ماهنامه مثلث شماره 224

‫نواصالحطلبی‬ ‫علیهاصالح طلبی‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و بیست و چهار ‪ 14 /‬تیر‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ایا داستان انتخابات ‪92‬‬ ‫برای دکتر عارف تکرار‬ ‫می شود؟‬ ‫اغاز ماراتن‬ ‫هسته ای‬ ‫خبرهایمثلث‬ ‫از دور جدید مذاکرات‬ ‫استیضاح حلقه معین‬ ‫ایت اهلل هاشمی شاهرودی‬ ‫جلسات خبرگان را اداره میکند‬ ‫گزارش ویژه مثلث درباره ارایش‬ ‫جدید هیات رئیسه مجلس خبرگان‬ ‫ایا هاشمی رفسنجانی وارد‬ ‫معادالتهیاترئیسه‬ ‫خبرگان خواهد شد؟‬ ‫شلیک با دوربین‬ ‫پرونده ایدربارهفیلمتحسینشده‬ ‫«سمیه» درگفت وگو با کارگردان‬ ‫همراه با یادداشت هایی از‬ ‫دزاده‬ ‫کمال تبریزی و حبیب احم ‬ ‫شرق علیه غرب‬ ‫پشتپردهبیانیهجنجالی‬ ‫مربیانداخلی‬ ‫ایاهیاترئیسهمی تواندمانع‬ ‫استیضاحفرجیداناشود؟‬ ‫بانک اسالمی‪ ،‬همراه با‬ ‫تحولی اسالمی‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫من از همه اقایان که تشریف اوردید و از‬ ‫نزدیک با هم مواجه شدیم تشکر م ی‏کنم‪ .‬ما‬ ‫باید سابقا هم روابط با هم داشته باشیم‪ .‬ملت‬ ‫باید اقشارش با هم مربوط باشند‪ .‬این جدایی‬ ‫که در این ط��ول زمان بین اقش��ار ملت بود‪،‬‬ ‫این یک امری بود که اس��تعمارگران این امر‬ ‫را درست کرده‏اند؛ یعنی عمال انها در اینجا و‬ ‫خود انها با تبلیغات‪ ،‬بین اقش��ار ملت جدایی‬ ‫انداختند‪ .‬باید ما همه با هم‪ ،‬همان طوری که تا اینجا با هم‬ ‫پیروز شدیم و همه یک مطلب م ی‏خواستیم و ان اسالم و‬ ‫جمهوری اسالمی‪ ،‬از این به بعد هم باید همه با هم؛ تا اخر‬ ‫نقطه‏ای که جریان احکام اسالم در کشور باشد همه با هم‬ ‫باشیم‪ ،‬جدایی نداشته باشیم‪.‬‬ ‫باید این مملکت‪ ،‬که طاغوت در ان سال های طوالنی‬ ‫زندگی کرده اس��ت و مردم را متحول کرده بود به یک مردم‬ ‫غیر صحیح‪ ،‬باید ـ با زحمت ـ همه متحول بشوند به یک‬ ‫انسانهای اس�لامی ـ الهی؛ که در اس�لام‪ ،‬انسان اسالمی‬ ‫خیانت نخواهد کرد‪ ،‬به ش��رق و غرب توج��ه نخواهد کرد‪.‬‬ ‫باید این بانک هایی که در ای ران هس��ت متحول بش��وند از‬ ‫صورت طاغوتی‪ ،‬که رباگیری و رباخواری اس��ت به صورت‬ ‫‪18- 27‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تقواینقد‬ ‫کارذهنگسستننیست‬ ‫دروغبگوییدتاکامرواباشید!‬ ‫حجابچهربطیداردبهاختالس؟!‬ ‫‪28- 43‬‬ ‫سیاست‬ ‫تصمیمبهارستانبرایپاستور‬ ‫حلقهمعیناطراففرجیداناهستند‬ ‫نواصالحطلبیعلیهاصالحطلبی‬ ‫جریاننو اصالح طلبیشکلگرفتهاست‬ ‫‪44- 49‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫حزبروحانیونانقالبی‬ ‫تفکراقتصادیشهیدبهشتیسوسیالیستینبود‬ ‫حزب‪،‬محلکادرسازیبود‬ ‫انفجارهفتمتیربراساستئوریبرژینسکیبود‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬چارچوبش اسلام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش‬ ‫و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬یاسین سیف االسالم‬ ‫فرهنگ‪ :‬علی رضا بهرامی(دبیر)‬ ‫اقتصاد‪ :‬مهدی خاکی فیروز(دبیر) ‪ -‬سیدفراز جبلی ‪ -‬لیال لطفی‬ ‫سارا ترابی‪ -‬اشکان روزرخ ‪ -‬ادریس هیئتی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫عکس و پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی و محمد مومنی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬مهندس فتاح ‪ -‬مهندس مهردادی ‪ -‬دکتر اسماعیل تبار‬ ‫دکترایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالم حسینتقینتاج‪-‬حسینزندی‬ ‫احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادی انباردار ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سید حمید خالقی‬ ‫بینالملل‬ ‫اتوپیایخالفت‬ ‫نخست وزیرتوافقی؛راهخروجعراقازبحران‬ ‫برگبرندهعبداهلل‬ ‫‪50- 63‬‬ ‫اسالمی ان‏ش��اءاهلل‏‪ .‬من از اینکه ش��ما بنای بر این مطلب‬ ‫گذاش��تید که متحول کنید صورت طاغوت��ی را به صورت‬ ‫اس�لامی و بانک اسالمی در سراسر کش��ور تاسیس کنید‬ ‫متش��کرم؛ لکن منتظرم ک��ه ببینم عمل چیس��ت‪ .‬ایا در‬ ‫عمل هم همین طور اس��ت؟ ب��از اموری که س��ابق انجام‬ ‫م ی‏گرفت انجام م ی‏گیرد یا خیر؟ تحول در محتوا هس��ت؛‬ ‫ما با اس��م خیلی کار نداریم‪ ،‬با محتوا کار داریم‪ .‬محتوا باید‬ ‫اس�لامی بش��ود‪ .‬ش��ما دیدید که در این مدت در تبلیغات‬ ‫این بود که عدالت اجتماعی‪ ،‬اس�لام‪ ،‬ق��ران‪ ،‬این حرف ها‬ ‫بود لکن محتوا نداش��ت‪ ،‬واقعیت نداشت‪ .‬حاال هم همین‬ ‫طور است؛ اگر محتوا اسالمی باش��د [و] واقعیت پیدا بکند‬ ‫ـ این مطلبی که اقای��ان امده‏ان��د و م ی‏فرمایند ـ ان وقت‬ ‫مطلب صحیح است و تحول اسالمی پیدا شده است؛‬ ‫اما اگر فقط لفظ باشد ـ که سابقا[هم]این لفظ ها بود‬ ‫ـ ان وقت وضع دیگر پیش خواهد امد‪ .‬من از ش��ما‬ ‫اقایان متشکرم و امیدوارم که همه با هم به سعادت‬ ‫برس��ید‪ ،‬و همه با هم ای ران را اص�لاح کنید‪ ،‬متحول‬ ‫کنید‪ .‬و هرک��س در هر مقامی که هس��ت از دولت‬ ‫هلل‬ ‫پشتیبانی کند و با ملت همراه باشد؛ تا اینکه ان‏شاءا ‏‬ ‫تمام مقاصد اسالمی‪ ،‬که به سعادت همه شماها و به‬ ‫هلل پیاده بشود‪.‬‬ ‫سعادت بشر است‪ ،‬ان‏شاءا ‏‬ ‫تاریخ‪ - 1358/01/23 :‬محل‪ :‬قم‬ ‫حضار‪ :‬گروه��ی از نماین��دگان کارکنان بانک‬ ‫صادرات ای ران‬ ‫پوستانداختنترکیه‬ ‫نمی خواستمازاقایمحمدیسوء استفادهکنم‬ ‫فیلمی کهخیلی هاراتکانداد‬ ‫مثلسرنوشتپینوکیو‬ ‫یکبیطرفیبکر‬ ‫‪70-77‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪64-69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫پاسکاریکفاشیانبا گودرزی‬ ‫مجلسدرانتخابسرمربیدخالتنمی کند‬ ‫سطحدانشفنیمربیانایرانیدرحداسیاهمنیست‬ ‫کمیتهفنیعلیهمربیداخلی‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫نواصالحطلبی‬ ‫علیهاصالحطلبی‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و بیست و چهار ‪ 14 /‬تیر‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫ایا داستان انتخابات ‪92‬‬ ‫برای دکتر عارف تکرار‬ ‫می شود؟‬ ‫اغاز ماراتن‬ ‫هستهای‬ ‫خبرهایمثلث‬ ‫از دور جدید مذاکرات‬ ‫استیضاح حلقه معین‬ ‫ایتاهلل هاشمی شاهرودی‬ ‫جلسات خبرگان را اداره میکند‬ ‫ایاهیاترئیسهمیتواندمانع‬ ‫استیضاحفرجیداناشود؟‬ ‫گزارش ویژه مثلث درباره ارایش‬ ‫جدید هیات رئیسهمجلس خبرگان‬ ‫ایا هاشمی رفسنجانی وارد‬ ‫معادالتهیاترئیسه‬ ‫خبرگان خواهد شد؟‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫شلیک با دوربین‬ ‫پروندهایدربارهفیلمتحسینشده‬ ‫«سمیه» درگفتوگو با کارگردان‬ ‫همراه با یادداشتهایی از‬ ‫کمال تبریزی و حبیب احمدزاده‬ ‫شرق علیه غرب‬ ‫پشتپردهبیانیهجنجالی‬ ‫مربیانداخلی‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫به ما اس ام اس بزنید‪:‬‬ ‫بازتاب‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬مصاحبه ب��ا امیرمحبیان خیلی خوب‬ ‫بود‪ .‬خس��ته نباش��ید‪ .‬با اینکه مصاحبه‬ ‫بلن��دی ب��ود ام��ا جذابیت داش��ت ب رای‬ ‫ادامه‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا از مناظره ها‪ ،‬دیگر خبری نیس��ت‪.‬‬ ‫کمتر مناظره کار م ی کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬امیدوارم حرف ه��ای رئی س جمهور در‬ ‫مورد تکرار نشدن اتفاقات سال های قبل‬ ‫درباره صنعت و کارخانه ها عملی شود‪.‬‬ ‫‪ l‬مدی��ران احمدی نژاد هن��وز در ادارات‬ ‫اس��تان ها در راس کارند‪ ،‬چرا اس��تانداران‬ ‫اینها را عوض نم ی کنند؟‬ ‫‪ l‬شنیدم از جمشید بس��م اهلل رونمایی‬ ‫ش��ده‪ .‬این اخاللگر ب��زرگ ارزی پس چرا‬ ‫رها شده؟‬ ‫‪ l‬نم ی دانم شما چرا از وضعیت بورس‬ ‫گزارش تهی��ه نم ی کنی��د‪ .‬اوضاع بورس‬ ‫اصال خوب نیس��ت و این انتقاد به دولت‬ ‫روحانی وارد است‪.‬‬ ‫‪ l‬امیدوارم مجلس وزیر علوم را استیضاح‬ ‫نکند‪ .‬هنوز ب رای رویارویی مجلس و دولت‬ ‫بسیار زود است‪.‬‬ ‫‪ l‬ش��ما تماما چس��بیدید به سیاس��ت‪.‬‬ ‫بحران کم اب��ی و ب��رق دارد ب��ه مراحل‬ ‫خطرناکی م ی رس��د‪ .‬چرا ب��ه این موضوع‬ ‫اهمیت نم ی دهید؟‬ ‫‪ l‬خدا را ش��کر که بچه های تیم والیبال‬ ‫موفق ش��دند‪ .‬ملت یک کمی خوشحال‬ ‫شد‪ .‬اما ش��ما به والیبال کم لطف هستید‬ ‫در مطالب‪.‬‬ ‫‪ l‬مدتی است از س��رمقاله های سردبیر‬ ‫خبری نیست‪.‬‬ ‫‪ l‬االن این داعش ک��ه ابوبکر البغدادی‬ ‫را به عن��وان خلیفه انتخاب ک��رده‪ ،‬دقیقا‬ ‫ایشون خلیفه چندم م ی شوند؟‬ ‫‪ l‬از ماندن ک ی روش در تیم ملی حمایت‬ ‫کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬وضعی��ت الودگ��ی ه��وای ته��ران‬ ‫وحشتناکه‪ .‬امروز هوا از گرد و غبار قهوه ای‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬کردهای عراق هم قص��د دارند از اب‬ ‫گل الود ماه��ی بگیرند‪ .‬تکه تکه ش��دن‬ ‫ع راق به نفع هی چ کس نیس��ت مهمتر از‬ ‫همه خود کردها‪.‬‬ ‫‪ l‬اخبارت��ان درب��اره بهزاد نب��وی خیلی‬ ‫خوب بود‪ .‬جای دیگری ندیدم که منتشر‬ ‫شده باشد‪.‬‬ ‫‪ l‬حرکت سایت ش��ما در انتشار تصاویر‬ ‫مرب��وط اینس��تاگرام ها و س��ایت ها که‬ ‫تصاوی��ر ج��ذاب را جدا م ی کنی��د خیلی‬ ‫خوبه‪ ،‬ممنون‪.‬‬ ‫اقا! انگلیس کیست که استقالل ما را به رسمیت بشناسد؟‬ ‫بازتاب های یادداشت دکتر عراقچی برای هفته نامه مثلث‬ ‫انتشار یادداش��ت عباس ع راقچی‪ ،‬مذاکره کننده ارشد‬ ‫ای ران در ش��ماره قبل هفته نامه مثلث‪ ،‬بازتاب های وسیعی‬ ‫داش��ت‪ .‬بالفاصله پ��س از روی دک��ه رفتن این یادداش��ت‬ ‫سایت های خبری و تحلیلی ان را بازنشر کردند‪.‬‬ ‫بسیاری از سایت ها از تیتر «یادداشت ع راقچی درباره‬ ‫حق غن ی سازی» این متن را روی خروجی خود قرار دادند اما‬ ‫هر کدام به فراخور نظ رات خود بخش هایی از این یادداشت را‬ ‫به عنوان بخش مهم در نظر گرفته و بازتاب دادند‪.‬‬ ‫س��ایت عصر ای ران با انتخاب همی��ن تیتر در مقدمه‬ ‫ان اورده‪« :‬عضو ارش��د تیم مذاکره کننده هس��ته ای ای ران‬ ‫در مقاله ای با عنوان «تاملی در مفهوم غن ی سازی» نوشت‬ ‫که حق اس��تفاده صلح امیز از انرژی هس��ته ای‪ ،‬شامل حق‬ ‫غن ی سازی‪ ،‬ب رای همه کشورها از جمله جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران وجود دارد چه غرب ی ها ان را به رسمیت بشناسند‪ ،‬چه‬ ‫نشناس��ند‪ ».‬س��ایت خبرانالین ب رای این متن تیتر «پاسخ‬ ‫صریح ع راقچ��ی به ش��بهه افرین ی های چند م��اه اخیر» را‬ ‫انتخاب کرد و در ادامه نوش��ت‪« :‬عب��اس ع راقچی در این‬ ‫مقاله به ابعاد حقوقی غن ی سازی و حق استفاده صلح امیز از‬ ‫انرژی هسته ای پرداخته است‪ .‬عضو ارشد تیم مذاکره کننده‬ ‫هسته ای در این مقاله تصریح کرده که ب ر اساس توافق ژنو‬ ‫کشورهای ‪ 5+1‬با نادیده گرفتن شش قطعنامه شورای امنیت‬ ‫که خواهان تعلیق بالدرنگ غن ی سازی ای ران شده اند‪ ،‬به ادامه‬ ‫غن ی س��ازی ای ران رضایت داده و حتی تضمین م ی کنند که‬ ‫در هرگونه توافق نهایی نیز غن ی س��ازی ای ران ادامه خواهد‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫تیتر خبرگزاری ایس��نا ام��ا از هم��ه متفاوت تر بود‪.‬‬ ‫خبرگزاری دانشجویان ای ران با انتخاب تیتر؛ «کنای ه ع راقچی‬ ‫درباره یک حق مس��لم» به انتش��ار کامل این یادداش��ت‬ ‫پرداخت‪.‬‬ ‫خبرگزاری فارس نیز با تیتر؛ «ع راقچی‪ :‬غن ی سازی حق‬ ‫ای ران است‪ ،‬چه غرب ی ها به رسمیت بشناسند چه نشناسند»‬ ‫نوشت‪« :‬عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان در‬ ‫مقاله ای نوشته که حق استفاده صلح امیز از انرژی هسته ای‪،‬‬ ‫شامل حق غن ی سازی‪ ،‬ب رای همه کشورها از جمله جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران وجود دارد‪ ،‬چ��ه غرب ی ها ان را به رس��میت‬ ‫بشناسند‪ ،‬چه نشناسند‪».‬‬ ‫در ادام��ه به نظر م ی رس��د ای��ن بخش ب��ه نظر این‬ ‫خبرگزاری از سایر قس��مت های یادداشت اهمیت بیشتری‬ ‫داشته است‪ .‬چرا که ان را با فونتی درشت در متن ذکر کرده‬ ‫است‪« :‬حق برخورداری از انرژی صلح امیز هسته ای‪ ،‬از جمله‬ ‫همه اقتضائات ان مانند غن ی س��ازی‪ ،‬در زمره حقوق ذاتی‬ ‫و غیرقابل تفکیک کشورها اس��ت که همچون استقالل و‬ ‫حاکمیت یک کشور‪ ،‬به رسمیت ش��ناختن یا نشناختن ان‬ ‫توسط سایر کشورها تغییری در ماهیت ان ایجاد نم ی کند‪».‬‬ ‫محمد قوچانی از احتمال‬ ‫جدای ی اش از هفته نامه صدا‬ ‫خبر داد‬ ‫رمضان در اینستاگرام‬ ‫ناگفته های دیدارهای محرمانه‬ ‫بازخوردهای یک مصاحبه‬ ‫محبی��ان‪« :‬روایت��ی از ی��ک جلس��ه محرمان��ه با‬ ‫احمدی نژاد» تیتری بود که بسیاری از خبرگزاری ها و سایت ها‬ ‫ب رای انتشار مصاحبه امیر محبیان با هفته نامه مثلث انتخاب‬ ‫کرده بودند‪ .‬محبیان در گفت وگویی تفصیلی به شرح مسائل‬ ‫مختلفی از جمله ارتباطش با دولت های مختلف در جمهوری‬ ‫اسالمی پرداخته بود‪ .‬او در بخشی از مصاحب ه اش از یک دیدار‬ ‫محرمانه با احمدی نژاد پرده برداش��ت؛ دیداری که در ان به‬ ‫رئیس دولت دهم توصیه م ی کند مش��ایی را ب رای مدتی از‬ ‫پیش چش��م بردارد و اصرار به حضور او در عرصه اجتماعی‬ ‫نداشته باش��د‪ .‬به گفته محبیان ظاه را او نیز به این توصیه‬ ‫ب رای مدتی عمل کرده بود‪.‬‬ ‫ایس��نا در این باره نوش��ت‪« :‬دکتر امی��ر محبیان در‬ ‫گفت وگویی تفصیلی با هفته نامه مثلث ب��رای اولین بار از‬ ‫محتوای جلس��اتش با روسای جمهور س��ابق سخن گفته‬ ‫است‪ ».‬به گزارش ایسنا‪ ،‬مثلث انالین بخشی از این مصاحبه‬ ‫را که در مورد جزئیاتی از جلس��ه امیر محبی��ان با محمود‬ ‫احمدی نژاد اس��ت‪ ،‬بازنشر داده؛ جلس��ه ای که در سال اخر‬ ‫ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد برگزار شده است‪.‬‬ ‫س��ایت تابناک نیز با ذیل عنوان «روایت محبیان از‬ ‫دیدار محرمانه با احمدی نژاد» این بخش از مصاحبه را اورده‬ ‫اس��ت‪« :‬در انجا صحبت کرده و دید خود را نسبت به دولت‬ ‫گفتم‪ .‬گفتم چرا دولتی که به نام امام زمان(عج) امده و به نام‬ ‫عدالت گرایی و اصولگرایی امده‪ ،‬این تصویر از ان ایجاد شده‬ ‫که بعض ی ها م ی گویند فراماسونرها اداره م ی کنند یا بعضی‬ ‫م ی گویند بهای ی ها اداره م ی کنند؟»‬ ‫عصر ای��ران‪ ،‬روزگارنو‪ ،‬ش��هرخبر‪ ،‬روزن��و و جماران از‬ ‫جمله سایت های دیگری بودند که این خبر را در داخل ای ران‬ ‫بازنشر کردند‪.‬‬ ‫به اعتقاد گردانندگان س��ایت عصر ای ران این بخش از‬ ‫مصاحبه امیر محبیان با مثلث که به دیدارش با احمدی نژاد‬ ‫م ی پرداخت‪ ،‬مهمتر بود‪ ،‬جایی که محبیان گفته بود‪« :‬اینکه‬ ‫درست نیست‪ .‬دولتی که اصولگرا امده و با بحث عدالت امده‬ ‫این قدر دید منفی به او بشود و ان را فاسدترین‪ ،‬الوده ترین و‬ ‫ ب ی ایمان ترین بدانند‪ .‬اینکه بد است‪ .‬من گفتم که راجع به این‬ ‫قضیه م ی ش��ود فکر کرد‪ .‬خیلی حرف ها را لزومی ندارد که‬ ‫ادم فریاد بزند‪ .‬چرا بعضی دیدگاه ها را خام مطرح م ی کنید؟»‬ ‫من محمد جواد ظریف هستم؛ این پیام ایران است‬ ‫پیام ویدئویی اقای وزیر‬ ‫فشار حساس هستند‪ ،‬باور نکردند‪ .‬دولت (جورج) بوش‬ ‫با مطرح کردن خواسته توقف غن ی سازی تمام توافق را‬ ‫بر هم زد‪ .‬بعد هم ب رای هشت س��ال‪ ،‬فشار و تحریم ها‬ ‫را برگزیدند‪.‬‬ ‫تهدید به بمباران تاسیسات هس��ته ای هم ما را‬ ‫مجبور به س��اخت فردویی کرد که به واس��طه کوه ها‬ ‫محافظت شده اس��ت‪ .‬دولت های غربی بدون توجه به‬ ‫اینکه خودش��ان این وضعیت را ایجاد کرده اند‪ ،‬دس��ت‬ ‫به اعتراض زدند‪.‬‬ ‫تحریم ها مردم ای ران را به زانو درنیاورده‪ ،‬نم ی اورد‬ ‫و نخواهد اورد‪ .‬هنوز ب رای خروج از این چرخه تش��دید‬ ‫اوضاع‪ ،‬فرصت داریم‪ .‬احترام متقاب��ل را امتحان کنید‪.‬‬ ‫نتیجه خواهد داد‪ .‬دولت متبوع من به پایان دادن به این‬ ‫بحران غیرضرور تا ‪ 20‬جوالی متعهد اس��ت‪ .‬امیدوارم‬ ‫همتایانم نیز این طور باشند‪.‬‬ ‫جواد ظریف هستم و این پیام ای ران است‪».‬‬ ‫محمد جواد ظریف در استانه س��فر به وین ب رای‬ ‫مذاکراتی که قرار اس��ت منتهی به نگارش متن نهایی‬ ‫توافق ای ران و غرب ش��ود‪ ،‬پی��ام ویدئوی��ی را به زبان‬ ‫انگلیسی منتشر کرد‪ .‬در این ویدئو او این دور از مذاکرات‬ ‫را «فرصتی منحصر به فرد» ب رای «تاریخ س��از» شدن‬ ‫خوانده است‪ .‬او در بخشی از این ویدئوی کوتاه م ی گوید‪:‬‬ ‫«ما داریم تالش م ی کنیم تا به توافقی دست یابیم‪ .‬نه‬ ‫یک توافق خوب ی��ا توافقی بد‪ ،‬بلک��ه توافقی عملی‬ ‫و پایدار‪ ».‬ظریف همچنین خط��اب به مخاطبان خود‬ ‫م ی گوید‪« :‬دولت متبوع من به پایان دادن به این بحران‬ ‫غیرضرور تا ‪ 20‬جوالی متعهد است‪ .‬امیدوارم همتایانم‬ ‫نیز این طور باشند‪».‬‬ ‫ظریف در این پیام م ی گوید‪« :‬در طول سه هفته‬ ‫اینده‪ ،‬فرصتی منحصر به فرد داریم تا تاریخ ساز باشیم‪.‬‬ ‫مساله هسته ای م ی توانس��ت در سال ‪ 2005‬حل شود‪.‬‬ ‫اما ان زمان صحب ت های م��را که م ی گفتم ای ران ی ها به‬ ‫عکس متفاوت از‬ ‫مذاکره کننده ارشد ایران‬ ‫سعیدزیباکالم‪:‬اقاازتیممذاکره کنندهحمایتم ی کنند‬ ‫نه مذاک رات‬ ‫شما از شش ماه پیش که توافق انجام شد گفتید‬ ‫همه چیز از دست رفت‪ .‬االن دقیقا چی از دست رفته؟‬ ‫جناب زیباکالم من یک سوال اساسی برایم پیش‬ ‫امده‪ ،‬شما دقیقا زمان احمدی نژاد کجا بودید؟ یعنی از همه‬ ‫کارهایی که کرد و همه سیاست ها حمایت م ی کردید؟ مثال‬ ‫چرا در مورد بیانیه ته ران هیچ انتقادی نداشتید؟‬ ‫روایت امیر محبیان از جلسه محرمانه با احمدی نژاد‬ ‫کاش مصاحبه را کامل در سایت منتشر م ی کردید‪.‬‬ ‫ولی حرف های اقای محبیان بس��یار جالب است‪ .‬ایشان‬ ‫با همه روس��ای جمهور ارتباط نزدیک و جلسات محرمانه‬ ‫داشتند‪.‬‬ ‫اقای محبیان در مورد مشایی به درستی گفتند اگر‬ ‫جاسوس است یا فاسد باید قوه قضائیه برخورد م ی کرد‪ .‬این‬ ‫گفته اقای محبیان درست است و همان چیزی است که چند‬ ‫روز قبل اقای روحانی هم بران تاکید داشت‪.‬‬ ‫اقای رحیمی حرف درستی زده‪ .‬به این بخش توجه‬ ‫کنید که گفته «ما ان قدر کار داریم که وقت نم ی کنیم بیرون‬ ‫از اینجا سر بزنیم‪ ».‬درست اس��ت‪ .‬واقعا وقت نداشتند تا با‬ ‫نظ رات بیرون از پاستور اشنا شوند‪.‬‬ ‫با زبان ارام م ی گویم‪ :‬غصه نخوری�د ما م ی دانیم چه‬ ‫می کنیم‬ ‫س��ال های ‪ ۸۴‬تا ‪ ۹۲‬هم خوبی داش��ته هم بدی!‬ ‫کال تکرار نمیش��ه‪ ،‬خوب ی اش تکرار نمیشه‪ ،‬بدی اش هم‬ ‫تکرار نمیشه!‬ ‫بورس را که خ��راب کردید دکت��ر‪ .‬چطور نگران‬ ‫نباشیم؟‬ ‫روحانی متشکریم از اینکه بلدی خوب صحبت‬ ‫کنی و بلدی به وعده ها عمل کنی‪ /‬روحانی متشکریم‪.‬‬ ‫مهدی هاشمی مردادماه محاکمه م ی شود‬ ‫حرف های برخی نمایندگان در این باره درس��ت‬ ‫اس��ت‪ .‬چرا باید تا این اندازه رسیدگی به این پرونده طوالنی‬ ‫ش��ود؟ یک نقص در تحقیقات بوده‪ .‬یک سال زمان زیادی‬ ‫است برای رسیدگی به این موضوع‪.‬‬ ‫مردادماه محاکمه م ی شود و بعد باید منتظر بمانیم‬ ‫تا نتیجه دادگاه مشخص شود‪ .‬دوستانی که فکر م ی کنند با‬ ‫شروع محاکمه همه چیز درمورد پرونده این اقازاده تمام است‪،‬‬ ‫به سرنوشت برخی دیگر از پرونده ها هم نگاه کنند‪ .‬صبرمان‬ ‫باید بیشتر از این باشد‪.‬‬ ‫چ را دانشگاه احمدی نژاد غیرقانونی است؟‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫من ب��ا نظ��رات اق��ای احمدی ن��ژاد و ش��یوه‬ ‫کشو رداری اش اصال موافق نبودم‪ .‬اما اگر واقعا قصد فعالیت‬ ‫علمی دارند به جای فعالیت سیاسی‪ ،‬اتفاقا باید از این موضوع‬ ‫استقبال کرد‪ .‬چرا نباید به او اجازه چنین کاری را داد؟ حتما باید‬ ‫دوباره او وارد سیاست شود؟‬ ‫دکتر احمدی نژاد دانشگاهش را در دل ملت ثبت‬ ‫کرده‪ .‬یک سری اگر به محله دکتر در نارمک بزنید م ی بینید‬ ‫که او هنوز مشغول تربیت انسان ها و اماده کردنشان برای‬ ‫بهاری است که خ واهد امد‪.‬‬ ‫کاش اقای احمدی نژاد به جای ان همه تعجیل و‬ ‫برداشت غیرقانونی از حساب تنخ واه دولت برای این دانشگاه‬ ‫صبر م ی کرد و بعد درخواست تشکیل دانشگاه م ی داد‪ .‬به‬ ‫نظرم اگر این کار را م ی کرد احتمال اینکه پذیرفته شود خیلی‬ ‫بیشتر از این بود که با ان عجله و روش های غیرقانونی دست‬ ‫به تشکیل دانش��گاه بزند‪ .‬نفس این موضوع باعث شد تا‬ ‫واکنش های منفی برانگیخته شود‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫سام درخشانی خبر‬ ‫ازدواجش در برزیل را‬ ‫تکذیب کرد‬ ‫روی خط مثلث انالین‪MOSALAS.IR :‬‬ ‫در این س�تون نظراتی که مخاطبان س�ایت‬ ‫مثلث انالی�ن روی خبره�ا داده ان�د منتش�ر‬ ‫م ی شود‪:‬‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫دیدار خانواده های شهدای هفتم تیر و شهر ته ران با‬ ‫رهبرمعظمانقالب‬ ‫علی مطهری یکی از خبرسازان هفته‬ ‫گذش�ته بود‪ .‬او که اظهارات متفاوتی‬ ‫در م�ورد حص�ر داش�ت‪ ،‬اعت راضش‬ ‫بابت عدم برخورد مناسب با ساپورت‬ ‫پوشان باعث کارت زرد مجلس به وزیر‬ ‫کشور شد‪.‬‬ ‫عل�ی الریجان�ی قرار اس�ت یک‬ ‫حزب تاس�یس کند ‪ .‬اتفاقی مهم‬ ‫در جریان راس�ت س�نتی که بعد‬ ‫از انتخاب�ات ‪ 24‬خ�رداد ‪ 92‬ارایش‬ ‫سیاسی اصول گرایان را با صورتی‬ ‫جدید مواجه خواهد کرد‪.‬‬ ‫روحانی و الریجانی در م راسم افطار با ایتام‬ ‫جلسهکمیسیوننظارتمجمعتشخیصمصلحتنظام‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫خانهموزهشهیدبهشتی‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫ص�ادق زیب�اکالم در م راس�م افطاری‬ ‫اساتیددانشگاهبامقاممعظمرهبری‬ ‫‪15‬‬ ‫س�ید حس�ن نص�راهلل در س�خن رانی خ�ود ب�ه‬ ‫مناسبت سالگرد ازادسازی جنوب لبنان از اشغال‬ ‫رژی م صهیونیستی و عید مقاومت گفت‪« :‬مه م ترین‬ ‫دس�تاورد این پیروزی‪ ،‬نابودی طرح ایجاد اس رائیل‬ ‫بزرگ است»‬ ‫«والدیمیر پوتین» رییس جمهوری روسیه گفت‪ :‬وقایع‬ ‫اوک راین به وضوح نشان داد که نظام تک قطبی جهانی‬ ‫اضمحالل یافته اس�ت‪ .‬سیاست های مستقل روسیه‬ ‫خوشایند کسانی نیست که به انحصارگ رایی در سطح‬ ‫جهانی می پردازند‬ ‫تظاه رات گسترده در هند علیه جنایات تکفیری ها در ع راق‬ ‫سارکوزی پس از تفهیم اتهام و متهم شدن به مواردی‬ ‫همچون سوء استفاده از قدرت و فساد مالی‪ ،‬ازاد شد‪ ‬‬ ‫وضعیت اوارگان ع راقی پس از حمله داعش‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫تب انتخابات در اندونزی‬ ‫تظاه راتدرهنگ کنگ‬ ‫پس از رفتن والسکو از تیم ملی والیبال‬ ‫ای ران‪ ،‬بسیاری نگ ران این بودند که روند‬ ‫رو به رشد این تیم متوقف شود اما کواچ‬ ‫جانشین کواچ کاری کرد که در تاریخ این‬ ‫ورزش یگانه است‬ ‫ماج راهای لوییس سوارس بازیکنی که‬ ‫از دندانش استفاده نامطلوب م ی کند‪،‬‬ ‫همچنین ادامه دارد‪ .‬س�وارس از کیه‬ ‫لینی مدافع ایتالیایی عذر خواهی کرد‬ ‫و مورد توجه باشکاه بارسلونا ق رار دارد‬ ‫کار بزرگ والیبال در لیگ جهانی‬ ‫تیمملیفوتبالبهای رانبازگشت‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫م راسمتشییعپیکرباقرصح رارودی‬ ‫الودگی هوا د رته ران‬ ‫‪17‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیس�ت‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را می زبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانش�ان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫ایران امن و مقتدر‬ ‫نگاهیبهنگرشدفاعیجمهوریاسالمی‬ ‫دکترعلیاکبروالیتی‬ ‫مشاور رهبر انقالب‬ ‫نوش��ته حاض��ر زندگینامه رهب��ری انقالب ب��ه قلم‬ ‫دکتر عل ی اکبر والیتی است که برای اولین بار به چاپ م ی رسد‪.‬‬ ‫بخش پنجم و اخر ان در این شماره منتشر خواهد شد‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫خ ـ امور نظامی‪ ،‬دفاعی و انتظامی‬ ‫ایت اهلل خامنه ای به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬نگاه راهبردی به امور نظامی و دفاعی‬ ‫داشته و با اتخاذ تدابیر و ارائه جهت‏گیری‏های اصلی در بازدید‬ ‫از مراکز و تاسیس��ات دفاعی و نظامی‪ ،‬بر ترغیب و پیگیری‬ ‫پیشرفت ها و دستاوردهای نظامی و دفاعی‪ ،‬اخالق و معنویت‬ ‫نیروهای مسلح و تخصص همراه با تعهد و ایمان تاکید دارند‬ ‫(اصول و رهیافت های هنر اسالمی در کالم رهبری‪ .)38،‬ایشان‬ ‫علت تبلیغات مغرضانه دش��من در خصوص نظام ی‏گری در‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران را در پایبندی نظامیان به ارزش های‬ ‫اخالقی‪ ،‬انقالبی و سرنوشت کشور م ی‏دانند (ارتش در کالم‬ ‫رهب��ر‪ .)196 ،190 ،‬ویژگ ی های نیروهای مس��لح و انتظارات‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در دوران رهبری از انها به شرح زیر بوده است‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ترکیب نیروی ایمان و دانش نظامی و نظام ی‏گری‪:‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای ناکام ی دشمن در جنگ تحمیلی را در سایه‬ ‫یدانند و به‬ ‫سرمایه ارزشمند ایمان و معنویت رزمندگان اسالم م ‏‬ ‫عامل ابزار جنگی در مقام مقایسه با ان نقش تعیی ن‏کننده‏ای‬ ‫قائل نیستند (ارتش؛ کلمه طیبه‪.)405 ،‬‬ ‫‪ 2‬ـ تجلیل از رزمندگان اسالم‪ :‬ایت اهلل خامنه ای به عنوان‬ ‫فرمانده کل قوا به ملت ای ران توصیه م ی کنند که از فداکاران‬ ‫دوران جنگ‪ ،‬کسانی که جان خود را وسط معرکه حق و باطل‬ ‫به گروگان گذاشتند قدردانی کرده و انها را بزرگ بدارند‪ .‬ایشان‬ ‫حماسه ‪ ،‬شجاعت‪ ،‬قدرت‪ ،‬صالبت و فتح رزمندگان را با هیچ‬ ‫بیانی قابل توصیف نم ی‏دانند چراکه از نگاه ایشان صحیفه‬ ‫دل و لوح ذهن پرخاطره و اراده پوالدین انها را که پیشرفته‏ترین‬ ‫س�لاح های ابرقدرت ها در ان اثرگذار نبوده است نم ی شود به‬ ‫سادگی ترسیم کرد (‪.)www.khamanei.ir‬‬ ‫‪ 3‬ـ تقویت ارتش و سپاه به عنوان دو بازوی نیرومند نظام‬ ‫جمهوری اسالمی‪ :‬فرمانده کل قوا‪ ،‬با اشرافی که به مسائل‬ ‫نظامی دارند ضمن مقایسه عملکرد ارتش جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران با قبل از انقالب همواره در تقویت این دو نهاد کوشیده اند‬ ‫و به نقش مکمل انها نسبت به همدیگر و به عنوان دو بازوی‬ ‫نیرومند نظام تاکید کرده‏اند (ارتش در نگاه رهبر‪.)208 ،199 ،‬‬ ‫البته رهبر انقالب اس�لامی معتقد به ماموریت های متمایز‬ ‫انها نیز هستند (حدیث والیت‪ .)301 -300/3 ،‬ب راساس قانون‬ ‫اساس��ی ماموریت محوری سپاه پاس��داران انقالب اسالمی‪،‬‬ ‫نگهبانی از انقالب اسالمی و دستاوردهای ان و وظیفه ارتش‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران پاسداری از استقالل و تمامیت ارضی‬ ‫کشور است‪.‬‬ ‫‪4‬ـ نیروی دریایی‪ :‬امروزه دریا و حمل ونقل دریایی از حیث‬ ‫اقتصادی و سهولت جابه جایی نسبت به حمل ونقل هوایی و‬ ‫زمینی مقرون به صرفه است‪ .‬از بُعد نظامی نیز نیروی دریایی‬ ‫در هر کش��وری در کنار س��ایر نیروها با انجام ماموریت های‬ ‫ی مش��ارکت م ی کند‪.‬‬ ‫نظامی در عملی��ات دفاعی یا تهاجم ‬ ‫ایت اهلل خامنه ای به عنوان فرمانده کل قوا‪ ،‬همواره نیروهای‬ ‫مسلح به ویژه نیروی دریایی را جهت توانمندی بیشتر متذکر‬ ‫شده اند‪ .‬از نگاه ایش��ان نیروی دریایی نیرویی راهبردی است‬ ‫که گس��تره فعالیت ان عالوه براب ه��ای داخلی به اب های‬ ‫ازاد و بی ن المللی نیز ارتباط پی دا م ی کند‪ .‬ایش��ان با اش��اره به‬ ‫حس��اس بودن منطقه خلیج فارس‪ ،‬از این منطقه به عنوان‬ ‫محل قدرت‏نمایی اش��غالگران و قدرت‏طلبانی یاد کردند که‬ ‫استقالل و حیثیت ملت ها ب رای انها ارزشی نداشت (بیانات‪،‬‬ ‫‪ 12‬دی ‪ .)1370‬با اشاره به عدم اهتمام ای ران به امر دریانوردی در‬ ‫طول تاریخ‪ ،‬م ی‏گویند تصرف دریاهای متعلق به ای ران توسط‬ ‫نیروهای بیگانه سبب ش��د که بنادر ای ران مدت ها در اشغال‬ ‫اجانب باشد (راهبرد حماسه و دریا‪ .)12-7 ،‬ایشان اولویت نیروی‬ ‫دریایی در دریاهای شمال و جنوب به ویژه خلیج فارس و دریای‬ ‫عمان را در مجهز ش��دن به وس��ایل و تجهی زات مدرن بیان‬ ‫کردند (همان‪ .)14 ،‬ایت‏اهلل خامنه‏ای با اشاره به نقش این نیرو‬ ‫در جنگ‪ ،‬این پرسش را مطرح کردند که در جنگ ها و حمالت‬ ‫فرامنطقه ای جایگاه نیروی دریایی جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫کجاست؟ (همان‪ .)21-20 ،‬در ‪ 19‬اسفند ‪ ،1386‬در دیدار فرمانده‬ ‫نیروی دریایی ارتش با گوشزد کردن حساسیت کار این نیرو‪،‬‬ ‫مسئولیت کار در دریای عمان را فرصتی ب رای این نیرو دانستند‬ ‫و حضور گسترده دشمن در اقیانوس را از دشواری ها و با اهمیت‬ ‫بودن کار در این منطقه برشمردند‪ .‬به تعبیر ایشان جنگ در‬ ‫خلیج فارس جنگ در داخل خانه است در حالی که در دریای‬ ‫عمان در بیرون خانه (همان‪ .)25-23 ،‬در ‪ 6‬اذر ‪ ،1387‬در دیدار‬ ‫مسئوالن نیروی دریایی ارتش جمهوری اسالمی ای ران با اشاره‬ ‫به محدودیت امکانات و فرسایش برخی از انها‪ ،‬صرفه جویی و‬ ‫اولویت بندی را سبب افزایش توان رزمی ارزیابی کردند‪ .‬ایت اهلل‬ ‫خامنه ای به عنوان فرمانده کل قوا از ساحل عظیم‪ ،‬طوالنی و‬ ‫بسیار حساس دریای عمان به مثابه گنجی کشف نشده نام‬ ‫بردند (همان‪ .)36 ،34 ،27 ،‬ایشان یکی از دالیل جنجال‏افرینی‬ ‫علیه نظام اس�لامی‪ ،‬موفقی ت های ان را در تحوالت منطقه‬ ‫برشمرده و سواحل گس��ترده کش��ور به ویژه دریای عمان و‬ ‫عقبه ان در منطقه ُمکران را ثروت عظیم ملی توصیف کردند‬ ‫(بیانات‪ 7 ،‬اذر ‪.)1391‬‬ ‫گفتارها‬ ‫د ـ حقوقی و قضایی‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫ب راساس اصل ‪ 110‬قانون اساس��ی مصوب سال ‪1368‬‬ ‫نصب و عزل و قبول اس��تعفای رئی��س قوه قضائیه برعهده‬ ‫مقام معظم رهب��ری و عفو یا تخفیف مج��ازات محکومین‬ ‫نیز در صالحیت این مقام اس��ت(قانون اساس��ی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران‪95 ،‬ـ‪ .)94‬رهبر معظم انقالب اسالمی در اغاز‬ ‫دوره رهبری‪ ،‬اصول و محورهای اساس��ی جهت بهبود نظام‬ ‫قضایی کشور را تعیین و با ارائه رهنمودهای الزم ان را تبیین‬ ‫کردند‪ .‬اجرای حدود الهی‪ ،‬اقام ه قسط و عدل‪ ،‬مبارزه با ظلم و‬ ‫ناحق‪ ،‬اصالح و اس��تقالل قوه قضائیه و قضات‪ ،‬قانون‏گرایی‪،‬‬ ‫حق‏محوری‪ ،‬اولویت‏بندی در پیگیری مسائل‪ ،‬مبارزه با فساد‬ ‫مالی و اداری و همچنین ارتشا و تزویر‪ ،‬دخالت ندادن گرایش‬ ‫سیاسی در امر قضا‪ ،‬ایجاد احساس امنیت و ارامش در مردم‪،‬‬ ‫قاطعیت در عمل و اطالع‏رسانی و تبلیغات را به عنوان اصول‬ ‫و محورهای اساس��ی این قوه برش��مرده و در مناسب ت‏های‬ ‫گوناگون‪ ،‬ابعاد انها را ب رای مسئوالن قضایی تشریح و تبیین‬ ‫کردند (بیان��ات‪ 7 ،‬تیر ‪1368‬؛ هم��ان‪ 4 ،‬تی��ر ‪1369‬؛ همان‪،‬‬ ‫‪ 5‬تیر ‪1370‬؛ همان‪ 7 ،‬تیر ‪1374‬؛ همان‪ 7 ،‬تیر ‪1376‬؛ همان‪،‬‬ ‫‪ 5‬تیر ‪1381‬؛ همان‪ 7 ،‬تیر ‪1382‬؛ همان‪ 7 ،‬تیر ‪ .)1383‬ایت‏اهلل‬ ‫خامنه‏ای معتقدند که قوه قضائیه معیار سالمت جامعه است و‬ ‫اگر این قوه سالم باشد به مرور زمان تمامی دستگاه های کشور‬ ‫و جامعه اسالمی اصالح م ی‏شود (بیانات‪ 7 ،‬تیر ‪.)1368‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪ 5‬ـ انتظ��ارات از نیروه��ای مس��لح‪ :‬تهذی��ب نفس‪،‬‬ ‫معنویت افزایی در کنار مجاه��دت و تقویت پایه های علم ی ‬ ‫و نظامی و الگوی یک مس��لمان نی ک‏اندیش و مومن بودن‪،‬‬ ‫مجهز ش��دن به فناوری روز‪ ،‬تالش در فتح می دان های وسیع‬ ‫از جمله انتظاراتی اس��ت که فرمان��ده کل ق��وا از نیروهای‬ ‫مس��لح دارند‪ .‬ایشان از پرس��نل نیروهای مسلح م ی‏خواهند‬ ‫از حیث معنوی و دینی خودش��ان را پابه پای مایه های علمی‬ ‫ و رزم ی تقوی��ت کرده و الگوی یک مس��لمان پ��اک‪ ،‬مومن‪،‬‬ ‫نی ک‏اندیش‪ ،‬خ��وش رفت��ار و دارای معرفت باش��ند (ارتش؛‬ ‫کلمه طیبه‪ .)87 ،‬ایشان برخورداری از روح سازندگی و در کنار‬ ‫ان مجهز ش��دن به فناوری روز را به هم��ت جوانان متفکر و‬ ‫دست های ماهر الزمه نیروهای مس��لح ارزیابی کرد (ارتش‬ ‫در کالم رهب��ر‪ .)64- 63 ،‬شش��م اذر ‪ ،1387‬در دیدار جمعی‬ ‫از فرماندهان نیروی دریایی ارتش جمهوری اس�لامی ای ران‪،‬‬ ‫ماموریت های این نیرو را پیچیده و ابی ـ خاکی توصیف کرده‬ ‫و از فرماندهان خواستند با براورد امکانات و تجهی زات‪ ،‬انها را‬ ‫عملیاتی و به روز نمایند (راهبرد حماسه و دریا‪.)33-32 ،29 ،‬‬ ‫‪ 6‬ـ اقتدار نیروهای مسلح‪ ،‬راز ماندگاری‪ :‬اقتدار و امادگی‬ ‫نیروهای مسلح در دفاع از تمامیت ارضی نظام اسالمی و حفظ‬ ‫ارزش ها‪ ،‬نقش مهم ی دارد‪ .‬ایت اهلل خامنه ای در این خصوص‪،‬‬ ‫امادگی نیرو های مسلح را حائز اهمیت دانسته و به پیشگام‬ ‫بودن نیروهای مسلح در دوران بازسازی و صلح همانند دوران‬ ‫جنگ تاکید کردند و حفظ امادگی رزمی را اولویت نخس��ت‬ ‫این نیروها و نوس��ازی در درون ان را اولویت بعدی برشمردند‬ ‫(‪ )www.khamanei.ir‬و کارکن��ان این نی��رو را به حفظ‬ ‫امادگی و انس��جام‪ ،‬به تحول س��ازمانی و به از دست ندادن‬ ‫احس��اس مس��ئولیت توصیه کردند (حدیث والیت‪،226/6 ،‬‬ ‫‪ .)229‬ایت‏اهلل خامنه‏ای بازماندن از وظیفه اصلی را از افت های‬ ‫نیروهای مس��لح در زمان صلح قلمداد کرده و به انها توصیه‬ ‫کردند که اگر سال ها هم جنگی اتفاق نیفتد باید با جان اماده‬ ‫باشند تا ملت ای ران احساس کند مدافعان میهن همیشه اماده‬ ‫جانفشانی هستند‪ .‬از نگاه ایشان‪ ،‬اقدامات بازدارنده نیروهای‬ ‫مسلح‪ ،‬ایستادگی در ب رابر کسانی است که با ارزوها و اهداف‬ ‫بزرگ ملتی سر س��تیز دارند (ارتش؛ کلمه طیبه‪.)305-304 ،‬‬ ‫در ‪ 26‬مهر ‪ ،1377‬در ر ّد به خاموش��ی گرائیدن شمع فروزان‬ ‫معنویت در دل ها پس از جنگ گفتند‪« :‬عده ای از جوانان پاک‬ ‫و مومن با شنیدن قضیه ختم جنگ‪ ،‬عزا گرفتند و فکر کردند‬ ‫درهای شهادت و درهای معنویت بسته شد‪ .‬البته جهاد یکی‬ ‫از درهای بهشت اس��ت‪ .‬ثانیا‪ ،‬جهاد در میدان جنگ یکی از‬ ‫روش های جهاد است (‪ )www.khamanei.ir‬به نظر رهبر‬ ‫انقالب امنیت مرزها و مقوله انگیزه های سیاسی و فرهنگی‬ ‫موجود در ورای مرزها مس��اله مهمی است که نظام اسالمی‬ ‫باید در مرزهای خود اقتدار کامل و تدبیر مناس��بی را اعمال‬ ‫کند‪ ،‬چرا که این مرزها مرزهای اسالم وانقالب اسالمی است‬ ‫و باید مستحکم باشد (ارتش؛ کلمه طیبه‪ .)354 ،351 ،‬اقدامات‬ ‫مهم ایت اهلل خامنه ای به امور دفاعی و نظامی را به شرح زیر‬ ‫م ی‏توان بیان کرد‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ ادغ��ام کمیته‏های انقالب اس�لامی‪ ،‬ش��هربانی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و ژاندارمری جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫و تش��کیل نیروی انتظامی جمهوری اس�لامی ای ران؛ هدف‬ ‫از این کار عدم تداخل وظای��ف‪ ،‬وحدت نظر و عمل نیروهای‬ ‫انتظامی‪ ،‬برقراری امنیت در داخ��ل و مرزها و صرفه جویی در‬ ‫هزینه عنوان شده بود‪ .‬طرح ادغام پس از تصویب در مجلس‬ ‫شورای اسالمی و تایید ش��ورای نگهبان با تایید فرمانده کل‬ ‫قوا به مرحله عملیاتی رس��ید‪ .‬ایت اهلل خامن��ه ای بر این باور‬ ‫هستند که وجود این نیرو باید اساس امنیت را در نگاه بیننده‬ ‫به وجود اورده و تامین امنیت شانی ب رای ان نیرو باشد (‪www.‬‬ ‫‪.)khamanei.ir‬‬ ‫‪2‬ـ تشکیالت جدید سپاه پاس��داران انقالب اسالمی‪:‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در کنار حمایت از نیروهای نظامی و انتظامی‪،‬‬ ‫جایگاه ویژه ای ب رای س��پاه پاس��داران انقالب اسالمی قائل‬ ‫هستند و ان را مولود انقالب م ی‏دانند (حدیث والیت‪ .)3/3 ،‬به‬ ‫نظر ایشان‪ ،‬بار س��نگین مجاهدت سال های دشوار جنگ بر‬ ‫دوش این نهاد انقالبی بوده که نیروهایش برخوردار از موهبت‬ ‫الهی و معنوی کم نظیر است‪ .‬موهبت دیگر این نیرو نعمت‬ ‫جهاداستکهفضیلتجهادمسلحانهبادیگرفضایلغیرقابل‬ ‫قیاس م ی‏باشد(بیانات‪ 25 ،‬شهریور ‪.)1372‬‬ ‫‪3‬ـ رزمایش ه��ای نظامی‪ :‬اهداف برگ��زاری رزمایش ها‬ ‫عبارتند از‪ :‬نشان دادن اقتدار نیروهای مسلح‪ ،‬قدرت بازدارندگی‬ ‫ان در ب رابر تهدیدها و حفظ امادگی نیروها‪ .‬ایت اهلل خامنه ای‬ ‫در ‪ 25‬خرداد ‪ ،1374‬در رزمایش عاشورای سپاه پاسداران انقالب‬ ‫اسالمی خطاب به جهانیان اعالم کردند که ای ران اهل تهاجم‪،‬‬ ‫فساد‪ ،‬ظلم و ب ی عدالتی نیست‪ .‬در عین حال تصریح کردند که‬ ‫این ملت اهل تسلیم هم نیست و تهدید نظامی‪ ،‬اتمی و سایر‬ ‫تهدیدها در چنین ملتی تاثیر ندارد (بیانات‪ 25 ،‬خرداد ‪.)1374‬‬ ‫سوم خرداد ‪ ،1375‬در دیدار دس��ت اندرکاران شرکت‏کننده در‬ ‫رزمایش بزرگ والیت ان را حرکتی انقالبی‪ ،‬سازنده‪ ،‬امیدبخش‬ ‫و کاری مهم در جهت کیفی ت بخشی به نیروهای مسلح ارزیابی‬ ‫کرده و اظهار امیدواری کردند که نتایج ان نیز ب رای نیروهای‬ ‫مسلح پرثمر و ماندگار باشد‪ .‬از منظر ایشان نیروهای مسلح‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران تهدیدی ب رای ملت ها و کشورها به‬ ‫حساب نم ی ایند بلکه تنها با متجاوز مقابله به مثل خواهند‬ ‫کرد(بیانات‪ 3 ،‬خ��رداد ‪ .)1375‬در ‪ 5‬مه��ر ‪ ،1376‬در رزمایش‬ ‫ذوالفقار‪ ،‬قدرت نظامی را ب رای کشوری که مورد تهدید قدرت ها‬ ‫قرار م ی گیرد از اوجب واجبات دانستند‪ .‬ایشان مردمی بودن و‬ ‫برخوردار بودن از قدرت نظامی مردمی‪ ،‬خودکفایی و کارامدی‬ ‫را الزمه نظام های سیاس��ی دانس��تند (ارتش؛ کلمه طیبه‪،‬‬ ‫‪.)288 -287‬‬ ‫‪ 4‬ـ تاس��یس س��تاد فرمانده��ی کل ق��وا و تغیی��ر‬ ‫برخی عناوین س��ازمانی‪ :‬اوای��ل پیروزی انقالب اس�لامی‪،‬‬ ‫امام خمینی(ره) سمت فرماندهی کل قوا را خود عهده دار بودند‬ ‫ولی بعدها به دلیل کثرت مسئولی ت ها و کسالتی که بر ایشان‬ ‫عارض شد دستور تشکیل س��تاد فرماندهی کل قوا را صادر‬ ‫کردند‪ .‬اواخر جنگ ب رای هماهنگی بیشتر در نیروهای مسلح‬ ‫و جهت حمایت دولت‪ ،‬ستاد کل نیروهای مسلح شکل گرفت؛‬ ‫سیاستگذاری‪ ،‬هدایت و نظارت بر نیرو های مسلح از وظایف این‬ ‫ستاد است (فرهنگنامه نهادهای انقالب اسالمی‪.)171 - 170 ،‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای در‪ 21‬اسفند‪ 1368‬به عنوان فرمانده کل‬ ‫قوا در این خصوص در دیدار مدی ران ستاد فرماندهی کل قوا‪،‬‬ ‫یکی از مقاصد عمده تاسیس این ستاد را هماهنگی بین سپاه‬ ‫و ارتش و ماموریت دیگر ان را هدایت عمومی نیروهای مسلح‬ ‫ذکر کردند‪ .‬ایشان این ستاد را از لحاظ سلسله مراتب ب رتر و فراتر‬ ‫از ستادهای این دو س��ازمان نظامی و از حیث ماموریتی نیز‬ ‫کامال متفاوت ارزیابی کردند (حدیث والیت‪ .)303-300/3 ،‬این‬ ‫ستاد به عنوان باالترین مرجع نظامی نیروهای مسلح در اواخر‬ ‫جنگ تحمیلی تاسیس شد‪ .‬ایت اهلل خامنه ای در‪ 21‬دی‪،1369‬‬ ‫در دیدار فرماندهان عال ی رتبه نظامی و انتظامی‪ ،‬فرماندهی را‬ ‫محور اصلی نیروهای مس��لح و امری معنوی قلمداد کردند‬ ‫(حدیث والیت‪ .)159-158/6 ،‬در ‪ 25‬دی ‪ ،1370‬با صدور فرمانی‬ ‫به سرلشکر سیدحسن فیروزابادی و سرلشکر محسن رضایی‪،‬‬ ‫عناوین «ستاد فرماندهی کل قوا» و «ستاد کل سپاه پاسداران‬ ‫انقالب اسالمی» را به ترتیب به «ستاد کل نیروهای مسلح» و‬ ‫«ستاد مشترک سپاه پاسداران انقالب اسالمی» تغییر نام دادند‬ ‫(انتصاب‏ها‪ 25 ،‬دی ‪.)1370‬‬ ‫‪ 5‬ـ اموزش نظامی‪ :‬کارامدی نیروهای مسلح تابعی از‬ ‫کارامدی اموزش و دوره های اموزشی است‪ .‬عنایت به مراکز‬ ‫و محتوای اموزشی انها و اگاهی از می زان اثربخشی ان یکی‬ ‫از مهم ترین وظای��ف و دغدغه های فرماندهان و مس��ئوالن‬ ‫عال ی رتبه نظامی است‪ .‬فرمانده کل قوا‪ ،‬جنگ را می دان تجربه‬ ‫و محلی ب رای قوی تر شدن دانستهاند که از روز به روز و ساعت‬ ‫به ساعت ان باید درس گرفته شود‪ .‬ایش��ان به تدوین متون‬ ‫اموزش��ی ب راس��اس عملیات نظامی تاکید دارند (بیانات‪13 ،‬‬ ‫مهر ‪ .)1368‬در ‪ 28‬ابان ‪ ،1369‬در دفتر یادبود دانشگاه هوایی‬ ‫سه نکته را به عنوان پشتوانه حقیقی پیشرفت و راز پیروزی به‬ ‫اساتید این دانشگاه متذکر شدند‪ :‬تداوم حرکت‪ ،‬اهمیت دادن‬ ‫به کیفی��ت و پرداختن به تقوای خود و دانش��جویان (حدیث‬ ‫والیت‪ 18 .)312/5 ،‬بهمن ‪ ،1369‬هنگام دیدار کارکنان نیروی‬ ‫هوایی ارتش جمهوری اس�لامی ای ران‪ ،‬تداوم اموزش کیفی‬ ‫با س��ازمان دهی منظم را به انان توصیه کرده و مقوله دفاع را‬ ‫وظیفه ای عقلی ـ اسالمی و انسانی ارزیابی کرده و به غافل‬ ‫نبودن از کید دشمنان به کمین نشسته‪ ،‬تاکید کردند (ارتش‬ ‫در کالم رهب��ر‪ .)32-31 ،‬در ‪ 8‬ابان ‪ ،1370‬طی س��خنانی در‬ ‫دانشگاه افسری‪ ،‬این دانش��گاه را مزرعه امیدبخشی معرفی‬ ‫کردند که نها های مس��تعد باید در فضای مناس��ب ان رشد‬ ‫کرده و به بالندگی برسند (حدیث والیت‪ .)189/8 ،‬در ‪ 21‬ابان‬ ‫‪ ،1376‬در دیدار فرماندهان و دانش��جویان این دانشگاه‪ ،‬علت‬ ‫تعلق خاطرشان به مراکز اینچنینی را التقای سه نقطه اساسی‪:‬‬ ‫جنب ه های علمی‪ ،‬س��ربازی و دلیری در راه دف��اع و معنویت‬ ‫و قداس��ت و نورانیت توصی��ف کردند (ارت��ش؛ کلمه طیبه‪،‬‬ ‫‪ .)294-293‬در ‪ 13‬اردیبهش��ت ‪ ،1380‬در دیدار فرماندهان و‬ ‫کارکنان نیروهای مسلح اس��تان گیالن‪ ،‬باال بردن کارایی را‬ ‫ی کردن شیوه ها و با ارتقا‬ ‫با شیوه های مختلف ازجمله با علم ‬ ‫بخشیدن به تجربه ها از وظایف مهم نیروهای مسلح برشمرده‬ ‫و به اموزشگاه های منطقه چهارم دریایی ارتش و بخش های‬ ‫اموزشی سپاه گوشزد کردند که هرگز به وضع موجود قناعت‬ ‫نکنند و مدام در تقوی��ت انگیزه‏ها‪ ،‬معنویت ه��ا‪ ،‬ایمان ها و‬ ‫ی کوشا باشند (ارتش؛ کلمه طیبه‪.)374 ،‬‬ ‫توانای ی های علم ‬ ‫‪ 6‬ـ ایج��اد فرمانده��ی کل ارت��ش‪ :‬فرماندهی ارتش‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران بر نیروهای سه‏گانه ارتش فرماندهی‬ ‫دارد‪ .‬این مقام در ش��هریور ‪ 1377‬از س��وی ایت اهلل خامنه ای‬ ‫ایجاد شد و قبل از ان فرماندهی کل قوا ضمن عزل و نصب‬ ‫فرماندهان نیروهای سه‏گانه‪ ،‬وظیفه هماهنگی و فرماندهی‬ ‫سه قوه را نیز بر عهده داشت‪ .‬علت اقدام به ایجاد فرماندهی‬ ‫ارتش از سوی ایت اهلل خامنه ای فرماندهی متمرکز و مستقل‬ ‫ارتش و ارتقای جایگاه و نقش ان نیرو ب��ود‪ .‬پیش از این‪ ،‬بعد‬ ‫از فرماندهی کل قوا‪ ،‬رئیس ستاد مش��ترک ارتش جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران عال ی‏ترین مقام رس��می ارتش بود‪ .‬نخستین‬ ‫فرمانده ارتش سرلشکر علی شهبازی بود که در خرداد ‪1379‬‬ ‫جای خود را به سرلشکر محمد سلیم ی داد و شهریور ‪ 1384‬نیز‬ ‫سرلشکر عط‏اء‏اهلل صالحی این مقام را برعهده گرفت‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫گفتارها‬ ‫از بنیادی ترین وظایف حکومت اسالمی‪ ،‬تحقق عدالت‬ ‫است‪ .‬ب ر اساس شرایع اسالم‪ ،‬مجریان نظم و عدالت به همان‬ ‫اندازه وجودشان ب رای جامعه حیاتی است که نظم‪ ،‬عدل و داد‪.‬‬ ‫بناب راین در جمهوری اس�لامی ای ران ول ی فقیه که جانشین‬ ‫معصوم (ع) در عصر غیبت است به رئیس دستگاه قضا تفویض‬ ‫اختیار کرده و اجازه انتخاب قضات را به او م ی دهد‪ .‬انتصاب ها‪،‬‬ ‫تدابیر ابالغی ه‏ها‪ ،‬تدابیر و رهنمودها‪ ،‬بیانات و پیام های ایشان‬ ‫به اختصار به شرح زیر بوده است‪:‬‬ ‫‪ 1‬ـ برخورد با ظالم‪ :‬این موضوع از وظایف ذاتی و اولیه‬ ‫دستگاه قضایی م ی‏باشد‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای مبارزه با‬ ‫جرم‪ ،‬تخلف و تجاوز به حقوق دیگران را در گرو کار مقبول این‬ ‫قوه در احقاق حق م ی‏دانند‪ .‬ایشان خوب عمل نکردن دستگاه‬ ‫قضایی را موجب الوده‏شدن ان و سایر دستگاه ها و جامعه به‬ ‫فساد بیان کرده‏اند‪ .‬ایشان توقع نظام اسالمی و ملت ای ران از‬ ‫دستگاه قضایی را امیدواری مظلوم به احقاق حق خود از رهگذر‬ ‫مراجعه به این دستگاه و اطمینان حاصل کردن ظالم از دست‬ ‫پوالدین و پنجه ب ی اغماض دس��تگاه قضایی که هر لحظه‬ ‫گریبانش را خواهد گرفت‪ ،‬دانس��تند (بیان��ات‪ 6 ،‬تیر ‪.)1373‬‬ ‫در تاریخ هفتم تیر ‪ ،1374‬در دیدار رئیس‪ ،‬مسئوالن و قضات‬ ‫قوه قضائیه شان این قوه را‪ ،‬شان تصحیح‪ ،‬اصالح و مبارزه با‬ ‫ظلم توصیف کردن��د (بیانات‪ 7 ،‬تی��ر ‪ .)1374‬در تاریخ هفتم‬ ‫تیر ‪ ،1378‬در دیدار مس��ئوالن قوه قضائیه؛ این قوه را مستعد‬ ‫مقابله همه‏جانبه با ظلم دانس��ته و اس�لامی کردن ان را به‬ ‫مسئوالن گوش��زد کردند (بیانات‪ ،‬هفتم تیر ‪ .)1378‬در تاریخ‬ ‫هفتم تیر ‪ ،1379‬در دیدار مسئوالن قضایی و خانواده شهدای‬ ‫هفتم تیر نظارت‪ ،‬پیش��گیری از جرم‪ ،‬تامین عدالت و امنیت‬ ‫را از سرفصل های مهم قوه قضائیه ب رای اداره مطلوب کشور‬ ‫برشمرده و س��نگینی ضربه های خصمانه دشمن بر پیکره‬ ‫انقالب را موجب باال رفتن جوش��ش ایمان‪ ،‬صالبت‪ ،‬صبر و‬ ‫استقامت مردم ارزیابی کردند (بیانات‪ 7 ،‬تیر ‪ .)1379‬در تاریخ‬ ‫هفتم تیر ‪ ،1384‬در دیدار مس��ئوالن قضایی؛ عبور مقتدرانه‬ ‫نظام از حوادث تلخ و نیز توطئه های سنگین سیاسی‪ ،‬نظامی‪،‬‬ ‫اقتصادی و فرهنگی دشمن را مبین ریشه های سالم و عمیق‬ ‫شجره طیبه انقالب اسالمی برشمرده و حرکت های تاریخی را‬ ‫با ریزش هایی مواجه دانستند که در صورت سالم بودن ریشه ها‬ ‫و اصول این حرکت ها‪ ،‬در کنار ریزش ها‪ ،‬رویش های با ط راوت‬ ‫نیز وجود خواهد داشت (بیانات‪ 7 ،‬تیر ‪.)1384‬‬ ‫‪ 2‬ـ س��پردن امر قضاوت ب��ه افراد ب��ا صالحیت‪ :‬رهبر‬ ‫انقالب اسالمی ارزش های مش��خصی را در دادن مسئولیت‬ ‫به افراد موثر م ی دانن��د و تاکید م ی نمایند ک��ه همه کس را‬ ‫نم ی شود بر هرکاری گماشت‪ .‬باید افرادی که به مسئولی ت ها‬ ‫و ماموریت های اجتماعی گماش��ته م ی ش��وند صالحیت و‬ ‫قابلی ت‏هایی داشته باشند (خاط رات و حکایت ها‪.)57-56/1 ،‬‬ ‫در تاریخ ‪ 5‬تی��ر‪ ،1370‬در دیدار رئیس و مس��ئوالن قضایی‪،‬‬ ‫از جامعه قض��ات به عن��وان مجموعه ای وزین‪ ،‬برخ��وردار از‬ ‫وزانت‏های علمی‪ ،‬اخالق��ی و تقوایی یاد ک��رده و حرکت به‬ ‫س��وی کمال را با رعایت کامل ضوابط و موازین اسالمی در‬ ‫تامین عدالت که عدم تبعیض در شمول قانون کشور و ق وانین‬ ‫قضایی از عمده ترین انهاست را خواستار شدند (حدیث والیت‪،‬‬ ‫‪ .)175-174/7‬در تاریخ هفتم تیر ‪ ،1376‬در دیدار مس��ئوالن‬ ‫قضایی‪ ،‬از قوه قضائیه به عنوان تضمی ن‏کننده اعمال قانون‬ ‫و ضابطه اجرای عدالت نام برده و نق��ش ان را در جلوگیری از‬ ‫شکل گیری طبقه ای جدید و برخوردار از ثروت های باداورده‪،‬‬ ‫مهم ارزیابی کرده و معمار دس��تگاه قضایی‪ ،‬شهید بهشتی‬ ‫را شخصیتی کم‏نظیر و جمع بین علم‪ ،‬تقوا‪ ،‬تدبیر و خلقیات‬ ‫ارزش��مند انس��انی معرفی کردند (بیانات در دیدار با رئیس و‬ ‫مسئوالن قضایی‪ 7 ،‬تیر ‪ .)1376‬در تاریخ هفتم تیر ‪ ،1377‬در‬ ‫دیدار دست اندرکاران دستگاه قضایی‪ ،‬از این دستگاه به عنوان‬ ‫دستگاه کارامد نظام‪ ،‬ضامن امنیت‪ ،‬عدالت و اجرای قانون یاد‬ ‫کرده و تضعیف ان را جایز ندانستند (‪.)www.khamanei.ir‬‬ ‫در تاریخ پنجم تیر ‪1381‬در دیدار جمعی از قضات‪ ،‬ویژگ ی های‬ ‫یک قاضی را در مواجهه با جرم؛ اگاهی‪ ،‬هوشمندی‪ ،‬منطق‪،‬‬ ‫ استدالل و شجاعت ذکر کرده و فرمودند که حکم قاضی باید‬ ‫به گونه ای مستدل و محکم صادر شود که در همه سطوح قابل‬ ‫دفاع باشد (بیانات‪ 5 ،‬تیر ‪ .)1381‬در تاریخ هفتم تیر ‪ ،1383‬در‬ ‫دیدار مسئوالن قضایی‪ ،‬بار دیگر بر ایجاد عدالت و احقاق حق‬ ‫تاکید کرده و توصیه کردند دستگاه قضایی بدون تاثیرپذیری‬ ‫از ثروت‪ ،‬قدرت دیوان س��االری‪ ،‬جوس��ازی و تهمت‪ ،‬تحقق‬ ‫کامل عدالت را پیگیری نماید (بیانات‪ 7 ،‬تیر ‪ .)1383‬در تاریخ‬ ‫هفتم تیر ‪ ،1386‬در دیدار رئیس‪ ،‬مسئوالن و کارکنان دستگاه‬ ‫قضایی؛ استق رار امنیت همه‏جانبه‪ ،‬برخورد قاطع و عبرت‏اموز‬ ‫با متجاوزان به قانون‪ ،‬اجرای عدالت‪ ،‬احقاق حق‪ ،‬قانون گرایی‬ ‫و ایستادگی در ب رابر زورگویان و فرصت‏طلبان را از مهم‏ترین‬ ‫وظایف این دستگاه برشمرده و الزمه امنیت اقتصادی را مقابله‬ ‫جدی با مفس دان اقتصادی ذکر کردند و در مخالفت با اندیشه‬ ‫عدم برخورد با این مفس��دان به بهانه بروز ناامنی اقتصادی‬ ‫در جامعه‪ ،‬برخورد با مفس��دان اقتصادی را زمینه‏ساز فعالیت‬ ‫اقتصادی همراه با امنیت فعاالن س��الم اقتصادی به حساب‬ ‫اوردند (بیانات‪ 7 ،‬تی��ر ‪ .)1383‬در هفتم تی��ر ‪ ،1389‬در دیدار‬ ‫رئیس و مس��ئوالن قوه قضائیه‪ ،‬از این ق��وه به عنوان یکی از‬ ‫بخش های بسیار حساس نظام اسالمی نام برده و خارج نشدن‬ ‫از جاده عدل و انصاف و تاثی رناپذیری از جوسازی های سیاسی‬ ‫و حب وبغض ها در قضاوت و صدور احکام را از اهم وظایف این‬ ‫دستگاه برشمردند (بیانات‪ 7 ،‬تیر ‪.)1389‬‬ ‫‪ 3‬ـ اجرای عدالت با معیارهای اسالمی‪ :‬از اساس ی ترین‬ ‫لوازم دوام و بقای هر حکومتی‪ ،‬اجرای عدالت است‪ .‬این موضوع‬ ‫در جمهوری اسالمی ای ران که اساس شکل گیری ان اموزه های‬ ‫دینی اس��ت از اهمیت مضاعفی برخوردار است‪ .‬در این راستا‬ ‫ایت اهلل خامنه ای از مس��ئوالن قضایی خواسته که سالمت‬ ‫ارکان و اتقان احکام و سرعت و س��هولت در اجرای عدالت را‬ ‫تضمین کنند که از نظر ایشان این امور بسیار مهم و در تحقق‬ ‫عدالت قضایی تعیی ن کننده محس��وب م ی شوند (‪www.‬‬ ‫‪)edalatkhahi.ir‬‬ ‫در تاریخ هفتم تیر ‪ 1368‬در مراس��م بیعت خانواده های‬ ‫ش��هدای هفتم تیر و مس��ئوالن قضایی‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای‬ ‫قوه قضائیه را مالک و معیار جامعه‪ ،‬ملجا و مامن مردم دانسته‬ ‫و اصالح سایر دستگاه های کشور و جامعه را منوط به عملکرد‬ ‫مطلوب ان دانس��تند (حدیث والیت‪ .)153-152 ،150/1 ،‬در‬ ‫تاریخ چهارم تیر ‪ 1369‬در دیدار رئیس و مسئوالن قوه قضائیه؛‬ ‫طی بیاناتی به مخاطبین گوشزد کردند که دستگاه قضایی‬ ‫حضرت علی (ع) را الگو قرار دهند‪ .‬ایشان سرعت عمل و اتقان‬ ‫در رس��یدگی به پرونده ها را دو عنصر مهم دس��تگاه قضایی‬ ‫دانس��تند (حدیث والی��ت‪ .)316 ،313 -312/4 ،‬در هفتم تیر‬ ‫‪ ،1382‬در دیدار مسئوالن قوه قضائیه و قضات‪ ،‬به انان توصیه‬ ‫کردند که با اعتمادبه نفس و رعایت ضوابط و موازین و با قدرت‬ ‫و قاطعیت کارها را دنبال نمایند (بیانات‪ 7 ،‬تیر ‪ .)1382‬در تاریخ‬ ‫‪ 1‬فروردین ‪ ،1382‬در دیدار رئیس و مسئوالن دستگاه قضایی با‬ ‫تاکید بر تقویت اقتدار و هوشمندی این قوه‪ ،‬وجود یک دستگاه‬ ‫قضایی قدرتمند و ب ی عیب و نقص را تضمی ن‏کننده سالمت‬ ‫جامعه توصیف کرده و دس��تگاه قضایی ضعیف و ناسالم را‬ ‫عامل سقوط جامعه دانس��تند (بیانات‪ 1 ،‬فروردین ‪ .)1382‬در‬ ‫تاریخ پنجم تیر ‪ 1387‬در دیدار مس��ئوالن قضایی‪ ،‬پیشرفت‬ ‫به سوی نقطه مطلوب‪ ،‬تالش در کاهش مدت زمان دادرس ی‏‪،‬‬ ‫اتقان احکام و به حداقل رس��اندن نقص انها را از اولویت های‬ ‫کاری دستگاه قضایی برشمرده و سیاس��ت حب س‏زدایی را از‬ ‫کارهای خوب تلقی کردند‪ ،‬درعی ن حال وجود زندان را واقعیتی‬ ‫که با مدی ریت صحیح م ی تواند به اموزشگاه نیکی تبدیل شود‪،‬‬ ‫دانستند (بیانات‪ 5 ،‬تیر ‪.)1387‬‬ ‫‪ 4‬ـ انتصاب ها‪ :‬انتصاب ها در قوه قضائیه در دو بخش‬ ‫انجام م ی گیرد‪ :‬الف) انتصاب روس��ای قوه‪ :‬ایت اهلل خامنه ای‬ ‫در تاریخ ‪ 24‬مرداد ‪ ،1368‬ایت اهلل محمد یزدی را طی حکمی‬ ‫ به ریاس��ت قوه قضائیه منصوب کرد‪ .‬در بخشی از حکم از او‬ ‫خواسته اس��ت با اعمال قاطعیت و ابتکار دستگاه قضایی را‬ ‫به شکل کامال اسالمی و برخوردار از عدالت و انصاف کامل‬ ‫سازمان دهی کند و در راس��تای پیشبرد امور از عناصر مومن‪،‬‬ ‫عالم و متعهد داخل و خارج از دس��تگاه قضایی استفاده نماید‬ ‫(انتصاب‏ها‪ 24 ،‬مرداد ‪.)1368‬‬ ‫ایت اهلل خامن��ه ای در تاری��خ ‪ 23‬م��رداد ‪ ،1373‬مجددا‬ ‫ایت اهلل یزدی را ب رای یک دوره پنج‏س��اله دیگر به ریاست این‬ ‫قوه منصوب کردند‪ .‬در حکم انتصاب به جذب عناصر برجسته‪،‬‬ ‫ کارامد و انقالبی و به طرد عناصر فرصت‏طلب‪ ،‬ب ی‏مباالت و‬ ‫ب ی بصیرت و ب ه کاراندازی روش نظارت و تعالی بخشیدن به‬ ‫کیفیت علمی و عملی قضا تاکید شده است (انتصاب‏ها‪23 ،‬‬ ‫مرداد ‪ .)1373‬رهبر انقالب اسالمی در تاریخ ‪ 23‬مرداد ‪،1378‬‬ ‫ایت اهلل سیدمحمود شاهرودی را به ریاست قوه قضائیه منصوب‬ ‫کردند‪ .‬در بخشی از این حکم امده است که سالمت‪ ،‬قدرت و‬ ‫قاطعیت این دستگاه موجب سالمت همه دستگاه های کشور‬ ‫در نظام اسالمی و مایه گس��ترش امنیت و عدالت در زندگی‬ ‫همه مردم م ی گردد (انتصاب‏ها‪ 23 ،‬م��رداد ‪ .)1373‬در تاریخ‬ ‫‪ 23‬م��رداد ‪ 1383‬مجددا ایت اهلل ش��اهرودی را ب رای یک دوره‬ ‫پنج‏ساله دیگر به ریاست این قوه منصوب کردند‪ .‬بسان حکم‬ ‫قبلی در این حکم نیز به تشکیالت‪ ،‬زمان‏بندی و اجرایی کردن‬ ‫ب رنامه مدون و پرورش عناصر کارامد و مومن تاکید شده است‬ ‫(انتصاب‏ها‪ 23 ،‬مرداد ‪ .)1383‬در ‪ 24‬مرداد ‪،1388‬ایت اهلل صادق‬ ‫امل ی الریجانی را به ریاس��ت قوه قضائیه منصوب کردند‪ .‬در‬ ‫حکم وی اظهار امیدواری شده است که باتوجه به فراهم امدن‬ ‫بسیاری از زیرساخت‏های الزم‪ ،‬دوران شکوفایی این قوه محقق‬ ‫شود (انتصاب‏ها‪ 24 ،‬مرداد ‪.)1388‬‬ ‫ب) انتص��اب س��ایر مس��ئوالن قضای��ی‪ :‬در تاری��خ‬ ‫‪ 13‬دی ‪ ،1368‬رهب��ر انقالب اس�لامی پس از اس��تعفای‬ ‫علی فالحیان از س��مت دادس��تانی دادگاه ویژه روحانیت‪،‬‬ ‫طی حکمی حجت ‏االسالم والمس��لمین محمد محمدی‬ ‫ری شهری را به این سمت منصوب کردند‪ .‬در حکم انتصاب‬ ‫وی باتوجه به نقش علمای دینی در هدایت مردم و قوام امور‬ ‫کشور‪ ،‬تاکید شده است که نسبت به تخلفات و کج روی‏هایی‬ ‫که ممکن اس��ت از برخی از عناصر روحان ی‏نما صادر شود‪،‬‬ ‫حساسیت و اهتمام نشان داده شود و با متخلفین برخوردی‬ ‫قاط��ع و منطبق ب��ا احکام اس�لامی انجام گی��رد (حدیث‬ ‫والی��ت‪ .)113/3 ،‬در تاری��خ ‪ 9‬بهمن ‪ ،1369‬حجج اس�لام‬ ‫جعفر منتظری و کاظم صدیقی و حس��ین دادگر ماموریت‬ ‫یافتند که از دستگاه قضایی کشور بازرسی به عمل اورند و‬ ‫گزارش خود را به رهبر انقالب اسالمی تقدیم کنند (حدیث‬ ‫والی��ت ‪ .)195 /6‬در تاری��خ ‪ 25‬اذر ‪ ،1377‬حجت ‏االس�لام‬ ‫والمسلمین محسن ی اژه ای را به ریاست دادگاه ویژه روحانیت‬ ‫منصوب کردند‪ .‬در حکم انتصاب وی اظهار امیدواری شده‬ ‫است که مجموعه دادس��تانی از کیان و قداست روحانیت و‬ ‫حوزه های علمیه دفاع کرده و ش��ان واالی روحانیت اگاه و‬ ‫دلسوز را از دس��تبرد بدخواهان حفظ نماید (انتصاب‏ها‪25 ،‬‬ ‫اذر ‪ .)1377‬در پی اس��تعفای حجت ‏االسالم محسن ی اژه ای‬ ‫از ریاس��ت دادس��تانی دادگاه ویژه روحانیت‪ ،‬حجت ‏االسالم‬ ‫محمد سلیمی را به این س��مت منصوب کردند‪ .‬در بخشی‬ ‫از حکم مشارالیه به رعایت موازین اسالمی و دقت کامل در‬ ‫اجرای قانون و ممانعت از افراط و تفریط در پیگیری و صدور‬ ‫احکام قضایی تاکید شده اس��ت (نرم افزار حدیث والیت)‪ .‬به‬ ‫نظر م ی رسد‪ ،‬ایت اهلل خامنه ای همواره ارتقای قوه قضائیه را‬ ‫از جهت نظری و عملی خواستار بوده و ب رای این کار تدوین‬ ‫برنامه جامعی را در زمانی کوتاه ضروری م ی دانس��ته اند‪ .‬از‬ ‫دیگر دغدغه های ایشان اتقان احکام قضایی از لحاظ فقهی‬ ‫بوده است؛ تا اگر احکام قضایی در معرض داوری فقها قرار‬ ‫گیرد قاضی صادرکننده حکم نگرانی نداش��ته باشد‪ .‬اقتدار‬ ‫قوه قضائی��ه و افزایش اعتماد عموم��ی جامعه به عملکرد‬ ‫ان از دیگر خواس��ت ها و انتظارات رهبر انقالب اس�لامی‬ ‫است‪.‬‬ ‫تقوای نقد‬ ‫اخالق نقد و فرهنگ نقادی ‪-‬قسمت اول‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫چگونه نقد کنیم و مراتب نقادی کدام است‪ .‬یاسر‬ ‫هدایتی که هم روزنامه نگار است و هم مدرس دانشگاه‬ ‫در این مطلب نگاهی انداخته است به فرهنگ انتقاد در‬ ‫اموزهای اخالقی و دینی‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫عرصه ها ب��ه رعایت و التزام به ان س��فارش موکد ش��ده‬ ‫است‪ .‬پندنامه ها و فتوت نامه ها بهترین گواهانی هستند‬ ‫که م ی توان ظهور و بروز این اداب و اخالق سنجش گری‬ ‫و نقادی را در فرهنگ ای رانی دید‪.‬‬ ‫به ای��ن ترتیب اس��ت که م ی ت��وان در ذی��ل اخالق‬ ‫اسالمی و اخالق عملی اس�لام‪ ،‬اخالق نقد را تعریف کرد‪.‬‬ ‫یعنی مجموعه گزاره ه��ای هنجاری ای که با س��رنمودن‬ ‫قراردادنش��ان م ی توان از اخالق و اداب نقد صحبت کرد و‬ ‫این البته به رغم داش��تن مش��ترکاتی ماهیتا متفاوت است‬ ‫از انچه به عنوان اخالق نقد و اخ�لاق فرهنگ نقادی ذیل‬ ‫اخالق کارب��ردی (‪ )Applied ethics‬در حوزه مطالعات‬ ‫جدید اخالقی ش��ناخته م ی ش��ود‪ .‬پرداختن به این معنا از‬ ‫اخالق نقد البته در نوش��تارهایی که در ادامه این مس��یر‪،‬‬ ‫میسر خواهد ش��د‪ ،‬وجه اهتمام خواهد بود؛ اما انچه در این‬ ‫نوشتار مورد نظر من است همان معنای اداب و اخالق نقد‬ ‫در فرهنگ ای رانی – اس�لامی است‪ .‬صحبت از اخالق نقد‬ ‫در ح��وزه مطالعاتی اخالق عملی اس�لامی اگرچه در نگاه‬ ‫نخست سبقه ای نقلی دارد اما باتوجه به برخی از اموزه های‬ ‫مهم وارد شده در این زمینه م ی توان صبغه عقالن ی ای نیز‬ ‫در مجموعه گزاره های ناظر بر اداب و اخالق نقادی دید‪ .‬این‬ ‫صبغه اخیر جدای از توصی ه های اخالقی عموم ی ای که در‬ ‫حوزه نقادی و س��نجش افکار و کردار از زب��ان بزرگان دین‬ ‫روایت شده است‪ ،‬تالشی است برای فهم دقیق و منطقی‬ ‫افکار و کرداری که م ی توان ان را به نقد نشست‪ .‬تاریخ گواه‬ ‫است که تالش شیعه به ویژه شیعه امامیه با فلسفه عمیق و‬ ‫عقالنیت محض مستنبط از ان در طول تاریخ در حوزه های‬ ‫گوناگون از جمله این حوزه بسی پی ش نوی س گذار بوده است‬ ‫و واحسرتا از انچه ما به عنوان می راثدار این ماترک سترگ از‬ ‫ان در افکار و رفتار برخورداریم‪.‬‬ ‫ش��اهد مثال من در بیان این ن��وع از نقادی یکی از‬ ‫نمونه های اعالی نقد ادبی اس��ت که بر زبان امیر کالم‬ ‫عرب‪ ،‬حضرت علی(ع) در نهج البالغه جاری ش��ده است؛‬ ‫نمونه ای اعال از حض��ور عقالنیت و انص��اف در نقد که‬ ‫من نام ان را تق��وای نقد م ی گ��ذارم‪ .‬این نمون��ه اما در‬ ‫حکمت های کوتاه منقول از ایش��ان در جایی اس��ت که‬ ‫از حضرت درباره شاع ر ترین ش��اعران عرب پرسیده شد و‬ ‫حضرت در جواب با بیان دو نکته کوت��اه اوجی از تقوای‬ ‫نقد یعنی رعایت تام انصاف و دقت و منطق و عقلگرایی‬ ‫را در مق��ام نقد نش��ان م ی دهن��د‪ .‬حضرت در پاس��خ به‬ ‫پرسش پرسنده که «اَشْ َع ِر َم ْن‬ ‫اَشْ َع ُر الشُّ َع َراءِ»‪ ،‬ابتدا این نکته‬ ‫منطقی را گوشزد م ی کنند که‬ ‫در مقام مقایس��ه این پرسش‬ ‫خطاست و مغالطه ای منطقی‬ ‫در خود دارد‪ ،‬چرا که «اِ َّن الْ َق ْو َم‬ ‫یج ُروا فِ��ی َحلْ َب �� ٍه ُت ْع َر ُف‬ ‫��م ْ‬ ‫لَ ْ‬ ‫الْغَای ُه ِع ْن َد َق َص َب تِ َها» ش��اعران‬ ‫هم��ه ی��ک روش نداش��تند‬ ‫و در ی��ک میدان به مس��ابقه‬ ‫نپرداخته اند ت��ا بهترین انها را‬ ‫بتوان مش��خص کرد‪ .‬حضرت‬ ‫اما در ف��راز دیگر ب��ا تصحیح‬ ‫پرس��ش پرس��نده به عن��وان‬ ‫یک پرس��ش نه علم��ی بلکه‬ ‫پرسشی کلی ناظر بر هنرمند‬ ‫ب��ودن ش��اعران م ی فرمایند‬ ‫اگر ناگزیر به پاس��خ دادن این‬ ‫پرس��ش باش��یم ان پادش��اه‬ ‫تبهکار ( َملِک الضِّ لِّ ُ‬ ‫یل‏) سرامد‬ ‫ش��اعران محس��وب م ی شود‪.‬‬ ‫پادشاه تبهکار لقبی است که‬ ‫در ادبیات ع��رب برخی برای (امرو القی س‏) ش��اعر بزرگ‬ ‫جاهلی به کار م ی برند؛ شاهزاده ای که موصوف به شاعر‬ ‫زن و شراب و شمشیر است و اگرچه محتوای شعرهایش‬ ‫قطعا م��ورد توج��ه و التفات حض��رت امیر(ع) نب��وده اما‬ ‫توانای ی ه��ای زبان ی اش و سالس��ت و فخامت س��خنش‬ ‫نیز از ن��گاه منتقدانه ایش��ان دور نمان��ده و به صراحت‬ ‫از ان یاد م ی کنن��د و حق ان را ف��رو گ��ذار نم ی نمایند‪.‬‬ ‫وقت��ی م ی گویند ان پادش��اه تبه��کار که ناظ��ر بر مورد‬ ‫تایید نبودن روش و منش ش��اعر اس��ت و در عین حال‬ ‫اذعان به س��رامد بودن او در فنی که از حضرت پرس��یده‬ ‫شده است یعنی زبان اوری و ش��اعری‪ .‬حاال این نمونه از‬ ‫تقوای نقد را مقایس��ه کنید با انچه امروز ما در مقام های‬ ‫مختلف نقد فرهنگی و سیاس��ی و اجتماعی و هنری گاه‬ ‫بر س��ر حتی هم مس��لکان و هم ایی ن هایمان م ی اوریم‪.‬‬ ‫فاعتبروا یا اولی االبصار‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫«من یک مرغ تخم گذار نیس��تم اما قطعا بهتر از‬ ‫یک مرغ مزه املت خوب را م ی فهمم‪ ».‬این جمله معروف‬ ‫یکی از منتقدان انگلیسی در جواب نویسنده ای است که‬ ‫منتقد مزبور را نویسنده ای شکس ت خورده و فاقد ه ر گونه‬ ‫باراوری م ی دانسته اس��ت که به عالم نقد و ایراد گرفتن‬ ‫از دیگران پناه اورده اس��ت‪ .‬ای��ن جمله ان ه��م از زبان‬ ‫یکی از کس��انی که به یکی از کالس��ی ک ترین مکاتب‬ ‫نقد ادبی و هنری جهان تعلق داش��ته ام��روزه چون یک‬ ‫مثل س��ائر به کار م ی رود‪.‬‬ ‫مثل سائر برای کسانی که‬ ‫م ی خواهند بفهمانند برای‬ ‫نقد لزوما نبای��د در همان‬ ‫حوزه باراوری داشت‪ ،‬بلکه‬ ‫دان��ش نقد ب��ه مثابه یک‬ ‫حوزه علمی بایس��ته ها و‬ ‫نبایس��ته هایی دارد ک��ه‬ ‫فراتر از امر پدیدار شده به‬ ‫حیات خود ادامه م ی دهد‪.‬‬ ‫به ای��ن ترتیب اس��ت که‬ ‫برای نقد بای��د دانش نقد‬ ‫داش��ت که یکی از اجزای‬ ‫ای��ن دان��ش تخصص و‬ ‫احاطه به موضوع مورد نقد‬ ‫است و نه لزوما اشتغال به‬ ‫ان‪ .‬صحبت کردن درباره‬ ‫نق��د و فرهنگ نق��ادی و‬ ‫اهمیت این حوزه از دانش‬ ‫در جای خود به ویژه برای‬ ‫جامعه ما بس��یار ضروری‬ ‫اس��ت‪ ،‬مس��اله ای ک��ه‬ ‫صحبت کردن از زوایای مختلف درب��اره ان خود مثنوی‬ ‫هفتاد من کاغذ است و ابتالئات مختلفی که از این منظر‬ ‫گریبانگی��ر جامعه سیاس��ی‪ ،‬هنری و علم ی ماس��ت در‬ ‫جای خود بحث برانگیزی بس��یاری دارد ک��ه البته هدف‬ ‫این نوشتار خرد نیز نیست که خود گویی لب تر کردن به‬ ‫دریاست و مجالی موس��ع م ی خواهد‪ .‬از طرفی باید گفت‬ ‫اگرچه نق��د و فرهنگ نقادی و ایین انتق��اد به مثابه یک‬ ‫دانش از منظر تاریخ��ی و در صورت بندی نوین خود نیز‪،‬‬ ‫نگاهی بر امده از فرهنگ هلنیستی و تماما غربی است؛‬ ‫اما این گونه نیز نیست که جوامع ش��رقی نسبت به این‬ ‫حوزه از معرفت بش��ری ب ی هیچ چیز بوده باش��ند‪ ،‬خاصه‬ ‫فرهنگ های غنی و کهن این سوی دنیا که خود میراثدار‬ ‫بسیاری از مبان ی ای هستند که به تبادر بعدا در ان سوی‬ ‫عالم نیز مورد توجه قرار گرفته اند‪ .‬نقد به معنای سنجش‬ ‫عیار ان هم در سرزمین ایران که میراث فرهنگی کهنی‬ ‫در کارنامه تاریخی خود دارد‪ ،‬یکی از این جمله است‪ .‬زبان‬ ‫فارسی در دل تمدن بشکوه پارسی با تعامل با زبان عربی‬ ‫و زبان اوری اعراب و جهان بینی اسالمی طرحی باال بلند‬ ‫از فرهنگ و هنر ایرانی ‪ -‬اسالمی درانداخت‪ ،‬طرحی که‬ ‫حتی امروز نیز از پس چند صد س��ال برای دیدن این باال‬ ‫بلندی کاله از سر خواهد افتاد‪ .‬در این میان البته که نگاه‬ ‫س��نجش گرانه ای الزم بود تا بالیدن میسر شود و همین‬ ‫نگاه س��نجش گرانه که قرار بود به اعت�لا بینجامد خود‬ ‫مبتنی بر ادابی بود و اخالقی‪ .‬قواعدی ناگزیر که مالک و‬ ‫معیاری بودند برای نقد درست و پوینده و سنجه ای از سر‬ ‫مروت و انصاف‪ .‬این مالک ها س��نگ ترازوی ناقد بودند‬ ‫برای پارسنگ کردن ترازوی نقدش��ان تا انچه م ی گویند‬ ‫به کار اید و چونان که الزمه این س��نجش گری است هم‬ ‫پی ش برنده باش��د و هم تا ح��د ممکن از ج��اده مروت و‬ ‫انصاف خارج نش��وند که البته ب ی اثر نیز نش��وند‪.‬‬ ‫نکته دارای اهمیت اینکه ای��ن اخالق و اداب دانی‬ ‫نقد و نقادی ب��ا بنیان های دینی فرهن��گ ایرانی نیز در‬ ‫امیخته ب��وده و نه در عرص��ه علم و هنر بلک��ه در همه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کار ذهن گسستن نیست‬ ‫چگونه می توانیم از فاصله ای که ذهن ما با هستی انداخته رها شویم؟‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫گفتارها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫زهیر توکلی درادامه مطالب با رویکردهای مذهبی به‬ ‫مساله ذهن و مرزبندی های ان با عمل در حوزه معرفت دینی‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫دو هفته گذش��ته‪ ،‬قدری پی رامون حقیقت بندگی سخن‬ ‫راندیم‪.‬چنینرفتکهبندگییعنیپیروی ب ی قیدوشرطواطاعتی‬ ‫ ب ی حرف پی ش‪.‬فرقاستمیان«خودعمل»و«عملخود»‪.‬دنیا‬ ‫یکواقعیتیکپارچهاست‪.‬ایندنیاواندنیا‪،‬هفتاسمانوهفت‬ ‫زمین‪ ،‬ملک و ملکوت‪ ،‬همه و همه‪،‬‬ ‫یکچیزبیشترنیست‪:‬اشکاراخداوند‬ ‫است که خود را بر ما اشکار کرده است‪.‬‬ ‫ما را چه کار به کار عالم و ادم جز لذت‬ ‫ان دم که ش��کار او م ی شویم‪ .‬ان دم را‬ ‫عشق است که ادم به ان دم است اگر‬ ‫ادم است‪.‬‬ ‫واقعیت‪ ،‬صرف نظر از ذهنیت‬ ‫من و تو و ارزش گذاری ما‪ ،‬خیر محض‬ ‫است‪ .‬درخت‪ ،‬عمل روییدن را اشکار‬ ‫م ی کند‪ .‬روییدن درخت‪« ،‬خود عمل‬ ‫اس��ت» یعنی درخ��ت‪ ،‬دخالتی در‬ ‫این عمل نم ی کن��د‪ .‬درخت‪ ،‬تغییر‬ ‫و تصرفی بنا به س��لیقه مبارک‪ ،‬در‬ ‫روییدن خویش به عم��ل نم ی اورد‪.‬‬ ‫درخت م ی روید چون درخت اس��ت‬ ‫و باید بروید‪ .‬درخت‪ ،‬قضاوتی درباره‬ ‫خود ندارد و انچه باید باش��د‪ ،‬همان‬ ‫است‪ .‬به این م ی گویند‪« :‬خود عمل‪».‬‬ ‫این یک پ رتو از واقعیت عالم است که‬ ‫در درخت‪ ،‬تجلی و تاللو یافته است‪.‬‬ ‫ادمی زاد یک فرق اساس��ی با‬ ‫س��ایر مخلوقات خداوند عالم دارد‬ ‫و ان نی��روی «ذهن» اس��ت‪ ،‬ذهن‬ ‫شمارشگر‪ ،‬ذهن سوال تراش‪ ،‬ذهن‬ ‫مصلحت سنج و منفعت خواه و ذهن‬ ‫قضاوت کننده‪ .‬همه این خصوصیات‬ ‫ذهن‪ ،‬ب��ه ی��ک خصوصیت کالن‬ ‫بازم ی گ��ردد‪ :‬ذهن ادمی��زاد‪ ،‬خود را‬ ‫فرض م ی کن��د و م ی گوید‪« :‬من» و بین خ��ودش یا همین‬ ‫«من» و جهان‪ ،‬خطی م ی کشد‪ .‬او حتی خودش را هم یکپارچه‬ ‫نم ی داند‪ .‬او هرگز خود را به یک باره نم ی بیند‪ ،‬نش��ان به ان‬ ‫نشان که م ی گوید‪ :‬جس��مم‪ ،‬جانم‪ ،‬روحم‪ ،‬بدنم‪ ،‬دلم‪ ،‬قلبم‪،‬‬ ‫فکرم‪ ،‬عاطفه ام‪ ،‬خیالم‪ ،‬اراده ام‪ ،‬تصمیمم و‪...‬‬ ‫کار ذهن‪ ،‬جداسازی‪ ،‬مرزبندی‪ ،‬تجزیه و شمارش است‪،‬‬ ‫در حالی که جهان یک واقعیت یگانه است و ذهن هم پرتوی‬ ‫از ان واقعیت است و بس‪ .‬فعالی ت های غی رارادی ما مثل رشد‬ ‫کردن بدن‪« ،‬خود عمل» است‪ .‬ما به بدنمان دستور نم ی دهیم‬ ‫که رشد کند بلکه بدن خودش رش��د م ی کند چون باید رشد‬ ‫کند و از این نظر‪ ،‬اعضا و جوارح ما هیچ فرقی با درخت ندارند‪.‬‬ ‫به خاطر همین اس��ت که روز قیامت‪ ،‬ممکن است علیه ما‬ ‫شهادت دهند؛‬ ‫« َو َقالُوا ل ُِج ُلو ِده ِْم ل َِم شَ �� ِهدت ُّْم َعلَ ی َنا‪ :‬و به پوست [بدن]‬ ‫خود مى‏گویند چرا بر ضد ما شهادت دادید؟‬ ‫نط َق َّ‬ ‫نط َق َنا اللهَّ ُ الَّذِی اَ َ‬ ‫َقالُوا اَ َ‬ ‫َکم اَ َّو َل‬ ‫کل شَ ی ٍء َو ُه َو خَ لَق ْ‬ ‫ون‪ :‬مى‏گویند همان خدایى که هر چیزى را به‬ ‫ع‬ ‫ ترج ُ َ‬ ‫َم َّر ٍه َواِلَی ِه َ‬ ‫زبان دراورده ما را گویا گردانیده است و او نخستی ن بار شما را‬ ‫افرید و به سوى او برگردانیده مى‏شوید ‪.‬‬ ‫کم َولاَ‬ ‫َو َما کن ُت ْم ت َْس �� َتت ُِر َ‬ ‫ون اَ ْن یشْ �� َه َد َعلَ ْ‬ ‫یکم َس ْم ُع ْ‬ ‫کم‪ :‬و [شما] از اینکه مبادا گوش و دیدگان‬ ‫اَبْ َصا ُر ْ‬ ‫کم َولاَ ُج ُلو ُد ْ‬ ‫و پوستتان بر ضد ش��ما گواهى دهند [گناهانتان را] پوشیده‬ ‫نمى‏داشتید‪.‬‬ ‫ون‪ :‬لیکن‬ ‫َولَکن َظ َنن ُت ْم اَ َّن اللهَّ َ لاَ ی ْع لَ ُم کثِی را ِّم َّما تَ ْع َم ُل َ‬ ‫گمان داشتید که خدا بسیارى از انچه را که مى‏کنید نمى‏داند‬ ‫اکم َف َا ْص َب ْح ُتم ِّم ْن‬ ‫ِکم َظن ُ‬ ‫کم اَ ْر َد ْ‬ ‫ُّکم الَّذِی َظ َنن ُتم ب ِ َرب ِّ ْ‬ ‫َو َذل ْ‬ ‫ین‪ :‬و همین بود گمانتان که درباره پروردگارتان بردید‬ ‫الْخَ اسِ ِر َ‬ ‫فصلت‪،‬‬ ‫شما را هالک کرد و از زیانکاران شدید‪( ».‬سوره مبارک ّ‬ ‫ایات ‪ 21‬تا ‪) 23‬‬ ‫اما فعالی ت هایی که ما ب ر اس��اس توانایی ذهن انجام‬ ‫م ی دهیم‪« ،‬عمل خود» اس��ت‪ .‬ذهن م��ا م ی گوید‪« :‬من»‬ ‫تشخیص م ی دهم که این کار درست و الزم است و «من» ان‬ ‫ادمی�زاد ی�ک ف�رق اساس�ی با س�ایر‬ ‫مخلوقات خداون�د عالم دارد و ان نیروی‬ ‫«ذهن» اس�ت‪ ،‬ذهن شمارش�گر‪ ،‬ذهن‬ ‫س�وا ل تراش‪ ،‬ذه�ن مصلحت س�نج و‬ ‫منفعت خواه و ذهن قضاوت کننده‬ ‫را انجام م ی دهم‪ .‬تمام این فرایند از اول تا اخر‪« ،‬شرک» است‬ ‫و هیچ فرقی با یک بت پرست نداریم‪ .‬به خودتان نگیرید چرا‬ ‫که من خودم و امثال خودم را م ی گویم‪ .‬چرا شرک است؟ چون‬ ‫«من» فقط خداست و غیر از او نیست و نبوده است؛‬ ‫یزند ق ّهار‬ ‫«لمن الملک؟» م ‬ ‫لیس ف ی الدار غیره دیار‬ ‫هرچه هست‪ ،‬از اوست و بازگشتش به اوست‪ .‬مشکل این‬ ‫اس��ت که ما م ی پنداریم خداوند‪ ،‬یک بار ب رای همیشه جهان را‬ ‫ب ر اساس یک حکمت دقیق و ب رنامه منظم خلق کرده و سپس‬ ‫جهان‪ ،‬هس��ت و دارد کار خودش را م ی کند‪ ،‬در حالی که چنین‬ ‫چیزییکتخیلمحضاست‪.‬چراتخیلاست؟چونچیزهایی‬ ‫کهخودمانخلقم ی کنیمرااساسقرارداده ایموکارخداوندراهم‬ ‫باهمینالگویخالقیتخودمانقیاسکرده ایم‪.‬وقتیمنشعری‬ ‫م ی نویسم‪،‬تاوقتیکهننوشته ام‪،‬نیستوانگاهکهشعررانوشتم‪،‬‬ ‫هستودیگردستمننیستبودنیانبودنش‪.‬حاالممکناست‬ ‫انرامنتشرکنمیانه‪،‬مچاله اشکنمودرسطلزبالهبیفکنم‪.‬اینها‬ ‫کنش های بعدی و پسینی من اس��ت و ربطی به خلق ان شعر‬ ‫ندارد‪ .‬شعر را من یک بار خلق کردم و تمام شد و رفت‪ .‬ساعت ساز‪،‬‬ ‫ساعتشرام ی سازدوسپسم ی فروشد‬ ‫و س��اعت‪ ،‬کارش را از ان پ��س بدون‬ ‫دخالتساعت سازانجامم ی دهد‪.‬اینها‬ ‫نمونه هایی از خالقیت بشری است‪.‬‬ ‫چونذهنما‪،‬خودرامرکزومرجععالم‬ ‫م ی شمارد‪،‬خداراهممثلخودشفرض‬ ‫م ی کند(لطفااینفعل«فرضم ی کند»‬ ‫راگوشهخاطرنگهدارید‪:‬فرضم ی کند)‬ ‫درحالیکهخلقخداوندنهشبیهخلق‬ ‫ماست‪.‬اوهمهچیزراباهمازعدمیعنی‬ ‫ازنیستیازچیزیکههیچچیزنیست‪،‬‬ ‫به وجود م ی اورد‪ .‬این اتفاق ب رای من و‬ ‫شمامیلیاردهاسالجلوهم ی کندچون‬ ‫مخلوقیمواسیرضعفوعجزونقص‬ ‫ذاتی خودم��ان در حالی که همه این‬ ‫جهانوانجهان‪،‬یکدانش‪ ،‬یکاراده‬ ‫و یک امر است (اسم هایی ب رای یک‬ ‫چیز که هست ولی چیزی نیست که‬ ‫بشود تصور کرد و اسم رویش گذاشت‪.‬‬ ‫) او م ی داند و م ی خواهد و م ی فرماید‪:‬‬ ‫«باش»وماهستیم‪:‬‬ ‫اِن ََّما اَ ْم ُر ُه اِ َذا اَ َرا َد شَ یئا اَ ْن یق َ‬ ‫ُول‬ ‫یکون‪ :‬چون به چیزى اراده‬ ‫لَ ُه ْ‬ ‫کن َف ُ‬ ‫فرماید کارش این بس که مى‏گوید‬ ‫ب��اش پ��س [بى‏درن��گ] موج��ود‬ ‫مى‏شود‪.‬‬ ‫کوت‬ ‫ان الَّذِی ب ِی ِد ِه َملَ ُ‬ ‫َف ُس ْب َح َ‬ ‫ِّ‬ ‫��ون‪ :‬پ��س‬ ‫ ترج ُع َ‬ ‫کل شَ ��ی ٍء َواِلَی ِه َ‬ ‫[شکوهمند و] پاک است ان کسى‬ ‫که ملکوت هر چیزى در دست اوس��ت و به سوى اوست که‬ ‫بازگردانیده مى‏شوید (سوره مبارک یس‪ ،‬ایات ‪ 82‬و ‪)83‬‬ ‫این است معنی انچه حافظ م ی فرماید‪:‬‬ ‫هر دو عالم یک فروغ روی اوست‪ /‬گفتمت پی دا و پنهان‬ ‫نیز هم‬ ‫تمام ادیان الهی و مکاتب معتبر و شناخته شده عرفانی‬ ‫در عالم‪ ،‬ب رای حل مساله ای به نام «ذهن» امده اند‪ .‬این هستی‬ ‫محدودی که خود را مرکز «فرض م ی کن��د» باید اگاهانه و‬ ‫داوطلبانه به هستی نامحدود بپیوندد که همه اش از اول تا اخر‬ ‫«مرکز» است (مثل یک متن ب ی هیچ حاشی ه ای ) این کار ذاتا‬ ‫متناقض است زی را اگاهی ذهن‪ ،‬مبتنی بر اثبات هستی ب رای‬ ‫خود و مشروط به دیدن یک پاره از خط و نه همه خط است‪.‬‬ ‫ذهن تا وقتی ذهن است که بین خود و دیگری‪ ،‬فرق م ی گذارد‪.‬‬ ‫اگر کسی بگوید‪« :‬من تویی» یا بگوید‪« :‬امروز فرداست» یا‬ ‫شب های روشن‬ ‫در ستایش مجلس مناجات مسجد ارک‬ ‫محمدحسین بدری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫در ش��ب های ماه مبارک رمضان ‪،‬در تهران مجالسی‬ ‫برگزار می شود که سالهاست نسل های مختلف در ان شرکت‬ ‫می کنند‪ .‬یکی از مجالس مذهبی‪ ،‬مسجد ارک تهران است‪.‬‬ ‫در این نوش��ته به حال و هوای این مکان در ش��ب های ماه‬ ‫رمضان اشاره شده است‪.‬‬ ‫مجلس مناجات ماه رمضان حاج منص��ور ارضی‪ ،‬در‬ ‫تربیت دینی چند نس��ل پشت س��ر هم اثر گذاشته است‪.‬‬ ‫حاال‪ ،‬هما ن ها که جوان های هیات بودند‪ ،‬سر و رویی سفید‬ ‫کرده اند و گوش��ه و کنار مس��جد م ی نش��ینند‪ .‬حاال نسل‬ ‫جوان تری که مثل ‪ 20‬س��ال پیش نسل ما جوان و سرحال‬ ‫است‪ ،‬خودش را با ش��وق به مناجات نیمه شب مسجد ارک‬ ‫م ی رساند که منبع تغذیه ب ی سروصدای کارهای بزرگی است‬ ‫که نس ل های مختلف بچه های انقالب‪ ،‬در اتفاق های مهم‬ ‫فرهنگی و اجتماعی به عهده دارند‪.‬‬ ‫حاال ص��دای ج��ان دار حاج منصور م ی ای��د که کالم‬ ‫نیمه شبی از رمضان را با اسم رمز این مجلس شروع م ی کند‪:‬‬ ‫اغاز م ی کنم سخنم را به «یاحسین»‬ ‫در م ی زنم به خانه معبود‪ ،‬با حسین‬ ‫کاری به خاطر رمضانم نکرده ام‬ ‫اما گرفت دست تهی مرا‪ ،‬حسین‬ ‫ما روزه دارها همه یاد لب توییم‬ ‫ای تشنه لب تر از همه تشنه ها‪ ،‬حسین‬ ‫اخر مرا ب رای خودش م ی خرد شبی‬ ‫من م ی شوم مسافر کرب وبال‪ ،‬حسین‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫انصاف��ا رمضان س��ختی اس��ت‪ .‬هوای گ��رم باالی‬ ‫‪ 40‬درج��ه و روزهای طوالن��ی و گرد و غباری که س��ازمان‬ ‫هواشناسی از پی ش بینی ان عاجز است‪ .‬حدود ساعت ‪9‬شب‬ ‫اذان م ی گویند و همین که خس��تگی روز از جان بگیرید و‬ ‫چیزی بخورید‪ ،‬نزدیک نیمه شب است‪.‬‬ ‫یعنی تا وقت سحر ‪4‬ـ‪ 3‬س��اعت مانده که باید قدری‬ ‫بخوابید و دوباره بیدار ش��وید‪ .‬اما نیمه ش��ب های رمضان‪،‬‬ ‫سال های سال اس��ت جمع زیادی را به محدوده بازار ته ران‬ ‫م ی کشاند‪ .‬نزدیک چهار راه گلوبندک‪ ،‬درست مقابل میدان‬ ‫‪ 15‬خرداد یا همان ارک قدیم‪ ،‬مسجد قدیمی و نسبتا بزرگی‬ ‫ت پیش‪ ،‬یعنی از سال های بچگی ما‪ ،‬از‬ ‫است که از خیلی وق ‬ ‫نیمه شب تا نزدیک سحر‪ ،‬می زبان مناجات های شبانه جمعی‬ ‫است که روزبه روز بیشتر شده اند‪.‬‬ ‫سابقه راه افتادن جلس ه های بزرگ مناجات در تهران‬ ‫بیش��تر از اینهاس��ت‪ .‬اما در س��ال های بعد از انقالب ادم‬ ‫میانه سالی که مداح معروفی هم بود‪ ،‬غیر از مجلس عزای‬ ‫حضرت ارباب در محرم و جلس��ه های هفتگ��ی و انچه در‬ ‫مناسب ت های دیگر دینی برپا م ی شد‪ ،‬شب های ماه رمضان‬ ‫را به خواندن مناجات در مسجد ارک نشست‪ .‬خواندن دعای‬ ‫ابوحمزه امام س��جاد(ع)‪ ،‬کمیل ش��ب های جمعه و افتتاح‪،‬‬ ‫احوالی در این جلس��ه به وجود اورد که حاال بعد از این همه‬ ‫سال‪ ،‬م ی شود به عنوان بخشی از تربیت چند نسل از ان نام‬ ‫برد‪ .‬حاج منصور ارضی‪ ،‬محور جلس ه های مناجات شبانه ای‬ ‫است که از س��ال های پیش در ش��ب های رمضان ته ران‬ ‫برپاست‪ .‬حاال بعد از این سال ها‪ ،‬چند جای دیگر هم مجلس‬ ‫خوب مناجات هست‪ .‬مسجد شهدا و مهدیه امام حسن(ع) و‬ ‫هیات عشاق الحسی ن (ع) و جاهای دیگری که شب های شهر‬ ‫بزرگ و ب ی در و پیکر ما را رنگ خدا م ی زنند‪.‬‬ ‫اما در این شب های مسجد ارک‪ ،‬لحن و صدای اشنای‬ ‫حاج منصور ارضی به گوش م ی رس��د و در مجلس قدیمی‬ ‫مناجات رمضان برقرار است‪ .‬حاال حاج منصور قدری پیر شده‬ ‫و تصویر پدرانه تری به خود گرفته است‪ .‬روزهای عجیب و‬ ‫غریبی بر این جمع گذش��ته‪ ،‬از طمع ادم های سیاس��ی به‬ ‫کسب وجهه از کنار بیرق عزای محرم و مناجات رمضان تا‬ ‫کوتوله های سیاسی که بارها سعی کرده اند چراغ ابروی این‬ ‫محفل را خاموش کنند و نتوانسته اند‪.‬‬ ‫نیمه ش��ب های این روزهای ته ران‪ ،‬میزبان جان های‬ ‫بیدار مردمی است که بعد از روزه سخت تابستان‪ ،‬به شنیدن‬ ‫ندای مناجات با صدای مردی م ی روند که دوس��تش دارند و‬ ‫مداومت او را در ارادت به اهل بیت م ی ستایند‪.‬‬ ‫روزهای س��خت رمضان س��ال ‪ 88‬را یادتان هست؟‬ ‫شوخ ی های کودکانه ای در ش��بکه های اجتماعی رایج بود‪.‬‬ ‫مثال قرار م ی شد یک شب همه وسایل برقی خانه های شان‬ ‫را روشن کنند و اتوها را به برق بزنند تا برق کشور کم بیاورد‬ ‫و قطع شود‪ .‬یا ان روز که گفتند هر ای رانی یک بادکنک سبز‬ ‫هوا کند تا معلوم شود ما ب ی شماریم و فالن و کذا‪ .‬صرف نظر‬ ‫از رویکرد سیاسی مبدا این ابتکارهای کودکانه‪ ،‬جنب ه های‬ ‫عقلی ان هم قابل تامل بود و زمین��ه تفریح مردم را فراهم‬ ‫کرد‪ .‬یک ابتکار بامزه شبکه های اجتماعی‪ ،‬به هم زدن جلس ه ‬ ‫مناجات شب قدر رمضان همان سال بود‪ .‬این یعنی حجم و‬ ‫ترکیب مخاطبی که به سختی و اسانی خودش را به مسجد‬ ‫ارک و اس��فالت های داغ خیابان های اط راف ان م ی رساند‪،‬‬ ‫ب رای ادم های سیاس��ی و رس��انه ای‪ ،‬جالب و طمع ب رانگیز‬ ‫است‪ .‬اما جنس این جمعیت و تربیت انها را نم ی شناسند‪.‬‬ ‫بارها پیش امده که هم زمان چند س��ایت و ش��بکه ‬ ‫ماهواره ای‪ ،‬زیر خم این هیات های جریان س��از رفته اند که‬ ‫مثال کار را یک سره کنند و خیال شان از قدرت ناشناخته ای‬ ‫که از اصل و فرع ان خبر دقیقی ندارند‪ ،‬راحت شود‪ .‬از ایمان و‬ ‫رفتار سرراستی که این هیات ها با انقالب دارند و تقلب احوال‬ ‫ادم های سیاسی‪ ،‬انها را از اصل انقالب جدا نکرده است‪.‬‬ ‫محور و بزرگ تر این جریان و موس��س این ش��یوه از‬ ‫هیات داری در چند دهه اخیر‪ ،‬جناب منصور ارضی اس��ت و‬ ‫ادم هایی که در کسوت دوست و همراه و شاگرد در اط راف‬ ‫او جمع شده اند‪ .‬مجموعه بزرگی که قوی تر از هر رسانه ای‬ ‫عمل م ی کند و ب ی انکه تابع تغییر در مدیریت ها و وابسته به‬ ‫تصمیم اسم ها باشد‪ ،‬روزبه روز گسترش یافته و اثر بیشتری‬ ‫بر مخاطب سراسر کشور م ی گذارد‪ .‬حاج منصور ارضی هم‬ ‫مثل بقیه ادم ها‪ ،‬کمی پیر شده‪ .‬حجم این همه کار سنگین‬ ‫در س��ال هایی که روزبه روز به برکت نام امی رالمومنین(ع)‪،‬‬ ‫محفل انها را رونق داده‪ ،‬ادم را پیر م ی کند‪ .‬حجم و س��طح‬ ‫کاری که فقط در یک ماه رمضان یا دهه محرم به دوش این‬ ‫ادم هاست‪ ،‬غیر از زار و زندگی و کار و بار عادی که همیشه‬ ‫و ب رای همه هست‪ ،‬توان و عزم جوانی زیادی طلب م ی کند‪.‬‬ ‫اساس کار و زندگی این ادم ها‪ ،‬برپایی و رونق مجلس‬ ‫اهل بیت (ع) است و سختی برپایی چند مجلس پرجمعیت‬ ‫فقط در دهه اول محرم‪ ،‬از مجلس اول صبح‪ ،‬تا ظهر‪ ،‬غروب‬ ‫و اخر شب مشغله ای است که مشتاقانه به ان م ی پردازند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫م ی گوییم شاعر است و مقصودش‪ ،‬ظاهر این جمالت نیست‬ ‫و م ی خواهد چیز دیگری بگوید یا م ی گوییم دیوانه است یعنی‬ ‫ذهنش مختل شده اس��ت‪ .‬چرا؟ چون کار ذهن‪ ،‬جداسازی و‬ ‫تمایز است‪ .‬دست بر قضا‪ ،‬متون عرفانی عالم‪ ،‬سرشار از چنین‬ ‫جمالت متناقضی اس��ت که گویندگان جمالت‪ ،‬با حرارت و‬ ‫غی رتی ب ی نظیر تاکید م ی کنند که شعر نم ی گویند بلکه انچه‬ ‫عنوان م ی کنند‪ ،‬عین واقعیت است‪:‬‬ ‫وماعلّمناهالشّ عروماینبغیلهانهواالذکروقرانمبی ن‪:‬و‬ ‫مابهاوشعرنیاموختیمودرخوروینیست‪.‬این[سخن]جزاندرزو‬ ‫قرانی روشن نیست‪( .‬سوره مبارک ی س‪ ،‬ایه‪) 69‬‬ ‫چرا؟ چون واقعیت‪ ،‬به محض رهایی ذهن از هس��تی‬ ‫فرضی «خود»‪ ،‬یگانگ ی اش را نشان م ی دهد‪ .‬هستی مفروض‬ ‫«ذهن»‪ ،‬دیواری است میلیاردها میلیارد بار ضخیم تر از دیوار‬ ‫چین‪ ،‬دیواری میان ما و هستی یعنی واقعیت یکپارچه ای که‬ ‫فارغ از پندار و گمان ما‪ ،‬جهان را از خود اکنده است‪ .‬پیوستن‪،‬‬ ‫محال است زی را کار ذهن‪ ،‬پیوس��تن نیست‪ ،‬گسستن و دور‬ ‫خود خط کشیدن و جهان را با همین خط موهوم میان خود‬ ‫و واقعیت‪ ،‬محک زدن است‪ .‬به خاطر همین است که به این‬ ‫پیوستن «فنا» م ی گویند‪ .‬ذهن فانی‪ ،‬شناور است در هستی‬ ‫و هرچه م ی گوید و م ی کند‪ ،‬به طور طبیعی بر دست و زبان و‬ ‫اعضا و جوارح او جریان یافته است‪ .‬او درخت خداست‪ :‬به رای‬ ‫دوست و ب رای دوست م ی روید‪ .‬ان فاصله ادعایی که ناشی از‬ ‫خودبزرگ بینی و گارد دفاعی ذهن محدود بود‪ ،‬برداشته شده‬ ‫است‪ .‬او زره به تن ندارد؛ پذی راست‪:‬‬ ‫کوچه دهید ای درخت های بهشتی‬ ‫تا بکشد یار من دقیق‪ ،‬کمان را‬ ‫در شعر عرفانی فارسی‪ ،‬به عارفی که ذهنش به یگانگی‬ ‫با واقعیت رسیده اس��ت‪« ،‬اینه» م ی گویند‪« :‬ایینه شدم‪ /‬از‬ ‫روشن و از سایه‪ ،‬بری بودم‪ /‬دیو و پری امد‪ /‬دیو و پری بودم‪ /‬در‬ ‫ ب ی خبری بودم» (سه راب سپهری)‬ ‫اینه‪ ،‬هر چیز را همان طور که هس��ت‪ ،‬نشان م ی دهد‪.‬‬ ‫ذهن رها ش��ده از خود نیز به هرچه توجه کند‪ ،‬واقعیت ان را‬ ‫نش��ان م ی دهد‪ :‬نه کج و کوجش م ی نماید نه دور و نزدیک؛‬ ‫اینها کار اینه های محدب و مقعر اس��ت مثل ذهن هایی که‬ ‫هنوز داوری و ارزش گذاری دارند‪ ،‬ذهن های��ی که جهان را با‬ ‫«خود» م ی سنجند‪ .‬دیگر انکه «ذهن رها» به هرچیزی توجه‬ ‫کند‪ ،‬همه چیز را با هم نشان م ی دهد‪ .‬جزء را م ی بیند و کل را‬ ‫نشان م ی دهد؛ همان طور که اینه‪ ،‬همه انچه را در یک اتاق‬ ‫است‪ ،‬با هم باز م ی تاباند؛‬ ‫َوللِِهّ الْ َمشْ ِر ُق َوالْ َم ْغ ِر ُب َف َای َن َما ُت َولُّواْ َف َث َّم َو ْج ُه اللِهّ اِ َّن اللَهّ‬ ‫ِیم‪ :‬و مش��رق و مغرب از ان خداست پس به هر سو‬ ‫َواسِ ٌع َعل ٌ‬ ‫رو کنید انجا روى [به] خداست‪ ،‬ارى‪ ،‬خدا گشایشگر داناست‪.‬‬ ‫(سوره مبارک بقره‪ ،‬ایه ‪)115‬‬ ‫او در هر مخلوق فانی‪ ،‬روی پرشکوه‪ ،‬وجه جلیل و چهره‬ ‫گرامی و ارجمند دوست را زیارت م ی کند؛‬ ‫ّ‬ ‫کل م��ن علیها ف��ان و یبقی وجه رب��ک ذوالجالل و‬ ‫االکرام‪ :‬هرچه روی زمین است‪ ،‬فانی است و باقی است روی‬ ‫شکوهمند و گرامی پروردگارت‪.‬‬ ‫پس به هزار و یک زبان ترنم م ی کند‪:‬‬ ‫دردم از یار است و درمان نیز هم‬ ‫دل فدای او شد و جان نیز هم‬ ‫این که م ی گویند«ان» خوشتر زحسن‬ ‫یار ما این دارد و ان نیز هم‬ ‫یاد باد ان کو به قصد خون ما‬ ‫عهد را بشکست و پیمان نیز ه م‬ ‫دوستان در پرده م ی گویم سخن‬ ‫گفته خواهد شد به دستان نیز ه م‬ ‫چون سر امد دولت شب های وصل‬ ‫بگذرد ایام هجران نیز ه م‬ ‫هر دو عالم یک فروغ روی اوست‬ ‫گفتمت پی دا و پنهان نیز هم‬ ‫گفتارها‬ ‫‪23‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دروغ بگویید تا کامروا باشید!‬ ‫چند کلمه درباره اخالق این روزهای ما ایرانی ها «‪»3‬‬ ‫هادی کافی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫دوس��تی م ی گفت قرار بود به کس��ی پولی را بدهم‬ ‫و او هم ق��رار بود خدمات��ی را که انجام داده ب��ود‪ ،‬تکمیل‬ ‫کن��د‪ .‬تماس گرف��ت و هزار دلی��ل اورد که س��فری کاری‬ ‫پیش امده و نتوانس��ته اس��ت بیاید تا کارش را تمام کند و‬ ‫من هم گفتم که به ش��دت بیمار بودم و نتوانستم پولت را‬ ‫به حسابت بریزم و هر دو قانع ش��دیم و خداحافظی کردیم‬ ‫و البته هر دو م ی دانس��تیم که داریم دروغ م ی گوییم‪ .‬من‬ ‫پول نداشتم و او هم سرش ش��لوغ بوده اما به جای این دو‬ ‫دلیل بسیار قانع کننده تر که م ی توانستیم به هم بگوییم‪،‬‬ ‫طبق معمول دروغ گفتیم و همه چیز به خوبی و خوش��ی‬ ‫تمام شد‪.‬‬ ‫این قصه دردناک زندگی خیلی از ما ای ران ی هاست که‬ ‫از صبح عل ی الطلوع تا رختخ��واب دروغ م ی گوییم و دروغ‬ ‫م ی گوییم‪.‬‬ ‫پدر به فرزن��د دروغ م ی گوید‪ ،‬فرزند به م��ادر‪ ،‬ب رادر به‬ ‫ب رادر‪ ،‬فروشنده به مشتری‪ ،‬مدیر به کارمند‪ ،‬کارمند به رئیس‪،‬‬ ‫فالن اداره دولتی به مردم‪ ،‬مردم به دولت و الی اخر‪ ...‬همه‬ ‫به ه��م دروغ م ی گوییم و فکر م ی کنی��م منفعت برده ایم‪.‬‬ ‫همین م ی شود که فالن نهاد دولتی به هزار لطایف الحیل‬ ‫از مردم م ی خواهد که از دریافت یارانه انصراف دهند و مردم‬ ‫هفتاد میلیونی هم یک ش��به نیازمند یاران��ه چهل و چند‬ ‫هزار تومانی دولت م ی ش��وند‪ .‬مردم ه��م دروغ م ی گویند و‬ ‫همه سر هم کاله م ی گذاریم و دولت و ملت فکر م ی کنند‬ ‫جامع ه ای اخالقی هستیم که داریم زندگی خوش و خرمی‬ ‫ را م ی گذرانیم و عاقبت به خیر هم م ی شویم‪.‬‬ ‫مساله تازه ای هم نیست و بر هیچ کس هم پوشیده‬ ‫نیس��ت که بخواه��م خبری ت��ازه و هش��داری تعجب اور‬ ‫به ش��ما بدهم‪ .‬هم��ه م ی دانی��م و از کنار ان به س��ادگی‬ ‫م ی گذریم و طبق معمول کارشناسان فرهنگی‪ ،‬اجتماعی‪،‬‬ ‫روانشناسی‪ ،‬دینی و هزار کارشناس دیگر تحلیل م ی کنند‬ ‫و راه ح��ل ارائه م ی دهن��د اما دری��غ از یک قدم بازگش��ت‬ ‫به عقب‪.‬‬ ‫خدا رحمت کند حضرت ایت اهلل ته رانی را که سال ها‬ ‫پیش در خیابان ای ران‪ ،‬سی ش��ب ماه رمضان را فقط درباره‬ ‫دروغ صحبت م ی ک��رد‪ .‬من که ان موقع نوج��وان بودم در‬ ‫حیرت این بودم که حاج اقا مجتبی ب رای چه چسبیده است‬ ‫به این موضوع‪.‬‬ ‫ان ش��ب ها چنان درباره دروغ حرف م ی زد که شب ها‬ ‫خواب نداش��تم و واقعا ترس��یده بودم از عقوب��ت این گناه‬ ‫بزرگ اما سال ها گذشت و ش��اید خودم هم شده ام مصداق‬ ‫حرف های حاج اقا مجتبی ته رانی‪.‬‬ ‫بدون تعارف‪ ،‬همه روزگار ما شده است دروغ های ریز‬ ‫و درشتی که به ان عادت کرده ایم و به قول احمد شاملو که‬ ‫داستان چوپان دروغگو را طور دیگری روایت کرده؛ «امروز‬ ‫هر کدام مان ب رای خودمان گرگی شده ایم!»‬ ‫دلیل و ریشه اش را هم دقیقا نه من م ی دانم و نه شما‪.‬‬ ‫خالصه حرف کارشناسان هم م ی ش��ود دو جمله؛ دروغ به‬ ‫خاطر منفعت بیش��تر و به خاط ر ترس‪ .‬هم��ه نظریه های‬ ‫اجتماعی و روانشناس��ی را که جمع کنید چیزی بیش��تر از‬ ‫این دو عامل نم ی توانید پیدا کنید و همه تقسیم بندی ها در‬ ‫همین دو خالصه م ی شود‪.‬‬ ‫کاری هم ب��ه دلیلش ندارم اما نم ی دان��م روایاتی که‬ ‫درباره دروغ به ما رسیده است را خوانده یا شنیده اید یا نه؟ لرزه‬ ‫به تن ادم م ی اندازد وقتی درباره ان م ی خوانیم‪...‬‬ ‫این ‪ 25‬جمله از فرمایشات پیامبر اعظم و ائمه اطهار‬ ‫علیهم السالم است که در مذمت دروغ نقل شده‪ .‬بخوانید و‬ ‫خودتان در این ماه مبارک کمی به ان بیندیشید‪:‬‬ ‫ دروغ فسق و دروغگو فاسق است‪.‬‬‫ دروغگو ایمان ندارد‪.‬‬‫‪ -‬دروغ از قمار بدتر است‪.‬‬ ‫ دروغگو دشمن خداست‪.‬‬‫ روی دروغگو سیاه است‪.‬‬‫ دروغ از شراب بدتر است‪.‬‬‫ دروغگو بوی دهانش متعفن است‪.‬‬‫ خدای تعالی دروغگو را لعنت م ی کند‪.‬‬‫ بوی گند دهان دروغگو به عرش م ی رسد‪.‬‬‫ دروغ مخرب ایمان است‪.‬‬‫ دروغ مانع چشیدن طعم ایمان است‪.‬‬‫ دروغگو تخم کینه در سینه ها م ی کارد‪.‬‬‫ دروغگو مروتش از همه خلق کمتر است‪.‬‬‫ به جهت یک دروغ‪ ،‬هفتاد هزار فرش��ته دروغگو را‬‫لعنت م ی کنند‪.‬‬ ‫ دروغ عالمت نفاق است‪.‬‬‫ دروغ بدترین ریاهاست‪.‬‬‫ دروغ فراموشی م ی اورد‪.‬‬‫ دروغ دری است از درهای نفاق‪.‬‬‫ دروغگو به عذابی مخصوص در قبر گرفتار خواهد‬‫شد‪.‬‬ ‫ دروغ‪ ،‬محروم کند دروغگو را از نماز شب و روز‪.‬‬‫ دروغ سبب خذالن الهی است‪.‬‬‫ دروغ سبب گرفتن صورت انسانی از دروغگو است‪.‬‬‫ دروغ‪ ،‬بزرگترین خباثت است‪.‬‬‫ دروغگو‪ ،‬بزرگ ترین گناهکاران است‪.‬‬‫ دروغ صاحبش را هالک کند‪.‬‬‫عبارات معصومین را دیدید‪ .‬حرفی بیشتر از این اینها‬ ‫نیست‪ .‬حاال دروغ بگویید و کامروا باشید‪ .‬نماز و روزه هایتان‬ ‫هم قبول حق‪.‬‬ ‫خدا رحمت کند حضرت ایت اهلل تهرانی‬ ‫را که سال ها پیش در خیابان ایران‪ ،‬سی‬ ‫ش�ب ماه رمض�ان را فقط درب�اره دروغ‬ ‫صحبت می کرد‪ .‬من که ان موقع نوجوان‬ ‫ب�ودم در حی�رت این ب�ودم ک�ه حاج اقا‬ ‫مجتبی برای چه چس�بیده اس�ت به این‬ ‫موضوع‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫حجاب چه ربطی دارد به اختالس؟!‬ ‫در ر ّد استدالل هایی که حجاب و عفاف جامعه را مسائل فرعی م ی دانند‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این روزنامه نگار اجتماعی در این مطلب نگاهی انداخته‬ ‫اس��ت به بحث روز جامعه که مدتی پی��ش حتی در مجلس‬ ‫نیز علی مطهری با نش��ان دادن عکس هایی به انتقاد از ان‬ ‫پرداخت؛ بحث روز جامعه یعنی حجاب و عفاف‪.‬‬ ‫اعتقاداتی از این دس��ت را جز پیوند مارکسیس ت های‬ ‫ارزشی یا لیب رال های فرهنگی نم ی توان نامید؛ کسانی که‬ ‫دغدغه ش��ان حقیقتا فرهنگ نیس��ت‪ ،‬بلکه نگرش شان به‬ ‫فرهنگ به س��بک امثال اقای احمدی نژاد و مشایی است و‬ ‫صرفا اسم فرهنگ را به واسطه اسم فرهنگ که ب رای امسال‬ ‫نهاده شده استفاده م ی کنند‪ .‬لیب رال های فرهنگی‪ ،‬نام دیگر‬ ‫همین مارکسیس��ت های ارزشی است که ارزش��ی بودن را‬ ‫صرفا ریش به سبکی خاص‪ ،‬شانه کردن مو به سبکی خاص‬ ‫و قرار دادن اهنگ های پیش��واز مذهبی روی خط هایش��ان‬ ‫م ی دانند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫اینجاس��ت که اگر از یک غربی بپرس��ید که این پوشش را‬ ‫چطور م ی بینید‪ ،‬خواهد گفت که مح��رک و جذاب‪ .‬در این‬ ‫قس��م موارد اگر طرف بحث ما حتی یک امریکایی باش��د‪،‬‬ ‫سریع تر و دقی ق تر به نتیجه م ی رس��یم تا شب ه روشنفکران‬ ‫وطنی‪ .‬بر اساس مبنای فکری امام خمینی (ره) که فرهنگ‬ ‫را مبدا همه خوش��بخت ی ها و بدبخت ی ه��ای ملت م ی داند‬ ‫و ب ر اس��اس مبنای فکری اس��تاد ش��هید مرتضی مطهری‬ ‫که اس��تقالل فرهنگ��ی را مبن��ای اس��تقالل اقتصادی و‬ ‫سیاس��ی م ی دانس��تند و مقام معظم رهبری که فرهنگ را‬ ‫از همه عرصه ها از جمله اقتصاد هم مهم تر م ی دانس��تند‪،‬‬ ‫فرهنگ مبناست‪ ،‬اصل اس��ت‪ ،‬اولویت اول است و مابقی‬ ‫مس��ائل و عرصه ها از جمله اقتصاد‪ ،‬بر ان اساس بنا نهاده‬ ‫حرف اخر‬ ‫گفتارها‬ ‫«س��ه هزار میلیارد توم��ن اختالس ک��ردن! بعد اینا‬ ‫چی م ی گن این وس��ط؟!»‪« ،‬ب رادر من! اش��و با جاش بردن‬ ‫بعد اینا معترض��ن که چرا حجاب این جوری��ه!»‪« ،‬اصال تو‬ ‫رو سننه!»‪« ،‬مردم از گرس��نگی دارن م ی میرن‪ ،‬اینا فریاد وا‬ ‫اسالما سر دادن به خاطر چهارتا تار مو و یک تیکه لباس!»‪،‬‬ ‫«اگه دین مردم ب��ا یه س��اپورت و یه لچک به ب��اد م ی ره‪،‬‬ ‫همون بهت��ر که به باد ب��ره!»‪« ،‬اقا مگه ب��ه حجابه؟! دلت‬ ‫پاک باشه!»‪« ،‬اخوی! حجاب‬ ‫با عفاف فرق داره! برین عفافو‬ ‫اش��اعه بدین ن��ه حجابو!»‪،‬‬ ‫«اصال اگر فقر از ی��ه در بیاد‬ ‫تو‪ ،‬فحشا از در دیگه م ی اد تو!‬ ‫پس برین فقرو درست کنین تا‬ ‫فحشا ام درست شه»‪« ،‬کاش‬ ‫این ق��در که به م��وی جوونا‬ ‫گیر م ی دادن‪ ،‬به این فسادای‬ ‫اقتصادی و اش��تغال و ازدواج‬ ‫جوونا هم اهمیت م ی دادن!»‪،‬‬ ‫«اینا یا بیکارن یا خوشی زده‬ ‫زیر دلش��ون که دغدغه شون‬ ‫حجاب��ه و س��اپورت و ای��ن‬ ‫جور چیزا!»‪ ،‬جم�لات فوق‪،‬‬ ‫تنها بخش��ی از استدالل ها و‬ ‫جمالتی اس��ت ک��ه معموال‬ ‫م ی ش��نویم ام��ا ط��ی هفته‬ ‫اخیر‪ ،‬ش��دیدا با این جمالت‬ ‫در تمام ی محافل مواجهیم‪.‬‬ ‫انگیزه نگارنده از نگاشتن این‬ ‫یادداشت‪ ،‬ش��ایع بودن و رایج‬ ‫بودن این جن��س تحلی ل ها‬ ‫در اقش��ار مختل��ف جامعه و‬ ‫طی ف ه��ای گوناگون اس��ت‬ ‫که بسیار جای تاس��ف دارد؛‬ ‫ول��ی نم ی ت��وان ب��ا نادی��ده گرفت��ن‪ ،‬ان را اص�لاح کرد‬ ‫و چ��اره ای ج��ز پرداخت��ن منطق��ی و منصفان��ه ب��ه این‬ ‫مساله‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫انچه اخی را این قس��م اظهارنظ رات را بیش از پیش به‬ ‫سطح جامعه و نیز اظهارنظ رات فعاالن سیاسی و فرهنگی‬ ‫کش��اند‪ ،‬احضار وزیر کش��ور به صحن علنی مجلس‪ ،‬ب رای‬ ‫پاسخ به س��وال دلیل عدم برخورد با ساپورت پوشان بود‪ .‬در‬ ‫راستای روشن شدن تکلیف این قبیل مسائل و مخصوصا‬ ‫مصداق ساپورت‪ ،‬موارد ذیل به ذهن م ی رسد‪ :‬نیازهای غریزی‬ ‫و خدادادی بشر‪ ،‬قابل چشم پوشی یا سرکوب نیست؛ از این‬ ‫رو خداوند راه های حاللی را ب رای برطرف کردن ان مشخص‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬در مورد مساله غریزه جنس��ی‪ ،‬این راه حالل‪،‬‬ ‫ازدواج است؛ اما متاسفانه در اوضاع فعلی‪ ،‬نه تنها نیاز وجود‬ ‫دارد‪ ،‬بلکه نیاز کاذب هم ایجاد شده است‪ .‬به این ترتیب که‬ ‫اگر مردی در خیابان های ته ران ت��ردد کند‪ ،‬با صحنه هایی‬ ‫مواجه م ی شود که حتی اگر بسیار چشم پاک‪ ،‬نجیب و دور از‬ ‫هیزچشمی باشد‪ ،‬به واسطه این قبیل پوشش ها ان شخص‬ ‫ناخواسته تحریک م ی شود‪ .‬اینکه افرادی این حالت را نشانه‬ ‫بیماری جنسی م ی دانند‪ ،‬مانند این است که ما کشش جنسی‬ ‫و غیرجنسی زن و مرد را از اساس باطل و نشانه انواع و اقسام‬ ‫بیماری های روحی و روانی و جنسی بدانیم‪.‬‬ ‫این نگاه قطعا مبتال به تخطئه و سفس��طه اس��ت و‬ ‫جالب اینجاس��ت که این نوع نگاه معموال از جانب افرادی‬ ‫طرح م ی ش��ود که خ��ود دچار روابط جنس��ی نامش��روع و‬ ‫تنوع طلبانه هستند‪.‬‬ ‫نکته مضحک در این ماجرا این اس��ت که اگر از خود‬ ‫افرادی که مثال در خیابان ها س��اپورت م ی پوش��ند پرسیده‬ ‫شود که انگیزه ش��ما چیست‪ ،‬پاس��خ خواهند داد که چون‬ ‫زیباتر‪ ،‬خوش تی پ تر یا جذاب تر به نظر م ی رسیم و جالب تر‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫جالب اینجاست که عالوه بر اینکه این مقوله در نظر‬ ‫گرفته نم ی ش��ود‪ ،‬بعد از احضار وزیر ب��ه صحن علنی ب رای‬ ‫پاسخگویی در مورد ساپورت پوش��ی در مجامع عمومی از‬ ‫جمله خیابان ها و ادارات‪ ،‬برخی از افرادی که خود را متعلق‬ ‫به طیف نوارزش��ی م ی دانند‪ ،‬به س��بک اقای احمدی نژاد‪،‬‬ ‫اظهارنظر کردند به س��بک همان قول معروف «مشکل ما‬ ‫ساپورت خانوماست؟!» و این ژست روش��نفکری که « این‬ ‫مگر برخورد فرهنگی است؟!» به جای پاسخ به این سواالت‬ ‫بهتر است این دوستان به چند سوال نغزتر و مشکل گشاتر‬ ‫پاسخ بگویند که شاید کمی طنز به نظر برسند؛ ولی اگر هم‬ ‫طنز باشند اما کامال مبتنی بر واقعیات جامعه طرح شده اند‪:‬‬ ‫اول؛ ایا پوشیدن س��اپورت به نظر شما حضرات مثال‬ ‫نوارزشی شب ه روشنفکر بالمانع است؟‬ ‫دوم؛ ایا شما ساپورت پوشی را م ی پسندید و اگر بستگان‬ ‫خودتان هم در مجامع عمومی از این پوشش که چه عرض‬ ‫کنم‪ ،‬از این ضدپوشش استفاده کنند‪ ،‬باز هم این چنین این‬ ‫پدیده ساپورت پوشی ب رایتان عل ی السویه بود؟‬ ‫سوم؛ ایا مواضعتان در منکوب کردن احضار وزیر کشور‬ ‫به مجلس ب رای پاسخگویی به بحث ساپورت پوشی‪ ،‬با امثال‬ ‫خانم مسیح عل ی نژاد فرقی دارد که امثال اقای علی مطهری‬ ‫را تخطئه م ی کنید؟‬ ‫الغ��رض اینکه بد نب��ود همان طور که اه��ل باطل در‬ ‫باط��ل خ��ود مصرانه و‬ ‫مجدانه عمل م ی کردند‪،‬‬ ‫م��ا ه��م در راه ح��ق‪،‬‬ ‫مصم��م و ش��جاعانه‬ ‫عمل م ی کردی��م‪ .‬و نیز‪،‬‬ ‫اگر بناس��ت ه��ر اتفاقی‬ ‫که م ی افت��د‪ ،‬بگوییم که‬ ‫مث�لا س��ه هزار میلیارد‬ ‫اختالس ش��ده ی��ا مثال‬ ‫تورم و گرانی‪ ،‬کمرشکن‬ ‫ش��ده‪ ،‬پ��س فرهنگ به‬ ‫امان خدا س��پرده شود و‬ ‫به معض�لات فرهنگی‬ ‫ ب ی تفاوت باش��یم‪ ،‬پس‬ ‫بهتر ان اس��ت که اعالم‬ ‫کنیم که حجاب ازاد است‬ ‫تا الاقل بتوان محجبه را‬ ‫از غی ر محجبه تشخیص‬ ‫داد و این گون��ه حج��اب‬ ‫به س��خره گرفته نشود و‬ ‫ساپورت به جای استفاده‬ ‫از خلوتگاه های خانوادگی‪،‬‬ ‫در اماکن عمومی استفاده‬ ‫نشود و خانم ها به راحتی‬ ‫با دام��ن و یا به س��بک‬ ‫غ ربی تردد کنند‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اردوغان؛ قمارباز بازنده‬ ‫بازیگران صفحه شطرنج عراق چه ایده ای در سر دارند؟‬ ‫دکتر نادر انتصار‬ ‫استادعلومسیاسیدانشگاهاالباما‬ ‫این اس��تاد علوم سیاسی سال هاس��ت به صورت ویژه‬ ‫روی مسائل کردس��تان و ع راق تمرکز مطالعاتی دارد که در‬ ‫این مطلب به بازیگران بحران ع راق ریش��ه ها و پیامدهایش‬ ‫اشاره م ی کند‪.‬‬ ‫مشکالتی که امروز در ع راق مشاهده م ی شود‪ ،‬پیچیده‬ ‫و چند وجهی اس��ت و بازیگران خاص خ��ودش را دارد‪ .‬از ابتدا‬ ‫شروع م ی کنیم‪.‬‬ ‫نخست وزیر برنده انتخابات‬ ‫اقاینوریمالکیوائتالفشدرانتخاباتپارلمانیاخیریکه‬ ‫در ع راق برگزار شد‪ ،‬توانست اکثریت پارلمان را از ان خود کند‪ .‬این‬ ‫انتخابات با انتخاباتدوره پیش یکتفاوت نیزدر نوع ب رنده شدن‬ ‫مالکیداشت‪،‬جاییکهاووائتالفشازانتخاباتگذشتهبیشتررای‬ ‫اوردندوحتیاقایمالکیدربغدادبااختالفبسیارزیادینفراولشد‬ ‫وحزباقایمالکیطبققانونم ی بایددولتراتشکیلدهد‪.‬دراین‬ ‫میاناماانچهتشکیلکابینهجدیدراب رایاقایمالکیپیچیدهکرده‬ ‫است‪،‬تنوعمخالفاناوست‪.‬مالکینسبتبهدورهگذشتهنه تنهااز‬ ‫مخالفانیدرمیانگروه هایاهلسنتبرخورداربوده‪،‬بلکهبرخی‬ ‫ازگروه هایشیعینیزمخالفنخس ت وزیریمجدداقایمالکی‬ ‫هستند‪.‬اینکارراب رایاوسخت ترازدورهقبلکهحتیباگذشت‬ ‫چندماهتوانستدولتراتشکیلدهد‪،‬کردهاست‪.‬مشکلاصلی‬ ‫درایندورهاینکهمخالفاناقایمالکیچهدرمیانگروه هایسنی‬ ‫–کهذاتامخالفاوهستند‪-‬وچهدربرخیازگروه هایشیعی–که‬ ‫دردورقبلازاوحمایتم ی کردند‪-‬بیشترشدهاست‪.‬ازسویدیگر‬ ‫مسائلبهوجودامدهدراستان هایغ ربیوشمالیازجملهموصل‬ ‫کهضعفنیروهاینظامیرانمایانکرد‪،‬درواقعمشکلجدیدی‬ ‫برسرراهنخس ت وزیرینوریمالکیاست‪.‬منتقدانم ی گویندکه‬ ‫بافرارق واینظامیدراستان هایدیالهوصال حالدین‪،‬فضاییایجاد‬ ‫شده که نشان دهندهضعف مالکی است‪،‬جایی کهدولت مرکزی‬ ‫اشراف کاملی بر بحران موجود ندارد‪ .‬بر همین اساس به نظر من‬ ‫نخس ت وزیرینوریالمالکیدریکمسیرهم واررخنخ واهددادو‬ ‫موانعب ی شماریبرسرراهاوست‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫همگرایی گروه های شیعه با مالکی؟‬ ‫این س��وال مهم این روزها پرسیده م ی ش��ود‪ .‬نکته مهم‬ ‫اینجاست که ممکن است با فضای مذهبی و تهدیدهایی که‬ ‫گروه های سنی تندرو علیه شیعیان م ی کنند‪ ،‬گروه های شیعه‬ ‫مخالف با مالکی دس��ت به یک ائتالف بزنند اما این دلیلی بر‬ ‫نخس ت وزیری مجدد او نم ی شود‪ ،‬چه انکه حتی اگر میان همه‬ ‫گروه های شیعه عضو پارلمان بر سر نخس ت وزیر نوری المالکی‬ ‫مصالحه ای صورت گیرد‪ ،‬باز هم او ب رای رسیدن به این سمت راه‬ ‫دشواری را پیش رو دارد‪ ،‬چه انکه همه کرس ی های شیعیان نیز‬ ‫در پارلمان‪ ،‬ارای حد نصاب نخس ت وزیری مالکی نم ی شود‪ .‬پس‬ ‫بایدمصالحه ایباالترازسطحهمهگروه هایشیعهصورتگیرد‬ ‫واینهمباتوجهبهتبعاتبحرانکنونیع راقبسیارسختبهنظر‬ ‫م ی رسد‪.‬البتهارایکردهایعضومجلسنیزدرگذشتهمهمبوده‬ ‫است اما اختالفات موجود میان بارزانی و مالکی این سخن رهبر‬ ‫اقلیم کردستان ع راق که مالکی باید برود نیز در واقع ارای گروه‬ ‫سوم را از ارای مالکی بیرون اورده است‪ .‬در این میان خالء چهره ای‬ ‫مثل جالل طالبانی که امروز به دلیل بیماری در سپهر سیاست‬ ‫ع راق غایب است‪ ،‬بیش از بیش احس��اس م ی شود چه انکه او‬ ‫چهره ای معتدل و بازیگردانی مهم در عرصه تحوالت ع راق بود‪.‬‬ ‫کارت بازی کردی‬ ‫در ادامه تحوالت اخیر در ع راق انچه رخ نمایان کرده است‪،‬‬ ‫استقالل خواهی اقلیم کردستان ع راق است‪ .‬یک سوال جدی‬ ‫مطرح اس��ت؛ اینکه ایا این یک بازی رس��انه ای است یا اینکه‬ ‫واقعا اقلیم کردستان درصدد استقالل اس��ت؟ پیامدهای این‬ ‫استقالل خواهی ب رای خود کردها و همسایگانش چیست؟ در‬ ‫ابتدا باید بگویم که به هی چ وجه این مباحث رسانه ای نیست و‬ ‫واقعیت دارد‪ .‬البته که اقلیم کردس��تان در ظاهر جزئی از خاک‬ ‫ع راق بوده است و حاکمیت ملی ع راق را باالی سر خود احساس‬ ‫ی امور یک استقالل عملی‬ ‫م ی کند اما در چند سال اخیر در تمام ‬ ‫را تجربه کرده است‪ ،‬به صورتی که در بسیاری از موارد با حاکمیت‬ ‫ملی ع راق دچار مشکل شده اس��ت‪ .‬اما در تحوالت اخیر پس‬ ‫از اینکه ارتش و دولت مرکزی به بدترین ش��کل ممکن بعد از‬ ‫فروپاشی صدام عمل کرد‪ ،‬اقلیم کردستان با تصرف کرکوک در‬ ‫واقع در صدد تکمیل کردن پروژه استقالل طلبی خود است‪ .‬در‬ ‫این میان نقش ترکیه در حمایت از این نوع حرکت بارزانی بسیار‬ ‫جالب توجه است‪ .‬جایی که به طور مثال معاون اردوغان عنوان‬ ‫کرده است که از انتخاب کردهای اقلیم کردستان ع راق حمایت‬ ‫م ی کند‪ .‬این مساله یک تحول اساس��ی و چرخش بزرگ ‪180‬‬ ‫یدانید‬ ‫درجه ای در سیاست ترکی در قبال مساله کردی است‪ .‬م ‬ ‫کهترک هاازنظرتاریخیدرگیرمس اله ایبهناماستقاللخ واهی‬ ‫یا مطالبات کردی در درون کشور خود هستند‪ .‬حال اینکه چرا‬ ‫دولت ترکیه برخالف سیاست سنتی ترکیه دست به حمایت از‬ ‫این اقدام در اقلیم کردستان زده است جای پرسش اساسی دارد‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد که اردوغان با حمایت از استقالل طلبی کردهای‬ ‫ع راق در واقع به دنبال استفاده از قدرت نفوذ انها در مناطق کردی‬ ‫ترکیه است‪ .‬ب رای دانستن این مس اله باید توجه داشت که ترک ها‬ ‫بزرگترین شریک تجاری کردهای ع راق هس��تند‪ .‬اگر در ادامه‬ ‫بحران ع راق مناطق نفت خیز کرکوک همچن��ان در تصرف‬ ‫کردهای اقلیم کردستان باشد‪ ،‬در واقع ترک ها با نفوذ خود یکی‬ ‫از مهمترین مناطق نفت خیز منطقه را در اختیار خود در اورده اند و‬ ‫انهام ی توانندازاینمنبععظیمبهره مندشوند‪.‬د رواقعنتیجهاین‬ ‫حمایت را م ی توان در کنترل اقتصادی ترکیه بر اقلیم کردستان‬ ‫دیدوالبتهنتیجهاستفادهازنفوذکردهایع راقبرکردهایترکیه‬ ‫به نفع اردوغان در یک ائتالف اس��تراتژیک خواهد بود‪ .‬در این‬ ‫میان اما گروه های مخالف اردوغان و حزب عدالت و توسعه از‬ ‫فضای به وجود امده نهایت اس��تفاده را علیه اردوغان خواهند‬ ‫کرد‪ .‬چه انکه اردوغان نش��ان داده است که یک رهبر سیاسی‬ ‫است که عالقمند به قمار در مسائل منطقه ای است‪ .‬او یک بار‬ ‫در سوریه دست به یک قمار بزرگ زده است اما در ان باخت‪ .‬در‬ ‫مصر نیز با حمایت از اخوان المسلمین و محمد مرسی باز هم‬ ‫دست به یک قمار دیگر زد ولی این بار نیز بازنده بود و حاال یک بار‬ ‫دیگر در کردستان ع راق دست به قمار دیگری زده است‪ .‬به هر‬ ‫حال قمار باز بزرگ یا زیاد م ی بازد یا زیاد م ی برد‪ ،‬گرچه اردوغان تا‬ ‫حاالبازی هایبزرگراباختهاستوبهخاطرهمینگروه هاییدر‬ ‫ارتشوناسیونالیس ت هامنتظرهستندکهاواین بارنیزببازدودر‬ ‫انتخاباتی دیگر او را از صحنه سیاست حذف کنند‪.‬‬ ‫کنفدراسیون عراق و اینده تاریکش‬ ‫یکی از طرح هایی که روی میز اس��ت‪ ،‬فدرالیته کردن‬ ‫ع راق است‪ .‬در مورد کردس��تان این مساله شاید بتواند صدق‬ ‫ن تردیدهای زیادی وجود‬ ‫پیدا کند اما در مورد سنیان و شیعیا ‬ ‫دارد‪ .‬اینکه گفته م ی ش��ود که ع راق را تبدیل به سه ایالت یا‬ ‫فدراسیون کنیم‪ ،‬باتوجه به موقعیت ژئو پلتیکی ع راق امری‬ ‫پرمناقشه است‪ .‬این مساله البته در کردستان ع راق مسبوق به‬ ‫سابقه است و تا حدودی سال هاست که اجرا م ی شود اما تعمیم‬ ‫دادن ان به ایالت های عمدتا سن ی نش��ین در شمال و غرب و‬ ‫شیع ه نشین در مرکز و جنوب غلط و اش��تباه است‪ .‬چه انکه‬ ‫در این مناطق از نظر تاریخی سال هاس��ت که مردم ع راق در‬ ‫حال زندگی هستند‪ .‬ایجاد فدراسیون یا کنفدراسیون ب ر اساس‬ ‫قومیت و مذهب باتوجه به ریشه های تاریخی و پیوندهای میان‬ ‫مردم هی چ گاه باعث ثبات سیاسی در ع راق نخواهد شد‪ .‬ب رای‬ ‫نمونه کشورهای یوگسالوی سابق م ی تواند مدل مناسبی ب رای‬ ‫تحلی ل ها در این زمینه باشد که نه تنها به همگرایی میان این‬ ‫کنفدراسیون ها نرسید‪ ،‬بلکه جنگ خونینی را تجربه کردند و در‬ ‫نهایت یک گسست میان این کشورها به وجودامده است‪ .‬جدا‬ ‫از کردستان ع راق که یک تجربه خاص از نظر بافت جمعیتی‬ ‫یکدست است‪ ،‬بقیه نقاط ع راق چنین مسائلی را در خود ندارند‬ ‫ی و مذهبی مردم ع راق یک‬ ‫و جداس��ازی انها و تفکیک قوم ‬ ‫باخت ب رای ع راق خواهد بود‪.‬‬ ‫داعش علیه داعش‬ ‫انچه امروز داعش یا دولت اسالمی ش��ام و ع راق نامیده‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬در واقع از بس��تر تحوالتی که در س��ال های‪2003‬و‬ ‫‪ 2004‬در ع راق رخ داد زاییده شده است‪ .‬در ان سال ها گروه هایی‬ ‫از اسالمگرایان سنی در کنار تصفی ه شدگان و بازماندگان ارتش‬ ‫بعث که بیکار شده بودند و القاعده‪ ،‬تشکلی را علیه دولت مرکزی‬ ‫و امریکای ی ها تشکیل داد‪ .‬در ان سال ها اتفاقا سرکرده این گروه‬ ‫هم نامهمینبغدادیسرکردهداعشبود‪-‬البتهاوگویااهلکشور‬ ‫لیبیبود‪-‬کهدرنوععملخودموفقنبود‪.‬اماابوبکربغدادیاهل‬ ‫ع راقاستواینکشوررابهخ وبیم ی شناسد‪.‬نکتهاینجاستکه‬ ‫داعش در جنگ سوریه رونق گرفت و تجربیات زیادی اندوخت‪.‬‬ ‫ضمناینکهنوععمل اشنشانم ی دهدکهاینگروهازنظرتوان‬ ‫نظامی حرفه ای و از رهب ران کارکشته نظامی برخوردار است‪ .‬از‬ ‫سویدیگراماداعشبااعالمخلیفهب رایجهاناسالمکهبرگرفته‬ ‫شده از ایدئولوژی سیاسی اسالم جهادی است‪ ،‬به نوعی در مقابل‬ ‫جهان اسالم قرار گرفته اس��ت‪ ،‬چه انکه این گروه با این شعار و‬ ‫یداند‪ ،‬در حالی که‬ ‫اعالن در واقع خود را رهبر همه جهان اسالم م ‬ ‫حوزهعمل شانبسیارکوچکاست‪.‬شایدهمینمس الهدرنهایت‬ ‫بهضرراینگروهتمامشودودرواقعبه عنوانسالحیعلیهخودش‬ ‫به کار رود‪ ،‬چه انکه گروهی ک��ه از نظر جغ رافیایی‪ ،‬منطقه ای‬ ‫محدود را در اختی��ار دارد نم ی تواند ادع��ای حکومت بر جهان‬ ‫اسالم و سرزمی ن های اسالمی داشته باشد‪ .‬در این میان داعش‬ ‫م ی گویدکهبایدبهخالفتاسالمیبرگردیم‪،‬یعنیاخ رینخلیفه‬ ‫مسلمیندرمیانعثمان ی هاودرنهایتمرزهایان‪.‬دراینمیان‬ ‫اما باتوجه به تحوالت مدرنی که در دنیا رخ داده است‪ ،‬این مساله‬ ‫توسطداعشب ا تردیدهایزیادیدرنوععملوحتیارمان مواجه‬ ‫خ واهدبود‪.‬‬ ‫عراق‪ ،‬موضوع مهم انتخابات امریکا‬ ‫امریکا از بحران ع راق تا حدودی زیادی دچار سردرگمی‬ ‫شده است‪ .‬در ابتدا باید بگویم‪ ،‬امریکای ی ها به طور غیر مستقیم‬ ‫در تسلیح و حمایت از داعش در سوریه توسط متحدانش در‬ ‫ع ربس��تان‪ ،‬کویت و قطر دخالت داشته اس��ت‪ .‬در این میان‬ ‫اما حرکت داعش از س��وریه به س��مت ع راق‪ ،‬سیاستگذاران‬ ‫امریکایی را دچار دودس��تگی کرده است‪ .‬به نظر م ی رسد در‬ ‫دوس��ال اینده و انتخابات ریاس��ت جمهوری این کشور این‬ ‫مس��اله به عنوان یک موضوع مهم در ایام انتخابات مطرح‬ ‫خواهد بود‪ .‬به هر حال مخالف��ان دموکرات ها خواهند گفت‬ ‫که نباید اوباما ع راق را از دس��ت م ی داد که گروه هایی نظیر‬ ‫داعش در این کشور کنترل را به دست گیرند‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫امریکای ی ها مخالف تجزیه ع راق هس��تند و در دیدار کری و‬ ‫بارزانی از او خواسته شده اس��ت که دولت اقلیم کردستان به‬ ‫دولت مرکزی کمک کند که این درخواست مورد قبول بارزانی‬ ‫قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫نگاه به شرق‬ ‫گفتارها‬ ‫چکیده ای از یک مقاله درباره سیاست خارجی ایران در افغانستان‬ ‫دکتر کیهان برزگر‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫دکتر کیهان برزگر در این مطلب به سیاس��ت ایران در‬ ‫افغانستان به عنوان دروازه شرق برای تهران پرداخته است‪.‬‬ ‫از زمان فروپاش��ی رژیم طالبان در س��ال ‪ ،٢٠٠١‬ای ران‬ ‫سیاست دو جانب ه ای را در افغانستان دنبال کرده است؛ اول‪،‬‬ ‫حفظ ثب��ات و حمایت از دول��ت مرکزی افغانس��تان و دوم‪،‬‬ ‫مخالفت با حضور نیروهای خارجی در کشور افغانستان‪.‬‬ ‫ب رای ای ران‪ ،‬افغانستان نقطه تمرکز سیاست اصل ی اش‬ ‫در «نگاه به ش��رق» اس��ت که در درجه اول افزایش روابط‬ ‫اقتصادی و انرژی را در بین ای ران و کشور های شرقی منطقه‬ ‫اسیا‪ ،‬مخصوصا هندوستان‪ ،‬چین و ژاپن م ی طلبد و محور‬ ‫اصلی هدفش ب رای ایجاد ثبات در جنوب و مرکز اسیاست و‬ ‫این علت تالش و حمایت بسیار زیاد ای ران در ‪ ١٣‬سال گذشته‬ ‫ب رای تشکیل دولت افغانستان پس از طالبان بوده است‪.‬‬ ‫همزمان‪ ،‬ای ران با حض��ور نیروهای خارجی مخصوصا‬ ‫نیروه��ای امریکایی در افغانس��تان مخالف��ت م ی کند‪ ،‬با‬ ‫بازنماییداعش‬ ‫چگونه می توان ماهیت بنیادگرایان‬ ‫را بهتر شناخت؟‬ ‫فرشاد مهدی پور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این روزنام��ه نگار در ای��ن مطلب نگاه��ی انداخته به‬ ‫ریش��ه های داعش‪ ،‬رویکردها و متحدانش در ع��راق؛ اینکه‬ ‫نتیجه ظهور داعش تمرکز مستکب ران ومرتجعان در منطقه‬ ‫است‪.‬‬ ‫یداندونهحرف هاییکه‬ ‫جانشینانبعدیبن الدنکسیچیزیم ‬ ‫اینروزهادربارهنحوهقدرت گیریابوبکربغدادی‪،‬سرکردهداعشو‬ ‫شورای رهبری‪ 10‬نفره ا ن را‪ .‬چون همه چیز د ر هاله ای از تخیالت‬ ‫ونشانه هایمبهمودام گذاریامنیت ی هاگرفتاراست‪.‬بااینهمه‪،‬‬ ‫ظاه را امریکای ی ها و سلف ی ها دارای نقاط مشترک فراوان ی اند و در‬ ‫پیچ و خم ح وادث عجیب و غ ریب این سال های خاورمیانه نباید‬ ‫فراموش کرد که جان مک کین (سناتور مشهور جمهوریخواه)‬ ‫در خرداد ‪ 92‬به س��وریه رفت و با داعش ی ها و دیگر شرکای انها‬ ‫عکس یادگاری گرفت و حض��رات تکفیری تا امروز‪ ،‬حتی یک‬ ‫گلوله هم به سمت بلندی های جوالن و محل استق رار نظامیان‬ ‫صهیونیست پ رتاپ نکرده اند و اسرائیل ی ها هم که ه ر از گاهی به‬ ‫سوریه موشک پ راکنی م ی کنند‪ ،‬ولو به اشتباه‪ ،‬گلوله ای را نثار‬ ‫انها نساخته اند‪ .‬اینها تنها بخش هایی از قواعد ابلهانه ای است‬ ‫که ظاه را بر روابط بی ن الملل حکمفرما ش��ده و بر عمق ماجرا‬ ‫نورافشانی م ی کند ‪ ،‬اما گویا چیزی دیده نم ی شود‪.‬‬ ‫دوم‪ .‬اینکه داعش ی ها چند نفرند؟ چه می زان تجهی زات‬ ‫نظامی دارند؟ تا کجا پیشرفت کرده اند یا شکس ت خورده اند؟‬ ‫و سواالتی از این دست‪ ،‬یک روی سکه اند که صحنه واقعی‬ ‫یزند؛ ولی همه واقعیت اینجا نیست‪،‬‬ ‫ع راق و سوریه را رقم م ‬ ‫چرا که ده ها سوال مهم و ب ی پاسخ درباره انها وجود دارد‪ ،‬مثل‬ ‫اینکه پرچم سیاه ش��ان چرا در حال تغییر شکل دادن است و‬ ‫رنگ طالیی زرد رنگی در برخی تصاویر جای رنگ سفید روی‬ ‫ان را گرفته است؟ چرا رفته رفته روبند های مشک ی شان را کنار‬ ‫م ی گذارند و بدون پوش��ش از خود تصویر م ی گی رند؟ به جای‬ ‫شمشی ر‪ ،‬روی گلوله و تفنگ تاکید م ی کنند؟ از همه جنایت ها و‬ ‫قساوت هایشان فیلم م ی گی رند و روی یوتیوب منتشر م ی کنند‬ ‫و کسی هم اکانت خش��ونت امیز انها را مس��دود نم ی کند؟‬ ‫تاکید دارند که نشان دهند دیوانه وار به هرکسی که در خیابان‬ ‫و بیابان مظنون ش��وند‪ ،‬م ی توانند تیر بیندازند؟ لباس مبدل‬ ‫یزنند یا خانه های شان را‬ ‫م ی پوشند‪ ،‬پست بازرسی دروغین م ‬ ‫با لباس ارتش ع راق تفتیش م ی کنند و جوانان شان را به قتل‬ ‫م ی رسانند و با گفتن «الیوم‪ ،‬یوم القصاص» تالش دارند که این‬ ‫رفتار ناجوانمردانه شان را توجیه کنند؟ روی واژه جی ش الصفوی‬ ‫بسیار اصرار دارند و بعضا مزخرفاتی درباره ته ران و شهرهای‬ ‫مقدس ای ران هم م ی گویند؟ چرا در عنوان شان‪ ،‬حوزه عملیات‬ ‫را فقط به ع راق و سوریه محدود کرده اند؟ و‪ ...‬همه پرسش هایی‬ ‫که دامنه دار بودن بحث و پیوندهای بیرونی گسترده ان را با‬ ‫ارتجاع سیاه بازم ی تاباند‪ .‬تمرکز روی وجهه نظامی داعش بدون‬ ‫پرداختن به این جهات مهم عملیات روان ی اش‪ ،‬بزرگ نمایی‬ ‫جانیانی است که شبیه شخصی ت های خون اشام در درام های‬ ‫سینمای ی اند‪.‬‬ ‫سوم‪.‬باوجودهمهاینها‪،‬داعشدرحالتبدیل شدنبهیک‬ ‫اپیدمی است؛ یک بیماری واگیردار که در سه الیه و به سرعت رو‬ ‫به گسترش اس��ت‪ :‬اولین بخش ان ‪ ،‬گسترش توان شبکه ای‬ ‫انهاست که روی همان چارچوب های کاری القاعده استوار است‪،‬‬ ‫چنان که به نظر م ی رس��د گروه های تروریستی از جنوب یمن‬ ‫تا شرق افغانستان و غرب تونس‪ ،‬در حال متحدشدن هستند‪.‬‬ ‫ی و عقبه اجتماعی‬ ‫دومین بخش‪ ،‬تعقیب ایجاد بدنه مردم�� ‬ ‫است که محمل اصلی ان را فضای مجازی تشکیل م ی دهد؛‬ ‫ساخت کلی پ هایی از جمالت تاییدامیز درباره داعش و اظهار‬ ‫همراهی با ان از مک��ه و امان گرفته تا پاری��س و نیویورک‪ ،‬در‬ ‫حال رواج یافتن است‪ .‬و س��ومین نکته‪ ،‬تاثی رپذیری بخشی از‬ ‫رهب ران سیاسی جهان مانند نخس��ت وزی ران ترکیه و مالزی از‬ ‫جسارت داعش ی هاست که یکی م ی گوید نم ی خ واهد درباره انها‬ ‫یزبانی م ی گوید که کاری با انها ندارد) و‬ ‫حرفی بزند (و به زبان ب ‬ ‫ی روش داعش ی ها را ب رای مقابله با مخالفانش م ی پسندد و‬ ‫دوم ‬ ‫توصیهم ی کند‪.‬‬ ‫متحدشدن مس��تکب ران و مرتجعان‪ ،‬انرژی بسیاری را‬ ‫ازاد م ی کند‪ .‬به گونه ای که قد و قواره حرفه ای پردازش های‬ ‫تصویری و رس��انه ای داعش‪ ،‬نشانگر چنین پشتوانه مالی و‬ ‫معنوی متنوعی است‪ .‬فیلم های گذرنامه سوزان داعش ی ها‪،‬‬ ‫جنگ های ش��ادی کودکانه ش��ان‪ ،‬برنامه ه��ای حمایت از‬ ‫جنگ زدگانشان و همه و همه نشان م ی دهد که یک برنامه‬ ‫گسترده فرهنگی‪-‬رسانه ای ب رای اداره سرحدات تصرف شده‬ ‫در غرب ع راق و شرق سوریه وجود دارد و ماحصل ده ها سال‬ ‫ ترویج سلف ی گری‪ ،‬اکنون در حال به بار نشستن است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫منبع‪ :‬واشنگتن کوارتری‬ ‫گفتارها‬ ‫مردانی که «به اذن اهلل»‪ ،‬تیر خالص م ی زنند و جنازه‬ ‫کش��تگان را روی زمین م ی کش��ند تا به دار بیاویزند و بعد‬ ‫ی رویاپردازی های هالیوودی ها‬ ‫لبخند م ی زنند‪ ،‬عینیت تمام ‬ ‫هستند؛ تصاویر افتتاحیه «یونایتد ‪ »93‬را به خاطر بیاورید‪:‬‬ ‫تروریس��ت ها قران م ی خوانند و خود را اماده مرگ م ی کنند‬ ‫و در تمام ی لحظات عملیات ش��ان‪ ،‬مدام همین اذکار را به‬ ‫ع ربی م ی گویند و ده ها نمونه دیگر‪ .‬اما حاال سوال اینجاست‬ ‫که هالیوود از روی نس��خه های اصلی تقلی��د کرده یا انکه‬ ‫بالعکس؟‬ ‫اول‪ .‬داعش مخفف ترکیب دولت اس�لامی شام و ع راق‬ ‫است و تحلیلگران غ ربی و ع ربی ان را بازتولیدشده نوین القاعده‬ ‫یدانند؛ القاعده هم حول و حوش اسامه بن الدن شکل گرفت‬ ‫م ‬ ‫و ان نیز در خالل جنگ های دهه شصت در افغانستان‪ ،‬به وسیله‬ ‫سیا پدید امده بود (ر‪.‬ک‪ .‬رامبو‪ 3‬با بازی سیلوستر استالونه)‪ .‬بماند‬ ‫که نه افسانه پردازی های امریکای ی ها در ماجرای شکار بن الدن‬ ‫(نام سینمای ی ای که پنتاگون بر عملیات دستگیری او گذاشته‬ ‫بود) در اردیبهشت‪ 1390‬را کسی چندان باور کرد و نه از سرنوشت‬ ‫ادعایی مبنی بر اینکه بهانه را ب رای گس��ترش افراط گرایی‬ ‫گسترده در کش��ور و منطقه به وجود م ی اورد‪ .‬وانگهی ای ران‬ ‫دریافته که حضور نیروهای امریکایی به عنوان بخش��ی از‬ ‫سیاست واشنگتن ب رای تقویت جایگاه سیاسی خود در مرکز‬ ‫و جنوب اس��یا‪ ،‬نه تنها در خلیج فارس بلکه در امور داخلی‬ ‫ای ران و منافع امنیتی ای ران اس��ت‪ .‬ای��ران همچنین معتقد‬ ‫است که سیاست های امریکا‪ ،‬خواس��ته های مشروع ای ران‬ ‫در افغانس��تان را مانند پایه ریزی مجدد پیوند های اقتصادی‬ ‫و سیاسی نزدیک بین دولت های ای ران و افغانستان متزلزل‬ ‫خواهد ک��رد‪ .‬بناب راین‪ ،‬ای ران موافقتنامه همکاری سیاس��ی‬ ‫امریکا ‪ -‬افغانستان (‪ )SPA‬را مورد انتقاد قرار م ی دهد چرا که‬ ‫چارچوبی را ب رای حف��ظ روابط امریکا و افغانس��تان پس از‬ ‫کاهش حضور نظامی امریکا در سال ‪ ٢٠١٦‬فراهم م ی کند؛‬ ‫حفظ روابطی که مانند ی��ک توافقنامه‪ ،‬برخالف ب ی طرفی‬ ‫قدیمی افغانس��تان در جنوب و مرکز اسیاست‪ ،‬و نتیجه ان‬ ‫پ راکندن تخم بدگمانی در روابط دولت های منطقه اس��ت‪.‬‬ ‫محیط تحت تاثیر چنین توافقنامه ای‪ ،‬نقش ای ران را در حیاط‬ ‫خلوت امنیت سیاس ی اش کم رنگ خواهد کرد‪.‬‬ ‫ب رای ای ران‪ ،‬افغانس��تان نقطه کانونی سیاست اصلی‬ ‫«نگاه به شرق» است‪.‬‬ ‫حضوری فعال و قوی از نظر امنیت سیاس��ی از این‬ ‫سو به ان سوی مرزهای مجاورش به منظور خنثی کردن‬ ‫چالش های امنیتی در این��ده تبدیل به یک اصل ثابت در‬ ‫سیاست امنیت داخلی ای ران شده است‪ .‬یکی از موضوعات‬ ‫سیاست خارجی ای ران در افغانستان افزایش امنیت نسبی‬ ‫در مرزهای منطقه است‪ .‬ای ران امنیت را به عنوان شبکه ای‬ ‫مرتبط م ی بیند که همه اسیا را در م ی نوردد‪ .‬ناامنی در یک‬ ‫منطقه مساوی اس��ت با ناامنی در تمام منطقه ‪ ،‬بنابراین‬ ‫ ب ی ثباتی در افغانس��تان م ی تواند به اسانی به کشورهای‬ ‫دیگر گس��ترش یابد‪ .‬به معن��ای دقیق کلمه سیاس��ت‬ ‫خارجی ایران در افغانس��تان بودن در مقام امریکاس��ت‪.‬‬ ‫عرصه به وجود امده که بر محور دو موضوع «همکاری» و‬ ‫«رقابت» با دیگر بازیگران منطقه ای و فرا منطقه ای مانند‬ ‫پاکس��تان و ایاالت متحده خواهد بود‪ .‬این تمایل احتماال‬ ‫در طول حکومت دولت عملگرایانه حس��ن روحانی ادامه‬ ‫پیدا م ی کند‪ ،‬مگ��ر اینکه صحب ت های هس��ته ای میان‬ ‫ای ران و گ��روه‪ ٥+١‬توافقنام��ه ای جامع به همراه داش��ته‬ ‫باشد که متعاقب ان روابط ایران ‪ -‬امریکا را بهبود خواهد‬ ‫بخشید‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫سیاست‬ ‫تحوالت مجلس خبرگان‬ ‫ارای�ش سیاس�ی در هی�ات رئیس�ه مجل�س خب�رگان ب�ا‬ ‫تغییرات�ی مواج�ه ش�ده اس�ت‪ .‬ق�رار اس�ت از اجلاس این�ده‬ ‫ایت اهلل هاشم ی شاهرودی موقتا مس�ئولیت اداره جلسات مجلس‬ ‫خبرگان را برعهده داشته باش�د‪ .‬این پرونده معادالت جدید در این‬ ‫مورد را بررسی کرده است‪.‬‬ ‫بازگشت ایت اهلل به سیاست رسمی‬ ‫ایت اهلل هاشمی شاهرودی جلسات خبرگان را‬ ‫اداره می کند‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫داریوش قنبری می گوید جریان نو‬ ‫اصالح طلبی شکل گرفته است‬ ‫خبرها از جدی شدن استیضاح‬ ‫فرجی دانا حکایت دارد‬ ‫مجلس‬ ‫پرونده‬ ‫ویژه‬ ‫‪1‬‬ ‫علی حاج ناصری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ای��ت اهلل س��ی د محمود هاشم ی ش��اهرودی ب��ه‬ ‫طور موقت جلس��ات خب��رگان را اداره خواهد ک��رد‪ .‬او که از‬ ‫ایت اهلل صدر اجازه اجتهاد دارد و در فقه و اصول از صاحبنامان‬ ‫است سال ها ریاست قوه قضائیه ای ران را در اختیار داشت‪ .‬او‬ ‫پس از یک دهه ریاس��ت بر دس��تگاه قضا کمتر وارد عرصه‬ ‫رسمی سیاست شده‪ .‬با این حال اما پس از عارضه ای که ب رای‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی رخ داد هیات رئیس��ه مجلس خبرگان‪،‬‬ ‫ایشان را ب رای اداره جلسات و برعهده گرفتن وظایف ریاست‬ ‫تا جلسه بعدی خبرگان در ش��هریورماه انتخاب کرده است‪.‬‬ ‫ایت اهلل سی د محمو د هاشم ی شاهرودی‪ ،‬مرداد ‪ 1327‬در کربال‬ ‫و در خانواده ای از سادات حسینی متولد شد و سه سال بعد به‬ ‫همراه خانواده به نجف مهاجرت کرد‪.‬‬ ‫س��ید عل ی اکبر هاشم ی حس��ینی جد پدری ایت اهلل‬ ‫هاشم ی شاهرودی‪ ،‬کفاشی بود که س��ال ها پیش به همراه‬ ‫برخی از بس��تگانش از ش��اهرود به کربال مهاج��رت کرده‬ ‫و در مج��اورت حضرت سیدالش��هدا(ع) س��کنی گزیده بود‪.‬‬ ‫وی همانجا ب��زرگ ش��د‪ ،‬ازدواج کرد و به کس��ب و تجارت‬ ‫مش��غول ش��د‪ .‬س��ی د عل ی اکبر معروف به تقوا و س�لامت‬ ‫نفس بود و پس از وفات در قبرس��تان وادی الس�لام نجف‬ ‫پش��ت مقبره حضرت هود و حضرت صالح(ع) دفن شد‪ .‬پدر‬ ‫ایت اهلل شاهرودی‪ ،‬س��ی د علی حسینی شاهرودی‪ ،‬همچون‬ ‫پدر خود به حرفه کفاش��ی مشغول شد‪ .‬س��ی د علی پس از‬ ‫مدتی در کنار کفاش��ی به دروس ح��وزوی روی اورد و اولین‬ ‫تقری ر نویس ان دوره نجف شد‪ .‬سی د علی شاهرودی از استادان‬ ‫ اهلل‬ ‫و بزرگان حوزه علمیه نجف‪ ،‬از ش��اگردان برجس��ته ایت ‬ ‫خویی و اولین کس��ی بود که فقه و اص��ول ایت اهلل خویی‬ ‫را در قالب دو کتاب «دراس��ات ف ی االص��ول» و «محاضرات‬ ‫ف ی الفقه الجعفری» به رش��ته تحری��ر دراورد‪ .‬او حتی یک‬ ‫روز ه��م کالس های درس را ت��رک نک��رد و تمامی نظ رات‬ ‫ایت اهلل خوی��ی را تا زمان حی��ات به طور مکتوب نوش��ت‪.‬‬ ‫اگرچه س��ی د علی هاشم ی ش��اهرودی مرجع تقلید نش��ده‬ ‫بود و به قول پس��رش «از علمای س��ریع الفوت نجف» به‬ ‫حس��اب م ی امد‪ ،‬اما مراسم تش��ییع او به دلیل جایگاهش‬ ‫همچون مراجع تقلید برگزار شد‪ .‬سی د علی شاهرودی در سن‬ ‫‪ 40‬سالگی درگذشت‪.‬‬ ‫مادر ایت اهلل هاشم ی شاهرودی نیز فرزند ایت اهلل حاج‬ ‫س��ی د علی مددی موس��وی قائینی از علمای ب��زرگ و اهل‬ ‫سیدان واقع در خ راسان بود که س��ال های متمادی در شهر‬ ‫مقدس مش��هد‪ ،‬به تدریس و تربیت طالب ح��وزه علمیه و‬ ‫اقامه جماعت در حرم مطهر رضوی(ع) مشغول بود‪ .‬ایت اهلل‬ ‫هاشم ی ش��اهرودی دارای س��ه ب رادر به نام های سی د هادی‪،‬‬ ‫سی د محسن و سی د مصطفی بود که پس از قیام شهید صدر‬ ‫در تایید و پشتیبانی انقالب اسالمی و امام خمینی(ره) و اعالن‬ ‫بیعت ب رای او دستگیر شده و به شهادت رسیدند‪ ،‬اما هیچ اثری‬ ‫از جنازه انها به دست نیامد‪ .‬همسر ایت اهلل شاهرودی‪ ،‬فرزند‬ ‫ایت اهلل سی د علی شاهرودی و نوه مرجع بزرگ شیعه مرحوم‬ ‫ایت اهلل سی د محمود حسینی شاهرودی است‪ .‬حاصل زندگی‬ ‫ایت اهلل شاهرودی با همسرش ‪ 5‬پسر و ‪ 6‬دختر است‪.‬‬ ‫از ورود به حوزه علمیه تا اعالم مرجعیت‬ ‫سیاست ورزی‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫فعالی ت ه��ای سیاس��ی ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی‬ ‫قبل از انقالب‪ ،‬به رواب��ط نزدیک او با ش��هید صدر و امام‬ ‫خمینی(ره) مربوط م ی ش��د‪ .‬ش��هید صدر پ��س از تجزیه‬ ‫حزب الدعوه به این نتیجه رس��ید که هر اقدام سیاسى باید‬ ‫از جانب مرجعیت دینى پش��تیبانى و هدایت شده و ماذون‬ ‫از ولى فقیه باش��د؛ وگرنه یا بى نتیج��ه مى ماند یا منحرف‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬ایت اهلل هاشمى ش��اهرودى‪ ،‬از برجس��ته‏ترین‬ ‫شاگردان شهید صدر بود که در ترویج اندیشه های ایشان‬ ‫فعالیت مى‏ک��رد‪ .‬این دیدگاه ب��ا نظریه ام��ام خمینى(ره)‬ ‫مطابقت داشت که بحث او پی رامون والیت فقیه در نجف‪،‬‬ ‫محور اصلى طرح و انتش��ار این نظریه در محافل حوزوى و‬ ‫فرهنگى و دانشگاهى بود‪.‬‬ ‫بدین ترتیب ایت اهلل شاهرودى در خط مقدم مبارزاتى‬ ‫شهید صدر و امام خمینى(ره) در ع راق قرار گرفت و متعاقب‬ ‫ان رژیم صدام در سال ‪ ،1352‬با هجوم به حوزه نجف‪ ،‬ایشان‬ ‫را به همراه جمعى دیگر از علم��ا و نخبگان فرهنگى ع راق‬ ‫دستگیر کرد‪ .‬وى در شعبه ‪ 5‬اداره امنیت عمومى بازجویى شد‬ ‫و مورد شکنجه قرار گرفت‪ .‬وى پس از مدتى با قرار ممنوعیت‬ ‫از سفر و هرگونه فعالیت دینى و فرهنگى از زندان ازاد شد‪.‬‬ ‫پس از پیروزی انقالب اسالمی‪ ،‬فعالی ت های سیاسی‬ ‫ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی ش��دت گرفت‪ .‬در پی تظاه رات‬ ‫مردم ع راق پس از پیروزی انقالب اس�لامی به رهبری امام‬ ‫خمینی(ره) و شورش مردم نجف‪ ،‬رژیم صدام طبق اظهارات‬ ‫رئیس اداره امنی��ت عمومی‪ ،‬ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی را‬ ‫به عنوان محرک و مش��وق این تظاه رات مته��م کرد و قرار‬ ‫دستگیری او از سوی اداره امنیت عمومی صادر شد؛ ماموران‬ ‫امنیتی جس ت وجوی گسترده ای را ب رای دستگیری وی اغاز‬ ‫کردند‪ .‬در این شرایط شهید صدر از او خواست که فورا از ع راق‬ ‫خارج شود‪ .‬او ابتدا به کویت رفت و از انجا به ای ران عزیمت کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل هاشم ی شاهرودی پس از ورود به ای ران خدمت‬ ‫حضرت امام ش��رفیاب شد و با موافقت ایش��ان‪ ،‬مسئولیت‬ ‫برق��راری ارتباط می��ان نیروهای خ��ارج از کش��ور ‪ -‬به ویژه‬ ‫ش��هی د صدر و حوزه علمی ه نج��ف ‪ -‬با امام خمین��ی(ره) را‬ ‫عهده دار شد‪ .‬تاسیس مجلس اعالی انقالب اسالمی ع راق‪،‬‬ ‫مهم ترین فعالیت ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی در این راستا‬ ‫بود‪ .‬او پس از ورود به ای ران‪ ،‬به همراه برخی معاودین ع راقی‬ ‫و ای ران ی های رانده شده از ع راق‪ ،‬این مجلس را راه اندازی کرد‪.‬‬ ‫هدف از تشکیل مجلس اعالی انقالب اسالمی ع راق‪ ،‬نجات‬ ‫مردم این کشور از اختناق و استب داد رژیم بعث ع راق و تاسیس‬ ‫سیاست‬ ‫ایت اهلل هاشم ی شاهرودی تحصیالت ابتدایی خود را‬ ‫در مدرسه علوی ‪ -‬مدرس��ه ای رانیان مقیم ع راق ‪ -‬اغاز کرد‪،‬‬ ‫اما در هشت س��الگی پدر را از دس��ت داد و به همراه خانواده‬ ‫تحت سرپرس��تی عموی خود به بغ��داد و کاظمین رفت‪ .‬او‬ ‫پس از مدت کوتاهی ب��ار دیگر به نجف بازگش��ت و دوران‬ ‫دبیرستان را در مدرسه «منتدی النشر» مرحوم مظفر گذراند‬ ‫و همزمان دروس علوم دینی را نزد حجت االسالم شی خ هادی‬ ‫سیس��تانی اموخت‪ .‬ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی به واسطه‬ ‫هوش و استعداد فوق العاده خود‪ ،‬بس��یار مورد توجه اساتید‬ ‫این مدرسه قرار گرفت‪ .‬در س��ال ‪ 1340‬در حال ی که ‪ 14‬سال‬ ‫داشت‪ ،‬تصمیم گرفت ب رای فراگیری علوم اهل بیت(ع) وارد‬ ‫چ یک از بستگانش با ان‬ ‫ی که هی ‬ ‫حوزه علمیه شود؛ تصمیم ‬ ‫موافق نبودند جز جدش سی د عل ی اکبر هاشمی شاهرودی‪ .‬او‬ ‫در ابتدا ادبیات عرب و صرف و نحو را نزد شیخ عب داهلل لنکرانی‬ ‫و محمدعلی مدرس افغان اموخت و سپس مکاسب‪ ،‬رسائل‪،‬‬ ‫کفایه‪ ،‬لمعه و مختصر المعانی را در محضر سی د کاظم حائری‪،‬‬ ‫سی د نورالدین اشکوری‪ ،‬سی د علی شاهرودی‪ ،‬موحد اصفهانی‪،‬‬ ‫راستی کاش��انی و خاتم یزدی تلمذ کرد‪ .‬ایت اهلل شاهرودی‬ ‫در س��ال ‪ ،1337‬پس از پایان دوره س��طح با حضور در درس‬ ‫خارج فقه و اصول‪ ،‬ایت اهلل شهید س��ی د محمدباقر صدر(ره)‪،‬‬ ‫ امام خمینی(ره) و ایت اهلل خویی(ره)‪ ،‬س��ال ها به کسب علم‬ ‫و دان��ش پرداخت‪ .‬از مهم ترین ویژگ ی ها و مزایای برجس��ته‬ ‫ایت اهلل هاشم ی شاهرودی‪ ،‬بهره گیری و الهام از اندیشه های‬ ‫مبتکرانه این سه استاد برجسته حوزه بود‪ .‬او با اسلوبی جدید و‬ ‫نگاهی نو به مباحث پرداخت و باتوجه به نیازهای روز حکومت‬ ‫اس�لامی مبانی فقهی اهل بیت(ع) را اموخ��ت‪ .‬از انجا که‬ ‫ایت اهلل شاهرودی از جمله ش��اگردان برجسته و از نخبگان‬ ‫درس خارج حضرت امام(ره) و ش��هید صدر بود همواره مورد‬ ‫توجه ویژه اساتید خود قرار داشت‪ .‬ایت اهلل هاشم ی شاهرودی‬ ‫در سن ‪ 27‬سالگی از استادش ایت اهلل شهید سی د محمدباقر‬ ‫صدر اجازه اجتهاد دریافت کرد‪ .‬این در حالی بود که ش��هید‬ ‫صدر(ره) به سادگی به کسی اجازه اجتهاد نم ی داد و فوق العاده‬ ‫احتیاط م ی کرد‪.‬‬ ‫بخشی از متن اجازه اجتهاد ایت اهلل شاهرودی از سوی‬ ‫شهید صدر به شرح زیر است‪:‬‬ ‫«بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫فرزند گرانقدر ما حجت االسالم والمسلمین سی د محمود‬ ‫هاشمی دامت برکاته‪ ،‬بخشی از عمر خود را صرف تحصیل‬ ‫فقه و اصول و علوم ش��ریعت کرد و با تایید و تسدید خداوند‬ ‫سبحانه و تعالی به درجه اجتهاد رسید والحمدهلل رب العالمین‬ ‫او امروز از مجتهدانی است که امید اسالم و مسلمین به انان‬ ‫بسته است‪ .‬او در همه امور حسبیه از اینجانب وکالت دارد و‬ ‫نظر او‪ ،‬نظر من است‪ .‬عموم مومنین و مقلدین و همچنین‬ ‫وکالی اینجانب مجاز و ماذونند که حقوق شرعی ه ای را که به‬ ‫اینجانب م ی رسانند به ایشان برسانند‪.‬‬ ‫محمد باقر الصدر‪ 27 /‬ربیع الثانی ‪»1399‬‬ ‫ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی در نجف‪ ،‬در همه سطوح‬ ‫علم ی و فرهنگی حوزه مورد احترام و به واسطه جایگاه بلند‬ ‫علمی و استعداد درخشانش سرشناس بود‪ .‬مدت طوالنی در‬ ‫مدرسه علوم اس�لامی که ایت اهلل حکیم تاسیس کرده بود‬ ‫و به روش جدید اداره م ی ش��د تدریس م ی کرد‪ .‬وی از سوی‬ ‫شهید صدر ب رای نظارت بر امتحانات طالب حوزه نیز انتخاب‬ ‫شده بود‪ .‬ایت اهلل شاهرودی س��پس تدریس سطوح عالی را‬ ‫ب رای جمع بیشتری در مس��جد هندی اغاز کرد که بسیاری‬ ‫از طالب فاضل که بعدها خود از علمای اس�لام ش��دند در‬ ‫ان ش��رکت م ی کردند‪ .‬او پس از ورود به ای ران در سال ‪،1358‬‬ ‫در جایگاه استاد درس خارج قرار گرفت‪ .‬او تا پیش از ریاست‬ ‫قوه قضائیه‪ ،‬در قم به تدریس م ی پرداخت و در زمان ریاست بر‬ ‫این قوه در ته ران تدریس را ادامه داد‪ .‬پس از پایان ریاست بر‬ ‫قوه قضائیه در سال ‪ ،1388‬بار دیگر در قم فعالی ت های علم ی ‬ ‫و تدریس را برپا کرد‪ .‬از توصی ه‏های امام خمینی(ره) به ایت اهلل‬ ‫هاشم ی شاهرودی این بود‪« :‬تدریس در حوزه علمیه قم را بر‬ ‫هر چیزی ترجیح بدهید و بررسی مسائل فقهی خصوصا در‬ ‫رابطه با احیای فقه حکومتی استوار بر ادله و استنباط صحیح‬ ‫جواهری را مش��غول ش��وید‪ ».‬از دیگر فعالی ت‏های علم ی ‬ ‫م ی توان به ریاس��ت مرکز «الغدیر للدراسات االسالمی» در‬ ‫بیروت و همچنین تاسیس اموزشگاه بررسى هاى اسالمى‬ ‫وابس��ته به مجمع علمى شهید صدر در س��ال ‪ 1364‬اشاره‬ ‫کرد که طالب بس��یارى از ان فارغ التحصیل شده و بخشی‬ ‫از اساتید حوزه در ای ران و ع راق و لبنان را تشکیل م ی‏دهند‪.‬‬ ‫انتش��ار فصلنام��ه تخصصى فق��ه اهل بی��ت(ع) با‬ ‫مدیرمسئولى ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی به دو زبان فارسى‬ ‫و ع ربى از دیگر فعالی ت های اوست‪ .‬این مجله از سال تاسیس‬ ‫خود در ‪ 1374‬به طور منظم و بى‏وقفه منتشر شده است‪.‬‬ ‫از جمله تالیفات ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی م ی توان‬ ‫ب��ه کتاب هایی همچ��ون حکومت اس�لامی‪ ،‬جهان بینی‬ ‫اس�لامی‪ ،‬تفس��یر موضوع��ی بخش��ی از نهج البالغه در‬ ‫‪ 10‬جلد‪ ،‬دروس ف ی علم االصول‪ ،‬درسنامه اصول فقه در ‪ 3‬جلد‪،‬‬ ‫بحث هایی پی رامون اصول فق��ه‪ ،‬منهاج الصالحین‪ ،‬عبادات‬ ‫در ‪ 2‬جلد‪ ،‬توضیح المس��ائل‪ ،‬نهضت حس��ینی‪ ،‬استفتائات‪،‬‬ ‫المعالم الفکریه و العلمیه لمدرسه السید الشهید محمدباقر‬ ‫الصدر(قدس س��ره) و همچنین القضاء و صفات القاضی عند‬ ‫االمام علی(ع) اشاره کرد‪ .‬ایت اهلل هاشم ی شاهرودی سرانجام‬ ‫با راه اندازی رس��می پایگاه اطالع رس��انی دفتر خود و انتشار‬ ‫رس��اله عملیه تحت عنوان «منهاج الصالحین»‪ ،‬در شهریور‬ ‫‪ ،1389‬رسما مرجعیت خود را اعالم کرد‪ .‬دفتر نمایندگی وی‬ ‫نیز در ش��هر نجف با حضور تعدادی از مراجع حوزه نجف و‬ ‫مسئوالن حکومتی و تعدادی از نمایندگان مجلس ع راق در‬ ‫مهر ‪ 1390‬افتتاح شد‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫حکومتی ب ر اساس رای و مشارکت همه مردم اعالم شد‪ .‬این‬ ‫مجلس که در ‪ 7‬نوامبر ‪ 19 - 1982‬ابان م��اه ‪ - 1361‬اعالم‬ ‫موجودیت کرد‪ ،‬در دوران جنگ تحمیل��ی‪ ،‬ضرباتی بر رژیم‬ ‫دیکتات��وری ص��دام وارد اورد و پس از جنگ نی��ز به عنوان‬ ‫بزرگ ترین گروه اسالمی مخالف رژیم بغداد‪ ،‬در عرصه های‬ ‫سیاسی‪ ،‬فرهنگی و نظامی فعالیت کرد‪.‬‬ ‫پس از فروپاش��ی رژیم صدام در فروردی��ن ‪ ،1382‬این‬ ‫مجلس فعالی ت ه��ای خود را در داخل ع��راق متمرکز کرد و‬ ‫به عنوان یکی از تشکیالت سازمان یافته‪ ،‬منسجم و مردمی‪،‬‬ ‫به ش��ورای حکومت انتقالی راه یافت و اداره برخی شهرها را‬ ‫ب ر عهده گرفت‪ .‬اوایل تاسیس این سازمان‪ ،‬ریاست ان به مدت‬ ‫س��ه ماه ب ر عهده ایت اهلل ش��اهرودی بود و پس از ان ‪ 30‬ماه‬ ‫به عنوان سخنگوی این گروه به فعالیت خود ادامه داد‪.‬‬ ‫پس از مدتی اما فعالی ت های ایت اهلل شاهرودی به تدریج‬ ‫بر مباحث فقهی متمرکز ش��د؛ او در اواخر دهه ‪ 60‬کرس��ی‬ ‫ریاست موسسه دایره المعارف فقه اسالمی بر مذهب اهل بیت‬ ‫را از سوی رهبر معظم انقالب برعهده گرفت‪.‬‬ ‫او همچنی��ن در جایگا ه ه��ای مه��م‬ ‫حاکمیتی نیز ایفای نقش کرده است‪ .‬ایت اهلل‬ ‫ش��اهرودی‪ ،‬در ‪ 30‬بهمن ‪ 1373‬و در دوره سوم‬ ‫شورای نگهبان‪ ،‬به جای حجت االسالم محمدی‬ ‫گیالنی به عضویت این ش��ورا درامد‪ .‬در مرداد‬ ‫‪ 1378‬نی��ز ایت اهلل ش��اهرودی ب��ا حکم رهبر‬ ‫معظم انقالب به ریاس��ت قوه قضائیه انتخاب‬ ‫ش��د و به مدت ‪ 10‬سال ریاس��ت این نهاد را بر‬ ‫عهده داشت‪ .‬از جمله اقدامات مهم در ریاست‬ ‫دس��تگاه قضا‪ ،‬م ی توان به احیای دادسراهای‬ ‫عموم��ی و انقالب‪ ،‬تدوین و اج��رای دو برنامه‬ ‫توسعه قضایی‪ ،‬ایجاد ش��وراهای حل اختالف‪،‬‬ ‫ایجاد کرسی س��خنگویی قوه قضائیه‪ ،‬تدوین‬ ‫ایی ن نامه های نحوه اداره بازداشتگاه های امنیتی‬ ‫و بازداش��تگاه های موقت وهمچنین تدوین و‬ ‫اصالح ایی ن نامه اجرایی سازمان زندان ها اشاره‬ ‫کرد‪ .‬همچنین پرونده سی د حس��ین موسویان‪،‬‬ ‫مع��اون وق��ت مرک��ز تحقیقات اس��تراتژیک‬ ‫مجمع تش��خیص نظ��ام و س��خنگوی وقت‬ ‫تیم مذاکره کننده هس��ته ای‪ ،‬پرونده قتل های‬ ‫زنجی��ره ای در س��ال ‪ ،1377‬پرون��ده ش��ه رام‬ ‫جزایری‪ ،‬پرونده ش��هال جاهد ‪ -‬همس��ر ناصر‬ ‫محمد خانی – و همچنین پرونده بازداش��تگاه‬ ‫کهریزک از خبرسازترین پرونده های قضایی در‬ ‫دوران مسئولیت ایت اهلل هاشم ی شاهرودی بود‪.‬‬ ‫پس از انتخاب ایت اهلل امل ی الریجانی به عنوان‬ ‫رئیس قوه قضائی��ه در م��رداد ‪ ،1388‬ایت اهلل‬ ‫هاشم ی ش��اهرودی به ج��ای وی در دور پنجم به عضویت‬ ‫مجدد شورای نگهبان درامد‪ .‬او در ادوار سوم‪ ،‬چهارم و پنجم‬ ‫شورای نگهبان حضور داش��ته است‪ .‬حضور در قوه قضائیه‬ ‫و تدریس در حوزه علمیه قم و اش��نایی با برخی از اعضای‬ ‫جامعه مدرسین باعث ش��د تا از او ب رای عضویت در جامعه‬ ‫مدرسین دعوت ش��ود‪ .‬فعالیت ایت اهلل هاشم ی شاهرودی‬ ‫با تصویب کمیته ‪ 6‬نفره این تش��کل ب��ه نام های ایت اهلل‬ ‫محمدعل��ی ش��رعی‪ ،‬عباس محفوظ��ی‪ ،‬رضا اس��تادی‪،‬‬ ‫عل ی اکبر مسعودی خمینی‪ ،‬حسین راست ی کاشانی و محمد‬ ‫ابطح ی کاشانی در ‪ 10‬شهریور ‪ 1374‬در جامعه مدرسین اغاز‬ ‫شد‪ .‬ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی از همان ابتدای حضور در‬ ‫این نهاد روحانی به فعالی ت های جدی سیاسی ـ تشکیالتی‬ ‫پرداخت‪ .‬وی در ‪ 10‬اردیبهش��ت ‪ 1378‬ت��ا ‪ 19‬اذرماه ‪1379‬‬ ‫نایب رئیس اول جامعه مدرسین یعنی مرد شماره دوم این‬ ‫تشکیالت بود‪ .‬البته فعالی ت های سیاسی ایت اهلل شاهرودی‬ ‫فقط به جلسات جامعه مدرسین محدود نشد‪.‬‬ ‫او در اب��ان ‪ ،1377‬به عن��وان نماین��ده اس��تان‬ ‫خ راس��ان رضوی به عضویت مجلس خبرگان رهبری درامد‪.‬‬ ‫وی از سال ‪ 1389‬به هیات رئیسه مجلس خبرگان راه یافت‪.‬‬ ‫ترئیس��ه مجل��س خبرگان به ریاس��ت‬ ‫در رای گی��ری هیا ‬ ‫ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی در ‪ 15‬اس��فند ‪ ،1391‬ایت اهلل‬ ‫هاشم ی شاهرودی که نایب رئیس دوم مجلس خبرگان بود‬ ‫به عنوان نایب رئیس اول مجلس خب��رگان رهبری انتخاب‬ ‫ش��د‪ .‬وی از اعضای کمیس��یون تحقیق موضوع اصل ‪111‬‬ ‫قانون اساسی مجلس خبرگان بوده است‪ .‬ایت اهلل شاهرودی‬ ‫همچنین در اسفند‪ 1390‬با حکم رهبر معظم انقالب به عنوان‬ ‫یکی از اعضای حقیقی مجمع تش��خیص مصلحت نظام‬ ‫منصوب شد‪ .‬ریاست بر ش��ورای حل اختالف قوای سه گانه‬ ‫از دیگر سمت های حاکمیتی اوست‪ .‬در مرداد ‪ ،1390‬ایت اهلل‬ ‫هاشم ی شاهرودی در دورانی که اختالف میان دولت احمدی‬ ‫نژاد و سایر قوا باال گرفته بود با حکم رهبر معظم انقالب‪ ،‬به‬ ‫ریاست هیات عالی حل اختالف و تنظیم روابط قوای سه گانه‬ ‫منصوب شد‪ .‬وظایف اصلی این هیات‪ ،‬ارائه نظ رات مشورتی‬ ‫در موارد حل اختالف و تنظیم روابط قوای سه گانه‪ ،‬اهتمام به‬ ‫منتشر نشد ‪ -‬بدون اشاره به نام فرد یا گروهی فقط به بیان‬ ‫پاره ای از نظ رات خود بسنده کرد‪ .‬ایت اهلل هاشم ی شاهرودی‬ ‫در جمع ش��اگردان خود در دف��اع از والیت فقیه گفت‪« :‬به‬ ‫مناسبت مسائلی که اخی را در کشور مطرح شده و باالخص‬ ‫صحب ت هایی که متاسفانه در حوزه از سوی دوستان جاهل‬ ‫و نااگاه یا از سوی مغرضان مطرح م ی شود که بعضی از انها‬ ‫را که من دیدم واقعا خیلی جای تعجب و دارای نکات منفی‬ ‫زیادی است و در حقیقت یک نوع هتاکی است‪ ،‬مخصوصا‬ ‫در شرایط امروز که خیلی حساس است‪ ،‬بهترین فردی که‬ ‫امروز م ی تواند در جامعه ما این پرچم (والیت فقیه) را به دست‬ ‫گیرد مقام معظم رهبری اس��ت‪ ...‬از هر جهت ایشان ثابت‬ ‫کردند که شایس��ته ترین فرد و صالح تری��ن رهبر ب رای این‬ ‫جامعه هستند‪ ...‬بنده مدت هاس��ت در خدمت مقام معظم‬ ‫رهبری در بحث های فقهی مفصل و بس��یار س��ختی که‬ ‫در مسائل مستحدثه و محل ابتالی نظام انجام م ی گیرد‪،‬‬ ‫حاضر بوده ام؛ معموال در این مس��ائل مستحدثه فقها هم‬ ‫بحثی را ارائه نداده اند‪ ،‬یا کمتر ارائه داده اند‪».‬‬ ‫حمایت از ازادی رسانه ها‬ ‫در شهریور ‪ 1387‬در پی فیلتر شدن سایت‬ ‫«الف»‪ ،‬احمد توکلی مدیرمسئول این سایت‪ ،‬طی‬ ‫نامه ای به ایت اهلل هاشم ی شاهرودی‪ ،‬رئیس وقت‬ ‫قوه قضاییه‪ ،‬خواستار رفع انس داد از سایت «الف»‬ ‫و التزام دادستانی به قانون شد‪ .‬احمد توکلی در ‪9‬‬ ‫شهریور ‪ 1387‬به دیدار ایت اهلل شاهرودی‪ ،‬رئیس‬ ‫وقت قوه قضائیه رفت و به طور حضوری موضوع‬ ‫برخورد غیرقانونی دادستانی با سایت های خبری‬ ‫را مطرح کرد‪ .‬عصر همان روز‪ ،‬ایت اهلل شاهرودی‬ ‫در پاس��خ به نامه احمد توکلی‪ ،‬طی نامه ای به‬ ‫دادستان عمومی انقالب ته ران دستور داد که از‬ ‫مسدود کردن سایت های سیاسی به دلیل وجود‬ ‫شکایت‪ ،‬در مرحله دادسرا هستند بپرهیزد؛ بلکه‬ ‫دادستانی تمام همت خویش را صرف تحقیق در‬ ‫کشف جرم و صدور کیفرخواست کند و تصمیم‬ ‫را به دادگاه واگذارد‪ .‬ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی‬ ‫بنای این امر را نیز دف��اع از حق ازادی بیان افراد‬ ‫در چارچوب قان��ون ذکر کرد که ق��وه قضائیه‬ ‫ی و احیاگر ان باش��د‪ .‬او همچنین به‬ ‫باید حام�� ‬ ‫موارد غی ر اخالقی و امنیتی نیز استناد کرد‪ .‬این‬ ‫موضع گیری با اس��تقبال نماین��دگان مجلس‬ ‫مواجه ش��د و دادس��تان وقت ته ران نیز دستور‬ ‫رفع انسداد سایت «الف» را در ‪ 12‬شهریور ‪1387‬‬ ‫صادر کرد‪.‬‬ ‫منتفی ساختن اختالف در مراحل رسیدگی با توافق طرفین ‪،‬‬ ‫شناسایی اسی ب ها و ارائه راه حل های کلی‪ ،‬جامع و قاعده مند‪،‬‬ ‫رصد رفتار قوا ب��ه منظور انجام اقدامات پیش��گی رانه قبل از‬ ‫بروز اختالف و هم افزایی توانای ی های قوای سه گانه تعیین‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫موضع مهم‬ ‫از مهمتری��ن موضع گیری های ای��ت اهلل م ی توان به‬ ‫واکنش او نسبت به سخرانی ایت اهلل منتظری سخن گفت‪.‬‬ ‫‪ 22‬ابان ‪ - 1376‬مص��ادف با ‪ 13‬رج��ب – ایت اهلل منتظری‬ ‫طی س��خنانی ضمن وارد کردن اتهامات مختلف به نظام و‬ ‫رهبر معظم انقالب‪ ،‬از رئی س جمهور وقت خواس��ت که در‬ ‫مقابل رهبری ایستادگی کرده و طریق طغیان را بپیماید‪ .‬این‬ ‫سخنرانی جنجالی‪ ،‬با واکنش طالب و فضالی حوزه علمیه‬ ‫قم‪ ،‬برگ��زاری تجمع ها و تحصن هایی مواجه ش��د‪ .‬ایت اهلل‬ ‫هاشم ی شاهرودی نیز طی یک سخنرانی در درس خارج خود‬ ‫در ‪ 28‬ابان ‪ - 1376‬که هی چ گاه متن ان در رسانه های جمعی‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دهم‬ ‫ایت اهلل هاشم ی شاهرودی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫دهم در سال ‪ 88‬نیز به دلیل حضور در راس دستگاه قضایی‪،‬‬ ‫ی در کنترل فضای سیاسی کشور ایفا کرد‪.‬‬ ‫نقش مهم ‬ ‫او در جلسه مسئوالن عالی قضایی در ‪ 18‬خرداد ‪1388‬‬ ‫در خصوص مناظ��رات انتخاباتی کاندیداه��ای انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری و برخ��ی ب ی حرمت ی ه��ا چنی��ن گفت‪:‬‬ ‫«نس��بت جرم دادن به افراد حقیقی در رسانه های عمومی‬ ‫قابل پیگیری و جرم است و از کاندیداهای محترم درخواست‬ ‫م ی کنیم در فرصت باقیمانده در رس��انه مل��ی به تبلیغات‬ ‫قانونی و اخالق محور توجه کنند‪ .‬محور اصلی این مناظره ها‬ ‫بای��د توجه جدی ب��ه فرمایش��ات مقام معظ��م رهبری در‬ ‫چارچوب قوانین و موازین شرعی و اخالقی باشد‪ ،‬کاندیداها‬ ‫همه توسط نظام و ش��ورای نگهبان تایید شدند و از رجال‬ ‫باسابقه کش��ور هستند‪ .‬مس��ئوالن در نظام اسالمی ب رای‬ ‫رس��یدن به مقام نه تنها به رقیب توهین نم ی کردند بلکه‬ ‫مدح او را م ی کردند‪ ،‬از پذیرش مس��ئولیت سر باز م ی زدند‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫و تالش م ی کردند دیگری این مس��ئولیت را بپذیرد‪ ».‬نامه‬ ‫مهدی کروبی و ادعای بد رفتاری در زندان ها از دیگر مسائلی‬ ‫بود که ایت اهلل هاشم ی شاهرودی نسبت به ان واکنش نشان‬ ‫داد‪ .‬پس از ارسال نامه کروبی به ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی‬ ‫در هفت مرداد ‪ 1388‬در خصوص وضعیت زندانیان و طرح‬ ‫برخی ادعاها‪ ،‬رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام این‬ ‫نامه را ب رای مراجع مربوطه ارس��ال کرد‪ .‬کروبی در این نامه‬ ‫ضمن ادعای تجاوز و ازار جنسی برخی بازداشت شدگان‪ ،‬از‬ ‫انچه رفتار ناشایس��ت با بازداشت ش��دگان عنوان شد‪ ،‬اب راز‬ ‫نگرانی کرده بود‪ .‬ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی‪ ،‬رئیس وقت‬ ‫قوه قضاییه‪ ،‬پس از دریافت این نامه از سوی رئیس مجلس‬ ‫خبرگان رهبری‪ ،‬دستور رس��یدگی به این نامه را صادر کرده‬ ‫و از حجت االس�لام دری نجف اب��ادی دادس��تان وقت کل‬ ‫کش��ور خواس��ت ضمن تماس با مهدی کروبی‪ ،‬هیاتی را‬ ‫نزد وی ارس��ال دارد تا نظ رات و اس��ناد وی را دریافت کنند‪.‬‬ ‫پاسخ ایت اهلل هاشم ی شاهرودی به نامه کروبی در روزنامه‬ ‫جمهوری اس�لامی در ‪ 23‬مرداد ‪ ،1388‬این گونه منعکس‬ ‫شد‪« :‬در بازداشتگاه هایی که زیر نظر قوه قضاییه قرار دارند‪،‬‬ ‫چنین رفتارهایی با بازداشت شدگان نشده است‪».‬‬ ‫تعیین تکلیف سریع زندانیان‬ ‫ای��ت اهلل هاشم ی ش��اهرودی‪ ،‬در جلس��ه مس��ئوالن‬ ‫عالی قضای��ی در ‪ 5‬مرداد ‪ ،1388‬دس��تور داد طی یک هفته‬ ‫نس��بت به تعیی ن تکلیف زندانیان حوادث بع��د از انتخابات‬ ‫‪ 88‬و ازادی افرادی که جرمشان در حدی نیست که در زندان‬ ‫بمانند‪ ،‬اقدام شود‪ .‬مسئوالن عالی قضایی به ریاست ایت اهلل‬ ‫هاشم ی شاهرودی به بررسی وضعیت حوادث بعد از انتخابات‬ ‫و روند رسیدگی به وضعیت زندانیان پرداختند‪.‬‬ ‫رسیدگی به اعتراضات در کوی دانشگاه‬ ‫در ش��ب ‪ 25‬خرداد ‪ ،1388‬در خیابان های اط راف کوی‬ ‫دانش��گاه ته ران تعداد محدودی دانش��جو به همراهی افراد‬ ‫غی ر دانشجو ـ که خود را میان دانش��جویان قرار داده بودند ـ‬ ‫تا نیمه های شب‪ ،‬اقدام به سر دادن شعارهای تند علیه نظام‬ ‫شزا به سوی نیروهای انتظامی‬ ‫کرده و با پ رتاب سنگ و مواد ات ‬ ‫ به زد و خورد با انان پرداختند‪ .‬با ورود تع��دادی از افراد لباس ‬ ‫شخصی به داخل کوی و مقارن با ان ورود نیروی انتظامی به‬ ‫کوی‪ ،‬اغلب افراد اغتشاش��گر صحنه را ترک کرده و از سمت‬ ‫شمال کوی اقدام به فرار م ی‏نمایند و تعداد محدودی نیز به‬ ‫اتاق های خوابگاه یا کتابخانه پناه م ی‏برند‪ .‬در پی وقوع این‬ ‫حادثه تلخ‪ ،‬ایت اهلل هاشم ی شاهرودی دستور رسیدگی سریع‬ ‫به این حادثه را صادر کرد‪.‬‬ ‫احتمال نامزدی در ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫هاشمی رفسنجانی وارد معادالت هیات رئیسه می شود؟‬ ‫ایت اهلل سی د محمود ش��اهرودی قرار است ریاست‬ ‫اجالس جدید خبرگان رهبری را ب ر عهده داش��ته باشد‪ .‬این‬ ‫مهمترین خبری اس��ت که پس از نامساعد شدن وضعیت‬ ‫جس��مانی ایت اهلل مهدوی کنی در م��ورد مجلس خبرگان‬ ‫رهبری منتشر شده است‪.‬‬ ‫روز ‪ 14‬خرداد امس��ال بود که پس از برگزاری مراسم‬ ‫یادبود ارتح��ال حضرت ام��ام خبری مه��م روی خروجی‬ ‫رسانه ها رفت؛ ایت اهلل مهدوی کنی به کما رفته است‪ .‬این‬ ‫خبر بالفاصله به تیتر نخست رسانه ها تبدیل شد‪ .‬درست‬ ‫از همان زمان بود که گمانه زنی در مورد سرنوش��ت ریاست‬ ‫مجلس خبرگان در محافل سیاسی اغاز شد‪ .‬حال عمومی‬ ‫ایت اهلل بهبودی نیافته و چنین شده که می زان تحلی ل ها و‬ ‫گمان هزن ی ها در مورد گزینه هایی که ممکن است ریاست این‬ ‫مجلس را به عهده بگیرند افزوده شده است‪.‬‬ ‫صرف نظ��ر از اخبار غیررس��می‪ ،‬ایت اهلل س��ی د احمد‬ ‫خاتمی در اظهارنظری که در هفته گذشته بیان کرده رسما‬ ‫از ریاس��ت موقت ایت اهلل ش��اهرودی خبر داده است‪ .‬او از‬ ‫برگزاری ش��انزدهمین اجالس دور چهارم مجلس خبرگان‬ ‫در ‪ ۱۱‬و ‪ ۱۲‬شهریور به ریاست ایت اهلل سیدمحمود هاشمی‬ ‫شاهرودی سخن گفته و افزوده است‪« :‬این اجالس در محل‬ ‫مجلس شورای اسالمی سابق تشکیل خواهد شد‪ .‬در جلسه‬ ‫گذشته هیات رئیسه مجلس خبرگان که با حضور ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی تشکیل شد این زمان ب رای اجالس شانزدهم‬ ‫مقرر ش��د‪ .‬اعضای مجلس خب��رگان نیز ضم��ن زیارت و‬ ‫تجدید بیعت با ارمان های امام راحل در مرقد مطهر ایشان‬ ‫با مقام معظم رهبری دیدار خواهند کرد‪ ».‬وی در عین حال‬ ‫گفته است هنوز سخنران ویژه شانزدهمین اجالس خبرگان‬ ‫مشخص نشده است‪.‬‬ ‫زمان انتخابات را تغییر نمی دهیم‬ ‫زمان انتخابات هیات رئیسه خبرگان‬ ‫در می��ان گمانه زن ی ه��ا ب��ر س��ر اینک��ه انتخابات‬ ‫هیات رئیس��ه چه زمانی برگزار م ی شود یک عضو مجلس‬ ‫خبرگان اعالم کرده اس��ت که این انتخابات در پایان سال‬ ‫جاری برگزار خواهد شد‪ .‬این خبر در واقع اظهارنظرهایی که‬ ‫از برگزاری انتخابات در اجالس شهریور ماه حکایت داشت‬ ‫را تکذیب م ی کند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل محس��ن حی��دری ب��ا اش��اره به جلس��ه‬ ‫مجلس خب��رگان رهبری‪ ،‬گفته اس��ت‪« :‬طب��ق ایی ن نامه‬ ‫داخلی مجل��س خب��رگان رهبری قب��ل از هر اجالس��یه‬ ‫رس��می‪ ،‬اجالس��ی با حض��ور هیات رئیس��ه‪ ،‬مس��ئوالن‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫اما در اظهارنظری دیگر ایت اهلل محمد یزدی از اعضای‬ ‫هیات رئیسه مجلس خبرگان گفته است‪« :‬برخی پیشنهاد‬ ‫کرده اند که زمان انتخاب��ات مجلس‏خبرگان را تغییر دهیم‬ ‫که چون قبال مصوب ش��ده‪ ،‬این امر امکان پذیر نیست‪».‬‬ ‫‏ایت اهلل محمد یزدی با اش��اره به وضعیت جسمی ایت اهلل‬ ‫‏مهدوی کنی‪ ،‬رئیس مجلس خب��رگان رهبری اظهار کرده‬ ‫است‪« :‬طبق اساسنامه داخلی مجلس خبرگان‪،‬‏مصوبه ای‬ ‫داریم مبنی بر اینکه بی ن االجالسین باید جلس ه ای با حضور‬ ‫هیات رئیسه و روسای‏کمیسیون ها تشکیل شود و مسائل‬ ‫مربوط به مدیریت مجلس خبرگان مورد بحث قرار گیرد‪.‬‏»‬ ‫وی افزود‪« :‬ب ر اساس این مصوبه قبلی که در محضر ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی صورت گرفته بود جلسه روز‏چهارشنبه مجلس‬ ‫خبرگان تشکیل شد‪.‬‏» رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه‬ ‫قم با بیان اینکه وقتی رئیس مجلس خبرگان حاضر نباشد‪،‬‬ ‫نایب رئیس‏اول جلس��ه را اداره خواهد کرد‪ ،‬گفت‪« :‬ایت اهلل‬ ‫هاشم ی ش��اهرودی در جلسه گذش��ته این کار را انجام داد‬ ‫‏و در مورد ح��وادث ع راق هم صحب ت هایی داش��ت‪.‬‏» پس‬ ‫از اینکه خبرنگاران از جلسه رس��می خارج شدند‪ ،‬مسائلی‬ ‫در مورد وضعیت فرهنگی‏کش��ور به وی��ژه مباحث مربوط‬ ‫به بدحجابی و ب ی حجابی در ش��هرهای بزرگ مطرح شد‪.‬‬ ‫‏ایت اهلل یزدی با بیان اینکه هنوز بیش از یک سال به پایان‬ ‫این دوره از مجلس خبرگان باقی مانده اس��ت‪،‬‏گفته است‪:‬‬ ‫«انتخابات دور اینده خبرگان همزمان با انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی برگزار خواهد شد‪ .‬طبق‏ایی ن نامه مجلس‬ ‫خبرگان‪ ،‬اگر یکی از اعضای هیات رئیسه استعفا کرد یا فوت‬ ‫شد‪ ،‬در نخستین جلسه‏اجالس بعدی‪ ،‬ب رای همان یک نفر‬ ‫انتخاب صورت م ی گیرد البته امیدواریم وضعیت جسمانی‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی بهبود یابد و در مجلس خبرگان حاضر‬ ‫شود‪.‬‏ برخی پیش��نهاد کرده اند که زمان انتخابات مجلس‬ ‫‏خبرگان را تغییر دهیم که چون قبال مصوب شده‪ ،‬این امر‬ ‫امکان پذیر نیست‏‪ .‬تعدادی از اعضای خبرگان نم ی توانند در‬ ‫انتخابات ش��رکت کنند زی را دچار بیماری و کسالت‏شده اند‬ ‫و خود به خود باید جایگزین از ح��وزه انتخابیه انها صورت‬ ‫بگیرد؛ کسانی که شرایط را‏دارند م ی توانند کاندیدا شوند و‬ ‫پس از تایید صالحیت‪ ،‬تبلیغات الزم را انجام دهند تا مردم‬ ‫به انها رای‏دهند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫در استانه انتخابات ریاست جمهوری یازدهم نیز اخباری‬ ‫مبن ی بر احتمال نامزدی ایت اهلل هاشم ی شاهرودی در برخی‬ ‫رسانه ها منتشر ش��د‪ .‬در اذرماه ‪ ،1391‬سی د رمضان شجاعی‬ ‫کیاسری‪ ،‬سخنگوی فراکس��یون رهروان والیت مجلس‪ ،‬از‬ ‫احتمال کاندیداتوری ایت اهلل هاشم ی شاهرودی در انتخابات‬ ‫یازدهمین دوره ریاست جمهوری به عنوان نامزد مورد حمایت‬ ‫دولت وقت خبر داد‪ .‬دفتر ایت اهلل ش��اهرودی اما در پاس��خ‬ ‫به پیگیری خبرگ��زاری فارس در این خص��وص اعالم کرد‪:‬‬ ‫«حضرت ایت اهلل هاشم ی شاهرودی به هی چ وجه بنای ورود‬ ‫به عرصه انتخابات ریاس��ت جمهوری را نداش��ته و ندارند و‬ ‫تمام ی گمانه زن ی ها در خصوص احتمال کاندیداتوری ایشان‬ ‫که در برخی رسانه ها مطرح ش��ده‪ ،‬کامال ب ی اساس است‪».‬‬ ‫ایت اهلل شاهرودی در این س��ال ها کمتر وارد سیاست شده‬ ‫اند‪ .‬کمتر سخنرانی جنجالی از ایشان شنیده شده یا حاضر‬ ‫به گفت و گو با مطبوعات ش��ده اند‪ .‬گرچه این روزها در متن‬ ‫سیاست رس��می ای ران قرار گرفته و بر صندلی اداره مجلس‬ ‫خبرگان نشسته اند‪.‬‬ ‫ارایش جدید‬ ‫‪31‬‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫و نماین��دگان کمیس��یو ن ها تش��کیل م ی ش��ود ت��ا‬ ‫مقدمه و مس��ائل مربوط به اجالس��یه رس��می را بررسی‬ ‫کنند و این اجالس��یه نی��ز در همین راس��تا برگزار ش��د‪.‬‬ ‫هر س��اله مجلس خبرگان دو اجالس��یه رس��می یکی در‬ ‫شهریور ماه و دیگری در اس��فند ماه برگزار م ی کند که قبل‬ ‫از برگزاری این دو اجالس یک اجالس��یه مقدمه ای برگزار‬ ‫م ی شود‪».‬‬ ‫ایت اهلل حیدری همچنین در خصوص حضور نداشتن‬ ‫رئیس مجلس خبرگان در این جلس��ه‪ ،‬بیان کرد‪« :‬رئیس‬ ‫مجلس خبرگان دو نایب رئیس دارد ک��ه باتوجه به حضور‬ ‫نداشتن ایشان‪ ،‬جلسه را هدایت م ی کنند و جلسه امروز به‬ ‫ریاست ایت اهلل شاهرودی برگزار شده است‪ ».‬عضو مجلس‬ ‫خبرگان رهبری‪ ،‬همچنین در پاس��خ به این سوال که اگر‬ ‫بیماری ایت اهلل مهدوی کنی طوالنی ش��ود‪ ،‬ب رای ریاست‬ ‫مجلس خب��رگان چه تصمیمی گرفته خواهد ش��د؟ خاطر‬ ‫نشان کرده است‪ «:‬انتخابات ریاس��ت مجلس خبرگان هر‬ ‫دو سال یکبار برگزار م ی ش��ود و در اجالسیه اسفند ماه ‪۹۳‬‬ ‫انتخابات هیات رئیسه برگزار خواهد ش��د؛ اما در این مدت‬ ‫نیز نیازی به تعیین رئیس جدید نیست‪ .‬اگر یکی از اعضای‬ ‫هیات رئیس��ه خبرگان رهبری فوت کند در اولین جلس��ه‬ ‫مجلس خبرگان انتخاباتی ب رای تعیین جانشین وی برگزار‬ ‫خواهد شد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫ماجرای ریاست هاشمی رفسنجانی‬ ‫در ش��هریور م��اه ‪ 1386‬زمانی که پس از در گذش��ت‬ ‫ایت اهلل مش��کینی انتخابات هیات رئیسه مجلس خبرگان‬ ‫برگزار ش��د این اکبر هاشم ی رفس��نجانی بود که به عنوان‬ ‫دومین رئیس این نهاد مهم نظام انتخاب شد‪.‬‬ ‫او یک سال بعد نیز در انتخابات هیات رئیسه با کسب‬ ‫‪ ۵۱‬رای از ‪ ۷۹‬رای خبره مجتهد حاضر در مجلس توانست‬ ‫از محمد یزدی دیگر کاندیدای احراز پست ریاست که موفق‬ ‫به کسب ‪ ۲۶‬رای ش��ده بود‪ ،‬پیش��ی بگیرد‪ .‬در حالی اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی در انتخابات سال اول خبرگان رهبری‬ ‫به ریاست این مجلس درامد که رقیبانی چون احمد جنتی‬ ‫و محمد یزدی را در کنار خود داشت اما او در سال دوم تنها‬ ‫با محمد یزدی به رقابت پرداخ��ت‪ .‬رقابت هرچند بین اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و محمد یزدی رخ داد اما ارای به دست‬ ‫امده نشان از فاصله طیف ایت اهلل محمدتقی مصباح یزدی‪،‬‬ ‫احمد جنتی‪ ،‬محمد یزدی با اکبر هاشمی رفسنجانی داشت‪.‬‬ ‫در نخستین سال از چهارمین دوره مجلس خبرگان رهبری‬ ‫مرحوم ایت اهلل مش��کینی به عنوان تنها نامزد ریاس��ت با‬ ‫اکتساب ‪ ۷۱‬رای از مجموع ‪ ۸۰‬رای به عنوان رئیس انتخاب‬ ‫ش��ده بود‪ .‬هاشم ی رفس��نجانی در حال��ی در ان انتخابات‬ ‫رای اکثریت را به دس��ت اورد که طیف��ی از حامیان دولت‬ ‫تالش هایی را ب رای ریاست محمد یزدی انجام دادند‪.‬‬ ‫در انتخاب��ات س��ال ‪ 87‬گفته م ی ش��د که هاش��می‬ ‫رفس��نجانی در نشس��ت هیات رئیس��ه خب��رگان قبل از‬ ‫رای گیری از ایت اهلل مهدوی کنی دبیرکل جامعه روحانیت‬ ‫مبارز که در انتخابات بهمن ماه سال ‪ 86‬از ته ران به مجلس‬ ‫خبرگان راه یافته بود خواست ب رای ریاست مجلس خبرگان‬ ‫رهبری نامزد ش��ود که وی این دع��وت را نپذیرفت‪ .‬عالوه‬ ‫بر این در انتخابات س��ال‪ ،87‬محمود هاشم ی ش��اهرودی‬ ‫هم به عنوان نایب رئیس مجل��س خبرگان رهبری برگزیده‬ ‫ش��د‪ ،‬او در حالی به نایب رئیس��ی رس��ید که محمد یزدی‬ ‫از نایب رئیس��ی اول به نایب رئیس��ی دوم تن��زل پیدا کرد‪.‬‬ ‫هاشم ی ش��اهرودی در انتخابات سال ‪ 86‬خبرگان به عنوان‬ ‫نام��زد م��ورد حمای��ت هاشم ی رفس��نجانی در انتخابات‬ ‫هیات رئیسه شرکت کرد‪ ،‬اما او در سال ‪ ۳۱ ،87‬رای بیش از‬ ‫ان انتخابات به دست اورد و با ‪ ۶۴‬رای‪ ،‬نایب رئیس مجلس‬ ‫خبرگان رهبری ش��د‪ .‬ایت اهلل یزدی نیز با ‪ ۵۶‬رای به عنوان‬ ‫نایب رئیس دوم انتخاب ش��د‪ .‬ایت اهلل نمازی نیز که دیگر‬ ‫با ایشان بودیم‪ ،‬ایشان کما ف ی السابق به ما کمک کنند‪».‬‬ ‫همچنین پس از ش��مارش ارای اعض��ای حاضر در‬ ‫مجل��س خب��رگان رهبری‪ ،‬ایت اهلل هاش��می ش��اهرودی‬ ‫به عنوان نایب رئیس اول‪ ،‬ایت اهلل یزدی به عنوان نایب رئیس‬ ‫دوم‪ ،‬ایت اهلل دری نجف ابادی و حجت السالم و المس��لمین‬ ‫س��ی د احمد خاتمی به عنوان منشی و حجج السالم رئیسی‬ ‫و حسینی بوشهری به عنوان کارپردازهای مجلس خبرگان‬ ‫رهبری انتخاب شدند‪.‬‬ ‫گفتنی است ایت اهلل یزدی در این دوره از اجالس پس‬ ‫از سال ها جای خود را به ایت اهلل شاهرودی داد‪.‬‬ ‫معادالت جدید‬ ‫نامزد ب رای انتخاب نواب رئیس بود‪ ۲۸ ،‬رای اورد‪.‬‬ ‫واکنشبهاحتمالکاندیداشدنایت اهللمهدوی کنی‬ ‫در اسفند ماه سال ‪ 89‬شرایط تغییر کرد‪ .‬پس از وقایع‬ ‫سال های ‪ 88‬اعتراضات به هاشمی رفسنجانی باال گرفت‪.‬‬ ‫بسیاری بر این اعتقاد بودند که حضور هاشم ی رفسنجانی‬ ‫در ریاست مجلس خبرگان به واس��طه عملکردش در فتنه‬ ‫‪ 88‬مناسب نبود‪ .‬در همین شرایط بود که خود ایت اهلل نیز از‬ ‫عدم تمایلش به کاندیداتوری ب رای ریاست مجلس خبرگان‬ ‫س��خن گفت‪« :‬اگر ایت اهلل مه��دوی کاندیدای ریاس��ت‬ ‫خبرگان شوند من هم حمایت م ی کنم‪».‬‬ ‫او در سخنرانی افتتاحیه این مجلس‪ ،‬با بیان اینکه از‬ ‫مدتی پیش جنجال زیادی بر س��ر ریاست مجلس خبرگان‬ ‫رهبری اغاز شده که بسیار مضر است‪ ،‬گفت‪« :‬من وقتی از‬ ‫این ناحیه احساس خطر کردم و دیدم م ی توانم مساله را حل‬ ‫کنم به ایت اهلل امام ی کاش��انی گفتم که از طرف من پیش‬ ‫ایت اهلل مهدوی برود و اعالم کند اگر ایشان کاندیدا م ی شوند‬ ‫من از ایش��ان حمایت م ی کنم‪ ».‬وی افزود‪« :‬دو سال پیش‬ ‫هم ب رای ریاست خبرگان من از ایش��ان درخواست کردم تا‬ ‫نامزد شوند و من هم حمایتشان کنم‪ ».‬هاشم ی رفسنجانی‬ ‫در ادامه اظهار داش��ت‪« :‬ایش��ان اوایل گفته بودند که سن‬ ‫و س��ال و کس��الت این اجازه را به من نم ی دهد ولی من در‬ ‫جواب گفته بودم که این هم سابقه دارد و ایت اهلل مشکینی‬ ‫هم دخالت زیادی در امور نم ی کردند ولی در نهایت جواب‬ ‫روش��نی از طرف ایت اهلل مه��دوی نرس��ید‪ ».‬رئیس وقت‬ ‫مجلس خب��رگان رهبری اف��زود‪« :‬امروز ه��م اگر ایت اهلل‬ ‫مهدوی تشریف بیاورند و رس��ما کاندیدا شوند من از ایشان‬ ‫حمایت م ی کنم و اگر کس��ی دیگر هم بیاید من همراهی‬ ‫م ی کنم‪».‬‬ ‫در میانه سخنرانی ایت اهلل هاش��می بود که ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی وارد سالن شد و کاندیداتوری اش را اعالم کرد‪.‬‬ ‫در اجالس��یه نهم دوره چهارم مجلس خب��رگان و از‬ ‫میان ‪ 86‬عضو این مجلس ‪ 70‬نفر در اجالس شرکت کرده‬ ‫بودند که در رای گیری‪ ،‬ایت اهلل مهدوی کنی با اخذ ‪ 63‬رای‬ ‫رسما ریاس��ت مجلس خبرگان رهبری را به مدت دو سال‬ ‫به‏عهده گرفت‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی نی��ز بعد از انتخ��اب به عنوان‬ ‫رئی س مجلس خبرگان گفت‪« :‬انحصار گرایی مذموم است و‬ ‫باید وحدت داشته باشیم‪ ».‬وی کاندیداتوری خود را احساس‬ ‫وظیفه دانست و از ایت اهلل هاشم ی رفس��نجانی به عنوان‬ ‫یاور دیرین خود و مبارز یاد کرد و اظهار داش��ت‪« :‬از ایشان‬ ‫م ی خواهم همانگونه که در دوران مبارزه و انقالب تا کنون‬ ‫با تمام این تفاس��یر اما اکنون در س��ال ‪ 93‬نام های‬ ‫مختلفی ب��رای تکیه بر صندلی ریاس��ت مجلس خبرگان‬ ‫رهبری در رسانه ها مطرح م ی شود؛ از هاشمی رفسنجانی و‬ ‫هاشمی شاهرودی تا ایت اهلل یزدی و ایت اهلل جنتی‪.‬‬ ‫شاید بتوان هاشمی شاهرودی و هاشمی رفسنجانی‬ ‫را اعضای طیفی دانس��ت ک��ه حامیان متفاوتی نس��بت‬ ‫به دو مجتهد مط��رح دیگر یعنی ایت اهلل ی��زدی و ایت اهلل‬ ‫جنتی دارند‪ .‬اگ��ر اقایان جنتی و ی��زدی را لیدرهای جریان‬ ‫اصول گرایی مجلس خبرگان بدانیم و هاشمی رفسنجانی‬ ‫را طیف مقابل‪ ،‬ایت اهلل ش��اهرودی در میانه دو طیف قرار‬ ‫م ی گیرد با تبار اصول گرایی و منشی معتدل‪ .‬شاید از همین‬ ‫روست که در انتخابات ریاس��ت جمهوری ان طور که گفته‬ ‫شده هاشمی شاهرودی با رد صالحیت هاشمی رفسنجانی‬ ‫موافق نبوده اند‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که ایت اهلل جنتی و ایت اهلل یزدی‬ ‫مشی سیاسی متفاوتی با هاشمی رفسنجانی دارند و ابایی‬ ‫از بیان تفاوت دیدگاه های خود ب��ا وی ندارند‪ .‬جدال لفظی‬ ‫ایت اهلل یزدی و هاشمی رفسنجانی در انتخابات ‪ 88‬و عدم‬ ‫احراز صالحیت هاشم ی رفس��نجانی توسط ش��ورایی که‬ ‫دبیرش ایت اهلل جنتی اس��ت تنها نمونه های��ی از اختالف‬ ‫دیدگاه این دو شیخ اصولگرا با هاشمی رفسنجانی است‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که این دو چهره روحانی‪ ،‬اختالف‬ ‫فکری عمیقی با ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی ندارند‪ .‬گرچه‬ ‫شاید سلیقه های سیاس��ی و فقهی متفاوتی داشته باشند‪.‬‬ ‫ایت اهلل هاشم ی ش��اهرودی در ش��ورای نگهب��ان در کنار‬ ‫احمدجنتی م ی نشیند و در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‬ ‫نیز از نزدیکان ایت اهلل یزدی و از اعضای ارش��د این تشکل‬ ‫روحانی است‪ .‬ایت اهلل هاشم ی شاهرودی که حاال قرار است‬ ‫موقتا بر کرسی ریاس��ت بنش��یند‪ ،‬عالوه بر فعالی ت های‬ ‫طوالن ی مدت فقهی‪ ،‬در عرصه سیاست نیز مناصب ارشدی‬ ‫همچون ریاست دستگاه قضا‪ ،‬عضویت در شورای نگهبان‬ ‫و ریاست حل اختالفات قوای سه گانه را در کارنامه دارد‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی رئیس اسبق دس��تگاه قضا‪ ،‬این روزها‬ ‫رئیس جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم اس��ت و البته در‬ ‫ش��ورای نگهبان نیز عضویت دارد‪ .‬او مباح��ث فراوانی در‬ ‫حوزه حکومت اسالمی داشته و البته مورد حمایت طیفی از‬ ‫مجتهدین قم نیز هست‪.‬‬ ‫از جانب دیگر در مورد ایت اهلل احمد جنتی نیز ممکن‬ ‫است اصولگرایان از او حمایت کنند و به عنوان نایب رئیس‬ ‫به هیات رئیس ه راه یابد‪.‬‬ ‫در این میان اما وضعیت ایت اهلل هاشمی رفسنجانی‬ ‫اندکی متفاوت و حتی مبهم است‪ .‬او که در فاصله سال های‬ ‫‪ 86‬تا ‪ 88‬ریاس��ت این مجلس را برعهده داشته است‪ ،‬حاال‬ ‫حمایت چهره هایی همچون حسن روحانی را نیز پشت سر‬ ‫خود دارد اما هنوز مش��خص نیس��ت که او ب رای کرس��ی‬ ‫ریاست کاندیدا شود یا نه‪ .‬شاید تقدیر این باشد که هاشمی‬ ‫رفسنجانی را ه رقابت با هاش��می شاهرودی را نپیماید و بر‬ ‫صندلی عادی خبرگان بنشیند‪ .‬تصور اینکه این دو روحانی‬ ‫بلند پایه با یکدیگر رقابت کنند کمی دور از تصور است‪.‬‬ ‫سرنوشت فرجی دانا‬ ‫سیاست‬ ‫خبرها از جدی ش�دن احتمال اس�تیضاح وزیر‬ ‫علوم حکای�ت دارد‪ .‬اگرچ�ه این طرح توس�ط هیات‬ ‫رئیسه مجلس هنوز اعالم وصول نشده اما گویا تعداد‬ ‫نمایندگانی که به فرج ی دانا انتقاد دارند بیش از تعداد‬ ‫امضاهای طرح استیضاح است‪.‬‬ ‫چان هزنیبرای‬ ‫ماندن‬ ‫ایا هیات رئیسه می تواند مانع استیضاح‬ ‫فرجی دانا شود؟‬ ‫رکورد بیشترین تذکر‬ ‫در بین وزرا وزیر علوم بیش��ترین تذک��ر را از نمایندگان‬ ‫مجلس دریافت کرده اس��ت‪ ،‬به گونه ای ک��ه تاکنون بیش‬ ‫از ‪ ۱۰۰‬نماین��ده مجل��س ب��ه فرج ی دانا در خص��وص ادامه‬ ‫تحصیل دانشجویان ستاره دار‪ ،‬انتصاب جعفر توفیقی و جعفر‬ ‫میل ی منفرد به عنوان مش��اور عالی و معاون اموزشی وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬اتفاقات ‪ ۱۶‬اذرماه (روز دانش��جو) در برخی دانشگاه ها‬ ‫از جمله خواجه نصی رالدین طوسی‪ ،‬بالتکلیفی دانشجویان‬ ‫بورسیه دکترا و برخی موارد دیگر‪ ،‬تذکر داده اند‪.‬‬ ‫زمس��تان س��ال گذش��ته فرج ی دانا در راستای همین‬ ‫تذکرات زیاد‪ ،‬به عنوان دومین وزی��ر کابینه‪ ،‬از مجلس کارت‬ ‫زرد دریاف��ت کرد‪ .‬او هر چن��د در دفاع از اتفاقات��ی که رخ داده‬ ‫توضیحاتی ارائ��ه داد‪ ،‬اما نمایندگان ب��ا ‪ ۷۳‬رای موافق‪۱۴۹ ،‬‬ ‫رای مخالف و ‪ ۱۰‬رای ممتنع از مجم��وع ‪ ۲۴۰‬نماینده حاضر‬ ‫در مجلس اعالم کردند از دفاعیات فرج ی دانا و توضیحاتش‬ ‫در خص��وص انتصاب��ات در ای��ن وزارتخانه قانع نش��ده اند‪.‬‬ ‫همه تذکرات و تاکیدات رئیس جمهور‬ ‫همانطور که پی ش تر گفته شد‪ ،‬ماجرای نام ه استیضاح‬ ‫وزیرعلوم به روزهای اول وزارت او باز م ی گردد‪ .‬با این حال این‬ ‫اتفاق تا به حال عملی نش��د‪ ،‬تا اینکه الیاس نادران به عنوان‬ ‫یکی از ط راحان استیضاح فرج ی دانا‪ ،‬اعالم کرد طرح استیضاح‬ ‫ترئیسه شده است‪ .‬او همچنین‬ ‫وزیرعلوم با‪ 50‬امضا تقدیم هیا ‬ ‫خبر داد‪« :‬البته نمایندگانی که طرح استیضاح وزیر علوم را امضا‬ ‫کرده اند‪ ،‬امادگی دارند در جلسه غیرعلنی مسائل شان را با اقای‬ ‫فرج ی دانا مطرح کنند‪ ،‬ولی نمایندگان استیضاح کننده به هیچ‬ ‫عنوان از حق خودش��ان در اس��تیضاح وزیر کوتاه نم ی ایند‪».‬‬ ‫پس از س��خنان نادران مشخص ش��د که طرح استیضاح به‬ ‫س مجلس رس��یده و او این طرح را‬ ‫برئی ‬ ‫دس��ت ابوترابی‪ ،‬نای ‬ ‫س دیگر مجلس هم خبر داد که‬ ‫برئی ‬ ‫نگه داش��ته‪ .‬باهنر‪ ،‬نای ‬ ‫برخی ب رای مشورت در این زمینه نزد رئیس مجلس رفته اند‪.‬‬ ‫زاهدی نیز که خود در دوران محم��ود احمدی نژاد وزیر علوم‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫در طول هش��ت ماه وزارت فرج ی دانا او شیوه ای را ب رای‬ ‫تغییر روسای دانشگاه ها ابداع کرد‪ .‬ابتدا هیاتی ب رای بازرسی‬ ‫به دانشگاه م ی رفت و بعد از بررس��ی ها درباره رئی س دانشگاه‬ ‫رای گیری صورت م ی گرفت‪ .‬در این شیوه که رسانه ها نیز به ان‬ ‫یدانا ابتدا درباره تعیین روسای دانشگاه ها از شیوه‬ ‫پرداختند‪ ،‬فرج ‬ ‫شروع ماجرای استیضاح فرجی دانا‬ ‫سیاست‬ ‫وزیر عل��وم دولت یازده��م اولین وزیری اس��ت که‬ ‫رفته رفته م ی رود به عن��وان اولین اس��تیضاح دولت روحانی‬ ‫شناخته شود‪ .‬وزارت علوم از همان ابتدا با مشکل رو به رو بود؛‬ ‫وقتی که دولت‪ ،‬جعفر میل ی منفرد را به عنوان وزیر به مجلس‬ ‫معرفی کرد‪ ،‬اما او نتوانست رای اعتماد الزم را کسب کند‪ .‬در‬ ‫نهایت روحانی فرج ی دانا را از کان��ادا فراخواند تا کلید یکی از‬ ‫مهمترین وزارتخانه های کشور را به دست او بسپارد‪ .‬چندماهی‬ ‫فاصله ایجاد شد تا وزیر علوم دولت یازدهم سر کار خود برود‪.‬‬ ‫با این حال از هم��ان ابتدا اختالفات درب��اره مدیریت او محل‬ ‫اعتراض بود‪.‬‬ ‫ابان ماه ‪ 92‬وقتی فرج ی دانا به وزارت رسید‪ ،‬میل ی منفرد‬ ‫و جعفر توفیقی را به عنوان معاونان خود منصوب کرد‪ .‬همین‬ ‫اغاز جرقه وزارت علوم و مجلس ب��ود‪ ١٥٠ .‬نفر از نمایندگان‬ ‫مجلس در نامه ای به رئی س جمهور خواستار ان بودند که به‬ ‫موضوع عزل و نصب ها در وزارت علوم رسیدگی شود‪ .‬انها از‬ ‫دولت خواستند تا وزیر علوم را «نصیحت » کند‪.‬‬ ‫طرح استیضاح وزیر از همان ماه های اولیه اغاز فعالیتش‬ ‫کلید خورده بود‪ .‬اوایل اذرماه ‪ 92‬در حالی که هنوز چند ماهی از‬ ‫یدانا نگذشته بود‪ ،‬برخی نمایندگان وی را به مجلس‬ ‫وزارت فرج ‬ ‫فراخواندند تا درباره انتصاب های��ش در این وزارتخانه توضیح‬ ‫دهد‪ .‬انها از توضیحات‪ ،‬قانع نشدند و قرار شد سوال از وزیر به‬ ‫صحن علنی مجلس برود‪.‬‬ ‫همان زمان حجت االسالم سی د علی طاهری از اعضای‬ ‫کمیس��یون اموزش مجلس گفته ب��ود‪« :‬انتصابات خالف‬ ‫قاعده ای وزی��ر علوم دلی��ل فراخوانده ش��دن وی به صحن‬ ‫علنی مجلس است و اگر پاس��خ قانع کننده ای دریافت نشود‬ ‫وی استیضاح خواهد شد‪ .‬بر اساس قانون و در حالت معمول‬ ‫اگر وزیر سه بار پاسخ قانع کننده به سواالت نمایندگان ندهد‬ ‫استیضاح خواهد ش��د‪ .‬ولی نمایندگان این حق را دارند ب رای‬ ‫استیضاح وی اقدام کنند‪».‬‬ ‫طاهری ب رای اولی ن بار از پنجاه امضا ب رای اس��تیضاح‬ ‫وزیر خبر داد و گفت‪« :‬در حال حاضر طرح استیضاح وزیر با ‪50‬‬ ‫امضا در حال پیگیری است‪».‬اعتراضات به فرج ی دانا کم کم‬ ‫باال گرفت و همزمان موضوع ‪ ٥٠‬امضا ب رای اس��تیضاح او در‬ ‫مجلس مسکوت باقی مانده بود‪ .‬معترضان معتقد بودند که‬ ‫« اقدامات وزیر علوم با سیاست های نظام همخوانی ندارد‪».‬‬ ‫یکی از مهمترین انتقادات نماین��دگان مجلس به انتصابات‬ ‫سیاسی وزیر باز م ی گش��ت که به گفته انها «دانشگاه را وارد‬ ‫فضای سیاست زدگی کرده و از رشد چشمگیر علمی جلوگیری‬ ‫خواهد کرد»‪.‬‬ ‫انتخابات یا رای گیری الکترونیک و دس��تی استفاده م ی کند‬ ‫و س��پس ارا به صورت مخفیانه در اختیار وزیر علوم گذاشته‬ ‫م ی شود و از میان گزینه های رای اورده شده‪ ،‬یک نفر به عنوان‬ ‫سرپرست منصوب م ی شود‪.‬این شیوه جدید انتخاب روسای‬ ‫دانش��گاه ها مورد انتقاد قرار گرفت تا جایی که رئی س جمهور‬ ‫در تذکری به وزیر علوم یاداور ش��د که این شیوه نباید شائبه‬ ‫انتخابات داشته باشد‪ .‬این شیوه انتخاب همچنین تذکر جدی‬ ‫اعضای شورای عالی انقالب فرهنگی را نیز به همراه داشت‬ ‫و به گفته برخی از اعضای ش��ورا در برخی جلس��ات اینگونه‬ ‫یدانا مورد نقد و تذکر بوده است‪ .‬تذکر ها و انتقادات‬ ‫اقدامات فرج ‬ ‫تا حدی پیش رفت که در یکی از جلسات شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی برخی گزینه های معرفی شده ریاست دانشگاه ها از‬ ‫یدانا مورد تایید شورا قرار نگرفتند‪ ،‬هر چند وزیر علوم‬ ‫سوی فرج ‬ ‫این موضوع را تکذیب کرد‪ .‬حتی گفته م ی شود انتخاب نیلی‬ ‫به عنوان رئیس دانشگاه ته ران شدیدترین انتقادات در شورای‬ ‫انقالب فرهنگی را موجب شد‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫دولت‬ ‫بود و این روزها ریاست کمیسیون اموزش مجلس را برعهده‬ ‫دارد‪ ،‬بعد از مشخص شدن استیضاح وزیر علوم م ی گوید‪« :‬در‬ ‫صحبتی که با امضاکنندگان داش��تم انها از عملکرد وزارت‬ ‫علوم به شدت نگران بودند و احساس م ی کردند ممکن است‬ ‫این عملکرد هزینه های سنگینی ب رای کشور داشته باشد‪».‬‬ ‫زاهدی همچنین با بیان اینکه استیضاح باید در روال قانونی‬ ‫خود انجام شود‪ ،‬گفت‪« :‬حال باید ببینیم چه زمانی استیضاح‬ ‫اعمال وصول شده و اقدامات مربوط به ان انجام خواهد شد‪».‬‬ ‫زاهدی همچنین بعد از انتصاب نیلی محمودابادی‪ ،‬سرپرست‬ ‫دانش��گاه ته ران گفته بود‪« :‬به وزارت عل��وم تذکر جدی داده‬ ‫م ی شود که از تندروی در انتصابات و حمایت از برخی از افراد‬ ‫مساله دار و فتنه گر پرهیز کند و رعایت مصوبات شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی را در انتصاب روسای دانشگاه ها لحاظ کرده و‬ ‫مشی اعتدال اعالم شده توسط اقای روحانی ریاست جمهوری‬ ‫را پیاده کند‪ ».‬درعین حال اخباری نیز از انتقاد اعضای شورای‬ ‫یدانا و همچنین انتقاد به عملکرد‬ ‫عالی انقالب فرهنگی از فرج ‬ ‫وی منتشر شده‪ .‬ب راساس این گزارش ها در جلسات شورای عالی‬ ‫انقالب فرهنگی بحث های مهمی در م��ورد عملکرد وزارت‬ ‫علوم مطرح شده است‪ .‬گفته م ی شود در یکی از این جلسات‬ ‫فرج ی دانا به تندی از انتخاب نیلی ب رای ریاست دانشگاه ته ران‬ ‫یرتبه اجرایی حاضر در جلسه‬ ‫دفاع م ی کند اما در ادامه مقام عال ‬ ‫به وزیر علوم تذکر م ی دهد‪ .‬یکی از روس��ای س��ابق دانشگاه‬ ‫یدانایی که ما م ی شناختیم‬ ‫ته ران هم در اظهارنظری گفته فرج ‬ ‫عوض ش��ده اس��ت‪ .‬در اظهارنظری دیگر یکی از چهره های‬ ‫شاخص فراکسیون اصولگرایان که دبیری یکی از تشکل های‬ ‫سیاسی اصولگرایان را هم ب ر عهده دارد گفته است که توفیقی‬ ‫را به فرج ی دانا ترجیح م ی دهیم‪ .‬چرا که او اصال اهل مشورت‬ ‫و تعامل نیست‪ .‬در اظهارنظری دیگر ایت اهلل موحدی کرمانی‪،‬‬ ‫امام جمعه موقت ته ران هم اخی را در خطب ه های نمازجمعه گفته‬ ‫است‪« :‬مسئوالن نظام مراقب باشند اصحاب فتنه نفوذ نکنند‪،‬‬ ‫مخصوصا در این زمینه به وزارت علوم تذکر م ی دهم‪ .‬متاسفانه‬ ‫این قضیه تع دادی از نمایندگان مجلس را ناراحت کرده است‪».‬‬ ‫نشستی برای حل موضوع استیضاح‬ ‫در همین حال سخنگوی کمیسیون اموزش و تحقیقات‬ ‫مجلس از برگزاری نشست مشترک ‪ 20‬نفر از امضا کنندگان‬ ‫برئیس مجلس و فرج ی دانا‬ ‫طرح اس��تیضاح وزیر علوم با نوا ‬ ‫خبر داد‪ .‬قاس��م جعفری ‪ ،‬از برگزاری نشست مشترک ‪ 20‬نفر‬ ‫از امضا کنندگان طرح اس��تیضاح وزیر علوم ب��ا نواب رئیس‬ ‫مجلس و فرج ی دانا خبر داد و گفت‪« :‬این جلس��ه ب رای ارائه‬ ‫نقطه نظ رات امضا کنندگان استیضاح برگزار شد‪ ».‬درحالی که‬ ‫او م ی گفت‪« :‬بعید است جلسه دیگری ب رای بررسی موضوع‬ ‫استیضاح وزیر علوم در مجلس برگزار ش��ود‪ ».‬یکی دیگر از‬ ‫نمایندگان به خبرگزاری مهر گفته بود که نمایندگان همچنان‬ ‫بر استیضاح وزیر علوم پافشاری م ی کنند‪ .‬او که نخواسته بود‬ ‫نامش فاش شود گفت که نمایندگان حاضر در جلسه از سوی‬ ‫سایر نمایندگان وکالت نداشتند که بخ واهند موضوع استیضاح‬ ‫را لغو کنند و انها همچنان بر موضع خود مبنی بر استیضاح‬ ‫پابرجا هستند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫پرونده جنجالی بورسیه های دولت قبل‬ ‫اما در ط��رف مقابل حامیان فرج ی دان��ا معتقدند که او‬ ‫به خاطر افشای تخلفات دولت قبل کارش به استیضاح کشیده‬ ‫شده است‪ .‬روزنامه فرهیختگان که توسط دانشگاه ازاد اسالمی‬ ‫ منتشر م ی شود در این باره نوشت ‪« :‬یکی از این نهادها وزارت‬ ‫علومی اس��ت که چه در انتخابات ‪ 88‬و چه ‪ 92‬محل تضارب‬ ‫کمپین کاندیداهای مختلف انتخاباتی بود‪ .‬اخبار‪ ،‬گزارش ها و‬ ‫اسناد منتشرشده نش��ان م ی دهد که عملکرد وزارت علوم در‬ ‫دولت سابق به ویژه در چهار سال دوم کارنامه ای دارد که هرچه‬ ‫تالش کنیم نم ی توانیم با دیده اغماض به ان بنگریم‪ .‬اعطای‬ ‫بورس��ی ه های غیرقانونی به نزدیک چندهزار نفر از نزدیکان‪،‬‬ ‫اشنایان‪ ،‬و البته افش��ای انها‪ ،‬یکی از مواردی است که برخی‬ ‫مخالفان دولت یازدهم از ان ناراحتند‪ ».‬در این گزارش همچنین‬ ‫امده‪« :‬اعطای بورسی ه های غیرقانونی به نزدیک چندهزار نفر‬ ‫از نزدیکان‪ ،‬اشنایان‪ ،‬اقازاده ها و‪ ...‬دولت دوستان سابق و البته‬ ‫افشای انها‪ ،‬یکی از مواردی اس��ت که برخی مخالفان دولت‬ ‫یازدهم از افشای ان سخت دلگیر و عصبان ی اند و به خاطر ان‬ ‫تیغ حذف از غالف برم ی کشند‪».‬‬ ‫قول اعالم وصول داده شده است‬ ‫در همین حال روح اهلل حسینیان م ی گوید که نمایندگان‬ ‫منتظر اعالم وصول طرح استیضاح هستند‪ .‬این نماینده ته ران‬ ‫افزوده‪« :‬به نمایندگان قول داده ش��ده که ظرف یک هفته و‬ ‫پس از تعطیالت مجلس‪ ،‬این استیضاح اعالم وصول شود‪».‬‬ ‫حسینیان در پاس��خ به س��وال دیگری در رابطه با محورهای‬ ‫اس��تیضاح وزیر علوم ادامه داد‪« :‬برخی انتصابات و همچنین‬ ‫بحث لغو بورس��ی ه های قانونی وزارت علوم دولت گذش��ته از‬ ‫مهم ترین محورهای این اس��تیضاح است‪».‬به عالوه عباس‬ ‫مقتدایی‪ ،‬دبیر کمیس��یون ام��وزش و تحقیق��ات مجلس‬ ‫پی ش بین ی اش از انجام اس��تیضاح این اس��ت که در صورت‬ ‫انجام چنین اتفاقی بعید اس��ت فرج ی دانا بتواند نمایندگان را‬ ‫قانع کند‪ .‬او همچنین از مذاکرات فشرده ای خبر داد که نشان‬ ‫م ی دهد وزارت علوم و مجلس با تعامل م ی توانستند و م ی توانند‬ ‫مشکالت را حل کنند‪.‬وی با ذکر این نکته که شاید اگر انچه‬ ‫را امروز‪ ،‬وزارت علوم به ان رس��یده اس��ت‪ ،‬در ماه های گذشته‬ ‫به ان توجه م ی کرد‪ ،‬احتمال کلید خوردن اس��تیضاح او کمتر‬ ‫م ی شد‪ ،‬افزود‪« :‬مذاکراتی در طول چند روز گذشته در مجلس‬ ‫هم در دفتر رئیس مجلس و هم در س��طح مذاکره با برخی از‬ ‫اعضای کمیسیون اموزش و تحقیقات انجام شده است‪».‬عضو‬ ‫کمیس��یون اموزش مجلس گفت‪« :‬انچه از جلسات برگزار‬ ‫شده به گوش م ی رس��د این اس��ت که وزارت علوم قول داده‬ ‫رویکردهای مورد نظر مجلس را مورد توج��ه قرار دهد که اگر‬ ‫این شنیده ها در عمل محقق شود‪ ،‬شاید به مرحله ای برسیم‬ ‫که استیضاح به تاخیر بیفتد‪ ،‬اما باالخره یکی از ابزارهای قانونی‬ ‫مجلس استیضاح است‪ ».‬وی اقدامات وزارت علوم در ماه های‬ ‫گذشته را موجب پیچیده شدن وضعیت و ناچار شدن نمایندگان‬ ‫به اس��تیضاح فرج ی دانا با هدف تامین حق��وق ملت خواند و‬ ‫خاط رنشان کرد‪« :‬در روزهای سرنوشت ساز اینده روشن م ی شود‬ ‫که ایا اس��تیضاح به تمامه به جریان خواه��د افتاد یا با تامین‬ ‫خواست نمایندگان مجلس متوقف م ی شود؟»مقتدایی گفت‪:‬‬ ‫«انچه از االن مشخص است این اس��ت که اگر استیضاحی‬ ‫با ش��رایط موجود در مجلس مطرح ش��ود احتمال اینکه وزیر‬ ‫علوم نتواند نمایندگان را قانع کند‪ ،‬بس��یار بیش��تر از احتمال‬ ‫جلب رضایت نماین��دگان اس��ت‪ ».‬وی از موضوعاتی چون‬ ‫لو نصب ه��ا در وزارت عل��وم به عنوان دالیل اس��تیضاح‬ ‫عز ‬ ‫فرج ی دانا نام برد و افزود‪« :‬برخی اقداماتی که ش��ائبه تقویت‬ ‫جناح های سیاسی که در جریان فتنه یا ساکت بودند یا نقش‬ ‫منفی داشتند و همچنین موضوعاتی نظیر انجام وظایف ذاتی‬ ‫وزارت علوم و کاست ی هایی که در این جهت وجود دارد نیز نکات‬ ‫برجسته ای است که به هنگام استیضاح ریز انها بیان خواهد‬ ‫شد‪».‬درحالی کهنمایندگانازپابرجابودنشانبراستیضاحسخن‬ ‫ترئیسه‬ ‫م ی گفتند‪ ،‬ضرغام صادقی نماینده شی راز و عضو هیا ‬ ‫مجلس با اشاره به اعالم وصول طرح استیضاح وزیر علوم خبر‬ ‫داد‪« :‬احتمال اعالم وصول طرح استیضاح وزیر علوم در هفته‬ ‫کاری مجلس بعد از سرکشی نمایندگان به حوزه انتخابیه وجود‬ ‫دارد‪ ،‬اما این اعالم وصول منوط به نظر رئیس مجلس است‪ ».‬با‬ ‫این حال وزیرعلوم گفته که هنوز متن استیضاح را ندیده است‪.‬‬ ‫همچنین گفته م ی شود که علی الریجانی ریاست مجلس‪ ،‬به‬ ‫دنبال حل مساله و تفاهم بین نمایندگان و وزیر علوم است‪ .‬هر‬ ‫چند درنهایت به نظر م ی رسد فرجی دانا نتواند به راحتی از این‬ ‫چالش بزرگ عبور کند‪.‬‬ ‫استیضاححلقهمعین‬ ‫وزارت علوم در همه ادوار با حاشیه هایی‬ ‫مواجه بوده است‬ ‫تب رابطه دولت و مجلس از ابتدای هفته گذش��ته‪،‬‬ ‫بار دیگر باال گرفت؛ چه انکه تع دادی از نمایندگان اصولگرای‬ ‫یدانا‪ ،‬وزیر علوم‬ ‫مجلس نهم با امضای طرح استیضاح رضا فرج ‬ ‫دولت یازدهم‪ ،‬اعتراض خود نسبت به روند عزل و نصب ها در‬ ‫دانش��گاه های دولتی را بیان کردند‪ .‬این وزارتخانه که یکی از‬ ‫بازوهای مهم سیاسی‪-‬فرهنگی دولت است‪ ،‬البته از زمان اغاز‬ ‫به کار دولت‪ ،‬محل مناقشه بوده است؛ تا جایی که نمایندگان‬ ‫مجلس نهم‪ ،‬از دادن رای اعتماد به جعفر میل ی منفرد نخستین‬ ‫گزینه پیشنهادی حسن روحانی ب رای وزارت علوم امتناع ورزیدند‬ ‫و از او خواستند فردی را ب رای این وزارتخانه معرفی کند که بنابر‬ ‫توصیف غالمعلی حدادعادل‪« ،‬معتدل تر» از میل ی منفرد باشد‪.‬‬ ‫یدانا‬ ‫با این حال بهارستان نشینان رای اعتماد خود را از رضا فرج ‬ ‫یدانا البته‬ ‫دریغ نکردند و کرسی وزارت علوم را به او سپردند‪ .‬فرج ‬ ‫یک بار دیگر هم ب رای تصدی وزارت علوم به مجلس شش��م‬ ‫معرفی شده بود اما نتوانست رای اعتماد نمایندگان مجلس را از‬ ‫ان خود کند و بر کرسی وزارت تکیه زند‪.‬‬ ‫روابط وکالی ملت با وزیر علوم در ماه های اخیر‪ ،‬همواره‬ ‫محل فرازونشی ب های فراوانی بوده است؛ از سوال های متعدد‬ ‫در کمیسیون اموزش و تحقیقات و صحن علنی مجلس تا‬ ‫کارت زرد به رضا فرج ی دانا‪ .‬هر چه باشد اما این ب رای نخستین‬ ‫بار نیست که رابطه مجلس و دولت بر سر وزارت علوم دچار‬ ‫تنش م ی شود و در تمام دولت های گذشته نیز عملکرد وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬مشکالتی را بر سر راه ارتباط نمایندگان با کابینه ایجاد‬ ‫م ی کرد‪.‬‬ ‫مصطفی معین؛ استعفا به نشانه اعتراض‬ ‫شاید به جرات بتوان گفت که دوره دوم تصدی مصطفی‬ ‫معین بر وزارت علوم‪ ،‬پ رتنش ترین رابطه میان دولت و مجلس‬ ‫بر سر این وزارتخانه بوده است؛ تنشی که نقطه عطف ان‪ ،‬وقوع‬ ‫حادثه تلخ کوی دانش��گاه در ‪ 18‬تیر ‪ 78‬بود و حتی معین را تا‬ ‫مرز استعفا از وزارت علوم پیش برد‪ .‬مصطفی معین در فاصله‬ ‫س��ال های ‪ 68‬تا ‪ 72‬در دولت اول هاشم ی رفس��نجانی و در‬ ‫سال های ‪ 76‬تا ‪ 82‬در دولت سی د محمد خاتمی جمعا به مدت‬ ‫‪ 10‬سال عهده دار وزارت علوم بود‪ .‬معین در طول وزارتش دو‬ ‫بار استعفا داد؛ یک بار پس از حادثه کوی دانشگاه در سال ‪ 78‬و‬ ‫بار دیگر در سال ‪ .82‬البته دوره دوم مسئولیت او‪ ،‬تفاوت های‬ ‫فراوانی با دوره نخست تصدی گری اش بر وزارت علوم داشت‪.‬‬ ‫در این دوره‪ ،‬فضای سیاسی کشور‪ ،‬دستخوش تغیی راتی شده‬ ‫بود و ساختار جدید وزارتخانه و قانون وظایف و اختیارات وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری به تصویب مجلس رسید‪.‬ابتدای دوره‬ ‫دوم حضور معین در وزارت علوم همزمان شده بود با فعالیت‬ ‫مجلس پنجم‪ .‬نمایندگان حاضر در این دوره از مجلس اگرچه‬ ‫در ابتدا مدارا با دولت اصالحات را در پیش گرفته بودند‪ ،‬اما پس‬ ‫از مدتی‪ ،‬اغماض در ب رابر برخ��ی وزارتخانه ها را غیرممکن‬ ‫پنداشتند‪ .‬یکی از این وزارتخانه ها‪ ،‬وزارت علوم بود‪ .‬اوج تنش‬ ‫میان مجلس و این وزارتخانه ‪ -‬یا ب��ه عبارت بهتر اوج تنش‬ ‫میان دولت و مجلس ‪ -‬در واقعه تلخ کوی دانش��گاه ‪ 78‬بود‪.‬‬ ‫در این زمان‪ ،‬نمایندگان با بازخواست وزیر علوم‪ ،‬خواستار ارائه‬ ‫پاسخی قانع کننده از سوی معین شدند‪ .‬معین ام ا ترجیح داد‬ ‫استعفا دهد و دست رئی س جمهور وقت را در انتخاب جانشین‬ ‫خود باز بگذارد‪ .‬چند ماه پس از حادثه کوی دانشگاه‪ ،‬انتخابات‬ ‫مجلس شش��م در بهمن ماه ‪ 78‬برگزار ش��د و اصالح طلبان‬ ‫همسو با گرایش سیاسی دولت‪ ،‬پارلمان را در دست گرفتند؛‬ ‫اتفاقی که به بهبود روابط میان دولت و مجلس منجر شد و‬ ‫تنش میان مجلس و دستگاه هایی همچون وزارت علوم سیر‬ ‫دولت‬ ‫نزولی پی دا کرد و به حداقل رسید‪ .‬همسویی مجلس و دولت‪،‬‬ ‫سبب شد تا بسیاری از سیاست های موردنظر دولت اصالحات‬ ‫در مجلس طرح و تصویب شود‪ .‬ان گونه که مصطفی معین‬ ‫در خصوص وزارتخانه تحت مس��ئولیت خود م ی گوید‪ ،‬طرح‬ ‫ی به دانشگاه ها در‬ ‫ممنوعیت ورود نیروهای نظامی و انتظام ‬ ‫این دوره از مجلس پیگیری شد‪« :‬ما در مجلس ششم پیگیری‬ ‫کردیم طرحی را تحت عنوان ممنوعیت ورود نیروهای مسلح‬ ‫به دانشگاه به تصویب رساندیم که البته به تصویب مجلس هم‬ ‫رسید اما در شورای نگهبان متوقف شد‪ ».‬پس از انتخاب مجدد‬ ‫سی د محمد خاتمی به ریاست جمهوری در بهار‪ ،1380‬معین بار‬ ‫دیگر به وزارت علوم رسید اما پس از دو سال تصدی مجدد این‬ ‫وزارتخانه‪ ،‬بار دیگر از سمت خود استعفا داد؛ استعفایی که ان را‬ ‫در راستای دفاع از حقوق دانشجویان و دانشگاهیان عنوان کرده‬ ‫بود‪ .‬در خرداد ‪ 81‬هشدار معین نسبت به پیامدهای حکم اعدام‬ ‫ی هاشم اقاجری استادیار دانشگاه تربیت مدرس‪ ،‬اعتراض‬ ‫ب را ‬ ‫گروهی از دانش��جویان را ب رانگیخت؛ تا جای ی که نسبت به‬ ‫تحصن در ساختمان وزارت علوم مبادرت ورزیدند‪ .‬بدین ترتیب‬ ‫طرح اس��تیضاح وزیر وقت علوم از س��وی فراکسیون اقلیت‬ ‫مجلس ششم مطرح ش��د اما پس از چندی طرح استیضاح از‬ ‫سوی نمایندگان عضو این فراکسیون بازپس گرفته شد‪ .‬این دو‬ ‫استعفا که در دو برهه مهم رقم خورده بود‪ ،‬در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ‪ ،84‬یکی از مهم ترین مستندات‬ ‫منتقدان معین ب رای مخالفت ب��ا انتخاب او به مقام‬ ‫ریاست جمهوری بود‪ .‬با پایان حضور معین در وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬جعفر توفیقی بر کرسی این وزارتخانه تکیه زد‬ ‫ی دانشگاهی کشور‬ ‫و سکاندار مهم ترین دستگاه علم ‬ ‫در دولت اصالحات شد‪.‬‬ ‫را ب رای تصدی مسئولیت این وزارتخانه به مجلس معرفی کند‬ ‫تا قدری از تنش میان نمایندگان مجلس و وزارت علوم بکاهد‪.‬‬ ‫او پیش از برگزاری جلسه رای اعتماد‪ ،‬به نمایندگان اطمینان‬ ‫داده بود ارامش را بر فضای دانشگاه ها حاکم خواهد کرد‪.‬‬ ‫وزیر متفاوت‬ ‫از همان روزی که حس��ن روحانی در روز تحلیف خود‬ ‫جعفر میل ی منفرد را به عنوان وزیر پیشنهادی علوم در فهرست‬ ‫خود به مجلس معرفی ک��رد‪ ،‬تقابل ها با ای��ن عضو کابینه‬ ‫پیش��نهادی کلید خورد؛ به طوری که بس��یاری از همان روز‬ ‫پی ش بینی کردند میل ی منفرد رای اعتم��اد نمایندگان را از ان‬ ‫خود نخواهد ک��رد‪ .‬او در مهلت دفاع از خ��ود و ب رنامه هایش‬ ‫تالش بس��یاری کرد تا بتواند اتهامات منتسب به خود را رفع‬ ‫کند و اعتماد نمایندگان را جلب نماید‪ ،‬اما هرچه بیشتر تالش‬ ‫م ی کرد‪ ،‬کمتر به نتیجه م ی رسید و اتهامات تازه ای را پی ش روی‬ ‫خود م ی دید‪ .‬یکی از مهم ترین اتهاماتی که نمایندگان مجلس‬ ‫بر او وارد کردند‪ ،‬بازداش��ت در جریان اتفاقات پس از انتخابات‬ ‫ی که فیلم ی از‬ ‫ریاست جمهوری دهم در سال ‪ 88‬بود؛ تا انجای ‬ ‫حضور او در یکی از جلسات دانشگاه ته ران در سال ‪ 88‬در روز‬ ‫بررس��ی رای اعتماد به وزرای کابینه یازدهم در صحن علنی‬ ‫جعفر توفیقی؛ وزیری که سرپرست شد‬ ‫کام��ران دانش��جو در ش��رایطی ب رای تص��دی وزارت‬ ‫علوم دولت دهم به مجلس هش��تم معرفی ش��د که کشور‬ ‫شرایط حساسی را پشت سر م ی گذاشت؛ انتخابات جنجالی‬ ‫ریاست جمهوری دهم به تازگی پایان یافته بود اما حاشی ه های‬ ‫ان کماکان ادامه داشت‪ .‬انچه در این میان جلب توجه م ی کرد‪،‬‬ ‫معرفی کامران دانش��جو به عنوان وزیر پیشنهادی علوم بود‪.‬‬ ‫هرچند او سوابق دانش��گاهی متعددی همچون عضویت در‬ ‫هیات علمی دانش��گاه علم و صنعت را داش��ت‪ ،‬اما به دلیل‬ ‫مسئولیت ریاست س��تاد انتخابات کش��ور در زمان برگزاری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری دهم‪ ،‬برخی معرفی دانشجو به عنوان‬ ‫یدانستند تا جایی‬ ‫وزیر پیشنهادی علوم را نوعی بدسلیقگی م ‬ ‫که احمد توکلی‪ ،‬نماینده ته ران در مجل��س‪ ،‬این انتقاد را به‬ ‫صراحت مطرح کرد و معرفی دانشجو را «کج سلیقگی» خ واند‪.‬‬ ‫انتق��اد دیگ��ر نمایندگان نس��بت ب��ه کامران‬ ‫دانش��جو‪ ،‬عدم صحت مدرک تحصیلی وی بود‪ .‬امیر‬ ‫طاهرخانی‪ ،‬عضو کمیسیون اموزش مجلس هشتم‬ ‫ضمن یاداوری عدم همکاری وزارتخانه ها ب رای بررسی‬ ‫م��دارک تحصیلی مس��ئوالن دولتی‪ ،‬درب��اره مدرک‬ ‫کامران دانش��جو چنین گفت‪« :‬دانشجو خود را استاد‬ ‫تمام دانش��گاه علم و صنعت معرفی ک��رده و فردی‬ ‫که استاد تمام دانشگاه اس��ت باید مدرک دکترا داشته‬ ‫باشد‪ .‬البته در مورد برخی مسئوالن و صاحبان قدرت‬ ‫مواردی دیده م ی ش��ود که بدون داش��تن مدرک دکترا‬ ‫استاد تمام دانشگاه م ی ش��وند که باید با انها برخورد‬ ‫شود‪ ».‬این در حالی بود که علی عباسپور ته ران ی فرد‪،‬‬ ‫رئیس کمیسیون اموزش مجلس هشتم‪ ،‬درباره مدرک‬ ‫تحصیلی دانش��جو با تائید اینکه دانش��جو از هیچ‬ ‫دانش��گاهی مدرک دکترا ندارد اعالم کرد‪« :‬از انجایی‬ ‫ که وزارت علوم با صدور گواهینامه ای کامران دانشجو‬ ‫را فارغ التحصیل کالج س��لطنتی لندن معرفی کرده‪،‬‬ ‫مجلس نیز این گواهینامه را مالک قرار خواهد داد‪».‬‬ ‫پس از کش��مکش های فراوان‪ ،‬س��رانجام این علی‬ ‫الریجانی بود که به این بحث خاتمه داد‪ .‬او در جلسه‬ ‫علنی مجلس اعالم کرد ب ر اساس بررسی کمیسیون‬ ‫اموزش و تحقیقات مجلس مدرک تحصیلی کامران‬ ‫دانشجو‪ ،‬وزیر پیش��نهادی علوم هیچ مشکلی ندارد و‬ ‫وی مراحل استادی و دانشیاری را گذرانده است‪ .‬در مهر‬ ‫ماه ‪ 89‬در حال ی که یک ماه و اندی از حضور کامران دانشجو‬ ‫در راس وزارت علوم م ی گذش��ت‪ ،‬س��عداهلل نصیری قیداری‪،‬‬ ‫عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس از کلید خوردن‬ ‫اس��تیضاح وزیر علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری خبر داد‪ .‬او که این‬ ‫روزها معاون پارلمان��ی رضافرج ی دانا در وزارت علوم اس��ت‪،‬‬ ‫در خصوص محورهای اس��تیضاح وزیر عل��وم چنین گفت‪:‬‬ ‫«مهم تری��ن دالیل اس��تیضاح کامران دانش��جو وزیر علوم‪،‬‬ ‫تحقیقات و فناوری در چهار محور تهیه ش��ده اس��ت‪ .‬وزیر‬ ‫علوم‪ ،‬تحقیقات و فناوری در ماه های اخیر دست به اقداماتی‬ ‫تعجب ب رانگی��ز زده از جمله این موارد م ی ت��وان به تعویض‬ ‫روسای ‪ 15‬دانش��گاه‪ ،‬برخوردهای دور از شان با اساتید نخبه‬ ‫دانشگاه ها و بازنشسته کردن انها اش��اره کرد‪ .‬از دیگر دالیل‬ ‫اس��تیضاح وزیر علوم‪ ،‬تحقیقات و فن��اوری م ی توان به عدم‬ ‫اجرایی شدن تحقق سهم اعتبارات پژوهشی از تولید ناخالص‬ ‫ملی اشاره کرد‪ ».‬این استیضاح البته هیچ گاه در مجلس مطرح‬ ‫نشد و نمایندگان مجلس هشتم و نهم تا پایان دوره مسئولیت‬ ‫دانشجو‪ ،‬کج دار و مریز با او رفتار کردند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫مجلس پخش شد‪.‬‬ ‫میل ی منف��رد اما در نطقی احساس��ی کوش��ید تا تمام‬ ‫اتهامات منتسب به خود را برطرف کند‪ .‬او در مهمترین بخش‬ ‫از نطق دفاع خود چنین گفت‪ « :‬سه روز بعد از انتخابات و بعد‬ ‫از فاجعه ‪ 18‬تیر متاسفانه به کوی دانشگاه حمله شد و از انجا‬ ‫که نگران بودم که فاجعه ‪ 18‬تیر تکرار شود‪ ،‬در جلس ه ای که در‬ ‫مسجد دانشگاه ته ران بود حضور یافتم‪ .‬در ان جلسه که کال‬ ‫دو ساعت طول کشید و رئیس دانشگاه ته ران نیز در ان حضور‬ ‫داشت‪ ،‬همان طور که در فیلم مشخص است‪ ،‬سخنرانی نکردم‪،‬‬ ‫حرفی نزدم و حتی موضع گیری هم نکردم و فقط قصدم این بود‬ ‫که التهاب را کم کنم ایا اسم این را م ی توان تحصن گذاشت؟‬ ‫من در جلس ه ای شرکت کردم که رئیس دانشگاه ته ران نیز در‬ ‫ان حضور داشت‪ .‬ایا این جرم است که فردی با سابقه خدمت‬ ‫در دانشگاه احس��اس نگرانی کند و برود در مسجد بنشیند‪.‬‬ ‫ایا جرم اس��ت؟ ایا من حرفی زدم یا تحریکی کردم؟ در طول‬ ‫عمرم حتی یک کالس یا یک جلس��ه امتح��ان را تعطیل‬ ‫نکردم‪ ».‬او سرانجام از ‪ 282‬رای اخذ شده‪ ،‬تنها توانست ‪ 105‬رای‬ ‫حاشیه های یک وزیر‬ ‫سیاست‬ ‫او در دو سال پایانی ریاست جمهوری سی د محمد‬ ‫خاتمی‪ ،‬وزیر علوم‪ ،‬تحقیقات و فن��اوری بود‪ .‬در این‬ ‫دوره رابطه مجلس و وزارت علوم‪ ،‬فضای نسبتا ارامی‬ ‫ را س��پری م ی کرد‪ ،‬اما در عین حال از زمان روی کار‬ ‫امدن مجلس هفتم‪ ،‬هر از گاهی زمزمه هایی مبنی‬ ‫بر استیضاح توفیقی به گوش م ی رسید؛ تصمیم ی ‬ ‫که با حکم حکومتی رهبر معظم انقالب مبنی بر عدم‬ ‫استیضاح وزی ران کابینه در سال پایانی فعالیت دولت‬ ‫منتفی شد‪ .‬بدین ترتیب توفیقی همچون سایر وزرای‬ ‫دولت اصالحات‪ ،‬با فراغ بال بیشتری به فعالی ت های‬ ‫خود ادامه داد و تنش جدی را با مجلس تجربه نکرد‪.‬‬ ‫مهم ترین اتفاق در دوره مسئولیت توفیقی بر وزارت‬ ‫علوم‪ ،‬برخورد دانش��جویان با سی د محمد خاتمی در‬ ‫دانشگاه ته ران بود‪ .‬این اتفاق‪ ،‬انتقاداتی را نسبت به‬ ‫عملکرد توفیقی ب رانگیخت اما نمایندگان مجلس‬ ‫هفتم همچنان ترجیح دادند س��کوت پیش��ه کنند‪.‬توفیقی‬ ‫اما یک بار دیگر نیز مس��ئولیت وزارت علوم را تجربه کرد‪ .‬در‬ ‫ابتدای دولت یازدهم‪ ،‬هنگام ی که جعف��ر میل ی منفرد با رای‬ ‫عدم اعتماد نمایندگان مجلس نهم مواجه شد‪ ،‬حسن روحانی‬ ‫وزیر سابق علوم را به سرپرستی این وزارتخانه منصوب کرد‪.‬‬ ‫اقدامات توفیقی در دوره سرپرستی بر وزارت علوم با انتقادات‬ ‫تند نمایندگان مجلس مواجه شد‪ .‬او در خبرسازترین اقداماتش‪،‬‬ ‫نسبت به برکناری برخی روسای دانشگاه ها از جمله صدرالدین‬ ‫شریعتی رئیس دانش��گاه عالمه طباطبایی و رضا روستاازاد‬ ‫رئیس دانشگاه صنعتی ش��ریف و همچنین انتصاب برخی‬ ‫چهره های حاضر در وزارت علوم دولت اصالحات به سرپرستی‬ ‫معاونت های مهم این وزارتخانه مب��ادرت ورزید‪ .‬این اقدامات‬ ‫توفیقی با واکنش های انتقادی نمایندگان مواجه شد؛ انتقاداتی‬ ‫که تنها در رسانه ها مطرح م ی شد‪ .‬با پایان دوره قانونی مهلت‬ ‫سرپرستی توفیقی بر وزارت علوم‪ ،‬بسیاری انتظار داشتند که‬ ‫او خود به عنوان وزیر پیشنهادی ب رای تصدی این وزارتخانه به‬ ‫یدانا‬ ‫مجلس معرفی شود اما حسن روحانی ترجیح داد رضا فرج ‬ ‫موافق نمایندگان مجلس را از ان خود کند و به دلیل ‪ 37‬رای‬ ‫کمتر‪ ،‬نتوانست به ساختمان وزارت علوم راه یابد‪ .‬کشمکش‬ ‫میان میل ی منفرد و برخی نمایندگان ت��ا مدتی ادامه یافت؛ از‬ ‫گفت وگوهای افشاگرانه تا صدور بیانیه از سوی میل ی منفرد‪.‬‬ ‫اما تصدی پست وزارت علوم ب رای او تما م شده بود‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫دولت‬ ‫تابستان‪ ،‬زمان خوبی برای استیضاح است‬ ‫گفت وگوی مثلث با عضو کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس‬ ‫اس�تیضاح اق�ای فرج ی دان�ا وزی�ر عل�وم در‬ ‫مجلس کلید خ�ورد‪ ،‬نگاه کمیس�یون اموزش و‬ ‫تحقیقات به این استیضاح چیست؟‬ ‫موضوع استیضاح وزیر علوم در کمیسیون اموزش‬ ‫و تحقیقات مخالف و مواف��ق دارد‪ ،‬در واقع یک عده موافق‬ ‫و یک عده مخالف استیضاح وزیر علوم هستند‪ .‬به هر حال‬ ‫هنوز بحث اش در کمیس��یون مطرح نشده که ببینیم نظر‬ ‫اکثریت چیست‪.‬‬ ‫یعنی این استیضاح از داخل کمیسیون اموزش و‬ ‫تحقیقات کلید نخورده است؟‬ ‫ممک��ن اس��ت برخ��ی اف��راد کلی��دی از داخل‬ ‫کمیس��یون پیگیر این استیضاح باش��ند ولی نظر رسمی‬ ‫کمیسیون‪ ،‬استیضاح نیست‪.‬‬ ‫با توج�ه به اینکه نزدیک به هش�ت م�اه از زمان‬ ‫کس�ب رای اعتماد اقای فرج ی دان�ا م ی گذرد‪،‬به‬ ‫نظر شما علت اصلی کلید خوردن طرح استیضاح‬ ‫وزیر علوم در مجلس چیست؟‬ ‫از همان اغاز کار شاید یکی‪ ،‬دو ماه نگذشته بود که‬ ‫روی انتصاباتی که وزیر داشت عده ای از جمله برخی اعضای‬ ‫کمیسیون اموزش و تحقیقات موضع داشتند و بحث شان‬ ‫این بود که برخی افراد نباید به مسئولی ت های مهم در وزارت‬ ‫علوم منصوب یا برخی مدی ران این وزارتخانه نباید با تغییر‬ ‫دولت کنار گذاش��ته م ی ش��دند‪ .‬در واقع موضوع انتصابات‬ ‫نخستین محور اس��تیضاح وزیر علوم اس��ت که از ابتدای‬ ‫کار او مطرح بود‪ .‬بعد از مدتی بحث بازگش��ت دانشجویان‬ ‫س��تاره دار به تحصیل مطرح ش��د که ب رای برخی اعضای‬ ‫کمیس��یون اموزش و تحقیقات حساسیت ایجاد کرد ولی‬ ‫انچه برخی نمایندگان را به طور جدی حامی استیضاح کرد‬ ‫بحث سه هزار نفر بورسیه دکترا بود که در اواخر دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد پذیرفته شدند اما در زمان وزارت اقای فرج ی دانا‬ ‫این مساله بررسی و گفته شد برخی از افراد به طور غیرقانونی‬ ‫شرایط بورس��یه را کس��ب کردند‪ .‬همین عامل اعتراضاتی‬ ‫در قالب س��وال به وزیر علوم ش��د‪ .‬در مجموع س��ه علت‬ ‫یادشده محورهای اصلی تصمیم عده ای از نمایندگان ب رای‬ ‫استیضاح اقای فرج ی داناست‪.‬‬ ‫اگ�ر واقعا برخ�ی از ای�ن بورس�ی ه های اعطایی‬ ‫غیرقانونی باشد‪ ،‬به نظر م ی رسد نمایندگان باید‬ ‫استقبال کنند که وزیر علوم جلوی چنین تخلفی‬ ‫را گرفت اما چرا عکس این عمل را شاهدیم؟‬ ‫معتقدم واقعا اگر کسی غیرقانونی بورسیه گرفته‪،‬‬ ‫وزیر حق دارد ورود و بررس��ی کند ولی اگر ورود او با انگیزه‬ ‫سیاسی باشد ان یک بحث دیگری است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫وزارت علوم یک سری موارد تخلفی را درباره این‬ ‫بورس�ی ه ها اعالم ک�رد مثال برخی ش�رط معدل‬ ‫و برخی دیگر ش�رایط س�نی الزم را نداشتند یا‬ ‫عده ای س�ند محض�ری ب�رای خدم�ت پس از‬ ‫فارغ التحصیلی ندادند‪.‬‬ ‫واقع��ا اگر ب راس��اس ضوابط کار بورس��یه برخی‬ ‫انجام نشده‪ ،‬وزارتخانه در مورد انها م ی تواند تصمیم بگیرد‬ ‫و نماین��دگان هم باید اس��تقبال کنند اما اگ��ر مواردی غیر‬ ‫از این باش��د بحث دیگری اس��ت‪ ،‬چون در جریان جزئیات‬ ‫این پرونده نیس��تم نم ی توانم خیلی جزئی اظهارنظر کنم‬ ‫اما در کل م ی دانم برخی افراد حاضر بین ان س��ه هزار نفر‬ ‫بورسیه شده ش��اید از نمایندگان مجلس یا افراد وابسته به‬ ‫انها باشند‪ ،‬بناب راین اگر بررسی قانونی و منطقی انجام شود‪،‬‬ ‫هی چ کس نباید اعتراض کند اما اگر بررسی سیاسی باشدشاید‬ ‫حجت اهلل درویش پور م ی گوید اکثریت‬ ‫نمایندگان مجلس با استیضاح وزرا مخالف اند‪.‬‬ ‫او که از اعضای کمیسیون اموزش و تحقیقات‬ ‫مجلس است درباره اخرین تحوالت پیرامون‬ ‫فرجی دانا و احتمال استیضاح او با هفته نامه‬ ‫مجلس گفت و گو کرده است‪.‬‬ ‫نمایندگان هم حق داشتند واکنش نشان دهند‪ ،‬در هر حال‬ ‫باید درباره این قضیه صحبت ش��ود و دو طرف همدیگر را‬ ‫مجاب کنند تا دیگر کار به صحن علنی مجلس نکشد‪.‬‬ ‫همان طور که شما گفتید موضوع دیگر استیضاح‬ ‫انتصابات انجام شده در وزارت علوم است‪ ،‬اکنون‬ ‫این سوال پیش م ی اید که مگر وزیر طبق قانون‬ ‫نم ی تواند در انتص�اب مدیران زی ر مجموعه خود‬ ‫تصمی م گی�ری کند چون فردا اوس�ت که باید در‬ ‫قبال مسائل وزارتخانه پاسخگو باشد؟‬ ‫دوستان استیضاح کننده م ی گویند وزیر حق عزل‬ ‫و نصب را در وزارت علوم دارد اما افراد خاصی را نام م ی برند‬ ‫که نباید به کار گرفته م ی شدند و علت را نیز ربط م ی دهند‬ ‫به حوادث سال ‪ 88‬و ارتباط این افراد با قضایای ان سال‪ .‬از‬ ‫طرفی گفته م ی ش��ود برخی مدی��ران وزارت علوم عملکرد‬ ‫خوب و قابل دفاعی داش��تند اما اقای فرج ی دانا انها را کنار‬ ‫گذاش��ت‪ ،‬حال انکه نباید چنین اتفاقی م ی افتاد‪ .‬البته این‬ ‫حق را هم بای��د ب رای وزیر قائ��ل بود که بتوان��د مجموعه‬ ‫مدی رانی هماهن��گ با خ��ود را ب��رای اداره وزارتخانه علوم‬ ‫انتخاب کند‪.‬‬ ‫با تفاس�یری ک�ه ش�ما م ی فرمایید اس�تیضاح‬ ‫وزیر علوم بیشتر جنبه سیاس�ی دارد یا انکه از‬ ‫ماهیتی تخصصی برخوردار است؟‬ ‫ای رادات عمدت��ا متاثر از تنش ه��ا و برخوردهای‬ ‫سیاسی است‪.‬‬ ‫به همین علت تصمی م گیری برای استیضاح اقای‬ ‫فرج ی دانا در قالب فراکسیون سیاسی اتخاذ شد‬ ‫نه کمیسیون اموزش و تحقیقات؟‬ ‫بله‪ ،‬در کمیس��یون تصمیم خاصی در این زمینه‬ ‫گرفته نشده اما اکثریت اس��تیضاح کنندگان در فراکسیون‬ ‫اصولگرایان عضویت دارند‪.‬‬ ‫چرا امضاکنندگان طرح اصرار دارند تا در تابستان‬ ‫وزیر علوم را استیضاح کنند؟‬ ‫دوستان استیضاح کننده معتقدند اگر قرار بر جا به‬ ‫جایی وزیر باشد‪ ،‬بهتر است این کار در تابستان انجام شود‬ ‫چون در این حالت فرصت وجود دارد تا فرد دیگری مسئولیت‬ ‫اداره وزارتخان��ه را برعهده گیرد‪ .‬ضمن انکه اس��تیضاح در‬ ‫تابستان مانع از وقوع التهاباتی در دانشگاه ها م ی شود‪.‬‬ ‫ب�ه نظ�ر ش�ما جلس�ه هیات رئیس�ه ب�ا‬ ‫اس�تیضاح کنندگان و وزی�ر‪ ،‬موض�وع را منتف�ی‬ ‫م ی کند یا نتیج ه ای در بر نخواهد داشت؟‬ ‫بس��تگی به موضع وزیر دارد که بتواند بخشی از‬ ‫توقعات و انتظارات استیضاح کنندگان را تامین کند‪.‬‬ ‫خ�ود ش�ما باتوج�ه ب�ه ش�ناختی ک�ه از‬ ‫اق�ای فرج ی دان�ا داری�د‪ ،‬فک�ر م ی کنی�د او ب�ا‬ ‫استیضاح کنندگان کنار بیاید یا انکه بر مواضع و‬ ‫دیدگاه های خود اصرار م ی ورزد؟‬ ‫امیدواریم که ای��ن دفعه لجب��ازی نکند‪.‬به وزیر‬ ‫توصیه م ی کنم حسن نیت نش��ان دهد‪ .‬معتقدم به نفع هر‬ ‫دو طرف است این قضیه را قبل از طرح در صحن علنی حل‬ ‫کنند تا التهابی در جامعه به وجود نیاید‪ .‬البته در جلس ه ای که‬ ‫دو طرف با هم داشتند گویا انتظار استیضاح کنندگان براورده‬ ‫نشد تا ببینیم بعد چه م ی شود‪ .‬معتقدم وزیر علوم باید بیشتر‬ ‫با هیات رئیس��ه رایزنی کند تا در قالب نشس��ت دوباره ای‬ ‫موضوعات می��ان دو طرف مطرح و یک فرمول مش��ترکی‬ ‫ب رای حل و فصل اختالفات پیدا شود‪.‬‬ ‫نگاه هیات رئیسه مجلس به موضوع استیضاح‬ ‫وزیر علوم چیس�ت؟ ایا بیش�تر تلاش دارد که‬ ‫موضوع استیضاح منتفی شود یا انکه ب ی تفاوتی‬ ‫نشان م ی دهد؟‬ ‫ترئیسه زیاد موافق استیضاح ها نیست‪ .‬یعنی‬ ‫هیا ‬ ‫اکثریت نمایندگان موافق طرح استیضاح ها نیستند‪.‬‬ ‫االن فضای عمومی مجلس در قبال اس�تیضاح‬ ‫وزیر علوم چگونه اس�ت؟ اینکه ش�ما م ی گویید‬ ‫اکثریت مجلس موافق طرح اس�تیضاح نیستند‬ ‫یعنی انکه حتی اگر کار به صحن علنی کشیده‬ ‫ش�ود‪ ،‬فرج ی دانا وزیر عل�وم باق�ی م ی ماند‪ ،‬ایا‬ ‫این طور است؟‬ ‫نم ی توان به این صراحت گفت‪ .‬خواه نا خواه یک‬ ‫عده از نمایندگان هم اکنون موافق استیضاح هستند‪ ،‬گروهی‬ ‫مخالف و جمعی از وکالی ملت نی��ز ب ی نظرند چون نیت‬ ‫نمایندگان را تا لحظه رای گیری نم ی توان تش��خیص داد‪،‬‬ ‫رقم خوردن نتیجه نهایی به استداللی که استیضاح کنندگان‬ ‫م ی اورند و پاس��خ هایی ک��ه وزیر م ی ده��د و حتی لحن و‬ ‫ادبیاتی که به کار م ی گیرد بستگی دارد‪.‬‬ ‫در کل غی�ر از ‪ 50‬امضاکنن�ده طرح اس�تیضاح‪،‬‬ ‫اکثری�ت فضای عموم�ی مجلس به چه ش�کل‬ ‫است؟ موضع مخالف دارند یا موافقند یا ب ی نظر؟‬ ‫فضای عمومی مجلس تا امروز همیش��ه همراه‬ ‫دولت بوده اس��ت‪ ،‬مگر انکه وزیر واقعا کاری کند که سبب‬ ‫دلخوری نمایندگان شود‪.‬‬ ‫االن اق�ای فرج ی دان�ا مدنظر ماس�ت‪ ،‬وضعیت‬ ‫او چگونه اس�ت؟ نماین�دگان از او دلخوری دارند‬ ‫یا خیر؟‬ ‫خیر‪ ،‬فضای عمومی ب ی نظر است‪ ،‬اکثر نمایندگان‬ ‫مش��کل خاصی با اقای فرج ی دانا ندارن��د‪ ،‬منتها نوع بیان‬ ‫استیضاح کنندگان و مطالبی که مطرح خواهند کرد و تاثیری‬ ‫که بر بقیه نمایندگان م ی گذارند و نوع دفاع وزیر و رایزن ی های‬ ‫وزیر و حامی��ان او م ی تواند باالخ��ره تصمیم گیری اکثریت‬ ‫نمایندگان مجلس را شکل دهد اما در زمان حاضر اکثریت‬ ‫موضع منفی ندارند‪.‬‬ ‫خود اقای فرج ی دانا را چقدر در وقوع اس�تیضاح‬ ‫مقصر م ی دانید؟‬ ‫معتقدم اقای فرج ی دانا م ی توانست به نمایندگان‬ ‫به ویژه کمیسیون اموزش و تحقیقات مجلس نزدیکتر شود‬ ‫اما این کم لطفی از طرف وزیر دیده شده که نتوانسته ارتباط‬ ‫خود را با کمیس��یون اموزش و تحقیق��ات صمیمی کند‪.‬‬ ‫در ضمن فارغ از انکه چه افرادی به مس��ئولی ت های وزارت‬ ‫علوم منصوب ش��دند م ی توان گفت ش��تاب تغییر مدی ران‬ ‫نیز تند بود‪.‬‬ ‫این مطرح اس�ت ک�ه چ�ون کار در وزارت علوم‬ ‫دوباره به دست حلقه معین (کسانی که در زمان‬ ‫دولت اصالحات در وزارت علوم مسئولیت داشتند‬ ‫و با وزیر وقت همکاری م ی کردن�د) افتاده‪ ،‬عامل‬ ‫استیضاح اقای فرج ی دانا شد‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫نظر استیضاح کنندگان هم این است که م ی گویند‬ ‫اقای فرج ی دانا کسانی را به وزارت علوم اورد که نباید به کار‬ ‫گرفته م ی ش��دند‪ ،‬بلکه باید از افراد کم مساله دار تر استفاده‬ ‫م ی کرد‪.‬‬ ‫حلقه معین اطراف فرجی دانا هستند‬ ‫دولت‬ ‫سیدحسیننقوی حسینی‪،‬عضو فراکسیون رهروان‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫موضوع استیضاح وزیر علوم چند وقتی است‬ ‫که فضای سیاسی و رسانه ای کش�ور را به خود‬ ‫معطوف داشته‪ ،‬دالیل اصلی کلید خوردن چنین‬ ‫موضوعی چیست؟‬ ‫وزارت عل��وم با ی��ک جامعه بزرگ دانش��جویی‬ ‫جوان سر و کار دارد و دانش��گاه ها معموال الگوی بسیاری‬ ‫از رفتاره��ای اجتماعی هس��تند‪ ،‬به همی��ن جهت جامعه‬ ‫حساسیت دارد و نم ی ش��ود با ان احساس��ی برخورد کرد‬ ‫و خدای��ی نکرده ان را به س��وی جریان ه��ای غلط هدایت‬ ‫کرد‪ .‬به جهت همین حساس��یت از ابتدا درباره وزارت اقای‬ ‫فرج ی دان��ا حرف و حدیث زیاد بود‪ .‬گفته م ی ش��د اس��تق رار‬ ‫افرادی مثل فرج ی دانا ممکن اس��ت جامعه دانش��جویی را‬ ‫دچار جریانات سیاسی کند‪ .‬خود او هنگام جلسه رای اعتماد‬ ‫اظهار داشت که به هر حال پیرو مشی اعتدال رئی س جمهور‬ ‫خواهد بود و دانش��گاه ها را به سوی‬ ‫جریانات سیاس��ی هدایت نم ی کند‪،‬‬ ‫اما عملکردش این ط��ور نبود چون‬ ‫انتصابات��ی که در بدن��ه وزارت علوم‬ ‫انجام م ی شد سیاسی و جهت دار بود‪.‬‬ ‫همین امر باعث حساسیت نمایندگان‬ ‫ش��د‪ ،‬نهایتا هرچه این نوع انتصابات‬ ‫افزایش پیدا کرد و گرایشات سیاسی‬ ‫وزیر در این انتصابات خود را نشان داد‪،‬‬ ‫نمایندگان حساس شدند و چندین بار‬ ‫در کمیس��یون ام��وزش و تحقیقات‬ ‫صحبت شد اما اثرگذار نبود‪ ،‬به همین‬ ‫علت استیضاح کلید خورد‪.‬‬ ‫ب ا توج�ه ب�ه صحب ت ه�ای‬ ‫ش�ما این اس�تیضاح جنبه‬ ‫تخصص�ی ن�دارد و بیش�تر‬ ‫متاث�ر از مس�ائل سیاس�ی‬ ‫اس�ت چ�ون فراکس�یونی‬ ‫تصمی م گیری ش�د ت�ا انکه‬ ‫کمیس�یون تخصص�ی در‬ ‫این باره وارد شود و بخواهد‬ ‫اوضاع را راهبری کند‪.‬‬ ‫همانطور که اش��اره شد بحث اس��تیضاح اقای‬ ‫فرج ی دانا بیش��تر متاثر از رفتارهای سیاس��ی است که او‬ ‫انجام م ی دهد‪ ،‬طبیعی اس��ت عکس العمل نمایندگان هم‬ ‫سیاسی باشد‪.‬‬ ‫موضوع اس�تیضاح وزیر علوم چق�در در فضای‬ ‫مجلس عمومیت دارد‪ ،‬به عبارت دیگر مخالفان‬ ‫دکتر فرج ی دانا همین ‪ 50‬نفر اس�تیضاح کننده‬ ‫هس�تند یا اکثری�ت نماین�دگان هم ب�ا این کار‬ ‫ه م نظرند؟‬ ‫وزیر علوم روسای دانش��گاه ها را پس از انتخاب‬ ‫به ش��ورای عالی انقالب فرهنگی معرفی م ی کند و وقتی‬ ‫به ه ر حال انتخاب ب��ا وزیر اس��ت و کمتر اتفاق‬ ‫م ی افتد ش��ورای عالی انقالب فرهنگی پیشنهادهای وزیر‬ ‫علوم را رد کند‪.‬‬ ‫سوال همین جاست که وزیر علوم در انتصابات‬ ‫خود چه اقدام غیرقانونی انجام داده که موجب‬ ‫استیضاح است؟ این یک اقدام طبیعی است که‬ ‫هر مس�ئولی مدیرانی را انتخاب کن�د که با انها‬ ‫هماهنگ تر است‪ ،‬ایا این طور نیست؟‬ ‫یک زمان دول��ت به دس��ت اصالح طلبان تندرو‬ ‫همچون نیروهای حزب مشارکت است‪ ،‬بله در چنین دولتی‬ ‫طبیعی به نظر م ی رسد که تمام مدی ران هماهنگ با چنین‬ ‫یعنی ش�ما معتقدید که همین انتصاب مدیران‬ ‫رادیکال�ی عام�ل تح�رکات سیاس�ی برخ�ی‬ ‫دانشجویان در دانشگاه ها شده است؟‬ ‫بل��ه‪ ،‬تجربی��ات خوبی از ای��ن ن��وع اتفاقات در‬ ‫دانشگاه ها نداریم‪ .‬اینها در بحران ها خود را نشان م ی دهد‪،‬‬ ‫وقتی ش��رایط عادی اس��ت موضوع خیلی جلوه نم ی کند‪،‬‬ ‫اما زمان ی که جامعه بحرانی م ی شود نمود‬ ‫ان در دانش��گاه ها به راحتی قابل مشاهده‬ ‫است‪ .‬اکنون سیاس��ت زدگی در دانشگاه ها‬ ‫وجود دارد اما هنوز نمود پیدا نکرده اس��ت‪،‬‬ ‫اما زمانی که ش��رایط بحرانی شد قطعا به‬ ‫وضوح اثار سیاست زدگی نمایان م ی شود‪.‬‬ ‫اق�ای فرج ی دانا چق�در در وقوع چنین‬ ‫شرایطی در دانشگاه ها مقصر است؟‬ ‫خود شخص ش��اید در پیدایش‬ ‫این ش��رایط نقش��ی نداش��ته باش��د ولی‬ ‫انهایی که منصوب م ی ش��وند فضا را ب رای‬ ‫بحران سازها ایجاد م ی کنند‪.‬‬ ‫یک س�ری افراد خاص در زم�ان وزارت‬ ‫اقای معین اطراف او بودن�د و امروز در‬ ‫کنار اقای فرج ی دانا مشاهده م ی شوند‪،‬‬ ‫این حلق�ه چق�در در پیدای�ش چنین‬ ‫شرایطی نقش دارند؟‬ ‫مش��ی سیاس��ی انتخاب ش��وند‪ ،‬اما دولت یازدهم مدعی‬ ‫اعتدال اس��ت و م ی گوید با افراط و تفریط موافق نیس��ت‬ ‫بناب راین انتظار این اس��ت که مدی ران این دولت نیز مشی‬ ‫اعتدالی را دنبال کنند‪ .‬به عبارت بهتر روس��ای دانشگاه ها‬ ‫نیز باید افرادی معتدل باشند اما واقعا این طور نیست چون‬ ‫بیشتر انها رویکرد رادیکالی و تند دارند‪.‬‬ ‫اگر نگویی�م اکثری�ت اما بس�یاری از‬ ‫نمایندگان نگاه ش�ان همین است که‬ ‫انتصاب�ات وزی�ر عل�وم‪ ،‬تخصصی و‬ ‫براساس شاخص های علمی نیست‬ ‫بحث نماین��دگان منتق��د دکتر‬ ‫فرج ی دانا همین موضوع است و معتقدند که‬ ‫طیف اقای معین امروز در دانشگاه ها فعال‬ ‫هستند و همی ن ها حلقه نخست پیرامون‬ ‫اقای فرج ی دانا را تشکیل م ی دهند‪.‬‬ ‫ایا شخص اقای معین هم در وقوع این جریانات‬ ‫نقش افرین است؟‬ ‫اطالعات دقیقی ندارم که چق��در اقای معین در‬ ‫این انتصاب��ات و جهت دادن به اق��ای فرج ی دانا نقش ایفا‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫با توجه به اینکه نزدیک هشت ماه از وزارت اقای‬ ‫فرج ی دانا بیشتر نم ی گذرد‪ ،‬چرا استیضاح او در‬ ‫تابستان و زمان تعطیلی دانشگاه ها کلید خورد و‬ ‫طراحان استیضاح اصرار به عملیاتی شدن این‬ ‫طرح دارند؟‬ ‫بحث استیضاح فرج ی دانا خیلی وقت است که در‬ ‫مجلس مطرح بود‪ .‬در کمیسیون اموزش و تحقیقات با او‬ ‫صحبت شد‪ .‬نمایندگان منتقد به نحوه انتصابات تذکر مکرر‬ ‫دادند‪ ،‬ولی وزیر علوم توجه نکرد که در نهایت منجر به تهیه‬ ‫طرح استیضاح شد‪ .‬خیلی فصل استیضاح مورد توجه نبود‪.‬‬ ‫البته اگر قرار باش��د در وزارت علوم اتفاقی بیفتد و تغییری‬ ‫صورت بگیرد بهتر است تابستان این کار انجام شود چون از‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫مگر نباید انتصابات در ه�ر وزارتخانه به اختیار‬ ‫وزیر باشد؟‬ ‫چه اش�کالی به انتص�اب وزیر علوم وارد اس�ت‬ ‫وقتی انتصابات او در دانشگاه ها به تایید شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی رسیده است؟‬ ‫سیاست‬ ‫اگر نگوییم اکثری��ت اما بس��یاری از نمایندگان‬ ‫نگاه شان همین است که انتصابات وزیر علوم‪ ،‬تخصصی و‬ ‫براساس شاخ ص های علمی نیست و بیشتر گرایش های‬ ‫سیاسی در انتصابات تعیی ن کننده بوده است‪.‬‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی پیش��نهاد وزیر را تایید کرد‬ ‫رسما فرد پیشنهادی رئیس دانشگاه م ی شود‪.‬‬ ‫س�خنگوی کمیس�یون امنیت ملی‬ ‫م ی گوی�د‪« :‬نماین�دگان منتق�د دولت بر‬ ‫این باورند که طیف اق�ای معین امروز در‬ ‫دانشگاه ها فعال هستند و همی ن ها حلقه‬ ‫نخست پیرامون اقای فرج ی دانا را تشکیل‬ ‫م ی دهند‪ ».‬با سی د حسی ن نقوی حسینی‬ ‫درم�ورد احتمال اس�تیضاح وزی�ر علوم‬ ‫صحبت کرده ایم‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫دولت‬ ‫اول مهر که دانشگاه ها باز م ی شود دیگر نم ی توان ان زمان‬ ‫روی تغییر وزیر بحث کرد‪.‬‬ ‫ب ا توجه ب�ه اینک�ه اس�تیضاح کنندگان ب�ا وزیر‬ ‫جلس ه ای داشتند و جلس ه ای نیز با هیات رئیسه‬ ‫برگزار ش�د‪ ،‬این احتمال وج�ود دارد که موضوع‬ ‫استیضاح وزیر علوم منتفی شود؟‬ ‫وزیر علوم جلس ه ای با استیضاح کنندگان داشت‪،‬‬ ‫مسائلی مطرح شد اما استیضاح کنندگان قانع نشدند‪ ،‬دکتر‬ ‫الریجانی نیز با اقای فرج ی دانا نشستی گذاشت و مواردی را‬ ‫با او مطرح کرد‪ ،‬حال باید اثر ان جلسه را بعدا دید اما در کل‬ ‫تصمیم گیرنده استیضاح کنندگان هستند‪.‬‬ ‫تغییر تاکتیک‬ ‫سیاست‬ ‫از اردوگاه اصالح طلبان صداهای جدیدی‬ ‫بلند ش�ده اس�ت‪ .‬در حالی که تالش برای به‬ ‫حاش�یه راندن محمدرضا عارف پررنگ تر از‬ ‫همیشه ش�ده‪ ،‬بخش�ی از اصالح طلبان نیز‬ ‫برانندتادستباالرادراینجناحداشتهباشند‪.‬‬ ‫اگر اس�تیضاح به صحن بکش�د بای�د کار اقای‬ ‫فرج ی دانا را در وزارت علوم تمام ش�ده دانست‬ ‫یا ادامه کار او بستگی به اوضاع روز استیضاح و‬ ‫تحوالت داخل صحن دارد؟‬ ‫معموال استیضاح ها بس��تگی به پاسخ های وزیر‬ ‫دارد که چقدر م ی تواند نمایندگان را قانع کند‪.‬‬ ‫یعن�ی االن نم ی ت�وان گف�ت اگر اس�تیضاح در‬ ‫صحن مطرح ش�ود قطعا کار اقای فرج ی دانا در‬ ‫وزارت علوم به پایان م ی رسد؟‬ ‫من فکر م ی کنم اقای فرج ی دانا منتقدان خیلی‬ ‫زی��ادی در صحن علن��ی دارد اما اینکه وزیر چطور پاس��خ‬ ‫م ی دهد و نسبت به موارد مدنظر اس��تیضاح کنندگان نگاه‬ ‫اصالحی دارد یا خیر شاید شرایط متفاوتی را رقم بزند‪.‬‬ ‫ایا مخالف�ان وزی�ر علوم فق�ط در فراکس�یون‬ ‫اصولگرای�ان هس�تند یا انک�ه در فراکس�یون‬ ‫رهروان هم حضور دارند؟‬ ‫اقای وزیر علوم در فراکسیون اصولگرایان رهروان‬ ‫والیت نیز مخالفان جدی دارد‪.‬‬ ‫گفته م ی شود اگر کار استیضاح به صحن علنی‬ ‫بکش�د فراکس�یون رهروان والیت جلوی تغییر‬ ‫وزیر را خواهد گرفت‪ ،‬یعنی شما چنین تحلیلی‬ ‫را رد م ی کنید؟‬ ‫بله‪ ،‬فضای مخالف��ت با وزیر عل��وم در مجلس‬ ‫عمومی اس��ت و محدود و منحصر در فراکسیون خاصی‬ ‫نیست‪.‬‬ ‫گفته م ی ش�ود از عوام�ل موثر در کلی�د خوردن‬ ‫استیضاح وزیر علوم‪ ،‬متوقف شدن طرح بورسیه‬ ‫دکترای سه هزار نفری است که اواخر دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد انجام ش�د و چون برخی نمایندگان‬ ‫در جم�ع ان س�ه هزار نف�ر بودند‪ ،‬ح�اال کمر به‬ ‫استیضاح وزیر بستند؟‬ ‫بعید به نظر م ی اید که به این موضوع ربط داشته‬ ‫باش��د‪ .‬البته اینکه نمایندگانی در ان لیس��ت سه هزار نفر‬ ‫بورسیه دکترا بودند یا خیر اطالعی ندارم‪.‬‬ ‫اگر بخواهد شرطی گذاشته ش�ود که دیگر کار‬ ‫اقای فرج ی دانا به اس�تیضاح نکش�د‪ ،‬ان شرط‬ ‫چیست؟‬ ‫من اطالع دقیقی ندارم‪.‬‬ ‫‪38‬‬ ‫خ��ود اق��ای فرج ی دان��ا در این موض��وع خیلی‬ ‫تصمیم گیر نیس��ت‪ ،‬چون چندین ب��ار با او درب��اره نحوه‬ ‫انتصابات وزارت علوم صحبت شد اما او توجهی نکرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫سیاست‬ ‫ب�ه نظ�ر ش�ما در مقاب�ل ش�رط گذاری‬ ‫استیضاح کنندگان‪ ،‬اقای فرج ی دانا چه واکنشی‬ ‫از خود نشان خواهد داد؛ همراهی م ی کند یا خیر؟‬ ‫پس تصمی م گیر کیست؛ ایا رئی س جمهور جای‬ ‫وزیر تصمیم م ی گیرد؟‬ ‫خیر‪ ،‬اط رافیان وزیر بیشتر تصمیم گیر هستند‪.‬‬ ‫همان حلقه معین منظور شماست؟‬ ‫بل��ه‪ ،‬این حلقه بیش��تر ب��رای اق��ای فرج ی دانا‬ ‫تصمیم گیری م ی کند‪.‬‬ ‫نواصالحطلبیعلیهاصالحطلبی‬ ‫ایا داستان انتخابات ‪ 92‬برای‬ ‫دکتر عارف تکرار می شود؟‬ ‫اگ��ر تالش ب��رای گذار از س��خت ترین ش��رایط‬ ‫سال های اخیر ب رای طیف چپ سیاست ای ران‪ ،‬اصالح طلبان‬ ‫را در انتخاب��ات ‪ 92‬ب��ه وحدت رویه رس��اند‪ ،‬انه��ا حاال که‬ ‫یک س��ال از تش��کیل دولت حس��ن روحانی م ی گذرد‪ ،‬در‬ ‫مقطعی بسیار مهم قرار گرفته اند‪ .‬برهه ای از زمان که انها‬ ‫را بین یک دوراهی نگاه داشته؛ همراهی با دولت یا تالش‬ ‫ب رای بازیابی هویت مستقل پیشین‪ .‬چنین است که اکنون‬ ‫برخالف ‪ 24‬خرداد سال گذش��ته‪ ،‬همه اصالح طلبان مانند‬ ‫هم فکر نم ی کنند‪ .‬ش��رایط سیاسی اصالح طلبان و اینکه‬ ‫انها چه راهی را در پیش خواهند گرفت‪ ،‬س��امان سیاسی‬ ‫کش��ور را با تغیی راتی مواجه خواهد س��اخت‪ .‬برخالف وجه‬ ‫عملی که ضمن ان همراه ی هایی با دولت مس��تقر دیده‬ ‫م ی ش��ود اندیش��ه های متفاوت و جدال های نظری نشان‬ ‫م ی دهد که همه چیز ان گونه که تصویر م ی شود‪ ،‬نیست‪.‬‬ ‫رخ به رخ یکدیگر ایستاده‪ ،‬هر یک از ایده خود دفاع م ی کنند‪.‬‬ ‫برخی چون عبداهلل نوری اصرار بر طرح و دنبال کردن‬ ‫اندیشه های اصالح طلبی و نشان دادن «ما هستیم» و ان‬ ‫دیگران همچون س��عید حجاریان به حرکت در سایه دولت‬ ‫یازدهم اصرار دارند و درست همین جاست که بهزاد نبوی‬ ‫نس��بت به بدنه اجتماعی اصالح طلبان هش��دار م ی دهد‬ ‫و م ی گوید اصالح طلبان در حال تبدیل ش��دن به نهضت‬ ‫ازادی هستند‪ .‬باید صحنه ش��فاف تری از انچه هست را به‬ ‫تصویر کش��ید تا بتوان تحلیلی دقی ق ت��ر از انچه در جناح‬ ‫اصالح طلبان م ی گذرد را به دست اورد‪.‬‬ ‫بدنه اجتماعی؛ مساله این است!‬ ‫این روزها سعید حجاریان بیش از همیشه فعال است‪.‬‬ ‫او ب ی پیرایه و شفاف س��خن م ی گوید‪ .‬مخاطبش بیش از‬ ‫دیگران اصالح طلبان و دولت حسن روحانی است‪ .‬به یک‬ ‫معنا دو پی��ام متفاوت را مخابره م ی کن��د‪ .‬به اصالح طلبان‬ ‫م ی گوید باید از فرصت روحانی بهره جس��ت و به س��امان‬ ‫جدید رسید و به دولت تازه به قدرت رسیده م ی گوید بدون‬ ‫اصالح طلبان توفیقی نخواهد داشت‪ .‬به دیگر سخن اینکه‬ ‫او ه راسی عجیب در دو س��وی میدان‪ ،‬میان اصالح طلبان‬ ‫و دولت پدید اورده اس��ت‪ .‬نس��خه ای که او تجویز کرده در‬ ‫مصاحبه اخیرش با ضمیمه روزنامه اعتماد کامال ش��فاف‬ ‫قابل مشاهده است‪ .‬او م ی گوید‪« :‬بدنه اصالح طلبان به دلیل‬ ‫ضرباتی که بعد از حوادث ‪ 88‬خورد‪ ،‬بسیار الغر شده است‪...‬‬ ‫هدف اصالحات دموکراسی است اما هدف اعتدال‪ ،‬بازگشت‬ ‫به وضعیت قبل از اصالحات است‪( ...‬خبرنگار‪ :‬اگر به لحاظ‬ ‫مکتب نتیجه گرایانه که اشاره کردید‪ ،‬استراتژی اصالح طلبان‬ ‫تغییر کند؛ چه نام ی ب رای ان انتخاب م ی کنید؟) در شرایط‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫تندروها باید قربانی ش�وند‪ .‬یک ریزش‬ ‫پرهزینه در جناح اصالح طلب‪ .‬ماندن در‬ ‫قدرت رس�می و گرفت�ن مجوزهای تازه‬ ‫نیازمند این پیرایش اس�ت‪ .‬به یک معنا‬ ‫زمان برائت فرارسیده است‬ ‫تصمیم سرنوشت ساز‬ ‫واقعیت این است که اکنون برخی صاحبان تصمیم‬ ‫در میان اصالح طلبان با برخی ش��خصی ت های سیاس��ی‬ ‫که خارج از بدن��ه اصالح طلبی قرار دارند‪ ،‬در حال ترس��یم‬ ‫یک نقشه راه جدید ب رای رس��یدن به یک پلت فرم متفاوت‬ ‫هستند؛ نس��خه ای که به باور انان ترکیب مجلس دهم به‬ ‫می زان زیادی تحت تاثیر ان خواهد بود‪ .‬رخدادی همانند انچه‬ ‫در خرداد سال گذشته تجربه شد‪ .‬نشانه ان‪ ،‬اینکه این روزها‬ ‫م ی توان روی ویترین روزنامه های اصالح طلب تصاویری از‬ ‫اکبر هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬عل ی اکبر ناطق نوری و سی د محمد‬ ‫خاتمی در یک قاب مشترک با عنوان «تکرار یک ائتالف»‬ ‫یافت‪ .‬این تصویر معنایی بسیاری دارد که اگر ان را در کنار‬ ‫سخنان س��عید حجاریان و مرعش��ی قرار دهیم و البته به‬ ‫غیبت مشهود محمدرضا عارف هم توجه کنیم م ی تواند ما‬ ‫را به تحلیلی برساند که مولفه های زیادی ب رای درست ی اش‬ ‫م ی توان یافت‪ .‬روزنامه ارمان که اکنون از جمله رسانه های‬ ‫نزدیک به هاشم ی رفس��نجانی با گرایش��ی اصالح طلبانه‬ ‫اس��ت هفته گذش��ته در گزارش خود این ائتالف را مثلث‬ ‫طالیی بزرگان نامیده است‪« :‬ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی‪،‬‬ ‫س��ی د محمد خاتمی و عل ی اکبر ناطق نوری از س��ه طیف‬ ‫که هر کدام حامی��ان و هواداران زیادی دارند قرار اس��ت با‬ ‫هم ائتالفی داشته باش��ند که بدون شک نامی جز ائتالف‬ ‫طالیی نم ی توان ب��رای ان انتخاب کرد‪ ».‬ای��ن روزنامه در‬ ‫حالی صحبت از تش��کیل این ائتالف م ی کن��د که در ان‬ ‫هیچ اش��اره ای به نقش محمدرضا عارف – که از مدت ها‬ ‫پیش فعالی ت های خ��ود ب رای انتخابات مجلس را ش��روع‬ ‫کرده– نش��ده اس��ت‪ .‬عارف در یکی از اظهارنظرهای خود‬ ‫در مورد فعالی ت هایش ب رای انتخاب��ات مجلس گفته بود‪:‬‬ ‫«در رابطه با پروژه انتخابات مجل��س اینده ما خیلی جدی‬ ‫هس��تیم‪ ،‬جدی تر از ان چیزی که برخ��ی فکر م ی کنند‪».‬‬ ‫با وجود فعالی ت های جدی عارف ب��رای انتخابات مجلس‬ ‫و پیگیری هایش ب رای تاس��یس دانش��گاه‪ ،‬حزب و روزنامه‬ ‫شاهد ان هستیم که این فعالی ت ها و نقش وی در انتخابات‬ ‫مجلس شورای اس�لامی جدی گرفته نم ی شود و کماکان‬ ‫دیگر گروه های اصالح طلب با قائل شدن نقش پدرخواندگی‬ ‫ب رای خود به دنبال حذف و کاهش نقش وی هستند‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد اتفاقی مش��ابه انتخابات ریاست جمهوری در حال‬ ‫رخ دادن است که با تصمیم گیری عده ای دیگر‪ ،‬عارف مجبور‬ ‫ب��ه کنار ه گیری از انتخابات ش��د که موجب��ات گالیه های‬ ‫بعدی وی از ای��ن موضوع را نیز به وج��ود اورد؛ گالیه هایی‬ ‫که از عدم تعیین ساز و کار و ائتالفی مدون در این موضوع‬ ‫ناشی م ی ش��د‪« :‬یک زمانی اس��ت که ب ر اساس یک ساز و‬ ‫کار سیاس��ی ائتالفی صورت م ی گی��رد و برنامه همکاری‬ ‫مش��خص م ی ش��ود ولی در مورد کناره گیری من از جانب‬ ‫سیاست‬ ‫فعلی سیاس��ت اصالح طلبان نوعی کج دار و مریز اس��ت‪.‬‬ ‫سیاس��ت فقط معطوف به حال نیس��ت‪ .‬ممکن است که‬ ‫بازه زمانی این سیاس��ت کج دار و مریز‪ ،‬چند سال به طول‬ ‫انجامد‪( .‬خب رنگار‪ :‬فکر نم ی کنید در چند سال گذشته‪ ،‬قرائت‬ ‫اصالح طلبان میانه رو از قرائت جامعه عقب افتاده اس��ت؟)‬ ‫شما قرائت عمومی را چه م ی دانید؟‬ ‫(خبرنگار‪ :‬قرائت عمومی بیشتر به سمت انتقاد برون‬ ‫ساختاری و توسل به روش های برون زاست‪ .‬به نظر‪ ،‬اشتیاق‬ ‫ب رای حرکت هایی مانند س��ال ‪ 76‬را از دس��ت داده است‪).‬‬ ‫دیدگاهی که شما م ی گویید‪ ،‬دیگر از دایره اصالح طلبی خارج‬ ‫است‪ ...‬انها دیگر جزو بدنه اصالح طلبان محسوب نم ی شوند‬ ‫و نگرانی از این بابت هم وجود دارد اما به اعتقاد من؛ امکان‬ ‫بازگشت انها وجود دارد‪ .‬در انتخابات سال گذشته شاهد این‬ ‫ماجرا بودیم‪( .‬خبرنگار‪ :‬نی��ازی نم ی بینید که اصالح طلبان‬ ‫کمی خود را با جریان عموم��ی جامعه به روز کنند؟) جریان‬ ‫عمومی چیس��ت؟‪ ...‬فضای عمومی‪ ،‬فضای حقیقی است‬ ‫نه فضای مجازی‪ ،‬ش��ما روزنامه نگاران فض��ای مجازی و‬ ‫سایبری را فضای عمومی تلقی م ی کنید‪ .‬در فضای واقعی‪،‬‬ ‫مردم به دنبال زندگی راحت و شاد هستند و به دنبال امنیت‬ ‫ش��غلی و کس��ب درامد و پایین بودن تورم هس��تند‪ .‬اینها‬ ‫خواست عمومی جامعه است‪ .‬مردم که م ی گویم {منظورم}‬ ‫به استثنای «طبقه متوسط جدید» که دارای خواست های‬ ‫فرهنگی و سیاسی هستند؛ {مردم} در حال حاضر به دنبال‬ ‫مطالبات سیاسی نیستند‪».‬‬ ‫ای��ن ن��وع از ن��گاه م ی گوی��د ک��ه بدن��ه اجتماعی‬ ‫اصالح طلبان تغییر کرده و سرمایه گذاری روی طبقه پیشین‬ ‫ب رای انها ثم��ری نخواهد داش��ت‪ .‬ان گونه ک��ه حجاریان‬ ‫معتقد اس��ت حاال انها باید با لحاظ فاکت��ور زمان به جذب‬ ‫بدنه و س��رمایه ای جدید فکر کرده و هرگونه سرمایه گذاری‬ ‫سیاس��ی و فکری روی این پنداش��ت که بدنه سابق وجود‬ ‫دارد را رها کرد‪ .‬همسو با س��عید حجاریان‪ ،‬بهزاد نبوی هم‬ ‫به اصالح طلبان هش��دار داده است‪ .‬او گفته است‪« :‬اینجور‬ ‫نیست که اکنون شرایط اصالح طلبان عوض شده باشد‪ .‬در‬ ‫واقع ما باید بپذیریم که بدن��ه و پایگاه اجتماع ی تان عوض‬ ‫شده است‪ .‬ما اول خودمان باید بفهمیم اصالح طلبی یعنی‬ ‫چه‪ .‬من از دیدن برخی از افراد اط راف خودمان احساس خوبی‬ ‫ندارم‪ .‬نمازجمعه هاش��می‪ ،‬من را ی��اد نمازجمع ه های اول‬ ‫انقالب م ی اندازد‪ .‬واقعیت این است که تعریف و انتظار ما از‬ ‫اصالح طلبی این نبود‪ .‬ما دنبال ب راندازی نبودیم‪ .‬دفاع ما از‬ ‫برخی جریانات‪ ،‬ما را به نهضت ازادی شدن نزدیک م ی کند‪.‬‬ ‫من از دیدن عکس های نمازجمعه هاش��می تعجب کردم‪.‬‬ ‫نباید مرز خودی و غی ر خودی را برم ی داشتیم‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫در س��ریع ترین زمان ممکن باید در م��ورد پایگاه اجتماعی‬ ‫خود اقداماتی انجام دهند‪ ».‬در چنین نگاهی که بهزاد نبوی‬ ‫بر ان پای م ی فش��ارد‪ ،‬اصرار بر عدم تندروی و همراهی با‬ ‫دولت حسن روحانی دیده م ی شود‪ .‬به یک معنا تجربه فردی‬ ‫مانند بهزاد نبوی به او م ی گوید باید از فرصت پدید امده با‬ ‫رویکردی واقع گرایانه ب رای بازسازی بدنه اسی ب دیده استفاده‬ ‫کرد‪ .‬درس��ت همین جاس��ت که نوعی جدال فکری میان‬ ‫تندروهای اصالح طلب و سایرین پدید امده است‪.‬‬ ‫تندروها باید قربانی شوند‪ .‬یک ریزش پرهزینه در جناح‬ ‫اصالح طلب‪ .‬ماندن در قدرت رسمی و گرفتن مجوزهای تازه‬ ‫نیازمند این پی رایش است‪ .‬به یک معنا زمان ب رائت فرارسیده‬ ‫است‪ .‬واگویه های مرعشی این استراتژی را به رخ م ی کشد‪:‬‬ ‫«من ضعف کارگزاران را در گذشته م ی پذیرم‪ .‬اما باید بگویم‬ ‫ما از ابتدا یک حزب میانه رو و معتدل تلقی م ی ش��دیم‪ .‬اما‬ ‫جامعه سیاس��ی بعد از دوم خرداد جامعه رادیکالی ش��د و‬ ‫حرف های ما در ان زم��ان خریدار نداش��ت‪ .‬بناب راین اگر ما‬ ‫م ی خواستیم بر کار تش��کیالتی خود اصرار داشته باشیم‪،‬‬ ‫در عوض بیش��تر موقعی ت های سیاس��ی و اجتماعی خود‬ ‫را از دس��ت م ی دادیم‪ .‬من به عنوان یکی از موسسان حزب‬ ‫کارگزاران در مجلس پنجم کامال فعال بودم اما در مجلس‬ ‫شش��م کامال گوشه نش��ینی اختیار کرده ب��ودم‪ .‬چون جو‬ ‫رادیکال بود و من یا باید با دوس��تان دیگر بر س��ر تندروی‬ ‫مخالفت م ی کردم تا هوادار داش��ته باش��م که این موضوع‬ ‫مش��ی ما نبود یا باید قافیه را واگذار م ی کردیم به دوستان‬ ‫رادیکال خودمان‪ .‬ما مجبور بودیم در دوره ای فعالیت خود‬ ‫را کمرنگ کنیم تا جامعه از رادیکالیسم‪ ،‬تحریم و مقابله به‬ ‫مش��ارکت و انتخاب نس��بی روی بیارود‪ .‬زمان زیادی برد تا‬ ‫رادیکال ترین دوستان ما در جبهه اصالحات که به انتخاب‬ ‫حس��ن روحانی به عنوان نایب رئیس مجل��س پنجم به ما‬ ‫انتقاد م ی کردند‪ ،‬در انتخابات ‪ 92‬ب��ه انتخاب اقای روحانی‬ ‫روی بیاورند‪ .‬بناب راین نیاز بود جامعه سیاسی ای ران این سرد‬ ‫و گرمی سیاسی را تجربه کند‪».‬‬ ‫این یعنی اینکه کارگزاران م ی خواهد حس��اب خود را‬ ‫از تندروها جدا کند و اگر صورت مساله این باشد که غیر از‬ ‫کارگزاران دیگر چه کسانی این استراتژی را دنبال م ی کنند‬ ‫م ی تواند دایره با ش��عاعی قابل توجه را ترسیم کرد که یک‬ ‫سوی ان بهزاد نبوی و سوی دیگرش سعید حجاریان است‪.‬‬ ‫اما ایا معنای این س��خن ان اس��ت که اصالح طلبان‬ ‫معتدل م ی ش��وند؟ ایا نس��یم اعت��دال انه��ا را از حرکت با‬ ‫بیشترین س��رعت در جناح چپ ای ران به پیاده روی در نقطه‬ ‫اعتدال خواهد کشاند؟ یا م ی شود این گونه فکر کرد که انها‬ ‫همچون خرداد ‪ 92‬که یک تصمی��م مقطعی ب رای ائتالف‬ ‫کردند یک پلت ف��رم مقطعی ترس��یم کرده تا ج��وازی با‬ ‫مشروعیت پیدا کنند ب رای تنفس در فضای قدرت رسمی؟‬ ‫واقعیت این اس��ت که صحنه بزرگت��ر و پیچیده تر از‬ ‫این تحلیل اس��ت‪ .‬باید در س��طح دیگری از تحلیل ماجرا‬ ‫را بررسی کرد‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫احزاب وشخصیت ها‬ ‫دوستانی که مدیریت ائتالف و اجماع را انجام دادند‪ ،‬ائتالف‬ ‫مدون و برنامه ریزی ش��ده ای تدوین نشده بود که چگونگی‬ ‫تشکیل دولت از پیش تعیین شده باشد‪ .‬به همین خاطر نه‬ ‫ادعایی می توانستم داش��ته باشیم و نه من باوری به چنین‬ ‫ادعاهایی دارم‪ ».‬بعد از انتخابات نیز عارف گالیه های خود‬ ‫را به گوش بسیاری از فعاالن سیاسی رسانده بود؛ به طوری‬ ‫که محمد علی ابطحی نی��ز بعد از دیدار با عارف با اش��اره‬ ‫ ب ی معرفت ی هایی که در حق او شده بود در صفحه فیسبوک‬ ‫خود نوشت‪« :‬عصری رفتم دیدن دکتر عارف‪ .‬بعد از ماجرای‬ ‫انتخابات‪ ،‬احت��رام ویژه ای ب رای دکتر ع��ارف قائلم‪ .‬با همه‬ ‫ب ی معرفت ی های بعد از انتخابات‪ ،‬همچنان پ رامید و با روحیه‬ ‫اس��توار‪ ،‬به فکر مردم و اینده اصالحات ب��ود‪ .‬از تصمیمات‬ ‫جدیدش ب رای انتخابات مجلس صحبت م ی کرد و ایده های‬ ‫خوبش‪ .‬کامال ب��رای ورود فراگیر و سراس��ری در انتخابات‬ ‫مجلس برنامه ریزی کرده است‪».‬‬ ‫پس م ی توان گفت س��وای انکه اکنون یک تصمیم‬ ‫مهم ب��رای یک تصفی��ه درون��ی در اردوگاه اصالح طلبان‬ ‫گرفته ش��ده و قرار اس��ت اصالح طلبان قربانی بازگشت به‬ ‫قدرت نواصالح طلبان شوند تا به قول بهزاد نبوی سرنوشت‬ ‫نهضت ازادی ب رای اصالح طلبان تکرار نش��ود‪ ،‬در جلسات‬ ‫محرمانه خبرهای دیگری هم هست‪.‬‬ ‫گویا قرار اس��ت ضل��ع دیگ��ری از اصالح طلبان هم‬ ‫قربانی ائتالف با دولت شود‪ .‬ضلعی که راسش محمدرضا‬ ‫عارف ایستاده است‪ .‬چنین است که هر روز نقش عل ی اکبر‬ ‫ناطق نوری پررنگ تر از همیشه م ی ش��ود و درست همین‬ ‫جاست که باز صدای اعتراض و تکذیب از ستاد محمد رضا‬ ‫عارف بلند م ی شود‪ .‬علیرضا خامس��یان‪ ،‬مسئول رسانه ای‬ ‫محمد رض��ا ع��ارف در واکنش ب��ه خبر ائت�لاف خاتمی‪،‬‬ ‫ناطق نوری و هاشم ی رفسنجانی و غیبت عارف م ی گوید‪:‬‬ ‫«مطلب مورد اش��اره‪ ،‬تحلیل یکی از روزنامه های کش��ور‬ ‫بود که این تحلی ل ها م ی تواند واقعیت داش��ته یا نداش��ته‬ ‫باشد‪ .‬ائتالف و جمعی میان افراد نامبرده به صورت رسمی‬ ‫شکل نگرفته که فردی بخواهد در ان ائتالف حضور داشته‬ ‫یا نداشته باش��د‪ .‬بس��یاری از چهره های سیاسی ب ر اساس‬ ‫دغدغه های خود پیش��نهاداتی به برخی ش��خصی ت های‬ ‫اصالح طلب از جمل��ه خاتمی و ع��ارف ارائ��ه کرده اند اما‬ ‫این گونه پیشنهادات که در قالب طرح هایی همچون شورا‬ ‫و ائتالف مطرح م ی شود تاکنون به صورت رسمی عملیاتی‬ ‫نشده و در حد بررسی باقی مانده است‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫اعتراض به هشدار‬ ‫اما جدال بر سر بدنه و سرمایه اجتماعی حسن روحانی‬ ‫هم در ذیل همین بحث ها همچنان ادام��ه دارد‪ .‬وقتی که‬ ‫س��عید حجاریان و دیگرانی چو او به دول��ت نهیب م ی زنند‬ ‫که بدون ما وجود ش��ما ب ی معناس��ت و هر چه دارید از بدنه‬ ‫اجتماعی ماس��ت م ی توان به این نوع از نگاه رسید که این‬ ‫تصمیم سازان از هم اکنون چانه زنی بر سر تقسیم سهم در‬ ‫اینده را اغاز کرده اند‪ .‬انها شکلی از دولت روحانی را م ی خواهند‬ ‫که به قول ابرهیم اصغ ر زاده نقش رحم اجاره ای را ب رای انها‬ ‫ی که البته قرار نیست به این زودی ها نوزادی‬ ‫بازی کند؛ رحم ‬ ‫اصالح طلب از ان زاده ش��ود‪ .‬این نوزاد که به تازگی منافذی‬ ‫ب رای تنفس یافته‪ ،‬زمان بیشتری ب رای یافتن عالئم حیاتی‬ ‫در فضای قدرت رسمی نیاز دارد و زمانی شاید به اندازه دو دوره‬ ‫ریاست جمهوری دکتر حسن روحانی‪ .‬حاال انها باید مماس با‬ ‫روحانی‪ ،‬هاشمی و خاتمی حرکت کنند‪.‬‬ ‫اگ��ر مجموع��ه جریان ه��ای حام��ی دوم خ��رداد را‬ ‫اصالح طلب بنامیم و انچ��ه در جری��ان انتخابات ‪ 92‬ذیل‬ ‫ائتالف میانه روها با اصالح طلب��ان اتفاق افتاد را نو اصالح‬ ‫طلبی‪ ،‬حاال بای��د گفت که تمایز میان اص�لاح طلبان و نو‬ ‫اصالح طلبان ممکن است به شکاف بینجامد‪ .‬شکافی که‬ ‫شاید محل بروزش انتخابات مجلس دهم باشد‪.‬‬ ‫جریان نو اصالح طلبی شکلگرفته است‬ ‫تو گوی مثلث با داریوش قنبری‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫چندی پیش اقایان حجاریان‪ ،‬نبوی و مرعش�ی‬ ‫درباره فرصت ب�ودن دول�ت اقای روحان�ی برای‬ ‫بازس�ازی جری�ان اصالح�ات موضع گیری ه�ای‬ ‫جداگان�ه ای داش�تند‪ ،‬ب�ر همی�ن اس�اس این‬ ‫س�وال مطرح م ی ش�ود که اصالح طلبان چگونه‬ ‫م ی خواهند از این فرصت استفاده کنند؟‬ ‫گرچه اقای روحانی خود اع�لام نکرده که به جناح‬ ‫خاصی تعلق دارد و با شعار اعتدال روی کار امد اما محتوای‬ ‫فک��ری دول��ت یازده��م در چارچوب مش��ی اصالح طلبی‬ ‫م ی گنجد‪ .‬اصالح طلبان امروز به نوعی در قدرت هستند و‬ ‫دولت یازدهم با تفکر اصالح طلبی اداره م ی شود که این خود‬ ‫یک پیروزی ب رای اصالح طلبان محس��وب م ی شود و باید‬ ‫این پیروزی فرصتی ب رای بازسازی جریان اصالحات باشد‪.‬‬ ‫البته جریان اصالحات به ان معنا هم تخریب نشده که نیاز‬ ‫به بازسازی گفتمانی و بدنه اجتماعی پیدا کند اما به لحاظ‬ ‫تشکیالتی تضعیف شده است‪ .‬تش��کیالت اصالح طلبان‬ ‫در س��ال های ریاس��ت جمهوری اقای احمدی ن��ژاد از هم‬ ‫پاشید؛ فعالیت اغلب احزاب اصالح طلب به جز چند تشکل‬ ‫سیاسی تعطیل شد یا اینکه عمال خود انها فعالیت سیاسی‬ ‫خ��ود را تعطیل کردن��د و فعالیت چندانی دیگر به ش��کل‬ ‫تش��کیالتی در جریان اصالحات ندیدیم‪ .‬البت��ه این عدم‬ ‫فعالیت تشکیالتی به معنی تضعیف جایگاه اصالح طلبان‬ ‫یا به فراموش��ی س��پردن اصالح��ات نب��ود‪ ،‬در واقع تفکر‬ ‫اصالح طلبی زنده بود و در انتخابات ‪ 24‬خ��رداد ‪ 92‬زنده تر‬ ‫و پویاتر ش��د‪ .‬درست اس��ت که تش��کل های اصالح طلب‬ ‫تعطیل ش��دند یا فعالی ت ش��ان به نوعی مختل شد اما در‬ ‫عمل انچه اتفاق افت��اد‪ ،‬بدنه اجتماعی اصالحات بیش��تر‬ ‫تقویت ش��د‪ ،‬به طوری که پایگاه اجتماعی اصالحات بدون‬ ‫داشتن تشکیالت سیاسی و رس��انه های فعال توانست در‬ ‫انتخابات ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬با وجود حضور چند کاندیدا از جریان‬ ‫اصولگرا‪ ،‬اکثریت ارای م��ردم را از ان خودش کند‪ .‬اگر توان‬ ‫گفتمانی جریان اصالحات را تحلیل کنیم م ی بینیم که جز‬ ‫اقای جلیلی بقیه کاندیداهای اصولگرا یعنی اقایان والیتی‪،‬‬ ‫قالیباف‪ ،‬غرضی و محسن رضایی به نوعی از یک چارچوب‬ ‫گفتمانی استفاده کردند که متعلق به جریان اصولگرا نبود‬ ‫بلکه متعل��ق به جریان رقی��ب یعنی اصالح��ات بود‪ ،‬این‬ ‫نش��ان م ی دهد که در این مدتی که اصالح طلبان فعالیت‬ ‫تشکیالتی نداشتند توان گفتمانی انها تحلیل نرفت حتی‬ ‫تقویت ش��د که اتفاق رخ داده از نادر پدیده های سیاسی در‬ ‫جهان است که یک جریان سیاسی بدون داشتن تشکیالت‪،‬‬ ‫گفتمانش تقویت و بدنه و پایگاه اجتماع ی اش مستحکم تر‬ ‫ش��د‪ .‬امروز اصالح طلبان نیاز دارند باتوجه ب��ه انکه دیگر‬ ‫فشارهای دوران ریاس��ت جمهوری اقای احمدی نژاد وجود‬ ‫ندارد‪ ،‬در سطح تشکیالتی یک بازسازی انجام دهند‪.‬‬ ‫هم اکن�ون دو ن�گاه در جریان اصالح�ات وجود‬ ‫دارد؛ یکی دی�دگاه اقای عبداهلل نوری اس�ت که‬ ‫م ی گوی�د «اصالح طلب�ان بای�د از فرصت دولت‬ ‫یازدهم برای پیگی�ری خواس�ته های حداکثری‬ ‫خود استفاده کنند»‪ ،‬دیدگاه دوم متعلق به اقایان‬ ‫نبوی‪ ،‬حجاریان و مرعش�ی اس�ت که م ی گویند‬ ‫«جناح اصالحات در هشت سال گذشته به سمتی‬ ‫رفت که داش�ت تبدیل به یک جناح غی ر قانونی‬ ‫همچ�ون نهض�ت ازادی م ی ش�د‪ ،‬بنابراین باید‬ ‫از فرصت دولت اقای روحانی اس�تفاده کند و به‬ ‫عرصه سیاس�ی کش�ور برگردد و فعالیت عادی‬ ‫خود را از سر گیرد»‪ ،‬با این مقدمه بفرمایید جناح‬ ‫اصالحات پیگیری کدام رویکرد را در دس�تورکار‬ ‫خود قرار داده است؟‬ ‫معتقد ب��ه اخت�لاف نظرها در جری��ان اصالحات‬ ‫نیس��تم‪ ،‬در واقع تمام دیدگاه ها را من در جریان اصالحات‬ ‫در یک سمت و سو م ی بینم‪ ،‬برخالف اختالف دیدگاه هایی‬ ‫که در جریان اصولگرا وجود دارد‪ ،‬در جریان اصالح طلب یک‬ ‫اتحاد و وحدت خاصی حکمفرماست‪ .‬این وحدت به لحاظ‬ ‫مواضع‪ ،‬عملکرد‪ ،‬اندیشه ها و تفکرات است‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫االن در ق��درت هس��تند و هیچ تردیدی نیس��ت که دولت‬ ‫اقای روحانی دولتی اصالح طلب محس��وب م ی شود‪ ،‬شاید‬ ‫خود اقای روحانی هم با این حرف موافق نباش��د چون او با‬ ‫شعار اعتدال امد اما ش��عار اعتدالی که اقای روحانی مطرح‬ ‫کرد کامال در جریان اصالحات تعریف م ی ش��ود و در واقع‬ ‫اصالحات است که با اعتدال م ی تواند همراهی داشته باشد‪،‬‬ ‫البته این نکته را هم اش��اره م ی کنم که در جریان اصولگرا‬ ‫بخش��ی از اصولگرایان که به دیدگاه ه��ای عقالنی اعتقاد‬ ‫بیشتری داش��تند اکنون از تندروهای اصولگرا جدا شدند و‬ ‫گرایش هایی به س��مت اصالحات پیدا کردند‪ .‬به نظر من‬ ‫یکی از ایده های اساسی و مبناهای فکری جریان اصالحات‬ ‫عقالنیت و عقل گرایی اس��ت‪ ،‬بر همین اساس از انجا که‬ ‫برخی جریان های اصولگرا مش��ی خردگرایان��ه را پیگیری‬ ‫م ی کنند به نظر م ی رسد باید یک جریان جدیدی در عرصه‬ ‫سیاسی کشور متشکل از جریان های عقل گرا ایجاد شود‪.‬‬ ‫البته دیدگاه های اقای روحانی این اس��ت که به این سمت‬ ‫و س��و حرکت کند که بی��ن جریان های معت��دل چه میان‬ ‫اصالح طلبان و چه میان اصولگراها وحدت ایجاد کند که به‬ ‫نظر من تا اینجا موفق بوده است‪.‬‬ ‫بنابرای�ن ه م اکن�ون فض�ای سیاس�ی کش�ور‬ ‫به سوی ایجاد یک جریان نو اصالح طلب حرکت‬ ‫م ی کند؟‬ ‫بله‪ ،‬معتقدم ی��ک جریان اصالح طلب��ی جدید یا‬ ‫نو اصالح طلب ش��کل گرفته که این جریان نو اصالح طلب‬ ‫هم اصالح طلبان را در بر م ی گیرد و هم طی ف های عقل گرا‬ ‫و خردگرای جریان اصولگرا را در بر م ی گیرد‪ .‬اصالح طلبان و‬ ‫اصولگرایان خردگرا اشتراکات خاصی دارند‪ ،‬البته این نکته‬ ‫را بگویم اصالح طلبی در ذات خود یک جریان معتدل باید‬ ‫باشد اما متاس��فانه بعضا افرادی در جریان اصالحات بودند‬ ‫که اعتدال را رعایت نکردند‪ .‬من فکر م ی کنم ان افراد دیگر‬ ‫در جریان اصالحات نیس��تند که بخواهند مش��ی تندروانه‬ ‫داش��ته باش��ند و به نظر من جریان اصالح طلب به سمت‬ ‫اعتدال حرکت کرده و دیگر تن��دروی در ان نم ی بینیم‪ .‬این‬ ‫تندروی هایی که االن وجود دارد مربوط به یک طیف خاصی‬ ‫از اصولگرایان است‪ ،‬این طیف خاص حتی بقیه اصولگرایان‬ ‫به ویژه خردگراها را قبول ندارد که به نظر من روز به روز در‬ ‫فضای سیاسی کشور منزوی تر م ی شود‪ .‬فکر م ی کنم االن‬ ‫وحدت��ی میان جریان ه��ای خردگرا در مقاب��ل جریان های‬ ‫جزم اندیش در حال شکل گیری است‪.‬‬ ‫اقای خاتمی جایی گفته «نسل اول اصالح طلب‬ ‫از قدرت خداحافظی کرد و به قدرت بازنم ی گردد‪،‬‬ ‫حاال باید نس�ل جدیدی پ�ا به می�دان بگذارد»‪،‬‬ ‫شما بفرمایید نسل جدید اصالحات چه کسانی‬ ‫احزاب و‬ ‫پرونده‬ ‫شخصی‬ ‫ویژه‬ ‫ت ها‬ ‫هستند؟‬ ‫اصالح طلبان دنبال کس��ب قدرت نیستند‪ ،‬یعنی‬ ‫قدرت طلب نیس��تند‪ .‬قدرت طلبی ف ی الذاته امر مذموم ی ‬ ‫تلقی م ی شود‪ .‬اصالح طلبان اگر دنبال قدرت بودند ب رای این‬ ‫بود که بتوانند خدمتی به کش��ور و نظام کنند‪ ،‬اینکه اقای‬ ‫خاتمی گفتند نسل جدیدی بیاید نسل قدیم نباشد‪ ،‬به ان‬ ‫معنا نیست که نسل قدیم بخواهد از عرصه سیاسی کشور‬ ‫خداحافظی کند‪ ،‬قطعا در صحنه حضور خواهد داشت شاید‬ ‫نقش انها طور دیگری تعریف شود اما در سیاست خواهند‬ ‫بود چون بدون وجود انها امور ب��ه ان معنا به خوبی پیش‬ ‫نخواهد رفت‪.‬‬ ‫اگ�ر بخواهی�د مصداق�ی بگویی�د نس�ل دوم‬ ‫اصالحات چه کسانی هستند؟‬ ‫بهتر اس��ت از چهره خاصی صحبت نکنیم‪ ،‬باید‬ ‫معیارهایی را در نظر بگیریم و ب راساس ان معیارها حرکت‬ ‫کنیم‪ .‬قطعا وقتی چهره های شاخص هستند که در سطح‬ ‫لیدری جریان اصالحات حضور دارن��د‪ ،‬چهره های جدیدتر‬ ‫نم ی توانند به عنوان لیدر جریان اصالحات مطرح شوند چون‬ ‫چهره های جدیدتر در ح��دی نخواهند بود که نقش لیدری‬ ‫جریان اصالحات را برعهده گیرند‪.‬‬ ‫از لیدری جری�ان اصالحات بگذری�م‪ ،‬ایا افرادی‬ ‫همچون اقای عارف م ی توانند نقش فعالی را در‬ ‫اردوگاه اصالحات ایفا کنند؟‬ ‫پس اینک�ه اقای حجاریان گفت�ه روحانی بدون‬ ‫اصالح طلب�ان نم ی تواند وجود داش�ته باش�د را‬ ‫چگونه تحلیل م ی کنید؟‬ ‫من کاری به حرف دیگران ندارم که بخواهم مواضع‬ ‫انها را تایید یا رد کنم‪ .‬نظ��ر خودم را م ی گویم اقای روحانی‬ ‫فردی جدا از جریان اصالحات نیس��ت‪ .‬وقتی اصالح طلبان‬ ‫تمام قد از اقای روحانی دفاع کردند‪ ،‬قطعا قرابت فکری بین‬ ‫او و جریان اصالحات وجود داشته است که چنین حمایتی‬ ‫انجام شد‪.‬‬ ‫ت�ا چ�ه زمان�ی حمای�ت اصالح طلب�ان از اقای‬ ‫روحانی ادامه پیدا م ی کند؟‬ ‫نه تنها از ان حمایت کاسته نش��ده‪ ،‬بلکه در حال‬ ‫افزایش اس��ت‪ .‬االن اصالح طلبان از ایده های اقای روحانی‬ ‫س�ال ‪ 96‬اصالح طلب�ان ب�ه س�وی ی�ک نامزد‬ ‫اختصاص�ی م ی روند ی�ا انک�ه از اق�ای روحانی‬ ‫حمایت م ی کنند؟‬ ‫به نظر من اصالح طلبان به س��وی نامزدی غیر از‬ ‫اقای روحانی نم ی روند و اقای روحانی باتوجه به عملکرد و‬ ‫دیدگاه هایی که داشته همچنان نامزد اصالح طلبان در دور‬ ‫اینده انتخابات ریاست جمهوری خواهد بود‪.‬‬ ‫فکر م ی کنی�د اصالحات به سرنوش�ت نهضت‬ ‫ازادی دچار شود؟‬ ‫بعید م ی دانم اصالحات به سرنوشت نهضت ازادی‬ ‫دچار ش��ود‪ ،‬اصالح طلبان در چارچوب اصول و ارزش های‬ ‫نظام حرکت م ی کنند‪ ،‬ج��دا از ان اصول و ارزش های حاکم‬ ‫بر نظام جمهوری اس�لامی ای ران نیستند و شخصی ت های‬ ‫اصالح طلب خود جزو افراد محوری در شکل گیری انقالب‬ ‫اسالمی بودند و کسانی نیستند که بخواهند جدا از اصول و‬ ‫ارزش های حاکم بر نظام جمهوری اسالمی دیدگاه و تفکر‬ ‫دیگری داشته باشند‪ .‬به هر حال وقتی این دیدگاه و تفکر را‬ ‫دارند‪ ،‬بناب راین حذف شدنی نیستند و همین دیدگاه و تفکر‬ ‫بود که دوباره بعد از چند سال که از قدرت کنار بودند و هیچ‬ ‫ابزاری نداشتند‪ ،‬دوباره انها را به قدرت بازگرداند‪ ،‬به هر حال‬ ‫دلبستگی اصالح طلبان به ارزش های نظام باعث م ی شود‬ ‫که انها همچنان در عرصه سیاسی کش��ور حضور داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫ه م اکنون اقای روحانی به اصالح طلبان نیاز دارد‬ ‫یا اصالح طلبان به اقای روحانی؟‬ ‫اقای روحان��ی را از اصالح طلبان ج��دا نم ی دانم و‬ ‫معتقد به این تفکیک نیس��تم که بگویم اق��ای روحانی و‬ ‫اصالح طلبان‪ .‬همانطور ک��ه گفتم اقای روحانی با ش��عار‬ ‫اعتدال امد اما یک اصالح طلب اس��ت اگر اصالح طلبی به‬ ‫درستی معنی شود در درون اصالح طلبی اعتدال هم وجود‬ ‫دارد‪ .‬به هر ح��ال اصالحات با تن��دروی نم ی تواند میانه ای‬ ‫داشته باشد‪ .‬در مواردی افرادی اندک در جمع اصالح طلبان‬ ‫بودند که مشی تندروانه داشتند اما امروز انها تعدیل شدند و‬ ‫فهمیدند منطق اصالحات چیست‪ ،‬بناب راین چارچوب های‬ ‫این گفتمان را پذیرفتند و دیگر در جریان اصالحات تندروی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬از انجا که جریان اصالحات به اعتدال رس��یده‪،‬‬ ‫بناب راین این جریان با تفکر اقای روحانی کامال همسو است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫قطع��ا اقای ع��ارف فردی اس��ت ک��ه االن یک‬ ‫س��رمایه اجتماعی در جریان اصالحات محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫از خودگذشتگی اقای عارف پیروزی س��ال گذشته را ب رای‬ ‫جریان اصالح��ات رقم زد‪ .‬ای��ن از خودگذش��تگی کمتر از‬ ‫پیروزی اقای روحانی نیست‪ .‬در مجموع این از خودگذشتگی‬ ‫سرمایه اجتماعی خاصی را ب رای جریان اصالحات و پرستیژ‬ ‫خوبی را ب رای اقای عارف ایجاد کرده بناب راین این س��رمایه‬ ‫اجتماعی م ی تواند یک محوری��ت خوبی را هم پدید بیاورد‬ ‫و در این هی��چ تردیدی نیس��ت اما در کل نق��ش لیدری‬ ‫شخصی ت های تراز اولی همچون اقایان هاشمی و خاتمی‬ ‫به این سادگی قابل پر شدن نیست‪.‬‬ ‫داریوش قنبری م ی گوید‪« :‬معتقدم یک‬ ‫جریان اصالح طلبی جدی�د یا نو اصالح طلب‬ ‫شکل گرفته که این جریان نو اصالح طلب هم‬ ‫اصالح طلبان را در بر م ی گیرد و هم طی ف های‬ ‫عقل گرا و خردگرای جری�ان اصولگرا را‪ ».‬با او‬ ‫درم�ورد اخرین تحوالت جن�اح اصالح طلب‬ ‫تو گو کرده ایم‪.‬‬ ‫گف ‬ ‫که ایده های اصالح طلبانه است حمایت م ی کنند‪ ،‬اینکه بعد‬ ‫از مدت ها بحث رعایت ازادی ها و حقوق ش��هروندان مورد‬ ‫توجه دولت قرار گرفته‪ ،‬خواسته اصالح طلبانه است‪ ،‬اینکه‬ ‫سیاست خارجی بر مبنای عقالنیت باشد و هزینه اضافی بر‬ ‫کشور تحمیل نکند خواس��ته اصالح طلبانه است‪ ،‬جریان‬ ‫اصالحات اضافه بر اینها مگر چه چیز دیگری را م ی خواهد‪.‬‬ ‫اقای روحانی نیز در این چارچوب حرکت م ی کند‪ ،‬بناب راین‬ ‫اگر غرض ورزی نباشد‪ ،‬تفکر و روش��ی که اقای روحانی در‬ ‫دولت یازدهم دنبال م ی کند با هیچ منطق علمی قابل انتقاد‬ ‫نیست‪ .‬معتقدم اصالح طلبان چیزی جز این نم ی خواهند که‬ ‫یک دیدگاه علمی و قانونی بر کشور حاکم باشد و کشور را‬ ‫به سمت توسعه و پیشرفت ببرد‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫مراسم افطاری رئیس مجلس‬ ‫با ایتام‬ ‫جاسبی در کنار‬ ‫وزیر سابق اطالعات‬ ‫اغاز ماراتن هسته ای‬ ‫خبرهای جدید مثلث از دور جدید مذاکرات‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫ضرب االجل پی ش بینی شده شش ماهه در توافقنامه‬ ‫ژنو به سرعت برق و باد سپری شد! برگزاری پنج دور مذاکرات‬ ‫هسته ای در سطح معاونین وزرا در وین‪ ،‬مذاکرات دوجانبه‬ ‫و س��ه جانبه در ژنو و مذاکرات مس��تقیم ظریف و کاترین‬ ‫اشتون در استانبول به همراه مذاکرات کارشناسی گسترده‬ ‫در نیویورک و وین (به سرپرستی حمید بعیدی نژاد‪ ،‬مدیرکل‬ ‫سیاسی وزارت امور خارجه) جملگی با هدف انعقاد توافقنامه‬ ‫نهایی هسته ای میان ای ران و اعضای ‪ 5+1‬برگزار شد‪ .‬با این‬ ‫حال در جریان مذاکرات وین ‪ ،4‬ش��اهد سکته ای اشکار در‬ ‫مس��یر گفت وگوها بودیم‪ .‬اصرار ایاالت متح��ده امریکا و‬ ‫برخی اعضای ‪( 5+1‬مخصوصا فرانس��ه) بر خواس��ته ها و‬ ‫تمای�لات غیرواقع بینانه منجر به از دس��ت رفتن «زمان»‬ ‫(به عن��وان اصل ی ترین فاکت��ور دخیل در مذاکرات) ش��د‪.‬‬ ‫هم اکن��ون مذاکرات وین ‪ 6‬ب��ه مذاکرات��ی تعیی ن کننده و‬ ‫سرنوشت ساز مبدل شده است‪ .‬تحقق یا عدم تحقق توافق‬ ‫نهایی در وین ‪ ،6‬هر یک عواقب و تبعات مخصوص به خود‬ ‫را در معادالت بی ن المللی خواهد داشت‪.‬‬ ‫اصل ی ترین خصلت و ویژگی مذاکرات وین ‪ ،6‬اطالق‬ ‫ان است‪ .‬به عبارت بهتر‪ ،‬در مذاکرات وین ‪ 6‬نسبیت کمترین‬ ‫وزن ممکن را داش��ته و نم ی ت��وان در پایان از پیش��رفت‪،‬‬ ‫پس��رفت‪ ،‬موفقیت نسبی یا شکست نس��بی در مذاکرات‬ ‫سخن به میان اورد‪ .‬در مذاکرات وین ‪ 6‬با دو گزاره «رسیدن‬ ‫بازداشت رییس جمهور سابق‬ ‫فرانسه روی جلد شرق‬ ‫به توافق نهایی» یا «نرس��یدن به تواف��ق نهایی» مواجه‬ ‫هس��تیم‪ .‬از این رو در مذاکرات وین ‪ 6‬صرف��ا با دو احتمال‬ ‫س��ر و کار داریم ن��ه احتم��االت گوناگونی که در سلس��له‬ ‫مذاکرات ژنو ‪ 1‬تا وین ‪ 5‬با ان مواجه بوده ایم‪ .‬در هر صورت‬ ‫دکتر ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه کشورمان و تیم مذاکره کننده ‬ ‫هسته ای ای ران به منظور شرکت در ششمین دور مذاکرات‬ ‫جامع هس��ته ای راهی وین شده اند‪ .‬س��یدعباس ع راقچی‬ ‫معاون امور حقوق��ی و بی ن المللی‪ ،‬مجی��د تخت روانچی‬ ‫معاون اروپا و امریکا و حمید بعیدی نژاد مدیرکل سیاسی و‬ ‫بی ن المللی وزارت خارجه‪ ،‬داوود محمدنیا مشاور وزیر خارجه‪،‬‬ ‫محمد امیری مدیرکل امور پادمان های سازمان انرژی اتم ی ‬ ‫و پژم��ان رحیمیان مدیرکل حوزه ریاس��ت س��ازمان انرژی‬ ‫اتمی‪ ،‬اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای ای ران را تشکیل‬ ‫م ی دهند‪ .‬یک تیم از مشاوران حقوقی از جمله امیرحسین‬ ‫زمان ی نیا و جمش��ید ممتاز نیز تی��م مذاکره کننده ای رانی را‬ ‫همراهی م ی کنند‪ .‬در شش��مین دور مذاکرات ای ران و ‪5+1‬‬ ‫ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه امریکا نیز حضور دارد‪.‬‬ ‫ان گونه که س��ی د عباس ع راقچی معاون وزیر خارجه‬ ‫کشورمان و عضو ارش��د تیم مذاکره کننده هسته ای اعالم‬ ‫کرده‪ ،‬این بار سقفی ب رای مدت مذاکرات تعیین نشده‪ ،‬مگر‬ ‫تا ‪ 20‬ژوئی��ه (‪ 29‬تیر) که اخرین مهلت تعیی ن ش��ده دوره ‪6‬‬ ‫ماهه برنامه اقدام مشترک است‪ .‬ع راقچی در این خصوص‬ ‫م ی گوید‪« :‬ما و همه طرف ها در ‪ ،5+1‬اقای ظریف و خانم‬ ‫اش��تون از ‪ 11‬تا ‪ 29‬تیر در وین از فرصت موجود اس��تفاده‬ ‫م ی کنیم تا به توافق نهایی برسیم‪ .‬نخستین اصل مدنظر‬ ‫ب رای تیم مذاکره کننده هس��ته ای حفظ عزت و اس��تقالل‬ ‫همه جانبه کش��ورمان به وی��ژه در عرصه های سیاس��ی‪،‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬علمی و فنی است‪ .‬با تاکید بر این اصول تالش‬ ‫خواهیم کرد به راه حلی عادالنه و منطقی برسیم و با تثبیت‬ ‫حقوق مردم ای ران به عنوان اولویتی اساس��ی‪ ،‬این مذاکرات‬ ‫را با اقتدار‪ ،‬س��ربلندی‪ ،‬افتخار و پیروزی پشت سر بگذاریم‪.‬‬ ‫همه طالب این هستند که با حفظ این اصول‪ ،‬اگر راه حلی‬ ‫پیدا ش��ود‪ ،‬این مش��کل غیرضروری که ایجاد شده‪ ،‬حل و‬ ‫فصل و تنش ها کم ش��ود و ما حتما با همین منش حرکت‬ ‫خواهیم کرد‪».‬‬ ‫محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه کشورمان در این‬ ‫خصوص م ی گوید‪« :‬ما تا ‪ 29‬تیرم��اه به موفقیت مذاکرات‬ ‫فکر م ی کنیم و اگر ممکن نبود توافق ژنو را داریم که واضح‬ ‫است‪ .‬اگر توافق نشود هر طرفی حق دارد به سیاست هایی‬ ‫که قبل از توافق ژنو داشته بازگردد و این شامل طرف ای رانی‬ ‫نیز م ی شود‪».‬‬ ‫همان گونه ک��ه در جریان مذاکرات وین ‪ 5‬مش��اهده‬ ‫کردیم‪ ،‬دو طرف اساس��ا رغبتی مبنی بر س��خن گفتن از‬ ‫«تمدید مذاک��رات»‪ ،‬حداقل تا تاری��خ ‪ 29‬تیرماه‪ ،‬نخواهند‬ ‫داش��ت‪ .‬مایکل مان‪ ،‬س��خنگوی کاترین اش��تون نیز در‬ ‫گفت وگو با هفته نامه مثلث در وین تاکی��د کرد که ای ران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬به صورت جدی روی توافق نهایی و انعقاد ان‬ ‫تا تاریخ ‪ 20‬ژوئیه (‪ 29‬تیرماه) تمرکز کرده اند و فعال نم ی توان‬ ‫واکنش هفته نامه موتلفه به‬ ‫سخنان علی مطهری‬ ‫از تمدید مذاکرات سخنی به میان اورد‪.‬‬ ‫در عی��ن حال مقامات ای��ران و اعض��ای ‪ 5+1‬اعالم‬ ‫کرده اند که اختالفات دو طرف حول مس��ائل اساس��ی به‬ ‫قوت خود باق ی ست‪ .‬در این میان اصل ی ترین چالش میان‬ ‫دو طرف هنوز در صحن��ه نبرد دیپلماتی��ک ای ران و غرب‬ ‫خودنمایی م ی کند؛ «چه کس��ی باید تصمیم سخت را در‬ ‫وین ‪ 6‬اتخاذ کند؟»‬ ‫قبل از پاسخ دهی به این س��وال الزم است یادداشت‬ ‫جان کری وزیر امور خارجه ایاالت متحده امریکا در روزنامه‬ ‫واشنگتن پس��ت را مورد بررس��ی قرار دهیم؛ یادداشتی که‬ ‫نشان م ی دهد کماکان در ذهن مقامات امریکایی انتزاعیات‬ ‫بر واقعیات غلبه دارد‪.‬‬ ‫جان کری در بخش��ی از یادداش��ت خود در اس��تانه‬ ‫مذاکرات وین ‪ 6‬م ی نویسد‪« :‬زمان کمی ب رای تحقق توافق‬ ‫هسته ای با ته ران باقی اس��ت‪ .‬ضرب االجل ‪ 20‬ژوئیه ب رای‬ ‫رس��یدن به راه حل جامع هس��ته ای ای ران در حال به اتمام‬ ‫رسیدن اس��ت و مقامات ای ران با یک گزینه روبه رو هستند؛‬ ‫انها م ی توانند توافق کنند که گام های الزم را ب رای اطمینان‬ ‫دادن به جهان از این مس��اله بردارند که برنامه هس��ته ای‬ ‫انها کامال صلح امیز اس��ت یا اینکه ی��ک فرصت تاریخی‬ ‫ب رای پایان دادن به انزوای اقتصادی و دیپلماتیکی و بهبود‬ ‫زندگی مردم خود را از دس��ت دهند‪ .‬شکاف های چشمگیر‬ ‫همچنان بین انچه مذاکره کنندگان م ی خواهند انجام دهند‬ ‫و انچه باید انجام دهند‪ ،‬وجود دارد‪ .‬حصول توافق همچنان‬ ‫محتمل است اما ای ران باید تمایل واقعی را ب رای پاسخ دادن‬ ‫به نگران ی های قانونی جامعه بی ن الملل از خود نشان دهد‪».‬‬ ‫اظهارات ج��ان کری نوع��ی وارونه نمایی اش��کار از‬ ‫حقایق جاری در خصوص موضوع هسته ای ای ران محسوب‬ ‫م ی شود‪ .‬وزیر امور خارجه ایاالت متحده امریکا اعالم کرده‬ ‫است که ای ران باید اثبات کند قصد ساخت بمب هسته ای‬ ‫را ندارد و در این خصوص باید نگرانی جامعه جهانی را رفع‬ ‫کند! به راستی کری در مقام وزیر امور خارجه کشوری که در‬ ‫جریان حادثه ناکازاکی و هیروش��یما صد ها هزار ژاپنی را با‬ ‫بمب اتمی به قتل رس��انده یا موجبات نقص عضو دائمی‬ ‫ انها را فراهم کرد چگونه قابل توجیه اس��ت؟ از سوی دیگر‪،‬‬ ‫مگر کری فراموش کرده است که طرح مطالعات ادعایی و‬ ‫دروغین از سوی ایاالت متحده امریکا عامل طوالن ی شدن و‬ ‫به بن بست رسیدن مذاکرات بوده است‪.‬‬ ‫جان کری در جری��ان مذاکرات وین ‪ 4‬خ��ود یکی از‬ ‫اصل ی ترین افرادی بود که با طرح جمله «ای ران باید تصمیم‬ ‫سختی در مذاکرات بگیرد» عمال موجبات توقف مذاکرات‬ ‫و ایجاد وقفه ای سخت در ان را فراهم ساخت‪ .‬از ان گذشته‪،‬‬ ‫اصرار مقامات امریکایی بر مس��ائلی مانند محدود کردن‬ ‫تعداد س��انتریفیوژها‪ ،‬تعیین نیازهای اساسی ای ران توسط‬ ‫غرب‪ ،‬محدود کردن ای ران در زمینه تحقیقات هسته ای و‪...‬‬ ‫جملگی نشان دهنده عدم حس��ن نیت واشنگتن در میدان‬ ‫مذاکرات هسته ای است‪.‬‬ ‫مقامات امریکای��ی نباید فراموش کنن��د که حضور‬ ‫انتقاد ابراهیم یزدی از دولت‬ ‫روحانی در روزنامه ارمان‬ ‫ا‍ژه ای از تغییر قاضی‬ ‫پرونده مهمدی هاشمی‬ ‫خبر داده است‬ ‫پرونده ویژه‬ ‫مراسمگرامیداشت‬ ‫روز صنعت‬ ‫انتقاد روحانی از سال های ‪84‬‬ ‫تا ‪ 92‬روی جلد فرهیختگان‬ ‫مذاکرات هسته ای مورد توجه‬ ‫روز نامه مردم ساالری‬ ‫انتقاد کیهان از برخی روش ها‬ ‫در مذاکرات هسته ای‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫بردن تحریم های اقتصادی نیز تاکنون به اثبات نرس��یده‬ ‫است‪ .‬در جریان اجرایی کردن توافقنامه ژنو‪ ،‬ایاالت متحده‬ ‫امریکا چندین بار با وضع تحریم های تازه علیه شرکت ها و‬ ‫افراد عمال اقدام ی در مغای��رت با روح این توافقنامه صورت‬ ‫داد‪ .‬همچنین امریکا فش��ار زیادی را بر س��ایر کشورهای‬ ‫اروپایی و اسیایی در جهت لغو تجارت انها با ای ران صورت‬ ‫داد‪ .‬ایا از نظر وزی��ر امور خارجه امریکا ای��ن موارد مصداق‬ ‫«انعطاف» است؟!‬ ‫در نهایت اینکه کری و دیگر مقامات امریکایی چاره ای‬ ‫جز انداختن س�لاح های خود در میدان نبرد دیپلماتیک با‬ ‫ای ران نخواهند داشت‪ .‬تهدیدات امریکا و تروئیکای اروپایی‬ ‫به هیچ عنوان منجر به باز ش��دن گارد بسته ای ران در ب رابر‬ ‫غرب نخواهد شد‪ .‬درچنین شرایطی به قول برژینسکی تنها‬ ‫سیاست‬ ‫ویلی��ام برنز و س��ولیوان و برگزاری مالقات ه��ا و مذاکرات‬ ‫دوجانبه به خ��ودی خود نماد و نش��انه ای از حس��ن نیت‬ ‫ط��رف امریکایی ب رای حل موضوع هس��ته ای و رس��یدن‬ ‫به توافق نهایی با ای ران نیس��ت و عام��ل تعیی ن کننده در‬ ‫این خصوص اتخاذ تصمیمات س��خت از سوی واشنگتن‬ ‫اس��ت‪ .‬در این میان اساس��ا اهمیتی ندارد ک��ه اوباما‪ ،‬جان‬ ‫کری‪ ،‬شرمن یا ویلیام برنز این تصمیم نهایی را اعالم کند‪،‬‬ ‫بلکه مهم اصل اتخاذ این تصمیم اس��ت‪ .‬به نظر م ی رسد‬ ‫هنوز مقامات امریکایی در توهم ی مطلق به س��ر م ی برند‪.‬‬ ‫توهم ی ک��ه نش��انه های ان در مقاله اخیر کری به چش��م‬ ‫م ی خورد‪ .‬جان کری به گونه ای سخن گفته است که گویا به‬ ‫جای حقوق حقه ملت ای ران‪،‬‬ ‫حق��وق هس��ته ای امریکا‬ ‫نقض شده و هم اکنون باید‬ ‫در خص��وص بازگردان��دن‬ ‫این حق��وق از دس��ت رفته‬ ‫تالش ه��ای الزم ص��ورت‬ ‫گیرد! وزیر امور خارجه ایاالت‬ ‫متحده امریکا که با همین‬ ‫توه��م فانت��زی و منحصر‬ ‫به فرد خود پ��س از امضای‬ ‫توافقنام��ه ژنو‪ ،‬ح��ق ذاتی‬ ‫کش��ورها برای غن ی سازی‬ ‫اورانی��وم را منک��ر ش��د و‬ ‫عمال م��اده چه��ارم ان‪.‬پی‪.‬‬ ‫تی را نادیده انگاشت‪ ،‬هنوز‬ ‫نتوانسته مرز میان واقعیت‬ ‫و تخیل را ب��رای خود و تیم‬ ‫مذاکره کنن��ده هس��ته ای‬ ‫ایاالت متحده امریکا ترسیم‬ ‫کند‪.‬‬ ‫تنه��ا گ��زاره صحیح‬ ‫یادداشت اخیر جان کری در‬ ‫واشنگتن پست به «محدود‬ ‫ب��ودن زم��ان» بازم ی گردد‪.‬‬ ‫اری! زمان رسیدن به توافق نهایی میان ای ران و اعضای ‪5+1‬‬ ‫به شدت محدود است و در این زمان محدود باید تصمیمات‬ ‫سختی از س��وی طرف امریکایی اتخاذ شود‪ .‬بدیهی است‬ ‫که فاکتور زمان‪ ،‬عاملی ب رای فش��ار بر طرفی است که باید‬ ‫سخت ترین تصمیم ممکن را بگیرد‪ ،‬اما این طرف برخالف‬ ‫القائات کری‪ ،‬ای ران نیست‪ ،‬بلکه امریکاست!‬ ‫کری خود نیز مانند دیگر مقامات امریکایی به خوبی‬ ‫م ی داند که جمهوری اس�لامی ای ران اساس��ا قصد ساخت‬ ‫بمب هسته ای را نداشته و طرح این ادعا محصول شانتاژها‬ ‫و جوس��ازی های تبلیغاتی س��ازمان س��یا‪ ،‬از ابتدای هزاره‬ ‫سوم تاکنون است‪ .‬بدیهی است که مرحله پایانی و نهایی‬ ‫مذاکرات جای مانور روی این شانتاژهای تکراری نیست‪ .‬ایا‬ ‫کری هنوز متوجه این حقیقت نشده است؟ نکته قابل تامل تر‬ ‫اینکه ک��ری از انعطاف امریکا در از بین ب��ردن تحریم ها و‬ ‫ارزوی ضمنی خ��ود یعنی زندگی اقتص��ادی بهتر ای رانیان‬ ‫در صورت رفع تحریم ها س��خن به میان اورده اس��ت! دو‬ ‫ادعایی که اثبات باط��ل بودن ان کمتری��ن زحمتی ندارد‪.‬‬ ‫مقامات امریکایی به عن��وان وضع کنن��دگان تحریم های‬ ‫ظالمانه در شورای امنیت س��ازمان ملل متحد و همچنین‬ ‫واضع تحریم های یکجانبه و غی ر قانونی از سوی کنگره و‬ ‫وزارت خزانه داری این کش��ور هم اکنون از عواقب و تبعات‬ ‫رفع تحریم ها ب��رای ملت ایران س��خن م ی گوین��د! گویا‬ ‫واش��نگتن فراموش کرده که خود در ای��ن خصوص متهم‬ ‫اس��ت نه منجی! از س��وی دیگر‪ ،‬انعطاف امریکا در از بین‬ ‫راه چاره غرب شناس��ایی ای ران قدرتمند خواهد بود‪ .‬مسلما‬ ‫مقامات امریکایی ناچارند این شناس��ایی را هر چه سریع تر‬ ‫صورت دهند‪ .‬در این میان مذاکرات وی��ن ‪ 6‬بهترین زمان‬ ‫ممکن ب رای اتخاذ این «تصمیم سخت» است‪ .‬در غیر این‬ ‫صورت هزینه های سیاسی و دیپلماتیک غرب در مواجهه‬ ‫با ته ران بیش از پیش افزایش خواهد یافت‪ .‬توافق نهایی‬ ‫در مذاکرات وین ‪ 6‬کامال محتمل است‪ ،‬البته به شرطی که‬ ‫ایاالت متحده امریکا و تروئیکای اروپایی س��پر و شمشیر‬ ‫خود را به زمین بیندازند! مس��لما جمهوری اس�لام ی ای ران‬ ‫درک خواهد کرد که اتخاذ این تصمیم ب رای غرب بس��یار‬ ‫دش��وار اس��ت‪ ،‬اما در عین حال رس��یدن به نقطه دش��وار‬ ‫فعل��ی محص��ول لجاجت ها‬ ‫و دروغ پردازی ه��ای امریکا و‬ ‫ تروئیکای اروپایی در خصوص‬ ‫برنام��ه هس��ته ای صلح امیز‬ ‫کشورمان بوده اس��ت‪ .‬از این‬ ‫رو هزینه اتخاذ تصمیم سخت‬ ‫استراتژیک فعلی به طور کامل‬ ‫ب��ر دوش واش��نگتن و دیگر‬ ‫اعض��ای ‪ 5+1‬خواه��د ب��ود‪.‬‬ ‫تصمیم ی که هزینه اتخاذ ان‬ ‫در مذاکرات وین ‪ 6‬به مراتب از‬ ‫اوردگاه های بعدی سیاس��ی و‬ ‫دیپلماتیک کمتر خواهد بود؛‬ ‫حقیقتی که جان کری و دیگر‬ ‫مقامات کشورهای ‪ 5+1‬زمان‬ ‫بسیار اندکی تا درک ان پیش‬ ‫رو دارند‪.‬نکته مهم دیگر اینکه‬ ‫دیگر اعض��ای ‪ 5+1‬نیز پس‬ ‫از ‪ 29‬تیرماه ناچ��ار به مواجهه‬ ‫با عواقب رس��یدن یا نرسیدن‬ ‫به توافق نهای��ی خواهند بود‪.‬‬ ‫بدیهی اس��ت ک��ه عواقب و‬ ‫تبع��ات منف��ی نرس��یدن به‬ ‫توافق نهایی (بر اث��ر اصرار و‬ ‫لجاجت هایی که تاکنون از س��وی غرب وجود داشته است)‬ ‫سنگین و حتی در مواردی غیرقابل جب ران خواهد بود‪ .‬از این‬ ‫رو کشورهای چین‪ ،‬روسیه و المان به عنوان سه عضو ‪5+1‬‬ ‫که رویکرد بازتری نس��بت به حل پرونده هسته ای ای ران و‬ ‫رسیدن به توافق نهایی داشته اند نیز مسیر سخت و وظیفه‬ ‫دشواری در مذاکرات وین ‪ 6‬در پیش خواهند داشت‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‪ :‬به نظر م ی رس��د رسیدن به توافق تا‬ ‫پایان تیرماه کمی خوش بینانه به نظر برسد‪ .‬به همین دلیل‬ ‫اس��ت که تیم ای رانی عدم توافق احتمالی را به گردن طرف‬ ‫مقابل م ی اندازد و از سوی دیگر جان کری هم تیم ای رانی را‬ ‫مخاطب مقاله خود قرار م ی دهد‪ .‬تیم ای رانی اما با اظهارات‬ ‫خود نشان داده که از به توافق نرسیدن شوکه نخواهد شد و‬ ‫اماده اقدام بعدی است‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫یاران امام‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫حزب جمهوری اسلامی در تاریخ معاصر ایران یک�ی از فراگیرترین احزاب‬ ‫سیاس�ی بود تا جایی که بس�یاری از امام�ان جمع�ه‪ ،‬فرمانداران‪،‬اس�تانداران‪،‬‬ ‫وزرا ‪،‬معاونین وزرا و نمایندگان مجلس را عضو خود داش�ت‪ .‬بعد از وقایع تلخ سه‬ ‫سال نخست انقالب این حزب بیش از هر گروه سیاسی دیگری به یاری امام شتافت‬ ‫چه انکه رابطه انها با رهبر انقالب بیش از رابطه سیاسی بلکه مرید و مرادی بود‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫حزب روحانیون انقالبی‬ ‫حزب جمهوری اسالمی چه نقشی‬ ‫در سیاست ایران داشت؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪1‬‬ ‫در استانه هفتم تیر جدال ها میان طیف راست و چپ‬ ‫حزب جمهوری اسالمی باال گرفته است‪ .‬حزبی که نماینده‬ ‫خط امام در مقابل لیب رال ها و چپ گرایان بود‪ .‬نماد این جدال‬ ‫در مصاحبه مسیح مهاجری مشاهده م ی شود‪ .‬جایی که او به‬ ‫حسن ایت و اس��داهلل بادامچیان م ی تازد و از برخی اعضای‬ ‫طیف چپ ح��زب دفاع م ی کند‪ .‬اما به واق��ع حزب جمهوری‬ ‫اسالمی چگونه حزبی بود و چه نقشی در تاریخ انقالب داشت؟‬ ‫هنوز سال انقالب به پایان نرسیده بود که گروهی که‬ ‫بیشترشان از میان روحانیون طرفدار رهبر انقالب بودند‪ ،‬ب رای‬ ‫اولی ن بار در تاریخ شیعه حزبی را با تشکیالت و سلسه مراتب‬ ‫رسمی احزاب سیاسی مرس��وم در دنیا تشکیل دادند؛ جایی‬ ‫که هاشم ی رفس��نجانی ب رای توجیه ان نزد امام م ی رود و از‬ ‫ضرورت های تشکیل حزب ب رای روحانیون سخن م ی گوید‪.‬‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی ایران‪،‬حزبی بود که در اوج قدرتش‬ ‫هم دولت‪ ،‬هم مجلس و هم ق��وه قضائیه را در اعضای خود‬ ‫داشت؛ جایی که این حزب در تاریخ سیاسی ای ران به باالترین‬ ‫قدرت سیاسی یک حزب سیاسی در کشور دست یافته بود؛‬ ‫هم از نظر اعضا و هم از نظر حضور در ساخت قدرت سیاسی‪.‬‬ ‫اس��فند ‪ 58‬بود که حزب جمهوری اس�لامی ای ران در‬ ‫کانون توحید در غرب ته ران کلید خورد‪ .‬بسیاری از رهب ران‬ ‫حزب جمهوری اسالمی که بعدها از مدی ران بلند پایه جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران شدند‪ ،‬خود برگه ثب ت نام و گزینش اعضا را در‬ ‫دست داش��تند و از انها ثبت نام م ی کردند‪ .‬مرتضی نبوی از‬ ‫اعضای حزب جمهوری اسالمی درباره نحوه استقبال مردم از‬ ‫تاسیس حزب جمهوری اسالمی م ی گوید‪« :‬مردم به دلیل نام‬ ‫حزب ابتدا تصور م ی کردند هر کس که به جمهوری اسالمی‬ ‫اعتقاد دارد‪ ،‬باید عضو حزب باشد و به همین دلیل استقبال‬ ‫خوبی از عضویت در حزب م ی کردن��د و تعداد زیادی امدند و‬ ‫ثب ت نام کردند‪ ،‬در این میان از طرفداران همه گروه ها بودند‪،‬‬ ‫بعد از ان در دفتر مرکزی حزب در سرچش��مه مشغول انجام‬ ‫مصاحبه و گزینش از میان کس��انی بودیم که ثب ت نام کرده‬ ‫بودند‪».‬‬ ‫به نظر م ی رسید که رهبری انقالب با تشکیل نهادی‬ ‫حزبی توس��ط روحانیون طرفدار خود نظر مساعدی نداشته‬ ‫باشد‪ .‬گویا امام این اش��کال را داش��تند که حزب جمهوری‬ ‫ممکن اس��ت در فضای سیاسی کشور انس��داد ایجاد کند‬ ‫و جلوی تح��زب دیگ��ر گروه ها را بگی��رد‪ .‬این مس��اله ای‬ ‫اس��ت که هاشم ی رفس��نجانی مرد خاط رات تاریخ ‪ 35‬ساله‬ ‫جمهوری اسالمی در مورد ان م ی گوید‪« :‬دولت که تشکیل‬ ‫ش��د من خودم رفتم پیش امام‪ ،‬گفت وگوی صریحی با امام‬ ‫کردم و گفتم باالخره تا به حال ما مبارزه م ی کردیم اما از این‬ ‫به بعد مسئول اداره کشوریم‪ .‬در نخس��تین قدم شما دیدید‬ ‫که یک حزب کوچ��ک توفیق پیدا کرد دولت درس��ت کند‪،‬‬ ‫اگر اینها نبودند حتما مشکالت بیشتر بود‪ .‬به عالوه بیرون‬ ‫م ی بینید اح��زاب چگونه فعالیت م ی کنن��د‪ ...‬گفتم ببینید‬ ‫بخش��ی از قلمرو جامعه را اینها دارند پر م ی کنند‪ ،‬ما هی چ جا‬ ‫نیستیم‪ ،‬در حالی که همه جا هستیم‪ ،‬معلوم است که حزب در‬ ‫شرایط مسئولیت اداره کشور یک ضرورت است‪ .‬به هر حال‬ ‫اگر ما حزب نداشته باش��یم دیگران که حزب دارند‪ ،‬شما که‬ ‫جلوی دیگران را نم ی خواهید بگیرید (ایشان نم ی خواستند‬ ‫جلوی دیگران را بگیرند و مانع تحزب دیگران بش��وند) خب‬ ‫انها که دارند‪ ،‬فقط دوستان شما تش��کیالت ندارند‪ ...‬گفتم‬ ‫روحانیت االن انس��جامی که ش��ما فکر م ی کنید‪ ،‬حتی در‬ ‫این ش��رایط ندارند‪ ،‬هرچه هم پیش برویم بدتر م ی شود‪ ،‬ما‬ ‫تشکیالت م ی خواهیم؛ ایش��ان پذیرفتند و گفتند که حزب‬ ‫تشکیل بدهید‪».‬‬ ‫در ان روزها بحث بر سر این بود که موسسین از سه گروه‬ ‫«روحانی»‪« ،‬تحصیلکرده و دانشگاهی» و «کسبه و بازاری»‬ ‫انتخاب و موجودیت حزب را رسما اعالم کنند‪ .‬اما از انجا که‬ ‫پس از پیروزی انقالب هنوز چهره ها کامال شناخته شده نبودند‬ ‫و توقعات و ادعاهای بس��یاری از افراد سرشناس ممکن بود‬ ‫مش��کالتی پدید اورد‪ ،‬بناب راین تصمیم گرفته ش��د که پنج‬ ‫نفر از روحانیون برجسته و شناخته شده که مورد تایید امام و‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫همه اقشار ملت بودند‪ ،‬هیات موسس باشند و تاسیس حزب‬ ‫جمهوری اسالمی را رسما اعالم کنند‪.‬‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی پیش از انتخابات نوع نظام‬ ‫سیاسی انقالب تشکیل ش��د؛ به نظر م ی رسید که رهب ران‬ ‫طرفدار امام سعی داش��تند‪ ،‬نظام سیاسی اینده را با تشکیل‬ ‫نوعی حزب فراگیر سازمان دهند‪ .‬در بس��یاری از رخدادهای‬ ‫سه س��ال ابتدای انقالب این حزب جمهوری اس�لامی بود‬ ‫که در یک ط��رف منازعات بعدی ان درگیر ب��ود‪ .‬از ماجرای‬ ‫تسخیر سفارت امریکا در ته ران تا انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫و بعد از ان به دست اوردن اکثریت مجلس و ماجرای تعیین‬ ‫نخس ت وزیر و منازعه سخت با بن ی صدر که منجر به عزل او‬ ‫ب جمهوری اسالمی را در مقابل جریان‬ ‫شد‪ ،‬همه و همه حز ‬ ‫ضد انقالب و ضد خط امام مش��اهده م ی کردند‪ .‬در این میان‬ ‫اما ش��خصیت دبیرکل حزب جمهوری اسالمی ای ران یعنی‬ ‫ایت اهلل بهش��تی در تاریخ انقالب بی بدیل است‪ .‬جایی که‬ ‫او رئیس دیوان عالی کش��ور یعنی همان رئیس قوه قضائیه‬ ‫بود‪ .‬ایت اهلل بهشتی در میان روحانیون از همان ابتدا چهره ای‬ ‫نوگرا بودند تا جایی که در حوزه علمیه قم نیز برخالف سنت‬ ‫مالوف حوزه‪ ،‬دست به تشکیل حوزه علمیه حقانی زدند که‬ ‫در ان علوم جدیده در کنار علوم سنتی حوزه تدریس م ی شد‪.‬‬ ‫در این میان نقش ایت اهلل بهشتی در ساخت نیروهای طرفدار‬ ‫امام و نظام اسالمی تکرار نشدنی بود تا جایی که کادر سازی‬ ‫که شهید بهشتی ب رای جمهوری اسالمی در حزب جمهوری‬ ‫ی از سرمایه انسانی مدی ران بعدی‬ ‫اسالمی کرد‪ ،‬منبع عظیم ‬ ‫نظام اسالمی شد‪ .‬به همین دلیل بود که در دوگانه بهشتی‬ ‫و بن ی صدر پس از وقوع اختالفات زیاد‪ ،‬این بهش��تی بود که‬ ‫مورد تهمت و افترای بس��یار زیاد بن ی صدر و هوادارانش قرار‬ ‫ گرفت و در کنار ان حزب جمهوری اس�لامی نیز مورد طعنه‬ ‫طرفداران رئی س جمهور یازده میلیونی قرار گرفت و روزی نبود‬ ‫که روزنامه انقالب اسالمی بن ی صدر مقاله ای علیه بهشتی و‬ ‫حزب جمهوری ننویسد‪.‬‬ ‫انفجار در سرچشمه‬ ‫شش سال پس از فاجعه هفتم تیر‬ ‫بعد از ش��هادت ایت اهلل بهش��تی به همراه ‪ 72‬تن از‬ ‫یارانش در فاجعه هفتم تیر‪ ،‬محمد جواد باهنر جایگزین وی‬ ‫شد‪ ،‬اما هشتم شهریور همان سال‪ ،‬او در مقام نخس ت وزیر به‬ ‫همراه محمد علی رجایی‪ ،‬رئی س جمهوری در حادثه انفجار‬ ‫دفتر نخس ت وزیری به شهادت رس��ید‪ .‬از ان هنگام تا زمان‬ ‫تعطیلی حزب در س��ال ‪ ،1366‬ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬دبیرکلی‬ ‫این حزب را به عهده داش��تند‪ .‬طی این ش��ش س��ال حزب‬ ‫در عین اینکه موفق ش��د بخش قابل توجهی از امور اداره‬ ‫کشور را به انجام برس��اند و در برهه های مختلف ان دوران‬ ‫پ ر تالطم دفاع مقدس‪ ،‬وظایف زی��ادی را بر عهده بگیرد اما‬ ‫مس��ائل مختلفی در ان‪ ،‬باعث شد تا س��ران حزب تصمیم‬ ‫به انحالل ان بگیرند‪ .‬از جمله این مس��ائل اختالفات میان‬ ‫دو جناح در حزب بر س��ر چگونگی اداره اقتصاد کشور بود‪.‬‬ ‫به طوری که گروهی به رهبری می ر حس��ین موسوی که به‬ ‫واسطه پست نخس ت وزیری نفوذ قابل توجهی در حزب پیدا‬ ‫کرده بود‪ ،‬طرفدار اقتصاد دولتی و شب ه سوسیالیستی بودند‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫نقش ایت اهلل بهشتی در ساخت نیروهای‬ ‫طرف�دار ام�ام و نظ�ام اسلامی تکرار‬ ‫نش�دنی بود تا جایی که کادر س�ازی که‬ ‫شهید بهش�تی برای جمهوری اسالمی‬ ‫در حزب جمهوری اسلامی ک�رد‪ ،‬منبع‬ ‫ی از سرمایه انسانی مدیران بعدی‬ ‫عظیم ‬ ‫نظام اسالمی ش�د‪ .‬به همین دلیل بود که‬ ‫در دوگانه بهشتی و بنی صدر پس از وقوع‬ ‫اختالفات زیاد‪ ،‬این بهشتی بود که مورد‬ ‫تهمت و افترای بس�یار زی�اد بنی صدر و‬ ‫هوادارانش قرار گرفت‬ ‫سیاست‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی با توجه به نزدیکی به امام و‬ ‫افراد روش��ن بینی که در راس ان حضور داشتند در اداره امور‬ ‫نظام در روزهای پ ر التهاب پس از پیروزی نقش بس زایی ایفا‬ ‫کرد‪ .‬به طوری که در حالی که بن ی ص��در و مجاهدین خلق‬ ‫(منافقین) توانسته بودند بخش��ی از نظام را خصوصا در قوه‬ ‫اجرایی کشور با خود همراه کنند‪ ،‬اما حزب با توجه به حضور‬ ‫موثری که در مجلس شورای اسالمی داشت به می زان زیادی‬ ‫در مقابله با این جریان و دیگر جریان ه��ای انحرافی موفق‬ ‫نشان داده بود‪ .‬روز سه ش��نبه ‪ 1360/3/30‬طرح عدم کفایت‬ ‫سیاسی بن ی صدر در مجلس شورای اسالمی بررسی و با ‪177‬‬ ‫رای موافق‪ 12 ،‬رای ممتنع و یک رای مخالف تصویب شد و‬ ‫اول تیرماه‪ ،‬اما م حکم عزل بن ی صدر را از مقام ریاست جمهوری‬ ‫صادر کردند‪ .‬همزمان با تصویب طرح عدم کفایت سیاس��ی‬ ‫بن ی صدر از سوی مجلس شورای اسالمی‪ ،‬سازمان مجاهدین‬ ‫خلق با حمایت از وی‪ ،‬طی اعالمی ه ای تهدید امی ز‪ ،‬نمایندگان را‬ ‫از شرکت در جلسه بررسی عدم صالحیت رئی س جمهور برحذر‬ ‫داشت‪ .‬در این اطالعیه امده بود‪ ...« :‬سازمان مجاهدین خلق‬ ‫ای ران به تمامی نمایندگانی که در مجلس حضور م ی یابند‪،‬‬ ‫نس��بت به تمامی عواقب گس��ترده عزل رئی س جمهور در‬ ‫فضای هیس��تریک ارتجاعی حاکم زنهار م ی دهد‪ .‬از این رو‬ ‫با یاداوری مجالس و ادوار قانونگذاری ک��ه در تاریخ معاصر‬ ‫ای ران به استق رار دیکتاتوری منجر ش��ده است‪ ،‬ما به فرد فرد‬ ‫نمایندگان حاضر و به ویژه انها که نسبت به سرنوشت مردم‬ ‫ای ران احساس مس��ئولیت م ی کنند‪ ،‬تذکر م ی دهیم که خود‬ ‫را شایس��ته لعن و نفرین ابدی ملت ای ران نساخته و مرعوب‬ ‫صحنه های ساختگی چماقداران در ب رابر مجلس نشوند‪».‬‬ ‫این سازمان پس از این وقایع‪ ،‬در ‪ 30‬خرداد ‪ 1360‬اعالم‬ ‫کرد که فعالی ت های خود را وارد ف��از نظامی کرده و اعضای‬ ‫این گروه که مسلح به انواع اسلحه های سرد و گرم بودند به‬ ‫خیابان ها ریخته و به قتل و جرح مردم و پاس��داران کمیته و‬ ‫ی و تخریب اموال عمومی پرداختند‪ .‬ترورهای‬ ‫نیروهای انتظام ‬ ‫کور یکی دیگر از استراتژی های سازمان در این زمان بود‪ .‬موج‬ ‫این ترورها به قدری گس��ترده بود که از مردم عادی در کوچه‬ ‫و خیابان تا مسئولین مملکتی را در ب ر گرفت‪ .‬ششم تیر ماه‬ ‫سال ‪ ،1360‬جواد قدیری یکی از عوامل سازمان منافقین در‬ ‫مسجد اباذر ته ران با بمب گذاری به حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫سوء قصد کرد که البته این ترور به لطف الهی نافرجام ماند‪.‬‬ ‫غروب هفتم تیرماه ‪ 1360‬اما انفجاری دیگر سرچشمه‬ ‫ته ران را لرزاند‪ .‬س��اعت ‪ 20:30‬روز یکشنبه هفتم تیر ‪،1360‬‬ ‫تعدادی از نمایندگان مجلس شورای اسالمی‪ ،‬هیات دولت‬ ‫و‪ ...‬به تدریج به سالن اجتماعات دفتر مرکزی حزب جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران واقع در سرچشمه ته ران وارد شدند‪ .‬پس از پایان‬ ‫قرائت قران کریم و اعالم ب رنامه‪ ،‬ایت اهلل بهشتی سخن اغاز‬ ‫کرد‪ .‬بحث درباره تورم بود‪ ،‬اما عده ای از اعضا خواسته بودند‬ ‫که راجع به انتخابات ریاست جمهوری نیز صحبت شود‪ .‬دکتر‬ ‫بهشتی سخنانش را با این جمالت ادامه داد‪« :‬ما بار دیگر نباید‬ ‫ی کنند و سرنوشت‬ ‫اجازه دهیم‪ ،‬استعمارگران ب رای ما مهره ساز ‬ ‫مردم ما را به بازی بگی رند‪ .‬تالش کنیم کسانی را که متعهد به‬ ‫مکتب هستند و سرنوشت مردم را به بازی نم ی گی رند‪ ،‬انتخاب‬ ‫شوند‪ ».‬جمالت ایت اهلل بهشتی ناتمام ماند؛ صدایی مهیب‬ ‫برخاست و در کمتر از ثانی ه ای از سالن جز تلی از خاک باقی‬ ‫نماند‪ .‬بیش از ‪70‬نفر از بهترین عزیزان انقالب به ش��هادت‬ ‫رسیدند‪ .‬عامل بمب گذاری‪ ،‬منافق نفوذی به نام «محمدرضا‬ ‫کالهی» بود که خود جزو نیروهای خدماتی حزب به حساب‬ ‫م ی امد و پس از انفجار موفق به فرار و راهی فرانسه شد‪.‬‬ ‫و به همین خاط��ر مداخالت مک��رر وزارت بازرگانی در امور‬ ‫اقتصادی را توجیه م ی کردن��د‪ .‬در حالی که گروه دیگری که‬ ‫بیشتر انها را نیروهای روحانیون برجسته حزب و فعاالن بازار‬ ‫تشکیل م ی دادند‪ ،‬مخالف اقتصاد دولتی بودند و مداخالت‬ ‫گاه و بیگاه دولت در بازار را به زیان کش��ور م ی دانس��تند‪ .‬از‬ ‫جمله چهره های ش��اخص این گروه م ی توان به حبی ب اهلل‬ ‫عسگراوالدی اشاره کرد‪ .‬دیگر اینکه نارسای ی ها و ضع ف های‬ ‫حزب‪ ،‬عدم دقت الزم در موقع عضوگیری و ثب ت نام بود‪ .‬به‬ ‫دلیل گستردگی کار و شرایط سهل عضویت‪ ،‬افراد با مواضع‬ ‫مختلف فرهنگی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬اجتماعی و اقتصادی وارد حزب‬ ‫شدند و به مرور هسته های اولیه تفکرهای مختلف در حزب‬ ‫به وجود امد و موجب تشتت ارا و چند گانگی حزب شد و لطمه‬ ‫شدیدی به انس��جام تش��کیالتی ان وارد کرد‪ .‬اصل ی ترین‬ ‫نقطه ضعف حزب را ضعف در سازماندهی و اموزش منظم‬ ‫ایدئولوژیک و سیاسی حزب به دلیل گستردگی ب ی رویه دفاتر‬ ‫و افزایش نیروها و نیز عدم فرصت کافی و حجم زیاد کارها و‬ ‫مسئولی ت های رهب ران حزب م ی دانند‪ .‬رهبری معظم انقالب‬ ‫که سومین دبیرکل حزب جمهوری اسالمی بودند در مورد‬ ‫این شرایط م ی گویند‪« :‬از اغاز تاسیس حزب سعی شد از همه‬ ‫اقشار در حزب و شورای مرکزی جمع شوند اما خیل ی ها سعی‬ ‫دارند حزب را منتسب به گروه خاصی کنند‪ .‬یک بار م ی گویند‬ ‫«حزب اخوندها» (چون پنج روحانی در راس ان است)‪ .‬گاهی‬ ‫م ی گویند «حزب ب��ازاری» (چون چهار چهره با س��ابقه در‬ ‫انقالب از شورای مرکزی هستند)‪ .‬عده ای هم حزب را حزب‬ ‫رئی س جمهوری‪ ،‬نخس ت وزیر و رئیس مجلس م ی دانند‪».‬‬ ‫حزب از درون دچار خالء تشکیالت ی‏ و عدم تولید فکر‬ ‫ی ان شده و روز به روز ضعی ف‏تر شد‪ .‬به‬ ‫متناسب با فعالی ت‏ها ‏‬ ‫ن ترتیب سران حزب وقتی دیدند که حزب دیگر ان کارایی‬ ‫ای ‬ ‫ن بردن‬ ‫گذشته را ندارد‪ ،‬بلکه زمینه‏های بروز اختالف و از میا ‏‬ ‫انسجام مسئوالن نظام را فراه ‏م م ی‏کند و نیز فلسفه وجودی‬ ‫خود را از دست داده است‪ ،‬با نگارش نامه‏ای به امام‏ خواستار‬ ‫ن‬ ‫ف فعالی ت‏های ان شدند‪ .‬به دنبال ای ‏‬ ‫موافقت ایشان با توق ‏‬ ‫ب جمهوری اسالمی با‬ ‫درخواس��ت در تاریخ ‪ 1366/3/11‬حز ‏‬ ‫کسب موافقت امام‏ خمینی(ره) تمامی فعالی ت‏های خود را‬ ‫متوقف کرد‪.‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای و هاشم ی رفسنجانی به امام‬ ‫این گونه نوشتند‪« :‬احساس م ی شود که وجود حزب‪ ،‬دیگر ان‬ ‫منافع و ف واید اغاز کار را نداشته و به عکس‪ ،‬ممکن است تحزب‬ ‫در شرایط کنونی بهانه‏ای ب رای ایجاد اختالف و دودستگی و‬ ‫موجب خدشه در وحدت و انسجام ملت گردد و حتی نیروها‬ ‫را صرف مقابله با یکدیگر و خنث ی س��ازی یکدیگر کند‪ .‬لذا‪،‬‬ ‫همان‏طور که قبال نیز کرارا عرض شد‪ ،‬شورای مرکزی پس‬ ‫از بحث و بررسی مبسوط و مس��توفا با اکثریت قاطع به این‬ ‫نتیجه رس��ید که مصلحت کنونی انقالب در ان اس��ت که‬ ‫«حزب جمهوری اسالمی» تعطیل و فعالی ت های ان به کلی‬ ‫متوقف گردد‪ .‬مراتب ب رای استحضار و کسب رهنمود عالی‬ ‫معروض م ی‏گردد‪».‬‬ ‫پس از ان بود که امام خمینی (ره) نیز موافقت خود را با‬ ‫پایان کار حزب در چند خ��ط اعالم و مرقوم کردند‪« :‬موافقت‬ ‫م ی شود‪ .‬الزم است تذکر دهم که حضرات اقایان موسسین‬ ‫محترم حزب‪ ،‬مورد عالقه اینجانب هستند‪ .‬امیدوارم همگی‬ ‫در این موقع حساس با اتفاق و اتحاد در پیشبرد مقاصد عالیه‬ ‫اسالم و جمهوری اسالمی کوشا باشید‪ .‬ضمنا تذکر م ی‏دهم‬ ‫که اهانت به هر مسلمانی چه عضو حزب باشد یا نه ب ر خالف‬ ‫اسالم و تفرقه اندازی در این موقع از بزرگترین گناهان است‪».‬‬ ‫به این ترتیب بود که حزب جمهوری اسالمی که روزی‬ ‫در تمام رده های نظام جمهوری اسالمی‪ ،‬حاکمیتی یکدست‬ ‫را ایجاد کرده بود اما در اصول و روش هایش با یکدیگر اختالف‬ ‫نظر داشتند‪ ،‬به قول هاشم ی رفسنجانی در کتاب خاط راتش با‬ ‫چنین تعبیری به کار خود پایان داد‪« :‬تصمیم گرفته شد‪ ،‬کمی‬ ‫ فتیله حزب را پایین بکشیم‪».‬‬ ‫‪45‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫گو‬ ‫تو‬ ‫ف ‬ ‫گ‬ ‫تفکر اقتصادی شهیدبهشتی‬ ‫سوسیالیستینبود‬ ‫بررسی مفهوم توسعه و عدالت در اندیشه‬ ‫شهید بهشتی در گفت وگو با فرشاد مومنی‬ ‫سید محمد حسین لواسانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪2‬‬ ‫جناب اقای مومنی! ش�ما بر مبانی نظری‬ ‫توسعه اقتصادی شهید بهشتی مسلط هستید‪،‬‬ ‫اگر ممکن اس�ت کمی در این باره که در نگارش‬ ‫نخستین قانون اساس�ی هم به چشم م ی خورد‬ ‫صحبت کنید‪.‬‬ ‫من فک��ر م ی کن��م الگ��وی اقتصادی م��ورد نظر‬ ‫شهیدبهشتی در قانون اساسی اول به بهترین شکل متجلی‬ ‫شده است‪ .‬در انجا ایشان بس��یار دقیق‪ ،‬انتزاع وجوه مختلف‬ ‫هیات جمع��ی انس��ان ها را یک انت��زاع ص��وری و اعتباری‬ ‫م ی خواند‪.‬‬ ‫در تئوری اقتصادی شهید بهشتی‪ ،‬تعاملی با‬ ‫دو حوزه سیاسی و فرهنگی وجود دارد؟‬ ‫ما با هدف شناخت عمی ق تر است که وجه سیاسی‬ ‫ی را از وج��ه اجتماعی‪ ،‬اقتص��ادی و فرهنگی او‬ ‫زندگی ادم�� ‬ ‫تفکیک م ی کنیم؛ ب��ه واقع در نفس االم��ر‪ ،‬تمامی این ها را‬ ‫متشکل از یک کل واحد م ی دانیم‪ .‬بناب راین وقتی ما در مورد‬ ‫توسعه اقتصادی از دیدگاه شهید بهشتی صحبت م ی کنیم‪،‬‬ ‫یک وجه ان‪ ،‬به تعامل هایی باز م ی گردد که بین سیاس��ت‪،‬‬ ‫اقتصاد و اجتماع وجود دارد‪ .‬این ش��عاری هم که بس��یاری از‬ ‫اصالح طلبان حقیقی با مضمون اجرای ب��دون تنازل قانون‬ ‫اساس��ی‪ ،‬مطرح م ی کنند‪ ،‬در واقع ناظر ب��ر همین خصلت‬ ‫سیستمی مساله است که در روش شناسی شهید بهشتی نیز‬ ‫سخت به ان توجه شده است‪.‬‬ ‫ویژگ ی های موجود در ان قانون اساسی که ما‬ ‫را در مسیر توسعه قرار م ی داد‪ ،‬چه بود؟‬ ‫در راستای توس��عه اقتصادی‪ ،‬چهار ویژگی اساسی‬ ‫به چش��م م ی خورد‪ .‬همان طور که عرض کردم‪ ،‬امتیاز بزرگ‬ ‫ان‪ ،‬به اشرافی که شهید بهشتی بر دانش چگونگی داشتند‪،‬‬ ‫باز م ی گردد‪ ،‬از همین روست که سازوکارهای عینیت بخشیدن‬ ‫به انها نیز در قانون اساسی مشخص شده است‪ .‬توجه داشته‬ ‫باش��ید که درمورد دیدگاه شهید بهش��تی‪ ،‬جامعه مورد نظر‬ ‫به لحاظ اقتصادی ب راس��اس انچه در قانون اساسی مشاهده‬ ‫م ی شود‪ ،‬از چهار ویژگی برخوردار اس��ت‪ .‬یک وجه ان چهار‬ ‫خصیصه‪ ،‬به استقالل سیاسی بازم ی گردد و وجه دیگرش به‬ ‫رفع فق ر‪ ،‬محرومیت و برقرار کردن عدالت اجتماعی و وجه دیگر‬ ‫ان نیز متوجه تامین نیازهای انسانی در جریان رشد و تکامل او‬ ‫به شمار م ی اید و چهارمی نیز به بالندگی تولید و اشتغال کامل‬ ‫مولد مربوط م ی ش��ود‪ .‬به هر حال این ویژگ ی های یاد شده‪،‬‬ ‫مشخصه های ارمانی وجه اقتصادی زندگی ای رانیان در کادری‬ ‫است که در قانون اساسی به چشم م ی خورد و ب رای احقاق انها‬ ‫طیف متنوعی از ساز و کارهای اجرایی‪ -‬عملیاتی هم در قانون‬ ‫اساسی در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫حاال ب�ا هم�ه اینه�ا در جامع ه ای ک�ه داعیه‬ ‫ایدئولوژیک دارد‪ ،‬وقتی برخ�ی ارمان ها و وعده ها‬ ‫محقق نم ی شود ب ه طور طبیعی این سوال پیش‬ ‫م ی اید که منشا اصلی مشکل کجاست؟‬ ‫نکت��ه قابل تامل��ی در ای��ن زمینه وج��ود دارد که‬ ‫م ی خ واهم ان را نیز برجسته کنم و ان‪ ،‬اینکه ایا اصل ان اسلوب‬ ‫صورت بندی وعده ها و ارمان ها اشکال داشته یا انها اشکالی‬ ‫نداشته و ما به واسطه دور زدن ان اسلوب یا فاصله گرفتن از انها‬ ‫با هر دلیل و توجیهی دچار مشکل شده ایم؟ حال در این باره‬ ‫بنده با بررس ی هایی که شخصا در حوزه اقتصاد انجام داده ام‬ ‫با اطمینان به ش��ما عرض م ی کنم‪ ،‬بخش اعظم مشکالتی‬ ‫که ما در حوزه اقتصاد به انها دچار شده ایم‪ ،‬به دلیل پایبندی‬ ‫فرشاد مومنی معتقد است که الگوی‬ ‫اقتصادی مورد نظر شهیدبهشتی در‬ ‫قانون اساسی اول به بهترین شکل‬ ‫متجلی شده است‬ ‫عملی مسئوالن اجرایی و سیاستگذاری به اصول و ارمان های‬ ‫قانون اساس��ی نیس��ت‪ ،‬بلکه دقیقا به واس��طه برخوردهای‬ ‫عملگرا و مصلحت اندیشی است که با توجی ه های مختلف‪،‬‬ ‫همواره بخش هایی از اصول قانون اساسی را کنار گذاشته و‬ ‫نادیده گرفته اند‪.‬‬ ‫نمونه ای هم در این باره دارید؟‬ ‫من ب رای نمونه به ش��ما نکته ای را عرض م ی کنم‬ ‫که گمان م ی برم ب رای تمام ی مخاطب��ان‪ ،‬به ویژه مخاطبان‬ ‫خارج از ای ران نیز م ی تواند تامل ب رانگیز باشد‪ .‬یکی از اتهامات‬ ‫غیرعالمانه و غیرمنصفانه ای که به شهید بهشتی زده م ی شود‬ ‫این است که م ی گویند ایشان اصول اقتصادی قانون اساسی‬ ‫را به گون��ه ای ط راح��ی کرده ان��د ک��ه نوع��ی گرایش های‬ ‫سوسیالیستی در ان مشهود است‪ ،‬در حالی که هم به اعتبار‬ ‫موازین علمی و هم شواهد تجربی به طور دقیق م ی توان ثابت‬ ‫کرد که مساله به هیچ وجه این گونه نیست و انهایی که چنین‬ ‫برداشتی دارند در واقع برداشت شان بسیار سطحی‪ ،‬غیرعالمانه‬ ‫و البته مبتن ی بر شناخت بسیار ناچیزی از واقعی ت های ای ران‬ ‫ان زمان است‪ .‬مثال فرض بفرمایید ب رنامه اول توسعه در ای ران‬ ‫در دوره ای به تصویب رسید که طرفداران افراطی اقتصاد بازار‬ ‫در مدیریت اقتصادی ای ران همه کاره بودند‪ .‬این افراد که یک‬ ‫شیفتگی افراطی به اقتصاد بازار داشتند‪ ،‬در سند پیوست شماره‬ ‫یک قانون ب رنامه اول‪ ،‬تصریح کردند که شاخص مداخله دولت‬ ‫در اقتصاد در سال ‪ 1356‬رقم ‪ 63‬درصد را نشان م ی دهد؛ حال‬ ‫وقتی انقالب پیروز ش��د‪ ،‬طیف متنوعی از عوامل‪ ،‬مس��اله‬ ‫افزایش مداخله های دولت در اقتصاد را اجتناب ناپذیر م ی کرد‪.‬‬ ‫مثال از این بابت که قانون اساسی جمهوری اسالمی نسبت به‬ ‫قانون اساسی مشروطه‪ ،‬مسئولیت اقتصادی بزرگ تری ب رای‬ ‫دولت در نظر گرفته بود‪ ،‬یا بهم ریختگ ی های اول انقالب سبب‬ ‫ش��ده بود که بخش بزرگی از واحدهای تولیدی ما بالتکلیف‬ ‫ش��وند‪ ،‬بناب راین دولت بای��د ناگزیر تصدی انه��ا را عهده دار‬ ‫م ی شد و دلیل دیگر این بود که بعد از فاصله نسبتا کوتاهی با‬ ‫انقالب اسالمی‪ ،‬اقتصاد ای ران در شرایط جنگ قرار گرفت‪ .‬به‬ ‫هر حال هر کدام از اینها به تنهایی توجی ه گر افزایش چشمگیر‬ ‫مداخله های دولت در اقتصاد است‪ .‬اما شما با کمال شگفتی‬ ‫مالحظه م ی کنید که ‪ 10‬س��ال بعد از وقوع انقالب اسالمی‬ ‫یعنی در پایان جنگ‪ ،‬شاخص مداخله دولت در اقتصاد از ‪63‬‬ ‫درصد سال ‪ 56‬به ‪ 40‬درصد در سال ‪ 1367‬م ی رسد‪ .‬چون در این‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫سیاست‬ ‫عینی پیدا کند‪ ،‬بیش��ترین اعتنا و اهتمام به مساله شفافیت‬ ‫و چندوجهی است‪ ،‬شهید بهش��تی به این موضوع هم توجه‬ ‫دوره ‪ 10‬ساله‪ ،‬به طور نسبی پایبندی بیشتری به قانون اساسی‬ ‫و صداقت در نظام اطالع رسانی‪ ،‬امار و اطالعات شده است‪.‬‬ ‫کرده ان��د و تصریح م ی کنند که وقتی ما به مس��اله عدالت و‬ ‫وجود داشته است‪.‬‬ ‫اقای مومنی! چ را اقتصاد های رانتی‪ ،‬گریبانگیر‬ ‫اهتمام به صورت بندی نظری دقی��ق از ان نپرداخته ایم؛ این‬ ‫اتفاقا بعد از جن�گ هم ش�رایط اقتصادی و‬ ‫بخش بزرگی از جوامع اسالمی شده است؟‬ ‫یک سلسله اثار وضعی ه ای را به جوامع اسالمی تحمیل کرده‬ ‫درصد مداخل�ه دول�ت در اقتصاد کش�ور‪ ،‬چندان‬ ‫یکی از جدی ترین عللی که منابع طبیعی جای ایفای‬ ‫است‪ .‬شهید بهش��تی در این زمینه حتی در استفاده از تعابیر‬ ‫دستخوش تغییر نشد‪.‬‬ ‫نقش موهبت ب رای جامعه را به بال داده ان��د تا انجا که حتی‬ ‫هم با ش��هید صدر و شهید مطهری‪ ،‬یکس��ان این مساله را‬ ‫نکته جالب و به گمان من شایسته مطالعات جدی‬ ‫گاهی به نفرین منابع هم م ی رسد‪ ،‬بدین مهم بازم ی گردد که‬ ‫مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫و عمیق این است که در سال ‪ 1367‬مدیریت اقتصادی جدید‬ ‫بقای نظام رانتی در گرو فضای غیرشفاف از نظر فرایندهای‬ ‫ب ه ط�ور کل�ی مضم�ون نظری ه ه�ای‬ ‫کشور‪ ،‬ان می زان مداخله در اقتصاد را زیاد ارزیابی کرد و بناب راین‬ ‫تصمیم گیری‪ ،‬تخصیص منابع و نظام امار و اطالعات قرار دارد‪.‬‬ ‫اسالم شناسان معاصر ما پی رامون موضوع یاد شده‬ ‫ب رنامه تعدیل ساختاری را در دستورکار قرار داد و از تمام ابزارهای‬ ‫در واقع‪ ،‬فهم دقیق و روشمند از مساله عدالت ب راساس موازین‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫شناخته شده کاهش مداخله دولت در اقتصاد‪ ،‬نظیر ازادسازی‬ ‫ی و ب رنامه ریزی شده‪ ،‬راهی است تا‬ ‫اسالمی به صورت سیستم ‬ ‫اسالم شناس��ان بزرگ معاصر ما معتقد بودند که اگر‬ ‫اقتصادی‪ ،‬خصوصی سازی‪ ،‬کاهش چشمگیر یارانه ها‪ ،‬تعدیل‬ ‫منابع طبیعی ب رای کشورهای اسالمی جنبه مزیت پیدا کند‪،‬‬ ‫جامع ه ای تکلیف خودش را با مساله عدالت مشخص نکرده‬ ‫نیروی انسانی و از این دس��ت موارد نیز استفاده کرد‪ .‬با وجود‬ ‫بزننده که ایفاگر‬ ‫تا از این مسیر منابع زی ر زمینی نه نقش اسی ‬ ‫باش��د‪ ،‬در ان جامعه‪ ،‬عقل‪ ،‬علم و اخالق رش��د پیدا نم ی کند‬ ‫اینکه نه شرایط جنگ بود و نه ان اضط راب های اوایل انقالب و‬ ‫نقش موهبت در راه توسعه باشد‪.‬‬ ‫و در این زمینه ش��اید امتیاز شهید بهش��تی نسبت به دیگر‬ ‫همه چیز از کاهش مداخله دولت دراقتصاد حکایت م ی کرد اما‬ ‫چرا بخش بزرگی از جوامع اسالمی در اجرای‬ ‫اسالم شناسان معاصر این است که در این میان‪ ،‬عدل اخالقی‬ ‫از سال ‪ 1371‬به این طرف‪ ،‬شاخص مداخله دولت در اقتصاد‪،‬‬ ‫اقتصاد درس�ت و عدالت مح�ور ناتوان‬ ‫هرگز از ‪ 60‬درصد پایی ن تر نیامد‪ .‬یعنی به محض‬ ‫بودند و ایا اساسا بین اقتصاد اسالمی و‬ ‫اینکه با هر توجیهی‪ ،‬مدیریت اقتصادی کشور از‬ ‫اقتصاد مدرن تعارضی وجود دارد؟‬ ‫با روی کار امدن دولت جدید‪ ،‬جملگی زمامداران و کارشناسان بر ان شدند تا‬ ‫سال ‪ 68‬به بعد از التزام عملی به اصول اقتصادی‬ ‫در مورد صحب ت های اخیر ش��ما وقتی‬ ‫اشفتگی موجود و عریان در سایر حوزه ها‪ ،‬به ویژه اقتصاد و روابط بی ن الملل را سر و‬ ‫قانون اساس��ی فاصله گرفت و حتی شعارهای‬ ‫به کارهای «وبر»‪« ،‬بنارت» و حتی «مارکسین‬ ‫سامانی ببخشند‪ .‬ب ی شک در این میان ‪ ،‬ترمیم وضعیت نا خوشایند اقتصادی و گام‬ ‫افراطی لیب رالی را هم در دستورکار خود قرار داد‬ ‫روبرت» ن��گاه م ی کنی��م‪ ،‬م ی بینیم ک��ه اینها‬ ‫نهادن در عرصه توسعه‪ ،‬ان چنان که در محور های مورد نظر دولتمردان مشهود‬ ‫اما عمال مداخله دولت در اقتصاد ای ران‪ ،‬افزایش‬ ‫همه روی این مس��اله اتفاق نظ��ر دارند که دین‬ ‫و محسوس است‪ ،‬از جدی ترین اهداف دولت تازه به ورطه خدمت امده به شمار‬ ‫پیدا کرد و در س��ال های اخیر از م��رز ‪ 84‬درصد‬ ‫به طور کلی و اس�لام به طور خ��اص‪ ،‬منافاتی با‬ ‫م ی رود‪ .‬از این رو‪ ،‬بدون ای راد پرسشی مستقیم و به تبع ان پاسخی صریح در مورد‬ ‫هم گذشت‪.‬‬ ‫توس��عه ندارد اما ان چیزی که سرنوشت س��از و‬ ‫با این تفاس�یر ب�ه اعتقاد ش�ما‪،‬‬ ‫فرصت ها و چالش های پیش روی دولت یازدهم و بررسی مصداقی در حوزه های‬ ‫تعیی ن کننده است‪ ،‬نوع درک و تفسیری است که‬ ‫یاد شده‪ ،‬به گفت وگو با یکی از کارشناسان حوزه اقتصاد نشستیم‪ .‬توسعه سیاسی‬ ‫اقتصاد ایران چگونه م ی تواند ش�رایط‬ ‫ما از اسالم پیدا و ارائه م ی کنیم‪ .‬از اینجاست که‬ ‫و ارتقای توان و پیشرفت اقتصادی در کنار کاهش سهم دولت در اقتصاد‪ ،‬همواره‬ ‫مطلوبی را تجربه کند؟‬ ‫من فکر م ی کنم اهتمام به بسط روش شناسی‬ ‫در زمره دغدغه های مهم سیاستگذاران‪ ،‬کارشناسان و دولتمردان‪ ،‬به ویژه در جوامع‬ ‫اگر ما به صورت سیستمی به تمامی‬ ‫شهید بهشتی و تمهید اقتضائات و الزامات این‬ ‫در حال توسعه بوده است‪ .‬در این میان بس��یاری از کارشناسان حوزه اقتصاد در‬ ‫ قانون اساسی‪ ،‬یعنی اصول فرهنگی‪ -‬اجتماعی‪،‬‬ ‫روش شناس��ی‪ ،‬بزرگ ترین کمک را به توس��عه‬ ‫ای ران ان چنان که شایس��ته م ی نمایاند‪ ،‬توسعه دو حوزه سیاسی و اقتصادی را در‬ ‫حقوق فردی‪ ،‬ازادی های مدنی و از این دس��ت‬ ‫ای ران در درج��ه اول و بعد از ان ب��ه بقیه جوامع‬ ‫هم تنیده و ناگزیر مکمل یکدیگر م ی دانند و به عبارت دیگر‪ ،‬پیشرفت در حوزه‬ ‫پایبند باشیم و در کنار انها مبانی اقتصادی را هم‬ ‫اسالمی م ی کند‪.‬‬ ‫اقتصاد را در گرو توسعه سیاس��ی و این مهم را بدون ان نا ممکن م ی خوانند‪ .‬در‬ ‫بر همان اساس در دس��تورکار قرار دهیم‪ ،‬بدون‬ ‫بخش مهم غفلت ه�ای موجود را‬ ‫واقع ایشان زلف توس��ع ه یافتگی در عرصه اقتصاد را به تمکین تمام و کمال به‬ ‫ تردید اقتصاد ای ران یک ش��رایط نرم��ال و رو به‬ ‫متوجه چه چیزی م ی دانید؟‬ ‫قانون اساسی‪ ،‬یعنی اصول فرهنگی – اجتماعی‪ ،‬حقوق فردی‪ ،‬ازادی های مدنی‬ ‫بالندگی را تجربه خواهد کرد‪.‬‬ ‫در روش شناسی ش��هید بهشتی یک‬ ‫و از این دس��ت موارد گره م ی زنند و معتقدند در چنین شرایطی است که اقتصاد‬ ‫اق�ای مومن�ی! نظر ش�ما درمورد‬ ‫درهم تنیدگی تمام عیار می��ان نظر و عمل ان‬ ‫ای ران م ی تواند بس��تری ارام و البته رو به بالندگی را تجربه کند‪ .‬فرشاد مومنی از‬ ‫توسع ه نیافتگی اغلب جوامع اسالمی‬ ‫لحاظ ش��ده و از ان رو که چه در وجه نظری و چه‬ ‫ان دست کارشناسان حوزه اقتصاد اس��ت که ضمن دفاع تمام قد از مبانی نظری‬ ‫با همه ثروتش�ان در مناب�ع طبیعی و‬ ‫عملی‪ ،‬غفلتی در فرایند اموزش های اس�لامی‬ ‫و فکری توسعه اقتصادی شهید بهش��تی‪ ،‬بخش اعظم مشکالت ای ران در حوزه‬ ‫زی ر زمینی‪ ،‬ان هم در شرایطی که برخی‬ ‫و عمل ب��ه ان در برخی جوامع اس�لامی وجود‬ ‫اقتصاد را متوجه برخورد های عملگرا و مصلحت اندیش افرادی م ی داند که همواره‬ ‫از روشنفک ران سکوالر‪ ،‬ساختار سیاسی‬ ‫دارد‪ ،‬بخ��ش اعظم غفلت های موج��ود متوجه‬ ‫بخش هایی از اصول قانون اساس��ی را کنار گذاشته و از ان چشم پوشی کرده اند‪.‬‬ ‫انها و برخ�ی دیگر نیز س�نت را عامل‬ ‫خالئی است که در زمینه دانش ضمنی و دانش‬ ‫او با تکیه بر تئ��وری و مبانی نظری و فکری شهیدبهش��تی در حوزه اقتصاد که‬ ‫عقب ماندگیشان م ی خوانند‪ ،‬چیست؟‬ ‫در جای جای گفت وگوی پیش رو چش��مک پ رانی م ی کن��د‪ ،‬صورت بندی دقیق‪،‬‬ ‫خوش��بختانه در این باره و همچنین‬ ‫چگونگی وجود دارد‪.‬‬ ‫ان روش شناس�ی ت�ا کج�ا‬ ‫عالمانه و اسالمی از عدالت را از مناسب ترین نقطه های عزیمت ب رای برون رفت‬ ‫در زمینه ادبیات توس��عه‪ ،‬پیشرفت های نظری‬ ‫م ی توان�د پاس�خگوی چرای�ی تداوم‬ ‫از معضل فقدان توس��ع ه یافتگی م ی خواند و بجد معتقد است‪ ،‬اعتنا و اهتمام به‬ ‫بسیار مطلوبی طی چند دهه اخیر اتفاق افتاده‬ ‫توسع ه نیافتگی باشد؟‬ ‫موضوع شفافیت و صداقت در نظام امار و اطالع رسانی به اصل یاد شده عینیت‬ ‫و دستاوردهای تجربی قابل اعتنایی هم فراهم‬ ‫ان روش شناسی خیلی خوب م ی تواند‪،‬‬ ‫م ی بخشد‪ .‬انچه در این گفت وگو گذشت را در پی م ی خوانید‪.‬‬ ‫امده که ما ب ر اساس ان‪ ،‬هم م ی توانیم یک تبیین‬ ‫به چرایی تداوم توس��ع ه نیافتگی پاس��خ دهد و‬ ‫عالمانه و عمیق از چرایی توسع ه نیافتگی جوامع‬ ‫همان طور هم اگر کاس��ت ی ها و خالءها برطرف‬ ‫اسالمی ارائه دهیم و هم م ی توانیم‪ ،‬سازوکارهایی‬ ‫شوند‪ ،‬م ی توانیم امیدوار باشیم که ان شاءاهلل چشم اندازهای‬ ‫را زی ربنای انواع دیگر عدل م ی دانند و به اعتبار ان‪ ،‬نکات قابل‬ ‫ب رای برون رفت از ان پیدا کنیم‪ .‬در نهای��ت اجمال‪ ،‬امروزه در‬ ‫روشنی در عرصه عمل هم مشاهده شود‪.‬‬ ‫تاملی را مطرح م ی کنند که نش��ان م ی ده��د‪ ،‬اگر مالحظات‬ ‫میان نظریه پردازان بزرگ توسعه این اتفاق نظر وجود دارد که‬ ‫اقای مومنی! ب ه عنوان سوال اخر‪ ،‬جدی ترین‬ ‫ی در فهم عدالت‪ ،‬محور قرار نگیرد‪ ،‬ممکن است‬ ‫اخالقی و علم ‬ ‫مساله ذخایر مادی حرف اول را در توسعه نم ی زند‪ ،‬بلکه این‬ ‫علل فس�اد اقتصادی در برخی از جوامع اسالمی‬ ‫برداشت های نادرستی از عدالت به وجود اید که اثر تخریبی ان‬ ‫مهم به وجوه فکری و نظری ب ر م ی گردد و انعکاس اینهاست‬ ‫کدام است؟‬ ‫برداشت های نادرس��ت و کج فهم ی ها بر عملکرد اقتصادی‬ ‫که در فرایندهای تصمیم گیری و تخصیص منابع موثر عمل‬ ‫وقتی در غیاب ان بایسته های نظری و عملی‪ ،‬مساله‬ ‫جوامع اس�لامی اگر بیش از نفهمیدن اصل مس��اله نباشد‪،‬‬ ‫م ی کند و در واقع مشکل اصلی را نبود مبانی فکری و نظری‬ ‫فساد مالی در اقتصادهای رانتی به عنوان همزاد فعالی ت های‬ ‫کمتر از ان هم نیست‪ .‬بناب راین به گمان من از منظر اندیشه ای‬ ‫م ی دانند‪.‬‬ ‫اقتصادی موضوعی��ت پیدا م ی کن��د‪ ،‬خود از دالیل فس��اد‬ ‫به اعتبار انچه از می راث روش شناسی شهید بهشتی م ی توان‬ ‫نظر شهید بهشتی پی رامون عدالت اقتصادی‬ ‫اقتصادی در برخی از جوامع اسالمی به شمار م ی رود‪.‬‬ ‫درک کرد‪ ،‬این است که یکی از قانون های اصلی و مناسب ترین‬ ‫در حوزه دین چگونه بوده است؟‬ ‫چون ما ب رای تبدی��ل نفرین منابع ب��ه موهبت منابع‬ ‫نقطه های عزیمت ب رای برون رفت از معضل توسع ه نیافتگی‪،‬‬ ‫شهید بهش��تی در تعبیر جالبی‪ ،‬عدالت را به مثابه‬ ‫ناتوان بودیم‪ ،‬بناب راین عوارض این ناتوان ی ها را در جلوه های‬ ‫صورت بندی دقیق‪ ،‬عالمانه و اسالمی از مساله عدالت است‪.‬‬ ‫یک مالک و محک فرادینی در نظر م ی گی رند که ب راس��اس‬ ‫مختل��ف مش��اهده م ی کنیم ک��ه یک جل��وه ان فس��اد‪،‬‬ ‫به هر حال یکی از مهم ترین اص��ول موضوعه عدالت‪ ،‬اصل‬ ‫ان‪ ،‬یافته های دینی باید محک خورده شود و درباره این مساله‬ ‫جلوه دیگ��ر ناب رابری ها و ناکارام��دی جلوه دیگ��ری از این‬ ‫تناس��ب صالحی ت ه��ا و برخورداری هاس��ت‪ .‬از همین رو در‬ ‫به ویژه در نظریه ربا و مالکیت به تفصیل بحث م ی کنند‪ .‬اما‬ ‫ناتوان ی هاست‪.‬‬ ‫روش شناسی شهید بهشتی ب رای اینکه اصول یادشده‪ ،‬شکل‬ ‫چون مساله توس��عه در ذات خودش یک مساله فرارشته ای‬ ‫‪47‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫حزب‪،‬محلکادرسازی بود‬ ‫حزب جمهوری اسالمی در گفت و گو با دکتر جواد منصوری‬ ‫حزب جمه�وری اسلامی چگونه تش�کیل ش�د و‬ ‫اولویت هایش چه بود؟‬ ‫حزب جمهوری اسالمی در راستای اهداف انقالب و پیاده‬ ‫کردن دیدگاه های امام حرکت م ی کرد و ب��ه این دلیل گروه های‬ ‫معارض نم ی توانس��تند این حزب را تحمل کنن��د‪ .‬حزب که در‬ ‫پایان سال ‪ 57‬اعالم موجودیت کرده بود‪ ،‬به تدریج یک تشکیالت‬ ‫سراسری به وجود اورد و با هدایت شورای مرکزی حزب و در راس‬ ‫ان شهید بهشتی به عنوان دبیرکل حزب توانست تع داد زیادی از‬ ‫نیروهای انقالب را متش��کل کند و تاثیرگذاری زیادی در اوضاع و‬ ‫احوال کشور داشته باشد‪ .‬به این خاطر به شدت مورد کینه و بغض‬ ‫و دش��منی گروه های ضد انقالب و دولت های مخالف با انقالب‬ ‫قرار گرفت‪ .‬بنابراین ش��ما از اول س��ال ‪ 58‬م ی بینید که به طور‬ ‫مستمر در رس��انه ها علیه حزب‪ ،‬شهید بهشتی و اعضای اصلی‬ ‫شعار داده م ی شود‪ ،‬تهمت زده م ی شود‪ ،‬در دیوار های شهر مطلب‬ ‫نوشته م ی ش��ود و به طور کلی ترور ش��خصیت شروع م ی شود‪.‬‬ ‫وقتی بن ی صدر رئی س جمهور ش��د‪ ،‬یک��ی از محورهای اصلی‬ ‫صحب ت هایش در تمام س��خنران ی ها ضدیت با حزب جمهوری‬ ‫اسالمی و شخص شهید بهشتی بود‪.‬‬ ‫اتفاق م ی افتاد؟‬ ‫نم ی دانم‪ .‬ولی قطعا بن ی صدر ب رای س��قوط جمهوری‬ ‫اسالمی تمام امکانات را فراهم کرده بود و در این قسمت مصمم‬ ‫بود‪ .‬بن ی صدر برای اینکه کشور در جنگ شکست بخورد و در داخل‬ ‫هم نیروهای ضد انقالب حکومت را در دس��ت بگی رند قاطع بود‪.‬‬ ‫شاید اگر برکنار نم ی شد باز هم این کار را م ی کرد تا مخالفینش را‬ ‫از صحنه خارج کند‪ ،‬در هر حال این کار برای او نتیجه ای نداشت‪،‬‬ ‫چه برکنار م ی شد چه نه‪ .‬چون بعد از این اتفاق جریان های مل ی گرا و‬ ‫منافقین و جریان های چپ و وابسته به غرب عمال در جامعه ایران‬ ‫موقعیتشان را از دست دادند‪.‬‬ ‫درباره شهید بهش�تی هر س�ال بزرگداشتی برگزار‬ ‫م ی ش�ود‪ ،‬ش�ما او را چگون�ه دیدید؟ ایش�ان چطور‬ ‫انسانی بودند؟‬ ‫شهید بهش��تی انس��ان خودس��اخته‪ ،‬مومن و بسیار‬ ‫بااستع دادی بودند‪ .‬در دوران فعالیتش��ان کارهای بزرگی کردند و‬ ‫موفق بودند‪ .‬قراین به چش��م ضد انقالب این طور نشان م ی داد‬ ‫که ایشان چهره ای شاخص و تاثیرگذار هستند‪ .‬به همین خاطر‬ ‫ضد انقالب ش��روع کرد به تبلیغات که موقعیت و اعتبار ایشان را‬ ‫حزب جمهوری اسلامی با گروه ه�ای مخالف نظام‬ ‫اسالمی چگونه برخورد م ی کرد‪ ،‬چون همین گروه ها‬ ‫انتظار داش�تند بعد از انفجار ح�زب‪ ،‬نظام جمهوری‬ ‫اسالمی از هم بپاشد؟‬ ‫قطعا کسانی که این طرح را انجام دادند فکر م ی کردند با‬ ‫اجرای این برنامه جمهوری اسالمی ساقط م ی شود‪ .‬یا مردم دوباره‬ ‫دور و بر بن ی صدر جمع م ی شوند‪ .‬اما تشییع جنازه ای که مردم‪ 9‬تیر‬ ‫از شهدا انجام دادند خیلی محاسبات را به هم زد‪ .‬یعنی دشمنان‬ ‫فهمیدند که مردم به انها هیچ تمایلی ندارند‪ .‬مخصوصا که مردم‬ ‫بسیار قاطع به طرد انها پرداختند‪ .‬ما مواردی داشتیم که پدر دست‬ ‫پسرش را گرفت برد دادگستری تحویل داد و پسر اعدام شد‪ .‬این در‬ ‫شرایط معم ولی امکان نداشت‪ .‬من شخصا معتقدم اگر واقعه هفتم‬ ‫تیر اتفاق نم ی افتاد‪ ،‬جمهوری اسالمی با مشکالت بسیار بزرگتری‬ ‫رو به رو م ی شد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪48‬‬ ‫به نظر ش�ما اگر بن ی صدر عزل نم ی شد باز هم این‬ ‫امام گفتند بله‪ ،‬کسی بهتر از شما صالحیت این کار را ندارد‪ .‬به این‬ ‫خاطر بود که شهید بهشتی این مقام را پذیرفت‪ .‬چون روی حرف‬ ‫امام حرف نم ی زد‪ .‬شهید بهشتی قدرت بسیار باالیی در تحمل‬ ‫سخت ی ها‪ ،‬تحمل نظ رات دیگران و تحمل فشار داشت‪ .‬ان قدر که‬ ‫واقعابعضیمواقعماازمظلومیتایشانبه شدتناراحتم ی شدیم‪.‬‬ ‫مظلومیت شهید بهشتی ان قدر بود که امام بعد از شهادت ایشان‬ ‫گفتتند انچه برای شهید بهشتی از شهادتش باالتر بود‪ ،‬مظلومیت‬ ‫ایشان بود‪.‬‬ ‫من در جلسات شورای مرکزی حزب بارها شاهد بودم که حتی‬ ‫اعضای شورای مرکزی از ایشان انتقادات شدیدی م ی کردند که چرا‬ ‫در ش��ورای انقالب بازرگان را برکنار نم ی کنید؟ یا چرا بن ی صدر را‬ ‫برکنار نم ی کنید؟ ایشان حرف اعضای ش��ورای مرکزی را قبول‬ ‫داشتند ولی نم ی توانستند واقعی ت های درون شورای انقالب را‬ ‫بازگوکنند‪.‬اینبودکهخیلیبهخودشانفشارم ی اوردندوبزرگترین‬ ‫درس شان به ما تحمل شان در مقابل مشکالت بزرگ کشور بود‪ .‬ما‬ ‫در جلسات حزب م ی دیدیم که ایشان با وجود فشار زیاد م ی گفتند‬ ‫من به احترام ام��ام و بنا به نظر امام س��کوت و تحمل م ی کنم‪،‬‬ ‫هرچه اینها م ی خ واهند بگویند بگویند‪ .‬من خارج از اراده امام کاری‬ ‫نم ی کنم و این درس بزرگی برای ما بود‪ .‬من کمتر کسی را دیده ام‬ ‫که این طور با اعتقاد قلبی این کار را انجام بدهد‪.‬‬ ‫فکر م ی کنید شهید بهشتی در دوران حضورش در‬ ‫حزب چه کارهایی کرد که بعدا دیگر هرگز تک رار نشد؟‬ ‫یکی از کارهای فوق العاده ای که شهید بهشتی انجام‬ ‫م ی داد این بود که نیروهای انقالبی را جمع و متش��کل م ی کرد‪.‬‬ ‫به انها بها م ی داد‪ ،‬از انها استفاده م ی کرد و‪ ...‬بعد از ایشان بحث‬ ‫نیروهای انقالب واقعا رها شد‪ .‬بعد از جنگ هم نیروهای انقالب‬ ‫را کم کم حذف کردند‪ .‬از صحنه خارج کردند و عمال کسانی که‬ ‫به دنبال شهرت و پول و مقام و پست هستند کارها را دست گرفتند‬ ‫و طبیعتا مشکالت زیادی پیش امد‪ .‬شهید بهشتی معتقد بودند‬ ‫حزب محل کادرسازی است برای اداره کشور و پیشبرد اهداف نظام‬ ‫و واقعا هم در این زمینه موفق بودند‪.‬‬ ‫چ را؟ این حرف بسیار مهمی است‪.‬‬ ‫ان زمان ماهیت بن ی صدر و قوای متحدش‪ ،‬مجاهدین‬ ‫خلق‪ ،‬فداییان خلق و‪ ...‬ب رای مردم روش��ن نبود‪ .‬بناب راین اگر این‬ ‫اتفاق نم ی افتاد ما با یک جنگ داخلی فرسایشی بلندمدت مواجه‬ ‫م ی شدیم‪ .‬ان زمان با اینکه بن ی صدر عزل شده بود اما مردم هنوز‬ ‫او را نشناخته بودند‪ .‬بعد از هفتم تیر بود که ماهیت انها ان چنان که‬ ‫باید برای مردم شناخته شد و این مجموعه (اعضای گروهک های‬ ‫مختلف‪ ،‬حزب دموکرات کردستان‪ ،‬مجاهدین خلق‪ ،‬جبهه ملی و‪)...‬‬ ‫توسط مردم به شدت سرکوب شدند‪ ،‬دستگیر شدند‪ ،‬تحویل قوه‬ ‫قضائیه شدند و قوه قضائیه قاطعانه در مجازات انها عمل کرد‪ .‬اگر‬ ‫این اتفاق نم ی افتاد اصال چنین دستگیری های گسترده ای شکل‬ ‫نم ی گرفت و صدها خانه در سراسر کشور و هزاران قبضه اسلحه و‬ ‫هزاران نفر به دست نیروهای انقالب نم ی افتادند‪ .‬بعد از هفتم تیر‬ ‫ما شاهد فروپاشی بسیاری از پایگاه های نیروهای ضد انقالب به‬ ‫دست مردم بودیم و بسیاری هم از کش��ور فرار کردند و پاکسازی‬ ‫شدند‪ .‬عمال در کشور یک پاکسازی گسترده ای صورت گرفت‪ .‬این‬ ‫یکی از اثار هفتم تیر بود‪ .‬از اثار دیگرش این بود که مردم فهمیدند‬ ‫که امکان س��ازش یا امید یا تفاهم با امریکا وجود ندارد‪ .‬امریکا از‬ ‫بن ی صدر حمایت کرده بود و هر جنایتی را در کش��ور به دست او‬ ‫انجام داده بود‪ ،‬به این خاطر مردم از هر گروه وابسته به غرب تنفر‬ ‫پی دا کرده بودند‪.‬‬ ‫جواد منصوری‪ ،‬نخس�تین فرمانده س�پاه‬ ‫پاس�داران انقلاب اسلامی اس�ت‪ .‬او حک�م‬ ‫فرمانده ی اش را از شهید بهش�تی گرفته و در‬ ‫دوران دبیرکلی دکتر بهشتی در حزب جمهوری‬ ‫– ب ه دعوت ایش�ان‪ -‬یک�ی از س�ی نفر اعضای‬ ‫شورای مرکزی حزب جمهوری اسالمی بود‪ .‬او در‬ ‫دوران پهلوی به خاط�ر فعالی ت های انقالب ی اش‬ ‫بارها دستگیر و زندانی ش�د و تا دو ماه پیش از‬ ‫انقالب هم در زندان بود‪ .‬در هفتم تیر ‪ 1360‬جواد‬ ‫منصوری یکی از کس�انی بود که به دفتر حزب‬ ‫جمهوری اسالمی رفت و در جلسه پیش از نماز‬ ‫حزب شرکت داش�ت‪ .‬با او درباره ان روز و درباره‬ ‫اتفاقات قبل و بعد از هفتم تیر صحبت کردیم‪.‬‬ ‫در جامعه از بین ببرد‪ .‬اما ایش��ان با درایت و عقالنیتی که داشت‪،‬‬ ‫محبوبیت فوق العاده ای در کش��ور ب رای خودش ب��ه وجود اورد‪.‬‬ ‫بهترین دلیل برای این مدعا تشییع جنازه ایشان بود که میلیون ها‬ ‫نفر در ان شرکت داشتند و هنوز هم بعد از‪ 33‬سال شما هر بار که به‬ ‫مزار ایشان بروید م ی بینید که افرادی از اقشار مختلف در مزار ایشان‬ ‫حضوردارندوفاتحهم ی خونندواظهارتاسفم ی کنندکهجمهوری‬ ‫اسالمی ایشان را از دست داد‪.‬‬ ‫او دبیرکل حزب جمهوری اسالمی بود‪ ،‬در حزب چطور‬ ‫بودند؟ چطور رفتار م ی کردند؟‬ ‫ایش��ان اعتقاد زیادی به کار تش��کیالتی داشت و واقعا‬ ‫نم ی خواست که رئیس دیوان عالی کش��ور بشود ولی وقتی که‬ ‫امام دستور دادند ایشان گفت که اگر شما امر م ی کنید م ی پذیرم و‬ ‫در مورد تعطیلی حزب جمهوری اسلامی‪ ،‬این یک‬ ‫اتفاق مهم در تاریخ جمهوری اسلامی بود و کسی‬ ‫در مورد ان شفاف سخن نگفته است‪ ،‬واقعیت ماجرا‬ ‫چه بود؟‬ ‫در س��ال ‪ 66‬ش��ورای مرکزی حزب جمهوری اسالمی‬ ‫تصمیم گرفت ک��ه حزب را تعطی��ل کند‪ .‬بنابرای��ن االن حزب‬ ‫جمهوری اس�لامی وجود خارجی ندارد و ب��ه نوعی وجودش هم‬ ‫قانونی نیست‪ .‬اگر کسانی م ی گویند هنوز هست و هنوز جلسه‬ ‫دارند‪ ،‬اینها جنبه شخصی دارد‪ ،‬ربطی به حزب جمهوری اسالمی‬ ‫ندارد‪ .‬زمانی م ی تواند حزب جمهوری اسالمی رسمیت داشته باشد‬ ‫که در شورای احزاب اساسنامه و قرارنامه اش دقیقا مشخص باشد‬ ‫و االن چنین چیزی وجود ندارد‪ .‬عده ای از همین بازمانده ها معتقدند‬ ‫که حزب جمهوری دنبال قدرت نبود و به این خاطر توانسته سال ها‬ ‫در سکوت به کارش ادامه دهد‪ ،‬در حالی که هر حزبی برای رسیدن‬ ‫به قدرت به وجود م ی اید و فعالیت م ی کند‪.‬‬ ‫انفجار هفتم تیر بر اساس تئوری برژینسکی بود‬ ‫در گفت وگوی مثلث با دکتر یعقوب توکلی عنوان شد‬ ‫ریشه های ش�کل گیری حزب جمهوری اسالمی‬ ‫در کجا بود؟‬ ‫ما در دوره اخیر س��ه تحول بزرگ داشتیم؛ جنبش‬ ‫مش��روطه‪ ،‬جنبش ملی ش��دن صنعت نفت و بعد انقالب‬ ‫اسالمی‪ .‬در مشروطه و صنعت نفت جریان مذهبی به عنوان‬ ‫یک کانون مب��ارزه فاقد تش��کیالت و تنظیم��ات بود‪ .‬در‬ ‫جریان مشروطه رهب ران مذهبی مش��روطه خواه به جریان‬ ‫روش��نفکری اعتماد کردند و بعد رودست خوردند‪ .‬تروریسم‬ ‫شکل گرفت و قوانین س��کوالر معارض اسالمی به عصر‬ ‫رضاخان رس��ید و وی مج��ری ان قوانین ش��د‪ .‬در نتیجه‬ ‫در کمتر از ‪ 14‬س��ال جری��ان مذهبی س��رکوب و عمال از‬ ‫دور خارج ش��د‪ .‬در جریان صنعت نفت ه��م روحانیت فاقد‬ ‫تش��کیالت به معنای درس��ت بود و از این رو نفت که ملی‬ ‫ش��د مل ی گراها حکومت را به دس��ت گرفتند و باز اتفاقاتی‬ ‫پیش امد‪ .‬در ای��ن جریانات واقعا م��ردم مذهبی م ی امدند‬ ‫به خیابان‪ .‬جریان مل ی گرا توان جمع اوری مردم را نداش��ت‪.‬‬ ‫اما مشکل فقدان تشکیالت مذهبی بود که از اغاز انقالب‬ ‫اسالمی شهیدبهشتی با به وجود اوردن حزب سعی کرد این‬ ‫مشکل را حل کند‪.‬‬ ‫پ�س یعن�ی ش�کل گیری تش�کیالت مذهبی‬ ‫منس�جم‪ ،‬یک حس رقابت به وجود م�ی اورد و‬ ‫گروه های دیگ�ر را در مقاب�ل اسلامگراها قرار‬ ‫م ی داد؟‬ ‫بله همین طور بود‪ .‬ایت اهلل بهش��تی سال ‪ 32‬در‬ ‫سخنران ی اش در اصفهان گفت ما تشکیالت نداشتیم تا در‬ ‫جریانات سیاسی منسجم شویم و به قدرت برسیم و دولت و‬ ‫مجلس تشکیل دهیم و خب همه چیز از دستمان در رفت‪.‬‬ ‫او از همانجا به فکر به راه انداختن تش��کیالت مذهبی بود‪.‬‬ ‫جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‪ ،‬جامعه روحانیت و موتلفه‬ ‫اسالمی که با م نقاط اشتراک داشتند حاصل این تفکر بود‪.‬‬ ‫خود حزب جمهوری اسلامی چه زمانی و در چه‬ ‫شرایطی ایجاد شد؟‬ ‫بله‪ .‬تشکیل حزب جمهوری اسالمی در شرایطی‬ ‫بود که نه جامعه روحانیت م ی توانست نقش حزب را ایفا و‬ ‫چرا حزب را مورد حمله قرار م ی دادند؟‬ ‫مس��عود رجوی به قول بهزاد نب��وی‪ ،‬داخل زندان‬ ‫هم که بود به چیزی کمتر از رهب��ری فکر نم ی کرد‪ .‬داخل‬ ‫زندان‪ ،‬سلطنتی داش��ت ب رای خودش‪ .‬باید دیگران ظرفش‬ ‫را م ی شس��تند و کارهای��ش را انج��ام م ی دادن��د‪ .‬در تمام‬ ‫مطالبی که نش��ریه مجاه��د ان زمان (نش��ریه مجاهدین‬ ‫خلق) چاپ م ی کرد همه جا به مسعود رجوی گفته م ی شد‬ ‫«رهبر مس��عود رجوی»‪ .‬وقتی هم بعد از انق�لاب با اقای‬ ‫طالقانی مالقات کرد نش��ریه مجاهد تیت��ر زد مالقات دو‬ ‫رهبر‪ .‬مس��عود رجوی به دنبال تصاحب همه چیز بود‪ .‬یک‬ ‫جوان ‪ 30‬س��اله بود که خودش را به اندازه امام خمین ی (ره)‬ ‫و اقای طالقان��ی م ی دید‪ .‬بن ی صدر در برخ��ی مناظ رات به‬ ‫رجوی صفت استالینیست م ی داد‪ .‬خب این ادم همه چیز را‬ ‫م ی خواست و مس��لما به اعضای رده باال حسادت م ی کرد‪.‬‬ ‫ان زمان شهیدبهشتی هم متفکر بود و هم تشکیالتی‪ .‬او‬ ‫بعد از کودتای ‪ 28‬مرداد مدرسه دین و دانش را تاسیس کرد‬ ‫ب رای تربیت دینی نس��ل جوان‪ .‬در سال ‪ 1340‬کتابی به نام‬ ‫حکومت اس�لامی نوش��ت‪ .‬حضرت ایت اهلل خامنه ای هم‬ ‫چهره محوری انقالب در خ راس��ان و بخش های وسیعی از‬ ‫شرق کشور بودند و نقش فرماندهی و رهبری فعالی ت های‬ ‫انقالبی را داشتند‪ .‬اما اقای بهشتی چون سنش هم بیشتر‬ ‫بود در کانون تش��کیالتی حزب بود و حتی در دانشگاه هم‬ ‫تدریس م ی کرد و البته در اموزش و پرورش هم فعال بود‪ .‬به‬ ‫لحاظ علم ی هم در مرحله بلوغ علم ی قرار داش��ت‪ .‬مرحوم‬ ‫باهنر رساله دکترایش را در سال ‪ 1338‬با موضوع والیت فقیه‬ ‫نوشته بود و اس��تاد راهنمایش مرتضی مطهری بود‪ .‬حاال‬ ‫همه اینها در حزب جمهوری اسالمی تجمیع کرده بودند‪.‬‬ ‫روی این حساب حمالت بسیار شدیدی به حزب جمهوری‬ ‫اسالمی شد‪.‬‬ ‫مگر همه اینها دو دهه با هدفی مش�ترک با رژیم‬ ‫پهلوی مبارزه جانانه نداشتند‪ ،‬چرا رو به روی هم‬ ‫قرار گرفتند؟‬ ‫چرا اینها بود‪ .‬اما روش منافقین خلق از همان س��ال‬ ‫‪ 44‬مبارزه تشکیالتی مس��لحانه بود‪ .‬اینها از همان موقع‬ ‫م ی گفتند‪« :‬شما اس�لامگراها مبارزه تان جواب نداده و در‬ ‫قیام ‪ 15‬خرداد شکس��ت خورده اید‪ ،‬مبارزه پارلمانتاریستی‬ ‫مصدق هم که جواب نداده‪ ،‬االن ما به سبک مارکسیس ت ها‬ ‫که االن در دنیا موفق هستند و از فنون و اصول مبارزاتی که‬ ‫دارند و به پیروزی م ی رسند م ی خواهیم پیروی کنیم‪ ».‬اما‬ ‫بعد از انقالب ش�رایط رقبا مخصوصا منافقین‬ ‫چطور بود؟‬ ‫بعد از انقالب‪ ،‬جبهه ملی م ی خواس��ت ب ر اساس‬ ‫تجربه دکتر مص��دق فرایند انقالب را به دس��ت بگیرد و از‬ ‫این رو برای انح�لال مجلس خبرگان و تصویب نش��دن‬ ‫اصل والیت فقیه تالش کرد‪ .‬س��ازمان مجاهدین خلق هم‬ ‫به سمت بسیج نیروی نظامی رفتند‪ .‬رسما پادگان داشتند‪،‬‬ ‫رسما اموزش نظامی م ی دادند و اردو م ی بردند‪ .‬کتابخانه و‬ ‫مسجد داشتند‪ .‬حتی در دانشگاه ته ران اتاق جنگ داشتند‪.‬‬ ‫در مجم��وع جریانی وجود داش��ت که به دنب��ال تصاحب‬ ‫قدرت بود‪ .‬این جریان از نهضت ازادی و جبهه ملی ش��روع‬ ‫م ی شد و بعد در اشخاص منفردی مثل بن ی صدر و مدنی و‬ ‫کاظم شریعتمداری و در نهایت در تشکیالتی مثل سازمان‬ ‫مجاهدین خلق و چریک ها جل��وه پیدا م ی کرد‪ .‬اگر به روند‬ ‫مخالفان نظام دقت کنید‪ ،‬م ی بینید که یک روند رو به تزاید‬ ‫خش��ونت هس��ت‪ .‬این روند از بازرگان که زی��اد اصطکاک‬ ‫نداشت شروع م ی ش��د و م ی رس��ید به بن ی صدر که مساله‬ ‫‪ 17‬شهریور و ‪ 14‬اسفند و مس��امحه در جنگ را راه انداخت‬ ‫و بعد ختم شد به مس��عود رجوی که علیه نظام اعالم قیام‬ ‫مسلحانه کرد‪.‬‬ ‫برنام�ه انفج�ار هفتم تی�ر چط�ور برنام ه ریزی‬ ‫شده بود؟‬ ‫سازمان مجاهدین خلق در همه نهادها مهره هایی‬ ‫را گس��یل کرده بود تا در زمان مقرر از انها استفاده کند‪ .‬در‬ ‫حزب جمهوری اسالمی هم مهره خود را گذاشت؛ محمدرضا‬ ‫کالهی‪ .‬او شده بود مس��ئول هماهنگی حزب‪ .‬در شامگاه‬ ‫هفتم تیر ‪ 1360‬هم که قرار ب��ود انفجار صورت بگیرد‪ ،‬وی‬ ‫همه مس��ئوالن کش��ور را دعوت کرد ب رای جلسه‪ .‬به همه‬ ‫گفته بود جلس��ه فوق العاده اس��ت‪ .‬حتما باید بیایید‪ .‬چون‬ ‫مسئول هماهنگی بود‪ ،‬کسی به او شک نکرد و همه امدند‪.‬‬ ‫ان موقع حفاظت هم زیاد جدی نبود به خاطر همین کالهی‬ ‫هرچه توانست وسایل انفجاری و سی‪ 4-‬وارد حزب و جاساز‬ ‫کرد‪ .‬ان شب اقایان هاش��می‪ ،‬باهنر و چند نفر دیگر وقتی‬ ‫امدند و فهمیدند جلسه عادی است رفتند و گفتند کارهای‬ ‫مهمتری دارند‪.‬‬ ‫یعنی انفجار هفتم تی�ر ربطی به عزل بن ی صدر‬ ‫ندارد؟‬ ‫به نظر من اگر بن ی صدر عزل هم نم ی شد باز این‬ ‫اتفاق م ی افتاد‪ .‬این پروژه برنامه ریزی شده بود‪ .‬فراهم کردن‬ ‫مقدمات چنین ترور بزرگی کار چند روزه نیست‪ .‬این انفجار‬ ‫در راستای اجرای پروژه حذف فیزیکی سران انقالب از سوی‬ ‫برژینسکی بود که توسط سازمان مجاهدین خلق و عملیات‬ ‫تروریستی به نتیجه رسید‪.‬‬ ‫تبعات این انفجار برای نظام جمهوری اسالمی‬ ‫چه بود؟‬ ‫خب به یکب��اره نظام بس��یاری از ادم های معتمد‬ ‫خودش را از دس��ت داد و ب ی رودربایس��تی بای��د بگویم که‬ ‫خسارتی که وارد شد جب ران ناپذیر بود‪ .‬واقعا نم ی شد دیگر‬ ‫خالء ان ادم ها را با هی چ کس دیگری جب ران کرد‪ .‬اما باتوجه‬ ‫به مساله ای که در اس�لام هم هس��ت درباره برکت خون‬ ‫شهدا و حرفی که حضرت امام زدند درباره اینکه این خون ها‬ ‫نهضت را ابیاری م ی کنند‪ ،‬ش��ما م ی بینید که بعد از انفجار‬ ‫هفتم تیر چقدر اوضاع جبهه ها تغییر م ی کند‪ .‬سیل اعزام‬ ‫به جبهه های جنگ زیاد م ی شود‪ .‬مردم واقعا از جان و دل به‬ ‫جبهه ها م ی روند و از انقالب دفاع م ی کنند‪ .‬همه چیز تغییر‬ ‫م ی کند‪ .‬پشت سر هم پیروزی به دست م ی اوریم و این همان‬ ‫برکت خون مظلوم است که پایمال نم ی شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫خود اعضای ش�ورای انقلاب در واق�ع تصمیم‬ ‫گرفتند که در کنار شورای انقالب‪ ،‬برای سهولت در‬ ‫پیشبرد انقالب و منسجم شدن سیاستگذاری ها‬ ‫تشکیالتی سیاسی ایجاد کنند؟‬ ‫قدرت سیاسی را س��اماندهی کند و نه جامعه مدرسین‪ .‬اما‬ ‫یک تش��کیالت مذهبی سیاس��ی که کارکردهای حزب را‬ ‫داشته باشد م ی توانست قدرت انقالب را حفظ کند‪ .‬درست‬ ‫است که حزب جمهوری اس�لامی در گام اول در انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ناکام ماند‪ ،‬اما در گام بع��د در انتخابات‬ ‫مجلس شورای ملی (اسالمی اول) پیروز شد‪ .‬اینجا بود که‬ ‫رقیبان و دش��منان انقالب فهمیدند چ��ه اتفاقاتی در حال‬ ‫وقوع است‪.‬‬ ‫خود مجاهدین خلق مارکسیست نشدند و فقط ادبیاتشان‬ ‫ش��بیه ادبیات فرانتس فان��ون و جناح ه��ای چپ جنبش‬ ‫ازادی بخش فلس��طین بود و در مجم��وع هیچ وقت اتفاق‬ ‫قابل مالحظه ای از انها صورت نگرفت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫انق�لاب که پیروز ش��د این دغدغه وجود داش��ت‬ ‫که تجربه مشروطه تکرار نش��ود‪ .‬دستگاه سیاست خارجی‬ ‫امریکا دو پروژه ب رای مقابله با انقالب اس�لامی پی ش بینی‬ ‫کرده بود‪ .‬برژینسکی و دوستانش به حذف رهب ران انقالبی‬ ‫در ای ران فک��ر م ی کردند و صریح��ا وی در کتاب «قدرت و‬ ‫اصول» اش و حتی در مصاحبه با ب ی ب ی س��ی که در کتاب‬ ‫«انقالب ای ران به روایت ب ی ب ی سی» منتشر شده‪ ،‬گفته که‬ ‫ب رای جلوگیری از انقالب اس�لامی باید دست به خشونت‬ ‫محدود بزنیم‪ .‬حاال اینکه اندازه این محدودیت چند صدهزار‬ ‫نفر یا چندنفر باشد مشخص نشده! شاه هم چنین نکته ای‬ ‫را در گفت وگو با اقای ج��ردن در کتاب بحران مطرح کرده‪.‬‬ ‫همکاری عجیبی بین انتونی پارس��ونز و سولیوان در ای ران‬ ‫به وجود امده بود ب��رای روی کار اوردن جریانی متفاوت از‬ ‫دوران شاه‪ .‬یک نمونه اش تالش ب رای حذف ارتش بود که‬ ‫از طریق مجاهدین خلق مدام رس��انه ای م ی شد و مسائلی‬ ‫دیگر‪ .‬پس ب رای تکرار نش��دن تجربه مشروطه‪ ،‬امام شکل‬ ‫اولیه شورای انقالب را از ادم های معتمد مذهبی مثل اقایان‬ ‫هلل طالقانی‬ ‫هلل خامنه ای‪ ،‬ایت اهلل مطهری‪ ،‬ایت ا ‬ ‫بهشتی‪ ،‬ایت ا ‬ ‫و ایت اهلل مفتح تشکیل دادند‪.‬‬ ‫«یعقوب توکلی» پ‍ژوهش�گری اس�ت که‬ ‫روی جریانس�ازی تاریخ معاصر فعال است‪ .‬این‬ ‫نویس�نده و مورخ درباره واقعه هفت�م تیر هم‬ ‫تحقیق ک�رده و دو کتاب «دو نظریه تروریس�م‬ ‫و ف�داکاری» درب�اره ن�وع و ش�کل جریان های‬ ‫تروریس�تی در ایران و «سرچشمه» را به عنوان‬ ‫یک داستان مستند درباره واقعه هفتم تیر در‬ ‫کارنامه خود دارد‪ .‬این م�ورخ م ی گوید که کلید‬ ‫انفجار هفتم تیر در انقالب مشروطه بود‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫‪49‬‬ ‫دست برتر مالکی‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫مالک�ی ورق را در ع�راق برگردان�د‪ .‬نخس�ت وزیر عراق به کم�ک متحدی�ن منطقه ای و‬ ‫فرامنطقه ای خود توانست طی هفته گذش�ته خسارت های س�نگینی را بر گروه تروریستی‬ ‫داعش تحمیل کند‪ .‬ب ه همین دلیل احتماال در ارایش اینده نیروهای سیاسی در عراق مالکی‬ ‫دست برتر را خواهد داشت‪ .‬اکنون به دلیل تهدید داعش اکثریت قریب به اتفاق گروه های شیعی‬ ‫پشت سر نوری مالکی ایستاده اند و همین اتفاق در صورت تداوم پیروزی های ارتش علیه گروه های‬ ‫تروریستی م ی تواند موقعیت سیاسی اقای نخس ت وزیر را تقویت کند‪ .‬در ارتقای جایگاه سیاسی‬ ‫مالکی مداخله ایران و امریکا در حوزه تحوالت عراق نیز ب ی تاثیر نبوده است‪.‬‬ ‫اتوپیایخالفت‬ ‫‪50‬‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫بین الملل‬ ‫داعش منافع منطقه ای امریکا را‬ ‫با تهدید جدی مواجه می کند‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫‪1‬‬ ‫درباره چگونگی و فرایند ظه��ور داعش رویکردهای‬ ‫مختلفی ارائه شده است‪ .‬برخی از تحلیلگران ای رانی بر این‬ ‫اعتقادند که داعش تابعی از سیاست های امنیت منطقه ای‬ ‫امریکا در ع راق اس��ت‪ .‬گروهی دیگ��ر دارای نگرش کامال‬ ‫متفاوتی بوده و بر این اعتقادن��د که داعش تابعی از فضای‬ ‫فرهنگی‪ ،‬فرقه ای و سیاس��ی ع راق بوده اس��ت‪ .‬برخی از‬ ‫پژوهش��گران نیز موفقیت و گس��ترش مرحل��ه ای داعش‬ ‫را ب راس��اس رقابت های سیاس��ی دولت ع راق و تضادهای‬ ‫نوری مالکی با هاشمی‪ ،‬نماینده گروه های سن ی مذهب در‬ ‫کابینه تحلیل م ی نمایند‪.‬‬ ‫واقعیت ان است که هر یک از سه گزینه یادشده را باید‬ ‫به عنوان بخشی از واقعی ت های سیاسی در گسترش بحران‬ ‫امنیتی ع راق دانست‪ .‬هرگونه بحران امنیتی تابعی از نقش‬ ‫مولفه های اجتماعی‪ ،‬س��اختاری‪ ،‬منطق��ه ای و بی ن المللی‬ ‫م ی باشد‪ .‬بحران امنیتی ع راق ناش��ی از ظهور و گسترش‬ ‫داعش نیز ب راساس چنین نشانه هایی تحلیل م ی شود‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی‪ ،‬نقش مولفه های هویتی از اهمیت بیشتری‬ ‫برخوردار است‪ .‬طبعا بخش��ی از سیاست امنیتی امریکا در‬ ‫ع راق نیز م ی تواند ماهیت هویتی داش��ته باشد‪ .‬براساس‬ ‫چنین نگرشی‪ ،‬سیاست خارجی امریکا عامل تشدیدکننده‬ ‫تحرک گروه ه��ای هویتی ع��راق در تغیی��ر معادله قدرت‬ ‫سیاسی تلقی م ی شود‪.‬‬ ‫درک واقعی ت ه��ای سیاس��ی ع��راق در ش��رایطی‬ ‫امکان پذیر اس��ت که این موضوع مورد پردازش قرار گیرد‬ ‫که داعش دارای چه بافتی بوده و از چه انگاره هایی در کنش‬ ‫سیاس��ی و راهبردی بهره م ی گیرد‪ .‬واقعیت ان اس��ت که‬ ‫داعش ترکیبی از نیروهای س��ازمان یافته مذهبی و بقایای‬ ‫نیروهای س��ازمانی حزب بعث م ی باش��د‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬ ‫داعش را باید ترکیبی از نیروهای تکفیری و تکریتی در ع راق‬ ‫دانست‪ .‬هر یک از مفاهیم یادشده دارای بار معنایی خاصی‬ ‫در ادبیات سیاسی ع راق بوده و روندهای مشخصی از کنش‬ ‫سیاسی را نیز منعکس م ی سازد‪.‬‬ ‫اگرچه دولت امریکا در ح��دود ‪ 450‬میلیارد دالر ب رای‬ ‫انجام عملی��ات نظامی علیه گروه ه��ای تکریتی ع راق در‬ ‫سال های ‪ 2003-9‬هزینه کرده است‪ ،‬ظهور مجدد گروه های‬ ‫تکریتی و پیوند انها با طیف دیگری از گروه های اجتماعی‬ ‫ع راق که تحت تاثیر اموزه های مذهبی عربستان قرار دارند‬ ‫در ش�رایط موج�ود‪ ،‬این ان�گاره مطرح‬ ‫می ش�ود که داعش می تواند ب�ه عنوان‬ ‫اب�زار راهب�ردی امری�کا در برخ�ورد با‬ ‫سیاس�ت منطق�ه ای ایران در س�وریه و‬ ‫ع�راق و در قالب نمادی از جن�گ نیابتی‬ ‫کم شدت مورد استفاده قرار گیرد‬ ‫و به عنوان تکفیری تلقی م ی شوند‪ ،‬نشان م ی دهد که بخش‬ ‫قابل توجهی از هزینه های نظامی بیش از انکه دارای نتایج و‬ ‫پیامدهای امنیتی در ع راق باشد‪ ،‬بحران سیاسی‪ ،‬مذهبی و‬ ‫امنیتی منطقه را تشدید و پیچیده تر کرده است‪.‬‬ ‫‪ -1‬تبارشناسی سیاسی و ساختاری داعش‬ ‫‪ -2‬نگرش امنیتی و الگوهای راهبردی امریکا‬ ‫طیف متنوعی از ایستارهای سیاسی و امنیتی وجود‬ ‫دارد ک��ه واقعی ت ه��ای سیاس��ت خاورمیان��ه ای امریکا را‬ ‫فراهم م ی س��ازد‪ .‬ایس��تارهای سیاس��ت خارجی و امنیتی‬ ‫امریکا زمینه های الزم ب رای گس��ترش تضادهای ایستاری‬ ‫و همچنین مداخله گرایی ب راس��اس الگوهای نرم افزاری را‬ ‫به وجود م ی اورد‪ .‬الزم به توضیح است که ایستارها ماهیت‬ ‫تکاملی دارند‪ .‬ایستارهایی که در مرحله اول کنش راهبردی‬ ‫امریکا ش��کل م ی گیرد ب راس��اس تبلیغات‪ ،‬هنجارسازی و‬ ‫عملیات روانی‪ ،‬تصاعد و تکامل پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫هرگاه س��وء ظن در روابط و الگوی کن��ش بازیگران‬ ‫سیاس��ی ایجاد ش��ود‪ ،‬امکان مداخله گرایی راهبردی ب رای‬ ‫انجام اقدامات مداخله گرایانه از توجیه بیش��تری برخوردار‬ ‫م ی گردد‪ .‬تجرب��ه کنش سیاس��ی و راهب��ردی امریکا در‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫درک واقعی ت ه��ای امنیت��ی ع��راق ب��دون توج��ه‬ ‫به ش��اخ ص های هویتی داع��ش امکان پذیر نم ی باش��د‪.‬‬ ‫واقعی ت های کن��ش راهبردی امریکا در خاورمیانه نش��ان‬ ‫م ی دهد که چنین نیروها و سازمان هایی نم ی توانند به عنوان‬ ‫پشتوانه سیاسی و ائتالف منطقه ای امریکا محسوب شوند‪.‬‬ ‫علت ان را باید در گس��ترش تضاده��ای غیرقابل کنترل‬ ‫دانس��ت؛ تضادهایی که تمام ی هزینه های انسانی و مالی‬ ‫امریکا در ع��راق و منطقه را ب ی اثر م ی س��ازد‪ .‬اولی ن بار واژه‬ ‫و مفهوم داعش در شرایطی مطرح ش��د که نشانه هایی از‬ ‫تسری بحران س��وریه به ع راق مورد توجه روزنامه نگاران و‬ ‫تحلیلگران موضوعات راهبردی قرار گرفت‪.‬‬ ‫اگرچه در ش��رایط موجود‪ ،‬گروه تشکی ل دهنده داعش‬ ‫ترجیح م ی دهن��د تا از مفاهی��م تاریخ��ی همانند خالفت‬ ‫اس��تفاده نم��وده و عبارت «دول��ت خالفت اس�لامی» را‬ ‫مورد اس��تفاده قرار م ی دهند‪ ،‬اما درک این مجموعه بدون‬ ‫تبارشناس��ی داعش امکان پذیر نم ی باش��د‪ .‬در این فرایند‪،‬‬ ‫الگوی کنش و نگرش هر گروه سیاسی نسبت به سوژه های‬ ‫امنیتی مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت‪ .‬مجموعه هایی که‬ ‫نام داعش را به معنای «دولت اس�لامی ع راق و ش��امات»‬ ‫مورد اس��تفاده قرار م ی دهند‪ ،‬اگرچه از سیاس��ت منطقه ای‬ ‫امریکا و اشغال ع راق در سال ‪ 2003‬انتقاد به عمل م ی اورند‪،‬‬ ‫اما انان در زمره افراد و گروه هایی هس��تند که محور اصلی‬ ‫تعارض خود را با ای ران و شیعیان قرار داده اند‪ .‬شیعیانی که‬ ‫به عنوان پایگاه اجتماعی و ایدئولوژیک جمهوری اسالم ی ‬ ‫ایفای نقش کنند‪ ،‬در تفکر داعش به عنوان محارب با خدا و‬ ‫رسول خدا تلقی م ی شوند‪.‬‬ ‫مقابله امریکا با گروه های تکفیری افغانستان همانند‬ ‫طالبان و القاعده به موازات رویارویی انان با مجموعه های‬ ‫بعثی و تکریتی در ع راق ‪ 2003‬انجام پذیرفت‪ .‬گروه هایی که‬ ‫سوژه امنیتی امریکا در ع راق و افغانس��تان بودند‪ ،‬به گونه‬ ‫تدریجی خود را ب راساس حمایت های نظامی‪ ،‬ایدئولوژیک‬ ‫و امنیتی عربس��تان بازس��ازی نمودند‪ .‬بازسازی گروه های‬ ‫تکفیری و تکریتی م ی تواند پاس��خی به این س��وال باشد‬ ‫که داعش چگونه ش��کل گرفت‪ ،‬چه تفاوتی ب��ا طالبان و‬ ‫القاعده دارد؟‬ ‫در چنین ش��رایطی‪ ،‬این س��وال مطرح م ی ش��ود که‬ ‫امریکا چه گزینه های رفتاری در مقابله با گروه های تکفیری‬ ‫و تکریتی را در دستورکار قرار خواهد داد؟ پاسخ به این سوال‬ ‫نیز ارتباط دقیقی به واقعی ت های س��ازمانی و س��اختاری‬ ‫داعش دارد‪ .‬ب رای پاس��خ راهبرد منطقه ای امریکا در ع راق‬ ‫این س��وال مطرح م ی ش��ود که ایا داعش همان نیروهای‬ ‫القاعده در سوریه و ع راق هس��تند؟ ایا ایاالت متحده نقش‬ ‫ی داعش را در بحران ع راق ایفا م ی کند یا اینکه از الگوی‬ ‫حام ‬ ‫مقابله با داعش بهره خواهد گرفت؟ واقعیت ان اس��ت که‬ ‫سیاس��ت امریکا در عراق تابعی از مولفه ه��ای هویتی و‬ ‫راهبردی م ی باشد‪.‬‬ ‫بخش قابل توجهی از نیروهای داعش را باید در زمره‬ ‫بقایای حزب بعث ع راق دانس��ت‪ .‬حزب بع��ث ع راق دارای‬ ‫س��اختار اطالعاتی بود‪ .‬در ع��راق گروه ه��ای اطالعاتی و‬ ‫امنیتی کنترل ارتش را عهده دار بودن��د‪ .‬در حالی که حزب‬ ‫بعث س��وریه توس��ط نظامیان سازماندهی ش��ده و کنترل‬ ‫مجموعه های امنیتی توسط گروه های نظامی انجام گرفته‬ ‫است‪ .‬چنین تفاوت هایی زمینه ایجاد تضادهای سیاسی بین‬ ‫حزب بعث سوریه و ع راق را به وجود اورد‪ .‬اختالفات راهبردی‬ ‫صدام حسین و حافظ اسد هم اکنون در تضادهای داعش با‬ ‫نیروهای تحت حاکمیت بشار اسد مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫افزایش قدرت گروه های تکفیری در خاورمیانه تابعی‬ ‫از حوادث و تحوالت بهار عربی و بیداری اسالمی م ی باشد‪.‬‬ ‫چنین فرایندی در س��ال ‪ 2011‬منجر به حمای��ت امریکا از‬ ‫تحوالت سیاسی جهان عرب شد‪ .‬مقامات امریکایی بر این‬ ‫اعتقاد بودند که جابه جایی ق��درت در خاورمیانه زمینه الزم‬ ‫ب رای رادیکالیزه ش��دن گروه های هویتی را فراهم م ی سازد‪.‬‬ ‫هدف امری��کا در ای��ن دوران تاریخی را باید کم اثرس��ازی‬ ‫موضوع هویت اسالمی و جبهه مقاومت دانست‪.‬‬ ‫ورود عربستان به موضوعات امنیت منطقه ای‪ ،‬معادله‬ ‫قدرت و بحران در خاورمیانه را با دش��واری بیشتری همراه‬ ‫ساخته است‪ .‬شکل گیری داعش را باید ادامه سیاست های‬ ‫هویت��ی‪ ،‬امنیتی و راهب��ردی عربس��تان ب��رای مقابله با‬ ‫نیروهایی دانست که از سوی ای ران حمایت م ی شوند‪ .‬تحرک‬ ‫عملیاتی داعش در ع راق دارای زمینه های تاریخی م ی باشد‪.‬‬ ‫عربس��تان تالش دارد تا از سازوکارهایی اس��تفاده نماید تا‬ ‫زمینه ب رای تجزیه ع��راق به وجود اید‪ .‬جداس��ازی منطقه‬ ‫مرکزی ع راق شامل اس��تان های انبار‪ ،‬نینوا‪ ،‬صالح الدین و‬ ‫بغداد را باید بخشی از راهبرد تجزیه ع راق دانست‪ .‬در چنین‬ ‫شرایطی‪ ،‬منطقه کردنشین م ی تواند ازادی عمل بیشتری‬ ‫در روند دستیابی به اس��تقالل ایفا نماید‪ .‬طبیعی است که‬ ‫چنین فراین��دی معادله نفت‪ ،‬اقتصاد و امنی��ت در ع راق را‬ ‫تحت تاثیر قرار م ی دهد‪.‬‬ ‫هنجارسازی امنیتی نیازمند کارگزارانی ایدئولوژیک در‬ ‫خاورمیانه است‪ .‬عربستان یکی از کارگزاران جنگ نیابتی‬ ‫ب رای سازماندهی گروه های ایدئولوژیک با رویکرد تکفیری‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬از انجایی که نیروهای تکفیری در زمان‬ ‫محدودی تکثیر ش��دند‪ ،‬در نتیجه زمینه ب��رای جدال بین‬ ‫گروه های شب ه نظامی که از س��وی عربستان‪ ،‬ترکیه و قطر‬ ‫حمایت م ی گردید‪ ،‬ایجاد ش��د‪ .‬در این فرایند‪ ،‬نش��انه های‬ ‫گس��ترش بحران از طری��ق ایدئولوژیزه ش��دن گروه های‬ ‫سیاسی رقیب در سوریه فراهم شد‪.‬‬ ‫نیروهایی که از سوی عربستان سازماندهی م ی شدند‪،‬‬ ‫به گونه تدریجی در وضعیت تعارض درون س��اختاری قرار‬ ‫گرفتند‪ .‬تضاد بین گروه های سیاس��ی و ایدئولوژیک که در‬ ‫سوریه علیه دولت بشاراسد م ی جنگیدند‪ ،‬افزایش یافت‪ .‬در‬ ‫چنین فرایندی بود که تحوالت سیاسی و امنیتی سوریه در‬ ‫دسامبر ‪ 2013‬با تغیی رات قابل توجهی همراه گردیده است‪.‬‬ ‫گروه های تکفیری که از س��وی عربس��تان م��ورد حمایت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬ایدئولوژیک و تسلیحاتی قرار م ی گیرند‪ ،‬محور‬ ‫اصلی ب ی ثباتی سیاسی و جدال گروه های رقیب در سوریه‬ ‫تلقی شدند‪.‬‬ ‫روند رشد گروه های تکفیری در ع راق با واقعی ت های‬ ‫ساختاری نظام بی ن الملل پیوند دارد‪ .‬چنین نیرویی در دهه‬ ‫‪ 1980‬و در قالب جنگ س��رد امریکا علیه اتحاد ش��وروی‬ ‫به کار گرفته ش��د‪ .‬نش��انه های جنگ کم ش��دت امریکا را‬ ‫م ی توان در نیکاراگوا‪ ،‬افغانس��تان و انگوال مشاهده نمود‪.‬‬ ‫جنگ کم ش��دت دارای زمینه های هویتی و هنجاری بوده‪،‬‬ ‫اما پیامدهای س��اختاری را اجتناب ناپذیر م ی س��ازد‪ .‬چنین‬ ‫فرایندی در سال های بعد از فروپاشی اتحاد شوروی در قالب‬ ‫«انقالب ه��ای رنگی» ادامه پیدا کرده اس��ت‪ .‬انقالب های‬ ‫رنگی را باید شکلی از فرایندی دانست که مبتنی بر جدال‬ ‫هنجاری در سیاست جهانی م ی باش��د‪ .‬در شرایط موجود‪،‬‬ ‫این انگاره مطرح م ی ش��ود که داعش م ی توان��د به عنوان‬ ‫ابزار راهبردی امریکا در برخورد با سیاست منطقه ای ای ران‬ ‫در سوریه و ع راق و در قالب نمادی از جنگ نیابتی کم شدت‬ ‫مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مالکی دوباره‬ ‫نخس ت وزیر م ی شود‬ ‫علی اکبر اسدی در‬ ‫گفت وگو بامثلث‬ ‫محور سازش علیه ستون مقاومت‬ ‫چه کسانی از گروه های گ ریز‬ ‫از مرکز در ع راق حمایت‬ ‫م ی کنند؟‬ ‫برگ ب رنده عبداهلل‬ ‫اعالمنتایجانتخابات‬ ‫افغانستانرابابح رانسیاسیو‬ ‫امنیتیمواجهم ی کند‬ ‫بین الملل‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫بین الملل‬ ‫حوزه های مختلف جغ رافیایی نش��ان م ی دهد که سوء ظن‬ ‫زیربن��ای تهدی��دات ادراک��ی و راهب��ردی ایاالت متحده را‬ ‫امکان پذیر م ی سازد‪ .‬ب رای اینکه سوء ظن به کنش راهبردی‬ ‫منجر شود‪ ،‬نیازمند ان است که برخی از الگوهای تعارض‬ ‫ماهیت نمادین پیدا نمایند‪ .‬به ط��ور کلی‪ ،‬نمادها را باید به‬ ‫عنوان زیربنای مداخله گرایی نرم افزاری دانست‪.‬‬ ‫حمایت ایاالت متحده از کش��ورهایی که مبادرت به‬ ‫سازماندهی گروه های تکفیری در خاورمیانه نموده اند را باید‬ ‫بخشی از واقعیت سیاست جهانی ایاالت متحده در محیط‬ ‫منطقه ای دانس��ت‪ .‬وقتی که امریکا در س��ال ‪ 2003‬زمینه‬ ‫حمله نظامی به ع راق را به وجود اورد‪ ،‬بخش��ی از ضرورت‬ ‫راهبردی امریکا بود‪ .‬در این دوران‪ ،‬روندهای سیاست گذاری‬ ‫امنیتی در امریکا به گونه ای سازماندهی شد که عدم اقدام‬ ‫سریع علیه ع راق‪ ،‬زمینه های اجتماعی و راهبردی ب رای انجام‬ ‫اقدامات ابتکاری از سوی ع راق را به وجود م ی اورد‪ .‬گروه های‬ ‫محافظه کار در سیاست خارجی و راهبردی امریکا‪ ،‬اقدامات‬ ‫نظامی علیه ع راق را ب ر اساس ضرورت اجتناب از غافلگیری‬ ‫راهبردی به انجام رساندند‪.‬‬ ‫شکل گیری خالفت اسالم ی هی چ گاه مطلوبیت الزم‬ ‫را ب رای کش��ورهای جهان غرب نداشته است‪ .‬اتحاد مقدس‬ ‫در س��ال ‪ 1819‬ب رای مقابله با امپ راتوری عثمانی به عنوان‬ ‫مرکزیت خالفت اسالمی س��ازماندهی شد‪ .‬اما واقعیت ان‬ ‫است که چنین الگویی از رفتار سیاسی و امنیتی م ی تواند‬ ‫ماهیت تاکتیکی داشته و ب رای ایجاد موازنه قدرت منطقه ای‬ ‫و مقابله با بازیگرانی همانند ای ران سازماندهی شود‪ .‬ارزیابی‬ ‫الگوهای رفتاری و مواضع مقامات اجرایی سیاست خارجی‪،‬‬ ‫دفاعی و امنیتی ایاالت متحده نش��ان م ی دهد که راهبرد‬ ‫امریکا در روند بحران ع راق‪ ،‬تابعی از موضوع هویت و قدرت‬ ‫است‪ .‬در این فرایند‪ ،‬نشانه هایی از موازنه تهدید در الگوی‬ ‫رفتار منطقه ای ایاالت متحده مشاهده م ی شود‪.‬‬ ‫مواضع اتخاذشده از س��وی مقامات امریکایی نشان‬ ‫م ی دهد که ان��ان در اولی ن گام‪ ،‬داع��ش را به عنوان نیروی‬ ‫برهم زننده ثبات و امنیت منطقه ای دانس��تند‪ .‬براس��اس‬ ‫چنین نگرشی بود که ناو هواپیمابر امریکا در منطقه جابه جا‬ ‫گردیده و یگان های عملیاتی امریکا در وضعیت اماده باش‬ ‫غی راضط راری قرار گرفتند‪.‬‬ ‫الگوی رفتار سیاسی امریکا و رویکردهای ارائه شده از‬ ‫س��وی اتاق های فکر در ایاالت متحده‪ ،‬بیانگر این موضوع‬ ‫اس��ت که رویکرده��ای مختلفی درب��اره رابط��ه امریکا و‬ ‫گروه های هویت گرا همانند طالبان‪ ،‬القاعده و داعش مورد‬ ‫استفاده قرار گرفته است‪.‬‬ ‫س��ابقه تاریخ��ی بهره گی��ری امری��کا از گروه های‬ ‫هویت گرای تکفیری مربوط به دوران جنگ س��رد با اتحاد‬ ‫شوروی م ی باشد‪ .‬در س��ال های دهه ‪ 1980‬امریکای ی ها از‬ ‫گزینه تهییج گروه ه��ای هویت گرا ب��رای مقابله راهبردی‬ ‫با اتحاد ش��وروی اس��تفاده کردند‪ .‬تهییج مجاهدین افغان‬ ‫و س��ازماندهی نیروی عرب‪ -‬افغان را باید به عنوان بخشی‬ ‫از راهبرد امنیت��ی و هویتی امریکا در خاورمیانه و اس��یای‬ ‫جنوب غ ربی دانست‪ .‬طالبان در سال های بعد از خروج اتحاد‬ ‫شوروی از افغانستان‪ ،‬نقش ی محوری در مقابله با ارزش های‬ ‫غربی پیدا کرد‪ .‬در این فرایند‪ ،‬زمینه ب رای ظهور گروه های‬ ‫رادیکال هویتی همانند القاعده ایجاد شد‪.‬‬ ‫ب راساس چنین نگرشی‪ ،‬این سوال مطرح م ی شود که‬ ‫ایا در دوران موجود جنگ س��رد جدیدی بین امریکا و ای ران‬ ‫ش��کل گرفته و دارای اثار راهبردی ب رای حمایت امریکا از‬ ‫گروه های تکفیری و تکریتی در سوریه و ع راق خواهد بود؟‬ ‫واقعی ت های تحلیلی و تبارشناسانه موجود بیانگر ان است‬ ‫که القاعده به لح��اظ بنیان های ایدئولوژی��ک با گروه های‬ ‫تکفیری ارتباط مس��تقیمی دارند‪ ،‬اما واقعی ت های موجود‬ ‫نش��ان م ی دهد که داعش طیف گس��ترده ای از نیروهای‬ ‫سیاسی هویتی‪ ،‬ایدئولوژیک و امنیتی را تشکیل م ی دهد‪.‬‬ ‫بسیاری از گروه های بعثی که در ساختار امنیتی و راهبردی‬ ‫صدام حسین ایفای نقش م ی کردند‪ ،‬در سازماندهی داعش‬ ‫مشارکت داشتند‪.‬‬ ‫نظامی��ان امری��کا دارای تجرب��ه تاریخ��ی تلخی از‬ ‫گروه ه��ای تکفیری و تکریت��ی در ع راق م ی باش��ند‪ .‬هنوز‬ ‫طالبان در افغانس��تان چالش اصلی ب رای نیروهای نظامی‬ ‫ کشورهای اشغالگر محسوب م ی ش��ود‪ .‬بررسی روندهای‬ ‫تاریخی گذشته امریکا در ع راق بیانگر ان است که بسیاری‬ ‫از اقدام��ات امنیتی علی��ه نظامیان امریکا در س��ال های‬ ‫‪ 2003-8‬توس��ط گروه هایی انجام گرفت که دارای رویکرد‬ ‫هویتی بوده و تالش داش��تند تا از این طری��ق به اقدامات‬ ‫پرمخاطره علیه امریکا مبادرت نمایند‪ .‬عربس��تان نه تنها‬ ‫مخالفت خود را با اشغال نظامی امریکا بیان داشت‪ ،‬بلکه از‬ ‫تمامی ابزارهای ممکن ب رای کم اثرسازی الگوی راهبردی‬ ‫امریکا در منطقه بهره گرفته اس��ت‪ .‬بخ��ش قابل توجهی‬ ‫از منابع اقتص��ادی و نظامی گروه های تکفیری از س��وی‬ ‫عربستان تامین شده است‪.‬‬ ‫اگرچه این ذهنیت به وجود امد که ممکن است امریکا‬ ‫علیه داعش حمله نظام��ی انجام دهد‪ ،‬ام��ا واقعی ت های‬ ‫سیاسی و امنیتی منطقه مانع از چنین فرایندی خواهد شد‪.‬‬ ‫روسیه نگران است که اگر امریکا اقدامات نظام ی خود را در‬ ‫ع راق سازماندهی کند‪ ،‬چنین فرایندی به سوریه نیز تسری‬ ‫خواهد یافت‪ .‬به همین دلیل است که مقامات روسیه اعالم‬ ‫داش��تند هرگونه اقدام نظامی امریکا در ع راق نیازمند اخذ‬ ‫مجوز شورای امنیت سازمان ملل م ی باشد‪ .‬به این ترتیب‪،‬‬ ‫داعش را باید به عنوان بخشی از «معمای بحران و امنیت‬ ‫در ع راق و خاورمیانه» دانست‪.‬‬ ‫گسترش تضادهای هنجاری در خاورمیانه با این هدف‬ ‫ش��کل م ی گیرد که مداخله گرای��ی ایاالت متحده به عنوان‬ ‫بخش��ی از ضرورت ازادی‪ ،‬دموکراسی و ازادسازی منعکس‬ ‫شود‪ .‬نش��انه های هنجاری متنوعی وجود دارد که سیاست‬ ‫خارجی و الگوهای راهبردی امریکا در کش��ورهای مختلف‬ ‫جهان را توجیه م ی نماید‪.‬‬ ‫هرگونه کن��ش راهب��ردی امری��کا ب��دون توجه به‬ ‫س��ازوکارهای هنجاری و ایس��تاری حاص��ل نم ی گردد‪ .‬به‬ ‫همین دلیل اس��ت که در حقوق بی ن الملل ایس��تارهایی‬ ‫همانند «مداخله انسان دوس��تانه» به عنوان نماد فرهنگی‬ ‫و هنجاری ایاالت متحده علیه کش��ورهایی همانند ع راق‪،‬‬ ‫سودان‪ ،‬یمن و لیبی مورد استفاده قرار گرفته است‪.‬‬ ‫در ش��رایط موج��ود‪ ،‬تضاده��ای سیاس��ی امریکا و‬ ‫اس��رائیل درب��اره چگونگ��ی کن��ش نیروه��ای نظام ی و‬ ‫راهبردی ایاالت متحده در بحران ع راق ایجاد ش��ده است‪.‬‬ ‫چنین فرایندی بیانگر ان اس��ت که امری��کا نگرش مثبت‬ ‫و همکاری جویان��ه راهبردی ب��ا داع��ش و دولت خالفت‬ ‫اسالمی ندارد‪.‬‬ ‫در حالی که اسرائیل تالش دارد تا مرکزیت ژئوپلتیکی‬ ‫مقاومت در کن��ار مرزه��ای جغ رافیایی خ��ود را ب ی ثبات‪،‬‬ ‫ب ی اعتب��ار و ناکارامد س��ازد‪ ،‬بح��ران در ع��راق م ی تواند‬ ‫محدودیت های منطقه ای ای ران را گسترش دهد‪ .‬نیروهای‬ ‫مختلفی زمینه ب ی ثباتی سیاسی در کش��ورهایی همانند‬ ‫ع راق‪ ،‬س��وریه و لبنان را به وجود اورده اند‪ ،‬اما در این فرایند‬ ‫ش�کل گیری خالف�ت اسلام ی هی چ گاه‬ ‫مطلوبی�ت الزم ب�رای کش�ورهای‬ ‫جهان غ�رب را نداش�ته اس�ت‪ .‬اتح�اد‬ ‫مق�دس در س�ال ‪ 1819‬ب�رای مقابله با‬ ‫امپرات�وری عثمان�ی ب ه عن�وان مرکزیت‬ ‫خالفت اسالمی سازماندهی شد‬ ‫کش��ورهایی همانند امریکا از الگوی کنش مرحله ای ب رای‬ ‫محدودسازی حوزه عملیاتی و ادغام ای ران در سیاست های‬ ‫منطقه ای بهره گرفتند‪.‬‬ ‫نتیجه گیری‬ ‫گس��ترش بح��ران در خاورمیان��ه به وی��ژه در حوزه‬ ‫ژئوپلتیکی ای��ران‪ ،‬مطلوبی ت های راهبردی ب��رای امریکا‬ ‫ایجاد م ی کند‪ .‬چنین فرایندی م ی تواند در قالب گزینه جنگ‬ ‫نیابتی یا جنگ کم ش��دت انجام گیرد‪ .‬در جنگ کم شدت‪،‬‬ ‫نش��انه های مش��ارکت مس��تقیم قدرت ب��زرگ در بحران‬ ‫منطقه ای محدود است‪ .‬در حالی که س��ازوکارهای جنگ‬ ‫نیابتی ایجاب م ی کند که بازیگران از گزینه کنش مستقیم‬ ‫در حمایت از متحدان منطقه خود بهره گیری کنند‪ .‬رویکرد‬ ‫امریکا در برخورد با داعش و الگوی راهبردی ان کش��ور در‬ ‫ارتباط با بحران امنیتی ع راق را م ی توان در قالب گزینه های‬ ‫ذیل تبیین نمود‪:‬‬ ‫ه��ر ی��ک از گروه های رقی��ب در رون��د بحران‬ ‫خاورمیانه ش��کل خاص��ی از رقابت سیاس��ی را منعکس‬ ‫م ی سازند‪ .‬بناب راین طبیعی اس��ت که این گروه ها به عنوان‬ ‫بخشی از سیاست و س��ازوکارهای جنگ نیابتی امریکا در‬ ‫خاورمیانه تلقی ش��وند‪ .‬در چنین فرایندی‪ ،‬نیروهای گریز‬ ‫از مرکز جدیدی در سیاست بی ن الملل در حال شکل گیری‬ ‫م ی باش��ند که اثار خود را در روابط منطقه ای و بی ن المللی‬ ‫به جا گذاشته است‪ .‬انگلستان از سیاست تضادهای هنجاری‬ ‫بین کشورهای منطقه ای حمایت به عمل م ی اورد‪ .‬در حالی‬ ‫ ک��ه امریکا از گزین��ه جن��گ نیابتی ب رای تحق��ق اهداف‬ ‫راهبردی به��ره م ی گیرد‪ .‬هنوز مش��خص نیس��ت که ایا‬ ‫ظهور داعش در ع راق ب رای اهداف امنیتی امریکا نمادی از‬ ‫جنگ دست نشانده محس��وب م ی شود یا اینکه جلوه هایی‬ ‫از تضاده��ای هویتی و جدال علیه دول��ت نوری المالکی را‬ ‫منعکس م ی سازد‪.‬‬ ‫کنش گرای��ی امری��کا را باید به عنوان بخش��ی‬ ‫از الگوی موازن��ه راهب��ردی در محیط امنی��ت منطقه ای‬ ‫خاورمیانه دانس��ت‪ .‬داع��ش به عنوان نیرویی محس��وب‬ ‫م ی گردد که مقابله با ان در کوتاه مدت امکان پذیر نخواهد‬ ‫بود‪ .‬به همین دلیل اس��ت ک��ه ایاالت متحده از س��ازوکار‬ ‫مدیریت بح��ران و کنش غیرمت��وازن در برخ��ورد با ای ران‪،‬‬ ‫مخالفان س��وریه‪ ،‬نوری مالکی‪ ،‬دولت بشاراس��د و داعش‬ ‫استفاده م ی کند‪.‬‬ ‫در فرایند جدید‪ ،‬گرو ه داعش توانست چالش های‬ ‫امنیتی جدیدی ب رای نوری مالکی و متحدین منطقه ای ای ران‬ ‫در ژئوپلتیک مقاومت ایجاد نماید‪ .‬ب ی ثبات سازی ع راق از‬ ‫سوی نیروهای داعش را باید به مثابه شکل جدیدی از موازنه‬ ‫قدرت در منطقه ای دانست که در هالل شیعه شکل گرفته‬ ‫است‪ .‬در این ش��رایط‪ ،‬امریکا نم ی تواند از الگوی رویارویی‬ ‫مس��تقیم در برخورد با داعش استفاده نماید‪ .‬از سوی دیگر‪،‬‬ ‫ایاالت متحده تالش م ی کند تا ش��کل جدی��دی از تعامل‬ ‫راهبردی مبتنی بر همکاری و تعارض با عربستان و داعش‬ ‫را پیگیری نماید‪.‬‬ ‫داعش م ی تواند نس��خه جدیدی از القاعده ب رای‬ ‫منافع منطقه ای امریکا باش��د‪ .‬در حالی که اس��رائیل ی ها‬ ‫تالش دارند تا رویارویی مبتنی بر هویت را جایگزین موازنه‬ ‫قدرت نمایند‪ .‬در چنین شرایطی‪ ،‬امریکا ترجیح م ی دهد تا‬ ‫زمینه های اجتماعی و راهبردی ب رای شکل گیری «موازنه‬ ‫ضعف» در بین نیروهای اسالم ی را به وجود اورد‪ .‬در حالی‬ ‫که ذهنیت دیگری نیز وجود دارد‪ .‬قدرت یابی داعش و طرح‬ ‫دولت خالفت اسالمی به مثابه ان است که بحران ناشی از‬ ‫نقش و کنش بنیادگرایی به حوزه های جغ رافیایی مختلف و‬ ‫فراگیری منتقل م ی شود‪ .‬چنین وضعیتی م ی تواند حوادث‬ ‫تراژیک همانند کشتن کارگزاران امنیتی سفارت امریکا در‬ ‫ترابلس را تکرار و اعاده نماید‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخاب نخس��ت وزیر در کش��ور ع راق ب ر اساس‬ ‫قانون اساسی و تفسیری که مجلس اعال از این قانون دارد‪،‬‬ ‫صورت م ی گیرد‪ .‬ب ر اس��اس قانون اساسی این کشور پس از‬ ‫برگزاری انتخابات ریاس��ت جمهوری ائتالف و فراکسیونی‬ ‫متشکل از اکثریت موظف م ی شود که نخس ت وزیر را معرفی‬ ‫و انتخاب کن��د‪ .‬در حال حاضر اقای مالک��ی گزینه ائتالف‬ ‫«دولت قانون» اس��ت‪ ،‬البته چون این ائتالف ‪ 95‬کرس��ی‬ ‫«مجلس اعال» را در اختیار ندارد‪ ،‬به تنهایی قادر به تشکیل‬ ‫دولت نیس��ت و در حال حاضر «دول��ت قانون»‪« ،‬مجلس‬ ‫اعال»‪« ،‬صدری ه��ا» و «گروه های ش��یعی» کنار یکدیگر‬ ‫قرار گرفته اند تا نخس ت وزیر جدید را معرفی و انتخاب کنند‪.‬‬ ‫ایا این نخستین بار اس�ت که عراق شکل گیری‬ ‫چنین ائتالفی برای انتخاب نخس ت وزیر را تجربه‬ ‫م ی کند؟‬ ‫علی اکبر اسدی در گفت وگو با مثلث‬ ‫فقدانحضورجاللطالبانیب ه عنوانرئی س جمهور‬ ‫ع�راق در ش�رایط بحران�ی ام�روز این کش�ور به‬ ‫گس�ترش چه اس�ی ب هایی دامن زده است و چه‬ ‫مخاط راتی در پی دارد؟‬ ‫جالل طالبانی‪ ،‬به رغم اینکه یکی از رهب ران کرد‬ ‫بوده‪ ،‬همواره به عنوان رهبر ملی در ع راق شناخته شده است‪.‬‬ ‫او باتوجه به جایگاه حقوقی که هم اکنون دارد‪ ،‬ش��خصیتی‬ ‫ملی به حساب م ی اید که دارای کارکردهای ملی است و به‬ ‫نوعی میان بسیاری از شخصی ت های سیاسی و جریان های‬ ‫مختلف در ع راق میانجیگری کرده اس��ت‪ .‬بناب راین بالطبع‬ ‫نبودنش خالئی در صدر رهبری ع راق به وجود اورده است‪.‬‬ ‫این خالء به خصوص در رابطه بغداد ‪ -‬اربیل نمود پیدا کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنین به نظر نم ی رسد که ش��خصیتی در پازل‬ ‫معادالت امروز ع راق وجود داشته باشد که بتواند جایگزینی‬ ‫ب رای این چهره ملی باشد‪ .‬در حال حاضر گزینه هایی چون‬ ‫هوشیار زیباری‪ ،‬یا برهم صالح در صحنه سیاسی این کشور‬ ‫حضور دارند‪ .‬همچنین گزینه هایی از س��وی اتحادیه های‬ ‫میهنی مطرح م ی ش��وند اما نم ی توانند کارکرد مل ی گرایانه‬ ‫طالبانی را داشته باشند‪.‬‬ ‫با این تفاسیر اینده روابط بغداد ‪ -‬اربیل را چگونه‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪2‬‬ ‫رون�د تعیین نخس�ت وزیر و تش�کیل کابینه در‬ ‫عراق به چه صورت است؟‬ ‫بحرانی که پ�س از حمله داع�ش به عراق‬ ‫گل�وگاه حیات�ی ای�ن کش�ور را تن�گ ک�رده‪،‬‬ ‫به گفت�ه کارشناس�ان ه م اکن�ون در وضعیت‬ ‫جدیدی قرار دارد‪ .‬ضعف عملکرد ارتش مالکی‪،‬‬ ‫نخس�ت وزیر ای�ن کش�ور زمینه س�از فت�وای‬ ‫ای ت اهلل سیس�تانی‪ ،‬مرج�ع تقلی�د ش�یعیان‬ ‫شده و گروه های مختلف ش�یعی را با یکدیگر‬ ‫متحد ک�رده تا نخس�ت وزیری جدی�د معرفی‬ ‫و انتخ�اب کنن�د‪ .‬گمانه زن ی های بس�یاری در‬ ‫خصوص گزینه های نخس�ت وزیری مطرح شده‬ ‫که پشتوانه هرکدام از انها نقد و بررسی عملکرد‬ ‫دولت قانون اس�ت ام�ا برخی تحلیلگ�ران بر‬ ‫این باورند ک�ه همچنان ن�وری مالکی ب ه عنوان‬ ‫نخس ت وزیر عراق معرفی خواهد شد‪ .‬عل ی اکبر‬ ‫اس�دی‪ ،‬تحلیلگر خاورمیانه معتقد اس�ت که‬ ‫این بار مالکی با ائتلاف «مجلس اعال»‪« ،‬دولت‬ ‫قانون»‪« ،‬صدری ها» و دیگر «گروه های شیعی»‬ ‫به مس�ند نخس�ت وزیری تکیه خواهد زد و به‬ ‫قدرت خواهد رس�ید‪ .‬او در این مصاحبه تاکید‬ ‫م ی‪‎‬کند که مالکی این بار در صورت پیروزی نامزد‬ ‫ائتالف وطنی اس�ت و کارامدی بیش�تری برای‬ ‫مقابله با بح�ران عراق خواهد داش�ت‪ .‬به گفته‬ ‫اس�دی‪ ،‬نوری مالکی در صورت پی�روزی دوباره‬ ‫تالش م ی کند نظر مخالف�ان و منتقدان خود را‬ ‫جلب کند‪.‬‬ ‫ائتالف اخیر که معروف به ائتالف وطنی اس��ت‬ ‫تاکنون سه گزینه مطرح کرده است‪ .‬اقایان مالکی‪ ،‬چلوی و‬ ‫عب دالمهدی گزینه های مطرح شده ائتالف وطنی هستند و به‬ ‫احتمال زیاد اقای مالکی به عنوان نخس ت وزیر دوباره معرفی‬ ‫خواهند ش��د‪ .‬البته این انتخاب بس��تگی به تصمیم گیری‬ ‫ش��یعیان دارد اما باید دقت کرد که اگر ای��ن بار هم مالکی‬ ‫به عنوان نخس ت وزیر معرفی و انتخاب شود به عنوان نامزد‬ ‫«ائتالف وطنی» و نه نامزد «دولت قانون» معرفی و برگزیده‬ ‫خواهد شد‪ .‬در این حالت تاثیرگذاری مالکی متفاوت از گذشته‬ ‫است و او م ی تواند با قدرت و کارامدی بیشتری عمل کند‪.‬‬ ‫در صورتی که مالکی دوباره ب ه عنوان نخس ت وزیر‬ ‫معرفی و انتخاب شود‪ ،‬نگاه مخالفان و منتقدان او‬ ‫(سن ی ها و کردها) تغییر خواهد کرد؟‬ ‫کرده��ا رویک��ردی عملگرایانه دارن��د و این طور‬ ‫نیس��ت که متناس��ب با فرد برگزیده ش��ده‪ ،‬سیاس��ت ها و‬ ‫عملکردش��ان تغییر پیدا کند‪ .‬انها همیشه درخواست های‬ ‫خود را مطرح م ی کنن��د؛ به عنوان مث��ال در بحث صادرات‬ ‫نفت مطالبات خود را پیگیری م ی کنند و در تالش هستند‬ ‫مناصب و پس ت هایی که در دولت مرکزی مدنظرشان هست‬ ‫را به دس��ت بیاورند‪ .‬کردها در صورتی که بتوانند در مذاکره‬ ‫با دولت ع راق و مالکی به معامله خوبی دس��ت پیدا کنند‪،‬‬ ‫ممکن است از مطالبه جدایی اقلیم کردستان نیز صرف نظر‬ ‫کنند‪ .‬درست اس��ت که انها بحث اس��تقالل و جدایی را به‬ ‫صورت علنی مطرح م ی کنند اما تا زمانی که این بحث رنگ‬ ‫واقعیت به خود بگیرد و عملی شود راه بسیاری باقی مانده‪،‬‬ ‫در نتیجه کردها تالش م ی کنند به مناصب مورد نظر خود در‬ ‫دولت مرکزی دست یابند و جایگاه خود را حفظ کنند‪ .‬در مورد‬ ‫سن ی ها هم م ی توان ادعا کرد که مالکی در صورت به قدرت‬ ‫رسیدن بتواند نظر برخی از انان را جلب کند و رویکرد رهب ران‬ ‫انان را مورد توجه ق��رار دهد اما با این ح��ال برخی رهب ران‬ ‫سنی سخت و برخی دیگر اسان تر به اقدامات مالکی جذب‬ ‫خواهند شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫روابط بغداد ‪ -‬اربیل متاث��ر از مولفه های متفاوتی‬ ‫اس��ت‪ .‬این دو منطقه با چالش های متفاوتی روبه رو بوده و‬ ‫هستند‪ .‬یکی از چالش ها بحث بر سر مناطق مورد مناقشه‬ ‫در اصل ‪ 140‬قانون اساسی است که البته با حمله داعش و‬ ‫عقب نشینی ارتش ع راق و تسلطی که پیشمرگ های اقلیم‬ ‫کردس��تان بر این مناطق یافتند‪ ،‬ابعاد تازه ای یافته اس��ت‪.‬‬ ‫اصل ‪ 140‬قانون اساس��ی در ع راق مربوط ب��ه مناطق مورد‬ ‫اختالف بغداد و اربیل است که م ی توانسته در چندین مرحله‬ ‫قابلیت اجرایی پیدا کند‪ .‬مرحله نخست عادی سازی روابط‬ ‫مناطق مورد مناقشه با اقلیم کردستان است‪ .‬دومین مرحله‬ ‫امارگیری و سرشماری کردنشینان منطقه و مرحله سوم هم‬ ‫برگزاری همه پرسی است‪ .‬حال هی چ کدام از این مراحل اجرا‬ ‫نشده و باید توجه کرد که این مراحل همواره یکی از اختالفات‬ ‫اساسی کردها و زمینه س��از طرح اعتراضات انها به حکومت‬ ‫مرکزی بوده است‪ .‬از طرفی م ی توان مدعی شد که مقاومت‬ ‫نیروه��ای پیش��مرگه در ب رابر حم�لات داع��ش و پیرو ان‬ ‫تسلط بر این مناطق سبب شده تا اقلیم کردستان یکسره و‬ ‫ ب ی مقدمه بحث بر سر همه پرسی را به میان بکشد‪ .‬باتوجه به‬ ‫تسلط پیشمرگه ها در مناطق مورد مناقشه‪ ،‬وضعیت جدیدی‬ ‫در ع راق به وجود امده که ممکن است این چالش ها به سمت‬ ‫رویارویی نظامی اقلیم کردستان و دولت مرکزی هدایت شود‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما ائتالف اخیر ش�یعیان چه کسی را‬ ‫ب ه عنوان نخس�ت وزیری عراق انتخ�اب خواهد‬ ‫کرد؟‬ ‫بین الملل‬ ‫مالکی دوباره نخست وزیر می شود‬ ‫این نخستی ن بار نیس��ت که گروه های مختلف‬ ‫شیعه در ع راق با یکدیگر متحد م ی شوند‪ .‬باید در نظر داشت‬ ‫که ترکیب «مجلس اعال»‪« ،‬دولت قانون» و «صدری ها»‬ ‫اجماع��ی از گروه های مختلف ش��یعی اس��ت و نم ی توان‬ ‫این ائتالف را نخس��تین ائتالف ش��یعیان ع راق دانس��ت‪.‬‬ ‫به عنوان مثال گروه های ش��یعه در این کشور در سال ‪2005‬‬ ‫و در انتخابات فراگیر مش��ارکت کرده اند‪ .‬بع��د از انتخابات‬ ‫س��ال ‪ 2010‬به رغم اینکه از یکدیگر جدا شده بودند در قالب‬ ‫ائتالفی نخس ت وزیر معرفی کردند‪ ،‬البته در طول چهار سال‬ ‫گذشته اختالفاتشان گسترش یافت اما با این همه تحوالت‬ ‫اخیر باعث شد که نوعی احساس تهدید مشترک ب رای همه‬ ‫گروه های شیعه به وجود امده و انان را متحد کند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گو‬ ‫تو‬ ‫ف ‬ ‫گ‬ ‫نخست وزیرتوافقی؛راهخروج‬ ‫عراق از بحران‬ ‫حسن هانی زاده درگفت وگو‬ ‫با مثلث‬ ‫ب ا توج�ه به تح�والت ع�راق و حض�ور نیروهای‬ ‫امریکایی در عراق‪ ،‬شانس نخس ت وزیری نوری‬ ‫مالکی را چطور م ی‪‎‬بینید؟‬ ‫در حال حاض��ر وضعیت در ع راق چ��ه به لحاظ‬ ‫میدانی و چ��ه به لحاظ سیاس��ی ش��فاف نیس��ت و ورود‬ ‫امریکای ی‪‎‬ها به ع راق صرفا ب رای حفاظت از س��فارت امریکا‬ ‫در بغداد است‪ .‬از دیگر س��و باتوجه به شرایط موجود و وجود‬ ‫اختالف میان طی ف‏های سیاسی و فراکسیون‪‎‬های مختلف‬ ‫ع راقی در پارلمان‪ ،‬نوری مالکی شانس کمی ب رای احراز پست‬ ‫نخس ت وزیری دارد زی را یکی از شرایط امریکا ب رای حضور در‬ ‫ع راق و سرکوب گروه تروریس��تی داعش‪ ،‬موضوع تشکیل‬ ‫دولت وحدت ملی است‪ .‬اما در جریان نشست اخیر پارلمان‬ ‫ع راق‪ ،‬چند فراکسیون از جمله فراکسیون العربیه به رهبری‬ ‫صالح المطلک‪ ،‬الع راقیه به رهبری ایاد عالوی و المتحدون‬ ‫به رهبری اسامه نجیفی در نشست شرکت نکردند و پارلمان‬ ‫به حد نصاب نرسید‪ .‬بناب راین موضوع انتخاب رئی س جمهور‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر و رئیس پارلمان به تعویق افتاد‪ .‬همچنین برخی‬ ‫از فراکسیون‪‎‬های شیعه تالش م ی‏کنند شخص دیگری به‬ ‫جای مالکی به عنوان نخس ت وزیر به پارلمان معرفی شود‪.‬‬ ‫‪54‬‬ ‫چندین گزینه ب رای جانشینی مالکی وجود دارد از‬ ‫جمله ممکن است افرادی همچون احمد چلبی رهبر کنگره‬ ‫ملی‪ ،‬اب راهیم جعفری رهبر فراکسیون هم پیمانی ملی‪ ،‬عادل‬ ‫عبدالمهدی عضو مجلس اعال و ط��ارق نجم‪ ،‬عضو حزب‬ ‫الدعوه به عنوان کاندیداهای نخس ت وزیری معرفی شوند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫بین الملل‬ ‫با توجه به این مسائل به نظر شما کدام گزینه‪‎‬ها‬ ‫برای نخس ت وزیری عراق معرفی خواهند شد؟‬ ‫امریکای ی‏ه�ا ب�رای کم�ک نظامی به ع�راق چه‬ ‫امتیازاتی از دولت مالکی گرفته‪‎‬اند؟‬ ‫امریکای ی‏ها تالش شان این است که امتیازاتی از‬ ‫ع راق ی‪‎‬ها بگیرند‪ .‬نخستین امتیاز نیز ورود شخصی ت‏های‬ ‫وابسته به عربس��تان‪ ،‬امریکا و قطر در راس قدرت است‪ .‬از‬ ‫انجایی که عربس��تان و قطر یک البی عرب��ی قدرتمند در‬ ‫امریکا ب رای تغییر سیاس��ت‪‎‬های امریکا نس��بت به ع راق‬ ‫تش��کیل داده‪‎‬اند بناب راین امریکا از س��وی البی عربی ب رای‬ ‫گرفتن امتیاز بیشتر از ع راق تحت فشار قرار دارد‪ .‬همچنین‬ ‫موضوع تش��کیل دولت وحدت ملی در این کشور بهانه‪‎‬ای‬ ‫بیش نیست و عربستان و قطر تالش م ی‪‎‬کنند تا ع راق را به‬ ‫قبل از سال ‪ 2003‬یعنی زمان سرنگونی رژیم صدام بازگردانند‬ ‫و ش��رایطی فراهم کنند که برخی از بعث ی‪‎‬ها و عوامل رژیم‬ ‫سابق ع راق‪ ،‬به ساختار قدرت این کشور بازگردند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به تحرکات اخیر کردها‪ ،‬زمزم ه‪‎‬های اعالم‬ ‫خودمخت�اری و تص�رف برخ�ی از قس�م ت‏های‬ ‫کرکوک توسط انها‪ ،‬نقش کردها را در بحران اخیر‬ ‫چطور ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫‪3‬‬ ‫هان ی زاده‪ ،‬کارش�ناس مس�ائل خاورمیانه‬ ‫در گفت وگویی به بررس�ی اوض�اع فعلی عراق‬ ‫و ش�انس نخس�ت وزیری دوباره ن�وری مالکی‬ ‫پرداخت‪ .‬هان�ی زاده م ی‏گوید اکن�ون وضعیت‬ ‫در عراق چ�ه به لح�اظ میدانی و چ�ه به لحاظ‬ ‫سیاس�ی ش�فاف نیس�ت و ورود امریکای ی‪‎‬ها‬ ‫به عراق صرف�ا برای حفاظت از س�فارت امریکا‬ ‫در بغداد اس�ت‪ .‬از دیگر س�و باتوجه به شرایط‬ ‫موجود و وجود اختالف میان طی ف‏های سیاسی‬ ‫و فراکس�یون‪‎‬های مختلف عراق�ی در پارلمان‪،‬‬ ‫نوری مالکی ش�انس کم�ی برای احراز پس�ت‬ ‫نخس ت وزیری دارد‪ .‬این کارشناس معتقد است‬ ‫که برای برون رفت ع�راق از بح�ران فعلی همه‬ ‫طی ف‪‎‬های سیاسی چه ش�یعه‪ ،‬چه سنی و چه‬ ‫کرد باید در زیر س�قف پارلمان عراق‪ ،‬اختالفات‬ ‫خ�ود را کن�ار بگذارن�د و ب�رای انتخ�اب یک‬ ‫نخس ت وزیر توافقی و همچنین رئی س جمهور و‬ ‫رئیس پارلمان به یک نقطه نظر مشترک برسند‪.‬‬ ‫کردهای ع راق از بحران این کشور ب رای پیشبرد‬ ‫اهداف خود اس��تفاده م ی‪‎‬کنند‪ .‬اظه��ارات اخیر رئیس اقلیم‬ ‫کردستان‪ ،‬مسعود بارزانی در مورد همه پرسی راجع به اینده‬ ‫کردستان و کرکوک نشان م ی‏دهد که اقلیم کردستان خود را‬ ‫ب رای اعالم استقالل و جدایی از ع راق اماده م ی‏کند‪ .‬بناب راین‬ ‫اشغال کرکوک توسط پیشمرگ‪‎‬ها‪ ،‬مقدمه‪‎‬ای ب رای پیوستن‬ ‫کرکوک ب��ه اقلیم کردس��تان خواهد بود‪ .‬این در ش��رایطی‬ ‫است که در صورت استقالل کردستان‪ ،‬ع راق به سه بخش‬ ‫کردنشین‪ ،‬سن ی نشین و شیع ه نشین تقسیم خواهد شد و این‬ ‫امر به سود ملت ع راق نخواهد بود‪ .‬در نتیجه کردهای ع راق‬ ‫باید در چارچوب یک ع راق اباد و با تمام شاکله‏ها و طی ف‏های‬ ‫سیاسی همگرایی داشته باشند‪ .‬همچنین جدایی کردستان‬ ‫از ع راق به معنای ایجاد یک اختالف قومیتی طوالن ی مدت‬ ‫خواهد بود و ب��ه موجب ان‪ ،‬ع راق به س��مت تجزیه حرکت‬ ‫خواهد کرد و این امری اس��ت که برخی کش��ورهای عرب‬ ‫منطقه و رژیم صهیونیس��تی در پی ان هس��تند‪ .‬بناب راین‬ ‫کردستان باید تابعی از دولت مرکزی ع راق باشد و در ابادانی‬ ‫و حفظ وحدت ع راق مشارکت کند‪.‬‬ ‫ایا کاندیداهای ریاس�ت جمهوری نیز مش�خص‬ ‫شده‪‎‬اند؟‬ ‫کردها سه گزینه از جمله برهم صالح‪ ،‬فواد معصوم‬ ‫و نجم الدین کریم که اس��تاندار کرکوک اس��ت را به عنوان‬ ‫نامزد رئی س جمهوری ع��راق مطرح کرده‏ان��د‪ .‬اما برخالف‬ ‫اظهارنظرهای مسعود بارزانی مبن ی بر اینکه هوشیار زیباری‬ ‫بهترین گزینه ب رای ریاست جمهوری ع راق است باید بگویم‬ ‫که برهم صالح شانس بیشتری دارد ولی چون مسعود بارزانی‬ ‫اختالف نظرهایی با صالح دارد قطعا از پیروزی و انتخاب او‬ ‫به عنوان رئی س جمهور ع راق خوشحال نخواهد شد‪ .‬بناب راین‬ ‫به نظر م ی رس��د که گزینه های دیگری ب��رای بارزانی وجود‬ ‫دارد‪ .‬ولی مجموع ه ائتالف کردستان که از شش حزب بزرگ‬ ‫کردی تشکیل شده است روی برهم صالح توافق دارند و با‬ ‫اینکه فواد معصوم هم توانای��ی دارد ولی به دلیل باال بودن‬ ‫بین الملل‬ ‫محور سازش علیه ستون مقاومت‬ ‫س��نش احتمال کمتری دارد که به عنوان رئی س جمهور این‬ ‫کشور انتخاب شود‪.‬‬ ‫پس از بحران اخیر در عراق‪ ،‬موقعیت سن ی‪‎‬ها چه‬ ‫تغییری کرده است؟‬ ‫عراق برای برون رفت از بحران جاری چه راهکاری‬ ‫را باید در پیش بگیرد؟‬ ‫ب��رای برون رف��ت ع��راق از بح��ران فعلی همه‬ ‫طی ف‪‎‬های سیاسی چه شیعه‪ ،‬چه س��نی و چه کرد باید زیر‬ ‫س��قف پارلمان ع راق‪ ،‬اختالفات خود را کنار بگذارند و ب رای‬ ‫انتخاب یک نخس ت وزیر توافقی و همچنین رئی س جمهور‬ ‫و رئیس پارلمان به یک نقطه نظر مشترک برسند‪ .‬زی را ع راق‬ ‫اکنون شرایط کامال بحرانی را پشت سر م ی‪‎‬گذارد‪ ،‬در نتیجه‬ ‫تنها همدلی و همگرایی طی ف‏های سیاسی م ی‏تواند به حل‬ ‫بحران امنیتی این کشور کمک کند‪ .‬بناب راین ه ر چه سریعتر‬ ‫باید پارلمان تشکیل جلسه دهد و ب رای انتخاب نخس ت وزیر‬ ‫شایسته اقدام کند‪.‬‬ ‫چه سرنوش�تی را برای ن�وری مالکی پی ش بینی‬ ‫م ی‏کنید؟‬ ‫با توجه به اینکه نوری مالکی بیشترین کرس ی‏های‬ ‫پارلمانی را به دس��ت اورده و ائتالف دولت قانون پیروز این‬ ‫انتخابات اس��ت‪ ،‬این ائتالف به رهبری مالک��ی این حق را‬ ‫دارد که نخس ت وزیر معرفی کند‪ .‬در شرایط فعلی نیز نوری‬ ‫مالکی مناسب‪‎‬ترین گزینه ب رای نخس ت وزیری تلقی م ی‪‎‬شود‪.‬‬ ‫اما باتوجه به وج��ود اختالف میان طی ف‏های سیاس��ی به‬ ‫نظر م ی‏رس��د که مالکی ش��انس کمتری ب رای احراز پست‬ ‫نخس��ت وزیری دارد مگ��ر اینکه جریان ص��در و همچنین‬ ‫ائتالف شهروند به رهبری عمار حکیم به این نتیجه برسند‬ ‫که مالکی م ی‪‎‬تواند ع راق را از این بحران خ��ارج کند و او را‬ ‫به عنوان نخس ت وزیر انتخاب کنند‪ .‬اما اگر انتخاب نشود به‬ ‫حاشیه رانده م ی‏شود و فقط در پارلمان حضور خواهد داشت‪.‬‬ ‫البته کناره گیری مالکی به معنای به حاش��یه رانده ش��دن‬ ‫خواست اکثریت مردم ع راق است؛ مطالبات عربستان‪ ،‬قطر‬ ‫و امریکا پایانی ندارد و این کش��ورها به دنبال ان هستند که‬ ‫از طریق فشار بر اکثریت‪ ،‬اقلیت را بر این کشور حاکم کنند‪،‬‬ ‫موضوعی که با اصول مردم س��االری و دموکراتیک مغایرت‬ ‫دارد؛ مردم ع راق اجازه نم ی دهند ن��وری مالکی کناره گیری‬ ‫کند و به عقیده من سقوط مالکی به معنای پایان حاکمیت‬ ‫اکثریت در ع راق خواهد بود‪.‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫‪4‬‬ ‫همانطور که نقشه جغ رافیای سیاسی خاورمیانه نشان‬ ‫ی مانند‬ ‫م ی دهد صرفنظر از برخی کشورهای هویت دار قدیم ‬ ‫ای ران و ترکیه‪ ،‬مرزهای سیاس��ی بقیه کش��ورها به گونه‪‎‬ای‬ ‫مصنوعی و جعلی توسط قدرت‪‎‬های استعماری به خصوص‬ ‫بریتانیا و فرانس��ه پس از جنگ جهان��ی اول و دوم ط راحی‬ ‫شده است‪.‬این مرزهای سیاس��ی انطباق چندانی با واقعیات‬ ‫تاریخی و جمعیتی این منطقه ندارد و همین امر باعث شده‬ ‫که زمینه‪‎‬های بروز اختالفات فرقه‪‎‬ای و پی دایش گسس ت های‬ ‫قومی و مذهب��ی در این منطق��ه کامال فراهم باش��د‪ .‬این‬ ‫مس��اله به ویژه در مورد کشورهای منطقه ش��امات و ع راق‬ ‫کامال صدق م ی‏کند‪ ،‬باعث بروز مناقش��ات بسیاری شده و‬ ‫تکوین فرایند دولت‪ -‬ملت سازی در این کشورها را به تاخیر‬ ‫انداخته است‪ .‬در واقع در این کش��ورها‪ ،‬دولت سازی مقدم بر‬ ‫ملت سازی بوده و ملت س��ازی به گونه‪‎‬ای اجباری و در قالب‬ ‫سیاست‪‎‬های ادغام و همانندسازی اجباری از سوی دولت ها‬ ‫دنبال شده است‪ .‬همین امر یعنی تنوعات قوم ی و مذهبی‬ ‫در اغلب کشورهای خاورمیانه‪ ،‬زمینه تسهیل مداخله خارجی‬ ‫و تبدی��ل منازعات داخلی به بحران ه��ای منطقه ای و حتی‬ ‫بی ن‪‎‬المللی را فراهم م ی‪‎‬اورد‪ .‬این پدیده‪‎‬ها به لحاظ نظری در‬ ‫قالب رهیافت های رئالیستی و مشخصا در قالب نظریه موازنه‬ ‫فراگیر که توس��ط اندیشمند امریکا‪ ،‬اس��تیون دیوید مطرح‬ ‫شده‪ ،‬تجزیه و تحلیل م ی‪‎‬شوند‪ .‬دیوید و سایر شارحان نظریه‬ ‫موازنه فراگیر مانند رابرت اولس��ون و انوش��یروان احتشامی‬ ‫ بیشترین مطالعات موردی خود را بر تبیین مناقشات فرقه ای‬ ‫ی و مذهبی در خاورمیانه و تبدیل‬ ‫و خیزش جنب ش های قوم ‬ ‫انها به مناقشات منطقه‪‎‬ای بر اثر مداخالت قدرت های بزرگ‬ ‫منطقه‪‎‬ای و فرامنطقه‏ای اختصاص داده اند‪ .‬بر مبنای همین‬ ‫چارچوب نظری م ی‪‎‬توان به تحلیل دالیل و روند شکل گیری‬ ‫گروه موس��وم به داعش در ع راق و فرایند منطقه‪‎‎‬ای ش��دن‬ ‫ان پرداخت‪ .‬بر این اس��اس م ی‪‎‬بایست هم برخی متغیرهای‬ ‫داخلی و هم متغیرهای منطقه ای را شناسایی کرد‪ .‬در سطح‬ ‫داخلی عواملی مانند فعال و متراکم بودن گسس ت های قوم ی ‬ ‫و مذهبی‪ ،‬سابقه اندک و ضعیف ملت سازی و فقدان مبانی‬ ‫هویتی و شکل نگرفتن هویت ملی ع راق حائزاهمیت هستند‪.‬‬ ‫طی دهه های متمادی اقلیت اع راب سنی بر اکثریت شیعیان‬ ‫و نیز کردها تسلط داشته‪‎‬اند و همین امر زمینه های مناقشات‬ ‫قومی و مذهبی پس از سرنگونی رژیم بعثی در ع راق را فراهم‬ ‫اورد‪ .‬در بیان اهمیت ژئوپلتیک ع راق بیشتر بر مساله انرژی‬ ‫در این کشور تاکید شده است‪ ،‬اما عالوه بر این فاکتور م ی توان‬ ‫به موارد دیگری هم اش��اره کرد از جمله باید توجه داشت که‬ ‫سرزمین ع راق‪ ،‬نقطه اتصال دوخرده نظام امنیتی خلیج فارس‬ ‫و خرده نظام امنیتی شامات به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫ع راق م ی تواند باتوجه به قابلی ت‪‎‬های جمعیتی‪ ،‬منابع‬ ‫ان��رژی و موقعیت ژئوپلتی��ک ممتاز خود نق��ش ب ی بدیلی‬ ‫در این دوخرده نظ��ام ایفا نماید‪ .‬ع راق دروازه ش��رقی جهان‬ ‫عرب و کانون پیوند با هویت ه��ای غیرعربی ای رانی‪ ،‬ترک و‬ ‫کرد قلمداد م ی شود‪ .‬از همین رو از پویایی و بالندگی فکری‬ ‫بیشتری در مقایسه با دیگر کشورهای عربی برخوردار شده‬ ‫است‪ .‬از جهت پویایی فکری و بالندگی سیاسی ع راق را تنها‬ ‫م ی توان با مصر مقایسه کرد‪ .‬امکانات بالقوه ای را در اختیار‬ ‫نخبگان و صاحبنظ ران سیاسی ع راقی قرار م ی دهد تا داعیه‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫س�نی‏های معت�دل در ع�راق هیچ گون�ه‬ ‫مش�کلی با ش�یعیان ندارند بلک�ه عوامل‬ ‫حزب بعث و فرقه منحرف نقش‏بندیه به‬ ‫رهبری عزت ابراهیم الدوری‪ ،‬معاون رژیم‬ ‫سابق عراق و برخی وابستگان به ان رژیم‬ ‫در تالش هستند تا از طریق ایجاد ناامنی‬ ‫و بحران س�ازی در ای�ن کش�ور به نوعی‬ ‫نقطه نظرات عربستان و قطر را عملیاتی‬ ‫کنند و عراق را به سمت تجزیه سوق دهند‬ ‫جعفر حق پناه‬ ‫رهبری جهان عرب را داشته باش��ند‪ .‬البته همین جا باید به‬ ‫تنگناه��ا و محدودیت های ژئوپلتیک ع راق نیز اش��اره کرد‪.‬‬ ‫کش��ور ع راق با وجود مزیت های گفته ش��ده‪ ،‬به شدت دچار‬ ‫تنگنای ژئوپلتیک اس��ت‪ .‬ع راق دسترسی بسیار محدودی‬ ‫به اب ه��ای ازاد از طریق بن��در بصره در خلیج ف��ارس دارد‪.‬‬ ‫همینطور مجاورت با قدرت های بزرگ منطقه ای مانند ای ران‪،‬‬ ‫ترکیه و عربستان‪ ،‬قدرت مانور این کشور در منطقه را بسیار‬ ‫محدود کرده اس��ت‪ .‬همینطور تنوع��ات جمعیتی و حضور‬ ‫کردها‪ ،‬شیعیان و ترکمن ها در ع راق باعث شده تا قدرت های‬ ‫رقیب امکان مداخله بیشتری در امور داخلی این کشور و مهار‬ ‫جاه طلب ی های سران سیاس��ی و رهب ران سیاسی دردسرساز‬ ‫این کشور داشته باشند‪.‬در س��طح منطقه‪‎‬ای نیز م ی‪‎‬توان به‬ ‫بحران های سیاسی جهان عرب‪ ،‬تشدید رقابت‪‎‬های منطقه‪‎‬ای‬ ‫ت‪‎‬های بزرگ مانند ای ران‪ ،‬عربستان و ترکیه‬ ‫به ویژه میان قدر ‏‬ ‫اشاره کرد‪.‬‬ ‫از این زاویه م ی ت��وان ظهور گروه داع��ش را به عنوان‬ ‫گونه ای از جنگ های نیابتی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد‪ .‬بر‬ ‫همین اساس نه تنها بحران ع راق ابعاد منطقه ای خواهد یافت‬ ‫بلکه مدیریت ان نیز م ی بایست در همین سطح و توسط یا با‬ ‫مشارکت قدرت های منطقه ای مرتبط با موضوع انجام گیرد‪.‬‬ ‫در این میان نقش کشورهای همجوار ع راق اهمیت بیشتری‬ ‫دارد و در عین حال ای ران و سوریه به عنوان اجزای اصلی محور‬ ‫مقاومت در میان طرفداران و حامیان دولت مرکزی ع راق قرار‬ ‫م ی‪‎‬گیرند‪ .‬انها معتقدند باتوجه ب��ه اکثریت جمعیتی ع راق‬ ‫و البته با حفظ حق��وق اقلی ت ها م ی توان س��اختار کنونی را‬ ‫حفظ و بازسازی کرد‪.‬در مقابل‪ ،‬دو همسایه شمالی و جنوبی‬ ‫ع راق یعنی ترکیه و ع ربستان خواهان تغییر وضعیت موجود‬ ‫و افزایش یافتن قدرت اقلیت اع راب اهل س��نت هستند‪ .‬از‬ ‫این رو ترکیه و ع ربستان بیشتر در صدد حمایت از گروه های‬ ‫مخالف دولت مرکزی برامده اند‪ .‬البته میان انها نیز اجماع نظر‬ ‫کامل وجود ندارد‪ .‬به عنوان مثال ترکیه‪ ،‬همکاری دوستانه ای‬ ‫با حکومت اقلیم کردستان دارد‪ ،‬درحال ی که ع ربستان به هیچ‬ ‫وجه قائل به شناسایی کردها به عنوان بازیگر سیاسی جدید‬ ‫در خاورمیانه نیست‪.‬‬ ‫دیگر کشور همسایه ع راق یعنی کویت‪ ،‬موضع بینابینی‬ ‫داش��ته و باتوجه به ضعف منطقه خود‪ ،‬نگ��ران ایجاد دولت‬ ‫مرکزی قدرتمند و تشدید گرایشات ناسیونالیستی در بغداد و‬ ‫تکرار تهدیدات و ادعاهای ع راق علیه کویت است‪.‬‬ ‫کشور اردن نیز ضمن قرار داشتن در محور موسوم به‬ ‫سازش و همراهی با سناریوهای عربی و غربی م ی کوشد از‬ ‫دخالت مستقیم در ع راق بپرهیزد‪ ،‬ضمن اینکه قدرت و توان‬ ‫این مداخله جویی را نیز ندارد‪ .‬در هر ص��ورت گروه داعش از‬ ‫امکانات و فرصت های منطق��ه ای و رقابت قدرت های بزرگ‬ ‫حداکثر بهره برداری را داشته است و تا زمانی که این رقابت های‬ ‫منطقه ای ادامه یابد نم ی توان نقطه پایانی ب رای فعالی ت های‬ ‫این گروه تروریستی قائل بود‪ ،‬به خصوص که حتی دولت هایی‬ ‫مانند قطر یا امارات نیز از این فرصت ب رای افزایش نقش و نفوذ‬ ‫خویش بهره برداری م ی کنند‪ .‬با این تفاس��یر نم ی توان ب رای‬ ‫بحران ع راق‪ ،‬پایانی در کوتاه مدت یا میان مدت متصور شد‪.‬‬ ‫مداخله قدرت های فرامنطقه ای مانند امریکا نیز تاثیر چندانی‬ ‫در مدیریت بحران نخواهد داش��ت و انه��ا نم ی توانند نقش‬ ‫ بیطرفانه و فارغ از جناح بندی و صف ارایی محور س��ازش در‬ ‫ب رابر محور مقاومت داشته باشند‪ .‬به واقع بحران ع راق در ادامه‬ ‫بحران سوریه در عرصه موازنه بخشی جدید میان دو محور‬ ‫ذکر شده است و محور سازش م ی کوش��د انچه را در سوریه‬ ‫کسب نکرد‪ ،‬در ع راق به دست اورد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫س��ن ی‏های معتدل در ع راق هیچ گونه مش��کلی‬ ‫با ش��یعیان ندارند بلکه عوامل حزب بع��ث و فرقه منحرف‬ ‫نقش‏بندیه به رهبری ع��زت اب راهیم ال��دوری‪ ،‬معاون رژیم‬ ‫سابق ع راق و برخی وابستگان به ان رژیم در تالش هستند‬ ‫تا از طریق ایجاد ناامنی و بحران سازی در این کشور به نوعی‬ ‫نقطه نظ رات عربستان و قطر را عملیاتی کنند و ع راق را به‬ ‫سمت تجزیه سوق دهند‪ .‬اما وجود مرجعیت شیعه در ع راق‬ ‫و حضور گسترده مردمی شیعیان و سن ی‪‎‬ها در صحنه‏های‬ ‫سیاس��ی مانع از این خواهد ش��د که بعث ی‪‎‬‏ها و تکفیری‪‎‬ها‬ ‫ع��راق را تجزیه کنن��د‪ .‬فتوای اخی��ر ایت اهلل سیس��تانی‪،‬‬ ‫مرجع ش��یعیان ع راق‪ ،‬در مورد ض��رورت مقابله مردم ع راق‬ ‫با گروه‏های تکفیری و بعثی و حض��ور دو میلیون داوطلب‬ ‫مردمی ب رای مقابل��ه با داعش‪ ،‬ع��راق را از یک خطر جدی‬ ‫نجات داد‪.‬‬ ‫چه کسانی از گروه های گریز از مرکز در عراق حمایت می کنند؟‬ ‫‪55‬‬ ‫بین‬ ‫ورزش‬ ‫الملل‬ ‫دوئل برای قدرت‬ ‫بحران داعش‪ ،‬ساخت سیاسی در عراق را تغییر داده است‬ ‫سیامک کاکایی‬ ‫کارشناس مسائل عراق‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪5‬‬ ‫ع راق‪ ،‬سرزمینی در بی ن النحرین‪ ،‬همواره انچنان که به‬ ‫لحاظ جغ رافیا و کشاورزی مهد خیزش و رویش بوده به همین‬ ‫نسبت از نظر فرهنگی و سیاسی نیز هیچ گاه کشور ساکنی‬ ‫بو جوش و تحول وجود‬ ‫نبوده است‪ .‬یعنی در ع راق همواره جن ‬ ‫داشته است‪ .‬اکنون اگر به ساختار اجتماعی‪ ،‬سیاسی و حتی‬ ‫جغ رافیای سیاسی ع راق بپردازیم‪ ،‬تنوع ساخت سازی ع راق در‬ ‫تشکیل کشور کامال برجسته است‪ .‬البته این تنوع گاه تبدیل به‬ ‫شکلی از اختالف بین گروه‪‎‬های مختلف م ی‪‎‬شود‪ .‬ع راق کنونی‬ ‫که از سال‪ 1932‬متولد شد در واقع یک جامعه متکثر و متشکل‬ ‫از اق وام و مذاهب گوناگون است‪ .‬چنانچه این منطقه خود محل‬ ‫تمدن و فرهنگ متفاوتی بوده است‪.‬‬ ‫صرف نظر از بحث جغ رافیای سیاسی ع راق و موقعیت و‬ ‫اهمیتژئوپلتیکیاینکشوربهلحاظساخت شناسیاجتماعی‬ ‫و سیاسی‪ ،‬چینش گروه‪‎‬های مختلف در ع راق یا ساحت شکل‬ ‫قومی‪ -‬مذهبی بر نگرش سیاسی انها تاثیرگذار بوده است‪.‬‬ ‫همچنین بسیاری از کلمه «پازل» ب رای ع راق استفاده م ی‪‎‬کنند‬ ‫ی و چند مذهبی با تنوع‬ ‫و به عبارت روشن تر کشوری چند قوم ‬ ‫بسیار‪ .‬ب راساس این توضیحات‪ ،‬ع راق را م ی توان به سه گروه‬ ‫شیعیان‪ ،‬کردها و اهل سنت تقس��یم بندی کرد‪ .‬البته این ها‬ ‫سه گروه عمده ع راق هس��تند و غیر از این اقلی ت‏هایی چون‬ ‫مسیحی‪ ،‬اش��وری‪ ،‬کلدانی‪ ،‬ترکمن و غیره نیز در این کشور‬ ‫ساکن هستند‪ .‬به لحاظ تاریخ سیاسی ع راق در پاره‪‎‬ای از مواقع‪،‬‬ ‫تنازعی در قدرت اداره کشور وجود داشته است‪ ،‬البته نه تنازع‬ ‫میان قومی ت‏ها و مذاهب؛ بلکه منازعه بر س��ر کشورداری و‬ ‫قدرت‪ .‬بزرگترین گروه در ع راق شیعیان هستند که ‪ 60‬درصد‬ ‫جمعیت را شامل م ی‪‎‬شوند‪ .‬شیعیان در سیر تحوالت سیاسی‬ ‫و اجتماعی این کشور نقش برجسته ای داشته اند‪ .‬ع راق یک‬ ‫کشور مذهبی است و اماکن مقدس ش��یعه از نجف گرفته‬ ‫تا کربال‪ ،‬س��امرا و کاظمین نیز نشان م ی‪‎‬دهد که ساخت این‬ ‫کشور مذهبی است‪ .‬در سیر تحوالت استقالل ع راق شیعیان‬ ‫نقش عمده ای داشتند و در این بین نقش مرجعیت در تشکیل‬ ‫ع راق و استقالل این کشور بسیار تاثیرگذار بوده است‪ .‬شیعیان‬ ‫متشکل از گروه های متعدد سیاسی هستند که گاه دیدگاه و‬ ‫بینش سیاسی انها با یکدیگر فرق م ی کند و تفاوت اساسی‬ ‫و ماهوی دارد‪ .‬مهمترین گروه ش��یعیان که پیشینه سیاسی‬ ‫نیز دارد‪ ،‬حزب الدعوه اسالمی است‪ .‬این گروه در سیر تحوالت‬ ‫خود به خص��وص در دوره رژیم بع��ث فعالی ت های عمده ای‬ ‫داشت و نقش مهمی در س��اختار سیاسی ع راق داشته است‪.‬‬ ‫پس از س��رنگونی رژیم صدام‪ ،‬تغیی راتی در رهبری این حزب‬ ‫ایجاد شد و کسانی چون نوری مالکی و اب راهیم جعفری نیز‬ ‫در این حزب حضور داشتند‪ .‬اما این افراد بعدها احزاب دیگری‬ ‫را تشکیل دادند‪ .‬ریشه سیاسی حزب الدعوه از مرجعیت است‬ ‫و به غیر از حزب الدعوه از دیگ��ر گروه های مهم و قابل توجه‬ ‫شیعه ع راق م ی توان به ائتالف دولت قانون اشاره کرد‪ .‬ائتالف‬ ‫سیاسی دولت قانون متشکل از احزاب متعدد از جمله حزب‬ ‫الدعوه است‪ .‬این احزاب در این ائتالف گرد امده اند و در دو دوره‬ ‫اخیر انتخابات پارلمانی بیشترین کرس ی ها را نسبت به احزاب‬ ‫رقیب شان کسب کردند‪ .‬رهبری ائتالف دولت قانون و حزب‬ ‫الدعوه به عهده نوری مالکی اس��ت‪ .‬دومین جریان سیاسی‬ ‫شیعه در ع راق‪ ،‬مجلس اعالی اسالمی است؛ شکل گیری این‬ ‫گروه سیاسی به دهه ‪ 1980‬م ی رسد‪ .‬در ای ران یک مجلس اعال‬ ‫تشکیل شد متشکل از گروه‏های متعدد شیعی که ان زمان‬ ‫حضور داشتند‪ .‬البته در ان زمان به نام مجلس اعالی انقالب‬ ‫اسالمی ع راق بود‪ ،‬اما در چند سال گذشته به مجلس اعالی‬ ‫اس�لامی تغییر نام پیدا کرد‪ .‬عمار حکیم‪ ،‬وابسته به خاندان‬ ‫حکیم‪ ،‬رهبر این حزب اس��ت‪ .‬رویکرد مجلس اعال در رابطه‬ ‫با اداره سیاس��ی ع راق یک رویکرد نسبتا منعطف تری است‪.‬‬ ‫مجلس اعال در انتخابات اخیر موفق شد کرس ی های نسبتا‬ ‫خوبی را کس��ب کند‪ .‬این گروه بعد از حزب الدعوه و ائتالف‬ ‫دولت قانون یک گروه تاثیرگذار شیعه محسوب م ی شود‪ .‬دیگر‬ ‫جریان سیاسی شیعه مهم ع راق‪ ،‬فهرست وابسته به مقتدی‬ ‫صدر است‪ .‬مهترین انها نیز ائتالف االحرار است‪ .‬این جریان‬ ‫دارای یک پایگاه س��نتی است که ریش��ه ان در نوع پیوندها‬ ‫و عالیقی اس��ت که به خاندان صدر دارند‪ .‬رویکرد سیاس��ی‬ ‫مقتدی صدر یک رویکرد منتقدانه نسبت به حضور نیروهای‬ ‫خارجی در ع راق است و در مقایسه با مجلس اعال یک روش‬ ‫تهاجم ی تری دارد‪ .‬پایگاه اجتماعی این جریان سیاسی عمدتا‬ ‫در بین طبقات متوسط شیعیان است و یکی از مراکز عمده شان‬ ‫نیز در بغداد و شهرک صدر است‪ .‬در واقع رویکرد مقتدی صدر‬ ‫نیز در حفظ ساختار این جریان ها خیلی موثر بوده است‪ ،‬این در‬ ‫شرایطی است که مقتدی صدر چند ماه پیش از این اعالم کرد‬ ‫که از عرصه سیاست خارج خ واهد شد‪ .‬البته بسیاری معتقدند که‬ ‫مقتدی صدر هنوز از عرصه سیاسی ع راق خارج نشده و اساسا‬ ‫گروه االحرار و دیگر گروه های وابسته به جماعت صدر بدون‬ ‫مقتدی صدر ان هویت خودشان را نخواهند داشت‪ .‬از احزاب‬ ‫کوچک تر دیگر شیعه م ی توان به حزب اصالح ملی اب راهیم‬ ‫جعفری اش��اره کرد‪ .‬اب راهیم جعفری چند سال پیش از حزب‬ ‫الدعوه جدا شد و خود یک حزب جدید تاسیس کرد‪ .‬همچنین‬ ‫حزب کنگره ملی احمد چلبی نیز قابل اشاره است‪ .‬این احزاب‬ ‫دارای کرس ی های محدود در پارلمان هستند‪ .‬حزب دیگری که‬ ‫به نوعی شیعه و اهل سنت و از فهرست الع راقیه است حزب‬ ‫الوطنیه است‪ .‬ریاست این حزب را ایاد عالوی ب ر عهده دارد و‬ ‫نگرش ان نیز سکوالر اس��ت‪ .‬البته اینکه بتوان این عبارت را‬ ‫به انها اطالق کرد جای بح��ث دارد‪ .‬مجلس اعال و حکیم در‬ ‫انتخابات شوراهای سال گذشته و انتخابات پارلمانی فهرستی‬ ‫به نام المواطن تش��کیل دادند که ریاست ان را شخص عمار‬ ‫حکیم بر عهده داشت و مهمترین گروهش نیز مجلس اعالی‬ ‫اسالمی است‪.‬‬ ‫همچنین اشخاص دیگری چون عادل عب دالمهدی نیز‬ ‫به گرایش های عمار حکیم نزدیک هستند‪ .‬دیدگاه گروه های‬ ‫ش��یعه به خصوص دو گروه الواطن و گروه های وابس��ته به‬ ‫مقتدی صدر نسبت به نوری مالکی این است که مجموعا با‬ ‫هم در پارلمان قبلی‪ ،‬ائتالف ملی ع راق را تشکیل داده بودند‪،‬‬ ‫ریاست ان را نیز اب راهیم جعفری ب ر عهده داشت‪ .‬اینها توانستند‬ ‫با مشارکت کردها و اهل سنت دولت را تشکیل دهند‪ .‬اکنون‬ ‫این گروه ها به خصوص مقتدی صدر و حکیم تاحدودی منتقد‬ ‫سیاسی مالکی هستند و این مساله احتماال در اینده سیاسی‬ ‫مالکی تاثیرگذار خ واهد بود‪ .‬در گروه دوم کردها با حدود‪20‬درصد‬ ‫جمعیت ع راق قرار دارند و موقعیت جغ رافیای ی شان در مناطق‬ ‫شمالی ع راق‪ ،‬پیوستگی جغ رافیایی میان مناطق کردنشین و‬ ‫دیدگاهی که در مورد منطقه کرکوک‪ ،‬بخش هایی از موصل و‬ ‫بخش هایی از استان دیاله دارند موجب اختالفات انها با دولت‬ ‫بغداد شده است‪ .‬یعنی اختالفات منطقه کردستان ع راق شامل‬ ‫بحث بر سر نفت‪ ،‬پی ش مرگ ها و مناطق مورد مناقشه است‪ .‬در‬ ‫واقع این مسائل در تعامل و تقابل سیاسی میان دولت و منطقه‬ ‫کردستان ع راق بسیار تاثیرگذار بوده است‪ .‬طی تحوالت یک‬ ‫ماه اخیر نیز این موضوعات بیش از پیش خود را نمایان کرده‬ ‫است‪ .‬میان جریانات سیاسی کرد‪ ،‬سه جریان عمده قابل اشاره‬ ‫هستند‪ .‬اول حزب دموکرات کردستان ع راق به رهبری مسعود‬ ‫بارزانی که بزرگترین و قدیم ی ترین تش��کل کردی کردستان‬ ‫اس��ت‪ .‬دوم اتحادیه میهنی کردس��تان ع راق که متشکل از‬ ‫گروه های مختلف است‪ .‬پایگاه اینها هم در سلیمانیه و مناطق‬ ‫نزدیک به کرکوک است و هم در مناطق جنوبی کردستان ع راق‬ ‫رهبری اتحادیه میهنی نیز با جالل طالبانی است‪ .‬طالبانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور ع راق نزدیک به دو سال است که در بستر بیماری‬ ‫قرار دارد‪ .‬بیماری طالبانی بر وضعیت سیاسی اتحادیه میهنی‬ ‫و برامدن اختالفات میان سه جریان وابسته به این حزب تاثیر‬ ‫زیادی داش��ت‪ .‬بناب راین نقش جالل طالبانی در تولد و حفظ‬ ‫اتحادیه میهنی بسیار مهم و اثرگذار بوده است‪.‬‬ ‫جریان سومی که دستکم در شش سال اخیر در عرصه‬ ‫سیاسی کردستان ع راق ظهور و بروز پی دا کرد‪ ،‬جریان گوران یا‬ ‫تغییر است‪ .‬این جریان به ریاست نوشیروان مصطفی است‬ ‫که خود از اعضای س��ابق اتحادیه میهنی اس��ت ام��ا با انها‬ ‫اختالف نظر پیدا کرد و فهرس��ت گوران را تش��کیل داد‪ .‬این‬ ‫فهرست در میان طبقه متوسط خیلی س��ریع خود را نمایان‬ ‫کرد به نحوی ک��ه در انتخابات پارلمانی منطقه کردس��تان‬ ‫ع راق در س��پتامبر سال گذشته این فهرس��ت توانست رتبه‬ ‫دوم را بعد از حزب دموکرات کس��ب کند‪ .‬جریان چهارم را باید‬ ‫مختص به گروه های اس�لامی بدانیم که ش��امل سه حزب‬ ‫اتحاد اس�لامی‪ ،‬جماعت اس�لامی و حرکت اسالمی است‪.‬‬ ‫گروه های اسالمی دارای پایگاه س��نتی خودشان در مناطق‬ ‫سلیمانیه‪ ،‬حلبچه و مناطق اط راف ان هستند و کرس ی های‬ ‫قابل توجهی را نیز به دس��ت اورده اند‪ .‬نباید پایگاه اجتماعی‬ ‫احزاب کرد اس�لامی را نادیده گرفت ولی سه جریان نخست‪،‬‬ ‫جریانات غالب تری هستند‪ .‬س��ومین گروه سیاسی در ع راق‬ ‫گروه های اهل سنت با نزدیک به ‪20‬درصد جمعیت هستند‪.‬‬ ‫پردازش جایگاه اهل سنت در سیاس��ت و حکومت در ع راق‬ ‫را باید به دو بخش تقس��یم کرد؛ مرحله اول‪ ،‬از زمان تشکیل‬ ‫ع راق تا دوره س��رنگونی رژیم صدام است‪ .‬در ان دوره سن ی ها‬ ‫به عنوان اقلیت جامعه‪ ،‬قدرت را در دست گرفتند؛ به خصوص‬ ‫از دهه ‪ 60‬به بعد که حزب بعث قدرت را در دست گرفت‪ .‬مرحله‬ ‫دوم بعد از سال ‪ 2003‬و سرنگونی رژیم صدام بود‪ .‬در این دوره‬ ‫موقعیت سیاسی گروه اهل سنت تغییر پی دا کرد و از یک گروه‬ ‫صاحب قدرت به یک حاشی ه نشین تبدیل شدند‪ .‬این مساله‬ ‫منجر به شکل گیری تعارضات در بدنه اجتماعی اهل سنت و‬ ‫در تفکر سیاسی رهب ران این گروه شد‪ .‬در واقع تجمع افرادی‬ ‫چون طارق الهاش��می و صالح المطلک در فهرست الع راقیه‬ ‫و همفکری شان با ایاد عالوی سبب ش��د در انتخابات اخیر‬ ‫‪ 92‬کرسی کسب کنند و خود را محق تشکیل دولت بدانند‪.‬‬ ‫اما ایجاد ائتالف اکثریت در میان شیعیان مانع از ورود انها به‬ ‫شاکله اصلی قدرت شد‪ .‬همچنین شاهد بودیم که در دو سال‬ ‫اخیر گروه های اهل س��نت در قالب تظاه رات و اجتماعات به‬ ‫اعتراض برخاستند‪ .‬انها علیه مالکی بپاخاستند و دولت او را به‬ ‫فرقه گرایی متهم کردند‪ .‬در واقع گروه های اهل سنت معتقدند‬ ‫که باید وزن و سهم انها در ساخت قدرت در ع راق جدید مدنظر‬ ‫قرار بگیرد‪ .‬حتی انها به شکلی نگاهی نیز به ریاست جمهوری‬ ‫در ع راق دارند‪ .‬بناب راین اکنون چندگانه بودن مذهب و قومیت‬ ‫در ع راق نمود بیش��تری پیدا کرده و به دلیل کشمکش های‬ ‫سیاسی است که در چهار سال اخیر دامنه و سطح مطالبات‬ ‫کردها افزایش یافته است‪ .‬این تغییر در مطالبات در تشکیل‬ ‫دولت اینده ع راق تاثیرگذار خواهد بود‪ .‬ضمن اینکه نباید نادیده‬ ‫گرفت که ط��ی تحوالت اخیر ع راق در پ��ی حمالت داعش‪،‬‬ ‫ساخت سیاسی در این کشور دچار دگرگونی و تغییر شده است‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که اکنون نگاه ها به تشکیل دولت جدید‬ ‫و چگونگی تعامل و توافق سیاسی میان گروه های شیعه‪ ،‬کرد‬ ‫و سنی در ساخت ع راق جدید متمرکز است‪ .‬این مساله به طور‬ ‫کلی بر شرایط اینده ع راق نیز تاثی ر گذار خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫چه سرانجامی خواهد داش��ت‪ ،‬زمان تشکیل حکومت جدید‬ ‫مشخص م ی شود‪ .‬اکنون ع راق شامل سه منطقه است؛ یک‬ ‫بخش ان سن ی نش��ین و داعش��ی ها‪ ،‬بخش دیگر ان اقلیم‬ ‫کردستان و مناطق مورد مناقشه ماده ‪ 140‬و بخش سوم نیز در‬ ‫تسلط حکومت قبلی دولت قانون است‪ .‬جهت اطالع عموم‬ ‫بایستی ذکر کنم که اقلیم کردس��تان حدود هزار کیلومتر با‬ ‫مناطق تحت کنترل داعش مرز مش��ترک دارد و از طرفی مرز‬ ‫مشترک اقلیم کردستان با ع راق و حکومت اتحادی تنها‪ 20‬ـ‪15‬‬ ‫کیلومتر و چیزی نزدیک به این حدود است‪.‬‬ ‫منابع نفتی که در این منطقه وجود دارد چطور مورد‬ ‫استفاده ق رار خواهد گرفت؟‬ ‫گفت وگوی مثلث با نماینده اقلیم کردستان در تهران‬ ‫بعد از پیش�روی نیروه�ای داعش در ع�راق‪ ،‬این‬ ‫استدالل مطرح م ی شود که این وضعیت‪ ،‬فرصت‬ ‫خوبی را ب رای کردهای ع راق به وجود اورده تا مساله‬ ‫استقاللرامطرح کنند‪.‬اینفرضیهتاچهحدصحت‬ ‫دارد؟ ایا م ی ت�وان گفت کرده�ا م ی خواهند از این‬ ‫فرصت استفاده کنند؟‬ ‫ما نیز بر این عقیده هستیم که رویدادهای موصل و‬ ‫امدن داعش‪ ،‬وضعیت سیاسی و اداره ع راق را تغییر داده است‪.‬‬ ‫واضح و اشکار است که ترس و دلهره از داعش و نفوذ نیروهای‬ ‫داعشی در داخل ارتش ع راق سبب شد این ارتش‪ ،‬مناطق مورد‬ ‫مناقشه ماده‪ 140‬را خالی کند و فقط نیروهای پیشمرگه در انجا‬ ‫باقی بمانند‪ .‬بناب راین نیروهای پیشمرگه هم به خاطر حفاظت‬ ‫و امنیت این مناطق و هم ب رای محافظت از مردم این مناطق‬ ‫در ب رابر یاغ ی‪‎‬گری‏های داعش و تروریس ت‪‎‬ها نیروهایش را در‬ ‫این مناطق افزایش داد‪ .‬تاکنون کردها تصمیم نگرفته اند که‬ ‫یدانیم بعد از اشغال‬ ‫استقالل خود را اعالم کنند؛ همانطور که م ‬ ‫موصل‪ ،‬تکریت‪ ،‬مناطق االنبار و فلوجه توسط داعش‪ ،‬وضعیت‬ ‫ع راق تغییر کرده است‪ .‬اینده ع راق با سیاست اتی ع راق جدید‬ ‫مرتبط اس��ت و برگزاری رفراندوم و همه پرسی که ایا ع راق به‬ ‫قانون اساسی پایبند هست یا خیر؟ چون این رویدادها نتیجه‬ ‫سیاستی است که حکومت اتحادی ع راق از ان پیروی م ی‪‎‬کرد‪.‬‬ ‫اگ�ر نیروهای داعش به س�مت اقلیم کردس�تان‬ ‫پیشروی کنند چه خواهید کرد؟‬ ‫همچنان ک��ه در اغ��از صحب ت‪‎‬هایم اش��اره کردم؛‬ ‫داعش و تروریس��م یک معنی م ی‪‎‬دهند و خطر و تهدید انها‬ ‫سراسر ع راق را شامل م ی شود‪ ،‬تاکنون نیز نیروهای پیشمرگه‬ ‫در سنگرهایشان مقاومت کرده اند و به همین شیوه هم ادامه‬ ‫خواهیم داد‪ .‬ما در ب رابر زور‪ ،‬تعدی‪ ،‬تجاوز داعش و تروریس ت ها‬ ‫قدمی پا پیش نخ واهیم گذاشت‪.‬‬ ‫همچنین این مساله نیز از جانب برخی رسانه‪‎‬های‬ ‫خارجی مطرح اس�ت که کردهای عراق از مس�اله‬ ‫پیشرویداعشحمایتکرده‪‎‬اند‪.‬چقدراینفرضیه‬ ‫را قبول دارید؟‬ ‫مواض�ع ترکی�ه را در قب�ال کردهای ع�راق و‬ ‫ادامه مذاکره و نتیجه رسیدن گفت وگوهای صلح‬ ‫پک ک چه دس�تاورد منطق�ه ای برای دو‬ ‫ترکیه با ‬ ‫طرف مذاک�رات در برخواهد داش�ت؟ ایا م ی توان‬ ‫پیامده�ای منفی در ه ر گونه مذاک�رات صلح بین‬ ‫پک ک ب رای اقلیم کردستان متصور شد؟‬ ‫ترکیه و ‬ ‫امروز گفت وگو و تبادل نظ ر‪ ،‬بهترین راه حل مشکالت‬ ‫ع راق است و مشخص است این ش��یوه که از طریق گفتمان‬ ‫مسائل و مشکالت موجود را حل کنیم‪ ،‬از طرف ما مورد حمایت‬ ‫قرار م ی گیرد‪ .‬به واقع‪ ،‬از این راه به جای ضرر‪ ،‬سودمند خواهیم‬ ‫بود‪ .‬از گفته ها و سخنان مسئوالن دولت ترکیه و اقداماتی که‬ ‫جهت حل مشکل کردها انجام م ی دهند‪ ،‬بوی صلح و اشتی به‬ ‫مشام م ی رسد و در واقع انها از راه قانون اساسی م ی خواهند ان‬ ‫مسائل را حل کنند که باید منتظر نتایج ان باشیم‪.‬‬ ‫اگ�ر در میان مدت‪ ،‬اقلیم کردس�تان به س�مت‬ ‫خودمختاری حرکت کند وضعیت استان هایی چون‬ ‫موصل و کرکوک که مرز مش�ترک با دولت مرکزی‬ ‫دارند چه خواهد شد؟‬ ‫این مساله به زودی ها صورت نم ی‪‎‬گیرد و تا تشکیل‬ ‫حکومت جدید ع راق هیچ سرنوشتی مشخص نخواهد شد‪.‬‬ ‫سرنوشت ع راق و این مساله که این تقسیمات بعد از موصل‬ ‫‪6‬‬ ‫ناظم دباغ‪ ،‬نماینده اقلیم کردستان عراق در‬ ‫ته ران در رابطه با اینده روابط دولت مرکزی و کردها‬ ‫م ی‪‎‬گوید اگر ع راق بخواهد‪ ،‬کردها مثل همیش�ه‬ ‫نقش خود را ایفا خواهند کرد و همانند گذش�ته‬ ‫بخشیازراه حلخواهندبودونهمشکل‪.‬همچنان ‬ ‫که اخیرا هیات حکومت اقلی�م در بغداد حضور‬ ‫پیدا کردند و اعضای کرد نمایندگان پارلمان ع راق‬ ‫در اولین جلسه پارلمان شرکت و سوگند قانونی‬ ‫ایراد کردند‪ .‬همچنین به گفته ای�ن مقام کردی‪،‬‬ ‫تاکنون کردها تصمیم نگرفته اند اس�تقالل خود‬ ‫را اعالم کنند و اگر کردها در برخی مناطق در ب رابر‬ ‫داعش وارد شدند به این دلیل بود که ارتش از ترس‬ ‫این نیروهای اف راطی‪ ،‬ان مناطق را خالی کرد و فقط‬ ‫نیروهای پیشمرگه در انجا باقی ماندند‪.‬‬ ‫ی مصالح خود‬ ‫هر یک از طرفین با نگرش و پی ش‪‎‬بین ‬ ‫به وضعیت کنونی ع راق و منطقه م ی‪‎‬نگرند‪ ،‬از جمله اسرائیل و‬ ‫امریکا‪ .‬اما ما به فکر مصالح ملت خود‪ ،‬ع راق و منطقه هستیم‬ ‫و خواسته ها و پی ش‪‎‬بین ی های دیگران مالک سخنان‪ ،‬رفتار و‬ ‫نگرش ما نخ واهد بود‪.‬‬ ‫در ادام�ه لطفا کمی ه�م راجع به وضعی�ت رابطه‬ ‫کردها با دول�ت مرکزی نوری مالک�ی و مهمترین‬ ‫چالش‪‎‎‬هایی که می�ان کردها و مالک�ی وجود دارد‬ ‫بگویید؟‬ ‫در مورد روابط حکومت اقلیم کردستان و حکومت‬ ‫اتحادی ع راق سخنان زیادی گفته ایم و اینکه وضعیت کنونی‬ ‫این کشور‪ ،‬نتیجه پایبند نبودن دولت به قانون اساسی ع راق و‬ ‫تفاهمنامه اربیل است‪ .‬اگردر ایندهنیزهمچونگذشتهپایبندی‬ ‫بهسخنانوتفاهمنامه هاوجودنداشتهباشد‪،‬مشخص استکه‬ ‫مشکالت ع راق عمی ق تر و بزرگتر خواهند شد و راه حل دیگری‬ ‫را م ی طلبد‪.‬‬ ‫اگر عراق به س�مت ثبات پیش ب�رود و اقلیم‬ ‫کردستان نیز همچون سابق فعالیت کند‪ ،‬نقش‬ ‫کردها در دولت جدید ع راق چگونه خواهد بود؟‬ ‫با اطمینان کامل م ی گویم که اگر ع راق بخواهد کردها‬ ‫مثل همیش��ه نقش خود را ایفا خواهند کرد و همانند گذشته‬ ‫بخش��ی از راه حل خواهند بود و نه مشکل‪ .‬همچنان که اخی را‬ ‫هیات حکومت اقلی��م در بغداد حضور پی��دا کردند و اعضای‬ ‫کرد نمایندگان پارلمان ع راق در اولین جلسه پارلمان شرکت‬ ‫و س��وگند قانونی ای راد کردند‪ .‬در واقع س��وگند خوردن معنای‬ ‫خاص خود را دارد‪.‬‬ ‫در این برهه راه خروج ع راق از بح ران را چه م ی‪‎‬دانید؟‬ ‫تنها راه گذر از این بحران‪ ،‬یکدلی‪ ،‬تفاهم و بازگشت‬ ‫به اصل مشارکت فعلی و توافقات صورت گرفته قبلی است‪.‬‬ ‫همچنین احترام متقابل‪ ،‬حفظ یکدستی و حکومت مشارکتی‬ ‫واقعی و حقیقی ب��ه دور از تعصبات طایف��ه ای و مل ی گرایی‬ ‫و پایبندی به قانون اساس��ی ع راق و انجام تفاهمنامه‪‎‬هاست‬ ‫که ع راق را از این بحران به س��مت ارامش و دوستی رهنمون‬ ‫م ی دارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫اگر به این اخبار گوش بسپاریم و انها را باور کنیم‪،‬‬ ‫ی‏گوید‬ ‫ی انها صحیح هستند؛ یکی م ‪‎‬‬ ‫م ی‪‎‬توان گفت که تمام ‬ ‫ی کشورهای‬ ‫امریکا از داعش حمایت م ی‪‎‬کند و دیگری هم اسام ‬ ‫مختلفی را برم ی‪‎‬ش��مارد‪ .‬در حال ی که ما تروریس ت ها را خطر‬ ‫قلمداد م ی کنیم که چگون��ه در مقابل انها هم��کار و همراه‬ ‫یکدیگر باشیم‪ .‬در واقع این گفته کسانی است که در مدیریت‬ ‫ع راق موفق نبوده‪‎‬اند و باعث این وضعیت شد ه‪‎‬اند‪.‬‬ ‫بحث‪‎‬های خودمختاری چطور م ی‪‎‬بینید؟‬ ‫ترکیه یکی از همس��ایه های ع راق اس��ت و در منطقه‪،‬‬ ‫مصالح خاص خود را دارد‪ .‬در عین حال‪ ،‬ترکیه در داخل کشور‬ ‫خود با مشکل کردها مواجه است؛ زی را ترکیه نیز مصالح خود را‬ ‫دنبال م ی‪‎‬کند‪ .‬باید به این نکته توجه کنیم که تروریس ت‪‎‬ها ب رای‬ ‫اینده ترکیه نیز خط رناک هستند‪.‬‬ ‫رویکرد امریکا و رژیم اس�رائیل نس�بت به مساله‬ ‫کردها چگونه است؟ اخی را خبری منتشر شد مبنی‬ ‫بر اینکه بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخس�ت وزیر اسرائیل‬ ‫از تشکیل کش�ور مس�تقل کرد در عراق حمایت‬ ‫م ی کند‪ .‬این موض�ع نتانیاهو از چ�ه منظری قابل‬ ‫بررسی است؟‬ ‫بین الملل‬ ‫گفت وگویسیاسیتنهاراه حلبحرانعراقاست‬ ‫درامد نفت تاکنون در چارچوب پروژه قانون نفت و گاز‬ ‫ع راق بوده است و حکومت اقلیم کردستان بعد از قطع بودجه‬ ‫حکومت اقلیم توسط حکومت مرکزی‪ ،‬بودجه خود را از فروش‬ ‫نفت مناطق اقلیم تامین م ی کند‪ .‬در واقع بودجه حکومت اقلیم‬ ‫در چارچوب این پ��روژه‪ ،‬از بودجه ‪ 17‬درصد اقلیم کردس��تان و‬ ‫پول جب ران خسارت جنگ ع راق مشخص م ی‪‎‬شود‪ .‬اما تا ان‬ ‫زمان ی که با ع راق تفاهم صورت‪‎‬گیرد‪ ،‬اقلیم کردستان ناچار است‬ ‫سهم خود را از فروش نفت ع راق برداشت کند‪ ،‬به جهت اینکه‬ ‫بودجه حکومت اقلیم کردستان توسط حکومت کنونی ع راق‬ ‫قطع شده است‪.‬‬ ‫‪57‬‬ ‫انتخابات فرمایشی؟‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫همه قرائ�ن و ش�واهد نش�ان دهنده قطع ی ب�ودن باخ�ت عب�داهلل در دور دوم انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری افغانستان اس�ت‪ .‬این را م ی توان از واکنش های عبداهلل به عملکرد کمیسیون‬ ‫انتخابات متوجه ش�د‪ .‬در همین چارچوب نامزد مغلوب انتخابات این ادع�ا را مطرح م ی کند که‬ ‫انتخابات همراه با تخلفات گس�ترده برگزار ش�ده اس�ت و این تخلفات به حوزه شمارش ارا نیز‬ ‫سرایت پیدا کرده است‪ .‬قبل از برگزاری دور دوم انتخابات نیز برخی تحلیلگران از احتمال تقلب‬ ‫در انتخابات به دلیل حمایت غیر رسمی حامد کرزای از کاندیداتوری اشرف غنی سخن م ی گفتند‪.‬‬ ‫برگ برنده عبداهلل‬ ‫اعالم نتایج انتخابات‪ ،‬افغانستان را با‬ ‫بحران سیاسی و امنیتی مواجه می کند‬ ‫سید صدرالدین موسوی‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪1‬‬ ‫برگزاری دور دوم انتخابات در افغانستان با رقابت میان‬ ‫دو کاندیدا یعن��ی عبداهلل عبداهلل و اش��رف غنی احمدزی و‬ ‫مطرح ش��دن بحث تقلب در انتخابات توس��ط عبداهلل‪ ،‬این‬ ‫روزها فضای این کشور را تاحدودی متشنج کرده است‪.‬‬ ‫مشکل در افغانستان اساسا از انجا شروع م ی‏شود که‬ ‫عبداهلل عبداهلل یک بار س��ابقه عدم اعتماد به س��ازمان‏ها و‬ ‫نهادهای برگزار کننده انتخابات را در دور قبل داشته است‪ .‬در‬ ‫این دور از انتخابات نیز در دور دوم شاهد بودیم اتفاقاتی افتاد‬ ‫که زمینه را فراهم کرد تا او نسبت به نتیجه‪‎‬های اعالم شده‬ ‫بدبین شود‪ .‬این مساله که انتخابات میان دو نفر برگزار شد‬ ‫نیز فضا را بیشتر تشدید کرد‪ .‬نتایجی که به دست امد زمینه را‬ ‫فراهم کرد تا این کاندیدا بحث تقلب را مطرح کند‪ .‬اما اکنون‬ ‫سوال اینجاست که چه اتفاقاتی افتاد که عبداهلل عبداهلل به‬ ‫این نتیجه بدبین شد‪ .‬در این رابطه باید به چند موضوع توجه‬ ‫داشت؛ اولین دلیلی که عبداهلل در این زمینه مطرح م ی کند‪،‬‬ ‫اشاره به مناطق شرقی افغانس��تان دارد‪ .‬در این مناطق که‬ ‫ناامن است‪ ،‬مشارکت بس��یار باال بوده که نشان از تقلب در‬ ‫این انتخابات اس��ت‪ .‬در وهله نخست عبداهلل از کمیسیون‬ ‫انتخابات خواست تا توضیح دهند که چرا در دور دوم حدود ‪7‬‬ ‫میلیون رای داشتند که بیشتر از دور اول بوده است‪ .‬همچنین‬ ‫مساله دومی که عبداهلل مطرح کرده این است که در افراد و‬ ‫ش��هرها تعداد رای‪‎‬ها بیش��تر از تعداد افراد حائز شرایط رای‬ ‫دادن بوده است‪.‬‬ ‫بعد از این بود که روابط عبداهلل با کمیسیون انتخابات‬ ‫تیره ش��د و اعالم ک��رد که این کمیس��یون را به رس��میت‬ ‫نم ی‏شناس��د‪ ،‬حتی در مقطعی روابطش را با ان کمیسیون‬ ‫قطع کرد‪.‬‬ ‫سپس نیز اعالم کرد که هرچه کمیسیون اعالم کند به‬ ‫رسمیت نخواهد شناخت؛ این اقدام عبداهلل تهدید سنگینی‬ ‫به ش��مار م ی‪‎‬رود‪ .‬در گام بع��دی نیز او در چند روز گذش��ته‬ ‫حدود سه نوار صوتی منتشر کرده که نشان م ی دهد برخی‬ ‫از اعضای کمیس��یون انتخابات و عناصر و نیروهای دولتی‬ ‫در ایاالت والیات تبانی کرده‏اند تا روی نتیجه انتخابات تاثیر‬ ‫بگذارند‪ .‬یک دلیل بدبین ش��دن عبداهلل نی��ز حدود ‪2500‬‬ ‫تخلف انتخاباتی بود که به کمیسیون رسیدگی به شکایات‬ ‫انتخاباتی رسیده است‪.‬‬ ‫پس به طور خالصه عبداهلل‪ ،‬دو دسته از اتهامات را به‬ ‫انتخابات وارد م ی داند‪ .‬الف) جانبداری کمیس��یون برگزاری‬ ‫انتخابات افغانستان‪ .‬ب) اقدامات و تالش رقیب (اشرف غنی‬ ‫احمد زی) ب رای جابه جایی ارای انتخاباتی‪.‬‬ ‫او معتقد است که؛‬ ‫‪ -1‬در برخی از مناطق خالی از س��کنه‪ ،‬رای باالیی به‬ ‫صندوق های رای ریخته شده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬در برخی مناطق دیگر‪ ،‬می زان ارای ریخته شده به‬ ‫صندوق رای از تعداد افراد حائز ش��رایط شرکت در انتخابات‬ ‫بیشتر است‪.‬‬ ‫‪ -3‬جانبداری کمیس��یون انتخاباتی افغانستان؛ این‬ ‫جانبداری به حدی بود که در نهایت با برمال ش��دن اقدامات‬ ‫یکی از مقامات کمیس��یون انتخاباتی افغانس��تان‪ ،‬کرزای‬ ‫دستور به برکناری این مقام داد‪.‬‬ ‫نخستین نتیجه این اعتراض‪‎‬های عبداهلل این بود که‬ ‫یکی از اعضای کمیسیون به نام ضیاء الحق امرخیل استعفا‬ ‫کرد‪ .‬همزمان کناره گیری امرخیل بح��ث را جدی‪‎‬تر کرد‪ .‬او‬ ‫رئیس پیشین دبیرخانه کمیسیون انتخابات بود‪ .‬در همین‬ ‫اثنا‪ ،‬نور محمد نور‪ ،‬سخنگوی کمیسیون مستقل انتخابات‬ ‫نیز اعالم کرد که هر سه شرط عبداهلل براورده شده است‪.‬‬ ‫یعنی امرخیل اس��تعفا کرده و در مورد اشکاالتی که‬ ‫عب داهلل وارد اورده یعنی بیشتر شدن ارا در دور دوم و همچنین‬ ‫در برخی والیات‪ ،‬مدارکی کتبا به س��تاد او ارسال شده است‪.‬‬ ‫اما عبداهلل گفت هیچ مدرکی به ستاد او اعالم نشده است‪.‬‬ ‫در نتیجه نصراهلل بریالی ارسالنی‪ ،‬رئیس ستاد عبداهلل‬ ‫اعالم کرد که از دید عبداهلل‪ ،‬کمیسیون انتخابات مشروعیت‬ ‫ندارد و مس��ئولیت هر اتفاق��ی ب ر عهده این کمیس��یون و‬ ‫شخص رئی س جمهور است‪.‬‬ ‫بعد از ای��ن تحوالت نیز در تاریخ ‪ 6‬تی��ر تظاه راتی در‬ ‫کابل برگزار شد که عالوه بر شخص عب داهلل‪ ،‬شخصی ت‏های‬ ‫بلند پایه دیگری از جمله محمود کرزای‪ ،‬ب رادر حامد کرزای‪،‬‬ ‫صالح الدین ربانی‪ ،‬رئیس شورای عالی صلح و امراهلل صالح‬ ‫رئیس پیش��ین امنیت ملی افغانس��تان در ان شرکت کرده‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫اگر یک نگاه گذرا به اتفاقات داش��ته باشیم م ی بینیم‬ ‫که در تاریخ ‪ 24‬خرداد انتخابات برگزار شد‪ 28 ،‬خرداد عبداهلل‬ ‫روابطش را با کمیسیون انتخابات تعلیق کرد و در تاریخ ‪ 6‬تیر‬ ‫در کابل و یک ایالت دیگر تظاه رات برگزار کردند‪ .‬اخی را نیز‬ ‫اعالم کرده اند کمیسیون را به رسمیت نم ی‪‎‬شناسند‪.‬‬ ‫همچنین در پاسخ به تقاضای عبداهلل که خواستار جدا‬ ‫بین الملل‬ ‫تقلب درانتخاباتافغانستانمحرز است‬ ‫شفیعی‪ ،‬عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس در گفت وگو با مثلث‬ ‫جناب شفیعی انتخابات افغانستان در شرایطی‬ ‫برگزار ش�د که دکتر عبداهلل عب�داهلل صحبت از‬ ‫مهندس�ی انتخاب�ات و بحث تقلب گس�ترده را‬ ‫مطرح کرده‪‎‬اند‪ .‬ارزیابی شما از این صحب ت‪‎‬های‬ ‫عبداهلل و در کل روند برگزاری انتخابات چیست؟‬ ‫اکنون که بح�ث تقلب در انتخابات افغانس�تان‬ ‫محرز شده است‪ ،‬این کش�ور چگونه م ی‪‎‬تواند از‬ ‫این بحران خارج شود؟‬ ‫در حال حاضر اصالح این تقلب دشوار است؛ یا باید‬ ‫انتخابات لغو و انتخابات دیگری برگزار شود یا در حوزه‏هایی‬ ‫که تقلب شده دوباره رای‪‎‬گیری ش��ود که این امر نیز دشوار‬ ‫اس��ت‪ .‬در نتیجه تنها گزینه موجود این است که عبداهلل و‬ ‫احمدزی‪ ،‬مردم و بازیگران دخیل این واقعیت را بپذیرند که‬ ‫انتخابات ناس��الم بوده ولی در عین ح��ال همین انتخابات‬ ‫ناسالم بهتر از وضعیت اشوب و هرج و مرج است‪ .‬اگر عبداهلل‬ ‫بر ادعاهای منطق ی‏اش پافش��اری کند و جامعه افغانستان‬ ‫تحمل پذیرش این ادعاها را نداشته باشد و چنین درخواستی‬ ‫را اجابت نکند‪ ،‬جامعه افغانستان باید به نقطه صفر بازگشت‬ ‫کند و این به مفهوم شروع دوباره و تازه درگیر ‏‬ ‫ی‪‎‬ها خواهد بود‪.‬‬ ‫این روند اصال به نفع جامعه نیس��ت و چه بهتر که شخص‬ ‫عبداهلل و کسانی که به او رای داده‏اند‪ ،‬نوعی ایثار پیشه کنند‬ ‫و به نفع افغانستان از حق منطقی و اصولی خود صرف نظر‬ ‫کنند‪ .‬البته رای مردم حق الناس است و باید از ان پشتیبانی‬ ‫و دفاع شود‪ .‬منتها گاهی شرایط خط رناکی مشاهده م ی‪‎‬شود‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫وقتی از انتخابات در افغانستان صحبت م ی‏کنیم‪،‬‬ ‫بای��د بدانیم ای��ن انتخابات در س��رزمینی برگزار م ی‪‎‬ش��ود‬ ‫که بعد از ی��ک دوره طوالن��ی جنگ و منازع��ه وارد فرایند‬ ‫دموکراتیک م ی‪‎‬شود‪ .‬پس دموکراس��ی در افغانستان را باید‬ ‫ب ر اس��اس ش��اخ ص ها و معیارهای خودش بررسی کرد‪ .‬در‬ ‫واقع افغانس��تان در مرحله گذار اس��ت؛ بناب راین تحوالتش‬ ‫فرازوفرودهای بس��یاری خواهد داش��ت‪ .‬در این شرایط اگر‬ ‫در انتخابات‪ ،‬تقلب و ناامنی رخ دهد‪ ،‬جای تعجب نیس��ت‬ ‫و نم ی‏توان انتظار داشت رفتار جامعه افغانستان مانند یک‬ ‫کشور یکپارچه و باثبات باشد‪.‬‬ ‫تاکنون مواردی که دکتر عبداهلل عبداهلل مبن ی بر تقلب‬ ‫عنوان کرده است‪ ،‬توس��ط کمیسیون مس��تقل انتخابات‬ ‫نیز تایید ش��ده اس��ت‪ .‬بناب راین امر تقلب در انتخابات اخیر‬ ‫افغانستان حادث شده است‪ .‬به عنوان نمونه در ایالت خست‬ ‫تعداد ارای ماخوذه به مراتب بیش از افراد واجد ش��رایط رای‬ ‫دادن بوده اس��ت و این اخت�لاف حدود دو هزار نفر اس��ت‪.‬‬ ‫بناب راین این اقدام��ات اگر در ای��االت و حوزه‏‪‎‬های دیگر نیز‬ ‫اتفاق افتاده باش��د که به گفته عبداهلل افت��اده‪ ،‬بحث تقلب‬ ‫کامال جدی است‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫انتخابات ریاس�ت جمهوری در افغانستان‬ ‫با وجود ایجاد رع ب و وحش�ت از س�وی طالبان‬ ‫برگزار شد و رقابت اصلی میان دو کاندیدا یعنی‬ ‫عبداهلل عب�داهلل و اش�رف غنی احم�دزی بود‪.‬‬ ‫هرچند عبداهلل عبداهلل بحث تقلب در انتخابات‬ ‫را مطرح کرده است اما بسیاری همین گام یعنی‬ ‫حضور مردم پای صندوق‪‎‬های رای باوجود تهدید‬ ‫طالبان را نیز گام موثری م ی دانند‪ .‬در این رابطه‬ ‫گفت وگویی با نوذر شفیعی‪ ،‬اس�تاد دانشگاه و‬ ‫عضو کمیس�یون امنیت ملی مجلس ش�ورای‬ ‫اسالمی انجام دادیم‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کردن رای پاک از ناپاک است اقای احمد زی گفته که ارای‬ ‫ما پاک است‪ .‬از دیگر سو در عکس العمل به تظاه رات ‪ 6‬تیر‪،‬‬ ‫کرزای اعالم کرد که این نشانه بلوغ دموکراسی در افغانستان‬ ‫است‪ .‬این در شرایطی اس��ت که مخالفان عبداهلل همچنان‬ ‫بر پروسه‏های قانونی تاکید دارند و م ی‪‎‬گویند نتیجه‪‎‬ای که‬ ‫کمیس��یون انتخابات اعالم م ی‪‎‬کند باید مورد پذیرش همه‬ ‫طرف‪‎‬ها باشد‪.‬‬ ‫این مسائل و اتفاقات را که کنار هم بگذاریم م ی بینیم‬ ‫وضعیت در افغانستان بسیار پیچیده شده و عبداهلل که یک‬ ‫بار موفق ش��د مردم را به خیابان بیاورد ممکن است دوباره‬ ‫این تجربه را تکرار کند‪ .‬بناب راین پی ش بینی اینده کار بسیار‬ ‫دشواری است‪ .‬اگر عبداهلل بتواند در بسیج طرفدارانش موفق‬ ‫عمل کند احتمال اینکه به نتیجه انتخابات تمکین نکنند‬ ‫وجود دارد و در نتیجه احتمال دارد افغانستان دوره ناارام ی را‬ ‫پیش رو داشته باشد‪ .‬البته باتوجه به نوارهایی که وی منتشر‬ ‫کرده احتمال تاثی ر گذاری بر توده‪‎‬های مردم نس��بت به قانع‬ ‫کردن انها در تقلب بسیار باال م ی‏رود و در این شرایط افغان‏ها‬ ‫اینده پیچیده‪‎‬ای را پیش رو خواهند داشت‪.‬‬ ‫در نهایت بحث روابط ای ران و افغانس��تان با روی کار‬ ‫امدن دولت جدید نیز مدنظر اس��ت‪ .‬ابتدا باید توجه داشت‬ ‫که یکی از اصول ثابت سیاست خارجی ای ران‪ ،‬عدم دخالت در‬ ‫امور داخلی همسایگان و کشورهای دیگر است و اصل دوم‬ ‫نیز احترام به رای و حق تعیین سرنوشت توسط مردم دیگر‬ ‫کشورهاست‪ .‬بناب راین هر دولتی که در افغانستان روی کار‬ ‫بیاید‪ ،‬دولتی که مردم ان را انتخاب کرده باش��ند ب رای ای ران‬ ‫مطلوب اس��ت و با ان همکاری خواهد کرد‪ .‬تاکید ای ران بر‬ ‫حس��ن همجواری اس��ت‪ ،‬بناب راین هر تصمیمی که مردم‬ ‫در ی��ک فرایند دموکراتی��ک بگیرند مورد قب��ول ای ران نیز‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫همچنین باید توجه داش��ت که هرکدام از کاندیداها‬ ‫رای بیاورند نماینده مردم افغانستان خواهند بود و به همین‬ ‫دلیل در وهله اول تالش خواهند کرد رابطه خود با کشورهای‬ ‫همسایه را بهبود بخش��ند‪ .‬باوجود اینکه مساله پاکستان و‬ ‫افغانستان از اهمیت خاصی برخوردار اس��ت‪ ،‬اما پاکستان‬ ‫اعالم کرده به نظ��رات افغان ها در تعیین سرنوش��ت خود‬ ‫احترام خواهد گذاش��ت‪ .‬با این وجود طالبان در پاکس��تان‬ ‫دارای عقب ه ای اس��ت که م ی تواند در روابط دو کشور ایجاد‬ ‫مشکل کند‪.‬‬ ‫موضوع رابطه ای ران و افغانستان فارغ از روابط این کشور‬ ‫با پاکستان است‪ ،‬ای ران همیشه در کنار دولت افغانستان در‬ ‫دوران بعد از طالبان بوده و پیش از دوران جدید نیز حمایت‬ ‫خود از مجاهدی��ن افغانس��تان را ثابت کرده اس��ت‪ .‬هر دو‬ ‫کاندیدای ریاس��ت جمهوری در افغانس��تان از این موضوع‬ ‫اگاهند که اگر به دنبال بازگشت صلح و ارامش در این کشور‬ ‫هستند باید روابط خود را با همسایگان به شکل صلح امیز و‬ ‫ب رادرانه ای ادامه دهند‪.‬‬ ‫یکی از مسائل مهم دیگر که دولت جدید در افغانستان‬ ‫باید به ان بپردازد بحث امض��ای توافقنامه امنیتی کابل ‪-‬‬ ‫واشنگتن است‪ .‬ش��اهد بودیم که پیش از این حامد کرزای‬ ‫از این توافقنامه به عنوان یک برگ برنده اس��تفاده کرد و از‬ ‫امضای این توافقنامه ش��انه خالی کرد‪ .‬با ای��ن وجود اینده‬ ‫این توافقنامه بسته به ش��رایط اینده افغانستان و موفقیت‬ ‫دولت اینده این کشور ب رای مبارزه با افراط ی گری‪ ،‬خشونت و‬ ‫رادیکالیسم است؛ اگر دولت اینده موفق به کم رنگ کردن‬ ‫افراط ی گری در این کشور شود ممکن است دیگر نیازی به‬ ‫امضای توافقنامه در این کشور نباشد‪ .‬درواقع رئی س جمهوری‬ ‫بعدی افغانس��تان باتوجه به ش��رایط موجود اصراری ب رای‬ ‫امضای این توافقنامه نخواهد داشت‪ ،‬اما اگر نیروهای افراطی‬ ‫و خشونت طلب بتوانند صحنه را در این کشور دگرگون کنند‪،‬‬ ‫شاید هر دولتی در این کشور برسرکار اید مجبور به امضای‬ ‫این توافقنامه شود‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫که اثار زیانبارش بیشتر از منفعت‏هایش است؛ بناب راین ایثار و‬ ‫گذشت الزم است‪ .‬اما اگر این ایثار اتفاق بیفتد باید در کارنامه‬ ‫عبداهلل ثبت ش��ود و در تاریخ افغانستان لحاظ شود که یک‬ ‫فرد و بخشی از جامعه حاضر شدند به نفع مصالح کلی کشور‬ ‫از خواسته‪‎‬های خود صرف نظر کنند‪ .‬این امتیاز باید در سبد‬ ‫عبداهلل و تیم او باقی بماند تا در انتخابات اینده جب ران شود‪.‬‬ ‫اساسا داخل ایران این گونه بیان م ی‪‎‬شود که روی‬ ‫کار امدن دکتر عبداهلل‪ ،‬برای ایران مطلوب‪‎‬تر بوده‬ ‫است‪ .‬به نظر شما رویکرد و سیاست کدام یک از‬ ‫کاندیداها برای تهران بهتر است؟‬ ‫اساسا و در یک شرایط و فضای منطقی و معمول‪،‬‬ ‫سرنوشت افغانستان و ای ران صرف نظر از نیروهایی که قدرت‬ ‫را به دست م ی‪‎‬گی رند به هم گره خورده است‪ .‬درواقع دو کشور‬ ‫ناچارند به دنبال جبر جغ رافیا در کنار هم زندگی مسالمت امیز‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫ممکن است با قدرت‪‎‬گیری دکتر عبداهلل‪ ،‬روابط ای ران‬ ‫و افغانستان از توسعه بیش��تری برخوردار شود اما این طور‬ ‫نیس��ت که با امدن احمدزی روابط دو کشور تخریب شود‪.‬‬ ‫توجه کنید اگر تحوالت به س��متی برود که احمدزی قدرت‬ ‫را در دست بگیرد‪ ،‬مجبور‬ ‫است با ای ران روابط سازنده‬ ‫داشته باشد؛ زی را افغانستان‬ ‫نیازمن��د همکاری‪‎‬ه��ای‬ ‫منطقه‏ای اس��ت‪ .‬به بیان‬ ‫دیگر هر ک��س در ای ران یا‬ ‫افغانس��تان روی کار بیاید‬ ‫باید روابط توسع ه محور را‬ ‫در پیش بگیرد‪.‬‬ ‫چندپارچه‪‎‬ای اس��ت‪ ،‬بناب راین رئی س جمهور باید به س��مت‬ ‫یکپارچگی فرهنگی حرکت کند و از تع��ارض و تضادهای‬ ‫قومی بکاهد‪ .‬بحث سوم‪ ،‬امنیت سیاسی است؛ بدین مفهوم‬ ‫که جریانات سیاس��ی بتوانند ازادانه فعالیت داشته باشند و‬ ‫دیدگاه‏های خود را مطرح کنند‪ .‬در نهایت نیز نوع رابطه دولت‬ ‫با محیط بیرون مدنظر اس��ت‪ ،‬یعن��ی رئی س جمهور باید با‬ ‫محیط بیرون روابط سازنده‏ای در پیش بگیرد‪.‬‬ ‫ب ه نظ�ر ش�ما دول�ت جدیدی ک�ه در کاب�ل روی‬ ‫کار بیاید‪ ،‬نس�بت ب�ه توافقنامه امنیت�ی کابل‪-‬‬ ‫واش�نگتن چه سیاس�ت و رویکردی را در پیش‬ ‫خواهد گرفت؟‬ ‫در رابطه با این توافقنام��ه‪ ،‬تمامی مقامات افغان‬ ‫یعنی هم حام��د کرزای‪ ،‬هم اش��رف غنی احم��دزی و هم‬ ‫دکتر عبداهلل تمایل به س��مت امض��ای ان دارند‪ .‬اما کرزای‬ ‫نم ی‪‎‬خواست مسئولیت این کار را برعهده گیرد و مایل بود‬ ‫که امضای ان به دولت بعدی واگذار شود‪ .‬البته نباید از نظر‬ ‫دور داشت که در رابطه با این توافقنامه بحث های بسیاری‬ ‫وجود دارد و من فکر م ی‪‎‬کنم با ان شروطی که در توافقنامه‬ ‫وجود دارد بعید است که این قرارداد به امضا برسد‪ .‬وقتی شما‬ ‫بین الملل‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪60‬‬ ‫دولت اینده افغانستان در برابر طالبان و تعامل و‬ ‫مذاکره با این گروه‪ ،‬چه روندی را در پیش خواهد‬ ‫گرفت؟‬ ‫معموالت دولت‪‎‬ها چه در زمان کرزای و چه در اینده‬ ‫تمایل به حل اختالف با طالبان دارند و این طالبان هستند‬ ‫که دولت را به چالش م ی‪‎‬کش��ند و خواهان برهم زدن وضع‬ ‫موجودند‪ .‬به نظر من طالبان یک واقعیت است و این پدیده‬ ‫یک پدیده مرکب اس��ت‪ .‬در فضای قب��ل از انتخابات همه‬ ‫نامزدها اعالم کرده بودند که ما مس��یر مذاک��ره را در پیش‬ ‫م ی‪‎‬گیریم؛ مس��یری که ب رای همه طرفین سودمند خواهد‬ ‫بود‪ .‬بناب راین به نظر من گزینه مذاکره مساله‪‎‬ای است که همه‬ ‫نامزدها ب رای تامین امنیت افغانس��تان باید به ان تن دهند‪.‬‬ ‫طبیعی است هر نیروی واگرا و اشوب سازی که وارد سامانه‬ ‫سیاسی افغانس��تان شود و‬ ‫بخواه��د ثب��ات و امنیت را‬ ‫ب��ر ه��م بزن��د‪ ،‬نم ی‪‎‬تواند‬ ‫موفقی ت امیز عم��ل کند‪،‬‬ ‫زی را یکی از کارکردهای اولیه‬ ‫یک رئی س جمهور این است‬ ‫که با عوامل ناامنی جامعه‬ ‫برخورد کند‪.‬‬ ‫ب ا توج�ه ب�ه انتخابات�ی‬ ‫که در افغانس�تان برگزار‬ ‫شد‪ ،‬هرچند شاهد ادعای‬ ‫تقل�ب در ای�ن انتخابات‬ ‫بودی�م‪ ،‬چش�م انداز‬ ‫دموکراس�ی را در ای�ن‬ ‫کشور چطور م ی بینید؟‬ ‫ف�ارغ از اینک�ه‬ ‫چ�ه ش�خصی‬ ‫رئیس جمه�و ری‬ ‫ا فغا نس�تا ن‬ ‫ش�ود‪ ،‬مهمتری�ن‬ ‫چالش‏های�ی ک�ه‬ ‫پی�ش روی دولت‬ ‫جدی�د ق�رار دارد‬ ‫چیست؟‬ ‫مهمتری��ن‬ ‫چالش‏ه��ا مرب��وط ب��ه‬ ‫بخش های اقتصادی است‬ ‫زی را مردم انتظار داشتند بعد‬ ‫از س��ال ‪ 2001‬که تحوالت‬ ‫جدید در افغانستان شکل‬ ‫گرف��ت‪ ،‬نه تنها ثب��ات و‬ ‫امنی��ت ب��ه کشورش��ان‬ ‫بازگ��ردد‪ ،‬بلک��ه اوض��اع‬ ‫اقتصادی نی��ز بهبود پیدا‬ ‫کند‪ .‬البته مس��اله امنیت‬ ‫فقط به امنیت نظامی و فیزیکی خالصه نم ی‪‎‬ش��ود‪ ،‬بلکه‬ ‫موارد دیگر نیز باید مورد توجه قرار گیرد‪ .‬زمانی بحث امنیت‬ ‫فیزیکی مهم بود‪ ،‬امروز که وضعیت امنیت فیزیکی تا حدی‬ ‫تامین شده است‪ ،‬این امنیت در وجوه دیگر مورد توجه قرار‬ ‫م ی‪‎‬گیرد و اشتغال‪ ،‬سواد‪ ،‬بهداشت و مسائلی از این قبیل مهم‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ .‬بناب راین مردم افغانستان یک گام دیگر به سمت جلو‬ ‫حرکت کرده‪ ،‬تهدیدات فیزیکی را پشت سر گذاشته‪‎‬اند و وارد‬ ‫تهدیدات نرم شده‏اند‪ .‬امروز مردم این کشور انتظار دارند که‬ ‫تهدیدات نرم برطرف ش��ود‪ .‬اما امنیت اقتصادی ب رای مردم‬ ‫اولویت است؛ در نتیجه در وهله نخست باید بیکاری از بین‬ ‫برود‪ ،‬تاسیسات صنعتی رونق بگیرد‪ ،‬رش��د اقتصادی روند‬ ‫صعودی پیدا کند و رفاه به جامعه بازگردد‪ .‬چالش و مس��اله‬ ‫دوم‪ ،‬امنیت فرهنگی است‪ .‬متاسفانه جامعه افغانستان جامعه‬ ‫است‪ .‬راه حل س��ومی نیز در این رابطه وجود دارد که شکل‬ ‫تعدیل یافته‪‎‬تری از این توافقنامه امضا شود‪ .‬تحت این شرایط‬ ‫اس��ت که م ی‪‎‬توان بر ان نگرانی خالء نیروه��ای امنیتی و‬ ‫همچنین نگران ی های ناش��ی از زیر سوال رفتن مشروعیت‬ ‫دولت جلوگیری کرد‪ ،‬همچنان که توافقنامه از شکل اولیه ان‬ ‫تا کنون تغیی رات بسیاری را بر خود دیده است‪.‬‬ ‫توافقنامه را م ی‏خوانید‪ ،‬عمدتا به مسائل داخلی افغانستان‬ ‫بازم ی‪‎‬گردد و در انجا اقتدار دولت مرکزی در اعمال حاکمیت‬ ‫در قلمرو س��رزمینی ان کشور محدود م ی ش��ود‪ .‬یعنی این‬ ‫توافقنامه عمال به استقالل افغانستان لطمه م ی‪‎‬زند و عمال‬ ‫فضا را ب رای اب راز نارضایتی گروه های داخلی باز م ی کند‪ .‬اما‬ ‫چه باید کرد؟ ایا افغان‪‎‬ها باید با امریکای ی‪‎‬ها خداحافظی کنند؟‬ ‫در این صورت ایا نیروهای امنیتی افغانستان م ی‪‎‬توانند خالء‬ ‫امنیتی امریکای ی ها را پر کنند؟ س��ناریوی دوم این است که‬ ‫دولت اتی افغانستان این توافقنامه را بپذیرد‪.‬‬ ‫اگر این توافقنامه به شکل کنونی پذیرفته شود‪ ،‬ممکن‬ ‫است واکنش‪‎‬هایی در داخل جامعه افغانستان با خود به همراه‬ ‫داشته باشد چراکه بدنه اجتماعی افغانستان ضد بیگانه است‬ ‫و این توافقنامه اقتدار و اس��تقالل دولت را زیر س��وال برده‬ ‫بدون ش��ک‬ ‫افغانس��تان از تاری��خ‬ ‫دموکراس��ی برخوردار است‬ ‫و استعداد رشد دموکراسی را‬ ‫دارد اما چون از گذشته شاهد‬ ‫جنگ بوده‪ ،‬روند دموکراسی‬ ‫در ان با سختی پیش خواهد‬ ‫رفت‪.‬‬ ‫به نظر من افغانستان‬ ‫اس��تعداد و پتانس��یل الزم‬ ‫را دارد ک��ه ی��ک جامع��ه‬ ‫دموکراتی��ک ایج��اد کند و‬ ‫جنگ در افغانستان به رغم‬ ‫همه مصائبی که داش��ت‪،‬‬ ‫این نکته را ب رای جامعه این کش��ور مشخص کرد که ب رای‬ ‫رس��یدن به مطالبات باید از طریق روش‪‎‬های سیاسی اقدام‬ ‫کرد نه نظامی‪.‬‬ ‫واقع امر این اس��ت که این گرایش فک��ری غالب در‬ ‫جامعه افغانستان است‪ ،‬البته منهای طالبان‪ .‬هرچند برخی‬ ‫رهب ران قبیله‪‎‬ای هم در افغانس��تان هستند که همچنان از‬ ‫قدرت اسلحه صحبت م ی‪‎‬کنند ولی به تدریج در بدنه جامعه‬ ‫افغانستان رفتارهای فرهنگی و سیاسی بر رفتارهای نظامی‬ ‫غلبه م ی‪‎‬کند‪ .‬در مجموع به نظر م ی‪‎‬رسد افغانستان در مسیر‬ ‫صحیحی قرار گرفته و م ی‪‎‬توان به این��ده ثبات و امنیت و‬ ‫همچنین دموکراسی در این کش��ور امیدوار بود‪ .‬همچنین‬ ‫اکثریت جامعه افغانستان تمایل دارند ب رای حل اختالفات از‬ ‫شیوه‏های دموکراتیک استفاده کنند‪.‬‬ ‫یک تیر و دو نشان‬ ‫الملل‬ ‫بیندر اولین‬ ‫رجب طیب اردوغان م ی خواهد رئی س جمهور ترکیه شود‪ .‬نشانه اش هم کاندیداتوری او‬ ‫بین الملل‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری در ترکیه است‪ .‬او با این کار هم موقعیت سیاسی خود را ارتقا م ی دهد و هم‬ ‫شکل و ساختار نظام سیاسی در ترکیه را تغییر خواهد داد‪ .‬او برای رسیدن به کاخ ریاست جمهوری‬ ‫کار چندان دشواری در پیش ندارد چراکه تمام نظرسنج ی ها نشان دهنده ان است که اردوغان ب ه رغم‬ ‫مخالفت های اپوزیسیون همچنان از محبوبیت باالیی در میان تود ه مردم برخوردار است‪ .‬او با راه یافتن‬ ‫به کاخ ریاست جمهوری تبدیل به سمبل حاکمیت در ترکیه خواهد شد‪.‬‬ ‫پوستانداختنترکیه‬ ‫سید علی قائم مقامی‬ ‫کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫‪1‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫هفته گذشته ش��اهد بودیم که در ترکیه کاندیداهای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری معرفی ش��دند که در میان انها‬ ‫شخص رجب طیب اردوغان‪ ،‬نخس ت وزیر ترکیه نیز حضور‬ ‫داش��ت‪ .‬وی که در س��ال ‪ ۲۰۰۳‬به عنوان بیس ت و هفتمین‬ ‫نخس��ت وزیر این کشور انتخاب ش��د و رهبر حزب عدالت‬ ‫و توس��عه نیز هس��ت‪ ،‬اکن��ون خ��ود را ب��رای انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری اماده م ی کند‪.‬‬ ‫البته باید توجه داش��ت که در حال حاضر سیس��تم‬ ‫پارلمان��ی در ترکی��ه حاکم اس��ت ام��ا م ی‏خواهن��د ان را‬ ‫تبدیل به نظام ریاس��ت جمهوری کنند‪ .‬ب��رای اینکه نظام‬ ‫ریاست جمهوری برقرار ش��ود باید قانون ترکیه تغییر کند‪،‬‬ ‫یعنی از سیستم فعلی به سیستم ریاست جمهوری تبدیل‬ ‫شود مانند سیستم ریاست جمهوری امریکا و روسیه‪ .‬اما به‬ ‫دلیل انکه احزابی مانند حزب جمهوری خلق‪ ،‬حزب حرکت‬ ‫مل ی گرا و حزب صلح و دموکراس��ی با تغییر قانون اساسی‬ ‫ب رای تبدیل نظ��ام دولت ترکیه به نظام ریاس��ت جمهوری‬ ‫مخالفت کردند قانون اساس��ی تغییر پیدا نکرد و در نتیجه‬ ‫همچن��ان نظام پارلمان��ی دموکراتیک برقرار اس��ت‪ .‬تنها‬ ‫تغییری که به وج��ود امد این ب��ود که ب ر اس��اس رفراندوم‬ ‫قانون اساسی ترکیه که در ‪ 12‬سپتامبر ‪ 2010‬انجام گرفت‪،‬‬ ‫رئی س جمهور دیگ��ر از طرف مجلس انتخاب نم ی‏ش��ود‪.‬‬ ‫پیش از این رفران��دوم‪ ،‬باید ‪ 367‬نماین��ده رای م ی‪‎‬دادند تا‬ ‫رئی س جمهور انتخاب ش��ود اما اکنون این پس��ت به طور‬ ‫مستقیم با رای مردم انتخاب م ی‏شود مانند ریاست جمهوری‬ ‫ای ران‪ .‬اکنون مساله این است که با انتخاب رئی س جمهور از‬ ‫طرف مردم یک نظام نیمه ریاست جمهوری بر ترکیه حاکم‬ ‫م ی شود‪ .‬چون قانون اساس��ی تغییری نکرده‪ ،‬اما سیستم‬ ‫عمال تبدیل به نظام ریاست جمهوری خواهد شد‪ .‬باید توجه‬ ‫داشت که ریاست جمهوری ترکیه بخشی از قوه مجریه است‬ ‫و حق وتو نیز دارد اما مس��ئول اجرایی امور نخس��ت وزیر‬ ‫اس��ت‪ .‬همچنین نخس��ت وزیر در ترکیه م ی تواند رئیس‬ ‫بین الملل‬ ‫ترکیه به سمت نظام ریاستی‬ ‫حرکتمی کند‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫بین الملل‬ ‫یک حزب یا نماینده مس��تقلی باش��د ک��ه رئی س جمهور‬ ‫ان را مسئول تاس��یس حکومت کرده اس��ت‪ .‬بناب راین در‬ ‫ترکی��ه رئی س جمهور‪ ،‬رئیس دولت اس��ت و نخس��ت وزیر‬ ‫رئی��س حکومت‪ .‬ب��ه بیان دیگ��ر رئی س جمه��ور نماینده‬ ‫دولت و س��مبل حاکمیت دولت اس��ت‪ .‬اما نخس��ت وزیر‬ ‫سمبل حکومت اس��ت یعنی قوه مجریه‪ .‬بنابراین در حال‬ ‫حاضر مطابق قان��ون انتخابات ریاس��ت جمهوری ترکیه‪،‬‬ ‫رئی س جمهور مس��تقیما از طرف مردم انتخاب م ی‪‎‬شود نه‬ ‫از طرف مجلس‪ .‬اما هنوز نظام ریاس��ت جمهوری در ترکیه‬ ‫وجود ندارد و همان سیس��تم پارلمان��ی دموکراتیک حاکم‬ ‫است‪ .‬البته حزب عدالت و توس��عه برنامه‪‎‬هایی ب رای اینده‬ ‫دارد و م ی‪‎‬خواهد با افزایش قدرتش در پارلمان‪ ،‬قانون اساسی‬ ‫را تغیی��ر دهد و سیس��تم را از نظام پارلمان��ی دموکراتیک‬ ‫تبدیل به نظام ریاس��ت جمهوری به ع�لاوه پارلمانی کند‪.‬‬ ‫از جمل��ه دالیلی که اح��زاب مخالف ب رای مخالفتش��ان با‬ ‫طرح نظام ریاس��ت جمهوری عنوان م ی‪‎‬کنند این است که‬ ‫در این صورت ترکیه به سمت دیکتاتوری‬ ‫خواهد رفت و معتقدن��د اردوغان دولت را‬ ‫تبدیل به نئوعثمانی م ی‪‎‬کند‪ .‬یعنی نظام‬ ‫ریاست جمهوری مانند امپ راتوری عثمانی‬ ‫توسع ه طلب خواهد شد‪.‬‬ ‫از دیگ��ر س��و هفت��ه گذش��ته که‬ ‫کاندیداه��ای ریاس��ت جمهوری معرفی‬ ‫شدند نام س��ه نامزد مطرح شد‪ .‬نخست‪،‬‬ ‫رجب طیب اردوغان با ‪ 311‬نماینده حزب‬ ‫عدالت و توس��عه‪ .‬این نماین��دگان امضا‬ ‫کردند که اردوغان نامزد ریاست جمهوری‬ ‫ش��ود‪ .‬کاندی��دای دوم‪ ،‬صالح الدی��ن‬ ‫دمیرت��اش‪ ،‬رهب��ر ح��زب خلق‪‎‬ه��ای‬ ‫دموکراتیک اس��ت‪ .‬این حزب وابسته به‬ ‫پ ک ک اس��ت‪ .‬در واقع به دنبال انحالل‬ ‫حزب صل��ح و دموکراس��ی‪ ،‬ای��ن حزب‬ ‫ش��کل گرفت‪ .‬صالح الدی��ن دمیرتاش با‬ ‫‪ 30‬رای نماینده مجلس که کرد هستند و‬ ‫وابسته به پ ک ک‪ ،‬نامزدی خود را اعالم‬ ‫کرد‪ .‬نامزد سوم‪ ،‬اکمل الدین احسان اوغلو‬ ‫است؛ وی نامزد مشترک حزب جمهوری‬ ‫خلق و حرکت مل ی گراس��ت ک��ه برخی‬ ‫احزاب مخال��ف کوچک دیگ��ر و برخی‬ ‫نهادهای مدنی مردم ساالر نیز از او حمایت‬ ‫م ی‏‪‎‬کنند‪ .‬در مورد نامزدی احس��ان اوغلو‪،‬‬ ‫حزب حرک��ت مل ی گرا به طور یکدس��ت‬ ‫از او حمای��ت م ی‪‎‬کند اما ح��دود ‪ 25‬نفر‬ ‫از نماین��دگان جمهوری خل��ق با نامزدی‬ ‫او مخالفت کرده‪‎‬اند‪ .‬انها یک خانم حقوق��دان با نام امینه‬ ‫تارهان را م ی‪‎‬خواهند نامزد کنند‪ .‬هر ‪ 20‬نفر نماینده مجلس‬ ‫م ی‪‎‬تواند یک نف��ر را از مجلس یا بی��رون از مجلس نامزد‬ ‫ریاست جمهوری کند؛ ولی در حال حاضر این سه نفر نامزد‬ ‫شده‪‎‬اند‪ .‬البته تا ‪ 20‬جوالی فرصت هست و ممکن است چند‬ ‫نفر دیگر نیز نامزد ش��وند‪ .‬در ح��ال حاضر حزب خلق‪‎‬های‬ ‫دموکراتی��ک و صالح الدی��ن دمیرت��اش مدعی هس��تند‬ ‫احس��ان اوغلو رقیب انها نیس��ت‪ ،‬بلکه رقیب اصل ی‪‎‬شان‬ ‫اردوغان است‪ .‬این در شرایطی اس��ت که خلق‪‎‬های ترکیه‬ ‫تنها ش��ش تا هفت درصد ارای ترکی��ه را در اختیار دارند و‬ ‫ترک‏ها به انها رای نم ی‪‎‬دهند‪ .‬حتی شاید بتوان گفت اغلب‬ ‫کردها نیز به اینها رای نم ی‪‎‬دهند و احتماال حدود چهار یا پنج‬ ‫میلیون رای خواهند اورد؛ عرب‪‎‬های ترکیه و علوی‪‎‬ها نیز به‬ ‫دمیرتاش رای نخواهند داد‪.‬‬ ‫به نظر م ی‪‎‬رسد اکمل الدین احسان اوغلو و رجب طیب‬ ‫اردوغان رقبای اصلی باش��ند‪ .‬در برهه فعل��ی ارای حزب‬ ‫عدالت و توسعه حدود ‪ 45‬درصد است و حدود ‪ 50‬تا ‪ 54‬درصد‬ ‫مخالفت با این حزب وجود دارد‪.‬‬ ‫در ارزیابی ارای احتمالی احسان اوغلو و اردوغان باید‬ ‫گفت که اکمل الدین احسان اوغلو گرایش ترک اسالمی دارد‬ ‫و اردوغان تقریبا گرایش اسالمی عثمانی دارد‪ .‬علوی‏ها به‬ ‫اردوغان رای نخواهند داد و به نظر م ی‏رس��د یا انتخابات را‬ ‫بایکوت کنند یا نیمه نیمه‪ ،‬به دمیرتاش و احسان اوغلو رای‬ ‫دهند‪ .‬چون اردوغان در رابطه با علویان و ش��یعیان در چند‬ ‫ماه اخیر رویکرد خوبی نداشت و درباره مساله سوریه نیز در‬ ‫مخالفت با علوی‏ها برامده است‪.‬‬ ‫در واق��ع ترک‪‎‬ه��ا و کرده��ای مذهبی و بخش��ی از‬ ‫جناح‪‎‬های دیگ��ر مانند لیب رال‪‎‬ه��ا اغلب ب��ه اردوغان رای‬ ‫خواهند داد‪.‬‬ ‫به دلیل این رویکردی که نس��بت ب��ه اردوغان وجود‬ ‫دارد خود نخس��ت وزیر‪ ،‬نمایندگان حزب عدالت و توسعه‪،‬‬ ‫کانال‪‎‬های تلویزیونی و کانال‪‎‬های حامی عدالت و توس��عه‬ ‫به شدت از احسان اوغلو انتقاد م ی‏کنند‪.‬‬ ‫در مقاب��ل حزب حرک��ت مل ی گرا که پان ترکیس��ت‬ ‫هس��تند م ی‪‎‬گویند اردوغان صالحیت ندارد و اوس��ت که‬ ‫داعش و سلف ی‪‎‬ها را س��ازماندهی کرده اس��ت‪ .‬انها بر این‬ ‫باورند که اردوغان از تروریسم سلفی‪-‬وهابی حمایت کرده‬ ‫است‪ ،‬در حالی که احسان اوغلو الوده به این مسائل نیست‪.‬‬ ‫حزب جمهوری خلق یک حزب سوس��یال دموکرات است‬ ‫اما در حقیقت این ح��زب از ان جهت ک��ه اردوغان خود را‬ ‫مذهبی نش��ان م ی‏دهد ترتیبی دادند تا شخصی که تقریبا‬ ‫هفکر اوست یعنی احسان اوغلو را نامزد کردند تا یا نگذارند‬ ‫اردوغان انتخاب ش��ود ی��ا ارای او را تضعی��ف کنند‪ .‬حزب‬ ‫عدالت و توسعه زمانی که احس��ان اوغلو‪ ،‬دبیرکل سازمان‬ ‫همکاری اس�لامی بود از او حمایت م ی کردن��د اما اکنون‬ ‫دست به تخریبش زده اند‪ .‬بناب راین اعضای جمهوری خلق‬ ‫م ی‏گویند اگر واقعا احسان اوغلو فرد شایسته ای نیست چرا‬ ‫ان زمان تخریبش نم ی‪‎‬کردند‪ .‬خود احسان اوغلو نیز گفته‬ ‫که طرفدار وحدت اسالمی و مخالف جنگ مذهبی است‪ .‬او‬ ‫م ی‏‪‎‬گوید زمانی که دبیرکل بوده است میان علمای شیعه و‬ ‫سنی قرارداد وحدت و همکاری امضا کرده است تا از جنگ‬ ‫مذهبی خودداری کنند‪ .‬عالوه بر این احسان اوغلو با سیاست‬ ‫حزب عدالت و توسعه در قبال سوریه مخالف است و معتقد‬ ‫است م ی‪‎‬توان با اسد همکاری کرد‪ .‬حزب عدالت و توسعه نیز‬ ‫از این صحبت احسان اوغلو‪ ،‬استفاده کرد و گفت که حمایت‬ ‫او از بشار اسد برخالف امنیت ملی ترکیه است‪ .‬با شرایطی‬ ‫که اردوغان ایجاد کرده است اگر او به عنوان رئی س جمهور‬ ‫انتخاب شود‪ ،‬راه ترکیه در س��وریه و ع راق بسته خواهد شد‬ ‫زی را او هم اسد و هم مالکی را به عنوان دشمن نام برده است‪.‬‬ ‫اما اگر احسان اوغلو انتخاب ش��ود ترکیه به ناچار از میدان‬ ‫ع راق و سوریه تاحدودی خارج خواهد شد‪.‬‬ ‫از دیگر س��و‪ ،‬احس��ان اوغلو م ی‏گوید فرات��ر از ادیان‪،‬‬ ‫مذهب‪‎‬ها و قومی ت‪‎‬ها عمل خواه��د کرد و حزب جمهوری‬ ‫خلق نیز اعالم کرده که او یک شخصیت فراحزبی خواهد‬ ‫بود‪ .‬اما اردوغان هفته گذش��ته اعالم کرد که رئی س جمهور‬ ‫باید سابقه سیاس��ی داش��ته باش��د و یکی از ضع ف‪‎‬های‬ ‫احس��ان اوغلو را این م ی‪‎‬داند که اس��تاد‬ ‫دانشگاه است و تجربه سیاسی ندارد‪ .‬اما‬ ‫اعضای حزب جمهوری خلق معتقدند که‬ ‫احسان اوغلو تجربه بیشتری از اردوغان‬ ‫در سیاست خارجی دارد‪.‬‬ ‫در این میان کمال قلیچدار اوغلو‬ ‫اعالم کرده از انجایی که اردوغان‪ ،‬نامزد‬ ‫ریاست جمهوری شده است برای اینکه‬ ‫این مس��اله به صورت رسمی ثبت شود‬ ‫باید اس��تعفا دهد‪ .‬زی را در صورت ابقای‬ ‫وی در پس��ت نخس��ت وزیری‪ ،‬او تمام‬ ‫ارگان‏ه��ای دولتی و رس��انه‏ها را به نفع‬ ‫خودش بس��یج خواهد ک��رد که نقض‬ ‫اشکار اصول دموکراتیک است‪ .‬اما چون‬ ‫قانون اساس��ی تغییر نک��رده در قانون‬ ‫اساسی قدیمی قید نشده که در صورت‬ ‫نامزد ش��دن ب��رای ریاس��ت جمهوری‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر باید از پستش استعفا دهد‪.‬‬ ‫اردوغان نی��ز نم ی‏خواهد اس��تعفا دهد‬ ‫زی را اکن��ون ‪ 18‬تلویزی��ون دولتی از وی‬ ‫حمایت م ی‏کنند و علیه احس��ان اوغلو‬ ‫هس��تند و او از نفوذ نخس ت وزیری‏اش‬ ‫ب رای انتخابات ریاست جمهوری استفاده‬ ‫م ی‪‎‬کند‪ .‬بناب راین چنین نظام ناعادالنه‪‎‬ای‬ ‫در انتخابات ریاس��ت جمهوری پیش رو‬ ‫وجود دارد‪ .‬البت��ه کاندیداهای دیگر نیز‬ ‫کانال‪‎‬ه��ای تلویزیون��ی در اختیار دارند‬ ‫ولی در ان حد نیست که بتوانند تبلیغات‬ ‫داشته باش��ند‪ .‬بناب راین در تبلیغات انتخاباتی عدم تعادل را‬ ‫شاهد هستیم‪ .‬به ه ر حال نیمی از مردم ترکیه مخالف حزب‬ ‫عدالت و توسعه هستند و اگر اینها بسیج شوند‪ ،‬احسان اوغلو‬ ‫و اردوغان به دور دوم کشیده خواهند شد‪ .‬زی را اردوغان هم‬ ‫در داخل و هم در خارج یک شخصیت تهاجم ی دارد و حتی‬ ‫اگر رئی س جمهور شود تقریبا نیمی از مردم در مقابل او قرار‬ ‫خواهند گرفت‪.‬‬ ‫در نهایت در مقایس��ه با احس��ان اوغلو و اردوغان‪ ،‬به‬ ‫نظر م ی‪‎‬رس��د که دمیرتاش شانس��ی نخواهد داش��ت‪ .‬از‬ ‫جمله سیاست‪‎‬های دمیرتاش این اس��ت که م ی‪‎‬گوید باید‬ ‫منطقه کردستان تشکیل ش��ود و ترکیه به نظام فدرالی و‬ ‫ریاس��ت جمهوری تبدیل ش��ود‪ .‬یعنی چیزی شبیه امریکا‬ ‫و روس��یه‪ .‬در واقع اینها سودای کردس��تان بزرگ را در سر‬ ‫دارند‪ .‬این گروه که وابس��ته به پ ک ک است‪ ،‬هم در ای ران‪،‬‬ ‫هم در ع راق و هم در س��وریه دخالت‏های مستقیم خواهد‬ ‫داشت‪ .‬البته اکنون نیز دخالت دارند و اگر روی کار بیایند این‬ ‫دخالت‪‎‬ها تشدید خواهد شد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گل چه تغییری در سیاست های اردوغان دید که‬ ‫حاضر به این کناره گیری شد؟‬ ‫گفت وگو با صمد قائم پناه‪ ،‬کارشناس مسائل ترکیه‬ ‫برخی منابع خبری س�ال ‪ 2014‬را س�ال اجرایی‬ ‫شدن تغییر نظام پارلمانی ترکیه به نظام ریاستی‬ ‫اعلام کرده اند‪ ،‬ای�ن روند به چه ص�ورت عملی‬ ‫خواهد شد؟‬ ‫وقتی انتخاب رئیس قوه مجریه یا رئیس کش��ور‬ ‫به عهده مردم گذاشته م ی شود به معنای این است که نظام‬ ‫ریاستی از س��وی مردم و حاکمیت پذیرفته شده است‪ .‬این‬ ‫تصمیم و اقدامی است که سیاستمداران ترکیه در مورد ان‬ ‫به اجماع رسیده اند و اصالحات در قانون اساسی را پی رامون‬ ‫ان اغاز کرده اند‪ .‬تغییر نظام سیاس��ی در ترکیه «مرداد» ماه‬ ‫امسال اجرایی خواهد شد و این در حالی است که ب ر اساس‬ ‫نظام پارلمانی‪ ،‬ترکیه در گذشته ش��اهد انتخاباتی پارلمانی‬ ‫بوده که در ان وزن کاندیدا های معرفی شده مورد توجه قرار‬ ‫م ی گرفت‪ .‬اگر هرکدام از احزابی که به پارلمان راه یافته بود‪ ،‬در‬ ‫پارلمان به حد نصاب نم ی رسید نم ی توانست کاندیدای خود‬ ‫را به عنوان نخس ت وزیر معرفی کند و در مقابل اگر حزبی به‬ ‫حد نصاب رسیده بود این قدرت را داشت که هم نخس ت وزیر‬ ‫و هم رئی س جمهور را در پارلمان انتخاب کند‪ .‬حال نمایندگان‬ ‫مردم در پارلمان توافق کرده اند که رئی س جمهور نه از پارلمان‬ ‫که از رای مستقیم مردم انتخاب ش��ود‪ .‬باید این نکته را نیز‬ ‫مدنظر قرار داد که در گذشته این نمایندگان مردم بودند که‬ ‫به نمایندگی از مردم رئی س جمهور را انتخاب م ی کردند و این‬ ‫انتخاب در اکثر موارد سیاسی و جناحی بود اما گزینش مردم‪،‬‬ ‫جناحی و سیاسی نخواهد بود‪ .‬مردم و حاکمیت در ترکیه به‬ ‫این نتیجه رسیده اند که رئی س جمهور نم ی تواند جناحی باشد‬ ‫چون رئی س جمهور چهره ای ملی است و باید از طریق رای‬ ‫مستقیم مردم به قدرت برسد‪.‬‬ ‫تجربه در نظام های سیاس��ی ریاستی نشان داده‬ ‫که جامع ه ای م ی تواند به این سمت هدایت شود که بخش‬ ‫قابل توجهی از جمعیت این جامعه به حقوق شهروندی خود‬ ‫اگاهی داش��ته‪ ،‬گستره جامع ه مدنی توس��ع ه یافته و اصول‪،‬‬ ‫قواعد و منافع ملی بر منافع حزب��ی‪ ،‬جناحی و باندی غلبه‬ ‫کرده باش��د‪ .‬در چنین ش��رایطی شاهد ش��کل گیری نظام‬ ‫ریاس��تی خواهیم بود‪ .‬این ش��رایط را ترکیه هم اکنون پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬ترکیه کشوری اس��ت که در فرایند دموکراسی‬ ‫قرار دارد و امتحان خود را به خوبی پس داده است‪ .‬م ی توان‬ ‫گفت مش��کالتی که در جریان انتخاب عبداهلل گل به وجود‬ ‫امد تجربه ای شد که نظام ترکیه بتواند نظام پارلمانی خود‬ ‫را از بن بست خارج کند‪ .‬سیاستمداران ترک ترجیح دادند که‬ ‫رئی س جمهور به عنوان «نمادی ملی»‪ ،‬از طریق رای مستقیم‬ ‫مردم انتخاب شود؛ این موقعیت که پیامد تغییر قانون اساسی‬ ‫است جایگاه رئی س جمهور را تغییر و اختیارات او را افزایش‬ ‫خواهد داد‪.‬‬ ‫عب�داهلل گل‪ ،‬رئی س جمه�ور پیش�ین ترکیه در‬ ‫اقدامی غی ر منتظره از کاندیداتوری در انتخابات‬ ‫ریاس�ت جمهوری ترکی�ه ب�ه نف�ع «رجب طیب‬ ‫اردوغ�ان»‪ ،‬نخس�ت وزیر فعلی این کش�ور کنار‬ ‫کش�ید و این درحالی اس�ت که این دو زمانی که‬ ‫همزمان با یکدیگر بر اریکه قدرت سوار بودند با‬ ‫مشکالت عدیده ای دست و پنجه نرم م ی کردند‪،‬‬ ‫به نظر من «اردوغان» ب رای پیروزی در انتخابات‬ ‫شانس بس��یار زیادی دارد‪ .‬اتفاقاتی که در یک سال گذشته‬ ‫افتاد نش��ان داد‪ ،‬الگوی رفت��اری مردم ترکی��ه تحت تاثیر‬ ‫هیجانات غوغاساالری برخی احزاب مخالف اردوغان نیست‬ ‫و اگاهی سیاسی شهروندان افزایش یافته است‪ .‬ب رای مردم‬ ‫ترکیه اکنون بیشتر از هر زمان دیگری ثبات اقتصادی اهمیت‬ ‫دارد و«عدالت و توسعه» نشان داده که طی یک دهه حضور‬ ‫خود در قدرت‪ ،‬در راستای تحقق مطالبات مردم موفق عمل‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬به احتمال زیاد دولت همچنان در رقابت های‬ ‫سیاسی دست باال را خواهد داشت‪ ،‬گرچه مخالفان در ترکیه‬ ‫هنوز به حد نصابی نرسیده اند که در افکار عمومی تغیی راتی‬ ‫ایجاد کنند‪ .‬نشان ضعف عملکرد مخالفان‪ ،‬گرایش انان به‬ ‫داووداغلو چهره ای مذهبی و بی ن المللی اس��ت که تاکنون‬ ‫وجهه ای ملی و محلی نداش��ته اس��ت‪ .‬ای��ن حمایت خود‬ ‫نشان م ی دهد که مخالفان با بن بست مواجه شده اند و ب رای‬ ‫پر کردن خالء خود از چنین شخصیتی حمایت کرده اند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به اقدامات�ی که اردوغان ب�رای توافق با‬ ‫کردهای ترکی�ه انج�ام داده‪ ،‬رویک�رد کردها به‬ ‫انتخاب دوباره او چه خواهد بود؟‬ ‫کردها نش��ان داده اند ک��ه با دول��ت «اردوغان»‬ ‫همنوای��ی خوب��ی دارن��د چ��ون دول��ت اردوغ��ان اگر با‬ ‫محدودیت های احزاب مخالف روب��ه رو نبود تالش م ی کرد‬ ‫ازادی های بیشتری را ب رای کردها در نظر بگیرد‪ .‬با این حال‬ ‫به نظر م ی رسد کردها از کاندیداتوری اردوغان حمایت کنند‬ ‫چون کارنامه خوبی از او پیش رو دارند‪.‬‬ ‫اینده سیاس�ی عبداهلل گل را از این پس چگونه‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫گمان م ی رود که حزب عدالت و توسعه طرح پوتین‬ ‫ مدودف را عملی کند‪ .‬این مدل یکی از گزینه هایی است که‬‫ممکن است پس از ریاس��ت جمهوری اردوغان اتفاق بیفتد‪،‬‬ ‫چراکه گل در حزب عدالت و توسعه دومین چهره ای است که‬ ‫م ی تواند در قدرت حضور داشته باشد البته اگر خود او بخواهد‬ ‫در عرصه سیاسی به ایفای نقش بپردازد و به قدرت بازگردد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫تغیی�ر نظ�ام سیاس�ی پارلمان�ی به ریاس�تی‬ ‫در ترکی�ه ک�ه ق�رار اس�ت بع�د از انتخاب�ات‬ ‫ریاس�ت جمهوری این کش�ور اجرایی شود‪ ،‬چه‬ ‫پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟‬ ‫‪2‬‬ ‫در تاریخ ترکی�ه‪ ،‬نام رج ب طی�ب اردوغان‬ ‫با اصالحات قانون اساس�ی گره خورده اس�ت‪.‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری ‪ 2014‬ترکیه نخستین‬ ‫انتخاباتی است که ب ر اس�اس ان رئی س جمهور‬ ‫با رای مس�تقیم مردم برگزیده خواهد شد و به‬ ‫گفته برخی تحلیلگران اردوغان همچنان پیروز‬ ‫این میدان خواهد بود‪ .‬صمد قائم پناه‪ ،‬کارشناس‬ ‫ترکی�ه‪ ،‬در مصاحب�ه‏ای تحلیلی ب�ا هفته‪‎‬نامه‬ ‫مثل�ث به پیامدهای تغییر س�اختار سیاس�ی‬ ‫در این کش�ور اش�اره م ی کند و معتقد است که‬ ‫«حزب عدالت و توس�عه» که در ‪ 10‬سال گذشته‬ ‫در راس ه�رم ق�درت ترکیه بوده‪ ،‬ب�ا کارنام ه ای‬ ‫موفق‪ ،‬همچنان م ی تواند در معادالت سیاسی با‬ ‫چهره ای چون اردوغان پیروزی را از ان خود کند‪.‬‬ ‫ش�انس اردوغ�ان ب�رای پی�روزی در انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری چقدر است؟‬ ‫بین الملل‬ ‫الگویپوتین‪-‬مدودفدرترکیهعملیاتیمی شود‬ ‫«عب��داهلل گل»‪ ،‬رئی س جمه��ور ع��راق در دوره‬ ‫حضورش در س��مت ریاس��ت جمهوری اختیاراتی داش��ت‬ ‫که بیشتر تش��ریفاتی بود و به عنوان ش��خصیت تاثی ر گذار‬ ‫در عرصه سیاس��ی ترکیه نقش افرینی نم ی ک��رد‪ .‬در نظام‬ ‫پارلمانی ترکیه این نخس ت وزیر بود که مسئولیت مواجهه‬ ‫و پاسخگویی به افکار عمومی و پارلمان را به عهده داشت‪.‬‬ ‫در چنین موقعیتی و باتوجه به تغیی راتی که قرار اس��ت در‬ ‫نظام سیاسی اتفاق بیفتد‪ ،‬احزاب ب رای معرفی کاندیداهای‬ ‫برتر خود نم ی توانند خطر کنند‪ .‬بالطبع احزابی چون عدالت‬ ‫و توس��عه به دنبال استفاده از ش��خصی ت هایی هستند که‬ ‫بتواند به راحتی به موقعیت ریاس��ت جمهوری دس��ت یازد‪.‬‬ ‫البته «اردوغان» کاراکتر الزم ب رای رسیدن به این منصب را‬ ‫دارد‪ .‬نقش او در پیروزی حزب «عدالت و توسعه» در انتخابات‬ ‫گذشته اثرگذار بوده اس��ت و به همین دلیل «عبداهلل گل»‬ ‫نخواس��ته خود را در مقابل «اردوغان» قرار ده��د یا اینکه‬ ‫بخواهد با او درگیر رقابت درون حزبی شود چراکه نتیجه این‬ ‫رقابت ب رای حزبی چون عدالت و توس��عه ناخوشایند خواهد‬ ‫بود و در تعارض با ش��عارهای اصلی و مح��وری این حزب‬ ‫اس��ت‪ .‬حزب «عدالت و توس��عه» همواره از شعار «خدمت‬ ‫به مردم» اس��تفاده کرده و این افراد همواره خود را به عنوان‬ ‫ش��خصی ت هایی که م ی خواهند به مردم خدمت کنند‪ ،‬نه‬ ‫اینکه به قدرت برس��ند‪ ،‬ب��ه نمایش گذاش��ته اند‪ .‬از طرفی‬ ‫مولفه های «دینی» هم بر رفتار این چهره های حزبی اثرگذار‬ ‫بوده و هست‪.‬‬ ‫‪63‬‬ ‫فیلمی ناتمام‪ ،‬حرفی کامل‬ ‫فرهنگ‬ ‫«فیلمی ناتمام ب رای دخترم س��میه» هرچند پ��س از چند حضور در‬ ‫جشنواره های داخلی از جمله فجر‪ ،‬به صورت لوح فشرده به دست برخی اف راد‬ ‫رسیده بود‪ ،‬اما نمایش چندباره ان در شبکه های مختلف تلویزیون‪ ،‬موجی را‬ ‫به راه انداخت که عالوه بر تاثی رات عاطفی ان بر خانواده ها‪ ،‬بحث تاثیرگذاری‬ ‫فیلم های با مفاهیم ارزشی و سیاسی را مطرح کرد‪.‬‬ ‫نمی خواستم از اقای محمدی سوء استفاده کنم‬ ‫گفت وگوی مثلث با کارگردان‬ ‫«فیلم ناتمام برای دخترم سمیه»‬ ‫‪64‬‬ ‫من البته فقط س��ه بار ان را دیده ام‪ ،‬ش��بکه های‬ ‫یک‪ ،‬سه و پنج فیلم ان را نمایش داده اند که البته دو بار ان‬ ‫همزمان با فوتبال بود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫طی روز های گذشته فیلم شما چندین بار از‬ ‫تلویزیون به نمایش در امده‪...‬‬ ‫ب ه ه ر حال این تع�داد نمایش برای فیلم ش�ما‬ ‫که مضمون سیاس�ی ه�م دارد‪ ،‬م ی تواند تاثیر‬ ‫خوبی داشته باشد‪ ،‬غیر از تلویزیون نمایش های‬ ‫دیگری هم داشته اید؟‬ ‫هدف من این بود که حرف را به تعداد هرچه بیشتر‬ ‫از مخاطبان برسانم‪ ،‬و هرچه بیشتر این فیلم دیده شود ب رای‬ ‫من بهتر و خوشایندتر است‪ .‬فیلم عالوه بر این نمایش های‬ ‫چند روزه در تلویزیون‪ ،‬جشنواره س��ینما حقیقت‪ ،‬جشنواره‬ ‫فیلم فجر و یک نمایش هم در دانش��کده علوم اجتماعی‬ ‫دانشگاه ته ران داش��ته‪ ،‬غیر از این چند نمایش خصوصی‬ ‫هم ب رای ان ترتیب داده بودیم‪.‬‬ ‫اشاره ش�ده اس�ت که فیلم ناتمام برای دخترم‬ ‫سمیه بخش�ی از یک پروژه س�ه گانه است که‬ ‫شما در مورد مجاهدین خلق (منافقین) در دست‬ ‫ساخت دارید‪ ،‬کمی در مورد این سه گانه توضیح‬ ‫بدهید‪.‬‬ ‫فیلم قبلی من در این موضوع مالقات پشت دیوار‬ ‫اشرف بوده است و فیلم ناتمام ب رای دخترم سمیه بخش دوم‬ ‫کار است اما در مورد اینکه واقعا سه گانه ای باشد یا نه باید‬ ‫بگویم من به قسمت سوم این کار فکر کرده ام اما موضوع‬ ‫هنوز صرفا در حد ایده است‪.‬‬ ‫در بخش سوم قرار است به سراغ چه موضوعی‬ ‫بروید؟‬ ‫چون هنوز ایده کامل نشده ترجیح م ی دهم در مورد‬ ‫ان صحبت نکنم‪.‬‬ ‫فیلمی کهخیلی هاراتکانداد‬ ‫ب ه بهانهپخشمستندبلند«‪...‬ب رای‬ ‫دخترمسمیه» ازتلوی زیون‬ ‫ش�ما ب ه س�راغ یک�ی از جنجال برانگی ز تری�ن‬ ‫موضوع�ات سیاس�ی در تاری�خ معاص�ر ایران‬ ‫رفته اید‪ ،‬چ�را اصال س�ازمان را ب ه عنوان س�وژه‬ ‫انتخاب کردید؟‬ ‫به نظر من این س��ازمان تنها نمادی از فرقه گرایی‬ ‫است‪ ،‬م ی توان گفت این چیزی است که همه ممکن است‬ ‫در ان گرفتار بشوند‪ .‬این ارمان خواهی افراطی ممکن است‬ ‫به سراغ هر کس��ی برود‪ .‬من در واقع به س��راغ پرداختن به‬ ‫فرقه گرایی رفته ام چون همه ن��وع رفتار فرقه گرایی در این‬ ‫گروه و سازمان دیده م ی شود‪.‬‬ ‫با اینکه به نظر م ی رسد شما تالش کرده اید که‬ ‫یک پرداخت انسانی به موضوع داشته باشد اما‬ ‫فیلم شما فارغ از خوانش های سیاسی نیست‪...‬‬ ‫به ه ر حال وقت��ی موضوع به س��ازمان مجاهدین‬ ‫برم ی گردد نم ی ش��ود از کار‪ ،‬خوانش سیاس��ی نداشت‪ .‬هر‬ ‫کاری هم که بکنید باز تفسیر سیاسی از ان به وجود خواهد‬ ‫امد‪ .‬اما حرف اصلی فیلم همان طور که اکثر مخاطبان هم‬ ‫برداشت کرده اند یک حرف کلی انس��انی است که خیلی‬ ‫کل ی تر از این موضوع اس��ت‪ .‬موضوعات سیاسی‪ ،‬موضوع‬ ‫فعالی ت های س��ازمان و هر چیز دیگری ب��ه نظر من صرفا‬ ‫در ذیل موضوع انسانی فیلم قرار م ی گیرد‪ .‬مسائل انسانی‬ ‫بسیار گسترده تر و بغرنج تر از موضوعات سیاسی است‪.‬‬ ‫عالوه بر ای�ن به نظر م ی رس�د فیل�م کمی هم‬ ‫طوالنی شده است‪...‬‬ ‫البته من پیش��نهاد های دیگران برای بهتر شدن‬ ‫فیلم را م ی ش��نوم اما به نظر من س��اختن فیلم مستند به‬ ‫مراتب دشوار تر از س��اختن فیلم های داستانی و سینمایی‬ ‫است‪ ،‬من ب رای ساختن این فیلم دو سال کار کرده ام و حاال‬ ‫به من م ی گویند این فیلم را که االن ‪ 90‬دقیقه است باز هم‬ ‫کوتاه تر کنم‪ ،‬در صورتی که من پنج و نیم س��اعت فیلم را‬ ‫به ‪ 90‬دقیقه رسانده ام‪ .‬واقعا فکر م ی کنم که اگر هر کدام از‬ ‫این پالن هایی که االن در فیلم وجود دارد حذف شود به کل‬ ‫داستان و روایت فیلم صدمه وارد م ی شود‪ .‬اگر کسی به من‬ ‫بگوید که کدام پالن را م ی توانم حذف کنم البته خوشحال‬ ‫خواهم شد‪.‬‬ ‫زندگی اقای محمدی با سازمان مجاهدین و با فعالیت‬ ‫سیاسی امیخته شده است‪ .‬اگر بخواهم هر کدام از بخش ها‬ ‫را حذف کنم به اصل داس��تان صدمه م ی خ��ورد و من فکر‬ ‫م ی کنم که اج��ازه ندارم ای��ن کار را درباره س��وژه فیلمم و‬ ‫داستان زندگ ی اش انجام دهم‪.‬‬ ‫اما م�ن بع�د از دیدن فیلم ش�ما متوجه ش�دم‬ ‫که نه تنها م�ن بلکه دیگر ببیندگان هم خس�ته‬ ‫شده اند‪...‬‬ ‫از موسیقی استفاده نکرده اید‪.‬‬ ‫در تمام فیلم تنها روی تیتراژ ش��روع و پایان است‬ ‫که موس��یقی داریم‪ ،‬علتش این است که من فکر م ی کنم‬ ‫اس��تفاده از موس��یقی این احس��اس را ایجاد م ی کند که‬ ‫فیلمساز م ی خواهد چیزی را به مخاطبش القا کند‪.‬‬ ‫کاری که من کرده ام تالشی سهل و ممتنع بوده است‪،‬‬ ‫من خواستم فیلم حالتی پیدا کند که انگار کارگردانی ندارد‬ ‫و انگار توس��ط خود اقای محمدی ساخته شده است‪ .‬انگار‬ ‫مخاطب نشسته است و اقای محمدی هم دارد زندگ ی اش‬ ‫را ب رای او تعریف م ی کند‪ .‬من سعی کرده ام از القا کردن یک‬ ‫حس پرهیز کنم‪ .‬البته موسیقی را در فیلم امتحان کردم و‬ ‫چون از کار راضی نبودم حذفش کردم‪.‬‬ ‫تدوین فیلم هم جای سوال دارد‪ ،‬عالوه بر اینکه‬ ‫یک س�ری پالن ها ب�ا دوربین دس�تی و کیفیت‬ ‫اماتور و یک س�ری پالن ه�ا با دوربی�ن ثابت و‬ ‫حرفه ای فیلمبرداری شده است‪ ،‬تدوین فیلم در‬ ‫مجموع کمی شلخته به نظر م ی رسد‪ ،‬رفت و امد‬ ‫مداوم در زمان باعث م ی شود که اگر چند دقیقه‬ ‫از فیلم را از دست بدهید کل روایت از دست تان‬ ‫خارج بشود‪ ،‬شاید بتوان گفت م ی شد که تدوین‬ ‫شسته رفته تری داشته باشید‪...‬‬ ‫اینکه تدوین فیلم به قول ش��ما ش��لخته است را‬ ‫فیلمس��از های دیگری هم ب��ه من گفته اند ام��ا من حدود‬ ‫‪ 15‬سال اس��ت که مشغول فیلمسازی هس��تم و با تدوین‬ ‫هم تا حدودی اشنا هس��تم‪ .‬من ب رای اینکه به فرم این کار‬ ‫برسم چی ز های زیادی را امتحان کرده ام‪ ،‬ب رای من مهم این‬ ‫بود که مخاطبی که در ای ران اس��ت و در مورد این موضوع‬ ‫پی ش زمینه دارد مجاب بش��ود که فیلم را ببیند و در همان‬ ‫برخورد اول متوجه ش��ود که این فیلم ان چیزی نیست که‬ ‫فکرش را م ی کند‪ .‬من فکر م ی کنم همان چیزی که ش��ما‬ ‫به ان تدوین شلخته م ی گویید باعث م ی شود که کار به دل‬ ‫مخاطب بنشیند و دیدن فیلم را دلنشین م ی کند‪.‬‬ ‫اما ش�اید اگ�ر کار تدوین حرفه ای تری داش�ت‬ ‫م ی توانس�ت بخ�ت ان را داش�ته باش�د که در‬ ‫جش�نواره های دیگری هم دیده شود و مخاطب‬ ‫بیشتری به دست بیاورد‪...‬‬ ‫به ه ر حال من برای جش��نواره ها فیلم نم ی سازم‪.‬‬ ‫ب رای م��ن مهم ترین موضوع اثرگذاری فیلم اس��ت‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه فیلم در همین جش��نواره هایی هم که شرکت کرده‬ ‫پایه فیل�م روی تصوی ر های غیرحرفه ای اس�ت‬ ‫که ی�ک پ�در از اعض�ای خان�واده اش و زندگی‬ ‫شخص ی اش ضبط کرده است‪ ،‬چطور توانستید‬ ‫اقای محمدی را مجاب کنید که این فیل م ها را در‬ ‫اختیار شما قرار بدهد؟‬ ‫مس��لما کار راحتی نبود‪ ،‬هیچ ای رانی نیس��ت که‬ ‫فیلم های خانوادگ ی اش را به راحتی در اختیار کسی بگذارد‪،‬‬ ‫حتی اگر سال ها هم در کانادا زندگی کرده باشد‪ ،‬به ه ر حال‬ ‫این کار س��ختی بود اما فکر م ی کنم مهم ت��ر از اینکه چه‬ ‫مذاکراتی انجام شد تا توانس��تیم به تفاهم برسیم این بود‬ ‫که صداقت وجود داش��ت‪ .‬مهم ترین موضوع این است که‬ ‫صداقت وجود داش��ته باشد‪ ،‬اینکه س��وژه احساس کند که‬ ‫به دنبال سوءاستفاده از او نیس��تیم؛ صداقتی که در کمک‬ ‫کردن وجود داشت باعث ش��د اقای محمدی احساس کند‬ ‫که این دعوای سیاسی نیس��ت که مطرح بوده است‪ ،‬بلکه‬ ‫یک موضوع انسانی است که در اولویت قرار دارد‪.‬‬ ‫خود اقای محمدی وقتی فیلم را دید چه واکنشی‬ ‫نشان داد؟‬ ‫در اولین مواجهه اش به ش��دت تح��ت تاثیر قرار‬ ‫گرفت‪ .‬باور نم ی کرد که تمام زندگ ی اش با این س��رعت از‬ ‫پیش چشمش حرکت م ی کند‪ .‬من فکر نم ی کنم که هیچ‬ ‫مستندسازی تا این حد توانس��ته باشد به سوژه اش نزدیک‬ ‫ش��ود‪ .‬فکر م ی کنم که وقتی ما با یک موضوع اشنا شدیم‪،‬‬ ‫در مورد ان وظیف��ه ای به عهده ما قرار م ی گی��رد‪ .‬وقتی با‬ ‫یک درد اشنا م ی شوید هر کس��ی م ی تواند به اندازه وسع و‬ ‫توانش در مورد ان موضوع کاری بکند و هر کس��ی وظیفه‬ ‫انس��انی به گردن دارد و باید کاله خ��ودش را قاضی کند و‬ ‫تصمیم بگیرد‪.‬‬ ‫مرتضی پایه شناسمعتقداست‬ ‫گروهک منافقین تنها نمادی از فرقه گرایی‬ ‫است که همه ممکن است در ان گرفتار‬ ‫بشوند‪ .‬این ارمان خواهی افراطی ممکن‬ ‫است به سراغ هر کسی برود‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫یک علت دیگر برای اینکه برخی مخاطبان از کار‬ ‫خسته م ی ش�وند‪ ،‬جز اینکه فیلم طوالنی است‬ ‫م ی تواند این موضوع باشد که شما در فیلم اصال‬ ‫‪1‬‬ ‫م ی گوید تالش کرده است که به نظر برسد‬ ‫فیلم�ش کارگردان�ی نش�ده اس�ت و مخاطب‬ ‫احس�اس کند که صرف�ا ش�خصیت اول فیلم‬ ‫داس�تان زندگ ی اش را ب�رای او تعریف م ی کند‪.‬‬ ‫مرتضی پای ه ش�ناس‪ ،‬کارگردان مستند «فیلم‬ ‫ناتمام برای دخترم س�میه» که ب�ه زندگی یک‬ ‫خانواده ه�وادار گروه�ک منافقی�ن پرداخته‬ ‫است‪ ،‬تاکید دارد که موضوع های انسانی باالتر‬ ‫از مسائل سیاس�ی قرار م ی گیرد و در این فیلم‬ ‫تالش ک�رده اس�ت که همی�ن را نش�ان بدهد‪.‬‬ ‫خبرنگار مثلث پس از پخش این فیلم مستند‬ ‫از تلویزیون با او به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫توانس��ته تاثیر خودش را بگذارد و کس��انی ک��ه پیام ان را‬ ‫دریافت کرده اند فیلم را مورد تشویق قرار داده اند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫من البته معتقد نیس��تم که فیلم بلند اس��ت‪ ،‬من‬ ‫معتقد هستم که همین زمانی که ب رای این فیلم قرار داده‬ ‫شده‪ ،‬مناسب اس��ت‪ .‬در خود اکران ها هم که حاضر شده ام‬ ‫هیچ وقت با این موضوع برخورد نداشته ام که بگویند فیلم‬ ‫طوالنی یا خسته کننده است‪ .‬به نظر من فیلم کشش خود‬ ‫را دارد و این بازخوردی اس��ت که من در اکران های مختلف‬ ‫در جشنواره ها گرفته ام‪.‬‬ ‫مثلسرنوشتپینوکیو‬ ‫س رانجاماتوپیای‬ ‫ب ی تعادل و کور‬ ‫یکبیطرفیبکر‬ ‫گفتاریازکمال تب ریزی‬ ‫دربارهفیلمسمیه‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تصویر متعلق به سمیه دختری است که مقابل خواست پدر نادمش م ی ایستد و لحظات غم انگیزی را ب رای بیننده ایجاد م ی کند‬ ‫شلیک با دوربین‬ ‫به بهانه پخش مستند بلند «‪...‬برای دخترم سمیه» از تلویزیون‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪2‬‬ ‫سال هاس��ت که س��ینما و تلویزی��ون جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران در زمینه های مرتبط با ارزش ها و ایدئولوژی‬ ‫انقالب اس�لامی فیلم و محصول دیداری شنیداری تهیه و‬ ‫تولید م ی کند‪ .‬هرچند بس��یاری معتقدند این محصوالت‪ ،‬از‬ ‫نظر کمیت هم متناسب با سال های گذشته از تحوالت پس‬ ‫از انقالب نبوده است اما از نظر کیفی تقریبا همگان بر این‬ ‫واقعیت اتفاق نظر دارند که اثار تولید شده در عرصه داخلی‬ ‫هم چندان نتوانسته اند به اهداف مطلوب منتهی شوند‪ ،‬چه‬ ‫رسد به خارج از مرزهای ای ران‪.‬‬ ‫عالوه بر خود انقالب و جنگ تحمیلی‪ ،‬بخش هایی‬ ‫از تاریخ معاصر این مملکت در چند دهه گذشته‪ ،‬از مواردی‬ ‫هس��تند که از نقصان های موجود ب ی بهره نبوده و به قولی‬ ‫هی چ گاه حق مطلب در مورد انها رعایت نشده است‪ .‬یکی از‬ ‫این موارد ب ی شک‪ ،‬گروهک منافقین به سرکردگی مسعود‬ ‫و مریم رجوی بوده که با وجود ب ی ارزش بودنش��ان‪ ،‬در تاریخ‬ ‫س��ال های پس از انقالب‪ ،‬کم ب��ه ایفای نق��ش مخرب و‬ ‫خائنانه خود نپرداخته اند‪ .‬حال وقتی فیلمی ساخته م ی شود‬ ‫که ولو نصفه و نیمه به بیان وجوه منفی انس��انی مربوط به‬ ‫فعالی ت های این گروهک تروریس��تی م ی پردازد‪ ،‬ب ی شک‬ ‫مورد توجه و تحسین قرار م ی گیرد؛ فیلم ی که به جای بیان‬ ‫ش��عاری‪ ،‬با عیان کردن واقعی ت های عاطفی خانواده ها که‬ ‫توسط این جریان مورد تهدید قرار گرفته اند‪ ،‬بسیاری را به این‬ ‫مهم وامی دارد که مراقب فرزندان خود در ب رابر این ویروس‬ ‫ادمخوار باشند‪.‬‬ ‫ترور ‪ 12‬هزار شهروند ای رانی‪ ،‬همکاری با صدام حسین‪،‬‬ ‫انجام عملی��ات مرصاد و ت�لاش ب رای جاسوس��ی و ترور‬ ‫دانشمندان هس��ته ای تنها گوش��ه ای از جنایات و اقدامات‬ ‫زش��ت چهل و هشت س��ال گذش��ته گروهک تروریستی‬ ‫منافقین هستند‪.‬‬ ‫ترور ‪ 12‬هزار شهروند ایرانی‬ ‫گروهک تروریستی منافقین ب ر اساس اسناد و شواهد‬ ‫موجود که بخش عمده ای از ان در نش��ریه مجاهد و دیگر‬ ‫رسانه های این فرقه ثبت شده‪ ،‬مسئول ترور بیش از ‪12‬هزار‬ ‫شهروند ای رانی است‪ .‬قربانیان ترور حمالت تروریستی فرقه‬ ‫مجاهدین خلق که نشریه مجاهد مس��ئولیت ترور انها بر‬ ‫عهده گرفته‪ ،‬اقش��ار مختلف را در بر م ی گیرد‪ ،‬از مغازه دار تا‬ ‫عاب ران انفجارهای کور‪ .‬مقامات و شخصی ت های سیاسی و‬ ‫مذهبی نیز از اهداف اصلی حمالت تروریس��تی این فرقه‬ ‫بودند‪ .‬ش��هیدان بهش��تی‪ ،‬رجایی و باهنر‪ ،‬ش��هید ایت اهلل‬ ‫قدوسی‪ ،‬ایت اهلل اشرف ی اصفهانی و ایت اهلل مدنی تنها چند‬ ‫تن از قربانیان سرشناس و برجسته حمالت تروریستی این‬ ‫فرقه هستند‪.‬‬ ‫اما سابقه گروهک تروریستی منافقین محدود به ترور‬ ‫نیست‪ .‬این گروهک در جریان جنگ تحمیلی ع راق علیه‬ ‫ای ران با انتق��ال اعضایش به ع راق و هم��کاری با رژیم بعث‬ ‫صدام حسین‪ ،‬به کشور خیانت کرد‪ .‬رهب ران مجاهدین خلق‬ ‫در ازای دریافت کمک های مالی سنگین‪ ،‬امکانات نظامی و‬ ‫اسکان در پادگان های نظامی ارتش بعث‪ ،‬با استفاده از تسلط‬ ‫کامل به زبان فارس��ی و ویژگی ای رانی بودن در جبهه های‬ ‫جنگ نفوذ کرده و اطالعات مربوط ب��ه عملیات‪ ،‬تحرکات‬ ‫نظامی و ام��ار رزمندگان را در اختیار اس��تخبارات بغداد قرار‬ ‫م ی دادند‪ .‬جاسوسی مجاهدین خلق ب رای ارتش ع راق عمال‬ ‫به ش��هادت عده ای زیادی از فرزندان این خاک بوم به دست‬ ‫دشمن بعثی انجامید‪.‬‬ ‫رهب ران فرقه مجاهدین خلق اما به اینها هم بس��نده‬ ‫نکردند‪ .‬انها وقتی با پذیرش قطعنامه از سوی ای ران از پیروزی‬ ‫ع راق ناامید شدند ناباورانه در سوم مرداد ماه به خاک کشور‬ ‫تجاوز کردند‪ .‬یورش نظامی مجاهدین خلق طی عملیاتی به‬ ‫نام «فروغ جاویدان» با حدود پنج هزار شب ه نظامی مجاهدین‬ ‫خلق که عضو ارتش ازادیبخ��ش ملی بودند صورت گرفت‪.‬‬ ‫مجاهدین خلق در این عملیات که به «مرصاد» معروف شد‪،‬‬ ‫به سختی شکس��ت خوردند اما تجاوز به خاک کشور را در‬ ‫پرونده انها ثبت کرد‪.‬‬ ‫ایجاد فرقه و اسارت اعضا‬ ‫شکست س��نگین در عملیات مرصاد س��بب شد تا‬ ‫مسعود رجوی دست به تغیی رات شدیدی در ساختار گروهک‬ ‫مجاهدین خلق بزند‪ .‬این تغیی رات با اعمال محدودیت های‬ ‫شدید و اعمال اموزه های کامال فرقه ای همراه بود‪ .‬وضعیت‬ ‫به گون��ه ای پیش رفت که اعض��ا باید هر انچ��ه در ذهن و‬ ‫فکرشان خطور کند را به افراد مافوق گزارش م ی کردند‪ .‬این‬ ‫یک جور پاالیش و تخلیه فرد از افکار بد تلقی م ی شد‪ .‬افراد‬ ‫متاهل باید طالق م ی گرفتند و مجردها حق ازدواج نداشتند‪،‬‬ ‫زی را وابستگی عاطفی میان اعضا دلیل شکست در عملیات‬ ‫مرصاد عنوان م ی شد‪.‬‬ ‫ارتباط اعضا با خانوده هایشان کامال قطع شد و مسعود‬ ‫رجوی مرجع و حالل همه مشکالت معرفی م ی شد که اعضا‬ ‫باید بدون هیچ چون و چرایی از دستورات وی تبعیت کنند‪.‬‬ ‫گشت زن ی های ش��دید در پادگان اش��رف برقرار شد و حتی‬ ‫گفت وگو میان اعضا با محدودیت های ش��دید روبه رو شد‪.‬‬ ‫گزارش دیده بان حقوق بش��ر به نام «خروج ممنوع» که در‬ ‫سال ‪ 2005‬میالدی درباره وضعیت پادگان اشرف منتشر شده‬ ‫است به خوبی شرایط اس��فناک و کامال فرقه ای مناسبات‬ ‫داخل این پادگان را تشریح م ی کند‪.‬‬ ‫بنا ب��ر گزارش انجم��ن دف��اع از قربانیان تروریس��م‬ ‫خاورمیانه‪ ،‬به م��وارد فوق‪ ،‬باید پولش��ویی در کش��ورهای‬ ‫اروپایی از طریق تاسیس سازمان های جعلی خیریه و حمایت‬ ‫از ک��ودکان ب ی سرپرس��ت ای رانی که درامد انها به حس��اب‬ ‫مجاهدین خلق واریز م ی شد‪ ،‬خودس��وزی های ژوئن ‪،2003‬‬ ‫ترور ش��هروندان امریکایی و ع راقی و ده ها مورد دیگر را نیز‬ ‫اضافه کرد‪.‬‬ ‫اعتراف های تکان دهنده‬ ‫تطور خیانت به انسانیت‬ ‫مسعود رجوی‪ ،‬س��رکرده نا پیدای گروهک تروریستی‬ ‫منافقین که معموال در مواردی بس��یار نادر اعالم موضع و‬ ‫ای راد پیام م ی کن��د چندی پیش در پیامی تروریس��ت های‬ ‫جی ش الع��دل را ب��رادران خود خواند‪ .‬وب س��ایت و ش��بکه‬ ‫تلویزیونی گروهک تروریستی منافقین در پیامی منسوب‬ ‫به مسعود رجوی‪ ،‬شانزده تن از تروریس ت های جی ش العدل‬ ‫را که به جرم ت��رور مرزبان��ان جمهوری اس�لامی ای ران در‬ ‫سیستان و بلوچستان مجازات شدند‪ ،‬ب رادران خود خواند و از‬ ‫حمایت منافقین توسط ایشان اعالم خشنودی و تقدیر کرد‪.‬‬ ‫این در حالی اتفاق افتاد که هیچ گروه‪ ،‬سازمان یا دولتی حتی‬ ‫امریکا و دول اروپایی در اطالق نام تروریست بر جی ش العدل‬ ‫و جند اهلل و محکومیت انان تردید ندارند‪.‬‬ ‫همچنین منابع اطالعاتی ع راق از پیوس��تن ‪ 120‬تن‬ ‫از اعضای گروهک تروریس��تی منافقین به گروه تکفیری‬ ‫بعثی داعش در موصل خبر دادند‪ .‬این منابع در گفت وگو با‬ ‫اشرف نیوز اعالم کردند که تعداد ‪ 120‬تن از اعضای گروهک‬ ‫تروریستی منافقین در کنار گروه موسوم به دولت اسالمی‬ ‫در ع راق و شام (داعش) و دیگر بقایای نظام صدام در موصل‬ ‫قرار گرفته اند و در حالی که لباس رسمی خود را بر تن دارند‪،‬‬ ‫با ارتش ع راق م ی جنگند‪ .‬به گفته این منابع احتماال اعضای‬ ‫این گروهک از فرانسه و برخی کشورهای غربی وارد ترکیه‬ ‫و از انجا وارد موصل ش��دند‪ .‬در همین ح��ال مریم رجوی‪،‬‬ ‫سرکرده این گروهک تروریستی از نوری مالکی‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫قانونی ع راق خواست تا از س��متش کناره گیری کند‪ .‬وی در‬ ‫ادامه اقدامات خشن و تروریستی‪ ،‬گروهک تروریستی داعش‬ ‫در ع راق را انقالب و اغازی ب رای پایان دادن به دولت مالکی‬ ‫توصیف کرد‪.‬‬ ‫ی ناتمام برای دخترانی به نام سمیه‬ ‫فیلم ‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫مس��تند بلند «فیلمی ناتم��ام ب رای دخترم س��میه»‬ ‫(اردوگاه اش��رف)‪ ،‬به کارگردانی مرتضی پایه شناس یکی از‬ ‫فیلم هایی است که اخی را به شکلی کامال مستند و رودررو با‬ ‫واقعیت‪ ،‬این گونه رفتارها و خصوصیات این گروهک و سران‬ ‫و سرکردگان ان را فاش کرده است‪.‬‬ ‫س��ازندگان این اثر‪ ،‬به س��راغ کس��انی رفته اند که از‬ ‫جداشدگان گروهک منافقین هستند و از نزدیک شاهد سیر‬ ‫فعالی ت های انجام شده در اردوگاه اشرف و وقایع و اتفاقات ان‬ ‫بوده اند؛ البته این افراد لزوما در ای ران زندگی نم ی کنند و بعضا‬ ‫بعد از منفک شدن از گروهک منافقین‪ ،‬هر یک کشوری را‬ ‫ب رای سکونت خود انتخاب کرده اند‪ .‬از این رو شرح ماوقع از‬ ‫زبان این افراد به واقعی ت ها نزدیک تر است و اعتماد بیشتری‬ ‫را در مخاطب برم ی انگیزد‪.‬‬ ‫سوژه اصلی این مس��تند ش��خصی به نام مصطفی‬ ‫محمدی است که مقیم کاناداس��ت‪ .‬وی زمانی از طرفداران‬ ‫گروهک منافقین بوده است‪ .‬س��ال ها قبل دختر او به بهانه‬ ‫بازدید به اردوگاه اشرف برده م ی شود اما هیچ گاه بازنم ی گردد‬ ‫و بعد از ‪ 25‬س��ال تالش ب رای بازگردان دخترش درم ی یابد‬ ‫که او به ظاهر تمایلی به بازگش��ت ندارد ام��ا واقعیت چیز‬ ‫دیگری اس��ت؛ کما اینکه پس��رش نیز عضو این س��ازمان‬ ‫بوده و رفته رفته این ش��خص به اهداف پلید و غی ر انسانی‬ ‫گروهک منافقین پی م ی برد‪ .‬در خالل این روایت‪ ،‬تاریخچه‬ ‫ش��کل گیری این گروهک و رویکرد ان از ابتدای دهه ‪ 50‬و‬ ‫افرادی که بدنه اصلی ان بوده اند بررس��ی م ی شود‪ .‬با توجه‬ ‫به اینکه بخش عمده ای از پادگان اشرف تخلیه شده است‪،‬‬ ‫س��ازندگان این فیلم با همکاری ارتش ع��راق این مجال را‬ ‫یافته اند تا تصاویری را از فضای داخلی این اردوگاه تهیه کنند‪.‬‬ ‫همچنین فرانسه‪ ،‬المان و ترکیه سایر کشورهایی هستند که‬ ‫بخش های دیگری از این مستند که مجموعا ساخت ان گویا‬ ‫یک سال و نیم به طول انجامیده‪ ،‬در انها تولید شده است‪.‬‬ ‫این اثر در گروه معارف‪ ،‬انقالب اسالمی و دفاع مقدس‬ ‫سیمافیلم تولید شده اس��ت‪ .‬تصویربرداری بخش هایی از‬ ‫این فیلم مستند در کشورهای ترکیه‪ ،‬س��وئد و کانادا انجام‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫مرتضی پایه شناس‪ ،‬کارگردان این اثر گفته است‪« :‬در‬ ‫نسخه اولیه که به هفتمین جش��نواره سینما حقیقت ارائه‬ ‫ش��د‪ ،‬یکی از بخش های اصلی کار که گفت وگو با س��وژه‬ ‫اصلی این مستند مصطفی محمدی در منزل شخص ی اش‬ ‫در کانادا بود به دلیل مشکالت موجود و عدم صدور ویزا انجام‬ ‫نشد که خوشبختانه پس از پایان جشنواره ما موفق به سفر‬ ‫به این کشور ش��دیم و س��کان س های باقیمانده که مربوط‬ ‫به صحب ت ه��ای او درباره دخترش‪ ،‬عکس ه��ا و فیلم های‬ ‫خانوادگی است‪ ،‬تصویربرداری ش��د و نسخه کامل فیلم در‬ ‫‪93‬دقیقه در اختیار دبیرخانه جشنواره فیلم فجر قرار گرفت‬ ‫که در بخش مسابقه اثار مستند با س��ایر فیلم ها به رقابت‬ ‫پرداخت‪ ».‬وی افزود‪« :‬البته نام فیلم پس از کامل شدن نسخه‬ ‫کار تغییر نکرد و نگاه ما این بود که باتوجه به مضمون فیلم‬ ‫همچنان «فیلم ناتمامی ب رای دخترم سمیه» مناسب ترین‬ ‫نام ب رای فیلم است‪ ».‬چندی پیش بخش هایی از این فیلم در‬ ‫یک ب رنامه تدوینی پخش شد که تهی ه کننده این فیلم مستند‬ ‫منتخب جشنواره فجر‪ ،‬از پخش بدون اجازه بخش هایی از‬ ‫این مستند از شبکه های سه و خبر گله کرد‪.‬‬ ‫محمد ش��کیبانیا گفت‪« :‬ب رای دخترم سمیه قرار بود‬ ‫بعد از پخش خصوصی با همکاری سیمافیلم از تلویزیون به‬ ‫روی انتن برود‪ ،‬اما پخش بخش هایی از ان از شبکه خبر و‬ ‫همچنین شبکه سه در قالب مستند «مقر ‪ ،»49‬باعث شد‬ ‫مستند ما بسوزد‪».‬‬ ‫وی افزود‪«« :‬ب رای دخترم س��میه» ن��گاه حکومتی و‬ ‫تلویزیونی ندارد و حتی دارای صحنه هایی اس��ت که ب رای‬ ‫تلویزیون نیس��ت؛ فردی که به تلویزیون م��ا اعتماد ندارد با‬ ‫دیدن این فیلم مستند تحت تاثیر قرار م ی گیرد‪ ».‬بسیاری‬ ‫از مخاطبان ما افرادی هستند که تلویزیون و سیاست های‬ ‫رس��می ان را قبول ندارند و این فیلم م ی توانست روی این‬ ‫مخاطبان تاثیرگذار باشد اما پخش بخش هایی از این مستند‬ ‫بدون اجازه‪ ،‬ان را سوزاند‪ .‬یک سری از مصاحب ه ها با افراد که‬ ‫در مس��تند «مقر ‪ »49‬از شبکه سه پخش ش��د را خود من‬ ‫انجام داده بودم و از این مصاحب ه ها ان هم با روایت غلط در‬ ‫«مقر ‪ »49‬استفاده شد‪».‬‬ ‫سرانجام چند ماه پس از این اعتراض‪ ،‬هفته پیش فیلم‬ ‫مستند بلند «فیلمی ناتمام ب رای دخترم سمیه» به کارگردانی‬ ‫مرتضی پایه ش��ناس و برنده جش��نواره س��ینما حقیقت و‬ ‫جشنواره مستند ابادان‪ ،‬در چند نوبت از شبکه های مختلف‬ ‫تلویزیون‪ ،‬به طور کامل پخش ش��د و بس��یار م��ورد توجه‬ ‫مخاطب��ان و خانواده هایی ق��رار گرفت ک��ه ان را دیدند و‬ ‫تحت تاثیر نگاه انسانی و عاطف ی اش قرار گرفتند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫یک مترجم سابق و ارشد س��رکرده جنایتکار گروهک‬ ‫تروریستی منافقین با انتقاد از ترویج فضای ضد دینی در میان‬ ‫اعضای این گروه توسط س��رکردگان ان و اعتراف به اینکه‬ ‫مسعود رجوی سه سال متوالی از انها خواسته تا به جای ماه‬ ‫رمضان در ماه محرم روزه بگیرند زی را او خود را یک مجتهد‬ ‫م ی دانست‪ ،‬افش��ا کرده اس��ت‪« :‬رجوی با صدها تن از زنان‬ ‫سازمان ازدواج دائم کرده اس��ت و این کامال برخالف سنت‬ ‫پیامبر و نص صریح ایات قران است‪ .‬بنا بر گفته های یکی از‬ ‫زنان ارشد جدا شده از سازمان‪ ،‬رجوی پس از جمع اوری زنان در‬ ‫یک سالن و ازدواج جمعی با انان‪ ،‬در مقابل چشمان همگی‬ ‫انان اقدام به ارتکاب اعمال شنیع با انها کرد‪».‬‬ ‫پسر مسعود رجوی س��رکرده منافقین نیز پدر خود را‬ ‫فردی دجال م ی نامد و معتقد اس��ت ک��ه وی حتی در حق‬ ‫نیروهای سازمان به شدت ظلم کرده است‪ .‬وی با این بهانه‬ ‫مس��اله انقالب ایدئولوژیک و طالق اجباری را مطرح کرد تا‬ ‫به قول خودش نیروها ذهن و فکر خود را از غیر تشکیالت‬ ‫پاک کنند و دلبس��تگ ی های دنیایی خود را فراموش کنند‪.‬‬ ‫همچنین با فروپاشی خانواده‪ ،‬مسعود رجوی به بهانه های‬ ‫مختلف کودکان را از پدر و مادرها جدا کرده و به اروپا انتقال‬ ‫داد و در کمپ های��ی جداگانه نگهداری کرد ت��ا این افراد را‬ ‫تبدیل به تروریس��ت هایی اموزش دیده کند و مورد استفاده‬ ‫قرار دهد‪ .‬البته در سال ‪ 1997‬باتوجه به اغاز بحران نیرو در‬ ‫سازمان‪ ،‬رجوی ب رای تقویت روحیه در میان نیروها تصمیم‬ ‫به ب ر گرداندن نوجوانانی کرد که در کودکی در سال ‪ 1991‬به‬ ‫بهانه خط رات ناشی از جنگ اشغال کویت به رغم مخالفت‬ ‫خانواده هایشان به اروپا و کانادا فرس��تاده شدند‪ .‬هیچ کدام‬ ‫از این کودکان مراح��ل قانونی مهاج��رت فرزند خواندگی را‬ ‫طی نکردند زی را اکثر انان با مدارک جعلی وارد این کشورها‬ ‫شده اند‪ .‬تحلیل رجوی این بود که کودکان مانعی در راه رهایی‬ ‫فکری وابستگان سازمان هستند و با دور کردن بچه ها‪ ،‬انرژی‬ ‫بیشتری ب رای ب راندازی نظام ای ران ازاد خواهد شد!‬ ‫مطلعان معتقدند‪ ،‬طرح بازگرداندن ای��ن نوجوانان به‬ ‫اردوگاه اش��رف در س��ال ‪ 1997‬که تبدیل به ماش��ی ن هایی‬ ‫ش��ده بودند که استقالل فکری نداش��تند ‪ ،‬خیانتی دیگر در‬ ‫حق همین کودکان بود‪ ،‬زی را بسیاری از این نوجوانان پدران‬ ‫یا مادرانش��ان یا هر دو را در عملیات های س��ازمان از دست‬ ‫داده بودند و البته این بازگشت نیز به هیچ عنوان به معنای‬ ‫بازگشت به اغوش خانواده نبود‪.‬‬ ‫از انجا که تاخیر در اعزام این نوجوانان باعث م ی شد که‬ ‫انان به سن قانونی برس��ند و در ان صورت امکان بردن این‬ ‫افراد ب رای همیش��ه از بین م ی رفت‪ ،‬اکثر این نوجوانان قبل‬ ‫از اینکه تبعه کشوری که در ان ساکن بودند بشوند‪ ،‬توسط‬ ‫س��ازمان به ع راق برگردانده ش��دند‪ .‬این اقدام باعث شد که‬ ‫برگشت انان به ان کشور به دلیل اسم غی ر واقعی ثبت شده‬ ‫در مورد مدارک مهاجرت و نیز عدم تابعیت ان کش��ور دچار‬ ‫اشکال جدی ش��ود‪ .‬این کودکان که در حدود ‪ 900‬نفر بودند‬ ‫قربانی امیال سرکردگان تروریست گروهک منافقین شدند و‬ ‫عمر و زندگی خود را در این راه از دست دادند‪.‬‬ ‫مصطفی (معروف به محمد) رجوی که فرزند مشترک‬ ‫مسعود و اشرف ربیعی اس��ت‪ ،‬یکی از همین افراد است‪ .‬به‬ ‫گفته اعضای جدا شده سازمان‪ ،‬مصطفی که اکنون بیش از‬ ‫‪ 30‬سال س��ن دارد و با افکار و سیاست های پدرش به شدت‬ ‫اختالف دارد‪ ،‬م ی گوید‪« :‬من بدبخت ترین بچه دنیا هستم‪.‬‬ ‫وقتی که نوزاد بودم مادرم در خانه تیمی در ته ران کشته شد‪،‬‬ ‫بعد از ان با پدربزرگم بودم که توس��ط تشکیالت به فرانسه‬ ‫برده شدم‪ .‬در انجا روزها با چهار تا محافظ به مدرسه م ی رفتم‬ ‫و عصرها هم معلم خصوصی داش��تم‪ .‬حق نداشتم با بقیه‬ ‫بچه ها بازی کنم و بعد هم که به ع راق برده شده ام‪».‬‬ ‫گویا مصطفی رجوی مایل نبود که در ع راق باشد ولی از‬ ‫انجا که با سیاست های پدرش مخالف بود‪ ،‬ب رای عدم افشای‬ ‫روابط داخلی اجازه خروج از ع راق را به وی نم ی دادند‪ .‬وی در‬ ‫زمانی که در اشرف نگه داش��ته م ی شد یک بار با چند نفر از‬ ‫اط رافیانش با یک کامیون اقدام به فرار کرد و سعی داشت از‬ ‫سیم خاردارهای اشرف عبور کند که دستگیر شد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مثلسرنوشتپینوکیو‬ ‫سرانجام اتوپیای بی تعادل و کور‬ ‫حبیب احمدزاده‬ ‫‪3‬‬ ‫ نویسنده و فیلمساز‬ ‫اولین بار «فیلم ناتمام ب رای دخترم سمیه» را در‬ ‫جریان داوری در جشنواره س��ینما حقیقت دیدم و البته ان‬ ‫موقع فیل��م هنوز پ راکن��ده بود و یک‬ ‫س��ری کار هایی بای��د روی ان انجام‬ ‫م ی ش��د‪ ،‬بعد هم در جشنواره حقیقت‬ ‫مطرح شد و موفق شد جایزه ای هم به‬ ‫دست بیاورد‪.‬‬ ‫اهمی��ت ای��ن ن��وع فیلم ها به‬ ‫نظر من در انجایی اس��ت که کمک‬ ‫م ی کنند تا مردم واکسینه شوند‪ ،‬اینکه‬ ‫مردم زیر هر علمی سینه بزنند اخالق‬ ‫درستی نیس��ت‪ ،‬سرنوش��ت بسیاری‬ ‫از کس��انی ک��ه ب��دون اگاه��ی وارد‬ ‫دنیای سیاست م ی ش��وند به جاهای‬ ‫غم انگیزی ختم م ی ش��ود‪ ،‬چ��را که با‬ ‫فراموش کردن اخالقیات تراژدی اتفاق‬ ‫م ی افتد‪.‬‬ ‫داس��تانی که م��ا در ای��ن فیلم‬ ‫م ی بینیم مشابه اتفاق هایی است که‬ ‫ب رای پینوکیو رخ داده اس��ت‪ .‬از کودکی به ما م ی گویند که‬ ‫متوجه باشید به هر کس��ی و هر حرفی اعتماد نکنید اما ما‬ ‫این کار را م ی کنیم و دچار مشکل های بعدی ان م ی شویم‪.‬‬ ‫ماجراهای این اثر در عین تراژیک بودن‪ ،‬کامال شبیه بالیی‬ ‫است که بر س��ر پینوکیو م ی اید‪ .‬او هم تحت تاثیر اغوای‬ ‫گربه نره و روباه مکار‪ ،‬ارمانشهری به نام سیرک را ب رای خود‬ ‫متصور م ی شود اما اندکی بعد از رسیدن به ان ارمانشهر به‬ ‫موجودی درازگوش تبدیل م ی شود‪.‬‬ ‫ویژگی اصلی فیلم‪ ،‬بازنگری در ارمانگرایی فاقد تعادل‬ ‫است؛ درست است که ارمان گرایی م ی تواند موتور محرک‬ ‫انسان ب رای پیشرفت و حرکت باشد‪ ،‬اما ادم های ارمان گرایی‬ ‫که تعادل خودشان را از دست م ی دهند دنیا را خ راب م ی کنند‬ ‫و در مس��یری قرار م ی گیرند که انتهای ان به جایی مانند‬ ‫فیلم سمیه توانسته تصاویر تکان دهنده ای از پادگان اشرف نمایش دهد‬ ‫پادگان اشرف ختم م ی شود‪ .‬این نوع ارمانگرایی نتیجه ای‬ ‫ندارد جز نابودی‪ .‬ما متاسفانه معموال در جریان پرداختن به‬ ‫این موضوعات دچار نگاه حق و باطل م ی شویم و همه چیز‬ ‫را قضاوت م ی کنیم در نتیجه اش مخاطب ان چیزی را که‬ ‫م ی بیند پس م ی زند‪ .‬اما در این فیلم م ی بینیم که فیلمساز‬ ‫تالش م ی کند همه مسائل را روی میز بگذارد و بعد قضاوت‬ ‫انکارهای باور پذیر‬ ‫چگونه فیلم توانست واقعیت ها را به خوبی روایت کند؟‬ ‫حسین ترابی‬ ‫ مستندساز‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪4‬‬ ‫«فیلم ناتمام ب رای دخترم س��میه» م ی تواند یک‬ ‫اتوبیوگرافی باشد که چون از دل ب ر م ی اید‪ ،‬الجرم هم بر دل‬ ‫م ی نشیند‪ .‬این فیلم برخالف اکثر فیلم هایی که تا به حال در‬ ‫مورد سازمان ساخته شده‪ ،‬تبلیغات سیاسی که انچنان توی‬ ‫ذوق مخاطب بزند‪ ،‬ندارد‪.‬‬ ‫من با خانواده هایی که درگیر چنین موضوعی شده اند‬ ‫اشنایی دارم و به همین دلیل است که این روایت را م ی پسندم‪.‬‬ ‫خاصیت این فیلم این است که ساده و قابل باور است ‪ .‬معموال‬ ‫در چنین موضوع های جنجال ب رانگیزی هر طرفی از موضع‬ ‫خودش به صورت یک طرفه قض��اوت و روایت م ی کند‪ .‬ان‬ ‫چیزی که در فیلم نشان داده م ی شود این است که مثال وقتی‬ ‫فردی ‪ 10‬سال را در یک پادگان زندگی کند و ان طور شرایط را‬ ‫بپذیرید‪ ،‬نشان از وجود یک جور کاریزما هم دارد‪ .‬اما طبیعتا از‬ ‫مشکالت ایدئولوژی این است که ادم ها دیر متوجه م ی شوند‬ ‫در چه شرایطی قرار دارند و به کدام طرف حرکت م ی کنند‪.‬‬ ‫البته با اینکه ما با فیلم روان و ساده ای رو به رو هستیم‪،‬‬ ‫من در تمام فیلم احس��اس م ی کردم که این شخصیت پدر‬ ‫است که فیلم را کارگردانی کرده است‪ ،‬هر چند که این موضوع‬ ‫نکته منفی کار نیست ‪ ،‬بلکه صرفا یک توصیف است‪ .‬من فکر‬ ‫م ی کنم که فیلم م ی توانست کوتاه تر از اینها هم باشد و حتی‬ ‫اگر جمع و جور تر م ی شد‪ ،‬شاید پیام ان موثر تر هم بود‪ .‬دیگر‬ ‫اینکه خالء اشاره به سرنوشت دختر بعد از تمام این روایت ها‬ ‫و تالش ها ب رای خروج او از پادگان اشرف ‪ ،‬م ی توانست روایت‬ ‫را کامل کند‪.‬‬ ‫مورد دیگری هم که در فیل��م جای بحث دارد ‪ ،‬انجایی‬ ‫است که از یکی از افراد ارشد پادگان اشرف ‪ ،‬روایت های روابط‬ ‫جنسی دختران با شخص مس��عود رجوی را م ی شنویم‪ .‬ان‬ ‫مصاحب ه ای که در این مورد در فیلم گنجانده شده جایی است‬ ‫که مخاطب م ی تواند حرف فیلمس��از را باور نکند‪ .‬هر چند‬ ‫که ما در طول فیلم حرف پدر را باور م ی کنیم و وقتی پس��ر‬ ‫کند‪ .‬م ی گوید خودت را به جای این م��رد و این پدر بگذار‪ ،‬‬ ‫ببین در این شرایط همه کاری انجام داده و به اینجا رسیده‬ ‫است ‪ ،‬سوال اینجاست که چرا سمی ه ها ایجاد م ی شوند؟ اگر‬ ‫ما اگاهی ایجاد کرده باش��یم اگر دس��ت به دست هم داده‬ ‫بودیم و مردم را اگاه کرده بودیم مش��کالت داخل خودمان‬ ‫را خودمان برطرف م ی کردیم‪ ،‬شاهد این حوادث نبودیم‪.‬‬ ‫این فیلم به ما کمک م ی کند به بینش��ی برسیم که‬ ‫درنتیجه ان بتوانیم بیرون و درون س��ازمان را بشناس��یم‪.‬‬ ‫بعد از دیدن این فیلم م ی توانیم حس��اب افراد را از حساب‬ ‫سازمان جدا کنیم و همین نقطه قوت فیلم است‪ ،‬چرا که به‬ ‫ما نشان م ی دهد م ی ش��ود جور دیگری به افرادی که درگیر‬ ‫این سازمان ش��ده اند‪ ،‬نگاه کرد‪ .‬در مورد خود این فیلم باید‬ ‫گفت تا جایی که م ی دانم کارگردان در حال‬ ‫ساخت یک سه گانه در مورد سازمان است‪.‬‬ ‫ممکن است کس��انی بگویند که بعضی‬ ‫صحنه ها با دوربین حرف��ه ای و بعضی با‬ ‫دوربین دس��تی فیلمبرداری ش��ده و این‬ ‫ضعف داستان است‪ ،‬اما اگر در نظر داشته‬ ‫باشیم که کارگردان مجموعه ای از فیلم ها‬ ‫را تهیه کرده و بعد برخی را که در این فیلم‬ ‫م ی توانسته مورد استفاده قرار دهد در کنار‬ ‫فیلم های دوربین دستی پدر گذاشته است‪،‬‬ ‫این موضوع توجیه خواهد ش��د‪ .‬اینکه این‬ ‫فیلم یک خودنگاری یا اتوبیوگرافی است‬ ‫خاصی ت هایی دارد‪ ،‬ما در تمام فیلم درگیر‬ ‫یک موضوع هس��تیم؛ اینکه پدری سعی‬ ‫م ی کند دخترش را برگرداند و تمام تالشش‬ ‫را به خرج م ی دهد‪ .‬کسی نم ی تواند بگوید‬ ‫این ای راد فیلم اس��ت که ‪ 80‬ی��ا ‪ 90‬درصد‬ ‫ان توس��ط خود پدر فیلمبرداری شده اس��ت‪ .‬این فیلم از‬ ‫انجا که از ابتدا قضاوت نم ی کند و ب��ه مخاطب اجازه فکر‬ ‫کردن م ی دهد‪ ،‬به ش��دت قوی عمل کرده و باعث م ی شود‬ ‫مخاطبان فیلم‪ ،‬به خصوص جوانان با تماش��ای سرنوشت‬ ‫کاراکتر اصلی‪ ،‬دریابند به این راحت ی ها نباید اس��باب دست‬ ‫این و ان شوند‪.‬‬ ‫جوانش هم که در اشرف بوده است روایت تجاوز های جنسی‬ ‫به خودش را به صورت خیلی خیلی سر بسته بیان م ی کند‬ ‫هم حرف او را باور م ی کنیم و م ی توانیم درد او را حس کنیم‪.‬‬ ‫حرف هایی که پدر یا پس��ر در مورد اتفاق های داخل پادگان‬ ‫م ی زنند‪ ،‬خیلی باورپذی ر تر اس��ت از روایت هایی که در مورد‬ ‫حرمس رای رجوی ارائه م ی ش��ود‪ .‬بنا بر این به نظر من برخی‬ ‫روایت هایی که در فیلم وجود دارد‪ ،‬م ی تواند حذف شود‪ .‬چرا‬ ‫که جهت گیری های تبلیغاتی مثل میخ در چش��م مردم فرو‬ ‫م ی رود‪ .‬در صورتی که اگر همین موضوعات در لفافه مطرح و‬ ‫تلطیف شود‪ ،‬زهر ان را هم گرفته است و تاثیرش را هم بیشتر‬ ‫کرده‪ .‬در حال حاضر به نظر م ی رسد که مصاحب ه ای که در این‬ ‫مورد در فیلم گنجانده شده‪ ،‬ناشی از خواست کارگردان است‬ ‫که م ی خواهد حتما این موضوع را نشان بدهد‪ .‬از منظری دیگر‪،‬‬ ‫در مورد انتخاب اینکه چه چی ز هایی را نشان م ی دهیم‪ ،‬باید‬ ‫به این موضوع توجه کنیم که وقتی ش��ما م ی گویید در اتاق‬ ‫یک زیرسیگاری پر از ته سیگار وجود دارد‪ ،‬این مخاطب است‬ ‫که م ی تواند هزاران تصویر و حتی تفسیر از این موضوع ب رای‬ ‫خودش بسازد اما وقتی شما در یک تصویر یک زیرسیگاری‬ ‫پر از ته سیگار را نش��ان م ی دهید‪ ،‬مخاطب تنها همان یک‬ ‫تصویر را دارد و این فرق بین روایت و سینماس��ت‪ .‬در مقابل‬ ‫این مصاحبه در مورد روابط جنسی مسعود رجوی ‪ ،‬مصاحب ه ای‬ ‫که فیلم با ان تمام م ی شود‪ ،‬جایی که پدر در مقابل دخترش‬ ‫ایس��تاده و دخترش تمام حرف های او را ان��کار م ی کند‪ ،‬به‬ ‫باورپذیری فیلم کمک قابل توجهی کرده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫یک بیطرفی بکر و تاثیرگذار‬ ‫‪5‬‬ ‫گفتاری از کمال تبریزی درباره فیلم سمیه‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫مش�کالت ما ادم ه�ا و مصیب ت هایی که‬ ‫بر سرمان نازل م ی ش�وند‪ ،‬در خودمان و‬ ‫رفتار خودمان ریش�ه دارند‪ .‬ادم ها تاوان‬ ‫خطاهایی را که خودشان کرده اند پرداخت‬ ‫م ی کنند‬ ‫فرهنگ‬ ‫ب��ه نظ��ر م��ن اولی��ن تاثی��رات فیل��م همان‬ ‫پایدار ترین هاس��ت و این همان چیزی اس��ت که اهمیت‬ ‫زیادی دارد‪ .‬اینکه «فیلم ناتمام ب رای دخترم س��میه» سعی‬ ‫م ی کن��د به یک رئالیس��م جادوی��ی وفادار بماند‪ ،‬بس��یار‬ ‫جالب است‪.‬‬ ‫البته نباید از ضعف س��اختاری فیلم و اینکه بیش��تر‬ ‫فیلم توس��ط پدر فیلمبرداری ش��ده اس��ت چشم پوش��ی‬ ‫کرد‪ .‬اگر تم��ام فیلم ب��ا هم��ان کیفیت دوربین دس��تی‬ ‫ک��ه بیش��تر از ‪80‬درصد فیل��م ب��ا ان فیلمبرداری ش��ده‬ ‫اس��ت س��اخته م ی ش��د به س��اختار فیلم کمک بیشتری‬ ‫م ی کرد‪.‬‬ ‫اما موضوع دیگر در مورد فیلم این اس��ت که س��عی‬ ‫م ی کند بیطرفی را حفظ کند‪ .‬فیلم تالش م ی کند با موضوع‪،‬‬ ‫مثل یک قاضی تحقیق برخورد کند و تالش نم ی کند که به‬ ‫کسی اقتدا کند یا جانب کسی را نگه دارد‪ ،‬بلکه به دنبال این‬ ‫است که مجموعه ای از شواهد را که روی میز قرار دارد‪ ،‬کنار‬ ‫هم بگذارد و اجازه بدهد که خود مخاطب در مورد ان چیزی‬ ‫که م ی بیند و ان چیزی که رخ داده است‪ ،‬قضاوت کند‪.‬‬ ‫از طرف دیگ��ر‪ ،‬من یا هر کس دیگ��ری که به عنوان‬ ‫یک پدر به این فیلم ن��گاه م ی کند‪ ،‬م ی توان��د این نتیجه‬ ‫را بگی��رد ک��ه در زندگی ه��ر کاری که انج��ام دهیم و هر‬ ‫خطایی که مرتکب ش��ویم‪ ،‬ممکن است قابل جب ران باشد‬ ‫اما م ی تواند قابل جب ران هم نباشد‪ .‬ما در این فیلم‪ ،‬روایت‬ ‫پدری را م ی بینیم که خودش اولین قدم را در راه الوده شدن‬ ‫فرزندانش به این راه برداش��ته است‪ .‬ش��اید بشود گفت که‬ ‫باعث نابود ش��دن حداقل بخش��ی از زندگی دو فرزند خود‬ ‫باشد‪ .‬درست است که ما با بچه هایمان صحبت م ی کنیم‬ ‫و چی ز هایی را به انها ی��اد م ی دهیم و انها را از برخی چی ز ها‬ ‫نهی م ی کنیم ی��ا راهنمای��ی م ی کنیم ام��ا در نهایت ان‬ ‫چیزی که مهم تر اس��ت‪ ،‬رفتار ماس��ت که بچه ه��ا ان را‬ ‫م ی بینند و در موردش قضاوت م ی کنند‪ .‬گاهی خطا هایی‬ ‫را انجام م ی دهیم که عالوه بر زندگی خودمان‪ ،‬روی زندگی‬ ‫فرزندانمان هم تاثیر م ی گذارد و ما نم ی توانیم ان را جب ران‬ ‫کنیم‪.‬‬ ‫مش��کالت ما ادم ها و مصیب ت هایی که بر س��رمان‬ ‫ن��ازل م ی ش��وند‪ ،‬در خودم��ان و رفت��ار خودم��ان ریش��ه‬ ‫دارن��د‪ .‬ادم ها ت��اوان خطاهای��ی را که خودش��ان کرده اند‬ ‫پرداخت م ی کنند‪.‬‬ ‫نکته دیگری که در فیلم متمایز اس��ت‪ ،‬این است که‬ ‫قهرمان هایمان به ش��دت خاکستری هس��تند‪ .‬دچار خطا‬ ‫م ی شوند و باید مکافات را هم بکش��ند‪ .‬من باید به سازنده‬ ‫این فیلم تبریک بگویم که هرچند فیلمش دچار مشکالتی‬ ‫ساختاری است ‪ -‬که م ی توانس��ت این مشکالت را نداشته‬ ‫باش��د و فیلم بهتری از کار در امده باش��د ‪ -‬ام��ا باز هم به‬ ‫سراغ موضوعی رفته است که ان قدر بکر و تاثیرگذار است‬ ‫که باعث م ی ش��ود بتوانیم از اش��کال های س��اختاری اش‬ ‫صرف نظر کنیم‪.‬‬ ‫در م��ورد اینکه فیلم ها چطور باید س��اخته ش��وند تا‬ ‫باورپذیر باشند و اینکه فیلمس��از مجاز است تا کجا پیش‬ ‫برود که بر مخاطبش تاثیر بگ��ذارد‪ ،‬نظریه های مختلفی‬ ‫وجود دارد‪ .‬ی��ک نظریه پ��رداز مهم در هنر س��ینما‪ ،‬یعنی‬ ‫ارنهایم‪ ،‬م ی گوی��د که س��ینما اص��وال از محدودیت اغاز‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬همین که ما ی��ک دریچه را انتخ��اب م ی کنیم‬ ‫که از طریق ان چیزی را نمای��ش بدهیم‪ ،‬یعنی محدودیت‬ ‫اعم��ال کرده ای��م و ای��ن محدودی��ت اغ��از هنر اس��ت‪.‬‬ ‫هنرمند گزین��ش م ی کند و ذه��ن و چش��م مخاطبش را‬ ‫هدایت م ی کند‪.‬‬ ‫من فکر م ی کنم این محدودیت ها باعث م ی شود که‬ ‫تصویر بهتری از چیزی که دیده نم ی شود ب رای بیننده ساخته‬ ‫ش��ود‪ .‬موضوع تجاوز به پس��ر که در فیلم مطرح م ی شود‪،‬‬ ‫خیلی غیرواضح مورد اش��اره قرار م ی گیرد و ما کامال بدون‬ ‫ورود به جزئیات متوج��ه عمق فاجعه م ی ش��ویم‪ .‬این نوع‬ ‫پرداخت در مورد موضوع تاثیر خیلی بهتری به جا م ی گذارد‬ ‫تا وقتی که ما صراحتا به یک روند یا حادثه اشاره م ی کنیم‪.‬‬ ‫ش��اید اگر در تم��ام فیلم ای��ن توجه ب��ه کم گویی‬ ‫و محدودی��ت وج��ود داش��ت فیل��م م ی توانس��ت‬ ‫تاثی��رات بهت��ری ب��ه ج��ا بگ��ذارد‪ ،‬یعن��ی ه��م تعادل‬ ‫را رعای��ت کن��د و ه��م تاثی��ر واقع��ه ای ک��ه رخ داده را‬ ‫باال تر ببرد‪.‬‬ ‫در مورد گفتار متن فیلم هم نکاتی قابل توجه است؛‬ ‫فیلم تنها یک گوین��ده متن دارد که ان هم پدر اس��ت اما‬ ‫صدای کسی که گفتار متن را م ی گوید صدای پدر نیست‪ ،‬‬ ‫البته ما م ی دانیم که کس��انی که تجربه ای��ن کار را ندارند‬ ‫معموال دوست هم ندارند که این کار را انجام بدهند‪ ،‬به هر‬ ‫حال اگر صدای خود پدر را م ی ش��نیدیم‪ ،‬احتماال جذابیت‬ ‫بیشتری ایجاد م ی شد‪.‬‬ ‫گاهی خود واقعیت به فیلم مس��تند کمک م ی کند‪ ،‬‬ ‫یعنی اگر فیلمس��از م ی گوید که در جری��ان تحقیق ب رای‬ ‫پروژه دیگری با این پدر برخورد کرده است و درگیر داستان‬ ‫او شده اس��ت‪ ،‬م ی توانس��ت این را در متن روایت فیلمش‬ ‫بگوید‪ .‬اگ��ر کارگردان یک گوینده ب��رای گفتار متن اضافه‬ ‫م ی کرد که م ی توانس��ت روایت درگیر شدن با این موضوع‬ ‫را بیان کند‪ ،‬ان وقت م ی توانست از این ظرفیت ب رای دادن‬ ‫یک سری اطالعات بیشتر به مخاطب استفاده کند‪ .‬این کار‬ ‫م ی توانست به فیلمساز کمک کند که حرف های دیگری در‬ ‫مورد شکل گیری سازمان و اتفاقات و موضوعات حاشی ه ای‬ ‫هم بزند‪ .‬این موضوع البته ب رای مستند خیلی بکر و خوب‬ ‫بوده است اما برخی هم س��وال م ی کنند که چرا سینما در‬ ‫طول این سال ها به سراغ این موضوع نرفته است؟ واقعیت‬ ‫این اس��ت که من ش��خصا با پرداخت س��ینمایی به این‬ ‫موضوع موافقم اما این گروه ان قدر حقیر اس��ت که اصال‬ ‫در اندازه های یک فیلم س��ینمایی نیست‪ .‬اگر فیلمی هم‬ ‫در این مورد ساخته ش��ود احتماال مخاطب نخواهد داشت‪.‬‬ ‫ساختن فیلم سینمایی در مورد این گروه م ی تواند به نوعی‬ ‫بها دادن ب ی دلیل به اینها باشد‪ .‬مگر انکه صبر کنیم تا این‬ ‫گروه به طور کامل از میان بروند و بعد به عنوان یک پدیده‬ ‫تاریخی به انها نگاه کنیم‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫سرانجام کی روش‬ ‫ورزش‬ ‫تازه ترین واکنش ها از سوی مسئوالن فدراسیون فوتبال و وزارت ورزش‬ ‫نش�ان م ی دهد که اراده محکمی برای حفظ کارل�وس ک ی روش وجود‬ ‫ندارد‪ .‬وزارت ورزش مدعی است که فدراسیون خودش باید هزینه های‬ ‫مرب ی اش را تامین کند و کفاش�یان نیز می گوید فدراس�یون توانایی‬ ‫پرداخت مبلغ درخواستی کی روش ب رای تمدید ق راردادش را ندارد‪ .‬شاید‬ ‫همه اینها یکی معنی دارد؛ پایان عصر کی روش در تیم ملی‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫پاسکاریکفاشیانباگودرزی‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫فدراسیون ب رای جایگزین کردن م ربی ای رانی‬ ‫نگ ران افکار عمومی است‬ ‫مجلس در انتخاب‬ ‫سرم رب ی دخالت نم ی کند‬ ‫گفتوگوباسخنگوی‬ ‫ف راکسیونورزشمجلس‬ ‫‪1‬‬ ‫در حالی که کمتر از هفت ماه تا شروع جام ملت های‬ ‫اسیا زمان باق ی مانده‪ ،‬مسئوالن فدراسیون فوتبال کشورمان‬ ‫همچنان درباره تمدید قرارداد با کارلوس ک ی روش با تردید‬ ‫س��خن م ی گویند؛ اظهارنظرهایی که نه تنها گره از معمای‬ ‫ادامه حضور ک ی روش در فوتبال ای ران باز نم ی کند‪ ،‬بلکه به‬ ‫پیچیده تر شدن اوضاع نیز منجر شده است‪ .‬داستان انتخاب‬ ‫سرمربی‪ ،‬موضوعی است که بارها ان را تجربه کردیم‪ .‬زمانی‬ ‫که افشین قطبی رفت تا روزی که کارلوس ک ی روش امد‪،‬‬ ‫ماه ها تیم ملی بالتکلیف بود و هم��ان اتفاق فوتبال ای ران‬ ‫را از فوتبال اسیا دورتر کرد و کار سرمربی جدید در روزهای‬ ‫اغاز فعالیتش در ای ران سخت تر شد‪.‬‬ ‫الگوبرداری از سیاست های درست‬ ‫انچه مخالفان ک ی روش بیش از هر چیز دیگر در طول‬ ‫این سال ها بدان اشاره کرده اند همین موضوع مرخص ی های‬ ‫مکرر کارلوس ک ی روش است‪ .‬مخالفان ک ی روش م ی گویند‪:‬‬ ‫«یکی از نقاط ضع��ف قرارداد فدراس��یون فوتب��ال ای ران‬ ‫با کارلوس ک ی روش‪ ،‬می��زان مرخص ی ه��ای او بود‪ .‬چون‬ ‫سرمربی پرتغالی ای ران بیش از حد اس��تاندارد به مرخصی‬ ‫م ی رفت‪».‬‬ ‫جدا از این موض��وع منتقدان ک ی روش ح��اال به نگاه‬ ‫خاص این مربی اشاره م ی کنند و دیدگاه این مربی پرتغالی‬ ‫درباره کار ک��ردن با مربی��ان ای ران��ی را ب ی احترامی وی به‬ ‫فوتبال ای ران برم ی شمرند‪ .‬این عده اعتقاد دارند‪« :‬نوع گفتار‬ ‫ک ی روش درباره فوتبال ای ران و در مجموع س��اختار ورزش‬ ‫ای ران منفی اس��ت و او بارها در صحب ت هایش عنوان کرده‬ ‫در ای ران فرد شایسته ای را نم ی یابد که بتواند با او کار کند‪».‬‬ ‫مخالفان ک ی روش در حالی به این موضوع دامن م ی زنند که‬ ‫ک ی روش بارها با لحنی صمیمانه درباره فضای فوتبال ای ران‬ ‫سخن گفته است‪ ،‬گاهی حتی متعصبانه تر از برخی مربیان‬ ‫ای رانی‪ .‬مرور مصاحب ه های ک ی روش در سال های اخیر نشان‬ ‫م ی دهد که او تا چه حد درباره ای ران و ش��رایط کار کردن در‬ ‫کشورمان در موضع گیری های رسانه ای اش رویکرد مثبت‬ ‫داشته است‪ .‬با این حال بر کس��ی پوشیده نیست که او به‬ ‫عنوان یک خارجی ش��اغل در فوتبال ای ران بارها به دالیلی‬ ‫با مربیان داخلی دچار اختالف و تنش شده است اما ایا این‬ ‫چالش را م ی توان نقطه ضعف ک ی روش برشمرد؟ شاید نه‪.‬‬ ‫ک ی روش در طول فعالیتش در ای��ران بارها با مربیان‬ ‫لیگ برتری دچار چالش شد و کار به اظهارنظر علیه یکدیگر‬ ‫کشیده ش��د اما این مورد لزوما نقطه ضعف ک ی روش نبود‪.‬‬ ‫چه او هرگز از اصول خود کوتاه نیامد و اجازه نداد که مسائل‬ ‫پیش پا افتاده مانع کارش شود‪ .‬یکی از این مسائل اردوی‬ ‫اماده سازی بود؛ مس��اله ای که به دلیل ضعف فدراسیون یا‬ ‫دالیل دیگر‪ ،‬ک ی روش ش��خصا پیگیر انجامش شد و حتی‬ ‫خودش ب��رای انتخاب کمپ تیم ملی ب��ه افریقای جنوبی‪،‬‬ ‫اتریش و برزیل س��فر ک��رد‪ .‬او حتی در انتخ��اب حریفان‬ ‫تدارکاتی تیم ملی و مذاکره با انها دخالت مس��تقیم داشت‪.‬‬ ‫هرچن��د این کار ک ی روش به س��اختار ضعیف فدارس��یون‬ ‫فوتبال ای ران اش��اره دارد‪ ،‬برخی از مخالفان ک ی روش از این‬ ‫کارش به ش��دت انتقاد و تاکید کردند ک��ه او خارج از حیطه‬ ‫اختیاراتش رفتار م ی کند‪.‬‬ ‫حمایت مربیان و بازیکنان داخلی از کی روش‬ ‫اگرچه کانون مربیان با انتشار بیانی ه ای علیه ک ی روش‬ ‫واکنش ه��ای مختلفی را درب��اره این اقدام ایج��اد کرد اما‬ ‫حمایت ع��ده ای از مربی��ان و بازیکنان ای ران��ی از کارلوس‬ ‫ک ی روش نیز در نوع خود جالب اس��ت‪ .‬همایون شاهرخی‬ ‫م ی گوید‪« :‬تی��م ملی در جام جهان��ی در حد خودش ظاهر‬ ‫ش��د‪ .‬اگر در برزیل باز بازی م ی کردیم‪ ،‬نتای��ج دیگری رقم‬ ‫م ی خورد‪ .‬یک مربی عاقل در جام جهانی سیستم تیمش را‬ ‫طوری م ی چیند که اول گل نخورد‪ .‬هر کسی جای ک ی روش‬ ‫بود‪ ،‬همین شیوه را اجرا م ی کرد‪ .‬در فوتبال قانونی است که‬ ‫م ی گوید اول باید گل نخوری‪ ،‬بعد به فکر گل زدن باش��ی‪.‬‬ ‫قرارداد ک ی روش باید تا پایان جام ملت های اسیا تمدید شود‪.‬‬ ‫به نظرم بیش از ان معقول نیس��ت‪ ،‬چ��ون قانون فوتبال‬ ‫م ی گوید که ایده های یک مربی پس از س��ه یا چهار سال‬ ‫تکراری م ی شود‪».‬‬ ‫م��ارکار اقاجانیان در م��ورد تمدید ق��رارداد کارلوس‬ ‫ک ی روش م ی گوی��د‪« :‬ماندن ک ی روش به ص�لاح فوتبال‬ ‫پشتپردهبیانیهجنجالی‬ ‫کانونم ربیانچهبود؟‬ ‫ماست‪ .‬یکی از عوامل موثر که باعث شد تیم ملی عملکرد‬ ‫خوبی در جام جهانی داشته باشد‪ ،‬حضور کارلوس ک ی روش‬ ‫بود‪ .‬مردم و رسانه ها از این مس��اله باخبرند‪ .‬به نظر من اگر‬ ‫ک ی روش بماند م ی تواند از لحاظ فنی به فوتبال ای ران کمک‬ ‫کند‪ .‬اگر شانس قهرمانی وجود داشته باشد قطعا با حضور‬ ‫ک ی روش است‪».‬‬ ‫علی پروی��ن م ی گوید‪« :‬ما بازی های س��ختی مانند‬ ‫جام ملت ها را پیش رو داریم‪ ،‬پس اگ��ر م ی خواهیم مانند‬ ‫جام جهانی وقت را از دست ندهیم باید از همین امروز به‬ ‫فکر شش ماه دیگر باشیم‪ .‬اخر کالم من درباره ک ی روش این‬ ‫است که نباید عقبگرد کنیم و حاال که سه سال فوتبال ای ران‬ ‫او را نگه داشته و ک ی روش هم راه و چاه را یاد گرفته نباید این‬ ‫مربی را از دست بدهیم‪ .‬چون اگر بخواهیم این کار را کنیم‬ ‫خدایی ناکرده دوباره باید برگشت به عقب داشته باشیم‪».‬‬ ‫اصغر ش��رفی م ی گوید‪« :‬ک ی روش تیم بسیار خوبی‬ ‫درست کرده و عوض کردن او کار بس��یار اشتباهی است‪.‬‬ ‫فدراس��یون فوتبال باید ک ی روش را حفظ کند‪ ،‬به خصوص‬ ‫انکه مردم‪ ،‬رس��انه ها و بازیکنان پشت سر او هستند‪ .‬اغ راق‬ ‫نیس��ت اگر بگویم بازیکنان ب رای ک ی روش جان م ی دهند‬ ‫و اگ��ر مربی دیگری جانش��ین ک��ی روش ش��ود‪ ،‬احتمال‬ ‫خداحافظی چند مل ی پوش وجود دارد‪ .‬ب��ه نظرم هر مربی‬ ‫ای رانی ک��ه بخواهد جایگزین ک ی روش ش��ود‪ ،‬ب��ا این کار‬ ‫خودکشی ورزشی خواهد کرد‪».‬‬ ‫برخی دیگر از مربیان فوتبال کش��ورمان نیز در مقام‬ ‫حمایت از ک ی روش برامده اند و از فدراس��یون خواس��ته اند‬ ‫قرارداد ک ی روش را تمدی��د کند‪ .‬در این بی��ن برخی نیز با‬ ‫احتیاط درباره این موض��وع اظهار نظر کرده ان��د‪ .‬به عنوان‬ ‫مثال م ی توان به اظهار نظر جواد نکونام به عنوان کاپیتان‬ ‫تیم ملی اشاره کرد‪« :‬من درباره تمدید یا عدم تمدید قرارداد‬ ‫با ک ی روش نظری ندارم و به من مربوط نم ی شود‪ .‬فدراسیون‬ ‫فوتبال است که در این مورد تصمیم م ی گیرد‪».‬‬ ‫سرمربی بعدی تیم ملی چه کسی است؟‬ ‫ک ی روش ک��ه تمدی��د ی��ا عدم تمدید ق��راردادش با‬ ‫فدراسیون فوتبال این روزها به س��وژه داغ رسانه ها تبدیل‬ ‫شده‪ ،‬در تازه ترین واکنش خود تاکید کرده که زمان توافق او‬ ‫با فدراسیون فوتبال هنوز مشخص نیست‪.‬‬ ‫کارلوس ک��ی روش از تمایل کفاش��یان ب رای تمدید‬ ‫قرارداد خبر داد و گفت‪« :‬در اخرین جلس��ه ام با کفاشیان او‬ ‫از تمایل خود ب رای ادامه همکاری با من صحبت کرد‪ .‬البته‬ ‫من هم در ‪ 11‬ماه گذشته عالقه خود را ب رای ادامه همکاری‬ ‫نش��ان داده ام اما االن صحبت کالمی الزم نیست باید به‬ ‫صورت جدی‪ ،‬مکتوب پیش��نهاد مطرح ش��ود‪ .‬اگر بتوانیم‬ ‫ادامه م ی دهیم وگرنه به صورت دوست باقی خواهیم ماند‪».‬‬ ‫ک ی روش در حالی به مذاکره با فدراسیون فوتبال چراغ‬ ‫سبز نشان داد که چند روز قبل از این گفت وگو دکتر گودرزی‬ ‫درباره عملکرد کارلوس ک ی روش و امکان تمدید قرارداد او‬ ‫گفته بود‪« :‬ک ی روش در کارش موفق بود و ما از ماندنش در‬ ‫تیم ملی ای ران استقبال م ی کنیم‪ ،‬اما باید شرایط دو طرف در‬ ‫توافق مدنظر قرار بگیرد؛ ب رای همین نیاز است تا مذاکرات‬ ‫الزم انجام شود‪ ».‬ک ی روش اما به این اظهارنظر وزیر ورزش‬ ‫اینگونه پاسخ داد‪« :‬هیچ نظری نم ی دهم‪ 11 .‬ماه است که‬ ‫صحبت کردم هیچ جایی برای صحبت کالمی نیس��ت‪،‬‬ ‫تنها زمانی م ی توانم تصمیم بگیرم که پیشنهاد مکتوب و‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫نگاه کی روش به فوتبال ایران‬ ‫سطح دانش فنی‬ ‫م ربیان ایرانی در حد‬ ‫اسیا هم نیست‬ ‫مشاور عالی وزیر ورزش‬ ‫درگفت وگوبامثلث‬ ‫شرق علیه غرب‬ ‫ورزش‬ ‫همواره الگوبرداری از سیاست های منطقی کشورهایی‬ ‫چون ژاپن و کره جنوبی مورد توجه کارشناسان داخلی قرار‬ ‫گرفته‪،‬این در حالی است که تیم ملی ژاپن‪ ،‬یکشنبه هفته‬ ‫گذشته سرمربی جدیدش را معرفی کرد؛ تیمی که زودتر از‬ ‫ای ران ب��ا جام جهانی برزیل وداع کرد‪ ،‬ح��اال مربی جدیدش‬ ‫را ش��ناخته اس��ت؛ تنها چند روز پس از بازگش��ت به ژاپن‪،‬‬ ‫فدراس��یون فوتبال این کش��ور س��رمربی جدید را معرفی‬ ‫کرد تا این تیم س��ریع تر خود را ب رای جام ملت ها اماده کند‪.‬‬ ‫در همین حال فدراس��یون فوتبال به همان کاری مشغول‬ ‫است که تا کنون بارها تکرارش کرده است؛ «وقت کشی»‪.‬‬ ‫جام جهانی ب رای ای ران تمام شده و تیم ملی باید خود را ب رای‬ ‫جام ملت های اسیا اماده کند‪ .‬نخس��تین و مهم ترین گام‬ ‫ب رای این کار انتخاب س��ریع مربی اس��ت‪ .‬به نظر م ی رسد‬ ‫ل تردید فدراسیون ب رای تمدید قرارداد ک ی روش‪،‬‬ ‫یکی از دالی ‬ ‫این باشد که فدراسیون از نوع همکاری با این مربی راضی‬ ‫نیست و اختالف نظرهای زیادی با او دارد‪ .‬همچنین به نظر‬ ‫م ی رسد که فدراسیون توانایی کنترل سرمرب ی اش را ندارد‬ ‫و به نوعی نم ی تواند بر ک ی روش مدیریت کند‪ .‬باید دید که‬ ‫قرارداد اولیه ک ی روش با فدراس��یون فوتبال ای ران در س��ه‬ ‫سال و نیم پیش دارای چه مفادی بوده و به عنوان مثال ایا‬ ‫ک ی روش طبق مفاد قراردادش بدون هماهنگی با فدراسیون‬ ‫مصاحبه م ی کرد و به مرخصی م ی رفت یا قرارداد به او اجازه‬ ‫این کارها را داده اس��ت‪ .‬اگر قرارداد ک ی روش به او اجازه این‬ ‫کارها را نم ی داد‪ ،‬چرا فدراس��یون مانع رفت��ار غیرقانونی او‬ ‫نشده و اگر قرارداد ک ی روش به او این اجازه را داده‪ ،‬اساسا چرا‬ ‫چنین قراردادی با او بسته شده است؟‬ ‫البته رابطه ک ی روش با فدراس��یون و برعکس رابطه‬ ‫مسئوالن فدراس��یون فوتبال با این مربی پرتغالی همواره‬ ‫در طول س��ال های اخیر با فرازونش��ی ب هایی همراه بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬گاه موضع گیری ه��ای تن��د علیه یکدیگ��ر و گاه‬ ‫موضع گیری هایی ک��ه از فرط صمیمان��ه بودنش حیرت‬ ‫انگیز بوده‪ .‬هر از گاهی انتش��ار یک مصاحبه از س��رمربی‬ ‫تیم ملی باعث بروز تنش در مس��ئوالن فدراسیون م ی شد‬ ‫و گاهی هم اظهارنظر یکی از مس��ئوالن فدراسیون‪ ،‬خشم‬ ‫ک ی روش را برم ی انگیخت‪ .‬این نمونه به ظاهر ساده دست‬ ‫کم از ناهماهنگی موجود در فدراسیون فوتبال در رابطه با‬ ‫مسائل رسانه ای حکایت م ی کرد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫محکم ی داشته باشم‪».‬‬ ‫اما مصاحب ه های رئیس فدراس��یون فوتبال نش��ان‬ ‫م ی دهد که اتفاقا تکلیف س��رمربی بعدی تیم ملی روشن‬ ‫شده است‪ .‬کفاشیان یاداور ش��ده که از عملکرد ک ی روش‬ ‫راضی اس��ت اما رقم پیش��نهادی این مربی خ��ارج از توان‬ ‫فدراسیون فوتبال است‪.‬‬ ‫وی در پاسخ به این پرسش که در صورت عدم توافق‬ ‫با ک ی روش وضعیت سرمربیگری تیم ملی چه خواهد شد‪،‬‬ ‫گفته است‪« :‬این مساله قطعا در کمیته فنی بررسی م ی شود‬ ‫ام ا ترجیح فدراسیون مربی داخلی است زی را جذب یک مربی‬ ‫خارجی زمان بر است‪».‬‬ ‫پاسکاری فدراسیون فوتبال با وزارت ورزش‬ ‫مس��ئوالن وزارت ورزش در گفت وگو ب��ا مثلث تاکید‬ ‫م ی کنند ک��ه نم ی خواهند هیچ گونه دخالت��ی در انتخاب‬ ‫سرمربی بعدی تیم ملی داشته باشند و این وظیفه فدراسیون‬ ‫فوتبال اس��ت که گزینه اش را به وزارت ورزش معرفی کند‪.‬‬ ‫از سویی دیگر علی کفاشیان به صراحت اعالم م ی کند که‬ ‫ب رای ادامه همکاری با ک ی روش به کمک وزارت ورزش نیاز‬ ‫دارد‪ .‬ای��ا وزارت ورزش بدون انکه در پ��روژه انتخاب مربی‬ ‫تیم ملی دخالتی داشته باش��د قصد دارد هزینه های گزینه‬ ‫منتخب فدراسیون را پرداخت کند؟ کفاشیان م ی گوید‪« :‬اگر‬ ‫قرار بر ادامه همکاری با ک ی روش اس��ت باید وزارت ورزش‬ ‫و جوانان ب رای تامین مبلغ قرارداد وی به فدراسیون کمک‬ ‫کند و ما این مس��اله را با مس��ئوالن وزارت ورزش در میان‬ ‫گذاشته ایم‪».‬‬ ‫این اظهار نظر در حالی توپ را به زمین وزارت ورزش‬ ‫م ی اندازد که کفاش��یان در جریان بازی ه��ای تیم ملی در‬ ‫جام جهانی در اظهارنظری تاکید کرد‪« :‬تا بعد از جام ملت ها‬ ‫با ک ی روش کار داریم و نم ی گذاریم جای دیگری برود‪».‬‬ ‫اما از حس��ین فرکی به عن��وان اصل ی تری��ن گزینه‬ ‫جانشینی ک ی روش نام برده م ی شود‪ .‬مربی که درباره تمدید‬ ‫قرارداد با ک��ی روش اینگونه اظهارنظر کرده اس��ت‪« :‬این‬ ‫موضوع به تصمیم فدراس��یون برم ی گردد‪ .‬باید عملکرد او‬ ‫را هم در مورد نتیجه گیری و ه��م زیبا بازی کردن تیم ملی‬ ‫مورد ارزیابی قرار دهیم‪ .‬من نم ی دانم فدراسیون فوتبال چه‬ ‫توپ در زمین کفاشیان است‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪2‬‬ ‫رمزگشایی از اظهارات تازه وزیر ورزش‬ ‫وزیر ورزش در تازه ترین اظه��ارات خود پی رامون ادامه‬ ‫فعالیت ک ی روش در تیم ملی فوتبال ای ران به مواردی اشاره‬ ‫کرده که رمزگشایی از ان کار چندان دشواری نیست‪.‬‬ ‫وزیر ورزش و جوانان با بیان اینکه فدراسیون فوتبال‬ ‫به تنهایی توان پرداخت مبلغ م��ورد نیاز قرارداد ک ی روش را‬ ‫دارد‪ ،‬تاکید کرد‪« :‬باتوجه به در پی��ش بودن جام ملت های‬ ‫اسیا باید هرچه سریع تر تکلیف تیم ملی روشن شود‪».‬‬ ‫محمود گودرزی درخصوص تمدید قرارداد با کارلوس‬ ‫ک ی روش اظهار کرد‪« :‬تصمیم ها درباره مربیان‪ ،‬سرپرستان‬ ‫و کادرفنی عموما در فدراس��یون ها گرفته م ی شود و نباید‬ ‫مسائل تخصصی در حوزه های فنی به سایر شئون که نباید‬ ‫در مسائل دخالت کنند‪ ،‬کشیده شود‪ .‬متاسفانه در کشور ما‬ ‫به همه چیز در عال ی ترین سطوح پرداخته م ی شود و از انها‬ ‫پاسخ م ی خواهند‪».‬‬ ‫وزیر ورزش و جوانان خاطرنش��ان کرد‪« :‬از اختیارات‬ ‫قطعی فدراسیون هاست که به مسائل فنی بپردازند چرا که‬ ‫وزارت ورزش رویکردها و سیاست گذاری های کلی را تعیین‬ ‫م ی کند‪ .‬اینکه یک مربی بماند یا نماند و کیفیتش چگونه‬ ‫بوده یا دستمزدش چقدر باشد‪ ،‬در فدراسیون ها باید بحث و‬ ‫بررسی شود‪ .‬فدراسیون فوتبال نیز خودش باید درباره مربی‬ ‫خودش تصمیم گیری کند؛ چرا که س��ازمان بالغی است و‬ ‫م ی تواند در این مورد بهترین تصمیم را اتخاذ کند‪».‬‬ ‫وی خاطرنشان کرد‪« :‬اگر از من در این مورد مشورت‬ ‫بخواهند م ی گویم فدراس��یون باید تحلیل کند که ایا این‬ ‫مربی در طول این سه سال و اندی که در تیم ملی فعالیت‬ ‫م ی کند‪ ،‬توانس��ته پرونده و سابقه درخش��انی از خود به جا‬ ‫بگذارد و توفیقی داش��ته باش��د‪ ،‬ان وقت نم��ره قبولی یا‬ ‫مردودی به او بدهن��د و درباره او تصمی��م بگیرند‪ .‬بر این‬ ‫اساس وارد مذاکره ش��وند که ایا این مربی بماند یا خیر‪ .‬ان‬ ‫وقت مساله دستمزد در اولویت بعدی قرار م ی گیرد که در‬ ‫دنیا یک عرفی وجود دارد که مربیان ب ر اس��اس سابقه و‬ ‫موفقی ت های خود دستمزدی دارند که م ی توان به راحتی‬ ‫فهمید دستمزد یک مربی به چه می زان است و یک مربی‬ ‫چقدر ارزش دارد‪».‬‬ ‫گودرزی با بیان اینکه در این مساله مسئوالن تابع‬ ‫یک سری بحث های ژورنالیستی و هیجانات اجتماعی‬ ‫ش��ده اند‪ ،‬افزود‪« :‬این گون��ه بحث ها م��ا را از تصمیم های‬ ‫درس��ت و واقع بینانه دور م ی کند و ممکن است تصمیمی‬ ‫ گرفته ش��ود که مش��کالتی ایجاد کند‪ .‬ما جام ملت های‬ ‫اسیا در اس��ترالیا را پیش رو داریم که اس��ترالیا‪ ،‬کره و ژاپن‬ ‫شرایط بسیار خوبی دارند چرا که سیستماتیک و علم ی کار‬ ‫م ی کنند اما متاسفانه در کشور ما به ان معنای خاص روش‬ ‫سیس��تماتیک وجود ندارد و ممکن اس��ت نتوانیم شرایط‬ ‫خوبی در جام ملت ها داشته باشیم‪.‬‬ ‫پس باید هرچه سریع تر در این باره تصمیم گیری شود‬ ‫تا بتوانیم نتیجه خوبی حاصل کنیم‪ .‬هر انچه در فدراسیون‬ ‫معیاری را ب رای سنجش مربیان دارد‪ ،‬اما در کل مربیان را از‬ ‫نظر بازی زیبا یا کسب نتیج ه مورد ارزیابی قرار م ی دهند‪ .‬در‬ ‫سال ‪ 2006‬ما بازی های زیبایی را به نمایش م ی گذاشتیم و‬ ‫نتیج ه هم م ی گرفتیم‪ .‬در جام جهانی ‪ 2006‬المان هم به رغم‬ ‫همه مشکالت نتایج خوبی را کسب کردیم‪ ،‬اما باز هم ان‬ ‫مش��کالت رقم خورد و کادر فنی ثبات نداشت‪ .‬من دوست‬ ‫دارم قرارداد ک ی روش تمدید شود اما این موضوع به تصمیم‬ ‫فدراس��یون و مدی ران وزارت ورزش و جوانان برم ی گردد‪».‬‬ ‫گفته م ی شود فدراسیون فوتبال با حسین فرکی به توافقات‬ ‫اولیه رسیده اس��ت‪ .‬استعفای فرکی از س��رمربیگری فوالد‬ ‫نیز دقیقا ب��ه همین دلیل صورت گرف��ت‪ .‬خیل ی ها تصور‬ ‫م ی کردند باتوجه به عملکردی که ک ی روش در جام جهانی از‬ ‫خود نشان داد و محبوبیتی که نزد مردم و رسانه ها به دست‬ ‫اورد کنار گذاش��تنش را ب رای مدی ران فوتبال به مس��اله ای‬ ‫سخت و غیرممکن تبدیل کرد اما ش��واهد نشان م ی دهد‬ ‫که مدی ران فوتبال اتفاقا قص��د دارند از عهده این ماموریت‬ ‫غیرممکن برایند؛ ک ی روش را کنار بزنند و گزینه ای ای رانی را‬ ‫جانشینش کنند‪.‬‬ ‫تعیین ش��ود‪ ،‬ما هم به ان احترام م ی گذاریم و ان ش��اءاهلل‬ ‫تصمیم خوبی در این رابطه اتخاذ شود‪».‬‬ ‫وزیر ورزش و جوانان در پاس��خ به این س��وال که ایا‬ ‫وزارت ورزش کمکی ب��رای تامین بودجه م��ورد نیاز ب رای‬ ‫تمدید قرارداد کارلوس ک ی روش خواهد داشت یا خیر‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«فدراسیون فوتبال خوشبختانه وضعیت اقتصادی خوبی‬ ‫دارد و به جهت تبلیغات دور زمین و حق پخش تلویزیونی‬ ‫درامد خوبی کسب م ی کند‪.‬‬ ‫همان طور که ب رای تبلیغات دور زمین ب رای دو سال‬ ‫مبلغ ‪ 160‬میلیارد تومان درامدزایی کرد‪ .‬همچنین نزدیک‬ ‫به هشت میلیون دالر به خاطر حضور در جام جهانی از فیفا‬ ‫دریافت م ی کند که این مبلغ دریافتی از فیفا نزدیک به ‪24‬‬ ‫میلیارد تومان م ی ش��ود و این عددی است که محقق شده‬ ‫و فدراسیون توان پرداخت دستمزد ک ی روش را دارد اما باید‬ ‫به ان مربی و جایگاه او توجه شود و به درستی تعیین شود‬ ‫که او چه ارزش��ی دارد نه اینکه تابع جوسازی ها و راه اندازی‬ ‫کمپی ن ها شویم‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬عالقه مندان باید درست تحلیل کنند که‬ ‫حاصل مس��ابقه های جام جهانی ب رای فوتبال ما چه بوده‬ ‫اس��ت و نگاه کنند مربیان چه اورده ای داشته اند و ب ر اساس‬ ‫ان تحلیل کنند‪ .‬مردم باید اجازه دهند که مدی ران ما قدرت‬ ‫چانه زنی داشته باشند تا مدی ران ما نگاهی به سایر کشورها‬ ‫و داخل بیندازند و انچه را به نفع فوتبال است انجام دهند و‬ ‫تصمیم خود را دور از هیجانات بگیرند‪».‬‬ ‫اظهارنظر وزی��ر ورزش درباره موض��وع تمدید یا عدم‬ ‫تمدید قرارداد با ک ی روش نش��ان م ی دهد که فدراس��یون‬ ‫فوتب��ال اتفاقا ب��دون هماهنگی با وزارت ورزش س��خنی‬ ‫نگفته اس��ت‪ .‬وقتی علی کفاش��یان تاکی��د م ی کند که‬ ‫گزینه ما در صورت عدم توافق با ک ی روش داخلی اس��ت‬ ‫و البته وزی��ر ورزش به طور علنی از ع��دم حمایت مالی‬ ‫ب رای تمدید قرارداد با ک ی روش سخن م ی گوید‪ ،‬واضح‬ ‫اس��ت که مدی ران ورزش عالقه ای به حفظ این مربی‬ ‫پرتغالی ندارند‪.‬‬ ‫جالب ت��ر اینکه وزی��ر ورزش خواس��ته مردم و‬ ‫رس��انه ها ب رای حفظ ای��ن مربی را م��وج هیجانات و‬ ‫احساس��ات م ی نام��د‪ ،‬در حالی که ع��ده ای معتقدند‬ ‫همین هیجانات و احساس��ات صادقانه مردم باعث‬ ‫ش��د تا دولت تدبیر و اعتدال قدرت را در دست بگیرد‪.‬‬ ‫ایا خواسته های مردم در انجا عقل گرایی نبود و حاال‬ ‫خواس��ته های مردم در این مورد هیجان و احس��اس‬ ‫است؟‬ ‫مجلس در انتخاب سرمربی‬ ‫دخالت نمی کند‬ ‫گفتوگوباسخنگویفراکسیونورزشمجلسدربارهانتخابمربیتیم ملی‬ ‫تی�م مل�ی در جام جهانی برزی�ل نمایش خوبی‬ ‫داش�ت‪ .‬مردم حاال ان تیم و مرب ی اش را حمایت‬ ‫م ی کنند‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫قبل از هر چیز باید بگویم مش��کالت فوتبال ما‬ ‫همچنان پابرجاست‪ .‬فوتبال ما در رده های پایه نیاز به ترمیم‬ ‫دارد‪ .‬باید کارهای اساسی شکل بگیرد‪ .‬باید از نظر فرهنگی‬ ‫و اجتماعی و اقتصادی کار اساس��ی روی این فوتبال انجام‬ ‫بگیرد‪ .‬از نظر روانشناس��ی و باورهای تیمی روی ذهن افراد‬ ‫کار کنیم‪ .‬اما در رابطه با سوال شما باید بگویم که خیلی از‬ ‫مردم فکر نم ی کردند این نتایج در جام جهانی رقم بخورد و‬ ‫تیم ملی نمایشی این گونه از خود نشان دهد‪ .‬من به شوخی‬ ‫م ی گفتم باید مقابل دروازه مان یک کامیون اجر بگذاریم تا‬ ‫مقابل ارژانتین فاجع ه ای رخ ندهد‪ .‬ام��ا اعتراف م ی کنم که‬ ‫به خصوص در دو بازی اول بچه ها خیلی خوب بودند‪ .‬نمایش‬ ‫ابرومندانه ای داش��تند‪ .‬اما در بازی سوم به رغم‬ ‫اینکه خوب بازی کردند نتیجه خوبی به دست‬ ‫نیامد‪ .‬به هر حال بای��د بپذیریم که در فوتبال‬ ‫نتیجه مهم است‪ .‬اما همین که مردم خوشحال‬ ‫شدند و حتی بعد از باخت به خیابان ها امدند و‬ ‫شادی کردند و ب رای موفقیت بازیکنان تیم ملی‬ ‫دعا کردند‪ ،‬نش��ان م ی دهد که اتفاق خوبی رخ‬ ‫داد‪ .‬البته بعض ی ها نگران ساق پای شان بودند‪،‬‬ ‫شاید هم به فکر باشگاه های بعدی شان بودند‪.‬‬ ‫اگر احتیاط را کنار م ی گذاشتند قیمت خودشان‬ ‫باال م ی رفت و البته افتخار و عزت ب رای فوتبال‬ ‫ملی حاصل م ی شد‪.‬‬ ‫ک ی روش را نخواهد‪ .‬این حق انهاس��ت ک��ه مربی تیم ملی‬ ‫را انتخاب کنند‪ .‬اما موضوع مهم ت��ری وجود دارد؛ ما از ثبات‬ ‫اس��تراتژی حرف م ی زنیم و گر نه منظور من این نیست که‬ ‫ک ی روش ‪ 10‬سال دیگر هم در تیم ملی بماند‪ .‬اما این را بگویم‬ ‫اگر قرار است ک ی روش را عوض کنیم باید مربی را بیاوریم‬ ‫که به نوعی دنباله روی سیاس��ت های این مربی باشد و کار‬ ‫نیمه تمام ک ی روش را تمام کند‪ ،‬نه اینکه با استراتژی کامال‬ ‫متفاوت بخواه��د کار دیگری را انجام ده��د‪ .‬در این صورت‬ ‫تعویض مرب��ی تنها زم��ان را از ما گرفته و باعث ش��ده که‬ ‫عقب بمانیم‪.‬‬ ‫رئیس فدراس�یون گفته است اگر با ک ی روش به‬ ‫توافق نرسیم‪ ،‬مربی ایرانی استخدام م ی کنیم‪.‬‬ ‫بعید اس�ت مربی ایران�ی راه ک�ی روش را ادامه‬ ‫بدهد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫اما تی م ملی نش�ان داد که فوتبال ما‬ ‫م ی تواند بی�ش از اینها ح�رف برای‬ ‫گفتن داشته باشد‪ .‬قبول دارید؟‬ ‫یکی از کارهایی که الزم اس��ت به ان توجه کنیم‬ ‫این است که در تیم ملی ثبات داش��ته باشیم‪ .‬ما اصراری به‬ ‫حفظ فرد نداریم‪ .‬ممکن اس��ت فدراس��یون یا وزارت ورزش‬ ‫نتیجه مهم است‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنی�د ادامه کار با ک�ی روش منطق ی تر‬ ‫است؟‬ ‫هر کسی نظری دارد‪ .‬نظر تخصصی در این مورد‬ ‫بر عهده فدراسیون است‪.‬‬ ‫فراکسیون ورزش چه نظری دارد؟‬ ‫ما راجع به ک ی روش نظر نم ی دهیم و در جزئیات‬ ‫دخالت نم ی کنیم‪.‬‬ ‫اما باالخره رویکرد فراکسیون ورزش باید روشن‬ ‫باشد‪ ،‬اینکه ک ی روش را م ی پسندد یا خیر؟‬ ‫ما م ی گوییم اگر تیمی موفق است باید حفظش‬ ‫کنیم تا موفقیتش را ادامه دهد‪ .‬فراکسیون ورزش معتقد است‬ ‫تیم ملی در جام جهانی عملکرد قابل قبولی داش��ته است و‬ ‫نباید به ترکیب تیم ب رنده دست بزنیم‪ .‬بعض ی ها ممکن است‬ ‫ی اس��ت که ک ی روش‬ ‫بگویند این چه رقم ‬ ‫درخواس��ت کرده اس��ت؟ جالب است که‬ ‫همین عده از تیم مل��ی توقع اقای ی کردن‬ ‫در اس��یا را دارند‪ .‬ب��رای اقای ی ک��ردن در‬ ‫فوتبال اس��یا و موفقی��ت در عرصه های‬ ‫بی ن المللی بای��د هزینه هایش را پرداخت‪.‬‬ ‫به قول معروف‪:‬‬ ‫تکیه بر ج��ای بزرگان نت��وان زد به‬ ‫گزاف ‪ /‬مگر اسباب بزرگی همه اماده کنیم‬ ‫اگ��ر ش��رایط بزرگ ی ک��ردن را ب رای‬ ‫فوتبال هموار نکنیم بالطبع نباید توقعی‬ ‫هم داشته باشیم که کمتر از هفت ماه دیگر‬ ‫به قهرمانی اسیا دس��ت پیدا کنیم‪ .‬مهیا‬ ‫کردن ش��رایط نیز یعنی اینکه ما به دنبال‬ ‫درامدزایی باشیم‪.‬‬ ‫فدراس��یون فوتب��ال به دنبال حق‬ ‫پخش تلویزیون ی اش باشد تا در مواقعی که‬ ‫نیاز است به مرب ی اش پول بیشتری بدهد‪،‬‬ ‫مجبور نشود تصمیماتی بگیرد که نوعی‬ ‫عقبگرد محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫خواس�ته مردم حفظ ک ی روش است‪.‬‬ ‫فراکس�یون ورزش ای�ا در ای�ن مورد‬ ‫ب ه خص�وص توصی�ه ای ب�رای وزارت‬ ‫ورزش دارد؟‬ ‫اگر اس��تراتژی داشته باش��یم چرا که نه‪ .‬مربیان‬ ‫تحصیلکرده و جوانی داریم که م ی توانند موفق ش��وند‪ .‬اما‬ ‫به نظرم ب رای اینکه تنها یک روز دل این مردم را شاد کنیم‪،‬‬ ‫عیبی ندارد اگر میلیاردها تومان هم خرج کنیم‪ .‬ان هم ب رای‬ ‫مردمی که مش��کالت زیاد اقتصادی دارند اما همیشه پای‬ ‫انقالب و مملکت خودشان ایستاده اند‪.‬‬ ‫واقعا دنیا به اخر نم ی رسد اگر به مبلغ قرارداد ک ی روش‬ ‫اضافه کنیم‪ .‬هرچن��د اگر م ی توانیم ب��ه گزینه های بهتر از‬ ‫ک ی روش برسیم باید این راه را هم امتحان کنیم‪ .‬شاید بهتر‬ ‫از ک ی روش پی دا کردیم‪ .‬به هر حال باید بپذیریم که در فوتبال‬ ‫همان طور که ع��رض کردم ما‬ ‫وارد جزئیات نم ی ش��ویم‪ .‬اما خواهش ما‬ ‫از وزارت ورزش و فدراس��یون فوتبال این‬ ‫است که با تعمق بیشتری درباره انتخاب‬ ‫س��رمربی تیم مل��ی برخورد کنند‪ .‬مردم نظرش��ان روش��ن‬ ‫است‪ .‬خواهش م ی کنیم کاری نکنند که خدای ناکرده بعدا‬ ‫نگران ی هایی به وجود بیاید‪ .‬معتق��دم مربیان ای رانی خوبی‬ ‫داریم‪ .‬ب رای همه انها احترام قائلم‪ .‬اما به نظرم در حال حاضر‬ ‫کله مربی ای رانی در این دیگ نم ی جوشد‪ .‬مربیان ای رانی باید‬ ‫اعتماد مردم را جلب کنند‪.‬‬ ‫نظرتان درب�اره درخواس�ت دو میلی�ون یورویی‬ ‫ک ی روش چیست؟‬ ‫با کفاشیان کار کرده ام‪ .‬پول را هدر نم ی دهد و کاله‬ ‫سرش نم ی رود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫به نظر شما چگونه باید بزرگ بودن را به فوتبال‬ ‫هم اموخت؟‬ ‫‪3‬‬ ‫سی د هادی حسینی‪ ،‬سخنگوی فراکسیون‬ ‫ورزش مجل�س ش�ورای اسلامی معتقد اس�ت‬ ‫تی م ملیفوتبالای راندرجام جهانیعملکردقابل‬ ‫قب ولیداشتهومدی رانفوتبالبهتراستبهترکیب‬ ‫تیم ب رنده دست نزنند‪ .‬با وی درباره تی م ملی‪ ،‬حفظ‬ ‫ک ی روش یا جانش�ینی یک م ربی ایرانی و دیگر‬ ‫مس�ائل م ربوط به فوتبال صحب�ت کردیم‪ .‬متن‬ ‫گفت وگوی مثلث با وی را م ی خوانید‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫راه پیشرفت مش��خص است‪ .‬امروز‬ ‫در جام جهانی شاهد ان هس��تیم که خیلی از‬ ‫تیم هایی که هی چ کس تصور نم ی کرد بتوانند‬ ‫مقابل نام های بزرگ بایس��تند‪ ،‬اتفاقا در برزیل‬ ‫بزرگی م ی کنند و تنه ب��ه تنه مدعیان م ی زنند‪.‬‬ ‫همه چیز ب رای پیشرفت کردن در فوتبال روشن‬ ‫اس��ت‪ .‬فوتبال‪ ،‬امروز یک علم اس��ت‪ .‬علمی‬ ‫ که در دس��ترس ماس��ت و تنها کافی است ما‬ ‫بخواهیم که شرایط پیشرفت را در فوتبال مان‬ ‫به وجود بیاوریم‪.‬‬ ‫فوتبال امروز در تسخیر ارژانتین‪ ،‬المان‪،‬‬ ‫اسپانیا‪ ،‬ایتالیا و انگلیس نیست‪ .‬حاال این هنر‬ ‫ماس��ت که بتوانیم از تاکتی ک ه��ای روز دنیا‬ ‫بهره برداری کنیم‪.‬‬ ‫اما متاسفانه ما به این باور نرسیده ایم که م ی توانیم در‬ ‫فوتبال جهان بزرگی کنیم‪ .‬در والیبال این اتفاق رخ داده‪ .‬به‬ ‫همین دلیل مقابل بزرگان م ی ایستد و اقایی م ی کند؛ برزیل‬ ‫را شکست م ی دهد‪ ،‬لهستان را شکست م ی دهد‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪73‬‬ ‫ورزش‬ ‫چقدر نقش داشته و دارد؟‬ ‫در مجموع عرض م ی کنم؛ چه ای��ن دوره و چه در‬ ‫دوره ای دیگر وزارت ورزش وظیفه دارد که شرایطی ارام و منطقی‬ ‫ایجاد کند‪ .‬مدی ران ارشد ورزش کشور باید نقش راهبری داشته‬ ‫باش��ند نه اینکه در مواقعی که تنش یا مشکلی پیش م ی اید‬ ‫وزارت ورزش بیاید و خودش بحران درست کند‪.‬‬ ‫البته وزیر ورزش در مقطعی که حتی بحث تغییر‬ ‫ک ی روش مط�رح بود با ای�ن مربی مالق�ات کرد و‬ ‫به او اطمین�ان داد که مورد حمای�ت وزارت ورزش‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫سطحدانشفنیمربیان‬ ‫ایرانی در حد اسیا هم نیست‬ ‫مشاور عالی وزیر ورزش در گفت وگو با مثلث‬ ‫در مقطع�ی ب ه خص�وص در ک�وران رقابت ه�ای‬ ‫لی گ برتر موضوع قراردادهای میلی�اردی برخی از‬ ‫بازیکنان لیگ برت�ر و ک م کاری ش�ان در تی م های‬ ‫باش�گاهی باعث ش�د تا مردم به فوتبال نگاهی‬ ‫منفی پیدا کنند‪ .‬در واقع موجی ضدفوتبال شکل‬ ‫گرفت‪ .‬باتوجه به عملکرد تی م ملی در جام جهانی‬ ‫فکر م ی کنید نگاه مردم تغییر کرده است؟‬ ‫اوال باید بپذیریم که تیم ملی در جام جهانی عملکرد‬ ‫خوبی داش��ت‪ .‬معموال وقتی جو جام جهانی شکل م ی گیرد‬ ‫و بعد هم رویدادی به این گستردگی در سطح جهان که همه‬ ‫کشورهای جهان درگیرش هستند شروع م ی شود طبعا نگاه‬ ‫مردم هم نس��بت به فوتبال عوض م ی ش��ود‪ .‬در دوره ای که‬ ‫جام جهانی برگزار م ی شود تب فوتبال در جامعه باال م ی رود‪ .‬اما‬ ‫اینکهبخ واهیماینموضوعرابهمسائلداخلیفوتب المانتعمیم‬ ‫بدهیم و بگوییم با این عملکرد نگاه مردم به برخی باشگاه ها و‬ ‫فوتبالیس ت ها تغییر پی دا کرده است‪ ،‬نه‪ .‬خیلی موافق نیستم‪.‬‬ ‫جو ضد فوتبالی که در داخل ایجاد ش��ده بود به انچه در لیگ‬ ‫و باشگاه های ما م ی گذش��ت مربوط م ی شود و همچنین به‬ ‫عدم تناسب میان هزینه ها و خروجی فوتبال مان ‪ .‬هنوز هم این‬ ‫انتقادها و گالیه ها وجود دارد‪ .‬یعنی اگر دوباره لیگ ما و فوتبال‬ ‫باشگاهی ما از نظر کیفیت پایین باشد و از سویی دیگر مردم‬ ‫دریافت ی های بسیار باالیی ببینند‪ ،‬همچنان موج ضدفوتبال‬ ‫شکل خ واهد گرفت‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫قب�ول داری�د این ب�ار اس�تقبال از تی م مل�ی با ان‬ ‫استقبالی که در س�ال ‪ 2006‬رخ داد خیلی متفاوت‬ ‫بود؟ با اینکه تی م ملی در ان دوره نیز تنها یک امتیاز‬ ‫کسب کرد‪ .‬نظرتان در این باره چیست؟‬ ‫این اتفاق چند عامل مه��م دارد‪ .‬اوال ما بعد از اینکه‬ ‫به جام جهانی ‪ 2006‬رفتیم و برگشتیم‪ ،‬یک دوره از جام جهانی‬ ‫را از دست دادیم‪ .‬به دلیل مشکالت مدیریتی فوتبال این اتفاق‬ ‫افتاد‪ .‬این بار کسب سهمیه کردیم؛ بالطبع کسب این سهمیه‪،‬‬ ‫فضای عمومی را به فوتبال نزدیک تر کرد‪ .‬ب رای مردم مهم است‬ ‫که تیم ملی به جام جهانی راه پی دا کند‪ .‬این موضوع موثری بود‪.‬‬ ‫اما نسبت به ‪ 2006‬شرایط متفاوتی هم داشتیم‪ .‬دعواهایی ان‬ ‫موقع میان فدراسیون و سازمان وقت تربی ت بدنی وجود داشت‬ ‫که این بار خبری از این تنش ها نبود‪ .‬ان تیم خیلی متحد نبود‪.‬‬ ‫بازیکنان خیلی با هم همدل نبودند‪ .‬اما این بار تیمی منسجم و‬ ‫‪4‬‬ ‫دکتر احم�دی‪ ،‬مش�اور عالی وزی�ر ورزش‬ ‫معتقد اس�ت که فدراس�یون برای رس�یدن به‬ ‫گزینه م ربی داخلی م ی بایس�ت اس�تدالل های‬ ‫محکمی به وزارت ورزش و جوان�ان ارائه کند‪ .‬او‬ ‫که ظاهرا یکی از حامیان ک ی روش و فراتر از ان‬ ‫استفاده از مربیان درجه یک خارجی محسوب‬ ‫م ی ش�ود در گفت وگو ب�ا مثلث درباره س�طح‬ ‫دانش فن�ی مربی�ان ایرانی ب�ا صراحت خاصی‬ ‫سخن گفته است‪.‬‬ ‫متحدداشتیم‪.‬درونتیمهماهنگیخوبیایجادشدکهاینهنر‬ ‫ک ی روش بود‪ .‬فضای عمومی جامعه نیز حاال طور دیگری است‪.‬‬ ‫البته من معتقدم بعد از انتخابات ریاست جمهوری شرایط جامعه‬ ‫ما نیز ارام تر شده است‪ .‬یک فضای ارام تری را میان مردم شاهد‬ ‫هستیم‪ .‬مردم با تیم های مل ی شان همراه تر هستند‪.‬‬ ‫البتهتی م ملیعملکردنسبتاقابلقب ولیهمداشت‪.‬‬ ‫این طور نیست؟‬ ‫بله‪ ،‬دقیقا‪ .‬دو بازی ای ران ب رابر نیجریه و ارژانتین باعث‬ ‫شد که افکار عمومی از تیم ملی راضی شود‪ .‬مردم این تالش و‬ ‫همکاری تیمی را دیدند‪ .‬ب رای اولین بار ما یک تیم را در صحنه‬ ‫جام جهانی دیدیم‪ .‬بازی با نیجری��ه گل نخوردیم‪ .‬یک امتیاز‬ ‫گرفتیم‪ .‬تیم ارژانتین را اذیت کردیم و حتی م ی توانستیم ب رنده‬ ‫باشیم‪ .‬در بازی با ارژانتین در جریان ‪ 90‬دقیقه گل نخوردیم‪ .‬در‬ ‫وقت های تلف شده گل خوردیم‪ .‬همین موضوع باعث شد تا‬ ‫مردم طور دیگری عملکرد تیم ملی را مورد قضاوت قرار بدهند‪.‬‬ ‫مردم بازی خوب و تالش بچه ها را دیدند و نتیجه را مالک ارزیابی‬ ‫قرار ندادند‪ .‬مردم شادی کردند در حالی که ما باخته بودیم‪ .‬خب‬ ‫این موضوع مهمی است‪ .‬حاال این مسائل را با اتفاقاتی که در‬ ‫سال ‪ 2006‬رخ داد مقایسه کنید؛ ان سال بالفاصله بعد از بازی‬ ‫ای ران ب رابر انگوال برخورد مدی ریتی در انجا رخ داد‪ .‬بحران به وجود‬ ‫امد‪ .‬تنش زیادی وجود داشت‪ .‬خاط رات ما از ان دوره تلخ است‬ ‫اما در این دوره شرایط تیم ملی طور دیگری بود و تیم ک ی روش‬ ‫بدون حاشیه و تنش کارش را انجام داد‪.‬‬ ‫برگردیم به بحث ش�خص اقای ک ی روش؛ مربی‬ ‫که حاال بین مردم کشورمان از محبوبیت خاصی‬ ‫برخوردار اس�ت‪ .‬مردم او و این تی م ملی را دوست‬ ‫دارند‪ .‬فکر م ی کنی�د وزارت ورزش در این اتفاقات‬ ‫ی کلی‬ ‫بله‪ ،‬همین طور است‪ .‬باید بپذیریم که فضا ‬ ‫حاکم بر ورزش ما فضایی منطبق با خرد و تدبیر نیست‪ .‬خیلی‬ ‫از مواقع مسائلی ایجاد م ی شود که پشت پرده ان هزار و یک‬ ‫داستان است‪ .‬داستان هایی که همیشه به ورزش ما لطمه زده‬ ‫است‪ .‬همین حاال هم از ج وانب مختلف ح واشی ایجاد م ی شود‬ ‫که روند منطقی کار را دچار خدشه کند‪.‬‬ ‫چ را؟‬ ‫شاید به دلیل ش��کل نگرفتن کامل ساختارها این‬ ‫اتفاقات رخ م ی دهد و شاید به دلیل نبود یا کمبود اموزش های‬ ‫حرفه ای‪ .‬به هر حال این یک واقعیت اس��ت که ما مس��ائل‬ ‫حاشی ه ای مان فراتر از حد انتظارمان است‪ .‬وزارت ورزش نباید‬ ‫اجازه دهد که حاشی ه ها ب ر جریان ورزش حاکم شود‪ .‬این کار باید‬ ‫با دقت و ظ رافت صورت بگیرد‪ .‬در مقطعی عده ای م ی خ واستند‬ ‫فضای مربوط به تیم ملی را ال��وده کنند‪ .‬بحث های مربوط به‬ ‫لیگ‪ ،‬مسائلی که باشگاه ها با ان درگیر بودند‪ .‬مسائلی که به‬ ‫بودن یا نبودن ک ی روش و حتی تبانی او با چند تیم لیگ ب رتری‬ ‫مربوط م ی ش��د‪ .‬اگر کنترلی در کار نبود و مقابل این حواشی‬ ‫نم ی ایستادیم بحران بزرگی شکل م ی گرفت‪ .‬این واقعیت را‬ ‫باید بپذیریم که ورزش ما هنوز با شرایط مطلوبش فاصله دارد‪.‬‬ ‫زمانی م ی توانیم بگوییم ورزش ما به شرایط ایده الی رسیده که‬ ‫عقل و منطق بر جریان کلی ورزش حاکم شود و دست اندرکاران‬ ‫ورزش چارچوب های الزم را رعایت کنند‪ .‬اما حاال خیل ی ها سعی‬ ‫م ی کنند فراتر از وظایف و اختیاراتشان عمل کنند‪ .‬در چنین‬ ‫وضعی اشفتگی و ب ی نظمی ایجاد م ی شود‪.‬‬ ‫فضای عموم�ی جامعه خواهان مان�دن ک ی روش‬ ‫است‪ .‬وزارت ورزش چه تصمیمی اتخاذ م ی کند؟‬ ‫فضای عمومی جامعه یک بحث است و تصمیمات‬ ‫مدیریتی بحثی دیگر‪ .‬البته در تصمیمات مدیریتی خواسته ها‬ ‫و انتظارات مردم نیز مدنظر قرار م ی گیرد‪ ،‬اما لزوما تصمیمات‬ ‫مدیریتی دقیقا همان چیزی نیس��ت که م��ردم م ی خواهند‪.‬‬ ‫اما با همه اینها تصمیمات مدیریتی ف��ارغ از فضای عمومی‬ ‫جامعه نخواهد بود‪ .‬ب رای اتخاذ سیاست درست باید ب ر اساس‬ ‫شاخصه های حرفه ای عمل کنیم‪.‬‬ ‫چطور این اتفاق م ی افتد؟‬ ‫ما باید گزارش فنی داشته باش��یم‪ .‬کارنامه ایشان‬ ‫را ببینیم‪ .‬فدراسیون فوتبال قطعا باید این گزارش فنی را ارائه‬ ‫بدهد‪ .‬ما بررس��ی کنیم که ک ی روش باتوج��ه به حقوقی که‬ ‫تا کنون دریافت کرده چه نوع عملکردی داشته است‪.‬‬ ‫شما فکر م ی کنید یک م ربی ای رانی م ی توانست در‬ ‫جام جهانی عملکردی مثل ک ی روش داشته باشد؟‬ ‫من وضع موجود مربیان ای ران��ی را به لحاظ فنی در‬ ‫حد جام جهانی نم ی بینم‪ .‬دلیل این حرفم نیز روشن است‪ .‬شما‬ ‫به لیگ اسیا نگاه کنید‪ .‬در انجا دیدیم که مربیان ما گوی رقابت‬ ‫را حتی به مربیان کش��ورهای ع ربی واگذار کردند چه برسد به‬ ‫مربیان شرق اسیا‪ .‬یعنی دانش فنی مربیان ما حتی در سطح‬ ‫اسیا هم نیست چه برسد به عرصه جهانی‪ .‬با همه اینها معتقدم‬ ‫که داشتن گزارش فنی از تیم ملی و عملکرد ک ی روش خیلی‬ ‫مهم است‪ .‬عملکرد ک ی روش را باید درست ارزیابی کنیم‪.‬‬ ‫ایا باتوجه به مبلغ�ی که ک ی روش از فدراس�یون‬ ‫درخواس�ت ک�رده م ی ت�وان خوش�بین ب�ود که‬ ‫ق راردادش تمدید خواهد شد؟‬ ‫ورزش‬ ‫وزیر ورزش هم در مصاحب ه ای به این موضوع اشاره‬ ‫کرده است‪ .‬تجدیدنظر خاص به موارد متعددی برم ی گردد‪ .‬یک‬ ‫مورد به مبلغ قرارداد برم ی گردد‪ .‬اگر قرار باش��د چنین مبلغی‬ ‫بپردازیم طبعا باید به وزارت این حق را بدهیم که دیگر گزینه ها‬ ‫را نیز بررسی کند‪ .‬اما از همه اینها مهم تر باید این موضوع مورد‬ ‫بررسی قرار بگیرد؛ اینکه حضور ک ی روش در فوتبال ای ران در‬ ‫ح د واندازه سرمربی بوده یا فراتر از حد سرمربیگری تیم ملی؟‬ ‫به نظر م ی رس��د فراتر از حد یک مربی بوده است‪ .‬چرا؟ چون‬ ‫ضع ف های دیگری در فدراسیون از لحاظ مدیریتی داشته ایم‪.‬‬ ‫دخالت در امور لیگ و ب رنام هریزی ان و جام حذفی شاهدی بر این‬ ‫ادعاست‪ .‬عمال مدیریتی در تیم ملی اعمال نشد‪ .‬حتی با وجود‬ ‫سرپرستی اقای دبیرکل فدراسیون در تیم ملی که این هم مورد‬ ‫انتقاد ماست و اشکال دارد باز هم سایه مدیریتی که ک ی روش‬ ‫باید باالی س��ر خودش حس م ی کرد وجود نداشت‪ .‬حاال این‬ ‫زیاده خ واهی ک ی روش است یا ضعف فدراسیون مساله ای است‬ ‫که باید بررسی شود‪ .‬با این همه اما باید بگویم که ما به انتهای‬ ‫قرارداد رسیده ایم‪ .‬ب رای همکاری دوباره با ک ی روش باید جایگاه ها‬ ‫این بار به صورت حرفه ای تع ریف شود‪.‬‬ ‫مبلغ ق رارداد ک ی روش‪ 15‬میلیارد خواهد بود؟‬ ‫به نظرم این رقم قرارداد خیلی رقم سنگینی است‪.‬‬ ‫باتوجه به بودجه ای که فدراسیون و وزارت ورزش در اختیار دارد‬ ‫این رقم سنگین اس��ت‪ .‬با رقم های کمتر از این هم م ی توان‬ ‫گزینه های مطرحی را در عرصه مربیگری جهان ب رای تیم ملی‬ ‫فوتبال کشورمان پی دا کنیم‪.‬‬ ‫در دوره قبل اقای احمدی نژاد به نوعی وزارت ورزش‬ ‫را به استفاده بیشتر از مربیان ایرانی ترغیب کرد‪.‬‬ ‫ایا باتوجه به مخالفت های گسترده مربیان داخلی‬ ‫با تمدید ق�رارداد ک ی روش وزارت ورزش تس�لیم‬ ‫خواسته مربیان داخلی خواهد شد؟‬ ‫اوال در ان مقطع با موضوع استفاده از مربیان داخلی‬ ‫خیلی احساسی برخورد شد‪.‬‬ ‫اما باید تاکید کنم که دولت فعلی و وزارت ورزش هرگز به‬ ‫این دسته بندی اعتقادی ندارد‪ .‬ما باید به ارتقای سطح کیفی و‬ ‫فن ی مان فکر کنیم‪ .‬من عرض کردم که مربیان ای رانی از لحاظ‬ ‫فنی افت کرده اند‪ .‬چرا؟ چون ما مربیان بزرگ را به کش��ورمان‬ ‫نیاورده ایم که مربیان داخلی ما از نظر فنی از انها بهره بب رند و‬ ‫مورد اموزش قرار بگی رند‪ .‬در این مورد ما ضعف داشته ایم‪ .‬مساله‬ ‫دیگری هم هست‪ .‬ما یک زمانی م ی رویم با یک مربی خارجی‬ ‫ضعیف قرارداد م ی بندیم تا بگوییم مرب ی مان خارجی است‪ .‬خب‬ ‫این کار درستی نیست‪ .‬این یعنی اینکه م ی خواهیم پول مان را‬ ‫دوربیندازیم‪.‬مابایدبهمربیانیفکرکنیمکهاوالدانشفن ی شان‬ ‫اثبات شده باشد و بتوانند ب رای فوتبال ما اورده های زیادی داشته‬ ‫باشند و در ثانی ما بتوانیم از انها بهره برداری کنیم‪.‬‬ ‫نظر شما درباره ک ی روش چیست؟‬ ‫ک ی روش سطح فوتبال ما را باال برده است‪ .‬اما اینکه‬ ‫چقدر از دانش او بهره بردیم موضوعی است که فدراسیون باید‬ ‫راجع به ان صحبت کند‪ ،‬اما انچه به نظر م ی رسد این است که‬ ‫ما در این بخش هم کاری نکردیم‪.‬‬ ‫ایا فدراسیون فوتبال گزینه ای به جز ک ی روش را به‬ ‫وزارت ورزش پیشنهاد کرده است؟‬ ‫نه‪ ،‬هنوز ن��ه‪ .‬از طرفی معتق��دم وزارت ورزش نباید‬ ‫به دنبال این باش��د که گزینه ای به فدراسیون پیشنهاد بدهد‪.‬‬ ‫فدراسیون باید خودش به گزینه موردنظرش برسد‪.‬‬ ‫اگر فدراس�یون بخواهد احساسی تصمی م گیری‬ ‫کند وزارت ورزش چه خواهد کرد؟‬ ‫نم ی گذاریم فدراسیون احساسی عمل کند‪.‬‬ ‫عضو کمیته فنی و توسعه فدراسیون فوتبال م ی گوید‬ ‫حضور مربی ای رانی به جای کارلوس ک ی روش منتفی شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫وی در تش��ریح نتیجه جلس��ه کمیته فنی و توسعه‬ ‫درب��اره کادر فنی تیم ملی فوتب��ال ای ران و انچ��ه به عنوان‬ ‫موضع فدراسیون نسبت به انتخاب سرمربی اینده تیم ملی‬ ‫ث و بررس ی های‬ ‫تصمیم گیری شده است‪ ،‬گفت‪« :‬پس از بح ‬ ‫الزم در این کمیته‪ ،‬برایند نظر اعضا ب��ر این بود که تالش‬ ‫شود تا توافق جامع و کاملی با کارلوس ک ی روش‪ ،‬سرمربی‬ ‫تیم ملی صورت پذیرد‪ ،‬بناب راین نظر جمعی ما موافق تمدید‬ ‫قرارداد این مربی پرتغالی است‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬خوش��حالیم که این مربی حرفه ای سه‬ ‫سال در فوتبال ما حضور داشته و اکنون م ی تواند با شناخت‬ ‫کاملی از وضعیت فوتبال ای��ران‪ ،‬به کارش ادام��ه دهد‪ .‬از‬ ‫طرفی معتقدیم به خدمت گرفتن مربی جدید زمان بر خواهد‬ ‫بود‪ .‬ب ر اس��اس نظر جمعی اعضای کمیته فن��ی‪ ،‬کارنامه‬ ‫ک ی روش قابل قبول اس��ت‪ .‬ما ق��دردان زحمات ک ی روش‬ ‫که یک مربی حرفه ای اس��ت‬ ‫خواهیم بود‪ .‬او نظم و انضباط‬ ‫تیمی را به ما هدی��ه داد‪ .‬دفاع‬ ‫تیم ملی منس��جم و منضبط‬ ‫بود‪ .‬می زان دوندگی بازیکنان با‬ ‫حدود دو ماه تمرین فشرده دو تا‬ ‫سه کیلومتر برای هر مسابقه‬ ‫افزایش یاف��ت‪ .‬این س��اختار‬ ‫تیمی و جلسات تمرینی منظم‬ ‫و با برنامه کاری ب��ود که او در‬ ‫فوتبال ما اجرا م ی کرد‪ ».‬عضو‬ ‫کمیته فنی و توسعه فدراسیون‬ ‫از پیش��نهاد مالی مش��خص‬ ‫فدراسیون به ک ی روش خبر داد‬ ‫و گفت‪« :‬ب ر اساس بررس ی هایی‬ ‫که در می زان مبالغ قرارداد سایر‬ ‫مربیان خارج��ی تیم های ملی‬ ‫داش��تیم و همین طور ارزیابی‬ ‫مبلغ قرارداد ک ی روش در س��ه‬ ‫سال گذشته‪ ،‬فدراسیون به این‬ ‫جمع بندی رسید که او به لحاظ‬ ‫مالی قرارداد بدی را با ما نبسته‬ ‫بود و االن هم به صورت شفاف‪،‬‬ ‫از ک ی روش م ی خواهیم تا مبلغ‬ ‫قرارداد جدیدش ب ر اس��اس رقم‬ ‫قبلی باشد‪ .‬خواست فدراسیون‬ ‫فوتب��ال دقیقا این اس��ت که‬ ‫همان دس��تمزد را به او بدهد‪،‬‬ ‫مضاف بر اینکه اگر موفقیتی‬ ‫برای تم��ام تیم ه��ای ملی از‬ ‫تیم ملی بزرگس��االن گرفته تا امید و جوانان حاصل ش��د‪،‬‬ ‫ک ی روش پاداش مش��خصی را دریافت کند‪ .‬موفقی ت هایی‬ ‫نظیر قهرمانی در جام ملت های اسیا‪ ،‬صعود به جام جهانی‬ ‫‪ ،2018‬راهیاب��ی تیم ملی امید به المپی��ک و حتی راهیابی‬ ‫تیم ملی جوانان به جام جهان��ی ‪ 2015‬از این قبیل خواهند‬ ‫بود‪ ».‬احس��انی در پاسخ به اینکه درخواس��ت فدراسیون از‬ ‫ک ی روش در توافق جدید در موضوع دس��تیار ای رانی به طور‬ ‫شفاف چگونه خواهد بود‪ ،‬پاس��خ داد‪« :‬پیشنهاد فدراسیون‬ ‫این گونه خواهد بود که سه تا چهار مربی ای رانی خوب‪ ،‬جوان‬ ‫و بااستعداد را به ک ی روش معرفی خواهیم کرد تا او از میان‬ ‫انها مربی دستیار دلخواه خود را انتخاب کند و مربی ای رانی‬ ‫باید در کادر فنی تیم حضور فعال داشته باشد‪».‬‬ ‫احس��انی همچنین از منتفی ش��دن قطعی انتخاب‬ ‫سرمربی ای رانی به جای کارلوس ک ی روش خبر داد و گفت‪:‬‬ ‫«یکی از مواردی که در کمیته فنی به بحث گذاش��ته شد و‬ ‫نتیجه گیری قطعی درباره اش انجام شد این است که مقطع‬ ‫کنونی زمان مناس��بی ب��رای انتخاب و ب��ه خدمت گرفتن‬ ‫س��رمربی ای رانی ب رای تیم ملی نیس��ت‪ ،‬اما بنده به عنوان‬ ‫رئیس کمیته اموزش فدراس��یون و یکی از اعضای کمیته‬ ‫فنی و توسعه‪ ،‬از دانش و توانایی مربیان ای رانی دفاع م ی کنم‬ ‫و ب رای انها احترام زیادی قائلم‪ .‬اما اگر او ش��ش ماه کار کند‬ ‫و تیم ای ران در جام ملت های اس��یا به موفقیت چشمگیری‬ ‫برسد‪ ،‬قطعا همگان و حتی مربیان و کارشناسان م ی گویند‬ ‫که این تیم حاصل کار و زحمات ک ی روش است و از طرفی‬ ‫اگر سرمربی ای رانی با تیم ملی موفق نباشد‪ ،‬انتقادهای زیادی‬ ‫از او خواهد ش��د و همه چیز بر‬ ‫سرش خراب م ی شود بنابراین‬ ‫ما با ای��ن کار ان مربی ایرانی‬ ‫منتخب را س��وزانده ایم و حتی‬ ‫فراتر از ان ممکن اس��ت باب‬ ‫به کارگیری س��رمربی ای ران در‬ ‫تیم ملی بزرگساالن را ببندیم‪.‬‬ ‫پ��س در مجموع بهتر اس��ت‬ ‫در ای��ن مقط��ع از ب��ه خدمت‬ ‫گرفتن سرمربی ای رانی اجتناب‬ ‫شود‪».‬‬ ‫عض��و کمیت��ه فن��ی و‬ ‫توس��عه در پاس��خ ب��ه اینکه‬ ‫اگر فدراس��یون ب��ا ک ی روش‬ ‫ب��ه تواف��ق نرس��ید‪ ،‬تکلیف‬ ‫چه خواهد ش��د و ایا سرمربی‬ ‫خارجی دیگری را ب رای تیم ملی‬ ‫انتخاب م ی کنید‪ ،‬گفت‪« :‬قطعا‬ ‫همین طور خواهد ب��ود‪ .‬بنا بر‬ ‫تصمیم ی که گرفته شده‪ ،‬باید‬ ‫همین رویکرد در دستورکار قرار‬ ‫بگیرد‪ .‬تیم ای��ران با حضورش‬ ‫در جام جهانی ش��رایط خوبی‬ ‫پیدا کرد و با این دستمزدی که‬ ‫فدراس��یون حاضر است بابت‬ ‫سرمربی و س��ایر اعضای کادر‬ ‫فن��ی بپ��ردازد‪ ،‬م��ا م ی توانیم‬ ‫مربیان خ��وب و بزرگ��ی را به‬ ‫ای ران بیاوریم‪ .‬از امثال سرمربی‬ ‫تیم ه��ای مکزی��ک‪ ،‬الجزایر‬ ‫و کاس��تاریکا گرفته تا پکرم��ن که یک مرب��ی فوق العاده‬ ‫حرفه ای در تیم ملی کلمبیا و تاثی��رات عمیقی در این تیم‬ ‫گذاش��ته جزو مربیانی هس��تند که احتماال حاضرند با این‬ ‫مبالغ در تیمی چون ای��ران کار کنند‪ .‬باز هم تاکید م ی کنم‬ ‫ما همیش��ه قدرش��ناس زحمات مربیان ای رانی هس��تیم و‬ ‫این نگاه مان بیگانه پرس��تی نیس��ت بلک��ه معتقدیم یک‬ ‫تصمیم منطقی است که م ی تواند به نفع فوتبال و تیم ملی‬ ‫ما باشد‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫به نظرم باید ب رای این موضوع اس��تدالل های قوی‬ ‫داشته باشد‪ .‬باید از هیجان و احساس دوری کنیم و تصمیمات‬ ‫درست بگی ریم‪.‬‬ ‫‪5‬‬ ‫دستیار ایرانی کنار ک ی روش اضافه شود‬ ‫ورزش‬ ‫کفاشیان گفته اگر با ک ی روش به توافق نرسیدیم‬ ‫م ربیای رانیاستخدامم ی کنیم‪.‬نظرشماچیست؟‬ ‫کمیته فنی علیه مربی داخلی‬ ‫‪75‬‬ ‫ورزش‬ ‫شرق علیه غرب‬ ‫پشت پرده بیانیه جنجالی کانون م ربیان چه بود؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مربی ای رانی یا خارجی؟ این سوال سال هاست که ذهن‬ ‫هواداران فوتبال را به خود مش��غول کرده است‪ .‬سوالی که‬ ‫عملکرد برخی از مربیان داخلی و خارجی پاسخ های متفاوتی‬ ‫را روبه رویش قرار داده اس��ت‪ .‬گاهی مربیان ای رانی عملکرد‬ ‫موفقی در تیم های ملی فوتبال کش��ورمان داشته اند؛ مثل‬ ‫علی دوست ی مهر و محمد مایل ی کهن و گاهی نیز این مربیان‬ ‫خارجی بوده اند که عملکرد قابل قبولی از خود ارائه داده اند؛‬ ‫مثل ب رانکو و ک ی روش‪ .‬در واقع این س��وال که مربی ای رانی‬ ‫بهتر اس��ت یا مربی خارجی م ی تواند سوال دقیق و کاملی‬ ‫نباشد‪ ،‬چه دسته بندی منطق ی تر این است که از مربی بادانش‬ ‫و باکیفیت و مربی ب ی کیفیت س��خن بگوییم‪ .‬با این حال‬ ‫مرزبندی میان مربیان ای رانی و خارجی موضوع تازه ای نیست‪.‬‬ ‫جالب اینکه این مربیان داخلی بوده اند که در طول این سال ها‬ ‫همواره مربیان خارج��ی را افرادی ب ی کیفی��ت و کم دانش‬ ‫خوانده اند‪ .‬برخی مربی��ان ای رانی به بهانه پ��ول بی ت المال‬ ‫انچنان حضور مربیان خارج��ی را مورد انتقاد قرار داده اند که‬ ‫افکار عمومی نیز از درک برخی ادعاهای ش��ان عاجز مانده‬ ‫اس��ت‪ .‬هر چند مربیان خارجی که در طول این س��ال ها در‬ ‫فوتبال ای ران شاغل بوده اند نیز چند باری از خجالت مربیان‬ ‫داخلی درامده اند و علیه مربی��ان ای رانی موضع گیری هایی‬ ‫داشته اند‪ ،‬اما انچه واقعیت دارد جبهه گیری سخت مربیان‬ ‫ای رانی علیه مربیان خارجی شاغل در فوتبال کشورمان است‪.‬‬ ‫هیچ فرقی هم نم ی کند که این مربیان خارجی در باشگاه ها‬ ‫ش��اغل باش��ند یا در تیم های ملی‪ .‬این نزاع برقرار است و‬ ‫هر قدر که زمان م ی گذرد این مرزبندی جدی تر م ی ش��ود‪.‬‬ ‫هر چند جدی تر شدن این مرزبندی دلیل روشنی دارد که این‬ ‫روزها با عنوان منفعت درباره ان بحث م ی شود‪ .‬پس از اینکه‬ ‫تیم ملی فوتبال ای ران موفق ش��د در بازی های جام جهانی‬ ‫برزیل عملکرد موفقی از خود نش��ان دهد مربیان ای رانی دو‬ ‫موضع متفاوت از خود نشان دادند؛ برخی که همواره در طول‬ ‫سال های اخیر بدون توجه به منافع شخصی خود عملکرد‬ ‫خارج ی های شاغل در فوتبال کشورمان را مورد ارزیابی قرار‬ ‫م ی دادند این بار نیز موضع گیری روشنی داشتند؛ چه قبل از‬ ‫اعزام تیم ملی به برزیل و چه پس از بازگشت تیم ملی از برزیل‪.‬‬ ‫این دسته که پیش از انجام بازی های تیم ملی نیز به نوعی‬ ‫از ک ی روش حمایت م ی کردند حاال باتوجه به نزدیک بودن به‬ ‫رقابت های جام ملت های اسیا این مربی پرتغالی را بهترین‬ ‫گزینه ب رای سرمربیگری تیم ملی م ی دانند‪ .‬اما به نظر م ی رسد‬ ‫که این دسته پرتعداد نیست‪ .‬اما دسته دوم مربیانی هستند‬ ‫که پیش از بازی های تیم ملی اعتقاد داش��تند که ک ی روش‬ ‫و تیمش توانایی دفاع از ش��ان فوتبال ملی ای��ران را ندارند‪.‬‬ ‫منتقدان سرمربی تیم ملی که س��عی داشتند مخالفت شان‬ ‫با ک ی روش را در اس��تانه بازی های جام جهانی علنی نکنند‬ ‫بالفاصله پس از بازی ای ران ب رابر نیجریه و نمایش خوب تیم‬ ‫ک ی روش موضع دیگری اتخاذ کردند و حتی تاکید کردند که‬ ‫نسبت به دو بازی بعدی تیم ملی (بازی با ارژانتین و بوسنی)‬ ‫احساس خوبی دارند‪ .‬اما این پایان ماجرا نبود‪ .‬وقتی تیم ملی‬ ‫در بازی اخر خود ب رابر بوسنی نتوانست نمایش قابل قبولی‬ ‫داشته باشد و از دور رقابت های جام جهانی حذف شد برخی‬ ‫از همین مربی��ان داخلی تنها لحظاتی پ��س از حذف ای ران‬ ‫فرصت را ب رای حمله به ک ی روش و تیم ملی غنیمت شمردند‪.‬‬ ‫اظهارنظرشان اما در نوع خود ب ی نظیر بود؛ «بازی با نیجریه‬ ‫و ارژانتین واقعیت فوتبال ما نبود بلکه بازی با بوسنی عیار‬ ‫فوتبال ما را مشخص کرد‪ ».‬اظهارنظری که بیش از هر چیز‬ ‫دیگری بوی تسویه حساب های شخصی با سرمربی تیم ملی‬ ‫را م ی داد‪ .‬رس��انه ها اما خط دیگری را در دستور کارشان قرار‬ ‫دادند‪ .‬بسیاری از رسانه ها ب رای تحسین ک ی روش و تیمش‬ ‫دست به کار شدند‪ .‬استقبال از این مربی پرتغالی و بازیکنان‬ ‫تیم ملی نشان م ی داد که مردم تا چه حد از این تیم و مرب ی اش‬ ‫رضایت دارند‪ .‬اما چند موضع گیری از سوی فدراسیون و وزارت‬ ‫ورزش درباره احتمال عدم تمدید قرارداد با ک ی روش باعث شد‬ ‫تا برخی رسانه ها شمشیرشان ب رای مربی ای رانی را از رو ببندند‬ ‫و تیتر بزنند‪« :‬موتور گازی به ج��ای بنز»‪ .‬این اولین بار نبود‬ ‫که رسانه ها با تیتر دلخواه خودشان به سراغ مرزبندی میان‬ ‫مربی ای رانی و خارجی م ی رفتند اما همین چند تیتر جنجالی‬ ‫از سوی برخی رسانه های ورزشی باعث شد تا برخی مربیان‬ ‫داخلی دست به کار شوند‪ .‬انها بیانیه عجیبی را منتشر کردند‪.‬‬ ‫عجیب از این حیث که بیانی ه شان طوری تنظیم شده که از‬ ‫قرار معلوم س��عی دارند تصمیم مدی ران ورزش کشور ب رای‬ ‫تمدید قرارداد ب��ا ک ی روش را تحت تاثیر ق��رار دهند‪ .‬بیانیه‬ ‫کانون مربیان که ب��ه انتقاد از عملکرد ک��ی روش پرداخت‬ ‫این بود‪« :‬درود بیکران برتمامی عاش��قان و ایثارگران کشور‬ ‫عزیزمان ای ران و سالم بر بازیکنان تیم ملی فوتبال ای ران که‬ ‫صداقت و ف��داکاری را در طول بازی ه��ای جام جهانی معنا‬ ‫کردند‪ .‬تنها بعد از چند روز از بازگشت تیم ای ران از جام جهانی‬ ‫برزیل‪ ،‬تقابل دو جناح به جهت تاثیرگذاری روی تصمیمات‬ ‫اینده ب رای فوتبال کشور بسیار نگران کننده به نظر م ی رسد‪.‬‬ ‫س��وال اینجاس��ت که چرا باید در فوتبال ما بحث روی فرد‬ ‫باشد؟ ایا بزرگ یا کوچک کردن یک فرد و نادیده گرفتن تمام‬ ‫ظرفی ت ها و پتانس��ی ل های موجود منصفانه است؟ مسلما‬ ‫پشت تمام این جناح بندی ها و جنجال ها منافع فردی نهفته‬ ‫است‪ .‬کانون مربیان فوتبال ای ران برخود الزم م ی داند جهت‬ ‫روشن شدن و قضاوت منصفانه افکار عمومی مواردی را به‬ ‫عرض مردم شریف و فوتبال دوست ای ران برساند‪.‬‬ ‫اوال در فوتبال ما متاسفانه هنوز جایگاهی ب رای ب رنامه‬ ‫و طرح های توسعه و پیشرفت وجود ندارد‪ .‬بر همین اساس‬ ‫فکر م ی کنیم ب رای دستیابی به موفقیت‪ ،‬متوسل شدن به‬ ‫برخی نام ها راه حل بهتری است‪.‬‬ ‫با نگاه اجمالی به کارنامه بازی های تیم ملی از دوسال‬ ‫گذش��ته درم ی یابیم که از طرف س��رمربی محترم تیم ملی‬ ‫دیدگاه مدیریتی بهتری به فوتبال ارائه شده اما در خصوص‬ ‫سبک بازی و ایجاد نسل جدیدی ب رای فوتبال کشور تاثیر‬ ‫اثربخشی ب رای اینده دیده نم ی شود‪ .‬روش بازی تیم ملی در‬ ‫سه بازی اخر دور مقدماتی و س��ه بازی در طول جام جهانی‬ ‫بیانگر نوعی شیوه بازی تخریبی که اساسا ب رای گرفتن نتایج‬ ‫و خوش ی های زودگذر بوده است که هیچ توشه ای ب رای اینده‬ ‫فوتبال کشور نخواهد داشت و در این خصوص نمونه های‬ ‫بسیاری در فوتبال ای ران و جهان موجود است‪.‬‬ ‫ثانیا سبک بازی ارائه ش��ده یک کپی قدیمی از بازی‬ ‫‪ 24‬س��ال پیش ای ران در بازی های اس��یایی پکن است که‬ ‫منجر به قهرمانی ما در اسیا و همچنین بازی سه سال پیش‬ ‫ما در جام ملت های اسیا در مقابل کره جنوبی است‪ .‬بناب راین‬ ‫راه انداختن جنجال های تبلیغاتی روی این موضوع که مربی‬ ‫تیم ملی به هر شکل و قیمتی به واس��طه نتایج باید حفظ‬ ‫شود‪ ،‬تنها م ی تواند برامده از منافع شخصی در بدنه نه چندان‬ ‫ورزش‬ ‫مطلوب فوتبال کشور باشد‪.‬‬ ‫کانون مربیان فوتبال ای ران معتقد اس��ت که ابتدا باید‬ ‫اهداف فوتبال کشور ب رای اینده مشخص شود و چگونگی‬ ‫پیشرفت پایدار در فوتبال تعریف ش��ده و ب راساس ان یک‬ ‫برنامه زمانبندی شده با در نظر گرفتن اصل پیشرفت پایدار‬ ‫تهیه و بع��د مربیانی که در این راه م ی توانن��د به فوتبال ما‬ ‫خدمت کنند به کار گرفته شوند‪ .‬از نگاه کانون مربیان فوتبال‬ ‫ای ران هرکس بتواند منش��ا خدمت‪ ،‬ش��ادی و موفقی ت های‬ ‫باثبات و پایدار ب رای کش��ور مان باش��د قابل احترام و عزیز‬ ‫است‪ .‬همانطور که ب رای همیشه تاریخ نگاه احترام امیزی به‬ ‫خدمتگزاران فوتبال کشور داریم‪».‬‬ ‫ام��ا ای��ن بیانیه از س��وی برخ��ی مربی��ان داخلی با‬ ‫واکنش هایی روبه رو شد؛ بیانی ه ای که خیل ی ها را شوکه کرد‪.‬‬ ‫حشمت مهاجرانی که خود سابقه سرمربیگری تیم ملی‬ ‫را در کارنامه دارد و خیل ی ها او را به عن��وان چهره ای صریح‬ ‫م ی شناسند درباره این بیانیه اینگونه واکنش نشان م ی دهد‪:‬‬ ‫«من نم ی دانم داستان چیست چون ای ران نیستم و از ماجراها‬ ‫زیاد باخبر نیستم اما اگر مربیان ای رانی گفته اند ک ی روش باید‬ ‫برود‪ ،‬به نظر من کار پس��ندیده ای نکرده اند‪ .‬ک ی روش ب رای‬ ‫فوتبال ای ران زحمت کشیده و از نظر من بهترین گزینه ب رای‬ ‫تیم ملی همین مساله اس��ت‪ .‬او باید در ای ران بماند و از نظر‬ ‫من بهترین گزینه ای است که م ی تواند تیم ای ران را به عنوان‬ ‫قهرمانی در جام ملت های اسیا برساند‪ ».‬حشمت مهاجرانی‬ ‫با انتقاد از مربیانی که علیه ک ی روش بیانیه صادر کرده اند‪،‬‬ ‫ادامه داد‪« :‬از نظر من مربیان ای رانی بای��د کمی انتقادپذیر‬ ‫باش��ند و این طور به ماجرا نگاه نکنند‪ .‬انها باید قبول کنند‬ ‫سبکی که تیم ملی ای ران در جام جهانی به نمایش گذاشت‪،‬‬ ‫منطقی بود و نباید بیشتر از این از فوتبال ای ران انتظار داشت‪.‬‬ ‫من از اتفاقات فوتبال ای ران دور هستم اما مسائل را پیگیری‬ ‫م ی کنم‪ .‬امیدوارم تصمیمی گرفته شود که به صالح فوتبال‬ ‫ای ران اس��ت و اتفاقاتی رخ دهد که در جام ملت های اس��یا‬ ‫بتوانیم فوتبال خوبی بازی کنیم‪».‬‬ ‫اما انتقاد از این بیانیه کار را به جایی رس��اند که مجید‬ ‫جاللی به عنوان رئیس کانون مربی��ان در گفت وگو با چند‬ ‫خبرگزاری از این اقدام دفاع کرد‪.‬‬ ‫او م ی گوید‪« :‬چندی��ن مربی با من تم��اس گرفتند و‬ ‫گله مند بودند از اینکه به مربیان ای رانی توهین ش��ده است‪.‬‬ ‫ظاه را در چند روز گذشته نش��ریات و رسانه ها توهی ن هایی‬ ‫علیه مربیان ای رانی انجام داده بودند‪ .‬به طور مثال در یکی از‬ ‫روزنامه ها تیتری با عنوان «از بنز به موتور گازی رس��یدیم»‬ ‫منتشر شده بود‪ .‬من هم به عنوان رئیس کانون مربیان طی‬ ‫صحب ت هایی که با اعضای هیات مدیره کانون داشتم به این‬ ‫نتیج ه رسیدیم که بیانی ه ای صادر کنیم‪».‬‬ ‫جاللی ادامه م ی دهد‪« :‬این بیانیه ب��ا نظر تعدادی از‬ ‫اعضای هیات مدیره کانون تهیه شده است و موضع رسمی‬ ‫کانون مربیان اس��ت‪ .‬موضع من نیز موضع کانون است و‬ ‫هدف کانون نیز پرداختن به ش��خص ک��ی روش یا مربیان‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫حسین فرکی؛ شاید مربی بعدی‬ ‫تیم ملی‬ ‫سکوت ادام ه دار قلعه نویی درباره تیم ملی‬ ‫و ک ی روش‬ ‫ورزش‬ ‫مجید جاللی علیه کارلوس‬ ‫ک ی روش‬ ‫ای رانی نیس��ت‪ ،‬بلکه هدف ما پیش��رفت فوتبال است‪ .‬باید‬ ‫بررس��ی کنیم و ببینیم ایا در سه س��ال و نیم گذشته به ان‬ ‫چیزی که م ی خواستیم رسیده ایم و ایا سرمربی تیم ملی ای ران‬ ‫توشه ای ب رای تیم ملی ساخته است؟ اگر ک ی روش نتوانسته‬ ‫سبکی ب رای فوتبال ای ران بسازد ما ضرر کرده ایم‪ .‬فدراسیون‬ ‫فوتبال باید هدف گذاری کند و ب ر اس��اس ان مربی تیم ملی‬ ‫را انتخاب کند‪ .‬ش��ما اقای پکرمن را در نظ��ر بگیرید که در‬ ‫دو سال و نیم گذشته که سرمربی تیم ملی کلمبیا بوده است‪،‬‬ ‫چه تاثی رات عمیقی را روی فوتبال این کشور گذاشته است‪».‬‬ ‫جاللی تاکید م ی کند‪« :‬نظر ش��خصی من این است‬ ‫که ک ی روش م ی توانست تاثی رات زیادی روی فوتبال ای ران‬ ‫بگذارد اما به نوعی خودمان نخواس��تیم از او استفاده الزم را‬ ‫ببریم‪ .‬از ک ی روش باید خواسته م ی شد که یک نسل تازه در‬ ‫فوتبال ای ران رو کند اما واقعیت این است که فقط از او نتیجه ‬ ‫خواس��تیم‪ .‬اگر مربی اس��م بزرگی دارد و قراردادهای بزرگی‬ ‫را منعقد م ی کند‪ ،‬از او انتظارات بزرگی هم خواهیم داش��ت‪.‬‬ ‫به طور مثال بایرن مونیخ‪ ،‬گواردی��وال را به خدمت گرفت و‬ ‫در یکی از بندهای قراردادش اورده است گواردیوال باید روی‬ ‫تیم های پایه و تمرینات انها نظارت ویژه ای داشته باشد‪».‬‬ ‫رئیس کانون مربیان م ی گوید‪« :‬من نم ی دانم ایا اجازه‬ ‫کار روی تیم های پایه به ک ی روش داده شده است یا خیر‪ .‬ما‬ ‫به طور کامل نتایج و عملکرد او را بررسی م ی کنیم و درباره او‬ ‫نظر م ی دهیم‪ .‬فوتبال ای ران به مربی خارجی نیاز دارد اما باید‬ ‫این مربی تاثی رات مثبتی روی فوتبال ای ران بگذارد‪ .‬مربیان‬ ‫خارجی تاثیرگذار‪ ،‬مربیانی هستند که وقتی م ی روند تاثی رات‬ ‫انها روی تیم مشخص م ی ش��ود اما کسانی که تا وقتی که‬ ‫خودش��ان حضور دارند نتیجه م ی گیرند تاثیرگذار نیستند!‬ ‫مربی باید کاری کند که بعد از رفتن او هم حداقل تا پنج سال‬ ‫تاثی رات مثبت ادامه داشته باشد‪ .‬بحث اصلی ما روی شرط‬ ‫ک ی روش نیست‪ .‬البته دعوای اصلی بر سر افراد نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫پیشرفت فوتبال ملی ب رای ما مهم است‪».‬‬ ‫جاللی م ی گوید‪« :‬باید کارگروهی تش��کیل ش��ود و‬ ‫عملکرد او را بررسی کند‪ .‬اگر در فوتبال ای ران تاثیرگذار بوده‬ ‫است باید قراردادش را تمدید کنند‪ .‬ما در بیانی ه ای که صادر‬ ‫ کرده ایم اس��می از مربی ای رانی یا خارجی نیاورده ایم و فقط‬ ‫ب رای انتخاب مربی تیم ملی خواسته ایم که منافع ملی در نظر‬ ‫گرفته شود‪ .‬البته اگر اقایان ک ی روش را دوست دارند م ی توانند‬ ‫قرارداد او را تمدید کنند اما تمدید قرارداد با ک ی روش دلیل بر‬ ‫این نم ی شود که به مربیان ای رانی توهین کنند‪ .‬باید اهداف و‬ ‫ب رنامه های فوتبال مان را مشخص کنیم‪.‬‬ ‫اگر فقط م ی خواهیم از جام ملت ها نتیج ه بگیریم یا به‬ ‫جام جهانی صعود کنیم که م ی توانیم با یک مربی متوسط‬ ‫هم این نتایج را کس��ب کنیم‪ .‬اما اگر م ی خواهیم به اینده‬ ‫فکر کنیم باید خواس��ته هایمان را به ک ی روش بگوییم‪ .‬اگر‬ ‫ک ی روش م ی تواند ب رنامه های م��ا را عملی کند قراردادش را‬ ‫تمدید کنیم‪ .‬مربی تیم ملی یک کشور باید روی کل فوتبال‬ ‫ان کشور تاثیرگذار باشد‪ .‬من به شخصه به ک ی روش عالقه‬ ‫دارم اما وقتی در موضعی قرار م ی گیریم باید به منافع ملی‬ ‫فکر کنیم‪ .‬انتظارات ما از ک ی روش که نام ی بزرگ دارد زیاد‬ ‫است‪ .‬در حال حاضر فوتبال ما در مسیر پیشرفت قرار ندارد‬ ‫و فقط به دنبال کس��ب نتیجه اس��ت‪ .‬م ی توانیم با تدوین‬ ‫برنامه های بلندمدت فوتبالمان را در مس��یر پیشرفت قرار‬ ‫دهیم‪ ».‬این اظهارنظره��ا در حالی دوباره به محل س��وال‬ ‫تبدیل م ی ش��ود که بخواهیم مرزبندی میان مربیان ای رانی‬ ‫و خارجی را دوباره ورق بزنیم؛ ایا این نخس��تی ن بار است که‬ ‫رسانه ها کیفیت و س��طح دانش فنی مربیان داخلی را مورد‬ ‫انتقاد قرار داده اند؟ چرا کانون مربیان در شرایطی که وزارت‬ ‫ورزش و فدراسیون فوتبال ب رای تمدید یا عدم تمدید قرارداد با‬ ‫ک ی روش دچار تردید است‪ ،‬قصد دارد مقابل انتقادها یا به قول‬ ‫مجید جاللی «توهین» رسانه ها درباره مربی داخلی بایستد؟‬ ‫رئیس کانون مربیان در پاسخ به این سوال که اقای جاللی!‬ ‫ش��ما تا همین چند روز پیش حامی ک ی روش بودید چه شد‬ ‫که به صف منتقدان پیوس��تید‪ ،‬تاکید م ی کند که موضع او‬ ‫موضع رسمی کانون اس��ت‪ .‬اگر این پاسخ را با اظهارات وی‬ ‫کنار یکدیگر قرار دهیم بیش��تر به این نتیجه م ی رسیم که‬ ‫پای چرخشی ‪ 180‬درجه ای در میان است‪ .‬جاللی که سابقه‬ ‫نامه نگاری در نقد مربیان خارجی به احمدی نژاد را هم داشته‬ ‫است س��پس به نکته ای اش��اره م ی کند که به نوعی پاسخ‬ ‫انتقادهای وی از ک��ی روش نیز هس��ت‪ .‬او م ی گوید‪« :‬این‬ ‫ما بودیم که از ک��ی روش بهره الزم را نبردی��م‪ ».‬معنی این‬ ‫اظهارنظر جز نشانه رفتن مدیریت ضعیف فدراسیون فوتبال‬ ‫چه م ی تواند باشد؟ وقتی ما ب رای بهره بردن از دانش این مربی‬ ‫برنامه ای نداش��ته ایم و ب رای ک ی روش الزامی قرار نداده ایم‪،‬‬ ‫چگونه م ی توانیم خود ک ی روش را مقص��ر اصلی بنامیم و‬ ‫بگوییم او در فوتبال ما نه س��بکی تغییر داده و نه دست به‬ ‫تغییر نسل زده است؟ نکته جالب دیگری نیز در این مصاحبه‬ ‫وجود دارد‪ .‬به جاللی گفته م ی ش��ود که این فدراسیون بوده‬ ‫که به ک ی روش اجازه نداده اس��ت با تیم های پایه کار کند و‬ ‫این اصال به کوتاهی این مرب��ی برنم ی گردد که جاللی نیز‬ ‫این گونه پاسخ داده اس��ت‪« :‬من نم ی دانم ایا اجازه کار روی‬ ‫تیم های پایه به ک ی روش داده ش��ده است یا خیر‪ .‬ما به طور‬ ‫کامل نتایج و عملکرد او را بررس��ی م ی کنیم و درباره او نظر‬ ‫م ی دهیم‪ ».‬حاال این سوال مطرح م ی ش��ود که ایا اعضای‬ ‫هیات مدیره کانون مربیان نم ی توانست طبق ادعای رئیس‬ ‫این کانون بیانی ه اش را کمی دیرتر و اتفاقا بعد از بررسی کامل‬ ‫عملکرد و نتایج ک ی روش منتشر کند؟ ایا شتابزدگی در انتشار‬ ‫این بیانیه به این دلیل نبود که انها قصد دارند وزارت ورزش‬ ‫و فدراسیون را به سمت عدم تمدید قرارداد با ک ی روش سوق‬ ‫دهند؟ این ب رای اولین بار و البت��ه اخرین بار نخواهد بود که‬ ‫چنین جدالی میان مربیان خارجی و داخلی درم ی گیرد‪ .‬این‬ ‫جدال که در دوران ایویچ اغاز شد و در دوران بالژویچ و ب رانکو‬ ‫به اوج رسید اکنون به شکافی میان جامعه و برخی مربیان‬ ‫ای رانی انجامیده است؛ شکافی که گرچه ظاهر ورزشی دارد‬ ‫ولی شاید باطنی سیاسی و اقتصادی داشته باشد‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫جام ‪20‬‬ ‫دستاورد های جام جهانی‬ ‫دوربین‪ ،‬نیمکت ارژانتین را نشان م ی دهد‪ ،‬الواتزی دل دیدن بازی را ندارد‪ ،‬پشت سر هم دعا م ی کند‪ .‬بازی در وقت اضافه بود و سوئیس صاحب یک ضربه ایستگاهی شده بود‪.‬‬ ‫اگر ان ضربه گل م ی شد‪ ،‬معلوم نبود که چه اتفاقی سر یاران مسی م ی امد‪ .‬ان ضربه با خوش شانسی گل نشد اما خوش شانسی بزرگتر انها چند دقیقه قبل رخ داده بود؛ ان جایی که‬ ‫ضربه سر بازیکنان سوئیس به تیر دروازه خورد و بازگشت به درون زمین و توپ بازگشتی هم راهی به دروازه نیافت‪ .‬فقط ارژانتین نیست که به تیر دروازه مدیون است‪ .‬برزیل میزبان‬ ‫هم یاری به نام «تیر دروازه» داشت برای انکه فاجعه سال ‪ 1950‬و قهرمان نشدن تکرار نشود‪ .‬انها در دقیقه ‪ 120‬توپ را دیدند که به تیر دروازه م ی خورد و در ضربات پنالتی هم یک‬ ‫ضربه به تیر خورد تا برزیل هم در برابر یک تیم دوست داشتنی دیگر با خوش شانسی به پیروزی برس�د‪ .‬این جام حکایت همین است؛ تی م هایی که حذف م ی شوند و م ی توان به‬ ‫شدت دوستشان داشت و تی م هایی که باال م ی روند و در دل نم ی توان به انها اطمینان کرد‪ .‬این جام تی م های باختن و راضی بودن و بردن و راضی نبودن است‪.‬‬ ‫باخت های شیرین‬ ‫جشن ناتمام یک ملت‬ ‫وقتی سوت پایان بازی زده شد‪ ،‬هلیل هودزیچ اشک هایش بند نم ی امد‪ .‬نه ب رای اینکه جام جهانی ب رای او و تیمش پایان‬ ‫یافته‪ ،‬بلکه به خاطر کاری که از بازیکنانش خواس��ته بود و انها به خوبی از پسش برامده بودند‪ .‬الجزایر به انچه م ی خواست‬ ‫یعنی صعود به دور دوم بازی ها رسید اما بعد از بازی با المان چهره هایشان کامال نشان م ی داد که دیگر به ماندن بین ‪ 16‬تیم‬ ‫راضی نبودند و هدفشان بزرگتر شده بود‪ .‬م ی توان از حذف یک تیم ان چنان ناراحت شد که انگار با این تیم ارتباطی عجیب‬ ‫داری‪ .‬م ی توان تیم الجزایر را تحسین کرد‪ .‬م ی توان از اینکه المان با کمی شانس و کمی زیرکی از این تیم عبور کرده است‪،‬‬ ‫حسرت خورد‪ ،‬شاید نه به این خاطر که این تیم م ی توانست بازنده نباشد‪ ،‬بیش��تر به این خاطر که هر بار که این تیم م ی برد‬ ‫تمام خیابان الجزایر و حتی فرانسه شاهد جشنی م ی ش��دند که در تاریخ یک کشور کم نظیر است‪ .‬خیل ی ها جشن های پس‬ ‫از پیروزی های الجزایر را با جشن های پس از استقالل این کشور مقایسه م ی کنند‪ .‬این جشن ها م ی توانست ادامه پیدا کند‪،‬‬ ‫م ی توانست خیابان های کشوری که تمام تاریخش پر از فقر و تبعیض و استعمار را به یاد م ی اورد‪ ،‬به یکباره شادی را به تصویر‬ ‫بکشد‪ .‬این تیم ب رای مردم الجزایر چیزی بسیار بیشتر از فوتبال است‪ .‬از معدود دفعاتی است که نخبگان فوتبالی این کشور‬ ‫در لباس تیم ملی دیگری چون فرانسه به میدان نم ی روند‪ .‬زین الدین زیدان های این کشور با پی راهن خودشان‪ ،‬ان قدر خوش‬ ‫درخشیدند که پس از شکست این تیم مقابل المان‪ ،‬هیچ کس انها را بازنده نم ی دانست‪ .‬مثل مکزیک؛ کشوری با ان مربی‬ ‫عجیب که شادی پس از گل های او‪ ،‬از ش��ادی همه بازیکنان حاضر در جام جذابتر بود‪ .‬مکزیک هم م ی توانست برنده باشد‪.‬‬ ‫مقابل هلند انها تا اخرین دقایق سایه حذف را باالی سر تیم فن خال نگه داشتند؛ جشن مردم مکزیک هم ناتمام ماند اما مردم‬ ‫این کشور هم اکنون به تیم خود افتخار م ی کنند‪ ،‬انها هم از تیمی م ی گویند که م ی توانست بزرگتر ها را ازار دهد و با این شور‪،‬‬ ‫ی که ب رایش فرقی نم ی کرد که‬ ‫پدیده ای بود ب رای خودش‪ .‬حرف شور که م ی شود باید به یک تیم دیگر هم اش��اره کرد؛ تیمی به نام شیلی که از قافله شجاعان بود‪ .‬تیم ‬ ‫مقابل برزیل می زبان بازی م ی کند یا هر تیم دیگری‪ .‬انها با تمام وجود بازی م ی کنند و حمله م ی کنند‪ .‬برزیل و نیمار ب رای گذشتن از این سد‪ ،‬به یاری تیر دروازه و درخشش‬ ‫سزار نیاز داشت‪ .‬هستند کشورهای دیگری که مثل نیجریه در این جشن ناتمام شریک هستند‪ .‬کشورهایی که بسیار فراتر از انچه انتظار م ی رفت نشان دادند و بزرگترین‬ ‫تیم ها را ازار دادند‪ ،‬این جشن ه ر قدر هم که ناتمام باشد‪ ،‬جشن شیرینی است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫بازگشت محبوبیت‬ ‫برنده ای به نام روسف‬ ‫رئی س جمهور دیلما روسف پیش از پایان جام جهانی و قبل از انتخابات ریاست جمهوری در ماه اکتبر‪ ،‬به ان چیزی که‬ ‫م ی خواست رسیده و حاال در باد برگزاری موفق رقابت ها خوابیده است‪ .‬اعتراضاتی که در یک سال گذشته در خیابان های‬ ‫برزیل شاهدش بودیم و ش��عارهایی که معترضان م ی دادند‪ ،‬بخش عمده ای از محبوبیت روسف را زیر سوال برد و تخریب‬ ‫کرد‪ .‬رقبای سیاسی روسف امیدشان را به معترضان بسته بودند و این امید را داشتند که اشتباه در ب رنامه ریزی و سازمان دهی‬ ‫جام جهانی یا شکست برزیل در مسابقات او را یک گام به عقب ب راند اما اینگونه نشد‪ .‬سیتی بانک که یکی از معروف ترین‬ ‫بانک های این کشور است هفته گذشته در سایت خود نوشته بود که «رئی س جمهور روسف بار دیگر احیا شد»‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫سپ بالتر که در ماه ژانویه نسبت به دیر اماده شدن ‪ 12‬ورزشگاه برزیل اب راز نگرانی کرده بود‪ ،‬اکنون از دولت برزیل به خاطر‬ ‫همکاری کاملش با فیفا تشکر م ی کند‪ .‬او در مصاحبه با سایت فیفا در تاریخ ‪ 27‬ژوئن عنوان کرده بود که جام جهانی بزرگی‬ ‫در حالی برگزاری است‪« .‬از همه مردم برزیل تشکر م ی کنم که این جام جهانی را در کشورشان پذیرفتند‪».‬‬ ‫درخشش شماره یک ها‬ ‫مهارهای درخشان‬ ‫این جام فقط مخصوص بازیکنان شماره ‪ 10‬نیست‪ .‬در این جام دروازه بان های بسیار بزرگی هم وجود دارند با مهاری بسیار‬ ‫درخشان‪ ،‬از هم اکنون م ی توان فیلم های بسیاری را در فضای مجازی یافت که از دروازه بان های تیم ها‪ ،‬حتی دروازه بان هایی که‬ ‫در یک بازی چندین گل دریافت کرده اند‪ ،‬مشاهده کرد‪ .‬رقابت سختی است ب رای انکه معلوم شود که کدام دروازه بان بهترین مهار‬ ‫را داشته‪ ،‬در این بین دروازه بان هایی هم هستند که به رغم انکه تیمشان حذف شده بازهم همه لب به تحسینشان م ی گشایند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال دروازه بان نیجریه؛ وینسنت انی یاما که همان مهار درخشان در بازی مقابل ای ران که ضربه سر رضا قوچان نژاد را‬ ‫نگذاشت وارد دروازه شود‪ ،‬ب رای انکه او را یک دروازه بان با کالس بدانیم کافی است‪ .‬ریس امبولی دروازه بان الجزایر هم بدون شک‬ ‫یکی از دروازه بان های شگفت انگیز جام بود‪ .‬حتی حذف امریکا هم نم ی تواند ارزش های تی م هاوارد دروازه بان این تیم را زیر سوال‬ ‫ببرد‪ .‬هاوارد در مقابل بلژیک ان قدر توپ مهار کرد که رکورد مهار در بازی های جام جهانی را شکست‪.‬ب راوودروازه بان شیلی هم از‬ ‫سدهای غی ر قابل نفوذ جام لقب گرفته بود‪ .‬دروازه بانی که حتی در ضربات پنالتی مقابل برزیل هم خوش درخشید و اگر درخشش‬ ‫دروازه بان حریف نبود‪ ،‬تیمش را به مراحل باالتر م ی رساند‪ .‬از دیگر دروازه بان هایی که باید به درخشش انها اشاره ویژه داشت؛ سزار‬ ‫دروازه بان برزیل است‪ .‬دروازه بانی که تا همین سال قبل برسر نخواستنش در انگلستان دعوا بود‪ ،‬اما در جام جهانی نشان داد که‬ ‫ب ی جهت نیست اسکوالری به او اعتماد کامل دارد‪ .‬مانوئل نویر دروازه بان المان هم یک چهره ویژه دارد‪ .‬او که در این جام عالوه‬ ‫بر مهارهای ب ی نظیر‪ ،‬به عنوان یک مدافع اخر عمل م ی کند هم یک چهره ویژه این جام محسوب م ی شود‪ .‬کورتوا دروازه بان تیم‬ ‫ملی بلژیک هم عملکرد خوبش در باشگاه اتلتیکو مادرید را در تیم ملی کشورش هم تکرار کرد و یکی از مطمئن ترین های جام‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬در مقابل این همه دروازه بان خوب باید به عملکرد نه چندان قابل دفاع دو دروازه بان نام اشنا هم اشاره داشت‪ .‬ایکر کاسیاس و جیان لوییجی‬ ‫بوفون در این جام نتوانستند درخشش گذشته را تکرار کنند و به همین دلیل تیمشان در همان مرحله گروهی حذف شد‪.‬‬ ‫به کام امریکای جنوبی‬ ‫ضعف اسیا‬ ‫قاره اسیا از س��ال ‪ 1990‬تا به امروز هیچ وقت تا این حد ضعیف در جام جهانی ظاهر نشده بود‪ .‬این قاره که در تمام این‬ ‫سال ها به پیشرفت فوتبال م ی بالید‪ ،‬نتوانست حتی یک پیروزی در جام را به نام خود ثبت کند‪ .‬تیم های ژاپن و کره جنوبی که‬ ‫به هیچ وجه حتی سایه ای از فوتبالی که به ان مشهور بودند را بازی نکردند‪ .‬استرالیا هم در چند بازی خوب بود و در چند بازی‬ ‫فوق العاده ضعیف‪ .‬تیم ملی ای ران هم ب رای دومین جام جهانی متوالی از پیروزی محروم بود‪ .‬تا قاره اسیا از هم اکنون به فکر‬ ‫فرو برود که در جام جهانی بعد پ ر قدرت تر بازگردد‪ .‬قاره افریقا هم عملکرد چندان مناسبی نداشت‪ .‬شاید تنها الجزایر بود که‬ ‫ب رای این قاره ابروداری کرد اما نداشتن حتی یک نماینده در میان هشت تیم نهایی ب رای این قاره یک بازگشت به عقب بزرگ‬ ‫محسوب م ی شود‪ .‬قاره افریقا از نظر حاشیه هم جام موفقی نداش��ت‪ .‬اخ راج دو بازیکن غنا‪،‬اتهام تبانی به کامرون و‪ ...‬نشان‬ ‫داد که روزهای خوب در قاره افریقا نیس��ت‪ .‬اروپای ی ها هم به غیر از تیم هایی مثل المان‪ ،‬فرانسه و هلند‪ ،‬نمایندگانی داشتند‬ ‫که هی چ کدام در حد انتظار ظاهر نشدند و حتی قهرمان خود یعنی اس��پانیا را در حالی حذف شده دیدند که حتی توان صعود‬ ‫از مرحله گروهی را نداشت‪ .‬تیم های انگلستان و ایتالیا هم وضعیت چندان بهتری نداشتند‪ .‬پدیده جام از کونکاکاف م ی اید‪.‬‬ ‫کاستاریکا شگفت ی ساز جام بود‪ .‬نمایندگان دیگر این قاره یعنی مکزیک و امریکا هم به رغم حذف در مرحله دوم‪ ،‬بازنده های‬ ‫سربلندی محسوب م ی شدند‪ .‬اما شاید این جام بیشتر از همه به کام امریکای جنوبی بود‪ .‬برزیل‪ ،‬ارژانتین‪ ،‬کلمبیا که روزهای‬ ‫خوبی داشتند‪ ،‬اکوادور بازنده ای سربلند بود که توانست از فرانسه مساوی بگیرد‪ .‬اروگوئه هم اگر مشکل دندان های سوارس‬ ‫را نداشت م ی توانست حتی باالتر هم برود‪.‬‬ ‫عصر ستاره ها‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫در تب باالی جام جهانی تصادفی نیس��ت اگر بازیکنانی که ش��ماره ‪ 10‬روی پی راهنشان حک شده تصمیم گیرنده‬ ‫اصلی در تیم خود باش��ند‪ .‬با نگاهی به برخی تیم های بزرگ در جام جهانی و صرف نظر از نتایج کس ب شده در این تیم ها‬ ‫مشخص است که بازیکنان شماره ‪ 10‬هر تیم عمال به بازیکن کلیدی و تصمیم گیرنده و تاثیرگذار در ان تبدیل شده اند‪.‬‬ ‫مسی‪ ،‬نیمار‪ ،‬جیمز (خامس) و اسنایدر؛ اینها همه بازیکنان سرشناسی هستند و البته همه انها با شماره ‪ 10‬بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫در واقع همه بازیکنان شماره ‪ 10‬در این جام از ابرستارگان و مهره های کلیدی تیم خود بوده اند‪ .‬جام جهانی مرحله گروهی‬ ‫خودش را پشت سر گذاشته و بازی های بسیار حساس و نفسگیر در دور حذفی کلید خورده است‪ .‬پی راهن شماره ‪ 10‬از قدیم‬ ‫در فوتبال اهمیت داشته و این ش��ماره به بازیکنی داده م ی شود که در میان سایر بازیکنان شخصیت مهمتری داشته و به‬ ‫نوعی م ی تواند ب رای کل تیم تصمیم بگیرد‪ ،‬بیشترین درگیری های لفظی و تاکتیکی بین مربیان و بازیکنان شماره ‪ 10‬در‬ ‫تاریخ جام جهانی گزارش شده است‪ .‬از جیمز (خامس) ستاره شماره ‪ 10‬کلمبیا شروع کنیم که با درخشش خود کلمبیا را به‬ ‫جمع هشت تیم برتر دنیا رسانده است‪ .‬مسی و نیمار شماره ‪ 10‬نیز دیگر معرف همه هواداران فوتبال ناب در اللیگا هستند‪.‬‬ ‫د ر ترکیب تیم هلند نیز ه ر چند بازیکنان بزرگ و اثرگذار کم نیستند اما اسنایدر‪ ،‬ستاره کلیدی تیم هلند از دید فان خال یک‬ ‫مهره تصمیم گیرنده و ط راح حمالت تیم محسوب م ی شود‪ .‬از دیگر ش��ماره ‪ 10‬های معروف در دنیای فوتبال م ی شود به‬ ‫رویس در کاستاریکا اشاره کرد و ریبری در فرانسه ‪ ،‬هازارد در بلژیک و مولر در المان همچنین دوس سانتوس در مکزیک‪.‬‬ ‫در این جام شماره ده ها‪ ،‬نقش کلید را دارند ب رای لحظه هایی که بازی قفل م ی ش��ود‪ .‬بازیکنان بزرگ درست در دقایقی که تیم به بحران م ی رسد وارد عمل‬ ‫م ی شوند و مثل یک ناخدا تیم را نجات م ی دهند‪ .‬مسی است که م ی تواند بازی با سوئیس را ب رای ارژانتین تغییر دهد و با یک حرکت انفجاری و چند دریبل‬ ‫پشت سر هم توپ را به دی ماریا بسپارد‪ .‬اسنایدر است که فرشته نجات هلند باشد در روزی که شیلی تا صعود چندین دقیقه فاصله داشت‪ .‬این جام را م ی توان‬ ‫زمان بازگشت‪ ،‬به دوران طالیی شماره ده ها دانست؛ دورانی که ستاره ها نقش تعیی ن کننده ای در فوتبال داشتند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫جامی برای شماره ده ها‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫ازمدینه‬ ‫تاروشنایحقیقی‬ ‫برنامه هایشبکهیکدرماهمبارکرمضان‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫شبکه اول سیما برنامه گسترده ای را ب رای ماه رمضان‬ ‫تدارک دیده است‪.‬این شبکه مجموعه ای از فیلم‪ ،‬سریال و‬ ‫برنامه های ترکیب��ی را ب رای این ماه مب��ارک در نظر گرفته‬ ‫است‪.‬‬ ‫سریال مدینه‬ ‫قصه س��ریال درباره زنی به نام مدینه با بازی پریوش‬ ‫نظریه است که بعد از درگذش��ت همسرش جهان‪ ،‬تصمیم‬ ‫دارد به همراه پس��رخوانده اش‪ ،‬کارخانه جهان را به بهترین‬ ‫شکل ممکن اداره کند‪ ،‬اما همسر اول جهان مانعی جدی در‬ ‫راه اوست‪ .‬مدیر تولید ارش زینال خیری‪ ،‬مدیر تصویربرداری‬ ‫پروژه امی��ر معقولی‪ ،‬ط��راح گریم مجید اس��کندری‪ ،‬مدیر‬ ‫صدابرداری هادی افش��ار‪ ،‬ط راح صحنه و لباس ارزو غفوری‪،‬‬ ‫یزاده و صداگذار مه��رداد جلوخانی‬ ‫عکاس بهرنگ دزفول�� ‬ ‫است‪ .‬نویس��نده این سریال نیز س��عید نعمت اهلل است که‬ ‫ماه رمضان سال گذش��ته مجموعه «مادرانه» (جواد افشار)‬ ‫با فیلمنامه ای از او روی انتن ش��بکه س��ه ب��ود‪ .‬بازیگرانی‬ ‫همچون گالره عباس��ی‪ ،‬ارام جعفری و حمیدرضا هدایتی‬ ‫نیز به همراه فراهانی در این س��ریال نق��ش ایفا م ی کنند‪.‬‬ ‫پریوش نظریه‪ ،‬ش��بنم مقدمی‪ ،‬مه��رداد صدیقیان‪ ،‬اناهیتا‬ ‫افشار‪ ،‬مجیدصالحی‪ ،‬بهزاد فراهانی‪ ،‬اتیال پسیانی‪ ،‬مهدی‬ ‫س��لطانی‪ ،‬رضا رویگری‪ ،‬مریم بوبانی‪ ،‬لیندا کیانی‪ ،‬ش��یوا‬ ‫اب راهیمی‪ ،‬سیدمهرداد ضیایی‪ ،‬اسماعیل سلطانیان‪ ،‬بهنوش‬ ‫صادقی‪ ،‬داریوش س��لیمی‪ ،‬علی صالحی‪ ،‬نوید خداشناس‪،‬‬ ‫امیر حمیدزاده‪ ،‬علیرضا مه ران‪ ،‬کریم قربانی و ارش اصفی به‬ ‫عنوان بازیگر در این مجموعه مناسبتی حضور دارند‪.‬‬ ‫گروه سازنده این سریال این روزها اغلب ساعات مشغول‬ ‫کار هستند تا مجموعه از پخش ش��بکه اول عقب نیفتد و‬ ‫طبق پی ش بین ی ها تصویربرداری تا اواخر ماه رمضان ادامه‬ ‫خواهد داشت‪ .‬تدوین همزمان س��ریال را خشایار موحدیان‬ ‫برعهده دارد‪ .‬مقدم زمانی در مورد س��اختن سریال ب رای ماه‬ ‫مبارک رمض��ان گفته بود‪« :‬طبیعتا س��ریال های نوروز باید‬ ‫مفرح و شادی بخش باشد اما در ماه رمضان باید ابعاد معنوی‬ ‫س��ریال ها را پررنگ تر کنیم‪ .‬زی را ماه رمض��ان ویژگ ی های‬ ‫منحصربه فردی دارد که همیشه ادم احساس م ی کند به خدا‬ ‫نزدیک تر است‪ .‬حتی خداوند فرموده که در این ماه حواسم به‬ ‫بندگانم بیشتر است‪ .‬به همین دلیل ماه رمضان ماهی است‬ ‫که قصه هایمان هم م ی تواند اجتماع ی تر و خانوادگ ی تر باشد؛‬ ‫ضمن اینکه این اجازه را داریم که نقادانه تر به اط رافمان نگاه‬ ‫کنیم‪ ».‬مجموعه تلویزیونی مدینه به کارگردانی س��یروس‬ ‫مقدم و تهی ه کنندگی زینب تقوایی هرشب ساعت ‪ ۲۲‬روی‬ ‫انتن شبکه یک س��یما م ی رود و تکرار ان ساعت ‪ ۱۵:۱۰‬از‬ ‫شبکه یک و در ساعت های یک بامداد و ‪ ۱۳‬از شبکه تماشا‬ ‫پخش م ی شود‪.‬‬ ‫تله فیل م ها‬ ‫فیلم های تلویزیونی روشنای حقیقی‪ ،‬همدل شدگان‬ ‫و ش��یپورچی ب رای پخش در ماه رمضان تولید ش��د ه است‪.‬‬ ‫فیلم تلویزیونی روش��نای حقیقی به تهی ه کنندگی مسعود‬ ‫فرخنده طینت و کارگردانی مجید س��روینی‪ ،‬داستان کمال‬ ‫و رحیم‪ ،‬دو ب رادری است که سال هاست با هم اختالف دارند‬ ‫اما فرزندان انها ب رای برگزاری یک مس��ابقه قرانی‪ ،‬دوستی‬ ‫صمیمی با ه��م برقرار م ی کنن��د‪ .‬همین دوس��تی باعث‬ ‫اشتی دو ب رادر م ی شود‪ .‬این فیلم در استان مازندران مقابل‬ ‫دوربین خواهد رفت و محمد حاتمی‪ ،‬مهرداد ضیایی و شیوا‬ ‫اب راهیمی در ان بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫فیلم تلویزیونی همدل ش��دگان را علیرض��ا اتفاقیان‬ ‫کارگردانی م ی کند و محمدرض��ا عمادین تهی ه کنندگی ان‬ ‫را به عهده دارد‪ .‬داستان این فیلم درباره رئیس شرکتی است‬ ‫که با حیله و دروغ قصد ازدواج و فریب کارمندان خود را دارد‬ ‫و مبالغی را به بهانه های مختلف از انه��ا م ی گیرد تا اینکه‬ ‫کارمندان تصمیم به مجازات او م ی گیرن��د‪ .‬امید زندگانی‪،‬‬ ‫نازافرین کاظمی‪ ،‬مجید ش��هریاری‪ ،‬بهزاد رحیم خانی‪ ،‬هما‬ ‫یزاده بازیگران این فیلم هستند‪.‬‬ ‫خاکپاش و ازاده مهد ‬ ‫فیلم تلویزیونی ش��یپورچی را س��یدوحید حس��ینی‬ ‫کارگردانی کرده است‪ .‬داس��تان این فیلم درباره چند جوان‬ ‫است که در یکی از شهرهای شمالی کشور مشغول خدمت‬ ‫وظیفه هستند‪ .‬هریک از این جوانان دغدغه های خاصی از‬ ‫نظر اجتماعی دارند که به فکر فرار از پادگان م ی افتند اما در‬ ‫راه فرار با فردی به نام عزیزاقا اشنا م ی شوند‪ .‬تهی ه کنندگی‬ ‫شیپورچی را س��ی د علی می راعالیی و حمید انذابی برعهده‬ ‫دارند و مه ران رجبی‪ ،‬حسین مهری‪ ،‬حسین سلیمانی‪ ،‬عباس‬ ‫جمشیدی فر‪ ،‬میثاق جمشیدی‪ ،‬سیما خضرابادی‪ ،‬ماشاءاهلل‬ ‫یزاده و حسین عباسی از جمله بازیگران ان هستند‪.‬‬ ‫شاه مراد ‬ ‫این فیلم تلویزیونی در گروه فیلم های تلویزیونی شبکه یک‬ ‫ساخته م ی شود‪.‬‬ ‫برنام ه های ترکیبی‬ ‫شبکه یک چند ب رنامه ترکیبی را هم ب رای پخش در ماه‬ ‫رمضان اماده کرده است‪ .‬برنامه زنده و ترکیبی «امروز هنوز‬ ‫تموم نشده» به تهی ه کنندگی احسان ارغوانی و اجرای پدرام‬ ‫کریمی که هر روز ساعت ‪ ۱۶‬و ‪ ۳۰‬دقیقه پخش م ی شود‪ ،‬رزق‬ ‫و روزی حالل و برکت در سفره مردم از محورهای این برنامه‬ ‫است که با حضور مهمان هایی از اقشار مختلف مردم تهیه‬ ‫و پخش م ی شود‪.‬‬ ‫برنامه ش��ب های ش��یدایی به تهی ه کنندگی محمد‬ ‫شکیبانیا در دو بخش زنده و تولیدی تهیه شده است؛ بخش‬ ‫زنده این ب رنامه در استودیوی شبکه یک و بخش تولیدی ان‬ ‫در موزه دفاع مقدس ضبط م ی ش��ود‪ .‬این برنامه هر شب با‬ ‫موضوع دفاع مقدس و شب های ماه مبارک رمضان ساعت‬ ‫‪ ۲۴‬از ش��بکه یک پخش م ی ش��ود‪ .‬از مهمانان این برنامه‬ ‫م ی توان به اسداهلل محمدی جانباز شیمیایی‪ ،‬امیر فضل اهلل‬ ‫جاویدنیا خلبان اف ‪ ۱۴‬و جمعی از بازیگران سینما و تلویزیون‬ ‫اش��اره کرد‪ .‬ویژه برنامه ان روزها ب��ه تهی ه کنندگی علیرضا‬ ‫بختیان با موضوع س��ریال ها و جنگ های پخش ش��ده در‬ ‫ماه رمضان های دهه ‪ ۶۰‬و ‪ ۷۰‬هر روز ساعت ‪ ۱۶‬و ‪ ۱۰‬دقیقه‬ ‫به نمای��ش درم ی اید‪ .‬اج��رای این برنام��ه را پژمان کریمی‬ ‫ برعهده دارد‪ .‬مجموعه س��ربداران و مردان انجلس از جمله‬ ‫سریال هایی هستند که بخش هایی از ان در ب رنامه ان روزها‬ ‫پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫برنامه به رنگ افتاب هر روز ساعت ‪ ۱۷‬و ‪ ۵۰‬دقیقه در‬ ‫چهار بخش به تفسیر متفاوت از قصه های قرانی و فیلم و‬ ‫س��ریال های دینی که تا امروز ساخته شده م ی پردازد‪ .‬برخی‬ ‫از کارشناس��انی که در این برنامه حضور دارن��د عبارتند از‪:‬‬ ‫ایت اهلل حائری شی رازی‪ ،‬عالمه دکتر س��یدمحمد تیجانی‪،‬‬ ‫حجت االسالم ناصر رفیعی و حجت االسالم محمد غروی‪.‬‬ ‫برنامه زنده این شب ها با اجرای علی درستکار و کارشناسی‬ ‫حجت االسالم فاطم ی نیا و حجت االسالم طباطبایی نیز از‬ ‫سه ش��نبه تقدیم عالقه مندان به این برنامه م ی ش��ود‪ .‬این‬ ‫ب رنام��ه در ماه رمضان هر ش��ب س��اعت ‪ ۲۳‬و ‪ ۱۰‬دقیقه به‬ ‫نمایش درم ی اید‪.‬‬ ‫برنامه درس های��ی از ق��ران در ماه مب��ارک رمضان‬ ‫هر روز س��اعت ‪ ۱۸‬و‪ ۳۰‬دقیقه با موض��وع رحمت‪ ،‬برکت و‬ ‫مغفرت و ایات قرانی پخش م ی ش��ود‪ .‬س��خنرانی ویژه نیز‬ ‫در ماه مبارک رمضان ه��ر روز حدود س��اعت ‪ ۹‬و ‪ ۳۰‬دقیقه‬ ‫با پخش س��خنران ی های ای��ت اهلل مجتب ی ته رانی پخش‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬جزءخوانی قران مجید در م��اه مبارک رمضان‬ ‫از دیگر برنامه های شبکه یک اس��ت که با عنوان ثقلین و‬ ‫ارتباط مستقیم با مش��هد مقدس از صحن امام رضا(ع) هر‬ ‫روز س��اعت ‪ ۴‬و ‪ ۱۵‬دقیقه صبح پخش م ی شود‪ .‬برنامه زنده‬ ‫ماه خدا با اجرای حسن سلطانی هم ب رای زمان سحر در نظر‬ ‫گرفته شده که در ماه رمضان از ساعت ‪ ۲‬بامداد پخش ان اغاز‬ ‫م ی شود و تا اذان صبح ادامه خواهد داشت‪.‬‬ ‫کالم معنوی رهبر معظم انقالب‬ ‫ش��بکه «ش��ما» بخش های��ی از کالم معن��وی‬ ‫رهبر معظم انقالب را در ش��ب های رمضان پخش م ی کند‪.‬‬ ‫«عطر ماندگار» ثقل طالیی برنامه های سحر و قبل افطار‬ ‫در شبکه شماست‪ .‬این هدیه شرح احادیث اخالقی و بیانات‬ ‫حکیمانه توسط مقام معظم رهبری است‪.‬احادیث اخالقی و‬ ‫درس های معنوی با ش��رح رهبر معظم انقالب اسالمی به‬ ‫مناسبت ماه مبارک رمضان ب رای اولین بار روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫ماه عسل‬ ‫جذابیت های چند ساله یک برنامه‬ ‫«م ی دانم که بعضی از شما از من خوشتان نم ی اید اما‬ ‫وقتی صدای مهمان برنامه را م ی شنوید م ی گویید صدای‬ ‫تلویزیون را زیاد کنید‪ ».‬علیخانی در ابتدای ب رنامه‪ ،‬با خنده و‬ ‫خطاب به مخاطبان این جمله را بیان کرد تا ب رنامه پ ربیننده‬ ‫ماه عسل امسال نیز همچون سال های قبل شروع خوب و‬ ‫خیره کننده ای داشته باشد‪.‬‬ ‫ماه عسل از جمله برنامه های زنده تلویزیون است که‬ ‫از شکل کلیشه ای و چارچوب رس��م ی چنین برنامه هایی‬ ‫خ��ارج ش��ده و در عین حال ک��ه موضوعات ج��دی در ان‬ ‫مطرح م ی ش��ود‪ ،‬اما مهمانان برنامه انقدر احساس راحتی‬ ‫م ی کنن��د که به س��ادگی و ب��ه دور از هرگون��ه فرمایش و‬ ‫تعارفی‪ ،‬حرف دل خود را صادقانه ب��ه زبان م ی اورند‪.‬اولین‬ ‫قسمت از «ماه عسل» با پخش بخش هایی از برنامه سال‬ ‫گذشته اغاز شد و محمد طاها که سال گذشته دزدیده شده‬ ‫بود و به واس��طه نش��ان دادن تصویر او در «ماه عسل» به‬ ‫خانواده اش تحویل داده ش��د‪ ،‬به هم��راه خانواده اش اولین‬ ‫مهمانان «ماه عس��ل» بودند‪ .‬مادر شهید ایرج خرم جاه نیز‬ ‫از جمله مهمانان گروه دوم این برنامه بودند‪ .‬هویت شهید‬ ‫ایرج خرم جاه که ‪ 27‬س��ال پیش به نام جعف��ر زمردیان در‬ ‫گلزار شهدای همدان به خاک س��پرده بود‪ ،‬در سال گذشته‬ ‫شناسایی ش��د‪ .‬مهمانان روز دوم برنامه یک زوج به همراه‬ ‫فرزندشان «رونیکا» بودند که سال گذشته در همین برنامه‬ ‫خدا با من است‬ ‫برنامه معارفی شبکه اموزش‬ ‫دیگری‬ ‫سریالی برای شب های قدر‬ ‫س��ریال «دیگری» کاری از گروه فیلم و س��ریال ش��بکه س��ه سیماس��ت که به‬ ‫تهی ه کنندگی سعید مرادی و کارگردانی احمد کاوری یکش��نبه یکم تیرماه در لوکیشن‬ ‫پرورشگاه کلید خورد‪ .‬این سریال ویژه شب های قدر در پنج قسمت ‪ 40‬دقیقه ای مراحل‬ ‫تصویربرداری خود را پشت س��ر م ی گذارد و امین حیایی‪ ،‬س��عید اقاخانی‪ ،‬رزیتا غفاری‪،‬‬ ‫سمانه پاکدل‪ ،‬محسن قاض ی مرادی‪ ،‬نصرت میرعظیمی و‪ ...‬از جمله بازیگران ان هستند‪.‬‬ ‫«دیگری» که با محوریت موضوع اهدای عضو تولید م ی شود‪ ،‬داستان جوانی به نام علی‬ ‫را روایت م ی کند که هم از پدر پیر خود نگهداری م ی کن��د و هم نقش موثری در زندگی‬ ‫خواهرش دارد‪ .‬او فردی خیرخواه اس��ت‪ .‬به بچه های بی سرپرس��ت پرورشگاه سر زده و‬ ‫زندانیان تنها را رایگان به مقصد م ی رساند‪ .‬تا این که در سالروز تولدش اتفاقی رخ داده و‬ ‫نظم زندگ ی اش به هم م ی خورد‪ .‬مجموعه تلویزیونی «دیگری» که به تازگی کلید خورده‪،‬‬ ‫قرار است در شب های قدر از تلویزیون پخش شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫شبکه اموزش به مناسبت فرارسیدن ماه مبارک رمضان‪ ،‬ویژه برنامه های معارفی با‬ ‫حال و هوای نیایش و عبادت تدارک دیده است‪ .‬ویژه ب رنامه ماه مبارک رمضان با نام «خدا با‬ ‫من است» هر شب قبل از افطار از ساعت ‪ ۲۰‬با بخش های مختلف در حوزه ادبیات داستانی‬ ‫طنز لحظات افطار مخاطبان را شیرین م ی کند‪ .‬در این ب رنامه ساعد باقری به نیایش خوانی‬ ‫و بازخوانی متون کتب کهن اسالمی م ی پردازد‪ .‬همچنین شاع رانی همچون ناصر فیض‪،‬‬ ‫احمد ع ربانی و یوسفعلی میرشکاک نیز در ب رنامه حاضر م ی شوند‪.‬از دیگر ایتم های ب رنامه‬ ‫ «خدا با من است » مس��تندگونه هایی از مکه مکرمه و مدینه منوره است که توسط قاسم‬ ‫رفیع ا یک سفرنامه منظوم با عنوان «قاسم در میقات » تقدیم بینندگان م ی شود‪ .‬بها الدین‬ ‫ی نیز به بازخوانی تاریخ کتابت قران و نقل لطیف و ظ رافات ایات قرانی م ی پردازد‪.‬‬ ‫خرمشاه ‬ ‫این برنامه به تهی ه کنندگی امیر قمیشی و اجرای ش��ه رام شکیبا هر شب ساعت ‪ ۲۰‬روی‬ ‫انتن شبکه اموزش سیما قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫حضور پیدا کرده بودند و داستان زندگ ی شان بدین گونه بود‬ ‫که زن دارای بیماری سرطان بود اما با این وجود ازدواج کرده‬ ‫و صاحب فرزند دختری به نام «رونیکا» شده بودند‪.‬‬ ‫خانم این خان��واده گفت‪« :‬پس از حض��ور در برنامه‬ ‫«ماه عسل ‪ »92‬واکنش های مردم بسیار شدید بود‪ .‬حضور‬ ‫من در این برنامه به همراه همسر و فرزندم نشان دهنده یک‬ ‫زندگی دوباره به مخاطبان و م��ردم بود‪ .‬من االن در صحت‬ ‫کامل به سر م ی برم و چندین سال اس��ت که دارو مصرف‬ ‫نم ی کنم‪».‬‬ ‫مرتضی پاش��ایی تیتراژ برنامه «ماه عسل» را خوانده‬ ‫اس��ت‪ .‬در س��ال های گذش��ته خوانندگانی نظیر «مهدی‬ ‫ی راحی»‪« ،‬فرزاد فرزین» و «مهدی یغمایی» و‪ ...‬تیتراژهای‬ ‫ماه عسل را خوانده بودند‪ .‬امسال یکی از ویژگ ی های برنامه‬ ‫ماه عسل دکور ان است‪.‬‬ ‫پیمان قانع‪ ،‬ط راح دکور برنامه ماه عس��ل درباره دکور‬ ‫امسال که شکل صدف اس��ت گفت‪« :‬از یکی‪ ،‬دو ماه قبل‬ ‫من و احسان به دکور امسال فکر م ی کردیم و تالش ما این‬ ‫بود که باز و بسته شدن صحنه را مانند سال های قبل حفظ‬ ‫کنیم‪ .‬اما در طرحی جدید و تازه به نظرم رسید که مهمانانی‬ ‫که به ماه عسل م ی ایند مثل همان قطره بارانی هستند که‬ ‫س��ال ها درون یک صدف در ته دریا م ی مانند تا به مروارید‬ ‫تبدیل شوند و ارزش و مقام خود را به دست اورند؛ به همین‬ ‫دلیل طرح ص��دف را به اقای علیخانی پیش��نهاد دادم و او‬ ‫هم پذیرفت‪ ».‬قانع درب��اره ابعاد این دکور گفت‪« :‬ابعاد این‬ ‫صدف که ‪1700‬کیلو وزن دارد‪ 9 ،‬در ‪ 11‬متر است و ب رای باز‬ ‫و بسته ش��دن ان از چند موتور قوی اس��تفاده م ی کنیم‪».‬‬ ‫وی با ذکر این نکته که طرح کف دک��ور برگرفته از ط راحی‬ ‫مسجدی در کویت اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬ب رای زمینه رنگ ابی را‬ ‫در نظر گرفتم که تداع ی کننده دریا باش��د و صدف را بهتر‬ ‫نشان دهد‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫عطر ماندگار‬ ‫این احادیث و درس های هرروز در قالب برنامه عطر ماندگار‬ ‫قبل از دقایق عرفانی اذان س��حرگاهی پخش و همچنین‬ ‫در ویژه ب رنامه شمسه مغرب این شبکه بازپخش م ی شود‪.‬‬ ‫دروس اخالقی و گنجینه گرانبهای گنجانده شده در‬ ‫این مجموعه با مضامین و محورهای اخالقی و اجتماعی و‬ ‫قابل استفاده ب رای عموم افراد و سنین است که حاوی نکات‬ ‫بدیع‪ ،‬کاربردی و حکیمانه است‪.‬‬ ‫احادیث گنجانده شده در این مجموعه نیز با مضامین‬ ‫اخالقی و اجتماعی و قابل استفاده ب رای عموم جامعه است‬ ‫و شرح حضرت ایت اهلل خامنه ای بر احادیث نیز حاوی نکات‬ ‫بدیع‪ ،‬کاربردی و حکیمانه است‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫سیگنالموجوداست‬ ‫سریالیدرمورد سودایخوانندگی‬ ‫سیگنال موجود است به کارگردانی مهدی مظلومی‪،‬‬ ‫سریالی است که س��ودای خوانندگی جوانی به نام پرهام را‬ ‫روایت م ی کند و در ‪ ۲۶‬قس��مت برای پخش از شبکه سه‬ ‫تولید م ی شود‪ .‬این س��ریال احتماال بعد از عی د فطر پخش‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬تولیدکنندگان س��ریال س��یگنال موجود است‪،‬‬ ‫بخش هایی از ساختمان یک ش��بکه تلویزیونی خارجی و‬ ‫خیابان های اروپایی را در ته ران ط راحی و بازسازی کرده اند‬ ‫و ب��ه زودی تصویرب��رداری بخش های خارجی س��ریال در‬ ‫ته ران انجام م ی شود‪ .‬این سریال داس��تان پرهام است که‬ ‫سودای خوانندگی در سر دارد‪ ،‬اما در هیچ یک از سب ک های‬ ‫موس��یقی به موفقیت دس��ت پیدا نم ی کن��د‪ ،‬بناب راین به‬ ‫تش��ویق دو نفر از دوس��تانش تصمیم م ی گیرد به خارج از‬ ‫کشور سفر کند‪ .‬در این سریال به صورت طنز و با رویکردی‬ ‫غیرمستقیم ش��بکه های مخرب ماهواره ای و سریال های‬ ‫خالهشادونههفته اییکبار‬ ‫یادگاری‬ ‫سری دوم در مرحله پی ش تولید‬ ‫ب ر اساسسروده هایمصطفیرحماندوست‬ ‫ب رنامه «خاله شادونه» که هر هفته روزهای یکشنب ه ‪،‬‬ ‫سه شنب ه و پنجشنبه در گروه کودک و خردسال شبکه دو‬ ‫س��یما به روی انتن م ی رود‪ ،‬قرار اس��ت در ایام ماه مبارک‬ ‫رمضان هفته ای یکبار پخش شود‪ .‬برنامه «خاله شادونه»‬ ‫در ایام ماه مبارک رمضان هفته ای یک بار پنجش��نب ه ها‬ ‫ساعت ‪ 9‬و‪ 30‬دقیقه صبح به روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫ای��ن برنامه ب��ا پایان م��اه مب��ارک رمض��ان از روز‬ ‫عی د سعی د فطر به بعد قرار اس��ت با ساختار و دکوری جدید‬ ‫به انتن شبکه دو بازگردد‪.‬علی اکبر ذاکری‪ ،‬تهیه کننده این‬ ‫برنامه اعالم کرد‪ «:‬در حال حاضر مش��غول ضبط برنامه‬ ‫«خاله شادونه» ب رای ایام ماه مبارک رمضان هستیم؛ چرا که‬ ‫قرار است این ب رنامه به زودی با تغیی راتی روبه رو شود‪ ،‬ب راین‬ ‫اساس تصمیم گرفتیم در ایام ماه مبارک رمضان برنامه را‬ ‫به ش��کل ضبطی پخش کنیم تا در طی مدتی که برنامه‬ ‫را به شکل زنده به روی انتن نم ی بریم‪ ،‬ب رای تغییر دکور و‬ ‫اماده سازی ساختارهای جدید برنامه فرصت کافی داشته‬ ‫باشیم‪».‬‬ ‫س��ری دوم مجموعه یادگاری در مرحله پی ش تولید به‬ ‫سر م ی برد و این روزها مش��غول انتخاب موضوعات و مرحله‬ ‫تحقیق برای این برنامه هستیم و بعد از ماه مبارک رمضان هم‬ ‫ضبط برنامه شروع م ی شود‪« :‬برنامه به لحاظ ساختاری تغییر‬ ‫خاصی نخواهد داشت‪ .‬زیرا همین ش��کل ان مورد استقبال‬ ‫مخاطبان بوده است اما ایتم های جدید به برنامه اضافه م ی شود‬ ‫و همان فرم قبلی به اصطالح ترمیم م ی شود‪.‬بخشی با عنوان‬ ‫یادبود در سری قبلی برنامه وجود داشت که در این سری دیگر‬ ‫نیست و بخش دیگری با عنوان تجلیل جایگزین ان م ی شود‪،‬‬ ‫ضمن این که تغییر دیگری هم در برنامه ش��اهد هس��تیم‬ ‫که بیشتر ش��دن زمان ایتم های ارش��یوی مربوط به فیلم ها‬ ‫و س��ریال های قدیمی اس��ت‪ ».‬برنامه یادگاری کاری از گروه‬ ‫سرگرمی و تف ریحات شبکه سه سیماست که به تهی ه کنندگی‬ ‫مهران رسام و با اجرای مسعود فروتن در سری اول خود مروری‬ ‫بر فیلم ها و مجموعه های نمایشی دهه های ‪ 60‬و ‪ 70‬داشت و‬ ‫تصاویری خاطره انگیز را به مخاطبان ارائه م ی کرد‪ .‬سری دوم‬ ‫این برنامه دارای ‪ 52‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای خواهد بود‪.‬‬ ‫«بازی با انگشت ها» و «پنج تا انگشت بودند که‪»...‬‬ ‫عنوان مجموعه کتاب هایی از مصطفی رحماندوست است‬ ‫که به زبان شعر و با جان بخش��یدن به پنج انگشت یک‬ ‫دست‪ ،‬داستان های اموزنده ب رای بچه ها تعریف م ی کنند‪.‬‬ ‫مرکز پویانمایی صبا با بهره گیری از این داستان های‬ ‫زیبا و اموزنده مجموعه انیمیشن «ماجراهای پنج انگشت»‬ ‫را تولید کرده است که از شبکه پویا در حال پخش است‪.‬‬ ‫در این انیمیش��ن هر انگش��ت یک شخصیت دارد‬ ‫و با تعامل این ش��خصی ت ها قصه هایی شکل م ی گیرد‬ ‫که مفاهیمی چون دوستی‪ ،‬مس��ئولی ت پذیری و تعهد را‬ ‫اموزش م ی دهند‪ .‬بچه ها م ی توانند بر اساس این انیمیشن‬ ‫به هر انگشت خود نقشی بدهند و با انها بازی کنند‪ .‬در این‬ ‫بازی‪ ،‬انگشت ها به بازیگران یک نمایش تبدیل و در نقش‬ ‫انسان‪ ،‬حیوان و حتی یک وسیله ب ی جان ظاهر م ی شوند‪.‬‬ ‫ماجراهای «پنج انگش��ت» در ‪ 50‬قس��مت به کارگردانی‬ ‫اردشیر قیامی و تهی ه کنندگی مرکز پویانمایی صبا تولید‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫این ب رنامه ضبطی پخش م ی شود‬ ‫‪82‬‬ ‫طوالن ی مدت و ب ی کیفیتی که از انها پخش م ی شود‪ ،‬مورد‬ ‫نقد قرار م ی گیرد‪ .‬طرح این سریال را علی مسعودی نوشته‬ ‫و اکبر روح به کمک امیر ب رادران نگارش فیلمنامه را برعهده‬ ‫داشته است‪ .‬در« س��یگنال موجود است» سیامک انصاری‬ ‫نقش صبور را برعهده دارد که مدیر یک ش��بکه تلویزیونی‬ ‫در خارج از کشور است‪.‬‬ ‫مرضیه صدرایی نقش همس��ر او را ب��ازی م ی کند و‬ ‫اناهیتا همتی بازی در نقش دختر صبور را برعهده دارد‪.‬رضا‬ ‫نامی نقش پرهام را برعه��ده دارد و حامد وکیلی نقش پدر‬ ‫این جوان را بازی م ی کند‪ .‬الله صبوری در نقش سوسن مادر‬ ‫پروین ظاهر م ی ش��ود و امید روحانی دایی پرهام و مه ران‬ ‫غفوریان دوست پرهام است‪ .‬تصویربرداری از سوم خردادماه‬ ‫همزمان با س��الروز ازادسازی خرمش��هر اغاز شد و تاکنون‬ ‫بیش از ‪ ۳۵‬درصد ان تصویربرداری شده است‪ .‬تصویربرداری‬ ‫همچن��ان در ته��ران ادام��ه دارد؛ تاکن��ون بخش هایی از‬ ‫س��ریال در لوکیش��ن های مختلفی از جمله خانه پرهام در‬ ‫خیاب��ان وفامنش‪ ،‬اس��تودیویی زیرزمین��ی حوالی خیابان‬ ‫فاطم ی و هتل شیان ضبط ش��ده و ب ر اساس پی ش بین ی ها‬ ‫تصویربرداری تا اواخر مردادماه ادامه خواهد داشت‪ .‬مسعود‬ ‫فرخنده طینت‪ ،‬تهی ه کننده سیگنال موجود است درباره روند‬ ‫تولید این س��ریال گفت‪« :‬بخش هایی از سریال سیگنال‬ ‫موجود است در یک کشور اروپایی اتفاق م ی افتد‪ ،‬اما گروه‬ ‫تولید سریال تصمیم گرفته به جای سفر به خارج از کشور‬ ‫نماهای مورد نیاز را در ته ران بازس��ازی کند‪ .‬طبیعی است‬ ‫که در داخل کش��ور راحت تر م ی توانیم کار کنیم و کنترل‬ ‫بیشتری بر فضا و لوکیشن ها داریم‪ .‬بناب راین مکان هایی در‬ ‫ته ران پیدا کرده ایم که به لحاظ تصویری به لوکیشن های‬ ‫خارجی نزدیک است و با ایجاد نمادهای اروپایی م ی توانیم‬ ‫فضای موردنظرمان را ایجاد کنیم‪.‬نمادهایی مانند کیوسک‬ ‫روزنامه فروشی کمک م ی کند تا در یک خیابان سنگفرش‬ ‫شده در ته ران بتوانیم تصویر یک خیابان اروپایی را ط راحی‬ ‫کنیم‪».‬‬ ‫او درباره توجه به تب خوانندگی در س��یگنال موجود‬ ‫اس��ت‪ ،‬گفت‪ «:‬این مس��اله خط اصلی داس��تان را شکل‬ ‫داده ولی در الیه های دیگر س��ریال به تالش ش��بکه های‬ ‫ماهواره ای ب رای ضربه به کانون خان��واده هم م ی پردازیم‪.‬‬ ‫بسیاری از ش��بکه های ماهواره ای بنیان خانواده ها را هدف‬ ‫قرار داده اند و ما در این س��ریال ضمن روای��ت اتفاقاتی که‬ ‫ب رای پرهام م ی افتد‪ ،‬شاهد اتفاقاتی هستیم که بر اثر همین‬ ‫دست از برنامه های ماهواره ای رخ م ی دهد‪ ».‬سورپ رایز ویژه‬ ‫این سریال ان است که جواد رضویان به گروه بازیگران این‬ ‫مجموعه تلویزیونی پیوسته است‪.‬‬ ‫ماجراهایپنجانگشت‬ ‫بگو که هستم‬ ‫هفت سنگ‬ ‫مجموع��ه تلویزیونی «بگو که هس��تم» ب��ه کارگردان��ی اکبر منص��ور فالح و‬ ‫تهی ه کنندگی رسول هنرمند در ‪ 30‬قسمت در مرکز اصفهان تولید شده است‪ .‬جهانبخش‬ ‫سلطانی‪ ،‬پرستو گلس��تانی‪ ،‬مهدی امین ی خواه‪ ،‬محمد الهی‪ ،‬پوراندخت مهیمن‪ ،‬کاظم‬ ‫افردنیا‪ ،‬مهدی باقربیگی‪ ،‬محمدعلی میاندار‪ ،‬ش��یرین حم��دی‪ ،‬نرگس صابری‪ ،‬مهدی‬ ‫شهداد‪ ،‬احس��ان جانمی و مینا فرامرزی در این سریال به ایفای نقش م ی پردازند‪ .‬سریال‬ ‫«بگو که هستم» با ژانر طنز و اجتماعی داستان زندگی مراد است که بعد از چندین بار که‬ ‫خانه را ترک کرده به خانه اش مراجعه م ی کند و متوجه م ی شود که همسر و فرزندش خانه‬ ‫ی رفته اند‪ .‬همسرش نامه ای ب رای او گذاشته که‬ ‫اجاره ای را ترک کرده و به مکان نامعلوم ‬ ‫اگر در ماه مبارک رمضان تغییر رفتار ندهد‪ ،‬باید او را طالق بدهد و دیگر فرزندش را نخواهد‬ ‫دید‪ .‬مراد تصادفی با سه دانشجو اشنا م ی شود و زندگ ی اش دچار تغییر و تحوالتی م ی شود‪.‬‬ ‫این سریال همزمان با اغاز ماه مبارک رمضان هر شب ساعت‪ 23‬از انتن شبکه «شما»‬ ‫پخش م ی شود‪ .‬تکرار این سریال در ساعت ‪ ۲‬بامداد‪9 ،‬صبح و ‪ ۱۶‬روز بعد پخش م ی شود‪.‬‬ ‫پس از پخش اولین قس��مت از سریال هفت س��نگ‪ ،‬در برخی سایت های خبری‬ ‫و شبکه های اجتماعی نکاتی درباره کپی بودن این س��ریال مطرح شد و اینکه علیرضا‬ ‫بذرافشان هفت سنگ را از روی سریال خارجی «خانواده مدرن» ساخته است‪ .‬بذرافشان‬ ‫ضمن اینکه شباهت های هفت سنگ و خانواده مدرن را تکذیب نم ی کند‪ ،‬معتقد است‬ ‫ب رای ساخت یک اثر ای رانی با س��اختاری که در خانواده مدرن بوده‪ ،‬بسیار زحمت کشیده‬ ‫است‪ .‬کارگردان سریال «هفت س��نگ» در این باره گفت‪« :‬در همه جای دنیا این اتفاق‬ ‫م ی افتد و حتی در کش��ور خودمان هم سریال های معتبر و بس��یار مطرحی داریم که با‬ ‫اقتباس از نمونه های خارجی یا حتی کامال منطبق بر انها س��اخته ش��ده اند و در دوره‬ ‫خودشان بسیار سریال های موفقی بوده اند و در ذهن ما جزو بهترین سریال های تلویزیونی‬ ‫ماندگار شده اند‪ .‬طبیعی است که بین سریال ما و سریال خارجی شباهت زیاد باشد اما این‬ ‫شباهت در چند قسمت اول زیاد است و بعد از ان سریال هفت سنگ راه خودش را م ی رود‬ ‫و مسیر خودش را در پیش م ی گیرد‪».‬‬ ‫جاده چالوس‬ ‫سریالی برای ترویج سبک زندگی ایرانی و اسالمی ‬ ‫تصویربرداری س��ریال تلویزیونی «جاده چالوس» به‬ ‫کارگردانی احمد معظم ی حدود س��ه ماه است که در ته ران‬ ‫کلید خورده اس��ت‪ .‬جاده چالوس روایت خانواده ای اس��ت‬ ‫که در ته ران زندگی م ی کنند و داس��تان از‬ ‫جایی شروع م ی شود که به همسر خانواده‬ ‫یک رستوران متروکه در جاده چالوس ارث‬ ‫م ی رس��د‪ .‬او به همراه وکیل خود به جاده‬ ‫چالوس م ی رود تا رس��توران متروکه را که‬ ‫حدود ‪ ۴۰‬سال است از رونق افتاده دوباره با‬ ‫همکاری خانواده اش احیا کند‪.‬‬ ‫ای��ن س��ریال تلویزیونی ب��ا اهداف‬ ‫مختلف��ی تهی��ه م ی ش��ود ک��ه از ان‬ ‫جمله م ی ت��وان به مواردی چ��ون‪ :‬ترویج‬ ‫س��بک زندگی ای رانی و اس�لامی‪ ،‬اشاعه‬ ‫خرده فرهنگ های بومی‪ ،‬احیای ارزش های‬ ‫دینی‪ ،‬رش��د و تقویت فرهن��گ قناعت و‬ ‫ساده زیستی‪ ،‬کسب روزی حالل و اشنایی‬ ‫با اداب و رس��وم فرهنگ ه��ای مختلف‪،‬‬ ‫تشویق جامعه به تشکیل خانواده و تقویت‬ ‫کانون گرم خانواده و ترغی��ب ازدواج های‬ ‫اسان مطابق با فرهنگ ای رانی و اسالمی‪،‬‬ ‫ترغیب مردم کالنش��هرها به مهاجرت به‬ ‫شهرهای کوچک و‪ ...‬اشاره کرد‪ .‬این سریال‬ ‫ب راس��اس طرحی از ارش قادری جلوی دوربین رفته و شعله‬ ‫ش��ریعتی و اعظم بهروز هم کار نگارش فیلمنامه این اثر را‬ ‫به عهده دارند‪ .‬در این س��ریال بی��ژن امکانیان در نقش پدر‬ ‫انقالب زیبا‬ ‫علی رام نورایی‪ ،‬نیما شاهرخ ش��اهی و چند چهره تلویزیونی‬ ‫دیگر که در مرحله انتخاب هس��تند نیز احتماال از بازیگران‬ ‫ی در مورد‬ ‫اصلی این مجموعه تلویزیونی خواهند بود‪ .‬معظم ‬ ‫تصویربرداری س��ریال «انقالب زیبا» که ب��ه تهی ه کنندگی رامین‬ ‫یزاده و کارگردانی بهرنگ توفیقی ب رای شبکه یک تولید م ی شود‬ ‫عباس ‬ ‫به پایان نزدیک ش��ده و ترانه تیتراژ ان را محس��ن چاووشی م ی خواند‪.‬‬ ‫تصوی ربرداری انقالب زیبا دوم اردیبهشت امسال در یکی از لوکیشن های‬ ‫اصلی در خانه ای حوالی خیابان کامرانیه اغاز ش��د و تاکنون ‪۸۰‬درصد از‬ ‫تصاویر این سریال ضبط شده است‪ .‬در س��ریال انقالب زیبا ماجراهای‬ ‫زندگی زیبا و حامد روایت م ی ش��ود که در یک موسسه رسانه ای همکار‬ ‫هس��تند‪ .‬انها تصمیم م ی گیرند با هم ازدواج کنند ام��ا جابر‪ ،‬پدر زیبا در‬ ‫کودکی‪ ،‬زیبا و مادرش را ترک کرده و از کش��ور خارج شده است‪ .‬از طرفی‬ ‫پدر حامد در مبارزات قبل از انقالب در زندان های حکومت پهلوی کشته‬ ‫ش��ده و او با مادر خود زندگی م ی کند‪ .‬زیبا در خانواده ای با تفکرات مدرن‬ ‫بزرگ شده و در این زمینه تفاوت هایی با حامد دارد اما با وجود این هر دو‬ ‫به یکدیگر عالقه مندند‪ .‬حامد و زیبا در تدارک برگزاری مراس��م عروسی‬ ‫هستند که اتفاقی غیرمنتظره روی م ی دهد‪ .‬بازگشت پدر زیبا از خارج پس‬ ‫از س��ال ها باعث یاداوری خاطره و ماجرای تلخی در گذشته م ی شود که‬ ‫خانواده ها را تا مرز از هم پاشیدگی پیش م ی برد‪ .‬این سریال داستانش را در‬ ‫زمان معاصر روایت م ی کند و تاثیر رخدادهای تاریخی در چند دهه گذشته‬ ‫کشورمان را بر سرگذشت شخصی ت های سریال به نمایش م ی گذارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫سریالی در مورد‬ ‫تاریخ معاصر‬ ‫خانواده‪ ،‬فاطمه گ��ودرزی در نقش محبوبه م��ادر خانواده‪،‬‬ ‫محسن افشانی در نقش امیر پسر خانواده و سیما خضرابادی‬ ‫در نقش مهتاب دختر خانواده هنرنمایی م ی کنند‪ .‬همچنین‬ ‫این کار م ی گوید‪« :‬قصه یک خطی و کلی جاده چالوس ایده‬ ‫اولیه خوبی دارد به اضافه اینکه مضامینی ازجمله‪ :‬س��بک‬ ‫زندگی‪ ،‬مشورت‪ ،‬خوداش��تغالی‪ ،‬تقویت باورهای ملی‪ ،‬اداب‬ ‫و رسوم و‪ ...‬در ان پررنگ م ی شود‪.‬‬ ‫در همان ابتدا که این طرح به من پیشنهاد شد دیدم که‬ ‫داستان پتانسیل این را دارد که خروجی و نتیجه خوبی داشته‬ ‫باشد‪ .‬این سریال اثری اجتماعی با رگه های کمدی است‪ .‬ریتم‬ ‫گرم‪ ،‬بازی های خوب و ط راحی صحن��ه جذابی دارد‪ ،‬درواقع‬ ‫همه عوامل اثر را از بهترین های این عرصه‬ ‫انتخاب کردیم‪ ».‬یک��ی از نقش های اصلی‬ ‫این س��ریال را فاطمه گودرزی بازی م ی کند‪،‬‬ ‫او درباره بازی در این س��ریال و این که بازهم‬ ‫نقش مادر محسن افش��انی را برعهده دارد‬ ‫که چند سال قبل هم برعهده داشت‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«نقش��ی که من ایفاگرش هس��تم‪ ،‬یکی از‬ ‫نقش های محوری است که تاثیر مستقیمی‬ ‫ در روند قصه دارد‪ .‬من همیش��ه از این دست‬ ‫نقش ها اس��تقبال م ی کنم و م ی توانم با انها‬ ‫ارتباط خوب��ی برقرار کنم‪ .‬این ش��خصیت‬ ‫دارای دو فرزند است که در خالل قصه دچار‬ ‫مشکلی م ی شوند و همه باهم سعی م ی کنند‬ ‫ی بردارند‪ .‬این زن هم‬ ‫تا در رفع مش��کل قدم ‬ ‫فردی است که هم فکر م ی کند و هم پرجنب‬ ‫و جوش است‪ .‬این حس مادر بودن همچنان‬ ‫و بعد از این سریال ادامه داشت و ب رایم حفظ‬ ‫شده است‪ .‬محس��ن تا االن کودک درونش‬ ‫را حفظ کرده و این ب رای من خیلی ش��یرین‬ ‫اس��ت چراکه همه ادم ها نم ی توانند به این‬ ‫شکل باشند‪ .‬ارتباط ما در این س��ریال مثل این است که او‬ ‫همان بچه چند سال پیش من در س��ریال «ترانه مادری»‬ ‫بوده و هست‪».‬‬ ‫دیدار‬ ‫سریالی از شبکه شما‬ ‫دفاع از شباهت با یک سریال خارجی‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫در سومین ایین معرفی سرامدان روابط عمومی ایران‬ ‫تندیس زرین روابط عمومی سرامد به‬ ‫بانک مهر اقتصاد اهدا شد‬ ‫در س��ومین ایین معرفی س��رامدان روابط عمومی‬ ‫ایران‪ ،‬روابط عمومی بانک مهر اقتصاد موفق به کسب تندیس‬ ‫زرین ش��د‪ .‬به گزارش روابط عمومی بانک مه��ر اقتصاد‪ ،‬در‬ ‫این همایش که با حضور ‪ 600‬نفر از نخبگان روابط عمومی‪،‬‬ ‫دانش��جویان و مدیران روابط عمومی سازمان ها و نهادهای‬ ‫مختلف کشور برگزار شد‪ ،‬روابط عمومی بانک مهر اقتصاد با‬ ‫کسب باالترین امتیاز موفق به دریافت تندیس زرین شد و به‬ ‫مدیرعامل این بانک نیز لوح مدیر تعالی گر ارتباطی اهدا شد‬ ‫که مهندس بهنود‪ ،‬معاون طرح و توسعه بانک به نمایندگی‬ ‫از مدیرعامل این لوح را دریافت کرد‪ .‬منصور شیخ االسالمی‪،‬‬ ‫سرپرس��ت اداره کل روابط عموم��ی بان��ک مهراقتصاد در‬ ‫خص��وص فرایند دریاف��ت تندیس زرین ای��ن بانک گفت‪:‬‬ ‫«روابط عمومی بان��ک مهر اقتصاد ضم��ن تکمیل کتابچه‬ ‫ارزیابی‪ ،‬مستند س��ازی مربوط به فعالیت های روابط عمومی‬ ‫را به دبیرخانه تعالی روابط عمومی ایران ارس��ال کرد که این‬ ‫مستندات توسط گروه های متخصصین تعالی و کارشناسان‬ ‫حوزه ارتباطات در قالب ‪ 9‬معیار اصلی و ‪ 81‬ش��اخص فرعی‬ ‫مورد پایش قرار گرفت‪ ».‬سرپرست اداره کل روابط عمومی‬ ‫بانک مهر اقتصاد افزود‪« :‬پس از مطالعه و ارزیابی مستندات‬ ‫در کارگروه ارزیابی اولیه‪ ،‬ارزیابان دبیرخانه‪ ،‬ضمن اس��تقرار‬ ‫در اداره کل روابط عمومی‪ ،‬مستندات را مجددا مورد ارزیابی‬ ‫قرار دادند و روس��ای ادارات این اداره کل ب��ا همراهی دبیر‬ ‫تعالی بانک مهر اقتصاد به س��واالت و ابهام��ات انها با ارائه‬ ‫مستندات تکمیلی پاسخ دادند‪ ».‬وی با اشاره به اینکه معرفی‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪224‬‬ ‫مدیریت شعب استان قزوین میزبان مدیران ارشد‬ ‫ادارهکل بازاریابی و تبلیغات‬ ‫س��یدحمید خالقی‪ ،‬مدیرکل بازاریابی و تبلیغات به‬ ‫همراه مهندس شمی ران ی راد جانشین اداره کل و دکتربختیاری‬ ‫رئیس اداره تبلیغات میهمان مدیریت ش��عب اس��تان قزوین‬ ‫بودند و با هدف بررسی زمینه های تعامل و همکاری دوطرفه‬ ‫با دانشگاه ازاداسالمی واحد قزوین از ان دانشگاه بازدید کردند‪.‬‬ ‫در بازدید مدیرکل بازاریابی و تبلیغات و همراهان از دانش��گاه‬ ‫ازاد قزوین که اقای عابدی‪ ،‬مدیر شعب استان قزوین و روسای‬ ‫دوایر مالی استان نیز حضور داشتند‪ ،‬دس��تاوردهای علم ی و‬ ‫پژوهشی این دانش��گاه از جمله پیش��رفت های ان در زمینه‬ ‫رباتیک مورد مالحظه بازدیدکنن��دگان قرارگرفت‪ .‬به گزارش‬ ‫رابط خبری مدیریت ش��عب اس��تان قزوین درپی این بازدید‪،‬‬ ‫طی نشستی با دکترموس��ی خانی رئیس دانشگاه ازاد قزوین‬ ‫که ریاس��ت کمیته ملی ربوکاپ ایران را نیز عهده دار اس��ت‪،‬‬ ‫در مورد زمینه های مش��ترک ب رای همکاری و انتقال بخشی‬ ‫از حس��اب های دانش��گاه ازاد به بانک انصار و ایجاد تعامل‬ ‫و امکان س��نجی حمایت مالی و معنوی بان��ک انصار از تیم‬ ‫رباتیک برای حضور در مس��ابقات جام جهان��ی برزیل که در‬ ‫تیرماه سال جاری برگزار خواهد شد‪ ،‬بحث‪ ،‬گفت وگو و توافق‬ ‫ش��د‪ .‬این گزارش م ی افزاید در این دیدار‪ ،‬دکتر موس��ی خانی‬ ‫ضمن اب راز خرسندی از حضور مدی ران ارش��د بانک انصار در‬ ‫این دانش��گاه‪ ،‬بانک انصار را بانکی ارزشی و موفق در عرصه‬ ‫بانکداری دانس��ت و خواس��تار مس��اعدت و حمایت بانک از‬ ‫دانش رباتیک و تیم رباتیک ای ران ش��د‪ .‬گ��زارش رابط خبری‬ ‫استان م ی افزاید که اقای خالقی مدیرکل بازاریابی و تبلیغات‬ ‫بانک نیز ضمن تشکر از حس ن نظر رئیس دانشگاه ازاد قزوین‬ ‫و شرح مختصری از خدمات گوناگون بانک انصار از ایشان به‬ ‫س��رامدان روابط عمومی های ایران بر پایه م��دل تعالی در‬ ‫روابط عمومی و با هدف توسعه الگوی ارزیابی و پایش مستمر‬ ‫روابط عمومی ها طراحی شده گفت‪« :‬این ایین در سه سطح‬ ‫تعهد به س��رامدی‪ ،‬اعطای نش��ان تعال��ی روابط عمومی و‬ ‫اعطای تندیس های سیمین‪ ،‬بلورین و زرین برگزار می شود‪».‬‬ ‫بر اساس این گزارش‪ ،‬در این مراسم از ‪ 68‬روابط عمومی که‬ ‫اهتمام به سرامدی داشته اند تقدیر شد که ‪ 15‬روابط عمومی‬ ‫«گواهینامه تعهد به س��رامدی»‪ 35 ،‬روابط عمومی «نشان‬ ‫تعال��ی روابط عموم��ی» و ‪ 18‬روابط عمومی ک��ه به مرحله‬ ‫اشتهار به سرامدی رس��یده اند یکی از تندیس های سیمین‪،‬‬ ‫بلورین یا زرین را دریافت کردند که روابط عمومی بانک مهر‬ ‫اقتصاد با کس��ب باالترین امتیاز‪ ،‬تندیس زرین سرامدی را‬ ‫دریافت کرد‪ .‬معیارهای اصلی انتخاب روابط عمومی سرامد‬ ‫شامل «مخاطب گرایی»‪« ،‬مدیریت فرایندی»‪« ،‬مسئولیت‬ ‫اجتماعی»‪« ،‬توسعه س��طح همکاری و مشارکت با محیط‬ ‫پیرامون»‪« ،‬یادگیری نواوری و بهبود مس��تمر»‪« ،‬تجهیز‬ ‫و نوس��ازی منابع انس��انی»‪« ،‬نتیجه گرایی» و «رهبری و‬ ‫مدیریت» بودند‪ .‬گفتنی اس��ت این ایین در راس��تای کمک‬ ‫به ارتقای سطح عملکردی روابط عمومی ها در قالب «مدل‬ ‫سرامدی» و کمک به استاندارد شدن فعالیت های این حوزه‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫اعلام س�اعت کاری بانک مه�ر اقتصاد در‬ ‫ماه مبارک رمضان‬ ‫س��اعت ش��روع و پایان کار ش��عب بان��ک مهر‬ ‫اقتصاد در ماه مبارک رمضان اعالم ش��د‪ .‬به گ��زارش اداره‬ ‫کل روابط عمومی بانک مهر اقتصاد‪ ،‬باتوجه به اعالم هیات‬ ‫دولت و در راستای هماهنگی با سایر بانک ها و موسسات پولی‬ ‫و مالی ساعت کار فعالیت شعب این بانک در ایام ماه مبارک‬ ‫رمضان هیچ گونه تغییری نداش��ته و تمامی شعب بانک در‬ ‫روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ‪ 7‬صبح الی ‪ 14:30‬و در‬ ‫روزهای پنج شنبه از ساعت ‪ 7‬تا ‪13‬مشغول خدمت رسانی به‬ ‫هم میهنان گرامی خواهد بود‪ .‬ضمنا شعب عصر کار این بانک‬ ‫نیز در ایام ماه مبارک رمضان تعطیل می باشند‪.‬‬ ‫خاطر نقش برجسته اش در بنیانگذاری دانش رباتیک در ایران‬ ‫قدردانی و از همکاری و تعامل دو مجموعه استقبال کرد‪.‬‬ ‫بازدید از بزرگتری�ن تولیدکننده قاب و خدمات‬ ‫بسته بندی س ی دی و دی وی دی در جهان‬ ‫مدیرکل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار و همراهان‬ ‫در این سفر از شرکت های زرین موج سیستم و ریز موج سیستم‬ ‫(مدیس��ک) که از جمله ش��رکت های تولی��د ‪،CD، DVD‬‬ ‫کیک باکس و قاب س ی دی از بزرگترین شرکت ها در این حوزه‬ ‫در جهان است‪ ،‬بازدید کردند و با مهندس ماشاءاللهی‪ ،‬رئیس‬ ‫هیات مدیره و مدیرعامل شرکت مدیسک و مدی راجرایی زرین‬ ‫موج در زمینه توانمندی ها و تولیدات شرکت و نحوه همکاری‬ ‫دوطرفه بحث و گفت وگو کردند‪ .‬شرکت مدیسک اولین شرکت‬ ‫تولی د کننده س ی دی و دی وی دی در خاورمیانه‪ ،‬سومین شرکت‬ ‫بزرگ جهان در این زمینه و بزرگترین تولیدکننده قاب و خدمات‬ ‫بسته بندی در دنیاست و همچنین این شرکت از مشتریان ویژه‬ ‫بانک در استان قزوین است‪.‬‬ ‫نشس�ت ب�ا اعض�ای کمیس�یون تبلیغات و‬ ‫بازاریابی استان قزوین‬ ‫در جلس ه ای که با حضور اعضای کمیسیون تبلیغات‬ ‫اس��تان قزوین در دفتر مدیریت استان برگزارش��د‪ ،‬گزارشی از‬ ‫عملکرد کمیته بازاریابی و تبلیغات مدیریت شعب استان ارائه‬ ‫شد و نحوه تعامل استان با دفاتر پیشخوان دولت و وضعیت‬ ‫بانکداری الکترونیکی مورد بحث و بررس��ی قرارگرفت و دکتر‬ ‫بختیاری رئیس اداره تبلیغات بانک انصار نیز از پیاده س��ازی‬ ‫نرم افزار بانک اطالعاتی‪ ،‬همچنین از یکسان سازی طرح های‬ ‫تبلیغاتی بانک در سراسر کش��ور مطابق با شرایط بومی هر‬ ‫استان در اینده نزدیک خبر داد‪.‬‬