انداخته اند‪ .‬س��اده بگوییم؛ اصالح طلبان‬ ‫«شلوغ اش» کرده اند‪.‬‬ ‫این گونه وانمود م ی کنند که انچه در خرداد ‪ 92‬رخ داده؛‬ ‫دوم خردادی دوباره پدید اورده ی��ا از زاویه ای دیگر این گونه‬ ‫وانمود م ی کنند که م ی توان از ‪ 24‬خ��رداد به دوم خردادی‬ ‫دیگر رسید‪ .‬دوم خردادی در خرداد ‪ 96‬یا در خرداد ‪.1400‬‬ ‫واقعیت اما به گونه ای دیگر اس��ت‪ .‬حس��ن روحانی‬ ‫ریش��ه ای راس��تگرا دارد اگرچه به مقتضای زمان��ه و ب رای‬ ‫ادای دین به س��رمایه به عاریت گرفته ش��ده از جناح رقیب‬ ‫حرف های اصالح طلبانه م ی زند‪ .‬حسن روحانی‪ ،‬سی د محمد‬ ‫خاتمی نیس��ت‪ 24 ،‬خرداد هم دوم خرداد نیس��ت‪ .‬حسن‬ ‫روحان��ی حرف ه��ای اصالح طلبان��ه م ی زند ام��ا از کنار او‬ ‫حاکمیت دوگانه بیرون نم ی اید‪ ،‬از کابینه او کس��ی ندای‬ ‫گذار از حاکمیت سر نم ی دهد‪.‬‬ ‫‪ 24‬خرداد‪ ،‬دوم خرداد نیس��ت حتی اگر اصالح طلبان‬ ‫بخواهند از کنار ان به بازتولید مجلس پنجم بپردازند‪.‬‬ ‫دوم خرداد تمام ش��ده اس��ت‪ .‬اهالی دوم خرداد دیگر‬ ‫دور یک میز نیس��تند‪ .‬ش��کاف های پدید امده در دورانی‬ ‫که اصالح طلبان بر مس��ند ق��درت بودن��د انچنان عمیق‬ ‫اس��ت که ترمیم همبستگ ی های اس��ی ب دیده را ب رای انها‬ ‫سخت تر از هر چیز دیگری کرده است‪ .‬اصالح طلبان تالش‬ ‫م ی کنند بح��ران را به اردوگاه رقیب بیاورن��د تا ب رای یافتن‬ ‫سامانی جدید زمان بخرند‪ .‬انها بازی در وقت اضافه را اغاز‬ ‫کرده اند‪.‬‬ ‫شاید بهتر باشد جمله سعید حجاریان را بازنشر کنیم‪،‬‬ ‫انجا که در مصاحب ه اش ب��ا روزنامه اب��رار گفت‪« :‬خاتمی‬ ‫میخ اخر را ب��ر تابوت اصالح��ات زد‪ ».‬اصالحات به معنای‬ ‫اصالحات��ی ک��ه حجاریان‪ ،‬عب��دی‪ ،‬محمد رض��ا خاتمی‪،‬‬ ‫عبداهلل ن��وری‪ ،‬موس��وی خوئین ی ها و دیگران��ی چون انها‬ ‫به دنبالش بوده اند دیگر زنده نیس��ت‪ .‬از ان اصالحات تنها‬ ‫بدنی نحیف و ش��اید ب ی جان باق ی مانده که اب حیاتی که‬ ‫تئوریسی ن های اصالح طلب همچون حجاریان و کرباسچی‬ ‫ب��ه ان م ی نوش��انند‪ ،‬دیگ��ر ان را حیاتی دوب��اره نخواهد‬ ‫داد‪.‬‬ ‫از اصالح طلبان که س��ال ها س��ابقه رادیکالیس��م و‬ ‫تندروی داشتند‪ ،‬سایه ای باق ی مانده؛ سایه ای که م ی خواهند‬ ‫باالی سر دولت روحانی نگاه دارند؛ سایه اصالحات‪.‬‬ ‫کاری رندانه که معلوم نیس��ت چه سرنوشتی داشته‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫اصالحات تمام شد‪ .‬حاال زمانه دیگری اغاز شده است‪.‬‬ ‫ ب ی پیرایه بگوییم برخالف انچه سعید حجاریان م ی گوید‪:‬‬ ‫«اصالحات دیگر زنده نیست‪».‬‬ ‫‪31‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫اعتدال ِ اعتدال با شیخ راستگرا‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫نقش ناطق نوری در اینده سیاست ایران چیست؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫‪2‬‬ ‫م ی گویند این روزها دفترش خیلی شلوغ است؛ حتی‬ ‫شلوغ تر از روزهای نزدیک به انتخابات سال ‪.92‬‬ ‫گاه��ی اف��رادی از اصولگرای��ان از دع��وت از او ب رای‬ ‫بازگش��ت به سیاس��ت رس��می خبر م ی دهند و گاهی هم‬ ‫اصالح طلبان از تمایلشان ب رای حمایت همه جانبه از او ب رای‬ ‫سرلیستی فهرست انتخابات ی شان خبر م ی دهند‪« .‬عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری» باز «مساله» مورد تحلیل ب رای سپهر سیاست‬ ‫ای ران شده است‪ .‬حتی اکنون که دو سال به برگزاری انتخابات‬ ‫مجلس زمان باقی مانده اس��ت‪ .‬تئورس��ی ن های نزدیک به‬ ‫دولت چند وقتی اس��ت فرمان شبی ه س��ازی مجلس پنجم‬ ‫را صادر کرده ان��د و چه فردی بهتر از خ��ود ناطق نوری ب رای‬ ‫بازافرینی چنین مدلی‪« .‬مس��اله» این اس��ت؛ ایا عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری به شیفت جریانی رضایت داده و از جناحی دیگر‬ ‫دوباره طلوع خواهد کرد؟‬ ‫ایا او ان گون��ه که حرف ه��ای درگوش��ی و خبرهای‬ ‫محفلی روایت م ی کنند‪ ،‬عزمش را ب رای نشستن بر بلند ترین‬ ‫کرسی ساختمان بهارستان جزم کرده است؟‬ ‫اگر او به چنین تصمیماتی رس��یده باش��د‪ ،‬چینش و‬ ‫سامان سیاست ای ران با چه تغیی راتی مواجه خواهد شد؟‬ ‫این سواالتی است که بررسی انها م ی تواند تصویری‬ ‫روشن تر از صورت معادالت سیاست ای ران در نیمه اول دهه‬ ‫‪ 90‬را نمایان سازد‪.‬‬ ‫باید به گذشته دور بازگردیم؛ انجا که او همنشین و شیخ‬ ‫اصولگرایانی بود که ان موقع راستگرایی در سیاست ای ران بر‬ ‫پاشنه انها م ی چرخید‪ .‬زمانی که سیاست ای ران در دو جناح‬ ‫راست و چپ تعریف م ی ش��د و هنوز احمدی نژادی نبود که‬ ‫این چنین چینش و جانشینی نیروهای سیاسی را اشفته کند‪.‬‬ ‫شیخ پارلمانتاریست‬ ‫شیخ و پاستور‬ ‫او روزی همه امید راستگرایان بود‪ .‬نمادی از یک مدیر‬ ‫اجرایی که بازتولیدی از دهه ‪ 60‬ب رای دهه ‪ 70‬بود‪.‬‬ ‫«در اس��تانه پای��ان ریاس��ت جمهوری اق��ای‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬هر کس به من م ی رس��ید م ی گفت‪:‬‬ ‫«رئی س جمهور اینده شما خواهید بود‪ ».‬از دوسال قبل و شاید‬ ‫هم بیشتر‪ ،‬همه م ی گفتند که فالنی باید رئی س جمهور شود؛‬ ‫وقتی هم نگاه م ی کردند در بین ش��خصی ت ها و مسئولین‬ ‫کشور شاید کس��ی دس��ت به نقد تر از من نبود‪( ».‬خاط رات‬ ‫حجت االسالم والمسلمین عل ی اکبر ناطق نوری صفحه ‪)229‬‬ ‫«تقریبا که نه‪ ،‬بلکه تحقیقا در جن��اح ما انتخاب من‬ ‫بالمنازعه بود‪ .‬یعن��ی در جناح ما هی��چ الترناتیوی به قول‬ ‫امروزی ها ب رای من نداشتند که بگویند حاال اول ناطق دوم ی ‬ ‫هم زید‪ .‬اصال زیدی نبود و همه انتخاب اینجانب را مس��لم‬ ‫گرفته بودند‪( ».‬خاط رات حجت االسالم والمسلمین عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری صفحه ‪)231‬‬ ‫همه چیز از پی��روزی قریب الوقوع ش��یخ خبر م ی داد‪.‬‬ ‫شایع است که حتی استانداران و فرمانداران جدید هم تقریبا‬ ‫مشخص شده بودند‪.‬‬ ‫چرخ سیاست ای ران اما این بار روی پاشنه دیگری چرخید‬ ‫و افتاب سپهر سیاس��ت ای ران از چپ طلوع کرد‪ .‬عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری راهی به پاس��تور پیدا نکرد ت��ا از همان پارلمان‬ ‫س��ال های اندک باقیمانده از سیاس��ت ورزی رسم ی اش را‬ ‫تجربه کند‪.‬‬ ‫«یک دفعه جوس��ازی های عجیب و غریبی راه افتاد‪،‬‬ ‫مثال یک طنزی درس��ت کردند که ان موق��ع معروف بود‪:‬‬ ‫فارس��ی را پاس بدارید‪ ،‬بنویس��ید خاتمی بخوانید ناطق؟»‬ ‫(خاط رات حجت االسالم والمس��لمین عل ی اکبر ناطق نوری‬ ‫صفحه ‪)233‬‬ ‫«مطرح م ی شد که اگر این بیاید دانشگاه ها را چه کار‬ ‫م ی کند‪ ،‬مانتو و روسری را برم ی دارد و چادر را اجباری م ی کند‬ ‫و امثالهم‪( ».‬خاط رات حجت االسالم والمسلمین عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری صفحه ‪)234‬‬ ‫«یک��ی دیگ��ر از عوام��ل ع��دم موفقی��ت م��ن در‬ ‫انتخاب��ات‪ ،‬موضع گی��ری اق��ای هاشم ی رفس��نجانی در‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری بود‪ .‬به نظر من ایش��ان مقهور‬ ‫ان جوسازی هایی ش��د که م ی گفتند تقلب م ی شود‪ .‬ایشان‬ ‫حاال هرچه بود اوضاع ب رای شیخ فرق کرده بود‪ .‬او بار‬ ‫دیگر رئیس مجلس بود اما این بار رئیسی که مقابلش دولت‬ ‫خاتمی بود نه دولت هاشم ی رفس��نجانی‪ .‬خاتمی نمادی از‬ ‫تغییر بود و ش��یخ مدافعی از وضع موج��ود‪ .‬وضع موجودی‬ ‫که تمام س��رمایه اجتماع ی اش در ‪ 7‬میلی��ون رای خالصه‬ ‫م ی ش��د‪ .‬کار اما ان قدر ها ب رای دولت جدید ساده نبود‪ .‬دوم‬ ‫خردادی های س��رخوش و مغرور از ‪ 20‬میلیون رای ان چنان‬ ‫ب ی محابا در سیاس��ت ای ران پیش م ی رفتند که شرایط ب رای‬ ‫سی د محمد خاتمی هم تغییر کرده بود‪.‬‬ ‫او با جماعتی مواجه بود که س��ودای گ��ذار از او را در‬ ‫سر م ی پروراندند و جامعه مدنی را نه مانند مدینه النبی‪ ،‬که‬ ‫شهری پراشوب م ی دیدند؛ ش��هر شلوغ ب رای سامان جدید و‬ ‫شکلی جدید از جمهوری اسالمی‪.‬‬ ‫درست همی ن جاست که عل ی اکبر ناطق نوری با ‪ 18‬تیر‬ ‫مواجه م ی شود‪« :‬جلس ه ای در حضور مقام معظم رهبری از‬ ‫سران سه قوه‪ ،‬فرماندهان نظامی سپاه‪ ،‬وزیر اطالعات‪ ،‬وزیر‬ ‫کشور و تا انجا که یادم هست دبیر شورای عالی امنیت ملی‬ ‫تشکیل شد‪ .‬مقام معظم رهبری از وزیر کشور سوال کردند‬ ‫(نزدیک غروب بود) «اوضاع چه خبر است؟» گفت‪« :‬حاج اقا‬ ‫تظاه رات و ناارام ی ها را جمع کردند و بر همه چیز مس��لط‬ ‫هس��تیم‪ ».‬من چون خودم از بعد از ظه��ر قضایا را تعقیب‬ ‫م ی کردم‪ ،‬خیلی عصبانی بودم‪ ،‬بین حرف پریدم و با تندی‬ ‫یربط م ی دهند‪ ،‬این طوری نیست‪.‬‬ ‫گفتم‪« :‬اقا ایشان گزارش ب ‬ ‫همین االن در میدان بخارایی‪ ،‬س��پاه درگیری دارد‪ ،‬اینها را‬ ‫اقای صفوی بفرمایند‪ ».‬اقای رحیم صفوی گفت‪« :‬درست‬ ‫اس��ت‪ ».‬جالب تر از همه اینکه خود اق��ا فرمودند‪« :‬تنها در‬ ‫میدان بخارایی نیس��ت‪ ،‬ش��هرری هم االن اشوب است‪».‬‬ ‫یعنی خود اقا از همه بیشتر خبر داشتند‪ .‬من همان جا گفتم‪:‬‬ ‫«اقا بنده اعتقاد دارم نهضت ازادی و این نیروها در پشت پرده‬ ‫این جریان هس��تند و اگر ما بخواهیم این اشوب و شورش‬ ‫را بخوابانیم‪ ،‬به نظر من باید س��ران اینها را دستگیر کرده‪،‬‬ ‫عده ای که در صحنه اشوب کردند را هم به سرعت محاکمه‬ ‫کنیم‪ ».‬بعضی از مس��ئوالن جا خوردند و گفتند که این نوع‬ ‫حرف زدن ها جلوی اقا؟! اما من ریشه اغتشاشات را در نهضت‬ ‫ازادی م ی دانم‪ ».‬دوران مجلس پنجم با همه حاشی ه هایش به‬ ‫پایان رسید و پارلمان با قدرتنمایی جناح تازه به قدرت رسیده‬ ‫دیگر جایی ب رای ش��یخ نبود‪ .‬او به دوران پس��ا خاتمی فکر‬ ‫م ی کرد؛ دورانی که قرار بود اصولگرایان به پاستور بازگردند‪.‬‬ ‫شیخ و ائتالف شکننده‬ ‫حاال دیگر س��ی د محمد خاتمی روزهای اخر صدارتش‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫علی اکب�ر ناطق ن�وری گزینه ب�دی برای‬ ‫ریاست مجلس در شرایط اکنونی سیاست‬ ‫ای�ران نیست‪.‬ش�اید او بتوان�د اعت�دال‬ ‫بیشتری را به چینش اشفته اهالی سیاست‬ ‫بازگرداند‪ .‬اعتدالی ک�ه بتواند زمزمه های‬ ‫گریز از اعت�دال را ک�ه گهگاه از پاس�تور‬ ‫برمی خیزد نیز در حد همان زمزمه نگه دارد‪.‬‬ ‫خواب شب انتخابات‪ ،‬روزهای پراضطراب‬ ‫سیاست‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری که ورود به هشتمین دهه عمرش‬ ‫را به نظاره نشسته در دوره های اول‪ ،‬س��وم‪ ،‬چهارم و پنجم‬ ‫نماینده و دوره های چهارم و پنجم رئیس مجلس ش��ورای‬ ‫اس�لامی بوده اس��ت‪ .‬او روزهای مهمی را در تاریخ معاصر‬ ‫ای ران تجربه کرده است‪ .‬چه ان زمان که در بهشت زه را(س)‬ ‫در کنار امام فرمان صل��وات را ب رای حضار صادر کرد تا ب رای‬ ‫همیشه تصویرش در قاب مشترک با حضرت امام(ره) ثبت‬ ‫شود و چه ان زمان که وقتی در اخرین طبقه ساختمان میدان‬ ‫فاطمی ساکن شد‪ ،‬استاندارانی را برگزید که هنوز گعده نشین‬ ‫او هستند‪.‬‬ ‫شیخ در دوران بسیار حساسی ریاست را بر پارلمان ای ران‬ ‫تجربه کرده است‪ .‬او در زمانی به ریاست مجلس چهارم رسید‬ ‫که اکثریت ان دوره با جریان معروف به راست مرتبط با جامعه‬ ‫روحانیت مبارز بود که با شعار اطاعت از رهبری و حمایت از‬ ‫هاش��می به مجلس رفتند‪ .‬جناحی که در مجلس سوم در‬ ‫اقلیت به س��ر م ی برد‪ .‬اقلیت مجلس چهارم هم در ان دوره‬ ‫منس��وب به جریان و جناح چپ بود که با انشعاب از جامعه‬ ‫روحانیت راهی س��وا برگزیده بود‪ .‬مجلس چهارم و مجلس‬ ‫سوم عکس هم هستند‪ .‬برخالف مجلس سوم که از حیث‬ ‫سیاسی چپ بوده ولی از حیث اقتصادی و نوع تصویباتی که‬ ‫انجام داده راست عمل کرد‪ ،‬بسان مباحث تعدیل اقتصادی؛‬ ‫واگذاری و خصوص ی سازی و ازادس��ازی قیمت ها و کاهش‬ ‫یارانه ها‪ ،‬وام و قرضه و س��رمایه گذاری خارجی و‪ ،...‬پارلمان‬ ‫در دوره ناطق نوری برخالف مواضع سیاسی که راست بوده‬ ‫بیشتر مصوبات اقتصادی ان چپ به ش��مار رفته و غالبا یا‬ ‫نوعا و درس��ت در جهت خالف موارد و مصوبات اقتصادی‬ ‫مجلس سوم است‪.‬‬ ‫روزگار مجلس پنج��م اما متفاوت بود‪ .‬مجلس��ی که‬ ‫رئیسش از میانه راه س��ودای پاس��تور کرد و وقتی ناکام از‬ ‫پوشیدن ردای برجای مانده هاشم ی رفسنجانی شد با دولتی‬ ‫مواجه گش��ت که چپ ترین کابینه بعد از انق�لاب را روانه‬ ‫ساختمان های وزارتخانه ها کرده بود‪.‬‬ ‫او در مجلسی رئیس شد که مجمع روحانیون مبازر در‬ ‫اعتراض به ش��ورای نگهبان هیچ لیستی ارائه نکرد؛ همان‬ ‫پارلمانی که حس��ن روحانی را به عنوان نایب رئیس در کنار‬ ‫ناطق نوری نشاند‪ .‬مجلس��ی که حتی عبداهلل نوری سودای‬ ‫ریاستش را داشت و تنها با ‪ 11‬رای کمتر ارزوی رئیس مجلس‬ ‫شدن در جمهوری اس�لامی بر دلش ماند تا چند وقت بعد‬ ‫توسط همین مجلس حکم استیضاحش امضا شود؛ روزهای‬ ‫داغ استیضاح‪ ،‬روزهای نطق های تند و تی ز‪.‬‬ ‫م ی خواس��ت به عنوان رئیس قوه مجریه که وزارت کش��ور‬ ‫زیر نظر ایشان اس��ت‪ ،‬ژس��تی بگیرد و بگوید که خیر‪ ،‬من‬ ‫هستم و نم ی گذارم تقلب شود‪ .‬لحن صحبت ایشان که چرا‬ ‫م ی خواهید تقلب کنید‪ ،‬به معنی تایید ان همه جوسازی بود‪.‬‬ ‫باالخره هرکس م ی توانست بگوید که اینکه از خودشان است‬ ‫دارد م ی گوید تقلب‪ ،‬پس معلوم م ی شود تقلبی وجود دارد‪».‬‬ ‫(خاط رات حجت االسالم والمس��لمین عل ی اکبر ناطق نوری‬ ‫صفحه ‪)241‬‬ ‫ناطق نوری معتقد بود جرقه تغییر در جامعه ای ران نه از‬ ‫دوم خرداد بلکه از ماه ها قبل خورده بوده اس��ت‪« :‬انتخابات‬ ‫دوره پنجم مجلس ی��ک زلزله بود یعن��ی فضا یک جوری‬ ‫شد که ب رای مثال ناگهان فائزه هاش��می وارد صحنه شد و‬ ‫کارگزاران تشکیل شد و به سرعت باال امدند‪ .‬این یک پیام از‬ ‫جامعه به مسئولین ما بود اما این پیام را خیلی جدی نگرفتیم‬ ‫که جامعه دارد به صورتی در م ی اید که هر کس شعار ارزشی‬ ‫بدهد‪ ،‬کمرنگ تر و هرکس اباحه گرانه وارد می دان شود طرفدار‬ ‫بیشتری پیدا م ی کند‪( ».‬خاط رات حجت االسالم والمسلمین‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری صفحه ‪)248‬‬ ‫‪33‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫در دوران تبلیغات انتخاباتی سال ‪ 76‬ناطق نوری‬ ‫نتوانست برتری اولیه خود را حفظ کند‬ ‫در پاستور را پشت سر م ی گذاشت‪ .‬روزگار دیگر بر وفق مراد‬ ‫اصالح طلبان نبود و زمزمه چرخش قدرت در ای ران فراگی ر تر‬ ‫از همیشه ش��ده بود‪ .‬نش��انه ها از اینکه اصالح طلبان دیگر‬ ‫چندان شانس��ی ب رای تداوم پاستورنش��ینی ندارند‪ ،‬فراوان‬ ‫شده بود‪ .‬حاال این عل ی اکبر ناطق نوری بود که بار دیگر امید‬ ‫راستگرایان شده بود‪ .‬راستگرایانی که البته دیگر مانند سابق‬ ‫یکصدا و متحد نبودند و شوق رسیدن به پاستور جزیره های‬ ‫زیادی میان شان ایجاد کرده بود‪ .‬شیخ اما پنج نامزد اصولگرا‬ ‫را همنش��ین یکدیگر کرد تا بتوان��د یک��ی را از میان انان‬ ‫رئی س جمهور کند‪ .‬اختالف ها اوض��اع را چنان کرد که نامزد‬ ‫منتخب شیخ طرفدار چندانی میان اصولگرایان پیدا نکرد‪.‬‬ ‫الریجانی رئی س جمهور نشد تا با انتخاب محمود احمدی نژاد‬ ‫دوران جدیدی از زندگی عل ی اکبر ناطق نوری اغاز شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫محمود و شیخ‬ ‫میان محم��ود احمدی ن��ژاد و عل ی اکب��ر ناطق نوری‬ ‫روزهای عجیبی س��پری ش��ده اس��ت‪ .‬معروف است که او‬ ‫با حمای��ت عل ی اکبر ناطق نوری توانس��ته ش��هردار ته ران‬ ‫ش��ود‪ .‬اولین بار مهدی کروبی در مناظره خود با احمدی نژاد‬ ‫ضم��ن دف��اع از ناطق ن��وری او را عامل اصلی ش��هرداری‬ ‫احمدی نژاد دانست و گفت‪« :‬اقای ناطق طی تماس تلفنی‬ ‫با اقای یونس��ی‪ ،‬وزیر وقت اطالعات ضمن اب راز ناراحتی از‬ ‫رد صالحیت احمدی نژاد خواستار تایید احمدی نژاد شده که‬ ‫بعد از سفارش ناطق نوری این کار صورت پذیرفته و بعد از ان‬ ‫چندین خبرگزاری دیگر از نقش ناطق نوری در مطرح شدن نام‬ ‫احمدی نژاد پرده برداشتند‪ ».‬همچنین علی عسگری‪ ،‬معاون‬ ‫پارلمانی مجمع تش��خیص مصلحت نظام در گفت وگویی‬ ‫گفت‪« :‬اقای ناط��ق‪ ،‬احمدی نژاد را سیاس��تمدار کرد‪ .‬اقای‬ ‫احمدی نژاد دستیار اقای باهنر در ستاد اقای ناطق بود و اقای‬ ‫ناطق نوری ایشان را وارد جرگه سیاستمداران کردند و پیگیر‬ ‫شهردار شدن ایشان در ته ران شدند‪».‬‬ ‫محمود احمدی ن��ژاد اما از همان زمان��ی که تصمیم‬ ‫گرفت از ش��هر به کش��ور برس��د دچار اختالفات فراوانی با‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری ش��د‪ .‬او برخالف تعه��دی که داده بود‬ ‫بر نامزدی اش اص��رار کرد‪ ،‬راه��ی دیگر برگزید تا ش��ورای‬ ‫هماهنگی نیروهای انقالب اسالمی در انتخاب نامزد ناکام‬ ‫شود‪ .‬محمود احمدی نژاد در انتخابات سال ‪ 88‬حجت را بر‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری تمام کرد تا دیگ��ر هیچ روزنه ای ب رای‬ ‫یاداوری خاط رات روزهای خوب میان این دو شخصیت باقی‬ ‫نماند‪.‬حاال اکبر ناطق نوری بیش از همه روزهای عمرش ب رای‬ ‫پایان دوران سیاس��ت ورزی محمود احمدی نژاد روزشماری‬ ‫م ی کرد‪.‬او از میانه دول��ت محمود احمدی ن��ژاد از حامیان‬ ‫طرح دولت وحدت ملی ش��د؛ طرحی که در واقع الترناتیوی‬ ‫از نیروهای دو جناح ب رای جایگزین رئیس دولت وقت بود‪.‬‬ ‫انتخابات یازدهم‬ ‫وقت��ی محم��ود احمدی ن��ژاد روزه��ای اخ��ر‬ ‫ریاست جمهوری ا ش را پشت سر م ی گذاشت دفتر عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری روزهای شلوغی را پشت سر م ی گذاشت‪ .‬او عالوه‬ ‫بر دفترش‪ ،‬در جلس��ات مجمع هم با دعوت های انتخاباتی‬ ‫مواجه بود‪ .‬حاال او خود را در استانه مواجهه با کاندیداتوری در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری م ی دید‪.‬شرایط اما این بار بسیار‬ ‫متفاوت از روزهای انتخابات سال ‪ 76‬بود‪ .‬رقبای پیشین حاال‬ ‫رفقا شده بودند و فرش قرمز ب رای او پهن کرده بودند‪ .‬او اگر‬ ‫م ی امد نقطه مشترکی م ی شد میان اکبر هاشم ی رفسنجانی‪،‬‬ ‫اصالح طلبان و طیفی از اصولگرای��ان که مانند ناطق نوری‬ ‫«حرف» داشتند‪ .‬رایزن ی ها شدت بیشتری یافت اما عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری چراغ های مقابل خیابان پاستور را سبز ندید‪ .‬به‬ ‫باور او هنوز زمان رجعت فرانرسیده بود‪ .‬زمان فاکتور مهم ی ‬ ‫بود که هنوز نم ی توانست ب رای او نقش مثبتی ایفا کند‪.‬‬ ‫او اما ب رای رئی س جمهور ش��دن حس��ن روحانی کم‬ ‫نگذاشت‪ .‬م ی گویند او رایزن ی های مهمی ب رای رئی س جمهور‬ ‫یازدهم ای ران انجام داده بود‪ .‬از تماس با عل ی اکبر والیتی تا‬ ‫هم نظ ر سازی بسیاری از شخصی ت ها ب رای رسیدن به حسن‬ ‫روحانی‪.‬‬ ‫بازگشت شیخ‬ ‫باید به مجلس پنجم بازگردی��م‪ .‬این حرف غالب این‬ ‫روزهای تئوریسی ن های اصالح طلب و البته نزدیک به دولت‬ ‫اس��ت‪ .‬فرمان بازتولید پارلمان پنجم صادر ش��ده است؛ چه‬ ‫کسی بهتر از عل ی اکبر ناطق نوری‪.‬‬ ‫شیخ روزهای مهمی را سپری م ی کند‪ .‬حاال که محمود‬ ‫احمدی نژاد نیس��ت‪ ،‬حاال که اصولگرای��ان روزگار متفاوتی‬ ‫دارند‪ ،‬حاال که اصالح طلبان برخالف روزهای دور دست نیاز‬ ‫به سوی او دراز کرده اند او به اینکه به قالب پارلمانتاریستی‬ ‫بازگردد فکر م ی کن��د‪ .‬او اما نیک م ی داند که بازگش��تش‬ ‫صورت سیاس��ت ای ران را تغییر خواهد داد‪ .‬تغییری بیش��تر‬ ‫از انچه در ‪ 24‬خرداد رخ داد‪ .‬در سطح دیگری از تحلیل باید‬ ‫گفت که مساله فقط بازگشت او نیست‪ .‬حاال مساله مهم این‬ ‫است‪« :‬او چگونه بازخواهد گش��ت» به یک معنا‪ ،‬با فرض‬ ‫اینکه «نیامدن ناطق تا اطالع ثانوی منتفی اس��ت» باید به‬ ‫این بیندیشیم که ایا دلخوری های او از رفقای پیشین موجب‬ ‫هاشمی رفسنجانی از حامیان ورود ناطق نوری به‬ ‫انتخابات مجلس است‬ ‫ناطق نوری در کتاب خاطراتش از دوم خردادی ها گله‬ ‫کرده بود‬ ‫خواهد ش��د که این بار از جناح چپ بازگ��ردد؟ ایا عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری را م ی توان همچنان شیخی از شیوخ اصولگرایان‬ ‫تعریف کرد یا او ب��رای خود جایی دیگر در سیاس��ت ای ران‬ ‫تعریف کرده است‪ .‬درس��ت در همین جای تحلیل است که‬ ‫باید به این فکر کنیم این همه اصرار ب رای بازتولید مجلس‬ ‫پنجم و صدر نشینی عل ی اکبر ناطق نوری چیست؟‬ ‫واقعیت این است که نسخه اصالح طلبان ب رای گذار‬ ‫از ش��رایط س��ال ‪ 88‬در انتخابات ‪ 24‬خرداد جواب داد‪ .‬حاال‬ ‫اصالح طلبان چند ماهی است که از ثمره ائتالفی تاکتیکی‬ ‫با شیخی از راستگرایان که با انها وجوهی از نقاط مشترک‬ ‫یافته بود منافذی حیاتی ب رای بازگش��ت ب��ه عرصه قدرت‬ ‫رسمی یافته اند‪ .‬سوال اساسی این اس��ت که چرا انها نباید‬ ‫چنین تجربه ای را تکرار کنند‪ .‬عل ی اکبر ناطق نوری در مقام‬ ‫تشکیالتی و جانشینی نیروهای سیاسی چندان تفاوتی با‬ ‫حسن روحانی ندارد‪ .‬یک گزینه حداکثری ب رای اصالح طلبان‬ ‫که چند کار ویژه را ب رای انها دنبال خواهد کرد‪.‬‬ ‫نخست اینکه انها شکلی از اصولگرایان جدید را سامان‬ ‫خواهند داد که چندان مشکلی با حیات سیاسی انها ندارند‪.‬‬ ‫در واقع انها اصولگرایانی هس��تند که س��ابقه همزیستی‬ ‫مسالمت امیز با انها را دارند‪.‬‬ ‫دوم اینکه انها ش��کاف های ب��زرگ را در اصولگرایان‬ ‫شکس ت خورده در انتخابات پدید م ی اورند؛ شکاف هایی که‬ ‫ثمره اش تا انتخابات سال ‪ 96‬و ‪ 1400‬باقی بماند‪.‬‬ ‫سوم اینکه انها م ی توانند از کنار همنشینی با عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری باز به کرس ی های از دست رفته پارلمان بازگردند‬ ‫و به روزهایی فکر کنند که بتوانند با عبور از شرایط فعلی به‬ ‫روزهای اوج بازگردند‪.‬‬ ‫انها البته دالیل بس��یار دیگری دارند ب��رای اینکه به‬ ‫حمایت از ناطق نوری بپردازند‪.‬‬ ‫روی دیگر این ماجرا اما این است که عل ی اکبر ناطق نوری‬ ‫تفاوت ه��ای فراوانی هم با حس��ن روحان��ی دارد‪ .‬عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری جوهر راستگرایی بیشتری دارد و این در گذر زمان‬ ‫همچنان در او باقی مانده‪ .‬او حتی در بدترین شرایط سیاسی‬ ‫که راس��تگرایان در اقلیت قرار داش��تند جانب رادیکال ها را‬ ‫نگرفت‪ .‬مرور خاط رات او نش��ان م ی دهد که چگونه راه خود‬ ‫را در س��پهر سیاس��ت ای ران ب ر همان مدار همیش��گی طی‬ ‫کرده است‪ .‬بر رفتار سیاسی او البته نقدهایی هم وارد است‪.‬‬ ‫نقدهای درون گفتمانی که رفقای س��ابق ش��فاف و صریح‬ ‫گفته ان��د‪ .‬عل ی اکبر ناطق ن��وری گزینه بدی ب رای ریاس��ت‬ ‫مجلس در ش��رایط اکنونی سیاس��ت ای ران نیست‪.‬شاید او‬ ‫بتواند اعتدال بیش��تری را به چینش اش��فته اهالی سیاست‬ ‫بازگرداند‪ .‬اعتدالی که بتواند زمزمه های گریز از اعتدال را که‬ ‫گهگاه از پاستور برم ی خیزد نیز در حد همان زمزمه نگه دارد‪.‬‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری اگر بار دیگر در عرصه سیاس��ت ای ران‬ ‫تصمیم برخاستن داش��ته باشد این برخاس��تن از دنده چپ‬ ‫نخواهد بود‪.‬‬ ‫در دوره اصالحات دال «عدالت»‬ ‫به نفع « ازادی» طرد شد‬ ‫نگاهی جامعه شناختی به دو انتخاب در‬ ‫گفت وگو با پرویز امینی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪3‬‬ ‫دکت�ر پروی�ز امین�ی‪ ،‬جامع ه ش�ناس و‬ ‫پژوهشگر سیاسی و اجتماعی است که نه تنها‬ ‫مول�ف دو کتاب «جامع ه شناس�ی ‪ 22‬خرداد» و‬ ‫«مهار قدرت در مردم ساالری دینی» است بلکه‬ ‫پژوهش ها و مق�االت وی در زمینه های طبقات‬ ‫اجتماعی‪ ،‬تفکرات و گفتم�ان نظری دولت ها و‬ ‫دامنه تاثیرهای سیاس�ی و اجتماعی انتخابات‬ ‫ب ر جامعه مخاطبان خود را دارد‪ .‬او از بنیانگذاران‬ ‫اتحادی�ه انجمن ه�ای اسلامی دانش�جویان‬ ‫مس�تقل دانش�گاه های سراسر کش�ور بوده و‬ ‫فارغ التحصیل کارشناسی ارشد علوم سیاسی‬ ‫دانشگاه ش�هید بهشتی و دانش�جوی دکترای‬ ‫علوم سیاسی دانشگاه عالمه طباطبایی است‪.‬‬ ‫بر همین اس�اس در بررس�ی مباحث مرتبط با‬ ‫انتخابات دوم خ�رداد ‪ 76‬و درک ش�باهت ها و‬ ‫تفاوت های این رخداد با انتخابات ‪ 24‬خرداد ‪92‬‬ ‫به سراغ ایشان رفتیم‪ .‬در گفت وگوی زیر تالش‬ ‫ش�ده باتوجه به تمرکز مطالعات�ی و تخصصی‬ ‫مصاحبه شونده‪ ،‬از بعد جامع ه شناختی به بحث‬ ‫پرداخته شود‪.‬‬ ‫دولت ها هس��تند‪ ،‬گزینه تغییر وضع موجود بر گزینه تداوم‬ ‫وضع موجود در فضای عمومی مسلط ش��د‪ .‬در حالیکه در‬ ‫انتخابات های پایان دوره چهارساله دولت ها(سال های‪72،80‬‬ ‫و ‪ )88‬همیشه گزینه تداوم غالب شده است‪.‬‬ ‫شباهت دیگر این دو انتخابات در این است که در ‪24‬‬ ‫خرداد مانند دوم خرداد گزینه ای حائزاکثریت اراء ش��د که در‬ ‫«رادیکال ترین» نقطه مخالفت با وضع موجود بود‪ .‬در واقع‬ ‫به یک معنا گزینه «نفی وضع موجود» که در دوم خرداد ‪76‬‬ ‫نمادش خاتمی و در ‪ 24‬خرداد نمادش روحانی بود بر گزینه‬ ‫«نقد وضع موجود» که در دوم خرداد نماینده اش ری شهری و‬ ‫در ‪ 24‬خرداد قالیباف بود‪ ،‬غلبه کرد‪.‬‬ ‫با این تلقی که شما از شباهت ها دارید احتماال با‬ ‫نظر کسانی همراهید که ‪24‬خرداد را بازتولید دوم‬ ‫خرداد ‪ 76‬م ی دانند؟‬ ‫نه چنی��ن نظری ن��دارم‪ .‬به رغم این ش��باهت ها‪،‬‬ ‫تفاوت های مهم��ی بین این دو انتخابات اس��ت که به انها‬ ‫هویت یونیک م ی دهد‪.‬‬ ‫این تفاوت ها چیست؟‬ ‫مینا علی اسالم‬ ‫خبرنگار‬ ‫در ابتدا جا دارد به ش�باهت ها و تفاوت های دو‬ ‫انتخابات دوم خرداد ‪ 76‬و ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬بپردازیم‪.‬‬ ‫نگاه ش�ما ب ه عنوان یک پژوهش�گر سیاس�ی و‬ ‫جامع ه شناس در این زمینه چیست؟‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫در ‪ 24‬خ�رداد مانن�د دوم خ�رداد‬ ‫گزین�ه ای حائزاکثری�ت اراء ش�د که در‬ ‫«رادیکال ترین» نقط�ه مخالفت با وضع‬ ‫موجود ب�ود‪ .‬در واقع به ی�ک معنا گزینه‬ ‫«نفی وضع موجود» که در دوم خرداد ‪76‬‬ ‫نمادش خاتمی و در ‪ 24‬خ�رداد نمادش‬ ‫روحانی بود ب�ر گزینه «نقد وضع موجود»‬ ‫که در دوم خرداد نماینده اش ری شهری و‬ ‫در ‪ 24‬خرداد قالیباف بود‪ ،‬غلبه کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫درباره ش��باهت ها تنها به چند محور کالن اشاره‬ ‫م ی کنم که نوعی فضای اینده نگرانه نی��ز در خود دارد و به‬ ‫کار اینده م ی اید‪.‬‬ ‫بین دوم خ راد ‪ 76‬و ‪ 24‬خرداد ‪92‬ش��باهت هایی وجود‬ ‫دارد‪ .‬در ه��ر دو رویداد انتخاباتی‪ ،‬ش��کاف اصل��ی حول و‬ ‫حوش «حفظ وضع موجود» و «تغییر وضع موجود» است‪.‬‬ ‫ناطق نوری جدی ترین نماد حفظ و تداوم وضع موجود (ادامه‬ ‫دوره هاش��می) و خاتمی رادیکال ترین نش��انه تغییر وضع‬ ‫موجود بودند‪ .‬در انتخابات ‪24‬خرداد ‪ 92‬نیز شکاف اصلی بین‬ ‫گزینه تداوم یا تغییر وضع موجود است که جلیلی باتوجه به‬ ‫نبود کاندیدایی مس��تقیم از دولت احمدی نژاد به نماد وضع‬ ‫موجود بدل ش��د و مجموعه کاندیداها با ش��دت و ضعف از‬ ‫روحانی و قالیباف و والیت��ی و رضایی در موضع تغییر وضع‬ ‫موجود بودند‪.‬‬ ‫ش��باهت دیگر این اس��ت که در ‪ 24‬خرداد نیز مانند‬ ‫دوم خرداد که هر دو انتخاباتی بعد از یک دوره هشت س��اله‬ ‫اولین تفاوت مهم در این اس��ت که خاتمی در دوم‬ ‫خرداد‪ ،‬پیروز «گفتمانی» بود اما روحانی در ‪ 24‬خرداد پیروز‬ ‫«سیاست ورزانه» بود‪ .‬این تفاوت انچنان مهم و بنیادین است‬ ‫که به تفاوت دولت های برامده از این دو انتخابات منجر شده‬ ‫است‪ .‬چون ارایی که به لحاظ گفتمانی به دست م ی اید‪ ،‬یک‬ ‫چسبندگی ریشه دارتری بین رای دهندگان و دولت منتخب‬ ‫ایجاد م ی کند و چونان فضایی بر محیط اجتماعی مس��لط‬ ‫م ی ش��ود که بیرون از ان‪ ،‬صدایی در نقد و مخالفت شنیده‬ ‫نم ی شود‪ .‬اما در پیروزی سیاست ورزانه‪ ،‬چسبندگی اراء کم‬ ‫و صورتی شکننده دارد‪ .‬وضعیت امروز دولت روحانی از نظر‬ ‫اجتماعی در کمتر از یک سال به خوبی تفاوت ارای گفتمانی‬ ‫و سیاست ورزانه را نشان م ی دهد‪ .‬خصوصا که دولت یازدهم‬ ‫خود به دست خود‪ ،‬کیفیت اراء خود را در رفراندوم هدفمندی‬ ‫دهه سوم فروردین به دست تفس��یر اجتماعی سپرد و عدد‬ ‫‪ 96/8‬ثب ت نام کنندگان که بخش بزرگی از انها رای دهندگان‬ ‫به روحانی بودند و نیز احتماال از تمک��ن مالی نیز برخوردار‬ ‫بوده اند‪ ،‬نش��ان م ی دهد خواس��ت دولت از مردم که فضای‬ ‫اصلی صدا و سیما و پشتیبانی خوبی را نیز در اختیار داشت‪،‬‬ ‫با پاسخ منفی مواجه شده است‪ .‬چون دولت نه ارای گفتمانی‬ ‫دارد و نه از پایگاه ایدئولوژیک اجتماعی مس��تقل برخوردار‬ ‫است و نه نشان داده اس��ت که به لحاظ کارایی و توان‪ ،‬چیز‬ ‫‪35‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫دندان گیری است‪ .‬به همین لحاظ فقر پایگاه اجتماعی دولت‬ ‫یازدهم یک تفاوت مهم این دولت با دولت خاتمی و نیز دولت‬ ‫احمدی نژاد است که از ارای گفتمانی برخوردار بودند‪ .‬به طوری‬ ‫که از نظر اجتماعی من فکر م ی کنم که حتی دعوت جلیلی‬ ‫از مردم ب رای انصراف از یارانه با پاسخ نسبتا بهتری تا روحانی‬ ‫مواجه م ی ش��د چرا که جلیلی دس��ت کم از یک پشتیبانی‬ ‫ایدئولوژیک برخوردار بود‪.‬‬ ‫در فض�ای گفتمان�ی خاتم�ی در دوم خ�رداد‪،‬‬ ‫عدالت خواهی نقطه ثقل بود یا ازادی خواهی؟‬ ‫مطابق نظری��ه گفتمان‪ ،‬اوال ه��ر گفتمانی تاریخ‬ ‫مصرف اجتماعی دارد و وضعی��ت هژمونیک ان نم ی تواند‬ ‫دائمی باش��د که ب��ه اصطالح «انس��داد و تثبی��ت موقت‬ ‫نشانه ها» گفته م ی ش��ود‪ .‬ثانیا هر گفتمانی توامان سازنده‬ ‫پادگفتمان خویش نیز هس��ت و نش��انه های طرد ش��ده از‬ ‫سوی گفتمان مس��لط با عمل مفصل بندی‪ ،‬انسجام پیدا‬ ‫م ی کنند و به عنوان یک امکان (نه ض��رورت) م ی توانند در‬ ‫شرایط دی س لوکیشن (فروپاشی گفتمان مسلط) به گفتمان‬ ‫مسلط تبدیل شود‪ .‬در گفتمان سازندگی دوره هاشمی که با‬ ‫تسامح (در درس گفتارهای موسسه طلوع درباره مولفه های‬ ‫گفتمانی دولت ها در جمهوری اس�لامی این مس��اله را به‬ ‫صورت عمی ق تری بحث کرده ام ک��ه فضای کمی و کیفی‬ ‫مجله امکان طرح ان را نم ی دهد)‪ ،‬گفتمانی است که «رشد‬ ‫اقتصادی» را دال مرکزی و مح��وری خود قرار داده و طبیعتا‬ ‫دودوال اصل��ی «ازادی» و «عدالت» را طرد کرده اس��ت‪ .‬با‬ ‫پایان تاریخ مص��رف اجتماعی گفتمان س��ازندگی در پایان‬ ‫دوره هشت س��اله هاش��می‪ ،‬امکان ظهور هر دو گفتمان‬ ‫ازادی و عدالت ب رای جایگزینی وج��ود دارد اما این گفتمان‬ ‫ازادی است که وضعیت هژمونیک پیدا م ی کند‪ .‬چون یکی‬ ‫از شروط تسلط گفتمان ها‪« ،‬در دسترس بودن» انهاست که‬ ‫ازادی در نماد خاتمی و فضای گفتمانی ان‪ ،‬از این وضعیت‬ ‫برخوردار ش��د‪ ،‬ام��ا ظهور گفتم��ان عدالت ب��ه دلیل انکه‬ ‫مجموعه نشانه های قوام بخش ان در دوم خرداد سال ‪ 76‬در‬ ‫دسترس نبود‪ ،‬به تاخیر افتاد تا اینکه در انتخابات سال ‪ 84‬و‬ ‫در مجموعه نشانه هایی که احمدی نژاد از گفتمان عدالت در‬ ‫دسترس اجتماعی قرار داد‪ ،‬توانست هژمونیک شود‪.‬‬ ‫عدالت در ش�رایط در دس�ترس نب�ودن در دوم‬ ‫خرداد ب ه عنوان یک گفتمان‪ ،‬به محاق رفت یا به‬ ‫صورت دیگری ظهور و بروز کرد؟‬ ‫در دوم خرداد‪ ،‬عدالت به صورت یکی از مدلول های‬ ‫دال ازادی ظهور و بروز کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫مقصود شما چیست؟ اگر ممکن است توضیح‬ ‫بیشتری بدهید‪.‬‬ ‫یکی دیگر از شروط شکل گیری وضعیت هژمونیک‬ ‫از نظر اجتماعی ب��رای گفتمان ها این اس��ت ک��ه بتوانند‬ ‫مطالبات و تقاضاه��ای گوناگون را حول گ��ره مرکزی خود‬ ‫منسجم کنند‪ .‬بناب راین دال مرکزی یک گفتمان نم ی تواند‬ ‫تنها بر یک مدلول داللت کند‪ .‬دال مرکز ازادی در دوم خرداد‬ ‫همزمان چندین مدلول داشت‪ .‬یک‬ ‫دال ازادی که در‬ ‫ِ‬ ‫مدلول ِ‬ ‫س��یمای خاتمی به عنوان جناح چپ ظهور و بروز داش��ت‪،‬‬ ‫مخالفت با جناح راست به عنوان یک جناح انحصارطلب بود‬ ‫که خواستار فضای بازتر و سهیم ش��دن انها در فرایندهای‬ ‫سیاسی و اجتماعی بود‪.‬‬ ‫یک مدل��ول دیگ��ر دال ازادی‪ ،‬مخالفت با هاش��می‬ ‫به عنوان یک چهره اقتدارگرای سیاسی بود‪ .‬مدلول دیگر دال‬ ‫ازادی در انتخابات دوم خرداد ‪ ،76‬مخالفت با وضع موجود در‬ ‫کلیت ان بود که فراگیرترین مخاطبان را داش��ت که بخش‬ ‫بزرگ و عمده انها‪ ،‬مخالفان سیاس��ت های اقتصادی دوره‬ ‫هاشمی از منظر تضادش با عدالت اجتماعی بود‪ .‬شکل گیری‬ ‫نارضایتی طبقات ضعیف اقتصادی از این سیاست ها که در‬ ‫صورت تبعی��ض‪ ،‬ناب رابری و ش��کاف های طبقاتی‪ ،‬فضای‬ ‫اش��راف ی گری و‪ ....‬ظهور و بروز داشت‪ ،‬تقاضای تغییر وضع‬ ‫موجود از منظری عدالت خواهانه را ب��ه دال ازادی که یکی‬ ‫از مدلول هایش‪ ،‬مخالفت با تداوم وضع موجود بود‪ ،‬گره زد‪.‬‬ ‫پ�س چ�را عدال�ت در قامت ی�ک گفتم�ان در‬ ‫انتخابات ‪ 84‬مجددا ظهور کرد؟‬ ‫چ��ون در دوره اصالح��ات‪ ،‬عدال��ت ب��ه یک دال‬ ‫طرد ش��ده در ب رابر دال ازادی به عنوان ی��ک دال فراخوانده‬ ‫ش��ده تبدیل ش��د و به همین لحاظ بحث توسع ه سیاسی‬ ‫و جامع ه مدن��ی مرکزیت پی��دا کردند تا این ح��د که بحث‬ ‫مطبوعات و اصالح قانون مطبوعات به مهمترین دغدغه و‬ ‫مساله حامالن دوم خرداد بدل شد‪ .‬بناب راین گفتمان ازادی‬ ‫نتوانست پاسخگوی تقاضاهای عدالت محور جامعه باشد و‬ ‫این بدنه بزرگ اجتماعی مطالبات خود را در سیمای گفتمان‬ ‫عدالت که در نماد احمدی نژاد ظهور کرده بود‪ ،‬یافت‪.‬‬ ‫اگر دوم خرداد ایجاد نم ی شد و ناطق نوری پیروز‬ ‫انتخابات م ی بود‪ ،‬سیاس�ت ایران به کدام س�و‬ ‫م ی رفت؟‬ ‫شرایط اجتماعی به لحاظ ساختاری در وضعیتی بود‬ ‫که نم ی توانست کسی را که به معنای تداوم دوره هاشمی‬ ‫است‪ ،‬بپذیرد‪ .‬عالوه بر این ناطق نوری و جناح راست به طور‬ ‫کلی کنشگران سیاس��ی توانمندی نبودند که بتوانند بازی‬ ‫موفق سیاس��ی از خود به نمایش بگذارن��د‪ .‬اظهارات اخیر‬ ‫ناطق ن��وری درباره چگونگ��ی رئی س جمهور ش��دن اوباما‬ ‫به عنوان عالمت تیزهوش��ی او که توانس��ته است در یک‬ ‫کش��ور نژادپرس��ت به نام امریکا به رغم سیاهپوست بودن‬ ‫تحصیالت عالی در هاروارد داشته باشد و به حزب دموکرات‬ ‫راه پیدا کند و مراتب حزبی را با س��رعت ط��ی کند و اولین‬ ‫رئی س جمهور سیاهپوس��ت امریکا ش��ود‪ ،‬عیار توانمندی‬ ‫سیاسی وی و جریان راست را نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫بناب راین هم در وجه ساختاری و هم در وجه کنشگری‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬کفه طرف مقابل س��نگی ن تر بود‪ .‬اما اگر به هر‬ ‫دلیلی ناطق نوری رئی س جمهور م ی شد‪ ،‬فکر نم ی کنم چه در‬ ‫سیاست داخلی و چه در سیاست خارجی تفاوت چشمگیری‬ ‫با دوره هاشمی م ی کرد‪ .‬اگر به زبان گفتمانی بخواهم بگویم‬ ‫دال طرد شده در گفتمان انها بود‪.‬‬ ‫باز «عدالت» و «ازادی» دو ِ‬ ‫بناب راین از منظر گفتمانی‪ ،‬دوم خرداد ‪ 76‬و سوم تیر ‪ 84‬دیر‬ ‫یا زود رخ م ی داد‪.‬‬ ‫اگر موافقید برگردیم به بح�ث تفاوت های بین‬ ‫دوم خرداد ‪ 76‬و ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬که ناتمام ماند‪.‬‬ ‫بله! دومی��ن تفاوت به نظرم بنی��ادی‪ ،‬بین این دو‬ ‫انتخابات‪ ،‬تفاوت در جامعه ما در این دو مقطع است‪ .‬جامعه‬ ‫خرداد ‪ 92‬اساسا در یک وضعیت دیگری نسبت به دوم خرداد‬ ‫‪ 76‬است که به همین دلیل ش��کل گیری مجدد دوم خرداد‬ ‫را منتفی م ی کند‪ .‬ویژگی تمایز بخ��ش جامعه ما در خرداد‬ ‫‪ ،92‬وجود مساله ای به نام «تکثر» اس��ت که اساسا امکان‬ ‫شکل گیری گفتمان های گرم مانند دوم خرداد و سوم تیر را‬ ‫تا حد زیادی منتفی یا دستکم به شروطی‪ ،‬مشروط م ی کند‬ ‫که تحقق ان سخت و دشوار است‪ .‬بناب راین وضعیت متکثر‬ ‫کنونی ما را در ش��رایط «امتناع گفتمان» قرار داده است چرا‬ ‫که انسجام بخشی به این همه تفاوت در درون یک گفتمان‬ ‫کار صعب ومش��کلی اس��ت و بیش��تر باید منتظر فضای‬ ‫چندگفتمانی در فضای اجتماعی و بالطبع فضای سیاس��ی‬ ‫بود که در همین انتخابات یازدهم نیز ش��اهد بودیم و باید‬ ‫گفت تمایز اول که بیان ک��ردم به نوعی در همین وضعیت‬ ‫متکثر اجتماعی ریش��ه دارد‪ .‬این تکثر اجتماعی به نوعی در‬ ‫حکم مادر بسیاری از واقعی ت های جامعه ماست‪.‬‬ ‫کدام واقعی ت ها؟‬ ‫مثال نوع ارایش مجموعه ها و بازیگران سیاس��ی‬ ‫با گذشته فرق کرده اس��ت‪ .‬در همین انتخابات یک جریان‬ ‫پرمدعای سیاسی که احس��اس م ی کرد کل حاکمیت را با‬ ‫طرح بحث «خروج از حاکمیت» م ی تواند تحت فشار بگذارد‪،‬‬ ‫از گذار از جمهوری اسالمی سخن م ی گفت‪ ،‬ب رای حضور و‬ ‫عدم حضورش شرط و شروط م ی گذاشت‪ ،‬انتخابات مجلس‬ ‫نهم را تحریم کرد‪ ،‬ببینید واقعیت تکث��ر با ان چه م ی کند‬ ‫که از ‪ 18‬تیر ‪ 78‬تا ‪ 23‬تیر‪ 78‬ش��یفت م ی کند و پش��ت سر‬ ‫کسی قرار م ی گیرد که در کانون حادثه ‪ 23‬تیر ‪ 78‬به عنوان‬ ‫سخنران است‪.‬‬ ‫ب رای قرار دادن ناطق نوری در راس فهرست انتخابات‬ ‫اینده مجلس مس��ابقه گذاشته است‪ .‬کس��ی که در دوران‬ ‫برئیسی روحانی‪ ،‬طرح‬ ‫ریاست او بر مجلس پنجم و البته نای ‬ ‫اصالح قانون مطبوعات تصویب ش��د که گفتند کار سعید‬ ‫امام ی بوده اس��ت و تعطیلی روزنامه سالم و ماجرای حادثه‬ ‫کوی دانشگاه ته ران پشت سر ان واقع شد‪ .‬یعنی ناطق نوری‬ ‫که دیروز مغضوب و ب��ه یک معنا م��ورد مخالفت و بغض‬ ‫جریان اصالحات بود‪ ،‬امروز محب وب ترین متحد انهاست و از‬ ‫حجاریان تا کرباسچی خواهان حضور وی در راس فهرست‬ ‫انتخاباتی مجلس اینده اند! یا ببینید در جریان راست سنتی‬ ‫که اساسا به لحاظ تاریخی مفهوم تکثر یک مفهوم نامعقول‬ ‫و ناپسند سیاسی اس��ت به چه وضعیتی ب ر اساس واقعیت‬ ‫تکثر م ی رسند که به تنهایی و مس��تقل از دیگر گروه های‬ ‫اصولگرا با پن��ج کاندیدا (متک��ی‪ ،‬پورمحم��دی‪ ،‬ابوترابی‪،‬‬ ‫ال اس��حاق و‪ )..‬وارد انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری یازدهم‬ ‫م ی ش��وند و بعد از توافق روی ابوترابی‪ ،‬متکی نیز ثب ت نام‬ ‫م ی کند و عنوان «خارجی» پیدا م ی کند!‬ ‫اصولگرای��ان در مجلس به دو گروه متفاوت تقس��یم‬ ‫شده اند و رسما تحت عنوان دو فراکسیون «رهروان والیت»‬ ‫و «اصولگرایان» فعالیت پارلمانی دارند که اساس��ا س��ابقه‬ ‫نداشته است‪ .‬بعد ش��ما م ی بینید که در این فراکسیون نیز‬ ‫خرده فراکسیون هایی هست که بعضا اختالفات اساسی با‬ ‫هم دارند‪.‬‬ ‫این تکثر دیگر چه پیامدها و الزاماتی دارد؟‬ ‫در ش��رایطی که نوعی امتناع گفتمانی وجود دارد‪،‬‬ ‫مساله ای به نام سیاست ورزی نقش جدی تر و اساس ی تری‬ ‫پیدا م ی کن��د‪ .‬در همین انتخابات ‪ 24‬خ��رداد همانطور که‬ ‫به طور مفصل هم بیان کردم‪ ،‬سیاست ورزی کلیدی بود که‬ ‫قفل های انتخابات را به روی روحانی باز کرد و نابلدی سیاسی‬ ‫رقبا خصوصا قالیباف بود که درهای گشوده در انتخابات را‬ ‫به روی او بست‪ .‬بناب راین همین برجستگی و تعیی ن کنندگی‬ ‫سیاس��ت ورزی یک تفاوت مهم بین دوم خ��رداد ‪ 76‬و ‪24‬‬ ‫خرداد ‪ 92‬است‪.‬‬ ‫گره گش�ای این وضعیت متکثر اجتماعی برای‬ ‫جریانات سیاس�ی ی�ا بازیگری بهتر سیاس�ی‬ ‫چیست؟‬ ‫ببینی��د‪ ،‬تکثر اجازه نم ی دهد کس��ی یا گروهی با‬ ‫گفتمان صددرصدی که م��ورد توجه و عالیق اوس��ت‪ ،‬به‬ ‫صحنه اجتماع��ی بیاید‪ .‬باید در گفتمان خ��ودت تعدیل به‬ ‫وجود بیاوری‪ .‬خواسته هایت را از حالت «حداکثری» که در این‬ ‫شرایط ناممکن است به خواسته های «حداقلی» اما ممکن‬ ‫تبدیل کنی‪ .‬بناب راین یک ضرورت مهم فضای اینده سیاسی‪،‬‬ ‫«ائتالف» است‪ .‬بناب راین همنش��ینی خاتمی و هاشمی و‬ ‫ناطق و روحانی‪ ،‬حجاریان و کرباس��چی و‪ ...‬که روزگاری نه‬ ‫چندان دور طرف های درگیری های سیاسی با یکدیگر بودند‪،‬‬ ‫چندان نامنتظره نیست‪.‬‬ ‫ویژگی تمایز بخش جامع�ه ما در خرداد‬ ‫‪ ،92‬وجود مساله ای به نام «تکثر» است‬ ‫که اساسا امکان شکل گیری گفتمان های‬ ‫گ�رم مانند دوم خرداد و س�وم تی�ر را تا‬ ‫حد زیادی منتفی یا دستکم به شروطی‪،‬‬ ‫مش�روط می کند که تحقق ان س�خت و‬ ‫دش�وار اس�ت‪ .‬بنابراین وضعیت متکثر‬ ‫کنونی ما را در ش�رایط «امتناع گفتمان»‬ ‫قرار داده است‬ ‫گفتوگو‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫تلقی جامعه این بود که خاتمی قدرت‬ ‫برخورد با اصالح طلبان تندرو را ندارد‬ ‫گفت وگوی مثلث با عباس سلیمی نمین‬ ‫امید کرمانی ها ‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪4‬‬ ‫تقریبا یک سال از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫‪ 92‬م ی گذرد‪ ،‬خیلی از کارشناسان مسائل سیاسی‬ ‫نتیجه این انتخابات را با دوم خرداد ‪ 76‬و پیروزی‬ ‫محمد خاتمی مقایسه م ی کنند‪ ،‬از نظر شما این‬ ‫دو رخداد سیاس�ی چه تفاوت ها و شباهت هایی‬ ‫با هم دارند؟‬ ‫هر دو رخدادی غیرقابل پی ش بینی بودند‪.‬‬ ‫از صحب ت های شما استفاده م ی کنم و این سوال‬ ‫را م ی پرسم که به نظر شما رفتار و عملکرد اقای‬ ‫هاشمی چقدر در رای نیاوردن اقای ناطق در دوم‬ ‫خرداد سال ‪ 76‬موثر بود؟‬ ‫اینکه اقای هاشمی به چه می زان در رای نیاوردن اقای‬ ‫ناطق نقش داشت نم ی توانم دقیق بگویم اما م ی توانم بگویم‬ ‫که برخی دیگر از نیروهای سیاسی طیف اقای هاشمی خیلی‬ ‫تاثیر سوء در این قضیه داشتند‪ ،‬به عنوان مثال رسانه ملی در‬ ‫ان ایام در اختیار کسانی نزدیک به اقای هاشمی بود‪...‬‬ ‫زیر نظر برادر اقای هاشمی اداره م ی شد؟‬ ‫درست است اقای الریجانی رئیس سازمان صدا‬ ‫و سیما بود‪.‬‬ ‫نم ی خواس��تم نام ببرم‪ ،‬به هر حال رس��انه ملی در‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫خیر‪ ،‬ریاس��ت س��ازمان صدا و س��یمای جمهوری‬ ‫اسالمی با اقای محمد هاشمی نبود‪.‬‬ ‫دو نکته وجود دارد؛ یکی اینکه اقای هاش�می در‬ ‫خطب ه های نماز جمعه یک هفته قبل از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری دوم خرداد ‪ 76‬سخنرانی کرد و‬ ‫گفت‪« :‬اجازه جاب ه جایی رای را نم ی دهد» خیلی از‬ ‫اصالح طلبان معتقدند ان صحب ت ها در خطب ه های‬ ‫نمازجمعه خیلی به پیروزی اق�ای خاتمی کمک‬ ‫کرد‪ ،‬نظر شما چیست؟ حتی اینکه کارگزاران در‬ ‫ائتالف با جناح چپ وارد انتخابات دوم خرداد شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫قطعا ش��باهت هایی از نظر جابه جا ش��دن قدرت‬ ‫دارند‪ ،‬قبل از دوم خرداد قدرت دس��ت یک جریان بود و بعد‬ ‫قدرت به دس��ت جریان مقابل افتاد‪ ،‬یعنی قدرت دست اقای‬ ‫هاشمی بود‪ ،‬او به شدت با جریان چپ درگیر شد و تعارضاتی‬ ‫را با ان جریان پیدا کرد‪ ،‬به طوری ک��ه عزمش بر خارج کردن‬ ‫جریان چپ از معادالت سیاسی و کنار گذاشتن نیروهای این‬ ‫جریان از مسئولی ت های اجرایی جزم شد بناب راین جناح چپ‬ ‫با او به ش��دت در تقابل قرار گرفت‪ .‬در شرایطی که ان زمان‬ ‫اقای هاشمی عمده قدرت را در اختیار داشت‪ ،‬دوم خرداد ‪76‬‬ ‫ایام یک تغییر و جابه جایی جدی محسوب م ی شد‪ .‬سال ‪92‬‬ ‫نیز همین اتفاق افتاد‪ ،‬یعنی در حال ی که بیشتر رسانه ها ادعا‬ ‫م ی کردند فردی همگون اقای احمدی نژاد سکاندار امور اجرایی‬ ‫کشور خواهد شد‪ ،‬جابه جایی قدرت صورت گرفت که تا حدی‬ ‫این جابه جایی همانند دوم خ��رداد‪ 76‬غیرقابل پی ش بینی‬ ‫بود‪ .‬در دوم خ��رداد ‪ 76‬نیز همه رس��انه ها این گونه تحلیل‬ ‫م ی کردند که قطع��ا نظام تصمیم گرفته اق��ای ناطق نوری‬ ‫مسئولیت امور اجرایی را به دست بگیرد‪ .‬وقتی چنین چیزی‬ ‫نشد یک امر غیرقابل پی ش بینی محس��وب م ی شد‪ .‬اما به‬ ‫لحاظ محتوا دوم خ��رداد ‪ 76‬با ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬متفاوت اس��ت‪.‬‬ ‫ان زمان دوم خرداد علیه اقای هاشمی موفق شد چون اقای‬ ‫ناطق نوری گرایشاتی به اقای هاشمی داشت و اقای هاشمی‬ ‫با جریان چپ در تع��ارض جدی بود اما در ای��ن دوره نه تنها‬ ‫اقای هاش��می در تعارض با جریان چپ یا جریان دوم خرداد‬ ‫نبود‪ ،‬بلکه اصالح طلبان به ش��دت از اقای هاشمی الاقل در‬ ‫چارچوب برخی معادالت سیاسی حمایت کردند‪ .‬بناب راین نوع‬ ‫مرزبندی ها تفاوت م ی کند اما در یک امر مشترک است که‬ ‫‪4‬‬ ‫عباس س�لیمی نمین معتقد است که‪:‬‬ ‫« بحث قدرت طلب ی های جری�ان چپ از دور‬ ‫دوم ریاست جمهوری اقای خاتمی شروع شد‪.‬‬ ‫اطرافیان خاتمی گفتند که اقای خاتمی باید‬ ‫این راه را ب�رود و حتی تهدی�د کردند که اگر‬ ‫خواسته های انها عملی نشود‪ ،‬از اقای خاتمی‬ ‫عبور خواهند کرد‪ ،‬در واقع اق�ای خاتمی را‬ ‫ب ه شدت تهدید کردند‪ .‬گرچه اقای خاتمی راه‬ ‫مدنظر انها را نرفت اما تلقی جامعه این ش�د‬ ‫که اقای خاتمی خیل�ی اراده قوی در برخورد‬ ‫این جریانی که برای رس�یدن به مقاصد خود‬ ‫حاضر است‪ ،‬کشور را دچار بحران های جدی‬ ‫کند‪ ،‬ندارد‪ ».‬با او درم�ورد دوران دوم خرداد و‬ ‫چالش های�ی که فضای سیاس�ت ایران با ان‬ ‫مواجه شد گفت و گو کردیم‪.‬‬ ‫ان زمان بد عمل کرد‪ ،‬به طوری که احس��اس جامعه این شد‬ ‫که نظام م ی خواهد اقای ناطق ن��وری را به مردم دیکته کند‪،‬‬ ‫تبلیغات بسیار اشکار و علنی به نفع اقای ناطق در رسانه ملی‬ ‫صورت گرفت که یکی از خطاه��ای فاحش بود‪ ،‬البته بع د ها‬ ‫رسانه ملی خودش را اصالح کرد اما در ان ایام رسانه ملی اصل‬ ‫ بیطرفی را رعایت نکرد و به صورت بسیار اشکار و غیرحرفه ای‬ ‫به حمایت از اقای ناطق نوری پرداخت‪ .‬این کار طبیعتا تاثیر‬ ‫سوء بر جامعه داشت‪ .‬از طرفی اقای هاشمی فضای سیاسی‬ ‫را به شدت بس��ته بود و برداش��ت جامعه ان بود که اگر اقای‬ ‫ناطق نوری بیاید فضای سیاسی بسته تر خواهد شد‪ .‬برداشتم‬ ‫این است که کل نخبگان به این جمع بندی رسیدند که فضای‬ ‫سیاسی کش��ور دارد به شدت پرهزینه م ی ش��ود یعنی اقای‬ ‫هاشمی به گونه ای عمل م ی کرد که دیگران نتوانند دخالتی‬ ‫در ارتباط با دستورسازی در کشور داش��ته باشند‪ .‬بسیاری از‬ ‫نشریات متعلق به جریان چپ مثال نشریه بیان مربوط به اقای‬ ‫محتشمی را بستند‪ .‬بناب راین تصور بر این بود که اقای ناطق‬ ‫همان خط را دنبال م ی کند و حتی شاید مقداری این قضیه‬ ‫تشدید هم شود‪ .‬ولی یادم نم ی اید اقای هاشمی عملکردش‬ ‫به طور دقی��ق و جهت گیری هایش در دف��اع از اقای ناطق‬ ‫چگونه بود اما قرابتی را جامعه توانست بین این دو شخصیت‬ ‫ایجاد کند تا از فضای محدود سیاسی یا عدم توجه به توسعه‬ ‫سیاسی از اقای هاشمی به ش��دت دلگیر بود‪ .‬حتی افرادی‬ ‫همچون اقای ری شهری امدند و جمعیت دفاع از ارزش ها را راه‬ ‫انداختند که یک مقدار فضای سیاسی را باز کنند‪ .‬یعنی این قدر‬ ‫محدودیت ایجاد شده بود که شخصی ت هایی همچون اقای‬ ‫ری شهری احساس تکلیف کردند که وارد میدان شوند و به‬ ‫نوعی مشارکت سیاسی را در کشور تقویت کنند‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫ایا همین مس�اله به نوعی باعث دلخ�وری اقای‬ ‫ناطق از اقای هاش�می ش�د که تا مدت ها با اقای‬ ‫هاشمی سرس�نگین بود؟ واقعا چقدر تحرکات‬ ‫کارگ�زاران در نتیجه ان انتخابات تاثیر داش�ت؟‬ ‫برخی این شائبه را بیان م ی کنند که اقای هاشمی‬ ‫روی پرده حامی اق�ای ناطق نوری ب�ود و در پس‬ ‫پرده دوست داشت که اقای خاتمی رئی س جمهور‬ ‫شود‪ ،‬نظر شما درباره این تحلیل چیست؟‬ ‫خیر‪ .‬اقای هاش��می دوست نداش��ت اقای خاتمی‬ ‫رئی س جمهور شود‪ ،‬در واقع اقای هاشمی همیشه در مقاطع‬ ‫حساس سیاسی به گونه ای موضع م ی گیرد که فراگیر باشد‬ ‫اما قطعا اقای هاش��می با جریان چپ درگیر ش��ده بود و اگر‬ ‫ارتباطاتی بین کارگزاران و برخی جریانات چپ ایجاد ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬جریان چپ استحاله ش��ده بود‪ .‬باید به این دقت داشت‬ ‫کارگزاران تالش کرد به برخی عناصر چپ نزدیک شود و انها‬ ‫را از مواضع چپ خودش��ان دور کند‪ ،‬البته در این قضیه یک‬ ‫توفیقاتی را هم کسب کرد‪.‬‬ ‫در مصاحب ه ای اقای محمدعل�ی ابطحی معاون‬ ‫پارلمان�ی دولت اصالح�ات مطرح کرد ک�ه اقای‬ ‫کرباسچی در شورای مرکزی ستاد انتخابات اقای‬ ‫خاتمی حضور داشت؟‬ ‫همین طور است‪ .‬از جمله کسانی که از موضع چپ‬ ‫در جمع کارگزاران افتادند اقای کرباسچی بود‪ .‬در واقع اقای‬ ‫هاشمی دو کار کردند؛ نخست انکه با چپ اصیل که موضع‬ ‫قوی نس��بت به دیدگاه غربگرایانه و اقتصادی سرمایه داری‬ ‫کارگزاران داشت‪ ،‬به ش��دت برخورد کرد‪ .‬بعد اینکه همزمان‬ ‫تالش کرد که برخی از نیروهای جناح چپ را که دچار تغییر‬ ‫طرح عبور از اق�ای روحانی کلید نخواهد‬ ‫خورد چون جامعه ما برای تجارب خودش‬ ‫ارزش قائ�ل خواه�د ش�د و دیگ�ر برای‬ ‫نیروهای تندرو فرصت ایجاد نم ی کند‪.‬‬ ‫شدند جذب کند‪ .‬بناب راین اقای کرباسچی در این قضیه نقش‬ ‫چشمگیری داشت و در موسسه همشهری برخی نیروهای‬ ‫چپ را جذب کرد و دچار تغیی راتی ساخت و توانست انها را از‬ ‫مسیر فکری خودشان خارج کند‪.‬‬ ‫یعنی اقای کرباسچی پل ارتباطی میان چپ های‬ ‫استحاله شده و اقای هاشمی بود؟‬ ‫بله‪ ،‬اقای هاشمی هم جریان چپ را در واقع تحت‬ ‫فشار قرار داد و هم از طرف دیگر سعی کرد بعضی نیروهای‬ ‫انها را جذب کند در هر دو حوزه موفقی ت هایی را کسب کرد‪.‬‬ ‫دلخوری اقای ناطق از اقای هاشمی چه بود؟‬ ‫خاطرم نیست که در ان مقطع چه دلخوری اقای ناطق‬ ‫از اقای هاشمی داشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫ایا ش�کل گیری کارگ�زاران به بدنه تش�کیالتی‬ ‫جناح راس�ت ضربه زد؟ چون ش�اهد هستیم که‬ ‫افول جریان راست از همان اعالم موجودیت حزب‬ ‫کارگزاران در استانه انتخابات مجلس پنجم کلید‬ ‫خورد که در نهایت به دوم خرداد ‪ 76‬ختم شد؟‬ ‫اختالفاتی ایجاد ش��د‪ ،‬یعنی در واق��ع در ارتباط با‬ ‫انتخابات مجلس و به بهانه اینکه سهم قابل توجهی به این‬ ‫جریان ندادند‪ ،‬کارگزاران رسما اعالم موجودیت کرد اما قبل از‬ ‫انتخابات مجلس پنجم نیز کامال روشن بود که اقای هاشمی‬ ‫بعد از اینکه جریان چپ را از صحنه خارج کرد م ی خواهد یک‬ ‫جریان مستقلی را ایجاد کند که نه چپ باشد و نه راست‪ .‬بر‬ ‫همین اس��اس بود که برخی نیروهای چپ استحاله شده و‬ ‫برخی نیروهای غربگرای راست در ان حزب حضور داشتند‪.‬‬ ‫البته بحث درباره چگونگی تشکیل حزب کارگزاران فرصتی‬ ‫جداگانه را م ی طلبد اما در کل ظاهر قضایا این بود که چون‬ ‫نیروهای اط راف اقای هاشمی نوع تقسیم سهم از فهرست‬ ‫انتخابات جامعه روحانیت مبارز را قب��ول نکردند‪ ،‬کارگزاران‬ ‫اعالم موجودیت کرد‪ ،‬حال انکه این گونه نبود‪ ،‬قبل از بحث‬ ‫انتخابات کارگ��زاران به صورت گس��ترده فعالیت خودش را‬ ‫به صورت غیرعلن��ی دنبال م ی کرد و در پی تش��کیل یک‬ ‫تشکیالت مستقل بود‪.‬‬ ‫در واقع شما معتقدید اقای خاتمی رای هایی که‬ ‫در دوم خرداد ‪ 76‬کسب کرد بیشتر سلبی بود تا‬ ‫ایجابی؟‬ ‫بله‪ ،‬همین طور است‪.‬‬ ‫ارای دوره دوم ریاس�ت جمهوری اق�ای خاتمی را‬ ‫چگونه ارزیابی م ی کنید؟ اقای خاتمی ‪ 22‬میلیون‬ ‫رای اورد‪ ،‬ای�ن رای چ�ه ماهیتی داش�ت؟ ایا ارای‬ ‫سلبی دور اول ماهیت ایجابی پیدا کردند؟‬ ‫بله‪ ،‬اقای خاتمی توانس��ت در دور دوم یک هویتی‬ ‫را ب رای خود تعریف کن��د و در واقع یک مق��داری خودش را‬ ‫ی او بود نشان م ی داد‪ ،‬بناب راین‬ ‫مستقل از ان جریانی که حام ‬ ‫توانست یک شخصیتی مستقل ب رای خود نزد افکارعمومی‬ ‫ترسیم کند‪ ،‬حال انکه قبل از دوم خرداد این گونه نبود‪ ،‬جامعه‬ ‫به خصوص توده ها خیلی اقای خاتمی را نم ی شناخت‪ ،‬البته‬ ‫او در میان روشنفکران و هنرمندان شناخته شده بود اما در توده‬ ‫ملت خیر؛ اگر هم کس��ی اقای خاتمی را م ی شناخت خیلی‬ ‫به ویژگ ی های فکری و نظری او اش��نا نبود اما اقای خاتمی‬ ‫توانس��ت این حالت را تغییر دهد و به عنوان یک شخصیت‬ ‫در میان جامعه پایگاهی را ب رای خود رق��م بزند‪ .‬همان طور‬ ‫که گفتم در انتخابات دوم خرداد ‪ 76‬عمدتا نقد جامعه به اقای‬ ‫هاشمی و اقای ناطق بود‪ ،‬البته کسانی که به اقای ناطق «نه»‬ ‫گفتند او را در س��ایه م ی دیدند‪ .‬بیشتر جریان چپ و چپی که‬ ‫به کارگزاران نزدیک بود با نقد عملکرد اقای هاشمی توانست‬ ‫ارای جامعه را ب رای اقای خاتمی کسب کند‪ .‬یعنی اگر عملکرد‬ ‫اقای هاش��می در دوره ریاس��ت جمهوری اش ان گونه نبود‪،‬‬ ‫جریان چپ نم ی توانست در دوم خرداد ‪ 76‬توفیقاتی را کسب‬ ‫کند‪ .‬عمده این توفیق به خاطر ش��عار توسعه سیاسی اقای‬ ‫خاتمی بود‪ ،‬یعنی اگر اقای هاشمی به توسعه سیاسی توجه‬ ‫م ی کرد شعار توسعه سیاسی خیلی جاذبه ای نم ی توانست‬ ‫پی دا کند‪ ،‬یعنی در فقدان این فضا شعار توسعه سیاسی جاذبه‬ ‫پیدا کرد‪ .‬اگر اقای هاشمی به توسعه سیاسی توجه م ی کرد‬ ‫و شرایط مقبولی را در این زمینه رقم م ی زد‪ ،‬هرگز شعار دوم‬ ‫خرداد در میان جامعه جاذبه ای پی دا نم ی کرد‪.‬‬ ‫براس�اس صحب ت های ش�ما از دوم خ�رداد‪76‬‬ ‫تا س�ال ‪ 80‬اق�ای خاتمی توانس�ت ب�رای خود‬ ‫ش�خصیت مس�تقلی نزد افکار عمومی بسازد و‬ ‫این مساله ماهیت ارای او را ایجابی کرد‪ ،‬حتی دو‬ ‫میلیون افزایش رای داشت اما چطور ظرف چهار‬ ‫سال ش�رایط برای جریان اصالحات تغییر کرد و‬ ‫انها مرحله به مرحله از عرص�ه قدرت کنار رفتند‪،‬‬ ‫این کنار رفتن از انتخابات شورای شهر دوم کلید‬ ‫خورد‪ ،‬در انتخابات مجلس هفتم ادامه یافت و در‬ ‫نهایت به انتخابات ریاس�ت جمهوری ختم شد؟‬ ‫س�اده تر بگوییم چطور دوم خ�رداد ‪ 76‬به ‪ 3‬تیر‬ ‫‪ 84‬رسید؟‬ ‫بح��ث قدرت طلب ی ه��ای جریان چ��پ از دور دوم‬ ‫ریاست جمهوری اقای خاتمی ش��روع شد‪ .‬اط رافیان خاتمی‬ ‫گفتند ک��ه اقای خاتمی باید ای��ن راه را ب��رود و حتی تهدید‬ ‫کردند که اگر خواسته های انها عملی نشود‪ ،‬از اقای خاتمی‬ ‫عبور خواهند ک��رد‪ ،‬در واقع اقای خاتمی را به ش��دت تهدید‬ ‫کردند‪ .‬گرچه اقای خاتمی راه مدنظر انه��ا را نرفت اما تلقی‬ ‫جامعه این ش��د که اقای خاتمی خیلی اراده قوی در برخورد‬ ‫این جریانی که ب رای رس��یدن به مقاصد خود حاضر اس��ت‪،‬‬ ‫کش��ور را دچار بحران های جدی کند‪ ،‬ندارد‪ .‬این جمع بندی‬ ‫بالطبع پای��گاه اقای خاتمی را به تدریج در جامعه به ش��دت‬ ‫تضعیف کرد‪ ،‬به خصوص با اقداماتی که در قدرت سال اخر‬ ‫ریاست جمهوری اقای خاتمی رخ داد‪ .‬در سال اخر اصالح طلبان‬ ‫بحران افرین ی های گسترده ای داشتند‪ ،‬حتی تالش کردند که‬ ‫مبانی اعتقادی جامعه را هم م��ورد تخریب قرار دهند‪ .‬هرگز‬ ‫فراموش نم ی کنم اقای خاتمی در سفر فرانسه در ضیافتی‬ ‫که فرانسوی ها م ی خواستند به افتخار او برگزار کنند و سرو‬ ‫مش��روب در ب رنامه ضیافت بود اما اق��ای خاتمی اعالم کرد‬ ‫اگر مش��روب باش��د نخواهم امد‪ ،‬اقای خاتمی اقدام بسیار‬ ‫شایسته ای را انجام داد اما مطبوعات دوم خرداد نوشتند‪« :‬اقای‬ ‫خاتمی‪ ،‬این چ��ه کاری بود که انجام داد؟ بهت��ر بود روابط با‬ ‫فرانسه را تضعیف نم ی کرد و در ان ضیافت شرکت م ی کرد‪».‬‬ ‫حال انکه حرام است که یک مسلمان در سر میز و سفره ای‬ ‫بنشیند که در ان مشروب سرو م ی شود‪.‬‬ ‫یا در قضیه جایزه صلح نوبل به ش�یرین عبادی‪،‬‬ ‫اقای خاتم�ی ان را ب�ی ارزش و ب ی اهمیت خواند‬ ‫که خیلی این مس�اله به مطبوعات دوم خرداد و‬ ‫نمایندگان تندرو اصالح طلب در مجلس شش�م‬ ‫برخورد و انها به اق�ای خاتمی پرخاش کردند که‬ ‫چرا چنین موضعی گرفته است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬در قضیه ش��یرین عبادی نیز برداش��ت اقای‬ ‫خاتمی به درستی این بود که غ رب ی ها دارند یک بازی سیاسی‬ ‫م ی کنند‪ .‬خانم ش��یرین عبادی کار ویژه ای انج��ام نداده اما‬ ‫غ رب ی ها م ی خواهند به او محوریت بدهند و چهره سازی کنند‪،‬‬ ‫حال انکه این کار اشتباه اس��ت‪ .‬در واقع غرب تصور م ی کرد‬ ‫جامعه ای ران این قدر ضعیف است که م ی تواند با دادن جایزه‬ ‫صلح نوبل به شی رین عبادی‪ ،‬همانند خیلی از کشورهای دیگر‬ ‫که با این روش در انها چهره سازی کردند شخصی ت محوری‬ ‫درست کند و با استفاده از او تحرکاتی را در داخل ای ران انجام‬ ‫دهد اما اقای خاتمی این مطلب را به خوب��ی درک کرد و در‬ ‫مقابل ان موضع گرفت‪ .‬مطبوعات دوم خ��ردادی این رفتار‬ ‫اقای خاتمی را نپس��ندیدند‪ ،‬بناب راین به او پرخاش و هجمه‬ ‫کردند‪ .‬گرچه اقای خاتمی با این تندروی ها همراهی نکرد اما‬ ‫تصور جامعه این بود که او توانایی مقابله با این رفتارها را ندارد‪.‬‬ ‫اط رافیان اقای خاتمی با مواضع بسیار پرمساله نم ی خواستند‬ ‫قدرت را ت��رک کنند‪ .‬در ق��درت حزب درس��ت کردند چون‬ ‫هدف شان ماندگاری در قدرت بود‪.‬‬ ‫حت�ی م ی گفتن�د اصالحات دن�ده عقب ن�دارد و‬ ‫برگشت ناپذیر است؟‬ ‫بله‪ ،‬مواضع کامال قدرت طلبانه ای را اتخاذ م ی کردند‪،‬‬ ‫با بهانه های مختلف در کشور بحران سازی م ی کردند تا این‬ ‫مساله را به رخ بکشند که اگر با خواس��ته ها و مطالبات انها‬ ‫همراهی نشود‪ ،‬کش��ور را دچار بحران م ی کنند‪ ،‬حتی اعالم‬ ‫کردند نم ی گذارند انتخابات مجلس هفتم برگزار شود‪.‬‬ ‫تحصن نمایند گان اصالح طلب در مجلس ششم‬ ‫بر همین اساس انجام شد؟‬ ‫بله‪ ،‬با تم��ام توان اع�لام کردند ک��ه نم ی گذاریم‬ ‫انتخابات مجلس هفتم برگزار ش��ود‪ ،‬حال انکه تا ان موقع‬ ‫همواره انتخابات س��ر موقع خود برگزار ش��ده بود و یکی از‬ ‫افتخارات جمهوری اسالمی این بود که در هیچ زمانی حتی‬ ‫جنگ و مش��کالت متعدد انتخابات هرگز ب��ا توقفی مواجه‬ ‫نش��د‪ .‬تکرار م ی کنم که اقای خاتمی گرچه حسابش با انها‬ ‫یکی نبود اما جامعه تلق ی اش این بود که اقای خاتمی قدرت‬ ‫برخورد با اینها را ن��دارد و ب رای اینها فرصت س��ازی م ی کند‬ ‫چون توانایی الزم را ب رای ایستادگی مقابل زیاده خواه ی های‬ ‫اط رافیانش ندارد‪.‬‬ ‫ای�ن جریانی ه�م که ب�رای اق�ای هاش�می در‬ ‫انتخابات مجلس شش�م پیش امد و نفر س ی ام‬ ‫ش�د‪ ،‬در واقع واکنش اصالح طلبان به رفتار اقای‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫هاش�می با جناح چپ در زمان دولت س�ازندگی‬ ‫ب�ود‪ .‬ای�ا انه�ا م ی خواس�تند ب�ا اقای هاش�می‬ ‫تسوی ه حساب کنند؟‬ ‫قطع��ا‪ ،‬یعنی تلق��ی این ب��ود که اقای هاش��می‬ ‫م ی خواهد دوباره به قدرت برگردد و ریاست مجلس را از دست‬ ‫انها دربیاورد‪ ،‬بناب راین رفتارهای غی��ر اصولی کردند‪ .‬از نقاط‬ ‫تاریک عملکرد جریان دوم خ��رداد برخوردهای ناصواب این‬ ‫جریان با اقای هاشمی بود‪ .‬یعنی اصالح طلبان نشان دادند که‬ ‫اگر تصمیم بگی رند همان طور که م ی توانند یک مطلبی را با‬ ‫جوسازی پیش بب رند با جوسازی م ی توانند جلوی کاری را نیز‬ ‫بگی رند‪ .‬این یکی از مطالب مهم جریان اصالح طلب اس��ت‪.‬‬ ‫جریان اصالح طلب هم با جوس��ازی م ی تواند یک مساله ای‬ ‫را تخریب کند و هم م ی تواند با جوس��ازی یک مساله ای را‬ ‫به پیش ببرد‪ .‬از این رو با اقای هاشمی رفتارهای غی راصولی‬ ‫کردند و نسب ت های دروغ به اقای هاشمی دادند‪ .‬در ترور اقای‬ ‫حجاریان و قتل های زنجیره ای اقای هاش��می را محور ان‬ ‫اقدامات معرفی کردند‪ ،‬حتی فوت حاج احمد اقای خمینی را‬ ‫مشکوک خواندند و علنا گفتند که اقای هاشمی در این اتفاق‬ ‫احتماال نقش داشته‪ .‬اینها ثبت است‪ .‬اقای عمادالدین باقی‬ ‫مقاله ای نوشت و این مطلب را ب رای اولی ن بار مطرح کرد که‬ ‫فوت حاج احمد اقای خمینی مشکوک است و انگشت اتهام‬ ‫را به طرف اقای هاشمی در این قضیه گرفت‪ .‬از این کارهای‬ ‫سیاس��ی خالف اخالق فراوان انجام دادند و توانستند اقای‬ ‫هاشمی را در انتخابات مجلس ششم زمین بزنند‪.‬‬ ‫نتیجه همین تخریب ها علیه اقای هاش�می بود‬ ‫ک�ه او در مرحله دوم انتخابات ریاس�ت جمهوری‬ ‫سال ‪ 84‬نتیجه رقابت را به اقای احمدی نژاد واگذار‬ ‫کرد یا انک�ه جامعه «نه» ب�ه اقای ناط�ق در دوم‬ ‫خ�رداد ‪ 76‬را این دفعه درباره خود اقای هاش�می‬ ‫تکرار کرد یا رای نیاوردن اقای هاشمی را ترکیبی‬ ‫از این دو علت م ی دانید؟‬ ‫بحث انتخابات س��ال ‪ 84‬فرق م ی کند‪ .‬در سال ‪84‬‬ ‫انتقاد جامعه از اقای هاشمی بحث های دیگری بود‪ .‬جامعه‬ ‫دیگر اقای هاشمی را ب رای امور اجرایی نم ی پسندید‪ .‬نه اینکه‬ ‫اقای هاشمی را بخواهد کامال نفی کند‪ .‬این با عملکرد جریان‬ ‫دوم خرداد و اصالح طلب خیلی تفاوت داشت‪ .‬در سال ‪ 84‬افکار‬ ‫عمومی جامعه معتقد بود اقای هاشمی فردی توانمند است‬ ‫اما باتوجه به خصلت هایی که دارد دیگر نباید به امور اجرایی‬ ‫کشور برگردد و سکان هدایت کارها را به دست گیرد‪ .‬جامعه‬ ‫بیشتر ترجیح م ی داد که اقای هاشمی نیروی فکری باشد و‬ ‫بازگشت او به عرصه اجرا را نم ی پسندید چون در واقع بعد از‬ ‫ریاست جمهوری اقای هاشمی مشخص شد او راحت به افراد‬ ‫مختلف مجوز های فرا قانونی م ی داد و حساس��یتی نسبت‬ ‫به باز بودن دس��ت خانواده اش نداشت‪ .‬ارتباطاتی که چندان‬ ‫مطلوب جامعه نبود‪ .‬این مساله باعث شد که جامعه در ب رابر‬ ‫بازگشت اقای هاشمی به امور اجرایی حساسیت داشته باشد‪.‬‬ ‫در حال ی که قبلش جامعه به او ب رای خبرگان رای داده بود اما‬ ‫در این قضیه وجدان عمومی جامعه به این نتیجه رسید که‬ ‫اقای هاشمی دیگر ب رای امور اجرایی مناسب نیست چون ان‬ ‫سختگیری را ب رای اط رافیانش ندارد و دست اط رافیان را ب رای‬ ‫برخی کارهایی که به نفع جامعه نیست باز م ی گذارد‪.‬‬ ‫چطور ش�د ک�ه از ‪ 3‬تی�ر ‪ 84‬ب�ه ‪ 24‬خ�رداد ‪92‬‬ ‫رس�یدیم؟ چه اتفاقی در این هش�ت س�ال افتاد‬ ‫که طبع جامعه از عدالت طلب�ی به اعتدال گرایی‬ ‫برگشت؟‬ ‫اینکه اقای احمدی نژاد رویکردش را در دولت دهم‬ ‫تغییر داد و بیشتر به مش��ی اقای هاشمی گرایش پیدا کرد‪،‬‬ ‫از عوامل مهمی بود‪ .‬طبیعتا وقتی چنین تغییری در یک فرد‬ ‫مدعی مثل اق��ای احمدی نژاد ایجاد ش��ود‪ ،‬وجدان عمومی‬ ‫جامعه چنین تلقی م ی کند «وقتی کسانی که این مطالب را‬ ‫نقد م ی کردند به این نتیجه و جمع بندی رسیدند مواضع اقای‬ ‫هاشمی به ویژه درباره امریکا درست است پس نکند مواضع‬ ‫اقای هاشمی واقعا درست بوده‪ ،‬چون احمدی نژاد که با انتقاد‬ ‫از اقای هاشمی روی کار امد هم به این جمع بندی رسید که‬ ‫باید همان کارها را کرد‪ ».‬بعد از تغیی رات احمدی نژاد که بیشتر‬ ‫متاثر از شخصی ت های غیرشفاف همچون اقای مشایی بود‪،‬‬ ‫طبیعتا زمینه بازگشت به تفکرات اقای هاشمی فراهم شد‪.‬‬ ‫پی�روزی اق�ای روحانی گزین�ه نزدیک ب�ه اقای‬ ‫هاشمی را چگونه ارزیابی م ی کنید؟ ‪ 18/5‬میلیون‬ ‫رایی که او اورد ایجابی بود یا سلبی؟‬ ‫رای اقای روحانی متاثر از عوامل مختلف بود‪ ،‬در این‬ ‫قضیه حذف اجباری اقای عارف کاندیدای جریان اصالح طلب‬ ‫و سوق پیدا کردن ارای او به سمت اقای روحانی تاثیر داشت‪،‬‬ ‫همین طور چندگانگی و تشتت اصولگرایان و عملکرد اقای‬ ‫احمدی نژاد نیز در حصول چنین نتیجه ای موثر بود‪.‬‬ ‫ن هاشمی‪ ،‬خاتمی و ناطق در حمایت‬ ‫ائتالف اقایا ‬ ‫از اقای روحانی چقدر در رق�م خوردن این نتیجه‬ ‫نقش داشت؟‬ ‫اثر کمی داشت چون اصال تفاوت ارا خیلی کم است‪.‬‬ ‫سهم انها خیلی زیاد نیست‪ ،‬برخالف کسانی که م ی خواهند‬ ‫ادعا کنند اقای هاشمی وقتی ورود کرد‪ ،‬جامعه یکباره گردش‬ ‫فوق العاده ای کرد و از نظر اقای هاش��می دفاع کرد‪ ،‬معتقدم‬ ‫گردش ارا زیاد نبود اگر این طور بود اقای روحانی باید با یک‬ ‫برتری چشمگیری پیروز م ی شد‪.‬‬ ‫رای ب�ه روحان�ی‪ ،‬رای به بازگش�ت ب�ه تفکرات‬ ‫و اندیش�ه های اق�ای هاش�می نب�ود؟ خیل�ی‬ ‫اصالح طلب�ان م ی گویند وقتی اقای هاش�می رد‬ ‫صالحیت شد‪ ،‬جامعه تکان خورد و موج انتخاباتی‬ ‫به نفع اقای روحانی شکل گرفت؟‬ ‫یعنی ش�ما رای اقای روحانی را بیش�تر متاثر از‬ ‫طرح عبور از اقای روحانی کلید نخواهد خورد چون‬ ‫جامعه ما ب رای تجارب خودش ارزش قائل خواهد شد و دیگر‬ ‫ب رای نیروهای تندرو فرصت ایجاد نم ی کند‪.‬‬ ‫یعنی اصالح طلبان دنبال عب�ور از اقای روحانی‬ ‫نم ی روند؟‬ ‫خیر‪ ،‬چون جایگاهی ندارند‪ .‬اگر جایگاه داشتند‪ ،‬بله‬ ‫م ی رفتند‪ ،‬اگر جامعه به انها توجه م ی ک��رد‪ ،‬این کار را انجام‬ ‫م ی دادند اما چون در صحنه های مختل��ف ازمودند و دیدند‬ ‫جامعه به انها اقبالی ن��دارد‪ ،‬بناب راین عناصر تندرو از این کار‬ ‫پرهیز م ی کنند‪ .‬البته اگر احس��اس کنند که قادرند مستقل‬ ‫بیایند قطعا چنین کاری را انجام م ی دهند‪.‬‬ ‫بنابراین در پایان ریاست جمهوری اقای روحانی‬ ‫یک دوم خرداد دیگر را م ی بینیم یا س�وم تیر یا‬ ‫یک اتفاقی متفاوت را؟‬ ‫قطعا یک تجربه متفاوت خواه��د بود و عینا تکرار‬ ‫دوم خرداد ‪ 76‬یا ‪3‬تیر ‪ 84‬نخواهد بود‪ .‬قطعا‪ ،‬تجارب جامعه در‬ ‫تصمیم گیری هایش تاثیر خواهد داشت‪.‬‬ ‫این تغییر را در چهار س�ال دیگ�ر م ی بینید یا در‬ ‫‪ 8‬س�ال دیگر؟ خیل ی ها م ی گویند ممکن اس�ت‬ ‫دول�ت اقای روحانی چهار س�اله باش�د‪ .‬یعنی او‬ ‫نخستین رئی س جمهور بعد از انقالب خواهد بود‬ ‫که یک دوره چهار ساله ریاس�ت بر قوه مجریه را‬ ‫تجربه م ی کند‪.‬‬ ‫بعید م ی دانم چون همیش��ه جامعه ما حتی زمانی‬ ‫که منتقد رئی س جمهور وقت مثل اقای هاش��می بود با رای‬ ‫کم به او این فرصت را داد که از زمان قانونی ب رای پیاده سازی‬ ‫برنامه هایش اس��تفاده کند‪ .‬یعنی دولت اقای هاشمی تنها‬ ‫دولتی بود که جامعه نسبت به او ش��دیدا حساس شد چون‬ ‫دور دوم انتخابات کاهش رای جدی داشت ولی در عین حال‬ ‫جامعه به او این فرصت را داد‪.‬‬ ‫چه�ار س�ال دوم ارای اق�ای روحان�ی ایجاب�ی‬ ‫م ی شود؟‬ ‫قطعا بحث ایجابی نیست‪ ،‬هر جریان سیاسی که‬ ‫روی کار م ی اید جامعه دوست دارد همه فرصت قانونی را به‬ ‫او بدهد که او مدعی نشود که فرصتی نداشته که برخی کارها‬ ‫را انجام بدهد‪ ،‬بناب راین ب��رای انکه تمام توانمندی های یک‬ ‫جریان به منصه ظهور برسد‪ ،‬جامعه این فرصت قانونی را به او‬ ‫م ی دهد و این به نظر من شیوه خوبی بود که جامعه ما تاکنون‬ ‫دنبال کرده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫جامعه تکان ان چنانی نخورد‪ ،‬اگر تکان جدی بود‬ ‫باید رای اق��ای روحانی خیلی باالتر م ی ش��د‪ .‬وقتی عوامل‬ ‫مختلف را کنار هم قرار م ی دهیم‪ ،‬هر کدام سهمی دارد؛ سهم‬ ‫این قضیه خیلی چشمگیر نیست‪ .‬اگر اصولگرایان فداکاری‬ ‫م ی کردند قطعا ارایش صحنه عوض م ی ش��د‪ .‬اگر دیگران‬ ‫ب راساس منافع شخصی عمل نم ی کردند و به نوعی هدایت‬ ‫نم ی شدند همین طور‪ .‬ه ر کدام از اینها اثری دارد‪ ،‬وقتی سهم‬ ‫هر کدام از این عوامل مشخص شد باید دید چقدر نقش اقای‬ ‫هاشمی موثر بود‪ .‬چون تفاوت ارا خیلی چشمگیر نیست و‬ ‫این نش��ان م ی دهد جامعه خیلی متاثر از نظر اقای هاشمی‬ ‫عمل نکرد‪ ،‬بلکه سهم اقای احمدی نژاد در وقوع این نتیجه‬ ‫چشمگیر است‪.‬‬ ‫پی ش بینی ش�ما از انتخابات ریاس�ت جمهوری‬ ‫اینده چیس�ت؟ ایا بعد از دوره ریاس�ت جمهوری‬ ‫اقای روحانی شاهد یک دوم خرداد دیگر خواهیم‬ ‫بود یا جریانی شبیه به س�ه تیر روی کار م ی اید؟‬ ‫ایا اصالح طلبان عب�ور از اقای روحانی را نیز کلید‬ ‫م ی زنند؟‬ ‫سیاست‬ ‫ش�ما م ی گویید جامع�ه اقای هاش�می را گزینه‬ ‫اصالح طلبان نم ی دانس�ت ک�ه مثال ب�ه او «نه»‬ ‫بگوید‪ ،‬ان زمان نامزدهای جناح اصالحات اقایان‬ ‫کروبی‪ ،‬معین و مهرعلیزاده بودند اما نتوانستند از‬ ‫مردم رای بگیرند‪ ،‬حتی اقای کروبی وعده پرداخت‬ ‫‪ 50‬هزار تومان به ه�ر ایران�ی را داد‪ .‬اقای معین‬ ‫خیلی صحبت از رعایت حقوق بشر کرد‪ .‬بنابراین‬ ‫ش�ما شکس�ت اصالح طلب�ان را در انتخاب�ات‬ ‫ریاست جمهوری س�ال ‪ 84‬متاثر از تندروی هایی‬ ‫م ی دانید که در زمان دولت اصالح�ات به ویژه در‬ ‫حوزه مطبوعات و مجلس ششم رخ داد؟‬ ‫بله‪ ،‬موضع تبلیغ علیه مقدس��ات‪ ،‬تضعیف مبانی‬ ‫فرهنگی و چارچوب های باوری جامعه در مطبوعات تنها یکی‬ ‫از عوامل شکست اصالح طلبان بود‪ .‬اصالح طلبان در سطوح‬ ‫مختلف به گونه ای عمل کردند که ب رای جامعه روش��ن بود‪،‬‬ ‫انها ب رای ماندگاری در قدرت حاضرند خیلی مبانی را در جامعه‬ ‫تخریب کنند‪ .‬در سال ‪ 84‬باور جامعه این بود که اقای هاشمی‬ ‫صالح نیس��ت که به قدرت اجرایی برگردد‪ .‬درباره جریان دوم‬ ‫خرداد نیز نظر جامعه ان بود که تن��دروی دارد و این تندروی‬ ‫کشور را دچار مخاطره و هزینه های بزرگی م ی کند‪.‬‬ ‫عملکرد اقای احمدی نژاد م ی دانید؟‬ ‫بله‪ ،‬تالش احمدی نژاد ب رای شکست اصولگرایان به‬ ‫ویژه اقای قالیباف هر کدام سهمی داشت‪ .‬به نظر من سهم‬ ‫ایشان نیز کم نبود‪ .‬تالش احمدی نژاد ب رای اینکه مشخص‬ ‫کند حرف هایی که اقای هاشمی م ی زد حرف های درستی بود‬ ‫و اگر همه مسائل جامعه را به نوعی مرتبط با تغییر مناسبات با‬ ‫امریکا اعالم م ی کرده حرفش حتما مبانی داشته‪ ،‬موثر بود‪ ،‬در‬ ‫ضمن اقای احمدی نژاد در توجه دادن جامعه به اقای هاشمی‬ ‫نقش جدی داش��ت‪ ،‬هم در به کارگیری نیروهای نزدیک به‬ ‫ی هاشمی؛‬ ‫اقای هاشمی و هم توجه دادن به باورها و مشی اقا ‬ ‫اقای احمدی نژاد در دو سال پایانی کامال خودش را بر مواضع‬ ‫اقای هاش��می منطبق کرد‪ .‬خیلی از مواضعی که در سطح‬ ‫بی ن الملل و سطح داخلی م ی گرفت همانند مواضعی بود که‬ ‫اقای هاشمی اتخاذ م ی کرد‪ .‬این مهم است و جامعه را به یک‬ ‫جمع بندی م ی رساند که تطبیق این دو موضع با هم را دلیلی‬ ‫بر حقانیت م ی داند‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫گ‬ ‫فتوگو‬ ‫به سمت نظام دو حزبی می رویم‬ ‫گفت و گو با حمیدرضا جالیی پور درباره‬ ‫سیاست و جامعه ایران از ‪ 1376‬تا ‪1393‬‬ ‫امیدکرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫‪5‬‬ ‫س�ال گذش�ته انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری‬ ‫دوره یازده�م برگزار ش�د که نتیج�ه اش همانند‬ ‫انتخابات ‪ 84‬و دوم خرداد ‪ 76‬قاب�ل انتظار نبود؛‬ ‫یعنی انچه پی ش بینی م ی شد خروجی شمارش‬ ‫ارا نبود‪ .‬برهمین اس�اس خیل ی ها انتخابات ‪92‬‬ ‫را ب�ا دوم خ�رداد ‪ 76‬و فضای قبل از ان مقایس�ه‬ ‫م ی کنند‪ .‬از نظر ش�ما اصال ای�ن دو نتیجه قابل‬ ‫مقایسه هس�تند؟ تفاوت ها و شباهت هایشان را‬ ‫در چه مواردی م ی دانید؟‬ ‫بله‪ ،‬ای��ن دو رخداد قابل مقایس��ه هس��تند‪ .‬البته‬ ‫بستگی دارد با چه رویکردی انها با هم مقایسه شوند ‪ .‬رخداد‬ ‫‪ 24‬خرداد ‪ 92‬را دو نوع م ی توان تبیین کرد؛ یکی ب راساس علل‬ ‫کوتاه مدت و دیگری ب راساس علت های اساسی‪ .‬علت های‬ ‫اساسی ممکن است در جامعه باشد ولی رخداد مورد بررسی‬ ‫اتفاق نیفتد ولی در مقاطعی وقتی ان علل اساسی با یکسری‬ ‫عللی کوتاه مدت دست به دست هم دهد احتمال وقوع رخداد‬ ‫مورد نظر زیاد م ی شود‪ .‬به نظر من در تبیین این دو رخداد علل‬ ‫اساسی و تعدادی علل کوتاه مدت مشابه بود‪ .‬معتقدم جامعه‬ ‫ای ران در دوره هشت س��ال ریاست جمهوری احمدی نژاد وارد‬ ‫یک تونل تاریک شد به طوری که افق و اینده این جامعه اصال‬ ‫معلوم نبود‪ .‬حاال ‪ 24‬خرداد از این جهت اهمیت دارد و در تاریخ‬ ‫هم م ی ماند که ماشین جامعه ای ران از تونل تاریک دارد بیرون‬ ‫م ی اید و امیدواریم این ماشین بیرون بیاید و جامعه در جاده‬ ‫توسعه همه جانبه و پایدار قرار گیرد‪ .‬بع د ها همه این سوال‬ ‫را م ی کنند که چرا این رخداد اتفاق افتاد؟مطالبات زمی ن مانده‬ ‫مردم علل اساسی است ولی علت غافلگیری علت کوتاه مدت‬ ‫بود‪ .‬م ی دانید به تدریج یک هس��ته سخت اصلی قدرت در‬ ‫ای ران ش��کل گرفته بود که تقریبا س��ایر گروه ها و جریان ها‬ ‫را در روند امور مقصر م ی دانس��ت‪ .‬بناب راین در انتخابات ‪24‬‬ ‫خرداد ‪ 92‬این هس��ته عالقه ای نداش��ت با نتایج ناخواسته‬ ‫روبه رو شود‪ ،‬اقای هاشم ی رفس��نجانی از مبارزه انتخاباتی‬ ‫حذف شد چون نظرسنج ی ها نش��ان م ی داد که احتماال او‬ ‫‪ 30‬میلیون رای م ی اورد بناب راین بر نام هاشمی که شناسنامه‬ ‫انقالب بود یک خط قرمز کشیده شد و وی را احراز صالحیت‬ ‫نکردند‪ .‬پس از ان‪ ،‬این هسته احس��اس م ی کرد انتخاباتی‬ ‫پیش رو دارد که تقریبا نتایجش نگران کننده نیست بناب راین‬ ‫اگر م ی دانستند که اقای روحانی یا اقای عارف رای م ی اورد‬ ‫انها نیز ردصالحیت م ی شدند‪ .‬ش��نیده شد مقامات امنیتی‬ ‫وقت در سه ش��نبه هفته اخر منتهی به ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬کتبی‬ ‫پی ش بینی کرده بودند که انتخابات نتیجه اش قطعی است‬ ‫و اتفاقی که م ی افتد فوقش ممکن است رقابت بین اقایان‬ ‫قالیباف و جلیلی باش��د‪ .‬بناب راین جای نگرانی نیست؛ ولی‬ ‫مردم با رای خ��ود انها را غافلگیر کردن��د‪ .‬عامل دوم به رغم‬ ‫فضایی که بعد از ‪ 88‬شروع شد و فشاری که به اصالح طلبان‬ ‫وارد امد انها با وجود هزینه انس��جام خود را از دست ندادند‪.‬‬ ‫عامل دیگر؛ شخصی ت های موثر با هم ائتالف نانوشته ای‬ ‫ن هاشمی‪ ،‬خاتمی و ناطق وارد‬ ‫را بروز دادند بناب راین اگر اقایا ‬ ‫حمایت از اقای روحانی نم ی ش��دند چه بس��ا ان غافلگیری‬ ‫رخ نم ی داد‪ .‬در کل این س��ه علت عوامل کوتاه مدت وقوع‬ ‫رخداد ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬اس��ت‪ .‬اگر انها ب راساس نظرسنج ی ها‬ ‫م ی فهمیدند که اقای روحانی رای م��ی اورد حذف او خیلی‬ ‫ب رایشان س��اده تر بود تا حذف هاشم ی رفسنجانی‪ .‬اما درباره‬ ‫علت اساس��ی م ی ش��ود گفت که جامعه ای ران به تدریج در‬ ‫تاریخ معاصر تغیی رات اجتماعی و مطالب��ات مهمی کرده‪.‬‬ ‫حاال نم ی گویم توس��عه همه جانبه و خوش قواره پیدا کرده‬ ‫چون در این حالت م ی توان بحث کرد ک��ه در خیلی مواقع‬ ‫رش��د و توس��عه پیدا نکرده مثال واقعا در هشت سال دولت‬ ‫نهم و دهم چه رش��د و توس��ع ه ای داش��ته؟ وقتی کشوری‬ ‫رشد اقتصادی منهای ‪ 5‬داشته حتی رشدی نبوده چه برسد‬ ‫به توس��عه‪ .‬ان هم به رغم درام��د ارزی ‪ 800‬میلی��ارد دالری‬ ‫جامعه دور خودش چرخیده؛ جلو نرفت‪ .‬به طورکلی م ی شود‬ ‫گفت(جدا از مالحظات توسع ه ای) بعد از مشروطه وقتی ای ران‬ ‫امن شد‪ ،‬کشور در معرض نوس��ازی قرار گرفت و حکومت‬ ‫موتور پی ش برنده طرح های اقتص��ادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و اموزشی شد‪ .‬مش��اهده م ی کنیم هرچه تغیی رات نوسازی‬ ‫جلوتر م ی اید‪ ،‬به می زانی که ش��هرها در ای ران گسترش پیدا‬ ‫م ی کند‪ ،‬ارتباطات منسجم تر م ی شود و بوروکراسی در ای ران‬ ‫رشد م ی کند‪ ،‬تعداد دانش��گاه ها افزایش پیدا م ی کند‪ .‬تقاضا‬ ‫و مطالبات مردم بیشتر و جدی تر م ی شود‪ .‬مثال مردم کمتر‬ ‫م ی خواهند رعی ت وار زندگی کنند‪ ،‬مردم زندگی خوب و احترام‬ ‫م ی خواهند‪ ،‬م ی خواهند به حس��اب بیاین��د‪ ،‬بناب راین بعد از‬ ‫مشروطه در نهضت ملی شدن نفت یک جوری این مساله‬ ‫خودش را نشان داد اما این روند هنوز کوچک بود‪ .‬در انقالب‬ ‫اسالمی تقاضا ها خیلی بزرگ ش��د و واقعا امام‪ ،‬رهبر چنین‬ ‫تقاضایی بودند‪ .‬بناب راین همه گرایشات را رهبری کردند‪ .‬حاال‬ ‫تعابیر مختلف به کار م ی بردند‪ .‬خ��ود امام (ره) فرمودند‪« :‬ما‬ ‫دنبال عزت این مردم مسلمان هس��تیم‪ ».‬یک عده با زبان‬ ‫دیگر م ی گفتن��د‪« :‬این مردم باید رای و حقوقش��ان در ب رابر‬ ‫نظام استبدادی شاه احقاق شود‪ ».‬بعد این مطالبه در انقالب‬ ‫اسالمی خود را نشان داد و پیروز ش��د‪ .‬اما بالفاصله با پدید‬ ‫امدن جنگ‪ ،‬مهمترین اولوی��ت دولت و ملت در ای ران حفظ‬ ‫ی بود‪ .‬در مجموع کسانی‬ ‫کشور شد و واقعا هم اولویت مهم ‬ ‫که به ای ران حمله کردند برخالف ارزیابی اولی ه شان مرتکب‬ ‫خطا شدند چون فکر م ی کردند در ای ران انقالب شده‪ ،‬دولت‬ ‫فرو پاش��یده‪ ،‬ارتش وجود ندارد بناب راین م ی توانند تا ته ران‬ ‫بیایند اما بعد متوجه شدند همان نیروهایی که انقالب کردند‬ ‫حاال پای دفاع از کشور م ی ایند و واقعا هم این نیرو به میدان‬ ‫جنگ امد‪ ،‬کارنامه دولت هم درخشان بود؛ با ‪ 160‬میلیارد دالر‪،‬‬ ‫هشت سال جنگ را مدیریت کرد‪ .‬قحطی هم رخ نداد‪ ،‬بحران‬ ‫غذا و درمان هم رخ نداد‪ .‬بعد از جنگ که خوشبختانه صدام به‬ ‫هدفش نرسید اتفاق بزرگی که افتاد بحث اقای هاشمی بود‬ ‫که مملکت وی ران شده را باید بسازیم بناب راین سازندگی خیلی‬ ‫اهمیت پیدا کرد‪ .‬در ان زمان اگر کسی م ی خواست یخچال‬ ‫بخرد برگه فروشش را باید اس��تاندار م ی نوشت‪ ،‬دولت اقای‬ ‫هاشمی امد که این مشکل را حل کند‪ .‬بناب راین ان تقاضای‬ ‫بنیادین خود را در دوم خرداد ‪ 76‬نشان داد‪ .‬خود اقای خاتمی‬ ‫هم فکر نم ی کرد با ‪ 20‬میلیون رای رئی س جمهور شود‪ ،‬این‬ ‫تقاضای بنیادین در سال ‪ 84‬به سمت اقای احمدی نژاد امد‪.‬‬ ‫چون م ی گفت‪« :‬کسانی که از توزیع پول ناراحت هستید این‬ ‫کار دزدها و فاسدهاس��ت‪ .‬م ی خواهم این دزدها و فاسدان را‬ ‫بگیرم‪ ».‬ان سال هم رای مردم متکثر بود و هر کاندیدایی سه‬ ‫تا پنج میلیون رای اورد ولی خوب بخشی از مردم که ناراضی‬ ‫بودند گفتند‪« :‬احمدی نژاد م ی خواهد پول را از دزدها و فاسدها‬ ‫بگیرد و به ما بدهد» بناب راین به او رای دادند‪.‬‬ ‫یعنی احمدی نژاد با ایج�اد دوقطبی فقیر و غنی‬ ‫توانست رای بیاورد؟‬ ‫یک چنین اتفاق��ی در دور دوم انتخابات ‪ 84‬افتاد‪.‬‬ ‫م ی خواهم بگویم یک تقاضایی در جامعه است و خیلی هم‬ ‫متراکم است و در دوره های مختلف زبان های مختلف پیدا‬ ‫م ی کند‪ .‬در سال ‪ 92‬دوباره خود را نش��ان داد و خوشبختانه‬ ‫حکومت هم اس��تقبال کرد و واقعا خیلی کار پخته ای بود‪.‬‬ ‫بناب راین س��ه علت کوتاه مدت وقوع رخ��داد ‪92‬؛ غافلگیری‪،‬‬ ‫انسجام اصالح طلبان و حضور ش��خصی ت هایی همچون‬ ‫هاشمی و خاتمی بود‪ .‬عامل بنیادین تداوم مقاومت کسانی‬ ‫بودند که در این سال ها مقاومت کردند‪ ،‬اگر مقاومت نکرده‬ ‫بودند معلوم نبود کش��ور به چه س��متی خواهد رفت‪ .‬حاال‬ ‫م ی توان گفت تفاوت و تشابه دوم خرداد ‪ 76‬با ‪ 24‬خرداد ‪92‬‬ ‫چیست‪ .‬هر دو در یک مورد مشترکند یعنی تقاضای زمین‬ ‫مانده در جامعه داری��م‪ .‬خیلی به نظر من مهم اس��ت‪ .‬این‬ ‫تقاضای به زمین مانده را نم ی توان ماست مالی کرد ولی ای ران‬ ‫به می زانی که تغییر کرده‪ ،‬عقالنیت ابزاری مبتنی بر هزینه‬ ‫و فایده در ای ران ی ها زیاد ش��ده بناب راین جاهایی این تقاضاها‬ ‫خودش را نش��ان م ی دهد که هزینه ب رای مردم کم باش��د‪.‬‬ ‫انتخابات یک��ی از محل های کم هزینه اس��ت یعنی جایی‬ ‫است که تقاضای مردم دیده م ی شود و اعالم نظر در ان ارزان‬ ‫است‪ .‬در ‪ 76‬هم یک نوع غافلگیری منفعالنه بود یعنی هم‬ ‫خود اصالح طلبان فکر م ی کردند ‪ 4-5‬میلیون رای م ی اورند‬ ‫و هم ش��ورای نگهبان که اقای خاتم��ی را تایید صالحیت‬ ‫کرد‪ ،‬گفت مهم نیست او هم بیاید ‪ 4-5‬میلیون رای بیاورد‬ ‫وگرنه نم ی دانس��تند او ‪ 20‬میلیون رای م ی اورد‪ ،‬چه بسا اگر‬ ‫م ی دانستند او را ردصالحیت م ی کردند‪ .‬بناب راین این دو رخداد‬ ‫در این مورد هم تقریبا با هم شباهت دارد‪.‬‬ ‫منظور این اس�ت که ایا ای�ن تح�والت را تا ‪92‬‬ ‫شاهد بودیم؟‬ ‫اصال اتفاقی همچون ‪ 88‬نم ی افتاد‪.‬‬ ‫‪ 84‬چطور؟‬ ‫این ما را وارد داستان دیگری م ی کند که محور بحث‬ ‫ما نیست‪ .‬در ‪ 84‬امدند و در رسانه ها علیه هاشمی شناسنامه‬ ‫انقالب ش��ایع ه پ راکنی کردند‪ .‬پنج میلیون س ی دی علیه او‬ ‫پخش شد‪.‬‬ ‫منظ�ور انتخابات ریاس�ت جمهوری ‪ 84‬اس�ت‬ ‫نه ‪88‬؟‬ ‫همان انتخاب��ات ‪ 84‬را م ی گویم‪ .‬طبق گفته اقای‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬پنج میلیون س��ی دی پخش شد‪ .‬به‬ ‫فرض که این امار اغ راق اس��ت اما تخریب اساسی بود‪ ،‬من‬ ‫خودم شاهد بودم؛ دوره اول انتخابات ریاست جمهوری سال ‪84‬‬ ‫به جنوب استان اصفهان رفتم یک منطقه محروم بود ‪ 10‬تا ‪20‬‬ ‫هزار نفر جمعیت داشت‪ .‬ان راننده اژانسی که من را م ی برد تا‬ ‫ب رای کاندیدایم تبلیغ کنم م ی گفت‪« :‬اقای دکتر این ‪ 10‬قبر‬ ‫پیش ساخته در قبرستان ب رای پس ران هاشمی است‪ ».‬یعنی‬ ‫وقتی ‪ 10‬قبر پیش ساخته در روستای جنوب استان اصفهان‬ ‫ب رای پس ران هاشمی است پس حتما همه برج های ای ران ب رای‬ ‫پس ران هاشمی است‪ .‬این را جا انداخته بودند که یک راننده‬ ‫اژانس در ان منطقه چنین چیزی را م ی گفت‪.‬‬ ‫ب�ه نظرت�ان اگ�ر اق�ای ناط�ق در انتخاب�ات‬ ‫ریاست جمهوری ‪ 76‬پیروز م ی شد دیگر نتیجه سال‪84‬‬ ‫رخ نم ی داد؟‬ ‫ولی اقای ناطق رای نی��اورد‪ .‬اگر فرضا رای م ی اورد‬ ‫شاید جامعه سیاسی به طرف نظام دوحزبی م ی رفت یعنی‬ ‫همین اصولگرا‪ -‬اصالح طلب‪ ،‬روحانی��ون‪ -‬روحانیت ادامه‬ ‫پیدا م ی کرد‪ .‬یعنی میانه روها در ای ران قوی م ی ش��دند ولی‬ ‫‪ 84‬به بعد افراط گراهای درون سیستم خیلی حوز ه نفوذ مالی‪،‬‬ ‫سازمانی و تبلیغاتی پی دا کردند‪.‬‬ ‫در مقطعی که ش�ما م ی گویید مردم ب�اور کرده‬ ‫بودند‪...‬‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫همه مردم منظورم نبود‪ ،‬بخش��ی از مردم این طور‬ ‫ش�ما که م ی گویید بخش�ی از مردم ب�اور کرده‬ ‫بودند پسران هاشمی از ‪ 10‬قبر پی ش ساخته در‬ ‫روس�تای جنوب اس�تان اصفهان نم ی گذرند چه‬ ‫برس�د به برج های تهران‪ ،‬نقش اصالح طلبان در‬ ‫باوراندن این مساله به جامعه چقدر بود؟ اصالح‬ ‫طلبان بس�یار به هاش�می تاختن�د و در این کار‬ ‫بل�ه‪ ،‬مخال�ف ایش�ان بودن�د‪ .‬خیلی ه�م جدی‬ ‫مخالف�ت م�ی کردن�د‪ .‬در مجل�س شش�م ان‬ ‫تندروی ها اتفاق افتاد‪.‬‬ ‫باشد‪ .‬در مجلس ششم هم چیزی که تندروها دست‬ ‫گرفتند سر عالیجناب سرخپوش است‪ ،‬طرف نقد کرد زندانش‬ ‫را هم رفت‪ .‬اتفاقا از اقای هاشمی خوشم امد چند مرتبه این‬ ‫کتاب چاپ شد شکایت هم نکرد‪.‬‬ ‫عملک�رد اق�ای هاش�می چق�در در رای اوردن‬ ‫اقای خاتمی و رای نیاوردن اقای ناطق موثر بود؟‬ ‫عملکرد اقای هاش��می ان حرفی بود که در نماز‬ ‫جمعه زد که گفت‪« :‬من اج��ازه نم ی دهم در انتخابات تقلب‬ ‫شود» موثر بود‪ .‬اصال ان زمان سازمان مهندسی رای شکل‬ ‫نگرفته بود‪ .‬سازمان مهندسی از مجلس ششم به بعد کم کم‬ ‫شکل گرفت‪ ،‬بناب راین اقای هاشمی یک انتخابات ازاد برگزار‬ ‫کرد و این خدمت خیلی بزرگی به مملکت بود چون بیشتر‬ ‫مطالبات در قالب یک انتخابات ازاد نمایش داده شد‪.‬‬ ‫پس چطور م ی گویید اگر پی ش بینی م ی شد که‬ ‫اق�ای خاتمی رای م ی اورد ش�ورای نگهب�ان او را‬ ‫ردصالحیت م ی کرد؟‬ ‫گفتم مطالبات مردم بیان ش��د و ل��ی برخی فکر‬ ‫نم ی کردند خاتمی رای بیاورد ‪ .‬انها بع دا غافلگیر شدند‪ .‬گفتند‪:‬‬ ‫«ما نم ی دانستیم چه کسی دارد نامزد م ی شودو این غفلتی‬ ‫بود که صورت گرفت»‪ .‬خودشان گفتند و خوشبختانه به نظر‬ ‫من در مجموع حکومت خوب عمل کرد‪ .‬باالخره انتخاباتی‬ ‫با مشارکت ‪ 80‬درصدی برگزار شد‪ .‬نتایجش را هم قبول کرد‪.‬‬ ‫سال ‪ 84‬هم مشکلی نبود‪ .‬مشکل این بود که یک نیرویی‬ ‫امد با امکانات حکومتی یک عده را دزد و فاسد اعالم کرد و‬ ‫این مساله روی رای او هم اثر گذاش��ت وگرنه در همان دور‬ ‫اول هم احمدی نژاد مثل کاندی��دای رقیب حدود ‪ 5‬میلیون‬ ‫رای اورد‪ ،‬هر نامزدی هم دور دوم در مقابل اقای هاشمی قرار‬ ‫م ی گرفت رای م ی اورد‪ .‬حاال م ی خواهد این نامزد اقای کروبی‬ ‫باشد یا فرد دیگری‪.‬‬ ‫ناطق نوری در دوم خرداد ‪ 76‬وارد دفاع از وضعیت‬ ‫موجود شد اما اقای خاتمی در موضع نقد نشست‬ ‫ایا چنین اتفاقی افتاد که اقای ناطق رای نیاورد؟‬ ‫به نظر من مطالبات تحقق نیافته انقالب اسالمی‬ ‫مهم بود‪ ،‬توسعه سیاسی که شعار خاتمی بود یعنی اینکه‬ ‫او تشخیص داده بود مردم چه م ی خواهند‪ .‬موضوع تقاضای‬ ‫احترام به رای همه اقشار مردم بعد از انقالب به رخداد جنگ‬ ‫برخورد کرد طبیعی بود دفاع از کشور جای ان را بگیرد‪ .‬بعد از‬ ‫جنگ مساله بازسازی پیش امد‪ .‬اقای هاشمی هم گفتند من‬ ‫خودم کار سیاسی م ی کنم‪ .‬ولی سال ‪ 76‬این مطالبه ب رابری‬ ‫سیاسی در قالب انتخابات با صراحت خود را نشان داد‪.‬‬ ‫چرا ارای عمومی س�مت اقای ناطق نوری نیامد‪،‬‬ ‫در صورتی که اقای ناطق یک سال و سه ماه قبل‬ ‫از دوم خرداد ‪ 76‬در انتخابات مجلس پنجم نفر‬ ‫اول تهران شد؟‬ ‫بل��ه‪ ،‬یادتان باش��د هم��ان موقع هم فائ��زه دختر‬ ‫کمترشناخته شده هاشمی که از مطالبات زنان دفاع م ی کرد‬ ‫نفر دوم ته ران ش��د‪ .‬اوج برنامه تبلیغاتی اقای خاتمی شعار‬ ‫توسعه سیاسی بود حتی جامعه مدنی در کنا ران بود‪ .‬بناب راین‬ ‫توسعه سیاسی همان واژه ای بود که درست مثل واژه تدبیر‬ ‫و امید در ب رابر هشت س��ال ب ی تدبیری و تندروی دولت نهم‬ ‫و دهم جا باز کرد‪ .‬سال ‪ 92‬وقتی یکی از نامزدها صحبت از‬ ‫پرداخت ‪ 100‬هزار تومان به مردم ک��رد جامعه باور نکرد و به‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫م ی شد‪.‬‬ ‫دوباره گروه اصالح طلب یک نیروی سیاسی اقلیت‬ ‫‪4‬‬ ‫حمیدرضا جالی�ی پور از اصلاح طلبان‬ ‫مشهور است‪ .‬هم مدیر مسئول روزنامه جامعه‬ ‫ب�وده و هم عض�و جبه�ه مش�ارکت و اکنون‬ ‫هم عضو بنیاد باران‪ .‬اس�تاد دانشگاه است و‬ ‫جامعه شناس سیاسی‪ .‬گرچه بیشتر نظرات‬ ‫او با مجله مثلث ک�ه گرایش اصولگرایانه دارد‬ ‫انطباق ندارد و اختالف نظر و اندیش�ه بین ما‬ ‫و ایشان برقرار است اما به واسطه اینکه درباره‬ ‫دوم خرداد و فرجامش و س رنوشت اش بهتر این‬ ‫بود که نظرات یک جامعهشناس اصالح طلب‬ ‫را هم میاوریم این گفت و گو صورت گرفت‪ .‬ما‬ ‫در مثلث سنت گفت و گو را تا حد اماکن پاس‬ ‫داشتهایم‪ .‬رسانه حرفه ای باید بتواند و اعتقاد‬ ‫داشته باش�د که با فرد مخالف نظرش هم می‬ ‫توان ضم�ن احترام متقابل گف�ت و گو کرد تا‬ ‫پس از گفت و گو‪ ،‬جامعه خود داوری کند و در‬ ‫این گفت و گو هر دو طرف به عقاید خود پایبند‬ ‫هس�تند‪ .‬با این فرض گفت و گوی مثلث را با‬ ‫دکتر حمیدرضا جالیی پور می خوانید‪ .‬البته‬ ‫مجله مثلث به دلیل سیاست های کالن خود‬ ‫از برخی عبارت های ایش�ان که البته تغییری‬ ‫درمحتوای متن ایجاد نم ی کند استفاده نکرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫بسیار هم تندروی کردند‪.‬‬ ‫خیلی به نظر من کم‪ .‬این حرفی است که تندروها‬ ‫م ی زنند‪ .‬اق��ای گنجی و اقای عبدی‪ ،‬اقای هاش��می را نقد‬ ‫کردن��د زندانش را ه��م رفتند ام��ا مگر جریان ه��ای اصلی‬ ‫اصالح طلب همچونمجمع روحانیون‪ ،‬کارگزاران‪ ،‬مش��ارکت‬ ‫و شخص اقای خاتمی دنبال اقای هاشمی نبودند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫سال ‪ 76‬یک موضوعی که خیلی جالب بود قبل از‬ ‫اینکه خواندن نتایج تمام شود اقای ناطق پیروزی‬ ‫اقای خاتمی را تبریک گفت‪.‬در همان سال ‪ 76‬اگر‬ ‫اقای ناطق پیروز م ی شد چه اتفاقی م ی افتاد؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪41‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫روحانی رای داد‪ .‬در ای ران عقالنیت ابزاری خیلی رشد کرده (و‬ ‫متاس��فانه پا به پای ان عقالنیت اخالقی رشد نکرده) یعنی‬ ‫عقالنیتی که تک تک ادم ها ب رای انتخاب شان هزینه ‪ -‬فایده‬ ‫م ی کنند‪.‬در گذشته عقالنیت و رفتار تقدیری و سنتی که یک‬ ‫عده م ی گفتند و بقیه گوش م ی داند قوی بود‪ .‬امروز این فضا‬ ‫تغییر کرده ولی رفتار ای ران ی ه��ا هنوز خوب اخالقی و مدنی‬ ‫نشده‪ .‬مثال وقتی به مردم گفته ش��د در یک نگاه بلند مدت‬ ‫ب رای رشد اقتصادی ای ران خوب اس��ت که توانمندان یارانه‬ ‫نگیرند‪ ،‬پس ‪ 73‬میلیون نفر ثب ت ن��ام کردند این عقالنیت‬ ‫سود محور و کاسب کارانه است ولی تقدیری نیست‪ .‬همین‬ ‫سال گذشته مردم نگران کشور بودند‪ .‬گفتند در بین این شش‬ ‫نامزد روحانی ب رای ما بهتر است‪ .‬اقای خاتمی هم شعارش‬ ‫«توسعه سیاس��ی» بود خیلی شعار راهگش��ایی بود‪ .‬اصال‬ ‫یک امید جدیدی درست شد اما شعار اقای ناطق «نوسازی‬ ‫معنوی» بود که شنیده نشد‪.‬‬ ‫پس ش�ما م ی گویید براساس ش�عارها از میان‬ ‫ناطق و خاتمی‪ ،‬مردم به خاتمی رای دادند؟‬ ‫بله‪.‬‬ ‫اما اقای ناطق نفر اول تهران در انتخابات مجلس‬ ‫پنجم بود؟‬ ‫همان موقع هم وقتی اقای ناطق نوری نفر اول شد‪،‬‬ ‫نفر دوم یک خانمی بود که شلوار جین م ی پوشید‪.‬‬ ‫خانم فائزه هاشمی؟‬ ‫این خیلی مهم بود‪ .‬یک خانمی که اصال نه سابقه‬ ‫وزارت‪ ،‬نه سابقه عکس انداختن کنار امام را داشت و کسی او‬ ‫را نم ی شناخت قشنگ معلوم بود یک موج تقاضا و مطالبه‬ ‫امده است‪.‬‬ ‫اقای دکتر! چطور عاقبت شعار «توسعه سیاسی»‬ ‫دوم خرداد ‪ 76‬منتهی به سوم تیر ‪ 84‬شد؟‬ ‫در ایران عقالنیت ابزاری خیلی رش�د‬ ‫کرده؛ یعنی عقالنیتی ک�ه تک تک ادم ها‬ ‫برای انتخاب شان هزینه ‪ -‬فایده م ی کنند‬ ‫االن ب�ه نظ�ر م�ن روحان�ی نی�روی‬ ‫انتخاب ش�ده اصالح طلبان اس�ت‪ .‬یعنی‬ ‫نیروی ابزاری نیس�ت‪ .‬اصال صحب ت هایی‬ ‫که چن�د وقت اخی�ر روحانی ک�رده‪ ،‬کدام‬ ‫اصالح طل�ب ب�ه ای�ن خوب�ی م ی توان�د‬ ‫انجامش دهد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫سیاس�ت های ‪ 24‬م�اده ای اقتص�اد‬ ‫مقاومت�ی ابالغی از طرف رهبری‪ ،‬اس�اس‬ ‫یک اقتصاد تولیدی اس�ت‪ .‬یعنی درد این‬ ‫کشور را دوا م ی کند چون اقتصاد مقاومتی‬ ‫مقابل یک اقتصاد رانتی است‬ ‫این ط�ور نیس�ت که فق�ط مختص‬ ‫اصولگرایان باشد حتی دولت اقای روحانی‬ ‫نیز ممکن است توهم پیدا کند‪ .‬همه باید‬ ‫مواظب باشند و مرتب با مراکز نظرسنجی‬ ‫کمی و کیفی دولتی و غیردولتی جامعه را‬ ‫مانیتور کنند‬ ‫ای��ن مکانی��زم روش��نی دارد‪ .‬اق��ای خاتمی که‬ ‫رئی س جمهور شد مگر چقدر از ارکان قدرت دستش بود؟ ان‬ ‫زمان م ی گفتند‪ .‬سه چهارم ارکان قدرت از اقای خاتمی نگران‬ ‫بودند و اصال عالقه نداشتند که وعده هایی که او طرح کرده‬ ‫به جایی برس��د‪ .‬اخر او به ان دو الیحه دو قلو رضایت داد که‬ ‫در مجلس هم تصویب شد ولی شورای نگهبان ان لوایح را‬ ‫تایید نکرد‪ .‬بناب راین مردم را ناامید کردند‪ .‬همین صداو سیما‬ ‫کارش این بود که د رشورای اول دنبال اقای اصغرزاده عضو‬ ‫منسوب به اصالح طلبان راه م ی افتاد که ببیند او علیه شورای‬ ‫شهر اول چه م ی گوید‪ .‬در صورتی که ان زمان در شهرداری‬ ‫کسی این قدر تراکم نم ی فروخت که‪ ،‬االن تراکم م ی فروشند‬ ‫اما صداوسیما تبلیغ م ی کرد‪« :‬ای مردم ته ران دارند شهر را‬ ‫م ی فروشند» با این حرف ها جامعه را نگران کردند‪ .‬به خاطر‬ ‫چه؟ به خاطر انکه شورا دس��ت اصالح طلبان بود حال انکه‬ ‫امروز با قیمت باالتر و پنج ب راب ر تراکم م ی فروش��ند‪ ،‬مجوز‬ ‫س��اخت ‪ 12‬طبقه هم م ی دهند‪ ،‬کس��ی هم حرف نم ی زند‬ ‫چون صدا و سیما پشتش نیس��ت یا قرار نیست صداوسیما‬ ‫اقای قالیباف را تضعیف کند‪ .‬بناب راین هش��ت س��ال هنر‬ ‫اقای خاتمی این بود که توانس��ت ادامه کار دهد‪ .‬در همین‬ ‫مدت یواش یواش ان مهندس��ی رای شکل گرفت به طوری‬ ‫که یک نفر م ی تواند در رقابت انتخاباتی ش��رکت کند و به‬ ‫خودش جرات دهد که هم��ه را دزد خطاب کن��د و بعد هم‬ ‫محکم سرجایش بایستد‪ 800 .‬میلیارد دالر ظرف هشت سال‬ ‫هزینه و کشور به لحاظ خارجی با بحران مواجه شد‪ .‬هر کدام‬ ‫از قطعنامه های شورای امنیت س��ازمان ملل متحد کشور‬ ‫هزینه دارد تا لغو ش��ود چون فرایند لغو انها معلوم نیس��ت‪.‬‬ ‫رشد اقتصادی کشور ‪ -5/7‬شد‪ ،‬یک زمان اقای کرباسچی‬ ‫را گرفتند که چرا ‪ 20‬تا خانه به کارمندان شهرداری با قیمت‬ ‫تمام شده داده اما امروز صحبت از کشف فساد های هزارها‬ ‫میلیارد تومانی م ی شود‪ .‬ب رای بابک زنجانی ‪ 13‬هزار میلیارد‬ ‫تومانی بود‪ .‬این فساد ها سرسام اور است‪ ،‬ولی افراد محکم‬ ‫سرجایشان هستند‪ .‬واقعا ‪13‬هزار میلیارد تومان مگر از لپ لپ‬ ‫درامد؟ یعنی اقای زنجانی یک نفری این کارها را انجام داد؟‬ ‫اقال ‪100‬نفر ب��ا او بودند‪ .‬انها کجا هس��تند؟ چرا کانال های‬ ‫فسادیاب برخی رسانه ها کار نم ی کند؟ یعنی نم ی توانند چراغ‬ ‫قوه بیندازند ببینند پشت بابک زنجانی در این هشت سال‬ ‫چه کسانی بوده اند؟ قطعا فس��اد ‪13‬هزار میلیارد تومان کار‬ ‫یک نفر نبود‪ .‬یک بار اقای احمدی نژاد مقداری پا را از خطوط‬ ‫فراتر گذاشت‪ ،‬بعد یک مقدار در ارتباط با مشایی تنظیمش‬ ‫کردند‪ ،‬چون اینها بچه های شمال و نزدیک به مشایی بودند‬ ‫پرونده شان فعال شد‪ ،‬بعد اقای مرتضوی م ی اید ب رای ب رادر‬ ‫اقای الریجان��ی ب رنامه م ی گذارد گوش��ه فیلم صورت اقای‬ ‫زنجانی ب��ود‪ .‬از انجا باب��ک زنجانی پروژه اش علنی ش��د‪،‬‬ ‫چه بس��ا اگر این خطا را اقای احمدی نژاد نکرده بود دس��ت‬ ‫اقای زنجانی رو نم ی شد‪ .‬چه بس��ا لقب جهادگر اقتصادی را‬ ‫هم یدک م ی کشید‪.‬‬ ‫باالخره االن ایشان دستگیر شده و تحت بازجویی‬ ‫است‪ .‬بگذریم‪ ،‬از سوم تیر چطور به ‪ 24‬خرداد ‪92‬‬ ‫رسیدیم؟‬ ‫یک بخش��ی از جمعیت در س��وم تیر ‪ 84‬امیدوار‬ ‫شدند و گفتند این اقای احمدی نژاد م ی خواهد با فساد مبارزه‬ ‫کند‪ ،‬اصالح طلبان هم که یک خطای بزرگ کردند و با چهار‬ ‫کاندیدا امدند‪ .‬اگر با یک کاندیدا امده بودند حداقل کاندیدای‬ ‫انها در دور اول ‪ 10‬میلیون م ی اورد بناب راین رخداد ‪ 84‬با این‬ ‫خطا و در کنار سایر علل رخ داد‪ .‬سال ‪ 88‬هم همان هایی که‬ ‫به احمدی نژاد رای دادند دیگر ان جو نیروی مبارز با فس��اد‬ ‫ش��کل نگرفت‪ .‬هیچ کس فکرش را نم ی کرد که اینطوری‬ ‫شود بناب راین چرا از ‪ 88‬به ‪ 92‬رسیدیم؟ اصال قرار نبود برسیم‪،‬‬ ‫غافلگیر شدند‪ .‬فکر کرده بودند که اصالح طلبان مرده اند بعد‬ ‫دیدند نه‪ ،‬انها زنده اند‪.‬‬ ‫در دوره اصالحات یک صحبتی م ی شد از جانب‬ ‫تندروها به ن�ام عبور از خاتمی‪ .‬چط�ور ان اتفاق‬ ‫افتاد؟‬ ‫بله‪ ،‬ان هم نکته جالبی بود‪ .‬سال ‪ 80‬چهار سال از‬ ‫دوره ریاست جمهوری اقای خاتمی گذشته بود‪ .‬اقای خاتمی‬ ‫یک سری قول داده بود‪ ،‬هر کدام را م ی امد اجرا کند هر ‪9‬روز‬ ‫یک بحران ب رایش درس��ت م ی کردند‪ .‬مجلس شش��م هم‬ ‫تشکیل شد که دائم قانون تصویب م ی کرد و شورای نگهبان‬ ‫مصوبات مجلس را رد م ی کرد‪ .‬یک عده جوان دانشجو خسته‬ ‫شدند و گفتند «عبور از خاتمی»‪ .‬این بود که بعدا طفلک ی ها‬ ‫هزینه اش را هم دادند اما بیشتر همان عبورکرده ها از خاتمی‬ ‫در س��ال ‪ 92‬در زندان اوین جزو مدافع��ان و رای دهندگان به‬ ‫اقای روحانی بودند‪.‬‬ ‫خیل ی ه�ا م ی گوین�د اصالح طلب�ان ب�ه روحانی‬ ‫بسنده نم ی کنند و از او نیز عبور خواهند کرد؟‬ ‫این حرف ها غیرواقعی است‪ .‬ان زمان خاتمی نماد‬ ‫اصالح طلبان بود و تش��کل های اصلی سیاسی و نیروهای‬ ‫جامعه مدنی نیروهایش بودند‪ .‬در این جریان وسیع تعدادی‬ ‫از تشکل های دانشجویی هم انتقاد کردند‪ ،‬نم ی شود گفت‬ ‫عبوری ها جریان تعیی ن کننده ای نبودند‪ .‬ایا االن درست است‬ ‫که بگوییم اصولگرایان همین دلواپس��ان هس��تند؟ اصال‬ ‫این طور نیست‪ .‬دلواپسان یک گوشه از اصولگرایی هستند‪.‬‬ ‫بناب راین نم ی شود گفت «کال اصالح طلبان انها بودند که ان‬ ‫موقع از خاتمی عبور کردند»‪ ،‬ل��ذا همان طور که از خاتمی‬ ‫عبورنکردند از روحانی عبور نم ی کنند‪ .‬مشکل اصالح طلبان‬ ‫و روحانی یکی است‪ .‬االن به نظر من روحانی نیروی انتخاب‬ ‫ش��ده اصالح طلبان اس��ت‪ .‬یک انتخاب مصلحتی نیست‪.‬‬ ‫اصال صحب ت هایی که چند وقت اخی��ر روحانی کرده کدام‬ ‫اصالح طلب به این خوبی م ی توانس��ت انجام دهد؟ نطقی‬ ‫که اقای روحانی راج��ع به فضای مج��ازی خواند مهم بود‪.‬‬ ‫در ‪10‬دقیقه این حجم مطالب کلیدی را ارائه دادند مهم بود‪.‬‬ ‫مگر اصالح طلبان چه م ی خواستند؟ همین کارهای روحانی‬ ‫را م ی خواستند‪ .‬به این خوبی اقای روحانی دارد کار م ی کند‬ ‫اتفاقا مشکل روحانی این است که وزرایش باید مثل خودش‬ ‫حرکت کنند‪.‬‬ ‫ایا چنین حس�ی در وزارتخانه ها دیده م ی شود؟‬ ‫یک جایی مط�رح کرده بودید ک�ه وزرای روحانی‬ ‫نباید شرمنده باشند‪.‬‬ ‫بل��ه باید مث��ل رئی س جمهور حرک��ت کنند‪ .‬االن‬ ‫ش��خص اقای روحانی خیلی خوب دارد کار م ی کند‪ ،‬اقای‬ ‫جهانگیری‪ ،‬اقای زنگنه و اقای جنتی خوب دارند کار م ی کنند‬ ‫بقیه نباید از دو نماینده بترسند‪.‬‬ ‫اقای ظریف چطور؟‬ ‫به نظر من کار اقایان زنگنه و جنتی سخت تر است‬ ‫چون هس��ته اصلی قدرت تصمیم گرفته که کار هسته ای‬ ‫حل شود لذا دست تندروها علیه وزیر خارجه باز نیست ولی‬ ‫در مسائل داخلی اختالف است بناب راین کار سخت تر پیش‬ ‫م ی رود‪ .‬کار اقای جنتی و اقای زنگنه خیلی از کار اقای ظریف‬ ‫سخت تر است‪ .‬منابع کلیدی در وزارت نفت است خیل ی ها در‬ ‫هشت سال گذشته انجا راحت رفت و امد داشتند حاال منافع‬ ‫انها به هم خورده‪ ،‬ضمن انکه پول اس��ت‪ ،‬جان نیست که‬ ‫همه داشته باشند(خنده)‪.‬‬ ‫یک اتفاقی که سال قبل از انتخابات دوم خرداد‬ ‫افتاد راست س�نتی با کارگزاران (راست مدرن) در‬ ‫انتخابات مجل�س پنجم به اختالف خ�ورد‪ ،‬این‬ ‫وس�ط اصالح طلبان با انس�جامی ک�ه فرمودید‬ ‫امدند و اقای خاتمی پیروز شد‪...‬‬ ‫البته ان زمان هنوز اصالح طلبی به این نوع شکل‬ ‫نگرفته بود‪ .‬بچه های خط امامی و مجمع روحانیون که رفته‬ ‫بودند با یک بازبینی بعد از هشت سال امدند ولی مهم این‬ ‫بود که اقای هاشمی انتخابات را سالم برگزار کرد‪.‬‬ ‫این طی ف ها امدن�د و یک کاندی�دای اختصاصی‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫به نام اقای خاتمی را معرفی کردند‪ ،‬قبل از سال‬ ‫‪ 92‬نیز شاهد بودیم اصولگراها به اختالف خوردند‬ ‫و در انتخابات مجلس نهم نتواس�نتند روی یک‬ ‫لیست ائتالف کنند‪ .‬در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫اختالفات انها بیش�تر ش�د و هر گروه به س�وی‬ ‫حمایت از کاندی�دای اختصاصی خ�ودش رفت‪.‬‬ ‫حتی یک ائتالف سه نفره میان اقایان حدادعادل‪،‬‬ ‫والیتی و قالیباف ش�کل گرفت که به تایید همه‬ ‫اصولگرای�ان نرس�ید‪ ،‬در مقاب�ل اصالح طلبان و‬ ‫برخی اصولگرایان در قالب یک ائتالف نانوش�ته‬ ‫از اق�ای روحان�ی حمایت کردن�د و نتیج�ه ان را‬ ‫هم به فرم�وده ش�ما در یک فض�ای غافلگیری‬ ‫قرارگرفتند‪...‬‬ ‫نکته ظریفی است‪ ،‬چرا ان اصولگراهای غی ر میانه رو‬ ‫ظرفیت خود را در چند کاندیدا پخ��ش کردند؟ چون به نظر‬ ‫من اینها فکر م ی کردند هس��ته قدرت همه چیز دس��تش‬ ‫است و همه چیز تنظیم است‪ .‬کسی خود را با پایین (یعنی‬ ‫مردم) هماهنگ نم ی کرد و این خطای بزرگشان بود‪ .‬توهم‬ ‫داش��تند چون هیچ زمانی حکومت ها نتوانسته اند خواسته‬ ‫مردم را کامل با خواست خود منطبق کنند‪ ،‬اما خوشبختانه‬ ‫اصولگرای��ان میانه رو توهم نداش��تند یعنی اق��ای ناطق و‬ ‫ی مطه��ری م ی فهمیدند در جامعه چه خبر اس��ت‬ ‫اقای عل ‬ ‫اما تندروها م ی گفتند‪« :‬چنین چیزی نیست همه ماست ها‬ ‫را کیسه کرده اند‪ ،‬جامعه تحت کنترل ماس��ت‪ ».‬اتفاقا این‬ ‫توهم را همه ممکن است بگیرند‪ .‬این طور نیست که فقط‬ ‫مختص اصولگرایان باش��د حتی دولت اق��ای روحانی نیز‬ ‫ممکن است توهم پیدا کند‪ .‬همه باید مواظب باشند و مرتب‬ ‫با مراکز نظرسنجی کمی و کیفی دولتی و غیردولتی جامعه‬ ‫را مانیتور کنند‪ .‬ببینید دولت از مردم تقاضا کرد ب رای یارانه ها‬ ‫انص��راف دهند البد دول��ت فکر م ی کرده اق�لا ‪ 10‬میلیون‬ ‫انصراف م ی دهند بعد اشتباهش را در انتظارش فهمید و دید‬ ‫که ‪73‬میلیون م ی گویند ما یاران��ه م ی خواهیم (خنده)‪ .‬این‬ ‫خیلی مهم است چون نش��ان م ی دهد که درباره این جامعه‬ ‫نباید توهم کرد‪ .‬واقعا یک جامعه تقدیری و توی دست نیست‬ ‫و امروزی و مدرن است ولی بدقواره است‪.‬‬ ‫یعنی این اشتباهی بود که دولت روحانی انجام‬ ‫داد یعن�ی تصور م ی کرد ک�ه باتوجه به پش�توانه رای‬ ‫انتخابات ‪ 92‬ریاست جمهوری اگر از مردم بخواهد انها‬ ‫نام نویسی نم ی کنند؟‬ ‫واقع بینانه اگر بگویی��م انتظار م ی رفت ‪ 10‬میلیون‬ ‫نفر ثب ت نام نکنند نه ‪ 2/4‬میلیون نفر‪ ،‬به این مقدار خطا بود‪.‬‬ ‫حاال چه طور م ی توان این خطا را فهمی��د‪ ،‬مرتب نه فقط از‬ ‫طریق نهادهای دولتی بلکه به وسیله نهادهای مستقل باید‬ ‫نظرسنجی و نتایج نظرسنجی نهادهای دولتی و غیردولتی‬ ‫در عرصه عمومی کنار هم گذاشته شود و روندها را دراورد‪ .‬باید‬ ‫اجازه داد عرصه عمومی نقد ازاد باشد‪ .‬این طور جامعه را بیشتر‬ ‫م ی شود چک اپ کرد وگرنه جامعه کار دست همه م ی دهد که‬ ‫تا حاال هم داده است‪.‬‬ ‫منظورم از ان صحب ت های مقدماتی این بود که‬ ‫عقبه دوم خرداد و عقبه انتخابات ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬در‬ ‫موضوع اختالف اصولگ رایان و توفیق اصالح طلبان‬ ‫مشترک بود‪ ،‬بر همین اساس حاال اصالح طلبان‬ ‫ای ا ترجیح م ی دهند که با کاندیدای اختصاصی در‬ ‫انتخابات اینده ریاست جمهوری بیایند؟‬ ‫روحانی هنوز نرسیده در خانه اش رفتند و با جسارت هم این‬ ‫را در مجلس گفتند؛ فیلم درست م ی کنند‪ ،‬فیلم من روحانی‬ ‫هستم خیلی ظریف بود‪ .‬نمونه نماد یک کار سازماندهی شده‬ ‫ب رای جنگ نرم علیه روحانی ب��ود‪ .‬این فیلم م ی گوید اهای‬ ‫اصالح طلبان اینقدر خودتان را ب رای روحانی نکشید‪ ،‬روحانی‬ ‫در نقطه های حس��اس جا خالی داده اس��ت‪ .‬ای اصولگراها‬ ‫مواظب اقای روحانی باشید او اهل سازش است‪ ،‬باالخره هر‬ ‫ی دارد‪ .‬این فیلم با چه هدفی س��اخته شد؟‬ ‫فیلمی یک پیام ‬ ‫یکی از این دوستان در تلویزیون گفت که مگر اشکالی دارد‬ ‫که فیلم بسازند و انتقاد کنند‪.‬‬ ‫منظورتان صحب ت هایی است که در مناظره اقای‬ ‫زاکانی با اقای ح ق شناس مطرح شد؟‬ ‫بله‪ ،‬چه کس��ی م ی تواند انتقاد کند؟ چه کس��ی با‬ ‫منتقدان برخورد م ی کند؟ مگر دس��تگاه قضایی دست اقای‬ ‫روحانی است که با منتقدان برخورد کند؟ اتفاقا االن چه کسی‬ ‫م ی تواند انتقاد کند؟ االن من خیلی دوس��ت دارم بدانم ‪800‬‬ ‫میلیارد دالر درامد ارزی دوره قبل کجا هزینه شده است؟ اصال‬ ‫منظور نقد من این نیست که سوءاستفاده مالی انجام شده یا‬ ‫نه؟ خیر اما فقط بگویند این می زان پول کجا هزینه شده است‪.‬‬ ‫این ‪ 30‬نفری که معوقه بانک ی های صده��ا میلیاردی ب رای‬ ‫انهاست چه کسانی هستند؟چه پروژه ای را م ی خواستند اجرا‬ ‫کنند؟ ان پروژه در چه مرحله ای است؟ چه کسی م ی تواند تا‬ ‫اخر این خط را پیگیری کند؟ اگر م ی شد رفت که این طور نبود‬ ‫که اقای مرتضوی راست راست در خیابان راه برود‪.‬‬ ‫از شما ب ه عنوان یک جامع ه شناس سوال م ی کنم؛‬ ‫در خرداد ‪ 1400‬که هشت سال ریاست جمهوری‬ ‫اقای روحانی به پایان م ی رسد چه اتفاقی م ی افتد‪.‬‬ ‫ایا ش�اهد یک دوم خ�رداد دیگر خواهی�م بود یا‬ ‫رخدادی همچون سوم تیر ‪ 84‬را تجربه م ی کنیم؟‬ ‫خیل��ی واقع بی ن تر ش��دند‪ .‬تجربه کس��ب کردند‪.‬‬ ‫بر همین اساس س��ال ‪ 92‬روی یک نفر از اعضای شورای‬ ‫مرکزی جامعه روحانیت مبارز و نه اصالح طلبان ائتالف کردند‪.‬‬ ‫خیلی جالب است که مجمع روحانیون‪ ،‬بچه های مشارکت‬ ‫و سازمان مجاهدین انقالب اس�لامی با وجودی که به اقای‬ ‫عارف خیلی نزدیک تر بودند ام��ا از روحانی حمایت کردند‪،‬‬ ‫این مس��اله نش��انه پختگی و درس اموزی انها از انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری سال ‪ 84‬اس��ت که ان دوره اصالح طلبان با‬ ‫اقایان معین‪ ،‬کروبی‪ ،‬مهرعلی زاده و هاشمی به می دان امدند و‬ ‫در دور اول ‪ 16‬میلیون رای میان ان چهار کاندیدا پخش شد‬ ‫اما این بار‪ ،‬این کار را نکردند‪.‬‬ ‫براس�اس همی�ن تجرب�ه اس�ت ک�ه ام�روز‬ ‫اصالح طلبان با تامل و طمانینه س�عی م ی کنند‬ ‫پیگیر خواسته هایشان باشند؟‬ ‫خوشبختانه اصالح طلبان تجربه ‪8‬سال دوره اصالحات‬ ‫را دارن��د و م ی دانند روحانی با چه ش��رایطی مواجه اس��ت‪.‬‬ ‫مخالفانش حتی به خانواده اش رح��م نم ی کنند‪ .‬ب رای یک‬ ‫میهمانی ببین چه بساطی راه انداختند؟‬ ‫زم�ان دوم خ�رداد مطبوع�ات اصالح طل�ب و‬ ‫سیاسیون اصالحات وقتی از پیگیری مطالباتشان‬ ‫جواب نگرفتند طرح عبور از خاتمی را کلید زدند‪.‬‬ ‫یعنی باالخره خود اصالح طلبان س�ابقه تندروی‬ ‫دارند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫پی ش بینی این قضیه سخت است‪ .‬دوست دارم در‬ ‫قالب خوش��بینانه و بدبینانه یک حدسی بزنم‪ .‬خودم عالقه‬ ‫به خوش��بینی دارم‪ .‬چون اگ��ر کمی توکل به خدا داش��ته‬ ‫باشیم بدبینی درست نیس��ت‪( .‬البته خوش خیال هم نباید‬ ‫بود) شاید در هشت س��ال اینده به طرف یک نظام دوحزبی‬ ‫برویم‪ .‬نه اینکه دو حزب دفتر بزنند بلکه دو نیروی سیاسی‬ ‫اصلی در میانه کش��ور ش��کل بگیرد‪ ،‬یعن��ی اصولگرایان‬ ‫و اصالح طلبان‪ .‬البته اکن��ون اعتدالگرایی بی��ن دو نیروی‬ ‫اصالح طلب و اصولگرای میانه رو مثل لوالست‪ .‬با قوی شدن‬ ‫میانه ها در سیاست ای ران چه بسا ای ران را کم کم به یک الگو‬ ‫در کشورهای اس�لامی تبدیل کند که فوق العاده هم مهم‬ ‫است‪ .‬شاید بتوانیم ان موقع حتی الگوی ترکیه هم بشویم‪.‬‬ ‫این خیلی به نظر من مهم است‪ .‬بر همین اساس من خیلی‬ ‫از واقعه ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬خوشحال شدم‪ .‬نگاه بدبینانه این است‬ ‫که دوباره افراط ی ها بیایند و فضا را برهم بزنند و ناامن کنند‪،‬‬ ‫یعنی در همین کاری که م ی خواهند انجام دهند موفق شوند‬ ‫اما من فکر نم ی کنم موفق شوند‪ .‬نقش رهبری در برگزاری‬ ‫انتخابات و مذاکرات هسته ای خیلی مهم بود و به نظر من‬ ‫فضای حاکمیت به گونه ای اس��ت که اصال ح��ال تندروها‬ ‫گرفته شده است‪ .‬سیاست های ‪ 24‬ماده ای اقتصاد مقاومتی‬ ‫ابالغی از طرف رهبری‪ ،‬اس��اس یک اقتصاد تولیدی است‪.‬‬ ‫یعنی درد این کش��ور را دوا م ی کند چ��ون اقتصاد مقاومتی‬ ‫مقابل یک اقتصاد رانتی است‪ .‬اخی را شنیدم که وقتی هیات ‬ ‫اق�ای جالی ی پ�ور! اصالح طلبان ‪ 92‬چ�ه تفاوتی‬ ‫با اصالح طلب�ان ‪ 76‬کرده اند؟ ای�ا ان تندروی ها‬ ‫تعدیل شده؟‬ ‫سیاست‬ ‫البته در ای ران نم ی توان قطعی راجع به اینده حرف‬ ‫زد‪ ،‬واقعا اقای روحانی فراتر از انتظار ظاهر شده و کار سختی‬ ‫پیش رو دارد‪ .‬زمان اقای خاتمی مخالفان خوب سازماندهی‬ ‫نشده بودند‪ ،‬متش��کل نبودند‪ ،‬پول و جس��ارت نداشتند‪ ،‬اما‬ ‫االن هنوز اقای روحانی کارش را ش��روع نکرده سراغ جشن‬ ‫و خانواده اش رفتند‪ .‬اصال زم��ان اقای خاتمی به این چی ز ها‬ ‫نرسید‪ .‬روزنامه ها را بس��تند‪ .‬در واقع ان جلوها را م ی زدند اما‬ ‫یک سال خیلی سخت به لحاظ اقتصادی‬ ‫و سیاس�ت خارج�ی پی ش روس�ت‪ .‬ای�ن‬ ‫غ رب ی های پدرسوخته نیز اصال قابل اعتماد‬ ‫نیس�تند‪ .‬چون نم ی فهمند ممکن است‬ ‫یک دفع�ه کار بگذرد‪ .‬چ�ون نم ی خواهند‬ ‫ایران تعادل داشته باش�د و مردمساالری‬ ‫در ان ریش�ه بگیرد و عمق پیدا کند و نظم‬ ‫سیاسی پایدار شود‬ ‫مذاکره کننده رفت تندروها انتظار دیگری داشتند اما حاکمیت‬ ‫طرف مذاکره را گرفت‪ .‬بناب راین احس��اس م ی کنم تندروها‬ ‫م ی خواهند بازی را به هم بزنند ولی این دفعه با مش��کالت‬ ‫اساسی روبه رو هستند‪ .‬معتقدم احتمال وقوع حالت بدبینانه‬ ‫خیلی کم است و جامعه ای ران به طرف تعادل م ی رود‪ .‬البته‬ ‫یک سال خیلی سخت به لحاظ اقتصادی و سیاست خارجی‬ ‫پی ش روست‪ .‬این غ رب ی های پدرسوخته نیز اصال قابل اعتماد‬ ‫نیستند‪ .‬چون نم ی فهمند ممکن است یک دفعه کار بگذرد‪.‬‬ ‫چون نم ی خواهند ای ران تعادل داشته باشد و مردمساالری در‬ ‫ان ریشه بگیرد و عمق پیدا کند و نظم سیاسی پایدار شود‪.‬‬ ‫اینکه گفتم از واقعه ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬خیلی خوش��حال شدم به‬ ‫این دلیل بود که یک اتفاق بزرگ در کش��ور افتاد‪ 35 .‬سال‬ ‫است که از انقالب م ی گذرد و نسل انقالب به این نسلی که‬ ‫در این ‪ 35‬سال متولد شد باید یک دستاوردی را معرفی کند‪،‬‬ ‫االن چه م ی خواهد بگوید؟ م ی خواهد بگوید از نظر اقتصادی‬ ‫ای ران‪ ،‬کشور کره جنوبی شد یا به لحاظ سیاسی‪ ،‬دموکراتیک‬ ‫شدیم یا از نظر فرهنگی جامعه اخالق ی تر و نودوستانه تر شد‪.‬‬ ‫امروز نس��ل انقالب ب رای نس��ل جدید بحران دستاورد دارد‪.‬‬ ‫به نظر من در ب رابر نس��ل جدید ان بحران��ی که م ی توانیم‬ ‫زود حلش کنیم همین اس��ت که بگوییم ما کشور ای ران را‬ ‫مردمس��االرانه تر کردیم یعنی رژیم شاهنشاهی را گرفتیم و‬ ‫یک دموکراس��ی برقرار کردیم‪ .‬روند توسعه طول م ی کشد‪،‬‬ ‫روند اصالح و نهادینه کردن مسائل اخالقی زمان بر است‪ ،‬در‬ ‫جامعه ما رسما دروغ گفته م ی شود‪ ،‬من خودم حداقل ‪ 10‬بار‬ ‫از تلویزیون دیدم که گفته شد م ی توان به زن دروغ گفت‪ .‬این‬ ‫جامعه را چه طور م ی توان درست کرد؟ وقتی مرد به همسر‬ ‫خود دروغ بگوید بعد انتظار است که به دولت دروغ نگوید؟ بر‬ ‫همین اساس ‪ 60‬درصد گفتند ما زیر ‪ 600‬هزار تومان حقوق‬ ‫م ی گیریم‪ 54 .‬درصد گفتند ما اصال خانه نداریم‪ .‬اینها دروغ‬ ‫است‪ .‬در روس��تاها جمعیت خیلی کمی اجاره م ی دهند ولی‬ ‫طرف م ی گوید چرا دروغ نگویم؟ ی��ک دروغ م ی گویم چهار‬ ‫سال یارانه م ی گیرم؛ این رفتارها با عقالنیت ابزاری مطابقت‬ ‫م ی کند‪ .‬حاال درست کردن این جامعه به لحاظ اخالقی خیلی‬ ‫کار م ی برد اما همه شرایط فرایندهای مردمساالری در ای ران‬ ‫فراهم است و مشکل ان‪ ،‬تندروی هاست‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫من گفتم یک رگه نازک جوان که وزنی نداش��تند‬ ‫درباره عبور از خاتمی اظهارنظر کردن��د‪ .‬بعد‪ ،‬زندانش را هم‬ ‫رفتند‪.‬‬ ‫البته به نظر من بیشتر از یک رگه نازک بود‪.‬همان‬ ‫رگه االن چقدر براساس تجربه گذشته خودش را‬ ‫کنترل م ی کند؟‬ ‫به نظر من در کنار اصالح طلبان که خوب خودشان‬ ‫را کنترل کردند‪ ،‬تحول طلب ها نیز سکوت کردند‪.‬‬ ‫منظورتان از تحول طلب ها چیست؟‬ ‫یک نیروی تحول طل��ب در ای��ران داریم که فکر‬ ‫م ی کنم ‪ 20‬درصد پایگاه اجتماعی دارد‪.‬‬ ‫بیشتر چه طی ف هایی هستند؟‬ ‫طی ف های ب ی صدای جامعه هستند‪ ،‬همه کسانی‬ ‫که م ی گویند در این کشور جای ما نیست‪ .‬فقط در این کشور‬ ‫که اصولگراها و اصالح طلب ها نیس��تند‪ ،‬یک قشر وسیعی‬ ‫هس��تند م ی گویند س��اختارهای نظام باید طوری باشد که‬ ‫چترش روی سر همه قرار گیرد‪ ،‬نه فقط روی سر اصالح طلبان‬ ‫و اصولگراها‪ .‬حاال تندروها م ی گویند خیر‪ ،‬چتر نظام فقط باید‬ ‫باالی سر ما باشد‪ ،‬سر اصالح طلبان هم نباشد‪.‬‬ ‫یعن�ی تحول طلب ه�ا ج�دای اصالح طلب ه�ا‬ ‫هستند؟‬ ‫بله‪ ،‬انها نیز سکوت کردند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫نگران هس��تند که کش��ور به وضعی��ت غیرقابل‬ ‫پی ش بینی برسد‪ ،‬اینها نگران مصرند‪ .‬نگران سوریه هستند‪.‬‬ ‫م ی بینند مصر با کله به زمین خورد و تا ‪ 20‬س��ال اینده هم‬ ‫مصر دیگر مصر نم ی شود چون دو قطب افراطی مقابل هم‬ ‫قرار گرفتند‪ .‬اصال مصر دارد ذوب م ی شود‪ .‬در این تحوالت‬ ‫تنها تونس بود که طیف میانه اش با راشد الغنوشی باال امد‪.‬‬ ‫دوباره به انتخابات دوم خ�رداد ‪ 76‬و قیاس ان با‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 92‬برگردیم‪ .‬رای های‬ ‫اقای خاتمی بیشتر س�لبی بود یا ایجابی؟ برای‬ ‫اقای روحانی چطور؟‬ ‫خیلی مشکل است‪ .‬باید نظرس��نجی کرد‪ .‬جالب‬ ‫بود‪ .‬به نظر من در چهارسال نخست با وجودی که نگذاشتند‬ ‫اقای خاتم��ی وعده های سیاس��ی اش را اجرا کن��د ولی باز‬ ‫‪ 22‬میلیون رای اورد چون همچنان مطالبه بود ولی از انجا‬ ‫که جایی ب رای بیانش وجود نداش��ت دوباره خ��ود را در رای‬ ‫مجدد به اقای خاتمی نشان داد‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید قاطب ه ارای اقای خاتمی در س�ال‬ ‫‪ 76‬سلبی بود اما سال ‪ 80‬ایجابی بود؟‬ ‫یک مقدار ش��اید اما باید اینها را با نظرس��نج ی ها‬ ‫نشان داد‪ ،‬نم ی توان کلی گفت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫چون گفته م ی شود دوم خرداد «نه» به اقای ناطق‬ ‫بود؟ چ�ون او نم�اد دوره ریاس�ت جمهوری اقای‬ ‫هاشمی بود و ادامه دهنده راهش؟‬ ‫نباید اینطور گفت‪ ،‬بعد از انقالب اسالمی دوالگوی‬ ‫فکری اصلی اس��ت‪ .‬یکی قوی بود یک عده بعد خواستند‬ ‫ضعیفش کنند و در این هشت س��ال هم ضعیفش کردند‪.‬‬ ‫این تفکر دنبال «جمهوری اس�لامی» بود‪ .‬اعتقاد داشت با‬ ‫کمک مردم باید حکومت را تشکیل داد همان جمله معروف‬ ‫امام که «می زان رای ملت اس��ت» ول��ی در مقابل یک عده‬ ‫گفتند «حکومت اسالمی» باید پیگیری شود‪ ،‬جمهوری ب رای‬ ‫غ رب ی هاست‪ .‬انها صدایشان خیلی کم بود‪ ،‬زمان انقالب اقای‬ ‫مصباح را چه کسی م ی شناخت؟ پیش از انقالب من دانشجو‬ ‫بودم‪ .‬زندان رفتم‪ .‬کسی اقای مصباح را نم ی شناخت‪ ،‬صدای‬ ‫ایشان خیلی اقلیت بود‪ .‬این صدا تبدیل شد به یک صدای‬ ‫بلند از طریق تریبون های رسمی‪ .‬بناب راین این رای ها در ب رابر‬ ‫این جریان است‪.‬‬ ‫رای ‪ 18/5‬میلیون�ی اق�ای روحان�ی را س�لبی‬ ‫م ی دانید ی�ا ایجابی؟ م�ردم روحان�ی را انتخاب‬ ‫کردند یا از سلب دیگران رای به او دادند؟‬ ‫مردم خیلی نگران کاندیدای جریان افراطی بودند‪،‬‬ ‫این خیلی مهم بود ولی این طور که اق��ای روحانی م ی رود‬ ‫تبدیل به یک شخصیت ایجابی م ی شود مگر انکه اذیتش‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫یعن�ی در انتخاب�ات دوره ریاس�ت جهموری ‪96‬‬ ‫همانند اقای خاتم�ی ارای ایش�ان افزایش پیدا‬ ‫م ی کند؟‬ ‫بس��تگی دارد‪ .‬اگر ان حالت خوش��بینی که گفتم‬ ‫اتفاق بیفتد‪ ،‬بله‪.‬‬ ‫ش�ما گفتید در دوم خرداد مطالب�ات و تقاضایی‬ ‫در جامعه وجود داشت و چون کاندیدای مطلوب‬ ‫خود را خاتمی دید ب�ه او رای داد‪ .‬اقای خاتمی در‬ ‫ان دوران نماد عدالت خواهی بود یا ازادی خواهی؟‬ ‫اوال خاتم��ی را فردی ک��ه بتوان ب��ه او اعتماد کرد‬ ‫دیدند و دوستش داش��تند‪ .‬دوست داش��تنی بود‪ .‬این از نظر‬ ‫جامع ه شناسی خیلی مهم و پیچیده اس��ت که چرا اینطور‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬یک نف��ر را به رغ��م اینکه رس��م ی ها م ی گویند‬ ‫ ب ی عرضه است دوست دارند ولی یک چیز دیگر بعدا معلوم‬ ‫ش��د و ان اینکه اقای خاتمی کارنامه خوبی داشت‪ .‬کشور را‬ ‫با رش��د پنج درصد تحویل داد‪ .‬صندوق ذخیره ارزی را با نفت‬ ‫‪ 10‬دالر پرکرد‪ .‬ت��ورم ‪ 11‬درصد بود حاال م ی فهمیم که او چه‬ ‫کارنامه درخشانی داشت‪ .‬حاال این کارنامه باید مقایسه شود‬ ‫با درامد نفتی ‪ 800‬میلیارد دالری در هشت سال دولت نهم و‬ ‫دهم‪ .‬یکپارچگی حکومت امریکا هم در ع راق و افغانستان‬ ‫در چاله مانده ب��ود‪ .‬اما زمان اقای خاتمی تازه م ی خواس��ت‬ ‫به منطقه حمله کن��د‪ .‬حرفی که اقای خاتمی زد (توس��عه‬ ‫سیاس��ی یا ای ران ب رای همه ای رانیان بود) دوای درد کش��ور‬ ‫است‪ .‬فقط بحث جان الک نیس��ت‪ .‬راهی جز التزام به ساز ‬ ‫وکارهای دربرگیرندگی و مردم ساالری نیست‪ .‬ساز وکارهای‬ ‫مردمس��االری فایده عملی دارد نه انکه فق��ط جان الک و‬ ‫منتسکیو گفته باشند‪ .‬اینکه مردم را بدون احترام به ارایشان‪،‬‬ ‫بدون احترام به احزابی که تش��کیل م ی دهند نم ی شود اداره‬ ‫کرد‪ .‬حرفی نم ی زنند ام��ا بعد حال م ی گیرن��د‪ .‬به نظر من‬ ‫یک اتفاقی که در کش��ور م ی افتد همین است‪ .‬دائم در صد‬ ‫سال این اتفاق م ی افتد مگر اینکه سازوکار مردم ساالری را در‬ ‫برگی رنده کنیم‪.‬‬ ‫ش�ما اگر بخواهید چالش های زمان ش�روع کار‬ ‫مجلس های رقابتی باعث می شوند جامعه‬ ‫ثبات پیدا کند‪ .‬وقتی رادیو را روشن می کنی‬ ‫شلوغ است ولی جامعه ارام می گیرد‪ .‬این‬ ‫خیلی مهم است‪ .‬بنابراین اگر برویم به طرف‬ ‫یک مجلس متکثر ان وقت صداها در جامعه‬ ‫به سوی تکثرها می روند و‬ ‫شنیده می شوند اصال‬ ‫جامعه تخلیه می شود و‬ ‫ثبات پیدا می کند‬ ‫اق�ای خاتمی را ب�ا زمان اغ�از کار اق�ای روحانی‬ ‫مقایسه کنید‪ ،‬چه ارزیابی دارید؟ ایا این چالش ها‬ ‫شباهت ها و تفاوت هایی با هم دارند؟‬ ‫من البته چالش ه��ای اقای روحانی را س��خت تر‬ ‫م ی دانم‪ ،‬ب رای پیگیری همان سیاست های خارجی‪ ،‬اقتصادی‪،‬‬ ‫مس��ائل داخلی و فرهنگی‪ ،‬روحانی با مش��کل روبه روست‪.‬‬ ‫مخالفان سازماندهی شده اند‪ ،‬پول‪ ،‬امکانات و تبلیغات دارند‬ ‫و جسور شدند‪ .‬زمان خاتمی این طور نبود‪ .‬اذیت م ی کردند‪،‬‬ ‫اسم شان را هم نم ی گفتند االن اسم خودشان را هم م ی گویند‪.‬‬ ‫دوم انکه تحریم ها پدردولت را دارد درم ی اورد‪ ،‬دولت نم ی تواند‬ ‫ب رای خرید هایش از نظام بانک جهانی اس��تفاده کند‪ .‬زمان‬ ‫اقای خاتمی این مش��کالت نبود‪ .‬امروز نظام بانکی جهان‬ ‫دولت ما را به خاطر تحریم های ناعادالنه فلج کرده این مشکل‬ ‫بزرگی اس��ت‪ .‬مردم در جامعه مدرن ای ران خیلی ب رایش��ان‬ ‫معیشت مهم است‪.‬‬ ‫در دوره خاتمی معیشت برای مردم مهم نبود؟‬ ‫مردم این ط��ور مش��کل معیش��ت را نفهمیدند‪،‬‬ ‫محرومیت نس��بی بود‪ .‬یعنی م ی گفتند خیل ی ه��ا دارند ما‬ ‫چرا نداری��م اما در س��ال ‪ 92‬وضعی��ت دارو و قیمت ها روی‬ ‫طبقه متوسط اثر گذاش��ت‪ ،‬بحث فقیر شدن طبقه متوسط‬ ‫را زیاد نم ی دانم باید مطالعات تجربی شود اما یک واقعیتی‬ ‫است که خیلی از اقتصاددان ها م ی گویند‪ ،‬با وجود درامد ارزی‬ ‫‪ 800‬میلیارد دالری از سال ‪ 80‬تاکنون ‪ 40‬درصد قدرت خرید‬ ‫محرومان جامعه پایی ن تر از سال ‪ 80‬امده است‪.‬‬ ‫پس م ی گویید کار اقای روحانی خیلی سخت تر‬ ‫از اقای خاتمی است؟‬ ‫بله‪ ،‬البته از منظری که گفتم ام��ا از نظر دیگر کار‬ ‫روحانی راحت تر از اقای خاتمی است‪.‬‬ ‫از چه نظر؟‬ ‫تمام جامع��ه مذهب��ی فهمیدن��د اصالح طلبان‬ ‫خط رناک نیستند‪ ،‬بلکه تندروها خط رناک هستند‪ .‬ان زمان به‬ ‫جامعه دینی م ی گفتند اصالح طلبان دین ندارند‪ .‬حاال جامعه‬ ‫دینی فهمید خیر تندروها هشت س��ال امدند اخالق کشور‬ ‫را هم به باد دادند و دروغ رسمی ش��د‪ .‬در همین نام نویسی‬ ‫یارانه ها ‪ 60‬درصد اعالم کردند زی��ر ‪ 600‬هزار تومان حقوق‬ ‫م ی گی رند چون دیدند مدی ران شان دروغ م ی گویند یاد گرفتند‪.‬‬ ‫جنب ش های اجتماعی به ویژه جنبش دانشجویی‬ ‫چه تغییری در قیاس با دوره دوم خرداد کرده؟ ایا‬ ‫همان رادیکالیسم خیابانی را دنبال م ی کنند؟‬ ‫خیر‪ .‬جنب ش های اجتماعی در ای ران چون گشایش‬ ‫اتفاق افتاد دارد تخلیه م ی ش��وند‪ .‬خیلی جامعه تغییر کرده‬ ‫است در صورتی که یادم است وقتی ماجرای کوی دانشگاه‬ ‫اتفاق افتاد ‪ 800‬اتاق خوابگاه را خ راب کردند‪ ،‬بعد دانشجوها‬ ‫ماست هاشان را کیسه کردند اما وقتی یک حکم اعدام ب رای‬ ‫اقای اغاجری یک اس��تاد صادر ش��د یک دفعه ‪ 20‬دانشگاه‬ ‫دست به اعتراض زد‪ 40 -50 ،‬نفر را گرفتند ولی یکباره دیدند‬ ‫دوباره جنبش دانشجویی زنده ش��د‪ ،‬بناب راین حکم اعدام را‬ ‫تخفیف دادند ولی این دفعه کار به دانشگاه نکشید‪ .‬به نظرم‬ ‫ی رخ داد‪.‬‬ ‫خیلی اتفاق مهم ‬ ‫اما خیل�ی از منتقدان اق�ای روحانی معتقدند که‬ ‫دولت او در قضیه بند ‪ 350‬اوین سکوت کرد؟‬ ‫مشی اعتدال یعنی مشی سیاسی میانه رو در ب رابر‬ ‫افراط گرایی‪ .‬اقای روحانی پش��ت صحنه اش خوب اس��ت‪.‬‬ ‫نشان م ی دهد پیگیری کرده اس��ت یکی از خوب ی هایی که‬ ‫دارد ان است که با هسته مرکزی حاکمیت خوب هماهنگ‬ ‫م ی کند و این خیلی خوب است‪ .‬االن کاری که در مذاکرات‬ ‫هسته ای انجام م ی دهند خیلی خوب است‪ ،‬حاال انتظاری که‬ ‫همه از اقای روحانی دارند این است که با همین هماهنگی‬ ‫مشکالت داخلی را حل کند‪ .‬این به نفع همه است‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما م ی گویید این هماهنگ�ی در دولت‬ ‫اصالحات وج�ود نداش�ت و امروز از ط�رف اقای‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫روحانی خیلی خوب انجام م ی شود؟‬ ‫خب این تجربه هم نبود‪ ،‬االن هسته اصلی قدرت‬ ‫هم م ی بیند که یک مشت تندرو امدند و قدرت را گرفتند‪ ،‬هر‬ ‫تفسیری خواستند درباره امام زمان(عج) مطرح کردند و گفتند‬ ‫«اصال خودمان با امام زمان(عج) ارتباط داریم» همه این کارها‬ ‫را کردند‪ .‬خب چه ش��د؟ گفتم ما االن بحران دستاورد داریم‪.‬‬ ‫نسل انقالب ب رای نسل جدید باید بگوید چه کار کردم‪ .‬در ان‬ ‫دنیا که خدا به همه خیر م ی دهد چون خدا کریم است ولی در‬ ‫این دنیا چه کردیم؟ خیلی مهم است که نسل جدید از انقالب‬ ‫دفاع کند نه فقط خود نس��ل انقالب‪ ،‬اگر نسل انقالب دفاع‬ ‫کند م ی گویند شما قدرت دستتان است‪ .‬منظور از نسل جدید‬ ‫همه جامعه را شامل م ی شود‪.‬‬ ‫دوره اصالحات خیلی به رعایت حقوق شهروندی‬ ‫تاکی�د م ی ش�د‪ ،‬دول�ت اق�ای روحان�ی امد یک‬ ‫پی ش نویس منش�ور حقوق شهروندی را تدوین‬ ‫کرد‪ .‬این ادامه همان نظریات اس�ت یا رویکردی‬ ‫جداگانه دارد؟‬ ‫اگر ناطق نوری بیاید به نفع انسجام اصولگراها‬ ‫می شود‪ .‬اصال زمینه برایشان فراهم می شود‬ ‫که در انتخابات ریاست جمهوری اینده با‬ ‫صالبت بیایند‪.‬‬ ‫حاال اگر اق�ای هاش�می نم ی امد و اق�ای ناطق‬ ‫م ی امد چ�ه اتفاق�ی م ی افت�اد؟ ایا ای�ن جنبش‬ ‫انتخاباتی شکل م ی گرفت؟‬ ‫اصال قانون اساسی حقوق شهروندی را به رسمیت‬ ‫شناخته است‪ .‬در قانون اساس��ی زن و مرد به لحاظ حقوقی‬ ‫ب راب رن��د‪ ،‬االن نم ی دانم اگ��ر جبهه پای��داری بخواهد قانون‬ ‫اساسی بنویسد چه م ی نویسد‪ .‬بناب راین این حقوق وجود دارد‪،‬‬ ‫مهم این است که ما ان را اجرا کنیم‪.‬‬ ‫بستگی داشت‪ .‬مثل خود ثب ت نام خیلی مهم بود‪.‬‬ ‫اگر اقای ناطق م ی امد و م ی ماند م ی توانست ارای‬ ‫اکثریت مردم را به سوی خود جلب کند؟‬ ‫اگر فقط اقای ناطق بود تنها بدیل انتخابات م ی شد‬ ‫بناب راین چه بسا ممکن بود یک موج بزرگی بیاید ولی اقای‬ ‫روحانی واقعا زمینه اش مناسب شد و خودش هم خوب ظاهر‬ ‫شد و مردم هم حساسیت موقعیت را درک کردند‪.‬‬ ‫شما جایی گفتید که پیش نویس منشور حقوق‬ ‫شهروندی تکرار قانون اساسی است‪.‬‬ ‫بله‪ ،‬منشور باید بعد عملی قانون اساسی باشد اوال‬ ‫اقدام خوب اقای روحانی این اس��ت که ای��ن حرف خوب را‬ ‫یزند‪ ،‬در کشور ما حرف خوب زدن هم خوب است‪ .‬ان زمان‬ ‫م ‬ ‫م ی گفتند اقای خاتمی چرا گفتار درمانی م ی کند؟ خیلی خوب‬ ‫است در یک کشوری که م ی گوید ما م ی خواهیم بت ازادی را‬ ‫بشکنیم کسی حرف خوب بزند بگوید ازادی بت شکن است‪.‬‬ ‫بناب راین اینکه اقای روحانی م ی گوید «از حقوق شهروندی‬ ‫دفاع م ی کنم»‪« ،‬من حقوقدانم‪ ،‬من سرهنگ نیستم» مهم‬ ‫است‪ .‬در کل اجرای منشور حقوق شهروندی به هماهنگی‬ ‫بین ارکان حکومت برم ی گردد‪ ،‬ن��ه فقط اقای روحانی؛ حاال‬ ‫چقدر اقای روحانی بتواند ارکان حکومت را هماهنگ کند؟‬ ‫کار سختی است‪.‬‬ ‫البی اقای روحانی با حاکمیت خوب است‪.‬‬ ‫اگر در سیاست داخلی و مسائل فرهنگی‬ ‫بتواند همه ارکان حاکمیت را مثل بحث‬ ‫سیاست خارجی پای کار بیاورد کار بزرگی‬ ‫انجام داده است‬ ‫‪ 24‬خرداد ‪ 92‬را باید به نام‬ ‫اقای هاشمی رفسنجانی نوشت‬ ‫کشور ندارد‪.‬‬ ‫اقای ناطق هم همین طور فکر م ی کرد؟‬ ‫ناامید بود‪ .‬اگر خوشبین بود البد م ی امد واقعا نگران‬ ‫بود که اخر از اقای روحانی حمایت کرد‪ ،‬حتی بخشی از مردم‬ ‫مخصوصا ‪ 50‬درصد اقشار ش��هرهای توسع ه یافته اخر هم‬ ‫نیامدند‪ .‬مقامات سیاسی ریشه دار از جمله اقای ناطق نوری‬ ‫ناراحت بودند‪ .‬حاال کار مهم اصالح طلبان این بود که از یک‬ ‫سال قبل به تدریج وارد میدان ش��دند واقعا دوست داشتند‬ ‫خاتمی بیاید ن��ه به ان خاطر که خاتمی خوب اس��ت چون‬ ‫در شرایطی که نم ی گذارند در کشور تشکل یابی شود مردم‬ ‫خاتمی را دوس��ت دارند‪ ،‬بناب راین خاتمی ب رای اصالح طلبان‬ ‫مثل یک س��ازمان بزرگ متصل به مردم بود‪ .‬اقای خاتمی‬ ‫هم از یک ط��رف متقاضیان زی��ادی ب رای حضور داش��ت‬ ‫بناب راین نم ی توانس��ت به انها بگوید نم ی ایم از یک طرف‬ ‫هم م ی فهمید که نم ی گذارند این کار انجام شود بناب راین این‬ ‫خوف و رجا ادامه داشت و بخشی از جمعیت یک تکانی خورد‪.‬‬ ‫دور نشده‪ ،‬مش��کالت را خوب م ی فهمد‪ .‬او رئیس‬ ‫بازرسی دفتر رهبری اس��ت‪ .‬نم ی خواهد زیاد با این تندروها‬ ‫سرشاخ شود‪ .‬بناب راین دقیقا اگر هسته اصلی قدرت بخواهد‬ ‫به س��مت یک نظام رقابتی حزبی برود یکی از کسانی که‬ ‫م ی تواند کمک کند و نیروهای سیاسی اصولگرا را از حالت‬ ‫تفرق دراورد اقای ناطق است‪.‬‬ ‫اصالح طلبان اق�ای خاتمی را م ی پذیرن�د اما ایا‬ ‫اصولگرایان اقای ناطق را برای ساماندهی اردوگاه‬ ‫خود م ی پذیرند؟‬ ‫اگر که هسته اصلی قدرت بخواهد‪ ،‬بله م ی پذیرند اما‬ ‫هسته اصلی قدرت هنوز مشخص نکرده است‪.‬‬ ‫پس فک�ر م ی کنی�د اق�ای ناط�ق در انتخابات‬ ‫مجلس اینده نامزد شود؟‬ ‫االن نم ی شود گفت که قطعا نم ی اید‪.‬‬ ‫یعنی خودش هم راغب ب�ه نامزدی در انتخابات‬ ‫شده و ان انگیزه و امید را پیدا کرده است؟‬ ‫اگر به حالت خوشبینانه باشد چرا نیاید؟ حضور او‬ ‫نیروهای اصولگرا را منسجم م ی کند به طوری که یک اقلیت‬ ‫قدرتمند در مجلس اینده شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫ش�ما اقای روحانی را ب�ه لوالی دو جن�اح تعبیر‬ ‫کردید‪...‬‬ ‫بله همین طور است‪ .‬گفتم اعتدالگرایی لوالی دو‬ ‫جناح است‪.‬‬ ‫اقای ناطق م ی تواند چنین نقشی را در انتخابات‬ ‫مجلس اینده ایفا کند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫مس��ائل مربوط به قبل از انتخابات ‪ 92‬دو مس��اله‬ ‫است‪ .‬در افکار عمومی یک جو ناامیدی بود که هسته اصلی‬ ‫قدرت دارد کار خ��ودش را پیش م ی ب��رد و کاری به مصالح‬ ‫همان نقشی که اقای خاتمی در میان اصالح طلبان‬ ‫دارد و م ی تواند اصالح طلبان را به طرف یک انسجام ببرد ‪-‬‬ ‫که امیدواریم در نهایت این کار به بافت سیاسی ارزشمندی‬ ‫برسد‪ -‬اقای ناطق هم چنین نقش��ی را در میان اصولگراها‬ ‫م ی تواند ایفا کند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫پیش از انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری ‪ 92‬خیلی‬ ‫صحبت از نامزدی اقای خاتمی ب�ود اما او نیامد‪،‬‬ ‫بعد درباره حض�ور اقای ناطق ن�وری صحبت به‬ ‫میان امد‪ ،‬او هم نپذیرفت به نظر ش�ما چرا اقای‬ ‫ناطق نیامد؟‬ ‫تاثی�ر اقای ناطق ن�وری را در معادالت سیاس�ی‬ ‫اینده چگونه م ی بینید؟‬ ‫اما افراد مختل�ف اصولگرا معتقدن�د چون اقای‬ ‫ناطق مدت زیادی است که از عرصه سیاسی دور‬ ‫بوده حتی طیف س�نتی اصولگرای�ان هم اعتقاد‬ ‫یکپارچ ه ای به بازگشت و مدیریت کردن او ندارد‪.‬‬ ‫اقای خاتمی نتوانس�ت‪ .‬ایا فک�ر م ی کنید اقای‬ ‫روحانی بتواند؟‬ ‫باید امیدوار باشیم‪ .‬البته من قبول ندارم اقای خاتمی‬ ‫نتوانست‪ .‬از نظر من صحنه سیاسی نه در ای ران بلکه همه‬ ‫جای دنیا همیشه چالشی است‪ .‬دوران اصالحات چالشی بود‬ ‫اقای خاتمی درست است نتوانست خیلی از وعده هایش را‬ ‫به قانون تبدیل کند اما کشور از لحاظ اقتصادی‪ ،‬اخالقی و‬ ‫بی ن المللی خوب اداره ش��د‪ .‬این دوره هم ی��ک دوره خوبی‬ ‫است باید امیدوار باش��یم که اقای روحانی بتواند این کار را‬ ‫انجام دهد‪ .‬البی اقای روحانی با حاکمیت خوب است‪ .‬اگر در‬ ‫سیاست داخلی و مسائل فرهنگی بتواند همه ارکان حاکمیت‬ ‫را مثل بحث سیاست خارجی پای همکاری بیاورد کار بزرگی‬ ‫انجام داده است‪ .‬مش��کالت فرهنگی کشور با شلوغ بازی و‬ ‫دادوفریاد حل نم ی شود‪ ،‬یک هماهنگی م ی خواهد‪ .‬اینکه در‬ ‫دولت قبل سه هزار نیرو بدون دادن کنکور وارد دانشگاه شوند‬ ‫تا بعد دکترا بگیرند و از نظام دفاع کنند راه به جایی نم ی برد‪.‬‬ ‫این را هشت سال ریاست جمهوری دوره گذشته ثابت کرد‪.‬‬ ‫در نهایت اقای خاتمی گفت‪« :‬من نم ی ایم اصالح طلبان به‬ ‫سراغ اقای هاشمی بروند‪ ».‬بناب راین همه سراغ اقای هاشمی‬ ‫رفتند و درود به شرف اقای هاش��می که در سن ‪ 80‬سالگی‬ ‫امد و ثب ت نام کرد‪ .‬بناب راین ‪ 24‬خ��رداد ‪ 92‬را باید به نام اقای‬ ‫هاشمی رفسنجانی نوشت‪ .‬او اگر در این سن و سال نیامده‬ ‫بود و این جسارت را نشان نم ی داد ان جنبش انتخاباتی و ان‬ ‫غافلگیری اتفاق نم ی افتاد‪ .‬هم��ان روز اخر ثب ت نام نامزدها‬ ‫مطالعه کردم وقتی اقای هاشمی نام نویسی کرد‪ ،‬دو ساعت‬ ‫بعد همه شه ر های ای ران زمزمه شد که هاشمی ثب ت نام کرده‪،‬‬ ‫یعنی یک نقط��ه امیدی به وجود امد و بع��د از ردصالحیت‬ ‫شدن اقای هاشمی نیز جامعه تکان خورده و دیگر از حرکت‬ ‫باز نایستاد‪ .‬نظرسنجی اصالح طلبان نشان م ی داد که مردم‬ ‫باز م ی خواهند بیایند‪ ،‬این طور نیست که هاشمی را زدند دیگر‬ ‫مردم نم ی ایند البته اقایان هاشمی و خاتمی هم تدبیرشان‬ ‫خوب بود که از روحانی صریح حمایت کردند‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بله‪.‬‬ ‫اصالح طلبان پشت سر او م ی ایند؟‬ ‫هدف اصالح طلبان در انتخابات مجلس این نیست‬ ‫که یک مجلس اصالح طلب تشکیل دهند بلکه م ی خواهند‬ ‫یک مجلسی بدون تندروها باشد‪.‬‬ ‫فواید حضور اقای ناطق نوری را گفتید اگر نامزد‬ ‫نشود چه اتفاقی م ی افتد؟‬ ‫اگر او بیاید به نفع انس��جام اصولگراها م ی ش��ود‪.‬‬ ‫اصال زمین��ه ب رایش��ان فراهم م ی ش��ود ک��ه در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اینده با صالبت بیایند‪ .‬این چه نوع حضوری‬ ‫بود که در انتخابات یازدهم داش��تند؟ هشت سال کشور را با‬ ‫‪ 800‬میلیارد دالر داشتند چه کار کردند‪.‬‬ ‫اقای ناطق فقط برای انسجام اصولگراها خواهد‬ ‫امد یا م ی تواند پلی میان دو جناح باشد؟‬ ‫یکی اصولگراها‪ ،‬دوم انکه اقای ناطق چون میانه رو‬ ‫اس��ت خیلی دوس��ت دارد جریانات اصالح طلب میانه رو در‬ ‫صحنه سیاس��ی حضور داشته باش��ند‪ .‬این تندروها دو چیز‬ ‫دوست دارند‪ .‬اول اینکه دائم ای ران با دنیا جنگ لفظی داشته‬ ‫باشد و دیگر انکه هسته اصلی حاکمیت در داخل ب رای همه‬ ‫نباشد فقط ب رای انها باشد‪ .‬اقای ناطق این طور فکر نم ی کند‪.‬‬ ‫ش�ما م ی گویید اگر ناطق بیاید اصولگرایان یک‬ ‫اقلیت قوی در مجلس تشکیل م ی دهند؟‬ ‫بس��تگی دارد اقای ناطق چطور بخواهد به میدان‬ ‫اید‪ .‬یک نوع حضور ان است که م ی اید نقش اقای هاشمی‬ ‫را ایفا م ی کند که نیروها را با هم منس��جم کند یا نوع دیگر‬ ‫این است که خود او همچون اقای روحانی به میدان م ی اید‪.‬‬ ‫اگر خودش بیاید‪ ،‬چه م ی شود؟‬ ‫باید در صحنه دید‪.‬‬ ‫رئیس مجلس م ی شود؟‬ ‫به این محکمی هفته اینده را نم ی شود پی ش بینی‬ ‫کرد ولی خیلی موقعیت تاثیرگذاری پیدا م ی کند چه بس��ا‬ ‫رئیس مجلس هم شود‪.‬‬ ‫اقای عارف چه کار خواهد کرد‪ ،‬یعنی برای دومین‬ ‫بار به نفع یک ش�خصی که س�ابقه عضویت در‬ ‫شورای مرکزی جامعه روحانیت دارد کنار م ی رود؟‬ ‫االن نم ی توان این بحث را کرد‪ .‬جریان اصالح طلبی‬ ‫در انتخابات مجلس اهداف حداقلی دارد‪ ،‬اصالح طلبان دنبال‬ ‫مجلس ششم نیستند و خیلی مالحظات دارند‪ .‬بناب راین هر‬ ‫شخصیت سیاس��ی هم باید مواظب باشد که خیلی توهم‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫چ�ه اتفاق�ی م ی افتد اگ�ر ب�رای اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان میانه رو توهم پیش بیاید؟‬ ‫دیگر صحنه انتخابات و حداقل ها از دست م ی رود‪.‬‬ ‫خیلی مهم اس��ت االن که اقای روحانی امده یک مجلس‬ ‫میانه رو عاقل هم با او همراهی کند‪.‬‬ ‫یک مجلس همچون دوره پنجم؟‬ ‫‪46‬‬ ‫فکر م ی کنید اقای ناط�ق بتواند چنین مدیریتی‬ ‫را بر مجلس داش�ته باش�د یا انکه فقط به فکر‬ ‫انسجام اقلیت اصولگرا خواهد بود؟‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثال‪ .‬مجل س های رقابتی باعث م ی ش��وند جامعه‬ ‫ثبات پیدا کند‪ .‬وقتی رادیو را روشن م ی کنی شلوغ است ولی‬ ‫جامعه ارام م ی گیرد‪ .‬این خیلی مهم است‪ .‬بناب راین اگر برویم‬ ‫به طرف یک مجلس متکثر ان وق��ت صداها در جامعه به‬ ‫سوی تکثرها م ی روند و شنیده م ی شوند اصال جامعه تخلیه‬ ‫م ی شود و ثبات پی دا م ی کند‪.‬‬ ‫فرق اقای ناطق با اقای خاتمی این است که اقای‬ ‫خاتمی باالخره چیزهایی را که تشخیص م ی دهد از ان دفاع‬ ‫م ی کند‪ ،‬هزین��ه اش را م ی دهد بر همین اس��اس امروز چه‬ ‫فحش هایی که به خاتمی نم ی دهند و هیچ نم ی گوید‪ .‬اقای‬ ‫ی ترمزبریده را م ی بیند‪ ،‬اما نم ی تواند مثل‬ ‫ناطق کار افراط ی ها ‬ ‫اقای خاتمی وسط بیاید‪ .‬اگر احساس کند که تندروها ترمز‬ ‫وقتی به مردم گفته شد در بلند مدت خوب‬ ‫است یارانه نگیرید چون جامعه کوتاه مدت‬ ‫است حرف نهادها را باور نکردند‪ .‬پس ‪73‬‬ ‫میلیون نفر ثب ت نام کردن�د بنابراین این‬ ‫عقالنیت سود محور و کاسب کارانه است‬ ‫ولی تقدیری نیست‬ ‫بریده نیستند قطعا نقش پررنگ تری م ی تواند بازی کند‪.‬‬ ‫گروه های اصولگرا طی ف ه�ای مختلفی دارند‪ .‬ایا‬ ‫همه این گروه هااقای ناطق را م ی پذیرند یا فقط‬ ‫یک بخش میانه رو از حضور او استقبال م ی کند؟‬ ‫این برم ی گردد ک��ه اقای ناطق با چ��ه گفتاری به‬ ‫صحنه بیاید‪ .‬اگر از گفتار جمهوری اس�لامی (نه حکومت‬ ‫اسالمی) دفاع کند بله پوش��ش م ی دهد‪ .‬به نظر من جوانان‬ ‫اصولگرای میانه رو طرفدار انس��جام و س��اماندهی جامعه‬ ‫هس��تند‪ ،‬طرفدار کارهای توده ای وعربده کش��ی و کارهای‬ ‫پوپولیستی نیستند‪.‬‬ ‫پی ش بینی شما چیست؟‬ ‫سخت است‪ .‬االن باید دید ایش��ان اصال ورود پیدا‬ ‫م ی کند‪ .‬اگر وارد شود ب رای انسجام اصولگراها خواهد بود یا‬ ‫نه هم ب رای انسجام اصولگراها و اعتدال ی ها م ی اید‪ .‬انجاست‬ ‫که م ی شود حرف زد‪ .‬االن تنها چیزی که م ی توان گفت ان‬ ‫است که اقای ناطق نوری االن خیلی خوشحال شده که کشور‬ ‫از اداره احمدی نژادی ها خارج است و باالخره کشور دست یک‬ ‫عده ادم های عاقل افتاده و به قول خود او االن مسئوالن «این‬ ‫دولت وقتی خارج م ی روند ادم احساس نگرانی نم ی کند‪ .‬این‬ ‫دولت قابل پی ش بینی است‪ ».‬این حرف درستی است‪.‬‬ ‫اگر اقای ناطق نوری نامزد انتخابات مجلس اینده‬ ‫نشود چه اتفاقی م ی افتد؟‬ ‫بس��تگی دارد جریان قدرت دنبال چه باش��د‪ .‬یک‬ ‫مجلس رقابت��ی بخواهد یا بخواهد دوب��اره یک مجلس با‬ ‫حضور تک تک ادم ها تشکیل ش��ود مثل همان چیزی که‬ ‫در چند دوره رخ داد‪.‬‬ ‫جایگزین�ی برای ناط�ق وجود دارد ی�ا خیر؟ مثال‬ ‫اقایان عارف یا الریجانی تقویت ش�وند و بتوانند‬ ‫نقش اقای ناطق را ایفا کنند؟‬ ‫ان شخصیتی که م ی تواند خیلی نقش ایفا کند فعال‬ ‫اقای ناطق نوری است‪ .‬بقیه افراد در رده های پایی ن تر اثرگذاری‬ ‫قرار م ی گی رند و این برم ی گردد به هسته قدرت که دنبال چه‬ ‫مجلسی اس��ت‪ .‬اقای ناطق داخل این نوع بازی نم ی اید که‬ ‫نقش نداش��ته باش��د و ب رای خودش عزت نفس قائل است‬ ‫نم ی خواهد حضور او ابزاری باشد‪.‬‬ ‫اصالح طلبان چطور برخورد م ی کنند‪ ،‬ما ش�اهد‬ ‫هس�تیم ک�ه اق�ای موس�وی خوئین ی ها هن�وز‬ ‫کوچکتری�ن دفاع�ی از اق�ای روحان�ی نک�رده‬ ‫اس�ت‪ ،‬درحالیکه ش�ما م ی گویید اصالح طلبان‬ ‫خوشحالند که روحانی رئی س جمهور شد؟‬ ‫اصالح طلبان یک طیف وسیع هستند‪ .‬یکسری شان‬ ‫را ضربه زدند‪ ،‬به همین اقای موس��وی خوئین ی ها بزرگترین‬ ‫اهانت ها شد‪ .‬از طریق تریبون های رسمی عکسش را پخش‬ ‫کردند و روی ان یک صفحه تار انداختند‪ .‬او خیلی فرق دارد‪.‬‬ ‫باید در عمل ببیند تا خوشبین ش��ود بناب راین اصالح طلبان‬ ‫طی ف های متنوعی هستند حتی همان تحول طلب ها خیلی‬ ‫با دیده احتیاط نگاه م ی کنند‪ .‬تک تک کارهای اقای روحانی‬ ‫را مورد تایید یا نقد قرار م ی دهند‪ .‬من احساس م ی کنم یک‬ ‫روند خیلی خوبی در ‪ 92‬اتفاق افتاده و ان دنده عقب گرفتن‬ ‫ماشین جامعه ای ران از یک تونل تاریک است که البته هنوز‬ ‫کامل بیرون نیامده چون کشور حالت های بحرانی را رد نکرده‬ ‫است‪ ،‬هنر اقای روحانی این است که ماشین ای ران را در مسیر‬ ‫توسعه همه جانبه قرار دهد‪.‬‬ ‫یک جای�ی مصاحبه ک�رده بودید ک�ه مخالفان‬ ‫خیلی س�ازمان یافته جلوی روحانی بلند ش�دند‪،‬‬ ‫نباید ذهن دولت به سمت حاشی ه سازی انها برود‪.‬‬ ‫بله باید کار خودشان را بکنند‪.‬‬ ‫شما انجا گفتید که یک س�ال باید بگذرد تا اثر‬ ‫این حاشی ه س�ازی ها از بین برود‪ ،‬چند ماه دیگر‬ ‫از یک سال اغاز دولت اقای روحانی م ی گذرد‪ ،‬ایا‬ ‫او در شرایطی است که بحث گشایش سیاسی‬ ‫مدنظر شما را پیگیری کند؟‬ ‫یکی از مسائل حل مشکالت حوزه سیاست خارجی‬ ‫و هسته ای است‪ .‬خوشبختانه او تا نیمه راه رفته و عملکردش‬ ‫هم بد نبوده است همین که افکار عمومی منفی دنیا علیه‬ ‫ای��ران را زدوده و همه دنی��ا م ی خواهند به ای��ران بیایند و با‬ ‫رئی س جمهور ما مالقات کنند نش��ان از عملکرد مناسب و‬ ‫خوب اقای روحانی دارد‪ .‬هشت س��ال گذشته ابروریزی بود‪.‬‬ ‫حتی یک مدیرکل کشور درست و حسابی نیز ب رای مالقات‬ ‫با رئیس دولت ای ران تقاضای مالقات نم ی ک��رد! االن اقای‬ ‫روحانی وقت نم ی کند مالقات کند‪ ،‬بناب راین ش��رایط تغییر‬ ‫کرده ولی هنوز به نتیجه نرسیده است‪ .‬ای ران مثل یک روستای‬ ‫دورافتاده نیست که بخواهد بدون نیاز به نظام بانکی جهان‬ ‫کار اقتصادی خود را به پیش ببرد‪ .‬مساله تحریم ها باید از سر‬ ‫ای ران برداشته شود و این کار خیلی سخت و بزرگی است‪ .‬از این‬ ‫نظر اگر موضوع حل شود حتی اسم اقای روحانی را در تاریخ‬ ‫م ی نویسند‪ ،‬واقعا تحریم های بدی است و یقه ای ران را گرفته‬ ‫است‪ .‬از طرفی دولت قبلی م ی توانست هدفمندی را پلکانی‬ ‫اجرا کند‪ .‬این کار از زمان خاتمی شروع شده بود اما هم خریدن‬ ‫مردم توزیع مالی در جامعه انجام شد و دولت را در چاله انداخته‬ ‫و امروز خروج از این چاله کار سختی است‪ .‬تا ماشین دولت از‬ ‫این چالش ها بیرون نیاید شرایط ب رای گشایش سیاسی خوب‬ ‫اماده نم ی شود‪ ،‬وقتی طرف م ی خواهد دیالیز کند‪ ،‬دارو نباشد‬ ‫کجا بستر ب رای گشایش سیاسی فراهم م ی شود‪.‬‬ ‫یعنی شما م ی گویید هنوز محیط برای گشایش‬ ‫سیاسی مهیا نیست؟‬ ‫نم ی گویم مهیا نیست اولویت ها مهم است‪ .‬در این‬ ‫چهار مورد سیاس��ت خارجی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬گشایش فرهنگی‬ ‫و گش��ایش سیاس��ی که اقای روحانی دارد به نظرم خوب‬ ‫اولویت بندی کرده اس��ت؛ البته اینها را به هم موکول نکرده‪،‬‬ ‫همزمان دارد کار م ی کند‪ .‬مثال نتوانسته کار فعالیت دوباره‬ ‫مشارکت و مجاهدین انقالب را درست کند ولی خوب خیلی‬ ‫زمینه را فراهم کرده است‪ .‬در کل احساس م ی کنم تندروها‬ ‫توافق از باال را ندارند و این خیلی خوب است‪ .‬انها دوست دارند‬ ‫به مردم بگویند چیزی تغییر نکرده و در اسرع وقت وضعیت‬ ‫به گذشته برم ی گردد و دوست دارند نیروهای اقای روحانی‬ ‫در چهار سالی که سرکار هستند باید ماست ها را کیسه کنند‪.‬‬ ‫گشایش فرهنگی دولت چطور بود؟‬ ‫خوب ب��ود‪ .‬االن اق��ای جنتی یکی از س��تاره های‬ ‫دولت اقای روحانی اس��ت‪ .‬در این ش��رایط سخت مخالفان‬ ‫سایت هایی راه انداختند که همه ان س��ایت ها علیه امریکا‬ ‫فعالیت نم ی کنند‪ ،‬بلکه عده ای علیه جنتی و دولت هستند‬ ‫اما با این وجود خوب پیش م ی رود (خنده)‪ .‬گشایشی شده که‬ ‫در شهرس��تان ها افراد پنج هزار تومان بدهند کنسرت بروند‬ ‫قبال امکانش نبود کتابی که یک نفر م ی نویس��د جوابش را‬ ‫م ی دهند قبال جواب نم ی دادند‪ .‬من یک کتاب داشتم چند‬ ‫سال در ارش��اد بود یک جوان نشس��ته بود با جسارت اصال‬ ‫جواب نم ی داد‪ .‬این بساط ها جمع ش��ده‪ ،‬اگر کسی بخواهد‬ ‫فیلمنامه خوب بنویس��د‪ ،‬م ی نویس��د و این گشایش است‪.‬‬ ‫برخوردی که اقای روحانی با فیلترینگ فضای مجازی کرد‬ ‫واقع بینانه است‪ .‬اقای روحانی م ی گوید جمع کنید این بساط‬ ‫را اگر م ی توانید بیایید در فضای مجازی از اسالم‪ ،‬نظام‪ ،‬کشور‬ ‫و بحث کارشناسی دفاع کنید‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫گ‬ ‫فتوگو‬ ‫تاریخ معاصر ما به جهات متفاوتی تکه تکه ش��ده است و ما‬ ‫در مجموع با درک پیوستگ ی های این تاریخ با مشکل روبه رو‬ ‫هستیم‪ .‬زمانی که پهلوی بر س��ر کار م ی اید با تاریخ قاجار‬ ‫سزنندگی محض دارد‪ ،‬در نتیجه ما تاریخ قاجار‬ ‫یک برخورد پ ‬ ‫را با نگاه پهلوی ها یعنی در گسست مطلق با ان خوانده ایم‪.‬‬ ‫گویی همین دس��ت یافتن به یک قانون اساسی و مجلس‬ ‫نمایندگان در دوره قاجار به وجود نیامد‪ .‬زمانی که اس��تبداد‬ ‫سلطنتی سرنگون م ی شود به تاریخ قبل با نگاه پ س زنندگی‬ ‫محض م ی پردازیم و باز هم نه به ساخت زی ربناهای اقتصادی‬ ‫در ان دوران و نه به س��ایر دس��تاوردهای ان مث�لا در حوزه‬ ‫بهداش��ت عمومی و چیزهایی دیگر توجه نم ی ش��ود‪ .‬حاال‬ ‫م ی خواهیم هشت سال دیگر از این تاریخ را از میان برداریم‬ ‫و دست به مقایسه بزنیم و در نتیجه به تحلی ل های غلطی‬ ‫م ی رسیم‪ .‬این روند نوعی تاریخ نویسی مستعجل و ب ی فایده‬ ‫است‪ .‬نهایتا ما در تاریخ س ی ساله اخیر نم ی توانیم بخشی را‬ ‫حذف کنیم و به مقایس ه ای دست زنیم‪.‬‬ ‫اشاره داشتید که به تفاوت های دو رویداد مذکور‬ ‫بیشتر از شباهت های میانشان قائل هستید‪ .‬این‬ ‫تفاوت ها را در چه م ی بینید؟‬ ‫زمانی ک��ه پی رامون انتخاب��ات صحبت م ی کنیم‬ ‫م ی توانیم چند مالک و معیار را لحاظ کنیم؛ یکی مالک ها‬ ‫و معیارهایی که ناظر بر خود انتخابات است‪ .‬مثال ازاد بودن‬ ‫یا نب��ودن انتخابات‪ ،‬می زان مش��ارکت و تع��داد کاندیداها و‬ ‫الکترونیکی بودن یا نبودن ان و غیره‪ .‬اما یک سری مسائل‬ ‫در دوران پسا اصالحات هستیم‬ ‫برگزاری انتخاب��ات مجلس پیش از پای��ان دوره اصالحات)‬ ‫تا زمانی که انتخابات دوره یازدهم ریاس��ت جمهوری انجام‬ ‫م ی گی��رد‪ ،‬دوره مهم��ی را داریم ک��ه اگر فهم��ش نکنیم‬ ‫نم ی توانیم به هیچ نوع مقایس��ه ای دس��ت بزنیم‪ .‬در واقع‬ ‫مقایس��ه این دو رویداد ب��دون فهم وقایع می��ان انها بدین‬ ‫معناست که ما هشت س��ال از تاریخ کش��ور را کامال کنار‬ ‫گذاش��ته و م ی خواهیم از یک دوره به دوره ای دیگر برسیم‪.‬‬ ‫برم ی گردد به انتخابات به عنوان یک نهاد سیاست س��از در‬ ‫داخل یک منظومه‪ .‬مثال این انتخابات سیاس��ت ها را تغییر‬ ‫م ی دهد یا نم ی دهد‪ ،‬نیروهای سیاسی پشت این انتخابات با‬ ‫نیروهای انتخابات قبلی متفاوت هستند یا خیر و اگر هستند‬ ‫از کجا امده اند‪ .‬بر همین اساس تاکید دارم که باید نسبت به‬ ‫تحوالت میان دو انتخابات دوم خرداد ‪ 76‬و خرداد ‪ 92‬نگاهی‬ ‫تحلیلی داشته باش��یم و انها را فهم کنیم‪ .‬باید دقیقا درک‬ ‫کنیم که انتخابات ‪ 76‬چه پدیده ای ب��ود و انتخابات ‪ 92‬چه‬ ‫پدی��ده ای‪ ،‬در غیر این صورت تفاوت ها را هم درس��ت درک‬ ‫نخواهیم کرد‪.‬‬ ‫در پرونده این شماره مجله مثلث به مناسب‬ ‫همزمانیباسالگرددومخرداد‪،‬تالششدهپی رامون‬ ‫هویت‪ ،‬نتای�ج و اس�ی ب ها و دس�تاوردهای دوم‬ ‫خرداد با منتقدی�ن و متفکری�ن و صاحبنظران‬ ‫سیاسی بحث و گفت وگو شود‪ .‬در مصاحبه پیش‬ ‫رو گفت وگو با م�راد ثقفی‪ ،‬یکی از روش�نفکران‬ ‫اصالح طلب و نویسنده و مدیر مسئول فصلنامه‬ ‫گفت وگو را م ی خوانید که به لحاظ ریش�ه یابی و‬ ‫بسترشناسی واقعه دوم خرداد قابل تامل است‪.‬‬ ‫ب�ا او ضمن لحاظ اختلاف نظ ر ها ب�ه عنوان یک‬ ‫دانشگاهی اصالح طلب گفت و گو کردیم تا نظ رات‬ ‫خود را‪ 16‬سال پس از دوم خرداد درباره تاثی رات این‬ ‫اتفاق در ش رایط فعلی بیان کند‪.‬‬ ‫ما در انتخابات ریاست جمهوری سال ‪ 84‬که به نظر‬ ‫من مقدمه ان با انتخابات مجلس هفتم گره خورده بود‪ ،‬یک‬ ‫تالش ب رای وداع با نوع مشخصی از سیاست ورزی را شاهد‬ ‫بودیم که من وجه مهم ان را در نهادینه کردن مشارکت مردم‬ ‫م ی دانم‪ .‬با این سیاست که مشخصا با پایان جنگ شروع شد‬ ‫و ارام ارام م ی رفت تا شکلی و قوامی بگیرد‪ ،‬وداع شد‪ .‬یعنی‬ ‫اراده وداع با ان نمایان گش��ت‪ .‬انقالب یک سیاست مردمی‬ ‫ بود‪ ،‬جنگ در کشور ما کامال با سیاستی مردم ی گره خورده‬ ‫بود و به همین دلیل هم یک جنگی��دن مردمی بود‪ .‬یعنی‬ ‫ی گسترده ب رای دفاع از کشور همراه بود‬ ‫جنگ با بسیج مردم ‬ ‫که ما موفق شدیم دشمن را بیرون ب رانیم‪ .‬زمانی که جنگ‬ ‫به پایان م ی رسد پرسش از نقش مردم در سیاست‪ ،‬پرسش‬ ‫اصلی کشور در حوزه سیاست باقی م ی ماند‪ .‬حال به واسطه‬ ‫گفت وگوی مثلث با مراد ثقفی‬ ‫مینا علی اسالم‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫در ابتدای بحث ش�اید بد نباش�د بسترهای‬ ‫مقایس�ه میان دوم خرداد ‪ 76‬و‪ 24‬خ�رداد ‪ 92‬را‬ ‫بررسی کنیم‪ .‬در واقع چه فاکتورهایی باید برای‬ ‫مقایسه این دو رویداد مد نظر قرار گیرد و اساسا‬ ‫این دو تاریخ با یکدیگر قابل مقایس�ه هس�تند‬ ‫یا خیر؟‬ ‫‪6‬‬ ‫نگاه ش�ما به ای�ن دو پدیده چیس�ت و ماهیت‬ ‫هر کدام را چطور دریافته اید؟‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫سیاست‬ ‫به نظر م��ن ه ر کس بخواه��د دوم خ��رداد ‪ 76‬و‬ ‫‪24‬خرداد ‪ 92‬را با هم مقایس��ه کند باید بتواند نوعی تبیین‬ ‫از انچه میان این دو تاریخ رخ داده اس��ت‪ ،‬ارائه دهد‪ ،‬در غیر‬ ‫این صورت به ش��باهت های ظاهری یا نوعی شباهت های‬ ‫واژه ای اکتفا خواهد ش��د و مثال از ‪ 24‬خرداد به «بازگش��ت‬ ‫اصالح طلبی» یاد م ی شود و امثال ان‪ .‬از این نوع شباهت ها را‬ ‫همه جا م ی توان یافت و به قول ویتگنشتاین «هر دو چیزی‬ ‫به هم شبیه هستند‪ ،‬دست کم در چیز بودنشان‪».‬‬ ‫اما مهم این است که بتوانیم از نقطه نظر شباهت ها‬ ‫و تفاوت ها که ب رای من تفاوت ها به مراتب بیشتر است‪ ،‬به‬ ‫وقایع میان دو تاریخ توجه داشته باشیم؛ در واقع از زمانی که‬ ‫اقای خاتمی قدرت را ترک م ی کنند (یا حتی قب ل تر‪ ،‬از زمان‬ ‫بای�د نس�بت ب�ه تح�والت می�ان دو‬ ‫انتخاب�ات دوم خ�رداد ‪ 76‬و خ�رداد ‪92‬‬ ‫نگاه�ی تحلیلی داش�ته باش�یم و انها‬ ‫را فهم کنی�م‪ .‬باید دقیق�ا درک کنیم که‬ ‫انتخابات ‪ 76‬چه پدیده ای بود و انتخابات‬ ‫‪ 92‬چ�ه پدی�ده ای‪ ،‬در غیر ای�ن صورت‬ ‫تفاوت ها را هم درست درک نخواهیم کرد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مش��کالت عدیده ای که داش��تیم‪ ،‬مقداری از وجه سیاست‬ ‫مردمی کم م ی شود و این قابل فهم است چرا که کشور در‬ ‫شرایط کمبود عظیم منابع قرار دارد و باید اولویت ها از دفاع‬ ‫به س��ازندگی تغییر کند‪ .‬در عین حال‪ ،‬مجموعه نیروهای‬ ‫سیاس��ی که به دلیل ش��رایط جنگ و منافع ملی سکوت‬ ‫اختیار کرده بودند‪ ،‬حاال م ی خواهند در صحنه حضور داشته‬ ‫باشند و حرف بزنند‪ .‬در نتیجه بعد از جنگ از یک سو شاهد‬ ‫افت سیاست های مردمی هس��تیم به دلیل نیازهای عاجل‬ ‫کشور و سیاس��ت تا حدی وجهی تخصصی پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫یعنی به نظر م ی رسد که مسائل سیاسی کشور مانند قبل‬ ‫دیگر با مش��ارکت مردم در صحنه ش��کل نم ی گیرد‪ ،‬بلکه‬ ‫در یک نظم دیوان ساالرانه تری ش��کل م ی گیرد‪ .‬دوم خرداد‬ ‫‪ 76‬صدای جامع ه ای اس��ت که یاداوری م ی کن��د که نباید‬ ‫فراموش��ش کرد‪ .‬به عبارت دیگر نوعی جوشش مردمی در‬ ‫دوم خرداد اقای خاتمی را بر سر کار اورد‪ .‬تصور بر این بود که‬ ‫نماینده ان دیوان ساالری اقای ناطق نوری هستند‪ .‬در تقابل‬ ‫با ان نوع سیاست ورزی‪ ،‬یک جوشش مردم ی به وجود امد و‬ ‫نش��ان داد که توانایی باالیی دارد تا حرف خود را به کرسی‬ ‫بنش��اند‪ ،‬همان طور که در انقالب‪ ،‬فتح خرمشهر‪ ،‬شکستن‬ ‫حصر ابادان و موارد دیگر این جوشش مردمی نقش خود را‬ ‫اثبات کرده بود‪ .‬این جوشش مردمی در سال ‪ 76‬بار دیگر خود‬ ‫را اثبات کرد‪ ،‬البته در چارچوب نهادینه ای به نام انتخابات‪.‬‬ ‫دوران اصالحات تالشی بود ب رای س��اختن نهادهای‬ ‫ی را سازنده و سر زنده نگاه دارند‪.‬‬ ‫الزمی که این جوشش مردم ‬ ‫در واقع من اصالح��ات را این گونه تعریف م ی کنم‪« :‬تالش‬ ‫ب رای ساختن نهادهایی که در دوران صلح و در چارچوب یک‬ ‫نظام تثبیت شده‪ ،‬مشارکت مردمی را سازنده و سرزنده نگاه‬ ‫م ی دارد‪ ».‬با مراجعه به بحث های ان دوران‪ ،‬درک این تعریف‬ ‫میس��ر م ی ش��ود‪ .‬دولت در این دوران تاکید دارد که احزاب‬ ‫شکل بگیرند‪ ،‬اصناف فعال ش��وند‪ ،‬کانون ها به وجود ایند‪،‬‬ ‫نیروها شناسنامه دار شوند و مواردی از این دست‪ .‬اصالحات‬ ‫م�ن معتق�دم ک�ه هن�وز نم ی دانیم‬ ‫انتخابات ‪ 92‬پاسخی برای مشارکت دادن‬ ‫مردم در سیاس�ت حال به هر ش�کلی که‬ ‫باشد دارد یا ندارد‬ ‫وارد دوره «پس�ا اصالحات» ش�ده ایم‬ ‫به دومعن�ا؛ اوال این که اصالحات و ضدش‬ ‫تثبیت نشدند یا شکست خوردند‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫ت�ا زم�ان مشخ ص نش�دن مواض�ع‬ ‫دولتمردان جدید نم ی توان ارتباطی میان‬ ‫دوم خرداد ‪ 76‬و ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬ایجاد کرد‬ ‫اولین کس�ی که متوجه م ی ش�ود که‬ ‫اقای احمدی نژاد ان کسی نیست که بتوان‬ ‫به او اعتماد کرد‪ ،‬شخص اقای ناطق نوری‬ ‫بود‬ ‫با این منظر کار را اغاز کرد و ادامه داد‪ .‬اما به نظر م ی رس��ید‬ ‫که عده ای نم ی خواستند شرایط این گونه پیش رود‪ .‬فارغ از‬ ‫تمام بده بستان های سیاس��ی که م ی توانست در سال ‪84‬‬ ‫به شکلی دیگر انجام ش��ود و مانع از فرادستی نیرویی شود‬ ‫که دیدیم برنامه سیاس��ی اش در تقابل با همین تعریف از‬ ‫اصالحات تعریف م ی شد‪ ،‬اگر فقط به خود این پروژه بپردازیم‪،‬‬ ‫م ی بینیم که از زمان کلیدخوردن واقع ی اش یعنی سال ‪82‬‬ ‫مشخص شد که عده ای مصمم شده اند که دیگر وضعیتی‬ ‫که اصالحات ب ه وجود اورده بود ادامه پیدا نکند‪ .‬در واقع انها‬ ‫ادامه این وضعیت را در تناقض با باورهای خود م ی دیدند‪ .‬در‬ ‫همین دوران بود که بارها دوگانه جمهوریت و اسالمیت نظام‬ ‫مورد بحث قرار گرفت‪ .‬واقعیت امر ان بود که سیر تحوالت‬ ‫در دوران اصالحات به گونه ای پیش م ی رفت که جمهوریت‬ ‫نظام داش��ت به شکل تثبی ت ش��ده ای خود را نشان م ی داد‪.‬‬ ‫جمهوریت همین است که جمهور مردم در غالب نهادهایی‬ ‫قادر باشند در فرایند سازندگی کشور نقش سیاسی ایفا کنند‪.‬‬ ‫از سال ‪ 82‬به تدریج معلوم شد که عده ای نگران این وضعیت‬ ‫هستند و احساس م ی کنند جمهوریت‪ ،‬وجه اسالمیت نظام‬ ‫را تضعیف م ی کند و باید با ان به مقابله پرداخت‪.‬‬ ‫انتخابات ‪ 84‬از یک سو تالشی ب رای تقویت اسالمیت‬ ‫نظام از طریق تقویت نهادهایی که این وجه نظام را نمایندگی‬ ‫م ی کردند‪ ،‬ب��ود در مقاب��ل جمهوریت ان و از س��وی دیگر‬ ‫تضعیف جمهوریت نظام از طریق تقلی��ل دادن ان به یک‬ ‫امر توده وار بود‪ .‬یعنی اگر اقای خاتمی تالش داشت احزاب‬ ‫و کانون ها و اصناف فعال ش��وند و با شناس��نامه در فرایند‬ ‫سیاست گذاری وارد شوند‪ ،‬اگر دولت اصالحات تالش داشت‬ ‫نهادهای قانونگ��ذاری و نظارت و برنامه ری��زی و اماردهی‬ ‫تقویت شوند تا مردم بتوانند در سیاست به نحو فعال و پویا و‬ ‫سازنده مشارکت کنند‪ ،‬گروه دیگری از سال ‪ 82‬و به عبارتی از‬ ‫انتخابات ‪ 84‬تالش کرد این ب رنامه را به عقب برگرداند‪ .‬بعد از‬ ‫انتخابات ‪ 84‬از یک سو شاهد ان بودیم که تمامی نهادهایی‬ ‫که تالش داشتند سیاست های مردم ی را جهت دهی کرده و‬ ‫به سرانجام ی مردم ساالرانه برسانند‪ ،‬همگی به نوعی دچار‬ ‫خدشه شدند‪ ،‬در سوی دیگر ش��اهد انحالل سازمان برنامه‬ ‫و بودجه و مرک��ز امار بودیم‪ ،‬یعنی نهایتا خدش��ه بر تمامی‬ ‫ نهادهایی که در مقابل قدر قدرتی دولت م ی توانند به مردم و‬ ‫نمایندگانشان فرصت مداخله و مشارکت در سیاست را بدهند‪.‬‬ ‫این ماجرا به سال ‪ 88‬م ی رسد‪ ،‬به نظر من فضای قبل‬ ‫از انتخابات سال ‪ 88‬واکنشی بود به وضعیتی که طی چهار‬ ‫سال قبل از ان حاکم شده بود‪ .‬همنشینی نیروها در مقابل‬ ‫اقای احمدی نژاد به ما نشان م ی دهد که بسیاری از جناح ها‬ ‫و تفکرات سیاسی متوجه این نکته ش��دند که نم ی توان با‬ ‫جمهوریت نظام چنی��ن برخورد ک��رد‪ .‬کاری به بحث های‬ ‫سیاس��ی ای که بعد از انتخابات پیش امد ندارم‪ ،‬اما حرکت‬ ‫گروهی از مردم قبل از انتخابات س��ال ‪ 88‬درست مانند این‬ ‫حرکت در سال ‪ 76‬نشان داد که مردم م ی خواهند در سیاست‬ ‫مشارکت داشته باشند و باید فضاهای مناسب ب رای اینکه این‬ ‫جوشش های مردمی به امری س��ازنده تبدیل شود به وجود‬ ‫اید‪ .‬حال سوال این اس��ت که ایا انتخابات ‪ 92‬پاسخ به این‬ ‫جوشش هست یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت باشد م ی توان این‬ ‫انتخابات را با دوم خرداد ‪ 76‬مقایس��ه کرد اما اگر نیست یا‬ ‫هنوز دیده نم ی شود که پاسخی به جوشش مردمی باشد‪ ،‬ان‬ ‫وقت دیگر ربطی به انتخابات دوم خرداد ‪ 76‬ندارد‪.‬‬ ‫پاسخ شما به این سوال چیست؟‬ ‫من معتق��دم که هن��وز نم ی دانی��م انتخابات ‪92‬‬ ‫پاسخی ب رای مش��ارکت دادن مردم در سیاست حال به هر‬ ‫شکلی که باشد دارد یا ندارد‪ .‬ش��اید هنوز ب رای قضاوت زود‬ ‫باشد و ش��اید به این دلیل اس��ت که هنوز منتخبین مردم‬ ‫گفتار مشخصی در این رابطه عرضه نکرده اند‪ .‬در واقع رخداد‬ ‫‪ 92‬هنوز گفتمان خود را ندارد و نم ی توان تشخیص داد که‬ ‫جایگاه مردم در نزد منتخبین این انتخابات کجاست‪ .‬هنوز‬ ‫نم ی دانیم قرار است چه اتفاقی ب رای جمهوریت نظام بیفتد‬ ‫و تا زمانی که نم ی دانیم‪ ،‬نم ی توانیم دست به مقایسه بزنیم‪.‬‬ ‫شخصا معتقدم که ما وارد دوره «پس��ا اصالحات» شده ایم‬ ‫به دومعن��ا؛ اوال این که اصالحات و ضدش تثبیت نش��دند‬ ‫یا شکست خوردند و دوم به این معنا که همه نیروها به جز‬ ‫عده قلیلی همه اصالح طلب شده اند‪ .‬در نتیجه ما یک دور‬ ‫کامل زده ایم و دوران اصالحات تمام ش��ده است‪ .‬به همین‬ ‫جهت نم ی توان این دوره جدید را با ان مقایس��ه کرد‪ .‬دوران‬ ‫اصالحات ب رنامه مشخصی داشت و عبارت بود از تالش ب رای‬ ‫قانون ی کردن مداخالت مردم در سیاست در بهترین شکل ان‬ ‫اعم از مطبوعاتی‪ ،‬حزبی‪ ،‬انتخاباتی یا حکومت بر شهرها‪.‬‬ ‫مبارزه اصالحات با این هدف انج��ام گرفت که مردم بتوانند‬ ‫حرف خود را بزنند و در سیاست ورزی و سیاستگذاری کشور‬ ‫سهم باالیی داشته باش��ند‪ .‬بحث موفقیت یا عدم موفقیت‬ ‫دولت اصالحات‪ ،‬یعنی دولتی که در سال ‪ 76‬با این هدف روی‬ ‫کار امد در تثبیت ان بحث دیگری است‪ .‬حاال باید ببینیم که‬ ‫دولت جدید چه تدبیری ب رای پاسخ به این مساله اصلی کشور‬ ‫دارد‪ ،‬پس تا زمانی که پاسخش را تبیین نکند ما نم ی توانیم‬ ‫مقایسه کنیم‪.‬‬ ‫ب ه نظ�ر ش�ما م�ا احتی�اج ب�ه زم�ان داری�م تا‬ ‫مش�خصات دوران پس�ا اصالحات بروز کند یا اینکه‬ ‫ممک�ن اس�ت ش�رایط ب ه گون�ه ای تغیی�ر کن�د که‬ ‫مشخصات دوران اصالحات خودنمایی کند؟‬ ‫همان طور که خدمتتان گفتم‪ ،‬من فکر م ی کنم ما‬ ‫یک س��یکل کامل را طی کرده ایم؛ نقطه شروع این سیکل‬ ‫تالش ب رای ساماندهی نهادهای الزمه جمهوریت نظام بود و‬ ‫با تالش ب رای از میان بردن نهادهایی که باعث تقویت وجه‬ ‫جمهوریت نظام بودند ادامه یافت و تمام شد‪ .‬هیچ یک از این‬ ‫دو رویکرد جواب نداد‪ .‬البته مقصود این نیست که نهادسازی‬ ‫ب رای تقویت جمهوریت نظام غلط بود‪ ،‬ابدا‪ .‬منظورم این است‬ ‫که ان استراتژی و تاکتی ک هایی که دولت اصالحات به کار‬ ‫بس��ت موفق نبودند‪ .‬رقیب این دیدگاه‪ ،‬ه��م به نظر من به‬ ‫معنی واقعی شکست خورد؛ یعنی تالش ب رای تقویت کردن‬ ‫نهادهای متفاوت و غیر جمهوریت‪ .‬اگر بخواهیم با کلمات‬ ‫قلمبه سلمبه بگوییم‪ ،‬م ی توان گفت که تز و انت ی تز ناموفق‬ ‫بودند‪ ،‬حال باید دید سنتز چیست؟‬ ‫یعنی حال س��وال این اس��ت که منتخبین مردم در‬ ‫انتخابات ‪ 92‬چ��ه برنامه ای ب رای مش��ارکت و مداخله مردم‬ ‫در سیاس��ت دارند؟ ایا قصد نهادس��ازی دارند؟ اگر پاس��خ‬ ‫مثبت است باید روشن کنند که چگونه م ی توانند دست به‬ ‫نهادسازی ب رای نقش افرینی مردم بزنند‪ ،‬درحال ی که پی ش تر‬ ‫این روند با مشکل مواجه شد‪ .‬در نتیجه در شرایط کنونی و‬ ‫تا زمان مشخ ص نشدن مواضع دولتمردان جدید نم ی توان‬ ‫ارتباطی میان دوم خرداد ‪ 76‬و ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬ایجاد کرد‪ .‬دوم‬ ‫خرداد گفتمان روشنی داشت‪ ،‬لزوم ایجاد و تقویت نهادهای‬ ‫مردمی و سیاس��ی با هدف بسترس��ازی ب رای ورود جمهور‬ ‫مردم به عرصه سیاس��ی و س��ازنده بودن در این عرصه‪ .‬در‬ ‫طول هشت سال این پروژه کنار زده شد و حال ما وارد دوران‬ ‫جدیدی شده ایم که نم ی دانیم چه ویژگ ی هایی دارد‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال هنوز مشخص نیست که دولت جدید در مورد احزاب‬ ‫چه برنامه ای دارد یا در مورد نهادهای صنفی‪ -‬س��ندیکایی‪،‬‬ ‫سازمان های غیردولتی‪ ،‬س��ازمان های خاصی که به عنوان‬ ‫مثال در زمینه افزایش مش��ارکت زنان در عرصه اقتصادی‬ ‫کار م ی کنند و امثال انها چه رویکردی دارد‪ .‬هنوز مشخص‬ ‫نیس��ت که دولت جدید چگونه م ی خواهد فضای سیاسی‬ ‫را س��اماندهی کند‪ ،‬این در حالی اس��ت که فضای سیاسی‬ ‫نیازمند ساماندهی است‪.‬‬ ‫ایا فک�ر نم ی کنی�د دول�ت یازده�م نمودهایی‬ ‫را در ط�ول عم�ر کاری خ�ود نش�ان داده ک�ه‬ ‫جهت گیری های این دولت در عرصه سیاسی را‬ ‫مش�خص م ی کند؟ ب ه عنوان مث�ال تاکید دولت‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫بر احیای س�ازمان مدیریت ای�ا نم ی تواند نمونه‬ ‫بارزی باشد؟‬ ‫مثال خوبی است‪ .‬احیای سازمان ب رنامه و بودجه اما‬ ‫سوال این است که چگونه دولت م ی خواهد به این کار اقدام‬ ‫کند‪ .‬در دوران اقای خاتمی دولت به درس��تی به این نتیجه‬ ‫ی باید در‬ ‫رسید که س��ازمان برنامه و بودجه و امور استخدام ‬ ‫کنار هم کار کنند چ��را که هدف این س��ازمان برنامه ریزی‬ ‫توسع ه ای اس��ت و یکی از عوامل توس��عه افرادی هستند‬ ‫که برنامه های توسعه را اجرا م ی کنند‪ .‬این نکته در کشوری‬ ‫که دولت نقش استخدامی عمده ای دارد‪ ،‬از اهمیت ویژه ای‬ ‫برخوردار اس��ت‪ .‬اکنون که صحبت از احیای دوباره سازمان‬ ‫مدیریت و ب رنامه ریزی است‪ ،‬هنوز مشخص نیست که دولت‬ ‫چگونه م ی خواهد دس��ت به این اقدام بزند‪ ،‬ایا قرار است به‬ ‫صورت یکی از ادارات متصل به ریاس��ت جمهوری باشد یا‬ ‫به صورت یک وزارتخانه خواهد ش��د؟ ایا امور استخدامی از‬ ‫ان جدا م ی شود یا خیر؟ هنوز ما پاسخ اینها را نم ی دانیم‪ .‬ایا‬ ‫م ی خواهد خودش را بیاورد ولی اسمش را نیاورد یا بالعکس‬ ‫اسمش را بیاورد و خودش را نیاورد؟ به عبارت دقی ق تر هنوز‬ ‫چهره سیاسی این دولت به درستی روشن نیست و چگونگی‬ ‫مشارکت مردم در سیاست مبهم است‪ .‬در حال ی که از فردای‬ ‫دوم خرداد‪ ،‬دولت ب��رای چگونگی مش��ارکت دادن مردم در‬ ‫سیاست برنامه داش��ت و بهترین نمونه ان تصویب قانون‬ ‫انتخابات شوراها بود که البته مقدمات ان در سال های پایانی‬ ‫ریاست جمهوری اقای هاشمی فراهم شده بود‪ .‬معتقدم که‬ ‫اقای هاشمی نیز در دو سال پایانی ریاست جمهوری به این‬ ‫نتیجه رسیده بود که مشارکت مردم ظرف م ی خواهد و باید‬ ‫این ظرف را ایجاد کرد‪ .‬هم قانون ش��وراها را به مجلس برد‬ ‫و هم خودش به تکاپوی ایجاد حزب افتاد‪ .‬س��ایر نیروهای‬ ‫سیاس��ی نیز –یعنی مش��خصا ان بخش از نیروهای چپ‬ ‫که تا پایان جنگ دست باال را در سیاست کشور داشتند‪ -‬به‬ ‫فکر ایجاد فضایی ب رای نقش افرینی مردم در سیاس��ت در‬ ‫ی که در انقالب‬ ‫زمان صلح و تثبی��ت افتادند‪ .‬همان مردم�� ‬ ‫ایفای نقش کرده بودن��د و در دوران جن��گ هم در صحنه‬ ‫حاضر بودند‪ ،‬حاال باید راهی ب رای ایف��ای نقش دوباره انها‬ ‫جس ت وجو م ی ش��د‪ .‬اما اکنون نم ی دانیم دولت یازدهم چه‬ ‫برنامه یا راهی ب��رای نقش افرینی مردم در سیاس��ت دارد‪.‬‬ ‫سیاست های دولت در مبارزه با فساد یا تعمیم بیمه یا رجوع‬ ‫به مردم ب رای چگونگی ادامه مس��یر اعطای یارانه و امثال‬ ‫اینها باعث دلگرمی است اما هنوز خبری از سیاست مردمی‬ ‫ نیست‪ .‬اصل پرسش ب رای داوری سیاست ها در کشورهای‬ ‫پیشرفته ای مانند کشور ما این اس��ت که مردم چگونه قرار‬ ‫است در سیاست نقش افرینی کنند؟‬ ‫به دوم خرداد ‪ 76‬بازم ی گردیم‪ .‬اگر دوم خردادی‬ ‫ایجاد نم ی شد و پیروز انتخابات سال ‪ 76‬به جای‬ ‫اقای خاتم�ی‪ ،‬اقای ناطق نوری بودند‪ ،‬سیاس�ت‬ ‫ایران به کدام سو م ی رفت؟‬ ‫نم ی دانم‪.‬‬ ‫اگر دوم خرداد ‪ 76‬نبود جهت دهی به سیاس�ت‬ ‫ی چه سرنوشتی پیدا م ی کرد؟‬ ‫مردم ‬ ‫نمایندگان مردم احترام گذاشت‪.‬‬ ‫به عبارت دیگر م ی توانم بگویم افرادی که در انقالب‬ ‫حضور داشتند و تجربه انقالب را درک کرده اند و حضور مردم‬ ‫در صحنه را دیده اند‪ ،‬به مردم و جمهور ملت و نمایندگان انها‬ ‫احترام م ی گذارند و نم ی توانند انه��ا را نادیده بگیرند‪ .‬باز هم‬ ‫م ی گویم اولین ف��ردی که به واقعی��ت احمدی نژاد پی برد‪،‬‬ ‫اقای ناطق نوری بود‪ .‬این نشانی از یک نوع سیاس ی اندیشی‬ ‫مشخص اس��ت‪ .‬به ارزش های افراد کاری ندارم‪ ،‬بحث این‬ ‫است که افراد چگونه به سیاس��ت م ی اندیشند‪ .‬اقای ناطق‬ ‫هم با این شناسایی زودهنگام نشان داد که اندیشیدنش به‬ ‫سیاست‪ ،‬همان نوع اندیشیدنی است که انقالب و بسیج نیرو‬ ‫ب رای بیرون راندن دشمن به ما اموختند‪.‬‬ ‫اق�ای خاتم�ی در دوم خ�رداد ‪ 76‬مظه�ر‬ ‫عدالت خواهی بودند یا ازادی خواهی؟‬ ‫من این نوع تقسیم بندی نم ی کنم‪ .‬چون معتقدم‬ ‫هر فردی ارتباط مشخص و ویژه ای بین این دو مقوله در سر‬ ‫خودش ایجاد م ی کند‪ .‬خیل ی ها ممکن است فکر کنند که‬ ‫دسترسی بهترشان به کاالها و نعمات‪ ،‬ازادی شان باشد‪ .‬یعنی‬ ‫تالش های دولت سازندگی را ب رای بهبود وضعیت اقتصادی‬ ‫کش��ور‪ ،‬به ازادی بیشتر داش��تن ترجمه کنند‪ .‬شاید همین‬ ‫امر بود که باعث ش��د سرعت و ش��تاب الزم ب رای بازسازی‬ ‫کش��ور بعد از جنگ تا ح��دودی باعث افت سیاس��ت های‬ ‫مردمی ش��ود‪ .‬در بهترین خانواده ها هم با وقوع چند بحران‬ ‫همزمان در خانواده‪ ،‬سطح مش��ورت محدود م ی شود‪ .‬این‬ ‫مساله کامال طبیعی اس��ت‪ .‬اینکه م ی گویند اقای هاشمی‬ ‫اولویت را به اقتصاد داده ب��ود را قبول ندارم چراکه اولویت ها‬ ‫را اقای هاش��می تعیین نکرد‪ ،‬وضعیت کشور پس از جنگ‬ ‫بود که این اولویت ها را دیکته م ی کرد‪ .‬زمانی که جناح راست‬ ‫حمایت خود را از اقای هاش��می برداش��ت ‪ -‬که اوج ان در‬ ‫انتخابات مجلس پنجم بود ‪ -‬همه متوجه شدند که سیاست‬ ‫را نم ی توان فراموش کرد زی را در غیر این صورت اقتصاد هم با‬ ‫مشکل مواجه خواهد شد و نیروهای خارج از حوزه سیاست و‬ ‫نیروهای محافظه کار نخواهند گذاشت که اقتصاد پیش برود‬ ‫و با سهم خواه ی های خود ایجاد مشکل م ی کنند‪.‬‬ ‫در نتیجه پرسش اصلی کش��ور از سال ‪ 74‬به بعد که‬ ‫در دوم خرداد ‪ 76‬بروز یافت‪ ،‬پرسش��ی سیاسی است‪ ،‬اینکه‬ ‫چگونه قرار است مردم در سیاست مداخله و مشارکت سازنده‬ ‫و پویا و پایدار داشته باشند؟ این همان پرسش اصل ی ای است‬ ‫که مباحث انتخابات ‪ 88‬بار دیگر با جدیت تمام ان را پیش‬ ‫کشید‪ .‬همان پرسشی که در ‪ 76‬پیش کشیده شد و گمان‬ ‫رفت که دولت اصالحات پاس��خ ان است و همین پرسشی‬ ‫است که دولت منتخب ‪ 92‬باید پاسخی ب رای ان بیابد‪.‬‬ ‫چه تحوالت�ی بع�د از دوم خ�رداد ‪ 76‬رخ داد که‬ ‫جریان راست سنتی به جریان اصولگرایی تبدیل‬ ‫شد؟‬ ‫دوگانه سازی نوعی ته نش��ین انقالب است‪ .‬یک‬ ‫نوع سیاست ورزی مشخصی در دوران انقالب شکل گرفت‬ ‫و جواب ه��م داد و در نتیجه ب رای نس��لی که جامع ه پذیری‬ ‫سیاس ی اش در این دوران شکل گرفت‪ ،‬به سیاس ی اندیشی‬ ‫و سیاست ورزی غالب تبدیل شد‪ .‬این ماجرا متاسفانه بعد از‬ ‫انقالب و جنگ کارکرد جدیدی یافته و نتیجه این ش��د که‬ ‫بسیاری از افراد این نسل که به نقد چنین سیاست ورزی ای‬ ‫نپرداختند هر وقت بخواهند کسی را از دایره سیاست خارج‬ ‫کنند در ی��ک دوگانه قرارش م ی دهند‪ .‬درس��ت اس��ت که‬ ‫سیاست مستلزم دوگانه س��ازی و فعال کردن شکاف هاست‬ ‫اما برخی دوگانه س��ازی ها خصم مردمس��االری هس��تند و‬ ‫نیروهای تاریک تاریخ را زنده م ی کنند‪ .‬متاسفانه در دورانی‬ ‫که شما از ان نام م ی برید مبدع این دوگانه سازی برخی از افراد‬ ‫جناح اصالح طلب بودند‪ .‬داستان هایی همچون عالیجناب‬ ‫سرخ پوش و‪ ...‬از دوگانه سازی های بسیار خط رناک بود‪.‬‬ ‫در یک نگاه جامع ه ش�ناختی‪ ،‬دوم خرداد ‪ 76‬چه‬ ‫شکاف هایی را در جامعه فعال کرد؟‬ ‫دومخردادشکاف هاییرا کهواقعیتجامعهبودندفعال‬ ‫کرد‪ ،‬شکاف های جامع ه ای را فعال کرد که انقالب کرده بود‪ ،‬در‬ ‫جنگحضورداشتوهرانچهازدستشب رامد‪،‬تقدیمکردودیگر‬ ‫قرار نبود به کسی ج واب پس دهد‪ .‬این جامعه ازمون خود را پس‬ ‫داده بود و حاال م ی خ واست در زمان صلح و تثبیت نیز نقش فعال‬ ‫داشته باش��د‪ .‬جامع ه ای که در تمام طول جنگ با هدف حفظ‬ ‫منافع ملی سکوت کرده بود‪ ،‬بعد از دوم خرداد نقش و حضور خود‬ ‫را گوشزد کرد‪ .‬در واقع اگر جنگ را یک پ رانتز در سیاست ورزی‬ ‫بعد از انقالب فرض کنیم‪ ،‬دوم خرداد ‪ 76‬ادامه انقالب بود‪ .‬این‬ ‫مردم بودند که با ارزوها و مطالبات و دیدگاه های خود بعد از دوم‬ ‫خرداد فعال شدند‪.‬‬ ‫ما که دوران قبل از انقالب را زندگی و از منظر سیاسی‬ ‫درک کرده ایم‪ ،‬ای��ن تفاوت را خوب ح��س م ی کنیم‪ .‬در ان‬ ‫دوران مردم نبودند‪ ،‬در انقالب و به واسطه ان و بعد از ان است‬ ‫که مردم هس��تند و از صحنه هم بیرون نخواهند رفت‪ .‬باید‬ ‫بتوانیم ظرف های قانونی و نهادینه ای درست کنیم تا مردم‬ ‫ی تفاوت ها و کثرت شان بتوانند در سیاست مداخله و‬ ‫با تمام ‬ ‫مشارکت داشته باشند‪ .‬قواعد بازی باید طوری تعریف شوند‬ ‫که اکثریت باالیی ان را قبول داشته باشند و بپذیرند که در‬ ‫ان چارچوب بازی کنند در نتیجه به نتایج ان گردن بگذارند‪.‬‬ ‫انقالب‪ ،‬سیاست را در کش��ور ما مردمی کرد و تا زمانی که‬ ‫بخواهیم از پاس��خ دادن جدی و درخور ب��ه چنین وضعیتی‬ ‫طفره برویم‪ ،‬جوابی جز همی��ن وضعیت امروزی نخواهیم‬ ‫گرفت‪ ،‬یعنی کشوری با این همه ثروت مالی و اقتصادی ابدا‬ ‫در جایگاهی که در شانش است قرار ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫باید در واژه اصولگرایی دقیق ش��ویم و بررسی کنیم‬ ‫که سیاست اصولگرایی چیس��ت‪ .‬اگر اصول قانون اساسی و‬ ‫جایگاه های مختلفی اس��ت که در قانون اساسی ب رای نیروها‬ ‫تعریف شده اس��ت و نهادها و حقوق و ازادی های تعریف شده‬ ‫در ان که به این ترتیب انهایی که در تدوین و تصویب و تثبیت‬ ‫چرا دوم خرداد نتوانس�ت دوگانه ناطق‪ -‬خاتمی‬ ‫را ایج�اد کن�د و برون�داد ان دوگان�ه هاش�می‪-‬‬ ‫احمدی نژاد شد؟‬ ‫سیاست‬ ‫اقایان ناطق ن��وری فرزند انقالب هس��تند‪ .‬لحظه‬ ‫انقالب و لحظه مش��ارکت مردم در تعیین تکلیف سیاسی‬ ‫خاطره ای فراموش نشدنی اس��ت‪ .‬وقتی حضور مردم در ان‬ ‫صحنه را دیده اید و وقتی این نوع سیاست ورزی را دیده اید‪ ،‬تا‬ ‫پایان عمر ان را فراموش نخواهید کرد‪ .‬ب رای این نسل‪ ،‬مردم‬ ‫و جمهور مردم جایگاه غیرقابل اغماضی دارند و همه به ان‬ ‫فکر م ی کنند‪ .‬ب ی جهت نیست که اقای ناطق نوری با اقای‬ ‫احمدی نژاد دعوا م ی کند‪ .‬اولین کسی که متوجه م ی شود که‬ ‫اقای احمدی نژاد ان کسی نیست که بتوان به او اعتماد کرد‪،‬‬ ‫شخص اقای ناطق نوری بود‪ .‬اقای ناطق نوری که در مقطع‬ ‫دوم خرداد ‪ 76‬به عنوان کاندیدای رقیب اقای خاتمی مطرح‬ ‫بودند‪ ،‬فارغ از این رقابت‪ ،‬عمال م ی داند ک��ه باید به مردم و‬ ‫دوم خرداد ش�کاف هایی را ک�ه واقعیت‬ ‫جامعه بودن�د فع�ال کرد‪ ،‬ش�کاف های‬ ‫جامع�ه ای را فعال کرد ک�ه انقالب کرده‬ ‫بود‪ ،‬در جن�گ حضور داش�ت و هر انچه‬ ‫از دس�تش برام�د‪ ،‬تقدی�م ک�رد و دیگر‬ ‫قرار نبود به کسی جواب پس دهد‪ .‬این‬ ‫جامعه ازمون خود را پس داده بود و حاال‬ ‫م ی خواس�ت در زمان صلح و تثبیت نیز‬ ‫نقش فعال داشته باشد‬ ‫این قانون نقش داشتند‪ ،‬همگی اصولگرا هستند‪ .‬اقای خاتمی‬ ‫همواره به بازگشت به قانون اساسی و اصول مغفول مانده ان‬ ‫تاکید دارند و به این ترتیب اصولگرا هس��تند‪ .‬اما اصولگرایی‬ ‫به عنوان یک جناح که راست های س��ابق خود را به ان نامیدند‬ ‫مفهومی استکهب رایتقویتاسالمیتنظامایجادشد‪.‬درواقع‬ ‫دردوراناصالحاتباتقویتبعدجمهوریتنظام‪،‬برخینگرانبه‬ ‫مخاطره افتادن اسالمیت نظام شدند و ب رای خروج از این نگرانی‬ ‫تالشکردندتصمیم هایکالنسیاسیراازدروندستگاهدولت‬ ‫بهمعنایقوهمجریهخارجکنندوبهسطححکومتیبب رند‪،‬بدون‬ ‫انکه رئوس حکومت چنین خواسته ای داشته باشند‪ .‬از دید انها‬ ‫اگر تصمیمات کالن در سطح حکومتی اتخاذ م ی شد‪ ،‬تنش ها‬ ‫به حداقل م ی رس��ید‪ .‬به عبارت دیگر جریانی که از تقویت بعد‬ ‫جمهوریت نظام ه راس داشت تالش کرد که تصمیم گیری را از‬ ‫سطح جامعه به سطح حکومتی ببرد و مدافعین این سیاست‪،‬‬ ‫خود را اصولگرا نامیدند‪ .‬اما نتیجه تاسف انگیز بود‪ .‬یعنی تمام‬ ‫نهادهایسیاستگذاریمختلشدند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫روحانی متفاوت‬ ‫س��خنان جدید اقای حس��ن روحان��ی درباره ش��بکه های‬ ‫اجتماعی‪ ،‬نوع مواجهه با مردم و رابطه می��ان حاکمیت با ملت با‬ ‫واکنش هایی مواجه شده است‪.‬‬ ‫بازتاب هایحمایتروحانی‬ ‫ازشبکه هایمجازی‬ ‫دفاع رئی س جمهور از ازادی‬ ‫جریان اطالعات‬ ‫گرفتن امنیت ملی نیست‪« :‬مصلحت ما در زمینه سیاسی‬ ‫فقط امنیت و اسرار ملی و در زمینه مسائل اجتماعی‪ ،‬اخالق‬ ‫عمومی و ارزش هاس��ت؛ ضمن اینکه حق ارتباط با ش��بکه‬ ‫اطالعات جهانی را به عنوان یک حق ش��هروندی در کش��ور‬ ‫به رسمیت م ی شناس��یم‪ ».‬رئی س جمهوری با بیان اینکه در‬ ‫مسیر مقابله با تهاجم فرهنگی باید فعال و شجاع وارد صحنه‬ ‫شد و نباید منزوی و ترسو باشیم‪ ،‬گفت‪« :‬باید بخش وسیعی‬ ‫از فضای مجازی را دانشجویان‪ ،‬فرهیختگان و جوانان کشور‬ ‫در اختیار گرفته و هویت اس�لامی ‪ -‬ای رانی و اسالم رحمانی‬ ‫را به دنیا معرفی کنند‪ ».‬روحانی اضافه کرد‪« :‬زیبنده نیس��ت‬ ‫که در سال فرهنگ‪ ،‬س��پر به دست داشته باشیم و منفعالنه‬ ‫با فناوری برخورد کنیم‪ .‬اگر تهاجم فرهنگ��ی وجود دارد‪ ،‬که‬ ‫دارد‪ ،‬با شمش��یر چوبی نم ی توان به مقابله ب��ا ان رفت بلکه‬ ‫باید جسورانه و فعاالنه با ابزار مدرن رویارو شویم‪ ».‬او با بیان‬ ‫اینکه انقالب عظیم اسالمی در دورانی به پیروزی رسید که به‬ ‫دوران دین زدایی معروف بود و شعار دین گرایی زمانی از سوی‬ ‫این انقالب مطرح شد که غرب گرایی به عنوان فرهنگ حاکم‬ ‫سیطره یافته بود‪ ،‬گفت‪« :‬امروز باید بلوک فارسی را در شبکه ها‬ ‫و فضای مج��ازی فعال کنیم تا بتوانیم صنعت‪ ،‬کش��اورزی‬ ‫و خدمات دانش بنی��ان را به پیش ب��رده و در حوزه فرهنگ‪،‬‬ ‫اسالم واقعی را به جهانیان معرفی کنیم‪ ».‬روحانی همچنین‬ ‫عدم رضایت خود از شرایط پهنای باند در کشور را نیز اب راز کرد‪.‬‬ ‫واکنش ها به یک سخنرانی‬ ‫حسن روحانی هفته گذشته با سخنانش در خصوص‬ ‫شبکه های اجتماعی خبرساز شد‪ .‬رئیس جمهوری که پیش‬ ‫از سفر به چین در چهارمین جشنواره ملی ارتباطات و فناوری‬ ‫اطالعات س��خن م ی گفت‪ ،‬ارتباط با شبکه اطالعات جهانی‬ ‫را حق ش��هروندان عنوان کرد و از جوانان خواست در فضای‬ ‫مجازی‪ ،‬اس�لام رحمانی و فرهنگ ای رانی را به جهان معرفی‬ ‫کنند‪ .‬این اظهارات اما با واکنش های صریحی مواجه ش��د؛ از‬ ‫دستگاه قضا تا صندل ی های سبز بهارستان‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫روحانی در خصوص فضای مجازی چه گفت؟‬ ‫حسن روحانی ش��نبه گذش��ته در اختتامیه چهارمین‬ ‫جشنواره ملی ارتباطات و فناوری اطالعات با بیان اینکه امروز‬ ‫ارتباطات از س��طح منطقه و کشورها خارج ش��ده و در سطح‬ ‫جهانی شاهد ش��هروندان جدیدی به نام کارب ران هستیم که‬ ‫در حقیقت شهروند جامعه جهانی نوین دنیای امروز هستند‪،‬‬ ‫چنین گفت‪« :‬امروز برخالف گذش��ته که جهان به س��مت‬ ‫دهکده جهانی در ح��ال حرکت بود‪ ،‬به س��مت یک خانواده‬ ‫جهانی در حرکت اس��ت و گاهی یک شبکه اجتماعی دارای‬ ‫میلیون ها کاربر اس��ت‪ .‬دنیای ارتباط��ات و اطالعات‪ ،‬دنیای‬ ‫بسیار پیچیده و عجیبی است؛ مشارکت میلیونی کارب ران در‬ ‫بارگذاری‪ ،‬بازدید و ارائه نظر درباره یک مطلب در هر دقیقه در‬ ‫فضای اینترنت به معنای تحولی بزرگ در دنیای ارتباطات امروز‬ ‫است‪ ».‬رئی س جمهور اب راز عقیده کرد‪« :‬فضای مجازی در عین‬ ‫ی میان افراد ایجاد نم ی کند‪،‬‬ ‫ی که مواجهه و تعامل مستقیم ‬ ‫حال ‬ ‫اما اثار کامال عینی و محسوسی بر جامعه‪ ،‬کشور و حتی در‬ ‫سبک زندگی مردم دارد‪ ».‬او همچنین از پایان انچه «استب داد‬ ‫پیام» خواند سخن گفت و به تبادل سریع اطالعات میان افراد‬ ‫در اقص ی نقاط جهان از طریق اینترنت اشاره کرد‪« :‬امروز دوران‬ ‫پیام های یک طرفه به سر امده و کم کم به جایی م ی رسیم که‬ ‫جایگاهی ب رای اس��تب داد پیام وجود نداشته و پیام ها از طریق‬ ‫ تریبون های یک طرفه اعالم نم ی شود‪».‬‬ ‫روحانی در ادامه تصریح کرد که ه��ر پیامی که در دنیا‬ ‫بازتابی وسی ع تر دارد‪ ،‬قوی تر و تاثیرگذارتر است‪« :‬دنیای سایبری‬ ‫باید یک فرصت تلقی شود‪ ،‬نه اینکه به گونه ای باشد که گویا‬ ‫به خاطر اضط رار و ناچاری وارد ان شده ایم‪».‬‬ ‫رئیس جمهوری با انتقاد از عدم وجود اعتماد به جوانان‬ ‫در گس��ترش فناوری های ارتباطاتی و اطالعاتی گفت‪« :‬در‬ ‫س��ال های پس از پیروزی انقالب اسالمی یکی از مهم ترین‬ ‫دغدغه های کش��ور این بود که با ورود ویدئو‪ ،‬ایمان و هویت‬ ‫جوانان را نم ی توان حفظ کرد؛ اما دیدیم که وارد ش��دن ویدئو‬ ‫نه تنها اثری در ایمان جوانان مان نداش��ت‪ ،‬بلکه حضور انها‬ ‫در محافل دینی و مظاهر راهپیمای ی ه��ای انقالبی و مراکز‬ ‫ایمانی قوت پیدا ک��رد‪ ».‬او از لزوم اعتماد به جوانان س��خن‬ ‫گفت اما در عین حال تاکید کرد که این نگاه به معنای نادیده‬ ‫این س��خنان بالفاصله با واکنش مقام های قضایی و‬ ‫نمایندگان مجلس مواجه شد‪ .‬واکنش هایی که صریح ترین انها‬ ‫از سوی رئیس دستگاه قضا اب راز شد‪ .‬ایت اهلل امل ی الریجانی در‬ ‫جلسه مسئوالن عالی قضایی‪ ،‬برخوردهای سلیقه ای ب ر اساس‬ ‫نگاه مثبت یا منفی افراد به مقوله ارتباطات و فضاهای نوین‬ ‫ارتباطاتی را مناس��ب ندانس��ت و گفت‪« :‬باید با ورود مراکز‬ ‫تصمیم گیر و شورایی مانند ش��ورای عالی فضای مجازی و‬ ‫ش��ورای عالی انقالب فرهنگی و تدوین ویژگ ی ها و شرایط‬ ‫استفاده از این فناوری ها‪ ،‬از این فرصت به خوبی ب رای پیشرفت‬ ‫و توسعه اجتماعی متناس��ب با جامعه اسالمی بهره ببریم‪».‬‬ ‫او با تاکید بر اینکه فناوری ه��ای نوین اطالعاتی و ارتباطاتی‬ ‫اهمیت فراوانی ب رای تمام کشورها دارد و تحوالت در این عرصه‬ ‫وضعیت عجیب و روابط و اتصاالت گس��ترده ای پدید اورده‬ ‫است‪ ،‬ادامه داد‪« :‬در حال حاضر به مدد فضای سایبر پیام ها در‬ ‫چند ثانیه در حجم وسیعی رد و بدل م ی شود و ما با انفجاری از‬ ‫ی که دائما نیز در حال تحول است‪،‬‬ ‫اطالعات علمی و غیرعلم ‬ ‫روبه رو هستیم‪ ».‬ایت اهلل امل ی الریجانی همچنین توجه به‬ ‫پیامدهای ظهور و ب��روز فناوری های ارتباطات��ی را ضرورتی‬ ‫اجتناب ناپذیر خواند‪« :‬همزمان با گس��ترش فضای سایبری‪،‬‬ ‫مسائل و تبعات جدیدی ایجاد م ی شود که هم فرصت و هم‬ ‫تهدید است و البته بدیهی است که نم ی توانیم جلوی ورود و‬ ‫رشد فناوری های نوین را بگیریم چرا که فرصت های عظیمی‬ ‫ را در اختیار افراد جامعه از جمله پژوهش��گران و محققان قرار‬ ‫م ی دهد‪ ».‬رئیس قوه قضائیه با اشاره به اینکه «صحبت درباره‬ ‫تهدیدهای مربوط به گس��ترش فضای سایبری و ارتباطات و‬ ‫فناوری های نوین و ضرورت تدوین راهکارهای مناسب ب رای‬ ‫مقابله با ان به معنی ب ی اعتمادی به م��ردم و به ویژه جوانان‬ ‫نیست» تاکید کرد‪« :‬اینترنت‪ ،‬تلفن همراه و فناوری های مرتبط‬ ‫با ان‪ ،‬فرصت های بسیار مهمی ب رای محققان پدید م ی اورد‪،‬‬ ‫ولی در عین حال فرصت مغتنمی ب رای دشمنان نیز خواهد‬ ‫بود که به راحتی و فارغ از مرزهای جغ رافیایی و تنها با زدن یک‬ ‫دولت‬ ‫کلید تا پستوی خانه های مردم ورود پی دا کنند‪ ».‬رئیس دستگاه‬ ‫قضا با اشاره به اینکه «سیم خاردار کشیدن اط راف یک باتالق»‬ ‫معنایش ب ی اعتمادی به مردم و جوانان نیس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬اگر‬ ‫م ی گوییم که ج وانان ما مورد اعتمادند و خودشان به خوبی همه‬ ‫چیز را م ی فهمند پس با این استدالل چرا با مواد مخدر مقابله‬ ‫م ی کنیم؟ با چنین استداللی باید پخش و استفاده از مواد مخدر‬ ‫را نیز ازاد بگذاریم‪ ».‬ایت اهلل امل ی الریجانی تاکید کرد‪« :‬اعتماد‬ ‫به ج وانان با هوشیار بودن و بستن راه های خطر و نفوذ دشمنان‬ ‫ی که مسموم‬ ‫به فضاهای امن خانه ها منافاتی ندارد و کسان ‬ ‫بودن فضاهای مجازی را قبول ندارند معلوم است که این فضاها‬ ‫را نم ی شناسند‪ .‬حفره های امنیتی و امکانات جاسوسی از ط ریق‬ ‫همین ارتباطات اینترنتی و تلفن همراه با امنیت ملی ما ارتباط‬ ‫وثیق دارد‪ ».‬رئیس قوه قضائیه افزود‪« :‬در چگونگی مقابله با‬ ‫سوءاستفاده دشمن از معصومیت جوانان و خانواده ها همه باید‬ ‫تابع قانون باشیم و اینطور نباشد که یکی بگوید خوشم م ی اید‬ ‫و یکی بگوید بدم م ی اید‪ ».‬او با تاکید بر اینکه تدوین برخی‬ ‫ضوابط و محدودیت ها در این زمینه منافاتی ب��ا ازادی ندارد‬ ‫چراکه ازادی مطلق ب ی معناست‪ ،‬به مسئوالن توصیه کرد که‬ ‫در مواجهه با امور ارتباطاتی و سایبری و امور فرهنگی سخنانی‬ ‫موجه و منطقی بر زبان بیاورند و از حرف های هیجانی‪ ،‬موردی‬ ‫و احساس��ی بپرهی زند تا راه ب رای تدوین راهکارهای مناسب‬ ‫هموارتر ش��ود‪ .‬نصراهلل پژمان فر‪ ،‬عضو فراکسیون روحانیون‬ ‫مجلس از دیگر افرادی بود که نسبت به سخنان رئیس دولت‬ ‫انتقاد کرد‪ .‬نماینده مشهد در مجلس نهم و از اعضای جبهه‬ ‫پایداری در نطق میان دستور خود گفت‪« :‬اقای رئی س جمهور!‬ ‫ایا تا به حال سری به محاکم قضایی زده اید که ببینید ماه واره ها‬ ‫و شبکه های اجتماعی چه بالیی بر س��ر جوانان و خانواده ها‬ ‫اورده اند؟» روزنامه اصولگرای جوان نیز در گزارشی تحت عنوان‬ ‫«کارب ران اینترنتی ای ران دنبال چه بوده اند؟» به انتقاد از سخنان‬ ‫رئی س جمهور پرداخت‪ .‬ای��ن روزنامه در گزارش خ��ود با ارائه‬ ‫اماری اعالم کرد که کارب ران اینترنت در ای ران به فعالی ت های‬ ‫غی راخالقی و مستهجن م ی پردازند‪.‬‬ ‫واکنش ب��ه اظه��ارات رئی س جمهور البت��ه محدود به‬ ‫مخالفان دولت نبود؛ چه انک��ه روزنامه اصالح طلب اعتماد با‬ ‫اختصاص تیتر نخس��ت خود به س��خنرانی روحانی‪« ،‬دفاع‬ ‫ب ی س��ابقه روحانی از ش��بکه های اجتماعی» را متفاوت و با‬ ‫لحنی تازه توصیف کرد‪« :‬حسن روحانی از موضوعی سخن‬ ‫گفت که س��ال ها بود همگان قصد پنهان کردنش را داشتند‬ ‫ی بود‪».‬‬ ‫و از موضوعاتی دفاع کرد که تا دیروز خط قرمز برخ ‬ ‫عالوه ب��ر ای��ن واکنش ه��ا‪ ،‬روزنامه فرهیخت��گان از‬ ‫رسانه های منتس��ب به دانشگاه ازاد‪ ،‬نوش��ت‪« :‬پخش زنده‬ ‫سخنرانی رئی س جمهور در چهارمین جش��نواره ارتباطات و‬ ‫فناوری اطالعات توسط صداوسیما لغو شد‪ .‬به رغم استق رار واحد‬ ‫سیار در محل سخنرانی رئی س جمهور و هماهنگی مسئوالن‬ ‫ب رای پخش زنده این سخنرانی‪ ،‬سخنان اقای روحانی بدون‬ ‫هیچ دلیلی لغو شد‪ ».‬این در حالی بود که سی د تقی سه رابی‪،‬‬ ‫مدیرکل روابط عمومی س��ازمان صداوسیما قطع سخنرانی‬ ‫حس��ن روحانی را تایید نکرد؛ بلکه از ان با عنوان «تاخیر در‬ ‫پخش ب رنامه» یاد کرد که به دلیل برخی مش��کالت فنی با‬ ‫تاخیر پخش شد‪ ،‬ولی لغو نشد‪.‬‬ ‫رفتار سایبری روحانی‬ ‫در میانه این واکنش ها‪ ،‬حس��ن روحانی رئی س جمهور‬ ‫به عضویت ش��بکه اجتماعی «کلوب» درامد و نخس��تین‬ ‫مطلب خود را منتش��ر کرد‪ .‬او با اش��اره به دولت تدبیر و امید‬ ‫نوش��ته‪« :‬دولت تدبیر و امید‪ ،‬راه خ��ود را در همه زمینه ها با‬ ‫کمک و حمایت ش��ما مردم ادامه خواه��د داد‪ ».‬همزمان با‬ ‫روز جهانی ارتباطات صفحه اختصاصی پایگاه اطالع رسانی‬ ‫ریاست جمهوری در شبکه اجتماعی کلوب دات کام و اشتراک‬ ‫ویدئوی «اپارات» با هدف ارتباط مستقیم با کارب ران از سراسر‬ ‫دنیا راه اندازی شد‪ .‬این صفحه به منظور تعامل میان کارب ران با‬ ‫مرکز ارتباطات‪ ،‬اطالعات و تبلیغات دفتر رئی س جمهور ایجاد‬ ‫شده است‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬روحانی چندی پیش دستور داده بود‬ ‫تا فیلتر ش��بکه اجتماعی وات س اپ متوقف شود؛ خبری که‬ ‫محمود واعظی‪ ،‬وزیر ارتباطات دول��ت یازدهم ان را در اختیار‬ ‫رسانه ها گذاش��ت‪« :‬موضوع فیلتر ش��بکه های اجتماعی و‬ ‫فیلتر وات س اپ در ش��ورای عالی فضای مجازی مطرح ش��د‬ ‫و رئی س جمهور به عنوان رئیس این ش��ورا دستور داد که این‬ ‫موضوع متوقف شود و این کار انجام نشود‪».‬‬ ‫انتقاد روحانی از حذف نخبگان‬ ‫اظهارنظر پی رامون فضای مجازی و شبکه های اجتماعی‬ ‫تنها سخنان خبرساز روحانی نبود؛ چه انکه او یک روز پس از‬ ‫سخنرانی در همایش ملی ارتباطات و فناوری اطالعات در جمع‬ ‫استادان‪ ،‬محققان و هنرمندان برجسته کشور به ای راد سخن‬ ‫پرداخت و بر لزوم مشارکت نخبگان در طرح ها و فناوری های‬ ‫چند نکته درباره یک سخنرانی‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫رفع تحریم هاست و در عرصه داخلی تالش دارد بر مشکالت‬ ‫بزرگی چون عدم اشتغال‪ ،‬رکود‪ ،‬تورم و‪ ...‬فائق اید پس منطقی‬ ‫است که عالوه بر حفظ بدنه اجتماع ی اش در چارچوب نظام‪،‬‬ ‫اعتماد کسانی که به او رای نداده اند را هم کسب کند تا پتانسیل‬ ‫بزرگی ب رای موفق شدن دولتش که خ واسته همه اهالی راستین‬ ‫انقالب است فراهم اورد‪ .‬طبیعتا برخی عبارات مناقشه انگیز‬ ‫بیشتر از هر کسی مخالفان ریشه ای دولتش در خارج و منتقدان‬ ‫غیرمنصف داخل ی اش را خوشحال م ی کند‪ .‬درحالی که رعایت‬ ‫برخی نکات در بیان س��خنان از جانب اعضای دولت زمینه‬ ‫توفیق بیشتر را در اداره کش��ور فراهم م ی اورد‪ .‬اهالی واقعی‬ ‫انقالب به دنبال توفیق دولت هس��تند چراک��ه دولت از نظر‬ ‫اهالی انقالب دولت جمهوری اسالمی است نه دولت فرد‪ .‬نباید‬ ‫فراموش کنیم که از اهداف حکومت اس�لامی‪ ،‬حاکم کردن‬ ‫اخالق‪ ،‬دین مداری و تعلیم و تربیت است‪ .‬حکومت اسالمی‬ ‫حکومتی س��کوالر نیس��ت که با اخالق و تربیت جامعه کار‬ ‫نداشته باشد‪ .‬دولت جمهوری اسالمی هم طبیعتا از مسئوالن‬ ‫و مجریان چنین امری است‪ .‬دولت باید تالش کند جامعه سالم‬ ‫تر و ازادتر و مومن تر به سمت تعالی حرکت کند‪ .‬جدا از رفاه و‬ ‫امنیت؛ دولت اسالمی وظایف معنوی هم دارد‪ .‬چنین دولتی‬ ‫حتما باید زمینه به بهش��ت رفتن مردم را فراهم کند؛ با تبلیغ‬ ‫صحیح‪ ،‬درک ترفند دشمن و تعلیم و تربیت جامعه‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫حس��ن روحانی به عنوان نماینده ملت ای ران ب راساس‬ ‫گفتمانی که در انتخابات ارائه کرد و مورد اقبال اکثریت نسبی‬ ‫ش��رکت کنندگان هم قرار گرفت‪ ،‬حق دارد در چارچوب نظام‬ ‫سیاسی و قانونی به بیان نظ رات خود بپردازد؛ همان گونه که‬ ‫احمدی نژاد چنین م ی کرد و قب ل تر هم س��ی د محمدخاتمی‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی در زمانه ای رئی س جمهور اس��ت که مساله‬ ‫شبکه های اجتماعی و رس��انه های مجازی در سطح جهان‬ ‫اهمیت فراوانی یافته‪ .‬برخی معتقدند که این رسانه ها زمینه‬ ‫هژمونی کردن گفتمان غربی را در سرزمی ن های مسلمان و‬ ‫شرق در نظر دارند و مخالفان منصف این رویکرد معتقدند که‬ ‫ما باید راه مواجهه با این رسانه ها را از طریق فرهنگی بیابیم و‬ ‫جامعه را اماده حضور مثبت در این رسانه ها کنیم‪ .‬مخالفان از‬ ‫جنس دیگر هم که م ی گویند کال نظریه هژمونی غرب توهم‬ ‫توطئه اس��ت‪ .‬به نظر م ی رسد حس��ن روحانی هم با همین‬ ‫نیت مخالف منصف سخن م ی گوید‪ ،‬هرچند برخی منتقدان‬ ‫تند و تیزش چنین فکر نم ی کنند و اغ راض سیاسی را پشت‬ ‫این گفته ها پنهان م ی دانند‪ .‬هرچه هست با حمل بر صحت‬ ‫نیت رئی س جمهور م ی توان این نکته را در مورد س��خنرانی‬ ‫جدید شیخ حس��ن روحانی اب راز داشت که بهتر بود ایشان در‬ ‫به کار بردن برخی عبارات دقت بیشتری به خرج م ی دادند تا‬ ‫زمینه سوءاستفاده دشمنان ملت فراهم نشود‪ .‬چه م ی شد اگر‬ ‫ایشان عبارت «منبر یک طرفه» را به کار نم ی بردند یا مثال به‬ ‫جای «استبداد پیام» عبارت دیگری استفاده م ی کردند‪ .‬خود‬ ‫ایش��ان به عنوان یک روحانی مجتهد سال ها بر منبر وعظ و‬ ‫خطابه نشسته اند و با مردم س��خن گفته اند و از اهمیت منبر‬ ‫در سنت دینی باخب رند‪ .‬اسالم مورد نظر امام و رهبری قطعا این‬ ‫ظرفیت را دارد که با امر مدرن سازگاری داشته باشد‪ .‬همانگونه‬ ‫که مردم ساالری دینی ترکیب امر مدرن با امر مذهبی است و‬ ‫توانسته الگوی مناسبی از دموکراسی دینی در سطح منطقه و‬ ‫جهان معرفی کند‪« .‬منبر» ب رای مسلمانان مقدس است‪ .‬جایی‬ ‫است که پیامبر اسالم‪ ،‬امیرمومنان علی (ع)‪ ،‬ائمه اطهار و بعد‬ ‫علمای بزرگ اسالم بر ان نشسته اند و تقدس ان به هی چ وجه‬ ‫نباید مورد چالش ق��رار گیرد‪ .‬اقای حس��ن روحانی اکنون با‬ ‫عزمی راسخ در سیاست خارجی به دنبال تامین منافع ای ران و‬ ‫نوین تاکید کرد‪ .‬رئی س جمهور با تاکید بر اینکه «کش��ور با‬ ‫شعارزدگی و گفتار درمانی درست نم ی شود»‪ ،‬خاط رنشان کرد‪:‬‬ ‫«جامع ه ای که در تعیین اولویت هایش چندپاره شده باشد و در‬ ‫ریل گذاری توسعه کشور دچار افتراق نظر باشد‪ ،‬در دستیابی به‬ ‫اهداف خود ناموفق است‪ ».‬روحانی ادامه داد‪« :‬کشورهایی به‬ ‫توسعه دست م ی یابند که میان دولت‪ ،‬مجلس‪ ،‬انجمن های‬ ‫صنفی و بخش خصوصی و نخبگان ان اتصال وجود داشته‬ ‫باشد و اگر قرار باشد مجلس راهی جدا ب رای تدوین قانون در‬ ‫پیش بگیرد‪ ،‬دولت مس��یر دیگری ب رای اداره کشور برگزیند‪،‬‬ ‫انجمن های صنفی فقط ب رای منافع اعضای خود تالش کند و‬ ‫نخبگان بدون توجه به نیازهای کشور بیندیشند‪ ،‬ما نخواهیم‬ ‫توانست به ارمان های خود دست پی دا کنیم‪».‬‬ ‫رئی س جمهور از قدرت ملی و ثروت ملی به عنوان دو روی‬ ‫یک سکه یاد کرد و با اشاره به اینکه هدف از نخبه و نخبگی در‬ ‫سطح ملی تولید قدرت و ثروت است‪ ،‬گفت‪« :‬بدو ن تردید ب رای‬ ‫انکه در مدار توسعه قرار بگیریم نیاز به علم‪ ،‬دانش‪ ،‬فناوری‪،‬‬ ‫تجربه‪ ،‬اختراع و اکتشاف داریم و این امور جز با حضور نخبگان‬ ‫در عرصه های مختلف فراهم نخواهد شد‪».‬‬ ‫رئیس شورای عالی انقالب فرهنگی افزود‪« :‬کشورهای‬ ‫دارای جاذبه ب رای نخبگان بیش از س��ایر کشورها در مسیر‬ ‫تعالی قرار دارند و مایه تاس��ف اس��ت که ش��رایط کشور ما‬ ‫به گونه ای اس��ت که نم ی توانیم حتی نخبگان خود را جذب‬ ‫کنیم و از توانمندی های انان به نفع ای ران بهره برداری کنیم‪».‬‬ ‫رئی س جمهوری با انتقاد از کس��انی که با میکروس��کوپ و‬ ‫تلس��کوپ به دنبال نقطه ای در زندگی افراد ب رای سیاه نمایی‬ ‫م ی گردند‪ ،‬گفت‪« :‬نم ی توان نخبگان را به بهانه های ناچیزی‬ ‫نظیر قومیت‪ ،‬مذهب و اعتقاد سیاسی کنار گذاشت؛ زی را ب رای‬ ‫پرورش نخبگان زمان و سرمایه بسیاری هزینه شده است‪».‬‬ ‫روحانی با بیان اینکه هیچ کس در کنار گذاشتن افرادی‬ ‫که به نظام و کشور دلبستگی ندارند تردید نم ی کند‪ ،‬تصریح‬ ‫کرد‪« :‬باید ب��رای جذب همه نخبگان ای رانی ک��ه دل در گرو‬ ‫توس��عه این مرز و بوم دارند و عالقه مند به حضور در کش��ور‬ ‫هس��تند‪ ،‬تالش کرد و از ارا و نظ رات انها ولو به صورت موقت‬ ‫بهره جست‪».‬‬ ‫رئی س جمهوری انزوای نخب��گان و عدم حضور انها در‬ ‫طرح ها و فناوری های نوین را فراتر از انزوای سیاسی توصیف‬ ‫ک��رد و تصریح کرد‪« :‬ب��رای جذب نخبگان باید س��ع ه صدر‬ ‫بیشتری داشت تا حضور انها در کشور پررنگ تر شود‪».‬‬ ‫‪51‬‬ ‫در حاشیه جلسه‬ ‫مجمعتشخیص‬ ‫دفاع سرلشکر از دولت‬ ‫سخنان فیروزابادی با برداشت های متفاوتی‬ ‫روبه رو شده است‬ ‫«بعضی اخبار‪ ،‬ب ی ارزش و تفرقه انگیز هستند‪ ،‬بعض ی ها‬ ‫هم شایعه‪ ،‬تهمت و ب ی مبنا هس��تند‪ .‬من خطی و سیاسی‬ ‫عرض نم ی کنم؛ حتی رسانه هایی که به نوعی به نیروهای‬ ‫مسلح مرتبطند خطا م ی کنند‪ .‬ب رابر مشی و منویات رهبری‬ ‫حرکت نم ی کنند‪ .‬باید روششان را اصالح کنند؛ واال ما با انها‬ ‫برخورد م ی کنیم‪».‬‬ ‫این فقط بخش��ی از اظهارات سرلش��کر سید حسن‬ ‫فیروزابادی رئیس س��تاد کل نیروهای مسلح در حمایت از‬ ‫دولت یازدهم و انتقاد از مخالفان حسن روحانی بود؛ اظهاراتی‬ ‫که عالوه بر واکنش های متفاوت‪ ،‬از ان با عناوین مختلفی‬ ‫همچون «هشدار»‪« ،‬دستور» و «فرمان» تعبیر شد‪.‬‬ ‫سرلشکر فیروزابادی در س��خنانی در مراسم اعطای‬ ‫دانش نامه ب��ه دانش اموخت��گان دکترای دانش��گاه عالی‬ ‫دفاع ملی گفته ب��ود‪« :‬ما انتخاباتی برگ��زار کردیم با روش‬ ‫مردم س��االری دینی و ی��ک رئی س جمهوری تعیین ش��ده‬ ‫است که روحانی است و تحصیالتش دینی است‪ ،‬دکترا در‬ ‫سطح بی ن المللی هم دارد و در دوران مبارزات انقالبی و ‪35‬‬ ‫ساله بعد از انقالب در سنگرهای حساس امنیتی ‪ -‬دفاعی‬ ‫و سیاستگذاری کش��ور خدمت کرده اس��ت‪ .‬ما باید به این‬ ‫رئی س جمهور افتخار کنیم و شکرگزار وجود ایشان باشیم و‬ ‫باید همه همت مان را بگذاریم در پشتیبانی دولت که بتواند‬ ‫در این شرایط حساس‪ ،‬کشتی کشور را پیش ببرد‪».‬‬ ‫او در بخ��ش دیگ��ری از صحب ت هایش با اش��اره به‬ ‫بازی های رسانه ای که موجب تشویق اذهان عمومی م ی شود‬ ‫تصریح کرد‪« :‬یک مقدار در گوش��ی حرف زدن های غلط و‬ ‫یک مقدار جوسازی های سیاسی و یک مقدار هم نابسامانی‬ ‫احزاب و گروه های سیاسی در کشور باعث نابسامانی رسانه ها‬ ‫و تحلی ل ها در کشور م ی ش��ود‪ .‬باید منافع حزبی‪ ،‬گروهی‪،‬‬ ‫دسته ای‪ ،‬سیاس��ی‪ ،‬تبلیغاتی و انتخاباتی‪ ،‬همه کنار برود و‬ ‫همت ب رای ساختن کشور و کمک به دولت ب رای پیشرفت‬ ‫کشور‪ ،‬وجهه همت همه قرار بگیرد‪».‬‬ ‫رایزنی هایظریف‬ ‫و والیتی‬ ‫اقای فیروزابادی‪ ،‬امیدواریم ش��اهد تغییر اساسی در رویکرد‬ ‫رسانه های منتسب به نیروهای مسلح باشیم‪ ،‬اب راز امیدواری‬ ‫کرد؛ این فرصت ها سراغاز یک رفتار اخالق مدارانه در عرصه‬ ‫رسانه ای کشور باشد‪.‬‬ ‫به اعتقاد مجید انصاری سخنان سرلشکر فیروزابادی‬ ‫یک «ابالغ» بود‪« :‬از این اقدام و اعالم بجا و قاطع سرلشکر‬ ‫فیروزابادی تش��کر م ی کنیم‪ .‬ایش��ان یک مس��اله مهم و‬ ‫ضروری را ابالغ کردند که نیاز امروز فضای رس��انه ای کشور‬ ‫است‪».‬‬ ‫انصاری اب��راز امیدواری ک��رد؛ با اظهارات سرلش��کر‬ ‫فیروزابادی و دستوراتی که مستند به فرمایشات رهبری داده‬ ‫است‪ ،‬شاهد تغییر اساس��ی رویکرد در رسانه های عمومی‬ ‫کشور به ویژه رسانه های منتسب به نیروهای مسلح باشیم‬ ‫که به گفته وی‪ ،‬انتظار دولت هم همین است‪.‬‬ ‫وی با تاکید بر این که رسانه های منتسب به نیروهای‬ ‫مس��لح ب رای رعایت این موضوع اولویت بیش��تری دارند و‬ ‫سزاوارتر هستند‪ ،‬گفت‪« :‬این نیروها تحت امر فرماندهی کل‬ ‫قوا هستند و طبیعی است که فرماندهی کل قوا تدبیری در‬ ‫این امور دارند و مشخص ًا از سوی جانشینشان در ستاد کل‬ ‫نیروهای مسلح یعنی رئیس س��تادکل ابالغ م ی شود و باید‬ ‫به ان تمکین کنند‪».‬‬ ‫معاون پارلمانی رئی س جمهور تاکی��د کرد‪« :‬انضباط‬ ‫درون تشکیالتی‪ ،‬اخالق اسالمی و رعایت منافع ملی اقتضا‬ ‫م ی کند که این دستورات رعایت شود‪».‬‬ ‫عالوه بر این دو چه��ره دولت��ی‪ ،‬محمدباقر نوبخت‬ ‫س��خنگوی دولت یازدهم نیز رس��ما از اظهارات سرلشکر‬ ‫فیروزابادی تقدیر کرد‪.‬‬ ‫او که در حاشیه جلسه چهارشنبه گذشته هیات دولت‬ ‫در جمع خب رنگاران سخن م ی گفت‪ ،‬در این باره اظهار داشت‪:‬‬ ‫«باید به عنوان نماینده دولت از سردار فیروزابادی تقدیر کنم‬ ‫که از موضع حق طلبانه‪ ،‬واقع بینانه و دلسوزانه نظ رات خود‬ ‫در مورد دولت را مطرح کردند‪».‬‬ ‫واکنش ها به یک حمایت‬ ‫سیاست‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫اولین واکنش به این اظهارات از سوی حسام الدین اشنا‬ ‫مش��اور فرهنگی رئی س جمهور صورت گرفت؛ انجا که در‬ ‫صفحه شخصی خود در فی س بوک نوشت‪« :‬شاید سخنان‬ ‫ریاست ستاد مشترک تذکر نیست؛ فرمان است‪».‬‬ ‫مجید انصاری معاون پارلمان��ی رئی س جمهور یکی‬ ‫دیگر از مقام های دولتی بود که نسبت به سخنان فیروزابادی‬ ‫واکنش نش��ان داد‪ .‬او با بیان این که با عنایت به س��خنان‬ ‫توافق ایران با اژانس‬ ‫روی جلد ایران‬ ‫توجه کیهان به سخنان روحانی‬ ‫درباره مذاکرات وین‬ ‫نوبخت گفت‪« :‬همیشه ش��اهد بودیم سردار رشید و‬ ‫فهمیده ای مثل ایش��ان در هر زمان که یکی از ارکان نظام‬ ‫نیازمند دف��اع بوده اند‪ ،‬دفاع کرده اند و این بار هم دفاعش��ان‬ ‫مصلحانه و واقع بینانه بوده اس��ت و به نمایندگی از دولت از‬ ‫این سردار سرافراز اسالم تقدیر م ی کنم‪».‬‬ ‫س��ی د رضا اکرم��ی دبی��ر ش��ورای فرهنگ��ی نه��اد‬ ‫ریاس��ت جمهوری نیز با اش��اره به صحب ت های فیروزابادی‬ ‫مبنی بر این که برخی از رس��انه های نزدی��ک به نیروهای‬ ‫مسلح نیز ممکن است اش��تباه کنند‪ ،‬گفت‪« :‬در واقع این‬ ‫سخنان بیانگر این اس��ت که بین نیروهای مسلح‪ ،‬دولت و‬ ‫شخص اقای روحانی فاصله ای وجود ندارد و اگر برخی این‬ ‫تصور را دارند‪ ،‬اشتباه است‪».‬‬ ‫همچنی��ن محمدنبی حبیبی دبی��رکل حزب موتلفه‬ ‫اس�لامی ضمن ارزیابی اظهارات سرلش��کر فیروزابادی که‬ ‫ان را حمایت یک��ی از عال ی ترین مقام��ات نظامی از دولت‬ ‫قلمداد م ی کنند‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬به اعتقاد من همه افراد و‬ ‫تش��کل هایی که با دولت به هر نحو در ارتباط هستند‪ ،‬حق‬ ‫انتقاد دلسوزانه دارند‪».‬‬ ‫وی در عین ح��ال گفت‪« :‬تخری��ب و تضعیف دولت‬ ‫به هیچ وجه کار ثوابی نیست؛ اما مرز مشخصی بین انتقاد‬ ‫دلسوزانه‪ ،‬تخریب و تضعیف وجود دارد‪».‬‬ ‫این اظهارات اما با اس��تقبال اصالح طلبان روبه روشد‪.‬‬ ‫تا جایی که اش��رف بروج��ردی یکی اعض��ای مجمع زنان‬ ‫اصالح طلب گفت‪« :‬باید ای��ن را به فال نی��ک گرفت و در‬ ‫واقع ایشان با این سخنان به نوعی مظلومیت دولت را مطرح‬ ‫کردند و بر این نکته تاکید کردند که همه باید دست به دست‬ ‫هم بدهیم و با حمایت از دولت در راس��تای حل مشکالت‬ ‫تالش کنیم‪».‬‬ ‫وی با بیان این که س��خنان اقای فیروزابادی م ی تواند‬ ‫هشداری به نیروهای نظامی باش��د که در سیاست دخالت‬ ‫نکنند‪ ،‬گفت‪« :‬در واقع نیروهای نظامی باید تالشش��ان در‬ ‫جهت دفاع از کلیت نظام باشد و در این راستا به وظایفشان‬ ‫عمل کنند و ب رایشان مهم نباش��د که مثال تفکر کسی که‬ ‫اکنون مسئولیت دارد با تفکر فالن فرمانده سازگاری ندارد‪.‬‬ ‫در واقع باید نظام و منافع ملی را ببینند و نه شخص را‪».‬‬ ‫همچنین س��ید حس��ین نقوی حس��ینی سخنگوی‬ ‫کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت خارج��ی مجلس و از‬ ‫چهره های منتس��ب ب��ه اصولگرایان با حمای��ت صریح از‬ ‫س��خنان سرلش��کر فیروزابادی در حمای��ت از دولت و نقد‬ ‫عملکرد رس��انه های منتس��ب به نیروهای نظام��ی را «در‬ ‫شرایط حساس فعلی بس��یار بجا و درست» خواند و گفت‪:‬‬ ‫«رسانه های منتس��ب به نیروهای مسلح ارگان تشکیالتی‬ ‫هستند که باید از سیاست های سازمانی خود پیروی کنند‪».‬‬ ‫سخنگوی کمیسیون امنیت ملی با بیان این که توصیه‬ ‫اقای فیروزابادی این بود که جریانات سیاسی از رسانه های‬ ‫نظامی بهره برداری سیاسی نکنند‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬حمایت‬ ‫سرلشکر فیروزابادی از دولت و شخص رئی س جمهور از بعد‬ ‫منافع ملی کشور صورت گرفته است‪».‬‬ ‫واکنش اعتماد‬ ‫به همایش های جدید دلواپسان‬ ‫در حاشیه سفر به کرمان‬ ‫حسن روحانی‬ ‫درکنار فیروزابادی‬ ‫اجرای عدالت در بامداد شنبه‬ ‫اعدام م ه افرید خسروی‪ ،‬فرد نخست پرونده اختالس سه هزار میلیاردی‬ ‫حکم اعدام مه افرید امیرخس��روی سحرگاه روز شنبه‬ ‫ س��وم خردادم��اه ‪ - 1393‬در محل زندان اوین اجرا ش��د‪.‬‬‫درحالی که وکیل و خانواده وی اعالم کردند که از اجرای این‬ ‫حکم اگاهی نداشتند‪ .‬پایگاه اطالع رسانی دادسرای عمومی‬ ‫و انقالب ته ران اعالم کرد که حکم محکوم به اعدام مه افرید‬ ‫امیرخس��روی فرزند منصور‪ ،‬که از بابت افساد ف ی االرض از‬ ‫طریق ش��رکت در اخالل در نظام اقتصادی کشور با تبانی‬ ‫و فساد در ش��بکه بانکی و توس��ل به روش های متقلبانه و‬ ‫مجرمانه و اخذ میلیاردها تومان وجوه غیرقانونی و شرکت در‬ ‫پولشویی و پرداخت رش��وه‪ ،‬به اعدام محکوم و حکم صادره‬ ‫در دیوان عالی کشور تایید شده بود‪ ،‬سحرگاه روز شنبه‪ ،‬سوم‬ ‫خردادماه ‪ 1393‬در محل زندان اوین اجرا شد‪.‬‬ ‫بخش نخس��ت پرونده فس��اد بزرگ مالی با‬ ‫‪ 39‬متهم در ش��عبه اول دادگاه انقالب اسالمی به‬ ‫ریاس��ت قاضی س��راج و با حضور خبرنگاران و به‬ ‫صورت علنی در چندین جلسه مورد رسیدگی قرار‬ ‫گرفت و قاضی رس��یدگی کننده به پرونده فس��اد‬ ‫بزرگ مالی‪ ،‬متهمان ردیف اول تا چهارم را به اعدام‬ ‫محکوم کرد‪« .‬مه افرید امیرخس��روی» مدیرعامل‬ ‫شرکت توسعه سرمایه گذاری امیرمنصور اریا و رئیس‬ ‫هیات مدیره شرکت گروه ملی صنعتی فوالد ای ران‪،‬‬ ‫«بهداد بهزادی» معاون حقوقی شرکت اریا و عضو‬ ‫هیات مدیره ش��رکت گروه ملی فوالد ای ران‪« ،‬ایرج‬ ‫شجاعی» معاون منابع مالی و توسعه سرمایه گذاری‬ ‫گروه امیر منص��ور اریا و «س��عید کیانی رضازاده»‬ ‫رئیس بانک صادرات ش��عبه گروه ملی اهواز چهار‬ ‫متهمی هستند که به اعدام محکوم شدند‪.‬‬ ‫اتهام اصلی این محکومان «افساد ف ی االرض‬ ‫از طریق اخالل در نظام اقتصادی کشور» بود که در‬ ‫کنار این عنوان اتهامی‪ ،‬نامب��ردگان به اتهام های‬ ‫دیگری از جمله ارتش��اء‪ ،‬اخت�لاس‪ ،‬کالهبرداری‪،‬‬ ‫تحصیل مال نامشروع‪ ،‬پولش��ویی‪ ،‬جعل و استفاده از اسناد‬ ‫مجعول و صوری متهم ش��ده بودند‪ .‬پ��س از اعالم حکم از‬ ‫س��وی ش��عبه اول دادگاه انقالب‪ ،‬با اعتراض محکومان و‬ ‫وکالی انها به احکام صادره‪ ،‬پرونده ب رای بررس��ی به دیوان‬ ‫عالی کشور ارجاع شد و پس از گذشت نزدیک به شش ماه از‬ ‫زمان تجدیدنظرخواهی‪ ،‬سرانجام دیوان عالی کشور احکام‬ ‫اعدام این چهار نفر را تایید کرد‪.‬‬ ‫وکیلمه افرید‪:‬همهاموالشدراختیاردادستانیاست‬ ‫همسر او نیز در گفت وگو با مهر اعالم کرد که از طریق‬ ‫رسانه ها مطلع شده که این حکم در زندان اجرا شده است‪ .‬سارا‬ ‫خسروی گفته‪« :‬در ابتدا تصور م ی کردیم این موضوع صحت‬ ‫ندارد‪ ،‬اما وکیلمان با پیگیری ماجرا و مشاهده جسد مه افرید‬ ‫به ما اعالم کرد حکم اجرا ش��ده اس��ت‪ ».‬همس��ر مه افرید‬ ‫خس��روی در خصوص اخرین مالقات با همسرش توضیح‬ ‫داد‪« :‬یک روز قبل به ما اجازه دادند که در مقابل دادس��را با‬ ‫مه افرید دیدار کنیم‪ .‬در این دیدار روحیه همسرم مثل همیشه‬ ‫خوب بود و نم ی دانس��ت که فردا قرار است حکم مجازاتش‬ ‫اجرا شود‪ ».‬او در این دیدار اعالم کرد‪« :‬سه درخواست را مطرح‬ ‫کرده که یکی از این درخواس��ت ها این بود که ب رایش تلفن‬ ‫فراهم کنند تا او بتواند با تلفن صحبت کند‪ .‬کاش همسرم‬ ‫م ی دانست که این اخرین مالقات است تا اگر وصیتی داشت‪،‬‬ ‫ان را به ما م ی گفت‪ ».‬س��ارا خس��روی گفت‪« :‬همه اموال‬ ‫شوهرم توقیف شده و او م ی گفت تا تمام بده ی هایم را ندهم‪،‬‬ ‫مظفر‪:‬‬ ‫خاتمی گفت تو غلط کردی این‬ ‫حرف ها را زدی‬ ‫مه افرید امیرخس��روی اهل رودبار گی�لان که با نام‬ ‫امیرمنصور اریا نیز از وی نام برده ش��ده‪ ،‬در شهریور ‪۱۳۹۰‬‬ ‫به اختالس متهم و به اعدام محکوم ش��د و در سحرگاه روز‬ ‫شنبه‪ ،‬س��وم خردادماه ‪ ۱۳۹۳‬در محل زندان اوین این حکم‬ ‫اجرا ش��د‪ .‬می زان اختالس وی را ‪ ۲۸۰۰‬یا س��ه هزار میلیارد‬ ‫تومان اعالم کرده بودند که در ان زمان برخی مدعی بودند‬ ‫بزرگ ترین اختالس تاریخ ای ران بوده اس��ت‪ .‬هر چند در ان‬ ‫زمان به ماجرای تخلف چند میلیون دالری کرسنت اشاره ای‬ ‫نشده بود که بیشتر از این رقم است‪.‬‬ ‫درباره مه افرید خسروی داستان سرای ی های‬ ‫زیادی ص��ورت گرفت��ه ب��ود‪ .‬نماینده دادس��تان‬ ‫م ی گف��ت او یک فرد کندذهن اس��ت‪ .‬اس��تناد او‬ ‫به ع��دم موفقیت خس��روی در تحصی�لات بود‪.‬‬ ‫او با مع��دل ‪ 10/42‬دیپلم گرفت و پس از ش��ش‬ ‫ ترم از دانش��گاه زنجان اخ راج ش��د‪ .‬اما خود او در‬ ‫جریان دادگاه دراین ب��اره گفته بود‪« :‬اقای نماینده‬ ‫دادستان حرف هایی از معدل ‪ 10‬دیپلم من به میان‬ ‫اورد در حالی ک��ه اگر فرض کنی��م من کند ذهن‬ ‫باش��م حاضرم با بزرگ ترین دکترای اقتصاد ای ران‬ ‫بحث و چالش کنم‪ .‬حاضرم در یک اتاق دربس��ته‬ ‫تحت الحفظ باش��م و پس از تنها چهار سال چهار‬ ‫شرکت خریداری شده را به سوددهی برسانم بدون‬ ‫انکه یک ریال به من پول بدهید‪ ».‬جمعا ‪ 15‬جلسه‬ ‫دادگاه تشکیل شد که جلسات نخستین با حضور‬ ‫تمام متهمان پرونده و وکالی انها تش��کیل ش��د‬ ‫ولی به تدریج محاکمات به صورت فردی یا چنده‬ ‫نفره ادامه یافت‪ .‬نخستین جلس��ه دادگاه در تاریخ‬ ‫‪ 29‬اس��فند ماه ‪ 1390‬تشکیل ش��د و قاضی دادگاه‬ ‫نقایصی در حدود ‪ 22‬بند در رسیدگ ی ها مشاهده کرد و دستور‬ ‫تکمیل تحقیقات را داد و پرونده به دادسرا اعاده شد‪ .‬دادگاه‬ ‫پس از ‪ 15‬جلسه در نهایت چهار نفر از متهمان را به اعدام‪،‬‬ ‫دو نفر را به حبس ابد و بقیه متهمان را نیز به حبس از یک‬ ‫تا ‪20‬سال محکوم کرد و در مورد دو نفر دیگر نیز حکم ب رائت‬ ‫صادر ش��د‪ .‬پرونده در پی اعتراض متهمان و وکالی انها به‬ ‫شعبه ‪ 13‬دیوان عالی کشور ارجاع شد و شعبه دیوان احکام‬ ‫اعدام هر چهار نفر را تایید کرد‪.‬البته بعد از رای دیوان عالی‬ ‫کشور تع داد زیادی از محکومان تقاضای اعاده دادرسی کردند‬ ‫که مورد موافقت قرار گرفت و درباره اغلب انها حکم ب رائت‬ ‫صادر شد ولی احکام اعدام چهار فردی که پی ش تر صادر شده‬ ‫بود‪ ،‬تغییر نکرد‪.‬‬ ‫سایت فردا‪:‬‬ ‫اعدام مه افرید اولتیماتوم به بابک‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫وال استریت ژورنال‪ :‬مذاکرات‬ ‫محرمانه ایران و امریکا‬ ‫همسر مه افرید‪ :‬کاش می دانست و وصیت می کرد‬ ‫بزرگترین اختالس ایران‬ ‫سیاست‬ ‫غالمعلی ریاحی‪ ،‬وکیل مه افرید بعد از رسانه ای شدن‬ ‫این حکم در گفت وگویی ضمن اعالم ب ی اطالع بودنش گفت‪:‬‬ ‫«طبق ایی ن نامه‪ ،‬پیش از اجرای حکم اعدام باید وکیل فرد‬ ‫را در جریان قرار داد که متاسفانه پیش از اجرای حکم به من‬ ‫اطالعی ندادند‪ ».‬وکیل مه افرید امیرخسروی ادامه داد ‪« :‬طی‬ ‫تماسی که با خانواده موکلم داشتم‪ ،‬انها نیز از اجرای حکم‬ ‫ب ی اطالع بودند‪ ».‬او درباره رد مال و جریمه هایی که مه افرید‬ ‫باید پرداخت م ی کرد هم گفت‪« :‬همه اموال موکلم در اختیار‬ ‫دادس��تانی بود و مقدارش بیش از جریمه و رد مال است‪ .‬در‬ ‫واقع انچه ارزیابی کرده بودند بیش از طلب بانک ها بود‪».‬‬ ‫حکم اجرا نم ی ش��ود‪ .‬این موضوع نشان م ی داد که همسرم‬ ‫هنوز ب رای تغییر حکم اعدامش امید داشت‪ ».‬در همین حال‬ ‫قاضی س��راج درباره جزای نقدی مه افرید خسروی به دولت‬ ‫گفت که ‪ 600‬میلیارد تومان جزای نقدی او به حساب دولت‬ ‫واریز شده اس��ت‪ .‬او در خصوص رد مال مه افرید نیز گفت‪:‬‬ ‫«اموال و شرکت های مه افرید توقیف و در اختیار دادستانی‬ ‫است و از طریق این اموال‪ ،‬دیون پرداخت م ی شود‪».‬‬ ‫‪53‬‬ ‫پیش درامد توافق نهایی‬ ‫مذاک رات وین ‪ 4‬متوقف ماند اما با این حال شکست نخورد چ را که دو طرف تصمیم‬ ‫گرفته اند دور جدید گفت وگو ها را در خردادماه ادامه دهند‪ .‬اصوال توافق ب رای اغاز نگارش‬ ‫توافقنامه نهایی میان ای ران و ‪ 5+1‬نیاز به مقدماتی دارد که بدون در نظرگرفتن ان هرگونه‬ ‫تحلیل و تبیین در این ارتباط محکوم به شکست خواهد بود‪ .‬در مرکز ثقل این مقدمات‬ ‫بحث اعتمادسازی مطرح اس��ت؛ اعتمادی که باید میان هر دو طرف به وجود اید تا توافق‬ ‫نهایی به امری سهل و ساده تبدیل شود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫جدالبرسرفردو‪-‬سانتریفیوژها‪-‬تحریم ها‬ ‫گزارش مثلث از هفته داغ حواشی هسته ای‬ ‫عک س ها‪ :‬ایرنا‬ ‫‪1‬‬ ‫ب��ا وجود گذش��ت چن��د روز از پای��ان اخرین دور‬ ‫مذاکرات هسته ای بین ته ران و کشورهای عضو گروه ‪،5+1‬‬ ‫انتشار اخبار مربوط به این جلسات همچنان ادامه دارد‪.‬‬ ‫در حالی که همه طرفین این دور از مذاکرات را سخت‬ ‫و پیچیده توصیف کرده اند‪ ،‬از یک س��و جزئی��ات تازه ای از‬ ‫گفت وگوها منتشر ش��ده و از س��وی دیگر نیز انتشار اخبار‬ ‫حاش��ی ه ای مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬تقریبا تمام مقامات‬ ‫ای رانی و طرف های مذاکره انها از دشوار بودن مذاکرات سخن‬ ‫گفته اند‪ .‬رس��یدن مذاکرات به مسائل اساس��ی مهم ترین‬ ‫دلیل کند پیش رفتن گفت وگوهاس��ت که جزئی��ات ان را‬ ‫در صحب ت ها و مواضع حاضران در نشس��ت‪ ،‬بهتر م ی توان‬ ‫پیگیری کرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫جنگ اراده ها‬ ‫س��یدعباس ع راقچی‪ ،‬عضو ارش��د تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای چند روز پیش ضمن اعالم مواضع جدید‪ ،‬جزئیات‬ ‫تازه تری را هم در م��ورد رویکرد مذاکره کنن��دگان ای رانی در‬ ‫نشس��ت اخیر ارائه ک��رد‪ .‬او گفت‪« :‬غ رب ی ه��ا در توافق ژنو‬ ‫پذیرفته اند که غن ی س��ازی ادامه یابد‪ ،‬راکتور اراک با فرمول‬ ‫ترکیبی کار کند و تاسیسات فردو پابرجا بماند‪ .‬موضع اصلی‬ ‫انقالب اس�لامی در مذاکرات این بود که نباید زیر حرف زور‬ ‫رفت و از همین منظر ای��ران غن ی س��ازی را تعلیق نکرد و‬ ‫نخواهد کرد و اتفاقا رمز قدرت جمهوری اسالمی ای ران این‬ ‫است که جلوی شش قدرت دنیا «نه» بگوید‪ .‬در اینجا جنگ‬ ‫اراده ها بود و جمهوری اسالمی با اراده کار خود را در چارچوب‬ ‫قوانین بی ن المللی دنبال کرد‪ .‬این جنگ اراده ها ادامه یافت تا‬ ‫جایی که ای ران با رسیدن به سطح مطلوبی از فناوری دلیلی‬ ‫نداشت که هزینه بپردازد و مذاکره با این هدف شروع شد که‬ ‫با دست ُپ ر هزینه ها را کاهش دهیم‪».‬‬ ‫اما ع راقچ��ی از سرس��ختی مذاکره کنن��دگان ای رانی‬ ‫هم گفت‪ .‬مع��اون محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر ام��ور خارجه در‬ ‫بیستمین همایش سراسری هادیان سیاس��ی سپاه تاکید‬ ‫کرد‪« :‬در مذاکره رویکرد جمهوری اس�لامی ب��رد ‪ -‬برد بود‪،‬‬ ‫یعنی در موضوعات و نه در اصول‪ ،‬م ی توان بازی را به شکل‬ ‫تاکتیکی دنبال کرد‪ .‬در این بازی‪ ،‬جمهوری اس�لامی هیچ‬ ‫امتیازی نم ی دهد‪ .‬امتیازی که غ��رب به دنبال ان بود اینکه‬ ‫ای ران به سمت سالح هسته ای نرود و جمهوری اسالمی به‬ ‫لحاظ شرعی و عقلی اساسا هیچ ب رنامه ای ب رای تولید سالح‬ ‫هسته ای نداشته و به این س��مت نم ی رود‪ ،‬بناب راین ای ران با‬ ‫شرط اینکه نیازهای خود را تامین کند و نظارت های بیشتری‬ ‫را به شرط عدم سوءاستفاده بپذیرد‪ ،‬وارد مذکره شد‪».‬‬ ‫اما او درباره سختی مذاکرات بین ته ران و شش قدرت‬ ‫جهانی هم صحبت کرد‪« :‬ای ران قبول کرد که ب ر اساس نیاز‬ ‫خود غن ی سازی کند‪ ،‬اما این نیاز را غرب به تنهایی مشخص‬ ‫نم ی کند‪ ،‬بلکه به صورت توافق طرفین معین م ی شود‪ .‬االن‬ ‫در حالی که غن ی سازی ادامه دارد‪ ،‬مذاکره انجام م ی شود‪ ،‬در‬ ‫حالی که قبال م ی گفتند اول تعلیق کنید و بعد مذاکره کنید‪.‬‬ ‫بناب راین اگر منافع ای ران در غن ی س��ازی تامین نش��ود‪ ،‬ضرر‬ ‫نم ی کند‪ ،‬چون غن ی سازی ادامه دارد‪ .‬اما نکته دیگر اینکه حق‬ ‫غن ی سازی در توافق ژنو پذیرفته شده و اینکه امریکا این حق‬ ‫را بخواهد به ما بدهد یک مغالطه است‪ ،‬حق غن ی سازی را قرار‬ ‫نیس��ت امریکا به ما بدهد چون قوانین بی ن الملل همچون‬ ‫ان پ ی تی ان را به ما داده اس��ت و نیاز نیست دیگران ان را به‬ ‫رسمیت بشناسند‪ .‬ما فقط از غرب م ی خواستیم حق خود را‬ ‫اجرا بکنیم و انها سنگ اندازی نکنند و تحریم نکنند و بعد از‬ ‫توافق ژنو اجرای این حق صورت گرفت و غرب قبول کرد که‬ ‫غن ی سازی ما اجرا شود و ادامه یابد‪».‬‬ ‫مذاکره برای شان‬ ‫از طرف دیگر مصاحبه وزیر امور خارجه کشورمان با یک‬ ‫مجله امریکایی هم از مهم ترین خبرهای جالب توجه پس از‬ ‫پایان این مذاکرات سخت است که جو حاکم بر مذاکرات را‬ ‫ب رای ما روشن تر م ی کند‪ .‬مصاحبه مجله معروف نیویورکر با‬ ‫محمدجواد ظریف‪ ،‬واقعا دارای نکات جالبی است‪.‬‬ ‫وزیر خارجه جمهوری اسالمی ای ران نیز مانند معاونش‬ ‫ضمن تبحر در مذاکره‪ ،‬روحیه سرسختانه ای نیز ب رای دفاع از‬ ‫منافع نظام دارد‪ .‬ظریف حدود یک هفته پس از مذاکرات در‬ ‫گفت وگو با نیویورکر گفت که «تنها درونمایه مذاکرات ای ران‬ ‫با شش قدرت جهانی احترام ب رای حقوق ای ران است‪ ».‬ظریف‬ ‫گفت‪ « :‬یک توافق هسته ای به طور قطع در اینده سیاسی‬ ‫ای ران تاثیرگذار است‪ .‬اگر ما بتوانیم به مردم مان نشان دهیم و‬ ‫ثابت کنیم که غرب اکنون حاضر است با ای ران ب راساس احترام‬ ‫متقابل‪ ،‬منافع مش��ترک و وضعیتی ب رابر معامله کند در این‬ ‫صورت این مساله تاثیری بر تمام جنب ه های عملکرد سیاست‬ ‫خارجی ای ران و برخی جنب ه های سیاست داخلی ای ران دارد‪».‬‬ ‫او در پاسخ به این پرسش که باتوجه به خط قرمزهای‬ ‫موجود به ویژه میان ته ران و واش��نگتن ک��ه اغلب برطرف‬ ‫نشدنی به نظر م ی ایند‪ ،‬دستیابی به یک توافق تا چه اندازه‬ ‫سخت است‪ ،‬گفت‪« :‬چنین توافقی هم م ی تواند اسان باشد‬ ‫و هم سخت‪ .‬اسان چون ما در ظاهر دیدگاه های مشابهی در‬ ‫ف این توافق داریم‪ .‬ما سالح هسته ای نم ی خواهیم‬ ‫مورد اهدا ‬ ‫و انها م ی گویند که هدف تضمین این مساله است که ای ران‬ ‫به دنبال سالح هسته ای نیس��ت‪ ،‬بناب راین از نظر من چنین‬ ‫هدفی هم اکنون به دست امده و ما باید فقط مکانیزم مورد‬ ‫نیاز برس��ر این پروس��ه را پیدا کنیم‪ .‬اما جزئی��ات م ی تواند‬ ‫طاقت فرسا و سخت باشد‪».‬‬ ‫دشوار بودن مسیر پیش رو را م ی توان در ادامه سخنان‬ ‫ارشدترین مقام دیپلماتیک ای ران مشاهده کرد‪« :‬به دلیل وجود‬ ‫کسانی که توافق را نم ی خواهند و انهایی که منافع شان را در‬ ‫ب ی اعتمادی بیشتر و مناقشه م ی بینند کار را سخت م ی کنند و‬ ‫تمام تالش شان را ب رای ممانعت از این توافق به کار م ی گی رند‪.‬‬ ‫انها زمان داش��تند تا خ��ود را جم عو جور کنن��د و احتماال با‬ ‫تاکتی ک های جدید به می دان بیایند‪ .‬من هنوز معتقدم که انها‬ ‫شکست م ی خورند اما انها زندگی را ب رای کسانی که چیزی‬ ‫مثبت م ی خواهند سخت تر م ی کنند‪ .‬مذاکرات هسته ای در‬ ‫مورد ظرفیت هسته ای نیست این مذاکرات در مورد شرافت‬ ‫و شان ای ران است‪».‬‬ ‫پرونده ای برای ظریف‬ ‫از خاتمی تا مرگ بر امریکا‬ ‫ظریف در این گفت وگو انتخاب محمود احمدی نژاد به‬ ‫عنوان رئی س جمهور ای ران در سال ‪ 2005‬را به عدم پاسخگویی‬ ‫غرب به امدادرسانی دیپلماتیک در دوران ریاست جمهوری‬ ‫محمدخاتمی نسبت م ی دهد و به نیویورکر م ی گوید‪« :‬ای ران‬ ‫یک دیپلماسی صادقانه و مشارکتی انتخاب کرد اما واکنش‬ ‫غرب ب راساس توهمات بود و متاسفانه کسانی در کاخ سفید‬ ‫نشس��ته بودند که درک و دانش��ی محدود از واقعی ت های‬ ‫جهان داشتند‪ .‬واکنش به این صداقت‪ ،‬متکب رانه‪ ،‬غیرممکن‬ ‫و توهم امیز بود‪ .‬مردم ای ران معتقد بودند که ش��رافت انها به‬ ‫خطر افتاده و این صداقت دولت انها با دشمنی و خواسته های‬ ‫غیرممکن مواجه شده اس��ت‪ .‬بناب راین انها کسی را انتخاب‬ ‫کردند که کامال با این رویکرد مخالف بود‪ .‬حس قربانی شدن‪،‬‬ ‫افکار ای ران ی ها را دربرگرفته است‪ .‬هر صحبتی که از واشنگتن‬ ‫بیرون م ی اید غیرمحترمانه اس��ت‪ ،‬تالش م ی کنند تا مردم‬ ‫ای ران را تهدید کنند و ای ران ی ها را تحت فشار قرار دهند از این رو‬ ‫انها خیلی فوری واکنش نشان م ی دهند‪».‬‬ ‫وزیر خارجه ای ران در پاس��خ به س��والی مبنی بر اینکه‬ ‫برخی م��ردم ای ران در نماز ه��ای جمعه علیه امریکا ش��عار‬ ‫م ی دهند و چرا از امریکای ی ها م ی خواهند در مورد چیزی که‬ ‫خودشان حساس نیستند‪ ،‬حساس باشند به رایت م ی گوید‪:‬‬ ‫«ما در مورد چیزی که عموم مردم انج��ام داده اند در مقابل‬ ‫انچه رئی س جمه��ور امریکا انج��ام داده صحبت م ی کنیم‪.‬‬ ‫مردم ای ران به تهدید و فش��ار به طور منفی پاسخ م ی دهند و‬ ‫تقریبا به ان حساس شده اند‪ .‬این مساله موجب ازردگی مردم‬ ‫ای ران شده و به همین دلیل شما شاهد شعارهای برخی مردم‬ ‫در نمازهای جمعه هستید‪».‬‬ ‫اقای ظریف در مذاکرات محکم در مقابل‬ ‫اروپایی�ان ایس�تاد و گف�ت ش�ما چون‬ ‫نمی توانی�د ف�ردو را بزنی�د می خواهی�د‬ ‫تعطیل کنی�د بعد نطنز را ک�ه ‪ ۲۰‬متر زیر‬ ‫خاک است بزنید و من اینجا نیامده ام که‬ ‫کشورم را در استانه حمله قرار دهم‬ ‫ظریف در پاسخ به سوال خب رنگار نیویورکر در این مورد‬ ‫که باتوجه به تهدید های اسرائیل و امریکا در مورد باقی بودن‬ ‫گزینه جنگ در صورت شکست خوردن دیپلماسی ایا چنین‬ ‫نتیجه ای جنگ دیگری در خاورمیانه خواهد بود گفت‪« :‬من‬ ‫تا این اندازه در مورد جنگ نگران نیستم‪ .‬ناامنی واژه ای است‬ ‫که من از ان ب رای ناامن ی ‪،‬تنش و جنگ استفاده م ی کنم‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کردم مردم متمدن جنگ را کنار گذاشته اند‪ ،‬اما برخی‬ ‫اوقات مردم تصمیمات معقول نم ی گی رند‪».‬‬ ‫ایستادگی برابر اروپاییان‬ ‫اما پاسخ به سوال رایت درباره روابط ته ران و واشنگتن‬ ‫هم بس��یار خواندنی اس��ت‪ .‬وزیر خارجه جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در پایان مصاحبه و در جواب به این سوال که ایا ای ران‬ ‫و امریکا پس از ‪35‬سال قطع روابط دیپلماتیک اکنون منافع‬ ‫مش��ترکی دارند یا خیر م ی گوید‪« :‬ایا م��ن گفتم که منافع‬ ‫مش��ترکی وجود دارد؟ ای ران در منع اشاعه سالح های کشتار‬ ‫دسته جمعی دارای منافع امنیت ملی است بناب راین اگر امریکا‬ ‫نیز در منع اشاعه این سالح ها دارای منافعی است‪ ،‬این یک‬ ‫مساله است‪ .‬ای ران در ازادی کشتی رانی در خلیج فارس دارای‬ ‫منافع امنیت ملی است‪ .‬ما در مبارزه با تروریسم و عدم ثبات‬ ‫در افغانستان دارای منافع ملی هس��تیم‪ .‬ما در ایجاد ثبات‬ ‫و برق��راری دولت های پایدار در منطق��ه دارای منافع امنیت‬ ‫ملی هس��تیم‪ .‬ما همچنین ب رای پایان دادن به خونریزی ها‬ ‫در س��وریه دارای منافع امنیت ملی هس��تیم‪ .‬اگر من انچه‬ ‫را امریکا در ظاهر م ی گوید بپذی��رم‪ ،‬در این صورت نزدیکی‬ ‫وجود دارد‪».‬‬ ‫سرسختی ظریف‪ ،‬ارشدترین نماینده نظام در مذاکرات‬ ‫هسته ای در مصاحبه با نیویورکر نمود بیشتری پیدا م ی کند‬ ‫و مورد تایید حاضران در نشست اخیر نیز است‪ .‬سی د عباس‬ ‫ع راقچی م ی گوید‪« :‬فردو ‪ ۷۰‬متر زیرس��نگ اس��ت و چون‬ ‫غ رب ی ه��ا نم ی توانند ان را بزنند به دنب��ال تعطیل کردن ان‬ ‫بوده ان��د‪ .‬اما اق��ای ظری��ف در مذاکرات محک��م در مقابل‬ ‫اروپاییان ایستاد و گفت ش��ما چون نم ی توانید فردو را بزنید‬ ‫م ی خواهید تعطیل کنید بعد نطنز را ک��ه ‪ ۲۰‬متر زیر خاک‬ ‫اس��ت بزنید و من اینجا نیامده ام که کش��ورم را در اس��تانه‬ ‫حمله قرار ده��م‪ .‬باید اماده بود و به گون��ه ای رفتار کنیم که‬ ‫اگر مذاکرات شکست خورد کسی نتواند ای ران را متهم کند‪.‬‬ ‫در این زمینه راه اصلی این اس��ت که باید وفاق ملی داش��ته‬ ‫باشیم‪».‬‬ ‫گزارش رئیس اژانس‬ ‫با چنین رویکردی است که وزیر خارجه پس از پایان دور‬ ‫چهارم مذاکرات سخت ای ران و گروه ‪ 5+1‬در صفحه توییتر‬ ‫خود م ی نویس��د‪« :‬توافق جامع هس��ته ای ممکن است اما‬ ‫تصاویر غلط باید از بین برود‪».‬‬ ‫این خوش بینی مقامات وزارت خارجه که با سرسختی‬ ‫انها ب رای دفاع از منافع نظام هم همراه شده‪ ،‬با انتشار گزارش‬ ‫مثب��ت اژانس بی ن المللی ان��رژی اتمی نیز همزمان ش��ده‬ ‫است‪ .‬گزارش یوکیا امانو‪ ،‬مدیرکل اژانس بی ن المللی انرژی‬ ‫اتمی درباره اجرای توافق های پادم��ان و بندهای مربوط به‬ ‫قطعنامه های شورای امینت درباره ای ران که یک هفته پس‬ ‫از مذاکرات وین منتشر ش��ده‪ ،‬به پایبندی ته ران به تعهدات‬ ‫خود اذعان م ی کند‪.‬‬ ‫اژانس بی ن المللی انرژی اتمی در این گزارش تایید کرده‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫نیویورکر در ش��ماره ای که در ان مصاحبه با وزیر امور‬ ‫خارجه ای ران و سرپرس��ت هی��ات نمایندگی این کش��ور در‬ ‫مذاکرات هسته ای را منتشر کرده‪ ،‬به قلم رابین رایت مروری‬ ‫هم بر ‪ ۲۵‬سال مکالمه با محمدجواد ظریف داشته است‪.‬‬ ‫رابین رایت نوشته که نخس��تین بار ظریف را در ‪۱۹۸۱‬‬ ‫زمانی که جزو هیات نمایندگی ای ران در سازمان ملل متحد‬ ‫بود دیده و م ی گوید از س��پتامبر گذشته چهار بار در ته ران و‬ ‫نیویورک با او دیدار و گفت وگو داشته است‪ .‬نویسنده نیویورکر‬ ‫در نوشته خود م ی اورد که یک توافق جامع مطمئنا م ی تواند‬ ‫بر اینده سیاس��ی ای ران تاثیر بگذارد و ظریف به نیل به یک‬ ‫توافق جامع امیدوار اس��ت‪ .‬رایت در نوشته خود م ی اورد که‬ ‫«از یک جنبه‪ ،‬قلمرو بحث درباره ب رنامه هس��ته ای ای ران در‬ ‫کنترل شورای عالی امنیت ملی است که مورد مشورت رهبر‬ ‫جمهوری اسالمی قرار م ی گیرد‪ .‬رهبر حرف نهایی را درباره‬ ‫ب رنامه هسته ای م ی زند‪ .‬اما یک کمیته کوچکتری هم وجود‬ ‫دارد که رئی س جمهوری هم از اعضای ان اس��ت و به موارد‬ ‫مشخص درباره مذاکرات م ی پردازد»‪.‬‬ ‫خبرنگار نیویورکر در ادامه م ی گوید‪« :‬حسن روحانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور ای ران با محمود احمدی نژاد به ویژه در مواجهه با‬ ‫سیاست خارجی متفاوت است‪ ».‬مساله ای که ظریف در این‬ ‫باره م ی گوید‪« :‬ما دورنمای متفاوت��ی از دنیا داریم‪ .‬ما جهان‬ ‫را لزوما به صورت سیاه و س��فید نم ی بینیم‪ .‬ما معتقدیم که‬ ‫امکان مشارکت و همکاری وجود دارد‪ .‬ما معتقدیم که ب رای‬ ‫اینکه بتوانیم با کسی مذاکره کنیم‪ ،‬با انها مشارکت داشته‬ ‫باشیم و به یک درک برسیم لزوما نباید با انها موافق باشیم‪.‬‬ ‫ما در واقع اعتماد به نفس بیشتری داریم بناب راین معتقدیم که‬ ‫م ی توانیم مذاکره کنیم و به اهداف مان دست پی دا کنیم چون‬ ‫قابلیت اینکه بتوانیم به صورت منطقی نظرمان را بگوییم و‬ ‫طرف مذاکره کننده مان را متقاعد کنیم که م ی توانند با ما به‬ ‫توافق برس��ند‪ ،‬داریم‪ .‬با این همه هی چ چیز نم ی تواند مانع از‬ ‫بازگشت جمهوری اس�لامی ای ران به موضع تندروها شود‪.‬‬ ‫رای دهندگان م ی توانند ما را به خانه بازگردانند‪ .‬من خیلی زود‬ ‫و در سن ‪ 47‬سالگی بازنشسته شدم بناب راین م ی توانم دوباره‬ ‫نیز بازنشسته شوم و فکر م ی کنم مردم حق دارند که اینگونه‬ ‫انتخاب کنند‪».‬‬ ‫«مودی» روی دیگر‬ ‫«سینگ»‬ ‫پیرمحمدمالزهیدر‬ ‫گفت وگوبامثلثمطرحکرد‬ ‫بین الملل‬ ‫مصالحه نهایی در ساعات‬ ‫پایانی ‪20‬جوالی انجام م ی شود‬ ‫ناص ر هادیان در گفت وگو‬ ‫بامثلث‬ ‫امیدی به توافق جامع‬ ‫تا پایان تیر وجود ندارد‬ ‫اب راهیممتقیدرگفت وگو‬ ‫بامثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪55‬‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫سیاستالملل‬ ‫که ای ران از ‪ 20‬مه ‪ 2014‬در هیچ یک از تاسیسات اعالم شده اش‬ ‫اورانیوم باالی پن��ج درصد غن ی ش��ده تولید نک��رده و روند‬ ‫رقی ق سازی نیمی از مواد هسته ای در قالب اورانیوم غن ی شده‬ ‫‪ 20‬درصدی را تکمیل کرده است‪ .‬بر اساس این گزارش تازه‬ ‫ای ران اقدام��ات عملی در چارچوب همکاری توافق ش��ده در‬ ‫نوامبر ‪ 2013‬و ‪ 9‬فوریه را طبق ب رنامه انجام داده است‪.‬‬ ‫ی در گزارش خود‬ ‫یوکیا امانو‪ ،‬مدیرکل اژانس انرژی اتم ‬ ‫به هفت تحول عمده در همکاری ای ران با این اژانس درباره‬ ‫موضوع هسته ای اشاره کرده که خوش بینی به روند مثبت‬ ‫مذاکرات در اینده را افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫گزارش‬ ‫عکس‪ :‬رجانیوز‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫متن و حاشیه جدید‬ ‫هفت تحول مورد اش��اره رئیس س��ازمان بی ن المللی‬ ‫انرژی اتم ی عبارتند از‪:‬‬ ‫‪ -1‬ای ران هفت اقدام عملی را ب ر اساس توافق خود در‬ ‫ی به مرحله اجرا‬ ‫فوریه ‪ 2014‬با اژانس بی ن الملل��ی انرژی اتم ‬ ‫دراورده است‪ .‬این اقدامات عملی درباره چارچوب همکاری ها‬ ‫است و اژانس در حال تجزیه و تحلیل اطالعاتی است که از‬ ‫ای ران گرفته شده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬در رابطه ب��ا چارچ��وب همکاری ه��ا در تاریخ ‪20‬‬ ‫مه ‪ ،2014‬ای ران و اژان��س درمورد پنج اق��دام عملی دیگر به‬ ‫توافق رس��یدند و قرار اس��ت در مرحله بعد و ت��ا قبل از ‪25‬‬ ‫اگوست ‪ 2014‬این اقدامات توسط ای ران اجرا شود‪.‬‬ ‫‪ -3‬اژان��س ب��ه اج��رای فعالی ت ه��ای بازرس��ی و‬ ‫راس��ت ی ازمایی خود در رابط��ه با اقدامات مرب��وط به ب رنامه‬ ‫هسته ای ای ران ب ر اساس طرح اقدام مشترک ژنو ادامه م ی دهد‪.‬‬ ‫‪ -4‬از زمان به اجرا درامدن طرح مشترک اقدام ژنو‪ ،‬ای ران‬ ‫اورانیوم باالی ‪ 5‬درصد در هیچ یک از تاسیسات اعالم شده اش‬ ‫غن ی س��ازی نکرده اس��ت؛ در نتیجه عمل رقی ق س��ازی و‬ ‫تبدیل که در همی��ن دوره زمانی انجام ش��ده‪ ،‬حجم ذخیره‬ ‫«اورانیوم یو ‪ 20 »235‬درصد غن ی شده‪ ،‬از ‪ 209/1‬کیلو گرم به‬ ‫‪34/8‬کیلو گرم کاهش یافته است‪.‬‬ ‫‪ -5‬غن ی سازی تا ‪ 5‬درصد یو ‪ 205‬در حد تولید مشابهی‬ ‫که مدیرکل اژانس در گزارش قبلی به ان اش��اره کرده‪ ،‬ادامه‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫‪ -6‬هیچ س��انتریفیوژ جدیدی در تاسیسات هسته ای‬ ‫ای ران نصب نش��ده اس��ت‪ .‬می زان مواد هس��ته ای به شکل‬ ‫اورانیوم ‪ 235‬غن ی سازی شده ‪ 5‬درصد‪ 8475 ،‬کیلوگرم است‪.‬‬ ‫هیچ تاسیسات عمده جدیدی در راکتور ای ار ‪ 40‬نصب نشده‬ ‫و ب رای این راکتور‪ ،‬هیچ عملیات ساخت یا ازمایش سوخت‬ ‫انجام نشده است‪.‬‬ ‫‪ -7‬اژانس همچن��ان اج��ازه دارد از کارگاه های مونتاژ‬ ‫سانتریفیوژها‪ ،‬تولید دس��تگاه های چرخاننده سانتریفیوژ و‬ ‫تاسیسات ذخیره سازی بازدید کند‪.‬‬ ‫اینها همه در حالی است که روزنامه وال استریت ژورنال‬ ‫مدعی شده که ای ران و امریکا ب رای رسیدن به توافق نهایی‬ ‫هس��ته ای مذاکرات محرمانه ای انجام م ی دهند‪ .‬ب ر اساس‬ ‫گزارش ای��ن روزنامه‪ ،‬نماین��دگان امری��کا در گفت وگوها با‬ ‫ای ران «ویلیام برن��ز» معاون وزارت خارج��ه امریکا و همین‬ ‫طور «جیک سولیوان» مشاور امنیت ملی جو بایدن‪ ،‬معاون‬ ‫رئی س جمهور امریکاست‪.‬‬ ‫این روزنامه امریکایی به نقل از برخی منابع دیپلماتیک‬ ‫اروپایی و امریکایی از گفت وگوه��ای محرمانه بین ای ران و‬ ‫امریکا ب رای رسیدن به توافق نهایی هس��ته ای تا ‪ 20‬ژوئیه‬ ‫س��ال جاری خبر داده است‪ .‬وال اس��تریت ژورنال نوشته که‬ ‫ای ران و امریکا در ماه های گذشته بارها به صورت مخفیانه در‬ ‫نیویورک‪ ،‬عمان و ژنو گفت وگو کرده اند‪ .‬دیپلمات ها به این‬ ‫روزنامه امریکایی گفته اند مساله اصلی در گفت وگوهای ‪5+1‬‬ ‫با ای ران اختالف نظر شدید بین ای ران و امریکا بر سر می زان و‬ ‫سطح غن ی سازی ای ران در ه ر گونه توافق نهایی است و همین‬ ‫مساله کار مذاکرات را دشوار کرده است‪.‬‬ ‫جلیلی از دل واپسان فاصله گرفت؟‬ ‫بازتاب وین‪ 4‬از شیراز تا پکن‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫حس��ن روحانی هفت��ه گذش��ته در حالی راهی‬ ‫اجالس سیکا شد که مذاکرات هسته ای ای ران و ‪ 5+1‬در وین‬ ‫به نتیجه مطلوبی نرسیده بود‪ .‬با این حال رئی س جمهور در‬ ‫این س��فر‪ ،‬محور س��خنان خود را بر پرونده هسته ای ای ران‬ ‫متمرکز کرد و با سران روسیه و چین که دو عضو گروه ‪5+1‬‬ ‫هستند پی رامون این پرونده به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫روحانی البته پیش از دیدار با همتایان روس و چینی‬ ‫خود‪ ،‬در س��خنران ی اش در مراس��م افتتاحیه اجالس سیکا‬ ‫تاکید کرده بود که م ی توان مذاک��رات را با رویکرد برد‪ -‬برد‬ ‫به توافق نهایی رساند‪« :‬ای ران ب راس��اس دکترین دفاعی و‬ ‫ی مخالف است‪،‬‬ ‫مبانی اخالقی و دینی خود‪ ،‬با تسلیحات اتم ‬ ‫ولی استفاده صلح امیز از فناوری هسته ای را حق خود و همه‬ ‫کشورها م ی داند و بر این باور اس��ت که با رویکرد برد ‪ -‬برد‬ ‫و به دور از زیاده خواهی و تهدید م ی توان مذاکرات جاری در‬ ‫مورد برنامه هس��ته ای ای ران را به توافق نهایی رس��اند؛ به‬ ‫نحوی که حقوق هسته ای ای ران تضمین شود و نگران ی های‬ ‫مشروع طرف های مذاکره نیز برطرف گردد‪».‬‬ ‫رئی س جمهور در حال��ی که چندی پی��ش گفته بود‬ ‫مذاکرات ای��ران با ‪ 5+1‬ب��ا وجود دش��واری هایی که وجود‬ ‫دارد‪ ،‬ان ش��اءاهلل در نهایت به توافق خواهد رس��ید؛ چراکه‬ ‫مصلحت هم��گان در توافق و ب��ازی برد ‪ -‬برد اس��ت‪ ،‬در‬ ‫س��فر به چین اعالم کرد که ای ران عجله ای ب رای به نتیجه‬ ‫رساندن مذاکرات با ‪ 5+1‬ندارد‪ .‬روحانی که در یک نشست‬ ‫خبری سخن م ی گفت‪ ،‬در پاسخ به س��وال خبرنگار رویترز‬ ‫مبنی بر اینکه برخی خبرها حاکی از دستاوردهای ناچیز در‬ ‫مذاکرات ای ران با ‪ 5+1‬اس��ت‪ ،‬ایا زمان ب رای توافق به پایان‬ ‫رس��یده و ای ران در مذاکره با قدرت ها در موضع ضعف قرار‬ ‫گرفته و ایا ای ران ب رای دستیابی به توافق عجله دارد‪ ،‬چنین‬ ‫گفت‪«:‬هیچ عجله ای ب رای رس��یدن به تواف��ق نداریم؛ اما‬ ‫وقتی معتقد به توافق برد ‪ -‬برد هستیم اگر توافقی حاصل‬ ‫نشود همه زیان م ی کنند و اگر توافق حاصل شود برد نصیب‬ ‫همگان خواهد شد‪».‬‬ ‫رئی س جمهور تاکید کرد‪« :‬زمان ب رای رسیدن به توافق‬ ‫کافی است و حس من این اس��ت که م ی توانیم در فرصت‬ ‫باقیمانده به توافق دست یابیم‪ ».‬روحانی همچنین تحریم‬ ‫را «غلط» خواند و گفت‪« :‬در یک مس��اله ساده اگر نیاز به‬ ‫اعتمادسازی وجود دارد بهترین راه‪ ،‬راه منطق و گفت وگو و‬ ‫بدترین ان تهدید و تحریم است که متاسفانه غرب بدترین‬ ‫راه را انتخاب کرد که این راه به مقصد نم ی رسد‪».‬‬ ‫نتیجه دیدار روحانی با پوتین انچنان بود که رسانه ها‬ ‫از ان به عنوان «توافقات مهم» یادکردند؛ توافقی که روحانی‬ ‫در جمع ای رانیان مقیم چین ان را اینگونه روایت کرد‪« :‬هر‬ ‫تواف��ق و اقدامی که دولت در مس��یر پیش��رفت مذاکرات‬ ‫برم ی دارد‪ ،‬متعلق به ملت ای ران است و ما به عنوان خادمان‬ ‫مردم در این مس��یر تالش م ی کنیم و امیدواریم با تالش‬ ‫مردم به روزهای بهتر و امیدبخش تر دست پیدا کنیم‪».‬‬ ‫رئیس جمهوری با اشاره به توفیقات دولت در سیاست‬ ‫خارجی‪ ،‬ضمن تقدی��ر از تالش ه��ا و اقدام��ات وزیر امور‬ ‫خارجه و دیپلمات ه��ای ای رانی گفت‪« :‬ام��روز چهره ملت‬ ‫ای ران به ص��ورت واقعی به دنیا معرفی ش��ده و جهان ان را‬ ‫مشاهده م ی کند و این تنها در سایه تالش ملت و مسئوالن‬ ‫دیپلماسی کشور است‪».‬‬ ‫حسن روحانی در دیدار با رئیس جمهور چین نیز تاکید‬ ‫کرد‪« :‬ای ران و چین م ی توانند در زمینه مبارزه با افراط ی گری‪،‬‬ ‫تروریس��م و مواد مخدر و ب رای توس��عه صلح در منطقه و‬ ‫جهان با یکدیگر همکاری های مثبتی را سازماندهی کنند‪».‬‬ ‫ای��ن س��خنان ب��ا اس��تقبال ش��ین ج��ی پین��گ‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫الملل‬ ‫عکس‪ :‬ایرنا‬ ‫عکس‪ :‬عدنان جعفری‬ ‫جلیلی و دلواپسان‬ ‫پیش از ای�ن‪ ،‬رس�انه های اصالح طلب و‬ ‫حامی دول�ت‪ ،‬از جلیلی ب ه عن�وان چهره‬ ‫پش�ت پرده همای�ش «دلواپس�یم» یاد‬ ‫م ی کردند‪ ،‬ام�ا او پیرامون نوع مواجهه با‬ ‫پرونده هسته ای هش�دارهای تازه ای داد‬ ‫و این پرونده را «ملی» دانست نه جناحی‬ ‫و سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫مواضع هسته ای روحانی در س��فر به چین و دیدار با‬ ‫همتایان چینی و روس ی اش در حالی بود که سعید جلیلی‬ ‫یکی از رقبای او در انتخابات ‪ 92‬که مواضع کامال متفاوتی‬ ‫در خصوص پرونده هسته ای داشته است‪ ،‬این بار به دفاع از‬ ‫تیم مذاکره کننده مبادرت ورزید‪.‬‬ ‫البته پی��ش از این‪ ،‬رس��انه های اصالح طلب و حامی‬ ‫ دول��ت‪ ،‬از جلیل��ی به عنوان چه��ره پش��ت پرده همایش‬ ‫«دلواپس��یم» یاد م ی کردند‪ ،‬اما او پی رام��ون نوع مواجهه با‬ ‫پرونده هس��ته ای هش��دارهای تازه ای داد و ای��ن پرونده را‬ ‫«ملی» دانست نه جناحی و سیاسی‪.‬‬ ‫خطاب او به منتقدان بود؛ افرادی ک��ه با انتقادات تند‬ ‫نسبت به عملکرد تیم مذاکره کننده‪ ،‬سخنان صریحی علیه‬ ‫ظریف و یارانش در همایش دلواپس��یم و تریبون مجلس‬ ‫بیان کرده بودند‪.‬دبیر پیش��ین ش��ورای عالی امنیت ملی‬ ‫که ب رای برگزاری نشستی با دانشجویان به شی راز رفته بود‪،‬‬ ‫در جلس ه ای سه ساعته گفت‪« :‬مذاکرات هسته ای فراتر از‬ ‫مباحث تنگ سیاسی‪ ،‬جناحی و س��لیقه ای است و باید به‬ ‫تیم مذاکره کننده کمک ملی کنیم‪».‬‬ ‫جلیلی که رئی س گروه مذاکره کننده ای ران در دوره پیش‬ ‫بود‪ ،‬در ادامه اظهاراتش گفته است‪« :‬انچه امروز اهمیت دارد‬ ‫گرفتن حقوق مل��ت ای ران در مذاکرات ای��ران با گروه ‪5+1‬‬ ‫است و همه باید به تیم مذاکره کننده کنونی کمک کنند تا‬ ‫این هدف محقق شود‪».‬‬ ‫او در تذکری تلویحی نس��بت به برگ��زاری همایش‬ ‫«دلواپسیم»‪ ،‬از منتقدان سیاس��ت های هسته ای خواست‬ ‫«با نگاه صحیح» ای��ن تحوالت را دنب��ال کنند‪« :‬نظ رات‬ ‫من در ارتباط با موضوع هسته ای در مناظره های انتخابات‬ ‫یازدهمین دوره ریاس��ت جمهوری بیان شد و دوستان دیگر‬ ‫نظر دیگری دارند‪ .‬انها اکنون منتخب مردم هس��تند و باید‬ ‫ببینیم که چگونه بحث را دنبال م ی کنند و انچه مهم است‬ ‫گرفتن حقوق ملت است‪ .‬بحث هسته ای فراتر از این است‬ ‫بین الملل‬ ‫رئیس جمهوری چین مواجه شد و از ایجاد فضای جدید در‬ ‫مذاکرات سخن به میان اورد‪« :‬تدبیر و رویکرد مثبت ای ران‬ ‫باعث ش��ده تا فضای جدیدی در مذاکرات ‪ 5+1‬ایجاد شود‪.‬‬ ‫چین همواره به حقوق هس��ته ای ای ران احترام گذاشته و با‬ ‫تحریم های یکجانبه برخی کشورها مخالفت م ی کند»‪.‬‬ ‫که در مباحث تنگ سیاسی‪ ،‬جناحی و سلیقه ای قرار بگیرد؛‬ ‫موضوعی ملی است و تحوالت ان باید با نگاه صحیح دنبال‬ ‫شود‪ .‬دفاعی که ما از حقوق هسته ای انجام م ی دهیم‪ ،‬تنها‬ ‫دفاع از حقوق هسته ای نیست بلکه دفاع از همه حقوق ملت‬ ‫است‪ ،‬همچنان که زمانی دفاع از خرمشهر در جنوب غرب‬ ‫ای ران‪ ،‬دفاع از سرخس در شمال ش��رق نیز بود و در جریان‬ ‫دفاع مقدس از همه ش��هرها دفاع م ی کردیم‪ .‬اگر دش��من‬ ‫خرمشهر را تصرف م ی کرد‪ ،‬سایر ش��هرهای کشور نیز در‬ ‫معرض تهدید قرار م ی گرفت اما زمان ی که به دشمن تودهنی‬ ‫زدیم و خرمشهر را ازاد کردیم‪ ،‬دش��من را ناامید و کشور را‬ ‫بیمه کردیم و نشان دادیم که با تعرض نظامی نم ی توانند‬ ‫به کشور ما اسیبی بزنند‪».‬‬ ‫جلیل��ی همچنین دف��اع از تیم مذاکره کنن��ده را نیز‬ ‫ضروری دانس��ت؛ انجا ک��ه گفت‪« :‬بای��د اج��ازه داد تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای در چارچوب اصل نرمش قهرمانانه‬ ‫برنامه های خویش را به پیش ببرند و همه در مسیر گرفتن‬ ‫حق ملت به انها کمک کنند‪ .‬در چند ماه گذشته بنای من‬ ‫بر این بوده اس��ت که درباره انچه امروز جریان دارد‪ ،‬نکات‬ ‫مدنظر را به دوس��تان (تیم مذاکره کنن��ده) منتقل کنم و با‬ ‫پرهیز از طرح علن��ی این مباحث‪ ،‬فضای کش��ور را نگران‬ ‫نکنم‪».‬‬ ‫اظهارات دبیر س��ابق ش��ورای عالی امنی��ت ملی در‬ ‫حالی بیان ش��ده اس��ت که چه��ار نامزد دیگ��ر انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ‪ 92‬یعنی محمدباقر قالیباف‪ ،‬محس��ن‬ ‫رضایی‪ ،‬عل ی اکبر والیتی و محمدرضا عارف زبان به انتقاد‬ ‫از عملکرد «دلواپ س ها» گش��وده و با دفاع از عملکرد تیم‬ ‫مذاکره کننده خواستار حمایت ملی از انها شده بودند‪.‬‬ ‫محمدباقر قالیباف در این خص��وص گفته بود‪« :‬ما‬ ‫م ی بینیم که مقام معظم رهبری با صراحت تمام در بیانات‬ ‫خود از تیم اعزام ی حمایت و م ی فرمایند که تیم مذاکره کننده‬ ‫بچه های انقالب و بچه های خود ما هستند‪ .‬اگر این موضوع‬ ‫را مستقیم از امام خود م ی شنویم‪ ،‬باید بدانیم که نباید این‬ ‫تیم را تضعیف کنیم‪ .‬نباید قلمی بر صفحه کاغذی و بیانی‬ ‫بر زبانی جاری ش��ود تا بر اثر این بیان و قلم‪ ،‬انها در جایی‬ ‫که امروز صحنه مقابله اس��ت‪ ،‬احساس ضعف کنند‪ .‬نباید‬ ‫از عناوین و القابی اس��تفاده کنیم که تی��م مذاکره کننده را‬ ‫تضعیف کند‪».‬‬ ‫شهردار ته ران در بخش��ی دیگر از سخنانش نظارت‬ ‫رهبر معظم انقالب بر این مذاکرات را تضمینی بر خدشه دار‬ ‫نشدن این مذاکرات عنوان کرده بود‪« :‬مقام معظم رهبری‬ ‫بر این پرونده مهم‪ ،‬نظارت دقیق و عمیق دارند و در حقیقت‬ ‫اداره کنن��ده اصلی موضوع هس��تند‪ .‬بدون ش��ک ایش��ان‬ ‫خط قرمزهایی که باید رعایت ش��ود را از هر کسی و در هر‬ ‫جایگاهی مطالبه خواهند کرد‪ .‬باور ما بر این است که ایشان‬ ‫به هی چ کس اجازه نخواهند داد که عزت ملت ای ران و نظام‬ ‫اسالمی را خدش��ه دار کرده و بر سر این مسائل با هیچ چیز‪،‬‬ ‫هیچ کس و هیچ دولت��ی معامله نم ی کنن��د و در فرهنگ‬ ‫تش��یع و نظام والیی نیز چنین چیزی وجود ندارد‪ .‬بناب راین‬ ‫مهم اس��ت که باور کنیم و کامال بپذیریم که این پرونده‪،‬‬ ‫اینگونه اداره م ی شود‪».‬‬ ‫محس��ن رضایی هم هرگونه «دلواپس��ی» نسبت‬ ‫به مذاکرات هس��ته ای را رد کرده ب��ود‪« :‬دلواپس مذاکرات‬ ‫هس��ته ای و حقوق ای ران نیس��تیم چون مذاکرات زیر نظر‬ ‫رهبری نظام پیش م ی رود‪».‬‬ ‫عل ی اکب��ر والیت��ی نیز که ای��ن روزها رئی��س مرکز‬ ‫اس��تراتژیک مجمع تش��خیص مصلحت نظام است و در‬ ‫زم��ان انتخابات انتق��ادات صریحی را نس��بت به عملکرد‬ ‫تیم مذاکره کننده وق��ت وارد کرده بود‪ ،‬اخی را گفته اس��ت‪:‬‬ ‫«مذاکره کنندگان ما مادام ی که در چارچوب ترس��یم ش��ده‬ ‫از سوی مقام معظم رهبری حرکت م ی کنند‪ ،‬مورد حمایت‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران هس��تند و تا به حال انچه انجام‬ ‫داده اند خالف این نبوده اس��ت‪ ».‬اکنون به نظر م ی رس��د‬ ‫حمایت از تیم مذاکره کننده رو به افزایش است؛ جریانی که‬ ‫اصولگرایان نیز به ان پیوسته اند‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫دوره اعتمادسازی‬ ‫مذاک رات ای ران و ‪ 5+1‬شکست نخورده است‬ ‫علی خرم‬ ‫نماینده سابق ایران در سازمان ملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫‪3‬‬ ‫مذاکرات هسته‪‎‬ای اخیر میان ای ران و گروه ‪5+1‬‬ ‫بدون دستاورد خاصی به پایان رس��ید اما بنده پیش از این‬ ‫پی ش بینی کرده بودم که با ش��روع مذاکرات‪ ،‬ممکن است‬ ‫به جلسات متعدد بیش��تری نیاز باش��د تا اینکه روی تمام‬ ‫موضوع��ات توافق صورت بگی��رد‪ .‬در این می��ان در داخل‬ ‫کشور بسیاری از عدم توفیق مذاکرات و ب ی نتیجه بودن ان‬ ‫سخن م ی‪‎‬گویند‪ .‬شاید کس��انی که تفاوت میان این دور از‬ ‫مذاکرات و مذاکرات دور قبل را متوجه نباشند‪ ،‬فکر م ی‏کنند‬ ‫این مذاکرات ب ی نتیجه بوده یا حتی شکس��ت خورده است‪.‬‬ ‫برخی رس��انه‏های منتقد دول��ت این واژه‏ه��ا را در توضیح‬ ‫مذاکرات وین ‪ 4‬به کار گرفته‪‎‬اند‪ .‬اما حقیقت امر این است که‬ ‫متخصصان در این حوزه م ی‏دانن��د که هر مرحله مذاکرات‬ ‫مربوط به پرونده هسته‪‎‬ای یک فاز دارد‪ .‬در ابتدا یک تفاهم‬ ‫مشترک به عنوان برنامه اقدام مش��ترک شکل گرفت و در‬ ‫مدت کوتاهی توانس��ت به نتیجه برسد؛ در نتیجه ماشین‬ ‫مذاکرات به حرکت درامد‪ .‬همچنین در برنامه اقدام مشترک‬ ‫که معروف به توافق ژنو است‪ ،‬س��ه فاز ب رای اقدام ای ران در‬ ‫نظر گرفته شده است و طرفین روی ان توافق کرده‏اند‪ .‬فاز‬ ‫نخس��ت یک برنامه موقت را شامل م ی‪‎‬ش��د که طبق ان‬ ‫طرفین تمام اقداماتی که تا ان زمان انجام داده‪‎‬اند را متوقف‬ ‫کنند و بیش از این گس��ترش ندهند‪ .‬در ای��ن رابطه طرف‬ ‫ای رانی در مورد غن ی سازی ‪ 20‬درصدی‪‎‬اش دست به اقداماتی‬ ‫زد و طرف ‪ 5+1‬نیز در رابطه با تحریم‏ها‪ .‬فاز دوم توافق ژنو‪،‬‬ ‫برنامه جامع است و فاز سوم نیز‪ ،‬دوران پس از اعتمادسازی‬ ‫را شامل م ی شود‪.‬‬ ‫برنامه جامع‪ ،‬دوره ای را ش��امل م ی ش��ود ک��ه ای ران‬ ‫در قرنطین��ه قرار م ی گی��رد و به طور کام��ل تحت کنترل‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنین در این دوره ای ران باید به تمامی سواالت‬ ‫اژانس پاس��خ دهد و اثبات کند که هیچ انحرافی به سمت‬ ‫تسلیحات ی شدن ندارد‪ .‬ب رای انجام این دوره باید متنی نوشته‬ ‫شود که ای ران و اژانس ب ر اساس ان اقدام کنند‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫ای ران و شش کش��ور دیگر در مذاکرات باید هر موضوعی را‬ ‫که فکر م ی‪‎‬کنند به اعتمادسازی مربوط م ی‪‎‬شود مطرح کنند‬ ‫که در این برنامه جامع بگنجد‪ .‬به عن��وان مثال ای ران روی‬ ‫موضوع‪‎‬های غن ی س��ازی و تحریم‪‎‬ها اصرار زیادی داشت و‬ ‫طرف مقابل نیز ‪ 13‬موضوع را مطرح ک��رد که باید راجع به‬ ‫تمام اینها تبادل نظر ش��ود‪ .‬در نهایت اگر تبادل نظر کلی‬ ‫حاصل شد‪ ،‬شروع نگارش متن اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫دوران پس از اعتمادس��ازی نیز دورانی است که ای ران‬ ‫مانند هر کش��ور دیگری که دارای توان هس��ته‏ای است‪،‬‬ ‫م ی‪‎‬توان��د از حقوق و تعه��دات خود در ان پ ی تی اس��تفاده‬ ‫کند‪ .‬در ان زمان ای ران م ی‏توان��د هر مقداری که م ی‪‎‬خواهد‬ ‫غن ی س��ازی کند و حتی این اورانیوم غن ی شده‪‎‬اش را نیز به‬ ‫فروش برساند‪.‬‬ ‫در این دور از مذاکرات‪ ،‬طرفین به این نیت حاضر شدند‬ ‫که اگر روی موضوعات توافق کلی هست‪ ،‬نگارش متن را‬ ‫اغاز کنند‪ .‬اما زمانی که ای ران پای میز مذاکرات حاضر شد‪،‬‬ ‫طرف ‪ 5+1‬همان ‪ 13‬موضوع را دوباره مطرح کرد و همین‬ ‫ش��د اغاز گفت وگو‪ ،‬تبادل نظر و چانه زن��ی میان طرفین؛‬ ‫بناب راین طبیعی بود که این ب��ار نم ی‪‎‬توانند نگارش متن را‬ ‫شروع کنند‪ .‬البته پیش از این نیز رایزن ی‪‎‬هایی صورت گرفته‬ ‫بود اما باز تصمیم بر ان شد که چندین دور دیگر هم راجع به‬ ‫این ‪ 13‬موضوع گفت وگو کنند تا دیگر این مسائل ب رای هر‬ ‫دو طرف روشن و مشخص باشد‪.‬‬ ‫هر زمان که موضوعات مطرح ش��ده ب��رای دو طرف‬ ‫روشن ش��د م ی‪‎‬توانند وارد نگارش متن شوند‪ .‬بناب راین این‬ ‫دور از مذاکرات اصال ب رای کس��ب نتیجه انجام نگرفت و‬ ‫در کش��ورهای دیگر نیز چنین مذاکراتی معموال چند سال‬ ‫زمان برده است‪ .‬مذاکرات باید شاهد انعطاف پذیری طرفین‬ ‫باشد‪ ،‬یک جاهایی همراهی باشد و جاهایی دیگر ایستادگی‬ ‫و دفاع و صیان��ت از حقوق ملت و خط قرمزه��ا‪ .‬اکنون اما‬ ‫طبیعی است که در ابتدای مذاکرات‪ ،‬ای ران و غرب حداکثر‬ ‫خواسته‪‎‬های خود را مطرح م ی‪‎‬کنند و در ادامه به توافق و رفع‬ ‫اختالف م ی‪‎‬رسند و جای نگرانی نیست‪.‬‬ ‫در این میان باید توجه داشت تاریخی که پیش از این‬ ‫تعیین ش��ده بود یعنی پایان تیر یا ‪ 20‬جوالی ب رای برنامه‬ ‫موقت بود نه ب��رای برنامه جامع‪ .‬اما در م��ورد توافق ب رای‬ ‫برنامه جامع هیچ تاریخ یا محدودیتی تعیین نشده است‪ .‬در‬ ‫مذاکراتی که در حال انجام است‪ ،‬بحث اینکه یک کشوری‬ ‫در موضع ضعف یا قدرت اس��ت‪ ،‬مطرح نیست‪ ،‬چون همه‬ ‫طرفین ماجرا یعنی هفت کشور مایلند که این مساله هرچه‬ ‫سریعتر و زودتر و به شکل مس��المت امیز به پایان برسد‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬ممکن است هر کشوری در درون خود به ویژه ای ران‬ ‫و امریکا با افرادی تندرو مواجه باش��ند که بخواهند جلوی‬ ‫پیشرفت مذاکرات را بگیرند و با کارشکن ی های خود شک‬ ‫و شبهه ایجاد کرده و تیم های مذاکره کننده خود را از ادامه‬ ‫راه باز دارند‪.‬‬ ‫در جامعه امریکا‪ ،‬کنگره و البی اسرائیل برخی تندروها‬ ‫با روند مذاکرات مخالف هستند که این مخالفان از پیش نیز‬ ‫وجود داشتند‪ .‬مخالفان امریکا مخالفت‪‎‬هایشان را ب راساس یک‬ ‫اقدام کارشناسی و با دلیل ارائه م ی‪‎‬کنند‪ .‬این دالیل گاهی ب رای‬ ‫رئی س جمهور امریکا جزو منافع ملی محسوب م ی‪‎‬شود ولی‬ ‫گاهی نیز این گونه نیست‪ .‬اکنون قطعا رئی س جمهور امریکا‬ ‫به عنوان باالترین مقام این کشور نگاهی به انتخابات خواهد‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫الملل‬ ‫داشت و به نوعی باید نظر تندروها را در مذاکرات مطرح کند تا‬ ‫در انتخابات در تنگنا قرار نگیرد‪ .‬این مساله قابل فهم است و‬ ‫ای ران هم نباید اعتماد به نفس خود را از دست دهد و باید بداند‬ ‫بخشی از مسائل و مطالباتی که امریکا مطرح م ی‪‎‬کند‪ ،‬صرفا‬ ‫ب رای مصرف داخلی است‪ .‬در هر حال او این قدرت را دارد که‬ ‫کارش را پیش ببرد‪ .‬اکنون نیز دولت باراک اوباما ب رای اینکه‬ ‫مذاکرات روند درست خود را طی کند از ان پشتیبانی خواهد‬ ‫کرد‪ .‬همچنان که باراک اوباما دو هفته پیش که کاترین اشتون‪،‬‬ ‫مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به واشنگتن رفته بود‬ ‫به او گفت که امریکا متعهد به روش دیپلماتیک در مذاکرات‬ ‫اس��ت و از طریق همین برنامه اقدام مشترک م ی‪‎‬خواهند با‬ ‫ای ران به نتیجه برس��ند‪ .‬بناب راین دولت امری��کا در به نتیجه‬ ‫رسیدن روند مذاکرات کامال مصمم است‪ .‬البته در ای ران نیز‬ ‫برخی گروه‪‎‬ها و افراد تندرو وجود دارن��د که بعضا جلوی کار‬ ‫دولت را سد کرده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫بحث‪‎‬هایی که از جانب این گروه‪‎‬ها مطرح م ی‪‎‬ش��ود‪،‬‬ ‫اصال جنبه کارشناس��ی و تخصصی ندارد و بیش��تر یک‬ ‫هیاهوی تبلیغاتی اس��ت‪.‬در مذاکرات اخیر‪ ،‬طرف ای رانی با‬ ‫امادگی کامل و ب رای نگارش متن رفته بود‪ ،‬در حالی که این‬ ‫غرب ی‏ها بودند که ‪ 13‬موضوع را مطرح کردند اما ای ران هیچ‬ ‫چیز غیرمنتظره‪‎‬ای مطرح نک��رد‪ .‬در حال حاضر مردم نباید‬ ‫نگران مذاکرات هسته‏ای باشند و مذاکره کنندگان هم باید‬ ‫متعهد به حقوق حقه مردم ای ران که ب راساس منافع‪ ،‬مصالح‬ ‫و امنیت ملی است‪ ،‬باشند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬گروه ‪ 5+1‬هم باید واقع گرا باشد‪.‬انچه از‬ ‫ان به عنوان تصمیم سخت و دشوار یاد م ی‪‎‬شود‪ ،‬مساله‪‎‬ای‬ ‫است که دو طرف باید در مورد ان تصمیم گیری کنند‪ .‬اگر‬ ‫‪ 5+1‬تصور کند‪ ،‬تصمیم سخت فقط مخصوص ای ران است‪،‬‬ ‫اشتباه م ی‪‎‬کند زی را هر دو م ی خواهند تشنجی در کار نباشد‬ ‫و با مذاکره مس��اله را حل کنند‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫ناصر هادیان‪ ،‬اس�تاد دانش�کده حقوق‬ ‫و علوم سیاس�ی دانش�گاه تهران در گفت وگو با‬ ‫مثلث ضمن انتقاد از س�رعت و ش�تابی که روند‬ ‫مذاکرات را تحت تاثیر قرار داده از الزمه داشتن‬ ‫«صبر اس�تراتژیک» س�خن م ی‪‎‬گوی�د و ان را از‬ ‫ضروریات حل و فصل مفید ب رنامه هسته‪‎‬ای ای ران‬ ‫م ی‪‎‬داند‪ .‬این استاد دانش�گاه همچنین با تاکید‬ ‫بر اینکه مشخص بود این دور از مذاکرات دشوار‬ ‫اس�ت‪ ،‬درباره دور بعدی گفت وگوها م ی‏گوید که‬ ‫انتظار نم ی‪‎‬رود اتفاق خارق العاده‏ای رخ دهد و تمام‬ ‫مسائل اساسی ح ل وفصل شود‪ .‬به گفته او حتی‬ ‫شاید تا شب ‪ 20‬جوالی این بحث‏ها تداوم داشته‬ ‫باشد و یک سری مصالحه‪‎‬های اساسی در ساعات‬ ‫پایانی شکل بگیرد ‪ .‬هادیان معتقد است که باید‬ ‫انتظارات دوطرف تعدیل ش�ود تا گفت وگوها به‬ ‫نتیجه مطلوب برسد‪.‬‬ ‫ناص ر هادیان درگفت وگو با مثلث‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫جناب هادیان! ارزیابی شما از این دور از مذاکرات‬ ‫چیست؟‬ ‫همانطور که اشاره کردید در رابطه با افکار عمومی‬ ‫داخل کشور بعضا این انتظار به وجود امده بود که در این دور‬ ‫از مذاکرات باید نتایج ملموسی حاصل شود‪.‬‬ ‫در این رابطه‪ ،‬افراد دست اندرکار و مقامات مسئول باید‬ ‫به گونه‏ای فضا را مدیریت کنند که چنین انتظاراتی به وجود‬ ‫نیاید‪ .‬یعنی به لحاظ روانی و محتوایی باید افکار عمومی را‬ ‫با روند مذاکرات اش��نا کرد تا بدانند اصال پروسه ساده‪‎‬ای در‬ ‫مذاکرات وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫مذاکرات وین ‪ 4‬نیز تمام شد و همچنان که از قبل‬ ‫پی ش بینی ش��ده بود این مرحله از مذاکرات خیلی سخت و‬ ‫جدی ب��ود؛ در این مرحله دو طرف بر س��ر مفاد پی ش نویس‬ ‫توافقنامه نهایی گفت وگو کردند و بر سر موارد اختالفی که‬ ‫تاکنون در مورد مسائل اساسی وجود داشت و مذاکرات را به‬ ‫تعویق انداخته به بحث پرداختند‪.‬‬ ‫البته در ای��ن میان تکنی ک‪‎‬ه��ای مذاکراتی هم مهم‬ ‫اس��ت و تعیین م ی‪‎‬کند که در کجا توافق حاصل م ی‏شود یا‬ ‫مصالحه شکل م ی‪‎‬گیرد‪ .‬همچنین بده بستان میان طرفین‬ ‫نیز مطرح و ممکن است در یک جاهایی انها کوتاه بیایند و‬ ‫از برخی مس��ائل بگذرند و در بعضی موارد نیز طرف ای رانی‪.‬‬ ‫بناب راین در حال حاضر این مسائل مطرح است و هر دو طرف‬ ‫م ی‪‎‬خواهند نشان دهند که در رابطه با خواسته‪‎‬هایشان جدی‬ ‫هستند و این در شرایطی است که ای ران و گروه ‪ 5+1‬م ی‪‎‬دانند‬ ‫که تا تاریخ ‪ 20‬جوالی به عن��وان نقطه پایانی گام اول توافق‬ ‫ژنو وقت دارند و پس از ان نیز در صورت به توافق نرس��یدن‬ ‫م ی‪‎‬توانند زمان را شش ماه دیگر تمدید کنند‪ .‬به همین خاطر‬ ‫نیز هر دو ط��رف مذاکره کننده م ی‪‎‬خواهن��د خیلی جدی و‬ ‫اما انگار افکار عمومی منتظر بودند که در این دور‬ ‫از مذاکرات نتایج ملموسی حاصل شود؟ چرا این‬ ‫نگاه در میان توده مردم وج�ود دارد و چگونه باید‬ ‫این رویکرد را منطبق با شرایط روز کرد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مصالحه نهایی در ساعات پایانی ‪20‬جوالی‬ ‫انجام می شود‬ ‫محکم روی خواسته‏هایشان پافشاری کنند‪ .‬به نظر من اگر در‬ ‫این مرحله ای ران و گروه ‪ 5+1‬روی یک مساله کوچک نیز به‬ ‫توافق م ی‏رسیدند گام بزرگی برداشته بودند‪ .‬ب رای دور بعدی‬ ‫مذاکرات نیز‪ ،‬من به شخصه انتظار ندارم اتفاق خارق العاده‏ای‬ ‫رخ دهد و تمام مسائل اساس��ی حل وفصل شود‪ .‬حتی شاید‬ ‫تا شب ‪ 20‬جوالی این بحث‏ها تداوم داشته باشد و یک سری‬ ‫مصالحه‪‎‬های اساسی در ساعات پایانی شکل بگیرد‪.‬‬ ‫البته پیش از برگزاری وین ‪ ،4‬بس��یاری از کارشناسان‬ ‫م ی‪‎‬دانستند که این مرحله‪ ،‬مرحله دشواری است؛ در حقیقت‬ ‫ه��م در ایاالت متحده امری��کا و هم در ای ران‪ ،‬کارشناس��ان و‬ ‫مسئوالن پی ش بینی کرده بودند که در مذاکرات اخیر برخی‬ ‫اختالفات ظهور و بروز خواهد یافت‪ .‬اختالفاتی که وجود دارد‬ ‫از ریزترین مسائل است تا مسائل مهمتر؛ یعنی از فازبندی رفع‬ ‫تحریم‏ها تا تعداد و نوع س��انتریفیوژها‪ ،‬بحث فردو و مسائل‬ ‫نظامی و موشک‪‎‬ها اختالف وجود داش��ته است‪ .‬همچنین‬ ‫پی ش تر پی ش بینی ش��ده بود که در این دور از مذاکرات فقط‬ ‫شاید در یکی‪ ،‬دو مورد توافق صورت بگیرد و هیچ کس انتظار‬ ‫نداش��ت که در این دور به یکباره تمام اختالفات حل وفصل‬ ‫شود‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫سیاستالملل‬ ‫انه��ا باید بدانن��د که کار دش��وار اس��ت و تصمیمات‬ ‫حساسی باید گرفته شود‪ .‬طی مذاکرات پیشینی که صورت‬ ‫گرفته اختالف نظرها اشکار شده و ای ران باید ب رای احقاق حقوق‬ ‫خود تالش کند و طرف مقابل نیز ادعاهایی داش��ته که طی‬ ‫مذاکرات باید به این نتیجه برسد که درست نبوده و دیگر انها‬ ‫را تکرار نکند‪ .‬اما در هر صورت باید انتظارات تعدیل شود و در‬ ‫داخل نیز خیلی به این مسائل نپردازند که حال این امتیازی‬ ‫که داده‪‎‬ایم خیلی بزرگ است اما امتیازی که گرفته‏ایم ناچی ز‪.‬‬ ‫اگر انتظارات از مذاکرات خیلی باال برود‪ ،‬در صورت رسیدن به‬ ‫توافق جامع باز عده‏ای در عوض انکه‪ ،‬ان را پیروزی قلمداد‬ ‫کنند تصور م ی‪‎‬کنند که شکس ت خورده‪‎‬ایم و به ان چیزهایی‬ ‫که م ی‏خواستیم دست نیافته‏ایم‪.‬‬ ‫ب ا توجه به روند س�ختی که در مذاکرات به وجود‬ ‫امده‪ ،‬اینده این گفت وگوها را چطور م ی بینید؟‬ ‫در کل باید با یک ن��گاه خوش بینانه به مذاکرات‬ ‫نگریست و نسبت به اینده گفت وگوها امیدوار بود‪ .‬اما برهه‬ ‫فعلی‪ ،‬به گونه‏ای اس��ت که طرفین در حال ارزیابی یکدیگر‬ ‫هستند و بناب راین سخت ی‏ها و مش��کالتی در روند کار وجود‬ ‫دارد‪ .‬در این مراحل ای ران و گروه ‪ 5+1‬تمام تالش خود را به کار‬ ‫م ی‏گی رند و سپس امتیازاتی که باید به هم بدهند را م ی‪‎‬دهند‪.‬‬ ‫در حقیقت همان اراده‪‎‬ای که موجب ش��د قرارداد اولیه‬ ‫را امضا کنند موجب خواهد ش��د که طرفین قرارداد نهایی را‬ ‫نیز امضا کنند‪ .‬اما در هر حال توافق دو طرف بر سر مسائل و‬ ‫اختالفات گوناگون ب رای رسیدن به توافق جامع بسیار دشوار‬ ‫خواهد بود‪ .‬پس از این ش��اهد موضع گرفتن‏های بیشتر دو‬ ‫طرف هس��تیم و در نهایت هم ای ران و هم ‪ 5+1‬یک سری‬ ‫امتیازات باید بدهند تا بتوانند یک س��ری امتیازات بگیرند‪.‬‬ ‫یعنی باید انتظارات دوطرف تعدیل ش��ود ت��ا گفت وگوها به‬ ‫نتیجه مطلوب برسد‪ .‬گفت وگوهای هسته‏ای ای ران همانند‬ ‫یک معامله است و در هر معامله‏ای طرفین یک سری امتیاز‬ ‫م ی‪‎‬دهند و یک سری امتیاز م ی‏گیرند و بده بستان میانشان‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫ایا مسائل جانبی همچون پیروزی نیروهای دولت‬ ‫اسد در حمص و همچنین رویارویی غرب و روسیه‬ ‫بر س�ر اوکراین در این مذاک�رات و مواضع ایران‬ ‫تاثیری دارد؟ در واقع ایا ممکن است این مسائل‬ ‫باعث شود که اکنون ایران احساس قدرت کند و‬ ‫در مذاکرات با سرسختی بیشتری حاضر شود؟‬ ‫باید توجه داشت که طرح چنین مسائلی از جانب‬ ‫غرب صورت م ی‪‎‬گی��رد و بیش از یک ادعا نیس��ت‪ .‬این در‬ ‫شرایطی است که شاید طرف ای رانی نیز در برخی موارد مطرح‬ ‫کند که امریکا به دنبال فشارهای البی اسرائیل یا تندروهای‬ ‫داخلی برخی اقدامات را انجام م ی‏دهد‪.‬‬ ‫اما در مرحله کنون��ی مذاکرات به نظر نم ی‏رس��د که‬ ‫طرفین بخواهند تحت تاثیر مس��ائل بیرونی وارد مذاکرات‬ ‫شوند و دیگر مس��ائل‪ ،‬گفت وگوها را تحت الشعاع قرار دهد‪.‬‬ ‫بلکه به نظر من ای ران و گروه ‪ 5+1‬یک اراده محکم ب رای حل‬ ‫مساله دارند و تحت تاثیر مسائل بیرونی قرار نخواهند گرفت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫همچنین پس از مذاکرات شاهد برخی انتقادات‬ ‫و مخالفت‏ها ب�ا روند گفت وگوها از س�وی برخی‬ ‫افراد و گروه‪‎‬های داخلی بودیم‪ .‬ارزیابی شما از این‬ ‫مخالفت ها چیست؟‬ ‫وجود این انتقادات و مخالفت‪‎‬ها اصال عجیب و دور‬ ‫از انتظار نیس��ت‪ .‬حتی مذاکره کنندگان م ی‪‎‬توانند از این امر‬ ‫استفاده کنند و بگویند که در ای ران نیز مذاکرات مخالفان جدی‬ ‫دارد‪ .‬در واقع همانطور که امریکا همواره از فشارهای تندروهای‬ ‫کنگره و البی اسرائیل سخن م ی‪‎‬گوید ای ران نیز باید نشان دهد‬ ‫که تحت فشار برخی مخالفان در داخل قرار دارد‪.‬‬ ‫همچنین باید توجه داش��ت که انتق��اد و نگاه به یک‬ ‫موضوع از زاویه دیگر موجب پختگی ان م ی شود‪ .‬در این راستا‬ ‫من پیشنهاد م ی‏کنم حتی مناظره‪‎‬هایی میان کارشناسان و‬ ‫مقامات ذی ربط برگزار شود و این مساله به صورت اکادمیک‬ ‫مورد بحث قرار گیرد‪.‬‬ ‫در ای��ن مناظره‪‎‬ه��ا نی��ز بر س��ر این بحث ش��ود که‬ ‫گفت وگوها در رابطه با چه مواردی باش��د ی��ا کف و حداکثر‬ ‫مطالبات چیست‪.‬‬ ‫یکی از مسائل مورد اختالف طرفین بحث بر سر‬ ‫زمان لغو تحری م هاست‪ .‬در واقع ایران از پیشنهاد‬ ‫اخیر گروه ‪ 5+1‬در وین که خواستار اجرای توافق‬ ‫نهایی به مدت یک دهه در مقابل لغو مرحله بندی‬ ‫شده تحری م‏ها بود‪ ،‬راضی به نظر نم ی‏رسد‪ .‬مطابق‬ ‫انچه در اخبار و گزارش‪‎‬ها امده تهران م ی‪‎‬خواهد‬ ‫بالفاصل�ه پس از دس�تیابی ب�ه تواف�ق نهایی‪،‬‬ ‫تحری م‏ها نیز لغو ش�وند‪ .‬این مس�اله اختالف دو‬ ‫طرف بر سر زمان تاچه حد اهمیت دارد؟‬ ‫بحث زمان و س��رعت مذاکرات این روزها به یک‬ ‫مساله جدی تبدیل ش��ده اس��ت‪ .‬وقتی ای ران را از ‪ 150‬سال‬ ‫پیش مورد ارزیابی قرار م ی‪‎‬دهیم این گونه به نظر م ی‪‎‬رس��د‬ ‫که انگار مردم ما از ان زمان احس��اس م ی کنند که از برخی‬ ‫اهداف و مقاصد عقب افتاده‪‎‬ان��د بناب راین ب رای اینکه از قافله‬ ‫عقب نمانیم همیشه یک س��رعت و شتابی در اقدامات‏مان‬ ‫به چشم م ی‪‎‬خورد‪.‬‬ ‫اینجاست که باید بگوییم به کجا چنین شتابان؟! حتی‬ ‫م ی توان گفت که این سرعت‪ ،‬همواره به جای اینکه ما را در‬ ‫رس��یدن به اهداف به جلو ب راند به عقب رانده است‪ .‬به نظر‬ ‫م ی‪‎‬رسد که این حس سرعت و شتاب همچنان در ناخوداگاه ما‬ ‫باقی مانده و م ی‪‎‬خواهیم به سرعت به همه چیز دست یابیم‪.‬‬ ‫این مساله اهمیت باالیی دارد‪.‬‬ ‫در واقع چرا باید کش��ور را در مع��رض تهدید و تحریم‬ ‫قرار دهیم که سریع‪‎‬تر به نتیجه برسیم؛ تازه اگر برسیم‪ .‬ب رای‬ ‫ای ران که دارای ی��ک تاریخ طوالنی و با قدمت اس��ت‪ 15 ،‬یا‬ ‫‪ 20‬سال زمانی به حساب نم ی‏اید؛ بناب راین مذاکره کنندگان‬ ‫و دس��ت اندرکاران باید با تامل بیش��تری با مس��ائل برخورد‬ ‫کنند‪ .‬به نظر من در این صورت‪ ،‬سریعتر به اهدافمان دست‬ ‫خواهیم یافت‪.‬‬ ‫در حال حاضر که یک سری افراد باتجربه و دارای سابقه‬ ‫دیپلماتیک در حال مذاکره هستند نباید عجله داشته باشند و‬ ‫بر سر چهار یا پنج سال به بحث نشینند‪ .‬این بدان معناست‬ ‫که ما یعن��ی مذاکره کنندگان و ملت باید صبر اس��تراتژیک‬ ‫داشته باشیم‪.‬‬ ‫این صبر از ضروریات حل و فصل مفید ب رنامه هسته‪‎‬ای‬ ‫ای ران است‪ .‬به لحاظ اس��تراتژیک نیز این اشتباه است که ما‬ ‫بر عامل زمان و سرعت تکیه کنیم بلکه باید در حل مساله‬ ‫هسته‏ای یک نگاه و رویکرد ملی‪ ،‬اس��تراتژیک و بلند مدت‬ ‫حاکم باشد‪ .‬از دیگر سو صبر استراتژیک‪ ،‬ما را انعطاف پذیرتر‬ ‫م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫اما شاید برای افکار عمومی این صبر استراتژیک‬ ‫خیل�ی قابل پذیرش نباش�د‪ .‬زیرا ت�وده مردم در‬ ‫مذاکرات بی�ش از هر چی�ز ب ه دنبال لغ�و هر چه‬ ‫سریعتر تحری م‪‎‬ها هس�تند‪ .‬این مساله را چطور‬ ‫باید رفع کرد؟‬ ‫در برهه کنونی استراتژیس ت‪‎‬ها باید روی این مساله‬ ‫بیندیشند و تحلیل کنند که چرا این شتاب و عجله در مذاکرات‬ ‫وجود دارد‪ .‬به این ترتیب باید افکار عمومی را نیز با این پدیده‬ ‫اشنا کنند‪ .‬ما باید همچون کشور چین یا سوئد ب رای رسیدن‬ ‫به اهداف‪ ،‬گام به گام قدم برداری��م‪ .‬در نهایت توصیه من به‬ ‫دست اندرکاران‪ ،‬استراتژیس ت‪‎‬ها‪ ،‬نخبگان و مردم این است که‬ ‫ش��تاب را از روند مذاکرات بگیریم و صبر استراتژیک داشته‬ ‫باشیم تا بدین ترتیب کشور نیز در معرض تهدید و تحریم‪‎‬های‬ ‫جدید قرار نگی��رد‪ .‬البته این به معنای ع��دول از خط قرمزها‬ ‫نیست بلکه موجب م ی‪‎‬شود در ترس��یم خطوط قرمز نیز با‬ ‫انعطاف پذیری بیشتری عمل کنیم‪.‬‬ ‫امیدی به‬ ‫«توافق جامع» تا‬ ‫پایان تیر وجود ندارد‬ ‫ابراهیم متقی درگفت وگو با مثلث‬ ‫ارزیابی ش�ما از دور چهارم مذاکرات هسته ای در‬ ‫وین چیس�ت؛ ب ا وجود برگزاری چندین نشس�ت‬ ‫کارشناس�ی پی�ش از مذاک�رات اصلی‪ ،‬ام�ا این‬ ‫مذاک رات نتیجه خاصی نداشت؟‬ ‫مذاکرات چندجانبه درباره موضوعات راهبردی کاری‬ ‫دشوار و پیچیده اس��ت‪ .‬هرگونه فرایندی که به مذاکره منجر‬ ‫ شود‪ ،‬سازوکارهای مربوط به خود را دارد‪ .‬همواره قابلی ت های‬ ‫راهبردی و اقتصادی به عنوان پش��تیبان فرایند مذاکره قرار‬ ‫دارد‪ .‬مذاک��رات هس��ته ای ‪ 15‬مه ‪ 2014‬مربوط به بخش��ی از‬ ‫سازوکارهایی است که در «ب رنامه اقدام مشترک» پی ش بینی‬ ‫شده است‪ .‬این ب رنامه به گونه ای تنظیم شده که امکان ایجاد‬ ‫محدودیت علیه ای ران و همچنین انجام اقدامات پردامنه علیه‬ ‫جمهوری اس�لامی را امکان پذیر م ی س��ازد‪ .‬در گزارش ‪2014‬‬ ‫وزارت دفاع امریکا موس��وم به «‪ »QDR‬که توس��ط رئیس‬ ‫ستاد مشترک ارتش و رئی س جمهور امریکا نیز تایید گردیده‪،‬‬ ‫نشانه هایی وجود دارد که با موضوع دور چهارم مذاکرات وین‬ ‫هماهنگی دارد‪.‬‬ ‫بناب راین کسانی که در فرایند مذاکرات دیپلماتیک قرار‬ ‫م ی گی رند‪ ،‬نباید نتای��ج تعامل را در اتاق مذاکره جس��ت وجو‬ ‫نمایند‪ .‬کارگزاران سیاست خارجی امریکا و کشورهای اروپایی‬ ‫دارای طرح های فراگیری هس��تند که وقوف بر شاخ ص های‬ ‫عمومی چنین طرح هایی امکان حضور هوشمندانه و اگاهانه‬ ‫در روند مذاکرات دیپلماتیک را امکان پذیر م ی سازد‪ .‬تاکنون‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران در ب رابر جهان غرب و گروه ‪ 5+1‬از‬ ‫انعطاف پذیری فراگیری برخوردار بوده اس��ت‪ .‬در این فرایند‪،‬‬ ‫فعالی ت های س��ایت فردو تعطیل ش��ده‪ ،‬ذخایر هگزاامونید‬ ‫اورانیوم ای ران اکسید شده‪ 50 ،‬درصد اکسیدامونیوم با غلظت‬ ‫‪ 20‬درصد به کمتر از‪ 5‬درصد رقیق شده و در نتیجه ای ران تمامی‬ ‫ پشتوانه راهبردی خود ب رای ادامه مذاکرات را از دست داده است‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما مهمترین اختالف�ات دوطرف در چه‬ ‫زمینه‪‎‬هایی است و چه مواردی را شامل م ی‪‎‬شود؟‬ ‫مذاکره کنن��دگان کش��ورهای ‪ 5+1‬ت�لاش دارند تا‬ ‫محدودیت های راهبردی جدیدی را علیه ای ران اعمال نمایند‪.‬‬ ‫محدودسازی قابلیت «تحقیق و توسعه» در حوزه بهینه سازی‬ ‫سانتریفیوژها را م ی توان اولین موضوع مورد اختالف دانست‪ .‬در‬ ‫حال ی که موضوعات دیگری نیز وجود دارد که بر روند مذاکرات‬ ‫هسته ای تاثیرگذار است‪ .‬ازجمله این موارد م ی توان به اینده‬ ‫سایت اب س��نگین اراک اشاره داش��ت‪ .‬دوره چهارم مذاکرات‬ ‫وین که در ‪ 15‬مه ‪ 2014‬انجام گرفت‪ ،‬موضوع جدیدی در قالب‬ ‫موشک های بالس��تیک ای ران مطرح گردیده است‪ .‬طبعا در‬ ‫بسیاری از موضوعات یادش��ده بین ای ران و گروه ‪ 5+1‬به ویژه‬ ‫مقامات امریکایی اختالف نظر گسترده ای وجود دارد‪.‬‬ ‫اگرچه مقامات دیپلماتیک ای��ران امیدوارند که زمینه‬ ‫ب رای گذار از چنین مراحلی فراهم گردد‪ ،‬اما واقعیت مذاکرات‬ ‫دیپلماتیک در سیاست بی ن الملل بیانگر ان است که بدون‬ ‫پش��توان ه راهبری هیچ کش��وری نم ی تواند به اهداف‪ ،‬منافع‬ ‫و مطلوبی ت های مورد نظر خود نائل گ��ردد‪ .‬راهبرد بنیادین‬ ‫ایاالت متح��ده در خاورمیان��ه ان اس��ت ک��ه از طریق پیوند‬ ‫دیپلماسی‪ ،‬فش��ارهای اقتصادی بی ن المللی و گزینه نظامی‬ ‫به اهداف موردنظر خود نائل گردند‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫در مذاکرات وین ترجیح م ی دهند تا سازوکارهای دیپلماتیک را‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫الملل‬ ‫ایزوله سازی و افول تدریجی قابلی ت های راهبردی ای ران بهره‬ ‫گرفته و هرگونه تغییری در ارتقای قابلی ت های ای ران را به منزله‬ ‫نادیده گرفتن طرح اقدام مشترک تلقی م ی نمایند‪ .‬در حال ی که‬ ‫ای ران بر ضرورت سازوکارهایی ازجمله تحقیق و توسعه تاکید‬ ‫دارد‪ .‬تحقیق و توسعه زمانی اهمیت دارد و م ی تواند به نتایج‬ ‫مطلوبی منجر شود که بتوان از اثار و پیامدهای ابزاری ان بهره‬ ‫گرفت‪ .‬در حال ی که امریکای ی ها هی چ گونه تمایلی ب رای ارتقای‬ ‫قابلیت ای ران در حوزه هسته ای را با راهبردهای بنیادین خود‬ ‫یدانند‪.‬‬ ‫هماهنگ نم ‬ ‫برجسته سازند‪ .‬در حال ی که انان در قالب «طرح اقدام مشترک»‬ ‫نگرش محدودکننده ای ران را در دستورکار قرار داده اند‪ .‬در تفکر‬ ‫راهبردی امریکا‪ ،‬محدودس��ازی ای ران از طریق س��ازوکارهای‬ ‫مختلف پیگیری م ی شود‪ .‬انچه در قالب قابلی ت های موشکی‬ ‫ای ران وجود دارد را باید در زمره اختالفات ای ران و امریکا در اینده‬ ‫مذاکرات هسته ای دانست‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید چرا انتظارها از این دوره از مذاکرات‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬تا این اندازه زیاد بود؟ چرا عده ای توقع‬ ‫داش�تند که این مذاکرات در همین مرحله اول به‬ ‫نتیجه برسد؟‬ ‫اختالف نظ�ر در م�ورد غن ی س�ازی و تع�داد‬ ‫سانتریفیوژها تاچه حد م ی‪‎‬تواند در روند مذاکرات‬ ‫خلل ایجاد کند؟‬ ‫ایران مدت زمان پنج سال را برای اعتمادسازی در‬ ‫نظر گرفته اس�ت‪ ،‬اما غرب ی‪‎‬ها معتقدند این زمان‬ ‫باید ‪ 15‬تا ‪ 20‬سال باشد‪ .‬چرا در رابطه با این مدت‬ ‫زمان نیز میان دو طرف اختالف وجود دارد؟‬ ‫ی است که درباره ان انتظارات و‬ ‫اعتمادسازی مفهوم ‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫بخشی از مشکالت ایجادشده در روابط ای ران و امریکا‬ ‫را باید ب راساس «ادراک متفاوت» از طرح اقدام مشترک دانست‪.‬‬ ‫مساله مربوط به فعالیت سانتریفیوژها در قالب وضع موجود‬ ‫مورد پذیرش گروه‪ 5+1‬قرار دارد در حال ی که ب راساس تحقیقات‬ ‫و دستاوردهای فنی موجود‪ ،‬ای ران سانتریفیوژهایی تولید کرده‬ ‫که چند ب رابر ‪ P2‬از قابلیت غن ی سازی برخوردار است‪ .‬بناب راین‬ ‫کشورهای‪ 5+1‬تالش دارند تا ای ران را در وضعیت محدودسازی‬ ‫و ایزوله قرار دهند‪ .‬اگرچه تاکید ش��ده که ای��ران نباید بیش‬ ‫از می زان موجود س��انتریفیوژ داشته باش��د‪ ،‬اما در مورد اینکه‬ ‫چگونه این سانتریفیوژها جابه جا شوند‪ ،‬هی چ گونه رویکردی‬ ‫ارائه نشده است‪.‬‬ ‫بناب راین در فرایند مذاکرات اینده این موضوع مورد تاکید‬ ‫قرار م ی گیرد ک��ه چگونه م ی توان س��انتریفیوژهای جدید را‬ ‫جایگزین نمونه های قبلی کرد‪ .‬روندهای موجود نشان م ی دهد‬ ‫که کش��ورهای ‪ 5+1‬تمایل چندانی ب رای جایگزین س��ازی‬ ‫چنین فرایندی نشان نم ی دهند‪ .‬انان از الگوی محدودسازی‪،‬‬ ‫‪5‬‬ ‫مذاکرات هس�ته‏ای وین ‪ 4‬در شرایطی‬ ‫پایان یافت که ایران و گروه ‪ 5+1‬در این مذاکرات‬ ‫موفق نشدند روند نگارش توافقنامه جامع را اغاز‬ ‫کنند‪ .‬مطاب�ق انچه مذاکره کنن�دگان و مقامات‬ ‫ایرانی بیان کرده‪‎‬اند ظاه�را اختالف نظر میان دو‬ ‫طرف زیاد بوده و همچنی�ن از جانب طرف غ ربی‬ ‫برخی زیاده روی‪‎‬ها مش�اهده ش�ده است‪ .‬در این‬ ‫رابطه گفت وگویی با اب راهیم متقی‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫و کارش�ناس مس�ائل امریکا انجام دادی�م‪ .‬او از‬ ‫اختالفات ادراکی‪ ،‬فنی و تکنیکی جهت تنظیم‬ ‫موافقتنامه جامع میان دو طرف سخن م ی گوید‬ ‫ت ادراکی و راهبردی ای ران و‬ ‫و معتقد است که تفاو ‬ ‫گروه ‪ 5+1‬بسیار گسترده است؛ «اگرچه مذاک رات‬ ‫رو ب ه پیش خواهد بود‪ ،‬اما امکان برگشت پذیری‬ ‫در فرایند مذاکرات و تصمیمات اتخاذشده وجود‬ ‫خواهد داش�ت‪ ».‬متقی همچنی�ن م ی‏گوید که‬ ‫مذاکره کنندگان کش�ورهای ‪ 5+1‬تالش دارند تا‬ ‫محدودی ت های راهبردی جدی�دی را علیه ایران‬ ‫اعمال نمایند و محدودس�ازی قابلیت «تحقیق‬ ‫و توسعه» در حوزه بهینه س�ازی سانتریفیوژها‬ ‫را م ی توان اولین موضوع مورد اختالف دانست‪.‬‬ ‫ذات کشورهای فرادست در سیاست جهانی مبتنی‬ ‫بر نش��انه هایی از برتری جویی و زیاده خواهی اس��ت‪ .‬چنین‬ ‫واقعیتی همواره در ادبیات روابط بی ن الملل وجود داشته است‪.‬‬ ‫اگر اولین کتاب روابط بی ن الملل با عنوان «تاریخ جنگ های‬ ‫پلوپونزی» نوشته «توس��یدید» را مورد بررسی قرار دهیم در‬ ‫ان شرایط م ی توان به این جمع بندی رسید که ذات سیاست‬ ‫جهانی بر تبعیض و ناب رابری قرار دارد‪ .‬اندیشه های نئورئالیسم‬ ‫موجود نیز بر این موضوع تاکید دارد که قدرت های بزرگ دارای‬ ‫گرایش هژمونی ک گرا م ی باشند‪ .‬انان از راهبردهای مختلفی‬ ‫از جمله تهدید‪ ،‬موازنه‪ ،‬احاله مسئولیت و الحاق ب رای تحقق‬ ‫اهداف خود بهره م ی گی رند‪ .‬به عبارت دیگ��ر‪ ،‬ذات دولت ها و‬ ‫قدرت های بزرگ همانند ش��کل بندی های س��اختاری نظام‬ ‫بی ن الملل انان را وادار م ی س��ازد که در رون��د قدرت یابی قرار‬ ‫داشته باشند‪.‬‬ ‫کسان ی که در فرایند مذاکرات دیپلماتیک با قدرت های‬ ‫بزرگ درصدد باش��ند که اهداف خود را ب راساس سازوکارهای‬ ‫قدرت سازماندهی نمایند‪ ،‬طبیعی اس��ت که به نتایج نسبتا‬ ‫بهتری نائل م ی گردن��د‪ .‬در حال ی ک��ه دیپلمات ها هیچ گونه‬ ‫راه اس��انی ب رای فرار از دنیای خش��ن رقابت ه��ای امنیتی و‬ ‫راهبردی پی دا نم ی کنند‪ .‬در ذات نگرش ارمان گرایانه امریکا نیز‬ ‫نشانه هایی از کنش هنجاری وجود دارد‪ .‬بسیاری از جنگ های‬ ‫امریکا علیه سایر بازیگران ب راس��اس چنین روحی ه ای انجام‬ ‫گرفته است‪ .‬در نگرش امریکایی‪ ،‬قدرت همواره از حقانیت و‬ ‫مشروعیت برخوردار است‪ .‬انان از سیاست قدرت به عنوان ابزار‬ ‫تامین منافع و در قالب ادبیاتی بهره م ی گیرند که ب رای انان‬ ‫بتواند مشروعیت را ایجاد نماید‪.‬‬ ‫تمامی روس��ای جمهور امری��کا در دوران بعد از جنگ‬ ‫دوم جهانی همواره تالش داشته اند تا با نشانه هایی از تهدید‬ ‫مقابله نمایند‪ .‬ان��ان ب هراحتی مبادرت به یونیزه س��ازی نظام‬ ‫جهانی م ی نماین��د و خ��ود را «دولت خیرخ��واه» م ی دانند‪.‬‬ ‫دولت خیرخواهی که باید به مداخالت بشردوستانه یا مداخله‬ ‫ب رای مقابله با گروه های تهدیدکننده برایند‪ .‬در این ش��رایط‪،‬‬ ‫ضرورت های هژمونی در تفکر راهبردی امریکا ایجاب م ی کند‬ ‫که انان در مذاکرات دیپلماتیک به حداکثرسازی منافع و سهم‬ ‫خود از قدرت مبادرت نمایند‪ .‬بناب راین نم ی توان این موضوع‬ ‫را طرح کرد که امریکای ی ها صرف��ا در مذاکرات ‪ 15‬مه ‪ 2014‬از‬ ‫س��ازوکارهای مبتنی بر زیاده خواهی بهره گرفته اند‪ .‬واقعیت‬ ‫ان است که شاید ما در گذشته به راهبردهای بنیادین امریکا‬ ‫توجه چندانی نداشته ایم‪ .‬به هر می زان که از چنین انگاره ای در‬ ‫تحلیل واقعی ت های راهبردی امریکا دورتر باش��یم‪ ،‬شاید در‬ ‫ی بر رضایت‬ ‫ابتدا از مفاهیم همکاری جویانه و ژست های مبتن ‬ ‫اس��تفاده نماییم‪ ،‬اما در انتها با واقعی ت های تراژیک سیاست‬ ‫قدرت روبه رو خواهیم شد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫برخی از رویکردهای ارائه ش��ده از س��وی دیپلماسی‬ ‫عمومی ای ران و مقامات رس��می وزارت امورخارجه‪ ،‬انتظارات‬ ‫مبهم و کاذب را در بین ش��هروندان ای رانی به وجود م ی اورد‪.‬‬ ‫مقام��ات وزارت خارج��ه از ادبی��ات حماس��ی ب��رای تبیین‬ ‫دس��تاوردهای خود در روند مذاکرات دیپلماتی��ک وین و ژنو‬ ‫بهره م ی گیرند‪ ،‬در حال ی که واقعی ت های کنش دیپلماتیک‬ ‫بیانگر ان است که هنوز دستاورد چندانی ب رای پایان بخشیدن‬ ‫به تحریم ها حاصل نشده است‪ .‬شاید شرایط بدون «اقتصاد‬ ‫تحریم» و «دیپلماس��ی اجبار» به گون��ه تدریجی تبدیل به‬ ‫نوستالژی در ذهنیت ای رانیان گردد‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی‪ ،‬کارگزاران اجرایی وزارت امورخارجه‬ ‫باید واقعی ت های کن��ش دیپلماتیک خود را با ش��هروندان‬ ‫صادقانه بیان نمایند‪ .‬ارائه کارنامه مثبت از مذاکرات دیپلماتیک‬ ‫به مفهوم بهره گیری از ادبیات هیجانی و شعاری نیست‪ .‬اگر‬ ‫چنینشاخ ص هاییم ی توانستمطلوبی ت هاییراب رایجامعه‬ ‫ای ران ایجاد نماید‪ ،‬شاید ادبیات به کارگرفته شده از سوی تیم‬ ‫گذشته مذاکره کننده واقعیت بیشتری را منعکس م ی ساخت‪.‬‬ ‫واقعیت ان است که دیپلماس��ی و فرایند مذاکرات هسته ای‬ ‫کاری دشوار‪ ،‬زمان بر و پرمخاطره بوده که نیازمند درک واقعی از‬ ‫هنجارهای سیاست بی ن الملل است‪.‬‬ ‫با توجه به چنین نشانه ها و شاخ ص هایی‪ ،‬نباید انتظارات‬ ‫جامعه را افزایش داد‪ .‬وقت ی که صحب��ت از موفقیت در روند‬ ‫دیپلماسی هسته ای م ی شود‪ ،‬در ان شرایط جامعه انتظار دارد‬ ‫که به نتایج اقتصادی ناشی از موفقیت دیپلماتیک نیز نائل‬ ‫گردد‪ .‬بخشی از واقعی ت های نگرش راهبردی ایاالت متحده را‬ ‫م ی توان در رویکرد مقامات اجرایی و گزارشات راهبردی مشاهده‬ ‫کرد‪ .‬هر یک از این گزارش��ات به عنوان بخش��ی از واقعیت‬ ‫دیپلماتیک و راهبردی محسوب م ی ش��ود‪ .‬در شرایطی که‬ ‫امریکای ی ها از ای ران به عنوان اصل ی ترین تهدید خود در سیاست‬ ‫جهانی نام م ی ب رند‪ ،‬در ان شرایط طبیعی به نظر م ی رسد که‬ ‫درک دیپلماتیک ای ران از سازوکارهای کنش راهبردی امریکا در‬ ‫قالب واقعی ت های رئالیستی به منزله سیاست قدرت قرار گیرد‪.‬‬ ‫بسیاری از کارشناسان و حتی مذاکره کنندگان پس‬ ‫از گفت وگوه�ای اخی�ر‪ ،‬از زیاده خواه ی های غرب‬ ‫س�خن گفتند‪ .‬این زیاده خواه ی ها چ�ه مواردی را‬ ‫شامل م ی شود؟‬ ‫‪61‬‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫سیاستالملل‬ ‫انگاره های مختلفی وجود دارد‪ .‬در نگرش ای رانی‪ ،‬اعتمادسازی‬ ‫به معنای ان اس��ت ک��ه واقعی ت های راهبردی خ��ود را بیان‬ ‫نماید‪ .‬در حال ی که در تفکر امریکایی‪ ،‬اعتمادسازی به معنای‬ ‫ان اس��ت که ای ران قابلی ت های راهبردی خود را ب ی اثر سازد‪.‬‬ ‫چنین نگرش��ی را باید به عنوان یک��ی از مفاهیم‪ ،‬قالب های‬ ‫ادراکی و سازوکارهایی دانست که حوزه نظارت و اعمال قدرت‬ ‫غیرمسئوالنه جهان غرب را افزایش م ی دهد‪.‬‬ ‫تجربه تعلیق فرایند غن ی س��ازی اورانیوم در سال ‪2003‬‬ ‫بیانگر ان است که امریکا و جهان غرب هی چ گونه امتیاز واقعی‬ ‫در ب رابر اعمال محدودیت ها ب رای ای ران ایجاد نم ی کنند‪ .‬در این‬ ‫شرایط حتی م ی توان این موضوع را مطرح کرد که اگر ای ران روند‬ ‫غن ی سازی خود را در وضعیت تعلیق قرار دهد ایا امریکای ی ها‬ ‫تمامی تحریم ها و محدودیت های اعمال ش��ده علیه ای ران را‬ ‫حذف خواهند کرد؟ مطالعاتی که من درباره تاریخ دیپلماسی‬ ‫امریکا و هنجارهای راهبردی ایاالت متحده دارم ان است که‬ ‫انجام چنین اقدامی حتی در شرایطی که ای ران غن ی سازی را‬ ‫در وضعیت تعلیق کامل قرار دهد‪ ،‬کار دشواری خواهد بود‪.‬‬ ‫کارگزارانی که در قالب مجموعه مس��ئول در ش��ورای‬ ‫عالی امنیت ملی جمهوری اسالمی ای ران مسئولیت مذاکره‬ ‫با کش��ورهای گروه ‪ 5+1‬را در س��ال های ‪ 2009-13‬عهده دار‬ ‫بوده اند‪ ،‬باید پاسخگوی این موضوع باش��ند که انان با درک‬ ‫غیرواقعی در ب رابر تحریم های اعمال شده علیه ای ران به ویژه‬ ‫در چارچوب قطعنامه ‪ 1929‬و فرایندهای بعد از ان‪ ،‬زمینه ایجاد‬ ‫محدودیت های بنیادین علیه ساختار قدرت در ای ران را به وجود‬ ‫اورده اند‪ .‬به همین دلیل است که کارگزاران مذاکره کننده نیز باید‬ ‫بر این امر واقف باشند که هرگونه غفلت نسبت به انگاره های‬ ‫راهبردی امریکا‪ ،‬انان را در ب رابر اینده افکار عموم ی ای ران مسئول‬ ‫خواهد کرد‪ .‬هرگونه مس��ئولیت اجرایی نیازمند ان است که‬ ‫درک واقعی نسبت به موضوعات مربوطه وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫انگاره های ذهنی و قالب های شعاری در کوتاه مدت م ی تواند‬ ‫رضایت درونی را ایجاد کند‪ ،‬اما در طوالن ی مدت همواره ابهام را‬ ‫در ذهنیت راهبردی جامعه ای ران بازتولید م ی سازد‪ .‬بناب راین الزم‬ ‫است تا این موضوع مورد توجه قرار گیرد که روندهای معطوف‬ ‫به عقب نشینی یا سازش بازیگرانی که به عنوان سوژه امنیتی‬ ‫سیاست بی ن الملل محس��وب م ی ش��وند‪ ،‬پایانی در راهبرد‬ ‫دیپلماتیک امریکا ندارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫بحران اوکراین و اختالفات میان روسیه و غرب بر‬ ‫سر این موضوع ایا تاثیری بر روند مذاک رات داشت؟‬ ‫در واقع ایا م ی‪‎‬توان گفت مذاکره کنندگان ایرانی به‬ ‫واسطه اینکه م ی‏دانستند در این مذاکرات موضع‬ ‫روس‏ها کامال به نفع ای ران است‪ ،‬با جدیت بیشتری‬ ‫وارد گفت وگوها شدند؟‬ ‫هر موضوع سیاست بی ن الملل را باید در بستر و حوزه‬ ‫خود مورد بررس��ی قرار داد‪ .‬قدرت های بزرگ در روند مدیریت‬ ‫بحران از گزینه «انتخاب عقالیی» بهره م ی گیرند‪ .‬انتخاب‬ ‫عقالیی به مفهوم ان اس��ت که انان از سازوکارهایی استفاده‬ ‫م ی کنند که بیشترین مطلوبیت راهبردی را ب رای انان به وجود‬ ‫اورد‪ .‬تضادهای روسیه و امریکا در ارتباط با موضوع اوکراین و‬ ‫شب ه جزیره کریمه امری واقعی است‪ .‬چنین تضادهایی از قرن‬ ‫‪ 19‬و حتی در قالب جنگ های کریمه بین انگلستان و فرانسه‬ ‫از یک سو و روس��یه از طرف دیگر وجود داشته است‪ .‬بناب راین‬ ‫موضوعات تاریخی در رقابت قدرت های بزرگ را باید ب راساس‬ ‫واقعی ت های راهبردی خود مورد سنجش قرار داد‪.‬‬ ‫اگرچه برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که ممکن است‬ ‫روسیه از الگوی واکنشی در ب رابر امریکا استفاده کرده و از ای ران‬ ‫در روند مذاکرات هسته ای حمایت فراگیری به انجام رساند‪ ،‬اما‬ ‫واقعی ت های دیگری نیز وجود دارد که نشان م ی دهد هی چ گاه‬ ‫قدرت های بزرگ حمایت از بازیگ��ران منطقه ای که در اقمار‬ ‫انان قرار ندارند را به عنوان محور اصلی کنش دیپلماتیک قرار‬ ‫نم ی دهند‪ .‬حتی برخی از پژوهش��گران بر این موضوع تاکید‬ ‫دارند که ممکن است امریکا و روسیه تحوالت اوکراین و سوریه‬ ‫را به عنوان دو موضوع متقارن در سیاست بی ن الملل تلقی کرده‬ ‫و زمینه های ایجاد سازش و تبانی درباره دو حوزه جغ رافیایی‬ ‫یادشده خارج از اراده ای ران را به وجود اورد‪.‬‬ ‫واقعیت مذاکرات ‪ 15‬مه ‪ 2014‬نشان م ی دهد که روسیه‬ ‫هی چ گونه تمایلی ب��رای ایجا د تردید درباره سیاس��ت امریکا‬ ‫نداشته است‪ .‬روسیه تاکنون در فرایند مذاکرات هسته ای بیش‬ ‫از انکه نسبت به نیازهای راهبردی ای ران وقوف داشته باشد‪،‬‬ ‫خود را با الگوهای راهبردی امریکا هماهنگ س��اخته است‪.‬‬ ‫نشانه ان را م ی توان در ارتباط با شش قطعنامه شورای امنیت‬ ‫سازمان ملل در ارتباط با فعالیت هسته ای ای ران مشاهده کرد‪.‬‬ ‫بناب راین ای ران باید بر این موضوع واقف باشد که در روند مذاکرات‬ ‫از الگوی «خودیاری» استفاده نماید‪ .‬در غی راین صورت ممکن‬ ‫است اهداف راهبردی خود را تحت الشعاع واقعی ت های مربوط‬ ‫به انتخاب عقالیی قدرت های بزرگ قرار دهد‪.‬‬ ‫به نظر شما پیروزی نیروهای بشار اسد در حمص‪،‬‬ ‫تقویت مواضع دولت س�وریه و به تبع ان ایران در‬ ‫این جنگ داخل�ی‪ ،‬تا چه ح�د روی مذاکرات تاثیر‬ ‫داشت؟ این مساله نیز از انجا قابل اهمیت است‬ ‫که باالخره اکنون موقعیت ای�ران در منطقه بهتر‬ ‫شده است؟‬ ‫موضوع سوریه را باید در قالب بحران های منطقه ای‬ ‫مورد سنجش و تحلیل قرار داد‪ ،‬در حالی که فعالیت هسته ای‬ ‫ای ران بخش��ی از س��ازوکارهای مربوط به سیاست بی ن الملل‬ ‫است چنین موضوعاتی ب راس��اس توافق نسبی قدرت های‬ ‫بزرگ پیگیری م ی شود‪ .‬این در شرایطی است که بحران های‬ ‫منطقه ای بر مبنای رقابت اشکار یا ضمنی بازیگران منطقه ای‬ ‫و قدرت های بزرگ س��ازماندهی خواهد ش��د‪ .‬فرایند افزایش‬ ‫قدرت دولت س��وریه و محدودش��دن حوزه تحرک گروه های‬ ‫ضددولتی در مناطقی همانند حمص بیش از انکه موضوعی‬ ‫راهبردی باش��د‪ ،‬بای��د ان را در قالب فراینده��ا و موضوعات‬ ‫مربوط به بحران های منطقه ای مورد سنجش قرار داد‪ .‬چنین‬ ‫بحران هایی تحت تاثیر موازنه قدرت منطقه ای و بی ن المللی‬ ‫قرار گرفته و نتایجی نسبت ا تراژیک خواهد داشت‪.‬‬ ‫همچنی�ن پ�س از توافق ژنو ش�اهد لغ�و برخی‬ ‫تحری م ها و بهبود نس�بی وضع اقتص�ادی ایران‬ ‫هستیم‪ .‬این عامل تا چه حد م ی‪‎‬تواند در مذاکرات‬ ‫ب ه طور کل اثرگذار باشد؟‬ ‫مذاکرات ژنو و توافقی که در نوامب��ر ‪ 2013‬به انجام‬ ‫رسید‪ ،‬منجر به فرایندهایی از جمله اعتمادسازی و راست ی ازمایی‬ ‫گردیده است‪ .‬در این فرایند‪ ،‬بخشی از تحریم های اعمال شده‬ ‫علیه ای ران کاهش یافته است‪ .‬در حال ی که هنوز بخش دیگری‬ ‫باقی مانده که باید نتایج ان را در ارتباط با اینده مذاکرات مورد‬ ‫سنجش قرار داد‪ .‬واقعیت ان است که برخی از محدودیت های‬ ‫اقتصادی کاهش یافته است‪ .‬ایاالت متحده محوریت اصلی‬ ‫سیاس��ت تحریم ای ران را عهده دار است‪ .‬کشورهایی همانند‬ ‫روس��یه و اتحادیه اروپا از سیاس��ت امریکا حمایت به عمل‬ ‫م ی اورند‪ .‬باید توجه داش��ت که جامعه و دولت ای ران انتظارات‬ ‫فزاینده تری دارند‪ .‬ش��اید به دلیل چنین انتظاراتی اس��ت که‬ ‫در ب رابر مطالبات ارائه ش��ده از س��وی گروه ‪ 5+1‬در وضعیت‬ ‫انعطاف پذیری قرار داشته اند‪.‬‬ ‫پس از مذاکرات اخیر‪ ،‬در داخل رس�انه های زیادی‬ ‫گ�روه‪ 5+1‬از الگ�وی محدودس�ازی‪،‬‬ ‫ایزوله سازی و افول تدریجی قابلیت های‬ ‫راهبردی ای�ران بهره گرفت�ه و هرگونه‬ ‫تغیی�ری در ارتق�ای قابلیت ه�ای ایران‬ ‫را به منزل�ه نادی�ده گرفتن ط�رح اقدام‬ ‫مش�ترک تلق�ی می نماین�د‪ .‬در حالی که‬ ‫ایران بر ضرورت س�ازوکارهایی ازجمله‬ ‫تحقیق و توسعه تاکید دارد‬ ‫هستند که معتقدند کار مذاکرات تمام است‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنید هدف انان از این تحرکات چیست؟‬ ‫گروه های رسانه ای که موضوع مذاکرات و پیامدهای‬ ‫ان را بازتولی��د م ی کنن��د‪ ،‬عموما ت�لاش دارند ت��ا از طریق‬ ‫ژورنالیسم سیاسی یک موضوع راهبردی را مورد بررسی قرار‬ ‫دهند‪ .‬در حالی که انان نه تنه��ا هیچ گونه رویکرد تخصصی‬ ‫درباره مذاکرات را ارائه نم ی دهند‪ ،‬بلکه امنیت ملی کش��ور را‬ ‫تحت الشعاع رقابت های حزبی و س��ازمانی قرارداده اند‪ .‬انچه‬ ‫به عنوان گروه نگران در جامعه مطرح م ی ش��ود را باید نمادی‬ ‫از عوام گرایانه کردن سیاست امنیتی ای ران دانست‪ .‬طبیعی‬ ‫است که چنین فرایندی نم ی تواند مطلوبی ت های راهبردی‬ ‫نظام سیاسی را منعکس سازد‪ .‬هرگونه نقد باید ماهیت سازنده‬ ‫و همکاری جویانه داش��ته باش��د‪ .‬این افراد نیز باید نسبت به‬ ‫محدودیت های تیم مذاکره کننده وقوف بیشتری نشان داده و‬ ‫از انگیزه الزم ب رای کمک به اسطوره های ادراکی ای ران برخوردار‬ ‫باشند‪ .‬نباید امنیت ملی تحت الشعاع رقابت سیاسی و ادبیات‬ ‫پوپولیستی قرار گیرد‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید نگارش یک پی ش نویس مش�ترک‬ ‫تا چه اندازه کار س�ختی باش�د؟ تصور نم ی کنید‬ ‫که یکی از مش�کالت اصلی طرفین نگارش این‬ ‫پی ش نویس باشد؟‬ ‫تنظیم موافقتنامه ای ران و گروه ‪ 5+1‬در قالب «ب رنامه‬ ‫اقدام مشترک» را باید به عنوان کاری حرفه ای دانست‪ .‬الزم بود‬ ‫تا در زمان تنظیم این موافقتنامه از گروه های تخصصی سازمان‬ ‫انرژی اتمی‪ ،‬کارگزاران سایت های هسته ای ای ران‪ ،‬متخصصان‬ ‫تکنیکی و فنی‪ ،‬اس��اتید حقوق بی ن المل��ل و نظریه پردازان‬ ‫سیاست بی ن الملل نیز اس��تفاده م ی ش��د‪ .‬هیچ یک از افراد‬ ‫یادشده در تنظیم این موافقتنامه مشارکت نداشته اند‪ .‬به طور‬ ‫کلی تجربه نشان داده که کارگزاران اجرایی ای ران خود را همواره‬ ‫سوپرمن م ی دانند‪ .‬چنین نگرش��ی مانع از بهره گیری فراگیر‬ ‫نس��بت به قابلی ت های نهفته جامعه علمی و تخصصی در‬ ‫تنظیم «ب رنامه اقدام مشترک » شده است‪ .‬در عین حال‪ ،‬واقعیت‬ ‫ان اس��ت که چنین مجموعه ای به عنوان زی ربنای تعهدات و‬ ‫دستورکار تیم مذاکره کننده قرار دارد‪ .‬طبیعی است که مشکالت‬ ‫چنین موافقتنامه ای اثار خود را ب رای تیم مذاکره کننده در روند‬ ‫مذاکرات ایجاد م ی کند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به فضای ب ه وجود امده‪ ،‬پی ش بینی شما از‬ ‫اینده مذاکرات چیست؛ ایا دو طرف موفق خواهند‬ ‫ش�د تا پایان تیرماه یعن�ی موعد مق�رر به انچه‬ ‫م ی خواهند دست یابند؟‬ ‫به نظر م��ن هیچ گونه امیدی نس��بت ب��ه تنظیم‬ ‫«موافقتنامه جامع» تا تیرماه ‪ 1393‬وجود ندارد زی را تفاوت های‬ ‫ادراکی ای ران و گروه‪ 5+1‬بسیار گسترده است؛ موافقتنامه جامع‬ ‫نیازمند پی ش شرط های جدی است که امکان طرح و اجرای ان‬ ‫در ساختار سیاس��ی ای ران و امریکا وجود ندارد‪ .‬اگرچه مقامات‬ ‫اجرایی ای ران امید دارند که ب��ه چنین نتایجی نائل گردند‪ ،‬اما‬ ‫نیروها و عوامل بازدارنده زیادی ب رای تحقق چنین وضعیتی‬ ‫مش��اهده م ی ش��ود‪ .‬واقعی ت های س��اختاری مانع از تحقق‬ ‫انتظارات رومانتیک در روند مذاکرات دیپلماتیک م ی شود‪.‬‬ ‫در نهای�ت دو طرف با چ�ه دش�واری هایی در این‬ ‫مسیر روب ه رو خواهند بود؟‬ ‫موضوعات بنیادین مش��ابهی در رویکردهای ای ران‬ ‫و کش��ورهای گروه ‪ 5+1‬وجود ندارد‪ .‬اختالفات ادراکی‪ ،‬فنی و‬ ‫تکنیکی زیادی وجود دارد که تنظیم موافقتنامه جامع را دشوار‬ ‫م ی سازد‪ .‬هم اکنون این بحث مطرح م ی شود که موضوعاتی‬ ‫همانند موشک های بالستیک یا سیاست منطقه ای ای ران در‬ ‫فرایند تنظیم موافقتنامه جامع چه جایگاهی خواهد داشت‪.‬‬ ‫واقعیت ان است که تفاو ‬ ‫ت ادراکی و راهبردی ای ران و گروه ‪5+1‬‬ ‫بسیار گسترده است‪ .‬اگرچه مذاکرات روبه پیش خواهد بود‪ ،‬اما‬ ‫امکان برگشت پذیری در فرایند مذاکرات و تصمیمات اتخاذشده‬ ‫وجود خواهد داشت‪.‬‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬گفت وگوهای دشواری پیش رو دارند‬ ‫سوزان مالونی ‪ -‬علی محمدی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪6‬‬ ‫ارشدی که اخی را مالقات داشتند بلکه همچنین بین کارشناسان‬ ‫فنی مسائل هسته ای و تحریم ها‪ .‬هر دو طرف انگیزه ای قوی‬ ‫ب رای رس��یدن به توافق جامع دارند‪ ،‬اما ادامه اختالفات روشن‬ ‫م ی کند که رسیدن به توافق قابل قبول چقدر پیچیده و سخت‬ ‫اس��ت‪ .‬چالش های موجود ب رای نهایی کردن چارچوب جامع‪،‬‬ ‫باعث ش��ده منطق رویکرد مرحله ای به اندازه کافی مشخص‬ ‫نباشد و مزایای توقف موقت وجوه مهم فعالی ت های هسته ای‬ ‫ای ران دست کم گرفته شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬مقابله هسته ای شرایط سخت را ب رای ته ران تشدید‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫جدی ترین انتقاد علیه توافق موقت ب ر اساس این انتظار‬ ‫است که فرجه شش ماهه‪ ،‬فش��ار بر ته ران را کم خواهد کرد‬ ‫تا توافق نهایی امضا شود‪ .‬ب ر اساس چنین تفکری‪ ،‬تحریم ها‬ ‫اهمیت خود را از دست م ی دهند‪ ،‬اقتصاد ای ران رشد خواهد کرد‬ ‫و اهرمی که سال ها ب رای تقویت دیپلماسی به کار گرفته شده‬ ‫را بر باد م ی دهد‪ .‬اما توافق موقت در عمل همیشگی م ی شود‬ ‫و به تقالی یک دهه ای ب رای جلوگیری از دس��تیابی ای ران به‬ ‫توانایی هسته ای پایان خواهد داد‪ .‬واضح است که هیچ یک‬ ‫از پی ش بین ی های ترسناک تحقق نیافته و حتی در چشم انداز‬ ‫ما هم نیستند‪ .‬ای ران مملو از نمایندگان تجاری خارجی شده اما‬ ‫تا امروز‪ ،‬تنها ذی نفعان تسهیل تحریم های هدف دار ب ر اساس‬ ‫توافق موقت‪ ،‬هتل هایی بوده اند که میهمانان در انها اقامت‬ ‫داشته اند‪ .‬شرکت های بی ن المللی در انتظار زمینه سرمایه گذاری‬ ‫پایدارتریهستندکهفقطبارفعواقعیتحریم هاممکنم ی شود‬ ‫اما توافق بزرگ در بیش��تر بخش ها همچنان دور از دسترس‬ ‫است‪ .‬حتی واریز بخشی از پول های بلوکه شده ب ر اساس توافق‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫اخرین دور مذاکرات بین ته ران و شش قدرت جهان‬ ‫چند روز پیش با سکوت ناامیدکننده ای به خاطر عدم توافق بر‬ ‫سر اندازه و مقیاس ب رنامه اتمی ای ران به پایان رسید‪ .‬این پایانی‬ ‫ناامیدکننده ب رای نشس ت هایی بود که در انها ب رای اولین بار در‬ ‫مورد مسائل اساسی چان هزنی م ی شد‪ .‬این اغاز دوره سخت فرایند‬ ‫دیپلماتیکیاستکهبهضرب االجل‪ 20‬جوالیختمم ی شود‪.‬در‬ ‫حالی که وضعیت کنونی‪ ،‬سرعت به وجود امده از زمان امضای‬ ‫توافق موقت در ماه نوامبر را کند کرده‪ ،‬اما هیچ چیز تازه ای را‬ ‫که قبال معلوم نبود اشکار نکرده است‪ ،‬مثال اینکه مذاکرات‪،‬‬ ‫مناقشه ای سخت است که ممکن است دچار وقفه شود و به‬ ‫دلیل نبود راه حل های س��اده به خاطر فاصله زیاد بین منافع و‬ ‫اهداف دوطرف‪ ،‬ممکن است دشوار شود‪.‬همان طور که رابرت‬ ‫اینهورن‪ ،‬مقام پیشین وزارت خارجه که اکنون از کارشناسان ارشد‬ ‫موسسه بروکینگز است در مقاله ای که اخی را منتشر شده متذکر‬ ‫م ی شود‪ ،‬ب رنامه های ته ران ب رای ادامه فعالی ت های غن ی سازی‬ ‫کامال با سطحی که امریکا و دیگر مقامات بی ن المللی پیشنهاد‬ ‫کرده اند متناقض است‪.‬و در حالی که غنی سازی ممکن است‬ ‫قابل توجه ترین مورد اختالف باشد‪ ،‬اما تنها مورد نیست‪ .‬راکتور‬ ‫اب سنگین اراک‪ ،‬تاسیسات غن ی سازی زیرزمینی فردو‪ ،‬سواالت‬ ‫پاس�� خ داده نش��ده درباره ابعاد فعالی ت های هسته ای نظامی‬ ‫در گذش��ته و هزار مس��اله دیگر وجود دارد که باید با جزئیات‬ ‫عذاب اوری در توافق جامع مورد بررسی قرار گیرد‪ .‬این مرحله‬ ‫دشواری است که با چارچوبی خاص و مرتب‪ ،‬رفتار ای ران در مورد‬ ‫ب رنامه هسته ای و تسهیل مجازات های اقتصادی از سوی غرب‬ ‫مورد سبک و سنگین کردن طرفین قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫همزمان با کارزار جاه طلبانه تجدید روابط دیپلماتیک و‬ ‫پی ش بین ی های مختلف مذاکره کنندگان امریکایی در ماه های‬ ‫اخی ر؛ در میان برخی رسانه ها و مجامع سیاست گذاری واشنگتن‬ ‫تمایلی به فرض این مساله وجود دارد که توافق همین حاال هم‬ ‫نهایی شده است‪ .‬یکی از مقامات ارشد امریکا در وین پیش از‬ ‫مذاکرات اخیر گفته بود‪« :‬من نوشته های بسیاری را در این مورد‬ ‫که چقدر همه خوشبین هستند خ وانده ام و فکر م ی کنم که این‬ ‫خوش بین ی ها از کنترل خارج شده است‪ ».‬پس تضعیف امیدها‬ ‫در این چند روز باید به ما یاداوری کند که ب رای اعالم پیروزی صبر‬ ‫کنیم‪ ،‬بن بست موجود درباره برقراری چارچوبی ب رای محدود‬ ‫کردن ب رنامه هس��ته ای ای ران هنوز رفع نشده و همان طور که‬ ‫همان مقام ارشد ناشناس امریکایی بارها در اعالم مواضع پیش‬ ‫و پس از مذاکرات تاکید کرده‪« ،‬تا وقتی همه چیز مورد توافق‬ ‫نباشد‪ ،‬هیچ چیزی مورد توافق نیست‪».‬با این حال‪ ،‬ب رای بررسی‬ ‫نتایج مذاکرات اخی ر‪ ،‬حداقل سه واقعیت وجود دارد که باید مورد‬ ‫توجه قرار گیرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬تالش ب رای تدبیر توافق جامع تصمیمات پیش��ین‬ ‫مبنی بر دومرحله ای کردن مذاکرات را توجیه م ی کند‪.‬‬ ‫ی در واشنگتن نیاز به‬ ‫در اس��تانه توافق ماه نوامبر‪ ،‬بعض ‬ ‫فرایند دو مرحله ای مذاکرات را زیر سوال بردند‪ .‬منتقدان کنگره و‬ ‫یدانستند و مصر‬ ‫دیگر مخالفان‪ ،‬توافق موقت را فریب ته ران م ‬ ‫بودند که منافع توافق موقت زیر سایه خط رات بالقوه مشروع‬ ‫ساختن ب رنامه هسته ای ای ران خ واهد رفت و حمایت بی ن المللی‬ ‫از تحریم ها را دچار اس��یب خواهد کرد‪ .‬مخالفت انها از سوی‬ ‫رهب ران اسرائیل از جمله نخس ت وزیر بنیامین نتانیاهو تکرار شد‬ ‫که اصرار داشت تنها توافقی حداکثری که بتواند زیرساخت های‬ ‫هس��ته ای ای ران را از بین ببرد‪ ،‬مفری قابل قبول ب رای مواجهه‬ ‫با این تهدید است و حتی برخی ش��کاکانی که متوجه بودند‬ ‫مطلق گرایی پاسخ مناسبی نیست هم در این فکر بودند که ایا‬ ‫چارچوب مرحله ای به اندازه کافی جاه طلبانه است یا نه‪.‬اما دولت‬ ‫اوباما رویکردش در قبال مذاکرات و به همان اندازه پارامترهای‬ ‫توافق را به عنوان مسیری واقع گرا و ماندگار‪ ،‬توجیه کرده است‪.‬‬ ‫رئی س جمهور اوبامادر سخنرانی ماهدسامبردر نشست موسسه‬ ‫سابان‪ ،‬استدالل کرد‪« :‬وقتی م ی شنوم که افراد منتقد توافق ژنو‪،‬‬ ‫م ی گویند توافق باید تابع قانون همه یا هیچ باشد‪ ،‬فقط به انها‬ ‫خاط رنشان م ی کنم که اگر این توافق هیچ باشد‪ ،‬اگر در شش ماه‬ ‫اینده حتی تالش هم نکنیم که به توافقی برسیم‪ ،‬تمام ظرفیت‬ ‫تخط ی ای که نگران ان هس��تیم‪ ،‬در این دوره سرعت خواهد‬ ‫گرفت‪ .‬اراک جلوتر خ واهد رفت‪ .‬سانتریفیوژهای پیشرفته به کار‬ ‫گرفته خ واهد شد‪ .‬انها به ظرفیت غیرقابل بازگشتی م ی رسند و‬ ‫به همین دلیل است که فکر م ی کنم مهم است که بکوشیم‬ ‫این گزینه را هم ازمایش کنیم‪».‬دو طرف در چهار ماه گذشته‬ ‫مذاکرات فش��رده ای را انجام داده اند‪ ،‬نه فقط در سطح مقامات‬ ‫موقت نیز پیچیده تر از پی ش بین ی های مقام��ات ای ران از اب‬ ‫درامدهاست‪.‬اقتصادای رانبیشتربهلطفسیاست هایاقتصادی‬ ‫گروه مجرب تر مدی ران اقتصادی ک��ه در دولت رئی س جمهور‬ ‫روحانی بر سر کار امده اند‪ ،‬پاییز گذشته به ثبات رسید‪ .‬با وجود‬ ‫این‪ ،‬توافق موقت و خوش بینی منتج از انتخاب روحانی انتظارات‬ ‫عمومی را هم باال برده است‪ .‬ای رانیان انتظار دیدن نتایج صلح را‬ ‫دارند و با تمرکز بر دستور کار سال نخست دولت درباره مساله‬ ‫هسته ای‪ ،‬محبوبیت روحانی ممکن اس��ت حاال از بین برود‪.‬‬ ‫گروه های مخالف‪ ،‬مقاومت م ی کنند اما تمام طرفین در ای ران‪،‬‬ ‫اکنون به شدت بر پایان بازی هسته ای سرمایه گذاری کرده اند‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که عل ی اکبر والیتی‪ ،‬وزیر پیشین خارجه‬ ‫به سرعت پس از مذاکرات به رسانه ها اعالم کرد که گفت وگوها‬ ‫به بن بست نرسیده اس��ت‪ .‬پیام او روشن بود‪« :‬ته ران تسلیم‬ ‫نشده است‪».‬‬ ‫‪ -3‬ائتالف چندجانبه بر سر چالش هسته ای ای ران پایدار‬ ‫است‪.‬شایدمهم ترینودلگرم کننده تریننتیجهدوراخرمذاکرات‬ ‫هسته ای با ای ران خبری بود که نیامد؛ یعنی نبود اختالف علنی‬ ‫میان کشورهای‪ ،5+1‬به خصوص بین مقامات روسیه و امریکا‬ ‫همزمان با اختالفات دو جانبه عمیق بر سر اوکراین و کریمه‪ .‬این‬ ‫موضوع‪،‬زنگتف ریحیاتسلیمدیپلماتیکنیست‪،‬بلکهپیمانی‬ ‫ب رای تقویت ائتالفی چندجانبه و فاقد عمومیت است که فقط‬ ‫ب رای رویارویی با نگران ی ها درباره فعالی ت های هسته ای ای ران‬ ‫در نظر گرفته شده است‪ .‬هم اکنون وقتی نهادهای بی ن المللی‬ ‫در حال تالش ب رای یافتن راه حلی ب رای اختالفات هس��تند و‬ ‫ائتالفات دیگر هم فرو ریخته اند (مثل ائتالف چهارگانه)‪ ،‬ارتباط‬ ‫ماندگار و تاثیر واقعی گروه‪ 5+1‬دارایی واقعا مهمی است‪ .‬مقابله‬ ‫هسته ای با ای ران که تا حدی در تاریخ بحران های بی ن المللی‬ ‫نامعمول اس��ت‪ ،‬درواقع نهادهای منحصر به فردی را شکل‬ ‫داده که قابل توجه ترین انها گروه ‪ 5+1‬یا ان طور که اروپای ی ها‬ ‫م ی گویند گروه ‪ 3+3‬است‪ .‬این شراکتی بین بریتانیا‪ ،‬فرانسه‬ ‫و المان و س��ه عضو دائم شورای امنیت س��ازمان ملل متحد‬ ‫یعنی روسیه‪ ،‬چین و ایاالت متحده است‪ .‬اتحادیه اروپا به لطف‬ ‫سیاست های خوب خاویر سوالنا در زمینه سیاست های خارجی‬ ‫و امنیتی‪ ،‬در مراحل اولیه نقش رهبری مذاک��رات را بر عهده‬ ‫گرفت‪ .‬کاترین اشتون‪ ،‬جانشین سوالنا نیز رئیس گفت وگوهای‬ ‫اخیر بوده است‪ .‬گروه ‪ 5+1‬هشت سال پیش شکل گرفت‪ ،‬با‬ ‫تصمیممردددولتجرجبوشب رایپیوستنبهاقدامدیپلماتیک‬ ‫اروپای ی ها ب رای افشای زیرس��اخت های هسته ای قبال اعالم‬ ‫نشده ای ران‪ .‬این ترکیب منعکس کننده خ واست واشنگتن ب رای‬ ‫همراهی با سرمایه گذاری گروه سه کشور اتحادیه اروپا با کمک‬ ‫شورای امنیت س��ازمان ملل متحد بود تا هزینه رد توافق را به‬ ‫ته ران گوشزد کند‪ .‬هیچ یک از طرفین ادعا نم ی کند که گروه‬ ‫‪ 5+1‬شراکتی ایده ال است و در جریان این بحران‪ ،‬پیشنهادهایی‬ ‫مبن ی بر بازمهندسی این ائتالف شش عضوی مطرح شده است‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬در طول این دوره هشت ساله‪ ،‬گروه ‪ 5+1‬از طریق‬ ‫چان هزن ی های طوالنی و شدید میان خود اعضای گروه بر سر‬ ‫استراتژی و ابزار الزم‪ ،‬تدریجا به یک پیوستگی واقعی رسیده‬ ‫است‪ .‬این ائتالف ان قدر ماند تا شاهد اعتبار گرفتن با پذیرش‬ ‫توافق از سوی ای ران باشد‪ .‬اولویت های طرفین به وضوح متفاوت‬ ‫است و مواقع متعددی بوده که اصطکاکی به وجود امده است‪.‬‬ ‫اما دولت اوباما توانسته حس��ی از اهداف مشترک ایجاد کند‪،‬‬ ‫گرچه در مواقعی به متحدانش فشار اورده تا ته ران را سر میز‬ ‫مذاکرات بی��اورد‪ .‬گروه ‪ 5+1‬از مزای��ای منحصر به فردی نفع‬ ‫م ی برد؛ اوال‪ ،‬تالش نهادهای مستقر بی ن المللی شامل سازمان‬ ‫بی ن المللی انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل متحد این‬ ‫گروه را تقویت م ی کند‪ .‬ثانیا‪ ،‬بازیگران این گروه هدف مشترکی‬ ‫دارند که میل بنیادی انها به تضمین این اس��ت که ته ران به‬ ‫توانایی هس��ته ای دس��ت پی دا نخواهد کرد‪ .‬با این وجود‪ ،‬هر‬ ‫پیشرفتی که در جبهه هسته ای به دست امده باید الهام بخش‬ ‫تفکر خالقانه درباره چگونگی به کارگیری دروس این موفقیت‬ ‫در دیگر موارد باشد‪.‬‬ ‫منبع‪:‬بروکینگز‬ ‫بین الملل‬ ‫خوش بینی های از کنترل خارج شده‬ ‫سیاست‬ ‫خارجی‬ ‫بین‬ ‫الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫پوپولیسم هندی‬ ‫ناسیونالیس ت های دواتش��ه س��رانجام قدرت را از حزب کنگره گرفتند‪ .‬اگرچه طی سالیان‬ ‫گذشته عملکرد نخبگان در حزب کنگره توانسته بود رش��د اقتصادی را ب رای هند به ارمغان اورد‬ ‫و این کشور را به یکی از اعضای موثر نظام بی ن الملل تبدیل کند اما بح ران اقتصادی و گسترش‬ ‫ان به هند ش رایط و زمینه های الزم را ب رای ظهور و بروز پوپولیسم و عوام گ رایان هندی اماده کرد‪.‬‬ ‫«مودی» در چنین ش رایطی توانست رای اکثریت توده ها را به سمت شعارهای ناسیونالیستی و‬ ‫در عین حال پوپولیستی جذب کند‪.‬‬ ‫پیروزی ناسیونالیسم‬ ‫علیه دموکراسی‬ ‫دستاورد ضد دموک راتیک در انتخابات‬ ‫پارلمانی بزرگ ترین دموک راسی جهان‬ ‫ازاده کشوردوست‬ ‫خبرنگار‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫‪1‬‬ ‫انتخاب��ات پارلمان��ی اخی��ر هن��د ک��ه ب��رای‬ ‫تعیی ن تکلیف کرس��ی های ش��انزدهمین مجلس «لوک‬ ‫سابها» برگزار شد‪ ،‬طی ‪ ۹‬مرحله از هفتم اوریل تا ‪ ۱۲‬مه سال‬ ‫‪ ۲۰۱۴‬میالدی اجرایی شد و طوالن ی ترین انتخابات در تاریخ‬ ‫هند را رقم زد‪.‬‬ ‫این ‪ ۹‬مرحله به ترتیب در تاریخ هفت��م اوریل‪ ،‬نهم و‬ ‫یازدهم اوریل‪ ۱۰ ،‬اوریل‪ ۱۲ ،‬اوریل‪ ۱۷ ،‬اوریل‪ ۲۴ ،‬اوریل‪۳۰ ،‬‬ ‫اوریل‪ ،‬هفتم مه و ‪ ۱۲‬مه برگزار شد‪.‬‬ ‫بنا بر اعالم کمیسیون انتخاباتی هند‪ ۸۱۴ ،‬میلیون نفر‬ ‫واجد شرایط رای دادن بودند که نسبت به انتخابات دوره قبل‬ ‫که در س��ال ‪ ۲۰۰۹‬میالدی برگزار شد‪ ،‬شاهد افزایش یکصد‬ ‫میلیون نفری بوده است‪ ۲۳ .‬میلیون و یکصد هزار نفر معادل‬ ‫دو و هفت دهم درصد رای دهندگان بین ‪ ۱۸‬تا ‪ ۱۹‬سال سن‬ ‫داشتند‪ .‬بر اساس قانون اساسی هند‪ ،‬هر شهروند که بیش‬ ‫از ‪ ۱۸‬سال سن دارد‪ ،‬صرف نظر از جنسیت‪ ،‬طبقه اجتماعی‪،‬‬ ‫مذهب ی ا نژاد‪ ،‬واجد ش��رایط رای دادن ب رای انتخاب اعضای‬ ‫لوک سابها است‪.‬‬ ‫در مجموع‪ ،‬هشت هزار و ‪ ۲۵۱‬کاندیدا ب رای راهیابی به‬ ‫پارلمان با یکدیگر رقابت کردند‪ .‬میانگین مشارکت مردم ی ‬ ‫در تمامی ‪ ۹‬مرحله این انتخاب��ات‪ ۶۶ ،‬و ‪ ۳۸‬دهم درصد بود‬ ‫که بیشترین می زان مش��ارکت در تاریخ انتخابات پارلمانی‬ ‫هند بوده است‪.‬‬ ‫پارلمان هندوس��تان از سه بخش تش��کیل م ی شود؛‬ ‫ریاس��ت جمهوری هند و دو مجلس لوک س��ابها و «راجیا‬ ‫سابها»‪ .‬لوک سابها مجلس س��فلی و راجیا سابها مجلس‬ ‫علیای پارلمان دو مجلس این کشور است‪ .‬رئی س جمهوری‬ ‫اختیار دس��تور برگزاری جلس��ات و تعویق جلس��ات هر دو‬ ‫مجلس و صدور فرمان انحالل لوک سابها را دارد‪.‬‬ ‫نهاد قانون گذاری هند از هشت کمیته تشکیل م ی شود‪:‬‬ ‫کمیته مش��ورت تجاری‪ ،‬کمیته الیحه ها‪ ،‬کمیت��ه دفاع از‬ ‫امتیازات اعضا‪ ،‬کمیته تضمین عدم سوءاس��تفاده از قدرت‬ ‫قانون گذاری‪ ،‬کمیته شرکت های دولتی‪ ،‬کمیته تضمی ن های‬ ‫دولتی‪ ،‬کمیته براورد ها و کمیته محاسبات دولتی‪.‬‬ ‫لوک س��ابها (مجلس عوام) ‪ ۵۴۵‬نماینده دارد که ‪۵۳۰‬‬ ‫نفر با رای مستقیم ش��هروندان و ‪ ۱۳‬نفر از هفت فرمانداری‬ ‫کل انتخ��اب و به مجلس ع��وام راه پیدا م ی کنن��د‪ .‬دو نفر‬ ‫را نیز رئی س جمه��وری از می��ان بریتانیای ی های هندی تبار‬ ‫برم ی گزیند‪ .‬معرفی و رس��میت نخس ت وزیر از طریق حزب‬ ‫حاکم ی��ا ائتالف اح��زاب در مجل��س عوام (لوک س��ابها)‬ ‫صورت م ی گیرد‪ .‬بر اس��اس اخرین نتیجه اعالم شده توسط‬ ‫کمیس��یون انتخابات هند‪« ،‬ائتالف دموکراتیک ملی» به‬ ‫رهبری حزب «بهاراتیا جاناتا» با کس��ب ‪ ۳۳۶‬کرس��ی در‬ ‫این انتخابات پیروز ش��د‪ .‬حزب ب ی ج ی پی به تنهایی موفق‬ ‫به کسب ‪ ۲۸۲‬کرسی ش��د و به این ترتیب ب رای نخستین‬ ‫بار بعد از سال ‪ ۱۹۸۴‬میالدی یک حزب تعداد کرسی کافی‬ ‫ب رای تشکیل دولت غی رائتالفی را کسب کرد‪ .‬به این ترتیب‬ ‫به یکه تازی ب ی قید و شرط سه دهه ای حزب کنگره ملی پایان‬ ‫داده ش��د و «نارندرا مودی» جایگزین «مانموهان سینگ»‬ ‫نخس ت وزیر فعلی هند م ی شود‪.‬‬ ‫بر اساس قانون اساس��ی هند‪ ،‬انتخابات ب رای تعیین‬ ‫اعضای لوک سابها در فاصله زمانی پنج س��اله یا هر زمان‬ ‫که رئی س جمهوری پارلمان را منحل کند‪ ،‬برگزار م ی ش��ود‪.‬‬ ‫پانزدهمین انتخابات لوک س��ابها طی ماه های اوریل و مه ‬ ‫سال ‪ ۲۰۰۹‬برگزار شد و دوره ان به طور رسمی در تاریخ ‪ ۳۱‬مه‬ ‫ سال جاری به پایان م ی رسد‪ .‬انتخابات شانزدهمین دوره لوک‬ ‫سابها توسط کمیسیون انتخاباتی هند (ای سی ای) و ب رای‬ ‫مدیریت مناسب تر‪ ،‬طی چندین مرحله برگزار شد‪.‬‬ ‫احزاب و ائتالف ها‬ ‫در انتخابات عموم��ی هند احزاب زی��ادی با یکدیگر‬ ‫رقابت م ی کردند که به مهم ترین انها اشاره م ی شود‪:‬‬ ‫ائتلاف دموکراتیک مل�ی‪ :‬این ائت�لاف در جریان‬ ‫انتخابات پارلمانی هند شامل احزاب زیر بود‪:‬‬ ‫‪ -۱‬بهاراتی��ا جانتا‪ :‬این حزب در س��ال ‪ ۱۹۸۰‬میالدی‬ ‫تاسیس شد و طی ‪ ۲۰‬س��ال به تدریج از قدرت چشمگیری‬ ‫برخوردار ش��د‪ .‬بهاراتیا جاناتا طی س��ال های ‪ ۱۹۹۸‬تا ‪۲۰۰۴‬‬ ‫قدرت را در دست داشت‪ .‬هرچند این حزب به در پیش گرفتن‬ ‫گرایشات افراط گرایانه و نژادپرستانه مشهور است‪ ،‬ولی گفته‬ ‫م ی شود طی سال های گذش��ته رویکردهای متعادل تری در‬ ‫پیش گرفته است‪.‬‬ ‫‪ -۲‬تلوگو دسام‪ -۳ ،‬شیو سنا‪ -۴ ،‬دسیا مورپوکو دراویدا‬ ‫کاژاگام‪ -۵ ،‬شیرومانی اکالی دال‪ -۶ ،‬پاتالی ماکال کاتچی‪،‬‬ ‫‪ -۷‬ماروماالرچی دراویدا مونترا کاژاگام ‪ -۸‬لوک جانشاکتی ‪-۹‬‬ ‫راشتریا لوک ساماتا ‪ – ۱۰‬اپنا دال‪ -۱۱ ،‬کنگره جانهی ت هاریانا‪،‬‬ ‫‪ -۱۲‬س��وابهیمانی پاکش��ا‪ -۱۳ ،‬ایندیا جانانای��اگا کاتچی‪،‬‬ ‫‪ -۱۴‬کنگونادو ماکال دس��یا کاتچ��ی‪ -۱۵ ،‬کنگ��ره ان ار‬ ‫هند – ‪ -۱۶‬جمهوری هند‪ – ۱۷ ،‬راش��تی را س��اماج پاکش��ا‪،‬‬ ‫‪ – ۱۸‬سوسیالیس��ت انقالبی‪ – ۱۹ ،‬کنگره کراال (مل ی گرا)‪،‬‬ ‫‪ – ۲۰‬خلق ملی‪ -۲۱ ،‬جبهه خلق ناگا‪ -۲۲ ،‬جبهه ملی م ی زو‪.‬‬ ‫ائتالف متح�د پیش�رو‪ :‬این ائتالف ش��امل احزاب‬ ‫زیر بود‬ ‫بین الملل‬ ‫تبلیغات کمپین های انتخاباتی‬ ‫مهم ترین محورهای تبلیغ��ات انتخاباتی که عمدتا‬ ‫میان تمام احزاب مش��ترک ب��ود عبارتند بودن��د از افزایش‬ ‫قیمت ها‪ ،‬فس��اد‪ ،‬اقتصاد‪ ،‬امنیت‪ ،‬زیرساخت ها شامل جاده‪،‬‬ ‫برق و اب‪ .‬ب ر اساس نظرسنجی که توسط شبکه «زی نیوز»‬ ‫انجام شد‪ ۱۴ ،‬درصد مردم هند معتقد بودند که مساله فساد‪،‬‬ ‫عمده ترین مساله در جریان انتخابات است‪.‬‬ ‫نتایج‬ ‫در این انتخابات حزب بهاراتیا جاناتا به رهبری نارندرا‬ ‫مودی ‪ ۳۱‬درصد ارا‪ ،‬حزب کنگره ملی هند به رهبری راهول‬ ‫گاندی ‪ ۱۹‬و سه دهم درصد ارا‪ ،‬حزب «ای ای ای دی ام کی»‬ ‫به رهبری «جایااللی ت ها» سه و سه دهم درصد ارا‪ ،‬حزب «ای‬ ‫ ای ت ی ام سی» به رهبری «ماماتا بانرجی» سه و هشت دهم‬ ‫درصد‪ ،‬حزب «ب ی ج ی دی» به رهبری «ناوین پاتنایک» یک‬ ‫و هفت دهم‪ ،‬حزب «اس س» به رهبری «یودهاو تاکرای»‬ ‫یک و نه دهم و حزب «تی دی پی» به رهبری «چاندرا بابو‬ ‫نایدو» دو و نیم درصد ارا را از ان خود کردند‪.‬‬ ‫نارندرا مودی کیست؟‬ ‫مواجهه نخست وزیر جدید با مسلمانان هند درگفت وگو با پیرمحمد مالزهی‬ ‫سعیده سادات فهری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫در انتخاب�ات پارلمانی اخیر هند ش�اهد پیروزی‬ ‫ح�زب بهاراتی�ا جاناتا ب�ه رهبری نان�درا مودی‬ ‫بودیم‪ .‬به نظر شما مهمترین عواملی که منجر‬ ‫به این پیروزی شد‪ ،‬چیس�ت و در کل شعارهای‬ ‫پوپولیس�تی که مودی پیش از انتخاب�ات ارائه‬ ‫کرده بود‪ ،‬تا چه حد در پیروزی وی نقش داشت؟‬ ‫در رابطه ب��ا انتخابات پارلمانی اخی��ر در هند دو‬ ‫مس��اله یعنی ش��خص ناندرا دام��ورداس م��ودی و حزب‬ ‫بهاراتیا جاناتا که م��ودی رهبری ان را برعه��ده دارد را باید‬ ‫از هم تفکیک کرد‪ .‬م��ودی در انتخاب��ات اخیر‪ ،‬یک نقش‬ ‫پوپولیستی داش��ت و تالش کرد که در مبارزات انتخاباتی‬ ‫روی مسائلی انگش��ت بگذارد که توده‪‎‬های فقیر را تجهیز‬ ‫کند و موجب شود که انها به او رای دهند‪ .‬اما همه م ی‪‎‬دانند‬ ‫که این ش��عارها تاکتیکی اس��ت و فقط مخصوص دوران‬ ‫مبارزات انتخاباتی و ب رای کس��ب رای است‪ .‬این در حالی‬ ‫است که این ش��عارها در سیاس��ت کلی اقتصادی هند که‬ ‫مانموهان س��ینگ به عنوان معمار اقتصادی ط راحی کرده‬ ‫هیچ تغییری ایجاد نخواهد کرد‪ .‬در هر صورت‪ ،‬مودی این‬ ‫توان را داشت که قش��ر طبقه متوس��ط به پایین را متوجه‬ ‫دیدگاه‪‎‬های خود کند و این امید را در انها به وجود بیاورد که‬ ‫وضعی ت شان نسبت به زمان نخس ت وزیری سینگ و دوران‬ ‫حکومت حزب کنگره ملی بهتر خواهد شد‪ .‬بناب راین نقش‬ ‫شعارهای پوپولیستی مودی در انتخابات کامال بارز بود‪ .‬اما‬ ‫در کنار این‪ ،‬نقش حزب ‪ BJP‬را نیز نباید از نظر دور داشت؛‬ ‫حزب بهاراتیا جاناتا یک حزب رادیکال مذهبی هندو است‬ ‫و اساس تفکرش بر این مساله استوار است که هند باید به‬ ‫یک کشور کامال هندو تبدیل شود و باقی کسانی که در این‬ ‫کشور زندگی م ی‪‎‬کنند چه مسلمان‪ ،‬چه بودایی و چه سیک‬ ‫از دید این حزب یک هندی خالص به ش��مار نم ی‏ایند‪ .‬این‬ ‫دیدگاه م ی‪‎‬تواند مش��کالت جدی را ب رای س��اختار سیاسی‬ ‫اجتماعی هند ب��ه وجود بی��اورد‪ .‬البته تجربه نش��ان داده‬ ‫در دوره قبل که ح��زب ‪ BJP‬به قدرت رس��ید‪ ،‬خیلی روی‬ ‫شعارهای ایدئولوژیکش پافشاری نکرد‪ ،‬بلکه تالش کرد که‬ ‫به نوعی با تمام گروه های قوم��ی و مذهبی کنار بیاید‪ .‬به‬ ‫نظر من این تجربه در ش��رایط فعلی نیز قابل تکرار است‪.‬‬ ‫منتها اتفاق مهم ی که ب رای نخستین بار در هند شاهدش‬ ‫هستیم و نشان م ی دهد که دموکراسی در این کشور تا چه‬ ‫اندازه توس��ع ه یافته این اس��ت که اقای مودی‪ ،‬فرزند یک‬ ‫چای فروش اس��ت که در یک ایس��تگاه فرعی در راه اهن‬ ‫هند کار م ی‏کرد‪ .‬او فردی از طبقه فرودست جامعه بود‪ .‬اما‬ ‫رقیب مودی‪ ،‬یعنی رائول گاندی از معتبرترین خانواده‪‎‬های‬ ‫سیاسی هند است که س��ه نسل نخس��ت وزیر داشته‏اند‪.‬‬ ‫بناب راین پیروزی مودی نش��ان م ی‪‎‬دهد جامعه هند در روند‬ ‫دموکراس��ی خواه ی‪‎‬اش به مرحله‏ای رس��یده که دیگر ان‬ ‫س��اختار ذهنی قدرت که اختصاص به طبقه باالی جامعه‬ ‫داشت‪ ،‬از میان رفته است‪.‬‬ ‫کم�ی ه�م راج�ع ب�ه سیاس�ت‪‎‬های اقتصادی‬ ‫مانموهان سینگ و در کل عواملی که موجب شد‬ ‫حزب کنگره انتخاب�ات را به رقی�ب واگذار کند‪،‬‬ ‫توضیح دهید‪.‬‬ ‫س��ینگ به عنوان معم��ار اقتصاد هند ش��ناخته‬ ‫م ی‏ش��ود و اعتباری که هند اکنون در سطح داخل‪ ،‬منطقه‬ ‫‪2‬‬ ‫در انتخاب�ات پارلمان�ی اخی�ر هند که‬ ‫برای تعیین تکلیف کرس�ی های ش�انزدهمین‬ ‫مجلس لوک سابها برگزار شد‪ ،‬حزب مل ی گرای‬ ‫بهاراتیا جاناتا به رهبری ناندرا دامورداس مودی‬ ‫باالترین رای را کسب کرد و به این ترتیب مودی‬ ‫که با شعارهای پوپولیس�ت ی‏اش ارای بسیاری‬ ‫را جذب کرده بود‪ ،‬ب ه عنوان نخس ت وزیر جدید‬ ‫هند انتخاب ش�د‪ .‬در رابطه با سیاس�ت های او‬ ‫و روابط هند با دیگر کش�ورها از جمله امریکا‪،‬‬ ‫پاکس�تان و ایران در دوره جدید ب�ا پیرمحمد‬ ‫مالزهی‪ ،‬کارشناس مسائل شب ه قاره گفت وگویی‬ ‫تفصیلی انجام دادیم‪ .‬مالزهی درباره مهمترین‬ ‫دالیل شکس�ت حزب کنگره که نخس�ت وزیر‬ ‫پیشین‪ ،‬مانموهان سینگ نیز عضو ان بود‪ ،‬به‬ ‫نگاه استراتژیک و بلندمدت وی در سیاست‪‎‬های‬ ‫اقتصادی‏اش اش�اره م ی‏کن�د‪ .‬این کارش�ناس‬ ‫معتقد اس�ت توده م�ردم وضعیت معیش�تی‬ ‫فعل ی‏ برایش�ان مهم اس�ت و چون نتوانستند‬ ‫این نگاه را به درس�تی تحلیل کنن�د‪ ،‬بنابراین‬ ‫جذب ش�عارهای مودی ش�دند‪ .‬البته مالزهی‬ ‫توضیح م ی‏دهد این وضعیت بدان معنا نیست‬ ‫که مودی ب ه طور کل بخواهد این سیاس�ت‏ها را‬ ‫کنار بگذارد‪.‬‬ ‫و بی ن‏الملل کس��ب کرده ناش��ی از دیدگاه هایی است که‬ ‫نخس ت وزیر پیشین مطرح کرد‪ .‬این دیدگاه‪‎‬ها به عنوان یک‬ ‫هدف ملی ب رای جامعه هند کدگذاری ش��د و صرف نظر از‬ ‫اینکه چه کسی حاکم باشد در هند این سیاست ادامه خواهد‬ ‫یافت‪ .‬زی را در ح��ال حاضر هند به عن��وان یک قدرت مهم‬ ‫منطقه‪‎‬ای در جنوب اسیا مطرح است و در سطح بی ن الملل‬ ‫نیز با این انتظار روبه روست که اگر شورای امنیت گسترش‬ ‫پیدا کند این ش��رط را مطرح کند که در صورت داشتن حق‬ ‫وتو عضو این شورا خواهد ش��د‪ .‬در واقع اعتبارش در سطح‬ ‫بی ن الملل در ان حد باال رفته که مدعی داشتن حق وتو در‬ ‫شورای امنیت س��ازمان ملل اس��ت‪ .‬در نتیجه ان سیاست‬ ‫کلی که در داخل هند به لحاظ اقتصادی و اجتماعی مطرح‬ ‫شد این بود که سینگ به یک نوعی تالش کرد که دیدگاه‬ ‫شب ه سوسیالیس��تی حزب کنگره را با نظام س��رمایه داری‬ ‫ترکیب کند‪ .‬اما این طرح در عمل مشکالتی داشت؛ بحران‬ ‫اقتص��ادی پیش ام��د و طبقاتی از جامعه ناراضی ش��دند‪.‬‬ ‫دیدگاه‪‎‬های س��ینگ در میان این گروه جایگاهی ندارد زی را‬ ‫این رویکرد بلندمدت است و به مسائل اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‬ ‫و فرهنگی نگاه استراتژیک دارد‪ .‬این در شرایطی است که‬ ‫ب رای توده مردم وضعیت فعل ی‏ش��ان مهم است و اینکه ایا‬ ‫امروز در سفره‪‎‬شان چیزی هست یا نیست‪ .‬اما سینگ اصال‬ ‫به این مسائل توجه نداشت و به صورت بلند مدت به قدرت‬ ‫گرفتن هند فکر م ی‪‎‬کرد‪ .‬جری��ان مودی نیز از همین نقطه‬ ‫ضعف اس��تفاده کرد و این مس��اله را مطرح کرد که قدرت‬ ‫‪10‬سال بعد را م ی‏خواهیم چه کار بلکه‪ ،‬االن باید مردم رفاه‬ ‫داشته باشند‪ .‬در این فضا‪ ،‬شعارهای مودی کارگر افتاد و ب رای‬ ‫نخستین بار پس از ‪ 30‬س��ال حزب ‪ BJP‬انقدر رای کسب‬ ‫کرد که حتی ب رای تشکیل دولت نیاز به ائتالف هم ندارد‪.‬‬ ‫در نتیجه مشکالت اقتصادی‪ ،‬تضاد ثروت و مشکالت‬ ‫پیش امده ب رای توده‪‎‬های پایین جامعه که از نظر س��ینگ‬ ‫اجتناب ناپذیر بودند‪ ،‬به همراه رشد فس��اد در دستگاه‏های‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫«نان��درا دام��ورداس م��ودی» سیاس��تمدار هندی و‬ ‫نخس ت وزیر این کشور که قرار است به دنبال پیروزی حزب‬ ‫مل ی گرای بهاراتیا جاناتا در انتخاب��ات پارلمانی قدرت را در‬ ‫دست بگیرد‪ ،‬در تاریخ ‪ ۱۷‬سپتامبر س��ال ‪ ۱۹۵۰‬میالدی در‬ ‫خانواده ای خاروبار فروش در ایالت «گجرات» به دنیا امد‪ .‬وی‬ ‫سومین فرزند از شش فرزند خانواده بود و در دوران کودکی به‬ ‫همراه پدرش در ایستگاه قطار «وادناگار» چای م ی فروخت‪.‬‬ ‫وی در سنین نوجوانی ازدواج کرد ولی این زندگی خانوادگی‬ ‫دوام چندانی نداشت‪.‬‬ ‫معل��م دوران دبیرس��تان نارن��درا از وی به عن��وان‬ ‫دانش اموزی متوسط که عالقه فراوانی به هنر تئا تر داشت‪،‬‬ ‫یاد م ی کند‪ .‬همین عالقه به تئا تر بع د ها به وی کمک کرد‬ ‫در ارائه خود در عرصه سیاست قابلیت بهتری داشته باشد‪.‬‬ ‫وی که از سال ‪ ۲۰۰۱‬میالدی س��ر وزیر ایالت گجرات‬ ‫بوده است‪ ،‬موفق ش��د با تکیه بر اصول مل ی گرایی و تاکید‬ ‫بر بازگرداندن اسطوره ها و ارزش های پیشین‪ ،‬رقیب خود را‬ ‫از صحنه به در کند‪ .‬هرچند مودی سیاس��تمداری کارکشته‬ ‫به شمار م ی رود ولی به دلیل مواضع افراط گرایانه به ویژه در‬ ‫قبال مسلمانان همواره مورد انتقاد قرار گرفته است‪ .‬از جمله‬ ‫این انتقاد ها انفعال وی در ب رابر ش��ورش های هندو ها علیه‬ ‫مس��لمانان در س��ال ‪ ۲۰۰۲‬میالدی که در جریان ان صد ها‬ ‫شهروند مسلمان توسط هندوهای افراطی به قتل رسیدند‪،‬‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬وی در جریان تخریب مس��جد بابری و ریختن‬ ‫خون مسلمانان نیز کمترین عکس العملی نشان نداد و هرگز‬ ‫از رفتارهای هندوهای افراطی اب راز تاسف نکرد‪ .‬وی به بدنه‬ ‫ساختار سیاسی تعلق دارد که به دنبال گسترش ایین هندو‬ ‫در سراسر هند و مقابله با س��ایر ادیان است‪ ،‬به همین دلیل‬ ‫بسیاری از کار شناس��ان‪ ،‬پیروزی وی را رویداد مبارکی ب رای‬ ‫دموکراسی هند ارزیابی نم ی کنند و معتقدند که این پیروزی‪،‬‬ ‫نش��انه ای از فقدان عدالت در عرصه سیاس��ی هند و نوعی‬ ‫«ضد دموکراسی در بزرگ ترین دموکراسی جهان» است‪.‬‬ ‫«مودی» روی دیگر «سینگ»‬ ‫بین الملل‬ ‫‪-۱‬کنگره ملی هند‪ :‬این حزب در س��ال ‪ ۱۸۸۵‬توسط‬ ‫الن اکتاوین هیوم‪ ،‬دادابهای ناوروجی‪ ،‬دینشاو واچا‪ ،‬وومش‬ ‫چاندرا بونرجی‪ ،‬سورندرانات بانرجی‪ ،‬مانموهن گوش و ویلیام‬ ‫وددربورن تاسیس شد‪.‬‬ ‫‪ -۲‬راش��تریا جانات��ا دال‪ -۳ ،‬حزب کنگ��ره مل ی گرا‪،‬‬ ‫‪ -۴‬راش��تریا ل��وک دال‪ -۵ ،‬جهارخان��د موکت��ی م��ورکا‪،‬‬ ‫‪ -۶‬کنف رانس ملی جامو و کشمیر‪ -۷ ،‬ماهان دال‪ -۸ ،‬اتحاد‬ ‫مسلم لیگ هند‪ -۹ ،‬سوسیالیست جاناتا‪ -۱۰ ،‬کنگره کراال‪،‬‬ ‫‪ -۱۱‬حزب سوسیالیست انقالبی‪ -۱۲ ،‬جبهه خلق بودولند‪.‬‬ ‫‪65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دولتی در مجموع باعث ش��د وضعیت اقتصادی که دولت‬ ‫مدنظرش بود فراهم نشود و نارضایتی مردم را فراهم اورد‪.‬‬ ‫با این تفاس�یر ایا مودی که با سیاس�ت بهبود‬ ‫وضعیت مردم رای اورد‪ ،‬دیگر به سیاس�ت‪‎‬های‬ ‫بلندم�دت و اه�داف اس�تراتژیکی که س�ینگ‬ ‫پای ه گذاری کرده بود‪ ،‬توجهی نخواهد داشت؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫اگر از یک منظر راهبردی‏تر به سیاست‏های زمان‬ ‫س��ینگ نگاه کنیم‪ ،‬به نظر م ی‏اید م��ردم هند به خصوص‬ ‫طبقات پایین جامعه نتوانستند به درستی اهداف اقتصادی‬ ‫او را تحلیل و ارزیابی کنند‪ .‬در انتخابات اخیر ‪ 150‬میلیون‬ ‫رای اولی حضور داشتند‪ ،‬این قشر کسانی هستند که تا چند‬ ‫سال دیگر وارد بازار کار خواهند شد اما مطابق سیاست‪‎‬های‬ ‫سینگ این گروه امیدی به کار و درامدزایی نخواهند داشت‪.‬‬ ‫اما مودی در سیاس��ت‏هایش ب رای این گروه و اشتغال انها‬ ‫نی��ز برنامه‏هایی را اعالم ک��رده بود‪ .‬همچنین قش��ر زنان‬ ‫روستایی که فشار اقتصادی باالیی را تحمل م ی‏کردند نیز‬ ‫ی‪‎‬رسد یک تفاوت نگاه‬ ‫به مودی رای دادند‪ .‬بناب راین به نظر م ‏‬ ‫میان توده‪‎‬های رای دهنده حزبی با اقای س��ینگ و اهداف‬ ‫اقتصادی که ط راحی کرده بود وجود دارد‪ .‬دلیل ان نیز این‬ ‫اس��ت که نگاه نخس ت وزیر پیشین‬ ‫به عنوان معمار اقتصادی هند یک‬ ‫نگاه اس��تراتژیک و بلند مدت است‬ ‫و کاری به کوتاه مدت ندارد‪ .‬در واقع‬ ‫او معتقد اس��ت که تمام کشورهای‬ ‫صنعتی دنیا این مرحله را پشت سر‬ ‫گذاش��ته‏اند و برخ��ی محرومی ت‏ها‬ ‫و مس��ائل اجتناب ناپذیر اس��ت‪ .‬اما‬ ‫س��ینگ هدفی را که دنبال م ی‏کرد‬ ‫کامال قبول داشت و بر این باور بود‬ ‫که ابت��دا باید در داخل به انس��جام‬ ‫برس��ند و یک اقتصاد توسع ه یافته‬ ‫داش��ته باش��ند و در وهل��ه بع��د‬ ‫موقعی ت‏ش��ان را در س��طح منطقه‬ ‫به عنوان یک قدرت هژمون تثبیت‬ ‫کنن��د‪ .‬در نهای��ت نی��ز به س��مت‬ ‫مطرح شدن به عنوان یک قدرت در‬ ‫س��طح بی ن الملل گام بردارند‪ .‬این‬ ‫نگاه‪ ،‬نگاهی نبود که توده‏های مردم‬ ‫به سادگی ان را هضم کنند و مشکل‬ ‫حزب کنگره این بود که نتوانس��ت‬ ‫این نگاه را به م��ردم منتقل و انها را‬ ‫قانع کند‪ .‬اکنون نیز این گونه نیست‬ ‫که مودی به طور کل بخواهد این سیاست‏ها را کنار بگذارد و‬ ‫اینده هند را قربانی قشرهایی کند که اکنون خواهان زندگی‬ ‫بهتری هستند‪ .‬بلکه ش��عارهای مودی نیز بیشتر مصرف‬ ‫مبارزاتی ب رای کسب رای داشته و او نیز همان سیاست های‬ ‫استراتژیک سینگ و حزب کنگره را ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫مودی ش�خصی اس�ت که ظاهرا رابط�ه خوبی‬ ‫میان او و اقلی ت ها در هند ب ه خصوص مسلمانان‬ ‫برقرار نیست‪ ،‬همچنان که در سال ‪ ۲۰۰۲‬میالدی‬ ‫زمانی که مودی حکمران گجرات بود‪ ،‬تنش‏ها و‬ ‫درگیری‏هایی میان هندوها و مسلمانان رخ داد و‬ ‫مودی در این درگیری‪‎‬ه�ا جانب هندوها را گرفت‬ ‫که همین امر موجب وارد امدن فشارهای زیادی‬ ‫بر مسلمانان شد‪ .‬ایا این پیشینه منجر به پدید‬ ‫امدن برخی مش�کالت و تنش‏ه�ا در داخل هند‬ ‫نخواهد شد؟‬ ‫حقیق��ت امر ان اس��ت که ذهنیت مس��لمانان‬ ‫نس��بت به مودی‪ ،‬منفی اس��ت و همچنان که ذکر کردید‬ ‫زمانی که او در س��ال ‪ 2001‬که در گجرات قدرت گرفت‪ ،‬در‬ ‫درگیری میان هندوهای افراطی و مس��لمانان که منجر به‬ ‫کشته شدن بیش از هزار مسلمان ش��د‪ ،‬هیچ اقدام ی نکرد‬ ‫که در ب رابر این هندوهای افراطی بایس��تد‪ .‬ضمن اینکه در‬ ‫پشت پرده حمایت‏هایی نیز از این گروه انجام داد‪ .‬بناب راین‬ ‫این ذهنی��ت منفی میان مس��لمانان وج��ود دارد‪ .‬اما یک‬ ‫واقعیت را نباید از نظر دور داشت که مودی نم ی‏تواند اکنون‬ ‫که نخس ت وزیر ش��ده با ‪ 180‬میلیون مس��لمان برخوردی‬ ‫داشته باش��د که پیش از این داش��ت‪ .‬به هر حال هند یک‬ ‫کش��ور بزرگ اس��ت که تنوع قومی‪ -‬مذهبی در ان خیلی‬ ‫زیاد اس��ت‪ .‬در هندوس��تان ‪ 200‬نوع گروه زبان��ی و قومی‬ ‫ وجود دارد و اگر دولت بخواهد ب��ا هر کدام از این گروه‏های‬ ‫قوم ی و مذهبی که در اقلیت هستند برخورد داشته باشد یا‬ ‫منافع‪‎‬ش��ان را در نظر نگیرد‪ ،‬اداره کش��ور با مشکل مواجه‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫در نتیجه در رابطه با مس��لمانان نی��ز اصال غیرقابل‬ ‫پذیرش اس��ت که مودی بخواه��د علیه مناف��ع انها گام‬ ‫بردارد‪ .‬بلکه ضرورت حکم م ی‏کند که نخس ت وزیر با تمام‬ ‫اقلی ت ها از جمله مس��لمانان مانند هندوه��ا برخورد کند‪.‬‬ ‫به نظر م ی‏رس��د که دولت مودی همان سیاست‏هایی که‬ ‫دولت سینگ در رابطه با مس��لمانان در پیش گرفته بود را‬ ‫دنبال کند‪ .‬جالب توجه است که به رغم این ذهنیت منفی‬ ‫تعدادی از سازمان‏های مسلمان به مودی رای دادند زی را انها‬ ‫نیز از لحاظ اقتصادی تحت فشار بودند و شعارهای مودی‬ ‫انها را نیز تاحدی امیدوار کرد که ممکن اس��ت در این دوره‬ ‫وضعیت اقتصادی‏شان بهبود پیدا کند‪ .‬نخس ت وزیر جدید‬ ‫هند در گجرات سابقه درخشانی در مسائل اقتصادی داشت‬ ‫و اکنون نیز وعده داده که همان سیاس��ت‪‎‬ها را در کل هند‬ ‫عملیاتی کند‪ .‬حال اینکه تا چ��ه اندازه بتواند این وعده‏ها را‬ ‫عملی سازد‪ ،‬بحث دیگری است‪.‬‬ ‫به نظر م ی‏رس�د که دولت م�ودی همان‬ ‫سیاس�ت‏هایی ک�ه دول�ت س�ینگ در‬ ‫رابط�ه ب�ا مس�لمانان در پی�ش گرفته‬ ‫ب�ود را دنبال کند‪ .‬جالب توجه اس�ت که‬ ‫ب ه رغ�م ای�ن ذهنی�ت منفی تع�دادی از‬ ‫سازمان‏های مسلمان به مودی رای دادند‬ ‫زیرا ش�عارهای مودی انها را نیز تاحدی‬ ‫امیدوار کرده که ممکن است در این دوره‬ ‫وضعیت اقتصادی‏شان بهبود پیدا کند‬ ‫به نظر ش�ما اکنون که مودی مل ی گ�را روی کار‬ ‫امده‪ ،‬مناس�بات دولت او با غ�رب به چه صورت‬ ‫خواهد بود‪ .‬حتی صحبت بر س�ر ای�ن بوده که‬ ‫نخس ت وزیر جدید هند م ی‏خواهد به مدرن سازی‬ ‫کشور بدون توس�ل به اصول غربی روی بیاورد‪.‬‬ ‫ارزیابی ش�ما از این�ده روابط و مناس�بات هند و‬ ‫غرب ب ه خصوص امریکا چیست؟‬ ‫مناسبات امریکا با هند در دوران ریاست جمهوری‬ ‫باراک اوباما با تردیدهایی مواجه ش��د ام��ا واقعیت امر ان‬ ‫اس��ت که سیاس��ت ایاالت متحده امریکا در جنوب اس��یا‬ ‫متوازن کردن سیاس��ت میان هند و پاکس��تان به عنوان دو‬ ‫کشور رقیب هسته‏ای اس��ت‪ .‬به نظر م ی‏اید امریکا ضمن‬ ‫اینکه م ی‏خواهد با هندوستان مناسبات دوستانه‏ای داشته‬ ‫باشد خواهان داش��تن مناس��باتی نزدیک با پاکستان نیز‬ ‫هست‪ .‬بناب راین تفاوت بارزی در سیاست‏های امریکا نسبت‬ ‫به هند در زمان سینگ یا مودی به وجود نخواهد امد‪ .‬حتی‬ ‫ممکن اس��ت حکومت ‪ BJP‬روابط نزدیک‏تری را با امریکا‬ ‫در پیش گیرد‪ ،‬دلیل ان نیز این اس��ت که این حزب با رژیم‬ ‫اسرائیل روابط نزدیکی دارد و اساسا دیدگاه‏شان نیز منطبق‬ ‫با دیدگاه س��رمایه داران بزرگ است‪،‬‬ ‫همچنان که تمام هزین��ه انتخابات‬ ‫مودی را ش��رکت‪‎‬های بزرگ تجاری‬ ‫و صنعت��ی پرداخ��ت کردن��د‪ .‬اینها‬ ‫معتقدند که خط فکری نخس ت وزیر‬ ‫جدید باعث تقویت صنعت و تجارت‬ ‫و توس��عه اقتص��ادی خواهد ش��د‪.‬‬ ‫از این لح��اظ چون دی��دگاه امریکا‬ ‫نیز بر مبنای س��رمایه داری اس��ت‪،‬‬ ‫زمینه جهت توسعه مناسبات دولت‬ ‫مودی و امریکا کامال فراهم اس��ت‪.‬‬ ‫البته یک تنش تاریخ��ی نیز میان‬ ‫امریکا و م��ودی وج��ود دارد؛ زمانی‬ ‫که ان اتفاقات در گجرات پیش امد‪،‬‬ ‫امریکای ی‪‎‬ها ورود مودی به کشورشان‬ ‫را ممنوع کرده و از ص��دور ویزا ب رای‬ ‫او ممانعت ب��ه عمل اوردن��د اما در‬ ‫انتخابات اخیر بالفاصله پس از اعالم‬ ‫پیروزی ناندرا مودی‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫امریکا ب��رای او پیامی اب�لاغ و او را‬ ‫به کشورش دعوت کرد‪ .‬این مسائل‬ ‫نش��ان م ی‏ده��د ک��ه امریکای ی‏ها‬ ‫کامال هوش��یار هس��تند که منافع‬ ‫ملی خودشان را چگونه باید در هند پیگیری کنند‪.‬‬ ‫روابط میان هند و پاکس�تان همیشه مورد توجه‬ ‫بوده است‪ .‬فکر م ی‪‎‬کنید نخس ت وزیر جدید هند‬ ‫در این رابطه چه روندی را در پیش گیرد؟‬ ‫من معتق��دم برخالف تص��وری که وج��ود دارد‬ ‫حزب ‪ BJP‬با پاکستان ی‪‎‬ها راحت‪‎‬تر کار خواهد کرد تا حزب‬ ‫کنگره‪ .‬زی را حزب کنگره اساسا نم ی‏توانست حرکتی انجام‬ ‫دهد که به نوعی نزدیکی به پاکس��تان تلقی شود‪ .‬زی را در‬ ‫این صورت جناح راس��ت افراطی هندو که با انها همکاری‬ ‫م ی‏کردند واکنش نش��ان م ی‏دادند و حتی حزب ‪ BJP‬نیز‬ ‫پشت سرشان قرار م ی گرفت‪ .‬اما اکنون که این حزب حاکم‬ ‫شده است دیگر کسی مزاحم سیاست‏هایش نخواهد شد‪.‬‬ ‫حتی زمانی که اتل بیهاری واجپایی‪ ،‬از حزب ‪ BJP‬به سمت‬ ‫نخس ت وزیری نایل ش��د‪ ،‬به الهور پاکس��تان رفت و یک‬ ‫کاروان اتوبوس از خانواده‏های جدا افتاده از هم از سال ‪1947‬‬ ‫را نیز به انجا برد‪ .‬پس از ان ب��ود که خط ارتباطی زمینی از‬ ‫طریق اتوبوس نیز میان دو کش��ور راه اندازی شد‪ .‬هنوز این‬ ‫دیپلماس��ی اتوبوس میان دو طرف برقرار اس��ت و به نظر‬ ‫م ی‏رس��د مودی نیز همین سیاس��ت را در قبال پاکستان‬ ‫بین الملل‬ ‫ایا تفاوت اساس�ی در خصوص نوع مناسبات با‬ ‫ایران میان دو جریان ح�زب کنگره و ‪ BJP‬وجود‬ ‫دارد و ایا اساس�ا سیاس�ت خارجی هند در قبال‬ ‫ای�ران با انتخ�اب رقیب ح�زب کنگ�ره تغییری‬ ‫خواهد کرد یا خیر؟‬ ‫سیاس��ت خارجی و منطقه‪‎‬ای هندوس��تان یک‬ ‫دولت میهنپرست‬ ‫سیاستخارجیمودیازخانهاغازمی شود‬ ‫درووا جایشانکار ‪ -‬مریم رضایی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫‪3‬‬ ‫منبع‪:‬فارین پالیسی‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫نارندرا مودی بعد از پی��روزی قاطع حزبش‪ ،‬بهاراتیا‬ ‫جاناتا (‪ )BJP‬در انتخابات‪ ،‬به عنوان نخس��ت وزیر جدید هند‬ ‫انتخاب شد‪ .‬او که از مخالفان دولت و چند سال رئیس حزب‬ ‫‪ BJP‬و رئیس دولت ایالتی گوجرات در غرب هند بوده‪ ،‬اغلب‬ ‫به عنوان فردی ناشی در امور خارجی تلقی شده است‪ .‬مفس رین‬ ‫در هند و خارج از این کشور‪ ،‬معتقدند مودی تجربه چندانی در‬ ‫سیاست خارجی ندارد و فکر م ی کنند بعید است او بتواند دامنه‬ ‫وسیع سیاست خارجی هند را تغییر چندانی دهد؛ سیاستی که‬ ‫از قدیم روابط متوازن و پیوسته با چند شریک ثابت را دربرگرفته‬ ‫است‪ .‬برخی دیگر‪ ،‬به دلیل راست گرا بودن مودی او را متعصب‬ ‫دانسته اند یا اینکه سخاوتمندانه‪ ،‬بخش هایی از شعار انتخاباتی‬ ‫او را که شامل اعمال تغیی راتی در وضعیت هسته ای هند است‪،‬‬ ‫بیش از حد تحلیل و تفسیر کرده اند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬کس��ی به ادعاه��ای خود م��ودی در مورد‬ ‫سیاس��ت خارجی توجهی نم ی کند‪ .‬از زمانی ک��ه او از طرف‬ ‫حزبش در ماه س��پتامبر به عنوان کاندیدای نخس��ت وزیری‬ ‫معرفی شد‪ ،‬حداقل سه سخنرانی ویژه در مورد امنیت و امور‬ ‫بی ن المللی داشته و در چندین مصاحبه در مورد این موضوع‬ ‫گفت وگو کرده اش��ت‪ .‬اما کارشناس��ان هندی این موضوع را‬ ‫کامال نادیده گرفته اند‪.‬‬ ‫مودی به راس��تی چه صحب ت هایی در این مورد کرده‬ ‫است؟‬ ‫او بارها اظهار کرده که سیاس��ت خارجی در خانه شروع‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬در اولین س��خنرانی به عنوان کاندیدای رس��می‬ ‫نخس��ت وزیری حزب ‪ ،BJP‬او گفت که امنیت ملی نیازمند‬ ‫وجود «یک دولت قوی و میهن پرس��ت» است و ب ی ثباتی ما‬ ‫از «نبود ظرفیت کافی ب رای ش��ناخت و پذیرش دیدگاه های‬ ‫دیگران» نشات م ی گیرد‪ .‬مودی «رکود» را بزرگترین مشکلی‬ ‫که کش��ورش با ان مواجه اس��ت عن��وان ک��رد و در یکی از‬ ‫س��خنران ی های خود در ماه اکتبر گف��ت‪« :‬من معتقدم یک‬ ‫اقتصاد قدرتمند محرک سیاست خارجی کارامد است‪ .‬ما باید‬ ‫کشور خودمان را طوری اداره کنیم که دنیا به سوی ما جذب‬ ‫ش��ود‪ .‬ضعف عملکردی که دولت کنونی ما دارد‪ ،‬حتی مانع‬ ‫نوس��ازی ارتش و ارتقای زیرس��اخت های دفاعی هند – که‬ ‫بیشترین نیاز را به ان داریم – شد ه است‪».‬‬ ‫اما مودی به دور از روی اوردن به انزواگرایی‪ ،‬واقعی ت های‬ ‫جهان ی ش��دن را تصدیق م ی کند‪ .‬او در یکی از مصاحب ه های‬ ‫خود با تاکید بر اینکه منافع تجاری اکنون مهم ترین نقش را در‬ ‫شکل دهی سیاست خارجی هند ایفا م ی کنند‪ ،‬عنوان کرد‪« :‬ما‬ ‫در قرن ‪ 18‬یا ‪ 19‬زندگی نم ی کنیم‪ .‬بلکه در قرن ‪ 21‬هستیم‪».‬‬ ‫مودی در موقعی ت های مختلف‪ ،‬چه در متن های از قبل اماده‬ ‫شده و چه در پاسخ های ف ی الب داهه خود‪ ،‬از عبارت سانسکریت‬ ‫«واس��ودایوا کاتومباکام» به معنی «دنیا یک خانواده است»‬ ‫استفاده کرده و اظهار داشته که «هند م ی تواند چیزهای زیادی‬ ‫به دنیا عرضه کند‪ ».‬به طور خاص‪ ،‬او به توانایی تاریخی هند‬ ‫در ایجاد «نهادها و دارایی فکری» اشاره کرده و مراکز اموزشی‬ ‫قدیمی مانند «ناالندا» و «تاکشاشیال» را یاداوری کرده است‪.‬‬ ‫مالحظات جهان ی شدن مبنای سخنران ی های عمومی‬ ‫اخیر مودی‪ ،‬از جمله مساله روابط با واشنگتن بوده است (بدون‬ ‫اینکه هیچ گونه دشمنی شخصی نسبت به اقدام جنجالی‬ ‫دولت امریکا مبنی بر لغو ویزای او به علت وجود قانونی مبهم‬ ‫در مورد ازادی مذهبی در این س��خنران ی ها مشاهده شود)‪ .‬او‬ ‫در یکی از این س��خنران ی ها در ماه اوریل گفت‪« :‬انچه ب رای‬ ‫مودی اتفاق افتاد‪ ،‬بر سیاست های کشور اثر نخواهد داشت‪».‬‬ ‫همچنین او در م��ورد اقدامات مداخله جویانه امریکا صحبت‬ ‫منفی نکرده‪ ،‬حتی وقتی در یک مصاحبه فرصت چنین کاری‬ ‫به او داده ش��د‪ .‬مهم تر از ان‪ ،‬او برخی سیاست های اقتصادی‬ ‫دولت قبلی هند را که بر روابط این کش��ور با واشنگتن تاثیر‬ ‫منفی گذاشته‪ ،‬مورد انتقاد قرار داد‪ .‬او در یکی از سخنران ی های‬ ‫خود گفت‪« :‬این طور نیس��ت که مردم دیگر کشورها هند را‬ ‫دوست نداشته باشند و نخواهند در اینجا سرمایه گذاری کنند‪.‬‬ ‫اگر تغییر سیاست های مداوم دولت متوقف شود‪ ،‬اعتماد انها‬ ‫بیشتر خ واهد شد‪».‬‬ ‫اهداف دوگانه امنیت ملی و ارتباطات تجاری عمی ق تر‬ ‫در اظهارات اخیر مودی در مورد پاکستان و چین ‪ -‬دو کشوری‬ ‫که هند مدت ها در مناقشه ارضی با انها بوده ‪ -‬منعکس شده‬ ‫است‪ .‬او در مورد پاکس��تان گفته‪« :‬بهتر است روابط خوبی با‬ ‫این کشور داشته باشیم» و اضافه کرده ب رای ادامه گفت وگوها‬ ‫با اسالم اباد‪ ،‬ابتدا باید انفجارها و تی راندازی ها متوقف شود‪ .‬در‬ ‫س��ال ‪ ،2013‬او از مقامات هند‪ ،‬پاکستان و بنگالدش خواسته‬ ‫بود علیه فقر‪ ،‬بیس��وادی و خ رافات بجنگند و تاکید کرده بود‬ ‫پاکستان سیاست های ضد هندی خود را رها کرده و به کشوری‬ ‫دوست تبدیل شود‪.‬‬ ‫به طور مش��ابه‪ ،‬اگرچه م��ودی تمایل زی��ادی به انجام‬ ‫معامله با چین دارد‪ ،‬اما تاکید کرده که در این میان نباید منافع‬ ‫هند به خطر بیفتد‪ .‬او با ارجاع به کتاب تازه چاپ ش��ده یکی‬ ‫از هم قطارانش به نام ارون ش��وری‪ ،‬م ی گوید‪« :‬هند با اتخاذ‬ ‫نگرشی بیمناک و محدود در ب رابر چین‪ ،‬خود را استهزا کرده‬ ‫است‪».‬‬ ‫مودی همچنین طی س��خنرانی در ایال��ت اروناچال‬ ‫پ رادش – ایالتی که پکن ب��ر ان ادعای مالکی��ت دارد – در‬ ‫ماه فوریه‪ ،‬گف��ت‪« :‬چین باید از رویکرد وس��عت طلبانه خود‬ ‫دست بکش��د و نگاهی توس��ع ه ای داشته باش��د‪ ».‬در رابطه‬ ‫با پاکس��تان و چین‪ ،‬مودی به ش��دت از توانایی اتال بیهاری‬ ‫واجپایی‪ ،‬نخس ت وزیر سابق هند‪ ،‬ب رای ایجاد توازن بین قدرت‬ ‫و صلح‪ ،‬طرفداری کرده است‪ .‬ویژگ ی های دو شریک دیگر هند‬ ‫نیز در اقدامات مودی در گوجرات به خوبی نمایان بوده است‪،‬‬ ‫اگرچه در س��خنران ی های عمومی از زمان اغاز تبلیغات ب رای‬ ‫نخس ت وزیری کمتر از انها نام برده شده است‪ .‬یکی از انها ژاپن‬ ‫است که در روابط خارجی دو سال گذشته هند‪ ،‬کمتر ردی از ان‬ ‫دیده شده است‪ .‬مودی یک بار در سال ‪ 2007‬و بار دیگر در سال‬ ‫‪ 2012‬طی سفر به توکیو با شینزو ابه‪ ،‬نخس ت وزیر فعلی ژاپن‬ ‫دیدار کرد‪ .‬او از تالش ب رای ساخت شبکه ریلی پرسرعت مشابه‬ ‫ژاپن ی ها سخن گفته تا بتواند سیستم ریلی بزرگ هند را وارد‬ ‫قرن ‪ 21‬کند و شرکت های ژاپنی از بزرگ ترین سرمایه گذاران‬ ‫در گوجرات هستند‪.‬‬ ‫به عالوه‪ ،‬مودی از اسرائیل هم تعریف کرده و با اینکه‬ ‫تاکنون هیچ نخس ت وزیر رسمی هند س��فری به ان نداشته‪،‬‬ ‫اما مودی در سال ‪ 2006‬ب رای شرکت در یک نشست دوجانبه‬ ‫ی کشاورزی به اسرائیل سفر کرده است‪ .‬مودی اغلب‬ ‫همکارها ‬ ‫عنوان م ی کند که هند باید مدرن سازی بخش کشاورزی را از‬ ‫اسرائیل ی ها بیاموزد‪ .‬او همچنین از همکاری با دیپلمات های‬ ‫ی تجدیدپذیر‪ ،‬داروسازی و‬ ‫اس��رائیلی در حوزه هایی مانند انرژ ‬ ‫مصرف اب‪ ،‬سخن گفته است‪.‬‬ ‫اما دیدگاه های مودی به تجارت و سرمایه گذاری‪ ،‬همکاری ‬ ‫تکنولوژیک و امنیت مرزی محدود نم ی ش��ود‪ .‬از انجایی که‬ ‫تسلیحات هسته ای از قدیم کاتالیزور اعتبارنامه امنیت ملی‬ ‫همه نخس��ت وزیرهای هند بوده‪ ،‬رویکرد مودی در این مورد‬ ‫اهمیت زیادی دارد‪ .‬در سخنرانی ماه اکتبر‪ ،‬او تصمیم واجپایی‬ ‫را مبنی بر انجام ازمایش های هسته ای هند به رغم فشارهای‬ ‫بی ن المللی مورد تحسین قرار داد‪ ،‬اما در عین حال تعهد او به‬ ‫دکترین «عدم اولین استفاده از تسلیحات هسته ای» را ستود‪.‬‬ ‫بعد از انتشار شایع ه هایی مبنی بر اینکه دولت ‪ BJP‬قصد دارد‬ ‫در مورد این تعهد تجدیدنظر کن��د‪ ،‬مودی در ماه اوریل تاکید‬ ‫کرد که این رویکرد واجپایی‪ ،‬اقدام بس��یار خوب��ی بوده و ما‬ ‫نسبت به این موضوع شفاف عمل م ی کنیم و تغییری در ان‬ ‫ی تنها مساله چندجانب ه ای‬ ‫نم ی دهیم‪ .‬تکثیر سالح های اتم ‬ ‫نیس��ت که مودی در مورد ان اظهارنظر کرده است‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال‪ ،‬او پیشنهاد تشکیل گروهی مشابه ‪ G8‬یا ‪ G20‬را ب رای‬ ‫همکاری در مورد تکنولوژی انرژی خورشیدی مطرح کرده تا‬ ‫به چالش بزرگ گرم شدن کره زمین رسیدگی شود‪ .‬اظهاراتی‬ ‫که مودی به قول خودش در تب تبلیغاتی انتخاباتی مطرح‬ ‫کرده‪ ،‬مثل هر فرایند دموکراتیک دیگر‪ ،‬به طور مستقیم وارد‬ ‫سیاست نم ی ش��ود‪ .‬به رغم تعهدات تاثیرگذار موجود‪ ،‬او باید‬ ‫با بوروکراسی محرز و شرکای سیاس��ی در هند و خارج از این‬ ‫کشور روبه رو شود‪ .‬اما مشخصا‪ ،‬رهبر اینده هند اعالم کرده که‬ ‫چگونه م ی خواهد خود را به عنوان یک رهبر جهانی به تصویر‬ ‫بکشد‪ .‬باتوجه به پیروزی پرقدرت او در انتخابات‪ ،‬دنیا باید به‬ ‫خوبی به این موضوع توجه نشان دهد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ادامه دهد‪.‬‬ ‫از دیگر س��و مش��کالت میان هند و پاکستان مانند‬ ‫مس��اله کش��میر یا مس��ائل مذهبی میان دو طرف هنوز‬ ‫پابرجاست اما دیدگاه‪‎‬های حاکم در حزب ‪ BJP‬و همچنین‬ ‫دیدگاه‏های نواز شریف در پاکستان زمینه را فراهم کرده تا‬ ‫تنش‏های میان اسالم اباد ‪ -‬دهلی کاهش پیدا کند‪.‬‬ ‫سیاس��ت ثابت و استراتژیک اس��ت و هیچ ربطی به تغییر‬ ‫قدرت‏های حزبی ندارد‪ .‬این مس��اله در رابطه با پاکس��تان‪،‬‬ ‫چین‪ ،‬روسیه‪ ،‬اروپا‪ ،‬امریکا‪ ،‬افغانستان و ای ران کامال مشهود‬ ‫اس��ت‪ .‬اکنون هندوس��تان در ارتباط با ای ران دو نیاز اصلی‬ ‫دارد؛ نخس��ت نیاز به س��وخت ای ران در بلندمدت‪ .‬در واقع‬ ‫هند خواهان ان است که در صورت رفع تحریم‏ها روی نفت‬ ‫ای ران سرمایه گذاری کند‪ .‬زی را این کشور تجربه‪ ،‬تکنولوژی‬ ‫و س��رمایه کافی را ب رای واردات نفت ای��ران در اختیار دارد‪.‬‬ ‫بناب راین این قابلیت را دارند که در س��طح ب��اال و در زمینه‬ ‫اکتشاف و استخراج نفت وارد صنایع نفت ای ران شوند‪.‬‬ ‫نیاز دیگر هند به ای ران‪ ،‬دسترس��ی ب��ه خط ارتباطی‬ ‫کشورمان ب رای ارتباط با افغانستان و اسیای مرکزی است‪.‬‬ ‫به همی��ن دلیل در دوره س��ینگ س��رمایه گذاری‏هایی در‬ ‫چابهار ای ران صورت دادند و قراردادهای��ی نیز با ای ران ب رای‬ ‫ساخت کارخانه‏های پتروش��یمی و مسائلی از این دست به‬ ‫امضا رساندند‪.‬‬ ‫به این ترتیب هندوس��تان یک سیاست استراتژیک‬ ‫در قبال ای ران دارد و امدن یا رفتن ی��ک فرد تاثیری بر این‬ ‫سیاست‏ها نخواهد داش��ت‪ .‬هرچند مشابه همین نیاز را به‬ ‫عربس��تان س��عودی نیز دارند و تالش‏ش��ان این است که‬ ‫سیاس��ت متوازنی را در رابطه با ته ران و ری��اض در پیش‬ ‫گیرند‪ .‬مقامات هند کاری به تضادهای ایدئولوژیک میان دو‬ ‫کشور ندارند و خواهان ان هستند که با هر دو طرف ارتباط‬ ‫استراتژیک داشته باشند‪.‬‬ ‫‪67‬‬ ‫چشم ه های رانت همچنان م ی جوشد؟‬ ‫اقتصاددان هایی که از جناح های مختلف در دولت قبلی و فعلی حضور‬ ‫داشته و دارند‪ ،‬بهتر از هر کس��ی م ی دانند که مقدمات و دستورالعمل های‬ ‫غیرشفاف‪ ،‬چندنرخی بودن نرخ ارز و مسائلی از این دست‪ ،‬بهترین محیط‬ ‫ب رای رشد میکروب فساد عالی است اما چ را گام جدی ب رای درمان این زخم ها‬ ‫و فشاندن چشمه های رانت ب رنم ی دارند؟‬ ‫اقتصاد‬ ‫افشاگریاحمداقا‬ ‫پرونده واردات ویژه ‪ 650‬میلیون‬ ‫یورویی به قوه قضائیه رسید‬ ‫‪1‬‬ ‫فروغ صراف زاده‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫معموال وقت��ی صحب��ت از رانت‪ ،‬س��ودجویی و‬ ‫کالهبرداری های کالن م ی شود‪ ،‬اکثر صحب ت ها درگوشی‬ ‫و شنیده اس��ت و منابع هم اغلب به صورت منابع اگاه ذکر‬ ‫م ی شوند‪ .‬خصوصا منابع دولتی و حکومتی تا نهای ی شدن‬ ‫ماجرا اصل خبر را هم تکذی��ب م ی کنند و م ی گویند از کل‬ ‫ماجرا ب ی اطالع هستند‪ .‬اما داستان رانت ‪ 650‬میلیون یورویی‬ ‫نه صحبت درگوشی بود و نه تالش شد با حروف اختصاری‬ ‫نام افراد مش��خص نش��ود‪ .‬احمد توکلی‪ ،‬نماینده جنجالی‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی که پیش از این یقه بسیاری از‬ ‫دولتمردان س��ابق مانند مرحوم کردان را با افشاگری هایش‬ ‫گرفته ب��ود‪ ،‬درباره پرون��ده رانت ‪ 650‬میلی��ون یورویی به‬ ‫این نتیجه رس��ید که نامه نگاری و روند عادی رسیدگی به‬ ‫پرونده های اختالس و ویژه خواری به نتیجه نم ی رس��د‪ ،‬به‬ ‫همین دلیل به میان خبرن��گاران امد و کل ماجرا را در یک‬ ‫جلسه مطرح کرد‪.‬‬ ‫در این جلسه توکلی ابتدا از مشکالتی که رانت خواری‬ ‫در واردات ایجاد م ی کند صحب��ت کرد و خط رات دامپینگ‬ ‫و انحصار ناش��ی از ان را توضیح داد و بعد به س��راغ اصل‬ ‫ماجرا رفت‪ .‬به گفته وی مهر ‪ 92‬گزارش مشروحی به دست‬ ‫وی رسیده است که ب ر اس��اس ان ب رای یک شرکت خاص‪،‬‬ ‫امتی��ازی در نظر گرفته ش��ده؛ در حالی که ای��ن امتیاز به‬ ‫شرکت های دیگر داده نشده اس��ت‪ .‬به گفته توکلی باتوجه‬ ‫به شرایط خاص واردات نهاده های دامی ب رای یک شرکت‬ ‫خاص رانتی ‪650‬میلیون یورویی ایجاد شده است‪.‬‬ ‫ ساز و کار این شرکت خاص چه بود؟‬ ‫هرچند احم��د توکلی در این جلس��ه روش اس��تفاده‬ ‫این ش��رکت را از فض��ای خ��اص تحریم مطرح نک��رد اما‬ ‫محمدحسین برخوردار‪ ،‬رئیس مجمع عالی واردات در این‬ ‫خصوص به خبرنگار مثلث اعالم کرد‪« :‬در ش��رایط تحریم‬ ‫اوضاع اقتص��اد ای ران ب��ه صورتی بود که ه��ر کس جرات‬ ‫وارد کردن محصوالت کش��اورزی که تاریخ انقضا داش��تند‬ ‫را نداش��ت چون از یک س��و ممکن بود در زمان واردات که‬ ‫معموال چند ماه به طول م ی انجامد اتفاقات خارجی رخ دهد‬ ‫و از س��وی دیگر به دلیل کمبود ارز‪ ،‬قوانین تجارت خارجی‬ ‫ای ران دائم��ا در حال تغیی��ر بود که همی��ن موضوع باعث‬ ‫م ی ش��د اکثر افراد به این حیطه وارد نش��وند‪ ».‬وی افزود‪:‬‬ ‫«در ان زمان این شرکت خاص با در دست داشتن انحصار‬ ‫در حمل و نقل دریایی و ایجاد انبارها و س��یلوهای مجهز‬ ‫در نزدیک بنادر جنوبی کش��ور واردات عم��ده ای در زمینه‬ ‫کنجاله‪ ،‬ذرت و شکر انجام م ی داد ولی ارتباطات این شرکت‬ ‫با وزارت صنعت‪ ،‬مع��دن و تجارت و دسترس��ی به قوانین‬ ‫باعث م ی شد که راحت تر بتوانند اقدام به واردات کنند‪».‬‬ ‫ رانت در برگزاری جلسه‬ ‫در گزارش های��ی ک��ه احم��د توکلی از انها س��خن‬ ‫م ی گفت‪ ،‬نام��ی از یکی از اعضای هی��ات نمایندگان اتاق‬ ‫ته ران به عنوان کس��ی که در واردات کاالهای اساس��ی به‬ ‫این شرکت کمک کرده است‪ ،‬برده شده بود‪ .‬احمد ترک نژاد‬ ‫عضو هیات نمایندگان اتاق ته ران و استاندار سابق کرمانشاه‬ ‫در این خص��وص گفت وی ت�لاش داش��ت در کنف رانس‬ ‫مطبوعاتی احمد توکلی شرکت کند و بس��یاری از وقایع را‬ ‫مطرح کند ولی این اجازه به وی داده نش��ده است‪ .‬به گفته‬ ‫وی این امارها درست نیس��تند‪ .‬احمد ترک نژاد در این مورد‬ ‫م ی گوید‪« :‬اسناد و مدارکی در دست دارم که نشان م ی دهد‬ ‫حرف های اقای توکلی درست نیست و رانت ‪ ۶۵۰‬میلیون‬ ‫یورویی وجود ندارد‪».‬‬ ‫وی متذکر شد که اس��ناد فوق را به کمیسیون اصل‬ ‫‪ ۹۰‬مجلس تحویل داده است و این اس��ناد در حال بررسی‬ ‫اس��ت‪ .‬هرچند او حاضر به ارائه هیچ گونه اطالعات بیشتر‬ ‫و دقی ق تری نش��د اما طب��ق اطالعات موج��ود‪ ،‬در صورت‬ ‫کشیده شدن پای تاجر بزرگ به میز محاکمه‪ ،‬احتماال او نیز‬ ‫باید در مورد این اتفاقات توضیحاتی ارائه دهد‪.‬‬ ‫ شمشیری که از رو بسته شد‬ ‫به نظر م ی رسید ماجرای نامه نگاری به رئیس مجلس‬ ‫با جواب های شفاهی احمد توکلی به سیف تمام شود‪ .‬یک‬ ‫قانون نانوش��ته در این موارد این اس��ت که وقتی اختالف‬ ‫میان مس��ئوالن حکومتی به این مرحله م ی رسد‪ ،‬مسائل‬ ‫پشت درهای بسته و به صورت مذاکرات و حکمیت پیگیری‬ ‫م ی شود تا نهادی دولتی و حکومتی زیر سوال نرود‪ .‬اما این‬ ‫بار به نظر م ی رسد احمد توکلی و به عبارت دقی ق تر طیف‬ ‫منتقد دولت در مجلس شمشیر را بر وزارت صنعت‪ ،‬معدن و‬ ‫تجارت و به تبع ان بانک مرکزی از رو بسته است‪.‬‬ ‫این بار احمد توکلی با نامه ای س��ر گش��اده به علی‬ ‫الریجانی‪ ،‬رئیس مجلس ش��ورای اس�لامی اعالم کرد که‬ ‫از دو ماه پیش در خصوص این پرونده رانت خواری هش��دار‬ ‫داده است‪ .‬توکلی تاکید کرد که این تاجر خاص از این امتیاز‬ ‫برخوردار شد که به محض ورود کشتی اجازه تخلیه دارد و‬ ‫بالفاصله کد تخصیص به وی داده م ی شود و کاالی وارداتی‬ ‫ ترخیص و به بازار عرضه می گ��ردد‪ .‬یعنی نه جریمه تاخیر‬ ‫تخلیه م ی ده��د‪ ،‬نه هزینه انبارداری م ی پ��ردازد و نه خواب‬ ‫سرمایه دارد و چون در سررس��یدهای معلوم ‪ 5 ،4‬و ‪ 6‬ماهه‬ ‫ارز دریافت م ی کند خریدهایش برنامه ریزی شده و ریسک و‬ ‫نااطمینان ی اش از این حیث‪ ،‬تقریبا صفر است‪.‬‬ ‫وی در پاس��خ به این نکته که چرا پرون��ده را به جای‬ ‫نهادهای قضایی به مراجع قانونی کش��انده اس��ت‪ ،‬نوشت‬ ‫بعد از تالش غیرعلنی ب ی نتیجه و عدم تاثیر فش��ار افکار‬ ‫عمومی‪ ،‬حاال که دیوان محاس��بات رانت تقدیمی را محرز‬ ‫دانسته و پرونده را به دادسرای دیوان ارجاع داده است‪ ،‬دست‬ ‫به این کار زده است‪.‬‬ ‫توکلی در پاسخ به این ادعای سیف که بانک مرکزی‬ ‫«نه فرصتی را خل��ق و نه فرصتی را در اختیار کس��ی قرار‬ ‫داده است» نوشت این موضوع ب ر خالف واقعیت است و در‬ ‫همین راستا به دستور اسحاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول رئیس‬ ‫جمهور ب رای رفع تبعیض و تعمیم ان امتیاز اشاره کرد‪.‬‬ ‫رانت ‪ 650‬میلیون یورویی‪ ،‬س�هم تاجر‬ ‫خ�اص را از ب�ازار کاالی اساس�ی از ‪۲۰‬‬ ‫درصد در سال ‪ ۹۱‬به ‪ ۴۰‬درصد در سال ‪۹۲‬‬ ‫افزایش داده و قدرت انحصاری وی را باال‬ ‫برده اس�ت‪ .‬این تاجر همچنین به گفته‬ ‫دادستان کل ‪ ۱۰۰۰‬میلیارد تومان بدهی‬ ‫بانکی دارد و در همان ح�ال مورد عنایت‬ ‫واقع م ی شود‬ ‫ واکنش سیف به ادعای توکلی‬ ‫از سوی دیگر ول ی اهلل سیف‪ ،‬رئی س کل بانک مرکزی‬ ‫در واکنش ب��ه ادعاهای احمد توکل��ی در نامه ای به رئیس‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی با ارائه توضیحاتی درباره نحوه‬ ‫تامین ارز کاالهای اساسی‪ ،‬نوشت‪« :‬ارز تفاهم نامه معادل‬ ‫‪ 650‬میلیون یورویی ب رای واردات کاالهای اساسی توسط‬ ‫یک واردکننده پرداخت نشده است‪ ».‬ول ی اهلل سیف خطاب‬ ‫به علی الریجانی تاکید م ی کند‪« :‬اگر اطالعی دارند سند ارز‬ ‫پرداخت شده ب راس��اس تفاهم نامه را ارائه کنند‪ ».‬رئی س کل‬ ‫بانک مرکزی در ادام��ه این نامه نتیجه گیری کرده اس��ت‬ ‫که مطابق تفاهم نامه و در راس��تای انجام نیازهای کش��ور‬ ‫به کاالهای اساس��ی مطابق اع�لام وزارت صنعت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجارت و کارگروه تنظیم بازار و ش��رایط نامناسب ذخایر‬ ‫کاالهای اساسی‪ ،‬بانک مرکزی تنها به وظایف قانونی خود‬ ‫ب رای تعهد تامین ارز عمل کرده است‪ ،‬بناب راین نه فرصتی‬ ‫را خلق و نه فرصتی را در اختیار کسی قرار داده است‪ .‬تصور‬ ‫خلق فرصت‪ ،‬ناشی از تفکری اس��ت که ان را م ی پروراند و‬ ‫متعاقبا به جای فراهم شدن امکان خدمت و رفع مشکالت‪،‬‬ ‫موجب اتالف وقت مس��ئوالن در امری که واقعیت خارجی‬ ‫ندارد‪ ،‬م ی گردد و این شبهه ایجاد م ی شود که این فضاسازی‬ ‫ب رای الزام بانک مرکزی به تامین فرصت ب رای کسانی است‬ ‫اقتصاد‬ ‫که موردنظر هستند‪».‬‬ ‫با این وجود این نامه واکنش توکلی را در پی داش��ت‪.‬‬ ‫احمد توکلی در این خصوص ب��ا اعالم اینکه تاکنون بانک‬ ‫مرکزی ارزی از قرارداد ‪ 650‬میلیون یورویی را پرداخت نکرده‬ ‫است‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬اصل امضای تفاهم نامه با یک فرد‬ ‫خاص غی ر قانونی بوده است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬اینکه بانک مرکزی اع�لام کرده تاکنون‬ ‫ارزی بابت این قرارداد پرداخت نکرده ایم‪ ،‬به دلیل اعتراض‬ ‫ما بوده است‪ ،‬درحالی که ما به اصل کار اعتراض نداشتیم‪،‬‬ ‫بلکه به انحصاری بودن این ق��رارداد معترض بودیم‪ ».‬وی‬ ‫همچنین گفت‪« :‬چقدر خوب ب��ود بانک مرکزی این کار را‬ ‫عالوه بر این تاجر با تاجرهای دیگر هم انجام م ی داد‪ ».‬به‬ ‫نظر م ی رسد این ماجرا در روزهای اینده ادامه خواهد داشت‬ ‫و پرونده س‪-‬م در اینده نزدیک به یکی از جنجال های مهم‬ ‫ب رای وزارت صنعت‪ ،‬معدن و تجارت تبدیل خواهد شد‪.‬‬ ‫ نعمت زاده و سیف به چه کسی امتیاز دادند؟‬ ‫فردی که در ای��ن ماجرا به وی امتیاز ویژه داده ش��ده‬ ‫اس��ت‪ ،‬م‪.‬جواد‪.‬م پی��ش از این در افش��اگرای ی های عباس‬ ‫پالیزدار مورد اش��اره قرار گرفته بود‪ .‬البته پالیزدار افشاگری‬ ‫خود را متوجه پدر همس��ر این فرد کرده بود و به غلط جای‬ ‫داماد خود‪ ،‬به عنوان واردکننده بزرگ شکر معرفی شده بود‪.‬‬ ‫به گفته توکلی و ب ر اس��اس گزارش مورخ ‪ ۹۳/۲/۱۶‬دیوان‬ ‫محاسبات‪ ،‬رانت ‪ 650‬میلیون یورویی‪ ،‬سهم تاجر خاص را‬ ‫از بازار کاالی اساسی از ‪ ۲۰‬درصد در سال ‪ ۹۱‬به ‪ ۴۰‬درصد در‬ ‫سال ‪ ۹۲‬افزایش داده و قدرت انحصاری وی را باال برده است‪.‬‬ ‫این تاجر همچنین به گفته دادستان کل ‪ ۱۰۰۰‬میلیارد‬ ‫تومان بدهی بانکی دارد و در همان حال مورد عنایت واقع‬ ‫م ی شود‪.‬خالصه ماجرا هم این است که امتیازاتی را که دولت‬ ‫و بانک مرکزی به ان تاجر خاص داده اند‪ ،‬هنوز تا به امروز به‬ ‫هیچ واردکننده دیگری‪ ،‬خصوصی یا دولتی داده اند‪.‬‬ ‫مباشر ویژه ممنوع‬ ‫یا مزایده در کیفیت صورت بگیرد تا همه بتوانند در این کار‬ ‫حاضر شوند؟‬ ‫این سوال را از بسیاری از دولتمردان پرسیده ام‪ .‬جواب‬ ‫فراز جبلی‬ ‫اکثر انها این بود که فرصت ب رای همه وجود دارد و هیچ رانتی‬ ‫همه ای��ن فروض را قب��ول م ی کنم و ب��ه این نتیجه‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ب رای هیچ ش��خص خاصی وجود ندارد‪ .‬اگر واقعا این گونه‬ ‫م ی رس��یم که دولت باید به ع��ده ای اعتماد کن��د و واردات‬ ‫است چرا امار رسمی در خصوص اینکه چه کسانی‪ ،‬با نام چه‬ ‫کاالهایی که ب��رای تنظیم ب��ازار ضروری اس��ت را به این‬ ‫شرکت هایی و به چه می زان کاال وارد کرده اند‬ ‫شرکت بازرگانی دولتی ای ران در سال های‬ ‫اعالم نم ی ش��ود؟ از چند هفته پیش تالش‬ ‫اخیر‪ ،‬ب��رای فعالی ت های خ��ود قراردادهایی ویژه با‬ ‫گسترده ای ب رای دستیابی به لیستی رسمی‬ ‫برخی بازرگانان امضا کرده و با اعطای سمت مباشر‬ ‫از دولت در خصوص می زان واردات مباشرین‬ ‫به انه��ا‪ ،‬ابهام ه��ای فراوانی را در فض��ای تجارت‬ ‫خارجی کشور به وجود اورده است‪.‬‬ ‫داشتم‪ .‬گمرک و شرکت بازرگانی دولتی هر دو‬ ‫این امار را محرمانه اعالم کرده اند‪.‬‬ ‫تا پی��ش از روی کار امدن دولت جدید س��تاد‬ ‫چرا باید اماری که ش��فاف اس��ت و در‬ ‫تدابیر ویژه اقتصادی که زیرنظر معاون اول فعالیت‬ ‫م ی کرد برخی افراد حقیق��ی و حقوقی را به عنوان‬ ‫ان رانتی وجود ندارد محرمانه باش��د؟ جالب‬ ‫مباشر واردات انتخاب کرده و این مباشران به صورت‬ ‫انکه یکی از مسئوالن وزارت صنعت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجارت م ی گوید می��زان واردات به امنیت‬ ‫انحصاری واردکننده اصلی کاالهای یادشده بودند‪.‬‬ ‫ملی کشور مربوط است! اما نکته جالب این‬ ‫ب رای بررسی بهتر این پدیده و تبعات ان‪ ،‬چند فرض‬ ‫مطرح م ی کنیم‪:‬‬ ‫است که اگر مس��اله تحریم و عدم دسترسی‬ ‫‪ -1‬دولت بنا به اقتضای زمان این نیاز را حس‬ ‫دش��منان نظام به می زان واردات کشور است‬ ‫م ی کند که در اقتصاد دخالت کند‪.‬‬ ‫چرا امار کلی واردات کاالهای اساسی هر ماه‬ ‫به صورت رسمی منتش��ر م ی شود؟ حتی نام‬ ‫‪ -2‬کمبود کاالهای اساس��ی اسیب جدی به‬ ‫شرکت ها هم مشخص اس��ت و فقط مساله‬ ‫اقشار اسی ب پذیر م ی زند پس دولت ملزم به واردات‬ ‫بر س��ر می زان واردات انهاست‪ .‬سیاست های‬ ‫این کاالهاست‪.‬‬ ‫تمام صورت های مالی سال گذشته شرکت مادر تخصصی بازرگانی دولتی‬ ‫غیرش��فاف خود به رانت و ویژه خواری منجر‬ ‫ایران به تایید وزیر صنعت و معاون وی رسیده اند‬ ‫‪ -3‬دولت تاجر خوبی نیس��ت پ��س وظیفه‬ ‫م ی شود‪ .‬حداقل ضرر ان‪ ،‬این است که مردم‬ ‫واردات کاالهای اساسی را برون سپاری کرده است‬ ‫نگران م ی شوند که نکند واقعا خبری باشد‪ .‬وقت ان است که‬ ‫شرکت ها بس��پارد‪ .‬اما چرا باید این موضوع موجب انحصار‬ ‫و ای��ن کار در اختیار تج��اری قرار گرفته که مباش��ر نامیده‬ ‫تغییری در روش ها ایجاد شود‪.‬‬ ‫در کشور ش��ود؟ چرا نباید این واردات از طریق یک مناقصه‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ مثلث | شماره ‪ 219‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪69‬‬ ‫اقتصاد‬ ‫چرخش روسیه‬ ‫از اروپا به چین‬ ‫با قرارداد گازی‪ 400‬میلیارد دالری رخ داد‬ ‫نرگس براهویی‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪3‬‬ ‫روس��یه و چین به دنبال عقد ق��رارداد چند میلیارد‬ ‫دالری گازی‪ ،‬روی ‪ 25‬میلیارد دالر پی ش پرداخت این قرارداد‬ ‫توافق کردند‪ .‬به گزارش رویترز‪ ،‬روسیه و چین قرارداد ‪30‬ساله‬ ‫گاز امضا کردند‪ .‬این قرارداد که میان کمپانی گازپروم روسی‬ ‫و شرکت ملی نفت چین منعقد شده است‪ 10 ،‬سال است که‬ ‫روی ان کار م ی شود‪.‬‬ ‫روسیه عالقه زیادی دارد تا بازار انرژی جایگزینی ب رای‬ ‫گازش پیدا کند‪ .‬این کشور پس از بحران اوکراین با احتمال‬ ‫تحریم های اروپایی مواجه ش��ده و به همین دلیل ضروری‬ ‫م ی داند که بازار جایگزینی ب رای مقابله با خطر تحریم های‬ ‫اروپا پیدا کند‪.‬‬ ‫تاکنون قیمت دقیق این قرارداد به طور رس��می اعالم‬ ‫نشده‪ ،‬اما براورد م ی ش��ود که ارزش این قرارداد ‪ 400‬میلیارد‬ ‫دالر باشد‪.‬‬ ‫والدیمیر پوتین در بیانی ه ای که در تلویزیون روس��یه‬ ‫خوانده ش��د‪ ،‬اعالم کرد‪« :‬قیمت این ق��رارداد ب رای طرفین‬ ‫رضایتبخش اس��ت‪ ».‬وی گف��ت‪« :‬این ق��رارداد مثل تمام‬ ‫قرارداده��ای بی ن الملل��ی و مثل قراردادهایمان با ش��رکای‬ ‫رقص خرس قطبی در مقابل اژدهای زرد‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪70‬‬ ‫ مثلث | شماره ‪ 219‬‬ ‫‪4‬‬ ‫استقبال سرد رسانه های چین از غوغای روسی‬ ‫جس��ت وجو در مورد قرارداد جدید روس��یه و چین‬ ‫در رس��انه های چی��ن‪ ،‬دس��تاورد چندانی به هم��راه ندارد‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که رس��انه های مختلف روسیه‪ ،‬صدها‬ ‫گ��زارش‪ ،‬خب��ر و تحلیل در‬ ‫خصوص این قرارداد منتش��ر‬ ‫کرده اند‪ .‬راز دلس��ردی خبری‬ ‫چین ی ها در خصوص قرارداد‬ ‫گازی را م ی ت��وان در عالق��ه‬ ‫پایین چین ی ها به این قرارداد‬ ‫جس��ت وجو ک��رد‪ .‬ش��اید به‬ ‫همین دلیل است که روسیه‬ ‫در کنار این قرارداد مشوق های‬ ‫دیگری مانند تاسیس نیروگاه‬ ‫هسته ای‪ ،‬ایجاد شبکه برق و‬ ‫همچنین فروش اسلحه های‬ ‫بیشتر و جدیدتر را مورد توجه‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫با هم��ه دالی��ل گفته‬ ‫شده‪ ،‬تاکید و هیجانی که در‬ ‫محافل سیاس��ی و اقتصادی‬ ‫و رس��انه ای روس��یه درب��اره‬ ‫تقویت استراتژیک پیوندهای‬ ‫اقتصادی با چین در اس��تانه‬ ‫سفر پوتین دیده م ی شود و اش��کارا از بحران اوکراین و نیاز‬ ‫مس��کو به یارگیری در ب رابر غرب نشات م ی گیرد‪ ،‬کمتر در‬ ‫میان چین ی ها قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫در واق��ع ب��رای چی��ن اهمی��ت و حجم مناس��بات‬ ‫اقتصادی اش با غرب و نیز ارائه سیمایی مستقل و ب ی نیاز‬ ‫از پیوندهای تنگاتن��گ اقتصادی با روس��یه مهمتر از ان‬ ‫اس��ت که اغوش باز مسکو ب رای یک‬ ‫رابطه استراتژیک اقتصادی به منظور‬ ‫عرض اندام در ب رابر غرب وسوس��ه اش‬ ‫کند یا با منافعش تطبیقی داشته باشد‪.‬‬ ‫برخ��ی تحلیلگ��ران م ی گویند‬ ‫چی��ن تمایلی ن��دارد ب��ا قطب ی کردن‬ ‫فضای اقتصادی جه��ان‪ ،‬نزدیکی اروپا‬ ‫و امری��کا و تالش های ج��اری میان‬ ‫انها تبدیل دو س��وی اقیانوس اطلس‬ ‫به یک منطقه ازاد تجاری را تش��دید و‬ ‫تس��ریع کند‪ .‬به همین دالیل و نیز به‬ ‫خاطر ادامه رابطه حس��نه ب��ا اوکراین‬ ‫بود که پکن حتی در رای گیری شورای‬ ‫امنیت بر س��ر محکومیت روس��یه در‬ ‫الحاق کریمه حاضر نش��د با دادن رای‬ ‫منفی‪ ،‬به حمایت تام و تمام از مسکو‬ ‫مبادرت کند و تنها به دادن رای ممتنع‬ ‫بسنده کرد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که چین‪ ،‬تمایل‬ ‫خاصی به رابطه استراتژیک اقتصادی‬ ‫اروپای ی مان‪ ،‬مخصوصا اروپای غربی‪ ،‬بسته شده و ب راساس‬ ‫قیمت بازار ب��رای نفت و محصوالت نفتی اس��ت‪ ».‬پوتین‬ ‫گفت‪« :‬یک فرم��ول عمومی و معین ب��رای قیمت گذاری‬ ‫وجود دارد‪».‬‬ ‫پس از اعالم انعقاد این قرارداد‪ ،‬ارزش س��هام گازپروم‬ ‫در بازار س��هام دو درصد افزایش یافت‪ .‬این توافقنامه که در‬ ‫کنف رانس سران در شانگهای امضا ش��د‪ ،‬انتظار م ی رود که‬ ‫حدود ‪ 38‬میلیارد کوبیک مترگاز طبیعی هر سال به سمت‬ ‫شرق یعنی چین روانه س��ازد که احتماال از سال ‪ 2018‬اغاز‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫مهمترین بحث ها بر سر قیمت بوده و به نظر م ی رسد‬ ‫که چین در این میان کار سختی داش��ته است‪ .‬در ‪ 10‬سال‬ ‫اخیر‪ ،‬چین کش��ورهای دیگری را ب رای خرید گاز از انها پیدا‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫ی رابرتسون در گزارش خود از امضای این قرارداد‬ ‫جیم ‬ ‫نوشته که قرارداد چین و روسیه در ساعت چهار به وقت چین‬ ‫امضا شد که فوریت این گفت وگوها را نشان م ی داد‪ .‬خب رنگار‬ ‫ ب ی ب ی س��ی م ی نویس��د که اقای پوتین مصمم ب��ود که از‬ ‫شانگهای دست خالی و بدون توافقی بازنگردد‪.‬‬ ‫جزئیات اقتصادی چنین قراردادهایی معموال س��ری‬ ‫هستند‪ .‬به طور قطع چین نیاز دارد تا سطح الودگی ناشی از‬ ‫استفاده از ذغال سنگ خود را کاهش دهد و به همین دلیل‬ ‫الزم است که سوختش را متنوع س��ازد‪ .‬اما مهم ترین دلیل‬ ‫ی ب رای گاز‬ ‫امضای چنین قراردادی نیاز روس��یه به بازار دوم ‬ ‫تولیدی خود اس��ت ب رای اینکه بتواند دشواری های ناشی از‬ ‫تحریم های احتمالی اروپا را کاهش دهد‪.‬‬ ‫ ب ی ب ی سی نوشته که استفاده از خط لوله سیبری ب رای‬ ‫انتقال گاز به چین در حال حاضر میس��ر نیست و احتماال‬ ‫تا س��ال ‪ 2018‬انتقال گاز از این خط به چین طول بکش��د‪.‬‬ ‫تحلیلگر ب ی ب ی سی به همین دلیل نتیجه گرفته که تاثی رات‬ ‫اقتصادی این قرارداد ب��رای مقابله با اثار بحران تحریم های‬ ‫اروپا جواب نم ی دهد‪.‬‬ ‫امضای این قرارداد غرب را عصبانی کرده است‪ ،‬به ویژه‬ ‫انکه برخی از اقتصاددانان نظیر استی و هانکه‪ ،‬استاد دانشگاه‬ ‫جان هاپکینز گفته که تحریم ها اساسا ابزاری شکس ت خورده‬ ‫اس��ت اما غرب عالقه مند اس��ت هن��وز از این اب��زار علیه‬ ‫کشورهای دیگر استفاده کند‪ .‬با این همه چند روز قبل المان‬ ‫اعالم کرد که روابط اقتصادی خود را با روسیه قطع نخواهد‬ ‫کرد‪ .‬قرارداد چند میلیارد دالری گاز میان چین و روس��یه را‬ ‫باید از منظر دیگری نگریست‪ .‬طبیعی است که بحران اخیر‬ ‫اوکراین و تهدید به تحریم روسیه از سوی اروپا یکی از دالیل‬ ‫تغییر نگاه و توجه روسیه از غرب به همسایگان شرق ی اش‬ ‫شده اس��ت‪ .‬این قرارداد همچنین م ی تواند درها را به سمت‬ ‫سرمایه گذاری چین در زیرساخت های روسیه از جمله صنعت‬ ‫برق و نیز حمل و نقل بگش��اید‪ .‬بخش��ی که قطع��ا در اثر‬ ‫تحریم ها م ی توانست اسیب ببیند‪ .‬به همین دلیل با اینکه‬ ‫قرارداد اخیر گاز با چین م ی تواند دستاورد بزرگی ب رای پوتین‬ ‫نباشد اما گشایش درهای اقتصادی با چین یکی از مهمترین‬ ‫دستاوردهای پوتین در عقد این قرارداد است‪.‬‬ ‫اتحاد حتی اقتصادی چین و روس��یه م ی تواند دست‬ ‫روس��یه را ب رای مقاوم��ت و مقابله با غرب بازت��ر کند و نیز‬ ‫تهدیدهای تحریم این کشور را ب ی اثر سازد‪.‬‬ ‫عالوه بر روابط اقتصادی با شرق و چین که مهم ترین‬ ‫اقتصاد اسیا از حیث جمعیت و رشد به شمار م ی رود‪ ،‬پوتین‬ ‫و روس��یه در نظر دارد تا با تقویت تولید داخل وابستگی به‬ ‫جهان غرب را محدود کند‪ .‬والدیمیر پوتین در سخنران ی ای‬ ‫گفت که انها قصد دارند تا با سرمایه گذاری بر تولید داخلی‪،‬‬ ‫وابستگی به واردات از غرب را کاهش دهند‪.‬‬ ‫وی همچنین گفت که قصد دارند وابستگی به صدور‬ ‫گاز به اروپا را نیز کاه��ش داده و قول داد تا بانک ها و صنایع‬ ‫داخلی را تقویت کند‪.‬‬ ‫به نظر م ی رس��د در جهان چندقطبی‪ ،‬کنترل حوادث‬ ‫بی ن المللی و نیز اداره انها به نفع خود دشوارتر از ان باشد که‬ ‫غرب پی ش بینی کرده و انتظار دارد‪ .‬در اوایل بحران اوکراین‪،‬‬ ‫غ رب ی ها به روسیه هشدار دادند که اقتصاد ضعیف این کشور‬ ‫در مقابل تحریم های اقتصادی اروپا اسیب خواهد دید حتی‬ ‫با اینکه اروپا وابسته به گاز روسیه است‪ .‬اما به نظر م ی رسد‬ ‫گسترش همکاری های منطقه ای م ی تواند ابزار مهمی ب رای‬ ‫مقابله با تحریم های تنبیهی باش��د‪ .‬گو اینکه وابس��تگی‬ ‫کشورهای اروپایی به گاز روسیه و نیز به وارداتشان به روسیه‬ ‫خود مانع بزرگی سر راه تحریم ها خواهد بود‪.‬‬ ‫اخی��را الم��ان اع�لام ک��رده ک��ه روابط تج��اری و‬ ‫همکاری های اقتصادی خود را با روسیه قطع نخواهد کرد‪.‬‬ ‫سرمایه گذاری های وسیع ش��رکت ها و کمپان ی های المانی‬ ‫در روسیه و وابستگی المان به گاز صادراتی روسیه که از راه‬ ‫اوکراین به این کشور م ی رسد‪ ،‬از دالیل اکراه المان از پیوستن‬ ‫به سایر کشورهای اروپایی ب رای تحریم روسیه است‪.‬‬ ‫با این همه بحران اوکراین ب رای روسیه به معنای یافتن‬ ‫بازار جدید و استفاده از ظرفیت همسایگی با پرجمعی ت ترین‬ ‫بازار دنیا ب رای مقابله با محدودیت های اقتصادی احتمالی در‬ ‫اثر تحریم ها بود‪.‬‬ ‫روب ل زی ر سای ه یوان‬ ‫پوتین قرارداد گازی با چین را فرصتی برای نجات اقتصاد روسیه از شرایط‬ ‫تورمی می داند‬ ‫‪5‬‬ ‫روسیه و چین تا س��ال ‪ 2020‬میالدی دوب رابر شده و به‬ ‫‪ 200‬میلیارد دالر در سال برس��د‪ .‬به موازات این در نظر‬ ‫داریم که نقش روبل و یوان در معامالت و محاس��بات‬ ‫متقابل دوکشور افزایش یابد‪».‬‬ ‫ مثلث | شماره ‪ 219‬‬ ‫روبل روس��یه و یوان چین‪ ،‬ه��ر دو ارزهایی رو به‬ ‫ارزانی هس��تند‪ .‬در نخس��تین س��ال های فروپاشی اتحاد‬ ‫جماهیر شوروی‪ ،‬مسئوالن فدراسیون روسیه که از سقوط‬ ‫ازاد قیمت روبل ناراضی به نظر م ی رسیدند و در عین حال‬ ‫به دلیل شرایط اقتصادی این کشور امکان تقویت پایه پولی‬ ‫روبل را هم نداش��تند‪ ،‬تصمیم به حذف سه صفر گرفتند و‬ ‫بدین ترتیب روبل جدید زاده شد‪.‬‬ ‫روبلی که هم اکنون نیز ارزش ب رابری چندانی در مقابل‬ ‫دالر امریکا ندارد و حدود یک بیست و چهارم ان قیمت دارد‪.‬‬ ‫یوان نیز گرچه در مقایس��ه با روبل‪ ،‬جایگاه جهانی بهتری‬ ‫دارد‪ ،‬با این حال ارزش ب راب��ری ان پایین و حدود ‪ 8‬یوان در‬ ‫مقابل یک دالر است‪.‬‬ ‫مقام های روسیه و چین م ی کوش��ند تا قرارداد جدید‬ ‫گازی بین دو کشور را به عاملی ب رای ارتقای ارزش پول های‬ ‫ملی خود تبدیل کنند‪.‬‬ ‫به گفته رئی س جمهور روسیه‪ ،‬روس��یه و چین قصد‬ ‫دارند نقش واحدهای پول ملی روبل و یوان را در معامالت‬ ‫دوجانبه خود به طور پیگی رانه افزایش دهند‪.‬‬ ‫والدیمیر پوتی��ن در حاش��یه همای��ش بی ن المللی‬ ‫اقتصادی س��ن پترزبورگ با اش��اره به اینکه چین فعال هم‬ ‫در مکان اول به عنوان همکار بازرگانی اقتصادی روسیه قرار‬ ‫دارد‪ ،‬گفت‪« :‬ما در نظر داریم ک��ه حجم مبادالت کاال بین‬ ‫اقتصاد‬ ‫با روسیه ندارد‪ .‬در واقع‪ ،‬باتوجه به درهم تنیدگی اقتصاد چین‬ ‫با قطب های اصلی اقتصاد دنیا یعن��ی اروپا و امریکا‪ ،‬پکن‬ ‫نه در قطب ی شدن فضای اقتصادی جهان سودی م ی بیند و‬ ‫نه اقتصاد روس��یه را دارای چنان ظرفیتی م ی داند که ان را‬ ‫مکمل اقتصاد خود یا کارتی برن��ده در رقابت با غرب تلقی‬ ‫کند‪.‬‬ ‫چین بزرگترین خریدار سالح های روسی در دنیاست‪.‬‬ ‫نزدیک به ‪ ۲۵‬درصد صادرات تس��لیحاتی روسیه به چین‬ ‫م ی رود‪ .‬در س��ایه بحران اوکراین و بروز تنش میان مسکو‬ ‫و غرب‪ ،‬پکن امیدوار اس��ت به تس��لیحاتی دست یابد که‬ ‫تا کنون روسیه به خاطر مالحظه مناس��باتش با غرب‪ ،‬به‬ ‫فروش انها به چین عالقه چندانی نداش��ته است؛ از جمله ‬ ‫زیردریای ی های اتم��ی دارای قابلیت حم��ل کالهک های‬ ‫هسته ای‪.‬‬ ‫پکن همچنین نگران است که در صورت قرار گرفتن‬ ‫تام و تم��ام اوکراین در مدار غ��رب‪ ،‬این کش��ور در صدور‬ ‫تس��لیحات به چین نیز تغییر رویه ده��د‪ .‬اوکراین در حال‬ ‫حاضر سومین کشور تامی ن کننده تسلیحات چین است‪ .‬در‬ ‫صورت قطع یا کاهش این صادرات پکن جایگزینی بهتر از‬ ‫روسیه نخواهد داشت‪.‬‬ ‫روس��یه و چین در مجموع به لحاظ ژئوپلتیک‪ ،‬حوزه‬ ‫نفوذ و مس��ائل انرژی و امنیتی کم وبیش رقیبانی هستند‬ ‫که در عین حال م ی کوش��ند در ب رابر رقبای مشترک خود‪،‬‬ ‫به هم نزدیک شوند‪ .‬روس��یه باتوجه به شرایط ویژه کنونی‬ ‫و تنش در رابطه اش با غرب بر سر اوکراین به همکاری های‬ ‫استراتژیک اقتصادی با چین عالقه مند شده تا دست کم در‬ ‫ب رابر غرب به عن��وان یک کارت برنده از ان اس��تفاده کند و‬ ‫نشان دهد که در ب رابر تحریم ها و فشارها گزینه هایی ب رای‬ ‫مقاومت دارد‪.‬‬ ‫برخی از اقتصاددانان نظیر استیو هانکه‪،‬‬ ‫اس�تاد دانش�گاه جان هاپکینز می گویند‬ ‫تحریم ها اساسا ابزاری شکست خورده‬ ‫اس�ت ام�ا غ�رب عالقه مند اس�ت هنوز‬ ‫از ای�ن اب�زار علی�ه کش�ورهای دیگ�ر‬ ‫استفاده کند‬ ‫اقتصاد‬ ‫‪71‬‬ ‫تهران بزرگ و یک شه ربازی قدیمی‬ ‫حادثه پارک ارم نگ رانی چندانی در گردانندگان این مجموعه ایجاد نکرده‬ ‫است‪ 25 .‬یا ‪ 30‬درصد کاهش مشتریان‪ ،‬موضوعی اس��ت که فقط چند ماه و تا‬ ‫ف راموش ک��ردن ماج را ادامه می یابد‪ .‬اما تاس��ف اصلی انکه پ��س از چهار دهه‬ ‫همچنان پارک ارم یکه تاز اماکن تفریحی ته ران اس��ت و هر طور که مدی ران ان‬ ‫صالح بدانند اداره می شود؛ بی هیچ ه راسی از وجود حتی یک رقیب‪.‬‬ ‫جامعه‬ ‫چون مقصر اصلی خو د «ترن هوایی» است‬ ‫کسی استعفا نمی دهد؟‬ ‫نادی صبوری‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪6‬‬ ‫شامگاه جمعه نوزدهم اردیبهشت شب تاریکی بود‪.‬‬ ‫شبی که صدای جی غ های حاصل از هیجان بچه ها در شهر‬ ‫بازی پارک ارم با فریادهایشان که از درد بود درهم تنیده شد‪.‬‬ ‫در این حادثه که حدود ساعت بیس ت ودو رخ داد سه زن ‪25 ،24‬‬ ‫و ‪ 28‬ساله دچار سانحه شدند‪ .‬کسانی که رفته بودند تا اندکی‬ ‫دور از فضای شهری ش��ادی کنند ناگهان با حادثه ای چنان‬ ‫وحشتناک مواجه شدند‪ .‬حادثه ای که در کشور ما تازگی ندارد‪،‬‬ ‫شاید به همین دلیل است که همیشه وقتی م ی خواهیم سوار‬ ‫چرخ و فلک و ترن هوایی شویم در کنار هیجان و ترس عادی‬ ‫و معمولی باید هیجان و ترس از دس��ت دادن جانمان را هم‬ ‫داشته باشیم‪ .‬این مساله در کشورمان تازگی ندارد‪ ،‬فروردین‬ ‫ماه س��ال ‪ 1389‬بود که در حادثه خروج ترن هوایی از ریل در‬ ‫شه ربازی شاهی ن شهر اصفهان ‪ 25‬نفر که یکی از انها کودکی‬ ‫هشت ساله بود مجروح ش��دند‪ .‬در این میان حادثه مرداد ماه‬ ‫سال ‪ 1391‬شه ربازی اردبیل اما به جراحت و مجروحیت ختم‬ ‫نشد‪ .‬در حادثه ای که ساعت ‪ 23‬شب در این شه ربازی رخ داد‬ ‫عالوه بر مجروحیت پنج نفر‪ ،‬جوانی جان خود را از دست داد‪.‬‬ ‫در انتها نیز نقص فنی علت این حادثه اعالم شد‪.‬‬ ‫ مزد گورکن باالتر از ارزش جان اسیب دیدگان‬ ‫رکسانا فرهی ‪ 25‬ساله‪ ،‬مانیا یوس��فی ‪ 28‬ساله و نگار‬ ‫قربانی ‪ 24‬س��اله‪ .‬اکنون اولی پنج مهره کمرش مو برداشته‬ ‫و گردنش نیاز به جراح��ی دارد‪ ،‬دنده های دوم ی شکس��ته‪،‬‬ ‫ریه هایش خونریزی کرده و دس��ت چپش شکس��ته است‪.‬‬ ‫سومی سرنوش��تی غم انگی ز تر داشته اس��ت‪ ،‬رفته بودند تا‬ ‫جشن بگی رند‪ ،‬امدن نامزدش از فرانسه و تمام شدن کارهای‬ ‫پایان نامه اش را‪ ،‬اکنون اما هنوز مشخص نیست بتواند روی‬ ‫پاهای خودش راه برود یا نه‪ ،‬ط راحی پارچه خوانده و قرار بود‬ ‫شهریورماه ازدواج کنند‪ .‬اکنون اما مسائل به شکل دیگری رقم‬ ‫خورده اس��ت‪ ،‬طبق صحب ت های نامزد رکسانا در این حادثه‬ ‫تعللی در زمینه اطالع رسانی به نیروهای امدادی نیز صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬وی ساعت حادثه را ‪ 22:30‬اعالم کرده و م ی گوید‬ ‫رسیدن نیروهای امدادی به محل حادثه ان قدر طوالنی شده‬ ‫بود که وی از ارتفاع هش��ت متری س��ریع تر به محل حادثه‬ ‫رسیده است‪ .‬جالل ملکی‪ ،‬س��خنگوی اتش نشانی ته ران‬ ‫ساعت اعالم حادثه به ‪ 125‬را ‪ 23:13‬دقیقه یعنی حدود چهل‬ ‫دقیقه بعد از حادثه اعالم کرده است‪ .‬به سازمان امداد و نجات‬ ‫و اورژانس ته ران نیز در همین ساعات اطالع داده شده است‪.‬‬ ‫انها نیز دیر رسیده اند که البته در کش��ور ما حادثه ای تازه ای‬ ‫نیست‪ .‬بار نخستین نیست که م ی نشینیم و م ی نویسیم که‬ ‫اگر ‪ 10‬دقیقه زودتر اطالع داده م ی شد و بیست دقیقه زودتر‬ ‫م ی رسیدند اتفاق ها به گونه ای دیگر رقم م ی خورد‪ .‬اتفاق هایی‬ ‫که شوخ ی بردار نیستند و مسیر و سرنوشت زندگی شهروندان‬ ‫را تغییر م ی دهند‪ .‬شاید به همین دلیل است که مساله سقوط‬ ‫این موشواره فقط به خود موضوع ختم نم ی شود‪ ،‬ب ی ب رنامگی‬ ‫و ب ی مسئولیتی در جای جای این ماجرا چه قبل و چه بعد از‬ ‫ان خود را نشان م ی دهد‪ .‬اگر به روایت خانواده اسی ب دیدگان‬ ‫بعد از انتقال انها به بیمارستان نگاه کنیم رد پای ب ی تفاوتی‬ ‫نسبت به جان شهروندان را در انجا هم به وضوح م ی بینیم‪.‬‬ ‫بعد از حادثه نگار‪ ،‬رکسانا و مانیا سه قربانی این حادثه‬ ‫دو ماه از نصب دستگاه ها می گذشت‬ ‫گفت وگوی مثلث با مدیرعامل پارک ارم‬ ‫اقای جهانگیر! ما در فرصت مناس�ب به دفتر‬ ‫پارک م ی اییم اما اکن�ون م ی خواهیم در خصوص‬ ‫اخرین وضعیت اس�ی ب دیدگان حادث�ه اخیر نظر‬ ‫شما را جویا شویم‪.‬‬ ‫و همه م ی خواهن��د از فضای ایجادش��ده به نفع خودش��ان‬ ‫سوءاستفاده کنند‪.‬‬ ‫وقتی که بحث جان انس�ان ها در میان اس�ت تا‬ ‫حدودی پیش امدن چنین فضایی قابل درک است‪،‬‬ ‫فضایی که مردم نم ی توانند در ان تشخیص دهند‬ ‫که مقصر اصلی کیست و در این میان نیز متولی و‬ ‫مسئولی وجود ندارد که اعتماد را به اذهان عمومی‬ ‫بازگرداند‪ ،‬به نظر شما در قیاس با دیگر کشورها‬ ‫از این حیث چه روند غلطی در این حادثه در پیش‬ ‫گرفته شد؟‬ ‫مشکل همین جاست‪ ،‬رسانه ها از ابتدای این ماجرا‬ ‫سرعت را فدای حقیقت کردند‪ ،‬در حالی که حادثه ساعت یازده‬ ‫شب رخ داد هفت صبح چند رس��انه اعالم کردند که سه نفر‬ ‫قطع نخاع شده اند‪ ،‬در حالی که چنین چیزی حقیقت نداشت‪.‬‬ ‫‪72‬‬ ‫به نظر من در ای��ن میان افراد مختل��ف به دنبال‬ ‫سود خودش��ان بودند‪ ،‬رس��انه ها س��عی م ی کردند با هر چه‬ ‫بیش��تر تلخ منعکس کردن ماجرا بر جذابیت اخبار خودشان‬ ‫بیفزایند و مسئوالن نهادهای مختلف نیز سعی م ی کردند با‬ ‫موضع گیری هایی که همه احساس��ی و سیاسی بود‪ ،‬خود را‬ ‫دلسوز نشان دهند‪.‬‬ ‫ مثلث | شماره ‪ 219‬‬ ‫جامعه‬ ‫به نظر ش�ما عامل اصلی ایجاد چنین فضاهایی‪،‬‬ ‫ابهام وضعی�ت پس از بحران نیس�ت؟ مدیریت‬ ‫بحران ضعیف در کش�ور ما همواره فض�ا را برای‬ ‫چنین شایعاتی باز نگاه م ی دارد‪.‬‬ ‫مثال موضع گیری کدام مسئول مدنظرتان است؟‬ ‫سردار طالیی‪ ،‬عضو شورای شهر بالفاصله بعد از‬ ‫حادثه در اظهارنظری خواسته بود که کل شه ربازی ارم پلمب‬ ‫شود‪ .‬شه ربازی ای که تنها خاستگاه تخلیه انرژی جوانان این‬ ‫شهر است‪ .‬چنین برخوردها و اظهارنظرهایی نشان م ی دهد‬ ‫هیچ کس در این میان به دنبال شناختن مقصر اصلی نیست‬ ‫متاس��فانه تمایل به انعکاس هر چه بیشتر اخبار‬ ‫‪7‬‬ ‫جهانگی�ر‪ ،‬مدیرعام�ل ش�رکت ارم س�بز‬ ‫بیشترین انتقاد را از روند نادرست اطالع رسانی‬ ‫رسانه ها در جریان حادثه پارک ارم دارد؛ انتقادی‬ ‫ک�ه از لح�ن ناراح�ت او مش�خص اس�ت‪ .‬ایرج‬ ‫جهانگیر در گفت و گوی تلفنی که با او داشتیم‬ ‫از مسائلی س�خن گفت که شنیدنش�ان برای‬ ‫گرفتن موضعی منصفانه در خصوص این حادثه‬ ‫خالی از لطف نیس�ت‪ .‬ان قدر ش�اکی است که‬ ‫خودش صحب�ت را اغاز م ی کن�د و از ما دعوت‬ ‫م ی کند برای انعکاس درس�ت موضوع به دفتر‬ ‫پارک مراجعه کنیم‪.‬‬ ‫منفی در کشور ما وجود دارد‪ .‬اخبار مثبت هی چ گاه به این اندازه‬ ‫پررنگ نم ی ش��وند اما در خصوص این حادثه شاهد انعکاس‬ ‫اخبار به شکل بس��یار منفی و بعضا غلطی بودیم که موجب‬ ‫شد در دو هفته اخیر فشار بس��یار شدیدی بر من که از همان‬ ‫ابتدا مشخص شد در این میان مقصر نبوده ام وارد شود‪ .‬من‬ ‫در دو هفته اخیر با استرس و فشار عصبی بسیار زیاد از زندگی‬ ‫عادی دور بوده ام‪ .‬در این میان کسی ان قدر که باید نگران حال‬ ‫اسی ب دیدگان حادثه نبوده اس��ت و همه ان قدر که به دنبال‬ ‫پررنگ کردن نقش خود در ماجرا بودن��د‪ ،‬وضعیت این افراد را‬ ‫پیگیری نکردند‪.‬‬ ‫حال نگار چطور است؟ ایا او خواهد توانست دوباره‬ ‫راه برود؟‬ ‫اخ رین خبری که با پیگیری وضعیت او دارم این است‬ ‫که پای او که تاکنون به خودکار هیچ واکنش و حسی نشان‬ ‫نم ی داد‪ ،‬اکنون به خودکار واکنش نشان م ی دهد که پزشکان را‬ ‫امیدوار کرده است که بتوانند ب رای بهبود شرایط او تالش کنند‪.‬‬ ‫گذشته از تمام این صحب ت ها اکنون و با رسیدن‬ ‫اخرین گزارش ها ش�ما ب ه عنوان مدیرعامل پارک‬ ‫ارم سبز قصور را از چه سمتی م ی بینید؟ اکنون که‬ ‫مشخص شده است دستگاهی که دچار سانحه‬ ‫شد‪ ،‬از لحاظ سخت افزاری دچار مشکل بوده است‪،‬‬ ‫جامعه‬ ‫محل وقوع حادثه‬ ‫به بیمارس��تان حضرت رس��ول (ص) انتقال داده م ی شوند‪.‬‬ ‫بیمارس��تانی که طب��ق اظهارنظره��ای خانواده ه��ای این‬ ‫اس��ی ب دیدگان برخورد مناس��بی با این افراد نداش��ته اند؛ به‬ ‫شکلی که خانواده ها تصمیم به انتقال این افراد به بیمارستان‬ ‫خصوصی م ی گی رند‪.‬‬ ‫ مسئوالن چه برخوردی داشتند؟‬ ‫طبق صحب ت های خانواده های اسی ب دیدگان در شب‬ ‫وقوع حادثه هیچ یک از مسئوالن در محل حادثه یا بیمارستان‬ ‫م ی خواهیم بدانیم ایا نظارت سازمان استاندارد بر‬ ‫این دستگاه به درستی صورت م ی گرفت؟‬ ‫سازمان استاندارد موظف است هر سه ماه یک بار‬ ‫تجهی زات مستقر در پارک را تست ‪ UT‬کند که طبق امار و‬ ‫مدارک موجود در پارک این نظارت بر همه دستگاه ها تاکنون‬ ‫صورت گرفته است اما دس��تگاهی که اخی را دچار حادثه شد‬ ‫دو ماه بود در پارک مستقر ش��ده بود و حتی به تست اول هم‬ ‫نرسیده بود‪.‬‬ ‫ایا تس ت های الزم پیش از استقرار تجهیزات در‬ ‫پارک صورت نم ی گیرد؟ اکنون مقصر کیست؟‬ ‫تس ت های الزم در این خصوص انجام م ی شود اما‬ ‫طبق اخ رین اخبار اکنون سه متهم ب رای این حادثه شناخته شده‬ ‫است‪ ،‬ط راح و سازنده وسیله مورد نظر و شرکت پنتا که شرکتی‬ ‫بوده است که وسیله مورد نظر را تایید و به سازمان استاندارد‬ ‫اعالم کرده بود‪ .‬اکنون مراحل قانون��ی در دادگاه در حال طی‬ ‫شدن است و وفایی‪ ،‬ط راح و سازنده وسیله مورد نظر به تازگی‬ ‫به قید وثیقه ‪ 600‬میلیونی ازاد شده است‪.‬‬ ‫اکنون و با گذشت این مدت و حادثه ای که رخ داد‪،‬‬ ‫استقبال مردم از پارک ارم به چه شکل بوده است؟‬ ‫ایا این استقبال کاهش داشته است؟‬ ‫سازمان استاندارد باید از الیاژ‬ ‫دستگاه هانمونه برداریم ی کرد‬ ‫‪8‬‬ ‫رئیس سابق اداره استاندارد استان ته ران‬ ‫درگفت وگوبامثلث‬ ‫مهدی پورهاشم کسی است که در جریان برن ج های الوده و با‬ ‫تایید این الودگ ی ها برکنار شد‪ .‬رئیس سابق استاندارد استان تهران‬ ‫حاال پنج سال است از پست سابق اش فاصله گرفته است‪ .‬کسی که‬ ‫به سراغ او رفتیم تا نظرش را در خصوص نقش سازمان استاندارد در‬ ‫ماجرای حادثه پارک ارم جویا شویم‪.‬‬ ‫اقای پورهاشم! باتوجه به سابقه مدیریت شما در‬ ‫سازمان اس�تاندارد ایا در حادثه جمع ه شب پارک‬ ‫ارم‪ ،‬سازمان استاندارد مقصر بوده است؟‬ ‫البته من بعد از داستان روشنگری ام در خصوص‬ ‫ب رنج های الوده کنار گذاشته شدم و مسئولیتی ب رای اظهارنظر‬ ‫ندارم اما موسسه استاندارد موظف است که با دقت تجهی زاتی‬ ‫مثل تجهی زات پارک ارم را که از حساسیت زیادی برخوردار‬ ‫هس��تند کنترل دقیق کند؛ به نح��وی ک��ه در دوره هایی‬ ‫عنداالقتضا قسمتی از دستگاه و الیاژهای به کار رفته داخل‬ ‫ان را نیز نمونه برداری کنند‪.‬‬ ‫در زمان ریاست من در سازمان استاندارد این روند‬ ‫همواره و به درس��تی انجام م ی ش��د و کیفیت تجهی زات با‬ ‫استانداردهای روز انطباق داده شده و در صورت تناقض جلوی‬ ‫فعالیت وس��یله مورد نظر گرفته م ی شد‪ .‬قطعات موجود در‬ ‫اکنون اخرین گزارش ها نشان م ی دهد وسیله مورد‬ ‫نظر از لحاظ سخت افزای دچار مشکل بوده است‪،‬‬ ‫وسیله ای که مهر سازمان استاندارد را دارد‪ .‬به نظر‬ ‫شما سازمان استاندارد در زمینه تایید این وسیله‬ ‫کوتاهی کرده است؟‬ ‫من اطالعی از روندی که سازمان استاندارد ب رای‬ ‫تایید این وسیله داشته است ندارم‪ .‬اگر مدارک و شواهد نشان‬ ‫دهد که وسیله مورد نظر با داشتن تائیدیه سازمان استاندارد‬ ‫از لحاظ سخت افزای دچار مشکل بوده است احتماال در روند‬ ‫بررسی استاندارد این وسیله کوتاهی صورت گرفته بوده است‪.‬‬ ‫البته من اکنون با نداشتن مسئولیت در این سازمان خبری‬ ‫از پروسه گرفتن تاییدیه استاندارد این وسیله ها ندارم و باید‬ ‫دید که در نهایت مشکل از کدام قسمت ناشی شده است‪.‬‬ ‫ مثلث | شماره ‪ 219‬‬ ‫در زمان ریاس�ت شما در س�ازمان استاندارد این‬ ‫روند به چه شکل صورت م ی گرفت؟‬ ‫وسیله ای که اخی را در پارک ارم مورد حادثه قرار گرفت بایستی‬ ‫از نظر الیاژ و کیفیت قطع ه های تشکیل دهنده مورد بررسی‬ ‫قرار گرفته و سپس اجازه بهره برداری م ی گرفت‪.‬‬ ‫جامعه‬ ‫طبق امار ‪ 25‬تا‪ 30‬درصد کاهش استقبال داشته ایم‬ ‫که باتوجه به وضعیت موجود طبیعی است و فصل امتحانات‬ ‫نیز مزید بر علت شده اس��ت‪ ،‬البته ما ب رنامه های زیادی ب رای‬ ‫بازگرداندن اعتماد مردم داری��م از جمله اینکه تمام تجهی زات‬ ‫موجود در پارک را با هزینه سنگینی تست دوباره کرده ایم و خبر‬ ‫خوش دیگر هم اینکه طی قراردادی با چند کشور اروپایی در‬ ‫یک الی دو ماه اینده چند کارشناس از کشورهای سرامد اروپایی‬ ‫در زمینه تجهی زات شه ربازی وارد کشور م ی شوند تا تجهی زات‬ ‫ما با اخرین استانداردهای روز دنیا منطبق شوند‪.‬‬ ‫حاضر نشدند؛ اما س��اعت ‪ 14‬روز جمعه فردی به نمایندگی‬ ‫بنیاد مستضعفان (مالک اصلی شه ربازی ارم) به همراه یکی‬ ‫از مدی ران شهر بازی ارم در بیمارس��تان حاضر شده و هزینه‬ ‫درمانی افراد اسی ب دیده را متقبل شده‪ .‬هزینه ای که قطعا در‬ ‫میان تمام اتفاق هایی که از جمعه شب تا کنون ب رای این افراد‬ ‫رخ داده است‪ ،‬کم اهمی ت ترین بخش ماجرا بوده است‪ .‬و باز هم‬ ‫داستان تکراری «چه کسی مقصر است؟»‬ ‫اما در این میان چه کس��ی متولی اس��ت؟ پارک ارم از‬ ‫پارک های قدیمی ته ران است که در سال ‪ 1350‬توسط رحیم‬ ‫عل ی خرم که بعدها به دستور شیخ صادق خلخالی اعدام شد‬ ‫تاسیس شد‪ .‬بعد از انقالب اسالمی این پارک به مالکیت بنیاد‬ ‫مستضعفان انقالب اس�لامی درامد‪ .‬مدیرعامل شرکت ارم‬ ‫سبز بعد از حادثه اعالم کرد که مدیریت مجموعه نقشی در‬ ‫بروز این حادثه نداشته و مدارک و شواهد الزم را ب رای اثبات این‬ ‫موضوع در دست دارند‪ .‬وی حتی دلیل عذرخواه ی اش را در این‬ ‫بیان کرد که این حادثه در مجموعه تحت مدیریت وی اتفاق‬ ‫افتاده اس��ت وگرنه از نظر او مدیریت پارک ارم در وقوع حادثه‬ ‫نقشی نداشته است‪.‬‬ ‫بعد از گذشت چند روز و با امدن گزارش های اولیه از این‬ ‫موضوع شورای شهر نیز اعالم کرد که در این ماجرا مدیریت‬ ‫مجموعه پارک ارم مقصر نبوده اس��ت‪ .‬رحمت اهلل حافظی‪،‬‬ ‫رئیس کمیسیون سالمت‪ ،‬محیط زیست و خدمات شهری در‬ ‫این خصوص به مثلث م ی گوید‪« :‬قانونا شورای شهر در این‬ ‫مساله نهاد ناظر نبوده است اما باتوجه به حساسیت مسائل‬ ‫مربوط به شهروندان شورا در این مساله ورود داشت و اقدامات‬ ‫الزم را با پیگیری انجام داد‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬در گزارش های‬ ‫اولیه همه چیز طبق روال اس��تاندارد پیش رفت��ه بود اما در‬ ‫گزارش های فنی که بعدا ارسال شد مشخص شد که وسائل‬ ‫سخت افزاری که در این دستگاه ها به کار م ی رفته است فاقد‬ ‫استاندارد الزم بوده اند‪».‬‬ ‫حافظی در این زمینه سازمان استاندارد را نهادی م ی داند‬ ‫که قصور بر عهده اش است و باید در این زمینه پاسخگو باشد‪،‬‬ ‫وی م ی گوید‪« :‬سازمان اس��تاندارد طبق قانون باید پاسخگو‬ ‫باشد که چرا دس��تگاه ها در حالی که تاییدیه این سازمان را‬ ‫دارند فاقد استانداردهای الزم هس��تند؟» رئیس کمیسیون‬ ‫سالمت‪ ،‬محی ط زیست و خدمات شهری در پایان از پیگیری‬ ‫پرونده در قوه قضائیه و تشکیل دادگاه به منظور پاسخگویی‬ ‫مقصران خبر م ی دهد‪ ،‬دادگاهی که البته نخ واهد توانست ب رای‬ ‫اسی ب دیدگان سانحه مرهمی باشد‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫پیامبرمهربانی‬ ‫‪74‬‬ ‫زمان و مکان به دو نیم شد‪ ،‬پیش از ان لحظه و پس‬ ‫از ان دم‪ ،‬ان شب بود که هجرت شکل گرفت تا مبدا شود‪.‬‬ ‫ان روز‪ ،‬همان روز بزرگی اس��ت که پیامبری رس��الت خود‬ ‫را اغاز کرد که خدایش‪ ،‬خ��دای تم��ام رحمانی ت ها و تمام‬ ‫رحیم بودن هاس��ت و پیامش مهربانی و ش��فقت‪ .‬دینی در‬ ‫کالم و رفتار و سیره‪ ،‬دین انسانیت است‪.‬ان روز در غار حرا‬ ‫اتفاق تازه ای رخ داد‪ ،‬اتفاقی که چون شعله ای بود ب رای پایان‬ ‫دادن به تمام تیرگ ی ها و ظلمت ها‪ ،‬ان روش��نایی سوختن‬ ‫دانس��تن و تفکر بود‪ ،‬ان روز‪ ،‬ان ش��ب یعنی شب بیست و‬ ‫هفتم رجب که محمد در این غار حرا مش��غول راز و نیاز با‬ ‫خالق محبوب بود‪ ،‬صدای خجس��ته و با صالبتی را شنید‬ ‫که او را امر به خواندن کرد‪ .‬بعد از سه مرتبه پیامبر نیز با او‬ ‫خواند ؛ «بخوان‪ ،‬بخوان به نام پروردگارت که افرید‪ .‬همان‬ ‫که انسان را از خون بسته ‏اى خلق کرد‪ .‬بخوان که پروردگارت‬ ‫از همه بزرگوارتر اس��ت‪ ،‬همان که به وسیله قلم تعلیم کرد‬ ‫و به انسان انچه را نمى‏دانست‪ ،‬یاد داد‪ ».‬و چه عجب هنوز‬ ‫هستند کسانی که داعیه پیروی از ان پیامبر عظیم الشان‬ ‫را دارند کالم «اقرا» را باور ندارن��د و باور ندارند که این دین‪،‬‬ ‫دین دانستن‪ ،‬فهمیدن‪ ،‬خواندن و تامل است‪ .‬اگر این پیام را‬ ‫دریافته بودند‪ ،‬به نام دین‪ ،‬هم دینانشان را نم ی کشتند‪ ،‬به نام‬ ‫دین اموال هم دینانشان را غارت نم ی کردند‪ ،‬ان هم خدایی‬ ‫که از میان تمام صفت ها‪ ،‬کالم خویش را به دوصفت مزین‬ ‫م ی کند؛ رحمان و رحیم‪.‬‬ ‫اسالم دین رافت و طرفدار ایمانی است که ب ر اساس‬ ‫فکر و تدبیر و انتخاب و مهلت باش��د‪ ،‬نه ایمانی ب ر اساس‬ ‫ ترس و اجب��ار حتی در ش��رایطی جنگی ب��ه کافر فرصت‬ ‫تحقیق م ی دهد‪ .‬سیره حضرت رسول با اینگونه افراد مدارا‬ ‫بود‪ .‬قران به حضرت دستور داد که« اگر مشرکی از تو امان‬ ‫و پناه خواس��ت‪ ،‬به او پناه بده تا کالم خدا را بشنود‪ .‬سپس‬ ‫او را به مکان امنش برسان‪ .‬چرا که انان گروهی نااگاهند‪».‬‬ ‫کاش تکفیری ها و سلفی «اقرا» را از رسول م ی اموختند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫دیدار‬ ‫روزی که رحمت مبعوث شد‬ ‫رحمانیت رس�ول در قران‬ ‫در کتاب اس��مانی قران پیامبر با اوصاف بیش��ماری‬ ‫وص��ف م ی ش��ود؛ صفت های��ی نظی��ر ش��اهد(گواه)‪،‬‬ ‫مبشر(بش��ارت دهنده)‪ ،‬نذیر(انذار دهن��ده)‪ ،‬داع��ی ال ی اهلل‬ ‫(دعوت کننده به س��وی خدا) وس��راج منیر(چراغ روشنایی‬ ‫دهنده) که در همه انها به نوعی همان «بخوان» و دعوت‬ ‫به دانستن را م ی توان مشاهده کرد‪ ،‬در کنار این همه پیامبر‬ ‫(ص) در ایه شریفه زیر دو صفت بارز دارد؛رحیم و رئوف‪:‬‬ ‫کم َر ٌ‬ ‫��کم َعزی ٌز َعلَ ی ِه ما َعنِتُّم‬ ‫سول م ِْن اَنْفُسِ ْ‬ ‫«لَ َق ْد جا َء ْ‬ ‫ْ‬ ‫ٌ‬ ‫ر‬ ‫ئوف‬ ‫ر‬ ‫ِنین‬ ‫م‬ ‫و‬ ‫م‬ ‫ل‬ ‫حیم»‬ ‫ْ‬ ‫َح ٌ‬ ‫لیکم ب ِ ْا ُ‬ ‫َ ٌ‬ ‫ریص َع ْ‬ ‫َ‬ ‫«رسولی از خود شما به سویتان امد که رنج های شما‬ ‫بر او سخت است و اصرار به هدایت ش��ما دارد و نسبت به‬ ‫مومنان رئوف و مهربان است‪».‬‬ ‫دلس��وزی ان حضرت چنان اس��ت که خداوند در ایه‬ ‫باال‪ ،‬از اصرار حضرت در هدایت مردم‪ ،‬به «حریص علیکم»‬ ‫تعبیر کرده اس��ت‪ .‬چنان که خداوند در سوره مبارکه کهف‬ ‫در این باره خطاب ب��ه پیامبر اکرم ـ صل��ی اهلل علیه و اله‬ ‫ـ م ی فرماید‪:‬‬ ‫« َفلَ َع لَّک با ِخ ٌع نَف َْس ک َعلی ءاث ِره ِْم ا ِْن لَ ْم تُومِنواْ بِهذا‬ ‫دیث اَسِ فا»‬ ‫اْلْ َح ْ‬ ‫«گوی��ی ـ اگر انها ب��ه این گفت��ار ایم��ان نیاورند ـ‬ ‫م ی خواهی خ��ود را از غم و ان��دوه به جهت اعم��ال انها‪،‬‬ ‫هالک کنی‪».‬‬ ‫خداوند ب رای خود رحمتی عامه و رحمتی خاصه قائل‬ ‫اس��ت و این دو خصوصیت را ب رای قران و پیامبر نیز بیان‬ ‫داشته است؛ از طرفی م ی فرماید‪ :‬من رحمت عامه ای دارم‪:‬‬ ‫«ر ْح َمتی َوسِ َع ْت َّ‬ ‫کل شَ ��ی ْء» یعنی هر چه مصداق ش ی ء‬ ‫َ‬ ‫است مشمول رحمت من است و از طرف دیگر م ی فرماید‪:‬‬ ‫متقیان از رحمت ویژه ام برخوردارند‪.‬‬ ‫ذین یتَّقون» و در مورد پیامبر ـ صلی اهلل‬ ‫« َف َس َاک َت َبها ال َّ َ‬ ‫علیه و اله ـ م ی فرماید‪ :‬تو مظهر رحمت مطلق من هستی‬ ‫زی را« َو ما اَ ْر َسلْناک ا ِ ّال َر ْح َمه لِلْ عالَمین» و نسبت به مومنان‪،‬‬ ‫رحمت خاص داری‪:‬‬ ‫ٌ‬ ‫ر‬ ‫ُوف‬ ‫ئ‬ ‫ر‬ ‫حیم»‬ ‫«بِالْ ُم وم َ‬ ‫َ ٌ‬ ‫ِنین َ‬ ‫ان روز فرمان رس�ید که بخ�وان‪ .‬فرمان‬ ‫رس�ید که به ن�ام خدایت بخ�وان‪ .‬این‬ ‫خواندن ش�روع بصیرت است‪ .‬از ان روز‬ ‫خیلی ها بودند که بی توجه به امر «بخوان»‬ ‫داعیه مسلمانی داشتند‪ .‬تاریخ می گوید‬ ‫محکوم به شکست هستند‬ ‫رحمانیت درسیره رسول‬ ‫پیامبر رحمت در مس��ائل ش��خصی ن��رم و مالیم و‬ ‫اهل مدارا بود اما در مسائل اصولی اهل سازش و مداهنه و‬ ‫انعطاف نبود‪.‬با توجه به اینک��ه پیامبر اعظم در قران کریم‬ ‫به عنوان الگو و اس��وه عصر ها و نس ل ها معرفی شده است‬ ‫هر فرد مسلمان باید سیره ان حضرت از جمله رفق و مدارا‬ ‫را در تمام ش��ئون زندگی الگوی خود قرار دهد‪ .‬رفق و مدارا‬ ‫در سیره اجتماعی رس��ول خدا نقش مبنایی داشته و مایه‬ ‫دوام مناس��بات صحیح اجتماعی بوده است و برخوردهایی‬ ‫از سر رفق و مالیمت و به دور از درشتی و خشونت‪ .‬پیامبر‬ ‫اعظم در عرصه جامعه‪ ،‬سازنده ترین عنصر در اصالح جامعه‬ ‫و روابط و مناس��بت اجتماعی بود‪ .‬وقتی پیامبر اکرم(ص)‬ ‫در مکه ب��رای دعوت مردم به خداپرس��تی ظه��ور کرد‪ ،‬با‬ ‫عکس العمل ش��دیدی مواجه گشت؛ و قریش از هیچ گونه‬ ‫ازار و شکنجه و افترائات و اهانت دریغ نورزیدند و نعوذ باهلل‬ ‫او را فردی کذاب‪ ،‬س��احر‪ ،‬مجن��ون و‪ ...‬معرفی م ی کردند و‬ ‫وقتی این اعمال سخیف را به اوج م ی رساندند‪ ،‬عکس العمل‬ ‫پیامبر(ص) این بود که‪«:‬اللهم اغف رلقوم ی بانهم الیعلمون»‬ ‫بار الها قوم مرا مورد رحمت و مغف��رت خویش قرار ده‪ ،‬زی را‬ ‫اینان حقیقت را نم ی دانند‪ .‬از ای��ن مهم تر رفتار مهربانانه و‬ ‫انعطاف پیامبر(ص) با مردم در هنگام اقتدار سیاسی است‬ ‫که نمونه ای از ان در روز فتح مکه متجلی گشت‪ .‬این اصل‬ ‫و رفتار پیامب��ر (ص) با مخالف��ان‪ ،‬طبق فرم��ان خداوند و‬ ‫ایی ن نامه ای است که م ی فرماید‪:‬‬ ‫ِلس لْ ِم َف ْاج َن ْح لَ َها »(انفال‪)۶۱/‬‬ ‫« َواِ ْن َج َن ُحوا ل َّ‬ ‫«اگر مخالفان تمایل به صلح نش��ان دادن��د‪ ،‬تو نیز‬ ‫تمایل نشان بده‪».‬‬ ‫این توصیه به مه ربان��ی را در کالم پیامبر هم م ی توان‬ ‫دید‪ ،‬این چند روایت خود چند قطره از ان دریای مه ربانی است‪.‬‬ ‫قال رس��ول اهلل(ص)‪ :‬امرنی ربی بم��داراه الناس کما‬ ‫امرنی باداء الف رائض (کافی ‪ 117 / 2 /‬حدیث ‪( 4‬پروردگارم مرا‬ ‫به مدارا و نرم ی با مردم دستور فرمود‪ ،‬همچنان که به انجام‬ ‫واجبات امر فرمود‪.‬‬ ‫قال رس��ول اهلل(ص)‪ُ :‬م��داراه الناس نص��ف االیمان‬ ‫والرفق لهم نص��ف العیش» مهربانی و س��ازگاری با مردم‪،‬‬ ‫نیم ی از ایمان است و نرمی با انان‪ ،‬نیمی از برکت زندگی‪.‬‬ ‫این رحمانیت به هیچ وجه با قاطعیت حضرت در اصول‬ ‫منافاتی ندارد‪ ،‬در سیره حضرت رس��ول هرگاه پای اصول در‬ ‫میان بود‪ ،‬ایشان قاطعیت تامی داشتند که مصداق بارز این ایه‬ ‫بینهم»‬ ‫حماء‬ ‫شریفه است که‪ «:‬اَشِ َّداء َعلى الْک َفّا ِر ُر َ‬ ‫ْ‬ ‫فتح خرمشهر در ایینه کتاب‬ ‫ان مه��م نبود که چند س��الت بود‪ ،‬حت��ی اگر کودک‬ ‫بودی هم م ی فهمیدی که در ش��هر خبری اس��ت‪ ،‬خبری‬ ‫که م ی تواند یک ش��هر و یک کش��ور را خوشحال کند‪ ،‬ان‬ ‫روز اگر در خیاب��ان قدم م ی زدی‪ ،‬ان قدر جعبه ش��یرینی در‬ ‫مقابلت تعارف م ی شد که م ی توانستی یکی از ماندگارترین‬ ‫ش��یرین ی های عمرت را انتخاب کنی‪ .‬همان روز که یکی از‬ ‫ماندگارترین مونولوگ های خبر ثبت شد که «خرمشهر‪ ،‬شهر‬ ‫خون و قیام ازاد ش��د» طبیعی است که این حافظه ها جمع‬ ‫ شود و کتاب های جاودانه بسیاری در مورد خرمشهر منتشر‬ ‫شود‪ .‬لیست کتاب ها از ان حماسه بیشمار است‪ ،‬شاید بتوان‬ ‫نام چند کتاب را اورد اما من ب��اب ادای احترام به ان روز و ان‬ ‫حماسه چند کتاب را معرفی م ی کنیم‪.‬‬ ‫خرمشهر‪ ،‬پایتخت جنگ‬ ‫کتاب‪ ،‬مجموعه یادداشت های روزنامه‪ ،‬نامه ها و‬ ‫مصاحب ه های شهید بهروز مرادی است درباره سقوط‬ ‫و ازادسازی خرمشهر که توسط سیدقاسم یاحسینی‬ ‫گرداوری ش��ده و در چهار فصل ب��ا عناوین روزهای‬ ‫مقاومت در خرمشهر‪ ،‬روزهای هجران‪ ،‬یادداشت های‬ ‫روزانه‪ ،‬نامه ها و چند وصی ت نامه و یادداشت پ راکنده‬ ‫به همت نشر ش��اهد به چاپ رس��یده است‪ .‬بهروز‬ ‫مرادی اصالتا اصفهانی بود اما در خرمشهر بزرگ شد‪.‬‬ ‫ب رای همین وقتی که جنگ شروع شد‪ ،‬در ان حماسه‬ ‫معروف‪ ،‬با شهید جهان ارا و بقیه جنگید‪ .‬بهروز فتح‬ ‫خرمش��هر را هم دید‪ .‬بعد از ان هم در جبهه ماند و‬ ‫ماند تا عاقبت در شلمچه شهید شد‪ .‬در سیر طولی‬ ‫اثر‪ ،‬ش��خصیت بهروز مرادی که در ابتدا بس��یجی‬ ‫کم تجربه ای بوده‪ ،‬به نوعی تکامل م ی یابد و کم کم‬ ‫تبدیل به رزمنده ای باتجربه م ی شود‪ .‬کتاب خرمشهر‪،‬‬ ‫پایتخت جنگ یکی از بهترین ژانر ادبیات شفاهی در‬ ‫حوزه ادبیات دفاع مقدس وحماسه خرمشهر است‪.‬‬ ‫انفجار ایستگاه فشار قوی برق‪ ،‬قتل عام خانواده مومن‪ ،‬انهدام‬ ‫یک کارخانه بزرگ‪ ،‬سرقت خودروها و تعدی به زنان‪ ،‬برخی از‬ ‫جنایات این افس ران در خرمشهر است‪ .‬دوازده سند و تعدادی‬ ‫عکس در پایان کتاب به ان ضمیمه شده است‪ .‬کپی اصل‬ ‫اسناد نیز در کتاب موجود است‪.‬‬ ‫کنار رودخانه خین‬ ‫مهرداد سیستانی سال ‪ 61‬و ب رای ازادسازی خرمشهر‬ ‫رفت جبهه‪ .‬وقتی م ی رفت ‪ 17‬س��اله بود‪ .‬تا اب��د هم ب رای‬ ‫مادرش ‪ 17‬ساله ماند‪ .‬چون دیگر هیچ وقت برنگشت‪ .‬یک‬ ‫روز از سپاه امدند دم خانه خانم مساوات و به او گفتند پسرش‬ ‫مفقوداالثر است تا اینکه در سال ‪ 69‬جنازه او را به خانواده اش‬ ‫تحویل م ی دهن��د‪ .‬کتاب «کنار رود خین» یادداش��ت هایی‬ ‫دربار ه شهید مهرداد سیستانی از زبان مادرش اشرف السادات‬ ‫یکشنبه اخر‬ ‫یکشنبه اخر نوش��ته معصومه رامهرمزی‪ ،‬مجموعه‬ ‫خاط رات دختری ‪ 14‬ساله از اغاز جنگ تا زمان فتح خرمشهر را‬ ‫دربرم ی گیرد‪ .‬این کتاب روایتی زنانه از سال های دفاع مقدس‬ ‫است‪ .‬این روایت بخش��ی از خاط رات معصومه رامهرمزی‪،‬‬ ‫رزمنده ابادانی است که با ش��روع جنگ پا به جبهه‬ ‫م ی گذارد و تا پایان جنگ‪ ،‬عم��ر و بهترین لحظات‬ ‫زندگ ی اش را ص��رف کمک به رزمن��دگان م ی کند‪.‬‬ ‫نزدیکی نثر به رخدادهای جن��گ‪ ،‬ترکیب خاط رات‬ ‫به روایت داستانی‪ ،‬تصویرس��ازی رنگین از طبیعت‬ ‫مردمان جنوب و توصیف ح��االت راوی که معموال‬ ‫با یادکردی از گذش��ته و ایام کودکی او همراه است‬ ‫حکایتی جذاب فراروی ما گشوده است‪ ،‬رامهرمزی در‬ ‫این داستان‪ ،‬روایتی از جنگ و شهادت ب رادرش را به‬ ‫تصویر م ی کشد که به گفته وی سخت ترین بخش‬ ‫نگارش کتاب‪ ،‬توصیف لحظه شهادت ب رادرانش بود‪.‬‬ ‫نخل های سرخ‬ ‫در قلمرو ش��عر و ادبی��ات پایداری‪ ،‬حماس��ه‬ ‫خرمش��هر از جایگاه ویژه ای برخوردار اس��ت؛ چنان‬ ‫که هیچ واقع ه ای به اندازه حماس��ه خرمشهر ذهن‬ ‫شاع ران را به خود مشغول نکرده است‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫مضم��ون زیباترین و ماندگارترین ش��عرهای جنگ‬ ‫تحمیلی به این حماس��ه اختصاص یافت��ه و اثاری‬ ‫خلق ش��ده که با رویکرد اجتماعی افزون تری روبه رو‬ ‫ش��ده اس��ت‪ .‬مجموعه حاضر‪ ،‬گلچین��ی از ادبیات‬ ‫پایداری ای ران درباره حماسه س��ترگ فتح خرمشهر‬ ‫و گرامیداشت قهرمانان ان دوران است که در قالب‬ ‫غزل‪ ،‬نو و مثنوی توس��ط ش��اع ران متعددی سروده‬ ‫شده است‪ .‬پاره ای از عناوین شعرها عبارتند از‪ :‬سال‬ ‫شصت‪ ،‬خرمشهر؛ نخل ش��عله ور؛ سوم خرداد؛ شهر‬ ‫شوق؛ معنای اس��تقامت؛ ازادی خرمش��هر؛ راز فتح؛‬ ‫سرود شط؛ تفسیر پایداری؛ دلیر جنگاور؛ خاط رات شنی؛ شهر‬ ‫شهید و شهر نام اور‪.‬‬ ‫بوی باران‪ ،‬بوی باروت‬ ‫کتاب «بوی ب��اران‪ ،‬بوی باروت» با ش��رح فرماندهی‬ ‫سردار شهید حمید باکری در عملیات ازادسازی خرمشهر به‬ ‫قلم توحید اصغرزاده و رباب شبانی‪ ،‬توسط نشر عابد منتشر‬ ‫شده است‪ .‬این کتاب به زندگینامه و فرماندهی سردار شهید‬ ‫حمید باکری در عملیات بی ت المقدس و ازادسازی خرمشهر‪،‬‬ ‫در قالب ‪ 26‬خاطره از دوستان و همرزمان وی پرداخته است‪.‬‬ ‫ب رای تدوین این اثر از هفت کت��اب و مصاحب ه هایی با علی‬ ‫فضلی‪ ،‬محمدباقر طریق��ت‪ ،‬صمد مالعباس��یان‪ ،‬مهدی‬ ‫بخشی و محمد کاش��ف و گزارش های شهید سپهبد علی‬ ‫صیاد شی رازی استفاده شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫دا‬ ‫دا‪ ،‬در لهج��ه محلی یعنی م��ادر و این کتاب‬ ‫خواس��ته رنج‪ ،‬اندوه‪ ،‬تالش و مقاومت مادران ای رانی‬ ‫را بازگو کند‪ .‬س��یده زه را حسینی خرمشهری است‪.‬‬ ‫جنگ که شروع شد‪ ،‬مثل بقیه جوان های خرمشهری‬ ‫رفت مسجد جامع و خودش را معرفی کرد‪ .‬هر کاری‬ ‫که پیش م ی امد‪ ،‬از امدادگری‪ ،‬حمل مجروح‪ ،‬تعمیر‬ ‫اس��لحه‪ ،‬پخت و پز و توزیع مهمات کمک م ی کرد‪.‬‬ ‫پدر و مادرش شهید م ی ش��وند و او با دست خودش‬ ‫انها را خاک م ی کند‪ .‬دا‪ ،‬روایت همین روزهاست؛ با زبانی ساده‬ ‫و پر از جزئیات‪ .‬به اعتقاد بس��یاری از کارشناسان‪ ،‬این کتاب‬ ‫مهم ترین و تاثیرگذارترین کتاب در زمینه خاطره نگاری جنگ‬ ‫هشت ساله ای ران و ع راق محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫این کتاب اواخر شهریور ‪ ۱۳۸۷‬ب رای نخستی ن بار منتشر‬ ‫شده و رونمایی از این کتاب ششم ابان ماه ‪ ۸۷‬انجام شد‪ .‬این‬ ‫کتاب با هفتاد دوره چاپ و فروش بیش از پنجاه هزار نسخه‬ ‫در کمتر از ش��ش ماه رکورد تازه ای را در زمینه نشر کتاب در‬ ‫ای ران ثبت کرد‪ .‬این کتاب توانس��ت در بیس��ت و سومین‬ ‫تو نهمین‬ ‫نمایشگاه بی ن المللی کتاب ته ران به یکصد و بیس ‬ ‫چاپ خود برسد و در صدر لیست پرفروش ترین کتاب های‬ ‫این دوره از نمایش��گاه قرار گی��رد‪ .‬در بیس��ت و چهارمین‬ ‫نمایش��گاه بی ن المللی کتاب ته��ران این کت��اب به چاپ‬ ‫یکصد و سی و هفتم رسید‪.‬‬ ‫جنایت های ما در خرمشهر‬ ‫همه جنگ روایت ما نیست‪ ،‬ع راق ی ها هم از این حادثه‬ ‫روایت هایی دارند که ش��نیدن انها م ی تواند در رس��یدن به‬ ‫تصویری درست تر کمک کند‪« .‬جنایت های ما در خرمشهر»‬ ‫ی از افس ران ع راقی است که پس‬ ‫حاوی اعترافات بسیار مهم ‬ ‫از گذشت سال ها از ازادسازی خرمشهر بیان شده است‪ .‬این‬ ‫خاط رات به رشته تحریر درامد تا اسناد انکارناپذیری علیه رژیم‬ ‫ع راق باشد‪ .‬سرهنگ دوم سلمان صفر درویش‪ ،‬سرهنگ دوم‬ ‫منیر مروان العبیدی‪ ،‬سرگرد کمال طه العامری‪ ،‬سروان سعد‬ ‫مصاول الکریم‪ ،‬س��رهنگ دوم ثامر احمد الفلوجی‪ ،‬سروان‬ ‫سعدی فرحان الکرخی‪ ،‬س��رهنگ دوم سالم نوری الدلیلی‪،‬‬ ‫سرگر د هانی السامرایی و سرهنگ ستاد فکری حسین‪ ،‬برخی‬ ‫از افس ران ع راقی بودند که در ش��رایط بحرانی در خرمشهر‬ ‫حضور داش��تند‪ .‬انها به نوش��تن این حوادث اقدام کرده اند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫روایت نخل ها و حماسه‬ ‫مس��اوات اس��ت که خاط رات دوره بعد از انقالب و ش��روع‬ ‫جنگ تحمیلی را بازگو م ی کند‪ .‬اشرف السادات مساوات در‬ ‫این کتاب با بیانی گی را و با لحنی اکنده از احساس مادرانه به‬ ‫بیان خاط رات سال های رفته م ی پردازد‪ .‬سال هایی را که در‬ ‫تب دوری از فرزندش م ی سوزد‪ .‬از جس ت وجوی بیمارستان ها‬ ‫گرفته‪ ،‬س��رزدن به سردخانه ها‪ ،‬پزش��کی قانونی و مشاهده‬ ‫جنازه های تکه تکه و سوخته روایت دلخراشی از صحنه های‬ ‫مختلف جنگ است‪ .‬خانم سیس��تانی در این کتاب‪ ،‬یاد ان‬ ‫روزهای جاری در تن این خاک را پیش چشمان ما به نمایش‬ ‫گذاشته است‪ .‬روزهای س��خت انتظار مادری که در یک روز‬ ‫لباس بس��یجی به تن فرزند هفده س��اله اش م ی کند و او را‬ ‫در سن و س��الی که باید مدرس��ه م ی رفت به مدرسه جنگ‬ ‫م ی فرستد؛ مدرسه ای که از هر مدرسه و دانشگاهی گی راتر‬ ‫و پرمحتواتر است‪.‬‬ ‫‪75‬‬ ‫پهلوان باشی رفت‬ ‫علیرضا سلیمانی درگذشت‬ ‫کفش هایش پاره ش��د‪ ،‬هیچ کفش��ی به اندازه پای او‬ ‫نم ی ش��د بعد از مس��ابقه با ان غول المانی یعنی اندریاس‬ ‫شرودر‪ ،‬قهرمانی که پیش از ان یک بار حتی قهرمان ای رانی‬ ‫را ضربه فنی کرده بود‪ .‬ان روزها هنوز ورزش ای ران به جایی‬ ‫نرسیده بود که اسپانسر داشته باشد تا کسی در مورد تقلبی‬ ‫بودن یا نبودن لوازم ورزشی بحث کند‪ .‬پاره شدن کفش های‬ ‫او م ی توانس��ت یک بحران بزرگ باش��د‪ ،‬بحرانی به اندازه‬ ‫پاهای یک قهرمان ‪ 130‬کیلویی ک��ه پایش در کفش هیچ‬ ‫کس دیگری جا نم ی شد‪ ،‬به غیر از یک قهرمان ‪ 130‬کیلویی‬ ‫دیگر‪ ،‬کس��ی مثل حریف امریکای ی اش‪ .‬حریف قهرمانی پر‬ ‫اوازه بود‪ ،‬بوریس بومگارتنر دارنده ‪ 13‬مدال جهان و المپیک‬ ‫(‪ 9‬مدال جهانی و ‪ 4‬مدال المپیک)‪ .‬او را حماسی برد‪ ،‬وقتی‬ ‫‪ 4‬بر صفر عقب افتاد هیچ کس باورش نم ی ش��د که بتواند‬ ‫جب ران کند‪ ،‬هی چ کس‪ ،‬اما او ب رای انکه به اولین مدال جهانی‬ ‫عمرش برسد‪ ،‬کلی غیرت با خودش اورده بود‪ .‬فینال را برد با‬ ‫همان کفش های قرضی‪ .‬چه روزی بود ب رای خودش‪ ،‬روزی‬ ‫که ب رای یک نسل کم از هشتم اذر و پیروزی مقابل استرالیا‬ ‫نداش��ت‪ .‬ان مدال اولین مدال طالی کش��تی ای ران پس از‬ ‫انقالب بود و سراغاز قهرمان ی های بعدی‪.‬‬ ‫دوگانه سلیمانی – سوخته سرایی‬ ‫قهرمان س��نگی ن وزن کش��تی جهان در بهمن سال‬ ‫‪ ۱۳۳۴‬در ته ران به دنیا امد‪ .‬به علت عالقه فراوان به ورزش‬ ‫کش��تی در س��نین پایین به باش��گاه هژبر واقع در خیابان‬ ‫قزوین رفت و زیر نظر محمد علی حس��امی ب��ه یادگیری‬ ‫کشتی پرداخت‪ .‬پس از دو سال روانه باشگاه پوالد شد و زیر‬ ‫نظر حس��ین مهراموز تمرینات خود را پ ی گرفت تا اینکه در‬ ‫سال ‪ ۱۳۵۵‬در حال ی که تنها ‪ ۲۰‬سال س��ن داشت به همراه‬ ‫تیم ملی در بازی های المپیک ‪ ۱۹۷۶‬مونترال ش��رکت کرد‪.‬‬ ‫در این بازی ها‪ ،‬سلیمانی در وزن ‪ ۹۰‬کیلوگرم حضور داشت‬ ‫و به علت تجربه کم توفیقی به دس��ت نی��اورد‪ .‬اوج دوران‬ ‫ورزش قهرمانی سلیمانی در دهه ‪ ۱۳۶۰‬بود که ای ران کمتر‬ ‫در رقابت های بی ن المللی حاضر م ی ش��د‪ ،‬به همین جهت‬ ‫سلیمانی در دو المپیک ‪ ۱۹۸۰‬و ‪ ۱۹۸۴‬به دلیل عدم شرکت‬ ‫ای ران و در المپیک ‪ ۱۹۸۸‬به دلیل مشکل ویزا حضور نداشت‪،‬‬ ‫او در المپیک ‪ ۱۹۹۲‬بارسلون هم در سن ‪ ۳۶‬سالگی شرکت‬ ‫داشت‪ .‬او که پرچمدار کاروان ورزش��ی ای ران هم بود‪ ،‬ابتدا ‪۳‬‬ ‫پیروزی با ضربه فن��ی را به نام خود ثبت ک��رد اما در رقابت‬ ‫چهارم در یک دیدار بس��یار نزدیک که ‪ ۱۰‬دقیقه و ‪ ۱۹‬ثانیه‬ ‫طول کشید با نتیجه ‪ ۲‬بر یک از محمود دمیر ترک شکست‬ ‫خ��ورد و در بازی پنجم با مس��اوی ب رابر کش��ت ی گیر کانادا‬ ‫به مقام ششم رس��ید‪ .‬اوج کار علیرضا س��لیمانی به همان‬ ‫قهرمانی در مس��ابقات قهرمانی جهان ‪ 1989‬در سوئیس‬ ‫برم ی گردد که با پیروزی مقابل بومگارتنر توانست تنها مدال‬ ‫قهرمانی سنگی ن وزن جهان را به نام خود ثبت کند‪ .‬اما جدال‬ ‫او و سوخته سرایی سال های سال اتفاقی بود که یک نسل‬ ‫به یاد م ی اورد‪ ،‬چیزی مانند رقابت مس��ی و رونالدو در نسل‬ ‫جدید؛ رقابتی که م ی توانست هزاران نفر را به سالن کشتی‬ ‫هفتم تیر بکشاند و حتی برگزارنشدن ان هیجان را معنا کند‪.‬‬ ‫چه کسی م ی دانست که پش��ت ان رقابت‪ ،‬رفاقتی عمیق‬ ‫خانه دارد‪ ،‬رفاقتی که باعث م ی ش��ود که سوخته سرایی در‬ ‫فراقش بگوید که کمرم شکس��ت‪« :‬حدود ‪ 40‬س��ال با هم‬ ‫بودیم‪ ،‬هم اتاق بودیم‪ .‬در اردوها و س��فرهای خارجی با هم‬ ‫بودیم و با اینکه ش��ش بار بازوبند پهلوانی کش��ور را بر بازو‬ ‫بسته و عنوان پهلوان باشی را از ان خود کرده بود‪ ،‬ولی هر جا‬ ‫م ی رفتیم اول مرا جلو م ی انداخت‪ .‬باورم نم ی شود‪ .‬هنوز هم‬ ‫باورم نشده که علیرضا دیگر بین ما نیست‪ .‬اخر ما ‪ 10‬روز با‬ ‫هم مشهد بودیم‪ .‬زیارت کردیم‪ ،‬گفتیم و خندیدیم و خوش‬ ‫گذراندیم و حاال‪ .‬فقط دو روز بود او را ندیده بودم‪ .‬همین قدر‬ ‫بگویم که با درگذشت علیرضا کمرم شکست‪ .‬دیگر نم ی دانم‬ ‫چه بگویم‪ ».‬قلب علیرضا س��لیمانی در روز ‪31‬اردیبهشت‬ ‫ماه ایس��تاد و قهرمان ما را تنها گذاش��ت‪ ،‬قهرمانی که نه‬ ‫خوش قیافه بود و ن��ه خوش صحبت اما ب رای یک نس��ل‬ ‫پیام اور شادی بود‪.‬‬ ‫درباره لیال‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫ی در مورد اتفاقات کن توضیح داد‬ ‫حاتم ‬ ‫جشنواره کن امسال با حاش��یه روبه رو بود‪ ،‬مصافحه‬ ‫لیال حاتم ی که به عنوان داور ش��صت و هفتمین جشنواره‬ ‫فیلم کن حضور داش��ت با ژی��ل ژاک��وب برگزارکننده این‬ ‫جشنواره حاشی ه های فراوانی را به همراه داشت‪ .‬حاتم ی که‬ ‫در سینمای ای ران چهره ای کم حاشیه است‪ ،‬روزهای سختی‬ ‫را پشت سر گذاشت‪ ،‬این مس��اله باعث شد که هم ژاکوب و‬ ‫هم لیال حاتمی به این حاشی ه ها واکنش نشان دهند‪ .‬رئیس‬ ‫‪ 84‬ساله کن در صفحه اجتماعی خود نوشت‪« :‬این من بودم‬ ‫که با خانم حاتمی روبوسی کردم‪ .‬در ان لحظه‪ ،‬او در نظر من‬ ‫مظهر تمامی سینمای ای ران بود‪ .‬این بحث و جنجالی است‬ ‫که به دلیل یک رس��م عادی و متداول دنیای غرب درگرفته‬ ‫است‪ ».‬لیال حاتمی هم در نامه ای ب رای اتفاقات رخ داده این‬ ‫گونه توضیح داد‪« :‬در این سال ها پیش��نهادات مختلفی را‬ ‫ب رای بازی در فیلم های خارج از ای ران به این دلیل نپذیرفتم‬ ‫که ادامه فعالیت در سینمای ای ران همیش��ه ب رایم اولویت‬ ‫داشته است‪ .‬در جش��نواره های بی ن المللی که در طول این‬ ‫س��ال ها حضور داش��ته ام چه به عنوان بازیگر فیلم ی که از‬ ‫سینمای ای ران در جشنواره حضور داشته و نمایندگی ای ران را‬ ‫ب رای دیگران تداعی م ی کرده و چه به عنوان داور منتخب و‬ ‫مدعو جشنواره ها که صرفا به عنوان شخصیتی مستقل در‬ ‫انها حضور داشته ام؛ سعی کرده ام موازین و اصول را رعایت‬ ‫کنم؛ به همین دلیل روشن که رعایت این اصول از الزامات‬ ‫کار در سینمای ای ران است‪ .‬این بار نیز طی مکاتباتی که با‬ ‫مسئوالن فستیوال داشتم‪ ،‬به تفصیل تمام نکات را توضیح‬ ‫داده بودم و خواس��تار همکاری انها ش��ده بودم‪ ،‬بناب راین در‬ ‫مراسم افتتاحیه و غیره؛ انها همه مقررات را م ی دانستند و با‬ ‫همکاری و درک متقابل هیچ مورد خاصی پیش نیامد‪ .‬اما در‬ ‫مورد اقای ژیل ژاکوب که با قریب‪ 90‬سال سن اخرین سال‬ ‫حضورش در فس��تیوال را م ی گذراند باید توضیح دهم که‬ ‫ایشان به علت کهولت و از یاد بردن همه تاکی دات؛ که معمول‬ ‫این سن و سال است؛ ضوابط یادشده را فراموش کرد و اقدام‬ ‫پیشگی رانه من ب رای دست دادن با ایشان هم موثر واقع نشد‪.‬‬ ‫مسلما ایش��ان ب رای من حکم پدربزرگ کهنسالی را داشت‬ ‫که میزبان من هم بود‪ .‬هرچند از ادای این توضیحات شرم‬ ‫دارم اما شاید ب رای کسانی که نم ی توانستند موقعیت ناگزیر‬ ‫من را درک کنند ناچار ش��دم وارد برخی جزئیات شوم‪ .‬با این‬ ‫حال از این پیشامد و اینکه احساسات کسانی را ازرده باشم‬ ‫بسیار متاسفم‪ ،‬چه خود تربی ت شده پدری هستم که همه از‬ ‫می زان عالقه او به دین و ملیت ای رانی اگاهند‪ ».‬لیال حاتمی‬ ‫ در این نامه نش��ان داده اس��ت که در یک عمل انجام شده‬ ‫قرار گرفته و اکنون هم تا ان حد پشیمان است که ب رای ان‬ ‫نامه ای م ی نگارد‪ ،‬هرچند هنوز اعتقاد بر این اس��ت که تمام‬ ‫نمایندگانی که با نام ای ران در مجامع جهانی شرکت م ی کنند‪،‬‬ ‫موظف هستند که شئون و اصول ای رانی و اسالمی را رعایت‬ ‫کنند‪ .‬ادامه ماجرا را باید با در نظ ر گرفتن تاسف و توضیحات‬ ‫خانم حاتمی پیگیری کرد‪.‬‬ ‫قصه های مردتبعیدی‬ ‫یار دیرین امام (ره)‬ ‫کتاب زندگینامه شهید دستغیب‬ ‫زندگی و مبارزات «ایت اهلل شهید سی د عب د الحسین دستغیب به روایت اسناد و خاط رات»‬ ‫به تدوینگری حمید سفید ش��هانقی و محمد چغایی اراکی منتشر ش��د‪« .‬ایت اهلل شهید‬ ‫سی د عب د الحسین دس��تغیب به روایت اس��ناد و خاط رات» در دو بخش و با تاکید بر اسناد‬ ‫به جای مانده از سازمان اطالعات و امنیت کشور (ساواک) و خاط رات نزدیکان ایشان و نیز با‬ ‫بهره گیری از خاط رات افراد موثر در بروز انقالب اسالمی در شی راز تدوین شده است‪.‬نگارندگان‬ ‫در بخش نخست کتاب با عنوان «مدخل پژوهشی» به شرح زندگی شهید ایت اهلل دستغیب‬ ‫از هنگام تولد تا شهادت پرداخته اند و سپس مبارزات سیاسی این مجتهد در مسیر نهضت‬ ‫امام خمینی(ره) مورد بحث قرار گرفته اس��ت‪ .‬محققان منابع شفاهی و اسناد و روایات را در‬ ‫این باره بررسی کرده اند و در این زمینه فعالی ت های اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و گاهشما ر زندگی‬ ‫شهید ایت اهلل دستغیب مورد توجه بود ه است‪ .‬اسناد به کارگرفته شده در کتاب «ایت اهلل شهید‬ ‫سی د عب د الحسین دستغیب به روایت اسناد و خاط رات» را مرکز اسناد انقالب اسالمی فراهم‬ ‫اورده‪.‬بخش دوم کتاب «ایت اهلل شهید سی د عب د الحسین دستغیب به روایت اسناد و خاط رات»‬ ‫به فهرست موضوعی اسناد اختصاص یافته‪ .‬این اسناد ب ر اساس تاریخ مرتب و ارائه شده اند و‬ ‫در برخی موارد به دلیل ناخوانا بودن اصل سند‪ ،‬نسخه بازنویسی شده ان اورده شده است‪.‬‬ ‫چند عکس را م ی شناس��ید که بتوان��د به عنوان‬ ‫نماد خودش را ثبت کند؟ وقتی یک فریم به این جایگاه‬ ‫م ی رسد باید ب رای عکاس ان جایگاهی ماندگار تصور کرد‪.‬‬ ‫بدون شک عکسی را دیده اید که افس ران همافر در حضور‬ ‫امام خمین��ی (ره) وفاداری خود را ب��ه ارمان های انقالب‬ ‫نشان م ی دهند‪ ،‬عکسی که در نگاه بسیاری نماد پایان‬ ‫دوران اختناق پهلوی بود که بقای ان در قدرت نظامی ان‬ ‫دیده م ی شد و شلیکی بود از دریچه یک دوربین به یک‬ ‫دستگاه تبلیغاتی‪ ...‬عکاس این عکس ها حسین پرتوی‬ ‫بود‪ ،‬عکاسی که با هنرمندی توانست عکسی را با یک‬ ‫زاویه نگاه درست ثبت کند که چهره افس ران همافر نباشد‬ ‫اما عکس هم شکوه دیدار را داشته باشد و هم ارزش خبری‬ ‫ ب ی نظیری داشته باشد‪ .‬دولت خبر را تکذیب کرد‪ ،‬عکس‬ ‫را دس��تکاری و مونتاژ شده دانس��ت و دستور دستگیری‬ ‫حسین پ رتوی صادر کرد‪ .‬امام به تکذیب خبر توسط دولت‬ ‫واکنش نشان دادند و دیدار خود با همافران را تایید کردند‪.‬‬ ‫تایید عکس و خبر توسط امام‪ ،‬حمله گارد شاهنشاهی به‬ ‫پادگان نیروی هوایی و حمایت مردم و تظاه رات انها را در پی‬ ‫داشت‪ .‬پس از تایید خبر از سوی امام‪ ،‬دولت دستور شناسایی‬ ‫همافران را صادر کرد و مردم را وادار م ی کرد در خیابان کارت‬ ‫شناس��ایی ارائه کنند‪ .‬اینجا بود که اهمیت عکس حس��ین‬ ‫پرتوی بیش از پیش مش��خص شد‪ .‬این عکس تنها عکس‬ ‫تاثی ر گذار پرتوی در ان روزگار نب��ود‪ .‬از جمله اثار این هنرمند‬ ‫م ی توان به عکس مربوط به بس��ته ش��دن فرودگاه توسط‬ ‫نویسنده عراقی برنده جایزه رمان خارجی ایندیپندنت‬ ‫ب رای اولین بار یک نویس��نده عرب برنده جایزه رمان خارجی ایندپندنت شد‪ .‬حسن‬ ‫بالسم تبعیدی ع راقی با کتاب «مسیح ع راقی» برنده جایزه ادبی ایندیپندنت در بخش‬ ‫رمان های خارجی شد‪ .‬در تاریخ ‪ 24‬س��اله جایزه ادبی ایندیپندنت این اولین بار است که‬ ‫نویسنده ای عرب توانسته چنین جایزه مهمی را کسب کند‪ .‬حس ن بالسم شاعر‪ ،‬نویسنده‬ ‫و فیلمساز ع راقی در تبعید است که در فنالند زندگی م ی کند و «مسیح ع راقی» دومین‬ ‫مجموعه داستان کوتاه وی است که در خارج از ع راق منتشر م ی شود که شامل ‪ 14‬داستان‬ ‫کوتاه فراموش نشده و اغلب دلخراش از ع راق جنگ زده است که ترکیبی از گزارش‪ ،‬خاطره‪،‬‬ ‫وقایع نگاری و فانتزی تاریک بالس��م از مکان ها و اتفاقاتی است که در ع راق رخ م ی دهد‪.‬‬ ‫«بوید نونکین» از هیات داوران گفت‪« :‬یک کار کالسیک از شاهد زنده پس از جنگ ع راق‬ ‫را در قلم بالسم م ی بینیم که به رشته تحریر در اورده اس��ت‪ ».‬بالسم متولد بغداد زندگی‬ ‫خود را صرف نوشتن داستان و ساختن فیلم کرده که در سال ‪ 1998‬از دست صدام شهر را‬ ‫به مقصد س��لیمانیه ترک کرد و در انجا علیه جنایات صدام فیلم ساخت و ب رای شکنجه‬ ‫نشدن در س��ال ‪ 2000‬به اروپا فرار کرده و پس از چهار س��ال اوارگی در فنالند پناهندگی‬ ‫گرفت‪ .‬جایزه ‪ 10‬هزار پوندی بین بالسم و مترجم اش جاناتان رایت تقسیم خواهد شد‪.‬‬ ‫ان عکس می ماند‬ ‫حسین پرتوی درگذشت‬ ‫نظامیان به فرمان بختیار در ‪ ۴‬بهمن ماه ‪ ،۱۳۵۷‬عکس مربوط‬ ‫به اعدام سران حکومت پهلوی در دبیرستان های علوی و رفاه‬ ‫و عکس مربوط به ورود امام خمین��ی (ره) به ای ران در فرودگاه‬ ‫مهراباد ‪ ۱۲‬بهمن ‪ ۱۳۵۷‬اشاره کرد‪ .‬حسین پرتوی متولد سال‬ ‫‪ 1321‬در اردبیل اس��ت‪ ،‬او در ‪ 15‬سالگی به کارگزینی روزنامه‬ ‫کیهان رفت‪ .‬رئیس کارگزینی به او گفت‪ ،‬ب رای شما جا نداریم‪،‬‬ ‫او ماند و نتیجه گرفت‪ .‬پس از دوره تحصیل در روزنامه کیهان‬ ‫مشغول کار شد‪ .‬در س��ال ‪ ۱۳۳۸‬به صورت حرفه ای با‬ ‫عکاسی ورزشی کار خود را ش��روع کرد‪ .‬در سال ‪۱۳۵۶‬‬ ‫از انقالب ای ران عکس های منحصربه فردی تهیه کرد‪.‬‬ ‫طی سال های جنگ ای ران و ع راق به عنوان دبیر سرویس‬ ‫عکس روزنامه کیهان برگزیده شد‪ .‬پرتوی تنها عکاس‬ ‫روزهای انقالب نبود‪ ،‬او رزمنده ای بود که همگام با دیگر‬ ‫ب رادران خ��ود‪ ،‬لحظه لحظه دفاع مردم ای��ران در مقابل‬ ‫هجوم دش��من را به جهان مخابره کرد‪ .‬پس از ‪ ۳۱‬سال‬ ‫خدمت در روزنامه کیهان در ‪ ۲۷‬شهریور ‪ ۱۳۶۸‬بازنشسته‬ ‫شد و به دلیل دوستی و عالقه ای که به پروفسور حسابی‬ ‫داشت با قسمت فرهنگی بنیاد حسابی همکاری خود را‬ ‫شروع کرد‪ .‬پرتوی همچنین برگزاری چندین نمایشگاه‬ ‫عکس با موضوع��ات انقالب و دفاع مق��دس‪ ،‬دریافت‬ ‫لوح تقدیر از نخستین جش��نواره تخصصی مطبوعات‬ ‫ورزشی در ای ران‪ ،‬دریافت لوح و تندیس از دومین همایش‬ ‫تجلیل از فجرافرینان عاشورایی(بهمن ‪ ،)۱۳۸۵‬دریافت‬ ‫لوح و مدال در همایش راویان نور و بزرگداشت عکاسان‬ ‫انقالب(بهمن ‪ )۱۳۸۶‬و دریافت تقدی رنامه از فرماندهی نیروی‬ ‫هوایی ارتش در استانه بیست و نهمین سالروز بیعت همافران‬ ‫با امام خمینی (ره) (بهمن ‪ )۱۳۸۶‬را در کارنام ه هنری خود دارد‪.‬‬ ‫اقای پرتوی س��ال ها دچار بیم��اری ای اس ال یا لو گهریک‬ ‫(بیماری ای که دس��تگاه عصبی مرک��زی را از کار م ی اندازد)‬ ‫ش��ده بود و بدون هیچ حرکتی در بستر بیماری بود و در سن‬ ‫‪ 72‬سالگی جان به جان افرین تسلیم کرد‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫دیدار‬ ‫نجات‬ ‫نوزادان از‬ ‫نگاه تایم‬ ‫پیرها و‬ ‫جوان ها‬ ‫سوژه مجله‬ ‫اشپیگل‬ ‫قدرت گیری‬ ‫«مودی»‬ ‫در هند و‬ ‫اکونومیست‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫سلمان فارسی‬ ‫اخرین اخبار از سریال داوود میرباقری‬ ‫داوود می رباقری پس از تجربه موفق سریال هایی نظیر‬ ‫«امام علی (ع)» و «مختارنامه» ب رای ساخت سریال فاخر بعدی‬ ‫خود به سراغ یکی از شخصی ت های تاثیرگذار صدر اسالم یعنی‬ ‫«سلمان فارسی» رفته است‪ .‬شخصیت سلمان ب رای اکثر مردم‬ ‫شناخته شده است‪ .‬وی یکی از صحابیون نزدیک پیامب ر (ص)‬ ‫بوده که ای رانی اس��ت و مقام و منزلت ب��اال و تاثیرگذاری در‬ ‫حوزه معارف اسالمی و رشد و تکریم ان داشته است‪ .‬چنانچه‬ ‫وقتی رسول اکرم (ص) مقام و جایگاه سلمان را اعالم م ی کند‪،‬‬ ‫م ی گوید؛ او از اهل بیت ماست‪ .‬شخصیت این فرد که زندگی‬ ‫پرفراز ونشیبی در جس ت وجوی حقیقت و خدا داشته‪ ،‬جذاب‬ ‫است و از مهم ترین مکاتب روزگار خود با تعقل عبور م ی کند‬ ‫تا در اسالم ارام بگیرد‪« .‬بهروز خوش رزم» به عنوان تهی ه کننده‬ ‫س��ریال تلویزیونی «س��لمان فارس��ی» به کارگردانی داوود‬ ‫می رباقری و محصول سیمافیلم با این پروژه قرارداد بسته است‪.‬‬ ‫خوش رزم در مورد این کار گفته بود‪« :‬طرح ساخت سریال فاخر‬ ‫«سلمان فارسی» از ‪ 13‬سال پیش توسط سی د داوود می رباقری‬ ‫مطرح شد که در همان زمان در مرحله نگارش سیناپس متوقف‬ ‫شد‪ .‬قرار است که می رباقری کارگردانی و نویسندگی این کار را بر‬ ‫عهده بگیرد‪ .‬در مدت زمانی که می رباقری در حال تصوی ربرداری‬ ‫سریال «شاهگوش» است کار تحقیقات را انجام م ی دهیم و‬ ‫پس از ان به ما اضافه م ی شود‪ .‬در این سریال به زندگی «سلمان‬ ‫فارسی» از بدو تولد تا زمان مرگ و به ویژه مقطع مشرف شدن‬ ‫او به دین اسالم و همراهی وی با پیامبر (ص) توجه م ی شود‪.‬‬ ‫شخصیتی که سه دین بزرگ زرتشت‪ ،‬مسیحی و در کنار ان‬ ‫یهودی و در پایان اسالم را تحلیل م ی کند و در کنار علی (ع)‬ ‫ارام م ی گیرد‪.‬‬ ‫سریال «سلمان فارس��ی» در ‪ 40‬قسمت ‪ 55‬دقیقه ای‬ ‫به سفارش معاونت سیما به کارگردانی داوود می رباقری تولید‬ ‫م ی شود‪« ».‬سید داوود می رباقری» اخی را در مصاحب ه ای درباره‬ ‫مراحل طی شده مجموعه تلویزیونی سلمان فارسی گفت‪« :‬در‬ ‫حال حاضر مشغول نگارش فیلمنامه هستم و به مراحل اجرایی‬ ‫و پی ش تولید نرسیده ایم‪.‬زندگی سلمان فارسی از جمله مواردی‬ ‫است که عالقه بسیاری به ان دارم و البته ضمن توافقی که با‬ ‫صداوسیما داشته ایم‪ ،‬قرار یک ساله ای ب رای نگارش فیلمنامه‬ ‫گذاش��ته ایم‪ .‬در حقیقت نگارش فیلمنامه تا پایان امسال به‬ ‫پایان م ی رسد‪ .‬ساخت س��ریال «سلمان فارسی» حساسیت‬ ‫و دقت باالیی را طلب م ی کن��د‪ .‬کارهای ما اکث��را محدود و‬ ‫محصور در مرزهای خودمان ب��وده و گاهی پیش امده اثاری‬ ‫چون «مختارنامه» یا «امام عل��ی (ع)» فراتر رفته اند‪ .‬در این‬ ‫زمینه دیگر نباید مالحظه بضاعت و امکانات را کرد و زمانی‬ ‫که سراغ تولید اثری م ی رویم و به عنوان مثال سلمان را وسط‬ ‫م ی گذاریم‪ ،‬حیف است کم بگذاریم‪ ».‬می رباقری پیش از این‬ ‫هم در اظهارنظری درباره مجموعه سلمان فارسی گفته بود‪:‬‬ ‫«سلمان فارس��ی چهار ب رابر «مختارنامه» گسترده و سخت‬ ‫است‪ .‬من به زندگی سلمان عالقه مندم‪ .‬او به من کمک کرد‬ ‫و در پاره ای اوقات از پرتاب ها و سقوط هایی نجاتم داد‪ .‬من با‬ ‫او ‪ 10‬سال رفاقت کردم و همسفر هم بودیم و توفیقی نصیبم‬ ‫ش��د تا بتوانم این پروژه را به انجام برسانم‪ ».‬سریال «سلمان‬ ‫فارسی» قرار است در شهرک سینمایی شاهرود که در اط راف‬ ‫شهر کالته خیج واقع در جاده شاهرود – ازادشهر احداث خ واهد‬ ‫شد‪ ،‬فیلمبرداری شود‪.‬‬ ‫شبکه تلویزیونی افق‬ ‫قندپهلو‬ ‫سری تازه در ماه رمضان‬ ‫ساالر‬ ‫سریال شبکه دو برای ماه محرم‬ ‫بیست و دومین شبکه تلویزیون به نام «افق» در استانه‬ ‫سوم خرداد‪ ،‬سالروز فتح خرمشهر روی انتن رفت‪ .‬با تنظیم‬ ‫مجدد دستگاه های ستاپ باکس (دیجیتال) این شبکه قابل‬ ‫دریافت اس��ت‪ .‬مخاطبان این ش��بکه با جس��ت وجوی نام‬ ‫ان امکان اس��تفاده از برنامه های «افق» را دارند‪ .‬استراتژی‬ ‫ش��بکه افق پرداختن به مبانی دینی‪ ،‬ارزش های فرهنگی و‬ ‫موضوعات دفاع مقدس است‪ .‬انتقال ارزش های ای ران اسالمی‬ ‫به نس ل های اتی‪ ،‬پاسداشت از ارمان های انقالب اسالمی و‬ ‫تقویت فرهنگ دینی نیز از جمله دیگر اهداف این شبکه به‬ ‫ش��مار م ی رود‪.‬دفاع مقدس یک الگوی مشخص و علمی‬ ‫ ب رای استکبارس��تیزی و اتکا به خودباوری بوده و بر همین‬ ‫اساس نیز شبکه افق س��عی در ترویج این ارزش ها خواهد‬ ‫داشت‪ .‬س��ی د عزت اهلل ضرغامی‪ ،‬رئیس سازمان صداوسیما‬ ‫اولین کسی بود که از راه اندازی شبکه تلویزیونی «افق» خبر‬ ‫داده و گفته بود‪« :‬این شبکه جدید‪ ،‬فرهنگی است و با لوگوی‬ ‫پخش ازمایشی در ته ران راه اندازی م ی شود‪».‬‬ ‫سری جدید جنگ ادبی قندپهلو با شرکت طنزپردازان‬ ‫مطرح کش��ور با اجرای رضا رفیع و داوری شه رام شکیبا با‬ ‫تهی ه کنندگی امیر قمیشی در ماه مبارک رمضان از شبکه‬ ‫اموزش پخش م ی ش��ود‪ .‬این جنگ ادبی‪ ،‬یک��ی از نمونه‬ ‫برنامه های موفق ادبی است که اساس ترکیب طنز با بازی‬ ‫قدیمی و سنتی مشاعره اس��ت و مخاطبان بیشماری را به‬ ‫خود جذب کرده است‪.‬‬ ‫رضا رفیع در توصیف دایره مخاطبان م ی گوید‪« :‬من‬ ‫کلمه وحشتناک را ب رای استقبال مخاطبان از این برنامه به‬ ‫کار م ی برم تا هم تعبیر طنزامیز باش��د و هم اوج استقبال‬ ‫مردم از این جنگ ادبی را نشان دهم! در هر سری از برنامه‬ ‫قندپهلو حداقل یک ایتم جدید اضافه کرده ایم تا نواوری شده‬ ‫باشد‪ .‬فعال در همین قالب و با تغییر محتوا پیش م ی رویم‬ ‫اما باتوجه به اینکه تع داد طنزپردازان محدود است‪ ،‬امیدواریم‬ ‫در اینده‪ ،‬با روش های دیگر مثل تغییر س��اختار بتوانیم این‬ ‫ب رنامه را ادامه دهیم‪».‬‬ ‫محمدعلی اس�لامی مجموعه تلویزیونی «ساالر»‬ ‫را در ‪ 30‬قس��مت ‪ 30‬دقیقه ای ب رای پخش در ایام محرم از‬ ‫شبکه دو سیما به کارگردانی مهدی کرم پور تهی ه م ی کند‪.‬‬ ‫این مجموعه تلویزیونی روایت زندگی فردی به نام «ساالر»‬ ‫است که مدیریت یک موسسه مالی و اعتباری را به عهده‬ ‫دارد‪ .‬او مردی خیر و مردم دار اس��ت که تکی ه اش در عزای‬ ‫حس��ینی رونق کم نظیری دارد‪ ،‬اما راز س��ر ب��ه مهری در‬ ‫دل پنهان کرده است‪ .‬تهی ه کننده «س��االر» درباره اخرین‬ ‫وضعیت ای��ن مجموع��ه تلویزیونی گفت‪« :‬این س��ریال‬ ‫از قص��ه ای ش��یرین و فیلمنامه ای قوی برخوردار اس��ت‪.‬‬ ‫بازنویسی ‪ 80‬درصد از فیلمنامه این اثر توسط خسرو نقیبی‬ ‫انجام ش��ده و تا اول خرداد پی ش تولید کار اغاز م ی ش��ود‪.‬‬ ‫همه تالش ما این است که فیلمنامه خوبی داشته باشیم‪.‬‬ ‫بازنویسی این اثر با دقت و وسواس خاصی در حال پیگیری‬ ‫است و خوش��بختانه تا امروز نتیجه مطلوب حاصل شده‬ ‫است‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫تولد یک شبکه با زمینه فرهنگی‬ ‫جام بیستم به روایت سیما‬ ‫جام جهانی اتفاقی اس��ت که هر چهار س��ال یک بار‪،‬‬ ‫همه دنیا را تحت تاثیر خود ق��رار م ی دهد‪ .‬همه اتفاقی که‬ ‫در جام جهانی رخ م ی دهد‪ ،‬دیدن مس��ابقات نیست‪ ،‬هرچند‬ ‫پخش مس��تقیم خودش رخدادی اس��ت ک��ه نم ی توان از‬ ‫کنار ان به راحتی گذشت و خوش��بختانه مخاطبان ای رانی‬ ‫م ی توانند این لذت را مثل جام های جهانی گذشته درک کنند‬ ‫اما جدا از دیدن بازی ها‪ ،‬اخبار و تحلی ل های جام جهانی هم‬ ‫ارزش فراوانی دارند که س��یما قصد دارد که در زمان پخش‬ ‫جام جهانی از جنب ه های مختلف این رویدادها را بررسی کند‪،‬‬ ‫حتی از جنبه طنز‪ .‬نگاهی داریم به چند ویژه ب رنامه که در زمان‬ ‫جام جهانی شاهد ان خواهیم بود‪.‬‬ ‫عادل فردوس ی پور و رفقا‬ ‫ع��ادل فردوس��ی پور امس��ال به عنوان‬ ‫تهی ه کننده برنامه ویژه جام جهانی انتخاب شد‬ ‫و قرار است در ایام برگزاری مسابقات جام جهانی‬ ‫‪ ۲۰۱۴‬برزیل برنامه خود را از ش��بکه سه سیما‬ ‫روی انت��ن ببرد‪ .‬ای��ن برنامه که قرار اس��ت با‬ ‫مجری گری عادل فردوس��ی پور‪ ،‬رضا جاودانی‬ ‫و محمدحسین میثاقی پخش ش��ود‪ ،‬از ‪ ۱۹‬یا‬ ‫‪ ۲۰‬خرداد و سه‪ ،‬چهار روز پیش از اغاز مسابقات‬ ‫جام جهان��ی کار خ��ود را اغاز خواهد ک��رد و از‬ ‫بام��داد ‪ ۲۳‬خرداد به پخش مراس��م افتتاحیه و‬ ‫بازی ها م ی پردازد‪ .‬ب رنامه های ابتدایی ویژه ب رنامه‬ ‫جام جهانی قرار است به معرفی گروه ها و تیم ها‬ ‫اختصاص یابد که این بخش با ایتم هایی جدید‬ ‫و متفاوت توسط گروه برنامه فوتبال ‪ ۱۲۰‬روی‬ ‫انتن خواهد رفت‪.‬‬ ‫و پس از ان نیز به بررسی مسائل روز ورزش خواهند پرداخت‪.‬‬ ‫برازوکا‬ ‫ش��بکه ورزش با پخش برنام��ه جدید «ب��رازوکا» به‬ ‫تهی ه کنندگی پیمان یوس��فی و مزدک میرزایی به استقبال‬ ‫جام جهانی رفته است‪ .‬در این برنامه مجری به همراه چهار‬ ‫خبرنگار از رس��انه ها اقدام ب��ه بازخوانی اخب��ار جام جهانی‬ ‫م ی کنند‪ .‬اجرای این برنامه نیز بر عه��ده مهدی توتونچی‬ ‫و پژمان نجات پور اس��ت‪ .‬در «ب رازوکا» ب��ه جز مرور خبرها‪،‬‬ ‫تیم های ش��رکت کننده معرفی شده و حواش��ی بازی های‬ ‫تدارکاتی جام جهانی نیز مورد بررس��ی قرار م ی گیرد‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه گزارش های مردمی‪ ،‬عکس ها و ویدئوهای مربوط به‬ ‫جام جهانی نیز پخش م ی شود‪ .‬این برنامه از ساعت ‪ 21‬هر‬ ‫شب (غیر از جمع ه ها) تا شروع جام جهانی روی انتن شبکه‬ ‫ورزش م ی رود و از خبرنگاران و روزنامه نگاران جوان و فعال‬ ‫حوزه فوتبال ب رای مرور اخبار مربوط به جام جهانی استفاده‬ ‫خواهد ش��د‪« .‬ب رازوکا» نام توپ رس��می جام جهانی ‪2014‬‬ ‫برزیل است‪.‬‬ ‫هر روز ورزش‬ ‫برنامه هر روز ورزش که ساعت ‪ 12:10‬هر روز از شبکه‬ ‫خبر پخش م ی شود از هفته گذشته با تیم جدید‪ ،‬رویه جدیدی‬ ‫را در پیش گرفته است‪ .‬با نظر سیروس معدن دار مدیر گروه‬ ‫ورزش ش��بکه خب��ر‪ ،‬تهی ه کنندگی این برنام��ه به مجتبی‬ ‫سجادی سپرده شده و این برنامه از هفته گذشته پرونده ویژه‬ ‫جام جهانی را باز کرد و هر روز به بررس��ی تیم های مختلف‬ ‫م ی پردازد‪ .‬عالوه بر سجادی‪ ،‬امید گلمکانی به عنوان مدیر‬ ‫تولید و ش��ه رام نوروزی‪ ،‬حسین اس��ماعیلی و محمدرضا‬ ‫یکتامرام به عنوان مجری در تیم جدی��د این برنامه حضور‬ ‫دارند و تا پایان جام جهانی به بررسی این مسابقات م ی پردازند‬ ‫کاله قرمزی‬ ‫مجموعه «کاله قرمزی» در س��ال ‪ 93‬ش��امل هفت‬ ‫ویژه برنامه اس��ت که یک قس��مت از ان پی��ش از برگزاری‬ ‫مس��ابقات تیم ملی کش��ورمان در جام جهانی ‪ 2014‬برزیل‪،‬‬ ‫به نمایش درم ی اید‪« .‬ایرج طهماسب» کارگردان مجموعه‬ ‫شاد و مفرح کاله قرمزی و پس��رخاله که هر سال عید نوروز‬ ‫مخاطبین زی��ادی را پ��ای تلویزیون م ی نش��اند‪ ،‬این بار به‬ ‫مناس��بت مس��ابقات جام جهانی ویژه برنام��ه کاله قرمزی‬ ‫و پس��رخانه را اماده نمای��ش م ی کند‪ .‬هنوز حج��م و زمان‬ ‫پخش این ویژه برنامه ها مشخص نیس��ت اما حداقل ب رای‬ ‫س��ه بازی ای ران و نیجریه‪ ،‬ای ران و ارژانتین و ای ران بوس��نی‬ ‫زاویه ‪5‬‬ ‫برنامه علم ی ‪ ،‬تحلیلی و ورزش��ی زاویه با‬ ‫اجرای بیژن خ راسانی و مهدی واعظی چهارشنبه‬ ‫و جمعه شب های هر هفته ویژه مسابقات فوتبال‬ ‫جام جهان��ی ‪ 2014‬روی انت��ن خواه��د رفت‪ .‬در‬ ‫این برنامه مروری بر دوره های پیش��ین فوتبال‬ ‫جام جهانی م ی شود‪ ،‬همچنین بررسی وضعیت‬ ‫تیم ملی فوتبال کش��ور و دیگر تیم های حاضر‬ ‫در بیس��تمین دوره جام جهانی فوتبال توس��ط‬ ‫کارشناس��ان برتر فوتبال از س��رفصل های این‬ ‫برنام��ه در هفته ه��ای اتی خواهد ب��ود‪ .‬پخش‬ ‫وله های جام جهانی‪ ،‬مس��ابقه پیامکی ویژه این‬ ‫موضوع و‪ ...‬از دیگر بخش های این ب رنامه خواهد‬ ‫بود‪ .‬این برنامه ایتم��ی به نام «خودمان��ی» دارد که در این‬ ‫بخش گپ و گفت��ی «خودمانی» با اهالی هن��ر‪ ،‬ورزش و‪...‬‬ ‫پی رامون برگزاری مسابقات فوتبال جام جهانی ‪ 2014‬در نظر‬ ‫گرفته شده که در البه الی ب رنامه پخش م ی شود‪.‬‬ ‫گزارشگر اعزامی‬ ‫پس از انکه ‪ 16‬سال پیش جواد خیابانی راهی فرانسه‬ ‫شد و هشت سال قبل عادل فردوس��ی پور به المان رفت‪،‬‬ ‫حاال نوبت به مزدک میرزایی رس��یده اس��ت تا با حضور در‬ ‫برزیل به ارزوی دیرینه اش برسد‪ .‬حضور میرزایی در برزیل‬ ‫قطعی شده و س��ه بازی ما در جام جهانی ‪ 2014‬را او گزارش‬ ‫خواهد کرد‪ .‬نکته جالب اینکه تا به حال هر س��ه گزارشگر‬ ‫اعزامی ای ران به ج��ام جهانی‪ ،‬بازی ه��ای نهایی منجر به‬ ‫صعود کشورمان در مرحله مقدماتی را هم گزارش کرده اند؛‬ ‫چنان که خیابانی روی ب��ازی ای ران ‪ -‬اس��ترالیا در ملبورن‬ ‫حرف زد‪ ،‬گزارش دیدار با بحرین در ورزشگاه ازادی به عادل‬ ‫رسید و مسابقه با کره جنوبی در اولسان هم به مزدک سپرده‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫جام قهوه ای‬ ‫شبکه خبر با ایتمی به نام «جام قهوه ای»‬ ‫به پوشش اخبار و حواشی مربوط به جام جهانی‬ ‫‪ 2014‬برزیل خواهد پرداخت‪.‬‬ ‫ایت��م وی��ژه «جام قه��وه ای» ب��ه زودی‬ ‫در مجل��ه خب��ری س��اعت ‪ 14‬و ‪ 30‬دقیقه این‬ ‫ش��بکه تقدیم عالقه مندان فوتبال و مشتاقان‬ ‫جام جهان��ی خواهد ش��د‪ .‬ای��ن ایتم ش��امل‬ ‫بخش های مختلفی از جمله معرفی کش��ورها و تیم های‬ ‫ملی شرکت کننده در جام جهانی برزیل‪ ،‬تاریخچه ای از ادوار‬ ‫گذش��ته جام جهانی و ارائه دانس��تن ی ها و اطالعاتی تازه از‬ ‫نواوری و فن اوری های مورد استفاده در جام بیستم است که‬ ‫از سوم خرداد تا زمان اغاز رقابت ها‪ ،‬در مجله ورزشی ساعت‬ ‫‪ 14‬و ‪ 30‬دقیقه شبکه خبر پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫شبکه نسیم با رضویان‬ ‫برنامه «نسیم برزیل» قرار اس��ت از ابتدای مسابقات‬ ‫جام جهانی تا پایان مسابقات از شبکه نسیم هر روز به مدت‬ ‫‪ ۳۰‬دقیقه با اجرای جواد رضویان به شکل زنده روی انتن برود‪.‬‬ ‫برنامه «نس��یم برزیل » که با محوریت طنز همراه است هر‬ ‫روز می زبان یک میهمان از عرصه هنر و ورزش خواهد بود و‬ ‫با انان درخصوص مسابقات جام جهانی صحبت م ی شود؛‬ ‫ضمن اینکه قرار است بخشی از بازی های جام جهانی را نیز‬ ‫پخش کند‪ .‬همچنین ب رنامه «نسیم برزیل» قرار‬ ‫است مسابقه ای در خود داش��ته باشد که در ان‬ ‫مسابقه از مردم درخصوص اینکه کدام تیم صعود‬ ‫م ی کند‪ ،‬نظرسنجی شود‪ .‬همچنین این برنامه‬ ‫قرار است با رویکردی متفاوت همراه با طنز ب رای‬ ‫اولین بار روی انتن تلویزیون برود که امیدواریم‬ ‫ب رای بینندگان جذاب باشد‪ .‬هنوز زمان مشخصی‬ ‫ب رای پخش ب رنامه «نسیم برزیل» در نظر گرفته‬ ‫نشده و ساعت پیشنهادی پخش این ب رنامه فعال‬ ‫بین ساعت ‪ ۱۹‬الی ‪ ۱۹‬و ‪ ۳۰‬دقیقه در نظر گرفته‬ ‫شده اما این زمان هنوز قطعی نشده است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫از عادل فردوسی پور تا جواد رضویان‬ ‫ویژه برنامه هایی در نظر گرفته ش��ده ک��ه در ان ایام پخش‬ ‫خواهد شد‪ .‬در قسمت اول این ویژه ب رنامه عادل فردوس ی پور‬ ‫هم به عنوان میهمان حضور دارد‪ .‬عوامل ب رنامه کاله قرمزی‬ ‫ب رای ش��روع یک تیزر از ویژه برنامه خود ب��رای جام جهانی‬ ‫در فضای مجازی منتش��ر کرده اند‪ .‬در ای��ن ویژه برنامه نیز‬ ‫مانند همیش��ه میهمانانی حضور دارند ک��ه از چهره های‬ ‫مطرح و شناخته ش��ده هس��تند‪ ،‬اما میان این افراد‪ ،‬یکی از‬ ‫فوتبالیس ت های سرشناس کشورمان میهمان کاله قرمزی‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫فاخته‬ ‫سریالمناسبتیماهرمضان‬ ‫«فاخته» ب��ه تهی ه کنندگی داود قچ��اق و کارگردانی‬ ‫محمود معظمی کاری از گروه کودک و خردس��ال ش��بکه‬ ‫دو سیماست که در ‪ 33‬قس��مت ب رای پخش در ماه مبارک‬ ‫رمضان در حال تولید است‪ .‬فیلمنامه این سریال که عل ی اکبر‬ ‫محلوجیان ان را نوشته درباره دختری از یک خانواده فرهیخته‬ ‫است که درس��ت اول ماه رمضان به س��ن تکلیف رسیده و‬ ‫تمام اعمال دینی بر او واجب م ی ش��ود‪.‬این سریال با بازی‬ ‫ثریا قاس��م ی (مادربزرگ)‪ ،‬عبدالرضا اکبری (پ��در خانواده)‪،‬‬ ‫کمند امیرس��لیمانی (مادر خانواده)‪ ،‬فرخ نعمتی (پدربزرگ)‪،‬‬ ‫ش��ه رام عبدلی (عمو)‪ ،‬رحیم نوروزی‪ ،‬متین س��توده (دختر‬ ‫بزرگ خانواده)‪ ،‬نگین معتضدی (زن عمو) و هنرمند خردسال‬ ‫سپیده کاشانی در نقش اصلی و دختر کوچک خانواده روی‬ ‫انتن شبکه دو سیما خواهد رفت‪.‬‬ ‫یکی دیگر از بازیگران این س��ریال فریبا نادری است‪.‬‬ ‫نادری در این س��ریال نقش زنی با نام خودش فریبا را بازی‬ ‫م ی کند که در پی کشف مس��ائلی‪ ،‬مدام به زندگی خانواده‬ ‫حاج عزت سرک م ی کشد‪ .‬یکی دیگر از بازیگران اصلی این‬ ‫س��ریال عبدالرضا اکبری اس��ت‪ .‬او درباره نقش خود در این‬ ‫سریال م ی گوید‪« :‬داستان این سریال حول محور عزت خان‬ ‫شکل م ی گیرد و من نقش یک پزشک به نام منصور صادقی‬ ‫را در این داستان دارم که درگیر مسائل و قصه های مختلفی‬ ‫م ی شود‪.‬در این س��ریال هرکدام از ادم ها داستان های خاص‬ ‫خود را دارند و سریال بیشتر به مسائلی م ی پردازد که جنبه‬ ‫ارزشی و انسان سازی دارد‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم ب��رای ایامی چون ماه مب��ارک رمضان‬ ‫قصه ها رنگ و بوی این ش��ب ها را دارد و حال و هوای درون‬ ‫انسان را بیشتر کنکاش م ی کند‪ ».‬جلیل فرجاد هم در این‬ ‫سریال بازی م ی کند‪ ،‬او اصرار دارد که از داستان سریال چیزی‬ ‫نگوی��د‪ ،‬او نقش��ش را در این مجموعه ای��ن گونه توصیف‬ ‫م ی کند‪« :‬من به تازگی به این سریال پیوسته ام و در ان نقش‬ ‫وکیل دو شریک را بازی م ی کنم که با یکی از این دو شریک‬ ‫یعنی حاج عزت صمیمیت بیشتری داشته ام‪ .‬البته حاج عزت‬ ‫در سریال دیده نم ی ش��ود و ما تنها عکس او را م ی بینیم‪ .‬با‬ ‫تولید سریال های معنا گرا‬ ‫یادداشت های یک زن خانه دار‬ ‫مدیر ش��بکه ق��ران و معارف‬ ‫و دبی��ر ش��ورای معارف س��یما در‬ ‫لوکیشن فیلم تلویزیونی «باردیگر‬ ‫بنگ��ر» حاضر ش��د و از برنامه های‬ ‫اتی این شبکه ب رای ورود به عرصه‬ ‫تولید فیلم و سریال خبر داد‪ .‬حسن‬ ‫گروسی‪ ،‬مدیر شبکه قران و معارف‬ ‫سیما با اشاره به رقابت شدید میان‬ ‫شبکه های تلویزیونی در جذب مخاطب گفت‪« :‬با گس��ترش شبکه های نسل جدید در‬ ‫رسانه ملی برخی ریزش مخاطبان شبکه قران را پی ش بینی م ی کردند‪ ،‬در حالی که امار و‬ ‫نظرسنج ی ها حکایت از ان دارد که شبکه قران نه تنها ریزشی در مخاطبان نداشته‪ ،‬بلکه‬ ‫به مدد ائمه (ع) بر تعداد انها نیز افزوده شده است‪ .‬این شبکه توانست با تولید برنامه هایی‬ ‫همچون «شب اسمانی» موجی جدید در توسعه فقه شیعی و پاسخگویی به شبهات به‬ ‫راه بیندازد‪ .‬امسال تولید شش سریال ارزشمند معناگرا در دستورکار شبکه قرار گرفته است‪.‬‬ ‫همچنین امیدواریم با برطرف شدن مشکالت مالی بتوانیم با تولید تله فیلم های متعدد هر‬ ‫شب یک تله فیلم قرانی و معارفی روی انتن ببریم‪ .‬رضایتمندی ‪ 90‬درصدی مخاطبان ما‬ ‫حاصل تالش این عزیزان و تمام عزیزانی است که دغدغه قرانی دارند‪».‬‬ ‫س��ریال «یادداشت های یک‬ ‫زن خانه دار» به کارگردانی مسعود‬ ‫کرامتی و تهی ه کنندگی اسماعیل‬ ‫عفیفه در ‪ 45‬قسمت‪ 35 ،‬دقیقه ای‬ ‫ب رای پخش از ش��بکه چهار سیما‬ ‫تولید م ی شود‪ .‬هم اکنون حدود یک‬ ‫ماه است که تصویربرداری سریال‬ ‫اغاز شده و حدود پنج ماه ساخت و‬ ‫تولید سریال طول خواهد کشید‪ .‬این سریال شش بازیگر اصلی دارد که از این میان شقایق‬ ‫دهقان نقش زن خانه دار این سریال است که یادداشت م ی نویسد و امیررضا دالوری نقش‬ ‫همسر او را ایفا م ی کند‪ .‬همچنین علی عامل هاش��می و فریبا جدی کار دیگر بازیگران‬ ‫سریال هستند‪ .‬این سریال‪ ،‬فضایی شاد و مفرح دارد که تک لوکیشنی است و تنها در یک‬ ‫اپارتمان چهار واحدی تصوی ر برداری صورت م ی گیرد‪ .‬این سریال توسط چندین نویسنده از‬ ‫جمله حامد اسدی‪ ،‬خانم ها خسرومجدی‪ ،‬سولماز مرتض ی وند‪ ،‬نسیم عرب امیری و پریناز‬ ‫لطف الهی به سرپرستی علیرضا کاظم ی پور به صورت اپیزودیک نوشته شده است‪ .‬سریال‬ ‫فضایی شیرین و در عین حال واقعی دارد و از طنز به گونه ای استفاده شده که کمدی صرف‬ ‫نباشد‪.‬‬ ‫برنامه های شبکه قران و معارف‬ ‫دیدار‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫سوداگر‬ ‫‪80‬‬ ‫فوت حاج عزت ارتباط وکیل با خانواده وی که دو پسر دارند‬ ‫همچنان ادامه دارد‪ .‬چالش هایی ک��ه من در این نقش دارم‬ ‫بیشتر با شریک دوم است و اتفاقاتی که میان او و خانواده ان‬ ‫مرحوم رخ م ی دهد‪ .‬این خانواده کودکی دارند که ان شریک‬ ‫به نوعی احس��اس مالکیت ب��ه او را دارد‪.‬ه��ر جزئیاتی که‬ ‫درباره سریال گفته شود داس��تان را لو م ی دهد و بهتر است‬ ‫خود مخاطبان داس��تان س��ریال را ببینند‪ ».‬یک��ی دیگر از‬ ‫بازیگران این س��ریال ثریا قاسم ی اس��ت که مثل همیشه‬ ‫ی در مورد نقش��ش‬ ‫نقش مادربزرگ را بازی م ی کند‪ .‬قاس��م ‬ ‫م ی گوید‪« :‬اصوال نقش مادر در همه جای دنیا مش��خص‬ ‫است چرا که مادر همیشه مراقب و مشکلگشاست و همه‬ ‫مصائب را تنها ب رای خود م ی خواهد‪ ،‬اما جزئیات بیش��تر در‬ ‫مورد نقشم پس از پخش مجموعه مشخص خواهد شد‪».‬‬ ‫«فاخته» مجموعه ای عظیم با قصه ای پر از تالطم و نگرانی‬ ‫و مشکل اس��ت که نم ی توان ان را تنها مختص گروه سنی‬ ‫کودک و نوجوان دانس��ت و مخاطب بزرگسال هم خواهد‬ ‫داشت‪ .‬این سریال در لوکیشن اصلی خود در کاشانک درحال‬ ‫تصوی ر برداری اس��ت‪ .‬تدوین این سریال به صورت همزمان‬ ‫توسط بنیامین قچاق انجام م ی شود‪.‬‬ ‫حضور اوتادی‪ ،‬زندگانی‬ ‫و ارشادی قطعی شد‬ ‫سریالی شیرین و در عین حال واقعی‬ ‫مجموعه تلویزیونی «سوداگر» کاری از گروه فیلم و سریال شبکه‬ ‫سه سیماس��ت که به تهی ه کنندگی محس��ن عل ی اکبری در ‪ 13‬قسمت‬ ‫‪ 45‬دقیقه ای با مشارکت نیروی انتظامی مراحل پیش تولید خود را پشت‬ ‫س��ر م ی گذارد‪ .‬تولید این مجموع��ه تلویزیونی از نیمه خ��رداد ماه کلید‬ ‫م ی خورد‪ .‬سوداگر داستان پلیس زنی است که بعد از فارغ التحصی ل شدن از‬ ‫دانشگاه افسری در بخش اجتماعی یک کالنتری مشغول کار م ی شود‪ .‬او‬ ‫پرونده های مختلفی را بررسی م ی کند و در جریاناتی قرار م ی گیرد و داستان‬ ‫به این ترتیب پیش م ی رود‪ .‬سوداگر در کنار پیش بردن ماجراهایی کلی‬ ‫و اصلی در هر دو قسمت به پرونده ای خاص م ی پردازد‪ .‬مسعود اب پرور‪،‬‬ ‫کارگردان سریال «سوداگر» با بیان اینکه تصوی ربرداری این اثر تلویزیونی‬ ‫از س��وم خرداد ماه اغاز م ی ش��ود‪ ،‬گفت‪« :‬تاکنون حضور لیال اوتادی در‬ ‫نقش الهام پویا‪ ،‬امین زندگانی در نقش سیاوش شکیبا‪ ،‬همایون ارشادی‬ ‫در نقش مهدی پویا‪ ،‬رضا توکلی در نقش سرهنگ و امیر نوری در نقش‬ ‫قدرت قطعی شده است‪ ».‬همچنین قرار است تعداد بازیگران دیگری هم‬ ‫به گروه بپیوندند‪ .‬همه بخش های سریال در ته ران تصوی ربرداری م ی شود‬ ‫و اولین لوکیشن هم کالنتری خواهد بود‪.‬‬ ‫در نامه ای به رئیس‬ ‫صداوسیما‬ ‫سمت خدا‬ ‫نجم الدین شریعتی و کارشناسان پس از جلسه با مهندس ضرغامی بازگشتند‬ ‫در برنامه ‪ 22‬اردیبهشت پس از اینکه شریعتی مجری‬ ‫«سمت خدا» با اشاره به عملکرد پنج ساله این برنامه اعالم‬ ‫کرد این اخرین برنامه ای اس��ت که رکنی تهی ه کنندگی ان‬ ‫را برعه��ده دارد و او هم از م��ردم خداحافظی‬ ‫م ی کند‪ ،‬اعالم کرد ت��ا زمانی که تهی ه کننده‬ ‫س��ابق این برنامه برنگ��ردد‪ ،‬با ای��ن برنامه‬ ‫همکاری نم ی کن��د‪ .‬با معرف��ی تهی ه کننده‬ ‫تازه که حتی اجرای دیگری با مجری دیگری‬ ‫را ب��ه همراه داش��ت‪ ،‬این ش��ائبه پیش امد‬ ‫که ش��ریعتی دیگر به این برنامه برنخواهد‬ ‫گش��ت اما از انجایی که سیاست های کلی‬ ‫صداوس��یما بر حذف چهره های ش��اخص‬ ‫نیس��ت و در این روزها که ش��اهد بازگشت‬ ‫چهره ه��ای موفق نظیر رش��یدپور و مه ران‬ ‫مدیری به تلویزیون هس��تیم‪ ،‬ج��ای خالی‬ ‫ش��ریعتی به عنوان یک چهره ش��اخص در‬ ‫برنامه های معارفی و فرهنگی م ی توانست‬ ‫حس شود‪ ،‬تدبیر رئیس سازمان صداوسیما‬ ‫باعث ش��د ک��ه برنام��ه معارفی «س��مت‬ ‫خدا» بازهم با اجرای نجم الدین ش��ریعتی و‬ ‫کارشناسی حجت االسالم حبی ب اهلل فرحزاد روی انتن برود‪ .‬در‬ ‫پی حاشی ه های پیش امده ب رای ب رنامه معارفی «سمت خدا»‪،‬‬ ‫س��ی د عزت اهلل ضرغامی‪ ،‬رئیس سازمان صداوسیما شامگاه‬ ‫یکش��نبه در نشس��تی که تا ساعات پایانی ش��ب به طول‬ ‫انجامید‪ ،‬با عوامل این برنامه به گفت وگو نشست و نظ رات‬ ‫انان را شنید‪ .‬این نشست همچنین با حضور پنج کارشناس‬ ‫مذهبی این برنامه از قم و مجید زین العابدین (مدیر شبکه‬ ‫سه سیما) همراه بوده است‪ .‬سی د عزت اهلل ضرغامی با تشکر‬ ‫از عملکرد ارزشمند کارشناسان ب رنامه و همچنین تالش های‬ ‫خالصانه تهی ه کننده سابق و مجری موفق این برنامه گفت‪:‬‬ ‫«نواوری در برنامه های مذهبی ضرورت انکارناپذیری است‬ ‫سی و نه هفته‬ ‫که باید با انسجام‪ ،‬همفکری و همدلی به نتیجه برسد‪ ».‬در‬ ‫جریان این نشست توافق ش��د که سی د عبدالمجید رکنی ‪-‬‬ ‫تهی ه کننده سابق «سمت خدا» ‪ -‬به عنوان مشاور ب رنامه های‬ ‫معارفی با تلویزیون همکاری اش را ادامه دهد‪ .‬رئیس رسانه‬ ‫ملی همچنی��ن به صورت تلفنی از همکاری حجج اس�لام‬ ‫قرائتی و رفیعی و ب راتی مجری باس��ابقه سیما با این برنامه‬ ‫تشکر کرد‪ .‬حجت االس�لام محمدمهدی ماندگاری‪ ،‬یکی از‬ ‫کارشناسان برنامه س��مت خدا با انتشار یکی از عکس های‬ ‫یادگاری دی��دار عوامل برنامه س��مت خدا با‬ ‫عزت اهلل ضرغامی‪ ،‬رئیس صداوسیما نوشت‪:‬‬ ‫«به لطف دعاها و حمایت های شما بزرگواران‬ ‫سمت خدا هنوز زنده است و نفس م ی کشد و‬ ‫به عهد خودش در رساندن معارف کاربردی به‬ ‫مردم خوب و دین دوست‪ ،‬پایبند‪ ».‬از این پس‬ ‫«سمت خدا» با اجرای نجم الدین شریعتی و‬ ‫تهی ه کنندگی مشترک محس��ن مناجاتی و‬ ‫مجید حسینی هر روز ساعت ‪ ۱۳‬و ‪ ۴۰‬دقیقه‬ ‫روی انتن شبکه سه م ی رود و اولین اجرای او‬ ‫با ش��ش روز فاصله انجام ش��د‪ .‬پیش از این‬ ‫ش��اهد بودیم که فشار ها نتوانس��ته بود که‬ ‫مسئوالن صداوسیما را مجاب کند که دست‬ ‫از حمای��ت از چهره های موف��ق خود نظیر‬ ‫عادل فردوس��ی پور بردارند و انها تا انجایی‬ ‫که م ی توانند ب رای حفظ چهره های محبوب‬ ‫تلویزیونی تالش م ی کنند‪ ،‬هرچند در جریان‬ ‫برنامه «س��مت خدا» ثابت ش��د که گاهی یک نشس��ت‬ ‫صمیمانه بیش از هزار مصاحبه جنجال��ی کاربرد دارد و در‬ ‫خیلی از موارد م ی توان دور یک میز نشست و با یک تدبیر‬ ‫درست گالیه ها را برطرف کرد‪.‬‬ ‫تلفن‬ ‫«سی و نه هفته» روایت زندگی همسر یک رزمنده اس��ت که بعد از رفتن او به جبهه‪،‬‬ ‫اتفاقات و مس��ائل قصه پی رامون تنهایی و رویاهای زن اتفاق م ی افتد و به سال های جنگ‬ ‫برم ی گردد‪ .‬تهی ه کننده «سی و نه هفته» این سریال را اثری زن محور معرفی کرد که روایتگر‬ ‫زندگی و رویاهای همس��ر یک رزمنده در غیاب ش��وهرش اس��ت‪ .‬جمال گلی‪ ،‬تهی ه کننده‬ ‫تلویزیون از سریال «سی و نه هفته» که قرار است ب رای پخش در هفته دفاع مقدس از شبکه‬ ‫ته ران ساخته شود‪ ،‬گفت‪« :‬نگارش این سریال در هفت قس��مت ‪ 45‬دقیقه ای توسط احمد‬ ‫رفی عزاده به پایان رسیده و اکنون مشغول بازنویسی متن ها هستیم‪ .‬به محض پایان بازنویسی‬ ‫و قطع ی شدن فیلمنامه درباره انتخاب کارگردان و شرایط تولید اقدام م ی کنیم تا سریال ب رای‬ ‫پخش در هفته دفاع مقدس اماده شود‪ ».‬جمال گلی «سی و نه هفته» را یک سریال زن محور‬ ‫دانست و یاداور شد‪« :‬تمام اتفاقات حول محور شخصیت عاطفه رخ م ی دهد و نشان دهنده‬ ‫تالش هایی است که عاطفه در نبود همس��رش انجام م ی دهد‪ .‬زنی که در نبود شوهرش به‬ ‫صورت جدی به پشت جبهه نیز کمک م ی کند‪».‬‬ ‫سریال ‪ ۲۶‬قسمتی «تلفن» تازه ترین نوشته مه راب قاس��م خانی است که قرار است‬ ‫به کارگردانی مهدی مظلومی و تهی ه کنندگی مس��عود ردایی ب رای شبکه سه سیما ساخته‬ ‫شود‪.‬این سریال تا دو سه ماه دیگر وارد پی ش تولید م ی شود‪ .‬فیلمنامه «تلفن» مراحل اولیه‬ ‫نگارش را سپری م ی کند و تاکنون شش قسمت از این مجموعه نگارش شده است‪ .‬ماجرای‬ ‫این فیلمنامه به تلفن مربوط است که در دو مقطع زمانی اواخر دهه ‪ ۶۰‬و حال م ی گذرد‪ .‬در‬ ‫دهه ‪ ۶۰‬و در یک محله قدیمی که فاقد هرگونه وسیله ارتباطی است‪ ،‬یک خط تلفن نصب‬ ‫م ی شود که با خود‪ ،‬داس��تان های جذابی را به همراه م ی اورد‪ .‬مه راب قاسم خانی نویسنده‬ ‫این مجموعه م ی گوید‪« :‬بخش اصلی فیلمنامه به اواخر دهه ‪ ۶۰‬مربوط م ی ش��ود و بخش‬ ‫دیگر نیز مربوط به زمان حال و مقایسه شرایط زندگی مردم در ان زمان و این زمان‪ .‬سال ها‬ ‫پیش شرایط سختی ب رای اس��تفاده از تلفن داش��تیم و تلفن را با هزینه زیادی به شکل ازاد‬ ‫م ی خریدیم‪ .‬در س��ال های دهه ‪ ۶۰‬شرایط زندگی و اسایش��ی که مردم اکنون دارند‪ ،‬نبود‪».‬‬ ‫مه راب قاسم خانی مجموعه طنز «تلفن» را تنها کار جدید خود ب رای تلویزیون عنوان کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫روایت زندگی همسر یک رزمنده‬ ‫یک سریال دهه شصتی‬ ‫دیدار‬ ‫تشکر خادم‬ ‫رس��ول خادم در نامه ای به س��ی د عزت اهلل ضرغامی‪ -‬رئیس سازمان صداو س��یما‪ -‬از وی و‬ ‫کارکنانش در صد او سیما به خاطر پخش مس��تقیم و پوشش مناسب و گسترده مسابقات جهانی‬ ‫کش��تی در ته ران قدردانی کرد‪ .‬خادم در این نامه خطاب به سی د عزت اهلل ضرغامی ضمن تبریک‬ ‫موفقیت و قهرمانی تیم های ملی ازاد و فرنگی کش��ورمان در جام جهانی کش��تی اورده اس��ت‪:‬‬ ‫«ب ی ش��ک حمایت های ان ب رادر بزرگوار از ورزش ملی‪ ،‬س��نتی و مذهبی کشورمان‪ ،‬کشتی‪ ،‬مایه‬ ‫دلگرمی و نقطه اتکایی ب رای ورزش ملی کشور در پیشبرد ب رنامه های خود بود‪ ».‬رئیس فدراسیون‬ ‫کش��تی در ادامه متن این نامه یاداور ش��ده است که میهمانان خارجی مس��ابقات کشتی به ویژه‬ ‫مسئوالن فدراسیون جهانی کشتی از حمایت های ب ی دریغ رسانه ملی از دالورمردان کشتی کشور‬ ‫شگفت زده شده بودند و اذعان داشته اند این حمایت ها در موفقی ت های ارزشمند انان موثر بوده است‬ ‫تا تیم های ملی فرنگی و ازاد کش��تی ای ران در رقابت های جهانی کشتی که در ته ران برگزار شد‪،‬‬ ‫قدرتمندانه بر حریفان خود غلبه کرده و قهرمان جهان شدند‪ .‬رئیس فدراسیون کشتی در نامه ای‬ ‫جداگانه نیز از رئیس و کارکنان شبکه سه سیما به طور ویژه قدردانی کرده است‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫جهانی شدن با تقویت ارتباطات محقق می شود‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد که به مناس��بت روز‬ ‫جهانی روابط عمومی و ارتباطات در جمع کارکنان اداره کل‬ ‫روابط عمومی حاضر شده بود‪ ،‬گفت‪« :‬برای نیل به اهداف‬ ‫عالیه بانک مهر اقتصاد و کس��ب بیشترین س��هم از بازار‪،‬‬ ‫باید تمامی کارکنان بانک در سراس��ر کش��ور همیار روابط‬ ‫عمومی باشند‪ ».‬به گزارش اداره کل روابط عمومی بانک‬ ‫مهر اقتصاد‪ ،‬دکت��ر نتاج – مدیرعامل بان��ک – با تبریک‬ ‫روز جهانی ارتباطات و روابط عمومی‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬روز‬ ‫جهانی ارتباطات مناسبتی است که باعث می شود به زندگی‬ ‫اجتماعی توجه ویژه ای داشته باش��یم چرا که ارتباطات از‬ ‫مهم ترین خصیصه های زندگی اجتماعی اس��ت و عاملی‬ ‫اس��ت که انس��ان ها عمیقا به ان نیاز دارن��د‪ ».‬مدیرعامل‬ ‫بانک مهر اقتصاد فعالیت های رواب��ط عمومی بانک را به‬ ‫لحاظ راهبردی‪ ،‬مناس��ب ارزیابی ک��رد و گفت‪« :‬در حوزه‬ ‫کس��ب و کار روابط عمومی نباید تنها محدود به کارکنان‬ ‫ان و همیاران باش��د چرا ک��ه با ارائ��ه اموزش های الزم‪،‬‬ ‫تمامی هفت هزار همکار بانک مهر اقتصاد در سراسر کشور‬ ‫می توانند همیار روابط عمومی باشند‪ ».‬دکتر نتاج با تاکید بر‬ ‫شناسایی ابزارهای تبلیغاتی و کانال های ارتباطی اثربخش‬ ‫و استفاده اثر بخش از انها‪ ،‬افزود‪ « :‬در این صورت سریعتر‬ ‫به نتیجه دلخواه رسیده و ارتباط موثری با مخاطب برقرار‬ ‫می کنیم و نتیجه همه این اقدامات منجر به رشد مضاعف‬ ‫بانک مهر اقتصاد در صحنه اقتصاد کش��ور می شود‪ ».‬وی‬ ‫با تاکید بر نقش مهم روابط عمومی در برندس��ازی بانک‬ ‫مهر اقتص��اد در حوزه بانکداری اس�لامی‪ ،‬خاطر نش��ان‬ ‫کرد‪« :‬التزام به بانکداری اسالمی از نقاط قوت بانک مهر‬ ‫اقتصاد است از این رو باید به عنوان یک وجه تمایز روی ان‬ ‫تکیه کنیم‪ ».‬دکتر نتاج با بیان اینک��ه تداوم فعالیت بانک‬ ‫باید اولین دغدغه کارکنان باش��د‪ ،‬ادام��ه داد‪« :‬باید در هر‬ ‫شرایطی انسجام سازمانی حفظ شود و با پرهیز از حاشیه ها‬ ‫و با رویکرد مدیریت هزینه ها از مناس��ب ترین روش ها در‬ ‫فعالیت های ارتباطی و تبلیغاتی خود استفاده کنیم‪ ».‬دکتر‬ ‫نتاج با بیان اینکه جهانی شدن با تقویت ارتباطات محقق‬ ‫می شود‪ ،‬ادامه داد‪« :‬جهانی ش��دن به منزله بلوغ انسان ها‬ ‫است و به لحاظ جامعه شناختی با جهانی سازی که خواسته‬ ‫استعمار است تفاوت بسیاری دارد‪ ،‬از این رو چنانچه جوامع‬ ‫بشری به س��مت جهانی ش��دن حرکت کنند‪ ،‬قطعا شاهد‬ ‫نتایج بهتری در زندگی انسان ها خواهیم بود‪ ».‬وی با تاکید‬ ‫بر کار برنامه ریزی شده‪ ،‬ابراز داشت‪« :‬باید به مسیری که‬ ‫در ان حرکت می کنیم اعتقاد داش��ته باشیم و هر کس در‬ ‫هر جایی که قرار دارد کارها را به نحو احسن انجام دهد در‬ ‫غیر اینصورت نه تنها به نتایج ارمانی نمی رس��یم بلکه در‬ ‫فعالیت های روزمره نیز دچار اش��کال می شویم‪ ».‬در ادامه‬ ‫این نشست‪ ،‬منصور شیخ االسالمی – سرپرست اداره کل‬ ‫روابط عمومی‪ -‬به تش��ریح رویکرده��ای اداره کل روابط‬ ‫عمومی در راس��تای تحقق اهداف و راهبردهای بانک در‬ ‫سال جدید پرداخت و گفت‪« :‬توسعه برنامه های پژوهشی‬ ‫و علم��ی مانند س��نجش رضایتمن��دی جامعه و بررس��ی‬ ‫شکاف بین هویت برند بانک مهر اقتصاد‪ ،‬توسعه مدیریت‬ ‫مشارکتی و اس��تفاده از خرد جمعی با بهره گیری از نظرات‬ ‫مدیران روابط عمومی سراس��ر کش��ور و توسعه ارتباطات‬ ‫برون س��ازمانی در راس��تای افزایش فروش محصوالت‬ ‫و خدم��ات از مهمترین برنامه های این اداره کل در س��ال‬ ‫جاری است‪ ».‬شیخ االسالمی نظارت بر عملکرد استان ها به‬ ‫منظور برقراری وحدت رویه در طرح های ابالغی‪ ،‬مدیریت‬ ‫هزینه ها و بودجه‪ ،‬توسعه تعامالت درون سازمانی به ویژه‬ ‫با سایر معاونت ها به منظور ایجاد مفاهمه در انجام هر چه‬ ‫بهتر اقدامات مشترک را از دیگر برنامه های اداره کل روابط‬ ‫عمومی بانک مهر اقتصاد در سال جاری عنوان کرد‪.‬‬ ‫دکت�ر نت�اج در همای�ش مل�ی مدیری�ت‬ ‫توانمندی ه�ا در اقتص�اد ای�ران‪ :‬مردمی ش�دن‬ ‫اقتصاد یعنی مش�ارکت هرچه بیش�تر مردم در‬ ‫توسعه کشور‬ ‫در همایش ملی مدیریت توانمندی ها در اقتصاد‬ ‫ایران که به همت سازمان بسیج اساتید دانشگاه ها و مراکز‬ ‫اموزش عالی استان گیالن و با مشارکت بانک مهر اقتصاد‬ ‫برگزار ش��د‪ ،‬دکتر نتاج‪ -‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪ -‬به‬ ‫تبیی��ن مباحث مرب��وط به بانک��داری اس�لامی‪ ،‬اقتصاد‬ ‫مقاومتی و نق��ش تعیین کننده بانک ه��ا در گردش پول و‬ ‫ثروت در کش��ور پرداخت‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک‬ ‫مهر اقتصاد استان گیالن در این همایش دکتر غالمحسن‬ ‫تقی نتاج‪ -‬مدیرعامل ‪ -‬با اشاره به نقش بانکداری اسالمی‬ ‫در تحق��ق اقتص��اد مقاومتی گف��ت‪« :‬بر اس��اس تعاریف‬ ‫بانکداری اس�لامی‪ ،‬نظریات اقتصاددانان و کارشناس��ان‬ ‫علوم بانکی و علمای اسالمی مهم ترین اصل در بانکداری‬ ‫اسالمی تقس��یم س��ود و زیان حاصل از معامله و پرهیز از‬ ‫پرداخت ربا یا همان بهره پول اس��ت‪ ».‬دکتر نتاج با تاکید‬ ‫بر اینکه نظ��ام بانکداری اس�لامی ریش��ه در ایدئولوژی‬ ‫و ارزش های اقتصاد اس�لامی دارد و تحقق ان مس��تلزم‬ ‫اس��تقرار عدالت اقتصادی و اجتماعی و نیز توزیع عادالنه‬ ‫درامد و ثروت در جامعه اس��ت گفت‪« :‬تقارن اطالعات در‬ ‫عملیات بانکی‪ ،‬ممنوعیت پرداخت و دریافت مبلغی ثابت‬ ‫یا از پیش تعیین شده و براورده ساختن تمامی نیازهای بازار‬ ‫معامالت و مبادالت تجاری با به کارگیری روش های مالی‬ ‫اسالمی و تاکید بر اموزه های اخالقی در فرایند بازاریابی‬ ‫و جذب مشتری از ویژگی های بانکداری اسالمی است‪».‬‬ ‫مدیرعام��ل بانک مه��ر اقتص��اد در این همای��ش با بیان‬ ‫مزیت های بانکداری اسالمی نسبت به بانکداری متعارف‬ ‫اظهار داش��ت‪« :‬جذب وجوه نقدی قابل سرمایه گذاری بر‬ ‫مبنای مش��ارکت و توانایی بیش��تر برای تخصیص منابع‬ ‫پولی به بهترین کارهای مربوط به اهداف توسعه اقتصادی‬ ‫و اجتماعی‪ ،‬تخصیص منابع پولی بر مبنای تولید و کارایی‬ ‫اقتصادی‪ ،‬به طور مس��تقیم در توزیع عادالنه درامد ملی و‬ ‫توسعه اثرگذار است‪ ».‬وی همچنین به نقش تعیین کننده‬ ‫بانک ها در گردش پول و ثروت اش��اره کرد و بیان داشت‪:‬‬ ‫«بانک ها به عنوان موسس��ات مالی و خدماتی که در یک‬ ‫جامعه نقش تعیین کننده ای را در گردش پول و ثروت دارند‬ ‫ از جایگاه ویژه ای در اقتصاد هر کشور برخوردارند و فعالیت‬ ‫مثبت و موثر بانک ها می تواند در رشد بخش های اقتصادی‬ ‫و افزای��ش تولیدات در ه��ر بخش یا ش��کوفایی در برخی‬ ‫زمینه های اقتصادی اثرات مهمی برج��ای گذارد‪ ».‬دکتر‬ ‫نتاج در بخش دیگری از سخنانش ضمن اشاره به منویات‬ ‫مقام معظم رهب��ری درخصوص اثرات اقتص��اد مقاومتی‬ ‫گفت‪ «:‬اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه های فشار‬ ‫و متعاقبا گسترش برای کنترل و بی اثرکردن ان تاثیر ها و‬ ‫در شرایط ارمانی تبدیل چنین فشارهایی به فرصت است‬ ‫و باید توجه داش��ت که اقتصاد مقاومتی سیاس��ت عبور از‬ ‫بحران نیست بلکه یک اس��تراتژی و یک رویکرد است و‬ ‫فراتر از چشم انداز ‪ 1404‬است که همیشه باید به ان توجه‬ ‫ش��ود ضمن اینکه بازنگری ان در ه��ر دوره ای ضروری‬ ‫اس��ت‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در ادامه به موانع و‬ ‫چالش های استقرار بانکداری اس�لامی در کشور پرداخت‬ ‫و گفت‪« :‬اخت�لاف نظر بین صاحب نظران و کارشناس��ان‬ ‫در خصوص مبان��ی نظری بانک��داری اس�لامی‪ ،‬ابهام و‬ ‫ایرادات موج��ود در فرایند ها و عقود اس�لامی‪ ،‬وجود عدم‬ ‫تقارن اطالعات و لزوم کنترل و نظارت الزم در بانکداری‬ ‫اسالمی و ضعف اموزش های الزم برای شناخت کامل ابعاد‬ ‫بانکداری اسالمی در س��طوح دانش اموزان‪ ،‬دانشجویان‪،‬‬ ‫عامه مردم و حتی کارشناس��ان مش��اغل در بانک از جمله‬ ‫موارد این موانع و چالش هاست‪ ».‬وی تصریح کرد‪« :‬ضعف‬ ‫ممانعت های اجرای��ی ب��رای رعایت ضواب��ط بانکداری‬ ‫اس�لامی‪ ،‬عدم اس��تفاده از ظرفیت های موجود در قانون‬ ‫عملیات بانکداری اس�لامی‪ ،‬فقدان اعتقاد و باورها نسبت‬ ‫به اجرای عملیات بانکداری اسالمی‪ ،‬الزامات قانون‪ ،‬لزوم‬ ‫رعایت حقوق س��هامداران و س��پرده گذاران در بانکداری‬ ‫اسالمی‪ ،‬کاستی های سیستم حسابداری در عملیات بانکی‬ ‫اسالمی‪ ،‬وضعیت س��رمایه بانک ها و پرداخت تسهیالت‬ ‫دس��توری از دیگر موانع و چالش های اس��تقرار بانکداری‬ ‫اسالمی در کشور اس��ت‪ ».‬دکتر نتاج در خاتمه سخنانش‬ ‫به فعالیت ‪ 800‬ش��عبه و هفت هزار نفر از کارکنان متعهد‪،‬‬ ‫متخصص و باتجربه در بانک مهر اقتصاد سراس��ر کشور‬ ‫اشاره کرد و خاطرنشان کرد‪« :‬تثبیت مجوز قطعی فعالیت ‬ ‫بانکی‪ ،‬جاری س��ازی فعالیت های ارزی و افزایش سرمایه‬ ‫سهامداران در شش ماهه نخست سال جاری از مهم ترین‬ ‫برنامه های بانک مهر اقتصاد در سال جاری است‪».‬‬ ‫برای نخستین بار در کشور‬ ‫ بانک انصار در‬ ‫ شعب ممتاز و‬ ‫ منتخب خود‬ ‫سامانه «انی چک»‬ ‫راه اندازی می کند‬ ‫مثلث | شماره ‪219‬‬ ‫بازار‬ ‫بانک انصار برای نخستین بار و در راستای توسعه‬ ‫خدمات بانکی و جلب رضایت هرچه بیش��تر مش��تریان به‬ ‫زودی در ش��عب ممتاز و منتخب خود سامانه «انی چک»‬ ‫را راه اندازی می کند تا صدور دس��ته چک برای مشتریان‬ ‫متقاضی خوش حس��اب به صورت انی ص��ورت گیرد‪ .‬در‬ ‫راستای ارتقای ظرفیت های رقابتی نسبت به دیگر بانک ها‬ ‫وافزایش سطح رضایت مشتریان‪ ،‬کمیته طراحی و توسعه‬ ‫محصول بانک انصار در سومین جلسه خود طرح راه اندازی‬ ‫سامانه «انی چک» در شعب ممتاز و منتخب را به تصویب‬ ‫رس��اند تا مش��تریان خوش حس��اب این بانک به صورت‬ ‫انی دس��ته چک خود را دریافت کنند‪ .‬به گزارش اداره کل‬ ‫بازاریابی وتبلیغات بانک انصار‪ ،‬سیدحمید خالقی مدیرکل‬ ‫بازاریابی و تبلیغات این بانک طی گفت وگویی سامانه انی‬ ‫چک را یک خدمت جدید دانس��ت که باع��ث جلوگیری از‬ ‫اتالف وقت مشتریان ش��ده و فرایند درخواست و واگذاری‬ ‫دسته چک را که درگذشته طی چند روز صورت می گرفت‪،‬‬ ‫به تنها چن��د دقیقه تقلی��ل می دهد‪ .‬مدی��رکل بازاریابی و‬ ‫تبلیغات بانک انصار در پایان اضافه کرد که به طور طبیعی‬ ‫این خدمت جدید به مشتریان خوش حساب تعلق می گیرد‬ ‫و تحویل ان به صورت انی است‪.‬‬ ‫بیانیه بانک انصار به مناس�بت بزرگداشت‬ ‫هفته ارتباطات و روابط عمومی‬ ‫طی دهه های اخیر و به ویژه دهه نخس��ت هزاره‬ ‫سوم‪ ،‬باگس��ترش فناوری های نوین ارتباطی واطالعاتی‪،‬‬ ‫تجدیدس��اختار و مهندس��ی مجدد نهادها وس��ازمان های‬ ‫اقتصادی و مالی و حتی سیاس��ی و فرهنگی جهان اجتناب‬ ‫ناپذیر شده و جهان شاهد تحوالت گسترده ای در مدیریت‬ ‫حرفه های نوین بوده که حول جهانگرایی تولید و استفاده‬ ‫حداکثری از فناوری های یادشده صورت پذیرفته است‪ .‬این‬ ‫تحوالت مدیریتی از انچنان عمق و گس��تره ای برخوردار‬ ‫بوده است که همه اس��تانداردهای تصمیم گیری در دنیای‬ ‫کسب و کار را دس��ت کم به دلیل جهانی شدن تصمیمات‬ ‫وتالش برای نفوذ در بازار جهانی و کس��ب س��هم مناسب‬ ‫از ان‪ ،‬تغیی��ر داده و البته فراینده��ای بازاریابی و تبلیغات و‬ ‫به ویژه روابط عمومی را دش��وارتر و پیچیده ترکرده است‪.‬‬ ‫انچه بی��ش از هرعامل دیگری به تحق��ق این بازارجهانی‬ ‫یاری رس��انده‪ ،‬تکیه فوق العاده نظام مدیریتی نوپدیدار به‬ ‫اس��تفاده از قابلیت های ارتباطی و اطالعاتی فناوری های‬ ‫نوین اس��ت و این راهبرد ارتباطی و اطالعاتی همچنین به‬ ‫دس��تاوردهای علمی ونظری مدیریتی ای مجهز بوده که‬ ‫ارتقای کیفی فرایندهای نفوذ را اسان تر کرده است‪ .‬افزون‬ ‫براین‪ ،‬توس��عه ارتباطات راه دور و پیش��رفت شبکه جهانی‬ ‫اینترنت و گس��ترش تلویزیون های ماه��واره ای از انچنان‬ ‫ابعادی برخوردار شده اند که اکنون دیگر تصور دنیایی بدون‬ ‫وجود انها حت��ی در اقصی نقاط جهان غیرممکن اس��ت و‬ ‫بنابراین‪ ،‬تحلیل پیامدهای چنی��ن وضعیتی‪ ،‬بیش از پیش‬ ‫الزم و ضروری شده و از انجا که این امر با موضوع جایگاه‬ ‫کشور پرعظمت ایران با دریایی از امکانات و استعدادها در‬ ‫منطقه گره خورده و رسیدن به اهداف چشم انداز بیست ساله‬ ‫اهمیت ان را تش��دید می کند‪ ،‬سیاستگذاری و برنامه ریزی‬ ‫برای تصاحب جایگاه برتر ایران در منطقه اهمیت روزافزون‬ ‫می یابد و غفلت از ان به هیچ وجه پذیرفتنی نیست‪ .‬درچنین‬ ‫زمینه ای از تحول‪ ،‬بی تردید نقش روابط عمومی ها به عنوان‬ ‫ابزاری مناسب برای اقناع افکارعمومی در درون و دیپلماسی‬ ‫رسانه ای در سطح منطقه ای و جهانی تعیین کننده و بسیار‬ ‫برجسته اس��ت و باید به عنوان یکی از عناصر اصلی دنیای‬ ‫ارتباطات ب��ه مدیریت افکارعمومی داخل��ی و منطقه ای و‬ ‫جهانی اهتمام ورزیده و نظام مقدس اس�لامی را در نیل به‬ ‫اهداف واالیش یاری رس��انند‪ .‬بانک انصار به عنوان بانکی‬ ‫ارزش��ی و دارای ظرفیت های مطلوب ملی و بین المللی در‬ ‫عرصه مدیریت پولی وبانکی ضم��ن تجلیل از مقام واالی‬ ‫مدیران ومتصدیان روابط عمومی به عنوان سفیران اگاهی‬ ‫و توسعه جامعه و گرامیداشت هفته ای که به نام ارتباطات و‬ ‫روابط عمومی نامگذاری شده است‪ ،‬از تمامی صاحبنظران‪،‬‬ ‫اندیش��مندان و فعاالن عرصه ارتباط��ات و روابط عمومی‬ ‫می خواهد تا در راس��تای ش��کوفایی اقتص��ادی و تحقق‬ ‫اقتصادمقاومت��ی درون��زاد وبرونگرا و توس��عه همه جانبه‬ ‫کش��ور بکوش��ند و از قابلیت های این حرفه های پیشرو در‬ ‫دستیابی ایران عزیز به جایگاه برتر منطقه ای‪ ،‬بیش از پیش‪،‬‬ ‫بهره برداری کنند‪.‬‬ ‫طرح تکریم مش�تریان ویژه بانک انصار به‬ ‫اجراگذاشته شد‬ ‫اداره کل بازاریاب��ی و تبلیغ��ات در اقدام��ی ‬ ‫مشتری گرایانه که به منظور پاسداشت اعتماد و نگهداشت‬ ‫مشتریان فعلی و تکریم و وفادارسازی انان نسبت به بانک‬ ‫انصار صورت گرفت‪ ،‬مشتریان ویژه شعب استان تهران را‬ ‫همراه با خانواده هایش��ان‪ ،‬به برج میالد تهران برد‪ .‬در این‬ ‫برنامه که از اول اردیبهشت ماه ‪-‬مقارن با والدت حضرت‬ ‫زهرا (س)‪ -‬اغاز شده و تاکنون ادامه دارد‪ ،‬دویست وپنجاه‬ ‫نفر از مش��تریان ویژه به همراه خانواده از ش��عب مرکزی‪،‬‬ ‫شهیدبهش��تی‪ ،‬میدان ونک‪ ،‬فاطمی‪ ،‬پونک‪ ،‬سردارجنگل‪،‬‬ ‫شهیداندرزگو‪ ،‬امیرکبیر‪ ،‬ایت اهلل کاشانی و صادقیه به یک‬ ‫تور تفریحی و گردش��گری برای بازدید ازمجموعه بزرگ‬ ‫گردشگری برج میالد اعزام ش��ده اند تا تحقق شعار بانک‬ ‫انصار‪ ،‬نم��اد خدمت و اعتب��ار را از نزدیک احس��اس کنند‪.‬‬ ‫به گ��زارش اداره کل بازایابی و تبلیغات در این س��فریک‬ ‫روزه‪ ،‬مدیرباشگاه مشتریان بانک انصار ضمن خیر مقدم و‬ ‫خوش��امدگویی به میهمانان گرانقدر به نیابت از مدیرعامل‬ ‫بانک انصار‪ ،‬با بیان اینکه مشتریان ویژه بانک انصار صاحبان‬ ‫و ولی نعمتان اصلی بانک به شمار می ایند‪ ،‬به تشریح سایر‬ ‫خدمات نوین باشگاه مشتریان بانک انصار از جمله خدمات‬ ‫مشاوره ای و روانشناسی این باشگاه در زمینه های خانوادگی‪،‬‬ ‫ش��غلی‪ ،‬تحصیلی‪ ،‬برگزاری تس��ت های روان س��نجی و‬ ‫اس��تعدادیابی بانکی‪ ،‬حقوقی و پزش��کی (به صورت کامال‬ ‫رایگان) وهمچنی��ن خدمات برگ��زاری تورهای تفریحی‪،‬‬ ‫گردشگری و زیارتی(مش��هدمقدس‪ ،‬کیش‪ ،‬شمال و‪ )...‬و‬ ‫ارائه خدمات ورزشی‪ ،‬پزشکی وسایرخدمات پرداخت‪ .‬اقای‬ ‫س��یدحمیدخالقی مدیرکل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار‬ ‫گفت‪« :‬طرح تکریم مش��تریان ویژه در این مرحله ش��امل‬ ‫بازدید از قسمت های گنبداسمان‪ ،‬دیدباز‪ ،‬مشاهیر و سینمای‬ ‫مهیج شش بعدی در برج میالد است و در این مراسم‪ ،‬عالوه‬ ‫بر بازدید از قس��مت ها و مکان های دیدنی‪ ،‬مش��تریان به‬ ‫صرف ناهار درهتل بین المللی پارسیان(اوین) نیز میهمان‬ ‫بانک انصار می باشند‪ .‬وی در ادامه افزود که دست اندرکاران‬ ‫هدایایی به رسم یادبود از طرف بانک به مشتریان ویژه اهدا‬ ‫می نمایند که نشانه احترام فوق العاده انان نزد بانک انصار‬ ‫اس��ت‪ ».‬مدیرکل بازاریابی و تبلیغات در پایان افزود که به‬ ‫منظور جذابیت هرچه بیش��تر‪ ،‬برنامه قرعهکشی سفرهای‬ ‫زیارتی و سیاحتی نیزگنجانده شده است که طی برنامه های‬ ‫اجرا شده چند س��فر زیارتی (فول برد) به مشهدالرضا(ع) به‬ ‫تعدادی از مش��تریان ویژه به همراه خانواده هایشان تعلق‬ ‫گرفته که با استقبال زیاد رو به رو شده است‪.‬‬ ‫مرحل�ه چهارم جش�نواره ‪ 22‬بان�ک انصار‬ ‫برگزار شد‬ ‫مراس��م چهارمی��ن مرحله جش��نواره ‪ 22‬بانک‬ ‫انصار که جهت فرهنگ سازی استفاده از خدمات بانکداری‬ ‫الکترونیک و مدیریت زم��ان‪ ،‬راه اندازی ش��ده‪ -‬و در ان‪،‬‬ ‫ماهانه به مش��تریانی که س��ه تراکنش مختل��ف (پرداخت‬ ‫قبض‪ ،‬خری��د ش��ارژ‪ ،‬انتقال وج��ه‪ ،‬پایا‪ ،‬س��اتنا و پرداخت‬ ‫اقس��اط)‪ ،‬حداقل از یکی از درگاه های خدمات الکترونیک‬ ‫(اینترنت بانک‪ ،‬انی بان��ک‪ ،‬موبایل بان��ک و تلفن بانک)‬ ‫داشته باشند‪ 220 ،‬هدیه ‪ 22‬میلیون ریالی تقدیم می شود‪-‬‬ ‫چهارش��نبه ‪ 24‬اردیبهش��ت در محل اداره کل بازاریابی و‬ ‫تبلیغات بان��ک انصار باحضور نمایندگان��ی از معاونت های‬ ‫برنامه ری��زی و هدایت راهبردی‪ ،‬نظارت و بازرس��ی‪ ،‬فاوا‪،‬‬ ‫منابع انسانی و اموزش و دفتر بررسی امور فقهی و حراست‬ ‫این بانک برگزار شد‪ .‬ضمنا به اطالع می رساند بیست و دوم‬ ‫خرداد س��ال جاری اخرین مرحله انتخاب برگزیدگان این‬ ‫جشنواره است‪.‬‬ ‫‪83‬‬