ماهنامه مثلث شماره 220

‫پیام نیمه خرداد‪ 1393‬چه بود؟‬ ‫حاکمیتیگانه‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و بیست ‪ 17 /‬خرداد ‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫سخنرانی حسن روحانی‬ ‫در شب ‪ 14‬خرداد‪ ،‬خط القای‬ ‫حاکمیت دوگانه را خنثی کرد‬ ‫رهبر من‬ ‫گفتارهاییدرباره‬ ‫دستاوردهای دوران رهبری‬ ‫حضرت ای ت اهلل خامنه ای‬ ‫ایت اهلل محمد رضا مهدویکنی درگذشت‬ ‫سیاست نامه امام‬ ‫مروریبرنامه هایتاریخیبنیانگذارانقالباسالمی‬ ‫ایامارکسجدیدیظهورکردهاست؟‬ ‫نقد و بررسی سرمایه داری در قرن‪ 21‬نوشته پیکتی‬ ‫کیمیایی؛جنگاوریبدونسالح‬ ‫پرونده ای درباره افول یک کارگردان‬ ‫انتخابات علیه دموکراسی‬ ‫ایا سیسی‬ ‫دولت اقتدارگرا – بوروکراتیک تشکیل می دهد؟‬ ‫سکوتیکهنشکست‬ ‫هدف از القای اختالف میان مشایی و احمدی نژاد چیست؟‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫وداع با ای ت اهلل‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی درگذشت‪ .‬این عالم وارسته پس از حضور در مراسم‬ ‫سالگرد ارتحال حضرت امام(ره) به کما رفت‪.‬‬ ‫مروری بر زندگی سیاسیایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫اختالفات مجلس نهم‬ ‫هلل کنی در همان مقطع که هنوز اختالفات زیادی‬ ‫ایت ا ‬ ‫بروز نکرده بود گفته بود‪« :‬برخی م ی گویند چه ش��ده که در‬ ‫این مقطع‪ ،‬شما امده اید! ما تازه نیامده ایم‪ .‬از قبل از انقالب‬ ‫بوده ایم و تا همین االن هم یک رجل سیاسی هستیم‪ .‬حاال‬ ‫برخی م ی خواهند قب��ول بکنند یا نکنن��د‪ .‬روحانیتی که با‬ ‫انقالب هست‪ ،‬نم ی تواند کنار بکشد‪».‬‬ ‫هرچند صف بن��دی دو ای��ت اهلل در انتخاب��ات ‪ 92‬به‬ ‫اوج خود رس��ید اما از انتخابات مجلس نهم اغاز ش��ده بود‪.‬‬ ‫مهدوی کنی از سوی پایداری و مصباح یزدی از سوی حامیان‬ ‫ائتالف اصول گرایان مورد هجمه قرار گرفتند‪ .‬انتشار بولتن‬ ‫‪ 80‬صفحه ای از س��وی نواصولگراهای رادیکال در انتقاد از‬ ‫مهدوی کنی‪ ،‬پرده اختالفاتی را که بعد از سال ‪ 84‬پدید امده‬ ‫بود پاره کرد و جرقه این صف بندی زده ش��د‪ .‬در واکنش به‬ ‫انتشار این بولتن‪ ،‬حامیان مهدوی کنی نیز دست به اقدام ی ‬ ‫مشابه زدند‪ .‬جمعی از دانشجویان دانش��گاه امام صادق(ع)‬ ‫در نامه ای خطاب به مصباح یزدی به ش��دت از وی و تشکل‬ ‫مورد حمایت��ش یعنی جبهه پایداری انتقاد کردند‪ .‬تش��کل‬ ‫دانش��جویان دانش��گاه امام صادق(ع) که متعلق به ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی است در بخش مهمی از این نامه اشاره کردند‬ ‫که اعضای جبهه پایداری در جلس��ات خصوصی از ایت اهلل‬ ‫مصباح به عنوان قائم مقام رهبری ی��اد م ی کنند‪ .‬این نامه‬ ‫واکنش های بسیاری را ب رانگیخت تا جایی که حتی ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی نیز از این دانشجویان خواست اخالق را رعایت‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫اغاز فعالیت سیاسی‬ ‫اولین بار در سال ‪ 1328‬در سن ‪ 18‬سالگی در اردستان‬ ‫دس��تگیر ش��د‪ .‬با دس��تگیری ایش��ان و برخی از طالب و‬ ‫رسیدن این خبر به قم‪ ،‬مرحوم ایت اهلل العظمی بروجردی به‬ ‫نخس��ت وزیر وقت (اقبال) اعتراض کرده و عنوان کردند که‬ ‫چرا فرزندان مرا زده اید و دس��تگیر کرده اید‪ .‬او در سال ‪1335‬‬ ‫دستگیر و به بوکان تبعید شد‪.‬‬ ‫عکس‪ :‬ایرنا‬ ‫‪6‬‬ ‫اکنون سیاس��تمداری معتدل‪ ،‬مجته��دی انقالبی با‬ ‫سال ها سابقه کار سیاسی و فرهنگی از میان ما رفته است‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬رئیس مجلس خب��رگان رهبری دار‬ ‫فان��ی را وداع گفته‪ .‬روحان ی ای که پدر معنوی جناح راس��ت‬ ‫سنتی محس��وب م ی ش��د و از رهب ران جناح اصولگرا‪ .‬قبل‬ ‫از انتخابات ریاس��ت جمهوری یازدهم شاید اخرین فعالیت‬ ‫سیاس��ی ایت اهلل اتفاقاتی بود که در انتخابات مجلس نهم‬ ‫روی داد‪ .‬جای��ی که جبهه پایداری توس��ط حامیان س��ابق‬ ‫محمود احمدی نژاد که ای��ت اهلل مصباح یزدی را پدر معنوی‬ ‫خود م ی دانستند‪ ،‬تشکیل شد‪ .‬اختالف دو ایت اهلل در نهایت‬ ‫به وحدت نرسید و اصولگرایان ب ر خالف سایر دوره ها با چند‬ ‫لیست در انتخابات ش��رکت کردند‪ .‬حتی پادرمیانی ایت اهلل‬ ‫یزدی به عنوان رئیس ش��ورای عالی جامعه مدرسین حوزه‬ ‫علمیه قم هم نتوانست این اختالف را به وحدت منتهی کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی از سیاستمداران دیرپای جمهوری‬ ‫اسالمی است که از پیش از انقالب در فعالی ت های سیاسی‬ ‫حضور داشتند‪ .‬این فعالی ت ها با پیروزی انقالب اسالمی به‬ ‫مناصب سیاسی کشیده شد‪ .‬از سرپرستی کمیته های انقالب‬ ‫تا ریاس��ت مجلس خبرگان مناصبی بود که او طی ‪ 36‬سال‬ ‫حضورش در عرصه سیاسی ای ران به فعالیت پرداخت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫خداحافظیباشیخمعتدل‬ ‫پس از پیروزی انق�لاب‪ ،‬امام خمین��ی(ره) از پاریس‬ ‫اعضای شورای انقالب را تشکیل دادند‪ .‬ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫از جمله اولین روحانیون عضو شورای انقالب بود که توسط‬ ‫امام (ره) تعیین شده بودند‪ .‬حلقه اولیه شورای انقالب شامل‬ ‫حضرات شهید مطهری‪ ،‬ش��هید بهشتی‪ ،‬ش��هید باهنر و‬ ‫حضرات خامنه ای‪ ،‬هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬موسوی اردبیلی و‬ ‫مهدوی کنی بود‪ .‬به تدریج اعضای دیگر روحانی و دانشگاهی‬ ‫با تصویب جمع به انان اضافه گردید‪.‬‬ ‫با نزدیک شدن به زمان پیروزی انقالب و بازگشت امام‬ ‫در ‪ 12‬بهمن ماه ‪ 57‬او به عضویت کمیته استقبال از حضرت‬ ‫امام درامد و در کنار س��ایر روحانیون و انقالبیون سرشناس‬ ‫مقدمات استقبال از حضرت امام را در ته ران اماده کردند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی س��ال های زی��ادی را به عنوان‬ ‫دبیرکل جامعه روحانیت مبارز ته ران ب��ه فعالیت پرداخت‪.‬‬ ‫تشکلی که او از موسس��انش بود و در واقع مهمترین حزب‬ ‫اصولگرای ای ران به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫با تشکیل کمیته های انقالب اسالمی به عنوان اولین‬ ‫نهاد برامده از انق�لاب در ‪ 23‬بهمن ماه ‪ 57‬او به پیش��نهاد‬ ‫ایت اهلل مطهری به عنوان سرپرست این نهاد منصوب شد‪.‬‬ ‫او تعریف کرد که ایت اهلل مطهری مطلع م ی شود که مل ی ‪-‬‬ ‫مذهب ی ها قرار بود ب رای گرفتن حک��م کمیته های انقالب‬ ‫اسالمی ب رای ایت اهلل الهوتی نزد امام بروند ‪ .‬ترس انقالبیون‬ ‫از این بود که منافقین بتوانند کمیته ه��ای انقالب را که در‬ ‫واقع نیروی مسلح انقالب بود در دست بگی رند‪ .‬از همین رو در‬ ‫جلس ه ای درخواست م ی کند که یک نفر از دوستان ب رای این‬ ‫کار کاندیدا شود تا او بتواند حکم را از امام دریافت کند‪ .‬ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی نیز ب��ا دریافت قول هم��کاری اعالم امادگی‬ ‫م ی کند و ایت اهلل مطهری این حکم را از امام دریافت م ی کند‪.‬‬ ‫بعدها او دو دوره حضور در شورای نگهبان را به عنوان‬ ‫فقیه تجربه کرد‪ .‬همچنین نمایندگی امام خمینی در هیات‬ ‫حل اختالف مس��ئوالن نظ��ام را برعهده داش��ت و چندین‬ ‫ماموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقالب را تجربه کرد‪.‬‬ ‫پس از فرار بنی صدر به همراه مسعود رجوی و تشکیل دولت‬ ‫شهید باهنر به ریاست جمهوری ش��هید رجایی‪ ،‬او از طرف‬ ‫نخس ت وزیر به عنوان وزیر کشور معرفی و منصوب شد‪.‬‬ ‫دولت موقت‬ ‫ب��ه دنب��ال بمب گ��ذاری در دفتر نخس��ت وزیری در‬ ‫‪ ۸‬ش��هریور ‪ 60‬و ش��هادت محمدجواد باهنر نخس��ت وزیر‬ ‫و محمدعل��ی رجای��ی رئی س جمه��ور‪ ،‬ش��ورای موق��ت‬ ‫ریاس��ت جمهوری به عضوی��ت اکبر هاشم ی رفس��نجانی‬ ‫رئیس مجلس و عبدالکریم موس��وی اردبیلی رئیس دیوان‬ ‫عالی تشکیل شد‪ .‬در همین ش��رایط ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫از ‪ ۱۱‬ش��هریور تا ‪ ۷‬اب��ان ‪ ۱۳۶۰‬نخس��ت وزیری جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران را برعهده داش��ت‪ .‬ب رای انتخاب نخس ت وزیر‬ ‫نام محمد غرضی و اکبر پرورش مطرح بود که نهایتا شورای‬ ‫ریاس��ت جمهوری محمدرضا مهدوی کن��ی را که عهده دار‬ ‫سمت وزارت کش��ور در کابینه باهنر بود‪ ،‬به نخس ت وزیری‬ ‫برگزید‪ .‬او در ‪ ۱۱‬شهریور ‪ ۱۳۶۰‬کابینه موقت خود را تشکیل‬ ‫داد و وزرا را به مجلس معرفی کرد‪ .‬همه پس��ت ها مش��ابه‬ ‫کابینه باهنر ب��ود‪ ،‬تنها عل ی اکبر ناطق ن��وری جایگزین نام‬ ‫خودش در وزارت کشور شده بود‪ .‬این دولت تا زمان برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ایت اهلل خامنه ای و نخس ت وزیری‬ ‫میرحسین موسوی ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫بعدها او عضویت در ستاد انقالب فرهنگی‪ ،‬عضویت در‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬مسئولیت ستاد کمک رسانی‬ ‫به مردم مناطق بمباران شده و ریاست مرکز رسیدگی به امور‬ ‫مساجد را نیز عهده دار شد‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل هاشم ی رفس��نجانی در کت��اب خاط راتش‬ ‫در ‪ 4‬اردیبهش��ت ‪ 68‬به بیان نحوه معرفی اعضای شورای‬ ‫بازنگری قانون اساسی پرداخته و م ی نویسند‪« :‬احمداقا متن‬ ‫نامه امام به اقای رئی س جمهور مبنی بر تش��کیل مجمعی‬ ‫ب رای اصالح قانون اساس��ی را تلفنی خواند و مشورت کرد‪.‬‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت و هیات رئیس��ه خبرگان و پنج‬ ‫نفر نماینده و اقایان [محمدرضا] مهدوی کنی و [احمد] اذری‬ ‫[قمی] و [حسن] حبیبی‪ ».‬به این ترتیب او در کنار افرادی از‬ ‫مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت از طرف امام‬ ‫به عنوان یکی از اعضای ش��ورای بازنگری قانون اساس��ی‬ ‫معرفی م ی شود‪.‬‬ ‫تاسیس دانشگاهی خاص‬ ‫ریاست بر مجلس خبرگان رهبری‬ ‫پس از انتخابات سال ‪ 88‬اعتراض ها به حضور ایت اهلل‬ ‫هاشمی در ریاس��ت مجلس خبرگان رهبری از سوی برخی‬ ‫از نیروها و فعاالن سیاس��ی ش��دت گرفت‪ .‬یک س��ال بعد‬ ‫در اس��فند ماه ‪ 89‬قرار بود در اجالس نهم مجلس خبرگان‬ ‫ریاس��ت این مجلس ب رای دوسال مشخص ش��ود‪ .‬اخرین‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری در سال ‪ 1385‬انجام شده‬ ‫است‪ .‬ریاست این مجلس را از سال ‪ 1362‬تا مرداد ماه ‪1386‬‬ ‫ایت اهلل مشکینی برعهده داشت‪ .‬از ان تاریخ به بعد ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی ریاس��ت مجلس خبرگان را عهده دار‬ ‫ش��ده بود‪ .‬در ماه های منتهی به رای گیری ریاست مجلس‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫پس از اختالفات میان جبهه پای��داری و اصولگرایان‬ ‫سنتی در انتخابات مجلس نهم که در نهایت نیز نتوانست به‬ ‫وحدت منجر شود‪ ،‬شعله این اختالفات بار دیگر در بحبوحه‬ ‫انتخابات ریاس��ت جمهوری زبانه کش��ید‪ .‬انها ت��ا پیش از‬ ‫انتخاب کامران باقری لنکرانی از سوی مصباح به عنوان نامزد‬ ‫«اصلح»‪ ،‬تالش کردند اختالفات را علنی نکنند‪ ،‬اما پس از‬ ‫ان هرچه به انتخابات نزدیکتر ش��د‪ ،‬پرده های بیشتری کنار‬ ‫رفت‪ .‬از یک طرف قالیباف و والیتی حاضر نش��دند به نفع‬ ‫جلیلی کنار بروند و از طرف دیگر ای��ت اهلل مصباح با وجود‬ ‫رایزن ی ها لنکرانی را به عنوان «اصلح ترین فرد زیر اس��مان‬ ‫خدا» معرفی کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی‪ ،‬رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‬ ‫دراین باره بعدها گفت که در جریان انتخابات جلس��ه ای با‬ ‫حضور دو ایت اهلل برگزار شده بود که در ان نظرات نزدیک تر‬ ‫ش��وند‪ .‬اما ایت اهلل مصباح ی��زدی ای��ن را نپذیرفته که به‬ ‫صورت واح��د اصولگرایان در انتخابات ‪ 92‬ش��رکت کنند‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی با بیان اینکه س��ه روز بعد در تهران ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی در یکی از حسینیه های تهران جلسه گرفتند‬ ‫و اقای لنکرانی را به عنوان منتخب خود معرفی کرد‪ ،‬گفته‬ ‫بود‪« :‬در حالی که هنوز ش��ورای نگهبان نظر نداده بود که‬ ‫چه کسی صالحیت دارد یا صالحیت ندارد‪ ،‬این کار درستی‬ ‫به نظر نمی رس��ید‪ .‬ما دنبال این بودیم که ش��کافی وجود‬ ‫نداشته باشد‪ .‬بنده واقعا متاس��فم که یک سرمایه گرانقدر‬ ‫حوزه بخواهد به این ش��کل اس��یب ببیند‪ .‬متاس��فانه این‬ ‫اس��یب به ایت اهلل مصباح رس��ید‪ .‬در جریان انتخابات هم‬ ‫همین اس��یب به جامعه مدرسین رس��ید‪ .‬اسیب سختی به‬ ‫جامعه مدرس��ین وارد کردند که بنده مت��ن جریان را بازگو‬ ‫می کنم‪ ».‬این اختالف ب��ه گفته ایت اهلل ی��زدی تا مرحله‬ ‫تجزیه جامعه مدرس��ین نیز پیش رفته ب��ود‪ .‬اختالف میان‬ ‫دو ایت اهلل‪ ،‬در واقع اختالف می��ان انها نبود‪ ،‬بلکه اختالف‬ ‫میان بدنه حامیان انها بود‪ .‬اگرچه می توان گفت که بیشتر‬ ‫اختالف از جانب اعضای پایداری به اصولگرایان منتقل شد‪.‬‬ ‫تالش های ایت اهلل مهدوی کنی هم در این زمینه در هر دو‬ ‫انتخابات نتیجه بخش نبود‪.‬‬ ‫ت سیاس ی اش عالوه‬ ‫با این حال او در تمام دوران فعالی ‬ ‫بر اینکه شخصیتی تاثیرگذار و برجسته بود‪ ،‬تالش م ی کرد‬ ‫تا با شیخوخیت‪ ،‬وحدت میان نیروهای انقالب را رقم بزند‪.‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫شاید دانشگاه امام صادق(ع) و تشکیل ان را بتوان یک‬ ‫امر فرهنگی معرفی کرد‪ .‬اما اگر به نقش اساتید و همچنین‬ ‫دانشجویان و فارغ التحصیالن این دانشگاه در روند انقالب‬ ‫و مناصب دولتی توجه ش��ود‪ ،‬نقش و کارکرد سیاس��ی ان‬ ‫بیشتر نمایان م ی ش��ود‪ .‬این دانشگاه در رش��ته های علوم‬ ‫انس��انی و علوم اجتماعی دانش��جو م ی پذیرد‪ .‬دانشگاهی‬ ‫غیردولت��ی اس��ت و از وجوه��ات و کمک ه��ای خیریه و‬ ‫همچنین از سرمایه گذاری های شرکت «جامع ه الصادق» و‬ ‫کارخانه های نساجی جامعه و داروس��ازی حیان و پاساژ نور‬ ‫و میالد نور ته ران اداره م ی ش��ود‪ .‬این دانشگاه زیرمجموعه‬ ‫«جامع ه الصادق» اس��ت که به ص��ورت نیمه متمرکز (ابتدا‬ ‫ازمون سراس��ری‪ ،‬س��پس مصاحب��ه و گزینش) دانش��جو‬ ‫م ی پذیرد‪ .‬موس��س و ریاس��ت دانش��گاه ب ر عهده ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی اس��ت و اعضای هیات امنای دانشگاه اقایان‪:‬‬ ‫ایت اهلل محمد رضا مهدوی کنی‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫امام ی کاشانی و ایت اهلل اب راهیم امینی هستند‪.‬‬ ‫از ویژگ ی ه��ای این دانش��گاه این اس��ت ک��ه درس‬ ‫اخالق تمام دانشجویان این دانش��گاه توسط خود ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی تدریس م ی ش��د‪ .‬یک��ی از نق��اط عطف این‬ ‫دانشگاه دیدار دانش��جویان ان با رهبری در عید غدیر سال‬ ‫‪ 1384‬بود ‪.‬‬ ‫رهبری در ای��ن دیدار درباره این دانش��گاه گفته بودند‪:‬‬ ‫«دانش��گاه امام صادق(ع) یک پدیده ممتاز است؛ صرفا یک‬ ‫دانشگاه مثل بقیه دانش��گاه ها نیست که فقط م ی خواهند‬ ‫دانشجو و عالم تربیت کنند؛ این هم هست؛ منتها عالوه بر‬ ‫این‪ ،‬م ی خواهد از همه جهت‪ ،‬یک الگوی دانشگاه اسالمی‬ ‫باشد‪ ».‬ایش��ان همچنین درباره مس��ئولی ت های اینده این‬ ‫دانشجویان گفته بود‪« :‬راجع به مسئولی ت های اینده شما‪،‬‬ ‫خروجی دانشگاه امام صادق‪ ،‬ایده الش فقط نباید این باشد‬ ‫که حاال بیرون بیاید‪ ،‬فرض کنید اگر در فالن رش��ته‪ ،‬درس‬ ‫خوانده برود وکیل بشود یا محضردار بش��ود یا برود کارمند‬ ‫فالن دستگاه وزارتی دولتی بشود؛ من موافقم که جوان های‬ ‫خوب در ارکان تشکیالت اجرایی کشور حضور داشته باشند؛‬ ‫اما این ب رای خروجی دانشگاه امام صادق(ع) ایده ال نیست»‬ ‫از جمله افراد سرشناس دانش اموخته در این دانشگاه‬ ‫م ی توان به حس��ام الدین اش��نا‪ ،‬عبداهلل رمضان زاده‪ ،‬کاظم‬ ‫جاللی‪ ،‬سی د محمد حسینی (وزیر ارشاد دولت احمدی نژاد)‪،‬‬ ‫س��عید جلیلی‪ ،‬مصطفی کواکبیان و فریدالدین حدادعادل‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫خبرگان رهبری اعتراضات به ایت اهلل هاش��می باال گرفته‬ ‫بود‪ .‬رسانه های نزدیک به دولت محمود احمدی نژاد بیش از‬ ‫همه به دنبال تغیر ایت اهلل بودند‪ .‬اقای هاشمی در افتتاحیه‬ ‫مجلس خبرگان از این اقدام ها به عنوان «غوغای رسانه ها»‬ ‫یاد کرد و گفت‪« :‬در ماه های اخی��ر کارهایی صورت گرفت‬ ‫که احساس خطر کردم و به اقای امام ی کاشانی گفتم که با‬ ‫اقای مهدوی کنی صحبت کند و ایشان پیشنهاد مرا به اقای‬ ‫مهدوی کنی مطرح کردند و گفتم که از ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫حمایت م ی کنم و قصدم این بود که مس��اله را از این طریق‬ ‫حل و از تفرقه در خبرگان جلوگیری کنم‪».‬‬ ‫او گف��ت‪« :‬اکن��ون نیز اع�لام م ی کنم اگ��ر ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی حاضر باش��ند مس��ئولیت خبرگان را بپذیرند‬ ‫قطعا بنده نم ی ایم تا این نهاد مقدس اسیب نبیند و هریک از‬ ‫اقایان نیز که حاضر باشند م ی پذیریم و همراهی م ی کنم‪».‬‬ ‫اقای رفسنجانی افزود‪« :‬بنده عاش��ق و شیفته هیچ‬ ‫پس��ت و مقامی نیس��تم و فک��ر م ی کنم زمان ان اس��ت‬ ‫که تجربیات خود را مکتوب کنم و عش��قم این اس��ت که‬ ‫خاط رات خود را مدون کنم‪ ».‬ایت اهلل مهدوی کنی زمانی که‬ ‫هاشم ی رفسنجانی این سخنان را برزبان م ی اورد در مجلس‬ ‫حاضر نبود‪ .‬اما لحظاتی بعد به جلسه رسید و ب رای ریاست‬ ‫مجلس خبرگان کاندیدا ش��د‪ .‬او از ‪ 17‬اس��فند ‪ 1389‬به بعد‬ ‫به عنوان رئیس مجلس خبرگان رهبری انتخاب شد‪.‬‬ ‫‪7‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫وداع باایت اهلل‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫مروری بر زندگی محمدرضا مهدوی کنی‬ ‫ایت اهلل محمدرضا مهدوی کنی در ‪ 14‬مرداد ‪ 1310‬در‬ ‫روستای کن در اط راف ته ران به دنیا امد‪ .‬او پس از گذراندن‬ ‫دوره دبس��تان در کن‪ ،‬به ته ران امد تا تحصیالت خود را در‬ ‫مدرسه علمیه لرزاده ادامه دهد‪ .‬محمدرضا مهدوی کنی در‬ ‫این مدرسه از محضر مرحوم ایت اهلل برهان بهره های علم ی ‬ ‫و اخالقی فراوانی برد‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در سال ‪ 1327‬در حال ی که ‪ 17‬سال‬ ‫داشت‪ ،‬ب رای ادامه تحصیالت حوزوی راه قم را در پیش گرفت‬ ‫و تا سال ‪ 1340‬در محضر اساتید مبرزی همچون حضرات‬ ‫ایات مشکینی‪ ،‬حاج شیخ عبدالجواد سده ای (جبل عاملی)‪،‬‬ ‫شهید صدوقی‪ ،‬سلطانی‪ ،‬مجاهدی‪ ،‬رفیعی قزوینی‪ ،‬شع رانی‪،‬‬ ‫عالمه طباطبایی‪ ،‬ایت اهلل العظمی بروجردی‪ ،‬امام خمینی(ره)‬ ‫و ایت اهلل العظم ی گلپایگانی به فراگیری دروس عالی فقه‪،‬‬ ‫اصول فقه‪ ،‬تفسیر‪ ،‬حکمت‪ ،‬کالم و دروس خارج فقه و اصول‬ ‫پرداخت‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی با ورود به حوزه علمیه و اشنایی‬ ‫با دیدگاه های حضرت امام و مش��اهده ظلم رژیم پهلوی در‬ ‫حق اسالم‪ ،‬علما و مردم‪ ،‬روش سیاس��ی امام خمینی(ره) را‬ ‫به عنوان الگوی مبارزه و روشی ب رای احیای اسالم سیاسی‬ ‫برگزید‪ .‬نخستین دستگیری او در س��ال ‪ 1328‬در حال ی که‬ ‫‪ 18‬سال بیشتر نداشت در اردستان بود؛ اتفاق ی که منجر به‬ ‫شکنجه‪ ،‬تبعید و زندانی ش��دن این روحانی جوان انقالبی و‬ ‫برخی طالب و مبلغان همراه او شد‪ .‬با رسیدن این خبر به قم‪،‬‬ ‫مرحوم ایت اهلل العظمی بروج��ردی اعتراض خود را به اقبال‪،‬‬ ‫نخس��ت وزیر وقت اعالم و عنوان کردند که چ��را فرزند مرا‬ ‫زده اید و دستگیر کرده اید؟‬ ‫او در داخل حوزه علمیه فعالی ت های سیاس��ی خود را‬ ‫شروع کرد‪ .‬از جمله فعالی ت های مهم ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫عضویت در مجمعی سیاس��ی بود که روحانیونی همچون‬ ‫س��عادت پرور (پهلوان��ی)‪ ،‬محمدی گیالن��ی‪ ،‬محفوظ��ی‪،‬‬ ‫خادم ی اصفهانی‪ ،‬ش��مس‪ ،‬س��مندری‪ ،‬جنیدی‪ ،‬حاج شیخ‬ ‫عباس ورامینی و‪ ...‬در ان حضور داش��تند؛ مجموعه ای که‬ ‫بخش عم��ده ای از فعالی ت های ان ص��رف تحلیل فضای‬ ‫سیاسی کشور م ی شد‪ .‬اعضای این مجمع سعی م ی کردند با‬ ‫خرید کتب کمونیس ت ها و ماتریالیس ت ها‪ ،‬پس از مطالعه و‬ ‫مباحثه در ب رابر انها پاسخ های جامع و قانع کننده ای ب رای انها‬ ‫تهیه کنند و در جریانات سیاسی وقت حضور داشته باشند‪.‬‬ ‫او در سال ‪ 1340‬پس از بازگش��ت به ته ران در مدرسه‬ ‫علمیه مروی به تدریس علوم حوزوی اشتغال یافت و از سال‬ ‫‪ 1342‬امامت جماعت مس��جد جدید التاس��یس جلیلی در‬ ‫میدان فردوسی را عهده دار ش��د؛ محلی که پایگاه مناسبی‬ ‫ب رای فعالی ت های اجتماعی و سیاسی ش��یخ شد‪ .‬مبارزات‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی علیه رژیم پهلوی‪ ،‬باعث دستگیری های‬ ‫متعدد ‪ ،‬تبعید ‪ ،‬شکنجه و زندان ی شدن او شد‪.‬‬ ‫فعالی ت های ایت اهلل مهدوی کنی در مسجد جلیلی‪،‬‬ ‫جنب ه های مختلف اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و سیاسی داشته است‪.‬‬ ‫اصرار او بر طرح دیدگاه های حضرت امام(ره) و فعالی ت های‬ ‫سیاسی ایشان منجر شد که پس از چندین بار دستگیری و‬ ‫بازداشت کوتاه مدت‪ ،‬هجوم به منزل و ایجاد محدودیت ب رای‬ ‫س��خنرانی‪ ،‬منبر و تدریس‪ ،‬در رمضان سال ‪ 1353‬بازداشت‬ ‫و به بوکان تبعید ش��ود‪ .‬پس از روشن ش��دن نقش ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی در پرونده دیگری که از پرونده عمومی طرفداری‬ ‫از حضرت امام (ره) س��نگی ن تر بود‪ ،‬او از ب��وکان به مهاباد و‬ ‫سپس به ته ران اعزام شد و در کمیته مشترک ضد خ رابکاری‬ ‫و ساواک مورد بازجویی و شکنجه های جسمی و روحی قرار‬ ‫گرفت‪ .‬بخشی از اتهاماتی که ساواک به این مبارز انقالبی‬ ‫وارد کرد‪ ،‬ارتب��اط با مبارزان ضد رژیم ش��اه و کمک مالی به‬ ‫خانواده زندانیان بود‪ .‬بدین ترتی��ب ایت اهلل مهدوی کنی به‬ ‫چهار س��ال زندان محکوم ش��د اما پس از دو سال و همراه‬ ‫با فضای سیاسی سال ‪ 55‬به همراه برخی دیگر از زندانیان‬ ‫سیاسی ازاد شد‪.‬‬ ‫از دیگر برنامه های ای��ت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬فعالی ت در‬ ‫مجامع علمی و سیاس��ی با حضور برخی یارانش همچون‬ ‫ایت اهلل مرتضی مطهری‪ ،‬ایت اهلل سی د محمدحسین بهشتی‬ ‫و ایت اهلل موس��وی اردبیلی ب��ود‪ .‬در این جلس��ات مباحثی‬ ‫از جمله اقتصاد اس�لامی و حکومت اس�لامی مورد بحث‬ ‫و بررس��ی قرار م ی گرفت؛ مباحثی ک��ه در نهایت منجر به‬ ‫تاسیس هس��ته هایی مثل جامعه روحانیت مبارز ته ران و‬ ‫تهیه اساسنامه مبارزاتی و دینی ب رای ان شد‪.‬‬ ‫مب��ارزات ای��ت اهلل مهدوی کن��ی علی��ه حکوم��ت‬ ‫شاهنشاهی تا پیروزی انقالب شکوهمند اسالمی زیر نظر‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) ادامه یافت‪.‬‬ ‫او پ��س از پی��روزی انق�لاب‪ ،‬از ط��رف حض��رت‬ ‫امام خمینی(ره) عهده دار مسئولی ت های متعددی در تاسیس‬ ‫نظام نوپای اسالمی شد‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬دارای یک فرزند پسر و دو فرزند‬ ‫دختر است که همگی به تدریس در دانشگاه اشتغال دارند‪.‬‬ ‫کتاب خاط رات ایت اهلل مهدوی کن��ی‪ ،‬بیانگر روایتی‬ ‫از دوران مبارزات انقالبی و زندانی��ان روحان ی اش همچون‬ ‫ای��ت اهلل طالقانی‪ ،‬هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬ای��ت اهلل انواری و‬ ‫همچنین دانشگاهیان و اصناف دیگر است‪.‬‬ ‫از جمله تقری��رات علم ی ایت اهلل ک��ه در قالب کتاب‬ ‫منتشر ش��ده اس��ت‪ ،‬م ی توان به تقری رات درس های خارج‬ ‫فقه ایات عظام بروجردی و خمین��ی‪ ،‬کتاب نقطه های اغاز‬ ‫در اخالق عملی‪ ،‬کتاب اصول و مبانی اقتصاد اس�لامی در‬ ‫قران‪ ،‬کتاب بیست گفتار و کتاب شرح دعای افتتاح اشاره کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر اینها‪ ،‬تدریس خارج فقه در دانشگاه و مدرسه‬ ‫علمیه مروی ب رای دانش��جویان و ط�لاب دوره های عالی‪،‬‬ ‫تدریس ایات االحکام در مدرس��ه مروی و ایات اقتصادی در‬ ‫دانشگاه امام صادق(ع)‪ ،‬تدریس دوره های اخالق اسالمی در‬ ‫دانشگاه امام صادق(ع) و حوزه علمیه مروی‪ ،‬صدها سخنرانی‬ ‫علم ی در محی ط های ح��وزوی و دانش��گاهی و همچنین‬ ‫راهنمایی چندین پایان نامه کارشناسی ارشد و دکتری از دیگر‬ ‫ی ایت اهلل مهدوی کنی است‪.‬‬ ‫فعالی ت های علم ‬ ‫عضویت در حلقه اولیه شورای انقالب از طرف حضرت‬ ‫امام خمینی(ره) نخس��تین فعالیت سیاسی رسمی ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی بعد از پیروزی انقالب اسالمی بود؛ پستی که در‬ ‫زمان حضور امام خمینی(ره) در پاریس به او سپرده شد‪ .‬حلقه‬ ‫نخستین شورای انقالب ش��امل ایت اهلل مرتضی مطهری‪،‬‬ ‫ایت اهلل دکتر بهش��تی‪ ،‬حجت االس�لام محمدجواد باهنر‪،‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫موس��وی اردبیلی و ایت اهلل مهدوی کنی بود‪ .‬البته از مدتی‬ ‫بعد‪ ،‬اعضای روحانی و دانشگاهی دیگری با تصویب جمع به‬ ‫این گروه اضافه شدند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی همچنین در اس��تانه ورود امام‬ ‫خمینی(ره) به کشور‪ ،‬عضو کمیته استقبال از ایشان هم بود‪.‬‬ ‫پس از استق رار نیروهای انقالبی در نهادهای حاکمیتی‪،‬‬ ‫کمیته انقالب اسالمی به عنوان اولین نهاد انقالبی مسلح‬ ‫ب رای حفظ انقالب تاسیس شد و به پیشنهاد شهید مطهری‬ ‫و دس��تور حضرت امام خمینی (ره)‪ ،‬ای��ت اهلل مهدوی کنی‬ ‫سرپرستی این نهاد را عهده دار شد‪.‬‬ ‫عضویت به عنوان فقیه در ش��ورای نگهب��ان قانون‬ ‫اساس��ی در دو دوره‪ ،‬نمایندگی حضرت امام خمینی(ره) در‬ ‫هیات حل اختالف مسئوالن نظام‪ ،‬عضویت در ستاد انقالب‬ ‫فرهنگی‪ ،‬عضویت در شورای عالی انقالب فرهنگی به حکم‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری‪ ،‬مس��ئولیت‬ ‫ستاد کمک رس��انی به مردم مناطق بمباران شده‪ ،‬عضویت‬ ‫در شورای بازنگری قانون اساسی‪ ،‬ریاست مرکز رسیدگی به‬ ‫امور مساجد و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام‬ ‫از مهم ترین مس��ئولی ت هایی بود که از بدو پیروزی انقالب‬ ‫اس�لامی و در برهه های مختلف از سوی امام خمینی(ره) و‬ ‫رهبر معظم انقالب به ایت اهلل مهدوی کنی واگذار شد‪.‬‬ ‫عالوه بر این‪ ،‬به دلیل ش��رایط نامس��اعد امنیتی در‬ ‫س��ال های نخس��ت دهه ‪ 60‬و تغییر پی در پ��ی دولت ها‪،‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کن��ی در برهه ای به وزارت کش��ور کابینه‬ ‫شهید رجایی و شهی د باهنر رس��ید و در برهه ای دیگر‪ ،‬پس‬ ‫از ش��هادت محمدعلی رجایی و محمدجواد باهنر‪ ،‬خود به‬ ‫نخس ت وزیری رسید‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی البته تنها در عرصه های رسمی‬ ‫سیاست ورزی حاضر نبود و در فعالی ت های تشکیالتی نیز‬ ‫فعالیت فراوانی داشت‪.‬‬ ‫او موسس و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز بود؛ تشکلی‬ ‫که در کنار جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‪ ،‬مهم ترین نقش‬ ‫را در وح��دت نیروهای جناح راس��ت س��نتی و اصولگرایان‬ ‫عهده دار بوده است‪.‬‬ ‫ریاست دانش��گاه امام صادق(ع)‪ ،‬تولیت حوزه علمیه‬ ‫م��روی به هم��راه موقوف��ات وابس��ته‪ ،‬به حک��م حضرت‬ ‫امام خمینی(ره) و همچنین عضوی��ت در مجلس خبرگان‬ ‫رهبری و ریاس��ت ان‪ ،‬برگ های دیگری از زندگی سیاس��ی‬ ‫ایت اهلل است‪.‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫عک س ها م ربوط به عیادت مسئوالن کشور از ای ت اهلل مهدوی کنی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫‪9‬‬ ‫تربیت انسان‪ ،‬مقصد عالی‬ ‫اسالم و مکاتب توحیدی‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫اوال از اقایان��ی ک��ه زحمت کش��یدند و‬ ‫تش��ریف اوردند در این محل تن��گ و زحمتزا‪،‬‬ ‫تش��کر م ی‏کنم و توفیق و س��عادت همه را از‬ ‫خدای تبارک و تعالی مسئلت دارم‪ .‬وضع اسالم‬ ‫در همه ابعادی ک��ه دارد با وضع حکومت های‬ ‫دیگر بلکه با وضع ادیان دیگ��ر‪ ،‬انچه که االن‬ ‫در دس��ت اس��ت مغایرت دارد‪ .‬در تمام دوران‬ ‫بش��ریت انقدر که تاریخ به ما اطالع م ی‏دهد‪،‬‬ ‫هیچ حکومتی و هیچ دیانتی مثل دیانت اس�لام و حکومت‬ ‫اسالم نبوده است و بعدها هم نخ واهد بود‪ .‬اسالم یک حقیقتی‬ ‫است که انسان را در تمام ابعادی که دارد‪ ،‬چه از بعدهای مادی‬ ‫و چه بعدهای معنوی تا برسد به انجایی که «انچه در وهم تو‬ ‫ناید ان شود» در همۀ این ابعاد نظر دارد و طرح تربیتی‪ .‬شما‬ ‫به حکومت های دنیا ـ غیر ادیان ـ وقتی که نظر بکنید‪ ،‬چه‬ ‫حکومت های ش��رق و غرب و چه حکومت هایی که در بین‬ ‫شرق و غرب هستند‪ ،‬هیچ حکومتی را نم ی‏بینید که با کیفیت‬ ‫بارداری زنها کار داشته باشد‪ ،‬با بچه‏های شیرخوار کار داشته‬ ‫باشد‪ ،‬با کیفیت ازدواج که چه وقت باشد‪ ،‬چه وقت نباشد کار‬ ‫داشته باشد‪ ،‬با بچه‏های کوچکی که در دامن مادرشان هست‬ ‫و تکلیف پدر و مادر‪ ،‬با انها کار داشته باشد؛ بلکه هیچ حکومتی‬ ‫‪16- 25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫روحانیمبارز‬ ‫پیشروومسلطدرادبیات‬ ‫دوردست ها را دیدن‬ ‫منادیاستقالل‬ ‫‪26- 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫حاکمیتیگانه‬ ‫جدالبرسربهشت‬ ‫ماهممی گوییم؛الاکراه فی الدین‬ ‫پیام های‪ 4‬خرداد‬ ‫‪46- 51‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫سیاست نامهامام‬ ‫بنیانگذاربزرگنظریهدفاعدادگرایانه‬ ‫نامه های روح اهلل‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬چارچوبش اسلام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش‬ ‫و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬یاسین سیف االسالم‬ ‫فرهنگ‪ :‬علی رضا بهرامی(دبیر)‬ ‫اقتصاد‪ :‬مهدی خاکی فیروز(دبیر) ‪ -‬سیدفراز جبلی ‪ -‬لیال لطفی‬ ‫سارا ترابی‪ -‬اشکان روزرخ ‪ -‬ادریس هیئتی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫عکس و پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالم حسینتقینتاج‪-‬حسینزندی‬ ‫احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادی انباردار ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی ‪ -‬افشین جم‬ ‫بینالملل‬ ‫انتخاباتعلیهدموکراسی‬ ‫صدای پای مارکس؟!‬ ‫شبحهیتلر باالیسراروپا‬ ‫‪52- 63‬‬ ‫با اخالق افراد هم کار ندارد‪ ،‬اال ان چیزی که به حکومت ضرر‬ ‫بزند‪ .‬نظر حکومت های دنیایی این اس��ت که یک کس��ی‬ ‫مخالفت با نظم نکند‪ ،‬مخالفت با حکومت انها نکند‪ ،‬بیرون‬ ‫نیاید و ع ربده بکشد و بخواهد نظم رابه هم بزند‪ .‬تا این حدود‬ ‫کار دارند انها‪ .‬اما در باطن منزل ها چه م ی‏گذرد غیر از توطئه‏ها‪،‬‬ ‫که این هم مربوط به نظام است‪ ،‬این ادم در خانۀ خودش چه‬ ‫م ی‏کند‪ ،‬ابدا کاری به این ندارد‪ .‬ازادی که حکومت های مادی به‬ ‫مردم م ی‏دهند غیر از ان ازادی است که حکومت های معنوی و‬ ‫خصوصا اسالم به جامعه م ی‏دهد‪ .‬طرز حکومت اسالم با سایر‬ ‫حکومت ها در تشکیالت‪ ،‬طرز نیروهای مسلح اسالمی با سایر‬ ‫نیروهایی که غیر اسالمی هستند‪ ،‬همۀ اینها فرق دارند‪ .‬اسالم‬ ‫از قبل از اینکه ش��ما ازدواج بکنید‪ ،‬با ازدواج شما سروکار دارد‪.‬‬ ‫م ی‏خواهد نتیجه این ازدواج یک انسان سالم باشد‪ .‬از‬ ‫قبل از ازدواج قوانین اسالم هست که چه شخصی را‬ ‫زن قبول کند به ازدواج و چه زنی را مرد قبول کند ب رای‬ ‫ازدواج‪ .‬اوصاف مرد‪ ،‬اوصاف زن‪ ،‬اینها مطرح هست در‬ ‫اس�لام‪ .‬در هیچ حکومتی این مطرح نیس��ت که مرد‬ ‫اوصافش چه باشد‪ ،‬زن اوصافش چه باشد‪ .‬در اسالم این‬ ‫مطرح است‪ ،‬وقت ازدواج چه وقت باشد‪ ،‬بعد از ازدواج چه‬ ‫روابطی بین زن و مرد باشد‪ .‬وضع زندگی زن و مرد با هم‬ ‫چه جور باشد‪ .‬وقتی که زن و مرد با هم خلوت م ی‏کنند‬ ‫وقت این خلوت چه وقت باش��د‪ .‬همۀ اینها ب رای این‬ ‫است که م ی‏خ واهد مقصد عالی اسالم و همۀ مکتبهای‬ ‫توحیدی این است که انسان درست بشود‪.‬‬ ‫زلزلهدربروکسل‬ ‫کیمیاییقربانیشد‬ ‫کیمیاییبه مثابهتیمفوتبال‬ ‫چاقویدستهقرمزومرکبسیاه‬ ‫جنگاوریبدونسالح‬ ‫رویایزمستانی َکن‬ ‫یکایرانحمایت‬ ‫رادیو‪7‬‬ ‫‪74-81‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪64-73‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تابستاندرسیما‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫بازتاب‬ ‫بازتاب‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫به ما اس ام اس بزنید‪3000411711:‬‬ ‫‪ l‬ته ران وقتی با یک توفان این گونه به هم بریزد‬ ‫در مقابل زلزله چه م ی شود؟‬ ‫‪ l‬چه کسی مسئول خسارت های پدید امده‬ ‫از توفان پایتخت است؟ چرا پی ش بینی نشده بود؟‬ ‫‪ l‬چرا کس��ی به خاطر کوتاهی در مس��اله‬ ‫توفان عذرخواهی نم ی کند؟‬ ‫‪ l‬اگر اینجا کره یا چین ی��ا ژاپن بود حتما‬ ‫هر کس که در مساله توفان قصور داشت استعفا‬ ‫م ی داد‪ .‬مدی ران ما به صندل ی های خود چسبیده اند‪.‬‬ ‫‪ l‬کسانی که در س��خنران ی ها علیه بزرگان‬ ‫کشور شعار م ی دهند کار ناشایستی م ی کنند‪ .‬چرا‬ ‫یک بار ب رای همیشه ریشه یابی نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬اقای رسایی در برزیل چه ماموریتی دارند؟‬ ‫‪ l‬چرا در مورد پرونده هسته ای اطالع رسانی‬ ‫نم ی شود؟‬ ‫‪ l‬وزیر کشور م ی گوید گشت ارشاد اغاز به‬ ‫کار کند‪ ،‬رئی س جمهور و دولت حرف های دیگری‬ ‫م ی زنند‪ .‬باالخره حق با چه کس��ی است؟ تصمیم‬ ‫دولت چیست؟‬ ‫‪ l‬چرا رس��انه ملی در مورد پرونده هسته ای‬ ‫مناظره برگزار نم ی کند؟‬ ‫‪ l‬پرونده ش��ما در مورد اصالحات‪ ،‬یکطرفه‬ ‫بود‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ضمن احترام به نظ��ر این مخاطب‬ ‫محترم‪ ،‬حتما خوانندگان مثلث مش��اهده کرده اند‬ ‫که ما در این پرونده نظ رات کارشناسان هر دو جناح‬ ‫را منعکس کرده ایم‪ .‬طرفه انکه مصاحب ه ای که با‬ ‫اقای جالی ی پور مندرج شده است‪ ،‬بسیار تفصیلی‬ ‫و طوالنی است‪.‬‬ ‫مثلث در این گفت وگو حتی س��خنانی را از‬ ‫این چهره اصالح طلب منتش��ر کرده که نقدهای‬ ‫فراوانی از جانب اصولگرایان نس��بت ب��ه ان وارد‬ ‫اس��ت‪ .‬اما مثلث با حف��ظ امنیت این س��خنان را‬ ‫منتشر کرد‪ .‬مش��ی مثلث انعکاس سخنان همه‬ ‫طی ف هاست‪.‬‬ ‫‪ l‬باید از رسانه های منتقد دولت تقدیر کرد‪.‬‬ ‫انها در چند هفته اخیر باتوجه به ش��رایط حساس‬ ‫رویه دیگری را در پیش گرفتند‬ ‫‪ l‬مجادله کالمی امام جمعه محترم ته ران‬ ‫و ریاست محترم جمهور مشکلی از مشکالت مردم‬ ‫را رفع نخواهد کرد‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا دولت اقای روحانی نتوانسته قیمت‬ ‫ارز را پایین بیاورد؟‬ ‫‪ l‬من یک کارگ��رم‪ .‬چگونه با این قیمت ها‬ ‫باید زندگی خود را اداره کنم؟‬ ‫‪ l‬واقعا قرار اس��ت بنزین دوباره گران شود؟‬ ‫لطفا اطالع رسانی کنید‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬بنابر گفته سخنگوی محترم دولت در‬ ‫سال جاری هی چ کدام از حامل های انرژی با افزایش‬ ‫مجدد قیمت مواجه نخواهند شد‪.‬‬ ‫‪ l‬طرح جلد هفته گذشته مثلث بسیار خوب‬ ‫بود‪ .‬از ط راح و گرافیست مجله تشکر م ی کنیم‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫حاشیه هاییکسخنرانی‬ ‫س��خنرانی رئی س جمهور در مراسم س��الگرد ارتحال‬ ‫حضرت امام در چند سال اخیر با حاش��ی ه هایی مواجه بوده‬ ‫است؛ هم در زمان احمدی نژاد و هم در زمان حسن روحانی‪.‬‬ ‫روحانی که ب رای اولین بار در مقام ریاس��ت جمهوری‬ ‫سخنرانی در این مراسم را تجربه م ی کرد با فضایی متفاوت‬ ‫مواجه شد‪ .‬سایت اصالح طلب سالم نو در تشریح انچه در این‬ ‫سخنرانی پدید امده بود‪ ،‬نوش��ت‪« :‬عده بسیار قلیلی که در‬ ‫مراسم سالگرد ارتحال امام (ره) در حرم مطهر ایشان‪ ،‬سعی در‬ ‫اخالل در سخنرانی رئی س جمهور داشتند‪ ،‬موفق به تسری‬ ‫شعارهای معنادار خود به جمعیت نش��دند‪ .‬حسن روحانی‬ ‫رئی س جمهور که در حال سخن گفتن از دیپلمات ها و مذاکره‬ ‫کنندگان ای ران در مذاکرات هسته ای و حفظ حقوق هسته ای‬ ‫کشور بود‪ ،‬با شعارهای پی در پی عده ای مواجه شد‪ .‬این افراد‬ ‫شعار م ی دادند «انرژی هسته ای حق مسلم ماست» و سعی‬ ‫کردند در سخنان رئی س جمهور خلل کنند اما روحانی پس‬ ‫از وقفه ای کوتاه‪ ،‬در مواجهه با ش��عارهای این افراد که قطع‬ ‫نم ی ش��د‪ ،‬صدای خود را باالتر برد و گفت‪« :‬ب ی تردید انرژی‬ ‫هسته ای حق مسلم است‪».‬‬ ‫توفان اینستاگرام‬ ‫توفان هفته گذشته در ته ران بازتاب های‬ ‫فراوان��ی در ش��بکه های اجتماع��ی داش��ت‪.‬‬ ‫مهمتری��ن و بیش��ترین ای��ن واکنش ه��ا در‬ ‫اینستاگرام نمود یافت‪.‬‬ ‫کارب ران با ثبت و انتشار تصاویری از انالین‬ ‫از توفان و خس��ارت هایی که ب��ه پایتخت وارد‬ ‫کرده بود گزارش م ی کردند‪ .‬در این میان برخی‬ ‫کارب ران این ش��بکه اجتماعی به انتقاد از عدم‬ ‫پی ش بینی و گ��زارش این این حادث��ه به مردم‬ ‫پرداختند‪ .‬فیلتر نبودن شبکه اجتماعی و سرعت‬ ‫انتش��ار اخبار در قالب تصاویر موجب شده که‬ ‫ش��بکه اجتماعی فی س بوک محبوبیت سابق‬ ‫خود را از دست بدهد و مانند گذشته همه گیری‬ ‫خود را نداشته باشد‪.‬‬ ‫حاج قاسم در کنار مادر‬ ‫مرحومش‬ ‫ در حاشیه اجالس‬ ‫عدم تعهد‬ ‫تغییراتکابینه‬ ‫سایت های منتقد دولت هفته گذشته خبر از نخستین‬ ‫تغییر در کابینه روحانی دادند‪« :‬تغییر وزیر کشور‪ .‬کسی که‬ ‫گفته شده تا چندی دیگر جای خود را به رئیس پیشین بنیاد‬ ‫مستضعفان و جانبازان خواهد داد‪ ».‬حتی سایت بولتن نیوز‬ ‫نوشت که در اینده نزدیک «فروزنده که به عنوان رئیس بنیاد‬ ‫مس��تضعفان عملکرد موفقی در دوره مدیریت خود داشته‬ ‫اس��ت به عنوان وزیر کش��ور‪ ،‬انتخاب خواهد شد تا مدیریت‬ ‫وزارت کشور تقویت شود‪».‬‬ ‫این در شرایطی اس��ت که بولتن نیوز مدعی شده که‬ ‫سعیدی کیا جایگزین محمد فروزنده در بنیاد مستضعفان و‬ ‫جانبازان خواهد شد‪ .‬خبر تغییر وزیر کشور در حالی منتشر‬ ‫ش��ده اس��ت که عبدالرضا رحمان ی فضل��ی از نزدیک ترین‬ ‫اعض��ای کابینه یازدهم ب��ه جریان اصولگرایی محس��وب‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫مسئولیت فروزنده بر بنیاد مستضعفان در هفته های‬ ‫اخیر و با پایان دوره قانونی ریاس��ت وی به اتمام رسید‪ .‬این‬ ‫خبر اما هن��وز مورد تایید هیچ منبع رس��می ق��رار نگرفته‬ ‫است‪ .‬حس��ینعلی امیری‪ ،‬قائم مقام وزیر کشور و سخنگوی‬ ‫این وزارتخانه در رابطه با صحت خبر یادشده به رسانه های‬ ‫اصالح طلب گفته است‪« :‬این خبر را از اساس کذب م ی دانم‬ ‫و به هیچ عنوان مورد تایید نیست‪ .‬هیچ اقدامی ب رای تغییر‬ ‫وزیر کشور صورت نگرفته است‪».‬‬ ‫افشاگریجدید‬ ‫افشاگری وزرای سابق محمود احمدی نژاد در مورد‬ ‫رئیس دولت نهم و ده��م ادام��ه دارد‪ .‬در تازه ترین مورد‪،‬‬ ‫محمود فرشیدی گفت وگویی با سایت نامه داشته و در این‬ ‫مصاحبه ناگفته های جدیدی را مطرح کرده است‪.‬‬ ‫فرش��یدی گفت��ه اس��ت‪« :‬احمدی ن��ژاد خودش‬ ‫سیاس��ی کاری م ی کرد ولی انتظ��ار داش��ت وزرا در این‬ ‫زمینه ها فعالیت نکنند‪ .‬در حقیقت م ی خواست کاپیتان‬ ‫سیاسی دولت خودش باشد‪ .‬این در معنای انقالبی بودن و‬ ‫اینکه وزرا به کارهای مردم برسند‪ ،‬خوب است اما به معنای‬ ‫اینکه بقیه کار نکنند و تو خودت به فکر مجلس باشی و‬ ‫ب رای دولت بعدی ب رنامه ریزی کنی‪ ،‬کار خوبی نیست‪».‬‬ ‫او به ماجرای خروجش از کابینه اشاره کرده و گفته‬ ‫است‪« :‬ایشان اصرار کرد مشاورشان بشوم؛ گفتم نه‪ .‬اوال‬ ‫ان چیزی که فکر م ی کردم بلدم این است که شما هم این‬ ‫را نم ی پسندید و بعد هم کارهای فانتزی را بلد نیستم‪ .‬غیر‬ ‫از ان هم ما با هم نم ی توانیم کار کنیم‪ .‬گفت چرا؟ گفتم ب رای اینکه مدیریت من فرهنگی است و شما مدیریتت سرهنگی‪.‬‬ ‫گفت که من سرهنگ ی ام؟ گفتم اره دیگه‪ .‬ب رایش خیلی ناگوار بود‪ .‬چون من هم همیشه خیلی ظاه رالصالح بودم‪ .‬فکر‬ ‫کرده بودم راجع به این‪ .‬بعد هم گفتم من نگرانم با این مش ی ای که شما دارید فردا خدای نکرده در مقابل منویات رهبری‬ ‫هم مقاومت کنید‪».‬‬ ‫تصویر منتشر نشده از‬ ‫حضرت امام(ره)‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫در ای�ن س�تون نظرات�ی ک�ه مخاطبان‬ ‫س�ایت مثلث انالین روی خبرها داده اند‬ ‫منتشر م ی شود‪:‬‬ ‫س�کوت رئی س جمهور س�ابق شکسته شد؛‬ ‫احمدی نژاد در مشهد چه گفت؟‬ ‫چه سکوتی شکسته شد‪ .‬احمدی نژاد که‬ ‫چیزی نگفت‪.‬‬ ‫احمدی ن��ژاد م ی خواه��د دوب��اره‬ ‫رئی س جمهور شود‪ ،‬شک نکنید‪.‬‬ ‫اصولگرای��ان دیگر ب��ه احمدی نژاد باز‬ ‫نم ی گردند‪.‬‬ ‫اقای احمدی نژاد! تو هنوز هم رای داری‪.‬‬ ‫اینکه ب رادر اقای احمدی نژاد گفته است‬ ‫مشایی توسط احمدی نژاد طرد شده‪ ،‬صحت دارد؟‬ ‫گفت وگ�وی مثلث ب�ا عباس س�لیم ی نمین‪:‬‬ ‫ی دوست نداشت خاتمی رئی س جمهور‬ ‫هاشم ‬ ‫شود‬ ‫اقای هاشمی بیشترین کمک را به اقای‬ ‫خاتمی کردند تا ایشان رئی س جمهور شوند‪.‬‬ ‫اقای س��لیم ی نمین تحلیل شما اصال‬ ‫درست نیس��ت‪ .‬اقای هاش��می از ابتدا هم دنبال‬ ‫رئی س جمهور شدن خاتمی بود‪.‬‬ ‫اقای هاشمی تمایل داشت اقای ناطق‬ ‫رئی س جمهور شوند‪ .‬چون ش��بیه ایشان بود‪ .‬انها‬ ‫هر دو از اعضای جامعه روحانیت بودند‪ .‬خاتمی با‬ ‫اصالح طلبانی بود که مخالف هاشمی بودند‪ .‬حق‬ ‫با شماست اقای سلیم ی نمین‪.‬‬ ‫خاتم��ی ه��م نتوانس��ت حری��ف‬ ‫اصالح طلبان شود‪ .‬تندروها کار اصالحات را خ راب‬ ‫کردند‪.‬‬ ‫اق��ای ناطق اگر رئی س جمهور م ی ش��د‬ ‫اکنون این همه اختالف نداشتیم‪.‬‬ ‫نق�ش ناطق ن�وری در این�ده سیاس�ت ایران‬ ‫چیست؟ اعتدال اعتدال با شیخ راستگ را؟‬ ‫مثلث | شماره ‪213‬‬ ‫اقای ناطق م ی توان��د تندروهای کابینه‬ ‫را کنترل کند‪.‬‬ ‫اگر تحلیل شما درست باشد باید منتظر‬ ‫تغیی رات و اصالحات اقای روحانی در کابینه باشیم‪.‬‬ ‫روحانی م ی تواند از مجلس��ی که ناطق رئیس ان‬ ‫است چند فرد دلخواهش را به پاستور ببرد‪.‬‬ ‫اق��ای ناطق دیگ��ر به سیاس��ت ای ران‬ ‫بازنم ی گردد‪.‬‬ ‫این ناطق‪ ،‬ناطق سال های پیش نیست‪.‬‬ ‫او بای��د صف بندی های خ��ود را ب��ا اصالح طلبان‬ ‫مشخص کند‪.‬‬ ‫مگر قرار اس��ت همه یک شکل بمانند‪.‬‬ ‫خیل ی ها تغییر کرده اند‪ .‬تغییر که لزوما بد نیست‪.‬‬ ‫اقای ناطق همیشه معتدل بوده اند‪.‬‬ ‫ناطق نوری مخالفان مهم��ی دارد‪ .‬بهتر‬ ‫اس��ت ش��ان و احترام خود را حفظ کن��د و در گود‬ ‫سیاست وارد نشود‪ .‬مگر ندیدید سال گذشته چگونه‬ ‫با او برخورد شد؟‬ ‫اصولگرایان اگر ناطق بیاید با او ائتالف‬ ‫م ی کنند‪ .‬او نفر اول ته ران و واسط اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان است‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫ جلسه خودمانی ‬ ‫در روز مبعث‬ ‫ روی خط مثلث انالین‪:‬‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫م راسمبیس ت وپنجمینسالگرددرگذشتحضرتامامخمینی(ره)درمرقدمطهرایشانباحضور‬ ‫و سخن رانی مقام معظم رهبری برگزار شد‪.‬‬ ‫دیدار وزیر ارتباطات با نخس ت وزیر ترکیه‬ ‫امیر کویت میهمان ای ران بود‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری سوریه برگزار شد و بشار اسد با اکث ریت مطلق به عنوان‬ ‫رئی س جمهوراینکشوربرگزیدهشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مع�اون ب رنام�ه ری�زی و نظ�ارت راهب�ردی‬ ‫رئی س جمه�ور گف�ت‪« :‬در زم�ان اصلاح‬ ‫قیم ت های ف�از دوم هدفمندی یارانه ها نگ ران‬ ‫بودیم این امر با رش�د نرخ تورم هم راه شود اما‬ ‫ب راساس اماری که تاکنون به دست امده‪ ،‬نرخ‬ ‫تورم مهار شده است‪».‬‬ ‫رئیس سازمان هواشناسی ب رای پاسخ‬ ‫به س�واالت نماین�دگان درمورد علت‬ ‫هشدار ندادن توفان در ته ران و سایر‬ ‫اس�تان ها از س�وی این س�ازمان‪ ،‬به‬ ‫کمیسیون اجتماعی مجلس احضار‬ ‫شد‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫رهبر حکیم‬ ‫گفتارها‬ ‫‪25‬س�ال از روزهایی که حضرت ای ت اهلل خامنه ای پس از رحلت جانس�وز‬ ‫حضرت امام خمینی(ره)‪ ،‬س�کان دار هدایت نظام مقدس جمهوری اسالمی شد‬ ‫م ی گذرد‪ .‬ربع ق رنی که ای ران در رخدادها و حوادث ب ی ش�ماری ایستاد و امروز در‬ ‫منطقه و جهان به عنوان یک قدرت تاثیرگذار مطرح م ی باش�د‪ .‬گفتارهای این‬ ‫هفته اشاراتی دارد به برخی از موضوعاتی که رهبری بر ان تاکید ویژه ای داشتند‪.‬‬ ‫رهبر من‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫گفتارهایی درباره اندیشه های حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫به مناسبت اغاز بیست و ششمین سال رهبری انقالب اسالمی‬ ‫روحانی مبارز‬ ‫ِ‬ ‫زندگینامه مقام معظم رهبری به قلم دکتر عل ی اکبر والیتی‬ ‫دکترعلیاکبروالیتی‬ ‫مشاور رهبر انقالب‬ ‫نوش��ته حاض��ر زندگینامه رهب��ری انقالب ب��ه قلم‬ ‫دکتر عل ی اکبر والیتی است که برای اولین بار به چاپ م ی رسد‪.‬‬ ‫بخش اول ان در این شماره و بخش های بعدی در شماره های‬ ‫اتی مثلث به ترتیب منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫مشخصات‪ :‬خامنه ای‪ ،‬سیدعلی (‪ 29‬فروردین ‪/1318‬‬ ‫‪28‬صفر ‪ 19 /1358‬اوریل ‪ ،)1939‬فرزند سیدجواد‪ ،‬دومین رهبر‬ ‫انقالب اسالمی ای ران‪.‬‬ ‫الف ـ خاندان‬ ‫ب ـ شخصیت علمی و فرهنگی‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪ 1‬ـ تحصیل و تدریس؛ سیدعلی خامنه ای تحصیل را‬ ‫در چهار سالگی از مکتبخانه و با فراگیری قران کریم شروع‬ ‫کرد‪ .‬دوره دبس��تان را در نخستین مدرس��ه اسالمی مشهد‪،‬‬ ‫دارالتعلیم دیانتی گذراند (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪ .)1225‬در همین ایام‪ ،‬یادگیری قرائت و تجوید قران را‬ ‫نزد برخی قاریان قران مشهد اغاز کرد (بهبودی‪ .)49 ،‬هم زمان‬ ‫با تحصیل در کالس پنجم دبس��تان‪ ،‬تحصیالت مقدماتی‬ ‫حوزوی را نیز اغاز کرد‪ .‬شوق وافر او به تحصیالت حوزوی و‬ ‫تشویق والدین سبب شد که وی پس از اتمام دوره دبستان‪،‬‬ ‫وارد دنیای طلبگی شود و تحصیل علوم دینی را در مدرسه‬ ‫سلیمان‏خان ادامه دهد‪ .‬وی بخشی از مقدمات را نیز نزد پدر‬ ‫طی کرد‪ .‬سپس به مدرس��ه نواب رفت و دوره سطح را در ان‬ ‫به پایان برد‪ .‬هم زمان با تحصیالت حوزوی دوره دبیرستان را‬ ‫تا سال دوم متوس��طه ادامه داد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)1226‬‬ ‫وی معالم‏االصول را نزد ایت اهلل س��یدجلیل حسینی‬ ‫سیستانی و ش��رح لمعه را نزد پدر و میرزا احمد مدرس یزدی‬ ‫فرا گرفت‪ .‬رسائل‪ ،‬مکاس��ب و کفایه را نیز نزد پدر و ایت اهلل‬ ‫حاج شی خ هاشم قزوینی اموخت‪ .‬در سال ‪1334‬ش‪ ،‬در درس‬ ‫خارج فقه ایت اهلل سی د محمدهادی میالنی حاضر شد‪ .‬وی در‬ ‫‪1336‬ش طی س��فر کوتاهی همراه خانواده به نجف اشرف‬ ‫مشرف ش��د و در دروس مدرس��ان بنام حوزه علمیه نجف‪،‬‬ ‫از جمله ایات سی د محس��ن حکیم‪ ،‬سی د ابوالقاس��م خویی‪،‬‬ ‫س��ی د محمود ش��اهرودی‪ ،‬میرزا باقر زنجانی و میرزا حسن‬ ‫بجنوردی حضور یافت‪ ،‬ولی به دلیل ع��دم تمایل پدر ب رای‬ ‫اقامت در ان ش��هر به مشهد بازگش��ت (مرکز اسناد انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ارش��یو‪ ،‬ش‏ب ‪ )1226‬و به مدت یک سال دیگر در‬ ‫درس ایت اهلل میالنی حاضر شد‪ .‬سپس در سال ‪1337‬ش به‬ ‫شوق ادامه تحصیل عازم حوزه علمیه قم شد (بهبودی‪.)78 ،‬‬ ‫در همین سال و پیش از عزیمت به قم‪ ،‬ایت اهلل محمدهادی‬ ‫میالنی ب��ه وی اجازه روای��ت داده بود (مرکز اس��ناد انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)1232‬‬ ‫سی د علی خامنه‏ای‪ ،‬در قم نزد بزرگانی چون ایات حاج‏اقا‬ ‫حس��ین بروجردی‪ ،‬امام خمینی‪ ،‬حاج شیخ‏مرتضى حائری‬ ‫یزدی‪ ،‬سیدمحمد محقق داماد و عالمه طباطبایی تل ّمذ کرد‬ ‫(همان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)1227‬در مدت اقام��ت در قم اکثر وقت خود‬ ‫را به تحقیق‪ ،‬مطالعه و تدریس م ی‏گذراند‪ .‬ایت اهلل خامنه ای‬ ‫در ‪1343‬ش به دلیل عارضه بینایی پ��در و کمک به وی به‬ ‫ضرورت از قم به مشهد بازگشت و بار دیگر در جلسات درس‬ ‫ایت اهلل میالنی حضور یافت که تا سال ‪ 1349‬ادامه داشت‪.‬‬ ‫او از ابتدای حضور در مش��هد‪ ،‬به تدریس سطوح عالی فقه و‬ ‫اصول (رسائل‪ ،‬مکاس��ب و کفایه) و برگزاری جلسات تفسیر‬ ‫ب رای عموم همت گماشت‪ .‬در این جلسات جمعیت کثیری‬ ‫از قش��ر جوان به ویژه دانش��جویان حضور پی��دا م ی‏کردند‬ ‫(همان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)1228‬در جلس��ات تفس��یر خود‪ ،‬مهمترین‬ ‫پایه‏های فکری اس�لام و اندیشه اس�لامی را از خالل ایات‬ ‫قران استخراج و بیان م ی‏کرد و به تعمیق بنیان‏های اندیشه‬ ‫مبارزه و ب راندازی حکومت طاغ��وت می‏‏پرداخت‪ ،‬به صورتی‬ ‫که شرکت‏کننده در درس تفس��یر او به این نتیجه ضروری و‬ ‫طبیعی م ی‏رسید که حکومتی بر پایه اسالم و معارف دین باید‬ ‫در کشور تحقق یابد‪ .‬یکی از اهداف اصلی او از تفسیر‪ ،‬انتقال‬ ‫مبانی انقالب اس�لامی به جامعه بود‪ .‬از س��ال ‪ 1347‬درس‬ ‫تخصصی تفسیر را نیز ب رای طالب علوم دینی شروع کرد که‬ ‫این دروس و جلسات تفسیر تا سال ‪ 1356‬و قبل از دستگیری‬ ‫و تبعید به ای رانشهر ادامه داشت (حسینی‪ ،‬طرح کلی اندیشه‬ ‫اسالمی‪ ،‬اکثر صفحات)‪ .‬جلسات تفسیر در سالیانی از دوره‬ ‫ریاس��ت جمهوری و پس از ان ادامه داشت‪ .‬ایش��ان از سال‬ ‫‪1369‬ش تدریس خارج فقه را اغ��از کرد و تاکنون به تدریس‬ ‫ابواب جهاد‪ ،‬قصاص و مکاس��ب محرمه پرداخته است‪ .‬این‬ ‫درس هم‏اکنون نیز ادامه دارد‪.‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای خود نیز دس��تی در ادبی��ات دارند و‬ ‫با س��ب ک های ادبی اشنا هستند و نثر ایش��ان دارای سبک‬ ‫ن و داس��تان‬ ‫اس��ت و از دوران کودکی تاکنون به مطالعه رما ‏‬ ‫عالقه مند بوده‏اند و بسیاری از رمان ها و داستان های معتبر‬ ‫دنیا را مطالع��ه کرده‏اند‪ .‬این عالقه با مطالع��ه رمان ها و اثار‬ ‫ادبی نویسندگان بزرگ جهان و تاریخ و فرهنگ ملل شرق و‬ ‫غرب تداوم پیدا کرد‪ .‬حتى به نقد کتاب های ادبی و شعر هم‬ ‫م ی‏پردازند‪ .‬با بسیاری از ش��اع ران‪ ،‬نویسندگان و روشنفکران‬ ‫زمانه در ارتباط بود‪ .‬در ایامی که در مشهد حضور داشتند در‬ ‫برخی از انجمن های ادبی که با حضور شع رای بزرگ تشکیل‬ ‫م ی‏شد شرکت م ی‏کرد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪ .)1227‬در انجمن‏های ادبی به نقد شعر م ی‏پرداخت‪.‬‬ ‫خود نیز اشعاری سروده و در سال‏های اخیر تخلص «امین»‬ ‫را برگزیده است‪ .‬مطالعه کتب معتبر تاریخی بخش دیگری از‬ ‫ی ایشان است‪ ،‬به طوری که به مباحث و‬ ‫ب رنامه مطالعاتی دائم ‬ ‫موضوعات تاریخ معاصر احاطه دارند (تداوم افتاب‪.)21 ،‬‬ ‫‪2‬ـ اثار‪ :‬ایت اهلل خامنه ای تحقیق و تالی��ف را از دوران‬ ‫طلبگی اغاز کرد و تقری رات دروس اس��اتید خود را نگاش��ت‬ ‫گفتارها‬ ‫وی در خانواده ای روحانی در مشه د زاده شد‪ .‬جد اعالی‬ ‫او سیدمحمد حس��ینی تفرشی نسب به س��ادات افطسی‬ ‫م ی‏رساند‪ .‬ش��جره وی به س��لطان‏العلماء احمد‪ ،‬معروف به‬ ‫سلطان س��یداحمد م ی‏رس��د که با پنج واس��طه از اخالف‬ ‫امام سجاد (ع) است‪ .‬جدش سیدحسین خامنه ای (تولد حدود‬ ‫‪1259‬ق‪ /‬درگذش��ت ‪ 20‬ربی ع‏الثانی ‪1325‬ق) در خامنه به دنیا‬ ‫امد و در نجف نزد اساتید بزرگی چون سیدحسین کوه‏کمری‪،‬‬ ‫فاضل ایروانی‪ ،‬فاضل ش��ربیانی‪ ،‬میرزا باقر ش��کی و میرزا‬ ‫محمدحسن شی رازی تلمذ کرد و پس از طی مدارج علوم دینی‬ ‫در حوزه علمیه نجف اشرف‪ ،‬در زمره فقها و مدرسان ان حوزه‬ ‫قرار گرفت‪ .‬او در سال ‪1316‬ق به تبریز امد (اقابزرگ طه رانی‪،‬‬ ‫‪ )640/2‬و مدرس مدرسه طالبیه و امام جماعت مسجد جامع‬ ‫ان شهر شد (گلشن اب رار‪ .)971/2 ،‬دارای افکار بلند سیاسی و‬ ‫اجتماعی و از علمای طرفدار مشروطه بود و همواره مردم را به‬ ‫حمایت و پاسداری از نهضت مشروطه تشویق م ی‏کرد (مرکز‬ ‫اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬مصاحبه با ایت اهلل خامنه ای‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪ .)1225‬برخی از اثار علمی ایش��ان از جمله حاشیه بر‬ ‫کتاب های ریاض‏المس��ائل‪ ،‬قوانی ن‏االصول‪ ،‬مکاسب شیخ‬ ‫انصاری‪ ،‬فوائداالصول و شرح لمعه وقف کتابخانه حسینیه‬ ‫شوشتری نجف شد (اقابزرگ طه رانی‪ .)640/2 ،‬شیخ محمد‬ ‫خیابانی‪ ،‬روحانی مبارز و مجاهد عصر مشروطه‪ ،‬شاگرد و داماد‬ ‫وی بود(کسروی‪ .)92 ،‬س��یدمحمد خامنه ای (‪ 1293‬نجف‪/‬‬ ‫ش��عبان ‪1353‬ق نجف) مش��هور به پیغمبر (بهبودی‪،)12 ،‬‬ ‫عموی ایت اهلل خامنه ای از شاگردان اخوند خ راسانی‪ ،‬شریعت‬ ‫اصفهانی و دیگر بزرگان نجف بود و فردی اگاه به مس��ائل‬ ‫زمان و از رجال طرفدار مش��روطه به‏شمار می رفت (اقابزرگ‬ ‫طه رانی‪ 13/6 ،‬مقدمه)‪.‬‬ ‫پدرش سیدجواد خامنه ای (‪20‬جمادی‏الثانی ‪1313‬نجف‪،‬‬ ‫‪ 16‬اذر‪ 14/1274‬تیر ‪ )1365‬از علم��ا و مجتهدان عصر خود‬ ‫بود که در نجف متولد ش��د و در کودکی هم��راه خانواده اش‬ ‫به تبریز امد‪ .‬پس از اتمام دوره س��طح‪ ،‬در حدود ‪1336‬ق به‬ ‫مش��هد مهاجرت کرد (مرکز اس��ناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪ )1225‬و در فقه و اص��ول از محضر بزرگانی چون حاج‬ ‫اقا حس��ین قمی‪ ،‬میرزا محمد اقازاده خ راس��انی (کفائی)‪،‬‬ ‫میرزا مهدی اصفهانی و حاج فاضل خ راس��انی و در فلسفه‬ ‫از محض��ر اقا بزرگ حکیم ش��هیدی و شیخ اس��داهلل یزدی‬ ‫بهره مند شد (شریف رازی‪129 -127/7،‬؛ زنگنه قاسم‏ابادی‪،‬‬ ‫‪ .)132/1‬س��پس در ‪1345‬ق به نجف رف��ت و از حوزه درس‬ ‫میرزا محمدحس��ین نائین��ی‪ ،‬سی د ابوالحس��ن اصفهانی و‬ ‫اقا‏ضیاءالدین ع راقی کس��ب فیض کرد و از سه نفر مذکور‬ ‫اجازه اجتهاد گرفت (همو‪3 ،‬؛ شریف رازی‪127/7 ،‬؛ مرکز اسناد‬ ‫انقالب اس�لامی‪ ،‬ارش��یو‪ ،‬ش ب ‪ .)1225‬او در پی تصمیم‬ ‫بازگشت به ای ران راهی مشهد شد و ب رای همیشه در ان شهر‬ ‫اقامت گزید و ضمن تدریس‪ ،‬امامت مسجد صدیق ی های بازار‬ ‫مشهد (مسجد اذربایجان ی ها) را عهده دار شد (بهبودی‪.)15 ،‬‬ ‫او همچنین از امامان جماعت مسجد جامع گوهرشاد نیز بود‬ ‫(زنگنه قاسم‏ابادی‪ .)77/1 ،‬وی عالقه زیادی به مطالعه داشت‪.‬‬ ‫مباحثات علمی روزانه وی با هم‏ردیف��ان از جمله حاج میرزا‬ ‫حسین عبائی‪ ،‬حاج سی د عل ی‏اکبر خوئی‪ ،‬حاج میرزا حبیب‬ ‫ملکی و‪ ...‬تا ده ها سال ادامه داشت‪ .‬همچنین فردی پرهیزگار‬ ‫و ب ی توجه به امور دنیوی بود و زندگی زاهدانه ای داشت (گلشن‬ ‫اب رار‪ .)972/2 ،‬پس از پیروزی انقالب اسالمی با انکه فرزندانش‬ ‫به مقامات عالی سیاسی و اجرایی رسیدند‪ ،‬همچنان به زندگی‬ ‫زاهدانه خود ادامه داد‪ .‬به دلیل بهره مندی از کماالت انسانی‬ ‫همواره مورد وثوق مردم بود‪ .‬در رواق پشت ضریح مطهر امام‬ ‫رضا (ع) به خاک سپرده ش��د (زنگنه قاسم‏ابادی‪ .)77/1 ،‬امام‬ ‫خمینی در پیام تسلیتی به ایت اهلل خامنه ای به مناسبت فوت‬ ‫پدرش‪ ،‬ایت اهلل س��یدجواد خامنه ای را عالم ی با تقوا و متعهد‬ ‫برشمرد (صحیفه امام‪.)71/20 ،‬‬ ‫بانو میردامادی (‪1293‬ش ـ‪1368‬ش)‪ ،‬مادر ایت اهلل خامنه ای‬ ‫بانویی زاهد‪ ،‬متش��رع‪ ،‬امر به معروف و ناهی از منکر‪ ،‬اشنا با‬ ‫ایات قران‪ ،‬احادیث‪ ،‬تاریخ و ادبیات ب��ود‪ .‬او در جریان مبارزه با‬ ‫رژیم پهلوی بسیار صبور و با فرزندان مبارزش‪ ،‬به‏ویژه ایت اهلل‬ ‫خامنه ای همگام بوده است (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ش‏ب‬ ‫‪ .)1226‬ایت اهلل سیدهاشم نجف‏ابادی (میردامادی) (‪1303‬ق‬ ‫ـ‪ 1380‬ق)‪ ،‬جد مادری ایت اهلل خامن��ه ای (از خاندان میرداماد‬ ‫فیلسوف مشهور عصر صفویه) از شاگردان اخوندخ راسانی و‬ ‫میرزا محمدحسین نائینی‪ ،‬از علما و مفس ران قران و از ائمه‬ ‫جماعت مسجد گوهرش��اد بود (اقابزرگ طه رانی‪ )559 /2 ،‬و‬ ‫در عین حال به امر به معروف و نهی از منکر اهتمام ویژه ای‬ ‫داشت و در پی اعتراض به کش��تار مردم در مسجد گوهرشاد‬ ‫در دوره حکومت رضاشاه‪ ،‬به سمنان تبعید شد (تاریخ علمای‬ ‫خ راسان‪308 ،‬؛ قاسم‏پور‪ .)60 ،‬ایت اهلل خامنه ای از سوی مادر به‬ ‫محمد دیباج فرزند امام جعفر صادق (ع) نسب م ی‏رساند (زنگنه‬ ‫قاسم‏ابادی‪.)458 /1 ،‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫(همان‪ ،‬ش‏ب ‪ )1228‬و ب ه ترجمه چند اثر نیز همت گماشت‪.‬‬ ‫در دوران قبل از پیروزی انقالب اسالمی کتاب‏های‪1 :‬ـ چهار‬ ‫کتاب اصلی علم رجال ‪2‬ـ طرح کلی اندیش��ه اس�لامی در‬ ‫قران ‪ 3‬ـ پیش��وای صادق ‪ 4‬ـ از ژرفای نماز ‪ 5‬ـ صبر ‪ 6‬ـ روح‬ ‫توحید نفی عبودیت غیرخدا ‪ 7‬ـ گزارشی از سابقه تاریخی و‬ ‫اوضاع کنونی حوزه علمیه قم را تالیف و کتاب‏های‪ -1 :‬اینده‬ ‫در قلمرو اس�لام‪ ،‬نوش��ته س��یدقطب ‪ -2‬صلح امام حسن‪:‬‬ ‫پرش��کوه‏ترین نرمش قهرمانانه تاریخ‪ ،‬نوش��ته شیخ راضی‬ ‫ال‏یاس��ین ‪ -3‬تفس��یر ف ی‏ظالل‏القران‪ ،‬نوشته سیدقطب‬ ‫‪ -4‬مسلمانان در نهضت ازادی هندوستان‪ ،‬نوشته عب دالمنعم‬ ‫النمر‪ -5‬ادعانامه علیه تمدن غرب را پس از اضافه تحقیقاتش‬ ‫به انها‪ ،‬ترجمه و منتشر کرد‪ .‬عالوه بر ان‪ ،‬بس��یاری از اراء و‬ ‫اندیشه‏های ایشان که در گفتار و نوشتار ایشان و در قالب پیام‪،‬‬ ‫سخنرانی‪ ،‬خطبه‪ ،‬مصاحبه منعکس ش��ده است به صورت‬ ‫کتاب و نرم‏افزار با عناوین گوناگ��ون و به صورت موضوعی‬ ‫منتشر گردیده و برخی از انها نیز به زبان های دیگ ر ترجمه شده‬ ‫است‪ .‬همچنین‪ ،‬پایان‏نامه‏ها‪ ،‬رساله‏ها‪ ،‬مقاالت و کتاب های‬ ‫گوناگونی ناظر به افکار و اندیشه‏های ایشان تالیف و تدوین‬ ‫شده است‪ .‬نیز‪ ،‬بخشی از مجموعه بیانات و مکتوبات ایشان‬ ‫در دوره رهبری با عنوان «حدیث والیت» منتشر گردیده است‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫پ ـ حیات سیاسی و اجتماعی‬ ‫پیشینه فعالی ت های سیاسی ـ مذهبی خاندان ایت اهلل‬ ‫خامنه ای‪ ،‬در او زمینه تربیتی ب رای مبارزه سیاسی ـ مذهبی‬ ‫فراهم اورده بود‪ .‬نقطه اغازین ورود به فعالی ت های سیاسی‪،‬‬ ‫دیدار او با سیدمجتبى نواب صفوی (می رلوحی) در مشهد بود‬ ‫که به بیان خود او اولین بارقه‏های انقالبی را در وی پدید اورد‬ ‫(مرکز اسناد انقالب اسالمی‪،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ .)1226‬نخستین‬ ‫دیدار وی با امام خمینی (ره) در سال ‪1336‬ش صورت گرفت‬ ‫اما چهره سیاسی امام خمینی ب رای اولین بار در جریان الیحه‬ ‫انجمن های ایالتی و والیتی ب رای ایشان مکشوف شد (همان‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪.)1228‬‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای با اغاز نهضت اس�لامی به رهبری‬ ‫امام خمینی در س��ال ‪1341‬ش وارد عرصه‏ه��ای گوناگون‬ ‫مبارزه با طاغوت شد‪ .‬جزو نخستین افرادی بود که همگامی‬ ‫ و فعالیت مبارزاتی را در دوره قبل از قیام ‪ 15‬خرداد ‪ 1342‬اغاز‬ ‫کرد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ .)119‬در بهمن‬ ‫‪ ،1341‬پس از همه‏پرسی الیحه انجمن های ایالتی و والیتی‪،‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای و ب رادرش سیدمحمد مامور رساندن گزارش‬ ‫ایت اهلل محمدهادی میالنی به امام خمینی در قالب نامه در‬ ‫مورد واکنش مردم مش��هد به این همه‏پرسی شدند (جاللی‪،‬‬ ‫مشهد در بامداد نهضت اس�لامی‪ .)148 ،‬در سال ‪ 1342‬و در‬ ‫استانه ماه محرم‪ ،‬امام خمینی وی را مامور کردند پیام هایی‬ ‫را به ایت اهلل میالنی و علما‪ ،‬روحانیون و هیات های مذهبی‬ ‫خ راسان در جهت تداوم نهضت و اگاه‏س��ازی مردم در قبال‬ ‫تبلیغات رژیم پهلوی انتقال دهد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ارش��یو‪ ،‬مصاحبه با ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ش‏ب ‪ 1229‬و ‪.)1231‬‬ ‫امام خمینی(ره) در این پیام ها خط‏مشی مبارزه را ترسیم کردند‬ ‫و از علما و روحانیون خواسته بودند به منظور تبیین جنایات‬ ‫رژیم پهلوی‪ ،‬ذکر واقعه مدرسه فیضیه از روز هفتم محرم در‬ ‫منابر خوانده شود (باقری‪ .)13-12 ،‬ایت اهلل خامنه ای خود نیز‬ ‫ب رای محقق س��اختن هدف و اجرای خط‏مشی امام خمینی‬ ‫راهی بیرجند ‪ -‬ک��ه تحت نفوذ خاندان علم بود ‪ -‬ش��د و در‬ ‫منابر و مجالس ان شهر درباره حادثه مدرسه فیضیه و سلطه‬ ‫اسرائیل بر جوامع اسالمی س��خنرانی کرد (بهبودی‪-129 ،‬‬ ‫‪ .)134‬به دنبال این س��خنران ی ها‪ ،‬وی در ‪ 12‬خرداد ‪7/1342‬‬ ‫محرم ‪ 1383‬مقارن با هفتم ماه محرم‪ ،‬دس��تگیر و در مشهد‬ ‫زندانی شد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ 614‬و‬ ‫‪ 1231‬و ‪ .)1332‬پس از ازادی وی‪ ،‬ایت اهلل محمدهادی می النی‬ ‫از او دیدن کردند (همان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)1233‬ایت اهلل خامنه ای پس از‬ ‫ان با حضور در جلساتی که در منزل ایت اهلل می النی به منظور‬ ‫تداوم نهضت اس�لامی در غیاب امام خمینی ـ که در حصر‬ ‫به سر م ی‏بردند ـ تشکیل م ی شد‪ ،‬فعالی ت های سیاس ی‏اش را‬ ‫تداوم بخشید (جاللی‪ .)205 ،‬اندکی پس از ان به حوزه علمیه‬ ‫قم بازگشت و با کمک و همکاری برخی روحانیون مبارز به‬ ‫س��ازمان دهی مجدد فعالی ت های سیاسی از طریق جلسات‬ ‫مش��ورتی و تبلیغات پرداخت (بهب��ودی‪ .)157-156 ،‬او از‬ ‫جمله روحانیونی بود که در ‪ 11‬دی ‪ 1342‬تلگرام ی به ایت اهلل‬ ‫سی د محمود طالقانی‪ ،‬مهدی بازرگان و یداهلل سحابی که در‬ ‫حمایت از امام خمینی زندانی شده بودند‪ ،‬فرستاد (یاران امام‪،...‬‬ ‫طالقانی‪ .)468/1 ،‬در همان زمان طالب خ راسانی حوزه علمیه‬ ‫قم با هدایت او‪ ،‬در اعتراض به ادام��ه حصر امام خمینی(ره)‬ ‫نامه‏ای به حس��نعلی منصور‪ ،‬نخس��ت وزیر وقت‪ ،‬نوشته و‬ ‫منتشر کردند که از جمله انها خود ایشان و ابوالقاسم خزعلی‬ ‫و محمد عبایی خ راسانی بودند (امام خمینی در ایینه اسناد‪،‬‬ ‫‪ .)392/4‬ایش��ان در بهمن ‪ ،1342‬مقارن ب��ا رمضان‪1380‬ق‬ ‫ب رای تبلیغ و تبیین مسائل نهضت اس�لامی راهی زاهدان‬ ‫شد (بهبودی‪ .)166-162 ،‬سخنران ی های ایشان در مساجد‬ ‫زاهدان و استقبال مردمی از ان‪ ،‬رژیم را بر ان داشت که ایشان را‬ ‫دستگیر و به زندان قزل قلعه ‪ -‬که در ان زمان محل بازداشت‬ ‫زندانیان سیاس��ی و امنیتی بود ‪ -‬منتقل نماید (مرکز اسناد‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬مصاحبه با ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ش‏ب‬ ‫‪ 14 .)1234‬اسفند ‪ 1342‬قرار بازداش��ت ایت اهلل خامنه ای به‬ ‫قرار التزام به عدم خروج از حوزه قضایی ته ران تبدیل و ایشان‬ ‫از زندان ازاد شد (بهبودی‪ .)187 ،‬از این پس تا پیروزی انقالب‬ ‫اس�لامی فعالی ت های وی همواره تحت کنت��رل ماموران‬ ‫امنیتی قرار داشت‪.‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در پاییز ‪ 1343‬از قم به مشهد بازگشت‬ ‫ی و سیاس��ی‬ ‫و در کنار مراقب��ت از پدر به فعالی ت های علم ‬ ‫پرداخت (هم��ان‪ .)195-192 ،‬او در زم��ره روحانیونی بود که‬ ‫اندکی پس از تبعید امام خمینی به ترکیه با نگارش نامه‏ای‬ ‫به دولت وقت ـ دولت امیرعباس هویدا ـ در ‪ 29‬بهمن ‪1343‬‬ ‫به اوضاع نابسامان کشور و تبعید امام خمینی اعتراض کرد‬ ‫(اسناد انقالب اس�لامی‪ .)130-128 /3 ،‬او به همراه کسانی‬ ‫چون عبدالرحیم ربانی ش��ی رازی‪ ،‬محمد حسینی بهشتی‪،‬‬ ‫علی فیض مش��کینی‪ ،‬احم��د اذری قمی‪ ،‬علی قدوس��ی‪،‬‬ ‫اکب ر هاشمی رفسنجانی‪ ،‬سی د محمد خامنه ای و محمدتقی‬ ‫مصباح یزدی (هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬دوران مبارزه‪.)1566/2 ،‬‬ ‫اعضای گروه یازده نفر بودند که با هدف تقویت و اصالح حوزه‬ ‫علمیه قم ب رای مبارزه با رژیم پهلوی شکل گرفت‪ .‬مبارزه بر‬ ‫مبنای فکر و عقیده بود و همین امر علت پیشرفت ان بود و‬ ‫روحانیون نیز به منزله بدنه و مغز متفکر مبارزه بودند‪ .‬انان در‬ ‫این مرحله از مبارزه به این نتیجه رسیده بودند که بدون تشکل‪،‬‬ ‫موفقیت کمتری خواهند داشت و وجود ان موجب م ی‏شود که‬ ‫از فروپاشی مبارزه توسط رژیم جلوگیری شود‪ .‬این گروه دوران‬ ‫تبعید امام خمینی‪ ،‬برنامه‏ریزی جریان مبارزات و تداوم ان را‬ ‫بر عهده گرفت‪ .‬از این گروه به‏عنوان اولین تشکیالت ّسری‬ ‫حوزه علمیه قم یاد م ی‏شود‪ ،‬فعالیت این گروه در اواخر سال‬ ‫‪1345‬ش توسط ساواک کش��ف و به دنبال ان برخی از اعضا‬ ‫دستگیر و برخی دیگر‪ ،‬از جمله ایت اهلل خامنه ای تحت تعقیب‬ ‫قرار گرفتند (یاران امام‪ ،...‬قدوسی‪87-86 ،‬؛ یاران امام‪ ،...‬ربانی‬ ‫شی رازی‪ .)69-60 ،‬ایت اهلل خامنه ای در همین ایام مخفیانه‬ ‫به ترجمه و انتشار کتاب اینده در قلمرو اسالم اقدام کرد‪ .‬در این‬ ‫کتاب به دو موضوع مهم فش��ار غرب و تبلیغات کمونیسم‬ ‫اشاره شده و دورنمایی از اینده که به سمت اسالم پیش م ی‏رود‪،‬‬ ‫امده است (اینده در قلمرو اسالم‪ ،‬همه صفحات)‪ .‬ساواک کتاب‬ ‫را توقیف و افراد مرتبط با انتشار ان را دستگیر کرد اما موفق‬ ‫به دستگیری و بازداشت ایت اهلل خامنه ای (مترجم کتاب) نشد‬ ‫(بهبودی‪ .)238-235 ،‬ایت اهلل خامنه ای در ان ایام مدتی در‬ ‫ته ران و کرج به فعالیت مشغول بود‪ .‬اما به علت ندادن تعهد‬ ‫بر عدم اظهار مطالب ضد رژیم از فعالیتش در کرج ممانعت‬ ‫به عمل امد‪ .‬در مسجد امی رالمومنی ن (ع) ته ران هم مدتی به‬ ‫امامت جماعت پرداخت‪ .‬در پ ی دس��تگیری و تبعید ایت اهلل‬ ‫سی د حس��ن قم ی در فروردین ‪ 1346‬که به دنبال سخنرانی‬ ‫ضد رژیم او در مس��جد گوهرش��اد صورت گرف��ت‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫خامنه ای از ایت اهلل میالنی خواس��ت به این اقدام اعتراض‬ ‫کند (یاران ام��ام‪ ،...‬میالنی‪ .)7-5/3 ،‬این اقدام وی س��بب‬ ‫شد ماموران ساواک از حضور او در مش��هد اطالع یافته و در‬ ‫‪ 14‬فروردین همان سال‪ ،‬در مراسم تشییع جنازه ایت اهلل شیخ‬ ‫مجتبى قزوینی‪ ،‬وی را دس��تگیر کنند (مرکز اس��ناد انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ش ب ‪ .)614‬او در ‪ 26‬تیر همان سال ازاد شد (همان‪،‬‬ ‫ش ب ‪ .)574‬اندکی پس از ازادی‪ ،‬در ته ران به مالقات زندانیان‬ ‫سیاسی رفت (یادداشت‏های روزانه مهندس مهدی بازرگان‪،‬‬ ‫‪.)423 - 422‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای از طریق ارتباط ب��ا مبارزین در نقاط‬ ‫مختلف‪ ،‬سعی در تش��کل بخش��یدن به مبارزین و مبارزه‪،‬‬ ‫تربیت نس ل‏های جدید مبارزین و انقالبیون ب راساس اندیشه‬ ‫اسالمی خصوصا بین طالب علوم دینی و دانشجویان‪ ،‬سعی‬ ‫در اخذ مبانی مبارزه از قران و حدیث‪ ،‬مقابله با اندیش��ه‏های‬ ‫مادیگرایانه مارکسیستی و لیب رالیستی و امثال ان‪ ،‬به تعمیق‬ ‫اندیشه اسالمی و مبارزه در چارچوب نهضت امام خمینی(ره)‬ ‫پرداخت و به رغم مقابله رژیم پهلوی به موفقی ت‏های زیادی‬ ‫دس��ت یافت‪ .‬نگاه چندبعدی به مبارزه‪ ،‬اس��تفاده از ش��بکه‬ ‫عظیم اطالع‏رسانی نهضت امام خمینی و رسانه فراگیر منبر‬ ‫و عملگرای ی‏اش‪ ،‬از برخی علل موفقیت ایشان بوده است‪.‬‬ ‫در پی وق��وع زمی ن‏ل��رزه وی رانگر جنوب خ راس��ان در‬ ‫‪ 9‬ش��هریور ‪ 1347‬عده‏ای از روحانیون خ راسان به سرپرستی‬ ‫ایت اهلل خامنه ای با هدف امداد و س��امان دهی کمک های‬ ‫مردم ی به زلزله‏زدگان‪ ،‬عازم فردوس شدند‪ .‬این اقدام با مخالفت‬ ‫مقامات امنیتی محلی روبه رو ش��د‪ ،‬اما گ��روه امداد اقدامات‬ ‫موثری در کمک‏رس��انی به زلزله‏زدگان انج��ام داد‪ .‬حضور و‬ ‫کمک‏رسانی دو ماهه ایت اهلل خامنه ای در فردوس فرصتی‬ ‫پدید اورد تا با مشکالت مردم زلزله‏زده از نزدیک اشنا شود و با‬ ‫انان مانوس شود و در مجالس و منابر و همچنین هیات های‬ ‫مذهبی‪ ،‬پیام نهضت اسالمی را ب رای مردم ان سامان تبیین‬ ‫کند‪ .‬این فعالی ت ها حساسیت شه ربانی و ساواک خ راسان را‬ ‫ب رانگیخت و به اقامتش در فردوس پایان داده شد (مرکز اسناد‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬ارش��یو‪ ،‬ش ب ‪ .)614‬او اواخر دی‏ماه همان‬ ‫سال به قصد زیارت عتبات عالیات و دیدار با امام خمین ی (ره)‬ ‫اقدام کرد اما با مخالفت و ممانعت س��اواک روبه رو شد‪ .‬این‬ ‫محدودیت تا پیروزی انقالب اس�لامی ادامه داش��ت و وی‬ ‫ممنوع‏الخروج بود (بهبودی‪.)304 ،‬‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای به اته��ام عضویت در گ��روه یازده‬ ‫نفره به ش��ش ماه زندان محکوم گردید‪ .‬به دنبال انتشار این‬ ‫خبر در روزنامه کیهان و احضار ای��ت اهلل خامنه ای به دادگاه‬ ‫تجدید نظر‪ ،‬وی پس از مش��ورت با عده‏ای از علمای مشهد‬ ‫از حضور در دادگاه خودداری ورزید (یاران امام‪ ...‬هاشم ی‏نژاد‪،‬‬ ‫‪ .)249-248‬او با انکه تحت پیگرد بود با برخی از روحانیون‬ ‫مبارز از جمله سی د محمود طالقانی‪ ،‬سی د محمدرضا سعیدی‪،‬‬ ‫محمدجواد باهنر‪ ،‬محمدرضا مهدوی کنی‪ ،‬مرتضى مطهری‪،‬‬ ‫اکب ر هاشمی رفسنجانی و فضالهلل محالتی در مشهد و ته ران‬ ‫ارتباط داشت و به رغم اقامت در مشهد در بسیاری از جلسات‬ ‫علما و روحانیون مبارز ته ران حض��ور م ی یافت (یاران امام‪...‬‬ ‫سعیدی‪248 ،‬؛ همان‪ ،‬طالقانی‪497/2 ،‬؛ همان‪ ،‬مهدوی کنی‪،‬‬ ‫‪14‬؛ همان‪ ،‬فضل‏اهلل محالتی‪521/1 ،‬؛ همان‪ ،‬باهنر‪ .)355 ،‬او‬ ‫با تشکیل جلساتی با حضور عده‏ای از روحانیون درباره اعزام‬ ‫روحانیون و طالب به روستاهای اط راف مشهد تصمیم‏گیری‬ ‫و اقدام م ی ک��رد (یاران امام‪ ...‬س��عیدی‪363 ،‬؛ ی��اران امام‪...‬‬ ‫مهدوی کنی‪.)114 ،‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای با نگاه عقیدتی به نهضت اسالمی و‬ ‫پرورش فکری مردم بران مبنا‪ ،‬مبارزات خود را ادامه داد‪ .‬او با‬ ‫برگزاری جلسات تفسیر ب رای طالب علوم دینی و دانشجویان‬ ‫و ای راد سخنرانی ب رای اقشار مختلف مردم م ی‏کوشید مبانی‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫جلسات س��خنرانی و درس او بارها از سوی ماموران امنیتی‬ ‫منعکس شده اس��ت‪ .‬از نظر س��اواک‪ ،‬افرادی چون ایت اهلل‬ ‫خامنه ای از مدرسان روش��نفکر و انقالبی حوزه‏های علمیه‬ ‫تلقی م ی‏ش��دند که ضمن داش��تن ارتباط با دانشجویان و‬ ‫جوانان‪ ،‬مروج اندیش��ه‏های مبارزاتی امام خمینی و خواستار‬ ‫اگاه ساختن طالب علوم دینی به مسائل سیاسی و اجتماعی‬ ‫بودند (استاد شهید‪218 ،...‬؛ یاران امام‪ ...‬میالنی‪.)590/3 ،‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در فروردی��ن ‪ 1352‬ب رای تبلیغ عازم‬ ‫نیشابور شد و در مس��اجد ان شهر سلس��له جلسات درس‬ ‫اصول عقاید را‪ ،‬که هفته‏ای یک بار در روزهای سه‏شنبه برگزار‬ ‫م ی‏شد‪ ،‬دایر کرد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب‬ ‫‪572‬؛ همان‪ ،‬ش ب‪ .)614‬در خرداد ‪ 1352‬س��اواک جلس��ات‬ ‫تفسیرش در مسجد امام حسن (ع) و منزلش را تعطیل کرد‬ ‫(مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪614‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب‬ ‫‪573‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)572‬ایت اهلل خامنه ای در اذر ‪ 1352‬محل‬ ‫اقامه نماز جماعت و جلسات تفس��یر خود را به دعوت بانی‬ ‫و واقف مس��جد کرامت‪ ،‬به ان مس��جد انتقال داد و مسجد‬ ‫یادشده را به کانون فعالیت دانشجویان و طالب جوان تبدیل‬ ‫کرد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ .)614‬ساواک‬ ‫مشهد در واکنش به فعالی ت های سیاسی گسترده ایشان ‪ ،‬او‬ ‫را از اقامه نماز جماعت در ان مسجد باز داشت (یاران امام‪،...‬‬ ‫مطهری‪455 ،‬؛ مرکز اس��ناد انقالب اس�لامی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب‬ ‫‪ .)573‬در اب��ان ‪ 1353‬به دعوت ایت اهلل محم��د مفتح‪ ،‬امام‬ ‫جماعت مسجد جاوید ته ران‪ ،‬که در ان ایام ممنوع‏المنبر شده‬ ‫بود‪ ،‬در ان مسجد به سخنرانی پرداخت‪ .‬در پی ان ساواک به‬ ‫دستگیری ایت اهلل مفتح و تعطیلی مسجد جاوید به عنوان‬ ‫یکی از کانون های مهم مبارزه اقدام کرد (نیکبخت‪ ،‬زندگی و‬ ‫گفتارها‬ ‫دینی ـ اعتق��ادی انان را تقویت نمای��د‪ .‬او معتقد بود تحقق‬ ‫ارمان های اس�لامی در بستری از کوش��ش های فرهنگی‬ ‫ممکن اس��ت و خیزش های مردم ی جز با گسترش اگاهی‬ ‫و دانای��ی محقق نخواهد ش��د‪ .‬جریان روش��نفکری جریان‬ ‫فعال و مبارز در دانش��گاه ها تلقی م ی‏ش��د‪ .‬این رویکرد را در‬ ‫واکنش به فعالی ت های جریان های سیاسی معتقد به تفکر‬ ‫مارکسیستی‪ ،‬ضروری م ی‏دانست‪ .‬در این زمینه فعالی ت های‬ ‫ی و جلساتی را با شرکت مبارزان و متفکران اسالمی در‬ ‫علم ‬ ‫سال ‪ 1348‬برگزار کرد (بهبودی‪.)327 - 326 ،‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای با بسیاری از روشنفکران و کانون های‬ ‫روشنفکری مش��هور در عرصه مبارزه نیز ارتباط و همکاری‬ ‫داشت‪ .‬وی در سال ‪ 1348‬به منظور تبیین مباحث تاثیرگذار‬ ‫در روند مبارزه به ای راد س��خنران ی هایی در برخی مراکز فعال‬ ‫سیاس��ی ـ اس�لامی در ته ران از جمله حس��ینیه ارش��اد و‬ ‫مسجد الجواد ته ران دعوت شد (بهبودی‪ 471-470 ،‬و ‪-331‬‬ ‫‪ .)332‬سخنران ی های وی در حسینیه ارشاد که در اواخر سال‬ ‫‪ 1348‬و به دنبال دعوت ایت اهلل مرتضى مطهری از وی صورت‬ ‫گرفت و نیز س��خنرانی در مس��جد الجواد ته ران‪ ،‬به دعوت‬ ‫انجمن اسالمی مهندسین‪ ،‬تاثیر زیادی در روشنگری نسل‬ ‫جوان‪ ،‬به ویژه دانش��جویان و دانش‏اموزان داشت (جودکی‪،‬‬ ‫‪23‬؛ یاران امام‪ . ..‬هاشم ی نژاد‪ .)307-306 ،‬ایت اهلل خامنه ای‬ ‫در بهار ‪ 1349‬در جهت عمق بخش��یدن ب��ه روند نهضت‬ ‫اسالمی و تقویت بن‏مایه‏های عقیدتی مبارزه با رژیم پهلوی‪،‬‬ ‫سلسله جلس��اتی را پایه‏گذاری کرد که در ان ایده مبارزاتی‬ ‫خود مبنی ب��ر تدوین جهان بینی و ایدئولوژی اس�لامی را‬ ‫با دعوت از اف��رادی چون مرتضى مطهری‪ ،‬س��ی د محمود‬ ‫طالقانی‪ ،‬سی د ابوالفضل زنجانی‪ ،‬مهدی بازرگان‪ ،‬اکب ر هاشمی‬ ‫رفسنجانی‪ ،‬یداهلل سحابی‪ ،‬عباس شیبانی و کاظم سامی‬ ‫ به بحث و بررسی گذاش��ت‪ .‬این سلسل ه جلسات به تدوین‬ ‫جهان بینی و ایدئولوژی اسالمی انجامید (فارسی‪.)215 ،‬‬ ‫با درگذشت ایت اهلل سی د محسن حکیم در خرداد ‪1349‬‬ ‫بحث مرجعیت که در گذشته پس از رحلت ایت اهلل بروجردی‬ ‫مطرح ش��ده بود‪ ،‬به صورت جدی در جامعه مطرح شد و در‬ ‫این میان ایت اهلل خامنه ای ضمن گرامی داشت مقام فقهی و‬ ‫علمی ایت اهلل حکیم و ارسال پیام های تسلیت به برخی از‬ ‫علما‪ ،‬تالش مضاعفی ب رای تحکیم مرجعیت امام خمینی‬ ‫به عنوان مرجع تقلید اعلم انجام داد‪ .‬در همان ایام و به دنبال‬ ‫شهادت ایت اهلل سی د محمدرضا سعیدی در ‪ 20‬خرداد ‪1349‬‬ ‫توسط ساواک که از مهم‏ترین مروجین امام خمینی(ره) در ان‬ ‫مقطع بود‪ ،‬تالش کرد به همراه شمار دیگری از مبارزان ضمن‬ ‫هدایت واکنش های مردم ی در اعتراض به ش��هادت وی‪ ،‬از‬ ‫موقعیت پدید امده به نفع مبارزه بهره ببرد‪ .‬بر اثر جریان‏سازی‬ ‫وی در این برهه بود که عده‏ای از طالب علوم دینی به تهیه‬ ‫و انتش��ار اعالمی ه‏هایی در حمایت از ام��ام خمینی و انتقاد‬ ‫از رژیم و ساواک اقدام کردند (مرکز اس��ناد انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪130‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪183‬؛ یاران امام‪ ...‬سعیدی‪،‬‬ ‫‪ .)32/1‬به دنبال ان و با گسترش دامنه اعتراضات و مبارزات‬ ‫(یاران امام‪ ...‬میالنی‪ )424-423/3 ،‬ساواک مشهد در ‪ 2‬مهر‬ ‫‪ 1349‬دستگیر و مدتی در زندان لشکر خ راسان ـ تنها زندان‬ ‫امنیتی مشهد ـ بازداش��ت کرد (تقویم تاریخ خ راسان‪.)225 ،‬‬ ‫در محرم ‪ /1391‬اس��فند ‪ 1349‬با انکه نام ایت اهلل خامنه ای‬ ‫در فهرس��ت واعظان ممنوع‏المنبر س��اواک قرار گرفته بود‬ ‫وی س��خنران ی هایی در هیات انصارالحس��ین ته ران ای راد‬ ‫کرد (ی��اران امام‪ ...‬محالت��ی‪ .)73/2 ،‬ای��ت اهلل خامنه ای در‬ ‫س��ال ‪ 1350‬به دعوت ایت اهلل طالقانی س��خنران ی هایی در‬ ‫مسجد هدایت ته ران که کانون توجه دانشجویان و جوانان‬ ‫مبارز بود‪ ،‬ای راد کرد (یاران امام‪ ...‬باهنر‪521-520 ،‬؛ هاش��می‬ ‫رفس��نجانی‪ ،‬دوران مبارزه‪ .)1135-1134/2 ،‬در پی تحریم‬ ‫جشن های ‪ 2500‬ساله از س��وی امام خمینی (صحیفه امام‪،‬‬ ‫‪ )373-358/2‬س��اواک مراقبت های ش��دیدی نس��بت به‬ ‫فعالیت روحانیون مبارز در پیش گرفت‪ .‬بر این اساس وی در‬ ‫مرداد ‪ 1350‬به ساواک مشهد احضار و مدتی در زندان لشکر‬ ‫خ راسان بازداشت شد (مرکز اس��ناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪123‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)614‬او پس از ازادی‪ ،‬فعالی ت های‬ ‫خود را ادامه داد و در همان سال دو بار دیگر نیز بازداشت شد؛‬ ‫یکی در ابان ‪ 1350‬که به بازداش��ت کوتاه مدت وی در زندان‬ ‫لشکر خ راسان انجامید‪ .‬دیگری در ‪ 21‬اذر همان سال که به‬ ‫اتهام اقدام برضد امنیت داخلی به سه ماه حبس محکوم شد‬ ‫(مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ش‏ب ‪ .)614‬وی پس از ازادی‪،‬‬ ‫فعالی ت های سیاسی ـ اجتماعی خود را گسترش داد و بارها در‬ ‫جلسات هیات انصارالحسین و مسجد نارمک ته ران حضور‬ ‫یافت و س��خنران ی هایی در موضوعات دینی و سیاسی ای راد‬ ‫کرد‪ .‬جلسات درس و تفسیر او در مدرسه میرزاجعفر و مسجد‬ ‫امام حسن (ع) و مسجد قبله و نیز در منزلش در مشهد ادامه‬ ‫داشت‪ .‬مخاطب او در این جلسات دانش‏اموزان‪ ،‬دانشجویان‪،‬‬ ‫طالب جوان و گروه هایی از اقشار مختلف مردم بودند که وی‬ ‫انان را با تفکر اسالم انقالبی و سیاسی اشنا م ی‏ساخت‪ .‬عده‬ ‫زیادی از مخاطبان جلسات و شاگردان او بعدها در اوج مبارزات‬ ‫در نقاط مختلف کشور به اگاه ی‏بخشی پرداختند‪ .‬گزارش های‬ ‫مبارزات‪ ...‬مفتح‪ .)408 ،‬به دنبال ان‪ ،‬منزل ایت اهلل خامنه ای هم‬ ‫در اذر ماه همان سال مورد بازرسی ساواک قرار گرفت‪ .‬ساواک‬ ‫علت بازرس��ی را‪ ،‬اظهارات وی در جلس ه‏ای خصوصی درباره‬ ‫ضرورت ایجاد جمعیتی ب رای س��امان دهی مبارزه و استفاده‬ ‫از فرصت ها ب رای پیشبرد اهداف نهضت اسالمی در مشهد‬ ‫اعالم کرد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ش‏ب ‪ .)573‬در نهایت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در دی ماه ‪ 1353‬ب رای ششمین بار دستگیر‬ ‫و این بار به زندان کمیته مش��ترک ضدخ راب��کاری در ته ران‬ ‫منتقل شد (همان‪ ،‬ش‏ب ‪574‬؛ همان ‪614‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪)572‬‬ ‫ت حبس خود‬ ‫و به گفته خود دشوارترین و سخت‏ترین وضعی ‏‬ ‫را تجربه کرد‪ .‬او در حبس‪ ،‬اجازه مالقات نداشت و از وضعیت و‬ ‫محل حبس او اطالعی به خانواده اش نیز داده نشده بود (مرکز‬ ‫اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ .)575‬او در دوم شهریور‬ ‫‪ 1354‬از زندان ازاد شد‪ ،‬اما تحت مراقبت ماموران امنیتی بود و‬ ‫اقامه جماعت‪ ،‬سخنرانی‪ ،‬تدریس و جلسات تفسیر وی حتى‬ ‫در منزلش ممنوع شده بود (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ش‏ب‬ ‫‪575‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪389‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)304‬اما او به رغم همه‬ ‫محدودیت های سیاسی و امنیتی جلسات تفسیر و فعالی ت ها‬ ‫و اقدامات روشنگرانه انقالبی خود را مخفیانه پ ی گرفت و‬ ‫پرداخت شهریه امام خمینی به طالب علوم دینی را نیز ادامه‬ ‫داد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪576‬؛ همان‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪ .)572‬در اواخر سال ‪ 1354‬مخفیانه کتاب طرح کلی‬ ‫اندیشه اسالمی در قران را با نام مستعار سیدعلی حسینی‬ ‫منتشر کرد‪ .‬او در خرداد ‪ ،1355‬به دنبال وقوع سیل در قوچان‪،‬‬ ‫گروهی را تشکیل داد که از مش��هد ب رای کمک‏رسانی به‬ ‫مردم سی ل‏زده به ان شهر اعزام شده و با استق رار در مدرسه‬ ‫عوضیه ان شهر به امدادرسانی پرداختند (مرکز اسناد انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)389‬‬ ‫در اس��ناد س��اواک گزارش هایی درباره فعالی ت های‬ ‫سیاس��ی ایت اهلل خامنه ای و پدرش در اواخر س��ال ‪1355‬‬ ‫در مشهد وجود دارد که به طرفداری از امام خمینی و تبلیغ‬ ‫نهضت اس�لامی پرداخته‏اند‪ .‬ایت اهلل خامن��ه ای در محرم‬ ‫‪/1396‬دی ‪ 1355‬س��خنران ی هایی علیه رژی��م ای راد کرد و‬ ‫ضمن برگزاری سلسل ه جلسات مباحثه درباره تبیین فضای‬ ‫فک��ری ـ فرهنگی‪ ،‬به‏وی��ژه ب��رای دانش��جویان و جوانان‬ ‫(گفت وگوی چهارجانبه‪ ،...‬همه صفح��ات) و نیز حضور در‬ ‫جلسات علما و روحانیون ته ران روند مبارزه را شدت بخشید‬ ‫(یاران امام‪ ...‬مفتح‪340 ،‬؛ استاد شهید‪ .)277 ،...‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫ساواک هم م ی کوشید ب رای به دست اوردن مستنداتی علیه‬ ‫او و مبارزان دیگر در ان جلسات نفوذ کند (مرکز اسناد انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ .)583‬به دنبال درگذشت علی شریعتی‬ ‫در لندن در ‪ 29‬خرداد ‪ 1356‬ایت اهلل خامنه ای در بزرگداشت و‬ ‫مراسم ترحیم وی حضور داشت‪ .‬این حضور او به دلیل اشنایی‬ ‫و ارتباط دیرینه‏اش با شریعتی و پدرش بود (مرکز اسناد انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪572‬؛ همان‪ ،‬ش‏ب ‪.)389‬‬ ‫به دنبال درگذشت ایت اهلل سی د مصطفى خمینی در اول‬ ‫ابان ‪ 1356‬در نجف اشرف‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای به همراه برخی از‬ ‫مبارزان مراسم ختمی در ششم ابان در مسجد مالهاشم برپا‬ ‫کرد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪ .)572‬همان‬ ‫ایام به همراه عده‏ای از علمای مشهد تلگرام تسلیتی به امام‬ ‫خمینی در نجف مخابره کردند (امام خمینی در ایینه اسناد‪،‬‬ ‫‪ .)52/6‬با درگذشت ایت اهلل سی د مصطفى خمینی و تحوالتی‬ ‫که در پی ان پدید امد‪ ،‬نهضت اسالمی وارد مرحله نهایی خود‬ ‫شد و حرکت های جدی ب رای پیروزی انقالب اغاز گردید‪ .‬رژیم‬ ‫پهلوی هم در واکنش به این فعالی ت ها‪ ،‬به رغم اعالم سیاست‬ ‫فضای باز سیاسی‪ ،‬با سرکوب و خفقان فعالی ت های مبارزان را‬ ‫محدودتر کرد‪ .‬به دنبال اجرای این سیاست‪ ،‬برخی از مبارزان‬ ‫سرشناس به تبعید محکوم شدند که ایت اهلل خامنه ای هم‬ ‫در زمره انان بود‪ .‬او از س��وی کمیس��یون امنیت اجتماعی‬ ‫خ راسان به سه سال تبعید در ای رانش��هر محکوم شد (مرکز‬ ‫اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ش‏ب ‪ )576‬و ماموران ساواک در ‪23‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اذر ‪ 1356‬به منزل او یورش برده و او را دستگیر و به ای رانشهر‬ ‫انتقال دادند‪ .‬هدف رژیم از این اقدام‪ ،‬قطع ارتباط او با مردم و‬ ‫مبارزان و به دنبال ان‪ ،‬عدم توفیق وی در امر مبارزه و افشاگری‬ ‫علیه حکومت بود (انقالب اسالمی به روایت‪263/1 ،...‬؛ مرکز‬ ‫اسناد‪81-80 ،687 ،...‬؛ یاران امام‪ ...‬مطهری‪ .)575 ،‬اما وی به‬ ‫علت تعامل با اهل تسنن اشتهار و محبوبیتی در میان مردم‬ ‫ای رانشهر یافت و با بهره‏گیری از این فرصت ها پیام انقالب را به‬ ‫مردم دورترین نقاط کشور رساند (انقالب اسالمی به روایت‪،...‬‬ ‫‪326 /2‬؛ همان‪ .)51/10 ،‬سخنران ی های او در مسجد ال‏رسول‬ ‫ای رانشهر و رفت و امد علما و روحانیون مبارز‪ ،‬نیروهای انقالبی‬ ‫و اقشار مختلف مردم به منزل او‪ ،‬عوامل امنیتی را بر ان داشت‬ ‫که فعالی ت های او را محدود سازند و از رفت و امد مردم ممانعت‬ ‫به عمل اورند (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪576‬؛‬ ‫اسناد نهضت ازادی ای ران‪.)235-234/9 ،‬‬ ‫او در ‪ 19‬فروردین ‪ 1357‬در پی کش��تار مردم در یزد‪ ،‬در‬ ‫نامه‏ای به ایت اهلل محمد صدوقی این اقدام وحش��یانه رژیم‬ ‫پهلوی را محکوم کرد و ضمن ترغیب مردم به ادامه مبارزه‪،‬‬ ‫ی داشت (یاران امام‪ ...‬صدوقی‪،‬‬ ‫یاد شهدای ان حادثه را گرام ‬ ‫‪ .)131-128‬این نامه به صورت اعالمیه در سراس��ر کش��ور‬ ‫پخش شد (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)576‬‬ ‫وقوع سیل در ای رانشهر در ‪ 11‬تیر‪ 1357‬موقعیتی فراهم‬ ‫اورد تا ایت اهلل خامنه ای باتوجه به تجربیات پیشینش‪ ،‬مدی ریت‬ ‫تنها گروه امدادی را عهده‏دار شود‪ .‬وی با هماهنگ ی‏هایی که‬ ‫با روحانیون ش��هرهای مختلف از جمله یزد و مشهد داشت‪،‬‬ ‫توانس��ت کمک های مردمی را از اقصی نقاط ای ران جذب و‬ ‫در بین سی ل‏زده‏ها تقسیم کند (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)576‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در دوران تبعید ارتباط خود را با مبارزان‬ ‫ی تراز اول مبارزه در شهرهای ای ران حفظ کرد و پیوسته‬ ‫و علما ‬ ‫مکاتباتی درباره نهضت اسالمی با انان داشت و از این طریق‬ ‫در جریان بس��یاری از حوادث و رخدادها ق��رار م ی‏گرفت و با‬ ‫نامه‏نگاری های گوناگون در بس��یاری از تصمیم‏گیری های‬ ‫جمعی علما مشارکت م ی‏کرد‪ .‬با اوج‏گیری انقالب اسالمی‬ ‫در استانه ماه رمضان‪ 28 ،‬شعبان ‪ 28 /1398‬تیر‪ ،1357‬شماری‬ ‫از طالب حوزه علمیه مشهد به ادامه تبعید ایت اهلل خامنه ای‬ ‫اعتراض و خواستار بازگشت وی به مشهد شدند که به دخالت‬ ‫ماموران انتظام ی انجامید (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪ .)576‬گسترش فعالی ت های انقالبی و مردم ی ایت اهلل‬ ‫خامنه ای در راس��تای جهت‏دهی و س��امان دهی مبارزه در‬ ‫ای رانشهر و مناطق و شهرهای اط راف از یک سو و محبوبیت‬ ‫و نفوذ روزافزون وی در میان اقش��ار مختلف مردم ان سامان‬ ‫از سوی دیگر‪ ،‬مقامات امنیتی را بر ان داشت تا محل تبعید‬ ‫وی را به جیرفت که در مقایسه با ای رانشهر دورافتاده و دارای‬ ‫محدودیت های بیش��تری بود‪ ،‬تغییر دهند‪ .‬بناب راین وی در‬ ‫‪ 22‬مرداد به جیرفت انتق��ال یافت (هم��ان‪ .)102 ،‬مبارزات‬ ‫سیاسی ایت اهلل خامنه ای در جیرفت هم متوقف نماند و او از‬ ‫همان اغاز ورود به ان ش��هر با سخنرانی در مسجد جامع به‬ ‫افشاگری علیه حکومت پهلوی پرداخت‪ .‬یکی از سخنران ی ها‪،‬‬ ‫که در ‪ 15‬شهریور ‪ 1357‬صورت گرفت‪ ،‬به برپایی تظاه رات‬ ‫و سردادن ش��عارهای انقالبی توسط مردم منجر شد (همان‪،‬‬ ‫‪ .)111‬این اتفاق زمانی روی داد که هنوز تظاه رات و راهپیمایی‬ ‫در شهرهای کوچک معمول نشده بود‪ .‬او در شمار روحانیون‬ ‫تبعیدی‏ای بود که در نامه‏ای به ایت اهلل سیدعبدالحس��ین‬ ‫دستغیب‪ ،‬ضمن تشریح حوادث کش��ور و ذکر جنایات رژیم‬ ‫پهلوی در ش��ی راز‪ ،‬مش��هد‪ ،‬اصفهان و جهرم راهکارهایی را‬ ‫ب رای تداوم نهضت اسالمی تا س��رنگونی حکومت پهلوی‬ ‫ارائه دادند (اسناد انقالب اسالمی‪ .)357-348 /3 ،‬وی در این‬ ‫دوره‪ ،‬مخفیانه عازم کهنوج شده‪ ،‬سخنران ی های افشاگرانه‏ای‬ ‫ای راد کرد (موسسه پژوهشی فرهنگی انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪.)1889‬‬ ‫با گس��ترش مبارزات مردمی و ازهم گسیختگی ارکان‬ ‫رژیم و ناتوانی ان در مهار رون��د انقالب‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای در‬ ‫اول مهر ‪ 1357‬از جیرفت به مش��هد مراجعت کرد و در انجا‬ ‫فعالی ت های خود را در امر سامان دهی امور انقالب و تشدید‬ ‫روند مبارزه و پیگیری مسائل گوناگون نهضت ادامه داد (مرکز‬ ‫اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ش‏ب ‪ .)576‬در ایام اقامت امام خمینی‬ ‫در فرانسه‪ ،‬با ارسال تلگرام ی به همراه برخی از روحانیون مبارز‬ ‫مشهد‪ ،‬اقامت موقت امام در فرانسه را عاملی ب رای پدید امدن‬ ‫موجی از امید و تصمیم و قاطعیت در دل مردم و نشانی از عزم‬ ‫و اراده راسخ امام در راه نجات امت مسلمان ای ران عنوان کرده و‬ ‫از ایشان تقاضا کردند دستورات الزم را ب رای ادامه مبارزه صادر‬ ‫کند‪ .‬در پایان نیز خواستار بازگشت امام خمینی به ای ران شدند‬ ‫(اسناد انقالب اسالمی‪402/3 ،‬؛ مرکز اسناد انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)209‬‬ ‫فعالی ت های مبارزات��ی ایت اهلل خامنه ای در مش��هد‬ ‫در مدت اندکی ش��تاب بیش��تری به خود گرفت و او ضمن‬ ‫س��ازمان دهی حرکت ها و تظاه رات مردمی‪ ،‬سخنران ی های‬ ‫افش��اگرانه‏ای را در اجتماعات مردم مشهد ای راد کرد (انقالب‬ ‫اس�لامی به روایت‪ 192/14 ،...‬و ‪ .)472‬در عین حال با بیت‬ ‫امام و دیگر مبارزان در ارتباط و مشورت دائم بود‪ .‬پیرو همین‬ ‫ارتباط بود که س��ی د احمد خمینی در ‪ 10‬ابان ‪ 1357‬از پاریس‬ ‫با ایت اهلل صدوقی تماس گرفت و تمایل امام خمینی ب رای‬ ‫مالقات با وی و ایت اهلل خامنه ای را اعالم کرد (امام خمینی در‬ ‫ایینه اسناد‪603/7 ،‬؛ یاران امام‪ ...‬صدوقی‪.)431 ،‬‬ ‫ای��ت اهلل خامن��ه ای در ش��مار روحانیونی ب��ود که با‬ ‫سخنرانی در ورزش��گاه س��عداباد مش��هد در اجتماع بزرگ‬ ‫فرهنگیان ان شهر خواستار بازگشت امام خمینی و تشکیل‬ ‫حکومت اسالمی شد (مرکز اس��ناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪،‬‬ ‫ش‏ب ‪389‬؛ هم��ان‪ ،‬ش‏ب ‪ .)572‬ایش��ان در اخرین روزهای‬ ‫ابان همراه با س��یدعبدالکریم هاش��م ی‏نژاد ب��ا عزیمت به‬ ‫شهرستان های قوچان‪ ،‬ش��یروان و بجنورد و برپایی جلسات‬ ‫س��خنرانی به تقویت جری��ان انقالب در ان ش��هرها همت‬ ‫گماشت‪ .‬فعالی ت های روزافزون و تاثیرگذار ایت اهلل خامنه ای در‬ ‫مشهد‪ ،‬مقامات امنیتی رژیم پهلوی را بر ان داشت که ایشان را‬ ‫دستگیر نمایند‪ .‬در گزارش های ساواک از ایت اهلل خامنه ای به‬ ‫عنوان یکی از پرچمداران برجسته انقالب در خ راسان نام برده‬ ‫شده است (مرکز اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ارشیو‪ ،‬ش‏ب ‪.)389‬‬ ‫وی در ‪ 19‬و ‪ 20‬اذر ‪ 1357‬همزمان با تاس��وعا و عاشورای‬ ‫حسینی سخنرانی پرشوری در اجتماع بزرگ راهپیمایان مشهد‬ ‫ای راد کرد و خطبه ش��ب عاش��ورا را در حرم مطهر امام‏رضا (ع)‬ ‫به نام امام خمینی خواند و با این اقدام انقالبی تابوی س��نتی‬ ‫حکومت پهلوی را که تا پیش از ان‪ ،‬مراسم مذکور را به صورت‬ ‫تش��ریفاتی و با دعا ب رای محمدرضا پهلوی اج��را م ی‏کرد‪ ،‬در‬ ‫هم شکس��ت (همان‪572 ،‬؛ موسسه پژوهش��ی فرهنگی‪،...‬‬ ‫ش‏ب ‪ .)1921‬همچنین او در روز عاشورا تظاه رات عظیم مردم‬ ‫مشهد را سامان دهی کرد و در اجتماع بزرگ انان به سخنرانی‬ ‫پرداخت (روزشمار انقالب اسالمی‪ .)352 ،339/8 ،‬وی در شمار‬ ‫روحانیونی بود که در ‪ 24‬اذر در اعتراض به حمله مامورین رژیم‬ ‫پهلوی به بیمارستان شاهرضای مشهد (امام رضا (ع) کنونی)‬ ‫ب رنامه تحصن در بیمارستان مزبور را مطرح کرد (انقالب اسالمی‬ ‫به روایت‪ .)33/20،...‬در مسیر حرکت انان ب رای تحصن بسیاری‬ ‫از مردم نیز به انان پیوستند و در شمار متحصنان قرار گرفتند‬ ‫(ش��م س ابادی‪ .)316-315 ،‬متحصنان با صدور اعالمی ه‏ای‬ ‫ضمن تشریح جنایات عوامل حکومت پهلوی‪ ،‬مجازات انان‬ ‫را خواستار شدند (اسناد انقالب اس�لامی‪ )493-492/3 ،‬و بر‬ ‫سرنگونی حکومت پهلوی و بازگشت امام خمینی تاکید کردند‪.‬‬ ‫این اقدام انان بازتاب گسترده ای یافت و اعالمی ه‏های متعددی در‬ ‫همبستگی و حمایت از انها در سراسر ای ران منتشر شد (انقالب‬ ‫اسالمی به روایت‪ 188 /21 ،...‬و ‪.)124 -123‬‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای در ‪ 9‬دی ‪ 1357‬به هم��راه عده‏ای از‬ ‫علمای مبارز مشهد پیش��اپیش جمعیت انبوهی از مردم به‬ ‫منظور همراه ساختن کارکنان اس��تانداری خ راسان با جریان‬ ‫انقالب به سوی ساختمان استانداری حرکت کردند‪ .‬اما به رغم‬ ‫تالش های مسالمت امیز انها نیروهای انتظامی مستقر در‬ ‫استانداری به سوی مردم اتش گشودند‪ .‬به دنبال ان جمعیت‬ ‫تظاهرکننده به خیابان ها ریخته و برخی ساختمان ها و مراکز‬ ‫دولتی را به اتش کش��یدند‪ .‬ش��ب حادثه‪ ،‬علمای مشهد از‬ ‫جمله ایت اهلل خامنه ای با تشکیل جلس ه ای کوشیدند مانع‬ ‫درگیری و کشتار بیشتر مردم در روز بعد بشوند‪ ،‬ولی عوامل‬ ‫رژیم پهلوی ب��ا قتل عام مردم تظاهرکننده فاجعه یکش��نبه‬ ‫خونی��ن ‪ 10‬دی ‪ 1357‬را به بار اوردند (ش��م س ابادی‪-325 ،‬‬ ‫‪ .)328‬به دنبال وقوع این حوادث‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای به همراه‬ ‫عده ای از روحانیون مبارز مش��هد در محکومیت این حادثه‬ ‫و تداوم نهض��ت اعالمی ه ای صادر کردند (روزش��مار انقالب‬ ‫اسالمی‪.)217-216/10،‬‬ ‫با ش��تاب گرفتن روند فروپاش��ی حکوم��ت پهلوی و‬ ‫نمایان ش��دن نش��انه های پیروزی نهایی نهضت اسالمی‪،‬‬ ‫امام خمینی در ‪ 22‬دی ‪ 1357‬فرمان تشکیل شورای انقالب‬ ‫اسالمی را صادر کردند (صحیفه امام‪ .)428-426/5 ،...‬ایت اهلل‬ ‫خامنه ای که از سوی امام به عضویت ان شورا انتخاب شده‬ ‫بودند با نقش مح��وری که در تحوالت انقالب اس�لامی در‬ ‫مشهد داشت‪ ،‬این شهر را ترک و در اواخر دی ‪ 1357‬به ته ران‬ ‫امد و در مدرسه رفاه مستقر ش��د و همگام با دیگر مبارزان‪،‬‬ ‫به‏ویژه ایات بهش��تی‪ ،‬مطهری و مفتح ب��رای تدارک مرحله‬ ‫نهایی پیروزی انقالب اسالمی و ب رنامه‏ریزی ب رای اینده‪ ،‬نقش‬ ‫فعالی برعهده گرف��ت (او به تنهای��ی‪63،...‬؛ حدیث والیت‪،‬‬ ‫‪ .)40/2‬پس از تشکیل کمیته استقبال از امام خمینی توسط‬ ‫شورای انقالب اسالمی (قاسم‏پور‪ )94-92 ،‬مسئولیت کمیته‬ ‫تبلیغات ان را عهده دار شد‪ .‬به دنبال بسته شدن فرودگاه های‬ ‫کشور به دستور بختیار و ممانعت از بازگشت امام خمینی به‬ ‫ای ران‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای به همراه ایت اهلل بهشتی و چند تن از‬ ‫روحانیون مبارز سرشناس در اعتراض به این اقدام دولت‪ ،‬در‬ ‫یرا سامان دهی کردند‬ ‫مسجد دانشگاه ته ران تحصن عظیم ‬ ‫که با پیوستن سایر علما‪ ،‬دانشگاهیان و مردم ابعاد وسیعی‬ ‫به خود گرفت (هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬انق�لاب و پیروزی‪،...‬‬ ‫‪162-161‬؛ اطالعات‪ ،‬ش ‪ .)1357/11/9 ،5771‬ش��ب قبل از‬ ‫اغاز تحصن‪ ،‬ایت اهلل بهشتی در بهشت‏زه را (س)سخنرانی‬ ‫کرد و ای��ت اهلل خامنه ای قطعنامه‏ای را ک��ه خود تهیه کرده‬ ‫بود ب رای مردم قرائت کرد و با ای��ن ب رنامه تحصن روز بعد در‬ ‫مسجد دانش��گاه ته ران قطعیت یافت‪ .‬ایت اهلل خامنه ای در‬ ‫طول تحصن با تشکیل ستادی و با مشارکت برخی از مبارزین‬ ‫متحصن به اقداماتی دس��ت زدند که عمده ترین انها انجام‬ ‫سخنرانی‪ ،‬انتشار اعالمیه و انتشار نشریه ای به نام «تحصن»‬ ‫بود (مصاحب ه‏ه��ای‪ .)183-182 ،1363-1362 ...‬متحصنان‬ ‫در روز هش��تم بهمن با ص��دور اعالمی ه ای تاکی��د کردند تا‬ ‫باز شدن فرودگاه ها به روی امام خمینی به تحصن خود ادامه‬ ‫خواهند داد (اسناد انقالب اسالمی‪ .)714/4 ،‬این تحصن که‬ ‫تا صبح روز ‪ 12‬بهمن ادامه یافت (پا به پای افتاب‪،)195/2 ،...‬‬ ‫مسجد دانشگاه ته ران را به کانونی تاثیرگذار در روند مبارزه‬ ‫تبدیل کرد‪.‬‬ ‫در لحظ��ه تاریخی ورود ام��ام خمینی ب��ه میهن در‬ ‫‪ 12‬بهمن ‪ 1357‬ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬که در اش��تیاق دیدار امام‬ ‫لحظه‏ش��ماری م ی کرد‪ ،‬به همراه علما‪ ،‬روحانیون و مبارزان‬ ‫اس�لامی ب رای اس��تقبال از امام خمینی در فرودگاه مهراباد‬ ‫حضور یاف��ت‪ .‬در طول دهه فجر انقالب اس�لامی ایت اهلل‬ ‫خامنه ای هم��واره در کنار امام خمینی بود و در بس��یاری از‬ ‫امور به ایشان مشورت م ی‏داد و همچنین مسئولیت کمیته‬ ‫تبلیغات دفتر امام را با هدف مقابله ب��ا توطئه‏های خبری و‬ ‫تبلیغاتی مخالفان داخلی و خارجی حکومت اسالمی‪ ،‬مقابله‬ ‫با فرصت‏طلب ی‏های احزاب و گروه های گوناگون سیاس��ی‪،‬‬ ‫تنظیم و انتشار اخبار و انتشار نشریه‏ای به نام «امام» بر عهده‬ ‫داشت‪ .‬خود نیز چند مقاله نوشت و در ان نشریه منتشر کرد‬ ‫(قصه افتاب‪.)95 ،‬‬ ‫پیشرو و مسلط در ادبیات‬ ‫درباره نقش رهبر انقالب در توسعه ادبیات داستانی انقالبی و پرورش نویسندگان جوان‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫زهیر توکلی از دریچه نگاه ادب��ی اش‪،‬نگاهی انداخته‬ ‫اس��ت به رویکردهای رهبری در ح��وزه فرهنگ؛مخصوصا‬ ‫اقدامات ایشان در بحث رمان و ادبیات داستانی‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫من و شاگردانش گشوده است‪ .‬پدرم عالقه مرا که به داستان‬ ‫دید‪ ،‬وقت مالقاتی از اقای سرش��ار ب رایم گرفت و من یک‬ ‫روز به دفتر ایشان رفتم‪ .‬ان روزها محمدرضا سرشار ب رای ما‬ ‫رضا رهگذر بود و نویسنده داستان هایی به یاد ماندنی مثل‬ ‫مهاجر کوچک‪ ،‬یادگار دای ی جواد‪ ،‬انجا که خانه ام نیست و‪...‬‬ ‫رفته رفته این عالقه جدی تر شد و تابستان که ب رادر‬ ‫کوچکم م ی رفت کارگاه نجاری پادویی م ی کرد‪ ،‬من هفته ای‬ ‫سه روز م ی رفتم موسسه فیلمس��ازی بنیاد جانبازان پیش‬ ‫اقای منصور کریمیان دوس��ت پدرم‪.‬او روزگاری در روزنامه‬ ‫رسالت ان زمان طنز م ی نوش��ت و کاراکتری خلق کرده بود‬ ‫به نام اقای شمش��کی‪.‬منصور کریمیان موجود ژرفی بود‬ ‫ولی بعدا داستان نویس��ی را رها کرد‪ .‬خالص��ه کالم اینکه‬ ‫بنده حقیر از بحبوحه دنیایی که س��وره نوجوان و طنزهای‬ ‫محسن مومنی ش��ریف ‪،‬و س��روش نوجوان «فضانوردان‬ ‫کوره اجرپزی» و قیصر امین پور و تعویل هایش از گلدسته‬ ‫ه��ا و فلک ج�لال و عباس کیارس��تم ی «خانه دوس��ت‬ ‫کجاس��ت»و امیر نادری«می خوام س��از بزنم» و محسن‬ ‫مخملباف«بایسیکل ران» و رسول مالقل ی پور و «هزار سال‬ ‫شعر فارسی» با گزینش احمدرضا احمدی و سه نفر دیگر و‪...‬‬ ‫ب رایم درس��ت کرده بودند‪ ،‬خودم را پرتاب کردم به قم‪ .‬ب رای‬ ‫چه؟ چون م ی خواستم عارف شوم‪ .‬بیچاره من! نم ی دانستم‬ ‫که عرفان را در حوزه و دانشگاه و خانقاه نم ی شود پیدا کرد‪.‬‬ ‫اصال عرفان یافتنی و اموختنی نیس��ت‪ .‬فقط خداست که‬ ‫م ی تواند بنده اش را به یگانگی برساند‪ .‬این حرف ها به دهن‬ ‫نطفه ای که اخرش جیفه ای خواهد بود‪ ،‬نیامده است‪ .‬باری؛‬ ‫رفتم و بازگشتم و اکنون که خدمت شما هستم هنوز ان روز‬ ‫را فراموش نم ی کنم که این جانباز را با یک دست و یک پا‬ ‫دیدم در اس��تانه زیرزمین خانه یک طبقه ای که مدرسه ما‬ ‫بود ‪ -‬زیرزمینش مدرس و طبقه اول��ش خوابگاه ‪ . -‬روزی‬ ‫ش��نیدم که رهبری ماموری��ت راه اندازی دفت��ری در بنیاد‬ ‫جانبازان را بر عهده اقای رحماندوس��ت گذاشته اند‪ ،‬از این‬ ‫کار خوش��م امد‪ .‬م ی دانید؟ فض��ا این فضای ام��روز نبود‬ ‫که حوزه علمیه پر از «حجت االس�لام دکتر»ش��ده است و‬ ‫تلویزیون مدام روحانیان اراس��ته ای را با حرف های امروزی‬ ‫جلوی دوربین م ی اورد‪ ،‬نبود‪ .‬تنها طلب ه ای که در ان مدرسه‬ ‫م ی دانست رمان چیست‪ ،‬غیر از من‪ ،‬مهدیار بود پسر همین‬ ‫اقای رحماندوست‪ .‬دیگران یا اصال چنین کلمه ای را نشنیده‬ ‫بودند یا انگیزشی ب رایشان نداشت‪.‬بیشترشان از دسته اول‬ ‫بودند‪ .‬یک بار یکی از بچه ها که قدری افس��رده بود‪ ،‬با من‬ ‫درددل کرد‪ .‬ش��ما نم ی دانید یک بچه چهارده‪ ،‬پانزده ساله‬ ‫که باید در این س��ن با بچه محل های��ش گل کوچک بازی‬ ‫کند‪ ،‬وقتی هزار کیلومت��ر دور از خان��واده‪ ،‬عصر جمعه را‬ ‫در زمستان سوزان قم یا در گرمای بریان کننده بهار ان‪ ،‬در‬ ‫مدرسه علمیه خلوت و خالی بگذراند‪ ،‬چه حالی دارد‪ .‬القصه؛‬ ‫هفته بعد از ته ران که بازم ی گشتم‪ ،‬یک رمان کامال مالیم‬ ‫و معتدل را که خودم سال ها پیش از ان خوانده بودم‪ ،‬ب رای‬ ‫این دوستم بردم‪.‬‬ ‫«مادر» البته نه مادر ماکس��یم گورکی بلکه «مادر»‬ ‫یک نویسنده دیگر روس که االن نامش در خاطرم نیست‪.‬‬ ‫این رمان را کان��ون پرورش فکری ک��ودک و نوجوان چاپ‬ ‫کرده بود‪ .‬داستان دختربچه ای اس��ت شهرنشین که همه‬ ‫خانواده اش را در جنگ جهانی از دس��ت داده اس��ت و یک‬ ‫خانواده روستایی او را به فرزندخواندگی پذیرفته اند‪ .‬کل گره‬ ‫رمان این است که کودکان خانواده او را به عنوان یک عضو‬ ‫جدید‪ ،‬یک خواهر تازه م ی پذیرند یا نه؟ از ان مهمتر اینکه‬ ‫این بچه یتیم باالخره مادر این خان��واده را به مادری قبول‬ ‫م ی کند یا نه؟ من خیلی این رمان را دوس��ت داش��تم‪ .‬چند‬ ‫سال پیش از یک دس��ت دوم فروشی مجددا ان را خریدم و‬ ‫االن یک جایی البه الی کتاب های درهم چپیده کتابخانه ام‬ ‫هست‪ .‬م ی دانید چه شد؟ به فول ادبا «در اندک زمانی» این‬ ‫حرکت مذبوحانه بنده حقیر به دس��ت توانای نم ی دانم چه‬ ‫کسی خنثی شد و ان دوس��تم که مورد ارش��اد قرار گرفته‬ ‫بود‪ ،‬ان کتاب متضمن کفریات و فس��قیات‪( ،‬یا با تخفیف)‬ ‫ان اوراق حاوی امور لغو و خارج از ش��ئون طلبگی را به من‬ ‫بازگرداند‪ .‬شما از من چه انتظاری دارید؟ ایا در چنان فضایی‬ ‫نم ی بایس��ت کیف کنم از اینکه رهبری که خود مجتهدی‬ ‫مسلم هستند نه تنها با رمان و داستان مشکل ندارند‪ ،‬یک‬ ‫طلبه جانباز اهل ادبیات مثل اقای رحماندوس��ت را مامور‬ ‫م ی کنند که برود دنبال تربی��ت رمان نویس ب رای انقالب؟‬ ‫این کار‪ ،‬سزاوار تحس��ین بود‪ .‬حس ن سلیقه ایشان هم مزید‬ ‫بر علت شده بود‪ .‬چه حسن سلیقه ای؟ اینکه یک جانباز را‬ ‫مامور این کار کرده بودند و بنیاد جانبازان را هم پش��تیبان‬ ‫گفتارها‬ ‫پاییز سال ‪ 73‬از زبان استادم اقای حجت االسالم‬ ‫و المس��لمین سی د ابوالقاس��م حس��ینی (ژرفا) شنیدم که‬ ‫م ی فرم��ود‪« :‬مقام معظ��م رهب��ری ب��ه اق��ای مجتب��ی‬ ‫رحماندوست دستور داده اند (یا از ایش��ان خواسته اند‪ /‬تردید‬ ‫از من است) که در بنیاد جانبازان دفتری تاسیس شود ب رای‬ ‫تربیت رمان نویس‪ ».‬بنابر انچه به نقل از اس��تاد در خاطرم‬ ‫مانده است‪ ،‬رهبری‪ ،‬از ان زمان یعنی بیست سال پیش به‬ ‫اقای رحماندوس��ت گفته بودند که ش��ما بروید کار کنید و‬ ‫برنامه بریزید ب رای اینکه بیست سال دیگر رمان انقالب (یا‬ ‫رمان جنگ‪ /‬تردید از من است) داشته باشیم‪.‬‬ ‫م��ن در مدرس��ه علمی��ه اباصالح (عج��ل اهلل تعالی‬ ‫فرجه الش��ریف) درس م ی خوان��دم و پس��ر اق��ای مجتبی‬ ‫رحماندوس��ت اقای مهدیار رحماندوس��ت هم ب��ا ما بود‪.‬‬ ‫خانه شان حوالی دور ش��هر بود و نزدیک مدرسه‪ .‬روزی که‬ ‫اقای مجتبی رحماندوست ب رای ثب ت نام پسرش به مدرسه‬ ‫علمیه کوچک و نقلی ما امد‪ ،‬هرگز از خاطرم نخواهد رفت‪.‬‬ ‫یک دست و یک پا نداشت‪ .‬بعد مدرس ما که معاون مدرسه‬ ‫هم بود‪ ،‬گفت که ایشان مهندسی عمران خوانده است و بعدا‬ ‫درس دانشگاه را رها کرده و به س��لک طالبان علوم دینی‬ ‫پیوسته اس��ت و درس خارج فقه م ی خواند و اکنون در حال‬ ‫گذراندن دوره دکتری ادبیات فارسی نیز هست‪ .‬خیلی ب رایم‬ ‫جالب بود به ویژه از همان ابتدا که نامش را شنیدیم‪ ،‬حدس‬ ‫زدم شاعر کودک ی های ما اقای مصطفی رحماندوست هم‬ ‫ب رادر اوست‪ .‬من از همان اول نسبت به این مهدیار تعلقی‬ ‫در خود م ی یافتم‪ .‬بیشتر طلب ه های مدرسه ما از روستاها و‬ ‫ش��هرهای کوچک امده بودند تا جایی که من مازندرانی‪،‬‬ ‫بین انان بچه تهران محس��وب م ی ش��دم! م��ن پیش از‬ ‫ورود به دنیای طلبگی داس��تان م ی نوشتم‪ .‬تاثیر پدرم بود‪.‬‬ ‫کیهان بچه های اوایل دهه ‪ 60‬و حس��ین فتاحی با داستان‬ ‫دنباله دار «یک سنگ و یک دوس��ت»‪« ،‬مهاجر کوچک»‬ ‫اقای سرش��ار که اول ابتدای��ی را تمام نکرده ان را دس��ت‬ ‫گرفتم‪«،‬قصه های خوب ب��رای بچه های خوب » از اولین‬ ‫دیدارهای من با دنیای داس��تان بود‪ .‬کالس چهارم ابتدایی‬ ‫گزیده ای از داستان نوجوان بعد از انقالب را که اقایان سرشار‬ ‫و اب راهیم حس ن بیگی تهیه کرده بودند‪ ،‬پدرم ب رایم خرید و‬ ‫نم ی دانید تا همین االن بعضی از داستان های ان انتولوژی‬ ‫مفید‪ ،‬چه تاثیری بر من نهاده اند‪ ،‬مثل داس��تانی که نامش‬ ‫به یادم نمانده است ولی درباره ش��خصی به نام علی قوجا‬ ‫بود که دشمنانش به خاک س��یاهش م ی نشانند و او دندان‬ ‫روی جگر د تا انها خودش��ان با پای خودشان به دام بیفتند‬ ‫و سرانجام به سختی از انان انتقام م ی گیرد‪ .‬این داستان را‬ ‫اقای یعقوب اژند (ی‪ .‬میاندوابی) نوش��ته بود و من کالس‬ ‫اول راهنمایی در زنگ پرورش��ی ان را ب رای بچه ها خواندم‬ ‫یعنی از کالس چهارم ابتدایی تا چند سال بعد این داستان‬ ‫را مکرر خوانده ب��ودم‪ .‬بعدا در همین س��ال های راهنمایی‬ ‫رمانی به قلم همین اقای یعقوب اژند خواندم به نام «حدیث‬ ‫بودن» که مطالعه ان را هنوز در کالس هایم به شاگردانم‬ ‫توصیه م ی کنم‪ .‬االن م ی دانم که این رمان‪ ،‬تبلور تحقیقات‬ ‫این مورخ ‪ -‬ادیب درباره قیام های ش��یعی اس��ت‪ ،‬البته در‬ ‫ش��کل یک رمان تاریخی‪ .‬نش��ان به ان نش��ان که ایشان‬ ‫یک مجموعه چن��د جلدی ذیل عنوان کل��ی «قیامنامه»‬ ‫تالیف کرده ان��د در هم��ان س��ال ها‪ .‬اول راهنمایی معلم‬ ‫انشایی داشتیم به نام اقای حسین ابادی‪ .‬دو سال پیش در‬ ‫چهاردهمین سال تدریس��م تصادفا من و او در یک مدرسه‬ ‫دبیر بودیم‪ .‬نه او مرا شناخت نه من او را تا اینکه یک بار دیدم‬ ‫اقای حسین ابادی صدایش م ی کنند‪ .‬دیدم «نه؛ خودشه»‬ ‫گفتم‪ :‬قربان شما موظف ی تان در منطقه ‪ 11‬نبوده؟ گفت‪ :‬چرا‪.‬‬ ‫چطور؟ گفتم‪ :‬احتماال مدرسه شاهد کمیل درس م ی دادید؟‬ ‫گفت‪ :‬بله‪ .‬گفتم‪« :‬ش��ما م ی دانید سرنوشت سازترین معلم‬ ‫دوران تحصیل م��ن بوده اید؟ من توکلی هس��تم‪ ».‬دیدم‬ ‫نگاهم م ی کند و فهمی��دم ذهنش در حال جس��ت وجو و‬ ‫بازیابی است‪ .‬حسش را درک کردم چون خودم هم معلمم‪.‬‬ ‫گفتم‪« :‬من زهیرم‪ ،‬زهیر توکلی‪ ».‬برخاس��ت و برخاس��تم‬ ‫و همدیگر را در اغوش کش��یدیم‪ .‬چه م ی شد گفت؟ واقعا‬ ‫نم ی دانست که اگر من امروز همه زندگ ی ام ادبیات است‪ ،‬او‬ ‫بوده که نخستین بار جرات نوشتن به مثابه یک کار خالق‬ ‫را به ما یاد داده است‪ .‬او بوده که دروازه دنیای داستان را ب رای‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫گفتارها‬ ‫این حرکت قرار داده بودند‪ .‬حرکتی که چشم انداز ثمردهی‬ ‫ان بیست سال بعد بود‪ –)1( .‬اکنون فکر می کنم – ایشان‬ ‫م ی دیدند که جنگ را باید خود بچه های جنگ روایت کنند‪.‬‬ ‫بازماندگان جبهه باید قلم به دست بگیرند و از جبهه بگویند‬ ‫زی را فضای جبهه ه��ای ما فضایی خاص بود که تا کس��ی‬ ‫ان را از نزدیک درک نکرده بود‪ ،‬اگر دس��ت به قلم م ی برد‪،‬‬ ‫چیزی که چیزی باش��د‪ ،‬از کار درنم ی امد‪ .‬امتحانش ساده‬ ‫است‪« .‬با سرود خوان جنگ در خطه نام و ننگ» اثر مرحوم‬ ‫نادر اب راهیمی یا «راه ب ی کناره» اثر ناصر ای رانی را بخوانید‬ ‫و مقایسه کنید با «تپه برهانی» سی د حمیدرضا طالقانی و‬ ‫«یاد یاران» حمید داودابادی‪ .‬ان دو تای اول را دو نویسنده‬ ‫حرفه ای نوشته اند که بازدیدی از جبهه ها داشته اند (یا از سر‬ ‫غیرت و تعهد دس��ت به قلم برده اند) و این دو تای دومی را‬ ‫دو رزمنده ای که در معرکه حاضر بوده اند‪ .‬اگر به این حکمت‬ ‫مستتر در کار رهبری در ان بیست سال پیش دقت کنید‪،‬‬ ‫راز تقریظ نوشتن های ایشان بر کتاب های خاط رات جنگ‬ ‫را درم ی یابید‪ .‬این تقریظ نویس��ی ها مربوط به این سال ها‬ ‫نیست‪ ،‬ایشان از همان سال های پس از جنگ به مدت ‪20‬‬ ‫سال تقریظ نوش��ته اند از جمله بر کتاب «زنده باد کمیل»‪،‬‬ ‫جالب اس��ت بدانید اریک بوتل ای رانشناس فرانسوی رساله‬ ‫دکتری خود را درباره همین کتاب زنده باد کمیل نوشته اند‪.‬‬ ‫رهبری تعمد داشتند که بازماندگان جبهه را سوق بدهند و‬ ‫تشویق کنند به نویسندگی‪ .‬این تقریظی که اکنون در پشت‬ ‫جلد «از مع راج برگشتگان» م ی بینید‪ ،‬همان تقریظ بیست‬ ‫سال پیش اس��ت که رهبری بر یاد یاران حمید داوودابادی‬ ‫نوشته اند‪« .‬از مع راج برگش��تگان» شکل مبسوط و مفصل‬ ‫همان «یاد ایام» اس��ت‪ .‬این کتاب ‪ 800‬صفح��ه ای را که‬ ‫خواندم‪ ،‬همه کتاب هایی که تا کنون در حوزه خاط رات جنگ‬ ‫خوانده ام در نظرم رنگ باخت‪« .‬از مع راج برگشتگان» فقط‬ ‫یک خاطره نیست‪ ،‬بلکه یک سند هم هست زی را در نهایت‬ ‫دقت همه چیز را ثبت کرده اس��ت و عالوه بر همه اینها با‬ ‫کمترین موضع گیری‪ ،‬مثل یک دوربین سمج چیزهایی را‬ ‫از ان سال ها به ما نشان م ی دهد که نوعی افشاگری است‪.‬‬ ‫خب؛ ش��ما چه فکر م ی کنید؟ جوان نوقلمی گمنامی مثل‬ ‫داودابادی بیس ت سال پیش کجا به چشم کسی م ی امد که‬ ‫رهبر مملکت وقت بگذارند و کتابش را بخوانند و تازه تقریظ‬ ‫هم بر ان بنویسند؟ تمام نکته همی ن جاست‪.‬‬ ‫اگر ان تشویق و نواخت نبود‪ ،‬امروز این اثر شگرف به‬ ‫نام «از مع راج برگشتگان» خلق نشده بود‪ .‬یک مثال دیگر؛‬ ‫دوره دوم مستندس��ازی ش��هید اوینی در مجموعه روایت‬ ‫فتح با توصیه مس��تقیم رهبر انقالب اغاز ش��د که نهایتا‬ ‫به شهادت ان س��ید نظرکرده انجامید‪ .‬بعدها نیز ایشان به‬ ‫مجموعه روایت فتح توصیه کرده بودند که کار اصلی شما‬ ‫تدوین خاط رات جنگ اس��ت‪ .‬بعد هم که اوینی رفت روی‬ ‫مین و شد شهید اوینی‪ ،‬خودشان شخصا پای جنازه مطهر‬ ‫او حاضر شدند و او را «سید ش��هیدان اهل قلم» خواندند‪،‬‬ ‫جایگاهی دیگر ب رای او س��اخت و او را به یک اس��وه ب رای‬ ‫بچه حزب الله ی ها تبدیل کرد؛ بچ��ه حزب الله ی هایی که‬ ‫م ی خواهند در ح��وزه ادبیات و هنر کار کنن��د واال ان عزیز‬ ‫سفرکرده یک عنصر نامطلوب شناس��ایی شده بود و تا ابد‬ ‫نش��انه ای می بود اماج تیرهای تحج��ر و نفهم ی برخی از‬ ‫حضرات‪.‬‬ ‫یادم��ان نرفته اس��ت که یک مش��ت بچ��ه رفتند و‬ ‫شیشه های دفترش را پایین اوردند به جرم اینکه هیچکاک‬ ‫را م ی ستاید‪ .‬م ی بینیم که رهبری در شناسایی این گوهر هم‬ ‫چقدر دقیق عمل کرده اند‪ .‬اگر امروز یک نسل از بچه های‬ ‫جنگ‪ ،‬نویس��نده اند مثل احمد دهقان‪ ،‬محمدرضا بای رامی‪،‬‬ ‫محس��ن مطلق‪،‬رحی��م مخدومی‪،‬اصغر کاظم��ی ‪،‬داوود‬ ‫امیریان‪ ،‬حمید داودابادی و‪ ...‬قطعا این رویه تشویقی ایشان‬ ‫در این پدیده مبارک تاثیر داشته است‪.‬‬ ‫اگر ان حکمت مس��تتر هن��وز هم م��ورد توجه قرار‬ ‫گیرد‪ ،‬دیر نیست زی را شاید از این همه بازسازی و بازنویسی‬ ‫خاط رات رزمندگان به قلم نویسندگان دست بکشیم و خود‬ ‫رزمندگان را تشویق کنیم به نوشتن از خاط راتشان ب ی هیچ‬ ‫تکلف و خودسانسوری؛ اگرچه قدری دیر شده است‪ .‬بیست و‬ ‫شش سال از پایان جنگ گذشته است و کم سن و سال ترین‬ ‫لو پنج تا پنجاه سال سن دارند‪.‬‬ ‫بازماندگان جبهه حوالی چه ‬ ‫بیست و یک س��ال پیش روزی که رفته بودیم دیگ غذای‬ ‫مدرسه مان را در اش��پزخانه مدرس��ه معصومیه پر کنیم و‬ ‫بیاوریم – ان روز نوبت من و دوستم بود ‪ -‬کاغذی دیدم روی‬ ‫یک تابلوی اعالنات‪ ،‬نزدیک در ورودی مدرسه معصومیه‪.‬‬ ‫جمالتی از مقام معظم رهبری بود در دیدار با نویسندگان‪ .‬از‬ ‫جمله اینکه گفته بودند‪« :‬من تا االن هزار رمان خوانده ام‪».‬‬ ‫ان زمان فکر م ی کردم تاکید ایشان بر رمان به خاطر عالقه‬ ‫شخصی است ولی در اینده ای نه چندان دور‪ ،‬که خودم تمام‬ ‫وقت به خدمت ادبیات درامده ب��ودم (و تا همین دقایق هم‬ ‫از این خدمت مرخص نش��ده ام) دریافتم که فارغ از عالقه‬ ‫ش��خصی ایش��ان به این مقوله‪ ،‬رمان‪ ،‬گونه برتر ادبی در‬ ‫دنیای امروز اس��ت و مهم ترین مدیومی است که در عالم‬ ‫مکتوبات م ی ش��ود یک فرهنگ را به غیرمستقیم ترین و‬ ‫زیرپوست ی ترین شکل در خواننده دمید‪ .‬دغدغه امروز ایشان‬ ‫درباره سبک زندگی ای رانی ‪ -‬اسالمی‪ ،‬نسبت مستقیمی با‬ ‫دغدغه دیروزش��ان درباره پرورش رمان نویس از میان بچه‬ ‫مسجدی ها‪ ،‬بچه هیات ی ها و بچه بسیج ی ها دارد‪ .‬چرا؟ زی را‬ ‫رمان از غرب امده است و مثل س��ایر پدیده های فرهنگی‬ ‫که بر اثر اشنایی با غرب به ای ران وارد شده اند‪ ،‬حق تقدم در‬ ‫خلق رمان از ان روشنفکران بوده است و رمان خواندن میان‬ ‫مذهب ی ها چندان مرس��وم نبوده اس��ت چه رسد به نوشتن‬ ‫رمان‪ .‬امروز رمان خواندن حداقل نزد بخشی از جوانان حزب‬ ‫الهی یک کار ارزشمند تلقی می شود‪،‬چون رهبری مشوق‬ ‫این کار هستند‪ .‬قابل فهم است که چرا ایشان بیست سال‬ ‫پیش اهتمام بر پرورش رمان نویس داشته اند ‪.‬اگر روزگاری‬ ‫م ی شد رمان نویسان کشور را در یک گعده شبانه با کمک‬ ‫گرفتن از حافظه رفقا برش��مرد‪ ،‬امروز اص�لا چنین چیزی‬ ‫ممکن نیست بس که نویس��ندگان جوان به رمان نوشتن‬ ‫روی اورده ان��د‪ .‬اکثرش��ان هم محصول همی��ن جامع ه ای‬ ‫هستند که س��بک زندگ ی اش عمال غربی اس��ت و طبعا‬ ‫رمانی هم بنویسند‪ ،‬با غلظت بیشتری‪ ،‬روایت دنیای ذهنی‬ ‫خودشان است زی را فضای ادبیات ما فضایی نخب ه گراست‪.‬‬ ‫متاسفانه سهم مذهب ی ها از بازار رمان بسیار الغر است و این‬ ‫هیچ ربطی به مافیای موهوم کتاب و بایکوت روشنفکران‬ ‫ندارد‪ ،‬همه اش به ک��م کاری و غفلت خود م��ا بازم ی گردد‪.‬‬ ‫سخن را با نقل قولی از استادبزرگوارم اقای حجت االسالم‬ ‫و مس��لمین سی د ابوالقاس��م حس��ینی (ژرفا) اغاز نهادم و‬ ‫م ی خواهم ان را همچنان با عبارتی از ایش��ان پایان دهم‪.‬‬ ‫یک بار م ی گفت‪« :‬شنیده ام که رهبری در سال های پایانی‬ ‫دوران ریاست جمهوری ش��ان‪ ،‬جایی اب راز عالقه کرده بودند‬ ‫که پس از اتمام دوره مسئولیتشان‪ ،‬یک کار فرهنگی شروع‬ ‫کنند از قبیل تاسیس بنیادی ب رای جهت دهی و پشتیبانی‬ ‫حوزه فرهنگ و ادبیات‪ ».‬و ادام��ه داد‪« :‬گاهی وقت ها ارزو‬ ‫م ی کنم تا ایشان ب رای چند سال و ب رای تمام وقت و یک تنه‬ ‫این عالقه خودشان را دنبال م ی کردند‪ .‬ان وقت م ی دیدیم‬ ‫که از ان بنیاد فرضی که ایش��ان در نظر داش��تند ب رای کار‬ ‫فرهنگی جهت دار و پایه ای به راه بیندازند‪ ،‬چه یادگارهایی‬ ‫به جا م ی ماند‪».‬‬ ‫پاورقی‪:‬‬ ‫‪ -1‬ناگفته نماند که ان دفتر ک��ه نامش«دفتر هنر و‬ ‫ادبیات ایثار» بود چندان به فرجام نرس��ید‪ .‬البته شماری از‬ ‫نویسندگان دوره دوم دفتر به همت اقای مجتبی شاکری در‬ ‫انجا بالیدند مثل سهیال عبدالحسینی‪،‬اصغر استاد حسن‪،‬‬ ‫منیژه جان قلی و‪ ...‬ش��اخص ترین انها که داستان نویس‬ ‫خوبی هم هست اقای احمدی شاکری است‪.‬‬ ‫دوردست ها را دیدن‬ ‫مروری بر رهنمودهای رهبری برای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫قطعا هر سخنرانی مقام معظم رهبری حاوی نکات‬ ‫و مفاهیمی اس��ت که هر یک به جای خویش نیکوست و‬ ‫باید مورد تحلی��ل و مداقه قرار بگیرد اما اگر بنا باش��د قه را‬ ‫و جب را دو سخنرانی را از بین تمام ی سخنران ی های رهبری‬ ‫به عنوان جامع ترین و هدایت گرترین سخنران ی ها مشخص‬ ‫کنیم سخنرانی هر سال یکم فروردین در حرم امام رضا (ع)‬ ‫و س��خنرانی چهاردهم خرداد ماه در ح��رم امام خمینی (ره)‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫س��خنران ی های چه��ارده خرداد م��اه را از چند جهت‬ ‫م ی توان استثنا کرد‪:‬‬ ‫‪ -۱‬مورد اول که همان مورد فوق الذکر است‪.‬‬ ‫‪ -۲‬مقام معظ��م رهبری در این روز ب��ه ترتیب پس از‬ ‫رئی س جمهور و حجت االسالم سی د حسن خمینی سخنرانی‬ ‫م ی کنند و از بابت حس ن ختام مراسم بزرگداشت امام در حرم‬ ‫امام بیانات ایشان است‪.‬‬ ‫‪ -۳‬در این س��خنران ی ها رهب��ری در دو بخش کالن‬ ‫سخنرانی م ی کنند‪ ،‬اولی در بحث اندیشه ای و گفتمان امام و‬ ‫دوم در مباحث روز و جاری مبتال به جامعه و نظام‪.‬‬ ‫و اما مقصود این یادداشت‪:‬‬ ‫اخرین س��خنرانی رهبری از این حیث منحصر به فرد‬ ‫است که بسیاری از جمالت ایشان اکنون مصداق یافته است‬ ‫به نحوی که گویی رهبر انقالب در سال ‪ ۹۲‬و ‪ 10‬روز پیش از‬ ‫برگزاری انتخابات ریاست جمهوری یازدهم امروز را دیده بانی‬ ‫م ی کردند‪ .‬البته بخشی از فرازهای سخنان ایشان صرفا ب رای‬ ‫‪ 10‬روز اینده بیان ش��د اما بخش قابل توجهی از سخنرانی‬ ‫ایشان هر چه از زمان مبدا سخنرانی دورتر م ی شویم گویی‬ ‫به مقصود ان بیانات نزدیک تر م ی شویم‪.‬‬ ‫در ذیل سخنان ایشان به عالوه تحلیل و نگاه نگارنده‬ ‫به ش��ان نزول این جمالت م ی اید که البته هر دو نوع نگاه‬ ‫مناس��بت ایام انتخابات و نیز نگاه اینده نگرانه در این موارد‬ ‫وجود دارد‪:‬‬ ‫اول‪« -‬م ی توانن��د از ه��ر چی��زی که م��ورد انتخاب‬ ‫انهاست انتقاد کنند‪ ،‬منتها انتقاد به معنی عزم و نیت ب رای‬ ‫پیمودن اینده پر تالش و افتخارامیز باید باشد نه به معنای‬ ‫سیاه نمایی و منف ی بافی و ب ی انصافی‪ .‬انتقاد به معنای انکار‬ ‫جهات مثبت نیست‪».‬‬ ‫در فراز فوق م ی توان شیوه نقد تراز در حکومت اسالم‬ ‫و الگوی مطلوب نقد منصفانه را مش��اهده کرد‪ .‬از انجا که‬ ‫برخی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم چه در‬ ‫فیلم های تبلیغاتی خود و چه در اظهاراتشان در مناظ رات و‬ ‫نیز برنامه های دیگر تبلیغاتی در صدا و سیما لحن نقدشان‬ ‫بعضا فراتر از نقد و نزدیک تر به انکار گذشته بود رهبری این‬ ‫انذار را طرح فرمودند‪ .‬این تاکید رهبری در باب نقد صحیح‬ ‫و اخالقی به نظر م ی رس��د ب ی ارتباط نیس��ت ب��ه نوع نگاه‬ ‫نامزدهای انتخابات در دوره های نه��م و دهم و لطمات ان‬ ‫نوع نگاه انکار طلب که در هر دو طرف منازعات انتخابات به‬ ‫وضوح قابل رویت بود‪.‬‬ ‫دوم‪« :‬من به هیچ کس نظر ندارم‪ .‬از همین س��اعت‬ ‫رس��انه های بیگانه با غی��ظ و غ��رض ورزی خواهند گفت‬ ‫گفتارها‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫ان جامه عمل بپوش��اند و اگر جز این باش��د خطا و کاهلی‬ ‫از جانب خود اوس��ت و نه از قبل محدود ب��ودن اختیارات یا‬ ‫امکاناتش‪ .‬در انتهای این فراز رهبری طرح م ی کنند که حتی‬ ‫رئی س جمهور اگر اراده کند م ی تواند تمام ی کارشناس��ان و‬ ‫صاحب نظ ران را به صف کند و از همفکری و مش��اوره های‬ ‫انان بهره مند ش��ود‪ .‬عمال اگ��ر خالف عقاید اس�لامی ما‬ ‫نبود و معاذ اهلل بوی شرک نم ی داد حقیقت امر این است که‬ ‫رئی س جمهور اگر اراده کند م ی تواند بگوید «کن» و بعد هم‬ ‫محقق م ی ش��د «فیکون»‪ .‬البته این «کن فیکون» قطعا و‬ ‫حتما در محدوده قانون است‪.‬‬ ‫شش��م‪« :‬تنها محدودیتی که ب��رای رئی س جمهور‬ ‫وج��ود دارد‪ ،‬محدودیت قانون اس��ت‪ ...‬قان��ون محدودیت‬ ‫نیست‪ ،‬هدایت کننده است‪ ».‬در این بند مقام معظم رهبری‬ ‫بیانات مندرج در بند پنجم را مش��روط م ی کنند که البته که‬ ‫رئی س جمهور در کشور همه کاره و مهم ترین شخص اجرایی‬ ‫و صاحب نفوذترین شخص است اما طبیعتا نه بناست و نه‬ ‫م ی تواند که مثال چارچوب ها یا سیاست های کالن نظام یا‬ ‫ریل گذاری ها را تغییر دهد‪ ،‬به عبارتی انتخاب نوع وس��یله‬ ‫نقلیه با دولت است‪ ،‬انتخاب رنگ ان وسیله با دولت است‪،‬‬ ‫انتخاب ظاهرش با دولت است‪ ،‬انتخاب مدلش بادولت است‪.‬‬ ‫تعیین سرعتش با دولت است و خالصه در همه موارد تصمیم‬ ‫گیرنده دولت اس��ت اما این یک پیش فرض ثابت است که‬ ‫دولت راه و مسیر را نم ی تواند مثال به جای از جنوب به شمال‬ ‫مثال به شرق یا به غرب تغییر دهد! این دیگر از اختیار دولت‬ ‫خارج اس��ت و دولت هم باید این موضوع را در تصمیماتش‬ ‫لحاظ کند‪.‬‬ ‫هفت‪« :‬به حاشی ه سازی نخواهند پرداخت‪ .‬قول بدن‬ ‫حاشی ه س��ازی نم ی کنن‪ .‬قول بدن دست کسان و اط رافیان‬ ‫خود را باز نخواهند گذاشت‪».‬‬ ‫پیرو اتفاقات نامبارکی ک��ه در دولت های نهم و دهم‬ ‫رخ داد و رهبری ه��م مکررا در ان موارد تذک��ر دادند و بعضا‬ ‫مستقیما ورود کردند و نیز فاجعه اختالس سه هزار میلیاردی‪،‬‬ ‫ایشان با بیانات فوق دولت جدید را متعهد م ی کنند که این‬ ‫تجربیات تلخ به عنوان یک درس عبرت محس��وب ش��ود‬ ‫و دیگ��ر از جانب دولت یازدهم س��ر نزن��د‪ .‬بالفاصله بعد از‬ ‫حاشی ه سازی‪ ،‬رهبر انقالب اسم کسان و اط رافیان را م ی اورند‪،‬‬ ‫اگرچه م ی توان این دومورد را در دو نکته مجزا مورد مداقه قرار‬ ‫داد ولی به نظر م ی رسد که مقصود ایشان این بود که عمده‬ ‫حاشی ه سازی ها از قبل اط رافیان و وابستگان منحرف و فاسد‬ ‫است که رخ م ی دهد‪ .‬البته قطعا نوعی از حاشی ه سازی ها به‬ ‫دلیل فرافکنی و نیز به دلیل به انحراف بردن افکار عمومی‬ ‫حین پرداختن به اهدافی است که دولت بنا ندارد فعال مردم از‬ ‫ان باخبر یا از ابعاد گوناگونش مطلع باشند‪.‬‬ ‫هش��تم‪« :‬قول بدن به منافع بیگانگان به بهانه های‬ ‫گوناگون بیش از منافع ملت ایران اهمیت نخواهند داد‪ .‬بعضی‬ ‫با این تحلیل غلط که به دش��منان امتیاز بدیم تا عصبانیت‬ ‫اون ها رو کم کنیم‪ ،‬عمال منافع اون ه��ا رو به به منافع ملت ‬ ‫ترجیح می دن‪ ،‬این اشتباه است‪ .‬عصبانیت انها ناشی از این‬ ‫است که شما هستید‪ ،‬ناشی از این است که جمهوری اسالمی‬ ‫هست‪ ،‬ناشی از این است که امام در اذهان و برنامه های مردم‬ ‫زنده است‪ .‬ناشی از این است که روز چهارده خرداد روز رحلت‬ ‫امام مردم در سرتاسر کشور مردم به جوش و خروش می ان‪.‬‬ ‫عصبانیت دشمن را باید با اقتدار ملی عالج و جبران کرد‪».‬‬ ‫• رهبری در ای��ن فراز و نیز فراز قبل��ی از دولت جدید‬ ‫خیلی سفت و س��خت قول م ی گیرند مبنی بر دو موضوع؛‬ ‫ی عدم‬ ‫اولی بر حذر بودن از تکرار فس��اد داخلی دولت و دوم ‬ ‫باج دادن در عرصه دیپلماسی‪.‬‬ ‫•رهبر انقالب این تحلی ل ها را ‪ 10‬روز پیش از برگزاری‬ ‫ل ب رانگیز است‬ ‫انتخابات ارائه دادند و خیلی جالب و تواما تام ‬ ‫که این تحلی ل هایی که رهبری انه��ا را به عنوان نبایدها و‬ ‫نظ رات غلط معرفی م ی کنند‪ ،‬مدتی اس��ت از جانب برخی‬ ‫از تحلی ل گران حوزه سیاس��ت خارجی و کارشناسان عرصه‬ ‫دیپلماسی مطرح م ی شود‪.‬‬ ‫• اینکه دشمن عصبانی است را رهبری به فال نیک‬ ‫گرفته و م ی فرمایند که منش��ا ایدیولوژی��ک و فکری دارد و‬ ‫مش��خصا تاکید دارند که اصال بحث حقوقی و هس��ته ای‬ ‫یا دیپلماتیک نیس��ت‪ ،‬بلکه یک عقده فکری و یک بغض‬ ‫ایدئولوژیک است نسبت به مواضع و تفکرات ملت جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران‪.‬‬ ‫• رهبر انقالب م ی فرمایند که با افزایش قدرت در داخل‬ ‫م ی توان اثرگذاری در خارج از کش��ور را دنبال کرد و بیهوده‬ ‫نباید اصرار داشت تا غرب از ما عصبانی نباشد‪.‬‬ ‫• الغرض؛ این هشت رهنمود کمابیش اکنون ما را به‬ ‫سمت قضاوت حرکت م ی دهد‪ .‬در مواردی که به این هشت‬ ‫رهنمود عمل نشده باشد فارغ از اینکه یک سال از عمر دولت‬ ‫م ی گذرد یا یک روز یا چهار سال باید حتما این موارد رعایت‬ ‫م ی شده‪.‬‬ ‫اگر خطایی رخ داده باید اصالح ش��ود ول��ی این بدان‬ ‫معنا نیست که ما معتقدیم که مثال دولت یازدهم در عرصه‬ ‫مذاکرات ناکام بوده یا اینکه منافع بیگانگان را به منافع ملت‬ ‫ ترجیح داده؛ خیر‪ ،‬اصال و ابدا! اما باور داریم که قطع به یقین‬ ‫م ی توان بهتر از وضع فعلی به این موارد توجه کرد که هم به‬ ‫نفع خود دولت است و نیز به نفع مردم و صالح نظام؛ که همانا‬ ‫دولت و اصل نظام و مردم همگی اجزای یک تن واحد‪ ،‬یعنی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران هستند و همانا بدون فرماندهی واحد‬ ‫فتح و ظفر میسر نم ی گردد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫فالنی به زید یا به امر یا به بکر یا به خالد نظر داشت‪ .‬من به‬ ‫هیچ کس نظر ندارم‪ ».‬در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫از زمستان ‪ 91‬رسانه های معاندی هم چون صدای امریکا و‬ ‫ ب ی ب ی سی شروع به جوس��ازی و فعالیت در مورد انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اس�لامی ای ران کردند و قصد داشتند تا به‬ ‫مخاطبین القا کنند که رای رهبر انقالب روی شخص خاصی‬ ‫از بین نامزدهاس��ت تا با این القا بتوانند با غرض و مرض به‬ ‫اهداف کینه توزانه خود نایل ایند‪.‬‬ ‫سوم‪« :‬هیچ کس امروز در کش��ور ما اگر سر کار بیاید‬ ‫احتیاج ندارد از صفر شروع کند‪ .‬هزاران کار برجسته صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬هزاران زی ر ساخت اساسی صورت گرفته است‪».‬‬ ‫فراز فوق در ظاهر شبیه مورد اول است‪ ،‬اما تفاوت این‬ ‫دو بند در این است که رهبر انقالب در این فراز دارند با زیرکی‬ ‫کسانی را که از هر طیفی قصد دارند خود را ناجی نشان دهند‬ ‫یا مانند برخی از نامزدهای دوره های قبل تمام گذشته را زیر‬ ‫س��وال ببرند انذار م ی دهند که رئی س جمهور جدید اوال باید‬ ‫محاسن دوره های گذشته را داشته باشد و معایبش را نداشته‬ ‫باشد و ثانیا قرار نیست ریل ها‪ ،‬نقش��ه راه و استراتژی نظام‬ ‫باامدن رئی س جمهور جدید تغییر کند‪.‬‬ ‫چه��ارم‪« :‬بعد هم وعده های نش��دنی ن��دن! من به‬ ‫نامزدهای گوناگون عرض م ی کنم؛ جوری حرف بزنید که اگر‬ ‫در خرداد سال اینده‪ ،‬نوار امروز شما رو جلوی خودتون گذاشتن‬ ‫یا پخش کردن شرمنده نشین‪.‬جوری وعده بدید‪ ،‬که اگر چنان‬ ‫چه اون وعده رو بعدا به رخ ش��ما کش��یدن‪ ،‬مجبور نباشین‬ ‫تقصیر گردن اینو اون بندازید که نگذاشتن‪ ،‬نشد! کاری رو که‬ ‫م ی توانید انجام بدین‪[ ،‬وعده بدین]‪»...‬‬ ‫اوج فراز سخنرانی رهبری دو بند فوق است چون هم‬ ‫محتوای سیاس��ی روز دارد و هم محتوای فرهنگی عمیق‪.‬‬ ‫رهبری در این متن دارند بس��یاری از فرافکنان را خلع سالح‬ ‫م ی کنند و ه��م نامزدها را و نیز م��ردم را دعوت م ی کنند به‬ ‫واقع گرایی و واقع بین��ی‪ .‬یعنی اوال نامزده��ا اولین خطا را‬ ‫مرتکب نشوند که همانا نشان دادن در باغ سبز و وعده های‬ ‫محال است و ثانیا مردم به این شعارهای واهی پاسخ مثبت‬ ‫نش��ان ندهند و ثالثا اگر نامزدها چنین خبط��ی کردند و از‬ ‫همین روش رای اوردند هوشیار باشند که یک سال بعد دیگر‬ ‫نم ی توانند مثل دو رئی س جمهور قبل یعنی اقایان خاتمی و‬ ‫احمدی نژاد مدام ذکر کنند که ب رای ما هر چند روز یک بحران‬ ‫م ی ساختند یا اینکه باندهای فساد و قدرت علیه ما کارشکنی‬ ‫م ی کنند‪ .‬رهبری در این فراز حتی به نامزدها گوشزد م ی کنند‬ ‫که اگر چنین خطایی را مرتکب شدید اصال مردم یا گروه های‬ ‫سیاس��ی رقیب یا حتی مخالفتان را سرکوب نکنید که چرا‬ ‫علیه ما جوسازی م ی کنید؛ فحوای کالمشان این است که‬ ‫اگر چنین عمل خالف اخالقی در انتخابات مرتکب ش��دید‬ ‫اماده چنین برخوردهایی هم باش��ید و بلکه شرمنده شوید‪.‬‬ ‫البته انذار ایشان از این جهت بوده که از این شرمندگ ی ها و‬ ‫اشتباهات از جانب نامزدها جلوگیری به عمل اید‪.‬‬ ‫پنج��م‪« -‬رئی س جمه��ور در کش��ور م��ا و طب��ق‬ ‫قانون اساس��ی ما امکانات فوق العاده زیادی در اختیار دارد‪.‬‬ ‫رئی س جمهور امکاناتش در قانون اساسی امکانات وسیعی‬ ‫است‪ .‬رئی س جمهور بودجه کشور را در اختیار دارد‪ ،‬همه ارکان‬ ‫اجرایی کش��ور را در اختیار دارد‪ ،‬ترتیب اج��رای قوانین را در‬ ‫اختیار دارد و توانایی اس��تفاده از تمام افراد صاحب نظر را در‬ ‫کشور در اختیار دارد‪»...‬‬ ‫در تکمیل فرمایشات مذکور در بند چهارم رهبر انقالب‬ ‫در این بخش م ی فرماین��د که از انجا که قان��ون تا این حد‬ ‫رئی س جمهور را مبس��وط الید گذاش��ته پس حقیقتا هیچ‬ ‫ف و حدیث و بهانه ای از جانب شخصی که پیروز انتخابات‬ ‫حر ‬ ‫شود پذیرفته نیس��ت و مضاف بر اینکه اگر شخصی گفت‬ ‫قانون دست مرا بس��ته یا اینکه اختیارات من رئی س جمهور‬ ‫محدود اس��ت مردم زیر بار نرون��د و از او مطالب ه گری کنند‪،‬‬ ‫چرا که رئی س جمه��ور هر عملی که اراده کن��د م ی تواند به‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫منادیاستقالل‬ ‫مروری بر مدیریت سیاسی رهبری در برابر جریان های استعماری‬ ‫امیر مسروری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪4‬‬ ‫در س��ال های قبل از انقالب ش��عار ها و جریانات‬ ‫انقالبی زمزمه ای را در نس��ل های جوان و بدنه جامعه ایجاد‬ ‫کرده بود؛ ش��عارهایی همچون ازادی‪ ،‬اس��تقالل‪ ،‬جمهوری‬ ‫اس�لامی یا نه ش��رقی و ن��ه غ رب��ی‪ ،‬جمهوری اس�لامی‪.‬‬ ‫ب رای خیلی از اف��راد به ظاه��ر تحصیلکرده و ش��رق زده یا‬ ‫غرب زده نامانوس و بس��یار پیچیده بود‪ .‬انان در اذهان خود‬ ‫عدم وابس��تگی کش��وری که س��ال ها میان ابرقدرت های‬ ‫غربی همچون امریکا و انگلیس دس��ت به دست شده بود‬ ‫را نم ی توانس��تند بپذیرند و ب رای درک ان متوسل به تمامی‬ ‫ راه ها و حتی خیانت های��ی همچون طرح ریزی‬ ‫کودتای سیاه نفاق‪ ،‬همکاری در جاسوسی ب رای‬ ‫شوروی و اسرائیل و‪ ...‬م ی ش��دند راه هایی که با‬ ‫تدبیر و بصیرت رهبر و بنیانگذار انقالب اسالمی‬ ‫و همیاری مردم خنثی شده است‪ .‬مشکالتی که‬ ‫هرچند ب رای خیلی از نظام های دنیا و انقالب های‬ ‫نوپا در منطقه و حتی در تاریخ سبب فروپاشی و‬ ‫نابودی شد اما تدابیر و اینده نگری کالن امام راحل‬ ‫توانسته بود این مشکالت را حل کند‪.‬‬ ‫پس از رحلت جانسوز این رهبر بزرگ‪ ،‬لوای‬ ‫خالفت و والیت بر ف��رد صالح و اعلمی افتاد که‬ ‫شایسته ترین فرد به این جایگاه و مقام بود و حتی‬ ‫مخالفان و معاندین نیز در تایی��د ان کتاب ها و‬ ‫مقاالت متعددی نوشتند‪ .‬در س��ال های پس از‬ ‫رحلت امام خمینی‪ ،‬خلف صالح ایشان حضرت‬ ‫ایت اهلل العظمی خامنه ای‪ ،‬سکانداری کشتی را‬ ‫بر عهده گرفت که هدف ان را در سال های قبل‪،‬‬ ‫امام راحل با بررسی تمام جوانب‪ ،‬پایه گذاری کرد؛‬ ‫ولی توفان حوادث پس از امام‪ ،‬مشکالتی را سر‬ ‫پای این نظام نوپا گذاشت که بررسی ان و دقت‬ ‫در چگونگی حل ای��ن حوادث‪ ،‬ش��کرگزاری در‬ ‫درگاه خداوند منان را بر انس��ان واجب م ی نماید؛‬ ‫ش��کرگزاری که از اقدامات دلس��وزانه و مدب رانه‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای نشات م ی گیرد‪ .‬شعار نه شرقی نه‬ ‫غ ربی‪ ،‬جمهوری اسالمی ای ران تنها یک شعار و اعالم بیطرفی‬ ‫در نزاع دو جریان به ظاهر ابرقدرت نبود‪ ،‬بلکه نفی ظالم بودن‬ ‫و مظلوم بودن بود‪ .‬قران کریم این نکت��ه را این چنین بیان‬ ‫مون» (بقره‪ .)279:‬این ایه هدف‬ ‫ِمون َوال تُظلَ َ‬ ‫م ی دارد‪« :‬ال تَظل َ‬ ‫و غایت اصلی نظام اسالمی و انقالب مردمی است که شعار نه‬ ‫شرقی و نه غ ربی سر م ی دادند؛ موضوعی که حضرت ایت اهلل‬ ‫خامنه ای در تاریخ ‪ 4‬بهمن ‪ 69‬در دیدار با مجمع نمایندگان‬ ‫طالب و فضالی حوزه علمیه قم م ی فرمایند‪« :‬ان روزی که‬ ‫شرق و غرب هنوز با هم اشتی نکرده بودند و در دنیا شرق و‬ ‫غ ربی وجود داشت‪ ،‬شعار انقالب ما «نه شرقی و نه غ ربی» بود؛‬ ‫یعنی نفی هر دو و مخالفت با هر دو‪ .‬این‪ ،‬معنایش بیطرفی‬ ‫نیست‪ .‬ما هرگز به نفع چپ‪ ،‬با راست دشمنی پی دا نم ی کردیم؛‬ ‫به نفع راست هم با چپ دشمنی پی دا نم ی کردیم‪».‬‬ ‫در این بیان اشکارا هدف این شعار را تبیین م ی نماید‬ ‫و مخالفت با اس��تکبار را مش��خص م ی کند‪ .‬مخالفتی که‬ ‫ب رای دشمن و اس��تعمارگر هی چ گاه خوش��ایند نبود‪ .‬انان با‬ ‫تمام قدرت خود و به وس��یله ابزار های رسانه ای و تبلیغاتی‬ ‫در حال القای باوری در اذعان عمومی هس��تند که معنای‬ ‫حقیقی ترس از ابرقدرت ها دانست‪ .‬القای تفکری که شاید در‬ ‫وهله اول باور پذیر نباشد ولی درون نظام را به سستی کشاند‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب در این زمینه م ی فرماید‪« :‬اولین ه ّمت‬ ‫انها مایوس کردن ملت ای ران اس��ت‪ .‬من به همه ملت ای ران‬ ‫و به ش��ما مردم عزیز ورامین عرض م ی کنم‪ ،‬هر کس ملت‬ ‫را با رفتار و کردار خود به سمت ناامیدی بکشاند‪ ،‬به دشمن‬ ‫کمک کرده است؛ هر کس م ی خواهد باشد‪ .‬برخالف انچه‬ ‫دشمن تبلیغ م ی کند‪ ،‬نیروی او یک نیروی غی ر قابل عالج‬ ‫و مقاوم نیس��ت‪ .‬انها این ط��ور تبلیغ م ی کنن��د که نیروی‬ ‫امریکا نیرویی است که در مقابل ان نم ی شود مقاومت کرد؛‬ ‫دلی ل شان هم این است که افغانس��تان نتوانست مقاومت‬ ‫کند‪ ،‬ع راق هم نتوانس��ت‪ .‬نم ی گویند در کجا چه کس��انی‬ ‫خیانت کردند‪ ...‬م��ن به ملت ای ران به طور صریح و اش��کار‬ ‫عرض م ی کنم‪ :‬نه ان ارعاب و تهدیدها درست است‪ ،‬نه ان‬ ‫مایوس کردن ها ‪ -‬هر دو غلط است ‪ -‬اما اینکه نیروی دشمن‬ ‫یربطی‬ ‫را غیرقابل مقاومت نشان دهند‪ ،‬حرف بسیار غلط و ب ‬ ‫است‪ .‬اگر امریکای ی ها م ی توانستند نظام جمهوری اسالمی‬ ‫را از بین بب رند‪ ،‬حتی یک روز هم معطل نم ی شدند‪( ».‬پایگاه‬ ‫اطالع رسانی ایت اهلل خامنه ای ‪)92/3/ 22‬‬ ‫جریانات��ی که ه��ر از گاهی ب��ا بیان ه��ای مختلف و‬ ‫نوشته های متفاوت ورود به عرصه ای م ی نمایند و قلم فرسایی‬ ‫م ی کنند؛ انان ب��رای فتح ک��ردن دژهای مس��تحکم نظام‬ ‫اس�لامی‪ ،‬هدفی را ب رای خود ملزوم کردند که با فروریختن‬ ‫ان حس مقاومت نیز فرو ریزد‪ .‬حس��ی ک��ه تمامی اهداف‬ ‫استعماری انان را نقش بر اب کرد‪ .‬استعمار پس از درس هایی‬ ‫که از نظام اسالمی گرفته است‪ ،‬این بار با روش هایی ورود کرده‬ ‫است که شاید شناخت عرصه کمی دشوار شود‪ ،‬روش هایی‬ ‫که حضرت ایت اهلل خامنه ای به این شرح مطرح م ی نماید‪:‬‬ ‫الف ) تغییر ذهن مردم از طریق مختلف‪:‬‬ ‫‪ -1‬القای ابرقدرتی امریکا و ع��دم قدرتنمایی ای ران در‬ ‫مقابل او (القای ظلم پذیری و بیان سازش ب رای دفع شر)‬ ‫‪ -2‬ترفند های اس��تکبار ب رای ورود ای ران به مس��ائل‬ ‫مورد نظرش و فریب خوردن در پروژه های هزینه بر همچون‬ ‫دام افکنی ب رای ورود ای ران به جنگ خلیج فارس و‪...‬‬ ‫‪ -3‬تبلیغات مس��موم و گس��ترده علیه نظ��ام و افراد‬ ‫مس��ئول ای ران اس�لامی با الق��ای ش��بهات‪ ،‬فتنه افکنی و‬ ‫تهمت زدن‬ ‫ب) تالش برای به عجز کش�اندن جمهوری اسلامی‬ ‫ایران‬ ‫‪ -1‬بیان تحریم ها‬ ‫‪ -2‬وابسته سازی اقتصاد‬ ‫‪ -3‬القای تفکر مصرف گرایی و تجمل گرایی‬ ‫‪ -4‬ایجاد اشراف گرایی در میان مسئولین‬ ‫‪ -5‬سیاست فشار و تطمیع؛ (ایشان در این زمینه بیان‬ ‫م ی دارند‪« :‬از یک طرف‪ ،‬فشار سیاسی و اقتصادی و علمی‬ ‫ و تبلیغاتی وارد م ی اورن��د و هر طور که بتوانن��د‪ ،‬بدگویی و‬ ‫جوس��ازی م ی کنند و از طرف دیگر‪ ،‬وقتی به نظرشان رسید‬ ‫که حاال دیگر ان دولت خسته شده است‪ ،‬ب رای ارتباط گرفتن‪،‬‬ ‫چراغ س��بز نش��ان م ی دهند و م ی گویند ما حاضریم با شما‬ ‫مذاکره و کار کنیم! معموال دولت هایی که مسئوالن ان‪ ،‬دچار‬ ‫ضعف باش��ند‪ ،‬در چنین موقعی‪ ،‬پاها و زانوهایشان م ی لرزد‪.‬‬ ‫بناب راین‪ ،‬از یک طرف‪ ،‬فشار فراوان وارد م ی اورند و‬ ‫از طرف دیگر هم‪ ،‬چهره باز و اغوش گشاده نشان‬ ‫م ی دهند!» پایگاه اطالع رسانی حضرت ایت اهلل‬ ‫خامنه ای ‪)1375/8/9‬‬ ‫حال با شناخت روش ها و تاکتی ک هایی که‬ ‫نظام استکباری به سرکردگی امریکا در سال های‬ ‫اخبر دنبال م ی کن��د م ی توان ب��ه نکاتی توجه‬ ‫کرد که ب��ا تدابیر رهبر انقالب حل ش��د‪ ،‬نکاتی‬ ‫همچون اگاه س��ازی مس��تقیم مردم به وسیله‬ ‫خطب ه ها‪ ،‬سخنرانی‪ ،‬استفاده از پتانسیل بسیج‬ ‫ی و حفظ انسجام درونی کشور‪ ،‬اینده نگری‬ ‫مردم ‬ ‫و بیان هشدار های الزم در زمینه اقدامات جریانات‬ ‫استکباری همچون‪ ،‬روش های مبارزه با تحریم‬ ‫(اقتص��اد مقاومت��ی‪ ،‬اص�لاح الگ��وی مصرف‪،‬‬ ‫خودکفای��ی و‪ ،)...‬عدم ورود جمهوری اس�لامی‬ ‫ای ران به حیله های غرب و اس��تعمار نوین (ورود‬ ‫به جنگ اول خلیج فارس‪ ،‬افغانستان‪ ،‬جنگ دوم‬ ‫خلی ج فارس و‪ )...‬اش��اره کرد‪ .‬روش هایی که تنها‬ ‫دلیل حیات و حفاظت از نظام را سبب شده است‪.‬‬ ‫به بیان بهتر باید گفت اگر حیات ظلم ناپذیری و‬ ‫مظلومیت واقع نشدنی در جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫پس از سی و پنج سال‪ ،‬به چشم م ی خورد مرهون‬ ‫تالش های خستگ ی ناپذیر فردی مدبر است که‬ ‫تمام عمر خود را در این راه مصروف کرد که حتی دیگران را در‬ ‫فرای این مرزها وادار به اعتراف در این زمینه کرد که در ذیل‬ ‫نمونه هایی از این اعترافات بیان م ی گردد‪:‬‬ ‫‪ -1‬خاویر پرزدکوئیار‪ ،‬دبیرکل وقت سازمان ملل متحد‬ ‫در دیداری که این دبیرکل پ��س از وقوع جنگ ای ران و‬ ‫ع راق و رایزن ی های خود در این زمینه از ای ران داشت به دیدار‬ ‫رهبر معظم انقالب که در ان زمان رئی س جمهور بود‪ ،‬م ی روند‬ ‫و پس از جلس��ه به عل ی محمد بش��ارتی‪ ،‬وزیر وقت کشور‬ ‫م ی گوید‪« :‬رئی س جمهور شما از کدام دانشگاه علوم سیاسی‬ ‫فارغ التحصیل ش��ده است؟ من از چند دانش��گاه معتبر دنیا‬ ‫مدرک دکترای علوم سیاس��ی دارم و بیش از سی سال است‬ ‫که کار سیاس��ی م ی کنم و اکنون ‪ 10‬س��ال اس��ت دبیرکل‬ ‫سازمان ملل هستم‪ .‬در این مدت‪ ،‬کمتر شخصیت سیاسی‬ ‫و رئی س جمهوری است که وی را ندیده و با او گفت وگو نکرده‬ ‫باشم ولی تا کنون شخصیتی سیاستمدارتر و هوشمند تر از‬ ‫رئی س جمهور شما ندیده ام‪( ».‬اب‪ ،‬ائینه‪ ،‬افتاب‪)75 :‬‬ ‫‪ -2‬کوفی عنان‪ ،‬دبیرکل سابق سازمان ملل متحد‬ ‫کوفی عنان‪ ،‬دبیرکل وقت سازمان ملل در بازدیدی که‬ ‫از ای ران داشتند و در بازگش��ت از ای ران هنگام ترک کشور در‬ ‫فرودگاه مه راباد بیان داشتند‪« :‬من با شخصی ت های مختلفی‬ ‫گفتارها‬ ‫از جمله ژاک شی راک‪ ،‬گورباجوف و هاموت کهل دیدار داشتم‬ ‫که تحت تاثیر انها قرار گرفته ام‪ ،‬ولی در مالقات با ایش��ان‬ ‫[حضرت ایت اهلل خامنه ای] احساس کردم هنوز کسی را مثل‬ ‫ایشان ندیده ام‪ .‬شخصیت معنوی ایش��ان خیلی مرا گرفت‬ ‫و تحت تاثیر قرار داد‪ .‬پیش خود فکر کردم چرا ش��خصیتی‬ ‫مثل من باید دبیرکل س��ازمان ملل متحد باشد؟ پس از این‬ ‫دیدار همه شخصی ت هایی که مرا جذب کرده بودند‪ ،‬همه را‬ ‫به فراموشی سپردم‪( .‬هفته نامه یالثارات الحسین‪ ،‬ش ‪)2 :165‬‬ ‫‪ -3‬پوتین‪ ،‬رئی س جمهور فدراسیون روسیه‬ ‫پوتین‪ ،‬رئی س جمهور کش��ور پهناور روسیه که خود را‬ ‫یکی از ابرقدرت های جهان برم ی شمارد‪ ،‬در بازدیدی که ب رای‬ ‫نخستین بار پس از سی سال به عنوان اولین رئی س جمهور‬ ‫روسیه از ای ران داش��ت‪ ،‬دیداری را با رهبر انقالب در ته ران در‬ ‫ب رنامه های خود داشته است‪ .‬دیداری که پس از بازگشت ب رای‬ ‫او حاشی ه ساز گردید‪ .‬او پس از دیدار و برگشت به کشور خود‪،‬‬ ‫با سوالی از س��وی خبرنگاری مواجه م ی ش��ود‪ .‬خبرنگار در‬ ‫سوالی از وی درباره رهبری ای ران م ی پرسند و وی در پاسخ به‬ ‫این سوال م ی گوید‪« :‬من مس��یح را ندیده ام‪ ،‬اما تعاریف او را‬ ‫از انجیل ش��نیده ام و خوانده ام‪ ،‬من مسیح را در رهبری ای ران‬ ‫دیدم‪( ».‬امتداد امام‪)78 :‬‬ ‫‪ -4‬بن ی ص�در‪ ،‬اولی�ن رئی س جمه�ور کش�ور و تنه�ا‬ ‫رئی س جمهور مخلوع ایران‬ ‫ابوالحس��ن بن ی صدر اولین رئی س جمهور کش��ور که‬ ‫به حکم مجلس و با تایید امام راحل از مقام خود عزل ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬با همکاری سازمان جنایتکار منافقین از کشور خارج شد‪.‬‬ ‫او در گفت وگو با ویژه نامه ابزرور بیان م ی کند‪« :‬اگر ایش��ان‬ ‫[امام خمینی] زنده بود‪ ،‬صدها بار به اقای خامنه ای احسنت‬ ‫م ی گفت‪ .‬دلیل این تحسین این است که اقای خامنه ای به‬ ‫خوبی توانس��ته نظامی که اقای خمینی ایجاد کرد را حفظ‬ ‫کند‪( ».‬امتداد امام‪)79 :‬‬ ‫این ها گوشه ای از اعترافات افرادی است که هیچ سمت‬ ‫رس��می در جمهوری اس�لامی ای ران ندارند‪ .‬انان ب ر اساس‬ ‫واقعی ت های موج��ود و برخالف میل خود گه��گاه اقراری‬ ‫کرده اند که م ی توان برداش��تی از عم��ق مدیریت راهبردی‬ ‫عبور از چالش ها‬ ‫شرایط اجتماعی ایران و ربع قرن رهبری‬ ‫هادی کافی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این روزنامه نگار اجتماعی که از نزدیک تحوالت اجتماعی‬ ‫دو دهه اخیر را پ ی گیری م ی کند در این یادداشت نگاهی انداخته‬ ‫است به مواضع مقام معظم رهبری در این حوزه‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫اقتصاد و سیاست و فرهنگ را م ی توان تا حدودی‬ ‫مدیریت و ب رای ان برنامه ریزی کرد و ب رای انها چشم اندازی‬ ‫را ترس��یم کرد اما وقتی پ��ای مباحث اجتماع��ی به میان‬ ‫م ی اید موضوع به این سادگ ی ها نیست و برنامه ریزی ب رای‬ ‫ان ایس��تایی ندارد‪ .‬اجتماع همیش��ه تابع ش��رایطی است‬ ‫که در زم��ان خودش تعریف م ی ش��ود و حوادث سیاس��ی‪،‬‬ ‫وضعیت اقتصادی و گاه ابزارهای عمومی به ش��دت بر ان‬ ‫تاثیر م ی گذارد‪ .‬ح��اال اگر بخواهید ب��رای اجتماعی که به‬ ‫سرعت دچار تحوالت پ ی درپی و بزرگ اس��ت‪ ،‬برنامه ریزی‬ ‫کنید‪ ،‬کاری بسیار دشوار است‪.‬‬ ‫بیس��ت و پنج س��الی که پش��ت سرگذاش��تیم یکی از‬ ‫پرچالش ترین دوره های تاریخی ایران از منظر شرایط اجتماعی‬ ‫بود و در ای��ن دوره ویژگی های مدیریتی رهبر معظم انقالب‪،‬‬ ‫جامعه ما را در برخی از موضوع ها کنت��رل و در برخی دیگر به‬ ‫سمتی پیش برد که به برخی از انها اشاره می شود‪.‬‬ ‫هوشمندی در بحران جمعیت‬ ‫برخورد با نسل سوم انقالب‬ ‫نوع برخورد با انقالب ارتباطات‬ ‫در چند س��ال اخیر‪ ،‬ابزارهای ارتباطی که پایه ان ورود‬ ‫اینترنت به کش��ور اس��ت‪ ،‬انقالبی را در عرصه ارتباطات به‬ ‫وجود اورده و در این شرایط سرعت تحوالت اجتماعی ان قدر‬ ‫سریع شده که هم برنامه ریزی اجتماعی را دشوار و پیچیده‬ ‫کرده و هم کنترل همه جانبه ان ب رای سیاست مدران تقریبا‬ ‫غیرممکن شده است‪ .‬در این ش��رایط دو حرکت اساسی از‬ ‫سوی رهبری انقالب صورت گرفته است که حائز توجه است؛‬ ‫اول حضور پررنگ ایشان توسط دفتر مقام معظم رهبری در‬ ‫فضای مجازی که بسیار موثر است و هم ایجاد کارگروه های‬ ‫ویژه ای که بتواند با وجود تحوالت سریع‪ ،‬ب رنامه های مناسب‬ ‫و بوقتی را در کشور ط راحی کنند‪ .‬این دو حرکت هرچند همه‬ ‫بحران را برطرف نم ی کند اما فضای مج��ازی جامعه ای ران‬ ‫را دارای دو ویژگی کرده؛ یکی تولی��د انبوه محتوای دینی و‬ ‫انقالبی که در بخش��ی چرخش محتوایی به سمت جامعه‬ ‫دینی و انقالبی است و دیگری خالی نکردن این عرصه توسط‬ ‫جوانان مذهبی و انقالبی‪ .‬اگر توجه کنید همیشه حوزه های‬ ‫مدرن و جدید از وجود جوانان انقالبی و مذهبی خالی بود اما‬ ‫امروزه با تدابیری که پیشتر اندیشیده شده بوده‪ ،‬حوزه فضای‬ ‫مجازی به هیچ وجه از این جوانان خالی نیست‪.‬‬ ‫از اوج تا افول فمنیسم‬ ‫م ی توان گفت اوج تفکرات فمنیس��تی در کشور ما با‬ ‫روی کار امدن دولت اصالحات صورت گرفت که این مساله‬ ‫و چالش ب رنامه بلند مدت غ رب ی ها ب رای انقالب ای ران بود‪.‬‬ ‫رواج تفکرات فمنیستی را م ی توان نقطه عطف و البته‬ ‫خاموش تحوالت اجتماعی ای ران دانس��ت ک��ه در دوره ای‬ ‫هرچند کوتاه مدت‪ ،‬توانس��ت اس��ی ب های جدی به جامعه‬ ‫ی و فرهنگی که‬ ‫ای ران بزند اما م ی توان گفت با بس��یج علم ‬ ‫رهبر انقالب در نهاده��ای علم ی و فکری ب��ه وجود اورند‪،‬‬ ‫این جریان تا حدود زیادی عقبگ��رد کرد‪ .‬توصی ه های مکرر‬ ‫رهبری معظم انقالب و برنامه هایی که توسط کارگروه های‬ ‫علمی دفتر ایشان ط راحی شد‪ ،‬با وجود گستره نفوذ جریان‬ ‫فمنیستی‪ ،‬این جریان را به افول کشاند‪ .‬گرچه تاثی رات این‬ ‫افول را در کوتاه مدت در جامعه نم ی توان مش��اهده کرد اما‬ ‫حتما در سال های اتی شاهد این تغییر خواهیم بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای در ربع ق��رن رهبری خود با‬ ‫چند نسل روبه رو بودند؛ نسلی که انقالب را لمس کرده بودند‬ ‫و نسلی که به انها نسل س��وم انقالب م ی گویند؛ نسلی که‬ ‫نه دوره انقالب را لمس کرده اند و نه از نظر سنی شرایطی را‬ ‫داشته اند تا در جنگ شرکت کنند‪ .‬شرایط فرهنگی و تحوالت‬ ‫فرهنگی دنیا هم نس��لی را س��اخته بود که سخن گفتن با‬ ‫این نسل را شاید کمی سخت و دش��وار م ی نمایاند‪ .‬ارتباط‬ ‫با این نسل و مهم تر از ان همراه کردن این نسل با انقالب‬ ‫و ارمان های ان کاری بود که ظاه را از دست دولتمردان این‬ ‫بیس��ت و پنج س��ال چندان برنیامد‪ .‬م ی ت��وان گفت رهبر‬ ‫انقالب به تنهایی و با کاریزماتیک بودن خود‪ ،‬خیل عظیمی‬ ‫ از جوانانی که شرایط انقالب و جنگ را درک نکرده بودند‪ ،‬به‬ ‫این شرایط اشنا و همراه و البته شیفته کردند‪.‬‬ ‫جلس��ات متعددی که ش��خص ایش��ان ب��ا جوانان‬ ‫م ی گذاشتند را به یاد بیاورید که در ان دوره چه شوری را بین‬ ‫جوانان ایجاد کرده بود‪ .‬ان ارتباط نزدیک و سخنان متعددی‬ ‫که ایشان با جوانان داش��تند و بعد از ان‪ ،‬برنامه های وسیع‬ ‫دفتر ایشان در دانش��گاه ها مانند کرس��ی های ازاد اندیشی‬ ‫و‪ ...‬توانس��ت عالوه بر تحرک اجتماعی جوانان‪ ،‬نسل سوم‬ ‫انقالب را ب��ا ارمان های انقالب هم اش��نا کن��د و هم خود‬ ‫جوانان تبدیل شدند به مطالب ه کنندگان این ارمان ها‪ .‬اثر این‬ ‫اتفاقات را م ی توان در مقابله این نسل با افراد و سیاسیونی‬ ‫دید که در این سال ها از ارمان های انقالب کج روی داشتند‪.‬‬ ‫بدون تردید م ی توان گفت که این نسل با پشتوانه فکری و‬ ‫روحیه انقالب ی گری که ش��خص رهبری در انها ایجاد کرده‬ ‫بودند‪ ،‬جلوی بس��یاری از کج روی ها را گرفتند و در ب رابر ان‬ ‫قد علم کردند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اغاز رهبری حضرت اقا دقیقا زمانی بود که دوره انفجار‬ ‫جمعیتی کشور گفته م ی شود‪ .‬انفجار جمعیتی نه به دلیل‬ ‫شرایط تبلیغاتی بلکه به این دلیل که نسل جوان و والد دهه‬ ‫شصت جمعیتی بیش از ترکیب طبیعی جمعیت بودند و با‬ ‫اینکه نسبت به قبل از خود تعداد فرزندانشان را پایین اورده‬ ‫بودند‪ ،‬به ناچار انفجار جمعیت در این دوره اتفاق افتاد‪ .‬دقیقا‬ ‫به این معنی که این نسل خودشان در خانواده ای با جمعیت‬ ‫متوسط هفت الی ‪ 10‬نفر به دنیا امده بودند و این تعداد را در‬ ‫خانواده زیردستی خود به پنج الی شش نفر رسانده بودند اما‬ ‫باز هم به دلیل زیاد بودن خودشان این انفجار جمعیت را به‬ ‫وجود اوردند‪ .‬حاال در این دوره که اثارش را در دهه های هفتاد‬ ‫و هشتاد گذاشت‪ ،‬جمهوری اسالمی با شرایط سختی روبه رو‬ ‫بود‪ ،‬از مدرسه های ش��لوغ و پر از دانش اموز گرفته تا هجوم‬ ‫جمعیت جوان به دانشگاه ها و بیکاری زیاد به دلیل همین‬ ‫جمعیت زیاد و خارج از ترکیب طبیعی جمعیت‪ .‬گذر از خود‬ ‫این بحران یک طرف و از س��وی دیگر در ان دوره نیاز بود تا‬ ‫از بحران های اینده این ترکیب جمعیتی جلوگیری ش��ود‪.‬‬ ‫بناب راین در دو دوره س��ازندگی و اصالحات‪ ،‬کاهش جمعیت‬ ‫در دس��تورکار دولت قرار گرفت که البته ب��ا زیاده روی دولت‬ ‫اصالحات در کاهش جمعیت‪ ،‬این رویه از چند س��ال پیش‬ ‫با دغدغه هایی که شخص رهبری داش��تند‪ ،‬برداشته شد و‬ ‫برنامه ها به سوی مناسب س��ازی ترکیب و می زان جمعیتی‬ ‫ان برگردانده شد‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب باش��د‪ .‬مدیریتی که رب��ع قرن تالش و‬ ‫خدمت ایشان‪ ،‬سبب صیانت و حفاظت از نهال نوپایی کرد‬ ‫که فتنه هایی ب��زرگ را پیش رو گذارن��د؛ فتنه هایی که باید‬ ‫دانست و توجه کرد هجم سنگینی از انرژی هر جامع ه ای را‬ ‫مصروف ان م ی نماید‪.‬‬ ‫بر همین اساس م ی توان فهمید با بررسی سیره عملی‬ ‫و گفتار دقیق رهبر معظم انقالب‪ ،‬نکاتی پی رامون شخصیت‬ ‫ایشان وجود دارد که ش��اید به جرات م ی شود بیان کرد‪ ،‬هیچ‬ ‫رهبری در دنیا نه قدرت و نه سیاست ان را در خود م ی بیند و‬ ‫نه به عرصه ظهور توانسته برساند‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای‪،‬‬ ‫عالوه بر مهارت مدیریت بر رفتار های سیاس��ی و مقابله با‬ ‫کرنشگری استعمار‪ ،‬مدیریت بر قلب ها و نفوس افراد جامعه‬ ‫خود را دارد؛ مدیریتی که در فتنه های سنگین‪ 9 ،‬دی ها را به‬ ‫وجود اورد و لبیک��ی بود بر تفکر و مدیری��ت کالن رهبری‪.‬‬ ‫مدیریتی که همیشه با اعتماد از سوی مردم همراه بود و این‬ ‫اعتماد ب ر اس��اس تجربه های میدانی مردم و بصیرت افزایی‬ ‫خدام کشور و انقالب ایجاد شده است‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫پیام نیمه خرداد‬ ‫در حالی که برخی رسانه های بیگانه در چند هفته‬ ‫اخی�ر از ب�روز نش�انه هایی از حاکمیت دوگانه س�خن‬ ‫م ی گفتند سخنان حسن روحانی تحلی ل های این طیف‬ ‫را بی اعتبار کرد‪.‬‬ ‫پیام نیمه خرداد ‪ 1393‬چه بود؟‬ ‫حاکمیتیگانه‬ ‫سخنرانی حسن روحانی در شب ‪ 14‬خرداد‬ ‫خط القای حاکمیت دوگانه را خنثی کرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با‬ ‫عامرالبیاتی‪،‬‬ ‫تحلیلگرمسلمان‬ ‫محمود احمدی نژاد هفته گذشته‬ ‫اولین سخنرانی رسمی خود را‬ ‫انجام داد‬ ‫‪1‬‬ ‫خرج کند؛ یک دانشگاهی باید توان خودش را صرف کند؛ یک‬ ‫انسانی که دارای یک منبری است‪ ،‬دارای یک حوزه نفوذی‬ ‫اس��ت در تاثیرگذاری روی مردم‪ ،‬باید توان خ��ودش را خرج‬ ‫کند‪ .‬از همه اینها پرتوان تر هم دستگاه حکومت یک کشور‬ ‫است؛ خب‪ ،‬طبعا باید توان خودش را صرف کند در راه ترویج‬ ‫فضایل و جلوگیری از انچه مزاحم رش��د فضایل است‪ .‬پس‬ ‫فرهنگ جامعه متولی م ی خواهد؛ مثل اقتصاد‪».‬‬ ‫اما ایا با مقایسه این س��خنان م ی شد به نوعی تفاوت‬ ‫رای رس��ید که حاکی از تالش رئی س جمهور ب��رای ایجاد‬ ‫حاکمیت دوگانه اس��ت؟ کاری که رس��انه ه��ای خارجی و‬ ‫مخالفان نظام سعی در انجام ان داشتند اما در شب ‪ 14‬خرداد‬ ‫نقشه های انان بر اب شد‪.‬‬ ‫دین دولتی و دولت دینی‬ ‫ب رای اینکه ببینیم بحث دین دولتی و دولت دینی چه‬ ‫سابقه ای دارد باید به صدر اسالم بازگردیم‪ .‬در اسالم‪ ،‬دین و‬ ‫دولت با یکدیگر به وجود م ی ایند‪ .‬به یک معنا سیاست و دین‬ ‫در اسالم همزادند‪ .‬در صدر اسالم پیامبر هم رئیس دین بوده‬ ‫و هم رئیس دولت‪.‬‬ ‫این قاعده در تمام سال های عمر پیامبر ادامه م ی یابد‪.‬‬ ‫زمان اما هر چ��ه م ی گذرد ب��ا اختالفات پدید امده بر س��ر‬ ‫جانشینی پیامبر‪ ،‬اهل تسنن راه دیگری در پیش م ی گیرند‪.‬‬ ‫کار به انجا م ی رس��د که در زمان خلفای راش��دین انها فقط‬ ‫به دنبال ریاس��ت حکومت بودند‪ .‬در مقابل اما مان ش��یعه‬ ‫معتقد بودند باید به س��نت پیامبر ادامه داد و انها که رئیس‬ ‫دین هستن ریاست دولت را هم بر عهده گی رند‪.‬‬ ‫پس انچه پی داست اینکه ب ر اساس سنت پیامبر ریاست‬ ‫دولت از ریاست دین جدا نیست‪.‬‬ ‫در دنیای غرب و مسیحیت اما وضعیت دیگری حاکم‬ ‫است‪ .‬انجا کار دین از سیاست جداست‪ .‬مسیح رئیس دین‬ ‫است و سزار رئیس دولت‪ .‬در مقایس ه ای تطبیقی میان اسالم‬ ‫و مس��یحیت باید گفت‪ ،‬برخالف مسیحیت‪ ،‬اسالم‪ ،‬هم به‬ ‫لحاظ تاریخی و هم به لحاظ مبانی نظری با سکوالریس��م‬ ‫ناسازگاری س��اختاری دارد‪ .‬برنارد لویس از جمله مطرح ترین‬ ‫متفکرینی اس��ت که قائل به چنین تفاوتی هستند‪ .‬لویس‬ ‫از دی ر باز بر این عقیده بوده اس��ت که در اس�لام هی چ گونه‬ ‫مبنای فکری و تاریخی ب رای جدایی دین از سیاس��ت وجود‬ ‫ی و شرایط‬ ‫ی بر مقایسه منطق درون ‬ ‫ندارد‪ .‬بحث لویس مبتن ‬ ‫تاریخی ظهور اسالم و مسیحیت است‪.‬‬ ‫این قاعده اما همیش��ه برپا نبوده است‪ .‬اگر از ان اندرز‬ ‫معروف مس��یح که «کار قیصر را به قیص��ر‪ ،‬و کار خدا را به‬ ‫خدا واگذار» بگذری��م‪ ،‬با این واقعیت مواجه م ی ش��ویم که‬ ‫در بیش از هزار س��ال گذشته تاریخ مس��یحیت شاهد یک‬ ‫دوره طوالنی وابستگی دوسویه و گهگاه یک ی شدن کلیسا‬ ‫و حاکمیت (نه تنها به شکل قیصر ‪ -‬پاپی یا سزار‪ -‬پاپیسم‬ ‫در مسیحیت ارتدوکس ش��رق ی ‪ ،‬بلکه در مسیحیت التین‬ ‫غ ربی نیز) بوده است‪.‬‬ ‫ایران و ماجرای دین و دولت‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫اگر از مرور مباحث پی رامون دین و دولت در سال های‬ ‫دور ای ران بگذریم و به انچه در دوران مش��روطه نیز رخ داده‬ ‫اش��اره ای نکنیم باید به س��ال های بعد از انقالب بپردازیم‪.‬‬ ‫برهه ای که نظریه پ��ردازان در اغاز یک نظام جدید پایه های‬ ‫نظری تشکی ل دهنده کش��ور را ترسیم م ی کردند‪ .‬درست در‬ ‫همان زمانی که به سنت پیامبر عده ای کثیری بحث همزادی‬ ‫دین و دولت را بیان م ی کردند‪ ،‬برخ��ی که در اقلیت بودند از‬ ‫لزوم جدایی دین از دولت سخن به میان م ی اوردند‪ .‬پیشرو تر‬ ‫از همه عبدالکریم س��روش ب ی پی رای��ه و صریح م ی گفت‪:‬‬ ‫«دین نه م ی تواند دنیا را اداره کند و نه اصال چنین وظیفه ای‬ ‫دارد‪ ».‬پیش تر از او بازرگان و برخی روشنفکران دیگر عقیده‬ ‫داش��تند که وظیفه دین بیش از اینکه دنیوی باشد اخروی‬ ‫است‪ .‬مهدی بازرگان مینویسد‪«:‬گرچه در احادیث و کلمات‬ ‫پیامب ران توصیه هائی در زمینه های مختلف زندگی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬خطبه های نهج البالغه و نامه های حضرت امیر‪ ،‬ضمن‬ ‫انکه شامل خداشناسی‪ ،‬دین شناسی و تعلیم و تربیت است‬ ‫نسبت به اخالق و تربیت اجتماعی و مسائل حکومتی واداره‬ ‫حکومت عنایت وافر دارد‪ ،‬اما انان عالوه بر وظایف رس��الت‬ ‫وامامت‪ ،‬معلم و مصلح و موظ��ف به خدمت و اعمال صالح‬ ‫بودند‪....‬تعلیماتی که از این نظر ها داده اند در عین ارزنده و‬ ‫ممتاز بودن‪ ،‬جز دین وشریعت حساب نمی شود و مشمول ان‬ ‫هو اال وحی یوحی نمی گردد‪ ».‬این ادبیات شالوده ای غربی‬ ‫داشت و بر همان مدل سزار ‪ -‬پاپیسم تکیه داشت‪ .‬در همین‬ ‫میانه است که برخی دیگر همچون محسن کدیور در پارادایم‬ ‫غ ربی از متون دینی ب رای نقد نظام جمهوری اسالمی استفاده‬ ‫می کنند ‪ .‬در این میان اما‪ ،‬بنیانگذار جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫از نظریه جدایی دین از سیاست به عنوان «اسالم امریکایی»‬ ‫نام م ی برن��د‪ ،‬تا جایی ک��ه در مورد دخالت نک��ردن دین در‬ ‫سیاست می فرمایند‪«:‬اس�لام امریکایی این بود که مالها‬ ‫باید بروند درسش��ان را بخوانند‪ ،‬چه کار دارند با سیاست‪...‬از‬ ‫بس تزریق ش��ده بود در این مغزها که باورشان امده بود که‬ ‫باید برویم توی مدرسه درس بخوانیم و چه کار داریم به این‬ ‫که به ملت چه م ی گذرد‪...‬امر حکومت با قیصر است‪ .‬به ما‬ ‫چه ربطی دارد‪».‬‬ ‫ه ر چه هس��ت برخی تئوریس��ی ن های اصالح طلبان‬ ‫غالبا باورشان بر این بوده که دین از سیاست جداست و باید‬ ‫به همان قاعده قیصر و خدا رسید‪.‬‬ ‫انها در همه این سال ها اصرار داشته اند که این عقیده‬ ‫خود را تئوریزه کنند‪.‬‬ ‫ش��فاف ترین دورانی که این عقیده دیده م ی ش��ود در‬ ‫زمان دولت سی د محمد خاتمی است‪ .‬درست در همین برهه‬ ‫است که رسانه های اصالح طلب پر م ی ش��ود از ایده پردازی‬ ‫در این مورد‪.‬‬ ‫مرور یکی از این مباحث م ی تواند مس��اله را روشن تر‬ ‫کند‪ .‬انجا که در همنشینی جالی ی پور‪ ،‬دکتر سروش و حسین‬ ‫بشیریه این ماجرا به بحث گذاشته م ی شود‪.‬‬ ‫«جالی ی پور‪ :‬اق��ای دکتر س��روش! با وق��وع انقالب‬ ‫اس�لامی‪ ،‬بحث حکومت دینی و انواع حکومت های دینی‬ ‫در ای ران‪ ،‬بیش از گذشته مطرح شد و از جمله بحث هایی که‬ ‫همچنان مطرح است و تا حدودی در مطالب گذشته خودتان‬ ‫نیز به ان اشاره داشتید‪ ،‬نسبت حکومت دینی با دموکراسی‬ ‫است‪ .‬شما بحثی داشتید درباره حکومت دموکراتیک دینی‬ ‫و در انجا سعی کردید که این دو مفهوم را تا حدی به یکدیگر‬ ‫نزدیک کنید‪ .‬در اینجا این پرسش مطرح است که ایا اساسا‬ ‫شما تصور م ی کنید در ای ران نیازی به رابطه میان دموکراسی‬ ‫و دین وجود دارد‪ ،‬یا اساسا این دو مقوله از هم ب ی نیازند؟‬ ‫عبدالکریم سروش‪ :‬س��خن از نیاز دین به دموکراسی‬ ‫یا برعکس ان نیست‪ .‬س��خن بر سر نحوه صحیح و موفق‬ ‫حکومت کردن است‪ ،‬خواه حکومت به دست دینداران باشد‪،‬‬ ‫خواه غیر دینداران‪.‬‬ ‫اشاره کردید به حکومت دموکراتیک دینی‪ .‬من اینجا به‬ ‫یک نکته ظریف اشاره م ی کنم و ان اینکه هیچ جا نیاورده ام‬ ‫و نگفته ام «حکومت دینی دموکراتیک» بلکه همواره گفته ام‬ ‫«دموکراتیک دینی»‪ ،‬عنایتی در این تعبیر هس��ت‪ .‬از نظر‬ ‫من حکومت ها به دینی و غی ر دینی تقس��یم نم ی ش��وند‪،‬‬ ‫بلکه حکومت ها به دموکراتیک و غیردموکراتیک تقس��یم‬ ‫م ی شوند‪ .‬انگاه حکومت های دموکراتیک م ی توانند دینی یا‬ ‫غیردینی باشند‪ ،‬چنان که حکومت های غیردموکراتیک هم‬ ‫م ی توانند دینی و غیردینی باش��ند (و ان منوط به این است‬ ‫که در دست دینداران باشند یا نباشند) بناب راین اقسام اولیه از‬ ‫ان دموکراتیک و غیردموکراتیک است‪ ،‬ب رای اینکه حکومت‬ ‫ذاتا امری غیردینی است‪ ،‬دموکراسی هم ذاتا غیردینی است‪،‬‬ ‫فقط عرضا و عم�لا و از نظر تاریخی م ی توان��د با دینداری‬ ‫سیاست‬ ‫«گرچه ش��ب چهاردهم خرداد شب غم و سوگی‬ ‫است که مردم ما ان شب را از یاد نم ی ب رند‪ ،‬ساعت حدود ‪ 10‬و‬ ‫نیم شب روح ملکوتی امام عزیز و بزرگوار ما به جنان پرواز کرد‬ ‫و مردم ما در غم بزرگی در تاریخ انقالب اسالمی قرار گرفتند‪.‬‬ ‫اما همه ما در فردای ان روز یعنی روز چهاردهم خرداد لطف‬ ‫و عنایت خداوند را ش��اهد بودیم و مجلس خبرگان رهبری‬ ‫در عصر چهاردهم خرداد کار عظی��م و بزرگی را انجام داد و‬ ‫نگذاشت پرچم انقالب اس�لامی حتی ب رای ‪ 24‬ساعت روی‬ ‫زمین بماند و این پرچم را بر دوش سالله فاطمه اطهر (س) و‬ ‫شاگرد مکتب ائمه اطهار (ع) ‪،‬حضرت ایت اهلل خامنه ای قرار‬ ‫داد‪ .‬کاری که خبرگان رهبری انج��ام داد‪ ،‬التیامی بر زخم و‬ ‫غم این ملت بزرگ بود‪25 .‬س��ال بعد از رحلت ملکوتی امام‬ ‫این کشور حفظ شد‪ ،‬در شرایطی که یک روز همه قدرت ها‬ ‫به عنوان ائتالف ب رای ازادی کویت در همس��ایگی همین‬ ‫س��رزمین اجماع کرده بودن��د و کوچکترین خطا و اش��تباه‬ ‫م ی توانس��ت کش��ور را در کام جنگ فرو برد‪ ،‬ان کسی که‬ ‫توانست کشور را هدایت کند و مردم را در مسیر ایستادگی و‬ ‫مقاومت قرار داد‪ ،‬رهبری معظم انقالب بود‪ .‬پس از ان بارها و‬ ‫بارها این منطقه در مسیر معضالت و مشکالت و جنگ قرار‬ ‫گرفت‪ .‬حمله به افغانستان و ع راق و اشغال این کشورها و بعد‬ ‫توطئه های دیگری که در لبنان و فلس��طین و در سال های‬ ‫اخیر در س��وریه و دیگر دیار اس�لامی و توطئه گ��ران اغاز‬ ‫کردند‪(».‬حسن روحانی در مراسم سالگرد ارتحال حضرت امام‬ ‫خمینی این پایانی است بر دو هفته تالش رسانه های بیگانه‬ ‫و برخی رس��انه های منتقد داخلی ب رای ایجاد این شبهه که‬ ‫حاکمیت دوگانه بار دیگر کلید خورده است‪ .‬همه ماجرا ها هم‬ ‫از این اظهارنظر حسن روحانی کلید خورد‪« :‬با زور و شالق‬ ‫نم ی توان مردم را راهی بهش��ت کرد چرا که پیغمبر بشیر و‬ ‫نذیر بود و مردم را امید م ی داد و مردم را انذار م ی کرد‪ .‬بیاییم‬ ‫بشیر و نذیر باشیم و کاری کنیم در جامعه ارامش باشد‪».‬‬ ‫داستان از این قرار بود که برخی رسانه ها با انتخاب این‬ ‫جمله از مقام معظم رهبری «وظیفه اصلی حاکم اسالمی‬ ‫رساندن مردم به سعادت واقعی است که البته این‪ ،‬به معنای‬ ‫تحمیل و زور نیست‪ ،‬بلکه باتوجه به تمایل فطرت انسان ها‬ ‫به سعادت‪ ،‬باید زمینه کمک و راهنمایی و تسهیل رسیدن به‬ ‫این هدف واال فراهم شود‪ ».‬مدعی شده بودند این نشانه ای‬ ‫از پیدایش حاکمیت دوگانه است‪.‬‬ ‫ریش��ه این بحث البت��ه تنها به همین جمله حس��ن‬ ‫روحانی خالصه نم ی ش��د‪ .‬او در اظهاراتی گفته بود‪« :‬دولت‬ ‫دینی خوب اس��ت ولی دین دولتی جای بحث دارد‪ .‬دین را‬ ‫نباید به دست دولت داد زی را دین در دست علما‪ ،‬فرهیختگان‬ ‫و مراجع است و البته دولت نیز باید حمایت کند‪ .‬اعتقادم این‬ ‫است که دولت در مسائل اجتماعی مانند اقتصاد و دین مردم‬ ‫نم ی تواند مشکل را حل کند‪».‬‬ ‫رهبر معظم انقالب هم ‪ ۱۹‬اذر س��ال گذشته در دیدار‬ ‫اعضای شورای عالی انقالب فرهنگی ضمن تاکید بر اینکه‬ ‫«دولت دینی با دین دولتی هی��چ فرقی ندارد» تاکید کردند‬ ‫که «دولت‪ ،‬وظیفه ب رای ترویج بیشتر [دین] دارد‪ ».‬حضرت‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در دیدار مذکور که حس��ن روحانی نیز در‬ ‫ان حضور داش��ت‪ ،‬فرمودند‪« :‬ما مس��ئولیت شرعی داریم‪،‬‬ ‫مس��ئولیت قانونی داریم در قبال فرهنگ کشور و فرهنگ‬ ‫عمومی کش��ور‪ .‬البته م ی بینیم در بعض��ی از مطبوعات‪،‬‬ ‫نوشته ها‪ ،‬گفته ها‪ ،‬بعض ی ها با عنوان[کردن ] «دین دولتی» و‬ ‫«فرهنگ دولتی» م ی خواهند نظارت دولت را محدود کنند و‬ ‫تخریب کنند و به اصطالح یک اَنگ غلطی و مخالفتی به ان‬ ‫بزنند که اقا‪ ،‬اینها م ی خواهند دین را دولتی کنند‪ ،‬فرهنگ را‬ ‫دولتی کنند! این حرف ها یعنی چه؟ دولت دینی با دین دولتی‬ ‫هیچ فرقی ندارد‪ .‬دولت جزو مردم است؛ دین دولتی یعنی دین‬ ‫مردمی؛ همان دینی که مردم دارند‪ ،‬دولت هم همان دین را‬ ‫دارد‪ .‬دولت‪ ،‬وظیفه ب رای ترویج بیشتر [دین] دارد‪ .‬هر کسی‬ ‫هر توانی که دارد‪ ،‬باید خرج کند؛ یک روحانی باید توانش را‬ ‫مجلس‬ ‫دولت‬ ‫‪27‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫دولت‬ ‫همراه شود یا نشود‪ .‬حکومت تعریفی دارد‪ ،‬ماهیتی دارد‪ ،‬مثل‬ ‫خانواده یا بازار یا مدرسه و بسیاری دیگر از نهادهای انسانی‬ ‫که این ذات و ماهیت خ��ارج از دین تحقق م ی یابد و تعریف‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬انگاه دینداران م ی توانند این ماهیت را به خدمت‬ ‫بگی رند‪ .‬تعبیر حکومت دموکراتیک دینی تعبیر دقیقی است‬ ‫و واجد نکته ای مهم و راهگشاست‪.‬‬ ‫حکومت در درجه اول به نظ��ر من خصوصا در جهان‬ ‫جدید‪ ،‬ب رای براوردن نیاز اولیه انسان هاست و مهمترین نقش‬ ‫او این است‪ ،‬یعنی رها کردن ادمیان است از قید حاجات اولیه‬ ‫مثل غذا و مسکن‪ ،‬شغل‪ ،‬بهداشت و چیزهایی از این قبیل تا‬ ‫زمینه ب رای رو اوردن به تامین حاجت های ثانویه فراهم بشود‪.‬‬ ‫جهت های ثانویه عبارتند از حاجت ادمی به دین‪ ،‬هنر‪ ،‬علم‪،‬‬ ‫فرهنگ و چیزهایی از این قبیل‪.‬‬ ‫ادمیانی که تعلقات زمینی دارند یعنی به حاجت های‬ ‫اولیه همچنان پایبند هس��تند‪ ،‬فرصت پی��دا نم ی کنند به‬ ‫فرهن��گ و هن��ر و دی��ن و امث��ال اینها‬ ‫برس��ند‪ .‬حکومت ب رای تامین جهت های‬ ‫ثانویه نیس��ت‪ ،‬یعنی حکوم��ت نه ب رای‬ ‫هنر اموختن به مردم اس��ت نه ب رای دین‬ ‫اموختن به مردم‪ ،‬هی چ کدام‪ .‬چرا‪ ،‬چون هنر‬ ‫دولتی یا حکومتی هنر نیست‪ ،‬دین دولتی‬ ‫و حکومتی هم دین نیست‪ ،‬و از این قرار‪.‬‬ ‫بناب رای��ن درک از حکوم��ت دینی و‬ ‫حکومت دموکراتیک دینی این نیس��ت‬ ‫که حکومتی ام��ده تا دی��ن را تحمیل یا‬ ‫تحکیم بکند‪ .‬نه؛ حداکث��ر کاری که یک‬ ‫حکومت دموکراتی��ک دینی م ی کند این‬ ‫اس��ت که بندهای حاجت های اولیه را از‬ ‫دست و پای دینداران چنان بردارد که انها‬ ‫به صرافت طبع و ب��ه میل خودجوش و از‬ ‫سر ایمان و اگاهی و اختیار‪ ،‬به سوی یک‬ ‫حاجت ثانویه که دین باشد‪ ،‬بشتابند و ان‬ ‫را برگیرند و به شیوه پلورالیستیک محقق‬ ‫کنند ن��ه به ش��یوه مونیس��تیک‪ .‬یعنی‬ ‫از دین ی��ک ایدئولوژی واحد تس��خیرگر‬ ‫نس��ازند و همه را ملزم به درک واحدی از‬ ‫دین نکنند‪ .‬همه چی��ز در اینجا به جامعه‬ ‫دیندار برم ی گردد‪ .‬حکومت جامعه را دینی‬ ‫نم ی کند‪ ،‬برعک��س جامع��ه حکومت را‬ ‫دینی م ی کن��د‪ .‬چون حکوم��ت فرزندی‪،‬‬ ‫میوه ای‪ ،‬محصولی پیام��دی و بازتابی از‬ ‫جامعه اس��ت و جامعه اگر از س��ر شوق و‬ ‫ایمان دیندار بود‪ ،‬حکومتش هم رنگ ان را‬ ‫م ی پذیرد‪ .‬بناب راین حکومت دینی یک «است» است‪ ،‬نه یک‬ ‫«باید»‪ .‬به معنی اینکه جامعه نم ی گوید حکومت باید دینی‬ ‫باشد‪ ،‬بلکه م ی گوید حکومت فرزند من «است» و چون من‬ ‫دین ی ام‪ ،‬ان هم خواه ناخواه دینی است‪ .‬البته اگر جامعه دینی‬ ‫نبود‪ ،‬حکومت هم دینی نخواهد شد و باید و نباید کسی در‬ ‫اینجا عمل نم ی کند‪ .‬در ط��رح حکومت دموکراتیک دینی‪،‬‬ ‫من از دو مفهوم انسانی استفاده کردم‪ .‬یکی از مفهوم تکثر و‬ ‫دیگری مفهوم حقوق انسان‪ ،‬چون هر دموکراسی بر این دو‬ ‫مفهوم بنا م ی شود و حکومت دموکراتیک دینی هم مستثنی‬ ‫از این قاعده نیست‪.‬‬ ‫جالی ی پور‪ :‬اقای دکتر بش��یریه! با اس��اس بحث های‬ ‫دکتر سروش چقدر موافق هستید و به نظر شما دو مفهوم‬ ‫دموکراتیک و دینی چقدر با هم تناسب دارند؟‬ ‫حسین بشیریه‪ :‬به نظر م ی رسد که باتوجه به تعریفی‬ ‫که من از دین و دموکراسی در ذهن دارم‪ ،‬بین این دو مفهوم‬ ‫نسبتی موجود نیست‪ ،‬بلکه میان ان دو تعارض هست‪ .‬در‬ ‫دموکراسی همه چیز باید قابل تغییر باشد به خصوص قانون‪،‬‬ ‫که اساس زندگی فردی و اجتماعی است‪ .‬وقتی ما م ی توانیم‬ ‫بگوییم دموکراسی هست که مردم در وضع قوانین حاکم بر‬ ‫زندگی و سرنوش��ت خود به طور مستمر نقش داشته باشند‪.‬‬ ‫در مقابل دین حاوی قوانین کلی و تغییرناپذیر اس��ت و در‬ ‫نهایت حکومت خداس��ت یا حکومت به نام خداس��ت و نه‬ ‫حکومت انسان‪.‬‬ ‫وقتی جامعه تغییر پیدا م ی کند‪ ،‬عالقه و خواسته های‬ ‫مردم هم تغییر پی دا م ی کند‪ .‬بناب راین دموکراسی وقتی واقعی‬ ‫است که هیچ تابو و مقدساتی نداش��ته باشد و ما بتوانیم در‬ ‫مورد مهمترین مسائل زندگی خود تصمیم بگیریم و قانون‬ ‫وضع کنیم و زندگ ی مان را ب ر اس��اس قانون خودمان تنظیم‬ ‫کنیم‪ ،‬حال انکه ه��ر دینی مبتنی بر ص��دور احکام کلی و‬ ‫تغییرناپذیر اس��ت‪ .‬بناب راین دین برخی از اصول اساس��ی را‬ ‫مطرح م ی کند که م��ا فق��ط در درون ان م ی توانیم مختار‬ ‫باشیم ولی نم ی توانیم پا را فراتر از ان بگذاریم‪ .‬بناب راین دین‬ ‫قید وبندی بر دموکراسی است‪.‬‬ ‫چرا روحانی این گونه سخن می گوید؟‬ ‫حاال سوال مهم این است؛ چرا روحانی این گونه سخن‬ ‫م ی گوید؟ ایا س��خنان او را م ی توان ب��ه معنای تالش ب رای‬ ‫ایجاد حاکمی��ت دوگانه ارزیابی کرد؟ باید ج��ور دیگری و با‬ ‫دقت بیشتر به سخنان حسن روحانی و رهبر معظم انقالب‬ ‫توجه کرد‪.‬‬ ‫نقطه مهم و مشترک این اس��ت‪ :‬مقام معظم رهبری‪:‬‬ ‫«وظیفه اصلی حاکم اس�لامی رس��اندن مردم به سعادت‬ ‫واقعی اس��ت که البته این‪ ،‬به معنای تحمیل و زور نیست‬ ‫بلکه باتوجه به تمایل فطرت انسان ها به سعادت‪ ،‬باید زمینه‬ ‫رسیدن به این هدف واال فراهم‬ ‫کمک و راهنمایی و تسهیل‬ ‫ِ‬ ‫شود‪ ».‬حسن روحانی‪« :‬با زور و شالق نم ی توان مردم را راهی‬ ‫بهشت کرد چرا که پیغمبر بش��یر و نذیر بود و مردم را امید‬ ‫م ی داد و مردم را انذار م ی کرد‪ .‬بیاییم بش��یر و نذیر باشیم و‬ ‫کاری کنیم در جامعه ارامش باشد‪ ».‬در واقع هم رهبر معظم‬ ‫انقالب و هم رئی س جمهور بر یک مساله اشتراک دارند؛ « َال‬ ‫ین َقد ت ََّب َّی َن ال ُّرشْ ُد م َِن الْغ َِّی َف َم ْن َی ْکف ُْر ب ِ َّ‬ ‫الطا ُغ وتِ‬ ‫اِ ْک َرا َه فِی ال ِّد ِ‬ ‫ک بِالْ ُع ْر َو ِه الْ ُوثْق ََى َال انف َِصا َم لَ َها َواللُهّ‬ ‫َو ُی ْومِن بِاللِهّ َف َق ِد ْاس َت ْم َس َ‬ ‫ِیم » یعنی زور و تحمیل در دین جایی ندارد‪ .‬اما‬ ‫َس�� ِم ٌ‬ ‫یع َعل ٌ‬ ‫حاکم باید با امی د دهی و بشارت دادن راه سعادت را نشان داده‬ ‫و حتی ان را هموار کند‪.‬‬ ‫رهبرمعظم انقالب اس�لامی در یکی از سخنران ی ها‬ ‫در این مورد فرموده اند ‪«:‬یکی از خطره��ای جدائی دین از‬ ‫سیاس��ت که عده ای ان را همیش��ه در دنیای اسالم ترویج‬ ‫میکردند ‪ -‬در کش��ور ما هم بود‪ ،‬امروز هم متاسفانه بعضی‬ ‫نغمه هائی را در جدائی دین از سیاست بلند میکنند ‪ -‬همین‬ ‫است که وقتی سیاست از دین جدا شد‪ ،‬از اخالق جدا خواهد‬ ‫ش��د‪ ،‬از معنویت جدا خواهد ش��د‪ .‬در نظامهای س��کوالر و‬ ‫بی رابطه ی با دین‪ ،‬اخالق در اغلب نزدیک به همه ی موارد‪،‬‬ ‫از بین رفته است‪ .‬حاال یک وقت استثنائا در جائی یک عمل‬ ‫اخالقی دیده بشود‪ ،‬این ممکن اس��ت؛ استثناء است‪ .‬وقتی‬ ‫دین از سیاس��ت جدا ش��د‪ ،‬سیاست میش��ود غیر اخالقی‪،‬‬ ‫همه محاسبات مادی و نفع طلبانه‪ .‬سلوک سیاسی‬ ‫مبنی بر ‬ ‫امی رالمومنین بر پایه معنویت است و از سلوک‬ ‫معنوی او جدا نیس��ت» تاکید رهبر انقالب بر‬ ‫این است که وظیفه حکومت اسالمی تسهیل‬ ‫شرایط و ایجاد بستر ب رای سعادت اخروی جامعه‬ ‫اس��ت و تردیدی نیس��ت که این مهم با اجبار‬ ‫صورت نمی گیرد ‪ .‬س��خن رییس جمهور نیز‬ ‫تاکید بر این است که برخی تالش نکنند که با‬ ‫زور مردم را به بهشت ببرند‪ .‬در این میان برخی‬ ‫رس��انه ها داخلی و خارجی مدعی طرفداری از‬ ‫رئیس جمهور نیز تالش کردند واکنش ها در‬ ‫سطح نماز جمعه ها را دلیلی بر تقابل روحانی‬ ‫با رهبری نش��ان دهند؛ هدفی که هر دو گروه‬ ‫اصالح طل��ب افراطی و ضدانق�لاب همزمان‬ ‫انرا دنب��ال می کردند‪.‬در این تردیدی نیس��ت‬ ‫که رهبری به عن��وان ولی فقی��ه راهبر نظام‬ ‫اسالمی اس��ت و به تعبیر سیاسی تر‪ ،‬نفر اول‬ ‫در ساختار سیاسی ای ران است و رئیس جمهور‬ ‫هم به عنوان نماینده جمهور و بر اساس قانون‬ ‫اساسی شخص اول اجرایی کشور و نفر دوم در‬ ‫ساختار سیاسی ای ران است‪.‬همچنین تردیدی‬ ‫نیس��ت که همان گونه که رهب��ری و رئیس‬ ‫جمهور در نقاط بسیار زیادی با هم نقطه نظر‬ ‫مشترک دارند در برخی زمینه های هم ممکن‬ ‫است نظ رات مختلفی داشته باش��ند و این در‬ ‫مقام تحلیل و نظر نه نامطلوب است و نه غیر‬ ‫قابل پذیرش‪ .‬این در مقام اجرا است که رئیس‬ ‫جمهور بر اساس قانون اساس��ی لزوما باید در‬ ‫چارچوب سیاس��ت های کلی نظام و رهبری‬ ‫حرکت کند‪ .‬اما اینکه رئیس جمهور و رهبری در یک موضوع‬ ‫در حوزه نظر‪،‬نظ رات مختلفی داش��ته باشند را نباید عاملی‬ ‫ب رای القاء دوگانگی در کشور نمود‪ .‬مهم عرصه اجراست که‬ ‫رئی س جمهور باید سیاست های کلی مصوب رهبری نظام‬ ‫را اجرا کند‪ .‬ضمن اینکه با دقت در س��خنان رئی س جمهور‬ ‫م ی توان نتیجه گرفت که اکثر گفته های ایشان با روح حاکم‬ ‫بر گفتمان رهبری تناقض ندارد و با ادبیاتی متفاوت مطرح‬ ‫م ی شود‪ .‬هرچند این نکته حتما مد نظر اقای روحانی هست‬ ‫که دشمنان نظام حتی از کوچک ترین گفته ای ب رای مقاصد‬ ‫سوء خود بهره برداری م ی کنند‪ .‬هر چه هست حسن روحانی‬ ‫با سخنانش در مراسم س��الگرد ارتحال حضرت امام نشان‬ ‫داد که همچنان بر سر عهد خود باقی مانده‪ .‬او نشانه هایی‬ ‫را هویدا ساخت که رویای حاکمیت دوگانه را بر کسانی که‬ ‫ان را تبلیغ م ی کنند باطل کرد‪ .‬کسانی که م ی کوشیدند با‬ ‫اصرار مجددبر خواسته سال های قبل خود ب رای ایجاد فاصله‬ ‫میان دین و دولت به تفاوت نظری دیدگاه های رئیس دولت و‬ ‫رئیس حکومت برسند‪ .‬نکته مهم این است که اکنون رییس‬ ‫جمهور بر حاکمیت یگانه اصرار دارد ‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫رش‬ ‫گزا‬ ‫جدال برسر بهشت‬ ‫دو سخنرانی اخیر رئیس جمهور‬ ‫با حاشیه های فراوانی روبه رو شد‬ ‫علی حاجی ناصری‬ ‫‪2‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫«اینقدر ه��ر روز در زندگی م��ردم مداخله نکنیم‬ ‫حتی با نگاه دلس��وزانه‪ .‬با زور و ش�لاق نم ی توان مردم را‬ ‫راهی بهش��ت کرد؛ چراکه پیغمبر(ص) بش��یر و نذیر بود و‬ ‫مردم را امید م ی داد و م��ردم را انذار م ی کرد‪ .‬بیاییم بش��یر‬ ‫و نذیر باش��یم و کاری کنیم در جامعه ارامش باشد‪ ».‬بیان‬ ‫همین جمله از سوی رئی س جمهور روحانی در همایش بیمه‬ ‫سالمت همگانی کافی بود تا مجادله ای داغ میان موافقان‬ ‫و مخالفان نقش حکومت در بهش��تی ک��ردن مردم ایجاد‬ ‫شود؛ مجادله ای که اغلب منتقدان ان‪ ،‬چهره های اصولگرا‬ ‫و روحانی بودن��د‪ .‬نخس��تین واکنش ه��ا‪ ،‬از تریبون های‬ ‫نماز جمعه ش��نیده ش��د؛ انجایی که س��ی د احمد خاتمی و‬ ‫س��ی د احمد علم الهدی‪ ،‬ائمه جمعه دو کالنش��هر ته ران و‬ ‫مش��هد‪ ،‬به بیان انتقاداتی صریح از سخنان حسن روحانی‬ ‫پرداختند‪ .‬سی د احمد خاتمی در نماز جمعه ته ران در انتقادی‬ ‫صریح از س��خنان رئی س جمهور چنین گفت‪« :‬مس��ئول‬ ‫محترمی گفته اند ما به زور شالق نم ی خواهیم مردم را راهی‬ ‫بهشت کنیم که از این جمله‪ ،‬س��ه معنا برداشت م ی شود‪.‬‬ ‫یک معنای ان‪ ،‬این است که مکتب ما مکتب منطق است‬ ‫و مکتب شالق نیست که این معنا مورد قبول ما هم است‪.‬‬ ‫معنای دوم این است که مردم را ازاد بگذاریم تا انها هر کاری‬ ‫را که م ی خواهند بکنن��د و در عرصه اخالقی‪ ،‬سیاس��ی و‬ ‫فرهنگی ازاد باشند و حدود الهی را بشکنند و امر به معروف‬ ‫و نهی از منکر هم نباش��د‪ ،‬که این معنا م��ورد تایید هیچ‬ ‫مسئولی در نظام اسالمی نیست‪ .‬اگر معنای این حرف هم‬ ‫این باشد که ما جاده بهشت را صاف نکنیم‪ ،‬این هم درست‬ ‫نیس��ت و اصال رس��الت حکومت دینی صاف کردن جاده‬ ‫بهشت است و همانطور که دولت درعرصه اقتصاد دخالت و‬ ‫مدیریت م ی کند ما هم می گوییم که حکومت دینی وظیفه‬ ‫دارد جاده بهشت را ب رای بهشتی کردن مردم هموار کند‪».‬‬ ‫ن رابطه اظهارنظر کرده بود؛‬ ‫او البته پیش از ان نیز در ای ‬ ‫انجا که در جشن بعثت گفت‪« :‬هنگامی که این سخنان را‬ ‫م ی زنیم ان طور که در دوره دوم خرداد به ما خشن م ی گفتند‬ ‫و االن هم م ی گویند اما م��ا حرفی جز قانون خدا و دین خدا‬ ‫نداری��م‪ .‬نباید با حرف های م��ان گناه��کاران را جریحه دار‬ ‫کنیم و این س��خنان را در دولت گذش��ته ه��م م ی گفتیم‬ ‫االن ه��م م ی گوییم و در دولت بعد ه��م خواهیم گفت که‬ ‫اگر نم ی خواهی��د در عرصه فرهنگ��ی کاری کنید‪ ،‬حداقل‬ ‫س��نگ اندازی نکنید‪ .‬ما باید از نظام دینی خود پاس��داری‬ ‫کنیم و نم ی خواهیم کس��ی را به زور به بهش��ت بفرستیم‬ ‫ولی ش��ما با اظهارات خود جاده جهنم را ب رای کسی صاف‬ ‫نکنید؛ بناب راین این حرف امروز ما نیس��ت این س��خنان را‬ ‫در دولت گذش��ته هم گفته ایم‪ .‬م ی گویند بگذارید مردم به‬ ‫حال خودشان باشند و به زور به بهشت نبرید‪ ،‬چشم‪ ،‬امر به‬ ‫معروف و نهی از منک��ر را تعطیل م ی کنیم و به اقای دزد و‬ ‫دختر و پس��ر بدحجاب م ی گوییم بچه خوبی باش‪ ،‬ایا این‬ ‫اسالم است یا دغدغه اجرای دین را داشتن است؟»‬ ‫س��ید احمد علم الهدی‪ ،‬ام��ام جمعه مش��هد نیز در‬ ‫واکنش به اظهارات روحانی اینگونه اظهارنظر کرد‪« :‬همه‬ ‫ما در مقابل دی��ن و ارزش های اس�لامی م��ردم و جامعه‬ ‫مس��ئول هس��تیم‪ .‬اگر امام خمینی(ره) نگران دین مردم‬ ‫نبودند‪ ،‬نهضت و انقالب را تشکیل نم ی دادند و این انقالب‬ ‫با همراهی و حضور گس��ترده مردم در صحن��ه به پیروزی‬ ‫نم ی رس��ید‪ .‬اگر در مقابل دین مردم مسئول نیستیم پس‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫دولت‬ ‫چرا انقالب کردیم و این همه خون ها ب رای حفظ و اعتالی‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی بر زمین ریخته ش��د؟ همه اینها‬ ‫ب رای حفظ دین و ش��عائر دینی بود‪ .‬حجت االسالم روحانی‬ ‫رئی س جمهوری و سایر مسئوالن کش��ور هم به خاطر دین‬ ‫این مسئولی ت ها را در کشور پذیرفتند و ما به خاطر دین نوکر‬ ‫مردم هس��تیم‪».‬جدال لفظی رئی س جمه��ور و امام جمعه‬ ‫موقت ته ران با سخنان حسن روحانی ادامه یافت‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی اما این انتقادات را ب ی پاسخ نگذاشت‪.‬‬ ‫بازدید از سازمان محی ط زیست بهانه ای بود که م ی توانست‬ ‫صدای رئی س جمه��ور را به مخاطبانش برس��اند‪« :‬بعضی‬ ‫بیکار هستند و دچار توهمات م ی شوند‪ .‬عده ای مدام غصه‬ ‫دین و اخرت مردم را م ی خوردند در حال ی که نه م ی دانن د دین‬ ‫چیست و نه اخرت‪ .‬اما همیشه غصه اخرت را م ی خورند‪».‬‬ ‫پیش از ان البته حسام الدین اش��نا‪ ،‬مشاور فرهنگی‬ ‫رئی س جمه��ور به س��خنان س��ی د احمد خاتم��ی واکنش‬ ‫نشان داده بود‪ .‬او در صفحه ش��خصی در شبکه اجتماعی‬ ‫فی س بوک نوشت‪« :‬سخنان امام جمعه محترم موقت ته ران‬ ‫بیان عمومی دلواپس ی های بخشی از جامعه متدین است‪.‬‬ ‫ب ی شک تفسیر اول ایشان از سخنان ریاست محترم جمهور‬ ‫کامال مطابق صواب است‪.‬دولت اس�لامی هم موظف به‬ ‫تسهیل و تسریع تعالی اجتماع است هم مکلف به کاهش‬ ‫زمینه های اس��ی ب ها و مقابله با تهدیدات فرهنگی‪ .‬دیدگاه‬ ‫رئی س جمهور درباره اه��داف و وظای��ف فرهنگی دولت با‬ ‫بسیاری از عالمان و سیاس��تگذاران کشور همسو است اما‬ ‫ایش��ان ضرورت بازنگری انتقادی و اسی ب شناسانه در مورد‬ ‫شیوه ها و اثار خواسته و ناخواسته اقدامات اجرایی و قضایی‬ ‫در مس��ائل فرهنگی را یاداوری م ی کنن��د‪ .‬وقتی کارامدی‬ ‫فیلترینگ و پارازیت و راپل و گشت ارش��اد را مورد پرسش‬ ‫قرار م ی دهد نم ی خواهد از محت��وا و اهداف تلویزیون های‬ ‫ماهواره ای و س��ایت های فضای مجازی دف��اع کند بلکه‬ ‫به دنبال راه ه��ای موثرتر‪ ،‬معقول ت��ر و مقبول تر ب رای دفاع‬ ‫از هوی��ت و حیثیت و کرام��ت مردم و به خصوص نس��ل‬ ‫جوان اس��ت‪ .‬کاهش حضور و ظهور اندیشه و اقدام نظامی‬ ‫و انتظامی در مواجه��ه با این پدیده ها به معنای اس��تقبال‬ ‫بیشتر از حضور فن شناس��ان‪ ،‬روانشناسان‪ ،‬جامع ه شناسان‪،‬‬ ‫فرهنگ شناس��ان و ارتباطات شناس��ان در عرصه فضاهای‬ ‫رس��انه ای نوین اس��ت‪ .‬واکنش این دو چهره ارشد دولتی‬ ‫موجب ش��د بار دیگر س��ی د احمد خاتمی در این باره سخن‬ ‫بگوید‪ .‬او با بیان اینکه با هجمه مستبدان مدرن از میدان به‬ ‫در نم ی روم‪ ،‬گفت‪« :‬کسان ی که شعار لیب رالیستی م ی دهند‪،‬‬ ‫لنینیستی عمل م ی کنند در حال ی که لباس ما طلب ه ها لباس‬ ‫امر به معروف و نهی از منکر است و در این عرصه کوتاهی‬ ‫نخواهیم کرد‪ ».‬عضو مجلس خبرگان رهبری اب راز عقیده‬ ‫کرد که منظور رئی س جمهور تعطیلی احکام و حدود الهی‬ ‫نبوده و سخنان وی در خطب ه های نماز جمعه نیز «تحلیل‬ ‫یک سخن بدون هتک» بود‪« :‬نقد به معنای موضع گیری و‬ ‫جبهه گیری نیست؛ چراکه موضع ما در قبال همه دولت های‬ ‫بعد از انقالب به خصوص دولت یازدهم‪ ،‬موضع مقام معظم‬ ‫رهبری است و تقویت دولت را الزم م ی دانیم زی را این نقدها‬ ‫مایه تقویت مس��ئوالن نظام بوده و به معنای تخریب انان‬ ‫نیست‪».‬محمدحس��ین صفارهرندی‪ ،‬چه��ره اصولگرای‬ ‫دیگری بود به سخنان رئی س جمهور تلویحا واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬وزیر ارش��اد دولت نهم و عضو فعلی مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام صراحتا اعالم کرد‪« :‬این که برخی برداشت‬ ‫ش��خصی خود را به دین نس��بت م ی دهند حق این کار را‬ ‫ندارند؛ زی را باید تفسیر دین را از شارع بگیرند و خود م ی دانند‬ ‫که این کاره نیستند‪».‬‬ ‫او در برنام��ه تلویزیون��ی نگاه یک‪ ،‬نق��ش دولت در‬ ‫عرصه فرهنگ را «نقش راهنما‪ ،‬ناظر و مرش��د» دانست و‬ ‫اب راز عقیده کرد که هیچ کس ب��ه حکم دولت در این زمینه‬ ‫اعتراض نم ی کند‪« :‬همه نس��بت به ان احس��اس ارامش‬ ‫دارند اما عده ای م ی گویند مردم را رها کنید زی را خودش��ان‬ ‫م ی فهمند‪ .‬اظهارات این عده ب رای این اس��ت که خطر در‬ ‫حوزه فرهنگ ملموس نیس��ت‪ ...‬چطور تعدادی م ی گویند‬ ‫دول��ت وظیفه ای ب��رای هدای��ت فرهنگی جامع��ه ندارد؟‬ ‫لفظی در این روزها بیان م ی ش��ود که م��ردم را نباید به زور‬ ‫به بهشت برد اما چرا انها را باید به زور به جهنم ببریم؟ چرا‬ ‫باید بسترسازی کنیم که مردم به مهلکه بیفتند و شرایط را‬ ‫به گونه ای ارایش دهیم که انتخاب مردم به س��مت سقوط‬ ‫باشد؟»‬ ‫صفارهرندی با انتقاد از برخی سخنان مبنی بر اینکه‬ ‫دولت هیچ وظیف��ه ای در ترویج دین ندارد‪ ،‬س��خنانش را‬ ‫این گونه ادامه داد‪« :‬این س��خن زمانی درس��ت اس��ت که‬ ‫دولت سکوالر داشته باشیم و فاصله دین و دنیا را به رسمیت‬ ‫شناخته باشد‪ .‬در این هنگام دولت هیچ وظیفه ای نداشت اما‬ ‫انقالب ما در مس��یر انبیا‪ ،‬قران و گسترش و توسعه مبانی‬ ‫دینی و فرهنگی جزو وظایف دولت است‪».‬‬ ‫جدی ترین واکنش اما از سوی ایت اهلل مصباح یزدی‪،‬‬ ‫رهبر معنوی جبهه پایداری اب راز شد؛ جریانی که این روزها‬ ‫صریح ترین انتقادات را نسبت به دولت یازدهم بیان م ی کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی همچون دیگر س��خنران ی های‬ ‫خود به طور تلویحی و بدون نام بردن از فرد مش��خصی به‬ ‫بیان انتقادات خود از سخنان اخیر حسن روحانی پرداخت‪.‬‬ ‫او که در جمع «گروهی از زائران حرم امام خمینی(ره)»‬ ‫سخنرانی م ی کرد‪ ،‬با اش��اره به برخی اظهارنظرها همچون‬ ‫«کار ما نیس��ت که دین مردم را حفظ کنیم و این مس��اله‬ ‫وظیفه روحانیت اس��ت»‪ ،‬گفت‪« :‬این حرف هایی است که‬ ‫لیب رال ها و جبهه مل ی ها م ی زدند؛ امام خمینی نخس��تین‬ ‫وظیفه دولت اسالمی را حفظ دین م ی دانستند‪».‬‬ ‫ای��ت اهلل مصباح یزدی با اش��اره به اینک��ه جنگ نرم‬ ‫دش��من اقس��ام فراوانی دارد‪ ،‬افزود‪« :‬امروز حتی دش��من‬ ‫ب رای لباس ما نیز برنامه ریزی م ی کند و با ورود لباس های‬ ‫کوتاه ب رای زنان و مطالبی که روی ان نوش��ته م ی ش��ود‪،‬‬ ‫به دنبال از بین بردن فرهنگ و اعتقادات اسالمی در میان‬ ‫جوانان ماس��ت‪».‬رئیس موسسه اموزش��ی پژوهشی امام‬ ‫خمینی با اشاره به اینکه حتی اس��اتید دانشگاهی را که به‬ ‫مذاکرات هسته ای انتقاد داشتند بیسواد م ی نامیدند‪ ،‬ادامه‬ ‫داد‪« :‬امروز نیز به متدین��ان و علما م ی گویند که اینها دچار‬ ‫توهم ش��ده اند و در حال ی که نم ی دانند دین یعن ی چه‪ ،‬ب رای‬ ‫مردم دلس��وزی م ی کنند‪ ».‬او تاکید کرد که اگر بنا باش��د‬ ‫کسی دین را بشناس��د‪ ،‬بهتر از مدرس��ه فیضیه و علمای‬ ‫قم کسی دین را نم ی شناسد‪« :‬کسی که خودش این گونه‬ ‫س��خن م ی گوید دین را از کجا یاد گرفته‪ ،‬از انگلستان یا از‬ ‫حوزه علمیه یاد گرفته است‪ ».‬سخنان رئی س جمهور البته‬ ‫موافقانی هم داشت‪.‬‬ ‫حجت االس�لام امام جماران��ی از ی��اران قدیمی امام‬ ‫خمینی(ره) که با روزنامه اصالح طلب ارمان گفت وگو کرده‬ ‫بود‪ ،‬در حمایت از س��خنان روحانی گفت‪« :‬این دولت امده‬ ‫است تا مشکالت هشت سال گذش��ته را جب ران کند‪ .‬حاال‬ ‫عده ای ان کنار ایستاده اند و دلواپس شده اند‪ .‬چرا مشکالت‬ ‫هشت سال گذش��ته‪ ،‬فس��ادها و فقر مردم موجب نشد که‬ ‫نگران شوید؟ بهش��ت را نم ی ش��ود با فقر و فساد به دست‬ ‫اورد‪ .‬کسی که کمر بسته ب رای رفع فقر و از تمام زندگ ی اش‬ ‫گذشته است و در جهت امام و راه ایشان گام برم ی دارد باید‬ ‫حمایت شود‪ .‬وظیفه دولت اباد کردن دنیاست نه اخرت‪ .‬ان‬ ‫روز ارزوی امام اباد کردن زمین ب��ود‪ .‬امام در جماران گفت‪:‬‬ ‫«هجوم ببرید به تولید و کشاورزی‪ .‬ملتی که نان دارد بخورد‬ ‫اسیر هیچ جای دیگر نم ی شود‪».‬‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری از فعاالن سیاس��ی حامی دولت‬ ‫اعتدال نیز در س��فری که به خوزس��تان داش��ت‪ ،‬تلویحا از‬ ‫س��خنان روحانی حمایت کرد‪« :‬موض��وع حجاب و عفاف‬ ‫و س��ایر مس��ائل فرهنگی نیاز به بحث ها و جلس��ه هایی‬ ‫مفصل داشته و با یکی‪ ،‬دو جلسه قابل حل نیست‪ ،‬اما ب رای‬ ‫حل موضوع بدحجابی‪ ،‬باید اسی ب شناس��ی و ریش��ه یابی‬ ‫دقیقی داش��ت‪ ».‬او که این روزها ب��ه عضویت در مجمع‬ ‫تش��خیص مصلحت نظام اشتغال دارد‪ ،‬س��خنان خود را با‬ ‫انتقاد از جامعه ادامه داد‪« :‬وضعیت فرهنگی مردم نس��بت‬ ‫به دوران اغازین انقالب در زمینه مس��ائل اعتقادی و دینی‬ ‫ضعی ف تر ش��ده؛ در دوران شاهنشاهی‪ ،‬اگر جوانی خواهان‬ ‫مبارزه با حکومت بود‪ ،‬علم اسالم را بلند کرده و ظاهر خود‬ ‫را ب ر اس��اس مبانی دینی تغییر م ی داد‪ ،‬به طوری که پس ران‬ ‫پی راهن ه��ای یقه اخوندی و ته ریش گذش��ته و دختران نیز‬ ‫با حجاب کامل و چ��ادر در مکان ه��ای عمومی همچون‬ ‫دانشگاه حاضر م ی شدند‪ .‬هم اکنون نیز اگر جوانی بخواهد‬ ‫ب ر خالف حکومت عمل کند یا به نوعی اعتراضی نسبت به‬ ‫دولت و حکومت داشته باشد‪ ،‬اعتراض خود را با تغییر ظاهر‬ ‫و بدحجابی نش��ان م ی دهد که باید ب��رای حل این موضع‬ ‫اسی ب شناسی دقیقی صورت گیرد و تنها به برخورد با معلول‬ ‫اکتف��ا نکنیم‪».‬ناطق نوری همچنین «مقابله مس��تقیم با‬ ‫معضالت اجتماعی همچون بدحجابی» را «اقدام ی غلط و‬ ‫نادرست» دانست‪« :‬اینکه نیروی انتظامی یا منکرات به طور‬ ‫مستقیم وارد کار شده و با قلع و قمع دختران و پس ران انها را‬ ‫ب رای ارشاد‪ ،‬تنبیه یا مجازات به مرکز مبارزه با مفاسد اخالقی‬ ‫ببرد به طور کامل اش��تباه بوده و در برخ��ی اوقات نتیجه‬ ‫عکس و نامطلوبی نیز داشته است‪».‬‬ ‫او «رفع معضالت فرهنگی» را «نیازمند حل مسائل و‬ ‫فشارهای اقتصادی» عنوان کرد و در بیان علت این عقیده‬ ‫گفت‪« :‬مشکالت معیشتی و اقتصادی تاثیری مستقیم بر‬ ‫فکر و روحیه مردم‪ ،‬به ویژه جوانان دارد‪».‬‬ ‫ما هم می گوییم؛ الاکراه فی الدین‬ ‫گفت وگوی مثلث با امام جمعه اصفهان‬ ‫اق�ای رئیس جمهور اعالم کردن�د که دین را‬ ‫نباید به دست دولت داد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫این حرف درستی اس��ت چون دین مربوط به همه‬ ‫ارکان حکومت می ش��ود که یکی از ان ارکان مسئول‪ ،‬دولت‬ ‫است‪ .‬اگر غیر این باشد پس چرا انقالب کردیم؟ اگر قرار است‬ ‫حکومت دینی و غیردینی فرقی با هم نکند پس چرا ش��اه را‬ ‫بیرون کردیم و رژیم سلطنت را برانداختیم و نظام اسالمی را بر‬ ‫پا دارشتیم؟ یک بخش مردم و بخشی دیگر حاکمیت در حوزه‬ ‫دین مسئول است‪ ،‬حتی مسئولیت حکومت بیشتر از مردم است‪.‬‬ ‫پیامبر (ص) می فرماید‪« :‬دو صنف از امت من اگر اصالح شوند‬ ‫دنیا اصالح می شود؛ یکی علما و دیگری امرا‪ ».‬در قران امده‬ ‫است «کسانی که حکومت به انها دادیم اقامه نماز کنند‪ ،‬زکات‬ ‫را زنده کنند‪ ،‬امر به معروف و نهی از منکر انجام دهند‪ ».‬درست‬ ‫است که حوزه مسئولیت دارد اما دولت‬ ‫هم مسئول است‪ .‬گاهی کاری از مردم‬ ‫ساخته نیست اما دولت می تواند این‬ ‫کار را انجام دهد‪ ،‬بنابراین باید کمک‬ ‫مالی و فرهنگی برساند‪ .‬مگر اموزش‬ ‫و پرورش و دانشگاه ها زیر نظر دولت‬ ‫نیستند؟ پس انجایی که یک مسلمان‬ ‫نمی تواند به طور فردی عمل کند‪ ،‬این‬ ‫دولت است که باید بار ملت را به دوش‬ ‫بکشد‪ .‬در کل من این حرف را قبول‬ ‫ندارم که دین را نباید دولتی کرد‪ .‬شاید‬ ‫منظور رئیس جمهور ان باشد که مردم‬ ‫کنار ننشینند و بگویند دولت به تنهایی‬ ‫در حوزه دین مس��ئول است‪ .‬معتقدم‬ ‫دولت و مردم با هم مس��ئول هستند‪،‬‬ ‫در جاهایی ک��ه کار از عه��ده مردم‬ ‫خارج است دولت باید ورود کند‪ .‬نباید‬ ‫دولتمردان بگوین��د‪« :‬ما فقط وظیفه‬ ‫اداره اقتصاد کشور و برقراری ارامش‬ ‫و اسایش در جامعه را برعهده داریم»؛‬ ‫دیانت و سیاست از هم جدا نیست‪.‬‬ ‫جمعه شاهد بودیم که اکثر‬ ‫ائمه جمعه به ویژه در تهران‪ ،‬اصفهان و مشهد از‬ ‫گفته رئیس جمهور درباره اینکه «نمی توان با زور‬ ‫و شالق مردم را به بهش�ت برد» انتقاد کردند‪ ،‬ایا‬ ‫بیان این نقد با یک هماهنگی انجام شد؟‬ ‫نظرتان درباره نفس برگزاری جلسه مشترک ائمه‬ ‫جمعه با رئیس جمهور چیست؟‬ ‫رئیس جمهور مش��اوره امور روحانیت دارد‪ .‬او باید‬ ‫دغدغه های روحانیون را به اقای رئیس جمهور منتقل کند‪.‬‬ ‫امروز دیگر زمانی نیست که حرف ها پنهان بماند‪ ،‬روی موج‬ ‫می رود و همه جا پخش می شود‪.‬‬ ‫رابطه دولت با اخرت و بهشت رفتن مردم چگونه‬ ‫تعریف می شود؟ دولت دینی یا دین دولتی‪ ،‬کدام‬ ‫مفهوم قابل پذیرش است؟‬ ‫ما هم معتقدیم «ال اکراه فی دین» اما در عین حال‬ ‫ایا پیامبر و امیرالمومنین‪ ،‬جنگ‪ ،‬دفاع یا مجازات نداش��تند؟‬ ‫پس حدود اس�لامی برای چیس��ت؟ انجایی که رفتار یک‬ ‫انسان به دین و اخالق مردم ضربه می زند‪ ،‬باید مطابق نهی‬ ‫از منکر با او برخورد ش��ود‪ .‬اگر کسی می خواهد نماز نخواند‪،‬‬ ‫حرام بخورد‪ ،‬قمار کند‪ ،‬در خانه خود این کار را انجام دهد اما‬ ‫وقتی به فضای جامعه کشیده ش��د هم باید ارشاد کرد و هم‬ ‫باید با متخلف برخورد کرد‪ .‬ما به حریم خصوصی افراد کاری‬ ‫نداریم‪ ،‬هر کس��ی خودش می داند چگونه می خواهد مقابل‬ ‫درگاه الهی پاسخگو باشد اما در کنار حریم خصوصی‪ ،‬حریم‬ ‫عمومی نیز باید تعریف شود چون مردم حقوقی در جامعه دارند‬ ‫و باید امنیت جانی‪ ،‬مالی و ناموسی انها تامین شود‪ .‬در روایات‬ ‫اسالمی امده است ‪« :‬اگر یک نفر خواست کشتی را سوراخ‬ ‫کند سایر سرنشینان کشتی نباید بی اعتنا باشند‪ .‬باید جلوی‬ ‫او را بگیرند برای اینکه جان همه در خطر اس��ت‪ ».‬گناه اگر‬ ‫پنهانی انجام شود‪ ،‬اثار و عواقب منفی ان متوجه خود شخص‬ ‫اس��ت اما اگر به جامعه کشیده شد‪ ،‬همه مس��ئولند تا جلوی‬ ‫گناهکار را بگیرند‪ ،‬بنابراین حریم عمومی باید تعریف شود تا‬ ‫اگر یک نفر خواست امنیت‪ ،‬اخالق و حیثیت اجتماعی را به‬ ‫خطر بیندازد همه مسئول باشند تا جلوی او را بگیرند؛ در غیر‬ ‫این صورت تکلیف امر به معروف و نهی از منکر چه می شود؟‬ ‫چندی پیش یکی می گفت بعضی اقای��ان داخل خودرو را از‬ ‫نظر دینی و فقهی حریم خصوصی دانستند‪ ،‬ایا خودرویی که‬ ‫سرنشینانش سگ به خیابان می اورند و سگ بازی را ترویج‬ ‫می کنند یا بی حجابن��د و بی بندو ب��اری ر ا ترویج می کنند یا‬ ‫فساد را در جامعه ترویج می کنند در حریم خصوصی هستند؟‬ ‫من با شناختی که از مبانی اس�لامی دارم حریم خودرو را به‬ ‫این معنا حریم خصوصی نمی بینم‪،‬‬ ‫مگر اینکه شیشه هایش مات و بسته‬ ‫باشد تا داخل ان معلوم نشود اما وقتی‬ ‫در هم��ان خودرو خان��م بی حجابی‬ ‫باش��د باید نی��روی انتظامی برخورد‬ ‫کند‪ .‬پ��س بای��د همچنان ک��ه به‬ ‫حری��م خصوصی معتقدی��م‪ ،‬حریم‬ ‫عموم��ی را تعریف کنیم ک��ه گناه‬ ‫در جامعه اشکارا نش��ود‪ .‬من تاسف‬ ‫می خ��ورم و تعج��ب می کن��م که‬ ‫برخی مسئوالن این روزها صحبت‬ ‫می کنن��د که «م��ردم را با ش�لاق‬ ‫نمی توان به بهشت برد و نمازخوان‬ ‫کرد‪ ».‬چه کس��ی گفته که ما مردم‬ ‫را با شالق بهش��تی کنیم یا مجبور‬ ‫به نماز خوان��دن کنی��م؟ وقتی در‬ ‫مقابل این صحبت ها عکس العمل‬ ‫نش��ان می دهیم اقای��ان می گویند‬ ‫«شما دین را نمی شناسید‪ ».‬معتقدند‬ ‫ممیزی کتاب‪ ،‬فیسبوک و کانال های‬ ‫ماه��واره ای را باید ازاد بگذاش��ت تا‬ ‫مردم انتخ��اب کنند؛ پس م��ا چرا با‬ ‫رژیم طاغوت مبارزه کردیم‪ ،‬مگر امام (ره) نگفت «دیانت ما‬ ‫مثل سیاست ماست ‪،‬سیاس��ت ما عین دیانت ماست»؟ پس‬ ‫حاکمیت موظف به امر به معروف و نهی از منکر است‪ .‬صریح‬ ‫ایه قران این است‪« :‬اگر کسی به حکومت رسید باید امر به‬ ‫معروف و نهی از منکر کند‪ ».‬معنا ندارد که بگویند ‪ :‬دولت فقط‬ ‫مسئول نان و اب و اداره امور اقتصادی و معیشتی مردم است‬ ‫و امور فرهنگی و دینی به جای دیگر مربوط می شود‪ .‬اقایان‬ ‫دیگران را به بیس��وادی و کم س��وادی متهم نکنند‪ ،‬بلکه به‬ ‫قران‪ ،‬سیره اهل بیت و متون اسالمی مراجعه کنند و ببینند‬ ‫دولت فقط مسئول نان و اب مردم نیس��ت‪ ،‬دانشگاه‪ ،‬صدا و‬ ‫سیما‪ ،‬هنر و سینما‪ ،‬اموزش و پرورش دست حاکمیت است‪.‬‬ ‫علما اگر برنامه ای باش��د صحبت می کنند اما نمی توانند که‬ ‫تلویزیون را اداره کنند‪ ،‬پس مدیریت فرهنگی از ضرورت هایی‬ ‫است که حاکمیت باید به ان توجه کند تا حریم عمومی جامعه‬ ‫از گناه‪ ،‬فساد و فسق و فجور پاکس��ازی شود‪ .‬کسی که نماز‬ ‫نخواند خود در مقابل خدا پاسخگوس��ت و ما نیز او را شالق‬ ‫نمی زنیم اما حاکمیت موظف است از فروش مواد مخدر و سی‬ ‫دی های غیر مجاز جلوگیری کند‪.‬‬ ‫برخ�ی این تحلی�ل را مط�رح می کنند ک�ه اقای‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫بهتر نبود که ائم�ه جمعه در جلس�ه ای حضوری‬ ‫باالخره تریبونی که در دست ماست از طریق ان‬ ‫حرف هایمان را می گوییم‪ .‬نمی شود دور هم بنشینیم و برای‬ ‫برگزاری جلسه مشترک با رئیس جمهور نامه بنویسیم‪ .‬این‬ ‫روش روحانیون نیس��ت‪ ،‬معموال روحانیون در مصاحبه ها و‬ ‫سخنرانی های خود مطالب مدنظر را بیان می کنند‪ .‬در کل من‬ ‫که تا به حال چنین نامه ای را ننوش��ته ام و خبر هم ندارم که‬ ‫افراد دیگری این کار را انجام داده اند یا خیر‪.‬‬ ‫محمد تقی رهبر امام جمعه موقت اصفهان‬ ‫در گفت وگو با نش�ریه مثلث دالی�ل انتقاد ائمه‬ ‫جمعه به س�خن رئی س جمهور مبنی بر اینکه‬ ‫«نم ی توان با زور و شالق مردم را به بهشت برد»‬ ‫را تشریح کرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫خیر‪ ،‬من در یکی از خطبه ه��ای نمازجمعه دیروز‬ ‫اصفهان این مس��اله را بیان ک��ردم و اش��اره ام نیز به همین‬ ‫حرف های رئیس جمهور بود‪ .‬هر کس��ی که این صحبت ها‬ ‫را بشنود عکس العمل نشان می دهد‪ .‬حداقل من به شخصه‬ ‫با کسی هماهنگی نداشتم و براساس تشخیصم عمل کردم‪.‬‬ ‫شاید دیگران هم براساس تشخیص خودشان خطبه خواندند‪.‬‬ ‫نه کس��ی به من گفت و نه من به کس��ی گفتم؛ وقتی یک‬ ‫صحبت قابل نقد طرح می شود ما باید به طور مبنایی درباره ان‬ ‫طرح بحث کنیم‪ .‬ما چه زمانی کسی را شالق زدیم و گفتیم‬ ‫حتما نماز بخوان؟ اما اگر کسی بخواهد در جامعه فساد کند‪،‬‬ ‫مچش را می گیریم‪ ،‬دس��تبند هم می زنیم‪ ،‬او را به زندان هم‬ ‫می فرستیم چون برخورد با متخلف‪ ،‬گناه و معصیت جزو نهی‬ ‫از منکر است بنابراین انتظار داریم که اقایان قدری سنجیده تر‬ ‫حرف بزنند‪.‬‬ ‫صحبت ه�ای خ�ود را ب�ا رئیس جمه�ور مط�رح‬ ‫می کردند؟‬ ‫‪3‬‬ ‫دولت‬ ‫دولت‬ ‫‪31‬‬ ‫دولت‬ ‫روحانی برای انکه بدنه اجتماعی اصالح طلبان را‬ ‫با خود نگه دارد این گونه سخن می گوید‪.‬‬ ‫دیگر نمی دانم‪ .‬امام یک جمله فرمودند و این جمله‬ ‫باید جلوی چشم همه باشد؛ ایش��ان فرمودند ‪«:‬من به شما‬ ‫نصحیت می کنم برای رضای چند لیبرال خود فروخته کاری‬ ‫نکنید که امت حزب اهلل فکر کند نظام جمهوری اسالمی از‬ ‫مواضع اصولی خودش عقب نشینی کرده است‪ ».‬به شخص‬ ‫اقای روحانی تعرض��ی ندارم ولی با حرف ه��ای او مخالفم‪.‬‬ ‫به عنوان کسی که ‪ 50-60‬س��ال کار فرهنگی می کنم و در‬ ‫کار سیاسی بودم از اسالم و قانون شناخت دارم‪ ،‬می گویم این‬ ‫حرف ها به هر نیتی که باشد نتیجه خوبی ندارد‪ .‬امیرالمومنین‬ ‫در نامه به مالک اشتر می نویس��ند‪« :‬مالک! مردم دو دسته‬ ‫هس��تند یک عده خواص و یک عده توده‪ ،‬خواص مردمانی‬ ‫پر توقع و بی خاصیت هس��تند؛ که روز حادثه نیستند اما در‬ ‫روز منفعت حاضرند و پی فرصت می گردن��د اما توده مردم‬ ‫در عرصه های سخت حضور دارند‪ ».‬به تعبیر امروز بچه های‬ ‫همین توده های مردم به جبهه ه��ا می روند‪ .‬امام فرمود‪« :‬در‬ ‫جبهه ها بگردید اگر یکی از فرزن��دان این لیبرال ها را یافتید‪،‬‬ ‫من به شما جایزه می دهم‪ ».‬بنابراین حاکمیت برای رضای‬ ‫عده ای خاص نباید م��ردم را از خود ناراح��ت کند‪ .‬معتقدم‬ ‫اقایان باید از به کارگیری تعبیر بیسواد برای توصیف منتقدان‬ ‫عذرخواهی کنند چون افراد دیگری هم هس��تند که اسالم‬ ‫را بهتر می شناس��ند‪ .‬امام (ره) می گف��ت «برای رضای یک‬ ‫عده لیبرال خودفروخته» ما می گویی��م برای رضای برخی‬ ‫جریان های سیاسی این حرف ها را نزنند‪ ،‬بلکه رضای خدا را‬ ‫مدنظر قرار دهند‪ .‬اگر واقعا اعتقاد اقایان به این حرف هاست با‬ ‫ا افراد عالم تر از خود بنشینند مناظره‪ ،‬مباحثه و گفت وگو کنند‪.‬‬ ‫پیش علمای قم بروند‪ ،‬زانو بزنند و بپرسند ایا حاکمیت نسبت‬ ‫به مسائل اسالمی مسئولیت دارد یا خیر؟‬ ‫‪32‬‬ ‫دین را سلیقه ای نمی شود عمل کرد‪ .‬چندی پیش‬ ‫به سردار س��اجدی نیا فرمانده نیروی انتظامی تهران بزرگ‬ ‫زنگ زدم ‪-‬همشهری ماست‪ -‬گفتم‪« :‬سردار! گشت ارشاد‬ ‫فعالیتی ندارد‪ ،‬نیروی انتظامی یکی از ‪ 25‬دس��تگاهی است‬ ‫که ش��ورای عالی انق�لاب فرهنگی موظف ک��رده ناظر بر‬ ‫جامعه باش��د؛ نمی گویم ش�لاق بزند اما هر طور می تواند با‬ ‫خالفکاری هایی همچون سرقت‪ ،‬دزدی‪ ،‬پخش سی دی های‬ ‫ناهنجار‪ ،‬بدحجابی و بی بند وباری برخ��ورد کند»‪ ،‬او گفت‪:‬‬ ‫«فعالیت گشت ارشاد متوقف نشده منتها روی ان سروصدا‬ ‫نمی شود‪ .‬در جاهای مختلف ماشین های گشت ارشاد حضور‬ ‫دارند‪ ».‬معتقدم باید گشت ارشاد باشد‪ ،‬االن در خیابان های‬ ‫یکی از شهرهای استان اصفهان موارد بسیاری از ارایش های‬ ‫زیاد و لباس های نامناسب مشاهده می شود‪ ،‬اگر کسی نباشد‬ ‫که بکن یا نکن بگوید‪ ،‬تکلیف چیست؟ پس دیگر همه چیز‬ ‫را رها کنیم؟ یک خانمی چندی پیش بدون حجاب در خیابان‬ ‫اصفهان راه می رفت‪ .‬روسری یک خانم دیگری را هم کشید‬ ‫و گفت‪« :‬توهم سربرهنه باش»‪ .‬ما اگر برخورد نداشته باشیم‬ ‫طبعا فسا د ترویج پیدا می کند‪ ،‬این پیش خدا پاسخگویی دارد‪.‬‬ ‫در خود دولت تکصدایی است یا دو صدایی؟‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫از دولت اقای روحانی دو صدا ش�نیده می ش�ود؛‬ ‫اقای رحمانی فضلی وزیر کش�ور دستور فعالیت‬ ‫گش�ت ارش�اد را امضا می کند اما اق�ای روحانی‬ ‫این طور موضع می گیرد که با زور نمی شود مردم‬ ‫را به بهشت برد؟ چه تعبیری از دو مساله می توان‬ ‫داش�ت؟ واقع�ا در دولت اختلاف نظر اس�ت یا‬ ‫یک حرک�ت هماهنگ اما با ظاه�ر متفاوت انجام‬ ‫می شود؟‬ ‫به هر حال حق را با کسی می دانم که حکم فعالیت‬ ‫گشت ارشاد را امضا کرد‪ .‬البته معتقدم بیشتر تفکر فضای دولت‬ ‫از نظر فرهنگی‪ ،‬لیبرالی است‪ .‬اقای روحانی عفاف و حجاب‬ ‫را به وزارت کش��ور واگذار کرد ‪.‬امیدواریم وزارت کشور کار‬ ‫درستی انجام دهد‪.‬‬ ‫دولت وقتش را صرف فرهنگ و اقتصاد کند‬ ‫سیدرضا اکرمی رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست جمهوری‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫در نظام جمهوری اسالمی رابطه بین دولت و‬ ‫دین چگونه تعریف م ی شود؟ دولت دینی یا دین‬ ‫دولتی؟ کدام مفهوم قابل پذیرش است؟‬ ‫نقش دولت در قانون اساسی‪ ،‬سندچشم انداز‪ ،‬ب رنامه‬ ‫پنجم توسعه و سیاست های ابالغی مقام معظم رهبری راجع‬ ‫به مسائل مختلف به ویژه موضوعات دینی و فرهنگی کامال‬ ‫روشن است‪ .‬منتها اینجا مفهوم دولت دینی شامل کل قوای‬ ‫سه گانه و مردم م ی شود اما دین دولتی مرام و مسلکی محدود‬ ‫به طبقه ای به نام دولت است بر همین اساس من دولت دینی‬ ‫را قبول دارم نه دین دولتی را‪.‬‬ ‫ب ه طور خاص دولت چه وظیفه ای در حوزه دینداری‬ ‫جامعه دارد؟‬ ‫اگر فقط نق��ش قوه مجریه مدنظر باش��د وظیفه‬ ‫اساس��ی و کلیدی ان هدایت و نظارت است که این وظیفه‬ ‫شامل تصدیگری نم ی شود‪ .‬مس��ئولیت در این حوزه میان‬ ‫همه دس��تگاه ها توزیع م ی ش��ود‪ ،‬یعنی اموزش و پرورش‪،‬‬ ‫اموزش عالی‪ ،‬وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی‪ ،‬سازمان تبلیغات‬ ‫اسالمی‪ ،‬صدا وسیمای جمهوری اس�لامی و سایر نهادها و‬ ‫مجموعه های دینی و فرهنگی در این باره مسئول هستند‪.‬‬ ‫تبیین و تعلیم احکام اس�لامی با حوزه های علمیه است و‬ ‫ائمه جمعه سراسر کش��ور‪ ،‬ائمه جماعت مساجد‪ ،‬رسانه ها و‬ ‫روزنامه ها نیز نقش تبلیغی‪ ،‬ترویجی و هدایتی را برعهده دارند‬ ‫بناب راین همه مسئولند‪ .‬هر کسی که به سن بلوغ و تکلیف‬ ‫رسیده نسبت به خود و دیگران مسئولیت دارد‪ .‬این مراتب طی‬ ‫م ی شود تا به دستگاه هایی م ی رسیم که مسئولیت انها جنبه‬ ‫نظارتی و حمایتی هم پیدا م ی کند‪ .‬البت��ه در حوزه دینداری‬ ‫جامعه قوه قضائیه و نیروهای انتظام ی باید دخالت کنند واال‬ ‫ورود مردم فقط جنبه هدایتی‪ ،‬راهنمایی و ارشادی دارد‪.‬‬ ‫رویکردی که اقای روحانی امروز در حوزه فرهنگی‬ ‫دنب�ال م ی کنند براس�اس مفهم�وم دولت دینی‬ ‫است؟‬ ‫طبیعی است که رئی س جمهور مطابق مفهوم دولت‬ ‫دینی عمل م ی کند نه دین دولتی؛ اگر دولت دینی مبنای عمل‬ ‫باش��د دولت ب راس��اس دین انجام وظیفه م ی کند که در این‬ ‫صورت دین هدف و دولت وسیله رسیدن به ان هدف م ی شود‬ ‫اما اگر دین دولتی مبنای عمل باشد دولت هدف و دین وسیله‬ ‫به ان هدف م ی شود‪.‬‬ ‫پس چرا جمعه (نهم خرداد) شاهد بودیم که اکثر‬ ‫ائمه جمعه به ویژه در تهران‪ ،‬اصفهان و مش�هد‬ ‫درباره جمله اقای روحانی مبنی بر اینکه «نم ی توان‬ ‫با زور و شالق مردم را به بهشت برد» انتقاد کردند؟‬ ‫در اس��تانه ارتحال امام اصال به این مس��اله ورود‬ ‫نم ی کنم‪ ،‬فقط به رئی س جمهور پیشنهاد م ی دهم همانطور‬ ‫که با دانش��گاهیان‪ ،‬مس��ئوالن اموزش عال��ی و هنرمندان‬ ‫نشست داشت با علما‪ ،‬وعاظ‪ ،‬مبلغان و ائمه جمعه نیز چنین‬ ‫نشستی را برگزار کند تا در ان جلس��ه یک مقداری بشنود و‬ ‫هم بشنواند‪.‬‬ ‫فک�ر م ی کنی�د برگ�زاری این نشس�ت‪ ،‬اختالف‬ ‫دیدگاه ب ه وجود امده را برطرف کند؟‬ ‫در اصل دی��ن‪ ،‬قران‪ ،‬فقاه��ت و والیت فقیه هیچ‬ ‫اختالفی با هم نداریم‪ ،‬اختالف در نوع روش و نوع برخورد است‬ ‫بناب راین صورت مساله روشن اس��ت‪ .‬گاهی در به کارگیری‬ ‫روش حرف و حدیث پیش م ی اید که دو طرف باید بنشینند و‬ ‫بیشتر با هم بحث کنند‪.‬‬ ‫رابطه دولت دینی با اخرت و بهش�ت رفتن مردم‬ ‫چگونه تعریف م ی شود؟‬ ‫مبدا دنیا و معاد اخرت اس��ت‪ ،‬ب��ه عبارت دیگر‬ ‫نخست سعادت و زندگی در دنیا مطرح است و بعد از رفتن‬ ‫انسان به عالم اخرت‪ ،‬بهشت و جهنم مطرح م ی شود‪ .‬دین‬ ‫یک معنای عام دارد که احکام‪ ،‬اخالق‪ ،‬برنامه زندگی روزمره‬ ‫مردم‪« ،‬حالل و حرام» و «واجب و مستحب»‪ ،‬نماز‪ ،‬اقتصاد‪،‬‬ ‫عبادت و ایین خانواده را شامل م ی شود‪ .‬یقینا دولت مسئول‬ ‫دولت‬ ‫بهشت و جهنم مردم نیست‪ .‬دولت نماینده مردم است که‬ ‫باید به زندگی روزمره مردم رس��یدگی کند البته در رسیدن‬ ‫مردم به سعادت نیز نقش هدایت و نظارت و حمایت دارد‪ .‬در‬ ‫واقع خود مردم هستند که باید دین را انتخاب و به احکام ان‬ ‫عمل کنند‪ ،‬دولت به عنوان «کلکم راع و کلکم مسئول عن‬ ‫رعیته» در این مسیر راهنمایی و مدیریت دارد نه اینکه خود‬ ‫را موظف بداند در عقاید شخصی مردم دخالت کند‪ .‬دولت‬ ‫دستگاهی است که به مسائل جامعه همچون امنیت توجه‬ ‫دارد و م ی کوشد مردم در مسیر صحیح قرار گیرند که اگر در‬ ‫مسیر صحیح قرار گیرند در نهایت به بهشت م ی روند و در‬ ‫غیر این صورت راهی جهنم م ی شوند بناب راین حق انتخاب‬ ‫به عهده خود مردم است‪.‬‬ ‫یک انتقادی که مطرح می شود این است که اصال‬ ‫چه کسی خواسته مردم را به زور بهشت ببرد؟‬ ‫اقای روحانی متولد س��ال ‪ 27‬است یعنی ‪ 66‬سال‬ ‫در این کشور زندگی کرده‪ ،‬از انجایی که یک طلبه‪ ،‬روحانی و‬ ‫مبلغ بوده و است واقعا لحن بعض ی ها را همی ن گونه م ی بیند‬ ‫حال انکه اگر به قران مراجعه شود خدا به پیامبر خود م ی گوید‬ ‫«تو م ی خواهی مردم را اجبار به دینداری کنی‪ ،‬تو وظیفه ابالغ‪،‬‬ ‫انذار و تبشیر را داری»‪ ،‬بناب راین اگر کس��ی مانع راه رسیدن‬ ‫جامعه به سعادت ش��ود دولت باید ان مانع را بردارد‪ .‬در جای‬ ‫شد‬ ‫الر ُ‬ ‫دیگری از قران امده است؛ «ال اکراه فى ال ّدین قد ت ََب ین ّ‬ ‫الغى» یعنی «دین را به شما معرفی م ی کنم انتخاب به‬ ‫مِن ِّ‬ ‫عهده خودتان است»‪ .‬حاال اگر ابالغ‪ ،‬ترویج و تبشیر داده شد‬ ‫یک کس��ی بخواهد انتخاب کند و فرد دیگری بخواهد مانع‬ ‫شود ان مانع باید برطرف شود‪.‬‬ ‫گشت ارشاد باید چه مسیری را طی کند؟ ایا فقط‬ ‫در حوزه برداشتن مانع باید عمل کند؟‬ ‫گشت ارشاد بخشی از ایین نامه اجرای قانون عفاف‬ ‫و حجاب است‪ .‬اقای خاتمی این مصوبه شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی را ب رای اجرا به وزیر فرهنگ و ارش��اد اسالمی ابالغ‬ ‫کرد اما اقای احمدی نژاد در سال ‪ 84‬وزارت کشور را مامور به‬ ‫اجرای قانون عفاف و حجاب کرد‪.‬ب راساس این قانون حدود ‪25‬‬ ‫دستگاه دولتی وظیفه دارند‪ ،‬وزارت کشور نیز طبق ایین نامه‬ ‫یرا موظف به تامین امنیت جامعه کند تا از‬ ‫باید نیروی انتظام ‬ ‫مال‪ ،‬جان و ناموس مردم مراقبت شود‪ ،‬بر همین اساس گشت‬ ‫ارشاد به وجود امد تا به کسانی که عفاف و حجاب را علنی و‬ ‫اشکارا رعایت نم ی کنند تذکر دهد و انها را راهنمایی کند مثال‬ ‫اگر در محلی پارتی درست شد و زن‪ ،‬مرد‪ ،‬دختر و پسر در جایی‬ ‫جمع شدند و دنبال گناه و بی بندوباری بودند اگر گشت ارشاد‬ ‫اطالع پیدا کند یا به ان اطالع دهن��د م ی اید‪ ،‬مرکز گناه و بی‬ ‫بندباری را برطرف م ی کند و متخلفان را به قوه قضائیه تحویل‬ ‫م ی دهد‪ .‬هم اکنون اگر در شهر صد خیابان را هم بگردیم اصال‬ ‫اثری از گشت ارشاد نیست چون اینها نیروهایی هستند که‬ ‫اموزش م ی بینند در برخی موارد که الزم باش��د به افراد تذکر‬ ‫م ی دهند و انها را هدایت م ی کنند‪.‬‬ ‫رویکرد دول�ت اق�ای روحانی در بح�ث هدایت‪،‬‬ ‫نظارت و حمایت مردم برای قرار گرفتن در مسیر‬ ‫صحیح دینی ایجابی است یا سلبی ؟‬ ‫اوال نم ی توان ایجاب و س��لب را از ه��م جدا کرد‪.‬‬ ‫به طور طبیعی امر به معروف و نهی از منکر هم جنبه ایجابی‬ ‫و هم جنبه سلبی دارد منتها در جنبه ایجابی اول باید ابالغ‪،‬‬ ‫ارشاد و تبیین کرد مثال درباره لزوم بستن کمربند ایمنی حین‬ ‫رانندگی اول تذکر دادند‪ ،‬بعد ایی ن نامه نوش��تند چون مساله‬ ‫سالمت سرنش��ینان یک خودرو است‪ .‬وقتی اموزش و تذکر‬ ‫الزم داده شد هر کس��ی رعایت نکرد ب رای انکه جان خود و‬ ‫دیگران را به خطر نیندازد جریمه شد‪ ،‬امروز تق ریبا مساله بستن‬ ‫کمربند ایمنی در جامعه نهادینه شده است اما کاله ایمنی خی ر؛‬ ‫چرا؟ چون راهنمایی و رانندگی و مردم ان را جدی نگرفتند حال‬ ‫انکه رعایت نکردن این قانون خسارت ب رای سرنشین موتور و‬ ‫عابر پیاده به وجود م ی اورد به طوری که ساالنه پنج هزار نفر به‬ ‫علت عدم گذاشتن کاله ایمنی کشته م ی شوند‪.‬‬ ‫‪ 25‬دس�تگاه در حوزه ایجابی کار درس�ت انجام‬ ‫وظیفه کرده اند یا خیر؟‬ ‫فرهنگ یک معنای عام دارد بناب راین دستگاه های‬ ‫مختلفی همچون ام��وزش و پروش‪ ،‬ام��وزش عالی‪ ،‬صداو‬ ‫سیما‪ ،‬سازمان تبلیغات‪ ،‬ائمه جمعه‪ ،‬مساجد و مطبوعات باید‬ ‫دست به دست هم دهند تا کار جواب دهد‪ ،‬از همه اینها مهمتر‬ ‫نهاد خانواده وظیفه دارد چون دولت بیرون خانه ها را مراقبت‬ ‫م ی کند حال انکه درون هر خانواده خیلی از مناسبات همچون‬ ‫حق اوالد به والدین‪ ،‬حق والدین‪ ،‬رعایت اخالق و اموزش خوب‬ ‫شکل م ی گیرد و عملیاتی م ی ش��ود‪ .‬اگر خانواده ها در خانه‬ ‫درست عمل کنند چه بسا دیگر نیاز به ورود دستگاه های دیگر‬ ‫نباشد چون شخصیت هر انسانی ابتدا در خانواده اش شکل‬ ‫م ی گیرد و بعد وارد اجتماع م ی شود‪.‬‬ ‫با هم�ه این صحب ت ه�ا نگفتید ان ‪ 25‬دس�تگاه‬ ‫یادشده به وظایف ایجابی خود عمل کردند یا خیر؟‬ ‫خیر‪ ،‬از س��ال ‪ 84‬که قانون عفاف و حجاب مطرح‬ ‫شد شاهدیم برخی دستگاه ها بی تفاوتند و اصال سراغ چنین‬ ‫مساله ای نم ی روند‪.‬‬ ‫مثل چه دستگاه هایی؟‬ ‫اول وزارت اموزش و پ��رورش‪ ،‬تا مادام ی که دانش‬ ‫اموز در مدرسه اس��ت مراعات م ی کند تا از مدرسه خارج شد‬ ‫دیگر رعایت نم ی کند یا اموزش عالی‪ ،‬دانشجویان در محیط‬ ‫دانشگاه مختصری رعایت م ی کنند اما بعد که بیرون رفتند به‬ ‫امان خدا رها هستند‪ .‬االن مشکل همه جانبه است‪ .‬اگر پدر و‬ ‫مادرها مراقب فرزندان خود باشند و تذکر الزم را بدهند کسی‬ ‫گرفتار اعتیاد نم ی شود‪ .‬به نظرم در این قضیه همه کوتاهی‬ ‫کردند‪ .‬ما امکانات تبلیغاتی کم نداریم‪ 20 .‬شبکه تلویزیونی و‬ ‫‪ 30‬شبکه استانی امروز در کشور فعال هستند اما در اموزش‬ ‫مسائل اجتماعی همچون رانندگی درست و کنترل مصرف‬ ‫کوتاهی وجود دارد‪.‬‬ ‫این حرف اقای روحانی براساس رویکرد اعتدالی‬ ‫بیان شد؟‬ ‫معتقدم اقای روحانی در س��ال اول به هزار و یک‬ ‫دلیل به ویژه نامگذاری سال ‪( 93‬اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی‬ ‫و مدیریت جهادی) باید تمام وقت خود را صرف کند تا در حوزه‬ ‫اقتصاد و فرهنگ عزم مل��ی به وج��ود اورد‪ .‬واقعا در بخش‬ ‫اقتصاد‪ ،‬تولید و کنترل مصرف هم��ه باید کار کنند‪ ،‬االن که‬ ‫درگیر رکود و تحریم هستیم باید بیش��تر از شرایط عادی به‬ ‫این مقوله ها توجه کنیم‪ .‬اقای روحانی باید به س��راغ اینگونه‬ ‫مسائل برود و طرح و تبیین این مباحث را به زیر مجموعه ها‬ ‫همچون اموزش و پرورش‪ ،‬اموزش عالی‪ ،‬س��ازمان تبلیغات‬ ‫و صدا وسیما بس��پارد‪ .‬هم اکنون بیش از سه میلیون بیکار‬ ‫جوان در کشور داریم که هر کدام از انها در هر خانه ای باشند‬ ‫یک بمب است ‪،‬چون پدر و مادر ناراحت هستند و خود جوان‬ ‫هم ناراحت است‪ .‬گفته م ی ش��ود اگر ‪ 60‬هزار میلیارد تومان‬ ‫نقدینگی به کارخانجات و صنایع تزریق ش��ود کم کم حالت‬ ‫رکود رفع خواهد شد‪ .‬خود بیکاری ام الفس��اد است‪ ،‬اما اینها‬ ‫را رها کردیم به سراغ دیگر مسائل رفتیم‪ .‬اقای روحانی نباید‬ ‫وقت خود را ب رای طرح اینگونه مباحث بگذارد و به انها بپردازد‬ ‫بلکه باید سراغ مسائل کلیدی برود که جامعه االن گرفتار انها‬ ‫ست‪ .‬مذاکرات ژنو خیلی هوشیاری و بی داری م ی خواهد‪ ،‬اطالع‬ ‫رسانی به نخبگان جامعه الزم است‪ ،‬نخبگان باید بدانند در چه‬ ‫مرحله ای از مذاکره هستیم و انها چگونه باید دولت را کمک‬ ‫کنند‪ ،‬واال اگر هر کسی کار خودش را بکند طبیعی است که‬ ‫کاری پیش نم ی رود‪.‬‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪33‬‬ ‫دولت‬ ‫گزا‬ ‫رش‬ ‫تغییر مهم درخیابان فاطمی‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪1‬‬ ‫چرا کاظم میرولد از وزارت کشور رفت؟‬ ‫قهر یا رفتن به خاطر مش��کالت پزشکی؟ هرچه‬ ‫که بود‪ ،‬تغییر معاونت سیاسی وزارت کش��ور‪ ،‬دومین تکان‬ ‫سیاسی دولت تدبیر و امید در یک سال اول بود‪ .‬جایی که شاید‬ ‫سیاس ی ترین وزارتخانه جمهوری اسالمی محسوب شود‪ .‬پس‬ ‫از برکناری استاندار البرز‪ ،‬هفته گذشته پس از اختالف نظر درباره‬ ‫علت و چرایی رفتن سیدکاظم میرولد‪ ،‬معاونت سیاسی وزارت‬ ‫کشور تغییر کرد‪ .‬دالیل تغییر اما روایت های مختلف داشت‪.‬‬ ‫اولین اخبار را سایت س�لام نو نزدیک به شاخه جوانان حزب‬ ‫اسالمی کار از درون وزارت کش��ور به بیرون منتقل کرد‪ .‬پس‬ ‫از ان روزنامه اعتماد به پیگیری این خبر پرداخت‪ .‬این روزنامه‬ ‫اصالح طلب روز هشتم خرداد نوشت‪« :‬کاظم میرولد‪ ،‬معاون‬ ‫سیاسی وزیر کشور؛ کسی که دیگر نم ی خ واهد در این وزارتخانه‬ ‫باقی بماند‪ ».‬ب راساس چارت سازمانی این معاونت‪ ،‬سه مدیرکل‬ ‫را به عنوان زیرمجموعه خود مدیریت م ی کند‪ .‬ش��نیده های‬ ‫اعتماد به این روزنامه خبر رس��انده بودند ک��ه در انتخاب هر‬ ‫سه مدیر این دفاتر یعنی دفتر سیاسی‪ ،‬دفتر انتخاباتی و دفتر‬ ‫تقسیمات کشوری بین معاون سیاسی و وزیر کشور اختالفاتی‬ ‫بروز کرده اس��ت‪ .‬اختالفاتی که حتی پا در میانی جهانگیری‪،‬‬ ‫معاون اول وزیر کشور نیز نتوانس��ته ان را به همدلی و ادامه‬ ‫همکاریمنجرکند‪.‬درپیگیری هایخب رنگار«اعتماد»مقامات‬ ‫دولتی و مسئوالن وزارت کشور جواب مشخصی به این سوال‬ ‫ندادند که ایا این استعفا قطعی است یا تنها در حد یک شایعه‬ ‫مطرح شده است‪ .‬حسام الدین اشنا در پاسخ به «اعتماد» گفت‬ ‫که در جریان این موضوع قرار ندارد و ترجیح م ی دهد درباره ان‬ ‫اظهارنظری نکند‪ .‬روح اهلل جمع��ه ای‪ ،‬مدیرکل روابط عمومی‬ ‫وزارت کشور نیز گفت‪« :‬فعال خبری نیست‪».‬‬ ‫جمع ه ای احتماال این استعفا را به قطعی شدن مواردی‬ ‫مربوط دانس��ت که د ر اینده مشخص م ی ش��وند‪ .‬او توضیح‬ ‫نداد که این موارد چه هس��تند‪ .‬با این هم��ه یکی از نزدیکان‬ ‫کاظم میرولد که خود از مقامات ارش��د وزارت کشور در دوران‬ ‫اصالحات است در پاس��خ به «اعتماد» گفت‪« :‬متاسفانه این‬ ‫مس��اله واقعیت دارد و البته مدت چند ماه است که معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کشور درگیر این مساله است‪ ».‬این منبع اگاه که‬ ‫نخواست نامش فاش شود تاکید کرد که کاظم میرولد از پایان‬ ‫سال گذشته به دلیل برخی مناسبات و اتفاقات در وزارت کشور‬ ‫که چندان با شعار اعتدال و مطالبات عمومی مردم همخوانی‬ ‫نداشته‪ ،‬رغبت خود ب رای ادامه کار در پست معاونت سیاسی‬ ‫را از دست داده بود‪ .‬به گفته این مقام اسبق وزارت کشور طی‬ ‫ماه های گذشته تالش های زیادی ب رای حل و فصل اختالفات‬ ‫میرولد با رحمان ی فضلی صورت گرف��ت که تقریبا همه انها‬ ‫ب ی نتیجه باقی ماند‪ .‬وی توضی��ح داد که این تالش ها حتی‬ ‫به سطح مقامات عالیرتبه دولت نیز کشیده شد‪ ،‬تا جایی که‬ ‫اسحاق جهانگیری‪ ،‬معاون اول رئی س جمهوری نیز ب رای حل‬ ‫این اختالفات وارد موضوع شد و به رایزنی با وزیر کشور پرداخت‪.‬‬ ‫با این همه رایزنی و درخواست وی از عب دالرضا رحمان ی فضلی‬ ‫نیز ب ی نتیجه ماند تا نهایتا کاظم میرولد‪ ،‬معاون سیاسی وزیر‬ ‫کشور بعد از تق ریبا سه ماه تصمیم به ترک این وزارتخانه بگیرد‪.‬‬ ‫با وجود انکه به نظر م ی رسد کاظم میرولد تصمیم نهایی خود‬ ‫ب رای استعفا را گرفته اس��ت‪ ،‬اما تاکنون این استعفا به صورت‬ ‫رسمی مطرح نشده اس��ت‪ .‬از همان زمان دو گزینه به عنوان‬ ‫جانشینی میرولد در این معاونت مطرح بودند‪ .‬مهمترین ان‬ ‫حسینعل ی امیری بود که پیش از ان قائم مقامی وزارت کشور‬ ‫را نیز برعهده داشت‪ .‬حس��ینعلی امیری از حقوقدانان سابق‬ ‫شورای نگهبان و رئیس اسبق س��ازمان ثبت اسناد و امالک‬ ‫کشور است‪.‬‬ ‫روایتی دیگر‬ ‫اما در حال��ی که خبر اس��تعفای میرولد داش��ت قوت‬ ‫م ی گرفت‪ ،‬خبرگزاری فارس با حس��ینعل ی امیری که احتمال‬ ‫جایگزینی وی بیش از سایر گزینه هاست گفت وگو کرد و ضمن‬ ‫تایید استعفا دلیلی ان را ناراحتی پزشکی عنوان کرد‪ .‬امیری‬ ‫گفت‪« :‬با توجه به کس��التی که اقای میرولد از ناحیه گردن‬ ‫داشت‪ ،‬پزشکان به وی توصیه کردند که نباید فشار کا ری اش‬ ‫سنگین باشد‪ .‬از این رو وزیر کشور تقاضای رفتن وی از معاونت‬ ‫سیاسی وزارت کشور را پذیرفت‪».‬قائم مقام وزیر کشور با بیان‬ ‫اینکه اقای میرولد از مدی ران باتجربه کشور است‪ ،‬گفته بود که‬ ‫میرولد سال ها معاون استاندار و اس��تاندار بوده و یک نیروی‬ ‫کامال متعادل و مورد قبول اصالح طلب ها و اصولگراهاست‪.‬‬ ‫قائم مقام وزیر کشور توضیح داد که با تشکیل دولت باتوجه‬ ‫به تجربه ای که میرولد در استانداری ها و وزارت کشور داشت‬ ‫از وی خواسته شد معاونت سیاسی وزارت کشور را قبول کند‪.‬‬ ‫به گفته او «در ان زمان رئیس هیات مدیره بانک پاسارگاد بود‬ ‫و اعالم کرد بازنشسته شده و با سیستم دولتی ارتباطی ندارد‪،‬‬ ‫اما باتوجه به شناختی که از وزارت کشور و حوزه های استانداری‬ ‫داشت پذیرفت که ب رای مدت موقتی کمک کند‪».‬وی اضافه‬ ‫کرده بود‪« :‬این مدت تا استق رار استانداران بود و بعد از ان گفت‬ ‫بنده کارم را انجام دادم و م ی خواهم بروم؛ اما باتوجه به دوستی‬ ‫ی که بین تیم فعلی وزارت کشور وجود دارد وزیر‬ ‫بسیار صمیم ‬ ‫کشور درخواس��ت کرد که فعال بماند و بعد از اینکه هم اقای‬ ‫رحمان ی فضلی و هم بنده با وی صحبت کردیم قبول کرد تا‬ ‫پایان سال ‪ ۹۲‬در این سمت باقی بماند‪».‬همایش استانداران‬ ‫در خرداد ماه ‪ ٩٢‬برگزار شد و امیری م ی گوید از پایان سال ‪٩٢‬‬ ‫از میرولد خواسته شده بود تا بعد از برگزاری سمینار استانداران‬ ‫و همچنین اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها که ممکن است‬ ‫دارای بار سیاسی باشد در این معاونت باقی بماند‪ .‬او گفته‪ « :‬اما‬ ‫پس از ان باتوجه به کسالتی که از ناحیه گردن داشت پزشکان‬ ‫به وی توصیه کردند که نباید فشار کا ری اش سنگین باشد از‬ ‫این رو مصمم شد تا از وزارت کش��ور برود بناب راین هیچ گونه‬ ‫قهر یا اعتراضی در این زمینه مطرح نبوده است‪».‬سخنگوی‬ ‫وزارت کشور با تاکید بر اینکه دوستی کم نظیری بین تیم فعلی‬ ‫وزارت کش��ور وجود دارد‪ ،‬گفت‪« :‬اینکه وی به دلیل انچه در‬ ‫برخی سایت ها و روزنامه ها عنوان ش��ده م ی خواهد از وزارت‬ ‫کشور برود بسیار کم لطفی است و نوعی جفا در حق اقای وزی ر‪،‬‬ ‫میرولد و دوستان وزارت کشور است؛ قرار نیست ارتباط اقای‬ ‫میرولد با وزارت کشور قطع شود اما باتوجه به توصیه پزشکان‬ ‫و باتوجه به شرایط جسمی وی‪ ،‬در جایگاه دیگری متناسب با‬ ‫از تجربیاتش از او استفاده م ی کنیم‪».‬امیری در پایان با بیان‬ ‫اینکه اقای وزیر تقاضای میرولد را پذیرفته و در اولین فرصت‬ ‫از زحمات وی قدردانی خواهد شد‪ ،‬خاط رنشان کرده بود‪« :‬اقای‬ ‫میرولد فردا سر کار است و در اولین فرصت که ب رنامه های وزیر‬ ‫کشور اجازه دهد از وی در سمت معاونت سیاسی وزارت کشور‬ ‫تقدیر م ی شود اما وزارت کشور کماکان از تجربیات‪ ،‬دانش و‬ ‫خدمات اقای میرولد در جایگاهی متناسب با شرایط جسمی‬ ‫ وی بهره مند م ی ش��ود‪».‬روایت خود س��یدکاظم میرولد هم‬ ‫حرف های حسینعلی امیری را تایید م ی کرد‪ .‬او در گفت وگویی‬ ‫که انجام داد هیچ سخنی از اختالف بر سر مسائل مدیریتی‬ ‫به زبان نیاورد‪ .‬س��یدکاظم میرولد در گفت وگویی توضیح داد‬ ‫که از همان اول نی��ز ب رای یک دوره موقت به وزارت کش��ور‬ ‫ن بعدا در کارهای توسع ه ای به وزارت‬ ‫رفته است‪ .‬او گفته‪« :‬م ‬ ‫کشور کمک خواهم کرد‪».‬میرولد که در حاشیه جلسه شورای‬ ‫معاونین وزارت کشور سخن م ی گفت درخصوص جدای ی اش‬ ‫از وزارت کشور گفت‪« :‬سرنوشت ما مانند سرنوشت سربازان‬ ‫انقالب است که از ابتدای انقالب تا اخر همراه و همیار هستند‬ ‫و من هم این شرایط را در خود م ی بینم و هیچ گاه از سربازان‬ ‫انقالب و خدمت به کشور جدا نم ی شوم‪».‬او همچنین از روابط‬ ‫صمیمانه و دوستی دی رینه اش با وزیر کشور سخن گفت و علت‬ ‫دعوت به همکاری اش در این معاونت را همین سوابق معرفی‬ ‫کرد‪.‬معاون سیاسی پیشین وزارت کشور با بیان اینکه «دوران‬ ‫بازنشستگی من شروع شده بود و از همان ابتدا ب رای یک دوره‬ ‫موقت مقرر شد به وزارت کشور کمک کنم که همین اتفاق‬ ‫هم افتاد» تصریح کرد ‪« :‬به ه ر حال قرار بود تا مقطع انتخاب‬ ‫استانداران در خدمت اقای رحمان ی فضلی باشم که این گونه هم‬ ‫شد‪».‬میرولد در پاسخ به این سوال که «پس از وزارت کشور در‬ ‫کجا مشغول به کار م ی شوید؟» گفته‪« :‬بنده بازنشسته هستم‬ ‫و جایی نم ی روم ولی قرار شد در کارهای توسع ه ای به وزارت‬ ‫کش��ور کمک کنم‪».‬با این همه اصالح طلبان بیش از سایر‬ ‫احزاب نگران پست معاونت سیاس��ی وزارت کشور هستند‪.‬‬ ‫چرا که به باور انها این پس��ت کلیدی تاثیر بسیاری زیادی بر‬ ‫انتخابات اینده مجلس شورای اسالمی دارد‪.‬‬ ‫نفردوم هایمهم‬ ‫چه کسانی تا کنون معاون سیاسی وزارت کشور بوده اند؟‬ ‫‪2‬‬ ‫معاونت سیاس��ی وزارت کشور یکی از مهمترین‬ ‫پس ت های سیاسی کش��ور بعد از وزارت است‪ .‬این معاونت‬ ‫س��ه دفتر را در زی ر مجموعه خود مدیریت م ی کند‪ .‬دفاتری‬ ‫که هر کدام دارای اهمیت فراوانی هستند؛ ‪ -١‬دفتر سیاسی‬ ‫‪ – ٢‬دفتر انتخاباتی ‪ – ٣‬دفتر هماهنگی استان ها‪ .‬این پست‬ ‫ان قدر اهمیت داشت که تا کنون چند نفر از صندلی معاون‬ ‫سیاسی وزارت کشور به وزارت رس��یدند‪ .‬میرسلیم‪ ،‬عباس‬ ‫اخوندی‪ ،‬علی جنتی و کامران دانشجو از کسانی هستند که‬ ‫از ساختمان وزارت کشور به وزارت در دولت های بعد رسیدند‪.‬‬ ‫صادق طباطبایی‬ ‫وی در دوازده��م بهمن ‪ ۱۳۵۷‬هم��راه امام خمینی به‬ ‫ای ران امد و ابتدا در وزارت کشور‪ ،‬معاونت سیاسی و اجتماعی‬ ‫ان وزارتخانه و نیز برگزاری رفراندوم نظام جمهوری اسالمی‬ ‫را عهده دار ش��د‪ .‬او خواهرزاده امام موسی صدر و همچنین‬ ‫ب رادر زن س��یداحمد خمینی بود‪ .‬صادق طباطبایی س��پس‬ ‫در دولت مهدی بازرگان معاونت سیاس��ی نخس��ت وزیر و‬ ‫س��خنگویی دولت را بر عهده گرفته و به عنوان وزیر مشاور‬ ‫این دولت‪ ،‬انجام وظیفه م ی کرده اس��ت‪ .‬بعد از اس��تعفای‬ ‫بازرگان و تا شروع نخس ت وزیری رجایی؛ وی را با حکم شورای‬ ‫انقالب‪ ،‬در سمت سرپرست نخس ت وزیری و نهادهای وابسته‬ ‫م ی بینیم‪ .‬بعدها در زمان جنگ به المان رفت و گفته م ی شد‬ ‫که در کار خرید اسلحه به ای ران کمک م ی کند اما پرونده ای‬ ‫ب رای وی تشکیل ش��د که در ان متهم به کم فروشی شد‪ .‬با‬ ‫این حال این پرونده با تب رئه او خاتمه یافت‪.‬‬ ‫میرسلیم‬ ‫در سال های ابتدایی انقالب که ایت اهلل هاشمی مدتی‬ ‫سرپرستی وزارت کشور را برعهده داشت‪ ،‬مرتضی محمدخان‬ ‫نیز به عنوان معاون سیاس��ی در این وزارتخانه خدمت کرد‪.‬‬ ‫او ب رای سه سال در دوران حساس سال های ‪ 1358‬تا ‪1361‬‬ ‫به عنوان معاون سیاس��ی و اجتماعی وزارت کشور منصوب‬ ‫شد‪ .‬مصطفی میرس��لیم از اعضای حزب موتلفه بود که در‬ ‫دولت اقای هاشمی به عنوان وزیر فرهنگ و ارشاد اسالمی‬ ‫انتخاب شد‪ .‬او در س��ال ‪ 61‬از وزارت کشور رفت و سرپرست‬ ‫نهاد ریاست جمهوری و پست مش��اور عالی رئی س جمهور‬ ‫وقت را تا سال ‪ ۱۳۶۸‬برعهده داشت‪.‬‬ ‫عباس اخوندی‬ ‫پ��س از ان محمد عطریانف��ر این س��مت را برعهده‬ ‫گرفت‪ .‬محم��د عطریانفر متولد ‪ 1332‬در اصفهان اس��ت و‬ ‫سردبیر روزنامه همشهری در ابتدای دهه ‪ .70‬در کیهان دوره‬ ‫خاتمی دو سال عضو شورای س��ردبیری بود‪ .‬از سال ‪1364‬‬ ‫تا ‪ 1368‬مش��اور عالی وزیر کش��ور و از ان تاریخ چهار سال‬ ‫معاونت سیاسی وزارت کشور را عهده دار بود‪ .‬عضو شورای‬ ‫فرهنگ عمومی کش��ور‪ ،‬عضو موثر کارگزاران س��ازندگ ی ‪،‬‬ ‫ی پاالیش از‬ ‫عضو شورای شهر ته ران و دارای مهندسی شیم ‬ ‫دانشگاه صنعتی شریف است‪ .‬از سوابق امنیتی وی م ی توان‬ ‫به فرماندهی حفاظ��ت اطالعات ناجا و عض��و اصلی دفتر‬ ‫اطالعات نخس ت وزیری قبل از تشکیل وزارت اطالعات اشاره‬ ‫کرد‪ .‬محمد عطریانفر در دوران وزارت کشوری عبداهلل نوری‬ ‫(سال های ‪ 68‬تا ‪ )72‬مدیرکل سیاسی شد‪.‬‬ ‫محمدرضا تابش‬ ‫در دوره وزارت کش��وری علی محمد بش��ارتی مدتی‬ ‫را محمدرضا تابش به عن��وان معاونت سیاس��ی در وزارت‬ ‫کشور خدمت کرد‪ .‬بش��ارتی خود در مصاحب ه ای در این باره‬ ‫گفته بود‪« :‬اقای مهندس تابش اس��تاندار خوزستان بود که‬ ‫ایش��ان را به عنوان معاون سیاس��ی وزارت کشور منصوب‬ ‫کردم‪ .‬اقای احمدی نژاد دانشجوی علم و صنعت بود و اقای‬ ‫تابش هم در همین دانشگاه تحصیل م ی کردند‪ .‬اقای تابش‬ ‫پیشنهاد کردند ب رای اقای ثمره هاشمی و اقای احمدی نژاد‬ ‫پس��ت هایی در نظر بگیریم‪ .‬در نهایت اقای احمدی نژاد را‬ ‫به عنوان اس��تاندار اردبیل معرفی کردیم‪ ».‬تابش خواهرزاده‬ ‫سیدمحمدخاتمی است‪.‬‬ ‫سیدمصطفی تاج زاده‬ ‫یک��ی از جنجال ی ترین معاونت سیاس��ی های دوران‬ ‫انقالب در دوران سیدمحمد خاتمی تجربه شد‪ .‬شاید از همان‬ ‫زمان بود که این معاونت بیش از گذش��ته به چش��م امد‪ .‬با‬ ‫پیروزی خاتمی در انتخابات ریاست جمهوری‪ ،‬سی د مصطفی‬ ‫تا جزاده در کنار عبداهلل نوری در وزارت کشور به عنوان معاون‬ ‫سیاسی مشغول ش��د‪ .‬او اولین انتخابات شوراهای شهر و‬ ‫روستا را برگزار کرد‪ .‬همچنین با تشکیل جبهه مشارکت ای ران‬ ‫اس�لامی از ابتدا به عضویت دفتر سیاسی و شورای مرکزی‬ ‫حزب در امده بود‪ .‬از تاج زاده به عنوان دلیل اصلی استیضاح‬ ‫عبداهلل نوری نام برده م ی شد‪ .‬مخالفان معتقد بودند که او در‬ ‫واقع وزیر سایه دولت خاتمی در وزارت کشور است‪ .‬وی پس‬ ‫از استیضاح عبداهلل نوری و تا امدن عبدالواحد موسوی الری‪،‬‬ ‫سرپرست وزارت کشور ش��د و با امدن موسوی الری مجددا‬ ‫به معاونت سیاس��ی بازگش��ت‪.‬تاج زاده را م ی توان یکی از‬ ‫جنجال ی ترین معاونین سیاس��ی وزارت کشور قلمداد کرد‪.‬‬ ‫پس از او مرتضی مبلغ این سمت را برعهده داشت تا دوران‬ ‫ریاست جمهوری خاتمی به پایان رسید‪.‬‬ ‫هاشمی ثمره‬ ‫با روی کار امدن دولت محمود احمدی نژاد‪ ،‬مصطفی‬ ‫کامران دانشجو‬ ‫افشار تنها یک سال در این س��مت باقی ماند‪ .‬اندک‬ ‫زمانی پ��س از روی کار امدن ک��ردان‪ ،‬وزی��ر بحث ب رانگیز‬ ‫احمدی نژاد‪ ،‬او از این معاونت برداش��ته ش��د‪ .‬اما با بازگشت‬ ‫صادق محصولی دوباره ب��ه جمع معاونان ای��ن وزارتخانه‬ ‫برگشت اما در معاونت اجتماعی نه سیاسی‪.‬‬ ‫افشار توسط کردان کنار گذاشته شد و به جای او کامران‬ ‫دانشجو که تا پیش از ان اس��تاندار ته ران بود‪ ،‬به این سمت‬ ‫برگزیده شد‪ .‬کامران دانشجو نیز مانند علی جنتی‪ ،‬میرسلیم‬ ‫و عباس اخوندی به وزارت رسید‪ .‬او پس از اینکه انتخابات ‪٨٨‬‬ ‫را در قامت معاون سیاسی و دبیر ستاد انتخابات کشور برگزار‬ ‫کرد‪ ،‬در دولت دهم به ساختمان وزارت علوم در شهرک غرب‬ ‫ته ران رفت و چهارسال بعد را به وزارت مشغول شد‪.‬‬ ‫سیدصولت مرتضوی‬ ‫پس از انکه در انتهای دولت نهم صادق محصولی و‬ ‫تنی چند از وزرای او به خاطر اختالف بر سر مشایی از دولت‬ ‫جدا شدند‪ ،‬دولت دهم با وزارت کشوری مصطفی محمدنجار‬ ‫کار خود را اغاز کرد‪ .‬نجار ب رای پست کلیدی وزارتخانه اش از‬ ‫سیدصولت مرتضوی استفاده کرد‪ .‬مرتضوی از جمله کسانی‬ ‫بود که توانست چهارس��ال تمام در این پست باقی بماند و‬ ‫چهار انتخابات مهم یعنی مجلس خبرگان‪ ،‬مجلس شورای‬ ‫اسالمی (در س��ال ‪ ،)٩٠‬شوراهای اسالمی ش��هر و روستا و‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم (در سال ‪ )٩٢‬را برگزار کند‪.‬‬ ‫میرولد‬ ‫بعد از اینکه عب دالرضا رحمان ی فضلی توانست به عنوان‬ ‫وزیر کشور از مجلس رای اعتماد بگیرد‪ ،‬از سی د کاظم میرولد‬ ‫درخواست کرد تا در پست معاونت سیاسی به دولت کمک‬ ‫کند‪.‬‬ ‫میرولد که سوابقی همچون رئیس دیوان محاسبات‬ ‫کش��ور در دوره پنجم مجلس شورای اس�لامی‪ ،‬نمایندگی‬ ‫مردم مالیر در مجلس شورای اسالمی و استانداری ایالم را در‬ ‫کارنامه خود داشت‪ ،‬مدتی بود از مناصب دولتی کنار رفته و‬ ‫ریاست هیات مدیره بانک پاسارگاد را برعهده داشت‪.‬‬ ‫اما عمر معاونت سیاس��ی او دیری نپایی��د و کمتر از‬ ‫هش��ت ماه توانس��ت با دولت همکاری کند‪ .‬درب��اره رفتن‬ ‫او از ای��ن معاونت مهم‪ ،‬اخبار ضدونقیضی منتش��ر ش��د‪.‬‬ ‫اصالح طلبان معتقد بودند که وی به خاطر اختالف بر س��ر‬ ‫انتخاب استانداران از این سمت استعفا داده اما مقامات وزارت‬ ‫کشور گفتند که او از ابتدا نیز قرار بود به صورت موقت با دولت‬ ‫همکاری کند و به خاطر عارضه پزشکی نم ی توانسته بیش‬ ‫از این به همکاری اش ادامه دهد‪ .‬گفته هایی که خود میرولد‬ ‫نیز انها را تکذیب نم ی کند‪.‬‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫سید محمد صدر‬ ‫سیدمحمد صدر که حاال پدر همس��ر یاسر خمینی‬ ‫عطریانفر‬ ‫پورمحمدی به وزارت کشور رفت‪ .‬او ب رای این پست مهم از‬ ‫علی جنتی خواست تا از سفارتخانه ای ران در کویت به کشور‬ ‫بازگردد و در ساختمان وزارت کشور مشغول شود‪.‬‬ ‫جنتی که س��ال ها به عنوان س��فیر ای ران در کویت به‬ ‫فعالیت مش��غول بود‪ ،‬به ای ران بازگش��ت اما تنها یک سال‬ ‫توانست در این سمت باقی بماند‪ .‬فشار اط رافیان در استانه‬ ‫انتخابات شوراها و مجلس خبرگان به او این اجازه را نداد که‬ ‫به فعالیتش ادامه دهد‪ .‬بناب راین تحت این شرایط کنار گذاشته‬ ‫شد و بار دیگر به عنوان سفیر به کویت بازگشت‪.‬‬ ‫پورمحمدی این بار یار نزدیک و همکالس��ی محمود‬ ‫احمدی نژاد را در دانشگاه علم و صنعت انتخاب کرد‪ .‬اینکه‬ ‫خودش او را انتخاب کرد یا فش��ار رئی س دول��ت بود‪ ،‬بحث‬ ‫دیگری است‪ .‬اما اختالفات احمدی نژاد و پورمحمدی بسیار‬ ‫عریان تر از ان است که نتوان درباره ان قضاوت کرد‪ .‬مجتبی‬ ‫هاشمی ثمره که مشاور ارشد و یار نزدیک احمدی نژاد بود به‬ ‫معاونت سیاسی رفت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫پس از کمال الدین نی��ک روش‪ ،‬عل ی اکبر ناطق نوری‬ ‫پست وزارت کشور را برعهده گرفت‪ .‬ناطق نوری در اولین اقدام‬ ‫ساختمان وزارت کشور را از خیابان بهشت به خیابان فاطمی‬ ‫ انتقال داد و پس��ت معاونت سیاس��ی را به عباس اخوندی‬ ‫سپرد‪ .‬اخوندی متولد ‪ 1336‬در نجف است‪ .‬اخوندی اکنون در‬ ‫دولت تدبیر و امید به وزارت مسکن و شهرسازی رفته است‪.‬‬ ‫او دوره دکترای اقتصاد سیاسی را در دانشگاه رویال هالووی‬ ‫لندن به اتمام رسانده اس��ت‪ .‬یکی از مهمترین شهرت های‬ ‫وی‪ ،‬فامیلی با عل ی اکبر ناطق نوری است اخوندی در مردادماه‬ ‫سال ‪ ۱۳۶۱‬از سوی وزیر کش��ور‪ ،‬به عنوان معاون سیاسی و‬ ‫اجتماعی وزیر کشور منصوب شد‪ .‬معاونتی که پس از او به‬ ‫سه معاونت در وزارت کش��ور تقسیم شد‪ .‬دوره مسئولیت او‬ ‫در این معاونت همزمان با اوج ناامنی کش��ور بر اثر جنگ و‬ ‫اقدامات مخالفان بود‪.‬‬ ‫(فرزند دوم سی داحمد خمینی) است در زمان محتشم ی پور به‬ ‫معاونت سیاسی وزارت کشور رفت‪ .‬او از جمله خاندان صدر‬ ‫است که به اصالح طلبان نزدیک است‪ .‬از طرف دیگر صدر‬ ‫خود نیز خویشاوندی نزدیکی با همسر سیدمحمد خاتمی‬ ‫دارد‪ .‬او بعدها به معاونت وزارت خارجه نیز رسید و هم اکنون‬ ‫در این زمینه فعالیت م ی کند‪.‬‬ ‫دولت‬ ‫‪35‬‬ ‫انتخابات متفاوت‬ ‫سیاست‬ ‫نتیجه انتخابات هیات رئیس��ه س��وم مجلس نهم نشان داد که‬ ‫ارایش سیاسی پارلمان با تغیی رات مهمی مواجه شده است‪ .‬تغیی راتی‬ ‫که در ش رایط کنونی بسیار مهم ارزیابی م ی شود‪.‬‬ ‫پیام های‪ 4‬خرداد‬ ‫فراکسیون رهروان مساله ای تعیی ن کننده در ماجرای رای اعتماد‬ ‫به وزرای پیشنهادی خواهد بود‪.‬‬ ‫از همان ابتدا اما به خوبی م ی شد دریافت فراکسیونی که‬ ‫حدادعادل ریاست ان را بر عهده داشت‪ ،‬نسبت به شش وزیر کابینه‬ ‫نظری متفاوت داش��ت‪ .‬کار هم تا انجا پیش رفت که افراد قابل‬ ‫توجهی از فراکسیون رهروان والیت در سه مورد از شش گزینه‬ ‫مورد نظر فراکسیون اصولگرایان به وحدت نظر رسیدند‪.‬‬ ‫به بیانی دیگر نگاهی به ارای کسب ش��ده و نمودار رای‬ ‫این شش وزیر پیشنهادی به خوبی وضعیت و چینش سیاسی‬ ‫گرایش های مجلس را نمایان م ی سازد‪( .‬نمودار شماره ‪)2‬‬ ‫گزارشتحلیلیمثلث‬ ‫از ارایش نیروهای سیاسی در پارلمان‬ ‫اغاز اختالف در رهروان‬ ‫‪1‬‬ ‫مجلس نهم در سال سومش متفاوت تر از همیشه شده‬ ‫است‪ .‬علی الریجانی البته همچنان رئیس است‪ ،‬محمد رضا باهنر‬ ‫هم همچنان بر کرسی هیات رئیسه تکیه زده است اما زی ر پوست‬ ‫پارلمان خبرهای مهمی هس��ت‪ .‬خبرهایی که حکایت دارد از‬ ‫تغییر ارایش سیاسی مجلس‪ .‬حاال مخالفان دولت و رقبای علی‬ ‫الریجانی رخ نشان داده اند و عددی بیشتر از انچه تصور م ی شد را‬ ‫به نمایش گذاشته اند‪ .‬مهرداد بذرپاش با ‪ 164‬رای به صندل ی های‬ ‫فوقانی پارلمان تکیه زده و الیاس نادران با تفاوت ‪ 11‬رای نسبت‬ ‫ترئیسه از‬ ‫به باهنر نتواسته است در مراسم سوگند اعضای هیا ‬ ‫حاضران باشد‪ .‬اما در مجلس چه رخ داده است؟ ب رای اینکه تصویر‬ ‫جدید ارایش سیاسی مجلس نمایان ش��ود باید جاگیری های‬ ‫سیاسی نخستین س��ال مجلس را نیز نمایان ساخت‪ ،‬انگاه با‬ ‫نشانگذاری تفاوت ها به انچه رخ داده رسید‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫مجلسنهم؛ازفراکسیونحدادتافراکسیونالریجانی‬ ‫وقتی مجلس نهم تشکیل شد معادالت درونی اصولگرایان‬ ‫موجب شده تا برای اولین بار فراکسیون اصولگرایان با مشکل‬ ‫مواجه شود‪ .‬حاال انها دو طیف شده بودند‪ ،‬یک طیف به حمایت‬ ‫از غالمعلی حدادعادل ب رای ریاست مجلس اصرار داشت و یک‬ ‫طیف به ریاس��ت علی الریجانی فکر م ی کرد‪ .‬چنین ش��د که‬ ‫اصولگرایان مجلس به جای تکرار رویه پیشین یک فراکسیون‬ ‫واحد تشکیل ندادند و زمینه ایجاد فراکسیون رهروان والیت پدید‬ ‫امد‪ .‬فراکسیونی که اکثریت نمایندگان مجلس در انجا حضور‬ ‫داشتند‪ .‬علی الریجانی نامزد مورد حمایت این فراکسیون رئیس‬ ‫مجلس شد و کاظم جاللی به ریاست فراکسیون رهروان والیت‬ ‫منصوب شد‪.‬‬ ‫وقتی حدادع��ادل رئیس مجل��س نهم نش��د‪ ،‬حامیان‬ ‫حدادعادل که متشکل از جمعیت ایثارگران‪ ،‬جمعیت رهپویان و‬ ‫البته اعضای جبهه پایداری بودند با ایجاد فراکسیون اصولگرایان‬ ‫با تع داد حدود صد نماینده به ائتالف سیاسی خود ادامه دادند‪ .‬به‬ ‫ترئیسه مجلس م ی توان اینگونه‬ ‫بیان دیگر از نتیجه ارای هیا ‬ ‫تفس��یر کرد که حامیان علی الریجانی در مجل��س که البته‬ ‫فقط شامل اصولگرایان نم ی شدند‪ ،‬تعدادش��ان به ‪ 173‬رسید و‬ ‫حامیان حدادعادل که متشکل از رهپویان و جمعیت ایثارگران و‬ ‫پایداری ها بودند قریب صد نماینده مجلس را در میان خود داشتند‬ ‫ترئیسه‬ ‫(نمودار ش��ماره یک)‪ .‬این ترکیب پس از انتخابات هیا ‬ ‫البته فرجه ای برای بروز سیاسی نیافت‪ .‬چرا که به فاصله اندکی‬ ‫فعالی ت های سیاسی ب رای انتخابات ریاست جمهوری یازدهم اغاز‬ ‫شد و همه کنش ها و واکنش های سیاسی پارلمان معطوف به‬ ‫این رویداد شد‪ .‬هیچ یک از دو فراکسیون حتی در درون خود هم‬ ‫با همصدایی مواجه نشدند که به تقابل فراکسیونی بپردازند‪.‬‬ ‫بروز سیاسی دو فراکسیون اصلی مجلس‬ ‫انتخابات ‪ 24‬خرداد که پایان یافت‪ ،‬گویا هر دو فراکسیون‬ ‫با فارغ شدن از بار سیاسی انتخابات ریاست جمهوری زمانی ب رای‬ ‫سیاس��ت ورزی متقابالنه یافتند‪ .‬طیفی که به علی الریجانی‬ ‫نزدیک بود به دلیل گرایش های خاص خ��ود‪ ،‬خود را به کابینه‬ ‫نزدیک تر دید و بنای حمایت از کابینه ب رای رای اوری کامل ان را‬ ‫گذاشت‪ .‬به جهت تع داد باالی نمایندگان این فراکسیون طبعا از‬ ‫زمان معرفی کابینه‪ ،‬م ی شد به این تحلیل رسید که رفتار سیاسی‬ ‫نمودار ارایش سیاسی مجلس نهم در سال اول‬ ‫حامیان علی الریجانی‬ ‫حامیان غالمعلی حداد عادل‬ ‫نمودار‬ ‫شماره ‪1‬‬ ‫اما از همان جلس��ه رای اعتماد به وزرای کابینه حس��ن‬ ‫روحانی سنگ بنای اختالف در فراکسیون رهروان والیت گذاشته‬ ‫شد‪ .‬اگر رای ندادن به شش وزیر پیشنهادی یک تصمیم جمعی‬ ‫در فراکسیون اصولگرایان بود اما فراکسیون رهروان که گرایش‬ ‫نزدیک تر به اصالح طلب��ان و نیز اصول گرایان حامی حس��ن‬ ‫روحانی داشتند مخالف چنین رویکردی بودند‪ .‬به یک معنا انچه‬ ‫در فراکسیون رهروان والیت رخ داد این بود که انها نتوانستند به‬ ‫تصمیمی واحد در مورد کابینه برسند‪ .‬در نهایت در یک ائتالف‬ ‫تاکتیکی سیاسی میان فراکسیون اصولگرایان و نمایندگان منتقد‬ ‫کابینه پیشنهادی در فراکسیون رهروان والیت سه وزیر کابینه‬ ‫نتوانستند به وزارتخانه هایشان بروند‪ .‬در مقابل اما یکصدایی در‬ ‫فراکسیون اصولگرایان انها را بیش از پیش متحد کرد‪ .‬چه اینکه‬ ‫اراده شان در مورد لیست پیشنهادی روحانی نمایان شده بود‪.‬‬ ‫زمزمه های یک فراکسیون جدید‬ ‫فراکس��یون رهروان والیت یک تشکل همگون نبود‪ .‬به‬ ‫همین دلیل است که نم ی توان خیلی پس��وند «اصولگرایان»‬ ‫را در عنوان طوالنی نام فراکسیونشان باور پذیر دانست چرا که‬ ‫نمایندگان اصالح طلب مجلس‪ ،‬برخی اقلی ت ها و نیز نمایندگان‬ ‫مستقلی که خیلی قرابت سیاسی با اصولگرایان ندارند‪ ،‬از اعضای‬ ‫این فراکسیون هستند‪ .‬افزایش ش��کاف میان حامیان دولت و‬ ‫منتقدانش در فراکسیون رهروان‪ ،‬طیفی از اعضای رهروان را به‬ ‫فکر انشعاب و تشکیل یک فراکسیون جدید انداخت‪ .‬پیشرو تر از‬ ‫همه علی مطهری بود که ایده تشکیل فراکسیون صدای ملت‬ ‫را دنبال م ی کرد‪ .‬او م ی گفت صد نماینده را به همراه خود دارد و‬ ‫مانعی هم برای چنین کاری نم ی بین��د‪ .‬مطهری که از حامیان‬ ‫دولت به ش��مار م ی امد در مجلس طرفدارانی از اصالح طلب تا‬ ‫اصولگرا را هم عقیده با خود م ی دید‪ .‬اعالم های پی در پی علی‬ ‫مطهری به نتیجه نرس��ید و او در نهایت اعالم کرد که تا اطالع‬ ‫ثانوی از تصمیمش در این مورد منصرف شده است‪.‬‬ ‫داستان فراکسیون اعتدال‬ ‫اما این فقط علی مطهری نبود که به یک فراکسیون جدید‬ ‫فکر م ی کرد‪ .‬در فراکس��یون رهروان منتقدانی حضور داش��تند‬ ‫که نس��بت به مواضع اتخاذی درباره دولت روحانی حرف هایی‬ ‫داشتند‪ .‬انها حاال م ی خواستند فراکس��یونی با نام اعتدال را که‬ ‫گفتمان حس��ن روحانی را به عاریت گرفته بود تشکیل دهند‪.‬‬ ‫موسسین این فراکسیون از دیدارهایشان با حسن روحانی و عدم‬ ‫مخالفت رئی س جمهور با تشکیل چنین فراکسیونی سخن به‬ ‫میان م ی اوردند‪ .‬هر چه بود تشکیل فراکسیون اعتدال به پس از‬ ‫برگزاری انتخابات هیات رئیسه موکول شد‪ .‬کمال الدین پیرموذن‬ ‫از موسسین این فراکسیون در اس��تانه انتخابات هیات رئیسه‬ ‫به خب رنگار مثلث گفته بود‪« :‬تاجگردون‪ ،‬عثمانی‪ ،‬سبحان ی فر‪،‬‬ ‫دولت‬ ‫مجلس‬ ‫اسماعیل جلیلی‪ ،‬هروی‪ ،‬موید حسینی صدر‪ ،‬سی د هادی حسینی‬ ‫و ق وامی کاندیداهای پیشنهادی فراکسیون اعتدال ب رای حضور در‬ ‫ترئیسه مجلس هستند‪ ».‬وی تشکیل فراکسیون «اعتدال»‬ ‫هیا ‬ ‫را منتفی دانسته و تاکید کرده بود‪« :‬اگر حامیان دولت د ر ترکیب‬ ‫ترئیسه مجلس حضور داش��ته باشند تشکیل فراکسیون‬ ‫هیا ‬ ‫«اعتدال» منتفی م ی ش��ود چراکه هم دولت ی ها بر این مس��اله‬ ‫تاکید داشته اند و هم اینکه ما به این نتیجه رسیده ایم که کمیت‬ ‫تاثیرگذار است‪.‬‬ ‫انتخابات متفاوت‬ ‫ترئیسه پی ش بینی م ی شد‬ ‫تا قبل از برگزاری انتخابات هیا ‬ ‫که فراکسیون اصولگرایان امید چندانی به تغییر نداشته باشد و‬ ‫هیاترئیسه ان هم به سود طیف‬ ‫انچه رخ دهد تنها تغیی راتی در ‬ ‫نزدیک به علی الریجانی باشد‪ .‬بر اساس چنین تحلیلی بود که‬ ‫م ی گفتند‪« :‬رهروان ی ها درصدد هس��تند تا به جای دهقان یک‬ ‫چهره هوادار دولت در مجلس‪ ،‬یعنی اس��ماعیل جلیلی را وارد‬ ‫ترئیس��ه کنند‪ .‬به جز دهقان احتمال جابه جایی ش��اهین‬ ‫هیا ‬ ‫ترئیس��ه مجلس وج��ود دارد‪ .‬گفته‬ ‫محمد صادقی هم در هیا ‬ ‫م ی ش��ود فراکس��یون رهروان ب رای جایگزینی او که هم اکنون‬ ‫دبیر هیات رئیسه است‪ ،‬باز هم سراغ چهره های معتدل تر رفته‬ ‫تا بتواند هم موقعیت خود در مجلس را تثبیت کند و هم فشار‬ ‫ترئیسه‬ ‫بر دولت را کاهش دهد‪ ».‬حسین سبحان ی نیا عضو هیا ‬ ‫مجلس هم در اظهارنظری گفته بود‪« :‬قطعا فراکسیون رهروان‬ ‫در انتخابات روز چهارم خرداد با هواداران دولت همکاری خواهد‬ ‫کرد و م��ا نم ی گذاریم که فراکس��یون رهروان ب��ه دلیل برخی‬ ‫اختالفات کوچک تجزیه شود‪ .‬به ه ر حال االن هواداران دولت در‬ ‫این فراکسیون وزن خوبی دارند و ما هم ب رای برخی کرس ی ها انها‬ ‫را نامزد م ی کنیم‪» .‬‬ ‫انالیز انتخابات هیات رئیسه‬ ‫اما انچه رخ داد چیز دیگری بود‪ .‬فراکسیون رهروان والیت‬ ‫یک روز متفاوت را گذراند‪ ،‬روزی که یک کرس��ی هیات رئیسه‬ ‫توسط این فراکسیون به رقبای اصولگرایش واگذار شد‪ .‬اما این‬ ‫تمام ماجرا نیست‪ .‬نگاهی دقیق‏ تر به زوایای ارای اعالم شده نشان‬ ‫م ی دهد وضعیت فراکسیون رهروان م ی توانست به سادگی بدتر‬ ‫از این هم بش��ود و اگر اصالح طلبان با انها همراهی نم ی کردند‬ ‫ترئیسه را نیز به منتقدان‬ ‫چه بسا برخی دیگر از کرس ی های هیا ‬ ‫دولت واگذار م ی کردند‪ .‬پیش از هر چیز تحلیل ارای مربوط به‬ ‫علی الریجانی به عنوان پیشانی جریان سنتی اصولگرای مجلس‬ ‫نهم قابل اهمیت است‪ .‬وضعیت او نسبت به سال های گذشته‬ ‫چگونه است؟ در اینکه رای الریجانی در سال سوم مجلس نهم‬ ‫دچار ریزش شد‪ ،‬شکی نیست‪ .‬اما رای او از جنب ه های دیگری هم‬ ‫حائز اهمیت است‪.‬‬ ‫همراهی ‪ ۷۱‬درصدی در غیاب رقیب جدی‬ ‫باال امدن باهنر با تک رای؟‬ ‫اما وضعیت در کرس��ی های دیگر هیات رئیسه مقداری‬ ‫متفاوت اس��ت‪ ،‬به خصوص جایی که محمدرضا باهنر تنها به‬ ‫مدد انصراف غالمرضا تاجگردون توانست کرسی نائب رئیسی‬ ‫دوم مجلس را حفظ کند‪ .‬در رقابت نائب رئیسی‪ ،‬ابوتراب ی فرد با‬ ‫‪ ۲۰۳‬رای توانست بیشترین حد اعتماد نمایندگان را کسب کند‪.‬‬ ‫چیزی که از قبل به دلیل پرهیز وی از ورود به حاشیه و بحث های‬ ‫جدی سیاسی قابل پی ش بینی بود‪ .‬اما رقابت معنادار محمدرضا‬ ‫باهنر و الیاس نادران بر سر کرسی نیابت دوم بسیار جالب و قابل‬ ‫تفسیر م ی نماید‪ .‬محمدرضا باهنر از متنفذین فراکسیون رهروان‬ ‫با تق ریبا ‪ ۱۷۰‬عضو و نادران نیز از چهره های سرشناس فراکسیون‬ ‫اصولگرایان با صدعضو اس��ت‪ .‬به جز ای��ن در صف بندی های‬ ‫مجلس حدود ‪ ۲۰‬نماینده نیز حضور دارند که عضو هیچکدام از‬ ‫این دو فراکسیون نیستند‪ .‬نمایندگانی که به نظر م ی رسد که در‬ ‫انتخاب بین نادران و باهنر به گزینه دوم راضی باشند‪ .‬اما نتیجه‬ ‫رای گیری این م ی شود‪ :‬محمدرضا باهنر ‪ ۱۴۴‬رای و الیاس نادران‬ ‫‪ ۱۳۴‬رای از مجموع ‪ ۲۷۰‬رای ماخوذه‪ .‬نادران عمال حدود ‪ ۳۴‬رای‬ ‫از سقف تشکیالتی خود بیشتر کسب م ی کند‪ ،‬با توجه به مواضع‬ ‫او قطعا هی چ کدام از ‪ ۲۰‬نماینده اصالح طلب یا مستقل مجلس‬ ‫به او رای نداده اند‪ .‬این یعنی اینکه او توانس��ته حداقل ‪ ۳۴‬رای از‬ ‫فراکسیون رهروان به نفع خود جلب کند‪ .‬در مقابل اما باهنر ‪۴۶‬‬ ‫رای از سقف رای خود کمتر کسب م ی کند (یعنی‪ ۱۷۰‬رای رهروان‬ ‫به عالوه ‪ ۲۰‬رای نمایندگان غیر فراکسیونی)‪ .‬اما مساله تنها به‬ ‫اینجا ختم نم ی شود‪ .‬باهنر و غالمرضا تاجگردون در جلسه شب‬ ‫قبل از انتخابات در فراکسیون رهروان به رقابت با هم م ی پردازند تا‬ ‫مشخص شود که نامزد نهایی این فراکسیون چه کسی باشد‪ .‬این‬ ‫رقابت در حالی شکل م ی گیرد که غالمرضا تاجگردون عضو این‬ ‫فراکسیون نیست و از اصالح طلبان مجلس محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫نتیجه این رای گیری قابل تامل اس��ت؛ تساوی دو نامزد در عدد‬ ‫‪68‬؛ تاجگردون تنها به تصمیم ش��خصی کنار م ی کشد تا کار‬ ‫بیش از این برای باهنر سخت نشود‪ .‬باهنر اما در صحن مجلس‬ ‫نیز نم ی تواند چندان حمایت فراکسیون متبوع خود را جلب کند‪.‬‬ ‫تا انجا که به اعتراف بسیاری از نمایندگان با کسب رای قسمتی‬ ‫از فراکسیون اصولگرایان م ی تواند در هیات رئیسه باقی بماند‪.‬‬ ‫نمایندگان ب��رای انتخابات نواب رئی��س ‪ ۲۷۰‬رای رابه صندوق‬ ‫ریختند‪ .‬از این میان ‪ ۲۰۳‬رای به ابوترابی‪ ۱۴۴ ،‬رای به باهنر و ‪۱۳۴‬‬ ‫رای به نادران داده شده است‪ .‬هر نماینده م ی توانست در برگه رای‬ ‫خود دو نام بنویسد‪ .‬بناب راین جمع ارای این سه نفر باید دو ب رابر ارای‬ ‫انتخابات دبیران و باخت فراکسیون رهروان‬ ‫اما انتخابات دبی ران هیات رئیس��ه هم پیام خاص خود را‬ ‫داشت؛ قرار گرفتن سه نامزد فراکس��یون اصولگرایان در میان‬ ‫ترئیسه‪ .‬در این قسمت‬ ‫چهار نامزد صدر لیست ارای دبی ران هیا ‬ ‫از انتخابات ضرغام صادقی از فراکس��یون اصولگرایان با ‪،۱۹۰‬‬ ‫محمد حسین فرهنگی از فراکس��یون رهروان با ‪ ،۱۸۸‬مهرداد‬ ‫بذرپاش از فراکسیون اصولگرایان با ‪ ۱۶۷‬و نهایتا محمد دهقان‬ ‫از فراکسیون اصولگرایان با ‪ ۱۴۹‬رای در صدر لیست قرار گرفتند‪.‬‬ ‫دو نفر دیگر منتخب از فراکسیون رهروان بودند که با کاهشی‬ ‫نسبت به رای چهارم به هیات رئیسه راه یافتند‪ ،‬علیرضا منادی‬ ‫سپی دان با ‪ ۱۲۹‬رای و حسین سبحان ی نیا با ‪ ۱۲۰‬رای‪ ۲۷۶ .‬نماینده‬ ‫نیز در این قسمت از رای گیری ش��رکت کرده بودند‪ .‬این نتیجه‬ ‫یعنی پیروزی قاطع فراکسیون اصولگرایان در انتخابات دبی ران‬ ‫هیاترئیسه به تساوی‬ ‫ترئیسه‪ .‬گرچه شش کرسی دبی ران ‬ ‫هیا ‬ ‫میان دو فراکسیون تقسیم ش��د اما ارا چنین نبود‪ .‬فراکسیون‬ ‫اصولگرایان در اینجا مجموعا ‪ ۵۰۶‬رای مواف��ق و رهروان ‪۴۳۷‬‬ ‫رای به نفع خود جمع کردند‪ .‬ضمن انکه فراکسیون رهروان یک‬ ‫کرسی خود را هم در این قسمت از دست داد‪.‬‬ ‫پیروزی کمرنگ در غیاب نامزدهای جدی‬ ‫ترئیسه اما‬ ‫فراکسیون اصولگرایان در انتخاب ناظ ران هیا ‬ ‫به جز احمد امی ر ابادی نامزد جدی دیگری نداشت‪ .‬در این بخش‬ ‫هشت نماینده نامزد شدند و نهایتا فراکسیون رهروان سه کرسی‬ ‫نظارت در هیات رئیس��ه را حفظ کرد‪ ،‬اما با ارایی که اصال قوی‬ ‫نبود‪ .‬در این بخش‪ ۲۷۱‬نماینده در رای گیری شرکت کردند و نهایتا‬ ‫سی د شریف حسینی با‪ ۱۳۹‬رای‪ ،‬محمد اشوری با‪ ۱۳۲‬رای و بهروز‬ ‫نعمتی با ‪ ۱۱۲‬رای به عنوان ناظر انتخاب شدند‪.‬‬ ‫از این جمع تنها ش��ریف حسینی بود که موفق به کسب‬ ‫رایی بیش از ‪ ۵۰‬درصد ارای ماخوذه شد‪ .‬او ‪ ۵۱‬درصد ارا را به خود‬ ‫اختصاص داد و بعد از وی اشوری ‪ ۴۸‬درصد و نعمتی ‪ ۴۱‬درصد ارا‬ ‫را کسب کردند‪ ،‬حال انکه فراکسیون متبوع انها ‪ ۶۰‬درصد بدنه‬ ‫مجلس را شامل م ی شود‪ .‬بدین ترتیب باز هم این احتمال مطرح‬ ‫م ی شود که اگر فراکس��یون اصولگرایان گزینه های جدی تری‬ ‫را در این بخش معرفی م ی کردند چه بس��ا فراکسیون رهروان‬ ‫کرس ی های بیشتری را از دست م ی داد‪.‬‬ ‫نمودار‬ ‫شماره ‪2‬‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫الریجانی در مقایسه با انتخابات سال قبل هیات رئیسه‬ ‫‪ ۲۶‬رای کمتر به دست اورد‪ .‬دو رقیب وی که هیچ شانسی ب رای‬ ‫رسیدن به کرسی ریاست نداشتند (احمد بخشایش اردستانی و‬ ‫به رام بی رانوند) توانستند ‪ ۵۸‬رای را از محل رقابت با وی صاحب‬ ‫ش��وند‪ .‬در حالی ک��ه در اولین س��ال مجلس نه��م غالمعلی‬ ‫حدادعادل که واقعا ب رای تصاحب ریاست مجلس و نه نمایش‬ ‫یک کاندیداتوری وارد رقابت با علی الریجانی شده بود توانسته‬ ‫بود کمی بیش از این عدد یعنی ‪ ۸۹‬رای را کس��ب کند؛ اما رای‬ ‫الریجانی زوایای دیگری جز این هم دارد‪ .‬الریجانی در مجموع‬ ‫ترئیس��ه حائز رتبه چهارم رای نمایندگان شد‪.‬‬ ‫‪ ۱۲‬کرس��ی هیا ‬ ‫برئیسی مجلس بیشترین‬ ‫ابوتراب ی فرد با کسب‪ ۲۰۳‬رای ب رای نای ‬ ‫رای نمایندگان را کسب کرد و پس از او ضرغام صادقی با ‪ ۱۹۰‬رای‬ ‫و محمد حسین فرهنگی با ‪ ۱۸۸‬رای توانستند بیش از الریجانی‬ ‫ن ترتیب در هیات رئیسه‬ ‫حمایت نمایندگان را داشته باشند‪ .‬به ای ‬ ‫سوم مجلس نهم حداقل سه نفر حضور خ واهند داشت که با رایی‬ ‫باالتر از رای الریجانی به این مجموعه راه یافته اند‪.‬‬ ‫با این همه الریجانی برای حفظ کرسی ریاست موفق شد‬ ‫تقریبا ‪ ۷۱‬درصد از ارای موافق نمایندگان را کس��ب کند و از این‬ ‫حیث عملکرد قابل قبولی داشته اس��ت‪ .‬البته باید این را هم در‬ ‫نظر داشت که غالمعلی حداد عادل حاضر به رقابت با وی در این‬ ‫انتخابات نشد‪.‬‬ ‫ماخوذه باشد که چنین نیست‪ .‬جمع ارای این نامزدها مجموعا‬ ‫‪ ۴۸۱‬رای است‪ ،‬حال انکه اگر همه نمایندگان نام دو نامزد را نوشته‬ ‫بودند باید این عدد‪ ۵۴۰‬م ی شد‪ .‬این یعنی‪ ۵۹‬نفر تنها به یک نامزد‬ ‫رای داده اند‪ .‬سوالی که مطرح م ی شود این است که ایا احتمال دارد‬ ‫که قسمتی از همین تک رای ها محمدرضا باهنر را نجات داده‬ ‫باشد؟ به عبارتی ایا اگر این تک رای ها نبود اکنون به جای باهنر‪،‬‬ ‫برئیسی دوم مجلس تکیه م ی زد؟‬ ‫الیاس نادران بر کرسی نای ‬ ‫‪37‬‬ ‫دولت‬ ‫مجلس‬ ‫نافرمانی فراکسیونی در پارلمان‬ ‫شکل گرفته است‬ ‫گفت وگو با شجاعی کیاسری‪ ،‬عضو هیات موسس فراکسیون رهروان‬ ‫امیدکرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫‪2‬‬ ‫انتخابات هیات رئیس�ه سال سوم مجلس‬ ‫نهم‪ ،‬چهارم خرداد برگزار شد‪ .‬ش�ما چه ارزیابی از کار‬ ‫تشکیالتی ف راکسیون های سیاسی مجلس دارید؟‬ ‫به نظر من کار تشکیالتی و فراکسیونی سال اول‬ ‫پاس��خ م ی دهد‪ .‬هر چه زمان م ی گذرد نمایندگان نسبت به‬ ‫یکدیگرشناختبیشتریپی دام ی کنندبناب راینکارفراکسیونی‬ ‫و تشکیالتی سال به س��ال کمتر م ی شود و رنگ م ی بازد‪ ،‬به‬ ‫نوعی نافرمانی فراکسیونی شکل م ی گیرد‪ .‬در این انتخابات‬ ‫امسال نیز همین اتفاق افتاد چون نمایندگان بعد از دو سال‬ ‫یکدیگرراشناختند‪.‬تصمیماتتشکیالتیوفراکسیونیکمتر‬ ‫اثربخش شد و بیشتر ب راساس الب ی های شخصی‪ ،‬استانی و‬ ‫مجمعی کار تصمیم گیری انجام شد‪ .‬در کل سهم تشکیالت‬ ‫‪ 20-30‬درصد بود و بقیه تحت الب ی ها و ارتباطات منطقه ای‬ ‫کار پیش رفت‪.‬‬ ‫ش�ما هر س�ال در انتخابات هیات رئیس�ه نامزد‬ ‫م ی شدید چرا امسال نامزد نشدید؟‬ ‫من به تشکیالت باور دارم‪ ،‬اما امسال تشکیالتی‬ ‫ندیدم‪ ،‬بیش��تر پ راکندگی بود بناب راین از قبل ب رای حضور در‬ ‫صحن فعال نش��دم؛ در صورتی که س��ال های گذشته ورود‬ ‫م ی کردم و رای خیلی نزدیکی هم داش��تم‪ .‬به نوعی شانسم‬ ‫ب رای ورود به هیات رئیس��ه زیاد بود ولی امس��ال الب ی های‬ ‫سنگینی وجود داشت که از دو یا سه ماه قبل شروع شده بود و‬ ‫البته جواب هم داد‪.‬‬ ‫ی�ک مقام ارش�د فراکس�یون ره�روان م ی گفت‬ ‫فراکس�یون اصولگرایان به کسب چهار سهمیه‬ ‫از ‪ 12‬کرس�ی هیات رئیس�ه فکر م ی کرد‪ .‬به نظر‬ ‫ش�ما باتوجه به رای خوبی که این فراکسیون در‬ ‫سطح دبی ران اورد چه عملکردی در کار تشکیالتی‬ ‫داشت؟‬ ‫در اینکه فراکس��یون اصولگرایان تشکیالت ی تر از‬ ‫فراکسیون رهروان عمل کرد شکی نیست‪ ،‬چون تعداد انها‬ ‫کمتر است بالطبع نافرمانی داخل فراکسیون انها نیز کمتر‬ ‫اس��ت‪ ،‬بناب راین اعضای فراکس��یون اصولگرای��ان راحت تر‬ ‫م ی توانند روی افراد کار کنند ولی با این وجود نتیجه کس��ب‬ ‫ش��ده را صد درصد برامده از کار تش��کیالتی این فراکسیون‬ ‫نم ی دانم‪ ،‬بلکه عملکرد ادم های تاثیرگذار ان فراکسیون‪ ،‬در‬ ‫الب ی گری و صحبت و ارتباط گیری چهره به چهره با نمایندگان‬ ‫م ی دانم و این تراز کار فراکس��یون اصولگرایان را در قیاس با‬ ‫رهروان باالتر برده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫رای اقای الریجانی در قیاس با س�ال گذشته ‪26‬‬ ‫رای کاهش پیدا کرد‪ .‬س�ال گذش�ته ‪ 213‬رای به‬ ‫دست اورد اما امس�ال ارای او ‪ 187‬رای شد‪ ،‬علت‬ ‫چه بود؟‬ ‫بخش��ی مربوط به نارضایتی برخی نمایندگان از‬ ‫تصمیم گیری های هیات رئیسه در سال دوم بود‪ ،‬مخصوصا‬ ‫فشار به نمایندگان ب رای منصرف کردن انها از سوال و پرسش‬ ‫از وزرا ‪-‬حال انکه سوال از حقوق قانونی نمایندگان است‪ -‬و‬ ‫توزیع ناعادالنه سفرهای خارجی از جمله دالیل نارضایتی بود‪.‬‬ ‫البته وقتی فراکسیون رهروان پیشنهاد فراکسیون اصولگرایان‬ ‫ترئیسه رد‬ ‫را ب رای ارائه یک فهرست مشترک در انتخابات هیا ‬ ‫کرد برخی اعضای فراکسیون اصولگرایان چون کاندیدای جدی‬ ‫ب رای ریاست نداشتند مصمم شدند رای سفید بدهند‪.‬‬ ‫اقای باهنر خیلی رای اش در قیاس با س�ال های‬ ‫گذشته کاهش داشت ب ه طوری که ارای اقای نادران‬ ‫خیلی به او نزدیک بود‪ .‬چرا این اتفاق افتاد؟‬ ‫پیشنهادی فراکسیون اصولگرایان بود بر همین اساس او بعد‬ ‫از ضرغام صادقی که ‪ 190‬رای کسب کرد با ‪ 188‬رای دوم شد‪.‬‬ ‫در کل تعداد دبی ران در هیات رئیسه ش��ش نفر است و تعداد‬ ‫ناظ ران‪ 9‬نف ر؛ اقایان اشوری و سیدشریف حسینی رای پایه خود‬ ‫را داشتند بناب راین رقابت بین اقای نعمتی و اقای امیرحسین‬ ‫یزاده هاشمی شد که در نهایت اقای نعمتی توانست رای‬ ‫قاض ‬ ‫بیشتری بیاورد‪.‬‬ ‫ب�ه نظر ش�ما اق�ای بذرپاش که س�ال گذش�ته‬ ‫نتوانس�ت وارد هیات رئیسه ش�ود چطور شد که‬ ‫امسال نفر سوم دبیران شد؟‬ ‫اقای باهنر ادم سیاسی و صریح اللهجه ای است و در‬ ‫هر دو فراکسیون یعنی اصولگرایان و رهروان مخالفان جدی‬ ‫دارد یعنی عده ای هس��تند که با ادبیات و نوع موضعگیری او‬ ‫مشکل دارند‪ ،‬حتی برخی نمایندگان اصالح طلب و اعتدالی‬ ‫بر چنین اعتقادی هستند‪ .‬به عبارت دیگر نوع تصمیم گیری و‬ ‫یرنجاند و انها‬ ‫موضعگیری اقای باهنر به نوعی نمایندگان را م ‬ ‫را از اط راف او پ راکنده م ی کند‪ .‬این مساله باعث شد که باهنر‬ ‫ترئیسه کف رای خود را بیاورد‪ ،‬البته‬ ‫امسال در انتخابات هیا ‬ ‫من به او ارادت دارم‪.‬‬ ‫اقای بذرپاش تعامل خوبی با نمایندگان برقرار کرد‬ ‫و ارتباطات خوبی با تک تک نماین��دگان گرفت‪ .‬ب رای او فرق‬ ‫نم ی کرد یک نماینده عضو کدام فراکس��یون است‪ ،‬با همه‬ ‫نمایندگان صحبت کرد با خود من دو یا سه مرتبه ب رای رای‬ ‫گرفتن صحبت کرد‪ .‬در کل یک البی محکم و قوی داشت‪.‬‬ ‫از طرفی هم در فضای عصبانیت از هیات رئیسه م ی طلبید‬ ‫ترئیس��ه دس��ت بگیرد که اقای‬ ‫یک ادم جدید کار را در هیا ‬ ‫بذرپاش توانس��ت در این اوضاع رضایت نمایندگان را به نفع‬ ‫خود جلب کند‪.‬‬ ‫اگر تاجگ��ردون م ی امد اق��ای باهن��ر دیگر رای‬ ‫فراکس��یون رهروان خود را اکثریت م ی دانس��ت‪،‬‬ ‫طبیعتا پذیرفتن ارائه لیست مشترک با فراکسیون اصولگرایان‬ ‫خیلی به نفعش نبود اما اعضای ان غافل از این نکته بودند و‬ ‫من هم هشدار دادم که نافرمانی فراکسیونی در این دوره بیشتر‬ ‫اس��ت‪ ،‬چراکه نمایندگان با یکدیگر ارتباطات کمیس��یونی‪،‬‬ ‫فراکسیونی و اس��تانی برقرار کردند که تاثیرگذار بود و اثر کار‬ ‫تشکیالتی را کمتر کرد‪ .‬اقای بذرپاش نیز با اشراف و علم به‬ ‫این نکته با تک تک نمایندگان حتی با نمایندگان اصالح طلب‬ ‫صحبت کرد و جواب این الب ی گری خود را نیز گرفت‪.‬‬ ‫اگ�ر اق�ای تاجگ�ردون ک�ه رای اش در داخ�ل‬ ‫فراکس�یون با اقای باهن�ر یکی ب�ود م ی امد چه‬ ‫م ی شد؟‬ ‫نم ی اورد‪.‬‬ ‫اگر ب ه ج�ای انکه اق�ای تاجگردون ب�ه نفع اقای‬ ‫باهنر کن�ار برود‪ ،‬باهن�ر به نفع اق�ای تاجگردون‬ ‫کنار م ی رفت در رقابت با اقای نادران چه نتیج ه ای‬ ‫حاصل م ی شد؟‬ ‫به نظرم شانس اقای نادران بیشتر بود چون مجلس‬ ‫اصولگراست‪ ،‬بعید م ی دانم به نایب رئیسی اقای تاجگردون‬ ‫رای دهد‪ .‬اگر هم هر سه م ی امدند قطعا نادران رای م ی اورد‪.‬‬ ‫این فضا را سنجیده بودند که اقای تاجگردون به‬ ‫نفع اقای باهنر کنار رفت؟‬ ‫خیر‪ ،‬تفاهمی نبود‪ .‬اق��ای تاجگردون در رای گیری‬ ‫فراکس��یونی یک رای از اقای باهن��ر کمت��ر اورد و به نظر‬ ‫تشکیالت عمل کرد و کنار رفت‪.‬‬ ‫چ�را فراکس�یون اصولگرایان در س�طح ناظران‬ ‫توفیق نداش�ت‪ ،‬برعکس در م�ورد دبیران خیلی‬ ‫قوی ظاهر شد و توانست سه نفر از اعضای خود را‬ ‫(اقایان ضرغام صادقی‪ ،‬مهرداد بذرپاش و محمد‬ ‫دهقان) به هیات رئیسه وارد کند؟‬ ‫البته نام اقای فرهنگی نیز در فهرست نامزدهای‬ ‫اقای بذرپاش تعامل‬ ‫خوبی با نمایندگان‬ ‫برقرار کرد و ارتباطات‬ ‫خوبی با تک تک‬ ‫نمایندگان گرفت‪ .‬برای‬ ‫او فرق نمی کرد یک‬ ‫نماینده عضو کدام‬ ‫فراکسیون است‪،‬‬ ‫باهمهنمایندگان‬ ‫صحبت کرد با خود من‬ ‫دو یا سه مرتبه برای‬ ‫رای گرفتن صحبت‬ ‫کرد‪ .‬در کل یک‬ ‫البی محکم و قوی‬ ‫داشت‪.‬‬ ‫به نظر شما اینکه فراکسیون رهروان حاضر نشد‬ ‫با ف راکسیون اصولگ رایان ائتالف کند و لیست واحد‬ ‫بدهد به نفع یا ضررش تمام شد؟‬ ‫در سطح دبیران اقای ضرغام صادقی با ‪ 190‬رای‬ ‫بیشترین اقبال را میان نمایندگان کسب کرد‪ ،‬ایا‬ ‫او بهترین عملکرد را در میان اعضای هیات رئیسه‬ ‫سال گذشته داشت؟‬ ‫مس��ئولیت او خیلی تعارض با حقوق نمایندگان‬ ‫نداشتف ضمن انکه فرزند ش��هید است و مجلس به جایگاه‬ ‫خانواده ایثارگران احترام گذاش��ت‪ ،‬به ع�لاوه اقای بذرپاش و‬ ‫محمد دهقان نیز در لیست فراکسیون ایثارگران بودند‪.‬‬ ‫افزای�ش تع�داد نماین�دگان منتق�د دول�ت در‬ ‫هیات رئیسه مجلس پیامی هم به دولت روحانی‬ ‫داشت چون برخی معتقدند وزرا به جای انکه فقط‬ ‫با هیات رئیسه البی کنند باید با کف مجلس رایزنی‬ ‫داشته باشند؟‬ ‫کف مجلس که همیشه م ی تواند موثر باشد‪ .‬این‬ ‫طبیعی است‪ .‬تک تک نمایندگان در تصمیم گیری ها اثرگذارند‪،‬‬ ‫ترئیسه فقط مدیریت جلسه را برعهده دارد‪.‬‬ ‫هیا ‬ ‫همین که هیات رئیسه سعی م ی کرد نمایندگان‬ ‫را از سوال و تذکر منصرف کند‪ ،‬از این جهت تغییر‬ ‫ی هم به دولت داشت؟‬ ‫ترکیب هیات رئیسه پیام ‬ ‫یک��ی از دالیل موفقیت فراکس��یون اصولگرایان‬ ‫همین بود‪ .‬نمایندگان دنب��ال مطالبات منطقه ای حوزه های‬ ‫ترئیسه با تمام ظرفیت م ی امد‬ ‫انتخابیه خود هستند اما هیا ‬ ‫تا نمایندگان را از طرح سوال منصرف کند و چون فراکسیون‬ ‫اصولگرایان رویکردی مقابل این دیدگاه را داش��ت‪ ،‬به همین‬ ‫جهت به نامزدهای این فراکسیون هم توجه بیشتری شد‪.‬‬ ‫حاال دولت باید چه کار کند؟‬ ‫این انتخاب��ات پیامی ه��م به دولت داش��ت که‬ ‫نمایندگان م ی خواهند دولت به حقوق و مطالبات شان توجه‬ ‫کند و همکاری بیشتری با انها داشته باشد‪ ،‬بناب راین دولت باید‬ ‫با تک تک نمایندگان تعامل بیشتری برقرار کند و به حقوق‬ ‫دولت‬ ‫مجلس‬ ‫اگررقابتجدی تربود‪،‬رایالریجانیبیشترمیشد‬ ‫انها احترام بگذارد‪.‬‬ ‫چه پیامی به هیات رئیسه داشت؟‬ ‫اینکه هیات رئیسه جدید هم اگر بخواهد بر مشی‬ ‫گذشته اصرار کند‪ ،‬طبیعتا در سال اینده دستخوش تغیی راتی‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫ب ا توجه به اینکه ش�ما می گویید س�ال به س�ال‬ ‫نافرمانی در داخل فراکس�یون ره�روان افزایش‬ ‫پی�دا می کن�د‪ ،‬پی ش بینی ش�ما ب�رای انتخابات‬ ‫هیات رئیسه سال اینده چیست؟‬ ‫با وجودی که از موسسان فراکسیون رهروان بودم‪،‬‬ ‫معتقدم این فراکس��یون در حفظ نیروهای��ش خیلی موفق‬ ‫عمل نکرد‪ .‬شاید ب رای برخی اش��خاص بیشتر تالش کرد تا‬ ‫کار فراکسیونی‪ .‬به نظر من اگر فراکسیون انسجام بیشتری‬ ‫م ی داشت حتی م ی توانست بر انتخابات بعدی مجلس هم‬ ‫نقش افرین باشد‪ ،‬حال انکه با این روند فراکسیون اصولگرایان‬ ‫و فراکسیون رهروان در انتخابات اینده مجلس دیگر کارایی‬ ‫ندارند‪.‬‬ ‫با توجه به انکه س�ال به سال از سهم فراکسیون‬ ‫رهروان در هیات رئیسه کاسته و به تعداد اعضای‬ ‫فراکس�یون اصولگرای�ان اف�زوده م ی ش�ود‪ ،‬در‬ ‫انتخابات س�ال این�ده ارای دکت�ر الریجانی برای‬ ‫کس�ب جایگاه ریاس�ت افزایش پی�دا م ی کند یا‬ ‫کاهش؟‬ ‫همین شیب نزولی ادامه پی دا م ی کند‪.‬‬ ‫هیچ راه اصالحی وجود ندارد؟‬ ‫به دلیل اینکه زمان باقیمان��ده ب رای ان اصالحات‬ ‫کافی نیست به نظر نم ی رس��د اقدامات موثری رخ دهد‪ ،‬مگر‬ ‫اینکه اتفاق خاصی بیفتد چون نمایندگان در این انتخابات ‪30‬‬ ‫درصد ب راساس تصمیم فراکسیونی عمل کردند‪ ،‬بقیه به نظر‬ ‫فراکسیونی اعتقادی نداشتند‪.‬‬ ‫ای�ن را از ان جه�ت م ی گویید ک�ه اقای ن�ادران‬ ‫برای نایب رئیس�ی مجلس نزدیک ب�ه ‪ 40‬رای از‬ ‫فراکسیون رهروان گرفت و ‪ 134‬رای کسب کرد‪،‬‬ ‫حال انکه اقای باهنر ‪144‬رای ب ه دست اورد؟‬ ‫بله‪ ،‬اگر فراکسیونی بود این عددها نباید این چنین‬ ‫شکل م ی گرفت‪.‬‬ ‫با این تفاس�یر سال اینده نیز س�هم فراکسیون‬ ‫رهروان در انتخاب�ات هیات رئیس�ه کاهش پیدا‬ ‫م ی کند؟‬ ‫بله‪ ،‬کاهش پی دا م ی کند‪.‬‬ ‫در روز انتخابات هیات رئیسه ‪ 18‬نفر از نمایندگان‬ ‫غایب بودن�د‪ ،‬از مجموع ‪ 270‬نماین�ده حاضر در‬ ‫صحن‪ ،‬اقای الریجانی ‪ 187‬رای‪ ،‬اقای بخشایش‬ ‫اردس�تانی ‪ 32‬رای و اقای بیرانوند ‪ 26‬رای کسب‬ ‫کردند‪ 19 ،‬رای سفید نیز اخذ شد و ‪ 6‬نماینده هم‬ ‫رای ندادند‪ ،‬به عبارت دیگر‪ 83‬نفر از وکالی ملت به‬ ‫ریاست اقای الریجانی «نه» گفتند‪ ،‬اگر سال اینده‬ ‫رقیب جدی همچون اقای حداد عادل پا به عرصه‬ ‫رقابت برای کس�ب جایگاه ریاس�ت بگذارد‪ ،‬چه‬ ‫اتفاقی م ی افتد؟‬ ‫خیر‪ ،‬اقای باهنر با همین رای ناپلوئنی در جایگاه‬ ‫برئیسی باقی م ی ماند‪.‬‬ ‫نای ‬ ‫‪3‬‬ ‫انتخاب�ات هیات رئیس�ه مجل�س برگ�زار‬ ‫شد‪ .‬وقتی ارا بررسی م ی ش�ود این سوال پیش‬ ‫م ی اید ک�ه چ�ه اتفاقی باع�ث تقوی�ت جایگاه‬ ‫فراکسیون اصولگرایان در جمع ‪ 12‬نفره اعضای‬ ‫هیات رئیسه شد؟‬ ‫فک��ر م ی کن��م مجم��وع فراکس��یون رهروان‬ ‫خوب عمل کرد‪ .‬از ‪ 12‬عضو هیات رئیس��ه ‪ 9‬نفر عضو این‬ ‫فراکسیون هستند معموال مجموعه هایی که مدیریت را در‬ ‫اختیار ندارند زبان نقدشان برنده تر است و از دریچه نقد وارد‬ ‫مس��ائل م ی ش��وند که بالطبع بعد از مدتی اثراتی را در پی‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫اقای باهنر ‪ 144‬و اقای ن�ادران ‪ 134‬رای اوردند‪.‬‬ ‫این نشان م ی دهد که طیفی از فراکسیون رهروان‬ ‫به اق�ای ن�ادران رای دادن�د و به گزین�ه مدنظر‬ ‫فراکسیون رهروان پشت کردند‪ ،‬چرا؟‬ ‫باالخره از لحاظ تفکری ممکن اس��ت دوس��تان‬ ‫قرابت هایی با هم داش��ته باش��ند‪ .‬همی��ن قرابت ها باعث‬ ‫م ی ش��ود این اتفاق ها بیفتد‪ ،‬اقای نادران نی��ز از نیروهای‬ ‫زحمتکش و توانمند مجلس است‪.‬‬ ‫این درست اما اینکه عده ای از اعضای فراکسیون‬ ‫رهروان در رقابتی حس�اس به نامزد فراکسیون‬ ‫رقیب رای بدهند جای س�وال دارد‪ ،‬چرا قرابت و‬ ‫دوس�تی عاملی نش�د که از اعضای فراکسیون‬ ‫اصولگرای�ان عده ای ب�ه نامزدهای فراکس�یون‬ ‫رهروان رای بدهند؟‬ ‫فراکس��یون اصولگرای��ان به دلی��ل اینکه تعداد‬ ‫اعضای کمتری دارد در کار تش��کیالتی فعال تر اس��ت‪ ،‬از‬ ‫این رو با قدرت بیش��تری ب��رای در اختی��ار گرفتن مدیریت‬ ‫مجلس الب ی گری م ی کند‪ .‬در کل اقای باهنر از چهره های‬ ‫خوشنام و زحمت کش نظام است‪ ،‬حاال بعضی گله مندی ها‬ ‫به او وجود داشت که بیشتر مباحث فردی است که به نظرم‬ ‫باعث این اتفاق شد‪.‬‬ ‫یعنی برخ�ی گالی ه های ف�ردی به اق�ای باهنر‬ ‫داشتند و از این رو به اقای نادران رای دادند؟‬ ‫بله‪ .‬بعضا گله مندی هایی وجود داشت‪.‬‬ ‫چطور وقتی رای اقای تاجگ�ردون با اقای باهنر‬ ‫در فراکسیون رهروان یکی شد او پذیرفت که به‬ ‫نفع اقای باهنر کنار برود؟‬ ‫ارا وقتی یکی ش��د اقای تاجگردون به کسوت و‬ ‫تجربه اقای باهنر احترام گذاشت و انصراف داد‪.‬‬ ‫اق�ای بیرانون�د م ی گف�ت اگ�ر انص�راف اق�ای‬ ‫تاجگردون رخ نم ی داد فراکس�یون اصولگرایان‬ ‫م ی توانست حتی در سطح نواب رئیس هم کسی‬ ‫را داشته باش�د‪ .‬این احتماالت هم درنظر گرفته‬ ‫شد که اقای تاجگردون کناره گیری را پذیرفت؟‬ ‫نه‪ ،‬این حرف ها مطرح نبود‪.‬‬ ‫اقای تاجگ�ردون برای کناره گیری ش�رط گذاری‬ ‫نکرد؟‬ ‫خیر‪ ،‬به بزرگی اقای تاجگردون غبطه م ی خورم‪.‬‬ ‫او یک انسان بزرگوار و از خود گذشته است که مثل او را در‬ ‫مجلس کم داریم‪.‬‬ ‫اگر اقای تاجگردون م ی امد رای اش از اقای باهنر‬ ‫علت امتناع فراکس�یون رهروان از نشس�ت با‬ ‫فراکسیون اصولگرایان چه بود؟‬ ‫برخی پارامترها مطرح ش��د که قاب��ل مصاحبه‬ ‫نیس��ت اما در اینده درباره این پارامترها خواهم نوشت‪ .‬در‬ ‫کل فراکسیون اصولگرایان شدیدا مصر به تدوین فهرست‬ ‫مشترک در انتخابات هیات رئیسه بود‪.‬‬ ‫اعضای فراکسیون اصولگرایان چه سهمی از ‪12‬‬ ‫عضو هیات رئیسه را م ی خواستند؟‬ ‫از نواب‪ ،‬دبی ران و ناظ ران سهم م ی خواستند‪.‬‬ ‫چند نفر؟‬ ‫الاقل چهار نفر را م ی خواستند ولی ما قانع نبودیم‪.‬‬ ‫ایا شما به هدفتان رسیدید که نپذیرفتید؟‬ ‫طبعا همین طور است‪.‬‬ ‫ش�ما گفتید حداقل چهار نفر را م ی خواس�تند‪،‬‬ ‫حداکثر چند نفر مدنظرش�ان بود؟ ایا روی شش‬ ‫نفر حساب م ی کردند؟‬ ‫باالخره در مسائل سیاسی چانه زنی وجود دارد‪.‬‬ ‫یعنی در اخرین چانه زن ی ها ب�ه چهار نفر راضی‬ ‫شده بودند؟‬ ‫بله‪ .‬همین طور است اما رهروان نپذیرفت‪.‬‬ ‫اگر به سه سهم از هیات رئیسه رضایت م ی دادند‬ ‫رهروان م ی پذیرفت؟‬ ‫خیر‪ ،‬مس��ائل خیلی پیچیده تر از ان است که دو‬ ‫فراکسیون با هم فهرست مشترک دهند‪.‬‬ ‫فراکس�یون اعت�دال در نتیجه به دس�ت امده‬ ‫اثرگذار بود؟‬ ‫مس��اله حاش��ی ه ای بود‪ .‬برخی دوس��تان که در‬ ‫فراکس��یون اصولگرای��ان زحمت م ی کش��ند ب��رای انکه‬ ‫فراکس��یون رهروان را ناکارامد جلوه دهند و انش��قاقی در‬ ‫ان به وجود بیاورند اعالم کردند که اگر فراکس��یون اعتدال‬ ‫شکل بگیرد حاضرند به عضویت ان درایند‪ .‬برخی سایت ها‬ ‫جوسازی های سنگینی را ب رای فراکس��یون رهروان پیش‬ ‫اوردن��د حتی بع��د از انتخاب��ات هیات رئیس��ه وقتی اقای‬ ‫الریجانی با ‪ 187‬رای رئیس مجلس ش��د برخی س��ایت ها‬ ‫خیلی غیرمنصفانه و با بغض به ان پرداختند حال انکه این‬ ‫مباحث ب رای نظام هم خوب نیست‪.‬‬ ‫در روز انتخاب�ات هیات رئیس�ه ‪ 18‬نف�ر از‬ ‫نمایندگان غایب بودند‪ ،‬از مجموع ‪ 270‬نماینده‬ ‫حاضر در صحن‪ ،‬اقای الریجانی ‪ 187‬رای‪ ،‬اقای‬ ‫بخش�ایش اردس�تانی ‪ 32‬رای و اق�ای بیرانوند‬ ‫‪ 26‬رای کس�ب کردن�د‪ 19 ،‬رای س�فید نیز اخذ‬ ‫ش�د و ‪ 6‬نماینده هم رای ندادند‪ .‬به عبارت دیگر‬ ‫‪ 83‬نفر از وکالی ملت به ریاست اقای الریجانی‬ ‫«ن�ه» گفتند‪ ،‬این نش�انه تش�کیالتی رای دادن‬ ‫فراکس�یون اصولگرایان اس�ت ضمن انکه اگر‬ ‫امار غایبان را نیز به ع�دد ‪ 83‬اضافه کنیم تعداد‬ ‫اعض�ای فراکس�یون اصولگرایان(‪101‬نف�ر) به‬ ‫دس�ت م ی اید‪ ،‬در واقع فقط اعضای فراکسیون‬ ‫رهروان والیت به اقای الریجانی رای دادند؟‬ ‫بله‪ ،‬همین طور است‪.‬‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫موقعیت اق�ای باهنر را چطور م ی بینی�د؟ ایا این‬ ‫اختالف ‪ 10‬رایی ب�ا رقیب حفظ م ی ش�ود یا انکه‬ ‫او س�ال اینده باید از پایین جایگاه هیات رئیسه و‬ ‫موضوعات داخل مجلس را دنبال کند؟‬ ‫امیدکرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫بیشتر م ی شد یا کمتر؟‬ ‫مطمئن��ا نواب رئیس در هر ش��رایطی از اعضای‬ ‫فراکسیون رهروان والیت انتخاب م ی شدند کما اینکه همین‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬حتی دوس��تان فراکس��یون اصولگرایان خیلی‬ ‫اصرار به نشست مشترک با رهروان داشتند تا خواسته های‬ ‫متعدد خود را مطرح کنند ولی ما خودمان نپذیرفتیم‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫اگر بیای��د تایید م ی کنم که فض��ای رقابت خیلی‬ ‫نزدیک م ی شود‪ .‬دیگر مثل سال اول نس��بت ارای او به ارای‬ ‫اقای الریجانی ‪ 100‬به ‪ 177‬نخواهد ب��ود اما در عین حال باز‬ ‫اقای الریجانی رئیس م ی ش��ود اما ب��ا رای خیلی نزدیک به‬ ‫اقای حداد‪.‬‬ ‫تو گوی مثلث با بهروز نعمتی‪ ،‬عضو هیات رئیسه مجلس‬ ‫گف ‬ ‫‪39‬‬ ‫دولت‬ ‫مجلس‬ ‫سهم فراکس�یون اصولگرایان در هیات رئیسه‬ ‫با ورود اقای مهرداد بذرپاش به سه نفر افزایش‬ ‫پیدا کرد‪ ،‬حال انکه س�ال اول فق�ط اقای محمد‬ ‫دهق�ان را در جم�ع ‪ 12‬نفر داش�ت و س�ال دوم‬ ‫اقای ضرغام صادقی نیز به او اضافه شد‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رسد هر سال از سهم رهروان در هیات رئیسه‬ ‫کاسته و به سهم فراکسیون اصولگرایان افزوده‬ ‫م ی ش�ود‪ ،‬به نظر ش�ما س�ال اینده چه اتفاقی‬ ‫م ی افتد؟‬ ‫ای راداتی به کار فراکسیون رهروان وجود دارد و باید‬ ‫ان ای رادات برطرف شود‪.‬‬ ‫یعنی دوباره بحث بازنگری در روش ها و منش ها‬ ‫در نح�وه مدیریت فراکس�یون ره�روان والیت‬ ‫پیش م ی اید؟‬ ‫بله‪ ،‬اصالحاتی را باید داش��ته باش��یم که بیشتر‬ ‫بحث ایجاد همدلی و وفاق در فراکسیون دنبال خواهد شد‪.‬‬ ‫پ�س ب ه لح�اظ س�اختاری تغییر نخواه�د کرد‬ ‫همچ�ون س�ال گذش�ته ک�ه تع�داد اعض�ای‬ ‫هیات رئیسه فراکسیون از شش نفر به ‪10‬‬ ‫نفر افزایش پیدا کرد؟‬ ‫اقایان و انهایی که رای ندادند یا باید به یکی از سه نامزد رای‬ ‫م ی دادند یا اگر انها را مناس��ب این جایگاه نم ی دیدند خود‬ ‫کاندیدا م ی ش��دند اما راهی را رفتند که نشانه تنگ نظری و‬ ‫افراط گرایی انهاست‪.‬‬ ‫ممکن است پیامی داش��ته باشد‪ .‬در همین یک‬ ‫سال ش��ناخت نمایندگان از یکدیگر بیشتر م ی شود ضمن‬ ‫انکه اقای بذرپاش رایزن ی های زیادی با خیلی از نمایندگان‬ ‫انجام داد‪.‬‬ ‫باالخره تعدادی که ممکن است دوره گذشته ارای‬ ‫سفید داده باش��ند یا ان دوره در صحن حضور نداشتند ‪ ،‬در‬ ‫انتخابات هیات رئیسه امسال به اقای بخشایش رای دادند‪.‬‬ ‫در کل رای دکتر الریجانی با ‪ 187‬رای نیز مناسب است‪.‬‬ ‫اگر اقای دکتر الریجانی رقیب جدی داشته باشند‬ ‫ارای او بیشتر م ی شود‪.‬‬ ‫فارغ از این موضوع ش�اهد بودیم ک�ه ارای اقای‬ ‫بخش�ایش نیز در قیاس با سال گذش�ته از ‪13‬‬ ‫به ‪ 32‬رای افزایش یافت‪ ،‬این مس�اله را چگونه‬ ‫تحلیل م ی کنید؟‬ ‫چطور الب ی های فراکسیون اصولگرایان در حوزه‬ ‫دبیران توفیق حاصل کرد ام�ا درباره ناظران این‬ ‫اتفاق رخ نداد؟‬ ‫اقایان ضرغام صادقی‪ ،‬مهرداد بذرپاش و محمد‬ ‫دهقان که از فراکس��یون اصولگرایان در س��طح دبی ران به‬ ‫هیات رئیس��ه مجلس راه یافتن��د هر س��ه از خانواده های‬ ‫س��اختار کنونی به نظر مناس��ب اس��ت و‬ ‫اش��کالی ندارد‪ ،‬باید تالش کرد همدل��ی میان اعضا‬ ‫بیشتر شود‪ ،‬بعضا ممکن است افرادی گله مندی هایی‬ ‫داشته باش��ند‪ ،‬امیدواریم با مذاکره بتوانیم مشکل را‬ ‫حل کنیم‪.‬‬ ‫خیر‪ ،‬تاکنون نشستی در مورد این موضوع‬ ‫برنام ه ای هم برای این کار ندارید؟‬ ‫در جلسات ش��ورای مرکزی طبعا موضوع‬ ‫مطرح خواهد شد‪.‬‬ ‫بعض ی ها م ی گویند اتفاقی که در انتخابات‬ ‫هیات رئیس�ه س�ال س�وم مجلس رخ داد‬ ‫متاثر از افزایش نافرمانی داخل فراکسیون‬ ‫رهروان بود که همچنان روند صعودی دارد‪.‬‬ ‫بحث نافرمانی داخل فراکس��یونی مطرح‬ ‫نیس��ت‪ .‬در انتخابات هیات رئیس��ه بیش��تر نظ رات‬ ‫شخصی افراد پیش امد‪.‬‬ ‫باالخره همین دلخوری هاست که نافرمانی‬ ‫داخل فراکسیونی را رقم م ی زند‪.‬‬ ‫دلخوری است اما تبدیل به نافرمانی نشد‪.‬‬ ‫پ�س هنوز دلخ�وری اعضا ب�ه نافرمان�ی داخل‬ ‫فراکسیونی تبدیل نداشته است؟‬ ‫خیر‪ ،‬قطعا این طور نیست‪.‬‬ ‫‪40‬‬ ‫احتمال م ی ده��م باتوجه به اینکه فراکس��یون‬ ‫اصولگرایان اقای مهندس به رام بی رانوند را نامزد خود معرفی‬ ‫کرد‪ .‬ارای او همان تعداد رای کاسته شده از ارای اقای دکتر‬ ‫الریجانی باش��د چراکه اقای بی رانوند ‪ 26‬رای اورد و از ارای‬ ‫دکتر الریجانی نیز ‪ 26‬رای در قیاس با سال گذشته کاسته‬ ‫شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫اق�ای الریجان�ی س�ال گذش�ته در انتخاب�ات‬ ‫هیات رئیس�ه مجلس ‪ 213‬رای اورد‪ ،‬اما امسال‬ ‫ارای او به ‪ 187‬کاهش یافت‪ ،‬عل�ت این اتفاق را‬ ‫چه م ی دانید؟‬ ‫همان طور که گفته ش�د ‪ 19‬نفر هم رای س�فید‬ ‫دادند‪ ،‬شش نفر هم ب ا وجود حضور در صحن ارای‬ ‫خود را به داخل گلدان ها نینداختند‪ ،‬این ارا چگونه‬ ‫قابل ارزیابی است؟‬ ‫ان ‪ 19‬نف��ری که رای س��فید دادند چه کس��انی‬ ‫هستند؟ ایا م ی ش��ود مجلس را بدون رئیس اداره کرد؟ این‬ ‫از چه جهت این صحبت را مطرح م ی کنید؟‬ ‫چون همدلی در فراکسیون اصولگرایان رهروان‬ ‫والیت بیش��تر م ی ش��ود و همان بحث های سال نخست‬ ‫مجلس نهم قوت م ی گیرد و یقینا در چنین شرایطی ارای‬ ‫دکتر الریجانی بیشتر خواهد شد‪.‬‬ ‫اگر روند سال اینده را بخواهید پی ش بینی کنید‬ ‫در ش�رایطی ک�ه فراکس�یون اصولگرایان به‬ ‫طور جدی به عرصه رقاب�ت پا بگذارد‪ ،‬تضعیف‬ ‫وضعیت فراکس�یون رهروان در هیات رئیس�ه‬ ‫تشدید م ی شود یا متوقف؟‬ ‫بیش��تر از این بعید م ی دانم که کرسی در‬ ‫هیات رئیسه نصیب فراکس��یون اصولگرایان شود‪.‬‬ ‫در مجلس افراد مختلف به دنبال این هس��تند که‬ ‫جایگاه در هیات رئیسه پیدا کنند‪ ،‬معموال طیفی که‬ ‫حاکم و مدیر مجموعه اس��ت از طرف طیف رقیب‬ ‫نقد م ی شود شاید این نقد ها باعث اتفاقاتی شود؛ در‬ ‫مجموع دکتر الریجانی ‪ 187‬رای اورد که رای خیلی‬ ‫خوبی است چون در سال نخست ‪ 177‬رای داشت‪.‬‬ ‫نتای�ج انتخاب�ات هیات رئیس�ه را‬ ‫اسی ب شناسی کردید؟‬ ‫نداشتیم‪.‬‬ ‫یک طیف�ی معتقدن�د وقتی اق�ای الریجانی در‬ ‫فقدان حضور رقیب جدی کاهش رای داشت و به‬ ‫لحاظ عددی ‪ 83‬نماینده حاضر نشدند به ریاست‬ ‫دوب�اره او رای بدهند اگر س�ال این�ده یک رقیب‬ ‫جدی داشته باشد رقابتی شانه به شانه به وجود‬ ‫خواهد امد‪ ،‬شما چه ارزیابی دارید؟‬ ‫ایثارگران هس��تند‪ .‬اقای ضرغام صادقی از ازاده های هشت‬ ‫سال دفاع مقدس و فرزند شهید‪ ،‬اقای بذرپاش فرزند شهید‬ ‫و اقای دهقان از ازادگان دوران دفاع مقدس اس��ت‪ ،‬بناب راین‬ ‫حضور انها در هیات رئیسه باعث افتخار مجلس است‪.‬‬ ‫یعنی ش�ما م ی گویید رایی که مجلس به اقای‬ ‫بذرپاش داد پیام سیاسی ندارد؟‬ ‫خیر‪ ،‬رای به ایثارگران بود‪.‬‬ ‫برخی رای ‪ 164‬نماینده به اق�ای بذرپاش را نقد‬ ‫عملکرد هیات رئیس�ه در س�ال دوم و پیامی به‬ ‫دولت روحان�ی تعبیر م ی کنند‪ ،‬پس ش�ما منکر‬ ‫چنین تحلیلی هستید؟‬ ‫فکر م ی کنم طیف منتقد نیز به دنبال حمایت از‬ ‫دولت باشند اما حاال بعضا حرف و مواضعی دارند که شاید با‬ ‫دولت به تفاهم نرسند‪.‬‬ ‫اما س�ال گذش�ته نیز اقای بذرپ�اش کاندیدای‬ ‫عضوی�ت در هیات رئیس�ه مجلس ب�ود اما رای‬ ‫نیاورد‪ ،‬ان موقع احمدی ن�ژاد رئی س جمهور بود‪،‬‬ ‫از انجا که امس�ال توانس�ت به هیات رئیسه راه‬ ‫پیدا کند‪ ،‬این پیامی برای دولت روحانی نیست؟‬ ‫برخی معتقدند تقویت ارای منتقدین دولت در‬ ‫هیات رئیس�ه واکنشی اس�ت به عملکرد سال‬ ‫دوم هیات رئیسه مجلس چراکه هیات رئیسه‪،‬‬ ‫نمایندگان را تحت فش�ار م ی گذاشت تا از وزرا‬ ‫س�وال نپرس�ند یا در بحث س�فرهای خارجی‬ ‫توزیع عادالنه ای وجود نداش�ت‪ .‬فکر م ی کنید‬ ‫س�ال این�ده که س�الی منته�ی ب�ه انتخابات‬ ‫مجلس است جنبه نقادی نمایندگان به دولت‬ ‫پررنگ ش�ود ت�ا از این طریق مش�کالت حوزه‬ ‫انتخابیه خود را در استانه انتخابات رفع و رجوع‬ ‫کنند یا فضای رفاقت و همدلی داخل فراکسیون‬ ‫رهروان تقویت م ی شود؟‬ ‫فضای فراکس��یون دوستانه اس��ت ولی ممکن‬ ‫است تعدادی از دوس��تان به من اعتماد نداشته باشند‪ .‬این‬ ‫طور نیست که نتیجه گیری شود اگر شرایط این طور باشد‬ ‫ان اتفاق م ی افتد و اگر ان طور شد این اتفاق م ی افتد‪ .‬نباید‬ ‫اوضاع را سیاه یا سفید دید‪ ،‬بین این دو رنگ طیفی از رنگ ها‬ ‫وجود دارد‪ .‬فراکسیون رهروان طیف اکثریت مجلس است‪،‬‬ ‫با همه اتفاقاتی که افتاد ممکن است نقدهایی هم بر ما وارد‬ ‫باشد‪ ،‬ما ان نقدها را م ی پذیریم اما دلیلی نم ی شود که خیلی‬ ‫کارهای خوبی که در کش��ور انجام ش��د را فراموش کنیم‪.‬‬ ‫امروز ما مکلفیم کش��ور را بدون جنجال و حاش��ی ه افرینی‬ ‫اداره کنیم‪ ،‬ام��روز به دنبال ان هس��تیم مطاب��ق منویات‬ ‫رهبرمعظم انقالب در کمال ارامش تعامل قوای سه گانه را‬ ‫تقویت کنیم‪ .‬معتقدیم حاال که فراکسیون رهروان والیت به‬ ‫عنوان اکثریت مجلس ‪ 9‬کرسی از ‪ 12‬کرسی هیات رئیسه‬ ‫مجلس را در اختیار دارد م ی تواند خیلی از مس��ائل کشور را‬ ‫با همفکری و همدلی و برنامه ری��زی پیگیری کند‪ .‬ضمن‬ ‫انکه هیچ گاه فراکس��یون رهروان والیت دنب��ال این نبود‬ ‫که در مجلس تکصدایی ایجاد کن��د‪ ،‬همواره در خانه ملت‬ ‫چندصدایی بوده و خواهد بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دیدار در وین‬ ‫پس از مذاک رات کارشناسی ای ران و گروه ‪ 5+1‬مذاکره کنندگان‬ ‫به هم راه محمدجواد ظریف ‪26‬خردادماه راهی وین م ی شوند تا دور‬ ‫جدیدی از مذاک رات هسته ای را اغاز کنند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫بازیپارادوکسیکال‬ ‫تاملی بر تحلیل المانیتور از ماراتن‬ ‫دیپلماتیک ایران و اعضای ‪5+1‬‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫دیدار اخیر دکت��ر محمدجواد ظری��ف و کاترین‬ ‫اشتون در استانبول‪ ،‬ان هم در فاصله زمانی میان مذاکرات‬ ‫«وین ‪ »4‬و «وی��ن ‪ »5‬را م ی توان نقط��ه ای تعیی ن کننده‬ ‫در مذاکرات هس��ته ای ای ران و اعضای ‪ 5+1‬دانس��ت‪ .‬این‬ ‫مذاکرات در حالی ص��ورت گرفت که در جری��ان مذاکرات‬ ‫وین ‪ ،4‬ط��رف امریکایی با ط��رح مس��ائل غیرواقع بینانه‬ ‫و حرکتی ارتجاع��ی عمال مان��ع از پیش��رفت مذاکرات و‬ ‫تدوین پی ش نویس توافقنامه نهایی ش��د‪ .‬وزیر امور خارجه‬ ‫کش��ورمان طی روزهای ‪ 5‬و ‪ 6‬خردادماه با کاترین اشتون‪،‬‬ ‫مسئول سیاس��ت خارجی اتحادیه اروپا در استانبول دیدار‬ ‫و گفت وگو کرد‪ .‬عباس ع راقچ��ی‪ ،‬عضو تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای کشورمان ضمن مفید و سازنده خواندن نشست‬ ‫استانبول اظهار داشت‪« :‬موضوع بحث های مطرح شده در‬ ‫این نشست‪ ،‬چگونگی مدیریت گفت وگوهای اینده با ‪5+1‬‬ ‫بود‪ .‬از س��وی دیگر‪« ،‬مایکل مان» س��خنگوی اشتون نیز‬ ‫ضمن «مفید و طوالنی» دانس��تن این نشست اعالم کرد‬ ‫که ظریف و اشتون پیش��نهاد کرده اند که یک مالقات در‬ ‫سطح کارشناسان نیز به زودی برگزار شود‪ .‬این مذاکرات ‪14‬‬ ‫و ‪ 15‬خرداد ماه در وین برگزار شد‪ .‬بسیاری از کارشناسان و‬ ‫تحلیلگران‪ ،‬نشست استانبول را تبلور اراده سیاسی دو طرف‬ ‫مذاکره کننده ب رای پیشبرد روند گفت وگوها و گام ی رو به جلو‬ ‫در مسیر توافق فراگیر هس��ته ای ارزیابی کردند‪ .‬دیدار وزیر‬ ‫امور خارجه کشورمان و مس��ئول سیاست خارجی اتحادیه‬ ‫اروپا در استانبول را م ی توان به یک تنفس عمیق در فاصله‬ ‫بین مذاکرات بدون نتیجه قبلی و مذاکرات ‪ 26‬خردادماه در‬ ‫وین تشبیه کرد‪ .‬این تنفس عمیق ب رای طرفین از ارجحیت‬ ‫فوق العاده ای برخوردار بوده است‪ .‬تنفس عمیقی که نتیجه‬ ‫ان م ی بایست «تاکید دوباره ای ران بر حقوق هسته ای خود»‬ ‫و «چرخش اجب��اری امریکا از مواض��ع غی ر عقالیی» خود‬ ‫باشد‪ .‬تا کنون بارها اعالم شده که جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫از خطوط قرمز تعیین شده (که همان حقوق حقه هسته ای‬ ‫مل��ت ای ران محس��وب م ی ش��ود) در مذاکرات هس��ته ای‬ ‫عقب نشینی نخواهد کرد و در مقابل‪ ،‬ایاالت متحده امریکا‬ ‫به عن��وان اصل ی ترین عامل برهم زننده پ��ازل مذاکرات در‬ ‫اخرین نشس��ت وین‪ ،‬ناچار به تصحیح مواضع خود خواهد‬ ‫بود‪ .‬در این میان دیگر اعض��ای ‪ 5+1‬نیز نم ی توانند نقش‬ ‫خود را در تنظیم مواضع امریکا نادیده انگارند‪ .‬بدیهی است‬ ‫که در ح��ال حاضر اساس��ا فرصتی ب رای «بازی سیاس��ی‬ ‫غرب» اوردگاه مذاکرات هسته ای با ای ران باقی نمانده است‪.‬‬ ‫توجه به اینکه هنوز تدوین متن توافقنامه اغاز نشده‬ ‫و اختالفات میان طرفین نیز در بس��یاری از مسائل کلی و‬ ‫جزئی به قوت خود باقی مانده اس��ت‪ ،‬کار سخت و بسیار‬ ‫دش��واری تا رس��یدن به توافق در ‪ 20‬ج��والی (‪ 29‬تیر) در‬ ‫پیش اس��ت‪ .‬باید این حقیق��ت را پذیرفت ک��ه مذاکرات‬ ‫وین ‪ ،4‬احتمال رس��یدن طرفین به توافق تا مهلت مذکور‬ ‫را کاهش داده اس��ت‪ .‬با این حال هن��وز نم ی توان احتمال‬ ‫رسیدن به توافق تا این تاریخ را به طور کامل منتفی دانست‪.‬‬ ‫ش��اید یک «گذار اس��تراتژیک» یا «تغییر فوری و هرچند‬ ‫ناخواس��ته» در مواضع امریکا بتواند معادل��ه را تغییر دهد‪.‬‬ ‫در جریان مذاکرات وی��ن ‪ ،4‬دیپلمات های امریکایی هیات‬ ‫مذاکره کننده ای رانی را متهم به «انعطاف ناپذیری در نگارش‬ ‫توافقنامه» کردند‪ .‬در حالی که واقعیت این اس��ت که عدم‬ ‫پیشرفت در مذاکرات هس��ته ای اخیر معلول زیاده خواهی‬ ‫هیات امریکایی بوده و کاخ سفید باید مسئولیت بی ن المللی‬ ‫به نتیجه نرسیدن مذاکرات در زمان فعلی را بپذیرد‪.‬امریکا‬ ‫ناچار اس��ت جهت رس��یدن به توافق نهایی مواضع خود را‬ ‫تغییر دهد‪ .‬اینجاست که «گرفتن تصمیم سخت» برعهده‬ ‫امریکاست نه ای ران! ضمن انکه مواضع تروئیکای اروپایی‬ ‫به همراه چین و روس��یه نی��ز باید در جه��ت تکمیل پازل‬ ‫«تغییر مواضع امریکا» تعریف شود‪ .‬در این میان همراهی‬ ‫با زیاده خواه ی های واشنگتن یا انفعال در ب رابر امریکا نه تنها‬ ‫تاثیری در به نتیجه رس��یدن مذاکرات ندارد‪ ،‬بلکه منجر به‬ ‫شکست مذاکرات خواهد شد‪.‬‬ ‫در عین حال‪ ،‬گزارش اخی��ر اژانس بی ن المللی انرژی‬ ‫اتمی در خص��وص صلح امیز ب��ودن فعالیت هس��ته ای‬ ‫ای ران عمال قدرت مانور مقام��ات امریکایی را در خصوص‬ ‫«ادامه بازی پارادوکسیکال» در میدان هسته ای سخت تر‬ ‫کرده است‪ .‬در روز دوم خرداد ماه امس��ال‪ ،‬مدیرکل اژانس‬ ‫بی ن المللی انرژی هس��ته ای گزارش دوره ای خود را درباره‬ ‫برنامه هسته ای کشورمان منتشر کرد که مهمترین بخش‬ ‫ان اذعان به اقدام های اعتمادساز ای ران بود‪ .‬امانو ضمن اشاره‬ ‫به توافق چندی پیش ای ران و اژانس درباره اجرایی شدن پنج‬ ‫اقدام عملی اعتمادساز دیگر تا سوم شهریور (‪ 25‬اوت) اینده‪،‬‬ ‫تاکید کرد که ای ران به تعهداتش ب ر اساس توافقنامه اذرماه‬ ‫پارسال با گروه ‪ 5+1‬عمل کرده است؛ از جمله‪ ،‬چهار پنجم‬ ‫ذخیره اورانیوم غن ی سازی شده ‪ ۲۰‬درصد خود را خنثی کرده‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫دولت‬ ‫خارجی‬ ‫است و اکنون کمتر از ‪ ۴۰‬کیلوگرم از این ذخیره را در اختیار‬ ‫دارد‪ .‬ای ران طی سال های گذشته همواره همکاری نزدیکی با‬ ‫اژانس بی ن المللی انرژی اتمی داشته و این نهاد نیز همواره‬ ‫بر صلح امیز بودن برنامه هسته ای ای ران تاکید کرده است‪.‬‬ ‫بهروز کمالوندی‪ ،‬س��خنگوی س��ازمان انرژی اتمی در این‬ ‫خصوص م ی گوید‪:‬‬ ‫«گزارش امانو صلح امیزب��ودن تمام فعالی ت های زیر‬ ‫پادمان جمهوری اسالمی ای ران را مورد تاکید قرار داد و هیچ‬ ‫گونه انحرافی را در این فعالی ت ها ندید‪ ».‬وی تصریح کرد‪:‬‬ ‫«گزارش مدیرکل اژانس در مقایس��ه با گزارش های قبلی‪،‬‬ ‫همکاری ها و اقدام های اعتمادساز جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫را به خوبی بازتاب داده است و از این جهت حرکتی رو به جلو‬ ‫در راستای همکاری های ای ران و اژانس محسوب م ی شود‪».‬‬ ‫گزارش اخیر امانو از س��وی رس��انه های غربی نیز به‬ ‫عنوان گزارش��ی مثبت مورد ارزیابی کلی قرار گرفته است‪.‬‬ ‫تا انجا که تلویزیون ملی س��وئیس گزارش جدید اژانس را‬ ‫ب ی سابقه خوانده و م ی گوید‪« :‬تاکنون این نهاد زیرمجموعه‬ ‫س��ازمان ملل متحد‪ ،‬هرگ��ز درباره ای ران تا ای��ن حد مثبت‬ ‫گزارش نکرده بود‪ .‬با امادگی جدی��د ای ران ب رای همکاری با‬ ‫اژانس که در جدیدترین گ��زارش این نهاد بی ن المللی مورد‬ ‫تاکید قرار گرفته اس��ت‪ ،‬امید زیادی وج��ود دارد که بتوان‬ ‫مشاجره هسته ای با این کش��ور را ب رای همیشه حل کرد‪».‬‬ ‫در هر حال انتظار م ی رود اژان��س بی ن المللی انرژی اتمی‬ ‫ طی هفته های اتی و همگام با برگ��زاری مذاکرات وین ‪،5‬‬ ‫گام های موثر تری را در راس��تای دف��اع از حقوق جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران به عنوان یک��ی از اعضای این س��ازمان و‬ ‫همچنین یکی از امضا کنندگان ان‪.‬پی‪.‬ت��ی بردارد‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬طرف امریکایی نیز در فاصل��ه اندک باقیمانده تا ‪20‬‬ ‫ژوئیه (‪ 30‬تیرماه‪ ،‬زمان پایان ضرب االجل زمانی پی ش بینی‬ ‫شده در توافقنامه ژنو) قدرت ش��انتاژ روی مطالعات ادعایی‬ ‫و س��اختگی خود در خصوص برنامه هس��ته ای صلح امیز‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران را نخواهد داشت‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی‪ ،‬ایجاد فضای تبلیغاتی و متغیر در‬ ‫مذاکرات از سوی طرف امریکایی معنا و مفهوم ی نخواهد‬ ‫داش��ت‪ .‬در جریان مذاکرات اخیر وین‪ ،‬س��رگئی ریابکوف‪،‬‬ ‫نماینده روسیه‪ ،‬به کلیدواژه مهمی اش��اره کرده است؛ وی‬ ‫از «متغیر ب��ودن فضای مذاکرات» س��خن گفته اس��ت‪.‬‬ ‫یک رمزگشایی س��اده از اظهارات ریابکوف نشان م ی دهد‬ ‫تنفس عمیق هسته ای در استانبول‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫‪213‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪2‬‬ ‫دیدار ظریف و اشتون در فاصله مذاکرات وین ‪ 4‬و وین ‪5‬‬ ‫با نزدیک تر ش��دن به پای��ان ضرب االجل زمانی‬ ‫تعیین ش��ده در خصوص توافقنامه موقت ژنو‪ ،‬رسانه های‬ ‫مختلف به ص��ورت م��وازی و همزمان احتم��ال تمدید یا‬ ‫عدم تمدید مذاکرات ای ران و اعضای ‪ 5+1‬را مورد بررسی قرار‬ ‫م ی دهند‪ .‬بدیهی است که نقطه مطلوب طرفین رسیدن به‬ ‫توافق نهایی تا پایان ‪20‬ژوئیه است‪ ،‬اما انچه در مذاکرات وین‬ ‫‪ 4‬رخ داد به طور خودکار چاش��نی احتیاط و حتی در مواردی‬ ‫بدبینی را ضمیمه نگاه های موجود کرده است‪ .‬سیدعباس‬ ‫ع راقچی‪ ،‬معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پایان مذاکرات‬ ‫وین ‪ 4‬در خص��وص احتمال به توافق نرس��یدن طرفین تا‬ ‫ضرب االجل زمانی مشخص شده‪ ،‬اعالم کرد‪:‬‬ ‫«ب راس��اس توافق موقت ژنو مهلت مذاک��رات ب رای‬ ‫دس��تیابی به توافق نهایی ‪ 6‬ماه قابل تمدید است و اگر تا‬ ‫تاریخ ‪ 20‬جوالی (‪ 30‬تیر) به توافق نرسیدم ان موقع تصمیم‬ ‫خواهیم گرفت‪ .‬البته امیدواریم تا قبل از پایان این فرصت‪،‬‬ ‫توافق نهایی حاصل شود البته به این شرط که خواسته های‬ ‫ما در مذاکرات تامین ش��ود و همچنین حقوق هس��ته ای‬ ‫ملت ای ران از س��وی طرفین مذاکره رعایت ش��ده باشد‪ ،‬زی را‬ ‫تنها در این صورت اس��ت که توافق نهای��ی محقق خواهد‬ ‫شد‪ ».‬سخنگوی گروه مذاکره کننده هس��ته ای ای ران تاکید‬ ‫کرد‪« :‬ما خواهان این نیستیم که به هر قیمتی تا قبل از ‪30‬‬ ‫تیر به توافق نهایی دس��ت یابیم زی را هدف اصلی ما تامین‬ ‫حقوق و خواسته ملت است به همین خاطر اگر تا ان زمان‬ ‫نیز این هدف محقق نش��ود اتفاق خاصی نیفتاده و ما ب رای‬ ‫ادامه مذاکرات خود در این زمینه ‪ 6‬ماه دیگر فرصت داریم‪».‬‬ ‫در هر حال تحلیلگران مسائل بی ن الملل متفق القول‬ ‫هستند که رس��یدن ای ران و اعضای ‪ 5+1‬به توافق نهایی تا‬ ‫پایان تیرماه به مراتب بهتر از تمدید مذاکرات خواهد بود‪ ،‬زی را‬ ‫در صورت تمدید زمان مذاکرات هس��ته ای با برخی عوامل‬ ‫چالش��ی در این خصوص مواجه خواهیم بود‪ .‬در این میان‬ ‫ش��اید بتوان تحلیل پای��گاه خبری المانیت��ور در خصوص‬ ‫دش��واری های ناش��ی از تمدید مذاکرات (تمدید توافقنامه‬ ‫ژنو ) را به عنوان تحلیلی مبنایی مورد توجه و بررس��ی قرار‬ ‫داد‪ .‬ای��ن پایگاه خبری ب��ه نکات قابل تامل��ی در خصوص‬ ‫«نقاط دشوار» تمدید توافقنامه ژنو اش��اره کرده است‪ .‬طی‬ ‫ماه های اتی رخدادهایی در نظام بی ن الملل رخ خواهد داد که‬ ‫تجمیع و انعکاس انها در صحنه مذاکرات م ی تواند سرعت‬ ‫و ش��تاب طرفین در رس��یدن به توافق نهایی را (در صورت‬ ‫تمدید مذاک��رات ) کاهش دهد‪« .‬پای��ان ماموریت کاترین‬ ‫اشتون»‪« ،‬احتمال جایگزینی شرمن در مذاکرات هسته ای»‬ ‫و «برگزاری انتخابات میاندوره ای کنگره امریکا» سه عاملی‬ ‫هستند که المانیتور از انها به عنوان فاکتورهایی تعیی ن کننده‬ ‫و به عبارت بهتر بازدارنده در مذاکرات نام برده اس��ت‪ .‬پایان‬ ‫ماموریت کاترین اشتون‪ ،‬مسئول سیاست خارجی اروپا یکی‬ ‫از این موارد محسوب م ی ش��ود‪ .‬ب ر اساس تحلیل المانیتور‪،‬‬ ‫تیم کاترین اش��تون نیز که از س��ال ‪ 2011‬تاکن��ون درگیر‬ ‫مذاکرات ای ران است همراه وی به کار خود خاتمه م ی دهند‪.‬‬ ‫اشتون و همکارانش در طول این سال ها توانسته اند اعتماد‬ ‫هر دو طرف ای ران و امریکا را جلب کنند و به طور قطع بسیار‬ ‫سخت اس��ت که افرادی جدید به س��رعت انتصاب شوند و‬ ‫بتوانند به این مذاکرات پیچیده سروسامان بدهند‪ .‬واقعیت‬ ‫امر این اس��ت که جا به جایی اشتون با مس��ئولی دیگر‪ ،‬به‬ ‫صورت خودکار م ی تواند حکم یک سرعت گیر را در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای ای ران و اعضای ‪ 5+1‬ایفا کند‪ .‬حتی اگر این فرد‬ ‫کارل بیلت‪ ،‬وزیر امور خارجه سوئد باشد! از سوی دیگر‪ ،‬اشتون‬ ‫به دلیل ناکام ی های اتحادیه اروپا در عرصه سیاست خارجی‬ ‫(که نمونه بارز ان را در جریان تحوالت اوکراین و حتی س��ر‬ ‫کارامدن راستگرایان افراطی در پارلمان اروپا شاهد هستیم‬ ‫)‪ ،‬نیاز به یک مانور موثر در حوزه دیپلماس��ی خود دارد‪ .‬این‬ ‫فرصت تنها و تنها «پرونده هسته ای ای ران» است‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی اشتون س��عی دارد به صورت توامان در قالب یک‬ ‫واسطه گر و برقرارکننده تعادل در مواضع اعضای ‪ 5+1‬وارد‬ ‫عمل شود‪ .‬بدیهی است که در این میان مسئولیت اشتون‬ ‫سخت و دشوار خواهد بود‪.‬‬ ‫مس��اله بعدی به احتمال جابه جایی وندی شرمن در‬ ‫وزارت امور خارجه امریکا (جابه جایی معاونت وی در وزارت‬ ‫امور خارجه دولت اوباما) مربوط م ی ش��ود‪ .‬وندی شرمن که‬ ‫هم اکنون ریاس��ت هیات مذاکره کننده امریکایی را برعهده‬ ‫دارد‪ ،‬ممکن اس��ت بعنوان جانش��ین بیل برنز‪ ،‬معاون وزیر‬ ‫خارجه این کشور انتخاب شود‪ .‬این منبع همچنین افزود که‬ ‫که ایاالت متحده امری��کا با زیاده خواه ی ها و ش��انتاژهای‬ ‫تبلیغاتی خود در خصوص برنامه هس��ته ای ای ران هر بار با‬ ‫یک رویکرد و رفتار خاص پشت میز مذاکره حضور م ی یابد‪.‬‬ ‫همین مس��اله منجر به بر هم خوردن هارمونی مذاکرات و‬ ‫مانور خواسته ها و انتظارات بعضا پارادوکسیکال در فضای‬ ‫مذاکرات م ی ش��ود‪.‬این در حالی اس��ت که قرائت طرفین‬ ‫نسبت به موضوعات و نقاط اختالفی به طور نسبی یکسان‬ ‫اس��ت‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬ای ران و اعض��ای ‪ ،5+1‬در توصیف‬ ‫ش��رایط و اختالفات موجود دچار مشکل نیستند‪ ،‬اما زمانی‬ ‫که نوبت به مرحله «ارائه راهکار» و «تکیه بر جنبه حقوقی‬ ‫توافقات» م ی رسد کارش��کنی ایاالت متحده امریکا و بعضا ‬ ‫تروئیکای اروپایی اغاز م ی ش��ود‪ .‬بدیهی است که عدم به‬ ‫نتیجه رسیدن مذاکرات هسته ای میان ای ران و اعضای ‪،5+1‬‬ ‫«مسئولیت» و «شکست سختی» را در عرصه بی ن المللی‬ ‫متوجه واشنگتن و دیگر اعضای ‪ 5+1‬خواهد کرد‪ .‬از این رو‬ ‫غرب باید نسبت به هزینه های سخت ناشی از بر هم زدن‬ ‫جو مذاکرات (از طریق اصرار بر خواسته های غیرحقوقی و‬ ‫غیرعاقالنه ) اگاه باش��د؛ هزینه هایی ک��ه بازپرداخت ان از‬ ‫عهده واشنگتن و متحدانش خارج خواهد بود‪.‬‬ ‫دولت باراک اوباما مایل است وندی شرمن تا قبل از ارتقای‬ ‫موقعیتش مذاکرات هسته ای با ای ران را به اتمام برساند‪ .‬اما‬ ‫یکی از مقامات دولت اوباما در این خصوص اعالم کرده که‬ ‫جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا تاکنون در مورد جانشین برنز‬ ‫تصمیمی نگرفته اس��ت‪ .‬اگرچه جابه جایی شرمن به اندازه‬ ‫پایان یافتن ماموریت اشتون در ترس��یم مختصات میدان‬ ‫مذاکرات موث��ر نخواهد بود اما تاثیر روان��ی این جابه جایی‬ ‫در ترکی ب بندی طرف مقابل(اعض��ای ‪ )5+1‬خود را نمایان‬ ‫خواهد ساخت‪ .‬در این میان عامل مهم دیگری نیز وجود دارد‬ ‫که نم ی توان به سادگی از کنار ان گذشت‪.‬‬ ‫برگزاری انتخابات میاندوره ای کنگره امریکا خود حکم‬ ‫یک نقطه و کانون تاثیرگذار در مذاکرات را خواهد داشت‪ .‬در‬ ‫صورتی که جمهوریخواهان بتوانند بر دموکرات ها غلبه پیدا‬ ‫کرده و اکثریت سنا و مجلس نمایندگان را به صورت توامان‬ ‫به دس��ت اورند‪ ،‬کنگره ایاالت متحده امری��کا به غولی بی‬ ‫شاخ و دم در ب رابر کاخ سفید تبدیل خواهد شد‪ .‬الزم به ذکر‬ ‫است که تقابل کنگره و کاخ س��فید بر سر مسائل مختلف‬ ‫همواره تقابلی سخت بوده اس��ت‪ .‬این تقابل در صورتی که‬ ‫کنگره در اختیار یک حزب و کاخ سفید در اختیار حزبی دیگر‬ ‫باشد شدید تر م ی شود‪ .‬در چنین شرایطی م ی توان با نگاهی‬ ‫واقع بینانه تر تحلیل المانیتور از اینده مذاکرات هسته ای (در‬ ‫صورت تمدید مذاکرات ) را دریافت‪ .‬با این حال چنانچه تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای کش��ورمان نیز پیام روشن و گویایی‬ ‫به اعضای ‪ 5+1‬مخابره کرده اس��ت‪ ،‬بر این اساس حتی در‬ ‫صورتی که توافق نهایی تا ‪ 20‬ژوئیه صورت نگیرد‪ ،‬جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران امضاءکننده توافقی که حقوق حقه ملت ای ران‬ ‫را به رسمیت نشناسد نخواهد بود‪.‬‬ ‫در نهایت اینکه کش��یده ش��دن مذاکرات هس��ته ای‬ ‫به دور دوم تاثی��ری در مطالبات ب ر حق جمهوری اس�لامی‬ ‫ای��ران از اعضای ‪ 5+1‬نخواهد داش��ت‪ .‬به عب��ارت بهتر‪ ،‬در‬ ‫اینجا مسئولیت از دست دادن زمان و ایجاد اصطکاک های‬ ‫پی ش بینی شده و پی ش بینی نشده در مذاکرات برعهده طرف‬ ‫مقابل خواهد بود‪ .‬در این میان باید نس��بت به چالش های‬ ‫پی ش بینی نشده نیز توجهی ویژه مبذول داشت‪ .‬یکی از این‬ ‫چالش ها م ی تواند فرسایش ش��دیدتر غرب و کاخ کرملین‬ ‫در اوکراین باش��د‪ .‬در هر حال «زم��ان» اصل ی ترین عنصر‬ ‫و ش��اخصه ای اس��ت که اهمیت فوق العاده ای در مذاکرات‬ ‫هسته ای ای ران و اعضای ‪ 5+1‬خواهد داشت‪ .‬ایا ایاالت متحده‬ ‫امریکا و تروئیکای اروپایی قادر به درک این حقیقت خواهند‬ ‫بود؟‬ ‫سیاست‬ ‫دولت‬ ‫خارجی‬ ‫تدابیری از جمله ابطال اقامت و ابطال شهروندی تکفیری ها‬ ‫را در نظر گرفته اند‪ .‬کشور اتریش نیز از این قاعده مستثنی‬ ‫نیس��ت‪ .‬با این حال خطر تکفیری ها ب��رای اروپا به قوت و‬ ‫قدرت خود باقی است و باید همچنان در قبال این گروه ها‬ ‫چاره اندیشی کرد‪.‬‬ ‫به مبانی فکری گروه های تکفیری اشاره کردید‪.‬‬ ‫تاثیر تفکر گروه های تکفیری و افراطی را بر رفتار‬ ‫بیرونی این گروه ها چگونه ارزیابی م ی کنید؟ ایا به‬ ‫نظر شما م ی توان اساس�ا از نوعی اسالم به نام‬ ‫«اسالم افراطی» سخن به میان اورد؟‬ ‫جهانبایدخطر‬ ‫تکفیری ها را درک کند‬ ‫عامرالبیاتی‪،‬تحلیلگرمسلماندر‬ ‫گفت وگو با هفته نامه مثلث‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اق�ای عامر البیاتی! به عنوان یک مس�لمان‬ ‫که سال هاست مقیم کش�ور اتریش هستید چه‬ ‫ارزیابی و تحلیلی از ش�رایط کنونی مس�لمانان‬ ‫در اروپا دارید؟‬ ‫واقعی��ت امر این اس��ت ک��ه مس��لمانان زیادی‬ ‫هم اکنون ساکن و مقیم اروپا هستند و بس��یاری از انها نیز‬ ‫تابعیت اروپای��ی دارند‪ .‬م��ا افتخار م ی کنیم که مس��لمان‬ ‫هستیم‪ .‬اس�لام دین ازادی و ازادیخواهی است و مسلمانان‬ ‫س��اکن اروپا نیز در مواجهه و برخورد با جامع��ه ای که در ان‬ ‫ساکن هس��تند‪ ،‬نگاهی باز و بس��یط دارند‪ .‬بر این اساس ما‬ ‫روی اعتقادات و ایمان خود پافش��ای و تاکید داریم و در عین‬ ‫حال تعامل موثر و دوستانه ای با اکثر گروه های اروپایی داریم‪.‬‬ ‫با این حال در این میان مواردی نیز وجود دارد که باید نسبت‬ ‫به ان هشیار باشیم‪ .‬یکی از این موارد به وجود گروه هایی باز‬ ‫م ی گردد که تحت عنوان جهاد و با سوء برداشت و سوءاستفاده‬ ‫از این مفهوم متعالی اسالمی مشغول جنگ و ارتکاب اعمال‬ ‫تروریستی و خشونت امیز هستند‪ .‬ما این افراد (تکفیری ها) را‬ ‫اساسا مسلمان نم ی دانیم‪.‬‬ ‫ما ع ربس��تان س��عودی و قط��ر را حام��ی اصلی‬ ‫گروه های تکفیری م ی دانیم‪ .‬نقش منفی عربستان سعودی‬ ‫در این خصوص بر هی چ کس پوشیده نیست‪ .‬ریاض و دوحه‬ ‫هر دو در این خصوص باید نسبت به مسلمانان و جهان اسالم‬ ‫پاسخگو باشند‪ .‬در این میان نقش ع ربستان سعودی به مراتب‬ ‫بدتر است‪ .‬خاستگاه اصلی تروریس ت های تکفیری ع ربستان‬ ‫است‪ .‬باید این موضوع توس��ط همگان در جهان درک شود‪.‬‬ ‫کسانی که در ع ربستان اساس��ا اسالم را نم ی فهمند و درکی‬ ‫از ان ندارند دست به هدایت معکوس و غربالگری افراد زده و‬ ‫گروه های تکفیری و تروریستی را سامان م ی دهند‪ .‬از این رو‬ ‫باید فعالی ت های عربستان سعودی در حمایت از گروه های‬ ‫تکفیری و تروریس��تی به عنوان یک زنگ خطر مش��ترک‬ ‫ب رای جهان اسالم و نظام بی ن الملل درک شود‪ .‬انچه امروز در‬ ‫سوریه و بین گروه های تکفیری م ی گذرد نماد و نشانه ای از‬ ‫نقش افرینی ع ربستان در اموزش و حمایت مالی از گروه های‬ ‫تکفیری است‪ .‬ع ربستان سعودی سعی دارد با درامد ناشی از‬ ‫نفت خود این گروه های تکفیری را در راس��تای اهداف شوم‬ ‫خود هدایت و مدیریت کند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬ع ربستان با استناد‬ ‫به الب ی های خود‪ ،‬که بیشتر نشات گرفته از ثروت این کشور‬ ‫است به تقویت این گروه ها به عنوان وابستگان خط رناک خود‬ ‫بپردازد‪ .‬اینها مواردی است که باید از سوی ما درک شود و مورد‬ ‫توجه قرار گیرد‪ .‬در این میان وظیفه مسلمانان بسیار سنگین‬ ‫است و انها وظیفه دارند اس�لام واقعی را به جهانیان معرفی‬ ‫کرده و از گروه های تکفیری اعالم ب رائتی عمیق کنند‪ .‬نهاهای‬ ‫بی ن المللی نیز در این خصوص نقش مهمی ب ر عهده دارند‪.‬‬ ‫انها نیز باید با همه توان خود به مهار ع ربستان و سیاست های‬ ‫ان در حمایت از گروه های تکفیری بپردازند‪.‬‬ ‫با تشکر از شما که در این گفت وگو شرکت کردید‬ ‫من هم از شما متشکرم‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫خطر گروه های تکفیری در اروپا بسیار جدی است‬ ‫و دستگاه های امنیتی اروپا نیز نسبت به این مساله حساس‬ ‫هستند‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬این گروه های تروریستی که دوباره‬ ‫تاکید م ی کنم اساسا مس��لمان نیستند‪ ،‬هر یک م ی توانند‬ ‫خطری بالقوه ب رای کش��ورهای مختلف اروپایی محسوب‬ ‫‪3‬‬ ‫برگزاری مذاکرات هسته ای اخیر میان ایران‬ ‫و اعضای‪ 5+1‬در وین فرصت گفت وگو و تبادل نظر‬ ‫میان خب رنگاران هفته نامه مثلث و تحلی ل گران‬ ‫مس�ائل بی ن الملل را فراهم کرد‪ .‬عام�ر البیاتی‪،‬‬ ‫رئیس انجمن مس�لمانان ازادیخواه در اتریش از‬ ‫جمله افرادی بود که در محل استقرار خب رنگاران‬ ‫در وین (‪ )Austria Center‬حضوری فعال داشت‪.‬‬ ‫وی در گفت وگو با هفته نامه مثلث از خطری به نام‬ ‫گروه های تکفیری و تروریس�تی سخن به میان‬ ‫اورد‪ .‬گروه هایی ک�ه طی س�الیان اخیر جنایات‬ ‫زیادی در کشورهای مختلف منطقه مرتکب شده‬ ‫و ه م اکنون در سوریه و عراق به حیات شوم خود‬ ‫ادامه م ی دهند‪ .‬ف راتر از این موارد‪ ،‬نقش ع ربستان‬ ‫س�عودی در حمایت از این گروه های تروریستی‬ ‫بر هیچ کس پوشیده نیست‪.‬در حاشیه برگزاری‬ ‫مذاکرات هس�ته ای میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬در‬ ‫وین فرصتی پدید امد تا با این تحلیلگر مسلمان‬ ‫ساکن ات ریش گفت وگویی صمیمانه داشته باشیم‪.‬‬ ‫متن این گفت وگو از نظرتان م ی گذرد‪.‬‬ ‫به نظ�ر ش�ما مول�د و حام�ی اصل�ی گروه های‬ ‫تروریس�تی و تکفیری چه کش�ورهایی هستند؟‬ ‫در مقابله با این کشورها باید چه اقداماتی صورت‬ ‫داد؟‬ ‫سیاست‬ ‫ب�ه خط�ر تکفیری ه�ا اش�اره کردید‪ .‬بس�یاری‬ ‫از اف�راد تصور م ی کنن�د تکفیری ه�ا و گروه های‬ ‫تروریستی که شاهد ادامه جنایات انها در سوریه‬ ‫و عراق هس�تیم‪ ،‬صرف�ا در مح�دوده جغرافیای‬ ‫تعری ف شده ای مش�غول فعالیت هستند‪ .‬با این‬ ‫حال به نظ�ر م ی رس�د خطر وج�ود این اف�راد و‬ ‫گروه های�ی در اروپا نیز جدی اس�ت‪ .‬لطفا در این‬ ‫خصوص بیشتر توضیح دهید‪.‬‬ ‫ش��وند‪ .‬هم اکنون ‪ 200‬نفر با تابعیت اتریش��ی در س��وریه‬ ‫مشغول ارتکاب اعمال تروریستی و جنگ هستند‪ .‬بدیهی‬ ‫است که بازگشت اینها به خاک اروپا م ی تواند مولد خط رات‬ ‫زیادی ب رای این منطقه باشد‪ .‬از این رو خطر تکفیری ها در‬ ‫اروپا به وضوح حس م ی ش��ود‪ .‬نباید این مس��اله را نادیده‬ ‫انگاریم‪ .‬همچنین برخی تکفیری ه��ا دارای تابعیت دیگر‬ ‫کشورهای اروپایی نظیر فرانس��ه و انگلیس هستند‪ .‬اینها‬ ‫هم به لحاظ فکری و هم به لحاظ ارتکاب اعمال تروریستی‬ ‫ب رای جهان تهدید محسوب م ی ش��وند‪ .‬این تهدید باید از‬ ‫سوی همه کشورهای دنیا درک شود و نسبت به مقابله با ان‬ ‫چاره اندیشی جدی شود‪ .‬همچنین شاهد هستیم که دوهزار‬ ‫نفر از نیروهای تکفیری در سوریه تابعیت فرانسوی دارند‪.‬‬ ‫این امار نش��ان م ی دهد که خطر گروه های تکفیری ب رای‬ ‫امنیت اروپا بسیار جدی است‪ .‬در این میان برخی کشورها‬ ‫همان گونه که اشاره کردم اساسا ما شاخه ای به نام‬ ‫اسالم افراطی نداریم‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬اسالم دین صلح و دین‬ ‫ب رادری است‪ .‬اعمال تروریستی و خشونت امیز اساسا نسبتی‬ ‫با اسالم و مس��لمانان ندارد‪ .‬از این رو جهان اسالم باید خطر‬ ‫گروه های تکفیری را به خوبی درک کند‪ .‬نکته ای که در اینجا‬ ‫باید به ان اش��اره کنم به مفهوم «جهاد» باز م ی گردد‪ .‬همان‬ ‫ی که گروه های تکفیری از ان به عنوان توجیه اعمال‬ ‫مفهوم ‬ ‫خود استفاده م ی کنند‪ .‬جهاد در اسالم تعریف و مصداق خاصی‬ ‫دارد و نم ی توان ارتکاب اعمال تروریستی را مصداق جهاد در‬ ‫راه خدا دانست‪.‬‬ ‫چنانچه در دین اسالم تاکید ش��ده است باالترین نوع‬ ‫جهاد‪ ،‬جهاد انس��ان با خود و نفس خود اس��ت‪ .‬انچه امروزه‬ ‫توسط گروه های تکفیری رخ م ی دهد نماد و نشانه ای از اسالم‬ ‫نیست‪ .‬جهاد واقعی یعنی اینکه اخالق ما مطابق با الگوهای‬ ‫ارائه شده توسط دین اسالم باشد و یعنی عمل ما همان عملی‬ ‫باشد که در قران نس��بت به ان تاکید شده است‪ .‬مسلمانان‬ ‫وظیفه دارند تا مفاهیم عمیق اسالمی را ب رای غی ر مسلمانان‬ ‫توضیح و شرح دهند‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫گزارش‬ ‫سکوتیکهنشکست‬ ‫هدف از القای جدایی مشایی از احمدی نژاد چیست؟‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫«به ب��رادرم گفتم تا مش��ایی و اط رافیانش را دور‬ ‫نریزی‪ ،‬ما نیس��تیم‪ .‬البته همین دیروز ش��نیدم که اینها را‬ ‫ریخته دور و مشایی و بقایی را دک کرده است‪ ».‬این سخنان‬ ‫داوود احمدی نژاد یکی از دو خبر مهمی اس��ت که در هفته‬ ‫گذشته پی رامون محمود احمدی نژاد منتشر شده است‪ .‬داوود‬ ‫احمدی نژاد که چند سالی است میانه اش با ب رادرش شکراب‬ ‫ش��ده از احتمال باالی کاندیداتوری محمود احمدی نژاد در‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم خبر داده است‪.‬‬ ‫در نگاه��ی جزی ی ت��ر و در تحلی��ل س��خنان ب��رادر‬ ‫رئی س جمهور سابق دو نکته را م ی توان استنباط کرد‪.‬‬ ‫اول اینکه او نش��انه هایی یافته از اینکه ب رادرش نیت‬ ‫بازگش��ت به پاس��تور کرده اس��ت‪ .‬به یک معنا او خبر داده‬ ‫اس��ت که باید منتظر روزهای داغی باشیم که گویا محمود‬ ‫احمدی نژاد قرار است محور ایجاد ان باشد‪.‬‬ ‫دوم اینکه داوود احمدی نژاد خبر از جدایی اس��فندیار‬ ‫رحیم مشایی از محمود احمدی نژاد داده است‪ .‬این گزاره اگر‬ ‫درست باشد و اگر رئی س جمهور سابق چنین تصمیمی حاال‬ ‫با هر مختصاتی گرفته باشد‪ ،‬بس��یاری از معادالت سیاسی‬ ‫پی رامون او را تغییر خواهد داد‪.‬‬ ‫باید در س��طح دیگری ب��ه تحلیل گفته ه��ای داوود‬ ‫احمدی نژاد پرداخت‪ .‬باید به این خبر غی ر رس��می که اعالم‬ ‫شده بود تالش هایی ب رای حل اختالفات دو ب رادر اغاز شده تا‬ ‫با حمایت داوود از محمود طی ف هایی از اصولگرایان به تغییر‬ ‫رفتار رئی س جمهور پ ی بب رند هم توجه کرد‪.‬‬ ‫از نگاهی باالتر اگر ف��رض اول مبنی بر کاندیداتوری‬ ‫احمدی نژاد را بپذیریم حاال مساله دوم یعنی جدایی محمود از‬ ‫اسفندیار موضوعی قابل بررسی است؛ فاکتوری که نگاه های‬ ‫جدیدی در میان اصولگرایان ایجاد خواهد کرد‪.‬‬ ‫اما چرا جدایی مش��ایی از احمدی نژاد مس��اله مهمی‬ ‫ اس��ت؟ این مس��اله چه تاثیری روی رابط��ه اصولگرایان و‬ ‫احمدی نژاد و البته سرنوش��ت سیاسی رئی س جمهور سابق‬ ‫دارد؟ واقعیت این اس��ت که محمود احمدی نژاد پتانس��یل‬ ‫باالیی ب رای ج��ذب رای دارد‪ .‬این ب��رای اصولگرایان نقطه‬ ‫چالش��ی مهمی است‪ .‬وسوس��ه رای اوری توس��ط او ب رای‬ ‫بازگش��ت اصولگرایان به قدرت یک مساله مهم است؛ یا از‬ ‫جانبی دیگر دولتی که اکنون روی کار است نزدیکترین تفکر‬ ‫را به هاشم ی رفسنجانی دارد‪ ،‬چه اینکه حتی برخی معتقدند‬ ‫دولت روحانی همان دولت هاش��می اس��ت‪ .‬صرف نظر از‬ ‫درستی یا نادرس��تی این عقیده‪ ،‬احمدی نژاد همیشه قطب‬ ‫مقابل هاشم ی رفسنجانی در چند سال اخیر بوده؛ م ی گویند‬ ‫او هر وقت برگردد باز این دو قطبی زنده م ی شود‪ ،‬این بار به‬ ‫شکل دو قطبی روحانی ‪ -‬احمدی نژاد‪.‬‬ ‫پس با این نگاه اصولگرایان م ی توانند به احمدی نژاد‬ ‫به عنوان یک گزینه فکر کنند اما نه به این احمدی نژاد‪.‬‬ ‫احمدی نژاد ارمانی انها همان شهردار سال ‪ 84‬است؛‬ ‫فردی درس��ت با همان مش��خصات‪ .‬ب ی پی رای��ه بگوییم؛‬ ‫اصولگرایان اگ��ر روزی احمدی نژاد را بخواهن��د‪ ،‬او را بدون‬ ‫مشایی خواهند پذیرفت‪.‬‬ ‫این درس��ت همان فصل جدایی اصولگرایان و رئیس‬ ‫دولت دهم در زمان زمامداری اوست‪.‬‬ ‫ایا احمدی نژاد چنین چیزی را م ی پذیرد؟ ایا حاضر است‬ ‫از مواضع خود کوتاه بیاید؟ ایا احمدی نژاد تغییر کرده است؟ ایا‬ ‫ی است‪.‬‬ ‫او به اشتباهاتش معترف است؟ این ها سواالت مهم ‬ ‫غالمحسین الهام س��خنانی را مطرح کرده که نشانه هایی‬ ‫ی را در بر دارد‪.‬‬ ‫مهم ‬ ‫او گفته‪« :‬دوس��تان احمدی نژاد باید با وجود اختالف‬ ‫با ه��م کار کنند‪ ،‬م��ا یک مش��کالتی داری��م‪ ،‬تحریکات‪،‬‬ ‫حساسی ت ها‪ ،‬مشکالت اخالقی‪ ،‬حسادت ها‪ ،‬تنگ نظری ها‬ ‫و… وجود دارد‪ ،‬ضمن اینکه ممکن اس��ت از نظر تحلیلی‬ ‫هم ای راد وجود داشته باشد‪ .‬من یک روز بعد از دولت نهم که‬ ‫بیرون دولت بودم به اقای احمدی نژاد گفتم ش��ما دو دسته‬ ‫از دوستان داری که هر دو شما را قبول دارند ولی خودشان‬ ‫را قبول ندارند‪ .‬هر دو احمدی ن��ژاد را قبول دارند پس باید با‬ ‫هم کار کنند؛ اختالف هم با هم دارند‪ ،‬ولی اختالف مشکلی‬ ‫ندارد‪ .‬من اگر بخواهم به احمدی نژاد نمره دهم نمره عالی‬ ‫م ی دهم ولی ایا مثال اگر بعضی کار ها نم ی شد نم ی توانست‬ ‫فرصت را از مخالفان بگیرد؟! فکر م ی کنم این امکان وجود‬ ‫داشت‪ .‬از احمدی نژاد نه توقع معجزه دارم و نه توقع عصمت‪.‬‬ ‫ش��اید هر کس دیگری هم جای وی بود بدت��ر از او برخورد‬ ‫م ی کرد اما وی در جایگاه خودش به بهترین ش��کل عمل‬ ‫کرده اس��ت‪ ».‬الهام در واقع گفته اس��ت‪« :‬اگر احمدی نژاد‬ ‫اش��تباهی کرده م ی توان از ان گذش��ت بر این مبنا که او‬ ‫معصوم نیست‪ .‬او خواستار اتحاد رفقای پیشین شده است‪».‬‬ ‫محمود احمدی ن��ژاد اگرچه در تصاویری ک��ه از اتاق‬ ‫کارش منتشر م ی ش��ود غالبا در کنار اسفندیار رحیم مشایی‬ ‫اس��ت اما در مجامع عمومی با غالمحس��ین الهام ظاهر‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬فردی که موقعیتش در میان اصولگرایان چندان‬ ‫بد نیست یا ش��اید بتوان گفت م ی تواند روزی حلقه واسط‬ ‫احمدی نژاد با اصولگرایان باشد‪.‬‬ ‫یک نش��انه دیگر هم در این مورد هویدا ش��ده است‪.‬‬ ‫عل ی اکبر جوانفکر که این روزه��ا از نزدیکان احمدی نژاد به‬ ‫ش��مار م ی رود‪ ،‬در مصاحب ه ای گفته اس��ت‪« :‬روابط ب رادرانه‬ ‫و دوس��تانه میان اقای احمدی نژاد و اقای مش��ایی بس��یار‬ ‫مستحکم است‪ ».‬او اما در عین حال یک جمله مهم گفته‬ ‫است‪« :‬اسفندیار رحیم مشایی ب رای همیشه از دنیای سیاست‬ ‫خداحافظی کرده است‪».‬‬ ‫این پازل های اشفته را که کنار هم بگذاریم این نتیجه‬ ‫حاصل م ی ش��ود‪« :‬احمدی نژاد بنای بازگش��ت به سیاست‬ ‫را دارد‪ .‬او تالش دارد کاندیدای انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫دوازدهم ش��ود‪ .‬مش��ایی در کنار او نخواهد بود چرا که او از‬ ‫سیاست کناره گیری کرده اس��ت‪ .‬باید روابط اصولگرایان با‬ ‫احمدی نژاد بازتعریف شود‪ ».‬این تصویری است که هواداران‬ ‫رئی س جمهور سابق م ی خواهند ان را ایجاد کنند‪.‬‬ ‫پیش از این غالمحسین الهام که اکنون از نزدیکترین‬ ‫افراد به محمود احمدی نژاد است گفته بود‪« :‬مساله مبهم‬ ‫این است که ایا اصولگرایان با احمدی نژاد به میدان م ی ایند‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫یا بدون احمدی نژاد‪ .‬اگر ظرفی��ت اجتماعی احمدی نژاد با‬ ‫اصولگرایی مش��ترک باش��د (با توجه به اقبال عمومی به‬ ‫احمدی نژاد) و نماد حضور احمدی نژاد باش��د‪ ،‬تنها جریانی‬ ‫اس��ت که م ی تواند از پس اصالح طلبان و مش��ارکت ی ها در‬ ‫همه طی ف های ان ب ر بیاید و این ظرفیت باالیی اس��ت‪».‬‬ ‫یا در اظهارنظ��ری دیگر بیژن نوباوه‪ ،‬نماین��ده مردم ته ران‬ ‫و از اعضای جبهه پای��داری فاصله گرفت��ن احمدی نژاد از‬ ‫اصولگرایان را رد کرده و م ی گوید‪« :‬اقای احمدی نژاد به هیچ‬ ‫وجه از اصولگرایی فاصله نگرفته اس��ت‪ .‬ایشان همچنان‬ ‫یک اصولگراست‪ .‬باید پذیرفت عملکرد سیاسی با افکار و‬ ‫اندیشه ها متفاوت است‪ .‬این را در زمان دولت احمدی نژاد هم‬ ‫م ی دیدیم‪ .‬اگرچه با اقای احمدی نژاد ارتباط نزدیکی داشتیم‬ ‫اما نس��بت به عملکرد دولت ایش��ان انتقاد هایی داشتیم‪.‬‬ ‫احمدی نژاد اصولگرا بوده و هست‪ .‬ایشان رفتار بسیار خوبی‬ ‫هم داشتند اما در سلیقه های اجرایی با ما متفاوت بود‪ .‬فقط‬ ‫مس��اله ای که با اصولگرایان داش��تند نیز همین مورد بود‪،‬‬ ‫بناب راین بنده به هیچ وجه قبول ندارم که اقای احمدی نژاد از‬ ‫اصولگرایان جداست‪ ».‬دکتر امیر محبیان هم در مصاحب ه ای‬ ‫با مثلث گفته است‪« :‬در اینکه احمدی نژاد در بخش هایی از‬ ‫اصولگرایان نفوذ دارد نباید تردید کرد‪ .‬او توانسته در دوران‬ ‫قدرت خطوط هواداری را شناسایی و حتی ساماندهی کند‪.‬‬ ‫تالش احمدی نژاد مهندس��ی ش��رایط به گونه ای است که‬ ‫ریزش های ناش��ی از یاس به روحانی به حس��اب او ریخته‬ ‫شود‪ ».‬در این میان محمدرضا میرتاج الدینی که از نزدیکان‬ ‫رئی س جمهور سابق محسوب م ی شود‪ ،‬گفته بود‪« :‬محمود‬ ‫احمدی نژاد پایگاه اجتماعی خوب��ی دارد و از اقبال مردمی‬ ‫ برخوردار است‪ ،‬بناب راین ایشان در صورت کاندیداتوری ب رای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری اتی م ی تواند موفق شود‪».‬‬ ‫ح��اال م ی ماند مس��اله مش��ایی و گفته ه��ای داوود‬ ‫احمدی نژاد‪ .‬ص��ادق زیباکالم اس��تاد دانش��گاه ته ران در‬ ‫این مورد معتقد اس��ت‪« :‬ما نم ی توانیم ب��ه صحب ت های‬ ‫اقای داوود احمدی نژاد اس��تناد کنیم چراکه ایشان بیشتر‬ ‫امید و ارزوهایش��ان را مطرح کرده اند‪ .‬عالوه بر اقای داوود‬ ‫احمدی نژاد بسیاری از اصولگرایان هم ارزوی به هم ریختن‬ ‫رابطه محمود احمدی نژاد با مش��ایی و بقایی دارند‪ ،‬با این‬ ‫وجود هیچ عالئمی دیده نم ی شود که این رشته انس و الفت‬ ‫گسسته شده باش��د‪ ».‬وی م ی گوید‪« :‬مشکل اصولگرایان‬ ‫اس��تقالل اقای احمدی نژاد و رابطه اش با مش��ایی است‪،‬‬ ‫بناب راین از یک س��و ‪10‬میلیون رای‪ ،‬این طیف را وسوس��ه‬ ‫م ی کند تا ب��ه احمدی نژاد متصل ش��وند و از س��وی دیگر‬ ‫اس��تقالل احمدی نژاد مانعی اس��ت ب رای ایجاد پیوند بین‬ ‫اصولگرایان و اقای احمدی نژاد‪».‬‬ ‫اما یک تحلیل دیگر هم وجود دارد‪ .‬محمود احمدی نژاد‬ ‫در چند هفته اخیر تالش هایی را ب رای نزدیکی با اصولگرایان‬ ‫اغاز کرده است‪ .‬پیام جدایی از مشایی هم در این راستا قابل‬ ‫تحلیل است‪ .‬ب رادرش داوود احمدی نژاد م ی گوید‪« :‬احتمال‬ ‫کاندیداتوری ب رادرم در انتخابات ریاست جمهوری اینده‪ ،‬خیلی‬ ‫زیاد است و با روندی که اقایان در پیش گرفته و اوضاعی که‬ ‫درست کرده اند‪ ،‬مردم در حال گرایش به احمدی نژاد هستند‪».‬‬ ‫این درست همان گزاره ای است که رئی س جمهور سابق در‬ ‫حال پ ر رنگ کردن ان است‪ .‬احمدی نژاد م ی داند اصولگرایان‬ ‫اگر با جدایی مش��ایی مواجه شوند ممکن است به بازگشت‬ ‫دوباره او فکر کنند؛ به ان مدلی که او در ذهن دارد یعنی ایجاد‬ ‫دوگانه روحانی احمدی نژاد‪ .‬احمدی نژاد به اصولگرایان احتیاج‬ ‫دارد‪ .‬او م ی داند در ساختار سیاسی ای ران بازگشت مجدد یک‬ ‫رئی س جمهور تا کنون تجربه موفقی به همراه نداشته است‬ ‫اما او فردی متفاوت است‪.‬‬ ‫تفاوت های او شاید بتواند سنت پیشین را بر هم زند‪.‬‬ ‫سکوتی که نشکست‬ ‫احمدی نژاد یک سال پس از پایان ریاست جمهوری اش‬ ‫باالخره سکوتش را شکست‪ .‬او به مشهد رفت و در سالگرد‬ ‫ان مناظره جنجالی به سخنرانی پرداخت‪ .‬احمدی نژاد اگر چه‬ ‫حرف های مهم ی نزد و ترجیح داد میدان را به غالمحسین‬ ‫الهام بس��پارد اما یک نکته ظریف را مطرح کرد‪ .‬او گفت به‬ ‫همه اصول اصلی و ارزش ها همچنان پایبند است و تا پایان‬ ‫در خدمت مردم خواهد ماند‪ .‬این یعنی یک پالس ظریف به‬ ‫اصولگرایان‪.‬‬ ‫احمدی نژاد این بار ب��رادرش امیر را به همراه خود برده‬ ‫بود‪ .‬یک حلقه کوچک پی رامون او شکل گرفته است‪ .‬رفقای‬ ‫قدیمی رجعت کرده اند‪ .‬کلهر‪ ،‬الهام و جوانفکر‪ ،‬مثلثی که هر‬ ‫ضلع اش کارکرد ویژه خود را دارد‪.‬‬ ‫بازداشت نزدیکان رئیس جمهور سابق‬ ‫در چن��د روز اخی��ر ام��ا دو نف��ر از نزدی��کان محمود‬ ‫احمدی نژاد بازداشت شده اند‪ .‬عبدالرضا داوری که از نزدیکان‬ ‫رسانه ای رئی س جمهور سابق است چند روز پیش بازداشت‬ ‫شد‪ .‬او پیش از این به خبرگزاری اریا گفته بود‪« :‬من مسئول‬ ‫تشکیالت «هما» هستم‪« .‬هما» مرکز هماهنگی هواداران‬ ‫احمدی نژاد است‪».‬‬ ‫البته چند روز بعد از این مصاحبه اخباری منتش��ر شد‬ ‫مبنی بر اینکه این نقش رسانه ای از عبدالرضا داوری سلب‬ ‫شده و به غالمحسین الهام واگذار شده است‪.‬‬ ‫بهمن ش��ریف زاده فرد دیگری اس��ت که در چند روز‬ ‫اخیر بازداش��ت شده اس��ت‪ .‬ش��ریف زاده که در اردیبهشت‬ ‫سال گذش��ته رئیس س��تاد انتخاباتی «زنده باد بهار» شده‬ ‫بود‪ ،‬م ی کوشید تا رحیم مشایی‪ ،‬رئی س جمهور یازدهم شود‪.‬‬ ‫مدیریت گروه اخالق و عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‬ ‫اسالمی‪ ،‬سردبیری فصلنامه کتاب نقد‪ ،‬سردبیری فصلنامه‬ ‫ایین سلوک‪ ،‬سرپرس��تی دفتر انتشارات س��ازمان اوقاف و‬ ‫امور خیریه‪ ،‬س��ردبیری روزنامه الوفاق وابس��ته به موسسه‬ ‫مطبوعاتی ای��ران‪ ،‬مدیریت دفتر مطالع��ات و پژوهش های‬ ‫دینی موسس��ه ای ران و مدیریت گروه مطالعات دینی مرکز‬ ‫فزاده در‬ ‫ملی مطالعات جهانی شدن‪ ،‬از اشتغاالت بهمن شری ‬ ‫دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد بوده است‪ .‬وی در‬ ‫زمان فعالیت در موسسه مطبوعاتی ای ران‪ ،‬کتابی با عنوان‬ ‫«گفتمان بهار» با شمارگان دوهزار نسخه چاپ کرد که در بر‬ ‫گی رنده سخنران ی های اسفندیار رحیم مشایی بود‪.‬‬ ‫روزگار سخت محمود‬ ‫اما کار ب رای احمدی نژاد چندان هم س��اده نیس��ت‪ .‬او‬ ‫م ی داند اصولگرایان گالیه های س��فت و سختی از او به دل‬ ‫دارند‪ .‬احمدی نژاد م ی داند ش��کاف میان او و رفقای سابقش‬ ‫با چند همنشینی و موضعگی ر های از جانب باال راهگشای‬ ‫او نخواهد برد‪ .‬اکثریت اصولگرایان تمای��ل چندانی ندارند‬ ‫ک��ه دوران او تکرار ش��ود‪ .‬غالب انها ترجی��ح م ی دهند ت ا با‬ ‫یک گزینه جدید به میدان رقابت بازگردند‪ .‬انها فردی شبیه‬ ‫خود را م ی خواهن��د‪ .‬احمدی نژاد‪ ،‬احمدی ن��ژاد اصولگرایان‬ ‫نیست‪ .‬سال هاس��ت که او تغییر کرده است‪ .‬شاید زمان که‬ ‫بگذرد‪ ،‬احمدی نژاد که حاال مدت هاست با قدرت خداحافظی‬ ‫کرده ای��ن گزاره را کامال احس��اس کن��د‪ .‬دیوار می��ان او و‬ ‫اصولگرایان ان چنان بلند اس��ت که وسوسه های رای اوری‬ ‫هم رفاقت پیشین را بازسازی نخواهد کرد‪ .‬چه اینکه اولین‬ ‫نشانه اش ب ی پاسخ ماندن تماس های او ب رای دیدار با بزرگان‬ ‫اصولگراست‪ .‬احمدی نژاد در سیاست رسمی ای ران تمام شده‬ ‫اس��ت؛ این ش��اید باورش ب رای رئی س جمهور سابق سخت‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫| شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪45‬‬ ‫نامه های امام‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫امام خمینی (ره) در طول عمر پ ر برکتشان نام ه های ب ی شماری که عمدتا بازتابی‬ ‫از تحوالت روز بود را ارس�ال م ی کردند‪ .‬چه زمانی که در اغاز نهضت اسالمی مردم‬ ‫ایران در ابتدا با نام ه نگاری با سران رژیم تذکراتی را به انها م ی دادند و چه زمانی که‬ ‫نام ه های سرگشاده در انتقاد شدید از انها منتشر م ی کردند‪ .‬بعد از انقالب هرگاه امام‬ ‫تشخیص م ی دادند‪ ،‬با پیام های خود جریانی مهم را در کشور پای ه گذاری م ی کردند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫نگاهی به نامه های تاریخی بنیانگذار انقالب اسالمی‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سیاست نامه امام‬ ‫‪1‬‬ ‫ماجرای نامه امام به منتظری‬ ‫ماجرای دستگیری باند س��ی د مهدی هاشمی سراغاز‬ ‫اختالفات جدی ای��ت اهلل منتظری و ام��ام خمینی(ره) بود‪.‬‬ ‫بر این اساس بین س��ال های ‪ 64‬تا ‪ 68‬نامه هایی میان امام‬ ‫و منتظری رد و بدل ش��د که بع د ها حاج احمد خمینی ان را‬ ‫ب رای اولین بار در کت��اب رنجنامه ای که به این مناس��بت‬ ‫منتش��ر ش��ده بود‪ ،‬بازتاب داد‪ .‬هاشم ی رفس��نجانی نیز در‬ ‫کتاب خاط رات سال ‪ 65‬خود با اش��اره به تحوالت منجر به‬ ‫عزل منتظری روایتی نزدیک به روایت حاج احمد اقا منتشر‬ ‫م ی کند‪« :‬پس از دستگیری سی د مهدی هاشمی خبر رسید‬ ‫که قرار اس��ت فیلم اعتراف��ات او از تلویزیون پخش ش��ود‬ ‫که این ام��ر موجب نگران��ی ایت اهلل منتظری ش��ده بود‪...‬‬ ‫من و س��ی د احمد و اقای خامنه ای با ام��ام توافق کردیم که‬ ‫بخش هایی از فیلم که مربوط به ای��ت اهلل منتظری و بیت‬ ‫ایشان بود پخش نشود‪ .‬مصاحبه سی د مهدی را از رادیو گوش‬ ‫دادیم‪ .‬چیزهایی در مورد بیت و مدارس و کتابخانه سیاسی‬ ‫ایش��ان گفت که به نفع ایت اهلل منتظری نب��ود‪ .‬قرار نبود‬ ‫این قسمت ها پخش ش��ود‪ .‬پس از این واقعه دفتر ایت اهلل‬ ‫منتظری در اطالعی ه ای هرگونه دخالت سیدمهدی هاشمی‬ ‫در دفتر و م��دارس و برنامه های ایش��ان را تکذیب کرده و‬ ‫اظهارات سی د مهدی هاش��می را نسبت به موضوعات فوق‬ ‫جدا تکذیب کرد‪.‬‬ ‫ی هاشمی‪ ،‬ایت اهلل منتظری در‬ ‫پس از دستگیری مهد ‬ ‫اعتراض به این دستگیری مالقات های خود را تعطیل کرد‪.‬‬ ‫وی اط رافیان امام را در این وقایع مقصر قلمداد م ی کرد و این‬ ‫در حالی بود که تالش اط رافیان امام ب رای بهبود روابط اغاز‬ ‫شده بود‪ .‬قرار ش��د از امام تقاضا کنیم که ایشان را به ته ران‬ ‫بخواهند و به ایشان محبت نمایند‪ .‬سپس تالش شود که‬ ‫خاطر ایشان راضی شود‪ .‬عصر احمد اقا اطالع دادند که امام‬ ‫دستور داده اند که ایش��ان به ته ران بیایند و قرار شد شب در‬ ‫جلسه سران قوا هم باشند‪ .‬شب ایت اهلل منتظری از قم امدند‪.‬‬ ‫با اقایان خامنه ای و اردبیلی میهم��ان احمداقا بودیم‪ .‬امام‬ ‫هم ش��رکت کردند‪ .‬به اقای منتظری خیلی محبت کردند‬ ‫و گفتند وجود شما ب رای انقالب ضرورت دارد و حفظ اعتبار‬ ‫شما وظیفه همه است و دستور تعقیب سید مهدی هاشمی‬ ‫ هم به همین منظور بود که بیت شما مطهر شود‪ .‬به ایشان‬ ‫دستور دادند که وضع خودشان را عادی کنند‪ .‬اقای منتظری‬ ‫نم ی پذیرفتند ولی امام اصرار کردند‪ .‬نزدیک بود امام عصبانی‬ ‫شوند که با دخالت ما وضع بهتر شد‪ .‬امام خیلی کوتاه امدند‬ ‫و متاسفانه اقای منتظری نرم نم ی ش��دند‪ .‬امام یکی دوبار‬ ‫صریحا گفتند که عمرش��ان نزدیک به پایان اس��ت و شاید‬ ‫چند روز دیگر بیشتر زنده نباشند‪ .‬دکترها گفته اند امام نباید‬ ‫دچار عصبانیت شوند‪ .‬خیلی متاثر شدیم‪ .‬ضمنا به مناسبتی‬ ‫فرمودند احمداقا اعز اشخاص در دل ایشان اند‪ ،‬اگر خطایی‬ ‫کند مثل دیگران او را تعقیب م ی کنند‪ .‬باالخره اقای منتظری‬ ‫قبول کردند که مالقات ها را به طور محدود شروع کنند ولی‬ ‫نپذیرفتند که مثل گذشته صحبت و سخنرانی و دخالت در‬ ‫امور نمایند‪ .‬امام خمینی(ره) هم در پاسخ به استمداد اقای‬ ‫منتظری گفته بودند‪« :‬من دخالت نم ی کنم‪ .‬ب رای شفاعت‬ ‫نزد من نیایید‪ ».‬عصر اقای ری شهری امد‪ .‬گفت نامه ای به‬ ‫امام نوشته و پیشنهاد کرده که س��یدهادی (هاشم ی داماد‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫کوتاه و قاطع خود روحیه شاه را خرد کرده و او را وادار به تسلیم‬ ‫نماید‪ .‬امام دراین باره م ی فرمایند؛ شاه از دیدن من یکه خورد‬ ‫و او در حین صحبت بر گفته هایش مسلط نبود‪.‬‬ ‫امام خمینی تا زمان حیات مرحوم ایت اهلل بروجردی در‬ ‫حوزه مشغول بود‪ .‬بعد از فوت زعیم حوزه علمیه قم و مرجع‬ ‫شیعیان جهان‪ ،‬امام خمینی مبارزه سیاسی را با نامه نگاری‬ ‫به مقامات مسئول در رژیم شاه شروع کردند‪ .‬نامه نگاری به‬ ‫امیر اسداهلل علم در مورد قانون انجمن های ایالتی و والیتی‬ ‫و نامه شاه در مورد ماجرای انقالب سفید‪ .‬لحن نامه امام در‬ ‫این زمان با اینکه قائل به این بودند که شاه به عنوان سلطان‬ ‫جائر‪ ،‬رویک��ردی غی ر دین��ی دارد اما محترمانه ولی بس��یار‬ ‫مستدل و حاوی انتقادات جدی به شیوه رفتار شاه و مسئوالن‬ ‫رژیم اس��ت‪ .‬در این میان م ی بینیم وقتی شاه بر انجام امور‬ ‫غیر دینی خ��ود اصرار م ی ورزد و حتی در برخ��ی از موارد در‬ ‫س��خنران ی های عمومی روحانیون را ارتجاع س��رخ و سیاه‬ ‫م ی نامد و از الفاظ بس��یار توهی ن امیز استفاده م ی کند‪ ،‬امام‬ ‫سیاست نامه نگاری را کنار م ی گذارد و رو به سخنران ی های‬ ‫علنی م ی اوردن��د‪ .‬س��خنران ی های تاریخی ک��ه هر کدام‬ ‫تاریخ ساز است‪ .‬بعد از تبعید امام خمینی به ترکیه و بعدها‬ ‫نجف‪ ،‬امام در مجلس درس خود‪ ،‬گاهی سخنانی در انتقاد‬ ‫از رژیم ش��اه بیان م ی کنند‪ .‬در ان سال ها درس والیت فقیه‬ ‫را شروع م ی کنند و در واقع با اینده نگری مانیفست تاریخی‬ ‫انقالب اسالمی را تدوین م ی نمایند‪ .‬عمده نامه هایی که در‬ ‫این سال ها به امام خمینی ارسال م ی شد و ایشان پاسخ ان‬ ‫را م ی دادن��د در واقع بازتابی از رخدادهای روز جهان اس�لام‬ ‫بود‪ .‬از جمله نامه به علمای اس�لام بعد از اتش کش��یدن‬ ‫مس��جداالقصی و نامه اجازه از س��هم امام ب رای کمک به‬ ‫گروه های فلسطینی و پاسخ به دانشجویان و انجمن های‬ ‫اسالمی خارج از کشور بود‪ .‬خروج از ع راق و سفر به فرانسه‬ ‫رسانه های گروهی را به دور امام کشاند‪ .‬امام در این سال ها‬ ‫تو گو‬ ‫که منجر به سقوط سلطنت در ای ران شد‪ ،‬سیاست گف ‬ ‫با رسانه های خارجی را در دس��تورکار قرار دادند که در واقع‬ ‫بازتاب رسانه ای قیام مردم ای ران را به شبکه های تلویزیونی و‬ ‫رادیویی برد‪ .‬پیروزی انقالب اسالمی ای ران نقطه عطف تاریخ‬ ‫ش��یعه و ای ران بود؛ امام خمین ی (ره) به عنوان رهبر انقالب‬ ‫اسالمی مردم ای ران در واقع هدایتگر و در راس امور انقالب‬ ‫قرار داشتند‪ ،‬به صورتی که اش��خاص و جریان های انقالبی‬ ‫معتقد به نظام سعی در اتصال به نظ رات و بیانات او داشتند‪.‬‬ ‫در همان روزهای اول انقالب‪ ،‬امام خمینی در قالب پیام های‬ ‫انقالبی س��عی در ارتباط گیری با معتقدان انقالب اسالمی‬ ‫داشتند‪ .‬پیام های حماسی امام ب رای ازادسازی شهر پاوه که‬ ‫در ان تاکید کردند‪« :‬از اط راف ای ران‪ ،‬گروه های مختلف ارتش‬ ‫و پاس��داران و مردم غیرتمند تقاضا کرده اند که من دستور‬ ‫بدهم به س��وی پاوه رفته و غائله را ختم کنن��د‪ .‬من از انان‬ ‫تشکر م ی کنم؛ و به دولت و ارتش و ژاندارمری اخطار م ی کنم‬ ‫اگر با توپ ها و تانک ها و قوای مجهز تا ‪ 24‬س��اعت دیگر‬ ‫حرکت به سوی پاوه نش��ود‪ ،‬من همه را مسئول م ی دانم‪».‬‬ ‫به عنوان راهکار اساسی ازاد سازی این شهر مورد توجه جدی‬ ‫همه عالقه مندان به انقالب قرار گرفت‪ .‬در س��وی دیگر اما‬ ‫پیام امام در مورد تهاجم ع راق به ای ران که یک پیام حماسی‬ ‫و عام ب رای عالقه مندان به ای ران دارای بعد ناسیونالیس��تی‬ ‫بسیار قوی اس��ت‪ .‬گویی امام امت نبض مردم را در دست‬ ‫داشت و مردم با یک کالم او حماسه م ی افریدند‪ .‬در این میان‬ ‫در کنار پیام‪ ،‬امام به سخنران ی هایی خود نیز ادامه م ی دادند و‬ ‫عمق استراتژیک انقالب اسالمی ای ران را تدوین م ی کردند‪.‬‬ ‫سنت نامه نگاری اما هنوز ادامه داشت؛ گاهی امام در‬ ‫پاسخ به شخص یا گروهی از نسبت به موضوعات روز اعالم‬ ‫موضع گیری م ی کردند‪ .‬در ماجرای ‪ 99‬نماینده مجلس که در‬ ‫مجلس شورای اسالمی نسبت به نخس ت وزیری میر حسین‬ ‫موسوی مواضعی اتخاذ کرده بودند یا پاسخ به نامه ایت اهلل‬ ‫امام ی کاشانی در مورد شورای نگهبان که مورد فشار برخی‬ ‫از گروه ها و اش��خاص در ارتباط با انتخابات‪ ،‬امروز به عنوان‬ ‫مرامنامه ش��ورای نگهبان در اتاق جلسات انها نصب شده‬ ‫اس��ت‪ .‬یا نامه اقای انص��اری که منجر به منش��ور ب رادری‬ ‫ش��د‪ .‬این نامه بازتابی از جناح بندی گروه هایی سیاسی در‬ ‫جمهوری اسالمی بود‪ .‬از س��وی دیگر نامه امام در سال ‪66‬‬ ‫که منجر به تعطیلی حزب جمهوری اسالمی شد‪ ،‬مواردی‬ ‫است که امام راحل خود راسا وارد ماجراهای سیاسی کشور‬ ‫م ی شدند‪ .‬در این گزارش به دو روایت از نامه نگاری امام یکی‬ ‫در بعد بی ن المللی و دیگر در داخل کشور اشاره م ی شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫سنت نامه نگاری علما ریش��ه در تاریخ شیعه دارد؛‬ ‫جایی که علما با دس��تخطی و مهر زیر ان در برخی اوقات‬ ‫تاریخ س��از م ی ش��دند و نمونه ای ب رای علمای بعد از خود‪.‬‬ ‫تاریخ شیعه جدا از ماهیت مذهبی خود در یکصد سال اخیر‬ ‫به شدت به عرصه سیاست ای ران نزدیک بوده است‪ ،‬حتی در‬ ‫دوران فترت بعد از مشروطه نیز سکوت اعتراض گونه علمای‬ ‫شیعه هیچ گاه نشانی از همراهی با حکومت های وقت را به‬ ‫جا نگذاشته است‪ .‬در این میان امام خمینی(ره) که از نزدیک‬ ‫تحوالت بعد از مش��روطه به خصوص ته ران و مجلسی که‬ ‫مرحوم مدرس در ان یگانه فری��اد علیه دیکتاتوری بود را به‬ ‫چشم دیده اس��ت و بعد از ان خفقان عصر چکمه رضاخانی‬ ‫را حس کرده بودند‪ ،‬انقالب ب رای خدا را دستورکار اولین نامه‬ ‫خود قرار دادند‪ .‬این در ش��رایطی اس��ت که امام خمینی در‬ ‫ب رابر شبهاتی که کس��روی ها و حکم ی زاده ها علیه مبانی‬ ‫اعتقادی شیعه به راه انداخته بودند پاسخی از جنس کتاب‬ ‫کشف االس��رار دادند اما در ان س��ال های دهه ‪ 20‬این لحن‬ ‫از رهب��ر بعدی انقالب اس�لامی ای ران نش��ان از اغاز راهی‬ ‫طوالنی بود‪.‬‬ ‫نخستین بیانیه سیاس��ی امام خمینی(ره) به صورت‬ ‫نامه ای منتقدانه و حماس��ی خطاب به علما و ملت در دفتر‬ ‫یادبود کتابخانه وزیری ش��هر یزد نگاشته شده است‪ .‬لحن‬ ‫و محتوای بیانیه گواه ان اس��ت که نویس��نده روشن بین و‬ ‫اینده نگر ان‪ ،‬در ش��رایط موجود زمان نگارش انتظار قیام و‬ ‫خیزش��ی را نداش��ته اما بدین طریق زنگ خطر و بیدارباش‬ ‫را به صدا دراورده اس��ت‪ .‬این پیام با موضوع دعوت به قیام‬ ‫ب رای خدا صادر شده و یکی از تاریخ ی ترین اسناد مبارزاتی‬ ‫امام خمینی(ره) به ش��مار م ی رود و اصل نسخه خطی ان‬ ‫در کتابخانه وزیری یزد نگهداری م ی ش��ود‪ .‬امام در این نامه‬ ‫ ب ی مخاطب خاص در حالی که همه علما را مورد خطاب قرار‬ ‫م ی دهد‪ ،‬م ی گوید‪« :‬هان ای روحانیان اسالمی! ای علمای‬ ‫ربانی! ای دانشمندان دیندار! ای گویندگان ایی ن دوست! ای‬ ‫دینداران خداخواه! ای خداخواهان حق پرست! ای حق پرستان‬ ‫ش��رافتمند! ای ش��رافتمندان وطن خواه! ای وطن خواهان‬ ‫با نام��وس! موعظت خدای جه��ان را بخوانی��د و یگانه راه‬ ‫اصالحی را که پیش��نهاد فرموده بپذیری��د و ترک نفع های‬ ‫شخصی کرده تا به همه سعادت های دو جهان نائل شوید‪».‬‬ ‫امام در س��ال های دهه ‪ 20‬و ‪ 30‬در حوزه علمیه قم در‬ ‫مقام اس��تادی نس��بت به برخی از انحرافاتی که در جامعه‬ ‫رخ م ی داد‪ ،‬واکنش های��ی در درون حوزه انج��ام م ی دادند‪،‬‬ ‫ضمن اینکه مرجعی��ت عامه ش��یعیان تحت نظر ایت اهلل‬ ‫بروجردی فضا را به صورتی دراورده بود که بسیاری از مراجع‬ ‫و علمای حوزه‪ ،‬تا زمانی که مرجع تامه ش��یعیان اقدامی را‬ ‫در دس��تورکار قرار ندهند‪ ،‬انها نیز انجام نم ی دادند‪ .‬در این‬ ‫میان ب راس��اس کتاب خاط رات ایت اهلل عل ی اکبر مسعودی‬ ‫خمینی که توسط انتشارات مرکز اسناد انقالب اسالمی به‬ ‫چاپ رسیده اس��ت امام تنها یک بار به مالقات شاه رفته و‬ ‫وی حامل نامه ایت اهلل بروجردی به او بوده‪ .‬در س��ال ‪1329‬‬ ‫یکی از مبلغین بهایی در سیزدهم اس��فند ‪ 1328‬در محل‬ ‫رباط‪ ،‬نزدیک روس��تای ابرقوی یزد یک زن مسلمان و پنج‬ ‫فرزند او را با تبر و چاقو تکه تکه کرد‪ .‬وقتی قاتل و هم دستان‬ ‫بهایی دیگرش دستگیر شدند‪ ،‬رژیم شاه تالش کرد یا جریان‬ ‫را به گردن غی ر بهای ی ها بیندازد و یا پرونده را بدون مجازات‬ ‫قاتل و پشتیبانان او مختومه نماید‪ .‬ایت اهلل بروجردی متوجه‬ ‫شدند که اگر در این مورد کوتاه بیایند‪ ،‬رژیم شاه در سرپوش‬ ‫گذاردن بر جنایات بهای ی ها جری خواهد شد و بهای ی ها در‬ ‫کشور ازادانه دس��ت به چنین جنایات فجیعی خواهند زد‪.‬‬ ‫بناب راین تصمیم گرفت در این مورد قاطع و بدون مسامحه با‬ ‫شاه برخورد نماید‪ .‬چنین شد که امام خمینی(ره) را ب رای این‬ ‫منظور در نظر گرفت‪ .‬ایشان م ی دانست که اداب تشریفات و‬ ‫ابهت دربار نه تنها هیچ تاثیری روی امام(ره) نخواهد داشت‪،‬‬ ‫بلکه این حاج اقا روح اهلل است که م ی تواند با نوع رفتار و گفتار‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪47‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ایت اهلل منتظری) به یکی از ش��هرهای دور تبعید ش��ود و‬ ‫تحت نظر باشد‪ .‬نظر من این اس��ت که ماموریت به یکی‬ ‫از کش��ورهای خارجی ‪ -‬مثال از طرف وزارت ارش��اد‪ -‬داده‬ ‫شود‪ .‬ایت اهلل منتظری در واکنش به این پیشنهاد اعالم کرد‬ ‫که اگر سیدهادی هاش��می را تبعید م ی کنید‪ ،‬به من اجازه‬ ‫منزوی شدن بدهید‪ .‬چون او همه کاره دفتر و بیت من است‪.‬‬ ‫در حالی که رواب��ط رو به بهبودی م ی رف��ت‪ ،‬پخش کامل‬ ‫اعترافات سی د مهدی هاش��می و نیز دستگیری سی د هادی‬ ‫هاش��می منجر به تش��دید اختالفات ایش��ان و امام شد و‬ ‫این روند تا جایی پیش رفت که در س��ال ‪ 68‬امام خمینی‪،‬‬ ‫ایت اهلل منتظری را از سمت قائم مقامی رهبری عزل کرد‪».‬‬ ‫اما در پایان نامه خود در فروردین ‪ 68‬به نکاتی اشاره کردند‬ ‫که همان طور که ایش��ان در این نامه نوشتند‪ ،‬بسیار تلخ و‬ ‫ناگوار بود‪.‬‬ ‫نامه به گورباچف‪ ،‬فروپاشی سوسیالیسم‬ ‫امام خمینی در دی ماه ‪ ،67‬نامه ای تاریخی به رهب ران‬ ‫سرخ شوروی نوشت‪ .‬نامه ای سرتاسر نکته با یک پی ش بینی‬ ‫که دو س��ال بعد محقق ش��د‪ .‬ترکیب هیاتی که نامه امام‬ ‫خمینی را به کرملین برد‪ ،‬متشکل از یک عالم دینی مسلط‬ ‫به حکمت و فلس��فه یعنی ای��ت اهلل جوادی املی‪ ،‬یک زن‬ ‫انقالبی و زندان رفت��ه‪ ،‬خانم مرضیه دب��اغ و دیپلمات های‬ ‫وزارت امور خارجه بود‪ .‬ایت اهلل جوادی املی در خاط رات خود‬ ‫م ی نویسد‪« :‬از وظایف بی ن المللی اس�لام به شمار م ی اید‬ ‫و اختصاصی به گروه خاص ندارد‪ ،‬لس��ان پیام امام (قدس‬ ‫سره) را با زبان تعلیم و ارش��اد ادا کند نه با لسان دیپلماسی‬ ‫و هرگز قول فضل الهی را با ه��زل مجاز در عرف دیپلمات‬ ‫نیاالید و صالبت دعوت ب��ه توحید را در پ��ای تعارف رایج‬ ‫سیاست بازان‪ ،‬به ُدهن و َوهن ذبح نکند‪ ،‬بلکه به عنوان رسول‬ ‫امین‪ ،‬مضمون پیام واال را با اهنگ تدریس القا نماید‪ ،‬نه به‬ ‫صورت قرائت الفاظ و گزارش صورت‪ .‬کیفیت ابالغ پیام به‬ ‫نخستین بیانیه سیاسی امام خمینی(ره)‬ ‫به ص�ورت نام�ه ای منتقدانه و حماس�ی‬ ‫خطاب به علم�ا و مل�ت در دفت�ر یادبود‬ ‫کتابخانه وزیری ش�هر یزد نگاشته شده‬ ‫است‪ .‬لحن و محتوای بیانیه گواه ان است‬ ‫که نویسنده روشن بین و اینده نگر ان‪ ،‬در‬ ‫شرایط موجود زمان نگارش انتظار قیام‬ ‫و خیزشی را نداشته اما بدین طریق زنگ‬ ‫خطر و بیدارباش را به صدا دراورده است‬ ‫این سبک بود که تمام کلمات ان همراه با توضیح ضروری‬ ‫برخی از موارد‪ ،‬به خوبی قرائت م ی شد‪ ،‬سپس مترجمان ویژه‬ ‫کرملین ان را ب رای جناب گورباچف و دو نفر دیگر که حضور‬ ‫داشتند‪ ،‬ترجمه م ی کرد و اگر مطلبی ب رای خود ترجمه کننده‬ ‫قابل درک نبود‪ ،‬سوال م ی کرد و با تبیین و تفسیر الزم بعد‬ ‫از درک کامل‪ ،‬ان را با ترجمه روسی به رهبر شوروی منتقل‬ ‫م ی کرد‪ .‬در خالل قرائ��ت پیام و ترجمه ان‪ ،‬ک��ه ‪ 65‬دقیقه‬ ‫طول کشید‪ ،‬نکات مهم پیام را شخص گورباچف یادداشت‬ ‫م ی کرد‪ ،‬چه اینکه ان دو نفر دیگر نیز یادداش��ت م ی کردند‪.‬‬ ‫نحوه اس��تماع رهبر ش��وروی در تمام مدت قرائت پیام در‬ ‫کمال ادب دیپلماسی بود‪ .‬رهبر شوروی بعد از استماع دقیق‬ ‫و درک منظور امام (قدس س��ره) با تانی کامل‪ ،‬که کشف از‬ ‫تدبر در پاسخگویی م ی کرد‪ ،‬شروع به جواب کرد و مدتی که‬ ‫ب رای سخنان جناب گورباچف و دریافت پاسخ نهایی از طرف‬ ‫هیات اعزامی صرف ش��د‪ ،‬جمعا در حدود یک ساعت بود‪.‬‬ ‫عصاره مطالبی که ایش��ان گفتند و مترجم صحنه مالقات‬ ‫ان را به فارس��ی برگرداند‪ ،‬عبارت از این بود‪« :‬از فرس��تادن‬ ‫نامه امام خمینی تشکر م ی کنم‪ .‬در فرصت مناسب جواب‬ ‫ان را خواه��م داد‪ .‬مضمون ان را به علمای ش��وروی اعالم‬ ‫م ی داریم‪ .‬ما قانون ازادی ایمان را در دس��ت تصویب داریم‪.‬‬ ‫من قبال گفتم با داشتن ایدئولوژی های مختلف م ی توان با‬ ‫حسن همجواری در کنار هم زندگی کرد‪ .‬امام خمینی ما را‬ ‫به دین اسالم دعوت کرده است‪ .‬ایا ما هم ایشان را به مکتب‬ ‫خودمان دعوت کنیم؟ (در اینجا لبخند زد و دوباره گفت‪ :‬این‬ ‫یک شوخی اس��ت‪ ).‬رهب ران کرملین پاس��خ نامه امام را به‬ ‫ادوارد شوارد نادزه وزیر امور خارجه خود سپردند‪ .‬نکته جالب‬ ‫در دیدار ارسال پیام شوروی ها به امام این بود که وقتی شوارد‬ ‫نادزه پیام دیپلماتیک رهب ران سرخ را به امام داد‪ ،‬امام از جای‬ ‫خود برخاستند و گفتند که رهب ران کرملین عمق پیام ما را‬ ‫درک نکرده بودند‪.‬‬ ‫حزب جمهوری اسالمی‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی در اخرین روز س��ال ‪ 57‬در‬ ‫حالی تشکیل ش��د که نیروهای سیاس��ی در حال تعیین‬ ‫زمین بازی خود در اینده انقالب اسالمی بودند؛ گرایش های‬ ‫مختلف سیاسی از همان ابتدای سقوط شاه به شدت جامعه‬ ‫انقالبی ای ران را متاث��ر از خود کرده بود‪ .‬ب راین اس��اس بود‬ ‫که نیروهای انقالبی که خ��ود را پیرو سیاس��ی و مذهبی‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) م ی دانستند دست به تشکل حزبی‬ ‫فراگیر زدند که تا امروز که ‪ 35‬س��ال از بهمن ‪ 57‬م ی گذرد‬ ‫حزبی فراگی ر تر از حزب جمهوری اس�لامی ای ران در سپهر‬ ‫سیاست ای ران طلوع نکرده است‪ ،‬حزبی که بنیان گذاران ان‬ ‫روحانیونی چون ایت اهلل محمد حس��ینی بهشتی‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫عبدالکریم موس��وی اردبیلی‪ ،‬ایت اهلل سی د علی خامنه ای‪،‬‬ ‫ایت اهلل اکبر هاشم ی رفسنجانی و ایت اهلل محمد جواد باهنر‬ ‫بودند‪ .‬این پنج تن به همراه حسن ایت‪ ،‬اسداهلل بادامچیان‪،‬‬ ‫عبداهلل جاس��بی‪ ،‬مهدی کروبی‪ ،‬حبی ب اهلل عسگراوالدی‪،‬‬ ‫بنیانگذار بزرگ نظریه دفاع دادگرایانه‬ ‫نگاهی به نامه تاریخی امام خمینی (ره) به گورباچف‬ ‫حشمت اهلل فالحت پیشه‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس بین الملل‬ ‫ب ی شک نامه امام خمینی(ره) به گورباچف مهمترین‬ ‫نامه ای است که یک رهبر در تاریخ ای ران به مقام مسئولی در‬ ‫خارج از کشور ارسال کرده که در ان مفاهیم عمیق مذهبی‪،‬‬ ‫سیاسی و حتی داخلی کش��ور مقصد نامه مورد توجه قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬در بعد بی ن المللی نامه امام به گورباچف سندی‬ ‫مهم است که در ان درک شرایط جهانی و روابط بی ن المللی‬ ‫نهفته بود‪ .‬نگاه حضرت امام خمین ی (ره)‪ ،‬یک نگاه مبتنی‬ ‫بر تحلیل واقعیات بود؛ به این معنی که ایشان با عمق نگاه‬ ‫بصری خود ضمن پی ش بینی شکس��ت و فروپاشی اتحاد‬ ‫جماهیر شوروی که ب راساس ماده گرایی و کمونیست شکل‬ ‫گرفته بود‪ ،‬به گورباچف توصیه کرد به معنویت دین اسالم‬ ‫توجه داشته باشد‪ .‬این سخن البته از درک رهب ران کرملین‬ ‫و هیات سیاسی شوروی فراتر بود و دیدیم گورباچف مسیر‬ ‫عکس این توصیه را رفت و ش��رایط ناگواری در ش��وروی‬ ‫شکل گرفت‪ .‬گورباچف ب رای رهایی از بحران ابتدا به سمت‬ ‫اصالحات سیاسی رفت و بعد از ان اصالحات اقتصادی را در‬ ‫رئوس برنامه های خود قرار داد‪.‬‬ ‫اصالح��ات سیاس��ی گورباچف باعث ش��کل گیری‬ ‫تغیی رات گس��ترده در داخل ش��وروی شد و پروس��تریکا و‬ ‫اصالحات اقتصادی با شکست مواجه شد و بعد از ان بود که‬ ‫بزرگترین فروپاشی قرن در جهان شکل گرفت و پس از ان‬ ‫بود که بلوک شرق دچار ب ی پش��توانگی شدیدی در ساختار‬ ‫سیاسی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و حتی اقتصادی خود شده‪.‬‬ ‫هنوز نیز کشورهای ش��رق اروپا نتوانسته اند از نتایج‬ ‫عملکرد دوران سوسیالیس��م خارج ش��وند و هن��وز اثار ان‬ ‫گسس ت ها و خطوط زلزله ای که امام خمینی(ره) در دنیای‬ ‫کمونیست پی ش بینی کرده بود‪ ،‬وجود دارد‪.‬‬ ‫این نامه ام��ا ابعاد دیگری در بعد بی ن المللی داش��ت‬ ‫و ان اینک��ه امام خمینی در اوج تحلی ل ه��ای خودخواهانه‬ ‫تحلیلگران غربی و کسانی مانند فوکویاما که معتقد بودند‬ ‫امروزه نظام لیب رال دموکراسی به ویژه بعد از فروپاشی اتحاد‬ ‫شوروی به صورت یک جریان غالب و مسلط درامده است ‪-‬‬ ‫که هم��ه کش��ورها و جوام��ع بای��د در ب رابر ان تس��لیم‬ ‫ش��وند ‪ -‬اخرین حد تالش ه��ا و مب��ارزات ایدئو لوژی های‬ ‫مختلف در نهایت در قالب ایدئولوژی (لیب رال دموکراس��ی)‬ ‫سربراورده است‪ .‬بناب راین تصور اینکه نظام سیاسی بهتر و‬ ‫مناس��ب تری به عنوان الترناتیو یا بدیل جایگزین این نظام‬ ‫ش��ود‪ ،‬وجود ندارد‪ .‬به گمان این نظریه پردازان خودپس��ند‬ ‫مسیر محتوم و جبری توسعه و سعادت بشری نظام لیب رال‬ ‫دموکراسی اس��ت‪.‬اما امام در نامه خود به گورباچف نه تنها‬ ‫از فروپاش��ی نظام سوسیالیسم س��خن گفت که در عین‬ ‫حال مش��کالت و ضع ف های درونی نظام س��رمایه داری را‬ ‫نیز گوشزد کرده بود‪ .‬اتفاقا نتایج این مس��اله را نزد همین‬ ‫متفکران غربی و حتی اقای فرانسیس فوکویاما دیدیم که‬ ‫بعد از س��ال ‪ 2004‬میالدی اقای فوکویاما و دیگران نظ رات‬ ‫خود را تغییر م ی دهند یا اینکه تعدیل م ی کنند‪ .‬شاید نکته‬ ‫بعدی که امام خمین��ی ان را در نامه خود بیان کرده بودند و‬ ‫در این روزگار نیز کاربردی دوچندان از گذش��ته یافته است‪،‬‬ ‫این اس��ت که در این نام��ه ضمن بی��ان واقعی ت ها بدون‬ ‫پرده پوش��ی‪ ،‬به صورت بس��یار صریح همگان را دعوت به‬ ‫رفتار و برخورد مسالمت امیز با یکدیگر م ی کنند‪.‬‬ ‫متاسفانه ما م ی بینیم که مش��خصا بعد از فروپاشی‬ ‫دیوار ب رلین در سال ‪ 1989‬میالدی جهان شاهد بحران های‬ ‫جدی در قاره های مختلف اس��ت‪ ،‬به صورت��ی که مردم در‬ ‫کش��ورهای مختلف گرفتار مصیب ت هایی هس��تند که از‬ ‫همین عدم رعای��ت رفتارهای مس��المت امیز برم ی خیزد‪.‬‬ ‫ام��ار تلفات انس��انی که از س��ال ‪ 1989‬می�لادی در دنیا‪،‬‬ ‫به صورت مس��تقیم در جنگ ها یا به صورت غیرمس��تقیم‬ ‫به نوعی ب رابری م ی کند با کل جنگ جهانی دوم‪ .‬این یک‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫سی د محمود کاش��انی ‪ -‬فرزند ایت اهلل ابوالقاسم کاشانی‪-‬‬ ‫مهدی ع راقی و علی درخشان از اعضای شورای مرکزی اولیه‬ ‫حزب جمهوری اسالمی بودند‪ .‬حزب جمهوری در بیانیه خود‬ ‫«کانون توحید» (واقع در می دان توحید کنونی ته ران) و برخی‬ ‫از مس��اجد را به عنوان محل ثب ت نام اف��رادی که تمایل به‬ ‫عضویت در حزب داشتند معرفی کرد‪ .‬به طوری که در فرصت‬ ‫کوتاهی هفت میلیون نفر عضو حزب جمهوری اس�لامی‬ ‫شدند‪ .‬حزب به س��رعت «انجمن های اس�لامی» را ب رای‬ ‫گسترش نفوذش در سراسر کشور متحد کرد و انها توانستند‬ ‫در سراسر کشور گسترده شوند؛ به طوری که شاخه هایی از‬ ‫انها تقریبا در تمام کارخانه ها‪ ،‬کارگاه ها‪ ،‬نهادهای اموزشی‬ ‫و ادارات ایجاد ش��ده بود‪ .‬همچنین قرار گرفتن مساجد در‬ ‫اختیار حزب و اعتماد امام خمینی به مجموعه رهب ران حزب‬ ‫و واگذاری مسئولی ت های مختلف به انها‪ ،‬همگی باعث شد‬ ‫تا حزب به سرعت تا دورترین نقاط بتواند مخاطب پیدا کند‪.‬‬ ‫حزب جمهوری اسالمی‪ ،‬خیلی زود به عنوان مهم ترین‬ ‫تش��کل مس��لمانان انقالبی هوادار روحانیت در برابر دیگر‬ ‫تشکل های سیاسی مانند نهضت ازادی ایران‪ ،‬حزب توده‬ ‫و گروه های چپگرا ی��ا ملی گرا در دهه نخس��ت جمهوری‬ ‫اس�لامی پدیدار ش��د‪ .‬نکته مهم در تاریخ سیاس��ی حزب‬ ‫جمهوری اسالمی اکثریت مجلس اول در میان خیل کثیر‬ ‫نیروهای سیاسی و گروه های باسابقه سیاسی بود که منجر‬ ‫به نخست وزیری ش��هید رجایی ش��د‪ .‬از جمله حوادثی که‬ ‫حزب جمهوری در س��ه سال نخس��ت انقالب با ان درگیر‬ ‫بود‪ ،‬مس��اله بنی صدر بود؛ جایی که او در مناقشه ای سخت‬ ‫با مجلس کش��ور را در یک انسداد سیاس��ی فرو برده بود‪.‬‬ ‫پس از پایان غائل��ه بنی صدر حادثه انفج��ار در دفتر حزب‬ ‫جمهوری اسالمی در هفتم تیر ‪ ،۱۳۶۰‬منجر به کشته شدن‬ ‫تعداد زیادی از اعضای اصلی این حزب شد‪ .‬دبیرکل حزب‬ ‫جمهوری اسالمی‪ ،‬شهید بهش��تی در این حادثه به همراه‬ ‫ده ها ت��ن از اعضای این حزب ترور ش��د‪.‬در ای��ن میان اما‬ ‫امام در نامه نگاری های خود صریح م ی نوشت و ساده؛‬ ‫ایش��ان وقتی از تبعید ترکیه به نجف رفتند‪ ،‬در پاس��خ به‬ ‫گروهی از علما نوشتند‪« :‬من به شما اقایان محترم و ملت‬ ‫ای ران اطمینان م ی دهم که دستگاه با شکست مواجه خواهد‬ ‫شد‪ .‬پیشینیان انها سیلی اسالم را خوردند‪ ،‬اینها نیز خواهند‬ ‫خورد‪ ...‬استقامت کنید‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سیاست‬ ‫فاجعه انسانی است که امام راحل عدم رعایت اصول رفتار‬ ‫مسالمت امیز را به نوعی منشا اصلی این مسائل در مواجهه‬ ‫با مظلومان عالم م ی دانند‪ .‬با این رویکرد ب ی شک باید امام‬ ‫خمینی را بنیانگذار نظریه دف��اع دادگرایانه یا دفاع حق مدد‬ ‫بدانیم‪ .‬امام خمینی(ره) را بای��د به عنوان یک رهبر حکیم و‬ ‫کس��ی که با دید بصیرت به عرصه سیاس��ت جهانی نگاه‬ ‫کرده‪ ،‬مورد بازشناسی جدی قرار دهیم‪ ،‬چه انکه کالم ایشان‬ ‫به شدت معطوف به اینده است و همین امروز در تحوالتی‬ ‫که سیاست خارجی کشور با ان روبه روست م ی تواند رهگشا‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫ب رای درک این نکته به جنگ هش��ت س��اله ای ران و‬ ‫ع راق اش��اره م ی کن��م؛ به رغم اینک��ه طوالن ی ترین جنگ‬ ‫قرن بیستم به ای ران تحمیل ش��د و در ان جنگ ‪ 36‬کشور‬ ‫به صورت مستقیم یا غیرمستقیم یا از طریق حمایت های‬ ‫مالی‪ ،‬لجس��تیکی و فروش تس��لیحات ممنوعه با صدام‬ ‫همراه بودند‪ ،‬همان زمان هشدار امام مبنی بر اینکه صدام‬ ‫حسین به دوستان خود حمله خواهد کرد را کسی مورد توجه‬ ‫قرار نداد‪ .‬در سال ‪ 1990‬میالدی وقتی صدام به کویت حمله‬ ‫کرد‪ ،‬دوستان خود را در کشورهای عربی‪ ،‬نهایتا همان طور‬ ‫که امام پی ش بینی کرده بود‪ ،‬با عارضه صدام حسین مواجه‬ ‫کرد‪ .‬معتقدم در عرصه سیاس��ت خارجی یکی از نیازهایی‬ ‫که حتما باید به ص��ورت جدی تر مورد بررس��ی قرار گیرد‪،‬‬ ‫«مهندسی معکوس تاریخ» است‪ .‬یعنی با حرکت از امروز‬ ‫به سمت دیروز و تاسی از پی ش بین ی های موثر امام خمینی‪،‬‬ ‫از نگاه واقع بین و با بصیرت شان‪ ،‬در امور مرتبط با سیاست‬ ‫خارجی خودمان بهره برداری بنماییم‪ .‬از این رو باید واقعیت‬ ‫نگاه دادگرایانه امام خمینی(ره) در عرصه سیاس��ت خارجی‬ ‫مورد بازخوانی جدیدی قرار گیرد‪.‬‬ ‫شهید محمد جواد باهنر به عنوان دبیرکل حزب راه شهدای‬ ‫هفتم تیر را ادامه داد‪ ،‬اما هشتم شهریور همان سال‪ ،‬در حالی‬ ‫که نخس��ت وزیر همراه ش��هی د علی رجایی‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫بود در حادثه انفجار دفتر نخس��ت وزیری به شهادت رسید‪.‬‬ ‫پس از ان تا زمان تعطیلی حزب جمهوری اسالمی ایت اهلل‬ ‫س��ی د علی خامنه ای ک��ه در ان دوران رئی س جمهور بودند‪،‬‬ ‫دبیرکلی این حزب را ب ر عهده داشتند‪.‬‬ ‫در این میان تحوالت بعدی در سیاست ای ران در دهه‬ ‫‪ ،60‬گرچه راه را ب رای حزب جمهوری هم��وار کرده بود اما با‬ ‫تشکیل جناح بندی در درون حزب جمهوری‪ ،‬در اداره کشور‬ ‫یک نوع تضاد اداری ایجاد شد‪ .‬عامل اصلی انشقاق در این‬ ‫حزب‪ ،‬تضاد ارا و اندیش��ه های اعضای ح��زب پی رامون نوع‬ ‫نگرش اقتصادی در اداره جامعه بوده است‪ .‬البته گرچه حزب‬ ‫در سال ‪ 66‬منحل ش��د اما ادامه این تضاد ها در دسته بندی‬ ‫گروه های سیاسی رخ نمایان کرد‪.‬‬ ‫یک��ی از بحث هایی ک��ه به نوع��ی س��راغاز اصلی‬ ‫مناقش��ات جناحی گردید‪ ،‬مس��اله اصالحات ارضی‪ ،‬قانون‬ ‫کار و بند موسوم به «ج» بود که در سال ‪ 1360‬نمود پیدا کرد‪.‬‬ ‫برخی از افراد در مورد اصالح��ات ارضی و قانون کار‪ ،‬معتقد‬ ‫بودند که مجلس و وکالی مردم ح��ق قانونگذاری ندارند و‬ ‫باید «احکام اولیه» به طور کامل اجرا ش��ود‪ .‬برخی دیگر با‬ ‫استدالل «احکام ثانویه و حکومتی» این حق قانونگذاری را‬ ‫به صورت موقت در اختیار مجلس قرار م ی داد‪ ،‬این مباحث‬ ‫به تدریج به حوزه و حدود اختیارات رهبری هم کش��یده شد‪.‬‬ ‫اوج این اختالفات در زمینه اقتصادی بود که با روی کار امدن‬ ‫«دولت میرحسین موسوی» تشدید شد‪ .‬جناح چپ باتوجه‬ ‫به اوضاع کشور به ویژه جنگ‪ ،‬تحت تاثیر اندیشه های چپ‬ ‫معتقد به «اقتصاد بس��ته دولتی» بودند‪ ،‬ولی جناح راست‬ ‫باتوجه به احکام الهی و اولیه و استدالالت خود به «اقتصاد‬ ‫بازار ازاد» اعتقاد داش��تند‪ .‬در این اوضاع و شرایط‪« ،‬ایت اهلل‬ ‫خامنه ای» و « هاشم ی رفس��نجانی»‪ ،‬طی نامه ای‪ ،‬ضمن‬ ‫برشمردن خدمات حزب‪ ،‬ادامه کار حزب را در شرایط کنونی‬ ‫بهانه ای ب رای ایجاد اختالف و دو دستگی و موجب خدشه در‬ ‫وحدت و انسجام ملت دانسته و خواهان موافقت امام خمینی‬ ‫ب رای تعطیلی حزب شدند‪ .‬در بخشی از نامه ایشان به امام‬ ‫امده بود‪ « :‬احساس می ‏شود که وجود حزب‪ ،‬دیگر ان منافع‬ ‫و فواید اغاز کار را نداشته و بلعکس‪ ،‬ممکن است تحزب در‬ ‫ش��رایط کنونی بهانه‏ای ب رای ایجاد اختالف و دودستگی و‬ ‫موجب خدشه در وحدت و انسجام ملت شود و حتی نیرو ها‬ ‫را صرف مقابله با یکدیگر و خنث ی س��ازی یکدیگر کند‪ .‬لذا‪،‬‬ ‫همان‏طور که قبال نیز به کرات عرض شد‪ ،‬شورای مرکزی‬ ‫پس از بحث و بررسی مبسوط با اکثریت قاطع به این نتیجه‬ ‫رس��ید که مصلحت کنونی انقالب در ان است که «حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی» تعطی��ل و فعالی ت ه��ای ان به کلی‬ ‫متوقف گردد‪».‬‬ ‫امام اما در پاسخ به درخواست رهب ران حزب جمهوری‬ ‫اسالنی تذکراتی را در مورد لزوم وحدت در نظام اسالمی بیان‬ ‫کردند‪ .‬متن نامه امام به این شرح است‪« :‬موافقت می ‏شود‪.‬‬ ‫الزم اس��ت تذکر دهم که حضرات اقایان موسسین محترم‬ ‫حزب‪ ،‬مورد عالقه اینجانب می ‏باش��ند‪ .‬امی��دوارم همگی‬ ‫در این موقع حس��اس با اتفاق و اتحاد در پیش��برد مقاصد‬ ‫عالیه اسالم و جمهوری اس�لامی کوشا باشید‪ .‬ضمنا تذکر‬ ‫می ‏دهم که اهانت به هر مسلمانی چه عضو حزب باشد یا‬ ‫نه ب ر خالف اسالم و تفرقه اندازی در این موقع از بزرگ ترین‬ ‫گناهان است‪».‬‬ ‫‪49‬‬ ‫پی�ام امام خمینی به مناس�بت افتتاح‬ ‫سیاسیمجلس خبرگان رهبری‪:‬‬ ‫اولین دوره‬ ‫تاریخ‬ ‫در ای�ن پیام ب�ه اهمیت ای�ن مجلس برای‬ ‫ادامه نظام و ش�رعیت بخشی به ان تاکید‬ ‫کردن�د و به نمایندگان ای�ن مجلس ارزش‬ ‫و واالیی و حساس�یت کار انان را گوش�زد‬ ‫کردن�د‪ ،‬به رهبری و ش�ورای رهبری نکات‬ ‫ارزن�ده ای را تذک�ر دادند و مط�رح کردند‬ ‫ک�ه نس�خه ای از وصی�ت نامه سیاس�ی‪-‬‬ ‫الهی خوی�ش را (که در تاری�خ ‪)61/11/26‬‬ ‫نگاشته بودند نزد مجلس خبرگان به امانت‬ ‫گذاشتند‪.‬‬ ‫«و اکن�ون ش�ما‪ ،‬ای فقه�ای ش�ورای نگهب�ان و‬ ‫ای برگزی�دگان ملت س�تمدیده‪ ،‬در ط�ول تاریخ‬ ‫شاهنش�اهی و ستمش�اهی‪ ،‬مس�ئولیتی را قبول‬ ‫فرمودید که در راس همه مسئولیت هاست و‪» ...‬‬ ‫‪ 23‬تیر ‪ 1362‬ش‬ ‫پاس�خ امام به نامه ایت اهلل مش�کینی‬ ‫در مورد ش�رایط رهب�ری اینده نظام‬ ‫جمهوری اسالمی‪:‬‬ ‫در قان�ون اساس�ی قبل از بازنگ�ری در دو‬ ‫اص�ل ‪ 107‬و ‪ 109‬ب�ر ش�رط مرجعیت برای‬ ‫رهب�ری نظ�ام تاکید ش�ده بود ک�ه البته‬ ‫حضرت امام ب�ا اینده نگ�ری داهیانه خود‬ ‫می دانستند که این امر در اینده نه چندان‬ ‫دور قابل پیاده ش�دن نیست‪« .‬من از ابتدا‬ ‫معتق�د ب�ودم و اص�رار داش�تم که ش�رط‬ ‫مرجعیت مهم نیست‪ .‬اگر مردم به خبرگان‬ ‫رای دادن�د ت�ا مجته�د عادل�ی را ب�رای رهب�ری‬ ‫حکومتش�ان تعیین کنند‪ ،‬وقت�ی انها هم فردی را‬ ‫تعیی�ن کردند تا رهبری را ب�ه عهده بگیرد‪ ،‬قهری‬ ‫او م�ورد قبول مردم اس�ت‪ .‬در ای�ن صورت او ولی‬ ‫منتخب مردم می شود و حکمش نافذ است‪».‬‬ ‫‪ 9‬اردیبهشت ‪ 1368‬ش‬ ‫نامه های روح اهلل‬ ‫کتابت نام�ه عرفانی امام خمینی به مرحوم‬ ‫حاج سید احمد خمینی‪:‬‬ ‫حض�رت ام�ام خمین�ی(س) ط�ی نامه ای‬ ‫وصیت گون�ه با مضمون اخالق�ی‪ -‬عرفانی‬ ‫و تاکی�د اهمیت نماز در ترقی�ات روحانی‪،‬‬ ‫ب�ا عنوان فرزند برومند خویش حاج س�ید‬ ‫احم�د خمین�ی (س) موضوعات�ی ارزنده‪،‬‬ ‫ماندگار و تاثیرگذار را مطرح کردند و کتاب‬ ‫شریف سرالصلوه (معراج السالکین و صاله‬ ‫العارفین‪ )...‬را به ایشان اهدا کردند‪.‬‬ ‫«عزی�زم! از جوانی ب�ه ان�دازه ای که باقی‬ ‫است‪ ....‬نگرفته باشد‪ ،‬می گیرد»‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪ 27‬ابان ‪ 1365‬ش‬ ‫‪ 10‬ابان ‪ 1367‬ش‬ ‫‪ 26‬فروردین ‪1346‬ش‬ ‫موافق�ت امام ب�ا تعطیلی ح�زب جمهوری‬ ‫اسلامی در پاسخ به نامه چند تن از سران‬ ‫حزب‪:‬‬ ‫ح�زب جمه�وری اسلامی ک�ه بر اس�اس‬ ‫احساس نیاز به تش�کل فراگیر از نیروهای‬ ‫انقالب اسلامی و انس�جام و انتظام انها و‬ ‫به منظور گس�ترش اگاهی ه�ای انقالبی و‬ ‫تربیت کادره�ای فعال و کارامد برای اداره‬ ‫کشور و خنثی سازی توطئه ها و با موافقت‬ ‫حضرت امام(س) تش�کیل ش�ده ب�ود‪ ،‬بر‬ ‫اث�ر عوامل�ی نظیر اختالف�ات درون حزبی‬ ‫و نارضایتی های�ی از رویه ه�ا و عملکردها‪ ،‬موجب‬ ‫نارضایتی حضرت امام و نهایت ًا تعطیلی ان شد‪.‬‬ ‫‪ 11‬خرداد ‪ 1366‬ش‬ ‫پیام چهارده ماده ای ام�ام خمینی به ملت‬ ‫ایران قبل از عزیمت به قم‪.‬‬ ‫حضرت امام خمین�ی(س) که در ‪ 15‬بهمن‬ ‫مهندس بازرگان را به عنوان نخس�ت وزیر‬ ‫دولت موق�ت معرفی کرده بود و پس از ان‬ ‫همواره در تایید و پش�تیبانی از دولت او و‬ ‫پوش�یدن ضعف های ان در هماهنگی بین‬ ‫دول�ت و نیروهای انقالبی و مردمی س�عی‬ ‫وافر به کار برد و بس�یار تالش کرد تا دولت‬ ‫با قبول مسئولیت امور و انجام کارها مطابق‬ ‫خواست مردم انقالبی وظیفه خود را بدون‬ ‫اتکا به ایش�ان به انجام رسانند از این رو تصمیم بر‬ ‫ترک تهران و اقامت در قم گرفتند‪ ،‬ولی در استانه‬ ‫ت�رک تهران به مقصد قم ضم�ن پیامی ‪ 14‬ماده ای‬ ‫درب�اره انقلاب و مس�ائل داخلی کش�ور مواردی‬ ‫همه جانبه را مطرح کردند‪.‬‬ ‫‪ 9‬اسفند ‪ 1357‬ش‬ ‫نگارش تاریخی ترین س�ند سیاسی انقالب‬ ‫اسلامی به جای مانده از امام («قیام» تنها‬ ‫راه اصالح دو جهان است‪:)...‬‬ ‫نخستین بیانیه سیاس�ی امام خمینی(س)‬ ‫ب�ه ص�ورت نام�ه ای منتقدانه و حماس�ی‬ ‫خط�اب به علم�ا و مل�ت در دفت�ر یادبود‬ ‫کتابخانه وزیری شهر یزد نگاشته شد‪ .‬لحن‬ ‫و محتوای بیانیه گواه ان است که نویسنده‬ ‫روش�ن بین و اینده نگ�ر ان‪ ،‬در ش�رایط‬ ‫موجود زمان نگارش انتظار قیام و خیزشی‬ ‫را نداش�ته ام�ا بدی�ن طریق زن�گ خطر و‬ ‫بیدارب�اش را به صدا دراورده اس�ت‪ .‬ای�ن پیام با‬ ‫موضوع دعوت به قیام برای خدا صادر شده و یکی‬ ‫از تاریخی ترین اس�ناد مبارزاتی امام خمینی(س)‬ ‫به شمار می رود و اصل نسخه خطی ان در کتابخانه‬ ‫وزیری یزد نگهداری می شود‪.‬‬ ‫پی�ام تاریخ�ی ام�ام خمینی ب�ه میخائیل‬ ‫گورباچ�ف‪ ،‬رئیس جمه�ور اتح�اد جماهیر‬ ‫شوروی‪:‬‬ ‫گورباچف صدر هیات رئیسه اتحاد جماهیر‬ ‫ش�وروی دس�ت به اصالح�ات و تغییراتی‬ ‫در قط�ب کمونیس�تی جه�ان زده ب�ود‬ ‫ک�ه هیچک�دام از تحلیلگران سیاس�ی از‬ ‫نتیجه ای که در بر داشت‪ ،‬خبری نداشتند‪،‬‬ ‫ولی ام�ام خمینی با روش�ن بینی غیر قابل‬ ‫درک ب�رای محاس�به گران م�ادی در نامه‬ ‫ب�ه گورباچ�ف پیش بینی های�ی اعجازامیز‬ ‫و منته�ی ب�ه واقعیت کرد که شکس�ت و به تاریخ‬ ‫پیوس�تن کمونیس�م‪ ،‬هش�دار نس�بت به غلتیدن‬ ‫روس ه�ا به س�مت باغ س�بز س�رمایه داری غرب‪،‬‬ ‫فریب خ�وردن از امریکا و پیامدها و خطرات ان از‬ ‫ان جمله می باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪ 15‬اردیبهشت ‪ 1323‬ش‬ ‫‪ 11‬دی ‪ 1367‬ش‬ ‫سیاست‬ ‫نامه ای به حجت االسالم محمد علی انصاری‬ ‫معروف به منشور برادری‪.‬‬ ‫در پاس�خ نامه حجت االسلام و المسلمین‬ ‫محم�د علی انص�اری در م�ورد دو جریان‬ ‫سیاس�ی ‪ -‬عقیدتی در کش�ور که به زعم‬ ‫ایش�ان نوعی س�رگردانی ش�دید در میان‬ ‫طرف�داران دو جریان به وج�ود اورده و از‬ ‫طرف�ی به دفع�ات افراد هر دو گ�روه مورد‬ ‫تایید حضرت امام ق�رار گرفته اند‪ ،‬حضرت‬ ‫امام پاس�خی داش�تند؛ ض�رورت تضارب‬ ‫و تعاط�ی اف�کار و ارا‪ ،‬دش�من شناس�ی‬ ‫هوش�مندانه‪ ،‬پرهیز از اختالف‪ ،‬ضرورت باال بردن‬ ‫ضریب تحمل عقیده مخالف و‪ ...‬پاکس�ازی مس�یر‬ ‫رقابت ها از الودگی و انحراف و افراط و تفریط‪.‬‬ ‫نامه سرگش�اده امام به هویدا و اعتراض به‬ ‫مفاسد و خیانت های شاه و دولت هویدا‪.‬‬ ‫روش�نگری های حض�رت ام�ام در دوران‬ ‫تبعی�د محدود به ملت ای�ران و یا مبارزین‬ ‫نب�ود و در م�واردی با مخاطب ق�رار دادن‬ ‫س�ران رژی�م ش�اه انه�ا و در حقیقت ان‬ ‫رژیم را به محاکمه می کش�ید‪ .‬ان حضرت‬ ‫در تاری�خ ‪ 26‬فروردی�ن ‪ 1346‬ط�ی نام�ه‬ ‫سرگش�اده ای ب�ه امی�ر عب�اس هوی�دا‪،‬‬ ‫نخس�ت وزیر‪ ،‬ضمن برش�مردن فجایع ان‬ ‫رژی�م و اظهار تاس�ف از اوضاع نابس�امان‬ ‫ایرانیان و فقر روزافزون روستائیان و زحمتکشان‪،‬‬ ‫هوی�دا و همکاران�ش را از ادامه خیان�ت به ملت و‬ ‫ش�اه را از جبهه گیری در برابر دولت های اسلامی‬ ‫و بازگذاش�تن دست اسرائیل برای تسلط بر بازار و‬ ‫اقتصاد کشور برحذر می دارد‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪51‬‬ ‫انتخابات فرمایشی‬ ‫بین الملل‬ ‫ژن رال السیسی در انتخابات ریاس��ت جمهوری مصر بدون دلهره پیروز شد‪ ،‬ان‬ ‫هم در انتخاباتی که کم شور بود و حاکمان ب رای کشاندن مردم به پای صندوق های‬ ‫رای مجبور شدند از سیاست ارعاب و تهدید استفاده کنند‪ .‬با وجود این برگزاری این‬ ‫انتخابات امیدها را نسبت به اینده مصر تقویت نکرده و تحلیلگ ران همچنان نسبت‬ ‫به بروز ب ی ثباتی در اینده نزدیک هشدار م ی دهند‪.‬‬ ‫انتخاباتعلیه دموکراسی‬ ‫ایا مصر به سمت‬ ‫اقتدارگرایی ‪ -‬بوروکراتیک می رود؟‬ ‫مرجان محمدی‬ ‫مترجم‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪1‬‬ ‫پس از گذش��ت یک سال از س��رنگونی «محمد‬ ‫مرس��ی» رئی س جمهوری منتخب مصر توسط ارتش‪ ،‬این‬ ‫کشور ش��اهد برگزاری انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی‬ ‫«عب دالفتاح السیسی» فرمانده سابق ارتش شد‪ .‬با وجود انکه‬ ‫پیش از دخالت ارتش اعتراض های گس��ترده مردمی به راه‬ ‫افتاد اما سرکوب های گسترده‪ ،‬محدودیت ازادی ها و کشتار‬ ‫مخالفان طی ‪۹‬ماه اخیر باعث شد که بسیاری از مصری ها‬ ‫نظرش��ان درباره نظ��ام حاکمی��ت کنونی برگ��ردد‪ .‬اما چرا‬ ‫مصری ها خواستار ان هستند که السیسی رئی س جمهور انها‬ ‫شود؟ محبوبیت السیسی شاید تا حدود زیادی به علت تمایل‬ ‫مصری ها به ارامش و امنیت است‪ .‬بسیاری از مصری ها بر‬ ‫این باورند که کشور دچار هرج و مرج شده و انها مجبور شدند‬ ‫بین اخوان المسلمین و ارتش‪ ،‬ارتش را انتخاب کنند‪ .‬برخی از‬ ‫مصری ها نیز معتقدند که ارتش توانایی بیشتری ب رای بهبود‬ ‫اقتصاد دارد‪ ،‬زی را این نهاد نظامی بر بیش از ‪ ۴۰‬درصد اقتصاد‬ ‫مصر س��یطره دارد و اقتصاد این کش��ور نیز به کمک های‬ ‫کشورهای حوزه خلیج فارس وابسته است‪ .‬این در حالی است‬ ‫که بخش های حیاتی اقتصاد مصر نظیر گردشگری از رکود‬ ‫رنج م ی برد‪ .‬اما مشکل مصر در این است که تصور مصری ها‬ ‫از قدرت اقتصادی ارتش توهمی بیش نیست‪ ،‬ارتش تاریخی‬ ‫طوالنی از سوء مدیریت اقتصادی دارد‪ .‬از سویی خشونت در‬ ‫کشورهایی نظیر لیبی و سوریه بر رای دهندگان تاثیر گذاشته‬ ‫است؛ مصری ها ترجی ح م ی دهند نظام حاکم کنونی بر کشور‬ ‫روی قدرت بماند تا انکه کشورش��ان تبدیل به چیزی شبیه‬ ‫برخی همسایگانشان شود‪ .‬جماعت اخوان المسلمین نیز که‬ ‫مدت کوتاهی قدرت را در اختیار داشت نتوانست مشکالت‬ ‫اساسی نظیر بیکاری‪ ،‬فساد و شکاف های دینی را حل کند‪.‬‬ ‫مصری هایی که از اقدامات وحش��یانه دس��تگاه های‬ ‫امنیتی و بازداشت های گسترده مخالفان سیاسی السیسی‬ ‫به س��توه امده اند‪ ،‬هیچ طرفی را تایید نم ی کنند‪ .‬ب رای این‬ ‫شهروندان که از جمله انها روزنامه نگاران و قربانیان خشونت‬ ‫در مراکز پلیس هستند‪ ،‬زندگ ی شان تفاوتی با دوران مبارک‬ ‫ندارد بلکه بدتر هم ش��ده است‪ .‬بیش��تر این افراد انتخابات‬ ‫را تحریم کرده و ان را نمایش��ی مسخره دانس��تند اما ب رای‬ ‫مصری هایی که ه��وادار السیس��ی هس��تند رای دادن به‬ ‫کاندیدای ش��ان به منزل��ه رای دادن علیه هر جو مرج اس��ت‬ ‫تا زمانی که گروه ه��ای انقالبی که به اینده چش��م دارند و‬ ‫همپیمانان ان در جامعه مدنی جایگزینی ارائه کنند‪ .‬انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری مصر روزهای یکشنبه‪،‬دوشنبه و سه شنبه‬ ‫هفته پیش تح��ت تدابیر ش��دید امنیتی برگ��زار و نزدیک‬ ‫به ‪۲۰۰‬ه��زار نیروی ارتش و پلیس ب��رای تامین امنیت این‬ ‫انتخابات به کار گرفته شدند‪ .‬ناظ ران اروپایی و افریقایی که‬ ‫در مصر حضور پیدا کردند فقط انتخابات را پیگیری کردند و‬ ‫نه نظارات و خود دولت مصر کلمه «نظارت» را ب رای فعالیت‬ ‫ناظ ران اروپایی یا افریقایی به کار نبرده است‪.‬‬ ‫انتخابات سرد در قاهره‬ ‫طبق اخرین امار از ش��مارش ارا‪ ،‬السیس��ی بیش از‬ ‫‪۹۳‬درصد از ارا از ان خود کرده اس��ت و «حمدین صباحی»‬ ‫رقیب چپگرای السیس��ی فقط توانسته س��ه درصد ارا را به‬ ‫دس��ت اورد‪ .‬در همین حال‪ 3/7 ،‬درصد از ارا نیز باطل اعالم‬ ‫شد اس��ت‪ .‬دولت مصر می زان مش��ارکت مردم در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری را ‪ ۴۶‬درصد از مجم��وع ‪ ۵۴‬میلیون نفر‬ ‫واجد ش��رایط در انتخابات اعالم کرد‪ .‬این در حالی است که‬ ‫السیسی یک هفته مانده به برگزاری انتخابات مدعی شد که‬ ‫‪ ۴۰‬میلیون واجد شرایط یعنی ‪ ۸۰‬درصد از واجدین شرایط در‬ ‫این انتخابات شرکت م ی کنند‪ .‬از سویی می زان مشارکت مردم‬ ‫مصر در انتخابات ریاس��ت جمهوری این کشور که در سال‬ ‫‪ ۲۰۱۲‬با پیروزی «محمد مرسی» رئی س جمهوری برکنار شده‬ ‫همراه ش��د ‪ ۵۲‬درصد بوده است‪ .‬برخی دیپلمات های غ ربی‬ ‫می زان مش��ارکت را پایی ن تر نیز م ی دانند و بر این باورند که‬ ‫بین ‪ ۱۹‬تا ‪ ۲۸‬درصد مصری ها در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫شرکت کردند‪.‬‬ ‫این می زان کم مش��ارکت به مش��روعیت السیسی در‬ ‫داخل و در س��طح منطقه ای و بی ن المللی پ��س از برکناری‬ ‫نخس��تین رئی س جمهوری مصر ک��ه در انتخابات��ی ازاد و‬ ‫دموکراتیک انتخاب شد‪ ،‬لطمه اساسی وارد م ی کند‪.‬‬ ‫یکی از علل پایین بودن می زان مش��ارکت این اس��ت‬ ‫که رای دهن��دگان مص��ری پی��روزی السیس��ی را از قبل‬ ‫مشخ ص شده م ی دانند به همین دلیل رای دادن را ب ی فایده‬ ‫م ی دانند و برخی نیز رای دادن به یک نظامی را نم ی پذی رند‪.‬‬ ‫از س��ویی‪،‬جوانان لیب رال که از السیسی ب رای برکناری‬ ‫مرس��ی حمایت کردند در پی بازداشت بس��یاری از انها در‬ ‫جریان اقدامات امنیتی محدود کننده اعتراض ها و تظاه رات‬ ‫دیدگاه شان تغییر کرد‪.‬‬ ‫برخی علت استقبال کمرنگ رای دهندگان مصری را‬ ‫ب ی مباالتی سیاسی برخی و اعتراض برخی دیگر به روی کار‬ ‫امدن شخصیتی با پیشینه نظامی و نیز سرخوردگی جوانان‬ ‫لیب رال م ی دانند که س��رکوب ها و محدودیت های ازادی ها‬ ‫را م ی بینند‪ .‬این جدای از تحریم انتخابات توس��ط جماعت‬ ‫اخوان المسلمین است‪ .‬جماعت اخوان المسلمین مصر اعالم‬ ‫کرد که این انتخابات مشروعیت ندارد و با ه ر گونه جایگزینی‬ ‫به جای «محمد مرسی» مخالفت کردند‪.‬‬ ‫تدابیر دولت برای افزایش مشارکت‬ ‫پیامدهای انتخابات سرد‬ ‫نتایج انتخابات ریاس��ت جمهوری نشان داد که می زان‬ ‫مش��ارکت مردمی بس��یار پایی ن تر از انتظارات بود که خود‬ ‫این امر تفویض قوی مردمی ب��رای رئی س جمهوری جدید‬ ‫جهت اصالحات اقتصادی و رویارویی ب��ا مخالفان از جمله‬ ‫اخوان المسلمین را کمرنگ کرده است‪ .‬پایین بودن مشارکت‬ ‫مردمی همچنی��ن باعث به وج��ود امدن س��وال هایی در‬ ‫مورد محبوبیت مردمی السیسی ش��ده که هوادارانش وی‬ ‫را قهرمانی م ی دانن��د که م ی تواند پس از برکناری مرس��ی‬ ‫اخوانی در پی اعتراض های گسترده مردمی ثبات سیاسی و‬ ‫اقتصادی را ب رای مصر به ارمغان بیاورد‪.‬‬ ‫«انا بوید»‪ ،‬تحلیلگر موسسه «ای اچ اس جینز» که‬ ‫مقر ان در لندن اس��ت بر این باور است که ضعف مشارکت‬ ‫مردم ی در انتخابات ریاس��ت جمهوری باعث م ی ش��ود که‬ ‫السیس��ی ب رای تحمیل اصالح��ات سیاس��ی دردناک که‬ ‫موسسات بی ن المللی و سرمایه گذاران خواستار ان هستند‬ ‫با دشواری اساسی مواجه شود‪ .‬س��رمایه گذاران از السیسی‬ ‫م ی خواهند که سوبس��ید دادن به حامل های انرژی را پایان‬ ‫دهد و سیستم مالیاتی روشنی را وضع کند و فقر و بیکاری‬ ‫نیز پایان دهد‪.‬‬ ‫با وجود انکه هواداران السیسی امیدوار هستند که وی‬ ‫بتواند به سه سال اش��فتگی در مصر که پس از سرنگونی‬ ‫مبارک به وجود امد پایان دهد‪ ،‬اما منتقدانش بیم ان دارند که‬ ‫وی تبدیل به حاکم مستبد جدیدی شود که به دنبال حمایت‬ ‫از منافع ارتش است و ارزوهای انها در برقراری دموکراسی را از‬ ‫بین ببرد و اقتصاد را نیز به شکل بدی اداره کند‪.‬خود السیسی‬ ‫با درک این مساله تالش کرد نگرانی مصری ها را از بین ببرد‬ ‫و در گفت وگو با روزنامه «جریده»کویت تاکید کرد که مصر به‬ ‫دوران قبل از انقالب و سرنگونی حسنی مبارک باز نم ی گردد‪.‬‬ ‫احزاب و گروه های حامی السیسی و صباحی‬ ‫السیسی از حمایت نیروهای مس��لح‪ ،‬وزارت کشور و‬ ‫بیشتر سیاس��تمداران و تاجرانی بهره مند است که فعالیت‬ ‫انها در دوران مبارک رونق داشت و هنوز نیز داری نفوذ قوی‬ ‫هستند‪ .‬وی از حمایت کش��ورهای حوزه خلیج فارس نظیر‬ ‫عربس��تان س��عودی‪ ،‬امارات و کویت که اخوان المسلمین‬ ‫را خط��ری ب��رای خ��ود م ی دانند برخ��وردار اس��ت‪ .‬این در‬ ‫پ ی سرنگونی اخوان کش��ور ها نزدیک به ‪ ۲۰‬میلیارد دالر به‬ ‫مصر کمک کرده اند‪.‬‬ ‫احزابی که از السیس��ی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫حمایت کردند ش��امل احزاب س��لفی «الن��ور»‪« ،‬الوفد»‪،‬‬ ‫«التجمع»‪« ،‬المصریین االحرار» و «تجمع حزب الموتمر»‬ ‫که خود دارای ‪ ۲۵‬حزب سیاس��ی چپ گرا و لیب رال اس��ت‪.‬‬ ‫ب راس��اس دیدگاه این احزاب‪ ،‬السیس��ی دارای ش��خصیت‬ ‫توانمندی است که م ی تواند مصر را رهبری کرده و از بحران‬ ‫اقتص��ادی و امنیتی نجات دهد‪.‬همچنین حزب الس��ادات‬ ‫اخرین حزبی بود که موضع خود در حمایت از السیس��ی را‬ ‫اعالم کرد‪ .‬همچنین بیش��تر حامیان و هواداران السیسی‬ ‫حامیان س��ابق حس��نی مبارک رئی س جمهوری مخلوع و‬ ‫احزاب و گروه های حامی کودتا هس��تند‪ .‬حزب «ملی» که‬ ‫دموکراسی هدایت شده‬ ‫«ایمن نور» سیاس��تمدار لیب رال که در انتخابات سال‬ ‫‪ ۲۰۰۵‬با حسنی مبارک رقابت کرد و با فاصله زیاد در مرتبه دوم‬ ‫قرار گرفت انتخابات ریاست جمهوری مصر را همانند دوران‬ ‫مبارک دانست و تاکید کرد که این انتخابات یکجانب ه تر از‬ ‫زمان مبارک است‪ .‬وی افزود که این انتخابات در سایه انحصار‬ ‫قدرت و انحصار در عملیات انتخاباتی و بدون رقابت واقعی‬ ‫برگزار شده است‪.‬‬ ‫نور تاکید کرد که فش��ار زیادی بر رسانه ها ب رای تغییر‬ ‫دیدگاه مردم وارد امده است‪ .‬بسیاری از رسانه ها نیز دست به‬ ‫خودسانسوری زدند‪ .‬همین رس��انه ها به تبدیل شدن اخوان‬ ‫به یک گروه تروریستی توسط دولت دامن زده و ان را تایید‬ ‫کردند و از اقدامات سرکوبگرانه ارتش و پلیس به جای انتقاد‬ ‫از نقض گسترده حقوق بشر در این کشور حمایت کردند‪.‬‬ ‫بسیاری از رسانه های وابس��ته به اخوان یا رسانه هایی‬ ‫که با اخوان همبستگی م ی کنند‪ ،‬پیش از برگزاری انتخابات‬ ‫بسته شدند‪ .‬پیش از ان نیز اخوان گروهی تروریستی اعالم‬ ‫شد‪ ،‬این در حالی است که بس��یاری از تحلیلگران غربی و‬ ‫مصری و نیز سیاس��تمداران لیب رال مص��ری از جمله ایمن‬ ‫نور بر این باورند که این گروه را نم ی توان از صحنه سیاسی‬ ‫مصر دور کرد‪ .‬السیسی در حالی وارد گود انتخابات شد که‬ ‫هیچ گونه پیشینه سیاسی یا پشتوانه سیاسی یا حزبی که‬ ‫بتواند به ان تکیه کند ندارد‪ ،‬این امری است که ب ی تردید در‬ ‫اینده او را با مش��کل مواجه م ی کند‪ .‬وی در پی تحوالت ‪۳۰‬‬ ‫ژوئن گذشته در مصر مطرح شد‪ .‬هیچ حزب یا ائتالف سیاسی‬ ‫به طور کامل و گسترده از او حمایت نم ی کند و خودش نیز‬ ‫تالش م ی کند از بقایای رژیم سابق دور کند‪.‬‬ ‫ه ر گونه انتخاباتی در مصر تبدیل به یک بازی سیاسی‬ ‫شده است که افتتاحیه و اختتامیه دارد و باید خوب کارگردانی‬ ‫شود‪ .‬اس��تقبال ضعیف مردم از انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫مصر‪ ،‬اخوان المس��لمین را در بیابانی ب ی اب و علف امیدوار‬ ‫م ی کند تا بتوانن��د باالخ��ره روزی به ق��درت بازگردند‪ .‬این‬ ‫استقبال کم نخستین نش��انه ب رای تغییر در رویکرد افکار‬ ‫عمومی مصر به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬رویترز‪ ،‬الیوم السابع‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫مش��ارکت در انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری به قدری‬ ‫پایین بود که برخی رسانه های مصری نوشتند که دولت در‬ ‫جس ت وجوی یک رای یا دولت در حال گدایی اراست‪ .‬وزارت‬ ‫دادگس��تری مصر‪ ،‬مصری هایی که رای ندادند را تهدید کرد‬ ‫که انها را به می زان ‪ ۵۰۰‬پوند مص��ر (معادل ‪ ۷۰‬دالر) جریمه‬ ‫مالی م ی کند و دولت نیز بلی ت های مجانی قطار ب رای جا به‬ ‫جایی مسافران ب رای شرکت در انتخابات داد‪.‬‬ ‫دولت مصر ب رای باال بردن می زان مشارکت‪ ،‬انتخابات‬ ‫را یک روز تمدی��د کرد و همی��ن روز را نی��ز تعطیل اعالم‬ ‫کرد‪ .‬امری که باعث ایجاد ش��ک و شبهه توسط موسسات‬ ‫بی ن المللی درباره شفافیت انتخابات شد و نیز باعث شد که‬ ‫نمایندگان صباحی از همه مراکز انتخاباتی در روز سوم خارج‬ ‫شوند‪ .‬اگرچه طی روزهای اول و دوم انتخابات نیز نمایندگان‬ ‫ستادهای تبلیغاتی صباحی توسط نیروهای ارتش و پلیس‬ ‫تحت فشار بودند‪ .‬رس��انه های حامی دولت کسانی که در‬ ‫انتخابات شرکت نکردند را خائن توصیف کردند‪.‬‬ ‫س��تادهای تبلیغاتی صباحی و السیس��ی به تمدید‬ ‫انتخابات ب رای روز سوم اعتراض کردند اما این اعتراض توسط‬ ‫کمیته عالی انتخابات پذیرفته نش��د‪ ،‬اگرچه برخی س��تاد‬ ‫تبلیغاتی السیسی را عامل تمدید م ی دانند‪.‬‬ ‫حزب حاکم در دوران «حس��نی مب��ارک» رئی س جمهوری‬ ‫مخلوع مصر بود از السیسی حمایت کرد‪ .‬این حزب پس از‬ ‫انحاللش در پی انقالب ‪ ۲۵‬ژانویه به چندین حزب تبدیل شد‬ ‫که نام های متفاوت دارند ولی ابشخور همه انها حزب ملی‬ ‫است‪ .‬رهب ران کلیسا در مصر که همانند یک حزب سیاسی‬ ‫عمل م ی کنند نیز از السیسی حمایت کردند‪ .‬حزب «الوفد»‬ ‫نیز که از حامیان نظام مبارک بود از السیسی حمایت کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬در مقابل احزاب مذکور که حامی السیسی هستند‪،‬‬ ‫تعدادی از احزاب نیز از حمدین صباحی حمایت کردند که از‬ ‫جمله انها حزب «الدستور» ‪« ،‬الکرامه»‪« ،‬ائتالف مردمی»‪،‬‬ ‫«جریان مردمی»‪« ،‬ائتالف سوسیالیست»‪ ،‬حزب «العیش و‬ ‫الحریه» بودند که از دیدگاه انها صباحی نماینده خواسته های‬ ‫انقالب ژانویه اس��ت و برنام��ه وی ضامن تحق��ق عدالت‬ ‫اجتماعی است‪.‬‬ ‫در داخل «جنبش تمرد» بین طرفداری از السیس��ی و‬ ‫صباحی اختالف به وجود امد و این در حالی است که برخی‬ ‫احزاب نیز اعضای خود را ب رای حمایت از هر یک از نامزدهای‬ ‫دلخواه خود ازاد گذاشتند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ارادت راستگرایان‬ ‫به جناب پوتین‬ ‫پیروز ایزدی درگفت وگوبامثلث‬ ‫پیکتی‪ ،‬مارکس نیست‬ ‫گفت وگو با نادر حبیبی‬ ‫استاد دانشگاه ماساچوست‬ ‫صدای پای مارکس؟!‬ ‫توماسپیکتی‪،‬اقتصاددانف رانسویاز‬ ‫افول سرمای ه داری و دموک راسی م ی گوید‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫امنیت علیه ازادی‬ ‫اپوزیسیوندولتالسیسیشاملاخوان‪،‬لیب رالهاومل ی گ رایانشکلگرفتهاست‬ ‫داود احمدزاده‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫‪2‬‬ ‫کارشناس مصر‬ ‫تبلیغات گسترده انتخاباتی حامیان مالی عب دالفتاح‬ ‫السیسی و تالش منطقه ای دوستان وی ب رای ارائه چهره مطلوب‬ ‫و ناجی مردم مصر برای افزایش مشارکت و جذب اراء در سایه‬ ‫تضاد گفتمانی و شکاف گس��ترده اجتماعی و سیاسی ب ی اثر‬ ‫شد و به رغم کسب اکثریت ارا از س��وی السیسی با ‪ 93‬در صد‬ ‫ومش��ارکت کم فروغ مردم طبق اسناد دولت یعنی ‪24‬میلیون‬ ‫نفر از ‪54‬میلیون واجب ش��رایط‪ ،‬تجربه تلخ دیگری برای گذار‬ ‫به دموکراسی در سرزمین فراعنه محس��وب م ی گردد‪ .‬گرچه‬ ‫مش��ارکت ها در انتخابات گذش��ته هم پایین بوده در شرایط‬ ‫حساس کنونی نهاد نظامی تالش کرد با ترفندهای مختلف‬ ‫شانس حضور مردم در پای صندوق های رای را باال ببرد‪ .‬با این‬ ‫وجود‪ ،‬تهدید و تطمیع همزمان مردم از جمله جریمه نقدی در‬ ‫صورت عدم رای ونیز تمدید انتخابات هم چاره ساز نبود و می زان‬ ‫مشارکت به زحمت به ‪45‬درصد رسید‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که گام اول برای تکمیل چرخه کودتا و‬ ‫حذف اخوان المسلمین از عرصه سیاسی مصر با تدابیر امنیتی‬ ‫و رویکرد خشن نیروهای نظامی به رهبری السیسی‬ ‫برداشته شده و ژنرال ارتش با هزینه کم و بدون ارائه‬ ‫برنامه انتخاباتی روشن ب رای برون رفت از مشکالت‬ ‫پیچیده سیاس��ی و اقتصادی کش��ور وارث می راث‬ ‫مبارک شده اس��ت‪ .‬اگر قیاس��ی با انتخابات پس‬ ‫از قیام مردم��ی مصر در ژنوای��ه ‪ 2011‬صورت گیرد‬ ‫ب ی تردید قیاس مع الفارق خ واهدبود‪ ،‬چراکه انتخابات‬ ‫پارلمانی و ریاست جمهوری منجر به قدرت رسیدن‬ ‫اسالمگرایان به رهبری مرسی شد‪ .‬انتخابات ازاد و‬ ‫ی برخوردار بود و اشتیاق مردم‬ ‫از مش��روعیت مردم ‬ ‫برای نیل به ازادی های مدنی منجربه شکل گیری‬ ‫دسته بندی های سیاسی در مصر ذیل اسالمگرا و‬ ‫غی ر اسالمگرا شده بود‪ ،‬بنابراین مصر برای اولی ن بار‬ ‫در طول حیات سیاسی این سرزمین طعم ازادی و‬ ‫حق انتخاب را چشید‪.‬‬ ‫درحالی ک��ه پس از ورود مج��دد نظامیان به‬ ‫عرصه قدرت و برکناری دول��ت دموکراتیک قبلی‬ ‫تالش عمده برای نمایش دموکراسی و مشروعیت بخشیدن‬ ‫به برخی از رفتارهای غیر قانونی صورت گرفته اس��ت‪ .‬فضای‬ ‫انتخابات��ی که از س��وی نظامیان تح��ت عنوان نقش��ه راه و‬ ‫تثبیت حضور صورت گرفته بود در واقع برنده نهایی را از قبل‬ ‫تعیین کرده و در این مس��یر حمدین الصباحی مبارز انقالبی‬ ‫و ناصریس��ت قدیمی جاده هموارکن برای حکومت نظامیان‬ ‫محسوب م ی شد‪.‬‬ ‫م ی توان گفت «کمیته عال��ی انتخابات مصر به عنوان‬ ‫بازوی توانمند السیس��ی ب��رای غلبه بر رقی��ب و معرفی وی‬ ‫ی فروگذار نک��رد‪ ،‬به طوری که افراد‬ ‫به فرد پی��روز از هیچ اقدام ‬ ‫نزدیک به وی از جمله عدلی منصور به رغم تجربه کم وی در‬ ‫فرماندهی جنگ با ارتقای درجه از لقب فیلد مارشال (عال ی ترین‬ ‫مقام نظامی) اس��تفاده کرد و همچنین در نب��ود رقیب اصلی‬ ‫نماینده اخوان ی ها ش��رایط به گونه ای رقم خ��ورد که در مرحله‬ ‫نخست انتخابات ریاست جمهوری برگزار و انتخابات پارلمانی‬ ‫به زمان دیگری موکول شد‪ .‬کمیته منتسب به نظامیان نیز با‬ ‫عدم پذیرش مدارک نامزدهای اخوان المسلمین جهت شرکت‬ ‫درانتخابات ریاست جمهوری مس��یر اسان صعود السیسی به‬ ‫مهمترین نهاد تصمیم گیری در کش��ور را مهیاک��رد‪ .‬از دیگر‬ ‫سو جبهه پرنفوذ اسالمگرا با غیرقانونی خواندن اقدامات نهاد‬ ‫نظامی و دولت موقت تحریم را حربه ای ب رای مخالفت خویش‬ ‫با روند موجود یافت‪.‬‬ ‫تقابل و منازعات سیاسی در فضای کم فروغ رقابتی در‬ ‫نبود حاکمیت قانون و تثبیت چرخه خشونت ساختاری در جامعه‬ ‫به اوج خود رسید‪.‬‬ ‫در ای��ن انتخاب��ات جریان ه��ای مختلف سیاس��ی با‬ ‫گفتمان ه��ای متفاوت‪ ،‬رقی��ب مقابل را به چالش کش��یدند‪.‬‬ ‫جریان اسالمگرا به رهبری اخوان المسلمین همچنان مرسی را‬ ‫رئی س جمهور قانونی کشور مصر دانسته با تاکید شعار بازگشت‬ ‫ی به تحریم عمل��ی انتخابات‬ ‫به قانون و مش��روعیت مردم�� ‬ ‫پرداخت‪ .‬به نظر م ی رسد به رغم فشارهای سیاسی و تهدیدات‬ ‫امنیتی اعمال شده علیه رهب ران مکتب ارشادی و حامیان ان‪،‬‬ ‫این جریان توانسته حضور پر اثر خویش را در عرصه سیاسی‬ ‫ی در انتخابات به رغم‬ ‫اثبات کند‪ .‬کاهش می زان مشارکت مردم ‬ ‫تالش های ناکام حامیان السیسی در این عرصه نشان از این‬ ‫موضوع دارد که حذف رقیب با مشت اهنین امکان پذیر نیست‬ ‫و اخ وان المسلمین گرچه با ریزش نیروهای خود توانمندی قبلی‬ ‫را ندارد ولی همچن��ان کار ازموده ترین نیروی سیاس��ی ب رای‬ ‫به چالش کش��یدن قدرت مطلق نظامیان همچنان به شمار‬ ‫م ی رود‪ .‬اصوال کارنامه پر رمز و راز اخوان ی ها در عرصه سیاسی‬ ‫و اجتماعی هم ثابت ک��رده این جنبش گرچ��ه مدتی تحت‬ ‫فشارهای محیطی به حرکت های زیر زمینی روی اورده وگاها‬ ‫نیز در استانه حذف کامل قرار گرفته؛ با این وجود اخوان به رغم‬ ‫ب ی تجربگی رهب ران خود و اشتباهات فاحش سیاسی در عرصه‬ ‫داخلی و خارجی همچنان عنصر تاثی ر گذار در جامعه است چرا‬ ‫که سابقه فعالی ت های سیاسی ‪ 80‬ساله در مصر و کشورهای‬ ‫مختلف منطقه گویای این نکته اساسی است که السیسی در‬ ‫شناخت این جنبش ناتوان عمل کرده است‪ .‬بناب راین طبیعی‬ ‫اس��ت در صورت واقع گرایی و دور ش��دن از رفتارهای افراطی‬ ‫از سوی رهب ران این جنبش‪ ،‬امکان بازخیزی و برگشت مجدد‬ ‫اخوان ی ها ب��ه متن جامعه وج��ود دارد‪ .‬در هر ص��ورت رهب ران‬ ‫تبعیدی اخوان المس��لمین به نوعی خوش��حالی خویش را از‬ ‫مشارکت پایین مردم در انتخابات ریاست جمهوری اعالم کرده و‬ ‫عدم حضور مردم درپای صندوق های رای را به منزله «نه» بزرگ‬ ‫به السیسی و نظامیان م ی دانند‪ .‬اخوان المسلمین را نباید یک‬ ‫نیروی یکدست و متحد الشکل دانس��ت ‪ ،‬چراکه گرچه طیف‬ ‫سنتی ان بر گسترش تحریم و عدم مدارا با نظامیان تاکید دارند‬ ‫اما قراین موجود نشان م ی دهد که گروه اصالح طلب متشکل‬ ‫از جوانان نواندیش بر بازنگری در اس��تراتژی ها و رویکردهای‬ ‫سیاسی ب رای نیل به دموکراسی و جذب توده ای مردم راهکار‬ ‫مناسب تری یا فتند‪ .‬ائتالف ملی حمایت از مشروعیت متشکل‬ ‫از حزب ازادی و عدالت شاخه سیاسی اخوان المسلمین و حزب‬ ‫سازندگی و توسعه و فضیلت و الوسط و توحید ع ربی‪ ...‬انتخابات‬ ‫ط راحی ش��ده نظامیان را مضحک دانس��ت و ب��ه اعتراضات‬ ‫خیابانی خود ادام��ه داد‪ .‬در قبال ائتالف مش��روعیت واحزاب‬ ‫اسالمگرا طرفداران السیسی متشکل از برخی احزاب سکوالر و‬ ‫بازماندگان رژیم مبارک (دموکراتیک ملی) و اقلیت منتفذ قبطی‬ ‫– مسیحی و حزب الموتر به رهبری عمرموسی صف ارایی کرده‬ ‫بودند و حتی حزب النور متحد سابق اخوانی ضمن همراهی با‬ ‫ژنرال های ارتش تالش کرد که خود را جانش��ین مستعد ب رای‬ ‫اخوان المسلمین اعالم کند و حتی موتور اصلی انقالب جوانان‬ ‫ششم اوریل هم به جرگه تحریم ها پیوستند و با عدم مشارکت‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری نارضایتی خویش را از فضای‬ ‫نا امنی و ناهم وارتر شدن مسیر نیل به مطالبات مدنی و سیاسی‬ ‫بیان داشتند‪.‬‬ ‫در س��وی دیگر میدان کارزار انتخاباتی اخیر‪ ،‬طرفداران‬ ‫حمدین صباحی با محوریت محمدالب رادعی چهره شناخته شده‬ ‫(رئیس حزب قانون) و نیز حزب الشبعی کوشید که خود را وارث‬ ‫انقالب ناکام ژنوای��ه‪ 2011‬جلوه بدهد و ب��ر برقراری اصالحات‬ ‫واقعی و نیل به دموکراس��ی تاکید ک��رد‪ .‬حمدین صباحی با‬ ‫گزینش این شعار تالش ب ی ثمری را ب رای بازکردن راه سوم میان‬ ‫گفتمان اسالمگرا و امنی ت محور نهاد نظامی انجام داد و پیروزی‬ ‫خیالی خویش را پایانی ب��ر منازعات تاریخی‬ ‫بین نهاد نظامی و اس�لامگرایان م ی دانست‪.‬‬ ‫در این مسیر وی به ائتالف سوسیالیس ت ها و‬ ‫انقالب ی ها سابق چشم دوخته بود‪ .‬ولی حمدین‬ ‫صباحی هم مواف��ق ممنوعیت فعالی ت های‬ ‫سیاسی اخوان ش��ده بود و در عرصه سیاست‬ ‫خارجی ب رنامه ها و ش��عارهای وی با السیسی‬ ‫همپوشانی داشت‪.‬‬ ‫ولی طبیعی اس��ت در فض��ای یاس و‬ ‫س��رخوردگی در جامعه و ب ی تفاوت��ی مردم به‬ ‫سیاستمداران‪ ،‬نهاد قدرتمند نظامی توانست‬ ‫با شعار امنیت و رفاه اجتماعی با مدیریت قبلی‬ ‫ب رنده انتخابات گردد‪ .‬نش��ان های کمی هم از‬ ‫برطرف شدن فضای ناامنی و بازگشت ارامش به‬ ‫مصر مشاهده م ی شود‪ .‬السیسی با سوءاستفاده‬ ‫از ب ی ثبات ی های موجود جامعه سعی کرده ضمن‬ ‫ارائه چهره اهریمنی از رهب ران اخوان و حامیان‬ ‫ان هی چ گزینه ای را جز ستیز و رویارویی تمام عیار برای اخ وان ی ها‬ ‫باقی نگذارد و این ب رای امنیت مصر بسیار خط رناک است‪ .‬مردم‬ ‫مصر ارمان های انقالب را بر باد داده م ی بینند‪ .‬کم ش��دن نان‬ ‫از سفره مردم و گس��ترش فقر در جامعه از چالش های اساسی‬ ‫است‪ .‬وقتی نخبگان مصری درک مشترکی از منافع ملی کشور‬ ‫ندارند و بقای حیات سیاسی خویش را در حذف رقیب م ی بینند‪،‬‬ ‫نم ی توان به اینده امیدوار بود‪.‬گرچه ژنرال السیسی ب رای فائق‬ ‫شدن بر مشکالت اقتصادی به عنوان اولویت نخست چشم به‬ ‫دالرهای نفتی ع ربستان دوخته و تالش م ی کند محیط امنی را‬ ‫ب رای سرمایه گذاری های خارجی فراهم سازد ولی بدون بازگشت‬ ‫ارامش سیاسی و گفت وگوهای ملی این نسخ ه شفا بخش برای‬ ‫اقتصاد بیمار مصر نخ واهد بود‪ ،‬درضمن توقع حامیان منطقه ای‬ ‫السیسی در قبال هرگونه کمک اقتصادی م ی تواند به تنش های‬ ‫سیاسی دامن بزند‪ ،‬چراکه عربستان درصدد است ضمن نفوذ‬ ‫در عرصه سیاست خارجی مصر ش��رایط را ب رای حذف و مهار‬ ‫کامل اخوان المسلمین فراهم سازد و این کمک های خارجی‬ ‫پاشنه اشیل ب رای ادامه حکومت نظامیان خواهد شد‪.‬‬ ‫پیکتی؛ مارکس قرن‪21‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مثل مارکس‬ ‫مارکس دوباره بازگشته است اما با نام توماس پیکتی‪ .‬پیکتی هم‬ ‫بین‬ ‫الملل‬ ‫اهل پیشگویی است و در کتاب س��رمایه در قرن ‪ 21‬از افول سرمایه داری در جهان‬ ‫غرب خبر م ی دهد‪ .‬مرکز ثقل اس��تدالل او نیز افزایش سطح ناب رابری ها در جوامع‬ ‫اروپایی و امریکاس��ت‪ .‬او این افزایش ناب رابری را جزو ویژگ ی های ذاتی سرمایه داری‬ ‫م ی داند و به سیاستمداران هشدار م ی دهد که در صورت عدم اصالح وضع موجود‪،‬‬ ‫نظم دموک راتیک در اینده با تهدیدات جدی مواجه خواهد شد‪.‬‬ ‫صدای پای مارکس؟!‬ ‫رضا مجیدزاده‬ ‫نویسنده کتاب معمای غازان خان‬ ‫‪1‬‬ ‫توماس پیکتی‬ ‫توماس پیکتی متولد ‪ 7‬مه ‪ 1971‬در فرانسه است‪ .‬وی‬ ‫تخصص اقتصادی خود را در زمین��ه ناب رابری ثروت و درامد‬ ‫به دست اورده و در مدرس��ه اقتصاد پاریس تدریس م ی کند‪.‬‬ ‫وی با دفاع از رساله خود درباره بازتوزیع ثروت که تحت نظر‬ ‫روجر گسنری از مدرسه اقتصاد لندن تالیف شده بود‪ ،‬در سن‬ ‫‪22‬س��الگی به اخذ مدرک دکترا نایل امد‪ .‬نکته جالب توجه‬ ‫درباره مدرسه اقتصاد لندن‪ ،‬حضور بن فاین‪ ،‬استاد چپگرای‬ ‫اقتصاد در انجاس��ت که به واس��طه نقدهای جدی نظری‬ ‫به تئوری های س��رمایه اجتماعی و تحریر کتاب «سرمایه‬ ‫اجتماعی در ب رابر تئوری اجتماعی» شهرت دارد‪ .‬پیکتی پس‬ ‫از اتمام تحصیالت عازم موسسه فناوری ماساچوست شد و‬ ‫در فاصله کوتاهی به مرکز تحقیقات علمی ملی فرانس��ه‬ ‫بازگشت و در س��ال ‪ 2002‬برنده جایزه اقتصاددان جوان این‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫چندی پ��س از فریکونومیکس یا اقتصاد غریب‪،‬‬ ‫کتاب سرمایه در قرن بیس��ت و یکم توماس پیکتی مورد‬ ‫اقبال گس��ترده ای قرار گرفته اس��ت‪ .‬البت��ه تبلیغات ب رای‬ ‫کتاب دوم قابل مقایس��ه با کتاب نخس��ت نیست‪ .‬سایت‬ ‫امازون‪ ،‬روزنامه های چپگرا و راس��تگرای اقتصادی و دیگر‬ ‫رسانه ها هر یک به واسطه نقد یا تمجید از این اثر در ترویج‬ ‫ان اثرگذار بوده اند‪ .‬با وجود اینکه طی سال های گذشته اثار‬ ‫علمی جدیدی همانن��د نورواکونومیک��س (تلفیقی نوین‬ ‫از روانشناس��ی‪ ،‬علم اعصاب و اقتصاد) ی��ا ژنواکونومیکس‬ ‫(توضیح رفتار اقتصادی بر اساس ساختار ژنتیکی) در عرصه‬ ‫علم اقتصاد ارائه شده اند اما توجه عمومی بیشتر به سمت‬ ‫کتابی بوده که به واسطه همخوانی موضوع با دغدغه ذهنی‬ ‫دهه اخیر بخشی از مردم جهان یعنی جنب ش های مشهور‬ ‫‪ 1-99‬در امریکا و دیگ��ر جنب ش های مقطعی مش��ابه در‬ ‫کش��ورهای دیگر مورد توجه قرار گرفته است‪ .‬در یادداشت‬ ‫حاضر نگاهی مختص��ر به کتاب توم��اس پیکتی صورت‬ ‫گرفته اس��ت تا محتوای ان از نظر اف��زوده نظری و عملی‬ ‫کاویده شود‪.‬‬ ‫کشور شد‪.‬‬ ‫عقاید عملگرایانه پیکتی موجب شد تا به فعالی ت های‬ ‫سیاسی روی اورد به طوری که در سال ‪ 2006‬مشاور اقتصادی‬ ‫حزب سوسیالیست فرانسه شد و ب رای پیروزی سگولن رویال‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری این کشور تالش زیادی کرد‪ .‬اما‬ ‫پس از پیروزی سارکوزی به مدرسه اقتصاد پاریس برگشت و‬ ‫تدریس را از سر گرفت‪ .‬با این وجود پیکتی فعالیت سیاسی‬ ‫را کنار ننهاد و در سال ‪ 2012‬همراه ‪ 42‬نفر از همکاران خود به‬ ‫حمایت از کاندیداتوری فرانسوا اوالند برخاست‪ .‬طرح جنجالی‬ ‫اوالند ب رای اخذ مالیات ‪ 75‬درصدی از ثروتمندان فرانس��وی‬ ‫از افکار سوسیالیس��تی پیکتی و همفکرانش سرچش��مه‬ ‫م ی گیرد که باعث شد بسیاری از شخصی ت های متمول این‬ ‫کشور عزم ترک فرانسه یا درخواست تابعیت دیگری کنند‪.‬‬ ‫این رویکرد فکری در تمامی اثار پیکتی مشهود است؛ کتاب‬ ‫اقتصاد ناب رابری (‪ ،)1997‬کتاب پردرامدهای قرن بیس��تم با‬ ‫همکاری اتکینسون (‪ )2010‬و سرمایه در قرن بیست و یکم‬ ‫(‪ )2014‬از جمله مهمترین اثار او هستند که در راستای رویکرد‬ ‫فکری چپگرانه اش به رشته تحریر درامده اند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫توماس پیکتی‪ ،‬اقتصاددان فرانسوی از افول سرمای ه داری و دموکراسی م ی گوید‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫کتاب سرمایه در قرن بیست و یکم‬ ‫پیکتی در مطالعات پیشین خود به این نتیجه رسیده‬ ‫بود که ناب رابری عواید در فرانس��ه پس از جنگ جهانی دوم‬ ‫به شدت افت کرده است و با توجه به اینکه ناب رابری دستمزد‬ ‫باثبات بوده‪ ،‬کاهش ناب رابری در زمینه مستغالت از مهمترین‬ ‫عوامل این کاهش در ناب رابری اس��ت‪ .‬نرخ باالی مالیاتی در‬ ‫فرانس��ه بعد از جنگ جهانی دوم باعث ش��ده تا پول مازاد‬ ‫ثروتمندان به س��مت انباش��ت مس��تغالت هدایت نشود‪.‬‬ ‫اما کاه��ش مالی��ات و در نتیجه کاهش س��هم ثروتمندان‬ ‫فرانس��وی در امور مالی جامعه از دهه ‪ 1990‬موجب شده تا‬ ‫طبقه رانتخوار دوباره به ثروت زیادی دست یابند که به کنترل‬ ‫بیشتر چند خانواده معدود روی ثروت م ی انجامد‪ .‬بر همین‬ ‫اساس توماس پیکتی در کتاب سرمایه در قرن بیس ت ویکم‬ ‫روی ناب رابری درامد و ثروت در اروپا و امریکای از قرن ‪ 18‬تا‬ ‫زمان حال تمرکز دارد‪ .‬پیکتی بر این باور اس��ت که ناب رابری‬ ‫نه تنها تصادفی نیست بلکه خصوصیت سرمایه داری است‬ ‫و تنها در صورت دخالت دولت از بین م ی رود‪ .‬اما در صورت‬ ‫عدم اصالح این ناب رابری‪ ،‬نظم دموکراتیک تهدید خواهد شد‪.‬‬ ‫تو یکم توماس پیکتی‬ ‫عصاره کتاب س��رمایه در قرن بیس ‬ ‫این است که؛ اگر نرخ بازگشت سرمایه از نرخ رشد اقتصادی‬ ‫بیشتر باش��د‪ ،‬انگاه در درازمدت شکاف درامدی بین غنی و‬ ‫فقیر افزایش خواهد یافت‪ .‬ضمن اینکه با توجه به داده های‬ ‫موجود که بیش از یک قرن تاریخ س��رمایه داری را پوشش‬ ‫م ی دهند‪ ،‬هیچ دلیل و ش��اهد تجرب ی ای وجود ندارد که باور‬ ‫کنیم شکاف بین نرخ رشد اقتصادی و نرخ بازگشت سرمایه‬ ‫کم خواهد شد‪ .‬در نتیجه نه فقط دلیلی وجود ندارد که باور‬ ‫کنیم ناب رابری عظیم درامدی بین یک درصد بسیار ثروتمند‬ ‫و ‪ ۹۹‬درصد بقیه جامعه از بین خواهد رفت‪ ،‬بلکه به ناچار باید‬ ‫بپذیریم که ناب راب��ری درامدی در ادامه س��یر تاریخی خود‪،‬‬ ‫گسترش خواهد یافت و تعمیق خواهد شد‪.‬‬ ‫بسیار پی ش تر از پیکتی‪ ،‬سیمون کوزنتس از داده های‬ ‫موجود اس��تفاده کرد تا نش��ان دهد که ناب رابری چگونه در‬ ‫جوامعی که نخستین مراحل صنعتی شدن را طی م ی کنند‬ ‫پدید م ی اید ولی زمانی که به بلوغ م ی رسند این ناب رابری ها‬ ‫از بین م ی روند‪« .‬منحنی کوزنتس» توسط اکثر اقتصاددانان‬ ‫پذیرفته ش��ده بود اما پیکتی و همکارانش شواهدی را در رد‬ ‫این فرضیه فراهم اوردند‪ .‬نتایج انان نش��ان م ی دهد که این‬ ‫منحنی دقیقا در مسیر مخالف حرکت م ی کند و سرمایه داری‬ ‫باعث پدید امدن ناب رابری در طول قرن بیستم شده و اکنون‬ ‫در س��طح جهانی به س��مت ناب رابری عصر چارلز دیکنز در‬ ‫حرکت است‪.‬‬ ‫اما از دیگر رویکردهای مش��ابه پیکت��ی م ی توان به‬ ‫مطالعه راوی باترای هندی االصل امریکایی اشاره کرد؛ راوی‬ ‫باترا نیز در کتاب بحران بزرگ (‪ )1990‬م ی نویسد که در امریکا‬ ‫نرخ تورم هر سی س��ال یکبار به اوج خود رسیده و هم زمان‬ ‫افزایش پول نیز همین تناوب را داش��ته و فراوانی قوانین و‬ ‫مقررات دولت نی��ز حرکتی موازی را طی کرده اس��ت‪ .‬ولی‬ ‫کسادی با یک تعدیل بر این الگوی سی ساله صادق است‪ .‬از‬ ‫‪ 1780‬هر ‪ 10‬سال یکبار یک کسادی تند‪ ،‬روی داده و هر سه‬ ‫دهه یا شش دهه یک بحران اقتصادی بدتر از کسادی اتفاق‬ ‫افتاده که بحران های شصت س��اله سخت بوده است‪ .‬وی با‬ ‫اشاره به بار اضافی بده ی های کالن امریکا‪ ،‬مهم ترین عامل‬ ‫بحران ‪ 1929‬را تمرکز ب ی سابقه ثروت در دست عده ای معدود‬ ‫م ی داند که معتقد است تمرکز ثروت در سال های ‪ 1980‬در‬ ‫حال افزایش است‪ .‬او با توضیح اینکه در همه عصرها جامعه‬ ‫از چهار طبقه وسیع جنگجویان‪ ،‬اندیش��مندان‪ ،‬فرودستان‬ ‫و زراندوزان تش��کیل ش��ده‪ ،‬م ی گوید ول��ی در پایان عصر‬ ‫زراندوزان‪ ،‬طبقه جنگجویان و اندیشمندان نیز به طور عمده‬ ‫تا حد فرودستان سقوط م ی کنند و تنها دو طبقه زراندوزان و‬ ‫فرودستان قابل مشاهده هستند‪.‬‬ ‫از سرمایه تا سرمایه‬ ‫کارل مارکس انتقادات خود از سرمایه داری را بر محوریت‬ ‫تولید ارائه داد‪ ،‬در حالی که محور توج��ه توماس پیکتی به‬ ‫سمت توزیع بوده اس��ت‪ .‬از این روی نزد مارکس این افزایش‬ ‫یراند‬ ‫ناب رابری ها نبود که سیس��تم را به سمت پایان پیش م ‬ ‫بلکه از کارافتادگی سازوکار سود به سیستم خاتمه م ی بخشید‪.‬‬ ‫در حالی که مارکس روابط اجتماعی میان کارگر و کارفرمایان‪،‬‬ ‫فزادگان را م ی دید‪ ،‬پیکتی فقط‬ ‫صاحبان کارخانجات و اشرا ‬ ‫متوجه دسته بندی های اجتماعی است؛ ثروت و درامد‪ .‬دنیای‬ ‫پیکتی فقط ب راساس داده های تاریخی بنیان نهاده شده و در‬ ‫نتیجه نم ی توان از او با عنوان یک مارکسیس��ت مالیم یاد‬ ‫کرد‪ .‬در واقع پیکتی س��رمایه را به معنای مارکسیستی ان‪،‬‬ ‫یعنی مناسبات اجتماعی به کار نم ی برد بلکه منظور پیکتی‬ ‫از سرمایه‪ ،‬هر دارایی ارزشمندی است که در طول زمان بتواند‬ ‫عایدی از جنس سود مالی نصیب صاحب خود کند‪ ،‬چه این‬ ‫دارایی سهام یک شرکت باشد‪ ،‬چه منزل مسکونی که بتوان‬ ‫ان را اجاره داد‪ ،‬چه دارایی غیرمنقولی مثل زمین که بتوان ان‬ ‫را فروخت و س��ودی به جیب زد‪ ،‬چه یک حس��اب پ س انداز‬ ‫بلندمدت بهره اندوز‪ ،‬ی��ا هر دارایی مولد دیگ��ری‪ .‬او عکس‬ ‫اقتصاددانان المانی با نظریه اقتصاد سیاسی شروع نم ی کند‬ ‫ی از داده ها‪،‬‬ ‫بلکه س��عی م ی کند با جمع اوری خیل عظیم�� ‬ ‫انگاره تاریخی ناب رابری درامدی را اس��تخراج و ترس��یم کند‪.‬‬ ‫روش پیکتی در کتاب چنان است که گویی دارد قانون حرکت‬ ‫و تحول سرمایه داری را از مشاهدات اماری تاریخی استخراج‬ ‫م ی کند نه انکه با انتزاع از جنب ه هایی از واقعیت چند بعدی‪،‬‬ ‫گا م به گام یک نظریه ارائه دهد که با مشاهده ان بتوان نتیجه‬ ‫گرفت سرمایه داری‪ ،‬مولد ناب رابری اس��ت‪ .‬از دید مارکس‪ ،‬در‬ ‫جامعه بورژوایى مزد کارگر خود را به صورت قیمت کار نشان‬ ‫م ی دهد‪ ،‬یعنى به صورت مقدار معینى پول که در ازای مقدار‬ ‫معینى کار پرداخت مى شود‪ .‬به همین دلیل است که مردم در‬ ‫چنین جامع ه ای از یک سو از ارزش کار سخن م ی گویند و بیان‬ ‫این ارزش بر حسب پول را قیمت الزم یا طبیعى ان مى نامند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر از قیمت های کار در بازار‪ ،‬یعنى قیمت هایى که‬ ‫حول قیمت طبیعی ان نوسان مى کنند‪ .‬اما ارزش کار چیزی‬ ‫جز عبارتی غیرعقالنى ب رای بیان ارزش قوه کار نیس��ت و‬ ‫بناب راین بدیهی است که ارزش کار همواره باید کمتر از ارزش‬ ‫محصولى باشد که ایجاد م ی کند‪ ،‬چرا که سرمایه دار همواره‬ ‫قوه کار را بیش از انچه ب رای بازتولید ارزش خود ان الزم است‬ ‫به کار وامى دارد‪ .‬ارزش اضافه عبارت است از صندوقی ب رای‬ ‫تامین نیازهای فردی سرمایه دار و البته صندوقی ب رای تامین‬ ‫انباشت که بخشى از ان را سرمایه دار به منزله درامد به مصرف‬ ‫مى رساند و بخش دیگرش را به صورت سرمایه به کار مى اندازد‬ ‫یا انباشت مى کند‪ .‬پس اگر مقدار کل ارزش اضافه معین باشد‪،‬‬ ‫هر چه یک بخش ان بزرگتر باش��د بخش دیگرش کوچکتر‬ ‫خواهد بود‪ .‬نس��بت بین این دو بخش‪ ،‬با فرض ثابت بودن‬ ‫س��ایر عوامل‪ ،‬بزرگ و کوچکى انباشت را تعیین مى کند‪ .‬اما‬ ‫اینکه این نسبت در عمل چگونه باشد را صاحب ارزش اضافه‬ ‫یعنى سرمای هدار تعیین مى کند‪ .‬عملى است که به میل و اراده‬ ‫او بس��تگى دارد‪ .‬ان بخش از خ راجى که سرمایه دار از کارگر‬ ‫مى ستاند و انباش��ت مى کند پ س انداز نامیده مى شود زی را او‬ ‫پیکت�ی نیز ب�ه گون�ه ای ارمانگرایانه به‬ ‫دنبال پوش�اندن پیراهن خیال�ی خود بر‬ ‫تن واقعیت اجتماعی است‪ ،‬بدون انکه به‬ ‫پویاشناسی واقعیت بیندیشد و صرف نظر‬ ‫از مقبولی�ت ارمانش در می�ان اکثریت‪،‬‬ ‫سازوکاری سازگار با انگیزه های انفرادی‬ ‫افراد پیشنهاد می دهد‬ ‫سرمایه در‬ ‫قرن ‪ 21‬تنه به‬ ‫سرمایه مارکس‬ ‫م ی زند‪ .‬هرچند‬ ‫رویکردی صرفا‬ ‫توصیفی و نه‬ ‫رهای ی ساز از‬ ‫سرمای ه داری‬ ‫ارائه دهد‬ ‫ن را به مصرف نمى رس��اند‪ ،‬به عبارت دیگ��ر همان کاری را‬ ‫ا ‬ ‫مى کند که هر سرمایه داری باید بکند؛ ثروت اندوزی‪ .‬بناب راین‬ ‫سرمایه دار جز به عنوان تجسم انس��انى سرمایه نه از ارزش‬ ‫تاریخى برخوردار است و نه از حق موجودیت تاریخى! چنین‬ ‫ترتیباتی باعث افزایش ناب رابری و تضاد طبقاتی م ی شود‪.‬‬ ‫رویکرد پیکتی ب��ه طور ضمنی روی تض��اد طبقاتی‬ ‫از شبکه مفاهیم مارکسیس��م ارتدوکس پیش م ی رود‪ ،‬زی را‬ ‫بر این دیدگاه تکیه دارد که ث��روت خصوصی خانواده های‬ ‫ثروتمند در یک ساختار غیرمنعطف طبقاتی به کاهش شدید‬ ‫درامد ملی منجر شده است و حتی افزایش دستمزد کارگران‬ ‫نیز به اصالح یا تغییر این سیستم منتهی نخواهد شد‪ .‬ب رای‬ ‫همین تاکید پیکتی این است که از این ثروتمندان مالیات‬ ‫باالیی گرفته شود تا می زان ناب رابری کاهش یابد‪ .‬در واقع به‬ ‫نظر م ی رس��د که پیکتی تا حد زیادی در چرخش از اقتصاد‬ ‫اثباتی به اقتصاد دستوری تحت تاثیر ایدئولوژی قرار گرفته‬ ‫اس��ت تا واقعی ت های علمی‪ ،‬چون در حال��ی که م ی گوید‬ ‫امروزه بیشتر ثروت از کار به دست م ی اید تا ارث‪ ،‬روی انگیزه‬ ‫منفی ب رای کار تاکید دارد و به این پرسش نم ی پردازد که در‬ ‫صورت اخذ مالیات بیشتر که انگیزه سرمایه گذاری را کاهش‬ ‫داده یا محرکی ب رای تغییر تابعیت م ی ش��ود چگونه همین‬ ‫دستمزد اندک ب رای کارگران تامین خواهد شد! دیوید هاروی‪،‬‬ ‫جغ رافیدان سرشناس و نویسنده کتاب محدودیت ها بر این‬ ‫باور است که وجه طبقاتی مبارزه بر س��ر ناب رابری درامدی‬ ‫و امکانات اقتصادی یعنی تش��کیل اتحادیه های کارگری و‬ ‫وضع حداقل دستمزد‪ ،‬در عمل از افزایش نرخ مالیات کارامدتر‬ ‫است‪ .‬راه حل های دیگری هم پیشنهاد شده اند‪.‬‬ ‫اما به عنوان نکته مهمت��ر اگر بخواهیم رویکرد تضاد‬ ‫در تحلیل مارکسیستی را مدنظر قرار دهیم‪ ،‬تضاد امروزین‬ ‫در س��رمایه داری از تضاد بین طبقات به تضاد بین سرمایه‬ ‫در گردش در امور مالی و سرمایه در گردش امور تولیدی یا‬ ‫بخش واقعی تبدیل شده اس��ت‪ .‬در واقع ساز وکار تقویت و‬ ‫اصالح سرمایه داری و افزایش کارایی ان در قیاس با سیستم‬ ‫ناس��ازگار با انگیزه انف رادی سوسیالیسم محض (متفاوت با‬ ‫سوسیالیسم بازار یا سوسیالیس��م دموکرات) باعث شده تا‬ ‫تضاد بین طبقات به شدت اندک باشد و تنها اتصال بازارهای‬ ‫مالی و افزایش فراریت وجوه در سراسر بازار مالی موجب شود‬ ‫تا بخش تولیدی در تامین مالی در سراسر جهان با دشواری‬ ‫مواجه باش��د‪ .‬به ویژه س��فته بازی مالکان وجوه حتی درباره‬ ‫س��قوط یک بازار مالی خاص نیز بر این تضاد و شکنندگی‬ ‫افزوده است و جورج سوروس در کتاب پارادایم جدید بازارهای‬ ‫مالی به ان اش��اره م ی کند‪ .‬در واقع اگر قرار ب��ود پیکتی را‬ ‫مارکس��ی جدید قلمداد کنیم م ی توانست روی این موضوع‬ ‫تمرکز کند چون تقوی��ت بخش واقعی ب��ه معنای تقویت‬ ‫سازوکار رخنه به پایین و کاهش ناب رابری به واسطه رونق در‬ ‫بخش تولید‪ ،‬افزایش اشتغال و دستمزد است‪.‬‬ ‫ایا پیکتی انقالبی نو به راه انداخته؟!‬ ‫مکتب سوسیالیسم قدمتی طوالنی در فرانسه دارد به‬ ‫گونه ای که کارل مارکس نیز تحت تاثیر سوسیالیس ت های‬ ‫پیکتی‪،‬مارکسنیست‬ ‫گفت وگو با نادر حبیبی‪ ،‬استاد دانشگاه ماساچوست‬ ‫پویا صیامی نمین‬ ‫خبرنگار‬ ‫کتاب توم�اس پیکتی با عنوان س�رمایه در‬ ‫قرن بیست و یکم س�روصدای زیادی به پا کرده‬ ‫و بس�یاری از منتقدان او را مارک�س عصر حاضر‬ ‫خوانده اند‪ .‬تحلیل ش�ما از این کتاب چیست؟ ایا‬ ‫م ی توان پیکتی را مارکس جدید قلمداد کرد؟‬ ‫همان طور که اش��اره کردید کتاب سرمایه در قرن‬ ‫بیست و یکم با انتقادات و تحسی ن های فراوانی همراه بود و‬ ‫در امریکا هم به عنوان پرفروش ترین کتاب معرفی شد‪ .‬اما در‬ ‫خصوص شباهت های پیکتی و مارکس باید اشاره کنم توماس‬ ‫پیکتی مانند مارکس معتقد اس��ت که سرمایه داری با بحران‬ ‫تمرکز سرمایه و افزایش ناب رابری مواجه خواهد شد‪ .‬البته این‬ ‫تمام داستان نیست و م ی توان تفاوت هایی هم میان نظریات‬ ‫و رساله های این دو اقتصاد دان مشاهده کرد‪ .‬به عنوان مثال‪ ،‬در‬ ‫مورد اینکه جامعه به این ناب رابری چگونه عکس العمل نشان‬ ‫خواهد داد بین انها تفاوت محسوسی مشاهده شده‪ .‬مارکس‬ ‫م ی گوید فقر و ناب رابری موجب مبارزه طبقاتی کارگران علیه‬ ‫سرمایه داران شده و س��رانجام به انقالب کمونیستی منجر‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬اما توماس پیکتی چنین اعتقادی ن��دارد و اظهار‬ ‫م ی دارد که ناب رابری ب رای مدت مدیدی ادامه خواهد داشت و در‬ ‫ی هم نم ی افتد‪.‬‬ ‫عین حال هیچ اتفاق سیاسی و اجتماعی خاص ‬ ‫پیکتی ب رای توجی��ه این رخداد چنین اس��تدالل م ی کند که‬ ‫سرمایه داران از قدرت باالی سیاس��ی برخوردارند و با عنایت‬ ‫به همین قدرت باالی سیاسی اجازه نخواهند داد که تغییری‬ ‫اجتماعی ایجاد شود و احتماال در مقابل کوچک ترین تغییری‬ ‫مقابله خ واهند کرد‪ .‬بر همین اساس پیکتی م ی افزاید که ب رای‬ ‫حل این مساله که دولت ها باید با وضع مالیات بر ثروت و نرخ‬ ‫مالیات های افزایشی بر درامد نا ب رابری را کاهش دهند‪ .‬البته او‬ ‫ی بر سرمایه و ثروت است و معتقد‬ ‫طرفدار یک مالیات جهان ‬ ‫است در صورت پیاده سازی چنین طرحی م ی توان به نتیجه‬ ‫بخش بودن و کاهش اثار ناب راب��ری در جامعه امیدوار بود‪ .‬اما‬ ‫در عین حال پیکتی اذعان م ی کند که باتوجه به مخالفت های‬ ‫جهانی چنین طرحی از شانس بس��یار کمی ب رای اجرا شدن‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫نویسنده ای ف رانسوی دوباره یاد کارل مارکس‬ ‫المانی را زنده کرده اس�ت‪ .‬پیکتی در کتاب خود‬ ‫که در امریکا ب ه عن�وان پرفروش ترین هم معرفی‬ ‫ش�د‪ ،‬پی ش بینی کرده ادامه روند کنونی س�بب‬ ‫افزایش نابرابری ها در جوامع سرمای ه داری خواهد‬ ‫ش�د‪ .‬دکتر نادر حبیبی‪ ،‬استاد دانشگاه ب رندیس‬ ‫در ماساچوس�ت امریکا م ی گوید‪« :‬ضمن اینکه‬ ‫شباهت های زیادی میان مارکس و پیکتی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬ولی در عین حال تفاوت دیدگاه میان این دو‬ ‫هممشهوداست‪».‬مشروحگفت وگویمثلثبااین‬ ‫استاد اقتصاد را در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫استنادم م ی تواند بهتر از این باشد و در اینده چنین نیز خواهد‬ ‫شد‪ ...‬اما ب رای من مایه تعجب خواهد بود اگر بهبود این منابع‬ ‫تاریخی تاثیر چندانی روی هرکدام از نتیجه گیری های کلی‬ ‫مطرح درباره تحول روند طوالنی مدت پخش ثروت بگذارند‪».‬‬ ‫ی ب��ه امار پیکتی گرفته اند باعث‬ ‫در مجموع ایرداتی که برخ ‬ ‫ی صحت این ای راد ها هنوز به طور‬ ‫بحث های زیادی ش��ده ول ‬ ‫ی دیگر از اقتصاددانان این انتقادها‬ ‫فراگیر پذیرفته نشده‪ .‬برخ ‬ ‫را رد کرده اند و با دفاع از پیکتی اع�لام کرده اند که تئوری ها و‬ ‫داده هایی که پیکتی در کتاب سرمایه در قرن بیس ت ویکم به‬ ‫انها اشاره کرده قابل دفاع هستند و انها هم از ان دفاع م ی کنند‪.‬‬ ‫خود پیکتی هم اخی را در یک مقاله از صحت امار و تحلی ل های‬ ‫خود دفاع کرده است‪ .‬بناب راین نم ی شود گفت که این انتقادها‬ ‫لطمه زیادی به نظریه پیکت��ی زده اند و ش��اید اصوال بر هر‬ ‫رساله ای چنین نقدهایی وارد شود‪ .‬به ویژه اینکه این پژوهش‬ ‫بسیار سروصدا کرد و طبیعتا نقدها هم بر ان جدی تر از یک‬ ‫پژوهش معم ولی خواهد بود‪.‬‬ ‫پیکتی برای حل بحران اقتصادی اروپا پیشنهاد‬ ‫م ی دهد که مالیات بیشتری از ثروتمندان دریافت‬ ‫ش�ود و ان را ب�رای کاه�ش بده ی ه�ای دولت ها‬ ‫اس�تفاده کرد‪ .‬ب ه عن�وان مثال پیکتی پیش�نهاد‬ ‫در ادامه اعت راضاتی که به پژوهش توماس پیکتی‬ ‫وارد شد‪ ،‬برخی رسانه ها به کتاب سرمایه در قرن‬ ‫بیس�ت ویکم ایراد گرفته اند و امار و اطالعات او را‬ ‫مغایر با واقعی�ات خوانده اند‪ .‬از جمله فایننش�ال‬ ‫تایم�ز در ای�ن عرصه انتق�ادات زی�ادی را متوجه‬ ‫پیکتی دانس�ته اند‪ .‬ایا این انتقادات از ارزش این‬ ‫پژوهش م ی کاهد؟‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫تقریبا م ی ت��وان گفت که فایننش��ال تایمز بیش‬ ‫از س��ایرین در این عرصه وارد ش��ده و با انج��ام تحقیقات و‬ ‫محاس��باتی نتیجه گرفته یافته های ای��ن کتاب یک کتاب‬ ‫پرفروش درباره ناب راب��ری فزاینده ثروت حاوی «یک س��ری‬ ‫اشتباه» اس��ت که یافته های نویس��نده را دچار مشکل کرده‬ ‫است‪ .‬یافته های پیکتی نشان داد که ناب رابری ها در می زان ثروت‬ ‫در حال بازگشت به س��طوح پیش از جنگ جهانی اول است‪.‬‬ ‫فایننشال تایمز در ادامه م ی نویسد که بررس ی های این روزنامه‬ ‫حاکی از نادرس��تی نتیجه گیری پیکتی است و دالیل اندکی‬ ‫دال بر فرضیه افزایش کل سهم ثروت در میان تعداد کمی از‬ ‫توانگران جهان وجود دارد‪ .‬در پاسخ‪ ،‬پیکتی به روزنامه فایننشال‬ ‫تایمز گفت‪« :‬هیچ ش��کی ندارم که داده ه��ای تاریخی مورد‬ ‫بین الملل‬ ‫فرانس��وی و با ترکیب دی��دگاه انان با روایت ماتریالیس��تی‬ ‫فلسفه هگلی و اقتصاد سیاسی به روایت دیوید ریکاردویی‬ ‫کتاب س��رمایه را نوش��ت‪ .‬با این حال ویژگ��ی یادگیری در‬ ‫سیستم باز سرمایه داری که به ترمیم و تکامل ان بر مبنای‬ ‫انتقادات مارکس و سپس کینز کمک کرد باعث شد تا رویکرد‬ ‫ارمانگرایانه مارکس مجال تحقق نیابد و حتی نسخه های‬ ‫غیرمارکسیستی یا به نوعی خلق الس��اعه سوسیالیسم به‬ ‫روایت لنین‪ ،‬مائو‪ ،‬کاس��ترو یا حتی خان��دان او نیز با تصویر‬ ‫ارمانشهر مارکس فاصله بسیار زیادی داشته و دارند‪ .‬همین‬ ‫ویژگی یادگیری باعث شده تا روایات ارمانگرایانه سرمایه داری‬ ‫لیب رال از جمله نسخه فرانس��یس فوکویامایی پایان تاریخ‬ ‫نیز دور از ذهن ب��وده و قالب های نوینی از س��رمایه داری با‬ ‫ساختارهای نهادی مختلف و مناسبات اقتصادی ‪ -‬اجتماعی‬ ‫گوناگون به منصه ظهور برسند‪ .‬شاید بتوان گفت که مکتب‬ ‫ساماندهی یا رگوالس��یون میش��ل اگلیتا و همفکرانش در‬ ‫فرانسه یا حتی مکتب فرانکفورت یا انتقادی تئودور ادورنو‪،‬‬ ‫مارکس هورکهایمر و یورگن هابرماس رویکردهایی بس��یار‬ ‫انقالب ی تر از کتاب پیکتی داشته اند؛ مفهوم رژیم ساماندهی‬ ‫و رژیم انباشت مکتب س��اماندهی که با تلفیق پویاشناسی‬ ‫اقتباس��ی از نگرش مارکس ب��ه تاریخ اقتص��ادی و رویکرد‬ ‫نهادگرایی شکل گرفته یا مفهوم کنش ارتباطی و عقالنیت‬ ‫ارتباطی هابرماس حتی ب رای اندیشمندان اقتصادی راستگرا‬ ‫نیز بینش��ی نوین ایجاد کرده اند اما رویکرد پیکتی دریایی از‬ ‫انتقادات حتی درباره شیوه محاس��باتی او را به دنبال داشته‬ ‫است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که پیکتی نیز به گونه ای ارمانگرایانه به‬ ‫دنبال پوشاندن پی راهن خیالی خود بر تن واقعیت اجتماعی‬ ‫است بدون انکه به پویاشناسی واقعیت بیندیشد و صرف نظر‬ ‫از مقبولیت ارمانش در میان اکثریت‪ ،‬س��ازوکاری س��ازگار با‬ ‫انگیزه های انف رادی افراد پیش��نهاد م ی دهد؛ وقتی به منابع‬ ‫منتشر شده سازمان های جهانی مانند بانک جهانی‪ ،‬صندوق‬ ‫بی ن المللی پول و سازمان جهانی تجارت هم مراجعه م ی کنیم‪،‬‬ ‫امار وحشتناکی از وضعیت ناب رابری در جهان مشاهده خواهد‬ ‫شد و تداوم این فرایند هم در امار موجود منعکس شده و حرف‬ ‫تازه ای نیست‪ .‬حتی تارنمای فوربس امار میلیاردرهای جهان‬ ‫طی سال های ‪ ۲۰۰۸‬تا ‪ ۲۰۱۴‬را منتشر کرده و نشان داده است‬ ‫که در حال حاضر ‪ ۱۶۴۵‬میلیاردر در سطح جهان ثروتی ب رابر‬ ‫با ‪ ۶۴۰۰‬میلیارد دالر دارند که ثروت ‪ ۸۵‬نفر انان از ثروت ‪۳/۵‬‬ ‫میلیارد انسان کره زمین بیش��تر است‪ .‬در امریکا یک درصد‬ ‫جمعیت مالک ‪ ۴۰‬درصد ث��روت امریکا و ‪ ۸۰‬درصد جمعیت‬ ‫مالک فقط ‪ ۷‬درصد ثروت ان کش��ورند‪ ،‬به عبارتی ‪ ۲۰‬درصد‬ ‫جمعیت ‪ ۹۳‬درصد ثروت جامع��ه را در اختیار دارند‪ .‬اما اینکه‬ ‫راه حل ناب رابری ش��دید به صورت کاهش انگیزه ثروتمندان‬ ‫ب رای حفظ تابعیت یا سرمایه گذاری باشد محل تامل جدی‬ ‫است! ب رای نمونه ژرار دو پاردیو‪ ،‬هنرپیشه معروف فرانسوی که‬ ‫لژان بوده است‪ ،‬ساکن استمپویی بلژیک‬ ‫ایفاگر نقش ژان وا ‬ ‫اس��ت و در پی اعمال مالیات ‪ ۷۵‬درصدی بر مالیات ها مانند‬ ‫دیگر ثروتمندان فرانسوی به انجا تغییر مکان داده است‪ .‬او‬ ‫ب رای تابعیت روسیه تقاضا داد و در سو مژانویه ‪ ۲۰۱۳‬با موافقت‬ ‫رئیس جمهور این کشور تابعیت روس��یه را دریافت کرد‪ .‬در‬ ‫واقع همین می زان مالیات در بلژیک ‪ 50‬درصد است‪ .‬به همین‬ ‫دلیل دو پاردیو به شهر نیچن که در مرز بلژیک و فرانسه و در‬ ‫خاک بلژیک است نقل مکان کرده است‪ .‬در پی این عمل وی‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر فرانسه فرانسوا اوالند این عمل او را حقارت امیز‬ ‫خواند و او در واکنش به این س��خن اوالند گفته بود که من‬ ‫فرانسه را ترک م ی کنم به این دلیل که از نظر شما افراد موفق‪،‬‬ ‫خالق و بااستع داد باید تنبیه شوند‪ .‬هرچند که هر کتابی ارزش‬ ‫یکبار خواندن را دارد اما ب رای کسانی که م ی خواهند به مطالعه‬ ‫این کتاب بپردازند م ی توان توصیه کرد که به مثابه اثری که با‬ ‫خواندن ان متحول شده یا به درکی جدید از جهان اقتصادی‪-‬‬ ‫اجتماعی دست خواهند یافت نگاه نکنند!‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫م ی دهد در کشورهایی که بحران اقتصادی شکل‬ ‫جدی تری به خ�ود گرفته و دولت ه�ا با معضالت‬ ‫فراوانی مواجه هس�تند (مانند یونان) اخذ مالیات‬ ‫از ثروتمندان و اعط�ای ان به بده ی ه�ا و قروض‬ ‫دریافتی‪ ،‬م ی تواند بهترین و سریعترین و در عین‬ ‫حال پایدارتری�ن راهکار ب�رای ح ل وفصل بحران‬ ‫اقتصادی باش�د‪ .‬اصوال چنین اتفاقی امکان پذیر‬ ‫است؟ و اینکه الب ی های صنعت و قدرت و پول اجازه‬ ‫پیاده سازی چنین طرحی را م ی دهند؟‬ ‫واقعیت این است که نهایتا در امریکا و اروپا تعیین‬ ‫می زان مالیات بر ثروت و درامد یک تصمیم سیاسی است و‬ ‫قوانین مالیاتی توسط مجلس منتخب مردم و با رای اکثریت‬ ‫تعیین م ی شود‪ .‬بر این اس��اس بدیهی است که سرمایه داران‬ ‫با توس��ل به کمک های تبلیغاتی بر تصمیمات مجلس اثر‬ ‫بگذارند و تالش کنند منافع خود را در قالب قوانین دراورند‪ .‬اما‬ ‫از سوی دیگر نباید این نکته را هم از نظر دور نگاه داشت که ‬ ‫ی از مردم ناراضی باشند و این‬ ‫در جایی که درصد قابل توجه ‬ ‫نارضایتی به صورت موثری بروز و ظهور یابد‪ ،‬ممکن است نفوذ‬ ‫مالی انها به صورت مطلق و صددرصدی موثر نباش��د‪ .‬اما در‬ ‫خصوص اروپا باید اشاره کنم که افزایش ناب رابری ها‪ ،‬احتمال‬ ‫وضع مالیات های سنگین ب رای ثروتمندان را افزایش داده است‪.‬‬ ‫این مالیات سنگین بیشتر از نرخ های امریکا هم خواهد بود‪.‬‬ ‫علت هم این است که در امریکا ثروتمندان از نفوذ بیشتری در‬ ‫رسانه ها ب رای کنترل افکار عمومی برخوردارند و م ی توانند با‬ ‫سیاس��ت های خود‪ ،‬روندها را تا حد زیادی به سود خود تغییر‬ ‫دهند‪ .‬از سوی دیگر همچنین قوانین امریکا به ثروتمندان و‬ ‫ش��رکت های بزرگ اجازه م ی دهد مبالغ بیشتری در تبلیغات‬ ‫انتخاباتی خرج کنند‪ .‬این مساله در موارد مختلف هم صدق‬ ‫م ی کند و تنها مختص به یک مورد خاص نم ی شود‪ .‬ب رای مثال‬ ‫به رغم اینکه اکثریت مردم امریکا خواهان بیم ه درمانی فراگیر‬ ‫ی یک نظام بیمه ‬ ‫بودند تالش اوباما و دموکرات ها ب رای معرف ‬ ‫دولتی مانند اروپا با مقاومت شدید گروه های فشار مواجه شد و‬ ‫در نهایت نظام بیمه ای که تصویب شد با انچه مطلوب طبقات‬ ‫متوسط و کم درامد بود فاصله داشت‪ .‬بناب راین در پاسخ به سوال‬ ‫شما باید اشاره کنم‪ ،‬همان گونه که شما اشاره کردید پیاده سازی‬ ‫و اعمال چنین راهبردهایی با دشواری ها و مشکالت فراوانی‬ ‫رو به رو خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫به نظر م ی رس�د دموکرات ها در امریکا بیشتر از‬ ‫پیش�نهادات و کتاب پیکتی اس�تقبال کرده اند و‬ ‫بر عکس م�ورد نقد ج�دی جمهوریخواهان قرار‬ ‫گرفته است‪ .‬ضمن اینکه نشریاتی مانند فایننشال‬ ‫تایمز که متعلق به گروه های سرمای ه داری هستند‬ ‫انتقادات بیش�تری را نثار رس�اله توماس پیکتی‬ ‫کرده اند‪ .‬علت این تف�اوت در برخوردها را چگونه‬ ‫م ی بینید؟‬ ‫اختالف برخورد جمهوریخواه��ان و دموکرات ها با‬ ‫پیکتی قابل درک است‪ .‬جمهوریخ واهان به سرمای هداران بزرگ‬ ‫نزدیکترند و از نظر عقاید اقتصادی هم با ناب رابری مش��کل ی ‬ ‫ندارند و طبیعی اس��ت که انتقادات بیشتری از طرح های این‬ ‫چنینی طرح کنند‪ .‬اما در نقط��ه مقابل رویکرد دموکرات های‬ ‫امریکا در این رابطه قدری متفاوت اس��ت‪ .‬واقعیت این است‬ ‫هر چند دموکرات ها هم حامی س��رمایه داری هس��تند ول ی ‬ ‫انها به طبقات مزدبگیر نزدیک ترن��د و م ی دانند که این گروه‬ ‫در سال های اخیر از افزایش ناب رابری و فقر به سطوح امده اند‬ ‫و سعی م ی کنند با در نظر گرفتن مس��ائل مورد اهمیت این‬ ‫طبق��ه‪ ،‬ارای این گروه ها را جذب نماین��د‪ .‬ضمنا دموکرات ها‬ ‫نسبت به پیشنهاد پیکتی ب رای افزایش مالیات بر ثروتمندان‬ ‫چندان مخالفتی ندارند و معموال به طور سنتی از طرح های این‬ ‫چنینی استقبال م ی کنند‪ ،‬اما از سوی دیگر نباید این نکته را از‬ ‫نظر دور نگاه داشت که انها به سادگی نم ی توانند مالیات ها را‬ ‫افزایش دهند‪.‬‬ ‫«کینز» سوسیالیست یا «دوتوکویل» جدید؟‬ ‫نسخه اقتصادی پیکتی واستقبال دموکرات های امریکا و سوسیالیست های اروپایی‬ ‫‪3‬‬ ‫مردی که با نگارش کتابش دنیای س��رمایه داری‬ ‫را به هم ریخت��ه و عم��وم طرف��داران س��رمایه داری علیه او‬ ‫موضع گرفته ان��د‪ .‬هرچند خ��ودش م ی گوید ب��ه هیچ وجه‬ ‫ضدس��رمایه داری نیس��ت؛ او را مارکس جدید خوانده اند‪ ،‬اما‬ ‫او م ی گوید کتاب «س��رمایه» مارکس را حت��ی یک بار هم‬ ‫نخوانده است‪ .‬توماس پیکتی‪ ،‬نویسنده کتاب «سرمایه در‬ ‫قرن بیست و یکم» است‪ .‬اقتصاددانی که م ی گوید با استمرار‬ ‫روال فعلی ثروتمندان ثروتمند تر و فق را فقیرتر م ی شوند‪ .‬این‬ ‫دانش اموخته دانش��گاه لندن با تکیه ب��ر داده های مالیاتی‬ ‫کشورهای غربی مختلف به مساله ناب رابری درامد در جامعه‬ ‫امروز م ی پردازد‪ .‬او به طور خاص بر انباشت فزاینده ثروت در‬ ‫دست شمار اندکی سرمایه دار‪ ،‬یا همان «یک درصد» معروف‬ ‫تمرک��ز م ی کن��د‪ .‬در همایش‬ ‫بررس��ی کتاب ه��ای نیویورک‪،‬‬ ‫پ��ل کروگم��ن‪ ،‬س��تون نویس‬ ‫روزنام��ه نیویورک تایم��ز‪ ،‬درباره‬ ‫«ایده ب��زرگ» اق��ای پیکت��ی‬ ‫چنین م ی گوی��د‪« :‬م��ا تنها از‬ ‫نظ��ر ناب رابری درامده��ا به قرن‬ ‫نوزدهم بازنگش��ته ایم‪ ،‬بلکه در‬ ‫مسیر بازگشت به «سرمایه داری‬ ‫موروث��ی» ق��رار داری��م که در‬ ‫ان گلوگاه ه��ای اقتص��اد ن��ه‬ ‫توس��ط افراد توانا‪ ،‬که از س��وی‬ ‫سلس��له های خانوادگی کنترل‬ ‫م ی شود‪».‬‬ ‫اقای پیکتی م ی نویس��د‬ ‫که دلی��ل ایجاد ای��ن وضعیت‬ ‫این است که نرخ بازده سرمایه از‬ ‫نرخ رشد اقتصادی پیشی گرفته‬ ‫است‪ .‬به زبان ساده تر ثروتمندان‬ ‫دارند ثروتمندتر م ی شوند‪.‬برای‬ ‫متوقف کردن این «گرایش غلط‬ ‫به س��مت اولیگارش��ی» اقای‬ ‫پیکتی م ی گوید بای��د مالیاتی‬ ‫تصاعدی بر س��رمایه – ان هم‬ ‫ ترجیحا در سطح جهانی – وضع‬ ‫ش��ود تا جلوی انتقال ثروت به‬ ‫کشورهایی که س��طح مالیات ها در انها پایین است‪ ،‬گرفته‬ ‫شود‪.‬‬ ‫راهکار مهار بحران اقتصادی اروپا‬ ‫پیکت��ی ب��رای مه��ار بح��ران اقتص��ادی اروپ��ا هم‬ ‫پیشنهاد هایی دارد‪ .‬او م ی گوید یکی از اصل ی ترین مشکالت‬ ‫اقتصادی اروپا پایین بودن رشد اقتصادی است‪ .‬این پایین بودن‬ ‫رشد اقتصادی سبب شده تا س��رمایه گذاری و اقداماتی روی‬ ‫فعالی ت های اموزشی و فناوری های نوین صورت نگیرد‪ .‬هرچند‬ ‫دولت های اروپایی عالقه مند هس��تند که این سرمایه گذاری‬ ‫را انجام دهند ولی مش��کالت اقتصادی دست انها را بسته و‬ ‫نم ی توانند اقداماتی در این زمینه انجام دهند‪ .‬پیکتی بر این باور‬ ‫است که شیوه مقابله دولت های اروپایی با مشکالت اقتصادی‬ ‫صحیح نیس��ت‪ .‬دولت های اروپایی که در بحران اقتصادی‬ ‫قرار گرفته اند طی س��ال های اخیر ت�لاش کرده اند با اعمال‬ ‫سیاست های انقباضی و ریاضتی اقتصادی از حجم هزینه های‬ ‫دولت خود بکاهند تا با این صرفه جوی ی ها به تدریج بر مشکالت‬ ‫غلبه کنند‪ .‬توماس پیکتی با انتقاد از این روش م ی گوید تالش‬ ‫ب رای ایجاد رش��د اقتصادی از طریق تلفیق با سیاس��ت های‬ ‫ریاضتی و همچنین پایین نگه داشتن نرخ تورم باعث م ی شود‬ ‫قروض دولت هم کاهش یابد‪ .‬اما ب رای فهم چرایی غلط بودن‬ ‫این روش م ی توان به تاریخ رجوع کرد؛ جایی که بریتانیا پس‬ ‫از حمالت ناپلئون تالش کرد با این مدل قروض خود را که به‬ ‫‪ 200‬درصد تولید ناخالص ملی رسیده بود کاهش دهد‪ .‬همین‬ ‫مساله سبب شد تا انگلستان در قرن نوزدهم رشد اقتصادی‬ ‫توام با تورم بس��یار پایین را تجربه کند و حتی بتواند به مازاد‬ ‫درامد نیز دست یابد‪ .‬اما واقعیت این است که حدود یک قرن‬ ‫به طول انجامید تا بده ی های بریتانیا تغییر اساسی را مشاهده‬ ‫کند و بتواند ان را کاهش دهد‪ .‬همین مساله سبب شد تا این‬ ‫کشور در ان دوران سرمایه گذاری‬ ‫اندکی در سیستم اموزشی خود‬ ‫ایجاد کند و همواره در این حوزه‬ ‫نسبت به فرانسه افت جایگاهی‬ ‫را تجرب��ه کرده اس��ت‪ .‬حاال هم‬ ‫که کشورهای اروپای جنوبی در‬ ‫بحران فرورفته اند‪ ،‬پیشنهادهای‬ ‫اینچنینی به انها شده و ریاضت‬ ‫اقتصادی به عنوان مدل جایگزین‬ ‫طرح شده است‪ ،‬اما تاریخ و به ویژه‬ ‫بریتانیا به ما نش��ان م ی دهد که‬ ‫باید در نتیجه بخ��ش بودن این‬ ‫مد ل تردید کرد‪ .‬پیکتی همچنین‬ ‫مخالف باالتر رفتن نرخ تورم در‬ ‫اروپا و معتقد است فشار افزایش‬ ‫تورم بیش از ه��ر چیزی متوجه‬ ‫اقشار فرودست جامعه م ی شود‪.‬‬ ‫او با اش��اره به ای��ن نکته نتیجه‬ ‫م ی گیرد که تنه��ا یک الترناتیو‬ ‫وجود دارد و ان هم اخذ مالیات از‬ ‫ثروتمندان است‪.‬‬ ‫واکنش ها به یک رساله‬ ‫ام��ا رس��اله پیکت��ی‬ ‫واکنش ه��ای مثب��ت و منفی‬ ‫فراوانی ه��م با خود ب��ه همراه‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬جیمز پتوکوکیس از ِد نش��نال ریویو م ی گوید‬ ‫که نگران اس��ت ب رنامه اقتصادی اق��ای پیکتی با موفقیت‬ ‫از س��وی دموکرات های مستقر در واش��نگتن دنبال شود و‬ ‫رسانه های عمده هم ان را تبلیغ کنند‪ .‬او همچنین م ی افزاید‪:‬‬ ‫«مارکسیسم تلطیف ش��ده‪ .‬کتاب او اگر به چالش کشیده‬ ‫نشود‪ ،‬در میان قشر تحصیلکرده گس��ترش خواهد یافت و‬ ‫چشم انداز سیاسی و اقتصادی که همه مبارزات اینده بر سر‬ ‫سیاست ها در ان روی م ی دهد را تغییر خواهد داد‪».‬‬ ‫کدام روشنفکری از ازادی اقتصادی حرف می زند؟‬ ‫اش��تفان هومبورگ‪ ،‬اقتصاددان المانی دیگر منتقدی‬ ‫اس��ت که م ی گوید‪« :‬توماس پیکتی دیالکتیکی استدالل‬ ‫م ی کند‪ ،‬اول قانونی را به لحاظ درس��تی و عمومیت مطلق‪،‬‬ ‫ولی نهایتا ان را نس��بی م ی کند‪ .‬نم ی توان او را فهمید‪ ،‬زی را‬ ‫دائم نظ راتش در حال حرکت و تغییر اس��ت‪ ».‬پیکتی البته‬ ‫پاسخ این انتقاد را این گونه م ی دهد‪« :‬این تقصیر من نیست‬ ‫که جهان پیچیده است‪ .‬در مورد مباحث من مقاالت تکنیکی‬ ‫رستاخیز فاشیسم‬ ‫و فنی زیادی در نشریات یافت م ی شود که مثال کسانی مانند‬ ‫گابریل زوکمن یا خود من انها را نوشته اند‪ .‬کسی که به دنبال‬ ‫بالزاک کمتر و فرمول ها و مدل های ریاضی بیشتر است در‬ ‫این مقاالت نکات و مباحث روشنگر بیشتری خواهد یافت‪».‬‬ ‫دانیل شوکمان هم در وال استریت ژورنال کتاب اقای‬ ‫پیکتی را بیشتر یک نوشته ایدئولوژیک خسته کننده و عجیب‬ ‫م ی خواند تا یک اثر مبتنی بر تحلیل اقتصادی‪ .‬او م ی گوید به‬ ‫نظر م ی رسد اقای پیکتی بیشتر نگران ناب رابری است تا رشد‬ ‫اقتصادی واقعی‪ .‬شوکمان م ی نویسد‪« :‬فرض او این است که‬ ‫اقتصاد پدیده ای ایس��تا و حاصل جمع صفر است؛ اگر درامد‬ ‫یک گروه جمعیتی باال برود‪ ،‬مسلما یک گروه دیگر فقیرتر‬ ‫م ی شود‪ .‬او ب رابری بازده را هدف غایی و ذاتا مطلوب م ی داند‪».‬‬ ‫دانشمندان و تحلیلگران چپ اما از کتاب اقای پیکتی‬ ‫استقبال کرده اند و ان را پژوهشی جامع درباره چالش های‬ ‫پی ش روی جامع��ه امروزی امریکا دانس��ته اند‪ .‬پروفس��ور‬ ‫جاکوب هکر‪ ،‬استاد دانش��گاه ییل و پروفسور پل پیرسون‪،‬‬ ‫استاد دانش��گاه برکلی کالیفرنیا‪ ،‬اقای پیکتی را الکسیس‬ ‫دوتوکویل عصر حاضر م ی خوانند و معتقدند که او دورنمایی‬ ‫گسترده از دموکراسی و جامعه امریکا ترسیم م ی کند‪.‬انها‬ ‫م ی نویسند‪« :‬اقای پیکتی مثل توکویل تصویری تازه از ما‬ ‫به خودمان نش��ان م ی دهد؛ اما این بار تصویری که باید با‬ ‫ان مقابله کنیم‪ ،‬نه اینکه از ان اس��تقبال کنیم‪ ».‬روزنامه ‬ ‫تریبون فرانسه هم در گزارش��ی درباره استقبال خوانندگان‬ ‫امریکایی از کتاب توماس پیکتی‪ ،‬از قول شبکه س ی ان ان‬ ‫م ی نویسد که نخستی ن بار اس��ت که یک اثر منتشرشده از‬ ‫سوی انتشارات دانشگاه هاروارد‪ ،‬در فهرست پرفروش ترین ها‬ ‫قرار م ی گیرد‪ .‬به نوشته تریبون‪ ،‬محبوبیت کتاب سرمایه در‬ ‫قرن بیست و یکم در امریکا باعث ش��ده که در هفته های‬ ‫اخیر توماس پیکتی‪ ،‬با همراهی جوایز اقتصادی نوبل‪ ،‬پل‬ ‫کراگمن‪ ،‬ژوزف استیگلیتز و رابرت سولو‪ ،‬در کنف ران س های‬ ‫متعددی شرکت کند‪.‬از انجائیکه مساله «ناب رابری ها» یکی‬ ‫از مس��ائل مورد عالقه دموکرات ها در امریکا را تش��کیل‬ ‫م ی دهد‪ ،‬انتشار کتاب س��رمایه در قرن بیست و یکم باعث‬ ‫شد که وزارت خزانه داری امریکا‪ ،‬شورای مشاوران اقتصادی‬ ‫کاخ سفید و حتی س��ازمان ملل و صندوق بی ن المللی پول‬ ‫نیز رسما میزبان نویسنده ان باشند‪ .‬اما به همان اندازه که‬ ‫محبوبیت این کتاب‪ ،‬در امریکا و فرانسه توجه رسانه های‬ ‫هر دو کش��ور را به خود جلب کرده‪ ،‬نویس��نده کتاب از این‬ ‫محبوبیت کمی غافلگیر ش��ده‪ ،‬هرچن��د او در گفت وگو با‬ ‫روزنامه لوموند گفته اس��ت کارهای قبل��ی او با اقتصاددان‬ ‫دیگر فرانسوی‪ ،‬امانوئل س��ایز درباره «ناب رابری ها» نیز در‬ ‫امریکا مورد توجه بوده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخابات پارلمان اروپا به کام راست های اف راطی بود‪ .‬مخالفت‬ ‫شعار انتخاباتی هم‬ ‫با موج مهاجرت هم رمز پیروزی شان بود‪ .‬این‬ ‫بین الملل‬ ‫ب رای کارگ ران جذاب بود وهم ب رای ناسیونالیس ت ها‪ .‬همین شعار‬ ‫هم باعث شد راس��ت و چپ به یک نقطه مشترک برسند و یک‬ ‫گزینه واحد ب رای انتخاب داشته باشند‪.‬‬ ‫شبحهیتلر‬ ‫باالی سر اروپا‬ ‫کرس ی هایمخالفاناتحادیه‬ ‫در پارلمان اروپا افزایش یافت‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫به عقی��ده پیکت��ی در اقتصادی که می زان بازگش��ت‬ ‫سرمایه از می زان رشد پیشی م ی گیرد‪ ،‬ثروت موروثی همیشه‬ ‫از ثروت به دس��ت امده سریع تر رش��د م ی کند‪ .‬نتیجه انکه‬ ‫فرزندان افراد ثروتمند این فرص��ت را دارند تا در فاصله میان‬ ‫س��ال های تحصیل تا گذران��دن دوره های کارورزی پرس��ه‬ ‫بزنند و در نهایت در بانک ‪ /‬وزارتخانه‪ /‬شبکه های تلویزیونی‬ ‫پدرانشان به استخدام درایند درحال ی که فرزندان فق را همیشه‬ ‫پیشخدمت رستوران باقی خواهند ماند‪ .‬این حقیقت یک امر‬ ‫اتفاقی نیست‪ :‬سیستمی است که به صورت عادی کار خود را‬ ‫انجام م ی دهد‪ .‬پیکتی با اشاره به این نکته که سرمایه داری با‬ ‫شکل و شمایل کنونی تهدید ب رای دموکراسی به شمار م ی رود‪،‬‬ ‫م ی افزاید‪« :‬با روند فعلی ثروت تا حدی متمرکز م ی شود که‬ ‫دیگر امکان رقابت ب رای دموکراسی باقی نم ی ماند‪ ،‬چه برسد‬ ‫به عدالت اجتماعی‪ .‬به طور خالصه‪ ،‬کاپیتالیسم به طور خودکار‬ ‫سطوحی از ناب رابری را به وجود م ی اورد که پایدار نیستند‪ .‬ثروت‬ ‫رو به افزایش یک درصد جامعه فقط یک داس��تان نخواهد‬ ‫بود‪».‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چشم انداز جهان از دید پیکتی‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫جسیکا الگوت‬ ‫نویسنده‬ ‫‪1‬‬ ‫یکی رهبری دارد با خالکوبی صلیب شکسته‪ ،‬ان‬ ‫یکی م ی خواهد تمام مسلمانان را از اروپا خارج کند‪ ،‬دیگری‬ ‫موسسی دارد که پیش��نهاد داده مهاجران را با ویروس ابوال‬ ‫الوده کنند‪ .‬این نسخه ‪ 2014‬احزاب راست راه یافته به پارلمان‬ ‫اروپاس��ت‪ .‬اینها بخش��ی از اتحاد ضداتحادیه‪ ،‬راس��ت های‬ ‫افراطی و احزاب ضدمهاجرت هستند‪ .‬گرچه حزب ملی بریتانیا‬ ‫همان یک عضو در پارلمان اروپا را هم از دست داد‪ ،‬اما امسال‬ ‫نخستین باری اس��ت که احزاب نئونازی راحت در بروکسل‬ ‫روی کرس ی های نمایندگی ملت ها م ی نشینند‪ .‬انچه بوریس‬ ‫جانسون‪ ،‬ش��هردار لندن‪« ،‬نامانوس و اندک محض» خوانده‬ ‫بود حاال به پارلمان سرازیر شده است‪ .‬منتقدان اتحادیه اروپا با‬ ‫پیوستن به جریان اصلی احزاب ضد اتحادیه مانند «یوکیپ»‬ ‫بریتانیا‪ ،‬حدود یک سوم کرس ی های پارلمان اروپایی را به دست‬ ‫اوردند‪ .‬لیست احزاب دردسرساز از این قرار است‪:‬‬ ‫‪ -1‬جبهه مل�ی (فرانس�ه)‪ :‬مارین لپ��ن باید ب رای‬ ‫سم زدایی از حزب کامال راست خود تالش بسیاری م ی کرد‪ ،‬او‬ ‫حتی پدر خود و موسس حزب را سانسور کرد‪ .‬ژان ماری لپن‬ ‫همین ماه گذشته پیشنهاد کرده بود که مشکل مهاجرت اروپا‬ ‫با الوده کردن مهاجران به ویروس ابوال م ی تواند ظرف سه ماه‬ ‫حل شود‪ .‬او که بارها تحت قوانین مبارزه با تنفر نژادی فرانسه‬ ‫محکوم ش��ده‪ ،‬اتاق های گاز نازی ه��ا را «رخدادی کوچک»‬ ‫خوانده است‪ .‬حاال حزب او یک چهارم ارای فرانسه را با طرح‬ ‫محبوب ضدمهاجرتی به خود اختصاص داده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬حزب دموکراتیک ملی (الم�ان)‪ :‬حزب نئونازی‬ ‫‪ ،NPD‬المان روی طرح توقف مهاج��رت کار م ی کرده و در‬ ‫این کشور نژادپرس��ت و ضدیهودی خوانده شده است‪ .‬انها‬ ‫تحت عنوان شعارهایی مانند «پول ب رای مادربزرگ‪ ،‬نه ب رای‬ ‫غریب ه ها» و «کشتی دیگر جا ندارد» در حال مبارزه بوده اند‪.‬‬ ‫انها در مصاحب ه هایش��ان اص��رار م ی کردند ک��ه اروپا «قاره‬ ‫سفیدپوستان» است و با پارچه نوشته هایی که گواه ایدئولوژی‬ ‫نازی «سوسیالیسم ملی» بود‪ ،‬تظاه رات م ی کردند‪.‬‬ ‫‪ -3‬طلوع طالیی (یونان)‪ :‬اعضای این حزب مل ی گرای‬ ‫افراطی به جای چکمه‪ ،‬کت و شلوار پوشیدند تا در کارزارهای‬ ‫انتخاباتی شرکت کنند و اولین کرس ی های خود را در پارلمان‬ ‫اروپا به دست اورند‪ .‬سخنگوی اصلی حزب خالکوبی صلیب‬ ‫شکسته دارد و تعداد قابل توجهی از اعضای حزب به خاطر‬ ‫ارادت راستگرایان به جناب پوتین‬ ‫پیروز ایزدی درگفت وگو با مثلث‬ ‫لیال پورصبور‬ ‫خبرنگار‬ ‫انتخابات پارلمانی اخیر در اروپا فرصتی بود‬ ‫برای خودنمایی احزاب افراطی‪ .‬ارزیابی ش�ما از‬ ‫روند این انتخابات چیست و چرا به یکباره ارای‬ ‫احزاب افراطی ب ه خصوص راستگرایان افزایش‬ ‫یافت؟‬ ‫در انتخابات پارلمانی اخیر اروپا‪ ،‬شاهد پیشرفت‬ ‫قابل توجه ارای راس��تگرایان افراطی بودیم‪ .‬راس��تگرایان‬ ‫افراطی در سه کشور فرانس��ه‪ ،‬بریتانیا و دانمارک نسبت به‬ ‫حزب جبهه ملی در فرانسه که‬ ‫‪25‬درصد ارا را کسب کرده در حال‬ ‫حاضر نسبت به قبل که رهبری‬ ‫ان با پدر خانم مارین لوپن بود‬ ‫تاحدودی خود را بازسازی کرده‬ ‫و تمرکزش را‬ ‫بیشتربرمسائل‬ ‫اقتصادی‬ ‫گذاشته است‪.‬‬ ‫دیگر احزاب ارای بیشتری کسب کردند و در یونان نیز یک‬ ‫حزب چپگرای افراطی توانست بیشترین ارا را کسب کند‪.‬‬ ‫باید توجه داش��ت که اکنون در اروپا بحران اقتصادی حاکم‬ ‫اس��ت و بیکاری نرخ باالیی دارد‪ .‬همچنین سیاس��ت‪‎‬های‬ ‫ریاضتی که منجر به افزایش مالیات‪ ،‬کاهش مزایا و کاهش‬ ‫قدرت خرید شده‪ ،‬وضعیت معیشتی مردم را دشوارتر کرده‬ ‫است‪ .‬همچنین جهانی شدن اقتصاد کشورها باعث شده که‬ ‫با یک حالت ضعف مواجه شوند‪ .‬بناب راین تمام این عوامل‬ ‫دست به دست هم دادند تا مردم اروپا که از وضعیت اقتصادی‬ ‫بحرانی ناخشنود هستند به سمت ناسیونالیس ت‪‎‬ها متمایل‬ ‫شوند‪ .‬در این میان راستگرایان افراطی نیز به خوبی توانستند‬ ‫از این وضعیت بهره ببرند و با مطرح کردن برخی ش��عارها‪،‬‬ ‫ارای مردم را جذب کنند‪ .‬مثال در فرانس��ه حزب جبهه ملی‬ ‫که منتقد اتحادیه اروپاست بیش��ترین ارا را از ان خود کرد‪.‬‬ ‫حزب جبهه ملی در فرانسه که ‪25‬درصد ارا را کسب کرده در‬ ‫حال حاضر نسبت به قبل که رهبری ان با پدر خانم مارین‬ ‫لوپن بود تاحدودی خود را بازسازی کرده و تمرکزش را بیشتر‬ ‫بر مسائل اقتصادی گذاشته است‪ .‬این حزب با این اقدامات‬ ‫توانس��ت ارای کس��انی را که قبال به اح��زاب چپگرا رای‬ ‫م ی‪‎‬دادند از ان خود کند‪ .‬به خصوص ارای اقش��ار ضعی ف‪‎‬تر‬ ‫اجتماع و کارگران و افراد بیکار‪ .‬پی ش تر تاکید این حزب روی‬ ‫سیاس��ت‏های ضدیهود و ضداس�لامی بود اما در این دوره‬ ‫از انتخابات ش��اهد بودیم که حزب جبه��ه ملی تاحدودی‬ ‫سیاست‏های ضدیهودش را تعدیل کرده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫عمده ترین شعارهای این راستگرایان افراطی در‬ ‫انتخابات پارلمانی اروپا چه بود؟‬ ‫سیاس��ت‪‎‬های تحمیل��ی از بیرون از کش��ورها‪،‬‬ ‫مساله‏ای است که راس��ت‏های افراطی اصال نم ی‪‎‬پذیرند و‬ ‫معتقدند باید ناسیونالیس��م اقتصادی در پیش گرفت و از‬ ‫کاالهای داخلی حمایت کرد‪.‬‬ ‫جذابیت شعارهای این گروه‏ها در زمینه ناسیونالیسم‬ ‫اقتصادی و سیاس��ت‏های حمایتی در انتخابات اخیر نقش‬ ‫بس��زایی داش��ت‪ .‬عمده ترین ش��عارهای این گروه بر پایه‬ ‫مخالفت با مسائلی چون مهاجرت ب ی رویه‪ ،‬جهانی شدن‪،‬‬ ‫اتحادیه اروپا‪ ،‬پول واحد اروپایی و از دست رفتن هویت ملی‬ ‫عضویت در سازمان های جنایی در زندان هستند‪ .‬شعارهای‬ ‫حزب روی مساجد‪ ،‬کنیس ه ها و گورستان ها نوشته م ی شود‪.‬‬ ‫در مه ‪ ،2012‬طلوع طالیی در انتخابات یونان تحت ش��عار‬ ‫«پس م ی توانیم از چرک این سرزمین خالص شویم» شرکت‬ ‫کرد و بانک های غذایی فقط مخصوص یونان ی ها برپا کرد و‬ ‫سخنگویش در پارلمان از مقاوله «پی ران صهیون» گفته هایی‬ ‫نقل کرده است‪ .‬اما حزب مصر است که نه جنایتکار است و‬ ‫نه نئونازی‪ .‬حزب حاال سومین حزب محبوب یونان است‪.‬‬ ‫‪ -4‬فنالندی ها (فنالند)‪ :‬حزب محبوب ضد اتحادیه در‬ ‫فنالند بدتر از پی ش بین ی ها عمل کرد اما این حزب همچنان‬ ‫دو عضو در پارلمان فنالن��د دارد‪ .‬حزب قبال «فنالندی های‬ ‫راس��تین» نام داش��ت‪ .‬جیمز هیرویس��اری از اعضای حزب‬ ‫در س��ال ‪ 2011‬به خاطر انتشار س��خنانی در وبالگش درباره‬ ‫مس��لمانان جریمه ش��د‪ ،‬یکی دیگر از اعضای حزب دعوت‬ ‫به مراسم روز استقالل را رد کرد چون نم ی خواست زوج های‬ ‫همجن س گ��را را ببین��د‪ .‬اما ح��زب بارها اتهام ه��ا مبنی بر‬ ‫نژادپرست بودنش را رد کرده است‪.‬‬ ‫‪ -5‬حزب خلق دانمارک (دانمارک)‪ :‬این حزب تقریبا‬ ‫‪ 27‬درصد ارای کشور را به دست اورده و تعداد نمایندگانش را‬ ‫‪2‬‬ ‫ب�ا پای�ان انتخابات پارلم�ان اروپا‪ ،‬ش�اهد‬ ‫خیز منتقدان اتحادی�ه اروپا و اح�زاب افراطی‬ ‫بودیم‪ .‬بس�یاری بحران اقتصادی قاره س�بز را‬ ‫مهمترین عامل نارضایتی مردم از شرایط فعلی‬ ‫و روی اوردنشان به احزاب افراطی م ی‪‎‬دانند‪ .‬در‬ ‫این رابطه گفت وگویی داش�تیم با پیروز ایزدی‪،‬‬ ‫کارش�ناس مس�ائل اروپا‪ .‬ایزدی قدرت گرفتن‬ ‫راس�تگرایان افراطی را زنگ خطری برای اروپای‬ ‫متحد عنوان م ی‏کند و م ی‏گوید در حال حاضر‬ ‫گرایشات واگرایی در کشورهای اروپایی بسیار‬ ‫پررنگ ش�ده اس�ت‪ .‬او با تاکید بر تاثیر بحران‬ ‫اقتصادی بر رشد احزاب افراطی در اروپا این نکته‬ ‫را مطرح م ی‪‎‬کند که انتخابات اخیر به مثابه زنگ‬ ‫خطری برای حاکمان اروپایی بود‪ .‬به گفته ایزدی‪،‬‬ ‫رهبران اتحادیه اروپا ب ه دنبال انتخابات پارلمانی‬ ‫اخیر در صدد ای�ن برامده اند ک�ه تاحدودی در‬ ‫سیاست‪‎‬های قبلی خودشان تجدیدنظر کنند‪.‬‬ ‫استوار بود‪ .‬راستگرایان افراطی اروپا بر این باورند مهاجرانی‬ ‫که به این کشورها امده‪‎‬اند فرصت‪‎‬های شغلی را از افراد بومی‬ ‫ ربوده‪‎‬اند و از طرف دیگر باتوجه به اینکه معاهده شنگن‪ ،‬تردد‬ ‫میان مرزها را ازاد اعالم کرده‪ ،‬مهاجرت ب ی رویه باعث شده‬ ‫که هویت ملی کشورها به خطر بیفتد‪ .‬راستگرایان معتقدند‬ ‫تعداد باالی مهاجران در کشورهای اروپایی‪ ،‬هویت ملی انها‬ ‫را تهدید م ی‪‎‬کند‪ .‬همچنین این گروه خواهان ان هستند که‬ ‫دیگر پول واحد اروپایی یورو را نداشته باشند و به همان واحد‬ ‫پول مل ی شان بازگردند‪.‬‬ ‫عم�ده تمرک�ز ش�عارهای اح�زاب افراط�ی و‬ ‫همچنین نارضایتی مردم بر میزان مهاجرت‪‎‬ها به‬ ‫کشورهای اروپایی متمرکز بود‪ .‬ایا شرایط فعلی‪،‬‬ ‫وضعیت مهاجران را در اروپا تهدید نم ی‏کند؟‬ ‫بدون ش��ک اگر راس��تگرایان افراطی به قدرت‬ ‫برسند زندگی را ب رای مهاجران بس��یار سخت خواهند کرد‬ ‫و امکان اخ��راج انها از کش��ورهای اروپا وج��ود دارد‪ .‬دلیل‬ ‫ناخش��نودی مردم از مهاجران نیز به مس��اله بیکاری انها‬ ‫بازم ی‏گردد؛ درواقع افرادی که اکنون در کشورهای اروپایی‬ ‫بیکار هس��تند تحت تاثیر این تبلیغات قرار م ی‏گیرند که‬ ‫بسیاری از افراد مهاجر شاغل هستند و از مزایای اجتماعی‬ ‫مشابه با انها بهره م ی‪‎‬ب رند‪ ،‬در شرایطی که خود افراد اروپایی‬ ‫ش��غلی ندارند‪ .‬بناب راین در ش��رایط بح��ران و وضعیت بد‬ ‫بین الملل‬ ‫اقتصادی یک ن��وع کینه در دل مردم نس��بت به مهاجران‬ ‫به وجود م ی‏ای��د‪ .‬برخی احزاب نیز از این احساس��ات مردم‬ ‫بهره برداری و با مطرح کردن ش��عارهای ضدمهاجرت ارای‬ ‫زیادی را از ان خود م ی‏کنند‪.‬‬ ‫گرایشات اسالم س�تیزی در انتخابات پارلمانی‬ ‫اخیر و همچنین در میان افراطیون چقدر مطرح‬ ‫بود؟‬ ‫احزابی که گرایش��ات ضدمهاجر دارند گرایشات‬ ‫اسالم س��تیزی هم دارن��د‪ .‬همچنین‬ ‫نباید از نظر دور داش��ت که بسیاری از‬ ‫مهاجران اروپایی مسلمان هستند مثال‬ ‫در فرانسه اکثریت مهاجران‪ ،‬مسلمان‬ ‫هستند و از کشورهای ش��مال افریقا‬ ‫امده‏اند‪ .‬درعین ح��ال نباید از نظر دور‬ ‫داشت که انها همچنان که یهودستیز‬ ‫هستند اسالم ستیز هم هستند‪.‬‬ ‫برای ترمیم نظام اقتصادی چیست؟‬ ‫انتخابات اخیر به مثابه زنگ خطری ب رای حاکمان‬ ‫اروپایی بود‪ .‬رهب ران اتحادیه اروپا به دنبال انتخابات پارلمانی‬ ‫اخیر درصدد این برامدند که تاحدودی در سیاست‪‎‬های قبلی‬ ‫خودشان تجدید نظر کنند و از فشاری که این سیاست‏های‬ ‫ریاضتی به م��ردم و به خصوص اقش��ار کم درامد وارد اورده‬ ‫مقداری بکاهن��د‪ ،‬بلکه با عادی‏تر ش��دن اوضاع گرایش به‬ ‫احزاب راستگرا نیز کمرنگ‏تر شود‪.‬‬ ‫وقتی بحث بر سر گرایشات‬ ‫مل ی گرایی است قطعا رابطه‬ ‫اروپا با امریکا نیز مدنظر قرار‬ ‫م ی‪‎‬گی�رد‪ .‬ن�گاه مل ی گراها و‬ ‫راس�تگرایان افراطی نسبت‬ ‫ب�ه مناس�بات اروپ�ا و امریکا‬ ‫چیست؟‬ ‫بحران اقتص�ادی مهمترین نارضایت�ی مردم از‬ ‫رهبران اروپایی اس�ت‪ .‬اکنون که به نوعی زنگ‬ ‫خطر برای انها ب�ه صدا درامده برنام ه‏هایش�ان‬ ‫در نتیجه رشد راستگرایی افراطی اروپا را تهدید‬ ‫م ی‏کند‪ ،‬چیست؟‬ ‫باید توجه داش��ت که تش��کیل اتحادیه اروپا در‬ ‫جهت تضمین صل��ح در این ق��اره بود زی را در س��ال‪‎‬های‬ ‫پیش از جنگ جهانی دوم‪ ،‬ورود همین ناسیونالیس ت‪‎‬های‬ ‫افراطی بود که جنگ جهانی دوم را رقم زد‪ .‬بناب راین پس از‬ ‫پایان جنگ این ایده شکل گرفت که اگر کشورها به نوعی‬ ‫همکاری‏های اقتصادی را ش��روع کنند و این همکاری‏ها از‬ ‫حوزه اقتصاد به حوزه سیاس��ت نیز تسری‬ ‫پیدا کند‪ ،‬احتمال جن��گ در این قاره ب رای‬ ‫همیشه از بین خواهد رفت‪ .‬در حال حاضر‬ ‫با رشد ناسیونالیس��ت‪‎‬های افراطی مجددا‬ ‫خطر اتفاقاتی که در دهه ‪ 30‬در اروپا شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬تقویت م ی‪‎‬شود‪ .‬از این منظر قدرت‬ ‫گرفتن راس��تگرایان افراطی زنگ خطری‬ ‫است ب رای اروپای متحد‪.‬‬ ‫یعنی ممکن اس�ت این گرایش�ات در‬ ‫نهای�ت همگرای�ی در اروپ�ا را با خطر‬ ‫جدی مواجه سازد؟‬ ‫جدای از بحران اقتصادی چه چالش‏های دیگری‬ ‫پیش روی اروپای متحد قرار دارد؟‬ ‫در حال حاضر گرایش��ات واگرایی در کشورهای‬ ‫ث‏های هویتی و فاصله‬ ‫اروپایی بسیار پررنگ شده است؛ بح ‪‎‬‬ ‫میان کشورهای ش��مالی و جنوبی نیز بارزتر شده است‪ .‬به‬ ‫این مفهوم که کشورهای شمالی وضعیت اقتصادی بهتری‬ ‫دارند‪ ،‬اما کشورهای جنوبی از وضعیت اقتصادی ضعی ف‏تری‬ ‫برخوردار هستند‪ .‬از دیگر س��و‪ ،‬گرایشات ناسیونالیستی در‬ ‫داخل برخی کشورهای اروپایی مانند اسکاتلند که م ی‏خواهد‬ ‫از بریتانیا جدا شود یا کاتاالن‪‎‬ها که خواهان جدایی از اسپانیا‬ ‫هستند نیز مشاهده م ی‏شود‪.‬‬ ‫بس�یاری از کارشناس�ان اقبال مردم به س�مت‬ ‫راستگرایان یا رشد راس�تگرایی را خطری بزرگ‬ ‫برای اروپا قلمداد م ی‪‎‬کنند‪ .‬عمده ترین خطری که‬ ‫نبای��د از نظ��ر دور داش��ت که‬ ‫هرچند راس��تگرایان افراط��ی در انتخابات‬ ‫اخیر ارای نسبتا بیشتری را نسبت به دیگر‬ ‫احزاب کسب کردند اما این به معنای تغییر‬ ‫سیاس��ت‪‎‬های اتحادیه اروپا نیست‪ .‬زی را از‬ ‫یک س��و این احزاب هن��وز ان قدرت الزم‬ ‫را ب��رای تاثیرگ��ذاری ندارند و از دیگر س��و‬ ‫پارلمان اروپ��ا اختیارات چندان��ی ندارد و در مس��ائل ملی‬ ‫اروپا نم ی‏تواند تصمیم گیر باش��د‪.‬از منظر دیگر‪ ،‬اتفاقی که‬ ‫اخی را در اروپا ش��اهدش بودیم یعنی گرایش مردم به سمت‬ ‫ناسیونالیس ت‪‎‬ها و نارضایت ی‪‎‬شان از متحد بودن کشورهای‬ ‫اروپایی م ی‪‎‬تواند اغاز یک روند باشد‪.‬‬ ‫در واقع اگ��ر اقتصاد اروپا بتواند دوب��اره از حالت رکود‬ ‫خارج ش��ود مطمئنا گرایش مردم به س��مت این احزاب نیز‬ ‫کمرنگ خواهد ش��د اما اگر وضعیت اقتص��ادی به همین‬ ‫صورت باقی بمان��د یا وخیم‪‎‬تر ش��ود در ان صورت ممکن‬ ‫است برخی شعارهایی که این احزاب مطرح کرده‏اند توسط‬ ‫احزاب راس��ت میانه نیز مصادره ش��ود و انه��ا ب رای جلب‬ ‫ارای رای دهندگان مثال محدودیت‏هایی را در قبال مس��اله‬ ‫مهاجرت مطرح کنند‪ .‬در این شرایط روند همگرایی در اروپا‬ ‫ممکن است دچار توقف یا عقبگرد شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫این احزاب به هر حال امریکا‬ ‫را س��مبل جهان��ی ش��دن م ی‏دانند و‬ ‫معتقدند که باید ناسیونالیسم تقویت‬ ‫ش��ود‪ .‬طبعا این احزاب راس��تگرا مخالف قرارداد بازرگانی‬ ‫هس��تند که قرار اس��ت میان اروپا و امریکا منعقد ش��ود و‬ ‫ب راساس ان یک سری تعرفه‏های گمرکی برداشته شود‪ .‬این‬ ‫قرارداد تجارت میان دو قاره اروپا و امریکا را تسهیل م ی‏کند‪.‬‬ ‫احزاب دست راس��تی چون طرفدار سیاس��ت‏های حمایتی‬ ‫هستند بیشتر نگاه‪‎‬شان به درون است تا به بیرون‪ .‬در نتیجه‬ ‫نم ی‪‎‬توانند روابط چندان خوبی با امریکا داش��ته باشند‪ .‬در‬ ‫عوض این احزاب از والدیمیر پوتین‪ ،‬رئی س جمهوری روسیه‬ ‫حمایت کرده و ان را یک میهن پرست معرفی کرده‏اند‪ .‬زی را‬ ‫پوتین شخصی است که به نظر انها همیشه در ب رابر غرب‬ ‫ایستاده است‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬هافینگتون پست‬ ‫بین الملل‬ ‫در پارلمان دو ب رابر کرده اس��ت‪ .‬موسس حزب پیا کارسگارد‬ ‫معتقد است که دانمارک کشوری نیست که در ان مهاجرت‬ ‫عادی و مقبول باشد‪ .‬او در واکنش به انتقادهای مقامات سوئد‬ ‫گفته است‪« :‬اگر انها م ی خواهند استکهلم‪ ،‬گوتنبرگ و مالمو‬ ‫را تبدیل به بیروت اس��کاندیناوی کنند که در ان جنگ های‬ ‫دسته ای‪ ،‬قتل های ناموس��ی و تجاوزات دسته جمعی شایع‬ ‫باشند‪ ،‬بگذارید چنین کنند‪ .‬ما همیش��ه م ی توانیم روی پل‬ ‫اورساند مرز بگذاریم‪».‬‬ ‫‪ -6‬برای ازادی (هلند)‪ :‬گ��رت ویلدرز رهبر این حزب‬ ‫راس��ت افراطی از نتایج انتخابات ناامید است‪ ،‬چراکه احزاب‬ ‫هوادار اتحادیه اروپا بیش��ترین ارا را در هلند کس��ب کردند‪.‬‬ ‫حزب او مدام درگیر مناقش��ات بوده اس��ت‪ .‬او مش��هور به‬ ‫انتقاد پر س��ر و صدا از اسالم اس��ت‪ .‬ویلدرز ب رای پایان دادن‬ ‫به مهاجرت مس��لمانان به هلند و اخ راج مس��لمانان ساکن‬ ‫در هلند فعالی��ت م ی کند‪ .‬او یک ب��ار در پارلمان هلند گفته‬ ‫بود‪« :‬اسالم اسب تروای اروپا اس��ت‪ .‬اگر همین حاال جلوی‬ ‫اس�لامی ش��دن اروپا نگیریم‪ ،‬ماهیت اروپا تغیی��ر خواهد‬ ‫کرد‪ ».‬در روزهای انتخاب��ات هم لحن او تغیی��ر نکرد‪ .‬او در‬ ‫تجمعات انتخاباتی فریاد م ی زد‪« :‬مراکش��ی های بیش��تر‬ ‫یا کمت��ری در این ش��هر م ی خواهید؟» جمعیت ه��وادار او‬ ‫فریاد م ی زد‪« :‬کمتر! کمتر!» او م ی گف��ت‪« :‬ترتیب این کار‬ ‫را م ی دهیم‪ ».‬حاال این حزب در پارلمان اروپا چهار کرس��ی‬ ‫به دست اورده است‪.‬‬ ‫‪ -7‬یوبیک (مجارس�تان)‪ :‬حزب مل ی گرای دس��ت‬ ‫راستی مجارستان‪ ،‬یکی از احزاب حاضر در پارلمان اروپاست‬ ‫که علنا نئونازی اس��ت‪ .‬این ح��زب حدود ‪14‬درص��د ارا را به‬ ‫دست اورده و در پارلمان اروپا سه عضو دارد‪ .‬اعضای ان ب رای‬ ‫طرح ثبت ساکنان یهودی کش��ور فراخوان داده اند‪ .‬مارتون‬ ‫گیونگیوس��ی‪ ،‬معاون رهبر حزب در پارلمان م ی گوید‪« :‬من‬ ‫فکر م ی کنم االن زمان مناسبی ب رای سرشماری افراد با اصل و‬ ‫نسب یهودی ساکن در مجارستان به خصوص در پارلمان و در‬ ‫دولت مجارستان است‪ ،‬افرادی که در واقع خط راتی را متوجه‬ ‫امنیت ملی مجارستان م ی کنند‪».‬‬ ‫‪ -8‬ازادی اتری�ش (اتری�ش)‪ :‬ای��ن ح��زب اخی��را‬ ‫به موفقی ت های بزرگی دس��ت پی��دا کرده و ب��ا طرح های‬ ‫ضدمهاجرت خود حدود یک پنجم ارای اتریش را به دس��ت‬ ‫اورده اس��ت‪ .‬حزب تعداد اعضای خ��ود در پارلم��ان اروپا را‬ ‫دوب رابر کرده و از دو به چهار رسانده است و اعالم کرده امید‬ ‫دارد با جبهه ملی فرانس��ه ائتالف کند‪ .‬یکی از حرف های‬ ‫ هاینز‪-‬کریس��تین اس��تراش‪ ،‬رهبر حزب این ب��ود که «اگر‬ ‫مهاجرانی از ترکیه باش��ند که به وج��ود صلیب در کالس‬ ‫مدرسه اعتراض داشته باش��ند‪ ،‬باید به انها بگوییم به خانه‬ ‫بروند‪ ».‬این حزب به ش��دت ضد مهاجرت مسلمانان است و‬ ‫معتقد اس��ت که اتریش دیگر نباید مهاجر بپذیرد‪ .‬استراش‬ ‫م ی گوید خود او نژادپرست نیست چون «کباب» م ی خورد!‬ ‫‪ -9‬لگا نورد (ایتالی�ا)‪ :‬این حزب راست افراطی شش‬ ‫درصد ارا را در ایتالیا به دست اورده است‪ .‬یکی از نمایندگان‬ ‫سابق حزب در پارلمان اروپا گفته بود که «افریقا نوابغ بزرگی‬ ‫خلق نکرده است‪».‬‬ ‫‪ -10‬اخبار خوب از بریتانیا‪ :‬نیک گریفی ن‪ ،‬رهبر‪BNP‬‬ ‫کرس ی اش را در پارلمان اروپا از دست داده است‪ .‬او تنها نماینده‬ ‫این حزب راست افراطی در پارلمان اروپا پس از ترک حزب توسط‬ ‫اندرو ب رانز بود‪ .‬گریفین در ش��ب انتخابات اعالم کرد که حزب‬ ‫او هیچ شانس��ی ب رای پیروزی ندارد اما بعد اعالم کرد که «ما‬ ‫بازخواهیم گشت‪ ».‬او گفته که ‪ BNP‬واقعا حزبی نژادپرست‬ ‫است و افرادی که به یوکیپ رای داده اند اشتباه کرده اند‪.‬‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫اتحاد چپ و راست افراطی‬ ‫پیروزی راست افراطی ‪ ،‬صدای اعتراض مردم بود‬ ‫مرتضی مکی‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس مسائل اروپا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫ی قابل توجه‬ ‫انتخابات پارلمان اروپا از جهات مهم ‬ ‫است‪ .‬شاید پس از انتخابات هندوس��تان‪ ،‬انتخابات پارلمانی‬ ‫اروپا بزرگترین انتخاباتی باش��د که در ‪ 28‬کشور اتحادیه اروپا‬ ‫ب رای کسب ‪ 751‬کرسی برگزار شد‪ .‬نتایج این انتخابات متفاوت‬ ‫از انتخابات ادوار قبلی پارلمان اروپا بود و ان هم به دلیل پیروزی‬ ‫احزاب راست و چپ افراطی در این دور از انتخابات بود‪ .‬ما شاهد‬ ‫بودیم در بریتانیا حزب اس��تقالل که هیچ کرسی در مجلس‬ ‫عوام این کشور ندارد‪ ،‬حدود یک سوم از کرس ی‪‎‬های بریتانیا در‬ ‫پارلمان اروپا را از ان خود کرد‪ .‬در فرانسه نیز جبهه ملی فرانسه‬ ‫که یک حزب دست راستی افراطی اس��ت حدود ‪ 25‬درصد ارا‬ ‫را به دس��ت اورد و حتی از ارای حزب راست میانه یعنی اتحاد‬ ‫ب رای دموکراس��ی نیز فراتر رفت‪ .‬مارین لوپن‪ ،‬رهبر این حزب‬ ‫وعده‪‎‬های جدی به طرفدارانش��ان داده مبنی بر اینکه افکار و‬ ‫ایده‪‎‬های راستگرایانه افراطی خود را در پارلمان اروپا پیگیری‬ ‫خواهند کرد‪ .‬در هلند نیز حزب ازادی ارای قابل توجهی را به‬ ‫دس��ت اورد‪ .‬در یونان هم حزب چپ افراطی سیریزا موفقیت‬ ‫بزرگی را کس��ب کرد‪ .‬این ویژگ ی‪‎‬ها باعث ش��د تحلی ل‪‎‬ها و‬ ‫تفس��یرهای متفاوتی از انتخابات پارلمانی اروپا ارائه ش��ود‪.‬‬ ‫انچه م ی‪‎‬توان در مورد انتخابات اخیر به ان اش��اره کرد و اکثر‬ ‫صاحبنظ ران نیز نسبت به ان اتفاق نظر دارند‪ ،‬موضوع بحران‬ ‫اقتصادی اروپا و سیاس��ت‪‎‬های ریاضتی است که دولت‪‎‬های‬ ‫اروپایی ب رای مقابله با بح��ران مالی در پی ش گرفته‪‎‬اند‪ .‬اجرای‬ ‫این سیاس��ت‪‎‬های ریاضتی‪ ،‬نارضایت ی‪‎‬های گسترده‪‎‬ای را در‬ ‫سطح کشورهای اروپایی ایجاد کرد و ما شاهد بودیم دولت‪‎‬های‬ ‫بسیاری سقوط کردند و انتخابات‪‎‬های زودهنگامی برگزار شد‪.‬‬ ‫هر چند برگزاری این انتخابات‏ها از دامنه بحران در این کشورها‬ ‫کم نکرد‪.‬‬ ‫انتخابات پارلمانی اروپا و پیروزی راستگرایان را م ی‪‎‬توان‬ ‫صدای نارضایتی مردم اروپا از عملکرد دولتمردانشان توصیف‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫انچه ویژگی مشترک راست‪‎‬های افراطی است نخست‬ ‫مخالفت با همگرایی اروپایی اس��ت‪ .‬زی را اینه��ا دیدگاه‏های‬ ‫به ش��دت مل ی گرایانه‏ای دارند و مخال��ف همگرایی اروپایی‬ ‫هس��تند‪ .‬هرچند تفاوت‪‎‬هایی میان احزاب راست افراطی در‬ ‫این زمینه وج��ود دارد و برخی از این اف��راد معتقد به محدود‬ ‫کردن مرزهای اتحادیه اروپا هستند‪ .‬انها به شدت با گسترش‬ ‫بیشتر اتحادیه اروپا مخالف هستند‪ .‬یکی از مواردی که ویژگی‬ ‫مشترک احزاب راس��ت افراطی در اروپاس��ت مهاجرستیزی‬ ‫این احزاب است‪ .‬در واقع این احزاب به شدت با سیاست‪‎‬های‬ ‫مهاجرتی که به نوعی باعث افزایش مهاجرت به کشورهای‬ ‫اروپایی م ی‪‎‬شود‪ ،‬مخالف هستند‪ .‬حتی م ی‪‎‬توان گفت برخی از‬ ‫انها نژادپرست هستند‪ .‬در بحث سیاست‪‎‬های ریاضت اقتصادی‬ ‫نیز این راستگرایان افراطی به شدت با این سیاست مخالفند‪.‬‬ ‫این ویژگ ی‪‎‬ها عمده ترین ویژگ ی‪‎‬هایی اس��ت که م ی‪‎‬توان در‬ ‫رابطه با راستگرایان افراطی به ان اشاره کرد‪.‬‬ ‫از دیگر سو پیروزی احزاب راس��ت افراطی و نژادپرست‬ ‫در پارلمان اروپ��ا م ی‪‎‬تواند تبعات اجتماعی و سیاس��ی ب رای‬ ‫دولت‏های اروپایی در پی داشته باشد و به نوعی به سیاست‏های‬ ‫ضدمهاجرتی مشروعیت دهد‪ .‬همچنین دولت‪‎‬های اروپایی را‬ ‫بر ان دارد که ب رای جلوگیری از گسترش گرایش راستگرایان‬ ‫افراطی‪ ،‬سیاست‪‎‬های ضدمهاجرتی بیشتری اتخاذ کنند تا از‬ ‫ورود مهاجران به اروپا جلوگیری کنند‪ .‬اما یک نکته را باید متذکر‬ ‫شد که پارلمان اروپا در فرایند تصمیم گیری اتحادیه اروپا نقش‬ ‫کمرنگی دارد و برخالف پارلمان‪‎‬های ملی که م ی‪‎‬توانند طرح‬ ‫و ایده دهند و دولت‪‎‬هایشان را مجاب به اجرای طرح‪‎‬ها کنند در‬ ‫پارلمان اروپا فقط لوایح و طرح‪‎‬هایی که از س��وی شورای اروپا‬ ‫یا ش��ورای وزی ران به پارلمان اروپا ارائه م ی‪‎‬ش��ود‪ ،‬قابل بحث‬ ‫و بررسی اس��ت‪ .‬در واقع خود نمایندگان پارلمان اروپا به طور‬ ‫مستقیم نم ی‪‎‬توانند طرح یا الیحه‪‎‬ای را به شورای وزی ران و اروپا‬ ‫تحمیل کنند‪ .‬بناب راین پیروزی راستگرایان افراطی در پارلمان‬ ‫اروپا بیشتر از جهت سیاسی قابل توجه است اما اگر بخ واهیم از‬ ‫لحاظ حقوقی به این موضوع نگاه کنیم شاید اثرگذاری‪‎‬های انها‬ ‫در فرایند تصمیم گیری‪‎‬های اتحادیه اروپا مثال در مورد مهاجران‬ ‫قابل توجه نباشد‪.‬‬ ‫یک نکت��ه دیگری که باید متذکر ش��د این اس��ت که‬ ‫هم اکن��ون در میان دولت‪‎‬ه��ای اروپایی در بحث سیاس��ت‬ ‫مش��ترک مهاجرت اختالفات عمیقی وج��ود دارد‪ .‬با وجودی‬ ‫که در بسیاری از این کشورها ما ش��اهد اجرای سیاست‪‎‬های‬ ‫ضدمهاجرتی هستیم ولی دولت‪‎‬های اروپایی بیش از یک دهه‬ ‫است که تالش م ی‪‎‬کنند به یک سیاست مشترک مهاجرتی‬ ‫برس��ند که به دلیل وجود اختالفات هنوز نتوانسته‪‎‬اند به این‬ ‫سیاست دست پی دا کنند‪ .‬ورود راستگرایان افراطی در پارلمان‬ ‫اروپا‪ ،‬قطعا اختالفات می��ان دولت‪‎‬های اروپای��ی ب رای اتخاذ‬ ‫سیاست‪‎‬های مشترک مهاجرتی را تش��دید خواهد کرد و اگر‬ ‫پیش از این امیدی وجود داشت که به یک سیاست مشترک‬ ‫دست یابند اکنون با پیروزی راستگرایان در انتخابات پارلمانی‬ ‫اروپا قطعا این امید کمتر خواهد شد‪.‬‬ ‫در این میان بد نیس��ت کمی هم به نق��ش و جایگاه‬ ‫پارلمان اروپا بپردازیم؛ در بحث قانون اساس��ی اتحادیه اروپا‬ ‫و اینکه این قانون یک بار شکس��ت خورد و پیمان لیسبون‬ ‫جایگزین شد تالش بر ان بود که پارلمان اروپا به عنوان نهادی‬ ‫که نمایندگی مستقیم مردم اروپا را برعهده دارد از مسئولیت و‬ ‫نقش بیشتری در فرایند تصمیم گیری اتحادیه اروپا برخوردار‬ ‫شود‪ .‬به هر حال بس��یاری در اروپا معتقدند اتحادیه اروپا یک‬ ‫پروژه است و نه یک پروسه‪ .‬بناب راین اگر م ی‪‎‬خواستند ب ر اساس‬ ‫افکار و ایده‏های مردم روند همگرایی را پیش بب رند شاید اصال‬ ‫به این نقطه نم ی‪‎‬رس��یدند‪ .‬زی را در میان کشورهای مختلف‬ ‫اروپایی‪ ،‬اجماع نظر جهت روند همگرایی وجود ندارد‪ .‬در ابتدا‬ ‫چند سیاستمدار و دولتمرد پروژه همگرایی اروپایی را از اوایل‬ ‫‪ 1950‬میالدی به جریان انداختند تا اینکه به این نقطه رسیدند‪.‬‬ ‫اگر م ی‪‎‬خواستند تمام تصمیمات‪‎‬شان را به همه پرسی مردم‬ ‫اروپا بگذارند شاید اصال به این نقطه نم ی‏رسیدند‪ .‬دولت‪‎‬های‬ ‫اروپایی بر س��ر واگذاری اختیارات گس��ترده به پارلمان اروپا‬ ‫هنوز به تفاهم جدی دست نیافته‪‎‬اند‪ ،‬هرچند پارلمان اروپا در‬ ‫بحث انتخاب رئیس کمیسیون اروپا و رئیس پارلمان اروپا و‬ ‫همچنین اتخاذ برخی ب رنامه‪‎‬های اتحادیه اروپا و کمیسیون‬ ‫اروپا دارای اختیاراتی در عزل و نصب ها هس��تند اما در فرایند‬ ‫تصمیم گیری این پارلمان نقش ج��دی و اثرگذاری ندارد‪ .‬اگر‬ ‫بیانیه یا قطعنامه‪‎‬هایی هم تصویب شود بیشتر از بعد سیاسی‬ ‫و تبلیغاتی حائزاهمیت است و م ی‏توانند دولتمردانشان را از‬ ‫این جهت تحت فشار بگذارند که افکار و ایده های خودشان‬ ‫را پیش بب رند‪.‬‬ ‫عمده ترین دلیل کسب ارا توسط احزاب راست افراطی‬ ‫قطعا صدای اعتراض مردم اروپا نس��بت به سیاس��تمداران و‬ ‫دولتمردانشان اس��ت که به نوعی م ی‏خواهند اعتراض‪‎‬شان‬ ‫را به انها انتقال دهند‪ .‬ضمن اینکه این نکته نیز نباید نادیده‬ ‫گرفته شود که از لحاظ سیاسی و تبلیغاتی نم ی‪‎‬توان به نتایج‬ ‫انتخابات پارلمانی اروپا ب ی توجه ب��ود‪ ،‬زی را این نتایج م ی‪‎‬تواند‬ ‫در انتخابات‪‎‬های پارلمان‪‎‬های ملی اروپا اثرگذار باش��د و یک‬ ‫شوک و هشداری را به دولت‪‎‬های اروپایی م ی‪‎‬دهد که اگر روند‬ ‫ ب ی توجهی به خ واسته‪‎‬ها و انتظارات مردم ادامه پی دا کند اینها در‬ ‫سطح انتخابات پارلمان‪‎‬های ملی نیز م ی‪‎‬توانند به ارای قابل‬ ‫توجهی دست پیدا کنند‪ .‬همچنانکه قبال نیز شاهد این روند‬ ‫بودیم که مثال در هلند و سوئد احزاب راست افراطی حتی به‬ ‫دولت نیز راه پی دا کردند‪ .‬در نتیجه از لحاظ سیاسی و تبلیغاتی‬ ‫این انتخابات ب رای احزاب راست افراطی یک موفقیت بزرگ‬ ‫محسوب م ی‪‎‬شود‪ .‬در واقع انها توانستند در پارلمان اروپا که‬ ‫نهاد همگرایی و وحدت اروپایی است نفوذ کنند؛ ان هم احزابی‬ ‫که اروپاگریز هس��تند‪ .‬بناب راین این پارادوکس م ی‪‎‬تواند روند‬ ‫همگرایی را تحت تاثیر قرار دهد‪ .‬در این میان کش��ورهایی‬ ‫مانند المان که تالش دارند سیاست‏های خودشان را از طریق‬ ‫همگرایی اروپایی به عنوان رهبر یکی از دو محور نقطه محرکه‬ ‫اروپا پیش بب رند‪ ،‬با چالش مواجه خواهند شد‪ .‬اکنون شاهدیم‬ ‫که دیوید کامرون‪ ،‬نخس ت وزیر بریتانیا در مخالفت با ژان کلود‬ ‫یونکر‪ ،‬نامزد ریاست کمیسیون اروپا‪ ،‬انگال مرکل را تهدید کرده‬ ‫که اگر یونکر انتخاب ش��ود از اتحادیه اروپا خارج خواهد شد‪.‬‬ ‫طرح این تهدیدها نشان م ی‪‎‬دهد که انتخابات پارلمان اروپا از‬ ‫لحاظ سیاسی و تبلیغاتی‪ ،‬احزاب و دولت‏هایی را که به دنبال‬ ‫همگرایی اروپایی هستند تحت تاثیر قرار خواهد داد‪.‬‬ ‫معنی نتایج انتخابات پارلمان اروپا چیست؟‬ ‫نویسنده‪ :‬داگالس الیوت‬ ‫مترجم‪ :‬سامان حسینی‬ ‫‪4‬‬ ‫نتای��ج انتخابات اخی��ر پارلمان اروپ��ا خیل ی ها را‬ ‫ش��گفت زده نکرد‪ ،‬چراکه باتوجه به اوضاع پیش از انتخابات‬ ‫مش��خص بود که احزاب منتقد اتحادیه اروپا در ان عملکرد‬ ‫خوبی خواهند داشت‪ .‬اما این انتخابات بار دیگر توجه ها را به‬ ‫مسائل مهمی جلب کرد‪.‬‬ ‫از انتخاب��ات اخیر پارلم��ان اروپا پنج موض��وع مهم را‬ ‫م ی فهمیم‪:‬‬ ‫‪ -1‬احزاب معترض به وضعیت موجود در بروکسل چنان‬ ‫که انتظار م ی رفت عملکرد بسیار خوبی داشته اند اما نه انقدر‬ ‫خوب که توازن بنیادین قدرت در بروکسل را به هم بزنند‪.‬‬ ‫‪ -2‬انتخابات ممکن اس��ت تحرک قدرت در پارلمان را‬ ‫کاهش دهد‪.‬‬ ‫‪ -3‬دولت ایتالی��ا از نتایج انتخابات نفع‬ ‫م ی برد‪.‬‬ ‫‪ -4‬دولت های فرانسه و بریتانیا تا حدی‬ ‫تضعیف م ی شوند‪.‬‬ ‫‪ -5‬بیشتر دولت های دیگر با مشکلی‬ ‫جدی مواجه نخواهند شد‪.‬‬ ‫همان طور که همه پی ش بینی م ی کردند‬ ‫احزاب معت��رض ب��ه نهاده��ای اروپایی در‬ ‫انتخابات پارلمان اروپا عملکرد خوبی داشتند‪.‬‬ ‫این خبر بدی اس��ت چراکه این احزاب اغلب‬ ‫دیدگاه های رادیکالی دارند که بوی فاشیسم‪،‬‬ ‫کمونیسم قدیمی یا نژادپرستی م ی دهد و اینها‬ ‫نباید در مرکز اروپای مدرن جایی داشته باشند‪.‬‬ ‫اما اوضاع ممکن بود بدتر باشد‪.‬‬ ‫مانند محافظه کاران بریتانیا نیز در بسیاری از مسائل با این‬ ‫گروه های هوادار اتحادیه ائتالف م ی کنند‪.‬‬ ‫احزاب عمدتا دموکرات مسیحی و سوسیال دموکرات ها‬ ‫با وجود کاهش رای همچنان اکثریت کرس ی های پارلمان را در‬ ‫اختیار دارند‪ .‬به رغم ارای اعتراضی‪ ،‬پارلمان اروپا به شدت حامی‬ ‫ پروژه اروپایی و قدرت بیشتر نهادهای بروکسل خواهد ماند‪.‬‬ ‫احتمال کاهش قدرت پارلمان‬ ‫اما حضور اعضای احزاب مخالف اتحادیه ممکن است‬ ‫حرکت پایدار به س��وی قدرت دهی بیش��تر به پارلمان اروپا‬ ‫را در نظام نهاده��ای اتحادیه اروپا کند س��ازد‪ .‬پارلمان منبع‬ ‫قانونگذاری اس��ت اما قدرت بس��یار کمتری از مثال کنگره‬ ‫امریکا یا پارلمان های ملی کش��ورهای اروپای��ی دارد‪ .‬ب رای‬ ‫مثال تنها کمیسیون اروپایی است که قدرت پیشنهاد لوایح‬ ‫اوضاع می توانست بدتر باشد‬ ‫را دارد‪ .‬خود کمیس��یون هم البته پس از پیشنهاد نقشی در‬ ‫روند تصویب قانون نهایی ندارد‪ .‬پارلمان و شورای وزی ران اما‬ ‫قدرت قانونگذاری دارند و م ی توانند بر پیش��نهاد کمیسیون‬ ‫غلبه کنند‪.‬‬ ‫حضور قابل توج��ه اقلیتی که هماهنگ با بروکس��ل‬ ‫نیست ممکن است قدرت پارلمان را ب رای به کرسی نشاندن‬ ‫خواسته اش ب رابر کمیسیون و شورای وزی ران کاهش دهد‪ .‬به‬ ‫عالوه حقوق قانونی پارلمان که در مقایس��ه با پارلمان های‬ ‫ملی به نسبت کم است هم به مش��روعیت دموکراتیک ان‬ ‫به خاطر ارای مردم اروپا وابسته بوده است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر نتایج تا حدی هم سبب ابهام م ی شود‪.‬‬ ‫این ب رای نخستین بار است که شورای اروپا باید تحت پیمان‬ ‫لیسبون نتایج انتخابات پارلمان اروپا را در انتخاب نامزد ریاست‬ ‫کمیسیون اروپایی لحاظ کند‪ .‬با اکثریت مطلق نداشتن هیچ‬ ‫گروهی‪ ،‬احتمال ادعای گروه ها مبنی بر اشکار بودن پیام مردم‬ ‫در انتخابات کم م ی شود‪.‬‬ ‫به این ترتیب دست ش��ورای اروپا ب رای انتخاب رئیس‬ ‫بعدی کمیسیون باز خواهد بود‪ .‬بناب راین قدرت پارلمان تحت‬ ‫تاثیر قرار م ی گیرد‪ .‬گرچه قدرت رئیس کمیس��یون نیز زیاد‬ ‫نخواهد بود‪ .‬احتماال رئیسی انتخاب خواهد شد که کمتر از‬ ‫اشاراتی برای دولت ها‬ ‫اما انتخابات ب رای ‪ 28‬کش��ور عضو اتحادی��ه اروپا نیز‬ ‫اشاراتی خواهد داشت‪ .‬ارای انتخابات اروپا دست کم به عنوان‬ ‫شاخص چگونگی احساس رای دهندگان درباره احزاب ملی‬ ‫دیده م ی ش��ود و اغلب به عنوان همه پرس��ی در مورد دولت‬ ‫وقت مورد توج��ه قرار م ی گی��رد‪ .‬دولت یون��ان در این مورد‬ ‫اسی ب پذی رترین است‪ .‬این دولت در پارلمان با تفاوت دو کرسی‬ ‫دارای اکثریت است و مسئولیت کشوری که در حال خروج از‬ ‫رکود شدید اس��ت را برعهده دارد‪ .‬س��یریزا‪ ،‬بزرگ ترین رقیب‬ ‫احزاب ائتالف دولت عملکرد خوبی در انتخابات اروپایی داشت‬ ‫اما نه انقدر که باعث زمی ن لرزه سیاسی شود‪.‬‬ ‫دولت ایتالیا تحت رهبری ماتئو رنزی‪ ،‬که اخی را به عنوان‬ ‫نخس ت وزیر انتخاب ش��ده از انتخابات اروپایی نفع م ی برد‪.‬‬ ‫حزب او به نظر ‪ 41‬درصد ارا را به دس��ت اورده و حزب عمده‬ ‫رقیب تا چهار درصد ارا سقوط کرده است‪ .‬حزب ب رلوسکونی‬ ‫‪ 16‬درصد ارا را کسب کرده است‪.‬‬ ‫جبهه ملی فرانسه با کسب حدود‬ ‫یک چهارم ارا از تمام احزاب پیشی گرفته‬ ‫و حزب حاکم سوسیالیس��ت حدود ‪15‬‬ ‫درصد ارا را به دست اورده است‪ .‬این پیام‬ ‫روشنی ب رای دولت فرانسه دارد‪ .‬باتوجه به‬ ‫نگرش های افراطی جبهه ملی‪ ،‬عملکرد‬ ‫خوب انها خبر بدی اس��ت‪ .‬ب��ا این حال‬ ‫ممکن اس��ت تغییر عمده ای در پاریس‬ ‫رخ ندهد چراکه انتخابات اروپای ی ترجمه‬ ‫انتخابات ملی نیست‪ .‬به عالوه محبوب‬ ‫نبودن دولت اوالند قبال هم معلوم بود‪.‬‬ ‫یک ح��زب معترض دیگ��ر‪ ،‬حزب‬ ‫اس��تقالل بریتانی��ا(‪ )UKIP‬حدود ‪27‬‬ ‫درصد ارا را به دس��ت اورده تا نخس��تین‬ ‫برنده این کش��ور در انتخاب��ات اروپایی‬ ‫باش��د‪ .‬باتوجه به انتقاد انگلیس��ی ها به‬ ‫اتحادیه این پیروزی چیز عجیبی نیست‪.‬‬ ‫مس��اله مهم این اس��ت که این پیروزی‬ ‫تا چ��ه می��زان در انتخابات ملی س��ال‬ ‫اینده تکرار خواهد ش��د‪ .‬بخش بزرگی از‬ ‫رای دهندگان به این حزب از رای دهندگان‬ ‫به حزب محافظه کار بوده ان��د و این بزرگ ترین چالش فعلی‬ ‫محافظه کاران است‪.‬‬ ‫بررسی بیش��تر نتایج در س��طح ملی هم دست کم تا‬ ‫حدی به ضرر احزاب حاکم و دولت های وقت بوده که البته در‬ ‫بیشتر انتخابات اروپایی چنین بوده است‪ .‬اما این نتایج عموما‬ ‫مساله ای جدی ب رای تغییری مهم و بزرگ در دولت ها نخواهد‬ ‫بود‪ .‬اسپانیا مثال خوبی از این مورد است که حزب حاکم ان‬ ‫بیش��تر ارای انتخابات پارلمان اروپا را به دس��ت اورده اما در‬ ‫صحنه سیاسی کامال از کسب اکثریت دور است‪.‬‬ ‫در کل‪ ،‬خیز احزاب افراطی به وضوح خبر بدی است اما‬ ‫احساس کلی بر این است که انتخابات اخیر در هر حال باعث‬ ‫تنش عمده ای نخواهد شد‪ .‬محتمل است که این عملکرد‪،‬‬ ‫بهترین عملکرد ممکن احزاب معترض ب��ه وضع موجود و‬ ‫اتحادیه اروپا باش��د؛ عملکردی که متاثر از وضعیت اروپا در‬ ‫روزهای بحران منطقه یورو اس��ت‪ .‬به ع�لاوه تعمیم دادن‬ ‫بیش از حد انتخابات پارلمان اروپا به انتخابات ملی خط رناک‬ ‫است‪ .‬رای دهندگان در انتخابات ملی به طرز قابل توجهی در‬ ‫رای دادن وسواس بیشتری دارند و بسیار کمتر با گزینه های‬ ‫رادیکال همراهی م ی کنند‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬بروکینگز‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫نم ی ت��وان با ب��ه کارگی��ری اصطالح‬ ‫«زمی ن لرزه» ب رای توصی��ف نتایج انتخابات‬ ‫موافق بود‪ .‬نتیجه انتخابات تغییری بنیادین‬ ‫در وضعیت سیاس��ی اروپا نم ی دهد و به نظر‬ ‫م ی رس��د که ای��ن بهترین عملک��رد احزاب‬ ‫معترض باش��د‪ .‬انتخابات بعدی در پنج سال بعد احتماال در‬ ‫فضایی متفاوت برگزار م ی شود‪ .‬تا ان زمان ارای پارلمان اروپا به‬ ‫ارای انتخابات ملی انتقال داده نخواهد شد زی را رای دهندگان در‬ ‫انتخابات محلی با وسواس بیشتری رای م ی دهند‪ .‬به عالوه‪،‬‬ ‫دو کش��وری که ارای معترضان در ان بیش از دیگران بوده‪،‬‬ ‫یعنی بریتانیا و فرانسه‪ ،‬قوانین متفاوتی ب رای انتخابات ملی‬ ‫دارند که به دست اوردن کرس ی های پارلمان ملی را از کسب‬ ‫کرس ی های پارلمان اروپا سخت تر م ی کند‪.‬‬ ‫رای دهندگان از تصمیمات در سطح اروپا ناراضی بوده اند‪.‬‬ ‫عدم حل کامل بحران یورو و تدوام شرایط ب ی ثبات اقتصادی‬ ‫درداور بوده است‪ .‬اما انتخابات پارلمان اروپا انگار لباسی است‬ ‫که ب رای اعتراض احزاب مخالف دوخته ش��ده است‪ .‬در این‬ ‫انتخابات امکان فرس��تادن پیام بدون در قدرت قرار گرفتن‬ ‫ایدئولوژی های خاص وجود دارد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که ارای اعتراضی تا سطحی محدود‬ ‫مانده که به پارلمان اجازه م ی دهد به شیوه ای معقول عمل‬ ‫کند‪ .‬چهار گروه عمده حامی نهادهای موجود و یکپارچه سازی‬ ‫بیش��تر اتحادیه اروپا حدود ‪ 69‬درصد کرس��ی های پارلمان‬ ‫جدی��د را به دس��ت اورده اند‪( .‬س��هم انه��ا در پارلمان قبلی‬ ‫‪ 80‬درصد کرس��ی ها بود‪ ).‬به عالوه برخی دیگ��ر از گروه ها‪،‬‬ ‫لیاقت اروپا قدرت خواهد داشت چراکه دولت های کشورهای‬ ‫اروپایی واقعا مایل نیستند رئیس کمیسیونی داشته باشند که‬ ‫قدرت خیلی زیادی داشته باشد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫زلزله در بروکسل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪63‬‬ ‫سینمای چاقوی دو َدم‬ ‫سینمای مسعود کیمیایی مانند شخصیت خودش در تمام این سال ها محل چالش بین‬ ‫موافقان و مخالفانی بوده که معموال هی چ کدام از این دو گروه نگاه میانه ای را لحاظ نکرده اند‪ .‬حاال‬ ‫با ضعیف شدن اثار او از نظر تاثیرگذاری‪ ،‬جالب است که این جدال ها بیشتر و پررنگ تر شده است‪.‬‬ ‫گرچه کار کیمیایی تق ریبا در سینما تمام شده اما طرفدارانش هنوز به او امید دارند‪ .‬انها به جای‬ ‫سینمای کیمیایی تنها از گذشته اش و خودش م ی گویند؛ ب رای عبور از انتقادها‪ ،‬شاید‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کیمیاییقربانیشد‬ ‫گفت وگو با جواد طوسی‬ ‫منتقدهمزادمسعودکیمیایی‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫فک�ر م ی کنی�د فیلم جدید اق�ای کیمیایی‪ ،‬‬ ‫متروپ�ل‪ ،‬کج�ای س�ینمای کیمیایی ق�رار م ی گیرد؟‬ ‫در چند س�ال اخی�ر کیمیایی ه�ر چیزی که س�اخته‬ ‫همان طور که با استقبال دوس�تدارانش رو ب ه رو شده‪،‬‬ ‫با نقد ه�ای تند زیادی هم رو ب ه رو ش�ده اس�ت‪ ،‬اما در‬ ‫این مورد اخیر از جشنواره به بعد و ب ه خصوص در خود‬ ‫جشنواره ندیده ام که کسی نقد مثبتی نوشته باشد‪...‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫خب‪ ،‬شاید من به نظر شما در بازی نیستم‪ ،‬چون‬ ‫من نقد مثبت بر این فیلم نوشته ام‪.‬‬ ‫ش�ما مخاطب خاص اقای کیمیایی هس�تید و‬ ‫اغلب نقد های مثبت بر کار ایش�ان نوش�تهاید و‬ ‫شاید دور از انتظار نباشد که شما این فیلم را هم‬ ‫خوب ارزیابی کنید‪ .‬اما در جشنواره خیل ی ها هم‬ ‫در مورد این کار و هم در مورد مهرجویی نقد های‬ ‫تندی نوشته اند‪.‬‬ ‫من به رغم تعلق خاطری که به دنیا و نگاه مسعود‬ ‫کیمیایی دارم‪ ،‬نس��بت به برخی فیلم های اخیر او از جمله‬ ‫«تجارت»‪ ،‬و به ویژه «رئیس» نظر چندان مثبتی نداشته ام‪ ،‬‬ ‫م ی خواهم بگویم که به هر حال به رغم تمام سوء تفاهم ها ‪ ،‬و‬ ‫‪1‬‬ ‫ایا فیلم سینمایی «متروپل» یک فاجعه‬ ‫اس�ت؟ یا ان طور که برخی منتق�دان وفادار‬ ‫به مس�عود کیمیای�ی م ی گوین�د‪ ،‬در ادامه‬ ‫احواالت این «س�ال ها» باید ب�ه ان نگاه کرد؟‬ ‫جواد طوس�ی م ی گوید باید در نقد کیمیایی‬ ‫و فیل م های�ش منصف بود‪ .‬او ه�م قبول دارد‬ ‫که مضمون فیلم اخیر کیمیایی محل بحث‬ ‫است اما م ی گوید در ساختار هنوز حرف هایی‬ ‫برای گفتن دارد‪ .‬او البت�ه بر این نکته هم نقد‬ ‫دارد که در مواجهه با کیمیایی دیگر حد وسط‬ ‫وجود ندارد و افراد یا موافق موافق هستند یا‬ ‫مخالف مخالف‪« .‬کیمیایی ق ربانی شده است»‪،‬‬ ‫«با س�ینمای اجتماعی ضدیت وجود دارد»‪،‬‬ ‫« نداش�تن پاتوق های فرهنگی یکی از دالیل‬ ‫فاصله گرفت�ن س�ینماگران از اقتباس ادبی‬ ‫است»‪ ،‬جواد طوس�ی در این گفت وگو تاکید‬ ‫م ی کند که تلاش دارد نگاه�ی تاریخی و به‬ ‫دور از شیفتگی به سیر سینمای کیمیایی تا‬ ‫رسیدن به «متروپل» بیندازد‪ .‬خب رنگار مثلث‬ ‫در خان ه جواد طوس�ی در یک�ی از محله های‬ ‫تهران‪ ،‬با او به گفت وگوی تفصیلی نشست‪.‬‬ ‫در مظان اتهام بودن افرادی به عنوان عالقه مندان کیمیایی‬ ‫از جمله من‪ ،‬بخشی از این نگاه توام با احترام م ی تواند یک‬ ‫موضوع تاریخی باشد‪.‬‬ ‫قرار نیس��ت که من فقط با فردیت مسعود کیمیایی‬ ‫یک رابطه فردی داش��ته باش��م و اثر او را نادیده بگیرم‪ ،‬باید‬ ‫به سینمای مس��عود کیمیایی در موضع تالیف نگاه کنیم‪ ،‬‬ ‫اگرسازنده در سینمای تالیفی در یک موقعیت متقاعد کننده‬ ‫قرار بگیرد و بیننده اثر به درستی ان را فهم کند ‪ ،‬این مخالف‬ ‫خوان ی ها حذف م ی شود‪.‬‬ ‫در چارچوب حوزه تالیفی فیلمساز حق دارد لهجه اش‬ ‫را عوض کند ‪ ،‬این هم برخاسته از شرایط است‪ .‬اینجاست که‬ ‫روایت پردازی م ی تواند یک ش��خصیت دگرگونه پیدا کند و‬ ‫ان کالم ی که تشخص مسعود کیمیایی بود‪ ،‬ان حالت رفت‬ ‫و برگشتی که یک فضای ش��اع رانه ایجاد م ی کرد و به طور‬ ‫مجرد هم ب رای بییننده جذاب بود‪ ،‬در اثار اخیر اقای کیمیایی‬ ‫حجمش محدود شده اس��ت اما ایا این را باید به عنوان یک‬ ‫اصل در کارهای جدید کیمیایی بپذیریم؟‬ ‫ممکن اس��ت ک��ه در «متروپ��ل» مث�لا ان تنگنا ها‬ ‫در فض��ای محدود داخل��ی فرصتی ب رای ای��ن گونه نگاه و‬ ‫پرداخت باق��ی نگذارد و یک بس��تر ب رای ای��ن حجم انبوه‬ ‫جذابی ت ه��ای کالم ی نگ��ذارد‪ .‬اما م ی ش��ود در نظر گرفت‬ ‫فرهنگ‬ ‫کیمیاییبه مثابهتیمفوتبال‬ ‫سینماییمحلنزاعموافقو‬ ‫مخالف‬ ‫که ش��اید فیلمس��از با نگاه های کنایه امیز خودش با این‬ ‫موضوع رو به رو شده و شخصی ت ها در روایت متروپل وقتی‬ ‫با ان شرایط بیرونی رو به رو شده اند‪ ،‬دیگر فرصتی ب رای این‬ ‫عاشقانه ها و شاع رانه ها ندارند ‪ ،‬دیگر مثل «گوزن ها» نیست‬ ‫که شخصی ت ها زیر یک س��قف قرار گرفته باشند‪ ،‬دو رفیق‬ ‫قدیمی فرصت داشته باشند که کامال خودشان را خالی کنند‪،‬‬ ‫ یا مثال در فیلم «غزل» ان رابطه بین دو ب رادر ایجاد شود و زن‬ ‫به پیشواز مرگ دلخواه برود ‪ ،‬ب رای اینکه چنین جذابی ت هایی‬ ‫خلق شود‪ ،‬باید اول شرایط ان در صافی ذهن خالق اثر وجود‬ ‫داشته باشد و بعد مطالبات بعدی از ناحیه مخاطب و بیننده‬ ‫موضوعیت پیدا کند‪.‬‬ ‫ مضمون و ش��یوه روای��ت در بخش قاب��ل توجهی از‬ ‫کار های سال های اخیر کیمیایی از حوزه رئالیستی خارج شده‬ ‫است‪ .‬انگار فیلمساز در یک دنیای انتزاعی و کابوس گونه‬ ‫پرت افتاده و این تک افتادگی را م ی خواهد با زبان ب ی زبانی‬ ‫توضیح دهد و به اجرا در بیاورد‪ .‬اینجاس��ت که ناخواسته از‬ ‫دیالوگ به تک گفتار م ی رس��د و حتی گاهی ناخواس��ته از‬ ‫تک گویی به تکلف نزدیک م ی ش��ود‪ .‬ان نگاه ظریف و پیدا‬ ‫کردن و شناس��ایی عناصر تکرار ش��ونده م ی تواند جذابیت‬ ‫خاص خود را داشته باش��د‪ .‬اگر منتقد یا بیننده بتواند این ها‬ ‫را شناس��ایی کند‪ ،‬کماکان دنیای بصری کیمیایی انقدر پر‬ ‫هست که بتواند ببینده و منتقد را راضی کند‪.‬‬ ‫ش�ما به فضای کابوس واری ک�ه کیمیایی چند‬ ‫س�الی اس�ت در ان درگیر اس�ت ‪ ،‬اش�اره کردید‬ ‫مولفه های این فضا چیست؟‬ ‫روایت و بار دراماتیک مضمونی و اجرای کیمیایی هس��ت‬ ‫که در نهایت ه��م به یک موقعی ت تراژیک م ی رس��د‪ .‬مثل‬ ‫خیل ب ی شماری از شخصی ت های داس��تان های کیمیایی‬ ‫که ادم های م��رگ اگاهی هس��تند‪ ،‬از «قیص��ر» گرفته تا‬ ‫«داش اکل» تا غزل در فیلم غزل ‪ ،‬صادق خان فیلم «رد پای‬ ‫گرگ» ‪ ،‬امیرعلی فیلم «اعتراض» ‪ ،‬محسن فیلم حکم و رضا‬ ‫سرچشمه فیلم «جرم»‪ ،‬همه این ها مرگ اگاه هستند ‪ ،‬حتی‬ ‫اگر مثل رضا سرچشمه در اغاز در یک ب ی هویتی درگیر باشند‪،‬‬ ‫وقتی در ان جایگاه قرار م ی گیرد‪ ،‬انتخاب م ی کند‪ ،‬ادم های‬ ‫کیمیایی وقتی در ان تشخص فردی و اجتماعی و جایگاه‬ ‫قرار م ی گی رند‪ ،‬انتخاب م ی کنند‪.‬‬ ‫این پاس��خ از طرف من ب��رای ان منتق��دان و افرادی‬ ‫اس��ت که در ی��ک تعری��ف غل��ط و ن��گاه بد فهم ش��ده‬ ‫ش��خصی ت های محوری در فیلم های کیمیای��ی را لمپن‬ ‫م ی دانند‪ .‬لمپن مگر م ی تواند انتخ��اب کند‪ ،‬مگر م ی تواند‬ ‫مرگ اگاه باشد‪ ،‬مگر م ی تواند جایگاه خانواده را ایجاد کند؟‬ ‫لمپن در ش��رایط بد اجتماعی وجه مصالحه سیستم ی قرار‬ ‫م ی گیرد که م ی خواهد تفکر خ��ودش را تلقین کند‪ ،‬لمپن‬ ‫دس��تاویز قرار م ی گیرد‪ .‬ادم های کیمیایی از قیصر تا رضا‬ ‫سرچشمه و همین دو شخصت متروپل کجا لمپن هستند؟‬ ‫به این موضوع م ی شود قائل بود که اقای کیمیایی‬ ‫از چندی�ن س�ال پی�ش در یک وضعی�ت ذهنی‬ ‫متوقف ش�ده که عده ای در نقد ایشان م ی گویند‬ ‫به ب ی دردی رسیده و حاال دارد دغدغه هایی را که‬ ‫فقط برای خودش اهمیت دارد دنبال م ی کند؟ به‬ ‫ت ‪ ،‬نگران‬ ‫هر حال نگران گیشه و فروش هم نیس ‬ ‫خیل�ی چی ز هایی که س�ایر هنرمندان هس�تند‪ ،‬‬ ‫نیست‪ ،‬شما اصال این توصیف را قبول دارید؟‬ ‫این با ان دغدغه اجتماعی که ش�ما به ان اشاره‬ ‫م ی کنید چه نسبتی دارد؟‬ ‫یک زن بی پناه در یک جابه جایی طبقه ‪ ،‬مثل رضا‬ ‫سرچشمه ‪ ،‬که گذش��ته اش هیچ فضیلتی نداشته ‪ ،‬وقتی در‬ ‫خانواده قرار م ی گیرد و همسری و بچه ای وارد م ی شود ‪ ،‬تغییر‬ ‫م ی کند ‪ ،‬انگیزه پیدا م ی کند‪ ،‬حریم خانواده اش ب رایش حکم‬ ‫حیثیت دارد‪ ،‬این ادم بعد از مرگ همسر پناهگاه خودش را از‬ ‫دست م ی دهد‪ ،‬از ناحیه یک زن دیگر در موقعیت اسی ب پذیر‬ ‫قرار م ی گی��رد و پناه م ی اورد به س��ینمایی ک��ه انگار تنها‬ ‫نگهبان های ان ادم هایی هستند که به اخالقیات پایبندند‪.‬‬ ‫اینجا حریم ایجاد م ی شود‪.‬‬ ‫اما این راه حلی که ارائه م ی شود یک راه حل فردی‬ ‫اس�ت ‪ ،‬مثل اکثر کار های دیگر اقای کیمیایی که‬ ‫راه حل مس�ائل اجتماعی را در حرکت های فردی‬ ‫م ی بیند و این شاید نتواند ب ه طور دقیق با جامعه‬ ‫نس�بتی داش�ته باش�د‪ .‬من م ی خواهم این ها را‬ ‫نسبت بدهم به ان فضای کابوسواری که گفتید‬ ‫کیمیایی چند س�الی اس�ت که درگیر ان است و‬ ‫بگویم که ش�اید این علتی است که فیل م هایش‬ ‫مورد قبول قرار نم ی گیرد‪...‬‬ ‫بخش��ی از فرد گرایی یک اجرای هنری و در این‬ ‫مدیوم یک اجرای س��ینمایی اس��ت‪ ،‬ریش��ه های به دست‬ ‫امده ب رای فیلمسازی با ان س��ابقه در این فرد گرایی معنی‬ ‫پیدا م ی کند‪ .‬کیمیایی از س��ینمای وس��ترن م ی اید‪ ،‬همه‬ ‫این گونه ها و ژانر ه��ا در فرد خالصه م ی ش��وند و از طریق‬ ‫فرد ی��ک ت��راژدی و مواجهه را رق��م م ی زند‪ .‬ف��رد به موقع‬ ‫م ی اید نظم ی را ایجاد م ی کند و بع��د دوباره به پیله خودش‬ ‫بر م ی گ��ردد؛ ادم هایی که اصرار ب��ه خود نمای��ی ندارند و‬ ‫هر موقع ایج��اب کند‪ ،‬م ی این��د‪ .‬این یک ن��وع مواجهه با‬ ‫دنیای فیلمس��از اس��ت‪ ،‬از یک جایی به بعد این موضوع با‬ ‫ش��رایط اجتماعی در م ی امی��زد ‪ ،‬تا یک جا ف��رد خودش به‬ ‫تنهایی م ی تواند پیش��نهاد دهنده یک اتفاق باش��د‪ ،‬از دید‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫اول این را بگویم که فیلم های کیمیایی هیچ کدام‬ ‫در گیشه شکست انچنانی نخورده اند‪ ،‬شاید فروش ایده ال‬ ‫مثل قیصر‪ ،‬گوزن ها‪ ،‬یا سفر س��نگ را نداشته اند اما فروش‬ ‫ش��ان قابل قبول بوده و این طور نبوده که بازگشت سرمایه‬ ‫را جواب ندهد‪ ،‬کیمیای��ی همواره در بخش خصوصی فیلم‬ ‫س��اخته و ان قدر حرفه ای بوده که به تهی ه کننده اش ضرر‬ ‫نزده است‪.‬‬ ‫اما اگر بپذیری��م که یک فیلمس��از در وهله اول یک‬ ‫هنرمند است و هنرمند در میانسالی و کهنسالی خودش حق‬ ‫دارد به خودش رجوع کند و حدیث نفس کند ‪ ،‬اینجا مطالبات‬ ‫بیش از حد از چنین فیلمساز هایی انگار سرک کشیدن در‬ ‫خلوتشان است‪ .‬من نم ی خواهم این را نادیده بگیرم که سینما‬ ‫بدون مخاطب نم ی تواند محلی از اع راب داشته باشد‪ ،‬ان هم‬ ‫ب رای کیمیایی که ان س��ابقه تاریخی را دارد‪ .‬س��نگ بنای‬ ‫سینمایی را که پل ارتباط بین مخاطب عام و روشنفکر باشد‪،‬‬ ‫کیمیایی گذاشته است‪ .‬این ادم نم ی تواند ان قدر در موضع‬ ‫ ب ی تفاوتی قرار بگیرد که فقط ب رای دل خودش فیلم بسازد‪.‬‬ ‫ البته من نم ی خواهم چی��زی را توجیه کن��م‪ ،‬باید در‬ ‫نظر گرفت که در این دوره باتوجه به مناس��بات پیچیده و در‬ ‫حال تغییر دائم ی که وجود دارد‪ ،‬فیلمس��از اجتماعی نگری‬ ‫مثل کیمیایی که همواره بخشی از شناس��نامه اش را از این‬ ‫مضامین اجتماعی کس��ب کرده و همواره عدالتخواهی را‬ ‫مد نظر داشته باشد‪ ،‬ممکن است مقداری ان مناسبات را گم‬ ‫کند و نتواند به تحلیل و درک انسجام یافته ای برسد‪ ،‬چون تا‬ ‫م ی خواهد شرایط را مزمزه کند و ب رایش یک مابه ازا پیدا کند‪،‬‬ ‫چیز دیگری جایگزین ان م ی شد‪ ،‬این فیلمساز چه مضمونی‬ ‫را م ی تواند انتخاب کند که در چرخه ممیزی قرار نگیرد و به‬ ‫یک بیان الکن تبدیل نشود؟ کیمیایی هم که یک فیلمساز‬ ‫محتاط نیست ‪ ،‬نگاه او همواره شکل مهاجم و معترض داشته‬ ‫ ‪ ،‬وقتی م ی خواهد یک سری مشکالت را مطرح کند‪ ،‬خودش‬ ‫را سانس��ور نم ی کند ‪ ،‬با صراحت لهجه هم ک��ه پیش برود‪ ،‬‬ ‫در ممیزی یا حرکتش را نگ��ه م ی دارند و م ی گویند فیلمنامه‬ ‫دیگری بنویس ی��ا اینکه م ی گویند اینج��ا را تغییر بده‪ ،‬انجا‬ ‫را عوض کن ‪ ،‬در این رفت و برگش��ت و تغیی��رات مداوم که‬ ‫متروپل هم درگیر ان بود‪ ،‬ممکن است که ان دنیا و انتخاب‬ ‫اولیه مخدوش شود ‪ .‬فیلمساز ب رای اینکه حیاتش را حفظ کند‬ ‫و در انزوای ناخواسته قرار نگیرد‪ ،‬حاال شاید با یک فیلمنامه‬ ‫نه چندان مطلوب و ایده ال کنار بیاید‪ .‬همه این ها دس��ت به‬ ‫دست هم م ی دهد و فیلم هایی را موجب م ی شود که چندان‬ ‫در جایگاه رفیع کارنامه فیلمسازی کیمیایی قرار نم ی گیرد‬ ‫اما فیلم های بدی نیست ‪ ،‬حاال شاید از جایگاهی قابل بحث‬ ‫باشد اما من فکر م ی کنم که هنوز فیلم های کیمیایی این قدر‬ ‫ارزش های قابل بحث دارد که نشود ان را نادیده گرفت‪.‬‬ ‫مثال در متروپل منتقدان‪ ،‬رئالیس��می را دستمایه قرار‬ ‫داده اند که فیلمس��از از همان ابتدا م ی گوید دنیای من قرار‬ ‫نیست از این واقع گرایی پیروی کند‪ ،‬م ی گوید ادم های من‬ ‫از داخل این ویترین س��ینما در م ی این��د‪ .‬یک جوالن دهی‬ ‫مقطعی دارند و بعد دوباره به همان سینما بر م ی گردند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫به نظرم حض��ور این فض��ا در فیل��م از «رد پای‬ ‫گرگ» اغاز ش��د‪ ،‬این اولین فیلم ی بود که در ان کیمیایی‬ ‫کامال از ان روایت خط ی اش گذش��ته بود‪ .‬انگار ب راس��اس‬ ‫شخصی ت محوری خودش‪ ،‬رضا را ساخته بود‪ ،‬از یک تبعید‬ ‫ناخواس��ته برم ی گردد‪ ،‬وارد ش��هری با ان تغیی ر ها م ی شود‪.‬‬ ‫ادمی که خودش ریشه های ته رانی دارد‪ ،‬مناسبات و ارتباط‬ ‫با ادم ها را گم م ی کند‪ .‬وقتی این ادم ب��ه این جامعه پرتاب‬ ‫م ی شود‪ ،‬ممکن اس��ت دچار یک لکنت بشود و این لکنت‬ ‫در زیبای ی شناس��ی و اجرا بای��د قواعد خ��ودش را پیدا کند‪.‬‬ ‫این باعث م ی شود فیلم ها به تک گفتار نزدیک شوند مثل‬ ‫پرده خوان ی های قدیمی‪ .‬حاال چه در تصویر صادق خان باشد‬ ‫و چه در تصویر یک عشق قدیمی یعنی طلعت‪ ،‬ببینید که‬ ‫مثال شخصیت داستان‪ ،‬زخم ی با اسب در لوکیشن خیابان‬ ‫فردوسی تا میدان فردوس��ی حرکت م ی کند‪« .‬ضد قهرمان‬ ‫تغییر نیافت��ه» در ان محیط تغییر یافته حق دارد با اس��ب‬ ‫خودش باشد ‪ ،‬این تعلق خاطری که خود فیلمساز به وسترن‬ ‫دارد باعث م ی ش��ود که قهرمانانش شعله و شیدا به مکانی‬ ‫بروند که شاید ب رایش امن تر باشد و ان عاشقانگی را ب رایشان‬ ‫زنده کند‪ .‬تمام دیالوگ نویس ی ها هم مبتنی بر همین دنیای‬ ‫ذهنی است ‪ ،‬این نشانه ها باید شناسایی و کشف شود‪.‬‬ ‫ادامه این روند را در «مرس��دس» م ی بینید‪ ،‬این شیوه‬ ‫روایت پردازی در «س��رباز های جمعه» هم ادام��ه دارد و در‬ ‫«س��رب» هم؛ حال من به موفقیت یا عدم موفقیت این ها‬ ‫کار ندارم‪ .‬در سربازان جمعه البته ان اشفتگی وقتی با روایت‬ ‫در هم م ی امیزد‪ ،‬شکل مطلوب خودش را پیدا نم ی کند‪ ،‬اما‬ ‫در «حکم» تا حدودی مناس��ب تر است ‪ ،‬جایی که فیلمساز‬ ‫تالش م ی کند نیم نگاهی هم به رنوار داشته باشد‪ .‬نشانه ها‬ ‫و المان ها کامال رعایت شده‪ ،‬در شیوه نور پردازی‪ ،‬در حضور‬ ‫ان زن اغوا گ��ر ‪ ،‬در تمام این کش��مکش ها و مناس��بات ان‬ ‫چاقوی دسته قرمز و مرکب سیاه‬ ‫نگاهیبهسینمایمسعود‬ ‫کیمیایی از اغازتا امروز‬ ‫جنگاوریبدونسالح‬ ‫گفت وگوباعبدالجوادموسوی‬ ‫دربارهفیلممتروپلوسینمای‬ ‫کیمیایی‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کیمیایی هنوز زمان ان نش��ده که فرد در حضور جمع مردم‬ ‫خالصه ش��ود‪ .‬از خود کارنامه فیلمس��از ببینید از قیصر تا‬ ‫غزل‪ ،‬س��ینمای کیمیایی سینمای فردگراس��ت‪ ،‬گوزن ها‬ ‫این حرک��ت اجتماعی را تازه پیش��نهاد م ی کند ‪ ،‬یک نفر به‬ ‫دو نفر تبدیل م ی ش��ود و ای��ن دو نفر همدیگ��ر را تکمیل‬ ‫م ی کنند و جزئی از یک کل هس��تند‪ ،‬بخش��ی مثل سی د ‬ ‫ در موقعیت اسی ب پذیر قرار م ی گیرد و بخشی در موقعیت‬ ‫ارمان گرا و مراقب قرار م ی گیرد‪ ،‬ان اینده نگری که در فیلم‬ ‫گوزن ها وجود دارد‪ ،‬یک انفجار و یک حرکت به راه م ی اندازد‪.‬‬ ‫در چند س��ال بعد و در س��فر س��نگ معنی خودش را پیدا‬ ‫م ی کند ‪ ،‬در سفر س��نگ ما راهیان سنگ را م ی بینیم‪ ،‬دیگر‬ ‫یک نفر را نم ی بینیم‪ .‬مردم از رودخان��ه به بعد به این جمع‬ ‫محلق م ی ش��وند‪ .‬این نشان دهنده هوش��مندی کیمیایی‬ ‫اس��ت که از حوالی س��ال ‪ 56‬به این درک م ی رسد که یک‬ ‫حرکتی دارد در جامعه رخ م ی دهد‪ .‬از دید خود کیمیایی االن‬ ‫ان ش��رایط دیگر وجود ندارد ‪ ،‬ش��اید ان راه حل در این زمانه‬ ‫یک نسخه غلط دادن باشد ‪ ،‬زمانه هنوز به جایی نرسیده که‬ ‫امادگی چنان چیزی را داشته باشد‪ .‬به همین خاطر‪ ،‬کیمیایی‬ ‫به خلوت خودش و ان فردیت رو م ی اورد ‪ ،‬ب رای جامع ه ای که از‬ ‫اخالقیات دورافتاده راه حل فردی رجوع به اخالق را م ی دهد‪.‬‬ ‫در متروپل با دو ادم و یک نفر که بعدا ملحق م ی شود ‪،‬‬ ‫سه نفری یک خانواده را تشکیل م ی دهند که شاید در شکل‬ ‫کالسیک خودش نباشد اما س��رپناهی را ایجاد م ی کند که‬ ‫احس��اس اعتماد را به وجود م ی اورد‪ .‬نگاه این دو فرد کامال‬ ‫مبتنی بر اخالقیت است و این پیشنهادی ب رای این جامعه‬ ‫است‪.‬‬ ‫اما خود شما در صحب ت هایتان اشاره کردید که‬ ‫این دو ادم از س�ینما م ی ایند‪ ،‬از ان پوس�ت ر های‬ ‫کالسیک م ی ایند‪ ،‬یعنی شما شاید اصال نتوانید‬ ‫ماب ه ازای اینها را در ش�هر پیدا کنید‪ ،‬شاید اصال‬ ‫ی هم نداشته باشد‪.‬‬ ‫لزوم ‬ ‫به نظر م ی رس��د راه حلی که ارائه م ی شود‪ ،‬اینجا‬ ‫ی است که در سینما وجود دارد نه گشتن‬ ‫پناه بردن به ان توهم ‬ ‫به دنبال یک چیز واقعی‪ .‬احساس شخصی من این است که‬ ‫شاید عمق ان ناامیدی و افسردگی به جایی رسیده که حتی‬ ‫ان چیزی که در سربازان جمعه بود‪ ،‬ان اعتقاد به اینکه افراد‬ ‫عمل گرا م ی توانند شرایط را تغییر دهند هم دیگر وجود ندارد‪.‬‬ ‫ شاید فیلمساز به اینجا رسیده که اصال همه اینها‬ ‫را رها کنیم و برویم سینما فیلم مان را ببینیم‪.‬‬ ‫نه ‪ ،‬به نظر من این طور نیست ‪ ،‬از دل ان سینمای‬ ‫مورد عالقه کیمیایی دو ادم بیرون م ی ایند که منفعل نیستند‪.‬‬ ‫اما سینمای ی اند‪...‬‬ ‫بله ‪ ،‬چون پیشنهاد از طریق سینما داده می شود اما‬ ‫این پیشنهاد مضموم ی نیست‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫نم ی گوی�م پیش�نهاد مضموم�ی اس�ت‪ ،‬ای�ن‬ ‫یک پیش�نهاد واقعی نیس�ت‪ ،‬دنب�ال یک نگاه‬ ‫رئالیستی نیس�تم اما اگر بخواهیم به ان چیزی‬ ‫که ارائه م ی شود ب ه عنوان یک راه حل نگاه کنیم‪،‬‬ ‫دقیقا ان چیزی که ارائه م ی شود‪ ،‬این اتفاق هیچ‬ ‫وقت نم ی افتد‪ .‬رئالیس�م فعلی ب�رای کیمیایی‬ ‫راضی کننده نیس�ت‪ .‬ای�ن را وصل کنی�م به ان‬ ‫افسردگی‪...‬‬ ‫از روی ناچاری اس��ت که کیمیایی به یک دنیای‬ ‫ذهنی و پریش��ان روی م ی اورد‪ ،‬به گذش��ته خودش چنگ‬ ‫م ی زن��د و دو ادم را از س��ینمای محب��وب خ��ودش بیرون‬ ‫م ی کشد‪ ،‬از دنیای وسترن خودش پیدا م ی کند و باز هم به‬ ‫جامعه خودش پیشنهاد م ی دهد‪.‬‬ ‫این جامع��ه تا اطالع ثان��وی ب��رای کیمیایی در یک‬ ‫رئالیسم کالسیک خطی نم ی گنجد ‪ ،‬نه مثل گوزن ها نه مثال‬ ‫سفر سنگ ‪ ،‬بیشتر م ی خواهد در ان دنیای ذهنی باقی بماند‪.‬‬ ‫شاید ب رای بعضی ادم ها و بعضی نس ل ها ترکیب این فضای‬ ‫ذهنی با رئالیسم یک نسخه باور پذیر نباشد‪ ،‬اما بینندگان‬ ‫قدیمی کیمیایی م ی توانند با این سینما ارتباط داشته باشند‪،‬‬ ‫چون به ان نشانه های قدیمی بیشتر اشراف دارند که در دل‬ ‫این پ راکندگی م ی تواند یک انسجام ب رای خودشان پی دا کنند‪.‬‬ ‫ب ا وجود اینکه اقای کیمیایی مخاطب های خاص‬ ‫خودش را دارد و خیل ی ها هم باتوجه به ش�رایط‬ ‫روح�ی او م ی دانند که ش�اید فیلم بع�دی او هم‬ ‫نزدیک به دوران اوج او نباش�د‪ ،‬خیل ی ها کنجکاو‬ ‫هستند‪...‬‬ ‫ اینکه کنجاو هستند موضوع دیگری است‪.‬‬ ‫ب ه ه ر حال یک ب ی دقت ی های�ی در فیل م های اقای‬ ‫کیمیایی دیده م ی شود‪ ،‬چی ز هایی که ازار دهنده‬ ‫است؛ مثال در جرم که قرار است فضای دهه ‪ 50‬را‬ ‫ببینیم ساختمانی هست که تمام پنجره های ان‬ ‫کولر گازی دارد ‪ ،‬یا در همین متروپل با وجود اینکه‬ ‫ما زنی کتک خورده و تصادف کرده را م ی بینیم که‬ ‫قرار است زخمی باش�د‪ ،‬رد خونی که روی زمین‬ ‫باق�ی مانده ت�ا دری ک�ه از ان وارد ش�ده‪ ،‬امتداد‬ ‫ندارد‪ .‬این بی دقت ی ها و س�هل انگاری ها ش�اید‬ ‫نش�انی از دس�ت کم گرفتن فیل م ها باشد ‪ ،‬شما‬ ‫هم این برداش�ت را داری�د یا فک�ر م ی کنید این‬ ‫تندروی است؟‬ ‫من فکر م ی کنم اینها هم تند روی است‪ .‬از اینگونه‬ ‫م��وارد در فیلم های قبل��ی کیمیایی هم بوده اس��ت‪ .‬مثال‬ ‫م ی گفتند چرا مژه های مرجان در فیلم داش اکل مصنوعی‬ ‫اس��ت‪ ،‬مگر در زمانی که فیلم در ان روایت م ی ش��ود‪ ،‬مژه‬ ‫مصنوعی هم وجود داشته؟ این ای راد های منشی صحنه ای‬ ‫است ‪ ،‬انگار ما تمام ارزش های فیلم را نادیده گرفته ایم‪.‬‬ ‫در متروپل ‪ ،‬فیلمبرداری درخشان زرین دست ‪ ،‬موسیقی‬ ‫خیلی خوب بهزاد عبدی‪ ،‬صدا برداری س��ر صحنه اسحاق‬ ‫خان��زادی ‪ ،‬بازی های خیلی خوب ‪ ،‬بازی خوب خانم افش��ار‪،‬‬ ‫در ان سکانس خیابان تا رسیدن به سینما انگار مراسمی به‬ ‫جای اورده م ی شود‪ ،‬ما اینها را نم ی بینیم فقط م ی بینیم که‬ ‫چرا مثال از لواس��ان امده اند به الله زار؛ یا این اسب ها در این‬ ‫لوکیش��ن چه کار م ی کنند‪ ،‬اگر این طور باشد مثال در فیلم‬ ‫«دره من چه سرس��بز بود» اقای جان فورد راوی فیلم یک‬ ‫نوجوان اس��ت‪ ،‬قاعدتا باید در تمام فیلم این نوجوان حضور‬ ‫جواد طوسی سال هاست‬ ‫به عنوان منتقد سینما شناخته‬ ‫می شود و به موازات ان‬ ‫منتقدی که طرفدار پر و پا‬ ‫قرص مسعود کیمیایی است‬ ‫داشته باشد اما این طور نیست‪ .‬پس باید بگوییم کار از دست‬ ‫جان فورد خارج شده است؟‬ ‫من معتقدم که کیمیایی نم ی خواهد ب ی تفاوت باشد ‪ ،‬یا‬ ‫ ب ی حوصله شده باشد ‪ ،‬الاقل در متروپل می زانس ن ها ‪ ،‬ط راحی‬ ‫و اجرای صحنه و بیان سینمایی نشان م ی دهد که کارگردان‬ ‫کار خودش را بلد است‪ .‬بعض ی ها م ی گویند که در ب رابر یک‬ ‫ریتم و ضرب اهنگ تند در اغاز وقتی وارد سینما م ی شویم‬ ‫فیلم کند م ی شود‪ .‬دنیای این فیلمس��از تازه از اینجا به بعد‬ ‫شکل م ی گیرد‪ ،‬چون م ی خواهد ادم ها یکدیگر را پیدا کنند‬ ‫و خانواده ای ش��کل بگیرد‪ ،‬به صورت ناگزی��ر این ریتم کند‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬اینها به نظر من تحمیل کردن یک نگاه خاص‬ ‫به فیلمس��از اس��ت‪ .‬من م ی خواهم به این نکته برسیم که‬ ‫تغییرپذی��ری را در دنیا و نگاه فیلمس��از نش��ان م ی دهد و‬ ‫پاس��خی به انهاس��ت که م ی گویند کیمیایی دارد خودش‬ ‫را تکرار م ی کند ‪ ،‬در فیل��م قیصر بدمن ها ‪ ،‬ب رادران اب منگل‬ ‫کامال برگرفته از ان سینمای کالسیک هستند و حاال یک‬ ‫نسخه ای رانی پیدا م ی کنند ‪ ،‬کت شلوار و کاله مخملی و زیر‬ ‫بازارچه ای م ی شوند‪ .‬در این فیلم متروپل‪ ،‬اما بدمن ها عین‬ ‫همان چیزهایی هستند که ما در اط راف خودمان م ی بینیم‪.‬‬ ‫یزنند‪،‬‬ ‫ادم هایی که حتی ان مرام التی را ندارند‪ ،‬به موقع جا م ‬ ‫به موقع کوتاه م ی ایند و تنها این ب رایش��ان کافی است که‬ ‫پولش��ان را بگیرند و بروند‪ .‬ادم های لحظ��ه ای‪ ،‬نوچه های‬ ‫مظفر‪ ،‬ان��گار کاریکاتور ب��رادران اب منگل هس��تند‪ .‬این‬ ‫کاریکاتور شدن را در فیلم حکم هم م ی بینیم‪ .‬اینها واکنش‬ ‫فیلمساز نسبت به شرایط است‪.‬‬ ‫ممکن است بگویید گستره اجتماعی در کار های این‬ ‫فیلمساز کم رنگ شده است‪ .‬س��ربازان جمعه حاال ممکن‬ ‫است اجرای خیلی موفقی نداش��ته باشد اما در نهایت باز در‬ ‫ان حرکت عدالت خواهانه خودش طبقه اریستوکراتی را کنار‬ ‫یزند‪ .‬فرصت م ی دهد که ان خواهر و ب رادر با هم ان کل کل‬ ‫م ‬ ‫کالمی را داش��ته باش��ند ‪ ،‬یک خواهری که کامال سرگشته‬ ‫است و از تعادل خارج ش��ده ولی کامال ادبیات اریستوکرات‬ ‫و اش��رافیت پوس��یده در این نقش و ب رادرش دیده م ی شود‪ ،‬‬ ‫اما نهایت��ا اینها چه چی��زی را انتخاب م ی کنند؟ باز س��رباز‬ ‫سیاه ی لشکر است که راه حل است و باید در خیابان رها شود‬ ‫و در ان حرکت اجتماعی حاضر شود‪ .‬به عقیده من این نگاه‬ ‫به سرباز ها خوشبینی است‪ ،‬حتی اگر اجرای ان مثل گوزن ها‬ ‫یا سفر سنگ نباشد اما در دل ان عدالت خواهی وجود دارد‪.‬‬ ‫فیلم جرم که به نظر من از بهترین فیلم های کیمیایی است‪،‬‬ ‫قرار بود در ای��ن زمان اتفاق بیفتد ولی گفتند که ش��ما باید‬ ‫داستان را به عقب ببرید‪.‬‬ ‫بنابراین شما سانسور را مقصر م ی دانید؟‬ ‫بله‪ ،‬شاید فیلمساز خواسته با این بیان نشان بدهد‬ ‫که فیلم در امروز ما اتفاق افتاده اس��ت‪ .‬کیمیایی از طریق‬ ‫ادم های خودش‪ ،‬به خصوص رضا سرچش��مه‪ ،‬افرادی که از‬ ‫اخالقگرایی دور ش��دند و هویت خودش��ان را از دست داده‬ ‫اند‪ ،‬م ی گوید حتی اینها هم م ی توانند در جایی به خودشان‬ ‫برگردند و ابزار دست قرار نگی رند‪.‬‬ ‫اما بای�د قبول کنیم ک�ه بعد از رضا سرچش�مه‬ ‫ادم هایی ساخته م ی شوند که از فیل م های وسترن‬ ‫بیرون امده اند‪ ،‬این هم�ه ناامیدی و حس منفی‬ ‫و اینک�ه م�ا م ی دانیم‪ ،‬دیگ�ر این چی ز ه�ا تکرار‬ ‫نم ی شوند‪ ،‬م ی تواند نگاه متفاوتی باشد‪...‬‬ ‫شاید کیمیایی ب رای نسل خودش‪ ،‬ب رای ادم هایی‬ ‫که بیش��تر به ان اخالقیات پایبند هستند‪ ،‬بیش از حد مایه‬ ‫م ی گذارد و با جاه طلبی این ها را مصادره به مطلوب م ی کند‬ ‫تا این ها را الگوی شرایطی قرار دهد که از امروز ما دور افتاده‬ ‫است‪.‬‬ ‫الگو ها اگر الگوهایی باشند که الترناتیو مناسبی نداشته‬ ‫باشند‪ ،‬م ی شود به این نگاه اعتراض کرد‪ ،‬ولی دورانی داریم‬ ‫که هر چه هم بپذیریم که این دوران گذار است و تبعات و اثار‬ ‫خودش را دارد اما باز هم این قدر ب ی رحمی بد اس��ت‪ .‬تفاهم‬ ‫و انعطاف پذیری به پرخاش��گری تبدیل ش��ده است‪ .‬در این‬ ‫جامعه ادم هایی مثل کیمیایی که در ان محیط زیر بازارچه‬ ‫ری و خیابان ای ران و محله هایی که کامال ریش��ه های شهر‬ ‫ته ران را دارند و ادم های انها الگوی اخالقیات بوده اند‪ ،‬امده اند‪،‬‬ ‫نم ی تواند به همین راحتی به انها پش��ت کند‪ .‬ناخواسته به‬ ‫سینمای وس��ترن پناه م ی اورد‪ ،‬در س��ینمای متروک غرق‬ ‫م ی ش��ود تا بتواند روایت این زمانی خودش را داشته باشد یا‬ ‫اینکه از ان رئالیسم دور باشد‪.‬‬ ‫و این نگاه چه تاثیری در فضای کلی س�ینمای‬ ‫ما م ی گذارد؟ اق�ای کیمیایی ب�رای خیل ی ها چه‬ ‫مخاطب چه کسانی که در س�ینما کار م ی کنند‬ ‫هنوز همان بتی است که قیصر را ساخته است‪،‬‬ ‫همان کس�ی که «دن�دان م�ار» را س�اخته‪ ،‬این‬ ‫پناه ب�ردن او ب�ه دنیای ش�خصی خ�ودش چه‬ ‫تاثیری در فضای کلی سینمای ما م ی گذارد؟‬ ‫یک قرائت هم این اس��ت ک��ه کیمیایی حدیث‬ ‫نفس م ی کند‪ ...‬اما کیمیایی در دنیای ش��خصی خودش‬ ‫دارد پیشنهاد اجتماعی م ی دهد و این رویکرد با کسی که در‬ ‫دنیای شخصی خودش فقط برای حضور روشنفکرانه اش‬ ‫یک دنیای ابستره را به نمایش م ی گذارد‪ ،‬فرق دارد‪.‬‬ ‫ولی اینکه باالخره ای��ن وضعیت که چمب��ره زده بر‬ ‫کیمیایی کی از بین م ی رود این دست ما نیست‪ .‬ان زمانی‬ ‫که کیمیایی بتواند ب ی واس��طه تر با دنیای اط راف خودش‬ ‫ارتباط بر قرار کند‪ ،‬وضعیت بهتر خواهد شد‪ .‬هر چند که در‬ ‫همین زمان هم کیمیایی باز فیلمنامه هایی را م ی نویس��د‬ ‫که قابل قبول تر است‪ ،‬اما اینها از ناحیه سیاستگذار دولتی‬ ‫قبول نم ی شود‪ .‬من فکر م ی کنم باید کیمیایی را باتوجه به‬ ‫س��ابقه تاریخ ی اش در جایگاهی قرار دهند که بتواند کاری‬ ‫که مورد نظرش هست را بسازد‪ ،‬اما وقتی این طور نیست‪...‬‬ ‫مثال قرار بود کیمیایی فیلمنامه می راث را بس��ازد که‬ ‫روایت ان کامال خطی و کالسیک بود اما نگذاشتند که ان را‬ ‫بسازد‪ ،‬همین اتفاق در مورد داستان جاوید اسماعیل فصیح‬ ‫افتاد‪ ،‬اینها فیلمساز را سرخورده م ی کند‪.‬‬ ‫متاس��فانه در ش��رایطی ک��ه سیاس��ت های جامعه‬ ‫سینمایی از نگاه دولتی برخوردار اس��ت‪ ،‬اتاق فکری وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬در صورتی که کمیته ای م ی تواند وجود داشته باشد که‬ ‫پیشنهاد های مناسب ب رای فیلمساز ها در نس ل های مختلف‬ ‫بدهند‪ ،‬تا اینها ان چیزی را که مناسبشان است بسازند‪ ،‬فراز‬ ‫و فرود هایی که از سانسور ناشی م ی شود یا ناشی از اینکه‬ ‫فضای مناسب بین سیاس��تگذار و فیلمساز وجود ندارد‪ ،‬در‬ ‫نتیجه اش فیلمس��از قائل به ذات خودش م ی شود‪ ،‬ان هم‬ ‫در جامع ه ای که رفتار شناسی اجتماعی را از دست داده ایم‪،‬‬ ‫محیطی وج��ود ندارد که مث�لا رمان نویس به فیلمس��از‬ ‫پیشنهاد بدهد که کاری ساخته ش��ود‪ .‬ما در این حوزه دچار‬ ‫سوء تفاهم تاریخی هستیم و فضای مفاهمه و پاتوق های‬ ‫فرهنگی وجود ندارد‪ ،‬در نتیجه انتخاب ها به صورت فردی‬ ‫صورت م ی گیرد‪ ،‬خود سیاس��تگذار هم که نم ی اید در اتاق‬ ‫فکر خودش حوزه ادبیات را در نظر بگیرد و موارد پیشنهادی‬ ‫را ارائه بدهد‪.‬‬ ‫و ش�ما اقای کیمیایی را قربانی چنین شرایطی‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫قدر مسلم‪ .‬مسیر فیلمساز هایی مثل کیمیایی‬ ‫اگر به درستی ادامه پیدا م ی کرد‪ ،‬چه بسا این دنیای ذهنی‬ ‫و بازگشت به خود احتماال کوتاه تر م ی شد‪ ،‬خیل ی ها معتقد‬ ‫هستند که اگر خط قرمز کیمیایی در همان سال های دهه‬ ‫‪ 60‬به نتیجه م ی رس��ید‪ ،‬شاید اصال س��مت فیلمسازی او‬ ‫تغییر م ی کرد‪.‬‬ ‫عوام��ل بازدارنده خود به خ��ود ب رای فیلمس��ازی با‬ ‫جنس کیمیایی یک س��م کشنده اس��ت که به ان ضربه‬ ‫م ی زند‪ .‬س��ینمای کیمیایی در ش��رایطی م ی تواند س��یر‬ ‫هنرمن�د در میانس�الی و کهنس�الی‬ ‫خودش ح�ق دارد به خودش رج�وع کند و‬ ‫حدیث نفس کند‬ ‫کیمیایی از سینمای وسترن م ی اید‬ ‫هوشمندی کیمیایی است که از حوالی‬ ‫س�ال ‪ 56‬ب�ه ای�ن درک م ی رس�د که یک‬ ‫حرکتی دارد در جامعه رخ م ی دهد‬ ‫کیمیایی نم ی خواهد ب ی تفاوت باشد یا‬ ‫ ب ی حوصله شده باشد‬ ‫اینکه باالخره ای�ن وضعیت که چمبره‬ ‫زده ب�ر کیمیایی ک�ی از بین م�ی رود این‬ ‫دست ما نیست‬ ‫با همه اینها کیمیایی هنوز ت�ا حد خیلی زیادی‬ ‫برای خبرنگار ها‪ ،‬مستند ساز ها و طیف خاصی از‬ ‫مخاطبان بسیار جذاب است‪ ،‬انگارخود کیمیایی‬ ‫به جای س�تاره های روی پرده‪ ،‬تبدیل به س�تاره‬ ‫ش�ده اس�ت‪ .‬با اینکه در بیس�ت س�ال گذشته‬ ‫کم تر از الگوهایی س�ینمای ی اش تخطی کرده‪،‬‬ ‫جذابیتش هنوز ادامه دار اس�ت‪ ،‬ای�ن م ی تواند‬ ‫برگش�تی ب�ه ان مفهومی باش�د ک�ه م ی گوید‬ ‫وضعیت مطلوب جامعه ایرانی همواره در گذشته‬ ‫اس�ت؟ یا مولفه های خاص مربوط به شخصیت‬ ‫کیمیایی را باید دخیل بدانیم؟‬ ‫به نظرم بیشتر مربوط به گذشته است‪ ،‬کیمیایی‬ ‫یک جایگاه تاریخی دارد که در ان به یک نوستالژی تبدیل‬ ‫شده و یک حضور کاریزماتیک پیدا کرده است‪ .‬بینندگان و‬ ‫منتقدان سرسخت او شاید به ما نگویند اما در عمل قیصر و‬ ‫گوزن ها و خاک و مانند ان را م ی بینند‪ ،‬به هر حال کیمیایی‬ ‫کارهای خوب کم نداشته‪ ،‬فیلم های او ساختار های سینمایی‬ ‫را خیلی خوب به اجرا در م ی اورند‪ ،‬کیمیایی این کاره است‬ ‫منتها چون از گذشته خودش یک موجودیتی را به جا گذاشته‬ ‫که سینمای مبتنی بر قصه اس��ت‪ ،‬حاال این درون گرایی‬ ‫چندان مجذوب کننده نیس��ت که نسل جدید کامال به ان‬ ‫خوش امد بگوید و با ان ارتباط تنگاتنگ داشته باشد؛ وگر‬ ‫نه این خاکستری شدن شخصی ت های کیمیایی از صداقت‬ ‫او حاصل شده اند‪.‬‬ ‫کیمیایی هم م ی توان��د از قواعد س��ینمایی که بلد‬ ‫اس��ت اس��تفاده کند و به مخاطب رکب بزند‪ .‬ولی کماکان‬ ‫جذابی ت های کار های کیمیایی طوری اس��ت که حتی اگر‬ ‫مخاطبان از کار قبلی هم لذت نبرده باش��ند باز ب رای فیلم‬ ‫بعدی کنجکاو هستند‪.‬‬ ‫البته دلی ل های دیگری هم هست؛ ادم های کیمیایی‬ ‫اجرای نمایش��ی دارند و موقعیت نمایشی همواره م ی تواند‬ ‫جذاب باشد‪ ،‬بازیگر انگار دارد خودش را به گونه ای توضیح‬ ‫م ی دهد که با جنس و زبان کیمیایی نم ی توانید واقعیت ان‬ ‫را انکار کنید‪ ،‬امیخته ش��دن با حس‪ ،‬با ان لهجه و ان بیان‬ ‫شاع رانه که شاید طیفی از مخاطبان را بیشتر ارضا م ی کند‪،‬‬ ‫در س��ینمای او وجود دارد‪ .‬من البته امیدوارم که او هر چه‬ ‫زودتر از این وضعیت افسردگی در بیاید و دوباره شاهد اوج‬ ‫او باشیم‪.‬‬ ‫ش�ما ب�ه نق�ش بی�ان ش�اعرانه در س�ینمای‬ ‫کیمیای�ی اش�اره کردید‪ ،‬ی�ک جاهای�ی هم به‬ ‫اقتب�اس پرداخت�ه ش�ده اس�ت‪ ،‬مثلا از دولت‬ ‫ابادی‪ ،‬یا بورخس‪ ،‬اما ای�ن روند ادامه پیدا نکرد‪،‬‬ ‫فکر م ی کنی�د شانس�ی ب�رای ادامه ای�ن روند‬ ‫وجود داش�ته یا ش�ما ادبیات را در ان جایگاهی‬ ‫نم ی بینید که کیمیایی را ارضا کند‪...‬‬ ‫چرا‪ ،‬کیمیایی همواره نسبت خودش را به ادبیات‬ ‫نادیده نگرفته است‪ ،‬اما علت عدم استمرار ان بخش ی اش به‬ ‫جنس نگاه کیمیایی بر م ی گردد‪ ،‬حتی اگر کار های بورخس‬ ‫یا مثال هدایت را انتخاب م ی کند‪ ،‬کام�لا روایت مورد نظر‬ ‫خودش را غالب م ی کند‪ .‬ش��اید این چندان ب رای نویسنده‬ ‫جذاب نباش��د‪ ،‬چون فیلمس��از م ی خواهد نگاه خودش را‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫نم ی خواهم بگویم ک�ه تمام نقد هایی‬ ‫که م ی ش�ود مغرضانه اس�ت‪ ،‬بعضی هم‬ ‫دلسوزانه است‪ ،‬بعض ی ها دلشان برای ان‬ ‫کیمیایی تنگ شده است‬ ‫دلخواه داشته باش��د که دچار تنگنا و عوامل دست و پا گیر‬ ‫نباشند‪ ،‬بخش��ی از این زاویه دید و ادم ها و قهرمان ها اصال‬ ‫ناشی از همین است‪ ،‬در عاش��قانه ها و رفاقت ها‪ ،‬کیمیایی‬ ‫تا یک جایی م ی تواند پیش برود‪ ،‬چون از یک جایی به بعد‬ ‫سوء تفاهم ایجاد م ی شود‪ .‬اگر ش��رایط مناسب ب رای اجرای‬ ‫درست س��ینمای کیمیایی بود‪ ،‬حتی به گیشه و مخاطب‬ ‫شناسی انبوه تر کمک م ی کرد‪ ،‬چون قواعد کلی سینمای‬ ‫کیمیایی و پایبندی به یک سری نشانه ها‪ ،‬قهرمان ها‪ ،‬حس‬ ‫و شیوه دیالوگ نویسی‪ ،‬اینها همه نقاط مثبتی است اما به‬ ‫ضد خودش تبدیل و به تکلف های ناگزیر مبتال شده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کم�ی ب�ه بح�ث برگردی�م‪ ،‬به ه�ر ح�ال اقای‬ ‫کیمیایی هن�وز ب�رای خیل ی ها در ی�ک جایگاه‬ ‫ب�ت واره ق�رار دارد‪ ،‬همین ک�ه او تا ای�ن حد به‬ ‫سمت روایت های ذهنی حرکت م ی کند‪ ،‬تاثیری‬ ‫در فضای عمومی س�ینما خواهد داش�ت‪ ،‬وقتی‬ ‫کیمیایی با ان شکل وارد روایت متروپل م ی شود‬ ‫که کسی بنش�یند و روایتی را تعریف کند‪ ،‬خب‬ ‫باید این احتمال را در نظر گرفت که فردا خیل ی ها‬ ‫م ی خواهند از واقعیت فاصله بگیرند و در دنیای‬ ‫ذهنی کار کنند‪ ،‬ش�ما اصال یک چنی�ن خطی را‬ ‫قبول دارید؟‬ ‫در بعض��ی از اث��ار که فیلمس��از س��عی کرده‬ ‫مس��تقیم تر ب��ا جامع��ه معاص��ر ارتب��اط بگی��رد‪ ،‬نمونه‬ ‫ان فیلم های فره��ادی یا بنی اعتماد اس��ت‪ ،‬اگ��ر افرادی‬ ‫مثل کیمیایی ی��ا مهرجوی��ی در فضای��ی م ی افتند‪ ،‬این‬ ‫به نس��ل انها بر م ی گردد‪ ،‬ان��گار نم ی توانند خودش��ان را‬ ‫پی��دا کنن��د و دچ��ار ی��ک ن��وع گمگش��تگی ش��ده اند‪،‬‬ ‫اینک��ه فض��ا چط��ور باش��د ک��ه هنرمن��دان م��ا کمی‬ ‫با انگیزه تر و خوشبی ن تر ش��وند که مستقیم با موضوعات‬ ‫رو به رو شوند‪ ،‬خوب است‪ .‬اما نگران ی های فیلمساز هم وجود‬ ‫دارد که م ی گوید اگر بخواهم رئالیسم را مستقیم تر کنیم‪،‬‬ ‫درگیر ممیزی م ی شود و این تا جایی پیش م ی رود که بیان‬ ‫را الکن م ی کند‪ ،‬پس بهتر که در دنیای ذهنی قرار بگیرد‪.‬‬ ‫من در نگاه ناامیدانه خودم که مبتنی بر یک واقع بینی‬ ‫هم هس��ت این تلقی را دارم که اساس��ا سیاست گذاران و‬ ‫فضای این روزهای ما از س��ینمای اجتماع��ی واهمه دارد‪.‬‬ ‫س��ینمای اجتماعی همواره در نگاه تردید امیز مورد حذف‬ ‫قرار م ی گیرد و به همین خاطر حاال یک فیلمساز قدیمی‬ ‫ مثل کیمیایی یا فیلمس��از های جدید انقدر فیلم هایشان‬ ‫در س��وءتفاهم ها حذف م ی ش��ود یا نمای��ش عمومی انها‬ ‫محل بحث قرار م ی گیرد‪ .‬مثال «عصبانی نیس��تم» اقای‬ ‫درمیش��یان با یک نگاه رئال و دهه ش��صتی به موضوعی‬ ‫پرداخته که باعث شده است اکران ان در ابهام قرار بگیرد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫داشته باشد‪ .‬این ممکن اس��ت ب رای نویسنده راضیکننده‬ ‫نباش��د و در نتیجه موجبات ان تفاهم بر قرار نم ی ش��ود‪،‬‬ ‫علت دیگر ان شرایط کلی جامعه اس��ت که اجازه دوستی‬ ‫فیلمساز و نویسنده را نم ی دهد‪ ،‬االن یک گسستی رخ داده‬ ‫و پاتوق های فرهنگی هم که دیگر نیس��ت که زمینه این‬ ‫ارتباط را فراهم کند‪.‬‬ ‫در نتیجه خود فیلمساز باید انتخاب کند‪ ،‬حاال چون‬ ‫با میانس��الی هم همراه اس��ت‪ ،‬غروری در خود دارد که در‬ ‫نتیجه اش فیلمس��از م ی گوید چرا نویس��نده به سراغ من‬ ‫نیامده و نویسنده هم همین را در مورد فیلمساز م ی گوید‪.‬‬ ‫این نکته هم وجود دارد که بخش عمده ای از ادبیات ما‬ ‫امکان برداشت سینمایی ندارد‪ ،‬چون درگیر ممیزی خواهد‬ ‫شد‪ ،‬ان حجم محدود باقیمانده وام گرفته از ادبیات بیشتر‬ ‫به مضامین جنگی پرداخته اس��ت‪ ،‬چی ز هایی که خیلی در‬ ‫ان التهاب ها و س��وءتفاهم ها قرار نگیرد چون س��وژه های‬ ‫اجتماعی درگیر سوءتفاهم م ی شود‪.‬‬ ‫مثل بورخس نویس�نده هایی هستند که فضای‬ ‫ذهن�ی ش�ان بتوان�د نزدیک ی های�ی ب�ا فضای‬ ‫ذهنی کارگردان داش�ته باش�د‪ ،‬ام�ا حتی چنین‬ ‫اقتباس هایی هم دیگر تکرار نش�ده اس�ت‪ .‬ایا‬ ‫این هم ناشی از سانسور است‪ ،‬یا مشکل ترجمه‬ ‫یا چیز دیگری؟‬ ‫واقعا ام��کان اجرا ندارند‪ ،‬داس��تان های بورخس‪،‬‬ ‫زنانگی که در ان هست‪ ،‬خشونتی که هست‪ ،‬این ها باعث‬ ‫م ی شود که پرداخت به ان تا حد ناممکن سخت باشد‪.‬‬ ‫نمونه ه��ای زی��ادی مانند بورخ��س وج��ود دارد اما‬ ‫فیلمسازان خیلی محدود هستند‪ .‬به این خاطر که تحمل ها‬ ‫خیلی کم است‪ ،‬به خصوص در حوزه های اجتماعی اوضاع‬ ‫بد تر هم هس��ت‪ .‬در نتیج��ه اش خیل ی ها قید س��ینمای‬ ‫اجتماعی را م ی زنند‪ .‬ولی فیلمس��ازی مثل کیمیایی ب رای‬ ‫اینکه به نگاه و جهان بینی خودش و مخاطب خاص خودش‬ ‫وفادار بماند ناخواسته در تبعید قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫کیمیایی از س�ران س�ینمای موج ن�و در ایران‬ ‫است؛ ب ه خصوص ان جریانی که پیش از انقالب‬ ‫اغاز شده است‪ ،‬نسبت فعلی کیمیایی ب ه عنوان‬ ‫یکی از ادم های اصلی ان سینما با این سینما در‬ ‫کجاست؟ ایا کسانی هستند که راه کیمیایی را‬ ‫دنبال کرده باشند؟‬ ‫اگر بخواهیم نگاه درس��ت تاریخی داشته باشیم‬ ‫ش��کل گیری موج نو در اواخر دهه ‪40‬و دوام ان به گونه ای‬ ‫س��ماجت امیز و با یک تقالی بیش از حد تا نیمه دهه ‪50‬‬ ‫تابع یک شرایط خاص بود‪ .‬ما نم ی توانیم ان نسخه را ب رای‬ ‫شرایط تغییر یافته اجتماعی امروز هم اعمال کنیم‪ .‬موج دوم‬ ‫و سوم هم تعریف های متفاوت خودشان را دارند‪.‬‬ ‫کیمیایی به خاطر جنس سینمایش حتی در این روزها‬ ‫هم توانسته مخاطبش را پیدا کند‪ ،‬اما اگر بخواهیم ان را به‬ ‫گذشته و حال و مناسبات امروز و دیروز ربط بدهیم قهرمان‬ ‫همواره در ادبیات و شعر ما جا داش��ته‪ ،‬بنا ب ر این این حضور‬ ‫اشنایی است‪ ،‬وقتی کیمیایی که همواره این شمایل نگاری‬ ‫فردی را در پوش��ش قهرمان به نمای��ش در م ی اورد موفق‬ ‫اس��ت‪ ،‬نگاه قصه پرداز هم ب��ه او کمک م ی کن��د‪ .‬منتها‬ ‫شرایط مطلوب‪ ،‬زمانی است که این روایت لهجه ای بدون‬ ‫لکنت داشته باش��د‪.‬اگر بخواهیم امروز افراد باقیمانده ان‬ ‫موج را بسنجیم‪ ،‬ش��اید نگاهمان تلخ باشد‪ ،‬باقیمانده های‬ ‫کالس��یک ان موج فقط مهرجویی و کیمیای��ی و تقوایی‬ ‫هستند‪ ،‬تقوایی که چند سال اس��ت نم ی سازد‪ ،‬مهرجویی‬ ‫هم در ای��ن کار های اخیر حتی ب رای مخاطبان س��مج هم‬ ‫ناامیدی به بار اورده است‪.‬‬ ‫در این جریان نم ی شود خود فیلمساز را مقصر دانست‪،‬‬ ‫باید وضعیت را هم پای ش��رایط تحلیل کرد‪ .‬اگر قرار است‬ ‫پیش��نهاد بدهیم یا نگاه نقادانه به این فیلمس��از ها داشته‬ ‫باش��یم‪ ،‬باید هوش��مندانه حرکت کنیم‪ ،‬حرمت ها را حفظ‬ ‫کنیم و ادبیات مناسب را حفظ کنیم‪ .‬فیلمساز ها خودشان‬ ‫به قدر کافی ب ر اس��اس ش��رایط دچار یک نوع گمگشتگی‬ ‫هستند‪ ،‬دیگر اگر ما هم بخواهیم به ان دامن بزنیم به نظر‬ ‫من چندان مناس��ب نیس��ت‪ .‬بعض ی ها معتقد هستند که‬ ‫وقتی یک فیلمساز س��ه‪ ،‬چهار کار خوب داشته باشد این‬ ‫ب رای ستایش همیشگی او کافی است‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که عده ای دیگر مثال م ی گویند‪،‬‬ ‫بس اس��ت دیگر اقای کیمیایی‪ ،‬این چه فیلم هایی است؟‬ ‫نم ی خواهند بپذیرند که اساس��ا موجودیت سینمای ما در‬ ‫شرایطی اس��ت که تمام س��ینما گران ما بتوانند ان چیزی‬ ‫که دوست دارند را بسازند‪ ،‬نه اینکه ما بخواهیم یک نسل‬ ‫را کامال کنار بگذاریم با این حرف که دوره ات به سر رسیده‬ ‫است‪ ،‬اخر ب ر اساس چه منطقی این حرف ها زده م ی شود؟‬ ‫انتظار دارم نکته ای را ش�ما روشن کنید؛ عده ای‬ ‫معتقد هس�تند که اگر این انتقاد ها نباش�د و ما‬ ‫همچنان به س�تایش مس�عود کیمیای�ی ادامه‬ ‫بدهیم‪ ،‬خب این روند اخیر اق�ای کیمیایی ادامه‬ ‫خواهد داشت و هر فیلم بعدی م ی تواند در معرض‬ ‫این اتهام قرار بگیرد که قابل قبول نیست یا قابل‬ ‫مقایسه با کارهای قبلی اقای کیمیایی نیست‪...‬‬ ‫من نم ی خواه��م بگویم که تم��ام نقد هایی که‬ ‫م ی ش��ود مغرضانه اس��ت‪ ،‬بعضی هم دلس��وزانه اس��ت‪،‬‬ ‫بعض ی ها دلش��ان ب رای ان کیمیایی تنگ شده است‪ ،‬من‬ ‫م ی خواهم بگویم که کس��ی باید از کیمیای��ی ای راد بگیرد‬ ‫که کامال به نقد اگاه باشد و بداند که ترکیب مناسب نقد در‬ ‫چیست‪ ،‬برخی مضمون اس��ت‪ ،‬برخی ساختار است‪ ،‬وقتی‬ ‫این همه ای راد به مضم��ون م ی گیرید‪ ،‬به س��اختار هم که‬ ‫بخش اساسی کار های کیمیایی است توجه کنید‪ .‬رئالیسم‬ ‫یک بخش کار است‪ ،‬در کنار این فقدان باید به جنب ه های‬ ‫مثبت هم پرداخته شود‪.‬‬ ‫م�ن نم ی خواهم برای پذیرش این حرف ش�رط‬ ‫بگذارم ام�ا الزمه پذی�رش اینه�ا م ی تواند این‬ ‫باش�د که ما بدانیم اق�ای کیمیای�ی خودش به‬ ‫این وضعیتی که دران گرفتار امده‪ ،‬اگاه است‪ .‬ایا‬ ‫کیمیایی قبول دارد که در مسیری که اگر نگوییم‬ ‫سراشیبی حداقل یک مسیر مس�تقیم و بدون‬ ‫پیشرفت است قرار دارد‪ ،‬حاال دلیل ان م ی تواند‬ ‫افسردگی باشد یا شرایط اجتماعی یا سانسور‬ ‫یا هر چی�زی! ان وق�ت احتماال از فش�ار چنین‬ ‫نقد هایی کم م ی شود‪ ،‬اما شاید منتقد احساس‬ ‫کند که برای اینکه مسئولیتش را در مورد سینما‬ ‫و در مورد کیمیایی انج�ام دهد‪ ،‬ان هم وقتی که‬ ‫همه ادعای رس�الت و مس�ئولیت دارند‪ ،‬باید تا‬ ‫جایی که تیغش م ی برد تی ز تر و تند تر حرف بزند‬ ‫بلکه اتفاقی بیفتد‪.‬‬ ‫این نگاه جواب نم ی ده��د‪ ،‬به خصوص در مورد‬ ‫مسعود کیمیایی‪ ،‬انرژی صرف لجاجت و کودکانگ ی هایی‬ ‫شده است‪ ،‬دیگر حد وسط وجود ندارد‪ .‬یا موافق موافق است‬ ‫یا مخالف مخالف‪ .‬این ادبیات به گونه ای است که نم ی تواند‬ ‫فضیلت باش��د و مس��یر بعدی کیمیای��ی را در یک جای‬ ‫مطلوب قرار دهد‪ .‬خود موضوع و خالق اثر تحت الشعاع این‬ ‫برخورد ها قرار م ی گیرد‪ .‬ب��ه عقیده من این اصال نم ی تواند‬ ‫یک بستر فرهنگی باشد یا ب رای فیلمساز مفید و موثر باشد‪.‬‬ ‫من قبول دارم که برخی منتقد ها نگاه دلسوزانه دارند اما باید‬ ‫قالب مناسب هم پی دا کنند و شناخت کافی هم داشته باشند‪،‬‬ ‫چون اگر ان شناخت نباشد برخی حرف ها اصال راه به خطا‬ ‫رفتن است‪ .‬کمیت نقدشان م ی لنگد‪ ،‬اما انهایی که شناخت‬ ‫دارند و س��ینمای قهرمان پرور را دوست دارند و م ی خواهند‬ ‫نس��خه بهتری ببینند باید با حفظ حرمت ها پیش بروند‪ ،‬تا‬ ‫بتوانند موثر باشند‪ .‬‬ ‫کیمیایی به مثابه‬ ‫تیم فوتبال‬ ‫سینمایی محل نزاع موافق و مخالف‬ ‫ارام فرقانی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫مسعود کیمیایی ه ر بار که فیلمی بر پرده یا در‬ ‫جشنواره دارد‪ ،‬حتما در عرصه رسانه ای ماجرایی هم خواهد‬ ‫داش��ت‪ .‬گاهی این فکر متبادر م ی ش��ود که انگار خودش‬ ‫سناریویی دارد که هر وقت فیلمی در اکران دارد‪ ،‬حاشی ه ای‬ ‫و جنجالی داشته باشد‪ .‬حتی وقت هایی هم که م ی خواهد‬ ‫فیلم ی در جش��نواره فجر داشته باش��د‪ ،‬ان قدر فیلم را دیر‬ ‫م ی رس��اند که تا چند روز از اغاز جشنواره‪ ،‬بودن و نبودنش‪،‬‬ ‫سهمی از خروجی رس��انه ها را به خود اختصاص م ی دهد‪.‬‬ ‫اما از این اته��ام افراطی که بگذری��م‪ ،‬کیمیایی طبیعت و‬ ‫ش��خصیتی دارد که خ��ود به خود‪ ،‬فض��ای مباحثه و حتی‬ ‫مجادله را به وجود م ی اورد‪ .‬انگار اصال در مواجهه با این نام‬ ‫و اثارش‪ ،‬حد میانه معنا ندارد و افراد‪ ،‬یا صددرصد ش��یفته و‬ ‫هواخواه او هستند‪ ،‬یا صددرصد مخالف یا حتی دشمنش!‬ ‫درست مثل طرفداران فوتبال‪.‬‬ ‫این روزها ه��م که فیلم «متروپ��ل» به عنوان اخرین‬ ‫ساخته سینمایی او بر پرده سینماها قرار دارد‪ ،‬باز کیمیایی‬ ‫از چند جهت مح��ل توجه و بح��ث قرار گرفته اس��ت‪ .‬در‬ ‫روزهای ابتدایی اکران فیل��م‪ ،‬هم در گرگان و هم در ته ران‪،‬‬ ‫گردهمای ی هایی در نکوداشت او برگزار شد‪ .‬در برنامه ته ران‬ ‫که در کانون زبان پارسی با حضور جمعی از چهره ها از جمله‬ ‫شه رام ناظری‪ ،‬داریوش شایگان‪ ،‬بهروز افخمی‪ ،‬محمدرضا‬ ‫فروتن‪ ،‬مرجان شیرمحمدی ‪ ،‬اکبر زنجانپور‪ ،‬پوالد کیمیایی‪،‬‬ ‫هوشنگ گلمکانی‪ ،‬منوچهر اسماعیلی‪ ،‬جعفر والی‪ ،‬جواد‬ ‫مجابی‪ ،‬احمد پوری‪ ،‬احمد طالب ی نژاد‪ ،‬فخرالدین فخرالدینی‬ ‫و‪ ...‬برگزار شد‪ ،‬جمشید مشایخی که در چند فیلم کیمیایی‬ ‫حضور داشته است‪ ،‬با اشاره به اینکه عاشق مسعود کیمیایی‬ ‫است و افتخار دوس��تی با او را دارد‪ ،‬خاط راتی را از زمانی که‬ ‫ب رای فیلم قیصر به عنوان بازیگر انتخاب شد‪ ،‬یاداوری کرد‬ ‫و گفت‪« :‬اولی ن بار کیمیایی فیلم��ی را کارگردانی کرد که‬ ‫یک ضدقهرمان نقش اصل��ی ان را به عهده داش��ت و ما‬ ‫فکر م ی کردیم محال اس��ت این فیلم مشتری داشته باشد‬ ‫اما برعکس ش��د‪ .‬دلیل این بود که در جامعه عدالت وجود‬ ‫نداشت‪».‬‬ ‫مشایخی با اشاره به موافقت اکثریت اهل قلم با تفکر‬ ‫او در چنین شرایطی و نیز با اشاره به حضورش در سه فیلم‬ ‫مسعود کیمیایی بیان کرد‪« :‬او هنرمندی است که هیچ وقت‬ ‫اثارش را به جشنواره های خارجی نداد‪ ،‬اگر م ی داد اطمینان‬ ‫دارم جوایز بزرگی را کس��ب م ی کرد اما او فقط به نظر ملت‬ ‫بزرگ ای ران و فرهیختگان ان اکتفا کرد‪».‬‬ ‫در بخش دیگری از این مراسم اکبر عالمی‪ ،‬منتقد و‬ ‫مدرس سینما‪ ،‬با بیان اینکه امروز نیامده ایم که بدون منطق‬ ‫کارنامه کیمیایی را ستایش کنیم‪ ،‬با اشاره به ساخت فیلم‬ ‫قیصر توس��ط این فیلمساز در سن ‪ 27‬س��الگی ادامه داد‪:‬‬ ‫«فیلم قیصر تا امروز مورد مناقش��ه است‪ .‬باید به خودمان‬ ‫نهیب بزنیم و حسد را از خودمان دور کنیم و کارنامه ‪ 50‬سال‬ ‫کار سینمایی مسعود کیمیایی را به درستی ببینیم‪ .‬چون نه‬ ‫او و نه خسرو سینایی و بهمن فرمان ارا‪ ،‬نه به رام بیضایی و‬ ‫نه ناصر تقوایی جای کسی را تنگ نم ی کنند‪».‬‬ ‫به��روز افخمی هم که با متنی در مراس��م ش��رکت‬ ‫داش��ت‪ ،‬بیان کرد‪« :‬کلمه های کیمیایی تصویر و داستان‬ ‫م ی شوند و داس��تان هایش گاهی فیلم م ی ش��ود و گاهی‬ ‫رمان‪ .‬نثر داستانی او‪ ،‬لحنی غمناک و رازگونه دارد و در قلم او‬ ‫زهری است که کم کم خواننده را به حالتی از نیمه هوشیاری‬ ‫م ی ب��رد‪ .‬مهم ترین فیلم ه��ای کیمیایی تماش��اگر را هم‬ ‫نیمه هوشیار م ی کند و ب رای دریافت کارهای او باید خواب‬ ‫و بیدار باش��ید‪ ،‬چون ادم های خود او هم‪ ،‬خواب و بیدارند و‬ ‫زیاد راه م ی روند‪ .‬نام بیشتر شهرهای داستان های کیمیایی‬ ‫ته ران است‪ .‬ته ران او خسته و بیمار است و خواب و خاطره‬ ‫دارد‪ .‬ته ران او سالن های س��ینمایی متروکه و خیابان های‬ ‫تاریک و روشن دارد‪».‬‬ ‫افخمی در ادامه یادداشت خود با اشاره به اینکه بیشتر‬ ‫ادم های ته ران امروز خواب و بیدار نیستند‪ ،‬گفت‪« :‬بیشتر‬ ‫خواب خواب هستند یا بیدار بیدار و عده ای دیگر هم‬ ‫انها یا ِ‬ ‫اصال نم ی دانند که خواب و بیدار یعنی چه‪ .‬از همین روست‬ ‫که ته ران ‪ 50‬سال قبل و ته ران امروز خیلی شباهت دارند‬ ‫اما بچه های ان روز با بچه های امروز فرق م ی کنند‪ .‬این گونه‬ ‫ش��د که ان بچه ها و نوجوانان پیش از دیگران «قیصر» را‬ ‫کشف و «گوزن ها» را درک کردند‪».‬‬ ‫افخمی ادامه داد‪« :‬االن بیش از ‪ 50‬س��ال اس��ت که‬ ‫برخی او را یا از گوشه چشم م ی بینند یا وانمود م ی کنند که‬ ‫نم ی بینند‪ ،‬بعض ی ها او را با حسرت م ی بینند و ارزو م ی کنند‬ ‫که فیلم اتشفشانی بسازد‪».‬‬ ‫نقدکیمیایی و نکوداشتش‬ ‫حمله و دفاع عصر ایران‬ ‫اما پس از این یادداشت کیهان‪ ،‬یادداشتی در نقد ان در‬ ‫سایت عصر ای ران منتشر شد که نویسنده‪ ،‬از ایت اهلل دکتر‬ ‫س��یدمصطفی محقق داماد روحانی مورد احترام نحله های‬ ‫مختلف فکری و سیاسی‪ ،‬اس��تاد ممتاز دانش��گاه تهران‪،‬‬ ‫شخصیتی در اس��تانه مرجعیت و حقوقدانی مورد مراجعه‬ ‫قضات برجسته کشور به خاطر تولیت بنیاد موقوفه افشار‬ ‫با عنوان «اسپانس��ر مالی طیف بزرگ��ی از اصالح طلبان‬ ‫سکوالر» یاد کرد و مواردی را تذکر داد‪.‬‬ ‫عصر ای ران در یادداشتی ذکر ‪ 10‬نکته را خالی از لطف‬ ‫ندانست‪ ،‬ازجمله اینکه‪« :‬اگر مسعود کیمیایی مطابق گفته‬ ‫کیهان «مورد حمایت در دوره منحوس رژیم شاهنشاهی»‬ ‫بوده‪ ،‬چگونه پس از پیروزی انقالب اولین مدیر شبکه دوم‬ ‫تلویزیون جمهوری اس�لامی ش��د؟ اتهام افکنی به مرحوم‬ ‫محمود افشار در حالی است که او اموال خود را وقف توسعه‬ ‫فرهنگ و زبان فارسی کرد و خود شخصیت بسیار برجسته‬ ‫و ممتازی به شمار م ی رفت و خوشبختانه زنده یاد ایرج افشار‬ ‫نیز راه پدر را ادامه داد‪ .‬مقام معظم رهبری نیز به فعالی ت های‬ ‫سریال جنجالی پس از مصاحبه با شرق‬ ‫گفت وگوی چندی پیش مسعود کیمیایی با روزنامه‬ ‫شرق همزمان با اکران متروپل و اظهاراتش درباره موضوعات‬ ‫و ش��خصی ت های مختلف از جمله ص��ادق هدایت‪ ،‬فروغ‬ ‫فرخزاد‪ ،‬محمود دولت ابادی و بهروز وثوقی با واکنش های‬ ‫متفاوت و بعضا تندی روبه رو شد‪.‬‬ ‫بیشترین واکنش ها به صحب ت های کیمیایی درباره‬ ‫نحوه غس��ل دادن فرخزاد بود‪ .‬در صریح تری��ن اظهارنظر‪،‬‬ ‫پوران فرخزاد خواهر بزرگ فروغ فرخزاد‪ ،‬گفته های کیمیایی‬ ‫را تکذیب کرد و گفت او حتی در نزدیکی محل غسل فروغ‬ ‫نیز حضور نداشته است‪ .‬فرخزاد ضمن اظهار تعجب از روایت‬ ‫مسعود کیمیایی از این واقعه یاداور شد‪« :‬با کمال احترامی‬ ‫ که برای اقای کیمیای��ی قائلم‪ ،‬گفته هایش��ان را تکذیب‬ ‫م ی کنم و متاس��فانه تمام اینها که گفته اند‪ ،‬داستان است‪.‬‬ ‫ایشان هیچ نقشی در غسل فروغ نداشت و من یادم نم ی اید‬ ‫اصال ایشان را دیده باشم‪ .‬تصاویر این تشییع جنازه نیز ثبت‬ ‫شده و مشخص اس��ت که جایگاه ها چگونه بوده است‪ .‬از‬ ‫همه درخواست م ی کنم ب رای کس��ب شهرت یا در جایگاه‬ ‫ش��هرت ماندن‪ ،‬راه های دیگ��ری بیابند و‬ ‫خانواده م��ن را رها کنند‪ .‬م��ن اهل جار و‬ ‫جنجال و مبارزات مطبوعاتی نیستم و به‬ ‫همین دلیل توقع دارم مطالب این چنینی‬ ‫نیز بیان نشود‪».‬‬ ‫ف��رج س��رکوهی و محمدعل��ی‬ ‫س��پانلو هم از دیگر چهره هایی بودند که‬ ‫کیمیایی را ب��ه خاطر اظهارات��ی‪ ،‬کذاب‬ ‫توصی��ف کردند‪ .‬در حالی ک��ه واکنش ها‬ ‫به صحب ت های کیمیایی همچنان ادامه‬ ‫دارد‪ ،‬او در واکنشی به این واکنش ها گفت‪:‬‬ ‫«متاس��فانه بعد از انتش��ار مصاحب ه ام در‬ ‫یکی از روزنامه ها که بیش��تر در ان خودم‬ ‫و اتفاقاتی که بر من رفته را توضیح دادم‪،‬‬ ‫بسیاری موضع گرفتند و گفتند حرف های‬ ‫من ک��ذب و تحریف تاریخ اس��ت‪ .‬من نه‬ ‫تاری��خ را تحری��ف ک��ردم‪ ،‬نه به کس��ی‬ ‫ب ی حرمتی کردم و نه کس��ی را زیر سوال‬ ‫بردم بلک��ه فقط خاط��رات و اتفاقاتی که‬ ‫برای ش��خص مس��عود کیمیایی پیش‬ ‫امده را توصیف کردم‪ .‬کس��انی که اندک‬ ‫عالقه ای به نوش��ته ها و فیلم هایم داشته‬ ‫باشند م ی دانند که اهل تحریف نیستم و‬ ‫فقط و فقط روایت خ��ودم از اتفاقات مهم‬ ‫تاریخی را بیان کرده ام‪».‬‬ ‫کیمیایی همچنین گف��ت‪« :‬از اینکه ش��نیدم پس‬ ‫از انتش��ار مصاحب ه ام‪ ،‬ادم ها دو دسته ش��ده اند و دو دیدگاه‬ ‫مطرح م ی کنند‪ ،‬دلم شکست‪ .‬من قصد ندارم با حرف هایم‬ ‫ادم ها را به جان هم بیندازم‪ .‬تمام حرف من در نوش��ته ها و‬ ‫فیلم هایم درباره راه و رسم نزدیکی ادم ها و انسانیت است و‬ ‫سعی م ی کنم بگویم چه اتفاقاتی باعث دورنگی میان ادم ها‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬بناب راین لزومی نم ی بینم با یک مصاحبه خودم‬ ‫باعث دورنگی ش��وم‪ .‬همواره دغدغه ام انسانیت و راه های‬ ‫رسیدن به زندگی درست و انسانی بوده است‪ .‬من همواره در‬ ‫نوشته ها و اثارم سعی م ی کنم انسان ها را با وجوه واقعی خود‬ ‫روبه رو کنم و هرگز نان به نرخ روز خور نبوده ام و نیستم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫فرهنگی و ای ران شناسانه زنده یاد ایرج افشار عالقه داشتند و‬ ‫به همین خاطر پس از درگذشت او دفتر مقام معظم رهبری‬ ‫تصویری از دیداری صمیمانه بین انان را منتشر کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل دکتر س��یدمصطفی محقق دام��اد از اعاظم‬ ‫فقها و از برجس��ته ترین حقوقدانان حال حاضر کشور و از‬ ‫چهره های مورد احترام جناح های مختلف سیاسی و سرمایه‬ ‫ب ی بدیل اشتی ملی است‪ .‬چرا که هم با سیدمحمد خاتمی‬ ‫و حس��ن روحانی دوس��تی نزدیک دارد‪ ،‬هم داماد خاندان‬ ‫الریجانی اس��ت‪ ،‬هم فرزند مرحوم محقق داماد و هم مورد‬ ‫احترام و عالقه مراجع و مهم تر از همه شخص رهبری است‬ ‫که به ایش��ان اعتماد و وثوق فراوان دارند‪ .‬از سوی دیگر او‬ ‫اکنون همچون لوالیی جناح های مختلف را به هم متصل‬ ‫م ی کند و میان روشنفکران و حکومت تعامل برقرار ساخته‬ ‫است‪ .‬ریاست ش��ورای تولیت و هیات مدیره بنیاد موقوفات‬ ‫محمود افش��ار تنها یکی از خدمات متعدد فرهنگی اوست‬ ‫اما همین اشاره اتفاقا هر انچه را که پیشتر در ان متن درباره‬ ‫مرحوم افشار بافته و تافته بودند‪ ،‬خنثی م ی کند‪».‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مراسم بزرگداشت مس��عود کیمیایی در کانون زبان‬ ‫پارس��ی وابس��ته به بنیاد موقوفات‬ ‫محمود افش��ار‪ ،‬ب��ه تعبی��ر کیهان‪،‬‬ ‫مراسمی در محلی مربوط به سناتور‬ ‫و وزیر رژیم شاهنشاهی بود که برگزار‬ ‫ش��د‪ .‬این روزنامه در این باره نوشت‪:‬‬ ‫«این مراس��م ب��ا مدیریت س��ردبیر‬ ‫فصلنامه بخ��ارا (ارگان فعاالن بنیاد‬ ‫مطالعات ایران) وابس��ته به اش��رف‬ ‫پهلوی و به هزین��ه موقوفه محمود‬ ‫افشار ترتیب داده ش��ده بود‪ .‬از جمله‬ ‫نکات جالب توجه این مراسم م ی توان‬ ‫به ن��ام ب��ردن از مس��عود کیمیایی‬ ‫به عنوان کس��ی که به لهجه ته رانی‬ ‫ارزش ادبی داد(!) اشاره کرد‪ .‬همچنین‬ ‫ادیب بودن کیمیایی که از سوی یکی‬ ‫از شرکت کنندگان مطرح شد‪ .‬گفتنی‬ ‫است کیمیایی از فیلمس��ازان مورد‬ ‫حمایت در دوره منحوس شاهنشاهی‬ ‫بود که برخی رمان های نگارش شده‬ ‫به دست وی به علت امیختگی شدید‬ ‫مفاهیم غی��ر ادبی و غلب��ه عبارات‬ ‫غیرقابل انتش��ار بر اصل متن‪ ،‬اجازه‬ ‫نش��ر در هیچ دوره ای نیافت‪ .‬جالب‬ ‫توجه اس��ت که در دوره ب ی مخاطبی‬ ‫سینمای فیلمفارسی مجموعه ای از‬ ‫دلدادگان ادب و هنر شاهنش��اهی دلجوی��ی از کیمیایی با‬ ‫دست کم ‪ 50‬سال دورافتادگی ش��خصیتی از نسل امروز را‬ ‫به جان خریده اند‪.‬‬ ‫شایان ذکر است جایزه دوره س��یزدهم موقوفه افشار‬ ‫در سال ‪ 83‬به «ریچارد فرای» تعلق گرفته بود و هم اکنون‬ ‫تولیت این موقوفه «وصی ریچارد فرای» نیز اس��ت‪ .‬افشار‬ ‫پیش از مرگ خود فراماسون های باسابقه ای چون سناتور‬ ‫اموزگار (وزیر فرهنگ پهل��وی)‪ ،‬اللهیار صالح (وزیر دارایی‪،‬‬ ‫دادگس��تری و کش��ور پهلوی) و محمدعلی هدایتی (وزیر‬ ‫دادگس��تری پهلوی) را به عنوان وصی معرف��ی کرده بود‪.‬‬ ‫پس از انقالب‪ ،‬واقف افرادی همچون کامران فانی‪ ،‬کاظم‬ ‫موسوی بجنوردی و‪ ...‬را به عنوان هیات امنای موقوفه افشار‬ ‫با دارایی و ثروت منقول و غیر منقول قابل توجه در بهترین‬ ‫مناطق شمالی ته ران و غیره انتخاب کرد! مصطفی محقق‬ ‫داماد نیز ریاست شورای تولیت و هیات مدیره بنیاد موقوفات‬ ‫محمود افشار را برعهده دارد! هم اکنون این بنیاد اسپانسر‬ ‫مالی طیف بزرگی از اصالح طلبان سکوالر است‪».‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫چاقوی دسته قرمز و مرکب سیاه‬ ‫نگاهی به سینمای مسعود کیمیایی از اغاز تا امروز‬ ‫‪70‬‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫دبیر گروه فرهنگ‬ ‫مس��عود کیمیایی حاال ‪ 73‬سال سن دارد‪ .‬متولد‬ ‫مرداد ‪ 1320‬ک��ه در خیابان ری‪ ،‬در کوچ��ه پ س کوچه های‬ ‫جنوب شرق ته ران رش��د کرد و به س��ینما عالقه مند شد‪.‬‬ ‫خودش خاطره های زیبایی دارد از زمانی که با همبازی های‬ ‫بعدا مشهورش همچون فرامرز قریبیان‪ ،‬احمدرضا احمدی‬ ‫و ایدین اغداشلو از جبر مدرسه فراری بودند تا در سینماهای‬ ‫الله زار و کوچه ملی‪ ،‬دربه در بلیتی باشند که انها را با دنیای‬ ‫سینما ارتباط دهد‪ .‬انها انقدر به فیلم و سینما عالقه داشتند‬ ‫که س��اعت ها م ی نشس��تند و به صدای فیلم ها که توسط‬ ‫بلندگویی در بیرون پخش م ی شد‪ ،‬گوش م ی سپردند و ب رای‬ ‫گرفتن مجوز ورود به س��الن س��ینما حاضر بودند که ب رای‬ ‫ادم بزرگ ها شیرین کاری انجام دهند و انها را بخندانند‪ .‬شاید‬ ‫همین عش��ق بود که پس از گرفتن دیپلم‪ ،‬کیمیایی را به‬ ‫دانشگاه سینما سوق داد تا با دستیاری ساموئل خاچیکیان‬ ‫در فیلم «خداحافظ ته��ران» با عالم حرف��ه ای هنر هفتم‬ ‫اشنا شود‪ .‬اما عش��ق او به سینما وقتی س��وزناک شد که‬ ‫در بیس ت و شش هفت سالگی س��رمایه گذاری پیدا کرد که‬ ‫حاضر شد پولی بدهد تا او س��اخت فیلم اولش را در فضای‬ ‫فیلمفارسی ان زمان تجربه کند؛ این بود که فیلم «بیگانه‬ ‫بیا» با چنان فرمولی س��اخته شد؛ اما نه در گیشه موفقیتی‬ ‫کس��ب کرد‪ ،‬نه از منظری دیگر‪ .‬اما عباس شباویز که چند‬ ‫سال پیش درگذش��ت با تاسیس موسس��ه «اریانا» فیلم‪،‬‬ ‫یکی از پایه گذاران س��ینمای متفاوت و متفکر ای ران شد‪ ،‬از‬ ‫فیلم دوم او «قیصر» هم حمایت خود را دریغ نکرد؛ هرچند‬ ‫که گفته م ی شود بخشی از سرمایه گذاری این فیلم توسط‬ ‫بهروز وثوقی بازیگر ان صورت گرفت‪ .‬این فیلم که در ابتدا‬ ‫مورد توجه مخاطبان قرار نگرفت‪ ،‬در اکران دوم خود نه تنها‬ ‫رکوردهای ف��روش را یکی پس از دیگری شکس��ت‪ ،‬بلکه‬ ‫توجه بسیاری از روشنفکران و قش��ر جوان تحصیلکرده و‬ ‫جویای اثار با درونمایه های اجتماعی – سیاسی را به خود‬ ‫جلب کرد‪ .‬این فیلم را به هم��راه «گاو» داریوش مهرجویی‬ ‫که هر دو در س��ال ‪ 1348‬ساخته ش��دند‪ ،‬اغازگران موج نو‬ ‫سینمای ای ران قلمداد م ی کنند‪ .‬در واقع از این فیلم م ی توان‬ ‫گفت دو خصیصه در فیلمس��ازی این کارگردان مبتنی بر‬ ‫تجربیات فردی در سینما‪ ،‬ش��کل گرفت؛ یکی استفاده از‬ ‫دیالوگ های خاص و تاثیرگذار مبتنی بر ظ رافت های زبانی‬ ‫و مفهوم گرایی‪ ،‬دوم هم اس��تفاده مشخص او از استعاره در‬ ‫فیلم هایش؛ استعاره هایی که گاهی در یک مفهوم‪ ،‬گاهی‬ ‫در یک شیء و گاهی هم در مقام یک انسان بروز م ی کنند و‬ ‫هر کدام نماینده و نش��انگر بخش��ی یا واقعیتی از جامعه‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫کیمیایی که پ��س از ان ب��ه روند س��الی یک فیلم‬ ‫خود ادامه داد‪« ،‬رض��ا موت��وری»‪« ،‬داش اکل»‪« ،‬بلوچ» و‬ ‫«خاک» را تا س��ال ‪ 52‬س��اخت که این اخری که ب ر اساس‬ ‫داستان «اوسنه باباس��بحان» محمود دولت ابادی ساخته‬ ‫شد‪ ،‬دعوای قلمی شدیدی را بین این دو فرد ایجاد کرد که‬ ‫به موضع گیری کیمیایی درباره برخی واقعی ت های جامعه‬ ‫روشنفکری ان زمان کش��ور نیز منجر شد‪ .‬اما دومین فیلم‬ ‫مهم او را در س��ال های قبل از انقالب‪« ،‬گوزن ها» در سال‬ ‫‪ 54‬م ی دانند که به نوعی پیش��گویی وقوع انقالب در چند‬ ‫س��ال قبل از بهمن ‪ 57‬تعبیر م ی شود‪ .‬در این فیلم هم که‬ ‫دو قهرمان مکمل از دو قش��ر دارد‪ ،‬هرچند از ان دیالوگ ها‬ ‫خبری نیست‪ ،‬اما باز فضای استعاری در قالب یک قصه رئال‬ ‫موج م ی زند‪ .‬اساسا قصه پایه و بنیان سینمای کیمیایی را‬ ‫تش��کیل م ی دهد؛ فیلمسازی که با انتش��ار رمان دوجلدی‬ ‫«جسدهای شیشه ای» در اوایل دهه ‪ 80‬نشان داد که عالقه‬ ‫وافر او به قص��ه‪ ،‬حتی در حوزه مکتوب ه��م کم ثمر نبوده‬ ‫است‪ .‬درحال ی که همان زمان مجموعه شعر منتشر شده از‬ ‫او توجهی را نتوانست به سمت خود جلب کند‪.‬‬ ‫«غزل» و «سفرسنگ» دیگر س��اخته های کیمیایی‬ ‫پیش از پی��روزی انقالب هس��تند که در س��ال های ‪ 55‬و‬ ‫‪ 56‬ساخته ش��دند و اتفاقا برخی سفر س��نگ را پی ش بینی‬ ‫دقی ق ت��ری از وق��وع انق�لاب قلم��داد م ی کنن��د‪ .‬هرچند‬ ‫فیلمس��ازی او با وقوع انقالب تا چهار س��ال متوقف شد‪،‬‬ ‫اما فیلم «خط قرمز» او هم در س��ال ‪ 61‬با بازی سعید راد‪،‬‬ ‫تنها فرصت نمایش در دور اغازین جش��نواره فیلم فجر را‬ ‫به دست اورد و بعدا هی چ گاه به نمایش عمومی گذاشته نشد‪.‬‬ ‫«تیغ و ابریشم» (‪« ،)1364‬سرب» (‪ )1367‬و «دندان مار»‬ ‫(‪ )1368‬دیگر فیلم های چشمگیر و بحث ب رانگیز کیمیایی‬ ‫بودند ک��ه در حال و هوای دهه ‪ 60‬خلق ش��دند‪ .‬روندی که‬ ‫با «گروهبان» در س��ال ‪ 69‬و در نهایت فیل��م مورد توجه‬ ‫«ردپای گرگ» در پایان این دهه ادامه یافت‪ .‬اما دور جدید‬ ‫فیلمسازی مسعود کیمیایی را اواسط دهه ‪ 70‬و با فیلم های‬ ‫«تجارت»‪« ،‬ضیافت»‪« ،‬سلطان» و «مرسدس» در فاصله‬ ‫سال های ‪ 73‬تا ‪ 76‬م ی توان دانست‪ .‬یکی از ویژگ ی های این‬ ‫فیلم ها‪ ،‬توجه کیمیایی ب��ه چهره های جوان در اثارش بود‬ ‫که در چند فیلم بعدی او هم ادامه یافت و درواقع بازیگران‬ ‫را برنده های اصلی فیلم های او کرد‪ .‬کارگردانی که پی ش تر‬ ‫در چهره شدن بازیگرانی چون بهروز وثوقی‪ ،‬بهمن مفید‪،‬‬ ‫جمشی د هاشم پور‪ ،‬فریماه فرجامی‪ ،‬فرامرز قریبیان و فرامرز‬ ‫صدیقی در سینمای ای ران نقش داشت‪ ،‬در فیلم های بعدی‬ ‫خود هم کس��انی چون فریب��رز عرب نیا‪ ،‬هدی��ه ته رانی‪،‬‬ ‫محمدرضا فروتن‪ ،‬میترا حجار و حتی احمد نجفی‪ ،‬گلچهره‬ ‫سجادیه‪ ،‬احمد شاهدلو و البته پوالد کیمیایی را در سینمای‬ ‫ای ران معرفی یا تثبیت کرد‪ .‬او که البته همان زمان و بعدترها‬ ‫از چهره هایی چون خس��رو ش��کیبایی‪ ،‬عزت اهلل انتظامی‪،‬‬ ‫لیال حاتمی‪ ،‬به رام رادان و حام��د بهداد هم در فیلم هایش‬ ‫بهره برده اس��ت‪ ،‬برخی دس��تیارانش را هم بعدا به عنوان‬ ‫کارگردان دید؛ کس��انی چون امیر نادری‪ ،‬تهمینه میالنی‬ ‫و سامان مقدم‪.‬‬ ‫ام��ا فیلم های بعدت��ر کیمیای��ی یعن��ی «فریاد» و‬ ‫«اعتراض» در س��ال های ‪ 77‬و ‪ ،78‬هم فصل دیگری را در‬ ‫توجه کیمیایی به مس��ائل اجتماعی و سیاسی روز جامعه‬ ‫رقم زد‪ ،‬هم با برخی نوشته ها و اظهارات برخی دستیارانش‪،‬‬ ‫حاش��ی ه هایی را ب رای او رقم زد که هیچ گاه تمایل نداش��ته‬ ‫درباره انها ح��رف بزن��د‪ .‬او البته خود همواره به اس��تقبال‬ ‫حاشی ه ها حتی در زندگی فردی خود و دو بار ازدواج با برخی‬ ‫چهره های موس��یقی رفته و هم از پتانسیل این موضوع در‬ ‫ایجاد کشش ب رای فیلم هایش قبل از نمایش انها بهره برده‬ ‫اس��ت‪ .‬این کارگردان تقریبا پرکار‪ ،‬پس از چند س��ال وقفه‪،‬‬ ‫از س��ال ‪ 82‬هم تقریبا سالی یا دو س��الی یک فیلم ساخته‬ ‫که «س��ربازهای جمعه»‪« ،‬حکم»‪« ،‬رئیس» و «محاکمه‬ ‫در خیابان» را س��اخت که از فیلم های ضعیف او محسوب‬ ‫م ی ش��وند‪ .‬اما اثار این کارگردان که ش��اید گاهی در می زان‬ ‫کم هزینه و مدت زمان اندک ساخت فیلم هایش رکوردهایی‬ ‫را هم به جا م ی گذارد‪ ،‬درحال ی که چنگی به دل نم ی زدند‪ ،‬باز‬ ‫همواره با کنجکاوی مخاطبانی همراه بودند که در هر دوره‬ ‫از جشنواره حاضر بودند که ایستاده هم اثر جدید او را تماشا‬ ‫کنند‪ ،‬مایوس از سالن س��ینما بیرون بیایند و باز سال بعد‬ ‫با شوق دیدن فیلم او ولو به صورت ایس��تاده‪ ،‬برگردند‪ .‬این‬ ‫روند مایوس کننده ب رای س��ینمای کیمیایی ادامه داشت‪،‬‬ ‫تا فیلم «جرم» که در بیس��ت ونهمین جشنواره فیلم فجر‬ ‫به نمایش درام��د‪ .‬فیلم ی که قطعا از اث��ار متاخر کیمیایی‬ ‫بهتر از کار درامده بود‪ ،‬اما کمتر کسی فکرش را م ی کرد که‬ ‫بتواند ان قدر مورد توجه هیات داوران جشنواره قرار بگیرد‪.‬‬ ‫تا جایی که خ��ود کیمیایی هم که کمت��ر تجربه دریافت‬ ‫جایزه را ب رای فیلم هایش داش��ته‪ ،‬هنگام دریافت جایزه اش‬ ‫گفت‪« :‬نم ی دانم چه اتفاقی افتاده که بعد از مدت ها یاد من‬ ‫افتاده اند و بعد از ‪ 30‬سال سیمرغ به من رسید‪».‬‬ ‫پس از ان توجه ویژه به فیلم «جرم» در جشنواره فیلم‬ ‫فجر‪ ،‬کیمیایی باز هم دس��ت از کار نکشید‪ .‬او در تازه ترین‬ ‫گام‪ ،‬فیلم «متروپل» را س��اخت که ب رای موس��یق ی اش به‬ ‫اوکراین هم س��فر کرد‪ .‬اما هرچند فیل��م از منظرهای فنی‬ ‫همچون موس��یقی قابل توجه ش��د‪ ،‬اما از نظر محتوایی‬ ‫از همان س��الن مخص��وص منتق��دان و اهالی رس��انه با‬ ‫واکنش های منفی مواجه شد که منجر شد به حضور نیافتن‬ ‫کیمیایی در نشس��ت فیلم با اهالی رسانه‪ .‬اما تجربه نشان‬ ‫داده که حاال باید منتظر باشیم ببینیم کار بعدی کیمیایی‬ ‫چه و چگونه خواهد بود‪ .‬همین تجربه نشان داده که همه‬ ‫منتظر م ی مانند‪ ،‬حتی همین منتقدان��ی که این روزها‪ ،‬در‬ ‫کشیدن شالق بر او‪ ،‬فروگذار نکردند‪.‬‬ ‫علیرضا بهرامی ‬ ‫مستندساز‬ ‫‪5‬‬ ‫«هشتصد قدم در الله زار»‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫«شب های خیابان الل هزار غم انگیز بود‪ .‬مغازه های‬ ‫الکتریکی زود چراغ هایشان خاموش م ی شد‪ .‬سینماها سئانس‬ ‫اخرشان ساعت هشت تمام م ی شد‪ .‬الل هزار زنده نبود‪ .‬تئاترها‬ ‫فقط جمعه و روزه��ای تعطیل دو اجرا داش��تند که با هم به‬ ‫نیمه شب نم ی رسید‪».‬‬ ‫این جمله ها بخشی از نوشته ای از مسعود کیمیایی در‬ ‫ل پیش بود‪ ،‬چند سال پیشی‬ ‫توصیف خیابان الل هزار چند سا ‬ ‫که الل هزار‪ ،‬این طوری نش��ده بود‪ .‬کیمیای��ی االن دیگر این‬ ‫جمله ها را هم ب رای الله زار امروز نم ی تواند بگوید‪ .‬الله زاری‬ ‫که زمانی ب رادوی ته ران بود و به قول کیمیایی‪ ،‬تازه از سر شب‪،‬‬ ‫ضیافت مردم در ان شروع م ی شد؛ تئاتر‪ ،‬موسیقی‪ ،‬سینما و‪...‬‬ ‫که هرکدام در س��النی‪ ،‬تاالری‪ ،‬زیرزمینی‪ ،‬حجره ای یا حتی‬ ‫دکه ای و بساطی‪ ،‬لحظه های خوشی را ب رای مردم خسته از‬ ‫کار روزانه در پایتخت رقم م ی زد؛ ب رای انان که اهل دربند رفتن‬ ‫نبودند و با رویدادهای هنری روز پیش م ی رفتند‪.‬‬ ‫اما چار دفعه که افتاب افتاد سر دیوار‪ ،‬الل هزار به محاصره‬ ‫قرقره های س��یمی‪ ،‬کابل های فش��ار قوی‪ ،‬س��یم برق ها و‬ ‫لوازم الکتریک��ی خانگی و تران س ه��ای قوی هیکل درامد‪.‬‬ ‫انگاه مسعود کیمیایی که زمانی روزگار غریب محله هنری‬ ‫ته ران را در رمان جسدهای شیشه ای نوشته بود‪ ،‬با یک گروه‬ ‫مستندساز جوان همراه شد‪ ،‬شاید ب رای نخستی ن بار‪ ،‬در ب رابر‬ ‫دوربین فیلم مستند قرار گرفت و از گذشته پر فراز و نشیب‬ ‫الل هزار روایت کرد و غصه خورد‪ .‬حدود ‪ 30‬سال از جان کندن‬ ‫سی د گوزن ها که در یکی از تماشاخانه های الل هزار پشت بلندگو‬ ‫زار م ی زد تا تبلیغی کرده باشد‪ ،‬گذشت؛ تا مسعود کیمیایی‬ ‫بگوید‪« :‬من نویسنده نیستم؛ اما م ی نویسم‪ .‬شاعر نیستم؛ اما‬ ‫شعر م ی نویسم‪ .‬غیر از این هم نم ی توانم باشم‪ .‬جسدهای‬ ‫شیشه ای را نم ی توانم در درونم داشته باشم و ننویسم‪».‬‬ ‫سال ‪ ،1382‬من ‪ 26‬س��اله بودم و امید شریف موسوی‬ ‫‪ 29‬ساله‪ .‬طرحی داش��تیم که یک تریلوژی بس��ازیم درباره‬ ‫نقش خیابان الله زار در وجوه فرهنگی‪ ،‬هنری و روشنفکری‬ ‫ان به ویژه از زمان جنگ جهانی دوم به این سو‪ ،‬ناهنجاری ها‬ ‫و تفاوت های��ی ک��ه ایج��اد ک��رد‪ ،‬چاپخانه ه��ا و دفترهای‬ ‫روزنامه هایش‪ ،‬موس��یقی و س��ینمایش‪ .‬باتوجه به اشنایی‬ ‫امید ب��ا اقای کیمیای��ی‪ ،‬یکی از ش��خصی ت هایی که قرار‬ ‫ش��د در ش��مار ه ‪ 1‬این مجموعه مقابل دوربین ق��رار گیرد‪،‬‬ ‫ایش��ان بود‪ .‬در یک روز جمع ه پاییزی‪ ،‬ایش��ان را که در روز‬ ‫موعود دودل و شاید حتی منصرف ش��ده بود‪ ،‬راضی کردیم‬ ‫که راهی ش��ویم به خیابان الل هزار‪ .‬از میدان توپخانه به این‬ ‫خیابان ان روز جمعه تقریبا س��وت و کور‪ ،‬وارد شدیم‪ ،‬قدم به‬ ‫قدم راه رفتیم‪ ،‬توی کوچه های فرعی پیچیدیم و با خاط رات‬ ‫کیمیایی همراه ش��دیم‪ .‬خاطره هایی که انگار هرچه پیش‬ ‫م ی رفتیم‪ ،‬قلب او را بیش��تر و بیشتر فش��ار م ی داد‪ .‬ما را برد‬ ‫جلوی سینماها‪ ،‬ایستاد انجا که با احمدرضا احمدی یا فرامرز‬ ‫قریبیان م ی رفتند زیر بلندگوهای کوچک م ی ایس��تادند تا با‬ ‫ی که در داخل سالن نمایش داده م ی شد‪،‬‬ ‫شنیدن صدای فیلم ‬ ‫پانتومیم وار‪ ،‬حرکات اکتورهای فیلم را تقلید کنند‪ .‬از خاطره‬ ‫فیلم های جفتی گفت و دزدکی فیلم دیدن‪ .‬در این مسیر به‬ ‫سالن های تئاتر و سینماهایی هم وارد شدیم اما اوج درام انجا‬ ‫بود که رفتیم در سینما رکس را زدیم که خاطره نمایش ویچه‬ ‫فیلم گوزن ها را ب رای کیمیایی زنده م ی کرد‪ .‬سرایدار ان امد‬ ‫پشت میله ها‪ ،‬گفت مامور است و معذور و اگر ما را به داخل‬ ‫راه دهد‪ ،‬از طرف مسئوالن حوزه هنری‪ ،‬توبیخ یا از کار بیکار‬ ‫م ی شود‪ .‬گفتیم ایشان اقای مس��عود کیمیایی است‪ ،‬گفت‬ ‫م ی شناس��مش‪ ،‬چند س��ال پیش که اینجا در این س��ینما‬ ‫فیلمبرداری داشتند‪ ،‬م ی رفت یک گوشه م ی نشست و گریه‬ ‫م ی کرد! اما خوش انصاف‪ ،‬درنهایت هم در را باز نکرد‪.‬‬ ‫از پایین تا ب��االی الل��ه زار‪ ،‬تقریبا هم��ه کیمیایی را‬ ‫م ی شناختند و اغلب به او م ی گفتند «اقا»! ازش شماره تلفن‬ ‫م ی گرفتند یا از خاطره ها م ی گفتند و درد دل م ی کردند‪ .‬او هم با‬ ‫ارامش و نوازش انها‪ ،‬به حرف هایشان گوش م ی کرد‪ .‬وقت ی هم‬ ‫که از بعض ی شان م ی خواست خداحافظی کند‪ ،‬موقع دست‬ ‫دادن‪ ،‬چند ورق اسکناس کف دستشان م ی گذاشت‪ .‬ان موقع‬ ‫حساب کردم به ارزش پول ان زمان ‪ 40‬هزار تومانی شد‪ .‬پس‬ ‫از سینما ای ران تعطی ل شده‪ ،‬به سینما رودکی (متروپل) سابق‬ ‫که رسیدیم‪ ،‬که هنوز نفس م ی کش��ید‪ ،‬انگار دیگر طاقتش‬ ‫طاق ش��د‪ ،‬گفت بچه ها حالم خوش نیس��ت‪ ،‬م ی روم خانه‬ ‫استراحت کنم‪.‬‬ ‫ما ان قدر راش گرفته بودیم که به یکی‪ ،‬دو صحبت و‬ ‫راش های دیگر‪ ،‬یک فیلم حدودا یک س��اعته تدوین کردیم‪.‬‬ ‫فیلم با عنوان «هش��تصد قدم در الل هزار»‪ ،‬به جشنواره فیلم‬ ‫کوتاه ته ران ارائه شد که زیر نظر محمد افریده برگزار م ی شد‪،‬‬ ‫گفت چون از برخی هنرپیشه های قبل از انقالب در این فیلم‬ ‫اسم برده شده‪ ،‬ب رای ما مشکل درست م ی شود‪ ،‬پس فیلم را‬ ‫از جشنواره کنار گذاشت‪ .‬فیلم را به جشنوار ه فیلم کیش ارائه‬ ‫کردیم که فکر م ی کردیم اس��تقالل بیش��تری دارد‪ ،‬کامران‬ ‫شیردل گفت که چون از یک موسیقی الل هزاری در ان استفاده‬ ‫ش��ده‪ ،‬قالب کلیپ پیدا کرده! و ما ان را نمایش نم ی دهیم و‬ ‫این گونه شد که نه تنها این فیلم ج وانمرگ شد‪ ،‬بلکه دو نسخه ‬ ‫دیگر ان تریلوژی هم که قرار بود به دیگر وجوه خیابان الل هزار‬ ‫بپردازد‪ ،‬متولد نشده‪ ،‬سقط شد‪ .‬این جوانمرگی ان چنان بود که‬ ‫حاال خود من یک نسخه از ان فیلم را ندارم‪ ،‬امید هم عطای‬ ‫سینما و رسانه را انگار به لقایش بخشید و االن نم ی دانم دقیقا‬ ‫کجا در چه شاخه ای کار م ی کند‪ ،‬اما هر جا هست‪ ،‬حتما هنوز‬ ‫یک سینمایی پ رو پا قرص است!‬ ‫فرهنگ‬ ‫مس�عود کیمیای�ی ب�ا س�اخت دو فیل�م‬ ‫«گوز ن ه�ا» و «س�فر س�نگ» تنه�ا‬ ‫فیلمس�ازی ش�د که درباره او می گویند‬ ‫انقالب س�ال ‪ 57‬را چند س�ال قبل از ان‬ ‫پیش بینی کرده بود‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جنگاوری بدون سالح‬ ‫گفت وگو با عبدالجواد موسوی درباره فیلم متروپل و سینمای کیمیایی‬ ‫فیلم متروپل کار اخیر اقای کیمیایی انتقادهای‬ ‫زیادی را به همراه اورده است ‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫از نظ��ر م��ن ان رد و انکارها هیچ ارزش��ی ندارد و‬ ‫متروپل یک اثر دوست داشتنی در کارنامه مسعود کیمیایی‬ ‫است‪.‬‬ ‫چه چیزی باعث م ی شود این فیلم را خوب ارزیابی‬ ‫کنید؟‬ ‫راستش را بخواهید من فکر م ی کردم که این کار‬ ‫م ی تواند یک بار دیگر مخالفان رادیکال اقای کیمیایی را با او‬ ‫اشتی بدهد‪ ،‬من متوجه نم ی شوم که چرا این همه مخالفت با‬ ‫این فیلم وجود دارد‪ .‬فیلم متروپل از جمله کار هایی است که‬ ‫روی جزئیات ان دقت شده‪ ،‬ب رای موسیقی ان کار زیادی انجام‬ ‫شده ‪ ،‬در صداگذاری و تدوین ان دقت به خرج داده شده است؛‬ ‫در مورد قصه هم من تا امروز نقد درست و حساب ی ای ندیدم‪.‬‬ ‫مثال اینکه م ی گویند چرا در حالی که قرار است ماشین‬ ‫از فرشته به لواسان برود س��ر از الل هزار درم ی اورد‪ ،‬به سینما‬ ‫و کیمیایی ربطی ندارد‪ .‬یک عده ای هس��تند که از اس��اس‬ ‫سینمای کیمیایی را دوست ندارند‪ .‬خب‪ ،‬تکلیف انها روشن‬ ‫اس��ت‪ .‬اما انها که این جنس سینما را م ی شناسند و با قواعد‬ ‫ان اشنا هس��تند‪ ،‬مواردی از این دس��ت را ای راد نم ی دانند‪ ،‬در‬ ‫ داش اکل که جزو کارهای خوب اقای کیمیایی است‪ ،‬در یک‬ ‫سکانس زخم صورت را روی س��مت چپ صورت داش اکل‬ ‫م ی بینیم و در سکانس دیگر روی سمت راست‪ .‬بدون شک‬ ‫رعایت این جزئیات به بهتر شدن یک فیلم کمک م ی کند اما‬ ‫عدم رعایت ان باعث نم ی شود تا کلیت یک اثر از بیخ و بن‬ ‫انکار شود‪.‬من در کار اخیر مشکل خاصی ندیده ام اما نم ی دانم‬ ‫چرا برخی منتقدان این قدر با انرژی به مخالفت م ی پردازند‪،‬‬ ‫ مثال اقای قادری در مورد فیلم جرم انچن��ان با حرارت دفاع‬ ‫م ی کرد که ب رای خیل ی ها حیرت انگیز بود اما در مورد متروپل‬ ‫م ی گوید که اقای کیمیایی خاطره بازی م ی کند‪ .‬در صورتی که‬ ‫خاطره بازی در جرم خیلی بیشتر از متروپل بود‪ .‬چطور است‬ ‫که خاطره بازی در جرم خوب است و در متروپل بد م ی شود؟‬ ‫اینجاست که گاهی اوقات ادم خوش بینی مثل من هم وادار‬ ‫م ی شود پشت این بازی ها دنبال یک چیز دیگر هم بگردد‪.‬‬ ‫ام�ا خیل ی ها ب�ه این فیلم ای�راد مضمون�ی وارد‬ ‫کرده اند‪...‬‬ ‫به نظر من این فیلم از فیلم های چند س��ال اخیر‬ ‫اقای کیمیایی بهتر بوده است‪ ،‬به لحاظ مضمونی این فیلم‬ ‫را از شریف ترین فیلم های سینمای خودمان م ی دانم که در‬ ‫این فضای خشن و نامساعد تا این حد مه ربانی و جوانمردی‬ ‫ر ا ترویج م ی کند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫اما در جری�ان فیل�م دو بازیگر م�رد‪ ،‬محمدرضا‬ ‫ فروتن و پ�والد کیمیایی در هر س�کانس از یک‬ ‫قصه تازه حرف م ی زنند‪...‬‬ ‫اینکه ای رادی ندارد‪ ،‬انها حرفی فارغ از فضای کلی‬ ‫یزنند‪ .‬قصه هایشان خارج از جهان کیمیایی نیست‪،‬‬ ‫فیلم نم ‬ ‫ مشکل انجاست که تماشاگر «امروزی» – امروزی به معنی‬ ‫مذموم کلمه‪ -‬خیلی با مفاهیم اخالقی که در فیلم وجود دارد‬ ‫ارتباط برقرار نم ی کند‪ .‬به نظرم مخاطب امروزی بیش��تر با‬ ‫اساس داستان مشکل دارد‪ .‬اشکالش به فیلم در اینجاست که‬ ‫مثال چطور م ی شود یک زن ناشناس نیمه شب کتک خورده‬ ‫به دو مرد غریبه پناه ببرد و ان اتفاق ها بیفتد ‪ ،‬مخاطب امروزی‬ ‫نم ی تواند اینها را درک کند و مش��کلش با پایه و اساس این‬ ‫داستان است نه با شکل ساخت ان‪.‬‬ ‫شما فکر نم ی کنید که فیلمساز باید تا حدودی‬ ‫‪6‬‬ ‫نظر منتقدان‪ ،‬تعیی ن کننده خوب یا بد‬ ‫بودن فیلم نیست؛ این را عبدالجواد موسوی‬ ‫روزنام ه ن�گار و منتق�د م ی گوید ک�ه معتقد‬ ‫است فیلم «متروپل» از جمله کار های خوب‬ ‫چند سال اخیر کیمیایی است و کسانی که‬ ‫سینمای او را م ی شناس�ند‪ ،‬چی ز هایی را که‬ ‫به نظر دیگ�ران م ی تواند ایراد فیلم باش�د‪،‬‬ ‫به چش�م اش�کال نگاه نم ی کنند‪ .‬خبرنگار‬ ‫مثلث با این روزنام ه نگار که گویا از طرفداران‬ ‫سینمای کیمیایی هم هس�ت‪ ،‬به گفت وگو‬ ‫نشست‪.‬‬ ‫مخاطب�ش را هم در نظر بگی�رد؟ اگر اق�ای کیمیایی‬ ‫م ی داند ک�ه مخاطب امروزی با داس�تان هایش ارتباط‬ ‫برقرار نم ی کند ی�ا اینها را باورپذی�ر نم ی داند ایا نباید‬ ‫فکری به حال این موضوع بکند؟‬ ‫این باید و نبایدها چی ز هایی نیست که ما بتوانیم‬ ‫ب رای فیلمساز تعیین کنیم یا به او تحمیل کنیم‪ .‬این گونه‬ ‫تعریف ها یا مخالف خوان ی ها اساسا در کار هنرمند تاثیرگذار‬ ‫نیست‪ .‬هر هنرمندی ب رای خودش یک زبان و بیان خاصی‬ ‫دارد و نصایحی از این دست که حاال سلیقه مخاطب را در نظر‬ ‫بگیرد یا مانند ان کارساز نیست‪.‬‬ ‫شاید بخشی از دلیل نقد های زیاد به کار های اخیر‬ ‫اقای کیمیای�ی در همین نادیده گرفتن س�لیقه‬ ‫مخاطب عام باشد‪...‬‬ ‫یک زمانی اقای رضا ب راهنی بر ش��عر اقای اتشی‬ ‫نقد م ی نوشت و او را دعوت به راه دیگری م ی کرد‪ ،‬اما اتشی‬ ‫همچنان به راه خودش رفت تا تبدیل به منوچهر اتشی ش د و‬ ‫اتفاقا از زمانی که خواست انتقادها را در نظر بگیرد و تغییری‬ ‫در سبک و شیوه اش بدهد مخاطبانش را از دست داد‪ .‬البته در‬ ‫مورد هر کاری م ی شود پیشنهاد هایی را مطرح کرد اما اینکه‬ ‫بگوییم فیلمس��از باید این کار را بکند یا ان کار را انجام دهد‬ ‫اینها کارساز نیست‪ .‬انهایی که معتقدند کیمیایی تحت تاثیر‬ ‫اط رافیانی که از او تعریف و تمجید م ی کنند فیلم م ی س��ازد‬ ‫اصال او را نم ی شناسند‪ .‬تا چیزی در کیمیایی تبدیل به دغدغه‬ ‫نشود تبدیل به فیلم هم نم ی شود‪ .‬دغدغه هم چیزی نیست‬ ‫که دیگران ب رای ادم ایجاد کنند‪ ،‬از درون باید بجوشد‪.‬‬ ‫ام�ا اینکه ادم ه�ای فیل�م اخیر کیمیایی ش�اید‬ ‫نسبتی با واقعیت نداشته باشند‪...‬‬ ‫خب نم ی شود به این موضوع ای راد گرفت‪ .‬در کجای‬ ‫سینما ادم ها واقعی هستند؟ مثال در اثار موفق سینمایی دنیا‬ ‫ادم ها واقعی هس��تند؟ اگر دنبال ادم های واقعی م ی گردید‬ ‫بهتر است بروید فیلم هایی را ببینید که از نابازیگران استفاده‬ ‫م ی کنند و هی چ کس جز صاحبان جشنواره های خارجی انها‬ ‫را نم ی بیند‪.‬‬ ‫یعن�ی ش�ما فک�ر م ی کنی�د ک�ه الزم نیس�ت‬ ‫قهرمان های سینمای قهرمان پرور اقای کیمیایی‬ ‫نسبتی با جهان واقعی داشته باشند؟‬ ‫حتما باید قهرمان ها نسبتی با جهان واقعی داشته‬ ‫باش��ند؟ مثال در فیلم غزل‪ ،‬کجا ان دو ب رادر را م ی توانید در‬ ‫جهان واقعی پیدا کنید؟ یا رض��ا موتوری را کجا م ی توانید با‬ ‫ان شکل و شمایل و ان نوع ادبیات در عالم واقع پیدا کنید؟‬ ‫عده ای که از اساس نم ی توانند با سینمای کیمیایی ارتباط‬ ‫برقرار کنند‪ ،‬انهایی که این س��ینما را نشناخته اند‪ ،‬م ی گویند‬ ‫که مثال ای��ن دو ادم در متروپ��ل از مریخ امده ان��د‪ .‬اما اگر با‬ ‫جهان کیمیایی اشنا باشیم ان وقت این ادم ها دیگر ب رایمان‬ ‫ادم های مریخی نیس��تند‪.‬البته باید این را هم در نظر گرفت‬ ‫که اقای کیمیایی ب رای خودش یک شان اموزگاری هم قائل‬ ‫است ‪ ،‬البته شاید خودش این حرف را قبول نداشته باشد اما من‬ ‫فکر م ی کنم ایشان صرفا یک روایت کننده نیست‪ ،‬چنان که‬ ‫در قیصر هم نیست و جامع ه اش را دعوت به نوعی ستیز با‬ ‫وضع موجود م ی کند‪ .‬در متروپل هم ان ادم ها‪ ،‬ادم های ارمانی‬ ‫فیلمساز هستند‪ .‬در واقع کیمیایی دارد از ما دعوت م ی کند که‬ ‫ب رای بهتر زندگی کردن این گونه باشیم‪.‬باید به این موضوع‬ ‫توجه کرد که نم ی ش��ود در مورد اثر هنری به این س��رعت‬ ‫اظهارنظر کرد و گفت که این فیلم خوب نیست یا خوب است‪.‬‬ ‫مثال اقای طالب ی ن��ژاد همواره م ی گفت دن��دان مار بهترین‬ ‫س��اخته اقای کیمیایی بعد از انقالب اس��ت اما بعدها گفت‬ ‫که سرب فیلم بهتری بوده است‪ .‬در مورد فیلم گروهبان هم‬ ‫همین طور است‪ ،‬خیل ی ها در اغاز این فیلم را دوست نداشتند‬ ‫اما حاال ان را دوس��ت دارند‪ .‬واکنش های اخیر به فیلم اقای‬ ‫کیمیایی تا حدود زیادی ناشی از هیجان است‪ .‬اینکه در یک‬ ‫فضای هیجانی و در لحظه حکم صادر م ی کنند را نم ی توان‬ ‫چندان معیار فرض کرد‪ .‬حتی اقبال عمومی به یک اثر هم‬ ‫تابع متغی رات بسیاری است‪ .‬احمدرضا احمدی سالیان سال‬ ‫مورد ب ی مهری بود‪ .‬تی راژ اثارش خیلی محدود بود و پش��ت‬ ‫ویترین کتاب فروش��ی ها م ی ماند اما در چند سال اخیر یک‬ ‫دفعه کتاب هایش مورد توجه قرار گرفت‪ .‬باید ببینیم که در‬ ‫فضای فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و سیاسی ما چه اتفاقی افتاد که این‬ ‫شع ر ها پسندیده شد ‪ ،‬اینکه منتقدان چه م ی گویند نم ی تواند‬ ‫معیار خوب و بد یک کار باشد‪ .‬البته فیلم های اقای کیمیایی‬ ‫همواره در گیشه با استقبال مواجه بوده و حتی همین متروپل‬ ‫به رغم تبلیغات بسیار بدی که داشته خوب فروخته‪.‬‬ ‫ش�ما به فروش خ�وب کار اخیر اق�ای کیمیایی‬ ‫اشاره کردید ‪ ،‬به نظر م ی رسد دیگر فرقی نم ی کند‬ ‫که کیمیایی چه چیزی بسازد‪ ،‬ویژگی که برخی از‬ ‫ان ب ه عنوان کاریزما یاد کرده اند باعث م ی شود که‬ ‫کیمیایی هر چیزی که م ی س�ازد در گیش�ه دچار‬ ‫شکس�ت نش�ود ‪ ،‬حتی در مورد فیل�م رئیس که‬ ‫خیل ی ها اتفاق نظر دارند که فیلم خوبی نبود هم‬ ‫شکست در گیشه اتفاق نیفتاد‪.‬‬ ‫البته من فکر م ی کنم ک��ه موضوع کاریزما ‪ ،‬کمی‬ ‫جفا در حق کیمیایی باش��د‪ ،‬چون باعث م ی ش��ود خیلی از‬ ‫تالش های او نادیده گرفته شود و موفقیتش به حساب این‬ ‫گذاشته شود که جادویی در کار اوست‪ .‬البته کاریزمای ایشان‬ ‫را منکر نم ی شوم‪ .‬کیمیایی به شدت دوست داشتنی است اما‬ ‫از خاطر نبریم که کیمیایی سی فیلم ساخته است که برخی‬ ‫از انها از بهترین فیلم های زندگی ما هستند‪ .‬ما با فیلم های او‬ ‫لحظه هایی را داشته ایم که با فیلم های هیچ سینماگر دیگری‬ ‫نداشته ایم‪ .‬ما با دیالوگ های برخی کار های کیمیایی زندگی‬ ‫کرده ایم‪ .‬م ی گویند ب رای سنجیدن می زان موفقیت یک شعر‬ ‫باید ببینید که چقدر ان ش��ع ر ها در زندگی روزمره مردم وارد‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬خیلی از دیالوگ های کیمیایی در زندگی مردم‬ ‫وارد شده اند‪.‬‬ ‫کیمیایی در کنار همه مش��غله هایی که دارد‪ ،‬دو رمان‬ ‫منتشر کرده که یکی از انها‪ -‬جس د های شیشه ای‪ -‬به شدت‬ ‫خواندنی و قابل تامل است‪ .‬در موسیقی امروز ما نقش موثری‬ ‫داشته‪ .‬یک مجموعه شعر منتشر کرده‪ .‬عالوه بر همه اینها‬ ‫استقالل او در محبوبیتش نقش پررنگی را ایفا م ی کند‪.‬‬ ‫این را در نظر بگی ریم که کیمیایی هیچ وقت فیلمسازی‬ ‫نبوده که ب��ا بودجه های بی ت المال فقط نگاتی��و حرام کند‪.‬‬ ‫فیلمس��ازی که همواره در بخش خصوصی فیلم س��اخته‬ ‫ل و همواره هم صاحب موضع بوده‬ ‫است‪ ،‬ان هم ب رای ‪ 50‬سا ‬ ‫است‪ .‬کیمیایی فیلمسازی اس��ت که با همین چی ز ها قابل‬ ‫احترام شده است‪ .‬کسی که یکی‪ ،‬دو سال قبل از انقالب در‬ ‫فیلم سفرسنگ ان اتفاق بزرگ را پی ش بینی کرد و تا امروز هم‬ ‫خاموش ننشسته ‪ ،‬نم ی تواند قابل احترام نباشد‪.‬‬ ‫س�وای اینک�ه اق�ای کیمیای�ی ی�ک س�ری‬ ‫مخاطب های ثابت و وف�ادار دارد که در هر حالتی‬ ‫پیگیر سینمای او هستند ‪ ،‬اما هنوز به نظر م ی رسد‬ ‫چی ز های بیش�تری هم وجود دارد که ش�خصیت‬ ‫اقای کیمیایی را به جز ب رای مخاطب های خاصش‪ ،‬‬ ‫برای روزنام ه نگار ها‪ ،‬مستندس�از ها و خیل ی های‬ ‫دیگر جذاب م ی کن�د‪ .‬چیزی که باعث م ی ش�ود‬ ‫هر قدر هم منتقدان از فیلمی ناراضی باش�ند باز‬ ‫همان منتقدان و همان مخاطبان منتظر کار بعدی‬ ‫کیمیایی باش�ند‪ ،‬به نظر ش�ما چ�ه ویژگی این‬ ‫وضعیت را ایجاد کرده است؟‬ ‫بخشی از این موضوع از مهم بودن خود کیمیایی‬ ‫ناشی م ی شود‪ .‬عالوه بر این‪ ،‬کیمیایی حتی در کارهایی که‬ ‫ممکن است من و شما ان را نپسندیم‪ ،‬باز چیزی دارد که خوب‬ ‫است‪ ،‬باز یک دیالوگ خوب‪ ،‬موسیقی خوب یا تیتراژ خوب‬ ‫دارد که ذهن را به خودش مشغول م ی کند‪.‬‬ ‫اما اینکه یک ع��ده مخاطب وفادار او باش��ند طبیعی‬ ‫است ‪ ،‬حتی من روزنامه نویس هم که یک ستون ب رای خودم‬ ‫دارم ممکن است ‪500‬نفر مخاطب خاص خودم را داشته باشم‬ ‫که با دیدن اسم من یادداشت مرا م ی خوانند‪.‬‬ ‫کیمیایی کسی اس��ت که حضورش اس��تمرار دارد و‬ ‫همواره هم صاحب موضع و صاحب حرف بوده اس��ت‪ .‬یک‬ ‫سری هم هستند که کش��ته و مرده کیمیایی هستند‪ .‬من‬ ‫جوان های بیس��ت ساله ای را م ی شناس��م که تمام کارهای‬ ‫کیمیایی را حفظ هستند‪ ،‬جس��د های شیشه ای با ان حجم‬ ‫را حفظ هستند ‪ ،‬اینها توفیقی اس��ت که حقیقتا خیل ی ها به‬ ‫ان رشک م ی ب رند‪.‬‬ ‫با همه اینها نم ی شود به راحتی منکر این موضوع‬ ‫شد که در چند س�ال اخیر کمتر ش�اهد یک کار‬ ‫واقعا درخش�ان از اقای کیمیای�ی بوده ایم ‪ ،‬این را‬ ‫برخی ناش�ی از تاثیر عمیق سانس�ور بر فضای‬ ‫فکری و البته کار های فیلمساز م ی دانند‪ ،‬شما چه‬ ‫فکر م ی کنند؟‬ ‫نگاهی به سینمای موج نو که هنوز تداوم دارد!‬ ‫سعید شاه حسینی‬ ‫مدرس سینما و استاد دانشگاه‬ ‫‪7‬‬ ‫چه بپذیریم سینمای ای ران در دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬و ادام ه‬ ‫ان در دهه شصت موج نویی را تجربه م ی کند و چه نپذیریم‬ ‫(که به نظر م ی رسد این بیش��تر دعوا بر سر نام گذاری یک‬ ‫پدیده در سینمای ای ران است)‪ ،‬سینمای ای ران شاهد پیدایش‬ ‫فیلمسازان و نه تفکر جریانسازی بوده که سال هاست فقط‬ ‫نام چند فیلمس��از را در ذهن ها مجس��م م ی س��ازد و نکته ‬ ‫افسوس اور این است که با گذشت زمان کمتر نامی بر انها‬ ‫افزوده شده است‪ .‬از دهه چهل تا امروز نیم قرن م ی گذرد اما‬ ‫ما همچنان منتظریم تا یکی از همان فیلمسازان مگر کاری‬ ‫بسازند تا رغبت داشته باشیم به سینما برویم‪.‬‬ ‫وزن فیلمس��ازانی ک��ه در دهه ‪ 40‬باتوجه به ش��رایط‬ ‫سینمای ای ران و رشد ان در ان دوران پدید امدند چقدر قابل‬ ‫مقایسه با پی دایش تک فیلمسازان امروز باتوجه به گذر زمان‬ ‫و شرایط امروزین است؟ این در حالی است که ‪ 50‬سال از ان‬ ‫زمان م ی گذرد‪ .‬پرسش��ی که باالخره باید روزی به تحقیق‬ ‫به ان پاسخ داده ش��ود (و نه با توصیفات شخصی منتقدان)‬ ‫این است که ایا بین گذر زمان و رشد کیفی سینمای ای ران‬ ‫همبستگی مثبتی وجود دارد؟‬ ‫دوران سپری شده نیم قرن گذش��ته در سینمای ای ران‬ ‫در اغاز با شرایطی مواجه اس��ت که هنوز بستر اجتماعی و‬ ‫مخاطب تحریک کننده ای ب رای تولد فیلمسازان توانمندی‬ ‫مانند به رام بیضای��ی‪ ،‬داریوش مهرجوی��ی‪ ،‬ناصر تقوایی‪،‬‬ ‫مس��عود کیمیایی‪ ،‬پروی��ز کیمیاوی‪ ،‬عل��ی حاتمی‪ ،‬هژیر‬ ‫داریوش‪ ،‬اب راهیم گلس��تان‪ ،‬فریدون گله و دیگران و پذیرش‬ ‫انها وجود ندارد‪ .‬ذائق ه تماشاگر حتی با اکران فراوان فیلم های‬ ‫خارجی هنوز بدوی اس��ت و به گواه تاریخ س��ینمای ای ران‬ ‫فروش فیلم ها به اس��تقبال عوام از سینمایی بستگی دارد‬ ‫که ان را به کنایه فیلمفارس��ی نامیدند‪ .‬زنده یاد هوش��نگ‬ ‫کاووسی‪ ،‬منتقد و تحصیلکرده س��ینما در این باره پیش از‬ ‫این سخن گفته است‪.‬‬ ‫اکنون مردم بسیار فیلم دیده اند‪ .‬فیلم های با قابلیت‬ ‫هم کم ندیده اند‪ .‬گذر زمان‪ ،‬تجربیات ده ها س��ال را به نسل‬ ‫امروز منتقل کرده است و ازمون و خطاهای بسیار انجام شده‪،‬‬ ‫تا جایی که امروز فیلمسازی و پخش ان به نسبت جمعیت و‬ ‫ارتباطات بی ن المللی و مقبولیت بیش از پیش سینمای ای ران‬ ‫میس ر تر شده اس��ت‪ .‬فوج فارغ التحصیالن مدارس کوچک‬ ‫و بزرگ داخل و خارج در کش��ور حضور دارند‪ .‬با این پیشینه‬ ‫پربی راه نیس��ت که انتظار پیدایش نسلی همانند کسانی را‬ ‫داش��ته باش��یم که فیلم های دایره مینا‪ ،‬قیصر‪ ،‬سوته دالن‪،‬‬ ‫بیتا‪ ،‬خش��ت و اینه‪ ،‬کندو‪ ،‬ارامش در حضور دیگران‪ ،‬کالغ‪،‬‬ ‫چریکه تارا‪ ،‬غریبه ومه را ساختند‪ .‬فراموش نکنیم که در دهه‬ ‫‪ 60‬تا ‪ 70‬اگر فیلمی در سینمای ای ران ساخته م ی شود که قابل‬ ‫اعتناس��ت پس از گذر دو دهه مربوط به همان فیلمسازان‬ ‫قدیم ی تر است‪« .‬شاید وقتی دیگر» و «باشو غریبه کوچک»‬ ‫از به رام بیضایی‪ ،‬اجاره نش��ی ن ها‪ ،‬هامون و بان��و از داریوش‬ ‫مهرجویی‪ ،‬ناخدا خورشید از ناصر تقوایی‪ .‬تعداد این فیلم ها‬ ‫نسبت به تع داد تولید و گذر زمان و افزایش جمعیت کشور ایا‬ ‫قابل قبول است؟ دهه ‪ 70‬باز داریوش مهرجویی اگر فیلمی‬ ‫ بسازد و پس از سال ها اگر بیضایی بتواند کاری دیگر از بین‬ ‫بسیار کارهای نساخته اش تولید کند‪.‬‬ ‫شاید نتوانیم بگوییم سینمای ای ران موج نویی داشته‬ ‫باشد اما دورانی داش��ته پر از فیلمسازان متفکر و متفاوت با‬ ‫امضای ش��خصی خود در پای هر اثر‪ .‬اکنون کدام فیلمساز‬ ‫چنین است و اگر هست (که هست) چند نفر در میان چند‬ ‫نفر و انها چند نفر بودند در میان چند نفر؟‬ ‫اکنون فیلمس��ازان اگر متفاوت باش��ند چشم امید به‬ ‫جشنواره های برون مرزی دارند اما چقدر م ی توان یقین داشت‬ ‫که فیلمس��ازان دهه هایی که نام بردی��م چنین دغدغه ای‬ ‫داشته باشند؟ ایا این تغییر در مخاطب هدف یعنی چرخش از‬ ‫مردم و فیلمسازی ب رای رشد انها به سوی داوران جشنواره ها‬ ‫موردی قابل توجه است؟‬ ‫س��ینمای ای ران زمانی مخاطب بسیار داخلی داشت و‬ ‫اکنون ندارد‪ .‬با اینکه اوضاع عوام گرای��ی به بدترین مفهوم‬ ‫ان اکنون چی��زی کمتر از نیم قرن گذش��ته ن��دارد‪ ،‬به رغم‬ ‫اینکه س��ینمای بدنه ای ران اکنون دس��ت بر همان چیزی‬ ‫نهاده که همان س��ال ها با سینمای فارس��ی برجسته شده‬ ‫بود‪ ،‬اما تشابهی بین این دو دوره به جهت میل به سینمای‬ ‫متفاوت به معنای ویژه ان دیده نم ی ش��ود‪ .‬فراموش نکنیم‬ ‫مراد س��ینمایی اس��ت که ب رای مردم فیلم م ی سازد و مردم‬ ‫ب رای دیدن ان پشت گیش��ه صف م ی کشند و در عین حال‬ ‫فیلمی متفاوت و عمیق م ی بینند‪ .‬فیلمی از فیلمسازی که‬ ‫بر بلندای قامت خویش ایستاده و شباهتی به دیگری ندارد‪.‬‬ ‫جالب اس��ت ما همچنان در ارزوی این هس��تیم که‬ ‫بشنویم‪ ،‬مهرجویی‪ ،‬بیضایی و تقوایی فیلمی دیگر بسازند‬ ‫تا شاید باز شاهد فیلمی باشیم که مثل هیچ فیلمی نیست‪.‬‬ ‫فیلمی که فقط موضوعی (معموال تلخ) نباشد که به اقتضای‬ ‫روز گفته م ی شود بلکه یک اثر هنری باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫حتما سانسور بسیار موثر بوده است‪ .‬همین است‬ ‫که م ی گویم منتقدی ک��ه نتواند ش��رایط کار را ببیند حتی‬ ‫نیم درصد نقدش هم قابل قبول نیست ‪ ،‬وقتی از یک اثر ادبی‬ ‫یزنیم موضوع فرق م ی کند اما در سینما تا زمانی که‬ ‫حرف م ‬ ‫فیلم نوش��ت به پرده و اکران برسد‪ ،‬دردسر های بسیار زیادی‬ ‫وجود دارد‪ .‬فکر م ی کنم که سه‪ ،‬چهار فیلم نوشت کیمیایی در‬ ‫چند سال اخیر رد شده است‪ .‬بعد به فیلمساز گفته اند که مثال‬ ‫شما بیا فالن کار را بساز‪ ،‬بدون توجه به اینکه االن فیلمساز‬ ‫ی و روحی است‪ ،‬م ی گویند ما ترجیح‬ ‫در چه وضعیت جس��م ‬ ‫م ی دهیم که فالن کار را بسازی‪ ،‬حتی چندین بار اسم کار را‬ ‫عوض م ی کنند ‪ ،‬این را که کیمیایی در چه شرایطی فیلم های‬ ‫اخیرش را س��اخته نباید از نظر دور داش��ت‪ .‬او درس��ت مثل‬ ‫جنگاوری است که بدون سالح به میدان نبرد رفته است‪ .‬این‬ ‫می زان از دالوری ان هم بدون سالح حقیقتا تحسی ن ب رانگیز‬ ‫است‪.‬‬ ‫طرحیکپرسش‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪73‬‬ ‫رویای زمستانی َ‬ ‫ کن‬ ‫نخل طال به ترکیه رفت‬ ‫دیدار‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سینمای ترکیه ب رای رس��یدن به دومین نخل طالی‬ ‫خود باید ‪ 22‬س��ال صبر م ی ک��رد‪ .‬پس از فیل��م «راه» به‬ ‫کارگردانی ییلماز گونی و شریف گورن‪ ،‬نوری بیلگه جیالن‬ ‫توانست با فیلم «خواب زمستانی» یکی از معتبرترین جوایز‬ ‫را از یکی از مشهورترین جش��نواره های سینمایی جهان به‬ ‫این کشور هدیه دهد‪ .‬هرچند بیلگه جیالن پیش از این هم‬ ‫در جشنواره کن‪ ،‬کارنامه ای کامال روشن و پرافتخار داشت‪.‬‬ ‫فیلم «دوردست» جیالن در کن ‪ 2002‬درخشید و موفق به‬ ‫دریافت جایزه ویژه هیات داوران گردید‪« .‬اقلیم ها» محصول‬ ‫‪ 2006‬در کن ان س��ال اثر موفقی بود و به جایزه فیپرش��ی‬ ‫رسید‪ .‬کن ‪ 2008‬نیز ب رای جیالن خوش یمن بود‪ .‬او با فیلم‬ ‫«سه میمون» به جایزه بهترین کارگردانی این جشنواره رسید‪.‬‬ ‫اما ماندگار ترین فیلم نوری بیلگه جیالن« روزی روزگاری در‬ ‫اناتولی» اس��ت‪ .‬فیلمی که جایگاه فکری و سینمایی این‬ ‫سینماگر ترک تبار را جهانی کرد‪ .‬روزی روزگاری در اناتولی‬ ‫در کن ‪ 2011‬به جایزه ویژه هیات داوران رسید‪.‬نخل طال در‬ ‫حالی به بیگله جیالن رس��ید که در این دوره جشنواره کن‬ ‫رقابت گس��ترده ای میان کارگردان برقرار ب��ود و کارگردانی‬ ‫چون «ژان لوک گ��دار»‪ ،‬ب��رادران «داردن»‪« ،‬مایک لی»‪،‬‬ ‫«کن لوچ» و«دیوید کراننبرگ» ب رای رس��یدن به این نخل‬ ‫تالش م ی کردند‪.‬‬ ‫نوری بیگله جیالن‬ ‫گروهی نوری بیگله جیالن را مهمترین اتفاق سینمای‬ ‫ترکیه م ی دانند‪ .‬کارگردانی که م ی تواند در کنار ییلماز گونی‬ ‫و عمر لطف��ی اکاد‪ ،‬برترین کارگردان های س��ینمای ترکیه‬ ‫لقب بگیرد‪ .‬جی�لان در س��ال ‪ ۱۹۵۹‬در اس��تانبول به دنیا‬ ‫امد‪ .‬او زندگی هنری خود را با عکاس��ی اغ��از کرد‪ .‬او پس از‬ ‫دریافت مدرک لیسانس مهندسی برق از دانشگاه بغازیچی‪،‬‬ ‫به دانش��گاه هنرهای زیبای معمار س��نان رفت و به مدت‬ ‫دو سال در رشته س��ینما تحصیل کرد‪ .‬او از عکاسی شروع‬ ‫کرد و به سینمای تجربی رسید‪ .‬س��بک او سبک ایستایی‬ ‫اس��ت بر مبنای نماهای بلند که همه به قاب نقاش��ی‪ -‬یا‬ ‫عکاسی؛ حرفه ای که دوست دارد و با ان شروع کرد‪ -‬بسیار‬ ‫نزدیک است‪ .‬ش��خصی ت های او ارام به نظر م ی رسند و در‬ ‫لحظه یا لحظاتی با پرس��ش های اصلی و اساس��ی درباره‬ ‫مفهوم زندگ ی ش��ان روبه رو م ی ش��وند‪ .‬جیالن فیلمسازی‬ ‫را از س��ال ‪ ۱۹۹۵‬با س��اخت فیلم کوتاه پیله اغاز کرد که در‬ ‫جش��نواره فیلم کن ‪ ۲۰۰۵‬به نمایش درامد‪ .‬سپس در سال‬ ‫‪ ،۱۹۹۸‬نخس��تین فیلم بلند خود را با نام قصبه کارگردانی‬ ‫کرد؛ فیلمی در مورد تقابل شهر و روس��تا یا به نوعی عقل‬ ‫و احس��اس در فیلم دوم یعنی «ابرهای م��اه می» هم این‬ ‫خط داستانی را داریم‪ .‬فیلمسازی شهری ب رای ساختن فیلم‬ ‫به روس��تای محل زندگی پدر و مادرش م ی رود و از انها نیز‬ ‫به عنوان بازیگر استفاده م ی کند‪ .‬فیلم سوم او «دور دست»‬ ‫که در سال ‪ 2002‬ساخته ش��د‪ ،‬نام این کارگردان ترک را وارد‬ ‫ی شاع رانه از تنهایی‪،‬‬ ‫فضای بی ن المللی کرد‪ ،‬دوردست فیلم ‬ ‫سرگش��تگی و نبود روابط عاطفی در دنیای معاصر ماست‪.‬‬ ‫فیلم «اقلیم ها» فیلم ی در مورد رازگونگی انس��ان است که‬ ‫م ی خواهد ثابت کند که از طبیعت هم پیچیده تر است‪ .‬این‬ ‫فیلم نوعی ارادت تمام قد جیالن به سبک انتونیونی است‪.‬‬ ‫فیلم بعدی «سه میمون» به افسان ه ژاپنی سه میمونی اشاره‬ ‫دارد که یکی از انها با دست های خود چشم هایش را گرفته‬ ‫است تا نبیند و دیگری گوش هایش را گرفته تا نشنود و اخری‪،‬‬ ‫دهانش را پوشانده تا صحبت نکند‪ .‬ظاه را هدف افسانه‪ ،‬عدم‬ ‫برخورد با پلیدی و شیطان است که به شکلی اشکار‪ ،‬مرتبط‬ ‫با سنت های فکری شرق دور اس��ت‪.‬فیلم ششم به عقیده‬ ‫بسیاری بهترین فیلم بیگله جیالن است‪« ،‬روزی روزگاری در‬ ‫اناتولی» نظ رات مساعد بسیاری از منتقدان بی ن المللی را به‬ ‫همراه داشت و توانست در کن همان سال‪ ،‬جایزه بزرگ این‬ ‫جشنواره را مشترکا با فیلم «پسری با دوچرخه» ب رادران داردن‬ ‫از ان خود کند‪ .‬روزی روزگاری اناتول��ی‪ ،‬به گروهی از مردان‬ ‫شامل ماموران دادگستری و پلیس‪ ،‬چند نفر از افراد محلی‪،‬‬ ‫یک پزش��ک و یک متهم به قتل به نام کنان م ی پردازد که‬ ‫در تپ ه های اناتولی در پی یافتن محل دفن جس��د مقتول‬ ‫هستند‪ .‬اما فیلم با کنار هم قرار دادن داستانک هایی‪ ،‬برهه ای‬ ‫از زندگی مردان گروه را روایت م ی کند که نتیجه اش بی زاری‬ ‫از خود و زندگی پی رامون اس��ت‪ .‬این فیلم از لحاظ تصویری‬ ‫بسیار چشم نواز است و با می زانس ن های دقیق و دیالوگ های‬ ‫حساب شده اش م ی تواند مخاطب را تحت تاثیر خود قرار دهد‬ ‫و به فکر فرو م ی برد‪ .‬باالخره نوری بیگله جیالن توانست با‬ ‫«خواب زمستانی» راهی که پله پله طی کرده بود را به نخل‬ ‫طال برساند‪.‬‬ ‫خواب زمستانی‬ ‫برنده جایزه نخل طال را کوئنتی��ن تارانتینو کارگردان‬ ‫و اوما تورم��ن بازیگر فیلم «داس��تان عامه پس��ند» اعالم‬ ‫کردند‪ .‬انها به مناسبت بیس��تمین سال موفقیت این فیلم‬ ‫در کن به این شهر ساحلی جنوب فرانسه سفر کرده بودند‪،‬‬ ‫انها ای��ن جایزه را به خواب زمس��تانی و ن��وری بیگله جان‬ ‫تقدیم کردند‪ .‬داس��تان این فیلم که تولید مش��ترک ترکیه‪،‬‬ ‫المان و فرانس��ه اس��ت‪ ،‬در دهکده ای دورافتاده در اناتولی‬ ‫روی م ی دهد و تا ح��د زیادی از بحث ه��ای طوالنی اهالی‬ ‫ده درباره مس��ائلی مانند گناه و وجدان تشکیل شده است‪.‬‬ ‫خواب زمس��تانی‪ ،‬فیلمی طوالنی و بیش از س��ه س��اعت‬ ‫اس��ت و داس��تان خانواده ای را بازگو م ی کند ک��ه هتلی در‬ ‫تپ ه های برفی ترکیه را اداره م ی کنند‪ .‬فیلم همچنین روابط‬ ‫انان با مس��تاجران روستای ی شان را نش��ان م ی دهد‪ .‬برخی‬ ‫معتقدند اشاره این فیلم به سیاست های رجب طیب اردوغان‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر ترکیه و سرکوب سال گذشته معترضان در پارک‬ ‫گزی استانبول است‪ ،‬هرچند تهی ه کننده ان ه ر گونه شباهت‬ ‫بین این فیلم و چهره های واقعی را رد م ی کند‪.‬‬ ‫«نوری بیلگه جیالن» جایزه نخل طال را به کارگران‬ ‫معدنچی «سوما» و جوانانی که جانشان را در اعتراضات از‬ ‫دست دادند‪ ،‬تقدیم کرد‪ .‬این کارگردان در گفت و گویی که‬ ‫بالفاصله پس از دریافت نخل طالی کن ش��صت و هفتم‬ ‫انجام داد درباره این فیلم گفت‪« :‬نقطه شروع ایده ساخت‬ ‫فیلم «خواب زمس��تانی» چند داس��تان کوتاه اثر «انتون‬ ‫چخوف» بود ولی تا فیلم به نقطه پایان رسید خیلی چیز ها‬ ‫تغییر کرد و اضافه ش��د‪ .‬به هر حال همواره در اثارم از این‬ ‫نویسنده روس��ی ایده گرفته ام و در اخرین فیلمم نیز خیلی‬ ‫تحت تاثیر اثار او بودم‪ .‬همواره عاشق ساخت فیلم هایی با‬ ‫مضمون زندگی هستم‪ .‬اثار چخوف از نظر من چنین ویژگی‬ ‫دارد‪ ،‬شاید او به من اموخته باشد که چگونه زندگی کنم‪».‬‬ ‫او وضعیت کنونی س��ینمای ترکیه را ب��د نمی داند و عنوان‬ ‫می کند‪« :‬هم اکنون طیف وس��یعی از فیلمسازان مشغول‬ ‫ساخت فیلم های متفاوتی هستند و کارگردانان جوان بسیار‬ ‫خوبی هم هستند و به نسل بعدی کارگردانان ترکیه ای نیز‬ ‫بسیار خوشبینم‪ .‬زمان در کشور ترکیه در حال تغییر است ‪،‬‬ ‫زمانی که من کار سینما را شروع کردم دیالوگ های طبیعی‬ ‫وجود نداش��ت و هدف من ایجاد این دیالوگ های طبیعی‬ ‫بود‪ .‬نویس��ندگانی چون داستایوفس��کی و همچنین زبانی‬ ‫خاص برای فیلم هایم را ترجیح می دهم‪ ،‬بنابراین شجاعت‬ ‫اس��تفاده از دیالوگ های ادبی ت��ر را دارم‪ ،‬به رغم اینکه این‬ ‫دیالوگ ها ریس��ک دارند و از موفقیت انها مطمئن نیستم‪.‬‬ ‫با فیلم «خواب زمستانی» در جس��ت وجوی دیالوگ های‬ ‫بیش��تری بودم و می خواس��تم توانایی خود را در این زمینه‬ ‫بس��نجم‪ ».‬نوری بیگله جیالن خودش انتظار این توجه را‬ ‫به فیلمش نداش��ت‪،‬چراکه زمان ‪ 196‬دقیقه ای ان را یک‬ ‫چالش می داند‪.‬‬ ‫بورخس علیه بورخس‬ ‫کتابی برای شناختن بیشتر یک نویسنده‬ ‫کتاب «بورخس علیه بورخس» که به تازگی منتشر ش��ده دربرگیرنده روایت هایی‬ ‫منسجم از خورخه لوئیس بورخس‪ ،‬نویسنده ارژانتینی است که چندان به داستان کوتاه‬ ‫شباهت ندارد‪.‬کتاب «بورخس علیه بورخس» شامل نوش��ته هایی است از این نویسنده‬ ‫که به نظر م ی رس��د او انها را طی چند سال نوشته‪ ،‬س��پس مرور کرده و سعی در تدوین‬ ‫موضوع ی شان داشته اس��ت‪ .‬کتاب «بورخس علیه بورخس» به کار خوانندگانی م ی اید‬ ‫که م ی خواهند با این نویسنده بیشتر اش��نا شوند و البته جهان داس��تانی او را به خوبی‬ ‫م ی شناسند‪ .‬بورخس‪ ،‬نویسنده و شاعر برجس��ته ارژانتینی از چهره های درخشان ادبیات‬ ‫قرن بیستم است که سالیان دراز مورد توجه محافل ادبی ای ران و عالقه مندان ادبیات بوده‬ ‫و درباره او و اثارش سخن بسیار گفته اند‪ .‬وی انسانی است با حاالت و دنیاهای گوناگون‪.‬‬ ‫شخصیتی بارز در ادبیات امروز اسپانیای ی زبان که با تاثیر از فرهنگ ژرمنی و نیروی خالق‬ ‫تخیل خویش‪ ،‬جهان تازه ای در اثارش خلق کرده است‪ .‬شعر انگلستان‪ ،‬اثار فرانتس کافکا‪،‬‬ ‫ی انگلستان و نروژ در اثار او نمود بارزی دارند‪ .‬کتاب «بورخس علیه بورخس»‬ ‫اساطیر قدیم ‬ ‫نوشته خورخه لوئیس بورخ س ‪ ،‬ترجمه فرامرز خردمند با ش��مارگان هزار نسخه از سوی‬ ‫انتشارات کتابس رای تندیس منتشر شده است‪.‬‬ ‫اه با شین‬ ‫چاپ دوم رمان «اه با شین» نوشته محمدکاظم مزینانی به زودی از سوی انتشارات‬ ‫سوره مهر منتشر می شود‪ .‬چاپ نخست رمان «اه با شین» اواخر سال گذشته با شمارگان‬ ‫دوهزار و ‪ ۵۰۰‬نسخه و بهای ‪ ۱۲‬هزار و ‪ ۹۰۰‬تومان منتشر شد‪ .‬این اثر اول اردیبهشت امسال‬ ‫(‪ )۱۳۹۳‬در حوزه هنری رونمایی شد‪« .‬اه با شین» روایت کننده فعالیت یک مبارز انقالبی‬ ‫چپ با فضای فکری کمونیستی است که از دهه ‪ ۲۰‬شمسی و از بدو تولد شخصیت اصلی‬ ‫داستان اغاز م ی شود و تا سال ‪ ۹۰‬ادامه دارد‪.‬‬ ‫نویسنده در این رمان به نوعی به تناقضات و تفاوت های نسلی بین شخصیت اصلی‬ ‫و فرزندش اشاره دارد‪ .‬این رمان در شش فصل تدوین شده که عناوین ان به ترتیب عبارتند‬ ‫از‪ :‬ان هایی‪ ،‬سال سن‪ ،‬باغ های ب ی سیرت‪ ،‬کلت و کتلت‪ ،‬از افالک تا کراک و این های ی ها‪.‬‬ ‫«اه با شین» دومین مجلد از س��ه گانه مزینانی درباره انقالب اسالمی است که به گفته‬ ‫نویسنده ب رای تالیف ان بیش از دو و نیم سال زمان صرف شده است‪.‬‬ ‫مزینانی پیش از این در مورد این رمان گفته بود که فضای کاری ان ربطی به رمان‬ ‫«شاه ب ی شین» ندارد‪ ،‬در عین حال دومین مجلد از تریلوژی وی در مورد انقالب اسالمی‬ ‫است‪.‬‬ ‫جایزه امیرحسین فردی‬ ‫می رسد به ‪...‬‬ ‫ابتکار در جشنواره ادبیات داستانی انقالب‬ ‫مرحوم امی ر حسین فردی به عنوان یک نویسنده معلم‬ ‫یادگار بسیار دارد‪ .‬او که بسیاری «پدر ادبیات داستانی» انقالب‬ ‫م ی خوانندش در قالب ش��اگردانش‪ ،‬اث��ارش و بنیاد هایی که‬ ‫تاسیس کرده‪ ،‬ادامه م ی یابد‪ ،‬یکی از ان چیزها که باید ب ی شک‬ ‫یادگار امیرحسین فردی دانست «جش��نواره ادبیات داستانی‬ ‫انقالب» است‪ .‬امیرحس��ین فردی در مورد علت شکل گیری‬ ‫چنین جش��نواره ای گفته بود‪« :‬زمانی ک��ه در دهه چهل به‬ ‫فضای ادبیات سیاس��ی وارد ش��دم‪ ،‬م ی دیدم که کشورهای‬ ‫دیگری که در این حوزه صاحب انقالب بوده اند فعالیت خوبی‬ ‫در زمینه ادبیات داشته اند و به وسیله ادبیات شان انقالب شان‬ ‫را به جهانیان معرفی کرده و م ی شناس��انند‪ .‬ولی ما در طول‬ ‫این سه دهه کوتاهی کردیم‪ .‬ما نویسندگانی همچون جالل‬ ‫ال احمد نداشتیم که بعد از انقالب نویسنده جوان ما بخواهد‬ ‫از او الگو بگیرد‪ .‬تا اینکه از چند س��ال پیش احساس وظیفه‬ ‫کردیم که باید در زمینه ادبیات انقالب کاری صورت گیرد و این‬ ‫بود که جشنواره داستان انقالب را البته خیلی دیر راه انداختیم‪.‬‬ ‫جشنواره داستان انقالب باعث شد که نویسندگان جوان ما بعد‬ ‫از مدت ها خودشان را باور کنند و در مورد انقالب داستان و رمان‬ ‫بنویسند‪ .‬جشنواره داستان انقالب سفارشی نیست‪ .‬ما هر سال‬ ‫به چاپ دوم رسید‬ ‫تنها یک فراخوان م ی دهیم و هیچ دایره بسته ای ب رای هیچ‬ ‫کس وجود ندارد‪ .‬همه نویسندگان م ی توانند اثارشان را ارسال‬ ‫کنند‪ .‬هیچ نهادی در راه اندازی این جشنواره نقش نداشت که‬ ‫بخواهد پیش قدم ش��ود‪ ،‬بلکه وظیفه ای بود که من احساس‬ ‫کردم‪ ».‬امیرحسین فردی پنج دوره این جشنواره را برگزار کرد‪،‬‬ ‫در سال ششم جای خالی او حس م ی شد‪.‬حال که بیش از یک‬ ‫سال از درگذشت فردی م ی گذرد‪ ،‬قرار است که یک اتفاق تازه‬ ‫در جشنواره ادبیات داس��تانی رخ دهد‪ ،‬تندیس هفتمین دوره‬ ‫جشنواره داس��تان انقالب به گونه ای ط راحی م ی شود که نام‬ ‫امیرحسین فردی نیز در ان حک شده باشد و ب رای ادای دین‬ ‫به مردی که در زمینه ادبیات داستانی انقالب سال ها زحمت‬ ‫کشید و حاال در میان ما نیست‪ ،‬جش��نواره داستان انقالب از‬ ‫این پس جایزه اش را با نام امیرحسین فردی به برگزیدگان اهدا‬ ‫م ی کند‪ .‬علی قربانی‪ ،‬مدیر مرکز محافل و جشنواره های حوزه‬ ‫هنری درباره هفتمین دوره جشنواره داستان انقالب در این باره‬ ‫گفت‪« :‬باتوجه به اینکه مرحوم امیرحس��ین فردی دبیر پنج‬ ‫دوره این جشنواره و از ط راحان اولیه ان و معلم دلسوز داستان‬ ‫و ادبیات انقالب اسالمی بوده است‪ ،‬تصمیم گرفته شد از این‬ ‫پس این جش��نواره با نام جایزه امیرحسین فردی برگزار شود‪.‬‬ ‫البته جشنواره داس��تان انقالب تغییر نام و روش نداده است‪،‬‬ ‫بلکه با پس��وند (جایزه امیرحس��ین فردی) و ب رای ادای دین‬ ‫به این نویسنده ش��هیر انقالب برگزار م ی شود‪ .‬بر این اساس‬ ‫فراخوان عمومی جشنواره مانند سال های گذشته اعالم شده‬ ‫و به برگزیدگان جوایزی اهدا م ی ش��ود‪ ».‬همچنین قرار است‬ ‫که انتشارات س��وره مهر تمام اثار برگزیده دوره های پیشین‬ ‫جشنواره داستان انقالب که تا به حال به چاپ نرسیده اند را تا‬ ‫پیش از برگزاری هفتمین دوره جشنواره منتشر کند‪ .‬هفتمین‬ ‫جشنواره داستان انقالب در چهار بخش رمان بزرگسال‪ ،‬رمان‬ ‫نوجوان‪ ،‬داستان کوتاه بزرگسال و داستان کوتاه نوجوان برگزار‬ ‫م ی شود‪ .‬زمان ارس��ال اثار ب رای این جشنواره حداکثر تا تاریخ‬ ‫اول ابان ماه ‪ ۱۳۹۳‬در نظر گرفته ش��ده و مراس��م اختتامیه و‬ ‫معرفی برگزیدگان نیز سوم بهمن ماه برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫دیدار‬ ‫گزارش ویژه‬ ‫‪A14‬‬ ‫و تجارت‬ ‫در اسیا‬ ‫صحنه جرم‬ ‫عمومی و‬ ‫اشپیگل‬ ‫از چه کسی‬ ‫تشکر‬ ‫کنیم‪ ،‬تیتر‬ ‫طعنه امیز‬ ‫لوپوئن‬ ‫‪75‬‬ ‫یک دنیا ارزو‬ ‫یک ایران حمایت ‬ ‫ی که م ی خواهیم با ان احساس‬ ‫ی که از ان انتظار داریم‪ ،‬تیم ‬ ‫این تیم ماست‪ ،‬تیم ملی ای ران‪ .‬تیمی که ب رای ارزوهای ما‪ ،‬تیم ‬ ‫ی که دوست داریم بدرخشد‪ ،‬ولی س��طح ارزویمان را باید با واقعی ت ها هماهنگ کنیم‪ .‬نم ی توانیم این واقعیت را‬ ‫غرور کنیم‪ ،‬تیم ‬ ‫در نظر نگیریم که در گروهی سخت و سنگین قرار داریم‪ ،‬گروهی که در ان ارژانتین‪ ،‬یکی از مدعیان جام حضور دارد‪ ،‬گروهی که‬ ‫در ان نیجریه قویترین تیم قاره افریقا حضور دارد و باالخره تیم بوسنی‪ ،‬شگفت ی ساز قاره اروپا‪ .‬نمایندگان چهار قاره به جنگ هم‬ ‫م ی روند‪ .‬ایا ما شانس صعود داریم؟ شاید ب رای این ماموریت در قلب امازون همین کافی باشد که بازیکنان با تمام وجود بجنگند‪،‬‬ ‫نتیجه هر چه شد‪ ،‬خوب است‪.‬‬ ‫چهره ها‬ ‫اش��کان دژاگه امی��د اول‬ ‫ایران در جام جهانی است؛‬ ‫بازیکن��ی ک��ه در رده های‬ ‫سنی پایین در تیم ملی المان‬ ‫با مس��وت اوزیل و بواتنگ‬ ‫همبازی بود و امسال هم در‬ ‫لیگ برتر انگلستان سال موفقی داشت‪.‬‬ ‫ج��واد نکون��ام یک��ی از‬ ‫باتجربه ترین بازیکنان ما در‬ ‫جام جهانی است‪ ،‬بازیکنی با‬ ‫‪ 139‬بازی ملی ک��ه باید از‬ ‫تجربه سال ها بازی در اللیگا‬ ‫و بازی اش مقابل مسی برای‬ ‫کمک به تیم ملی استفاده کنیم‪.‬‬ ‫اندرانی��ک تیموری��ان اگر‬ ‫در اوج باش��د‪ ،‬همان چیزی‬ ‫اس��ت که در میان��ه میدان‬ ‫الزم داریم؛ بازیکنی دونده‬ ‫و جنگنده که در لحظه های‬ ‫خ��اص خالقیت ه��م دارد‪،‬‬ ‫تیموریان را می توان موتور تیم ایران نامید‪.‬‬ ‫رض��ا قوچان ن��ژاد را بای��د‬ ‫ب��ا گل کره جنوب��ی ب��ه یاد‬ ‫اورد‪ ،‬یک صحنه‪ ،‬یک نفود‬ ‫و ی��ک گل‪ ،‬قوچان ن��ژاد در‬ ‫جا م جهانی ه��م باید همین‬ ‫باشد‪ ،‬شاید شانس گلزنی ما‬ ‫در جام جهانی همین تک صحنه ها و تک ضربه ها باشد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫همه مردان کیروش‬ ‫بازیکن‬ ‫پست‬ ‫باشگاه‬ ‫رحمان احمدی‬ ‫علیرضا حقیقی‬ ‫دانیل داوری‬ ‫مهرداد بی ت اشور‬ ‫هاشم بی ک زاده‬ ‫پژمان منتظری‬ ‫سیدجالل حسینی‬ ‫امیرحسین صادقی‬ ‫احمد ال نعمه‬ ‫مهرداد پوالدی‬ ‫حسین ماهینی‬ ‫خسرو حیدری‬ ‫اندرانیک تیموریان‬ ‫جواد نکونام‬ ‫قاسم حدادی فر‬ ‫رضا حقیقی‬ ‫بختیار رحمانی‬ ‫احسان حاج صفی‬ ‫اشکان دژاگه‬ ‫مسعود شجاعی‬ ‫رضا قوچان نژاد‬ ‫علیرضا جهانبخش‬ ‫کریم انصاری فرد‬ ‫دروازه بان‬ ‫دروازه بان‬ ‫دروازه بان‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫مدافع‬ ‫هافبک‬ ‫هافبک‬ ‫هافبک‬ ‫هافبک‬ ‫هافبک‬ ‫هافبک‬ ‫مهاجم‬ ‫مهاجم‬ ‫مهاجم‬ ‫مهاجم‬ ‫مهاجم‬ ‫سپاهان‬ ‫کوهیوا‬ ‫گراس هاپرز‬ ‫وایت کپس‬ ‫استقالل‬ ‫ام صالل‬ ‫پرسپولیس‬ ‫استقالل‬ ‫نفت‬ ‫پرسپولیس‬ ‫پرسپولیس‬ ‫استقالل‬ ‫استقالل‬ ‫الکویت‬ ‫ذوب اهن‬ ‫پرسپولیس‬ ‫فوالد‬ ‫سپاهان‬ ‫فوالم‬ ‫الس پالماس‬ ‫چالتون‬ ‫نایمخن‬ ‫تراکتور‬ ‫بازی ملی گل ملی‬ ‫‪10‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪17‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪84‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪19‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪48‬‬ ‫‪78‬‬ ‫‪139‬‬ ‫‪16‬‬ ‫‪7‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪61‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪49‬‬ ‫‪13‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪41‬‬ ‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪6‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‬‫‬‫‬‫‪8‬‬ ‫‪37‬‬ ‫‬‫‬‫‬‫‪2‬‬ ‫‪4‬‬ ‫‪5‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪9‬‬ ‫کارلوس ک�ی روش اصل‬ ‫انتخ�اب را ب�ر دو فاکت�ور‬ ‫گذاش�ت؛ یک�ی ک�م کردن‬ ‫حاش�یه و دیگ�ری نزدیکی‬ ‫نف�رات ب�ه ایده ال ه�ای‬ ‫تاکتیکی که در ذهن داشت‪.‬‬ ‫او در مقاب�ل تم�ام فش�ارها‬ ‫مقاومت ک�رد و از کنار تمام‬ ‫نام های�ی که نم ی خواس�ت‬ ‫عب�ور ک�رد‪ ،‬ب�رای همین در‬ ‫لیست او جایی برای رحمتی‪،‬‬ ‫عقیلی و جب�اری که برخالف‬ ‫اصول�ش رفتار کردن�د نبود‪.‬‬ ‫همچنین کریمی‪ ،‬صادقیان‬ ‫و خلعتب�ری ه�م در پ�ازل‬ ‫تاکتیک�ی اش نم ی گنجی�د‬ ‫تا مجموع�ه ای را ب�ه برزیل‬ ‫ببرد که وج�ه فیزیکی ان بر‬ ‫س�ایر وج�وه ان م ی چربید‪.‬‬ ‫او اس�اس انتخاب�ش را ب�ر‬ ‫مردانی گذاشت که در مرحله‬ ‫مقدمات�ی ه�م همراه�ش‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫ای�ن یک�ی از مع�دود تی م ه�ای‬ ‫جام جهانی است که م ربی ان از بازیکنانش‬ ‫و از تمام بازیکنانش مش�هور تر است‪ .‬به‬ ‫هیچ وجه این اغراق نیس�ت که کارلوس‬ ‫ک�ی روش را س�تاره تی م مل�ی ای�ران در‬ ‫جام جهان�ی بدانیم‪ ،‬ک�ی روش برای انکه‬ ‫روح خ�ود را به تی�م انتقال ده�د‪ ،‬اردوهای‬ ‫بلند مدتی را در افریق�ای جنوبی و اتریش‬ ‫برگزار کرد‪ ،‬اردوهایی که هدف ان بیش از‬ ‫هرچیز باالبردن توان بدنی تیم بود‪.‬‬ ‫ترکیب احتمالی و تاکتیک‬ ‫قوچان نژاد‬ ‫حیدری‬ ‫منتظری‬ ‫شجاعی‬ ‫دژاگه‬ ‫نکونام‬ ‫تیموریان‬ ‫حسینی‬ ‫صادقی‬ ‫پوالدی‬ ‫داوری‬ ‫انچه مشخص است‪ ،‬تیم ملی ایران‬ ‫در جام جهانی با یک استراتژی دفاعی به‬ ‫میدان م ی رود‪ ،‬در این استراتژی قرار است‬ ‫با تمرکز بیشتر در میانه میدان‪ ،‬فضا ها را‬ ‫از حریفان بگیریم‪ .‬تیم ملی قرار است به‬ ‫سبکی به میدان برود که در روزهای جدید‬ ‫به فوتبال اتوبوسی مشهور است؛ در این‬ ‫اتوبوس دو بازیکن نقش بس�یار کلیدی‬ ‫دارند‪ ،‬اشکان دژاگه و تیموریان که با حضور‬ ‫در میانه می�دان جنگندگ�ی و دوندگی را‬ ‫بیش�تر از خالقیت به کار م ی گیرند‪ .‬برای‬ ‫حمله هم یک بازی مس�تقیم و رس�اندن‬ ‫حداقل ضرب برای رسیدن به دروازه حریف‬ ‫در دستورکار است‪.‬‬ ‫ورزشگاه‬ ‫مشخصات تیم‬ ‫شهرکوریتیبادرجنوبشرقی‬ ‫برزیل واقع است ‪ .‬از سطح دریا‪908‬‬ ‫مترارتفاعدارد‪.‬کوریتیباهمچنینبه‬ ‫عنوان پایتخت سر س�بزی برزیل‬ ‫هم ش�ناخته م ی ش�ود ‪ .‬این شهر‬ ‫همچنین یکی از میزبان های جام‬ ‫جهانی ‪ ۱۹۵۰‬برزیل ه�م بود‪.‬ایران‬ ‫درورزشگاهبایکسادابازیمیکند‪.‬‬ ‫عقاب ها ب�ا رویای ی�ک پرواز‬ ‫بلندبهبرزیلم ی ایند‪.‬استفانکشی‬ ‫س�رمربی این تیم که به یک مربی‬ ‫متعهد مشهور است تیمی ساخته‬ ‫است که بیشتر از انکه به ستاره ها‬ ‫متکی باش�د به ب�ازی تیمی تکیه‬ ‫دارد‪ .‬در تیم نیجریه یک دروازه بان‬ ‫اس�تثنایی به نام وینس�نت انیاما‬ ‫گل خوردن را س�خت م ی کن�د‪ .‬در‬ ‫خط میانی ج�ان اوب ی میکل چهره‬ ‫ش�اخصی اس�ت و در خ�ط حمله‬ ‫هم ویکتور م�وزس امی�د نیجریه‬ ‫محسوبم ی شود‪.‬‬ ‫روز بازی‪31 :‬خرداد‬ ‫ارژانتین‬ ‫مشخصات تیم‬ ‫از س�ال ‪ 1986‬تی�م مل�ی‬ ‫ارژانتی�ن در حس�رت قهرمان�ی‬ ‫اس�ت‪ .‬انها اکنون بهترین نس�ل‬ ‫پس از مارادونا را در اختیار دارند که‬ ‫با حضور مسی‪ ،‬دی ماریا‪ ،‬هیگواین‬ ‫و اگرو یک خط حمله ویران کننده‬ ‫را به مصاف حریفان م ی فرس�تند‪.‬‬ ‫هرچند ک�ه تیم مل�ی ارژانتین در‬ ‫قس�مت دفاعی به ان�دازه بخش‬ ‫هجومی خود قدرتمند نیست اما از‬ ‫ه م اکنون این تیم را باید از مدعیان‬ ‫اصلی جام جهانی‪ 2014‬دانست‪.‬‬ ‫ایا سابه یا میتواند قهرمانی سوم‬ ‫را کسب کند؟‬ ‫بوسنی و هرزگوین‬ ‫مشخصات تیم‬ ‫ورزشگاه‬ ‫ورزشگاه‬ ‫بلو هوریزونته ب�ه معنی«افق‬ ‫زیبا»سومین شهر بزرگ در کشور‬ ‫برزیل است‪ .‬بلوهوریزنته با داشتن‬ ‫مناطقسرسبز‪،‬ب رنامهریزیشهری‬ ‫دقیق و تنوع فعالیت های فرهنگی‬ ‫و عجایب طبیعی از کیفیت باالی‬ ‫زندگی برخوردار اس�ت‪ .‬استادیوم‬ ‫شهر مینی رائو نام دارد‪.‬‬ ‫روز بازی‪ 4 :‬تیر‬ ‫سومینشهرپرجمعیتبرزیل‬ ‫شهرسالوادر با جمعیتی نزدیک به‬ ‫‪ 3‬میلیوننفراست‪.‬مرکزایالتباهیا‬ ‫و یکی از شادترین شهرهای برزیل‪،‬‬ ‫سالوادر است‪ .‬ب ه خاطر تعداد باالی‬ ‫جش�ن های خیابانی و کارناوال ها‬ ‫لقب شادترین ش�هر را به سالوادر‬ ‫در برزیل دادهاند‪.‬ورزشگاه فونته نوا‬ ‫می زبانای ران است‪.‬‬ ‫ساعت بازی‪20:30 :‬‬ ‫ستاره‬ ‫لیون�ل مس�ی نی�از ب�ه هیچ‬ ‫معرف�ی ندارد‪،‬س�تاره ای ک�ه در‬ ‫این س�ال ها ب�ه تم�ام افتخارات‬ ‫ممکن ‪،‬چه از نظر فردی و چه از نظر‬ ‫تیمی رسیده است ‪ .‬مسی که بدون‬ ‫ش�ک یکی از بزرگتری�ن بازیکنان‬ ‫تاریخ فوتبال جهان اس�ت و از هم‬ ‫اکنون می توان نب�وغ او را جاودانه‬ ‫دانس�ت‪ ،‬ب�رای انکه کلکس�یون‬ ‫افتخاراتش کامل شود ؛تنها به یک‬ ‫جام نی�از دارد‪.‬او اگر جام جهانی را‬ ‫به دس�ت اورد ؛دهان ان منتقدانی‬ ‫که دایره موفقیت های او را محدود‬ ‫به بارسا می دانند را خواهد بست‪.‬‬ ‫ساعت بازی‪20:30 :‬‬ ‫ستاره‬ ‫در ن�وک خ�ط حمل�ه تی�م‬ ‫منچس�تر س�یتی بازیکنی بازی‬ ‫میکرد که پیش از ان او را در تیم‬ ‫وولفسبورگ دیده بودیم‪،‬مهاجمی‬ ‫قد بلند که خیلی زود خرید بزرگی‬ ‫چ�ون نگ�ردو را نیمکت نش�ین‬ ‫کرد تا تبدیل به یک�ی از بهترین‬ ‫مهاجمان لیگ برتر شود‪ .‬ادین ژکو‬ ‫را باید یکی از کامل ترین مهاجمان‬ ‫حا ل حاضر فوتبال جهان دانست‪،‬‬ ‫مهاجمی که زمین و اسمان برای‬ ‫او فرقی نمیکند و همین طور که‬ ‫خوب س�ر میزند‪ ،‬روی زمین هم‬ ‫راحت دریبل می زند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫بوسنی را شگفتی قاره اروپا در‬ ‫مرحله مقدمات�ی م ی دانند‪ .‬تیمی‬ ‫که با نس�ل دوم مهاج�ران جنگ‬ ‫و یک مرب�ی بومی و نام اش�نا به‬ ‫نام سافت سوس�یچ توانست به‬ ‫عن�وان یک�ی از اولین تی�م ها به‬ ‫ج�ام جهانی برس�د‪ .‬بوس�نی با‬ ‫ژکو‪،‬ایبیس�وویچ‪،‬پیانیچ و‪ ...‬در‬ ‫خ�ط حمله ی�ک تیم وحش�تناک‬ ‫است ‪ .‬بوسنی در درون دروازه هم‬ ‫یک دروازه بان بزرگ به نام اسمیر‬ ‫بگوویچ دارد‪.‬انها م�ی خواهند در‬ ‫اولین حضور کاری بزرگ بکنند و از‬ ‫گروه صعود کنند‪.‬‬ ‫ستاره‬ ‫جان اوبی میکل سال هاست‬ ‫که برای تیم چلسی انگلستان به‬ ‫میدان می رود‪،‬این هافبک دفاعی‬ ‫که با ق�درت بدنی خود م�یتواند‬ ‫میانه میدان را در اختی�ار بگیرد و‬ ‫با خالقی�ت گهگاه خ�ود حمالت‬ ‫تیم�ش را س�اماندهی کند‪.‬اوبی‬ ‫میکل در ای�ن فص�ل رقابت های‬ ‫لیگ برتر بیش�تر نیمکت نشین‬ ‫بود اما هر بار که بازی کرد نش�ان‬ ‫داد ک�ه هنوز ه�م به عن�وان یک‬ ‫هافبک تدافعی از بهترینهاست‬ ‫‪ .‬اوبی میکل خیلی گل زن نش�ان‬ ‫نمی دهد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫نیجریه‬ ‫روز بازی‪26 :‬خرداد‬ ‫ساعت بازی‪23:30 :‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫رادیو ‪7‬‬ ‫ضبط سری جدید اغاز شد‬ ‫خیل ی ها هستند که رادیو هفت را م ی شناسند‪ ،‬انهایی‬ ‫که نم ی شناس��ند البد تعجب م ی کنند ک��ه چگونه ممکن‬ ‫اس��ت که نام یک برنامه تلویزیونی‪ « ،‬رادیو ‪ »7‬باشد! اما در‬ ‫شبکه اموزش کاری به نام رادیو ‪ 7‬مش��تریان ثابت خودش‬ ‫را دارد‪ ،‬ب رنامه ای که با هدفی خاص روی انتن م ی رود‪ .‬رادیو‪7‬‬ ‫نام یک ب رنامه تلویزیونی ادبی‪ ،‬هنری و موس��یقی محور به‬ ‫تهی ه کنندگی منصور ضابطیان و محمد صوفی است که با‬ ‫هدف ارامش بخشی‪ ،‬هر شب از شبکه اموزش سیما پخش‬ ‫م ی شد‪ .‬برنامه ای که در طول چهار سال‪ ،‬ارام ارام مخاطبان‬ ‫پرشماری را پای شبکه اموزش نش��انده و شب های ارامی را‬ ‫ب رای انها رقم م ی زند‪ .‬ب رای ایجاد لحظاتی ارام‪ ،‬در این ب رنامه‬ ‫بخش های گوناگونی مانند پخش موسیقی ارام‪ ،‬قصه خوانی‪،‬‬ ‫گفت وگو دربارۀ موضوعات مرتبط با ارامش‪ ،‬حافظ خوانی و‬ ‫معرفی کتاب در نظر گرفته شده‪ .‬عالوه بر این هر شب یک‬ ‫مجری متفاوت ب رنامه را اجرا م ی کن��د که از عوامل جذابیت‬ ‫ان است‪ .‬منصور ضابطیان‪ ،‬احس��ان کرمی‪ ،‬رشید کاکاوند‪،‬‬ ‫میالد اس�لا مزاده‪ ،‬محمد س��لوکی و‪ ...‬از افرادی هستند که‬ ‫اجرای این برنامه را بر عهده داش��ته اند‪ .‬بخش قصه خوانی‬ ‫«‪ »90‬فرهنگی‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫برنام ه ای در شبکه ‪2‬‬ ‫معاون سیمای سازمان صداوسیمای جمهوری اسالمی‬ ‫در دیدار با روسای سازمان فرهنگی ‪ -‬هنری شهرداری ته ران‬ ‫از تولید برنامه «‪ »90‬فرهنگی در ش��بکه دو خبر داد و اعالم‬ ‫کرد این سازمان هم م ی تواند در ساخت ب رنامه مشارکت داشته‬ ‫باشد‪ .‬علی دارابی‪ ،‬معاون سازمان صداوسیما در جلسه شورای‬ ‫معاونان و مدی ران سازمان فرهنگی ‪ -‬هنری شهرداری ته ران‬ ‫با تاکید بر اینکه ته ران پایتخت و نمادی از جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران است‪ ،‬گفت‪« :‬سازمان فرهنگی ‪ -‬هنری شهرداری ته ران‬ ‫باید در فعالی ت های خود نگاه بی ن المللی داشته و ب رای ارتقای‬ ‫جایگاه فرهنگی نظام جمهوری اسالمی نزد سایر ملل تالش‬ ‫کند که در این میان‪ ،‬حضور وزارت امورخارجه در ترکیب هیات‬ ‫امنای این سازمان ضروری به نظر م ی رسد‪».‬‬ ‫دارابی ب��ا تاکید بر حمای��ت از فعالی ت‪‎‬های س��ازمان‬ ‫فرهنگی ‪ -‬هنری ش��هرداری ته ران‪ ،‬گف��ت‪« :‬هر برنامه‪‎‬ای‬ ‫که توسط س��ازمان فرهنگی ‪ -‬هنری اجرا و تولید م ی شود و‬ ‫قابلیت پخش از تلویزیون داش��ته باشد‪ ،‬صدا وسیما امادگی‬ ‫دارد‪ ،‬این ب رنامه ها را پخش کند‪».‬‬ ‫نیز با نام «قصه های خان جون» توس��ط مسعود فروتن اجرا‬ ‫م ی شد‪ .‬نویسندگان این ب رنامه نیلوفر الری پور‪ ،‬شرمین نادری‪،‬‬ ‫امیرعلی نبویان‪ ،‬پوریا اذربایجانی‪ ،‬س��اناز اقتصادنیا‪ ،‬احسان‬ ‫عمادی‪ ،‬زه را الوندی‪ ،‬زه را درمان‪ ،‬فریناز مختاری‪ ،‬رضا فیاضی‬ ‫و سارا کنعانی بودند‪ .‬این ب رنامه مدتی بود که از شبکه اموزش‬ ‫پخش نم ی شد‪ .‬منصور ضابطیان علت این توقف در پخش‬ ‫را این گونه بیان کرده بود‪« :‬باتوجه به اینکه پروداکشن نوروز‬ ‫سنگین بود‪ ،‬نیروها نیاز به اس��تراحت داشتند‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫بین فصل ها معموال یک دوره کوتاه اس��تراحت م ی گذاریم‪.‬‬ ‫نیاز به پی ش تولید قوی داشتیم‪ ،‬به همین دلیل فکر کردیم‬ ‫یک دوره استراحت کوتاهی ب رای شروع مجدد داشته باشیم‪».‬‬ ‫خبر خوب ب رای عالقه مندان به این ب رنامه ان است که ضبط‬ ‫سری جدید برنامه تلویزیونی «رادیو ‪ »7‬از هشتم خرداد اغاز‬ ‫شده است‪ .‬تهی ه کنندگان این ب رنامه منصور ضابطیان و محمد‬ ‫صوفی هستند‪ .‬در سری جدید تغییر عمده ای در ساختار ب رنامه‬ ‫ایجاد نشده است‪ .‬ضابطیان در مورد سری جدید گفته است‪:‬‬ ‫«س��ری جدید طبیعتا همراه با تغیی راتی در نوع اجرا‪ ،‬متن و‬ ‫قصه ها خواهد بود اما تغییر عمده ای در ان نخواهیم داشت‬ ‫ماه عسل‬ ‫اخرین اخبار از زبان احسان علیخانی‬ ‫در این چند سال برنامه ماه عسل تبدیل به پای‬ ‫ثابت ب رنامه های مناسبتی تلویزیون شده است‪ .‬احسان‬ ‫علیخانی‪ ،‬مج��ری برنامه «ماه عس��ل» در خصوص‬ ‫روند تولید برنامه «ماه عسل» سال ‪ ۹۳‬گفت‪« :‬عوامل‬ ‫برنامه ماه عسل هم اکنون در حال تدارک پی ش تولید‬ ‫این برنامه‪ ،‬دس��ته بندی س��وژه ها و نهای ی کردن انها‬ ‫هستند‪ .‬برخی از سوژه ها قطعی شده که گروه تولید نیز‬ ‫مشغول ضبط ایتم های سوژه های قطعی شده هستند‪.‬‬ ‫در ماه عسل امسال به س��وژه هایی م ی پردازیم که در‬ ‫س��ال های قبل فرصت پرداخت به انها را پیدا نکردیم‬ ‫و تمام تالش مان این است که سوژه ها در روند پیش‬ ‫خواهیم رفت‪ .‬عوامل تولید برنامه «ماه عس��ل» مانند‬ ‫سال های قبل همان گروه قبلی خواهد بود‪ ،‬همچنین‬ ‫برنامه یک ساعت و نیم قبل از افطار روی انتن شبکه‬ ‫سه سیما خواهد رفت‪ .‬دکور ب رنامه توسط «پیمان قانع»‬ ‫ط راحی خواهد ش��د و به زودی طرح نهایی توسط وی‬ ‫ارائه م ی گردد‪».‬‬ ‫علیخانیدرخصوصتیتراژ ب رنامههمگفت‪ « :‬ترانه‬ ‫تیتراژپایانیوانتهاییب رایمااهمیتویژه ایداردولیهنوز ‬ ‫ترانه و همچنین خواننده ان مشخص نشده است اما هر‬ ‫سال تی راژ ابتدایی ب رنامه توسط یک خ واننده جدید خ وانده‬ ‫م ی شود‪».‬‬ ‫زی را مخاطب این ساختار را دوست دارد و تغییر به نوعی تبدیل‬ ‫به برنامه ای دیگر م ی شود‪ ،‬ضمن اینکه مخاطب این تغییر‬ ‫را دوس��ت ندارد‪ ».‬اما این به ان معنا نیست که برنامه تغییر‬ ‫ندارد‪ ،‬ط راحی یک سری ایتم های جدید و حضور چهره های‬ ‫شناخته تر تلویزیونی به عنوان مجری از عمده تغیی رات سری‬ ‫جدید رادیو ‪ 7‬است‪ .‬عل ی اکبر عب دالرشیدی و امیرعلی نبویان‬ ‫هم در سری جدید اجرا خواهند داشت‪.‬‬ ‫این ب رنامه ایتم های جدیدی را به خود اختصاص داده که‬ ‫از جمله ان م ی توان به «قصه های موبایلی» به نویسندگی‬ ‫و اجرای بهاره رهنما اش��اره کرد‪ .‬همچنین مش��کالت زنان‬ ‫باردار نیز ایتم دیگری اس��ت که با اج��رای ارام جعفری روی‬ ‫انتن خواهد رفت‪ .‬سایت جدید «رادیو ‪ »7‬نیز راه اندازی شده‬ ‫است که پل ارتباطی ب رای مخاطبان و سازندگان این برنامه‬ ‫است‪ .‬تهی ه کنندگان «رادیو‪ »7‬ب رای تبلیغ این ب رنامه دست به‬ ‫اقدام جدیدی نیز زده اند و تبلیغ این ب رنامه‪ ،‬به عنوان نخستین‬ ‫برنامه تلویزیونی روی بیلبوردهای ش��هر ته ران رفته است‪.‬‬ ‫س��ری جدید «رادیو‪ »7‬از ‪ 17‬خرداد هر شب از شبکه اموزش‬ ‫پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫شمعدونی‬ ‫کاری از سروش صحت‬ ‫مجموع��ه تلویزیون��ی «ش��معدونی» کاری از گروه‬ ‫فیلم و س��ریال شبکه س��ه سیماس��ت که متن ان به قلم‬ ‫س��روش صحت و ایمان صفایی به رش��ته تحری��ر درامده‬ ‫است‪ .‬این سریال دارای ‪ 40‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای است و اتنه‬ ‫فقی ه نصیری‪ ،‬محمدرضا داوودنژاد‪ ،‬محس��ن قاض ی مرادی‪،‬‬ ‫حسن معجونی‪ ،‬رویا میرعلمی‪ ،‬نگار عابدی‪ ،‬امیر کاظمی‪،‬‬ ‫محمد ن��ادری و‪ ...‬گ��روه بازیگ��ران اصلی ان را تش��کیل‬ ‫م ی دهند‪ .‬این مجموعه داس��تان دو خانواده اس��ت که عطا‬ ‫و هوشنگ سرپرستی ان را برعهده دارند‪ .‬عطا فرزندی دارد‬ ‫که ب رای او بسیار عزیز و دوست داشتنی است اما او کودکی‬ ‫کنجکاو است و بنیان قصه هم بر درگیری عطا با فرزند خود‬ ‫استوار است‪ .‬تصوی ربرداری مجموعه تلویزیونی «شمعدونی»‬ ‫به تهی ه کنندگی محسن چگینی و کارگردانی سروش صحت‬ ‫در خانه ای واقع در منطقه قیطریه ادامه دارد‪ .‬محسن چگینی‬ ‫گفت‪« :‬تاکنون در بیمارس��تان‪ ،‬کارواش‪ ،‬کالنتری‪ ،‬بانک و‬ ‫بس��یاری از مکان های دیگر تصویربرداری داشته ایم‪ .‬همه‬ ‫لوکیشن ها داخل شهر هستند‪».‬‬ ‫ضرغامی‪ :‬می خواستندکه صد او سیما را‬ ‫از جایگاه ملی خود دورکنند‬ ‫زخم‬ ‫سریالی با حضور لیال اوتادی و همایون ارشادی‬ ‫فیلمب��رداری مجموع��ه تلویزیونی زخ��م از تولیدات‬ ‫موسسه ناجی هنر با حضور مقامات ارشد نیروی انتظامی‪،‬‬ ‫مدی ران سازمان صدا و س��یما و مدی ران موسسه ناجی هنر‬ ‫در محل لوکیشن کالنتری اغاز ش��د‪ .‬محسن عل ی اکبری‪،‬‬ ‫تهی ه کنن��ده زخ��م ضم��ن خی��ر مق��دم به‬ ‫میهمانان‪ ،‬اب راز امیدواری کرد که این سریال‬ ‫بتواند با مخاطبان ارتب��اط پویایی برقرار کند‬ ‫و عالوه بر جذابی��ت‪ ،‬توانمندی های پلیس‬ ‫در زمین��ه مش��اوره و پیش��گیری اجتماعی‬ ‫در کالنتری ه��ا را نی��ز ب��ه تصویر بکش��د‪.‬‬ ‫منتظ رالمه��دی‪ ،‬مع��اون اجتماع��ی نیروی‬ ‫انتظامی هم س��ریال «زخم» را گام جدیدی‬ ‫در میان اثار تلویزیونی ش��بکه های مختلف‬ ‫سیما دانست و گفت‪« :‬زخم نخستین سریال‬ ‫ی و همچنین سیماس��ت که‬ ‫نی��روی انتظام ‬ ‫به بح��ث نقش و جای��گاه مش��اوران در این‬ ‫س��ازمان م ی پردازد‪ .‬در دنیای امروز و در نگاه‬ ‫نیروی انتظامی پیشگیری بر برخورد قضایی‬ ‫رجحان دارد‪ .‬از این رو بحث مشاوره و مددکاری‬ ‫اجتماعی نیاز روز جامعه ای ران است‪ .‬متاسفانه‬ ‫در دوران کنونی ب��ه دلیل درگیری و مش��غله کاری والدین‪،‬‬ ‫فرزندان گاهی به حال خود رها م ی شوند و این فرزندان رها‬ ‫شده با اس��ی ب ها و خط رات فراوانی مواجهند‪ .‬دغدغه های‬ ‫پدران و مادران فرص��ت گفتم��ان را از خانواده ها م ی گیرد‪،‬‬ ‫بناب راین مشکالتی بروز م ی کنند‪ ».‬سپس مسعود اب پرور‪،‬‬ ‫کارگردان این مجموعه‪ ،‬با اب راز خرسندی از همکاری مجدد‬ ‫خود با نیروی انتظامی‪ ،‬سکانس ابتدایی فیلم را با بازی برزو‬ ‫ارجمند‪ ،‬لیال اوتادی‪ ،‬همایون ارش��ادی‪ ،‬امیر نوری و مهرداد‬ ‫ضیایی کلید زد‪ .‬بدین ترتیب که خودرو ویژه نیروی انتظامی‬ ‫ وارد محوطه پاس��گاه شده و همایون ارش��ادی از دژبانی به‬ ‫سمت ساختمان اصلی حرکت م ی کند‪ .‬در حال ی که متهم ی ‬ ‫دستبند به دست به همراه یک س��رباز پشت سر او در حال‬ ‫بین خودمون بمونه‬ ‫سریالی در مذمت دروغ‬ ‫حرکت است‪ .‬این سریال داس��تان زنانی است که به عنوان‬ ‫مشاور در نیروی انتظامی مشغول کار هستند‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫س��روان الهام پویا با بازی لیال اوتادی ف��ردی دانش اموخته‬ ‫دانش��کده افس��ری به عنوان مش��اور و مددکار در کالنتری‬ ‫‪ 132‬مشغول کار م ی شود‪ .‬او به خاطر انتخاب چنین شغلی‬ ‫با پدرش دچار مشکل است و حاال در مواجهه با چالش های‬ ‫اجتماعی درگیر معضالت بزرگتری نیز م ی ش��ود‪ .‬همایون‬ ‫ارش��ادی‪ ،‬محمد صادقی‪ ،‬برزو ارجمند و امیر نوری بازیگران‬ ‫اصلی و جمشید جهانزاده‪ ،‬فقیهه سلطانی‪ ،‬مهرداد ضیایی‪،‬‬ ‫میثاق جمشیدی‪ ،‬حس��ام شجاعی و رخساره‬ ‫شجاع الدین همراه با هنرمندان خردسال سینا‬ ‫محمدی فر‪ ،‬روژان تق ی زاده و مهدیس قنبری‬ ‫بازیگران خردسال پنج قس��مت ابتدایی این‬ ‫سریال هس��تند‪ .‬حضور در این سریال باعث‬ ‫ش��د که لیال اوتادی در دوران جام جهانی به‬ ‫برزیل نرود‪ .‬او در این باره گفت‪« :‬چندی پیش‬ ‫پیشنهاد شد که در قالب پروژه یار دوازدهم به‬ ‫برزیل سفر کنم اما نتوانس��تم با شرایط انها‬ ‫کنار بیایم و قرار شد شخصا به این سفر بروم‬ ‫و در انجا در صورت امکان با بخش��ی از پروژه‬ ‫همکاری کنم‪ .‬در حال حاضر باتوجه به اینکه‬ ‫فرصت مناسب ب رای این سفر را ندارم و مشغول‬ ‫بازی در سریال اقای اب پرور به تهی ه کنندگی‬ ‫اقای عل ی اکبری هستم ‪ ،‬نم ی توانم به برزیل‬ ‫بروم و طبیعتا همکاری ام در پروژه یار دوازدهم‬ ‫نیز کامال منتفی است‪ ».‬سریال زخم که در ‪ 13‬قسمت ‪50‬‬ ‫دقیقه ای به قلم سی د س��عید رحمانی نگاشته شده است‪ ،‬در‬ ‫گروه فیلم و س��ریال شبکه سه س��یما و با مشارکت نیروی‬ ‫انتظامی مراحل تولید خود را سپری م ی کند‪.‬‬ ‫پرده نشین‬ ‫سریال بهروز شعیبی کلید خورد‬ ‫مجموعه تلویزیونی «پرده نش��ین» به کارگردانی بهروز شعیبی در ‪ 30‬قسمت به‬ ‫تازگی در ته ران کلید خورده است‪ .‬این مجموعه اولین سریال تلویزیونی بهروز شعیبی در‬ ‫مقام کارگردان است که فیلمنامه ان توسط حسین تراب نژاد‪ ،‬مهدی شیرزاد و مهدی حمزه‬ ‫ب ر اساس طرحی از عب دالرسول گلبن نوشته شده است‪ .‬این مجموعه به تازگی در ته ران در‬ ‫لوکشینی حوالی بازار ته ران کلید خورده است‪ .‬سریال تلویزیونی «پرده نشین» محصول‬ ‫شبکه اول سیما و مجری طرح ان موسسه س��ینمایی سیمای مهر است که پاییز ‪ 93‬از‬ ‫این شبکه پخش خواهد شد‪ .‬فرهاد ائیش‪ ،‬اتیال پسیانی‪ ،‬ویشکا اسایش‪ ،‬هومن برق نورد‪،‬‬ ‫سعید نی ک پور‪ ،‬مه ران رجبی‪ ،‬حامد کمیلی‪ ،‬مائده طهماسبی‪ ،‬ژیال سه رابی‪ ،‬سارا به رامی‪،‬‬ ‫شیوا اب راهیمی و‪ ...‬از بازیگران این مجموعه هس��تند‪ .‬این پنجمین همکاری شعیبی و‬ ‫رضوی بعد از فیلم سینمایی «دهلیز» و فیلم های تلویزیونی «دنیای بهتر»‪« ،‬روزهای اخر‬ ‫اسفند» و مستند داستانی «گام های بلند» است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫علی عطش��انی «بین خودمون بمونه» را به س��فارش گروه فیلم های تلویزیونی‬ ‫شبکه دو م ی سازد‪ .‬این تله فیلم درباره مردی به نام تورج است که در استانه اسباب کشی به‬ ‫منزل جدیدش ‪ 40‬میلیون تومان پول کم دارد‪ ،‬بعد از تالش های زیاد تنها راه را در فروش‬ ‫زمینش در کاشان م ی بیند‪ .‬او ب رای فروش زمین نیاز به مرخصی دارد‪ ،‬به همین دلیل مجبور‬ ‫م ی شود به مدیرش دروغ بگوید و این اغاز ماجراست‪ .‬اتیال پسیانی‪ ،‬نیما شاهرخ شاهی و‬ ‫مه ران رجبی از بازیگران این فیلم تلویزیونی هستند که ب رای پخش در نیمه شعبان از انتن‬ ‫شبکه دو در حال تولید است‪ .‬تدوین و تصوی ربرداری ‪ 85‬درصد از تله فیلم «بین خودمون‬ ‫بمونه» به تهی ه کنندگی و کارگردانی علی عطشانی در کاشان به پایان رسید‪ .‬امیرحسین‬ ‫مدرس قرار است به عنوان بازیگر افتخاری در «بین خودمون بمونه» حضور پیدا کند و به‬ ‫اندازه یک سکانس کوتاه با این تله فیلم همراه باشد‪ .‬این هنرمند در «بین خودمون بمونه»‬ ‫نقش خودش را ایفا م ی کند و به نوعی در این اثر حضور افتخاری خواهد داشت‪.‬‬ ‫در صحنه رس��انه ای جهان ظهور پیدا م ی کنند‪ .‬اقتدار‬ ‫و موفقیت امروز صداوس��یما در تمام بخش ها موجب‬ ‫ی مردم و کسانی م ی شود که دلشان ب رای هویت‬ ‫دلگرم ‬ ‫ملی و فرهنگی کشور م ی تپد‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫ع��زت اهلل ضرغام��ی در اختتامی��ه هجدهمین‬ ‫جش��نواره تولیدات رادیویی و تلویزیونی صداوسیما در‬ ‫پارک ائل گلی تبری��ز‪ ،‬گفت‪« :‬خیل ی ها م ی خواس��تند‬ ‫که صدا و س��یما را از جایگاه ملی خود دور کنند ولی با‬ ‫هدایت ها و دس��تورات مقام معظم رهبری این رس��انه‬ ‫همواره ملی ماند و در اینده نیز ملی خواهد ماند‪ ».‬رئیس‬ ‫سازمان صداوسیما در بخش��ی دیگر از صحب ت هایش‬ ‫گفت‪« :‬ح��دود ‪ ۳۵‬تا ‪ ۴۰‬درص��د مردم کش��ورمان از ماهواره‬ ‫اس��تفاده م ی کنند که از این تعداد ‪ ۱۵‬درصد انه��ا از ماهواره‬ ‫ب رای تماش��ای ش��بکه های اس��تانی و ش��بکه های ملی‬ ‫اس��تفاده م ی کنند‪ ».‬ضرغامی با بیان اینکه ام��روزه مراکز‬ ‫استانی صداوسیما رسالت و کارکرد جهانی یافته اند‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«ش��بکه های اس��تانی با اس��تفاده از ابزار مدرن و پیشرفته‬ ‫پرچمداران فرهنگ پاک سنتی با هویت واالیی هستند که‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫خاتون‬ ‫داستان یک زن و دامادهایش‬ ‫«خاتون» نام س��ریالی اس��ت ک��ه ب رای م��اه مبارک‬ ‫رمضان اماده م ی شود‪ .‬این س��ریال درباره شخصیتی به نام‬ ‫خاتون اس��ت که به تش��ویق دامادهایش‪ ،‬خسرو و یوسف‪،‬‬ ‫رضایت م ی دهد خانه قدیم ی  اش را خ��راب کنند و به جای‬ ‫ان ساختمانی سه طبقه ساخته ش��ود تا دامادها هم خانه دار‬ ‫شوند‪ .‬دامادها طبقه مربوط به خودشان را تمام م ی کنند اما‬ ‫طبقه خاتون در میان دعوای همیشگی باجناق  ها نیمه کاره‬ ‫م ی ماند‪ .‬خاتون که م ی خواس��ت انها را خان��ه دار کند‪ ،‬حاال‬ ‫خودش ب ی خانه م ی شود‪ .‬برخوردها و دعواها سبب م ی شود که‬ ‫او‪ ،‬ب ی خبر خانه دخترها را ترک کند‪ .‬غیبت خاتون همزمان‬ ‫م ی  ش��ود با امدن پیرمردی به نام قلمکار ک��ه ادعا م ی کند‬ ‫ب رای ادای دینی چند میلیاردی باید ب��ا خاتون مالقات کند‬ ‫و‪ ...‬این س��ریال احترام به بزرگتر ها و والدین را در قالب طنز‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫روایت یک عملیات‬ ‫بیان م ی کند‪ .‬سریال «خاتون» در ‪ 26‬قسمت توسط مرتضی‬ ‫اتش زمزم کارگردانی م ی شود و در ان بازیگرانی چون شه رام‬ ‫قائدی‪ ،‬هوش��نگ حریرچیان‪ ،‬مجید یاس��ر‪ ،‬حسن اکلیلی‪،‬‬ ‫مه ران غفوریان‪ ،‬مهدی باقربیگی‪ ،‬مارال فرجاد‪ ،‬مونا فرجاد‪،‬‬ ‫مریم امیرجاللی و‪ ...‬به ایفای نقش م ی پردازند و نقش اصلی‬ ‫ان یعنی خاتون را در این سریال قرار است مریم امیرجاللی‬ ‫بازی کند‪ .‬امیرجاللی بازیگر ثابت بس��یاری از سریال های‬ ‫تلویزیونی اس��ت و در تمام طول س��ال در یکی از شبکه ها‬ ‫حضور دارد‪ .‬اخرین بار او را در س��ریال نوروزی «روزهای بد‬ ‫به در» دیدیم‪ .‬بیق رار و اولین انتخاب از دیگر سریال هایی است‬ ‫که در چند ماه گذشته از این بازیگر روانه انتن شده است‪ .‬مریم‬ ‫امیرجاللی با ‪ ۱۸‬سریال در صدر جدول پرکارترین بازیگران‬ ‫زن تلویزیون قرار م ی گیرد‪ .‬هتل‪ ،‬نوعروس‪ ،‬خودرو ته ران ‪،۱۱‬‬ ‫پش��ت کنکوری ها‪ ،‬خانه به دوش‪ ،‬کاراگاه شمس��ی و مادام‪،‬‬ ‫دیوانه ای در شهر‪ ،‬ترش و ش��یرین‪ ،‬چهار چرخ‪ ،‬چاردیواری‪،‬‬ ‫چارخونه‪ ،‬رسم شی دایی و متهم گریخت‪ ،‬از سریال هایی است‬ ‫که این بازیگر در انها نقش افرینی کرده اس��ت‪ .‬نکته جالب‬ ‫درباره این بازیگر این است که او بازیگری را بسیار دیر شروع‬ ‫کرد و در مدت زمانی کمتر از ‪ ۲۰‬سال از رقیبانش جلو افتاد‪ .‬او‬ ‫قند پهلو‬ ‫در چهل و هفت سالگی بازیگری را اغازکرد‪ .‬او در این سریال‬ ‫نقش اول را بازی م ی کند و مثل همیشه قرار است که با ان‬ ‫بازی صمیمانه داستان س��ریال را پیش ببرد‪ .‬امیرجاللی در‬ ‫مورد این سریال م ی گوید‪« :‬اقای اتش زمزم کارگردانی هستند‬ ‫با اخالق حرفه ای و برخالف سریال قبلی بسیار من در این‬ ‫کار ارامش دارم و از خانواده جدیدی که با این سریال پی دا کردم‬ ‫خوشحالم‪ .‬به دلیل فیلمنامه و نوع کارگردانی و روابط سالم و‬ ‫دوستانه عوامل قطعا شاهد سریال پرمخاطبی خواهید بود‪».‬‬ ‫یک��ی دیگ��ر از هنرپیش��ه های این س��ریال مهدی‬ ‫باقربیگی اس��ت‪ ،‬بازیگری که همه ما او را با مجید کودک‬ ‫در قصه های مجید به خاطر م ی اوریم‪ .‬او که در حال حاضر‬ ‫عضو شورای شهر اصفهان است در مورد نقشش م ی گوید‪:‬‬ ‫«در «خاتون» ایفاگ��ر نقش «مجید» هس��تم و کارکتری‬ ‫متفاوت نسبت به «در مسیر زاینده رود» دارم‪ .‬مجید فردی‬ ‫پولدار بوده ولی با ب ی توجهی به دارایی خود خواهان زندگی‬ ‫عادی و به دنبال جلب رضایت پدرش است‪ .‬معتقدم مخاطبان‬ ‫با «خاتون» ارتباط خوبی را برقرار م ی کنند و در هر قسمت‬ ‫با داس��تان هایی جذاب روبه رو م ی ش��وند‪ ».‬این سریال در‬ ‫شهرهای اصفهان و فوالدشهر در حال تصوی ربرداری است‪.‬‬ ‫کیمیا‬ ‫ساخت سریالی با موضوع دستگیری ریگی‬ ‫اخرین اخبار از سری جدید‬ ‫گروه به تهران بازگشت‬ ‫سیما فیلم ماجرای دس��تگیری عبدالمالک ریگی را‬ ‫تبدیل به سریال تلویزیونی م ی کند‪ .‬این سریال با همکاری‬ ‫یربط و مجموعه های امنیتی نظامی‬ ‫و مشارکت نهادهای ذ ‬ ‫همکار در اجرای این عملیات غرورافرین‪ ،‬ساخته م ی شود‪.‬‬ ‫عبدالمجید ریگی مش��هور به عبدالمالک ریگی ش��رور‬ ‫معدوم‪ ،‬سرکرده گروهکی به نام جندالشیطان بود؛ گروهی‬ ‫که در منطقه سیستان و بلوچس��تان به ستیزی مس لّحانه‬ ‫با جمهوری اسالمی ای ران پرداخته و جنایت های بیشماری‬ ‫پدید اورد‪ .‬ریگی که در اس��فند ‪ ۱۳۸۸‬ب��ا هویت جعلی و با‬ ‫تغییر چند باره هویت خود‪ ،‬قصد عزیمت به قرقیزستان و‬ ‫مالقات با یک مقام عالی رتبه امریکایی داشت‪ ،‬طی یک‬ ‫عملیات پیچیده اطالعاتی دستگیر شد و به محاربه و فساد‬ ‫ف ی االرض متهم شد و در بامداد یکشنبه ‪ ۳۰‬خرداد ‪ ۱۳۸۹‬به‬ ‫دار مجازات اویخته شد‪ .‬این س��ریال با همکاری نهادهای‬ ‫ذی ربط با هدف نمایش اقتدار نیروهای اطالعاتی و نظامی‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران و تصویر کردن شهادت سربازان‬ ‫گمنام امام زمان (عج) ساخته م ی شود‪.‬‬ ‫جنگ ادبی قند پهلو از هفته اینده ضبط خود را ب رای‬ ‫پخش در ایام ماه رمضان اغاز م ی کند‪ .‬این سری جدید در دو‬ ‫بخش مسابقه و ویژ ه افطار پخش م ی شود‪.‬‬ ‫دکور این برنامه بنا بر مناسبت پخش ان تغییر کرده‬ ‫و در این دوره از برنامه از شه رام قاسم ی که سال ها تجربه‬ ‫س��اخت دکور را دارد‪ ،‬اس��تفاده شده است‪ .‬س��عی شده که‬ ‫«قندپهلو رمضانی» اِلمان ی تر باش��د و از کاریکاتور بیشتر‬ ‫استفاده شود‪.‬‬ ‫این مسابقه نیز همانند دوره های گذشته در دو گروه‬ ‫خانم ها و اقای��ان و با حضور مجریان و کارشناس��ان حوزه‬ ‫شعر و ادب برگزار م ی ش��ود‪ .‬جنگ ادبی «قندپهلو» پیش‬ ‫از این در ‪ ۲۴‬قسمت ‪ ۵۰‬دقیقه ای س��اخته شده بود که در‬ ‫طول این ب رنامه ها پنج گروه چهارنفره در چهار جلسه با هم‬ ‫رقابت م ی کردند که در نهایت ‪ ۱۰‬نفر از شرکت کنندگان به‬ ‫مرحله نهایی راه م ی یافتند و یک گروه چهارنفره به مرحله‬ ‫نهایی راه پیدا خواهد ک��رد و بخش نهایی ای��ن برنامه را‬ ‫برگزار م ی کنند‪.‬‬ ‫گروه تولید س��ریال «کیمی��ا» از ابادان ب��ه ته ران‬ ‫برگش��ته اند و این روزها مش��غول تصویربرداری در ته ران‬ ‫هستند‪ .‬بخش های عمده تصوی ربرداری مربوط به خرمشهر‬ ‫از این سریال به پایان رسیده است و ادامه تصویربرداری را‬ ‫در ته��ران م ی گذرانند‪ .‬تصویربرداری س��ریال «کیمیا» از‬ ‫اوایل اذر ماه ‪ ۱۳۹۲‬در خرمشهر اغاز ش��ده است و مراحل‬ ‫تصویربرداری و تهیه سریال ‪ ۶۰‬درصد در ته ران‪ ۳۰ ،‬درصد‬ ‫در خرمش��هر و ابادان و ‪ ۱۰‬درصد ان در یک کشور خارجی‬ ‫ضبط خواهد ش��د‪ .‬سریال «کیمیا» در س��ه مقطع زمانی‬ ‫قبل از انقالب اس�لامی‪ ،‬دوران دفاع مق��دس و زمان حال‬ ‫اتفاق م ی افتد و داستان دختری پرسشگر و معترض به نام‬ ‫کیمیاس��ت که با پدر نظامی و منضبط خود دچار اختالف‬ ‫م ی شود‪ .‬سیر حوادثی که در زندگی این خانواده رخ م ی دهد‬ ‫انها را درگیر توطئه و دسیس ه ای بزرگ و شیطانی م ی کند‬ ‫و «کیمیا» با تالشی خستگ ی ناپذیر درصدد نجات خانواده‬ ‫برم ی اید و به این ترتیب او تبدیل به زنی مقاوم و اس��توار‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫برنامه های ویژه ماه مبارک رمضان و تابستان‬ ‫تابس��تان همواره ماهی خاص ب رای صداوسیماست‪،‬‬ ‫تعطیلی مدارس در کنار طوالن ی تر بودن روشنایی روز باعث‬ ‫م ی شود که برنامه های تلویزیون ویژگ ی های خاصی داشته‬ ‫باشند‪ .‬تابستان سال ‪ 93‬اما از همیشه خاص تر است و تدارک‬ ‫گس��ترده تری را م ی طلبد‪ ،‬تقارن این فصل ب��ا ماه مبارک‬ ‫رمضان و همچنین برگزاری مس��ابقات جام جهانی ‪ 2014‬و‬ ‫بازی های اسیایی اینچئون در این فصل و نیز از انجایی که‬ ‫پایان این فصل هم با والدت امام رضا(ع) و دهه کرامت همراه‬ ‫است‪ ،‬باعث م ی شود که انتظار از سیما باال باشد‪ .‬تلویزیون در‬ ‫پاسخ به این انتظار ویژه برنامه های متعددی ب رای مخاطبان‬ ‫خود تدارک دیده است‪ .‬مجید زین العابدین‪ ،‬مدیر شبکه سه‬ ‫و مدیر برنامه های ماه رمضان و تابستان تلویزیون در جمع‬ ‫خبرنگاران‪ ،‬برنامه های ویژه ماه رمضان و تابستان را تشریح‬ ‫کرد‪ .‬زین العابدین دراین باره گفت‪« :‬ب راساس مناسب ت های‬ ‫فصل تابستان شعار فرهنگ دینی‪ ،‬نشاط و سالمت اجتماعی‬ ‫و پویایی اقتص��ادی را مدنظر قرار داده ایم و‬ ‫س��رفصل های متنوع��ی در برنامه هایمان‬ ‫خواهیم داش��ت که از ان جمله م ی توان به‬ ‫سبک زندگی‪ ،‬مدیریت جهادی‪ ،‬کارافرینی‪،‬‬ ‫بازنش��ر مناس��ک مذهبی‪ ،‬جمعیت‪ ،‬سیره‬ ‫اهل بی��ت(ع) و واکاوی مس��ائل اجتماعی‬ ‫اشاره کرد‪».‬‬ ‫فیل م ها‬ ‫امس��ال تابس��تان تلویزیون فیلم باران م ی کند‪ .‬سه‬ ‫جش��نواره نمایش فیلم برگزار م ی ش��ود که یک��ی از انها‬ ‫جشنواره ‪ ۹۰‬فیلم است که در ایام تابستان هر شب ساعت‬ ‫‪ ۲۳‬از شبکه چهار پخش م ی شود‪ .‬دو جشنواره عید تا عید از‬ ‫نیمه شعبان تا عید فطر و بعد از عید فطر تا پایان تابستان در‬ ‫شبکه دو برگزار م ی شود که به نمایش فیلم کودک اختصاص‬ ‫دارد‪ .‬ش��بکه های دیگر هم طبق جدول هفتگی‪ ،‬فیلم های‬ ‫خود را پخش م ی کنند‪ .‬ب راس��اس توضیحات زین العابدین‪،‬‬ ‫شبکه نمایش در تابستان هر ش��ب یک فیلم از سینمای‬ ‫هند‪ ،‬هر روز یک اثر کالسیک و اولین فیلم های کارگردانان‬ ‫مشهور کشورمان را در نظر گرفته است‪.‬‬ ‫طنز و مسابقه‬ ‫زین العابدین ب��رای عالقه مندان ب��ه برنامه های طنز‬ ‫هم خبرهایی داش��ت‪ ،‬او درباره اثار طن��ز تلویزیونی گفت‪:‬‬ ‫«در خصوص برنامه های طنز و نمایش��ی نی��ز باید بگویم‬ ‫«قندپهلو» در ش��بکه اموزش‪ ،‬طنز ایتمی «هله و هوله» از‬ ‫ی «سیگنال موجود نیست» از شبکه ‪3‬‬ ‫شبکه ‪ 2‬و طنز ایتم ‬ ‫پخش م ی شوند‪ .‬برنامه نمایشی «معدن ی ها» را نیز در ایام‬ ‫تابستان خواهیم داشت‪ .‬امسال در فصل تابستان مسابقات‬ ‫تلویزیونی افزایش خواهد داشت‪ ،‬مسابقه های کلید‪ ،‬نشان ‬ ‫برتر‪ ،‬رکورد‪ ،‬س��یمرغ‪ ،‬فوت و فن‪ ،‬س��تاره ‪ ،۲۰‬تاکسی ته ران‬ ‫از برزیل تا کره جنوبی‬ ‫تابس��تان امس��ال ه��م‬ ‫مس��ابقات فوتبال جام جهانی و‬ ‫هم بازی های اسیایی اینچئون در‬ ‫برزیل و کره جنوبی برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫همچنین از جمعه گذشته لیگ جهانی والیبال نیز اغاز شده‬ ‫که تا نیمه تیر ادام��ه دارد‪ .‬زین العابدین ضمن تاکید بر این‬ ‫نکته که تمامی این مسابقات از دو شبکه سه و ورزش پخش‬ ‫خواهد ش��د‪ ،‬توضیح داد‪« :‬تلویزیون به عنوان یار دوازدهم با‬ ‫شعار حمایت ملی از تیم ملی تمامی ‪ ۶۴‬مسابقه جام جهانی‬ ‫فوتبال ‪ ۲۰۱۴‬را به صورت زنده به نمایش خواهد گذاشت‪ .‬از‬ ‫میان این مسابقات ‪ ۵۳‬مسابقه از شبکه سه پخش م ی شود‬ ‫و بازپخش انها از شبکه ورزش پخش خواهد شد و ‪ ۱۱‬مسابقه‬ ‫دیگر فقط از شبکه ورزش پخش م ی شود‪ .‬دلیل این مساله‬ ‫پخش همزمان برخی از فوتبال ها یا مسابقات لیگ جهانی‬ ‫والیبال با جام جهانی فوتبال است‪ ».‬مدیر شبکه سه درباره‬ ‫زمان پخش مس��ابقات فوتبال و همزمانی انها با س��ریال‬ ‫شبکه سه گفت‪« :‬بازی اول ساعت ‪ ۲۰‬و ‪ ۳۰‬دقیقه‪ ،‬بازی دوم‬ ‫ساعت ‪ ۲۳‬و ‪ ۳۰‬دقیقه و بازی سوم ساعت ‪ ۲‬و ‪ ۳۰‬دقیقه بامداد‬ ‫پخش م ی شود‪ .‬اکثر مسابقات تا پایان جام جهانی به همین‬ ‫ترتیب است و صرفا یکی‪ ،‬دو شب تداخل خواهیم داشت که‬ ‫در این صورت پخش سریال به بعد از پخش مسابقه فوتبال‬ ‫موکول م ی شود‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫سریال ها‬ ‫س��ریال های تابس��تانی تلویزیون با‬ ‫ش��روع ماه مبارک رمض��ان و از هفته دوم‬ ‫تیرماه اغاز م ی شود‪ .‬رمضان امسال تلویزیون‬ ‫سه س��ریال به مخاطبان خود ارائه م ی کند‬ ‫که یکی از انه��ا قبل از افط��ار به نمایش‬ ‫درم ی اید‪ .‬مدیر برنامه های ویژه ماه رمضان‬ ‫ب رنامه پخش مجموعه های تلویزیونی را این‬ ‫گونه دانست‪« :‬سال گذشته چهار سریال از‬ ‫شبکه های مختلف پخش شد ولی امسال‬ ‫ب رای بهتر دیده ش��دن این س��ریال ها فقط‬ ‫شبکه های یک‪ ،‬دو و سه س��ریال تازه ارائه‬ ‫م ی کنند‪ .‬همچنین سریال شبکه دو پیش‬ ‫از افطار ب��ه نمایش درم ی اید‪ .‬س��ریال ماه‬ ‫رمضانی شبکه یک مدینه است‪ ،‬شبکه سه بین سریال های‬ ‫هفت سنگ و ش��معدانی یکی را ب رای ماه رمضان انتخاب‬ ‫خواهد کرد و ش��بکه دو نیز از میان دو سریال فاخته و جاده‬ ‫قدیم یکی را ب رای ماه مبارک رمضان در نظر خواهد گرفت‪».‬‬ ‫وی درباره دلیل و ش��یوه انتخاب سریال ها گفت‪« :‬در یکی‪،‬‬ ‫دو سال گذشته‪ ،‬این رویه وجود داشته که برخی شبکه ها دو‬ ‫گزینه ب رای ماه مبارک رمضان در نظر م ی گیرند و در نهایت‬ ‫ش��ورای نمایش تلویزیون ب��ا همفکری مدی ران ش��بکه ها‬ ‫و ضمن بازبینی همه س��ریال های ماه رمضان��ی‪ ،‬اثاری را‬ ‫انتخاب م ی کند که تنوع بیش��تری ایجاد کنن��د‪ .‬بعد از ماه‬ ‫مبارک رمضان نیز سریال های مع راج ی ها به صورت روزانه و‬ ‫احتماال معمای شاه به صورت هفتگی از شبکه یک پخش‬ ‫م ی شود و شبکه دو نیز دولت مخفی را به مخاطبان خود ارائه‬ ‫م ی دهد‪ .‬از میان دو سریال ش��معدانی و هفت سنگ‪ ،‬یکی‬ ‫ب رای ماه رمضان شبکه سه انتخاب م ی شود و دیگری بعد از‬ ‫این ماه به نمایش درخواهد امد‪ .‬همچنین این شبکه سریال‬ ‫دردسرهای عظیم را نیز ب رای مخاطبان خود در نظر گرفته‬ ‫است‪ .‬همچنین شبکه چهار یادداشت های یک زن خانه دار‬ ‫و ش��بکه ته ران جاده چالوس را بعد از ماه مبارک رمضان به‬ ‫مخاطبان خود ارائه م ی کنند‪ .‬به گفته زین العابدین‪ ،‬ش��بکه‬ ‫تماشا قصد دارد سریال هایی را که بیشترین می زان درخواست‬ ‫ب رای پخش انها وجود دارد در ماه رمضان به مخاطبان خود‬ ‫ارائه کند‪ .‬این شبکه ب رای ساعت ‪ ۱۸‬یک سریال خانوادگی‪،‬‬ ‫ساعت ‪ ۱۹‬ملودرام‪ ،‬ساعت ‪ ۲۰‬سریال پلیسی خارجی‪ ،‬ساعت‬ ‫‪ ۲۱‬سریال طنز‪ ،‬س��اعت ‪ ۲۲‬یکی از اثار کشور کره و ساعت‬ ‫‪ ۲۳‬یکی از سریال های فاخر و به احتمال زیاد سریال یوسف‬ ‫پیامبر را پخش م ی کند‪.‬‬ ‫ماه خدا‬ ‫رمضان امسال نیز مانند سال های گذشته ویژه برنامه‬ ‫ماه عسل با تهی ه کنندگی و اجرای احسان علیخانی از شبکه‬ ‫س��ه و برنامه ماه خدا از ش��بکه یک به نمای��ش درم ی اید‪.‬‬ ‫مدیر برنامه های تابس��تانی تلویزیون درباره ویژه برنامه های‬ ‫قرانی ش��بکه های تلویزیون در ماه مب��ارک رمضان گفت‪:‬‬ ‫«شبکه های یک‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬چهار‪ ،‬ته ران‪ ،‬اموزش و جام جم هر‬ ‫روز ترتیل یک جزء از قران کریم را از یکی از اماکن متبرکه‬ ‫پخش م ی کنند و شبکه دو‪ ،‬دو ترتیل ویژه نوجوانان تدارک‬ ‫دیده که یکی صبح و دیگری عصر پخش م ی شود‪ .‬همچنین‬ ‫قبل از شروع ماه مبارک رمضان جش��ن باشکوه تکلیف را‬ ‫با حضور نوجوان��ان برپا خواهد ک��رد‪ ».‬زین العابدین ضمن‬ ‫تاکید بر اینکه امس��ال طرح ‪ ۱۴۴۸‬مانند سال های گذشته‬ ‫با همکاری ش��بکه های تلویزیون‪ ،‬مراکز استان ها و نهادها‬ ‫و سازمان های قرانی برگزار م ی شود‪ ،‬درباره ویژه برنامه های‬ ‫سحر و افطار تلویزیون گفت‪« :‬س��ه ویژه برنامه شهر باران‬ ‫از ش��بکه یک‪ ،‬ماه عسل از شبکه س��ه و ضیافت از شبکه‬ ‫جام جم ب رای افطار تدارک دیده شده است‪ .‬ب رای ساعات سحر‬ ‫نیز ب رنامه های ماه خدا در شبکه یک‪ ،‬ب رنامه سحر اول ی ها در‬ ‫شبکه دو و نسیم اجابت در شبکه‬ ‫قران اماده شده است‪ .‬البته شبکه‬ ‫جام جم نیز متناسب با افق شرعی‬ ‫مخاطبان س��اکن اروپ��ا و امریکا‬ ‫برنامه هایی خواهد داشت‪ ».‬وی‬ ‫درباره سخنران ی های مذهبی نیز‬ ‫توضیح داد‪« :‬س��خنرانی مراجع‬ ‫عظ��ام‪ ،‬س��خنران ی های کوت��اه‬ ‫درباره سیره رضوی‪ ،‬نهج البالغه‪،‬‬ ‫صحیفه س��جادیه و زیارت واقعه‬ ‫به عالوه ویژه برنامه شب های قدر‬ ‫در شبکه های یک‪ ،‬دو‪ ،‬سه‪ ،‬چهار‪،‬‬ ‫ته��ران‪ ،‬جام جم و ق��ران از دیگر‬ ‫برنامه هایی اس��ت که تلویزیون‬ ‫ب رای این ماه مب��ارک تدارک دیده‬ ‫است‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫تابستان در سیما‬ ‫و کتابخوانی جزو مسابقات تلویزیون در تابستان است‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫بانکداری اسالمی مفهومی فراتر از‬ ‫بانکداری بدون رباست‬ ‫مدیرعامل بانک مهر اقتصاد در همایش ملی «اقتصاد‬ ‫مقاومتی؛ چالش ها و راهکارهای پیش رو»‪ ،‬بانکداری اسالمی را‬ ‫مفهومی فراتر از بانکداری بدون ربا عنوان کرد‪ .‬دکترغالمحسن‬ ‫تقی نتاج در این همایش که در راس��تای ریشه یابی معضالت‬ ‫اقتصادی کشور در ایالم برگزار شد‪ ،‬با اشاره به قانون عملیات‬ ‫بانکی بدون ربا مصوب سال ‪ 1362‬اظهار داشت‪« :‬از ان تاریخ‬ ‫بانکداری بدون ربا به عنوان بانکداری اس�لامی معرفی شد و‬ ‫تقسیم س��ود و زیان حاصل از معامله و پرهیز از پرداخت ربا یا‬ ‫همان بهره پول را به عنوان مهم ترین اصل در بانکداری اسالمی‬ ‫قرار دادند‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصاد با تاکید بر این اصل‬ ‫که در دین مبین اسالم ربا (بهره) تاکیدا حرام اعالم شده‪ ،‬اظهار‬ ‫داشت‪« :‬سایر درامدهای سرمایه ممنوع نیست و به عبارت بهتر‬ ‫حتی پیش شرط برای انتفاع از اصل سرمایه و بدهی به عنوان‬ ‫شرط ضمن قرارداد بالمانع است‪ ».‬ایشان با بیان اینکه بر اساس‬ ‫اصول اسالمی شیوه اجرایی و به کارگیری سرمایه در یک پروژه‬ ‫و موارد ایجاد شغل از اهمیت ویژه ای برخوردار است‪ ،‬یاداور شد‪:‬‬ ‫«مقبولیت کار و کسب درامد همراه با ریسک موجب می شود تا‬ ‫فعالیت های مالی در اسالم‪ ،‬دارایی های واقعی را با ارزش افزوده‬ ‫همراه کند‪ .‬در نظام بانکی رایج در کشور گاهی اوقات مبادله پول‬ ‫با پول صورت می گیرد‪ ،‬درحالی که اگر به اقتصاد کشورهای‬ ‫توسعه یافته توجه کنیم‪ ،‬خواهیم دید که بانک ها پس از جذب‬ ‫نقدینگی در دوره های بلندمدت نس��بت به سوق ان به سوی‬ ‫بازار سرمایه اقدام می کنند و در تحقق اقتصاد مقاومتی باید به‬ ‫این نکته نیز توجه شود‪ ».‬دکتر نتاج ادامه داد‪« :‬اکنون بانک ها و‬ ‫موسساتمالیواعتباریبیشترنقشواسطه گریدرمبادلهپول‬ ‫را ایفا می کنند و بیشتر روی سپرده های کوتاه مدت و به کارگیری‬ ‫ان در حوزه های بازرگانی کار می ش��ود که این مهم شاید در‬ ‫کوتاه مدت برای بانک ها و موسسات سوداور باشد‪ ،‬اما این کار‬ ‫عالوه بر اینکه اقتصاد را با اسیب های جدی مواجه می کند‪ ،‬در‬ ‫راستای عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی نیز نیست‪ ،‬در حالی‬ ‫که اگر بتوانیم در جذب نقدینگی و ماندگاری ان در دوره های‬ ‫درازمدت موفق عمل کنیم‪ ،‬می توانیم با سرمایه گذاری در بخش‬ ‫تولید زمینه ش��کوفایی اقتصاد داخلی را فراهم اوریم‪ ».‬وی با‬ ‫اشاره به اینکه در نظام بانکداری اسالمی‪ ،‬مبادله پول با پول جای‬ ‫خود را به عقود مشارکتی و عقود مبادله ای می دهد‪ ،‬اظهار داشت‪:‬‬ ‫«بیش از ‪ 90‬درصد فعالیت های بانکی کش��ور در قالب عقود‬ ‫مبادله ای و عقود مشارکتی صورت می گیرد و فقط‪ 10‬درصد ان‬ ‫در قالب عقود قرض الحسنه انجام می پذیرد‪ ».‬دکتر نتاج با تاکید‬ ‫بر اینکه در بانکداری اسالمی سپرده گذاران و سهامداران در‬ ‫عرض هم قرار دارند‪ ،‬خاطر نشان کرد‪« :‬مدیری که در یک بانک‬ ‫اسالمی مشغول فعالیت است‪ ،‬بایدهمانحقوحقوقی کهبرای‬ ‫سهامداران منظور می کند را برای سپرده گذاران در نظر بگیرد‪،‬‬ ‫چرا که منابع بانک توسط این دو دسته به صورت مشاع تامین‬ ‫می شود؛ بنابراین سود حاصل از به کارگیری این منابع مشترک‬ ‫باید به صورت منصفانه میان سهامدار و سپرده گذار تقسیم شود‪.‬‬ ‫پژوهش ها نشان می دهد که پس از رکود اقتصادی سال‪،2000‬‬ ‫بانک هایی که از اصول رایج بانکداری اسالمی بهره می بردند‪،‬‬ ‫کمتر درگیر بحران رکود ش��دند‪ ».‬ایشان با اش��اره به موانع و‬ ‫چالش های پیش روی بانکداری اسالمی و بانکداری بدون ربا‬ ‫اظهار داشت‪« :‬وجود برخی اختالف نظرها میان صاحب نظران‬ ‫در خصوص مبانی نظری بانکداری اسالمی‪ ،‬برخی ابهام ها و‬ ‫ایرادهای موجود در عقود اسالمی‪ ،‬وجود عدم تقارن اطالعات‬ ‫و لزوم کنترل و نظارت های الزم در بانکداری اسالمی‪ ،‬ضعف‬ ‫اموزش های الزم برای شناخت کامل ابعاد بانکداری اسالمی‬ ‫را می توان از جمله موارد قابل بحث و فقدان ضمانت اجرایی‬ ‫برای رعایت قوانین بانکداری اس�لامی عن��وان کرد‪ ».‬وی‬ ‫همچنین عدم استفاده از ظرفیت های موجود در قانون عملیات‬ ‫بانکداری اسالمی‪ ،‬فقدان اعتقاد و باور کافی نسبت به اجرای‬ ‫عملیات بانکداری اسالمی‪ ،‬الزامات قانونی‪ ،‬لزوم رعایت حقوق‬ ‫سهامداران و سپرده گذاران در بانک های اسالمی‪ ،‬کاستی های‬ ‫سیستم حس��ابداری در عملیات بانکی اسالمی‪ ،‬مشخص‬ ‫کردن وضعیت س��رمایه پایه بانک ها‪ ،‬پرداخت تسهیالت‬ ‫تکلیفی‪ ،‬عدم ایجاد رقابت س��الم و منطق��ی بین بانک ها‪،‬‬ ‫از بین ب��ردن نگاه دس��توری به نرخ های س��ود و افزایش‬ ‫سرمایه بانک های کش��ور را در این حوزه ضروری عنوان‬ ‫کرد‪ .‬دکتر نتاج همچنین اجرای مس��ائل شرعی و نظارت‬ ‫دقیق و مستمر‪ ،‬ایجاد بس��ترهای الزم به منظور عملیاتی‬ ‫ش��دن اقتصاد به عنوان یک��ی از ارکان اقتص��اد مقاومتی‪،‬‬ ‫تقویت و حمایت از بانکداری خصوصی‪ ،‬خصوصی س��ازی‬ ‫بانک های دولت��ی و کاهش تصدی گ��ری دولت‪ ،‬حمایت‬ ‫از اقش��ار اس��یب پذیر و دخالت دادن انان در روند توس��عه‬ ‫اقتصادی کشور‪ ،‬تاکید بر اموزش پس از اعطای تسهیالت‬ ‫و تفکیک گروه ه��ای وام گیرنده‪ ،‬تخصی��ص بهینه منابع‬ ‫به پروژه های کاراتر را از مهم ترین راهکارهای رس��یدن به‬ ‫اقتصاد مقاومتی برشمرد‪ .‬ایشان در پایان ارکان اقتصاد مقاومتی‬ ‫همه ظرفیت هاى دولتى و مردمى‪ ،‬حمایت از تولید‬ ‫را استفاده از ‬ ‫ملى‪ ،‬مدیریت منابع ارزى و مدیریت مصرف عنوان کرد و افزود‪:‬‬ ‫«اقتصاد مقاومتی به معنی تشخیص حوزه های فشار و تالش‬ ‫برای کنترل و بی اثر کردن تاثیر انها و در شرایط ارمانی تبدیل‬ ‫چنین فشارهایی به فرصت است‪».‬‬ ‫معاوناعتباراتبانکمهراقتصاد‪:‬سنداقتصاد‬ ‫مقاومتی ارمان مش�ترک کش�ور در جهت نیل به‬ ‫توسعه پایدار است‬ ‫بیست ویکمین همایش تخصصی مدیران اعتبارات‬ ‫و تجهیز منابع بانک مهر اقتصاد به مدت سه روز در شهر اردبیل‬ ‫برگزار شد‪.‬دکتر حمیدرضا نجف پورکردی ‪ -‬معاون اعتبارات‬ ‫و تجهیز منابع بانک – در این همایش‪ ،‬اله��ام از ارزش های‬ ‫اس�لامی را یکی از ابعاد رعایت اخالق حرف��ه ای و احترام به‬ ‫حقوق مشتریان دانس��ت و گفت‪« :‬راهبرد مدیریت ارتباط با‬ ‫مشتریان مجموعه مهر بر قاعده نگاه اصالتگرایانه به مشتریان‬ ‫استوار است نه ابزارانگارانه‪ ،‬چرا که طبق ایات و روایات‪ ،‬انسان‬ ‫اش��رف مخلوقات عالم و دارای احترام است‪ ».‬دکتر نجف پور‬ ‫در ادامه ابراز داشت‪« :‬پیرو نامگذاری هوشمندانه سال جاری‬ ‫توسط مقام معظم رهبری (مدظله العالی) و ابالغ سیاست های‬ ‫اقتصاد مقاومتی توسط معظم له‪ ،‬این همایش با شعار «نقش‬ ‫بانک مهر اقتصاد در پیاده س��ازی اه��داف اقتصاد مقاومتی»‬ ‫نامگذاری شده است‪ ».‬وی تبیین ابعاد گوناگون سیاست های‬ ‫اقتصاد مقاومتی‪ ،‬تشریح سیاس��ت های اعتباری و مطالباتی‬ ‫بانک‪ ،‬ارتقای کیفی��ت اجرایی بانکداری اس�لامی به عنوان‬ ‫بسترساز اقتصاد مقاومتی‪ ،‬تشریح راهبردها و برنامه های سال‬ ‫جدید معاونت و ایجاد گفتمان واحد و ارمان مش��ترک برای‬ ‫اجرای این برنامه ها را از اهداف برگزاری این همایش برشمرد‪.‬‬ ‫معاون اعتبارات بانک مهر اقتصاد‪ ،‬سیاست های اعتباری بانک‬ ‫و نقش ان در اقتصاد مقاومت��ی‪ ،‬طرح های اقتصاد مقاومتی با‬ ‫رویکرد مردمی کردن اقتصاد و همچنین دستورالعمل برگزاری‬ ‫کمیسیون های اعتباری بانک را از محورهای این همایش در‬ ‫حوزه اعتبارات عنوان کرد و افزود‪« :‬در حوزه مدیریت مطالبات‬ ‫نیز سیاست های مطالباتی بانک‪ ،‬همراستا با بندهای اقتصاد‬ ‫مقاومتی و دس��تورالعمل همیاران وص��ول مطالبات و طرح‬ ‫تسنیم تشریح می شود‪ ».‬وی با تشریح محورهای‪24‬گانه سند‬ ‫اقتصاد مقاومتی‪ ،‬اظهار داش��ت‪« :‬سند اقتصاد مقاومتی‪ ،‬یک‬ ‫راهبرد چندوجهی است که قطعا می تواند به عنوان مرکز ثقل‬ ‫اقتصاد کشور و زبان مشترک احاد مردم‪ ،‬بنگاه های اقتصادی‬ ‫و دستگاه های مختلف و دولت تلقی شود و به ارمان مشترک‬ ‫کشور در جهت نیل به توسعه پایدار تبدیل شود‪ ».‬وی با اشاره به‬ ‫موفقیت های چشمگیر بانک مهراقتصاد در سال ‪ 1392‬ادامه‬ ‫داد‪« :‬از جمله این موفقیت ها می توان به رشد‪ 37‬درصدی منابع‪،‬‬ ‫رشد ‪ 62‬درصدی حجم تسهیالت‪ ،‬پرداخت ‪ 866‬هزار فقره وام‬ ‫قرض الحسنه و تسهیالت عقود اس�لامی به مبلغ ‪ 162‬هزار‬ ‫میلیارد ریال به عنوان یک رکورد طالیی‪ ،‬افزایش صد درصدی‬ ‫تسهیالت خرید دین و مشارکت برای حمایت از تولید کنندگان‪،‬‬ ‫کسبه و تجار‪ ،‬رش��د ‪ 45‬درصدی تسهیالت به جامعه هدف و‬ ‫هدایت‪ 40‬درصد از تسهیالت بانک به بخش تولید اشاره کرد‪».‬‬ ‫نجف پور رمز تبدیل بانک مهر اقتصاد به یک سازمان راهبردی‬ ‫پویا را برخورداری از تفکر سیستمی‪ ،‬شکستن مدل های ذهنی‬ ‫سنتی و ایستا‪ ،‬توجه جدی به ضرورت تغییر‪ ،‬ایجاد فضای باز‬ ‫فکری‪ ،‬مدیریت زمان و س��اخت یک ارمان مش��ترک برای‬ ‫کارکنان بانک دانست و افزود ‪« :‬طرح نظام بازاریابی استان ها‬ ‫و شعب‪ ،‬جشنواره حساب های قرض الحسنه پس انداز‪ ،‬خدمات‬ ‫مشاوران و بازاریابان بانکی‪ ،‬عملکرد مرکز ارتباط با مشتریان‪،‬‬ ‫سنجش رضایت و وفاداری مش��تریان و دستورالعمل ارتقای‬ ‫پایگاه داده مشتریان از برنامه های موردنظر در حوزه بازاریابی و‬ ‫مشتری مداری هستند‪ ».‬وی در پایان خاطرنشان کرد‪« :‬با توجه‬ ‫به موفقیت بانک مهر اقتصاد در تحقق اهداف حمایت از تولید‬ ‫ملی و نهادینه سازی الگوی مصرف محصوالت داخلی از طریق‬ ‫راه اندازی طرح کارت اعتباری کاالی ایرانی‪ ،‬طرح های مشابهی‬ ‫با رویکرد کمک به اقتصاد مقاومتی در بخش های مختلف‪ ،‬از‬ ‫جمله در صنعت حمل و نقل‪ ،‬بازرگانی‪ ،‬بهداش��ت و درمان در‬ ‫دست بررسی هستند‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫دکتر ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار‪:‬‬ ‫یک رقمی شدن‬ ‫تورم کشور در اینده‬ ‫امری دست یافتنی است‬ ‫مثلث | شماره ‪220‬‬ ‫به مناسبت فرارسیدن چهاردهم خرداد‪ ،‬سالروز‬ ‫رحلت امام خمینی(ره) و سالگشت قیام خونین ‪ 15‬خرداد که‬ ‫به سرنگونی نظام ‪ 2500‬ساله شاهنشاهی در بهمن‪1357‬‬ ‫انجامید‪ ،‬دکتر ابراهیم��ی ‪ ،‬مدیرعامل بان��ک انصار کتاب‬ ‫زندگینامه مص��ور امام خمین��ی(ره) را به مدی��ران عامل‬ ‫بانک های کش��ور اهدا کرد ت��ا این روزه��ای پرخاطره و‬ ‫سرنوشت س��از را گرامی ب��دارد‪ .‬این کت��اب‪ ،‬دارای ‪488‬‬ ‫صفحه مطالب مصور از تاریخ تولد امام خمینی(ره) در اول‬ ‫مهر‪ 1281‬در شهرستان خمین تا رحلت ایشان در ‪14‬خرداد‬ ‫‪ 1368‬در تهران و همچنین ‪ 20‬صفحه متن عربی است‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫اولین گردهمایی مدیران ارش��د بان��ک انصار در‬ ‫سال ‪ 93‬با هدف بررسی عملکرد س��ال ‪ ،1392‬چالش ها‪،‬‬ ‫راهکارها و تبیین برنامه های سال جاری و توافق مجدد بر‬ ‫محورهای طرح راهبردی تحول بانک در تهران برگزار شد‪.‬‬ ‫دکتر ایت اله ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار با اش��اره به‬ ‫رخدادهای اقتصادی سال ‪ 92‬و تشریح وضعیت اقتصادی‬ ‫کشور و ش��رایط حاکم بر نظام پولی و بانکی‪ ،‬اقدامات اخیر‬ ‫بانک مرکزی در جهت اعمال سیاست های پولی را ستودنی‬ ‫توصیف و ابراز امیدواری کرد باتوجه به تغییرات انجام شده‬ ‫در کیفیت نقدینگی‪ ،‬مدیریت سود س��پرده ها و تسهیالت‬ ‫بانکی‪ ،‬بهبود وضعیت کس��ب و کار در نظ��ام پولی و مهار‬ ‫تورم‪ ،‬فضای اقتصادی کشور روز به روز مسیر بهبود را طی‬ ‫کند‪ .‬ایشان با ارائه نمونه هایی از فرازوفرودهای تورمی در‬ ‫کشورهای دیگر همچون امریکای التین‪ ،‬یک رقمی شدن‬ ‫تورم کشور را در اینده امری دست یافتنی دانست‪ .‬مدیرعامل‬ ‫بانک انص��ار در ادامه گردهمایی با اش��اره ب��ه محورهای‬ ‫اقدامات بانک انصار در سال گذشته و اخذ مجوزهای الزم‬ ‫از قبیل مجوز تمامی فعالیت های ارزی‪ ،‬لیزینگ و صرافی‪،‬‬ ‫از تالش ه��ا و اقدامات جهادی مدی��ران و همکاران بانک‬ ‫تقدیر و تش��کر کرد و با اش��اره به اینکه بانک انصار بانکی‬ ‫جهادی و مردم نهاد اس��ت‪ ،‬کس��ب موفقیت های گسترده‬ ‫بانک را مرهون عنایت خدای متعال و نتیجه خدمتگزاری و‬ ‫همراهی با مردم دانست و بر توسعه خدمات بانک در جهت‬ ‫رضایت هر چه بیش��تر مردم تاکید کرد‪ .‬ایش��ان با اشاره به‬ ‫رضایت ‪ 83/2‬درصدی مشتریان با حجم بیش از ‪ 9‬میلیون‬ ‫نفر‪ ،‬نفوذ خدمات بان��ک در بین احاد مردم ب��ه ویژه مردم‬ ‫محروم را یک��ی از محورهای اصلی اقدام��ات بانک انصار‬ ‫خوان��د‪ .‬دکتر ابراهیمی با تش��ریح وضعیت ش��اخص های‬ ‫عملیاتی بانک در سال ‪ 92‬در صدر قرارگرفتن بانک انصار‬ ‫در شاخص مطالبات معوق و در س��طح ‪2/5‬درصد را مورد‬ ‫اش��اره قرارداد و کس��ب این نس��بت را که در صورت عدم‬ ‫محاسبه مطالبات سررس��ید گذشته به ‪1/5‬درصد می رسد‪،‬‬ ‫حاصل تقارن زحمات سازمان یافته همکاران در عرصه های‬ ‫مختلف از جمله مدیریت ریسک‪ ،‬توس��عه رکن اعتباری و‬ ‫فرهنگ سازمانی انقالبی دانست‪ .‬مدیرعامل بانک انصار با‬ ‫اش��اره به چالش های تحول این بانک به تشریح مدل های‬ ‫کس��ب و کار اینده در صنعت بانکداری پرداخت و حرکت‬ ‫در محیط های نااش��نا و ش��ناخت اینده حرفه بانکداری و‬ ‫متناسب سازی امکانات و نیروی انس��انی را برای مواجهه‬ ‫با ان امری حیاتی دانس��ت‪ .‬نایب رئیس هیات مدیره بانک‬ ‫انصار با برشمردن محورهای مورد عمل در بانکداری مورد‬ ‫هدف‪ ،‬نقش بانکداری همراه و قابل حمل‪ ،‬همچنین توسعه‬ ‫هوش��مندانه بانکداری الکترونیک ک��ه متکی به مطالعات‬ ‫و اینده پژوهی اس��ت را بسیار اساس��ی عنوان کرد‪ .‬وی با‬ ‫اش��اره به تغییر فضای کس��ب وکار و بانکداری در اینده نه‬ ‫چندان دور‪ ،‬ضرورت هوش��مندی مدیران در جهت توسعه‬ ‫ابزارهای برتری عملیاتی را متذکر ش��د و ابزارهای کنونی‬ ‫نظیر ش��عب گران قیم��ت را از موانع اینده ای��ن برتری ها‬ ‫معرفی کرد‪ .‬مدیرعام��ل بانک انصار با ارائ��ه راهکارهای‬ ‫مدیری��ت چالش های موجود و س��رعت عم��ل در اجرای‬ ‫طرح تح��ول بانک‪ ،‬به ط��رح موضوع اقتص��اد مقاومتی و‬ ‫همچنین ش��عار س��ال ‪ 1393‬با عنوان «اقتصاد‪ ،‬فرهنگ‬ ‫با عزم ملی و مدیریت جهادی» پرداخ��ت و از برنامه های‬ ‫بانک انصار در جهت س��رلوحه قراردادن این شعار خبر داد‪.‬‬ ‫دکتر ابراهیمی‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار در بخش دیگری از‬ ‫سخنان خود موضوع بانکداری اس�لامی را به عنوان یکی‬ ‫دیگر از محورهای گردهمایی مدیران ارش��د بانک انصار‬ ‫مطرح و از اقدامات وسیع بانک انصار در جهت تولید محتوا‪،‬‬ ‫اموزش کارکنان و اج��رای مقررات جدی��د و فعالیت های‬ ‫کمیته نظارت فقهی بانک انصار خبر داد‪ .‬وی بانک انصار را‬ ‫بانکی پیش رونده و درحال تحول دانست و اظهار داشت که‬ ‫در حوزه بانکداری اسالمی مشتریان در اینده شاهد اقدامات‬ ‫جدید بان��ک انصار خواهند ب��ود‪ .‬دکترابراهیم��ی در پایان‬ ‫به ظرفیت های بس��یار خوب بانک انصار در جهت توسعه‬ ‫بانکداری اسالمی اشاره کرد و افزود‪« :‬درصورت عدم وجود‬ ‫مقررات بازدارنده‪ ،‬بانک انصار قادر اس��ت طرح های بسیار‬ ‫جذابی در حوزه بانکداری اسالمی از طریق ایجاد ابزارهای‬ ‫‪ PLS‬ارائه نماید‪».‬‬ ‫دکت�ر ابراهیم�ی‪ ،‬مدیرعام�ل بان�ک انصار‬ ‫در همایش امنیت بانکداری‪ :‬توس�عه پرش�تاب‬ ‫فناوری‪ ،‬بازه زمانی تفسیر «امنیت اطالعات» را‬ ‫به دو‪ ،‬سه سال کاهش داده است‬ ‫در همایش دوروزه امنیت (بانکداری) بانک انصار‬ ‫که در ساختمان مرکزی بانک مذکور با حضور مدیرعامل‪،‬‬ ‫مشاور رئیس کل بانک مرکزی‪ ،‬سرهنگ نیک نفس معاون‬ ‫امنیتی پلیس فتا و برخی از معاونین و مدیران و کارشناسان‬ ‫‪ IT‬بانک انصار و چند بانک خصوصی دیگر برگزار ش��د‪،‬‬ ‫دکتر ابراهیمی مدیرعامل بانک انص��ار پیرامون اهمیت و‬ ‫نقش امنیت اطالعات در عصرحاضر و به ویژه در بانکداری‬ ‫الکترونیک به س��خنرانی پرداخت و در ابتدا با اشاره به سیر‬ ‫پرشتاب ظهور و گس��ترش فناوری اطالعات و تهدیدهای‬ ‫ان و توجه ب��ه امنیت محیط کاربری و تب��ادل اطالعات را‬ ‫امری مهم و نیازمند فرهنگ س��ازی دانست و درخصوص‬ ‫اهمیت و نقش امنیت در حال حاضر گفت‪« :‬امروزه رعایت‬ ‫ضوابط امنیتی در بهره برداری از سامانه های اطالعاتی در‬ ‫زمره اصلی ترین فعالیت های مدیریتی به ش��مارمی اید‪».‬‬ ‫دکتر ابراهیمی‪ ،‬در ادامه س��خنان خود مقوله یکپارچگی‪،‬‬ ‫محرمانگی‪ ،‬دسترس��ی پذیری‪ ،‬طبقه بن��دی و حفاظت از‬ ‫اطالعات در ح��وزه فن��اوری اطالع��ات را دارای اهمیت‬ ‫زیاد دانست و درباره جایگاه کارشناس��ان این حوزه افزود‪:‬‬ ‫«حفظ امنیت اطالعات در دنی��ای امروز یکی از مهم ترین‬ ‫و حس��اس ترین حوزه های کارشناس��ی اطالعات است‪».‬‬ ‫مدیرعامل بانک انصار پ��س از ان به عنوان زمینه ای برای‬ ‫لزوم توجه جدی ب��ه حوزه امنیت اطالع��ات در بانکداری‬ ‫الکترونیک به ذکر امار مش��تریان و ذی نفع��ان بانکداری‬ ‫اینترنتی بانک و نیز امار جرائم مرتبط با این حوزه در ایران‬ ‫و جهان پرداخت و اضافه کرد‪« :‬ص��رف ‪ 388‬میلیارد دالر‬ ‫هزینه ب��رای حفظ امنیت اطالع��ات و هزینه ‪ 20‬درصدی‬ ‫حمالت هکرها به بانک ها در جهان خود به تنهایی اهمیت‬ ‫امنیت اطالع��ات را در بانکداری نوین اش��کار می کند‪».‬‬ ‫دکتر ابراهیمی در پایان س��خنان خود به اقدامات اموزشی‬ ‫و سخت افزاری و نرم افزاری صورت گرفته در بانک انصار‬ ‫برای حفظ اطالعات مش��تریان و ایجاد فضای امن برای‬ ‫کارب��ران از فناوری های نوی��ن بانکداری و نی��ز اقدامات‬ ‫پیشگیرانه و پیگردهای قانونی نسبت به هکرها اشاره کرده‬ ‫و افزود‪« :‬حفظ امنیت اطالعات و توجه به موازین و ضوابط‬ ‫امنیتی باید به فرهنگ سازمانی ما و بانک ها تبدیل شود‪».‬‬ ‫از س�وی دکتر ابراهیم�ی‪ ،‬مدیرعامل بانک‬ ‫انص�ار‪ :‬زندگینام�ه مصور ام�ام خمین�ی(ره) به‬ ‫مدیران عامل بانک های کشور اهدا شد‬ ‫‪83‬‬