ماهنامه مثلث شماره 226

‫گامهای اخر‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و بیست و شش ‪ 26 /‬تیر ‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫روایت جانکری و‬ ‫محمد جواد ظریف از‬ ‫وین‪6‬‬ ‫نمایندهویژه‬ ‫روبهرویکری‬ ‫چرا حسین فریدون‬ ‫به وین رفت؟‬ ‫گفتوگویمثلث با‬ ‫ایتاهلل محمدیزدی‬ ‫ناگفتههای‬ ‫شورای‬ ‫نگهبان‬ ‫اجتهاد نامزدهای خبرگان را‬ ‫اعضایشورابایدتاییدکنند‬ ‫قانون انتخابات باید اصالح شود‬ ‫در زمان امام هم نظارت‬ ‫شوراینگهبان استصوابی بود‬ ‫اشرف غنی رئیسجمهور‬ ‫عبداهللنخستوزیر‬ ‫صلحدرافغانستان برقرار میشود؟‬ ‫سرخوشی پستمدرن‬ ‫چراداریوش مهرجویی‬ ‫دیگر فیلم خوب نمی سازد؟‬ ‫قاتالن بالفطره‬ ‫چرارژیمصهیونیستی‬ ‫به غزه حمله کرد؟‬ ‫« دلواپسی» ادامه دارد‬ ‫استراتژی منتقدانتوافق‬ ‫احتمالی چیست؟‬ ‫نزول قران پس از رسیدن‬ ‫پیامبر به حقیقت قران‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫ماه مبارک رمضان که ماه مبارک اس��ت‬ ‫ممکن است ب رای این باشد که ماهی است که‬ ‫ولی اعظم؛ یعنی رسول خدا واصل شده است و‬ ‫بعد از وصول‪ ،‬مالئکه را و قران را نازل کرده است‪.‬‬ ‫به قدرت او مالئکه نازل م ی‏شوند؛ به قدرت ولی‬ ‫اعظم است که قران نازل م ی‏شود و مالئک نازل‬ ‫م ی‏شوند‪ .‬ول ی‏اعظم‪ ،‬به حقیقت قران م ی‏رسد‬ ‫در ماه مبارک و شب قدر‪ ،‬و پس از رسیدن‪ ،‬متنزل م ی‏کند به‬ ‫وسیله مالئکه ـ که همه تابع او هستند ـ قران شریف را‪ ،‬تا به‬ ‫حدی که ب رای مردم بگوید‪ .‬قران در حد ما نیست‪ ،‬در حد بشر‬ ‫‏الل اعظم که رسول‬ ‫سری است بین حق و ول ی هّ‏‬ ‫نیست‪ .‬قران ّ‬ ‫خداست‪ ،‬به تبع او نازل م ی‏شود تا م ی‏رسد به اینجایی که به‬ ‫صورت حروف و کتاب در م ی‏اید که ما هم از ان استفاده ناقص‬ ‫س��ر «نزول مالئکه» در‬ ‫م ی‏کنیم‪ .‬و اگر س��ر «لیله‏القدر» و ّ‬ ‫‏الل اعظم حضرت صاحب‬ ‫شبهای قدر ـ که االن هم ب رای ول ی هّ‏‬ ‫سر اینها را ما بدانیم‪،‬‬ ‫ـ‬ ‫ـ سالم اهلل‏ علیه ـ این معنا امتداد دارد ّ‬ ‫همه مشکالت ما اسان م ی‏شود‪ .‬تمام مشکالتی که ما داریم‬ ‫ب رای این است که‪ ،‬ما محجوبیم از اینکه واقعیت را ان طور که‬ ‫هست و نظام هس��تی را به ان طوری که تنظیم شده است‪،‬‬ ‫‪14- 17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫ایکسیکهدرخانه‪،‬یتیمی داری!غصهنخور‬ ‫خودکشیروحینوعدوستانه‬ ‫از اشک های زرد تا اه های سرخ!‬ ‫غزهوسکوتشورایحقوق بشر‬ ‫‪18- 31‬‬ ‫تاریخسیاسی‬ ‫ناگفته هایشوراینگهبان‬ ‫ازمشروطهمشروعهتاجمهوریمشروعه‬ ‫شورای نگهبان؛سرویراستارقوانین‬ ‫مردعدالت‬ ‫‪32- 49‬‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫دلواپسی ادامهدارد‬ ‫نقدهاپسازتوافقاحتمالیتندترمی شود‬ ‫گزینهمحتمل؛توافقنسبی‬ ‫‪3‬سناریوبرایپایانوین‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬چارچوبش اسلام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش‬ ‫و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬یاسین سیف االسالم‬ ‫فرهنگ‪ :‬علی رضا بهرامی(دبیر)‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫مش��اهده کنیم‪ .‬ما گمان م ی‏کنیم که حیات در اینجا چیزی‬ ‫است و نبودن در اینجا نقصی است‪ ،‬در صورتی که حیات در‬ ‫اینجا نازله ان حقیقتی است که از عالم غیب امده است و موت‬ ‫ـ اگر چنانچه موت انسانی باشد ـ رجوع به همان مرتب ه‏ای است‬ ‫که در اول بوده است‪ ،‬و البته مراتب مختلف و شئون مختلف‬ ‫است‪ .‬و ما امیدواریم که از فیض ماه مبارک و فیض عید ماه‬ ‫مبارک ـ که عید وصال است ـ ما هم ّ‬ ‫حظ ی ببریم که بتوانیم‬ ‫در این مشکالتی که بر ما وارد م ی‏شود‪ ،‬سرفراز بیرون بیاییم‪،‬‬ ‫تمام چیزهایی که انبیا اوردند‪ ،‬مقصود انها به ذات نبوده است؛‬ ‫تشکیل حکومت مقصود به ذات نیست ب رای انبیا‪ .‬دعوت ها‬ ‫هرچه م ی‏شود مقدمه اس��ت ب رای اینکه انسان را بی دار کنند‪،‬‬ ‫انس��ان را بفهمانند به «او»‪ ،‬ارائه بدهند به «او» که چه بوده‬ ‫اس��ت و چه هس��ت و چه خواهد بود و عالم چه جور‬ ‫است وضعش با ذات مقدس حق تعالی‪ .‬و ما دستمان از‬ ‫این مسائل کوتاه است و امیدواریم که به برکت اولیای‬ ‫خدا‪ ،‬ما هم یک اشنایی ضعیفی پی دا بکنیم و بعض از‬ ‫حجب‪ ،‬از پیش چشم ما برداشته بشود‪ .‬خدای تبارک و‬ ‫وه َو‬ ‫تعالی که م ی‏فرماید که‪:‬اَ هّ‏‬ ‫الس موات َوا َال ْرض ُ‬ ‫لل ُنُو ُر َّ‬ ‫ا َال َّو ُل واال ِخ ُر َوالظا ِه ُر َوالباطِ ن‪ ،‬ای��ن را ما با قلبمان‪ ،‬با‬ ‫وجودمان ادراک کنیم‪ ،‬نه ادراک علمی‪ ،‬مشاهده‪ ،‬ادراک‬ ‫علم ی‏اش اسان است‪ ،‬لکن رسیدن به انجایی که انسان‬ ‫دریابد این مسائل را‪ ،‬این کار مشکلی است و محتاج به‬ ‫مجاهدت‪ ،‬و انبیا و اولیا با مجاهدات خودش��ان به این‬ ‫مسائل رسیده‏اند‪.‬‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫عکس و پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالم حسینتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادی انباردار ‪ -‬ابراهیم صفرلکی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده سید حمید خالقی‬ ‫و روابط عمومی ش�ورای نگهبان‬ ‫‪50- 57‬‬ ‫بینالملل‬ ‫بازگشتبهمقاومت‬ ‫نفرتازاسرائیلدرخاورمیانهافزایشپیداکردهاست‬ ‫دوپادشاهدریکاقلیم‬ ‫معادالتدرافغانستانتغییرکردهاست‬ ‫شرایطبرایمهرجوییوکیمیاییسختشدهاست‬ ‫اگر داریوشمهرجوییفیلمنمی ساخت!‬ ‫اینفیلمبازتابمشکل«هامون»است‬ ‫مهرجوییپست مدرنوسرخوشانهفیلممی سازد‬ ‫‪68-73‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪58-67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫درمیانهعشقونفرت‬ ‫فیفانمی توانستبرزیلراقهرمانکند‬ ‫عبورازپوپولیسم باالمان ها‬ ‫المانحاالقهرمانییورو‪ 2016‬رامی خواهد‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫عکس جلد‪ :‬سیدهادی سیدحسینی‬ ‫گامهای اخر‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و بیست و شش ‪ 26 /‬تیر ‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫روایت جانکری و‬ ‫محمد جواد ظریف از‬ ‫وین‪6‬‬ ‫نمایندهویژه‬ ‫روبهرویکری‬ ‫چرا حسین فریدون‬ ‫به وین رفت؟‬ ‫گفتوگویمثلث با‬ ‫ایتاهلل محمدیزدی‬ ‫ناگفتههای‬ ‫شورای‬ ‫نگهبان‬ ‫اجتهاد نامزدهای خبرگان را‬ ‫اعضایشورابایدتاییدکنند‬ ‫قانون انتخابات باید اصالح شود‬ ‫در زمان امام هم نظارت‬ ‫شوراینگهبان استصوابی بود‬ ‫اشرف غنی رئیسجمهور‬ ‫عبداهللنخستوزیر‬ ‫صلحدرافغانستان برقرار میشود؟‬ ‫سرخوشی پستمدرن‬ ‫چراداریوش مهرجویی‬ ‫دیگر فیلم خوب نمی سازد؟‬ ‫قاتالن بالفطره‬ ‫چرارژیمصهیونیستی‬ ‫به غزه حمله کرد؟‬ ‫« دلواپسی» ادامه دارد‬ ‫استراتژی منتقدانتوافق‬ ‫احتمالی چیست؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫به ما پیامک بزنید‪3000411711:‬‬ ‫‪ l‬وزارت خارجه ایران ظاه�را اتفاقات عراق را‬ ‫رها کرده است‪ .‬تمام مسئولیت وزارت خارجه‬ ‫پرونده هسته ای نیس�ت‪ .‬شاید به نظر برسد‬ ‫فعالیت ها در سایر حوزه ها کم شده است‪.‬‬ ‫‪ l‬گفتند اب در تهران جیره بندی نم ی شود‪.‬‬ ‫اما چرا باید در کرج که تامی ن کننده اب تهران‬ ‫است‪ ،‬جیره بندی شود؟‬ ‫‪ l‬رس�انه ها هم س�عی کنند حداقل به اندازه‬ ‫رهبری به شعر و شاعری عالقه نشان دهند و‬ ‫ان را حمایت کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬ب�رای افغانس�تان متاس�فم ک�ه بای�د‬ ‫وزیرخارجه امریکا برود انجا تا بتوانند در مورد‬ ‫مسائل داخل ی شان تصمیم بگیرند‪.‬‬ ‫‪ l‬مدعی�ان حقو ق بش�ر کج�ا هس�تند؟‬ ‫نم ی بینن�د که اس�رائیل ی ها چطور غ�زه را به‬ ‫خاک و خون کشیده اند؟‬ ‫‪ l‬دیدن تصاویر اسرائیل ی هایی که نشسته‬ ‫بودند بمباران غزه را تماشا م ی کردند‪ ،‬مشمئز‬ ‫کننده بود‪.‬‬ ‫‪ l‬چرا تلویزیون مراسم اختتامیه جام جهانی‬ ‫را پخش نکرد؟‬ ‫‪ l‬پرون�ده هفته گذش�ته درباره س�ریع القلم‬ ‫مفصل و جامع بود‪ ،‬اگرچه یک مقدار جهت دار‬ ‫بود‪.‬‬ ‫‪ l‬دولت باید بتواند در شرایط سیاسی داخلی‬ ‫از فضای اعتدالی که ایجاد کرده مراقب کند‪.‬‬ ‫گفته های اقای جهانگیری را تایید م ی کنم‪.‬‬ ‫‪ l‬چه خوب که دوباره بخش اقتصادی فعال‬ ‫شد‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫‪ l‬نبای�د گ�ره هم�ه مش�کالت را در پرونده‬ ‫هس�ته ای دید‪ .‬دولت اش�تباه م ی کند‪ ،‬با این‬ ‫حال حیاتش به حل مساله هس�ته ای پیوند‬ ‫م ی خورد‪.‬‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫مذاکرات مجازی‬ ‫مذاکره کنندگان هسته ای از رسانه های مجازی استفاده می کنند‬ ‫ش��بکه های مجازی این روزها کارک��ردی فراتر از حد‬ ‫تصور پی��دا کرده اند‪ .‬اگر برخ��ی از این ش��بکه ها به عنوان‬ ‫وس��ایلی ب رای س��رگرمی و تفریح استفاده م ی ش��وند‪ ،‬اما‬ ‫سیاس��تمداران و افراد سرش��ناس کارکردی متفاوت از این‬ ‫شبکه ها به اجرا گذاشته اند‪.‬‬ ‫برخی هنرمندان و افراد مشهور از فضای مجازی ب رای‬ ‫انتشار تصاویر شخصی خودشان استفاده م ی کنند‪ ،‬اما مهمتر‬ ‫از این افراد حساب های سیاستمداران در شبکه های مجازی‬ ‫است که این روزهای رقیب رسانه ها شدند‪ .‬سیاستمدارانی که‬ ‫دیگر نیازی نم ی بینند ب رای توضیح یک خبر یا ارائه یک نظر‬ ‫کوتاه از رسانه های رسمی اس��تفاده کنند‪ .‬این موضوع را در‬ ‫جریان مذاکرات اخیر وین ‪ 6‬م ی توان به روشنی مشاهده کرد‪.‬‬ ‫جایی که شبکه های مجازی رسانه های رسمی را پشت سر‬ ‫گذاشته و انها را کنار م ی زنند‪.‬‬ ‫پیش از شروع مذاکرات سرنوشت ساز وین‪ ،‬محمد جواد‬ ‫ظریف به جای مصاحب ه ای رسمی در خبرگزاری یا رسانه های‬ ‫تصویری پیامی تصویری را اماده م ی کند و ان را در س��ایت‬ ‫‪ youtube‬به اش��تراک م ی گذارد‪ .‬وزیرخارجه کشورمان از‬ ‫روز اول حضورش در کابینه دولت یازدهم نش��ان داد که با‬ ‫ظرفی ت های ش��بکه های مجازی اش��نایی کامل دارد و از‬ ‫تاثیرگذاری انها مطلع است‪.‬‬ ‫پیام تصویری ظریف که به زبان انگلیس��ی بیان و به‬ ‫چند زبان زنده دنیا ترجمه ش��ده بود‪ ،‬در اندک زمان ممکن‬ ‫به همه ش��بکه های خبری راه پیدا ک��رد و از پربازدیدترین‬ ‫ویدئوهای روز شد‪ .‬به محض اغاز مذاکرات بسیاری از افراد‬ ‫ب رای کسب خبر از انچه در وین در جریان بود‪ ،‬دیگر نیازی به‬ ‫چک کردن خبرگزاری های نداشتند‪ ،‬کافی بود حساب چند‬ ‫سیاس��تمدار برجس��ته ای ران و جهان را رصد م ی کردند تا به‬ ‫اخباری ناب تر و در بازه زمانی کوتاه تری دسترسی پیدا کنند‪.‬‬ ‫این بار اما از گزارشات فی س بوکی ظریف خبری نبود‪ .‬ظریف‬ ‫در موارد قبل گزارشاتی از روند مذاکرات را به قلم و روایت خود‬ ‫ب رای مخاطبانش در شبکه های مجازی منتشر م ی کرد‪ .‬این‬ ‫نوشته ها مورد استقبال بسیاری نیز قرار م ی گرفت‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد فشردگی و حساس��یت مذاکرات در این دور باعث‬ ‫شده تا ظریف نتواند گزارشات فی س بوکی خودش را منتشر‬ ‫کند‪ .‬با این حال این مانع نشد تا او از شبکه اجتماعی توئیتر‬ ‫استفاده نکند‪.‬‬ ‫یکشنبه گذشته جان کری‪ ،‬وزیرخارجه امریکا به وین‬ ‫رفت‪ .‬قرار بود تا عصر همان روز اولین دیدار بین وزرای خارجه‬ ‫ای ران و امریکا برگزار شود‪ .‬ظریف پیش از برگزاری این دیدار‬ ‫در دو توئیت جداگانه مانیفست خود را بیان کرد‪ .‬پیام هایی‬ ‫که به سرعت به عنوان پربازدیدترین خبرهای ای ران و جهان‬ ‫قرار گرفت‪ .‬ظریف در این پیام توئیتری نوش��ت‪« :‬یکشنبه‬ ‫اینده‪ ،‬ما م ی توانیم یک تاریخ را در این دوران بسازیم‪ .‬اعتماد‬ ‫یک مسیر دوطرفه است‪».‬‬ ‫او همچنین در پیام دیگری توضیح داد‪« :‬نگران ی های‬ ‫طرفین ب رای رسیدن به یک توافق باید مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫من نم ی خواهم در بازی و چرخه سرزنش ها شرکت کنم‪ .‬این‬ ‫روش من نیست‪ .‬انچه من م ی خواهم‪ ،‬تالش صادقانه ب رای‬ ‫رسیدن به یک توافق است‪ .‬انتظار من همین است‪».‬‬ ‫اما عالوه بر ظریف‪ ،‬حس��ن روحانی نی��ز درباره یک‬ ‫مناقشه دیگر‪ ،‬ترجیح داد توضیح خود را به جای رسانه ها در‬ ‫شبکه اجتماعی منتشر کند‪ .‬حساب کاربری روحانی در پاسخ‬ ‫به پرس��ش هایی که به دنبال یافتن چرایی حضور حسین‬ ‫ی نوشت‪« :‬ب رادر‬ ‫فریدون در مذاکرات هسته ای بودند‪ ،‬در پیام ‬ ‫روحانی به وین سفر کرد تا گزارش مبسوطی درباره مذاکرات‬ ‫ای ران در وین به رئی س جمهوری ارائه دهد‪».‬‬ ‫ع راقچی نی��ز در حاش��یه مذاک��رات‪ ،‬تصاوی��ری از‬ ‫هتل کوب��ورگ محل برگزاری اج�لاس و همچنین حضور‬ ‫هیات های خارجی منتش��ر کرد‪ .‬عالوه ب��ر مقامات ای رانی‪،‬‬ ‫برخی از مقامات و سیاستمداران خارجی نیز در این مذاکرات‬ ‫از شبکه های اجتماعی پیام های خودشان را منتشر کردند‪.‬‬ ‫عکس ه��ا و تصاویر دیداره��ا زودتر از انچ��ه روی خروجی‬ ‫رس��انه ها قرار گی��رد‪ ،‬در ش��بکه های اجتماعی و توس��ط‬ ‫سیاستمداران منتشر م ی شد‪« .‬کارل بیلت» وزیر امورخارجه‬ ‫سوئد در پیامی نس��بت به مذاکرات اظهار امیدواری کرد و‬ ‫نوشت‪« :‬امیدوارم مساله هس��ته ای ای ران در مذاکرات حل‬ ‫شود؛ مطمئنا به یک درگیری دیگر در منطقه نیاز نداریم‪».‬‬ ‫بازتاب گسترده مذاکرات‬ ‫هسته ای در شبک ه های‬ ‫مجازی‬ ‫‪ l‬اگر اقای خاتم�ی حکم ممنوع البیانی از‬ ‫شورای امنیت ملی دارد حتما باید اجرا شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫‪ l‬س�ریال های ماه رمضان امس�ال جذابیت‬ ‫زیادی نداش�ت‪ .‬خصوص�ا با جوی ک�ه درباره‬ ‫سریال هفت سنگ درست شد نیز مخاطب ها‬ ‫کمتر شد‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫‪ l‬روز قدس نزدیک است و مردم غزه نیازمند‬ ‫همدلی ام�ت اسلامی هس�تند‪ .‬ای�ن روز را‬ ‫فراموش نکنیم‪.‬‬ ‫افطاری اوباما‬ ‫نحمایتازمظلومانغزه را‬ ‫کمپی ‬ ‫راه اندازیکنیم‬ ‫نصراهلل تاجی��ک در مطلب جدید خود‬ ‫در وبالگش‪ ،‬با تشریح وضعیت این روزهای‬ ‫«غزه»‪ ،‬کمک دنیای اس�لام در ماه مبارک‬ ‫رمضان به مردم مظلوم این ش��هر را یاداورد‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫ای��ن دیپلمات س��ابق کش��ورمان در‬ ‫بخشی از یادداشت خود م ی نویسد‪« :‬سهم‬ ‫نهادهای مدن��ی‪ ،‬سیاس��ی و اجتماعی و از‬ ‫جمله فعاالن عرصه شبکه های اجتماعی و‬ ‫مجازی در یاری رساندن به مردم مظلوم غزه‬ ‫نباید نادیده گرفته شود‪ .‬تولید مطلب و محتوا‬ ‫در شبکه های موثر اجتماعی و به راه انداختن‬ ‫کمپی ن های حمایت از مظلومان غزه تاثیر بس زایی در بی داری‬ ‫وجدان های اگاه در جهان دارد تا به یک نهضت تمام عیار در‬ ‫حمایت از مردم فلسطین تبدیل شود‪ .‬نهادهای مدنی باید‬ ‫از همه نهادها و مجامع مس��ئول منطق��ه ای و بی ن المللی‬ ‫بخواهند در اسرع وقت به وظایف قانونی و انسانی خود‪ ،‬در‬ ‫راستای تشکیل فوری جلسه شورای امنیت به منظور توقف‬ ‫فوری این حمالت به مناطق مس��کونی و هدف قرار دادن‬ ‫غیر نظامیان و لغو فوری و کامل محاصره نوار غزه و ارسال‬ ‫کمک های انسان دوستانه به مردم فلسطین‬ ‫عمل کنند‪».‬‬ ‫این عضو وبالگ نخبگان خبرانالین‬ ‫در ادامه نوشته است‪:‬‬ ‫«این وضعیت‪ ،‬عمودهای خیمه های‬ ‫نهاده��ای مدنی و اح��زاب و اس��توانه های‬ ‫حرکت ه��ای اجتماع��ی را م ی طلب��د که با‬ ‫تاس��ی به روش رهبر راحل انقالب اسالمی‬ ‫و با یک حرکت همه جانبه اجتماعی‪ ،‬بسیج‬ ‫امکان��ات دنیای اس�لام ب��رای انجام یک‬ ‫کار انسان دوس��تانه‪ ،‬در طول م��اه رمضان‬ ‫و همزم��ان با عی د فط��ر ای��ن روز را روز غزه‬ ‫ب رای کمک م��ردم مس��لمان و روزه دار پایه گ��ذاری کنند‪.‬‬ ‫کمک های جمع اوری ش��ده مردمی از این حرکت م ی تواند‬ ‫ی در اختی��ار نهادهای اجتماعی و‬ ‫از طریق نهاده��ای مردم ‬ ‫خیریه مش��ابه در غزه قرار گیرد تا به جب ران تحریم غرب و‬ ‫رژیم صهیونیستی‪ ،‬صرف تامین نیازهای اساسی و بازسازی‬ ‫اقتصادی و رونق کارگاه های تولیدی و ایجاد ش��غل جوانان‬ ‫انان ش��ود تا با دلگرمی بیش��تری در غزه مانده و از شرف و‬ ‫حیثیت انسانی و اسالمی خود دفاع کنند‪».‬‬ ‫شباهتفرجی دانابا‪5+1‬‬ ‫ازنگاهیکنماینده‬ ‫یکی از مصاحب ه های بخش سیاست مثلث انالین‬ ‫در رابطه با اخری��ن وضعیت وزیر علوم ب��ا واکنش ها و‬ ‫بازتاب هایی در فضای مجازی مواجه شد‪.‬‬ ‫خبرگزاری ایس��نا با بازنش��ر این مصاحبه چنین‬ ‫نوشت‪ :‬سخنگوی کمیسیون اموزش در پاسخ به سوال‬ ‫مثلث انالین مبنی بر اینکه فکر م ی کنید اعطای فرصت‬ ‫یک ماهه به وزیر علوم اثرگذار باشد‪ ،‬گفت‪« :‬تعبیری را‬ ‫اقای ظریف دارد ک��ه ما این مذاکرات را ب��ا ‪ 5+1‬انجام‬ ‫دادیم بناب راین اگر نشد دنیا م ی فهمد که انها زیاده خواه‬ ‫هستند‪ .‬حداقل تاثیر این فرصت هم ان است که ثابت‬ ‫م ی شود استیضاح کنندگان در پی اجرای یک تصمیم از‬ ‫پی ش گرفته شده ای که اال و البد باید بشود نیستند بلکه‬ ‫م ی خواهند قانون اجرا شود‪ ».‬قاسم جعفری همچنین‬ ‫در پاس��خ به این س��وال مثلث مبن ی بر اینکه ربطی به‬ ‫مذاکرات هسته ای وین ‪ 6‬نداشت که طرح استیضاح به‬ ‫بعد از مذاکرات موکول شود؟ پاسخ داد‪« :‬حداقل من تا به‬ ‫حال نشنیدم که مساله استیضاح را کسی به مذاکرات‬ ‫ربط دهد‪».‬‬ ‫دیدار روحانی با نیروهای‬ ‫مسلح‬ ‫روی خط مثلث انالین‪:‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫در این ستون نظراتی که مخاطبان سایت‬ ‫مثلث انالین روی خبرها داده اند منتش�ر‬ ‫م ی شود‪:‬‬ ‫اصالح طلبان به روحانی اعتراض کردند‬ ‫این طور جلس��ه ها بسیار خوب اس��ت اما باید‬ ‫اگاهی مردم راجع به انها بیشتر شود‪ .‬در این جمع ها‬ ‫چه مسائلی مطرح م ی شود؟‬ ‫خانم توحی د لو به رئی س جمهور گفتند که نباید‬ ‫جلوی اس��تیضاح وزیرکوتاه بیاید‪ .‬این به چه معنی‬ ‫است؟ یعنی دوباره م ی خواهند راه تقابل مجلس و‬ ‫دولت را پیش بگی رند؟‬ ‫اتهام برخی مدیران سابق وزارت نفت به خاطر‬ ‫پول دادن به ب‪.‬ز‬ ‫پس چرا با این وجود گفته شده که در این پرونده‬ ‫از مدی ران سابق وزارت نفت‪ ،‬کسی بازداشت نشده‬ ‫است؟‬ ‫تعجب م ی کنم یعنی خب��ر ندارند که نزدیک‬ ‫چهار میلیارد دالر از پول های بابک زنجانی در بانک‬ ‫خودش در مالزی بلوکه ش��ده است‪ ،‬که گفتند «ما‬ ‫دنبال این هس��تیم بدانیم این پول کجا رفته و اگر‬ ‫این وجوه موجود است‪ ،‬کجاست و چطور م ی توان‬ ‫به وزارت نفت بازگرداند»‪.‬‬ ‫در مورد خاوری باز هم ملت بنشینند دست به دعا‬ ‫ببرند تا شاید خودش برگردد‪ ،‬واال ان طور که ایشان‬ ‫هم گفتند او را به ما تحویل نم ی دهند‪.‬‬ ‫همه پرونده ها ظاه��را پیچیدگی دارد‪ ،‬پرونده‬ ‫مهدی هاشمی‪ ،‬بابک زنجانی و‪ ...‬همی ن طور پرونده‬ ‫ان کس��ی که اقای جنتی گفت با فش��ار به تاخیر‬ ‫انداخته شده است‪.‬‬ ‫مجید جاللی‪ :‬به روحانی هم نامه م ی نویسم‬ ‫اقای جاللی توضیح دادند که در ب رنامه ‪ 90‬قرار‬ ‫بود خیلی حرف ها را بزنند که نزدند‪ ،‬چرا؟ مراعات چه‬ ‫چیزی را کردند؟‬ ‫ممنون اقای جاللی‪ .‬اینکه گفتید انتقاد کردن به‬ ‫معنی تخریب نیست کامال درست است‪ .‬باید انتقاد‬ ‫کرد اما تخریب نه‪.‬‬ ‫ما باید از مربیان خارجی که ب��ه ای ران م ی ایند‬ ‫اس��تفاده کنیم‪ .‬نه انها را به عنوان هم��ه چیز بلد‬ ‫بشناسیم‪ ،‬نه اینکه به انها ب ی مهری کنیم‪ .‬هر مربی‬ ‫که م ی ای��د در واقع یک تجربه جدید به کش��ور ما‬ ‫م ی اورد‪ .‬چرا از این روند استقبال نم ی کنیم؟‬ ‫اقایانی ک��ه مخالف کی روش هس��تند‪ ،‬مگر‬ ‫خودش��ان میلیارد ها توم��ان در ای��ن فوتبال پول‬ ‫نم ی گیرند؟ ایا کسی از انها پرسیده که کارشان در‬ ‫فالن تیم به توسعه پایدار انجامید یا نه؟‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫بازتاب شرکت زنان افغان‬ ‫در انتخابات در اینستاگرام‬ ‫اقای جوانفکر! کسی دست کسی را باز نگذاشت‬ ‫یا نبسته بود‪ .‬دولت سابق هزینه زاویه پی دا کردنش با‬ ‫والیت فقیه را م ی پردازد‪.‬‬ ‫چه اتفاقی افتاده که تا این حد به جریان انحرافی‬ ‫اهمیت م ی دهید؟ نباید بلندگوی این جماعت شد‪.‬‬ ‫حرف های او حرف جدیدی نیست‪ .‬احمدی نژاد هم‬ ‫بارها این حرف ها را زده بود‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫جوانفکر‪ :‬دست دولت روحانی را برای توافق و‬ ‫رابطه باز گذاشتند‬ ‫‪9‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫دیدار شاع ران با رهبر معظم انقالب اسالمی‬ ‫جلسه رسیدگی به پرونده مطالبات دولت از بابک‬ ‫زنجانی و بررسی راهکارهای وصول هرچه سریع تر‬ ‫این بده ی ها به ریاس�ت مع�اون اول رئی س جمهور‬ ‫برگزار شد‪.‬‬ ‫نمایندگان مجلس از پاسخ های وزیر صنعت‪ ،‬معدن‬ ‫و تجارت درباره سوال نماینده اصفهان قانع نشدند‬ ‫و بدی�ن ترتی�ب شش�مین کارت زرد مجلس به‬ ‫تزاده داده شد‪.‬‬ ‫نعم ‬ ‫تجلیلازخادمانقرانک ریم‬ ‫م راسمافطارکودکانتحتپوششکمیتهامدادامام خمینی(ره)‬ ‫حاشیه های حضور وزیر ارشاد در م راسم تشییع ایت اهلل محمدی گیالنی‬ ‫م راسمگ رامیداشتمرحومایتاهللمحمدیگیالنی‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫م راسم ختم ایت اهلل محمدی گیالنی‬ ‫رونمایی از کتاب «رساله الوالیه»تح ریر ای ت اهلل جوادی املی‬ ‫‪11‬‬ ‫«دیوید کامرون» نخست وزیر انگلیس فیلیپ‬ ‫هاموند را به عنوان وزیر امور خارجه جدید این‬ ‫کش�ور تعیین کرد‪ .‬هاموند که از سال ‪ 2011‬به‬ ‫عن�وان وزیر دفاع انگلی�س فعالیت م ی کرد‪،‬‬ ‫جایگزین «ویلیام هیگ» وزیر شد‪.‬‬ ‫رج�ب طیب اردوغان‪ ،‬نخس�ت وزی�ر ترکیه گفت‪:‬‬ ‫« س رائیل که دس�تهایش به خون کودکان بیگناه‬ ‫فلس�طینی اغش�ته بوده دامنه ترور ف�ردی را به‬ ‫ترور دولتی کش�انده اس�ت‪ .‬ظلم اس�رائیل علیه‬ ‫فلسطین ی ها از ظلم هیتلر بیشتر است‪».‬‬ ‫اواره شدن مردم غزه‬ ‫دختربچه ای با ترکش در سر‬ ‫مردم اس رائیل در حال تماشای بمباران غزه‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫تظاه راتمقابلسفارترژیمصهیونیستیدردهلینو‬ ‫سلیم الجبوری رئیس پارلمان ع راق‬ ‫حادثهمرگباردرترنمسکو‬ ‫لوییس س�وارز مهاجم تیم ملی اروگوئه‬ ‫که در ح�ال حاضر محکومیت خود را به‬ ‫دلیل گازگرفتن کیه لینی را پش�ت سر‬ ‫می گ�ذارد به عنوان بمب نقل و انتقاالت‬ ‫از لیورپول به بارسلونا منتقل شد‪.‬‬ ‫خام�س رودریگوئز به عن�وان اقای گلی‬ ‫جام جهانی ‪ 2014‬رس�ید‪ .‬اگ�ر به ابتدای‬ ‫جام بازگردیم کمتر کسی باور می کرد که‬ ‫در غیاب فالکائو کلمبیا بازیکنی مدعی‬ ‫اقای گلی داشته باشد‪.‬‬ ‫چهره های سیاسی در فینال جام جهانی فوتبال‬ ‫اتش سوزی در بازارگل ته ران‬ ‫شباهت عجیب فن خال با هیتلر‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫تقدیر وزیر ورزش از والیبالیس ت ها‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫قرعه کشی مسابقات لیگ برتر‬ ‫‪13‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیس�ت‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را می زبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانش�ان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫ای کسی که در خانه‪ ،‬یتیمی داری! غصه نخور‬ ‫داستانی شیرین از موال علی (ع)‬ ‫زهیر توکلی‬ ‫‪14‬‬ ‫زهیر توکلی‪ ،‬شاعر و نویسنده ای است که سعی م ی کند‬ ‫در مناسبت های مذهبی نگاهی شاع رانه به مفاهیم عمیق‬ ‫سیره و روش اهل بیت (ع) داشته باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫گفتارها‬ ‫شاعر و نویسنده‬ ‫سالروز ش��هادت موال علی – علی ه الس�لام – است و‬ ‫من م ی خواهم این هفته و هفته اینده چند روایت جالب را از‬ ‫کتاب گرانسنگ «الحیات» اثر اقای استاد حکیمی و دو ب رادر‬ ‫بزرگوارش اقایان محمد و علی حکیمی نقل کنم‪ .‬مناقب موال‬ ‫علی – علی ه السالم – را پایانی نیست ولی من سعی م ی کنم‬ ‫چیز جدیدی از کتاب های حدیث ب رای شما خواننده عزیز بیابم‬ ‫که هم حظ ببرید هم ب رای من بیچاره دعا کنید‪.‬‬ ‫البد ش��نیده اید که م ی گویند‪« :‬علی‪ ،‬بابای یتیمان»‪.‬‬ ‫در جلد دوم «الحیات»‪ ،‬صفحه ‪ 403‬روایت بسیار دلچسبی‬ ‫امده است که وقتی ان را م ی خوانیم‪ ،‬ارزو م ی کنیم کاش من‬ ‫ی بودم که در زمان ان حضرت م ی زیست و این گونه‬ ‫هم یتیم ‬ ‫مورد نوازش او قرار م ی گرفتم‪ .‬روایتی که از اصول کافی نقل‬ ‫شده است‪ ،‬چنین است‪« :‬عس��ل و انجیر از همدان و حلوان‬ ‫نزد امی رالمومنین [علی ه الس�لام] اوردند‪ .‬پس به داروغه های‬ ‫محالت کوفه فرمان داد تا یتیمان را حاضر کنند و به یتیمان‬ ‫اجازه داد تا در ضمن تقسیم کردن به مردم‪ ،‬سرهای کوزه ها را‬ ‫بلیسند و خود‪ ،‬انها را قدح قدح میان مردم تقسیم م ی کرد‪ .‬در‬ ‫ان اثنا به او گفتند‪ :‬چطور این بچه ها اجازه یافته اند ظرف ها را‬ ‫بلیسند؟ گفت‪« :‬امام‪ ،‬پدر یتیمان است و من‪ ،‬انان را همچون‬ ‫پدر بر این کار واداشتم‪».‬‬ ‫عس��ل‪ ،‬بین مردمان تقسیم م ی ش��ده است به دست‬ ‫مبارک حضرت – علی ه الس�لام – ولی م ی دانیم که باالخره‬ ‫یک مقدار عسل بر لبه ظرف و دیواره ان م ی ماسد که فقط‬ ‫با انگش��ت گرداندن در ظرف یا لیس��یدن ان قابل استفاده‬ ‫اس��ت‪ .‬این کار کاری نیس��ت که ادم بزرگ ها را بشود بر ان‬ ‫واداشت چون وقار و متانتشان اجازه نم ی دهد و از طرف دیگر‪،‬‬ ‫نباید عسل بی ت المال اس��راف شود‪ .‬انچه از حدیث فهمیده‬ ‫م ی شود این است که مقدار زیادی عس��ل بوده است که به‬ ‫عنوان جزیه از اهل کتاب یا مالیات از مسلمانان گرفته بودند‬ ‫یا غنیمت جنگی بوده اس��ت و این بهترین فرصت بود ب رای‬ ‫ش��اد کردن دل یتیمان کوفه‪ .‬تصورش را بکنید که داروغه‬ ‫محله بیاید در خانه بیوه زنی را بزند و بگوید‪« :‬امی رالمومنین‬ ‫علی – علی ه السالم – بچه های کوچک شما را دعوت کرده اند‬ ‫گفتارها‬ ‫به محل بی ت المال‪ .‬بیوه زن م ی پرسد‪ :‬ب رای چه؟ داروغه جواب‬ ‫م ی دهد‪ :‬ب رای عس ل خوری‪ .‬بچه ها ش��ال و کاله م ی کنند و‬ ‫داروغه و اعوان و انصارش دست بچه های کوچک پدر از دست‬ ‫داده کوفه را در مش��ت گرفته اند و انان را از محالت مختلف‬ ‫ش��هر نزد عل ی ابن اب ی طالب – علی ه السالم – م ی ب رند‪ .‬فکر‬ ‫کنید این حرکت‪ ،‬مثل این مراس��م ش��اد امروزی چه موجی‬ ‫در ش��هر ایجاد کرده اس��ت با این تفاوت ک��ه کارناوال ها و‬ ‫جش��نواره های امروزی مثل گوجه پرت کردن و س��ر به سر‬ ‫گاوها گذاش��تن و‪ ...‬هیچ حکمتی پشت سرشان نیست‪ ،‬جز‬ ‫اینکه ادم ها دور هم جمع شوند و ساعاتی به هیچ چیز فکر‬ ‫نکنند و ب ی خیال همه اداب و رسوم و عرفیات شوند و همین‬ ‫و بس‪ ،‬اما حضرت موال علی – علی ه السالم – با این حرکت‬ ‫ابتکاری شان چه درس هایی به ما م ی دهند‪ -1 :‬اسراف نکنید‪.‬‬ ‫‪ -2‬جزئیات را در انجام و اجرای کارهای بزرگ و کالن به بهانه‬ ‫بزرگ بودن کار نادیده نگذارید‪( .‬اگر من و شما بودیم‪ ،‬احتماال‬ ‫شانه ای باال م ی انداختیم و م ی گفتیم‪ :‬صحبت تقسیم (مثال)‬ ‫یک تن عسل است؛ حاال چهار پنج قاشق عسل ماسیده به‬ ‫کوزه ها که چیزی نیست) ‪ -3‬در هر چیز و هر موردی که به‬ ‫عموم مربوط م ی شود‪ ،‬ان اقشاری که به چشم نم ی ایند‪ ،‬باید‬ ‫دغدغه ذهنی حاکم مس��لمان و ش��غل دل او باشند‪ ،‬همان‬ ‫اقشار زیر پا له شونده و به دید نیاینده همان ها باید باشند مثل‬ ‫یتیمان‪ ،‬بیوه زنان‪ ،‬پیرمردان و پیرزن��ان از کار افتاده‪ ،‬بیماران‬ ‫العالج و زمی ن گیر و‪...‬‬ ‫بیایید یک مقدار قوه تخیل و ذوق سلیم خود را به کار‬ ‫بیاندازیم بچه های یتیمی که پدر ندارند تا ب رایشان تفریحی‬ ‫دست و پا کند‪ ،‬هیجان زده وارد محوطه بی ت المال م ی شوند‬ ‫و احتماال برخی از مادرهایش��ان هم چادر چاقچور کرده اند و‬ ‫همراهش��ان امده اند تا از بهت و حیرت دربیایند که این چه‬ ‫ماجرایی اس��ت و ان گاه‪ ،‬کارگزاران بچه ها را توجیه کرده اند‬ ‫که این چند صد کوزه عسل در اختیار شماست‪ ،‬فقط مواظب‬ ‫باشید کوزه ها نشکنند و موال علی – علی ه السالم – البه الی‬ ‫بچه ها م ی گردند و خود مواظب بچه ها هستند که با سر و صدا‬ ‫و ش��یطنت و با یک دنیا ذوق که «وای! چقدر عسل!» روی‬ ‫کوزه ها خیمه زده اند و احتماال انها را از دست هم م ی قاپیده اند‬ ‫و مسابقه م ی گذاشته اند که کدام مان بیشتر از بقیه کوزه پاک‬ ‫م ی کنیم و ان انسان به تمام معنی کلمه‪ ،‬ان مظهر انسانیت‪،‬‬ ‫ان والی دانای رحم��دل رئوف بین بچه ها ق��دم م ی زند و با‬ ‫یتیمان شوخی م ی کند و سر به سرش��ان م ی گذارد (یادمان‬ ‫نرود که موال – علی ه السالم ‪ -‬م ّزاح یعنی بسیار شوخ بوده اند)‬ ‫و احتماال خودش با انگشتان مقدسی که در خیبر را از لوال در‬ ‫اورد‪،‬عس��ل از درون کوزه ها بر می گیرد و در دهان کودکان‬ ‫می گذارد و در صورتش��ان رحیمانه می خن��دد و گاه اوضاع‬ ‫زندگی بچه یتیم ی را از مادرش م ی پرسد‪ .‬چه بسا در همین‬ ‫جشنواره شادمانی که تدارک دیده است ب رای این محرومان از‬ ‫سایه پدر که احتماال اکثرشان هم فقیر بوده اند و سال به سال‬ ‫رنگ عسل را هم نم ی دیده اند‪ ،‬کلی کارگشایی کرده است و‬ ‫مشکالتشان را از زبان خودشان یا مادرانشان پرسیده است و‬ ‫همان جا دستور اقدام فوری داده است‪ .‬تصور کنید فرشتگان‬ ‫اسمان را که خدا در ان لحظه به انان یک چشمه از عجایب‬ ‫انسان کامل و خلیفه اهلل را نمایان فرموده است‪.‬‬ ‫نکته بسیار نفیس در این حدیث شریف‪ ،‬دو جمله اخر‬ ‫حضرت موال علی – علی ه السالم – است‪« :‬امام‪ ،‬پدر یتیمان‬ ‫اس��ت و من‪ ،‬انان را همچون پدر بر این کار واداشتم‪ ».‬یعنی‬ ‫ب رایشان پدری م ی کنم و بین من و انان رابطه ای است که شما‬ ‫از ان خبر ندارید و درک نم ی کنید‪ .‬ب رای ش��ما عجیب است‬ ‫که من داراالماره و بی ت المال را تبدیل به کودکستان کرده ام‬ ‫و یک مشت بچه را این جا که محل فرمانروایی بر قلمرویی‬ ‫از مدیترانه تا هند است‪ ،‬گرد اورده ام و ازادشان گذاشته ام که‬ ‫کوزه های عسل را بلیسند و انگش��ت در اندرونه کوزه ها فرو‬ ‫ببرند و س��ر در پی هم بگذارند و هزار هزار شیطنت و بازی‬ ‫دربیاورند ولی من با خنده های از ته دل این یتیمان بیچاره صفا‬ ‫م ی کنم‪ ،‬چون من پدر اینها هستم‪ .‬باید گفت؛ ای علی تو از‬ ‫پدر به اینها نزدیکتری‪ .‬از خودشان هم به خودشان نزدیکتری‪.‬‬ ‫از ما به ما نزدیکتری ای علی! ای عظیم ترین نشانه خدا! ای‬ ‫ی که هنوز بش��ر ان را درک نکرده است! «النبی‬ ‫خبر عظیم ‬ ‫اولی بالمومنین من انفسهم‪ :‬پیامبر به مومنان سزاوارتر است‬ ‫از خودش��ان (و اولویت دارد بر انها حتی از خودشان هم اولی‬ ‫است به خودشان) علی – علی ه الس�لام – جانشین پیامبر‬ ‫گرام ‬ ‫ی است – صلی اهلل علیه و اله – در همه چی ز‪ .‬پس او به‬ ‫ما از ما سزاوارتر و نزدیکتر است (چون از ما به خود ما نزدیکتر‬ ‫است‪ ،‬س��زاوارتر اس��ت به ما از خود ما‪ .‬ان اولویت به خاطر‬ ‫نزدیکی و یگانگی روحی ان حضرت با ماست)‪.‬‬ ‫ای کس��ی که در خان��ه‪ ،‬یتیمی داری! غص��ه نخور‪.‬‬ ‫علی بابای تو و بابای بچه یتیم توس��ت‪ .‬ای پدر یتیمان که‬ ‫فرزندانت و نوه هایت در کربال به اندازه همه یتیمان تاریخ‪،‬‬ ‫زجر کشیدند! ای رحمت فراگیر خداوند! یتیمانت را دریاب‬ ‫و شیعیان و دوس��تدارانت را از فتنه اخرالزمان نجات بده‪ .‬یا‬ ‫علی! ایا در کشتی نجات حسینت‪ ،‬مثل کشتی نوح‪ ،‬ما را هم‬ ‫راهی هست؟ اگر جواب مثبت است‪ ،‬من بدبخت را هم در‬ ‫این کش��تی نجات راه بده به حق طفل شیرخواره حسینت‬ ‫علی اصغر‪.‬‬ ‫خودکشیروحیِنوع دوستانه‬ ‫نگاهی روان شناسانه به میهمانان برنامه ماه عسل‬ ‫یاسین اذریان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫گفتارها‬ ‫فرهنگ ایران که متاثر از بافت های فرهنگ شرقی‬ ‫است‪ ،‬ب رای اب راز خود دارای هویتی کامال درونگرا و وابسته‬ ‫به نقش ها و موقعی ت های اجتماعی است‪ .‬صرف نظر از ابعاد‬ ‫شخصیتی و روانی‪ ،‬در چنین بستری افراد با سطوح مختلف‬ ‫اجتماعی‪ ،‬تمایل چندان��ی به بیان صریح خود و مس��ائل‬ ‫زندگ ی شان به خصوص ابعاد منفی ان ندارند‪ .‬بیشتر مواقع‬ ‫به دلی ل ترس از متزلزل شدن ش��خصیت شان و قضاوت‬ ‫تلخ م��ردم‪ ،‬از گفتن اش��تباهات‪ ،‬ناکام ی ه��ا و بحران های‬ ‫زندگ ی ش��ان پرهیز م ی کنند یا به شکلی کامال متفاوت در‬ ‫جهت و همس��ویی با هنجارهای اجتماعی به گونه ای که‬ ‫مورد پس��ند و مطلوب جامعه باش��د انها را تغییر م ی دهند‪.‬‬ ‫این رفتار بناب��ر اقتضائات این جامع��ه و فرهنگ ان کامال‬ ‫طبیعی و منطقی به نظر م ی رس��د چرا ک��ه انها به خوبی‬ ‫م ی دانند با مطرح کردن جنب ه های تاریک زندگ ی ش��ان در‬ ‫اجتماع با بسیاری از مشکالت از جمله نگاه های سنگین و‬ ‫رفتارهای نامطلوب اکثریت مردم و در نهایت طرد از جامعه‬ ‫محکوم م ی شوند‪.‬‬ ‫تاثی رات عمیق این درونگرایی فرهنگی منجر ش��ده‬ ‫افراد در اب��راز خود مثبت که مورد تایید جامعه اس��ت دچار‬ ‫سردرگمی ش��وند‪ .‬انها گرایش چندانی به بیان احساسات‬ ‫اجتماعی خود ب رای مثال؛ اب راز عش��ق در اجتم��اع ندارند‪.‬‬ ‫کمتر مرد یا زنی در جامعه ای ران‪ ،‬خ��ارج از اجتماع کوچک‬ ‫خانوادگی خود به بیان صریح عشق و محبت م ی پردازد‪ .‬در‬ ‫اکثر مواقع این رفتار را دور از ش��ان و منش های عملکردی‬ ‫جامعه م ی دانن��د‪ .‬این خصوصیات به ق��دری در وجود انها‬ ‫تاثیر گذاش��ته که حتی اب راز محبت در خانواده ها کمرنگ‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫حال طراحی و س��اخت برنامه هایی مانند ماه عسل‪،‬‬ ‫که در چنین فضا و خصوصیات فرهنگی‪ ،‬اشکارا دست به‬ ‫ساختارشکنی جسورانه ای م ی زند‪ ،‬صرف نظر از جنب ه های‬ ‫دراماتیک و اش��اعه فرهنگ صداقت در واقع بس��تری را‬ ‫برای گزینش و محک اف��راد و همی ن طور بروز جنب ه های‬ ‫اجتماعی انها ایجاد م ی کند که خواس��ته یا ناخواسته در‬ ‫گس��ترش برونگرایی و استقالل ش��خصیتی یک جامعه‬ ‫کمک فراوانی م ی کند‪ .‬اما تصور کنی��د در جامع ه ای که‬ ‫جنب ه های فرهنگ��ی ان‪ ،‬فرد را مجبور یا تحت فش��ار به‬ ‫درونگرایی م ی کند چه تحول یا اتفاقی منجر م ی شود که‬ ‫افراد بدون در نظر گرفتن مشکالت و عواقب ان صراحتا در‬ ‫مقابل دوربین ماه عسل‪ ،‬در ب رابر هزاران چشم بنشینند و از‬ ‫فقری که دست به گریبان هستند یا از اعتیادی که منجر‬ ‫به شکسته ش��دن حب ش��خصیتی و اجتماعی انها شده‬ ‫یا بیماری خطرن��اک (ایدز) که دیدگاه منفی از ان بس��یار‬ ‫مشهود است صحبت کنند‪.‬‬ ‫اگر تحوالت مدرنیته و تفکرات ناشی از ان که منجر‬ ‫به گس��ترش و بس��ط مدرنیس��م (برونگرایی) که از عصر‬ ‫روشنگری در جوامع غربی اغاز ش��ده و امروزه با پیشرفت‬ ‫تکنولوژی و ارتباطات‪ ،‬اشع ه های ان به فرهنگ های شرقی‬ ‫و جامع ه ای مانند ای ران رسیده‪ ،‬بگذریم‪ ،‬در جامعه درونگرای‬ ‫ما که اعضای ان با ترس از علنی شدن مسائلی مانند (فقر‪،‬‬ ‫اعتیاد‪ ،‬ایدز و‪ )...‬گرایش به پنهان کردن این مشکالت دارند‪،‬‬ ‫چه چیزی باعث م ی شود افراد دست به ساختارشکنی صریح‬ ‫بزنند و با حضور در برنامه ای مانند ماه عسل به اب راز ب ی پرده‬ ‫خود و بحران های زندگ ی شان در رس��انه ملی بپردازند؟ به‬ ‫لحاظ جامع ه شناختی این رفتار اشکارا خودکشی روحی(تنزل‬ ‫منزلتی) اس��ت‪ ،‬چرا که فرد تحت تاثیر این برون فکنی (که‬ ‫جنبه تلخ یا منفی دارد و بیان ان که با شکل فرهنگی جامعه‬ ‫کامال مغایر است) تحت فشار اجتماع (نگاه ها‪ ،‬قضاوت های‬ ‫نا عادالنه‪ ،‬برداشت های نسنجیده و حقارت ها) قرار م ی گیرد‬ ‫و همین منجر به تنزل موقعیتی‪ ،‬منزلتی و از همه مهمتر‬ ‫سقوط شخصیتی م ی شود‪.‬‬ ‫دلیل بروز چنین خودکش��ی هایی که فرد با اش��راف‬ ‫کامل از ویژگ ی های فرهنگی جامعه و عواقب تلخ احتمالی‬ ‫به طور داوطلبانه دست به ان م ی زند و هدفی جز اگاهی و‬ ‫امید دادن به اشخاص دیگر جامعه ندارد نه تنها‪ ،‬سر خوردگی‬ ‫که یکی از عوامل خودکشی فیزیکی است‪ ،‬نم ی تواند باشد‬ ‫بلکه برعکس وقتی یکپارچگی افراد به لحاظ روحی‪ ،‬روانی‬ ‫ب ا جامعه (مردم) افزایش یابد حتی با وجود شرایط نامطلوب و‬ ‫مشکالت فراوان (اعتیاد یا بیماری هولناکی مانند ایدز) دچار‬ ‫یاس و ناامیدی نم ی شوند و با نادیده گرفتن شخصیت خود‬ ‫(اب راز علنی این مش��کالت در اجتماع) ب��رای احیا و نجات‬ ‫دیگر افرادی ک��ه گرفتار چنین معضالتی ش��ده اند تالش‬ ‫م ی کنند و امید را هدی��ه م ی دهند‪ .‬این در واقع ش��کلی از‬ ‫خودکشی روحی نوع دوستانه است که عالوه بر بازگوکنندگی‬ ‫یکپارچگی روحی فرد با جامعه(مردم)‪ ،‬نشان دهنده پذیرش‬ ‫صراحت و تغییر تدریج��ی فرهنگ درونگ��رای ای ران و در‬ ‫نهایت کم رنگ شدن دیدگاه های منفی نسبت به افشاگری‬ ‫این موضوعات است‪.‬‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتارها‬ ‫از اشک های زرد تا اه های سرخ!‬ ‫غزه؛ به مثابه اندرونی دموکراسی غرب و باطن امریکا‬ ‫احسان رستگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪-1‬گل اول‪ ،‬گل دوم‪ ،‬گل س��وم و‪ ...‬دروازه برزی��ل‬ ‫گلباران م ی شود‪ .‬همه اه م ی کشند‪ .‬دهان ها نیمه باز شده‬ ‫و چش��م ها از حدقه بیرون زده‪ .‬همه فکر م ی کنند که دارند‬ ‫خواب م ی بینند‪ .‬بارها به خاطر دارند ک��ه برزیل رقیبش را‬ ‫ابکش کرده‪ ،‬ولی نه اینکه هفت بار دروازه اش در یک دیدار‬ ‫گشوده شده باشد‪ .‬مگر ممکن است؟! کل رسانه ها تصاویر‬ ‫اشک های برزیل ی ها را نشان م ی دهد‪ .‬شاید بشود گفت که‬ ‫ماجرا یک طرف برنده و یک طرف بازن��ده ندارد؛ فقط یک‬ ‫طرف مغلوب دارد‪ .‬برزیل ‪ 1-7‬باخت! المان هم ‪ 1-7‬برد ولی‬ ‫حتی المان ی ها هم با سیالب اشک ها و نا امیدی برزیل ی ها‬ ‫همدردی م ی کنند‪ .‬سنگی ن ترین شکس��ت برزیل؛ این در‬ ‫صدر اخبار است‪.‬خیلی تراژیک اس��ت! خیلی تکان دهنده‬ ‫است! برخی عزا گرفته اند؛ م ی خواهند سیاه بپوشند‪ .‬اصال‬ ‫گویی واجب است که فردای ان روز‪ ،‬به احترام ان اشک ها و‬ ‫ان دل های شکس��ته‪ ،‬عزای عمومی اعالم شود؛ نه فقط در‬ ‫کشور برزیل مغلوب‪ ،‬بلکه حتی در کشور المان فاتح!‬ ‫بمب اول‪ ،‬بمب دوم‪ ،‬بمب س��وم و‪ ...‬کل باریکه غزه‬ ‫بمباران م ی شود! دقیقا همان زمانی که دروازه برزیل گلباران‬ ‫م ی شود‪ ،‬ولی هی چ کس اه نم ی کش��د‪ .‬اصال کسی خبردار‬ ‫نیس��ت‪ .‬همه دنیا عزادار باخت برزیل اس��ت‪ .‬در حالی که‬ ‫ان عزاداران ادمند؛ سنگ نیس��تند! اما این حمالت اتفاقی‬ ‫نیست؛ ان باخت برنامه ریزی شده نبوده‪ ،‬ولی این حمالت‬ ‫همگام با موج س��نگین جام جهانی‪ ،‬موشک به موشکش‪،‬‬ ‫نقطه به نقطه اش‪ ،‬نقشه ای از پیش طرح ریزی شده است‪.‬‬ ‫و همه اه م ی کشند! نه اشتباه نکنید! این اه‪ ،‬هنوز هم‬ ‫فوتبالی است‪ .‬افسوس��ی به عمق اه دردناک نیمار‪ ،‬وقتی‬ ‫که کمرش شکس��ت! وای خدای من! چق��در تکان دهنده!‬ ‫نیمار کمرش شکس��ت! همه مغمومند‪ .‬برزیل هم کمرش‬ ‫شکست! همه مبهوتند! همه سراس��ر احساسند‪ ،‬ولی این‬ ‫احساس خرج کمر نیمار م ی شود‪ ،‬صرف باخت باورنکردنی‬ ‫برزیل شد‪.‬‬ ‫‪-2‬گل ها از جان ها مهم تر ش��ده‪ .‬خیلی دور نیستیم‬ ‫از فضای گالدیاتورها؛ یعنی وقتی ک��ه باید به فکر جان ها‬ ‫باشیم‪ ،‬به فکر برد و باختیم‪ .‬وقتی باید به این فکر کنیم که‬ ‫چرا یک نفر ب ی گناه باید کشته شود‪ ،‬به فکر این باشیم که‬ ‫گالدیاتور محبوب ما بکش��د و رقیب کشته شود‪ ،‬به جای‬ ‫نگرانی برای کشته نش��دن مظلومان ب ی دفاع فلسطینی‪،‬‬ ‫به فکر نباختن تیم محبوب مان باشیم‪ .‬این ادمی است که‬ ‫غول های کریه المنظر رسانه ای از ما ساخته اند‪.‬‬ ‫ما را چه ش��ده که حتی در فضای ماه مبارک رمضان‪،‬‬ ‫در سفره های افطارمان‪ ،‬در ان فضایی که باید معنوی باشد‬ ‫ولی معموال فضایی «مثال معنوی» بیش نیس��ت‪ ،‬بحث‬ ‫م ی کنیم که «باورت م ی ش��د برزیل ‪ 1-7‬بب��ازه؟! اون ‪28‬‬ ‫نفری که نتیجه بازی برزیل – المان را درس��ت پی ش بینی‬ ‫کرده بودن‪ ،‬عج��ب اعجوبه هایی بودن ها! دوس��ت دارم از‬ ‫نزدیک ببینمش��ون!»‪« ،‬دیشب نتونس��تم بخوابم‪ .‬خیلی‬ ‫حالم گرفته ش��د‪ .‬اکه هی! کلی جلوی رفیق��ام قپی اومده‬ ‫بودم که برزیل قهرمان م ی ش��ه‪ ،‬خدا م ی دونه که حقشه‪...‬‬ ‫ضایع شدیم رفت! تا اخر جام سوژه عام و خاصم‪ ».‬اینجا هم‬ ‫خیلی مشکل از ما نیست؛ ما تهی از عواطف نشده ایم؛ کار‪،‬‬ ‫کار رسانه هاست! کار نیست؛ شاهکار رسانه هاست!‬ ‫‪ -3‬دموکراسی یعنی ژست های بشردوستانه در مقابل‬ ‫دوربی ن ها و ازاد کردن شهوات پلید در مناطقی که دورند از‬ ‫رس��انه ها‪ .‬یعنی به صف کردن ‪ 22‬کودک نماینده صلح در‬ ‫کنار بازیکنان برزیل و المان در شهر بلوهوریزونته و همزمان‬ ‫بمباران کردن جبالیا‪ ،‬دموکراس��ی یعنی به صف کردن ‪22‬‬ ‫کودک نماینده صلح در کنار بازیکن��ان هلند و ارژانتین در‬ ‫شهر سائوپائولو و همزمان بمباران کردن غزه‪ ،‬دموکراسی‬ ‫یعنی ان ‪ 22‬کودکی که دست در دس��ت بازیکنان المان و‬ ‫ارژانتین در ریودوژانیرو و همگام با بازیکنان هلند و برزیل در‬ ‫شهر ب رازیلیا وارد زمین م ی شوند‪ ،‬نماد صلح و دوستی رقبا‬ ‫با یکدیگر و نماد اتش بس هستند‪ ،‬ولی در همان هفت روز‬ ‫انتهای جام‪ ،‬حمالت دهشتناک موشک های رژیم اشغالگر‬ ‫قدس‪ 33 ،‬کودک فلس��طینی را در جبالیا‪ ،‬غ��زه‪ ،‬دی رالبح‪،‬‬ ‫خان یونس و رفح به شهادت م ی رساند‪.‬‬ ‫دموکراس��ی یعنی حادثه یازده س��پتامبر که طی ان‪،‬‬ ‫قریب سه هزار نفر کشته شده اند‪ ،‬م ی شود نماد غم الود قرن‪،‬‬ ‫ولی کشتار مردم فلسطین و ع راق و لبنان حتم ًا یک اتفاق‬ ‫عادی و گریزناپذیر اس��ت در دفاع از صلح و امنیت جهانی‬ ‫توسط امریکای جهانخوار و رژیم نامشروع صهیون!‬ ‫‪ -4‬ان بنیامین منحوس‪ ،‬ان نتانیاهوی ملعون‪ ،‬خطاب‬ ‫به هیالری کلینتون که ب رای بازدید به بی ت المقدس اشغالی‬ ‫(اورش��لیم) رفته بود‪ ،‬با کمال وقاح��ت م ی گوید ما وظیفه‬ ‫نداریم تا جامعه بی ن المللی‪ ،‬شما‪ ،‬امریکا و مردم را قانع کنیم‬ ‫و اگر نگران امنیت هستید‪ ،‬مشکل خودتان است و با کمال‬ ‫وقاحت به کش��تارش ادامه م ی دهد و ککش هم نم ی گزد‪،‬‬ ‫چون رسانه ها‪ ،‬بازوهای توانمند این دیو هستند اما ما وقتی‬ ‫م ی خواهیم فریاد بزنی��م که قریب به ‪ 200‬کش��ته و ‪1400‬‬ ‫زخمی‪ ،‬حاصل دسترنج حرامیان صهیونیست در هفت روز‬ ‫بوده‪ ،‬صدایمان به جایی نم ی رسد‪.‬‬ ‫اگر شب ه روش��نفکران ما به قدر نتانیاه��وی ملعون‪،‬‬ ‫اعتماد به نفس داشتند و همان قدر که او در باطل خود استوار‬ ‫است‪ ،‬ان شب ه روشنفکران وطنی در حق ما مقاوم بودند‪ ،‬پنج‬ ‫س��ال پیش‪ ،‬برخی حنجره های منحرف فریاد نم ی زدندکه‬ ‫«نه غزه‪ ،‬نه لبنان‪ ،‬جانم فدای ای ران‪».‬‬ ‫‪ -5‬فلسطین یک مساله اس��ت‪ ،‬یک دغدغه است‪،‬‬ ‫یک نماد است؛ مساله جهان اس�لام‪ ،‬دغدغه ظلم ناپذیری‬ ‫و نماد مقاومت‪ .‬انها که در سال ‪ 88‬شعار نه غزه‪ ،‬نه لبنان‪،‬‬ ‫جانم فدای ای ران س��ر م ی دادن��د‪ ،‬قطعا هی��چ دخلی نه به‬ ‫گفتمان امام خمین ی (ره) دارند و ن��ه ربطی به گفتمان امام‬ ‫موس��ی صدر دارند‪ .‬کس��انی که دنبال بهانه ان��د تا بحث‬ ‫قدیمی و جاهل مسلکانه عرب و عجم را با مساله فلسطین‬ ‫و نسبتش با جمهوری اس�لامی ای ران خلط کنند‪ ،‬قطعا یا‬ ‫نادانند یا نژادپرست‪ .‬امام موسی صدر م ی گوید‪« :‬ما اسرائیل‬ ‫را شر مطلق م ی دانیم‪ .‬بدتر از اسرائیل در جهان وجود ندارد‪.‬‬ ‫اگر اسرائیل با شیطان درگیر شود‪ ،‬در کنار شیطان خواهیم‬ ‫اگر شبه روشنفکران ما به قدر نتانیاهوی‬ ‫ملع�ون‪ ،‬اعتم�اد ب�ه نف�س داش�تند و‬ ‫همان ق�در ک�ه او در باط�ل خود اس�توار‬ ‫است‪ ،‬ان شبه روشنفکران وطنی در حق‬ ‫ما مق�اوم بودند‪ ،‬پنج س�ال پیش‪ ،‬برخی‬ ‫حنجره های منحرف فری�اد نمی زدند که‬ ‫«نه غزه‪ ،‬نه لبنان‪ ،‬جانم فدای ایران»‬ ‫ایستاد‪ .‬اگر اسرائیل با چپ درگیر شود‪ ،‬در کنار چپ خواهیم‬ ‫ایستاد‪ .‬اگر اس��رائیل با راست درگیر ش��ود‪ ،‬در کنار راست‬ ‫خواهیم ایستاد‪ .‬شعار «اس��رائیل شر مطلق است»‪ ،‬به این‬ ‫معناست‪».‬‬ ‫اما جای ش��کرش باقی است که بخش��ی از ان افراد‬ ‫که در فتنه ‪ ،88‬ان ش��عار ضد مل ی گرایان را س��ر م ی دادند‪،‬‬ ‫ن��ادان بودند‪ ،‬چون به واس��طه عالیقش��ان‪ ،‬وقت��ی که در‬ ‫برنام��ه ‪ ،2014‬در کلیپی از مردم مظلوم غزه حمایت ش��د‪،‬‬ ‫همگی همراه ش��دند با این موج‪ .‬این ه��م از اثرات مثبت‬ ‫رسانه است؛ اینکه میثم زمان ابادی در برنامه خط قرمزش‪،‬‬ ‫رود گولی��ت را وا م ی دارد تا از مردم مظلوم فلس��طین دفاع‬ ‫کند و ی��ک روز بعد‪ ،‬ع��ادل فردوس��ی پور در برنامه ‪،2014‬‬ ‫حمالت به مردم غ��زه را محکوم م ی کن��د‪ ،‬ان وجه مفید و‬ ‫حق مدارانه رسانه را به رخ م ی کشد؛ اگرچه سه هفته پیش‪،‬‬ ‫وقتی فردوس ی پور با اش��اره به سالگرد شروع جنگ جهانی‬ ‫اول و ترور رئی س جمهور صربس��تان و همسرش که جرقه‬ ‫ش��روع جنگ جهانی بود‪ ،‬همه را متعجب ک��رد که چرا به‬ ‫جای اشاره به س�لاخی شیعیان ع راق توس��ط داعش‪ ،‬این‬ ‫ژس��ت بی ن المللی ب ی خاصیت را م ی گی��رد‪ ،‬ولی اقدامش‬ ‫در دفاع از غ��زه و محکومیت رژیم غاصب صهیونیس��تی‪،‬‬ ‫تحسی ن ب رانگیز و جب ران ان اشتباه بود‪.‬‬ ‫حرف اخر‬ ‫اگر ب رای دموکراس��ی‪ ،‬اندرونی و بیرونی قائل باشیم‬ ‫– که در تحلیلی واقع گرایانه‪ ،‬ج��ز این را نم ی توان متصور‬ ‫بود ‪ -‬امریکا‪ ،‬بیرونی دموکراسی غرب است و غزه‪ ،‬اندرونی‬ ‫این دموکراسی‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬دموکراسی غرب‪ ،‬چهره ای‬ ‫وجی ه المله و جذاب دارد که ان امریکاست و امریکا‪ ،‬چهره ای‬ ‫کریه المنظر دارد که ان رژیم صهیونیس��تی اس��ت‪ .‬ظاهر‬ ‫دموکراسی‪ ،‬امریکاست و باطن امریکا‪ ،‬جرثومه فساد جهان‪،‬‬ ‫یعنی رژیم صهیونیستی است‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫در جنگ افغانستان‪ ،‬ع راق‪ ،‬ویتنام و‪ ،...‬در ساماندهی فتنه ها‬ ‫و ب راندازی های نرم و سخت در سراسر جهان‪ ،‬در حمایت از‬ ‫تیم های ترور همچون بلک واتر مشاهده شد و بر همگان‬ ‫روش��ن ش��د که امریکا هی چ گاه نس��بت به این جنایت ها‬ ‫موضع گیری نخواهد کرد و کشورهایی که در ب رابر او کرنش‬ ‫دارند نیز سکوت را بر موضع گیری ترجیح م ی دهند‪.‬‬ ‫ج)محصورسازی فلسطینیان‬ ‫غزه و سکوت شورای حقوق بشر‬ ‫مساله فلسطین به کجا می انجامد‬ ‫امیر مسروری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سکوت و پوش��ش ندادن اخبار جنایت های اسرائیلی‬ ‫همواره از اولویت های رس��انه های اس��تکباری در سراسر‬ ‫جهان بوده است‪ .‬رسانه هایی که قدرت و شوکت خود را در‬ ‫قدرت و شوکت اسرائیل م ی پندارند و خود را ملزم به اطاعت‬ ‫موس��اد‪ ،‬اس��رائیل و هر انچه به رژیم صهیونیستی‬ ‫متصل اس��ت‪ ،‬ابزاری ب رای ت��رور و تحت فش��ار قرار دادن‬ ‫مردم مس��لمان و ب ی گناه فلس��طین ش��ده اس��ت؛ ابزاری‬ ‫که در ان کش��تار و قتل ع��ام اردوگاه های صب را و ش��تیال‪،‬‬ ‫نابودی بیمارستان ها و مراکز اموزش��ی و پرورشی‪ ،‬مقابله‬ ‫با کاروان های صلح همچون مرم��ره و‪ ...‬به عنوان بهترین‬ ‫راه به جهانیان نشان داده م ی شود‪ .‬بررسی عملکرد شورای‬ ‫حقوق بشر سازمان ملل به عنوان بازوی اصلی و موضوعی‬ ‫این جریان در سازمان ملل همیش��ه مورد انتقاد گروه های‬ ‫فعال صلح طلب در جه��ان بود‪ ،‬به طوری ک��ه این گروه با‬ ‫ناامی��دی از عملکرد این جریانات س��رانجام ب��ا حضور در‬ ‫سرزمی ن های اشغال ی مانع شهرک س��ازی و تخریب منازل‬ ‫فلسطینیان ش��دند و در این راه حتی شهیدانی را دادند که‬ ‫راشل کوری یکی از این افراد است‪ .‬در همین راستا هیچ گاه‬ ‫گروه های تروریستی رژیم صهیونیستی که ازادانه در مورد‬ ‫ترور و کشتن سران فلسطینی مقاومت اظهارنظر م ی کنند‪،‬‬ ‫مورد بازخواست مجامع بی ن المللی قرار نم ی گی رند و هی چ گاه‬ ‫انان مورد نکوهش قرار نم ی گیرند‪ .‬هرچند از کش��ورهایی‬ ‫همچون امریکا که س��ابقه جنایتکارانه فراوانی در کارنامه‬ ‫سیاسی خود دارد‪ ،‬انتظاری بیش از این نیست؛ انتظاری که‬ ‫پ ی نوشت‬ ‫‪ )1‬روزنامه صهیونیستی ان ارجی‪ ،‬به نقل از فارس‪ ،‬کد‬ ‫خبر ‪13930420000727‬‬ ‫‪ )2‬س�خنان ایلیت ش�کد ب�ن ش�ائول در فی س بوک‬ ‫شخص ی اش‬ ‫‪ ،1352/07/17 )3‬صحیفه امام‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫الف ) سکوت مجامع بین المللی‬ ‫ب ) حمایت از گروه های ترور‬ ‫گفتارها‬ ‫نقض حقوق بش��ر در غزه و فلس��طین توسط رژیم‬ ‫غاصب صهیونیس��تی مصداق��ی تازه از س��کوت مجامع‬ ‫بی ن المللی به ویژه س��ازمان ملل و ش��ورای حقوق بش��ر‬ ‫نیست؛ شورایی که هنوز و هنوز سکوت خود را در ب رابر این‬ ‫تهاجم نشکسته است‪ .‬بررس��ی فعالیت شورای حقوق بشر‬ ‫و چگونگی ش��کل گیری ان در س��ازمان ملل خود حدیثی‬ ‫دیگر است‪ .‬ش��ورایی که امریکا به عنوان بزرگ ترین کشور‬ ‫جانی و جنایت طلب ان را به عنوان ابزاری رسمی ب رنم ی تابد‪.‬‬ ‫هرچند قطعنامه های مختلفی از س��وی این ش��ورا گهگاه‬ ‫علیه رژیم صهیونیس��تی صادر گردیده ول��ی هیچ گاه این‬ ‫قطعنامه ها منجر به تحمیل زور و اس��تفاده از ابزار قهری‬ ‫علیه این رژیم نگردیده است؛ رژیمی که کشتار ب ی گناهان‪،‬‬ ‫کودکان‪ ،‬زنان و ش��هروندان غی ر نظامی را به عنوان اولویت‬ ‫اصلی خود قرار داده است و هر نوع جنایتی را در این سرزمین‬ ‫انجام م ی دهد‪ .‬بررسی حوادث چند روز گذشته به ویژه حمله‬ ‫اخیر این رژیم به نوار غزه م ی تواند از چند لحاظ مورد توجه‬ ‫قرار گیرد که به شرح ذیل است‪:‬‬ ‫از فرامین بنگاه های صهیونیستی م ی دانند‪ .‬رسانه هایی که‬ ‫هی چ گاه بر ان نشدند تا با اس��تفاده از واقعی ت های تاریخی‬ ‫غصب و تهاجم علیه سرزمین فلسطین را بررسی نمایند و‬ ‫واقع نگاری در مورد هولوکاست داشته باشند‪.‬‬ ‫بررس��ی حصر ن��وار غ��زه توس��ط رژی��م منحوس‬ ‫صهیونیستی و نیز کشور های منطقه به ویژه رژیم نامبارک‬ ‫مصر‪ ،‬به کارشناسان این را م ی فهماند که این حصر در ب رابر‬ ‫تغییر بافت و هویت ملی مادری س��اکنان اصلی سرزمین‬ ‫فلسطین است تا با کاهش طرفداری از گروه های مقاومت‪،‬‬ ‫ایس��تادگی و پایبندی انان نس��بت ب��ه ارمان های اصلی‬ ‫انتفاضه را کاهش دهد؛ ارمان هایی که نابودی اس��رائیل و‬ ‫ازادی قدس شریف بخشی از ان است‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیس��تی ب��ا هم��کاری بعض��ی از افراد‬ ‫معلوم الحال در بدنه سیاسی بر ان اس��ت تا با این حمله و‬ ‫حضور فشار را بر نوار غزه ایجاد نماید و مقاومت را بشکند؛‬ ‫به طوری که وین تر فرمانده یگان نظامی رژیم اس��رائیل در‬ ‫ب رابر نیروهایش اذعان داش��ت‪« :‬ما ب رای انجام مسئولیت‬ ‫خود و و از میان برداشتن دش��من و رفع تهدید از سر ملت‬ ‫اس��رائیل‪ ،‬به هر کاری دس��ت م ی زنیم و این جنگی است‬ ‫مق��دس‪ )1( ».‬تمام این گفت��ار و حرکات چن��د روز اخیر و‬ ‫نیز اس��یر کردن بیش از ‪ 1000‬نفر و کش��تار بیش از ‪166‬‬ ‫نفر از فلس��طینیان در سراس��ر مناطق اشغال شده بخشی‬ ‫از یهودی سازی مناطق تحت حمایت گروه های مقاومت و‬ ‫نیز نابودی انان است؛ نابودی که با حمایت استکبار بتوان‬ ‫تهدید بیش از ‪ 60‬ساله رژیم منحوس اس��رائیلی را از بین‬ ‫ببرد‪ .‬این اقدامات در حالی است که با محصور سازی بخش‬ ‫رفح و دیگر گذرگاه های نوار غزه از ورود کمترین امکانات و‬ ‫دارو جهت درمان و مداوای مجروحان و بیماران توسط این‬ ‫رژیم جلوگیری م ی ش��ود‪ ،‬به طوری که یک��ی از نمایندگان‬ ‫کنست اعالم داشت باید تمامی مادران فلسطینی را کشت‪،‬‬ ‫زی را جنگ ما با مردم فلسطین است نه صرفا حماس‪)2(.‬‬ ‫در پایان م ی توان نتیجه گرفت که تنها راه برون رفت‬ ‫فلس��طین از بحران های موجود ایس��تادگی در مقاومت و‬ ‫حمایت از جریان مقاومت است‪ .‬جریانی که اولویت اصلی‬ ‫خود را ازادسازی کشور فلسطین و پ س گیری قدس شریف‬ ‫م ی داند و توانس��ت پنجمین ارتش دنیا را ظ��رف کمتر از‬ ‫هش��ت روز به رده سیزدهمین ارتش دنیا برس��اند و او را در‬ ‫مجامع بی ن المللی تضعیف نماید‪ .‬در همین راستا بنیانگذار‬ ‫انقالب اس�لامی در بیانی در مورد مقاومت و ایستادگی در‬ ‫ب رابر این رژیم منحوس این چنین م ی فرمایند‪:‬‬ ‫«کلیه مس��لمانان ـ به ط��ور اعم ـ به ویژه روس��ای‬ ‫کشورهای اسالمی و رهب ران کشورهای عربی وظیفه دارند‬ ‫که متحد ش��وند و با صفوف فشرده و وحدت علیه استعمار‬ ‫و صهیونیس��م پیکار کنند و بر منافع امری��کا ضربه وارد‬ ‫س��ازند و در راه خدمت به ملت مسلمان بکوشند‪ )3( » .‬این‬ ‫بیان کامال و اشکارا نشان م ی دهد هدف جهان اسالم باید‬ ‫نجات ملت فلسطین و مقابله با ان رژیم منحوس باشد‪ .‬بر‬ ‫همین اساس وظیفه همه ازادمردان اس��ت تا با استفاده از‬ ‫ تریبون و دس��تگاه های حداقلی تبلیغات به تهاجم انسانی‬ ‫و جنایت طلبی اسرائیل پاس��خی دندانشکن داده و حداقل‬ ‫حمایت خود را از مردم مظلوم فلسطین بنمایند‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫ستون نظام اسالمی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫شورای نگهبان قانون اساس�ی‪،‬منتخبی از ‪ 6‬عضو از فقها و ‪6‬‬ ‫عضو حقوقدان از جمله ارکان اصلی جمهوری اسالمی ایران است‪.‬‬ ‫نهادی که ریش�ه در تاریخ سیاسی ش�یعه دارد و در اعصار مختلف‬ ‫به گونه های مختلف رخ نمایان نموده؛روزی در دوران مش�روطیت‬ ‫قانون علمای ت�راز اول ب�ود و روزگاری در عصر جمهوری اسلامی‬ ‫شورای نگهبان‪.‬‬ ‫ناگفته هایشوراینگهبان‬ ‫گفت وگویمثلث‬ ‫با ایت اهلل محمد یزدی‬ ‫سیاست‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ظریف از پیشرفت های‬ ‫چشمگیر و اختالفات جدی‬ ‫در مذاکرات خبر داده است‬ ‫از « اصل تراز» تا‬ ‫«شورای نگهبان» در گفت وگو‬ ‫با دکترموسی حقانی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫محمد زمانی‬ ‫خبرنگار‬ ‫در استانه سالروز تشکیل ش�ورای نگهبان قرار‬ ‫داریم‪ .‬از اینکه لطف کردید و وقتتان را در اختیار ما‬ ‫گذاشتید سپاسگزاریم‪ .‬باتوجه به اینکه جنابعالی‬ ‫از ش�اگردان حضرت امام(ره) بوده اید و با نظرات‬ ‫فقهی ایش�ان از نزدیک اش�نایی داری�د‪ ،‬به نظر‬ ‫شما فلسفه ش�کل گیری شورای نگهبان توسط‬ ‫حضرت امام (ره) چه بود؟‬ ‫بسم اهلل الرحمن الرحیم‪ ،‬در سیستم ط راحی شده‬ ‫توس��ط حضرت امام (ره) که در حقیقت ی��ک دور در نجف‬ ‫اشرف تدریس شد و حتی کتابی به قلم خود امام (ره) نوشته‬ ‫ش��د به عنوان «والیت فقی��ه» و در ان والیت فقیه در راس‬ ‫حاکمیت قرار م ی گیرد‪ ،‬تصریح شده است که کل مصوباتی‬ ‫که در نظام حکومت اس�لامی تصویب م ی شود‪ ،‬چه توسط‬ ‫مجلس‪ ،‬چه توسط دولت‪ ،‬یعنی حتی مصوبات دولت‪ ،‬همه‬ ‫اینها باید ب ر اس��اس مقررات اسالم باش��د و با قوانین اسالم‬ ‫تطبیق بکند‪ .‬حضرت امام (ره) اص��وال معتقد بودند که دین‬ ‫و سیاست باهم اس��ت و بناب راین م ی گویند که اکثر فقه ما‬ ‫احکام سیاس��ی‪-‬اجتماعی اس��ت‪ .‬قضاوت‪ ،‬ح��دود‪ ،‬دیات‪،‬‬ ‫قصاص و بسیاری از اینها مسائل سیاسی‪ -‬اجتماعی است و‬ ‫اینها را چه کسی باید اجرا کند؟ اگر قران را تقسیم بندی کنیم‪،‬‬ ‫یک قسمش احکام اجتماعی است‪ ،‬یک قسمش عبادات و‬ ‫یک قسمش حکایات انبیای الهی و قصص انبیای گذشته‬ ‫است‪ .‬خب این احکام اجتماعی‪ ،‬حدود‪ ،‬قصاص‪ ،‬دیات و امثال‬ ‫اینها ب رای چه کسی گفته شده؟ قران را که ب رای باالی قبر‬ ‫گذاشتن درس��ت نکردند‪ ،‬قران را ب رای عمل گذاشتند‪ ،‬باید‬ ‫عمل بشود‪ .‬باالخره حضرت امام(ره) تفکرشان تفکر دیگری‬ ‫بود‪ ،‬نه اینکه هیچ کدام از روحانیون این تفکر را نداشته باشد‪.‬‬ ‫االن خوشبختانه کتاب هایی نوشته شده به عنوان والیت فقیه‬ ‫در طول همین سی و دو سه سال‪ ،‬بحث والیت فقیه خیلی‬ ‫پخته شده اس��ت‪ .‬یعنی افراد زیاد درباره اش چیز نوشته اند‪.‬‬ ‫من خودم یک دوره به اصطالح فقه و قران نوش��تم‪ ،‬بحث‬ ‫والیت فقی ه اش بحث جدایی است‪.‬‬ ‫مرحوم ایت اهلل سی د حس��ن طاهری خرم ابادی (عضو‬ ‫اس��بق فقهای ش��ورای نگهبان) که اخی را فوت ش��دند در‬ ‫خصوص والیت فقیه کتابی نوشته اند‪ ،‬ایت اهلل مومن (عضو‬ ‫فقهای شورای نگهبان) یک دوره درس والیت فقیه گفته اند‬ ‫که ظاه را گرداوری و چاپ هم شده باشد‪ .‬البته در بین اینهایی‬ ‫که من دیدم اقای محمدی‪ ،‬نماینده مردم خوزستان و عضو‬ ‫مجلس خبرگان هم یک کتابی درباره والیت فقیه دارند که‬ ‫بسیار عالی نوشته شده است‪ .‬امتیاز این کتاب این است که از‬ ‫سطر اول‪ ،‬از غیبت صغری تا االن که در دوران غیبت کبری‬ ‫هستیم‪ ،‬قرن به قرن نظ رات علمایی را که قائل به والیت فقیه‬ ‫هستند را جمع اوری کرده است‪ .‬بسیار کتاب عالی و خوبی‬ ‫است و بناب راین من عرض م ی کنم بحث والیت فقیه پخته‬ ‫ش��ده‪ ،‬به خاطر اینکه در طول این م��دت خیلی از طالب و‬ ‫فضالی صاحب نظر در این رابط��ه بحث کردند و چیزهایی‬ ‫نوشته اند‪.‬‬ ‫اگر مایل هس�تید قدری درباره نگاه ام�ام(ره) به‬ ‫نوع حکومت در زمان غیبت امام معصوم توضیح‬ ‫بدهید‪ .‬ایا علمای دیگر به غیر از حضرت امام(ره)‬ ‫نیز چنین نگاهی داشته اند؟‬ ‫بودند و م ی دیدند که س�لاطین مثال گاهی کارهای خالف‬ ‫م ی کنند‪ ،‬کار خالف س�لاطین را تایی��د نم ی کردند و یک‬ ‫کارهای وفاقشان را تایید م ی کردند و به انها کمک م ی کردند‪.‬‬ ‫به عنوان مثال مرحوم کاشف الغطا که یکی از فقهای بزرگ‬ ‫اسالم (در اوایل دوره قاجار) بود موقعی که روس ها به ای ران‬ ‫حمله م ی کنند و در حقیقت علیه ای ران وارد عمل م ی شوند‪،‬‬ ‫خطاب به فتحعلی شاه م ی گوید من به شما اجازه م ی دهم که‬ ‫ب رای جنگ با اُ ُروس ‪ -‬که مقصود همان روسیه است‪ -‬وارد‬ ‫جنگ بشوید و از حوزه قلمرو اسالمی دفاع کنید و باید دفاع‬ ‫بکنید‪.‬‬ ‫این اجازه‪ ،‬خودش س��بب م ی ش��ود ق��وای قاجار وارد‬ ‫م ی ش��وند و باالخره خیلی کارها توانستند بکنند‪ .‬بعضی از‬ ‫سالطین هم مثل دوره صفویه اکثرا کس��انی بودند که در‬ ‫کاخ هایش��ان به اصطالح خودش��ان م ی امدند از علما اجازه‬ ‫م ی گرفتند‪ .‬مثال از مرحوم مجلس��ی اج��ازه م ی گرفتند‪ ،‬از‬ ‫علمای بزرگ اجازه م ی گرفتند و عمل م ی کردند‪.‬‬ ‫بناب راین حکومت‪ ،‬حق علمایی است که در زمان غیبت‬ ‫طبق فرموده امام زمان(عج) فقهای واجد ش��رایط باشند‪ ،‬به‬ ‫اصطالح احکام را بدانن��د‪ ،‬فقه را بدانند‪ ،‬تارک دنیا باش��ند و‬ ‫چنین و چنان؛ روایات معروفی که به ان م ی گویند «توقیع»‬ ‫‪ -‬یعنی نوشته هایی که حضرت بقی ه اهلل (عج) نوشته اند ‪ -‬که‬ ‫حضرت امام(ره) یک نعمت بزرگی بود که خداوند‬ ‫به ما و مس��لمان ها داد و در این فصل تاریخی اسالم را زنده‬ ‫کردند و از دست اس��تکبار جهانی نجات دادند‪ .‬امروز در دنیا‬ ‫با همه مش��کالتی که وجود دارد‪ ،‬اس�لام زنده ترین فلسفه‬ ‫است‪ ،‬زنده ترین مبنای علم ی اس��ت‪ ،‬زنده ترین به اصطالح‬ ‫تزحکومتی اس��ت و این مدی��ون نظ رات حض��رت امام(ره)‬ ‫اس��ت‪ .‬ایش��ان ب ر اس��اس این مبنا دنبال حکومت بودند و‬ ‫م ی گفتند ائمه (س) ما هم ب رای تش��کیل حکومت کشته‬ ‫ش��دند‪ .‬خوش��بختانه اخی را ی��ک کتابی چاپ ش��ده به نام‬ ‫«انسان ‪ 250‬س��اله» که کتاب بس��یار خوبی است‪ ،‬بیانات‬ ‫مقام معظم رهب��ری را در این باره جمع اوری کرده اس��ت‪ .‬در‬ ‫این کتاب ثابت ش��ده که در ‪ 250‬س��ال ط��ول حیات ائمه‬ ‫دوازده گانه ما از ابتدا تا اغاز غیبت‪ ،‬انه��ا دو مطلب را دنبال‬ ‫م ی کردند و هیچ تفاوتی نم ی کند بین کلمات روز های اول‬ ‫امیر المومنین(ع) و کلمات امام موسی بن جعفر(ع) و کلمات‬ ‫حضرت هادی(ع) و کلمات حضرت بقیه اهلل(عج) و توقیعات‬ ‫ایشان‪ ،‬همه شان دو کار اصلی داش��تند؛ یکی اینکه احکام‬ ‫اسالم مورد دستبرد قرار نگیرد و اساس اسالم عوض نشود و‬ ‫جابه جا نشود و به اصطالح بدعت به وجود نیاید‪ .‬مردم انچه‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫متاسفانه به اقایان خیلی زود برم ی خورد‬ ‫و خی�ال م ی کنن�د وقت�ی رد م ی ش�وند‬ ‫یعنی اینکه مس�لمان نیس�تند درحالی‬ ‫ک�ه م�ا نم ی گوییم مس�لمان نیس�تید‬ ‫بلکه م ی گویی�م صالحیت ش�ما را برای‬ ‫نمایندگ�ی احراز نکردیم‪ .‬زیرا س�وابق و‬ ‫عملکرد شما نشان م ی دهد به ضروریات‬ ‫اسالم متعهد نبوده اید‬ ‫بنابراین ای�ا م ی توان اقدام حض�رت امام(ره) در‬ ‫تش�کیل حکومت اسلامی را در راستای تالش‬ ‫علمای شیعه در طول تاریخ دانست؟‬ ‫سیاست‬ ‫همانگونه ک��ه عرض کردم‪ ،‬حضرت ام��ام(ره) از‬ ‫موقعی که اس��تاد برجس��ته ای بودند در حوزه مقدس��ه قم‬ ‫دیدشان یک دید سیاسی‪-‬اجتماعی بود و راجع به حاکمیت‬ ‫اسالم معتقد بودند که شرعا م ی بایست مراجع ما حکومت را‬ ‫به دست بگی رند و اگر حکومت را نم ی توانند به دست بگی رند‬ ‫کسانی که حکومت دارند با اجازه مراجع باید کار کنند‪ .‬ایشان‬ ‫استشهاد هم م ی کردند که در تاریخ به اصطالح غیب ت کبری‬ ‫که نگاه م ی کنیم خیلی از جاها فقه��ای بزرگوار ما متدین‬ ‫ای ت اهلل محمد یزدی‪ ،‬از مبارزان باس�ابقه‬ ‫نهضت ام�ام خمینی(ره) اس�ت ک�ه در طول‬ ‫ای�ن نهض�ت و نی�ز دوران انقلاب اسلامی‪،‬‬ ‫مس�ئولی ت های مهم�ی چ�ون عضوی�ت در‬ ‫ش�ورای نگهبان‪ ،‬دبیر جامعه مدرس�ین حوزه‬ ‫علمیه قم‪ ،‬عضویت در مجلس خبرگان قانون‬ ‫اساسی‪ ،‬شورای بازنگری قانون اساسی‪ ،‬مجلس‬ ‫خب�رگان رهب�ری‪ ،‬نمایندگی مجلس ش�ورای‬ ‫اسلامی‪ ،‬ریاس�ت قوه قضائی�ه و‪ ...‬را برعهده‬ ‫داش�ته اس�ت‪ .‬وی همچنین در کنار تدریس‬ ‫س�طوح عالی فقه و اصول‪ ،‬صاحب اثاری چون‬ ‫«حقوق اساس�ی جمه�وری اسلامی ایران»‪،‬‬ ‫«فقه الق�ران»‪« ،‬اُس�س االیمان ف�ی القران»‪،‬‬ ‫«نبذ م�ن المعارف»‪« ،‬تفس�یر س�وره حمد»‪،‬‬ ‫«ال�والده االصطناعی�ه لالنس�ان»‪« ،‬حک�م‬ ‫التماثیل»‪« ،‬من الذی بیده س�هم االمام؟» و ‪...‬‬ ‫است‪ .‬وی نخس�تین بار در تیرماه ‪ ،1367‬پس‬ ‫از استعفای حضرت ای ت اهلل صافی گلپایگانی‪،‬‬ ‫با حکم حضرت امام خمین�ی(ره) به عضویت‬ ‫ش�ورای نگهبان درامد‪ .‬یک سال بعد ب ه عنوان‬ ‫رئی�س قوه قضائیه منصوب ش�د و پ�س از دو‬ ‫دوره خدمت در این نهاد‪ ،‬مجددا از سال ‪1378‬‬ ‫به عضویت شورای نگهبان درامد‪ .‬بهانه سالروز‬ ‫تاسیس شورای نگهبان و تج ربه طوالنی وی در‬ ‫نهادهای مختلف نظام اسالمی موجب گردید‪،‬‬ ‫مساله روند تاریخی نظارت فقها بر سیاست و‬ ‫حکومت را با وی به بحث و گفت وگو بگذاریم‪.‬‬ ‫ب ر اساس انها حکومت حق فقیه اس��ت‪ .‬یک جایی هم در‬ ‫عبارات ای��ن توقیعات‪ ،‬حضرت اش��اره دارند ک��ه اگر مردم‬ ‫نیازمندند‪ ،‬بر فقیه واجب اس��ت اظهار وجود و اظهار حضور‬ ‫بکند و اگر م��ردم نیامدند خود انها گناهکارن��د نه فقیه‪ .‬اما‬ ‫اگر فقیهی که تواناست خودش را عرضه نکرد ان موقع‪ ،‬ان‬ ‫فقیه گناهکار است‪ .‬واجب است که ان فقیه بیاید بگوید که‬ ‫من اماده تصدی امور هستم‪ .‬اب راز امادگی را هم دنبال بکند‪.‬‬ ‫مردم هم‪ ،‬اگر امدند فبهاالمراد و اگر هم نیامدند گناهکارند‪.‬‬ ‫این‪ ،‬یک اصل بسیار دقیق علمی است‪ .‬بر این اساس‪ ،‬اعتقاد‬ ‫دینی و علم ی و مبنایی که در اس�لام هم ثابت اس��ت این‬ ‫است که حاکمیت حق فقهاست و دیگران هم اگر حکومت‬ ‫م ی کنند باید اگر کاری انجام م ی دهند با اجازه فقها باشد و اال‬ ‫تصرف در اموال و نفوس مردم بدون اجازه فقها جایز نیست‪.‬‬ ‫مثال اگر ج��اده م ی کش��ند‪ ،‬راه باز م ی کنن��د‪ ،‬امالک‬ ‫مردم را تصرف م ی کنند‪ ،‬جابه ج��ا م ی کنند‪ ،‬یا ب رای صغار و‬ ‫مجانین ولی م ی گذارند که به اصطالح به ان امور «حسبیه»‬ ‫م ی گویند باید با اجازه فقیه باشد‪ .‬امور حسبیه از قبیل اموری‬ ‫است که شارع مقدس راضی نیست ترک شوند و معتقد است‬ ‫که باید عمل شود‪ ،‬منتها به دست ول ی فقیه و اگر ول ی فقیه‬ ‫نبود به دست مومنین و اگر هم مومن نبودند به دست کفار‪،‬‬ ‫ولی ان کار نباید قطع شود‪ .‬به اصطالح فقها تعدد مطلوب‬ ‫است‪ .‬یعنی مطلوب‪ ،‬اصل مس��اله است و مطلوب دوم این‬ ‫است که مجری چه کسی باشد‪ .‬مجری باید فقیه باشد‪ ،‬اگر‬ ‫نشد مومن و اگر نشد کافر‪.‬‬ ‫یزنند م ی گویند اگر یک مسلمانی‬ ‫بهترین مثالی که م ‬ ‫فوت شد‪ ،‬واجب است برمسلمان ها او را دفن کنند‪ .‬حاال اگر‬ ‫یک جایی فوت شده که هیچ مسلمانی نیست یا ولی ندارد‬ ‫و هیچ یک از بستگان او نیستند‪ ،‬باید انهایی که هستند این‬ ‫کار را انجام بدهند‪ .‬اگر انهایی که هستند مسلمان نیستند‬ ‫اشکالی ندارد‪ ،‬واجب است دفن شود‪ .‬یعنی اصل دفن واجب‬ ‫است اما متصدی دفن در درجه اول‪ ،‬ولی میت است‪ ،‬بعد اگر‬ ‫نبود‪ ،‬دیگران هر که هستند حتی اگر کافر هم باشند‪.‬‬ ‫حاکمیت بر مردم و تصرف در شئون زندگی مردم‪ ،‬باید و‬ ‫نباید گفتن ب رای مردم که شما نم ی توانید این چیز را بخورید‬ ‫یا بخرید یا وارد کنید یا صادر کنید‪ ،‬این قبیل تصمیمات که‬ ‫در شئون مردم است یعنی تصرف در حقوق مردم‪ .‬در حقیقت‪،‬‬ ‫حق ول ی فقیه و عالم اس��ت‪ .‬منتها عالم باید وارد شود و اگر‬ ‫به اصطالح مردم حمایت کردند‪ ،‬فبها و اگر نکردند ان فقیه‬ ‫دیگر گناهی ندارد‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫خدا گفته همان را عمل کنند و انچه به اصطالح س��لیقه و‬ ‫عقیده این و ان اس��ت‪ ،‬بدعت است‪ .‬بدعت به این معناست‬ ‫که چیزی که در دین نیست به اسم دین بیاورند و چیزی که‬ ‫در دین هست از دین خارج کنند‪.‬‬ ‫ائمه ما در طول این ‪ 250‬سال هرجا این احکام اسالمی‬ ‫مورد دستبرد واقع شده توضیح دادند‪ ،‬مثال ماه رمضان نماز‬ ‫مستحبی تراویح که شب ها در مس��جدالحرام به جماعت‬ ‫م ی خوانند‪ ،‬بدعت است‪ .‬ائمه م ی گفتند تراویح نماز مستحب‬ ‫است و در مستحبات جماعت نیست‪ .‬ائمه(س) جلوی این‬ ‫بدعت گزاری را م ی گرفتند‪ .‬بن ی امی��ه دیگر در بدعت گزاری‬ ‫خیلی بدتر کار کردند‪ .‬به خصوص در زمان معاویه و مروان و‬ ‫حتی بعد در زمان بن ی العباس این بدعت ها مطرح م ی ش��د‪.‬‬ ‫همینطور اگر دوران حکومت اسالمی را نگاه کنید در دوران‬ ‫بنی امیه و بن ی مروان و بن ی عباس که س��خت ترین دوران‬ ‫ب رای ائمه ما بود‪ ،‬ایش��ان جلوی بدعت ها را م ی گرفتند‪ .‬هنر‬ ‫بزرگ امام ص��ادق (ع)‪ ،‬ام��ام باقر (ع)‪ ،‬حضرت س��جاد (ع)‪،‬‬ ‫حضرت موسی بن جعفر (ع) این بود که نگذارند احکام الهی‬ ‫جابه جا شود‪.‬‬ ‫کار دوم ائمه (س) ما به دس��ت گرفت��ن حاکمیت در‬ ‫حد توان بود‪ .‬هر چه م ی توانس��تند امور حکومت را به دست‬ ‫بگیرند‪ ،‬عم��ل کردند‪ .‬نزدی��ک غیبت هم به دس��تور امام‬ ‫زمان(عج) علمای اس�لام و جانشینان ایش��ان در حد توان‬ ‫حکومت اس�لام را به دس��ت گرفتند‪ .‬این مبنای علم ی ان‬ ‫اس��ت‪ .‬بناب راین حضرت امام(ره) وارد حکومت شدند و مردم‬ ‫هم حمایت کردند و خوشبختانه نتیجه هم به دست امد‪ .‬به‬ ‫قول بعض ی ها هزار سال علما دنبال این بودند‪ ،‬این توفیق را‬ ‫خدا به امام (ره) نصیب کرد ولی در طول هزار سال همه علما‬ ‫دنبال این مساله بودند و خوش��بختانه امام (ره) توانستند به‬ ‫مخالفان شورای نگهبان مثل بن ی صدر‬ ‫طرفدار جدایی دین از سیاست بودند‬ ‫در زمان حضرت ام�ام (ره) هم نظارت‬ ‫شورای نگهبان استصوابی بود‬ ‫دلیل اینکه اف�رادی در یک دوره تایید‬ ‫م ی ش�وند و در دوره بعد ردصالحیت‪ ،‬عدم‬ ‫پایبندی شان به قانون است‬ ‫ش�ورای نگهب�ان کس�انی را ک�ه‬ ‫معتقدند هدف‪ ،‬وس�یله را توجیه م ی کند‬ ‫رد صالحیت می کند‬ ‫گاهی خودم به برخی افراد پیش�نهاد‬ ‫م ی کنم برای حفظ ابرو از نامزدی انصراف‬ ‫دهند‬ ‫سیاست‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫قانون انتخابات باید اصالح شود‬ ‫همزمانی انتخابات مجلس و مجلس‬ ‫خبرگان به ش�ورای نگهبان فش�ار زیادی‬ ‫وارد م ی کند‬ ‫اجتهاد نامزد خب�رگان را باید اعضای‬ ‫شورای نگهبان تاییدکنند‬ ‫اجرا بگذارند‪ .‬بناب راین یک روزهایی رسید که امام (ره) گفتند‬ ‫اگر مرا از این فرودگاه به ان فرودگاه ببرید من حرف خودم را‬ ‫م ی زنم چون دیدند مردم ای ران اماده هستند و خدا را شاکریم‬ ‫که به نتیجه رسید‪.‬‬ ‫باتوجه ب�ه اینکه در ط�ول تاریخ علمای ش�یعه‬ ‫همواره درصدد ایجاد حکومت بودند ولی فرصت‬ ‫ان مهیا نم ی شد‪ ،‬فکر م ی کنید چه عاملی موجب‬ ‫ش�د حضرت امام(ره) موفق به تشکیل حکومت‬ ‫اسالمی شوند؟‬ ‫همانطور که گفتیم انگیزه اصلی امام (ره) در ایجاد‬ ‫حکومت این بود که اساس اس�لام‪ ،‬همین است‪ .‬اگر مردم‬ ‫اعالم امادگی کردند و ما کوتاهی‪ ،‬گناهش گردن ماست‪ .‬بع دا‬ ‫تجربه نشان داد که مردم اماده هستند‪ .‬حال دلیل ان چه بود؟‬ ‫ان دیگر تحلی ل های سیاسی دارد‪ .‬خوشبختانه کشور واقعا‬ ‫اماده شده بود‪ .‬در حقیقت بعد از کودتای ‪ 28‬مرداد وضعیت‬ ‫افکار عمومی نسل جوان کشور ما و مردم ما وضعیت دیگری‬ ‫ش��ده بود‪ .‬بناب راین به روحانیت گرایش بیشتری پیدا کرده‬ ‫بودند و بعد از رحلت مرحوم ایت اهلل بروجردی‪ ،‬اهسته اهسته‪،‬‬ ‫حضرت ام��ام(ره) در بین ش��خصی ت های برجس��ته قم به‬ ‫سرعت باال امدند‪ .‬این هم به خاطر حمایت مردم و به خاطر‬ ‫تقلید مردم بود و به هر حال ایشان رسما مرجع تقلید شدند‪.‬‬ ‫ولی چه مرجعی؟ مرجعی که ب رای مرجعی ت ش��ان یک ذره‬ ‫کار نکردند‪ ،‬دیگران ب رای مرجع ش��دن ایش��ان رساله چاپ‬ ‫م ی کردند‪.‬‬ ‫روش حضرت امام برای جذب مردم و امادگی انها‬ ‫برای انقالب علیه رژیم چه بود؟‬ ‫عرض کنم که امام (ره) در ان شرایط شاگردانشان‬ ‫و عده زیادی را تربیت کرده بودند و معتقد بودند که حکومت‬ ‫مال روحانیت است و اگر مردم همراهند و روحانی کوتاهی‬ ‫بکند روحانی مسئول است نه مردم‪ .‬بناب راین م ی بینید که امام‬ ‫در تمام این فرازو نشی ب های دوران انقالب چه ان روزی که‬ ‫در خانه شان بودند و جریان انجمن های ایالتی و والیتی پیش‬ ‫امد و سخنرانی اولشان و بعد هم که مساله کاپیتوالسیون‬ ‫پیش امد و ان س��خنرانی معروف شان که تبعید شدند و در‬ ‫نجف بودند و بعد امدند در فرانسه‪ ،‬اگر شما یک مروری بکنید‬ ‫م ی بینید که در تمام این س��خنران ی ها ایشان یک مطلب‬ ‫بیشتر ندارند و ان این اس��ت که اسالم هست و خدا هست‬ ‫و حاکمیت اسالم است‪ .‬بنده دقت و مقایسه کردم ان روزی‬ ‫که حضرت امام دستگیر شده بودند و عکس شان در ماشینی‬ ‫که ایشان را م ی برند هست‪ ،‬با ان روزی که نیروهای مسلح‬ ‫کشور صف بسته و تس��لیم ایشان ش��ده بودند و در مقابل‬ ‫ایشان با ان هیبت و عظمت امده بودند‪ ،‬چهره امام در هر دو‬ ‫یکی است‪ ،‬هیچ تفاوت نم ی کند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫ب رای اینکه در ه��ر دو حال به خدا و اس�لام فکر‬ ‫م ی کنند‪ ،‬به حاکمیت اس�لام فکر م ی کنند‪ .‬امام هیچ کجا‬ ‫حاضر نبودند که ب��ه حاکمیت خود فکر کنن��د و از وظیفه‬ ‫شخصی خود بخواهند بگذرند و بناب راین در درس شان هم‬ ‫همیشه افراد را جوری تربیت م ی کردند که تفکرشان‪ ،‬تفکر‬ ‫سیاسی‪ -‬اجتماعی باشد‪.‬‬ ‫یزنم‪ .‬در درس اصول ایشان که‬ ‫اینجا من یک مثالی م ‬ ‫دوره اش هشت سال طول کشید‪ ،‬ایشان دو دوره در قم اصول‬ ‫تدریس کردند که ما در دوره دوم بودیم‪ .‬دوره دوم با دوره اول‬ ‫یک تفاوت هایی داشت‪ .‬یکی از تفاوت ها این بود که مساله‬ ‫به اصطالح امر و نهی را در دوره اول مفصل بحث کرده بودند‬ ‫اما در دوره دوم مختصر بحث کردند‪ .‬علل اختصارشان را هم‬ ‫توضیح دادند که سایر فقها و اصولیون این بحث را تدریس‬ ‫م ی کنند‪.‬‬ ‫بحث امر و نهی‪ ،‬یعنی چ��ه؟ در علم اصول م ی گویند‬ ‫اگر خواستند به کس��ی بگویند بکن یا نکن؛ مخاطب باید‬ ‫قابلیت انبعاث داشته باش��د‪ .‬یعنی مخاطب قابل تحریک‬ ‫باشد‪ .‬من اگر به ش��ما بگویم این کار را بکنید درست است‬ ‫چرا؟ ب رای اینکه شما صاحب اراده هستید و م ی توانید بکنید‬ ‫و م ی توانید نکنید‪ .‬ام��ا اگر به میز بگویم ای��ن کار را بکن؛‬ ‫نم ی توانم بگویم چرا؟ ب رای اینکه این کار غلط اس��ت‪ .‬چرا‬ ‫که میز دارای اراده تصمیم گیری نیست‪ .‬پس شرط اول امر‬ ‫و نهی این اس��ت که مخاطب قابلیت انبعاث داشته باشد‪.‬‬ ‫این یک بحث اصولی علمی است‪ .‬همه اصولیون هم ذکر‬ ‫م ی کنند‪ .‬در کتاب ها و درس هاشان همه وقتی مثال م ی زدند‬ ‫م ی گفتند که مثال به دیوار نم ی ش��ود گفت نم��از بخوان‪.‬‬ ‫چرا؟ ب رای اینکه دیوار اراده ندارد‪ .‬ام��ام در ان دوره ای که ما‬ ‫در درس ایش��ان بودیم وقتی مثال م ی زدند من یادم هست‬ ‫که ایشان گفتند‪ :‬به خروشچف نم ی شود گفت‪« :‬صل» (نماز‬ ‫بخوان)‪ .‬ما کلمه خروشچف را نشنیده بودیم‪ .‬نم ی دانستیم‬ ‫که خروش��چف یعنی چه؟ ما در کتاب ها یا در تقری رات دیده‬ ‫ّ‬ ‫«صل»‪ .‬خب ما‬ ‫بودیم که به دیوار و جدار نم ی ش��ود گفت‪:‬‬ ‫باید درس را م ی فهمیدیم‪ .‬باید م ی رفتیم و م ی فهمیدیم که‬ ‫ببینیم خروشچف کیست یا چیست‪ .‬همین سبب شد که‬ ‫ما فهمیدیم که خروشچف رئیس شوروی و موسس فلسفه‬ ‫به اصطالح کمونیس ت هاست‪ .‬همان فلسفه کمونیسم که‬ ‫حاکم بر روسیه بود و به او نم ی شود گفت؛ نماز بخوان‪ .‬چرا؟‬ ‫چون قابلیت انبعاث ب رای نماز ندارد‪ .‬چون خدا را قبول ندارد‪.‬‬ ‫ان وقت یک بحث دیگر اصولی مطرح م ی شود که «الکفار‬ ‫معاقبون َعلی الفُروع کما معاقبون علی االصول او ال» یعنی‬ ‫ایا به شخصی که خدا را قبول ندارد م ی شود راجع به فروعات‬ ‫با او بحث کرد و اصال روز قیامت راج��ع به فروعات‪ ،‬عقاب‬ ‫هس��ت یا خیر؟ این یک بحث اصولی علمی است‪ .‬یعنی‬ ‫امام در پرورش شاگردان به گونه ای صحبت م ی کردند و مثال ‬ ‫م ی زدند که تحریک م ی کردند و شاگردان شان را م ی پروراندند‬ ‫ب رای اش��نایی با دنیا و زمان و زندگی اجتماعی‪ -‬سیاس��ی‪.‬‬ ‫مخصوصا افرادی که ب رای دوره تبلیغ سفر م ی رفتند‪.‬‬ ‫دو ش��اهد مثال دیگر ذک��ر م ی کنم‪ .‬یک��ی اینکه در‬ ‫نزدیک ی های انقالب بعد از یکی‪ ،‬دو تا از سخنران ی های امام‬ ‫که هنوز به اصطالح انقالب نُضج زیادی نگرفته بود ایشان‬ ‫دس��تور دادند که تعدادی از فضالی قم موظفند عصرهای‬ ‫جمعه بروند در شهرهای مختلف و جلس��ه بگیرند و ب رای‬ ‫مردم صحبت کنند‪ .‬یعنی در ب رابر فیلم های س��ینمایی که‬ ‫عصرهای جمعه اکثرا جوان ها را جلب م ی کرد جلساتی باشد‬ ‫که بتواند جوان ها را جلب کند‪ .‬ایش��ان دستور دادند از میان‬ ‫کسانی که م ی توانس��تند با جوان ها صحبت کنند تعدادی‬ ‫انتخاب شوند و بروند در شهرها‪ ،‬عصرهای جمعه صحبت‬ ‫کنند‪ .‬این کار انجام گرفت و تع��دادی را انتخاب کردند‪ .‬من‬ ‫یکی از ان افرادی بودم که چند ش��هر رفتم‪ .‬وظیفه مان هم‬ ‫این بود که عصر جمعه جلس��ه بگذاریم به کمک عالم ان‬ ‫شهر و بعد هم برویم بنشینیم با عالم ان شهر‪ ،‬فلسفه جلسه‬ ‫را بگوییم و اوضاع و احوال کش��ور را بگویی��م و زمینه های‬ ‫انقالب را توضیح بدهیم‪ .‬این یک��ی از اقداماتی بود که امام‬ ‫انجام دادند‪.‬‬ ‫نمونه دیگری که م ی توانم ذکر بکنم اینکه امام دستور‬ ‫فرمودند در مس��جد امام قم باید کسانی که م ی توانند راجع‬ ‫به انقالب و اینها بحث کنند ‪ 10‬شب صحبت کنند و افرادی‬ ‫به همین منظور انتخاب شدند‪ .‬ان موقع هم معروف بود در‬ ‫بازاری های قم‪ ،‬مرحوم حاج انصاری را دعوت م ی کردند‪ .‬خدا‬ ‫رحمت کند‪ ،‬منبری خوبی بود‪ ،‬منتها از منبری های قدیم ی ‬ ‫بودند و همان سبک قدیم را داشتند‪ .‬امام گفتند خیلی خوب‬ ‫ایش��ان چند دهه بحث کردند‪ .‬از جوان هایی که م ی توانند‬ ‫بحث انقالب را بحث کنند ‪ 10‬شب ‪ 10‬شب باید دعوت شود‪.‬‬ ‫تعدادی از ما یک مقدار مامور اجرایی کار ش��دیم‪ .‬این کار را‬ ‫هم انجام دادیم‪ .‬اینگونه بود که فضا ب رای انقالب علیه رژیم‬ ‫شاه مهیا شد‪.‬‬ ‫برگردیم به بحث ش�ورای نگهبان ک�ه به نوعی‬ ‫ضامن اجرای احکام الهی در نظام اسالمی است‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ظاهرا در بحث ش�کل گیری ش�ورای نگهبان در‬ ‫فضای اول انقالب و تدوین قانون اساسی برخی‬ ‫هم مخال�ف ان بودند‪ .‬سرمنش�ا این مخالفت ها‬ ‫چه بوده است؟‬ ‫مخالفت های برخی با ش��ورای نگهبان به دلیل‬ ‫مخالفت با اصل خود والیت فقیه بود‪ .‬م ی گفتند چه کس��ی‬ ‫گفته است که دین در سیاست بیاید‪ ،‬اصال دین از سیاست‬ ‫جداست‪ .‬یکی از مشکالت اصلی در مجلس خبرگان قانون‬ ‫اساسی و مجلس شورای اسالمی همین مساله بود‪ .‬امثال‬ ‫بن ی صدر‪ ،‬این طور فکر م ی کردند‪ .‬انه��ا معتقد بودند اصال ‬ ‫اسالم نباید در نظام حاکمیت بیاید‪ ،‬در قانون اساسی نباید‬ ‫بیاید‪ ،‬اصال سیاس��ت یک امری است جدا و دیانت هم یک‬ ‫امری است جدا و دیانت ب رای همان نماز و روزه و دعا و مسجد‬ ‫و این چیزهاس��ت‪ .‬خب هم امام و هم ش��اگردان امام و هم‬ ‫تعداد زی��ادی از اعضای خبرگان‪ ،‬انج��ا م ی گفتند که اصال ‬ ‫انقالب ما بر این اساس است که سیاست متن حکومت است‪.‬‬ ‫تکیه م ی کردیم روی حرف امام که از مرحوم شهید مدرس‬ ‫نقل م ی کردند که سیاست ما همان دیانت ماست و دیانت‬ ‫ما همان سیاست ماست‪ .‬منتها همان هایی که سیاست را از‬ ‫دیانت جدا م ی دانستند‪ ،‬با این بحث ها که باید والیت فقیه و‬ ‫شورای نگهبان و مجمع تشخیص باشد شدیدا مخالف بودند‪.‬‬ ‫اصال با ام��دن اصل والیت فقیه در قانون اساس��ی مخالف‬ ‫بودند تا چه رسد به ش��ورای نگهبان و مجمع تشخیص که‬ ‫در حقیقت این پروژه است‪ .‬چون شورای نگهبان نهادی است‬ ‫که در حقیقت یک فرجه بسیار دقیق علمی و حقوقی است‬ ‫که با مکمل مجمع تشخیص مصلحت‪ ،‬اساس حاکمیت‬ ‫والیت فقیه را برعهده م ی گیرد که فقیه باید حاکم باشد‪ ،‬فقه‬ ‫باید حاکم باشد‪ .‬معنایش این نیس��ت که خودسرانه کسی‬ ‫یک چیزی بگوید‪ ،‬معنایش این است که احکام اسالم حاکم‬ ‫باشد و حاکمیت احکام اسالم از این کانال ها تنظیم م ی شود‬ ‫و به اجرا در م ی اید‪.‬‬ ‫گاه ادع�ا م ی ش�ود نظ�ارت اس�تصوابی زم�ان‬ ‫حضرت امام (ره) نبود و بعدا مطرح شد‪ .‬یا اینکه‬ ‫زمان حض�رت امام نظارت «اس�تطالعی» بود نه‬ ‫استصوابی‪ .‬پاسخ شما به این ادعا چیست؟‬ ‫چ�را برخی اف�راد در ی�ک دوره تایی�د صالحیت‬ ‫م ی شوند و در دوره بعد رد صالحیت؟ گاهی اوقات‬ ‫فرد بع�د از تایید صالحی�ت رای ه�م اورده و به‬ ‫مجلس رفته و س�ابقه نمایندگی دارد اما در دوره‬ ‫دیگر ردصالحیت شده است!‬ ‫بله! گاهی اوقات اشخاصی بوده اند که حتی یک‬ ‫دوره صالحیت انها تایید شده بود اما دوره بعد صالحیت او رد‬ ‫شده است‪ .‬ب رای اینکه ان فرد در فاصله نمایندگی کارهایی‬ ‫کرده که نشان م ی دهد پایبندی به مقررات و قوانین ندارد‪.‬‬ ‫حتی مواردی را داش��تیم که افرادی کاندیدا ش��دند و‬ ‫شورای نگهبان صالحیت انها را تایید کرده و به او ابالغ شد‬ ‫که م ی تواند برود تبلیغات انتخاباتی خود را ش��روع کند اما‬ ‫چند روز بعد ش��ورای نگهبان جلوی او را گرفت و اعالم کرد‬ ‫که ایش��ان صالحیت ورود به انتخابات را ندارد‪ .‬دلیلش هم‬ ‫این بوده است که اقدامات ان فرد در دوره تبلیغات انتخاباتی‬ ‫خالف بین شرعی بوده است‪.‬‬ ‫معنای این کار او‪ ،‬ان است که پایبند به نظام مقدس‬ ‫اسالمی نیست و به قول خودشان ب رای رسیدن به هدف‪ ،‬هر‬ ‫وسیله ای را توجیه م ی کنند‪ .‬یعنی حرام‪ ،‬حالل م ی شود به‬ ‫خاطر اینکه م ی خواهد به هدف برسد‪ .‬بناب راین ادم هایی که‬ ‫معتقدند هدف وس��یله را توجیه م ی کند صالحیت ورود به‬ ‫مجلس را ندارند‪.‬‬ ‫بناب راین گاهی ش��رایطی وجود دارد که وسط کار هم‬ ‫جلوی طرف گرفته م ی شود‪ ،‬یا یک دوره م ی رود و دوره دیگر‬ ‫نم ی تواند برود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ب�رای کاندیداه�ای مجل�س خب�رگان‬ ‫رهب�ری‪ ،‬اجته�اد هر ف�رد بای�د از طرف‬ ‫فقهای شورای نگهبان احراز شود ب ه طور‬ ‫مثال ممکن اس�ت از س�وی دو مجتهد‬ ‫رسمی شناخته ش�ده تایید شود یا باید‬ ‫خودش رساله ای داشته باش�د و بدانیم‬ ‫که ان رساله را خودش نوشته است‪ ،‬نه از‬ ‫نوشته دیگری برداشته باشد‬ ‫اتفاقا بنده چند بار در دوره قبل به رئیس مجلس‬ ‫نامه نوشتم که این قانون انتخابات را اصالح کنید‪ .‬مخصوصا‬ ‫یکی از مشکالت قانون کنونی این است که افراد زیادی که‬ ‫واجد شرایط اولیه هستند داوطلب م ی شوند و شورای نگهبان‬ ‫باید در فرصت اندکی به پرونده همه انها رسیدگی کند‪ .‬البته‬ ‫اقایان م ی گوین��د این حق طبیعی افراد اس��ت و م ی توانند‬ ‫کاندیدا ش��وند‪ .‬از مجلس اول ش��رایطی ب رای کاندیداهای‬ ‫مجلس درنظر گرفته ش��د‪ ،‬مثال یکی از مباحث این بود که‬ ‫فردی که م ی خواهد نماینده شود در چه سطحی از معلومات‬ ‫باشد‪ .‬یادم هس��ت در مجلس اول که بنده نماینده مردم قم‬ ‫بودم هنگام بحث راجع به معلومات‪ ،‬عده ای م ی گفتند سواد‬ ‫خواندن و نوشتن کافی است به عنوان مخالف صحبت کردم‬ ‫که سواد خواندن و نوشتن کافی نیست چون نماینده مجلس‬ ‫م ی خواهد درباره مردم و تصمیماتی که راجع به کل مردم و‬ ‫کشور اس��ت نظر بدهد‪ ،‬اما در نهایت همان سواد خواندن و‬ ‫نوشتن تصویب شد‪ .‬بعدها در دوره های بعد مجلس‪ ،‬کم کم‬ ‫گفتند باید حداقل دیپلم باشد‪ ،‬بعدتر دیپلم هم کافی نبود و‬ ‫گفتند باید لیسانس باشد و االن اینگونه شده که کاندیدای‬ ‫مجلس شورای اسالمی باید در سطح فوق لیسانس باشد‪.‬‬ ‫قانون باید به گونه ای باش��د که افرادی که مثال شرط‬ ‫تحصیلی ندارند اصال نتوانند ثب ت نام کنند‪.‬‬ ‫یکی دیگر از ش��رایطی که در قانون مصوب مجلس‬ ‫ب رای نامزدهای نمایندگی مجلس درنظر گرفته ش��د اعتقاد‬ ‫و التزام به اسالم و والیت فقیه و قانون اساسی بود‪ .‬حاال باید‬ ‫از کجا بفهمیم کس��ی که م ی خواهد مجلس برود‪ ،‬قانون‬ ‫اساس��ی و والیت فقیه را قبول دارد و در مجلس علیه نظام‬ ‫بحث نم ی کند؟ مساله والیت فقیه اتفاقا در شرط اول است‪.‬‬ ‫وقتی کسی از نظر سنی‪ ،‬معلومات‪ ،‬تجربه و‪ ...‬مشکلی ندارد‪،‬‬ ‫اغلب به دلیل همین بحث التزام رد م ی ش��ود‪ .‬اینجا بحث‬ ‫خیلی ظریف و دقیقی وجود دارد‪ .‬مثال یک اقایی م ی بیند که‬ ‫با پول یا با فامیلش یا به هر دلیل دیگر در مردم موقعیت دارد‬ ‫و م ی اید خود را کاندیدا م ی کند و حق طبیعی او هم هست‪،‬‬ ‫وزارت کشور هم موافقت م ی کند و از او نام نویسی م ی کند‬ ‫و همه مقدمات فراهم م ی شود‪ .‬اما ما نم ی دانیم این اقا فردا‬ ‫که به مجلس م ی رود در مورد مسائلی که پیش م ی اید علیه‬ ‫نظام است یا له نظام‪ .‬باید او را بشناسیم باید صالحیت او در‬ ‫رابطه با قبول داشتن نظام و والیت فقیه را احراز کنیم‪ .‬احراز‬ ‫سایر ش��رایط مثل می زان تحصیالت خیلی مشکل نیست‬ ‫چرا که بالفاصله م��درک را ارائه م ی کند‪ .‬اگر ش��ک کردیم‬ ‫که مدرک جعلی اس��ت بالفاصله ان را به مراکز تشخیص‬ ‫م ی دهیم که ایا اصیل است یا نیست‪ ،‬اما مهم مساله روحیات‬ ‫و اخالقیات است و در حقیقت با نظام بودن و پایبند به اسالم‬ ‫بودن است‪ .‬اما در بحث التزام کار باید با اتقان و دقت باشد‪.‬‬ ‫در اینجا متاس��فانه به اقایان خیلی زود برم ی خورد و خیال‬ ‫سیاست‬ ‫«نظ��ارت» مورد نظ��ر قان��ون اساس��ی یعنی‬ ‫اس��تصواب‪ .‬در دوران حض��رت ام��ام(ره) ه��م نظ��ارت‬ ‫شورای نگهبان بر انتخابات اس��تصوابی بود و مصادیقی از‬ ‫اقدام شورای نگهبان به همین طریق بود‪.‬‬ ‫نظارت دو معنا دارد؛ یک معنای نظارت‪ ،‬تماش��اگری‬ ‫اس��ت‪ ،‬مثال در مجلس شورای اس�لامی وقتی نمایندگان‬ ‫دارند بحث م ی کنند‪ ،‬عده ای هم م ی ایند ان باال و م ی نشینند‬ ‫تماش��ا م ی کنند‪ .‬اینها در واقع دارند نظارت م ی کنند اما انها‬ ‫هیچ دخالتی در تصویب یا عدم تصوی��ب مصوبات ندارند‪.‬‬ ‫همین طور است افرادی که در جلس��ه دادگاه روند دادگاه را‬ ‫نظارت م ی کنند‪ .‬این نظارت استصوابی نیست یعنی نظرش‬ ‫دخالتی ندارد و تنه��ا اطالعاتی پیدا م ی کن��د یا به تعبیری‬ ‫استطالعی است‪.‬‬ ‫معنای دوم نظارت‪ ،‬استصواب است یعنی ناظر بتواند‬ ‫صواب ب��ودن یعن��ی صحیح ب��ودن و یا خطا ب��ودن ان را‬ ‫تشخیص بدهد‪.‬‬ ‫نظارت بر انتخابات از اول که به شورای نگهبان داده شد‬ ‫اس��تصوابی بود‪ ،‬یعنی که ببیند ایا این اقا صالحیت دارد یا‬ ‫ندارد؟ و اگر او صالحیت ن��دارد بگوید صالحیت ندارد و حق‬ ‫ندارد کاندیدا شود‪ .‬شورای نگهبان ناظر استصوابی است که‬ ‫ببیند ایا واقعا نسب ت هایی که به کاندیدایی داده شده درست‬ ‫است یا خی ر‪.‬‬ ‫فکر نم ی کنید قانون انتخاب�ات‪ ،‬نیازمند اصالح‬ ‫باشد؟‬ ‫‪21‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫م ی کنند وقتی رد م ی ش��وند یعنی اینکه مسلمان نیستند‬ ‫درحالی که ما نم ی گوییم مسلمان نیستید بلکه م ی گوییم‬ ‫صالحیت ش��ما را ب رای نمایندگی احراز نکردیم‪ .‬زی را سوابق‬ ‫و عملکرد ش��ما نش��ان م ی دهد به ضروریات اسالم متعهد‬ ‫نبوده اید‪ .‬گاهی وقت ها موارد جوری است که مثال خود من‬ ‫پیشنهاد م ی دادم به خاطر حفظ ابروی افراد به انها م ی گفتیم‬ ‫که انصراف بدهن��د‪ .‬مثال در یک موردی کس��ی را رد کرده‬ ‫بودند و وی در مهلت قانونی اعتراض کرده بود‪ ،‬اتفاقا طرف‬ ‫روحانی هم بود؛ به خاطر حفظ روحانیت و خود ان شخص‬ ‫پیشنهاد دادم که کسی برود با او صحبت کند تا او انصراف‬ ‫بدهد‪ .‬وقتی رفتند به او گفتند که به نفعت است و جریان این‬ ‫است و ما مدارک دستمان است فورا متوجه شد و گفت چشم‪،‬‬ ‫خدا خیرتان بدهد و انصراف داد و اصال دیگر هم دنبال نکرد‪.‬‬ ‫اما مش��کل اینجاس��ت ک��ه ش��ورای نگهبان بتواند‬ ‫صالحیت صدها داوطلب را در یک فاصله زمانی که قانون‬ ‫معین کرده است‪ ،‬بررسی کند‪ .‬سعی شورای نگهبان این بوده‬ ‫که هیچ فرد فاقد صالحیتی وارد انتخابات نشود و از ان طرف‬ ‫هیچ فرد واجد صالحیتی از حق ورود ب��ه انتخابات محروم‬ ‫نگردد‪ .‬ب رای همین وقتی پرونده نامزدها مورد بررس��ی قرار‬ ‫م ی گیرد اعضای ش��ورای نگهبان گزارش مراجع چهارگانه‬ ‫مانند وزارت اطالعات‪ ،‬دادستانی و نیروی انتظامی را م ی بینند‪،‬‬ ‫گزارش های مردمی را هم م ی بینند و اگر در جمع همه اینها‬ ‫به جایی رسیدند که این اقا دیگر واقعا مشکلی ندارد فبها و‬ ‫تایید م ی شود‪ .‬بناب راین رد صالحیت یا تایید صالحیت افراد‬ ‫ان قدر دقیق و مستند است که کسانی که معترض م ی شوند‬ ‫وقتی م ی ایند اینجا تا ما یک اش��اره حاش��ی ه ای م ی کنیم‪،‬‬ ‫در یک موردی کس�ی را رد ک�رده بودند و‬ ‫وی در مهلت قانونی اعت�راض کرده بود‪،‬‬ ‫اتفاقا طرف روحانی هم بود؛ به خاطر حفظ‬ ‫روحانی�ت و خود ان ش�خص پیش�نهاد‬ ‫دادم که کس�ی برود با او صحبت کند تا‬ ‫او انصراف بده�د‪ .‬وقتی رفتند به او گفتند‬ ‫که به نفعت اس�ت و جریان این اس�ت و‬ ‫ما مدارک دستمان اس�ت فورا متوجه شد‬ ‫و گفت چشم‪ ،‬خدا خیرتان بدهد و انصراف‬ ‫داد و اصال دیگر هم دنبال نکرد‬ ‫متوجه م ی شوند و م ی گویند خیلی متشکر و خیلی ممنون و‬ ‫خداحافظ و دیگر م ی روند‪.‬‬ ‫اطالع دارید که انتخابات بعدی مجلس ش�ورای‬ ‫اسالمی و مجلس خبرگان رهبری همزمان است‪.‬‬ ‫این همزمانی چه تاثیری بر انتخابات دارد؟‬ ‫این کار به دلیل صرفه جویی یا هر دلیل دیگری‬ ‫که صورت گرفته‪ ،‬معنایش این است که همزمان افراد زیادی‬ ‫ب رای انتخابات مجلس شورای و انتخابات مجلس خبرگان‬ ‫رهبری کاندیدا ش��وند‪ .‬در نتیجه کار بررسی صالحی ت ها را‬ ‫بسیار مش��کل م ی کند‪ .‬طبق قانون‪ ،‬مالک های کسی که‬ ‫م ی خواهد بیاید مجلس شورای اسالمی با مالک های کسی‬ ‫که م ی خواهد به مجلس خبرگان رهبری بیاید‪ ،‬با هم تفاوت‬ ‫دارد‪ .‬مثال کسی که م ی خواهد به مجلس خبرگان بیاید باید‬ ‫پاسدار میثاق ملی‬ ‫بهبهانه‪ 26‬تیرماهسالگردتاسیسشوراینگهبان‬ ‫دکتر سیامک ره پیک‬ ‫سیاست‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫عضو حقوقدان و معاون‬ ‫اجرایی و انتخابات‬ ‫نظام های سیاسی همواره به دنبال ط راحی و دسترسی‬ ‫به روش هایی هس��تند که از طریق ان روش ها‪ ،‬ارزش های‬ ‫اساسی انها در بهترین شکل‪ ،‬حفاظت و مراقبت شوند‪ .‬در‬ ‫واقع‪ ،‬از انج��ا که بقای هویت نظام های سیاس��ی به بقای‬ ‫ار زش های اساسی و بنیادین تعریف شده انها وابسته است‪،‬‬ ‫بناب راین استفاده از تمام ابزارهای حقوقی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬فرهنگی‬ ‫و‪ ...‬ب رای مصون نگه داش��تن ارزش ها‬ ‫از تهدیدات مورد توجه خاص اس��ت‪.‬‬ ‫قانون اساسی و ارزش ها و ارمان های‬ ‫منعک��س ش��ده در ان از مهم تری��ن‬ ‫ساختارهای نظام سیاسی است و تمام‬ ‫دولت ها ب رای صیان��ت از ان از طریق‬ ‫نهادهایی مانند دادگاه قانون اساسی‬ ‫یا ش��ورای صیانت (نگهب��ان) قانون‬ ‫اساسی اقدام م ی نمایند‪.‬‬ ‫در نظام جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫نیز این نقش برعهده شورای نگهبان‬ ‫گذارده شده است‪.‬‬ ‫در جمه��وری اس�لامی ای��ران‬ ‫به دلیل اس�لامی بودن هویت نظام‬ ‫سیاس��ی‪ ،‬صیانت و مراقب��ت از این‬ ‫ارزش بنیادین ک��ه در اصول مختلف‬ ‫قانون اساسی نیز وارد شده اس��ت در حوزه قانونگذاری در‬ ‫زمره وظایف و اختیارات ش��ورای نگهبان قرار گرفته است‪.‬‬ ‫بناب راین نظارت بر تقنین با هدف صیانت از قانون اساسی‬ ‫و شرع مقدس اسالم در جمهوری اس�لامی ای ران بر عهده‬ ‫شورای نگهبان است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬مردم س��االری و جمهوریت نیز پایه و‬ ‫ارزش اساس��ی دیگری در نظام جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫به ش��مار م ی رود که حفظ ان در تمام س��طوح و الیه های‬ ‫برنامه ریزی و اجرا باید مورد توجه قرار گیرد‪ .‬قانون اساسی‬ ‫ما با تعیین شورای نگهبان به عنوان ناظر انتخابات‪ ،‬روش‬ ‫مراقبت از ارزش مردم س��االری در حوزه مه��م انتخابات را‬ ‫تبیین کرده اس��ت‪ .‬در کنار دو کارویژه اساسی فوق‪ ،‬قانون‬ ‫«مجتهد» باشد ولی در مجلس مجتهد بودن شرط نیست و‬ ‫همان مدرک تحصیلی مورد اشاره در قانون انتخابات‪ ،‬کافی‬ ‫است‪ .‬ب رای کاندیداهای مجلس خبرگان رهبری‪ ،‬اجتهاد هر‬ ‫فرد باید از طرف فقهای ش��ورای نگهبان احراز شود به طور‬ ‫مثال ممکن است از س��وی دو مجتهد رسمی شناخته شده‬ ‫تایید شود یا باید خودش رس��اله ای داشته باشد و بدانیم که‬ ‫ان رساله را خودش نوشته است‪ ،‬نه از نوشته دیگری برداشته‬ ‫باشد‪ .‬موردی داشتیم که مثال یک کسی رفته کاندیدا شده و‬ ‫گفته من مجتهد هم هستم و م ی خواهم به خبرگان بیایم و‬ ‫این رساله را هم نوشته ام‪.‬‬ ‫نوش��ته هم واقعا دالل��ت م ی کند که نویس��نده ادم‬ ‫مجتهدی است‪ ،‬اما بعد که بررسی کردیم دیدیم که نوشته‬ ‫مال دیگری است و ایشان ان را به اسم خود زده است‪ .‬البته‬ ‫این همزمانی انتخابات مجلس خبرگان رهبری با انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی هم در بررسی صالحی ت ها مشکل‬ ‫ایجاد م ی کند و هم در اج��را و واقعا فش��ار خیلی زیادی به‬ ‫شورای نگهبان وارد م ی کند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر وقتی کس��ی م ی اید پای صندوق ب رای‬ ‫مجلس ش��ورای اس�لامی رای بدهد از میان کاندیداهای‬ ‫خبرگان هم باالخره به یک��ی رای م ی دهد و م ی رود درحالی‬ ‫که مالک ها خیلی با هم تفاوت م ی کنند‪ .‬البته ممکن است‬ ‫در این صورت بر می زان حضور مردم هم تاثیر مثبت بگذارد‪.‬‬ ‫از اینکه وقتتان را به ما دادید از شما سپاسگزارم‪.‬‬ ‫ان شاءاهلل خداوند به شما سلامتی و طول عمر‬ ‫بدهد‪.‬‬ ‫انشاءاهلل شما هم موفق و موید باشید‪.‬‬ ‫اساسی جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬اختیارات و وظایف دیگری را‬ ‫ب رای شورای نگهبان و اعضای ان در نظر گرفته که تفسیر‬ ‫قانون اساسی از مهم ترین وظایف دسته اخیر است‪.‬‬ ‫بناب رای��ن نویس��ندگان قانون اساس��ی باتوجه کامل‬ ‫ب��ه اقتضائات و ل��وازم حکمران��ی و همچنین ب��ا عنایت‬ ‫به ویژگ ی های خاص نظام اسالمی شورای نگهبان‪ ،‬وظایف‬ ‫و اختیارات و ترکیب اعضای ان را در اصول مختلف قانون‬ ‫اساس��ی جای دادند‪.‬نق��ش ب ی بدیل ش��ورای نگهبان در‬ ‫پاسداری از دو مبنای اس�لامیت و جمهوریت باعث شد که‬ ‫این شورا همواره در نگاه حکومتی حضرت امام خمین ی (ره)‬ ‫و رهب��ر معظم انقالب(مدظله العال��ی) از باالترین جایگاه‬ ‫برخوردار باشد‪.‬‬ ‫تعابیر این دو بزرگوار در مورد اهمیت و ش��ان شورای‬ ‫نگهبان در جمهوری اس�لامی ایران تقریبا ب��ا هیچ نهاد‬ ‫دیگری قابل مقایسه نیست و این امر نشان از درک عمیق‬ ‫و ژرف رهب ران جمهوری اسالمی از کارویژه های این نهاد در‬ ‫مجموعه سیاسی – حقوقی کشور دارد‪ .‬در مقابل‪ ،‬بسیاری‬ ‫از هجمه هایی که ب��ه اصل وجود نهاد ش��ورای نگهبان و‬ ‫برخی عملکرده��ای ان به ویژه در‬ ‫حوزه نظارت بر انتخابات از س��وی‬ ‫دش��منان انقالب اسالمی صورت‬ ‫م ی گیرد حکایت از تاثیر این نهاد‬ ‫در مقابله با خواست انها و دفاع از‬ ‫ارزش ه��ا و منافع مل��ی دارد‪ .‬امید‬ ‫اس��ت در فرصت مناس��ب امکان‬ ‫اع�لام پرونده های مه��م در حوزه‬ ‫تقنین‪ ،‬تفس��یر و انتخابات که در‬ ‫شورای نگهبان رس��یدگی شده و‬ ‫اثار و برکات فراوانی ب رای کش��ور‬ ‫داش��ته اس��ت فراهم اید تا نقش‬ ‫این ش��ورا در نگهبان��ی و صیانت‬ ‫از مبان��ی جمه��وری اس�لامی‬ ‫ای��ران و حق��وق ملت‪ ،‬اش��کارتر‬ ‫گردد‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫از مشروطه مشروعه تا جمهوری مشروعه‬ ‫از اصل «تراز اول» شیخ فضل اهلل نوری تا «شورای نگهبان» امام خمینی(ره)‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫دبیر گروه تاریخ‬ ‫مشروطه مشروعه؛ گام اول‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫عصر قاجار را باید عصر نهادسازی در فقه شیعه نامید‪ ،‬چه‬ ‫انکه ب رای اولین بار نسبت حکومت با احکام شرعی اسالم مورد‬ ‫توجه قرار گرفت‪ .‬بعدها در قیام مشروطیت این مساله به عنوان‬ ‫یکمدلدرمنازعهسختروشنفکرانسکوالربامجتهدفقیهی‬ ‫همانندعالمهشهیدشیخنوریرخنمایانکرد‪.‬اماشیخشهیدچه‬ ‫م ی گفت و چه شد که در اولین قانون رسمی و مدرن کشور قید‬ ‫«مشروعهبودناحکام»موردتوجهقرارگرفت‪.‬‬ ‫مبناینظریشیخفضل اهللنوریب رایمخالفتبامشروطه‬ ‫(بدون پیشوند و پسوند مشروعه) در واقع ریشه در همان نظریه‬ ‫محقق کرکی و سی د جعفر کشفی داش��ت‪ .‬او با جسارت تمام‬ ‫در میانه بلوای روشنفکران س��کوالر و لیب رال که قانون اساسی‬ ‫غ ربی را ترویج م ی کردند‪ ،‬م ی گفت‪« :‬بنای اس�لامی بر این دو‬ ‫امر است‪ :‬نیابت در امور نبوتی و سلطنت‪ ،‬و بدون این دو‪ ،‬احکام‬ ‫اسالمیه‪،‬معطلخ واهدماند‪».‬بناب راینقدرتدوشعبهدارد؛یکی‬ ‫«ح َم له احکام» است و دیگری در دست «اولی الشوکه‬ ‫در دست َ‬ ‫من االسالم» یعنی به ترتیب علما و پادشاه‪ .‬در واقع شیخ شهید‬ ‫مانند بسیاری از علمای شیعه امور حکومتی و امور مذهبی را در‬ ‫سیاست‬ ‫بایدبهگذشتهبازگردیم‪،‬جاییکهمرجعیتدرتبییناندیشه‬ ‫سیاسی شیعه مجاهدت ها داش��ته و یادگارها به جای گذاشته‪.‬‬ ‫اینجاست که دو مفهوم اسالم سیاس��ی و حکومت مبتنی بر‬ ‫شرع مقدس اسالم مورد توجه قرار م ی گیرد‪ .‬انچه امروز می راث‬ ‫اسالم سیاسی در ای ران شیعه نامیده م ی شود‪ ،‬پیشینه ای دارد و‬ ‫مبانیواصولی‪.‬‬ ‫در‪ 150‬سال اخیر اما یکی از همین مراجع شیعه که شاید‬ ‫اولین حرکت های عملی اصالحی در زمینه حکومت و اجرای‬ ‫احکام ش��ریعت را مورد توجه قرار داد؛ حاج مال علی کنی‪ ،‬فقیه‬ ‫برجسته و متنفذ عصر ناصرالدین شاه است که نخستین سفیر‬ ‫امریکا در ته ران این چنین در کتاب خاط راتش از وی نام م ی برد‪:‬‬ ‫«‪ ...‬بزرگترین مجتهدهای حالیه که به منزله رئیس عدالتخانه‬ ‫حالیه ممالک فرنگ است‪ ،‬حاجی مال علی کنی است‪ .‬حاجی‬ ‫مال علی شخص مسنی است و ظاه را مایل به تجمل نیست‪،‬‬ ‫بلکه میل به سادگی زیاد دارد‪ .‬اگرچه امالک او زیاد است‪ ،‬مع هذا‬ ‫نم ی خ واهدجاللوظاهرسازیبهخرجدهد‪.‬وقتیدرکوچه ایراه‬ ‫م ی رود بر قاطر سفیدی سوار م ی شود و فقط یک نفر نوکر دارد اما‬ ‫جمعیتازهرطرفکوچهبهجلویاوازدحامم ی کنند‪،‬مثلاینکه‬ ‫وجودیملکوتیاست‪.‬اگریککلمهبگویدم ی توانداعلیحضرت‬ ‫را از سلطنت خلع کند‪ .‬سربازهایی که در سفارت ممالک متحده‬ ‫امریکا قراول م ی کشیدند به من گفتند که اگرچه ما ب رای حفظ‬ ‫وجود شما اینجا فرستاده شده ایم اما اگر حاجی مال علی امر کند‬ ‫همهشمارام ی کشیم!»این چنینبودکهمرجعیتشیعهقدرتی‬ ‫فراتر از شاه دارالخالفه ناصری ته ران داشت؛ فراتر از همه ممالک‬ ‫محروسهای ران!‬ ‫در عصر قاجاری اما مفاهیم فقه شیعه با تغیی رات بسیاری‬ ‫همراه شد که متاثر از روند اندیشه شیعه از عصر صفوی تا قجری‬ ‫بود‪ .‬حرکتی که در گذر از اخباری گری به اصولی بودن‪ ،‬دل به امید‬ ‫تشکیلحکومتیدرعصرغیبتبستهبود‪.‬البتهدراینمی انهباید‬ ‫بهتاثی راتشگرفروحانیتشیعهدروقایعتاریخیایندوراناشاره‬ ‫کرد‪.‬جریاناصولیشیعههمزمانباتکوینمفاهیمی مثلوالیت‬ ‫ونیابتعامه‪،‬مق ولهاجتهاد‪،‬بحثوجوهاتشرعیومق ولهزیارت‬ ‫وعزاداری‪،‬نقشمهمی دراصالتدادنبهخاندان هایحکومتگر‬ ‫درای رانداشت‪.‬درهمیندورهاستکهب راینخستینباردرتاریخ‬ ‫سیاسیشیعه‪،‬موازنه ایمیاننهادسلطنتونهادمرجعیتشکل‬ ‫گرفت که اندک اندک به سود نهاد مرجعیت تغییر محتوا داد‪ .‬اگر‬ ‫در عصر صفوی علمای جبل عامل و بحرین به دربار اسالم پناه‬ ‫شاهانصفویکوچکردندودرتبییناندیشهشیعیکوشی دنداما‬ ‫دردورانسلطنتقاجارنهادروحانیتاعتباریبسیاروحتیبیشتر‬ ‫از نهاد سلطنت در کشور یافته بود‪ .‬شاهد این مدعا را م ی توان در‬ ‫اعتبارمراجعیمانندحاجمالعلیکنیدرای رانومیرزایبزرگکه‬ ‫بارهافتاوایشانبرتصمیماتشاهای راننزدع واموخ واصارجحیت‬ ‫داشته است‪ ،‬جس ت وجو کرد‪ .‬این اما نه در عصر ناصری که ب رای‬ ‫اولینبارعالمهشفتی‪،‬مرجعتقلیدعامهابتدایعصرقاجاراعتبار‬ ‫و «مشروعیت شاه» را در گرو تایید علما دانسته بود‪ .‬سی د جعفر‬ ‫کشفیدردورهفتحعلیشاهقاجار‪،‬برشیازاندیشهمحققکرکیرا‬ ‫که در دوره صفویه ارائه شده بود به عنوان مانیفست اصلی اسالم‬ ‫سیاسیموردتوجهقرارداد‪.‬طبقایننظرباجداشدنحوزهقدرت‬ ‫سیاسیازقدرتدینیدردورهبعدازخلفایراشدین‪،‬حکومتدارای‬ ‫دو «رکن» شد‪ .‬از نگاه عالمه کشفی؛ «اصل این است که هر دو‬ ‫رکندینوسیاستدرشخصیکهنایباماماست‪،‬جمعشود‪...‬به‬ ‫عبارتبهترحاکمواقعیهمبایدبهاحکامشریعتمسلطباشد‪».‬‬ ‫دروندیناسالمامریمحکمم ی پنداشت‪.‬‬ ‫شیخ در روزنامه یومی ه اش که در واقع بازتابی از اندیشه های‬ ‫اوست در ب رابر ش��بنامه پ راکن ی های تهمت الود روشنفکران و‬ ‫سکوالرها م ی نویسد‪« :‬با کمال توقیر و احترام‪ ،‬خدمت وکالی‬ ‫محترمینمجلسشورایملیزحمتعرضم ی دهیمازانجایی‬ ‫که لفظ «مشروطه» تا به حال در این مملکت مستعمل نبوده‬ ‫است‪،‬فعالکهاینلفظدرالسن ه دائراست‪،‬چونمردماینمملکت‬ ‫با استعمال ان مانوس نیستند‪ ،‬هرکس این لفظ را طوری معنی‬ ‫م ی کند و مقصود از این کلمه را به وجهی بیان م ی نماید؛ خاصه‬ ‫کهاینکلمهدراغلبالسنهبهلفظحریتوازادی‪،‬حریتمطلقه‬ ‫استواین طورم ی فهمانندکهمجلسمقدسدرتمامامورمردم‬ ‫دخالت م ی کند و حتی امور شرعیه را تحت مشورت گذارده‪ .‬اوال‬ ‫معنیمشروطیتچیست؟‪...‬ثانیا‪،‬مرادازحریتوازادیچیست؟»‬ ‫شیخدرواقعباایننامه نویس ی هایعلنی‪،‬مشروطیتتنها‬ ‫وتهیازمبانیاسالمرابهچالشم ی کشد‪.‬شیخهی چ گاهمخالف‬ ‫مجلسشورایملیوقانونگذارینبود‪.‬ازانجاکهاساسمشروطه‬ ‫بر شورا و مجلس بود و قانونگذاری از سوی نمایندگان ملت‪ ،‬از‬ ‫مهمترین و اصی ل ترین اهداف ان به شمار م ی رفت‪ ،‬طرح اولیه‬ ‫شیخدراینمورداینبودکهیکهیاتازفقهایواجدصالحیت‪،‬‬ ‫بر قوانین طرح ش��ده در مجلس نظارت داشته باشند تا قوانین‬ ‫مصوبهدرانباموازینشرعیمطابقتداشتهباشد‪.‬اصولاساسی‬ ‫طرحاوهمان طورکهخوددررسائلعصرمشروطیتنوشتهاست‬ ‫این چنین است‪« :‬این مجلس مقدس شورای ملی که به توجه و‬ ‫تاییدحضرتامامعصر(عجل اهللفرجه)وبذلمرحمتومراقبت‬ ‫حجج اسالمیه (کثراهلل امثالهم) و عامه ملت ای ران تاسیس شده‪،‬‬ ‫باید در هیچ عصری از اعصار‪ ،‬مواد قانونیه ان‪ ،‬مخالفتی با ق واعد‬ ‫مقدسه اسالم و قوانین موضوعه نداشته باشد و معین است که‬ ‫تشخیص مخالفت ق وانین موضوعه با ق واعد اسالمیه‪ ،‬برعهده‬ ‫علمای اعالم (ادام اهلل برکات وجودهم) بوده و هست‪ ،‬لهذا رسما‬ ‫مقرر اس��ت در هر عصری از اعصار‪ ،‬هیاتی که کمتر از پنج نفر‬ ‫نباشد‪ ،‬از تراز اول مجتهدین و فقهای متدینین تشکیل شود که‬ ‫ق وانینموضوعهراقبلازتاسیسبه دقتمالحظهومذاکرهنمایند؛‬ ‫و هر یک از ان مواد مصوبه که مخالف با قوانین شریعت باشد‪،‬‬ ‫عنوانقانونیتپی دانخ واهدکرد؛وامراینهیاتعلمادراینباب‪،‬‬ ‫مطاعومتبعاستواینمادههی چ وقتتغیی رپذیرنخ واهدبود‪».‬‬ ‫در واقع این اولین حرکت اساسی گروهی از فقهای شیعه‬ ‫ب رای تطبیق قوانین مدرن با قوانین شریعت بود‪ .‬این امر اما در‬ ‫‪23‬‬ ‫‪24‬‬ ‫تاریخ فقه شیعه یک نواوری دینی محسوب م ی شد‪ ،‬چه انکه در‬ ‫هیچ یک از اعصار تاریخ سیاسی شیعه تا پیش از مشروطیت‪،‬‬ ‫چنین فصلی وجود ندارد‪ .‬البته در کنار نظر صریح شیخ شهید‪،‬‬ ‫عالمه میرزا محمد حس��ین نائینی با تبیین بحثی با عنوان‬ ‫«نیابت عامه بعد از مجتهدان» اعالم داشت‪« :‬در صورت نبودن‬ ‫دسترسی به چنین اشخاصی علما و مجتهدین شامل عموم‬ ‫مسلمین و حتی مسلمانان بدکار هم م ی شود‪ ».‬به نظر نائینی‬ ‫اگر «نواب عام بعضا و کال» نتوانند در دوره غیبت اقامه وظیفه‬ ‫کنند و به قول فقها در ش��رایط «عدم تمکن» باشند‪« ،‬نوبت‬ ‫والیت در اقامه به عدول مومنین و با عدم تمکن انان به عموم‪،‬‬ ‫بلکه به فساق مسلمین هم به اتفاق کل فقهای امامیه منتهی‬ ‫خواهد شد‪ ».‬در واقع نائینی همچنان در گذشته توقف کرده‬ ‫بود که ب راساس نظر شیعه که حقانیت تمامی حکومت های‬ ‫موجود بعد از غیبت امام زمان را انکار م ی کرد و بر این باور بود‬ ‫که «در دوره غیبت‪ ،‬استق رار قدرتی سیاسی که از مشروعیت‬ ‫ذاتی برخوردار باشد‪ ،‬غیرممکن است» معتقد بود که دیگران نیز‬ ‫م ی توانند حتی اگر عالم دینی نباشند‪ ،‬بر قوانین نظارت داشته‬ ‫باشند‪ .‬البته چنین مباحثی در دوران اخیر نیز مورد توجه برخی‬ ‫از علمای شیعه قرار گرفته است که تدبیر امور سیاسی امت در‬ ‫زمان غیبت معصوم(ع) به عهده خود مردم گذاشته شده و مردم‬ ‫م ی توانند امور اجتماعی خود را ب ر اساس مصالحی که در شرایط‬ ‫مختلف زمانی و مکانی تشخیص م ی دهند‪ ،‬سامان دهند اما‬ ‫این تشخیص مصالح نباید با احکام ش��رعی ناسازگار باشد‪.‬‬ ‫این نظریه با تقری رات متفاوت از س��وی سی د محمدباقر صدر‪،‬‬ ‫شیخ محمدجواد مغنیه و ش��یخ محمدمهدی شم س الدین‬ ‫ارائه شده است‪ .‬ش��هید صدر با طرح نظریه «خالفت مردم و‬ ‫نظارت مرجعیت»‪ ،‬مغنیه با ارائه «دولت انتخابی اسالمی» و‬ ‫شم س الدین با نظ ریه «والیت امت» هر یک در صدد طرح ریزی‬ ‫نظام سیاسی مردم ساالر و مشروع در عصر غیبت م ی باشند‪.‬‬ ‫در ادامه تالش های ش��یخ بود ک��ه علمای نجف نظیر‬ ‫مرحوم اخوند خ راسانی و عب داهلل مازندرانی از تصویب ماده مزبور‬ ‫حمایت کردند‪ ،‬چنان که عبداهلل مازندرانی در نامه ای به شیخ‬ ‫شهید و مجلس توامان از این طرح نه تنها حمایت کرد‪ ،‬بلکه‬ ‫خ واستار گماردن ماده ابدی در قانون اساسی بر صیانت از متمم‬ ‫دوم قانون اساسی شد‪« :‬ماده شریفه ابدیه که به موجب اخبار‬ ‫واصله در نظامنامه اساسی درج و قانونیت مواد سیاسیه و نحوها‬ ‫من الشرعیات به موافقت با شریعت مطهره‪ ،‬منوط کرده اند‪ ،‬از‬ ‫اهم مواد الزمه و حافظ اسالمیت این اساس است و چون زنادقه‬ ‫عصر به گمان فاسد حریت‪ ،‬این موقع ب رای نشر زندقه و الحاد‬ ‫مغتنم این اساس قویم را بدنام کرده‪ ،‬الزم است ماده ابدیه دیگر‪،‬‬ ‫در دفع این زنادقه و اجرای احکام الهیه (عزاسمه) بر انها و عدم‬ ‫شیوع منکرات درج شود‪ ،‬تا به عون اهلل تعالی نتیجه مقصود بر‬ ‫مجلس محترم مترتب و فرق ضاله‪ ،‬مایوس و اشکالی متولد‬ ‫نشود‪ .‬انشاء اهلل تعالی؛ عب داهلل مازندرانی»‬ ‫ش��یخ بعدها در نامه ای س��ه ماده ای با اشاره به حمایت‬ ‫علما در واقع شیوه اجرایی قانون نظارت علما را تدوین م ی کند؛‬ ‫«کلمه مشروطه در اول قانون اساسی تصریح به کلمه مبارکه‬ ‫مشروعه و قانون محمدی(ص) بشود‪ .‬انکه الیحه نظارت علما‬ ‫که به طبع رسیده‪ ،‬بدون تغیی ر‪ ،‬ضم قانون شود و تعیین هیات‬ ‫نظار هم در همه اعصار فقط با علما و مقلدین باشد‪ ،‬چه انکه‬ ‫خودشان تعیین بفرمایند یا به قرعه خودشان معین شود‪ ».‬شیخ‬ ‫اما مکررا م ی نوشت و ب ر اساس ان در تالش ب رای ارشاد مردم بود‬ ‫و سعی م ی کرد که حقایق را به انها بگوید‪ .‬این حق گویی اما تا‬ ‫سر دار نیز ادامه یافت و «ش��یخ بر دار» نیز به مردم انچه باید‬ ‫م ی گفت را م ی گفت‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫مرحوم سید حسن مدرس از‬ ‫کسانی بود که به عنوان علمای‬ ‫تراز اول روی احکام مجلس نظارت‬ ‫کردند‬ ‫بعدها ام��ا ب ر اس��اس تئوری ش��یخ‪ ،‬ش��ورای نگهبان‬ ‫قانون اساسی در نظامی شکل گرفت که در طول تاریخ هی چ گاه‬ ‫بنیان گذاشته نش��ده بود و ارزوی بس��یاری از علمای شیعه‬ ‫در اعصار مختلف تاریخ بود‪ .‬ش��اید این کالم امام خمینی(ره)‪،‬‬ ‫با نگاهی به جنبش مش��روطیت خود گویای همه چیز باشد‪:‬‬ ‫«در جنبش مش��روطیت‪ ،‬همین علم��ا در راس بودند‪ .‬اصل‬ ‫مشروطیت‪ ،‬اساسش از نجف به دست علما و در ای ران به دست‬ ‫علما شروع شد و این پیش رفت و ان قدر که انها م ی خواستند‬ ‫که مشروطه تحقق پی دا کند و قانون اساسی در کار باشد‪ ،‬لکن‬ ‫بعد از انکه ش��د‪ ،‬دنباله اش گرفته نش��د‪ .‬مردم بیطرف بودند؛‬ ‫روحانیون هم رفتند ‪ ،‬هرکس به سراغ کار خودش؛ از ان طرف‪،‬‬ ‫عمال قدرت های خارجی به خصوص در ان وقت انگلستان‪ ،‬در‬ ‫کار بودند که اینها را از صحنه خارج کنند یا به ترور یا به تبلیغات‪،‬‬ ‫گویندگان و نویسندگان انها کوشش کردند به اینکه روحانیون‬ ‫را از دخالت در سیاست خارج کنند و سیاست را به دست انهایی‬ ‫که به قول انها می توانند‪ ،‬بدهند یعنی فرنگ رفته ها و غ ربزده ها‬ ‫و شرق زده ها؛ و کردند انچه را کردند‪ ،‬یعنی اسم مشروطه بود‪،‬‬ ‫واقعیت استب داد‪ .‬اگر روحانیون به ملت‪ ،‬خطبا‪ ،‬علما‪ ،‬نویسندگان‬ ‫و روشنفکران متعهد‪ ،‬سستی بکنند و از قضایای صدر مشروطه‬ ‫عبرت نگی رند‪ ،‬بر سر این انقالب ان خ واهد امد که بر سر انقالب‬ ‫مشروطه امد‪ .‬متمم قانون اساسی با زحمت علما درست شد؛‬ ‫لکن عمل نکردند‪ ،‬االن این دولتی که در سر کار است [مربوط‬ ‫به زمان طاغوت است]‪ ،‬االن این وکالی ای ران قانونی نیستند؛‬ ‫قوانین اساسی مجلس ای ران رسمی نیست‪ ،‬این مجلس ای ران‬ ‫بر حسب قانون اساسی باید پنج نفر از فقها ناظر برش باشند‪».‬‬ ‫عصر تاریکی‬ ‫سرشت هر انقالب و جنبش��ی را باید با تکیه بر اهداف‪،‬‬ ‫حامیان‪،‬مخالفانوخاستگاهانانمطالعهکرد‪.‬نکتهقابل مالحظه ‬ ‫در مسیر مبارزات مشروطه‪ ،‬این بود که در مشروطه خ واهی ای ران‬ ‫گروه های اجتماعی متفاوتی با کارکردهای متفاوت و وابسته به‬ ‫ساختارهایمختلفاجتماعیحضورداشتند؛بازاریان‪،‬بیشترعلما‬ ‫و مراجع‪ ،‬زمینداران بزرگ‪ ،‬روسای ایاالت و عشای ر‪ ،‬روشنفکران و‬ ‫حتی برخی شاهزادگان‪ .‬جالب اینکه در جنبش مشروطه هیچ‬ ‫نهادوحتیهیچگروهسازمان یافته ایدرب رابرمشروطهبهمخالفت‬ ‫ب رنخاست‪ .‬این وضع احتماال به این دلیل بود که در جامعه ای رانی‬ ‫هنوز طبقه ای شکل نگرفته بود و گروه های سازمان یافته ای در‬ ‫دورهمشروطهبه وجودنیامدهبودند‪.‬‬ ‫اما مشروطیت پیامدهایی را نیز در درون ساختار اداری ای ران‪،‬‬ ‫امیدی در دل ای رانیان زیر تیغ استب داد قاجاریه و تغییر محتوای‬ ‫مطالبات مردم ایجاد کرد؛ انتظاراتی مثل قانون اساسی‪ ،‬تاسیس‬ ‫پارلمان‪،‬وضعق وانیناعطایحقرایوتضمینازادی هایمدنی‬ ‫به راه انداخت و جنبش را وارد مرحله جدیدی کرد؛ چنان که رفتارها‬ ‫رنگ فرنگ ی مابی به خود گرفت‪ .‬از سوی دیگر جنبش مشروطه‬ ‫به میان مردم رفت و سیاست را به خیابان ها و سطور روزنامه ها‬ ‫برد‪،‬جاییکهپیشازاینهی چ گاهای رانیانچنینعادتینداشتند‪،‬‬ ‫چه انکه سیاست زیر نگین سلطانی قرار داشت نه کوچه و بازار‪.‬‬ ‫در اینجاست که وقتی جنب ش های اجتماعی به دست توده ها‬ ‫م ی افتد و رهبری ان از جانب انها صورت م ی گیرد‪ ،‬جنبش به‬ ‫انحراف کشیده م ی شود؛ زی را انها از یک طرف به دلیل فقدان خرد‬ ‫اجتماعیو از سوی دیگر بهجهت متنوعو گسترده بودن توقعات‪،‬‬ ‫امکان هدایت منطقی جنب��ش را ندارند و جنب ش ها به بی راهه‬ ‫کشیده م ی شوند‪ .‬در این زمان ای ران با چند واقعه مثل تضعیف‬ ‫نهاد دولت در مقابل الیگارشی به جا مانده از عهد قجر‪ ،‬ضعیف‬ ‫بودن مجلس در ب رابر نهادهای قدرت داخلی و خارجی و ناتوانی‬ ‫گروهی از روشنفکران سکوالر و در‬ ‫راس انها سید حسن تقی زاده‬ ‫مخالف شیخ فضل اهلل نوری بود‬ ‫ب رای تصویب قوانین اصالحی‪ ،‬هرج و م��رج در نقاط مختلف‬ ‫کشور و‪ ...‬مواجه شد تا می راث مشروطیت ای ران ‪ 15‬سال بعد زیر‬ ‫چکمه های دیکتاتوری رضاخان از بین رود‪.‬‬ ‫روشنفکرانی که در عصر مشروطیت در ب رابر شیخ شهید‬ ‫قرار گرفتند اما این بار خود مشروطه را که سامان داده بودند‪ ،‬به‬ ‫رضا قلدر سپردند تا با سیاست اهنین انچه نتوانسته بودند انجام‬ ‫دهند را پیگیری کنند‪ .‬عصر رضاخان‪ ،‬عصر از بین رفتن همان‬ ‫قوانین نیم بند مش��روطیت بود و حرکت به سوی مدرنیته ای‬ ‫امرانه که روش��نفکران صحنه گردان پشت پرده ان بودند‪ .‬انها‬ ‫گرچه در مشروطیت سخن از ازادی و حقوق مردم م ی گفتند‬ ‫اما در عصر رضاخان چنان در انس داد اجتماعی حکومت پهلوی‬ ‫مش��ارکت کردند که بیش از هر چیزی به یغما بردن فرهنگ‬ ‫اصیل ای رانی و اس�لامی مورد هدف بود‪ .‬روشنفکران همکار‬ ‫دیکتاتور که نتوانسته بودند در ب رابر علما قرار بگی رند و طرح های‬ ‫ضددینی خود را به اجرا در بیاورند‪ ،‬زیر سرنیزه دیکتاتور با تندترین‬ ‫روش ها در تمام ابعاد به مبارزه با اسالم پرداختند؛ کشف حجاب‪،‬‬ ‫از بین بردن مدارس علمیه‪ ،‬قانون اجباری لباس‪ ،‬منع ش��عائر‬ ‫مذهبی‪ ،‬عزاداری ها و هر چیزی که نش��انی از اس�لام داشت‪،‬‬ ‫نمونه هایی از اقدامات انها بود‪ .‬مدرنیته امرانه رضاخانی گرچه‬ ‫ی ای ران نوین مورد نظر روشنفکران بود‬ ‫در ظاهر حرکتی به سو ‬ ‫اما مانند تیغ دولب ه ای بود که از یک سو فرهنگ اصیل ای رانی و‬ ‫اسالمی را نشانه رفته بود و از سوی دیگر قوانین مشروطه را اما‬ ‫اینده نشان داد همکاری روشنفکران و رضاخان راهی به سوی‬ ‫تاریکی بود‪ .‬چه انکه رضاخان بعدها به این روشنفکران وفا نکرد و‬ ‫بسیاری از انها را به زندان انداخته یا در خانه حبس کرد تا در اواخر‬ ‫حکومتش تنها دیکتاتوری پوشالی باشد که به یک تیر قوای‬ ‫متفقین جلو تر از ارتش پوشال ی ترش راه به سوی تبعید رود‪.‬‬ ‫‪ 37‬سال سلطنت پهلوی دوم اما روندی یک سویه نداشت‪.‬‬ ‫در دهه ‪ 20‬و ‪ 30‬شاه ب ی قدرت در ب رابر نخس ت وزی ران متعلق به‬ ‫الیگارشی سنتی ای ران راهی از پیش نم ی برد و به قول حسین‬ ‫فردوست در کتاب خاط راتش سعی در تلطیف امور داشت‪ .‬در این‬ ‫عصر بود که گروهی از علمای ته ران و شهرستان ها در نامه ای‬ ‫به شاه خواستار اجرای شعائر مذهبی مندرج در قانون شدند و‬ ‫حتی در کنار درخواس��ت تدریس علوم دینی در مدارس که در‬ ‫عصر رضاخان ممنوع بود‪ ،‬اجرای متمم دوم قانون اساسی‪ ،‬یعنی‬ ‫نظارت علما بر ق وانین مجلس را خ واستار شدند‪ .‬شاه جدید نه به‬ ‫ل ترس از کمونیس ت هایی که به یمن‬ ‫درخ واست علما که به دلی ‬ ‫ازادی های دهه ‪ 20‬جوالن عمل یافته بودند‪ ،‬ب رای خنثی شدن‬ ‫تبلیغات کمونیستی دستور به تدریس علوم دینی در مدارس داد‬ ‫اما از اجرای متمم دوم قانون اساسی سر باز زد‪ .‬در سال های بعد‬ ‫اما او دیگر شاه دهه‪ 20‬نبود و با غلبه بر کانون های سنتی قدرت‬ ‫ی ره به سوی قدرت مطلق پیمود‬ ‫و کنار گذاشتن رجال قدیم ‬ ‫تا اینکه حتی در دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬قوانین ضد اسالمی مثل تغییر‬ ‫تقویم هجری قمری و رواج غ ربزدگی را در دستورکار قرار داد‪ .‬اگر‬ ‫رضاخان به مدرنیته امرانه استبدادی اش تمام مظاهر دینی را‬ ‫مورد حمله قرار داد‪ ،‬محمدرضا پهلوی با حرکت پرشتاب به سوی‬ ‫دروازه تمدن‪ ،‬در کنار ب ی توجهی و تخریب مبانی دینی و ملی‬ ‫کشور‪ ،‬عزت ای ران را نیز در سرسپردگی به بیگانگان به یغما داد‪.‬‬ ‫انقالب اسالمی اما رهیافتی معرفتی ب رای بازسازی مبانی‬ ‫از دست رفته ای بود که طی ‪ 400‬سال علمای شیعه در تئوریزه‬ ‫کردن ان بسیار کوشش کرده بودند و حاال ب رای اولین بار در تاریخ‬ ‫ای ران حکومتی شیعی‪ ،‬مبتنی بر احکام الهی و شرعی و معتقد‬ ‫به والیت فقیه جامع الشرایط در عصرغیبت تشکیل م ی شد‪.‬‬ ‫نهادی که م ی بایست معیاری باشد بر اسالمیت جمهوری مردم‪،‬‬ ‫چگونه نهادی است؟‬ ‫از محقق کرکی به عنوان یکی از‬ ‫نظریه پردازان تئوری والیت فقیه‬ ‫نا م برده می شود‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫نهادسازیدینی‬ ‫یکی از مهمترین پرسش های خب رنگاران خارجی از امام‬ ‫خمینی در پاریس درباره اینده انقالب و چیستی حکومت بعد از‬ ‫سقوط شاه بود‪ .‬امام خمینی (ره) در بسیاری از مصاحب ه های خود‬ ‫از جمله مصاحبه معروف با اوریانا فاالچی‪ ،‬روزنامه نگار مشهور‬ ‫ایتالیایی مبانی حکومت بعد از سقوط شاه را حکومتی مبتنی‬ ‫بر ارا و نظر اسالم بیان م ی کردند‪ .‬درباره تنوع حکومتی دینی‬ ‫مورد نظر اما مباحثی در ابتدای انقالب مورد توجه قرار گرفت که‬ ‫در انتخابات ‪ 12‬فروردین ‪ 58‬که به انتخاب نظام سیاسی منجر‬ ‫شد دو خط «جمهوری اس�لامی» و «جمهوری دموکراتیک‬ ‫اسالمی» به عنوان مدل حکومتی نظام مورد بحث بود که امام‬ ‫با زیرکی و هوشیاری خط لیب رال های سازشکار را در انحراف نظام‬ ‫اسالمی ردگیری کردند و بیان داشتند که «جمهوری اسالمی نه‬ ‫یک کلمه بیش و نه یک کلمه کم»‪ .‬در واقع امام خمینی (ره) با‬ ‫نگاهی به گذشته و تجربیات مشروطیت مبانی نظام را مبتنی‬ ‫بر جمهوریت به مثابه رای مردم و اسالمیت ‪ -‬قوانین اسالم و‬ ‫احکام الهی‪ -‬قرار دادند‪ .‬به عبارت دیگر رای مردم بدون اسالم‬ ‫به تنهایی نم ی تواند راهگشا باشد و از سوی دیگر تکیه اسالم‬ ‫به ارای عمومی در واقع راهی به سوی تبیین احکام شرعی و‬ ‫فقهی است‪.‬‬ ‫در اینجا بود که متمم دوم قانون اساس��ی که موردنظر‬ ‫شورای نگهبان در ورود به ‪34‬سالگ ی اش‬ ‫ف�راز و نش�ی ب های زی�ادی را پس�ت‬ ‫سرگذاش�ته‪ ،‬حت�ی در دف�اع از انقلاب‬ ‫کسانی را که سال ها مشغول مبارزه بودند‬ ‫و حاال اما راه به جایی دیگر م ی پیمایند را‬ ‫نیز مورد مماشات قرار نداده و به وظیفه‬ ‫خود عمل کرده است‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫رضاخان به همراه گروهی از‬ ‫روشنفکران با سرکوب و انسداد‬ ‫اجتماعی سعی در از بین بردن‬ ‫فرهنگ اسالمی در کشور داشت‬ ‫اخوند خراسانی در شیوه و روش‬ ‫اجرایی قانون علمای تراز اول با‬ ‫شیخ شهید اختالف داشت‬ ‫جریاناتلیبرالخواستار‬ ‫جمهوریدموکراتیکاسالمی‬ ‫به جای جمهوری اسالمی بودند‬ ‫سیاست‬ ‫و توجه ش��یخ ش��هید بود در س��اختاری دووجهی ب��ا عنوان‬ ‫ش��ورایی از فقها و حقوقدانان ب رای نظارات ب��ر قوانین جاری‬ ‫ب ر اساس احکام شرعیه و حقوق مدنیه مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫جایگاه شورای نگهبان در قانون اساسی ب ر اساس حکم فقیه‬ ‫جامع الشرایط که رهبری جمهوری اسالمی ای ران را برعهده دارد‬ ‫هم جایگاهی دینی است و هم مدنی‪ .‬ب راساس قانون اساسی‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران نخس��تین وظیفه شورای نگهبان‪،‬‬ ‫نظارت بر تدوین قوانین در مجلس ش��ورای اس�لامی است‪.‬‬ ‫این شورا وظیفه دارد که هر قانون تصویب شده در مجلس را‬ ‫با قانون اساسی و قوانین شرعی اس�لام مطابقت دهد که در‬ ‫صورت مطابقت داشتن‪ ،‬الیحه یا طرح مجلس را تایید م ی کند‪.‬‬ ‫در صورت عدم مطابقت‪ ،‬ان الیحه یا طرح به مجلس برگردانده‬ ‫م ی ش��ود تا مجلس‪ ،‬اصالحات مورد نظر ش��ورای نگهبان را‬ ‫بررسی کند‪ .‬در صورت پافشاری مجلس بر نظر خود‪ ،‬طرح یا‬ ‫الیحه موردنظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام فرستاده‬ ‫م ی شود‪ .‬این همان خواست کلی مرحوم شیخ شهیدفضل اهلل‬ ‫نوری بود که در ساختاری روزامد در عصر انقالب اسالمی ای ران‬ ‫اجراییشد‪.‬دومینوظیفهشورانظارتبرتمامی انتخاباتکشور‬ ‫است‪ .‬شورای نگهبان موظف است صالحیت همه نامزدهایی‬ ‫که جهت ش��رکت در هر انتخابات به جز انتخابات شوراهای‬ ‫اسالمی شهر و روستا در وزارت کشور ثب ت نام م ی کنند را بررسی‬ ‫و پس از ان اجازه شرکت در انتخابات را به ان کاندیدا بدهد‪ .‬در‬ ‫واقع این وظیفه شورای نگهبان فراتر از اندیشه و درخ واست های‬ ‫شی خ فضل اهلل نوری بود‪ ،‬چه انکه در نظام اسالمی‪ ،‬فردی مومن‬ ‫به اسالم و عامل به شرع مقدس م ی بایست در صدر امور قرار‬ ‫گیرد و غیر از این در واقع بازگشتی به عصر پ رتالطم مشروطیت‬ ‫و به انحراف رفتن انقالب اسالمی تلقی م ی شد‪.‬‬ ‫ج��دا از وظیفه نخس��ت قانون��ی ش��ورای نگهبان اما‬ ‫وظیفه دوم در دوران ‪ 33‬س��اله عمر این ش��ورا در واقع محلی‬ ‫ب رای منازعات سیاسی حول محور ش��ورای نگهبان بوده که‬ ‫تاکنون نیز ادامه دارد‪ .‬ش��اید این قول مش��هور امام خمینی‬ ‫(ره) خطاب به اعضای ش��ورای نگهبان به نوعی نشان دهنده‬ ‫اینده نگری امام در مورد این نهاد مهم ب��وده که فرمودند‪« :‬از‬ ‫ش��وراى محترم نگهبان مى ‏خواهم و توصی��ه مى‏ کنم‪ ،‬چه‬ ‫در نسل حاضر و چه در نس��ل هاى اینده‪ ،‬که با کمال دقت و‬ ‫قدرت وظایف اس�لامى و ملى خود را ایفا و تحت تاثیر هیچ‬ ‫قدرتى واقع نش��وند و از قوانین مخالف با شرع مطهر و قانون‬ ‫اساس��ى بدون هیچ مالحظه جلوگیرى نماین��د و با مالحظه‬ ‫ضرورات کش��ور که گاهى با احکام ثانوی��ه و گاهى به والیت‬ ‫فقیه باید اجرا شود توجه نمایند‪ ».‬ش��ورای نگهبان اما در این‬ ‫راه‪ ،‬فرازوفرودهای زیادی را پیموده است‪ .‬اولین بار این مساله‬ ‫در زمان حیات امام در انتخابات مجلس س��وم رخ داد‪ .‬ایت اهلل‬ ‫مومن در خاط رات خود به سال های حضور در شورای نگهبان‬ ‫و اختالف در برگزاری انتخابات مجلس س��وم با وزارت کشور‬ ‫اشاراتی دارد که حتی گویا ناظ ران شورای نگهبان نیز دستگیر‬ ‫و زندانی م ی ش��وند و اگرچه تخلفاتی در برخی از ش��عب رای‬ ‫ته ران رخ داده ام��ا در نهایت ان چه م ی بایس��ت رخ م ی داد با‬ ‫فضاسازی ها به جایی نرسید‪ .‬ایت اهلل مومن در این باره در کتاب‬ ‫خاط رات خود م ی گوید‪« :‬اگر در ارشیو‪ ،‬به مطالب روزنامه های‬ ‫ان ایام بنگری��د‪ ،‬خواهید دید که جناب اق��ای ایت اهلل صافی‬ ‫ شخصیت بزرگوار و دقیق که دارای اتقان و تق وای مخصوص‬‫به خود هستند ‪ -‬مطالبی را بیان فرمودند و صحب ت هایشان‬ ‫از موض ِع باالت��ر از هیات نظ��ارت مرکزی و به عن��وان دبیر‬ ‫شورای نگهبان ای راد شد‪ .‬با این وصف از طرف وزارت کشور با‬ ‫پاسخ ردی عجیب و غریب روبه رو شدند‪ .‬ایت اهلل اقای صافی‬ ‫هم نتوانستند این وضعیت را تحمل کنند و استعفا کردند‪».‬‬ ‫یا در انتخابات مجلس خبرگان هم که تعیین صالحیت‬ ‫نامزدهای حضور در مجلس بر عهده ش��ورای نگهبان بوده و‬ ‫همین باعث بروز مباحثی در برخی حوزه های رای گیری از جمله‬ ‫در قم و ته ران شده بود که در نهایت شورای نگهبان رای خود را‬ ‫در برخی امور تصحیح یا اینکه به ان اصرار م ی ورزد‪.‬‬ ‫اما شاید رسانه ای ترین دوران شورای نگهبان در مجلس‬ ‫شش��م رخ داد‪ .‬مجلس��ی ک��ه در تاریخ جمهوری اس�لامی‬ ‫ساختارشکنانه ترین قوانین را تصویب کرد و در نهایت در پایان‬ ‫عمر با تحصنی نمادین اصل مش��روعیت نظام را مورد هدف‬ ‫قرار داد‪ .‬مجلس ششم از نظر امار تخلف باالترین نیز هست‪.‬‬ ‫نزدیک به شصت تن از نمایندگان مجلس ششم را قوه قضائیه‬ ‫به دادگاه فراخواند که از این میان احکام قضایی چهار نفر از انان‬ ‫صادر و قطعی شد‪ .‬حسین لقمانیان نماینده همدان دستگیر و‬ ‫به زندان اوین فرستاده ش��د تا دوره ‪ 10‬ساله حبس خود را طی‬ ‫کند‪ .‬در کن��ار تصویب قوانین و سیاس��ی کاری های مجلس‬ ‫شش��م اما ماجرای تحصن نمایندگان در اعت��راض به حکم‬ ‫ش��ورای نگهبان در نوع خود ب ی بدیل است‪ .‬هنگام انتخابات‬ ‫مجلسهفتم‪،‬شورای نگهبانبااعمالنظارتاستصوابیحدود‬ ‫نیمی از نامزدان را به دالیل مختلف رد صالحیت کرد‪ .‬در میان‬ ‫ردصالحی ت شدگان‪ ۱۳۹ ،‬نماینده‪ ،‬در اعتراض به ردصالحی ت ها‬ ‫در ساختمان مجلس بست نشس��تند‪ .‬این حادثه اما برخالف‬ ‫تاکی دات امام راحل در حفظ و صیانت ش��ورای نگهبان و لزوم‬ ‫پاسداش��ت نظر این ش��ورا در واقع در درون خود یک کودتا بر‬ ‫ضد شورای نگهبان قانون اساسی بود‪ .‬سال ها بعد مقام معظم‬ ‫رهبری در دیدار با نمایندگان مجلس هفتم در مورد این واقعه‬ ‫اینچنین گفتند‪« :‬شرایطی که قبل از پدید امدن این مجلس‬ ‫به وسیله بعضی اشخاصی که از روی غفلت‪ ،‬کارهایی انجام‬ ‫م ی دادند به وجود امده بود ‪ -‬رفتن به سمت تحریم انتخابات‪،‬‬ ‫رفتن به سمت استعفای نمایندگان‪ ،‬اعتصاب در مجلس‪ ،‬مقابله‬ ‫مجلس‪ -‬چیزهای بد و عجیبی بود و صدای عمومی مجلس‪،‬‬ ‫با خیلی از مبانی و اصول نظام مغایرت داشت‪ .‬در یک چنین‬ ‫فضایی‪ ،‬این مجلس [هفتم] رویید‪».‬‬ ‫اما مهم ترین ازم��ون ش��ورای نگهبان را باید انتخابات‬ ‫دهمین دوره ریاس��ت جمهوری و وقایع پس از ان دانس��ت‪.‬‬ ‫وقایع بعد از انتخابات دهمین دوره ریاس��ت جمهوری در واقع‬ ‫م ی توانست ب رای به چالش کشیدن هر نظام سیاسی به طور‬ ‫موقت و دائم کفایت داشته باش��د اما در وهله نخست درایت‬ ‫رهبری در صیانت از ارای به صندوق ریخته شده توسط مردم و‬ ‫بررس ی های دقیق شورای نگهبان راه را بر هرگونه شبهه مدعیان‬ ‫تقلب بست‪ .‬ب ر اساس اعالم رسمی وزارت کشور‪ ،‬پیروز انتخابات‬ ‫با درصد باالیی از نفر دوم ب رنده انتخابات شده بود اما این نتیجه‬ ‫با اعتراض گسترده دیگر نامزدها و هوادارانشان مواجه شد‪ ،‬به‬ ‫صورتی که هنوز ش��مارش دقیق ارا منتشر نشده بود‪ ،‬یکی از‬ ‫نامزدها با ادعای تقلب پیش از پایان زم��ان رای گیری ادعای‬ ‫ب رنده شدن در انتخابات را کرد‪ .‬در این میان اردو کشی خیابانی‬ ‫طرفداران این نامزد و اقدامات هنجارشکنانه با بیانی ه های تند‬ ‫فضا را ب رای بررسی دقیق به شدت احساسی کرده بود اما رهبری‬ ‫با سعه صدر و با اعتماد به شورای نگهبان راه را ب رای بررسی دقیق‬ ‫ارا هموار کرد‪ .‬تا جایی که حتی بعد از اتمام مهلت رسیدگی به‬ ‫شکایات در حالی که طبق قانون این امر ممکن نبود اما ایت اهلل‬ ‫جنتی در نامه ای به رهبری فضا را ب رای بررسی مجدد شکایات‬ ‫با حضور نمایندگان کاندیداهای معترض ایجاد کرد اما جزو یک‬ ‫نفر از سه نامزد معترض‪ ،‬انها حاضر به بررسی مجدد ابهامات‬ ‫مطرح شده از سوی خود نشدند‪ .‬در میان اما شورای نگهبان در‬ ‫ب رابر این طبقه اشرافیت که به دنبال از بین بردن رای اکثریت‬ ‫مردم بودند‪ ،‬ایس��تاد و اجازه نداد که ارای عموم مردم به دلیل‬ ‫فرافکنی این طبقه‪ ،‬به یغما رود‪ .‬شاید این سخن مقام معظم‬ ‫رهبری در مورد شورای نگهبان به نوعی بازتاب دهنده جایگاه‬ ‫شورای نگهبان است‪ .‬ایشان فرمودند‪« :‬شورای نگهبان عماد‬ ‫ملت و دین و مایه اطمینان و سکینه قلب مومنین و در حقیقت‬ ‫نبض نظام اسالمی به شمار م ی رود‪».‬‬ ‫این مساله اما در انتخابات سال ‪ 92‬نیز به شکل دیگری‬ ‫رخ نمایان کرد‪ .‬بررسی صالحیت یکی از نامزدهای انتخابات در‬ ‫حالی که در فضای سیاسی از یک سو با مصلحت اندیش ی ها و‬ ‫از سوی دیگر تهدید ها همراه بود اما شورای نگهبان بدون در‬ ‫نظر گرفتن سوابق سابق انقالبی افراد در گذشته با قرار دادن‬ ‫وضعیت کنونی انه��ا رای خود را صادر کرد‪ .‬ش��ورای نگهبان‬ ‫‪ 92‬همان شورای نگهبان ‪ 88‬بود اما گویی برخی از جریانات در‬ ‫کشور شورای نگهبانی را قبول دارند که نام نامزد مورد نظرشان از‬ ‫صندوق بیرون بیاید‪ ،‬این در حالی است که قانون همان قانون‬ ‫و شورای نگهبان فصل الخطاب قانون در این گونه موارد است‪.‬‬ ‫شورای نگهبان اما حاال در ورود به ‪ 34‬سالگ ی اش‪ ،‬فراز و‬ ‫نشی ب های زیادی را پست سرگذاشته‪ ،‬حتی در دفاع از انقالب‬ ‫کسانی را که سال ها مشغول مبارزه بودند و حاال اما راه به جایی‬ ‫دیگر م ی پیمایند را نیز مورد مماشات قرار نداده و به وظیفه خود‬ ‫عمل کرده است‪ .‬شورای نگهبان ب ی شک تخصص ی ترین نهاد‬ ‫در درون نظام جمهوری اسالمی و به تعبیری درونمایه و اساس‬ ‫ضمانت اسالمیت و جمهوریت نظام اسالمی است‪.‬‬ ‫‪25‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫گو‬ ‫تو‬ ‫ف ‬ ‫گ‬ ‫کسانی کهبااصلشورای نگهبانمخالفند‬ ‫با نظام دینی مشکل دارند‬ ‫از «اصل تراز» تا «شورای نگهبان» در‬ ‫گفت وگو با دکترموسی حقانی‬ ‫سید روح اهلل انوری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫باتوجه ب�ه اینکه در اس�تانه س�الروز تش�کیل‬ ‫شورای نگهبان هس�تیم‪ ،‬این طور معروف شده‬ ‫که اندیش�ه تش�کیل ش�ورای نگهبان به نوعی‬ ‫اقتباس�ی بوده اس�ت از اصل دوم متم�م قانون‬ ‫اساسی که به نام اصل تراز اول شناخته م ی شود‪،‬‬ ‫ایا این موضوع تنها به طرح شیخ شهید ایت اهلل‬ ‫شی خ فضل اهلل نوری برم ی گردد یا اینکه پیش از‬ ‫ان هم سابقه داشته است؟‬ ‫اصل دوم متمم قانون اساس��ی از س��وی شهید‬ ‫ایت اهلل شی خ فضل اهلل نوری پیش��نهاد شد‪ .‬ایشان روی این‬ ‫طرح پافشاری کرده و ان را به تصویب رس��اندند و بعد هم‬ ‫این طرح از حمایت علمای وقت هم برخوردار شد و البته به‬ ‫صورت ناقص پیاده شد و بعدها هم یعنی از مجلس چهارم‬ ‫به بعد اصال اجرا نشد‪.‬‬ ‫اما در اینکه ایا ش��ورای نگهبان اقتباسی از این اصل‬ ‫بوده اس��ت باید برگردیم به خود این اصل که ریش��ه ان به‬ ‫کجا برم ی گردد‪ .‬زی را یک ریشه داریم که هم این اصل و هم‬ ‫شورای نگهبان ریشه شان به ان برم ی گردد‪.‬‬ ‫در اینجا به دو نکت��ه باید توجه بکنی��م؛ یکی اینکه‬ ‫نظارت علما بر انچه در جامع��ه دارد رخ م ی دهد به ویژه در‬ ‫حوزه قانونگذاری از قبل هم بوده است‪ ،‬مخصوصا از زمانی‬ ‫که صفویه در ای ران به قدرت رس��یدند و حکومت شیعی در‬ ‫ای ران تشکیل شد و علما در سطوح قدرت حضور پیدا کردند‪.‬‬ ‫زی را در ان زمان اصال قرار بوده که علما بیایند‪ ،‬نظارت کنند‬ ‫و جامعه را ب ر اساس فقه شیعی اداره نمایند‪ .‬باتوجه به اینکه‬ ‫حکومت صفوی رویکردش شیعی بود و اعالم کرده بود که‬ ‫تشیع مذهب رسمی ای ران است‪ ،‬شاهان صفوی از علمای‬ ‫جبل عامل دعوت م ی کنند که به ای��ران بیایند و به دولت‬ ‫تازه تاسیس صفوی در اداره کشور کمک کنند‪ .‬بخش عمده‬ ‫اداره کشور هم در واقع تنظیم روابط اجتماعی مردم با مردم‬ ‫و مردم با حکوم��ت و وظایفی که حکوم��ت در قبال مردم‬ ‫دارد است و اینها قرار بود بر مدار شریعت و فقه شیعی اداره‬ ‫بشوند‪ .‬البته علمای شیعه قبل از اینکه خود به ای ران بیایند‬ ‫با درخواست ش��اهان صفوی‪ ،‬سال ها قبل کتاب لمعه را در‬ ‫همین راستا نوش��تند و ان را به عنوان یک دستورالعمل به‬ ‫ای ران فرستادند تا جامعه ب ر اساس ان اداره شود‪ .‬خب البته‬ ‫طبیعی است که ان دستورالعمل مربوط به شرایط ای ران و‬ ‫وضعیت ان دوره بود و وقتی علما خودشان وارد عرصه شدند‬ ‫با وضعیت جدیدی مواجه شدند و باتوجه به رویکرد اجتهادی‬ ‫که در علمای اصولی شیعه وجود داشت‪ ،‬م ی بینیم که هر‬ ‫روز باب های جدیدی مورد بحث قرار م ی گرفت‪ .‬این اتفاق‬ ‫یعنی مهاجرت علمای ش��یعی به ای ران و همراه ی شان با‬ ‫صفویه موجب بروز یک تحول بزرگ در کشور ما شد‪ .‬یعنی‬ ‫با اتحاد دین و سیاس��ت در ای ران یک دوره باش��کوهی در‬ ‫کشورمان رقم م ی خورد که هم شاهد شکوفایی اقتصادی‬ ‫هستیم‪ ،‬هم امنیت باالیی در کشور وجود دارد و هم شاهد‬ ‫ش��کوفایی فرهنگی در ابعاد مختل��ف و حوزه های تمدنی‬ ‫هس��تیم‪ .‬هرچند این جریان و این روند ب��ه دالیل مختلف‬ ‫ناتمام مانده و ادامه پیدا نکرد ولی در همان مدتی که دولت‬ ‫صفوی با قدرت کش��ور را اداره م ی کرد‪ ،‬شاهد این اتفاقات‬ ‫بودیم‪ .‬بناب راین ما م ی توانیم به نوعی ریش��ه های تاریخی‬ ‫شورای نگهبان را به این مقطع و این عصر بازگردانیم‪.‬‬ ‫بنابرای�ن ایا م ی ت�وان ای�ن موض�وع را دغدغه‬ ‫تاریخی علمای شیعه برای اداره جامعه ب ر اساس‬ ‫احکام الهی دانست؟‬ ‫بل��ه‪ .‬حتی خود ای��ن را هم در واق��ع م ی توان به‬ ‫موضوع جدی تری برگرداند و ان داعیه دین ب رای اداره جامعه‬ ‫است‪ .‬باالخره از ابتدایی که انبیا امدند و حتی از ابتدایی که‬ ‫انس��ان به زمین هبوط کرد‪ ،‬این دغدغه وجود داش��ت‪ .‬در‬ ‫ایات مختلف ُس َور قران به ویژه در سوره بقره وقتی داستان‬ ‫هبوط انس��ان را م ی خوانیم‪ ،‬انجا حکم داده م ی ش��ود که‬ ‫َّکم ِم ِّن ی ُهدى َف َم ْن تَ بِ َع‬ ‫« ُقلْ َنا ا ْه بِ ُط وا ِم ْنها َجمیعا َفاِ َّما ْیاتِی ن ْ‬ ‫ُون»‪(.‬بقره‪38 :‬؛ گفتیم‬ ‫ُهدای َفال خَ ْو ٌف َعلَ ی ِه ْم َو ال ُه ْم ْ‬ ‫یح َزن َ‬ ‫همه از بهش��ت نزول کنید اگر هدایتی از من به سوی شما‬ ‫امد‪ ،‬انها که هدایت مرا پیروی کنن��د‪ ،‬هرگز بیمی ندارند و‬ ‫اندوهگین نشوند‪ ).‬انسان دچار ترس شده بود از اینکه باید‬ ‫بهشت را ترک کند و اینجا خداوند ب رای اینکه یک ارامشی‬ ‫به او بدهد‪ ،‬ضمن انکه دوباره روی حکم اخ راج ادم از بهشت‬ ‫تاکید م ی کن��د م ی گوید پ��س هنگامی که از س��وی من‬ ‫هدایت کنندگانی امدند و شما از انها تبعیت کردید‪ ،‬نه ترس‬ ‫خواهید داشت و نه غم‪ .‬بناب راین از همان ابتدا بناب راین بود‬ ‫که انس��ان رها ش��ده روی زمین‪ ،‬تحت تعالیم انبیاء و دین‬ ‫قرار بگیرد‪.‬‬ ‫وقتی ما با این رویک��رد قرانی به ماجرا نگاه کنیم‪ ،‬ان‬ ‫موقع لزوم وجود عده ای ب رای نظارت بر اینکه احکام الهی و‬ ‫شریعتی که از سوی خدا به واسطه پیامب ران اورده شده اجرا‬ ‫شود درک م ی شود‪ .‬به همین جهت ما م ی بینیم در دوره های‬ ‫مختلف هم انبیا و هم اوصیا و هم ا صحابشان در این زمینه‬ ‫کوش��ش دارند‪ .‬بعدا با بعثت پیامبر اکرم(ص) و ش��ریعت‬ ‫کاملی که توسط اسالم ارائه شد‪ ،‬به طور طبیعی ان حافظان‬ ‫شریعت و کس��انی که باید بر اجرای احکام شریعت نظارت‬ ‫داشته باشند‪ ،‬اهمیت بیشتری پیدا م ی کنند‪ .‬در دوره غیبت‬ ‫امامان هم راویان حدیثی که ویژگ ی ه��ای انها در احادیث‬ ‫مختلف مخصوص��ا توقیعاتی که از حض��رت حجت(عج)‬ ‫رسیده را داریم‪ ،‬یعنی در دوره غیبت ما ملزم به این هستیم‬ ‫که اگر با حوادثی روبه رو شدیم به راویان حدیث رجوع کنیم‪.‬‬ ‫بناب راین من فکر م ی کنم که باید بحث را این گونه ببینیم که‬ ‫مهمتر از اصل دوم متمم قانون اساسی‪ ،‬این نگاه و رویکرد‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫دینی اس��ت که معتقد اس��ت باید احکام الهی اجرا بشود و‬ ‫معتقد اس��ت کاملترین شریعت را ب رای بش��ریت به ارمغان‬ ‫اورده و این شریعت ب رای همه حوزه هاست‪ ،‬یعنی فقط ب رای‬ ‫مسائل شخصی بشر نیست‪ .‬این یک رویکردی است که‬ ‫به نظر من اصل دوم متمم قانون اساس��ی هم از ان ناشی‬ ‫م ی شود و شورای نگهبان هم به ان بازم ی گردد‪.‬‬ ‫ایا م ی ت�وان گف�ت که س�مت و س�وی دین در‬ ‫تش�کیل حکومت به جهت اج�رای احکام الهی‬ ‫است؟‬ ‫بله‪ .‬عمال اگر ان س��لطه و قدرت نباشد که شما‬ ‫نم ی توانید احکام الهی را اجرا کنید‪ .‬تاریخ بش��ر هم نشان‬ ‫داده که فقط با قدرت م ی شود احکام الهی را اجرا کرد‪ .‬البته‬ ‫منظور ما از قدرت زور و اجبار نیست‪ ،‬بلکه به معنی نظامی‬ ‫است که بسط ید داشته و دستش ب رای اجرای احکام الهی‬ ‫باز باشد‪ .‬اتفاقا این بسط ید م ی تواند توام با رافت و به قول‬ ‫امروزی ها‪ ،‬کارهای فرهنگی گس��ترده باشد و صدالبته که‬ ‫باید ضمانت اجرایی هم داشته باشد‪ .‬وقتی قران کریم ب رای‬ ‫کسی که مثال شراب خواری م ی کند‪ ،‬حد تعیین کرده است‪،‬‬ ‫ب رای اجرای احکام الهی باید یک قدرتی وجود داشته باشد‪.‬‬ ‫قبل از مشروطیت در ای ران مخصوصا در دوره صفوی‬ ‫و قاجاری��ه برخی از علم��ای بزرگ خودش��ان اجرای حدود‬ ‫م ی کردند و اگر در منطقه ای که حضور داش��تند خالفی را‬ ‫مشاهده م ی کردند اجرای حدود م ی کردند که بعضا هم یک‬ ‫اصطکاک هایی به وجود م ی امد‪ ،‬مخصوصا با حکام جور و‬ ‫حکامی که خیلی این مس��اله را درک نم ی کردند و احتماال‬ ‫این نوع رفتار علما با خودسری های انها جور در نم ی امد‪.‬‬ ‫ب رای مثال مرحوم سی د شفتی در اصفهان اجرای حدود‬ ‫م ی کردند و خانه ایشان هم «بَست» (محل بست نشینی‬ ‫ب رای تظلم خواهی) بود و هر کسی مورد ظلم واقع م ی شد‪،‬‬ ‫به ایشان پناه م ی اورد‪ .‬کم کم کوچه ای که منزل ایشان در‬ ‫ان قرار داشت هم شد «بست» و بعد حاکم اصفهان اعتراض‬ ‫کرد و گفت؛ اگر اقا لطف بکنند و محدوده بس��ت خودشان‬ ‫را مشخص کنند ما خیالمان راحت م ی ش��ود و ایشان هم‬ ‫پاسخ شان این بود که تا شما هس��تید و ظلم هست بست‬ ‫خانه من از ش��رق ای ران تا غرب ای ران و از ش��مال ای ران تا‬ ‫جنوب ای ران است‪.‬‬ ‫این یک نمونه از نگاهی است که در ان مقطع وجود‬ ‫داش��ت‪ .‬یا مرحوم مالاحمد نراقی‪ ،‬حاکم ی را که فتحعلی‬ ‫شاه ب رای کاش��ان تعیین کرده است را به شهر راه نم ی دهد‬ ‫و وقتی شاه قاجار از ایشان سوال م ی کند که شما چه کاره‬ ‫هستید که حاکمی را که من تعیین کرده ام راه نم ی دهید‪،‬‬ ‫م ی گوید که من از باب والیتی که فقیه دارد و اینکه م ی دانم‬ ‫این فرد‪ ،‬ادم ظالمی است‪ ،‬او را راه نم ی دهم‪.‬‬ ‫بناب راین چنین روشی قبل از مشروطه هم وجود داشته‬ ‫است‪ .‬به همین جهت است که مرحوم شیخ فضل اهلل نوری‬ ‫در بحبوحه دعواهای سخت دوره مشروطه واقعا یک تنه در‬ ‫ای ران این ماجرا را اداره م ی کردند‪ .‬ایشان وقتی نظارت علمای‬ ‫تراز اول بر مصوب��ات مجلس را مط��رح م ی کنند علمای‬ ‫نجف‪ ،‬حتی مرحوم اخوند خ راسانی از ان حمایت م ی کنند‪.‬‬ ‫البته بعدها شیطنت برخی از گروه ها و جریانات و اشخاص‬ ‫باعث م ی شود که یک مقدار مناسبات ایشان با مرحوم شیخ‬ ‫فضل اهلل سرد بشود‪.‬‬ ‫انگیزه ش�یخ فضل اهلل نوری از ارائه طرح نظارت‬ ‫علمای تراز اول بر مصوب�ات مجلس چه چیزی‬ ‫بود و اصال چ�را این اص�ل بعدا در متم�م قانون‬ ‫اساسی مشروطه وارد شده است؟‬ ‫مرحوم ش��یخ فضل اهلل از ابتدا که بحث «جنبش‬ ‫عدالتخانه» در ای ران ب��ا هدایت افراد مش��کوک و از داخل‬ ‫تحصن سفارت انگلیس به «مش��روطه» تبدیل شد‪ ،‬یک‬ ‫نگران ی هایی داش��تند و حتی در مهاج��رت کب رای علما به‬ ‫قم به ایت اهلل س��یدعبداهلل بهبهانی و ایت اهلل سیدمحمد‬ ‫طباطبایی م ی گویند که بیایید بنشینیم قدری درباره ابعاد‬ ‫این موضوع با هم صحبت کنیم و بعد برویم ته ران‪ ،‬که ان‬ ‫بزرگواران م ی گویند االن وقت این حرف ها نیس��ت و حاال‬ ‫بیایید برویم ته ران و در انجا تکلیف روشن م ی شود‪.‬‬ ‫مرحوم شیخ فضل اهلل با همین دغدغه به ته ران امدند‬ ‫و وقتی دیدن��د افرادی که به ب ی دینی و بددینی ش��هره اند‪،‬‬ ‫ارام ارام فرصت پیدا م ی کنند و در مناصب تعیی ن کننده قرار‬ ‫م ی گی رند‪ ،‬نگران ی هایشان بیشتر شد‪ .‬مرحوم شیخ فضل اهلل‬ ‫بعدها که در مجلس حاضر ش��دند و مباحث مطرح شده در‬ ‫انجا را شنیدند‪ ،‬نگران تر شدند‪ .‬در این مقطع شیخ فضل اهلل‬ ‫تمام سع ی اش این است که از اینها اقرار بگیرد‪ .‬مکرر از اینها‬ ‫م ی پرسند که این قانونگذاری که ش��ما م ی خواهید انجام‬ ‫بدهید مبتنی بر چه اصولی است؟ ایا این قانونگذاری مبتنی‬ ‫بر احکام اسالم است یا نه؟ که نمایندگان مجلس م ی نوشتند‬ ‫که بله مصوبات مجلس شورای ملی قطعا مطابق با احکام‬ ‫اسالمی خواهد بود‪ .‬ولی مرحوم شیخ فضل اهلل از یک طرف‬ ‫این اعترافات را م ی دید و از طرفی روزنامه هایشان را م ی دید‪،‬‬ ‫مباحث خصوصی اینه��ا و ادم های مش��کوکی که در این‬ ‫جریان وارد شده بودند را م ی دید و مشاهده م ی کرد که اینها‬ ‫درپی اجرای قوانین اس�لامی نیستند و دائم دغدغه هایش‬ ‫افزایش پیدا م ی ک��رد‪ .‬ان قدر این درگیری ه��ا افزایش پیدا‬ ‫م ی کرد که مرحوم شیخ فضل اهلل باز ب رای اینکه در چارچوب‬ ‫مش��روطیت کاری بکند امد اصل دوم متمم قانون اساسی‬ ‫را مطرح کرد و در گام بعد روی «مشروطه مشروعه» تاکید‬ ‫کرد‪ .‬اتفاقا بحث مش��روطه مش��روعه ش��یخ فضل اهلل نیز‬ ‫حکایت از همین داش��ت که م ی گفت مش��روطه و قوانین‬ ‫مشروطه باید منطبق با شریعت بوده و مخالف با ان نباشد‪.‬‬ ‫پس چرا بعد از تصویب اص�ل دوم متمم قانون‬ ‫اساس�ی و پذی�رش نظ�ارت علما ب�ر مصوبات‬ ‫مجلس مرحوم ش�یخ فضل اهلل باز هم س�اکت‬ ‫ننشستند؟‬ ‫مس��ائل بعدی ک��ه پیش ام��د نش��ان داد که‬ ‫تصویب کنن��دگان اصل تراز متمم قانون اساس��ی به هیچ‬ ‫وجه قصد اج��رای اصل تراز را ندارند‪ ،‬ب��رای همین دغدغه‬ ‫ش��یخ فضل اهلل خاتمه پیدا نکرد و از طرف��ی تصویب این‬ ‫اصل باعث شد که بین جریان دینی شکاف بیفتد‪ .‬در همین‬ ‫راستا اقدامات مرحوم شیخ فضل اهلل را در سه گام م ی توان‬ ‫تعریف کرد؛‬ ‫گام اول؛ اقرار گیری از مشروطه خواهان در مجلس اول‬ ‫که اقرار کنند همه قوانینی که در مجلس تصویب م ی شود‬ ‫طبق شریعت اسالمی باشد‪.‬‬ ‫گام دوم؛ بحث اص��ل دوم متمم قانون اساس��ی بود‬ ‫که البته انچ��ه تصویب ش��ده خیلی ضعی ف ت��ر از اصل‬ ‫طرحی است که ابتدا ش��یخ فضل اهلل داده است‪ .‬ب ر اساس‬ ‫طرح مرحوم ش��یخ فضل اهلل باید تمامی مصوبات مجلس‬ ‫ب ر اساس شریعت اسالمی باش��د و با ان مخالفت نباشد و‬ ‫تش��خیص این امر هم بر عهده جمع زیادی از علمای قرار‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫قانون اساس��ی اولیه یا هم��ان نظام نامه ای که‬ ‫تدوین شد‪ ،‬تنها به ذکر کلیات پرداخته بود و بعدا قرار شد که‬ ‫وارد جزئیات شود‪ .‬در ورود به جزئیات خیلی مسائل روشن‬ ‫شد‪ .‬در کلیات‪ ،‬همه تلق ی شان این بود که ای ران یک کشور‬ ‫اسالمی اس��ت و اگر قانونی هم در این کشور تدوین شود‪،‬‬ ‫ان قانون مخالف با ش��ریعت نیس��ت؛ این مفروض همه‬ ‫بود‪ .‬اما رفته رفته وقت��ی از کلیات وارد جزئیات ش��دند و از‬ ‫اجمال به تفصیل رس��یدند‪ ،‬ان وقت معلوم ش��د که نخیر‪،‬‬ ‫تدوین کنندگان قانون اساس��ی اولیه ی��ک منظور دیگری‬ ‫داشته اند‪ .‬در تدوین قانون اساسی امدند یک سری شروطی‬ ‫گذاشتند که مثال کسانی که زبان بلدند ببینند قوانین دیگر‬ ‫کشورها چه م ی گوید و بعد ب ر اس��اس انها بیایند باتوجه به‬ ‫اینکه کشور ما یک کشور اسالمی است‪ ،‬یک قانون اساسی‬ ‫ب رای کشور تدوین کنند‪.‬‬ ‫این اف��راد همان کس��انی بودن��د ک��ه از دل جریان‬ ‫مشروطه خواهان غربگرا که مجلس اولیه را تشکیل دادند‬ ‫بیرون امدند‪ .‬مشروطه خواهان غربگرا عمدتا اعضای لژهای‬ ‫فراماس��ونری در ای ران بودند و اعتقادی هم به اداره جامعه‬ ‫ب ر اس��اس احکام الهی نداش��ته و نقطه مقابل ان بودند‪ .‬در‬ ‫خوش��بینانه ترین حال��ت م ی گفتند که خداون��د ما را خلق‬ ‫کرده ‪ -‬برخی حتی به این هم اعتقاد نداشتند ‪ -‬و قائل به این‬ ‫بودند که خدا ما را به حال خود رها کرده است و بشر خودش‬ ‫باید تکلیف سرنوشت خودش را مشخص کند‪ .‬اینها دنبال‬ ‫این بودند که تفکرات دِئیستی یا دین طبیعی را با اقتباس از‬ ‫غرب در ای ران رواج بدهند‪ .‬اینها شدند تدوین کنندگان قانون‬ ‫اساسی مشروطه!‬ ‫البته یک اقدامی ه��م این جریان قب��ل از ان انجام‬ ‫داده بودند که نگرانی مرحوم ش��یخ فضل اهلل و علمایی که‬ ‫ظاه�را مرح�وم ش�ی خ فضل اهلل از قب�ل هم یک‬ ‫نگران ی هایی در این خصوص داشتند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫در مجلس دوم‪ ،‬دو سه نفر از علما که یکی‬ ‫از انها شهید ایت اهلل مدرس است‪ ،‬برای‬ ‫نظارت به مجلس م ی رون�د و در مجلس‬ ‫چهارم که شهید مدرس کاندیدا شد و با‬ ‫رای مستقیم مردم به مجلس امد‪ ،‬دیگر‬ ‫هیات علمای تراز اولی تشکیل نشد‬ ‫دکت�ر موس�ی فقی ه حقان�ی‪ ،‬محق�ق و‬ ‫پژوهش�گر تاریخ و دانش اموخته پژوهش�گاه‬ ‫علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است‪ .‬او طی‬ ‫سال ها تحقیق و تتبع در اسناد تاریخی ب ه ویژه‬ ‫در دوره حض�ور و مدیریت موسس�ه مطالعات‬ ‫تاریخ معاصر ایران‪ ،‬توانس�ته است روزنه های‬ ‫جدیدی ب�رای ش�ناخت زوایای تاری�ک تاریخ‬ ‫معاصر بیابد‪ .‬ده ها کت�اب‪ ،‬مقاله و گفت وگو از‬ ‫وی در زمینه تاریخ منتش�ر ش�ده که از جمله‬ ‫انها م ی توان به «تاریخ تحوالت سیاسی ایران»‪،‬‬ ‫«نق�ش جریان ه�ای فراماس�ونری در انحراف ‬ ‫مش�روطیت»‪« ،‬عکس روتوش ش�ده ماسونی‬ ‫روی طاقچ�ه ایرانی»‪« ،‬ض�رورت توجه به نقش‬ ‫پنهان فراماس�ونری در تحوالت تاریخ معاصر‬ ‫ایران»‪« ،‬ستارخان‪ ،‬سردار ملی»‪« ،‬نقش محرم‬ ‫در پیروزی انقالب اسالمی»‪« ،‬بررسی سیر تطور‬ ‫ع�زاداری از دوره پهل�وی تا انقالب اسلامی»‪،‬‬ ‫«خورشید سامرا»‪« ،‬به دام افتاده و پنهانکاری‬ ‫جاسوسانه»‪« ،‬نابودی اسناد کودتای ‪ 28‬مرداد‬ ‫‪ 1332‬در بایگان�ی س�ازمان س�یا»‪« ،‬م�درس‬ ‫سیاستمداری و ش�ریعتمداری» و‪ ...‬اشاره کرد‪.‬‬ ‫انچ�ه در پ�ی م ی اید گفت و ش�نودی اس�ت‬ ‫با این اس�تاد شناخته ش�ده تاری�خ معاصر در‬ ‫باب پیشینه و اندیش�ه اصل دوم متمم قانون‬ ‫اساس�ی مش�روطه‪ ،‬موس�وم به «ت�راز اول» و‬ ‫نسبت ان با شکل گیری شورای نگهبان در نظام‬ ‫جمهوری اسالمی ایران‪.‬‬ ‫از نزدیک حوادث ای ران را رص��د م ی کردند‪ ،‬ب رانگیخته بود و‬ ‫ان اینکه نام مجلس شورای اسالمی را به مجلس شورای‬ ‫ملی تبدیل کردند‪ .‬از سوی دیگر شیخ فضل اهلل بسیاری از‬ ‫اینهایی که حاال سردمدار مش��روطه بودند را م ی شناخت و‬ ‫م ی دانست که اعتقادی به نقش دین در اداره جامعه ندارند‬ ‫و مرادشان از مش��روطه یک نظام کامال سکوالر مبتنی بر‬ ‫مبانی غربی است‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫گیرد‪ .‬مرحوم شیخ فضل اهلل نظرشان ‪ 20‬نفر از علمای تراز‬ ‫اول بود که از س��وی علمای نجف معرفی شوند و مجلس‬ ‫هم ب ی چون و چرا بپذیرد‪ .‬اما در مصوبه‪ ،‬این ‪ 20‬نفر به ‪ 5‬نفر‬ ‫کاهش یافت‪ ،‬ان هم به نحوی که انتخاب پنج نفر از میان‬ ‫‪ 20‬نفر معرف ی شده از سوی علمای نجف بر عهده مجلس‬ ‫قرار گرفت‪ .‬این کار مجلس هم ب رای ان بود که طرح شیخ‬ ‫فضل اهلل را از صالبت بیندازند‪ .‬مثال شما در نظر بگیرید یک‬ ‫جمع ‪ 20‬نفره از علمای بزرگ در مجلس بیایند و بخواهند‬ ‫نظارت کنند‪ ،‬چق��در تاثیرگ��ذار م ی ش��دند و قطعا جریان‬ ‫سکوالر نم ی توانس��ت حریف انها بش��ود‪ .‬وقتی این اصل‬ ‫تصویب شد همه فکر م ی کردند که شیخ پیروز شده اما به‬ ‫نظر من این اغاز تضعیف شیخ فضل اهلل شد‪ .‬در واقع جریان‬ ‫سکوالر هوشمندانه اصل را با این تغیی رات تصویب کرد‪ .‬اما‬ ‫اتفاقی که در عمل افتاد این بود ک��ه اگر تا دیروز صراحتی‬ ‫وجود نداشت در اینکه مصوبات مجلس نباید مخالف شرع‬ ‫باش��د‪ ،‬االن دیگر مصوبه هم داریم و هیچ کس نم ی تواند‬ ‫این مصوبه را زیر پا بگذارد‪.‬‬ ‫گام سوم؛ مرحوم ش��یخ فضل اهلل وقتی دید که اینها‬ ‫طرح را تضعیف کردند و قصد اجرای ان را هم ندارند‪ ،‬بحث‬ ‫مشروطه مشروعه را مطرح کرد‪ .‬در اینجا وقتی خبر به گوش‬ ‫مرحوم اخوند خ راسانی م ی رس��د م ی گوید با تصویب اصل‬ ‫دوم متمم؛ این شیخ فضل اهلل چرا دارد بهانه گیری م ی کند؟‬ ‫شیخ فضل اهلل وقتی در حرم حضرت عبدالعظیم متحصن‬ ‫م ی ش��ود م ی گوید؛ من مش��روطه ای م ی خواهم اسالمی‬ ‫اسالمی اسالمی‪ ،‬مجلس��ی م ی خواهم اسالمی اسالمی‬ ‫اسالمی‪ .‬یعنی هنوز طرفدار مشروطه ام و هنوز به مجلس‬ ‫قائل هستم ولی اسالمی ان‪.‬‬ ‫ایش��ان در جایی م ی گوی��د من همان مش��روطه ای‬ ‫را م ی خواهم که اخوند خ راس��انی م ی خواهد‪ .‬واقعا ش��یخ‬ ‫فضل اهلل در وضعیت سختی قرار گرفته بود‪ ،‬از طرفی علما‬ ‫بعد از تصویب اصل دوم متمم‪ ،‬شیخ را بهانه جو م ی خواندند‬ ‫و از طرفی غربگراها شیخ را به ارتجاع متهم م ی کردند و او‬ ‫م ی دید که جریان سکوالر چه نقشه ای در سر م ی پروراند‪.‬‬ ‫ایا اصال اصل دوم متمم قانون اساسی مشروطه‬ ‫جری�ان س�کوالر در ای�ران ب�ا‬ ‫اص�ل حکوم�ت دین�ی مخالف�ت ب�وده و‬ ‫شورای نگهبان را هم شعب ه ای از حکومت‬ ‫دینی م ی دانستند‬ ‫‪28‬‬ ‫ب ه طور کلی شورای نگهبان را در انجام‬ ‫وظایف خودش موفق م ی دان�م و معتقدم‬ ‫که این شورا توانس�ته به وظایف خودش‬ ‫عمل کند‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست‬ ‫بعد از رحلت مرح�وم اخوند هم دیگر‬ ‫ان اردوگاهی که م ی خواس�ت برای اصالح‬ ‫امور به ایران بیاید از هم فرو م ی پاشد‬ ‫مرحوم ش�یخ فضل اهلل وقتی دید که‬ ‫روشنفکران طرح را تضعیف کردند و قصد‬ ‫اج�رای ان را ه�م ندارند‪ ،‬بحث مش�روطه‬ ‫مشروعه را مطرح کرد‪.‬‬ ‫یا همان اصل تراز به مرحله اجرا هم رسید؟‬ ‫در مجلس اول که اجرا نش��د‪ ،‬اما در مجلس دوم‬ ‫که بعد از س��قوط ته ران و اعدام شی خ فضل اهلل نوری شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬مرحوم اخوند خ راسانی‪ ،‬سیدعبداهلل بهبهانی ‪ -‬که‬ ‫در ماجرای اس��تبداد صغیر ب��ه عتبات رفته ب��ود‪ -‬را مامور‬ ‫م ی کند که به ای ران برود و مجلس را راه انداخته و اصل دوم‬ ‫متمم قانون اساس��ی را اجرا کند‪ .‬اما از همان لحظه ای که‬ ‫اقاس��یدعبداهلل بهبهانی راه م ی افتد به طرف ای ران‪ ،‬جریان‬ ‫سکوالر در ته ران فعال م ی شود و ب رای ایشان خط و نشان‬ ‫م ی کش��ند‪ .‬درحال ی که س��یدعبداهلل قبال با اینها همکاری‬ ‫داشت‪ .‬دست اخر هم ایشان را به طرز فجیعی ترور م ی کنند‪.‬‬ ‫ظاهرا برخ�ی از علما مث�ل اقا سیدابوالحس�ن‬ ‫اصفهانی و‪ ...‬هم از طرف مرحوم اخوند خراسانی‬ ‫معرفی ش�ده بودند ک�ه برخی اس�تعفا دادند و‬ ‫برخی هم اصال به ته�ران نیامدند‪ ،‬دلیل این امر‬ ‫تهدیدات جریان س�کوالر مجهز به شاخه های‬ ‫تروریستی بود یا ناامیدی از اصالح امور؟‬ ‫بله‪ ،‬اینها کامال از اصالح مجلس و تاثیرگذاری در‬ ‫ان ناامید بودند و م ی دانستند که این اصل تراز اجرا نخواهد‬ ‫شد‪ .‬البته تهدید به ترور هم بوده است‪ .‬مرحوم حاج اقا نوراهلل‬ ‫اصفهانی که اسمش جزو اینها بود‪ ،‬خود ایشان سال ‪1328‬‬ ‫هجری با حزب دموکرات ش��عبه اصفهان درگیر م ی شود و‬ ‫انها قصد داشتند ایشان را بکش��ند‪ .‬حاج اقا نوراهلل به بهانه‬ ‫اینکه من م ی خواهم بروم نجف و‪ ...‬از ای ران خارج م ی شود‬ ‫و به نجف م��ی رود و اطالعات ای ران را به اخوند خ راس��انی‬ ‫م ی دهد‪.‬‬ ‫بعضی دیگر از علم��ا هم از ای ران ب��ه نجف م ی روند‬ ‫و م ی گویند وضعیت این جور اس��ت و از این مقطع به بعد‬ ‫ش��ما اعالمی ه های تند مرحوم اخوند خ راس��انی را راجع به‬ ‫مش��روطه خواهان غربگرا م ی بینی��د‪ .‬بعد از ای��ن مرحوم‬ ‫اخوند اع�لام م ی کنند که قص��د دارند به ای��ران بیایند اما‬ ‫درس��ت س��حر روزی که قرار بوده عازم ای ران شوند به طرز‬ ‫مش��کوکی از دنیا م ی روند‪ .‬در واقع جریان سکوالر در ای ران‬ ‫خیلی حساب شده ایشان را از س��ر راه برم ی دارد‪ ،‬چون اگر‬ ‫ایش��ان به ای ران م ی رس��یدند‪ ،‬اوضاع به گون��ه دیگری رقم‬ ‫م ی خورد و حتی قضی��ه پهلوی و قضایای اس��فبار جنگ‬ ‫جهانی دوم در ای ران رخ نم ی داد‪ .‬بعد از رحلت مرحوم اخوند‬ ‫هم دیگر ان اردوگاهی که م ی خواست ب رای اصالح امور به‬ ‫ای ران بیاید از هم فرو م ی پاش��د‪ .‬در مجلس دوم‪ ،‬دو سه نفر‬ ‫از علما که یکی از انها ش��هید ایت اهلل مدرس است‪ ،‬ب رای‬ ‫نظارت به مجل��س م ی روند و در مجل��س چهارم که دیگر‬ ‫شهید مدرس کاندیدا شد و با رای مستقیم مردم به مجلس‬ ‫امد‪ ،‬دیگر هیات علمای تراز اولی تش��کیل نش��د‪ .‬یکی از‬ ‫نقدهای جدی حضرت ام��ام خمین��ی(ره) در دوره پهلوی‬ ‫به پهلوی ه��ا و قانونگذاری در ای ران این ب��ود که کل اینها‬ ‫غیرقانونی است چون نظارت علمای تراز اول روی قوانین و‬ ‫تصمیم گیری های انان نیست‪.‬‬ ‫همان طور که در بیانات حضرت امام خمینی(ره)‬ ‫مش�اهده م ی ش�ود‪ ،‬ایش�ان ای�ده تش�کیل‬ ‫ش�ورای نگهبان را ب�ر مبنای تجربه مش�روطه‬ ‫دنبال م ی کردند‪ .‬ایا غیر از حضرت امام کس�ی‬ ‫دیگر نیز ب ه دنبال این ایده در جمهوری اسالمی‬ ‫بود؟‬ ‫به طور کلی وقتی ما تجربه مشروطه را داشتیم و‬ ‫قرار شد نظام دینی در ای ران تاسیس بشود و احکام الهی اجرا‬ ‫شود‪ ،‬این تجربه و ان ضرورت اجرای احکام الهی در جامعه‪،‬‬ ‫حضرت امام(ره) را به این سمت سوق داد که یک شورایی را‬ ‫از فقها و حقوقدانان تشکیل بدهند که بر مصوبات مجلس‬ ‫نظارت بکنند‪.‬‬ ‫در واقع ایده تشکیل ش��ورای نگهبان بیشتر از سوی‬ ‫حضرت امام(ره) و علمای تراز اول بود که بر این ماجرا تاکید‬ ‫داشتند‪ .‬چون م ی دانستند تاسیس حکومت دینی و اجرای‬ ‫احکام اس�لامی قطعا باب میل غرب ی ها و طرفدارانشان در‬ ‫ای ران نیست‪ .‬در کشور ما گروه های مختلف و متفاوتی وجود‬ ‫داشتند که از همان اول هم نسبت به اصل حکومت دینی‬ ‫موضع گیری کردند و هم نس��بت به ش��ورای نگهبان که‬ ‫قرار اس��ت از شریعت اس�لامی در قوانین و مقررات کشور‬ ‫پاسداری و نگهبانی کند‪ .‬البته به نظر بنده بیشترین تاکید‬ ‫را حضرت امام(ره) باتوجه به تجربه مش��روطه داش��تند و با‬ ‫اینکه خودش��ان معمار این نظام بودند‪ ،‬به صورت جدی در‬ ‫پی ایجاد نظام دینی و حاکم کردن اصل والیت فقیه بودند‪.‬‬ ‫قطعا روشن است کسانی که وارد مجلس م ی شوند و قانون‬ ‫تصویب م ی کنند‪ ،‬واقف بر شریعت نیس��تند‪ .‬بناب راین باید‬ ‫یک شورایی تشکیل ش��ود که در ان هم فقها باشند و هم‬ ‫حقوقدان ها و انها بیایند و به طور تخصصی این مصوبات را‬ ‫از نظر بگذرانند و مهر تایید بزنند و اگر خالف بود ان را ب رای‬ ‫اصالح ارجاع بدهند‪.‬‬ ‫رفته رفت��ه از دهه ‪ 60‬به بعد در کش��ور ما ادامه همان‬ ‫جریان سکوالر دگراندیش شروع به طرح این ادعا کردند که‬ ‫مشروطه ناتمام است و باید مش��روطه را به اتمام برسانیم‪.‬‬ ‫این ادع��ای انها خیلی عجیب ب��ود زی رانظام ای��ران از نام‬ ‫مش��روطه عبور کرده و یک نظام دینی بود و حاال اینها در‬ ‫دوره تثبیت نظام دینی م ی گویند که مشروطه ناتمام ماند‬ ‫و باید تمام بش��ود‪ .‬البته منظورشان از ناتمامی از این جنبه‬ ‫بود که قرار بود یک نظام سکوالر در ای ران مستقر کنند که‬ ‫نشده و حاال باید دوباره ان پروژه ادامه پیدا کند‪ .‬در این دوره‬ ‫شاهد حجم گسترده تبلیغات علیه شورای نگهبان هستیم‪.‬‬ ‫هنگام ط�رح ایده تش�کیل ش�ورای نگهبان در‬ ‫مجلس خب�رگان قان�ون اساس�ی و باتوجه به‬ ‫تجربه مشروطه‪ ،‬ایا این ایده مخالف هم داشته‬ ‫است؟‬ ‫اتفاقا جریان س��کوالر در ای ران با اصل حکومت‬ ‫دینی مخالفت بوده و ش��ورای نگهبان را هم ش��عب ه ای از‬ ‫حکومت دینی م ی دانستند‪ .‬مثال اقای سحابی در خاط راتش‬ ‫نقل ک��رده که وقتی در س��ال ‪ 48‬ان ج��زوات والیت فقیه‬ ‫مرحوم حضرت ام��ام(ره) درامد‪ ،‬اوردیم در جلس��ه نهضت‬ ‫ازادی خواندیم و بررس��ی کردیم و اقای ب��ازرگان گفت که‬ ‫اینها را قبول ندارم‪ ،‬من هم گفتم که عاقبت اینها مشخص‬ ‫نیس��ت و اقای کتی رایی گفت یک نکات قابل تاملی مثال‬ ‫در ان وجود دارد‪.‬‬ ‫م ی دانی��د ک��ه اعض��ای نهض��ت ازادی در مجلس‬ ‫خبرگان قانون اساسی هم به اصل والیت فقیه رای ندادند‬ ‫و ان بحث هایی ک��ه اول انقالب مطرح ش��د که حکومت‬ ‫دموکراتیک‪ ،‬جمهوری دموکراتی��ک خلق ای ران‪ ،‬جمهوری‬ ‫دموکراتیک ای ران و این حرف ها همه ب رای همین گروه بود‪.‬‬ ‫همان دعوای مجلس شورای اس�لامی و مجلس شورای‬ ‫ملی‪ ،‬این بار سر تعیین نام حکومت درامد‪ .‬ولی هوشیاری‬ ‫امام باعث ش��د که ایش��ان قاطعانه بایس��تند و بگویند ما‬ ‫جمهوری اس�لامی را به رای مردم م ی گذاریم نه یک کلمه‬ ‫بیشتر و نه یک کلمه کمتر‪.‬‬ ‫حضرت امام(ره) ان طرح خودشان که برگرفته از مکتب‬ ‫اسالم است را اجرا کردند و ب رای صیانت از این نظام در ابعاد‬ ‫مختلف ب رای ان نهادهای نگهبان گذاش��تند‪ .‬مثال س��پاه‬ ‫پاسداران انقالب اسالمی را ب رای حفظ ارزش های انقالب و‬ ‫شورای نگهبان را ب رای صیانت از اسالمیت نظام در عرصه‬ ‫کارگزاران حکومت و قانونگذاری تشکیل دادند‪ .‬چون باالخره‬ ‫کش��ور باید اداره بش��ود و قطعا مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫مصوباتی خواهد داشت و ادم هایی که به مجلس م ی روند‬ ‫باید در ت��راز یک مجلس اس�لامی و در ش��ان یک دولت‬ ‫اس�لامی باش��ند‪ .‬اینها وظایفی بود که به شورای نگهبان‬ ‫محول ش��د‪ .‬بناب راین ش��ما م ی بینید کس��انی که با اصل‬ ‫شورای نگهبان مخالفند با اصل نظام دینی مخالفند‪.‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ممکن اس��ت کسی به اصل ش��ورای نگهبان اعتقاد‬ ‫داشته باشد اما حاال نسبت به یک فرد یا یک تصمیم یک‬ ‫اعتراضی داشته باشد که در انجا هم باالخره قانون تکلیف را‬ ‫مشخص کرده است‪ .‬اینکه بخواهند به بهانه یک موضوعی‬ ‫بگویند ما اصال شورای نگهبان را قبول نداریم‪ ،‬مثل فتنه ‪88‬‬ ‫این یعنی انها اساس حکومت دینی را قبول ندارند‪.‬‬ ‫بناب راین ش��ما م ی بینید که حضرت ام��ام(ره) و مقام‬ ‫معظم رهبری در همه صحنه های خطیر و حساس انقالب‬ ‫اس�لامی از ش��ورای نگهبان حمایت کرده ان��د‪ .‬چون این‬ ‫شورای نگهبان و این اصل م ی تواند اسالمی بودن مصوبات‬ ‫و اداره کشور ب ر اساس احکام اسالمی را تضمین کند‪.‬‬ ‫عملکرد نهاد ش�ورای نگهبان در طول ‪35‬س�ال‬ ‫گذش�ته را چگونه ارزیابی م ی کنی�د؟ ایا به نظر‬ ‫شما نهاد شورای نگهبان توانس�ته ان اهداف و‬ ‫ماموریت هایی را که برایش تعریف ش�ده بود را‬ ‫به خوبی اجرا کند؟‬ ‫من هم از شما متشکرم‪.‬‬ ‫ش��بیه هی چ کس نبود و این را م ی شد در روشی که در‬ ‫پیش گرفته بود‪ ،‬دید‪ .‬او بیش از اینک��ه یک فقیه و قاضی‬ ‫باشد‪ ،‬معیاری ب رای عدالت است‪ .‬جدا از داستان سرای ی ها‪ ،‬او‬ ‫بیش از هر چیزی مالک عمل را عمل به احکام الهی در نظر‬ ‫داش��ت و در این راه از هیچ عمل شرعی دریغ نکرد‪ .‬ایت اهلل‬ ‫محمد محمدی گیالنی که هفته گذش��ته پس از دوره ای‬ ‫بیماری ب��ه رحمت خدا رفت‪ ،‬دومین دبیر ش��ورای نگهبان‬ ‫در مقطع حساس��ی از تاریخ انقالب بود؛از سال ‪ 67‬تا ‪ 71‬در‬ ‫سال های اخر حیات امام خمینی (ره) و ابتدای رهبری مقام‬ ‫معظم رهبری‪ .‬در این میانه است که باید او را پیرو دو رهبر‬ ‫انقالب اسالمی نامید‪.‬‬ ‫روستای دعوت سرا که امروز ب ر اساس مرکز امار ای ران‬ ‫‪ 204‬نفر در ‪ 67‬خان��وار در ان زندگی م ی کنند اما بیش از هر‬ ‫چیزی به نام ایت اهلل محمدمحمدی دعوت سرای ی مشهور‬ ‫به گیالنی مع��روف اس��ت‪ .‬او زاده این روستاس��ت‪ .‬ابتدا به‬ ‫مدرس��ه ای دولتی و بعد از ان در اغاز جنگ جهانی دوم به‬ ‫خدمت سربازی اعزام شد‪ ،‬اما وقتی سی د محمد هادی روحانی‪،‬‬ ‫حوزه علمیه رودس��ر را در اوج جوالن دادن کمونیس ت ها در‬ ‫ش��مال اش��غالی ای ران در جنگ جهانی دوم تاسیس کرد‪،‬‬ ‫خانواده های متدین رودس��ری فرزندان خ��ود را به فراگیری‬ ‫علوم دینی به انجا گس��یل داش��تند‪ .‬دو س��ال در محضر‬ ‫س��ی د محمد هادی‪ ،‬جامع المقدمات را اموخت و پس از ان‬ ‫به قم رفت‪.‬‬ ‫س��ال ‪ 1325‬قم‪ ،‬مرکز بزرگ فراگیری علوم دینی بود‪.‬‬ ‫دیگر رعب و وحش��ت رضاخانی علیه ط�لاب دینی وجود‬ ‫نداش��ت و ش��اه جدید هنوز طفلی بود که توسط بیگانگان‬ ‫و کانون های قدرت و ثروت بازیچ��ه ای بیش نبود‪ .‬قم رو به‬ ‫گسترش بود و مراجع ثالث‪ ،‬اساتید برجسته و فضالی حوزه‬ ‫در ان حضور داشتند‪ .‬در این میانه زعامت و مرجعیت ایت اهلل‬ ‫بروجردی قم را به عنوان یک مرکز بزرگ دینی و اس�لامی‬ ‫دراورده بود‪ .‬قم ان روزگار البت��ه در گرایش های مذهبی در‬ ‫تکاپو میان فقه س��نتی و فقه پویا در حال گذار بود و اساتید‬ ‫بزرگ اصولی در راه کشف و شهود دینی مدرسه های بزرگی‬ ‫را برپا م ی کردن��د‪ .‬محمد محم��دی دعوت س��رایی اما به‬ ‫درس مرجع بزرگ ای ران و جه��ان راه یافت و درس خارج فقه‬ ‫ی را درک کرد اما ب رای تکمیل دروس‬ ‫ایت اهلل العظمی بروجرد ‬ ‫ی ‪ -‬اصول ی اش در مکتب درس امام خمینی (قدس سره)‬ ‫فقه ‬ ‫که استادی مبرز در علم اصول بود نیز شرکت کرد‪ .‬این طلبه‬ ‫گیالنی اما در راه شهود باطنی به درس اسفار‪ ،‬شرح منظومه و‬ ‫شفای عالمه سی د محمد حسین طباطبایی هم حضور یافت‬ ‫و سال ها در گروه شاگردان خاص ایش��ان قرار گرفت‪ .‬شاید ‬ ‫ترجمه فارسی کتاب شفای ابن سینا در سال های بعد ریشه‬ ‫در دروس حضرت عالمه (رحمه اهلل علیه) داشت‪.‬‬ ‫او که مبارزه را در درس اصول امام خمینی اموخته بود‬ ‫از فعاالن سیاس��ی دوران انقالب بود و یکی از پیش��گامان‬ ‫تاسیس جامعه مدرس��ین حوزه علمیه قم‪ .‬پیش از انقالب‬ ‫به عنوان روحانی مبارزی در حوزه علمیه قم شهرت داشت به‬ ‫صورتی که بارها نامش در میان اعالمی ه های مشترک اقایان‬ ‫فضال و اساتید حوزه به چشم م ی خورد‪ .‬بعد از پیروزی انقالب‬ ‫اما توس��ط امام خمینی مامور ش��د که یکی از خطیرترین‬ ‫ماموریت های انقالب نوپای اس�لامی را برعهده بگیرد‪ .‬در‬ ‫فضای پرتن��ش ابتدای انقالب ش��خصی مج��رب و قاطع‬ ‫م ی بایست به عنوان رئیس دادگاه های انقالبی مامور شود و‬ ‫این فرد کسی نبود جز ایت اهلل محمدی گیالنی که با دستور‬ ‫امام دادگاه های انقالب را تشکیل داد‪ .‬در این میانه بود که در‬ ‫مورد شخص ایشان روایت های غیرواقعی نیز منتشر شد که‬ ‫وی فرزندان خود را ش��خصا دادگاهی و اعدام کرده است که‬ ‫البته اگر این مساله رخ م ی داد چه بسا ایت اهلل عادل همان‬ ‫ی را صادر م ی کرد که در مورد محاربان داده بود‪ .‬فرزندان‬ ‫حکم ‬ ‫وی از طرفداران گروهک های معاند ضد اسالم و انقالب بودند‬ ‫که در موقع فرار از کشور در اس��تان اذربایجان بعد از اینکه‬ ‫به محاصره درامدند با س��یانور خودکشی کردند‪ .‬ایت اهلل اما‬ ‫قاضی دادگاه عب��اس امیر انتظام هم ب��ود؛ دادگاهی که به‬ ‫رسوایی خط سازشکار و لیب رال منتهی شد‪.‬‬ ‫در س��ال ‪ 62‬ب��ود ک��ه ب��ا حکم ام��ام ب��ه عضویت‬ ‫ش��ورای نگهبان درامده و در س��ال ‪ 67‬و پس از اس��تعفای‬ ‫ایت اهلل صافی گلپایگانی به دبیری این ش��ورا رسید‪ .‬در این‬ ‫سال ها بود که وی و همکارانش دو انتخابات مجلس و یک‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری را در شورای نگهبان مورد نظارت‬ ‫و ارزیابی قرار دادند‪.‬پس از ارتحال بنیانگذار جمهوری اسالمی‬ ‫حضرت امام خمینی(ره) و انتخاب حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫از س��وی مجلس خب��رگان رهبری به عن��وان رهبر انقالب‬ ‫اسالمی‪ ،‬همچون یاری وفادار به همراهی رهبری پرداخت‪.‬‬ ‫وی از نخستین کسانی بودند که به دیدار رهبرمعظم انقالب‬ ‫اس�لامی رفت و حمایت و اطاعت خود را اعالم داش��ته که‬ ‫همچنان نیز این حمای��ت واطاعت ادامه داش��ت‪ .‬ایت اهلل‬ ‫محمدی گیالنی در س��ال ‪ 1368‬طی حکمی از سوی مقام‬ ‫معظم رهبری به عنوان نماینده رهبری در دانشگاه ها منصوب‬ ‫ش��د که این انتصاب نش��ان از اعتماد و نزدیکی ایش��ان به‬ ‫رهبری معظم انقالب داشت‪ .‬وی پس از انکه در سال ‪ 71‬دوره‬ ‫حضورش در شورای نگهبان به اتمام رسید به سمت رئی س ‬ ‫دیوان عالی کشور منصوب شده و دوباره به میز قضاوت در‬ ‫باالترین سطح تکیه زد‪.‬‬ ‫ایت اهلل محم��د محمدی گیالن��ی ام��ا در میانه ماه‬ ‫رمضان‪ ،‬پس از ی��ک دوره بیماری به رحمت خ��دا رفتند‪ .‬او‬ ‫ ب ی شک در تاریخ جمهوری اسالمی به عنوان نماد و معیاری‬ ‫در قضاوت های عادالنه مطرح است؛ کسی که ب رای اجرای‬ ‫احکام الهی‪ ،‬جز مسیر خدا را نپیمود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫با تش�کر از اینکه وقت تان را در اختی�ار ما قرار‬ ‫دادید‪.‬‬ ‫درپاسداشتفقیهمجاهدمرحومایت اهللمحمدمحمدی گیالنی‬ ‫سیاست‬ ‫به طور کلی ش��ورای نگهبان را در انجام وظایف‬ ‫خودش موفق م ی دانم و معتقدم که این ش��ورا توانسته به‬ ‫وظایف خودش عم��ل کند‪ .‬باید درنظر گرفت که ش��رایط‬ ‫کار کردن ش��ورای نگهبان در ای ران به رغم اینکه ما در دوره‬ ‫حکومت دینی به س��ر م ی بریم‪ ،‬خیلی س��خت است‪ .‬بنده‬ ‫م ی خواهم بگویم که به عبارتی سخت تر از دوره مشروطه‬ ‫اس��ت‪ .‬باالخره مش��روطه یک تجربه ای بود که خیلی هم‬ ‫دوام پیدا نکرد و اینکه ‪ 35‬سال یک نهادی بیاید و بخواهد‬ ‫وظایف خودش را انجام بدهد و عدالت را هم رعایت کند و از‬ ‫اصولش عدول نکند و این همه هم هجمه علیه ان بشود‪،‬‬ ‫خیلی مشکل است‪ .‬شما مالحظه کنید که شورای نگهبان‬ ‫‪ 35‬سال است که از یک طرف توس��ط رسانه های خارجی‬ ‫مورد هجمه قرار م ی گیرد و کوبیده م ی ش��ود و عملکردش‬ ‫زیرس��وال م ی رود و از طرفی در داخل هم متاسفانه همین‬ ‫طور برخی از نشریات و بخشی از ش��خصی ت هایی که در‬ ‫نظام اسالمی مسئولیت هم داشته اند این نهاد را مورد هجوم‬ ‫قرار داده و زیرسوال برده اند و در جهت تضعیف ان کوشیدند‪.‬‬ ‫اینکه شورای نگهبان در مقابل تمامی اینها مقاومت کند و‬ ‫بایستد و در این شرایط از تصویب قوانین اسالمی صیانت‬ ‫کند‪ ،‬این به نظ��ر من درخ��ور تقدیر اس��ت و از این حیث‬ ‫شورای نگهبان توانسته موفق باش��د‪ .‬اما اگر شرایط بهتر‬ ‫بود و این هجمه ها را نداشتیم و در خود مسئوالن ادم هایی‬ ‫را نداشتیم که بخواهند اساس شورای نگهبان را زیر سوال‬ ‫ببرند‪ ،‬م ی شد که کارکرد بهتری را از شورای نگهبان انتظار‬ ‫داش��ت‪ .‬چون وقتی ش��ما فراغت داشته باش��ید وارد یک‬ ‫حوزه هایی م ی شوید یا به یک حوزه هایی کمک م ی کنید‬ ‫که ان حوزه ها باعث شکوفایی م ی شود‪ .‬مثال وقتی مباحث‬ ‫مطرح شده در شورای نگهبان به صورت تخصصی م ی اید‪،‬‬ ‫این خودش م ی تواند مبنایی باشد ب رای فقه حکومتی و باز‬ ‫کردن ابوابی از فقه که به دلیل انکه ما در مصدر حکومت‬ ‫نبودیم شاید به انها نم ی پرداختیم‪ .‬باالخره ان حکم قدرت‬ ‫اجرایی م ی خواهد و وقتی شما قدرت اجرایی نداشته باشید‬ ‫نم ی توانید ان را اجرا کنید‪ .‬از کل حیات ‪ 1435‬ساله‪ ،‬تشیع‬ ‫نصفش را در دوره تقیه به سر برده و بعدش هم که م ی اید با‬ ‫حکام جور و این مسائل درگیر م ی شود و ‪ 35‬سال هم هست‬ ‫که امده در قالب حکومت‪ .‬اگر این فراغت وجود داشت که‬ ‫انشاءاهلل به وجود بیاید‪ ،‬شورای نگهبان م ی تواند یک رکنی‬ ‫باشد ب رای این مسائل و اغازکننده این نوع مباحث و اینکه‬ ‫مباحث را به حوزه های دینی منتق��ل بکنند و به طور جدی‬ ‫مطرح ش��ود‪ .‬ولی به نظر من ش��ورای نگهبان به وظایف‬ ‫خودش عمل کرده و کارنامه قابل قبولی هم به عنوان یک‬ ‫نهاد انقالب اسالمی از خود بر جای گذاشته است‪.‬‬ ‫مرد عدالت‬ ‫‪29‬‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫شورای نگهبان؛‬ ‫سرویراستارقوانین‬ ‫نگاهی به سیر وجودی شورای نگهبان‬ ‫دکتر یعقوب توکلی‬ ‫پژوهشگر تاریخ‬ ‫دکتر یعقوب توکلی از پژوهش��گران ارش��د حوزه‬ ‫جریان شناسی تاریخی در کشور است‪ .‬مثلث در گفتاری‬ ‫شفاهی از ایشان به س��یر عدم اجرای قانون موسوم به‬ ‫«تراز اول» و ایجاد نهاد شورای نگهبان پرداخته است‪.‬‬ ‫سوال جدی اینجاست که چرا قانون تراز اول یا همان‬ ‫انتخاب مجتهدان تراز اول از سوی مراجع تنها در یک مرحله‬ ‫ان در زمان مرحوم مدرس اجرا و بعدها به فراموشی سپرده‬ ‫ش��د؟ به هر حال این متمم قانونی در قانون اساسی کشور‬ ‫وجود داش��ت و به عنوان یک اصل الزم االج��را مطرح بود‪.‬‬ ‫بعد از شهادت مرحوم ش��ی خ فصل اهلل نوری اصالح و فرایند‬ ‫اجرای قانون و قانون نویس��ی به دست س��کوالرها‪ ،‬حزب‬ ‫اجتماعیون‪ -‬عامیون که در مجلس اکثریت به دست اورده‬ ‫بود‪ -‬افتاد‪ .‬همین امر سبب ش��د به صورت طبیعی مساله‬ ‫اجرای قانون علمای تراز اول مسکوت گذاشته شد تا اینکه با‬ ‫ظهور رضاخان و سیطره پی دا کردن او‪ ،‬همان طیف محدودی‬ ‫شورای نگهبان‪ ،‬پرسش ها و پاسخ ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫مولف‪ :‬فرج اهلل هدایت نیا‬ ‫در ارتباط با شورای نگهبان‪ ،‬پرسش های فراوانی از اغاز انقالب تاکنون مطرح بوده‬ ‫و هست‪ .‬این پرسش ها‪ ،‬متنوع و متکثر هستند‪ .‬بعضی از این پرسش ها ناظر به ساختار‬ ‫شورای نگهبان و بعضی دیگر به وظایف این شورا مربوط م ی شوند‪ .‬از سوی دیگر‪ ،‬این‬ ‫پرسش ها از نظر ماهیت با یکدیگر متفاوت هستند‪ .‬برخی پرسش ها حقوقی و برخی‬ ‫دیگر غی ر حقوقی م ی باشند‪ .‬مانند سواالتی که جنبه سیاسی داشته و به عملکرد شورای‬ ‫نگهبان مربوط م ی شوند‪ .‬در این کتاب‪ ،‬مهم ترین پرس��ش های حقوقی مربوط به‬ ‫شورای نگهبان‪ ،‬مورد مطالعه قرار م ی گیرد‪ .‬نگارنده‪ ،‬نخست سواالت و شبهات مربوط‬ ‫به شورای نگهبان را جمع اوری کرده و از میان انها‪ ،‬موارد مهم را انتخاب و مورد بررسی‬ ‫قرار داده است‪ .‬سعی نگارنده بر این بوده تا پاسخ ها تنها جنبه حقوقی داش��ته و در تمام موارد‪ ،‬اصل بیطرفی را رعایت نماید‪.‬‬ ‫به همین دلیل‪ ،‬در مواردی از ساختار موجود دفاع و در صورت لزوم مورد انتقاد واقع شده است‪ .‬نگارنده در هر قسمت‪ ،‬نخست‬ ‫توضیحاتی به طور مختصر بیان کرده و در ادامه‪ ،‬پرس��ش های پی رامون همان موضوع را مورد مطالعه قرار داده است‪ .‬انتظار‬ ‫م ی رود که این نوشتار بتواند به بخشی از پرسش های موجود در رابطه با شورای نگهبان پاسخ دهد‪.‬‬ ‫که یا در حلقه اعتدالیون یا به صورت نمایندگان مستقل در‬ ‫مجلس حضور داشتند‪ ،‬به طور ذاتی و ماهوی مانعی ب رای‬ ‫اجرای این قانون شدند‪ .‬گروه اندکی از روحانیون نیز که در‬ ‫مجلس بودند در زمان دیکتاتوری رضاخان از مجلس اخ راج‬ ‫ش��دند و عمال از جریان روحانیت که هیچ‪ ،‬بلکه مذهب ی ها‬ ‫هم از روند قانونگذاری یا نظارت بر قوانین در مجلس کنار‬ ‫گذاشته ش��دند‪ .‬بعد از ان به طور مداوم قوانینی در مجلس‬ ‫تصویب شد که بسیاری از اینها با اصول شرع مغایرت داشت‬ ‫و هیچ همراهی از نظر اصول اولیه ش��رعی یا هماهنگی و‬ ‫همانندی با ان وجود نداش��ت‪ .‬بناب راین یکی از اصل ی ترین‬ ‫مسائلی که در ساختار حاکمیت دوره پهلوی ها و البته قبل‬ ‫نظارت استصوابی و شبهه دور‬ ‫مولف‪ :‬محمدرضا مرندی‬ ‫نظارتی ک��ه در ان ناظر عالوه بر کس��ب اطالع‬ ‫م ی تواند حک��م نیز ص��ادر کند‪ ،‬نظارت اس��تصوابی‬ ‫نامیده م ی ش��ود‪ .‬نمونه ان را نیز م ی ت��وان در نظارت‬ ‫شورای نگهبان بر انتخابات دانس��ت که مدتی است‬ ‫با ش��بهه مواجه ش��ده و ان را متهم به دخالت در رای‬ ‫مردم کرده و اش��اره م ی کنند بر نبود چنین نظارتی در‬ ‫کشورهای دیگر‪.‬‬ ‫ام��ا در واقع این نظ��ارت از رای مردم پاس��داری‬ ‫ک��رده و احترام ب��ه ان را به نمایش م ی گذارد‪ .‬ش��بهه‬ ‫دیگری که در سال های اخیر مطرح شده‪ ،‬ان است که‬ ‫چون رهبر‪ ،‬فقهای ش��ورای نگهبان را تعیین م ی کند‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫از ان در حد فاصل حکومت قاجار و پهلوی ‪ -‬بعد از انقالب‬ ‫مشروطه ‪ -‬وجود داش��ت‪ ،‬تالش ب رای غربی کردن هر چه‬ ‫بیشتر قوانین در ای ران بود‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر یکی از منازعات اصلی در ‪ 150‬س��ال‬ ‫گذش��ته در ای ران‪ ،‬مجادله اصلی بر سر مس��اله قانون بود‪،‬‬ ‫اینکه باالخره در کشور چه قانونی اجرا شود؟ قوانین شرعی‬ ‫یا قوانین عرفی و س��کوالری غربی‪ .‬از س��وی دیگر عقل‬ ‫مسلط در سیس��تم حکومتی دست روش��نفکرانی بود که‬ ‫سعی داشتند ان ساختار س��نتی – هر چند به هم ریخته و‬ ‫ب ی محتوا – را به س��مت جریان های سکوالر هدایت کنند‪.‬‬ ‫ابزار روشنفکران ب رای این کار نیز اجرای قوانین عرفی غ ربی‬ ‫ب رای کنار گذاش��تن قوانین شرعی بود‪ .‬جدی ترین کسانی‬ ‫که این گروه را نمایندگی م ی کردن��د افرادی مثل تق ی زاده‪،‬‬ ‫عل ی اکبر خان داور و دهخدا بودند‪ .‬بعد از دوره مش��روطیت‬ ‫و دوران فترت پ��س از ان‪ ،‬همین اف��راد در عصر رضاخان‬ ‫پایه گذاران اصلی قوانین سکوالری بر مبنای اصول و روش‬ ‫زندگی غربی در کشور بودند؛ قوانینی که در تضاد مسلم با‬ ‫قوانین اسالم بود‪.‬‬ ‫مهم تر اینکه در چند دوره ای ران از وجود همین مجلس‬ ‫قانونگذاری نیز ب ی بهره و به قول معروف مجلس عزل شده‬ ‫بود‪ .‬در دوره دکت��ر مصدق وقتی مجل��س را منحل کردند‬ ‫اجازه اختیارات قانونگذاری مجل��س را به دولت دادند که با‬ ‫تصویب تصویب نامه هایی قانونگذاری کند‪ .‬این حرکت به‬ ‫این معنی بود که عمال قوه مجریه و قوه مقننه یکی ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬دوره دیگر در زمان علی امینی و علم بود؛ وقتی که‬ ‫انتخابات مجلس بیس��تم به دلیل تقلب و رسوایی بعد از‬ ‫ان منحل شد‪.‬‬ ‫دولت امینی به دلیل اینکه نمایندگان مجلس شانیت‬ ‫قانونگذاری ندارند و با تقلب امده اند‪ ،‬اجازه داده شد که همان‬ ‫دولت‪ ،‬قانونگذاری کند‪ .‬ش��اه این اج��ازه را برخالف قانون‬ ‫اساس��ی در ای ران به دول��ت داد؛ در دولت عل��م نیز همین‬ ‫اتفاق رخ داد‪ .‬در این دوران نه تنها کس��انی ی��ا جریانی بر‬ ‫همانندی قانون با ش��رع نظارت نم ی کردن��د‪ ،‬بلکه همان‬ ‫می زان محدودی که اختیارات قانونگذاری در دست مجلس‬ ‫وجود داشت‪ ،‬را هم به دولت سپرده بودند‪.‬‬ ‫به هر ح��ال دولت ه��ا اقتضائاتی دارند و ب راس��اس‬ ‫مقتضیات اجرایی لوایحی را پیش��نهاد یا اینکه نمایندگان‬ ‫مجلس نیز طرح هایی را پیش��نهاد م ی کنن��د‪ .‬این طرح ها‬ ‫مثل اوراق بریده از هم ممکن اس��ت ب��ا قوانینی که وجود‬ ‫دارند همخوانی نداشته باش��ند؛ یعنی یک متن ناسازگار با‬ ‫قانون اساسی یا قوانین قبلی باشد‪ .‬االن هم در کشور یک‬ ‫مشکل بسیار جدی داریم و ان این است که مثال قوانینی‬ ‫که در حوزه قانون تجارت تصویب م ی شود‪ ،‬به دلیل اینکه‬ ‫نسخه های متعددی از ان بنا بر مقتضیات زمان در دوره های‬ ‫مختلف نوشته شده‪ ،‬با یکدیگر تعارض دارند‪.‬‬ ‫حاال چه نهادی بای��د این تعارض��ات را برطرف کند؟‬ ‫چه کسی باید این نقش سروی راس��تار اساسی قوانین را در‬ ‫این حوزه بر عهده داش��ته باش��د؟ این عمل نم ی تواند کار‬ ‫مجلس باش��د چه انکه مجلس ی ها سیاس��تمدار هستند؛‬ ‫کار دولت نیز نیست چه انکه ش��ان حقوقی و شان علمی‬ ‫ بسیار باالیی را م ی طلبد که نباید از اختیارات قدرت اجرایی‬ ‫یا قدرت ترمیمی باش��د‪ .‬در اینجا باید ای��ن نهاد خود یک‬ ‫قدرت مستقلی باشد که توان این وی راستاری و این حمایت و‬ ‫هدایت را داشته باشد‪ .‬بناب راین حضرت امام در راس جریانی‬ ‫که معتقد به قانونگذاری بر مبنای شریعت و اسالم بودند‪ ،‬در‬ ‫نهادسازی جدید‪ ،‬شورای نگهبان قانون اساسی را به عنوان‬ ‫این سروی راستار مطرح کردند‪ .‬شورای نگهبان قانون اساسی‬ ‫با ترکیب شش مجتهد و ش��ش حقوقدان به این معنی که‬ ‫حقوقدانان برجس��ته ای که با فضای حقوق در جهان اشنا‬ ‫باش��ند و مقتضیات حقوقی را هم بدانند و شش مجتهدی‬ ‫که از قضا با فرایند قانونگذاری اش��نا باش��ند‪ ،‬یک ترکیب‬ ‫همه جانبه ب رای وی راستاری قوانین مصوب مجلس است‪.‬‬ ‫ن ترکیب این است که دانستن دانش‬ ‫نکته جالب در ای ‬ ‫فقه الزاما نم ی تواند منتهی به قانونگذاری شود‪ .‬یعنی یک‬ ‫فقیه که بتواند از فرایند برداشت های فقهی و قانونگذاری‬ ‫به سیاس��ت گذاری برسد‪ ،‬مس��تلزم دانش ویژه و تجربیات‬ ‫علمی خاص است‪.‬‬ ‫خوانش فق��ه در کتاب با ن��گارش قان��ون در فرایند‬ ‫قانونگذاری دو مقوله بس��یار پیچیده ای اس��ت که گرچه‬ ‫هر دو در مسیر یکدیگر هس��تند اما این یک سویی لزوما‬ ‫به فرایند تکامل��ی قانونگذاری فقهی منتهی نم ی ش��ود‪.‬‬ ‫یعنی فقیهی ک��ه بتواند عالوه بر خوان��ش فقه‪ ،‬در فرایند‬ ‫قانونگذاری فقه را اجرایی کند ش��ان بسیار باالی فقاهتی‬ ‫دارد‪ .‬به عنوان نمونه قان��ون مدنی ای��ران را دو نفر از فقها‬ ‫یعنی مرحوم شهید مدرس و مرحوم زین العابدین امام جمعه‬ ‫خویی به همراه مشی رالدوله پی رنیا و چند نفر با هم بازنویسی‬ ‫کردند‪ .‬به تعبیری قانون مدنی بازنویسی شده فقه است اما‬ ‫نگهبان ارا‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ی نگهبان عالوه بر پاسداری از احکام اس�لام و قانون اساسی و احراز عدم‬ ‫شورا ‬ ‫مغایرت مصوبات مجلس شورای اسالمی با موازین شرع و قانون اساسی‪ ،‬به موجب اصل‬ ‫نود و نهم‪ ،‬یکصد و پانزدهم‪ ،‬یکصد و هجدهم و بند نهم از اصل یکصد و دهم قانون‬ ‫ اساسی و قوانین عادی منبعث از ان‪ ،‬مسئولیت نظارت بر انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫را برعهده دارد و تنها مرجع عالی رس��یدگی به ش��کایات و اعتراض ها پی رامون جریان‬ ‫انتخابات است؛ بناب راین با رصد کردن مستمر‪ ،‬به موقع و دقیق امور‪ ،‬مجموع اعتراض ها و‬ ‫شکایات را پس از دریافت‪ ،‬دسته بندی کرده و با به کارگیری تمامی ابزارهای قانونی‪ ،‬انها‬ ‫را مورد رسیدگی قرار داده و در نهایت نسبت به صحت یا عدم صحت انتخابات اعالم نظر‬ ‫م ی نماید‪ .‬بر این اساس در پی برگزاری دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و باتوجه به‬ ‫مشارکت حداکثری مردم و تاثیر شگرف ان در تحکیم نظام‪ ،‬ترویج و گسترش مردم ساالری دینی و تجلی و ظهور دوباره و فراگیر‬ ‫دو عنصر توامان «جمهوریت» و «اسالمیت» نظام‪ ،‬شورای نگهبان با درک شرایط و به منظور خنث ی سازی توطئه ها و نی رنگ ها‬ ‫و تقویت همدل ی ها ب رای نخستین بار در روند بررسی شکایات و اعتراضات‪ ،‬انجام اموری را وجهه همت خود قرار داد که گزارش‬ ‫تفصیلی ان در دو بخش اقدامات شورای نگهبان و بررسی شکایات جهت تنویر افکار عمومی منتشر م ی گردد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫و ان��ان نی��ز مرج��ع‬ ‫تشخیص صالحیت‬ ‫نامزدهای نمایندگان‬ ‫خب��رگان رهبری اند‪،‬‬ ‫نوعی دور باطل ایجاد‬ ‫م ی ش��ود و در نتیجه‬ ‫انتخاب��ات خب��رگان‬ ‫رهب��ری و تعیی��ن‬ ‫رهب��ر باطل اس��ت‪.‬‬ ‫مول��ف ای��ن کتاب‬ ‫و بس��یاری از دیگ��ر پژوهش��گران معتقدن��د وج��ود‬ ‫چنی��ن رون��دی نه تنها باط��ل نب��وده‪ ،‬بلک��ه تلقی‬ ‫باطل ب��ودن ان در اث��ر وجود مغالط��ه در بحث ایجاد‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫اف�راد بس�یاری بع�د از انقالب به‬ ‫جنگ شورای نگهبان رفتند‪ .‬به این‬ ‫دلیل که تضعیف ش�ورای نگهبان‬ ‫تضعیف یکی از ستون های اصلی‬ ‫نظام اسالمی است‬ ‫این بازنویسی شدن‪ ،‬مهارت ویژه ای م ی خواهد؛ تبدیل زبان‬ ‫فقه به زبان قانون و بعد زبان قانون به زبان سیاست‪ .‬بناب راین‬ ‫ش��ورای محترم نگهبان در ای��ن حوزه چن��د وظیفه مهم‬ ‫برعهده دارد‪ .‬در ابتدا تکلیفی است که قانون اساسی ب رای‬ ‫او ایجاد کرده‪ ،‬بعد حراس��ت از خود قانون اساسی‪ ،‬حراست‬ ‫از قوانین ش��رع و پیدا کردن نقش سروی راستاری مجموعه‬ ‫قوانین جمهوری اس�لامی از جمله وظایف این شوراست‪.‬‬ ‫ش��ورای نگهبان ستون های اصلی س��اختمان قانونگذاری‬ ‫ای ران است‪ .‬اگر این ش��ورا نبود قطعا تناقض های متعددی‬ ‫در حوزه قانونگذاری در کشور به وجود م ی امد‪ .‬در اینجا نگاه‬ ‫من سیاسی نیست بلکه بحث من ایجاد وحدت رویکردها‬ ‫و وحدت ادبیات در قانونگذاری اس��ت که شورای نگهبان تا‬ ‫حدود زیادی ان را اجرایی کرده است‪ .‬کسانی که از ابتدا به‬ ‫فکر ایجاد چنین نهادی بودند‪ ،‬هوش��مندانه م ی دانس��تند‬ ‫که حفظ قوانین ش��رع و رعایت چارچوب های قانونگذاری‬ ‫معطوف به شریعت اس�لامی و فقه ش��یعه باید با حضور‬ ‫فقهایی صورت بگیرد که نس��بت به فرایند قانونگذاری و‬ ‫سیاستگذاری اگاهی و ورود دقیق داشته باشند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر فرصت های مختلف قانونی و حقوقی‬ ‫که به شورای نگهبان داده شده‪ ،‬در جهت حفظ ساختار نظام‬ ‫اسالمی است‪ .‬به این معنی که ش��ورای نگهبان با اعمال‬ ‫وظیفه قانونی خود که در باالترین مرجع قانون کشور یعنی‬ ‫قانون اساسی به عنوان یک سرویراستار اصلی کسانی که‬ ‫در معرض مس��ئولی ت های مهمی مثل نمایندگی مردم در‬ ‫مجلس و ریاست جمهوری هس��تند را ویراستاری م ی کند‬ ‫و با بررسی سوابق انها کس��انی که مخالف نظام سیاسی‬ ‫کشور هستند را حائز ش��رایط احراز مسئولیت نم ی داند‪ .‬به‬ ‫هر حال یکی از راه های تصرف یک نظام سیاسی این است‬ ‫که مخالفان ان ارام ارام‪ ،‬بدنه ان حکومت را در دست بگیرند‬ ‫و بعد وقتی بدنه حکومت را در اختیار داش��تند‪ ،‬حکومت را‬ ‫به طور حداکثری در اختی��ار م ی گیرید و عمال م ی توانند ان‬ ‫را تغییر دهند‪.‬‬ ‫بر این اساس ش��اهد هس��تیم که افراد بسیاری بعد‬ ‫از انقالب به جنگ ش��ورای نگهبان رفتند‪ .‬به این دلیل که‬ ‫تضعیف شورای نگهبان تضعیف یکی از ستون های اصلی‬ ‫نظام اسالمی است‪ .‬البته نظام اسالمی ایران استوانه های‬ ‫قدرتمند دیگری نیز دارد اما یکی از اساس ی ترین ستون های‬ ‫نظام سیاسی ایران‪ ،‬شورای نگهبان است‪.‬‬ ‫مجموعه شورای نگهبان‪ ،‬دلیل شرعی و دینی بودن‬ ‫قوانین نظام است و از منافع مردم‪ ،‬جامعه و انقالب مراقبت‬ ‫م ی کند‪ .‬در این میان به طور طبیعی ممکن است بسیاری‬ ‫هم ناراضی و نگران باش��ند و احیانا نقش استوار و همراه با‬ ‫صالبت شورای نگهبان ب رای اینها خیلی خوشایند نباشد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫گام های اخر‬ ‫سیاست‬ ‫مذاک رات هسته ای از هفته گذش��ته وارد فاز جدیدی شد‪ .‬وزرای امور‬ ‫خارجه گروه ‪ 5+1‬با حضور در وین س��طح گفت و گوه��ا را باالتر برده و در‬ ‫نشس ت های دوجانبه و س��ه جانبه با تیم ای رانی احتمال رسیدن به توافق‬ ‫نهایی را افزایش دادند‪ .‬ح��اال به گفته محمدجواد ظری��ف همه نگاه ها به‬ ‫مسئوالن سیاسی دوخته ش��ده تا مهر تایید را برانچه در وین نوشته شده‬ ‫الصاق کنند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫ظریف‪ :‬اختالف ها جدی و‬ ‫پیشرفت ها چشمگیر است‬ ‫چرا حسین فریدون به وین رفت؟‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫اگر قبل از س��فر ک��ری و فری��دون به وی��ن فضای‬ ‫مذاکرات چن��دان چنگی ب��ه دل نم ی زند اما گوی��ا پس از‬ ‫بازگش��ت این دو فرد به پایتخت هایش��ان قف��ل مذاکرات‬ ‫تقریبا شکسته شده‪ .‬شاهدش هم مصاحبه مطبوعاتی جان‬ ‫کری و محمدجوادظریف‪ .‬حس��ین فریدون «چشم و گوش‬ ‫رئی س جمهور است» این جمله ای است که این روزها درباره‬ ‫ب رادر رئی س جمهور م ی گویند‪ .‬جمله ای که ب رایم بسیار اشنا‬ ‫بود‪ .‬سال گذشته همین موقع ها بود‪ .‬درست زمانی که کابینه‬ ‫روحانی درحال چیده ش��دن بود‪ .‬دوستی که از اعضای ستاد‬ ‫روحانی و از نزدیکان حسین فریدون بود‪ ،‬خاطره ای از دیدار‬ ‫روحانی و هاشمی تعریف کرد که امروز بیشتر به اهمیت ان‬ ‫پی م ی برم‪ .‬گفت در دیدار با روحانی و هاشمی درباره مسائل‬ ‫کابینه بحث شد‪ ،‬اقای هاش��می با اشاره به حسین فریدون‬ ‫پرسیدند؛ «حسین اقا کجا م ی روند؟» روحانی پاسخ داده بود‪:‬‬ ‫«حاج حسین چشم من اس��ت‪ .‬هرجا باشم همان جاست‪».‬‬ ‫مدتی بعد و در روز مهم ی که دو وزیرخارج��ه ای ران و امریکا‬ ‫ب رای اولین بار پس از ‪ 35‬سال‪ ،‬در نیویورک کنار هم نشستند‪،‬‬ ‫در عکس ها حسین فریدون را دیدم‪ ،‬انجا به اینکه «حسین‬ ‫فریدون چشم و گوش حس��ن روحانی است» اطمینان پیدا‬ ‫کردم‪ .‬حاال بعد از حض��ور او در وین همه از این «چش��م و‬ ‫گوش» حسن روحانی سخن م ی گویند‪ ،‬اما ایا واقعا او تنها‬ ‫«چشم و گوش» روحانی بود؟‬ ‫دست راست ظریف‬ ‫وین ‪ ٦‬از ‪ 11‬تیرماه اغاز شد‪ .‬در تمام این مدت و حتی تا‬ ‫پایان مذاکرات قرار است‪ ،‬محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه‬ ‫کشورمان‪ ،‬از وین بازنگردد‪ .‬طوالنی بودن مذاکرات یکی از‬ ‫عواملی بود که از ان به عنوان «تمایل طرفین ب رای رسیدن‬ ‫به نتیجه» یاد م ی کردند‪.‬‬ ‫در میانه راه مذاک��رات‪ ،‬جایی که برخی معتقدند بودند‬ ‫«مذاکرات به بن بست رسیده است»‪ ،‬همان جا که اشتون از‬ ‫وزرای خارجه کش��ورهای ‪ 5+1‬دعوت کرد تا به وین بیایند‪،‬‬ ‫حضور یک فرد‪ ،‬سیل تحلی ل ها و گمانه زن ی ها را اغاز کرد‪.‬‬ ‫جان ک��ری یکش��نبه عصر ب��ه وقت وین ب��ه هتل‬ ‫کوبوریک رس��ید‪ .‬عصر هم��ان روز با ظریف دی��دار کرد و‬ ‫تصاویر این دیدار به سرعت منتشر شد‪ ،‬درحالی که ظریف و‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫جان کری روبه روی یکدیگر نشسته بودند‪ .‬اما انچه بیش از‬ ‫این رویارویی توجه همه را به خود جلب کرد‪ ،‬حضور حسین‬ ‫فریدون‪ ،‬ب رادر کهتر حس��ن روحانی بود‪ ،‬در حالی که درست‬ ‫در «سمت راست» ظریف نشسته بود‪ .‬ایا فرد جدیدی به تیم‬ ‫مذاکره کننده اضافه شده است؟ این اولین سوالی بود که به‬ ‫ذهن همه رسیده بود‪ .‬پیشتر خبر حضور حسین فریدون و‬ ‫عکس ورودش به هتل محل مذاکرات منتش��ر شده بود اما‬ ‫انچنان مورد توجه قرار نگرفته بود‪ .‬با این حال همان طور که‬ ‫پی ش تر گفتیم‪ ،‬این اولین حضور حسین فریدون مقابل جان‬ ‫کری نبود‪ .‬فریدون یا ان طور که م ی گویند‪« ،‬چشم و گوش‬ ‫حسن روحانی» در اولین رویارویی ای ران و امریکا نیز حضور‬ ‫داشت‪ .‬جایی که اولین بار وزرای خارجه شش کشور جهان‬ ‫به همراه کاترین اش��تون و محمدجواد ظریف به سالنی در‬ ‫س��اختمان س��ازمان ملل رفتند تا با یکدیگر دیدار کنند‪ .‬ان‬ ‫روز هم فریدون حضور داشت‪ .‬او که با تیم دولت و به همراه‬ ‫رئی س جمهور به نیویورک سفر کرده بود‪ ،‬با ماموریتی خاص‬ ‫در سالنی حضور پیدا کرد که همه وزرای خارجی کشورهای‬ ‫‪ 5+1‬حضور داشتند و قرار بود ظریف با انها گفت وگو کند‪.‬‬ ‫بعدها گفته شد که ظریف در ان روز و در کنار ان دیدار‬ ‫دس��ته جمعی‪ ،‬مذکره ای دو جانبه با جان ک��ری وزیرخارجه‬ ‫امریکا داش��ت‪ .‬مذاک��ره ای ‪ ١٥‬دقیقه ای ک��ه نم ی دانیم ایا‬ ‫همچنان حسین فریدون او را همراهی کرد یا نه؟‬ ‫اولین تحلی ل ه��ا از حضور فریدون در وی��ن را پایگاه‬ ‫خبری «بلومبرگ» منتش��ر کرد‪« .‬بلومب��رگ» در گزارش‬ ‫خود‪ ،‬به حضور «حس��ین فریدون» ب رادر رئی س جمهور‪ ،‬در‬ ‫این گفت وگوها اش��اره کرد و از ان به عنوان «نشانه ای» یاد‬ ‫کرد که «اهمیت مذاکرات» را نشان م ی داد‪ .‬در این گزارش‬ ‫امده ب��ود‪« :‬ای ران ب رای اولی��ن بار ب رادر «حس��ن روحانی»‬ ‫رئی س جمهور را به عنوان ناظر ویژه به مذاکرات هس��ته ای‬ ‫در وین اعزام کرده که این نشانه اهمیت هفته اخر مذاکرات‬ ‫پیش از ضرب االجل ‪ 20‬جوالی (‪ 29‬تیر) است‪« ».‬بلومبرگ»‬ ‫از قول یک تحلیلگر گروه بحران بی ن الملل‪ ،‬حسین فریدون‬ ‫را «چش��م و گوش رئی س جمهور ای ران» خوانده و سفر او به‬ ‫وین را نشانه احتمالی تمایل بیشتر ای ران‪ ،‬ب رای دستیابی به‬ ‫توافق توصیف کرده بود‪ .‬حاال توجهات بیشتر به حضور او در‬ ‫وین جلب شد‪ .‬برخی از این حضور به منزله «حضور حسن‬ ‫روحانی» در مذاکرات یاد کردند‪ .‬حضوری که م ی توانس��ت‬ ‫برداش��ت های متفاوتی را به دس��ت دهد‪ .‬همی ن جا بود که‬ ‫گمان هزن ی ها و تحلی ل های داخلی نیز منتشر شد‪ .‬برخی از این‬ ‫حضور به عنوان «پیچیده تر شدن» مذاکرات یاد کردند‪ .‬انها‬ ‫معتقدند بود حتی دعوت از شش وزیرخارجه به وین نشانه ای‬ ‫بود از اینکه «کار مذاکرات با گره ای» روبه رو ش��ده است‪ .‬در‬ ‫این شرایط حضور ب رادر رئی س جمهور نیز مزید بر علت شد تا‬ ‫این تحلیل قوت بیشتری به خود بگیرد‪.‬‬ ‫فردی که حامل پیام بود‬ ‫«چشم و گوش» یا «رئیس سایه»؟‬ ‫صرف نظر از حضور حس��ین فریدون و علت و چرایی‬ ‫ان‪ ،‬مذاکرات در وین در حال جریان اس��ت؛ مذاکراتی که دو‬ ‫طرف در ان تالش م ی کنند تا روز نهایی خواسته های خود‬ ‫را به متن توافقنامه تحمیل کنند‪ .‬در این ش��رایط است که‬ ‫وین ‪ ٦‬به نقطه حساس��ی رسید‪ .‬این حساس��یت با حضور‬ ‫وزرای خارجه چهار کشور عضو اهمیت بیشتری پیدا کرد و‬ ‫یکش��نبه با دیدارهای ظریف و جان کری ادامه پیدا کرد؛ دو‬ ‫دیدار مس��تقیم میان ظریف و جان کری و همچنین دیدار‬ ‫سه جانبه همراه با کاترین اشتون‪.‬‬ ‫ظریف‪ :‬به دنبال راه حل مبتکرانه هستیم‬ ‫محمدجواد ظریف‪ ،‬در پایان دوازدهمین روز از مذاکرات‬ ‫هس��ته ای ای ران و ‪ 5+1‬در جم��ع خبرن��گاران مقابل هتل‬ ‫کوبورگ گفت‪« :‬عصر یکش��نبه با همه اعضای گروه ‪5+1‬‬ ‫دیدار داشتم و با وزیر خارجه امریکا نیز دیدار طوالنی داشتم‪».‬‬ ‫وزیر خارجه کشورمان تاکید داشت‪« :‬با حضور وزی ران خارجه‬ ‫چهار کشور غ ربی (امریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬فرانسه و المان) در وین‬ ‫س��عی کردیم راه حل مبتکرانه و قابل توجه ب رای حل و رفع‬ ‫موانع پیدا کنیم‪ ».‬راه حل مبتکران��ه ای که ظریف از ان نام‬ ‫م ی برد به جهت پرک��ردن اختالفاتی بود ک��ه جان کری به‬ ‫محض ورود به وین از ان به عنوان «شکاف های عمیق» یاد‬ ‫کرده بود‪ .‬وزیر امور خارجه امریکا نیز پس از اتمام نشس��ت‬ ‫دوجانبه با ظریف در وین گفت ک��ه مذاکرات فوق العاده ای‬ ‫داشته است ولی این هنوز ابتدای راه است‪ .‬وزرای خارجه سه‬ ‫کشور اروپایی نیز معتقد بودند‪« :‬توپ در زمین ای ران است»‪.‬‬ ‫این درحالی بود که وزرای دو کش��ور چین و روس��یه در این‬ ‫مذاکرات حضور پیدا نکردند‪.‬‬ ‫عدم حضور انها نیز سوال ب رانگیز بود‪ .‬وزیرخارجه چین‬ ‫«دوری راه و مسافت» را بهانه عدم حضور کرد و وزیرخارجه‬ ‫روسیه‪« ،‬همراهی با پوتین در سفر به امریکای جنوبی»‪.‬‬ ‫به رغم خوش بینی نس��بی کری به مذاکرات دوجانبه‬ ‫خود با ظریف‪ ،‬س��ه وزیر خارجه اروپایی نسبت به مذاکرات‬ ‫انجام شده دید چندان مثبتی نداشتند‪ .‬در همین زمینه ویلیام‬ ‫هیگ‪ ،‬وزی ر خارجه انگلیس پ��س از گفت وگو با محمد جواد‬ ‫ظریف‪ ،‬ب ر خ�لاف همتای امریکای��ی اش‪ ،‬از «عدم حصول‬ ‫پیش��رفت قابل مالحظه» خبر داد‪ .‬ویلیام هیگ گفت که‬ ‫هیچ پیش��رفت قابل مالحظه ای در مذاکرات حاصل نشده‬ ‫است و اختالف عمیقی بر س��ر برنامه غن ی سازی ای ران در‬ ‫مذاکرات هس��ته ای وج��ود دارد‪ .‬او در صفح��ه توئیتر خود‬ ‫نوش��ت‪« :‬البته دیپلمات ها ب��رای پیگیری پیش��رفت در‬ ‫مذاکرات‪ ،‬تا پایان مهلت ش��ش ماهه (تواف��ق ژنو یعنی تا‬ ‫‪ 29‬تیر ماه) در وین خواهند ماند‪ ».‬ای��ن اظهارات البته دوام‬ ‫چندانی نداش��ت‪ .‬چند س��اعت بعد بود که ویلیام هیگ از‬ ‫سمت خود در وزارت خارجه اس��تعفا داد‪ .‬استعفایی که یک‬ ‫شوک خبری بزرگ بود‪ .‬وزیرخارجه انگلستان در توئیتر خود‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫در کنار تحلی ل هایی که حس��ین فریدون را «چش��م‬ ‫و گوش» حس��ن روحانی م ی دانس��ت‪ ،‬برخی از تحلی ل ها‬ ‫نیز از «تغییر رئیس» در تیم مذاکره کننده س��خن به میان‬ ‫م ی اورد؛ تحلیلی که انتشارش البته به ضرر تیم مذاکره کننده‬ ‫و ظریف بود‪ .‬تابناک در گزارش��ی به روایت حضور فریدون‬ ‫در وین پرداخت و نوش��ت‪« :‬پس از انتشار خبر حضور ب رادر‬ ‫رئی س جمهور در مذاکرات رسمی بدون اعالم قبلی و اعالم‬ ‫استمرار این حضور‪ ،‬این پرس��ش پیش امد که ایا قرار است‬ ‫رئی س جمهور ورود مستقیمی به مذاکرات هسته ای داشته‬ ‫باشد و تیم مذاکره کنندگان رئیس س��ایه ای همچون ب رادر‬ ‫رئی س جمهور داشته باشد یا مالحظات دیگری در میان است‬ ‫که از نگاه همه ناظ ران پوشیده است؟»‬ ‫همین تحلیل به سرعت سر از سایت خبری «دویچه‬ ‫وله»‪ ،‬رس��انه برون مرزی المان دراورد‪ .‬تحلیل دویچه وله از‬ ‫حضور حسین فریدون در مذاکرات هسته ای که حساس ترین‬ ‫مرحله خود را م ی گذراند‪ ،‬م ی تواند از نظر تحلیلگران غربی‬ ‫به تضعیف تی��م مذاکره کننده ای ران و وج��ود یک «رئیس‬ ‫س��ایه» در کنار رئیس هیات ای رانی (محمدج��واد ظریف)‬ ‫تعبیر ش��ود‪ .‬دویچه وله در ادامه گ��زارش خود م ی گوید که‬ ‫رسانه های ای ران از دولت م ی پرس��ند‪« :‬ایا این اقدام ان هم‬ ‫در این مقطع حساس ضرورتی داشت و کمکی به پیشبرد‬ ‫مذاکرات م ی کند؟»‬ ‫اما روزنام��ه اعتماد نظر متفاوتی داش��ت‪ .‬این روزنامه‬ ‫اصالح طلب معتقد بود حضور فریدون مفهومی سیاسی دارد‬ ‫شکاف های عمیق؟‬ ‫سیاست‬ ‫از سوی دیگر برخی ناظ ران بر این باور بودند که حضور‬ ‫حسین فریدون تیم مذاکره کننده را قوی تر کرده است‪ .‬انها‬ ‫حضور فریدون را «حضور حسن روحانی در مذاکرات» ارزیابی‬ ‫م ی کردند که نش��ان از جدیت ای ران ب رای رسیدن به توافق‬ ‫داشت‪ .‬اما ایا به راستی حسین فریدون با یک دستور العمل از‬ ‫طرف رئی س جمهور به وین رفته بود تا در میانه راه‪ ،‬جایی که‬ ‫مذاکرات با «پیچیدگی» روبه رو شده بود‪ ،‬به تیم مذاکره کننده‬ ‫ب رای حل ان کمک کند؟‬ ‫روزنامه جمهوری اس�لامی با همین زاویه نگاه دراین‬ ‫باره نوش��ت‪« :‬سفر حس��ین فریدون‪ ،‬ب رادر و دس��تیار ویژه‬ ‫رئی س جمهور به وین ب رای حضور در مذاکرات وزرای خارجه‬ ‫کشورهای غربی عضو گروه ‪ 5+1‬با وزیرخارجه ای ران درباره‬ ‫تدوین متن توافقنامه نهایی و جامع هسته ای‪ ،‬نشان دهنده‬ ‫پیدای��ش پیچیدگی در این مذاکرات اس��ت‪ .‬دس��تیار ویژه‬ ‫رئی س جمهور حامل راهکارهایی است که اقای روحانی ب رای‬ ‫برطرف شدن موانع موجود بر س��ر راه مذاکرات و رسیدن به‬ ‫توافق نهایی و جامع در نظر گرفته است‪ .‬سفر وزرای خارجه‬ ‫کشورهای غ ربی عضو گروه ‪ 5+1‬به وین نیز با همین هدف‬ ‫صورت گرفته که مذاکرات را در س��طح سیاس��ی و فراتر از‬ ‫کارشناسی هسته ای به نتیجه برسانند‪».‬‬ ‫اما روایت رسمی نیز در پاس��خ به سوال؛ «چرا حسین‬ ‫فریدون به وین رفت؟» وجود داشت‪ .‬با حساس شدن موضوع‪،‬‬ ‫حساب کاربری رئی س جمهور در شبکه اجتماعی توئیتر در‬ ‫پیام ی کوتاه موضوع را این گونه توضیح داد‪« :‬ب رادر روحانی‬ ‫به وین سفر کرد تا گزارش مبسوطی درباره مذاکرات ای ران در‬ ‫وین به رئی س جمهوری ارائه دهد‪ ».‬یک عضو مذاکره کننده‬ ‫تیم هس��ته ای نیز در این باره روایت مش��ابهی داشت‪« :‬با‬ ‫توجه به تراکم دیدارها و فش��ردگی جلسات سیاسی و فنی‬ ‫هیات ای رانی با اعضای مختل��ف گروه ‪ ،1+5‬امکان عزیمت‬ ‫و حضور محمدجواد ظری��ف در ته ران ب��رای ارائه گزارش‬ ‫به رئی س جمهوری وجود نداش��ت‪ ».‬محمد صادق‪ ،‬مش��اور‬ ‫رئی س جمهور نیز علت حضور فریدون را‪ ،‬درخواست ظریف‬ ‫ب رای «انتقال اخبار» به ته ران معرفی کرد‪ .‬او در پاسخ به این‬ ‫سوال که علت حضور حس��ین فریدون‪ ،‬ب رادر و دستیار ویژه‬ ‫رئی س جمهور در وین و اضافه شدن وی به تیم مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای در مذاکره با گروه ‪ ۱+۵‬چیس��ت؟ گفت‪« :‬اقای‬ ‫فریدون به درخواس��ت وزیر امور خارجه و ب رای انتقال اخبار‬ ‫مذاکرات به حجت االسالم روحانی به وین سفر کرده است‪».‬‬ ‫روایت های متف��اوت دیگری نیز از ای��ن حضور وجود‬ ‫داشت‪ .‬المانیتور بعد از حضور او در وین به نقل از یک مقام‬ ‫امریکایی خبر داد که علت توافق ژنو ‪ -‬توافقی که بین ای ران‬ ‫و غرب در دی ماه س��ال گذشته انجام ش��د – به دلیل پیام‬ ‫محرمانه و جسورانه ای بود که اوباما به ای ران منتقل کرد‪.‬‬ ‫رابرت اینهورن مذاکره کننده سابق هسته ای امریکا به‬ ‫المانیتور گفته بود‪« :‬ما به ای ران اطالع دادیم که اماده پذیرش‬ ‫برنامه غن ی س��ازی محدود در قالب یک توافق هس��تیم‪».‬‬ ‫او با بیان اینکه «رئی س جمهور اوباما تصمیم جس��ورانه ای‬ ‫گرفت و گفت که ما اماده گفت وگو در مورد ب رنامه غن ی سازی‬ ‫محدود هستیم» م ی گوید به اعتقاد او واشنگتن تا به حال‬ ‫«تصمیمات دشواری» گرفته است‪.‬‬ ‫و «پیام ان م ی تواند این باشد که تیم ای رانی‪ ،‬هم دست بازتری‬ ‫ب رای رسیدن به توافق دارد و هم با عزمی جدی تر و به وین‬ ‫امده تنها ب رای ی��ک چیز؛ مذاکره ب رای توافق‪ ».‬به نوش��ته‬ ‫این روزنامه حسین فریدون در س��ال ‪ ٢٠٠٣‬نیز از جمله تیم‬ ‫مذاکره کننده هس��ته ای بود که در کنار حسن روحانی قرار‬ ‫داشت و سوابق دیپلماتیک را نیز در سابقه خود دارد‪.‬‬ ‫اعتماد در ادامه م ی نویسد‪« :‬ممکن است که حسین‬ ‫فریدون نیز همچون وزرای امور خارج��ه حاضر در وین‪ ،‬در‬ ‫روزهای اینده این شهر را ب رای مشورت های بیشتر با پایتخت‬ ‫ترک کند و همراه خود گزارش��ی از گذشته و اینده مذاکرات‬ ‫بیاورد که در تصمیم گیری های نهایی تاثیرگذار خواهد بود‪،‬‬ ‫او حتی ممکن اس��ت که پیام هایی از واشنگتن به ته ران را‬ ‫منتقل کند؛ درست شبیه همان پیام محرمانه ای که المانیتور‬ ‫دیروز نوشت؛ «کلید توافق ژنو بوده است‪».‬‬ ‫‪33‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫علت این امر را ریاست مجلس عوام انگلستان بیان کرد‪ .‬با‬ ‫این حال گزارشی که روز گذش��ته مجلس عوام انگلیس در‬ ‫انتقاد از سیاست های وزارت خارجه بریتانیا در ارتباط با ای ران‬ ‫منتش��ر کرد‪ ،‬از دید ناظ ران پنهان نماند‪ .‬در این گزارش که‬ ‫کمیته روابط خارجی مجلس عوام منتش��ر کرد‪ ،‬از عملکرد‬ ‫وزارت خارجه بریتانیا انتقاد شده بود‪ .‬از جمله در مورد مدیریت‬ ‫روابط با ته ران‪ ،‬بعد از حمله به سفارت بریتانیا و طوالن ی شدن‬ ‫روند بازگشایی س��فارتخانه بریتانیا در ته ران‪ .‬تهی ه کنندگان‬ ‫گزارش همچنین گفت��ه بودند‪ ،‬دولت دیوی��د کامرون باید‬ ‫به حس��ن روحانی‪ ،‬رئی س جمهوری ای ران به عنوان چهره ای‬ ‫مصمم در حل بحران هس��ته ای اعتماد کند‪ .‬فرانک والتر‬ ‫اش��تاین مایر‪ ،‬وزیر امور خارجه المان نیز در وین مدعی شد‪:‬‬ ‫«اکنون زمان ان است که ای ران تصمیم بگیرد م ی خواهد با‬ ‫جامعه بی ن الملل همکاری کند یا در انزوا باقی بماند؟»‬ ‫وزیر امور خارجه فرانس��ه نی��ز در اظهاراتی اعالم کرد‬ ‫که ای ران و ش��ش قدرت بزرگ در مذاکرات مربوط به پرونده‬ ‫هسته ای ای ران گفت وگوهای س��ازنده ای در وین‬ ‫داش��تند اما توافقی حاصل نش��د‪ .‬لوران فابیوس‬ ‫افزود‪« :‬ما مذاکرات عمیقی داش��تیم اما هنوز به‬ ‫توافق دست نیافتیم‪ .‬این مذاکرات مفید و سازنده‬ ‫بود و ان را ادامه خواهیم داد‪« ».‬لوران فابیوس» و‬ ‫«فرانک والتر اشتاین مایر» وزرای خارجه فرانسه‬ ‫و المان پس از مذاکره با دیگ��ر همتایان خود در‬ ‫پایتخت اتریش‪ ،‬وین را به مقصد کشورهای متبوع‬ ‫خود ترک کردند‪ .‬خبرگزاری اسوش��یتدپرس نیز‬ ‫گزارش داد «باراک اوبام��ا» رئی س جمهور امریکا‬ ‫و «دیوید کامرون» نخس ت وزیر انگلیس یکشنبه‬ ‫ش��ب در گفت وگوی��ی تلفنی از ای ران خواس��تند‬ ‫گام های الزم را ب رای اطمینان بخش��ی نس��بت‬ ‫به ماهی��ت «صرفا صلح امیز» برنامه هس��ته ای‬ ‫خود بردارد‪.‬‬ ‫به گفت��ه این منبع که نخواس��ت نامش فاش ش��ود‬ ‫«طرف ه��ای مذاکره کننده بای��د امادگی خ��ود را ب رای کار‬ ‫‪24‬ساعته در جهت پیوند و ایجاد پلی میان مواضع طرفین‬ ‫اعالم کنند‪ ،‬تا بتوانند به یک نتیجه مشترک دست یابند‪».‬‬ ‫مایکل مان‪ ،‬سخنگوی کاترین اشتون نیز گفت‪« :‬ما بسیار‬ ‫دش��وار کار م ی کنیم‪ .‬هنوز روی ن��گارش پی ش نویس متن‬ ‫توافق کار م ی کنیم اما هنوز گفت وگوها و اختالفات جدی و‬ ‫اشکاری وجود دارد که باید به سرانجام برسد‪ .‬ما اکنون تالش‬ ‫م ی کنیم که این اختالفات را به پایان برسانیم‪».‬‬ ‫ابراز نگرانی نتانیاهو و اختالفات به روایت گاردین‬ ‫روزنامه گاردین چ��اپ انگلی��س در روزی که قرار بود‬ ‫وزرای خارجه کش��ورهای عضو ‪ 5+1‬ب��ا یکدیگر گفت وگو‬ ‫کنند‪ ،‬در گزارش��ی مبس��وط به موانع توافق ای��ران و غرب‬ ‫پرداخت‪ .‬به نوشته این روزنامه پنج مانع ای ران و غرب شامل‬ ‫موارد زیر است‪:‬‬ ‫مذاکرات در لیالی قدر ادامه می یابد‬ ‫همچنین یک عضو هی��ات مذاکره کننده‬ ‫ای رانی در وین نس��بت ب��ه خبر منتش��ره مبنی‬ ‫بر درخواس��ت این هیات ب رای توق��ف مذاکرات‬ ‫هسته ای در شب های قدر واکنش نشان داد‪ .‬وی‬ ‫ضمن رد چنین درخواستی از سوی هیات ای رانی‬ ‫اعالم کرد‪« :‬تیم مذاکره کننده هسته ای کشورمان‬ ‫همانند ماه های گذشته که تحت شرایط دشوار و‬ ‫در ایام و مناسب ت های مختلف ماموریت ملی خود‬ ‫را به طور فشرده و خستگ ی ناپذیر پیگیری کرده‪،‬‬ ‫در ایام و لیالی پربرکت قدر نیز با جدیت تمام و با‬ ‫عزمی راسخ و به منظور یافتن راه حلی پایدار ب رای‬ ‫موضوع هسته ای کش��ورمان‪ ،‬مسئولیت خطیر‬ ‫خود را دنبال کرده و مراسم گرامیداشت و احیای‬ ‫ش��ب های قدر را که زمان برگزاری ان هیچ گونه‬ ‫تعارضی با زمان تشکیل جلسات سیاسی‪ ،‬فنی و کارشناسی‬ ‫هیات ندارد‪ ،‬به نحو مقتضی برگزار خواهد کرد‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫تالش برای حل اختالفات‬ ‫در همین حال یک منبع دیپلماتیک ای ران به ایتارتاس‬ ‫گفته بود‪« :‬هنوز بسیار زود اس��ت که بگوییم ای ران و ‪5+1‬‬ ‫م ی توانند تا ‪ 20‬جوالی به توافق دس��ت یابند ی��ا نه‪ ».‬این‬ ‫منبع نزدیک به مذاکرات اضافه کرد‪« :‬مذاکرات میان ای ران‬ ‫و ایاالت متحده به صورت فشرده انجام شده است‪ ،‬اما تغییر‬ ‫قابل توجهی در مواضع دوطرف به وجود نیامده است‪ ».‬این‬ ‫منبع دیپلماتیک افزود‪« :‬جان کری‪ ،‬وزیر امور خارجه امریکا و‬ ‫محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ای ران مباحثی را ب ر اساس‬ ‫انگیزه ها و امتیازهای خود مورد بحث قرار داده اند اما تغیی رات‬ ‫واقعی و بنیادین در مواضع انها به وجود نیامده است‪».‬‬ ‫‪ - 1‬تعداد سانتریفیوژ ها در بحث غن ی سازی‪ - 2‬راکتور‬ ‫اب سنگین اراک ‪ - 3‬فعالی ت های س��ابق ای ران در ساخت‬ ‫ی بر‬ ‫سالح ‪ - 4‬چگونگی نظارت اژانس بی ن المللی انرژی اتم ‬ ‫ب رنامه هسته ای ای ران ‪ – 5‬کاهش تحریم ها‬ ‫در این گزارش امده‪« :‬یکی از ن��کات حائزاهمیت در‬ ‫اینجا این است که دولت اوباما نم ی تواند کاهش تحریم ها‬ ‫را به عنوان یک هدیه ارائه کند و تنها کنگره است که قادر به‬ ‫این کار خواهد بود‪ .‬متاسفانه قانونگذاران جمهوریخواه نیز‬ ‫حاضر به همکاری در این زمینه نیستند‪ .‬همچنین اتحادیه‬ ‫اروپ��ا بای��د تحریم های ص��ادرات نف��ت و محدودیت های‬ ‫معامالتی را تنها در صورتی که توافق حاصل شود لغو کند‪».‬‬ ‫ام��ا در ط��رف دیگ��ر نتانیاه��و‪ ،‬نخس��ت وزیر‬ ‫رژیم صهیونیستی با اب راز نگرانی م ی گوید‪« :‬هرگونه توافق‬ ‫با ای ران که به این کش��ور اجازه دهد ظرفیت غن ی سازی اش‬ ‫را حفظ کند فاجع ه امیز خواهد بود‪ ».‬نتانیاهو در گفت وگو با‬ ‫شبکه فاکس نیوز در اظهاراتی خصمانه گفت‪« :‬یک توافق‬ ‫بد به مراتب بدتر از عدم دس��تیابی به توافق اس��ت‪ ».‬وی‬ ‫توافق بد را توافقی دانس��ت که به ای ران اجازه دهد ظرفیت‬ ‫غن ی سازی و مواد غن ی سازی شده را در ازای نظارت بازرسان‬ ‫بی ن المللی حفظ کند‪.‬‬ ‫پیشنهاداتی که کری از وین به واشنگتن برد‬ ‫سه شنبه گذش��ته بعد از چند دور دیدار ظریف و جان‬ ‫کری‪ ،‬همچنین دی��دار ب��ا وزرای خارجه المان‪ ،‬فرانس��ه و‬ ‫انگلیس که به کش��ورهای خود بازگش��ته بودن��د‪ ،‬عباس‬ ‫ع راقچی و ویلی��ام برنز‪ ،‬قائم مق��ام وزیر خارج��ه امریکا با‬ ‫یکدیگر دیدار کردند تا درب��اره تدوین پی ش نویس توافقنامه‬ ‫جامع هس��ته ای گفت وگو کنند‪ .‬ناظ��ران از دیدارهایی که‬ ‫میان هیات ای ران��ی و ویلیام برنز برگزار م ی ش��ود به عنوان‬ ‫دیدارهایی یاد م ی کنند که بسیار سازنده است‪ .‬پی ش تر نیز‬ ‫پس از گره مذاکرات در وین ‪ ،٤‬دیداری میان هیات‬ ‫ای ران و برنز‪ ،‬درست پیش از مذاکرات وین ‪ ٥‬برگزار‬ ‫شد که طرف ای رانی ان را بسیار سازنده خوانده بود‪.‬‬ ‫اولین نشانه های بهبودی در روند مذاکرات اظهارات‬ ‫جان ارنست‪ ،‬سخنگوی کاخ سفید بود‪ .‬انجا که از‬ ‫«پیش��نهاداتی» س��خن گفت که جان کری «از‬ ‫وین ب رای اوبام��ا» به همراه م ی اورد‪ .‬س��خنگوی‬ ‫کاخ س��فید گفت‪« :‬روند مذاکرات پیشرفت داشته‬ ‫است‪ ،‬اما هنوز اختالف های مهمی میان طرف های‬ ‫مذاکره کننده باقی مانده اس��ت‪ .‬ای ران در مذاکرات‬ ‫جدی بوده و انعطاف پذیری نش��ان داده اس��ت‪».‬‬ ‫اندکی بع��د نیویورک تایم��ز پرده از پیش��نهادی‬ ‫برداش��ت که به گفته انه��ا «خارق الع��اده» بود‪.‬‬ ‫نیویورک تایمز نوش��ت که این پیشنهاد که پشت‬ ‫درهای بسته توسط ظریف ارائه شد‪ ،‬م ی تواند هر دو‬ ‫طرف را راضی کند‪ .‬ظریف اما در جمع خبرنگاران‬ ‫گفت‪« :‬تالش ما پایان دادن به بن بستی است که بر‬ ‫پایه چارچوب غیرمنطقی بنا شده و تالش م ی کنیم‬ ‫به انچه در تواف��ق ژنو مورد موافق��ت قرار گرفته‪،‬‬ ‫برسیم‪ ».‬با این حال‪ ،‬نه حضور حسین فریدون‪ ،‬نه‬ ‫مذاکره با برنز و نه پیشنهاد «خارق العاده» ظریف‪،‬‬ ‫هیچ کدام به اندازه اظهارنظر ج��ان کری اهمیت‬ ‫نداش��ت‪ .‬او با بیان اینکه برنامه هس��ته ای ای ران‬ ‫باید صلح امیز باش��د به فتوای مقام معظم رهبری‬ ‫اش��اره کرد و گفت‪« :‬این فتوا خیلی جدی است و‬ ‫ما ان را مدنظر داریم‪ ».‬کری گفت می زان ظرفیت‬ ‫غن ی سازی که از س��وی رهبر ای ران مطرح شده در‬ ‫ش��رایط فعلی بسیار زیاد اس��ت اما اضافه کرد که‬ ‫رهبر ای ران هم در مورد برنامه های درازمدت ای ران‬ ‫سخن گفته اس��ت‪ .‬وزیرخارجه امریکا تاکید کرد‪:‬‬ ‫«م ی خواهم زیر این عبارت خط بکش��م‪ :‬اهدافی‬ ‫که داریم غیرقابل دسترس��ی نیس��تند‪ ».‬پس از جان کری‬ ‫ظریف نیز در گفت وگو با خب رنگاران بعد از چند دور مذاکره با‬ ‫همتای امریکای ی اش در وین گفت که در طرف های مذاکره‬ ‫این تمایل را م ی بیند که صرف زمان بیشتر ب رای گفت وگوها‬ ‫«شاید مفید و الزم باشد‪ ».‬او گفت ‪« :‬تالش ما پایان دادن به‬ ‫بن بستی است که بر پایه چارچوب غیرمنطقی بنا شده است‬ ‫و تالش م ی کنیم به انچه که در توافق ژن��و مورد موافقت‬ ‫قرار گرفته برس��یم‪ ».‬وزیر امور خارجه درب��اره روند نگارش‬ ‫متن توافق نامه نهایی ای ران و ‪ ۵+۱‬گفت‪« :‬بیشتر متن اماده‬ ‫شده است و به محض انکه بر سر مسائل مهم توافق کنیم‪،‬‬ ‫متن نهایی در عرض چند ساعت اماده خواهد شد‪ ».‬ظریف‬ ‫گفت که همچنان «اختالف های جدی» بین ای ران و ‪۵+۱‬‬ ‫وجود دارد اما افزود‪« :‬ان قدر پیشرفت کرده ایم که بتوانیم به‬ ‫روسایمان بگوییم که این روند ارزش ادامه دادن دارد‪».‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫گزارش‬ ‫دلواپسی ادامه دارد‬ ‫منتقدان توافق هسته ای چند روز قبل از ‪ 20‬جوالی‬ ‫گردهمایی خط قرمز را برگزار کردند‬ ‫‪2‬‬ ‫جبهه مخالفان داخلی‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫صرفنظر از جبهه مخالف��ان خارجی که عمدتا ب ر پایه‬ ‫منافع ملی خود ی��ا «خودبرتربینی» در منطقه دس��ت به‬ ‫مخالفت م ی زدن��د‪ ،‬دولت روحانی با مخالف��ان و منتقدانی‬ ‫در داخل روبه رو ب��ود که به دول��ت او اطمینان نداش��تند‪.‬‬ ‫انها دل خوش��ی از مذاکرات نداش��تند و ت�لاش م ی کردند‬ ‫«دلواپس��ی» خودش��ان را به گوش همه برس��انند‪ .‬اولین‬ ‫جرقه ها ش��اید از بیلبوردهای «صداق��ت امریکایی» اغاز‬ ‫ش��د‪ .‬تابلوهایی که در ان اش��اره م ی کرد مذاکره با امریکا‬ ‫نه تنها حالل مشکالت نیس��ت‪ ،‬بلکه امریکا قصد فریب‬ ‫سیاست‬ ‫ای��ن روزها که م ی گ��ذرد مص��اف دول��ت یازدهم با‬ ‫منتقدانش به نقطه اوج رسیده است‪ 20 .‬جوالی زمانی است‬ ‫که تا حدود زیادی سرنوش��ت این نزاع یک س��اله را تعیین‬ ‫م ی کند‪ .‬پرونده هسته ای ای ران اکنون به شدت ابعاد داخلی‬ ‫پیدا کرده و سیاس��ت خارجی را به سیاست داخلی گره زده‪.‬‬ ‫داستانی که از مذاکرات س��عید جلیلی با غرب شروع شد و‬ ‫اکنون ادامه پیدا کرده است‪ .‬با امدن حسن روحانی تغیی رات‬ ‫اساسی در پرونده هسته ای ای ران رخ داد‪ .‬شاید نقطه عطف‬ ‫این تغیی رات جایی بود ک��ه پیش از عزیمت به نیویورک در‬ ‫مهر ‪ ٩٢‬از «صدای واحدی که از ای ران به گوش م ی رس��د»‬ ‫سخن گفت و تاکید داشت که با اختیارات تام در مورد مساله‬ ‫پرونده هس��ته ای به میدان امده و وزیرخارج��ه را به عنوان‬ ‫مسئول پرونده هسته ای تعیین کرده است‪ .‬روحانی در حل‬ ‫مساله هسته ای با دو جبهه تعارضات اساسی داشت؛ یک‬ ‫جبهه کشورهای ‪ 5+1‬بود و جبهه دیگر‪ ،‬مخالفان داخل ی اش‬ ‫که از س��ال ها پیش معتقد بودند تیم جدی��د مصالحه کار‬ ‫اس��ت‪ .‬این را نه پس از اغ��از مذاکرات‪ ،‬که حت��ی پیش از‬ ‫انتخابات در تبلیغ��ات انتخاباتی مط��رح م ی کردند‪ .‬با این‬ ‫حال پرونده هسته ای ای ران به مرحله حساسی نزدیک شده‬ ‫است‪ .‬توافق شش ماهه ژنو‪ ٣٠ ،‬ژوئیه به پایان خواهد رسید‪.‬‬ ‫ای ران و غرب مصمم هس��تند تا پیش از ان تاریخ به توافق‬ ‫جامع دست پیدا کنند‪.‬‬ ‫اما ش��اید بتوان گفت ک��ه رفتن پرونده هس��ته ای از‬ ‫شورای امنیت ملی‪ ،‬به وزارت خارجه در واقع تغییر اساسی‬ ‫در رویکرد دیپلماسی ای ران بود‪ .‬بالفاصله پس از ان بود که‬ ‫رهبر انقالب در دیدار با اعضای «مجلس خبرگان رهبری»‬ ‫و همینطور «فرماندهان س��پاه» موضوع پرونده هسته ای‬ ‫را مدنظر ق��رارداده و از «نرمش قهرمانانه» س��خن گفتند‪.‬‬ ‫استراتژی جدیدی که از سوی غرب و به ویژه امریکا‪ ،‬بسیار‬ ‫مورد توجه و بااهمیت تلقی شد‪.‬‬ ‫اندک زمانی پس از ان روحانی به نیویورک پرواز کرد تا‬ ‫در اولین سال حضورش در پاستور‪ ،‬اولین حضور در سازمان‬ ‫ملل را نیز تجربه کند‪ .‬اگرچه او پیش از عزیمت به س ی ان ان‬ ‫در ته ران گفته بود‪« :‬دیدار با اوباما در دس��تورکارم نیست»‪،‬‬ ‫اما بس��یاری تصور م ی کردند باتوجه به رد و بدل شدن نامه‬ ‫تبریک اوباما و پاس��خ روحانی به ان نامه‪ ،‬این دیدار هرچند‬ ‫کوتاه انجام شود‪ .‬اگرچه این پی ش بینی غلط از اب درامد‪ ،‬اما‬ ‫ب رای اولین بار پس از ‪ ٣٥‬سال وزرای خارجه دو کشور ای ران‬ ‫و امریکا در کنار هم و بر س��ر یک میز نشستند‪ .‬انطور که‬ ‫بعدها ظریف گفت انها دی��داری ‪15‬دقیقه ای نیز به صورت‬ ‫دوجانبه برگزار کرده بودند‪ .‬تصاویر این دیدار به س��رعت به‬ ‫پربازدید ترین خبر جهان تبدیل شد‪.‬‬ ‫این اتفاقات از دید ناظ ران پنهان نماند‪« .‬اس��تفان ام‪.‬‬ ‫والت» در تحلیلی ب رای نشریه «فارین پالسی» در تحلیل‬ ‫«نرمش قهرمانانه» نوشت‪« :‬زمانی که رهبری عالی نظام‬ ‫از «نرمش قهرمانانه» صحبت م ی کند‪ ،‬در عین حال نشان‬ ‫م ی دهد که اقتدار سیاس��ی خود را پشتوانه حل پرونده قرار‬ ‫داده است‪».‬‬ ‫در این شرایط ای ران و غرب پا به میدانی گذاشتند که‬ ‫چشم های بسیاری در دنیا به ان دوخته شد‪ .‬متحدان سابق‬ ‫غرب در منطقه از توافقات دل خوشی نداشتند‪ .‬به ویژه این‬ ‫عصبانی��ت در موضع گیری های رژیم صهیونیس��ت ی قابل‬ ‫مشاهده بود‪ .‬عربس��تان نیز اگرچه دل خوشی از مذاکرات‬ ‫و توافقات نداش��ت‪ ،‬اما با این حال تنها ب��ه چند اظهارنظر‬ ‫و اظهار نگرانی بس��نده کرد‪ .‬با این حال دست های پنهان‬ ‫این رژیم س��عودی در منطقه با به راه انداختن اشوب هایی‬ ‫در س��وریه‪ ،‬لبنان و ع راق تالش کردند تا ای��ران را در میانه‬ ‫مذاکرات وارد باتالقی کنند که همه چیز را تحت الش��عاع‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫ای ران را دارد‪ .‬چالش ه��ای روحانی از همان زمان در مواجهه‬ ‫با مخالفان داخل ی اش کلید خورد و تا امروز ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫در این بازه زمانی اتفاقات زی��ادی در این حوزه رخ داد‬ ‫که ش��اید بتوان تنها نقاط عطف و مه��م ان را بیان کرد؛ از‬ ‫سرمقاله ها و تیتر کیهان که روزی ظریف را «ویلچرنشین»‬ ‫راهی ژنو کرد گرفته تا س��خنران ی های تن��د و تیز اعضای‬ ‫پایداری علیه توافق ژنو‪.‬‬ ‫پس از انکه اصرار برخی در داخل بر سازش��کار بودن‬ ‫تیم مذاکره کننده بلند شد‪ ،‬تایید مقام معظم رهبری مبنی‬ ‫بر اینکه انها «فرزندان انقالبی ما هس��تند» و «سازشکار‬ ‫نیس��تند»‪ ،‬اتش اعتراضات را خاموش کرد‪ .‬با گذشت زمان‬ ‫اما س��خنران ی های انتقادی ادامه یافت‪ .‬یکی از مهمترین‬ ‫سخنران ی ه ا را محمود نبویان داشت‪ .‬او پس از امضای توافق‬ ‫ژنو گفت که این توافق هیچ ک��دام از خطوط قرمز رهبری‬ ‫را رعایت نکرده اس��ت‪ .‬اولین چالش ها نیز بر س��ر افشای‬ ‫متن مذاکرات اغاز شد‪ .‬پس از بازگش��ت تیم مذاکره کننده‬ ‫و در حالی که هنوز توافق ژنو حاصل نش��ده بود‪ ،‬برخی از‬ ‫نمایندگان از ظریف خواس��تند تا متن مذاکرات را ب رای انها‬ ‫افشا کند‪ .‬اما ظریف این موضوع را نپذیرفت‪ .‬نبویان به نقل‬ ‫از ظریف گفت‪« :‬او م ی گوید حتی اگر م ی خواهید استیضاح‬ ‫کنید اما متن مذاکرات را افشا نم ی کنم‪ ».‬در مقابل ظریف‬ ‫پاسخش این بود که در جریان مذاکرات ممکن است مسائل‬ ‫و موارد متعددی رد و بدل ش��ود اما هیچ کدام از انها نهایی‬ ‫نشده است‪.‬‬ ‫در همین حال برخی از سایت ها و رسانه های نزدیک‬ ‫به رژیم صهیونیستی مواردی را به عنوان محورهای توافق‬ ‫ای ران و غرب افش��ا کردند‪ .‬ظریف بالفاصله در پیامی همه‬ ‫انها را «توهماتی» خواند که وقتی اصل توافق منتشر شد‪،‬‬ ‫پوچی انها مشخص خواهد ش��د‪ .‬ظریف به مجلس رفت و‬ ‫در یک جلس��ه توضیحاتش را ارائه ک��رد‪ .‬او گفت که تنها‬ ‫زمانی متن مذاکرات افشا م ی شود که طرفین هیچ امیدی‬ ‫به نتیجه رس��یدن ان نداشته باش��ند‪ .‬به گفته ظریف این‬ ‫ابتکار جدید ای ران بود که نخواس��ته بود متن مذاکرات افشا‬ ‫شود‪ .‬تیم مذاکره کننده ای ران م ی گفت این حفظ اسرار ب رای‬ ‫دور نگه داشتن و احیانا دست اندازی مخالفان خارجی به ویژه‬ ‫‪35‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫برگردانده ش��د»؛ ادعایی که گذر زمان نادرستی ان را ثابت‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیستی و کش��ورهای ناراضی منطقه‪ ،‬از جمله‬ ‫عربستان و رژیم صهیونیستی است‪ .‬اما در مقابل مخالفان‬ ‫داخلی استدالش��ان ب راین پایه اس��توار بود که طرف غربی‬ ‫تمام اطالعات را در اختیار رژیم صهیونیس��تی قرار م ی دهد‬ ‫و این کار تنها به علت افشا نش��دن امتیازی است که تیم‬ ‫مذاکره کننده به طرف غربی داده است‪ .‬انها معتقد بودند که‬ ‫عامل اصلی ب ی خبری افکار عمومی در داخل است‪.‬‬ ‫مستند «من روحانی هستم»‬ ‫چه کسانی تسلیت گفتند؟‬ ‫با همه حرف و حدیث ها ظریف ب��ه ژنو رفت و توافق‬ ‫امضا ش��د‪ .‬او زمانی که تیتر کیهان را دید که نوش��ته بود‪:‬‬ ‫«ظریف‪ :‬مکالمه روحانی با اوبام��ا و دیدار من با جان کری‬ ‫نابجا ب��ود» انطور که خودش گفت دچ��ار عارضه کمر درد‬ ‫شدید شد‪ .‬انقدر که مجبور شد ب رای حضور در مذاکرات ژنو‬ ‫از ویلچر استفاده کند‪ .‬همین نکته نیز از دید بسیاری پنهان‬ ‫بو تاب تعریف‬ ‫نماند‪ .‬رسانه های غرب روایت این ماجرا را با ا ‬ ‫کردند‪ ،‬اما در داخل عده ای از مخالفان تحلیلش��ان اینگونه‬ ‫بود‪« :‬ظریف به عمد با ویلچر در مذاکرات حاضر شد تا نشان‬ ‫دهد که تحریم هایی که غرب مدعی بود فلج کننده هستند‪،‬‬ ‫کارامده ب��ود‪ ».‬در واقع انها‪ ،‬حرکت ظری��ف را نمادین و در‬ ‫جهت دادن پالس به «دشمن» ارزیابی م ی کردند‪.‬‬ ‫پس از توافق ژن��و و نامه تائی د امی��ز رهبر انقالب به‬ ‫روحانی‪ ،‬بازهم مخالف��ان روحانی ناراضی بودند‪ .‬حس��ین‬ ‫شریعتمداری و روزنامه کیهان که پرچم دار اعتراض به توافق‬ ‫ژنو بودند‪ ،‬اولین واکنش را به اجرای این توافقنامه اینگونه‬ ‫نشان دادند‪ «:‬تاسیساتی که پس از شهادت شهید مصطفی‬ ‫احمدی روشن به نام این ش��هید نامگذاری شده بود‪ ،‬توسط‬ ‫کارشناسان اژانس بی ن المللی انرژی اتمی پلمب شد‪».‬‬ ‫بعد از کیهان نوبت به نمایندگان مجلس رسید تا انچه‬ ‫دولت موفقیت در زمینه هس��ته ای م ی خواند را زیر سوال‬ ‫ببرند و حتی قدم های خود را جلوتر از حسین شریعتمداری‬ ‫بگذارن��د‪ .‬حمید رس��ایی‪ ،‬نماینده ته��ران در نطق خود در‬ ‫صحن مجلس گفت‪« :‬من در ابتدا روز ‪ ۳۰‬دی ماه ‪ ۱۳۹۲‬را‬ ‫تس��لیت م ی گویم؛ روزی که دسترنج دانشمندان هسته ای‬ ‫متاس��فانه به این ش��کل از بین م ی رود و ما به رغم اینکه‬ ‫نمایندگان مردم هستیم فعال مامور به سکوتیم‪».‬‬ ‫در کنار این دو‪ ،‬روزنام��ه وطن امروز نی��ز روز ‪ 30‬دی‬ ‫را به مردم تس��لیت گفت و حت��ی رنگ س��یاه را نیز ب رای‬ ‫صفحه نخس��ت خود انتخاب کرد‪ .‬این روزنامه برای تیتر‬ ‫و عکس نخس��ت خود « هولوکاست هسته ای» را انتخاب‬ ‫کرده و به گونه ای دیگر این توافق را به مردم ای ران تسلیت‬ ‫گفته بود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫جنجال تازه‬ ‫کریم ی قدوس��ی‪ ،‬نماینده مشهد که یکی از مخالفان‬ ‫سرس��خت توافق ژن��و و دولت یازدهم اس��ت‪ ،‬نی��ز بیکار‬ ‫ننشس��ت‪ .‬او س��خنران ی جنجالی کرد و در ان مدعی شد‬ ‫رهبری پرونده هسته ای را از تیم ظریف گرفته و به شورای‬ ‫امنیت بازگردانده اس��ت‪ ،‬ادعایی که گذر زم��ان ثابت کرد‬ ‫واقعیت ندارد‪ .‬کریم ی قدوسی به طور مرتب خبرساز م ی شد‪.‬‬ ‫او طرحی دوفوریتی را تهیه و به هیات رئیسه تقدیم کرد که‬ ‫از ان پس‪ ،‬به عنوان یک «دردسر بزرگ» ب رایش باقی ماند‪ .‬او‬ ‫در این طرح که به دست خود تهیه کرده بود‪ ،‬معاهده ‪NPT‬‬ ‫را در دو جای متن طرح ‪ MPT‬ذکر کرده بود‪.‬‬ ‫در مقابل رسانه های نزدیک به دولت ب رای او نوشتند‪:‬‬ ‫«‪ 10‬س��ال اس��ت که ای ران و کش��ورهای غربی بر سر ان‬ ‫اختالف دارن��د؛ ان پی تی‪ .‬واژه ای که دیگر ب رای س��اکنین‬ ‫دورترین روس��تاهای ای ران هم اشناس��ت‪ .‬ب��رای برخی از‬ ‫نمایندگان مجلس اما اینگونه نیس��ت‪ .‬نه ب رای نمایندگان‬ ‫عضو کمیسیون بهداش��ت یا کش��اورزی و‪ ....‬اتفاقا ب رای‬ ‫همانها که در کمیس��یون امنیت ملی حضور دارند و حاال‬ ‫بیلبورد صداقت امریکایی‬ ‫اواخر سال ‪ ٩٢‬بود که رئی س جمهور در مراسم اهدای‬ ‫جایزه قلم از یک فیلم مستند انتقاد کرد‪ .‬فیلمی که کسی‬ ‫ان را ندیده بود اما بعد از عید س��ال ‪ ٩٣‬خبرس��از شد‪« .‬من‬ ‫روحانی هستم» مستندی بود که با چینش مقاطع مختلف‬ ‫تاریخ فعالی ت های سیاسی حس��ن روحانی تصویری اهل‬ ‫مصالحه در سال ‪ 82‬از وی به نمایش م ی گذاشت‪.‬‬ ‫منتشر کنندگان این فیلم ابتدا نام کارگردان ان را یک‬ ‫زن معرفی کردند‪ .‬اما بعدها مدعی شدند ب رای حفظ امنیت‬ ‫سازندگان مصاحب ه ها را با اسم ساختگی منتشر کرده بودند‪.‬‬ ‫این فیلم به مخاطب م ی گفت که حسن روحانی در توافق با‬ ‫سه کشور اروپایی اشتباه کرده و انها روحانی را فریب داده اند‪.‬‬ ‫علی الریجان��ی اما در مق��ام دف��اع از روحانی گفت‪:‬‬ ‫«مسببان و عوامل توزیع س��ی دی «من روحانی هستم»‬ ‫حتی به تاری��خ دروغ م ی گویند‪ ».‬دفاع قاط��ع او از روحانی‬ ‫س��روصداهای این مس��تند را خواباند‪ .‬اگر ت��ا پیش از ان‬ ‫سازندگان از من روحانی هس��تم دو و سه سخن م ی گفتند‬ ‫یا سایر مستند های سیاسی که قرار بود منتشر کنند تبلیغ‬ ‫م ی کردند‪ ،‬به یکباره خاموش شدند‪.‬‬ ‫بازی با منافع ملی تا کجا؟‬ ‫همایش دلواپسیم‬ ‫خط قرمز نام جدید همایش دلواپسی‬ ‫مصادف با مذاکرات هس��ته ای ژن��و ‪ 3‬م ی خواهند دولت را‬ ‫ملزم به «حفظ حقوق هسته ای و مصادیق ان در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای» کنن��د‪ .‬در ط��رح دوفوریتی که توس��ط جواد‬ ‫کریم ی قدوسی تهیه و به هیات رئیس��ه مجلس ارائه شده‬ ‫اس��ت‪ ،‬دو بار به معاهده «ان پ ی تی» ک��ه مهترین مبحث‬ ‫حقوق بی ن الملل در بحث انرژی اتم ی اس��ت‪ ،‬اشاره شده و‬ ‫عجیب انکه هر دوبار هم به زبان انگلیس��ی و هم به زبان‬ ‫فارسی نام این معاهده «ام پی تی‪ »mpt ،‬درج شده است‪.‬‬ ‫یک بار در عنوان طرح ‪ 5‬صفحه ای و یک بار در متن ان به‬ ‫زبان انگلیسی‪».‬‬ ‫مدتی بعد فایل صوتی از این نماینده مش��هد منتشر‬ ‫ش��د که در ان گفته بود‪« :‬رهبر معظم انقالب در جلس ه ای‬ ‫گفته اند بعد از س��ه بار خواندن توافقنامه ژنو به این نتیجه‬ ‫رسیده اند که حق غن ی س��ازی ای ران در ان «نادیده» گرفته‬ ‫شده اس��ت‪ ».‬کریم ی قدوس��ی در این س��خنرانی مدعی‬ ‫م ی ش��ود که «پس از این جلس��ه‪ ،‬پرونده از تیم مذاکره در‬ ‫وزارت خارجه گرفته ش��ده و به ش��ورای عالی امنیت ملی‬ ‫چندی بع��د ع راقچی ب رای توضیح درب��اره توافق ژنو‬ ‫و گفت وگو ب��ا روحانی��ون و علما راهی قم ش��د‪ .‬ع راقچی‬ ‫دیدارهایی ب��ا مراج��ع تقلید داش��ت‪ .‬او حتی ب��ا ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی که یکی از منتقدان سرس��خت دولت بود نیز‬ ‫مالقات کرد و راجع به توافق ژنو توضیح داد‪ .‬اما مدتی بعد‬ ‫یک فایل صوتی در فضای مجازی منتش��ر شد‪ .‬فایلی که‬ ‫در ان ادعا م ی شد نظر ع راقچی برخالف نظر رئی س جمهور‬ ‫است‪ .‬روزنامه وطن امروز متن ان را منتشر کرد؛ حرف هایی‬ ‫که گفته م ی شد در جمع طالب مدرسه علمیه معصومیه در‬ ‫قم زده شده است‪ .‬در این فایل به نقل از ع راقچی امده بود‪:‬‬ ‫«من هم همین را م ی خواهم عرض کنم‪ .‬ببینید بین خود‬ ‫ما حتی در سطح رئی س جمهور کلمه حق و شناسایی حق‬ ‫یک مقداری ق ر و قاطی شده است‪ .‬اینکه اقای رئی س جمهور‬ ‫توی نامه شان اگر نوشتند حق ما را به رسمیت شناخته اند‪،‬‬ ‫ایشان اشتباه کرده اند‪».‬‬ ‫ع راقچی ام��ا ان را تکذیب کرد و فایل را بریده ش��ده‬ ‫صحب ت های خود خواند‪ .‬او در مصاحب ه اش با مثلث ضمن‬ ‫اب راز تعجب از پخش ناقص و تحریف ش��ده سخنانش در‬ ‫یک جلسه خصوصی‪ ،‬عنوان کرد‪« :‬نگرانم که اینطور بازی‬ ‫با منافع ملی تا کجا م ی خواهد پیش برود!» عضو ارشد تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای از همه رسانه ها خواست در شرایطی‬ ‫که مذاکرات به مراحل حساس و پیچیده کنونی رسیده‪ ،‬از‬ ‫اظهارات و ادعاهای ب ی پایه و اساسی که مغایر با منافع ملی‬ ‫و در راستای اهداف بیگانگان و دشمنان ای ران اسالمی است‬ ‫خودداری کنند‪.‬‬ ‫ع راقچی به رسانه ها توصیه کرد که منافع ملی کشور‬ ‫و احقاق حقوق هسته ای ملت بزرگ ای ران را قربانی اهداف‬ ‫کوتاه مدت سیاسی خود نکنند‪.‬‬ ‫وی در عی��ن ح��ال تاکی��د ک��رد همان ط��ور ک��ه‬ ‫رئی س جمهور محترم در نامه خود ب��ه مقام معظم رهبری‬ ‫نیز اش��اره فرموده اند توافق ژنو صراحتا حقوق هس��ته ای‬ ‫کشورمان را به رسمیت شناخته و با پذیرش ادامه غن ی سازی‬ ‫در ای ران‪ ،‬حق غن ی سازی جمهوری اسالمی ای ران را تثبیت‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫همایش دلواپسان‬ ‫اردیبهش��ت ماه ‪ ٩٣‬مخالفان سیاس��ت های دولت‪،‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫به خصوص در زمینه هس��ته ای گردهم امدن��د تا به انچه‬ ‫انها «توافق ضعیف م ی خواندند» اعتراض کنند‪ .‬انها نامی‬ ‫ ب رای همایش خود در نظر گرفتند که تبدیل به حاش��ی ه ای‬ ‫دامن��ه دار ب رای انها ش��د‪ .‬تعدادی از نماین��دگان مجلس و‬ ‫فعاالن سیاس��ی تحت عن��وان همایش «دلواپس��یم» به‬ ‫سفارت سابق امریکا رفتند تا اعتراضشان را اعالم کنند‪.‬‬ ‫به س��رعت اخبار این همای��ش فراگیر ش��د‪ .‬چراکه‬ ‫اظهارنظرهای��ی که در ان صورت گرفته انق��در تند بود که‬ ‫توجه همه را جلب کند‪ .‬در این همای��ش نبویان‪ ،‬نماینده‬ ‫منتقد دولت گفت‪« :‬رابطه با امریکا و سران کفر‪ ،‬امری است‬ ‫که از دنبال کردن مذاکرات پیگیری م ی ش��ود‪ .‬انها دنبال‬ ‫ایجاد رابطه و دوستی هستند و در مذاکره نام یکدیگر را به‬ ‫اس��م کوچک صدا م ی زنند‪ .‬ایا این روش مذاکره است؟» به‬ ‫گفته این نماینده مجلس‪« :‬ایجاد رابطه با امریکا س��اختن‬ ‫خانه با تار عنکبوت است‪».‬‬ ‫مهدی کوچک زاده‪ ،‬نماینده مجلس نیز با درخواست‬ ‫از صداوسیما ب رای پخش این همایش گفت‪« :‬کسانی که‬ ‫مدعی طرفداری از جمهوری اسالمی هستند و کسانی که‬ ‫مدعی رای ‪ ۵۰‬درصدی هس��تند‪ ،‬م ی خواهند علیه اس�لام‬ ‫کودتا کنند و من این را در جلسه با وزیر اطالعات بیان کردم‬ ‫و گفتم که دوستان کودتا شده است‪».‬‬ ‫فریدون عباسی‪ ،‬رئیس سابق س��ازمان انرژی اتمی‬ ‫ ضمن ش��رکت در این همایش گفت‪« :‬قهرمان دیپلماسی‬ ‫سعید جلیلی است‪ ».‬همایش دلواپس��ی به همینجا ختم‬ ‫نش��د‪ .‬این همایش ه��ا در نق��اط مختلف کش��ور از جمله‬ ‫اصفهان‪ ،‬مش��هد و کرمان و قم نیز در روزه��ای پس از ان‬ ‫برگزار شد‪ .‬در ادامه تعدادی از نمایندگان از ظریف خواستند‬ ‫تا ب رای پاسخ به س��واالت به مجلس برود‪ .‬پاسخ ظریف در‬ ‫کمیسیون امنیت ملی کریم ی قدوس را راضی نکرد و کار به‬ ‫جلسه علنی کشیده شد‪ .‬در جلسه علنی مجلس ظریف در‬ ‫دفاع از عملکرد تیم مذاکره کننده سخن گفت و خطابه اش را‬ ‫با این شعار پایان داد‪« :‬ما ملت دالوریم نه دلواپس»‪.‬‬ ‫حمایت ها‬ ‫وین ‪ / 4‬شکست مذاکرات؟‬ ‫مطرح شدن بحث نیاز ای ران به ‪ ١٩‬هزار سو (‪)SWO‬‬ ‫از س��وی رهبری‪ ،‬در میانه مذاکرات وین ‪ ،٦‬ابتکار بسیاری‬ ‫خوبی بود ک��ه اتفاق افت��اد‪ .‬رهبر انق�لاب ضمن حمایت‬ ‫کامل از تیم مذاکره کننده‪ ،‬اعالم کردن��د‪« :‬البته ما به تیم‬ ‫مذاکره کننده کش��ورمان اعتماد داریم و مطمئن هس��تیم‬ ‫که انها به دس��ت اندازی به حقوق کش��ور و ملت و کرامت‬ ‫ملت ای ران‪ ،‬راضی نخواهند شد‪ ».‬غرب تالش م ی کرد تعداد‬ ‫س��انتریفیوژ های ای ران را محدود کند؛ سانتریفیوژ هایی که‬ ‫اساس��ا از نس��ل اول و دوم بودند و قدرت جداسازی باالیی‬ ‫نداش��تند‪ .‬رهبر انقالب گفتند که «خط��وط قرمز» کامال‬ ‫مش��خص اس��ت‪ .‬اما خواس��ته غرب محدود کردن تعداد‬ ‫سانتریفیوژ های ای ران بود که شاید مهم ترین چالش نشست‬ ‫وین ‪ 6‬باش��د‪ .‬فضایی که در ان اش��تون از وزرای خارجه ‪٦‬‬ ‫کشور درخواست کرد به وین س��فر کنند‪ .‬همین حضور در‬ ‫میانه راه مذاکرات بود که کیهان از ان به تعبیر «بن بست‬ ‫مذاکرات در میانه راه» و با تیتر «دوراهی باخت – باخت» یاد‬ ‫کرد‪ .‬کیهان نوشت‪ « :‬فراخوان اشتون از اتفاق جدیدی خبر‬ ‫م ی داد که حضور فوری وزرای خارجه ‪ 5+1‬را ضروری ساخته‬ ‫بود و خبرگزاری رویترز به نقل از دیپلمات های مذاکره کننده‬ ‫اعالم کرد؛ حض��ور وزرای خارجه ‪ 5+1‬در وی��ن به منظور‬ ‫امضای توافق جامع نیست‪ ،‬بلکه انان ب رای عبور از بن بست‬ ‫غیرمنتظره ای ک��ه در جریان مذاکرات پدید امده اس��ت به‬ ‫وین فراخوانده شده اند‪ .‬کدام بن بس��ت انان را سراسیمه به‬ ‫وین کش��انده است؟» س��رمقاله نویس کیهان عدم حضور‬ ‫وزرای خارجه روس��یه و چین را نیز از نظر دور نداشت و به‬ ‫اعتقاد او انها «ح��دس م ی زنند در چالش هس��ته ای یازده‬ ‫ساله کشورمان‪ ،‬فصل جدیدی در حال ورق خوردن است‪».‬‬ ‫به اعتقاد او همانط��ور که رهبری گفتن��د غرب «به‬ ‫مرگ گرفته تا به تب راضی ش��ود»‪ .‬حس��ین شریعتمداری‬ ‫م ی نویسد‪« :‬حریف به خوبی م ی داند که وقتی شخصیت‬ ‫برجس��ته ای در جای��گاه عال ی رتب ه ترین مق��ام جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران‪ ،‬خط قرمز نظام را در مذاکرات ترسیم م ی کند‪،‬‬ ‫نگران «عدم توافق» نیز نخواهد بود و این در حالی اس��ت‬ ‫که «توافق» نیاز امریکا و متحدانش است که قصد داشتند‬ ‫با لطایف الحیل این «نی��از» خود را در قال��ب «امتیاز» به‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران تحمیل کنند‪».‬‬ ‫عالوه بر طیفی ک��ه از ابت��دای حض��ور روحانی به‬ ‫مخالفت با وی در پرونده هس��ته ای برخاس��تند‪ ،‬این هفته‬ ‫ش��اهد یک مخالف جدید نیز بودیم‪ .‬یاران احمدی نژاد که‬ ‫تا پیش از این اگر تنها یک بار و ان هم از زبان اکب ر جباری‪،‬‬ ‫باجناق غالمحسین الهام توافق ژنو را به نقد کشیده بودند‪،‬‬ ‫کم کم وارد عرصه ش��دند‪ .‬پس از او غالمحسین الهام نیز‬ ‫انتقاداتی را به مذاکرات هسته ای و توافق ژنو وارد کرد‪ .‬الهام‬ ‫البته در اولین نشست دلواپس��ان نیز حضور داشت‪ ،‬اما در‬ ‫دیگر نشس��ت ها خبری از او نبود‪ .‬برگزارکنندگان نشست‬ ‫نم ی خواستند به واس��طه حضور چند چهره احمدی نژادی‬ ‫انها نیز م��ورد انتقاد قرار گیرن��د‪ ،‬این نکت��ه ای بود که به‬ ‫صراحت اعالم کردند‪ .‬حاال این روزه��ا عل ی اکبر جوانفکر‬ ‫نیز پا به میدان گذاشته اس��ت‪ .‬او در مصاحب ه ای که هفته‬ ‫گذشته منتشر ش��د‪ ،‬حرف های باجناق الهام را واگویه کرد‪.‬‬ ‫یاران دولت س��ابق معتقدند که فضا ب رای توافق عزتمندانه‬ ‫در دولت انها وجود داشت اما این اجازه به انها داده نشد‪ .‬در‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫اگر در بین شش دور مذاکراتی که تاکنون برگزار شده‬ ‫اس��ت‪ ،‬بخواهیم یک نقطه افول را ذکر کنیم‪ ،‬م ی توانیم از‬ ‫مذاکرات وین ‪ 4‬نام ببریم؛ جایی ک��ه ای ران به زیاده خواهی‬ ‫غرب برخورد کرد‪ .‬ابتدا مذاکرات کارشناس��ی در نیویورک‬ ‫برگزار ش��د‪ .‬پس از ان بود که زمزمه هایی از طرف غربی و‬ ‫همچنین رژیم صهیونیس��تی درباره مسائل موشک های‬ ‫بالستیک ای ران مطرح شد‪ .‬وین ‪ 3‬اواخر اردیبهشت ماه طی‬ ‫سه روز برگزار شد و در نهایت بدون صدور بیانیه یا کنف رانس‬ ‫خبری پایان یافت و ادامه مذاک��رات به یک ماه بعد و اواخر‬ ‫خردادماه موکول شد‪.‬‬ ‫طرفین قرار بود تا نگارش مت��ن نهایی توافق را اغاز‬ ‫کنند‪ ،‬اما اختالفات انقدر زیاد بود که ترجیح دادند بدون هیچ‬ ‫توضیحی ان را به پایان برسانند‪ .‬روز بعد منتقدان توافق ژنو‬ ‫از ان به عنوان «شکس��ت مذاکرات» یاد کردند و کیهان با‬ ‫تیتر «بازتاب جهانی شکست مذاکرات» به بررسی این اتفاق‬ ‫پرداخت‪ .‬کیهان ان روز سرمقاله خود را با تیتر «خوشبختانه‬ ‫ب ی نتیجه ماند» به قلم حسین ش��ریعتمداری نوشت و در‬ ‫پایان ان اورد‪...« :‬مذاکرات وین ‪ 4‬که م ی توانست به شدت‬ ‫اسی ب رسان باشد‪ ،‬با شکست روبه رو شد و تالش همه جانبه‬ ‫و چندماهه اخیر حریف خوش��بختانه ب ی نتیج��ه ماند‪ .‬به‬ ‫یقین تیم محترم هسته ای کشورمان باید از اینکه با تدبیر‬ ‫یاد شده‪ ،‬حریف را ناکام گذارده‪ ،‬خش��نود باشد‪ ،‬که هست‪،‬‬ ‫مانند همه مردم این مرز و بوم‪».‬‬ ‫این س��رمقاله و انتقادات به وین ‪ 4‬چن��دان به مذاق‬ ‫بن بست در میانه راه‬ ‫سیاست‬ ‫با این حال همه اتفاقات به مخالفت ها ختم نم ی شد‪.‬‬ ‫بسیاری از رجال سیاسی که با برخی سیاست های روحانی‬ ‫هم زاویه داش��تند از این مذاک��رات دفاع کردن��د‪ .‬از علی‬ ‫الریجانی که در مجلس کوش��ید تا مخالفان روحانی را در‬ ‫چارچوب قانون نگه دارد تا رقبای س��ابق انتخاباتی حسن‬ ‫روحانی‪ ،‬همه از او دفاع کردند‪ .‬ای��ن عالوه بر حمایت های‬ ‫رهبری بود که با یک جمله تایی د امیز ایشان روح تازه ای در‬ ‫حمایت از دولت دمیده م ی شد‪.‬‬ ‫در این میان رقبای سابق انتخاباتی حسن روحانی که‬ ‫یک سال قبل با او به رقابت ب رای رسیدن به پاستور پرداخته‬ ‫بودند‪ ،‬از او دفاع کردند‪.‬‬ ‫قالیباف در اظهارنظ��ری تایید کرد ک��ه مقام معظم‬ ‫رهبری بر موضوع مذاکرات اشراف کامل دارد‪ .‬این اظهارات‬ ‫او بازتاب زیادی داشت انجا که گفت‪« :‬اولین نکته ای که به‬ ‫نظر م ی رسد و همه باید به ان توجه داشته باشیم‪ ،‬ان است‬ ‫که مقام معظم رهبری بر این پرونده مهم‪ ،‬نظارت دقیق و‬ ‫عمیق دارند و در حقیقت اداره کننده اصلی موضوع هستند‪.‬‬ ‫بدون شک ایش��ان خط قرمزهایی که باید رعایت شود را از‬ ‫هر کس��ی و در هر جایگاهی مطالبه خواهند کرد‪ .‬اعتقاد‬ ‫راسخ ما بر این است که ایشان به هی چ کس اجازه نخواهند‬ ‫داد که عزت ملت ای ران و نظام اسالمی را خدشه دار کرده و بر‬ ‫سر این مسائل با هیچ چیز‪ ،‬هیچ کس و هیچ دولتی معامله‬ ‫نم ی کنند و در فرهنگ تشیع و نظام والیی نیز چنین چیزی‬ ‫وجود ندارد‪ .‬بناب راین مهم است که باور کنیم و کامال بپذیریم‬ ‫که این پرونده‪ ،‬این گونه اداره م ی شود‪ .‬طبیعتا یکی از این‬ ‫رفتارها در این مقطع از زمان اتف��اق م ی افتد و ما م ی بینیم‬ ‫که مقام معظم رهبری با صراحت تمام در بیانات خود از تیم‬ ‫اعزام ی حمایت ک��رده و م ی فرمایند که تی��م مذاکره کننده‬ ‫بچه های انقالب و بچه های خود ما هستند‪ .‬اگر این موضوع‬ ‫را مستقیم از امام خود م ی شنویم‪ ،‬باید بدانیم که نباید این‬ ‫تیم را تضعیف کنیم‪ .‬نباید قلمی بر صفحه کاغذی و بیانی‬ ‫بر زبانی جاری شود تا بر اثر این بیان و قلم‪ ،‬انها در جایی که‬ ‫امروز صحنه مقابله است‪ ،‬احساس ضعف کنند‪ ».‬او تاکید‬ ‫کرده بود‪« :‬نباید از عناوین و القابی اس��تفاده کنیم که تیم‬ ‫مذاکره کننده را تضعیف کند‪ ».‬اما قالیباف در این مسیر تنها‬ ‫نبود‪ .‬محس��ن رضایی نیز به حمایت از تیم مذاکره کننده‬ ‫پرداخت و با اش��اره به مورد تایید بودن مذاکرات هسته ای‬ ‫و تیم مذاکره کننده کش��ورمان از سوی رهبرمعظم انقالب‬ ‫گفت‪« :‬مجمع تش��خیص مصلحت نظام از این مذاکرات‬ ‫حمایت م ی کند‪ ».‬او همچنین از همه کس��انی که خود را‬ ‫سرباز انقالب م ی دانند خواست تا در جهت رفع تحریم ها به‬ ‫دولت و تیم مذاکره کننده کمک کنند‪.‬‬ ‫به عالوه در حالی که بس��یاری ت�لاش م ی کردند تا‬ ‫جلیلی را تنها «قهرمان مذاکرات هس��ته ای» معرفی کنند‬ ‫و با اس��تناد به مخالفت های وی با حسن روحانی در دوران‬ ‫مبارزات انتخاباتی وی را مخالف سیاست های دولت نشان‬ ‫دهند‪ ،‬جلیلی در حرکتی اخالقی و ب راس��اس منافع ملی به‬ ‫میدان امد و گفت‪« :‬انچه امروز اهمیت دارد گرفتن حقوق‬ ‫ملت ای��ران در مذاکرات ای��ران با گروه ‪ 5+1‬اس��ت و همه‬ ‫باید به تیم مذاکره کننده کنونی کم��ک کنند تا این هدف‬ ‫محقق ش��ود‪ ».‬جلیلی بیان کرد‪« :‬بحث هسته ای فراتر از‬ ‫این است که در مباحث تنگ سیاسی‪ ،‬جناحی و سلیقه ای‬ ‫قرار بگیرد‪ ،‬موضوعی ملی است و تحوالت ان باید با نگاه‬ ‫صحیح دنبال شود‪ ».‬همچنین عل ی اکبر والیتی نیز حمایت‬ ‫خودش را از تیم مذاکره کننده اعالم کرد‪ .‬تمام اینها در حالی‬ ‫اتفاق م ی افتاد که در هفته اول خردادماه قرار داشتیم و تیم‬ ‫مذاکره کننده قرار ب��ود در دور جدید مذاک��رات حضور پیدا‬ ‫کند‪ .‬مذاکرات ژنو ‪ ٤‬در این میان سخت ترین مذاکرات بود‪.‬‬ ‫چراکه طرف غربی با به میان کش��یدن مس��ائل فرعی به‬ ‫میز مذاکره روند ان را با مش��کل روبه رو کرد‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫مذاکره کنندگان ای ران ب��ا دس��تورالعملی از «خطوط قرمز‬ ‫مشخص» به وین سفر کردند‪.‬‬ ‫دولت ی ها خوش نیام��د‪ .‬با این حال مس��یر مذاکرات ادامه‬ ‫پیدا کرد‪ .‬پیش از رس��یدن به وین ‪ ٥‬یک دور مذاکره میان‬ ‫ای ران و امریکا به طور دوجانبه در وین برگزار ش��د که در ان‬ ‫ویلیام برنز حضور داشت‪ .‬بعدها ع راقچی حضور او را مثبت‬ ‫و سازنده توصیف کرد‪ .‬مذاکرات وین ‪ ٥‬در سکوت برگزار شد‬ ‫و طرفین از پیش��رفت ها ب رای نزدیک ش��دن نقطه نظ رات‬ ‫سخن گفتند‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مقابل دست تیم روحانی ب رای توافق باز گذاشته شده است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫خط قرمز پروژه جدید دلواپسان‬ ‫اخرین اقدام درباره انتقاد به توافقات هس��ته ای اما در‬ ‫هفته گذش��ته صورت گرفت‪ .‬این بار همایش با نام معروف‬ ‫«دلواپس��ی» برگزار نش��د‪ .‬اگرچه چهره های جدید در این‬ ‫همایش حضور داشتند‪ ،‬اما باز صحنه اعتراض خالی از حضور‬ ‫معترضان همیشگی چون کریم ی قدوسی نبود‪ .‬این همایش‬ ‫که با نام «خط قرمز» برگزار شد‪ ،‬یک سخنران متفاوت هم‬ ‫داشت‪ .‬سخنرانی که سعی کرد منصفانه هر دو طرف ماجرا‬ ‫را ببینید‪ .‬ایت اهلل حائری ش��ی رازی‪ ،‬امام جمعه شی راز به این‬ ‫سخنرانی دعوت شده بود‪ .‬او در این همایش هشدار داد‪ ،‬اما نه‬ ‫به مذاکره کنندگان؛ بلکه هشدار او خطاب به دلواپسان بود‪ .‬او‬ ‫گفت‪« :‬مراقب باشید در خط قرمزها جلوتر از خط قرمزهایی‬ ‫که رهبر انقالب تعیین کرده اند حرکت نکنید‪».‬‬ ‫با این حال همایشی که به گفته انها قرار بود «توافق‬ ‫خوب و توافق بد» را واکاوی کند و از «خط قرمزهای مذاکره»‬ ‫سخن گفته شود‪ ،‬اما به مخالفت با دولت کشید‪ .‬سخنرانان‬ ‫مراسم ابایی نداشتند در سخنانش��ان گریزی به دوران امام‬ ‫حس��ن(ع) و صلح ایش��ان زدند و تلویحا به مذاکره کنندگان‬ ‫هشدار دهند دوران فعلی دوران صلح امام حسن(ع) نیست‪،‬‬ ‫واال شما هم ابوموسی اشعری های دوران م ی شوید‪».‬‬ ‫«خط قرمز» تنها تفاوتش با «دلواپس��ان» در نامش‬ ‫بود‪ .‬ش��رکت کنند گان اما همان ها بودن��د‪ .‬از کوچک زاده و‬ ‫رسایی و نبویان گرفته تا سعید قاسمی و کوثری و کچویان‬ ‫در این مراسم حضور داشتند و البته کریم ی قدوسی‪ .‬نوبری‬ ‫سفیر سابق ای ران در شوروی هم که پای ثابت این مجالس‬ ‫ش��ده به ای راد س��خن پرداخت‪ .‬حضور زهره ون��د عضو تیم‬ ‫مذاکره کننده سابق نیز به خوبی گویای خط مشی تفکری‬ ‫برگزار کنندگان این همایش بود‪ .‬نکت��ه جالب تر اما حضور‬ ‫برخی نزدیکان احمدی نژاد در این مراسم بود‪ .‬غالمحسین‬ ‫اله��ام و محمدعلی رامی��ن از جمله حاض��ران در همایش‬ ‫خط قرمز بودند‪ .‬انگونه که رامین در سخنانش گفت‪« :‬امده ام‬ ‫اتاق جنگی راه بیندازم‪ ».‬ایت اهلل حائری در این همایش گفت‪:‬‬ ‫«شما دانشجویان هشیاری هستید و باید مواظب باشیدکه‬ ‫کار شما یک صدای جدید و ناهماهنگ با رهبری نباشد‪».‬‬ ‫ایت اهلل قرهی‪ ،‬رئیس حوزه علمیه حضرت مهدی(ع)‬ ‫هم در این همایش گفت‪« :‬هدف از برگزاری چنین جلساتی‬ ‫این است که اش��تباهات بن ی صدر و دوران اصالحات تکرار‬ ‫نشود‪ .‬صحبت دوستان س��یلی است اما باعث م ی شود این‬ ‫افراد از خواب غفلت بی دار شوند‪ ».‬تندترین سخنان اما متعلق‬ ‫به محمدعلی رامین بود‪ .‬او گفت‪« :‬ما اتاق جنگ نداریم و من‬ ‫به عنوان یک مسلمان اماده ام با کمک شما جوانان از همین‬ ‫امشب اتاق جنگی علیه مثلث ابلیس‪ ،‬یعنی امریکا‪ ،‬انگلیس‬ ‫و صهیونیسم راه اندازی کنم‪ ».‬حسین کچویان توصیه کرد‬ ‫که «به دل ارام ها خیلی توجه نکنید» چرا که «دل ارامی انها‬ ‫یا از سر لجاجت است یا از سر بچگی»‪.‬‬ ‫کریم ی قدوس��ی منتقد همیش��ه حاضر بحث های‬ ‫هسته ای نیز در این همایش حضور داشت‪ .‬او دولت را متهم‬ ‫کرد که به دنبال صلح امام حسن(ره) هستند‪ ،‬درحالی که به‬ ‫گفته رهبری امروز در شرایط بدر و خیبر قرار داریم‪.‬‬ ‫به هر روی به نظر م ی رسد نتیجه نهایی مذاکرات وین‬ ‫تاثیری تعیی ن کننده در نوع مواضع منتقدان سرسخت دولت‬ ‫در بخش سیاست خارجی داشته باشد‪ .‬چه اینکه اگر مذاکرات‬ ‫طبق تاریخ از پیش تعیین شده با فرجامی مثبت همراه باشد‬ ‫لبه تیغ انتقادات کندتر از همیشه شده و شاید چنین باشد که‬ ‫انها ب رای انتقاد به دولت از بخش هسته ای به حوزه ای دیگر‬ ‫کوچ کنند‪ .‬از زاویه ای دیگر اما اگر مذاکرات به تنیجه نرسیده‬ ‫یا اینکه با تمدید مواجه شود انگاه شیب انتقادات به دولت از‬ ‫سوی منتقدان شاید سنگی ن تر از گذشته افزایش یابد‪ .‬هفته‬ ‫مهمی پی ش روست هم ب رای دولت هم ب رای منتقدانش‪.‬‬ ‫در پذیرش قرارداد‬ ‫اولیهعجلهکردیم‬ ‫گفت وگوی مثلث با‬ ‫حسیننجابت‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫اعتبار زمانی توافق ژنو روز یکش�نبه ‪ 29‬تیرماه‬ ‫به پایان م ی رس�د و اقای ظریف از ان روز این طور‬ ‫یاد کرد که «م ی تواند تاریخی شود»‪ ،‬شما از نقاط‬ ‫اختلاف و اش�تراک ای�ران و ‪ 5+1‬در وی�ن ‪ 6‬چه‬ ‫ارزیابی دارید؟ دو ط�رف در چه موضوعاتی به هم‬ ‫نزدی�ک و در چه موضوعاتی همچن�ان از هم دور‬ ‫هستند؟‬ ‫این بحث دو سطح دارد؛ یکی واقعیت انکار ناپذیری‬ ‫است که امریکا‪ ،‬اروپا و رژیم صهیونیستی جمهوری اسالمی‬ ‫ را نم ی توانند تحمل کنند‪ .‬این یک اختالف ذاتی است که با‬ ‫مذاکره و قرارداد حل شدنی نیست؛ جمهوری اسالم ی چون‬ ‫با نظام سلطه مخالف است همواره خاری در چشم امریکا و‬ ‫طرفدارانش بوده بناب راین با این سطح از مذاکرات و تحوالت‬ ‫اختالفات دو طرف از بین نم��ی رود‪ ،‬اما چون نظام جمهوری‬ ‫اس�لام ی تصمیم گرفته صحبت کند و به خصوص محور‬ ‫صحب ت ها را نیز اعتمادس��ازی قرار داده‪ ،‬این دور از مذاکرات‬ ‫روشن کرد که ای ران واقعا به دنبال س��اخت سالح هسته ای‬ ‫نیس��ت‪ .‬البته این را اروپای ی ها و امریکا از قبل م ی دانستند‬ ‫اما امروز اطمینان انها مقداری بیش��تر ش��د‪ .‬در داخل کشور‬ ‫نیز برخی اف��راد معتقد بودن��د که مذاکره نک��ردن با امریکا‬ ‫و اروپا در هیچ موضوع و س��طحی س��ختگیری بیش از حد‬ ‫است‪ ،‬بناب راین این مذاکرات نش��ان داد که نظام سختگیری‬ ‫نم ی کند و با حس ن نیت حاضر به گفت وگو است اما غ رب ی ها‬ ‫حاضر نم ی شوند از منافع شان دست بکشند‪ .‬منافع انها این‬ ‫است که همه کشورها اقمارشان باشند‪ ،‬اگر پیشرفتی دارند‬ ‫و فناوری به دست اوردند در س��ایه انها باشد و استقالل اگر‬ ‫تعریفی دارد باید با اجازه انها باش��د‪ .‬این مسائل به نظر من‬ ‫ب رای بعضی افراد روشن ش��د که غ رب ی ها حس ن نیت ندارند‪.‬‬ ‫در سطح خرد مهمترین دستاورد ما از مذاکرات این است که‬ ‫ان شدت و سخت گیری که در مساله تحریم ها بود مقداری‬ ‫تخفیف پیدا کرد و حاال بس��تگی به نتایج نهایی مذاکرات‬ ‫دارد‪ .‬امریکا و اروپای ی ها واقعا حاضر نیس��تند که جمهوری‬ ‫اسالمی غن ی س��ازی را با فناوری خودش انجام دهد‪ ،‬انها در‬ ‫گام اول با پیشنهادهایی که درباره تعداد یا نوع سانتریفیوژها‬ ‫مطرح کردند به واقع م ی خواستند یک شکلی از غن ی سازی را‬ ‫ای ران داشته باشد که چرخ سانتریفیوژهایش بچرخد اما مقدار‬ ‫معن ی دار یا قابل اعتنایی در پایان خ��ط ب رایش باقی نماند‪.‬‬ ‫اینکه اب س��نگین اراک به اب س��بک تبدیل یا باز ط راحی‬ ‫شود‪ ،‬نشان از این دارد که غرب ی ها حاضر نیستند جمهوری‬ ‫اسالمی واقعا غن ی سازی را مستقال انجام دهد‪ .‬معتقدم تیم‬ ‫مذاکره کننده ای ران در ماه های اول مقداری زیادتر از انچه الزم‬ ‫بود از خود نرمش نشان داد‪ .‬با تذکرات رهبر معظم انقالب و‬ ‫اشاره به اینکه جمهوری اسالمی ای ران خطوط قرمزی دارد که‬ ‫نم ی تواند از ان عبور کند مذاکرات شکل جدیدی پی دا کرد‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما م ی ش�ود راکتور اب س�نگین اراک‬ ‫را ط�وری باز طراحی ک�رد که پلوتونی�وم کمتری‬ ‫تولی�د کند‪ .‬اما همچن�ان ماهیت اب س�نگین را‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫این کار شدنی است‪ ،‬اما زمان زیادی الزم دارد‪ .‬ثانیا چرا‬ ‫باید این کار انجام شود؟ اصال به چه علت ای ران اب سنگین‬ ‫اراک را س��اخت؟ انجا عالوه بر اب س��نگین‪ ،‬ی��ک نیروگاه‬ ‫‪40‬مگاواتی تحقیقاتی وجود دارد که ساختش را متخصصان‬ ‫داخلی انجام دادند‪ .‬معتقدم بهترین راه ب رای اطمینان از اینکه‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫ای ران پلوتونیوم خروجی اب سنگین را ب رای ساخت جنگ افزار‬ ‫هس��ته ای نم ی خواهد این است که پس��ماند و انتهای خط‬ ‫ی قرار دهد‪،‬‬ ‫تولید را در اختیار و نظارت کامل اژانس انرژی اتم ‬ ‫همین کفایت م ی کند و دیگر نیاز به ط راحی یا تغییر سیستم‬ ‫نیست چون بازط راحی طوالنی است‪ ،‬ثالثا انگیزه ای ب رای این‬ ‫کار وجود ندارد‪.‬‬ ‫ضم�ن انکه طب�ق صحب ت های اق�ای صالحی‪،‬‬ ‫رئیس س�ازمان ان�رژی اتم�ی ای�ران تکنولوژی‬ ‫باز فراوری پلوتونیوم حاصل از فعالیت اب سنگین‬ ‫ی را در اختیار ندارد‪.‬‬ ‫برای تولید تسلیحات اتم ‬ ‫‪3‬‬ ‫حسیننجابتم ی گوید‪«:‬اگراقایجلیلی‬ ‫همق رار داد‪ 6‬ماههاولراباانسرعتم ی پذیرفت‬ ‫تردیدی نبود که همین انتقادها به او نیز مطرح‬ ‫م ی ش�د‪ .‬اینکه مذاک رات با اق�ای جلیلی جلو‬ ‫نم ی رفت به این علت بود که او نم ی پذیرفت‪ .‬با‬ ‫ایننمایندهمجلسدربارهاخ رینتحوالتپرونده‬ ‫هسته ایگفتوگوکردیم‪».‬‬ ‫اصال چون ای ران قصدی ب رای تولید جنگ افزار ندارد‬ ‫حاضر است خروجی اب سنگین اراک را تحت نظارت کامل‬ ‫اژانس دراورد‪.‬‬ ‫براس�اس صحب ت ه�ای اق�ای صالح�ی گوی�ا‬ ‫پیش�نهاد ای�ران در ف�ردو ای�ن اس�ت ک�ه کار‬ ‫ازمایش�گاهی و تحقیقات�ی مش�ترکی ب�ا ‪5+1‬‬ ‫انجام شود‪.‬‬ ‫این هم از ان عقب نشین ی ها و نکات ضعف ماست‪.‬‬ ‫ای ران عضو ان پ ی تی اس��ت و تاکنون هیچ خط��ا و انحرافی‬ ‫نداش��ته‪ ،‬فردو زیر یک دامنه کوه قرار دارد و به لحاظ امنیتی‬ ‫خیلی امن اس��ت که هیچ کدام از این ویژگ ی ها خالف قانون‬ ‫نیس��ت‪ .‬معتقدم ما خیلی زودتر از موعد مق��رر پذیرفتیم که‬ ‫غن ی س��ازی ‪ 20‬درصد را تعلیق کنیم این خود اعتمادس��ازی‬ ‫بود‪ .‬اگر این سرمایه گذاری ما ب رای اعتماد سازی جواب ندهد‬ ‫به چه دلیل بای��د ما مذاکرات را ادامه دهی��م؟ به نظرم عالوه‬ ‫بر تحقیقات‪ ،‬فردو باید کار خ��ود را انجام دهد‪ ،‬ما ب رای تامین‬ ‫سوخت الزم ب رای راکتور ته ران س��راغ غن ی سازی ‪ 20‬درصد‬ ‫رفتیم‪ ،‬به ان��دازه کافی هم س��وخت الزم را داری��م اما امکان‬ ‫برگشت ان باید وجود داشته باشد‪ .‬برخی از کسانی که مذاکره‬ ‫م ی کنند اظهار کردند که م ی شود غن ی سازی ‪ 20‬درصد را طی‬ ‫یک روز برگرداند حال انکه این ساده پنداری است چون روزهای‬ ‫اول مذاکره کنندگان ای ران��ی به مباحث فنی اش��نا نبودند و‬ ‫حرف های غی ر واقعی زدند‪ .‬این طور نیست که یک تاسیسات‬ ‫خط تولید غن ی س��ازی ‪ 20‬درصد خود را کامال متوقف کند و‬ ‫طی یک روز بتواند دوباره ان را از سر بگیرد‪ .‬ما در قرارداد اولیه‬ ‫ژنو پذیرفتیم که تعداد معین سانتریفیوژ در فردو کار کند اگر‬ ‫سانتریفیوژها شکست ‪-‬که به طور طبیعی روزانه یک تا سه‬ ‫مورد اتفاق م ی افتد‪ -‬جایگزین انها از مدل های قدیمی باشد‪،‬‬ ‫این غی ر قابل پذیرش است و هیچ منطقی پشت ان نیست‪ .‬اگر‬ ‫تحقیق و توسعه انجام م ی دهیم و اگر متخصصان ای رانی به‬ ‫سانتریفیوژهایی با هشت ب رابر بازده رسیدند اینها را باید به کار‬ ‫گرفت اما اینکه در قرارداد باشد که جایگزین سانتریفیوژهای‬ ‫شکس��ته مدل های قدیمی باش��د‪ ،‬قابل قبول نیست‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنم هشدارها و تذکراتی که رهبری دادند تیم مذاکره کننده‬ ‫را که واقعا ادم های مجربی در کار خود هستند متقاعد و محکم‬ ‫کرد‪ .‬این نشان م ی دهد که امریکا و اروپای ی ها بیشتر از ای ران‬ ‫نیاز به مذاکره دارند چون محکم ایس��تادن ما پشتش منطق‬ ‫است‪ .‬به نظر من ما مذاکرات موفقی را به پایان خواهیم برد‪.‬‬ ‫رهبر معظم انقالب فرمودند که تعداد سانتریفیوژ‬ ‫مط�رح نیس�ت‪ ،‬بلکه ای�ران ب�ه ‪ 190‬هزار س�و‬ ‫سانتریفیوژ نیاز دارد‪ .‬این راهبرد چ ه میزان در روند‬ ‫مذاکرات م ی تواند گشایش ایجاد کند؟‬ ‫اگر توافق اقدام جامع مشترک به امضای دو طرف‬ ‫برسد و هر دو طرف روی اجرای ان توافق کنند فکر‬ ‫م ی کنید منتقدان دولت اق�ای روحانی که هم در‬ ‫نحوه مذاکرات هس�ته ای و هم در حوزه فرهنگی‬ ‫یک س�ری نقدها را مطرح م ی کردند از این به بعد‬ ‫چه موضعی را پیش بگیرند؟ ایا طرح انتقاد را کنار‬ ‫م ی گذارند یا نقده�ای خود را در ح�وزه فرهنگی‬ ‫متمرکز م ی کنند؟‬ ‫سانتریفیوژ نیاز داخل را تامین م ی کند‪ .‬رهبر معظم انقالب‬ ‫ی فرمودند‪« :‬ای ران به ‪ 190‬هزار س��و سانتریفیوژ‬ ‫دقیق و علم ‬ ‫احتیاج دارد»‪ .‬اگر س��انتریفیوژهای فوق العاده پیش��رفته که‬ ‫ای ران م ی تواند خود انها را تولید کند به کار گرفته ش��ود بین‬ ‫هشت تا ‪10‬هزار سانتریفیوژ نیاز است اما اگر سانتریفیوژهای‬ ‫نسل اول و سه مدنظر باشد بسته به تعداد سوهای ان تعداد‬ ‫سانتریفیوژهای مورد نیاز تفاوت م ی کند‪ .‬این سخن رهبری به‬ ‫مذاکره کنندگان ای رانی کمک کرد که بحث تع داد سانتریفیوژ‬ ‫نیست بلکه تعداد «سو» مورد نیاز ب رای تامین سوخت یک‬ ‫سال نیروگاه بوشهر مدنظر است‪.‬‬ ‫اگر اقای جلیلی مذاک�رات کنون�ی را مدیریت و‬ ‫هدایت م ی ک�رد‪ ،‬همین نقدها ب�ه او مطرح بود یا‬ ‫انکه ان زمان وضعیت فرق م ی کرد؟‬ ‫اگر اقای جلیلی هم قرار داد ‪ 6‬ماهه اول را با ان سرعت‬ ‫م ی پذیرفت تردیدی نبود که همین انتقادها به او نیز مطرح‬ ‫م ی شد‪ .‬اینکه مذاکرات با اقای جلیلی جلو نم ی رفت به این‬ ‫علت بود که او نم ی پذیرفت؛ ما کاری به درس��تی یا غلطی‬ ‫رویکرد اقای جلیل��ی نداریم‪ ،‬یکی از اش��کاالتی که به کار‬ ‫تیم مذاکره کننده کنونی مطرح م ی شود‪ ،‬ان است که به نظر‬ ‫م ی رسد مقداری ما در پذیرش قرارداد اولیه عجله کردیم‪ .‬اگر با‬ ‫حوصله و وقت گذاشتن بیشتر مثل همین االن ان زمان بحث‬ ‫م ی کردند معتقدم توافق ژنو نیز منصفانه تر تنظیم م ی شد‪.‬‬ ‫یک سری از منتقدان دولت اقای احمدی نژاد و اقای‬ ‫جلیلی م ی گویند این اعتمادی که برای مذاکرات‬ ‫هسته ای از طرف غرب به دولت اقای روحانی و تیم‬ ‫مذاکره کننده فعلی است‪ ،‬ان زمان به دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد نبود‪ ،‬نظر شما چیست؟‬ ‫به نظر ش�ما چرا روس�یه و چین با دیگر اعضای‬ ‫‪ 5+1‬به اختالف خوردند؟‬ ‫روس��یه با امریکا و اروپای ی ها در موض��وع اوکراین‬ ‫دچار مش��کل ش��ده‪ ،‬میان چین و امریکا نیز برخی مسائل‬ ‫وجود دارد که ممکن است اثار انها بر این مذاکرات منعکس‬ ‫شود بناب راین هر کشوری از ‪ 5+1‬م ی خواهد منافع خودش را‬ ‫حفظ کند‪.‬‬ ‫یک�ی از اش�کاالتی ک�ه ب�ه کار تی�م‬ ‫مذاکره کنن�ده کنونی مطرح می ش�ود‪،‬‬ ‫ان است که به نظر می رسد مقداری ما‬ ‫در پذیرش قرارداد اولیه عجله کردیم‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫درست اس��ت‪ ،‬نکته قابل درکی اس��ت یعنی روابط‬ ‫ف ی مابین دولت اقای روحانی با ‪ 5+1‬به نظر م ی رسد قدری‬ ‫مالیم تر است در قیاس با دولت اقای احمدی نژاد‪ ،‬چون دولت‬ ‫قبل در روابط خارجی خودش محکم تر برخورد م ی کرد حاال‬ ‫این درست یا غلط بوده‪ ،‬متناسب با زمان خودش بوده یا خیر‬ ‫بحث دیگری است اما صحبت یادشده درست است‪ .‬اعتماد‬ ‫نم ی کردند چون معتقد بودند دولت اق��ای احمدی نژاد قابل‬ ‫پی ش بینی نیس��ت اما وقتی با اق��ای احمدی نژاد صحبت‬ ‫م ی ش��د م ی گفت‪« :‬دولت امریکا و اروپای ی ه��ا قابل اعتماد‬ ‫نیستند» که این هم در دراز مدت ثابت شد‪ .‬هم اکنون تردیدی‬ ‫نیست و همه کارشناسان متوجه شدند که داعش محصول‬ ‫نقد و انتقاد در درون حاکمیت باید قانونمند باش��د‪.‬‬ ‫اگر توافق اقدام جامع مش��ترک به امضا رس��ید و جمهوری‬ ‫اسالمی تعهد پذیرفت و طرفین متعهد به مسائلی شدند نقد‬ ‫جدی دیگر معنایی ندارد‪ ،‬یعنی ما تعهدی را پذیرفتیم باید به‬ ‫ان تعهد بی ن المللی عمل کنیم‪ ،‬جمهوری اسالمی کشوری‬ ‫نیست که به تعهداتش عمل نکند‪ ،‬در موضع کارشناسی که‬ ‫هنوز بحث ها جمع بندی نشده‪ ،‬م ی ش��ود انتقاد کرد اما بعد‬ ‫از امضای تفاهم نامه باید دیگر ش��کل کار تغییر کند‪ .‬دولت‬ ‫جمهوری اسالمی تعهد م ی پذیرد و ‪ 5+1‬نیز تعهد م ی کند‪،‬‬ ‫باید دیگر رصد کرد که تعهدات از طرفین عملی شود‪ .‬همه‬ ‫تالش باید این باشد که دو نکته در توافق جامع حتما وجود‬ ‫داشته باشد‪ ،‬یکی اینکه حق غن ی سازی و تحقیق و توسعه‬ ‫ب رای ای ران محفوظ بماند و این حق به هیچ وجه متوقف نشود‬ ‫تو سویی به تولید جنگ افزار‬ ‫چون ب رنامه هسته ای ای ران سم ‬ ‫ندارد بلکه یک کاربرد فوق العاده گس��ترده و صلح امیز دارد‪،‬‬ ‫ثانیا باید برنامه دقیقی ب رای برداش��تن هم��ه تحریم ها در‬ ‫توافق جامع مشترک وجود داشته باش��د‪ .‬اگر این دو فاکتور‬ ‫وجود نداشته باشد ما مغموم خواهیم بود؛ طبیعتا طرف مقابل‬ ‫هم باید اطمینان کند که ای ران نه م ی خواهد و نه م ی تواند به‬ ‫سمت تولید سالح هس��ته ای برود‪ .‬این مساله را ای ران کامال‬ ‫اعالم کرده و اعتمادسازی الزم را انجام داده و همه کارشناسان‬ ‫این را متوجه م ی شوند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫این صحبت ترفند امریکا و غ رب ی ها را برمال و نقش‬ ‫براب کرد‪ .‬مثال اگر بحث انتقال هزار نفر از محلی به محل‬ ‫دیگر مطرح باش��د تعداد صندلی خودروها باید متناس��ب با‬ ‫تعداد افراد باش��د‪ .‬به عبارت دیگر کل ی گویی نم ی توان کرد‬ ‫که ‪ 100‬خودرو کافی است‪ ،‬بلکه باید گفت هزار صندلی ب رای‬ ‫این کار باید فراهم ش��ود‪ ،‬یعنی ‪ 20‬اتوبوس با ‪ 50‬صندلی یا‬ ‫‪ 40‬مین ی بوس ب��ا ‪ 25‬صندلی یا ‪ 250‬س��واری باید ب رای این‬ ‫نقل و انتقال درنظر گرفت‪ .‬چون بازدهی نس ل های مختلف‬ ‫س��انتریفیوژها با یکدیگر فرق م ی کند‪ ،‬نم ی توان گفت چند‬ ‫غی ر مستقیم امریکا‪ ،‬انگلیس و رژیم صهیونیستی است‪ ،‬چون‬ ‫اسلحه و تفکرش معلوم است که از چه محلی تامین م ی شود‬ ‫اما همین امریکا با ژست دیپلماتیک م ی خ واهد مشکل داعش‬ ‫را در سوریه و ع راق حل کند‪ ،‬حال انکه در همه این جریانات‬ ‫منافع خودش را م ی بیند‪ .‬این مساله را دولت اقای احمدی نژاد‬ ‫صریح تر م ی گفت‪ .‬اصطالح برد ‪ -‬بردی که دولت اقای روحانی‬ ‫ب رای مذاکرات هسته ای به کار م ی گیرد این اصطالحی است‬ ‫که بین دو دشمنی که موجودی همدیگر را قبول ندارند مورد‬ ‫قبول نیست‪ .‬بین کسانی که درصدی همدیگر را قبول دارند‬ ‫م ی شود فرق داشته باشد و دولت قبلی چون امریکا را دشمن‬ ‫بالذات و بالفطره م ی دید اصطالح برد ‪ -‬برد را قبول نداشت‪.‬‬ ‫حال اینکه ان موضع درست بود یا موضع دولت اقای روحانی‪،‬‬ ‫باید صبر کرد و بعد قضاوت کرد‪.‬‬ ‫‪39‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مناظره‬ ‫مناظره درباره چشمانداز مذاکرات هسته ای‬ ‫در هفتهنامه مثلث‬ ‫نوبری‪:‬مشکلدیپلماسیدولت‪،‬سیاستاعتمادسازیاست‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫بهشتیپور‪ :‬با اعتمادسازی کشور از خطر جنگ دور شد‬ ‫مثلث‪ :‬جناب نوبری! ش��ما از منتقدان توافقنامه ژنو‬ ‫هستید و در همایش دلواپسان نیز حضور داشتید‪ .‬دالیل شما‬ ‫ب رای مخالفت با بحث توافق ژنو چیست و چه انتقادهایی را بر‬ ‫روند مذاکرات وارد م ی‪‎‬دانید؟‬ ‫نوبری‪ :‬بن��ده دو اش��کال اساس��ی در توافقنامه ژنو‬ ‫م ی‏بینم‪ ،‬البته پیش از اینکه این توافقنامه امضا شود‪ ،‬من از‬ ‫حامیان رویکرد دولت و کارهای مذاکراتی بودم‪ .‬حتی پیش‬ ‫از امضای این موافقتنامه در دو دانشگاه در دفاع از مذاکراتی‬ ‫که در ژنو صورت م ی‪‎‬گرفت سخنرانی کردم‪ .‬اما بعد از امضا‬ ‫و انتش��ار موافقتنامه و وقتی مت��ن ان را مطالعه کردم‪ ،‬نقد‬ ‫کارشناسی و حرفه‪‎‬ای نسبت به موضوع پیدا کردم‪ .‬این نقد‬ ‫یک نقد فنی‪ ،‬سیاسی و حقوقی است نه یک نقد کلی ب رای‬ ‫رویکرد دولت و انچه در حال انجام ان است‪ .‬بناب راین این دو‬ ‫باید از هم تفکیک ش��ود‪ .‬من از دو زاویه ب��ه توافق ژنو نقد‬ ‫اساسی دارم؛ زاویه نخست به استراتژی‪‎‬ای است که ب رای این‬ ‫کار انتخاب شده است‪ .‬منظور همان استراتژی اعتمادسازی‬ ‫که دوستان طی ‪ 12‬سال گذشته دو دفعه ان را اجرا کرده اند‪.‬‬ ‫خالصه سیاست اعتمادس��ازی نیز این است که ما هر انچه‬ ‫طرف غربی م ی خواهد را انجام دهی��م تا طرف مقابل به ما‬ ‫اعتماد پی دا کند و اجازه دهد که ب رنامه صلح امیز هسته‏ای مان‬ ‫را اجرا کنیم‪ .‬من نسبت به این اس��تراتژی از حدود ‪ 14‬سال‬ ‫پیش نقد داشتم‪ .‬البته در زمان اقای خاتمی که این استراتژی‬ ‫ب رای نخستی ن بار اجرا شد‪ ،‬من مشاور استراتژیک وزارت خارجه‬ ‫بودم‪ .‬در ان زمان من در اتاق های دربسته مخالفتم را با این‬ ‫سیاس��ت اعالم کردم ولی این مخالفت در رس��انه‪‎‬ها مطرح‬ ‫نش��د‪ .‬ضعف اصلی این اس��تراتژی را م ی توانم با ذکر یک‬ ‫مثال توضیح دهم‪ .‬در یک معامل��ه مثال وقتی م ی‪‎‬خواهید‬ ‫یک ماش��ین به فروش برس��انید و پول ان را دریافت کنید‪،‬‬ ‫ش��ما این معامله را همزمان انجام م ی‪‎‬دهید‪ .‬یعنی اقدامات‬ ‫دو طرف همزمان به صورت متعادل و متوازن انجام م ی‪‎‬گیرد‪.‬‬ ‫اما اس��تراتژی که تیم ای رانی تاکنون دوب��ار در پیش گرفته‬ ‫یعنی هم زمان اقای خاتمی و هم این دوره با این مثالی که‬ ‫من گفتم فرق م ی‏کند‪ .‬یعنی ای ران یک جنسی را به طرف‬ ‫مقابل م ی دهد اما انها ان جنسی که باید بدهند را نم ی‪‎‬دهند و‬ ‫م ی‏گویند ما بعدها در یک اینده نامعلوم ان را به شما خواهیم‬ ‫داد‪ .‬اساس ای راد من به این اس��تراتژی همین است که باید‬ ‫انچه م ی‪‎‬دهیم متناسب با همان را نیز بگیریم و قدم به قدم‬ ‫پیش برویم؛ این استراتژی را نیز استراتژی گام‏های متقابل‬ ‫و متوازن م ی نامم‪ .‬این استراتژی ‪ 10‬سال پیش به شکست‬ ‫منجر شد‪ .‬برخی گمان م ی کنند بحرانی که در حال حاضر‬ ‫وجود دارد به ارث رس��یده از دولت قبلی است در حال ی که به‬ ‫ارث رسیده از دو دولت قبلی یعنی دولت اقای خاتمی است‪.‬‬ ‫این تیم ‪ 12‬سال پیش‪ ،‬نخستین تیمی بودند که مسئول حل‬ ‫و فصل مساله هسته ای ای ران شدند اما با این استراتژی که در‬ ‫پیش گرفتند شکست خوردند‪.‬‬ ‫انها نام این استراتژی را استراتژی اعتمادسازی گذاشته‬ ‫بودند و هر انچه غرب گفته بود را نیز به اجرا دراوردند‪ .‬در واقع‬ ‫در ان زمان غرب از ای ران خواس��ت که غن ی سازی اورانیوم را‬ ‫تعلیق کند‪ ،‬ای ران نیز پذیرفت‪ ،‬انها اجازه بازرس��ی خواستند‬ ‫که مورد قبول واقع ش��د و در نهایت از ای ران خواسته بودند‬ ‫که گزارش دهد که این مس��اله نیز انج��ام گرفت‪ .‬به بیان‬ ‫دیگر هر انچه غرب خواسته بود ای ران اجرا کرد به امید اینکه‬ ‫در نهایت انها نسبت به ای ران اعتماد پیدا کنند و اجازه دهند‬ ‫که ما برنامه صلح امیز هسته‪‎‬ای‪‎‬مان را داشته باشیم‪ .‬در ان‬ ‫دوره پس از انکه سه سال این اقدامات صورت گرفت‪ ،‬ای ران‬ ‫به غرب گفت حال که ما هرچه ش��ما خواستید انجام دادیم‬ ‫دیگر باید اجازه دهید که برنامه صلح امیز هس��ته ای مان را‬ ‫داشته باشیم و خواس��تار گرفتن امتیاز متقابل شد اما غرب‬ ‫این مس��اله را نپذیرفت و در پاسخ گفت با وجودی که طرف‬ ‫ای رانی برنامه هسته‏ای‪‎‬اش را تعلیق کرده است ما ب رای انکه‬ ‫کامال اطمینان حاصل کنیم اکنون باید برنامه هسته‏ای را‬ ‫تعطیل کند‪ .‬به دنبال این تحوالت که همزمان بود با اخرین‬ ‫روزهای دولت اقای خاتمی‪ ،‬ایشان گفتند که غرب بد اخالقی‬ ‫و بد عهدی کرد‪ .‬بناب راین این اقدام غرب منجر به ان شد که‬ ‫ای ران پلمب‪‎‬هایش را باز کند‪ ،‬تعلی ق‏ه��ا را بردارد و به برنامه‬ ‫هس��ته‏ای بازگردد‪ .‬در مقابل ش��اهد ان بودیم که سلس��له‬ ‫تحریم‏های غرب علیه ای ران نیز اغاز ش��د‪ .‬بناب راین اساس‬ ‫اشکال من به این استراتژی همین بود که باید انچه م ی‪‎‬دهیم‬ ‫همزمان متناسب با ان را دریافت کنیم‪ .‬اگر ما چند سال انچه‬ ‫انها م ی‪‎‬خواهند را انجام دهیم و بعد منتظر بمانیم انها متقابال‬ ‫انچه ما م ی‪‎‬خواهیم را انجام دهند‪ ،‬سابقه نشان داده که انها‬ ‫انجام نخواهن��د داد‪ .‬در نتیجه یک بار قبال این اس��تراتژی‬ ‫اعتمادسازی به شکست منجر شده است‪ .‬البته ناگفته نماند‬ ‫ان زمان که این استراتژی شکست خورد‪ ،‬همچنان که فیلم‬ ‫ان نیز موجود اس��ت اقای ظریف از اقای الب رادعی خواهش‬ ‫م ی‏کند که ما هر انچه شما خواستید را انجام دادیم پس شما‬ ‫اکنون کمک کنید تا انچه تعهد کرده‏اید انجام شود؛ زی را اگر‬ ‫انجام نشود اعتبار جناح و تیم ما خدشه دار م ی‪‎‬شود و دولت‬ ‫مش��کل پیدا م ی‪‎‬کند‪ .‬البته همین طور هم شد و مردم پس‬ ‫از اینکه دیدند دولت اقای خاتمی نتوانست استیفای حقوق‬ ‫کند‪ ،‬عمال در انتخابات به دولت��ی کامال متضاد با ان دولت‬ ‫روی اوردند‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای نوبری! انتقاد ش��ما نس��بت به این دور‬ ‫از مذاکرات چیس��ت‪ ،‬خودتان فرمودید ک��ه در ابتدا حامی‬ ‫ سیاس��ت‪‎‬های هس��ته‏ای بودید و بعدها منتقد شدید‪ .‬دلیل‬ ‫انتقاد شما چیست؟‬ ‫نوب�ری‪ :‬پیش از اغ��از در ای��ن دور از مذاکرات اقای‬ ‫ع راقچی عین��ا این مس��اله را اع�لام کردند ک��ه «این بار‬ ‫دیگر ما اش��تباه ‪ 10‬س��ال پیش را مرتکب نخواهیم ش��د؛‬ ‫یعنی یک پکی��ج ارائه م ی‪‎‬دهی��م که اول و اخ��ر و تمام ی ‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫گام‪‎‬های ان مشخص باش��د‪ ».‬وقتی این مساله اعالم شد‬ ‫ای ران در مذاکرات چه بود و روی چه تاکید داشت‪ .‬مشخص‬ ‫فرصتی ایجاد کند که اقدامات گذش��ته تکمیل ش��ود‪ .‬این‬ ‫است که غن ی سازی اورانیوم‪ .‬حال س��وال این است که این‬ ‫صحیح است که غن ی سازی متوقف شد اما کار اندیشمندان‬ ‫من خیلی خوشحال شدم و از سیاس��ت دولت نیز حمایت‬ ‫غن ی س��ازی را ب رای چه منظور انجام م��ی داد؟ ب رای اینکه‬ ‫و دانشمندان ای ران که متوقف نش��د‪ .‬ب رای اثبات این حرف‬ ‫ک��ردم‪ .‬همچنین در دو دانش��گاه در دف��اع از رویکرد دولت‬ ‫چرخه کامل سوخت هسته‏ای را داشته باشد‪ .‬یعنی اگر ای ران‬ ‫م ی‪‎‬توان به همان سال‪‎‬ها بازگشت‪ .‬ما شاهد بودیم که پس‬ ‫س��خنرانی کردم‪ .‬اما وقتی موافقتنامه ژنو امضا ش��د دیدم‬ ‫غن ی س��ازی اورانیوم را انجام ندهد‪ ،‬چرخه سوختش ناقص‬ ‫از توقف دوره غن ی سازی یعنی از سال ‪ 1384‬تا ‪ ،1391‬چیزی‬ ‫همان کالهی س��رمان رفته‪ ،‬که ‪ 12‬س��ال پی��ش غ رب ی‪‎‬ها‬ ‫خواهد بود‪ .‬به همین خاطر نیز ای ران این بخش را به عنوان‬ ‫حدود ‪19‬هزار سانتریفیوژ داخل ای ران ساخته شده است‪ .‬اگر‬ ‫تحت عنوان استراتژی اعتمادسازی س��ر ما گذاشته بودند‪.‬‬ ‫خط قرمز قرار داد‪ .‬در ژنو ما توانستیم حق غن ی سازی مان را‬ ‫ای ران کال تسلیم شده بود که نم ی توانس��ت در این فاصله‬ ‫اما این بار ان را با دو گام مش��خص کرده اند‪ ،‬گام کوتاه مدت‬ ‫حفظ کنیم‪ .‬این در حالی است که این دستاورد ب رای اقایانی‬ ‫زمانی این تعداد سانتریفیوژ تولید کند‪.‬‬ ‫و گام بلندمدت‪ .‬در گام کوتاه مدت ای ران هرانچه تا مرز خط‬ ‫قرمز م ی‏تواند انجام دهد‪ ،‬را انجام داد اما انچه انتظار داشتیم‬ ‫که منتقد و دلواپس هستند‪ ،‬هیچ ارزشی ندارد‪ .‬دلیل ان نیز‬ ‫در این رابطه جان کری‪ ،‬وزیر خارجه امریکا نیز معترف‬ ‫این است که همواره م ی گویند خب غن ی سازی که حق مسلم‬ ‫انها انجام دهند‪ ،‬انجام نگرفت‪ .‬ما انتظار داشتیم طرف غ ربی‬ ‫شده اس��ت؛ «زمانی ای ران ‪ 164‬سانتریفیوژ داشت اما امریکا‬ ‫ماست‪ .‬بله‪ ،‬حق مسلم ماست و به انها نیز التماس نکردیم‬ ‫اماده مصالحه نبود اما امروز ای ران ‪19‬هزار سانتریفیوژ دارد‪».‬‬ ‫نخس��ت تحریم‪‎‬های اصلی علیه ای ران را لغو کند و در وهله‬ ‫بعد ب رنامه غن ی سازی صنعتی را به رسمیت بشناسند اما انها‬ ‫که این حق را داشته باشیم‪ .‬بلکه طبق ان پی تی این حق به‬ ‫این سخن جان کری از ان جهت است که اکنون امریکا در‬ ‫ب رابر عمل انجام شده‪‎‬ای قرار گرفته که اصال فکرش را هم‬ ‫این موارد را موکول کرده‪‎‬اند به گام دوم‪ .‬مشکل امروزمان نیز‬ ‫ای ران و تمامی کشورهای عضو اژانس تعلق م ی‪‎‬گیرد‪.‬‬ ‫تفاوت این است که اینجا ای ران م ی‪‎‬خواهد اعمال حقش‬ ‫نم ی‪‎‬کرد‪ .‬این مس��اله را نم ی‪‎‬توان تسلیم شدن عنوان نهاد‪،‬‬ ‫ناشی از همین است و من از هشت ماه پیش این مشکل را‬ ‫را بدون تحریم و بدون مزاحمت انجام دهد‪ .‬ما م ی‪‎‬توانستیم‬ ‫بلکه به نظر من ی��ک تاکتیک و نرم��ش قهرمانانه بود تا‬ ‫پی ش بینی کرده بودم‪ .‬این استراتژی غرب مانند این م ی‪‎‬ماند‬ ‫که در معامله ماشین‪ ،‬شما ماش��ین را به طرف بدهید اما او‬ ‫بدون مذاکره نیز این حق را داشته باشیم اما تفاوتش در این‬ ‫تهدید دشمن را کاهش دهد‪ .‬ش��اید از نگاه شخصی مانند‬ ‫بود که باز نفت و بانک ما را تحریم م ی‏کردند‬ ‫بگوید که پول را ‪ 20‬س��ال بعد پرداخت خواهد‬ ‫و مشکالت بسیاری را پدید م ی‪‎‬اوردند‪ .‬در این‬ ‫همزمان با واپسین روزهای مذاکرات س�خت و حساس وین ‪ ،6‬در‬ ‫کرد! ایا کسی چنین معامله ای را انجام خواهد‬ ‫دفتر هفته نامه مثلث‪ ،‬میزبان دو تن از مخالف�ان و موافقان توافق ژنو‬ ‫مرحله با تثبیت حق غن ی س��ازی ب رای ای ران‪،‬‬ ‫داد؟ خی ر‪.‬‬ ‫عمال هفت قطعنامه‪‎‬ای ک��ه م ی‪‎‬خواهد این‬ ‫بودیم‪ .‬حسن بهشت ی پور‪ ،‬مدیر سابق شبکه جهانی العالم و کارشناس‬ ‫م��ن معتق��دم ک��ه ای��ن اس��تراتژی‬ ‫حق را از ای ران س��لب کند نادیده گرفته ش��ده‬ ‫مسائل هسته‪‎‬ای و ناصر نوبری‪ ،‬رئیس دانشگاه حقوق و علوم سیاسی‬ ‫اعتمادس��ازی یکطرف��ه در نهای��ت منجر به‬ ‫التماس کاری خواهد شد‪ .‬همچنان که اکنون‬ ‫است‪ .‬طی سه گزارش��ی که یوکیا امانو‪ ،‬مدیر‬ ‫دانشگاه ازاد اسالمی و سفیر س�ابق ایران در ش�وروی میهمانان این‬ ‫مناظره داغ هسته‪‎‬ای بودند‪ .‬بهشت ی پور که از حامیان توافق ژنو است‬ ‫اقای ظریف مجددا شروع به خواهش کرده‏اند‪.‬‬ ‫کل اژانس بی ن المللی انرژی هس��ته‪‎‬ای ارائه‬ ‫داده اس��ت از اذر ماه تاکنون نیز غن ی س��ازی‬ ‫م ی‏گوید امریکا ب ه عنوان ی�ک قدرت زورگو‪ ،‬به هم�راه برخی دیگر از‬ ‫یعنی دوب��اره ویدئو پ��ر م ی‪‎‬کنن��د؛ دوباره در‬ ‫در ای ران ادامه داشته است‪ .‬این دستاورد بسیار‬ ‫کش�ورهای غ ربی در رابطه با پرونده هس�ته‪‎‬ای ایران بدون منطق وارد‬ ‫فی س بوک به غرب پیام م ی‪‎‬دهند که «به داد ما‬ ‫مهمی ب رای ای ران است که بسیاری ان را نادیده‬ ‫برسید و این اخرین فرصت را از دست ندهید‪».‬‬ ‫عمل ش�دند‪ ،‬تحری م‪‎‬ها را وضع کردند و به سیاست اعتمادسازی ایران‬ ‫م ی گیرن��د‪ .‬حرف این منتقدان این اس��ت که‬ ‫پاسخ ندادند‪ .‬اما ایران به دلیل ش�رایط خاصی که بر ان تحمیل شده‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬فرمایشات جناب نوبری‬ ‫باید کل تحریم ها لغو شود و ای ران غن ی سازی‬ ‫در دو جنبه قابل نقد اس��ت‪ .‬نق��د اول اینکه‬ ‫مجبور بوده است که تاحدودی با خواسته‪‎‬های غرب کنار بیاید و مثال‬ ‫اجازه دهد که انها درباره میزان نیاز ایران به غن ی سازی نظر بدهند‪ .‬اما‬ ‫‪ 20‬درص��دی اورانیومش را نی��ز ادامه دهد تا‬ ‫ب رای تحلیل یک پدیده باید ش��رایط زمانی و‬ ‫ناص رنوبری که در قام�ت مخالف توافق ژنو حاضر ش�ده بود و از جمله‬ ‫بهترین شرایط ب رای ای ران محقق شود‪ .‬بدون‬ ‫مکانی را در نظر گرف��ت‪ ،‬در غیر این صورت‬ ‫سخن رانان همایش دلواپ س‪‎‬ها نیز هست‪ ،‬م ی‪‎‬گوید تیم هسته‪‎‬ای ای ران با‬ ‫شک این شرایط خوب است اما باید ببینیم ایا‬ ‫این تحلیل دچ��ار چالش جدی خواهد ش��د‪.‬‬ ‫کوتاه امدن هایش‪ ،‬غرب را زیاده خواه کرده است‪ .‬این مخالف توافقنامه‬ ‫چنین شرایطی قابل دس��ت یافتن است‪ .‬در‬ ‫در رابطه ب��ا مذاکرات باید مدنظر داش��ت که‬ ‫ژنو‪ ،‬مخالفت خود را بر س�ر رویکرد مذاکره نم ی داند بلکه با متنی که‬ ‫تخیل شاید بتوان خیلی کارها کرد اما وقتی در‬ ‫اغاز مذاکرات با س��ه کش��ور المان‪ ،‬فرانسه و‬ ‫نوشته شده است‪ ،‬مشکل دارد‪ .‬نوبری معتقد است در نهایت طرف غ ربی‬ ‫واقعیت داریم بحث م ی کنیم باید تمام شرایط‬ ‫انگلیس در سال ‪ 1382‬در چه شرایطی بود‪ .‬ان‬ ‫م ی‪‎‬خواهد ب رای تحری م‏ها جدول تعیین کند یعنی ب رنامه هسته ای ای ران‬ ‫را مدنظر داشته باشیم‪.‬‬ ‫شرایط تاریخی ب رای قضاوت صحیح تحلیل‬ ‫مثلث‪ :‬جن��اب نوب��ری! همان طور که‬ ‫بسیار اهمیت دارد‪ .‬در ان زمان رئی س جمهور‬ ‫را بخشکاند و در مقابل به صورت قطره چکان پول خودمان را طی ‪15 ،10‬‬ ‫اقای بهشت ی پور اش��اره کردند به دنبال توافق‬ ‫یا ‪ 20‬سال بازگرداند‪ .‬اما بهشتی پور که معتقد است نفس مذاکره برای‬ ‫امریکا‪ ،‬ج��ورج بوش بود؛ ش��خصی که ب رای‬ ‫ژنو‪ ،‬اکنون ای ران توانس��ته غن ی س��ازی‪‎‬اش را‬ ‫مقررات بی ن المللی پش��یزی ارزش قائل نبود‬ ‫رفع اختالفات و پیدا کردن راهکار است‪ ،‬م ی‪‎‬گوید‪« :‬در رابطه با موضوع‬ ‫ادامه دهد و در عین حال بخشی از تحریم‏های‬ ‫غنی س�ازی و س�انتریفیوژها ده ها راهکار وجود دارد ک�ه یکی از انها‬ ‫و در چارچوب هنجاره��ای بی ن المللی عمل‬ ‫پلکانی حل کردن مشکل است‪ .‬به این مفهوم که در مرحله اول ‪ 20‬هزار‬ ‫اعمال ش��ده علیه ای ران نیز تاحدودی کاهش‬ ‫نم ی‏کرد‪ .‬همچنین امریکا به خاک افغانستان‬ ‫یافته یا پول‪‎‬های بلوکه ش��ده ای ران به کشور‬ ‫در همسایگی ای ران لشکرکش��ی کرده بود و‬ ‫سو داشته باشیم؛ در مرحله دوم‪30 ،‬هزار سو تا برسیم به ‪ 190‬هزار سو‪.‬‬ ‫در پایان وقتی به ‪ 190‬هزار سو برسیم فضایی فراهم م ی‪‎‬شود که م ی توان‬ ‫ان قدر دیوانه بود که به ای��ران نیز حمله کند‪.‬‬ ‫برگشت داده شد‪ .‬در حوزه دیپلماسی نیز در پی‬ ‫به ویژه که یک بهانه بسیار مناسب با عنوان‬ ‫گفت توافق از نظر زمانی نهایی شده است‪».‬‬ ‫مذاکرات هسته ای اخیر شاهد تعامل سازنده‪‎‬تر‬ ‫ای ران با کشورهای جهان هستیم‪ .‬خب به نظر‬ ‫پرونده هسته‪‎‬ای ای ران را نیز در اختیار داشت‪ .‬ان‬ ‫جنابعالی اگر بخواهیم این دستاوردها را نادیده‬ ‫زمان وقتی محمد الب رادعی از تاسیسات نطنز‬ ‫بگیریم‪ ،‬جمهوری اسالمی ای ران و مذاکره کنندگان چه روندی‬ ‫بازدید کرد‪ ،‬شوکه شده بود و باور نم ی‏کرد چنین تاسیسات‬ ‫اقای نوبری این تهدید جدی نبوده باش��د ولی از نظر من به‬ ‫را باید در پیش م ی‪‎‬گرفتند تا شرایط بهتری ب رای ای ران فراهم‬ ‫ی توسط دانشمندان هسته‪‎‬ای ای ران بدون اطالع اژانس‬ ‫عظیم ‬ ‫عنوان یک تحلیلگر و شخصی که مستقیما مسئولیت رصد‬ ‫رسانه ها و تحلیل محتوای عملکرد امریکا در ان سال ها را‬ ‫ساخته شده بود‪ .‬البته مطابق مقررات اژانس ما باید شش ماه‬ ‫شود؟ به بیان دیگر جایگزین یا الترناتیو پیشنهادی شما ب رای‬ ‫برعهده داشتم‪ ،‬ای ران در ان دوران از جانب امریکا تهدید شده‬ ‫پیش از افتتاح این تاسیس��ات به اژانس اطالع م ی‪‎‬دادیم اما‬ ‫توافق ژنو چیست؟‬ ‫به دالیلی نباید ای ران چنین م ی‪‎‬کرد‪ .‬زی را در ان صورت دیگر‬ ‫بود و با این استراتژی توانست این تهدید دشمن را خنثی کند‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬من به این سوال پاس��خ م ی‪‎‬دهم ولی پیش‬ ‫از ان م ی‪‎‬خواه��م ب��ه چند نکته ک��ه اقای بهش��ت ی پور در‬ ‫به ای ران اجازه دایر کردن چنین تاسیس��اتی را نم ی دادند‪ .‬اما‬ ‫در نتیجه در نظر گرفتن فض��ا و زمان ب رای تحلیل رویدادی‬ ‫خاص بسیار اهمیت دارد‪ .‬ای ران به طور داوطلبانه پذیرفت که‬ ‫واقعیت این است که وقتی دنیا با چنین پدیده ای روبه رو شد‪،‬‬ ‫صحب ت‪‎‬هایشان به ان اشاره کردند‪ ،‬بپردازم‪ .‬ایشان م ی‪‎‬گویند‬ ‫غن ی س��ازی اش را مدتی تعلیق کند تا به دنیا ثابت کند که‬ ‫به ویژه وقتی که بحث الودگی س��انتریفیوژ پیش امد‪ ،‬این‬ ‫که مذاکرات اس��تراتژیک اعتمادس��ازی در ان زمان بحث‬ ‫سر ناسازگاری ندارد‪ .‬چرا المان‪ ،‬انگلیس و فرانسه از امریکا‬ ‫مسائل را بهانه کردند‪ .‬البته این سانتریفیوژ از بازار ازاد ب رای‬ ‫تهدید نظامی علیه ای ران را رفع ک��رد‪ .‬من با این موضوع که‬ ‫خواستند که وارد مذاکرات شود؟ دلیل ان مشخص است زی را‬ ‫نمونه خریداری شده بود تا از روی ان ساخته شود‪.‬‬ ‫م ی‏فرمایند ان زمان در روزنامه‪‎‬ها فضای تهدید و جنگ بوش‬ ‫علیه ای ران مطرح بود و به همین خاطر ای ران این سیاست را در‬ ‫متوجه شده بودند که این امریکاست که کارشکنی م ی‪‎‬کند و‬ ‫در مقابل ای ران نیز کش��وری مانند امریکا که تجاوزگر‬ ‫پیش گرفت‪ ،‬مخالفم‪ .‬همان گونه که مقام معظم رهبری نیز‬ ‫و ددمنش اس��ت‪ ،‬به هیچ اصول بی ن المللی پایبند نیست و‬ ‫مانع توافق م ی‪‎‬شود‪ .‬بخش دیگر صحب ت‪‎‬های جناب نوبری‬ ‫اخی را اشاره داشتند بنده نیز معتقدم که ایاالت متحده امریکا‬ ‫همواره علیه ای ران اقدام به تهدید کرده است‪ ،‬قرار داشت‪.‬‬ ‫به تعهدات ژنو مربوط م ی‪‎‬شود؛ ایشان فرمود که این تعهدات‬ ‫بناب راین اقدامی که تیم هس��ته‏ای ای��ران در ان زمان‬ ‫هر زمان که ب رایش مقرون به صرفه باشد‪ ،‬علیه ای ران عملیات‬ ‫متوازن و متقابل نبوده اس��ت‪ .‬ب رای پرداخت��ن به این بحث‬ ‫انجام داد ب رای دو هدف بود؛ نخست اینکه فضای بی ن المللی‬ ‫نظامی انجام خواهد داد‪ .‬باید به این مساله توجه داشته باشید‬ ‫باید بررس��ی کنیم که در روند مذاکرات ما چه داده‪‎‬ایم و چه‬ ‫گرفته‪‎‬ایم؟ مساله اینجاست که خط قرمز جمهوری اسالمی‬ ‫که علیه ای ران ش��کل گرفته بود را تغییر دهد و س��پس نیز‬ ‫که اگر قرار بود امریکا به ای ران حمله کند بهترین زمان ب رای‬ ‫‪4‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫حمله زمان اقای احمدی نژاد بود‪ .‬زی را احمدی نژاد تمام درها را‬ ‫بسته بود و شعارهای بسیار رادیکالی م ی‪‎‬داد‪ .‬پس اگر خیلی‬ ‫ساده و با یک تحلیل سطحی بگویم که ان زمان فضا علیه‬ ‫ای ران نظامی بود و مذاکرات اعتمادسازی جلوی این حمله را‬ ‫گرفت‪ ،‬اشتباه است‪ .‬شاید این تحلیل روزنامه‪‎‬ای باشد ولی‬ ‫واقعی نیست؛ تحلیل واقعی این اس��ت که حمله به ای ران‬ ‫جزو استراتژی های امریکا بود اما انها سبک سنگین کردند و‬ ‫دیدند که مقرون به صرفه نیست که دست به عملیات نظامی‬ ‫بزنند‪ .‬حتی در دوره احمدی نژاد و تا ام��روز امریکای ی‪‎‬ها هر‬ ‫زمان حمله به ای ران را مورد ارزیابی و محاسبه قرار م ی‪‎‬دهند‬ ‫اما چون هنوز این حمله ب رای‪‎‬شان به صرفه نیست دست به‬ ‫چنین اقدامی نزده‪‎‬اند‪.‬‬ ‫همچنی��ن اقای بهش��ت ی پور به این مس��اله اش��اره‬ ‫کردند ک��ه ان زمان ‪ 2-3‬س��ال زمان گرفتن��د؛ خب وقتی‬ ‫شما تاسیساتی را تعطیل م ی‪‎‬کنید مشخصا زمان خواهید‬ ‫گرفت‪ .‬همچنین م ی‪‎‬گویند بعد از این دوره تعطیل ش��دن‬ ‫فعالی ت‪‎‬های ای ران و در دوره اقای احمدی نژاد‪ ،‬ای ران توانست‬ ‫‪19‬هزار سانتریفیوژ تولید کند‪ .‬به نظر من این دو مورد هیچ‬ ‫ارتباطی به هم ندارد زی را اگر این دوره تعطیل شدن فعالی ت ها‬ ‫‪ 10‬س��ال دیگر ادامه م ی یافت که ای ران حتی نم ی‪‎‬توانست‬ ‫یک عدد هم سانتریفیوژ تولید کند‪ .‬ببینید پس اینجا به این‬ ‫نتیجه م ی رسیم که استراتژی اعتمادسازی قابل تداوم نبود‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬قرار نبود تداوم داشته باشد‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬اجازه دهید‪ .‬س��وال اصلی من این اس��ت که‬ ‫ایا ‪ 10‬س��ال پیش تیم هس��ته‏ای ب رای حل و فصل مساله‬ ‫هسته‪‎‬ای ای ران این استراتژی را در پیش گرفت یا م ی‪‎‬خواست‬ ‫زمان بگیرد تا بعد در دوره احمدی نژاد سانتریفیوژ تولید کند؟‬ ‫اگر این تیم هدفش مصالحه نبود‪ ،‬بلکه ساخت سانتریفیوژ‬ ‫در زمان احمدی نژاد بود که خب این استراتژی خیلی مسخره‬ ‫است‪ .‬اگر چنین است که شکس��ت مذاکرات در ان زمان به‬ ‫گردن تیم هسته ای است که چرا انها مذاکره‪‎‬ای نکردند که‬ ‫به مصالحه منجر شود‪ ،‬بلکه مذاکره‪‎‬ای کردند که به بن بست‬ ‫منجر شود و بعدها سانتریفیوژ بس��ازند‪ .‬اگر فرض را بر این‬ ‫بگذاریم که مذاکرات با هدف مصالح��ه بوده نه زمان گیری‬ ‫که حرف من درست است و مذاکرات شکس ت خورده است‪.‬‬ ‫اما اگر با ه��دف مصالحه نبوده‪ ،‬پس مجرم هس��تند و این‬ ‫مشکالت ‪ 12‬سال اخیر نیز به گردن انهاست‪.‬‬ ‫حاال م ی‪‎‬خواهم برسم به جواب سوال شما! فقط دقت‬ ‫کنید که من از جناح اصولگرا یا جبهه پایداری با شما صحبت‬ ‫نم ی کنم‪ ،‬من خودم منتقد سیاست‪‎‬های دولت گذشته هستم‬ ‫و اکنون با رویکرد مذاکره فعلی موافق هس��تم ولی با روش‬ ‫و روندی که در پیش گرفته ش��ده است‪ ،‬مش��کل دارم‪ .‬این‬ ‫روش همان طور که ‪ 10‬س��ال پیش به نتیجه نرسید امروز‬ ‫نیز به نتیجه منجر نخواهد ش��د‪ .‬الترناتیو من هم مذاکره‬ ‫اس��ت‪ ،‬منتها معتقدم باید با رویکردی به جز اعتمادس��ازی‬ ‫یکطرفه پیش برویم‪ .‬یعنی ای��ران و ‪ 5+1‬گام های متقابل‬ ‫و متوازن بردارند‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬خب اگر طرف مقابل نپذیرفت چه کار‬ ‫کنیم؟ این ش��عار گام های متوازن نیز هم��ان بود که اقای‬ ‫جلیلی در مذاکرات دنبال م ی‪‎‬کرد‪ .‬من اینها را از متن مذاکرات‬ ‫به شما م ی‪‎‬گویم‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬شعار را ول کنید! انتقاد من به نفس مذاکرات‬ ‫نیست‪ .‬من یک دیپلمات هستم و معتقدم که هر موردی را‬ ‫با مذاکره م ی‪‎‬توان حل و فصل کرد؛ ای��راد اصلی من به کار‬ ‫حرفه‪‎‬ای و تکنیکی اس��ت‪ .‬حال من یک به ی��ک ای رادها و‬ ‫اشکاالتی که تا امروز پیش امده را توضیح خواهم داد‪.‬‬ ‫نخست به بحث غن ی س��ازی م ی پردازم؛ مگر امروز ما‬ ‫در بحث غن ی سازی دچار مش��کل نیستیم؟ من ‪ 9‬ماه قبل‪،‬‬ ‫پی ش بینی کرده بودم که دچار مش��کل خواهیم شد و امروز‬ ‫این مش��کل را م ی بینیم‪ .‬مشکل بر س��ر این است که انها‬ ‫م ی‪‎‬گویند باید اندازه‪ ،‬حجم‪ ،‬درصد و نیاز ای ران به غن ی سازی‬ ‫با طرف مقابل مورد توافق قرار گیرد‪ .‬اکنون این بندی که در‬ ‫توافق امده است که باید نیازمان را با طرف مقابل هماهنگ‬ ‫کنیم‪ ،‬مذاکره کنندگان ای رانی را دچار مشکل کرده است‪ .‬من‬ ‫همان زمان که این توافق صورت گرفت نس��بت به این بند‬ ‫انتقاد داشتم و گفتم که اگر این مساله را بپذیریم طرف غ ربی‬ ‫هر زمان که ای ران بخواهد بحث نیازش به غن ی سازی اورانیوم‬ ‫را مطرح کند خواهد گفت که ای ران اصال نیاز ندارد‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬مگر این مساله دلبخواهی است؟‬ ‫نوبری‪ :‬دلبخواهی نیس��ت اما اجازه دهید تا توضیح‬ ‫دهم‪ .‬ای ران در مذاکرات بحث نیازش به اورانیوم ب رای نیروگاه‬ ‫بوشهر را مطرح خواهد کرد که در مقابل ان طرف م ی‪‎‬گوید‬ ‫که ان را روس‪‎‬ها دارند تامین م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬ولی این قرارداد تا هفت س��ال دیگر‬ ‫است‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬در پی همین بند است که اکنون بعد از چند‬ ‫دور مذاکره طرف غربی بحث گریز هسته‪‎‬ای را مطرح کرده‬ ‫است‪ .‬از همین فرمول انها م ی‪‎‬گویند که ای ران نباید بیش از‬ ‫‪ 3000‬سانتریفیوژ داشته باش��د‪ .‬مقام معظم رهبری اخی را در‬ ‫صحب ت‪‎‬هایشان به عنوان رهبر ای ران به جزئیات پرداختند و‬ ‫تعداد «سو» سانتریفیوژها را نیز مطرح کردند؛ دلیل این امر‬ ‫همین بند است که به انها اجازه م ی‏دهد در می زان غن ی سازی‬ ‫اورانیوم در ای ران دخالت داش��ته باش��ند‪ .‬پس ای��راد من به‬ ‫مذاکرات فنی حرفه‪‎‬ای اس��ت نه رویک��ردی و جایگزین من‬ ‫ب رای مذاکرات نیز همین مذاکره است منتها با یک تیم قوی‪.‬‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬جن��اب نوبری! ش��ما یک برداش��ت‬ ‫ناصحیح از این توافقنامه دارید؛ خودتان این برداشت ناصحیح‬ ‫را نقد م ی‪‎‬کنید و از ان جالب تر که ان را تعمیم هم م ی‏دهید‪.‬‬ ‫به چند مورد از این برداشت‪‎‬ها اشاره م ی کنم‪ .‬در وهله نخست‬ ‫باید توجه داشته باشید که نیاز ای ران به غنی سازی دلبخواهی‬ ‫نیس��ت که طرف مقابل هر چه دلش خواست بگوید بلکه‬ ‫منطق دارد‪ .‬مثال نیروگاهی مانند بوش��هر به طور متوس��ط‬ ‫ساالنه ‪ 30‬تن اورانیوم غنی ش��ده ‪ 3/5‬تا ‪ 5‬درصد نیاز دارد‪.‬‬ ‫این مساله را هیچ کدام از کشورهای ‪ 5+1‬نم ی‏توانند کتمان‬ ‫کنند‪ .‬ب رای تامین این ‪ 30‬تن اگر سانتریفیوژ نوع یک را به کار‬ ‫نوبری‪ :‬وقتی موافقتنامه ژنو امضا شد‬ ‫دیدم همان کالهی س�رمان رفت�ه که ‪12‬‬ ‫سال پیش غرب ی‪‎‬ها تحت عنوان استراتژی‬ ‫اعتمادس�ازی س�ر ما گذاش�ته بودند‪ .‬اما‬ ‫این بار ان را با دو گام مش�خص کرده اند؛‬ ‫گام کوتاه مدت و گام بلندمدت‬ ‫بهش�تی پور‪ :‬در ژنو ما توانستیم حق‬ ‫غن ی سازی مان را حفظ کنیم‪ .‬این در حالی‬ ‫اس�ت که این دس�تاورد ب�رای اقایانی که‬ ‫منتق�د و دلواپس هس�تند‪ ،‬هیچ ارزش�ی‬ ‫ندارد‪ .‬دلیل ان نیز این اس�ت ک�ه همواره‬ ‫م ی گویند خب غن ی س�ازی که حق مسلم‬ ‫ماس�ت‪ .‬بله‪ ،‬حق مسلم ماس�ت و به انها‬ ‫نیز التماس نکردیم که این حق را داش�ته‬ ‫باش�یم‪ .‬بلکه طبق ان پی تی این حق به‬ ‫ای�ران و تمامی کش�ورهای عض�و اژانس‬ ‫تعلق م ی‪‎‬گیرد‬ ‫گیریم حدودا ‪ 54‬هزار سانتریفیوژ الزم است‪ .‬این مساله یک‬ ‫حساب و کتاب دقیق دارد و به گونه‪‎‬ای نیست که مثال امریکا‬ ‫بیاید بگوید برداشت من چیز دیگری است‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬ولی امریکا که دارد همین حرف را م ی‪‎‬گوید!‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬جناب نوبری! شما که دیپلمات هستید‬ ‫بهتر از بنده م ی‪‎‬دانی��د که در نظام بی ن المل��ل‪ ،‬زور و قدرت‬ ‫همیشه وجود دارد‪ .‬اصال پرونده هسته ای ای ران طبق قوانین‬ ‫بی ن المللی نباید م ی‪‎‬رفت ش��ورای امنیت اما با زور امریکا‪،‬‬ ‫انگلیس و فرانس��ه به ش��ورای امنیت ارجاع داده ش��د‪ .‬این‬ ‫یعنی نقض صریح اساسنامه اژانس بی ن المللی انرژی اتمی‪.‬‬ ‫بناب راین در این مساله که اکنون زور بی ن المللی حاکم است‬ ‫ تردیدی وجود ندارد اما یک زمان اس��ت که ما در مقابل این‬ ‫زور و قدرت مانند اقای احمدی نژاد رفتار م ی‪‎‬کنیم و م ی گوییم‬ ‫بگذارید انقدر قطعنامه صادر کنند تا قطعنامه دانش��ان پاره‬ ‫شود! و یک زمان هس��ت که اس��تراتژی اقای ظریف را در‬ ‫پیش م ی‏گیریم‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬اقای بهش��ت ی پور! پس شما نیز معتقدید که‬ ‫اکنون امریکای ی‏ها با این تعداد ‪ 54‬هزار سانتریفیوژ مخالف‬ ‫هستند؟‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬بله‪ ،‬مخالف هس��تند ولی شما بهتر از‬ ‫من م ی‪‎‬دانید که مذاکرات ب رای همین اس��ت که ب رای این‬ ‫اختالفات راه حل پیدا شود‪.‬‬ ‫در رابطه با مساله خواهش کردن اقای ظریف که جناب‬ ‫نوبری در ابتدا صحب ت‏‪‎‬هایشان به ان اش��اره کردند نیز باید‬ ‫بگویم متاس��فانه وقتی یک فرد دیپلمات چنین برداش��تی‬ ‫م ی‪‎‬کند پس دیگر از باقی مردم چه انتظاری م ی‪‎‬توان داشت؟‬ ‫جناب نوب��ری! به نظر م��ن دکتر ظریف در بهترین ش��کل‬ ‫« دیپلماسی عمومی» سیاس��ت ای ران را به زبان انگلیسی‬ ‫ب رای افکار عمومی دنیا توجیه کردند‪ ،‬ان وقت شما اسم ان را‬ ‫م ی‪‎‬گذارید خواهش! بناب راین در اینجا تفاوت نگاه‪‎‬های بنده و‬ ‫شما بارز م ی‪‎‬شود؛ من این کار اقای ظریف را در راستای منافع‬ ‫ملی م ی‪‎‬دانم وقتی که ایش��ان با قاطعیت استدالل م ی‪‎‬کند‬ ‫که غرب م ی‪‎‬خواهد بازگردد به سال ‪ .84‬من این صحب ت‪‎‬ها‬ ‫را خواهش نم ی‪‎‬دانم‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬خب وقتی اقای ظریف هش��دار م ی‪‎‬دهند که‬ ‫در حال بازگشت به سال ‪ 84‬هستیم‪ ،‬یعن ی تو را به خدا به این‬ ‫سال بازنگردید که این خواهش کردن است دیگر!‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬من اصال با صحب ت‪‎‬های شما موافق‬ ‫نیستم؛ شما دیپلماسی عمومی که اقای ظریف ب رای تاثیر‬ ‫بر افکار عمومی دنیا در پیش گرفته‪‎‬اند‪ ،‬خواهش م ی‪‎‬نامید که‬ ‫اصال درست نیست‪ .‬این سیاست اقای ظریف یک شاهکار و‬ ‫کار دقیق بود‪ .‬در رابطه با بحث ساخته شدن سانتریفیوژها در‬ ‫زمان احمدی نژاد نیز باید متذکر شوم که این همزمانی به این‬ ‫مفهوم نیست که این مساله دستاورد اقای احمدی نژاد است‪.‬‬ ‫بلکه نظام جمهوری اس�لامی ای ران و در راس ان رهبری با‬ ‫تمام قوا پشت این روند ایستاده بودند و این یک شاهکار بود‬ ‫که طی شش سال توانستیم از ‪ 164‬سانتریفیوژ به ‪ 19‬هزار‬ ‫تا برسیم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬اقای دکتر نوبری! اگر بس��ترها و زیرساخت‪‎‬ها‬ ‫فراهم نبود امکان نداش��ت که بتوانیم در این ‪ 6‬سال چنین‬ ‫دستاوردی داش��ته باشیم‪ .‬باید توجه داش��ت که در ان زمان‬ ‫انها فعالی ت های غن ی سازی ای ران را به حالت تعلیق در اورده‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬خب چرا سیاست اعتمادس��ازی ای ران در ان‬ ‫زمان شکست خورد؟‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬سیاست تعلیق داوطلبانه غن ی سازی‬ ‫ای ران به دنبال کارش��کن ی‪‎‬های امریکا شکس��ت خورد‪ .‬زی را‬ ‫امریکا بیرون ب��ازی بود و با تمام قوا و امکانات رس��انه‪‎‬ای و‬ ‫دیپلماتیکش فشار اورد که این اس��تراتژی نتیجه ندهد که‬ ‫در نهایت نداد‪ .‬در واقع استراتژی ای ران این بود که از شرایط‬ ‫پیش امده ب رای اعتمادس��ازی اس��تفاده کند و به دنیا نشان‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست‬ ‫دهد که چیزی ب رای مخفی کردن ندارد‪ .‬به بیان دیگر ای ران‬ ‫امادگی پذیرش نظارت را دارد اما به شرطی که حقوقش را به‬ ‫رسمیت بشناسند‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬در هر حال استراتژی ای ران در ان زمان اشتباه‬ ‫بود‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬به هیچ وجه! ببینید شکس ت خوردن به‬ ‫معنای اشتباه کردن نیست‪ .‬شما ممکن است در دنبال کردن‬ ‫یک استراتژی پیروز ش��وید یا شکست بخورید اما این بدان‬ ‫مفهوم نیست که ان استراتژی اشتباه بوده است‪.‬‬ ‫نف��س مذاک��ره ب��رای رف��ع اختالف��ات و پیدا کردن‬ ‫راهکار اس��ت‪ .‬به نظر من در رابطه با موضوع غن ی سازی و‬ ‫سانتریفیوژها ده ها راهکار وجود دارد که یکی از انها حل کردن‬ ‫پلکانی مشکل است‪ .‬به این مفهوم که در مرحله اول ‪ 20‬هزار‬ ‫سو داشته باش��یم؛ در مرحله دوم ‪30‬هزار س��و تا برسیم به‬ ‫‪190‬هزار سو‪ .‬وقتی به ‪ 190‬هزار برسیم فضایی فراهم م ی‪‎‬شود‬ ‫که م ی توان گفت توافق از نظر زمانی نهایی شده است‪ .‬پس‬ ‫ای ران باید به دنبال راه حل‏های میانه باشد یعنی راه حل‪‎‬هایی‬ ‫که نخست ای ران بتواند به غن ی س��ازی ادامه دهد و از طرف‬ ‫دیگر ‪ 5+1‬نیز مطمئن باشد که ای ران در پی دست یافتن به‬ ‫سالح هسته‪‎‬ای نیست؛ پس فرمول کلی این است‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬همان طور که گفتم مش��کل م��ن با بحث‬ ‫رویکرد مذاکره نیس��ت‪ ،‬بلکه با متنی است که نوشته شده‬ ‫است‪ .‬این مساله که انها در نیاز ای ران دخالت کنند‪ ،‬به نوعی‬ ‫نقض حاکمیت ملی است‪ .‬مشکل دیگر من با توافقنامه ژنو‬ ‫بخش مربوط به تحقیقات اس��ت ک��ه در ان از کلمه جاری‬ ‫استفاده شده اس��ت‪ .‬یعنی تحقیقات ای ران از انچه تاکنون‬ ‫بوده نباید بیشتر توسعه پیدا کند‪ .‬ای راد هشت ماه پیش من‬ ‫همین بود که این کلمه جاری اشتباه است زی را ما را محدود‬ ‫م ی‏کند و نم ی‪‎‬توانیم تحقیقاتمان را از این حدی که هست‬ ‫بیشتر توسعه دهیم‪.‬‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬ولی برداشت شما اش��تباه است انها‬ ‫چنین چیزی از ای ران نخواسته‪‎‬اند‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬اقای ع راقچ��ی بعد از مذاک��رات وین ‪ 5‬که‬ ‫دچار مشکل شدند‪ ،‬در صحب ت‪‎‬هایشان به این موضوع اشاره‬ ‫کردند که انها به دنبال محدود کردن تحقیقات علمی‪ ،‬فنی و‬ ‫هسته ای ما هستند و ما زیر بار نخواهیم رفت‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬خب این چه ربطی به بحث تحقیقات‬ ‫جاری دارد؟‬ ‫نوبری‪ :‬خب انها روی چه کلمه‏ای س��وار ش��ده‪‎‬اند و‬ ‫م ی‏خواهند ما را محدود کنند؟ کلمه «جاری»‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬ولی این برداشت شماست!‬ ‫نوبری‪ :‬اقای ع راقچی همین مس��اله را بیان کردند‬ ‫که من گفتم‪.‬‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬این درست ولی شما دارید حرف اقای‬ ‫ع راقچی را نقد م ی‏کنید‪ .‬غرب درباره تحقیق و توسعه ای ران‬ ‫مشکلی ندارد‪ ،‬بلکه مشکل انها صنعت ی شدن ای ران است‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬بگذارید درست توضیح دهم تا متوجه شوید‪.‬‬ ‫انها االن در مورد تحقیقات با ما بحث دارند و م ی‪‎‬گویند این‬ ‫تحقیقات باید شامل تحقیقات جاری ش��ود‪ ،‬همچنان که‬ ‫اقای ع راقچی نیز به ان اش��اره کرده است‪ .‬همچنین اقای‬ ‫ع راقچی پس از بازگش��ت از مذاکرات گفتند که طرف‪‎‬های‬ ‫مقابل با استناد به اینکه باید به قطعنامه‏های شورای امنیت‬ ‫پرداخت‪ ،‬به یکی از قطعنامه‏ها استناد کرده‪‎‬اند که در ان اشاره‬ ‫شده که ای ران باید در رابطه با موشک‏های بالستیکش دچار‬ ‫محدودیت شود‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬ولی چنین چیزی در قطعنامه نیست!‬ ‫نوبری‪ :‬م��ن جمله اقای ع راقچی را ب رای ش��ما نقل‬ ‫م ی‏کنم‪.‬‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬خ��ب ای��ن صحب��ت مرب��وط ب��ه‬ ‫تحریم‏هاست‪ ،‬یعنی از دیگر کشورها خواسته‪‎‬اند که به ای ران‬ ‫قطعات موشکی ندهند‪ .‬این چه ربطی به توافق ژنو دارد؟!‬ ‫نوبری‪ :‬اقای ع راقچی گفتن��د که طرف امریکایی با‬ ‫استناد به همین قطعنامه‪ ،‬اکنون بحث توان موشکی ای ران‬ ‫را در مذاکرات مطرح م ی‏کنند‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬در ه ر حال ای ران این مساله را نپذیرفت‬ ‫که توان موشک ی‪‎‬اش نیز مورد مذاکره قرار گیرد‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬این جواب من و شماس��ت که نباید به بحث‬ ‫موشکی پرداخته شود اما در توافقنامه ژنو‪ ،‬درزهایی وجود دارد‬ ‫که موجب شده چنین بحث‏هایی مطرح شود‪.‬‬ ‫پس مذاکرات اکنون به س��ه دلیل به مش��کل خورده‬ ‫است؛ نخست اینکه ما در توافقنامه ژنو قبول کردیم که نیاز‬ ‫ما با طرف مقابل هماهنگ شود‪ .‬دوم تحقیقات جاری است‬ ‫که اکنون انها م ی‏گویند شما در موافقتنامه این را پذیرفته‏اید‬ ‫پس اکنون نم ی‪‎‬توانی��د تحقیقات تان را پی رامون مس��ائل‬ ‫جدیدتر توسعه دهید‪ .‬اخرین مورد نیز کلمه رضایت شورای‬ ‫امنیت و پرداختن به قطعنامه‏هاست؛ طرف غربی با استناد‬ ‫به این مورد مساله توان دفاع موش��کی ای ران را در مذاکرات‬ ‫مطرح کرده است‪ .‬در نهایت من معتقدم اگر ما بیش از خطوط‬ ‫قرمز و ظرفی ت‪‎‬مان در مذاکرات انعطاف نشان دهیم این به‬ ‫معنای مصالحه نیست‪ ،‬بلکه این روش بیشتر بحران سازی‬ ‫خواهد کرد‪ .‬در این روش ط��رف را زیاده خواه م ی‏کنیم ولی‬ ‫چون نم ی‪‎‬توانیم زیاده خواه ی‪‎‬های او را تامین کنیم‪ ،‬تشنج‬ ‫ایجاد م ی‏شود‪.‬‬ ‫بهش�ت ی پور‪ :‬وضعیتی که ما در ان قرار داش��تیم‬ ‫به این صورت بود که به صورت خیلی اش��کار و به صورت‬ ‫ناحق پرونده هسته‪‎‬ای ای ران را به شورای امنیت ارجاع دادند‪.‬‬ ‫از دیگر سو؛ هفت قطعنامه که چهار عدد ان جنبه تحریمی‬ ‫ دارد‪ ،‬علیه ای ران ص��ادر کردند که باز ای��ن رویکرد نیز بدون‬ ‫منطق بود‪ .‬نکته دیگر نیز این بود ک��ه امریکا و متحدانش‬ ‫تحریم‏هایی را خارج از قطعنامه های شورای امنیت به صورت‬ ‫ناعادالنه و ظالمانه اعمال کردند‪ .‬نکته چهارم نیز این است‬ ‫که در این شرایط عالوه بر تحریم نفت‪ ،‬بانک مرکزی ای ران را‬ ‫نیز برخالف مقررات بی ن المللی تحریم کردند و اجازه ندادند‬ ‫که ما مبادالت داشته باشیم‪.‬‬ ‫وقتی کشوری تحت این چهار بند قرار دارد و پای میز‬ ‫مذاکره حاضر م ی‪‎‬شود‪ ،‬شرایط خاصی دارد‪ .‬حال اقای نوبری‬ ‫م ی‪‎‬گوید که چرا ای ران پذیرفت که انها در می زان غن ی سازی‬ ‫ای ران نظر دهند؟! خب در این شرایط ای ران چاره ای جز پذیرش‬ ‫این مساله نداشت‪ .‬شش قدرت در ب رابر ای ران قرار گرفته بودند‬ ‫و ای ران با پش��توانه ‪ 75‬میلیون نفر و یک رهبری خردمندانه‬ ‫توانست پای میز مذاکره حاضر شود‪ .‬مذاکره کنندگان ای رانی‬ ‫تا جایی که مقدور بود چانه زدند ام��ا در نهایت به این نقطه‬ ‫رسیدند‪ .‬به نظر من باتوجه به مقدورات و ممکناتی که ای ران‬ ‫داشت این توافق به دست امد و اکنون نیز به حول و قوه الهی‬ ‫و پشتیبانی ملت ای ران و رهبر معظم انقالب م ی توانند باز هم‬ ‫از این مذاکرات روسفید بیرون بیایند‪ .‬اما این گونه نیست که‬ ‫هر انچه که ای ران م ی‪‎‬خواهد شکل بگیرد یا بالعکس‪ ،‬بلکه دو‬ ‫طرف به یک نقطه مشترک خواهند رسید‪ .‬باید توجه داشت‬ ‫که این نقطه مشترک با زورگویان و قدرتمندان است زی را نظام‬ ‫و حقوق بی ن الملل در نهایت با زور است و قدرت ها همواره‬ ‫زور م ی‏گویند‪ .‬اما در این فضا نیز اگر ملت رشید ای ران متحد و‬ ‫یکپارچه باشد و به تیم مذاکره کننده تشکیک نکند‪ ،‬به نتیجه‬ ‫مطلوب خواهیم رسید‪.‬‬ ‫نوب�ری‪ :‬من خدمت‪‎‬تان گفتم که ای راد من حرفه‪‎‬ای و‬ ‫دیپلماتیک اس��ت و پی ش بینی من که متاسفانه درست از‬ ‫اب درامد همین بود که ما با موافقتنام��ه ژنو‪ ،‬طرف مقابل‬ ‫را زیاده خواه کردیم‪ .‬این را نیز بگویم که ما دس��ت مان خالی‬ ‫نبود اما اکنون خالی اس��ت‪ .‬زی را تمام موارد ت��ا قبل از خط‬ ‫قرمز را اجرا کرده ایم‪ .‬غن ی س��ازی ‪ 20‬درصد را به پنج درصد‬ ‫رساندیم و بقیه را نیز به میله س��وخت تبدیل کردیم‪ .‬وقتی‬ ‫ش��ش تا قدرت در ب رابر ای ران نشس��تند تا مذاکره کنند‪ ،‬این‬ ‫نشان م ی‪‎‬دهد که ای ران چیزی در دس��ت دارد و دست خالی‬ ‫نبوده اس��ت‪ .‬منتها اش��کال اصلی این بود که اهرم اصلی‬ ‫ای ران در این شش ماه داده ش��د و رفت ولی اهرم اصلی انها‬ ‫که تحریم‪‎‬های نفتی و بانکی بود همچنان پابرجاست‪ .‬االن‬ ‫ای ران به زیر خط قرمزهایش امده اما طرف مقابل تحریم‪‎‬ها را‬ ‫دارد‪ .‬حال اصال بپذیریم که بخواهی��م پلکانی پیش برویم‬ ‫ولی من معتقدم که با این توافقنامه ضعیف در نهایت طرف‬ ‫غربی تحریم‏ها را لغو نخواهد کرد‪ .‬نهایت قضیه این است‬ ‫که انها م ی‪‎‬خواهند ب رای تحریم‏ها جدول تعیین کنند یعنی‬ ‫برنامه هسته ای ای ران را بخش��کانند و در مقابل به صورت‬ ‫قطره چکان پول خودمان را طی ‪ 15 ،10‬یا ‪ 20‬سال بازگردانند‪.‬‬ ‫اما اگر اهرم ‪ 9‬ماه پیش دستمان بود م ی‪‎‬توانستیم در مذاکرات‬ ‫قدرتمندتر ظاهر ش��ویم و دیگر الزم نب��ود که اقای ظریف‬ ‫ویدئو پر کند؛ درواقع اکنون اهرمی به جز همین دیپلماسی‬ ‫عمومی نداریم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬جناب نوبری! یک بحث دیگری که وجود دارد‬ ‫تاثیرگذاری انتخابات ‪ 92‬بر مذاکرات هسته‪‎‬ای است‪ .‬در این‬ ‫انتخابات دو س��لیقه مختلف درباره رابطه ب��ا غرب و برنامه‬ ‫هسته‪‎‬ای وجود داشت‪ .‬باالخره اصولگرایان در دوره‪‎‬ای مدیریت‬ ‫پرونده هسته ای را در دست داش��تند و این جناح اصولگرا تا‬ ‫حدودی با همین تفکراتی که شما فرمودید پیش م ی‪‎‬رفتند‪.‬‬ ‫باالخره مذاکرات در ان زمان به نتیجه خاصی نرسید؟‬ ‫نوبری‪ :‬من قبال نیز گفته‪‎‬ام که مشکل اصلی کشور‬ ‫ما مساله افراط و تفریط اس��ت‪ .‬من معتقدم چپ و راست دو‬ ‫روی یک سکه هستند‪ .‬من دیپلمات از افراط کاری‪‎‬های دوره‬ ‫قبل که م ی‪‎‬گفتند قطعنامه‪‎‬ها کاغذ پاره است رنج م ی بردم‪.‬‬ ‫اما این افراط در نهایت منجر به تفریط و وادادگی م ی‪‎‬ش��ود‪.‬‬ ‫نظریه من این است ک باید روزی برسد که در کشور‪ ،‬علم و‬ ‫کار کارشناسی به عنوان راه حل قرار گیرد و نه افراط و تفریط‪.‬‬ ‫من م ی‪‎‬گویم نه ان افراط درست اس��ت و نه این تفریط‪ .‬من‬ ‫طرفدار دولت قبل نبودم و به انها هم نقد داشتم‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬ولی غرب م ی‪‎‬داند که دارد با چه کسی مذاکره‬ ‫م ی‪‎‬کند و م ی‪‎‬فهمد ان ایده قبلی دیگر رای نیاورده است‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬مگر در دو دوره قبل‪ ،‬وادادگی باعث رای مردم‬ ‫به دولت احمدی نژاد نشد؟ چرا مردم بعد از مذاکرات سعداباد و‬ ‫پاریس به رادیکال ترین عنصر اصولگرا رای دادند؟‬ ‫مثلث‪ :‬ولی ان زمان این مذاکرات خیلی مهم نبود که‬ ‫بخواهد روی رای مردم تاثیر بگذارد‪.‬‬ ‫نوبری‪ :‬اگر م ی‏خواهید بگویید مردم به خاطر مسائل‬ ‫هس��ته‪‎‬ای‪ ،‬این دوره به اقای روحانی رای دادن��د‪ ،‬من این را‬ ‫نم ی‪‎‬پذیرم‪ ،‬بلکه م��ردم به خاطر حمایت اقای هاش��می و‬ ‫خاتمی به ایش��ان رای دادند‪ .‬به اعتقاد من مختصات مردم‬ ‫ای ران در انتخاب��ات یک مختصات کامال روح��ی و روانی و‬ ‫اقتصادی اس��ت‪ .‬اگر م��ردم م ی‪‎‬خواس��تند باتوجه به بحث‬ ‫هسته‏ای به یکی از کاندیداها رای دهند کسی که جدی ترین‬ ‫بحث هسته‪‎‬ای را با طرف مقابل داش��ت‪ ،‬اقای والیتی بود‪.‬‬ ‫پس اگر مساله اصلی مردم در انتخابات هسته ای بود به اقای‬ ‫والیتی رای م ی‏دادند‪ .‬در واقع من معتقدم که مساله هسته‪‎‬ای‬ ‫موثر بوده اما شاخص نبوده است‪ .‬اکنون نگرانی من این است‬ ‫که سیاست‪‎‬های دولت فعلی نیز شکست بخورد و دوباره به‬ ‫رادیکالیزم روی کار بیاید‪.‬‬ ‫مثلث‪ :‬پس چرا ش��ما در همایش دلواپس��ان حضور‬ ‫داشتید و سخنرانی کردید؟‬ ‫نوبری‪ :‬م��ن در ان همای��ش نی��ز در معرفی خودم‬ ‫م ی‪‎‬گویم که با اقایان موسوی‪ ،‬هاشمی و خاتمی کار کرده‪‎‬ام‬ ‫اما با احمدی نژاد نه‪ .‬من درواقع نگران این هستم که اگر این‬ ‫مذاکرات نتیجه ندهد‪ ،‬مردم دوباره رویکرد افراطی پی دا نکنند‪.‬‬ ‫بهشت ی پور‪ :‬من فقط یک نکته را به عنوان شخصی‬ ‫که کار رصد رسانه ها را برعهده داشتم بیان کنم‪ .‬غ رب ی‪‎‬ها نه به‬ ‫اقای احمدی نژاد نگاه م ی‪‎‬کردند نه به اقای خاتمی و نه به اقای‬ ‫روحانی‪ ،‬بلکه نگاه انها به شخص رهبری است و به درستی‬ ‫م ی‪‎‬دانند که این پرونده تحت نظر شخص رهبری است‪.‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫نقدهاپسازتوافقاحتمالیتندترمی شود‬ ‫تو گویمثلثبا عباسعلیمنصوری ارانی‪،‬عضوکمیسیونامنیتملیوسیاستخارجیمجلس‬ ‫گف ‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مذاکرات هس�ته ای وی�ن ‪ 6‬میان ای�ران و ‪5+1‬‬ ‫تقریبا به انتهای راه رس�یده‪ ،‬ارزیابی شما از این‬ ‫دور از مذاکرات چیست؟‬ ‫این دور از مذاک��رات چون منتهی ب��ه یک توافق‬ ‫جامع م ی شود بسیار سخت و پیچیده اس��ت‪ .‬در مذاکرات‬ ‫ژنو بیشتر روی چارچوب ها صحبت ش��د تا دو طرف درباره‬ ‫موضوعات اختالفی به درک متقابلی ب رای ادامه راه برسند‪،‬‬ ‫اگرچه همان دور از مذاکرات نیز سخت بود اما به سختی این‬ ‫دور از مذاکرات نبود‪ .‬پیش از مذاکرات ژنو کش��ورهای ‪5+1‬‬ ‫این چنین پشت میز مذاکره نم ی نشستند و اگر م ی نشستند‬ ‫روی یک مفهوم مشترک صحبت نم ی کردند و هر بار هم که‬ ‫نشست تمام م ی شد پیگیری نشست به چند ماه بعد موکول‬ ‫م ی ش��د‪ .‬به واقع روند مذاکرات در یک مدار پیوس��ته قرار‬ ‫نداشت و جزیره ای بود اما در مذاکرات ژنو چارچوب ها و مدار‬ ‫و زنجیره گفت وگوها مشخص شد و در سلسله نشس ت های‬ ‫وین دو طرف تالش دارند که محتویات داخل چارچوب های‬ ‫تعیی ن ش��ده را تعیین کنند‪ .‬طبیعتا خروجی مذاکرات وین ‪6‬‬ ‫بار حقوقی پیدا م ی کند‪ .‬بدیهی اس��ت ک��ه هر اصطالح یا‬ ‫جمله ای که به کار م ی رود م ی تواند ب رای طرفین امضاکننده‬ ‫تفاهمنامه به لحاظ حقوقی تعهداور باشد‪ ،‬بناب راین هر کدام از‬ ‫دو طرف در موضوعات مختلف سقف و کف و خطوط قرمزی‬ ‫را ب رای خود ترسیم کرده اند و در زمان مذاکرات م ی کوشند که‬ ‫این کف ها و سقف ها را بر هم منطبق کنند یا یک اشتراک‬ ‫بی ن شان به وجود اورند‪ .‬مثال نظر ‪ 5+1‬در تع داد سانتریفیوژها‬ ‫شاید به ‪ 500‬کف و سقف دو هزار سانتریفیوژ باشد‪ ،‬اما نظر‬ ‫ای ران حداقل ‪20‬هزار سانتریفیوژ و سقف ‪ 90‬هزار سانتریفیوژ‬ ‫است که البته هم اکنون ای ران داشتن حداقل ‪ 190‬هزار سو را‬ ‫مطرح کرده است‪.‬‬ ‫شما به تعداد س�انتریفیوژها اشاره کردید که دو‬ ‫طرف نظر متفاوتی روی ان داشتند تبدیل تعداد‬ ‫سانتریفیوژ به «سو» چقدر در کاسته شدن فاصله‬ ‫نظرات دو طرف م ی تواند موثر و راهگشا باشد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫خیلی مهم است‪ .‬یک زمانی هر سانتریفیوژ یک سو‬ ‫داشت اما جدیدترین نسل سانتریفیوژ ‪ 24‬سو دارد؛ بناب راین‬ ‫خروجی فعالیت سانتریفیوژ نس��ل اول با جدیدترین نسل‬ ‫س��انتریفیوژ با همدیگر متفاوت اس��ت‪ ،‬بناب راین استفاده از‬ ‫تعیین نسل سانتریفیوژ خودش فاکتوری در گفت وگوها شد؛‬ ‫دانشمندان ای رانی در مسیر تحقیق و ساخت سانتریفیوژهای‬ ‫نس��ل جدید فعال هس��تند بناب راین عبارت «سو» را به کار‬ ‫بردیم تا مبنایی باش��د ب رای انچه ما در نیروگاه هایمان نیاز‬ ‫داریم‪.‬‬ ‫در واق�ع اگر م�ا از نس�ل پنجم س�انتریفیوژها‬ ‫اس�تفاده کنی�م «س�وها» زیادت�ر خواهد ش�د و‬ ‫ان فرمای�ش مقام معظ�م رهبری درب�اره لحاظ‬ ‫ش�دن حق ای�ران در توافق جامع برای داش�تن‬ ‫‪ 190‬هزار سو س�انتریفیوژ تامین م ی شود‪ ،‬چون‬ ‫به گفت�ه اق�ای دکتر صالح�ی‪ ،‬رئیس س�ازمان‬ ‫انرژی اتمی فعالیت نزدیک به ‪8‬هزار سانتریفیوژ‬ ‫از جدیدترین نس�ل برای تامین نیاز یک س�ال‬ ‫سوخت نیروگاه بوش�هر کفایت م ی کند‪ ،‬به نظر‬ ‫شما در چنین قالبی اشتراک دیدگاه میان ایران و‬ ‫‪ 5+1‬حاصل م ی شود؟‬ ‫‪5‬‬ ‫ی�ک عض�و کمیس�یون امنی�ت ملی‬ ‫م ی گوی�د‪« :‬اس�تفاده از تعیی�ن نس�ل‬ ‫س�انتریفیوژ خودش فاکتوری در گفت وگوها‬ ‫شد؛ دانش�مندان ایرانی در مسیر تحقیق و‬ ‫ساخت س�انتریفیوژهای نس�ل جدید فعال‬ ‫هستند بنابراین عبارت «سو» را به کار بردیم‬ ‫تا مبنایی باشد ب رای انچه ما در نیروگاه هایمان‬ ‫نیاز داریم‪ ».‬با عباس�علی منص�وری ارانی در‬ ‫مورد جزئی�ات مذاکرات هس�ته ای گفت وگو‬ ‫کرده ایم‪.‬‬ ‫اینها محل گفت وگوس��ت‪ ،‬موضوعاتی اس��ت که‬ ‫گفت وگوها حول ان انجام م ی شود‪.‬‬ ‫از دیگ�ر م�وارد اختالف�ی ای�ران و ‪ 5+1‬تغیی�ر‬ ‫تکنولوژی راکت�ور اب س�نگین اراک برای کمتر‬ ‫ش�دن تولید پلوتونیوم اس�ت‪ ،‬این تغییر تحت‬ ‫چه شرایطی باید انجام شود و غرب باید در این‬ ‫اقدام چه تضمی ن های اجرایی به ایران بدهد؟‬ ‫همانطور که اشاره شد در موضوع راکتور اب سنگین‬ ‫اراک بحث بر س��ر پلوتونیوم حاصل��ه از فعالیت راکتور اب‬ ‫سنگین است‪ ،‬البته پلوتونیوم تولید شده خام و با پلوتونیوم‬ ‫غن ی ش��ده متفاوت اس��ت‪ .‬انها حرف ش��ان این اس��ت که‬ ‫دسترسی و رسیدن به تسلیحات هسته ای از طریق فعالیت‬ ‫راکتور اب س��نگین اسان اس��ت‪ ،‬چون پلوتونیوم زیادی در‬ ‫بقایای سوخت مستعمل این راکتور یافت م ی شود‪ ،‬حال انکه‬ ‫ای ران م ی تواند با بهره گیری از فناوری و تکنولوژی های جدید‬ ‫نگرانی یادش��ده را حل کند که در این صورت عل ی القاعده‬ ‫دیگر فعالیت راکتور اب س��نگین اراک محل نگرانی ب رای‬ ‫غرب نخواهد بود‪ .‬البته ای ران ش��اید ب رای تغییر تکنولوژی‬ ‫راکتور اب سنگین اراک نیاز به کمک غرب نداشته باشد‪.‬‬ ‫روس�یه موظف اس�ت س�وخت نیروگاه بوشهر‬ ‫را ب ه طور گارانتی ‪ 10‬س�ال تامین کن�د که از ان‬ ‫تاریخ نزدیک ‪ 8‬سال زمان باقی است این مساله‬ ‫م ی تواند در حصول توافق جامع هسته ای میان‬ ‫دو طرف موثر و راهگشا باشد؟‬ ‫بحث جمهوری اسالمی این است؛ فناوری هسته ای‬ ‫در ای ران بومی شده بناب راین وقتی چنین سطحی از علم در‬ ‫کشور است دیگر دلیلی به توسل بر دیگران نیست‪ .‬تجربه‬ ‫نش��ان داده که نم ی توان به دیگران تکیه کنیم‪ .‬زمانی که‬ ‫خودمان م ی توانیم پیشرفت داشته باشیم بحث این است که‬ ‫‪ 5+1‬نگران ی هایی دارد‪ .‬ما باید نگرانی انها را برطرف کنیم‪،‬‬ ‫هر مسیری که نگرانی ‪ 5+1‬را محدودتر کند به طور قطع و‬ ‫یقین ان مسیرها را س��عی خواهیم کرد که با درنظر گرفتن‬ ‫منافع ملی طی کنیم‪.‬‬ ‫در بحث فردو ایران پیشنهاد همکاری تحقیقاتی‬ ‫و ازمایشگاهی مشترک به ‪ 5+1‬داده‪ .‬به نظر شما‬ ‫این پیش�نهاد چقدر م ی تواند نظر طرف ‪ 5+1‬را‬ ‫تامین کند؟‬ ‫در مذاک��رات طرفی��ن راه حل ها و پیش��نهادهای‬ ‫مختلف م ی دهند‪ .‬در بح��ث تحقیق و توس��عه دنبال این‬ ‫هستیم که هم از تجارب دیگران استفاده کنیم و هم تجارب‬ ‫خود را ب��ه دیگران منتقل کنیم و این مس��اله همان چیزی‬ ‫است که در پادمان اژانس انرژی اتمی هم ذکر شده که حتی‬ ‫خود اژانس در این زمینه موظف است کمک کند‪.‬‬ ‫غی�ر از ف�ردو‪ ،‬اب س�نگین اراک و تع�داد‬ ‫س�انتریفیوژها چه موارد اختالف�ی دیگری میان‬ ‫ایران و ‪ 5+1‬دیده م ی شود؟‬ ‫به نظر م ی رس��د عمده مباحث همین موارد است‪،‬‬ ‫البته موضوعات دیگری هم وجود دارد که در قطعنامه های‬ ‫ش��ورای امنیت س��ازمان ملل به انها اشاره ش��ده است‪ .‬از‬ ‫خواس��ته های جمه��وری اس�لامی ان اس��ت ک��ه همه‬ ‫قطعنامه های ش��ورای امنیت س��ازمان مل��ل متحد علیه‬ ‫ای ران لغو شود‪.‬‬ ‫اما یک مقام ارش�د امریکایی اخیرا مصاحب ه ای‬ ‫داشت و گفت انتظار ایران برای لغو همه تحری م ها‬ ‫غی ر واق ع بینان�ه اس�ت‪ ،‬ای�ا برخ�ی از تحری م ها‬ ‫مربوط به همان موضوعات غیر هس�ته ای است‬ ‫که در قطعنام ه های س�ازمان ملل به انها اش�اره‬ ‫شده است؟‬ ‫قطعنامه ه��ا از طرف پنج کش��ور دائم در ش��ورای‬ ‫امنیت س��ازمان ملل تصویب ش��د‪ .‬به همی��ن دلیل ای ران‬ ‫م ی گوی��د ‪ 5+1‬و انه��ا م ی گویند ‪3+3‬؛ چون م��ا دنبال ان‬ ‫هس��تیم که موضوعیت قطعنامه های ضدای رانی به پایان‬ ‫برس��د‪ 3+3 .‬یعنی س��ه کش��ور اروپایی (انگلیس‪ ،‬المان و‬ ‫فرانسه) و سه کشور غی راروپایی (امریکا‪ ،‬روسیه و چین) اما‬ ‫‪ 5+1‬یعنی پنج عضو دائم شورای امنیت به عالوه المان‪.‬‬ ‫در ای�ن دور از مذاکرات هم طرف ه�ای غربی به‬ ‫اختالف نظر مس�کو با دیگر اعضای ‪ 5+1‬اشاره‬ ‫داشتند و هم اینکه س�رگئی الوروف حاضر نشد‬ ‫همانند همتای�ان غربی خود به وین س�فر کند‪.‬‬ ‫موضع روسیه در این دور از مذاکرات چیست؟‬ ‫معموال وقتی رئی س جمهور هر کش��وری به سفر‬ ‫خارجی م ی رود وزیر خارجه هم او را همراهی م ی کند‪ ،‬الوروف‬ ‫هم پوتین را در س��فر برزیل همراهی کرد‪ ،‬بناب راین به علت‬ ‫همپوشانی زمان این سفر با نشس��ت وزرای خارجه ‪ 5+1‬و‬ ‫ای ران وزیر خارجه روسیه نتوانست به وین سفر کند‪.‬‬ ‫چرا وزیر خارجه چین به وین نرفت؟‬ ‫یک اجالس��ی در برزیل قرار اس��ت برگزار شود که‬ ‫روسای جمهور روس��یه و چین در ان حضور دارند‪ .‬از این رو‬ ‫وزرای خارجه انها نیز همراهشان نیستند‪.‬‬ ‫پس ش�ما م ی گویید ک�ه حضور نیافت�ن وزرای‬ ‫خارج�ه چین و روس�یه در وین‪ 6‬دلیل سیاس�ی‬ ‫نداش�ت‪ ،‬بلکه مقارن ش�دن زمان این نشست‬ ‫با اجالس�ی در برزیل انه�ا را از اضافه ش�دن به‬ ‫مذاکرات هسته ای با ایران باز داشت؟‬ ‫همین بوده اس��ت‪ .‬البته چین و روسیه همیشه با‬ ‫دیگر اعضای ‪ 5+1‬اختالف دیدگاه داشتند‪.‬‬ ‫اختالف نظر روس�یه و چی�ن با المان‪ ،‬فرانس�ه‪،‬‬ ‫انگلیس و امریکا بیشتر در چه حوزه ای است؟‬ ‫روس��یه و چین در مذاکرات موضوعاتی متفاوت با‬ ‫امریکا و سه کشور اروپایی را دنبال م ی کنند‪ ،‬بدیهی است که‬ ‫این اختالف دیدگاه ها همیشه بوده‪ ،‬چون ما شاهد بودیم که‬ ‫در صدور قطعنامه های ضدای رانی روسیه و چین با طرف های‬ ‫غربی هماهنگ و همس��و ش��دند‪ ،‬بناب راین انها مسائل و‬ ‫دیدگاه های خودشان را تعقیب م ی کنند‪.‬‬ ‫یعن�ی در واق�ع چی�ن و روس�یه دنب�ال منافع‬ ‫خودشان در مذاکرات هسته ای وین ‪ 6‬هستند؟‬ ‫بله‪ ،‬قطعا همین طور اس��ت‪ .‬یعنی ما خیلی نباید‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫دل خ��وش کنیم که چین و روس��یه به س��ود ای��ران دارند‬ ‫پیش م ی روند‪ .‬اختالف دیدگاه های چین و روس��یه با غرب‬ ‫همیشگی است که روی تعاریفی که از منافع جهانی ب رای‬ ‫همدیگر دارند شکل م ی گیرد‪.‬‬ ‫به نظر ش�ما تحرکاتی که داعش در منطقه دارد‬ ‫چه تاثیری ب�ر مذاکرات هس�ته ای ‪ 5+1‬و ایران‬ ‫گذاشت؟‬ ‫در خ��ود گفت وگوها عل ی القاع��ده صحبتی درباره‬ ‫داعش و تحوالت منطقه نم ی ش��ود‪ ،‬اما خیل��ی به فضای‬ ‫جلسه کمک م ی کند چون ای ران همواره در مبارزه با تروریسم‬ ‫در منطقه فعال بوده و حامی کش��ورهاییکه قصد سرکوب‬ ‫تروریس��م را داش��تند‪ .‬از این نظر ای ران نق��ش ب ی بدیلی در‬ ‫افغانس��تان و ع راق داش��ت که خیلی م ی تواند به این فضا‬ ‫کمک کند‪ .‬ای ران م ی تواند بسیار در رفع تنش های منطقه ای‬ ‫نقش افرین باشد‪ ،‬بدیهی اس��ت که این مساله بر مذاکرات‬ ‫اثرگذار است‪.‬‬ ‫تاثیر انتقال پرونده هس�ته ای از ش�ورای عالی‬ ‫امنیت ملی به وزارت خارجه چه میزان بود؟‬ ‫پرونده هس��ته ای از ش��ورای عالی امنیت ملی به‬ ‫وزارت خارج��ه نرفت‪ ،‬به عب��ارت دیگ��ر در دوره های قبلی‬ ‫این مس��اله منجر به این ش��د که بین تیم مذاکره کننده و‬ ‫وزارت خارجه زاویه پیدا ش��ود‪ ،‬چون وزارت خارجه‬ ‫مس��ئولیت سیاس��ت ها و روابط خارج��ی را در‬ ‫دس��ت دارد‪ .‬از طرف��ی پرونده هس��ته ای هم در‬ ‫روابط بی ن المللی ای ران خیلی موثر و نقش افرین‬ ‫بود بناب راین به طور ناخواس��ته دو مرجع در حوزه‬ ‫رواب��ط بی ن المللی ای ران ایف��ای نقش م ی کردند‬ ‫و بدیهی بود ک��ه اختالفاتی می��ان انها به وجود‬ ‫اید‪ ،‬ضمن انکه هماهنگ ک��ردن انها با هم نیز‬ ‫سخت و مشکل بود چون وزارت خارجه تحت نظر‬ ‫رئی س جمهور کار م ی کند و رئی س جمهور اس��ت‬ ‫که مشخص م ی کند در عرصه سیاست خارجی‬ ‫چه کارهایی انجام ش��ود اما اگرچه رئی س جمهور‬ ‫در شورای عالی امنیت ملی رئیس است اما به این‬ ‫معنا نیس��ت که تصمیم گیر نهایی اوست‪ .‬بلکه‬ ‫یک رای گیری انجام م ی ش��ود‪ ،‬بعد از رای گیری‬ ‫مصوبه نزد رهبر معظم انقالب ارس��ال م ی شود‪.‬‬ ‫در واق��ع رئی س جمهور در ش��ورای عالی امنیت‬ ‫ملی یک رای دارد اگرچه به عن��وان رئیس ایفای‬ ‫نقش م ی کند‪.‬‬ ‫در واق�ع اعضای ش�ورای عالی امنیت‬ ‫ملی از مراجع مختلفی هستند‪.‬‬ ‫از قوا و دس��تگاه های مختلف در ان ش��ورا حضور‬ ‫دارند که ه��ر عضو رای خ��ود را دارد‪ ،‬بناب راین موضوعی که‬ ‫به رای گذاشته م ی شود‪ ،‬همه اعضا همچون رئی س جمهور‪،‬‬ ‫رئیس مجلس و رئیس س��تاد کل نیروهای مسلح هر کدام‬ ‫یک رای دارند‪ .‬کاری که در این دوره انجام ش��د این بود که‬ ‫ب رای پیشگیری از تجارب گذشته هدایت تیم مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای و وزارت خارجه هر دو زیر نظر یک مسئول قرار‬ ‫گرفت‪ .‬در واقع وزیر خارجه مسئولیت هدایت هر دو جایگاه‬ ‫حقوقی را برعهده گرفت تا هماهنگی انها با هم بهتر انجام‬ ‫شود‪.‬‬ ‫به هر ص��ورت با س��ازوکارهایی که کارشناس��ان‬ ‫وزارت خارجه ب��ه تی��م مذاکره کننده هس��ته ای م ی دهند‪،‬‬ ‫گفت وگوها انجام م ی ش��ود‪ .‬مذاکرات بی ن المللی ساز و کار‬ ‫خاص خود را دارد و به نظر م ی ای��د لحن‪ ،‬کلمات‪ ،‬جمالت‬ ‫و اصطالحات به کارگرفته ش��ده همه نقش افرین در نتیجه‬ ‫هستند‪.‬‬ ‫منتقدان دولت اقای روحانی به دو موضوع خیلی‬ ‫حساسیت نشان دادند‪ ،‬یکی مذاکرات هسته ای‬ ‫و دوم�ی فرهنگ�ی‪ .‬به نظر ش�ما اگ�ر مذاکرات‬ ‫هسته ای به ثمر برسد انها چه کار خواهند کرد؛‬ ‫نقدهای خود را متوقف م ی کنند یا انکه نقدها را در‬ ‫حوزه فرهنگی متمرکز م ی کنند؟‬ ‫دو گروه منتقد هستند؛ یکی انهایی که دیدگاه های‬ ‫جریانی بر ط��رح مواضع ش��ان حاکم اس��ت‪ .‬در این گروه‬ ‫به واقع انها نیس��تند که انتقاد م ی کنند بلکه جریانش��ان‬ ‫متاس��فانه اختالفی بین تیم مذاکره کننده و دولت‬ ‫به وی��ژه وزارت خارجه وجود داش��ت و انها با ه��م زاویه پیدا‬ ‫کردند‪ ،‬بناب راین تیم مذاکره کننده خ��ودش را تحت نظارت‬ ‫و فرماندهی شورای عالی امنی ت ملی م ی دانست نه دولت‪.‬‬ ‫در اینجا هر دو همسو‪ ،‬هماهنگ و هم جهت هستند‪ ،‬یک‬ ‫تعریف مش��ترک از گفت وگو ها دارند و در همین مسیر هم‬ ‫حرکت م ی کنند‪ .‬در مذاکرات قبلی چون دولت نقش افرینی‬ ‫نم ی کرد جناح ها هم بیش��تر دیدشان سکوت بود‪ ،‬ولی االن‬ ‫احساس شان این است که یک جریان دولتی کار‬ ‫را به دست دارد و منتقدانی که نگاه جریانی دارند‬ ‫با این دید با مذاکره کنندگان برخورد م ی کنند‪ .‬در‬ ‫کل االن که انطباق دیدگاه‪ ،‬همدلی و همسویی‬ ‫و وح��دت فرماندهی می��ان تی��م مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای و وزارت خارج��ه وج��ود دارد‪ ،‬طبیعتا‬ ‫موفق تر عمل م ی شود‪.‬‬ ‫اگر تواف�ق حاصل ش�ود چقدر ب�ه اقتصاد‬ ‫کشور کمک م ی کند؟‬ ‫اس��ت که انتقاد م ی کند‪ ،‬گروه دوم کس��انی هس��تند که‬ ‫دلس��وزانه به نقد موضوع��ات م ی پردازن��د بناب راین این دو‬ ‫دس��ته با هم متفاوتند چون کس��انی که دلس��وزانه انتقاد‬ ‫م ی کنند وقت��ی طرف مذاکره کننده ای رانی پیروز م ی ش��ود‬ ‫خوشحال م ی شوند‪ .‬فکرشان این اس��ت که با روش هایی‬ ‫که انها م ی گویند موفقی ت های بیش��تری در دس��ت تیم‬ ‫مذاکره کننده قرار م ی گیرد‪ .‬بر همین اس��اس بعد از پایان‬ ‫مذاکرات ‪-‬اگر ان شاءاهلل با موفقیت همراه باشد‪ -‬از موفقیت‬ ‫حاصل شده بسیار خوش��حال م ی ش��وند‪ ،‬اما گروهی که‬ ‫جریانی به موضوع نگاه م ی کنند اصال ب رایش��ان س��خت‬ ‫اس��ت که موفقیت در مذاکرات را بپذیرند چون انها منافع‬ ‫جریان ی شان را در ذیل منافع ملی تعریف نم ی کنند‪ .‬از این رو‬ ‫حتی وقتی موفقیت در مذاکرات هسته ای هم حاصل شود‬ ‫انها انتقادش��ان را از بُعدی به بُعد دیگر تغییر خواهند داد و‬ ‫مجددا در یک شاخه دیگری انتقاد خواهند کرد‪ ،‬حتی ممکن‬ ‫است به متن توافقنامه نهایی ای راد بگی رند چون باالخره یک‬ ‫بده بستانی در انجا انجام ش��ده یعنی یک چیزهایی داده و‬ ‫یک چیزهایی گرفته شده‪ ،‬حتما منتقدان جریان بر داده ها‬ ‫انگش��ت م ی گذارند‪ ،‬انها را بزرگ م ی کنند و م ی کوشند به‬ ‫اقتصاد کشور باید مس��تقل از مذاکرات‬ ‫هس��ته ای بر پایه اقتصاد مقاومتی باش��د‪ ،‬چون‬ ‫باید ب��ه توانای ی های داخلی کش��ور ات��کا کنیم‬ ‫اما بدون ش��ک دنیای بیرون با ن��گاه خودش به‬ ‫توافقنامه نگاه م ی کند و ب��ه محضی که توافق‬ ‫جامع هس��ته ای میان ای ران و ‪ 5+1‬امضا ش��ود‬ ‫بس��یاری از ش��رکت های خارجی م ی ایند و ب رای‬ ‫واردات و صادرات و عرضه خدم��ات به بازار ای ران‬ ‫صف م ی کشند‪ ،‬بناب راین روابط با دنیا خیلی بهتر‬ ‫م ی ش��ود و یک تغییر نگرش به وج��ود م ی اید‪.‬‬ ‫ممکن است برخی بگویند که استراتژی ما تفاوتی‬ ‫نکرده است اما تبلیغات بی ن الملل انقدر علیه ما‬ ‫بوده که یک ای ران ه راسی در ذهن شرکت های خارجی شکل‬ ‫گرفت‪ ،‬به طوری که انها با وجود میل باطنی ب رای همکاری با‬ ‫ای ران‪ ،‬ه راس دارند ب رای این کار پا جلو بگذارند و با صنایع و‬ ‫سرمایه گذاران همکاری کنند و پیوند بخورند‪ .‬همه اینها بعد‬ ‫از توافق جامع شکسته م ی شود چون انها هم اکنون در حال‬ ‫رصد مذاکرات وین هس��تند‪ ،‬وقتی تحریم ها شکس��ته شد‬ ‫انها م ی ایند و اثار این حرک��ت در روابط بی ن الملل و اقتصاد‬ ‫ملموس و مشهود خواهد بود‪.‬‬ ‫این امکان وجود دارد که ایران بپذیرد یک قسمت‬ ‫از تحری م ه�ا لغو و بخش�ی از تحری م ه�ا تعلیق‬ ‫شود؟‬ ‫باید پش��ت می��ز مذاکره ب��ود و دی��د در قبال چه‬ ‫موضوعی چه تعهدی پذیرش م ی ش��ود‪ ،‬ب��ه عبارت دیگر‬ ‫ما حق نداری��م از چارچوب ها و خط قرمزهای ارزش��ی نظام‬ ‫عبور کنیم‪ .‬در دیگر مس��ائل طبیعی است که ماشین تیم‬ ‫مذاکره کننده هس��ته ای ب��رای حرکت در اتوب��ان مذاکرات‬ ‫م ی تواند از منتهی الیه س��مت چپ تا منتهی الیه س��مت‬ ‫راست ب راس��اس مختصات جاده و با در نظر گرفتن خطوط‬ ‫قرمز نظام حرکت کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫به نظ��ر م��ن بس��یار تاثیرگذار ب��ود‪ ،‬قب�لا تیم‬ ‫مذاکره کننده هسته ای و وزارت خارجه طرف مقابل را مقصر‬ ‫ناکارامدی ها در عرصه بی ن المللی معرفی م ی کرد اما اکنون‬ ‫اگر پیشرفتی در مناس��بات جهانی ای ران حاصل شود متاثر‬ ‫عملکرد مدیریتی یک نفر و اگر ناکارامدی مشاهده شود به‬ ‫دیپلماتی ک تر ش�دن لح�ن تی�م مذاکره کننده‬ ‫هسته ای ایران چقدر موثر بود؟‬ ‫در زمان دولت گذشته تیم مذاکره کننده م ی رفت‬ ‫مذاکره م ی کرد تا محل مذاکره را تعیین کند‪ ،‬اما در‬ ‫دولت یازدهم اقای روحانی گفت کمتر از یک سال‬ ‫مذاکرات هسته ای تمام م ی شود و االن به نوعی‬ ‫در استانه تحقق چنین اتفاقی قرار داریم‪ ،‬به نظر‬ ‫شما این اعتمادی که االن به تیم مذاکره کننده در‬ ‫دولت اقای روحانی ش�د چرا در زمان دولت اقای‬ ‫احمدی نژاد نبود؟‬ ‫سیاست‬ ‫اینکه مس�ئولیت هدای�ت تی�م مذاکره کننده و‬ ‫دستگاه سیاست خارجی کشور برعهده یک نفر‬ ‫گذاشته شد‪ ،‬چقدر در پیشبرد مذاکرات هسته ای‬ ‫مثبت و راهگشا خواهد بود؟‬ ‫علت ناتوانی مدیریتی یک نفر است‪ .‬ضمن انکه مسئولیت‬ ‫مذاکره هس��ته ای با ای ران در کش��ورهای ‪ 5+1‬نیز با وزرای‬ ‫خارجه ان کشورهاس��ت‪ ،‬حال انکه انها هم ش��ورای عالی‬ ‫امنیت ملی دارند‪.‬‬ ‫جامعه القا کنند که یک خیانت در ح��ق ملت ایران اتفاق‬ ‫افتاده اس��ت‪ ،‬اما در هر صورت فکر م ی کنم اگر موفقیتی‬ ‫حاصل شود رضایت مردم از موفقیت مذاکره کنندگان انقدر‬ ‫زایدالوصف باشد که تمام انتقادهای جریانی را تحت الشعاع‬ ‫قرار دهد‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫‪3‬سناریو برای پایان وین‬ ‫احتماالت مختلف برای اینده مذاکرات ایران و ‪5+1‬‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫‪46‬‬ ‫پرونده هس��ته‪‎‬ای ای��ران در ح��ال ورود به ایس��تگاه‬ ‫تصمیم گیری بزرگ است‪ .‬فرصت بسیار مناسبی در ته ران‬ ‫و واشنگتن پیش امده اس��ت‪ ،‬اراده های حکومتی در هر دو‬ ‫کشور پس از نشس ت های غیررس��می و رسمی در دو سال‬ ‫اخیر‪ ،‬سمت و سوی مثبتی ب رای حل و فصل پرونده هسته ای‬ ‫در قالب دیپلماتیک فراهم س��اخته و تمام س��یگنال های‬ ‫موجود نشان م ی دهد که این فرصت بسیار گرانسنگ است‬ ‫و هر اندازه که وزن این فرصت ها را باال بدانیم‪ ،‬باید از دست‬ ‫رفتن ان را نیز به همان می زان و حتی بیشتر خسارت اور فرض‬ ‫کنیم‪ .‬بناب راین پیشران های موجود در ای ران و ایاالت متحده‬ ‫امریکا به عنوان دو کنشگر مرکزی در پرونده هسته ای ای ران و‬ ‫همچنین پیشران های موجود در پایتخت های دیگر اعضای‬ ‫‪ 5+1‬نشان م ی دهد که رس��یدن به یک تفاهم هسته ای در‬ ‫قالب مذاکرات ‪ 5+1‬با ای ران نشان از بخرداندیشی‬ ‫سیاس��ی و ارائه یک الگوی عملیاتی ب رای حل‬ ‫و فصل بحران های منطق��ه ای و بی ن المللی در‬ ‫قالب الگوبرداری از مدل دیپلماس��ی هسته ای‬ ‫با ای ران اس��ت‪ .‬از ای��ن رو باید اذعان داش��ت که‬ ‫شکس��ت یا پیروزی این مذاکرات شکس��ت یا‬ ‫پیروزی ای��ران یا ‪ 5+1‬یا ایاالت متحده نیس��ت‪،‬‬ ‫بلکه پیروزی سیاس��ی بخرد اندیش��ی سیاسی‬ ‫در حل و فصل منازعات سیاس��ی و بحران های‬ ‫منطقه ای است و این م ی تواند پیامدهایی نه تنها‬ ‫ب رای کشورهای غربی در پرونده هسته ای‪ ،‬بلکه‬ ‫ب رای منطقه و نظام بی ن الملل داشته باشد‪ .‬از این‬ ‫منظر به نظر م ی رسد که ب رای ای ران دستیابی به‬ ‫یک تفاهم نامه‪ ،‬یک ضرورت بنیادی است و در‬ ‫مقابل واشنگتن و دولت اوباما یک الزام سیاسی و‬ ‫استراتژیک به شمار م ی رود‪ .‬جمهوری اسالمی ای ران به خوبی‬ ‫م ی داند که با وجود تمام مقاومت هایی که در اس��تین دارد‪،‬‬ ‫ورود به مرحله پس از شکست احتمالی در مذاکرات هسته ای‬ ‫م ی تواند زمینه های چالش ب رانگیزی را در عرصه های گوناگون‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬فرهنگی ب رای ای ران فراهم سازد‪ .‬از سوی‬ ‫دیگر غرب و به ویژه ایاالت متحده امریکا هم به خوبی اگاه‬ ‫است که شکس��ت احتمالی مذاکرات هس��ته ای م ی تواند‬ ‫هزینه ه��ای منطق��ه ای و بی ن المللی این کش��ورها را ب رای‬ ‫شکل بخشیدن و محتواس��ازی به نظم منطقه ای و جهانی‬ ‫با چالش ها و مشکالت بس��یاری رو به رو ساخته و هزینه ها‬ ‫و زمان رس��یدن به یک نظم نوین جهانی را بس��یار افزایش‬ ‫دهد‪ .‬بناب راین تمام نیروهای راهبر نشان م ی دهد که سناریوی‬ ‫شکست مذاکرات سناریویی نابخردانه و دور از انتظار است‪ .‬در‬ ‫حالی که تا چند ماه پیش م ی توانستیم بگوییم که رسیدن به‬ ‫یک توافق موجب شگفتی م ی شود‪ ،‬امروز مذاکرات به حدی‬ ‫پیشرفته است که شکست مذاکرات به جای رسیدن به یک‬ ‫توافق موجب شگفتی خواهد شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪6‬‬ ‫استاد دانشگاه‬ ‫تاثیر بازیگران منطقه ای و بین المللی‬ ‫حل و فصل پرون��ده هس��ته ای ای ران با وج��ود تمام‬ ‫تاکیدات بر محدود بودن مذاکرات به مس��اله هس��ته ای در‬ ‫حوزه واقعی ت های سیاسی بر دیگر پرونده های موجود میان‬ ‫ای ران با نظام بی ن الملل و به ویژه مساله حقوق بشر تاثیرگذار‬ ‫خواهد بود‪ .‬ب ی تردید تاثیر مثبت حل و فصل پرونده هسته ای‬ ‫در ارائه الگوی عملیاتی ب رای حل و فصل پرونده های بعدی‬ ‫نگرانی فزاینده کشورها و بازیگرانی را به وجود م ی اورد که حل‬ ‫و فصل پرونده هسته ای را مقدمه ای بر تغییر وضع موجود و‬ ‫جایگاه ای ران در توازن منطقه ای و تعادل بی ن المللی م ی دانند‪.‬‬ ‫این کشورها و بازیگران به خوبی م ی دانند که ورود مقتدرانه‬ ‫و در عین حال مس��المت امیز ای ران در صحن��ه معادالت و‬ ‫مراودات بی ن الملل��ی م ی تواند به محدودس��ازی منافع انها‬ ‫در فضای ناش��ی از درگیری های موجود در خاورمیانه منجر‬ ‫ش��ود‪ .‬اولین بازیگر که خود را متضرر از ای��ن فضا م ی یابد‪،‬‬ ‫رژیم حاکم بر تل اویو است‪ .‬هرگونه رفع اختالف میان ای ران‬ ‫ی در جهت محدودسازی سرکش ی های‬ ‫با نظام بی ن الملل گام ‬ ‫میلیتاریستی اس��رائیل در منطقه خواهد بود‪ .‬از سوی دیگر‬ ‫اس��رائیل نخواهد توانس��ت با بزرگنمایی ای ران ه راس��ی و‬ ‫اسالم ه راسی زمینه های جذب حمایت های فزاینده را ب رای‬ ‫تل اویو فراهم س��ازد‪ .‬اینها گزاره هایی نیست که اسرائیل از‬ ‫کنار ان به راحتی بگذرد‪ .‬از س��وی دیگر حل و فصل پرونده‬ ‫هسته ای ای ران و امکان تسری ان به بافت های دیگر بحران‬ ‫خیز میان ای ران و نظام بی ن الملل و نظم منطقه ای‪ ،‬نگرانی‬ ‫بعضی از کش��ورها را در منطقه فراهم م ی س��ازد‪ .‬بعضی از‬ ‫پایتخت های عربی به خوب��ی م ی دانند که اگر ای ران در یک‬ ‫جایگاه پذیرفته شده در تعامالت بی ن المللی قرار گیرد و چاله ها‬ ‫و چالش هایی را که قدرت های بزرگ در مسیر حرکت ای ران‬ ‫به وجود م ی اورند از میان بردارند‪ ،‬ته ران به سرعت شکوفایی‬ ‫بیشتری را شاهد خواهد بود‪ .‬این کشورها به اشتباه شکوفایی‬ ‫ته ران را موج��ب برهم خوردن توازن ق��درت به نفع خویش‬ ‫م ی یابند‪ .‬در بعد فرامنطقه ای نیز بعضی از کشورها مانند چین‬ ‫و روسیه نگران اینده منطقه و بالطبع نفوذ خود خواهند بود‪.‬‬ ‫از این روست که باید ته ران و واشنگتن بیش از پایتخت های‬ ‫کشورهای دیگر مراقب کنش��گران و دولت هایی باشند که‬ ‫خواهان حفظ وضع موجود و نرسیدن به یک توافق کارساز در‬ ‫جهت بهبود وضعیت موجود هستند‪.‬‬ ‫سناریوی نخست‬ ‫سناریوی نخس��ت در این زمینه س��ناریوی شکست‬ ‫مذاکرات است که م ی توانیم بگوییم سناریوی نامطلوب ب رای‬ ‫همه طرف های دخیل در حل و فصل در پرونده هس��ته ای‬ ‫اس��ت و نه تنها تبعات و پژواک ان متوجه این کشورها بلکه‬ ‫متوجه نظام بی ن الملل و نظم منطقه ای خواهد شد‪ .‬بدیهی‬ ‫اس��ت در صورتی که طرفین نتوانند دیدگاه ه��ای خود را به‬ ‫یکدیگر نزدیک تر سازند و از می زان پ رانتزها بکاهند‪ ،‬چیزی جز‬ ‫شکست در انتظار دو طرف نخواهد بود‪ .‬ب ر اساس این سناریو‪،‬‬ ‫شکست مذاکرات هم ای ران و هم ایاالت متحده را در وضعیت‬ ‫دشواری قرار م ی دهد که باید ب رای رهای ی بخشی از ان تالش‬ ‫ویژه ای صورت پذیرد‪.‬‬ ‫سناریوی دوم‬ ‫سناریوی دومی که در این زمینه مطرح است و سناریوی‬ ‫نیمه مطلوب به شمار م ی رود‪ ،‬دستیابی به حداکثر توافقات‬ ‫در چارچوب شش ماهه نخست و سپس ادامه مذاکرات است‪.‬‬ ‫به هر تقدیر باید بپذیری��م که پرونده هس��ته ای ای ران پر از‬ ‫گزاره های جدی و در هم تنیده و فشرده از مخالفت ها و رو در‬ ‫روی ی هایی است که در قالب پرونده هسته ای و در بافت متن‬ ‫روابط نامتعادل جامعه بی ن المللی با جمهوری اسالمی ای ران‬ ‫پس از انقالب اسالمی در ای ران ش��کل گرفته است‪ .‬پرونده‬ ‫هسته ای یک پرونده مجزا از پرونده روابط ای ران و غرب پس از‬ ‫انقالب اسالمی به ویژه رو در رویی ای ران با ایاالت متحده امریکا‬ ‫در نظام بی ن المللی نیست‪ .‬از این رو باید بپذیریم که پرونده‬ ‫هسته ای ای ران در این فضای سیاسی یک پرونده بسیار مهم‬ ‫و حساس است که صبوری بسیار زیادی را ب رای خود در چنین‬ ‫بافت متنی طلب م ی کند‪ .‬بناب راین دور از انتظار نیس��ت که‬ ‫مذاکرات با دریافت نقاط مثبت در مسیر حل و فصل پرونده‬ ‫هسته ای در شش ماهه نخست به ایس��تگاه پایانی نرسد و‬ ‫شش ماه دیگر ب ر اس��اس توافق اولیه ادامه یابد‬ ‫تا پ رانتزهای موجود که در متن نهایی توافقنامه‬ ‫موجود است در زمان مناسب تری از میان برداشته‬ ‫شود‪ .‬این سناریو‪ ،‬سناریو نیمه مطلوب است چراکه‬ ‫بافت موقعیتی کنونی یک افت فرصت خیز است‬ ‫که ممکن است پس از گذار از شش ماهه نخست‬ ‫باتوجه به تغییر و تحوالت قاب��ل پی ش بینی در‬ ‫صحنه سیاس��ی اروپا و امریکا موجبات سختی‬ ‫و سنگینی بیشتری را در رسیدن به حل و فصل‬ ‫پ رانتزهای موجود به وجود اورد‪ .‬از این جهت است‬ ‫که سناریوی ادامه مذاکرات و حل و فصل نسبی‬ ‫مسائل موجود میان ای ران و ‪ 5+1‬در شش ماهه‬ ‫نخست‪ ،‬یک س��ناریوی نیمه مطلوب محسوب‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫سناریوی سوم‬ ‫سناریوی‪ ،‬س��ناریوی مطلوب و قابل توجهی است که‬ ‫در ان پ رانتزهای موجود در تعهدنامه تا اخر وقت تعیی ن شده‬ ‫در ارتباط با ش��ش ماهه نخس��ت به فرجام برسد و ما شاهد‬ ‫توافقنامه هس��ته ای باش��یم که در ان ای ران توانسته ب رنامه‬ ‫غن ی سازی اورانیوم خود را در داخل کشور منطبق با نیازهای‬ ‫صلح امیز خود داشته باش��د و از سوی دیگر کشورهای ‪5+1‬‬ ‫توانسته باشند به اعتماد فزاینده نسبت به پادمان هسته ای‬ ‫و رعایت موازین و مقررات اژانس بی ن المللی انرژی هسته ای‬ ‫توس��ط ای ران دس��ت یابند و اعتماد کامل به ای ران در مسیر‬ ‫دستیابی به انرژی صلح امیز در مشخ ص شدن و محدودشدن‬ ‫غن ی سازی اورانیوم در ای ران موجب برداشتن هرچه سریع تر‬ ‫تحریم ها علیه جمهوری اس�لامی ای ران و زمینه سازی ورود‬ ‫جدی تر ای ران به نظام بی ن المل��ل و ایجاد نظم منطقه ای در‬ ‫ارتباط با نظ��ام بی ن المللی فراهم گردد‪ .‬این یک س��ناریوی‬ ‫مطلوب است که برد – برد را ب رای همگان عملیاتی م ی کند و‬ ‫م ی تواند تا حدود زیادی زمینه ساز ایجاد فضای مثبت در حل‬ ‫و فصل ب رنامه های منطقه ای خاورمیانه در ع راق‪ ،‬سوریه و ‪...‬‬ ‫نیز بشود‪ .‬باید بگوییم که بخرداندیشی سیاسی حکم م ی کند‬ ‫که طرف های موجود در این مذاکرات به سمت و سوی ایجاد‬ ‫یک فضای مثبت در جهت حل و فصل مسائل هسته ای در‬ ‫قالب شش ماهه نخست همت گمارند‪.‬‬ ‫سیاست خارجی‬ ‫گزینه محتمل؛ توافق نسبی‬ ‫ارزیابی گزینه های احتمالی در مذاکرات وین ‪6‬‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫‪7‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫مبنای اصلی توافق نس�بی ایران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬را بای�د ادام�ه مذاکرات براس�اس‬ ‫مصالحه گرای�ی راهب�ردی دانس�ت‪ .‬در‬ ‫چنی�ن ش�رایطی تفاوت ه�ای ادراکی و‬ ‫مناف�ع متفاوت مان�ع از ادام�ه مذاکرات‬ ‫نمی شود‬ ‫سیاست‬ ‫تحرک دیپلماتیک را باید بخشی از تالش سازمان یافته‬ ‫نهادهایی دانس��ت که درصددند تا بن بس ت های موجود در‬ ‫سیاست هس��ته ای ای ران و جهان غرب را ترمیم و بازسازی‬ ‫نمایند‪ .‬ب راساس چنین رویکردی است که دور ششم مذاکرات‬ ‫وین در دوم جوالی ‪ 2014‬اغاز شد و در ‪ 13‬جوالی ‪ 2014‬تحت‬ ‫تاثیر فضای دیپلماتیک ناش��ی از حض��ور جان کری وزیر‬ ‫امورخارجه امریکا و ویلیام هی��گ وزیر خارجه انگلیس قرار‬ ‫گرفت‪ .‬روندی که نشان م ی دهد مقامات عالیه و کارگزاران‬ ‫دیپلماس��ی قدرت های بزرگ نیز از انگی��زه الزم ب رای حل‬ ‫اختالفات موجود برخوردارند‪.‬‬ ‫اگرچه نگرش های مختلف��ی درباره اینده قابلی ت های‬ ‫هس��ته ای و چگونگ��ی پایان بخش��یدن ب��ه تحریم های‬ ‫اقتصادی و تکنولوژیک ای ران وج��ود دارد‪ ،‬اما افرادی تالش‬ ‫دارند ت��ا زمینه حل وفصل مش��کالت ایجادش��ده را فراهم‬ ‫کرده و از این طریق رون��د مبهم در مذاک��رات وین ‪ 4‬و ‪ 5‬را‬ ‫بازسازی و ترمیم نمایند‪ .‬مهم ترین موضوع تی م مذاکره کننده‬ ‫هس��ته ای ای ران در مذاکرات وین ‪ 6‬را باید «گزینه ‪ 190‬هزار‬ ‫سو» غن ی سازی دانست‪ .‬رویکردی که بخشی از ضرورت های‬ ‫نیروگاهی ای ران محسوب شده و س��ازمان انرژی اتمی قادر‬ ‫خواهد شد تا نیاز نیروگاه بوشهر به میله سوخت را ب راساس‬ ‫تولیدات داخلی تامین نماید‪.‬‬ ‫ن کری در وین بیانگر ان اس��ت که مقامات‬ ‫حضور جا ‬ ‫دیپلماتیک امری��کا نیز تالش دارند ت��ا راه جدیدی در روند‬ ‫مذاکرات ایجاد ش��ود‪ .‬انچه وندی ش��رمن‪ ،‬نماینده امریکا‬ ‫در مذاک��رات وین ‪ 6‬ب��ر ان تاکید داش��ت را بای��د موضوع‬ ‫«غن ی سازی محدود» دانست‪.‬‬ ‫غن ی س��ازی مح��دود به مفهوم ان اس��ت ک��ه صرفا‬ ‫سانتریفیوژها نمایش تولیدی داشته باشند‪ .‬ب راساس چنین‬ ‫رویکردی اس��ت که مذاکرات ای ران و گروه ‪ 5+1‬در وضعیت‬ ‫ابهام قرار گرفت��ه بود‪ .‬غن ی س��ازی محدود ب��ا گزینه های‬ ‫راهبردی ای ران هماهنگی ندارد‪ .‬ای ران بر این اعتقاد است که‬ ‫مذاکرات هسته ای را در قالب اطمینان سازی‪ ،‬اعتمادسازی و‬ ‫شفاف سازی ادامه م ی دهد‪.‬‬ ‫در رون��د مذاکرات وین ‪ 4‬و ‪ ،5‬موضوع��ات دیگری نیز‬ ‫وجود داشت که مشکالتی را ب رای تیم مذاکره کننده ای رانی‬ ‫به وجود اورده اس��ت‪ .‬گروه امریکایی تالش داشتند تا شکل‬ ‫جدیدی از سازوکارهای محدودسازی ای ران را پیگیری نمایند‪.‬‬ ‫دیپلمات ه��ای امریکایی بر این موضوع تاکید داش��تند که‬ ‫حل وفصل مسائل موشکی ای ران در قطعنامه ‪ 1835‬و ‪1929‬‬ ‫شورای امنیت سازمان ملل متحد انجام گیرد‪.‬‬ ‫در حالی که نگرش ای ران بر این موضوع قرار گرفته که‬ ‫مذاکرات صرفا مربوط به فعالیت هسته ای ای ران است‪ .‬باتوجه‬ ‫به چنین نگرش��ی‪ ،‬تفاوت های ادراکی وجود دارد که مانع از‬ ‫نهای ی سازی مذاکرات هسته ای خواهد شد‪ .‬باتوجه به چنین‬ ‫تفاوت های ادراکی تالش م ی شود تا گزینه های احتمالی در‬ ‫روند مذاکرات وین ‪ 6‬بررسی شود‪.‬‬ ‫‪ -1‬گزینه عدم دس�تیابی ب�ه توافق کامل و‬ ‫هم ه جانبه در مذاکرات وین ‪6‬‬ ‫گروه ه��ای محافظ��ه کار امری��کا ت�لاش دارن��د تا‬ ‫محدودیت های بیش��تری ب��رای قابلیت هس��ته ای ای ران‬ ‫ایجاد نمایند‪ .‬چنین افرادی عموم��ا در زمره مجموعه های‬ ‫اس��رائی ل محور سیاس��ت خارجی امری��کا ق��رار دارند‪ .‬در‬ ‫این فراین��د‪ ،‬اتاق های فکر و کنگ��ره امریکا نی��ز بر تداوم‬ ‫محدودس��ازی اقتصادی ای��ران در صورت عدم دس��تیابی‬ ‫به نتیجه نهایی تاکید داش��ته اند‪ .‬بازیگران یاد شده بر این‬ ‫موضوع اصرار م ی ورزند که تداوم تحریم های اقتصادی ای ران‬ ‫زمینه «توافق همکاری جویانه» هیات دیپلماتیک ای رانی را‬ ‫در نهایت به وجود م ی اورد‪ .‬چنین رویکردی به مفهوم تالش‬ ‫گروه های محافظه کار امریکایی ب رای تداوم «دیپلماس��ی‬ ‫اجبار» است‪.‬‬ ‫تیم سیاست خارجی اوباما در شرایطی قرار دارد که قادر‬ ‫به نادیده گرفتن نگرش گروه های محافظه کار در س��اختار‬ ‫سیاسی و سیاستگذاری ایاالت متحده نیست‪ .‬در این ارتباط‬ ‫مفاهیم و ادبیاتی مش��اهده م ی ش��ود که تیم دیپلماتیک‬ ‫امریکا از الگوهای همکاری جویانه بهره نم ی گی رند‪ .‬جان کری‬ ‫در اول جوالی ‪ 2014‬بر این موضوع تاکید داشت که ای ران باید‬ ‫ن کری نشانه‬ ‫انتخاب و تصمیم گیری نماید‪ .‬شاید ادبیات جا ‬ ‫ان است که ایاالت متحده از الگوی کنش دیپلماتیک در لبه‬ ‫پرتگاه بهره م ی گیرد‪ .‬بیان چنین رویکردی به مفهوم توجه‬ ‫نس��بی به رویکرد گروه های محافظ��ه کار و اتاق های فکر‬ ‫اسرائی ل محور در امریکاست‪.‬‬ ‫‪ -2‬گزینه توافق مرحله ای در روند مذاکرات‬ ‫وین ‪6‬‬ ‫توافق مرحله ای به منزل��ه یکی دیگ��ر از گزینه های‬ ‫احتمالی مذاکرات وین ‪ 6‬محس��وب م ی شود؛ مذاکراتی که‬ ‫عال ی ترین مقامات دیپلماتیک امریکا در ان حضور یافتند‪.‬‬ ‫در این مذاکرات‪ ،‬وزرای امورخارجه ای��ران و امریکا در تاریخ‬ ‫‪ 13‬و ‪ 14‬جوالی ‪ 2014‬س��ه دور مذاکره دوجانبه و دو مرحله‬ ‫مذاکره چندجانبه را سپری ساخته اند‪ .‬چنین رویکردی نشان‬ ‫م ی دهد که مقامات دیپلماسی هسته ای امریکایی از انگیزه‬ ‫الزم ب رای نهای ی سازی توافقنامه هسته ای در چارچوب ب رنامه‬ ‫اقدام مشترک برخوردارند‪.‬‬ ‫چنین مذاکرات��ی در حالی انجام گرفت��ه که برخی از‬ ‫مقامات کنگ��ره امریکا نی��ز تالش همه جانب��ه ای را ب رای‬ ‫حل وفصل مساله هسته ای ای ران از طریق توافق دوجانبه و‬ ‫چندجانبه بیان داشته اند‪ .‬در ‪ 19‬جوالی ‪ 2013‬درحدود ‪ 131‬نفر‬ ‫از اعضای مجلس نمایندگان امریکا که متعلق به دو حزب‬ ‫دموکرات و جمهوریخواه بودند‪ ،‬نام��ه ای را خطاب به باراک‬ ‫اوباما منتشر کردند‪.‬‬ ‫در این نامه انان بر ضرورت های جدید سیاس��تگذاری‬ ‫امریکا در برخورد با ای ران تاکید داش��تند‪ .‬در این نامه افرادی‬ ‫همانند «دیوید پ رایس» نماینده حزب دموکرات از کارولینای‬ ‫شمالی و همچنین «چارلز دنت» نماینده حزب جمهوریخواه‬ ‫از ایالت پنس��یلوانیا محوریت الزم ب رای تنظیم نامه جهت‬ ‫رئی س جمهور امریکا را عهده دار بودند‪.‬‬ ‫اعضای کنگ��ره امریکا ک��ه از ابت��کار رئی س جمهور‬ ‫ایاالت متحده حمایت نسبی به عمل اورده اند‪ ،‬بر این اعتقادند‬ ‫که ای ران در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی م ی تواند‬ ‫از طریق مصالحه‪ ،‬تعامل سازنده با جهان خارج و صلح سازی‬ ‫زمینه های نیل به توافق راهبردی با امریکا را فراهم س��ازد‪.‬‬ ‫‪ 131‬عضو مجلس نماین��دگان امریکا مفهوم��ی با عنوان‬ ‫«تحول معنادار» در ساختار سیاس��ی ای ران را مورد استفاده‬ ‫قرار داده و تالش دارند تا تغیی��رات جدید کابینه را به عنوان‬ ‫زمینه ای در جهت بازنگری سیاس��ت امنیتی امریکا نسبت‬ ‫به ای ران قرار دهند‪.‬‬ ‫گزینه توافق مرحله ای در حالی ادامه م ی یابد که تیم‬ ‫ای رانی امیدوار است تا به توافق سازنده ب راساس الگوی تعادلی‬ ‫نائل گردد‪ .‬طبیعی است که تحقق چنین اهدافی به منزله ان‬ ‫است که ای ران و امریکا روند مذاکرات خود را ادامه خواهند داد‪.‬‬ ‫در چنین فرایندی‪ ،‬امریکا بخشی از محدودیت های اقتصادی‬ ‫علیه ای ران را ادامه خواهد داد‪ .‬گزینه توافق مرحله ای به معنای‬ ‫ادامه همکاری های دیپلماتیک ای ران با گروه ‪ 5+1‬بوده‪ ،‬در‬ ‫حالی که اعضای گروه به توافق نهایی در قالب سازوکارهای‬ ‫همکاری جویانه ادامه م ی دهند‪.‬‬ ‫‪ -3‬گزینه دستیابی به توافق نسبی در قالب‬ ‫همکاری های متقابل‬ ‫گزینه دستیابی به توافق نس��بی را باید یکی دیگر از‬ ‫س��ازوکارهایی دانس��ت که زمینه الزم ب رای ادامه مذاکرات‬ ‫هسته ای را امکان پذیر م ی س��ازد‪ .‬چنین فرایندی به مفهوم‬ ‫ان است که مذاکرات تاکنون سازنده بوده اما نتایج و ابهاماتی‬ ‫وجود دارد که مانع از دس��تیابی به گزین��ه توافقنامه جامع‬ ‫م ی گردد‪.‬‬ ‫مذاک��رات در چنی��ن فراین��دی م ی توان��د در قال��ب‬ ‫الگوهای همکاری متقابل انج��ام پذیرد‪ .‬در چنین فرایندی‬ ‫ای ران ب��ه فعالی ت های هس��ته ای مبادرت کرده و از س��وی‬ ‫دیگر‪ ،‬محدودیت ه��ای اژانس در قالب «راس��ت ی ازمایی»‪،‬‬ ‫«اعتمادس��ازی» و «شفاف س��ازی» در ارتباط ب��ا فعالیت‬ ‫هسته ای ای ران ادامه م ی یابد‪.‬‬ ‫مبنای اصلی توافق نس��بی ای ران و گروه ‪ 5+1‬را باید‬ ‫ادامه مذاکرات ب راس��اس مصالحه گرایی راهبردی دانست‪.‬‬ ‫در چنین شرایطی تفاوت های ادراکی و منافع متفاوت مانع‬ ‫از ادامه مذاکرات نم ی ش��ود‪ .‬اگرچه نش��انه هایی از اهداف‬ ‫ناس��ازگار در الگو و گزینه توافق نسبی وجود دارد‪ ،‬اما چنین‬ ‫تفاوت های��ی مانع از ادام��ه مذاکرات و دس��تیابی به نتایج‬ ‫مشخص و س��ازنده تری در اینده نخواهد شد‪ .‬گزینه توافق‬ ‫نسبی به معنای ادامه س��ازوکارهای همکاری جویانه تلقی‬ ‫گردیده و به فرایندهایی ازجمله «انصراف» یا «غلبه» منجر‬ ‫نخواهد شد‪.‬‬ ‫انصراف به مفهوم شرایطی است که بازیگران تهدید‬ ‫نمایند اگر ش��رایط انان حاصل نش��ود‪ ،‬به اقدامات پرشدت‬ ‫مبادرت م ی کنند‪ .‬انصراف در ش��رایطی ایجاد م ی شود که‬ ‫دو طرف مذاکره‪ ،‬تصور ناسازگار در مورد هدف ها‪ ،‬ارزش ها‪،‬‬ ‫منافع یا مواضع دارند‪.‬‬ ‫در بس��یاری از گزاره های تحلیلی مقامات سیاس��ی‬ ‫امریکا و همچنین نمایندگان کنگره ایاالت متحده م ی توان‬ ‫نشانه هایی از «تهدید به انصراف» را مالحظه کرد‪ .‬اما انچه‬ ‫در روند مذاکرات وی��ن و در قالب گفت وگوهای دیپلماتیک‬ ‫ظریف با جان کری مشاهده م ی ش��ود‪ ،‬امکان پذیری گزینه‬ ‫انصراف را محدود م ی سازد‪ .‬بناب راین طبیعی است که گزینه‬ ‫توافق نسبی از امکان پذیری بیشتری برخوردار م ی شود‪.‬‬ ‫مس��اله اصلی در نگرش معطوف به توافق نسبی ان‬ ‫اس��ت که هر دو طرف دریابن��د که بهای ادام��ه اختالف یا‬ ‫چشم پوشی از اهداف بوده یا اینکه منجر به درگیری نظامی‬ ‫م ی شود‪ .‬اگر جلوه هایی از «بن بست نظامی» وجود داشته‬ ‫باشد یا اینکه هر دو طرف فاقد منافع یا اراده الزم ب رای غلبه‬ ‫برطرف مقابل از طریق زور باشند‪ ،‬در ان شرایط زمینه ب رای‬ ‫مصالحه گرایی و ظهور گزینه توافق نسبی به وجود م ی اید‪.‬‬ ‫در فرایند توافق نسبی بازیگران از انگیزه الزم ب رای مشارکت‬ ‫سازنده به عنوان زی ربنای همکاری های اینده برخوردارند‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫حسینیان و صالحی‬ ‫در یک‬ ‫مراسم ختم‬ ‫دلواپسان‬ ‫همایشجدیدی‬ ‫برگزار کردند‬ ‫اعتراض به ایت اهلل‬ ‫واکنش ها به سخنان ایت اهلل مصباح ادامه دارد‬ ‫‪8‬‬ ‫حسن روحانی امروز در اس��تانه یک سالگی دولتش‬ ‫قرار دارد و ایت اهلل محمد تق��ی مصباح یزدی از اصل ی ترین‬ ‫منتقدان این کابینه به ش��مار م ی رود‪ .‬ای��ت اهلل مصباح در‬ ‫انتقاداتش چندین بار شخص رئی س جمهور را خطاب قرار‬ ‫‪9‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫در حالی که سال اول دولت حس��ن روحانی به پایان‬ ‫خود نزدیک م ی ش��ود‪ ،‬جدال فکری میان تصمیم س��ازان‪،‬‬ ‫تئوری پردازان و بدن��ه اصالح طلب باال گرفته اس��ت‪ .‬حاال‬ ‫دیدگاه های متفاوتی در م��ورد اینده جریان اصالحات مطرح‬ ‫است‪ .‬مباحات فراوانی صورت گرفته و تقریبا روزی نیست که‬ ‫جدال نظری بر سر این موضوع در جریان نباشد‪.‬‬ ‫درس��ت همان جا که محمد رضا تاجی��ک ب ی پی رایه و‬ ‫صریح اصرار به گذار از وضع موجود و ظهور با قالبی تازه دارد‬ ‫و نام این تغییر شکل را نو اصالح طلبی م ی گذارد‪ ،‬دیگرانی از‬ ‫این جناح علم مخالفت برداشته اند‪.‬‬ ‫محمد رضا عارف در مورد اینده جریان اصالحات گفته‪:‬‬ ‫«این را از خود ایش��ان باید بپرس��ید اما من اصالح طلبی را‬ ‫اصالح طلبی م ی دانم و نو اصالح طلب��ی فعال ب رایم مطرح‬ ‫نیست‪».‬‬ ‫در همین حال س��عید حجاریان‪ ،‬تئوریس��ین جریان‬ ‫اصالحات م ی گوید ک��ه اعتدال یک گفتم��ان نبوده و یک‬ ‫شیوه عمل است‪.‬‬ ‫او معتقد اس��ت‪« :‬اعت��دال همان اصالحات اس��ت و‬ ‫اعتدالگرایان به تنهایی در انتخابات مجلس موفق نیستند‬ ‫چرا که مردم انها را نم ی شناسند‪».‬‬ ‫ای��ن هم��ان تعریف��ی اس��ت ک��ه تاجی��ک از‬ ‫«نواصالح گرایی» به دس��ت م ی دهد؛ جایی که م ی نویسد‪:‬‬ ‫بازتاب گسترده سخنان‬ ‫رهبری در روزنامه ها‬ ‫اصالح طلبانمنشعبمی شوند؟‬ ‫جدال بر سر نو اصالح طلبی باال گرفته است‬ ‫«من این روزها سخت دلمش��غول تئوریزه کردن نوعی «نو‬ ‫اصالح گرایی» هستم‪ .‬این روزها بسیاری از خود م ی پرسند‬ ‫نیروهای اصالح طلبان اکنون در کدام مرحله سیاس��ی قرار‬ ‫دارند؟ اقتضای نظری و عملی این مرحله چیس��ت؟ در این‬ ‫مذاکرات هسته ای‬ ‫روی جلد ارمان‬ ‫داده و س��خنان تندی علیه او مطرح کرده اس��ت‪ .‬حاال در‬ ‫جدیدترین واکنش رس��ول منتجب نی��ا‪ ،‬قائم مقام دبیرکل‬ ‫حزب اعتماد ملی در جمع برخی از اصالح طلبان به صورت‬ ‫تلویح��ی به اظه��ارات پدرمعنوی جبهه پای��داری واکنش‬ ‫نشان داده است‪.‬‬ ‫وی گفته اس��ت‪« :‬س��وابق انقالب��ی رئی س جمهور‬ ‫منتخب که مشخص اس��ت اما م ی خواهید من بگویم که‬ ‫ش��ما چند س��فر انگلیس و امریکا رفته اید و با چه افرادی‬ ‫جلسه داشته اید؟ م ی خواهید پرونده تان را بگویم چیست؟»‬ ‫این سخنان منتجب نیا در واکنش به منتقدان حسن‬ ‫روحانی و ان بخش از سخنان مصباح یزدی است که گفته‬ ‫بود‪« :‬برخ��ی از افراد عمامه به س��ر که دارای مس��ئولیت‬ ‫هستند‪ ،‬در واکنش به اجتماع مردم در خصوص بدحجابی‬ ‫و نگرانی علم��ا از وضع دین و فرهن��گ و تجمع روحانیت‬ ‫در فیضی��ه‪ ،‬انها را کس��انی معرفی م ی کنند که اس�لام را‬ ‫نش��ناخته اند و انها را متهم به توهم م ی کنن��د‪ .‬باید از وی‬ ‫پرسید مگر خود تو دینت را از کجا یاد گرفته ای؟ از فیضیه‬ ‫یا از انگلستان؟»‬ ‫چندی پیش نیز نامه ای در فضای مجازی منتشر شد‬ ‫که در ان مشخص شده بود س��فر ایت اهلل مصباح به کانادا‬ ‫و امریکا در دولت هاشم ی رفسنجانی با درخواست ایت اهلل‬ ‫مصباح و موافقت رئی س جمهور وقت صورت گرفته است‪.‬‬ ‫ش��رایط کدامین گفتمان از اس��تعداد و امکان اس��تعاری و‬ ‫هژمونی ک ش��دن برخوردار است؟ در مس��یر یافتن پاسخی‬ ‫ب رای این پرسش ها عجالتا به این نتیجه رسیده ام که صرفا‬ ‫پس از ارائه تصویری مشخص از مرحله عمل سیاسی کنونی‬ ‫م ی توان در پ رتو «تحلیل مشخص از شرایط مشخص ذهنی‬ ‫و عینی‪ ،‬داخلی و خارجی» به پی رایش و ارایش گفتمان خود‬ ‫همت گمارد و گام ی ب��ه پیش در جهت تحق��ق اهداف و‬ ‫ارمان های اصالحی برداشت‪ .‬در اثر همین تامل همچنین‬ ‫به این نتیجه رسیده ام که عبور از سر ب ی مهری و ب ی اعتنایی‬ ‫از توجه به مرحله عمل سیاسی و اقتضائات و استلزامات ان‪،‬‬ ‫اوال ریشه در این انگاره دارد که سیاست و کنش های سیاسی‬ ‫بر یک الگوی از پیش حاضر و اماده تحویل بنا شده اند و به‬ ‫تبع پیروی از مشی و منش مشخص و ثابت سیاسی حزبی‬ ‫و جناحی‪ ،‬رمز موفقیت یک جریان است‪».‬‬ ‫اما حجاری��ان ب��ا ان مواف��ق نیس��ت و م ی گوید‪:‬‬ ‫«اصالحات هن��وز جا دارد برای اصالح نه برای نو ش��دن‬ ‫چون نو شدن دیگر معنا ندارد‪ ».‬حجاریان در مصاحب ه ای‬ ‫دیگر با مه��ر تاکید دارد ک��ه اصالح طلبان ب��ه اعتدال و‬ ‫افرادی چون روحانی و ناطق به عنوان یک «پل و نرده بان‬ ‫نگاه نم ی کنند» و برنامه های خودشان را برای انتخابات‬ ‫مجلس شورای اسالمی دارند‪ .‬اما همچنین معتقد است‪:‬‬ ‫«اصالح طلبان باید با اعتدالگرای��ان ائتالف کنند چرا که‬ ‫تحلیلروزنامهدولتیایران‬ ‫ازمذاکراتهسته ای‬ ‫نشست مشترک‬ ‫مجلس و دولت‬ ‫نعمت زاده‬ ‫کارت زرد دارد‬ ‫منتجب نیا با بیان اینک��ه «این افراد ب��ه جای انکه‬ ‫کف��اره دهن کجی به ام��ام(ره) و م��ردم را بدهن��د‪ ،‬اکنون‬ ‫دلواپس شده اند»‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬برخی افراد‪ ،‬دلواپس پول و‬ ‫رانت های چند هزار میلیاردی هستند که از دست داده اند‪».‬‬ ‫این شاید تندترین حمله یک فرد اصالح طلب در طول یک‬ ‫سال گذشته بوده است‪.‬‬ ‫ب��ه اعتق��اد منتجب نی��ا «دول��ت روحان��ی ب��ا‬ ‫حمای��ت تش��کیالتی اصالح طلب��ان و پش��تیبانی ویژه‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و سیدمحمد خاتمی به قدرت رسیده»‬ ‫اس��ت‪ ،‬او م ی گوید‪« :‬ما اصالح طلبان باید با تمام قوا از این‬ ‫دولت حمایت کنیم‪ .‬از همان ابتدا هم گفته بودیم به دنبال‬ ‫سهم خواهی از این دولت نیستیم و تنها انتظار ما این است‬ ‫که رئی س جمهور به وعده های خود جامه عمل بپوشاند‪».‬‬ ‫وی با اش��اره به دیدار اخیر رئی س جمهور و جمعی از‬ ‫اصالح طلبان که چن��د روز قبل همراه با مراس��م افطار به‬ ‫میزبانی حس��ن روحانی برگزار ش��د‪ ،‬گفت‪« :‬روحانی به ما‬ ‫گفت که «تا پای جان ب رای تحقق بخش��یدن به انچه به‬ ‫مردم وعده داده بودم‪ ،‬م ی ایستم‪».‬‬ ‫بعد از این دیدار خبرها حاک��ی از این بود که برخی از‬ ‫اصالح طلبان به روحانی انتقاد کرده بودن��د که باید مقابل‬ ‫کسانی که م ی خواهند فرج ی دانا را استیضاح کنند بایستد‪.‬‬ ‫حضور برخی از مدی ران دولت قب��ل در دولت یازدهم مورد‬ ‫انتقاد حامیان رئیس جمهور اس��ت‪ .‬انها ب��ر این باورند که‬ ‫باید مدی ران دولت سابق از بدنه دولت جدا شوند‪ .‬منتجب نیا‬ ‫خطاب به رئی س جمهور ادامه داده اس��ت‪« :‬وعده های شما‬ ‫محقق نم ی شود مگر انکه همراهان شما‪ ،‬همراهان فکری‬ ‫شما هم باشند‪ .‬چرا کس��انی را که با دولت گذشته بودند و‬ ‫شما را قبول ندارند‪ ،‬تحمل م ی کنید؟ دولت گذشته بر دروغ‪،‬‬ ‫اخت�لاس و تهمت پایه گذاری ش��ده بود‪ .‬مس��ئولی ت های‬ ‫کلیدی را به انها ندهید‪».‬‬ ‫ایت اهلل مصباح در س��الگرد ارتحال ام��ام در دیدار با‬ ‫افرادی که قصد داش��تند پیاده به حرم امام بروند‪ ،‬انتقادات‬ ‫تندی را به رئی س جمهور وارد کرده بود‪ .‬پیش از ان نیز روح اهلل‬ ‫حسینیان در ابتدای سال گفته بود که تحمل ما در مقابل‬ ‫دولت به اتمام رسیده و انتقاداتمان را اغاز خواهیم کرد‪ .‬شاید‬ ‫بتوان از ماجرای اعتراض به مجلس همسر رئی س جمهور‬ ‫به عنوان نقطه عط��ف این ماجرا یاد ک��رد؛ جایی که اعضا‬ ‫و نزدیکان جبهه پایداری انتقاداتش��ان را به دولت با شدت‬ ‫بیشتری پیگیری کردند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مصباح در ان س��خنرانی از کسانی گفته بود‬ ‫که دیگ��ران را متهم به توهم م ی کنند و با اش��اره به اینکه‬ ‫متاس��فانه کس��انی که این حرف ها را م ی زنند‪ ،‬عمامه به‬ ‫سر هس��تند‪ ،‬خاط ر نش��ان کرد‪« :‬ایا این عده فکر م ی کنند‬ ‫مردم نم ی فهمند و سرشان نم ی ش��ود؟ ایا فکر م ی کنند با‬ ‫لیست اصالح طلبان را در انتخابات های اینده م ی زنند‪».‬‬ ‫به زعم س��خنان حجاریان اعتدال هنوز ب��ه ان پختگی‬ ‫نرس��یده که تئوریس��ین و نظریه پرداز داش��ته باشد‪ .‬این‬ ‫نظریه پرداز جریان اصالحات معتقد است‪« :‬نیازی نیست‬ ‫ناطق نوری با اصالح طلب��ان در انتخابات همراهی کند و‬ ‫ما نم ی گوییم ناطق اصالح طلب باشد‪ ،‬همین مواضعش‬ ‫برای ما خوب اس��ت‪ ».‬حجاریان گفت‪« :‬ما نم ی خواهیم‬ ‫اعتدال را پوشش��ی برای خود کنیم‪ .‬خ��ود روحانی اعالم‬ ‫کرده اس��ت اصالح طلب نیس��ت‪ .‬او اصالح طلب نیست‪.‬‬ ‫دولت فعلی هم قلع ه ای نیس��ت که بخواهیم ان را فتح‬ ‫کنیم‪ .‬ما حرف خود را م ی زنیم‪ ،‬ایده خود را داریم و تحت‬ ‫پوشش دولت نیستیم‪».‬‬ ‫او اظه��ار امیدواری م ی کند که مثل��ث خاتمی‪ ،‬ناطق‬ ‫و هاش��می ش��کل بگیرد‪ ،‬اما در عین حال معتقد است که‬ ‫احتماال ناطق نیاید‪.‬‬ ‫این تئوریس��ین اصالح طلبان معتقد است باتوجه به‬ ‫وضعی ت ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬ناطق نوری بزرگ اصولگرایان‬ ‫اس��ت و یک لیدر ب رای انها محس��وب م ی ش��ود‪ .‬او گفته‪:‬‬ ‫«ناطق نوری یک اصولگراس��ت که کم کم به این س��مت‬ ‫کشیده شده اس��ت‪ .‬ما نم ی گوییم ناطق اصالح طلب باشد‬ ‫همین مواضعش ب رای ما خوب است‪».‬‬ ‫او دلیل حمایت اصالح طلب��ان از روحانی را «پرهی ز از‬ ‫افراط ها م ی داند» و م ی گوید‪« :‬من این اعتدال را اصالحات‬ ‫م ی دان��م‪ ،‬هرچن��د خودش��ان نم ی خواهن��د بگوین��د که‬ ‫اصالح طلب هستند‪».‬‬ ‫انطور که پیداس��ت اتفاقات��ی در متن ای��ن جناح در‬ ‫جریان اس��ت‪ .‬حذف های تازه در راه اس��ت و نام هایی جدید‬ ‫هویدا خواهد ش��د‪ .‬هزینه این تحرکات ش��اید شکاف ها و‬ ‫انشعاب هایی تازه باشد‪ .‬شکافی در استانه انتخابات مجلس‬ ‫بیش از همیشه نمایان خواهد شد‪ .‬جریان غالب م ی خواهد‬ ‫تکلیف مابقی را به همین زودی ها مشخص کند‪« .‬جناح»‬ ‫تصمیم به ماندن در قدرت رس��می گرفته اس��ت؛ حتی به‬ ‫قیمت حذف برخی «رفقا»‪.‬‬ ‫خبرهای ویژه کیهان‬ ‫از وین‬ ‫غزه‬ ‫روی جلد اعتماد‬ ‫دیدارروحانیبااصالح طلبان‬ ‫تیتریکشرق‬ ‫تعارف های توخالی و استفاده دائم از لفظ مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫در حال ی که عملش��ان بر خالف صریح فرمایشات رهبری‬ ‫است‪ ،‬م ی توانند مردم را فریب دهند؟»‬ ‫این س��خنان ایت اهلل مصباح در واکنش به اظهارات‬ ‫رئی س جمهور مطرح ش��د‪ .‬حس��ن روحانی در سخنانی که‬ ‫در واقع پاسخی بود به اظهارات سی د احمد خاتمی‪ ،‬خطیب‬ ‫نمازجمعه ته ران گفته بود‪« :‬بعضی بیکار هس��تند و دچار‬ ‫توهمات م ی شوند‪ ،‬عده ای مدام غصه دین و اخرت مردم را‬ ‫م ی خوردند در حالی که نه م ی دانند دین چیست و نه اخرت‪.‬‬ ‫اما همیشه غصه اخرت را م ی خورند‪».‬‬ ‫ایت اهلل مصباح همچنین معتقد ب��ود‪« :‬تقریبا همه‬ ‫مسئوالن ما در دوره های مختلف در ته دلشان باور نداشتند‬ ‫که بتوان حریف امریکا ش��د و معتقدند ک��ه ای ران در علم‪،‬‬ ‫تکنولوژی‪ ،‬صنع��ت و نظایر اینها به امریکا نیازمند اس��ت‬ ‫و چاره ای جز رابطه با امریکا وج��ود ندارد و البته این رابطه‪،‬‬ ‫هزینه ای هم دارد ک��ه طبیعتا باید پرداخت ش��ود‪ .‬یعنی از‬ ‫یک طرف عامل فک��ری و از طرف دیگ��ر عامل روانی که‬ ‫راحت طلبی و رفاه طلبی است سبب شده تا این افراد‪ ،‬رابطه‬ ‫با امریکا را مصلحت بدانند!» او تاکید داشت که امام نسبت‬ ‫به نفوذ نامحرمان هشدار داده بود و برخی از مسئوالن امروز‬ ‫طوری رفتار م ی کنند که زمینه عمل ی ش��دن این هش��دار‬ ‫امام(ره) را فراهم کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪49‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫بازگشتبهمقاومت‬ ‫بین الملل‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫درایت فلسطینی مانع از تحقق اهداف‬ ‫رژیمصهیونیستیمی شود‬ ‫سایه جنگ بزرگ‬ ‫این روزها دوباره فلسطین می زبان تجاوز و نس ل کشی رژیم صهیونیستی شده است‪.‬‬ ‫خوی جنگ طلبی انچنان در ساختار سیاسی و اجتماعی رژیم صهیونیستی رسوخ و‬ ‫نفوذ کرده است که کمتر بازیگر منطقه ای و بین المللی انتظار برق راری فرایند سازش‬ ‫میان فلسطینیان و صهیونیس��ت ها را دارند‪ .‬حمله دوباره رژیم صهیونیستی به غزه‬ ‫نشان دهنده تمایل این رژیم غاصب به ادامه سیاست های نظام ی گری و تجاوزکارانه است‪.‬‬ ‫سید جالل ساداتیان‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫‪1‬‬ ‫ی��ک ب��ار دیگ��ر غ��زه خب ر س��از ش��ده اس��ت‪.‬‬ ‫رژیم صهیونیس��تی ب��ا انجام حم�لات هوایی و کش��تار‬ ‫م��ردم ب ی دف��اع و تخریب منازل ان��ان‪ ،‬حمایت خ��ود را از‬ ‫شهرک نشینان صهیونیست در منظر مردم جهان قرارداده‬ ‫است‪ .‬ظاهر ماجرای اخیر از انجا اغاز شده که جسد سه جوان‬ ‫اسرائیلی در اط راف حلحول در شهر الخلیل واقع در کرانه‬ ‫باختری پیدا م ی شود‪ .‬صهیونیس��ت ها حماس را مسئول‬ ‫قتل انها معرف��ی م ی کنند‪ ،‬در حالیکه حم��اس این اتهام‬ ‫را رد م ی کند‪ .‬انها به این بهانه‪ ،‬یک نوجوان فلس��طینی به‬ ‫نام محمد ابوخضیر را زنده زنده در اتش م ی سوزانند و جسد‬ ‫سوخته شده او را در اط راف بی ت المقدس شرقی‬ ‫در اورشلیم رها م ی کنند‪.‬‬ ‫با کشف این جسد درگیری فلسطین ی ها‬ ‫با شهرک نشی ن های صهیونیست اغاز م ی شود‬ ‫و رژیم اسرائیل به بهانه دفاع از ساکنان شهرک‬ ‫حمالت س��بعانه خود را علیه فلس��طین ی ها‬ ‫اغاز کرده است به گونه ای که تا زمان نگارش‬ ‫این نوشته از کشته شدن ‪ 186‬نفر و مجروح و‬ ‫زخم ی ش��دن حدود ‪ 1385‬نفر گزارش مخابره‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫با اغاز جریان داعش در منطقه‪ ،‬فرصت بهتری نصیب دولت‬ ‫صهیونیستی شده تا در راستای تامین منافع خودش‪ ،‬اخالل‬ ‫بیشتری در روند مذاکرات صلح با فلسطینیان به وجود اورد‪.‬‬ ‫تحوالت عراق و سوریه‬ ‫انچه در ع راق و ظهور پدیده داعش در ان کش��ور به‬ ‫وجود ام��د و تحوالت ناش��ی از ان به نظر م ی رس��د نهایتا‬ ‫در جغ رافیای منطقه و مرز های موج��ود تغیی راتی را ایجاد‬ ‫خواهد کرد که بیش از همه اس��رائیل و دولت ان کشور را‬ ‫خوش��حال م ی کند (اگر به فرض تائید بر این نظر نداشته‬ ‫باشیم که اصوال داعش ساخته و پرداخته دست های پنهان‬ ‫صهیونیستی است)‪ ،‬چرا که ایجاد یک منطقه پرتنش ب رای‬ ‫هالل ش��یعی و انهم در قلب این مجموعه و توس��ط گروه‬ ‫افراطی به ظاهر مسلمان م ی تواند رژیم صهیونیستی را از‬ ‫فشار مجموعه مسلمانان رها ساخته‪ ،‬مشغله فکری و ذهنی‬ ‫چرا حاال؟‬ ‫انها را معطوف به حداقل دو نقطه نماید و این فرصتی بهتر‬ ‫ب رای اسرائیل خواهد بود تا با فراغ بال بیشتر سیاست های‬ ‫خود را پیش ببرد و امتیاز کمت��ری را به طرف مقابل بدهد‪.‬‬ ‫بناب راین با به دست اوردن کوچکترین بهانه‪ ،‬غزه را به عنوان‬ ‫اس��ی ب پذی ر ترین نقطه از مجموعه س��رزمین فلسطینی‪،‬‬ ‫تحت سبعانه ترین حمالت خود قرار داده و به تک تک منازل‬ ‫فلسطین ی های مورد نظر با جنگنده های هوایی حمله کرده‬ ‫و بمباران م ی نماید‪ .‬جنگی تمام عیار با مردم ساکن در منازل‬ ‫و سکونتگاه های معمولی که خود یک جنایت جنگی است!‬ ‫غزه‪ ،‬منطقه ای که از غرب به دریا و از ش��مال و شرق‬ ‫به سرزمین اشغالی و رژیم اسرائیل محدود شده است‪ ،‬تنها‬ ‫از طریق جنوب با یک مرز محدود و از مس��یر گذرگاه رفح‬ ‫به مصر متصل است که ب رای تامین نیازمندی های خود در‬ ‫البته حضور دولت وح�دت ملی می تواند‬ ‫بخش�ی از ضعف ه�ا را جب�ران ک�رده‪،‬‬ ‫مجموع�ه امکان�ات بیش�تری را علی�ه‬ ‫متجاوزین و ح�رکات وحش�یانه انها به‬ ‫کار گیرد‪ ،‬ولی به نظر می رس�د در چنین‬ ‫ش�رایطی‪ ،‬اغ�از ی�ک انتفاض�ه جدی�د‬ ‫و حض�ور گس�ترده تر م�ردم در تقابل با‬ ‫صهیونیس�ت ها برنده تری�ن سلاح در‬ ‫اختیار فلسطین و مردمش باشد‬ ‫روند صلح‬ ‫به نظر م ی رس��د انچه در حال وقوع اس��ت کامال در‬ ‫جهت مخالف روند صلح و عالقه مندی های اوباما باش��د‪.‬‬ ‫شاید بتوان این تعبیر را نیز به کار برد که اخالل در روند صلح‬ ‫نوعی انتقام گیری از اوباما و لطمه به اعتبار و حیثیت کاری‬ ‫او اس��ت که ش��خص نتانیاهو با سوءاستفاده‬ ‫از ش��رایط به وج��ود امده و به قیم��ت جنایت‬ ‫علی��ه فلس��طینیان ب ی پناه و ب ی گن��اه انجام‬ ‫م ی دهد‪ .‬نزدیکی دو جناح فلسطینی و تشکیل‬ ‫دولت وحدت ملی خاری ش��ده ب��ود در گلوی‬ ‫نخس��ت وزیر مغرور رژیم اش��غالگر که با تیر‬ ‫حمالت به غزه نش��ینان چند نشان را همزمان‬ ‫زده تا این اتحاد و وحدت را نیز تحت فش��ار و‬ ‫سوال قرار دهد‪.‬‬ ‫اما ب��ه نظر م ی رس��د که فلس��طینیان‬ ‫این بار هوش��یار تر از گذش��ته کامال شرایط را‬ ‫م ی شناس��ند و بر اوضاع احاطه دارن��د و اجازه‬ ‫نخواهند داد که در صفوف شان رخنه ای ایجاد‬ ‫شود‪ ،‬لیکن ایا ایاالت متحده امریکا از انچنان‬ ‫فراغت و ارامش��ی برخ��وردار خواه��د بود که‬ ‫بتواند همچون گذش��ته رژیم نتانیاهو را ب رای‬ ‫پیش��برد روند صلح تحت فش��ار قرار دهد؟ به نظر م ی رسد‬ ‫در کوتاه مدت شرایط به زیان اوباما و به سود نتانیاهو پیش‬ ‫م ی رود‪ .‬اما ایا در بلند مدت نیز همین ش��رایط باقی خواهد‬ ‫ماند؟‬ ‫نقش حماس‬ ‫حماس در اثر تحلی ل های یکی‪ ،‬دو س��ال اخیر خود‪،‬‬ ‫تمایل بیشتری به جبهه قطر و مجموعه نیرو های خارج از‬ ‫روند مقاومت داش��ت و بناب راین در بعد مبارزاتی تا حدودی‬ ‫متعادل تر از گذش��ته شده اس��ت‪ ،‬لیکن این امر به مفهوم‬ ‫کناره گیری از مبارزات و دست شستن از اقدام علیه تجاوزات‬ ‫صهیونیس ت ها نخواهد بود و ممکن است در شرایط کنونی‬ ‫مجددا به صحنه مبارزه قدم بگذارد‪ ،‬هر چند از توان و بنیه‬ ‫گذشته‪ ،‬هم در زمینه نظامی و هم در سایر زمینه ها برخوردار‬ ‫نباش��د‪ .‬البته حضور دولت وحدت ملی م ی تواند بخشی از‬ ‫ضع ف ها را جب ران کرده‪ ،‬مجموعه امکانات بیشتری را علیه‬ ‫متجاوزین و حرکات وحشیانه انها به کار گیرد‪ ،‬ولی به نظر‬ ‫م ی رسد در چنین شرایطی‪ ،‬اغاز یک انتفاضه جدید و حضور‬ ‫گس��ترده تر مردم در تقابل با صهیونیس��ت ها برنده ترین‬ ‫سالح در اختیار فلسطین و مردمش باشد‪ .‬امری که تاکنون‬ ‫هیچ قطعنامه و اجالس و نشس��ت و برخاست سران عرب‬ ‫و ش��ورای امنیت و دیگران نتوانسته بدل مناسبی ب رای ان‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫روند گفت وگو های صلح بین فلسطینیان‬ ‫و رژیم صهیونیس��تی که از اس��لو ن��روژ و در‬ ‫زم��ان عرف��ات اغاز ش��د‪ ،‬مراح��ل مختلف و‬ ‫فرازونشی ب های زیادی را از سر گذرانده است‪،‬‬ ‫لیکن در یکی‪ ،‬دو س��ال اخیر وارد یک روند ویژه و ش��رایط‬ ‫خاصی گردیده است‪ .‬اوباما‪ ،‬به عنوان رئی س جمهور ایاالت‬ ‫متحده امری��کا‪ ،‬هم در دوره اول ریاس��ت جمهوری اش که‬ ‫کلینتون وزیر خارجه بود و هم در دوره دوم که جان کری وزیر‬ ‫خارجه ش��ده است‪ ،‬به رغم فش��ار های البی صهیونیستی‪،‬‬ ‫تمایل بیشتری به حمایت از فلسطینیان نشان داده و فشار‬ ‫بیشتری را بر رژیم حاکم بر اس��رائیل‪ ،‬به خصوص شخص‬ ‫نتانیاهو وارد س��اخته انها را تحت فش��ار قرارداده است تا با‬ ‫اعطای امتیازات بیشتر از جمله توقف ساخت شهرک های‬ ‫یهودی نشین‪ ،‬به روند صلح کمک کند‪.‬‬ ‫اما مخالفت نتانیاهو با اوباما و تالش اش��کار او ب رای‬ ‫مخالفت با اوباما و حمایت صریح او از رقیب انتخاباتی وی‪،‬‬ ‫در معرض و دید جهانیان ق��رار گرفت‪ .‬اوبام��ا با پذیرفتن‬ ‫محمود عباس و کمک های بیشتر به او به رغم مشکالت‬ ‫گذشته با حماس‪ ،‬سکوت در برابر تش��کیل دولت وحدت‬ ‫ملی فلس��طینیان‪ ،‬موجبات خشم بیش��تر نتانیاهو و البی‬ ‫صهیونیس��تی را فراهم اورده است و بناب راین لجبازی های‬ ‫او با سیاس��ت های امریکا و ش��خص اوباما کامال برمال و‬ ‫اشکار بوده است‪.‬‬ ‫البته حوزه عملکرد امریکا نیز محدود بوده و ان کشور‬ ‫به هر صورت متعهد به حفظ امنیت اسرائیل است‪ ،‬لیکن‬ ‫عدم همراهی نتانیاهو از حد معمول فرات��ر رفته و به یک‬ ‫بازی بچگانه بیشتر شبیه است‪ .‬به هر روی به نظر م ی رسد‬ ‫سال های گذشته با حفر کانال هایی توانسته بود بخشی از‬ ‫نیازمندی های جمعیت ی��ک میلیون و هفتصد هزار نفری‬ ‫خ��ود را تامین نماید‪ .‬ب��ا روی کار امدی ژنرال سیس��ی در‬ ‫مصر این کانال ها مسدود و محدودیت های بیشتری ب رای‬ ‫رفت وامدهای فلسطین ی ها از این مس��یر فراهم شده‪ ،‬که‬ ‫خود فرصت بهتری را ب رای اسرائیل ایجاد کرده تا با فشاری‬ ‫که بر غزه وارد م ی کند‪ ،‬اثرات بیشتری را در به زانو دراوردن‬ ‫و ایجاد محدودیت افزون تر ب رای این بخش از فلس��طین‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دو رقیب و یک دولت‬ ‫ام ریکابهدنبال‬ ‫زمینه سازیب رایامضای‬ ‫توافقنامهامنیتیبا‬ ‫افغانستاناست‬ ‫نفرت از اسرائیل در خاورمیانه‬ ‫افزایش پیدا کرده است‬ ‫تو گویمثلثباقاسم‬ ‫گف ‬ ‫مح ب علی‪،‬دیپلماتسابق‬ ‫وزارت خارجه‬ ‫معادالت در افغانستان‬ ‫تغییر کرده است‬ ‫پیرمحمدمالزهیدر‬ ‫گفت وگوبامثلث‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫از سوی دیگر منطقه خاورمیانه شاهد تحوالت زیادی‬ ‫شده و کش��ورهایی نظیر س��وریه‪ ،‬ع راق‪ ،‬مصر و لیبی دچار‬ ‫س��ردرگمی و درگیری داخلی هس��تند‪ .‬در مصر کودتا شد و‬ ‫این کودتا بحرانی به دنبال داشت که همچنان ادامه دارد‪ ،‬این‬ ‫اتفاقات فرصتی تاریخی ب رای اسرائیل به وجود اورد تا بتواند‬ ‫دست بازتری ب رای تجاوزات خویش داشته باشد‪ .‬کشورهای‬ ‫اس�لامی و ع ربی نیز نم ی توانند در ب رابر اقدامات اس��رائیل‬ ‫واکنشی از خود نشان دهند یا ب رای انجام اقدام خاصی متحد‬ ‫شوند زی را خودش��ان درگیر اختالفات با یکدیگر و مشکالت‬ ‫داخلی هستند‪.‬‬ ‫چه ارتباطی میان تجاوز اس�رائیل ب�ه نوار غزه و‬ ‫مساله اشتی ملی فلسطین ی ها وجود دارد؟‬ ‫تو گوی مثلث با قاسم محب علی‪ ،‬دیپلمات سابق وزارت خارجه‬ ‫گف ‬ ‫نفرتازاسرائیلدرخاورمیانهافزایش‬ ‫پیداکردهاست‬ ‫کریم اسدی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫علل حمله رژی م صهیونیستی به نوار غزه و ارتباط‬ ‫ان با ربوده شدن س�ه یهودی در کرانه باختری و‬ ‫کشته شدن انها چیست؟‬ ‫بین الملل‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫گزارش دقیقی از ربودن س��ه جوان یهودی و کشته‬ ‫شدن انها توسط گروه خاصی از فلسطین ی ها وجود ندارد‪ .‬هیچ‬ ‫گروه خاص فلسطینی عملیات ربودن و کشتن سه یهودی‬ ‫را در کرانه باختری به عهده نگرفته است‪ .‬به همین دلیل این‬ ‫مساله کامال مبهم است‪ .‬در گذشته فلسطین ی ها ب رای ازادی‬ ‫زندانیان و اس��رای خود اقدام به اس��ارت گرفتن اسرائیل ی ها‬ ‫م ی کردند‪ ،‬اما اتفاق اخیر در هاله ای از ابهام قرار دارد‪ .‬ممکن‬ ‫است اس��رائیل به دلیل روش کورکورانه مبنی دادن پاسخ‬ ‫سخت به ه ر گونه تهدید اس��رائیل دست به این واکنش زده‬ ‫باشد و حماس نیز وادار به اقدام متقابل و دفاع از خودش شده‬ ‫باشد‪ .‬بناب راین هنوز هم مش��خص نیست ایا ربودن این سه‬ ‫جوان اسرائیل کار خود اسرائیل بوده تا بهانه ای ب رای حمله‬ ‫به نوار غزه داشته باشد یا اینکه فلسطین ی هایی که این کار را‬ ‫کردند تصور نم ی کردند که اسرائیل دست به حمله به نوار غزه‬ ‫ب رند‪ ،‬قضاوت در این زمینه بسیار دشوار است‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫بار دیگر رژی م صهیونیستی به تصور انکه‬ ‫م ی تواند به اهدافی که در گذش�ته نرس�یده یا‬ ‫برای رس�یدن به اهداف جدید و گرفتن امتیاز‬ ‫از فلس�طین ی ها و ن�دادن هی چ گون�ه امتیازی‬ ‫به انها ان هم با حمای�ت امریکایی و غرب ی ها‪،‬‬ ‫دست به تجاوز جدیدی به نوار غزه زد‪ .‬منطقه ای‬ ‫که همچنان در محاصره اس�ت و فلسطین ی ها‬ ‫در ای�ن منطقه با دش�واری های زی�ادی رو ب ه رو‬ ‫هستند‪ .‬س�کوت و ناتوانی کش�ورهای عربی‬ ‫باعث ش�ده رژی م صهیونیستی جرات بیشتری‬ ‫پی�دا کن�د و جنب�ش حم�اس را در ن�وار غزه‬ ‫تحت فش�ار قرار دهد؛ جنبش�ی ک�ه حمایت‬ ‫جماعت اخوان المس�لمین در مصر را از دست‬ ‫داده اس�ت‪ ،‬زیرا این جماعت ب�ا کودتای ارتش‬ ‫از قدرت کنار رفته اس�ت‪ .‬درب�اره ابعاد گوناگون‬ ‫تجاوز رژی م صهیونیس�تی به نوار غزه با «قاسم‬ ‫مح ب عل�ی» کارش�ناس مس�ائل خاورمیان�ه‬ ‫گفت وگ�و کرده ای�م ک�ه از نظ�ر خوانن�دگان‬ ‫م ی گذرد‪.‬‬ ‫اسرائیل از همان ابتدا با تشکیل دولت وحدت ملی‬ ‫در فلس��طین مخالف بوده و جدایی دوبخش فلسطینی را‬ ‫به نفع خویش م ی داند‪ ،‬در نتیجه اش��کارا مخالفت خود را‬ ‫با اش��تی ملی میان فتح و حماس اعالم ک��رد زی را اگر فتح‬ ‫و حماس با ه��م متحد ش��وند و دولتی ش��کل بگیرد که‬ ‫توس��ط جامعه جهانی به رسمیت شناخته ش��ود‪ ،‬اسرائیل‬ ‫تحت فش��ار قرار م ی گیرد‪ .‬تش��کیل دولت وحدت ملی در‬ ‫فلسطین زمینه را ب رای تش��کیل کشور مستقل فلسطین‬ ‫که امریکا نی��ز از ان حمای��ت م ی کند به وج��ود م ی اورد‪.‬‬ ‫اسرائیل با حمله به نوار غزه در پی از بین بردن وحدت نوار‬ ‫غزه و کرانه باختری و نیز در پی ان است که تشکیل کشور‬ ‫مستقل فلس��طین را حداقل تا زمان قابل توجهی به تاخیر‬ ‫بیندازد یا امکان ان را منتفی نماید‪ .‬از سوی دیگر تجهی زات‬ ‫و امکاناتی در نوار غزه وجود دارد که اسرائیل تالش م ی کند‬ ‫انها را از بین ببرد و خیال خود را از بابت این تهدیدات راحت‬ ‫کند‪ .‬اس��رائیل ی ها طی روزهای اخیر اعت��راف کرده اند که‬ ‫فلسطین ی ها به رغم کنترل ورودی وخروج ی های غزه و در‬ ‫سایه محاصره به پیشرفت های عملی زیادی دست یافته اند‬ ‫و بدون کمک های موثر خارجی توان نظامی‪ ،‬تکنولوژیک‬ ‫و موشکی خود را افزایش داده اند‪ .‬در هر صورت این حمله‬ ‫بر اشتی ملی و وحدت میان فلسطین ی ها تاثیر م ی گذارد؛‬ ‫باتوجه به اینکه در مصر اخوان المسلمین که همراه و حامی‬ ‫ اصلی حماس است از قدرت کنار رفته و توسط دولت مصر‬ ‫به عنوان یک گروه ترویس��تی اعالم ش��ده و فعالی ت های‬ ‫حماس نیز در داخل مصر ممنوع و محدود شده است‪ .‬اکنون‬ ‫حماس در موقعیت مناسبی قرار ندارد به همین دلیل این‬ ‫جنبش ادامه ریاست محمود عباس را پذیرفت‪ ،‬زی را حمایت‬ ‫مصر و اخوان المس��لمین را از دس��ت داده اس��ت‪ .‬حماس‬ ‫باتوجه به ش��رایط اخیر منطقه اش��تی با فت��ح را پذیرفت‪.‬‬ ‫بدین ترتیب عباس و تشکیالت خودگردان به خواسته های‬ ‫حداکثری و حماس به خواس��ته های حداقلی ب رای کسب‬ ‫منابع مالی ب رای اداره غزه رسید‪ .‬در چنین شرایطی اسرائیل‬ ‫تالش م ی کند که با تضعیف هر چه بیشتر حماس و برهم‬ ‫زدن حکومت وحدت ملی به دنبال امتیاز گرفتن بیش��تر از‬ ‫بین الملل‬ ‫تجاوز به نوار غزه چه شرایطی را به لحاظ داخلی‬ ‫بر صهیونیس ت ها تحمیل کرده است؟‬ ‫دولت نتانیاهو دولت افراطی است و هدفش از این‬ ‫حمله از بین بردن زمینه هایی اس��ت که منتهی به تشکیل‬ ‫کشور مستقل فلسطین است؛ چیزی که امریکای ی ها به دنبال‬ ‫به سرانجام رساندن ان بودند‪.‬‬ ‫نتانیاهو قص��د دارد با ایجاد فض��ای امنیتی مخالفان‬ ‫داخلی و نومحافظه کاران در امریکا را تحت فش��ار قرار دهد‬ ‫و نیز به دنبال ان اس��ت که اعالم کند اس��رائیل اماده دادن‬ ‫هیچ گونه امتیازی به فلس��طین ی ها نبوده و با ایجاد شرایط‬ ‫امنیتی‪ ،‬حمایت های خارجی و حمایت افکار عمومی را حفظ‬ ‫نماید‪ .‬از طریق ایجاد چنی��ن فضایی با حمایت البی یهود و‬ ‫اعضای کنگره امریکا سیاس��ت دولت اوباما را نیز مخدوش‬ ‫نماید‪ .‬از سویی این حمله ممکن اس��ت بر سوریه و فضای‬ ‫مذاکرات هسته ای غرب با ای ران نیز تاثیر بگذارد‪ .‬با این همه‬ ‫اسرائیل نم ی تواند پیامدهای ان را پی ش بینی کند و چه بسا‬ ‫نتیجه معکوس دهد‪.‬‬ ‫ایا امکان حمله زمینی اسرائیل به نوار غزه وجود‬ ‫دارد؟‬ ‫احتم��ال حمله زمینی ب��ه نوار غزه کم اس��ت زی را‬ ‫غزه باریکه ای بیش نیس��ت که کمتر از ‪ 40‬کیلومتر طول و‬ ‫‪ 10‬کیلومتر عرض دارد و مملو از جمعیت در اردوگاه ها بوده‬ ‫و فلسطین ی ها طی س��ال های اخیر تاسیسات و تونل های‬ ‫زی ر زمینی زی��ادی در ان کنده و موقعیت خود را مس��تحکم‬ ‫کرده اند‪ .‬اسرائیل ب رای حمله به نوار غزه باید از تانک و زره پوش‬ ‫استفاده کند که استفاده از انها در درون مناطق مسکونی غزه‬ ‫مشکل است و ممکن است تلفات بس��یاری بدهد‪ .‬مناطق‬ ‫مس��کونی مختلف در نوار غزه که نزدیک به یک میلیون و‬ ‫پانصد هزار نف��ر جمعیت را در خود جای داده اند که بیش��تر‬ ‫ش��کل اردوگاه هایی با کوچه پس کوچه های تنگ و به هم‬ ‫فشرده اس��ت و ورود زره پوش ها به این مناطق بسیار دشوار‬ ‫است‪ .‬در صورتی که نیروهای اس��رائیلی وارد نواز غزه شوند‬ ‫مبارزان فلسطینی به راحتی م ی توانند با انها مقابله کرده و به‬ ‫انها تلفات وارد کنند‪ .‬به همین دلیل هم هست که اسرائیل‬ ‫قبال از نوار غزه عقب نشینی کرد‪ .‬این رژیم به خوبی م ی داند‬ ‫که بهتر است از مساله حمله زمینی به نوار غزه به عنوان یک‬ ‫حربه ب رای تهدید فلسطین ی ها استفاده کند ولی صالحش‬ ‫این است که حمالت خود را از دور انجام دهد‪ ،‬کاری که اکنون‬ ‫در حال انجام ان است‪.‬‬ ‫حمله رژی م صهیونیستی به نوار غزه چه تاثیراتی‬ ‫م ی تواند بر این منطقه و جنبش حماس داش�ته‬ ‫باشد؟‬ ‫از اثار حمله اس��رائیل به نوار غزه کشته شدن مردم‬ ‫عادی و زخمی شدن بسیاری از جمله کودکان در این منطقه‬ ‫چه ارتباط�ی میان اوض�اع و تح�والت منطقه با‬ ‫تجاوز اسرائیل وجود دارد؟‬ ‫و از بین رفتن امکانات و تاسیسات است‪ .‬بازسازی این منطقه‬ ‫نیز دشوار است و حماس ب رای این کار با مشکالت زیادی از‬ ‫جمله دشواری در تامین منابع مالی مواجه است‪ .‬حماس پس‬ ‫از پایان جنگ ب رای حل مش��کالت مردم فلس��طین در این‬ ‫منطقه تحت فشار قرار م ی گیرد‪ ،‬به همین دلیل اسرائیل نیز‬ ‫م ی خواهد حداکثر خسارات را به مردم غزه وارد نماید‪.‬‬ ‫از سوی دیگر این جنگ باعث بیشتر شدن نفرت میان‬ ‫فلسطین ی ها و اسرائیل ی ها م ی شود چون وقتی یک یا چند‬ ‫عضو یک خانواده در نوار غزه شهید شود انها خواستار انتقام‬ ‫م ی شوند و این خود زمینه ساز عملیات های استشهادی در‬ ‫اینده م ی شود‪ ،‬اگرچه به علت مخالفت افکار عمومی و رویکرد‬ ‫عقالنی فلس��طین ی ها احتمال وقوع چنین عملیات هایی‬ ‫همانند گذش��ته وجود ندارد زی را برچس��ب تروریسم به انها‬ ‫زده م ی شود‪ .‬به همین دلیل حماس باتوجه به امکاناتی که‬ ‫در اختی��ار دارد و به لحاظ قواعد جنگی و کنوانس��یون های‬ ‫بی ن المللی که پذیرفته شده هس��تند‪ ،‬با تجاوزهای اسرائیل‬ ‫مقابله م ی کند‪.‬‬ ‫رژی م صهیونیستی برخالف تجاوزات سابق خود‬ ‫به نوار غزه از تس�لیحات ممنوعه کمتر استفاده‬ ‫کرده اس�ت‪ ،‬این مس�اله چ�ه دالیل�ی م ی تواند‬ ‫داشته باشد؟‬ ‫اس��رائیل در این جنگ کمتر از جنگ های قبلی از‬ ‫تسلیحات ممنوعه استفاده کرده و ترجیح م ی دهد از تجهی زات‬ ‫و تسلیحات پیشرفته و جنگ الکترونیکی و کشتار هدفمند‬ ‫استفاده کند ولی اگر احساس خطر کند باز هم از موشک ها‬ ‫و بمب ه��ای ممنوعه اس��تفاده م ی کند زی را م��ورد حمایت‬ ‫همه جانبه امریکا و غرب است و هیچ کشوری نم ی تواند این‬ ‫رژیم را تحت فشار قرار دهد یا محاکمه اش کند‪ .‬اما علت اصلی‬ ‫استفاده نکردن از تس��لیحات ممنوعه به لحاظ بی ن المللی‬ ‫اوضاع بحرانی خاورمیانه و به ویژه درگیری های داخلی‬ ‫در س��وریه و ع راق این فرصت را ب رای اسرائیل به وجود اورده‬ ‫است که بتواند موقعیت خویش را تقویت نماید‪ .‬درگیری در‬ ‫سوریه و ع راق باعث شده است که مردم این کشور هدف خود‬ ‫را که دولت ها و حتی جریانات سیاسی که پیش از این اهداف‬ ‫و شعار هایشان علیه اسرائیل بود را تغییر دهند و اکنون دیگر‬ ‫اولویت مردم کشورهای منطقه شاید فلسطین نباشد‪ .‬در حال‬ ‫حاضر مساله ع راق و سوریه گروه های مسلح و تروریس ت های‬ ‫داعش است و نه فلسطین‪ .‬ه ر چه منطقه بیشتر اشفته شده و‬ ‫گرفتار درگیری ها شود‪ ،‬اسرائیل بیشتر سود م ی کند‪.‬‬ ‫ایا ممکن اس�ت ش�اهد وقوع انتفاضه س�وم در‬ ‫سرزمی ن های فلسطینی باشیم؟‬ ‫امکان وقوع انتفاضه سوم در سرزمی ن های فلسطینی‬ ‫باتوجه به شرایط منطقه کم است‪ .‬اوضاع کشورهای ع ربی و‬ ‫کرانه باختری و حتی جهان به گونه ای است که زمینه وقوع‬ ‫انتفاضه سوم باال نیست‪ .‬به ویژه پس از تحوالت بهار عربی‬ ‫و تبدیل این بهار به خزان‪ ،‬نوعی افس��ردگی در سطح مردم‬ ‫خاورمیانه به وجود امده است‪ .‬در هر صورت فلسطین ی ها نیز‬ ‫تحت تاثیر تحوالت جهان عرب هستند‪.‬‬ ‫ایا اس�رائیل در حمله به نوار غزه ب�ه اهداف خود‬ ‫م ی رسد یا نه؟‬ ‫بسیار دشوار است که اس��رائیل بتواند به اهداف خود‬ ‫در نوار غزه به ویژه خلع س�لاح گروه های فلسطینی یا حتی‬ ‫جلوگیری از ساخت موش��ک های دور برد یا میان برد توسط‬ ‫مبارزان فلسطینی که اخی را ان را به عنوان پی ش شرط اتش بس‬ ‫اعالم کرده است‪ ،‬برسد‪ .‬اگر عرصه بر حماس تنگ شود و این‬ ‫جنبش در شرایط دشواری قرار گیرد و نیز منطقه و جهان بر‬ ‫ان فشار بیاورند‪ ،‬ممکن است جریان ها و گروه های جدیدی در‬ ‫فلسطین شکل بگی رند‪.‬‬ ‫تا زمانی که مشکل در سرزمی ن های فلسطینی به شکل‬ ‫بنیادین حل نشود‪ ،‬اسرائیل نم ی تواند به اهداف خود برسد و‬ ‫نزاع در این سرزمی ن ها به پایان نم ی رسد‪ .‬اسرائیل بعید است‬ ‫به اهداف خود از این حمله برس��د و فقط باعث نفرت بیشتر‬ ‫فلسطین ی ها م ی شود‪ .‬به نظر م ی رسد جنگ فلسطینیان و‬ ‫اسرائیل بیش از انکه نظامی باشد‪ ،‬اهداف سیاسی دارد و هر‬ ‫دو طرف تالش م ی کنند طرف مقابل را تحت فشار قرار دهند‬ ‫تا بتوانند از طرف مقابل امتیاز بگی رند‪ ،‬اما هیچ کدام به دنبال‬ ‫وخیم تر کردن اوضاع نیستند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫بین الملل‬ ‫فلسطین ی ها برامده و فشارها را بر عباس نیز افزایش داده‬ ‫و درصورت امکان ه ر گونه امکان صلح را نیز منتفی نماید‪.‬‬ ‫قاسم محب علی معتقد است‬ ‫اسرائیل با حمله به غزه نمی تواند‬ ‫به اهداف خود ازجمله خلع سالح‬ ‫گروه های فلسطینی دست پیدا کند‬ ‫م ی تواند نگرانی از افکار عمومی نیز باشد‪.‬‬ ‫همچنی��ن موش��ک هایی ک��ه فلس��طین ی ها ب��ه‬ ‫سرزمی ن های اشغالی شلیک م ی کنند باعث به وجود اوردن‬ ‫احساس خطر میان اسرائیل ی ها شده است‪ .‬باید گفت که در‬ ‫این جنگ هر دو طرف به شکل هدفمند به مواضع هم حمله‬ ‫م ی کنند‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مقاومت با سالح های جدید‬ ‫جنگ غزه چه نتایجی د اشت؟‬ ‫داوداحمدزاده‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫‪3‬‬ ‫کارشناس خاورمیانه‬ ‫تداوم حمالت ماشین جنگی اس��رائیل به نوار غزه‬ ‫و کشته ش��دن زنان و کودکان بیگناه فلسطینی در بهت و‬ ‫حیرت همگان همچنان ادامه دارد‪ .‬بهانه اصلی کشته شدن‬ ‫سه نوجوان اسرائیلی در مناطق اشغالی و حربه فریبکاران‬ ‫دستگاه های امنیتی این رژیم مبنی بر «جوانان ما را به خانه‬ ‫برگردانید» است که افکار عمومی دولت یهود را ب رای جنگ‬ ‫ ب ی حدومرز و انتقام کور از مردم ب ی دفاع غزه تهییج کرد‪.‬‬ ‫در صورت��ی‏ که دس��تگاه اطالعاتی اس��رائیل طبق‬ ‫ش��واهد متق��ن از محتوای‬ ‫نوار مش��کوک اطالع داشته‬ ‫اس��ت‪ ،‬ای��ا در ه��ر صورت‬ ‫این مج��وز مناس��بی ب رای‬ ‫حم�لات هوای��ی و زمینی‬ ‫به مناطق فلس��طینی بود؟‬ ‫ول��ی به رغ��م به کارگیری‬ ‫تسلیحات پیشرفته و جنگ‬ ‫ناب راب��ر‪ ،‬مقاومت توانس��ته‬ ‫با شلیک موش��ک رعب و‬ ‫وحشت را بر ش��هرک‪‎‬های‬ ‫صهیونیس ت‪‎‬نش��ین حاکم‬ ‫س��ازد و به رغ��م سانس��ور‬ ‫ش��دید رس��انه ای تلف��ات‬ ‫صهیونیس ت ها و تعطیلی‬ ‫ادارات و صنای��ع قابل تامل‬ ‫است‪.‬‬ ‫از س��وی دیگر افکار‬ ‫عمومی م��ردم دنی��ا علیه‬ ‫سکوت منادیان حقوق بشر‬ ‫غربی براش��فته ش��ده‪‎‬اند و‬ ‫ت��داوم جن��گ و باالرفت��ن‬ ‫تلفات انس��انی‪ ،‬کابوس��ی خفت ب��ار ب رای س��ران تل اویو‬ ‫محس��وب م ی‪‎‬گردد‪ .‬به طوری که نش��انه هایی از ضعف و‬ ‫س��ردرگمی نزد جن��اح جنگ طلب رژیم صهیونیس��تی در‬ ‫حال اشکار شدن اس��ت‪ .‬همچنین تسلیم نشدن مقاومت‬ ‫و اقدامات متهورانه چریک��ی در نفوذ به پایگاه های نظامی‬ ‫این رژیم‪ ،‬کنشگران داخلی سرزمین اشغالی را بر ان داشته‬ ‫تا از لزوم اتش بس فوری و قطع حمالت به نوار غزه حمایت‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫البته در سطح دیپلماتیک نیز رایزن ی‪‎‬هایی به موازات‬ ‫گفت وگوهای ای ران و ‪ 5+1‬ب رای ایجاد س��ازوکار مناس��ب‬ ‫جهت قبول اتش بس دیده م ی‪‎‬شود؛ نکته اصلی این است‬ ‫که سران رژیم صهیونیس��تی در ارزیابی توانمندی نظامی‬ ‫حماس و توان دفاع مقابله ان‪ ،‬دچار اش��تباه اس��تراتژیک‬ ‫شدند‪ .‬دس��تیابی این گروه جهادی به تسلیحات پیشرفته‬ ‫و موشک‪‎‬های دوربرد که حتی شهرهای شمالی ان نیز در‬ ‫تیررس حمالت قرار گرفته است م ی‪‎‬تواند شکست اساسی‬ ‫ب رای نتانیاهو و تیم خش��ونت طلبش به شمار اید‪ .‬در مورد‬ ‫اهداف اصلی حمله گسترده رژیم اسرائیل به غزه موارد زیر‬ ‫را م ی‪‎‬توان بیان کرد‪:‬‬ ‫‪ -1‬حماس مهم تری��ن و جدی ترین مانع پیش��روی‬ ‫اسرائیل و راه توسع ه طلبی ان محسوب م ی‪‎‬شود‪ .‬دو جریان‬ ‫عمده فلس��طینی گرچه رویکرد متفاوتی نس��بت به روند‬ ‫سازش در پیش گرفتند ولی اخی را تشکیالت خودگردان به‬ ‫رهبری محمود عباس با حماس (ابو هنیه) بر سر تشکیل‬ ‫دولت اشتی و ادغام دو بخش فلسطین به تفاهم هایی دست‬ ‫یافتند‪ .‬حضور حماسی که رژیم صهیونیستی را به رسمیت‬ ‫نم ی شناسد و بر ازادی سرزمی ن های اشغالی همچنان اصرار‬ ‫م ی ورزد ب رای این رژیم خطرافرین است‪ .‬بناب راین نتانیاهو با‬ ‫علم به عدم تغییر مواضع حماس م ی خواهد ضمن اخالل‬ ‫در وحدت ایجادشده میان فلسطینیان هرگونه ناامنی را به‬ ‫حماس ارتباط بدهد و از طریق قدرت نظامی به خلع سالح‬ ‫ان اقدام نماید‪.‬‬ ‫‪ -2‬یورش هدفمند به نوار غزه و دس��تگیری گسترده‬ ‫طرفداران و رهب ران وابس��ته به این جنبش نشان م ی دهد‬ ‫که اسرائیل م ی خواهد با ایجاد خوف و وحشت در نوار غزه‬ ‫پایگاه مردمی حماس نزد مردم فلسطین و منطقه را تنزل‬ ‫دهد و از س��وی دیگر درگیری حماس با نظامیان این رژیم‬ ‫مجوزی ب رای اش��غالگری و ادامه شهرک سازی در مناطق‬ ‫فلسطینی است‪.‬‬ ‫‪ -3‬شکس��ت هیمن��ه ق��درت پوش��الی نظامی��ان‬ ‫صهیونیس��تی در نبرد با حزب اهلل لبنان و انزوای سیاسی‬ ‫ان به دلیل تحوالت گس��ترده سیاسی‪ ،‬بار دیگر نتانیاهو را‬ ‫بر ان داشت تا ب رای ایجاد قدرت بازدارندگی‪ ،‬قدرت خویش‬ ‫را به عنوان عنصر مداخله گر و برت��ر منطقه اثبات کند و در‬ ‫عین حال بتواند قدرت موش��کی حماس را هم که تقویت‬ ‫شده نابود کند‪.‬‬ ‫امنیت همواره مهمترین مولفه برای رژیم‬ ‫صهیونیس�تی بوده و هس�ت؛ نگاهی به‬ ‫ش�عارهای جنگ طلبان�ه نتانیاهو و نحوه‬ ‫تعامل با مردم فلس�طین این مس�اله را‬ ‫ثابت می‪‎‬کند که تیم وی برای جذب ارای‬ ‫ت‪‎‬های افراطی‪ ،‬ادامه خشونت‬ ‫صهیونیس ‬ ‫و شهرک س�ازی را منبع مناس�بی برای‬ ‫جذب ارا می داند‬ ‫ولی به نظر م ی‪‎‬رس��د که این رژیم ب��ا روند تحوالت‬ ‫بار دیگر بدون هیچ دس��تاورد خاصی مجب��ور به پذیرش‬ ‫اتش بس گردد‪ .‬واکنش اعض��ای غیرمتعهد‪ ،‬تحرک ای ران‬ ‫به عنوان رئیس دوره ای این جنبش در محکومیت اقدامات‬ ‫تجاوزکارانه اسرائیل و نشس ت های اضط راری اع راب به رغم‬ ‫حاکمیت نفاق در اتخاذ موضع محکم در ب رابر تجاوز نشان‬ ‫م ی دهد روند تحوالت به نفع این رژیم پیش نم ی رود‪.‬‬ ‫چرا که تمام راهکارهای نظامی این رژیم به بن بست‬ ‫رسیده و عمال نیروهای نظامی ان بدون راهبرد مشخصی‬ ‫در نب��رد س��نگین و ب ی رحمانه علیه مردم غ��زه وقت تلف‬ ‫م ی کنند‪ .‬تز شکس��ت ناپذیری نظامیان صهیونیستی در‬ ‫جنگ های گذش��ته با اع راب باالخره در جنگ تابس��تانی‬ ‫‪ 2006‬با حزب اهلل لبنان و جنگ ‪ 22‬روزه با غزه باطل ش��د و‬ ‫به تقویت محور مقاومت تبدی��ل گردید‪ .‬بناب راین نظامیان‬ ‫اسرائیلی توان مقابله با سالح مقاومت را ندارند‪ .‬همچنین‬ ‫امنیت همواره مهمترین مولفه برای رژیم صهیونیس��تی‬ ‫بوده و هست؛ نگاهی به شعارهای جنگ طلبانه نتانیاهو و‬ ‫نحوه تعامل با مردم فلس��طین این مساله را ثابت م ی‪‎‬کند‬ ‫که تیم وی ب��رای جذب ارای‬ ‫صهیونیس��ت ‪‎‬های افراط��ی‪،‬‬ ‫ادامه خشونت و شهرک سازی‬ ‫را منبع مناسبی ب رای جذب ارا‬ ‫م ی داند‪.‬‬ ‫البت��ه بح��ران غ��زه‬ ‫را نبای��د فق��ط در مرزه��ای‬ ‫رژیم صهیونیس��تی متص��ور‬ ‫بود؛ براس��اس اخبار و شواهد‬ ‫عینی ای��ن رژی��م از ماه‪‎‬های‬ ‫گذشته منتظر حمله بود و این‬ ‫در دس��تورکار کابین��ه نظامی‬ ‫قرار داش��ت‪ .‬ولی ب رای اجرای‬ ‫ان منتظ��ر موقعیت و فضای‬ ‫مناسبی بود که بحران فراگیر‬ ‫منطق��ه و تکت��ازی داعش در‬ ‫ع راق و سوریه فرصت مناسبی‬ ‫ب��رای تهاجم لجام گس��یخته‬ ‫فراهم اورد‪.‬‬ ‫در دیگر س��و ائت�لاف‬ ‫نئوکان ها با صهیونیس��ت ها‬ ‫و حمایت ی��ا ب ی تفاوتی برخی‬ ‫از اع راب و مقصر دانس��تن مجدد حماس نش��ان م ی‪‎‬دهد‬ ‫امکان حل وفصل بحران و بازگشت ارامش به منطقه به این‬ ‫زودی‪‎‬ها بعید است‪ .‬در هر صورت امریکا طبق روال گذشته‬ ‫مانع اجماع جهانی در ش��ورای امنیت بی ن الملل به عنوان‬ ‫رکن رکین نهاد بی ن المللی ب رای محکومیت ان خواهد شد‪.‬‬ ‫با این وجود امکان تعقیب قضایی سران رژیم صهیونیستی‬ ‫از طریق مراجع حقوق بش��ری تحت عنوان قواعد اش��غال‬ ‫خصمانه وجود دارد و وجدان های ازاده مردم در اقصی نقاط‬ ‫دنیا به این خواسته پاسخ خواهند گفت‪.‬‬ ‫در نهایت گرچ��ه این حمالت بیرحمان��ه با تضعیف‬ ‫جریان چپ در داخل سرزمی ن‪‎‬های اشغالی ممکن است به‬ ‫افزایش منتخبان احزاب راس��ت گرا و تندرو بینجامد‪ ،‬با این‬ ‫وجود افزایش تنش میان اعضای عرب و یهود کنست دور‬ ‫از انتظار نخواهد بود‪ .‬همچنین تشدید شکاف اجتماعی و‬ ‫باال رفتن هزینه نظامی گسترده از دیگر پیامدها خواهد بود‪.‬‬ ‫از دیگر سو فاصله ای که میان ای ران و حماس بر سر موضوع‬ ‫سوریه افتاده بود‪ ،‬با طوالنی شدن جنگ و مقاومت حماس‬ ‫پر خواهد شد و این رژیم خود را در ب رابر جبهه منسجم تحت‬ ‫عنوان محور مقاومت خواهد یاف��ت؛ بناب راین ادامه تجاوز‬ ‫حتی اع��راب میانه رو و مواف��ق صلح با این رژی��م را نیز به‬ ‫واکنش احتمالی وادار خواهد کرد‪.‬‬ ‫اشرفغنیرئیس جمهور‪،‬عبداهللنخست وزیر‬ ‫بین الملل‬ ‫با میانجیگری امریکا س رانجام اش��رف غنی زی و عبداهلل عبداهلل‪ ،‬دو‬ ‫نامزد رقیب انتخابات ریاس��ت جمهوری افغانس��تان بر سر تشکیل دولت‬ ‫وحدت ملی به توافق رس��یده اند‪ .‬طبق این توافق در چند ماه اتی عبداهلل‬ ‫به مقام نخست وزیری خواهد رسید و اشرف غنی احمد زی پست ریاست‬ ‫جمهوری را اشغال خواهد کرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫دوپادشاهدریکاقلیم‬ ‫‪1‬‬ ‫انتخابات در افغانستان گویی بنا ندارد ب ی حاشیه و جار و جنجال برگزار شود‪ .‬پس از انتخابات پر سرو صدای ‪،88‬‬ ‫حاال رقابت تازه هم با اعتراض و اتهام تقلب مواجه شده است‪ .‬با این تفاوت که این بار نامزد معترض قصد کوتاه امدن‬ ‫ندارد و اعالم کرده حتی حاضر است جان خود را هم در این مس�یر بدهد‪ .‬اما اتفاق تازه در این مسیر‪ ،‬حضور جان کری‬ ‫و مذاکرات پشت درهای بسته است که کمترین اطالعاتی از ان به بیرون درز و موجب ش�ده‪ ،‬تا وزیر خارجه امریکا دو‬ ‫ی ارا دوباره بازشماری شود‪.‬‬ ‫طرف دعوا را در کنار خود حاضر کند و به نوعی انها را اشتی دهد تا هر دو طرف بپذیرند تمام ‬ ‫مس�اله ای که عبداهلل عبداهلل از ابتدا خواهان ان بود‪ .‬اما ایا حصول به خواسته عبداهلل نش�انه پیروزی وی است؟ دکتر‬ ‫صدرالدین موسوی بر این باور است که هنوز برای پاسخگویی به این سوال زود است و باید منتظر ماند تا بازشماری زیر‬ ‫نظر هیات های بی ن المللی صورت پذیرد‪ .‬مشروح گفت وگوی مثلث با کارشناس مسائل افغانستان را در ادامه م ی خوانید‪.‬‬ ‫اوال در خص��وص اینکه اعتراض��ات اقای عبداهلل‬ ‫عبداهلل بحق بوده یا خیر نمی توان چن��دان اظهارنظر کرد‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫انتخاب�ات افغانس�تان ب�ا مش�کالت فراوان�ی‬ ‫مواجه بود و پس از پایان دور دوم و پیش از انکه‬ ‫نتیج�ه ای اعالم ش�ود‪ ،‬عبداهلل عب�داهلل به روند‬ ‫برگ�زاری و همچنین ش�مارش ارا اعتراض کرد‪.‬‬ ‫دلیل اصلی ش�کایت عب�داهلل چه ب�ود و ایا این‬ ‫اعتراضات صحیح بود؟‬ ‫و اصوال ما در مقام قضاوت نیس��تیم و بهتر اس��ت تنها به‬ ‫بیان و تحلیل انچه گذشته است بپردازیم‪ .‬حال در پاسخ به‬ ‫بخش دیگر سوال شما باید اش��اره کنم اقای عبداهلل پس‬ ‫از برگزاری دور دوم انتخابات ریاس��ت جمهوری افغانستان‬ ‫اعتراضات جدی را مطرح کرد‪ .‬اما این اعتراضات چه بود؟‬ ‫نخستین و شاید اصلی ترین ان‪ ،‬این بوده که در دور نخست‬ ‫تعداد کاندیداها بیشتر بوده و در دور دوم تنها دو نامزد حضور‬ ‫داش��ته اند‪ ،‬بنابراین وقتی از تعداد نامزدها کاسته می شود‪،‬‬ ‫طبیعی و بدیهی است که میزان رای دهندگان و مردمی که‬ ‫پای صندوق های رای می روند نیز کاهش یابد‪ ،‬اتفاقی که‬ ‫در افغانستان نیفتاد و ما شاهد بودیم میزان شرکت کنندگان‬ ‫حتی از دور نخس��ت هم بیش��تر بود‪ .‬نکته دیگری که تیم‬ ‫انتخاباتی اقای عبداهلل برای تایید ادعای خود مبنی بر وقوع‬ ‫بین الملل‬ ‫امریکا به دنبال زمینه سازی برای امضای‬ ‫توافق نامه امنیتی با افغانستان است‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫تقلب در انتخابات مط��رح کردند‪ ،‬این اس��ت که در برخی‬ ‫مناطق میزان ش��رکت کنند گان و رای دهن��دگان‪ ،‬حتی از‬ ‫میزان واجدین شرایط نیز بیشتر بوده است‪ ،‬حال انکه چنین‬ ‫امری چندان با واقعیت همخوان نیست و نمی توان پذیرفت‬ ‫که بیش از صد درصد واجدین شرایط به پای صندوق های‬ ‫رای رفته باشند‪ .‬مورد سومی که دکتر عبداهلل عبداهلل به ان‬ ‫اعتراض داش��تند‪ ،‬دست داشتن برخی مس��ئوالن در روند‬ ‫برگزاری انتخابات اس��ت‪ .‬اقای عبداهلل ان ط��ور که خود‬ ‫می گوید‪ ،‬تقلب س��ازمان یافته در این فرایند صورت گرفته‬ ‫اس��ت و نهادها و مس��ئوالنی که در پس��ت های اجرایی و‬ ‫نظارتی حضور داشته اند‪ ،‬نتوانسته یا نخواسته اند صحت و‬ ‫س�لامت انتخابات را تامین نمایند‪ .‬همین اعتراضات اقای‬ ‫عبداهلل باعث ش��د تا اقای امرخیل هم از س��مت خود کنار‬ ‫رود و نخستین نش��انه از تغییر ش��رایط در افغانستان بروز‬ ‫و ظهور یابد‪.‬‬ ‫اما این اتفاق جدیدی نبود و در دور پیش هم اقای‬ ‫عبداهلل در اعتراض به رون�د برگزاری و همچنین‬ ‫شمارش ارای انتخابات از دور رقابت ها کنار رفت‬ ‫و حتی در دور دوم نیز شرکت نکرد‪ .‬شرایط امروز‬ ‫چه شباهت ها و تفاوت هایی با انتخابات سال ‪88‬‬ ‫افغانستان دارد؟‬ ‫به نکته خوبی اش��اره کردید‪ ،‬در انتخابات پیشین‬ ‫هم که اقای عبداهلل و حامد کرزای با یکدیگر رقابت کردند‪،‬‬ ‫چنین مساله ای پیش امد اما یکی از اصل ی ترین تفاوت های‬ ‫این دوره این است که اقای عبداهلل توانسته با شکل دهی و‬ ‫سامان بخشی به جنبشی مدنی‪ ،‬مردم زیادی را به خیابان های‬ ‫کابل‪ ،‬جالل اباد و برخی دیگر از شهرهای بزرگ افغانستان‬ ‫بکشاند‪ .‬شکل گیری این مبارزات مدنی و عدم توانایی کنترل‬ ‫معترضین از س��وی اقای کرزای و همچنین اش��رف غنی‬ ‫احمد زی‪ ،‬سبب شد تا کار ب رای انها دش��وار شود‪ .‬در نتیجه‬ ‫این تحوالت این بار اقای عب داهلل رسما اعالم کرد که صحنه را‬ ‫ترک نخواهد کرد و حتی حاضر است ب رای پیگیری رای مردم‬ ‫تکه تکه شود و جان خود را وسط م ی گذارد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫پس از این تح�والت‪ ،‬جان کری به افغانس�تان‬ ‫سفر کرد و پس از مذاکرات و گفت وگوهای بسیار‬ ‫توانس�ت دو نامزد را راضی کند که بر سر روندی‬ ‫تازه بر س�ر ش�مارش ارا توافق کنند‪ .‬اما س�وال‬ ‫اصلی این اس�ت که ای�ن توافق قرار اس�ت چه‬ ‫اقدامات�ی را برای ب ر طرف ک�ردن تردیدها انجام‬ ‫دهد؟‬ ‫من مایلم پیش از اینکه مس��اله توافق و مفاد ان را‬ ‫بررس��ی کنم به روندهایی که طی این مدت در افغانستان‬ ‫گذشته است‪ ،‬اش��اره کنم‪ .‬باتوجه به مس��ائل و مشکالتی‬ ‫که در مسیر برگزاری و همچنین ش��مارش ارای انتخابات‬ ‫افغانستان صورت گرفت‪ ،‬این فراگرد به مدت حدود ‪ 10‬ماه‬ ‫به طول انجامید و روندی فرسایش��ی در این رابطه به وجود‬ ‫امد‪ .‬بدیهی است که در چنین ساز و کاری اعتماد مردم تا حد‬ ‫زیادی نسبت به برگزار کنندگان از بین م ی رود‪ .‬در نتیجه ما‬ ‫ش��اهد بودیم پس از برگزاری دور دوم انتخابات می زان قابل‬ ‫توجهی از مردم این کش��ور به خیابان ها امدند‪ ،‬تا در نهایت‬ ‫با حضور جان کری‪ ،‬وزیر ام��ور خارجه ایاالت متحده امریکا‬ ‫اقای اش��رف غنی احمدزی و دکتر عبداهلل عب��داهلل توافق‬ ‫ی ارا بازش��ماری ش��ود‪ .‬حال اگر بخواهم به‬ ‫کردند که تمام ‬ ‫صورت مشخص به سوال شما پاس��خ دهم باید اشاره کنم‬ ‫که طبق این توافق بنا ش��د تک تک ارا مجددا باز ش��ماری‬ ‫شود و هر دو نامزد متعهد شدند‪ ،‬نتایجی که از این بازشماری‬ ‫حاصل م ی شود را به رسمیت بشناسند‪ .‬اتفاق دیگری که در‬ ‫این عرصه رخ داده‪ ،‬افزایش می��زان نظارت های بی ن المللی‬ ‫است‪ .‬طبق این توافق قرار شد اتحادیه اروپا و سازمان ملل‬ ‫نمایندگانی ب رای نظارت بر پروسه بازش��ماری ارا بفرستند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر همچنین تعیین ش��د که پس از اعالم نتایج‬ ‫نوعی دولت وحدت ملی در این کشور تشکیل شود‪ ،‬دولتی‬ ‫که در ان پیروز انتخابات رئی س جمهور و بازنده هم در کنار‬ ‫رئی س جمهور در جایگاه جدیدی که هنوز تعریف مشخصی‬ ‫از شرح وظایف و چگونگی عملکرد و حیطه اختیاراتش ارائه‬ ‫نشده است‪ ،‬حضور خواهد داش��ت‪ .‬اتفاق مهم ی که با این‬ ‫روند م ی افتد این است که هر دو نامزد مشروعیت انتخابات‬ ‫را خواهند پذیرفت و پس از بررس��ی مجدد هر که به عنوان‬ ‫پیروز معرفی شود‪ ،‬مورد پذیرش همه خواهد بود‪ .‬این مساله‬ ‫باعث م ی ش��ود تا اعتماد عمومی به روند برگزاری انتخابات‬ ‫دوباره به جامعه افغانستان باز گردد‪ .‬این دستاورد بزرگی ب رای‬ ‫دموکراسی نوپای افغانستان اس��ت‪ ،‬چراکه اگر این اعتماد‬ ‫خدشه دار شده از صحنه کنار م ی رفت‪ ،‬اوضاع ب رای این کشور‬ ‫بسیار دشوار م ی شد‪.‬‬ ‫از چه حیث معتقدید که از بین رفتن مشروعیت‬ ‫انتخابات باعث م ی ش�د ضربه و صدمه جدی بر‬ ‫جامعه و کشور وارد شود؟‬ ‫از این حیث که دو نامزد برامده از دو قومیت مختلف‬ ‫هستند‪ .‬اقای اشرف غنی احمدزی یک پشتون است و اقای‬ ‫عبداهلل عبداهلل با اینکه دورگه است اما بیشتر از او به عنوان‬ ‫یک تاجیک یاد م ی ش��ود‪ .‬در نتیجه وقتی ش��ما در چنین‬ ‫جامع ه ای هستید که باورها و عقاید قومیتی از درجه اهمیت‬ ‫باالیی برخوردارند‪ ،‬طبیعی است که پیدایش چنین بحرانی‬ ‫م ی تواند بر افزایش تفرقه ها و درگیری های قومیتی بینجامد‪.‬‬ ‫در نتیجه وقتی چنین توافقی ایجاد شده است‪ ،‬دیگر جامعه‬ ‫به سمت دو قطبی ش��دن حرکت نم ی کند‪ .‬به خاطر داشته‬ ‫باش��ید که پس از پیش ام��دن اعتراضات اق��ای عبداهلل و‬ ‫طرفدارانش‪ ،‬بس��یار از تحلیلگران خطر وقوع و گس��ترش‬ ‫درگیری های داخلی قوم ی در افغانستان را باال م ی دانستند‪،‬‬ ‫اما با تفاهمی که میان دو نامزد که ه��ر یک قومیت قابل‬ ‫توجهی از جامعه افغانستان را نمایندگی م ی کنند‪ ،‬این خطر‬ ‫تا اندازه زیادی از بین رفته است‪.‬‬ ‫نقش امری�کا را در ای�ن تواف�ق و تفاهم چگونه‬ ‫م ی بینید؟ امریکا در افغانستان در پی چیست و‬ ‫چه منافعی را در این کشور دنبال م ی کند؟‬ ‫مهم ترین مس��اله ب رای ایاالت متح��ده امریکا در‬ ‫افغانستان‪ ،‬امضای توافقنامه امنیتی کابل و واشنگتن است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد کری با حضور در افغانستان و مذاکراتی که‬ ‫با دو نامزد داشته است‪ ،‬مس��اله امضای توافقنامه امنیتی را‬ ‫هم حل کرده است‪ ،‬هرچند پیش از این هم‪ ،‬هم اشرف غنی‬ ‫احمدزی و هم دکتر عبداهلل عبداهلل چندین بار اعالم کرده اند‬ ‫که توافقنام��ه امنیتی با امری��کا را امضا خواهن��د کرد‪ .‬در‬ ‫نتیجه به باور من هر یک از این افراد که به قدرت برسند ان‬ ‫توافقنامه را امضا خواهد کرد‪.‬‬ ‫یکی از مسائلی که مطرح است در خصوص نحوه‬ ‫بازشماری اراست‪ .‬اقای عبداهلل بارها مدعی شده‬ ‫که تقلبی سازمان دهی ش�ده در دور دوم صورت‬ ‫گرفته‪ ،‬اگر واقعا این تقلب س�ازمان دهی ش�ده‬ ‫باش�د و پیش از برگ�زاری انتخاب�ات صندوق ها‬ ‫پ ر شده باشد‪ ،‬دیگر بازشماری ارا فایده ای نخواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫مس��اله ای که در این رابطه وجود دارد این است که‬ ‫تنها بحث بازشماری ارا مطرح نیست و قرار است عالوه بر‬ ‫شمارش مجدد‪ ،‬نوعی ارزیابی‪ ،‬ارزشیابی یا صحت سنجی بر‬ ‫ارایی که در صندوق ها هس��تند نیز صورت گیرد‪ .‬این بدان‬ ‫معناس��ت که بنا نیست صرفا ارا دوباره ش��مرده شود‪ ،‬بلکه‬ ‫بحث ارزش��یابی‪ ،‬س��نجش ارا و همچنین تعیین سالمت‬ ‫انها مولفه مهمی است که م ی تواند ش��بهات فراوانی را در‬ ‫این رابطه رفع نماید‪.‬‬ ‫حال سوال اینجاست که ایا واقعا شبهات برطرف‬ ‫خواهد ش�د؟ ایا طرفداران دو نامزد پس از اعالم‬ ‫نتایج جدی قانع خواهند شد؟‬ ‫این دقیقا یکی از مشکالتی است که م ی تواند مسیر‬ ‫را ب رای افغانستان دش��وار کند‪ .‬چراکه اگر اقای اشرف غنی‬ ‫احمدزی به عنوان پیروز اعالم شود‪ ،‬طرفداران اقای عبداهلل‬ ‫معترض خواهند شد که چی چیزی فرق کرده است؟ چرا با‬ ‫توافقی که ب رای انها دستاوردی نداشته اعتراضشان خاموش‬ ‫شده است‪ .‬از سوی دیگر اگر هم اقای عبداهلل به عنوان پیروز‬ ‫معرفی گردد‪ ،‬طرفداران اقای اشرف غنی استدالل م ی کنند که‬ ‫انها اعتراض کردند‪ ،‬به خیابان امدند‪ ،‬در نهایت رئی س جمهور‬ ‫تغییر کرد‪ ،‬چرا ما چنین کاری نکنیم؟‬ ‫برخی از تحلیلگ�ران بر صحت و سلامت این‬ ‫روند تردی�د وارد دانس�ته اند و ان را تنها عاملی‬ ‫برای مدیریت ش�رایط و کنار زدن مسالم ت امیز‬ ‫ عبداهلل عبداهلل قلمداد کرده اند‪ .‬این دسته به ویژه‬ ‫به اظهارات کری پ�س از اعتراضات عبداهلل و به‬ ‫خیابان امدن طرفداران او اس�تناد م ی کنند‪ .‬وزیر‬ ‫خارجه امریکا در نخس�تین اظهارنظر خود پس‬ ‫از اعالم نتایج ابتدایی دور دوم‪ ،‬در هشداری اعالم‬ ‫کرد که هر گروهی که بخواهد از مس�یر خارج از‬ ‫انتخابات قدرت را به دس�ت بگی�رد‪ ،‬کم ک های‬ ‫امریکا قطع خواهد ش�د‪ .‬بر این اساس برخی از‬ ‫ناظران اس�تدالل کردند که ای�ن اظهارنظر کری‬ ‫نوعی اولتیماتوم و هشدار به عبداهلل بوده است‪،‬‬ ‫حال با وجود شکل گیری این توافق‪ ،‬ایا م ی توان‬ ‫ان را بهان�ه ای ب�رای س�اکت ک�ردن محترمانه‬ ‫عبداهلل و دادن وعده هایی برای کنار نرفتن وی از‬ ‫صحنه ارزیابی کرد؟‬ ‫ن ترجیح م ی دهم از حاال در این رابطه پی ش داوری‬ ‫م ‬ ‫نکنم و منتظر باش��م تا نتیجه بررس��ی مجدد اعالم شود‪.‬‬ ‫چندان هم به صالح نم ی دانم که در این شرایط بخواهیم به‬ ‫این حوزه ها ورود کنیم‪ ،‬چراکه مشکلی را حل نم ی کند و تنها‬ ‫ممکن است فضا را متشنج تر نماید‪ .‬بر این اساس پیشنهاد‬ ‫من این است که قدری تامل کنیم و اجازه دهیم توافقی که‬ ‫میان دو نامزد صورت گرفته عملی شود‪ ،‬ارا صحت سنجی‬ ‫شوند و نتایج به صورت رسمی اعالم شوند‪ ،‬شاید پس از ان‬ ‫بتوان تحلیل منطق ی تر و منطبق بر واقعیت را ارائه داد‪.‬‬ ‫مس�اله دیگری که در چند روز اخیر مطرح شده‪،‬‬ ‫پاکتی است که در فرودگاه کابل به جان کری داده‬ ‫م ی شود‪ ،‬هرچند وزارت خارجه امریکا اعالم کرده‬ ‫که این نامه‪ ،‬حاوی برنامه دیدارها و مالقات های‬ ‫اقای وزیر بوده است‪ ،‬اما برخی دیگر بر این باورند‬ ‫که ان نامه م ی تواند حاوی پیام مس�تقیم کرزای‬ ‫به کری باشد‪ .‬نظر شما در این رابطه چیست؟‬ ‫من هم فقط در همین حد و در اخبار این مس��اله را‬ ‫دیدم‪ ،‬اما به نظر نم ی رس��د که در ان شرایط و به ان صورت‬ ‫پاکتی به کری داده شود که در ان تنها به ب رنامه های سفر وزیر‬ ‫اشاره شده باشد‪ ،‬اما بازهم باتوجه به اینکه اطمینان کامل و‬ ‫اطالعات دقیقی در این رابطه ندارم‪ ،‬فکر م ی کنم بهتر است‬ ‫اظهارنظری در این رابطه نداشته باشم‪.‬‬ ‫ب ه عنوان اخرین س�وال‪ ،‬مساله تش�کیل دولت‬ ‫وحدت ملی‪ ،‬مفهومی جدید در افغانستان است‬ ‫و تا کنون چنی�ن چی�زی را نش�نیده بودیم‪ ،‬چه‬ ‫س�از و کاری قرار اس�ت برای این س�امان جدید‬ ‫ترتیب داده شود؟‬ ‫پی ش تر ه��م پیش��نهاداتی به اقای اش��رف غنی‬ ‫احمدزی در این رابطه ش��ده ب��ود که او از پذیرش ان س��ر‬ ‫باز م��ی زد‪ ،‬اما ظاه��را در ش��رایط جدید ه��م او و هم دکتر‬ ‫عبداهلل عبداهلل تش��کیل چنین روندی را پذیرفته اند‪ .‬دولت‬ ‫وحدت ملی خ�لاف قانون اساس��ی نیس��ت و م ی توان از‬ ‫شکل گیری ان سخن گفت‪ ،‬اما طبیعی است که در شرایط‬ ‫فعلی نم ی توان با اطمینان در خصوص جزئیاتش اظهارنظر‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫پیرمحمد مالزهی در گفت وگو با مثلث‬ ‫لیال پورصبور‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫در مورد انتخابات افغانستان ادعاهایی مبنی بر‬ ‫شکل گیری تقلب گس�ترده در این کشور مطرح‬ ‫ش�ده اس�ت‪ ،‬این ادعاها تا چه حد ب�ه واقعیت‬ ‫نزدیک است؟‬ ‫طرفداران اصلی احمدزی و عبداهلل عبداهلل ادعای‬ ‫تقلب در انتخابات افغانستان را مطرح کردند اما ادعای تقلب‬ ‫عبداهلل عبداهلل با ادعای تقلب احمدزی‪ ،‬متفاوت است‪ .‬انچه‬ ‫عبداهلل عبداهلل به عنوان ادعای تقلب در انتخابات افغانستان‬ ‫مطرح کرده است در مقایس��ه با ادعای احمدزی به نسبت‬ ‫مستند تر بوده است‪.‬‬ ‫ادعای تقلب در انتخابات افغانستان از سوی عبداهلل‬ ‫عبداهلل مبتنی بر دو مس��تند است؛ نخس��ت انکه عبداهلل‬ ‫عبداهلل پ��رده از جابه جای��ی صندوق های رای به وس��یله‬ ‫ضیاء الحق (کس��ی که به تازگی از سوی پلیس این کشور‬ ‫توقیف شد) دبیر کمیس��یون انتخابات افغانستان برداشته‬ ‫اس��ت‪ .‬دوم انتش��ار نوار مذاکرات احمدزی و ناظ��ران او در‬ ‫برخی شعب ه های انتخاباتی در شرایطی است که احمدزی‬ ‫توصی ه هایی به ناظ ران م ی کند که دست به تقلب بزنند‪ .‬به‬ ‫هر حال احمدزی هم ادعاهایی را مطرح کرده است که البته‬ ‫مانند ادعای عبداهلل عبداهلل مس��تند نیس��ت‪ .‬با این وجود‬ ‫تقلب گسترده توسط کمیسیون انتخابات افغانستان صورت‬ ‫گرفته که یک تا دو میلیون رای بیش��تر ب��ه نفع احمدزی‬ ‫ریخته شده است‪.‬‬ ‫اصل تقلب در انتخابات را افکار عمومی افغانس��تان‬ ‫به صورت تقریبی پذیرفته اند و مطبوعات این کشور نیز بنا‬ ‫به نزدیکی گرایش به گروه ها و جناح های مختلف این خبر‬ ‫را پوشش داده اند‪ .‬البته در شبکه های مجازی هم این خبر‬ ‫پوشش گسترده ای داشته است‪ .‬با این همه مطبوعاتی که‬ ‫نزدیک به عبداهلل عبداهلل بوده اند‪ ،‬پررنگ تر و رس��انه هایی‬ ‫که به احمدزی نزدیکی بوده اند کمرنگ تر این دست اخبار‬ ‫را پوشش داده اند‪.‬‬ ‫در راس�تای پاس�خ به افکار عمومی افغانستان‬ ‫در خصوص تقلب ص�ورت گرفته چ�ه اقداماتی‬ ‫تاکنون انجام شده است؟‬ ‫به گفته برخی تحلیلگران نظام ریاستی نظامی‬ ‫مترقی است که م ی تواند بس�تر مناسبی برای‬ ‫دموکراس�ی فراهم کند‪ .‬ب�ا این تفاس�یر تغییر‬ ‫نظام ریاس�تی به نظام پارلمانی در افغانس�تان‬ ‫نوعی عقبگرد محسوب نم ی شود؟‬ ‫افغانستان ساختار قبیله ای و عشیره ای دارد‪ .‬پس‬ ‫از حمله امریکا به افغانس��تان‪ ،‬شاید نظام ریاستی ضرورتی‬ ‫بود که باید جنبه اجرایی پیدا م ی کرد اما در ش��رایط فعلی‬ ‫بس��یاری از معادالت قدرت تغییر کرده است و ب رای توزیع‬ ‫قدرت در کشوری که ساختار قبیله ای بر ان حاکم است شاید‬ ‫پیر محمد مال زهی‬ ‫معتقد است که در‬ ‫چند سال اینده نظام‬ ‫ریاستی افغانستان به‬ ‫نظامپارلمانیتغییر‬ ‫پیدا خواهد کرد و بدین‬ ‫وسیله سیاست توزیع‬ ‫قدرت در کابل تثبیت‬ ‫می شود‬ ‫احتمال اینکه یک�ی از طرف ه�ای انتخابات در‬ ‫افغانس�تان تواف�ق دولت وحدت مل�ی و نتیجه‬ ‫انتخابات را نپذیرد‪ ،‬چقدر قوت دارد؟‬ ‫با توجه ب��ه اینکه نیروه��ای امریکای��ی هنوز در‬ ‫افغانس��تان حضور هژمونیک دارند‪ ،‬زیرپا گذاش��تن توافق‬ ‫دولت وحدت ملی از س��وی طرف بازنده در انتخابات‪ ،‬بعید‬ ‫به نظر م ی رسد‪.‬‬ ‫در صورتی که عبداهلل عبداهلل ب رنده این انتخابات باشد‬ ‫به طور قطع تالش خواهد کرد نتیجه را بپذیرد و پیش��نهاد‬ ‫دولت وحدت ملی را اجرایی کند‪ .‬در هر حال در طوالن ی مدت‬ ‫اختیارات رئیس ش��ورای اجرایی پس از این توافقنامه و در‬ ‫طول زمان افزایش خواهد یافت‪.‬‬ ‫سیاس�ت های عبداهلل عبداهلل و احمدزی مبتنی‬ ‫بر چه رویکردهایی اس�ت و در ص�ورت پیروزی‬ ‫هرکدام‪ ،‬چه سیاس�ت هایی در س�طوح اجرایی‬ ‫کشور به کار گرفته خواهد شد؟‬ ‫اینکه چه ساختاری پس از حضور عبداهلل عبداهلل در‬ ‫قدرت مدنظر او خواهد بود‪ ،‬در چان هزنی مشخص خواهد شد‪.‬‬ ‫اما نم ی توان سیاس��ت های کلی این سیاستمدار کهنه کار‬ ‫افغان را نادیده گرفت که همواره دنبال توزیع قدرت بوده و در‬ ‫راستای رسیدن به این هدف گام برم ی دارد‪.‬‬ ‫از طرفی احم��دزی بر تمرکز قدرت متمرکز اس��ت و‬ ‫در این راس��تا نیز اقدام خواهد کرد‪ .‬با این همه عیار اجرای‬ ‫سیاست های تمرکز قدرت و توزیع قدرت در چانه زن ی های‬ ‫سیاس��ی و زمانی که اصالح قانون اساسی مطرح م ی شود‪،‬‬ ‫مشخص خواهد شد‪.‬‬ ‫سیاس�ت ای�ران در مقاب�ل پی�روز انتخاب�ات‬ ‫افغانستان در صورتی که احمدزی باشد‪ ،‬چگونه‬ ‫خواهد بود؟‬ ‫سیاس��ت ای ران در مقابل کش��ور افغانستان نباید‬ ‫مبتنی بر فرد باش��د‪ .‬ای ران باید رابطه خود با این کش��ور را‬ ‫ب ر اساس جریان های حاکم تنظیم کند‪.‬‬ ‫به این ترتیب نگاه استراتژیک ای ران در رابطه با کشور‬ ‫افغانس��تان مبتنی بر ف��رد نخواهد بود‪ .‬صل��ح و ثبات در‬ ‫افغانستان رابطه تنگاتنگ با امنیت در ای ران دارد‪ .‬افغان ها‬ ‫به دنبال توازن قدرت هستند‪.‬‬ ‫در خص�وص حض�ور نیروه�ای امریکای�ی در‬ ‫افغانستان نظرتان چیست؟‬ ‫پی ش بین��ی م ی ش��ود امریکا ت��ا س��ال ‪ 2024‬در‬ ‫افغانستان باقی خواهد ماند و نگرانی ب رای خروج نیروهای‬ ‫نظامی این کش��ور از افغانس��تان ب رای جریان های افغان‬ ‫وجود ندارد‪ .‬با این احتس��اب هر دو کش��ور باید روابط خود‬ ‫را تنظیم کنند و دولت افغانس��تان در رابطه با امریکا ابتکار‬ ‫عمل را از دس��ت ندهد‪ .‬از طرفی همه کش��ورهای منطقه ‬ ‫ترجیح م ی دهند در افغانس��تان دولتی کارامد سرکار بیاید‬ ‫که بتواند این ابتکار عمل را در عرصه سیاس��ت خارجی از‬ ‫خود نشان دهد‪.‬‬ ‫چه اینده ای انتظار توافقنامه امنیتی افغانستان‬ ‫امریکا را م ی کشد؟‬ ‫هرطرفی که پیروز انتخابات افغانستان شود‪ ،‬ب رای‬ ‫امضای توافقنام��ه امنیتی کوتاه خواهد ام��د‪ .‬در هر حال‬ ‫توافقنامه امنیتی امریکا و افغانستان ب ر اساس انچه امریکا‬ ‫مطالبه م ی کند‪ ،‬امضا خواهد شد‪ .‬با این همه توافق در مورد‬ ‫افغانستان سخت است اما روندی که پیش گرفته شده این‬ ‫کشور را در مسیر صلح قرار داده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫تمامی صندوق های انتخاباتی ب ر اس��اس نظارت‬ ‫و دخالت ناظ ران بی ن المللی به کابل منتقل ش��ده است‪ .‬با‬ ‫نظارت ناظ ران بی ن المللی قرار بر بازشماری ارا گذاشته شده‬ ‫و هر دو طرف انتخابات باید پایبند به نتیجه بیرون امده از‬ ‫صندوق های رای بعد از بازشماری ارا باشند و تشکیل دولت‬ ‫وحدت ملی دهند‪ .‬ای��ده و طرح دولت وح��دت ملی پس از‬ ‫واس��طه گری امریکا و به طور خاص با پیشنهاد جان کری‬ ‫مطرح شد‪.‬‬ ‫ب ر اس��اس این طرح نفر پیروز صندوق ه��ای رای در‬ ‫افغانس��تان بعد از بازش��ماری ارا باید با طرف بازنده وحدت‬ ‫کند؛ به ای��ن معنا که دومی��ن نفر صندوق ه��ای رای باید‬ ‫به عنوان رئیس هیات اجرایی به قدرت برسد‪ .‬ب ر اساس این‬ ‫طرح قدرت بین سه جناحی که در حال حاضر در افغانستان‬ ‫اثرگذار هس��تند؛ توزیع خواهد شد و پی ش بینی م ی شود که‬ ‫در دو یا س��ه س��ال اینده رئیس ش��ورای اجرایی به سمت‬ ‫نخس ت وزیری برسد‪ .‬بر مبنای این پی ش بینی نظام ریاستی‬ ‫در افغانس��تان در سال های اینده به س��مت نظام پارلمانی‬ ‫تغییر مسیر خواهد داد‪.‬‬ ‫‪2‬‬ ‫پیرمحمد مالزهی‪ ،‬کارش�ناس مس�ائل‬ ‫افغانس�تان در گفت وگو با مثلث به بررس�ی‬ ‫تح�والت انتخابات�ی اخی�ر در افغانس�تان‬ ‫پرداخت‪ .‬او درباره بحث تشکیل دولت وحدت‬ ‫مل�ی توس�ط رقب�ای انتخابات�ی م ی گوید‪:‬‬ ‫« باتوجه به اینکه نیروه�ای امریکایی هنوز‬ ‫در افغانس�تان حض�ور هژمونی�ک دارن�د‪،‬‬ ‫زیرپا گذاش�تن توافق دولت وح�دت ملی از‬ ‫س�وی طرف بازنده در انتخابات‪ ،‬بعید به نظر‬ ‫م ی‪‎‬رسد‪ .‬در صورتی که عبداهلل عبداهلل ب رنده‬ ‫این انتخابات باشد ب ه طور قطع تالش خواهد‬ ‫کرد که نتیج�ه را بپذیرد و پیش�نهاد دولت‬ ‫وحدت ملی را اجرای�ی کند‪ ».‬مالزهی معتقد‬ ‫است هر شخصی که در انتخابات پیروز شود‪،‬‬ ‫برای امضای توافقنامه امنیتی کوتاه خواهد‬ ‫امد و در هر حال توافقنام�ه امنیتی امریکا‬ ‫و افغانس�تان ب ر اس�اس انچه امریکا مطالبه‬ ‫م ی کند‪ ،‬امضا خواهد ش�د‪ .‬با این همه توافق‬ ‫در مورد افغانستان سخت است اما روندی که‬ ‫پیش گرفته شده این کشور را در مسیر صلح‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫مناسب تر باش��د که نظام پارلمانی تشکیل شود‪ .‬پیشنهاد‬ ‫نظام پارلمانی در افغانس��تان در گذش��ته از سوی عبداهلل‬ ‫عبداهلل نیز مطرح شده بود‪ .‬به نظر م ی رسد در کشوری که‬ ‫بیش از ‪ 50‬قوم در ان زندگی م ی کنند نظام ریاستی احساس‬ ‫امنیت را به اقوام بدهد که انها نیز در الیه های قدرت جای‬ ‫دارند و م ی توانند در صحنه سیاسی به ایفای نقش بپردازند‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫معادالتدرافغانستانتغییرکردهاست‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫اشباح سرگردان‬ ‫فرهنگ‬ ‫اخرین ساخته داریوش مهرجویی که با نام «اشباح» بر پرده سینماها‬ ‫ق رار گرفت‪ ،‬موافقان و مخالفان مختلفی داشته اس��ت که البته مخالفان ان‬ ‫در اکثریت بیشتری ق رار دارند ؛ درست مثل مخالفان تداوم فیلمسازی امثال‬ ‫داریوش مهرجویی و مسعود کیمیایی که برخی معتقدند فیلم نساختن انها‬ ‫مانند ناصر تقوایی ‪ ،‬خدمت به خودشان است‪.‬‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫شروع کار برای فیلم اشباح چطور بود؟ ایده از کجا‬ ‫امد و همکاری از کجا شروع شد؟‬ ‫من یک نمایش��نامه ب رای خانم پری صابری تهیه‬ ‫کرده بودم که در تاالر وحدت اجرا شد‪ ،‬بعد از ان اقای مهرجویی‬ ‫با من تماس گرفت و گفت که م ی خواهد یک نمایشنامه از‬ ‫سان شیرد را اجرا کند و از من پرس��ید که م ی توانم تهیه ان‬ ‫را به عهده بگیرم یا نه‪ ،‬بعد از اینکه نمایشنامه را دیدم‪ ،‬تهیه‬ ‫ان را قبول کردم‪.‬‬ ‫بعد از این تفاهم‪ ،‬اق��ای مهرجویی دوباره با من تماس‬ ‫گرفت و گفت که دوس��ت دارد قبل از این نمایش یک فیلم‬ ‫بس��ازد‪ ،‬پروژه ای به نام ژوری را مطرح کردند که در ان دولت‬ ‫روی یک هیات ژوری فشار اعمال م ی کند که به شیوه خاصی‬ ‫به فیلم رای بدهند‪ .‬قرار ش��د این پروژه مشترک با قزاقستان‬ ‫و روسیه ساخته ش��ود اما بعد از مدتی ب رای طرف خارجی ما‬ ‫مشکالتی ایجاد ش��د و ان کار هم نیمه کاره ماند‪ .‬بعد اقای‬ ‫مهرجویی نمایشنامه اشباح ایبسن را پیشنهاد داد‪ ،‬فیلمنامه را‬ ‫فرستادند و من فکر کردم که م ی توان این فیلم را تولید کرد و‬ ‫مراحل ساخت هم از همانجا شروع شد‪.‬‬ ‫شرایط برای مهرجویی و‬ ‫کیمیایی سخت شده است‬ ‫گفت وگو با جهانگیرکوثری‬ ‫درباره فیلم اشباح‬ ‫حاال نتیجه کار روی پرده دیده ش�ده است؛ شما‬ ‫چقدر از فروش راضی هستید؟‬ ‫فروش فیلم تا این جای کار به نسبت خود فیلم بد‬ ‫نبود‪ .‬حتی م ی توانم بگویم که فروش از هفته سوم بهتر هم‬ ‫شد و در مجموع نسبتا خوب بوده است‪.‬‬ ‫ش�ما امیدوار هس�تید که فیلم بتواند س�رمایه‬ ‫اولی ه اش را جبران کند؟‬ ‫به ه ر حال این یک درام اجتماعی یا یک فیلم طنز‬ ‫نیست که مخاطب عام و گسترده داشته باشد‪ ،‬ما هم این را‬ ‫م ی دانستیم که فیلم ب رای مخاطب عام نیست‪ .‬من امیدوار‬ ‫هستم که در نهایت با احتس��اب فروش تلویزیون و شبکه‬ ‫پخش خانگ��ی و فروش خارج��ی فیلم بتوان��د هزینه های‬ ‫خودش را جب ران کند‪.‬‬ ‫یعنی شما امیدوار هس�تید که بتوانید برای این‬ ‫فیلم اکران خارجی هم برگزار کنید؟‬ ‫نه‪ ،‬منظورم اکران خارجی نیست‪ ،‬منظورم فروش به‬ ‫سایت ها و تلویزیون های خارجی است‪ .‬نه اینکه اکران عمومی‬ ‫در خارج از کشور داشته باشیم‪.‬‬ ‫ای�ن تجربه کار ب�ا مهرجوی�ی را چط�ور ارزیابی‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫‪58‬‬ ‫اما بسیاری از منتقدان صراحتا گفته اند که فیلم را‬ ‫دوست نداشته اند و نقد های خیلی تندی هم روی‬ ‫ان نوشته اند‪...‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫واقعیت این است که من ترجیح م ی دهم بیشتر با‬ ‫کارگردان های جوان کار کنم‪ ،‬با کس��انی که پشتوانه هایی‬ ‫را دریافت کنند و بتوانند موفقی ت هایی داش��ته باش��ند و از‬ ‫فرصت هایشان اس��تفاده کنند تا در دنیا مطرح شوند‪ .‬اما کار‬ ‫کردن با مهرجویی هم یک فرصت و ب رای من یک افتخار‪.‬‬ ‫خب این سلیقه منتقد است‪ ،‬هر فیلمی جدا از اینکه‬ ‫نظر مردم به عنوان مخاطبان انبوه ان چیست‪ ،‬م ی تواند نظر‬ ‫منتقدان را به خود جلب کند یا نکند‪ .‬م ی تواند بین منتقدان‬ ‫محبوب باشد یا نباشد‪ .‬هر کسی م ی تواند یک فیلم را دوست‬ ‫داشته باشد یا نداش��ته باش��د‪ ،‬این هم مختص جامعه ما و‬ ‫اینفیلمبازتابمشکل«هامون»است‬ ‫گفت وگو با خسرو دهقان درباره‬ ‫مشکالتسینمایمهرجویی‬ ‫منتقدان ما نیست‪ ،‬در تمام دنیا برخی منتقدان کارهای یک‬ ‫کارگردان را دوست دارند‪ ،‬کارهای یک کارگردان دیگر را دوست‬ ‫ندارند‪ .‬این موضوع تا حدود زیادی به سلیقه منتقد برم ی گردد‪.‬‬ ‫برخی منتق�دان البته ب�ه اینکه فیلم را دوس�ت‬ ‫نداشته اند‪ ،‬اکتفا نکرده اند و تا انجا پیش رفته اند‬ ‫که م ی گویند اصال فیلمساز هایی مانند مهرجویی‬ ‫دیگر نباید فیلم بسازند‪.‬‬ ‫ببینید‪ ،‬واقعیت این اس��ت که امروز کار ب رای تمام‬ ‫کارگردان های بزرگ ما سخت شده است‪ .‬انهایی که در دهه‬ ‫‪ 50‬کارگردان های مطرحی بوده اند‪ ،‬کسانی مانند مهرجویی‪،‬‬ ‫کیمیایی‪ ،‬تقوایی و بیضایی‪ ،‬ش��رایط ب رایشان سخت است‪.‬‬ ‫امروز بیش��تر جمعیت ما را جوانان تش��کیل م ی دهند‪ .‬انها‬ ‫خواسته ها و نوع نگاه و فکر کردن متفاوتی دارند‪ .‬نگاهشان به‬ ‫سینما و هنر حتی م ی تواند گاهی در تضاد با ان چیزی باشد‬ ‫که کس��انی در دهه ‪ 50‬به ان فکر م ی کردند‪ .‬به هر حال ‪35‬‬ ‫سال از انقالب گذشته و این طبیعی است که فاصله بین این‬ ‫نس ل ها وجود داشته باشد و خیلی هم زیاد باشد‪ .‬چون فرهنگ‬ ‫و دیدگاه ها تفاوت های خیلی زیادی کرده است و در نتیجه اش‬ ‫برخورد با اجتماع و موضوعات مختلف هم تغییر کرده است‪.‬‬ ‫قبل از انقالب ما شرایطی در هنر داشتیم که مثال در ان‬ ‫جشن هنر شی راز اتفاق م ی افتاد‪ .‬فضا بسیار متفاوت بود و این‬ ‫هنرمندان در فضای متفاوت کار کرده اند و رشد کرده اند‪ .‬االن‬ ‫ما در یک ش��رایط اجتماعی دیگری قرار داریم‪ ،‬معیار های ما‬ ‫االن بسیار متفاوت شده است‪ .‬این معیار ها م ی تواند در برخی‬ ‫مواقع با ان چیزی ک��ه هنرمندان قدیم ی م��ا در ذهن دارند‪،‬‬ ‫هماهنگی نداشته باشد‪.‬‬ ‫نم ی توانیم بگوییم که نسل جدید باید حتما از ان چیزی‬ ‫که هنرمندان دهه ‪ 50‬م ی سازند خوشش بیاید یا ان را دوست‬ ‫داشته باشد یا مخاطب ان باشد‪ .‬این جبر زمان است که باید‬ ‫اجازه داده شود که نیرو های تازه که با نگاه امروزی به مسائل‬ ‫اشنایی دارند‪ ،‬بر سر کار بیایند‪.‬‬ ‫باید به نسل جدید قدرت مانور داده شود‪ .‬ان چیزی که‬ ‫از گذشته م ی اید‪ ،‬مربوط به همان گذشته است‪ .‬هنرمندانی‬ ‫که شاید قبال توانایی و دانش خوبی در برخورد با موضوعات‬ ‫اجتماعی از خودش��ان نش��ان م ی دادند‪ ،‬امروز ممکن است‬ ‫برداش��ت ش��ان از موضوعات در تضاد با ان چیزی باشد که‬ ‫مد نظر است‪.‬‬ ‫ب رای همین م ی بینیم فیلم هایی م ی س��ازند که شاید‬ ‫ب رای به دست اوردن موفقیت دچار مشکل باشد‪ ،‬اینکه در مورد‬ ‫یزنند م ی تواند به همین دلیل‬ ‫کیمیایی هم این حرف ها را م ‬ ‫باشد که مخاطب امروز متفاوت است‪ .‬در حال ی که کیمیایی در‬ ‫سینمای ما یک جریان تاریخی است و بدعت گذار‪ .‬مهرجویی‬ ‫هم یک دنیا وفلسفه وسینماست‪.‬‬ ‫یک روزی باالخره به پایان م ی رس��د‪ .‬امروز دوره فکرهای نو‬ ‫و تازه اس��ت‪ .‬این طبیعی اس��ت و در هر حرفه ای هم اتفاق‬ ‫م ی افتد‪ ،‬همان طور که در پزشکی کسی که ‪ 70‬سال سن دارد‬ ‫نم ی تواند چاقوی جراحی به دست بگیرد و به جای ان اموزش‬ ‫را در پیش م ی گیرد‪ ،‬یا کسی که ‪ 70‬سال دارد نم ی تواند نقاشی‬ ‫کند‪ ،‬هر کسی ممکن است در سنی نتواند به کار کردن ادامه‬ ‫دهد‪ .‬این موضوع جبر است نه اضمحالل‪.‬‬ ‫همین االن ب��ه منتقدان نگاه کنید‪ ،‬یک نفر از نس��ل‬ ‫ی امروز دیگر در مطبوعات نقد نم ی نویس��د‪،‬‬ ‫منتقدان قدیم ‬ ‫حتی نس ل های میانه که امروز ‪ 40‬یا ‪ 50‬سال دارند هم دیگر‬ ‫کمتر در مطبوعات دیده م ی ش��وند و جای انها را چهره های‬ ‫بسیار ج وان تر گرفته اند‪ ،‬این یک موضوع طبیعی است و صرفا‬ ‫ناشی از اینکه است که شرایط هر روز در حال تغییر است‪.‬‬ ‫همه ما باید به این بینش برسیم که اگر دوره مان تمام‬ ‫شد‪ ،‬باید کنار برویم و اجازه بدهیم که جوان تر ها کار ها را به‬ ‫دس��ت بگیرند‪ ،‬چون انها ایده های تازه تری دارند و شناخت‬ ‫بهتری هم از ش��رایط اجتماعی که در ان هس��تند دارند‪.‬اما‬ ‫کارگردانهایی مثل مهرجویی یک گنجینه فرهنگی هستند‬ ‫وباعث مباهات‪.‬‬ ‫اما اینک�ه برخی منتقدان بگویند یک فیلمس�از‬ ‫دیگر نباید فیلم بسازد چون مثال کارهای اخیرش‬ ‫مثل کارهای قبل ی اش خوب نیست‪ ،‬م ی تواند قابل‬ ‫قبول باشد؟‬ ‫من فکر م ی کنم که ما و مردم باید تالش کنیم که‬ ‫از هنرمندان و در کل از دیگر اقشار بت نسازیم‪ .‬نباید انتظار‬ ‫داشته باشیم که همه ب رای همیشه در اوج باقی بمانند‪.‬‬ ‫ما از هنرمندان مان بت م ی سازیم و بعد حاضر نیستیم‬ ‫قبول کنیم که اینها تمام م ی شوند‪ .‬همان طور که ورزشکاران‬ ‫نم ی توانند ب رای همیشه در زمین باقی بمانند‪ ،‬هنرمند ها هم‬ ‫نم ی توانند‪ .‬اما وقتی ما از دیگران اسطوره م ی سازیم‪ ،‬انتظار‬ ‫داریم که همیشه پیروز باشند‪ ،‬همیشه ب رنده باشند و همیشه‬ ‫موفق باشند‪ ،‬اما این اتفاق نم ی افتد‪.‬‬ ‫اما مثال اقای گ�دار هنوز در هفتاد و چند س�الگی‬ ‫فیلم م ی سازد‪ ،‬لویاتان او امسال در کن توج ه های‬ ‫زیادی را به خودش جلب کرده است‪...‬‬ ‫گدار هم دیگر هر سال یک فیلم تازه نم ی سازد‪ .‬این‬ ‫طور هم نیست که هر چه بسازد را همه بپسندند‪ .‬در مورد او‬ ‫هم همین است که برخی منتقدان خاص کار های او را دوست‬ ‫دارند و مطمئن باشید که با این رویه او هم ب رای طوالنی مدت‬ ‫نم ی تواند ادامه دهد‪.‬‬ ‫نمونه هایی در داخل هم داریم‪ ،‬اق��ای بیضایی در ‪72‬‬ ‫سالگی‪ ،‬یا فرمان ارا در ‪ 74‬سالگی فیلم م ی سازند اما استثنا‬ ‫قاعده نیست‪ .‬کم هستند کسانی که بتوانند در هر سنی کار‬ ‫با کیفیت خیلی خوب تولید کنند‪ ،‬هرچند ما فیلمساز هایی‬ ‫ی ساخته اند که اسکار را‬ ‫هم داریم که در ‪ 83‬سالگی مثال فیلم ‬ ‫هم به دست اورده است‪.‬‬ ‫به هر حال مشخص اس��ت که ما نباید انتظار داشته‬ ‫باشیم این مهرجویی در این سن و س��ال همان مهرجویی‬ ‫باشد که «دایره مینا» را ساخته است‪.‬‬ ‫تنها دلیل افت فیلمس�ازی مث�ل مهرجویی این‬ ‫است که س�نش باال رفته اس�ت یا موضوع های‬ ‫دیگری هم دخیل هستند؟‬ ‫عوامل زیادی در مورد افت یک فیلمس��از م ی تواند‬ ‫وجود داش��ته باش��د‪ ،‬به ه ر حال همین موقعیت جامعه ما‪،‬‬ ‫معیار های جدیدی که اجازه نم ی دهد خیلی از می زانس��ن ها‬ ‫ساخته شود و قید و بندهایی از این جنس هستند که باعث‬ ‫م ی شوند فیلمس��از هایی که نگاه یاغی دارند و هر چیزی را‬ ‫نم ی پذی رند‪ ،‬انگیزه کمتری ب رای س��اخت خوب کار داش��ته‬ ‫باشند‪ .‬به نظر من مهرجویی هنوز م ی تواند فیلم های بزرگی‬ ‫بسازد که ساخته است‪ .‬کارکردن در شرایط امروز سخت است‬ ‫سخت‪.‬‬ ‫با همه این حرف ها اینکه گفته شود این فیلمساز‬ ‫نباید فیلم بس�ازد چ�ون کارهای�ش رو به ضعف‬ ‫است‪ ،‬م ی تواند قابل قبول باشد؟‬ ‫من هم فکر م ی کنم که باید احترام ها حفظ ش��ود‪،‬‬ ‫باید این را درک کنیم که هر کسی در یک موقعیت یا سن و‬ ‫سال خاصی است و باید شرایط او را درک کنیم‪ .‬اینها بخشی‬ ‫از گذشته ما هستند‪ ،‬بخشی از تاریخ ما هستند‪ ،‬باید ب رای انها‬ ‫احترام قائل بود‪ ،‬چون انها تاریخ هنر و فرهنگ ما هس��تند‪.‬‬ ‫مهرجویی بخشی از تاریخ سینمای ماست وهنوز قادر است‬ ‫بهترین فیلم ها را بسازد باید به انها فضا داد‪.‬‬ ‫امروز کار ب�رای تم�ام کارگردان های‬ ‫بزرگ ما سخت شده است‬ ‫ه�ر چی�زی ی�ک دوره ای دارد و ه�ر‬ ‫دوره ای ه�م ی�ک روزی باالخره ب�ه پایان‬ ‫م ی رسد‪ .‬امروز دوره فکرهای نو و تازه است‬ ‫باید به نس�ل جدید قدرت مانور داده‬ ‫ش�ود‪ .‬ان چی�زی ک�ه از گذش�ته م ی اید‪،‬‬ ‫مربوط به همان گذشته است‬ ‫م�ا و م�ردم بای�د تلاش کنی�م ک�ه‬ ‫از هنرمن�دان و در کل از هی�چ کس�ی بت‬ ‫نسازیم‬ ‫قی�د و بندهایی از این جنس هس�تند‬ ‫که باعث م ی ش�وند فیلمساز هایی که نگاه‬ ‫یاغی دارند و هر چیزی را نم ی پذیرند‪ ،‬انگیزه‬ ‫کمتری ب رای ساخت خوب کار داشته باشند‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫من ای��ن را اضمح�لال نم ی دانم‪ ،‬ای��ن موضوعی‬ ‫طبیعی اس��ت‪ .‬هر چیزی یک دوره ای دارد و هر دوره ای هم‬ ‫‪1‬‬ ‫فیلم اخیر داریوش مهرجویی ‪« ،‬اشباح» که‬ ‫برداشتی ازاد از نمایشنامه اشباح ایبسن است‪ ،‬‬ ‫هر چند نسبت به کار های قبلی مهرجویی ‪« ،‬چه‬ ‫خوبه که برگش�تی» و «نارنج ی پوش»‪ ،‬توانسته‬ ‫نظرهای بیش�تری را به خود جلب کن�د‪ ،‬اما باز‬ ‫هم رضایت منتقدان را به دس�ت نیاورده است‪.‬‬ ‫جهانگی�ر کوث�ری‪ ،‬تهی ه کننده فیلم اش�باح ‬ ‫م ی گوید امیدوار اس�ت که این فیلم بتواند در‬ ‫حد خودش موفق باشد‪ .‬خبرنگار مثلث در این‬ ‫زمینه با او گفت وگو کرده است‪.‬‬ ‫گفت وگویمثلثبانیماعباسپور‬ ‫دربارهمحاسنفیلممهرجویی‬ ‫فرهنگ‬ ‫جریانی که از ان ب ه عنوان موج نو س�ینمای ایران‬ ‫یاد م ی ش�د‪ ،‬امروز به جایی رسیده است که اکثر‬ ‫فیلمس�از های س�ردمدار ان فیل�م نم ی س�ازند‬ ‫و کس�انی مانند کیمیای�ی و مهرجوی�ی هم که‬ ‫فیلم م ی س�ازند با این همه انتقاده�ای تند رو به‬ ‫رو م ی ش�وند‪ .‬البته مش�خص هم هست که این‬ ‫کارگردان ها با روز های اوج خودشان فاصله دارند‪،‬‬ ‫چه بالیی بر سر جریانی که کارگردان های موج نو‬ ‫سینمای ایران نام گرفته بودند امده است؟‬ ‫کافهگاو‬ ‫یادداشت‬ ‫رضادرمیشیان‬ ‫مهرجوییپست مدرن‬ ‫وسرخوشانهفیلممی سازد‬ ‫‪59‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫فلسف ه پریشانی‬ ‫چرا فیلم های مهرجویی روند نزولی را طی می کنند؟‬ ‫علیرضا بهرامی‬ ‫دبیرگروه فرهنگ‬ ‫‪2‬‬ ‫این سخن اش��نایی اس��ت که هر هنرمندی در یک‬ ‫یا یک��ی‪ ،‬دو دوره فعالیتش موفق تر اس��ت و این س��خن‬ ‫در صورت پذیرش به این معناس��ت که ه��ر هنرمندی در‬ ‫دوره هایی از فعالیت هن��ری اش ان چنان که باید و ش��اید‬ ‫مقبول نم ی افت��د‪ .‬داری��وش مهرجویی هم از ای��ن قاعده‬ ‫مستثنا نیست و نم ی تواند باش��د اما بر فرض که اثاری از او‬ ‫در دوره ای از فعالیت کاری اش چندان پسند سطح سلیقه ای‬ ‫که نسبت به خود ساخته واقع نشود‪ ،‬یادمان نم ی رود که او‬ ‫بجد‪ ،‬یکی از حرفه ای ترین‪ ،‬هوشمندترین و اندیشه گراترین‬ ‫فیلمسازان موفق تاریخ سینمای ای ران بوده است؛ فیلمسازی‬ ‫که در حیات هنری اش به شاخه های مختلفی چنگ زده اما‬ ‫مهمترین دستاوردش‪ ،‬ب ی شک‪ ،‬بیان و نمایش پیچیده ترین‬ ‫قواعد فلسفی هس��تی و زندگی ما به س��اده ترین زبان و با‬ ‫اشناترین نشانه ها بوده است‪ .‬او‬ ‫اثاری خلق کرده که به پریشانی و‬ ‫سرگشتگی ما در این حیات‪ ،‬گاه‬ ‫عمی ق ترین نگاه های عاطفی را‬ ‫بخشیده است‪ .‬از این رو م ی توان‬ ‫گفت‪« ،‬داری��وش مهرجویی» با‬ ‫فیلم ها‪ ،‬ترجمه ها‪ ،‬نوش��ته ها و‬ ‫کتاب هایش‪ ،‬یک عمر فعالیت‬ ‫هنری مفید و موثر داشته است‪.‬‬ ‫مهرجویی کیست؟‬ ‫‪60‬‬ ‫جدال «گاو» با «هامون»‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫«داری��وش مهرجوی��ی»‬ ‫متول��د اذر ‪ 1318‬در ته��ران‪،‬‬ ‫فیلمس��از کهنه کاری است که‬ ‫فیلم های او نه تنها در مقاطعی‬ ‫ایجادگر موجی نو در س��ینمای‬ ‫ای��ران و در مقاطعی ه��م ناج��ی و افزایش دهنده س��طح‬ ‫جشنواره های فیلم فجر بوده است‪ ،‬معموال در منظر عمومی‬ ‫نیز با استقبال مردم و جامعه مواجه شده است‪ .‬درواقع زمانی‬ ‫با س��اخت فیلم هایی چون «گاو» (‪« ،)1348‬اقای هالو» و‬ ‫«پستچی»‪ ،‬س��ینمای ای ران را در عرصه بی ن المللی مطرح‬ ‫کرد و در عرصه داخلی هم در اوج تجاری س��ازی س��طحی‬ ‫فیلم ها ک��ه از ان به عنوان ی��ک دوره ابتذال در س��ینمای‬ ‫کش��ور م ی توان نام برد‪ ،‬یکی از ارکان حرکتی شد که از ان‬ ‫به عنوان موج نو س��ینمای ای ران یاد م ی ش��ود‪ .‬پس از چند‬ ‫س��ال وقفه هم این داریوش مهرجویی بود که با ارائه اثاری‬ ‫چون «اجاره نش��ی ن ها» (‪ )1365‬و «هامون» در دهه ‪ 60‬به‬ ‫ارتقای سطح کیفی سینمای ای ران به مرتب ه ای باالتر‪ ،‬کمک‬ ‫شایانی کرد‪.‬‬ ‫داری��وش مهرجوی��ی ب��رای «گاو» جای��ز ه مجم��ع‬ ‫منتقدان فیلم را از سوی دومین جشنواره ونیز ایتالیا گرفت‪،‬‬ ‫همچنین «گاو» عنوان بهترین فیلم تاریخ سینمای ای ران‬ ‫را در رای گیری منتقدان در س��ال ‪ 1351‬کس��ب کرده است‪.‬‬ ‫مهرجویی از جش��نوار ه فیلم فجر نیز س��یمرغ های بلورین‬ ‫بهترین فیلمنام��ه و کارگردانی را ب رای «هامون» ‪« ،‬س��ارا»‬ ‫و «پری» تاکنون در کنار جوایز بی ن الملل ی اش گرفته است‪.‬‬ ‫«هامون» در سال ‪ 1368‬نقطه اوجی چندجانبه ایجاد‬ ‫کرد؛ هم ب رای فیلمساز‪ ،‬هم ب رای مخاطبان و دست اندرکاران‬ ‫سینما و هم ب رای بازیگری چون «خسرو شکیبایی»‪ .‬اساسا‬ ‫کافی است به فهرست بازیگران فیلم های «بانو»‪« ،‬سارا»‪،‬‬ ‫«پری»‪« ،‬لیال» و «درخت گالبی» نظر بیندازیم تا دریابیم‬ ‫که بازیگران بنام بسیاری تجربه کار با مهرجویی را داشته اند‬ ‫که برخی از انان با اثار مهرجویی به چهره تبدیل ش��ده اند‪.‬‬ ‫فیلم های مستقل «میکس»‪« ،‬بمانی»‪« ،‬میهمان مامان»‬ ‫و «س��نتوری» نیز در فاصله س��ال های ‪ 78‬تا ‪ 86‬بخشی از‬ ‫کارنامه کاری کارگردانی را نش��ان م ی دهند که هرچند فراز‬ ‫و نشیب داشته‪ ،‬اما این فراز و نشیب هی چ گاه خیلی فاحش‬ ‫نبوده است‪ .‬او پس از چند سال با فیلم «اسمان محبوب» در‬ ‫بیس ت ونهمین جشنواره فیلم فجر حضور یافت که هرچند‬ ‫نظر خیلی از دوستدارانش را تامین نکرد‪ ،‬اما عالوه بر نامزدی‬ ‫در چند بخش مس��ابقه ای��ران‪ ،‬برگزیده بخ��ش بی ن الملل‬ ‫این جشنواره شد‪ .‬او س��پس با «نارنج ی پوش» در جشنواره‬ ‫س��ی ام حضور یافت که نظ رات متفاوتی را در پی داش��ت‪.‬‬ ‫البته گفته م ی ش��ود در چند فیلم‬ ‫اخیر مهرجویی‪ ،‬برخی دس��تیاران‬ ‫او در شکل گیری محصول نهایی‬ ‫دست داشتند که وقتی در اثر اخر او‬ ‫«اشباح» حضور نداشتند‪ ،‬این کار‬ ‫با افت همراه شد‪.‬‬ ‫برای ساختن فیلم‪...‬‬ ‫مهرجویی چند سال قبل در‬ ‫جمع دانشجویان م ی گفت‪« :‬ب رای‬ ‫فیلم س��اختن‪ ،‬یعنی حرفه ای که‬ ‫مدام ب��ا ان درگی��ری دارم و با ان‬ ‫کار و زندگی م ی کنم‪ ،‬باید جوهره ‬ ‫زندگی و زنده بودن را در خودم حفظ‬ ‫کنم اما متاسفانه فضای فرهنگی‬ ‫ما چندان فضای انرژی زا نیست و‬ ‫بیشتر از انکه ما را ُپ ر کند‪ ،‬ما را بیشتر خالی م ی کند‪ .‬بناب راین‬ ‫راه هایی ب رای ش��ارژ دوباره باید وجود داشته باشد که شیوه ‬ ‫من‪ ،‬خواندن کتاب های فلسفی‪ ،‬روانشناسی و رمان است و‬ ‫این گونه س��عی م ی کنم در فضای فیلمسازی دوام بیاورم و‬ ‫کارم تداوم داشته باشد‪».‬‬ ‫مهرجویی چند رمان و ترجمه فسلفی را نیز در چند دهه‬ ‫اخیر منتشر کرده اس��ت‪ .‬او همچنین به وجوه اجتماعی در‬ ‫اثارش بسیار تاکید داشته است‪ .‬در یک پایان نامه دانشجویی‬ ‫با عنوان «بررسی س��ینمای داریوش مهرجویی» نیز امده‬ ‫است‪« :‬ادم های مهرجویی ب ی ریشه نیستند که همین طور‬ ‫ابتدا به ساکن در فیلم ظاهر شوند و بعد هم کارهایی بکنند‬ ‫و بروند‪ .‬در اثار او به دقت ادم ها از یکدیگر متمایز شده اند و‬ ‫ب رای این تمایز در اکثر موارد ویژگی خاصی که به کار م ی رود‪،‬‬ ‫تعلقات طبقاتی ادم هاست‪ .‬اینکه ادم ها متعلق به چه طبقه‬ ‫اجتماعی هستند و ایا همان خصوصیاتی را دارند که متعلق‬ ‫یزنند‪».‬‬ ‫به طبقه انهاست یا نه گاهی از این ویژگ ی ها گریز م ‬ ‫این اثر پژوهش��ی که در س��ال ‪ 80‬تدوین ش��ده‪ ،‬به‬ ‫درگیری کاراکتر ه��ای مهرجویی در یک��ی از اوضاع حدی‬ ‫اگزیستانسیالیس��م اش��اره م ی کند و باتوجه به فرامکانی و‬ ‫فرازمانی بودن مس��ائل اثار این کارگردان که از اثار مکتب‬ ‫کالسیسم است‪ ،‬فرضیات تحقیق خود را تایید م ی کند‪.‬‬ ‫شیما غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪3‬‬ ‫اگر داریوش مهرجویی همانند فیلمساز هم نس ل اش‬ ‫ناص��ر تقوای��ی در چند س��ال اخی��ر فیلم نم ی س��اخت تا‬ ‫طرفدارانش با خاط رات «هامون»‪« ،‬اجاره نشی ن ها»‪« ،‬لیال»‬ ‫و‪ ...‬روزگار سپری کنند‪ ،‬چه اتفاقی م ی افتاد؟‬ ‫پاسخ منتقدان و طرفداران سابق این روزهای فیلم های‬ ‫داریوش مهرجویی به این س��وال‪ ،‬تقریبا این است که هیچ‬ ‫اتفاقی نم ی افت��اد و داریوش مهرجویی همانند فیلمس��از‬ ‫هم نس ل اش «تقوایی» در اوج خاط رات خوب فیلمسازی اش‬ ‫باقی م ی ماند‪.‬‬ ‫پاسخ دقیق به این پرسش قطعا تامل و بررسی بیشتری‬ ‫را م ی طلبد اما اگر بخواهیم حدودی و بدون امار و حساب و‬ ‫کتاب و شاید نه به عنوان یک فیلمساز‪،‬خب رنگار و از این گروه‬ ‫افراد با تیترهای این چنینی به این پرسش فکر کنیم و خارج‬ ‫از این عناوین فقط به سینما‪ ،‬مخاطب و گیشه ان فکر کنیم‪،‬‬ ‫بد نیس��ت که مروری تیتروار به برخی مباحث پی رامون این‬ ‫فیلمساز داشته باشیم‪.‬‬ ‫مهرجویی هم ارزو می کند که مانند تقوایی باشد؟‬ ‫داریوش مهرجویی‪ ،‬ناصر تقوایی و مس��عود کیمیایی‬ ‫از جمله هم نس�لان س��ینمایی بودند که از انه��ا به عنوان‬ ‫پیشگامان سینمای ایران یاد می شود که هرکدام با ساخت‬ ‫فیلم هایی چ��ون «گاو»‪« ،‬ارامش در حض��ور دیگران» و‬ ‫«قیصر» به قولی جریان نوی سینمای ایران را راه انداختند‪.‬‬ ‫در میان این هنرمندان؛ مسعود کیمیایی و داریوش‬ ‫مهرجویی در س��ا ل های اخیر فیلم س��اختند و مورد نقد‬ ‫منتقدانش��ان هم قرار گرفتند‪ .‬اما ناص��ر تقوایی پس از‬ ‫ساخت «کاغذ بی خط» بیش از ‪ 10‬س��ال است که فیلم‬ ‫نساخته اس��ت و او نیز به دلیل فیلم نس��اختنش همواره‬ ‫مورد پرس��ش ق��رار گرفته اس��ت‪ ،‬اخیرا ه��م در برنامه‬ ‫بزرگداشتش دالیل فیلم نساختنش را ممیزی و سانسور‬ ‫دانسته اس��ت و اینکه به فیلم هایی که متقاضی بوده که‬ ‫بس��ازد‪ ،‬مجوز نداده اند و بعضا به فیلمی همچون «چای‬ ‫تلخ» که مجوز دادند در نیمه راه به دالیل نامش��خصی‬ ‫متوقف شده است‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اگر داریوشمهرجویی‬ ‫فیلم نمی ساخت!‬ ‫فیل م های اخیر مهرجویی را‬ ‫بدونتیت راژببینیم‬ ‫سایهسنگین«هامون»و«گاو»برسرسینمایمهرجویی‬ ‫مهرجویی با ساخت فیلم هایی چون «گاو»‪« ،‬هامون»‪،‬‬ ‫«پری»‪« ،‬لیال»‪« ،‬سارا»‪« ،‬اجاره نشی ن ها» و حتی «میهمان‬ ‫مامان» به عنوان فیلمساز جریانساز سینمای ای ران شناخته‬ ‫شده است و شاید بتوان گفت که سایه سنگین این فیلم ها‬ ‫رویش سنگینی م ی کند‪.‬‬ ‫به هر حال هر فیلمسازی باتوجه به کارنامه کاری اش‬ ‫سنجیده م ی شود و همیشه پرسیده م ی شود که چرا دوباره‬ ‫«هامون» دیگر یا «پری» یا «اجاره نشی ن ها»ی دیگر متولد‬ ‫نم ی شود؟‬ ‫این پرسش منطقی است اما باید یک نکته را فراموش‬ ‫نکرد که موقعیت اجتماعی ان مقطعی که «هامون» در ان‬ ‫شکل گرفت با االن متفاوت است‪ .‬به هر حال مهرجویی ان‬ ‫ی م ی ساخت‪ ،‬واکنشی‬ ‫زمان با فیلم هایی که با موضوع فلسف ‬ ‫به شرایط زمانه داشت‪.‬‬ ‫مهرجویی زمان س��اخت «هامون» با مهرجویی االن‬ ‫فرق م ی کند‪ ،‬اوال سن و سالش و روزگار اجتماعی که در ان‬ ‫به سر م ی برد متفاوت است‪ ،‬ثانیا گیشه سینمایی که با ان‬ ‫مواجه است و مخاطبانش که تحت تاثیر مولفه های هنری و‬ ‫غیر هنری هستند‪ ،‬با مخاطبان ان دوران فرق م ی کند و نکته‬ ‫با وجود اینکه مهرجویی خودش نیز نس��بت به اینکه‬ ‫با فیلم های قبل ی اش که ش��اخ ص ترین انه��ا «گاو» بوده‪،‬‬ ‫مقایسه شود‪ ،‬اعتراض دارد اما وقتی پای نمایش «گاو» پس‬ ‫از ‪ 40‬س��ال به میان م ی اید‪ ،‬از هیجان نسخه بازسازی شده‬ ‫این فیلم م ی گوید و ب رای نمایش ان به پاریس م ی رود و چند‬ ‫روز بعدتر در ته ران در یک بعدازظهر گرم تابستانی با همراه‬ ‫ناصر تقوایی به دیدن نسخه بازسازی شده «گاو» م ی رود و‬ ‫تاکید دارد که روند بازسازی این نوع فیلم ها ادامه پیدا کند‪.‬‬ ‫در حال ی که چن��د هفت��ه قب ل ترش فیل��م جدیدش‬ ‫«اش��باح» اکران ش��د و او ب رای ان فیلم کمتر خودش را در‬ ‫محافل حاضر کرد و ش��اید بتوان گفت ک��ه اصال در هیچ‬ ‫محفلی حاضر نشد و تنها حضور رسم ی اش در یک افتتاحیه‬ ‫رسمی فیلم در ایوان شمس بود‪.‬‬ ‫در پایان باتوجه به پرسش اولی ه ای که در این یادداشت‬ ‫مطرح شد مبنی بر اینکه اگر داریوش مهرجویی در سال های‬ ‫اخیر فیلم نم ی ساخت چه م ی شد‪ ،‬باید پرسید که در شرایطی‬ ‫که س��ینمای ای ران با حجمی از فیلم های غی راس��تاندارد و‬ ‫ی و تئاتری مواجه است که گیشه ان را به خطر‬ ‫شب ه تله فیلم ‬ ‫انداخته است‪ ،‬چرا ما باید فیلم های کارگردانی چون مهرجویی‬ ‫را که در سال های اخیر به جز یک یا دو مورد اثار سرگرم کننده‬ ‫و حداقل سینمایی بودند‪ ،‬زیر سوال ببریم؟ بناب راین بگذاریم‬ ‫کارگردان هامون‪ ،‬پری‪ ،‬لیال و سارا در این سال ها فیلمی که‬ ‫دوست دارد را بسازد و به قول خودش لذت ببرد و او را در دایره‬ ‫اظهارنظرها و تئوری هایمان زندانی نکنیم‪ ،‬شاید نس ل های‬ ‫بعدی قضاوت بهتری بکنند‪.‬‬ ‫با وجود هم��ه نقدهایی که در زم��ان اکران فیلم های‬ ‫مهرجویی در سال های اخیر خصوصا در بحبوحه جشنواره‬ ‫مطرح م ی ش��ود در میان انها کمتر نقد حس��اب ش��ده ای‬ ‫م ی توان پیدا کرد که به درستی ان فیلم را بررسی کرده باشد‪.‬‬ ‫بناب راین به نظ��ر نگارنده تا زمان ی که جریان مس��مومی در‬ ‫قضاوت سریع فیلمس��ازی برخی کارگردان ها در سال های‬ ‫اخیر از بین نرود و نقد و بررسی درست و حساب ی تری وجود‬ ‫نداشته باشد نباید به راحتی فیلمسازی را قضاوت کرد‪.‬‬ ‫پس پیشنهاد نگارنده این است که فیلم های سال های‬ ‫اخیر داریوش مهرجویی را خصوصا دو فیلم اخیرش را بدون‬ ‫تیتراژ ببینم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫داری�وش مهرجوی�ی ک�ه خیل�ی ب�ه‬ ‫نق�د منتقدان�ش توجه�ی ن�دارد و حتی‬ ‫حاضر نش�ده ک�ه در س�ال های اخیر در‬ ‫نشس�ت های خبری فیلمش برای اهالی‬ ‫رسانه ها حاضر شود‪،‬ترجیح داده انچه را‬ ‫از ان لذت می برد‪ ،‬بسازد‬ ‫وقتی مهرجویی خودش هم به هیجان می افتد‬ ‫فرهنگ‬ ‫نکته قابل تامل در ب رنامه اخیر بزرگداشت ناصر تقوایی‬ ‫این بود که مس��عود کیمیایی (فیلمس��ازی ک��ه این روزها‬ ‫به خاطر س��اخته اخیرش «متروپل» مورد انتقاد قرار گرفته‬ ‫است و برخی اظهاراتش حاشیه هایی را به وجود اورده است)‪،‬‬ ‫در این برنامه اظهارنظر قابل تاملی را مطرح کرد ک ه کاش او‬ ‫هم مثل ناصر تقوایی‪ ،‬فیلم نم ی ساخت‪.‬‬ ‫قطعا نوع فیلمسازی مسعود کیمیایی با ناصر تقوایی‬ ‫فرق م ی کند و ش��اید انها‪ ،‬هم نس��ل و در بروز یک جریان‬ ‫س��ینمایی همراه بوده اند اما نم ی ت��وان پی ش بینی کرد که‬ ‫کیمیایی هم م ی توانس��ت همانند تقوایی ‪ 10‬س��ال فیلم‬ ‫نسازد!‬ ‫ح��اال در ش��رایطی ک��ه داری��وش مهرجوی��ی هم‬ ‫ب��ا س��اخته های اخی��رش چ��ون «اس��مان محب��وب»‪،‬‬ ‫«نارنج ی پوش»‪« ،‬چه خوبه که برگشتی» و «اشباح» مورد‬ ‫انتقاد قرار گرفته است (البته درباره «اشباح» وضع متفاوت تر‬ ‫بود و این فیلم کمتر از ساخته های قبل ی اش مورد انتقاد قرار‬ ‫گرفت ولی در گیشه هم موفق نبوده است) این پرسش مطرح‬ ‫است که ایا مهرجویی هم این حس��رت را دارد که کاش در‬ ‫سال های اخیر فیلم نم ی ساخت!‬ ‫مهرجویی هم همانند تقوایی از ممیزی همیشه گالیه‬ ‫دارد تا جای ی که به برخی منتقدانش م ی گوید‪« :‬من مثل نجار‬ ‫و مب ل سازی ش��ده ام که هرچه بخواهند ب رایشان م ی سازم‬ ‫ولی با ذوق‪ ،‬سلیقه و نگاه خاص خودم‪ ».‬یعنی متن دلخواه‬ ‫ممی زان با ذوق و سلیقه مهرجویی و باتوجه به فیلم های اخیر‬ ‫این فیلمساز خصوصا «چه خوبه که برگشتی» کامال واضح‬ ‫است که ذوق و سلیقه فیلمس��از در ان هست و همچنان‬ ‫مشکل‪ ،‬متن یا به قولی فیلمنامه است‪.‬‬ ‫داریوش مهرجویی همواره از لذت فیلمس��ازی سخن‬ ‫گفته اس��ت و به قولی با س��ینما زندگی کردن و باتوجه به‬ ‫نوع فیلمس��ازی این هنرمند که در فض��ای خانوادگی و با‬ ‫داستان های عاشقانه‪ ،‬غذا و س��فره ای رانی پیش م ی رود و‪،...‬‬ ‫نمی توان او را با ناصر تقوایی مقایس��ه ک��رد و قطعا او هم‬ ‫نم ی تواند ‪ 10‬سال یک بار فیلم بسازد‪ ،‬باید فیلم بسازد چون‬ ‫حساسی ت های ناصر تقوایی را ندارد‪.‬‬ ‫با توجه ب��ه اظه��ارات اخی��ر و قابل تام��ل داریوش‬ ‫مهرجویی که خیلی به نقد منتقدانش توجهی ندارد و حتی‬ ‫حاضر نشده که در س��ال های اخیر در نشست های خبری‬ ‫فیلمش برای اهالی رسانه ها حاضر شود و ترجیح داده انچه‬ ‫را از ان لذت می برد‪ ،‬بسازد‪ ،‬بنابراین شاید به دلیل دوری از‬ ‫این حاش��یه ها ترجیح می دهد‪ ،‬برود و با دوری از همه اینها‬ ‫فیلم دلی خودش را بس��ازد و کاری هم ب��ه کار منتقدانش‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫به هرحال در سینمای دنیا هم سابقه داشته است که‬ ‫فیلمسازی وقتی مس ن تر م ی شود‪ ،‬نوع دیگری از فیلمسازی‬ ‫را ب رای دل خودش انتخاب بکند و این طبیعی است‪.‬‬ ‫بعدی اینکه خ��ودش هم بارها گفته اس��ت که نم ی خواهد‬ ‫خ��ودش را در دام تکرار بین��دازد بناب راین قطعا س��ینمای‬ ‫متفاوتی را با کارنامه قبلی فیلمسازی اش رقم م ی زند‪.‬‬ ‫چند س��ال قبل زمان اکران «نارنج ی پوش» وقتی از‬ ‫مهرجویی پرس��یدم که ایا ترجیح م ی دهید که با فیلم های‬ ‫قبل ی تان‪ ،‬اثار جدیدتان مقایسه شود‪ ،‬جواب فلسفه گونه ای‬ ‫ن ترجیح م ی دهم باتوجه به تئوری «مرگ‬ ‫داد و گفت‪« :‬نه‪ ،‬م ‬ ‫مولف» روالن بارت و سایر پس ت مدرنیس ت ها به فیلم و اثار‬ ‫هنری نگاه کنند‪ .‬تفاس��یر و تعابیر فرامتنی که مثال چقدر‬ ‫زندگی خصوص��ی مولف یا اثار دیگرش نس��بت به این اثر‬ ‫در خلق ان موثر ب��وده و اینکه ایا این فیلم ش��بیه کارهای‬ ‫قبلی است یا عوض شده و‪ ...‬این نوع نگاه چیزی به دانش و‬ ‫معرفت خواننده اضافه نم ی کند‪.‬‬ ‫منتقد نباید فقط داستان فیلم را تعریف بکند و بگوید‬ ‫که این فیلم نس��بت به فیلم های قبلی س��قوط کرده (که‬ ‫معموال سقوط در کار است نه الزاما صعود) یا از کار درنیامده‪.‬‬ ‫منتقد باید به خود متن خیره ش��ود و ان را نسبت به منطق‬ ‫خود داستان و مضمونی که در کار است نقد و بررسی کند‪.‬‬ ‫منتقد باید راجع به اینکه متن چه م ی خواهد بگوید و چطوری‬ ‫ان را گفته است و چه هنری و چه شکل زیباشناختی در ارائه‬ ‫ان به کار رفته اس��ت‪ ،‬صحبت کند‪ .‬منتقد در واقع رابط بین‬ ‫تماشاچی و متن است و باید طوری متن را تحلیل کند که به‬ ‫درک تماشاچی از ان کمک کند‪».‬‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫گو‬ ‫تو‬ ‫ف ‬ ‫گ‬ ‫اینفیلمبازتاب‬ ‫مشکل«هامون»است‬ ‫گفت وگو با خسرو دهقان درباره‬ ‫مشکالتسینمایمهرجویی‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫خبرنگار‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫اگ�ر ق�رار باش�د کارنام�ه فیلمس�ازی داریوش‬ ‫مهرجویی را ب�ه چند دوره تقس�یم کنی�م‪ ،‬فکر‬ ‫م ی کنید این دوره ها باید بر چه اساس�ی تنظیم‬ ‫شوند؟‬ ‫اگر به کارنامه فیلم های بلند مهرجویی که مثال از‬ ‫الماس ‪ 33‬شروع شده است نگاه کنید‪ ،‬م ی بینید که مهم ترین‬ ‫نکته در کار مهرجویی این است که او تقریبا هر یکی دو سال‬ ‫یک فیلم ساخته است‪ ،‬این تدوام در کار ب رای فیلمساز خیلی‬ ‫مهم است اما بعید است که بشود به یک دوره بندی منسجم‬ ‫در کار او دس��ت یافت‪ .‬نکته دیگری که در مورد مهرجویی‬ ‫مهم است اینکه او چندان ارزشی ب رای حرف منتقدان قائل‬ ‫نم ی شود‪ ،‬حرف های منتقدان تاثیر خیلی جدی بر او ندارد که‬ ‫مثال بگوییم او را خیلی ناراحت یا خیلی خوشحال م ی کند‪.‬‬ ‫از این نظر مهرجویی ادم صفر و صدی نیست و زمان زیادی‬ ‫الزم است تا نقدی بر او تاثیر بگذارد‪ .‬اتفاقا من اثار مهرجویی‬ ‫را که بعد فلسفی دارد خیلی جدی نم ی گیرم‪ .‬مهرجویی غرق‬ ‫در ان دنیا نیست‪ ،‬ادم روزامدی اس��ت که ب ر اساس شرایط‬ ‫زمانه اش رفتار م ی کند و ب ر اساس همان هم فیلم م ی سازد‪.‬‬ ‫این نوع نگاه باب روز است که او کار های متعدد و متنوع انجام‬ ‫م ی دهد و حاال ثمره این نوع کار کردن هم این است که گاهی‬ ‫جواب م ی گیرد و گاهی جواب نم ی گیرد‪.‬‬ ‫این یک موضوع عادی است‪ ،‬اگر کاری را پنج بار تکرار‬ ‫کنید‪ ،‬ممکن است از چهار بار ان نتیجه مثبت بگیرید و یک‬ ‫بار هم کارتان خ راب بشود‪ ،‬اما اینکه ان یکی‪ ،‬دو بار کار شما‬ ‫مورد پسند نبوده تاثیری در شخصیت شما نم ی گذارد‪.‬‬ ‫چیزی که من در کار های اقای مهرجویی م ی پسندم‪،‬‬ ‫یکی این است که او کمدی را م ی شناسد و طعم پنهانی از‬ ‫کمدی در کار هایش وجود دارد‪ .‬در همه کار های او که جدی‬ ‫هستند‪ ،‬رنگی از شوخی هم هست‪ .‬او این توان را دارد که با‬ ‫همه چیز شوخی کند‪ ،‬حتی اگر نتوان به ظاهر دقیقا روی ان‬ ‫چیزی که با ان شوخی شده است‪ ،‬دست گذاشت‪.‬‬ ‫نکته دیگر هم این اس��ت که او در برخی فیلم هایش‬ ‫دقت ب ی نظی��ری در جزئی��ات دارد‪ ،‬مث�لا در فیلم «لیال»‬ ‫مهرجویی توانس��ته جزئیاتی را به نمایش بگذارد که واقعا‬ ‫درخشان هستند‪ .‬در مجموع من فکر م ی کنم اگر مهرجویی‬ ‫به ش��وخ ی هایش و جزئیات فیلم هایش بپردازد‪ ،‬م ی تواند‬ ‫کار های دلپذیر و دوست داشتی خلق کند‪.‬‬ ‫با این حال بعضی منتقدان معتقدند که مهرجویی‬ ‫در چند کار اخیرش از ان چیزی که همیشه بوده‬ ‫فاصله گرفته است‪...‬‬ ‫من خیلی اعتقادی به این حرف ه��ا ندارم‪ ،‬اینکه‬ ‫سن باال رفته است شاید بتواند باعث شود که ان دقت قبلی‬ ‫را نداشته باش��د یا ان حال و حوصله قبل را نداشته باشد اما‬ ‫وقتی کسی می بیند که چند بار پشت سر‬ ‫ه�م کاری ک�ه می خواهد انج�ام دهد به‬ ‫نتیجه مورد نظرش نمی رسد‪ ،‬شاید بهتر‬ ‫باشد که برود به دنبال یک ایده دیگر‬ ‫کار هایش همان کار هاس��ت‪ ،‬حاال کم��ی روزگار همراه او‬ ‫نیست‪ .‬منتقدان باید کمی کوشش کنند تا در میان کار های‬ ‫مهرجویی ان چی ز هایی که قابل توجه اس��ت را پیدا کنند و‬ ‫نشان بدهند‪ .‬اما متاس��فانه تنبلی خیلی بیشتر از هر چیز‬ ‫دیگری بر همه ما و از جمله بر منتقدان حاکم است‪ .‬در نتیجه‬ ‫ما به دنبال این نیس��تیم که اجزا و معنا ها را استخراج کنیم‪،‬‬ ‫چون غر زدن خیلی راحت تر است‪.‬‬ ‫به ه�ر ح�ال کار ه�ای اخی�ر اق�ای مهرجویی‪،‬‬ ‫فیل م های�ی مث�ل «چ�ه خوبه ک�ه برگش�تی» یا‬ ‫«نارنج ی پ�وش» به هی�چ وجه نتوانس�ته توجه‬ ‫منتقدان را به خودش جلب کند‪...‬‬ ‫اگر تماش��اگر عادی از کاری خوشش نیاید کامال‬ ‫حق دارد‪ .‬اگر یک تماشاگر عادی بگوید که این کار را دوست‬ ‫ندارد یا ان کار را دوس��ت دارد باز هم کام�لا حق دارد‪ .‬ولی‬ ‫ماجرای منتقدان جدا از این است‪ ،‬منتقد حق ندارد از چنین‬ ‫ادبیاتی اس��تفاده کند‪ ،‬منتقد باید در فیلم بگردد و کوشش‬ ‫کند تا چیزی پیدا کند‪ .‬ان منتقدانی ک��ه امروز م ی خواهند‬ ‫امثال مهرجویی را مالمت کنند اول باید خودش��ان مالمت‬ ‫ش��وند که چرا کار هایی مثل «هامون» را که شاهکار نبود‬ ‫تا ان حد ب��اال بردند‪ .‬اگر م��ا در برخورد با ه��ر چیزی کمی‬ ‫متعادل تر برخورد م ی کردیم حاال مشکالتمان کمتر از اینها‬ ‫بود‪ .‬هامون را خیل ی ها به سطح یک شاهکار باال کشیدند‪،‬‬ ‫در صورتی که هامون کامال یک فیلم معمولی بود‪ .‬حتی در‬ ‫زمان خودش یک فیلم ش��عاری بود‪ ،‬بازی خسرو شکیبایی‬ ‫هم کامال متوسط بود‪ ،‬اما وقتی به افراط و تفریط م ی افتیم‪،‬‬ ‫دچار مشکل م ی شویم‪ .‬البته این نقد ها به تماشاگر عام وارد‬ ‫نیست‪ ،‬تماشاگر م ی تواند از کاری خوشش بیاید یا نیاید‪ ،‬اما‬ ‫فرهنگ‬ ‫منتقد مجاز نیست که این طور باشد‪.‬‬ ‫فیلمس�ازی بد س�اختن را ب ه عنوان یک ش�یوه‬ ‫فیلمسازی انتخاب کند؟‬ ‫برخی هم م ی گویند علت اینک�ه فیل م های اخیر‬ ‫مهرجویی با استقبال رو به رو نم ی شود این است‬ ‫که به هر حال مخاطب های او دیگر مخاطب های‬ ‫دهه ‪ 60‬و ‪ 70‬نیستند که به سختی به محصوالت‬ ‫رسانه ای دسترسی داشته باشند‪ .‬امروز به اسانی‬ ‫تقریبا تمام فیل م های روز دنیا را م ی شود همزمان‬ ‫با جاهای دیگر در ایران هم پیدا کرد و مخاطب ها‬ ‫سلیقه و سطح نگاهشان تفاوت کرده است‪...‬‬ ‫این موضوع ‪ 50-50‬اس��ت‪ ،‬بخشی از ان درست‬ ‫اس��ت‪ ،‬به ه ر حال زمانه تغییر کرده است‪ ،‬ادم ها هم عوض‬ ‫شده اند‪ ،‬سرگرم ی ها هم تغییر کرده است‪ ،‬امروز خیلی عادی‬ ‫است که حتی بچه ها هم به امکانات الکترونیکی دسترسی‬ ‫داشته باشند‪ ،‬همه این دسترس ی های بیشتر باعث م ی شود‬ ‫که توقع ها بیشتر شده باش��د‪ ،‬همین طور فیلمسازی هم‬ ‫تغییر کرده است‪ ،‬ریتم فیلم ها تند تر شده و خیلی تغیی ر هایی‬ ‫مانند این‪.‬‬ ‫اما یک چی��ز دیگر هم وجود دارد‪ ،‬شکس��پیر و حافظ‬ ‫کهنه نم ی ش��وند‪ .‬اینها هنوز در جایگاه خودشان قرار دارند‪.‬‬ ‫باید تفاوتی قائل باش��یم بین فیلم هایی که روزانه است و‬ ‫فرم روزنام��ه ای دارد با فیلم هایی که به موضوعات بش��ری‬ ‫م ی پردازند‪ .‬مثال شکسپیر به موضوعی م ی پردازد که دغدغه‬ ‫و مساله بشریت اس��ت‪ ،‬در تمام دوره ها و تمام سرزمی ن ها‬ ‫موضوعی مثل حسادت وجود داش��ته و همیشه هم وجود‬ ‫خواهد داش��ت‪ ،‬ب رای همین اس��ت که اثار شکسپیر کهنه‬ ‫نم ی شود‪ ،‬اما مثال فیلمساز هایی که با حوادث روز و در مورد‬ ‫حوادث روز‪ ،‬ب رای مصرف امروز فیلم م ی س��ازند‪ ،‬باید به این‬ ‫هم توجه کنند که ممکن است فیلمشان پنج سال دیگر هیچ‬ ‫معنایی نداشته باشد‪.‬‬ ‫مهرجوی�ی همیش�ه ن�گاه خوب�ی در اقتب�اس‬ ‫داش�ته‪ ،‬در حالی که معموال کمتر در سینمای ما‬ ‫فیلمس�از های مطرح ب ه دنبال اقتباس از ادبیات‬ ‫م ی روند‪ ،‬اما مهرجوی�ی بیش�تر کارهایش را بر‬ ‫مبنای همین اقتباس ساخته اس�ت‪ ،‬با این حال‬ ‫برخی معتقد هستند که س�اختن مبتنی بر پایه‬ ‫اقتباس‪ ،‬انتخاب خوبی نبوده است‪.‬‬ ‫یک بخشی از این ای راد م ی تواند وارد باشد‪ .‬اقتباس‬ ‫باید باسلیقه باشد‪ ،‬باید کار طوری انجام شود که وقتی اثر را‬ ‫به یک زبان دیگر برم ی گردانیم‪ ،‬مثال ادبیات را به زبان سینما‬ ‫برم ی گردانیم‪ ،‬نتیجه کار قابل قبول باشد‪ ،‬اما نگاه به اقتباس‬ ‫همیشه این طور نیس��ت‪ ،‬باز هم م ی خواهم برگردم به این‬ ‫موضوع ک��ه کاری م ی تواند یک بار ج��واب بدهد و یک بار‬ ‫جواب ندهد‪ .‬این نم ی تواند دلیل ب رای زیرسوال بردن چیزی‬ ‫باشد‪ .‬مجموعه عوامل است که باعث م ی شود کاری موفق‬ ‫ارزیابی شود یا شکس ت خورده‪ ،‬گاهی عواملی که در اختیار‬ ‫چرا باید فیلمسازی فیلم بد بسازد؟‬ ‫فرضا برای اینکه شیطنت درونی خودش را ارضا‬ ‫کند‪...‬‬ ‫خب اگر چنین باش��د که ان فیلمساز مثال ب رای‬ ‫راضی کردن کودک درون خودش فیلم ی را بسازد و کودک‬ ‫درونش از ان کار راضی شده باشد و تفریحش را کرده باشد که‬ ‫فیلم به هدف خودش رسیده و دیگر نم ی شود از اینکه فیلم‬ ‫بد است حرف زد‪ .‬من فکر م ی کنم که مهرجویی اخی را کمی‬ ‫سهل انگار تر شده و این سهل انگاری هم در خودش‪ ،‬هم در‬ ‫فیلم هایش دیده م ی شود‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫خسرو دهقان‪ ،‬منتقد فیلم‪ ،‬معتقد است که‬ ‫نباید فیلم اخیر داریوش مهرجویی «اشباح» را‬ ‫جدا از کارنامه مهرجویی دید‪ .‬او م ی گوید نباید‬ ‫از کسی اسطوره م ی ساختیم که با کار هایی که‬ ‫نم ی پسندی م شان مجبور به تخریب ان اسطوره‬ ‫شویم‪ .‬به قول او‪ ،‬این بازتاب مشکل هامون است‪.‬‬ ‫ما یک فیلم معمولی را ان قدر باال بردیم که بعد‬ ‫از ان هر کاری به نظ ر مان ضعیف م ی رس�د‪ .‬در‬ ‫صورتی که فیل م ه�ای اخیر اقای مهرجویی هم‬ ‫مش�ابه همان چی ز هایی اس�ت که قبال ساخته‬ ‫اس�ت‪ ،‬با این فرق ک�ه حاال کمی س�هل انگاری‬ ‫هم به ان اضافه ش�ده اس�ت‪ .‬خبرن�گار مثلث‬ ‫ب ه بهان ه نمایش اخرین ساخت ه مهرجویی‪ ،‬با او به‬ ‫گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫کارگردان اس��ت تاثی ر گذار تر اس��ت و گاهی عواملی که در‬ ‫اختیار مخاطب است مهم تر م ی شود‪ .‬هنر مثل بتن سخت‬ ‫و ثابت نیست‪ ،‬بلکه ماهیتش جیوه وار است و نم ی شود به‬ ‫راحتی در مورد ان اظهارنظر و موضع گیری کرد‪.‬‬ ‫وقتی فیلمس�ازی چه�ار فیلمش یک�ی بعد از‬ ‫دیگری نم ی تواند توج ه ها را به خودش جلب کند‬ ‫و موفقیتی به دس�ت بیاورد‪ ،‬این را باید نشانه از‬ ‫چه چیزی گرفت؟‬ ‫وقتی کس��ی م ی بیند که چند بار پشت سر هم‬ ‫کاری که م ی خواه��د انجام ده��د به نتیج��ه مورد نظرش‬ ‫نم ی رسد‪ ،‬شاید بهتر باشد که برود به دنبال یک ایده دیگر‪.‬‬ ‫البته در این هم جای بحث است‪ ،‬ممکن است کارگردانی بعد‬ ‫از چند بار که فیلمش با استقبال رو به رو نشد‪ ،‬متوجه بشود که‬ ‫راهش مورد توجه قرار نگرفته و ممکن هم هست که متوجه‬ ‫این موضوع نشود‪.‬‬ ‫شما فکر م ی کنید که م ی ش�ود استدالل کرد که‬ ‫بعض ی ه�ا ه�م م ی گوین�د چ�ون مهرجوی�ی یا‬ ‫کارگردان ی هایی مانند او درگیر ممیزی هستند و‬ ‫نم ی توانند کاری را که دوس�ت دارند بسازند‪ ،‬در‬ ‫نتیجه کار های ضعیف تولید م ی کنند‪.‬‬ ‫این حرف ها را نم ی ش��ود در مورد فیلمسازی که‬ ‫چهل یا پنجاه سال سابقه فیلمسازی دارد هم صادق دانست‪.‬‬ ‫من فکر م ی کنم که ما باید پنهان شدن در پشت این بهانه‬ ‫سانس��ور و محدودیت را کنار بگذاریم‪ ،‬هر سیستمی ب رای‬ ‫خ��ودش خط قرمز هایی دارد که انهایی که در ان سیس��تم‬ ‫زندگی م ی کنند‪ ،‬به ان خط قرمز ها احترام م ی گذارند یا به انها‬ ‫عادت م ی کنند یا اینکه یاد م ی گیرند چطور با وجود انها کار‬ ‫خودشان را انجام دهند و حرفشان را پیش بب رند‪.‬‬ ‫مسائلی مانند سانس��ور م ی تواند ب رای یک فیلمساز‬ ‫جوان که هنوز به خط قرمز ها اشنایی ندارد تاثی ر گذار باشد‪ ،‬اما‬ ‫در مورد مهرجویی نم ی تواند دستاویز خوبی باشد‪.‬‬ ‫ش�ما فک�ر م ی کنی�د بای�د منتظ�ر باش�یم که‬ ‫مهرجویی کارهای بهتری هم بسازد؟‬ ‫به هر حال ف��ردا را نم ی ش��ود پی ش بینی کرد اما‬ ‫من فکر م ی کنم که باید به دنبال نگاه های ساده تر در همه‬ ‫چیز باش��یم‪ ،‬با موضوعی مثل شکست یک فیلم م ی شود‬ ‫به همین س��ادگی برخورد کرد که برخی فیلم ها م ی توانند‬ ‫موفقیت به دست بیاورند و برخی نم ی توانند‪ .‬گاهی م ی شود‬ ‫یک کاری را انجام داد و گاهی نم ی شود‪ ،‬همین‪.‬‬ ‫این را هم باید اضاف��ه کنم که به نظر م��ن تمام این‬ ‫بحث ها بر سر کیفیت کار های گذش��ته و حال مهرجویی‬ ‫ناشی از اشتباهی است که ما در مورد فیلم هامون مرتکب‬ ‫شدیم‪ ،‬همه اینها ناش��ی از این اس��ت که ما هامون را روی‬ ‫قله اورست نشاندیم و از ان یک فیلم ب ی نظیر ساختیم‪ ،‬در‬ ‫صورتی که واقعا این طور نبود‪ .‬ان نگاه به ان فیلم باعث شد‬ ‫که توقع ها از کارگردان هم ان قدر باال برود که فیلم های اخیر‬ ‫او فاجعه به حساب بیاید در صورتی که اگر ان فیلم را ان همه‬ ‫باال نم ی بردیم این فیلم هم ای��ن همه بد به نظر نم ی امد و‬ ‫فاصله هایشان با هم کمتر م ی شد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫هستیم‪ ،‬مدام به گذشته اش نگاه م ی کنیم و کار ها را با هم‬ ‫مقایس��ه م ی کنیم اما باید این را در نظر داش��ته باشیم که‬ ‫این کارگردان به ه ر حال ‪ 70‬س��ال دارد و نباید انتظار داشت‬ ‫که هنوز هم کار های درخشان بسازد یا همچنان در دوران‬ ‫اوج خود باقی بماند ‪ .‬این موضوع مربوط به تمام فیلمساز ها‬ ‫است‪ .‬هی چ کس نیست که تا ابد بتواند شاهکار بسازد‪.‬‬ ‫گ‬ ‫بعضی منتقدان همین موضوع را دستمایه قرار‬ ‫داده اند و م ی گوید اگر قرار اس�ت کارگردان های‬ ‫بزرگ از یک جایی به بعد با فیلم ساختن تصویر‬ ‫خوبی را که از خودش�ان وجود دارد‪ ،‬خراب کنند‪،‬‬ ‫بهتر است که اصال فیلم نسازند‪...‬‬ ‫ف ‬ ‫ت‬ ‫و‬ ‫گو‬ ‫نم ی شود این حرف را با قطعیت زد‪ ،‬کار فیلمساز‬ ‫این است که فیلم بس��ازد و هیچ کس هم دوست ندارد که‬ ‫کار بد بسازد اما همه فیلمسازان دوست دارند فیلم بسازند‪.‬‬ ‫با این وجود ای��ن طبیعی اس��ت که از یک جای��ی به بعد‬ ‫عوامل فکری و جسمی و حتی اجتماعی باعث م ی شود که‬ ‫فیلمساز نتواند نتیجه ای را که دوست دارد به دست بیاورد‪،‬‬ ‫به هر حال همه ما با پا به سن گذاشتن در شناخت و قضاوت‬ ‫دچار اشکال هایی م ی شویم‪.‬‬ ‫مخاطب هم در طول زمان تغیی��ر م ی کند ‪ ،‬در حالی‬ ‫که فیلمساز ها با ان س��رعتی که مخاطب تغییر م ی کند‪ ،‬‬ ‫تغییر نم ی کنند‪ ،‬خود هیچکاک هم در چند فیلم اخرش ان‬ ‫هیچکاکی نیست که قبال بوده است‪ .‬این موضوع وضعیت‬ ‫سنی و شرایط جامعه را باید در کنار سیاست های مدیریت‬ ‫دوران اقای شمقدری گذاش��ت ‪ ،‬به هر حال مهرجویی هم‬ ‫دوست داشته است که فیلم بس��ازد و بسترش را هم اماده‬ ‫کرده اند و نتیجه اش شد چند کار قبلی او‪ .‬شاید مهرجویی‬ ‫در چند کار قبل ی اش احساس م ی کرد که احتیاجی نیست‬ ‫زمان بگذارد یا به همه چیز دقت کند‪.‬‬ ‫اما بعض ی ه�ا از این موضوع که ش�ما م ی گویید‬ ‫احتیاجی نداش�ته اس�ت که دقت کن�د‪ ،‬به زوال‬ ‫فیلمساز تعبیر م ی کنند‪...‬‬ ‫به نظ��ر من بیش��تر از ای��ن حرف ه��ا کار های‬ ‫اخیر اق��ای مهرجویی یک س��مت پس��ت مدرن دارد‪ ،‬این‬ ‫بازیگوش��ی هایی که در ای��ن کار های اخی��ر او پررنگ تر‬ ‫ش��ده اس��ت‪ ،‬همواره در کار هایش وجود داش��ته‪ .‬اما شاید‬ ‫قبال این جسارت را نداشته اس��ت که خودش را از بند های‬ ‫معمول سینما رها کند و ان چیزی را که دوست دارد بسازد‪.‬‬ ‫به ه ر حال این نوع بازیگوشی در شخصیت اقای مهرجویی‬ ‫بوده و هست‪.‬‬ ‫اما کس�انی ک�ه س�ینمای مهرجوی�ی را دنبال‬ ‫م ی کنند احتماال ترجیح م ی دهن�د ان چیزی که‬ ‫شما اسم ان را سمت پس�ت مدرن م ی گذارید را‬ ‫ندیده بگیرند‪ ،‬کار های اق�ای مهرجویی اخیرا با‬ ‫انتقاد های زیادی رو به رو م ی شود‪.‬‬ ‫مهرجویی پست مدرن و سرخوشانه فیلم می سازد‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با نیما عباسپور درباره محاسن فیلم مهرجویی‬ ‫ش�ما از مع�دود منتقدان�ی بودی�د ک�ه در مورد‬ ‫فیلم اخی�ر اقای مهرجوی�ی نقد تقریب�ا مثبتی‬ ‫نوشته اید‪ ،‬چه چیز باعث م ی شود که جم ع بندی‬ ‫شما در مورد فیلم اشباح اقای مهرجویی مثبت‬ ‫باشد؟‬ ‫البته من باید در ابتدا این را بگویم که کار اصلی‬ ‫من نقد نیست ‪ ،‬ضمن اینکه من معتقد نیستم که این فیلم‬ ‫به اندازه فیلم های خوب مهرجویی قابل توجه است اما اگر‬ ‫به این فیلم در مقایسه با چند فیلم اخیر او که مخاطب را تا‬ ‫حدود زیادی سرخورده کرده است نگاه کنیم‪ ،‬ان وقت دیگر‬ ‫فیلم ان قدر ها هم توی ذوق ما نم ی زند‪.‬‬ ‫به نظر من روند افول فیلم های مهرجویی از «اسمان‬ ‫محبوب» شروع شده اس��ت اما فیلم جدید او‪ ،‬فیلم ساده و‬ ‫روشنی است و شاید حساسی ت های گذشته را نداشته باشد؛‬ ‫به هر حال م ی توان گفت سرگرم کننده است‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد شما این فیلم را با کارهای قبلی‬ ‫اقای مهرجویی مقایسه نم ی کنید‪...‬‬ ‫ناخ��ود اگاه وقتی ما ب��ه کارگردان��ی عالقه مند‬ ‫اینک��ه اش��کالی ن��دارد‪ ،‬اگر کس��ی س��ینمای‬ ‫مهرجویی را دوس��ت ندارد م ی تواند فیلم ه��ای او را نبیند‪،‬‬ ‫به ه ر ح��ال به س��ینما رفت��ن و فیلم دیدن ی��ک موضوع‬ ‫ارادی اس��ت‪ .‬اما من معتقد هس��تم که این کار های اخیر‬ ‫مهرجویی تماما هم از روی ضعف نیست‪ ،‬تا حدودی ناشی‬ ‫از این است که مهرجویی دوست دارد این طور فیلم بسازد‪.‬‬ ‫دوست دارد که کمی رها و سرخوشانه با موضوع ها برخورد‬ ‫کند‪ .‬ش��اید بگویید که ب رای فیلمس��ازی در هفتاد سالگی‬ ‫این کار ها کمی دیر اس��ت و ش��اید واقعا باید زودتر چنین‬ ‫فیلم هایی م ی ساخت‪ .‬هرچند جرقه های این نوع برخورد را‬ ‫در اجاره نش��ی ن ها و میهمان مامان هم م ی توان دید‪ .‬شاید‬ ‫بش��ود گفت که کمی دیر اس��ت ب رای اینکه رویکردش را‬ ‫نسبت به فیلمس��ازی تغییر بدهد چون در این سن و سال‬ ‫امکان اینکه بتواند کار های درخش��ان در ای��ن نگاه جدید‬ ‫بسازد خیلی کم است‪ .‬به هر حال ان انرژی و تمرکز جوانی‬ ‫هم دیگر وجود ندارد و همان ط��ور که گفتم تا حدودی هم‬ ‫از مخاطب عقب افتاده اس��ت‪ .‬با این وجود نم ی شود انکار‬ ‫کرد که همان جایی که خیل ی ها معتقد هس��تند روند افول‬ ‫مهرجوی��ی از انجا اغاز ش��ده اس��ت‪ ،‬یعنی فیلم اس��مان‬ ‫محبوب کامال نشان دهنده یک رویکرد پس ت مدرن است‪.‬‬ ‫من فکر م ی کنم حتی م ی شود از این هم پیشتر رفت‬ ‫و گفت که مهرجویی به عمد قصد کرده اس��ت که فیلم بد‬ ‫بسازد‪ .‬شاید بشود گفت که رویکردش تماما اگاهانه است‪.‬‬ ‫مثال ب��ه «نارنج ی پوش» ن��گاه کنید‪ ،‬این فیل��م از همان‬ ‫سکانس اول م ی گوید که اصال قصد ندارد یک فیلم جدی‬ ‫باشد‪ .‬حاال اگر کارگردانی در ‪ 40‬سالگی این رویه بد ساختن‬ ‫را در پی��ش م ی گرف��ت و ادامه م ی داد البد در ‪ 70‬س��الگی‬ ‫م ی توانست نمونه های درخش��ان ان را بسازد اما االن بعید‬ ‫است که این امکان به وجود بیاید‪.‬‬ ‫اینک�ه عمدا تالش ش�ده برخ�ی فیل م ه�ا بد یا‬ ‫غیرج�دی از کار در بیای�د را در مورد اش�باح هم‬ ‫م ی توان گفت؟‬ ‫نه‪ ،‬من فک��ر م ی کنم که در اش��باح اتفاقا خیلی‬ ‫تالش شده اس��ت که فیلم خوب ساخته ش��ود اما بگذارید‬ ‫کمی هم اتفاقی که افتاده را در فضای کلی سینما ببینیم؛‬ ‫ما در س��ینما مش��کل مخاطب داریم‪ ،‬وقتی نظر مخاطب‬ ‫بر حسب اینکه فیلم را دوس��ت دارد یا ندارد و اینکه بلیت‬ ‫م ی خرد یا نم ی خرد‪ ،‬تاثیری در کار بع��دی کارگردان ندارد‬ ‫و هر اتفاقی که ب رای فیلم قبلی افتاده باش��د‪ ،‬باز فیلمساز‬ ‫م ی تواند به سراغ ساختن فیلم دیگری برود و سرمایه گذار هم‬ ‫ب رای ان پیدا م ی کند‪ ،‬در نتیجه اش این اتفاق ها هم م ی افتد‪.‬‬ ‫در هیچ جای دنیا رس��م نیس��ت که وقتی یک فیلم‬ ‫فروش نداش��ته اس��ت‪ ،‬فیلمس��از به سراغ س��اخت فیلم‬ ‫بعدی اش برود‪ .‬باز م ی شود برخی فیلم ها را جدا کرد و گفت‬ ‫که اینها مخاطب گسترده ندارد اما در جشنواره ها موفق بوده‬ ‫است اما خیلی از فیلم ها حتی این را هم ندارند‪ ،‬یعنی نه در‬ ‫جشنواره موفق هستند نه در گیشه‪ ،‬اما این هیچ تاثیری در‬ ‫به تصمیم بر کار بعدی فیلمساز نم ی گذارد‪.‬‬ ‫در نتیجه این شرایط است که فیلمساز م ی تواند ب رای‬ ‫دل خودش فیلم بس��ازد‪ ،‬در مورد اش��باح هم همین اتفاق‬ ‫افتاده است‪ ،‬کارگردان فیلم به ش��دت از کار خودش راضی‬ ‫است و از ان دفاع م ی کند‪.‬‬ ‫این بد ساختن را در چه زمینه فرهنگی م ی شود‬ ‫تفس�یر کرد؟ ش�ما به مش�کالتی که در دوران‬ ‫ش�مقدری ایجاد ش�ده ب�ود اش�اره کردی�د‪ ،‬ایا‬ ‫م ی توان ان چیزی که شما اسمش را بد ساختن‬ ‫م ی گذارید را یک نوع لجبازی به حساب اورد؟‬ ‫نه‪ ،‬اینه��ا لجبازی نیس��ت‪ ،‬چون اگ��ر لجبازی‬ ‫بود اقای مهرجویی بای��د از ابتدای انقالب ت��ا امروز فیلم‬ ‫نم ی ساخت‪ .‬به نظر من این بیشتر ناشی از خستگی است‪.‬‬ ‫دیگر حوصله این را ندارد که به دنبال کاری بیفتد‪ ،‬فیلمنامه‬ ‫بدهد‪ ،‬رد بشود‪ ،‬دوباره یک فیلمنامه دیگر اماده کند‪ ،‬دوباره‬ ‫رد بشود و این اتفاق چند بار بیفتد‪ .‬فیلمساز های جوان امروز‬ ‫وقتی یکی‪ ،‬دو کارشان رد م ی ش��ود دیگر حوصله پیگیری‬ ‫کار دیگری را ندارند‪ ،‬چه رسد به این نسل ‪ 70‬ساله ها‪.‬‬ ‫به نظرم کم��ی ناش��ی از این اس��ت که ب��ه پوچی‬ ‫رس��یده اند‪ ،‬رس��یده اند به اینجا که مثال این همه کار های‬ ‫خوب مگر چه تاثیری داشته است و چه اتفاقی ب رایش افتاده‬ ‫است که حاال باید دوباره با همان حساسیت فیلم بسازند‪.‬‬ ‫چرا فکر م ی کنید که ایبس�ن انتخاب مناس�بی‬ ‫نبود؟‬ ‫ایبس��ن دیگر چندان ب رای مخاطب تازگی ندارد‪،‬‬ ‫به خصوص اینکه فیلمس��از تغییر ان چنان��ی هم در متن‬ ‫اصلی نداده بود‪ .‬این را هم باید در نظر گرفت که به خصوص‬ ‫این کار اشباح ایبس��ن خیلی درون مایه تازه ای ندارد‪ .‬حتی‬ ‫اقتباسی مثل خانه عروسک هم که ‪24‬سال پیش با اقبال‬ ‫مواجه شد شاید اگر امروز س��اخته شود دیگر ان مخاطب را‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫اما اقتباس از خیلی از متن ها معموال چندین بار‬ ‫تکرار م ی شود‪.‬‬ ‫موضوع این است که نسل جدید نگاه جدید به اثار‬ ‫قدیمی دارد‪ ،‬نسل جدید ب رای خودش خیلی از محدودیت ها‬ ‫را قائل نم ی ش��ود‪ .‬حتی وقتی که مراجع رسمی به او اجازه‬ ‫کار نم ی دهند ب��دون مجوز کارش را ش��روع م ی کند اما در‬ ‫مورد فیلمساز های قدیمی این طور نیست‪ ،‬اغلب انها تاثیر‬ ‫مخاطب را احساس نم ی کنند و در جا م ی زنند‪ .‬فیلمساز ها‬ ‫نم ی توانند همپای مخاطب امروزشان که با سینمای روز دنیا‬ ‫تماس دارد پیش بروند‪ .‬فیلمساز های قدیم ی ما نیاز دارند‬ ‫که خودشان را به روز کنند و وقتی که در یک سنی امکان‬ ‫این به روز کردن خودشان را از دس��ت م ی دهند بازنشسته‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫ای�ن موض�وع دیگ�ری اس�ت‪ ،‬اصال فیلمس�از‬ ‫م ی تواند به چنین قطعیتی برسد که بازنشسته‬ ‫بشود؟‬ ‫در دنیا معمول اس��ت که وقتی یک فیلمسازی‬ ‫به هر حال به سینما رفتن و فیلم دیدن یک‬ ‫موضوع ارادی است‪ .‬اما من معتقد هستم‬ ‫که این کار های اخیر مهرجویی تماما هم‬ ‫از روی ضعف نیس�ت‪ ،‬تا حدودی ناشی‬ ‫از این اس�ت که مهرجویی دوست دارد‬ ‫این طور فیلم بسازد‬ ‫کدام فیلمس��از ها؟ اگر اشاره ش��ما به گدار است‬ ‫باید بگویم که س��ینمای گدار هیچ وقت پرمخاطب نبوده‬ ‫است‪ .‬سینمای او کامال شخصی و هنری است‪ .‬گدار یک‬ ‫نگاه اوانگارد به س��ینما دارد و همان نگاه هم هس��ت که‬ ‫توجه ها را به خود جلب م ی کند‪ .‬ان فیلم ها قرار نیست که‬ ‫اکران عمومی داشته باشد‪ .‬س��اختش هم شخصی است‪.‬‬ ‫فیلمسازی مثال وودی الن هم همین طور است‪.‬‬ ‫موضوع این است که فیلمساز در دل سینمای تجاری‬ ‫مجبور م ی شود که بازنشسته بشود اما در ای ران چه مخاطب‬ ‫کار ها را ببیند چه نبیند‪ ،‬کار بعدی ساخته م ی شود‪.‬‬ ‫امثال اقای مهرجویی زمانی که کارخودش�ان را‬ ‫شروع کردند با ان جریانی که موج نو نام گرفته‬ ‫اس�ت‪ ،‬این ام�کان را داش�تند ک�ه چی ز هایی به‬ ‫س�ینمای ایران اضاف�ه کنند‪ ،‬فک�ر م ی کنید که‬ ‫امروز هم هنوز همین امکان برایشان وجود دارد؟‬ ‫من فک��ر م ی کنم که قرار نیس��ت چی��زی را به‬ ‫س��ینمای ای ران اضافه کنن��د‪ ،‬یعنی حاال چون س��ینمای‬ ‫فرانسه یک موج نویی داشته است‪ ،‬س��ینمای ما هم باید‬ ‫چنین جریانی داش��ته باش��د؟ حتی خود ان جریانی که در‬ ‫فرانس��ه به نام موج نو شناخته م ی ش��ود مگر تا ابد موج نو‬ ‫باقی مانده است؟‬ ‫من فک��ر م ی کنم امروز این نس��ل جوان اس��ت که‬ ‫تاثیرگذار است و باید از او انتظار داشت که چی ز های جدید به‬ ‫سینمای ای ران اضافه کند‪.‬‬ ‫بنا ب ر این ب�ا این سرنوش�تی که فیلمس�از های‬ ‫جریان موج نو پیدا کرده اند‪ ،‬باید از تمام ش�دن‬ ‫موج نو در ایران حرف زد؟‬ ‫نم ی ش��ود از پایان ان حرف زد‪ ،‬هر دورانی ب رای‬ ‫خودش یک مدل جدید دارد‪ .‬در یک دورانی این مدل کسی‬ ‫مانند گلستان بود‪ ،‬امروز از جریان فیلمسازی ان روز ها تنها‬ ‫کیمیای��ی و مهرجویی باقی مانده اند که فیلم م ی س��ازند‪.‬‬ ‫به هر حال هی چ کس مادام العمر نم ی تواند پیش��رو بماند‪.‬‬ ‫نس��ل جدید اس��ت که م ی تواند با تفکر جدید این مسیر را‬ ‫ادامه بدهد‪.‬‬ ‫یعنی به نظر شما باید توق ع ها را کم کنیم؟‬ ‫من فک��ر م ی کنم باید از فیلمس��از های قدیمی‬ ‫ انتظار داش��ت که فیلم های خوب بس��ازند ن��ه فیلم های‬ ‫اوانگارد‪.‬‬ ‫ام�ا ش�ما اش�اره کردی�د ک�ه مهرجوی�ی عمدا‬ ‫فیلم بد م ی س�ازد‪ .‬ایا این نم ی توان�د در فضای‬ ‫کلی س�ینمای ما تاثیرگذار باش�د و باعث شود‬ ‫یک سری فیلمساز همین بد ساختن را دستمایه‬ ‫قرار دهند؟‬ ‫م��ن گفتم ک��ه مهرجویی در برخ��ی کار هایش‬ ‫م ی خواس��تهکه فیلم بد بس��ازد اما نگفتم که این فیلم ها‬ ‫نمونه درخشان فیلم های بد هستند‪ .‬مهرجویی دوست دارد‬ ‫فیلم بد بسازد و ش��اید فکر م ی کند که حاال وقت مناسبی‬ ‫ب رای این کار است‪ .‬در فیلم اشباح هم من فکر نم ی کنم که‬ ‫به دنیال بد ساختن بوده است‪ ،‬بلکه اتفاقا به یک کلیشه ای‬ ‫پرداخته اس��ت که خیلی از انها م ی توانند دوستش داشته‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫وقتی در مورد مهرجویی قضاوت م ی کنید باید شرایط‬ ‫سنی فیلمس��از و ش��رایط اجتماعی را هم در نظر گرفت‪.‬‬ ‫فکر م ی کنم به جای اینکه انتظ��ار کار های فوق العاده را از‬ ‫کارگردان های قدیمی داشته باشیم‪ ،‬بهتر است کمی هم به‬ ‫جوان ها بها بدهیم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫بحث اقتب��اس واقعا موضوع پیچیده ای اس��ت‪.‬‬ ‫خیل ی ها در مورد انتخاب اینکه چه متنی را بس��ازند اعتقاد‬ ‫دارند که نم ی ش��ود از یک اثر ادبی خیلی خوب یک فیلم‬ ‫خیلی خوب هم ساخت‪ ،‬چون یک شاهکار ادبی بعید است‬ ‫که بتواند به یک شاهکار سینمایی هم تبدیل بشود‪.‬‬ ‫در مورد اقتباس در کار مهرجوی��ی من فکر م ی کنم‬ ‫که او در یک دوره ای توانس��ته اس��ت انتخاب های درست‬ ‫داشته باشد اما فکر م ی کنم که بهتر بود مهرجویی به سراغ‬ ‫کارهای ایبسن نرود چون به هر حال فیلم با این دورن مایه‬ ‫و این پالت خیلی زیاد دیده شده است‪ .‬با این حال مهرجویی‬ ‫در تمام مدت کاری اش تالش کرده است که اقتباس کند و‬ ‫ممکن است که گاهی تصمیم اشتباه گرفته باشد اما گاهی‬ ‫هم موفق بوده است‪.‬‬ ‫اما خیلی از فیلمساز ها هستند که در هفتاد و چند‬ ‫سالگی هنوز فیلم م ی سازند‪ .‬در همین جشنواره‬ ‫کن امس�ال دیدیم که کار ه�ای کارگردانی مثل‬ ‫گدار هنوز چقدر م ی تواند مورد توجه قرار بگیرد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫مهرجوی�ی همیش�ه تلاش ک�رده اس�ت ک�ه‬ ‫نس�بت خودش را با ادبی�ات حفظ کن�د‪ ،‬تعداد‬ ‫اقتباس هایی ک�ه در کارنام ه اش وج�ود دارد به‬ ‫نس�بت کارگردان های هم س�ن و سال خودش‬ ‫قابل توجه است‪ .‬اشباح را به عنوان یک اقتباس‬ ‫چطور م ی شود ارزیابی کرد؟‬ ‫‪5‬‬ ‫نیما عباسپور‪ ،‬بیش�تر از اینکه خودش را‬ ‫منتقد فیلم بدان�د‪ ،‬خود را فیلمس�از معرفی‬ ‫م ی کند‪ .‬با این حال نقدی که در یکی از مجالت‬ ‫س�ینمایی ب�ر کار اخی�ر داری�وش مهرجویی‪،‬‬ ‫«اش�باح» نوش�ته اس�ت‪ ،‬نظرهای زیادی را به‬ ‫خودش جل�ب ک�رد‪ .‬اق�ای عباس�پور در این‬ ‫مصاحب�ه گفت�ه اس�ت که چ�را فیل�م جدید‬ ‫مهرجویی را فیلم ب�دی نم ی داند و در ادام ه اش‬ ‫ش�رحی م ی دهد بر ان چیزی ک�ه مهرجویی را‬ ‫در چند س�ال اخیر به جایی ک�ه االن قرار دارد‪،‬‬ ‫رسانده است‪ .‬خب رنگار مثلث با او درباره سینمای‬ ‫مهرجویی و اخرین اث�ر ب ه نمایش درامده اش به‬ ‫گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫موفق نیست بازنشسته م ی شود‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫کافه گاو‬ ‫به مهرجویی ‪ 50‬سال پیش فکر می کنم‬ ‫رضا درمیشیان‬ ‫فیلمساز‬ ‫‪6‬‬ ‫در میان هزاران کافه شهر پاریس‪ ،‬هر کافه ای به دروغ‬ ‫یا راست‪ ،‬به واقعیت یا داستان‪ ،‬از کافه نشی ن های مطرحش‬ ‫ب رای خود ماجرا و خاطره ای دارد‪ .‬کافه ای که من االن در ان‬ ‫نشس��ته ام‪ ،‬کافه «رفله» در مقابل س��ینما « ُرفله» خیابان‬ ‫شامپولیون پاریس‪ ،‬سال ها پاتوق نویسندگان‪ ،‬روشنفکران‪،‬‬ ‫کارگردانان و بازیگران مطرح سینما بوده است‪.‬‬ ‫روی دیوارهای کافه پر اس��ت از عکس س��ینماگران‬ ‫و فضای کافه پر اس��ت از حضور فالن بازیگ��ر و کارگردان‬ ‫مش��هور‪ .‬اما این کافه ب رای من معنی وی��ژه ای دارد چرا که‬ ‫مقابل سینمای نمایش دهنده فیلم «گاو» است‪.‬‬ ‫کافه روباز است و کامال مشرف به سینما‪ .‬سینما هم‬ ‫س��ردر ندارد‪ .‬منظورم از سردر‪ ،‬س��ردر بزرگ به معنای سردر‬ ‫سینماهای قدیمی است‪ .‬سینما تنها دو ویترین قدیمی دارد‬ ‫که دو پوستر بزرگ را داخل قاب ان گذاشته اند که یکی از ان‬ ‫پوسترها «گاو» است‪ .‬روی شیشه سینما هم در کنار سانس‬ ‫فیلم همچون بقیه فیلم ها مختصری درباره فیلم نوشته اند‪.‬‬ ‫به پوس��تر «گاو» نگاه م ی کنم و به مهرجویی جوانی‬ ‫فکر م ی کنم که با هزاران سختی و دشواری «گاو» را ساخت‬ ‫و با دیگر فیلمسازان پیشگام سینمای ای ران موج نو سینمای‬ ‫ای��ران را رقم زد‪ ،‬اثرش از نخس��تین صداه��ا و تصویرهای‬ ‫اشباح روی پرده‬ ‫داریوش مهرجویی ادامه دارد‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫‪7‬‬ ‫فیلم س��ینمایی «اش��باح» به عنوان اخرین س��اخته‬ ‫داریوش مهرجوی��ی‪ ،‬از دوره ای از فیلمس��ازی او که با نظر‬ ‫مساعد بسیاری از منتقدان همراه نبوده‪ ،‬باالخره به نمایش‬ ‫درامد تا پ��س از واکنش هایی ک��ه هنگام نمای��ش ان در‬ ‫جشنواره فیلم فجر بروز یافته بود‪ ،‬مخاطبان گیشه هم روی‬ ‫چندان خوشی به ان نشان ندهند‪.‬‬ ‫در این فیلم که محمود کالری ان را فیلمبرداری کرده‬ ‫است‪ ،‬مهتاب کرامتی‪ ،‬حس��ن معجونی‪ ،‬مهدی سلطانی‪،‬‬ ‫ملیکا شریف ی نیا‪ ،‬هنگامه حمیدزاده و امیرعلی دانایی حضور‬ ‫دارند‪ .‬البته در جش��نواره گذش��ته‪ ،‬دو دیپلم افتخار بخش‬ ‫بهترین بازیگر نقش مکمل زن به هنگامه حمیدزاده و ملیکا‬ ‫شریف ی نیا ب رای فیلم «اشباح» تعلق گرفت‪.‬‬ ‫در خالصه فیلمنامه «اش��باح» امده است‪ « :‬تیمسار‬ ‫سلیمانی که درگیر مسائل حاد زندگی است‪ ،‬با همسر خود‬ ‫دچار مشکالت عجیبی م ی شود‪ .‬س��ارا در کشاکش زندگی‬ ‫پرتالطم با تیمس��ار به فکر رهانیدن خود از زندگی اس��ت‬ ‫و در تقابل عش��ق و عقل که در قاموس مق��ررات جاری او‬ ‫نم ی گنجد و‪»...‬‬ ‫اکران «اشباح» به تهی ه کنندگی جهانگیر کوثری و خود‬ ‫مهرجویی‪ ،‬همزمان در ته ران و مشهد اغاز شد و سینما ازادی‬ ‫سرگروهی اکران ان را برعهده داشت اما زمانی که بسیاری‬ ‫از فیلم ها مرز یک میلیارد تومان فروش را رد کرده و بعضا به‬ ‫رقم های ‪ 5-6‬میلیارد تومانی م ی رسند‪ ،‬به نیم میلیارد تومان‬ ‫فروش هم دس��ت نیافت‪ .‬البته در قیاس ب��ا فیلم متروپل‬ ‫مس��عود کیمیایی که همزمان با ان اکران شد و فروش به‬ ‫سینمای ای ران در جهان ش��د و نگاه فکری همین فیلمش‬ ‫بنیانگذار جریان سینمای بعد از انقالب‪ .‬کافه شلوغ تر شده‪،‬‬ ‫به مصائب مهرجویی بزرگ فک��ر م ی کنم‪ .‬به اینکه انها که‬ ‫سال ها پیش «گاو» را توقیف کردند و او را مجبور کردند که‬ ‫در ابتدای فیلم بنویسد داس��تان مربوط به ان زمان نیست‬ ‫ایا در تخی ل ش��ان هم م ی گنجید که نیم قرن بعد این فیلم‬ ‫همچنان زنده و قب راق با خون تازه ای که از تصحیح رنگش‬ ‫در ان ریخته شده‪ ،‬روی پرده سینماهای جهان نفس بکشد؟‬ ‫نزدیک به ‪ 50‬س��ال پیش مهرجویی بزرگ‪ ،‬با ترس و‬ ‫لرز کپی س ی وپنج میل ی متری فیلمش را مخفیانه در چمدان‬ ‫گذاش��ت‪ ،‬چمدانی که به قول اقای ع��زت اهلل انتظامی او و‬ ‫دکترطبیبیان و هوشنگ بهارلو بس��ته بودند و فیلم بدون‬ ‫زیرنویس به ونیز برده ش��د‪ ،‬نگران از بازت��اب نمایش فیلم‬ ‫در ته��ران‪ .‬اما حاال در ش��رایطی کامال برعک��س الب راتوار‬ ‫«پیش��گامان اریا» در پاس��خ به درخواس��ت مهرجویی از‬ ‫سازمان سینمایی و دس��تور دکتر ایوبی‪ ،‬رئیس سینمایی و‬ ‫حمایت خانم طاهری رئیس فیلم خانه ملی با پیشنهاد و ایده‬ ‫محمد حقیقت فیلم را ترمیم و بازسازی کرده اند و در نمایش‬ ‫چندباره اش روی پرده برده اند ان هم درست در سینمایی پنج‬ ‫کیلومتری خلوتگاه ابدی «غالمحسین ساعدی»‪.‬‬ ‫مقابل سینما‪ ،‬جمعی که فیلم را دیده اند از سالن خارج‬ ‫م ی شوند و احتماال انها هم به فیلم مهرجویی فکر م ی کنند‪.‬‬ ‫انها فقط فیلم های مهرجویی را دیده اند و خبر ندارند که این‬ ‫نسبت بهتری داشت‪ ،‬م ی توان گفت از می زان تبلیغات موثر‬ ‫بسیار کمتری برخوردار بود‪.‬‬ ‫ما بیخودی و ناخودی هستیم‬ ‫داریوش مهرجویی همزمان با نمایش فیلمش با اشاره‬ ‫به اینکه «اشباح» باید زودتر از این اکران م ی شد‪ ،‬گفت‪« :‬با‬ ‫این حال باید شکرگزار باش��م که باالخره زمانی ب رای اکران‬ ‫گیرمان امده است‪ .‬قرار بود «اش��باح» دو هفته قبل اکران‬ ‫شود اما باتوجه به ادامه فروش خوب فیلم اب راهیم حاتم ی کیا‬ ‫نمایش ان عقب افتاد و ما منتظر ماندی��م تا اینکه باالخره‬ ‫اکران «اشباح» اغاز شد‪».‬‬ ‫او با اشاره به اینکه متاس��فانه سینمای ای ران یکسویه‬ ‫و یکطرفه ش��ده اس��ت ‪ ،‬گف��ت‪« :‬همه کوش��ش و وظیفه‬ ‫دست اندرکاران وزارت ارش��اد طبق انچه در ایی ن نامه ها ذکر‬ ‫ش��ده اس��ت ‪ ،‬در وهله اول کمک به بخش خصوصی ب رای‬ ‫سینمای متعالی است اما متاسفانه خود این دست اندرکاران‬ ‫دولتی سازنده فیلم شده اند و م ی بینیم فیلم های هنگفت و‬ ‫ان چنانی دارند که بهترین زمان اکران در اختیارش��ان قرار‬ ‫ل فجر هم جایزه م ی گی رند‪».‬‬ ‫م ی گیرد و در فستیوا ‬ ‫مهرجویی ادامه داد‪« :‬پس م ی بینیم که انها خوب به‬ ‫خودشان م ی رس��ند‪ ،‬در حالی که انچه در سینمای ای ران رخ‬ ‫م ی دهد‪ ،‬مخصوصا اتفاقاتی که در هشت سال گذشته شاهد‬ ‫ان بودیم‪ ،‬در دنیا سابقه ندارد و امیدوارم این رویه از این پس‬ ‫تغییر کند‪».‬‬ ‫کارگ��ردان فیلم های س��ینمایی «اجاره نش��ی ن ها»‪،‬‬ ‫«هامون»‪« ،‬پری» و «لیال» اضافه ک��رد‪« :‬این فیلم هایی‬ ‫که ش��رایط خوبی ب رای اکران پیدا م ی کنند و توسط دولت‬ ‫هم ساخته م ی شوند خودی هستند و ما بیخودی و ناخودی‬ ‫هستیم‪ ،‬به همین دلیل باید شکرگزار باشم که در این شرایط‬ ‫زمانی ب رای اکران پیدا کرده ایم‪».‬‬ ‫او همچنین گفت‪« :‬با وجود این مسائل‪ ،‬به اکران فیلم‬ ‫سینماگر مولف چگونه سال ها در ای ران با سخت ی ها جنگیده‪،‬‬ ‫در ه��ر دوره ای بهترین فیل��م زمان خ��ودش را خلق کرده‪،‬‬ ‫شاهکارهایش را در چه شرایطی یک ی یکی ساخته و ادم های‬ ‫فیلم هایش را وارد زندگ ی هایمان کرده است‪ .‬به ساعت نگاه‬ ‫م ی کنم‪ .‬س��انس در حال اغاز شدن اس��ت و باید از کافه به‬ ‫س��ینما بروم ب رای تماش��ای «گاو» ولی باز ب��ه مهرجویی‬ ‫بزرگ فکر م ی کنم و لذتی که از نمای��ش چندین باره فرزند‬ ‫میانسالش یعنی فیلم «گاو» در پاریس برده است‪.‬‬ ‫داخل سینما که م ی ش��وم دلم ب رای اقای مهرجویی‬ ‫تنگ ش��ده‪ ،‬باید تلفن بزنم و صدای ش��ان را بشنوم‪ .‬انرژی‬ ‫صدایشان را کم دارم‪.‬‬ ‫خوشبین هستم و باتوجه به عش��قی که در فیلم پرورانده‬ ‫م ی ش��ود و اینکه جوان��ان مخاطب اصلی فیلم هس��تند ‪،‬‬ ‫امیدوارم اکران خوبی داشته باشیم‪ .‬هرچند موضوع مسابقات‬ ‫فوتبال جام جهانی‪ ،‬امتحانات خردادماه و بعد از ان ماه رمضان‬ ‫شاید به نفع فیلم نباشد و شاید هم باشد‪».‬‬ ‫مهرجویی درب��اره کوتاه ش��دن فیلمش نس��بت به‬ ‫نسخه ای که در جشنواره فجر نمایش داده شد‪ ،‬هم توضیح‬ ‫داد‪« :‬به خاطر ریتم و س��اختار فیلم دقایقی از اخر ان کوتاه‬ ‫شده اس��ت که این تصمیم را هم بعد از دیدن دقیق نسخه‬ ‫کامل فیلم گرفتیم‪« .‬اش��باح» یک فیلم شاع رانه و در واقع‬ ‫یک ش��عر بلند اس��ت که ب رای ذهنیت انتزاع��ی پرعاطفه‬ ‫ساخته شده اس��ت‪« .‬اش��باح» ب رای ذهن هایی که به دنبال‬ ‫احساسات گرای ی های غلو ش��ده هستند ‪ ،‬نیست و مخاطب‬ ‫باذکاوت و هوشمند را م ی طلبد‪».‬‬ ‫او درباره همزمانی اکران فیلمش با «متروپل» مسعود‬ ‫کیمیای��ی بیان کرد‪« :‬اتف��اق خوبی اس��ت و نگاهم به ان‬ ‫مثبت است‪ ،‬چون هرموقع فضای سینما کمی تحرک پیدا‬ ‫کند و چن��د فیلم خوب با هم اکران ش��وند‪ ،‬ب��رای همه ان‬ ‫فیلم ها خوب خواهد بود‪ ».‬جهانگی��ر کوثری به همراه خود‬ ‫مهرجویی تهی ه کنندگی «اش��باح» را برعهده داشته است‪.‬‬ ‫حت��ی مهرجویی در جای��ی درباره برنامه اش ب رای س��اخت‬ ‫یک فیلم جدید گفته‪ ،‬چند طرح را در دس��ت بررسی دارم اما‬ ‫همه چیز بستگی به اکران «اشباح» دارد‪.‬‬ ‫با وجود نقدهایی ک��ه برخی از انها به ش��دت طرفدار‬ ‫کار اخی��ر مهرجویی و برخی به ش��دت منتق��دش بوده اند‪،‬‬ ‫کوثری اما معتقد است‪«« :‬اشباح» یکی از فیلم های خوب‬ ‫داریوش مهرجویی است‪ ».‬کوثری با اشاره به حادثه درگذشت‬ ‫خواهر داریوش مهرجویی هنگام ساخت «اشباح» م ی گوید‪:‬‬ ‫«به ه ر حال چنین اتفاقی تاثی رات خ��ود را دارد اما داریوش‬ ‫مهرجویی انرژی زیادی ب رای ساخت این فیلم گذاشت و به‬ ‫نظرم «اشباح» از فیلم های خوب اوست‪».‬‬ ‫اغاز عصر المان ها‬ ‫ورزش‬ ‫الم�ان قهرمان جام جهانی ش�د‪ .‬تیم یواخی�م لو با ارائ�ه فوتبالی‬ ‫منطقی‪ ،‬منضبط و هدفمند موفق شد تی م های بزرگی چون فرانسه و‬ ‫برزیل را از پیش رو بردارد و به فینال برسد‪ .‬انها در ماراکانا‪ ،‬ارژانتین‬ ‫تشنه به جام را با تک گل گوتزه شکست دادند و برای چهارمین بار‬ ‫جام جهانی را به خانه بردند‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫درمیانه عشق و نفرت‬ ‫قهرمانی المان در جام جهانی نشانه چیست؟‬ ‫ورزش‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫‪1‬‬ ‫بله‪ ،‬بله‪ ،‬بله‪ .‬یوگی باالخره انجامش دادی‪ ،‬ارژانتینی ها‬ ‫قابل تقدیر بودند اما بهترین تیم‪ ،‬فاتح جام جهانی ‪ ۲۰۱۴‬شد؛‬ ‫این عبارات را یورگن کلینزمن به زبان اورد‪ .‬مردی که خیلی ها‬ ‫اعتقاد دارند تغییر در شیوه بازی تیم ملی المان به دوره مربیگری‬ ‫او برمی گردد و در واقع کلینزمن اغازگر تغییرات در فوتبال المان‬ ‫بود و پس از او یواخیم لو باالخره در پروژه ای ‪ 10‬س��اله موفق‬ ‫ش��د کار نیمه تمام او را تمام کند و المان ها را در برزیل به جام‬ ‫قهرمانی برساند‪.‬‬ ‫معموال وقتی ی��ک تیم برنده می ش��ود ان هم در این‬ ‫سطح خیلی ها عالقه مندند که به نوعی از ان موفقیت بزرگ‬ ‫سهم خواهی کنند‪ .‬به عنوان مثال یاداور شوند که خودشان تا‬ ‫چه حد در ان موفقیت سهم داشته اند و برای این سهم خواهی‬ ‫معموال زمان را از دست نمی دهند‪ .‬اما این اتفاق بین دو مربی‬ ‫تاثیرگذار تیم ملی المان هرگز دیده نمی شود‪ .‬هر چند حجم‬ ‫ی از مسئولیت ها در سال های اخیر روی دوش یواخیم‬ ‫عظیم ‬ ‫لو بوده و مقایسه این دو مربی شاید چندان هم منطقی نباشد‪.‬‬ ‫با این حال از میان هم��ه اظهارنظرهای جالب اهالی فوتبال‬ ‫جمالت کلینزمن که یواخیم لو را مخاطب خود قرار داده‪ ،‬شاید‬ ‫معنای زیادی داشته باشد که بدیهی ترین نتیجه ان شخصیت‬ ‫ویژه المان هاس��ت‪ .‬دیگر چهره های مطرح جهان نیز المان‬ ‫را شایسته قهرمانی دانس��ته اند‪ .‬بکن باوئر‪ ،‬اسطوره فوتبال‬ ‫المان می گوید‪« :‬تیم ملی المان سوپراستاری ندارد‪ ،‬اما تیم‬ ‫بسیار خوبی است‪ .‬یواخیم لو همه کارها را به بهترین شکل‬ ‫انجام داد‪ .‬تیم ملی المان شایس��ته قهرمانی بود زیرا بهترین‬ ‫تیم حاضر در جام بود‪ .‬انها بهترین نماینده های المان و یک‬ ‫تیم موفق بودند‪ .‬ما لیونل مسی و کریستیانو رونالدو را نداریم‪.‬‬ ‫ما سوپراستاری در ترکیب تیم مان نداشتیم‪ .‬سوپراستار‪ ،‬تیم‬ ‫ما بود‪ .‬پیروزی بر المان خیلی سخت است‪ .‬انها در سال های‬ ‫طو نشان‬ ‫پیش رو شکس��ت ناپذیر خواهند بود‪ ».‬این شاید خ ‬ ‫ی اس��ت از س��وی مرد تاثیرگذار فوتبال المان برای‬ ‫محکم ‬ ‫مدعیانی که هرگز در برزیل حریف المان نشدند‪ .‬همچنین‬ ‫یوهان کرویف‪ ،‬اسطوره فوتبال هلند از تیم ملی فوتبال المان‬ ‫به عنوان قهرمانی شایسته یاد کرده است‪ .‬او در یادداشتی که‬ ‫برای روزنامه «دتلگراف» نوش��ت‪ ،‬عنوان کرد ‪« :‬از نظر من‬ ‫وحشتناک بود وقتی دیدم ارژانتین فقط دنبال نتیجه است‪،‬‬ ‫هر چند به قدر کافی بازیکنان خوب دارد که بهتر عمل کند‪.‬‬ ‫از این جهت بابت کاری که تیم المان کرد‪ ،‬خوش��حالم‪ .‬انها‬ ‫پیام اور فوتبال واقعی بودند‪».‬‬ ‫قهرمانی پس از ‪ 24‬سال‬ ‫وقتیجام جهانیشروعشدهیچکستصورشرانمی کرد‬ ‫که در برزیل تیم های متوسط پی درپی دست به شگفتی بزنند‪.‬‬ ‫اما این شگفتی ها رخ داد‪ .‬بزرگان زیادی حذف شدند تا تیم های‬ ‫متوسط خودی نش��ان دهند‪ .‬فینال جام‪ ،‬برخالف بسیاری از‬ ‫پیش بینی های اولیه بدون حضور میزبان برگزار ش��د‪ .‬المان‬ ‫به عنوان نماینده ای از اروپ��ا و ارژانتین از امریکای جنوبی در‬ ‫ریودوژانیرو به مص��اف هم رفتند و این در حال��ی بود که جام‬ ‫طالیی‪ ،‬در کنار زمین‪ ،‬همه توجهات را به خود جلب کرده بود‬ ‫فیفا نم ی توانست‬ ‫برزیل را قهرمان کند‬ ‫گفتوگویمثلثبا‬ ‫بهمنفروتن‬ ‫عبور از پوپولیسم‬ ‫با المان ها‬ ‫گفت وگویمثلثبا‬ ‫دکتربیژنذوالفقارنسب‬ ‫المان حاال قهرمانی‬ ‫یورو ‪ 2016‬را م ی خواهد‬ ‫گفت وگویمثلثبا‬ ‫هومنافاضلی‬ ‫جوالی ‪ ۲۰۱۴‬در جام جهانی با اقتدار به مقام قهرمانی برساند‪.‬‬ ‫ناکامی مسی‬ ‫فینال اگرچه نقطه عطفی برای المان ها به حساب می اید‬ ‫و اگرچه انها از این پس با روحیه و انگیزه ای بسیار مناسب به یورو‬ ‫‪ 2016‬می اندیشند اما در سوی مقابل برای بازیکن بزرگی چون‬ ‫مسی مرور این فینال کابوسی بیش نیست‪ .‬اوایل بازی های جام‪،‬‬ ‫لیونل مسی توانست خودش را به عنوان یکی از تاثیرگذارترین‬ ‫بازیکنان ارژانتین ثابت کند ولی در فینال‪ ،‬او فرصت این را داشت‬ ‫تا خودش را در سطح اسطوره هایی همچون پله و دیه گو مارادونا‬ ‫قرار دهد‪ ،‬اما موفق نشد‪.‬‬ ‫مسی در س��ن ‪ 27‬سالگی دس��تاوردهای زیادی در تیم‬ ‫باشگاهی اش نسبت به مارادونا دارد ولی جام جهانی تنها چیزی‬ ‫بود که لئو در کارنامه اش کم داش��ت‪ .‬نقش مسی در رساندن‬ ‫ارژانتین به فینال همچون نقش مارادونا در جام جهانی ‪1986‬‬ ‫بود‪ ،‬با این تفاوت که مهاجم بارسلونا در بزرگ ترین بازی جام‬ ‫نتوانست همچون مارادونا تاثیرگذار باشد و نتوانست یک تنه‬ ‫تیمشراقهرمانکند‪.‬‬ ‫اغاز حکمرانی المان بر فوتبال دنیا‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ورزش‬ ‫که ایا به بوئنس ایرس می رود یا به برلین؟ اما المان به ‪ 24‬سال‬ ‫انتظار برای کسب چهارمین قهرمانی اش در جام جهانی پایان‬ ‫داد؛ نخس��تین قهرمانی پس از اتحاد المان غربی و شرقی و‬ ‫همچنین نخستین کش��ور اروپایی که در خاک امریکا جام را‬ ‫به دست اورد‪.‬‬ ‫المان یکی از موفق ترین تیم های ملی فوتبال در دنیاست‪.‬‬ ‫انها چهار ب��ار قهرم��ان جام جهانی فوتب��ال (‪،۱۹۷۴ ،۱۹۵۴‬‬ ‫‪ )۱۹۹۰،۲۰۱۴‬و س��ه بار قهرمان جام ملت های اروپا (‪،۱۹۷۲‬‬ ‫‪ )۱۹۹۶ ،۱۹۸۰‬شده اند‪ .‬انها همچنین دارای سه نایب قهرمانی‬ ‫در جام ملت های اروپا‪ ،‬چهار نایب قهرمان��ی در جام جهانی و‬ ‫چهار مقام سومی در جام جهانی هس��تند‪ .‬داستان جام جهانی‬ ‫‪ ۲۰۱۴‬برزیل هم به پایان رسید و انچه در یک ماه اخیر‪ ،‬بخشی‬ ‫از دلمش��غولی های مردم جهان بود‪ ،‬اینک به بخشی از تاریخ‬ ‫پیوسته است‪.‬‬ ‫اما کدام چهره برای المان ها تاریخ ساز شده است؟ بی تردید‬ ‫یواخی م لو‪ .‬خیلی ها اعتقاد دارند هر مربی دیگری اگر جای لو‬ ‫س��رمربیگری تیم ملی المان را برعهده داشت هرگز از سبک‬ ‫فوتبالی که تیم پپ گواردیوال بازی می کند‪ ،‬الهام نمی گرفت‬ ‫و در درون تیمش دست به اصالحات نمی زد‪.‬‬ ‫لو کیس��ت؟ یواخیم لو که به او لقب یوگی داده اند متولد‬ ‫‪ ۱۹۶۰‬و هافبک اس��بق فوتبال المان ها به حساب می اید‪ .‬لو‬ ‫در شهر شونا ایم شوارتزوالد در منتهی الیه جنوب غربی المان‬ ‫به دنیا امد‪ .‬او فوتبال خود را از تیم محل تولدش «شونا» اغاز‬ ‫کرد و تا پایان دوران بازی سابقه حضور در تیم هایی همچون‬ ‫اینتراخت فرانکفورت‪ ،‬فرایبورگ و کارلسروهه را تجربه کرد‪.‬‬ ‫لو که بیشتر در تیم های دس��ته دوم بازی می کرد (‪ ۲۵۲‬بازی‬ ‫و ‪ ۸۱‬گل)‪ ،‬مجموعا ‪ ۵۲‬بار در لیگ دسته اول فوتبال المان به‬ ‫میدان رفت و ‪ ۷‬گل هم به ثمر رساند‪ .‬لو حاال به گمان بسیاری‬ ‫از کارشناس��ان فوتبال یکی از موفق تری��ن مربی های تاریخ‬ ‫فوتبال المان محسوب می شود‪ .‬مهم ترین ماموریت این مربی‬ ‫رساندن تیم ملی فوتبال المان به قهرمانی جهان بود که باالخره‬ ‫موفق به انجام این کار شد و توانست تیم المان را در چهاردهم‬ ‫المان حاال در شرایطی به عنوان حاکم تازه دنیای فوتبال‬ ‫شناخته می شود که بی دلیل به این مقام نائل نشده است؛ شش‬ ‫بازیکن المان از تیم نوجوانان با هم بزرگ شدند و در سال‪2009‬‬ ‫توانستند قهرمان زیر ‪ 21‬سال اروپا شوند‪ .‬انها زیرنظر یواخیم‬ ‫لو تبدیل به ستاره های س��طح باالی جهان شدند‪ ،‬همچنین‬ ‫اس��تعدادهای جوان دیگری هم در راهند‪ .‬میانگین سنی تیم‬ ‫قهرمان‪ 26‬سال است‪ ،‬درست همانند میانگین سنی تیم اسپانیا‬ ‫در سال ‪ 2008‬که توانست قهرمان اروپا شود و دو سال بعد هم‪،‬‬ ‫همین تیم‪ ،‬قهرمان جهان ش��د‪ .‬ژرمن ها هم اگر به اتحادشان‬ ‫ادامه دهند تا س��ال های س��ال می توانند بر فوتبال بین المللی‬ ‫حکمرانیکنند‪.‬‬ ‫المان با بازی هایی که نش��ان داد از ه��ر جهت تیم برتر‬ ‫جام جهانی بود‪ .‬بزرگترین ویژگی این تیم س��ازماندهی بسیار‬ ‫قوی اشبود‪.‬بازیکنانباالترینسطحتفاهمرابایکدیگرداشتند‬ ‫و از نظر جسمانی بسیار خوب اماده شده بودند‪ .‬به طوریکه حتی‬ ‫فشار سنگین مسابقات اجازه نداد انها دچار افت شوند‪ .‬در این بین‬ ‫بازهممی توانبهنقشمهمیواخی ملواشارهکرد‪،‬انجاکهتیمش‬ ‫را از نظر روحی بسیار اماده کرده بود‪ .‬او به خوبی توانست روحیه‬ ‫پیروزی طلب��ی را به تیمش تزریق کند‪ .‬نقط��ه اوج این روحیه‬ ‫همان برد هفت بر یک تاریخی مقاب��ل برزیل در نیمه نهایی‬ ‫جام جهانیبود‪.‬‬ ‫«به قول ما ارژانتینی ها‪ ،‬المان ها االن ازخودراضی و پرافاده‬ ‫شده اند‪ .‬این البته به نفع ارژانتین اس��ت‪ .‬ما فینال را می بریم»‪،‬‬ ‫مارادونا اشتباه کرد چون المان ها هرگز در فینال بزرگ ماراکانا‬ ‫اشتباهنکردند‪.‬‬ ‫المانکهروزگاریبهخشکبودن‪،‬منظمبودنوسال هابه‬ ‫صنعتی بودن و سرد بودن مردمانش مشهور بود در میانه عشق و‬ ‫نفرتجهانیانجامجهانیرابرد‪.‬نسلیکهشایدپدربزرگ هایشان‬ ‫هیتلر را دیده بودند‪ ،‬سال ها بعد از فجایع اروپا بر بام جهان تکیه‬ ‫زدند تا از ان روزها فقط خاطره ای باقی بماند‪ .‬المان جدید المانی‬ ‫است که از ویرانه های جنگ جهانی سربراورده‪ .‬به جای ارتش‬ ‫اکنون فوتبالیست هایش نقش سرباز را در برزیل ایفا می کنند‪.‬‬ ‫جاییکهخاطرهسال هایتوسعه نیافتگیجنوبدرمقابلشمال‬ ‫را نمایان می کند‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫این موضوع دیگری اس��ت‪ .‬این اتف��اق را باید در‬ ‫ضعف برزیل ی ها جس ت وجو کنیم‪ .‬اینکه چرا قهرمان نشد‬ ‫و چرا خواسته فیفا به سرانجام نرسید دالیل مختلفی دارد‪.‬‬ ‫یکی از ان دالیل این است که فیفا خواسته بزرگش را کنار‬ ‫تیمی ضعیف دید و بالفاصله عقب نش��ینی کرد‪ .‬در بازی‬ ‫اول جام جهانی چ��ه اتفاقی رخ داد؟ من ع��رض م ی کنم؛‬ ‫داوری از ژاپن تیم ملی کرواسی را بازنده کرد‪ .‬فشار انتقادات‬ ‫بی ن المللی از فیفا ان قدر تشدید شد که فیفا هم دیگر از تیم‬ ‫ضعیف برزیل قطع امید کرد‪ .‬معم��وال در صحنه هایی که‬ ‫داور در مورد خطای پنالتی تردید دارد با تاخیر سوت م ی زند‬ ‫اما در صحنه ای که داور ژاپنی ب رای بازی برزیل – کرواسی‬ ‫به نفع میزبان اعالم پنالتی کرد حتی لحظه ای شک نکرد‬ ‫که باید سوت بزند‪.‬‬ ‫اما اینها دلیل کافی نیس�ت برای اینکه بگوییم‬ ‫فیفا ب ه دنبال قهرمانی برزیل بود‪.‬‬ ‫فیفانمی توانستبرزیلراقهرمانکند‬ ‫تو گوی مثلث با بهمن فروتن‬ ‫گف ‬ ‫من هم نم ی گویم تنها این دالیل باعث ش��د تا‬ ‫فیفا عقب بکش��د‪ .‬نه این طور نیس��ت‪ .‬م ی خواهم بگویم‬ ‫برزیل ی ها تیمی بسیار ضعیف نشان دادند‪ .‬معادالت فیفا را‬ ‫به هم ریختند‪ .‬طوری که فیفا متوجه شد اگر بخواهد پشت‬ ‫انها بایستد ابرویش را از دست م ی دهد‪ .‬برزیل در راه رسیدن‬ ‫به نیمه نهایی مشکل داشت‪ ،‬اما این مشکالت فراوان فنی‬ ‫را با نیمار و س��یلوا در حمله و دفاع تیمش تا حدودی حل‬ ‫کرد‪ .‬ضمن اینکه در مورد تیم کامرون دو نکته مطرح ش��د‬ ‫که در نوع خود جالب توجه اس��ت‪ .‬اوال اینکه گفته م ی شد‬ ‫اتوئو به شدت در مورد مس��ائل فنی اعمال نظر کرده و در‬ ‫ثانی گفته م ی ش��د که در مح��ل اقامت این تی��م بیش از‬ ‫اینکه بازیکنان و مجموعه فنی کامرون دیده شود دالل ها‬ ‫حضور داشته اند‪ .‬اینها نش��انه های روشنی است از انچه در‬ ‫دنیای فوتبال رخ م ی دهد اما ب��ا همه اینها باید بپذیریم که‬ ‫برزیل تیمی نبود که فیفا بخواهد حمایت��ش را درباره این‬ ‫تیم ادامه دهد‪.‬‬ ‫وقتی نیمار مصدوم شد برزیل از کار افتاد‪ .‬موافق‬ ‫هستید؟‬ ‫اق�ای فروتن! در ش�روع بازی های ج�ام جهانی‬ ‫با شما گفت وگویی داشتیم‪ .‬ش�ما گفتید برزیل‬ ‫قهرمان جام جهان�ی خواهد ش�د و البته تاکید‬ ‫کردید که فیفا چنین خواسته ای دارد‪ .‬این اتفاق‬ ‫اما رخ نداد‪ ،‬چرا؟‬ ‫به هم��ان دلیل��ی این اتف��اق رخ ن��داد که قطر‬ ‫نتوانست به جام جهانی برود اما ای ران رفت‪.‬‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ورزش‬ ‫واضح تر م ی گویید؟‬ ‫فیفا میزبانی جام جهانی ‪ 2022‬را به قطر داد اما‬ ‫این کشور چرا نتوانس��ت به جام جهانی برزیل راه پیدا کند‪.‬‬ ‫چون اگر وارد این رقابت ها م ی ش��د هم اب��روی خودش را‬ ‫م ی برد هم ابروی فیفا را‪ .‬مخالفت ها و انتقادها درباره تصمیم‬ ‫فیفا بیشتر م ی شد‪ .‬همچنان که همین حاال هم این فشارها‬ ‫وجود دارد اما قطر به برزیل نرفت و تیم ملی ما اتفاقا راهی‬ ‫جام جهانی شد‪ .‬برد و باخت ای ران در برزیل فشار یا مخالفتی‬ ‫را متوجه تصمیمات سران فیفا نم ی کرد‪ ،‬اما باخت محتمل‬ ‫قطری ه��ا در جام جهانی قطعا فش��ار روی فیفا را تش��دید‬ ‫م ی کرد‪ .‬به محض اینکه قطری ها ابرو ریزی ش��ان ش��روع‬ ‫م ی شد همزمان سیل انتقادها روانه فیفا و سیاست های این‬ ‫نهاد بی ن المللی م ی شد‪.‬‬ ‫اما ای�ن توجیه درب�اره برزیل چن�دان قاب ل قبول‬ ‫نیس�ت‪ .‬ش�ما م ی خواهید همچنان ب ر حمایت‬ ‫فیفا از برزیل ی ها صحه بگذارید؟‬ ‫دقیقا همین کار را م ی کن��م‪ .‬تاکید م ی کنم که‬ ‫فیفا دلش با قهرمانی برزیل بود‪ ،‬نه هیچ تیم دیگری‪.‬‬ ‫پس چرا این اتفاق رخ نداد؟‬ ‫‪2‬‬ ‫بهمن فروتن یکی از م ربیان باسابقه فوتبال‬ ‫ایران اس�ت که گاهی اظهار نظرهایش به سوژه‬ ‫داغ رسانه ها تبدیل م ی شود‪ .‬یکی از نقطه نظ رات‬ ‫او درباره فوتبال این است که اعتقاد دارد فیفا در‬ ‫حمایت از برخی از تی م ها گاهی عدالت را زیر پا‬ ‫م ی گذارد‪.‬‬ ‫او در مورد جام جهانی برزیل اعتقاد داشت‬ ‫که می زبان قهرمان خواهد ش�د و این خواس�ته‬ ‫فیفاس�ت‪ .‬اما این اتف�اق رخ ن�داد‪ .‬نکته جالب‬ ‫توجه اینکه بهمن فروتن در پاسخ به این پرسش‬ ‫دالیل قانع کننده ای ارائ�ه م ی کند‪ .‬او م ی گوید‪:‬‬ ‫«فیفا خواسته بزرگش را کنار تیمی ضعیف دید‬ ‫و بالفاصله عق ب نشینی کرد‪».‬‬ ‫برزی�ل یک�ی از بزرگ تری�ن ناکام ه�ای‬ ‫جام جهانی ‪ 2014‬بود‪ .‬انها میزب�ان بودند اما در‬ ‫نیم ه نهایی حذف ش�دند‪ .‬خیل ی ه�ا المان را از‬ ‫ش�روع بازی های این ج�ام مدعی اول کس�ب‬ ‫عن�وان قهرمان�ی م ی دانس�تند و اتفاق�ا این‬ ‫پی ش بین�ی ه�م درس�ت از اب درام�د‪ .‬المان‬ ‫قهرمان جام جهانی ‪ 2014‬ش�د‪ .‬درب�اره قهرمان‬ ‫نش�دن برزیل و برنده ش�دن المان ها و چرایی‬ ‫محبوب نبودن المان ها در بین افکار عمومی با‬ ‫بهمن فروتن همصحبت شدیم‪ .‬متن گفت وگوی‬ ‫مثلث با این م ربی باس�ابقه فوتبال کشورمان را‬ ‫م ی خوانید‪.‬‬ ‫دقیقا به نیمار و سیلوا اش��اره کردم‪ .‬نه تنها فیفا‬ ‫بلکه خیلی از کارشناسان فوتبال دنیا دیدند ک ه هالک‪ ،‬فرد‪،‬‬ ‫برنارد و دیگر بازیکن��ان برزیل کوچکتر از ان هس��تند که‬ ‫بخواهند دولت دیلما روسف را از بحران خارج کنند و موجی‬ ‫از امید و انگیزه را به مردم برزیل هدی��ه بدهند‪ .‬میلیون ها‬ ‫بیننده تلویزیونی این موضوع را درک کردند که این بازیکنان‬ ‫نه تنها ان قدر توانمند نیستند که ملت شان را به قهرمانی‬ ‫برسانند‪ ،‬بلکه در گام ی رو به عقب به تاریخ شان هم پشت‬ ‫کردند و احساسات مردم ش��ان را جریحه دار کردند و بعد در‬ ‫چنین شرایطی فیفا با یک المانی روبه رو شد که تیم بسیار‬ ‫قدرتمندی را راهی جام جهانی کرده اس��ت‪ .‬نم ی توانستند‬ ‫متوقفش کنند‪.‬‬ ‫المان تیم باشخصیتی به نظر م ی رسید‪.‬‬ ‫قطعا همی��ن طور اس��ت‪ .‬نه تنها ش��خصیت‬ ‫قهرمانی داش��ت بلکه تیمی ب��ود که برخ�لاف خیلی از‬ ‫تیم های حاضر در این جام جهانی موفق ش��د چند س��تاره‬ ‫جدید به دنیای فوتبال معرفی کند‪ .‬فیفا دیگر نم ی توانست‬ ‫به برزیل کمکی کند‪ .‬شاید بهتر است بگویم در صورت ادامه‬ ‫این حمایت فیفا تابلو م ی شد‪ .‬به همین دلیل فیفا موقعیت‬ ‫را خطرناک دید‪.‬‬ ‫عقب نشینی فیفا از کجا شروع شد؟ ایا برای این‬ ‫حرف تان مصداقی هم دارید؟‬ ‫بله‪ ،‬داور بازی برزیل ‪ -‬شیلی چه کسی بود؟ یک‬ ‫انگلیس��ی به نام هاوارد وب؛ داوری که از دل اپوزیس��یون‬ ‫فیفا ب رای قضاوت ان بازی انتخاب ش��د‪ .‬چون همان طور‬ ‫که م ی دانید انگلیس��ی ها یکی از مخالفان بالتر و س��ران‬ ‫فیفا محس��وب م ی ش��وند‪ .‬به این دلیل که میزبانی ‪2022‬‬ ‫را م ی خواس��تند اما فیفا این میزبانی را ب��ه قطری ها هدیه‬ ‫داد‪ .‬هاوارد وب داور بازی برزیل ‪ -‬ش��یلی ش��د و بر عکس‬ ‫داور ژاپنی دیدار افتتاحیه‪ ،‬نه تنها به برزیل ی ها هدیه ای نداد‬ ‫بلکه در موردشان س��ختگی رانه قضاوت کرد و بعد در بازی‬ ‫برزیل‪ -‬کلمبیا داور از اسپانیا بود‪ .‬تیمی که در همان مرحله‬ ‫اول حذف شد‪ .‬مقابل چشم این داور کمر نیمار شکسته شد‬ ‫و بازیکن خاطی حتی کارت زرد هم نگرفت‪.‬‬ ‫برزیل چگونه باید برگردد؟‬ ‫برزیل بیمار است‪ .‬انها را فس��اد فرا گرفته است‪.‬‬ ‫مربیان برزیلی در مصاحب ه هایشان م ی گویند فساد فراگیر‬ ‫در حال نابود کردن فوتبال این کش��ور اس��ت‪ .‬این فس��اد‬ ‫از راس هرم فوتبال انها ش��روع م ی ش��ود و به جزئ ی ترین‬ ‫بخش ه��ای فوتبال ش��ان م ی رس��د‪ .‬نتیج��ه این فس��اد‬ ‫فراگیر این م ی ش��ود که انها هرگ��ز نم ی توانند به رده های‬ ‫پایه ش��ان توجهی داش��ته باش��ند‪ .‬اگر تا همین چند سال‬ ‫پیش بهترین های باش��گاهی در دنیا را برزیل ی ها تشکیل‬ ‫م ی دادند در ح��ال حاضر دیگران این عن��وان «بهترین» را‬ ‫تصاحب کرده اند‪ .‬برزیل محصوالتش ته کش��یده اس��ت‪.‬‬ ‫برخالف بلژیک ی ها که در گام نخس��ت به ش��دت با فساد‬ ‫فراگیر در فوتبالشان مبارزه کردند و بعد به رده های پایه شان‬ ‫توجه خاصی نشان دادند‪ .‬اینگونه بود که از دل این فوتبال‬ ‫ادن هازار د ها بیرون امدند‪ .‬این اقدام از باش��گاه هایی مثل‬ ‫اندرلشت شروع شد و به تیم مل ی شان رسید‪.‬‬ ‫ایا المان ها هم همین راه را دنبال کردند؟‬ ‫نه‪ ،‬انها فس��اد فراگیری در فوتبال ش��ان ندیدند‬ ‫اما متوجه ش��دند که به رده های پایه ب ی اعتنا بوده اند و بعد‬ ‫بالفاصله این اش��کال را ب ر طرف کردند‪ .‬از س��ال ‪ 2002‬این‬ ‫اتفاق رخ داد‪.‬‬ ‫این باخت های س�نگین ب�رای برزیل ی ها فاجعه‬ ‫بود؟‬ ‫به نظرم فاجعه نبود‪ .‬اگر برزیل با فس��ادی که در‬ ‫فوتبالش وجود دارد و با همه مشکالت فنی که در فوتبالش‬ ‫وجود دارد به قهرمانی م ی رس��ید به زودی طوری از کورس‬ ‫قهرمانان کنار زده م ی شد که دیگر نم ی توانست از جایش‬ ‫برخیزد‪ ،‬اما این شکس ت ها فوتبال انها را برنده کرد‪ .‬انها از‬ ‫دل این شکس ت های تاریخی به خصوص شکستی که ب رابر‬ ‫المان ها تجربه کردند حاال به نتایج روش��نی رسیده اند که‬ ‫دگرگون کردن سیاست های فوتبال ی شان یکی از این نتایج‬ ‫است‪ .‬انها در فوتبالشان دس��ت به رنسانس م ی زنند و این‬ ‫طور است که معتقدم انها از دل این شکس ت های تاریخی‬ ‫حتی به نوعی برنده ش��دند‪ .‬در واقع برزیل ی ها حاال بهتر از‬ ‫همه شکس��ت خورده های این جام م ی دانند که باید راس‬ ‫فوتبالشان و تفکرشان مورد بازنگری قرار بگیرد‪ .‬کاش این‬ ‫اتفاق ب رای ما هم رخ م ی داد‪.‬‬ ‫چرا چنین ارزویی دارید؟‬ ‫چون حاال متاسفانه ما در شرایطی قرار گرفته ایم‬ ‫که همه ضع ف های فوتبالمان را پشت بازی تیم ملی ای ران‬ ‫ب رابر ارژانتین پوشانده ایم‪ .‬خوشحالیم‪ .‬در صورتی که خیلی‬ ‫ضعف داریم و خیلی مشکل داریم اما هنوز ضرورت بازنگری‬ ‫در سیاست های کلی فوتبالمان را احساس نکرده ایم‪.‬‬ ‫اقای فروتن! وقتی به شبک ه های اجتماعی رجوع‬ ‫م ی کنیم متوجه م ی ش�ویم که خیل ی ها با وجود‬ ‫اینکه المان حاال قهرمان جام جهانی هم شده‪،‬‬ ‫این تیم را دوست ندارند‪ ،‬چرا؟‬ ‫المان ی ها همیش��ه اعتقاد داش��ته اند یک سری‬ ‫خصلت ه��ا و رفتارهای��ی در انها وج��ود دارد که انه��ا را از‬ ‫دیگر مردم دنیا متمایز م ی کند‪ .‬ای��ن برتری جویی همواره‬ ‫در فرهنگ انها وجود دارد‪ .‬م ی خواه��م از «توگند المانی»‬ ‫ب رای ش��ما بگویم‪ .‬توگند المانی همان چیزهایی است که‬ ‫المان ها اعتقاد دارن��د همواره با تکیه بر ان از س��ایر مردم‬ ‫جهان برتر بوده اند؛ غیرت‪ ،‬قدرت‪ ،‬نظم و انضباط‪ ،‬هدفمندی‬ ‫و پایداری‪ .‬انها سه جام قبلی را با همین توگند برده اند‪ .‬انها‬ ‫اس��پانیای ی ها را دیدند که با س��ب ک هایی به جز این توگند‬ ‫به قهرمانی رس��یدند‪ .‬اتفاق خوش��ایندی نب��ود‪ .‬دیدند ‪24‬‬ ‫سال اس��ت که جام نگرفته اند‪ .‬با این حال بر توگند المانی‬ ‫تاکید کردند‪ ،‬اما س��عی کردند چیزهایی را هم به این توگند‬ ‫اضافه کنند‪.‬‬ ‫چه چیزهایی؟‬ ‫م ی کنند‪ ،‬حمل��ه م ی کنند و حتی گل م ی زنن��د‪ .‬مردم ما با‬ ‫مدافع ‪ 2‬متری بلوند الم��ان قطعا همذات پنداری نم ی کنند‬ ‫اما شکل و شمایل مسی ب رای شان اشناس��ت‪ .‬انگار بارها‬ ‫جوان های��ی را در همین جامع��ه با همین مدل س��اده مو‬ ‫دیده اند‪ .‬به عبارتی بهتر بای��د بگویم المان ها هنوز تحرک‬ ‫زمخت شان بیشتر از تحرک ظریف شان است‪.‬‬ ‫به پپ اش�اره کردید و رابط�ه یواخیم ل�و با این‬ ‫مرب�ی‪ .‬س�ایر مربی�ان در الم�ان پ�پ را قب�ول‬ ‫نداشتند؟‬ ‫نه تنه��ا مربیان فوتبال المان بلک��ه اگر بگوییم‬ ‫المان ‪ 80‬میلیون نفر جمعیت دارد‪ ،‬من به جرات م ی گویم‬ ‫که ‪ 77‬میلیون نفرشان باتوجه به همان تعصبی که نسبت‬ ‫به مساله توگند المانی دارند‪ ،‬دوست نداشتند پپ در بایرن‬ ‫موفق ش��ود‪ .‬پپ توگند المانی را کوچک ک��رد‪ .‬به بوندس‬ ‫لیگا امد و در فاصله هفت هفته مان��ده به پایان بازی های‬ ‫لیگ بایرن مونیخ را قهرمان کرد‪ .‬معن��ی این اتفاق ب رای‬ ‫المان ها روش��ن بود‪ .‬انه��ا تیک ی تاکای��ی را م ی دیدند که‬ ‫توگند المانی (بوندس لیگا) را تا س��طح دبیرس��تان پایین‬ ‫اورده است‪ .‬به همین دلیل وقتی پپ در لیگ اروپا به رئال‬ ‫مادرید باخت‪ ،‬خیلی از مربیان المانی جشن گرفتند‪ .‬چون‬ ‫ب رای شان این مهم بود که به توگندشان چیزی اضافه نشود‪.‬‬ ‫اینها همان مربیانی بودند که وقتی اسپانیا با همان سبک‬ ‫همیشگ ی اش از هلند باخت و با نتیجه سنگینی هم باخت‬ ‫جشن گرفتند‪.‬‬ ‫و یواخیم لو چه واکنشی داشت؟‬ ‫او واکنش متفاوتی داش��ت‪ .‬اتفاقا چیزهایی را به‬ ‫این توگند اضافه کرد و موفق هم ش��د‪ .‬او صبر و حوصله را‬ ‫در دستور کارش قرار داد و از پپ و فوتبال بایرن الهام گرفت‬ ‫تا به قهرمانی برسد‪ .‬دو دیدگاه در مورد لو وجود دارد‪ .‬عده ای‬ ‫او را از نظر فنی از مورینیو‪ ،‬فان خال‪ ،‬پپ‪ ،‬ونگر و فرگوس��ن‬ ‫پایی ن تر م ی دانند اما عده ای هم معتقدند المان با هیچ مربی‬ ‫جز یواخیم لو نم ی توانست به عنوان قهرمانی برسد‪ .‬چون‬ ‫او تحرک ظریفی که پپ به بای��رن اورد را در تیم ملی مورد‬ ‫استفاده قرار داد‪.‬‬ ‫بحث جالبی ش��د‪ .‬م ی خواه��م در اینجا به یک‬ ‫رابطه مهم گریز بزنم‪ .‬رابطه میان یواخیم لو و پپ گواردیوال‪.‬‬ ‫تنها مربی که از پپ اس��تقبال کرد همین اقای لو بود‪ .‬او با‬ ‫پپ رابطه صمیمانه ای برقرار کرد و از تیمی که پپ فوتبالش‬ ‫را چشم نواز کرده بود‪ ،‬هفت بازیکن به تیم ملی دعوت کرد‪.‬‬ ‫یک جابه جایی صورت گرفت؛ تحرک زمخت فوتبال المان‬ ‫کنار زده م ی شد و تحرک ظریفی که اتفاقا در توگند المان ی ها‬ ‫هرگز جایی نداشته‪ ،‬جانش��ین تحرک زمخت م ی شد‪ .‬حاال‬ ‫م ی رسم به سوال ش��ما‪ .‬چرا مردم فوتبال المان را دوست‬ ‫ندارن��د؟ البته فکر م ی کنم وضعیت المان االن بهتر ش��ده‬ ‫و هواداران زیادی در ای ران دارد ام��ا با همه اینها نم ی توانیم‬ ‫بگوییم تعداد این هواداران از ه��واداران فوتبال ارژانتین و‬ ‫اسپانیا بیشتر است‪.‬‬ ‫چون مردم ما به پویول‪ ،‬پیکه و بوسکت نگاه م ی کنند؛‬ ‫مدافعانی ک��ه قاعدتا باید تحرک زمختی داش��ته باش��ند‬ ‫اما تحرک ظریف��ی دارند؛ دریبل م ی زنند‪ ،‬ب��ازی را ط راحی‬ ‫به نظرم انها به زودی خیلی محبوب م ی ش��وند‪.‬‬ ‫چون ط��رز تفکرش��ان حرک��ت از ظرف ه��ای زمختی به‬ ‫ظرف های ظ رافت اس��ت‪ .‬انها خودش��ان هم دیگر دوست‬ ‫ندارند دنی��ا انها را با عن��وان تانک های المانی بشناس��د‪.‬‬ ‫به همین دلیل تلویزی��ون المان ‪ 45‬دقیق��ه بازیکنان را با‬ ‫خانواده های شان در درون زمین نشان م ی دهد‪ .‬وقتی خانواده‬ ‫بازیکنان بعد از قهرمانی المان به زمین امدند و پس��رها به‬ ‫پدرهای شان پنالتی م ی زدند‪ ،‬انها م ی خواهند شخصیت و‬ ‫عاطفه شان را به دنیا نشان دهند‪ .‬به همین دلیل م ی ایستند‬ ‫و ب رای ارژانتین ی ها دست م ی زنند‪.‬‬ ‫ساب ه یا موفق اما دوست نداشتنی‬ ‫یواخی م لو برگ برنده مانشافت ها‬ ‫ام�ا المان ه�ا هن�وز ان طور ک�ه بای�د محبوب‬ ‫نیستند‪ ،‬چرا؟‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ورزش‬ ‫اسکوالری ناکام بزرگ جام جهانی‬ ‫انها خودشان هم دیگر دوست ندارند دنیا‬ ‫انها را با عنوان تانک های المانی بشناسد‪.‬‬ ‫به همین دلیل تلویزی�ون المان ‪ 45‬دقیقه‬ ‫بازیکنان را با خانواده های ش�ان در درون‬ ‫زمیننشانمی دهد‪.‬وقتیخانوادهبازیکنان‬ ‫بع�د از قهرمانی الم�ان به زمی�ن امدند و‬ ‫پسرها به پدرهای شان پنالتی می زدند‬ ‫ورزش‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫عبورازپوپولیسم‬ ‫باالمان ها‬ ‫گفت وگویمثلثبا‬ ‫دکتربیژن ذوالفقارنسب‬ ‫المان برای قهرمان شدن تقریبا همه چیز داشت‪.‬‬ ‫انها برای قهرمانی به برزیل رفته بودند‪ .‬نظر شما‬ ‫چیست؟‬ ‫با ش��ما موافقم‪ .‬تیم ها خیلی خوب م ی دانند که‬ ‫در چه وضعیتی قرار دارند و در چه سطحی از امادگی به سر‬ ‫م ی برند‪ .‬در جام جهانی نیز شرایط به همین گونه است‪ .‬من‬ ‫فکر م ی کنم المان ها م ی دانستند که ب رای چه کاری به برزیل‬ ‫رفته اند‪ .‬انها قهرمانی م ی خواستند و به این هدف بزرگ نیز‬ ‫دست پیدا کردند‪ .‬تقریبا همه ابزار های الزم ب رای رسیدن به‬ ‫این هدف را داشتند‪ .‬انها از بازی نخست با اقتدار برنده شدند‬ ‫و البته ب رای رس��یدن به فینال مسیر س��ختی را پشت سر‬ ‫گذاشتند‪ .‬شکست دادن فرانسه‪ ،‬برزیل و ارژانتین کار ساده ای‬ ‫نیست‪ .‬بسیار دشوار اس��ت اما المان ها این کار را با صبر و‬ ‫حوصله خاصی انجام دادند‪.‬‬ ‫ی درباره روش تی م ملی‬ ‫اگر بخواهید به نکته مهم ‬ ‫المان اشاره کنید به چه موضوعی اشاره خواهید‬ ‫کرد؟‬ ‫انها به خوبی تیم حریف را انالیز م ی کردند‪ .‬نکته‬ ‫اصلی اینجاس��ت که المان در هیچ مرحله ای حریف خود را‬ ‫دست کم نگرفت‪ .‬نمایش انها ب رابر الجزایر نشان داد که انها‬ ‫تا چه حد باهوش عمل م ی کنند و کاری به کوچک بودن نام‬ ‫حریفش��ان ندارند‪ .‬در واقع المان یکی از تیم هایی بود که با‬ ‫انالیز حریف در جام جهانی تا فین��ال پیش رفت‪ .‬به خوبی‬ ‫حریفان خود را شناس��ایی م ی کرد و روی نقطه ضع ف های‬ ‫حریف خود دست م ی گذاشت‪.‬‬ ‫المان حاال قهرمانی یورو ‪ 2016‬را می خواهد‬ ‫گفت وگوی مثلث با هومن افاضلی‬ ‫المان تیم شایسته ای بود و قهرمان جام جهانی شد‪.‬‬ ‫به نظرم جزو معدود دفعاتی بود که تیمی شایس��ته قهرمان‬ ‫شد‪ .‬المان ها ب رای رسیدن به قهرمانی البته به شانس هم نیاز‬ ‫داشتند که این خوش شانسی هم به انها کمک کرد‪ .‬به هر‬ ‫حال وقتی تیم شما موقعی ت های متعددی روی دروازه حریف‬ ‫ایجاد م ی کند یکی از ان موقعی ت ه��ا باالخره به گل تبدیل‬ ‫م ی شود‪ .‬اما در فوتبال شانس با چه تیمی همراه خواهد بود؟‬ ‫پاسخ من این است که شانس با تیمی یار خواهد بود که خود‬ ‫را به خوبی و به درس��تی مهیا کرده است؛ تیمی که از لحاظ‬ ‫فنی حرف های زیادی ب رای گفتن دارد‪ .‬تیمی که امادگی داشته‬ ‫باش��د‪ .‬باید بپذیریم که المان ها در این بخش خیلی خوب‬ ‫خودشان را مهیا کرده اند‪.‬‬ ‫تورنمنت پیشرفت کرده بودند‪ .‬در ابتدای تورنمنت انها بین‬ ‫عقب و جلوی زمینشان توازن الزم را نداشتند و به لحاظ نفری‬ ‫و س��اختاری ضعی ف تر بودند‪ ،‬به خصوص عقب زمین که به‬ ‫تیم خود ما هم چند موقعیت دادند‪ .‬اما با حضور دمیکلیس و‬ ‫ماسچرانو که به عنوان لیبرو بازی م ی کردند از لحاظ سیستم‬ ‫تیمی و از لحاظ نفری بهتر شده بودند‪ .‬ماسچرانو فوق العاده‬ ‫موثر بازی کرد چرا که هم تجربه حض��ور در خط دفاع و هم‬ ‫ هافبک را داش��ت‪ ،‬بناب راین جایی بین این دو خط بازی کرد‬ ‫و خیلی هم موفق بود‪.‬اما در طرف دیگ��ر فینال المان بود‪.‬‬ ‫تیمی که با نتیجه ای شگفت انگیز برزیل را شکست داده بود‬ ‫یا بهتر بگویم تحقیر کرده بود‪ .‬مهم ترین مشکل المان قبل‬ ‫از فینال این بود که م ی بایست بازیکنانش را به لحاظ ذهنی به‬ ‫درستی باالنس م ی کرد‪ .‬یعنی کار سخت یواخیم لو این بود‬ ‫که م ی بایست بازیکنانش را از فضای ان برد غرورانگیز مقابل‬ ‫برزیل بیرون اورد‪.‬‬ ‫فینال در ش��رایطی برگزار ش��د که واقعا نم ی شد‬ ‫قهرمان را پی ش بینی ک��رد‪ .‬هر چقدر هم ک��ه از زمان بازی‬ ‫م ی گذش��ت این پی ش بینی سخت تر م ی ش��د چون اساسا‬ ‫بازی پیچیده شده بود‪ .‬یک طرف ارژانتین بود؛ انها در طول‬ ‫انها پروسه ای ‪ 12‬س��اله طی کردند تا موفق شدند‬ ‫جام جهانی ‪ 2014‬برزیل را باالی سرشان ببرند‪ .‬البته یواخیم‬ ‫لو در مصاحب ه اش گفت که ‪ 10‬سال طول کشیده که انها به‬ ‫هدف شان برسند‪ ،‬اما در واقع اس��تارت المان در راستای این‬ ‫ورزش‬ ‫‪72‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫خیل ی ه�ا اعتق�اد دارن�د الم�ان تی�م شایس�ته‬ ‫جام جهانی بود و در واقع تیم شایس�ته قهرمان‬ ‫جام جهانی شد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫فینال را چطور دیدید؟‬ ‫المان چگونه قهرمان شد؟‬ ‫برنامه بلندمدت شان از سال ‪ 2002‬شروع ش��د و بعد با امدن‬ ‫کلینزمن سرعت و ش��دت بیش��تری به خود گرفت‪ .‬حضور‬ ‫ماتیاس س��امر در کادر فنی تیم ملی المان نیز باعث شد تا‬ ‫انها خیلی رو به جلو باش��ند و در برنامه ای که مد نظر دارند‬ ‫پیشرفت کنند‪.‬‬ ‫ایا جام جهان�ی برزیل پایان س�بک تیک ی تاکا و‬ ‫عصر تی م هایی بود ک�ه روش مالکیت توپ را در‬ ‫دستورکارشان قرار داده بودند و ایا در برزیل سبک‬ ‫تازه ای به دنیای فوتبال معرفی شد؟‬ ‫س��ب ک ها در جام های جهانی معرفی نم ی شوند‪.‬‬ ‫الاقل سال هاس��ت که دیگر ای��ن اتف��اق در جام جهانی رخ‬ ‫نم ی دهد‪ .‬اگر بخواهیم در مورد س��ب ک ها و مس��ائل فنی‬ ‫صحبت کنیم بهتر اس��ت لیگ اروپ��ا را در نظ��ر بگیریم‪.‬‬ ‫چمپیونز لیگ جای بهتری است که درباره سب ک ها و مسائل‬ ‫فنی فوتبال بحث کنیم‪ .‬چون اساسا مدت هاست که باشگاه ها‬ ‫س��ب ک های تازه به فوتبال معرفی م ی کنند‪ .‬در جام جهانی‬ ‫مسائلی چون ملی ت ها و قومی ت ها و هیجانات بسیار فراوان‬ ‫از تمرکز روی مسائل فنی کم م ی کند‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫چون مربیان تیم های ملی وقت زیادی ندارند ب رای‬ ‫اینکه زوایای ذهن ی ش��ان را به طور کامل به تیم های ش��ان‬ ‫تزریق کنند‪ .‬در چنین شرایطی کش��ورهایی موفق خواهند‬ ‫شد که میان تیم های مل ی ش��ان با تیم های باشگاه ی شان‬ ‫هماهنگی بیشتری برقرار باشد‪.‬‬ ‫در المان این هماهنگی وجود دارد؟‬ ‫چگون�ه یواخی م ل�و ب�رای المان ها ب�ه چهره ای‬ ‫تکراری تبدیل نشد؟‬ ‫یواخیم لو هرگز ب رای انها چهره ای تکراری نشد‪.‬‬ ‫چون المان ها ب رنامه ب رای شان مهم است نه فرد‪ .‬تصمیمات‬ ‫در فوتبال المان خلق الساعه نیس��ت‪ .‬این طور نیست که‬ ‫یک روز صبح از خواب بیدار شوند و یک تصمیمی بگیرند‬ ‫و روز بعد تصمیم شان چیز دیگری باشد‪ .‬انها اتاق فکر دارند‪.‬‬ ‫فدراسیون المان ب ر اس��اس مصوبات فیفا یک کمیته فنی‬ ‫دارد که در پروژه انتخاب مربی‪ ،‬زمان دادن یا برکناری مربی‬ ‫و سیاست های کلی فوتبال المان بسیار تاثیرگذار هستند‪.‬‬ ‫ایا برای این حرف تان مصداقی دارید؟‬ ‫به عنوان مث��ال م ی توانم به سیاس��ت های این‬ ‫کمیته بعد از س��ال ‪ 2002‬اش��اره کنم‪ .‬به همه باشگاه ها در‬ ‫فوتبال المان گفته ش��د که اجازه ندارن��د بازیکنان درجه دو‬ ‫خارجی را ج��ذب کنند و به ج��ای این کار م ی بایس��ت به‬ ‫بازیکنان جوان ش��ان در رده های پایه فرصت بدهند‪ .‬در این‬ ‫صورت میانگین سنی در فوتبالش��ان پایین م ی اید و لیگ‬ ‫پویاتری را شاهد هس��تند‪ .‬این اتفاق با همکاری باشگاه ها‬ ‫رخ داد‪ .‬این سیاس��ت ان قدر تاثیرگذار ب��وده که المان حاال‬ ‫م ی تواند از ‪ 60‬درصد بازیکنان همین تیم که همگی در دوره‬ ‫قبلی جام جهانی بوده اند در جام جهانی روسیه نیز بهره ببرد‪.‬‬ ‫با این حساب تصمیمی از اتاق فکر فوتبال المان بیرون امده‬ ‫که بازیکنان جوان را تا سه دوره جام جهانی ب رای تیم ملی این‬ ‫کشور نگه داشته است‪.‬‬ ‫در فوتبال ما نیز احتماال این کمیته وجود دارد؟‬ ‫در فوتبال ما نیز کمیته فنی وجود دارد اما متاسفانه‬ ‫همواره به عنوان یک کمیت ه صوری و تشریفاتی از ان نام برده‬ ‫م ی شود‪ .‬ما حتی داش��تن این کمیته فنی را نیز به مسخره‬ ‫م ی گیریم‪.‬‬ ‫برگردیم به موضوع قهرمانی المان‪ .‬انها را چطور‬ ‫دیدید؟‬ ‫انها همیشه منضبط هستند‪ .‬در این دوره به نظر‬ ‫م ی رسید که بیش از برتری فن ی شان نسبت به سایر تیم های‬ ‫حاضر در جام جهانی قصد دارند ش��خصیت باالیی از خود‬ ‫ورزش‬ ‫‪3‬‬ ‫دکتر ذوالفقارنسب معتقد است که المان‬ ‫عالوه بر همه ابزارهای مهمی که برای رس�یدن‬ ‫به قهرمانی جام جهانی داشت‪ ،‬فاکتور مه م تری‬ ‫را نی�ز به همه دنیا نش�ان داد؛ ش�خصیت‪ .‬این‬ ‫کارش�ناس فوتبال در گفت وگو با مثلث درباره‬ ‫ش�خصیت ویژه المان ه�ا در جام جهانی برزیل‬ ‫حرف های جالبی را مطرح م ی کند‪.‬‬ ‫نش��ان دهند‪ .‬ما حتی ب رای چند لحظه نیز ندیدیم بازیکنان‬ ‫یا کادر فنی المان در بازی با برزیل دست به کارهای اضافی‬ ‫بزنند ی��ا بخواهند حریف ش��ان را مورد تمس��خر یا تحقیر‬ ‫قرار بدهند‪ .‬خیل ی ها اعتقاد دارند انها م ی توانس��تند برزیل‬ ‫را در ان ب��ازی دورقم ی کنند اما از گل هفت��م به بعد وقتی‬ ‫ازهم گسس��تگی تیم ملی برزی��ل را دیدند با می زب��ان مدارا‬ ‫کردند و حتی بعد از این برد هم ان قدر خویشتن دار بودند که‬ ‫خوشحالی و شادی انچنانی از خود نشان ندادند‪ .‬چنین تیمی‬ ‫قطعا ب رای همه ما قابل احترام است‪.‬‬ ‫ما هم م ی توانی�م طور دیگری ب�رای فوتبال مان‬ ‫برنام ه ریزی کنیم‪.‬‬ ‫سهم ما ان چیزی است که از تفکرات ما سرچشمه‬ ‫م ی گیرد‪ .‬خودمان باید س��هم خودمان را تعیین کنیم‪ .‬من‬ ‫معتقدم ما فقط از طریق پیگیری ها‪ ،‬ارائه تحلی ل های درست‬ ‫و اتخاذ سیاس��ت های درست م ی توانیم س��هم خودمان از‬ ‫حضور در جام جهانی را به دست بیاوریم‪ .‬ما باید همایش هایی‬ ‫برگزار کنیم که مش��اوران و متخصصان ب��زرگ خارجی در‬ ‫ان حضور پیدا کنن��د و در مورد نتای��ج و کیفیت بازی های‬ ‫جام جهانی صحبت کنند‪ .‬ما باید از متخصصان داخلی بهره‬ ‫ببریم و تنها به دنبال موج های پوپولیستی نباشیم‪ .‬متاسفانه‬ ‫کارمان این شده که نظرس��نج ی های غیرتخصصی برگزار‬ ‫کنیم‪ .‬جالب اس��ت که بع د ها مث�لا در جام جهانی بعدی از‬ ‫خودمان م ی پرس��یم که چرا هنوز ما حرکت نکرده ایم؟ چرا‬ ‫پیش��رفتی نداش��ته ایم و کاری ب رای فوتبال مان نکرده ایم؟‬ ‫ ب ی خبر از اینکه ما وقتی باید چگونگی پیشرفت تیم هایی‬ ‫مثل کاس��تاریکا‪ ،‬الجزایر‪ ،‬ش��یلی‪ ،‬اروگوئه و کلمبیا را مورد‬ ‫در المان این هماهنگی به طرز ش��گفت انگیزی‬ ‫برقرار است‪ .‬انها در این بخش زبانزد هستند‪.‬‬ ‫برگردیم ب�ه بازی الم�ان – ارژانتی�ن؛ ارژانتین با‬ ‫مس�ی م ی توانس�ت قهرمان ش�ود‪ .‬نظر ش�ما‬ ‫چیست؟‬ ‫طبق اماری که فیف��ا ارائه داد المان ها س��ه ب رابر‬ ‫ارژانتین ی ها موقعیت داش��تند‪ .‬البته این یک واقعیت است‬ ‫که موقعی ت هایی که بازیکنان ارژانتین به دست اوردند خیلی‬ ‫بهتر و خط رناک تر بود‪ ،‬اما به طور کلی المان تیم ب رتری بود‪ .‬به‬ ‫نظرم فوتبال همواره در حال تغییر است‪ .‬فوتبالی که در دوره‬ ‫مارادونا بازی م ی شد چیز دیگری بود و فوتبالی که حاال بازی‬ ‫م ی شود چیز دیگری است‪ .‬به نظرم هم مارادونا و هم مسی‬ ‫در دوره خودش��ان جز نابغه چیز دیگری نم ی توانند باشند اما‬ ‫این یک واقعیت است که در حال حاضر فوتبال جمع ی تر و‬ ‫تاکتیک ی تر بازی م ی شود‪.‬‬ ‫اما همچنان این س�وال ذهن خیل ی ه�ا را به خود‬ ‫مشغول کرده که مسی بزرگ تر است یا مارادونا؟‬ ‫ایا حضور پپ در بایرن مونی�خ بر تی م ملی المان‬ ‫تاثیرگذار بود؟‬ ‫این همایش ها به م��ا م ی گوید که تیم های موفق‬ ‫سازمانده ی شان چگونه بوده است؟ در دفاع و حمله چطور عمل‬ ‫کرده اند و چگونه از موانع س��خت ب رای رسیدن به هدف شان‬ ‫عبور کرده اند؟ پاسخ این سوال ها م ی تواند فوتبال یک کشور را‬ ‫به درستی پیشرفت بدهد‪ .‬البته این وظیفه فدراسیون فوتبال و‬ ‫به خصوص کمیته اموزش فدراسیون فوتبال است‪ .‬فیفا بعد از‬ ‫جام جهانی بالفاصله سب ک ها و روش های جدید در خصوص‬ ‫مسائل فنی را منتش��ر م ی کند یا بهتر بگویم این اطالعات‬ ‫گرانبها را در اختیار کنفدراسیون ها قرار م ی دهد‪ .‬کنفدراسیون ها‬ ‫نیز این اطالعات را در اختیار کشورهای عضو خود قرار م ی دهند‪.‬‬ ‫در ای ران ما مدت هاست که بعد از پایان رقابت های جام جهانی‬ ‫همایش های تخصصی نداشته ایم‪ ،‬اما در همه جای دنیا راجع‬ ‫به نتایج و مسائل فنی بازی های جام جهانی بحث م ی شود‪.‬‬ ‫بعضی از مربی��ان به صورت انف رادی به دنب��ال این اطالعات‬ ‫م ی روند‪ .‬در واقع مربیانی که طالب عل��م روز دنیای فوتبال‬ ‫هستند س��عی م ی کنند به این اطالعات دست پیدا کنند اما‬ ‫به نظرم فدراسیون فوتبال خیلی بهتر از اینها م ی تواند در این‬ ‫مورد عمل کند‪.‬‬ ‫اقای ذوالفقارنس�ب! ب�ه نظر ش�ما جام جهانی‬ ‫برزیل پایان تیک ی تاکا بود؟‬ ‫نه‪ ،‬به نظرم س��بک تیک ی تاکا به پایان نرس��ید‪.‬‬ ‫بلکه در این جام به نوعی احیا ش��د‪ .‬المان ها یک س��ری از‬ ‫ویژگ ی های فوتبال خودش��ان را تقویت و بعد ان ویژگ ی ها‬ ‫را با س��بک مالکیت توپ تلفیق کردند‪ .‬در واقع تلفیقی از‬ ‫تیک ی تاکا و فوتبال سنتی المان به دس��ت امد‪ .‬باید تاکید‬ ‫کنم که این یکی از رازهای موفقیت تیم ملی المان بود‪ .‬شاید‬ ‫همین تلفیق نوعی س��بک ویژه به دنیای فوتبال معرفی‬ ‫کند‪ .‬شاید‪.‬‬ ‫به نظرم پپ در قهرمانی المان ها نقش داشت‪ .‬انها‬ ‫در یورو ‪ 2008‬با روش دفاع ‪ -‬ضدحمله نتوانستند به هدف شان‬ ‫برسند‪ .‬در جام جهانی هم با همین روش بازی کردند و باز هم‬ ‫ناکام ماندند اما با حضور پپ در بایرن مونیخ به نوعی این روش‬ ‫در فوتبال المان و تیم ملی این کشور تصحیح شد‪ .‬همان طور‬ ‫یدانید ستون تیم ملی المان از بایرن مونیخ تشکیل شده‬ ‫که م ‬ ‫بود‪ .‬بازیکنان خط میانی این تیم به خوبی از عهده ساخت و‬ ‫ط راحی بازی تیم مل��ی المان برم ی امدن��د‪ .‬در واقع یواخیم‬ ‫لو قبل از حضور پ��پ در بایرن مونیخ تیمی برمبنای دفاع ‪-‬‬ ‫ضدحمله ساخته بود‪ ،‬اما اشکال این روش به درستی تصحیح‬ ‫شد و نتیجه اش این شد که انها باالخره جام قهرمانی را باالی‬ ‫سر بردند‪ .‬چون انها همواره با خودشان اشکاالت کار را مرور‬ ‫م ی کنند‪ .‬وقتی ناکام م ی شوند از خودشان م ی پرسند چرا این‬ ‫اتفاق رخ داده و بعد ب رای حل ان ب رنامه های بلندمدت ط راحی‬ ‫م ی کنند‪ .‬انها از س��ال ‪ 2010‬به سبک مالکیت توپ هم فکر‬ ‫کردند و این روش را تا حدود زیادی در دستورکارشان قرار دادند‪.‬‬ ‫المان ها پس از این قهرمانی چه خواهند کرد؟‬ ‫به نظرم هدف بعدی انها کامال روشن است‪ .‬اساسا‬ ‫المان ها قرارداد یواخی م لو را ب رای سه سال دیگر تمدید کردند‬ ‫تا قهرمانی یورو ‪ 2016‬را نیز به دس��ت بیاورند‪ .‬المان حاال به‬ ‫قهرمانی در جام ملت های اروپا فکر م ی کند‪.‬‬ ‫این اتفاق چیزی اس��ت که در تاریخ پیش نیامده بود‪.‬‬ ‫حداقل در سن من که پیش نیامده بود و تا زمانی که زنده باشم‬ ‫هم اتفاق نخواهد افتاد‪ .‬فکر م ی کنم از ان حوادثی است که‬ ‫یک بار در تاریخ رخ م ی دهد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫عده ای معتقدند جام جهانی و به دست اوردن این‬ ‫افتخار بزرگ فرصتی است که دیگر نصیب لیونل‬ ‫مسی نخواهد شد‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫نه‪ ،‬من معتقدم مسی فرصت دارد که جام جهانی را‬ ‫باالی سر ببرد‪ .‬هنوز یک دوره یا شاید هم دو دوره دیگر فرصت‬ ‫دارد که به بزرگ ترین افتخار ورزش��ی اش در دوران بازیگری‬ ‫برسد و جام جهانی را باالی سر ببرد‪.‬‬ ‫ای�ن همایش ها ق�رار اس�ت چ�ه موضوعاتی را‬ ‫روشن کند؟‬ ‫ورزش‬ ‫پاس��خ دادن به این سوال کمی س��خت است اما‬ ‫قبول کنیم که مهم ترین دس��تاورد یک بازیک��ن در دوران‬ ‫بازیگری اش جام جهانی است‪ .‬وقتی مسی این افتخار بزرگ‬ ‫را در کارنام��ه اش ن��دارد بناب راین هنوز یک چی��زی کمتر از‬ ‫مارادونا دارد‪.‬‬ ‫‪4‬‬ ‫هومن افاضلی معتقد اس�ت حضور مربی‬ ‫بزرگی چون پپ گواردیوال در بوندس لیگا ان هم‬ ‫در تیمی مثل بایرن مونیخ در تصحیح اشکاالت‬ ‫فوتبال المان خیلی موثر بود‪ .‬او در گفت وگو با‬ ‫مثلث درباره قهرمانی المان و هدف گذاری های‬ ‫بعدی این تیم حرف های جالی را مطرح م ی کند‪.‬‬ ‫نقد و تحلیل ق��رار م ی دادیم دلمان را به نظرس��نج ی های‬ ‫غیرتخصصی خوش کردی��م‪ .‬در واقع ما همیش��ه همین‬ ‫دور باطل را تجربه م ی کنیم‪ .‬المان ها چ��را قهرمان جهان‬ ‫م ی شوند؟ چون با موج های پوپولیستی بیگانه اند‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫قطره ای از یک دریا‬ ‫کتاب هایی در مورد امام علی (ع)‬ ‫نوش��تن از علی (ع) سخت اس��ت‪ .‬هیچ کتابی و هیچ‬ ‫ی یافت نم ی شود که بتواند وجود مقدسش را توصیف کند‪.‬‬ ‫قلم ‬ ‫ش��خصیت چندوجهی امی رالمومنین(ع) کار هر نویسنده ای‬ ‫را دش��وار م ی کند‪ .‬ام��ا این دش��واری مانع تالش نیس��ت و‬ ‫نویسنده هایی به قدر توان به سیره امام اول شیعیان پرداخته اند‬ ‫و همین تالش هم به کتاب های ارزشمندی ختم شده است‪.‬‬ ‫کتاب های ب ی شمار و بزرگی است که باید به انها اشاره کرد اما‬ ‫به مناسبت ضربت خوردن و شهادت ایشان و به مصداق مشت‬ ‫نمونه خروار به معرفی چند کتاب پی رامون شخصیت‪ ،‬زندگانی‪،‬‬ ‫سیره و‪ ...‬امام علی (ع) م ی پردازیم‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫علی از زبان علی‬ ‫این کتاب ارزشمند به بررسی زندگانی حضرت امام علی‬ ‫علی ه الس�لام باتوجه به بیانات و نامه‏های ایشان م ی‏پردازد‪.‬‬ ‫مرحوم دکتر شهیدی این کتاب را به شیفتگان علی علی ه السالم‬ ‫تقدیم کرده است‪ .‬استاد شهیدی که یکی از پژوهشگران معاصر‬ ‫تاریخ اسالم‪ ،‬با اثار غنی و پرمحتوایی که در این زمینه از خود به‬ ‫جای گذاشته‪ ،‬توانسته به یکی از ماندگاران عصر تبدیل شود‪.‬‬ ‫وی در روایت جذاب زندگانی امی رالمومنین علی ه السالم از بیان‬ ‫خود حضرتشان استفاده کرده و برهه های گوناگون زندگانی‬ ‫ایشان را تشریح کرده است‪ .‬ش��ادروان شهیدی در مقدمه این‬ ‫کتاب چنین م ی نویسد‪« :‬سال هاست م ی خواهم قلم بردارم و‬ ‫صفحه ‏هایى پی رامون زندگانى امیر مومنان على(ع) بنگارم‪ .‬هر‬ ‫بار که خود را اماده م ی کنم‪ ،‬ندایى از درونم م ی شنوم؛ «اهسته‬ ‫باش!چه گستاخى! مى‏خواهى در این میدان پهناور درایى و‬ ‫بضاعت اندک خود را بنمایى؟ نم ی دانى مهتاب به گز پیمودن‬ ‫است و دریا را با مشت تهى کردن‪ .‬در میا! که عرصه سیمرغ نه‬ ‫جوالنگه توست‪».‬‬ ‫نشان های ان ب ی نشان‬ ‫یوسفعلی میرشکاک در این دفتر مجموعه ای از شعرهای‬ ‫خود را که در مدح و منقبت امی رالمومنین علی علی هالسالم است‬ ‫در چند قالب گنجانده اس��ت‪ :‬رباعی‪ ،‬دوبیتی‪ ،‬غزل‪ ،‬مخمس‪،‬‬ ‫قصیده‪ ،‬شعر نیمایی و شعر ازاد؛ و تقریبا همه قوالب متعارف‬ ‫شعر معاصر را در این مدایح ازموده است‪.‬‬ ‫ای صبح ازل خیالی از خنده تو‬ ‫شاهان و پیمب ران همه بنده تو‬ ‫با من نظری کن که نباشم در حشر‬ ‫شرمنده ان که نیـست شرمنده تو‬ ‫زبان شاعر روان و بدون پیچش است و شعرها مناسب‬ ‫یرنگ حقیقت و عرفان دارند و‬ ‫مجالس م ّداحی‪ .‬مدح ها همه پ ‬ ‫از اغ راق به دورند‪.‬‬ ‫قدیس‬ ‫«قدیس» عنوان اثری اس��ت از اب راهیم حس��ن بیگی‪،‬‬ ‫نویس��نده‪ ،‬که در ان با ش��یوه ای نو‪ ،‬زندگی امام علی (ع) به‬ ‫رشته تحریر درامده اس��ت‪ .‬موضوع این اثر که در قالب رمان‬ ‫نوشته شده‪ ،‬داستان مردی مس��یحی را روایت م ی کند که در‬ ‫پی شناخت ش��خصیت امی رالمومنین‪ ،‬علی(ع)‪ ،‬به تحقیق‬ ‫درباره حکومت پنج ساله امام علی(ع) پرداخته و با ذکر یکی از‬ ‫ویژگ ی ها و ابعاد زندگی امام‪ ،‬ان دوران را با زبانی داستانی روایت‬ ‫م ی کند‪ .‬نویسنده در این اثر کوشیده تا معنای حکومت اسالمی‬ ‫از دیدگاه امی رالمومنی ن (ع) به تصویر کشیده شود‪ .‬نویسنده از‬ ‫جریان سیال ذهن و بازگشت به گذشته‪ ،‬به عنوان زاویه دید این‬ ‫داستان بهره برده است‪.‬‬ ‫امام علی(ع)‬ ‫کتاب «امام علی(ع)» اثر حمید یزدان پرس��ت از سوی‬ ‫انتشارات اطالعات منتشر شده است‪ .‬کتاب در بردارنده هفتاد و‬ ‫هشت مقاله تاریخی‪ ،‬روایی‪ ،‬عرفانی و ادبی درباره امیرمومنان‬ ‫علی(ع) است که در هفت بخش جداگانه تنظیم و تبویب شده‬ ‫اس��ت‪ .‬بخش نخس��ت با عنوان «از والدت تا والیت» از اغاز‬ ‫زندگی ان حضرت تا ماجرای غدیر را دربرم ی گیرد‪ .‬بخش دوم‬ ‫باعنوان «حادثه غدیرخم» حول محور ماجرای غدیر ش��کل‬ ‫گرفته و به تفصیل درباره این موضوع بسیار مهم‪ ،‬از چند جنبه‬ ‫تاریخی‪ ،‬تفسیری و کالمی‪ ،‬بحث و بررسی کرده است‪ .‬بخش‬ ‫سوم «در روزگار خلفا» نام دارد که به تاریخ زندگی ان حضرت‬ ‫در دوران پ��س از پیامب راکرم(ص) م ی پ��ردازد‪ .‬بخش چهارم‬ ‫زیر عنوان «حکومت تا شهادت» اخرین سال های حکومت‬ ‫خلیفه س��وم تا روی کار امدن امام‪ ،‬ب رنامه حکومتی و منش‬ ‫ایشان‪ ،‬حوادث مهم روزگار خالفت و نهایتا شهادت حضرت را‬ ‫دربردارد‪ .‬در بخش پنجم که «می راث علوی» نام دارد‪ ،‬پاره ای‬ ‫از سخنان منظوم و منثور ان امام همام و خصوصا نهج البالغه‬ ‫بررسی م ی شود‪ .‬بخش ششم «نیایش ها» سه مناجات پ راوازه‬ ‫حضرت را دربرم ی گی��رد‪ .‬بخش هفتم زیر عن��وان «والیت‬ ‫باطنی» سامان گرفته که عمدتا به وجه معنوی شخصیت ان‬ ‫حضرت م ی پردازد‪.‬‬ ‫جاذبه و دافعه عل ی (ع)‬ ‫کتاب «جاذبه و دافعه علی علی ه السالم» نخستین بار‬ ‫در زمان حیات استاد مطهری‪ ،‬سال ‪ 1349‬منتشر شده است‪.‬‬ ‫این کتاب متن مکتوب و تنظیم یافته چهار جلسه سخنرانی‬ ‫است که در حسینیه ارشاد در سال ‪( 1346‬رمضان ‪1388‬هجری‬ ‫قمری) ای راد شده بود‪.‬‬ ‫کت��اب جاذب��ه و دافع��ه اس��تاد مطه��ری را بای��د در‬ ‫ردیف مجموعه ای از اثار ایش��ان دانس��ت ک��ه ذیل عنوان‬ ‫«سیره شناسی» قابل طبقه بندی هستند‪ .‬این اثر حکایتگر‬ ‫توانمندی اس��تاد مطه��ری در ام��ر تبلیغ به وی��ژه از حیث‬ ‫موضوع شناسی و نحوه معرفی ویژگ ی های امی رالمومنین(ع)‬ ‫است‪ .‬از این منظر کتاب «جاذبه و دافعه علی علی ه السالم»‬ ‫م ی تواند به مثابه الگویی در امر تبلی��غ مورد توجه قرار گیرد‪.‬‬ ‫کتاب‪ ،‬دارای پیشگفتار و مقدمه است و عالوه بر ان دو بخش‬ ‫دارد که در بخش اول‪ ،‬جاذبه علی(علی ه السالم)‪ ،‬فلسفه‪ ،‬فایده‬ ‫و اثر ان‪ ،‬مورد بحث قرار گرفته اس��ت‪ .‬در ای��ن بخش به اثار‬ ‫اجتماعی عنصر محبت و نیز به اثار تربیتی ان توجه ش��ده‬ ‫است‪ .‬بخش دوم کتاب به تبیین کیفیت دافعه امی رالمومنین‬ ‫(علی ه السالم) از راه معرفی انها که از سوی حضرت طرد شده اند‬ ‫م ی پردازد‪ .‬استاد در این بخش جریان «خوارج» را معرفی کرده‬ ‫است‪ .‬کیفیت توضیح استاد در مورد خوارج به گونه ای است که‬ ‫مخاطب گمان نکند با جریانی صرفا تاریخی مواجه است که در‬ ‫روزگار کنونی بدیلی ندارد‪ .‬استاد همواره بر تکرارپذیری جریان‬ ‫خوارج تاکید م ی کند‪.‬‬ ‫فروغ والیت‬ ‫نویسنده فرزانه‪ ،‬ایت اهلل سبحانی با تقسیم حیات نورانی‬ ‫حضرت امی رالمومنین علی ه الس�لام به پنج دوره‪ ،‬مهم ترین‬ ‫جریانات زندگی ایشان را ترسیم کرده است‪ .‬ایشان در این اثر‬ ‫وزین سعی کرده سیر زندگی ایش��ان را از طرفی‪ ،‬گویا و روان‬ ‫حکایت کرده و از دیگر سو‪ ،‬کامال مبتنی بر منابع دسته اول‬ ‫تاریخی و روایی باشد‪ .‬نکته متمایز این اثر‪ ،‬جامعیت ان است که‬ ‫از همان اغاز زندگی حضرت تا شهادت ایشان‪ ،‬تمام عرصه های‬ ‫زندگی ایشان را در کنار ایات و روایات مربوطه تشریح کرده و‬ ‫در هر مورد به تبیین بعدی از فضایل حضرت م ی پردازد‪ .‬البته‬ ‫رس��الت اصلی این کتاب‪ ،‬ترسیم زندگی ش��خصی و عادی‬ ‫حضرت اس��ت که به خوبی هم از عهده ان برام��ده‪ .‬اما ابعاد‬ ‫شخصیتی ایشان مانند فضایل و مناقب‪ ،‬سخنان و نامه ها‪،‬‬ ‫قضاوت ها‪ ،‬کرامت ه��ای متحی رالعق��ول و‪ ...‬هر یک کتابی‬ ‫جداگانه م ی طلبد‪.‬‬ ‫ایین زندگی‬ ‫نزندگی بازنویس��ی س��ی د مهدی شجاعی از‬ ‫کتاب ایی ‬ ‫سفارش ها‪ ،‬موعظه ها و رهنمودهای امام علی(ع) به فرزندش‬ ‫امام حس��ن مجتبی (ع) اس��ت که از سوی انتش��ارات کتاب‬ ‫نیستان منتشر شده است‪.‬شجاعی در ابتدای مقدمه این کتاب‬ ‫ی شماست ‪ ،‬سفارشات ‪ ،‬توصی ه ها‪،‬‬ ‫ش رو ‬ ‫م ی نویسد‪« :‬انچ ه پی ‬ ‫موعظه ها‪ ،‬رهنمودها‪ ،‬اموزه ها یا ره توشه های امی رالمومنین‬ ‫ی (علی ه السالم) است ‪ .‬نامه ای ‬ ‫ن مجتب ‬ ‫(علی ه السالم) ب ه اما م حس ‬ ‫ی از‬ ‫گ صفی ن ‪ ،‬در یک ‬ ‫ت از جن ‬ ‫ت موال هنگا م بازگش ‬ ‫ک ه حضر ‬ ‫ی نوشته اند‬ ‫ن مجتب ‬ ‫ب ب ه فرزندشا ن اما م حس ‬ ‫ن را ه خطا ‬ ‫مناز ل بی ‬ ‫ن جهان ‬ ‫ی در ای ‬ ‫ی زندگ ‬ ‫ن ب را ‬ ‫ک انس��ا ‬ ‫ن هم ه انچ ه را ی ‬ ‫یا ‬ ‫وط ‬ ‫ن وصایا و‬ ‫ب ای ‬ ‫ن نیاز دارد‪ ،‬مورد توج ه ق��رار داده اند‪ .‬مخاط ‬ ‫ب ه ا ‬ ‫ک ما‪.‬‬ ‫کت ‬ ‫ت موال‪ ،‬ماییم ‪ .‬هم ه ما و ت ‬ ‫سفارشا ‬ ‫ت ک ه پیامبر فرمود‪« :‬انا و علی ابوا هذه ‬ ‫ن اس ‬ ‫مگر ن ه ای ‬ ‫ن وصی ت نامه ‪،‬‬ ‫س ای ‬ ‫ن ا ّمتیم ‪ .‬پ�� ‬ ‫ن ای ‬ ‫ی پدرا ‬ ‫ن و عل�� ‬ ‫االمه ‪ ».‬م ‬ ‫ش اع م از پسر و دختر‬ ‫ی فرزندان ‬ ‫ت ب ه تمام ‬ ‫ک پدر اس ‬ ‫تی ‬ ‫سفارشا ‬ ‫ت گیتی‪ ،‬ان ‬ ‫ک و بزرگ درتما م طو ل تاری خ و در هم ه وسع ‬ ‫و کوچ ‬ ‫ی اسمان ‬ ‫ی ک ه ب ه راه ها ‬ ‫ی و متعارف ‪ .‬پدر ‬ ‫ک پدر معم ول ‬ ‫ه م ن ه ی ‬ ‫ب از کتب ‬ ‫ی ک ه هزار کتا ‬ ‫ی زمی ن ‪ ،‬پدر ‬ ‫ت تا مسیرها ‬ ‫اشناتر اس ‬ ‫ت بشر‬ ‫ل ناظر بر خلق ‬ ‫ی ک ه از از ‬ ‫ی اوست ‪ ،‬پدر ‬ ‫انبیا در دست ها ‬ ‫ی ک ه معل م همه ‬ ‫ش بهتر م ی شناسد‪ ،‬پدر ‬ ‫ن را از خود ‬ ‫بود ه و انسا ‬ ‫ی ک ه ب ه دلی ل ‬ ‫ت و مراد و اسو ه هم ه اولیاست‪ ،‬پدر ‬ ‫انبیا بود ه اس ‬ ‫ل و خطا و اشتبا ه در کال م و‬ ‫ص و خل ‬ ‫ت اسمان ی ‪ ،‬نق ‬ ‫معصومی ‬ ‫رفتارش ‪ ،‬را ه ندارد‪».‬‬ ‫پرواز به سوی بی نهایت‬ ‫شهردار اردوگاه‬ ‫روزه داری در دوران اسارت‬ ‫«شهردار اردوگاه» خاط راتی از روزه داری اس��ی ران ای رانی در بازداشتگاه های ع راق را‬ ‫در بر داردکه به مناسبت ماه مبارک رمضان به مرور بخش هایی از ان پرداخته ایم‪ .‬خاط رات‬ ‫دوران اس��ارت در اثار مکتوب دفاع مقدس جایگاه ویژه و مخاطبان نسبتا بیشتری دارد؛‬ ‫اگاهی از چندوچون و نحوه اسارت‪ ،‬چگونگی بازجوی ی ها‪ ،‬وضعیت اردوگاه ها و نوع برخورد‬ ‫ماموران ع راقی با اسی ران و ایستادگی و مقاومت نیروهای ای رانی در بازداشتگاه های ارتش‬ ‫بعثی‪ ،‬از مواردی است که بر جذابیت این گونه اثار م ی افزاید‪ .‬یکی از این موارد‪ ،‬چگونگی‬ ‫روزه داری اسرا در اردوگاه هاست‪ .‬کتاب «شهردار اردوگاه» سرگذشت نام ه ازاده فریدون بیاتی‬ ‫معروف به «عمو فریدون» از اغاز تولد‪ ،‬دوران مدرس��ه‪ ،‬س��ربازی‪ ،‬ازدواج‪ ،‬انقالب و جنگ‬ ‫تحمیلی و شرکت وی در جنگ و سپس اسارت به دست رژیم بعث و ماجرای اسارتش در‬ ‫اردوگاه های موصل ‪ 1‬و ‪ ،3‬رویدادهای ان دوران‪ ،‬خدمتگزاری های وی به دوستان اسیر خود‬ ‫و گرفتن عنوان شهردار اردوگاه و در نهایت ازادی و بازگشت به وطن ایشان است‪« .‬شهردار‬ ‫اردوگاه» با بازنویسی عبدالرضا سالم ی نژاد‪ ،‬از سوی انتش��ارات پیام ازادی با شمارگان دو‬ ‫هزار و ‪ 500‬نسخه‪ ،‬قطع رقعی‪199 ،‬صفحه‪ ،‬به بهای ‪ 18‬هزار ریال در سال ‪ 1386‬منتشر‬ ‫شده و در سال ‪ 1391‬به چاپ سوم رسیده است‪.‬‬ ‫وجدان های دیجیتال‬ ‫اگر دوربین در مهد کودکی در اردبیل نبود چه می شد؟‬ ‫اگ��ر ان دوربین انجا نبود‪ ،‬هیچ ک��س نم ی فهمید در‬ ‫چند صدکیلومتر دورتر از پایتخت‪ ،‬در مرکز اس��تان اردبیل‬ ‫کودکی بود که به جرم غذا نخ��وردن‪ ،‬ازار م ی بیند‪ .‬این گونه‬ ‫بود که یک بار دیگر این گوش ی های تلفن همراه به کمک‬ ‫انسان ها امد تا بدانیم همیشه چیزهایی هست که‬ ‫نم ی دانیم‪ .‬خود را جای ان پ��در و مادری بگذارید‬ ‫که با خیال راحت جگرگوشه خود را به مهدکودک‬ ‫سپرده اند تا اس��وده و با اطمینان از اینکه سختی‬ ‫تامین مخارج باعث م ی ش��ود کودکشان لحظات‬ ‫ی را داشته باشد‪ ،‬مش��غول کارند‪ ،‬اما به یکباره‬ ‫ارام ‬ ‫فیلم ی به دستشان م ی رسدکه در ان یک زن را در‬ ‫حال غذا دادن به کودکی که بین پاهایش خوابانده‬ ‫نش��ان م ی دهد‪.‬این زن بینی ک��ودک را گرفته و‬ ‫تالش م ی کن��د به اجب��ار و در حال��ی که کودک‬ ‫س��رفه م ی کند به او غذا دهد‪.‬هم زمان با گریه کودک‪ ،‬مربی‬ ‫در حالی که عصبانی شده قاش��ق را در دهان او فرو م ی کند‬ ‫و مدتی نگه م ی دارد و بعد از ان ش��روع ب��ه کتک زدن بچه‬ ‫م ی کند‪ .‬در نهایت مربی با کشیدن موی کودک او را از زمین‬ ‫بلند م ی کند و به گوش��ه ای از اتاق پرتاب م ی کند‪ .‬کمی که‬ ‫قصه هایی از خلبانان بالگردهای هوانیروز‬ ‫«پرواز به س��وی ب ی نهایت» تالیف محس��ن صادق نی��ا‪ ،‬در برگیرنده قصه هایی‬ ‫خواندنی و واقعی اس��ت از خلبانان بالگردهای هوانیروز که در چهار بخش نوشته شده‬ ‫است‪« .‬سراس��تاد خلبان» عنوان اولین قصه کتاب و برگرفته از زندگی سراستاد خلبان‬ ‫شهید سرهنگ دوم رحیم بخشی و از زاویه دید همسر وی روایت م ی شود‪ .‬دومین قصه‬ ‫این مجموعه «خاکستر سنگین» نام گرفته است و ب ر اساس خاطره ای از ناصر به رامی‪،‬‬ ‫خبرنگار و به روایت او از زندگی ش��هید خلبان علیرضا حراف نوشته شده است‪ .‬سومین‬ ‫قصه کتاب با عنوان «بچه محل» ب ر اساس خاطره ای از ستوان یکم فنی‪ ،‬ذوالفقار بابایی‬ ‫و از زبان وی روایت ش��ده اس��ت‪« .‬چموش» عنوان اخرین بخش کتاب «پرواز به سوی‬ ‫ب ی نهایت» ب ر اساس خاطره ای از کارمند بازنشسته هوانیروز‪ ،‬بهروز خاموشیان‪ ،‬از زندگی‬ ‫شهید خلبان یحیی شمشادیان قلمی تهیه شده است‪« .‬پرواز به سوی ب ی نهایت»‪ ،‬روایت‬ ‫مختصر و زیبایی است از تالش و همگامی و پیشگامی دالورمردان هوانیروز ب رای دفع‬ ‫ی را پیش روی‬ ‫دشمن و ازادی خاک میهن‪ ،‬هرچند لحظه هایی مکرر دلواپسی و تلخکام ‬ ‫مخاطب نمایش م ی دهد‪ .‬داس��تان «بچه محل» از این کتاب‪ ،‬در بخش اثار چاپ نشده‬ ‫«یوسف» اثر شایسته قدردانی شد‪.‬‬ ‫ششمین جشنواره داستان کوتاه ُ‬ ‫بیشتر دقت م ی کنند م ی بینندکه این کودک فرزند انهاست و‬ ‫اینجاست که به یکباره همه پدر و مادرهایی که کودکشان را‬ ‫در مهدکودکی به امید محبت دیگران سپرده اند‪ ،‬به فکر فرو‬ ‫م ی روند‪ .‬این چیزهای کوچک این روزها در جی ب های ما به‬ ‫این طرف و ان طرف م ی روند‪ .‬همه تبدیل به ابزاری شده اند‬ ‫ب رای انکه همه در دیدن و قضاوت فرصتی مش��ابه داش��ته‬ ‫باشند‪ .‬شاید بتوان به انها نام وجدان های دیجیتال داد‪ .‬البته‬ ‫در این نامگذاری تناقض وجود دارد‪ ،‬بازهم در این شیوه که به‬ ‫یکباره تمرکز سایت ها و شبکه های اجتماعی‪ ،‬قضاوت های‬ ‫یک جامعه را در معرض یک انتخاب جدی قرار م ی دهد؛ باز‬ ‫هم قضاوت با انسان هاست‪ .‬بازهم این انسان ها هستند که‬ ‫باید واکنش نش��ان دهند اما با وجود این فرقی نم ی کندکه‬ ‫ماجرا کتک خوردن یک کارتن خواب از پلیس امریکا باش��د‬ ‫یا ازار یک کودک در مهدکودکی در اردبیل‪ ،‬همیشه احتمال‬ ‫وجود دوربینی هست که دیگران را در درد ماجرا سهیم کند‪.‬‬ ‫هرچند شاید بهتر باشد برخی به جای ایستادن و فیلم گرفتن‬ ‫وارد ماجرا شوند و درجا عمل کنند‪.‬‬ ‫مهدکودک بسته شد‬ ‫ماج��رای مهدک��ودک ب��ه کجا خت��م ش��د؟ ماجرای‬ ‫ک��ودک ازاری در یکی از مهدکودک های سه س��تاره ش��هر‬ ‫اردبیل به نام ستایش رخ داده است‪ .‬این مرکز به عنوان یکی‬ ‫از بهترین مهدهای کودک اردبیل شناخته م ی شود و فرزندان‬ ‫مقامات هم به انجا س��پرده م ی ش��دند‪ .‬در این‬ ‫کودک ازاری که ‪ 15‬تیرماه رخ داده‪ ،‬یکی از خدمه‬ ‫این مرکز به زور به کودک غذا م ی دهد که پس از‬ ‫امتناع کودک‪ ،‬این خدمه مهدکودک نسبت به ازار‬ ‫وی اقدام م ی کند‪ .‬گفته شده که این فیلم توسط‬ ‫مربی مهدکودک گرفته شده و فرد خاطی از مربیان‬ ‫مهد نبوده و به عنوان خدمه در این مرکز فعالیت‬ ‫داشته است‪ .‬از انجایی که مسئولیت کودکان در‬ ‫مهدها در درجه اول به عهده مدیر و درجه دوم به‬ ‫عهده مربی است‪ ،‬بدین لحاظ فیلمبرداری مربی‬ ‫از ازار این کودک به هیچ وجه قابل پذیرش نبوده و قرار است‬ ‫پیگیری شود‪ .‬بعد از شکایت والدین از «مهدکودک ستایش» و‬ ‫پخش فیلم کودک ازاری موضوع را به مقام های باالتر ارجاع و‬ ‫یک روز بعد از این شکایت دستور پلمب مهدکودک صادر شده‬ ‫و پرونده ب رای بررسی نهایی به ته ران فرستاده شده است‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫دیدار‬ ‫ماندن یا‬ ‫جدایی‬ ‫اسکاتلند از‬ ‫بریتانیا سوژه‬ ‫اکونومیست‬ ‫جلد مارکا‬ ‫پس از‬ ‫قهرمانی‬ ‫المان در‬ ‫جام جهانی‬ ‫جلد زیبای‬ ‫یک روزنامه‬ ‫هلندی در‬ ‫روز شکست‬ ‫این تیم‬ ‫‪75‬‬ ‫پسریکه با توپ طال‬ ‫خوشحال نشد‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ایا مسی بهترین بازیکن جام بود؟‬ ‫مثل همیش��ه نبود‪ ،‬وقتی از پله ها ب��اال رفت و مدال‬ ‫را گرف��ت هم مثل همیش��ه نب��ود‪ ...‬غمگین��ی چهره ای‬ ‫که م ی توان از یک س��تاره س��راغ گرفت را داشت‪ .‬به هیچ‬ ‫وجه ش��بیه مارادونای س��ال ‪ 90‬نبود‪ .‬ان روزی که دیه گو‬ ‫پس از فینال و شکس��ت مقابل المان‪ ،‬ب��ا مدال دور گردن‬ ‫اش��ک م ی ریخت‪ .‬اما او ش��اید وقتی در زمین ب��ازی پا به‬ ‫توپ م ی ش��ود‪ ،‬ش��بیه مارادونا م ی ش��ود‪ .‬با همان ظ رافت‬ ‫حرکت م ی کند و مدافعان را پشت سر م ی گذارد و به پیش‬ ‫م ی رود‪ .‬اما مارادون��ا در بیرون چیز دیگری اس��ت و لیونل‬ ‫مسی چیز دیگری‪ .‬مارادونا یک برون گرای تمام عیار است؛‬ ‫یک شورش��ی که هیچ اصراری ب رای انکه احساس��اتش را‬ ‫مخفی کند‪ ،‬ندارد‪ .‬مسی اما مثل بچه مثب ت هایی است که‬ ‫سعی دارند تمام احساس��ات خود را مخفی کنند و همیشه‬ ‫میمیک یکس��انی را روی صورت خود حک ش��ده‪ ،‬داشته‬ ‫باش��ند‪ .‬ان ش��ب‪ ،‬چندین دقیقه قبل از انک��ه فیلیپ الم‬ ‫به عنوان کاپیت��ان تیم ملی المان‪ ،‬ج��ام قهرمانی را باالی‬ ‫س��ر ببرد‪ ،‬همان زمان که از کنار جام قهرمانی گذش��ت با‬ ‫سپ بالتر دست داد و توپ طال را در دست گرفت‪ ،‬در همه‬ ‫این لحظه ها مثل همیش��ه نبود‪ .‬غم ی در صورتش بود که‬ ‫ب رای اولین بار م ی ش��د با تمام وجود حسش کرد‪ .‬این غم‬ ‫انقدر در محیط بود که باستین شواین اشتایگر به سراغش‬ ‫رفت تا غمگس��ارش باشد‪ .‬چرا مثل همیش��ه نبود؟ چرا تا‬ ‫این اندازه غمگین بود؟ چرا حتی توپ طال هم نتوانس��ت‬ ‫ذره ای از غم یک س��تاره بکاهد؟ شاید ریشه این غم از یک‬ ‫قیاس همیشگی باز م ی گردد‪ ،‬او همیشه این سوال را چون‬ ‫شمشیر داموکلس باالی س��ر خود م ی بیند که او بهتر بود‬ ‫یا مارادون��ا؟‪ ...‬او هرچه که بیش��تر به افتخار م ی رس��د‪ ،‬بر‬ ‫تعداد کسانی که این سوال را م ی پرس��ند اضافه م ی شود‪.‬‬ ‫قبل از شروع این جام هم همواره این س��وال با او بود‪ .‬این‬ ‫سوال وقتی با یک پی ش فرض هم همراه باشد؛ مارادونا در‬ ‫جام جهانی ‪ 1986‬توانس��ت با ارژانتین ب��ه مقام قهرمانی‬ ‫برسد و مسی هیچ گاه نتوانسته با تیم ملی ارژانتین به یک‬ ‫عنوان بزرگ دس��ت یابد‪ .‬برای همین؛ همیشه این تصور‬ ‫وجود داشت که اگر مسی بتواند با ارژانتین به مقام قهرمانی‬ ‫جام جهانی برسد این قیاس یک گام به جلو م ی رود و دیگر‬ ‫م ی تواند این نکته منفی را از کارنامه س��تاره بارسلونا پاک‬ ‫کند‪ .‬انگاه قیاس میان این دو وارد فاز تازه ای م ی ش��د‪ .‬این‬ ‫نکته ای است که حتی خود مسی هم ان را باور کرده بود که‬ ‫ب رای خارج شدن از سایه مارادونا نیاز به یک مقام قهرمانی‬ ‫دارد‪.‬ان هم قهرمانی در جام جهانی‪ ،‬این را در مصاحب ه های‬ ‫قبل از شروع جام هم م ی شد فهمید‪ .‬حاال مسی مانده و ان‬ ‫قیاس همیشگی و همان پی ش فرضی که او را همیشه ازار‬ ‫م ی دهد‪ .‬شاید حق با او ست که چندان خوشحال نباشد‪.‬‬ ‫مسی و توپ طال‬ ‫توپ ط�لای جام جهان��ی چن��دان لیونل مس��ی را‬ ‫خوش��حال نکرد‪ .‬خودش در این باره م ی گوید‪« :‬این جایزه‬ ‫ب رای من مفهومی ندارد‪ ،‬چون م ی خواس��تم جام قهرمانی‬ ‫جه��ان را باالی س��ر بب��رم‪ .‬احس��اس خیلی ب��دی دارم‪.‬‬ ‫موقعی ت ه��ای خوبی داش��تیم و م ی توانس��تیم نتیجه را‬ ‫تغییر دهیم و شادی را به میان مردم ارژانتین بازگردانیم‪ ،‬اما‬ ‫موفق به این کار نش��دیم‪ .‬اکنون باید به اینده نگاه کنیم و‬ ‫ببینیم چه چیزی پیش خواهد امد‪ ».‬توپ طال اما منتقدان‬ ‫بسیار بیش��تری دارد‪ .‬منتقدانی که عملکرد این ستاره را در‬ ‫اندازه ای نم ی بینند که بتوانند عنوان بهترین بازیکن جام را‬ ‫به او اختصاص دهند‪ .‬از شب بازی تمام صفحات اجتماعی‬ ‫در سرتاسر جهان پر اس��ت از جمله های معترضه که نشان‬ ‫م ی دهد همگان از این انتخاب ناراضی هس��تند‪ .‬حرف ها‪،‬‬ ‫طعنه ها و کنایه ه��ا همه حاکی از این اس��ت که خیل ی ها‬ ‫از این انتخاب ناراضی هس��تند‪ .‬ایا در جام جهانی بازیکنی‬ ‫بود که بتواند به طور مطلق به عنوان س��تاره و بازیکن برتر‬ ‫جام جهانی معرفی شود؟‪ ...‬اگر انصاف داشته باشیم باید به‬ ‫این سوال جواب منفی بدهیم‪ .‬در تیم المان چند چهره مثل‬ ‫توماس مول��ر‪ ،‬مانوئل نویر‪ ،‬فیلیپ الم‪ ،‬م��ت هوملس و‪...‬‬ ‫بودند که اگر به عنوان بهترین بازیکن انتخاب م ی ش��دند‪،‬‬ ‫اوضاع خیلی هم با انتخاب مس��ی تفاوت نداشت‪ .‬در تیم‬ ‫هلند هم ارین روبن ش��روع درخش��انی در جام داش��ت اما‬ ‫منحنی عملکرد او در جام قدری سینوسی بود و نم ی توان‬ ‫او را به عنوان بهترین مطلق جام معرفی کرد‪ .‬تیم برزیل هم‬ ‫در دو بازی پایانی انقدر گل خورد که حاال هیچ کس نیمار‬ ‫لیون�ل مس�ی هی�چ گاه پ�س از دریافت‬ ‫جوای�زش با ای�ن حج�م انتق�اد روبه رو‬ ‫نبود‪ .‬او ک�ه چهارتوپ طلای فوتبال را‬ ‫دریافت کرده وقتی لقب بهترین بازیکن‬ ‫جام جهانی را گرفت با انتقاداتی روبه رو‬ ‫بود که اعتقاد داشتند او الیق این عنوان‬ ‫نیست‬ ‫را حتی در اندازه های توپ طال نم ی دان��د و به یاد نم ی اورد‬ ‫که ستاره برزیلی بارسا در شروع جام ان قدر خوش درخشیده‬ ‫بود که تنها ان ضربه زونیکا م ی توانست کمر او و برزیل را‬ ‫باهم بشکند‪ .‬اگر گزینه های بعدی توپ طال را هم بخواهیم‬ ‫ردیف کنیم‪ ،‬بدون ش��ک باید به نام خامس رودریگوئز هم‬ ‫اشاره کرد‪ .‬مردی که جای خالی فالکائو در تیم ملی کلمبیا را‬ ‫با زدن شش گل پرکرد‪ ،‬اما او هم تیمش خیلی زود حذف شد‬ ‫و نتوانس��ت به جمع چهار تیم نهایی جای بگیرد‪ .‬وضعیت‬ ‫مسی چگونه بود؟ ایا او را م ی توان الیق توپ طال دانست؟‬ ‫مسی یک جام بزرگ را پشت سر نگذاشت‪ .‬او حتی در یک‬ ‫بازی هم نتوانس��ت به ان��دازه ای ک��ه از او انتظار م ی رفت‬ ‫بازی کند‪ .‬او در هیچ مس��ابقه ای س��تاره مطلق نبود و به‬ ‫هیچ وج��ه ان بازیکنی نبود که وقتی پا به توپ م ی ش��ود‪،‬‬ ‫کابوس در تیم مقابل زنده م ی ش��د‪ .‬مس��ی اما در این جام‬ ‫تک لحظه های درخش��ان بسیاری داش��ت‪ .‬حتما گل او به‬ ‫ای ران یکی از زیباترین گل های جام است‪ ،‬گلی که در تمام‬ ‫اجزای ان نبوغ به چش��م م ی خورد‪ .‬حتما پاس گلی که به‬ ‫دی ماریا داد؛ یکی از بهترین پاس گل های جام جهانی ‪2014‬‬ ‫بود‪ .‬ارژانتین اگر مسی و ان لحظه های طالیی را نداشت‪،‬‬ ‫هی چ گاه الیق حضور در فینال جام جهانی نبود و ش��اید در‬ ‫همان مراحل اولیه حذف م ی شد و تیمی مانند ای ران فرصت‬ ‫حضور در مراحل بعد را پیدا م ی کرد‪.‬ایا مسی الیق توپ طال‬ ‫بود؟ این سوال را م ی توان با یک سوال دیگر پاسخ داد و از‬ ‫سر بازکرد؛اگر توپ طال به مس��ی نم ی رسید‪ ،‬کدام بازیکن‬ ‫لیاقت توپ طال را داشت؟ سوال سختی است‪ ،‬قبول دارید؟‬ ‫طعنه های مارادونا‬ ‫مارادونا در تمام جام جهانی از لیونل مس��ی حمایت‬ ‫م ی کرد و او را الیق همه چیز م ی دانس��ت‪ .‬او در پاس��خ به‬ ‫اظهارات پله اس��طوره فوتبال برزیل مبنی بر اینکه مسی‬ ‫بیشتر به یک بازیکن برزیلی شباهت دارد تا یک ارژانتینی‬ ‫گفت‪« :‬نم ی دانم پله از کجا امده است! شاید او حافظه خوبی‬ ‫ندارد‪ ،‬پس من کمی به او کمک م ی کنم؛ پله! مس��ی یک‬ ‫ارژانتینی اس��ت‪ ،‬حتی از من هم ارژانتین ی تر است» و شب‬ ‫قبل از بازی فینال هم گفته بود که ب رای مسی فرش قرمز‬ ‫پهن م ی کند‪ .‬اسطوره فوتبال ارژانتین اما در میان کسانی‬ ‫است که مسی را الیق توپ طال نم ی داند‪« :‬اگر م ی توانستم‬ ‫بهشت را به مس��ی بدهم این کار را انجام م ی دادم اما این‬ ‫درست نیست ش��خصی جایزه ای را ببرد که فقط به خاطر‬ ‫برنامه های تجاری باید ان را کسب کند‪».‬‬ ‫ایا بازیکنان برزیل تحقیر را در همه عمر حس خواهند کرد؟‬ ‫با پایان جام جهانی جس ت وجو ب رای یافتن مقصر جدید‬ ‫شروع شده و قرار اس��ت یک نفر جای باربوزا را بگیرد‪ .‬فرد‪،‬‬ ‫مهاجم تیم ملی برزیل که یکی از نامزدهاست و ممکن است‬ ‫دیگر هرگز ب رای برزیل بازی نکند‪ ،‬گفت‪« :‬مسلم است تا ابد‬ ‫باید با این شکست زندگی کنیم‪ ».‬فرناندینیو‪ ،‬یکی دیگر از‬ ‫متهمان در خط میانی هم گفت‪« :‬هرگز نم ی توانیم کلمات‬ ‫مناسبی ب رای توصیف ش��رایط پیدا کنیم‪ .‬نم ی دانم چقدر‬ ‫طول م ی کشد تا از این کابوس خالص شوم‪ ».‬انها م ی دانند‬ ‫باید خودشان را ب رای عذابی ابدی اماده کنند‪.‬‬ ‫چاره چیس��ت؟ فرانک هاف��ی‪ ،‬دروازه ب��ان تیم ملی‬ ‫اسکاتلند هم مثل باربوزا امیدوار بود که بتواند با طنز انتقادات‬ ‫را پشت س��ر بگذارد‪ ،‬ولی این روش خیلی موثر نبود‪ .‬هافی‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫شکس��ت هفت بر یک مقابل الم��ان در نیمه نهایی‬ ‫نه تنها رویای قهرمانی ‪ 200‬میلیون برزیلی را بر باد داد‪ ،‬بلکه‬ ‫ب رای همیش��ه در تاریخ جام جهانی به عنوان بدترین نتیجه‬ ‫تیم میزبان ماندگار شد‪ .‬انها در س��واحل اختصاصی به این‬ ‫فکر م ی کنند که یک بازیکن برزیلی که در چنین شکست‬ ‫سنگینی سهیم بوده و در ب رابر چشمان میلیاردها نفر عامل‬ ‫تحقیر کشورش شده‪ ،‬چه سرنوشتی خواهد داشت؟ پاسخی‬ ‫که بازیکنان برزیلی به ان م ی رسند‪ ،‬چندان خوشایند نیست‪.‬‬ ‫حاال همه انها متهم هستند‪ .‬بازیکنان تیم ملی برزیل شاید‬ ‫این اتهام را تا اخر عمر با خود حمل خواهند کرد و همگان از‬ ‫بازیکنانی مثل فرد و هالک سخن خواهند گفت که روزگاری‬ ‫با پی راهن برزیل به میدان رفتند و هیچ شاخصه ای نداشتند‪.‬‬ ‫تاریخ برزیل از این متهم ها پر اس��ت‪ .‬نگاه��ی داریم به این‬ ‫متهمان همیشگی‪.‬‬ ‫صبح روز ش��انزدهم ج��والی ‪ ،1950‬مواس��یر باربوزا‬ ‫هم یک ورزش��کار موفق بود‪ .‬به‬ ‫عنوان دروازه ب��ان تیم ملی برزیل‪،‬‬ ‫قهرمان امری��کای جنوبی هم به‬ ‫شمار م ی رفت‪ .‬انها یک سال قبل‬ ‫با پی��روزی هفت ب��ر صفر مقابل‬ ‫اروگوئ��ه قهرم��ان کوپا امه ری��کا‬ ‫ش��ده بودند و با باشگاهش هم به‬ ‫قهرمان ی های زیادی رس��یده بود‪.‬‬ ‫او در ان روز دروازه بان کش��ورش‬ ‫در فین��ال اولی��ن جام جهانی بعد‬ ‫از جنگ جهانی دوم در ورزش��گاه‬ ‫نوساز ماراکانا بود‪ .‬حدود ‪ 200‬هزار‬ ‫نفر که بیش��ترین تماشاگر تاریخ‬ ‫فوتبال به ش��مار م ی رود‪ ،‬منتظر‬ ‫پیروزی اسان برزیل مقابل اروگوئه‬ ‫بودند و حتی یک تساوی هم ب رای‬ ‫رس��یدن به اولین قهرمانی جهان‬ ‫کافی بود‪ ،‬ول��ی با اینک��ه برزیل‬ ‫گل اول ب��ازی را زد‪ ،‬انها ‪ 2‬بر یک‬ ‫شکست خوردند‪.‬‬ ‫متهم کردن باربوزا به خاطر‬ ‫این شکس��ت کمی عجیب بود‪.‬‬ ‫او روی گل اول اروگوئ��ه مقص��ر‬ ‫نبود و توپ جای��ی رفت که هیچ‬ ‫دروازه بانی نم ی توانست ان را مهار‬ ‫کن��د‪ .‬روی گل دوم‪ ،‬او نتوانس��ت‬ ‫ضربه را در تیر اول مهار کند‪ .‬یک‬ ‫اشتباه کالسیک که در کارنامه هر‬ ‫دروازه بانی دیده م ی شود‪ .‬باربوزا حتی بعد از بازی به انتخاب‬ ‫خبرنگاران بهترین دروازه بان جام هم ش��ناخته ش��د و تنها‬ ‫بازیکنی نبود که در ان روز نمایشی ناامیدکننده داشت‪.‬‬ ‫با وجود این یک نفر باید مقصر این شکس��ت معرفی‬ ‫م ی ش��د و باربوزا بعد از اینکه به همراه ژوونال و بیگود (سه‬ ‫بازیکن سیاهپوس��ت تیم) در فهرس��ت اولیه قرار گرفت‪،‬‬ ‫به عنوان مقصر انتخاب ش��د‪ .‬ب رای هفته ها او و همسرش‬ ‫کلوتیلد از خانه شان در ش��مال ریو خارج نم ی شدند و حتی‬ ‫به تلفن پاسخ نم ی دادند‪ .‬او فقط یک بار دیگر ب رای تیم ملی‬ ‫برزیل بازی کرد و ‪ 40‬سال طول کش��ید که یک دروازه بان‬ ‫سیاهپوست دیگر به این تیم دعوت شود‪.‬‬ ‫اتهامی ک��ه به باربوزا زده ش��ده ب��ود‪ ،‬هی چ وقت پاک‬ ‫نش��د‪ .‬حتی س��ال ها بعد که برزیل ب��ه خاطر ب��ازی زیبا و‬ ‫موفقی ت هایش مش��هور ش��د‪ ،‬باربوزا هنوز چهره ای منفور‬ ‫ب رای برزیل ی ها بود‪ .‬او یک بار شنید که زنی در سوپرمارکت‬ ‫در گوش پس��ر کوچکش م ی گوید‪« :‬این مردی اس��ت که‬ ‫تمام برزیل را به گریه انداخت‪ ».‬در جریان اردوی اماده سازی‬ ‫تیم ملی برزیل ب رای جام جهانی ‪ ،1994‬او به کمپ تیم ملی‬ ‫برزیل رفت تا با بازیکنان مالقات کن��د‪ ،‬ولی با تصور اینکه‬ ‫بدشانسی م ی اورد‪ ،‬او را به انجا راه ندادند‪( .‬برزیل این جام را در‬ ‫ضربات پنالتی برد و دروازه بان سفیدپوست این تیم توانست‬ ‫با خوش شانسی یک پنالتی را بگیرد‪).‬‬ ‫باربوزا در س��ال های باقیمانده زندگ ی اش س��عی کرد‬ ‫روحیه خوبش را حفظ کند‪ ،‬هرچند به س��ختی م ی توانست‬ ‫کسانی را پیدا کند که همراه او بخندند‪ .‬او همیشه به کنایه‬ ‫م ی گفت‪« :‬من فکر م ی کردم بیش��ترین حب��س در برزیل‬ ‫‪ 30‬سال است» و سرانجام در سال ‪ 2000‬در فقر درگذشت‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫متهمان همیشگی‬ ‫سال ‪ 1960‬اولین بازی اش را ب رای اسکاتلند انجام داد و پنالتی‬ ‫بابی چارلتون را گرفت تا بازی مساوی شود‪ .‬در پانزدهم اوریل‬ ‫‪ ،1961‬او ب رای اخرین بار در دروازه تیم ملی ایستاد و اسکاتلند‬ ‫در ورزشگاه ویمبلی سنگی ن ترین باختش مقابل انگلیس را با‬ ‫نتیجه ‪ 3‬ـ ‪ 9‬تجربه کرد ‪ .‬هافی در ان شب پ راشتباه بود‪ .‬دیگر‬ ‫بازیکنان هم همین طور و به اشتباهاتش��ان اعتراف کردند‪.‬‬ ‫ولی گناه او به عنوان یک اسکاتلندی که ‪ 9‬گل از انگلیس‬ ‫خورده‪ ،‬نابخشودنی بود‪.‬‬ ‫بعد از این بازی‪ ،‬عکس او در کنار س��اعتی قرار گرفت‬ ‫که ساعت ‪ 9‬و ‪ 3‬دقیقه را نشان م ی داد و حتی طنزی ساخته‬ ‫شد که به جای ساعت « ‪ 9‬و ربع» م ی گفتند «هافی و ربع»!‬ ‫او همچنان دروازه بان سلتیک بود‪ ،‬ولی ان طور که خودش‬ ‫تعریف م ی کند باشگاه دنبال بهانه ای بود که هر چه زودتر از‬ ‫دست او خالص شود‪ .‬او سال ‪ 1963‬بعد از یک اسیب کوچک‬ ‫مچ پا از تیم کنار گذاشته ش��د‪ .‬او به خاطر م ی اورد که نام او‬ ‫به سرعت از شعارهای هواداران هم حذف شد‪.‬‬ ‫وقتی سلتیک دستمزد او را کاهش داد‪ ،‬به سوئیندون‬ ‫رفت‪ .‬سال ‪ ،1965‬او به خاطر اینکه محیط باشگاه جدیدش‬ ‫را دوست نداشت همراه همسرش به استرالیا مهاجرت کرد و‬ ‫پنج سال هم در این کشور بازی کرد‪ .‬در پایان دوران فوتبال‪،‬‬ ‫او مربیگری م ی کرد و در کنار ان خواننده و کمدین بود‪ .‬او در‬ ‫مصاحب ه ای که در سال ‪ 2005‬داشت‪ ،‬به‬ ‫شوخی گفت‪« :‬اگر ان روز این عینک ها‬ ‫را زده بودم‪ ،‬مطمئن باش��ید انها فقط‬ ‫هشت گل م ی زدند‪».‬‬ ‫بازیکن��ان دیگری ه��م بوده اند‬ ‫که اشتباه ب رایش��ان خیلی گران تمام‬ ‫شده است‪ .‬سال ‪ 1994‬یکی از بهترین‬ ‫تیم های تاریخ کلمبی��ا به جام جهانی‬ ‫رفت‪ .‬بعد از شکست در بازی اول مقابل‬ ‫رومانی‪ ،‬بازیکنان پیام های تهدیدامیزی‬ ‫دریاف��ت کردند که به طور مش��کوکی‬ ‫حتی روی صفح��ه تلویزیون اتاق های‬ ‫هتل هم به نمایش درامد‪ .‬انها در بازی‬ ‫دوم مغلوب امریکای میزبان شدند که‬ ‫به خاطر گل به خودی اندرس اسکوبار‬ ‫اتفاق افتاد‪ .‬او م ی خواس��ت مسیر یک‬ ‫سانتر را قطع کند که به اشتباه توپ را به‬ ‫درون دروازه خودی فرستاد‪.‬‬ ‫‪ 12‬روز بع��د که تیم حذف ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬اس��کوبار در خروج از یک باشگاه‬ ‫در مدل��ی با ش��لیک ش��ش گلوله به‬ ‫قتل رس��ید‪ .‬هیچ وقت جزئی��ات این‬ ‫ماجرا مشخص نش��د‪ ،‬هرچند یک نفر‬ ‫به ای��ن قتل اعت��راف کرد و ‪ 11‬س��ال‬ ‫به زندان افتاد‪ .‬اس��کوبار هنگام مرگ‬ ‫بیس ت و هفت س��اله بود‪ .‬او در تجارت‬ ‫موادمخدر دست نداشت‪ ،‬به تازگی نامزد‬ ‫کرده بود و م ی خواست به میالن ایتالیا‬ ‫بپیوندد‪ .‬ظاه را او با چند نفر به خاطر گل به خودی مشاجره‬ ‫کرده بود‪ .‬اگر او زنده م ی ماند‪ ،‬شاید م ی توانست با تیم ملی‬ ‫کلمبیا به موفقیت برس��د‪ .‬اش��تباهاتی که در زمین اتفاق‬ ‫م ی افتد‪ ،‬در همان جا هم جب ران م ی شود‪ .‬دیوید بکام به خاطر‬ ‫لگد زدن به دیه گو س��یمئونه و اخ راج ش��دن در جام جهانی‬ ‫‪ ،1998‬با حمالت شدید رسانه های این کش��ور روبه رو شد‪.‬‬ ‫به گفته بابی چارلت��ون‪ ،‬او لحظات س��ختی را تجربه کرد‪،‬‬ ‫ولی فصل بعد بهترین بازی هایش را به نمایش گذاش��ت و‬ ‫با منچس��تریونایتد به قهرمانی سه جانبه رسید‪ .‬سال ‪،2001‬‬ ‫ضربه ایس��تگاهی او در ثانی ه های پایان��ی مقابل یونان به‬ ‫انگلیس کمک کرد که به جام جهانی ‪ 2002‬برسد و در انجا با‬ ‫پنالتی بکام‪ ،‬ارژانتین را شکست دهد‪.‬‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫ضرغامی‪:‬‬ ‫پوشش جام جهانی‬ ‫خوب بود‬ ‫رئیس رسانه ملی در پشت صحنه برنامه‬ ‫بیست ‪ -‬چهارده‬ ‫برنامه «بیس��ت‪ -‬چهارده» و عادل فردوس��ی پور که‬ ‫یک ماه موفق اما پرفشار را پشت سر گذاشته بودند‪ ،‬در روز‬ ‫فینال جام جهانی یک میهمان داشتند‪ .‬عزت اهلل ضرغامی‬ ‫ ک��ه دقایقی پ��س از اغاز فین��ال رقابت ه��ای جام جهانی‬ ‫ همراه مجی د زین العابدینی در اس��تودیوی برنامه تلویزیونی‬ ‫بیس��ت‪ -‬چهارده حضور یافته بود با بی��ان اینکه هدفش از‬ ‫حضور در پشت صحنه این برنامه‪ ،‬قدردانی از تالش عوامل‬ ‫ب رنامه بوده است‪ ،‬گفت‪« :‬متاسفانه روزهای پایانی این دوره از‬ ‫رقابت های جام جهانی به دلیل جنایات صهیونیس ت ها علیه‬ ‫مردم مظلوم غزه نه فقط به کام ای ران که به کام تمامی دنیا‬ ‫تلخ شد و این عمل صهیونیس ت های جنایتکار حتی از این‬ ‫منظر نیز نش��ان داد که انها هیچ اهمیتی به افکار عمومی‬ ‫دنیا نم ی دهند‪».‬‬ ‫رئیس رس��انه ملی با بی��ان اینکه تص��ور بیخردانه‬ ‫صهیونیس ت ها مبنی بر گم شدن جنایاتشان در لوای اخبار‬ ‫جام جهانی نقش بر اب شد‪ ،‬افزود‪« :‬انها فکر م ی کردند که در‬ ‫فضای جام جهانی م ی توانند مردم دنیا را از جنایات گسترده‬ ‫خود ب ی خبر بگذارند‪ ،‬غافل از اینکه رس��انه های مستقل و‬ ‫حرفه ای دنیا از جمله شبکه های مختلف سیمای جمهوری‬ ‫ی دنیا اشکار‬ ‫اس�لامی ای ران عمق این جنایات را ب رای تمام ‬ ‫م ی کنند‪».‬‬ ‫ضرغامی از تمامی عوامل پوشش خبری و تصویری‬ ‫رقابت های جام جهانی در رس��انه ملی قدردانی کرد و گفت‪:‬‬ ‫«در ای��ن مدت زحم��ات زیادی کش��یده ش��د در حالی که‬ ‫در موض��وع خرید و حق رای��ت پخش تلویزیون��ی بازی ها‬ ‫ب ی مهری هایی شد اما با تالش عوامل صدا و سیما و کمک‬ ‫دولت محترم خوش��بختانه هم در حوزه صدا و هم در حوزه‬ ‫سیما‪ ،‬بازی های جام جهانی پوشش خوبی داده شد‪».‬‬ ‫او ب رای قدردان��ی دالیلی چون اطالع رس��انی خوب‪،‬‬ ‫دقیق و گسترده ش��بکه های مختلف صدا و سیما پی رامون‬ ‫جام جهانی داشت‪« :‬این شبکه ها در حد وسع خود به خوبی‬ ‫جام جهانی را پوش��ش دادن��د و البت��ه برنام��ه تلویزیونی‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫اتش نشان برازجانی‪ ،‬قهرمان پیش بینی‬ ‫گل دقیق��ه ‪ 113‬ماریو گوتس��ه‪ ،‬به همان ان��دازه که‬ ‫یواخیم لو و المان ی های تش��نه قهرمانی را خوشحال کرد‪،‬‬ ‫یک اتش نش��ان ب رازجانی فوتبال ای ران را ه��م به وجد اورد‬ ‫چون او برنده خودروی گران قیمت جایزه برنامه‬ ‫بیست‪ -‬چهارده شبکه سه س��یما شد‪ .‬او پس‬ ‫از یک ماه رقابت هش��ت میلیون ای رانی‪ ،‬ب رای‬ ‫بردن خودرو ‪ 60‬میلیون تومانی اسپانسر ب رنامه‬ ‫بیس��ت‪ -‬چهارده‪ ،‬باالتر از همه با ‪ 477‬امتیاز‬ ‫در صدر ایستاد‪ .‬نکته جالب اینکه وقتی عادل‬ ‫فردوس��ی پور پیش ش��ماره ‪ 0917‬را گرفت تا‬ ‫در پایان ب��ازی‪ ،‬این خبر خوش را ب��ه او بدهد‪،‬‬ ‫فکر نم ی کرد ان طرف خط یک��ی از کارمندان‬ ‫اتش نش��انی ب رازجان جواب بدهد‪ .‬هر چند این‬ ‫ب رنده خوش شانس از عالقه مندان به فوتبال بود‬ ‫اما پاسخش در قبال درخواست عادل که گفت‬ ‫ب رای حضور در برنامه و گرفت��ن خودرو باید به‬ ‫ته ران بیاید‪ ،‬جالب بود‪« :‬راهم دور است‪ ،‬حتما‬ ‫باید بیام ته ران؟!»‬ ‫اما او باالخره ام��د‪ ،‬غالمعلی گلگون که‬ ‫کارش��ناس اچ اس س��ی اتش نش��انی منطقه ویژه پارس و‬ ‫عسلویه است‪ ،‬در ب رنامه زنده ‪ 2014‬حضور یافت تا با مجریان‬ ‫برنامه یعنی عادل فردوس ی پور و رضا جاودانی‪ ،‬پی رامون این‬ ‫رقابت گفت وگو کند‪ .‬گلگون در پاس��خ به س��وال مجریان‬ ‫درباره نحوه پی ش بینی نتایج گفت‪« :‬مسابقات را م ی دیدم و‬ ‫با دوس��تان و همکاران تحلیل م ی کردیم و ب ر اساس منطق‬ ‫نتایج را ارس��ال م ی کردم‪ ».‬وی که نتیجه ‪ 62‬مسابقه از ‪64‬‬ ‫بازی برگزار ش��ده را به ب رنامه ارس��ال کرده ب��ود‪ ،‬دلیل عدم‬ ‫شرکت در ‪ 2‬مسابقه را حضور در عملیات عنوان کرد‪ .‬گلگون‬ ‫بیس��ت ‪-‬چهارده به عنوان محور برنامه های صدا و س��یما‬ ‫بسیار موفق ظاهر ش��د؛ هم از کارشناس��ان و دیدگاه های‬ ‫کارشناسی به خوبی اس��تفاده کردند و هم از فضای مجازی‬ ‫به خوبی بهره بردند‪ .‬این موفقیت صدا و سیما در حالی رقم‬ ‫خورد که خیلی از کشورهای دنیا نتوانستند تمامی ‪ 64‬بازی‬ ‫جام جهانی را پخش کنند اما با تالش صورت گرفته صدا و‬ ‫سیمای ما به دلیل احترام به عالقه مردم کشورمان به خوبی‬ ‫این کار را انجام داد‪ .‬از طرفی ب��رای اولین بار این بازی ها به‬ ‫صورت ‪ HD‬نیز پخش ش��د و کس��انی که از این سیستم‬ ‫بازی ها را مش��اهده کرده بودن��د‪ ،‬از کیفی��ت تصاویر اب راز‬ ‫ی در پاسخ به این پرسش که ایا‬ ‫رضایت م ی کردند‪ ».‬ضرغام ‬ ‫تمامی بازی های جام را مشاهده کرده است‪ ،‬گفت‪« :‬تقریبا‬ ‫تمامی بازی هایی را که اخر ش��ب برگزار م ی ش��د م ی دیدم‪،‬‬ ‫ام��ا بازی ه��ای س��اعت ‪ 20‬و ‪ 30‬را به دلیل تداخ��ل کاری‪،‬‬ ‫نم ی توانستم ببینم‪».‬‬ ‫رئیس رسانه ملی در پاسخ به این پرسش که در دیدار‬ ‫فینال طرفدار چه تیمی اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬من به محض ورود‬ ‫به استودیو اعالم کردم چنانچه ارژانتین قهرمان شود‪ ،‬همه‬ ‫را به صرف بستنی میهمان خواهم کرد اما بعد متوجه شدم‬ ‫شمار ارژانتین ی ها خیلی زیاد است و باید تجدیدنظر کنم‪».‬‬ ‫در پاسخ به فردوس ی پور که از وی پرسید وقتی شنیدی ب رنده‬ ‫شده ای چه احساسی داش��تی‪ ،‬نیز گفت‪« :‬غافلگیری برنده‬ ‫شدنم نه به خاطر خودرو که به دلیل اول شدن در یک ماراتن‬ ‫کشوری و بین هشت میلیون نفر بود‪ ».‬این جوان ب رازجانی‬ ‫در برنامه زنده ‪ 2014‬اظهار داش��ت‪« :‬من یک ای ران ی ام و به‬ ‫ای رانی بودن خودم و تیم ملی ای ران افتخار م ی کنم‪ ».‬وقتی‬ ‫فردوس��ی پور تیم مورد عالقه او را بعد از ای ران‬ ‫جویا شد گلگون گفت‪« :‬طرفدار تیم ملی برزیل‬ ‫هستم و در تیم های باشگاهی ای ران نیز طرفدار‬ ‫تیم استقالل‪ ».‬وی در پایان سخنانش به مردم‬ ‫ ب ی دفاع غزه و فلس��طین نیز اشاره کرد و بیان‬ ‫داش��ت‪« :‬در حالی که تمام مردم دنیا در حال‬ ‫تماش��ای بازی های جام جهانی و لذت بردن از‬ ‫ان بودند‪ ،‬م��ردم ب ی دفاع فلس��طین و غزه زیر‬ ‫رگبار توپ و تفنگ بودند‪».‬‬ ‫گلگون از همه مردم خواس��ت با حضور‬ ‫در راهپیمای��ی روز جهانی قدس‪ ،‬حمایت خود‬ ‫را از مردم فلس��طین و غزه نشان دهند‪ .‬هرچند‬ ‫غالمعلی گلگ��ون در این رقاب��ت ‪ 477‬امتیاز‬ ‫کس��ب کرده بود و به همین دلی��ل به جایزه‬ ‫خودرو دست یافت ولی برنده بعدی خودرو که‬ ‫توسط وی انتخاب شد‪ ،‬تنها ب رای مسابقه فینال‬ ‫پیامک ارسال کرده بود و با پی ش بینی اشتباه نتیجه و تنها‬ ‫با ‪ 15‬امتیاز م ی توان گفت تنها با ش��انس ب��ه خودرو جایزه‬ ‫دست یافت‪.‬‬ ‫نظررهبرمعظمانقالب‬ ‫درباره برنامه «قندپهلو»‬ ‫رضا رفیع‪ ،‬شاعر و طنزپرداز و مجری ب رنامه طنز «قند پهلو» پی رامون دیدار شاع ران با رهبر انقالب و‬ ‫تاکیدات ایشان اظهار داشت‪« :‬رهبر انقالب همیشه با نگاه مثبت و تائیدی با ب رنامه «قند پهلو» برخورد‬ ‫کرده اند و عنوان فرمودندکه ب رنامه خوبی است و خوب اداره م ی کنید‪ ».‬وی در ادامه ضمن اشاره به شه رام‬ ‫شکیبا دیگر همکارش در این ب رنامه از س��خن رهبری با ایشان نیز گفت‪« :‬رهبر انقالب در سخنانی به‬ ‫اقای شکیبا هم فرمودند در ب رنامه «قند پهلو» تذکرات وزنی خوبی م ی دهیدکه الزم است‪ ».‬رفیع در خاتمه‬ ‫گفت‪« :‬بنده در این دیدار یک نسخه از کتاب «قندپهلو» را به رهبر انقالب تقدیم کردم‪ ،‬البته این کتاب‬ ‫به زودی روانه بازار خواهد شد اما با همکاری دوستان نسخه ای ب رای هدیه به ایشان مهیا کردیم‪ ».‬سری‬ ‫جدید جنگ ادبی «قند پهلو» با شرکت طنزپردازان مطرح کشور با اجرای رضا رفیع و داوری شه رام شکیبا‬ ‫با تهی ه کنندگی امیر قمیشی در ماه مبارک رمضان از شبکه اموزش سیما پخش م ی شود‪.‬‬ ‫سریال های تلویزیونی برای محرم‬ ‫در محرم امسال ش��اهد پخش دو سریال در تلویزیون‬ ‫خواهیم ب��ود‪ .‬این س��ریال ها با موضوع ش��خصی ت هایی‬ ‫تولید م ی شود که در مسیر زندگی‪ ،‬تجربیات تازه ای کسب‬ ‫م ی کنند‪.‬تلویزیون سریال های «ساالر» به کارگردانی مهدی‬ ‫کرم پور و «پرده نشین» به کارگردانی بهروز شعیبی را ب رای‬ ‫نمایش در ماه محرم تولید م ی کند‪ .‬سریال ساالر که به زودی‬ ‫تصویربرداری ان در ته ران اغاز م ی ش��ود‪،‬‬ ‫ب رای پخش از شبکه دو در نظر گرفته شده‬ ‫و پرده نشین که تصوی ربرداری ان خردادماه‬ ‫اغاز ش��ده‪ ،‬از ش��بکه یک به نمایش در‬ ‫م ی اید‪.‬‬ ‫ساالر‬ ‫سریال س��االر به کارگردانی مهدی‬ ‫کرم پور و تهی ه کنندگی مهدی اس�لامی‬ ‫ساخته م ی ش��ود‪ .‬فیلمنامه این سریال را‬ ‫ارش خوشخو نوشته و خسرو نقیبی ان را‬ ‫بازنویسی م ی کند‪ .‬ساالر داستان برهه ای‬ ‫از زندگی حسین ساالر است که مدیر یک‬ ‫موسسه مالی است؛ او مردی تقریبا پنجاه‬ ‫ساله و مومن است که در کنار خانواده اش‬ ‫زندگی ارام ی را تجربه م ی کند اما در یک‬ ‫مراس��م‪ ،‬مردی را م ی بیند که خاطره ای از‬ ‫گذشته را ب رایش تداعی م ی کند‪.‬‬ ‫این مساله زندگی ساالر را تحت تاثیر قرار م ی دهد و او‬ ‫را راهی سفری به جنوب کشور م ی کند‪ .‬محمدعلی اسالمی‬ ‫که تهی ه کنندگی سریال هایی چون زیر تیغ‪ ،‬مثل هی چ کس‬ ‫و یه تیک��ه زمین را در کارنامه دارد‪ ،‬س��ریال س��االر را تهی ه ‬ ‫م ی کند‪ .‬تصویربرداری سریال ساالر به زودی اغاز م ی شود و‬ ‫اکنون بازیگران و لوکیشن های این سریال انتخاب م ی شود‪.‬‬ ‫مع راج ی ها‬ ‫جریان اتفاقاتی قرار م ی گیرد که بس��یاری از انها را خودش‬ ‫ایجاد می کند‪.‬‬ ‫در این س��ریال ویش��کا اس��ایس نقش هدی را بازی‬ ‫م ی کند‪ .‬سعید نی ک پور در نقش حاج حبیب‪ ،‬حامد کمیلی‬ ‫در نقش محمد حسین و سارا به رامی در نقش مائده حضور‬ ‫دارند‪ .‬فرهاد ائیش‪ ،‬اتیال پس��یانی‪ ،‬هومن برق نورد‪ ،‬سعید‬ ‫بیش از نیمی از مراحل مونتاژ و صداگذاری س��ریال مع راج ی ها تمام‬ ‫شده است‪ .‬این سریال در مجموع ‪ 30‬قسمت اماده نمایش م ی شود و در هفته‬ ‫دفاع مقدس و در شهریور ماه پخش خواهد ش��د‪ .‬در اکران نوروزی امسال‬ ‫فیلم سینمایی «مع راج ی ها» با استقبال همراه بود و نسخه سینمایی این‬ ‫فیلم به طور کامل با نسخه سریالی ان که از خرداد سال ‪ 93‬شروع م ی شود‪،‬‬ ‫متفاوت است و داستان این دو اثر هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند‪ .‬در خالصه‬ ‫داس��تان «مع راج ی ها» امده است‪« :‬قرار اس��ت تعدادی از شهدای گمنام‬ ‫تفحص شده در یکی از دانشگاه ها دفن ش��وند‪ .‬اما گروهی از دانشجویان‬ ‫با تحریک اس��تاد گنجی اقدام به اش��وب و جنجال در دانشگاه م ی کنند‬ ‫که اغاز قصه ای م ی شود و گروه دانش��جویان مجبور به سفری ناخواسته‬ ‫م ی شوند‪ ...‬مه ران رجبی‪ ،‬سی د جوا د هاشمی‪ ،‬برزو ارجمند‪ ،‬پندار اکبری‪ ،‬نیما‬ ‫شاهرخ شاهی‪ ،‬علی صادقی‪ ،‬حدیثه ته رانی‪ ،‬حسین مهری‪ ،‬سمانه پاکدل‪،‬‬ ‫یزاده‪ ،‬رضا رویگری‪ ،‬سیدمهرداد ضیایی‪ ،‬امیر نوری‪ ،‬کاوه خداشناس‪،‬‬ ‫اصغر نق ‬ ‫اسماعیل سلطانیان و‪ ...‬از جمله بازیگران این سریال هستند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫نسخه سریالی‬ ‫در هفته دفاع مقدس‬ ‫پرده نشین‬ ‫این س��ریالی اس��ت که ش��بکه یک ب رای ماه محرم‬ ‫تدارک دیده که به کارگردانی بهروز شعیبی و تهی ه کنندگی‬ ‫سیدمحمود رضوی تولید م ی شود‪ .‬داستان پرده نشین درباره‬ ‫زنی به نام هدی است که پس از سال ها ب رای دریافت ارثیه‬ ‫پدری م ی اید اما بخش هایی از اموال پدر وقف ش��ده و او در‬ ‫دیدار‬ ‫ساالر پرده نشین‬ ‫نی ک پور‪ ،‬مه ران رجبی‪ ،‬مائده طهماس��بی‪ ،‬ژیال س��ه رابی‪،‬‬ ‫شیوا اب راهیمی‪ ،‬محسن کیایی‪ ،‬سپیده اعالیی‪ ،‬علی مردانه‪،‬‬ ‫زویا امام ی و زه را طاهری منش از دیگر بازیگران این سریال‬ ‫هستند‪ .‬تصویربرداری س��ریال از خانه حاج حبیب در محله‬ ‫پامنار ته ران اغاز شده اس��ت؛ در این س��ریال بعد از سریال‬ ‫پروانه یک بار دیگر حامد کمیلی و سارا به رام ی نقش یک‬ ‫زوج را برعهده دارند‪.‬‬ ‫س��ریال ‪ 30‬قس��متی پرده نشین نخس��تین تجربه‬ ‫سریال س��ازی ش��عیبی اس��ت که فیلمنامه ان را حسین‬ ‫ تراب نژاد‪ ،‬مهدی ش��یرزاد و مهدی حمزه ب راساس طرحی از‬ ‫عبدالرسول گلبن نوشته اند‪ .‬بهروز شعیبی‪ ،‬کارگردان سریال‬ ‫پرده نش��ین درباره روند تولید این سریال‬ ‫گفت‪« :‬تاکنون ‪ 20‬درصد از تصویربرداری‬ ‫سریال اغاز شده است‪.‬‬ ‫این س��ریال زندگ��ی ایران��ی را به‬ ‫نمایش م ی گ��ذارد ک��ه ارام ارام به خاطر‬ ‫رشد تکنولوژی و سرعت نفوذ فناوری های‬ ‫نوین در شهرها و زندگی ش��هروندان‪ ،‬رو‬ ‫به فراموشی گذاشته اس��ت‪ ».‬بنا به گفته‬ ‫کارگردان‪ ،‬بخش عمده فیلمنامه نوش��ته‬ ‫ش��ده و قس��مت های باقیمانده در حال‬ ‫نگارش است‪ .‬ش��عیبی در این باره گفت‪:‬‬ ‫«خوش��بختانه گروه نویسندگان حرفه ای‬ ‫هستند و با اینکه کار کلید خورده اما مرتب‬ ‫با یکدیگر در ارتباط هستیم‪».‬‬ ‫به اعتقاد ای��ن کارگ��ردان‪ ،‬یکی از‬ ‫ویژگ ی های این س��ریال حضور بازیگران‬ ‫حرفه ای در ان است‪ .‬وی در این باره گفت‪:‬‬ ‫«سعی کرده ایم از حضور بازیگران توانمند‬ ‫ب رای ایفای نقش استفاده کنیم و از کلیشه های رایج پرهیز‬ ‫کردیم‪ .‬در واقع سعی کردیم از توانمندی و گنجایش سینما‬ ‫و تلویزیون ب رای س��اخت این سریال اس��تفاده کنیم‪ ».‬این‬ ‫پنجمین همکاری ش��عیبی و رضوی بعد از فیلم سینمایی‬ ‫«دهلیز» و فیلم های تلویزیونی «دنیای بهتر»‪« ،‬روزهای اخر‬ ‫اسفند» و مستند داستانی «گام های بلند» است‪.‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫از اتاق عمل‬ ‫تا جاده چالوس‬ ‫سریال های در دست تولید شبکه تهران‬ ‫ش��ورای عالی نمایش در تلویزیون‪ ،‬ش��بکه ته ران را‬ ‫به عنوان ش��بکه طنز معرفی کرده و از این پ��س اثار طنز‬ ‫متعددی در این ش��بکه تولید م ی ش��ود‪ .‬مدیر گ��روه فیلم‬ ‫و س��ریال تلویزیون با اشاره به ساخت س��ریال های طنز در‬ ‫شبکه ته ران گفت‪« :‬گروه فیلم و سریال شبکه ته ران ب رای‬ ‫تحقق این ماموریت‪ ،‬اقداماتی چون بازنگری مجدد در بخش‬ ‫طرح و برنامه‪ ،‬ترکیب جدید شورای طرح و برنامه و دعوت و‬ ‫همفکری با کارگردان ها و نویس��ندگان مطرح در حوزه طنز‬ ‫را در س��رفصل کاری خود قرار داده است‪ ».‬نگاهی داریم به‬ ‫سریال های طنز شبکه ته ران‪.‬‬ ‫اتاق عمل‬ ‫س��ریال طنز اتاق عمل به کارگردانی مه ران مدیری و‬ ‫تهی ه کنندگی حمیدرضا مهدوی اکنون در مرحله پی ش تولید‬ ‫و نگارش فیلمنامه اس��ت‪ .‬این س��ریال طنز در ‪ 90‬قسمت‬ ‫تولید خواهد شد و داستان ان درباره اتفاقات یک بیمارستان‬ ‫است که فیلمنامه ان از سوی چند نویسنده مطرح حوزه طنز‬ ‫نوشته شده است‪.‬‬ ‫گروه نویسندگان این سریال عبارت است از مهدی ژوله‪،‬‬ ‫خشایار الوند‪ ،‬پیمان و محراب قاسم خانی و الهه زارع نژاد که‬ ‫این گروه زیر نظر مه��ران مدیری فیلمنامه را م ی نویس��د‪.‬‬ ‫همچنین بازیگ��ری این مجموع��ه را جمع��ی از بازیگران‬ ‫طنزپرداز و شناخته شده طنز و کمدی تشکیل م ی دهند‪.‬‬ ‫سه جلد‬ ‫مجموعه تلویزیونی س�� ه جلد‪ ،‬یکی دیگر از اثار حوزه‬ ‫طنز ش��بکه ته ران اس��ت که به کارگردانی س��امان مقدم‬ ‫و تهی ه کنندگی جمال گل��ی تولید خواهد ش��د‪ .‬این روزها‬ ‫فیلمنامه این مجموعه توس��ط پیمان عباس��ی در دست‬ ‫نگارش اس��ت و طبق برنامه ریزی تا پایان م��رداد به پایان‬ ‫م ی رسد‪ .‬انتخاب کامل عوامل و بازیگران و پی ش تولید این‬ ‫سریال در شهریور انجام م ی شود و تصویربرداری از اول مهر‬ ‫اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫س��ه جلد روایتی کمدی اجتماعی دارد و درباره سه‬ ‫خانواده اس��ت که در س��ه نقطه مختلف ته��ران زندگی‬ ‫می کنند و ب��ه دالیلی زندگی انها به ه��م گره می خورد‪.‬‬ ‫پیش تولید این سریال از ش��هریور اغاز می شود و در مهر‬ ‫کلید خواهد خورد‪.‬‬ ‫خوشبختی در م ی زند‬ ‫سریال طنز خوش��بختی در م ی زند که در ‪ 15‬قسمت‬ ‫س��اخته م ی ش��ود‪ ،‬ب رای نوروز ‪ 94‬در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫نگارش فیلمنامه این سریال به پایان رسیده است و به زودی‬ ‫پی ش تولید ان اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫این مجموع��ه تلویزیونی دارای مضم��ون خانوادگی‬ ‫اجتماعی با الیه های طنز است و خالصه داستان ان درباره‬ ‫زندگی زوجی اس��ت که به دلیل برخی اختالفات و اتفاقات‬ ‫غیرقابل پی ش بینی‪ ،‬با وجود دو فرزند‪ ،‬قصد جدایی از یکدیگر‬ ‫را دارند اما به واسطه اتفاقی که ب رای زن خانواده م ی افتد‪ ،‬انها‬ ‫باید تصمیم دیگری بگی رند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫ضیافت‬ ‫‪ 39‬هفته‬ ‫یکی دیگر از سریال های ش��بکه ته ران‪ 39 ،‬هفته نام‬ ‫دارد که در هفت قسمت ب رای پخش در هفته دفاع مقدس‬ ‫تدارک دیده ش��ده اس��ت‪ 39 .‬هفته در مورد زندگی یک زوج‬ ‫جوان است که از زندگی مشترک انها ‪ 20‬روز م ی گذرد و مرد‬ ‫به عنوان بس��یجی به جبهه اعزام م ی ش��ود‪ .‬فیلمنامه این‬ ‫یزاده نوشته شده است‪.‬‬ ‫سریال به قلم احمد رفیع ‬ ‫تقدیر‬ ‫ش��بکه ته ران در کنار تولید اثار طنز‪ ،‬ب رای پاسداشت‬ ‫فریضه امر به معروف و نهی از منکر‪ ،‬تولید سریال تقدیر را‬ ‫در دستورکار قرار داده اس��ت‪ .‬این مجموعه تلویزیونی در ‪40‬‬ ‫قسمت به قلم مسعود بهبهانی نوشته شده است‪.‬‬ ‫جاده چالوس‬ ‫تاکن��ون ‪ 40‬درص��د از تصویرب��رداری مجموعه جاده‬ ‫چالوس انجام شده و تا پایان تابستان ب رای پخش از تلویزیون‬ ‫اماده خواهد بود‪ .‬س��ریال جاده چالوس ب راس��اس طرحی از‬ ‫ارش قادری از سوی شعله شریعتی و اعظم بهروز‪ ،‬نوشته شده‬ ‫ی ان را کارگردانی م ی کند‪ .‬این سریال‬ ‫اس��ت و احمد معظم ‬ ‫روایت یک خانواده است که در ته ران زندگی م ی کنند‪ ،‬پدر‬ ‫به علت ب ی تدبیری شریکش ورشکست م ی شود و اعضای‬ ‫خانواده با اتحاد همدیگر سعی در حل مشکالت خود دارند‪.‬‬ ‫بیژن امکانیان‪ ،‬فاطمه گودرزی‪ ،‬نیما شاهرخ شاهی‪ ،‬محسن‬ ‫افشانی‪ ،‬علی رام نورایی و س��یما خضرابادی در این سریال‬ ‫بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫شبکه ‪ HD‬دائمی شد‬ ‫زندگی ‪ 33‬تن از مراجع به روایت فرزندان و شاگردان‬ ‫پخش ازمایشی مستند‪ ،‬سینمایی و انیمیشن‬ ‫«ضیاف��ت» ب��ه تهی ه کنندگ��ی پرویز امی��ری و س��ی د افضل می رلوحی ب��ا اجرای‬ ‫سیدوحید مرتضوی هر روز س��اعت ‪ 19‬تا ‪ 21‬از ش��بکه قران و معارف س��یما روی انتن‬ ‫م ی رود‪ .‬در این برنامه با فرزندان و ش��اگردان ‪ 33‬تن از مراجع در راس��تای گفتمان الگوی‬ ‫بندگی گفت وگو م ی شود‪ .‬نخستین قس��مت این برنامه جمعه شش��م تیر ماه با حضور‬ ‫حجت االسالم والمسلمین س��ی د مهدی طباطبایی روی انتن رفت و حامد زمانی خواننده‬ ‫هم دیگر میهمان برنامه بود‪ .‬همچنین شنبه هفتم تیر نیز «ضیافت» با حضور ایت اهلل‬ ‫حسین ی بوشهری از شبکه قران پخش ش��د‪ .‬درکنار گفت وگوی زنده‪ ،‬مستندهایی نیز از‬ ‫شخصیتی که هر قسمت به او اختصاص دارد پخش م ی شود که تنها شش قسمت از این‬ ‫مستندها‪ ،‬از مجموعه «حدیث سرو» انتخاب شده اس��ت‪ .‬دیگر مستندها ب رای اولین بار‬ ‫پخش م ی شوند و شامل مصاحبه با شاگردان و اعضای خانواده مراجع عالیقدر و نمایش‬ ‫دستنوشته ها و خاط رات انهاست‪ .‬بین هر گفت وگو‪ ،‬جز مستند‪ ،‬مناجات پخش م ی شود و‬ ‫قاریان بی ن المللی از جمله حسین فردی اذان را به صورت زنده قرائت م ی کنند‪.‬‬ ‫در طول مس��ابقات جام جهانی‪ ،‬ش��بکه اچ دی برخی از بازی ها را به طور مستقیم‬ ‫پخش م ی کرد‪ .‬شبکه تس��تی اچ دی از روز جمعه ‪ ۲۰‬تیرماه دائمی شد و بناست مستند‪،‬‬ ‫فیلم های سینمایی و انیمیشن های با کیفیت اچ دی را روی انتن ببرد‪.‬‬ ‫ب رای پاسخگویی به مطالبه و خواس��ت مخاطبان ب رای دریافت تصاویر باکیفیت‪،‬‬ ‫شبکه اچ دی‪ ،‬به صورت ازمایشی از ساعت نوزده جمعه بیستم تیرماه‪ ،‬اغاز به کار کرد‪ .‬رضا‬ ‫اخوان «مدیر شبکه تماشا» در این باره گفت‪« :‬این شبکه در مرحله ازمایشی روزی پنج‬ ‫ساعت برنامه شامل مستندهای ای رانی و خارجی همچون مستند ای ران و کوچ پرندگان و‬ ‫نیز فیلم سینمایی و انیمیشن‪ ،‬پخش خواهد کرد‪ .‬برنامه های این شبکه از میان بهترین‬ ‫برنامه هایی که با کیفیت اچ دی تولید شده اند انتخاب خواهد شد و فعال قرار نیست این‬ ‫شبکه هیچ تولیدی داشته باشد‪ ».‬مدیر شبکه تماش��ا همچنین گفت‪« :‬در حال حاضر‬ ‫مسئولیت تنظیم جدول پخش و تامین برنامه های این شبکه به عهده شبکه تماشا قرار‬ ‫داده شده است‪».‬‬ ‫یادداشت های یک زن خانه دار‬ ‫یک سریال اپارتمانی در دست تولید‬ ‫تولید س��ریال «یادداش��ت های یک زن خانه دار» به‬ ‫تهی ه کنندگی اسماعیل عفیفه و کارگردانی مسعود کرامتی‬ ‫همچنان ادامه دارد و به جز بازیگران اصلی‪ ،‬مهشاد مخبری‬ ‫و حش��مت ارمیده به عنوان بازیگر میهمان مقابل دوربین‬ ‫رفته اند‪ .‬تصویربرداری این س��ریال پس از تعطیالت نوروز‬ ‫امسال در خانه ای در منطقه مرزداران ته ران‬ ‫اغاز شد‪.‬‬ ‫این مجموعه در هر قس��مت یک‬ ‫داستان مس��تقل را روایت م ی کند و شش‬ ‫ش��خصیت اصل��ی دارد که نق��ش انها را‬ ‫ش��قایق دهقان‪ ،‬فریبا ج��دی کار‪ ،‬امیررضا‬ ‫دالوری‪ ،‬پردیس احمدیه‪ ،‬محمود بهروزیان و‬ ‫علی عامل هاشمی بازی م ی کنند‪ .‬شقایق‬ ‫دهقان نق��ش زن خانه دار این س��ریال را‬ ‫دارد که یادداش��ت م ی نویس��د و امیررضا‬ ‫دالوری نقش همس��ر او را که یک پزشک‬ ‫اس��ت بازی م ی کند‪ .‬علی عامل هاشمی‬ ‫نق��ش یک م��رد مطلقه را ب��ازی م ی کند‬ ‫و همه اینه��ا در واحده��ای مختلف یک‬ ‫اپارتمان زندگ��ی م ی کنند‪ .‬تنه��ا خانواده‬ ‫دیگر ای��ن اپارتمان پدر و خواهر ش��قایق‬ ‫دهقان هستند‪ .‬ش��قایق دهقان در این سریال نقش شیوا را‬ ‫بازی م ی کند که یادداش��ت های روزانه اش را در یک وبالگ‬ ‫م ی نویس��د و تجربیاتش را در اختیار خوانندگان این وبالگ‬ ‫قرار م ی دهد‪ .‬مخاطبان وبالگ شیوا خاط رات و تفکرات او را‬ ‫م ی خوانند و نظ راتش��ان را با او در میان م ی گذارند‪ .‬شیوا در‬ ‫رشته روانشناسی تحصیل کرده و از انجا که امکان تاسیس‬ ‫یک مطب مشاوره را ندارد‪ ،‬از این امکان مجازی نهایت بهره‬ ‫را م ی برد‪ .‬در هر قسمت از مجموعه یادداشت های یک زن‬ ‫خانه دار یک داس��تان روایت م ی ش��ود و همه داستان ها در‬ ‫اپارتمانی رخ م ی دهد که محل زندگی افراد متعددی اس��ت‪.‬‬ ‫عده زیادی از طریق یادداشت های این زن خانه دار با ماجراها‬ ‫و تجربه هایی که ب رایش پیش م ی اید‪ ،‬اشنا م ی شوند و حتی‬ ‫راه حل های متعددی هم پیشنهاد م ی دهند‪ .‬ارتباط این زن با‬ ‫حیاتوحش‬ ‫مخاطبانش در دنیای مجازی و ای��ن نوع ارتباط که قبال در‬ ‫س��ریال های تلویزیونی با این دیدگاه طرح و بررسی نشده‪،‬‬ ‫روایت های جذابی را رقم می زند‪.‬‬ ‫فیلمنامه ای��ن س��ریال را گروهی از نویس��ندگان به‬ ‫سرپرستی علیرضا کاظم ی پور نوشته اند؛ گرچه بهانه در این‬ ‫سریال یادداشت های یک زن خانه دار در دنیای مجازی است‬ ‫و به کاربردهای اینترنت پرداخته م ی شود‪ ،‬اما مسائل انسانی‬ ‫و ارتباط ه��ای خانوادگی از اهمیت ویژه ای برخوردار اس��ت‪.‬‬ ‫تاکنون ‪ 35‬درصد تصویربرداری انجام شده و این کار تقریبا‬ ‫تا چهار ماه دیگر ادامه دارد‪.‬‬ ‫سریال یادداش��ت های یک زن خانه دار در ‪ 45‬قسمت‬ ‫تولید م ی ش��ود ک��ه تصویرب��رداری مدتی‬ ‫به دلیل فوت همسر مسعود کرامتی متوقف‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫یادداش��ت های یک زن خانه دار یکی‬ ‫از س��ریال های اپارتمانی تلویزیون است که‬ ‫همه ماجراهایش در یک ساختمان مسکونی‬ ‫رخ م ی ده��د و از این بابت م ی ت��وان ان را با‬ ‫خانه سبز مقایس��ه کرد‪ ،‬با این تفاوت که در‬ ‫یادداش��ت های یک زن خانه دار مسائل روز‬ ‫جامعه مطرح م ی شود‪.‬‬ ‫عفیفه‪ ،‬تهی ه کننده این س��ریال درباره‬ ‫مضمون این س��ریال گف��ت‪« :‬م��ا در این‬ ‫مجموعه سعی م ی کنیم با رویکردی علم ی ‬ ‫و روانشناس��انه به روابط بین ادم ها بپردازیم‬ ‫و با همین رویکرد ش��خصی ت های س��ریال‬ ‫را ط راحی کردی��م و در قالب کم��دی و طنز‬ ‫به روایت داس��تان م ی پردازیم‪ .‬در موقع ن��گارش فیلمنامه‬ ‫از نظریات علمی کارشناسان بسیاری اس��تفاده کرده ایم تا‬ ‫بتوانیم مضمون اصلی داس��تان را ک��ه مهارت های زندگی‬ ‫است به خوبی بیان کنیم‪».‬‬ ‫«لباس ایرانی»‬ ‫«حیات وحش» نام مجموعه ای طنز اس��ت ک��ه به کارگردانی علی درخش��ی و‬ ‫تهی ه کنندگی محمد ابوالحسنی در شرکت «نسل اندیشه سبز» تولید شده و در ب رنامه شما‬ ‫و ای فیلم از شبک ه ای فیلم به نمایش در امده است‪ .‬مجموعه انیمیشن حیات وحش قرار‬ ‫بود در ‪ ۵۲‬قسمت تولید شود؛ اما به دلیل مشکالتی که در روند تولید پیش امد‪ ،‬تا قسمت‬ ‫‪ ۱۷‬بیشتر ساخته نشد‪ .‬این کار به ش��یوه دو بعدی با ط راح ی های ساده و جذاب کار شده‬ ‫است‪ .‬داستان های این مجموعه‪ ،‬ماجراهای فانتزی و خنده داری به سبک مستند هایی از‬ ‫حیوانات مثل راز بقاست و در هر قسمت زندگی یک گونه از حیوانات مثال بزهای کوهی‪،‬‬ ‫سوسمارها‪ ،‬گورخرها‪ ،‬عقاب ها و گرگ ها مورد بررسی قرار م ی گیرد و به شیوه طنزامیزی به‬ ‫مشکالت انها و نحوه زندگ ی شان که گهگاه ب ی شباهت به دنیای ادم ها نیست‪ ،‬م ی پردازند‪.‬‬ ‫پس از دیدن بزهای کوهی در سالن مد یا شیوه خواستگاری انها اصال تعجب نکنید یا اگر‬ ‫دالیل انق راض دایناسور ها و علت ب ی خاصیتی شترمرغ ها یا دلیل را هراه بودن گورخ ر ها را‬ ‫نم ی دانید‪ ،‬حتما دیدن این قسمت ها را از دست ندهید‪.‬‬ ‫برنامه تلویزیونی «لباس ای رانی» به تهی ه کنندگی میترا علوی طلب‪ ،‬کاری از گروه‬ ‫اجتماعی شبکه ‪ 3‬سیماست که سبک پوشش و وضعیت مد و لباس در ای ران را بررسی‬ ‫م ی کند‪ .‬ب رنامه تلویزیونی «لباس ای رانی» با موضوع بررسی وضعیت مد و لباس در ای ران‬ ‫در حال حاضر در مرحله تدوین قرار دارد‪ .‬این ب رنامه به تهی ه کنندگی میترا علوی طلب در‬ ‫‪ 52‬قسمت ‪ 45‬دقیقه ای تهیه و تولید م ی شود‪« .‬لباس ای رانی» کاری از گروه اجتماعی‬ ‫شبکه ‪ 3‬سیماست و بخش های متعدد استودیویی‪ ،‬گزارشی و اموزشی را شامل م ی شود‪.‬‬ ‫«لباس ای رانی» در هر قسمت با دعوت از جامع ه شناسان‪ ،‬روانشناسان‪ ،‬استایلیس ت ها و‬ ‫ط راحان لباس و با هدف معرفی بهترین الگوهای پوشش به زودی از شبکه ‪ 3‬سیما پخش‬ ‫ی است و عبدالحسین مرتضوی به عنوان‬ ‫م ی شود‪ .‬اجرای این ب رنامه برعهده حمید سلیم ‬ ‫نویس��نده و کارگردان پروژه را همراهی م ی کند‪ .‬این برنامه در راستای عضویت سازمان‬ ‫صداوسیما در کمیته ساماندهی مد و لباس ساخته م ی شود و هدف ان راهکارهای ایجابی‬ ‫فرهنگ حجاب و عفاف با رویکرد تشویقی‪ ،‬حمایتی و عاطفی است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫سریالی به کارگردانی علی درخشی‬ ‫حضور طراحان لباس در شبکه ‪3‬‬ ‫دیدار‬ ‫دوران‬ ‫مستاجری‬ ‫جام جم تمام‬ ‫شده است‬ ‫علی دارابی در نشس��ت با مدی ران ش��بکه جهانی جام جم ضمن‬ ‫قدردانی از تالش های مدی ران گروه های تولیدی و برنامه ساز این شبکه‬ ‫تلویزیونی گفت‪« :‬خوشبختانه در این شبکه جهانی فارس ی زبان کارهای‬ ‫بس��یار فاخر و بزرگی انجام شده اس��ت که باید ب رای مردم اطالع رسانی‬ ‫شود‪ ».‬وی با بیان این مطلب که مخاطبان ای رانی این شبکه در خارج از‬ ‫کشور باید اطالعات درست و حقیقی از ب رنامه های این شبکه داشته باشند؛‬ ‫افزود‪« :‬باید ب رنامه ریزی ب رای توسعه و پیشرفت ب رنامه ها در شبکه جهانی‬ ‫جام جم انجام شود‪ ،‬بناب راین شما عزیزان م ی توانید با مساعدت و همکاری‬ ‫سف را و رایزن های فرهنگی به این مهم دست یابید‪ ».‬دارابی با اشاره به این‬ ‫موضوع که گفتمان حاکم بر برنامه های ش��بکه جهانی جام جم در پرتو‬ ‫امید‪ ،‬پیشرفت های کشور و دستاوردهای نظام انقالب اسالمی باشد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«امروز شبکه جهانی جام جم ب رای همه شبکه های ملی و سراسری باید‬ ‫تراز بوده و مخاطبان جدیدی را جذب کند‪ ».‬معاون رئیس سازمان در امور‬ ‫س��یما همچنین با بیان این مطلب که دور مستاجری مجری در شبکه‬ ‫جهانی جام جم به پایان رسیده اس��ت و باید درخصوص جذب مجری و‬ ‫کار ش��ناس مجری با برنامه ریزی عمل کنید‪ ،‬گفت‪« :‬مجری کار شناس‬ ‫باید در شبکه جام جم با ثبات ترین‪ ،‬بهترین‪ ،‬مودب ترین و اگاه ترین مجری‬ ‫و مسلط به چند زبان خارجی باشد‪».‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫مراسم قرعه کشی‬ ‫حساب های‬ ‫قرض الحسنه‬ ‫بانک مهر اقتصاد‬ ‫برگزار شد‬ ‫مقارنباوالدتامام حسنمجتبی(ع)مراسمقرعه کشی‬ ‫ضالحسنهبانکمهراقتصادبا‬ ‫هفتمینجشنوارهحساب هایقر ‬ ‫حضورمسئوالنبانکیکشوروجمعیازسپرده گذاراناینبانک‬ ‫برگزارشد‪.‬دکترنتاج–مدیرعاملبانک–دراینمراسموضعیت‬ ‫قرض الحس��نه در کشور را نتیجه س��ال ها فعالیت در فرهنگ‬ ‫ضالحسنهبرگرفته‬ ‫اقتصادیکشورعنوانکردوگفت‪«:‬مقولهقر ‬ ‫از ادبیات اعتقادی اسالم است که انگیزه کسب سود به هیچ وجه‬ ‫دراندخیلنبودهوزندهبودناننشانهتقوایاقتصادیدرجامعه‬ ‫اس��ت‪ ».‬دکتر نتاج افزود‪« :‬بانک مهر اقتصاد در ابتدا با عنوان‬ ‫قرض الحسنه تاسیسو راه اندازی شد‪ ،‬اما بهدلیل تغییراتی کهدر‬ ‫محیطپولیوبانکیکشورایجادشد‪،‬تغییرهویتداد‪،‬اماایننوید‬ ‫ضالحسنهرابه عنوان‬ ‫رابهمشتریانخودمی دهیمکهفعالیتقر ‬ ‫یک مس��ئولیت اجتماعی در فعالیت های خ��ود حفظ خواهیم‬ ‫کرد‪ ».‬مدیرعامل بانک مهر اقتصا د ترویج و اش��اعه فرهنگ‬ ‫قرض الحسنهراراهگشایبسیاریازمعضالتاجتماعیکشور‬ ‫دانست و افزود‪« :‬سهم منابع قرض الحسنه انچنان که شایسته‬ ‫فرهنگ غنی ماست رش��د پیدا نکرده بنابراین توقع این است‬ ‫که متناسب با رشد حجم نقدینگی در اقتصاد بانکی انتفاعی در‬ ‫بخش غیر انتفاعی که عمدتا قرض الحسنه است‪ ،‬منابع افزایش‬ ‫یابد‪ ».‬وی مصرف منابع قرض الحسنه در حوزه قرض الحسنه را‬ ‫نکته ای کلیدی د ر ترویج و اشاعه این سنت نیکو عنوان کرد و به‬ ‫یدست اندر کارانحوزهپولیوبانکیکشورتوصیهکردتا به‬ ‫تمام ‬ ‫اینمهمتوجهکنند‪.‬درادامهدکترنجف پور‪،‬معاوناعتباراتبانک‬ ‫میزانکلمنابعبانکمهراقتصاد را ‪ 344‬هزارمیلیاردریالاعالم‬ ‫کرد و گفت‪« :‬تعداد‪ 9‬میلیون و‪ 859‬هزار فقره وام و تسهیالت به‬ ‫مبلغ‪ 550‬هزارمیلیاردازمحلمنابعبانکبه مشتریان اعطا شده‬ ‫است‪ ».‬دکتر نجف پور تعداد حساب های قرض الحسنه فعال در‬ ‫بانک مهر اقتصاد را‪ 6‬میلیون و‪ 262‬هزار و‪ 137‬فقره اعالم کرد و‬ ‫ادامهداد‪«:‬ازاینمیانتعدادیکمیلیونو‪ 387‬هزارو‪ 506‬حساب‬ ‫ضالحسنهحائزشرایطشرکتدرقرعه کشیشناختهشدند‪».‬‬ ‫قر ‬ ‫معاون اعتبارات بانک مهر اقتصاد در خصوص نحوه قرعه کشی‬ ‫ابراز داش��ت‪« :‬ابتدا امتیازات حس��اب هر یک از افراد محاسبه‬ ‫می شود‪ ،‬اسامی افراد به صورت کامال تصادفی در کنار یکدیگر‬ ‫قرارمی گیردوبهازایهر‪ 300‬هزارریالدرهرروزیکامتیازبرای‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫یارانه پنهان بانک انصار به شهروندان با توسعه‬ ‫کارت شهروندی انصار به سراسر کشور‬ ‫اس��تفاده از کارت های ش��هروندی انص��ار در برخی‬ ‫شهرس��تان ها باعث صرفه جویی قابل توجه ش��هروندان در‬ ‫هزینه های ماهانه انان به ویژه در حمل ونقل شهری شده است‪.‬‬ ‫س��یدحمید خالقی‪ ،‬مدیرکل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار‬ ‫بااعالم این مطلب این امر را یارانه پنهان انصار به شهروندان‬ ‫دانس��ت و ضمن ارائه امار مربوط به صرفه جویی شهروندان‬ ‫ش��هرهای مختلف از طریق کارت های شهروندی این بانک‬ ‫گفت‪« :‬در برخی از شهرهای کشور مثل شی راز‪ ،‬سنندج‪ ،‬ساری‪،‬‬ ‫یزد و اردکان‪ ،‬مردم با استفاده از کارت های شهروندی انصار‪ ،‬ماهانه‬ ‫مبلغی بیش از یارانه دولتی دریافت م ی کنند‪ ».‬مدیرکل بازاریابی‬ ‫و تبلیغات بانک در ادامه این گفت وگو‪ ،‬اس��تانی شدن کارت‬ ‫شهروندی انصار را که در اس��تان یزد به صورت پایلوت درحال‬ ‫پیاده سازی است‪ ،‬به عنوان مقدمه ای ب رای توسعه کارت های‬ ‫شهروندی به سراسرکشور تلقی کرد که با تحقق ان یک پروژه‬ ‫ملی اعالم نشده‪ ،‬باعث میلیاردها تومان صرفه جویی م ی شود‪.‬‬ ‫سیدحمیدخالقی در پایان ضمن اش��اره به طرح های گسترده‬ ‫بانک انصار در توسعه کارت ش��هروندی به منظور گسترش‬ ‫یارانه پنهان انصار به شهروندان سراسر کشور‪ ،‬از توسعه طرح‬ ‫قلک الکترونیکی دانش اموزی در مهرماه سال جاری به عنوان‬ ‫طرح مکمل کارت های شهروندی خبر داد و افزود‪« :‬بانک انصار‬ ‫در راستای گسترش بانکداری الکترونیکی ب رنامه های متعددی‬ ‫را تدارک دیده که در سال جاری و س��ال های اتی به مورد اجرا‬ ‫گذاشته م ی شود‪».‬‬ ‫اغ�از فعالی ت ه�ای تبلیغات�ی بان�ک انصار‬ ‫ب�رای پنجمین مرحله قرعه کش�ی س�پرده های‬ ‫قرض الحسنه پ س انداز‬ ‫مدی ریت تبلیغات اداره کل بازاریابی و تبلیغات بانک‬ ‫انصار فعالی ت های تبلیغی و ترویجی خود را در راستای توسعه‬ ‫شرکت کنندگان در نظر گرفته می شود که امتیاز بیشتر به منزله‬ ‫تکراربیشتراسامی افراد است‪».‬دکترنجف پوردرخصوصمنطق‬ ‫تسهیم جوایز نیز اظهار کرد‪« :‬تعداد و مبلغ جوایز بر مبنای منابع‬ ‫قرض الحسنه هر استان تقسیم بندی می شود‪ ،‬تمامی حساب ها‬ ‫برای جوایز ویژه شرکت داده می ش��ود و سایر جوایز به نسبت‬ ‫منابعهرشعبهتخصیصیدادهمی شود‪،‬همچنینبرندگانبرای‬ ‫شرکت در قرعه کشی سایر جوایز حذف می شوند‪ ».‬بر اساس این‬ ‫ضالحسنهبانک‬ ‫گزارش‪،‬هفتمیندورهجشنوارهحساب هایقر ‬ ‫مهر اقتصاد از تاریخ‪ 92/10/13‬همزمان با ابتدای ماه ربیع االول‬ ‫اغاز شد و تا تاریخ‪ 1393/3/6‬ادامه داشت‪ ،‬حداقل موجودی برای‬ ‫شرکت در قرعه کشی مبلغ‪ 300‬هزار ریال بود و بیش از‪ 20‬هزار‬ ‫جایزه در قالب کمک هزینه خرید مسکن‪ ،‬کمک هزینه خرید‬ ‫خودروی ساخت داخل‪ ،‬کمک هزینه خرید لوازم خانگی ساخت‬ ‫داخل‪،‬کمکهزینهحجعمره‪،‬کمکهزینهسفربهعتباتعالیات‬ ‫ودفترچهطالییبهبرندگاناهدامی شود‪.‬اسامی برندگانهفتمین‬ ‫دوره جشنواره حساب های قرض الحسنه بانک مهر اقتصاد به‬ ‫زودی از طریق وب سایت بانک اعالم خواهد شد‪.‬‬ ‫فرهنگ قرض الحسنه و برگزاری پنجمین مرحله قرعه کشی‬ ‫سپرده های قرض الحسنه پ س انداز انصار از اول تیرماه اغاز کرد‪.‬‬ ‫این تبلیغات در سه مرحله اعتمادسازی‪ ،‬اعالم جوایز و روزشمار‬ ‫قرعه کشی انجام م ی شود و ش��عب بانک در سراسر کشور به‬ ‫جذب س��پرده و منابع مبادرت م ی ورزند‪ .‬مدی��رکل بازاریابی و‬ ‫تبلیغات بانک انصار ضمن اعالم این خبر از نقش پشتیبانی‬ ‫معاونت های س��تادی و به ویژه کارکنان بانک در برگزاری این‬ ‫مرحله از قرعه کش��ی یاد کرده و از همه معاونت ها و همکاران‬ ‫بانکدرخ واستکردتاطرح ها‪،‬پیشنهادها‪،‬نظ راتوانتقاداتخود‬ ‫را به این اداره کل ارائه دهند تا در سال جاری عملیات تبلیغی با‬ ‫مشارکتبیشترمعاونت هاوبهره گیریکافیازتجربیاتگذشته‬ ‫صورت گیرد‪ .‬سیدحمیدخالقی پس از ان‪ ،‬به شرایط شرکت در‬ ‫این قرعه کشی اشاره کرده و تنها شرط شرکت در این قرعه کشی‬ ‫را داشتن موجودی به مبلغ‪200‬هزار ریال اعالم کرد که به ازای هر‬ ‫روز یک امتیاز ب رای صاحب سپرده منظور م ی شود‪ .‬وی سپس‬ ‫به ش��رح جوایز پرداخت و گفت‪« :‬در این مرحله از قرعه کشی‬ ‫‪ 125‬کمک هزینه خرید گنجینه پر از طال هریک به ارزش ‪500‬‬ ‫میلیون ریال‪ 135 ،‬کمک هزینه خرید خودرو‪ ،‬هریک به ارزش‬ ‫‪ 250‬میلیون ریال‪ 145،‬کمک هزینه خ رید فرش دستباف ای رانی‬ ‫هریک به ارزش ‪ 50‬مییون ریال‪ 155 ،‬کمک هزینه سفر زیارتی‬ ‫به حج عمره و عتبات عالیات هریک به ارزش ‪25‬میلیون ریال‬ ‫و بیش از ‪ 260‬هزار جایزه نقدی هر یک به ارزش ‪ 200‬هزار ریال‬ ‫پرداخت م ی شود‪ ».‬سیدحمیدخالقی در پایان از طرح شناسایی‬ ‫و تقدیر از بهترین ها در میان شعب برتر در جذب منابع یادکرد‬ ‫و افزود‪« :‬جذب مس��تمر از ‪ 1393/04/01‬مبنای محاسبه ب رای‬ ‫تقدیر از مدی ریت های شعب استان و شعب زیرمجموعه خ واهد‬ ‫بود و بهتر است روند جذب توسط مدی ریت های استان و شعب به‬ ‫روزهای پایانی موکول نشود‪».‬‬ ‫بازار‬ ‫در جلسه مجمع سالیانه موسسه کوثر اعالم شد‬ ‫سود نقدی هر سهم‬ ‫‪ 134‬ریال‬ ‫تعیین شد‬ ‫در جلس��ه مجمع عمومی عادی س��الیانه موسسه‬ ‫اعتباری کوثر صورت های مالی موسسه منتهی به‪ 29‬اسفندماه‬ ‫‪ 1392‬تصویب و سود نقدی هر سهم ‪ 134‬ریال اعالم شد‪ .‬به‬ ‫گزارش روابط عمومی موسسه اعتباری کوثر‪ ،‬مجمع عمومی‬ ‫عادی سالیانه برای سال مالی منتهی به‪ 1392/12/29‬صاحبان‬ ‫سهام شرکت اعتباری کوثر مرکزی در تاریخ ‪1393/04/17‬‬ ‫ساعت ‪ 17‬با حضور رسمی دارندگان تعداد ‪2/526/277/892‬‬ ‫سهم معادل‪ 84/21‬درصد از کل سهامداران در سالن امفی تئاتر‬ ‫هتل س��یمرغ برگزار گردید‪ .‬پس از تالوت ق��ران در اجرای‬ ‫مفاد ماده ‪ 101‬الیحه اصالح��ی قانون تجارت پس از کنترل‬ ‫تعداد س��هامداران حاضر در جلس��ه و بررس��ی اصالت اوراق‬ ‫ی ش��رایط‬ ‫نمایندگی نمایندگان وفق مقررات و حصول تمام ‬ ‫قانونی‪ ،‬هیات رئیسه مجمع به ترتیب غالمرضا قبادی رئیس‪،‬‬ ‫امیر هوشنگجنگیناظراول‪،‬مجیدعبدیناظردوم‪،‬محمدرضا‬ ‫عالی پور منشی جلسه انتخاب شدند‪ .‬با دعوت هیات رئیسه از‬ ‫دکتر عیسی رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسس��ه‪ ،‬ایشان در جایگاه‬ ‫حضور یافته گزارش عملکرد سال‪ 1392‬و اهداف اینده موسسه‬ ‫اعتباری کوثر را تشریح کردند‪ .‬در خصوص عملکرد موسسه‬ ‫در سال مالی ‪ 92‬موسسه اعتباری کوثر با رشد بسیار مناسب‬ ‫منابع و مصارف خود توانست به ازای هر سهم ‪ 154‬ریال سود‬ ‫خالص شناسایی کرده و به لحاظ نسبت های عملیاتی و کارایی‬ ‫عملکرد مناسب را در س��ال ‪ 1392‬به نمایش بگذارد‪ .‬بخش‬ ‫اصلی سخنان دکتر عیسی رضایی معطوف به برنامه های اتی‬ ‫موسسه در بخش های مختلف بود‪ .‬اهم برنامه های اتی موسسه‬ ‫اعتباری کوثر را ایشان به شرح زیر اعالم کردند‪« :‬رشد و توسعه‬ ‫فعالیت های موسسه جهت اخذ مجوز فعالیت به عنوان یکی‬ ‫از بانک های خصوصی از بانک مرکزی جمهوری اس�لامی‪،‬‬ ‫توجه جدی به سهامداران و خانواده انها‪ ،‬هماهنگی و همراهی‬ ‫با سیاس��ت های نظام در راس��تای کارافرینی و کارگستری‪،‬‬ ‫رشد و توسعه بانکداری الکترونیک با رویکرد افزایش ضریب‬ ‫نفوذ انواع خدمات الکترونیک در بین مشتریان‪ ،‬بهبود کیفیت‬ ‫سرمایه انسانی و توجه به معیش��ت انها‪ ،‬اهتمام به بانکداری‬ ‫اس�لامی و پرهیز از شعارزدگی‪ ،‬بهسازی س��اختار و عملکرد‬ ‫مالی با رویکرد نقش افرینی در پروژه های اقتصادی و افزایش‬ ‫بازدهی سرمایه گذاری ها‪ ،‬رس��یدن به میزان منابع ‪ 250‬هزار‬ ‫میلیارد ریال تا پایان س��ال ‪ ،1393‬افزایش سرمایه موسسه تا‬ ‫‪ 600‬هزار میلیارد ریال‪ ،‬توسعه فعالیت های بانکی در حوزه های‬ ‫تخصصیبانکداریاختصاصیوشرکتی‪،‬شفافیتگزارشگری‬ ‫مالی با تقویت کمیته های ریسک و حسابرسی‪ ».‬در ادامه مراسم‬ ‫گزارش حس��ابرس مس��تقل و بازرس قانونی توسط نماینده‬ ‫موسسه حسابرسی ارقام نگر اریا قرائت شد و توضیحات کافی‬ ‫در مورد هر یک از انها به استماع مجمع عمومی عادی رسیده‬ ‫و تمامی سواالت در مورد صورت های مالی و گزارش بازرس‬ ‫قانونی مورد توجه قرار گرفت‪.‬‬ ‫از مهمترین مصوبات این مجمع تصویب صورت های‬ ‫مالی‪ ،‬تعیین موسس��ه حسابرسی هوش��یار ممیز به به عنوان‬ ‫حسابرس مستقل بازرس قانونی ش��رکت‪ ،‬انتخاب موسسه‬ ‫حسابرس��ی دش و همکاران به به عنوان ب��ازرس علی البدل‬ ‫ش��رکت برای مدت یکس��ال مالی (س��ال مال��ی منتهی به‬ ‫‪ ،)1393/12/29‬تعیی��ن روزنامه ه��ای دنی��ای اقتص��اد و‬ ‫اطالع��ات به عن��وان روزنامه های رس��می‪ ،‬تقس��یم ‪134‬‬ ‫ریال س��ود نقدی به ازای هر س��هم‪ ،‬پ��اداش هیات مدیره به‬ ‫میزان‪2،010،000،000‬ریال و حق حضور اعضای غیر موظف‬ ‫هیات مدیره به ازای هر جلسه و حداکثر دو جلسه در هر ماه به‬ ‫مبلغ چهار میلیون ریال بود‪.‬‬ ‫مجمع عمومی فوق العاده‬ ‫بنا بر این گ��زارش‪ ،‬مجمع عموم��ی فوق العاده‬ ‫صاحبان س��هام ش��رکت اعتباری کوثر مرک��زی نیز راس‬ ‫ساعت ‪ 19‬روز سه شنبه مورخ‪ 1393/04/17‬در سالن امفی تئاتر‬ ‫هتل سیمرغ با حضور رسمی دارندگان تعداد‪2/526/277/892‬‬ ‫س��هم برابر‪ 84/21‬درصد از کل س��هام و همچنین نماینده‬ ‫سازمان بورس و اوراق بهادار و حصول تمامی شرایط قانونی‬ ‫تشکیل گردید‪ .‬پس از کنترل تعداد سهام سهامداران حاضر در‬ ‫جلسه در خصوص انتخاب اعضای هیات رئیسه مجمع عمومی‬ ‫تبادل نظر و براساس ماده ‪ 101‬الیحه قانونی اصالح قسمتی‬ ‫از قانون تجارت و ماده ‪ 22‬اساس��نامه ش��رکت‪ ،‬هیات رئیسه‬ ‫مجمع به ترتیب غالمرضا قبادی رئیس‪ ،‬امیر هوشنگ جنگی‬ ‫ناظر اول‪ ،‬مجید عبدی ناظر دوم و محمدرضا عالی پور منشی‬ ‫جلسه انتخاب شدند‪ .‬مهمترین مصوبه مجمع مزبور با اکثریت‬ ‫بیش از دوسوم اراء تغییرات ماده‪ 27‬اساسنامه شرکت و کاهش‬ ‫تعداد اعضای هیات مدیره بود‪ .‬بر این اساس‪ ،‬شرکت به وسیله‬ ‫هیات مدیره ای مرک��ب از پنج عضو اصلی اداره می ش��ود که‬ ‫به وسیله مجمع عمومی عادی از بین صاحبان سهام انتخاب‬ ‫می ش��ود و همه انها قابل عزل و انتخاب مجدد می باش��ند‪.‬‬ ‫همچنینمجمععمومیعادیمی تواندعالوهبراعضایاصلی‬ ‫نسبت به انتخاب یک عضو علی البدل هیات مدیره بر اساس‬ ‫اولویت اقدام نماید‪.‬‬ ‫مجمع عمومی به طور فوق العاده‬ ‫در ادام��ه جلس��ه مجمع عمومی ع��ادی به طور‬ ‫فوق العاده ش��رکت اعتباری کوثرمرکزی (سهامی عام) راس‬ ‫ساعت‪ 20‬تشکیل گردید‪ .‬سپس هیات رئیسه مجمع به ترتیب‬ ‫سعید رفیعی رئیس‪ ،‬امیرهوشنگجنگیناظراول‪،‬مجیدعبدی‬ ‫ناظر دوم و محمدرضا عالی پور منشی جلسه انتخاب شدند‪ .‬پس‬ ‫از اعالم رسمیت جلسه مجمع وارد دستور جلسه شد و پس از‬ ‫بحث و تبادل نظر در خصوص موارد ان تصمیمات زیر با اکثریت‬ ‫ارای حاضرین جلسه اتخاذ شد‪ .‬بر اساس ماده‪ 27‬اساسنامه تعداد‬ ‫اعضای هیات مدیره پنج نفر است و مجمع می تواند یک نفر را‬ ‫به عنوان عضو علی البدل انتخاب نماید‪ ،‬بنابراین پس از شمارش‬ ‫ارا‪ ،‬پنج نفر اول به عنوان عضو اصلی و یک نفر بعدی به عنوان‬ ‫عضو علی البدل به مدت دو سال به شرح ذیل انتخاب گردیدند‪.‬‬ ‫اعضای اصلی هیات مدیره‪:‬‬ ‫‪ -1‬ش��رکت س��رمایه گذاری و مدیری��ت س��هام امیر‬ ‫(سهامی عام)‬ ‫‪ -2‬شرکت زمرد فام پرشین (سهامی خاص)‬ ‫‪ -3‬شرکت کیان ساین پانیز(سهامی خاص)‬ ‫‪ -4‬شرکت سروش اقتصاد مهر(سهامی خاص)‬ ‫‪ -5‬شرکت گسترش نفت و گاز پارسیان (سهامی عام)‬ ‫عضو علی البدل هیات مدیره‪:‬‬ ‫شرکت سرمایه گذاری هامون سپاهان (سهامی عام)‬ ‫حق حضور اعضای غیرموظف هیات مدیره را مبلغ چهار‬ ‫میلیون ریال به ازای هر جلس��ه و حداکثر دو جلسه در هر ماه‬ ‫تصویب کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪226‬‬ ‫بازار‬ ‫‪83‬‬