ماهنامه مثلث شماره 227
ماهنامه مثلث شماره 227
ماهنامه مثلث شماره 227
بمبیکه در
«کن» نترکید
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و بیست و هفت 4 /مرداد 88 /1393صفحه5000/تومان
گفتوگو با
رضا عطاران درباره
«ردکارپت»
انقالبشبکههای
مجازیعلیهاسرائیل
یادداشتهاییدرباره
فعال شدن افکارعمومی
جهان به نفعغزه
گزارشهایاختصاصی
خبرنگاران مثلث از مذاکرات وین6
چرا امضای توافق جامع به تاخیرافتاد؟
تفاهم وین چه تفاوتی با توافق ژنو دارد؟
رفع تحریمها تا پایان دولت اوباما
محتوای بسته پیشنهادی ظریف چیست؟
یادداشتها وگفتوگوهایی از
حمیدرضا اصفی ،ابراهیم متقی ،حشمت اهلل
فالحت پیشه و صادق زیباکالم درباره وین 6
سکوت محمود ،فریاد شیخ
فاز جدید جدال کالمی
ناطقنوری با احمدینژاد
رفرم برای جنگ مِی 2015
چرا ویلیام هیگ از
وزارتخارجه انگلیس استعفا داد
4
بعد از پایان جنگ 2500کیلومتر از خاک ایران
در تصرف عراق بود
گفتوگو با محسن رفیقدوست
حسن روحانی گفت بساطت را جمع کن
تو به درد دوران صلح نمیخوری!
می گفتند اقای هاشمی مسئولیت جنگ را
به عهده گرفته تا جنگ را تمام کند
گفتوگو با امیر دریادار دکتر حبیب اهلل سیاری
به امریکایی ها گفتیم
ما مرد دریاهای سخت هستیم
هفتهنامه <رمز عبور> فع ً
ال هرماه منتشر میشود
گفتاری از سردار سرلشکر دکتر غالمعلی رشید
سال اول ،شماره ،4مرداد 96 ،1393صفحه ،قیمت 3000 :تومان
w w w . r a m z e o b o u r . i r
بعد از پایان جنگ 2500کیلومتر از
خاک ایران در تصرف عراق بود
پاسخهای ایتاهلل خامنهای به پرسشهای صریح رزمندگان در روزهای پایانی جنگ
بعد از عملیات خیبر ،مسئولیتی نداشتم
دولت زیر نظر رئیسجمهور قرار ندارد
رونمایی از چند سند مهم و تاریخی دفاع مقدس
ایران اســالمی که در سال 1367تجربه 8ساله جنگ تحمیلی را در ان زمان پشت سر
گذارده بود بنا به مصالح ملی و شرایط منطقهای و بینالمللی موافقت خود را با قطعنامه
598اعالم کرد و به این ترتیب اتش بس میان ایران و عراق برقرار شــد .اگر چه صدام
دیکتاتور سابق عراق پس از قبول اتش بس از سوی جمهوری اسالمی ،حمالت گستردهای
را با کمک منافقین علیه مرزهای ایران اغاز کرد اما نتوانست به اهداف خود دست یابد.
مجموعه حاضر حاصل دیدگاههای ســردار سرلشکر دکتر غالمعلی رشید از فرماندهان
ارشد دفاع مقدس و جانشین ستاد کل نیروهای مسلح پیرامون قطعنامه 598میباشد
که تقدیم میگردد .بخشهایی از این نظرات در سالهای گذشته و زمانیکه صدام بر سر
کار بوده ،اظهار شده است.
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
بازدید ایتاهلل خامنهای از جبهههای جنوب در مرداد ،1367سرلشکر حسنی سعدی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش در تصویر دیده میشود
گفتاری از سردار سرلشکر دکتر غالمعلی رشید
گفتوگو با امیر دریابان علی شمخانی
8
امام از
صحبتهای درگوشی
و جلسات مخفیانه و پنهانی
<مجمععقال>
نگران شده بود
محسن رضایی فرمانده کل ســپاه در اغلب دوران جنگ ،همواره از
جعبه سیاه اطالعات دفاع مقدس سخن میگوید اما به نظر میرسد خود
او یکی از مهمترین جعبه ســیاههای دوران جنگ است .رضایی سابقه
فرماندهی دهها عملیات موفق و چند عملیات ناموفق را در کارنامه دارد.
او در دوران جنگ ،نفوذ بسیار زیادی در اداره کشور داشت گر چه همیشه
از عدم همکاری دولت و ســایرنهادها گالیهمند بود .گفتوگوی تفصیلی
پیشرو تنها بخش کوچکی از ناگفتههای سردار سرلشکر پاسدار محسن
رضایی است.
سخنان صریح ایتاهلل خامنهای
در روزهای پایانی جنگ
دولت زیر نظر رئیسجمهور قرار ندارد
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
2
عکسhashemirafsanjani.ir :
گفتوگوی تفصیلی با دکتر محسن رضایی
درباره شبهات پایان جنگ
محرمانه های598
ایتاهلل سید علی خامنهای در روزهای ابتدایی جنگ به مدت 9ماه به عنوان نماینده امامخمینی در شورایعالی دفاع ،حضوری
پررنگ در جبههها داشــت و پس از ترور در روز 6تیــر 1360و گذراندن چند ماه دوران نقاهــت ،در ابان ماه 1360به عنوان
رئیسجمهور و رئیس شورایعالی دفاع برگزیده شد اما در ادامه جنگ ،ایشان نقشی حاشیهای در اداره جنگ داشتند .عدم حضور
ایشان در جبههها نیز عالمت سوال بزرگ دیگری بود که در اذهان رزمندگان شکل گرفته بود.همچنین روابط تیره رئیسجمهور و
نخستوزیر بخصوص در دوره دوم ریاستجمهوری ایتاهلل خامنهای موجب شده بود تا ایشان بگویند که مسئولیتی در قبال دولت
ندارند .در یک ماه اخر جنگ و پس از پیام معروف قطعنامه امام خمینی ،ایتاهلل خامنهای به جنوب و استان خوزستان سفر کردند
و در جمعهای محدود رزمندگان به سخنرانی و پرسش و پاسخ پرداختند ،پرسش و پاسخهایی که گاه لحن تندی به خود میگرفت
و پاسخهای ایتاهلل خامنهای نیز هیچگاه در علن بیان نشد .مطلب ذیل بخشی از این پرسشها و پاسخهاست که به نقل از کتاب
اسرار مکتوم منتشر میشود.
گفتوگوهای منتشر نشدهای از:
اکبرهاشمیرفسنجانی:
امام میخواست
تفکر<مجمع عقال> در جامعه بروز پیدا نکند
گفتوگو با اکبر هاشمی رفسنجانی
امام میخواست تفکر مجمع
عقال در جامعه بروز پیدا نکند
چند هفته قبل از قبول قطعنامه 598با حکم امام خمینی ،اکبر هاشمی رفسنجانی به عنوان جانشین فرمانده کل قوا
منصوب شده بود و مامور تاسیس ستاد کل نیروهای مسلح شده بود .این حکم امام خمینی به هاشمی رفسنجانی ،اگرچه
برای روان شدن امور جنگ صادر شده بود اما محملی شد تا اقای هاشمی رفسنجانی با گرداوری نظرات فرماندهان و
مسئوالن دولتی که قرار بود در ستادکل نیروهای مسلح یاری کنند ،خواستار پذیرش قطعنامه 598و پایان جنگ شد.
گفتوگوی ذیل با اقای هاشمی رفسنجانی درباره چگونگی تصمیمگیری برای پایان جنگ است.
دکتر حسن روحانی:
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
برخیفرماندهانفکرمیکردند
«اتمام جنگ» طرح اقای هاشمی است
46
حسن روحانی گفت بساطت را
جمع کن ،تو به درد دوران صلح
نمیخوری!
محسن رفیقدوست متولد ،1319در روزهای اغازین
پس از پیروزی انقالب اســالمی به ســپاه پاسداران
پیوست و مســئول واحد تدارکات این نهاد انقالبی
شد .با اغاز جنگ تحمیلی و گسترش سپاه پاسداران،
رفیقدوســت مامور تامین تجهیزات نظامی سپاه شد
و در ســال 1361با تشــکیل وزارت سپاه با معرفی
نخستوزیر عهدهدار این مسئولیت شد .رفیقدوست
در سالهای دفاع مقدس در ریزترین مسائل تدارکات
جنگ ورود داشــت .در ادامه گفتوگوی محســن
رفیقدوســت درباره ماجرای پذیرش قطعنامه توسط
ایران را میخوانید.
عکس :ایرنا
گفتوگو با محسن رفیقدوست
دکترمحسنرضایی:
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
20
امام از صحبتهای درگوشی
و جلسات مخفیانه و پنهانی<مجمع عقال> نگران شده بود
سردار سرلشکر رحیم صفوی:
اقای هاشمی به فکر قدرت بعد از امام بود
و نمیخواست منابع کشور را به جنگ بدهد
کتاب ضمیمه<رمز عبور>
ناگفتههایی از منافقین و روایتی تازه از
عملیـات مرصـــاد
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
40
گفتوگوی تفصیلی با حجتاالسالم و المسلمین
دکتر حسن روحانی درباره پایان جنگ
برخی فرماندهان فکر میکردند
«اتمام جنگ» طرح اقای هاشمی است
هنوز هم بعد از گذشت 26ســال از پایان دفاع مقدس ،بسیاری حجتاالسالم و المسلمین دکتر حسن روحانی را
موتور محرکه طرح پایان جنگ در نیمه دوم جنگ یعنی از سال 1363به بعد میدانند .مجمع عقالیی که حسن روحانی
راهاندازی کرد و در این گفتوگو برای اولین بار اســامی برخی اعضای ارشــد ان فاش میشود ،محور حمالت به دکتر
حسن روحانی به اتهام کاهیدن انگیزه رزمندگان است .این گفتوگوی تفصیلی با دکتر روحانی که برای اولین بار منتشر
میشود به خوبی دیدگاه رئیسجمهوری اسالمی ایران را در سالهای سخت جنگ نشانی میدهد .قابل ذکر است این
گفتوگوی تفصیلی پیش از دوره ریاستجمهوری ایشان انجام شده است.
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
56
عکس :محدرضا جوفار
رونمایی از چند سند مهم و تاریخی دفاع مقدس در
گفتوگو با امیر دریادار دکتر حبیب اهلل سیاری
به امریکایی ها گفتیم
ما مرد دریاهای سخت هستیم
امین فرج الهی
روزنامه نگار
قرارمان با فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسالمی برای روز نوزدهم ماه
رمضان بود ،وارد اتاقش که شدیم به جای ان لباس یکدست سفید همیشگی که
در عکسها دیده بودیم پیراهن مشکیاش توجهمان را جلب کرد .امیر دریادار
دکتر حبیباهلل ســیاری جزو تفنگداران دریایی است که در مقاومت 34روزه
خرمشهر قبل از ســقوط ان حضور داشته و به قول خودش از یک سال قبل از
جنگ تا چهار ماه بعد از ان در مناطق عملیاتی جنوب بوده اســت .امیر سیاری
برایمان از سختیهای جنگ دریایی در هشت سال دفاع مقدس ،از تنها رویارویی
مستقیم ایران و امریکا در عرصه دریا و از جایگاه فعلی نیروی دریایی جمهوری
اسالمی ایران در منطقه و جهان گفت.
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
4
12
گفتوگو با امیر دریابان علی شمخانی
می گفتند اقای هاشمی مسئولیت
جنگ را به عهده گرفته تا جنگ را
تمام کند
روزی که جنگ شروع شد علی شمخانی جوانی 25ساله بود که به تازگی فرمانده سپاه
پاسداران خوزستان شده بود .در طول 8سال جنگ ،علی شمخانی ،تقریب ًا نفر دوم سپاه
پاســداران و فرمانده نیروی زمینی سپاه بود .او که از نزدیکترین یاران محسن رضایی
فرمانده وقت بود ،به دلیل حضورش در ستاد مرکزی سپاه در تهران،
به یکی از رازداران اقای هاشمی رفسنجانی فرمانده کل جنگ تبدیل شد .علی شمخانی
نیز روایت صریحی از روزهای اخر جنگ دارد.
سال اول /شماره / 4مرداد 1393
شماره 4رمز عبور در 96صفحــه هم اکنون در روزنامه فــروشی ها
خرید نسخه اینترنتی( )PDFدر www.ramzeobour.ir
شمــاره اشتــراک نیم بــهــا8 8 2 6 0 4 4 7 :
26
روز قدس؛ روز احیای اسالم
وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس
ویکونالرسولعلیکمشهیدا
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
اسرائیل ،دشمن بشریت ،دشمن انسان،
که هر روز غائله ایجاد م یکند و ب رادرهای ما را
در جنوب لبنان به اتش م یکشد ،باید بداند که
دیگر اربابهای او رنگی ندارند در دنیا ،و باید انزوا
اختیار کنند؛ طمعها را از ای ران باید قطع کنند،
دستهای انها باید از همه ممالک اسالمی قطع
شود؛ عمال ان در همۀ ممالک اسالمی باید
کنار برون��د .روز قدس روز اع�لام یک چنین
مطلبی است .اعالم این اس��ت به شیاطینی
که ملتهای اسالم را م یخواهند کنار بگذارند ،و ابرقدرتها را
به میدان بیاورند .روز قدس روزی است که قطع امال انها را
بکند؛ و به انها هشدار بدهد که گذشت ان زمانها .روز قدس
روز اسالم اس��ت .روز قدس روزی است که اسالم را باید احیا
کرد و احیا بکنیم ،و قوانین اس�لام در ممالک اسالمی اجرا
بشود .روز قدس روزی است که باید به همۀ ابرقدرتها هشدار
بدهیم که اسالم دیگر تحت سیطره شما ،به واسطۀ عمال
خبیث شما ،واقع نخواهد ش��د .روز قدس ،روز حیات اسالم
است .باید مسلمین بهوش بیایند ،باید بفهمند قدرتی را که
مسلمین دارند؛ قدرتهای مادی ،قدرتهای معنوی .مسلمین
که یک میلیارد جمعیت هس��تند و پش��توانۀ خدایی دارند
و اسالم پش��توانه انهاست و ایمان پش��توانۀ انهاست از چه
22- 31
گفتارها
داستانیکشهر
نتایججنگغزه
دشمننشناسی
32- 53
سیاست
دلواپس هایهمایشیودل ارام هاینمایشی
بهاحمدی نژادگفتم؛حرف هایباالیابریمی زنید
جنسرابطهایرانوروسیهعوضمی شود
استفادهازالگوی«خودیاری»
54- 59
بینالملل
رفرمبرایجنگمی2015
ترمیمپرخطر
هیگدست پروردهتاچربود
برکناریهیگتغییریدررابطهایرانولندنایجادمی کند
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه
و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه
ضلع استقالل ،ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب
اسلامی ،چارچوبش اسلام ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش
و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و
پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت.
مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری
مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و
نخبگان کشور است .امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر
و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و
هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
تحریریه:
دبیرتحریریه:مصطفیصادقی
مشاورهنریسردبیر:یحییپاکدل
سیاست :مصطفی صادقی(دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری -داوود حشمتی -زهره دیانی -یاسین سیف االسالم
فرهنگ :علی رضا بهرامی(دبیر)
تاریخ و گفتارها :مصطفی شوقی(دبیر) -زهیر توکلی -حمید عزیزی
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
بازار :تقی میری (دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
باید بترس��ند؟ ما با یک جمعیت کمی در مقابل دشمنهای
زیاد ،دشمنهای بس��یار ،قیام کردیم و ابرقدرتها را شکست
دادیم .و کسی گمان نکند که دیگر بعضی از این قشرهای
فاسد ،بعضی از این چپروهای امریکایی یا غیر امریکایی،
بتوانند در ای��ن مملکت اظه��ار وجود کنن��د .ان روز که ما
بخواهیم و ملت ما بخواهند ،در ظرف چند ساعت تمام انها
به زبالهدانهای فنا خواهند ریخته شد .ملت بزرگ ما دیگر از
این حرکات مذبوحانه نخواهد ترسید .و حرکات اسرائیل در
جنوب لبنان و نسبت به فلسطین همین حرکات مذبوحانه
است .حرکاتی است که اواخر عمر اشخاص فاسد م یکنند ـ
چنانچه شاه ما ،شاه مخلوع ای ران این حرکات را کرد و منتهی
به فنا شد.
«روز قدس» یک روز جهانی است .روزی نیست
که فقط اختصاص به قدس داش��ته باشد .روز مقابله
مستضعفین با مستکبرین است .روز مقابلۀ ملتهایی
است که در زیر فشار ظلم امریکا و غیر امریکا بودند ،در
مقابل ابرقدرتهاست .روزی است که باید مستضعفین
مجهز بشوند در مقابل مستکبرین ،و دماغ مستکبرین
را به خاک بمالند .روزی اس��ت که بی��ن منافقین و
متعهدین امتیاز خواهد ش��د .متعهدین این روز را روز
قدس م یدانند ،و عمل م یکنند به انچه باید بکنند .و
منافقین ـ انهایی که با ابرقدرتها در زیر پرده اشنایی
دارند و با اس��رائیل دوس��تی ـ در ای��ن روز ب یتفاوت
هستند ،یا ملتها را نم یگذارند که تظاهر کنند.
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
عکس و پردازش تصاویر :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان
عدنان جعفری و محمد برنو
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :تقی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :محمد شکراللهی ،علیرضا اسدالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکترغالم حسینتقینتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس صدوقی حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی
هادیانباردار -منصور شیخ االسالمی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سیدحمیدخالقی
60- 69
فرهنگ
بمبیکهدر َکننترکید!
خوشبختییکسیاهی لشکر!
کن؛یکتجربهمفید
کنبرایمامعضلشده
سورپرایزکواچ
مدلاستفادهاز مربیانایرانیدرتیمملیغلطاست
بعضی هاانگارنمی دانندمابهقهرماندنیاباختیم
70-75
ورزش
دوگانهدرست
76-83
دیدار
داستانغزه
پایاندوکاپیتان
معمایشاه
جادهقدیم
طراح جلد :یحیی پاکدل
بمبیکه در
«کن» نترکید
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و بیست و هفت 4 /مرداد 88 /1393صفحه5000/تومان
گفتوگو با
رضا عطاران درباره
«ردکارپت»
انقالبشبکههای
مجازیعلیهاسرائیل
یادداشتهاییدرباره
فعال شدن افکارعمومی
جهان به نفعغزه
گزارشهایاختصاصی
خبرنگاران مثلث از مذاکرات وین6
چرا امضای توافق جامع به تاخیرافتاد؟
تفاهم وین چه تفاوتی با توافق ژنو دارد؟
رفع تحریمها تا پایان دولت اوباما
محتوای بسته پیشنهادی ظریف چیست؟
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
یادداشتها وگفتوگوهایی از
حمیدرضا اصفی ،ابراهیم متقی ،حشمت اهلل
فالحت پیشه و صادق زیباکالم درباره وین 6
سکوت محمود ،فریاد شیخ
فاز جدید جدال کالمی
ناطقنوری با احمدینژاد
رفرم برای جنگ مِی 2015
چرا ویلیام هیگ از
وزارتخارجه انگلیس استعفا داد
شماره پیامک3000411711 :
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید3000411711:
lحض�ور تی�م والیب�ال ای�ران می�ان چهار
تیم برت�ر دنی�ا اتف�اق کوچکی نب�ود .کاش
م ی توانستیم امریکا را ببریم و برای قهرمانی
مبارزه کنیم.
lسریال های سیما امسال جذابیت سال های
گذشته را نداشت.
lتعداد کشته شدگان غزه وحشتناک شده.
س�ازمان های حقوق بش�ری دنیا چرا ساکت
هستند؟
lامری�کا که ه�ر روز در س�وریه خ�ط قرمز
تعیین م ی کرد چرا در مورد اس�رائیل این کار
را نم ی کند؟ مگر اینها ادم نیستند؟
lاخرین نرخ بیکاری م ی گوید 12میلیون مرد
ایرانی خانه نشین هستند .باعث تاسف است.
lیک گزارش از رق�م قراردادهای میلیاردی
بازیکنان فوتب�ال تهیه کنید .بد نیس�ت اگر
این رق م ها با رقم دریافتی بازیکنان والیبال هم
مقایسه شود.
lقیمت خ�ودرو از پایان دول�ت احمدی نژاد
همچنان محل مناقش�ه اس�ت .ن�ه ان دولت
توانس�ت تکلیف این موضوع را روش�ن کند،
نه این دولت.
lحاش�ی ه های س�فر هنرمن�دان ب�ه برزیل
همچن�ان ادام�ه دارد .اق�ای هاش�می گفته
بازخواس�ت من محلی از اعراب ن�دارد .پس
مسئول چه کسی بوده؟
lدالل بازی در بازار تسهیالت مسکن ان قدر
زیاد شده که خیل ی ها به ان هجوم بردند .این
البته ب ی ارتباط با تصمیم شورای پول و اعتبار
در افزایش میزان وام مسکن نیست.
lحاال ک�ه رویانی�ان رفت�ه همه ش�روع به
ح�رف زدن کردن�د .اق�ای فالن�ی گفت�ه« :به
رویانیان تذکر دادم اما توجه نکرد».
بازتاب
14
مثلث | شماره 227
lهنوز خبری از بابک زنجانی نیست .یعنی
این جوان میلیاردر از دی ماه پارسال تا به حال
در زندان مانده؟
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است .کارب ران این شبکه اجتماعی
م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را
مشاهده کنند.
ناگفته هایایت اهلل یزدی
بازتاب های یک مصاحبه
گفت وگوی شماره گذشته مجله مثلث با ایت اهلل یزدی
درحالی منتشر شد که در س��الگرد تاسیس شورای نگهبان
قرار داشتیم .در این ش��رایط بالطبع گفت وگو با عضو ارشد
ش��ورای نگهبان که در تصمیم های مهم این ش��ورا نقش
اساسی داشته ،بسیار حائز اهمیت بود و این مصاحبه از دید
رس��انه ها پنهان نماند .یکی از موارد اختالف درباره شورای
نگهبان بحث تایید یا رد صالحیت کاندیداها ب رای انتخابات
مختلف است .این موضوع به ویژه در دو دهه اخیر در فضای
سیاس��ی ای ران محل اختالف بس��یاری بوده است .ایت اهلل
یزدی به مثلث گفته بود« :متاس��فانه ب��ه اقایان خیلی زود
برم ی خورد و خیال م ی کنند وقتی رد م ی شوند یعنی اینکه
مسلمان نیس��تند ،در حالی که م ی گوییم صالحیت شما را
ب رای نمایندگی احراز نکردیم ».خبرگزاری فارس با انتشار متن
کامل این مصاحبه این تیتر را ب رای ان انتخاب کرد« :شرط
کاندیداتوری ب رای مجلس خبرگان مجتهد بودن است /گاهی
به خاطر حفظ ابروی افراد به انان پیشنهاد م ی دادیم انصراف
بدهند» نامه نیوز ،نماینده و تابناک نیز این مصاحبه را بازتاب
دادند .ایت اهلل یزدی به مثلث گفته بود« :گاهی وقت ها موارد
جوری است که خود من پیش��نهاد م ی دادم به خاطر حفظ
ابروی افراد به انها م ی گفتیم که انصراف بدهند ».باتوجه به
اینکه انتخابات مجلس خبرگان از انتخابات های پیش روی
فضای سیاسی کشور است ،بحث تایید صالحی ت ها در این
انتخابات نیز از حساسیت باالیی برخوردار شده است .از یک
سو بدون نام بردن از ایت اهلل هاشمی گفته م ی شود که برخی
ب رای انتخابات مجلس خبرگان برنامه دارند و از سوی دیگر
برخی معتقدند که شورای نگهبان در موضوع رد صالحی ت ها
س��لیقه ای عمل م ی کند .ایت اهلل یزدی با اشاره به همین
موضوع ،به بحث ش��رط «مجتهد» ب رای کاندیدا ش��دن در
انتخابات مجلس خبرگان به مثلث گفته بود« :کس��ی که
م ی خواهد به مجلس خبرگان بیاید باید مجتهد باشد .ب رای
کاندیداهای مجلس خب��رگان رهبری اجته��اد هر فرد باید
از طرف فقهای ش��ورای نگهبان احراز شود ».این اظهارات
ایت اهلل که تنها ش��رط مجتهد بودن کافی اس��ت ،از سوی
رسانه ها به طور ویژه ای بازتاب یافته بود.
در « اعتماد ملی» چه خبر است؟
یکی از احزابی که بعد از انتخابات ریاس��ت جمهوری
س��ال 88دفتر ان پلم��ب و روزنامه ان تعطیل ش��د ،حزب
اعتماد ملی ب��ود .اگرچه مهدی کروب��ی ،دبیرکل این حزب
در حصر است اما این حزب بعد از انتخابات ریاست جمهوری
یازدهم فعالیت خود را با احتیاط زیاد اغاز کرده است .هفته
گذشته گفت وگوی مثلث انالین با محمد جواد حق شناس از
اعضای شورای مرکزی این حزب منتشر شد .گفت وگویی که
در ان حق شناس از اختالف درون حزبی با محوریت «حصر»
خبر داده بود .از انجا که این عضو حزب اعتماد ملی به مساله
حصر و همچنین فعالیت مجدد این حزب پرداخته بود ،خبر
این مصاحبه به سرعت در میان رسانه ها و سایت ها منتشر
ش��د .ایس��نا با انتخاب تیتر «اختالف در «اعتماد ملی» با
محوریت «حصر»» مصاحبه را در صفحه اصلی خود منتشر
کرد .بالفاصله پس از ان نیز سایت های دیگر این مصاحبه
را بازنشر کردند .حق شناس در این مصاحبه فعالیت احزاب
در کشور را از نان شب واجب تر دانس��ته بود .او به عالوه در
اظهارنظری مهم از تمایل اعضای این حزب ب رای فعالیت در
انتخابات مجلس اینده خبر داد و با اشاره به اینکه «خاستگاه
فعالیت سیاسی حزب ،انتخابات است» گفت« :اما اینجا یک
تفاوت دیدگاه وج��ود دارد .من معتقدم با وجودی که دبیرکل
در حصر است ،در این فضا م ی شود فعالیت کرد اما یک نگاه
دیگر هم در ح��زب وجود دارد که معتقد اس��ت تا زمانی که
دبیرکل در حصر اس��ت امکان فعالیت اصال نیست .این دو
نگاه مقابل در حزب وجود دارد که به هر حال فعال با دوستان
گفت وگوهایی را انجام م ی دهیم تا ببینیم با چه چارچوب و
موضع مشترکی م ی توانیم کار را دنبال کنیم».
دو مداح اهل بیت در شبکه
اجتماعی
lماج�رای قلی�ان و قهوه خانه ه�ا کم ک�م
دامنه دار م ی شود .قهوه خانه دارها رفتند مقابل
مجلس تجمع کردند .پلیس هم قرار اس�ت
نظارت انالین داشته باشد .مشکل قلیان است
یا قهوه خانه؟
lحمای�ت هنرمن�دان از روز ق�دس کار
ارزن�ده ای بود .ح�وزه هن�ری هم در ای�ن باره
زحمت زیادی کش�ید .دیدن این صحنه ها که
همه در کنار هم هستند بسیار عالی است.
دل بازیگر مدینه برای نقشش
تنگ م ی شود
غم غزه
هنرمندان ایرانی ،جنایت صهیونیست ها را محکومکردند
دیدن فقر کودکان کش��ورم عاجز شده و شب ها بدون قرص،
خواب به چشمانم نم ی اید.
جنای��ات رژیم صهیونیس��تی در غ��زه خش��م همه را
ب رانگیخت .در این زمینه همه هنرمندان به عنوان قش��ری
که از حساسیت باالیی برخوردار هستند و همراه با ورزشکاران
که به عنوان گروه مرجع اجتماعی ش��ناخته م ی شوند ،زودتر
از همه نس��بت به جنایات رژیم صهیونیستی واکنش نشان
دادند .هنرمندان ای رانی عالوه بر نوشتن مطالب ،یادداشت ها
یا شرکت در اجتماعاتی که ب رای محکوم کردن این جنایات
در ته��ران ترتی��ب داده ش��ده ب��ود ،از صفحات ش��خصی
خودشان در شبکه های اجتماعی نیز ب رای اب راز انزجار خود و
همدردی با مردم غزه استفاده کردند .مجید مجیدی یکی از
شناخته شده ترین چهره های هنری ای ران نزد افکار بی ن المللی
جهان است .او در یادداش��ت خود در واکنش به حوادث غزه
نوشته است« :سرزمینی را م ی شناسم که به وسعت یک تاریخ
به ان ظلم شده ...سرزمینی را م ی شناسم که سالح شان ایمان
به خداست ،در مقابل بمب ها و موشک ها سینه شان را سپر
م ی کنند .پناهگاهی ندارند ».در زی��ر تعدادی از عکس های
منتشر ش��ده توس��ط هنرمندان و ورزشکاران کش��ورمان در
اعتراض به حمالت ناجوانمردانه اسرائیل به غزه را مشاهده
م ی کنید .اشکان دژاگه در فی س بوک این عکس را منتشر کرد
و خواستار پایان حمالت به غزه شد.
روی خط مثلث انالین:
MOSALAS.IR
در ای�ن س�تون نظرات�ی ک�ه مخاطبان
س�ایت مثلث انالین روی خبرها داده اند
منتشر م ی شود:
وزیر جهاد کشاورزی هفتمین کارت زرد دولت
را گرفت
عکس باران کوثری در حمایت از غزه
دولت هفتمین کارت زرد را از مجلس گرفت اما
انگار قصد دادن کارت قرمز را ندارند.
به نظرم بعض��ی از نمایندگان که نتوانس��تند
وزیر علوم را استیضاح کنند ،کارت زردش را به وزیر
کشاورزی دادند.
گفتند که دولت در زمین��ه تولید مواد ارگانیک
کوتاهی کرده .خب ب رادر! شما که در مجلسی باید
بدانید که اگر دولت م ی خواست برنامه ریزی کند،
سال قبل انجام داده و امس��ال باید اقدام کند که
سال اینده تازه شروع به بهره برداری کنیم .این چه
عجله ای در رسیدن به نتیجه است؟
اسرار ناطق نوری
رادان در صفحه اینستاگرامش تصویری از یک پس ربچه
فلس��طینی که از ناحیه سر زخمی شده منتش��ر کرده و این
تصویر به هش��تگ «ب رای غ��زه دعا کنید» مربوط اس��ت؛
گروهی که اعتقاد دارند به اسم انسانیت باید با هر دین ،نام
و نشانی از غزه دفاع کرد .این گروه در تبلیغات حمایتی خود
از مردم ب ی گناه غ��زه معتقدند دفاع از غزه ربطی به اس�لام،
مس��یحیت یا یهود ندارد ،بلکه این موض��وع ،یک موضوع
انسانی است.
تصویر دیگر را چکامه چمن ماه ،بازیگر سینما ،تلویزیون
و تئاتر منتشر کرده است .چمن ماه در صفحه اینستاگرام خود
این عبارت را نوشته که «از دیو و دد ملولم و انسانم ارزوست»
و سپس تصویری را از یک لنگه کفش غرق در خون کودکانه
منتشر کرده .این تصویر با واکنش و اب راز همدردی طرفداران
چمن ماه مواجه شد .در کنار بهاره کیان افشار که مطلبی در
حمایت از مردم غزه نوشته است ،پرستو صالحی هم به جای
انتشار تصویر بدون شرح در اینستاگرامش دست به قلم شده
و تصویری از دلنوشته هایش درباره جنایات صهیونیس ت ها
را منتش��ر کرده و در ان نوش��ته که از دیدن عکس کودکان
در خون غلتیده ع راقی ،سوری ،فلس��طینی و غیره ،از دیدن
تصاویر جنگ ،جنایت ،ازار و تجاوز در گوشه گوشه دنیا و از
این هفته انگار هفته اقای ناطق بود .بازی روزگار
چقدر عجیب اس��ت .کس��انی که مخالف ناطق
بودند در سال 76حاال مدافع او شدند .انگار مرزهای
جناحی کامال دگرگون شده است.
اقای ناطق به درستی اشاره کردند که ما در کشور
حزب به معنی واقعی نداریم .کاش نظرشان را راجع به
قانون جدید احزاب در مجلس هم بیان م ی کردند.
تعریف اقای ناطق از مص��ادره به مطلوب امام
از سوی جناب چپ بسیار پسندیده بود .انها واقعا
ان سال ها ایشان را به نفع خودشان مصادره کرده
بودند و مخالفان خود را منادیان اس�لام امریکایی
معرفی م ی کردند.
عجیب است باوجودی که ایشان بارها موضوع
برخورد با کس��انی که در میدان ولیعصر(عج) پونز
به پیش��انی مردم فرو م ی کردند را مطرح کردند اما
صدایی در مخالفت بر نخواسته است .این درحالی
اس��ت که اقای ناطق در دوم خ��رداد به عنوان فرد
افراطی از سوی همان ادم ها مطرح و متهم م ی شد.
ماجرای زمین اقای هاش��می البته مش��خص
نشد .توضیح ایشان کافی نبود.
ایت اهلل خزعلی :برنامه هاشمی برای خبرگان
عملی نخواهد شد
همدردی نیکی کریمی
با کودکان غزه
مثلث | شماره 227
بازتاب
روایت بهرام رادان
از فاجعه غزه
به اعتقاد من برخی رس��انه ها خیل��ی زیاد به
موضوع انتخابات خبرگان می پردازند .البته بهانه
این اس��ت که طرف مقابل مش��غول برنامه ریزی
برای انتخابات اس��ت .این نگرانی ظاه��را انها را
وادار به واکنش کرده اس��ت .ام��ا پرداختن بیش
از حد به ای��ن موضوع در واقع اب به اس��یاب انها
ریختن است.
اق��ای خزعلی گفتند؛ کس��ی ک��ه فتنه گران
به دنبال او هستند ،لیبرال ش��ده است! با دشمنان
نظام و رهبری همدس��ت ش��ده اس��ت ،در چنین
شرایطی اگر هم بیاید ،نمی تواند مجلس خبرگان را
با شرایط کنونی ان ،اداره کند .زدن اتهام به کسی
که حکم ریاست نهادی که مصلحت نظام را قرار
است تشخیص دهد ،عین جفا به کل نظام است.
15
فرمانده ای هوشیار ،فرمانده ای بلندنظر
چ را وین 6را باید یکی از نقاط عطف مذاک رات هسته ای دانست؟
سعیداجورلو
سردبیر
اغاز
16
مثلث | شماره 227
س��عید اجورل��و در ای��ن مطل��ب در دو بخ��ش
متفاوت یکی به روند مذاکرات هس��ته ای و دیگری به
تناقض های امروز و دیروز کشور اتریش پرداخته است.
بخش اول:
اگر مصالحه اتمی میان ایران و غرب را داستانی تقریبا
10س��اله بدانیم اکنون پس از مذاکرات وین 6به کدام بخش
داستان رسیده ایم؟ ایا این بخش ناامید کننده داستان است؟ من،
چنین تصوری ندارم .اگر بیانیه سعداباد ،رفع پلمپ از تاسیسات
غنی س��ازی در نطنز ،توافق س��ه جانبه تهران و توافق ژنو را از
نقاط عطف این داستان بلند بدانیم به نظر وین 6هم می تواند از
مهمترین وقایع داستان مذاکرات باشد .اما به واقع چرا؟
ممکن اس��ت افکار عمومی ایران چنین تصوری نداشته
باش��ند؛ انهایی که منتظر امضای توافق جامع در وین بودند به
ویژه بازار ایران که چند سالی است چشم به مذاکرات می دوزد
و بعد نتیجه مذاکرات اس��ت که قیمت ارز را ت��ا حدود زیادی
تعیین می کند .نخبگان و روشنفکران ایرانی که به دقت انچه
میان ایران و غرب می گذرد را دنبال می کنند و عامه جامعه که
چشمی به اقتصاد دارند و چش��می به سیاست .مذاکرات اتمی
در سیر 10ساله خود اما ابتدا در سطح سیاست مطرح شد و عمق
چندانی در جامعه پیدا نکرد .حداقل تا قبل از رفع پلمب ،مذاکرات
سعداباد خبری بود در سطح اول سیاست ایران که دامنه اش به
اقتصاد و جامعه کشیده نش��ده بود .مذاکراتی که به گفته شیخ
حسن روحانی و همراهانش به دنبال رفع خطر جنگ از باالی
سر ایران و در گام بعد نرفتن پرونده ایران به شورای امنیت بود.
در انتخابات 1384هر چند ناکام��ی اصالح طلبان در مصالحه
هسته ای منجر به قدرت گرفتن اصولگرایان شد اما چه کسی
هست که با صراحت بتواند این مذاکرات را متغیر اصلی و تعیین
کننده ان انتخابات بداند؟
درست بر عکس سال 1392که تاثیر تحریم های غرب
بر اقتصاد ،سیاست خارجی را به تم اصلی انتخابات تبدیل کرد.
این تغییری بزرگ بود؛ از سطح سیاست به سطح جامعه .و جالب
اینجاست که حسن روحانی که خود روزگاری در سطح سیاست
مذاکرات را پیش می برد اکنون نماد یک گفتمان در سطح جامعه
بود؛ گفتمان عادی سازی روابط با غرب.
مذاکرات از سطح سیاس��ت به س��طح جامعه امده بود؛
اقتصاد عامل چنی��ن تحولی بود .ای��ن اقتصاد ب��ود که میان
سیاس��ت و جامعه پیون��د می س��اخت و نتیج��ه تصمیم های
سیاس��ی را در س��طح جامعه بازتاب می داد .چنی��ن تحولی بر
دو هفته پایانی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم سایه انداخته
بود .تا امضای توافق ژن��و هم در بر همان پاش��نه می چرخید.
ش��اید بیش از همه این طبقه متوس��ط ایرانی بود که با تاکید
بر تفاوت های دول��ت یازدهم با دولت دهم س��ایه جامعه را بر
مذاکرات هس��ته ای حفظ می کرد و بر نق��ش کارگزار مقدم بر
ساختار تاکید .همین رویکرد به شبیه سازی محمد جواد ظریف با
محمد مصدق انجامید .مقایسه ای پس از توافق ژنو که همزمان
با حضور انبوه مسئوالن در مراسم ختم مادر دکتر ظریف او را در
جایگاه ویژه ای قرار می داد .دکتر ظریف از جانب طبقه متوسط،
کارگزاری قلمداد می شد که قرار اس��ت راه مصالحه با غرب را
بگشاید .مردی میانسال با جثه ای متوس��ط ،صورتی خندان و
گوشت الود که انگلیس��ی را خوب صحبت می کرد .او نمادی
برای گشایش در مذاکره هسته ای پنداشته می شد .مردی که
برای مصالحه امده بود.
گذش��ت زمان اما از غلظت جامعه در مذاکرات هسته ای
می کاست و بر حجم سیاس��ت می افزود .رویکرد نخبه گرایانه
حس��ن روحانی ،خطابه های مقامات امریکای��ی پس از توافق
ژنو که نوعی بدعهدی در ان دیده می ش��د و تنظیم بازار ارز از
جانب دولت که از تاثیر مذاکرات هسته ای بر ان می کاهید ،کار
ی را از جامعه به سیاست کشاند؛ چیزی که از حسن
مصالحه اتم
روحانی انتظار می رفت .او کار را به بوروکراسی سپرده بود و چه
کسی است که نس��بت معکوس عوام گرایی و دیوان ساالری
را نداند.
اینگونه ب��ود که هرچه زمان گذش��ت از می��زان حضور
محمدجواد ظریف در فیس بوک کاسته شد ،از سخنرانی های
دانشگاهی اش هم چنین و دیگر کسی صحنه ای شبیه مالقات
وزیر خارجه با مهران مدیری را ندید .چنین تغییری به نظر شاه
کلید روند داستان مذاکرات محسوب می شود .همان چیزی که
وین 6را تبدیل به یکی از نقاط عط��ف مذاکرات یک دهه ای
ایران و غرب می کند و همان چیزی که باعث ش��د غرب بیش
از یک سال منتظر نتایج تحریم اقتصادی و بعد انتخابات سال
92بماند .همان چیزی که می توان نامش را «فش��ار از پایین»
برای «چانه زنی از باال» توسط غرب گذاشت .همان چیزی که
از ان به سیاست رئالیستی واش��نگتن یاد می شود؛ امریکا فقط
با کشوری مذاکره می کند که قدرت داش��ته باشد .امروز پس
از گذشت یک س��ال از دولت حس��ن روحانی و ده سال از روند
مذاکرات ،پرونده هس��ته ای نزد جامعه ایران روندی مشروع و
معقول را گذرانده .نظرس��نجی ها حکایت از رضایت جامعه از
عملکرد حاکمیت در زمینه هسته ای دارد ،بند اقتصاد و مذاکرات
مانند دو س��ال قبل چندان سفت و محکم نیس��ت ،به تعبیری
اقتصاد ایران ب��ه تحریم ها ع��ادت کرده و به دنب��ال ازمودن
راه های میانبر است.
خوش بینی برخی از اعضای طبقه متوسط جدید به غرب
تبدیل به واقع بینی شده و این دس��تاورد کوچکی نیست .چند
سال قبل زمانی که هر لحظه بر قیمت ارز افزوده می شد ،سایه
تحریم ها سنگین تر و دولت وقت در شکاف با حاکمیت راه خود
را می رفت ،تصویر کردن روزی مانند امروز ش��اید خوش بینانه
می نمود اما روزگار به نفع ایران چرخید.
بش��ار اس��د بر کرس��ی ریاس��ت جمهوری ماند .خط و
نشان های محمد مرس��ی و رجب طیب اردوغان و خالد مشعل
راه به جایی نبرد و از دل رویای عثمانی گری ،داعشی سر براورد
که حتی ایمن الظواهری هم مسئولیت ان را بر گردن نگرفت.
ش�اید وی�ن 6تفاه�م ب�رای ب�ه تفاهم
رس�یدن باش�د و چهار ماه باق�ی مانده
زمان�ی ب�رای چانه زن�ی .امری�کا وقتی
فهمید که مذاکره از ریل به جامعه به ریل
سیاست بازگشته پس چاره ای جز تفاهم
با ایران ندارد .این ثمره مقاومت اس�ت؛
ثمره هوشیاری و بلند نظری فرمانده ما.
فرمانده ما ،هم فرمانده جنگ اس�ت هم
فرمانده صلح .پس س�ربازان او هم باید
هم سرباز جنگ باشند هم سرباز صلح
در ایران ،اصالح طلب��ان و میانه روها در اتحاد سیاس��تمدارانه
کرسی پاستور را از احمدی نژاد که عهد با اصولگرایان شکسته
بود پس گرفتند اما اصولگرایان یک سال بعد از 24خرداد ،92
ظهری را میهمان رئیس جمهور بودند و پشت شعار «ما همه با
هم هستیم» عکسی یادگار گرفتند تا راه سیاست ورزی بپیمایند.
به نظر می رسد که کارها در ایران طبق روال پیش می رود
و توپ مذاکره در زمین واشنگتن است .این جان کری است که
بسته پیشنهادی محمد جواد ظریف را نزد اوباما می برد و فرصتی
می خواهد تا تصمیم بزرگ را اتخاذ کن��د .در تهران ،حاکمیت
یگانه بدون ش��کاف تصمیم واحدی را به نماین��دگان امریکا
مخابره می کند و این رئیس جمهور امریکاست که باید به دنبال
کس��ب رضایت جمهوریخواهان برود .یعنی اگر زمانی دولت
ایران از جانب امریکایی ها بی پشتوانه برای تصمیم های بزرگ
قلمداد می شد ،امروز دولت واشنگتن است که حداقل چهار ماه
برای تصمیم های سخت فرصت می خواهد.
اگر در ایران جبهه پایداری به عنوان منتقد اصلی مذاکرات
هسته ای از تهران به شیراز همایش دلواپسان تدارک می کند و
از سعید قاسمی تا دکتر نوبری را به پشت تریبون نقد مذاکرات
می کشاند اما تهران نشان داده که اماده مصالحه و تفاهم است
و دولت برای تصمیم نهایی دستی گشاده دارد.
به نظر می رسد زمان برای تصمیمی درست و ملی اماده
باش��د .امروز دیگر نه تی��م مذاکره کنن��ده از نقدهای مختلف
پریشان می شوند نه روابط مجلس و ظریف تلخ و تیره است و
نه انتظارات جامعه تند و تیز و احساسی .به نظر امریکایی ها این
را خوب فهمیده اند که مقصر هر ن��وع عدم توافق نه تهران که
واشنگتن و لندن و پاریس است- .هر چند ما هم باید این را خوب
بفهمیم که با امریکا برای مذاکره،مذاکره نمی کنیم و در بازی
اتالف وقت طرف غربی گرفتار نشویم.جایی که باید بیشترین
مراقبت را انجام داد .مراقب بد عهدی امریکا بود و زدن انها زیر
میز بازی و نسبت به اینکه ممکن اس��ت برخی تعهدات ما در
ت ما را برای مذاکرات چهار ماه اینده خالی کند
اکسید کردن دس
هم فکری کرد -فهمیده اند که نمی شود با تحریم فروش نفت
و تحریم بانکی مردم ایران را به خیابان ها کشاند؛ این دستاورد
بزرگی است .این را اول از همه باید ان دوست عزیز بداند و درک
قاله
رم
س
زندگی
منهای سیاست
مثلث | شماره 227
اغاز
ت تریبون برد – برد را واژه ای کثیف می داند .باید به
کند که پش
ان برادر ارجمند گفت که «ولی فقیه» ما انچنان اگاه و هوشیار
هستند که کشور را از شرایط سخت سه سال گذشته به شرایط
پایدار امروز رسانده اند .ان قدر توانا و زبده هستند که مصالح ملت
را در هر نوع مذاکره ای به مذاکره کنندگان گوشزد کنند .باید به
ان برادر عزیز گفت ،امروز مثل دیروز روز عزت ایران اس��ت و
این عزت بیش از هر چیز در گرو پیوند مردم با رهبری است؛ در
یگانگی حاکمیت؛ در هوشیاری حاکمیت .امروز فقط دولت با
5+1مذاکره نمی کند .این اراده حاکمیت است که در پی حداکثر
کردن نفع ملت ب��ه میدان مذاکره امده .دوس��تی که می گوید
سرباز باید از فرماندهش جلوتر باش��د بداند که فرمانده ما اهل
تقیه و پرده پوشی نیس��ت .چنان که پس از بدعهدی غرب در
پی مذاکرات سعد اباد دستور فک پلمب را صادر کردند و هکذا.
دوست عزیز! تجربه حکومت علوی خود بزرگ ترین شاهد بر
این واقعیت اس��ت که جلوتر از فرمانده رفتن انهم در جایی که
ایشان خطوط قرمز را تعیین کرده اند و بر موضوع اشراف دارند،
عاقبتی ناگوار دارد .تاریخ را هم خوب می دانیم فقط نیاز اس��ت
دوباره ان را مرور کنیم.
دوس��ت عزیز! می توان منتقد مذاکرات هس��ته ای بود؛
می توان دلواپس ان بود ،می توان حرف زد ،نوش��ت و گفت اما
باید مراقب بود که سرنوشت نظام به یک مذاکره گره نخورد و
به نتیجه رسیدن ان را مساوی فاتحه خواندن برای نظام تلقی
نکرد .شاید این مذاکرات ازمونی باشد برای والیت پذیری ما.
برای جلوتر از «ولی» حرکت نکردن .ازمونی باشد درباره انچه
از تاریخ درباره حکومت حضرت امی��ر خوانده ایم .برای اینکه
تاریخ را تکرار نکنیم .به نظرم داستان مذاکرات هسته ای چهار
ماه سرنوشت سازی را پشت سر می گذارد .چهار ماهی که هم
واشنگتن به دنبال حداکثر کردن امتیازات است هم تهران .شاید
وین 6تفاهم برای به تفاهم رسیدن باشد و چهار ماه باقی مانده
زمانی برای چانه زنی .امریکا وقتی فهمید که مذاکره از ریل به
جامعه به ریل سیاست بازگشته پس چاره ای جز تفاهم با ایران
ندارد .این ثمره مقاومت اس��ت؛ ثمره هوش��یاری و بلند نظری
فرمانده ما .فرمانده ما ،هم فرمانده جنگ است هم فرمانده صلح.
پس سربازان او هم باید هم سرباز جنگ باشند هم سرباز صلح.
اعالم جنگ به صربستان خود اغاز کرد تا ائتالف اتریش – المان
در مقابل روسیه و فرانسه اتش جنگ در اروپا را شعله ور کند .اگر
ائتالف هایجنگجهانیاولمحتواییقدرت محورورئالیستی
داش��ت؛ اما ظهور هیتلر اغاز فرمانروایی ایدئولوژی در اروپای
معاصربود.اگرفاشیسمدرایتالیابرمحوردولتسندیکالیستیو
اتحاد ملت نزد متفکرانی چون «جیووانی جنتیله» راه قدرت را باز
م ی کرد اما در المان ،نژاد گرایی باالتر از دولت پرستی راه ضدیت
با عقل را م ی پیمود و با اندیشه های افرادی چون ژرژ سورل ،این
در ته ران،
خیال و افسانه بود که در کالم هیتلر نمود پی دا م ی کرد و جامه
حاکمیتیگانه
سرگشتهوتود هوارالمانراان گونهکهبعدهاامثال هاناارنتروایت
بدون شکاف
کردند ،سحر و افس��ون م ی کرد .گرچه روزگاری «ماکس وبر»
تصمیمواحدی
سخنازقطعیتافسون زداییدرغربم ی گفتوعقالن ی شدن
رابهنمایندگان
یدانست و اگر «تونیس» شکی در حرکت از
را راه ب ی بازگشت م
امریکامخابره
«گمنشافت»به«گزلشافت»نداشتواگرپارسونزسال هاازرشد
م ی کندو این
جامعهمدرنذیلمتغیرهایالگوییسخنم ی گفتاماواقعیت
رئی س جمهور
چیز دیگری بود .شاید انچه دورکیم تحت عنوان انومی و از هم
امریکاستکه
بایدب ه دنبال
گسیختگیدرگذارازسنتبهمدرنیتهپی ش بینیم ی کردوبعدها
درنظ ریاتاسملسرتحتعنوان«ادغام»و«همسازی»بازتولید
کسبرضایت
جمهوریخواهان
شده بود ،بیشتر به واقعیت نزدیک بود؛ واقعیتی که موسولینی
در ایتالیا و هیتلر در المان م ی ساختند؛ تفکراتی ساخته شده بر
برود
مبنای اسطوره اجتماعی که اولی در دولت فاشیستی و دومی در
شخصهیتلرحلولم ی کرد.هرچهزمانگذشتهاما«ایدئولوژی
المانی» رنگ و رو باخت .بعد از سقوط هیتلر نه دیگر خبری از
شور و شوق وطن پرستی بود و نه رمقی ب رای جاه طلب ی های تازه.
اروپا راه تازه ای ب رای خود باز کرد .بزرگترین چالش ب رای اروپا پس
از فاشیسم و نازیسم اما یهودیان بودند .جماعتی منفور در اروپا
که سال ها در سکوت و خلوت ثروت م ی اندوختند و به زرهاشان
م ی افزودند .جماعتی اواره ،ب ی س��رزمین و ب ی ملت که هیتلر
نه تنها نابودشان نکرد که متحدشان ساخت .اروپا هم به دنبال
تسلی خاطر یهودیان بود و هم به دنبال رها شدن از سنگینی
تالمقدس.
حضورشان .پس چه ب رای انها جایی بهتر از بی
امروز اما در اتریش مردم زندگی خودشان را دارند .نه فقط
کشوری که من به ان سفرکردم
زندگی منهای دین به مثابه ش��ریعت و ایدئولوژی که زندگی
منهای سیاست .از جنگ جهانی اول و دوم ساختمان هایی باقی
چگونه بود؟
است ب رای درامدزدایی و شاید ب رای عبرت گرفتن و فروخ واباندن
جاه طلب ی ها .هرقدر که ارنت فریاد بر س��ر مارکسیس��ت ها
بخش دوم:
یزند که وجه تمایز انسان و حیوان ،سیاست است و زحمت
م
کش��وری که من ب��ه ان س��فر ک��ردم ان چن��ان زیبا و
میان انان مش��ترک و کار حاصل پیش��رفت انسان در تسلط
تاریخی هست با بناهای شاید هزاران ساله یا بیشتر که قلب
به طبیعت اما انگار اینجا کسی مش��غول شنیدن ان فریادها
توریس ت های اروپایی را بلرزاند و انها را در تابستان 2014به وین
و سالزبورگ و جاهای دیگر بکشاند و ان چنان در موسیقی غنی
نیس��ت .اگر جامعه المان و اتریش در دهه 1930میالدی در
میانه سنت های ما قبل بورژوازی بودند و
هست که پایتخت اهنگ جهان نام بگیرد
در سرگشتگی کامل و در فقدان سیاست
و ان قدر در فرهنگ و هنر قدر و منزلت دارد
که هم می زبان فس��تیوال فیلم 2014باشد
واله هیتلر شدند و اروپا را به اتش کشیدند
و هم می زبان چین ی هایی که وسط خیابان
اما در دهه دوم قرن ،21در بر همان منوال
بخواهند فرهنگ ش��ان را ب رای اروپای ی ها
م ی چرخد .اینجا کسی با سیاست کار ندارد.
نمایش بدهند و کشوری که من به ان سفر
نرخ پایین مشارکت در انتخابات ،حرکت به
س��مت گروه های موردی به جای احزاب و
کردم ان چنان ب رای اروپای ی ه��ا دلهره اور و
گروه های کالسیک ،مغلوب شدن مفهوم
ترسناک هست که هنوز هم دیدن بالکن
وطن در روند جهان ی ش��دن پیام اور نوعی
ساختمانی که هیتلر پس از فتح اتریش در
ان سخنرانی کرد ،تن توریس ت ها را بلرزاند.
فراماتریالیسم یا به تعبیری پس ت مدرنیسم
بالکنی که هیتلر در ان سخنرانی
مردی با قد کوتاه که س��بی ل های نصفه و
در اروپای جدید اس��ت .سیاست از زندگی
میکرد
نیمه اش از خش��کی صورتش کم م ی کرد
جدا ش��ده مانند ایدئولوژی و از دین ،انچه
و به طنز ان م ی اف��زود؛ تناقضی عجیب و
مانده یک کلیس��ا و یک ،یکشنبه است.
طنزی وحشتناک .شاید شبیه تناقضی که
زندگی در اینجا همچنان منهای سیاست
در خ��ود وین هم دیده م ی ش��ود .مناظری
است؛گاهی در تسلیم هیتلر شدن وگاهی
یرباین��د و تاریخی که
که قلب بیننده را م
در بی تفاوتی نسبت به انچه در جهان می
گذرد .کسی وقت نم ی کند ارتباط بالکنی
تن بیننده را م ی لرزاند .کش��وری که من به
ان سفر کردم حامل چنین تناقضی است.
که هیتلر در وین باالی ان رفت و از فتح اروپا
گفت را با انچه ام��روز در غزه روی م ی دهد
کشوری که اگر در جنگ جهانی دوم متحد
بسنجد .کشوری که من به ان سفر کردم
المان و ایتالیا علیه ب ریتانیا ،روسیه و فرانسه
نمایی از فستیوال فیلم 2014
در وین
این گونه بود.
محسوب م ی شد اما جنگ جهانی اول را با
17
تصویرنگاری
روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د .تعداد این
عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما
شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث
در این صفحات ،هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند.
دیدار دانشجویان با مقام معظم رهبری
م راسم سوگواری امی ر المومنین علی(ع)
عل ی اکبر والیتی ،دبی�رکل مجمع جهانی بیداری
اسلامی گف�ت« :دبیرکل س�ازمان مل�ل متحد
متاسفانهسخنگویرژی م صهیونیستیاست،یعنی
در تل اویو فلسطینیان را مورد خطاب ق رار م ی دهد
که شما از خودتان دفاع نکنید و به سمت اس رائیل
موشکشلیکنکنید».
ص�ادق خ�رازی ب�ه روزنام�ه ارم�ان گفت:
« اصالح�ات اش�تباهات زیادی داش�ت .من
معتق�دم اصالحات نیاز به ب�از تعریف دارد.
باید اصالحات را از نو و مجددا تعریف کنیم.
ب�زرگان اصالح�ات باید تعری�ف مجددی از
نقش افرینی اصالحات ارائه کنند».
م راسمافطاریرئی س جمهورباورزشکاران
صحنعلنیمجلس
مثلث | شماره 227
بازدید وزیر اطالعات از شیرخوارگاه شبیر
تصویرنگاری
اجلاس تروئیکای اتحادیه
مجالساسالمی
19
جمیلچیچک،رئیسمجلسترکیهدوشنبه
ش�ب ب�رای ش�رکت در نشس�ت فوق العاده
تروئیکای بی ن المجالس اسالمی ب رای بررسی
حملهددمنشانهرژی م صهیونیستیعلیهغزه،
به ته ران امد.
«زبیگنی�و برژینس�کی» ،مش�اور پیش�ین
امنیت ملی امریکا با تشریح عدم عقالنیت
برخ�ورداری ای ران از بمب هس�ته ای گفت که
ادع�ای تهدید هس�ته ای ای ران یک مس�اله
ساختگی و جعلی است.
بعضی از عک س ها دوست ندارند که دیده بشوند بعضی از عک س ها خجالت م ی کشند که دیده شوند .بعضی از عک س ها
بهتر است که دیده نش�وند .بعضی از عکس ها عزادارند .بعضی از عک س ها در دل خود پیراهنی مشکی بر تن دارند .مثل
عک س های قت ل عام کودکان غزه که دیدن انها قلب هر انس�انی را به لرزه در م ی اورد .به احت�رام ان عک س ها که عزادارند و
پیراهن سیاه بر تن دارند به جای عکس تنها به قابی سیاه بسنده م ی کنیم.
تصویرنگاری
20
مثلث | شماره 227
بدون شرح
نشست بررسی حوادث غزه در موزه صلح ته ران
اجتماع بزرگ مدافعان حرم در میدان امام حسین(ع)
گردهمایی جمعی از سینماگ ران در حمایت از مردم غزه
در پای�ان مس�ابقات لیگ جهان�ی والیبال
اس�امی برترین بازیکنان اعالم شد که در این
بین میرسعید معروف ،کاپیتان و پاسور تیم
ملی والیبال ای ران توانس�ت عنوان بهترین
پاسور را به خود اختصاص دهد.
جیم�ز رودریگز ب�ا امضای ق�راردادی
6ساله و به مبلغ 63میلیون پوندی از
موناکو راهی رئال مادرید شد.او در جام
جهانی 2014برزیل با 6گل عنوان اقای
گلی رقاب ت ها را هم کسب کرده بود
استقبالازتیمملیوالیبال
پنجمین دوره مسابقات
جامستاره ها
بازرسی بدنی جان کری در مصر
مثلث | شماره 227
درگذشت منوچهر درفشه ط راح کتاب های درسی
تصویرنگاری
بازگشت تیم ملی بس�کتبال از
پنجمیندورهکاپاسیا
21
انقالب شبکه های مجازی علیه اسرائیل
گفتارها
گفتار م�ردم غزه با ک�ردار انها یک ج�ور همذات پن�داری ذاتی
دارد؛اینکه ترس و وحشت زیر حمله بودن توسط بمب های خوشه ای را
در الالیی های کودکی شان زمزمه کرده اند .و حاال دوباره غزه -بزرگترین
زندانبیسقفجهان-زیرشدیدت رینحمالتصهی ونس ت هاق رارگرفته
است.شمادراینجاصدایغزهرامیشنوید.
حضرتایت اهلل خامنه ای:
تنها راه عالج ،نابودی
رژیمصهیونیستیاست
جنایات غزه واقعیت ذاتی
رژیم گرگ صفت صهیونیستی است
گفتارها
22
مثلث | شماره 227
مقاومت مسلحانه به کرانه
باختری گسترشیابد
عده ای می خواستند با شعار نه غزه نه لبنان
حقیقت ملت ایران را معکوس نشان دهند
صدایحزن انگیز یک شهر
گفتارها
واقعیت های بحرانی که در بزرگترین زندان جهان می گذرد
ناصر ابوشریف
نمایندهجنبشجهاد
اسالمیفلسطیندرتهران
ناصر ابوشریف از گروه مجاهدین فلسطینی است
که در جنبش جهاد اسالمی فلسطین سال هاست که
با اشغالگران صهیونیستی در نبرد است .او در گفتاری
که ب رای مثلث نوشته،به برخی واقعیت هایی که در غزه
می گذرد اشاره داشته است.
رئیس جنبش جهاد اس�لامی اق��ای رمضان عبداهلل
اعالم کرده جنگ امروز غ��زه در کل تاریخ مقاومت ب ی نظیر
است؛ کل فلسطین اش��غالی مورد هدف نیروهای مقاومت
است .این سخن به این معنی است که مقاومت ب رای اولین
بار توانسته ،نبرد را به زمین دشمن بکشاند و به همین دلیل
موازنه وحشتی در رژیم صهیونیستی ایجاد شده .در گذشته
از سالح شهادت طلبان در واقع در داخل رژیم صهیونیستی
استفاده م ی شد اما این عملیات ش��هادت طلبانه با مشکل
محدود بودن مواجه بود اما امروز مس��اله ش��لیک موشک
توس��ط مقاومت باعث شده در ان واحد بس��یاری از مناطق
فلسطین اشغالی در تیررس باشند و هدف قرار بگی رند؛ این به
خاطر ضعف جبهه داخلی رژیم صهیونیستی است .وقتی یک
موشک به طرف منطقه اشغالی شلیک م ی شود تمام مردم
ان منطقه از ترسشان به پناهگاه م ی روند .در کنار پیام نظامی
این البته یک پیام دیگر ب رای رژیم صهیونیستی دارد که تمام
مناطق تحت اش��غال م ی تواند هدف ق��رار بگیرد .اگر یک
فلسطینی در داخل س��رزمین خودش امنیت نداشته باشد،
صهیونیس ت ها نیز در مناطق خود امنیت نخواهند داشت.
رژیم صهیونیستی دش��واری و خطرناک بودن این مساله را
درک م ی کند و ب��ه همین دلیلی یک نو ع ترس و وحش��ت
شدیدی در جامعه صهیونیستی ایجاد شده است که باعث
شده تع داد زیادی از مردم رژیم صهیونیستی به خارج مهاجرت
کنند؛ در واقع امروز ما ش��اهد هس��تیم که ی��ک مهاجرت
معکوس برقرار شده و این ب رای رژیم صهیونیستی به عنوان
یک دولت تاثی رات بسیار خط رناک و عمیقی را به جا گذاشته.
بدین ترتیب است که رژیم صهیونیستی وجهه خودش را از
دست داده؛ مساله ای که در سال های گذشته کوشیده که القا
کند ،مثال ارتش شکس ت ناپذیر اس��ت یا اینکه با تجهی زات
قوی نظامی ،ما در یک برتری نظامی به سر م ی بریم؛ امروز
تمام این دستاوردها از بین رفته است .وقتی که یک منطقه
کوچک مثل غزه با این امکانات بسیار ضعیف و کم م ی تواند
رژیم صهیونیستی را به زانو دربیاورد و رژیم صهیونیستی از
شکس ت دادن او عاجز بماند ،این پیام مخابره م ی شود که اگر
ملت فلس��طین تمام نیروها و توانمندی های خود را بسیج
کند ،ان وقت چه خواهد شد.
اینده سیاسی نتانیاهو
طرح صلح مصر یا طرح اسرائیل
امروز اما انچه در دنیا وجود دارد ،گویی تنها یک گزینه
است و ان هم طرح صلح مصر اس��ت .بگذارید من تعارفات
سیاسی را کنار بگذارم و نظ راتم را در مورد طرح مصر به طور
ش��فاف بیان کنم .این طرح صلح نیس��ت این در واقع یک
فرمان نظامی از طرف ارتش اسرائیل اس��ت .در ابتدای این
طرح نکته ای وجود دارد که بسیار جالب توجه است .مصری ها
گفته اند این طرح به خاطر «متوقف شدن عملیات خصمانه»
بین دو طرف است؛ این اصطالحی بود که مصری ها استفاده
کردند .مصری ها قضیه را طوری نشان داده اند که گویی این
فلسطین ی ها بودند که حمله کردند .به خاطر همین نم ی شود
از مصر توقع داشت که در چنین عملیات هایی نقش بیطرفی
را ایفا کند .مص��ر در ظاهر ط راح این طرح اس��ت ولی ط راح
واقعی دفتر نتانیاهو اس��ت .چنان که نتانیاهو توقع نداشت
وارد چنین جنگی شود و فکر م ی کرد که جنگ تمام م ی شود
به خاطر همین غزه را با ش��دت هدف قرار داد ،ولی این طرح
مح��ور مقاومت امروز مانند گذش��ته نیس��ت ،گرچه
ائتالف میان گروه های مقاومت همچنان پابرجاست اما به
دلیل تغیی رات پرشتاب تحوالتی که در منطقه به خصوص
در س��وریه و مصر رخ داد ،تغیی رات عم��ده ای میان حامیان
مقاومت و رویکردهای ان رخ داده اس��ت .ب��ه همین دلیل
مقاومت در سال گذشته مورد هدف و ضربه شدید قرارگرفته،
متاس��فانه بس��یاری از توانمندی های مقاومت در ش��رایط
کنونی صرف درگیری های داخلی م ی ش��ود .هدف اصلی از
چنین جنگ هایی منحرف کردن محور مقاومت از مس��یر
خود اس��ت .هدف نابود کردن س��وریه و بعد منحرف کردن
و مش��غول کردن ای ران و ح��زب اهلل به جنگ های��ی غیر از
جنگ با رژیم صهیونیس��تی اس��ت که محور اصلی است.
ولی ای ران هرگز از مساله فلس��طین دور نشد از سوی دیگر
به رغم اینکه تعدادی از نیروهای حزب اهلل در مسائل سوریه
درگیر هستند ولی همچنان توانمندی خود را ب رای مقابله با
رژیم صهیونیستی نگه داشته اند .در این میان مساله سوریه
مثلث | شماره 227
قابل قبول نیست که مشکالت داخلی مصر
بر مسائل فلسطین تاثیر بگذارد .نباید به
خاطر اینکه حماس به اخوان المس�لمین
وابس�ته اس�ت و اینکه یک اختالفی بین
دولت مصر و اخوان المسلمین وجود دارد،
این مساله بر مردم غزه تاثیر بگذارد
توان نیروی مقاومت
گفتارها
رژیم صهیونیستی تالش می کند که وضعیت کنونی
را طوری نش��ان دهد که ان��گار جبهه داخل��ی -احزاب و
گروه های سیاس��ی در داخل س��رزمین های اش��غالی – با
هم متحد هس��تند و به ق��ول معروف به هم پیوس��ته اند و
مش��کلی ندارند .می خواهم برای شما یک واقعیت را بازگو
کنم .کس��انی که هم اکنون در رژیم صهیونیستی در زمینه
اطالع رس��انی کار می کنند اکثرا نظامی های سابق هستند
که در واقع می دانند افکار عموم��ی را چگونه جهت دهند.
در زمینه تکث��ر گروه های سیاس��ی در اس��رائیل ذکر این
نکته ضروری است که احزاب معموال در چنین وضعیتی با
همدیگر متحد هستند ولی در خفا اختالفات داخلی زیادی
بین ای��ن گروه ها و احزاب وجود دارد .هر چه جنگ بیش��تر
ادامه پیدا کند ،اختالفات انها نیز بیش��تر می ش��ود .امروز
رژیم صهیونیستی با مش��کل جدیدی مواجه شده است؛ در
گذشته هم یک س��ری مخالفانی با چنین جنگ هایی حتی
در داخل جامعه صهیونیستی وجود داشته ،ولی االن بیش
از پیش و به طور عمیق این مخالف خوانی ها گسترش پیدا
کرده ،من از روز اول جنگ هم گفت��م نتانیاهو به خاطر این
جنگ محاکمه خواهد ش��د ،خیلی بیشتر و عمیق تر از انکه
اولمرت به خاطر سال 2006محاکمه شد ،به صورتی که از
االن اینده سیاسی خودش را از دست داده است.
تمام کسانی که در اسرائیل ب رای جنگ علیه فلسطین
تردید دارند به خاطر اینده سیاس ی شان است .بیشتر از همه
کس��ی که م ی ترس��د خود نتانیاهو بود .اما او با خودسری
خود خواس��ت به غزه حمله کند ،فکر م ی ک��رد که جوابی
در کار نیس��ت ولی به طور ناگهانی با پاس��خ دندان شکن و
غافلگی رانه مقاومت فلس��طین مواجه شد .وضع منطقه ای
نیز ب رای نتانیاهو و چنین حمله ای بسیار مناسب بود .حتی
ما ش��اهد موضوع مصر هس��تیم که چقدر در این جنگ با
رژیم صهیونیستی همسو بود .ضمن اینکه حماس هم با یک
بحران گسترده ای در زمینه روابط خود با بسیاری از کشورهای
دنیا مواجه است .به خاطر همین نتانیاهو باور نم ی کرد جامعه
فلسطین در غزه به این شکل بتواند تالفی کند .ولی به نظر
من دیگر کار نتانیاهو تمام شده و بهای سنگین این حمله
را خواهد پرداخت.
را زمانی مطرح کردند که دیگر کار را تمام ش��ده اعالم کند.
تمام خون هایی که امروز در فلس��طین ریخته م ی شود جدا
از اسرائیل ،مصر نیز در قبال ان مسئولیت دارد .طرح کنونی
صلح مصر به قدری پر ای راد اس��ت که حتی اگر قرار بود یک
طرح صلح واقعی مطرح شود ،مصر با این طرح خود همه چیز
را خ راب م ی کرد .تمام رسانه های اسرائیلی معترف هستند که
این طرح در واقع از دفتر نتانیاهو منتش��ر شده ،تمام کسانی
که کارشناس و دس��ت اندرکار در رژیم صهیونیستی هستند
و به زوای��ای پنهان اگاه باش��ند م ی گویند ک��ه یک پیمان
مقدس بین نتانیاهو و سیس��ی ب رای جنگ علیه غزه وجود
دارد .البته برخی از کش��ورهای منطقه و اروپا و امریکا نیز در
پشت صحنه حضور جدی دارند .اینها همان کسانی هستند
که به خاطر کشته ش��دن یک تفنگدار صهیونیست که در
یک ماموریت های جنگی کشته م ی ش��وند ،گریه م ی کنند
ولی حاضر نیس��تند حتی در ب راب��ر جنازه زن��ان و کودکان
ی مکث و تامل کنند .با
فلس��طینی که در غزه افتاده اند ،کم
قاطعیت م ی گوییم که ما در سرزمین خود هستیم و با قدرت
م ی ایستیم و پایداری م ی کنیم .جنگ وقتی تمام م ی شود که
خواسته هایمان محقق شود .خواسته های ما هم خواسته های
دشواری نیست ،ما شروطی نگذاشتیم که مثال همه فلسطین
ازاد شود ،چیزی که ما م ی خواهیم رفع محاصره غزه است تا
مردم غزه مثل بقیه مناطق دنیا زندگی کنند .این قابل قبول
نیس��ت که در قرن ،21پن��ج میلیون فلس��طینی در داخل
سرزمین فلسطی ن نش��ین با زجر و بدبختی زندگی کنند یا
مثال چیز دیگری که ما درخواس��ت کردیم حل مساله تردد
در گذرگاه هاس��ت .انگار ما در یک زندان یا در یک زیستگاه
طبیعی زندگی م ی کنیم .ای کاش غزه یک زیستگاه طبیعی
بود اما ...البته ما نم ی خواهیم مثال تمام مس��ائل سیاسی را
در ان واحد حل کنیم .در س��ال 2012به خاطر یک تبلیغات
انتخاباتی به غزه حمله کردند .این عقالنی نیست که خون
فلس��طین ی ها به نوعی برگ برنده ای ب رای پیروز شدن یک
حزب در انتخابات باشد .مش��کل دیگری که وجود دارد این
است که در غزه ،یک کشاورز نم ی تواند به سر زمین خود برود
و یک ماهیگیر نم ی تواند بیش از سه کیلومتر از ساحل دور
بشود .ب رای همین م ی دانیم که این خواسته های مقاومت،
نه خواس��ته های محال ،بلکه خواس��ته های کامال ساده و
طبیعی است.
23
گفتارها
داستانیکشهر
چرا اسرائیل جنگ رسانه ای در
امریکا را باخته است؟
بنجامین واالس
روزنامه نگار
این مطل��ب در واقع نگاهی عری��ان به واقعیتی
است که در غزه م ی گذرد .نویس��نده در بیانی شفاف و
ساده انچه در این شهر م ی گذرد را بیان م ی کند.
مهم است .امروز این کشور هم در مشکالت خودش گرفتار
است اما کشورهای منطقه و در راس انها ای ران به مقاومت
کمک م ی کنند و زمینه را ب رای مقاومت مردم فلسطین در
داخل کشور و بیرون از مرزها اماده کرده اند؛ یک تعداد زیادی
از رزمندگان فلسطینی اموزش دیده اند و اماده جهاد هستند،
همی ن طور در داخل غزه نیز زمینه های مقاومت فراهم شده
است در نوار غزه هم ش��اهد بروز نواوری های زیادی توسط
مقاومت در ب رابر دش��من صهیونیستی هس��تیم .در سال
2005میالدی وقتی رژیم صهیونیس��تی از ن��وار غزه خارج
شد یا دو سال بعد در س��ال 2007نیز تشکیالت خودگردان
فلس��طین و دس��تگاه امنیتی او که با رژیم صهیونیس��تی
هماهنگی امنیتی داشت ،از غزه خارج ش��دند ،این مساله،
فضا را ب رای تحول و پیش��رفت توانمندی ذاتی مقاومت در
غزه فراهم ساخت .متاسفانه تشکیالت خودگردان فلسطین
و نیروهای امنیت��ی او که زیرنظر ژن��رال دایتون امریکایی،
امریکا و سازمان های جاسوسی برخی از کشورهای منطقه
اموزش دیده ،نقش زیادی را در تقویت رژیم صهیونیستی بعد
از صلح اسلو ایجاد کرده اس��ت و به همین دلیل گروه های
مقاومت ب��ه خاطر ضربات ش��دیدی که در کران��ه باختری
متحمل شدند نیرویشان تا حد زیادی تحلیل رفت .از لحاظ
مادی و تسهیالتی و س��ایر موارد بسیار در مضیقه هستند،
نیروهای انها مدام ترور یا بازداشت م ی شوند یا همواره تحت
ن قدس – اگر به
پیگرد هس��تند .اکثر فرمانده هان گروه��ا
تصاویر نگاه کنید -همه شهید ش��دند .مثال در جنین هم
بعد از سال 2000جوانانی توانستند شکل بگیرند و بروز پیدا
کنند ولی متاسفانه تمام انها شهید یا زندانی شدند یا تحت
پیگرد هستند؛ با این حال مقاومت توانست در این سال های
گذشته پیشرفت کند و متحول شود و چنین دستاوردهایی را
به دست بیاورد.
گفتارها
24
مثلث | شماره 227
وضعیت امروز غزه
امروز اما غزه شهر شهادت است .اگر بخواهم گزارشی
از وضعیت این شهر بگوییم از نظر معنوی؛ روحی ه ها خیلی
عالی است ،حتی روحیه شان را به دیگران انتقال م ی دهند.
ولی وضعیت انسانی بسیار بد است .رژیم صهیونیستی به
صورت عمدی غی ر نظام ی ها را هدف قرار م ی دهد .اهدافی
که در این مدت به انها حمله شده همگی غی رنظامی بوده اند،
بیمارستان ها و مدارس و حتی عبادتگاه ها از این حمالت در
امان نبود .کمبود زیادی در زمینه نیازهای انسانی ،پزشکی،
اجتماعی و بقیه موارد وجود دارد 50 ،درصد داروهایی که در
اورژانس و عملیات جراحی مورد نیاز است ،وجود ندارد .حتی
ب رای اب مشکل دارند و به اب اشامیدنی سالم نیاز دارند .برق
ی تردد
خیلی کم وجود دارد و اکثرا قطع م ی ش��ود .بنزین ب را
به ویژه تردد امبوالن س ها خیلی کم است و جیره بندی شده
و خیلی کم پیدا م ی شود .امبوالن س ها هم به طور گسترده
مورد هدف قرار گرفته اند .صدهزار نفر هم از منازل خود اواره
شدند .این صدهزار نفری که گفتم کسانی هستند که جایی
پیدا نکردند ،خیل ی ها نیز اواره شدند و به خانه های دیگران
رفته اند .ولی روحی ه ها باالست .افرادی هستند که هشت نفر
از اعضای خانواده خود را از دست دادند ولی م ی گویند ما اماده
شهادت هستیم و حاضریم برویم عملیات شهادت طلبانه را
انجام بدهیم .رژیم صهیونیستی خواست به مردم فشار بیاورد
که مردم به مقاومت فش��ار بیاورند که جنگ را متوقف کند
ولی برعکس شد.
اینده غزه و صلح
اینده در دست خداست و کس��ی نم ی داند چه اتفاقی
خواهد افتاد ولی ن��وار غزه وظیفه خود را انجام داده اس��ت؛
به ی��ک زندانی ،دیگ��ر حرجی نیس��ت .اما مس��اله ای که
مشخص است اینکه جنگ تمام نم ی ش��ود مگر با تحقق
خواسته های فلسطین .تا االن کاری انجام نشده ،خصوصا
در س��ایه این طرحی که انگار از اس��مان ب رای السیسی امده
و مصر درواقع به جای کمک به مس��ائل فلسطین خواست و
نقش رقیب را ب رای کشورهایی مثل قطر و ترکیه ایفا م ی کند.
حتی دکتر رمضان عب��داهلل قبل از مصاحب ه ای ک��ه انجام داد
در واقع م ی خواس��ت که صدای مصر را بشنود و موضع مصر
را حس کند.
ما به صورت تاریخی همیشه امیدواریم که مصر به خاطر
انجایگاهیکهداردنقشسازنده ایراایفاکند.قابلقبولنیست
کهمشکالتداخلیمصربرمسائلفلسطینتاثیربگذارد.نباید
به خاطر اینکه حماس به اخ وان المسلمین وابسته است و اینکه
یک اختالفی بین دولت مصر و اخوان المسلمین وجود دارد،
این مساله بر مردم غزه تاثیر بگذارد .حتی سر سوزنی دلیل
وجود ندارد که حماس در مس��ائل داخلی مصر نقش داشته
باشد .نباید مساله فلس��طین را به مساله مصر ربط بدهیم.
حتی اگر حماس با مساله فلس��طین و مساله داخلی مصر
رابطه داشت ،فلس��طین و مصر بزرگ تر از این هستند که
بخواهند اینها را به هم ربط دهند.
از هر ط��رف که به ماج��را ن��گاه کنیم ،ب��روز دوباره
خشونت ها بین اسرائیل و فلس��طین در این ماه ،به صورت
افسرده کننده ای تکراری بوده اس��ت .اما ماجرا از همان اغاز
در یک وجه بس��یار جالبی کمی متفاوت ب��وده؛ مخاطبان
امریکایی داستان جنگ را ،شاید بیشتر از هر زمان دیگری ،از
دریچه چشم فلسطین ی ها م ی بینند.
این ماجرا ش��اید کمی تصادفی باش��د .ماجرا از اینجا
شروع ش��د که افراط ی های اس��رائیلی یک نوجوان به نام
محمد ابوقادر را ش��اید به تالفی کشته ش��دن سه نوجوان
کشته ش��ده اس��رائیلی ،دزدیدند و بعد به قتل رساندند .بعد
پلیس پسرعموی او را که طارق ابوقادر نام دارد و یک نوجوان
15ساله امریکایی – فلسطینی است دستگیر کرد و به شدت
کتک زد .ب رای شبکه های خبری (امریکا) رایج و مرسوم است
که با یک نوجوان محلی (از امریکا) که درگیر خشونت ها در
خاورمیانه شده است ،اب راز همدردی کنند .اما چیزی که رایج
نیست این است که این نوجوان فلسطینی باشد .خیلی زود
شبکه ها مصاحب ه های همدردانه ای را با مادر عصبانی طارق
به نام من نه!
چرا می خواهم پاسپورت اسرائیلی ام را
بسوزانم؟
میرا بار هیلل
روزنامه نگار
گفتارها
ابوقادر پخش کردند .س��هی ابوقادر در گفت وگو با ش��بکه
ABCگفت« :مردم فلس��طین هر روز همین طور زندگی
م ی کنند .انها مجبورند که بگویند خب ما با این مساله کنار
م ی اییم .اما ب رای ما ،ب رای ما امریکای ی ها این رفتار انسانی
نیست».
مدت��ی کم��ی از ربوده ش��دن ابوق��ادر
گذشته است و خش��ونت در غزه از حرکت های
انتقام جویانه به یک کارزار نظامی تبدیل شده
اس��ت .اما در رس��انه های امریکایی ،ماجرای
انسانی جنگ فلسطین و اسرائیل –که بیشتر
از 500فلس��طینی و کمتر از 30اس��رائیلی در
ان کش��ته ش��دند -به صورت غیرمنتظره ای،
به نفع فلس��طین ی ها ب��وده اس��ت .در همان
حال که موش��ک های اس��رائیلی در غزه فرود
م ی امدن��د ،ماندن ی ترین و ش��وکه کننده ترین
داس��تان ،مرگ چند کودک فلسطینی بود که
توسط ش��لیک از قایق های اس��رائیلی کشته
ش��دند؛ چند لحظ��ه قب��ل از ان ،ک��ودکان با
روزنامه نگارها در ساحل فوتبال بازی م ی کردند.
یک ش��اهد عینی به NBCگفته اس��ت که
«مثل این بود که موش��ک ها بچه ها را دنبال
م ی کردند».
در هفته گذشته ،با ورود نیروهای نظامی
اس��رائیل به غزه ،بس��تر داس��تان به صورت ظالمانه ای به
بیمارس��تان ش��فا تغییر موضع داده اس��ت .یک پزش��ک
نروژی ک��ه در این بیمارس��تان کار م ی کن��د در کنار تخت
مردی ک��ه 20عضو خان��واده خ��ود را از دس��ت داده بود به
ش��بکه چهار U.K.NBCگفت که «برکه هایی از خون»
در بیمارس��تان دیده اس��ت .خبرگ��زاری APاز غیرممکن
بودن ارائه خدمات پزش��کی زیر حمله خبر داد؛ «پزش��کان
شیفت ICUبیمارس��تان از کابل های اینترنت یک سیم
مخصوص ب رای دستگاه ش��وک قلبی درست کرده اند» .در
شبکه های اجتماعی ،عکس ها دس��ت به دست م ی شدند:
«جنازه ی��ک خبرن��گار ،واژه درش��ت ( PRESSخبرنگار)
روی سینه اش ،با خون قرمز ش��ده بود .یا یک پدر که جنازه
دختر خود را حمل م ی کرد یا موش��کی ک��ه به یک منطقه
مس��کونی خورده بود ».خبرن��گار گاردین در غ��زه ،توئیت
کرده بود« :م��ن امروز صحنه های ش��وکه کننده ای دیده ام؛
یک مرد که تکه های بدن فرزند دو س��اله اش را در کیس��ه
زباله ق��رار م ی داد ».این نوش��ته ،س��ه هزار ب��ار ری توئیت
(بازنشر در توئیتر) شد.
در ابتدای همین ماه ،حساب توئیتر نیروهای دفاعی
اسرائیل ( )IDFپر از عکس اس��رائیل ی هایی بود که مورد
حمله قرار گرفته اند .اما در هفته گذشته ،اسرائیل چنان عرصه
عمومی را باخت که بنیامین نتانیاهو نخس ت وزیر اسرائیل،
خیلی خالصه و موجز ،به خب رنگاران شکایت کرد که حماس
«با هدف جلب افکار عمومی ،از جنازه مرده های فلسطینی
ب رای اهداف خود استفاده م ی کند».
اگر نتانیاه��و از دی��دن جنازه های فلس��طین ی ها در
تلویزیون ناراحت م ی شود ،بهتر است کشتن انها را بس کند.
اما گالیه او یک عالمت است .داستان درگیری بین اسرائیل
و فلسطین این بار کمی متفاوت به نظر م ی رسد .رسانه های
اجتماعی به ما کمک کرده اند تا نگاهی نزدیک تر به عمق
منطقه جنگی – داخل یا خارج از غزه -بیندازیم
و به بینندگان اجازه داده اند دسترسی کامل تری
به وحشتی که مردم زیر حمله های نظامی دارند
داشته باش��ند .دموگرافی در حال تغییر امریکا
(جامعه مس��لمانان امریکا رش��د بسیار زیادی
در دهه اخیر داشته است و حاال به اندازه نیمی
از جامعه یهودیان امریکایی اس��ت) به معنای
افزایش مخاطب طرفدار داستان های همدردانه
با فلسطین شده است .نابرابری مطلق تلفات
انسانی ،در شمار کشته شدگان ،غیرممکن است
که حذف شود یا نادیده شود.
هیچ کدام از اینها سیاس��ت های امریکا
در رابطه با اسرائیل را تغییر نم ی دهد .حمایت
امریکا از اس��رائیل دلخواهانه به دست نیامده
است و قبال در مقاطع زشت دیگری هم در کنار
اسرائیل بوده است .فلسطین همچنان توسط
سیاست های زشت اداره م ی شود اما به صورتی
زیرکانه تر من فکر م ی کنم ان طور که اتفاقات
در دو هفته گذشته در رسانه ها پوش��ش داده شده است کار
را ب رای امریکای ی هایی که ش��خصا این بح��ران را پیگیری
م ی کنند سخت کرده است و انها به راحتی نم ی توانند فکر
کنند که حق ضرورتا با اس��رائیل است .دلیلی وجود دارد که
افراد سرشناسی مانند ریحانا (خواننده سرشناس امریکایی)
و دوایت هاوارد (بسکتبالیست معروف امریکایی) در توئیتر
از فلس��طین ی ها حمایت کرده اند .انها ،فلسطین ی ها را مثل
خودشان م ی بینند ،مردمی عادی که البته در شرایطی بسیار
غیرممکن و سخت زندگی م ی کنند.
جوان اس��ت و زیبا .فارغ التحصیل دانش��گاه است و
مهن��دس کامپیوتر .این خانم ،همچنی��ن نماینده پارلمان
اس��رائیل اس��ت و همین طور دلیل اینکه من م ی خواهم
پاس��پورت اس��رائیل ی ام را بسوزانم .چون پش��ت ان قیافه
معصوم ،فرشته مرگ در کمین است.
ایلت شاکد ،نماینده حزب راست افراطی خانه یهودی
در کنست است .این یعنی ،او خیلی راس��ت تر از بنیامین
نتانیاهو است ،ب رای اینکه متوجه شوید از نتانیاهو راست تر
هم وجود دارد.
او هفته پیش در فیس بوک خود نوش��ته بود« :پشت
سر هر تروریستی ،چندین مرد و زن هستند که بدون انها ،او
نم ی توانست ترور کند .انها همه مبارزان دشمن هستند و
خون همه شان باید ریخته شود.
حاال این ش��امل مادران شهدا ،کس��انی که انها را با
بوسه و گل به بهشت فرس��تادند هم م ی شود .انها هم باید
دنبال پس رانشان بروند ،چیزی عادالنه تر از این وجود ندارد.
در غیر این صورت ،مارهای کوچک بیش��تری پرورش داده
م ی شوند».
یک هفته قب��ل از ان ،قبل از اینکه محم��د ابوقادر
دزدیده شود و زنده زنده سوزانده شود ،شاکد نوشته بود« :این
جنگ علیه ترور نیست ،جنگ علیه بنیادگراها هم نیست
و نه حتی جنگ علیه وجود فلس��طین .واقعیت این است
که این جنگ بین دو دس��ته از مردم است .دشمن کیست؟
مردم فلس��طین .چرا؟ از انها بپرس��ید ،چون انها (جنگ را)
شروع کردند».
بناب راین قبل از اینکه ان پس��ر به صورتی وحشتناک
کشته شود ،شاکد او را دش��من اعالم کرده بود ،و بعد از ان،
بدون اینکه ذره ای احس��اس ندامت یا گناه کند ،درخواست
کرده بود که مادران ب ی گناه و بچه ه��ای به دنیا نیامده انها
هم کشته شوند.
او من را وادار کرد که به کالرا خواهر مادرم و سه بچه
کوچک او که در س��ال 1939در خارک��ف (اوکراین) زندگی
م ی کردند ،فکر کنم ،وقتی که المان ها به این ش��هر حمله
کردند .انها تصمیم گرفتن��د که یهودی ها -همه یهوی ها
دشمن اعالم شوند و حذف ش��وند .حتما وقتی هم که ازنازی ها بپرسید که چرا ،خواهند گفت« :چرا؟ از انها بپرسید.
انها شروع کردند».
من هرگز کالرا و بچه هایش که در سال 1942کشته
ش��دند را ندیده ام .اما رومک عمویم را دیدم که به خاطر کار
در کارخانه اس��کار ش��یندلر نجات پیدا ک��رد ،همین طور
همسرش یتی را که چون به خوبی المانی صحبت م ی کرد
و م ی توانست وانمود کند که یک زن المانی خوب است و
ش��وهر یهودی خود را از خانه بیرون انداخته است ،و هر بار
که نازی ها را م ی دید به انها لبخند م ی زد.
ب رادر پدرم ساموئل و خانواده جوان او هم قبل از اینکه
به دنبالم بیایند کشته ش��دند .انها به هلند برده شدند و در
همان کمپی که ان فرانک (یک قربانی سرشناس یهودی)
در ان مرد کشته شدند.
من م ی دانم که یک قربانی ب ی دفاع چه احساسی دارد،
کسی که زیر چکمه های نژادپرستانه یک سمتگر م ی میرد
و همین طور م ی دانم که اس��رائیل دیگر قربانی نیست و
مسبب بحران فعلی است .این اس��رائیل است که تانک،
بمب افکن ،زرادخانه ،کالهک های هس��ته ای و سیس��تم
دفاع موشکی دارد ،در حالی که مردم عادی غزه یک هفته
قبل چیزی نداش��تند و حاال هم که بیمارستان ها و مدارس
بمباران شده اند چیزهای کمتری دارند.
شاکد به چیزی که م ی خواست رسید ،امار مرگ و میر
در غزه نزدیک به یکصد نفر است (امار مربوط به 11جوالی
است) و یکی از هر چهار کشته ،یک کودک است .صدها نفر
دیگر جراحت های جدی دارند ،در جایی که بیمارس��تان ها
هم بمباران شده اند و ملزومات پزشکی در حال تمام شدن
است.
در اس��رائیل ،بهترین تالش های حماس ،حتی یک
کشته هم نداشته است و نه حتی مجروحان جدی ،هر چند
یک مراسم عروسی (به خاطر حمالت موشکی حماس) به
هم خورد و خبرش به تلویزیون هم راه پیدا کرد.
در حالی که ب��اران بمب روی غزه ریخته م ی ش��ود،
نوجوانان اسرائیلی در کنار س��لف ی های خود ،توئی ت هایی
که نشانگر گرایش سیاس ی شان اس��ت را منتشر کرده اند.
در دو توئیت که بعدا حذف ش��د ،این طور نوشته شده بود:
«مرگ بر تمام عرب های »...در دیگری هم این طور نوشته
شده بود« :لعنت به عرب های »...در هر دو هم یک سلفی
کار شده بود.
ب��ا دیدن ای��ن چهره ه��ای فرش��ته وار ش��یطان که
نس ل کشی را دامن م ی زنند ،پاسپورت اسرائیل ی ام را با یک
بسته کبریت برم ی دارم .نه ،من نم ی خواهم به نام من این
کارها انجام بشود ،به نام من نه.
منبعnymag :
مثلث | شماره 227
گفتارها
منبعindependent:
25
گفتارها
نتایج جنگ غزه
مصر ،امریکا ،گروه های مقاومت و اسرائیل هر کدام به چه می اندیشند؟
دکتر نادر انتصار
استاد علوم سیاسی
دانشگاه االباما
این استاد علوم سیاس��ی که تحوالت خاورمیانه
را پیگیری م ی کن��د در این مطلب نگاه��ی انداخته به
بازیگران بحران غزه و نقش و عمل انها .
بحران خاورمیانه بازیگرانی دارد ک��ه هر کدام نقش
خود را با پیچیدگ ی هایی ایفا م ی کنند.
گفتارها
26
مثلث | شماره 227
چرایی حمله دوباره به غزه
بسیاری گمان م ی کنند که حماس به عنوان گروهی
که در غزه قدرت را در اختیار دارد و به دلیل تحوالت پرشتابی
که در چند س��ال اخیر در خاورمیانه رخ داده ،حامیان خود را
از دست داده است و این یکی از دالیل اصلی حمله اسرائیل
به غزه بود .حماس پس از بحران س��وریه و پشت کردن به
این کشور و بالطبع کم شدن حمایت های دیگر محورهای
مقاوم��ت از جمله ای��ران و ح��زب اهلل در لبن��ان در کنار از
دست دادن محمد مرسی به دلیل کودتای نظامی در مصر
در موضعی سخت قرار گرفت که ابتکار عمل را از ان ربود.
از س��وی دیگر در کنار این عوامل یک عامل سوم مهمی
نیز وجود دارد که بر بحران کنونی غزه سایه انداخته است.
در میان کش��ورهای عرب امروز ش��کاف عمیق و فراوانی
وجود دارد که امروز حتی اتحادیه عرب نیز به صورت سابق
عکس العملی نشان نداده اس��ت .چرا این مساله در میان
کشورهای عربی وجود دارد؟ این یک سوال جدی است .به
نظر م ی رس��د که مقدار زیادی از تحوالتی که درحال وقوع
اس��ت ارتباط چندانی به حماس ندارد .به این معنی که در
ضعف بلوک عربی حماس عامل بازدارنده ای نیست .بعد از
بحران سوریه ما در حال ش��تاب گرفتن شکاف میان شیعه
و سنی هستیم .این مساله را م ی توان بعد از بحران سوریه
و ع راق بیش از گذشته مش��اهده کرد ،به صورتی که توجه
کشورهای عرب منطقه را به خود جلب کرده .اسرائیل این
مساله را به خوبی رصد کرد ،از سوی دیگر حماس به عنوان
بازیگر نقش مقاومت در مس��اله فلس��طین بعد از سقوط
مرسی در مصر که طبعا اخوان المس��لمین را در فلسطین
نمایندگی م ی کند ،دیگر مثل س��ابق از حامیانی مهم و با
قدرت برخوردار نبود.
جالب است در اینجا اش��اره کنم که به طرز عجیبی
امروز امریکا ب رای حل جنگ غزه ،مصری را میانجی کرده
است که دل خوشی از حماس ندارد و بعد از روی کارامدن
دولت السیس��ی تا امروز یک کلم��ه از حماس که نه حتی
از فلس��طین نیز حمایت نکرده .مصر به ه��ر حال به طور
طبیعی در بحران فلسطین یک بازیگر اصلی است ،جایی
که به دلیل وجود مرز رفح و تونل هایی که میان مصر و غزه
وجود دارد و مایحتاج غزه را تامین م ی کند این منطقه را به
خود وابسته کرده.
با این ح��ال مصر امروز و السیس��ی ب��ه دلیل اینکه
میانجی قابل اطمینانی ب رای فلسطینیان نیست نم ی تواند
نقش خود را به خوبی ایفا کند .ضم��ن اینکه مصر از نظر
سیاسی دیگر ان مصر سابق نیست .مصری که در دنیای
عرب تاثی ر گذار و از نظر فرهنگی و سیاسی به عنوان نقطه
ثقل مورد توجه کانون های قدرت در بل��وک اع راب مطرح
نیس��ت و جای خود را به کش��ور کوچکی به نام قطر داده
اس��ت .به دلیل همین تضاد ها در میان اع راب اس��ت که
اسرائیل به خوبی از خالء موجود ب رای ضربه زدن به مقاومت
فلسطین استفاده کرد ،چه انکه همان طور که گفتم دیگر
مساله فلس��طین ب رای اع راب به عنوان یک موضوع اصلی
مطرح نیست.
اسرائیل این را م ی دانس��ت و در وقت مناسبی اقدام
خود را عملی کرد .از س��وی دیگر مصر ب��ا طرح اتش بس
سعی در دست گرفتن ابتکار در بحران غزه دارد اما به دلیل
همان فضای ضد فلسطینی که بعد از مرسی در دولت مصر
پدیده امده است ،گروه های فلسطینی مثل حماس و جهاد
اسالمی دیگر به این کش��ور اعتماد ندارند و گمان دارند که
دولت السیسی به نوعی پشتیبان اسرائیل است .البته این
مساله خیلی هم بی راه نیست ،چه انکه اولین کسی که طرح
میانج ی گیری مصر را قبول کرد نتانیاهو بود.
مخمصه امریکا
امریکا در بحران غزه اما در یک گرداب گرفتار ش��ده
اس��ت .جز روزهای اول که فضا در دولت امریکا به س��ود
اسرائیل بود اما در روزهای اخیر اوباما و تیمش سعی کرده
که به نوعی نرم تر از گذشته خواهان پایان یافتن جنگ در
غزه باش��د .یکی از دالیل اصلی این مس��اله فشاری است
که از س��وی افکار عمومی به دولتمردان امریکا م ی ش��ود.
امروز در جنگ غزه شاهد ان هستیم که در فضای مجازی
عکس ها و ویدئو هایی به اشتراک گذاشته م ی شود که دنیا
را تحت تاثیر خود گذاشته است .دیگر مثل سابق نیست که
دولت ها و گروه ها چیزی را کتمان کنند و شما از یک واقعه
ده ها فیلم و عک��س را م ی توانید به راحت��ی ببینید .دولت
امریکا از این ناحیه به شدت تحت فش��ار قرار گرفته است.
البته نه تنها دولت امریکا بلکه در اروپا نیز این مساله وجود
دارد .در امریکا کمتر اما در اروپا ما ش��اهد تظاه رات بزرگی
علیه اسرائیل بودیم که به شدت به وجهه این رژیم در اروپا
و جهان اسیب زد.
در کنار دولت اوباما اما یک بازیگر مهم دیگر بس��یار
س��خت تر و باانگیزه تر از اس��رائیل دفاع م ی کن��د .کنگره
امریکا و نمایندگان ان به عنوان قط��ب مهم و تاثیرگذاری
در سیاس��ت خارجی امریکا مطرح اس��ت و در اینده نیز به
نظر نم ی رس��د که کنگره امریکا بخواهد از حمایت خود از
اسرائیل کم کند.
یعنی اگر هم بخواهد ،نم ی تواند این کار را انجام دهد،
ش��ما هی چ گاه ندیده اید که یک نماینده کنگره از اسرائیل
انتقاد کند .جدا از البیگری یهود در امریکا که بس��یار قوی
است ،مساله انتخابات روی این موضوع سایه انداخته است.
در چنین ش��رایطی اگر دولت اوباما هم بخواهد – حتی در
ژست های دیپلماتیک -نم ی تواند از اس��رائیل انتقاد کند.
گروه های فلسطینی مثل حماس و جهاد
اسلامی دیگر به مصر اعتم�اد ندارند و
گمان دارند که دولت السیس�ی به نوعی
پشتیبان اسرائیل است .البته این مساله
خیل�ی هم بیراه نیس�ت ،چه انک�ه اولین
کسی که طرح میانجی گیری مصر را قبول
کرد نتانیاهو بود
تنها م ی گوید که از خشونت ها کاسته شود ،در عین حال از
انچه حق دفاع اسرائیل م ی نامد دفاع م ی کند .کنگره تنها
در خصوص اسرائیل این گونه نیست ،بلکه در مورد مسائل
ای ران و امریکا نیز س��ختگی رانه برخورد م ی کند ،پس نقش
کنگره به طور سنتی و تاریخی در مساله فلسطین همیشه
در دفاع از اسرائیل سختگی رانه بوده است.
نقطه عطف
امروز غزه در یک گذرگاه تاریخی به س��ر م ی برد .به
این معنی که م ی تواند نقطه عطفی در مس��اله فلسطین
باشد .البته در مورد این مس��اله ما باید صبر کنیم و منتظر
بمانیم .انچه واقعیت است اینکه حمله به غزه در تفاوت با
گذشته یک حمله تمام عیار محسوب م ی شود به صورتی
که اسرائیل ی ها به طور واضح به دبستان ها ،بیمارستان ها،
تاسیسات غی رنظامی و حتی بچه هایی که در ساحل فوتبال
بازی م ی کنند ،حمله م ی کنند.
باید ب��رای نتیجه این حمل��ه چند س��ال صبر کرد
به صورتی که اگر نتیجه این حمله بیش��تر شدن مقاومت
فلس��طینیان باتوجه به توان نظامی انها و حرکت به سوی
اتحاد و همبستگی باشد م ی تواند ب رای اسرائیل خطرناک
باش��د .این به معنی ان اس��ت که جنگ کنونی غزه باعث
همگرایی میان گروه های فلسطینی و منسجم شدن انها
م ی شود و ثمره زیادی ب رای فلسطینیان دارد اما اگر فضای
غبارالود میان گروه های فلس��طینی ادامه داش��ته باشد و
اختالف ها تش��دید ش��ود ،این جنگ نیز مثل منازعه های
سابق تنها در تاریخ م ی ماند و نتیجه ای ب رای فلسطین ندارد
و غزه اما به عنوان بزرگترین زندان ب ی سقف جهان همچنان
باقی م ی ماند.
گفتارها
عدالتدر تقسیمجنایت!
ناظران مستقل در شبکه اجتماعی چه می کنند؟
مهیار زاهد
روزنامه نگار
ش��بکه های اجتماعی در بحران غزه رخ نمایان
کرده اس��ت ،به صورتی که بس��یاری از مردم و اهالی
فرهنگ و رسانه اخبار غزه را از روی توئیتر و فی س بوک و
اینستاگرام پیگیری م ی کنند .نویسنده نگاهی انداخته
به این موضوع.
مثلث | شماره 227
گفتارها
شاید طی چند دهه گذشته روش رژیم اشغالگر قدس
در قتل عام و کش��تار مردم ب ی گناه ب��ه بهانه های متعدد و
اغلب ب ی مایه چندان تغییری نکرده باشد اما ب ی شک جهان
اط راف این رژی��م طی این س��ال ها و به خصوص یک دهه
گذش��ته دگرگون ی های زیادی را به خود دیده اس��ت .شاید
همچنان چون گذش��ته این هواپیماهای اس��رائیلی باشند
که ناگهان دکمه ای را فش��رده و بمبی را ب ی هدف بر س��ر
خانواده ای ب ی گناه اوار کنند .شاید همچون سال های دور این
تفنگ های سربازان اسرائیلی باشد که هنوز جوانان و کودکان
فلسطینی را نشانه م ی روند و ب ی قیدی شان قید ماشه را رها
م ی کند .شاید این کودکان بی دفاع از فلسطین و مسلمانان
باشند که هنوز مثل تک تک روزهای چند دهه گذشته یک
روز خوش را به معنای واقعی ان تجربه نکرده اند و همیشه
بوده است عزیزی که داغ از دست دادنش بر سینه کوچکشان
حک ش��ده باشد .اصال ش��اید همه چیز در س��رزمی ن های
اشغالی همچنان مثل شصت س��ال پیش باقی مانده باشد
اما ب ی شک جهان پی رامون این س��رزمین طی این سال ها
تغییر چش��مگیری کرده اس��ت .اینک که باز چند هفته ای
است تجاوزهای اسرائیل باال گرفته و اتش جنگ و خونریزی
فزونی یافته است م ی توان برخی از این تغییرها را در قیاس با
سال های نه چندان دور به خوبی درک کرد .یکی از مهم ترین
تحول هایی که طی این سال ها در جهان شکل گرفته است
شبکه های اجتماعی است .شبکه هایی که به یمن پیشرفت
تکنولوژی و به مرحمت گوش��ی های تلفن همراه هوشمند
امروز تا دس��ت های تک تک اعضایشان گس��ترده شده اند.
از این رو دیگر روزهای امپ رات��وری اژان س های بزرگ خبری
در جهان به س��ر امده و قدرت تحریف وقایع در رسانه های
قدرتمند جهانی رفته رفته رنگ م ی بازد .شاید تنها یک دهه
پیشتر ،رسانه هایی چون ب ی ب ی سی ،اسوشیتدپرس و ...در
انتخاب و ن��وع ارائه اخبار به مخاطبان چن��د میلیونی خود
دست بازتری داش��تند اما امروز به لطف همین شبکه های
اجتماعی ش��رایط تغییر کرده اس��ت .زمانی که در س��ال
95میالدی متروی ش��هر توکیو در پنج نقط��ه مورد حمله
تروریستی قرار گرفت و 13نفر در اثر استمشاق گاز سارین
کشته شدند تمامی رس��انه های جهان این واقعه را در صدر
اخبار خود قرار دادند و طی چند ساعت گروه اوم شینریکیو
که مسئولیت این ترور را عهده دار بود زیر ذره بین تحلیلگران
متعدد قرار گرفت .از ان زمان تاکنون چند ده فیلم مس��تند
درباره این واقعه ساخته شده است که اغلب همین نهادهای
رس��انه ای بی ن المللی تهی ه کنندگی انها را عهده دار شدند.
همچنین درباره ش��خص شوکو اس��اهارا ،س��رکرده گروه
اوم شینریکیو ،تحلی ل های مختلف از منظرهای روانکاوی،
رفتارشناسی ،سیاسی و حتی اقتصادی انجام شد که امروز
به زبان های مختلف ترجمه شده و در اختیار مخاطبان قرار
گرفته است .اما طی چند دهه گذشته و با وجود اعداد و ارقام
حیرت اوری که رژیم اش��غالگر قدس در کش��تار و خشونت
علیه فلسطینیان از خود به جای گذاشته است ،کمتر پیش
امده است که تحرکاتی از این دست را در همین رسانه های
بی ن المللی و قدرتمند شاهد باشیم .هرچند همیشه مخالف
تئوری ه��ای بدبینانه بوده ام ام��ا به واقع نم ی ت��وان منکر
عملکرد جهت دار و متفاوت رسانه های جهانی در ب رابر وقایع
س��رزمی ن های اش��غالی و جنایت های رژیم اشغالگر قدس
شد .گویی به شکلی توافق شده اس��ت تا همیشه چشم را
بر تقصی رات این کودک دس��ت پرورده و لوس ببندند .حتی
رسانه هایی که در ب رابر دولت خود بیطرفانه نقد حرفه ای را
در دستورکار م ی گذارند ،وقتی پای کشتارهاو قتل عام های
صهیونیس ت ها به میان م ی اید ترجیح م ی دهند نوع روایت
خود را مالیم تر کنند .بدین ترتیب چندان عجیب نیس��ت
که کش��ورهای بزرگ جهان همیش��ه با وجود جنایت های
متعدد اسرائیل از این رژیم حمایت کرده اند و تقریبا با افکار
عمومی داخلی و جامعه خود نیز با مش��کل قابل توجهی
رو به رو نشده اند .این همه نه از روی اتفاق که به مدد همین
همکاری رسانه ها و دستگاه های قوی اطالع رسانی جهانی
فراهم شده اس��ت .اما این بار تهاجم ب ی رحمانه اسرائیل به
غزه در کنار تمامی سیاه ی ها و صحنه های ضدبشری ای که
هر روز نمایان م ی کند یک نکته را نیز ب رای جهانیان عیان
ساخته است و ان اینکه گویی گسترش شبکه های اجتماعی
دست کم در این زمینه مفید بوده و عرصه را بر متجاوزان و
ی انها تنگ کرده است.
رسانه های جهانی و کشورهای حام
طی روز های اخیر بیش از رس��انه ها این شبکه های
اجتماعی بودند که چون یک ش��بکه منظ��م ،اطالعات را
ی نق��اط جهان پمپاژ
به طور م��داوم از قلب حوادث به تمام
کرده اند .بدین ش��کل صدها هزار عکس و نوشته و گزارش
توسط خود مردم غزه به دس��ت افکار عمومی جهان رسیده
است .عکس ها و گزارش هایی که هرچند به اندازه ب رنامه های
خبری رس��انه های بی ن المللی حرفه ای و مدون نباشند اما
از این حس��ن برخوردارند که بدون واس��طه ای که دست به
انتخاب و سانس��ور بزند حقیقت را همان گونه که هست به
تصویر م ی کشند .تبادل بالواسطه حقیقت؛ دستاوردی که
امروز باعث شده تا زش��ت ی های جنایت در چشم ناظ ران در
تمام نقاط جهان به یک اندازه باشد .دیگر تفاوتی نم ی کند
که جنایتکار رژیم اش��غالگر قدس باشد یا افراط ی های بوکو
حرام .شاید از همین روست که این روز ها در قیاس با گذشته،
شاهد واکنش های بی ن المللی بیشتری در ب رابر جنایت های
سیاه صهیونیس ت ها هستیم .فرقی نم ی کند که کودکی به
دست داعش سالخی شده باشد یا سربازان مسلح اسرائیل.
دیگر در همه جای جهان جنایت ،جنایت اس��ت .به همان
زشتی و تلخ ی ای که باید باش��د .گویی قدرت های جهانی
به مدد سیاس��ت های بی ن الملل��ی خود در کن��ار جنایت،
شبکه های اجتماعی را نیز به طور یکنواخت در تمام جهان
گسترده اند .شاید بتوان اسم این روند را گذاشت «عدالت در
تقس��یم جنایت»! عدالتی که نتیجه بزرگ��ی بزرگ قدرتان
جهان امروز است.
27
گفتارها
دلواپسی روشنفکرانه برای غزه!
رویکردهایدوگانه ایکهدرموضوعفلسطینسربازکردهاست
احسان رستگار
گفتارها
28
مثلث | شماره 227
روزنامه نگار
داستان از انجا اغاز م ی شود که عده ای هنوز نفهمیده
بودند که حکایت ارتباط ای ران و فلس��طین ،حکایت خانه و
مسجد نیس��ت اما از انجا که در فتنه ،۸۸اکثر شروع ها در
رقابت ها و پیش از فتنه شکل گرفت اما در فضایی غی ر قابل
مدیریت و پس از فتنه ادامه یافت ،از ضرب المثل نامربوط
«چراغی که به خانه رواست ،به مسجد حرام است» رسیدیم
به شعار «نه غزه ،نه لبنان ،جانم فدای ای ران».
اصال اصراری نیس��ت که این ش��عار موهن را گره
بزنیم ب��ه فالن جناح سیاس��ی ،اگرچ��ه ان حمقایی که
این ش��عار را در روز قدس س��ال ۸۸س��ر دادند ،همگی
س��بزپوش بودند .خیلی محل بحث ،ان ش��عار نیست،
بلکه ان منطق احمقانه اس��ت؛ منطقی که حکم م ی کند
که تمام ی ادله عقالنی از در نظر گرفتن مسائل امنیتی،
جغرافیای سیاس��ی و اصول موازنه ق��درت در منطقه و
جه��ان گرفته تا لحاظ ک��ردن جهان بین��ی ایدئولوژیک
و اس�لامی ،مبن ی بر دف��اع از مظلومین و مس��تضعفین
جهان در هر نقطه از دنیا ،همگی هیچ شک و شبهه ای
در بحث لزوم و وجوب دفاع از مردم ب ی دفاع فلس��طین و
لبنان باقی نم ی گذارند.
این جماعت دم دم ی مزاج که از پش��توانه های فکری
محروم هس��تند ،رهبر فکری ش��ان یک کارگردان اس��ت.
مهم نیست حق با کیس��ت ،مهم این است که مثال فالن
ش��خصیت سیاس��ی در فتنه ۸۸در ایام انتخاب��ات ،مدام
م ی گفت که «چراغ��ی که به خانه رواس��ت ،به مس��جد
حرام است» و گویی ریش��ه مشکالت مملکت در ایام اقای
احمدی نژاد ،نه به دلی��ل س��وء مدیریت وی بلکه به خاطر
مثال کمک جمهوری اس�لامی ای ران به فلسطین و لبنان
بوده است.
جالب اینجاس��ت که گروهی که در سال ۹۲به اقای
حس��ن روحان��ی ای رای م ی دهند ک��ه قویا از پش��تیبانی
جمهوری اس�لامی ای ران از حزب اهلل در لبنان و مقاومت در
فلسطین ،بحق دفاع م ی کند.
به نظرم این جماعت خیلی قابل س��رزنش نیستند و
بیش��تر ترحم ب رانگیزند؛ نه غزه ،نه لبنان گویان ،۸۸درصد
قلیلی از مردمند که از استضعاف ش��دید و عمیق فکری و
روحی رنج م ی برند.
این طیف ،اکنون ک��ه در ایرانند ،از عش��اق اصغر
فرهادی اند ،ولی چه بس��ا اگر در ایاالت متح��ده امریکا
زندگ��ی م ی کردن��د ،از خط و رب��ط لئون��اردو دی کاپریو
یا مثال راب��رت دنیرو در خ��ط و ربط های سیاس ی ش��ان
پیروی م ی کردن��د و ان موقع جماعت��ی خنده م ی کردند
به س��رتاپای انها؛ چ��ون راب��رت دنیرو در س��ال ۲۰۱۲
م ی گفت «اس��رائیل س��گ امریکاس��ت و باید به جای
سگ ،صاحبش را مقصر اصلی دانست» و در سال ،۲۰۱۳
در جشن تولد ۹۰سالگی «ش��یمون پرز» ملعون شرکت
کرد و گفت «پرخاشگری ش��ما به نظرم منطقی است»
و با تور صلح تل اویو ،سیاحت کرد اس��رائیل را .خالصه
گربه رقصان ی ای م ی کرد برایش��ان رابرت دنیرو ،اگر این
نه غزه ،نه لبنان گویان که امروز از اصغر فرهادی تبعیت
م ی کنند ،امریکایی بودند.
در فض��ای فتن��ه ،۸۸برخ��ی از اف��راد بدکین��ه
و پ ر عق��ده ،چن��ان پلی��د ش��ده بودن��د ک��ه اگ��ر نظ��ام
م ی گفت مثال ش��یطان ش��رور اس��ت ،شیطان پرس��ت م
ی شدند.
جالب اینجاس��ت ک��ه این جماع��ت ،عمدتا الاقل
در ظاهر و حسب کسب ش��انیت و وجاهت ایدئولوژیک
مذهب��ی ،خ��ود را وام��دار اندیش��ه امام موس��ی صدر
م ی دانس��تند .بگذری��م از اینکه امام موس��ی صدری که
انتخاب کرده بودند هم عمدتا سرپوش��ی بود برای فرار
از تفکرات و گفتمان اصیل امام خمینی ،شهید مطهری
و رهبر انقالب ،ولی مش��کل اینجا بود ک��ه به مغز و لب
کالم و مح��ور تفکرات و گفتمان امام موس��ی صدر هم
التزام عملی نداش��تند؛ نشان به ان نشان که امام موسی
صدر م ی گفت« :ما اس��رائیل را ش��ر مطل��ق م ی دانیم.
بدتر از اس��رائیل در جه��ان وجود ندارد .اگر اس��رائیل با
شیطان در گیر ش��ود ،در کنار ش��یطان خواهیم ایستاد،
اگر اس��رائیل با چپ درگیر ش��ود ،در کنار چپ خواهیم
ایستاد ،اگر اس��رائیل با راست درگیر شود ،در کنار راست
خواهیم ایستاد؛ ش��عار «اسرائیل ش��ر مطلق است» به
این معناست!»
نم ی ت��وان از ذک��ر ای��ن نکت��ه تامل برانگی��ز و
تالم برانگی��ز صرف نظر کرد که این گروه ،ماله کش��انی
هس��تند که تمامی خبط و غلط های مرتکب شده ش��ان
در فتن��ه ۸۸را در فضای تقابلی و عکس العمل تفس��یر
م ی کنند و در نتیج��ه اصوال از نظرش��ان همواره حق با
انها بوده و هست و خواهد بود و شعار «نه غزه ،نه لبنان،
جانم فدای ایران» ش��ان هم درس��ت ب��وده و موج ها یا
اصطالحا کمپی ن های این روزهایش��ان در دفاع از کشتار
در غزه هم درس��ت اس��ت! این جماعت از حیث تشابه،
شدیدا شبیه جماعتی هستند که کارویژه شان ،ماله کشی
بر اش��تباهات و تصمیم��ات اس��ی ب زای رئی س جمهور
سابق بود؛ انها ماله کشان افراطی بودند ،اینها ماله کشان
تفریطی.
یک ماله کش ،هرگز اشتباه نم ی کند ،بلکه تفسیرش
این است که ان غلطی که کردم ،در ان ظرف زمانی ،مکانی
و شرایط یا به قول خودشان «کانسپت» باید مورد بررسی
قرار گیرد و اگر این گونه تحلیل ش��ود ،خواهید فهمید که
درست است.
اتفاقا ای��ن اس��تدالل تحلیل هر اتف��اق ،در زمان،
مکان و اوضاع مربوط به خود ،کامال منطقی و منصفانه
این جماعت دهان بی�ن دم دم ی مزاج ،تا
زمانی ک�ه عادل فردوس�ی پور در برنامه
،۲۰۱۴موضع گیری نکرده بود علیه کشتار
غزه ،در اغمای ناش�ی از باخت س�نگین
برزیل مقابل المان بودند.
اس��ت ،ولی نکته اینجاس��ت که اگر موض��ع «نه غزه،
نه لبنان ،جان��م فدای ای��ران» ماله کش��ان را در ،۸۸با
شعارهای «باید همه از مردم غزه دفاع کنیم» امروزشان،
در همان ظ��رف زمان��ی ،مکانی و ش��رایط مخصوص
به خود تحلیل کنیم ،به این نتیجه بحق م ی رس��یم که
هر دو موضع گیری این طیف ،چه در روز قدس ۸۸و چه
چند هفته پیش از روز قدس ،۹۳از جنس موج س��واری و
ج و زدگی است.
این جماعت دهان بی��ن دم دم ی مزاج ،ت��ا زمانی که
عادل فردوس ی پور در برنامه ،۲۰۱۴موضع گیری نکرده بود
علیه کشتار غزه ،در اغمای ناش��ی از باخت سنگین برزیل
مقابل المان بودند.
ای��ن جماعت تا قب��ل از موضع گیری اومانیس��تی
اصغ��ر فرهادی که روی یک برگه نوش��ته بود «کش��تار
گونه بشریت را تمام کنید» اصال غزه برایشان دغدغه ای
نبود .غزه برای اصغر فرهادی هم دغدغه نیس��ت ،البته
وی صادقانه دغدغ��ه اش را تجاوز رژیم اش��غالگر قدس
اعالم نکرده ،بلکه طی یک موضع گیری انس��ان گرایانه،
این نظ��ر نخ نما ش��ده را تک��رار م ی کند ک��ه «کال ادم
نکش��ید!» کماینک��ه م ی گویند مثال «حیوان نکش��ید،
خالصه اینکه نکش��ید .اصال گوس��فند را هم نکش��ید.
بیایید با ه��م مهربان باش��یم .بیایی��د بچه های خوبی
باش��یم و همگی ،اس��رائیلی و فلس��طینی ،در کنار هم
نفس بکش��یم و از این زندگی عزیز و لذیذ ،حظ کافی و
وافی ببریم».
بحث ما این نیس��ت که کال کسی کش��ته نشود،
چون ادم است؛ قطعا تفکر ما ،این است که رژیم اشغالگر
قدس و مردمان ش��یطان صفتی که موش��ک باران شدن
باریکه غزه را به نظاره م ی ایستند ،اگر امکانش باشد که
طی عذابی الهی و در عرض چند دقیقه ،از هستی ساقط
شوند ،بدون یک بش��ر بزرگ ترین موهبت الهی معاصر
را بهره مند خواهد شد.
دغدغه ،یک مساله مستمر است؛ مخصوصا دغدغه ای
که در مورد فلس��طین باش��د! دغدغه ،اصال با لج و لجبازی
میانه ای ندارد؛ کما اینکه برخی که دغدغه مقاومت و اسالم
را داشتند.
اگرچه در ای��ام فتنه ،دلخ��ور بودن��د و ناراضی ،ولی
هرگز حاضر نش��دند تن به این ننگ ابدی دهند و ان شعار
مشمئزکننده را سر دهند.
روز قدس ،ب��رای ما ی��ک روز ایدئولوژیک اس��ت،
یک روز اس��ت برای فریاد یک دغدغ��ه ،برای طرح یک
مس��اله ،برای تودهنی به مدافع همیشگی رژیم غاصب
صهیونیس��تی یعنی امری��کا ،برای لرزان��دن این فرزند
نامش��روع همه مس��تکبرین جهان ،برای دف��اع از مردم
مظلوم فلس��طین ،برای محکوم کردن کشتار مسلمین
جهان ،برای اعالن جنگ اس��ت با زورگویان پلید ،جهت
اعالم اماده باش اس��ت برای س��ینه س��پر کردن مقابل
تمامی دست نش��انده های مس��تکبرین؛ از رژیم اشغالگر
قدس ابلی��س که اصل دغدغه مان اس��ت ت��ا توله های
شیطان یعنی داعش ی ها.
مخل��ص کالم اینکه ،روز قدس ،نه ج��ای قرت ی بازی
است ،نه فضایی جهت عرض اندام کشته مرده های حقوق
بشر و نه مناس��بتی ب رای موج س��واری؛ روز قدس ،یک روز
ارمانی است ،یک روز اس�لامی است ،یک روز ایدئولوژیک
است.
اتفاق��ا در روز ق��دس ،ح��رف م��ا صل��ح نیس��ت،
حرف م��ا حد غای��ت جنگ اس��ت! جن��گ ب��ا منافقین،
جن��گ ب��ا ظالمی��ن ،جن��گ ب��ا جهانخ��واران ،جن��گ
ب��ا مس��تکبرین عال��م و عل��ی الخص��وص ،جن��گ ب��ا
صهیون ه��ای ملعون که ب��ه ق��ول رابرت دنیرو ،س��گ
امریکا یند.
اهوکشی ،اهویی بزرگ است
درنگی در توجیهات اخالقی و ظاه ر سازی رسانه ای حمالت رژی م صهیونیستی
بر مردم مظلوم غزه
یاسر هدایتی
مدرس دانشگاه
یاسر هدایتی روزنامه نگار و مدرس دانشگاه است که در
یادداشت های خود ب رای مثلث موضوعات مختلف را از دریچه
فلسفه اخالق می نگرد .او در این یادداشت که به جنایت های
صهیونیس��ت در غزه و رویکردهای مختلف رسانه ای و غیر
رسانه ای در توجیه ان پرداخته است.
مثلث | شماره 227
تالش ص��وری دیگ��ر در جهت اخالقی جل��وه دادن
سبعیت اسرائیلی و مانور رسانه ای مرتبط با ان باز م ی گردد
به ادع��ای نتانیاهو نخس��ت وزی��ر رژیم صهیونیس��تی و
سخنگوهای دس��تگاه نظام ی و دیپلماس��ی انها مبن ی بر
اینکه اسرائیل از ابتدا در تالش ب رای هدف قرار دادن عامالن
ربوده شدن و قاتالن سه شهرک نشین صهیونیست در میان
حماس اس��ت که با مقاومت و راکت پ رانی حماس روبه رو
شده است و بناب راین غیر از دفاع مش��روع از خود ،اسرائیل
تنها به دنبال اعضای مقاومت است و در تالش ب رای به زانو
دراوردن انهاست که هرجا که احس��اس م ی شود فردی از
اعضای جبهه مقاومت باشد انجا را هدف حمله گلوله های
زمین و هوا و دریا م ی کنند.
درنگی در این استدالل به بوق و کرنا شده اسرائیلی نیز
اما عیاری از صداقت ندارد .وقتی شما در میان غی ر نظامیان
ب ی دفاع با گلوله توپ و موش��ک در جس��ت وجوی مردانی
هستی که به زعم تو دشمن تواند و به زعم ان غی ر نظامیان
مردان دلیر سرزمینش��ان؛ البته این جس ت وجو نتیجه ای از
پیش قابل پی ش بینی خواهد داشت ،شبیه فاجعه امروز غزه.
طرفه اینکه حتی گفته ش��د که در هر حمله از طریق های
مختلف حتی پیامک نیز به مردم غی ر نظام ی هش��دار داده
شده اس��ت که محل را تخلیه کنند و به جای امن بروند و از
هرگونه تماس با اعضای جبهه مقامت اجتناب کنند چرا که
ایشان تنها در تی ر رس هستند و به قول یکی از اهالی رسانه
مگر جای امنی و پناهگاهی در باریکه 60کیلومتری مانده
است که بتوان در انجا پناه گرفت؟
و البته وقت��ی در روزهای اخیر بیمارس��تان های غزه
نیز به این بهانه که محل مخفی ش��دن اعضای حماس و
جایگاه پرتاب راکت به سمت شهرهای اسرائیل است ،هدف
حمالت مرگبار قرار گرفت ،نش��ان داده شد که وقتی هدف
نابودی مقاومت اس��ت ،غی ر نظامی و ش��هروند معنا ندارد.
گویی که جرم فلسطینی بودن در غزه این روزها مجازاتش
مرگ شده است.
از ط��رف دیگ��ر برخ��ی
رس��انه ها نیز خب��ر از نوع��ی نگاه
اصالتا نژاد پرس��تانه میان مدعیان
سیاس��تمدار در بدن��ه دول��ت
اس��رائیل -به وی��ژه حزب دس��ت
راس��تی در مجل��س قانون گذاری
رژیم صهیونیس��تی – م ی دهند که
نه تنها در پی توجیه اخالقی حمالت
خود نیستند ،بلکه به صراحت از این
م ی گوین��د که مردم غ��زه به عنوان
تکی ه گاه اصلی مقاومت باید از بین
بروند تا ریشه های مقاومت خشکیده
ش��ود .هدفی که باید گفت پش��ت
حت��ی توجیهات اخالق��ی ظاهری
دولت مردان صهیونیس��تی نهفته
است .اما مصلحت سیاسی ایشان
ایجاب م ی کند که پشت مغالطات
اخالقی و ب��ا ترفندهای رس��انه ای
و حتی سیاس��ی ام��ر را به گونه ای
دیگر حداقل در ظاه��ر جلوه دهند،
به ط��وری که بای��د گف��ت در کنار
اینها نوع پیشنهاد اتش بسی که با
ط راحی اس��رائیل و در عیان با مثال
میانج ی گ��ری عرب��ی و منطقه ای
همراه اس��ت نه تنها به سود جریان
مقاومت نیست بلکه لطمات جب ران
ناپذیر بیش��تری بر جامعه کوچک
ام��ا روح بزرگ مقاوم��ت خواهد زد
و رژیم صهیونیس��تی م ی کوشد تا
ی جهان نسبت به
حداقل کمی از جریان منفی افکار عموم
اقدامات خود بکاهد.
اما جهان امروز دهکده کوچکی است .جهانی ان قدر
ل ی ل ی پوتی که دیگر کسی نم ی تواند گرگ های اه و کش را
در لباس میش پنهان کند .جهانی ل ی ل ی پوتی با کوتوله هایی
که فقط فکر م ی کنند بزرگند .وقتی ادم بزرگ های این دنیای
ل ی ل ی پوتی با گند خمیازه شان فقط تماشاگر این اه و کشی
بزرگ قرن هستند.
گفتارها
اهوکش��ی ،اهویی بزرگ اس��ت .این بی��ت نظام ی
گنجوی این روزها زمزمه دائم ی ام شده است .وقتی سراغ هر
رسانه ای را که م ی گیرم ،حرف اول ،چیزی نیست جز خون
و مرگ و وحشت و هیچ چیز به گمانم در جهان سخت تر از
دیدن اشک های یک کودک ماتم زده
نیست .کودکی ب ی پناه شده .کودکی
که ه راس مرگ پنجه بر نهال نورس
وجودش انداخته ،کودکی که زخم ها
ط راوتش را به یغما برده اند .این روزها
ب رای م��ن در هر ش��بکه اجتماعی
و س��ایت خبری و رس��انه داخلی و
خارجی صوت��ی و تصویری کودکان
غزه بره اه و هایی گرگ زده هستند و
تاریخ ،تاریخ کور انگار این اه و کشی
را به مثابه «اهویی بزرگ» نم ی بیند.
اول گناه کبی��ره ادم این روزها
گناه خُ ��ردی اس��ت که اس��تدالل
مغلّ��ط مرتکبان��ش ان را مجاز نیز
م ی ش��مارد و جهل مرک��ب را ببین
ک��ه در هنگامه حکمران��ی مرگ و
وحشت در کوچه های غزه ،صحبت
از اخالق��ی بودن عمل مس��ببان و
قات�لان غزه تح��ت عن��وان دفاع،
مشروع نیز م ی ش��ود و در این میانه
که هر انسانی و نه لزوما هر دیندار و
نه هر مسلمانی که شمه ایی از انچه
بر مردم باریکه غزه رس��یده است را
وا م ی ش��نود یا م ی بین��د ،فریادی و
بغضی گره خ��ورده م ی ش��ود؛ پیدا
م ی ش��وند کس��انی که ندانس��تن
خود را پشت توجی ه های نخ نما شده
اسرائیلی نهان م ی کنند.
انچه ام��ا اس��تدالل غلط اندر
غلط م ی توان خواند مبنی بر توجیه اخالقی حمله س��بعانه
زمینی ،دریایی و هوایی اسرائیل به مردم کرانه باریک از منظر
توضیحات چند گانه دستگاه تبلیغی اسرائیلی – امریکایی
م ی تواند بررسی شود.
اولین موضوع مطروحه در این ادعا ،مبنی بر متجاوز
بودن حماس و ایمن نبودن از بمباران ایذایی انها نسبت به
شهرک های صهیونیس ت نشین اس��ت .ب ر اساس این ادعا
ارتش رژیم غاصب م ی تواند بکشد تا کش��ته نشود بر این
مبنا اساس نس ل کشی اسرائیلی تنها دفاع مشروعی تلقی
م ی شود که در قبال راکت های مبارزان حماس اتخاذ شده
اس��ت؛ فارغ از اینکه اصوال دفاع مش��روع خود تابع قواعد و
محصول شرایطی اس��ت که در این اتفاق اخیر هی چ کدام
قابل اثبات نیست .اینکه چگونه م ی توان باور داشت ارتشی
تا بن دندان مسلح که از نظر تجهی زاتی ان را پنجمین ارتش
مجهز دنیا م ی دانند با سپر موشکی خاص خود تنها در ب رابر
دفاع از شهروندان خود در مقابل راکت های حماس دست به
چنین جنایات گسترده و تالف ی جویانه م ی زند ،حتی به جور
تالش مذبوح امپ راتوری رسانه ای امریکایی نیز امری نیست
که بتوان ان را قبول کرد.
این در حالی است که حتی بنا بر فرض مطلوب اثبات
مدعای گزاره پیش��ین مبنی بر اینکه اق��دام اغازین ارتش
صهیونیستی دفاعی مشروع تلقی م ی شود ،هیچ مجوزی
بر ادامه دفاع مثال مشروع تا سرحد نس ل کشی این چنینی
میان غی ر نظامیان غزه پیدا نم ی کند.
گفتارها
29
گفتارها
دشمن نشناسی
فلسطین ،اسرائیل و باقی قضایا
سید محسن فرجادی
روزنامه نگار
بازتاب حمله اسرائیل به غزه و فاجعه انسانی که
در ان رخ می دهد در کش��ورمان نیز واکنش هایی را به
همراه داشته اس��ت .این مطلب نگاهی انداخته به این
واکنش ها.
رژیم اشغالگر قدس ،رژیم صهیونیستی ،اسرائیل یا هر
اسم دیگری که این موجودیت را بخوانیم نباید باعث شود
که تالشی ب رای شناختن ان نداشته باشیم .این از عی ب های
ماست که دشمن را نم ی شناسیم .دشمن شناسی و اشنایی
با ریز و درش��ت زندگی ،فرهنگ سیاس��ی ،اداب و رسوم و
مناس��ک دینی و جهان بینی و ...م ی تواند تصویری واقعی
از او به ما نشان دهد .وقتی دشمن را نشناسیم چه بسا که
ب ی مزد و مواجب عمله اش شویم و باد به شعله هولوکاستش
بدهیم و تازه نگه اش داریم .دود دشمن ناشناسی ما اول به
چش��م خودمان م ی رود و فایده اش به جیب دش��من واریز
م ی ش��ود .اگر او را بشناس��یم راه های تحت تاثیر قرار دادن
و عصبی ک��ردن و عاطفی کردن انها را ه��م م ی فهمیم و
حداقل رس��انه هایمان م ی دانند که چگونه م ی توان دنیا را
علیه انها شوراند و نه با موضع حق مان دنیا را علیه خودمان
بشورانیم .باید اس��رائیل را بشناس��یم چون او ما را بهتر از
خودمان م ی شناسد؛ نقاط ضعف و قوت مان را یافته و راه های
تسلط بر احساسات و تحت تاثیر قراردادن عقالی ما را هم
م ی داند .اگاهی از وضعیت تولیدات فرهنگی و فعالی ت های
اینجا می ایستیم
ابعادمختلفحملهبهغزه
حازم کالس
روزنامه نگار سوری
گفتارها
30
مثلث | شماره 227
این روزنامه نگار س��وریه ای مقی��م ته ران که به
تازگی از مناطق جنگی ش��مال ع راق بازگش��ته است
در مطلب خود ب رای مثلث به ابعاد مختلف منازعه غزه
اشاره کرده است.
جنگ علیه غ��زه ،محاصره مردم و ب��ه خاک و خون
کش��یدن انها اتفاق جدیدی نیس��ت؛ حمله ظالمانه رژیم
صهیونیس��تی با تم��ام امکانات نظامی خود علیه ش��ش
میلیون ب ی گناه فلس��طینی جز ی��ک اپارتاید ب��رای این
رژیم نیست .جدا از مس��اله مهم بحران انسانی که در غزه
م ی گذرد ،با نگاه به عکس العمل مقاومت فلسطینی نسبت
به این حمالت نکاتی حائز اهمیت وجود دارد:
-۱بار دیگر مقاومت فلس��طینی یک معادله جدید و
مهم ی در مقابل رژیم صهیونیس��تی م ی نویسد .معادله ای
متفاوت از تمام معادله های قبل��ی ان حتی باالتر از جنگ
هشت روزه سال .۲۰۱۲این معادله نه فقط با استفاده از اسلحه
متفاوت محقق شد بلکه با استفاده از تاکتیک نظامی بسیار
مهم و موثر ،و به اسارت گرفتن یک سرباز صهیونیستی و
کشتن تعداد ب ی سابقه ای از نظامیان این رژیم است .یکی از
مهمترین نکات این تاکتیک متفاوت استفاده از تونل هاست
که سربازان مقاومت را به پشت خط تماس با دشمن رساند و
توانست تهدید و خطر را به داخل شهرهای این رژیم برساند.
مقاومت توانس��ت خطوط هوایی بس��یاری از شرکت های
هواپیمایی را به فرودگاه های این رژیم وادارکند و مردم رژیم
صهیونیستی را ب رای ساعت ها به پناه گاه ها بکشاند.
-۲مقاومت فلسطین دوباره تاکید کرد که مردم غزه
بلکه کشورهای عربی و اسالمی حامی ان هستند .هرچند
خیلی از کشورهای عربی ،مخصوصا از نگاه رسمی ،هنوز
در خواب به س��رم ی برند و بعض از انها به دنبال یک توافق
اتش بس غی ر منصفانه بین مقاومت و رژیم صهیونس��تی
بوده اند ،به حدی که این جنگ اخت�لاف رویکرد دو محور
اصلی در منطقه را واضح تر کرد .ولی حضور میلیونی مردم
بار دیگر مقاومت فلس�طینی ی�ک معادله
ی در مقابل رژیم صهیونیستی
جدید و مهم
می نویس�د .معادل�ه ای متف�اوت از تمام
معادله ه�ای قبلی ان حت�ی باالتر از جنگ
هشت روزه سال۲۰۱۲
در جهان ب رای توقف جنگ زمین بازی تبلیغاتی اسرائیل را
به زمین بازی مردم فلسطین تبدیل کرد.
-۳وحدت محور مقاومت در این جنگ خیلی واضح
به چشم جهان نشان داده شد .تماس های دائم دبی ران کل
جهاد اسالمی و حماس و حزب اهلل به عنوان عناصر اصلی
روی زمین ،تماس های سیاس��ی بین ته ران و دبی ران کل
گروه های مقاومت فلسطین ،برگزار کردن نشست تروئیکای
پارلمان های اسالمی در ته ران ،اش��اره مهم رئی س جمهور
س��وریه به مرکزیت قضیه فلسطین در س��وریه عل ی رغم
بحران این کش��ور ،بیانی ه های متعدد حزب ها و گروه های
ع راقی در حمایت از فلس��طین عل ی رغم بحران این کشور
و ...تمامی اینها نشانه هایی از وحدت محور مقاومت است
و تاکیدی مجدد بر اینکه اختالف نظره��ا بین عناصر این
مح��ور در مورد برخی مس��ائل نم ی توان��د زنجیره محکم
ان را بش��کند .اختالف ها ک��ه تالش های ج��دی ب رای به
وجودامدن انها یا تعمیق انها مخصوصا در سطح رسانه ای
انجام م ی شود.
-۴حمله رژیم صهیونیستی به شدت ب ی رحمانه بود
که رس��انه های عربی و جهانی نتوانس��تند ان را منعکس
نکنند .به عنوان مثال شبکه های تلویزیونی لبنان وابسته
به حزب های مختلف که در طول س��ال مش��غول انتقاد از
یکدیگر هس��تند ،در یک اتفاق نادر یک اخبار مشترک در
حمایت از غزه پخش کردند ،ش��بکه المیادین که مشغول
پوش��ش اتفاقات ع راق بود انرژی کامل خود را به س��مت
فلس��طین برد و یک پوش��ش زنده تقریبا ۲۴ساعته انجام
م ی داد ،ش��بکه های خبری عربی که کمی دور شده بودند
از اتفاق��ات فلس��طین ،به س��مت ان برگش��تند و عنوان
«مقاومت» دوباره در این شبکه به چشم خورد.
ولی به دور از ش��بکه های رس��انه ای عربی ،اتفاقاتی
اجتماع��ی در تل اویو و حیفا و اورش��لیم م ی توان��د ما را با
بخشی از فرهنگ یهودی -صهیونی اشنا سازد؛ اگر این گونه
شد تازه به اول خط رسیده ایم و ب رای تامین منافع ملی باید
تالش کنیم .در دشمن بودن رژیم صهیونیستی و نامشروع
بودن ان شکی نیست اما این دلیل نم ی شود هویتی که با
جنایت و کشتار تعریف م ی ش��ود را مورد شناسایی دقیق و
رصد لحظه به لحظه تحرکاتش قرار ندهیم.
نه سوختن مسلمان در فلسطین اشغالی
دردی از ما دوا می کند و نه پای میز مذاکره
رفتن انها مشکالت مان را بیشتر می کند.
باید به راه هایی فکر کنیم که خدای ناکرده
م�ا را در مکاف�ات ریخت�ه ش�دن خ�ون
مجاهدان و مردم فلسطین شریک نکند
هم غزه ،هم لبنان و بیت المال
وقت��ی زندگ��ی س��خت م ی ش��ود محاس��ب ه گرتر
م ی ش��ویم .ب رای هر خرج و برجی چرتک��ه م ی اندازیم که
نکند جایی که نباید هزینه کنیم پولی صرف ش��ود .وقتی
جیب مملکت پر اس��ت که هیچ ک��س نم ی فهمد چطور
خرج ش��د و کجا چقدر رفت اما وقتی کفگی��ر به ته دیگ
م ی خ��ورد و تحدیدهای��ی از جن��س تحریم ج��ان ملت را
م ی مکد ،صداها بلند م ی ش��ود ک��ه به ما چه ک��ه اینجا و
انجا کمک کنی��م .ای��ن خوش بینانه ترین دلی ل تراش��ی
ب رای انتقادات مثال بخش��ی از کف جامعه از هزینه کردن و
حمایت های مادی از نیروهای مقاومت ضد صهیونیس��تی
لبنان و فلسطین ش��اید باش��د .زمانی غرغر است و وقتی
فضا مهیا تر م ی ش��ود تبدی��ل به اعتراض م ی ش��ود .مثل
همه ج��ای دنیا که م��ردم وقت��ی م ی بینن��د مالیات هایی
که م ی دهن��د خرج رف��اه انها نم ی ش��ود لب ب��ه انتقاد باز
م ی کنند.
اما اگر حمایت هایی حداقلی از فلسطین و مجاهدان
لبنانی نداشته باشیم ،مجبور نم ی شویم هزینه بیشتری را
در زمان دیگری صرف کنیم؟
شریک غم ،شریک خون
انگار س��قف خانه ما را داش��تند خ��راب م ی کردند و
که جنگ خود را در س��وریه و ع راق ادام��ه م ی دهند.تمام
این نکات نتیجه داده اند که حق واضح اس��ت و خورش��ید
را نم ی توان پش��ت ابر نگه داش��ت ،این در س��طح جهانی
مساله
رویدادهای��ی ک��ه زندگ��ی انس��ان را تحت تاثیر قرار
م ی دهند مبدا بس��یاری از اندیش��ه های سیاس��ی شده که
راه زندگی بشر را تغییر داده اند .مس��اله فلسطین و کشتار
مس��لمانان در غزه کمترین موضوعی اس��ت که م ی تواند
مسیر مسلمانان را تغییری جزئی دهد .تغییری که به جای
انفعال و انتظار ب رای کمتر ش��دن تعداد مجاهدان ،به دنبال
یافتن راه حل هایی بلند مدت ب رای حل مس��اله فلس��طین
باش��د .دیوار حائل حاال ب رای خودش هویتی مس��تقل در
میان واژه ها یافته اس��ت اما ب رای مقابله با تبعیض و رژیم
اپارتاید صهیونیستی نسخه ای پیچیده نشده است .هرچه
اندیشمندان ازاده و مسلمان در ب رابر تعدی صهیونیس ت ها
به حقوق مسلمانان و ساکنان سرزمین فلسطین دیرتر به
خلق مفاهیم و راهکارهای مواجهه بپردازند ،دولت ها الزامی
ب رای حمایت از مسلمانان در س��رزمین همزیستی و صلح
ادیان نم ی بینند.
است اما در س��طح اس�لامی ،عربی و منطقه ای دوباره بر
مرکزیت و اهمیت فلس��طین تمام مردم منطقه تاکید شده
اس��ت .نتیجه این جنگ اضافه بر اینکه تغیی رات زیادی در
اسرائیل و تسویه حس��اب ها سیاسی بین سران حزب های
سیاسی مختلف در اینده نزدیک به
وجود خواهد اورد ،توانست تهدید
بزرگی ب رای رژیم های ع ربی و غ ربی
ساکت از حق باشد .در این جنگ،
مثل همیشه فلسطین بلکه شاید
مقاومت فلس��طین تنه��ا چیزی
بود که ام��ت عربی و اس�لامی را
دوباره در ای��ن دوران بحرانی دور
هم جمع کرد.
در اخر یادی کنیم از اس��تاد
محم��ود درویش،ش��اعر مل��ی
فلسطین که سالها درد فلسطین
را سرود.
اقفون هنا،
قاعدون هنا
دائمون هنا
خالدون هنا
ولنا هدف واحد ..واحد ..واحد..
ان نکون ..وسنکون
اینجا می ایستیم
اینجا می نشینیم
اینجا دائمی هستیم
اینجا ابدی هستیم
و همه ما یک ،یک و فقط یک هدف داریم
اینکه هستیم و خواهیم بود
مثلث | شماره 227
-۵رسوا کردن تمامی کس��انی که به نام دین دعوت
به جهاد در س��وریه و ع راق ک��رده بودند و االن ب��ا اتفاقات
فلس��طین س��اکت مانده اند .عدم ح��رف زدن «گروه های
جه��ادی» و در راس انه��ا «دول��ت اس�لامی» و «خلیفه
مس��لمین اب راهیم»! در مورد فلس��طین و غ��زه در حالی
غزه جهنم صهیونیس ت هاس��ت .جایی که مقاومت
مردمش انها را در فلس��طین اش��غالی متمایز کرده است.
مردم غزه با جانشان قمار م ی کنند و رمضان امسال تبدیل
به اسطوره های صبر شدند .دژی تس��خی ر ناپذیر که بعد از
چندین س��ال محاصره و تحریم هنوز ایس��تاده و مقاومت
م ی کند .جنایت های قرون وسطایی صهیونیس ت ها صدای
همه را دراورده ولی خیل ی هایی که تا به حال فلس��طین و
غزه مساله شان نبود هم لب به اعتراض گشوده اند .جنایت
صهیونیس��ت ها خارج از همه قواعد و هنجارهای بش��ری
است ولی اینکه چرا خیلی از معترضان کشتار مردم ب ی دفاع
غزه ،اسرائیل را به عنوان جنایتکار قرن مورد نکوهش قرار
نم ی دهند سوالی است که باید پاسخی داشته باشد.
گفتارها
که در رس��انه های غربی افت��اد قابل توجه ب��ود ،خبرنگار
شبکه س ی ان ان امریکا در اس��رائیل دایانا مگنی نتوانست
خوشحالی صهیونس ت ها و جش��ن گرفتن انها را با دیدن
بمباران غزه توسط ارتش خودشان تحمل کند و واقعی ت ها
را منتقل کرد ،امری که باعث
شد او اخ راج شود ،این خبرنگار
در پیام توئیتری خود نوش��ته
ب��ود« :اس��رائیل ی هایی که از
بمباران غزه خشنود هستند و
مرا تهدید کرده بودند« ،اراذل»
هستند ».یا تظاه رات در جلوی
س��اختمان اصلی ب ی ب ی سی
در لندن ،یا گوینده های برخی
ش��بکه های غرب��ی از جمله
امریکا که به شدت از عملکرد
صهیونیس��ت ها انتقاد کردند،
مانن��د جون س��تیوارت که در
برنامه معروف خود «ذا دایلی
شو» از رس��انه های امریکا به
خاطر ع��دم پوش��ش خبری
جن��گ غ��زه به ش��دت انتقاد
کرد .اضافه بر ان فعال ش��دن
رس��انه های اجتماعی فضای
مج��ازی و تبدیل عکس های
پروفایل ه��ای بس��یاری از
کارب ران به عکس هایی از اسم
یا از پرچم فلسطین و…
انگار س��ربازها راه را بر اهالی محل ما بس��ته بودند تا همه
را بازرسی کنند .انگار خانه ما بازرسی شبانه م ی شد و مورد
ضرب و ش��تم قرار م ی گرفتیم .اینها بخش��ی از تصوراتی
بود که بع��د از دیدن اخبار تلویزیون ذهن ه��ا را پر م ی کرد.
خیل ی ها م ی گفتند؛«انگار تمام نمیشن این فلسطین ی ها!
چقدر اینها را م ی کش��ند؟ چرا هیچکی جلوی اسرائیل رو
نم ی گیره» و این س��واالت ب ی پاس��خ م ی ماند تا ما باز هم
شب بعد با همسایه ای که تا به حال ندیده بودیم احساس
همدردی کنیم.
خیلی وقت ها از فلس��طین ی ها تندتر م ی شدیم و به
جای انها فریاد م ی زدیم ،غافل از اینکه نکند ش��عار ما کار
انها را س��خت تر کند! و گاهی هم خیل��ی ب رای مان مهم
نبود چه شده و چش��مانمان را م ی بس��تیم تا اوضاع پیش
رود؛ این اواخر هم بعض ی ها بدش��ان نم ی امد که غزه بشود
قانا و تجربه صب را وشتیال تکرار ش��ود چون جنایت جدید
دس��تان نتانیاهو را خونی ن تر م ی کند و چه��ره تندروهای
صهیونیست را ب رای دنیا برمال م ی کند و گوش دموکرات ها
را ب رای گ��وش ندادن به الب��ی صهیونیس��تی علیه ای ران
سنگین م ی کند!
اب غزه را می نوشی!
گفتارها
31
سیاست خارجی
سیاست
توافق برای توافق
درحالی که انتظار م ی رفت این دوره از مذاکرات وی��ن به توافق نهایی منجر
شود ،اما وزرای خارجه کشورهای گروه 5+1پس از حضور در اتریش به پایتخت های
خود بازگشتند تا ش��ایعه نرس��یدن به توافق در مهلت 20جوالی رنگ واقعیت به
خود نگیرد و مهلت چهار ماهه دیگری ب رای رس��یدن به نتیجه نهایی تعیین شود.
خب رنگاران اعزامی مثلث به وین پرونده ویژه ای تهیه کرده اند.
تایم اوت
چرا امضای توافق جامع به تاخیر افتاد؟
سیاست خارجی
32
مثلث | شماره 227
جنس رابطه ایران و روسیه
عوض می شود
تمدید مذاکرات ،تقویت موضع
مخالفانبود
سیاست
سیاستخارجی
خارجی
دبیرتحریریه
1
س��اعت 2بامداد پنج ش��نبه اس��ت .گیت ف��رودگاه
امام خمینی(ره) پذیرش مس��افران وین را اغاز کرده اس��ت.
این بار خبری از هواپیمای تشریفاتی دکتر ظریف نیست .او
بیشتر از دو هفته است که در پایتخت اتریش به سر م ی برد
و خبرنگاران ای رانی هم به مرور و از مس��یرهای مختلف به
محل مذاکرات وارد م ی شوند.
«مذاکرات ظهر جمعه متوقف خواهد شد ».این خبر
که در ساعت پایانی چهارشنبه فضای رس��انه ها را پر کرده
بود ما را ب رای انجام س��فر مردد کرده بود .خبرهای بعدی اما
از تداوم مذاکرات تا دوشنبه حکایت دارد .یک پرواز طوالنی
تا اتریش جایی که شاید تا ساعاتی دیگر «تاریخ ساز» شود.
در طول مس��یر انچه در ژنو 2و ژنو 3رخ داد را مرور م ی کنم
تا شباهت ها و تفاوت هایش با این دور از مذاکرات ،بتواند در
پی ش بینی انچه رخ خواهد داد ،کمک کند.
ژنو 2؛ توافقی که امضا نشد
زمانی از پرواز نگذشته که تحلی ل ها و پی ش بین ی ها از
انچه در ژنو رخ خواهد داد اغاز م ی شود .افراد نزدیک به تیم
مذاکره کننده از شانس باالی رسیدن به توافق در همین دور
از مذاکرات م ی گویند .از طرحی که اماده شده و از رایزن ی های
سیاسی که در س��طح باال صورت گفته اس��ت .زمان «اف
د رکورد» فرا رس��یده اس��ت .قرار اس��ت دو عضو ارشد تیم
مذاکره کننده جلسه بریفینگ داشته باشند .یک ساعت مانده
که به سوییس برسیم و حاال قریب 45خبرنگار در راهروی
باریک و میان صندل ی های بخش ویژه هواپیما رخ به رخ این
دو مذاکره کننده نشسته ایم و از کلیات تصمیمات و طرح تیم
ای رانی مطلع م ی شویم .همه خوشبین هستند و امیدوار.
چند روز بعد وقتی ک��ه مقابل هت��ل اینترکانتیننتال
ایستاده ایم با خروج یکباره فابیوس مواجه م ی شویم که به
حالت قهر محل مذاکرات را ترک کرده اس��ت .همه امده اند
از کری تا هیگ و الوروف اما رایزن ی ه��ا هیچ فایده ای دارد.
همه چیز تمام شد باید بازگردیم .همین! بدون هیچ توافیقی
بدون هیچ چشم اندازی.
ژنو3؛ توافق غیرمنتظره
به مرکز رس��انه ای وین وارد م ی ش��ویم .خبرنگاران از
همیش��ه کمترند .عده ای در هتل ماریوت که محل اسکان
تیم های مذاکره کننده غربی است حضور دارند و عده ای هم
به هتل کوبورگ رفته اند .هیچ خبری نیست .فضا همچنان
درگیر خبری است که روز گذشته منتشر شده؛ همه منتظر
کشیده شدن س��وت پایان مذاکرات هستند .چنین فضایی
است که محمد جواد ظریف را وادار م ی کند واکنش رسمی
نشان دهد .او در مراسم احیای ش��ب قدر در مرکز اسالمی
امام علی(ع) وین در جمع خبرنگاران به پرس��ش های انها
پاسخ داد.
او گفت« :امادگی داریم ت��ا ٢٠جوالی مذاکره کنیم و
هر زمان احس��اس کنیم که مذاکره به جایی رسیده که باید
متوقف شود یا به شکل دیگری ادامه پیدا کند،اماده هستیم
ولی هنوز چنین تصمیمی گرفته نشده است .مذاکرات ادامه
دارد و تمر کز ما االن روی بحث های محتوایی مثل تحریم ها
و امکان تمدید مذاکرات است و هنوز این بحث ها ادامه دارد.
امیدواریم در چند روز اینده در این زمینه ها تصمیم گیری شود.
در حال حاضر شرایط به گونه ای است که نیاز به گفت وگو و
تصمیم گیری جدی به ویژه توسط اعضای 5+1وجود دارد.
هنوز هیچ تصمیمی گرفته نشده است و ه ر چه گفته شده
گمانه زنی است».
در فاصله ای بسیار دور تر ،در واش��نگتن باراک اوباما
رئی س جمهور امریکا به طور سرزده وارد اتاق نشست خبری
کاخ سفید ش��د و در اظهاراتی گفت که طی روزهای اینده با
نمایندگان کنگره درباره لزوم تمدید مذاکرات هسته ای بین
ای ران و 5+1مشورت خواهد کرد .اوباما این اظهارات را پس
از دیدار با جان کری مطرح کرد .او با اشاره به پیشرفت های
صورت گرفته در برخی حیطه های مشخص تالش کرد که
زمینه های الزم ب رای موافقت قانونگ��ذاران امریکا با تمدید
مهلت مذاکرات هس��ته ای بین دو طرف بعد از اتمام موعد
20جوالی ( 29تیرماه) را فراهم اورد .اوباما با بیان اینکه «به
روشنی در چند حوزه پیشرفت هایی واقعی داشته ایم» گفت:
«البته مسیر زیادی ب رای پیش رفتن داریم اما با نزدیک شدن
به موعد مشخ ص ش��ده در توافق موقت هنوز شکاف های
قابل توجهی بین جامع��ه بی ن الملل و ای ران وج��ود دارد و
کارهای بیش��تری ب رای انجام دادن مانده اس��ت .در سه روز
اینده در مورد تمدید شدن یا نشدن مذاکرات هسته ای ای ران
گفت وگو خواهد شد».
ساعتی بعد خبرگزاری رویترز گزارش داد که کاخ سفید
چهارشنبه از ای ران به خاطر رفتاری که ان را در طول شش ماه
مذاکرات هسته ای «به طور شگفت انگیز مطلوب» دانست،
تقدیر و تشکر کرده اس��ت .این خبر فضای مرکز رسانه ای
وین را تغییر داد .حاال دیگر تحلی ل هایی هم وجود داشت که
احتمال ورود وزرا به وین و رسیدن به توافق در روز یکشنبه
را تقویت م ی ک��رد .ه ر چه رس��انه های ای رانی ب��ر احتمال
بیشتر توقف مذاکرات تاکید م ی کردند ،رسانه های غربی در
مصاحب ه ها و تحلی ل هایی از ادامه مذاکرات خبر م ی دادند.
کاترین اش��تون و محمدجواد ظریف حاال به مالقات
یکدیگر رفته اند تا اخرین وضعیت مذاکرات را بررسی کنند،
این دیدار ،خصوصی و بدون حضور معاونان بود.
همزمان با این مذاکرات یک شایعه در هتل کوبورگ
رنگ جدی به خود گرفته است؛ «مذاکرات امروز با کنف رانس
پایان متفاوت
هیچ شباهتی نه نسبت به ژنو 2موجود است و نه هیچ
شباهتی به ژنو .3هیچ خبری از الوروف نیست .او حتی هفته
گذش��ته هم که همه وزرا امدند نیامد .سایه روس ها خیلی
سنگین است .اینجا در وین م ی گویند روس ها تالششان این
بوده که هیچ کمکی در روند مذاکرات نکنند .شاید بخشی
از ان به دلیل اختالفات اخیرشان با امریکا باشد و شاید هم
بخشی از ان به دلیل نزدیک شدن ایران به امریکا .تحلی ل ها
و تفسی ر ها متفاوت است اما ه ر چه هست نه او قصد امدن
و نه وزرای خارجه دیگر .صدای ظریف هم که م ی گوید «کار
فنی من تمام است و حاال نوبت تصمیم سیاسی است» به
گوش هیچ کدام از پایتخت ها نم ی رسد تا محافظه کاری در
طرفین بر هر چیز دیگری غلبه کند و ظریف دس��تور تهیه
بلیت به مقصد ته ران را از هتل کوبورگ صادر کند.
او حاال چند ساعتی فرصت دارد .طبق برنامه از پیش
تعیین شده با یوکیا امانو ،مدیرکل اژانس بی ن المللی انرژی
مثلث | شماره 227
محمد جواد ظریف این بار متفاوت تر از گذشته است .او
که در چند روز گذشته فشارهای تند و تیز منتقدان داخل ی اش
را تحمل کرده ،حاال باید به هتل کانتیننتال برود تا بار دیگر
با وزرای سرسختی مواجه ش��ود که قرار است با چانه زنی به
توافقی درباره پرونده هسته ای ای ران برسند.
دو عضو ارشد مذاکره کننده بار دیگر فراخوان م ی دهند
تا خبرنگاران در قسمت جلوی هواپیما بریف شوند .از علت
شکست دور قبلی م ی پرسیم و اینکه چه تضمینی هست
این بار به نتیجه برس��یم .پاس��خ ها بر این داللت دارند که
فرانسه عامل اصلی به توافق نرس��یدن بوده و گویا این بار
طرح جدیدی نوشته ش��ده که بر مبنای ان امیدهایی ب رای
رسیدن به توافق وجود دارد .از بخشی از محورهای اختالف
سخن به میان م ی ایند و طرح های جایگزین.
چن��د روز م ی گ��ذرد ،گشایش��ی حاصل نم ی ش��ود.
ایس��تادن های متوالی مقابل هتل اینترکانتیننتال همه ما
را خسته کرده اس��ت .ناگهان خبری مهم منتشر م ی شود.
الوروف چمدان هایش را به سمت ژنو بسته است .این یعنی
نشانه ای از امدن سایر وزرا .خبرها یکی پس از دیگری تایید
م ی شوند .کری در راه است .هیگ م ی اید و وزیر خارجه چین
هم به گروه پروازی دستور اماده باش داده است.
روزها و ش��ب های س��خت ژنو تمام م ی شود .ظریف
مذاکره پیچیده
سیاست خارجی
مصطفی صادقی
خسته و خوشحال در اتاق تشریفات ی اش در هواپیما خود را
ب رای روز خوب فرود در ته ران اماده م ی کند.
فرودگاه شلوغ است .شش گوس��فند قربانی کرده اند.
«نگاش نکن ظریفه ،ش��ش کش��ور رو حریفه» و «توافق
هسته ای ،حق مسلم ماس��ت» و چند شعار رادیکال فضای
فرودگاه را پر کرده است .انچه حاصل ش��ده اما یک توافق
موقت است با عمر شش ماهه.
خبری ظریف و اش��تون به پایان م ی رسد» اما منابع نزدیک
به هیات مذاکره کننده هنوز حاضر نیستند این خبر را تایید
کنند .همه نگاه ها به اتاق رس��انه ای س��ابق ای ران در مرکز
رسانه ای وین دوخته ش��ده .اگر قرار باشد کنف رانسی در کار
باشد این اتاق ب رای نشس��ت خبری با ای ران ی ها اجاره خواهد
شد .در این اتاق هنوز بسته است و این یعنی خبر توقف فعال
صحت ندارد.
از منابع نزدیک به تی��م مذاکره کننده اخرین وضعیت
را جویا م ی ش��وم .م ی گویند گویا انتظاری وجود داشته ب رای
اینکه کری پیشنهاد مطرح شده توس��ط ظریف را در همان
زمان حضورش در وین پذیرفته و نیازی به بازگشت به امریکا
نداشته باشد .اما وزیر خارجه ایاالت متحده ترجیح داده زمان
بیشتری ب رای ادامه مذاکرات در نظر گرفته شود .ه ر چند انها
هنوز هم نا امید نیستند از اینکه وزرای خارجه چمدان هایشان
را به مقصد وین ببندند.
افت��اب در وین غ��روب م ی کند و حاال نوب��ت دیدار و
مذاکره وندی شرمن و سیدعباس ع راقچی در هتل کوبورگ
است.
مالقات معاونان وزی ران خارجه ای ران و امریکا در حالی
عصر پنج شنبه انجام شد که گفته م ی شود محتوای مذاکرات
انها درباره چگونگی تمدید توافق و مذاکرات بوده است .هنوز
از مدت زمان تمدید مذاکرات خبر رسمی منتشر نشده است
اما به گفته منابع نزدیک به مذاکرات این زمان کمتر از دوماه
خواهد بود.
یک عضو تیم مذاکره کننده هم به خبرنگاران مستقر
در هتل کوبورگ گفته است« :تمدید توافق ژنو به مذاکرات
و اقدامات جزئی و جدید نیاز ندارد و صرفا به رضایت دو طرف
ب رای ادامه اجرای اقدامات متقابل نیاز دارد».
همزمان با دیدار ه��ا و رایزن ی های معاون��ان ظریف با
تیم امریکایی« ،سایمون گس» ،نماینده انگلیس در گروه
5+1هم در محل اقام��ت محمد جواد ظریف ،رئیس هیات
مذاکره کننده ای ران به طور جداگانه با وی دیدار کرد.
پنج ش��نبه در وین در فضایی بس��یار مبهم به پایان
م ی رسد .هنوز کسی دقیقا نم ی داند چه اتفاقی افتاده .برخی
رسانه ها از تمدید قطعی مذاکرات خبر م ی دهند و م ی گویند
حاال دیگر بحث بر سر چگونگی تمدید است و برخی دیگر
م ی گویند تمدید و تداوم مذاکرات ب��ه صورت موازی دنبال
م ی شود .هیچ منبعی در وزارت خارجه دیگر احتمال توقف
مذاکرات را تایید نم ی کند .از ته ران هم خبر رسیده است که
حسن روحانی به صورت مشروط با تمدید مذاکرات موافقت
کرده است .او که ب رادرش چند روز رخ به رخ جان کری نشسته
و احتماال پیغام هایی رد و بدل کرده است ،همچنان نگاهی
مثبت به روند مذاک��رات دارد .جمع��ه روزی تعیین کننده
خواهد بود.
33
سیاست خارجی
34
مثلث | شماره 227
سیاست خارجی
اتم ی دی��دار و گفت وگو م ی کن��د .دیدار ظری��ف و امانو در
چارچوب مذاکرات میان ای ران و اژانس ب رای پاسخ به ابهامات
و س��واالت باقیمانده توصیف م ی ش��ود .گفته م ی شود در
این دیدار درباره اجرای توافق ژنو در گام اول در مدت ش��ش
ماه گذش��ته و چگونگی تمدید ان در بخش های هسته ای
گفت وگو شده است.
بار دیگ��ر پیام مهمی از واش��نگتن م ی رس��د .باراک
اوباما م ی گوید« :نیاز به زمان بیشتری ب رای ادامه مذاکرات
پیش از دس��تیابی به توافق جامع وجود دارد».او م ی گوید:
«ایالت متحده و متحدانش پیشرفت واقعی در برخی حو زه ها
در مذاکرات با ایران بر سر برنامه هس��ته ای اش داشته اند و
در راه قابل اطمینانی جلو م ی روند اما ش��کاف های مهمی
باقیمانده اس��ت که نیاز به کار بیش��تری دارد .نیاز به زمان
بیشتری ب رای ادامه مذاکرات ب رای دستیابی به توافق جامع
وجود دارد .ما به مش��ورت های مان ادام��ه م ی دهیم که این
مشورت ها شامل گفت وگو با کنگره است که ایا مذاکرات را
ادامه دهیم یا نه .ای ران در طول ش��ش ماه گذشته بر اساس
توافق موقت که س��ال گذش��ته به ان دس��ت یافته ایم ،به
تعهدات خود عمل کرده اس��ت .در این راستا روند پیشرفت
هس��ته ای خود را متوقف کرده و اجازه بازرس ی های بیشتر را
داده است و از ذخایر مواد هسته ای اش کاسته است».
جمعه صبح تح��والت مهمی در
مرکز رس��انه ای وین رخ م ی دهد .همه
چیز ب��رای کنف رانس خبری مش��ترک
اماده م ی شود .پرچم ای ران و اتحادیه اروپا
در کنار یکدیگر قرار م ی گیرد .مسئوالن
تشریفاتی سالن میکروفون ها را تست
م ی کنند .تی��م محافظ ه��ا وارد مرکز
رس��انه ای م ی ش��وند و ورود و خروج ها
با کنترل بیش��تری ص��ورت م ی گیرد.
منابع نزدیک به وزارت خارجه م ی گویند
پرواز ساعت هشت ش��ب دکتر ظریف
به س��مت ته ران قطعی ش��ده است و
کنف رانس خبری در ساعت اینده برگزار
خواهد شد.
خبرنگاران به س��رعت خود را به
مرکز رسانه ای م ی رسانند و فیلمبردارها
جای دوربین خ��ود را رزرو م ی کنند .از
کنف رانس خبری اما هیچ خبری نیست.
به هتل کوبورگ م ی روی��م .انجا گویا
خبرهای بیش��تری وجود دارد .از هتل
ماریوت خبر م ی رسد که برخی اعضای
تیم های مذاکره کننده محل اقامت خود
ر ا ترک کرده اند .اینجا مقابل هتل هم چند ماشین تشریفاتی
وجود دارد که احتمال رفتن دکتر ظریف را تقویت م ی کند.
چند عضو تیم ای رانی هم وین را ت��رک کرده اند .حاال
دیگر قطعی شده است که مذاکرات امروز تمام م ی شود .خبر
مهم این است که پرواز امشب وزیر خارجه ای ران کنسل شده
است .مذاکرات معاونان ظریف و کری ادامه دارد.
شب فرا رسیده و تعداد بیشتری از خبرنگاران در البی
هتل حاضر شده اند .در میانشان م ی توان چهره هایی خاص
را هم یافت که احتمال اتفاقات و تصمیماتی خاص را تقویت
ینژاد و چند خب رنگاری
ح عل
م ی کند .کاملیا انتخاب ی فر ،مسی
ضد انقالب دیگر خود را به هتل رسانده اند .گویا ب رنامه ای ب رای
نشست خبری احتمالی دارند.
اری! مذاکرات تمام شد .بدون اینکه شکست بخورد و
بدون اینکه به توافق جامع برسد.
تیم ای ران��ی این خب��ر را از هم��ان اتاق مذاک��رات با
شبکه های اجتماعی به خبرنگاران مستقر در البی منتقل
کرده تا به سرعت به خبر اول تمام رسانه ها تبدیل شود.
حاال باید منتظر نشست خبری ظریف -اشتون باشیم،
نه در مرکز رس��انه ای وین بلکه در زیر زمین هتل کوبورگ.
انتظارها طوالنی م ی شود و هنوز خبری از کنف رانس نیست.
اول از همه ش��رمن خود را به طبقه همکف م ی رساند
و روی یک صندلی در س��الن هتل م ی نشیند .خستگی در
چهره اش موج م ی زند .او چندین ساعت است که به صورت
متوالی با معاونان ظریف مذاکره کرده است.
به زیر زمین هتل م ی رویم .فضا بس��یار کوچک است
و تعدا خبرنگاران زیاد .ابتدا کاترین اش��تون بیانیه مشترک
را م ی خواند و س��پس محمد جواد ظریف هم��ان متن را به
فارس��ی قرائت م ی کند .او م ی گوید« :ما همراه کشورهای
5+1به طور فشرده ب رای رسیدن به ب رنامه اقدام مشترک جامع
با اش��اره به توافق ژنو تالش کردیم .ما جلسات مختلفی در
اشکال مختلف و در فضای سازنده برگزار کردیم تا به راه حلی
دست یابیم که تضمین کند برنامه هسته ای ای ران در مسیر
صلح امیز باقی م ی مان��د .ما با برگزاری جلس��ات با حضور
وزی ران خارجه مذاکرات را تشدید کردیم تا از نزدیک با می زان
پیشرفت مذاکرات اشنا شوند .پیشرفت ملموسی داشتیم و
ب رای تدوین متن کار کردیم ام��ا فاصله قابل توجهی درباره
برخی موضوعات اساس��ی باقی مانده که به تالش بیشتر
نیاز دارد .به همراه وزی ران خارجه دیگر تصمیم گرفتیم اجرای
ب رنامه اقدام مشترک را تا 24نوامبر 2014ادامه دهیم .ای ران و
ی تعهدات شان را به طور
3+3تاکید م ی کنند که اجرای تمام
موثر و به موقع ادامه م ی دهن��د .با جدیت ب رای توافق جامع
جلسات خود را در هفته های اینده برگزار خواهیم کرد».
ظریف و اش��تون لبخند زن��ان از کنار معاونانش��ان و
خب رنگاران حاضر در سالن رد م ی شوند تا این دور از مذاکرات
هم به پایان برس��د .حاال باز نوبت واشنگتن است که درباره
اتفاقات وین واکنش نشان دهد .جان کری بالفاصله بعد از
کنف رانس خبری اشتون و ظریف یک بیانیه صادر م ی کند.
او با اش��اره به اینکه دیپلماس��ی زمانبر اس��ت م ی نویسد:
«پیش��رفت واقعی در رون��د مذاکرات هس��ته ای در برخی
حوزه ها ایجاد شده اس��ت اما هنوز فاصله های بزرگی باقی
اس��ت .همان گونه که پرزیدنت اوباما و هم��ه مقامات این
دولت به طور صری��ح اعالم کرده اند ما متعهد هس��تیم که
بسنجیم که ایا م ی توانیم یکی از مهمترین مسائل جهان
را حل کنیم و این تضمین را بدهیم که ای ران به دنبال سالح
هسته ای نم ی رود و این کار را از طریق مذاکرات دیپلماتیک
انجام دهی��م؛ همان گونه که اکنون توس��ط ما و ش��رکای
بی ن الملل ی مان در حال حاضر انجام م ی شود .این تالش ها
بسیار مهم است و ما توانسته ایم راه طوالنی را در مدت زمان
کوتاهی بپیماییم .کمتر از یک سال پیش پرزیدنت اوباما و
رئی س جمهور روحانی با یکدیگر گفت وگو کردند .همچنین
من ب رای اولین بار دیدار دوجانبه با وزیر امور خارجه داشتم و
پس از بیش از سه دهه با وزیر امور خارجه ای ران دیدار کردم.
از ان زمان تاکنون ما بهترین فرصت را به دس��ت اوردیم تا
بتوانیم این مساله را از طریق صلح امیز حل کنیم .این تالش
توسط برنامه اقدام مشترک امکان پذیر شد که توانست روند
رو به پیش��رفت برنامه هس��ته ای ای ران را ب رای اولین بار در
طول یک دهه متوقف کند .همان گونه که در وین اعالم کردم
بسیار اشکار است که ما توانسته ایم روند خوبی در مذاکرات
جامع بپیماییم اما هنوز ش��کاف های واقع��ی در برخی از
حوزه ها باقی مانده است؛ امروز ما پی ش نویس شامل مسائل
اصلی را نوشته ایم اما در ان جاهای خالی و پ رانتزهایی باقی
مانده است .ما در این روند با یکدیگر کار م ی کنیم تا بتوانیم
یک راه حل بلند مدت به دست اوریم تا به طور موثر راه را ب رای
ساخت پلوتونیوم در راکتور اراک ب رای ساخت سالح هسته ای
ببندند .ما با یکدیگر کار م ی کنیم ت��ا بتوانیم این تضمین
را بدهیم که تاسیسات هس��ته ای فردو ب رای ساخت سالح
هسته ای استفاده نم ی ش��ود .ما م ی خواهیم این ضمانت را
بدهیم که از ذخایر اورانیوم غنی ش��ده به می زان کم تبدیل
به اورانیوم غن ی شده به می زان باال ب رای
ساخت بمب استفاده نم ی شود».
وی ادامه داده است« :همچنین ما
توافق کرده ایم که ه ر گونه راه حل جامع
و بلند مدت باید به همراه نظارت و ابزار
راست ی ازمایی باشد تا بتوانیم از وضعیت
موجود به جلو پیش برویم .در واقع این
ابزاری اس��ت که ب رای ایجاد اعتمادی
که ما نیاز داریم بدان دست یابیم تا به
این اطمینان برس��یم که ایران به طور
مخفیانه به تسلیحات هسته ای دست
نم ی یابد .برخی حوزه ها وجود دارد که ما
در انها پیشرفت هایی حاصل کرده ایم،
تنها برخی از انها مهم اس��ت؛ البته در
برخی دیگر ما هنوز کار کرده و تالش
م ی کنیم اختالف نظرها را حل کنیم.
ما به پیشرفت واقعی دست یافته ایم».
س��رگئی ریابکوف ،معاون وزیر
ام��ور خارجه روس��یه هم بع��د از این
نشس��ت به خبرنگاران گفت که گروه
5+1و ای��ران در دوره فعل��ی مذاکرات
هس��ته ای و دوره های قبل��ی نیز اراده
سیاسی ب رای دس��تیابی به مصالحه را از خود نشان داده اند.
متاسفانه تاکنون راه حل هایی ب رای گره گشایی و حل بسیاری
از مس��ائل مورد اختالف مشخص نشده اس��ت ،این کار به
وقت اضافی نیاز دارد اما طرفین در مذاکرات انجام شده اراده
سیاسی ب رای دستیابی به مصالحه را نشان داده اند که امکان
م ی دهد توافق جامع نهایی تدوین شود.
بعد از این نشس��ت فابیوس ،وزیر خارجه فرانسه هم
با اب راز امیدواری نس��بت به اینکه تمدید مذاکرات هسته ای
بتواند ایران را قانع کند که انتخاب های ضروری و ناگزیر ب رای
دستیابی به توافق بلندمدت مورد نیاز است ،گفت که هنوز
اختالف نظرهای بزرگی در مذاکرات باقی مانده است.
نیمه شب است ،اش��تون هتل را ترک کرده و ماموران
حفاظتی هم م��ا را از البی هتل به بی��رون هدایت کرده اند.
تیم ای رانی حاال باید چند س��اعت صبر کند تا با پرواز عصر
ش��نبه وین را به مقصد ته ران ترک کند .این بار بازگش��ت
بدون استقبال و قربانی گوسفند خواهد بود .به نظر م ی رسد
فعال دو طرف فرصت تایم اوت گرفته اند ،مخصوصا طرف
امریکایی.
سیاست خارجی
لغو تح ری م ها تا پایان دولت اوباما
مصطفی صادقی
دبیرتحریریه
2
صرف نظر از بعد سیاس��ی و اظهارنظرهای مقام های
بلندپایه طرفین مذاکره در پرونده هس��ته ای ای ران ،مهمترین
مس��اله تحلیل فنی روند مذاکرات هسته ای است .اینکه این
مذاکرات اکنون در چه مرحله ای اس��ت و اختالف بر س��ر چه
مواردی موجب شده که توافق در تاریخ تعیین شده 20جوالی
حاصل نشود .طرفین اگرچه از پیشرفت قابل مالحظه سخن به
میان م ی اورند اما همچنان به صورت موازی تاکید م ی کنند که
اختالفات بزرگ و مهمی وجود دارد .ب رای تحلیل و واکاوی در این
مورد باید از دو زاویه به این ماجرا نگاه کرد .نخست انچه در روز
جمعه در هتل کوبرگ ب رای تمدید مذاکرات بر سر ان توافق شده
و سپس متنی پر از پ رانتز که ب رای توافق نهایی اماده شده است.
کدام تمدید؟
اختالف بر سر چیست؟
اما مهمتر از این توافق موقت چهار ماهه مباحثه بر سر
توافق اصلی است .م ی گویند یک متن نوشته شده پر از پ رانتز.
به یک معنا توافق اصلی نگاشته و نقاط محل اختالف ب رای
بحث های سیاسی و مذاکرات شاید در سطح باالتر باقی مانده
است .مدلی جدید در مذاکرات هسته ای ای ران.
اما اینکه م ی گویند مذاکرات پیشرفتی بسیار چشمگیر
داشته اما شکاف هایی قابل توجه باقی مانده است ،چه معنایی
دارد؟ اکنون محور اصلی اختالف ها بر سر چه مواردی است؟
در فضایی که طرفین سعی م ی کنند اطالعات چندانی
از مذاکرات به بیرون درز نکند ،ش��اید یکی از ش��فاف ترین
مواضع در این م��ورد را جان کری اعالم کرده باش��د .او گفته
است« :همان گونه که در وین اعالم کردم بسیار اشکار است
که ما توانسته ایم روند خوبی در مذاکرات جامع بپیماییم اما
هنوز شکاف های واقعی در برخی از حوزه ها باقی مانده است؛
امروز ما پی ش نویس شامل مسائل اصلی را نوشته ایم اما در
ان جاهای خالی و پ رانتزهایی باقی مانده است .ما در این روند با
یکدیگر کار م ی کنیم تا بتوانیم یک راه حل بلند مدت به دست
اوریم تا به طور موثر راه را ب رای ساخت پلوتونیوم در راکتور اراک
مثلث | شماره 227
وقتی بعداز ظهر چهارشنبه اعالم شد که مذاکرات وین
جمعه متوقف خواهد شد ،مهمترین س��والی که پی ش امد
سرنوشت توافق ژنو بود .به یک معنا صورت مساله این بود
که از دوشنبه 21جوالی که مهلت شش ماهه توافق موقت
به پایان خواهد رسید طرفین چه خواهند کرد و چه نسبتی از
تعهدات میان انها برقرار خواهد شد.
انچ��ه در ابتدا توس��ط مذاکره کننده ارش��د ای��ران به
خب رنگاران اعالم ش��د ،تمدی��د توافق موقت ب ر اس��اس گام
اول توافقنامه ژنو ب��ود .بر ای��ن مبنا با مطالع��ه توافق ژنو
م ی شد به این موارد در مورد طرفین رسید« :ای ران ب رای دوره
تمدید ،اورانیوم را به سطح باالتر از 5درصد غن ی سازی نکند.
فعالی ت های خود در تاسیسات سوخت هسته ای نطنز ،فردو
یا راکتور اراک را که توس��ط اژانس با نام IR-40شناسایی
م ی ش��ود ،بیش از این گس��ترش ندهد .ای��ران مواد UF6
غن ی شده خود را که از شش ماه گذشته تولید کرده ب ر اساس
توافق ژنو به پودر اکسید اورانیوم تبدیل کرده است ،بناب راین
این روند در مدت تمدید نی��ز ادامه م ی یابد .محل های جدید
ب رای غن ی س��ازی ایجاد نم ی ش��ود .ای��ران ب رنامه تحقیق و
توس��عه ( )R & Dتحت نظارت ،از جمله برنامه تحقیق و
توسعه جاری غن ی سازی خود را که با هدف انباشت اورانیوم
غن ی شده صورت نم ی گیرد ،ادامه خواهد داد .ای ران بازفراوری
یا ساخت تاسیساتی که توانایی بازفراوری داشته باشند را انجام
نم ی دهد .دسترسی هدایت شده بازرسان اژانس بی ن المللی
انرژی اتمی به برخی از مراکز و تاسیس��ات که در توافق ژنو
به انها اشاره شده است و ارائه پرسش��نامه های جدید فنی و
اطالعات الزم به اژان��س ادامه م ی یاب��د .در مقابل اقدامات
هسته ای و نظارتی ای ران که باید عالوه بر شش ماه گذشته
در مدت تمدید مذاکرات نیز ادامه یابد 5+1 ،باید به اقدامات
خود به ویژه تعلیق تحریم ها که از سوی امریکا و اتحادیه اروپا
علیه ای ران اعمال شده است ،ادامه دهد.
همچنین 5+1باید تالش خود ب رای کاهش خرید نفت
خام ای ران را متوقف کند به نحوی که مشتریان فعلی بتوانند
میانگین می زان کنونی خرید نفت خام خود از ای ران را کماکان
ادامه دهند و همچنین بازگش��ت مبالغ مش��خص از عواید
فروش نفت ای ران در خارج از کشور به ای ران از دیگر شروط ب رای
طرف مقابل است .در مورد معامالت نفتی مذکور ،تحریم های
اتحادیه اروپا و امریکا ب��ر بیمه و خدمات حمل ونقل مرتبط،
تعلیق شوند .صادرات پتروشیمی ای ران و نیز تعلیق تحریم
ت مرتبط ،تعلیق تحریم طال و فلزات گرانبها و خدمات
خدما
مرتبط ،تعلیق تحریم های امریکا بر صنعت خودرو و تعلیق
تحریم های خدمات مرتبط ،ص��دور گواهی عرضه و نصب
قطعات یدکی ب رای ایمنی پرواز هواپیماهای غی رنظامی ای ران
و خدمات مرتبط ،صدور گواهی بازرس ی های مرتبط با ایمنی
و تعمی رات در ای ران و همچنین خدمات مرتبط ،عدم صدور
قطعنامه های جدید تحریم هسته ای توسط شورای امنیت
سازمان ملل متحد و عدم صدور قطعنامه های جدید تحریم
هسته ای از سوی اتحادیه اروپا از دیگر اقدامات طرف غربی
خ واهد بود .همچنین دولت امریکا درچارچوب اختیارات قانونی
رئی س جمهور و کنگره از تحمیل تحریم های جدیدهسته ای
خودداری خواه��د کرد .یک کانال مالی به منظور تس��هیل
تجارت امور انسان دوستانه ب رای تامین نیازهای داخلی ای ران
با اس��تفاده از درامدهای نفتی ای ران در خارج از کش��ور ایجاد
خواهد ش��د .تجارت امور انسان دوس��تانه ش��امل مراودات
تجاری مرتبط با تولیدات غذایی و کشاورزی ،دارو ،تجهی زات
دارویی و مخارج پزشکی بیماران خارج از کشور خواهد بود .این
کانال مالی شامل بانک های خارجی مشخص و بانک های
ای رانی غیرتحریم شده خواهد بود که هنگام ایجاد این کانال
مالی مشخص خواهند شد .همچنین نقل و انتقال های مالی
مورد نیاز ب رای پرداخت تعهدات ای ران به سازمان ملل متحد،
پرداخت مستقیم شهریه به دانش��گاه ها و دانشکده ها ب رای
دانشجویان ای رانی شاغل به تحصیل در خارج از کشور تا مبلغ
توافق شده ب رای یک دوره شش ماهه و افزایش استانه ب رای
اخذ مجوزهای اتحادیه اروپا جهت تبادالت مالی تجارت موارد
غیرتحریمی تا مبلغ مورد توافق در مدت تمدید توافق ژنو و
ادامه مذاکرات هسته ای تا رس��یدن به توافق جامع و نهایی
ادامه دارد .انچه اما بعد از نشس��ت خبری اشتون و ظریف به
رسانه ها درز کرد ،مواردی غیر از این را نشان م ی داد .مواردی
که اثبات م ی کرد انچه در این چهار ماه رخ خواهد داد نه تمدید
توافق ژنو و گام اول ان بلکه تعهدات جدید طرفین نسبت به
یکدیگر است که م ی توان عنوان «توافقی جدید» را بر ان نهاد.
بر همین مبنا برخی به صورت رس��می و برخی اطالعات به
صورت غیررسمی در فضای رسانه ها مطرح شد.
س��ی د عباس ع راقچی که مس��ئولیت بخش زیادی از
مذاکرات وین را به عنوان مذاکره کننده ارش��د بر عهده داشت
دقایق��ی بعد از نشس��ت خبری اش��تون و ظری��ف در جمع
خبرنگاران ای رانی جزئیات��ی از توافق جدید را ف��اش کرد .او
گفت« :ما معتقد بودیم ب رای چهار ماه اینده باید دو میلیارد و
800میلیون دالر ازاد شود .این در حالی بود که برخی معتقد
بودند چون اقدام ای ران ب رای تبدیل مواد 20درصدی اش تمام
شده مبلغ جدیدی نباید پذیرفته شود اما در نهایت پذیرفتند
که این مبلغ پرداخت شود ،یعنی در چهار ماه اینده و در شش
قسط (چهار قس��ط 500و دو قس��ط 400میلیون دالری) به
کشورمان پرداخت م ی شود که به صورت نقدی خواهد بود و
از اول م��اه اوت تقریبا هر 20روز (یا هر س��ه هفته) این مبالغ
پرداخت م ی شود .ما مشابه توافق ژنو که ب رای اجرای عملی
توافق یک «متن نانوش��ته» ( )non paperداشت ب رای
این تمدید توافق هم چنین متنی داریم و بعضی از نقاط ابهام
را که در توافق ژنو بود هم س��عی کردیم در این مرحله از بین
ببریم از جمله در زمینه نحوه پرداخت ها که ناهماهنگ ی هایی
وجود داشت سعی کردیم برطرف شود ،درباره بیمه ابهاماتی
بود که شرکت های بیمه با مشکالتی مواجه بودند و همچنین
برخی اقدامات ای ران هم در این متن روشن تر بیان شده است.
از جمله تولید س��وخت راکتور تحقیقاتی ته��ران یا تبدیل
دورریز های مواد غن ی شده به اورانیوم طبیعی که اماده بشود
ب رای غن ی سازی که این می زان حدود سه تن است و پسماند
سیاست خارجی
محتوای بسته پیشنهادی ظریف چه بود؟
محسوب م ی شود .ای ران اورانیوم غنی شده 20درصد خود را که
تبدیل به اکسید شده ،به س��وخت ب رای راکتور ته ران تبدیل
م ی کند .در توافق ژنو تنها پذیرفته بودیم که بخشی از مواد 20
درصد را به اکسید و بخشی دیگر را رقیق کنیم و بحثی از تبدیل
اکسید به سوخت نبود که در چارچوب تمدید توافق ب رای چهار
ماه قرار است مقادیری که در شش ماه گذشته به اکسید تبدیل
شده ،به سوخت تبدیل شود ،البته همه اکسید ما به سوخت
تبدیل نم ی ش��ود بلکه در چهار ماه اینده 25کیلو به سوخت
تبدیل م ی شود و مقادیر دیگر در چارچوب ب رنامه خودمان در
ماه های بعد تبدیل م ی شود ».منتقدان اما خبرها و مواضعی
دیگر دارند .انها درباره این تمدید چهار ماهه و شرایط ان و نیز
تفاوت هایش با توافق ژنو چهار محو ر عمده را مطرح م ی کنند:
-1یکی از مهم ترین تفاوت ها میان توافق ژنو و توافق
موقت جدید امضا ش��ده در وین این است که ای ران در توافق
وین پذیرفته 3000کیلو از مواد 5درصدی را که در اختیار دارد،
به اورانیوم خام تبدیل کند .عب��اس ع راقچی این موضوع را
تایید و اعالم کرده است این 3000کیلو «پسماند» محسوب
م ی شود .هنوز روشن نیست که این پسماند محصول کدام
فعالیت است و ایا ربطی به ذخیره 7000کیلویی مواد 5درصد
ای ران دارد یا نه؟
-2تفاوت دوم این است که ای ران حدود 25کیلوگرم از
اکسید اورانیوم 20درصد خود را در این مدت تبدیل به سوخت
ب رای راکتور ته ران خواهد کرد .توافق ژنو درباره اکسی د سازی
نیمی از مواد 20درصد تعهداتی را ب رای ای ران در نظر گرفته بود
ولی درباره تبدیل ان به سوخت چیزی نم ی گفت.
-3س��ومین تفاوت مربوط به برخی موضوعات مانند
نحوه پرداخت و بیمه است که ع راقچی اعالم کرده این مسائل
حل شده است .معنای این سخن این است که محموله های
ای ران در چهار ماه اینده خدمات بیمه ای دریافت خواهند کرد و
پرداخت پول به ای ران در چهار ماه اینده هم دچار هیچ اختاللی
نخواهد بود .این موضوعی است که باید منتظر ماند و نتیجه
ان را دید.
-4تفاوت دیگر مربوط به مبلغی است که ای ران بابت
انجام تعهدات جدید خود دریافت خواهد کرد .این مبلغ مطابق
اعالم هر دو طرف 2/8میلیارد دالر اس��ت .سوال این است
که ایا این عدد در حالی که اوال ای��ران تعهدات قابل تمدید
توافق ژنو را همچنان اجرا م ی کند ،تمام��ی تعهدات خود را
طبق توافق ژنو به طور کامل انجام داده و تعهدات جدیدی را
هم پذیرفته است ،منصفانه است؟ الزم است توجه شود که
امریکای ی ها فقط از زمان اجرای توافق ژنو به این سو ،حدود
30میلیارد دالر از پول ای ران را بلوکه کرده اند.
35
سیاست خارجی
36
مثلث | شماره 227
سیاست خارجی
ب رای ساخت سالح هسته ای ببندیم .ما با یکدیگر کار م ی کنیم
تا بتوانیم این تضمین را بدهیم که تاسیسات هسته ای فردو
ب رای ساخت سالح هسته ای استفاده نم ی شود .ما م ی خواهیم
این ضمانت را بدهیم که از ذخایر اورانیوم غن ی شده به می زان
کم تبدیل به اورانیوم غن ی ش��ده به می زان باال ب رای ساخت
بمب اس��تفاده نم ی ش��ود .همچنین ما توافق کرده ایم که
ه ر گونه راه حل جام��ع و بلند مدت باید به هم��راه نظارت و
ابزار راست ی ازمایی باشد تا بتوانیم از وضعیت موجود به جلو
پیش برویم .در واقع این ابزاری است ب رای ایجاد اعتمادی که
ما نیاز داریم بدان دس��ت یابیم تا به این اطمینان برسیم که
ای ران به طور مخفیانه به تسلیحات هسته ای دست نم ی یابد.
برخی حوزه ها وجود دارد که ما در انها پیشرفت هایی حاصل
کرده ایم تنها برخی از انها مهم است؛ البته در برخی دیگر ما
هنوز کار کرده و تالش م ی کنیم اختالف نظرها را حل کنیم.
ما به پیشرفت واقعی دست یافته ایم».
حاال در محور بندی اختالف و انچه باعث شد توافق در
2جوالی حاصل نشود م ی توان گفت:
-1اکن��ون یکی از مهمترین مس��ائل بحث بر س��ر
می زان غن ی س��ازی و در واقع نیاز های اساس��ی ای ران است.
انچه تاکنون مطرح بوده جدال بر تعداد س��انتریفیوژها بوده
است .س��خنان رهبر معظم انقالب اما جهت این اختالف را
تغییر داد و مبنای جدیدی در پرونده هس��ته ای ای ران ایجاد
کرد .ایش��ان در سخنانش��ان که راهکاری ب رای خروج از بن
بست هس��ته ای بود ،فرمودند« :هدف انها این است که در
موضوع ظرفیت غن ی سازی ،جمهوری اس�لامی ای ران را به
۱۰هزار سو راضی کنند ،البته ابتدا از ۵۰۰سو و هزار سو شروع
کردند ،که ۱۰هزار سو محصول حدود ۱۰هزار سانتریفیوژ از
نوع قدیمی است که داش��تیم و داریم ،در حالی که به گفته
مسئوالن مربوط ،نیاز قطعی کشور ۱۹۰ ،هزار سو است .ممکن
است این نیاز مال امسال و دو س��ال دیگر و پنج سال دیگر
نباشد اما این نیاز قطعى کشور اس��ت ».حاال بحث از تعداد
سانتریفیوژ ها به می زان ان تغییر جهت پی دا کرده است« .سو»
( ،)Seperative Work Unitدر واقع «ضریب جداسازی»
و به عبارت بهتر ،می زان س��رعت و توان جداس��ازی ساالنه
اورانی��وم ۲۳۵از اورانیوم ۲۳۸اس��ت که تولید ان برحس��ب
کیلوگ��رم بیان م ی ش��ود؛ ب��رای نمون��ه ،س��ایت نطنز که
۲۸۸زنجیره غن ی سازی دارد با ماشی ن های سانتریفیوژ فعلی
که اصطالحا به م��دل « »P۱از انها یاد م ی ش��ود و ضریب
جداس��ازی اش ۲۵/۱ت��ا ۷۵/۱اس��ت (منابع فن��ی خارجی
ضریب جداسازی سانتریفیوژهای نس��ل اول ای ران را 0/8تا
1/2م ی دانند) که در سال این زنجیره تقریبا ۱۱۷۰۰کیلوگرم
UF۶تولید م ی کند .در واقع ۱۰هزار ماشین فعال سانتریفیوژ
جمهوری اسالمی ای ران ۱۰هزارسو ضریب جداسازی ساالنه
دارد و اگر ۱۹هزار ماشین سانتریفیوژ فعال شود باتوجه به اینکه
هزار سانتریفیوژ ما از نسل دوم و اصطالحا « »P۲است ،قدرت
و ضریب جداسازی ما بسیار بیشتر افزایش م ی یابد .منابع اگاه
گفته اند که جمهوری اسالمی ای ران در مذاکرات تاکید کرده،
اصراری به افزایش سایت های دیگر ندارد ،در واقع همان گونه
که عل ی اکبر صالحی ،رئیس سازمان انرژی اتمی بار ها اعالم
کرده ای ران به دنبال نطنز دوم و فردو دوم نیست ،بلکه در تالش
است زیرساخت های خود را با استاندارد و کیفیت بهتر فعال
کند و با بهره گیری از سانتریفیوژهای جدید تر کیفیت و می زان
غن ی سازی خود را افزایش دهد تا در مجموع بتواند در یک افق
چندساله ۱۹۰هزار سو ( )SWUغن ی سازی الزم ب رای تامین
سوخت راکتورهای خود انجام دهد.
بر پایه اطالعات به دست امده یک نیروگاه هزار مگاواتی
در س��ال به ۲۷تا ۳۰تن س��وخت نیاز دارد که اگر جمهوری
اسالمی ای ران بخواهد از سانتریفیوژهایی با سو بیشتر بهره
بگیرد ،هم س��رعت و هم کیفیت سوخت اش بیشتر و بهتر
م ی شود .همچنین ماش��ی ن های نسل جدید که جدید ترین
ماشی ن های سانتریفیوژ هستند ،از ظرفیت ۲۴سو برخوردارند
که در صورت استفاده کامل از این ماشی ن ها به حدود هشت
هزار ماش��ین جدید نیاز داریم؛ البته این در صورتی است که
نیازمندی جمهوری اسالمی ای ران به ۱۹۰هزارسو ب رای یک
سال باشد ،در حالی که به نظر م ی رسد ای ران ب رای یک افق
چندساله نیازمند ۱۹۰هزار سو اس��ت و در این صورت می زان
و تعداد س��انتریفیوژ ها م ی تواند کمتر از هش��ت هزار باشد.
چنین اس��ت که س��ی د عباس ع راقچی م ی گوی��د« :انچه
مقام معظم رهبری فرمودند به این معنی نیست که امسال یا
سال دیگر یا دو سال یا حتی پنج سال دیگر به ان دست پیدا
کنیم ،بلکه این نیاز قطعی در یک چشم انداز پی ش روی ما قرار
دارد و نه لزوما در زمان حاضر .اینکه م��ا در چه فاصله زمانی
به این چشم انداز برسیم خود م ی تواند یکی از موضوعات در
مذاکرات ما با 5+1باشد».
اطالعات جدید حکایت از ان دارد که بحث بر سر نیاز
امروز ای ران به غن ی سازی پایان یافته و اکنون مباحثه بر سر
چشم انداز اینده است .اینکه ای ران در چه سالی باید به 190هزار
سو برسد .نکته مهم در این زمینه این است که نیاز اساسی
ی بوشهر است که روس ها
ای ران به غن ی سازی ب رای نیروگاه اتم
تنها تا هفت سال دیگر سوخت ان را گارانتی کرده اند .عباس
ع راقچی در این مورد م ی گوید19« :هزار سانتریفیوژ وضعیت
فعلی ماس��ت ،اینکه چه تعداد از اینها کار خود را ادامه دهد
موضوع مذاکره است اما 190هزار س��و خواست امروز ای ران
نیست ،بلکه فاصله زمانی تا رسیدن به این می زان وجود دارد
و اینکه این فاصله زمانی چقدر اس��ت و چگونه به سمت ان
حرکت م ی کنیم ،محل بحث و مذاکره است .باید بگویم در 15
روز اول تقریبا 80درصد مباحث درباره غن ی سازی و اراک بود و
ن دو مورد مسائل حل شود ،کار راحت
فکر م ی کنیم اگر در ای
م ی شود .نقطه شروع ،پایان ،مسیر و زمان حرکت و نوع و تع داد
سیاست خارجی
پذیرش شفافیت پروتکلی
-3یکی دیگر از مس��ائلی که موجب شده است ای ران
و 5+1نتوانن��د در فرجه 20جوالی تواف��ق اصلی را به امضا
برسانند بندی در توافقنامه است که بر مبنای ان اژانس باید
غی ر نظامی بودن برنامه ای ران را گارانتی کند .بندی که البته
زمانبر و نیازمند تعهداتی جدید است که ای ران باید ان را بپذیرد.
دلواپ س های همایشی و دل ارام های نمایشی
سمت و سوی نگران ی ها باید تغیی ر کند
فرشاد مهدی پور
روزنامه نگار
3
پرونده هس��ته ای ،گرفتاری ُپ ر پیچ و خمی ش��ده که
10سال و اندی است سیاست و اقتصاد ای ران را متاثر ساخته
و ظاه را با توافق های این روزها هم نم ی شود گفت ایا تا 20
سال اینده ،حل و فصل خواهد ش��د یا نه .اما هرچه هست،
دامنه دارشدن تبعات این مس��اله روی حوزه های اجتماعی
بسیار بااهمیت اس��ت و تاثی راتی که این اتفاق روی فضای
عمومی گذاش��ته و م ی گ��ذارد؛ الیه اصلی ای��ن تحوالت،
تداوم بخش��یدن به دوقطبی س��ازش -مقاومتی اس��ت که
برخ ی ها ب راساس تحلی ل های نادرست خود در انتخابات 92
ان را به شکل یک پرچم و نماد دراورند و سرانجام نتیجه ارا
را هم با ان رقم زدند.
اول
دوم
اینجا اگر بنا بر وزن کشی و ارزش گذاری میان دغدغه ها
ق را به دل نگران ها داد اما تغیی رات
باش��د ،حتما م ی ش��د ح
فقط در سطح همین نگران ی ها و همایش ها رقم نم ی خورد؛
تغیی راتی که نشانگر بروز ،تعمیق و گسترش یک شکاف در
الیه های مدن ی تر است که در ان مرتبا مذاکره و تعامل ،همرده
سازش و جنگ و س��تیز و همپای مقاومت تعبیر م ی شود و
گویا قرار اس��ت همه مصداق این بیت شوند که «ای شکم
خیره ،به نانی بساز» و فراموش شود که این توصی ه ای فردی
اس��ت ب رای انکه «تا نکند در تو طمع ،روزگار» و نم ی ش��ود
خلق اهلل را مجبور کرد که چنین مشی و روشی را بپذیرند و
بپردازند .پس باید کار و تالش کرد و از «نرمش قهرمانانه»
به شکلی توامان و مداوم بهره جست.
س��ال پیش ،تاکی��د روی مقاومت و اس��تناد دادن ان
به رهبری انقالب اسالمی در ش��رایطی صورت گرفت که
اصل ی ترین کلیدواژه ها و ایده های گفتمانی ایش��ان در ایام
منتهی ب��ه انتخابات ،ناظر به اقتصاد و مس��ائل داخلی بود
سوم
دلواپس بودن نه تنها ناممدوح نیست که بسیار مطلوب
هم م ی تواند باشد و این انتقادها ،مجوزی ب رای بیسوادنامیدن
منتقدان و هر چند روز یک بار ،ل ِه و لَورده کردن انها نیس��ت،
اما ظاه را در پس ای��ن حرکت ،عالوه بر تاکید بر ش��کاف
نامطل��وب ،غیرواقعی و کاذب س��ازش -مقاومت که نتایج
عینی خود را در انتخابات گذشته نش��ان داده است ،اهداف
سیاس ی ای نظیر بازتولید دولتمردان گذشته نیز نهفته و این
را به اعتبار سازمان دهندگان و فعاالن این برنامه ها م ی توان
مورد توجه قرار داد و خواس��تار بازنگری در این روندها ش��د،
به ویژه انکه حرف های صادرش��ده از زبان برخی سخنرانان
اخرین همایش دل نگران ها ،حاوی نکاتی بسیار نگران کننده
هدایت عالی پرونده هس��ته ای
درباره نحوه نگ��رش ان به
ِ
است و پیوندخوردن این ایده ها ،با تثبیت شکاف اجتماعی
س��ازش -مقاومت و تعقیب بازس��ازی جریان��ات از قدرت
رانده ش��ده ،م ی تواند چش��م انداز واقعا «نگران» کننده ای را
ایجاد کند .صرف��ه عمومی در پیوندخوردن توده هاس��ت و
میان انها؛ وقتی
نه ناامیدس��ازی و جلوگیری از هم پیوندی ِ
صدها تحلیلگر اصولگرا ،اولین و ش��اید مهم ترین دستاورد
دولت جدی��د را ایجاد ارامش سیاس��ی عن��وان م ی کنند و
همزمان در بیان و کالم رهبری ،تاکید و توصیه و هشدار ،در
زمینه های مرتبط با فرهنگ و اخالق و اسی ب های اجتماعی
است ،روشن است که باید دستورکار فعاالن دل نگران حوزه
انقالب اسالمی ،سمت و س��ویی دیگر یافته و بدان جهت،
رهنمون شود.
مثلث | شماره 227
همایش هایی که دل نگران ها از توافق را تبلیغ م ی کند
و دل ارام هایی که با خنده و ش��وخی و بذله گویی ،نمایشی
از ارامش و اس��ایش را ارائه م ی دهند؛ این نوشته نافی نیات
خالصان��ه و خیرخواهانه هر دو گ��روه (به وی��ژه انقالبیون
دل نگران) نیست .روند برگزاری مذاکرات ،توافق ژنو و تمرکز
ب ی حد و حصر دولت ی ها روی موضوع تحریم ها ،هر عاقل و
نکته دانی را نگران م ی کند و این ترس را به وجود م ی اورد که
مبادا اتکا به داخل ،جایش را به خارج محوری بدهد و اداره امور
ای ران ی ها را بیش از این وامدار گردش انگشتان سیاستمداران
غربی کند .اینکه وزیر امور خارجه 17-18روز در یک کشور
خارجی اقامت کن��د و روزی چند بار در مذاکراتی فش��رده و
سنگین شرکت جوید ،در جای خود س��تودنی است اما این
ت خارجی
روال تداع ی کننده این نکته است که گویی سیاس
ای ران هیچ گرفتاری دیگری ندارد که همه انرژی و توانش را
صرف وین م ی کند ،ان هم در بلبشوی اوضاع منطقه و ع راق
و فلس��طین .در اغلب این موارد هم ،پاس��خ های دل ارام ها
در اغلب موارد عصبان ی کننده و ناخوش��ایند اس��ت چرا که
مثال مدعی م ی شوند که مشکالت کش��ور اینها نیست یا
دل نگران ها بروند به فکر تحجر و دیکتاتوری و سانس��ور و
فیلترینگ باشند یا در روز کشتار فلسطین ی ها در شجاعیه،
وقعی هم به این ماجرا در صفحات اول روزنامه های ش��ان
نم ی نهند.
و این بار هم گوی��ا زیربنای نظری این ماج��را ،دوباره نوعی
استناد دهی مبهم و مرجع سازی ناشناخته است ،چرا که در
اکثر سخنران ی های رهبر انقالب درباره مذاکرات ،حدود و ثغور
رفتارهای دولت ی ها در پرونده هسته ای روشن شده و امکان
عملیاتی عبور از این خطوط قرمز ب رای انها وجود ندارد و در
مقابل ،توصی ه ها و تاکیدات ایش��ان روی فرهنگ و اقتصاد
(موضوعات مطرح شده در عنوان س��ال) است و هشداردادن
در این زمینه ها.
سیاست خارجی
دستگاه ها و می زان ذخایر در قالب بحث غن ی سازی است که
همه اینها مورد بحث است».
به نظر م ی رسد جدال ای ران و امریکا بر سر می زان زمان
باقیمانده ب رای رسیدن به 190هزار سو در بازه ای بین هفت تا
10سال است که شاید در این چهار ماه باقی مانده نتیجه ای
در این مورد حاصل شود.
-2بر اساس اطالعاتی که رسیده است یکی از مواردی
که موجب شد توافق در 20جوالی حاصل نشود ،پیشنهادات
جدید ظریف بوده که در دیدار با جان کری به او اعالم ش��ده
است .شنیده شده این پیشنهادات بر این محورها استوار بوده
است :محدود ش��دن طول گام نهایی به 3تا 7سال .محدود
ماندن تعداد سانتریفیوژهای عملیاتی ای ران به می زان فعلی
(حدود هشت هزار ماشین نسل اول) .تبدیل شدن تمامی مواد
پنج درصدی جدیدی که تولید م ی شود به اکسید .تعهد به عدم
غن ی س��ازی باالی پنج درصد .تبدیل تدریجی ماشی ن های
نسل اول به ماشی ن های نسل باالتر در طول گام نهایی بدون
افزایش سقف .SWUپذیرش این موضوع از سوی 5+1که
پس از طی شدن زمان گام نهایی ای ران بتواند بدون محدودیت
تا 190هزار SWUغن ی سازی کند.
بازرس ی ها و نیز فریز ها از جمله محورهای این بند است و دیدار
روز اخر محمد جواد ظریف با امانو نیز در همین راستا ارزیابی
م ی شود .یکی از بندهای مهم در این مورد این است که گویا
اژانس از ای ران خواسته است کارگاه های ساخت سانتریفیوژ را
تحت نظارت دوربینی قرار دهد .اخبار حاکی از ان اس��ت که
اژانس در مدت زمان چهار ماه قرار است این گارانتی را اعالم
کند .لوران فابیوس در این مورد گفته است« :ای ران با اژانس
بی ن المللی انرژی اتمی درب��اره بعد احتمالی انحراف نظامی
در برنامه هس��ته ای اش همکاری کند .ای ران متعهد اس��ت
که جواب های الزم را تا پایان ماه ج��اری میالدی به اژانس
ی ارائه دهد .این مهمترین نشان ه جدی
بی ن المللی انرژی اتم
بودن ای ران پیش از اغاز دوباره مذاکرات (ای ران و )5+1در ماه
سپتامبر خواهد بود».
-4بر اساس اخرین اطالعات موجود مساله تاسیسات
اراک حل شده است و ای ران پذیرفته با همکاری امریکای ی ها
بحث بازط راحی را پیش برد .البته انتقاداتی در داخل وجود دارد
که از ب ی اعتمادی به امریکایی در این مورد روایت دارد .اراک
ماه هاست محل اختالف ای ران و گروه 5+1است.
-5تحریم ها از اصل ی ترین مسائل محل اختالف است.
تیم ای رانی معتقد اس��ت تحریم ها باید به صورت همزمان و
نه پله ای ب ر طرف ش��ود .به یک معنا تی��م ای رانی بر این باور
اس��ت که همزمان با اغاز تعهدات جدید ای ران ،تحریم ها هم
باید به یکباره لغو ش��وند .ب ر اساس اخرین اطالعات به دست
امده ،توافقی حاصلی ش��ده که بر مبن��ای ان تحریم ها به
صورت دسته بندی شده در حوزه های مختلف در مدت زمان
کوتاه برطرف شود .پیشنهاد تیم ای رانی یک سال و پیشنهاد
امریکای ی ها 2تا 2/5س��ال است ،یعنی پیش از پایان دوران
ریاست جمهوری اوباماست.
-6حاال یک بحث جدید سر باز کرده است؛ ماجرایی با
عنوان پسماندها .دکتر ع راقچی م ی گوید« :برخی اقدامات
ای ران هم در متن روش��ن تر بیان شده اس��ت .از جمله تولید
س��وخت راکتور تحقیقاتی ته ران یا تبدیل دورریز های مواد
غن ی شده به اورانیوم طبیعی که اماده بشود ب رای غن ی سازی
که این می زان حدود س��ه تن اس��ت و پس��ماند محس��وب
م ی ش��وند ».منتقدان م ی گویند این مواد دارای ارزش زیادی
اس��ت و تبدیل ان به اورانیوم طبیعی یک امتیاز قابل توجه
ب رای 5+1محسوب م ی شود .گفته م ی شود ای ران از این مواد
استفاده موثری در فرایند تحقیق و توسعه خود م ی کرد .یک
دیپلمات امریکایی هم که پس از مذاکرات وین با خب رنگاران
گفت وگو کرده این اقدام ای ران را «دستاوردی مهم» و «گامی
بزرگ و رو به جلو» دانسته است .این امر زمان Break out
را افزایش خواهد داد .منتقدان معتقدند« :اساسا هیچ ترکیب
اورانیومی ب ی ارزشی در کش��ور وجود ندارد .در حالی که ما با
مشکل مواد اولیه مواجه هستیم ،هر گرم از موادمان ب رای ما
دارای اهمیت است و این دقیقا همان چیزی است که غ رب ی ها
در مذاکرات روی ان دس��ت گذاشته اند» .حاال چهار ماه زمان
ب رای مذاکره کنندگان باقی مانده اس��ت .هنوز معلوم نیست
که برنامه ریزی ب رای ادامه مذاکرات و سطح ان چگونه است
اما یک خبر تایی د نشده حکایت از ان دارد که شهریور داغی
در پیش است .نیویورک شاید محل اتفاقی مهم باشد .شاید
دیدار پرزیدنت روحانی و پرزیدنت اوباما؛ شاید امضای توافق
هسته ای .باید منتظر گذر زمان بود.
37
سیاست خارجی
جدال بر سر«سو»
ایران م ی تواند ب رنامه غن ی سازی را در یک پروسه چندساله دنبال کند
پویا صیامی نمین
روزنامه نگار
سیاست خارجی
38
مثلث | شماره 227
3
«ما صحب ت های ایت اهلل خامنه ای در خصوص تعداد
س��انتریفیوژهای مورد نیاز ای ران را ش��نیدیم .م��ا معتقدیم
این عدد در ش��رایط کنونی بسیار باالس��ت .هرچند ایشان
تاکید کردند که این نیاز مربوط به امروز نیس��ت و بخشی
از نیاز اینده ای ران است ».این بخشی از اظهارات وزی ر خارجه
ایاالت متحده امریکا در نشست خبری مذاکرات وین 6است.
جایی که او در سفری چند روزه ،مذاکرات سخت و فشرده ای
را با وزیر خارجه ای ران انجام م ی دهد .پیش از اغاز وین 6هم
مشخص شده بود که یکی از اصل ی ترین حوزه های اختالف
میان ای ران و گروه کش��ورهای 5+1سطح غن ی سازی ای ران
است .اما مناقشه بر س��ر چیست؟ تعداد س��انتریفیوژهای
فعلی ای��ران 19هزار اس��ت .از ای��ن میان ،ح��دود 10هزار
سانتریفیوژ قدیمی است و هزار دس��تگاه هم از نسل جدید
است .در ضمن از این تعداد حدود 10هزار سانتریفیوژ فعال
است و مابقی انها کار نم ی کنند .اما نیاز واقعی
ای ران ب��رای مص��ارف صلح امی��ز و راه اندازی و
استمرار فعالیت نیروگاه های کشور چقدر است؟
ی در
عل ی اکبر صالحی ،رئیس سازمان انرژی اتم
این رابطه م ی گوید« :ای ران ب رای تامین سوخت
ساالنه نیروگاه بوشهر به 190هزار سو غن ی سازی
نیاز دارد».
وی همچنین م ی افزاید« :معیار اندازه گیری
غن ی سازی «سو» ( )SWUیا واحد کار جداسازی
اس��ت که توانمن��دی ی��ک س��انتریفیوژ را در
جداسازی نش��ان م ی دهد .بناب راین غن ی سازی
را ب ر اساس س��و تعیین م ی کنیم نه تعداد یا نوع
ماشی ن های س��انتریفیوژ ».صالحی همچنین
اشاره م ی کند که در غن ی سازی باید تعیین کنیم
به چه می زان واحد غن ی سازی نیازداریم و اینکه از
چه تعداد ماشین یا چه نسلی استفاده م ی کنیم
ی است که رئیس
بحثی جداگانه است .این در حال
سازمان انرژی اتمی پیشتر مدعی شده بود که اگر
جمهوری اسالمی بخواهد تنها از تاسیسات نطنز ب رای تولید
اورانیوم مورد نیاز نیروگاه بوشهر استفاده کند باید سی هزار
سانتریفیوژ نسل جدید بسازد.
فریدون عباسی ،رئیس س��ازمان انرژی اتمی در زمان
محمود احمدی نژاد در اخرین روز کاری خ��ود گفته بود که
نزدیک به 9هزار سانتریفیوژ در سایت «نطنز» ،غن ی سازی
کمتر از پنج درصد را انجام م ی دهند و بیش از 700سانتریفیوژ
ه م در سایت «نطنز» و «فردو» غن ی سازی 20درصد را انجام
م ی دهند .او البته طی دوران مسئولیتش امار و ارقام تخمینی
و غی ر دقیق فراوانی را به زبان اورده بود .همین مساله باعث
شده بود تا جمهوری اس�لامی ای ران معموال در گزارش های
اژانس به پ راکنده گویی و همچنین عدم ارائه ش��فاف امار و
اطالعات ب رنامه هسته ای و تعداد سانتریفیوژها متهم شود.
اما شاید تا زمان س��خنرانی رهبر انقالب درخصوص
می زان نیاز ای ران به غن ی س��ازی و س��انتریفیوژها هنوز ابعاد
مساله ب رای طرف غربی مشخص نش��ده بود .در حالی که
راند شش��م مذاکرات ای ران و گروه کش��ورهای 5+1در وین
در حال انجام بود ،حضرت ایت اهلل خامنه ای در س��خنانی،
ضمن اعالم حمای��ت از تیم مذاکره کننده هس��ته ای ای ران
و همچنی��ن اب راز اعتم��اد به انه��ا در خص��وص جزئیات
اختالفات اصلی در مذاکرات ای ران با 5+1یعنی مساله تعداد
س��انتریفیوژها گفتند« :هدف انها این است که در موضوع
ظرفیت غن ی سازی ،جمهوری اس�لامی ای ران را به ۱۰هزار
س��و راضی کنند ،البته ابتدا از ۵۰۰س��و و ۱۰۰۰س��و شروع
کردند ،که ۱۰هزار س��و محصول حدود ۱۰هزار سانتریفیوژ
از نوع قدیمی اس��ت که داش��تیم و داری��م ،در حال ی که به
گفته مس��ئوالن مربوط ،نیاز قطعی کش��ور ۱۹۰ ،هزار سو
است .ممکن است این نیاز مال امس��ال و دو سال دیگر و
پنج سال دیگر نباش��د ا ّما این نیاز قطعى کشور است ».اما
سو چیست؟ س��و ( ،)SWUمخفف Seprative work
unitبه عنوان «واحد کار جداس��ازی» شناخته م ی شود که
بازتاب دهنده ظرفیت غن ی س��ازی اورانیوم توسط واحدهای
سانتریفیوژ است.
توان دستگاه های نسل اول سانتریفیوژ ای ران یا IR-۱
در گزارش های مختلف بین 0/8تا 1/2س��و براورد ش��ده
اس��ت .به این معنا که ب رای رس��یدن به معادل ده هزار سو
توان غن ی سازی اورانیوم ،حدود ۱۰هزار دستگاه نسل قدیم
الزم است .ب ر اساس گزارش اژانس بی ن المللی انرژی اتم ی
ای ران ،تا حدود دو ماه پیش ،بیش از ۹۰۰۰دستگاه سانتریفیوژ
فع��ال از نس��ل اول ،تنها در تاسیس��ات هس��ته ای نطنز
داشته است.
بالفاصله پ��س از صحب ت های رهبری ،رس��انه های
مختلف تحلی ل ه��ای متفاوتی از تفاوت ن��گاه میان ای ران
و غرب ارائه کردند .برخی ،دو طرف و می زان خواس��ته های
انها را بس��یار دور از هم دانس��تند .این تحلیلگران با اشاره
به اینکه می زان درخواس��تی ای ران ب رای غن ی سازی 19ب رابر
ظرفیتی است که امریکای ی ها ب رای ای ران در نظر گرفته اند،
نتیجه م ی گیرن��د ،تامین چنین توان و ظرفیتی ،بس��ته به
نوع و نسل سانتریفیوژها ممکن اس��ت با تعداد متفاوتی از
واحدهای کاری براورده شود .اگر ای ران قصد داشته باشد تنها
از طریق سانتریفیوژهای نس��ل دو به هدف مورد نظر ای ران
برسد به حدود ۴۰هزار واحد نیاز دارد.به این ترتیب و با در نظر
گرفتن فرمایش رهبری که امریکای ی ها م ی خواهند ای ران را
«به 10هزار س��و راضى کنند» م ی توان حدس زد که انچه
مورد اختالف است نه «تعداد سانتریفیوژها» بلکه مجموعه
ظرفیت انهاست.
از سوی دیگر برخی کارشناس��ان هم این صحب ت ها
را نش��انه ای از انعطاف ای ران ب رای مذاک��رات خواندند .این
دس��ته از تحلیلگران به ویژه به این بخ��ش صحب ت های
ایت اهلل خامنه ای اش��اره م ی کردند« :ممکن اس��ت این نیاز
مال امس��ال و دو س��ال دیگر و پنج س��ال دیگر نباشد».
این تحلیلگران با تمرکز ب��ر این بخش از اظه��ارات رهبر
انقالب نتیجه گرفتن��د که ای ران امادگ��ی دارد این می زان را
در میان مدت به دس��ت اورد و در حال حاضر چنین رقمی را
درخواست نم ی کند.
در همین بازه زمانی و هنگام مذاکرات ظریف و جان
کری ،خبری مبنی بر ارائه پیش��نهاد و طرح جدید ای ران به
امریکا منتشر ش��د .البته جزئیات چندانی از کم و کیف ان
بسته پیشنهادی درز نکرد اما گمانه زن ی ها حاکی از ان است
که ای ران اعالم کرده حاضر است موضوع دستیابی به 190
هزار سو را نه در وضعیت کنونی که در پروسه ای چند ساله
در دست اقدام داشته باشد .این پیشنهاد را م ی توان نسخه
عملیاتی و مذاکراتی راهبرد های حضرت ایت اهلل خامنه ای
در دیدار با مس��ئوالن دولت یازدهم قلمداد ک��رد .در ادامه
مذاکرات وین گفت وگوهای فشرده و پیچیده ادامه پیدا کرد.
جان کری ،وزیر امور خارجه امریکا هم در نشس��ت خبری
خود میان خبرنگاران حاضر در مرکز رسانه ای اتریش ،اظهار
داش��ت« :مذاکرات سختی داش��تیم .ای ران در مواضع خود
سرسخت است و ما نیز در مواضع خود سرسخت هستیم.
با این وجود هر دو طرف ب رای رسیدن به توافق حسن نیت
دارند ».وزیر امور خارجه امریکا در ادامه با اش��اره به فتوای
رهبرانق�لاب ،حضرت ای��ت اهلل خامنه ای
در خصوص تسلیحات هس��ته ای ،گفت:
«فت��وای رهبر ای ران بیانیه بس��یار مهمی
بود و م��ا م ی خواهیم ایش��ان بداند که ما
حق ای ران را در داشتن یک برنامه هسته ای
صلح امیز به رسمیت م ی شناسیم .ما این
فتوا را بسیار جدی گرفته ایم ».وزیر خارجه
امریکا همچنین در پایان تاکید کرد« :من
امروز به واشنگتن م ی روم و «باراک اوباما»
رئی س جمهور امریکا را در جریان مذاکرات
قرار م ی دهم .در عین حال من اماده هستم
تا در صورت حصول پیشرفت های بیشتر
مجددا به وین بازگردم ».پس از ان مذاکرات
بازهم پی گرفته ش��د و در نهایت دو طرف
توافق کردند که مذاکرات را برای یک بازه
چهار ماهه دیگر تمدید کنند ،چراکه به بیان
دکت��ر محمدجواد ظریف ،پیش��رفت ها به
اندازه ای بوده که در بازگشت به پایتخت ها
به روس��ای خود بگویند که مذاک��رات ارزش تمدید و ادامه
یافت��ن دارد .مذاکرات��ی که هنوز مش��خص نیس��ت دور
بعدی اش کی و کجا برگزار خواهد ش��د اما بعید نیست که
دوباره در وین ادامه یابد.
ماری هارف ،معاون س��خنگوی وزارت خارجه امریکا
هم در اظهاراتی از برگزاری دور بعدی در امریکا س��خن به
میان اورده بود و ان را به عنوان ترجیح خود مطرح کرده بود.
اما به نظر م ی رسد فعال طرح موضوع زمان و مکان برگزاری
دور اتی قدری زود باشد .اما تقریبا با قاطعیت م ی توان اظهار
داشت که موضوع سطح غن ی سازی اگر جدی ترین موضوع
اختالف میان طرفین نباشد ،قطعا یکی از اصل ی ترین موارد
اختالف نظر است.
مساله ای که با رجوع به اظهارنظرهای طرفین غیرقابل
حل به نظر نم ی رس��د .به ویژه وقتی به صحب ت های جان
کری مراجعه کنی��م ،انجا که م ی گوی��د« :می زانی که ای ران
ب رای سطح غن ی سازی مورد نیاز مطرح کرده در شرایط فعلی
بسیار زیاد است».
یعنی وزیر امور خارجه امری��کا هم تاکید کرده که این
رقم ب رای امروز زیاد است و احتماال م ی توان از صحب ت های
او چنین استنباط کرد که امریکا با خود این رقم (چه بسا در
اینده) مشکلی ندارد.
4
اختالفات ایران و امریکا حول چه محورهایی است
«پیش از تحریم صادرات نف��ت و بانک مرکزی ای ران،
عده ای در داخل کش��ور معتقد بودند که غ��رب نم ی تواند
چنین مجازات هایی را وضع کند چون تحریم بانک مرکزی
غیرقانونی است و در صورت تحریم نفتی ای ران ،قیمت نفت
در جهان به بشکه ای ۲۵۰دالر خواهد رسید».
اینها را عل ی اکبر صالحی ،وزیر خارجه پیشین ای ران در
گفت وگو با یکی از خبرگزاری های داخلی به زبان م ی اورد .او
که این روزها رئیس سازمان انرژی اتمی است ،به خوبی در
بطن ماجرای پرونده هسته ای ای ران قرار داشته است .شاید
صالحی را بتوان یکی از معدود ش��خصی ت هایی دانس��ت
که از شروع مناقشه هس��ته ای ای ران با کشورهای غربی در
مسئولی ت های حساس و سطح باالی مربوط به این پرونده
حضور داشته اس��ت .چه در زمان س��ی د محمد خاتمی که
نماینده ای ران در اژانس بوده و چه در زمان محمود احمدی نژاد
که به عنوان وزیر امور خارجه و رئیس س��ازمان انرژی اتمی
ایفای نقش م ی ک��رده اس��ت .صالحی همچنی��ن تاکید
م ی کند حدود سه س��ال پیش در نامه ای «سمت و سوی»
تحریم های بی ن الملل��ی را پی ش بینی ک��رده ولی به خاطر
نوشتن این نامه مورد انتقاد قرار گرفته است ».وی همچنین
م ی افزاید« :در چنان مظلومیتی بودیم که در داخل کشور نیز
نم ی توانستیم حرف خود را بزنیم ».البته اقای صالحی اشاره
نکرده که این نامه خطاب به چه کسانی بوده یا چه کسانی
باعث ش��دند تا ایشان و تفکرات مش��ابه در مظلومیت قرار
گیرند اما هرچه هست ،تشدید تحریم های امریکا و اتحادیه
اروپا علیه صادرات نفت و مبادالت بانکی ای ران در تابستان
،۱۳۹۱تاثی رات کم س��ابقه ای روی اقتصاد ای ران گذاش��ت.
رئی س جمهور وقت که زمانی تحریم ها را کاغذ پاره م ی خواند
و انها را قطعنامه هایی ب ی اهمیت تلقی م ی کرد ،به مرور زمان
نظرش عوض شد و مشکالت اقتصادی ،گرانی ،تورم ،افزایش
قیمت دالر ،کاهش ارزش پول ملی و مسائلی از این دست را
اثر تحریم ها خوانده بود .او حتی در جایی به کنایه در پاسخ به
علی الریجانی که مشکل اصلی اقتصاد را نه تحریم ها ،که
س��وء مدیریت ها خوانده بود ،اظهار داشت« :وقتی تحریم ها
بر نوس��انات ارز اثر ندارد ،پس البد تصمیمات ایشان (علی
الریجانی) تاثیرگذار بوده است».
به هر ترتیب و به هر روی در س��ال های 2011و 2012
امریکا خرید نفت ای ران را تحریم کرد؛ اتفاقی کم س��ابقه که
با تصویب سنا و کنگره امریکا شکل محکم تری گرفت .از
س��وی دیگر اتحادیه اروپا هم در 23ژانوی��ه 2011تصمیم
گرفت داد و س��تد نفتی با ای ران را به حالت تعلیق در اورد و
در نهایت در ژوئن 2012می زان خرید نفت از ای ران را به صفر
رس��اند .برخالف پی ش بینی انانی که صالحی اشاره کرده،
قیمت نفت چندین ب رابر نشد و کشورهای غربی توانستند
عالوه بر نفت ،بانک مرکزی ای ران را هم تحریم کنند .اتفاقی
که سبب شد مراودات اقتصادی ای ران با جهان تا حد بسیار
زیادی خدشه دار شود .این اقدامات که با هدف ضربه زدن به
ای ران و اقتصاد ان ص��ورت پذیرفت به م��رور زمان تاثی رات
خود را نمودار ک��رد .البته عل ی اکبر صالح��ی در عین حال
گفته اس��ت که وزارت امور خارجه در زمان مسئولیت وی با
همکاری وزارت نفت و بانک مرکزی توانسته «تا حدودی»
اثار تحریم ها را کاهش بدهد و نگذارد که این تحریم ها ب رای
کشور «فلج کننده» باشند؛ اتفاقی که هدف تحریم ها اعالم
شده بود.
حال اما پس از پایان کار محمود احمدی نژاد و روی کار
امدن حسن روحانی مراودات ای ران با جهان تغییر یافته است.
ای ران دوازدهمین دور فعال گفت وگوهای هسته ای با گروه
کشورهای 5+1در اروپا را نیز پشت سر گذاشته است .ای ران
و کشورهای 5+1پس از ش��ش دور مذاکره در ژنو توانستند
به تفاهمی مشترک و کوتاه مدت دست یابند و گفت وگوها را
در مسیر قرار دهند .دو طرف حاال و پس از شش دور مذاکره
در وین این بار بر س��ر تمدید چهار ماهه مذاکرات به نتیجه
رسیده اند .در شرایطی که پال س های مثبت در روزهای پایانی
بسیاری از تحلیلگران را به حصول توافق قطعی میان ای ران
و 3+3امیدوار کرده بود ،پاره ای از اختالفات مانع از این شد
که یکی از طوالن ی ترین و در عین حال مناقشه ب رانگیزترین
موضوعات بی ن المللی طی سال های اخیر به پایان برسد.
یکی از اصل ی ترین موارد اختالف موضوع جدول زمانی
رفع تحریم های بی ن المللی علیه جمهوری اس�لامی ای ران
است؛ تحریم هایی که به ویژه در حوزه نفت و بانک مرکزی
توجهات فراوانی را به خود جلب کرده و ش��اید رفع ان اثرات
چشمگیری بر اقتصاد ای ران داشته باشد.
کش��ورهای غربی و امریکا در اظهارنظرهای مختلف
خود اظهار داش��ته اند که موضوع رفع تحریم ها ،مس��اله ای
زمانبر اس��ت و بازه زمانی 8تا 12س��اله نیاز اس��ت تا همه
تحریم ها به مرور زمان برداش��ته ش��ود .در این میان حتی
از پروسه 20ساله هم س��خن به میان امده اس��ت .این در
حالی اس��ت که جمهوری اس�لامی ای ران اع�لام کرده که
به م��وازات همکاری ها و شفاف س��ازی های ته ران بر س��ر
برنامه هس��ته ای اش ،باید تحریم ها هم به سرعت برداشته
ش��ود .برخی از جریان های مخالف ،حتی در توافق ژنو هم
خواهان رفع یکباره تحریم های نفت و بانک مرکزی بودند،
این در حالی اس��ت که عباس ع راقچی ،برداش��تن یکباره
تحریم ه��ا را انتظاری غیرمعق��ول م ی داند .از س��وی دیگر
بنیان تحریم ها به شکلی است که برخی از انها در کنگره و
مجلس سنا امریکا به تصویب رسیده است .باتوجه به اینکه
جمهوریخواهان در این مجالس اکثریت را در دست دارند و
انها هم بیش از اینکه از گفت وگو ،مذاکره و دیپلماس��ی با
ای ران حمایت کنند ،از افزایش و تش��دید فشارها و تحریم ها
سخن به میان م ی اورند ،رفع و تعلیق کامل تحریم ها قدری
دش��وار و زمانبر خواهد بود .این موردی است که نمایندگان
امریکایی هم در مذاکرات با ای ران به گوش تیم مذاکره کننده
هسته ای رسانده اند .اما محمدجواد ظریف ،وزیر امور خارجه
ای ران در نشس��ت پایانی وین 5و در پاسخ به خبرنگاران در
خصوص این اختالف م ی گوید« :با کمال احترام به غ رب ی ها
و امریکای ی ها ،این مساله مشکل شخصی انها است و هیچ
ارتباطی به ما ندارد ».در واقع وزیر خارجه ای ران سعی م ی کند
با اقدامی هوشمندانه توپ را به زمین امریکای ی ها بیندازد و
خود را درگیر مناقشات و اختالف نظرهای داخلی انها نکند.
به هر ترتیب بدیهی اس��ت که جریان های رادیکال ،تندرو،
جمهوریخواه و همچنین الب ی های اسرائیلی در امریکا که
اتفاقا نفوذ باالیی روی نماین��دگان کنگره دارند ،تمام تالش
خود را بنمایند که پروسه مذاکره با ای ران به شکست بینجامد.
یکی از ساده ترین ابزارهای این دسته هم بهانه تراشی ب رای
تصویب تعلیق تحریم ها اعمالی علیه ای ران و به ویژه موضوع
بانک مرکزی و نفت خواهد بود .اتفاقی که شاید دولت امریکا
هم از پیش امدن ان خرسند نباشد .هرچند برخی از ناظ ران بر
عکس بر این باورند دولت امریکا با علم کردن و بهانه کردن
این گروه ها ،نقش پلیس بد را به مجلس تفویض م ی کند تا
بتواند ای ران را تحت فش��ار بگذارد .این دسته از تحلیلگران
اس��تدالل م ی کنند ،امریکا با این کار ،هم ای��ران را از برنامه
هس��ته ای خود عقب نگاه م ی دارد و امکان دسترس��ی به
ف��ن اوری صلح امیز جمهوری اس�لامی ای ران را دش��وارتر
م ی نماید و هم ای ران را در اچمز مذاکرات نگاه م ی دارد .در این
سناریو ای ران همچنان درگیر مذاکرات خواهد ماند ،بدون انکه
امتیاز چشمگیری به دس��ت اورد و بی انکه تحریم اساسی
برداشته شود ،مذاکرات را ادامه م ی دهد ،تنها با این امید که
تحریم ها لغو شوند.
از س��وی دیگر اما نباید فش��ارهای کمپان ی ها بزرگ
اروپایی به کشورهای خود ب رای رفع هرچه سریع تر تحریم ها
را نادیده گرفت .در شرایطی که بازار ای ران ،موقعیت مناسبی
ب رای شرکت های اروپایی به شمار م ی رفت ،با اغاز تحریم های
موسوم به فلج کننده ،انها مجبور به ترک ای ران شدند و جای
خود را به ش��رکت های چینی و هندی دادند .به مرور زمان و
نمودار شدن اثار بحران اقتصادی در اروپا ،این شرکت ها بازار
بالقوه و غنی ای ران را یکی از حالل های بازار نامناسب خود
یافتند .این مساله سبب شد تا فشارها به کشورهای اروپایی
ب رای رفع هرچه سریع تر تحریم ها شدت یابد .از سوی دیگر
ش��رکت های امریکای ی ها از ایجاد گش��ایش در خصوص
تعامالت با ای ران استقبال م ی کنند و نم ی خواهند چنین بازار
مناسب و جذابی را به دست رقبای خود بدهند .همین موارد
سبب م ی شود تا اهرم فشاری مثبت ب رای به نتیجه رسیدن و
برداشته شدن تحریم های علیه ای ران بر سر کشورهای 5+1
سنگینی کند؛ فشاری که البته باید منتظر ماند و دید تا چه
حد تاثیرگذار خواهد بود.
مثلث | شماره 227
سیاست خارجی
تحریم ها یکباره لغو می شوند یا به تدریج؟
سیاست خارجی
39
سیاست خارجی
رش
گزا
صلح موقت دل واپسان و دلارامان
سیاست خارجی
40
مثلث | شماره 227
5
پس ازتمدید مذاکرات هسته ای انتقاد خاصی به سوی ظریف و یارانش روانه نشد
س��رانجام مارتن س��خت ظریف و تیم مذاکره کننده
ای رانی در وین 6به پایان رسید ،در حالی که ای ران و غرب در
نهایت توافق کردند ب رای مدت چهار ماه (تا سوم اذرماه )93
با شرایط جدیدی توافق را ادامه دهند .این البته پایان ماجرای
مذاکرات هسته ای ای ران و غرب نیست .انها نیازشان را ب رای
مذاکرات بیشتر در جهت رسیدن به توافق اعالم کردند.
ب راس��اس بیانیه مشترک ظریف و اش��تون که پس از
مذاکرات منتشر شد ،دیدارهای جدید از اواسط مردادماه اغاز
م ی شود .ظریف پیش از حرکت از ته ران به سمت وین در 11
تیرماه ،پیام ویدئویی منتشر کرد و از «فرصتی ب رای تاریخ ساز
شدن» سخن گفت.
او در استانه ورود جان کری به وین نیز همین بخش از
پیام را در توئیتر خودش منتشر کرد .در ته ران اما تحلی ل ها
متفاوت ب��ود .برخی حضور کری را نش��انه ای از بن بس��ت
مذاکرات م ی دانستند؛ بن بستی که البته به اتمام مذاکرات
نینجامید .پیش��نهاد تمدید چیزی بود که طرفین را راضی
کرده بود و انها را با متن مذاکرات روانه پایتخت ها کرد تا خود
را ب رای دور بعدی اماده کنند.
خواسته مش��خص ای ران اما چیزی بود که رهبری در
سخنرانی با مسئوالن نظام مطرح کردند؛ جایی که ظریف در
وین و مشغول مذاکره بود .رهبر معظم انقالب در سخنرانی
علنی خود احتیاج ای ران به غن ی سازی را از قول کارشناسان
کشورمان 190هزار س��و عنوان کردند .این یک خط قرمزی
مشخص بود که باید در مذاکرات رعایت م ی شد.
با مشخص شدن تکلیف مذاکرات و اتمام تعطیالت
ش��هادت امام علی(ع) واکنش ها به مذاکرات از ته ران اغاز
شد .ظریف روز سه شنبه به مجلس رفت ،دکتر والیتی راجع
به این موضوع موضع گیری کرد ،سایت های نزدیک به تیم
مذاکره کننده سابق هسته ای نظرش��ان را در مورد مذاکرات
اعالم کردن��د و همی ن طور ایت اهلل مصب��اح واکنش تندی
نسبت به مذاکرات نشان داد.
دوگانه جدید خدمت -خیانت
اولین واکنش ها که بسیار هم پرصدا بود از مقاله ای بود
که مهدی محمدی در روزنامه وطن امروز ذیل عنوان «چرا
توافق نهایی در مذاکرات وین 6حاصل نشد؟» منتشر کرد.
همچنین سایت ای ران هسته ای که ب ی ارتباط با وی نیست،
در گزارشی ویژه مدعی ش��د که ای ران توافق کرده تا 3هزار
کیلو از اورانیوم 5درصد غن ی ش��ده خود را ب��ه اورانیوم خام
تبدیل کند .مهدی محمدی اما در این مقاله به بحث های
فنی درباره علت عدم توافق م ی پردازد.
او معتقد اس��ت به رغم «اعتمادس��ازی سخاوتمندانه
دولت روحانی» اما امریکا به ای ران اعتماد ندارد و مدعی است:
«نکته کلیدی در اینجا این اس��ت که امری��کا در مذاکرات
وین 6این موضوع را ش��فاف کرده که همچن��ان کامال به
ای ران ب ی اعتماد اس��ت ،نیاز عمل��ی ای��ران را مبنایی ب رای
محاسبه ظرفیت غن ی سازی ان در اینده نم ی داند و مفهوم
به نوشته کیهان ازاد ش�دن 2/8میلیارد
دالر و در شش قسمت رقم بسیار ناچیزی
است که ایران دریافت کرده است .این
روزنام�ه در ادام�ه می نویس�د« :هن�وز
مشخص نیست که در صورت اتمام این
موعد چه�ار ماهه و عدم حص�ول توافق
جامع ک�ه باتوجه به اص�رار طرف غربی
بر مواضع زیاده خواهانه خود بعید نیز به
نظر نمی رسد ،مذاکرات هسته ای ایران
و گروه 5+1چه فرجامی خواهد یافت
Break outرا هم به ای��ن دلیل ابداع و ب��ه طرف ای رانی
تحمیل کرده اس��ت که عقیده دارد ای ران همچنان باید به
دلیل گذشته اش مجازات شود».
به باور نویس��نده ،امریکا به دنبال ی��ک برنامه اتم ی
«س��مبلیک» در ای ران اس��ت و ح��ق ای ران را به رس��میت
نم ی شناسد .او در ادامه م ی نویسد« :از لحاظ راهبردی معنای
این موضع امریکا این اس��ت که در برنامه هس��ته ای ای ران
اجزایی وجود دارد که هرگز درباره ان اعتماد ایجاد نخواهد شد
و این به نوبه خود ناشی از دیدگاه بنیادی تری در امریکاست
که اساسا غن ی سازی را بخشی از حقوق ای ران طبق NPT
نم ی داند ،چه رسد که به ادعای برخی دوستان در داخل ،ان را
به رسمیت شناخته باشد .تا زمانی که امریکا مبنای تفسیری
خود از معاهده NPTرا تغییر ندهد ،بسیار بعید است که در
24نوامبر یا هر زمان دیگری توافقی جامع میان ای ران و 5+1
حاصل شود».
محمدی در نهای��ت از دوگانه س��ازش -مقاومت در
انتخابات به دوگانه خدمت -خیانت در زمان حال م ی رسد .او
معتقد است فرصت باقیمانده تا توافق نهایی که حدود چهار
ماه است ،فرصتی است تا مشخص شود چه کسانی خائن
و چه کسانی خادم هستند .محل این نبرد سهمگین نیز به
تعبیر نویسنده رسانه ها خواهد بود« :در چهار ماه اینده یک
نبرد سهمگین رسانه ای و سیاس��ی ب رای تغییر محاسبات
ای ران اغاز خواهد ش��د .در این باره تردیدی وج��ود ندارد که
کسانی در داخل کش��ور س��عی خواهند کرد پازل امریکا را
پر کرده و ب رای اثرگذاری فش��ارهای ان بر محاسبات ای ران
مقدمه چینی و کارس��ازی کنند .خدمت و خیانت جریان ها
و نیروهای سیاس��ی در این بازه زمانی ،در تاریخ این کشور
به ثبت خواهد رس��ید و ب رای همیش��ه ماندگار خواهد شد.
اگر ای رانیان ب��ه واق��ع اراده کنند تغییر دادن محاس��بات و
سیاست خارجی
پیشنهادات امریکا در این مدت نشدنی نیست ،به این شرط
که عده ای باالخره تکلیف خود را روشن کنند که کدام سوی
میدان ایستاده اند».
رقیق کردن سه هزار کیلو اورانیوم 5درصد
اختالف میان اعضای 5+1
دکتر والیتی عدم حضور وزرای خارجه
چین و روسیه را نشان از تشتت ارا در
5+1دانسته است
ظریف :تیم مذاکره کننده برامده از رای مردم است
محمدجواد ظریف م ی گوید تیم
مذاکره کننده ایرانی مدیریت زمان را از
طرف مقابل گرفته است
ش��د« :در حال حاضر انس��جامی که ابتدا میان کشورهای
عضو 5+1وجود داش��ت وجود ندارد .بناب راین یک مشکل
در مذاکرات این اس��ت که ای ران با یک مخاطب منسجم و
مخاطبی که دارای رای واحد باش��د ،طرف نیست .بناب راین
چگونه م ی توان با یک جمعی که انس��جام و توافق ندارند،
سر یک میز مش��ترک نشس��ت و با انها به توافق رسید .به
نظر م ی رس��د در ابتدای ام��ر یک طرف هفتم��ی باید پیدا
بشود و میان این شش کشور میانجیگری کند و اینها را به
انسجام برگرداند و مواضع انها یکی شود و بعد بیایند با ای ران
مذاکره کنند».
رئیس مرکز تحقیقات اس��تراتژیک اف��زود« :یکی از
دالیل ناکامی مذاک��رات در ماه ها و هفته ه��ای اخیر وجود
تشتت و تفرق در میان کشورهای عضو گروه 5+1است».
توافق محرمانه به روایت کیهان
کیهان اما در اولین روز کاری هفته گذشته به بررسی
توافق ای ران و غرب پرداخت و نوش��ت« :نمایندگان ای ران و
5+1جمعه 27تیر توافق کردند مذاکرات با هدف دستیابی
به یک توافق جامع ،چهار ماه دیگر تا 24نوامبر ( 3اذر) تمدید
شود .ب ر اساس بیانیه مشترک اقای ظریف و خانم اشتون و
همچنین اظهارات ع راقچی ،عضو ارش��د تیم مذاکره کننده
اگرچه جلسه ظریف با نمایندگان به صورت غی ر علنی
برگزار ش��د اما از گوش��ه و کنار اخباری از ان ب��ه بیرون درز
پیدا کرد .ظریف صبح سه ش��نبه گذش��ته به مجلس رفت
و ب راس��اس گفته های یکی از نمایندگان «در مورد مواضع
ی بوشهر و لزوم تامین اورانیوم این
ای ران پی رامون نیروگاه اتم
نیروگاه از داخل ،رایزن ی های تیم مذاکره کننده در مورد تعداد
سانتریفیوژهای مورد نیاز ای ران و زیاده طلب ی های طرف غ ربی
ب رای تمدید توافقنامه ژنو به مدت چندین سال» گزارش داد.
ظریف به نماین��دگان گفته که اگر مش��کلی در روند
مذاکرات ایجاد شود ،از سوی طرف مقابل ایجاد شده است.
این نماینده م ی گوی��د« :ظریف معتقد ب��ود پیش از
مذاکرات ج��و جهانی علیه ای ران بوده و رس��انه های بیگانه
به گونه ای ای ران را قانون گریز معرفی کردند که مذاکرات اخیر
این جو را به نفع ای ران خاتمه داده و ای ران را به عنوان کشوری
که با جهان تعامل خواهد داشت ،معرفی کرده است».
ب راساس گفته های ظریف ،طرف غ ربی تمایل به تمدید
توافقنامه ب رای سال ها داشت اما تیم مذاکره کننده مدیریت
زمان را از انها گرفته و تنها اج��ازه داد که چهارماه این توافق
تمدید شود.
وزیرخارجه همچنین در مجلس رای مردم در انتخابات
را نیز به رخ نمایندگان کشیده و گفته « :تیم مذاکره کننده در
دولت روحانی برخاسته از اراده قوی و قدرتمند مردم هستند و
مذاکرات ما نتیجه انتخابات مردمی است».
این عضو فراکس��یون رهروان والیت مجلس شورای
اسالمی که نخواس��ت نامش فاش ش��ود ،م ی گوید« :این
اظهارات ظریف مورد اعتراض ش��دید روح اهلل حس��ینیان و
کزاده ،نمایندگان ته ران در مجلس ش��ورای
مهدی کوچ��
اس�لامی قرار گرفت و از وزیر امور خارجه خواس��تند که در
موضوع صحبت کند ».ظریف نیز در پاس��خ به انها گفت:
«اگر اطالعات شما بیش��تر از ماست م ی خواهید شما به ما
خبر بدهید».
بر اساس شنیده ها ظریف در این جلسه ضمن ترسیم
مثلث | شماره 227
اما در ط��رف دیگ��ر دکت��ر والیت��ی ،مش��اور عالی
مقام معظم رهبری در امور بی ن المللی حضور داشت .او که در
انتخابات نشان داد موضعی کامال مخالف با تیم سعیدجلیلی
دارد ،در گفت وگویی مفصل با مهر ،اعضای تیم مذاکره کننده
را کس��انی معرفی کرد که «توان الزم» را در «دفاع از منافع
ای ران» دارند.
به گفته وی «انها در مقاب��ل زیاده خواه ی های امریکا
و برخی دیگر از اعضای 5+1م ی ایس��تند و در نهایت برد با
طرفی است که مقاومت م ی کند و پایداری نشان م ی دهد».
دکتر والیتی ادامه داده ب��ود« :در واقع این تیم دارد از حقوق
ملت دفاع م ی کند و عملکرد انها مورد تایید است .مادام ی که
در چارچوب ترسیمی از س��وی مقام معظم رهبری حرکت
بکنند مورد تایید نظام و مردم هم خواهند بود».
مش��اور مقام معظم رهبری در امور بی ن الملل در مورد
س��خنان «جان کری» وزیر امور خارجه که گفته بود فتوای
رهبر ای ران در خصوص موضوع هسته ای را جدی گرفته ایم
نیز تاکید کرد« :امریکای ی ها اگر م ی خواهند از این مذاکرات
سرشکس��ته بیرون نیاین��د باید به حقوق حق��ه جمهوری
اسالمی ای ران اعتراف کنند».
والیتی ب��ه نکته مهم دیگ��ری نیز درباره ای��ن دور از
مذاکرات و اصوال روند اینده ان اش��اره ک��رد؛ نکته ای که از
دید بسیاری مخفی مانده بود .به اعتقاد وزیرخارجه 16ساله
ای ران ،میان کشورهای عضو 5+1اختالف بر سر درخواست
از ای ران وجود دارد.
رئیس مرکز تحقیقات اس��تراتژیک مجمع تشخیص
مصلحت نظام تاکید ک��رد« :قرار بود وزرای خارجه ش��ش
کش��ور عضو این گروه در صورتی که مذاکرات هسته ای به
جای نهایی رس��ید ،در انتهای مذاکرات بیایند .اما در اواسط
مذاکرات ظاه را به درخواست خانم اشتون قرار شده بود وزرای
خارجه به وین بیایند که چهار نف��ر از وزاری خارجه امدند و
وزرای خارجه روسیه و چین نیامده اند».
او عدم حضور وزرای خارجه چین و روس��یه را در حالی
که پیش از ان خبر از مواضع متفاوت این دو کشور با سایرین
منتشر ش��ده بود را «نشان از تش��تت ارا میان وزرای خارجه
»5+1دانست.
مش��اور مقام معظم رهبری در امور بی ن الملل یاداور
ایت اهلل مصباح یزدی انتقادات تندی از
تیم مذاکره کننده مطرح کرده است
سیاست خارجی
سایت ای ران هسته ای که از منتقدان مذاکرات هسته ای
به شمار م ی اید در یک گزارش ویژه تفاوت های توافق ژنو و
توافق جدید را این گونه بیان م ی کن��د« :یکی از مهم ترین
تفاوت ها میان توافق ژنو و توافق موقت جدید امضا شده در
وین این است که ای ران در توافق وین پذیرفته 3000کیلو از
مواد 5درصدی را که در اختیار دارد ،ب��ه اورانیوم خام تبدیل
کند .عباس ع راقچی این موضوع را تایید و اعالم کرده است
این -3000کیلو «پسماند» محسوب م ی شود .هنوز روشن
نیس��ت که این پس��ماند محصول کدام فعالیت است و ایا
ربطی به ذخیره 7000کیلویی مواد 5درصد ای ران دارد یا نه؟
این موضوعی است که کارشناسان م ی گویند سازمان انرژی
اتمی باید فورا درباره ان اطالع رسانی کند» .
نویس��نده با اش��اره به رقم 2/8میلیارد دالری که قرار
است در مدت چهار ماه ازاد شود ،سوال م ی کند که ایا باتوجه
به اینکه ای ران ب��ه تمام تعهداتش پایبند ب��وده ،ایا این رقم
«منصفانه است؟» و ادامه م ی دهد« :الزم است توجه شود که
امریکای ی ها فقط از زمان اجرای توافق ژنو به این سو ،حدود
30میلیارد دالر از پول ای ران را بلوکه کرده اند».
کشورمان ،تمدید مذاکرات به همراه یک توافق موقت چهار
ماهه ،موضوع جدیدی است که تعهدات جدیدی را هم ،ب رای
ای ران و 5+1مش��خص م ی کند که این تواف��ق را متمایز از
توافق موقت ژنو (اذر )92م ی سازد».
به نوشته کیهان ازاد شدن 2/8میلیارد دالر و در شش
قسمت رقم بسیار ناچیزی است که ای ران دریافت کرده است.
این روزنامه در ادامه م ی نویسد« :هنوز مشخص نیست که
در صورت اتمام این موعد چهار ماهه و عدم حصول توافق
جامع که باتوجه به اصرار طرف غ ربی بر مواضع زیاده خواهانه
خود بعید نیز به نظر نم ی رس��د ،مذاکرات هس��ته ای ای ران
و گروه 5+1چه فرجامی خواهد یافت .این در حالی اس��ت
که جمهوری اس�لامی ای ران ضمن عمل به تمام تعهدات
خود در توافقنامه ژنو که تناس��ب متوازنی نیز میان می زان
«داده» و «ستانده» در ان توافقنامه وجود نداشت ،در پایان
موعد مقرر ( 29تیر) این طرف غربی بود که باید به تعهدات
وعده داده شده خود عمل م ی کرد اما با شرایط موجود غرب
عمال چهار ماه دیگر زمان به نف��ع خود ب رای تعلل در عمل
به تعهدات خرید».
کیهان که این گ��زارش را با تیتر «چهار م��اه به نفع
حریف ،س��هم ای ران چیس��ت؟» منتش��ر کرده بود نوشت :
«ب��ر اس��اس اظه��ارات س��ی د عباس ع راقچ��ی اگر یک
non paperکه ظاه را مثل non paperتوافق موقت ژنو
قرار است محرمانه باقی بماند ،روند اجرای تعهدات دو طرف
را در این توافق چهار ماهه مشخص م ی کند .اما نمایندگان
نخواس��تند که این موضوعات محرمانه باقی بماند .انها بار
دیگر ظریف را به مجلس دعوت کردند تا گزارش مذاکرات را
ب رای انها شرح دهد».
41
سیاست خارجی
مسیر هفت ماهه مذاکرات ای ران و غرب کلیاتی از مذاکرات
ژنو و موارد اختالف ای ران و غرب در مورد نیروگاه اب سنگین
اراک و فردو ارائه داده است.
انتقادات ایت اهلل مصباح
یکی دیگر از انتقادات تند به مذاکرات را ایت اهلل مصباح
از قم و از میان جمعیت روزه داری که به پای درس اخالق او
امده بودند ،روانه مذاکره کنن��دگان کرد .ایت اهلل که هیچ دل
خوشی از مذاکرات ندارد و ان را مطابق با عزت ای ران نم ی داند،
به تعریف «حماقت» و «احمق ها» پرداخت.
او با بیان اینک��ه اگر اه��ل دنیا به زبان ه��م بگویند
امیدواریم خ��دا ما را کمک کند در دل چنی��ن باوری ندارند،
گفت« :اینها اتکایش��ان به امکانات مادی خود و در نهایت
به دشمن خارجی است؛ به خود م ی بالند که ما توانستیم از
امریکا استفاده کنیم و خود را عاقل و سیاستمدار م ی دانند و
م ی گویند یک عده بیسواد م ی خواهند امریکا و انگلیس را از
دست ما ناراحت کنند که چه شود؟»
وی بدون نام بردن از کس��ی گف��ت« :ایا این حماقت
نیست که انس��ان خدا ،اخرت ،توس��ل ،دعای مردم و شب
قدر را فراموش کند و دس��ت به دامن امریکا شود که شاید
بخش��ی از پول هایی که از ما دزدیدند را برگردانند؟ چرا این
همه ایات ،روایات و س��فارش بزرگان را نادیده م ی گیرید؟»
شاید این واکنش��ی بود به اخباری که در مورد لغو مذاکرات
در شب های قدر منتشر ش��د و بعدا تکذیب شد .اخباری که
م ی گفت قرار است مذاکرات ب رای شب های قدر لغو شود اما
تیم مذاکره کننده از عدم لغو ان و نیاز به کار 24ساعته ب رای
حصول توافق سخن به میان اورده بود.
او همچنین اضافه کرده بود« :به جای اینکه با دوستان
خود همفکری و همکاری کنند ،پنهانی با دشمن رابطه برقرار
م ی کنند تا انها کمک کنند که در انتخابات پیروز شوند؛ این
حماقت نیست؟ بارها دیده ایم که دشمن چگونه این اشخاص
را فریب م ی دهد؛ انها همیش��ه به فکر منافع خود هستند و
هیچ گاه دلشان به حال ما نسوخته است».
سیاست خارجی
42
مثلث | شماره 227
مدافعان اقای وزیر
عالوه بر اینها تع دادی از شخصی ت ها و فعاالن سیاسی
نسبت به مذاکرات اظهارنظر کردند.
ابوالقاس��م رئوفیان ،س��خنگوی جبهه ایس��تادگی و
دبیرکل حزب ای ران زمین گفته« :مذاکرات به نتیجه برسد،
دلواپس��ان دیگر حربه ای ب رای مخالفت با دولت یازدهم در
دست نخواهند داشت ».او معتقد اس��ت در نهایت ای ران در
مذاکرات باتوجه به سیاس��ت برد – برد چیزی را از دس��ت
نخواهد داد.
صادق زیب��اکالم نیز در این باره گفت��ه« :اگرچه هردو
طرف به ه��م اعتم��اد کرده اند ام��ا فاصله بی��ن دو طرف
مذاکره کنن��ده زیاد اس��ت چراکه انه��ا م ی خواهن��د تعداد
سانتریفیوژها در ای ران حداقل باشد».
او تاکید کرده« :نباید فراموش کنیم وقتی اقای ظریف
وارد مذاکرات ش��د ،بین ما و غرب ی ها دی��وار قیامت بود اما
درحال حاضر بخش عمده ای از این دیوار فروریخته است و
روی 6 0درصد مسائل توافقاتی حاصل شده است ،بناب راین
ب رای توافق برسر موارد باقیمانده چاره ای جز ادامه مذاکرات
نداریم».
با این حال هنوز واکنش ه��ا به توافق چهارماهه ای ران
و غرب ادامه دارد .هنوز ابعاد کامل ان مش��خص نیست و
بس��یاری از فعاالن سیاس��ی با احتیاط زیادی نسبت به ان
واکنش نشان م ی دهند .این وسط تنها کس��انی که از ابتدا
با این روند مخالف بودند و صفش��ان از پیش از انتخابات از
دولت جدا شده بود ،همچنان بر همان مسیر هستند .اگرچه
م ی توان به وضوح کاسته شدن از حجم مخالفت انها را نیز
مشاهده کرد.
جنس رابطه ایران و
روسیه عوض می شود
گفت وگوی مثلث با صادق زیباکالم
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
اعتبار زمانی توافق ژنو یکشنبه 29تیر به پایان
رسید .شما از نقاط اختالف و اشتراک ایران و 5+1
در وین 6چه ارزیابی دارید؟ چ�را زمان مذاکرات
در مقطع�ی ک�ه هم�ه فک�ر م ی کردن�د توافق
حاصل شده اس�ت تمدید ش�د؟ دو طرف در چه
موضوعاتی به هم نزدی�ک و در چه موضوعاتی
همچنان از هم دور هستند؟
تحول بس��یار بزرگی که ب رای اولین ب��ار بعد از
34س��ال اتفاق افتاد این بود که ای ران و امریکا نگاهشان را
نس��بت به یکدیگر تغییر دادند .یعنی دولت ای ران به نوعی
دارد به امریکا اعتماد م ی کند و امری��کا نیز متقابال دارد به
ای ران اعتماد م ی کند ،ای��ران به نوعی دارد زب��ان امریکا را
متوجه م ی شود و امریکا نیز به طور متقابل دارد زبان ای ران را
م ی فهمد؛ حال انکه تا پیش از مذاکرات هسته ای در دولت
دکتر حسن روحانی ،نگاه ای ران به امریکا این بود که مقامات
کاخ س��فید دروغ م ی گویند و برنامه هسته ای ای ران را بهانه
قرار دادند ،امریکای ی ها م ی دانند ای ران به دنبال ساخت سالح
هس��ته ای نیس��ت ولی تعمدا م ی گویند ای ران م ی خواهد
سالح هسته ای بس��ازد تا با این بهانه ای ران را تحریم کنند،
در حال ی که نگاه جدید ای ران این اس��ت ک��ه مقامات دولت
واش��نگتن دروغ نم ی گویند ،بلکه واقعا نگران هستند که
ای ران ممکن است روزی خواسته باشد سالح هسته ای تولید
کند ،بناب راین به علت تردید و شبهه ای که انها دارند ضمن
6
صادق زیباکالم م ی گوی�د« :رئی س جمهور
امریکا به این جمع بندی رسیده که طرف ایرانی
برای نخستین بار است که واقعا مذاکره را برای
مذاکره نم ی خواهد .در واق�ع انها به این نتیجه
رس�یدند که ایران نمایش مذاکره نم ی دهد ».او
در عین حال معتقد اس�ت« :اگ�ر مذاکرات به
بن بست برس�د ،قطعا برای دموکرات ها خیلی
خوش�ایند نخواهد بود ولی این طور نیست که
ب�رای مالحظات سیاس�ی دموکرات ه�ا بیایند
و به ه�ر قیمتی با ای�ران به توافق برس�ند ».با
او در مورد پرونده هس�ته ای ای�ران به گفت وگو
پرداخته ایم.
حفظ فعالیت هس��ته ای باید به شکلی اعتمادسازی کرد تا
نگران ی های ط��رف مقابل نیز برطرف ش��ود .امریکای ی ها
هم ب رای نخستین بار حاضر شدند به ای ران اعتماد کنند تا
کشور ما فعالیت هس��ته ای را در یک حد تعریف شده ادامه
دهد ولی در عین ح��ال م ی خواهند این فعالی ت ها همراه با
تضمی ن هایی باشد تا مبادا به سمت تولید سالح هسته ای
برود .در واقع اکنون طرفین با ن��گاه جدیدی به مذاکرات پا
م ی گذارند اما در عین حال اختالفات میان انها خیلی زیاد
است .تعداد س��انتریفیوژها ،حجم اورانیوم 3/5درصد غنی
ش��ده ،می زان کیک زرد ،نحوه کارکرد اب س��نگین اراک و
نحوه و ب��ازه زمانی لغ��و تحریم ها از جمله م��وارد اختالف
سیاست خارجی
م ی گویند هر رئی س جمهوری در امریکا بر سر کار
م ی اید م ی خواهد یک میراثی از خودش به جای
بگذارد ،اوباما نیز چند گزینه برای گذاشتن میراث
برای خ�ودش تعریف کرد اما گزین�ه محتم ل تر
برای انکه به وقوع بپیوندد ،توافق جامع هسته ای
با ایران است ،به نظر شما اوباما برای انکه چنین
میراثی از خود به جای بگذارد حاضر است چقدر
هزینه برای ان بدهد؟
ه��ر رئی س جمهوری چه امریکای��ی و چه ای رانی
بالطبع م ی خواهد موفقی ت هایی را به دست بیاورد ،هم ای ران
و هم امریکا ب رای توافق جامع هسته ای حاضرند گام هایی را
به جلو بردارند ،هیچ کدام از دو طرف نم ی خواهند تحریم ها
ادامه پیدا کند ،منتها هم اوباما تحت فش��ار دموکرات های
تندرو و جمهوریخواهان تندروتر اس��ت و هم اقای روحانی
تحت فشار اعضای جبهه پایداری ،دلواپس ها و اصولگرایان
تندرو ،بناب راین هر دو رئی س جمهور مش��کالت خاص خود
را دارند.
ب ه نظر ش�ما اوباما برای نتیج ه بخشی مذاکرات
و حصول یک توافق مش�ترک جامع هس�ته ای
با ایران چقدر از خود انعطاف نشان خواهد داد؟
یک زمانی دو ط�رف م ی گفتند مذاکرات باید حد
یعنی تمدی�د مذاکرات به ش�رط کاهش یافتن
اختالفات خواهد بود؟
بله ،همی��ن طور اس��ت ،ب رای اینک��ه دو طرف
نم ی خواهند وقت تل��ف کنند .قطعا دلی��ل اینکه چهارماه
زمان مذاکرات تمدید شد ان است که طرفین متوجه شدند
روند گفت وگوها رو به جلو است.
ب ه نظر شما در حاش�یه اجالس عمومی سازمان
ملل ،اوباما و روحانی با یکدیگر نشستی خواهند
داش�ت؟ اگر چنین نشس�ت دوجانب�ه ای میان
روحان�ی و اوباما برگزار ش�ود ،تاثی�رش ان قدر
خواهد ب�ود که به تم�ام اختالفات داخ�ل پرانتز
باقیمانده در مت�ن توافق اقدام جامع مش�ترک
خاتمه بخشد؟
تماس تلفنی سال گذش��ته ممکن است به یک
دیدار نه خیلی جدی و رسمی اما در عین حال دوستانه بین
دو رئی س جمهور ای ران و امریکا تبدیل شود.
ای�ن دی�دار دوس�تانه غیررس�می تاثی�ری در
مذاکرات هسته ای خواهد داشت؟
فکر نم ی کنم چون یک دیدار سمبلیک و نمادین
خواهد بود ،انچه در مذاکرات تاثیر دارد تداوم گفت وگوها تا
حصول نتیجه است.
باقی ماندن مدیریت اش�تون تا پایان نوامبر در
راس گروه 5+1را به نفع روند مذاکرات م ی دانید
یا به ضرر ان؟
اتفاق مثبتی است چون خانم اشتون هم به این
جمع بندی رس��یده که مذاکرات ب رای حل پرونده هسته ای
ای ران جدی اس��ت و م ی تواند برون رفتی از این بن بس��ت
10ساله باشد.
دقیقا همین طور است.
این رویک�رد منفی چین ی ها و روس ه�ا چقدر بر
مذاکرات تاثیر م ی گ�ذارد؟ ایا به ان اندازه خواهد
بود که گفت وگوها را به بن بست بکشاند؟
خی��ر ،چ��ون کلی��د مذاکرات دس��ت ای��ران و
امریکاست.
اگر اقای جلیل�ی مذاکرات کنون�ی را مدیریت و
هدایت م ی کرد ،همین نقدها ب�ه او مطرح بود یا
انکه ان زمان وضعیت فرق م ی کرد؟
فکر نم ی کنم اقای جلیلی اساسا خواهان این بود
که ما با غرب به توافق برس��یم .در حال ی که اقایان روحانی
و ظریف اعتقاد جدی دارند که م ی توان ب��ا غرب به توافق
رسید .اقای جلیلی و بخش��ی از اصولگرایان نگاهشان به
مساله هس��ته ای ابزاری بوده ب رای پیشبرد غرب ستیزی و
امریکاستیزی ،در حال ی که اقای روحانی و اقای ظریف اصال
به غرب ستیزی اعتقادی ندارند.
به نظر شما بعد از توافق جامع هسته ای با 5+1
دلواپسی برخ ی ها در این حوزه تمام م ی شود؟
اصولگرای��ان با پیش��رفت مذاکرات هس��ته ای
خیلی موافق نیستند و م ی خواهند یا پیشرفتی در مذاکرات
نباشد یا اگر احیانا قرار به پیشرفتی در مذاکرات باشد خود
اصولگرایان این پیش��رفت را داشته باش��ند ،بناب راین نگاه
برخی اصولگرای��ان کال در دوران ریاس��ت جمهوری اقای
روحانی به مذاکرات هسته ای نگاه منافع ملی محور نبوده
اس��ت ،بلکه از این زاویه نگاه م ی کنند که رقیب دارد از انها
جلو م ی زن��د ،بناب راین هم��واره نیمه خالی لی��وان را نگاه
م ی کنند .توافق که انجام ش��ود قطعا همایش دلواپس ی ها
دوباره برپا م ی ش��ود تا برگزارکنندگان همایش بگویند این
توافقنامه همانند عهدنامه ترکمنچای اس��ت و خیانت به
حق ملت ،ولی واقع قضیه ان است که کار تمام شده و دیگر
انها نم ی توانند اب رفته را به جوی بازگردانند.
ب ا توجه به اینکه انتخابات کنگ�ره امریکا در ماه
نوامبر برگزار م ی ش�ود ،نتیج ه بخش�ی یا عدم
نتیجه بخش�ی مذاکرات چ�ه این�ده ای را برای
موقعیت سیاس�ی دولت امریکا ب�ه ویژه حزب
دموکرات رقم م ی زند؟
طبعا نتیجه بخشی مذاکرات به نفع دموکرات ها
خواهد بود چراکه انها م ی توانند بگویند معضل 34س��اله
قطع رواب��ط دیپلماتی��ک امریکا با ای ران کم کم به س��وی
تنش زدایی پیش م ی رود ،بناب راین این مس��اله در انتخابات
کنگره به نفع انها تمام خواهد شد.
اگر مذاکرات دوباره تمدید ش�ود یا نتیجه ندهد
چه اتفاقی م ی افتد؟
اگر مذاکرات به بن بس��ت برس��د ،قطع��ا ب رای
دموکرات ه��ا خیلی خوش��ایند نخواهد بود ول��ی این طور
نیست که ب رای مالحظات سیاسی دموکرات ها بیایند و به
هر قیمتی با ای ران به توافق برسند.
به نظر ش�ما چرا روس�یه و چین در ای�ن دوره با
دیگر اعض�ای 5+1به اختالف خوردن�د؟ این دو
کش�ور در چهار ماه دیگر چه رویکردی را پیش
خواهند گرفت؟
اگر بین ای ران و امریکا در بحث هسته ای توافق
انجام ش��ود ،جنس رابطه ای ران و روس��یه عوض م ی شود،
بناب راین طبیعی اس��ت نه چین ی ها و ن��ه روس ها خیلی از
ه�م امریکای ی ه�ا و ه�م ایران ی ه�ا
در فض�ای جدی�د به وج�ود ام�ده در حال
برداشتن گام های بلندی هستند
نتیج ه بخش�ی مذاک�رات ب�ه نف�ع
دموکرات ه�ا خواه�د ب�ود چراک�ه انه�ا
م ی توانن�د بگویند معضل 34س�اله قطع
روابط دیپلماتیک امریکا با ایران ک م کم به
سوی تنش زدایی پیش م ی رود
روحانی و ظریف اعتقاد جدی دارند که
م ی توان با غرب به توافق رسید
خانم اش�تون هم به ای�ن جم ع بندی
رس�یده که مذاک�رات ب�رای ح�ل پرونده
هس�ته ای ایران ج�دی اس�ت و م ی تواند
برون رفتی از این بن بست 10ساله باشد
مثلث | شماره 227
کال رئی س جمهور امریکا به این جمع بندی رسیده
که طرف ای رانی ب رای نخستین بار است که واقعا مذاکره را
ب رای مذاکره نم ی خواهد .در واقع انها به این نتیجه رسیدند
که ای��ران نمایش مذاکره نم ی دهد ،ب��ه این هدف که فقط
تعبیر مذاکره از ان ش��ود و از زمان ایجادش��ده ب رای ارتقای
برنامه هس��ته ای خود بهره بجوید و تعداد سانتریفیوژها و
حجم اورانیوم 3/5درصد غن ی ش��ده را افزایش دهد ،بلکه
امریکای ی ها امروز معتقدند اقای ظریف و تیم مذاکره کننده
ای ران واقعا صادقانه در مذاکرات شرکت م ی کنند .از طرفی
ای ران نیز متوجه ش��ده ک��ه اوباما و تی��م همراهش وقتی
م ی گویند نگران تولید سالح هسته ای هستند ،بهانه جویی
نم ی کنند ،بناب راین هم امریکای ی ها و هم ای ران ی ها در فضای
جدید به وجود امده در حال برداشتن گام های بلندی هستند.
به همین علت مذاکره تاکنون ادامه پیدا کرده اس��ت .فقط
یک بررسی ساده نش��ان م ی دهد که ظرف 10ماه گذشته
چند ساعت مذاکره انجام شده است ،فکر م ی کنم ظرف 10
ماه گذشته به اندازه هشت س��ال دولت احمدی نژاد مذاکره
بین ای ران و امریکا انجام شده است.
اگر مذاکرات دو طرف در چهار ماه اینده پیشرفت
داش��ته باش��د اما همچنان پاره ای اختالفات پا برجا بماند،
مطمئنا زمان مذاکرات دوباره ب رای مدتی دیگر تمدید خواهد
شد چون طرفین متوجه شدند که گفت وگوهای انها در حال
پیشرفت و اختالفات موجود در حال کاهش یافتن است.
یعنی در چهار ماه اینده نیز روسیه و چین رویکرد
منفی در مذاکرات هسته ای خواهند داشت؟
سیاست خارجی
میان ای ران و امریکاس��ت .امریکای ی ه��ا م ی خواهند تعداد
س��انتریفیوژهای ای ران به حداقل ممکن برس��د و طبیعی
است که ای ران م ی خواهد تعداد س��انتریفیوژهایش حداکثر
ممکن باش��د .امریکای ی ه��ا م ی خواهند حج��م اورانیوم
3/5درصد غنی شده در ای ران به حداقل ممکن کاهش پیدا
کند ،حال انکه ای ران م ی خواهد در حداکثر ظرفیت باش��د.
مقامات کاخ س��فید م ی خواهند بازه زمان��ی لغو تحریم ها
حداکثر باش��د اما ای ران بر لغو س��ریع تحریم ها تاکید دارد.
در واقع دو طرف درب��اره همه این وجوه اخت�لاف در حال
مذاکره هس��تند و تقریبا 60تا 70درصد توافق میان ای ران
و 5+1حاصل شده اس��ت 30 .تا 40درصد اختالفات باقی
اس��ت .اتفاقا نفس اینکه مذاکرات ادامه پیدا م ی کند نشان
م ی دهد طرفین متوجه شدند که طرف مقابل در مذاکرات
جدی است .به واقع هم ای ران و هم امریکا این جدیت را درک
کردند ،بناب راین هر دو طرف احترام طرف مقابل را به دست
اورده اند .فکر م ی کن��م ظرف چهار ماه این��ده ان 30تا 40
درصد اختالف باقی مانده هم بتواند حل و فصل شود .اگر
مذاکرات ادامه پیدا ک��رد دقیقا به ان دلیل بود که مباحث و
گفت وگوها در حال پیشرفت است ،منتها پیشرفتش دشوار
بود چون هر جنب ه ای از فعالیت هسته ای ای ران به هر حال
ب رای امریکای ی ها دغدغه افرین بوده و این دغدغه ها باید پای
میز مذاکره رفع شود.
و مرز زمانی مشخص داش�ته باشد ،طبق اعالم
هی�ات چینی گویا دیگ�ر زمان مذاک�رات بعد از
23نوامبر تمدید نخواهد ش�د ،نظر شما درباره
تمدید نش�دن زمان مذاکرات بع�د از 23نوامبر
چیست؟
اینکه مش��کالت ای ران بخواهد در این مذاکرات حل ش��ود
خشنود نخواهند بود چون متاسفانه ظرف سال های گذشته
مواهب زیادی از مح��ل اختالف ای ران ب��ا غرب ی ها نصیب
انها شد.
43
سیاست خارجی
میلیارد دالر از یکصد میلیارد دالر پول های بلوکه ش��ده به
ای ران ب ر گردد .حال انکه معتقدم ما باید همچون روس��یه و
چین مبادالت نفتی را دیگر ب راساس دالر انجام ندهیم چون
مبادالت نفتی با دالر باعث م ی شود که تورم امریکا را بخریم
یعنی دولت امریکا دالر چاپ م ی کند و بعد تورم ناش��ی از
چاپ پ��ول را به دیگر کش��ورها صادر م ی کن��د .البته فکر
نم ی کنم دولت اقای روحانی به ویژه وزارت نفت با مدیریت
اقای زنگنه این کار را انجام دهد.
ب ه نظر ش�ما مذاک�رات در طول چهار م�اه اینده
پیشرفت خواهد داش�ت یا همین موارد اختالف
در نهایت باقی م ی ماند؟
از انجاکه مس��ئولیت هدایت گ��روه 5+1خانم
اش��تون چهارماه دیگر تمام و انتخابات کنگ��ره امریکا نیز
نوامبر امسال برگزار م ی ش��ود ،فکر م ی کنم توافق با ای ران
در این دوره ملکه ذهن غرب ی ها ش��ود و دو طرف به توافق
برسند.
ظریفمی تواندفیلم
دلواپسان را برای5+1
نمایشدهد
این توافق چقدر بر انتخاب�ات کنگره امریکا اثر
م ی گذارد؟
گفت وگوی مثلث با احمد بخشایش اردستانی
امید کرمانی ها
روزنامه نگار
سیاست خارجی
44
مثلث | شماره 227
ش�ما از مذاکرات هس�ته ای وین 6چ�ه ارزیابی
دارید؟ چرا توافق جامع محقق نشد و دو طرف بر
تمدید زمان مذاکرات توافق کردند؟
همان موارد اختالفی که مذاکرات حول انها شکل
گرفت ،همچنان پابرجا هس��تند؛ امریکای ی ها نم ی خواهند
ای ران ذخایر غن ی سازی داشته باشد بر همین اساس نخست
خواستار توقف غن ی س��ازی 20درصد و اکسید شدن تمام
محصوالت این سطح از غن ی سازی شدند که این کار انجام
شد ،حاال کم کم م ی خواهند غن ی س��ازی 5درصد در خاک
ای ران نیز تعطیل شود ،حال انکه ای ران ب رای تامین سوخت
نیروگاه بوش��هر نیاز عملی به 36تن سوخت در سال دارد
اما امریکای ی ها م ی گویند چون روسیه ب رای 15سال اینده
تامین سوخت نیروگاه بوش��هر را تضمین کرده پس ای ران
نیاز به غن ی س��ازی 5درصد تا ان می زان ندارد .وقتی می زان
غن ی س��ازی اختالف باش��د ،بالطبع تعداد س��انتریفیوژها
نیز مح��ل اختالف م ی ش��ود ،ای ران م ی گوی��د فعالیت 20
هزار س��انتریفیوژ حفظ ش��ود اما هرچه تولید ش��د اکسید
ش��ود ،درحال ی که امریکای ی ها م ی گویند تعداد 7-8هزار
س��انتریفیوژ ب رای ای ران کفایت م ی کند بناب راین باید تعداد
سانتریفیوژها کم ش��ود ،بعد رهبر انقالب فرمودند «ای ران
190هزار سو س��انتریفیوژ نیاز دارد» بر همین اساس تیم
مذاکره کننده ما اع�لام کرد «کاهش تعداد س��انتریفیوژها
به هش��ت هزار تا را زمانی م ی پذیرد که جدیدترین نس��ل
سانتریفیوژ جایگزین سانتریفیوژهای نسل یک و دو شود.
اختالف س��وم درباره بازه لغو تحریم هاس��ت ،امریکای ی ها
م ی گویند مادام ی ک��ه دوره قرنطینه یا ب��از اعتمادی ای ران
تمام نش��ود ،کل تحریم ها برداشته نم ی ش��ود و این دوره
باید 10ساله باش��د و متناس��ب با س��ال هایی که از دوره
بازاعتمادی م ی گذرد تحریم ها نیز لغو م ی ش��وند اما ای ران
م ی گوی��د دوره قرنطینه 2تا 5س��ال را م ی پذیرد چون این
توافق بین ته ران و واش��نگتن بسته م ی شود و مخصوص
دوره ریاس��ت جمهوری اوباما خواهد بود ،اگر رئی س جمهور
بعدی امریکا جمهوریخواه باش��د دیگر ب��ه توافق اوباما با
ای ران توجه نم ی کند چون معتقد اس��ت هر ک��س در دنیا
دس��ت برتر را دارد قوی تر اس��ت .در موضوع اب س��نگین
اراک نیز مش��کالتی میان دو طرف وجود داشت که تقریبا
حل ش��ده ،انها م ی گویند یک فناوری در اراک باشد که ان
تاسیسات با اب سنگین و س��بک کار کند .دکتر صالحی
نیز گفت« :کاری م ی کنیم که تولید پلوتونیم اب سنگین
اراک کم شود».
در کل اختالفات ای ران و امریکا بر سر دو محور می زان
غن ی سازی و دوره زمانی لغو تحریم هاست که انها م ی گویند
تحریم ها تدریجا لغو شود اما ما م ی گوییم وقتی قرار است
ای ران همه امتیازها را در زمان امضای توافق بدهد ،تحریم ها
نیز همان جا باید لغو شود.
اینکه اوباما اعالم کرد مذاکرات پیشرفت واقعی
داشت روی سخنش به کجا بود؟
این حرف را زد تا کنگره او را تحت فشار قرار ندهد
و سخت نگیرد چراکه دوره مذاکرات چهار ماه دیگر تمدید
شد و ب راس��اس زمان تمدید مذاکرات قرار است معادل 2.8
اگر ایران و امریکا در موضوع هسته ای به
توافق برسند ممکن است در عراق ،سوریه
و منطقه نیز مدل های همکاری میان انها به
وجود اید ،بنابراین اگر دو رئیس جمهور در
حاشیه سازمان ملل با یکدیگر دیدار کنند
س�اده تر می توانند درباره دیگر مباحث به
تفاهموصحبتکنند
ان زم��ان دموکرات ه��ا در تبلیغ��ات انتخاباتی
خود اعالم م ی کنند که یک مش��کل بزرگ را با دیپلماسی
حل کردند چ��ون هیچ وقت نم ی ش��د با ای��ران جنگید و
تحریم ها نیز ج��واب نداد ،بناب راین از ای��ن توافق به عنوان
یک اهرم تبلیغاتی بهره م ی گی رند و دست برتر را در قیاس با
جمهوریخواهان پیدا م ی کنند و قطعا تعداد کرس ی هایی که
دموکرات ها در کنگره به دست م ی اورند بیشتر خواهد بود.
روسیه و چین در وین 6زیاد با غرب ی ها همراهی
نکردند .به نظر ش�ما در چهار م�اه اینده این دو
کشور چه رویکردی را پیش م ی گیرند؟
قالب مذاکرات در ابتدا میان 5+1با ای ران بود بعد
تبدیل به 3+1با ای ران شد حاال دیگر بقیه کشورها به حاشیه
رفتند و گفت و گوها میان امریکا و ای ران انجام م ی ش��ود .از
قبل هم همه طرف ها اعالم م ی کردند مشکل اصلی میان
ای ران و امریکاست .وقتی روسیه و چین به وین نیامدند و به
نشست چندجانبه برزیل رفتند و توافق چندجانب ه ای را امضا
کردند که پایه پولی معامالت خارجی خود را از دالر به پول
خودشان تغییر دهند ،امریکا ناراحت شد و بالفاصله روسیه را
تحریم کرد ،به عبارت دیگر این تحریم به دلیل عدم حضور
وزیر خارجه روسیه در مذاکرات وین 6نبود .در مقابل شاهد
بودیم که سه روز کامل در وین مذاکرات دو جانب ه ای میان
اقای ظریف و جان کری انجام شد.
اختلاف روس�یه و امری�کا ب�ر رون�د مذاک�رات
هسته ای ایران و 5+1تاثیر م ی گذارد؟
ش��اید تاثی��رات ناچی��زی داش��ته باش��د اما در
کل روس ها س��عی م ی کنن��د مباحث را از هم ج��دا کنند.
خوش��بختانه روس��یه و چین در ای��ن مرحل��ه از مذاکرات
هس��ته ای نیز همچنان اتحاد خود را با امریکا نگه داشتند.
اگرچه معتقدم اقای ظریف وظیفه دارد با روسیه نیز ارتباط
بیشتری بگیرد تا مشکالت حل شود.
گوی�ا ق�رار اس�ت در حاش�یه مجم�ع عمومی
س�ازمان ملل یک نشس�تی میان وزرای خارجه
5+1و ایران برگزار شود ،اگر در ان محل اقایان
روحانی و اوباما با هم دیدار کنن�د دیدار انها چه
تاثیری در روند مذاکرات هسته ای م ی گذارد؟
هم خانم اش��تون و هم اقای برن��ز ،معاون اول
وزی��ر خارج��ه امریکا عالق��ه دارن��د افتخار ح��ل و فصل
دیپلماتی��ک پرونده هس��ته ای ای��ران نصیب انها ش��ود،
بناب راین به نظ��ر نم ی اید که کار به انجا بکش��د .البته این
نگاه وجود دارد که اگر ای ران و امریکا در موضوع هس��ته ای
به توافق برسند ممکن است در ع راق ،سوریه و منطقه نیز
مدل های همکاری میان انها به وج��ود اید ،بناب راین اگر دو
رئی س جمهور در حاشیه سازمان ملل با یکدیگر دیدار کنند
پس برداشت ش�ما این اس�ت که دیداری میان
اقای روحان�ی و اق�ای اوباما در حاش�یه مجمع
عمومی سازمان ملل انجام م ی شود؟
احتم��ال دارد چ��ون در س��ال گذش��ته دو
رئی س جمهور با یکدیگ��ر 15دقیقه تلفنی صحبت کردند.
امسال شاید یک حال و احوال حضوری با هم انجام دهند
اما همین هم بس��تگی به مذاکرات هس��ته ای دارد که به
نتیجه برسد یا خیر.
یعنی در ای�ن دیدار صحبت�ی درب�اره مذاکرات
هس�ته ای و حل اختالفات داخل پرانت�ز در متن
توافق انجام نم ی شود؟
خیر ،خیلی کلی ش��اید دو طرف به حل موضوع
هسته ای اشاره کنند و وارد جزئیات نخواهند شد.
باق ی ماندن خانم اشتون بر سرپرستی گروه 5+1
تا پایان 23نوامبر به نظر ش�ما ب�رای مذاکرات
اتفاق مثبتی بود یا انکه برای ایران بهتر م ی شد
که مسئول جدید سیاست خارجی اتحادیه اروپا
جای او را در مذاکرات بگیرد؟
خانم اش��تون دیگر با نوع واکنش ه��ا و تفکر ما
به مباحث مختلف اشناس��ت ،بناب راین بهتر است تا پایان
زمان رسیدن به توافق جامع در این مسئولیت باقی بماند،
ضمن انکه ش��خص خانم اش��تون نیز عالقه دارد توافق
جامع هس��ته ای با ای ران را به عنوان یک رکورد و سابقه کار
دیپلماتیک در کارنامه خود ببیند.
اگ�ر ای�ن مذاک�رات در 29تی�ر ب�ه پای�ان
م ی رس�ید و تواف�ق نهایی می�ان ای�ران و 5+1
امضا م ی ش�د بهتر بود یا انکه با تمدید زمان ان
به چهار ماه دیگر اتفاق مثبتی تلقی م ی شود؟
تمدید زمان مذاک��رات اثر روانی منف��ی روی جامعه
ای ران داشت ،وقتی اقای روحانی اعالم کرد «ترک در ساختار
تحریم ها ایجاد شده» بخش عمده ای از جامعه عالقه داشت
این مشکل حل ش��ود ،در عین حال تمدید زمان مذاکرات
پیام مثبتی نیز به جامعه بود به این معنا که گفت وگوها به
بن بست نرسیده و دو طرف م ی خواهند در فرصت چهار ماه
اینده با یکدیگر توافق کنند.
برخی معتقدن�د احتم�ال دارد منتق�دان داخلی
دول�ت اوبام�ا و روحانی ظ�رف این چه�ار ماه با
موضعگیری هایی ک�ه انجام م ی دهن�د بر روند
مذاکرات اثر منفی بگذارند ،نظر شما چیست؟
اقای ظریف ک�ه از مذاک�رات وین 6در جلس�ه
غیرعلنی ب�ه مجلس گزارش داد ایا برای ش�ما
قانع کننده بود؟
انصافا حرف یا مطلب جدیدی در صحب ت های او
ندیدم .تقریبا همه مطالب در رسانه ها امده بود ،بناب راین اگر
هر کسی مقاالت و اخبار رسانه ها را در طول مذاکرات دنبال
م ی کرد درم ی یافت که موضوع جدی��دی در صحب ت های
اقای ظریف وجود ندارد .بر همین اس��اس اکثر نمایندگان
مطالب طرح شده در جلسه غیرعلنی را م ی دانستند.
به نظر ش�ما اگر اقای جلیلی مذاکرات را در این
س�طح مدیریت و هدایت م ی کرد ،باز هم چنین
انتقاداتی از طرف دلواپ س ها به او وارد م ی شد؟
خیر ،فرق م ی کند .اقای جلیلی فضا را در مذاکرات
خیلی بس��ته بود ،اگر ی��ک مقدار جلوت��ر م ی رفت خیلی
بهتر بود .اق��ای جلیلی به ان��دازه اقای ظریف ن��ه درباره
مذاکرات توضیح م��ی داد نه به کمیس��یون امنیت ملی و
سیاست خارجی مجلس م ی امد ،فقط در برنامه تلویزیونی
کلی م ی گف��ت چنین بحث های��ی انجام ش��د؛ حتی کار
به جایی رس��یده بود که او با کاترین اش��تون و 5+1درباره
محل مذاکرات اینده گفت وگو م ی ک��رد ،حال انکه همین
پیشنهادهای امروز را ان زمان خانم اشتون ب رای اقای جلیلی
مطرح کرد ولی اقای جلیلی به دلیل انکه اصولگراها روی
کار بودند انعطاف نش��ان نم ی داد و جلو نم ی رفت .یادمان
نم ی رود در زمان انتخابات ریاست جمهوری بزرگترین انتقاد
را اقای جلیلی از اقای والیت��ی دریافت کرد که گفت «تیم
مذاکره کننده هس��ته ای ای ران زمان شما پای میز مذاکرات
خطابه م ی خواند و برم ی گشت ،حال انکه خطابه خواندن با
مذاکره فرق م ی کند».
اما من فک��ر کنم اگ��ر اق��ای جلیل��ی در مذاکرات
جلو م ی رفت ش��اید انتقادات��ی نیز به او انجام م ی ش��د اما
جنس انتقادها نرم تر بود چون کس��انی که ام��روز به تیم
مذاکره کننده انتقاد م ی کنند اصولگرایانی هستند که عالقه
به انقالب دارند ،وگرنه اقای روحانی و اصالح طلبان یک بار
در سال 82کل فعالی ت های هسته ای کشور را تعلیق کردند
و اب هم از اب تکان نخورد.
یک س�ری از منتقدان دولت اق�ای احمدی نژاد و
اقای جلیلی م ی گویند نظام این اعتمادی که برای
مذاکرات هس�ته ای به دولت اقای روحانی و تیم
مذاکره کننده فعلی ک�رد ،ان زمان به دولت اقای
احمدی نژاد نداشت ،نظر شما چیست؟
به نظ��رم در اواخر دولت دهم بع��د از انکه اقای
احمدی نژاد در قضیه اقای مش��ایی عقب نشینی نکرد ،به
تدریج میان او و اق��ای جلیلی اختالف پی��ش امد و اقای
جلیلی دیگر به نظ��رات اقای احمدی نژاد کاری نداش��ت.
عالوه بر این مساله اقای جلیلی گزارش کمتری از مباحث
طرح ش��ده در مذاکرات به مردم و حتی نمایندگان مجلس
م ی داد و بیشتر گزارش های او نیز کل ی گویی بود اما اکنون
اقای ظریف هم مس��ئولیت هدای��ت تی��م مذاکره کننده
هس��ته ای را برعهده دارد و هم خیلی بیشتر اطالع رسانی
م ی کند .البته نباید اطال ع رس��انی دقیق طرف غربی را نیز
نادیده گرفت و اگر طرف ای رانی خوب اطالع رس��انی نکند
مردم اخبار مذاک��رات را خیلی زودتر از رس��انه های غربی
م ی گیرند.
پس شما انتقال مس�ئولیت مذاکرات هسته ای
از ش�ورای عالی امنیت ملی ب�ه وزارت خارجه را
راهگشا م ی دانید؟
صددرص��د ،اق��ای ظری��ف مجب��ور اس��ت به
رئی س جمه��ور و مجلس از رون��د مذاکرات گ��زارش دهد
چون اقای روحان��ی او را ب رای مس��ئولیت وزارت خارجه به
مجلس پیشنهاد کرد و نمایندگان نیز به گزینه پیشنهادی
رئی س جمهور رای اعتماد دادند ول��ی اقای جلیلی ان زمان
نیازی نم ی دید که به کمیس��یون امنیت ملی و سیاس��ت
خارجی مجلس بیاید و درباره مباحث طرح شده در مذاکرات
گزارش دهد .ضمن انکه ان زمان در نشس ت های مختلف
مذاکرات اتفاقی نم ی افت��اد و گفت وگوها جلو نم ی رفت که
نیاز به توضیحی باش��د .البته نباید از حق گذش��ت چون
همان طور که گفتم ان زمان نیز همین پیشنهادها را طرف
غربی در مذاکرات مط��رح م ی کرد اما چ��ون اقای جلیلی
نم ی پذیرفت و مقاومت م ی کرد امروز اقای ظریف دس��ت
برتر را در مذاکرات دارد.
ب��رای روش��ن ش��دن مس��اله ،جن��گ حم��اس و
رژیم صهیونیس��تی را مثال م ی زنم ،وقتی وزیر امورخارجه
مصر پیشنهاد اتش بس داد تا بعد دو طرف بنشینند و طرح
مبحث کنند تا مشخص ش��ود از کجا این جنگ اغاز شد،
حماس اعالم کرد «تا غزه از محاصره خارج نشود اتش بس را
نم ی پذیرد» در واقع وقتی این مقاومت مشاهده شد مصر و
امریکا خیلی نرم تر دارند با موضوع برخورد م ی کنند.
به عبارت دیگر وقتی اقای جلیلی پای میز مذاکرات
مقاومت زیادی کرد ،امریکای ی ه��ا امروز وقتی اقای ظریف
مس��ئولیت هدایت تیم مذاکره کننده ای ران را برعهده دارد،
خیلی از موضع نرم تر رفتار م ی کنند.
اینکه لحن تیم مذاکره کننده ایران دیپلماتی ک تر
شد ،تاثیری روی روند مذاکرات داشت یا خیر؟
در زمان اقای جلیلی نیز لحن تیم مذاکره کننده
ای ران دیپلماتیک بود ولی مذاکره جلو نم ی رفت چون اقای
جلیلی 100را م ی خواست .امروز تیم مذاکره کننده هسته ای
همان تیم سال 82است که در توافق کاخ سعداباد تعلیق
کامل فعالی ت های هسته ای را پذیرفت ،در واقع تیم کنونی
با سرپرستی اقای ظریف به تساهل و توافق بیشتر اعتقاد
دارد اما این به معنای دیپلماتی ک تر بودن لحن اقای ظریف
نیس��ت چون اقای جلیلی هم زبان دیپلماتیک را بلد بود؛
اتفاقا زبان دیپلماتیک اقای ظریف خیلی ضعی ف تر از زبان
دیپلماتیک اقای جلیلی اس��ت چون فقط خنده های اقای
ظریف در تلویزیون را نباید مالک قضاوت قرار داد ،او خیلی
زود عصبانی م ی شود و ظرفیت انتقادپذیری اش باال نیست،
بر همین اساس وقتی نمایندگان در کمیسیون امنیت ملی
و سیاست خارجی مجلس 2-3جمله به او م ی گویند خیلی
زود عصبانی م ی شود و همه چیز را بیرون م ی دهد.
اگر توافق اقدام جامع مشترک میان ایران و 5+1
امضا ش�ود ،دوب�اره همایش های دلواپس�ی در
موضوع هسته ای ادامه پیدا م ی کند؟
پذیرش توافق جامع هسته ای حتما با تایید رهبر
معظم انقالب ممک��ن خواهد بود ،ضم��ن انکه تصویب
پروت��کل الحاقی با مجلس اس��ت .معتقدم بع��د از توافق
جامع هسته ای این قدر موضوعات مختلف در جامعه ای ران
همچ��ون انتخابات مجلس ش��ورای اس�لامی ،انتخابات
مجلس خب��رگان رهب��ری ،اش��تغالزایی ،ازدواج جوانان و
کاهش نرخ تورم وجود دارد که دلواپسان موضوعات بعدی
مثلث | شماره 227
هر گروهی باید نقش خود را ایفا کنند .منتقدان و
دلواپسان باید حرف خود را بزنند چون اگر انها حرف بزنند به
نفع دولت است؛ جامعه ای ران یک صدایی نیست ،بناب راین
هر کس باید بتواند حرف خودش را بیان کند .نباید دهان ها
را بس��ت و چاپلوس تربیت ک��رد .اتفاقا وقتی دلواپس��ان
همایش م ی گذارند ،ش��خص اقای ظری��ف و اعضای تیم
مذاکره کننده م ی توانند پای میز مذاکره فیلم این مراسم را
به نمایش بگذارد تا طرف مقابل فک��ر نکند در ای ران همه
دوس��ت دارند توافق جامع هس��ته ای اتف��اق بیفتد ،بلکه
م ی فهمند گروه قابل مالحظه ای نیز وجود دارند که مخالف
این قضیه هستند.
اگر مانن��د مجلس شش��م ط��رح 3فوریت��ی برای
پذیرش پروت��کل الحاق��ی ارائه ش��ود ،این مس��اله بدتر
دس��ت مذاکره کنندگان را م ی بندد چون انجا امریکای ی ها
امتیازخواهی م ی کنند با این توجیه که م ی خواهند کنگره
را راضی کنند ،تیم مذاکره کننده ای ران هم م ی تواند با اوردن
این مصادیق همین رویکرد را پیش بگیرد.
7
محمدجواد ظری�ف با منتق�دان متفاوتی
مواجه اس�ت .برخ�ی از ای�ن منتق�دان جنس
اعتراضشان سیاسی و برخی دیگر کارشناسی
و فنی اس�ت .بخشایش اردس�تانی هم یکی از
منتقدان سیاست های هس�ته ای دولت جدید
اس�ت .او بر این باور اس�ت ک�ه تی�م کنونی با
سرپرس�تی اقای ظریف ب�ه تس�اهل و توافق
بیشتر اعتقاد دارد .با او در مورد اخرین تحوالت
پرونده هسته ای به گفت وگو پرداخته ایم.
در کل قبول دارم اگر فضایی که ب رای دولت روحانی
اس��ت ب رای دولت اقای احمدی نژاد و تیم مذاکره کننده با
سرپرس��تی اقای جلیلی نیز بود مذاکرات خیلی بهتر جلو
م ی رفت ولی اقای احمدی نژاد روزه��ای اخر دولت دهم در
ب رنامه تلویزیونی گفت که مدیریت فضای مذاکرات در اختیار
او نبود و اقای جلیلی کارها را پیش م ی برد.
سیاست خارجی
س��اده تر م ی توانند درباره دیگر مباحث به تفاهم رس��یده و
صحبت کنند.
سیاست خارجی
45
سیاست خارجی
تمدید مذاکرات ،تقویت موضع مخالفان بود
فالح ت پیشه در گفت وگو با مثلث
سعیده سادات فهری
روزنامه نگار
ارزیابی شما مذاکرات شش ماهه وین چیست؟
به نظر ش�ما این گفت وگوهای ش�ش ماهه چه
دستاوردی برای ایران داشت؟
اگر بخواهیم فضای مذاکرات را از ابان ماه سال
92تا هفته گذشته بررسی کنیم باید به پیش از ان بازگردیم.
موضوع هستهای ای ران در یک فضای روانی که تا ان زمان
نسبت به کش��ور ش��کل گرفته بود و در یک فضای روانی
منفی که در ان عمال بسیاری از کشورها به استقبال تحریم
ای ران رفته بودند ،قرار داش��ت .یعنی طی 10س��ال به طور
مداوم و قابل پی ش بینی عمال هر س��ال تحریمهای ای ران
تمدید م یشد.
همچنین بسیاری از کش��ورها رابطه با ای ران را یک
رابطه ناامن و ناپایدار م یدیدند ،بناب راین یا رابطهای شکل
نم یدادند یا به سراغ تحریم م یرفتند .این فضای روانی در
سوم اذر ماه سال گذشته با شکل گیری تفاهم ژنو 3شکسته
شد و سیاست خارجی ای ران موفق شد در این قسمت موفق
عمل کند.
ام��ا یک قس��مت دیگ��ر فض��ای عمل��ی تحریم و
همان جایی است که تحریمها اعمال شده است .درواقع دو
دسته تحریم علیه ای ران اعمال شده بود؛ یکی تحریمهای
ذیل ماده 41فصل هفتم منش��ور س��ازمان مل��ل متحد و
دیگری تحریمهایی که به صورت مجزا از طرف اتحادیه اروپا
یا امریکا علیه ای ران اعمال شد .در عمل به دنبال توافق ژنو
ساختار اصلی این بخش از تحریمها حفظ شده و کماکان
جمهوری اسالمی ای ران در تحریم به سر م یبرد؛ تنها یک
رقم معدود و محدودی از دارای یهای بلوکه شده ای ران تاکنون
ازاد شده است.
بناب راین تفاهم ژن��و 3از لحاظ روانی دس��تاوردهای
خوبی داش��ته اس��ت اما به لح��اظ عملی دس��تاوردهای
محسوسی نداش��ت .بناب راین اگر توافقنامه ژنو 3عملی به
یک توافقنامه جامع تبدیل م یشد ،ان زمان دو هدف اصلی
توافقنامه یعنی یکی شناسایی حق هستهای ای ران و دیگری
پایان دادن به تحریمها نیز میسر ش��ده بود .منتها این کار
صورت نگرفت.
سیاست خارجی
46
مثلث | شماره 227
چه موانع و عواملی منجر به ان ش�د که طرفین
نتوانند در این فرصت شش ماهه به توافق جامع
دست یابند؟
در کل سیاست خارجی ای ران در این رابطه خوب
عمل کرد اما یک س��ری عوامل منجر به عدم رس��یدن به
توافق در شش ماه شد .در وهله نخست نوعی ذوق زدگی که
نزد برخی دولتمردان ای ران در مقابل موافقتنامه ژنو صورت
گرفت ،یکی از عواملی بود که باع��ث زیاده خواهی طرف
5+1طی مذاکرات شد .به اعتقاد من اگر پس از این ،طرفین
رویکرد خود را تغییر ندهند ،همچنان شاهد بروز مشکالت
خواهیم بود.
کماکان دو طرف به دنبال برد هستند یعنی برد خود و
باخت طرف مقابل .در صورتی که شعارشان ،شعار برد-برد
بود که متاس��فانه نس��بت به ان پایبندی نداش��تند .البته
برخالف مذاکراتی که طی 10س��ال گذشته شکل گرفته
بود ،طی مذاکرات اخیر ب��رای اولی ن بار بود که ای ران و گروه
5+1به مذاکرات برد -برد نزدیک شده بودند .بناب راین اگر
فکر رسیدن به توافق بر فضای مذاکرات حاکم شود ،احتمال
توافق زیاد خواهد بود .اما این فکر حاکم نیست و هر یک از
8
حشم ت اهلل فالح ت پیشه ،نماینده پیشین
مجلس ش�ورای اسلامی و کارش�ناس مسائل
بی ن المل�ل م ی گوی�د نوعی ذوق زدگ�ی که نزد
برخی دولتم�ردان ایران در مقاب�ل موافقتنامه
ژنو ص�ورت گرف�ت ،یک�ی از عواملی ب�ود که
باع�ث زیاده خواه�ی طرف 5+1ط�ی مذاکرات
شد .این کارش�ناس ضمن مثبت ارزیاب ی کردن
عملکرد دس�تگاه سیاس�ت خارج�ی ایران در
رابطه با موضوع هس�تهای ،تمدی�د مذاکرات را
عاملی برای تقویت موض�ع مخالفان توافقنامه
ژنو عن�وان م یکن�د .همچنین فالح ت پیش�ه
به مثل�ث م ی گوید ک�ه در چهار م�اه پیش رو،
مذاکرات نسبت به گذشته تا حدودی دشوارتر و
امکان رسیدن به توافق نسبت به سوم اذر سال
گذشته کمتر خواهد بود.
طرفین به ویژه طرف امریکایی بیشتر به دنبال پیروزی خود
هستند .در واقع امریکا عمال به دنبال این موضوع است که
از مذاکرات بهره انتخاباتی بگیرد.
ایا م ی ت�وان تمدی�د مذاک�رات را نش�ان دهنده
پافش�اری ط�رف ایرانی ب�ر مواضع�ش و کوتاه
نیامدن از حقوقش قلمداد کرد؟
در رابطه ب��ا توافقنامه ژنو 3ط��رف غربی نوعی
موضع گیری ب ی رحمانه داشت .این در حالی است که معیار
سنجش مشخص است؛ این توافقنامه سه قسمت اصلی
داشت که قرار شد نقشه راه باشد؛ در این میان یک قسمت
که مربوط به ای ران بود به خوبی اجرا شد و ای ران یها تکلیف
خودشان را در شفاف سازی برنامه هس��تهای و از بی ن بردن
بخشی از تولیدات هستهای به خوبی انجام دادند.
همچنان که اژانس بی ن المللی انرژی هس��تهای نیز
بعد از ناکام ی طرفین در نگارش توافق جامع ،رس��ما اعالم
کرد که ای ران به تعهدات خود عمل کرده است .حتی باراک
فالح ت پیشه معتقد است ذوق زدگی
برخی دولتمردان ایران باعث
زیاده خواهی 5+1شد
اوباما نیز چنین موضع گیری را مطرح کرده بود .اما اتفاقی
که افتاد این بود که دو قسمت توافق ژنو که به طرف 5+1
به خصوص امریکا مربوط م یش��د ،یعنی شناس��ایی حق
هس��تهای ای ران و پایان دادن به تحریمها به درس��تی اجرا
نشد .اسناد بازرس ی های اژانس نشان م ی دهد ،تکلیفی که
بر عهده ای ران گذاشته ش��ده بود به خوبی انجام شده ،ولی
تکالیف غ رب ی ها به ویژه امریکا همچون تحریم ها به صورت
نیم بند اجرا ش��ده ،چنان که اقای ظریف نیز بر این موضوع
صحه گذاشته اس��ت .همین مساله باعث ش��د که در این
شش ماه نتیجه الزم کسب نشود.
بعد از این چه موانعی برای رسیدن به توافق طی
چهار ماه اتی وجود دارد؟
به اعتقاد من در چهار ماه پیش رو ،کار نس��بت
به گذشته تا حدودی دشوارتر اس��ت .در توافقنامه ژنو 3که
یک مهلت موقت شش ماهه در نظر گرفته شده بود ،امکان
موفقیت بیشتر بود .اما اکنون عدم رسیدن به توافق جامع و
تمدید چهار ماهه مهلت مذاکرات باعث تقویت موضع طرف
مقابل به ویژه در امریکا شد .به ویژه اینکه امریکای یها از این
پس به مذاکرات نگاه انتخاباتی خواهند داشت و به همین
خاطر کار تا حدودی دشوارتر ش��ده است و امیدواریها نیز
کاهش یافته است.
ایا در این مدت ،موضع مخالفان دو طرف تاثیری
در روند مذاکرات خواهد داشت؟
من معتق��دم به دنبال تمدید مهل��ت توافق ژنو،
موض��ع گروهه��ای افراطی مخال��ف توافق تقویت ش��د.
مش��خصا طرف امریکایی یعنی مثلث اوبام��ا ،جو بایدن
و ج��ان کری به س��ختی کنگ��ره را قانع کردهان��د که وارد
سیاستهای تحریم ی جدید نشود اما اکنون کار ب رای انها
نیز سختتر شده است.
همچنین از انجایی که فضای کنگره امریکا به شدت
انتخاباتی شده است و در استانه انتخابات میان دورهای قرار
دارند ،بدون ش��ک انها به موضوع نگاه انتخاباتی خواهند
داشت.
در داخل ای ران نیز موضع مخالفان تقویت شده است.
هرچند من شخصا مخالف نگاه افراطی به بحث سیاست
خارجی هستم ولی بخش��ی از بهانههایی که تندروهایی
داخلی دنبال م ی کردند ،اکنون درست از اب در امده است.
ممکن است در این مدت دو طرف ایران و 5+1از
مواضع خود کوتاه بیایند؟
این مس��اله بستگی به ش��رایط کلی دارد که در
حال شکل گیری است .من معتقدم دو دولت روحانی و اوباما
کماکان راهبرد مذاکره را ادامه خواهن��د داد و به این تعهد
پایبند هستند .به ویژه اینکه باراک اوباما بخشی از سیاست
خارج یاش را منوط به موفقیت توافق هستهای کرده است.
در مقابل حسن روحانی نیز بخشی از سیاست خارج یاش
را به این مساله منوط کرده است.
به نظر شما امکان رسیدن به توافق نهایی
در این چهار ماه چقدر است؟
هرچند امکان رس��یدن به توافق نس��بت به سوم اذر
سال گذشته کمتر اس��ت ،با این وجود هنوز امکان رسیدن
به توافق کمتر از 50درصد نشده اس��ت .یعنی به عبارتی
همچنان دستیابی به توافق از شکست ان محتمل تر است.
همچنین باید توجه داش��ت ایران و امریکا به عالوه
نیازمند مذاکره دوجانبه جدی هستند ،زی را در منطقه به ویژه
در ع راق دغدغه های مشترک شکل گرفته است که م ی تواند
نظ رات دو طرف را به یکدیگر نزدیک کند .هرچند تجربیات
حمالت امریکا به افغانس��تان و ع راق در سال های 2001و
2003نشان داد که طرفین اراده کافی ب رای استفاده از چنین
فرصت هایی جه��ت تنش زدایی را ندارن��د ،ولی هم اکنون
شرایط بغرنج تر اس��ت و طرفین م ی توانند از این فرصت ها
استفاده کنند.
ایران و امریکا باید فضای تفاهم را مدیریت کنند
مهدی مطهرنیا
کارشناس مسائل بین الملل
9
در ماههای اخیر تصمیم سازیهای مهم و تصمیم گیریهای
کلیدی صورت پذیرفت اما از این به بعد باید به تصمیم گیری
حیاتی و بزرگ اندیش��ید .مذاکرات توانس��ته است در ژنو3
تصمیم گیری کلیدی داش��ته باش��د .در وین 4ب��ه بعد ،از
تصمیم گی��ری کلیدی به تصمیم گیریهای مهم رس��یده
اس��ت و از وین 6به بعد مذاکرات باید از تصمیم گیری های
مهمی عبور کند .روبه روی پرونده هسته ای ای ران ب رای همه
کنش��گران به ویژه کنش��گران اصلی یعنی ای ران و امریکا
دوره ای از تصمیم گیری های حیاتی و بزرگ اغاز م ی شود .این
تصمیم گیری ها م ی تواند ای ران و 5+1به ویژه ای ران و امریکا
را به گذرگاه خطرناکی وارد کند که در ان باید در نهایت یک
مثلث | شماره 227
پرونده هس��تهای ای ران یکی از مهم ترین بحرانهای
بی ن المللی و منطقهای محسوب م یشود؛ این بحران حدود
یک دهه طول کشیده است و یک ساختار پیچیده را در یک
بافت متراک��م متقاطع و در هم تنیده به وجود اورده اس��ت.
از این رو بافت متن یا تکس��چر این بحران متراکم متقاطع
است .از س��وی دیگر بازیگران این میدان ،کنشگرانی مهم
در صحنه بی ن المللی محس��وب م ی ش��وند .ش��ش قدرت
بزرگ جهانی با دارا بودن 50درص��د از می زان قدرت جهانی
در حوزه های گوناگون توانمندی های اقتصادی ،سیاس��ی
و نظامی در یک س��وی جریان قرار دارند و از س��وی دیگر
شاهد حضور ای رانی هستیم که از سابقه تمدنی باال ،تاریخی
بس طوالنی و همچنی��ن انقالبی معنادار و تعریف ش��ده
در دهه های گذشته برخوردار اس��ت و در هیبت یک قدرت
منطقه ای در بستر انقالب اس�لامی تاثی راتی بی ن المللی را
از خود بر جای م ی گذارد.
از این منظ��ر نم ی توان
تاثیر کنشگران را بر این
بح��ران نادی��ده گرفت.
در کن��ار ای��ن س��اختار
پیچیده متراکم و وجود
بازیگ��ران مه��م نباید
س��اخت داخل��ی قدرت
در دو کنش��گر مرکزی
ای��ن بح��ران را از نظر
دور داش��ت .دو کنشگر
مرکزی عبارتند از امریکا
و ای��ران .در امری��کا در
دو س��وی یک خیابان
دو ق��درت روبه روی هم
صف ارای��ی کرده ان��د و
پرونده هس��تهای ای ران
در رقابت قدرت در میان
انها تاثیر بسزایی دارد.
در ایران و در تهران نیز
این قطب بن��دی قدرت
وجود دارد و حتی شدیدتر
خود را نش��ان م یدهد.
چ��ه در امری��کا و چ��ه
در ای��ران ،نئوکانه��ا یا
نومحافظه کاران از یک سو و نئودموکراتها و اقتدارگریزان
از س��وی دیگر با نگرشهای مختلفی به پرونده هستهای
سعی در مدیریت ان دارند .با در نظر داشت تمام این سطوح
باید اهمیت پرونده هس��تهای و تاثی��ر ان را بر بحرانهای
منطقهای و بی نالمللی م��ورد توجه ق��رار داد .از این رو که
حل و فصل بحران هس��تهای ای ران به ص��ورت یک نقطه
گرهای ،پژواکهای بس��یار مهم ی را در بحرانهایی چون
بحران سوریه ،بحران فلس��طین ،بحران افغانستان و حتی
شکل گیری نظم نوین اینده جهانی به جای م یگذارد .حال
پرسش این است که ایا م ی توان پروندهای این چنین پیچیده
و متراکم با بازیگ��ران متعدد و مهم بی ن الملل��ی با تاثی رات
منطقه و پژواکهای جهانی را که خود بالغ بر 10سال طول
کشیده است در شش ماه به پایان برد؟ به باور من این شش
ماه ،شش ماه موفقی ت امیزی بوده است .می زان موفقیت در
این شش ماه به حدی بود که رسیدن به یک توافق جامع را
در پایان این زمان قابل دس��ترس نشان م یداد .تا شش ماه
پیش رسیدن به یک توافق شگفتی محسوب م یشد ،این
در حالی است که هم اکنون در پایان شش ماه ب رای بسیاری
از تحلیلگران نرس��یدن به یک تواف��ق دور از ذهن به نظر
م یرس��د .تحلی لهای تند انعکاسی ناش��ی از تمدید چهار
ماه در نئوکانهای دو کش��ور مرکزی یعنی ای ران و امریکا و
تعجیل انها در به شکست رساندن مذاکرات در گستره ادبیات
سیاسی خود نشانی از موفقیت مذاکرات و عکس العملهای
انفعالی انها در ب رابر موفقیت احتمالی است .انها از هر فرصت
کوچکی م یخواهند بهانهای بزرگ ب رای به شکست کشاندن
مذاکرات فراهم س��ازند .چنین رفتار سیاس��ی نشان دهنده
نگرانی انهاس��ت .زی را مذاکرات را موفق ارزیابی م یکنند و
موفقیت نهایی مذاکرات را شکست سیاسی خود در صحنه
سیاست داخلی م یدانند.
چهار ماه اینده چهار ماه گرفتن تصمیمات بزرگ است.
«نه» بزرگ یا یک «اری» بزرگ را به یکدیگر عرضه کنند.
این نه یا اری دیگر بلند نخواهد بود ،بلکه یک نه بزرگ یا یک
اری بزرگ خواهد بود که م ی تواند نه تنها ب رای این دو بازیگر
بلکه ب رای منطقه و جهان پیامدهای متفاوتی داشته باشد.
اگر این فضای گفتمانی را بپذیریم و رسیدن به تفاهم
را ب رای حصول به یک بله بزرگ مدیریت کنیم باید الزاماتی
را در نظر بگیریم .نخستین مساله نیز قبول تئوری بازیها
و قاعده برد -برد است .اس��تمرار این نگرش اهمیت زیادی
دارد .ب��رد -برد نه ی��ک معادله حاکم بر یک بازی ورزش��ی
بلکه معادلهای حاکم بر بازیهای سیاس��ی است .بناب راین
در ان می زان ب��رد یک بازیگر ب��ا دیگر بازیگران س��نجیده
نم یش��ود که به طور مث��ال بگوییم تیم قرمز ش��ش گل
زده اس��ت و تیم ابی چهار گل ،پس تیم قرمز برنده اس��ت
بلکه گفته م یش��ود تیم قرم��ز و ابی تا چه اندازه مناس��ب
و متناس��ب با توان و مدیری��ت توانایی خویش ب��ه امتیاز
دست یافتند.
بازی برد -برد را باید در این نگرش در چهار ماه اینده
نیز استمرار بخشید .در این چهار ماه بازی برد -برد به منطق
«مینی ماکس» انتقال پیدا کند .در نظریه بازیها در روابط
بی ن الملل ،نظریه مینی ماکس بر این منطق استوار است که
بازیگران ب رای گریز از باالترین می زان شکست ،به کمترین
می زان پیروزی های خود بس��نده کنند و س��پس ب ر اس��اس
دس��تاوردهای حاصل ،بازیهای بع��دی را ط راحی نمایند.
به نظر م یرس��د واقعی تهای موجود در پرونده هس��تهای
ب ر اساس نظریه تصمیم گیری سایبری به سمت و سوی بازی
مینی ماکس تمایل پی دا خواهد
کرد .چه ای ران ،چه امریکا و چه
دیگ��ر کنش��گران درگی��ر در
این پرونده بای��د از هم اکنون
ام��اده رس��یدن ب��ه حداقل و
حداکثره��ای مطل��وب خود
باشند .یکی دیگر از استلزامات
مدیریت اینده پرونده هسته ای
به پیروی از این معنا ،مدیریت
اف��کار عموم��ی و دروازه بانی
تخریب ه��ای نئوکان ه��ای
موج��ود در امری��کا و ای��ران
خواهد بود .پیوست رسانه ای و
عملیات روانی پرونده هسته ای
از این جهت در چهار ماه اینده
مهمت��ر خواهد ش��د .در ای ران
باید هماهنگی بیشتری میان
عناصر تصمیم گیرنده دولتی
و حکومتی ایجاد ش��ود .یکی
از مهمترین اسی ب های ممکن
ب رای پرونده هسته ای در ای ران
در چه��ار ماه این��ده ،اختالف
می��ان اراده حکومتی و دولتی
است که بس��یاری از مخالفان
حل وفصل پرونده هسته ای در
ای ران روی ان متمرکز خواهند شد .در پرتوی همین مدیریت
است که باید جامعه ملی ای ران به پرونده هسته ای به عنوان
یک پرونده ملی نگاه کند که همه ما در ان مشارکت داریم و
در خط مقدم ان دیپلمات ها قرار دارند .پرونده هسته ای یک
پرونده جزئی وخرد نیس��ت .تصمیم گیری در این پرونده در
نهایت تصمیم گیری ای است که رهبری جمهوری اسالمی
ای ران در جایگاه تعریف شده خود در قانون اساسی و شریعت
اسالمی خواهند گرفت .بناب راین باید گفت اگرچه امضای این
تفاهم نامه و پذیرش ان از س��وی ظری��ف و روحانی صورت
م ی گیرد اما انها از س��وی ملت و به واس��طه فرمان رهبری
عمل م ی کنند.
سیاست خارجی
گذرگاه خطرناک
سیاست خارجی
47
سیاست خارجی
استفاده ایران از
الگوی«خودیاری»
راهبرد امریکا در مذاکرات وین 6چه بود؟
ابراهیم متقی
سیاست خارجی
48
مثلث | شماره 227
10
استاد دانشگاه تهران
مذاکرات هسته ای ای ران و گروه 5+1در وین 6نتوانست
انتظارات تیم هسته ای ای ران را تامین و فراهم اورد .از سوی
دیگر ،مذاکرات وین نتوانست نتایج مشخصی را در پیشبرد
فرایند توافقنامه تیرماه 1393به وجود اورد .اگرچه ب راساس
17روز دیپلماس��ی پیچی��ده و متراکم زمینه ب��رای تمدید
چهارماه��ه موافقتنامه ژنو در قالب «طرح اقدام مش��ترک»
به وجود امد اما بسیاری از شواهد نش��ان م ی دهد که «اراده
معطوف به هدف» در مذاکرات وین بیش از «اراده معطوف
به حل موضوع» ب راساس قابلی ت های راهبردی و ب رای نیل
به توافق بوده است.
اگرچه ای ران و امریکا سطح دیگری از مذاکرات را بعد از
سفر جان کری به وین به انجام رساندند اما چنین مذاکراتی
صرفا منجر به تداوم امید ب رای نی��ل به وضعیت تعادلی در
فرایند حل موضوعات هس��ته ای اختالف ب رانگیز در روابط
ای ران و گروه 5+1گردیده اس��ت .در چنی��ن فرایندی ،هنوز
امید به توافق صریح هس��ته ای ب راساس منافع متقابل و در
روند روابط اینده ای ران و قدرت های بزرگ کار دشواری خواهد
بود .چنین فرایندی نشان م ی دهد که تضادهای سیاسی و
سیاست خارجی ای ران و امریکا به گونه ای گسترده ،فراگیر و
چندبعدی است که امکان کنترل ان در کوتاه مدت کار بسیار
دشواری خواهد بود.
کس��انی ک��ه در فرایند مذاک��رات دیپلماتی��ک قرار
م ی گیرن��د ،نباید نتای��ج تعام��ل را صرفا در ات��اق مذاکره
جس��ت وجو نمایند .کارگزاران سیاس��ت خارج��ی امریکا و
کش��ورهای اروپایی دارای طرح های فراگیری م ی باشند که
وقوف بر ش��اخ ص های عمومی چنی��ن طرح هایی امکان
حضور هوشمندانه و اگاهانه در روند مذاکرات دیپلماتیک را
امکان پذیر م ی سازد .رویکرد معطوف به غلبه را باید به عنوان
بخشی از س��ازوکارهای سیاس��ت خارجی امریکا در روند
مذاکرات هسته ای ای ران دانس��ت .هر یک از سازوکارهای
کنش دیپلماتیک نیازمند س��ازوکارهایی اس��ت که بتواند
نقطه تعادلی را در مذاکرات ایجاد نماید.
مذاکرات وین 6و اختالفات بنیادین
دستیابی به نتایج سازنده صرفا در شرایطی امکان پذیر
اس��ت که روند مذاکرات در فضای خیابان دوطرفه ط راحی
ش��ود .هرگونه یکجانب ه گرایی و فرادس��تی ایاالت متحده،
چالش های دستیابی به نتایج مشخص در مذاکرات هسته ای
در جهت نیل به توافقنامه جامع را با مشکل روبه رو م ی سازد.
تاکنون جمهوری اسالمی ای ران در ب رابر جهان غرب و گروه
5+1از انعطاف پذیری فراگیری برخوردار بوده است .در این
فرایند ،فعالی ت های غن ی س��ازی 20درصد در س��ایت فردو
تعطیل گردیده ،ذخای��ر هگزاامونید اورانیوم ای ران اکس��ید
شده 50 ،درصد اکسید امونیوم با غلظت 20درصد به کمتر از
5درصد رقیق گردیده و در نتیجه ای ران پشتوانه راهبردی خود
ب رای ادامه مذاکرات را از دست داده است .تمامی مولفه های
یادش��ده را م ی توان به عنوان مولفه هایی دانس��ت که امانو
به عنوان نش��انه همکاری گرای��ی ای ران با بازرس��ان اژانس
بی ن المللی انرژی اتمی بیان داشته است.
واقعی ت ه��ای راهب��ردی موج��ود در رواب��ط ای ران و
قدرت های بزرگ نش��ان م ی دهد که جلوه هایی از فرادستی
چنین بازیگرانی مانع شکل گیری نش��انه هایی از توازن در
روابط راهبردی ای ران و گروه 5+1در مذاکرات وین 6گردیده
اس��ت .یکی از دالیل اصلی گس��ترده بودن زمان مذاکرات
وین 6را باید اختالفات بنیادین در نگرش هس��ته ای ای ران و
گروه 5+1دانست .مذاکره کنندگان کشورهای 5+1تالش
دارند تا محدودیت های راهبردی جدیدی را علیه ای ران اعمال
نمایند .محدودس��ازی قابلیت «تحقیق و توسعه» در حوزه
بهینه سازی س��انتریفیوژها را م ی توان اولین موضوع مورد
اختالف دانس��ت .در حال ی که موضوعات دیگری نیز وجود
دارد که بر روند مذاکرات هس��ته ای تاثیرگذار است .ازجمله
این موارد م ی توان به اینده سایت اب س��نگین اراک اشاره
داش��ت .دوره چهارم مذاکرات وین که در 15م ی 2014انجام
گرفت ،موضوع جدیدی در قالب موشک های بالستیک ای ران
مطرح گردیده است .طبعا در بسیاری از موضوعات یادشده
بین ای ران و گروه 5+1به ویژه مقامات امریکایی اختالف نظر
گس��ترده ای وجود دارد .در گزارش 2014وزارت دفاع امریکا
موسوم به « »QDRکه توسط رئیس ستاد مشترک ارتش و
رئی س جمهور امریکا نیز تایید گردیده ،نشانه هایی وجود دارد
که جلوه هایی از ابهام در نگرش هسته ای ای ران با امریکا و
گروه 5+1را منعکس م ی سازد.
نشانه های محدودسازی هسته ای ایران
نشانه های دیپلماسی اجبار در مذاکرات وین
مذاکره وین 6را باید ادامه س��ازوکارها و سیاست هایی
دانست که در فرایند دیپلماسی هسته ای ای ران وجود داشته
است .سیاست جهانی ب راساس نشانه های از انارشی قرار دارد.
در شرایط انارشی ،قدرت های بزرگ تالش دارند تا ابزارهای
قدرت و اثربخشی بازیگران پی رامونی را کنترل نمایند .ذات
کشورهای فرادست در سیاست جهانی مبتنی بر نشانه هایی
از برتری جویی و زیاده خواهی است .چنین واقعیتی همواره
در ادبیات روابط بی ن الملل وجود داشته است .اگر اولین کتاب
روابط بی ن الملل ب��ا عنوان «تاریخ جنگ ه��ای پلوپونزی»
نوشته «توسیدید» را مورد بررسی قرار دهیم ،در ان شرایط
م ی توان به این جمع بندی رسید که ذات سیاست جهانی بر
تبعیض و ناب رابری قرار دارد.
چنین تبعیضی در سیاس��ت جهانی مانع دس��تیابی
به الگوی مبتنی بر توازن در رون��د تنظیم موافقتنامه جامع
هسته ای م ی گردد .اندیش��ه های نئورئالیسم موجود نیز بر
این موضوع تاکید دارد که قدرت ه��ای بزرگ دارای گرایش
هژمونی ک گ��را م ی باش��ند .ان��ان از راهبرده��ای مختلفی
ازجمله تهدید ،موازنه ،احاله مسئولیت و الحاق ب رای تحقق
اهداف خود بهره م ی گی رن��د .به عبارت دیگر ،ذات دولت ها و
قدرت های بزرگ همانند ش��کل بندی های ساختاری نظام
بی ن الملل انان را وادار م ی س��ازد که در روند قدرت یابی قرار
مثلث | شماره 227
اگرچه مقامات دیپلماتیک ای��ران امیدوارند که زمینه
ب رای گذار از چنین مراحلی فراهم گردد اما واقعیت مذاکرات
دیپلماتیک در سیاست بی ن الملل بیانگر ان است که بدون
پشتوانه راهبردی هیچ کشوری نم ی تواند به اهداف ،منافع
و مطلوبی ت های مورد نظر خود نائ��ل گردد .راهبرد بنیادین
ایاالت متح��ده در خاورمیانه ان اس��ت ک��ه از طریق پیوند
دیپلماسی ،فشارهای اقتصادی بی ن المللی و گزینه نظامی
به اهداف مورد نظر خود نائل گردند .به همین دلیل است که
در مذاکرات وین ترجیح م ی دهند تا سازوکارهای دیپلماتیک
را برجس��ته س��ازند .در حال ی که انان در قال��ب «طرح اقدام
مش��ترک» نگرش محدودکننده ای ران را در دس��تورکار قرار
داده اند.
راهب��رد امنیت��ی امری��کا براس��اس نش��انه هایی از
«اطمینان بخش��ی مجدد» و «گس��ترش جامع��ه امنیتی
اتالنتیک شمالی» سازماندهی گردیده است .ب راساس پیوند
چنین راهبردهایی هرگونه الگوی مبتنی بر کاربرد سیاست
اجبار از س��وی امریکا به مثابه نش��انه هایی از امنی ت سازی
تلقی م ی گردد .بخش دیگری از هنجارهای راهبردی امریکا
مبتنی بر تنظی��م «قواعد حقوقی بی ن المللی» اس��ت که
منجر به نادیده گرفتن حقوق راهبردی سایر کشورها گردیده
و زیرساخت های مداخله راهبردی را اجتناب ناپذیر م ی سازد.
دموکرات ها جلوه هایی از «دیپلماسی توپ گمراه کننده» را
در دستورکار قرار داده اند .در حالی که بر مذاکره ،همکاری و
بازسازی روابط سازنده تاکید دارند ،اما الگوهای رفتاری انان
زمینه ه��ای یکجانب ه گرایی راهبردی را در قالب سیاس��ت
تحریم علیه ای��ران و اقدام نظامی علی��ه جبهه مقاومت را
امکان پذیر م ی سازد .محدودس��ازی قابلیت هسته ای ای ران
بخش��ی دیگر از راهبرد دیپلماس��ی ت��وپ گمراه کننده در
سیاست خارجی امریکا را منعکس م ی سازد.
در تفکر راهبردی امریکا ،محدودسازی ای ران از طریق
س��ازوکارهای مختلف پیگیری م ی ش��ود .انچ��ه در قالب
قابلی ت های موشکی ای ران وجود دارد را باید در زمره اختالفات
ای ران و امری��کا در اینده مذاکرات هس��ته ای دانس��ت .در
چنین ش��رایطی ،کارگزاران اجرای��ی وزارت امورخارجه باید
واقعی ت های کنش دیپلماتیک خود را با شهروندان صادقانه
بیان نمایند .ارائ��ه کارنامه مثبت از مذاک��رات دیپلماتیک
به مفهوم بهره گیری از ادبیات هیجانی و ش��عاری نیست.
درک محدودیت های راهبردی امریکا در شرایطی از اهمیت،
مطلوبیت و کارامدی برخوردار است که بتوان زمینه های الزم
ب رای ب ی اثرسازی راهبرد امریکا معطوف به غلبه را به وجود
اورد .نگرش سازنده در سیاس��ت خارجی صرفا در شرایطی
زمینه ایجاد تعامل راهبردی همکاری جویانه را فراهم م ی سازد
که بازیگران از ابزارهای قدرت متوازن برخوردار باش��ند .اگر
کشوری در روند مذاکرات تعهداتی را مورد پذیرش قرار دهد
که منجر به کاهش اثربخشی ابزاری گردد ،در ان شرایط قادر
نخواهد بود تا اهداف راهبردی مت��وازن را در اینده پیگیری
نماید .توازن در ادراک راهبردی زمینه ایجاد توازن نسبی در
روند مذاکرات هسته ای را به وجود م ی اورد .هرگونه تفاوت در
اندیشه های راهبردی زمینه ساز شکل گیری تضاد امنیتی و
ناکارامدی کارگزاران دیپلماتیک ب رای نیل به نتایج قطعی
در روند مذاکرات است.
اگرچه بهره گیری از س��ازوکارهای معطوف به کنش
سازنده در متن موافقتنامه هسته ای موسوم به «طرح اقدام
مش��ترک» مورد تاکید قرار گرفته ام��ا واقعی ت های نگرش
راهبردی ایاالت متحده را م ی توان در رویکرد مقامات اجرایی
و گزارش��ات راهبردی ان کش��ور مش��اهده کرد .هر یک از
این گزارش��ات به عنوان بخش��ی از واقعیت دیپلماتیک و
راهبردی محسوب م ی شود .در ش��رایطی که امریکای ی ها
از ای ران به عنوان اصل ی ترین تهدید خود در سیاست جهانی
نام م ی برند ،در ان ش��رایط طبیعی به نظر م ی رسد که درک
دیپلماتیک ای ران از س��ازوکارهای کن��ش راهبردی امریکا
در قالب واقعی ت های رئالیس��تی به منزله سیاس��ت قدرت
قرار گیرد.
اعتمادسازی مفهومی اس��ت که درباره ان انتظارات و
انگاره های مختلفی وجود دارد .در نگرش ای رانی ،اعتمادسازی
به معنای ان اس��ت که واقعی ت های راهب��ردی خود را بیان
نماید .در حال ی که در تفکر امریکایی ،اعتمادسازی به معنای
ان است که ای ران قابلی ت های راهبردی خود را ب ی اثر سازد.
چنین نگرش��ی را باید به عنوان یکی از مفاهیم ،قالب های
ادراکی و س��ازوکارهایی دانس��ت که حوزه نظارت و اعمال
قدرت غیرمسئوالنه جهان غرب را افزایش م ی دهد.
تجربه تعلیق فرایند غن ی سازی اورانیوم در سال 2003
بیانگر ان اس��ت که امریکا و جهان غرب هیچ گونه امتیاز
واقعی در ب رابر انعطاف های راهبردی ای ران ایجاد نم ی کنند.
در این شرایط حتی م ی توان این موضوع را مطرح کرد که اگر
ای ران روند غن ی سازی خود را در وضعیت تعلیق قرار دهد ایا
امریکای ی ها تمامی تحریم ها و محدودیت های اعمال شده
علیه ای ران را حذف خواهند کرد؟ ارزیاب ی های تاریخی سیاست
ی حتی
راهبردی امریکا بیانگر ان است که انجام چنین اقدام
در شرایطی که ای ران غن ی سازی را در وضعیت تعلیق کامل
قرار دهد ،کار دشواری خواهد بود.
داشته باشند.
کسان ی که در فرایند مذاکرات دیپلماتیک با قدرت های
بزرگ در صدد باشند که اهداف خود را ب راساس سازوکارهای
قدرت سازماندهی نمایند ،طبیعی است که به نتایج نسبتا
بهتری نائل م ی گردند .در حال ی ک��ه دیپلمات ها هیچ گونه
راه اس��انی ب رای فرار از دنیای خش��ن رقابت ه��ای امنیتی
و راهب��ردی پیدا نم ی کنن��د .در ذات نگ��رش ارمان گرایانه
امریکا نیز نشانه هایی از کنش هنجاری وجود دارد .بسیاری
از جنگ های امریکا علیه س��ایر بازیگران ب راس��اس چنین
روحی ه ای انجام گرفته است.
واقعی ت های سیاس��ت جهان��ی نش��ان م ی دهد که
نم ی توان این موضوع را طرح کرد که امریکای ی ها صرفا در
مذاکرات 15م ی 2014از سازوکارهای مبتنی بر زیاده خواهی
بهره گرفته اند .واقعیت ان است که ش��اید ما در گذشته به
راهبردهای بنیادین امریکا توجه چندانی نداش��ته ایم .به هر
می زان که از چنین انگاره ای در تحلیل واقعی ت های راهبردی
امریکا دورتر باشیم ،شاید در ابتدا از مفاهیم همکاری جویانه
و ژست های مبتنی بر رضایت استفاده نماییم اما در انتها با
واقعی ت های تراژیک سیاست قدرت روبه رو خواهیم شد .در
سیاست جهانی جلوه هایی از الگوی کنش تبعی ض امیز در
روابط کشورها وجود دارد .بناب راین هیچ بازیگری نم ی تواند بر
نشانه هایی از توازن در جهت نیل به توافق راهبردی بدون
معادله قدرت تاکید نماید.
هر موضوع سیاست بی ن الملل را باید در بستر و حوزه
خود مورد بررسی قرار داد .قدرت های بزرگ در روند مدیریت
بحران از گزینه «انتخاب عقالیی» بهره م ی گیرند .انتخاب
عقالیی به مفهوم ان است که انان از سازوکارهایی استفاده
م ی کنند که بیشترین مطلوبیت راهبردی را ب رای انان به وجود
اورد .تضادهای روسیه و امریکا در ارتباط با موضوع اوکراین
و شب ه جزیره کریمه امری واقعی است .چنین تضادهایی از
قرن 19و حتی در قالب جنگ های کریمه بین انگلستان و
فرانسه از یک سو و روسیه از طرف دیگر وجود داشته است.
بناب راین موضوعات تاریخی در رقابت قدرت های بزرگ را باید
براساس واقعی ت های راهبردی خود مورد سنجش قرار داد.
اگرچه برخی از تحلیلگران اعتقاد دارند که ممکن است
روسیه از الگوی واکنش��ی در ب رابر امریکا استفاده کرده و از
ای ران در روند مذاکرات هس��ته ای حمایت فراگیری کند ،اما
واقعی ت های دیگری نیز وجود دارد که نشان م ی دهد هی چ گاه
قدرت های بزرگ حمایت از بازیگران منطقه ای که در اقمار
انان قرار ندارند را به عن��وان محور اصلی کنش دیپلماتیک
قرار نم ی دهند .حتی برخی از پژوهش��گران بر این موضوع
تاکید دارند که ممکن است امریکا و روسیه تحوالت اوکراین
و سوریه را به عنوان دو موضوع متقارن در سیاست بی ن الملل
تلقی کرده و زمینه های ایجاد سازش و تبانی درباره دو حوزه
جغ رافیایی یادشده خارج از اراده ای ران را به وجود اورند.
واقعی ت های سیاس��ت جهانی بیانگر ان اس��ت که
امریکا ،روسیه و سایر قدرت های بزرگ از راهبردهای نسبتا
مشترکی در برخورد با ای ران بهره م ی گی رند .رقابت منطقه ای
روس��یه و جهان غرب در حوزه اوکراین نم ی تواند به عرصه
روابط ای ران با گروه 5+1تس��ری پیدا کند .مذاکرات 15می
2014نش��ان م ی دهد که روس��یه هیچ گون��ه تمایلی ب رای
ایجاد تردید درباره سیاست امریکا نداشته است .روسیه تاکنون
در فرایند مذاکرات هسته ای بیش از انکه نسبت به نیازهای
راهبردی ای ران وقوف داشته باشد ،خود را با الگوهای راهبردی
امریکا هماهنگ ساخته است.
همبستگی قدرت های بزرگ در روند ایجاد محدودیت
ب رای بازیگران منطقه ای همانند ای ران ،بخشی از واقعی ت های
سیاس��ت جهانی اس��ت .نش��انه ان را م ی توان در ارتباط با
ش��ش قطعنامه ش��ورای امنیت س��ازمان ملل در ارتباط با
فعالیت هس��ته ای ای ران مش��اهده کرد .بناب راین ای ران باید
بر این موضوع واقف باش��د که در روند مذاک��رات از الگوی
سیاست خارجی
سیاست خارجی
49
سیاست خارجی
«خودیاری» استفاده نماید .در غیر این صورت ممکن است
اهداف راهبردی خود را تحت الش��عاع واقعی ت های مربوط
به انتخ��اب عقالیی قدرت های بزرگ ق��رار دهد .باتوجه به
چنین نش��انه هایی اس��ت که نم ی توان انتظار داش��ت که
ای ران در سیاست جهانی از حمایت قدرت های بزرگ رقیب
با سیاس��ت های امنیتی امریکا در روند نیل به توافق جامع
هسته ای با گروه 5+1برخوردار شود.
سیاست خارجی
50
مثلث | شماره 227
نتایج حاصل از مذاکرات وین 6
در مذاکرات وین 6تیم دیپلماس��ی هس��ته ای ای ران
تالش همه جانب��ه ای به انجام رس��اند ت��ا زمینه های الزم
ب رای نیل به توافقنامه جامع را فراه��م اورد .نتایج حاصل از
مذاکرات بیانگر ان اس��ت که الگوهای راهب��ردی امریکا و
کش��ورهای 5+1با ای ران کامال متفاوت است .کشورهایی
که از انگیزه نیل به توافق سازنده برخوردار باشند ،به انجام
اقداماتی ازجمله کنش متوازن مب��ادرت م ی نمایند .اگرچه
مذاکرات ژنو و توافقی که در 24نوامبر 2013به انجام رسید،
منجر به فرایندهایی از جمله اعتمادسازی و راست ی ازمایی از
سوی ای ران گردیده اس��ت اما ایاالت متحده هی چ گونه اقدام
متوازن در جهت گس��ترش فرایند همکاری جویانه با ای ران
انجام نداده است .در این فرایند ،صرفا بخشی از تحریم های
اعمال شده علیه ای ران کاهش یافته است .در حال ی که هنوز
بخش دیگری باقی مانده که باید نتایج ان را در ارتباط با اینده
مذاکرات مورد سنجش قرار داد.
اعمال محدودیت های اقتص��ادی امریکا در چارچوب
قوانین تحریم وزارت خزانه داری علیه بانک های فرانسوی
و انگلیسی نشان م ی دهد که الگوی کاربردی ایاالت متحده
از 24نوامب��ر 2013تاکنون بر اس��اس محدودیت راهبردی
علیه ای ران شکل گرفته اس��ت .واقعیت ان است که ایاالت
متحده محوریت اصلی سیاس��ت تحریم ای��ران را عهده دار
است .کشورهایی همانند روسیه و اتحادیه اروپا از سیاست
امریکا حمایت به عمل م ی اورند .طبیعی است که در چنین
شرایطی ،امکان نیل به توافق سازنده ب راساس منافع متوازن
امریکا و ای ران کار دشواری خواهد بود.
در مذاکرات وین 6نش��انه هایی از موفقیت نسبی در
فرایند دیپلماس��ی هسته ای ایجاد ش��د .اصل ی ترین نشانه
چنین موفقیتی را باید «ع��دم تحریم جدید اقتصادی علیه
ای ران» درباره موضوعات هسته ای و در چهار ماه اینده دانست.
چنین توافقی در حالی انجام گرفته است که کنگره فشارهای
زیادی علیه دولت اوباما اعمال کرده است .در چنین فرایندی
م ی توان نشانه هایی از مش��ارکت دوجانبه بازیگران در حل
توافق هسته ای را مشاهده کرد.
دومین دستاورد مذاکرات وین 6را باید در قالب پرداخت
2/8میلی��ارد دالر در 6قس��ط دانس��ت .چنی��ن رویکردی
به مفهوم ان است که امریکای ی ها هنوز از انگیزه الزم ب رای
بازگرداندن بخشی از پول های بلوکه ش��ده ای ران در خارج از
کشور برخوردارند .اگرچه 2/8میلیارد دالر پول محدودی در
مقیاس مقادیر بلوکه شده تلقی م ی شود ،اما بیانگر روندهای
مرحله ای ب رای حل موضوعات مورد اختالف ای ران و ایاالت
متحده در چارچوب مذاکرات اینده هسته ای است.
سومین دستاورد مذاکرات هسته ای وین 6را باید ادامه
تالش دیپلماتیک ب��رای نیل به نتایج نهایی دانس��ت .در
چنین فرایندی ،برخی از محدودیت های تجاری علیه ای ران
کاهش م ی یابد .اگرچه مقامات امریکای��ی بر این موضوع
تاکید داشتند که چنین روندی به منزله پایان محدودیت های
تجاری تلقی نم ی شود اما واقعی ت های موجود در مذاکرات
هسته ای نشان م ی دهد که زمینه ب رای حل مرحله ای برخی
از اختالفات از طری��ق مذاکره و اعتمادس��ازی وجود خواهد
داشت.
چهارمین نتیجه مذاکرات هس��ته ای وی��ن 6را باید
محدودسازی قابلیت هس��ته ای ای ران ب راساس غن ی سازی
غیرصنعتی دانست .بسیاری از رویکردهای ارائه شده از سوی
مقامات امریکایی بیانگر ان اس��ت که مذاکرات هسته ای
نم ی تواند منجر به غن ی س��ازی صنعتی ب��رای ای ران گردد.
هرگاه چنین ادبیاتی از سوی کارگزاران راهبردی و سیاست
خارجی امریکا مطرح ش��ود ،به معنای ان اس��ت که امید به
غن ی سازی صلح جویانه صنعتی با مشکالت راهبردی همراه
خواهد شد.
اینده مذاکرات هسته ای وین
هم اکنون این سوال مطرح م ی شود که مذاکرات اینده
در وین منجر به چ��ه نتایج و اهدافی خواهد ش��د؟ واقعیت
ان اس��ت که اختالفات ادراکی ای ران و امریکا به گونه ای در
حوزه راهبردی گس��ترش یافته که امکان برطرف سازی ان
در زمان محدودی وجود ندارد .اگرچ��ه برخی از اعضای تیم
مذاکره کننده ای��ران بر این موض��وع تاکید دارن��د که روند
مذاکرات مثبت بوده اس��ت اما واقعی ت های راهبردی نشان
م ی دهد که ش��کل متفاوتی از کنش تعاملی در روابط ای ران
با کش��ورهای مختلف به وجود امده است .ای ران تالش دارد
تا رون��د مذاکرات هس��ته ای را در قالب پایان بخش��یدن به
تحریم های اقتص��ادی و تکنولوژیک س��ازماندهی کند ،در
حال ی که مقامات امریکایی محور اصل��ی تالش خود را در
کاهش قطره چکان��ی تحریم ها و محدودس��ازی راهبردی
صنایع هسته ای ای ران قرار داده اند.
نیل به دس��تورکار مش��ترک درباره چگونگی و فرایند
اجرای ی سازی موافقتنامه جامع م ی تواند ب راساس نشانه هایی
از توازن راهبردی ش��کل گیرد .در غی ر این صورت هرگونه
انعطاف پذیری یک بازیگر ،از س��وی بازیگ��ر دیگر به منزله
ضعف تلقی خواهد ش��د .واقعی ت های سیاست بی ن الملل
بیانگر فرایندی است که هرگونه انعطاف پذیری از سوی یک
بازیگر منجر به افزایش مطالب��ات و انتظارات بازیگر رقیب
م ی گردد .بناب راین الزم است تا ش��رایطی ایجاد شود که به
موجب ان ابزارهای قدرت ای ران پشتوانه مذاکرات راهبردی
گردد .کش��وری که در روند مذاکرات سیاسی و بی ن المللی
فاقد پش��توانه قدرت باش��د ،طبیعی اس��ت که به نتایج و
مطلوبی ت های مورد نظ��ر خود حتی در ش��رایط مبتن ی بر
حس ن نیت نائل نم ی گردد.
مذاکرات هسته ای در اگوس��ت و سپتامبر 2014ادامه
خواهد یافت .این مذاکرات ب راس��اس تالش دو طرف درباره
دس��تیابی به نقطه تعادلی انجام م ی گیرد .تیم هس��ته ای
ای ران با امیدواری تم��ام ،چنین فرایندی را پیگیری م ی کند.
روندهای جدید مذاکرات ب راساس نظارت و مشارکت کاترین
اشتون ادامه خواهد یافت .اشتون سیاس��ت اتحادیه اروپا را
در قالب ضرورت های راهبردی انگلس��تان تبیین م ی کند.
طبیعی است که چنین فرایندی م ی تواند بار دیگر زمینه های
ش��کل گیری موافقتنامه ای را فراهم اورد ک��ه معطوف به
همبستگی تروییکای اروپایی ،امریکا و ای ران تنظیم شود.
انچه ای ران به عنوان غن ی س��ازی صنعت��ی ،راه اندازی
پروژه اب سنگین اراک یا سازوکارهای مربوط به بهینه سازی
نسل جدید سانتریفیوژها پیگیری م ی کند ،با محدودیت های
راهبردی گروه 5+1همراه خواهد بود .در چنین ش��رایطی
است که ای ران و امریکا باید محدودیت های داخلی خود را نیز
مورد توجه قرار دهند .در فرایند موافقتنامه جامع هس��ته ای
موضوع مربوط به تصویب پروتکل الحاقی از سوی مجلس
شورای اسالمی مورد تاکید قرار گرفته است .طبیعی است که
چنین انتظاری از مجلس بدون توجه به مابه ازای اقتصادی
و راهبردی از سوی گروه 5+1کار دش��واری خواهد بود .اگر
انتظارات حداقلی ای ران در ارتباط با موافقتنامه هسته ای مورد
توجه قدرت های بزرگ قرار نگیرد ،در ان شرایط تیم هسته ای
ای ران با واکنش گروه هایی روبه رو م ی ش��ود که از مفاهیمی
همانند خط قرمز ب رای توضیح و تبیین اهداف راهبردی خود
بهره م ی گی رند.
مذاکره؛ هم تاکتیک
هم استراتژی
اگر امریکا منطق به خرج دهد
توافق امکان پذیر است
حمیدرضا اصفی
11
سخنگویپیشینوزارت خارجه
موضوع پرونده هستهای صلح امیز جمهوری اسالمی
ای ران ،س��ابقه ای بیش از 10س��ال دارد؛ این سابقه طوالنی
موجب ش��د به صورت غیرطبیعی ،س��وءتفاهمها بیش��تر
شود و ب ی اعتمادی طرفین نسبت به یکدیگر افزایش یابد.
البته اولین نش��انههای عدم پایبندی ب��ه تعهدات را طرف
غربی نش��ان داد؛ یعنی زمانی که جمهوری اسالمی ای ران
در دور اول مذاکرات در 10س��ال پیش ،به رغم ش��فافیت،
مسئولی ت پذیری و پاسخگویی با فشارهای نابجای غ رب یها
مواجه شد .همچنین طرف غربی کامال ب ی دلیل ،ب ی منطق
و غیرحقوقی پرونده هس��تهای ای ران را به ش��ورای امنیت
ارسال کرد .بناب راین نخستین نش��انههای بداخالقی حدود
10سال پیش از جانب غ رب یها بروز کرد .این اقدام ناشایست
کشورهای بانی ارس��ال پرونده هس��تهای ای ران به شورای
امنیت یعنی فرانسه ،انگلیس و المان که با هدایت امریکا
امریکای ی ه�ا تصور م ی کردن�د که در اثر
فشار زیاد ممکن است جمهوری اسالمی
ایران از حقوق هسته ای خود کوتاه بیاید.
به همین دلیل نیز انها با توپ پر پای میز
مذاکرات حاضر شده بودند تا بتوانند ایران
را راضی کنند
مثلث | شماره 227
و اسرائیل صورت گرفت باعث شد که ای ران به شدت نسبت
به غرب ب ی اعتماد ش��ود .ای ران با کش��ورهای طرف مقابل
یعنی ابتدا المان ،انگلیس و فرانسه که بعدها چین ،روسیه
و امریکا نیز به انها اضافه ش��دند در طول سال های گذشته
فرازوفرودهایی داش��ته و مذاکرات متفاوت و متنوعی را نیز
انجام داده اس��ت .اما در نهایت با تدبیر و ابت��کار رهبری و
مواضع بسیار هوشمندانه ایشان و تاکید بر نرمش قهرمانانه،
دور جدیدی از مذاکرات اغاز شد .این دور جدید در یک فضای
متفاوت از گذش��ته بود؛ دولت جدیدی روی کار امده بود که
ش��عارهای متفاوتی داش��ت و رویکردش نسبت به مسائل
بی ن المللی با دولت قبلی فرق داشت .در این فضا طبیعی بود
کشورهای غربی و امریکا که از تحریم ها و تهدیدها ناامید
شده بودند از فرصت پیش امده نهایت استفاده را بکنند و وارد
مذاکره با ای ران شوند .یعنی غرب ی ها با حسن نیت و از روی
عالقه به جمهوری اسالمی ای ران وارد مذاکره نشدند ،بلکه
از س��ر ناچاری و باتوجه به اینکه محدودیت های کشورهای
غ رب��ی و در راس انها امریکا ناکارامد ب��ود ،راه حل مذاکره را
برگزیدند .از دیگر س��و ،در ای ران نیز باتوج��ه به اینکه دولت
متفاوتی روی کار امده بود و رویکرد متفاوتی داشت ،با طرف
مقابل وارد گفت وگو شد.
نخس��تین گام های اغاز ای��ن مذاکرات بعد از س��فر
رئی س جمهور ب��ه نیویورک صورت گرفت و پ��س از ان بود
که طرفین وارد مذاکرات جدی شدند و نتیجه ان رسیدن به
یک تفاهم کلی در اذر ماه سال گذشته بود .کار جدی ای ران
از ان زمان اغاز شد و تفاهم ژنو موجب شد فضای بی ن المللی
نسبت به ای ران تلطیف شود؛ در ضمن این تفاهم باعث شد
بخشی از پول های ای ران اگرچه اندک ازاد شود و تحریم های
نانوش��ته دیپلماتیک علیه ای ران از میان برداش��ته شود .در
نهای��ت ان تفاهم یک فضای مناس��ب را ب��رای جمهوری
اسالمی ای ران پدید اورد ،به گونهای که پس از ان بنگاههای
اقتصادی خارجی ،اشتیاقشان را ب رای سرمایه گذاری در ای ران
نش��ان دادند .از ابتدای توافق ژن��و ،اظهارنظرهای متفاوتی
مطرح ش��د؛ مخالفان و موافقان هر یک از دیدگاه خودشان
این موضوع را م ی دیدند که مساله ای بسیار مثبت بود .اما به
نظر من در این میان دو دسته شتابزده عمل کردند نخست
دسته ای از موافقان که همه چیز را تمام شده م ی دانستند و با
خوش بینی فراوان به موضوع نگاه م ی کردند .این نگاه شاید
تا حدودی از انجا ناشی شد که این دسته ،محیط بی ن الملل
و ماهیت دولت امریکا را به صورت دقیق نم ی شناسد .دسته
دیگر نیز کسانی بودند که از ابتدا مذاکرات را شکس ت خورده
و بدون نتیجه قلم��داد م ی کردند و حتی تفاه��م ژنو را نیز
زیانبار م ی دیدند.
البته جدای از این دو دس��ته ،افرادی نی��ز بودند که با
کارکرد حزبی و گروهی به موضوع نگاه م ی کردند .اما در کل
بخش زیادی از این مخالفان و موافقان از س��ر دلسوزی و با
اعتقاد این مساله را دنبال م ی کردند.
بناب راین کار جدی ای ران بع��د از مذاکرات ژنو و در یک
فضای بی ن المللی شروع ش��د .به نظر من این نکته مثبت
بود و باعث ش��د فضای متفاوتی ب رای ای ران به وجود بیاید.
اما در دور اخ��ر مذاکرات وین که 17روز ب��ه طول انجامید،
دو روز اخر صرف چانه زن��ی ب رای تمدید مذاک��رات بود که
در نهایت مذاکرات را به وقت اضافه کش��اند .تمدید ش��دن
مذاکرات به طرفی��ن این امکان را م یدهد ک��ه تا چهار ماه
دیگر با یکدیگر گفت وگو کنند و ش��رایط را بررسی کنند تا
دریابند که چگونه م ی توان به یک توافق جامع دست یافت.
به نظر من تا اینجای کار موضوع پرونده هسته ای پیشرفت
داش��ته و م ی توان به این مذاکرات نمره قابل قبولی داد .اما
در گفت وگوهای وین به دلی��ل زیاده خواه یهای امریکا ،به
دلیل عدم اجماع کشورهای غربی با یکدیگر در برخی موارد
و به دلیل اینک��ه مدعی اصلی این پرون��ده امریکا بود و نه
کشورهای دیگر ،مذاکرات به نتیجه نرسید.
از انجایی که امریکا مدعی اصلی این پرونده اس��ت،
در مذاکرات وین ،جان کری ،وزیر خارجه امریکا بیش از بقیه
وزرای خارجه وقت گذاشت؛ در واقع وزیر خارجه چین و روسیه
که اصال در وین 6ش��رکت نکردند و وزرای خارجه غربی نیز
خیلی محدود و کوتاه در وین توقف داشتند.
البته امریکای ی ها تصور م ی کردند که در اثر فشار زیاد
ممکن اس��ت جمهوری اس�لامی ای ران از حقوق هسته ای
خود کوتاه بیاید .به همین دلیل نیز انها با توپ پر پای میز
مذاکرات حاضر ش��ده بودند تا بتوانند ای��ران را راضی کنند.
البته در ابتدای مذاکرات برخی عالئم اش��تباه ناخواسته به
طرف غرب ی ها ارسال شد مبن ی بر اینکه جمهوری اسالمی
راه حل برون رفت از مشکالت را حل و فصل مساله هسته ای
م ی داند .این مس��اله باعث ش��د که طرف مقابل تاحدودی
طلبکارانه برخورد و فکر کند که ای ران چاره ای جز رسیدن به
توافق ندارد .در این میان از فش��ارهای رژیم صهیونیستی و
برخی از کش��ورهای دیگر منطقه در قالب الب ی های پنهان
به دولتمردان امریکایی نیز نباید غافل شد .این فشارها نیز
موجب ش��د که مذاکرات در این مدت شش ماهه به نتیجه
نرسد.
همچنین شاهد بودیم که طی مذاکرات وین ،ای ران از
مواضع خود عدول نکرد و حاضر نشد به خواست طرفهای
غربی تن ده��د .اما نباید از نظر دور داش��ت ک��ه مواضع و
دیدگاه های دو طرف در این چند ماه گذش��ته خیلی به هم
نزدیک شده اس��ت و در بس��یاری از موارد اشتراک نظر پیدا
کرده اند .بناب راین احتمال اینکه طی چه��ار ماه اینده درباره
دیگر مسائل نیز نزدیکی و اش��تراک نظر حاصل شود ،کم
نیست.
البته به نتیجه نرس��یدن مذاکرات در این مدت دالیل
تکنیکی ه��م دارد .اگرچه به گفته برخ��ی مذاکره کنندگان
60درصد متن توافق جامع اماده شده است ولی موضوعات
اساسی و کلیدی هنوز مورد توافق قرار نگرفته است .شاید
اگر در ابتدا و از زمان مذاکرات ژنو به تعیین نقاط اش��تراک
م ی پرداختیم و مطابق ان در هر دوره از مذاکرات راجع به یک
موضوع به نتیجه م ی رسیدیم تمام موارد مورد اختالف ب رای
روزهای پایانی مهلت تعیی ن ش��ده باقی نم ی ماند .به عنوان
نمونه باید در یک جلسه تحریم ها ،در یک جلسه نظارت و
راست ی ازمایی و در جلسات دیگر موضوعات دیگر را بررسی
م ی کردیم.
همچنین شاید به لحاظ تکنیکی ،زمان بندی مذاکرات
خیلی خوب نب��ود .فاصله های طوالن��ی در میان مذاکرات
موجب ش��د عمال بار عم��ده و جدی مذاکرات ب��ه دور اخر
کشیده شود.
اگر ی��ک نگاهی ب��ه روند مذاکرات داش��ته باش��یم
درم ی یابیم که از ژن��و تا وین ،بیش��ترین دور مذاکرات را در
دور اخر یعنی وین 6داش��تیم .البته این مسائل به تاکتیک
مذاکرات بازم یگ��ردد ولی موضوعات ریش��های که باعث
شد به نتیجه نرس��یم همان مواردی بود که ذکر شد ،یعنی
زیاده خواهی امریکا ،پافشاری ای ران بر مواضع بحقش و فشار
رژیم صهیونیستی و برخی کشورهای دیگر.
در ه ر حال تا امروز نیز فضای مثبتی نس��بت به ای ران
ایجاد شده است که مشکل تغییر خواهد کرد.
چهار ماه اینده ،چهار ماه سخت و دشواری خواهد بود،
مانند همان شش ماهی که گذشت .اگر امریکای ی ها منطق
به خرج دهند م ی ت��وان در این چهار ماه به نتیجه رس��ید.
ضمن اینکه جمهوری اسالمی ای ران ب رای رسیدن به نتیجه
همین مسیری که تا امروز طی کرده را باید ادامه دهد ،یعنی
پافشاری به حقوق و فهماندن این مساله به طرف های مقابل
که تحریم و تهدید سازگار نیست و اگر ای ران پای میز مذاکره
امده ب رای نشان دادن حس��ن نیت و ازمایش غرب ی هاست.
در این فضا م یتوان انتظار داش��ت که در پایان چهار ماه به
نتیجه دست یابیم .ضمن اینکه باراک اوباما رئی س جمهور
امریکا نیز به این توافق بسیار نیاز دارد .زی را اوباما تقریبا در
تمامی عرصه ه��ای بی ن المللی عملکرد موفقی نداش��ته و
اکنون دوست دارد که به زعم خود یک چالش بی ن المللی را
از طریق دیپلماسی حل کند .بناب راین اراده یاد شده از طرف
امریکای ی ها قابل مشاهده است منتها باید ببینیم این اراده
تا چه حد در مقابل بداخالق ی های کنگره ،تندروهای حزب
دموکرات و رژیم صهیونیستی مقاومت م یکند .همچنین
باید دید دولتمردان امریکایی تا چه حد حاضر هستند که از
زیاده خواهی پرهیز کنند و به اراده جمهوری اسالمی ای ران که
داشتن حق استفاده از انرژی صلح امیز هستهای است احترام
بگذارند .بناب راین موفقیت مذاکرات از این به بعد منحصر به
میز مذاکره و مذاکره کنندگان نیست ،بلکه یک اراده سیاسی
را م ی طلبد که در رابطه با موضوعات مورد اختالف ،حقوق
جمهوری اسالمی ای ران را به رسمیت بشناسد .حال مهم این
است که ایا این اراده سیاس��ی در کاخ سفید به وجود خواهد
امد یا خیر .این چهار ماه ،فرصت کمی اس��ت و باید منتظر
باشیم و نتیجه را ببینیم.
سیاست خارجی
سیاست خارجی
51
رش
گزا
سیاست خارجی
بهاحمدی نژادگفتم؛
حرف های باالی ابری می زنید
داستان شیخ و محمود ادامه دارد
سیاست خارجی
52
مثلث | شماره 227
علی حاجی ناصری
روزنامه نگار
«ب ی قانونی در پس��ران بعضی از همین اقایانی است
که امروز از ش��ما حمایت م ی کنند .پس��ر اقای ناطق چطور
میلیاردر ش��د؟ خود اقای ناطق چطور زندگی م ی کند؟ اینها
حامیان ش��ما هس��تند .ب ی قانونی اینهاس��ت ».بیان این
جمالت از سوی محمود احمدی نژاد در مناظره 13خرداد 88با
میرحسین موسوی کافی بود تا اختالفات میان رئی س جمهور
وقت ب��ا عل ی اکبر ناطق نوری که یک��ی از چهره های اصلی
اصولگرایان بود ،تش��دید ش��ود؛ اختالفاتی که ریشه انها به
انتخابات ریاست جمهوری نهم در سال 84و خروج احمدی نژاد
از شورای هماهنگی بازم ی گشت.
دلخوری های ناطق نوری پس از بیان این س��خنان از
سوی رئی س جمهور وقت ،احمدی نژاد شدت گرفت و به دلیل
سکوت اصولگرایان در قبال سخنان احمدی نژاد ،از این جریان
سیاسی فاصله گرفت .ناطق نوری که این رفتار احمدی نژاد را
برخالف سوگند ریاست جمهوری م ی دانست ،تصمیم گرفت
که در هر مراسمی که احمدی نژاد در ان سخنرانی م ی کند،
جلسه را ترک کند و از استماع سخنان او خودداری کند.
زمان ی که این دو چهره به یک مراس��م سیاس��ی مهم
دعوت م ی ش��دند و قرار بر ان بود که احمدی نژاد س��خنران
مراسم باشد ،همگان در انتظار لحظه ای بودند که ناطق نوری
قصد داشت جلسه را ترک کند .حتی عکاسان نیز دوربی ن های
خود را اماده م ی کردند تا خروج او را ثبت کنند .مش��هورترین
خروج اعتراضی شیخ ،ترک مراسم افتتاح مجلس نهم هنگام
اغاز سخنرانی احمدی نژاد بود .ناطق نوری روزه سکوت اختیار
کرده بود و از هرگونه گفت وگوی رسانه ای و اظهارنظر سیاسی
صریح امتناع م ی ورزید .در ماه رمضان سال 91اما شیخ عزم
خود را جزم کرد تا در مراس��م احیای ماه رمضان در حرم امام
رضا(ع) به سکوت خود پایان دهد.
ناطق نوری در س��خنان خود چنین گفت« :انسان باید
عدالت سیاسی داشته باشد؛ مثال کس ی که در انتخابات شرکت
م ی کند ،نباید ب رای اینکه رای بیاورد ،حریفش را تخریب کند و
ابروی او را ببرد و عدالت نیز اقتضا م ی کند از کس ی که ابرویش
رفته اس��ت نیز حمایت ش��ود .فامی ل بازی و زد و بند در امور
جامعه سبب تزلزل و دلسردی مردم م ی شود ،با حاکمیت عدل
در جامعه مردم م ی بینند که همه در ب رابر قانون یکسانند».
این سخنان ناطق نوری اما به مذاق یاران احمدی نژاد خوش
نیامد و انها با برهم زدن مراس��م احیای حرم ام��ام رضا(ع)،
مخالفت خود را با این سخنان بیان کردند .اظهارات ناطق نوری
در واق��ع صریح تری��ن موضع گی��ری او در قبال س��خنان و
سیاس��ت های احمدی نژاد بعد از حوادث سال 88بود اما این
سخنان همچون موجی بود که خیلی زود فروکش کرد و بار
دیگر ناطق نوری رسم سکوت در پیش گرفت.
او چندی بعد نیز در مراسم بزرگداشت شهید بهشتی ،بار
دیگر لب به گالیه گشود .ناطق نوری اعالم کرد که بنا به دالیل
و عواملی مدت هاست که صحبت نم ی کند و به همین دلیل
سخنرانی را فراموش کرده است .او به تخریب هایی که علیه
وی و دیگر چهره های منتقد افراطیون در سال های اخیر انجام
شد و وی را ساکت فتنه نامیده بودند ،واکنش نشان داد و گفت:
«به دلیل همین سکوت ،من را م ی توان جزو ساکتین به شمار
اورد .اما اینجا م ی گویم که من همین سکوت و ساکت بودن
را از شهید بهشتی اموختم ».پس از تغییر دولت در انتخابات
24خرداد ،92ناطق نوری از انزوای خودخواسته خارج شد و لب
به سخن گشود؛ او حتی از نمایندگان مجلس خواست که در
انتصاب مدی ران دولت یازدهم دخالت نکنند .پنج سال پس از
ان مناظره تاریخی ،حاال بار دیگر ناطق نوری زبان به انتقاد از
محمود احمدی نژاد و سیاست هایش گشوده است .او در شب
بیس ت ویکم ماه رمضان در مراسم شب قدر ،انتقادات خود را با
زبان امیخته به کنایه به دولت قبل وارد کرد و از قوه قضاییه
خواست که هرچه سریع تر به پرونده های قضایی احمدی نژاد
و دولتمردانش رسیدگی کنند.
او که در حرم امام خمینی(ره) سخنرانی م ی کرد ،خطاب
به حاضران در این مراسم چنین گفت« :اگر بنا شود مسئولی
بگوید هرگونه دلم خواس��ت بی ت المال را هزینه م ی کنم و تا
هنگامی که مس��ئولیت دارد بگوییم که مصلحت نیس��ت
س��خنی مطرح کنیم و پس از ان نیز بگویی��م که حاال ان
فرد رفته ،دیگر به مرده لگد نم ی زنند ،پس چه زمانی باید به
حساب بی ت المال رسیدگی شود؟ مگر ما نم ی گوییم شیعه
علی(ع) و پیروی ایشان هستیم؟»
ناطق نوری در بخش دیگری از اظهاراتش تصریح کرد:
«یکی از مشکالت کشور ما تعارف و رودربایستی است .اگر
اعالم م ی کنیم چند میلیارد را حیف و میل کردند ،رسیدگی
کنیم و نتیجه را به اطالع برسانیم .اگر همه زیرسوال بمانند،
مردم در تش��خیص راس��ت و دروغ دچار مشکل م ی شوند و
خدای ناکرده به اجماع مرکب م ی رس��ند .حضرت علی(ع) در
حکومت خود با کسی تعارف نداشت .اگر شخصی بی ت المال
را حیف و میل م ی کرد ،او را متهم و مس��ئولیت را از او سلب
م ی کرد و اجازه م ی داد ابرویش برود .ما چرا تعارف م ی کنیم؟
من در س��خنران ی های قبلی خودم هم گفته ام که زودتر به
تخلفات رس��یدگی کنید تا ذهن مردم نس��بت به مسئوالن
خ راب نشود .مبادا دوغ و دوشاب یکی شوند».
رئیس بازرس��ی بیت مقام معظم رهبری در مهم ترین
بخش از س��خنانش گفته بود« :علی علی ه الس�لام در امر
خالف��ت و حکومتداری و اداره کش��ور ب��ا هیچ کس تعارف
نداشت .جناح ،گروه و خط ب رای او اهمیتی نداشت و معیار او
در حکومتداری حق و عدل بود .به همین دلیل م ی گفت؛ اگر
من خالفت را بپذیرم کسانی را که پیش از من در حکومتداری
ی به م��ردم کرده ان��د و از بی ت المال ب��رای خود هزینه
ظلم
کرده اند ،رها نم ی کنم و حساب انها را هم م ی رسم ...شخصی
مس��ئولیتی را در کش��ور برعهده م ی گیرد و هر طور دلش
خواست بی ت المال را خرج م ی کند ،ان وقت م ی گویند تا زمانی
که بر مسند است ،مصلحت نیست جلوی او را بگیریم .وقتی
هم که از مسندش کنار رفت م ی گویند حاال که رفته است و
دیگر مرده را لگد نزنیم ،پس کی و کجا م ی خواهیم حساب
بی ت المال را برسیم؟» رفتار سیاسی ناطق نوری در طول این
سال ها حاکی از ان است که دلخوری و کدورت او از احمدی نژاد
همچنان پابرجاست و از لحن شیخ ناطق م ی توان به سادگی
متوجه شد که او از هر فرصتی ب رای نشان دادن این نارضایتی
استفاده م ی کند .اظهارات ناطق نوری در حرم امام خمینی(ره)
اما با واکنش هایی مواجه شد؛ مهم ترین انها ،یادداشت حسین
شریعتمداری در س��رمقاله روزنامه کیهان بود .مدیرمسئول
روزنامه کیهان در سرمقاله خود با اشاره به بخشی از سخنان
ناطق نوری چنین نوش��ت« :اظهارات اقای ناطق با استقبال
گسترده رسانه های بیگانه و جریانات ضدانقالب روبه رو شد و
روزنامه های زنجیره ای تیتر اول خود را همراه با عکس و تقدیر
فراوان به نقل سخنان ایشان اختصاص دادند».
حسین ش��ریعتمداری در ادامه یادداشت خود تصریح
کرد« :تخلفات و پلشت ی های دولت س��ابق با انبوه تخلفات
و سوءاستفاده های اقتصادی و قانون شکن ی ها در دولت های
س��ازندگی و اصالحات ،قابل مقایسه نیس��ت و اساسا باید
س�خنان علی اکبر ناطق نوری در مراسم
ش�ب قدر با واکنش ه�ای گس�ترده ای
مواجه شد .او بار دیگر به انتقاد از محمود
احمدی نژاد پرداخت که بس�یاری ان را
واکنش�ی مجدد ب�ه مناظره س�ال 88و
اظه�ارات رئیس جمهور س�ابق در مورد
ناطق نوری ارزیابی کردند.
مثلث | شماره 227
گفت؛ انحراف دولت س��ابق دقیقا از هنگامی شروع شد که
اقای احمدی نژاد و حلقه انحرافی پی رامون ایش��ان راه و رسم
اصولگرایی را کنار گذاش��ته و به دنباله روی از بینش و روش
مدعیان اصالحات و حزب کارگزاران روی اوردند».
او سپس به طرح دو سوال از ناطق نوری پرداخت« :چرا
ان همه سوءاس��تفاده از بی ت المال ،فس��اد اقتصادی ،فرار از
ی دیگر که برخی از مدعیان
قانون و ده ها و بلکه صدها پلشت
اصالحات و داعی ه داران حزب سازندگی در طول حاکمیت خود
بر قوه مجریه مرتکب شده بودند را وانهاده و از میان انبوه ان
جرایم مشهود و اثبات ش��ده ،تنها به یک نمونه -بر فرض
صحت -هنوز اثبات نشده بسنده کرده اید؟ ایا فساد اقتصادی
س��ه هزار میلیارد تومانی که اط رافیان کنونی حضرتعالی از
متهم ردیف اول ان -بعد از اثبات جرم -با عنوان «کارافرین»!
یاد کرده و شایسته تقدیر دانسته بودند و نه مجازات ،قابل ذکر
نبود؟» شریعتمداری با اشاره به بخش دیگری از گالیه های
ناطق نوری ادامه داد« :گل��ه فرموده اید که وقتی احمدی نژاد
در مسند مس��ئولیت بود به بهانه مس��ئولیت ایشان و بعد
از کنار رفتن از مس��ئولیت هم با این بهانه که نباید به مرده
لگد زد از رسیدگی به پرونده حیف و میل بی ت المال از سوی
ایشان خودداری شده است! و اعتراض کرده اید که «پس کی
و کجا م ی خواهیم حس��اب بی ت المال را برس��یم»؟ گالیه
جنابعالی م ی تواند بجا و بایسته باشد -البته در صورت اثبات
اتهام -ولی پرسش این است که چرا از معطل ماندن پرونده
سوءاستفاده اقای مهدی هاشمی سخنی به میان نیاورده اید؟!
چرا نس��بت به تاخیر غیرقابل توجیه در رسیدگی به پرونده
«کرس��نت» و کس��انی که این قرارداد خس��ارت افرین را به
نظام تحمیل کرده اند و هم اکنون نیز برخی از انان بر مسند
مسئولیت نشسته اند ،سکوت فرموده اید؟»
مدیرمس��ئول روزنامه کیهان با اس��تناد به بخشی از
خاط رات ناطق نوری در دوران مس��ئولیتش در وزارت کشور
و ماجرای اس��تیضاح او تاکید م ی کند« :اورده اید چند تن از
نمایندگان به این علت که نس��بت به واگ��ذاری زمی ن های
اط راف ته ران از سوی حاک م ش��رع وقت شهرداری ب ی تفاوت
بوده اید ،در پی اس��تیضاح ش��ما بودن��د و نوش��ته اید «روز
اس��تیضاح که به مجلس رفتم ،اقای هاشمی خیلی نگران
بود و گف��ت؛ اقای ناط��ق! اس��تیضاح کنندگان خیلی قوی
برخورد م ی کنند و من گفتم؛ نگران نباشید ،لیست اکثریت
نمایندگان مجلس که زمین گرفته اند را تهیه کرده ام ،حتی
اسم اقای هاشم ی رفسنجانی هم بود ،شروع کردم به خواندن
ی و نمایندگان که دیدند دارم اسامی همه را م ی خوانم و
اسام
ابروریزی م ی شود ،گفتند نخوانید ...و رای اوردم ».خب! جناب
ق عزیز! چرا در جایگاه وزیر کش��ور ،از رسیدگی به جرایم
ناط
نمایندگانی که به ناحق زمی ن های اط راف ته ران را تصاحب
کرده بودند ،چشم پوشی کردید؟! و به قول خودتان «پس کی
و کجا م ی خواهیم حس��اب بی ت المال را برسیم»؟! ...و البته
کسی در مصلحت اندیش��ی حضرتعالی ب رای نظام کمترین
تردیدی ندارد».
این بار اما ناطق نوری سکوتش را ادامه نداد .او در معدود
مصاحب ه هایش با یک رسانه به گفت وگو نشست و به بازخ وانی
ریش��ه اختالفاتش با احمدی ن��ژاد پرداخ��ت .ناطق نوری در
گفت وگو با خب رانالین چنین گفت« :در قصه ریاست جمهوری
84ماجرا این گونه بود که از اصولگراه��ا 5-6کاندیدا وجود
داش��ت و کاری که ما باید م ی کردیم این بود که بنشینیم با
اینها صحبت کنیم که یا انه��ا را قانع کنیم که کنار بروند یا
اینکه با مکانیزم ی پیش بیاییم تا یکی از انها در عرصه باقی
بماند .امدیم و اقایان هم قبول کردند که شورای مرکزی جبهه
نیروهای انقالب به هر تصمیمی رسیدند ،انها قبول کنند .با
همین اهنگ جلو امدیم .تک تک کاندیداها را در همین اتاق
خواس��تیم با این هدف که از برنامه ها ،اهداف و انگیزه های
انها باخبر ش��ویم و کاندیداها هم امدند و توضیحاتی دادند.
یک جلس��ه هم به صورت اختصاصی با اقایان داشتیم که
به صورت شفاف و راحت ،اش��کاالت در مدیریت های قبلی
و سوال های مان را با انها مطرح کردیم .اقای احمدی نژاد هم
جزو همی ن ها کاندیداها بود .ایشان م ی گفت« :من طرح ب رای
اداره کشور دارم و بقیه نامزدها ندارند .شما هم اجازه نم ی دهید
من طرحم را بدهم ».ما با کاندیداهای دیگر دو جلسه داشتیم،
با ایشان سه جلسه برگزار کردیم .یک روز به اقای باهنر گفتم
یک وقتی به اقای احمدی نژاد بدهید چون م ی گویند من ب رای
اداره کشور یک طرح ویژه دارم».
او جلسه خود با احمدی نژاد را نیز این گونه روایت کرده
است« :جلسه زمانش هماهنگ شد و ایشان به همین دفتر
بنده امد و مرحوم اقای عس��گراوالدی ،باهن��ر ،بنده و برخی
دیگر از دوستان بودند .ایشان در ان جلسه دو ساعت طرحش
را توضیح داد .بنا هم بود تا پایان صحبت ایشان حرفی نزنیم.
ایشان وقتی صحبتش را تمام کرد ،من رئیس جلسه بودم و
اگرچه منشی جلسه فرد دیگری بود ولی ب رای اینکه مطالب
یادم بماند چیزهایی را م ی نوشتم که خود ان نوشته ها چهار
صفحه ش��د! قبل از اینکه من صحبت کن��م ،مرحوم اقای
عسگراوالدی رو کردند به بنده و حرفی زدند که شاید شما هم
تا االن نشنیده باشید .اقای عسگراوالدی گفت« :این ب رادر ما
احساس م ی کند که اسالم را فقط او م ی شناسد ،این ب رادر ما
احساس م ی کند انقالب را فقط او درک کرده است .این ب رادر ما
احساس م ی کند امام را فقط او م ی شناسد ».بنده هم خطاب
به اقای احمدی نژاد گفتم« :اقای احمدی نژاد! من حرف های
ش��ما را خیلی دقیق گوش دادم ،حقیقتا هرچه دقت کردم،
هیچ نفهمیدم .یا سطح معلومات ش��ما خیلی باالست و ما
نم ی فهمیم شما چه م ی گویید یا اینکه حرف های «باال ابری»
یزنید».
م
ناطق نوری در ادامه این گفت وگ��و از قهر احمدی نژاد
سخن م ی گوید و ان را این گونه روایت م ی کند« :به ه ر حال
بعد از ان جلسه ما با ایشان ،اقای احمدی نژاد قهر کرد و رفت.
فردایش هم نامه نوشت که من دیگر با جمع شما نیستم .این
از ایش��ان؛ اقایان دیگر هم هر کدام به دلیلی به صرافت کار
تشکیالتی افتادند و جدا شدند و از طرف دیگر مسائل دیگری
هم رخ داد و به هر تقدیر تمام بافته ها تافته شد و تنها نامزدی
که پایبند ماند اقای علی الریجانی بود .به ایشان گفتم تا انتها
از ش��ما حمایت م ی کنم .بعد هم گفتم پس از انتخابات؛ از
عرصه سیاسی در این شکل و شمایل کناره گیری خواهم کرد،
چون احساس م ی کردم ان مدیریت دیگر شکل نم ی گیرد».
او در خصوص برخ��ی اخبار مبنی بر تش��کیل مثلث
هاشمی ،خاتمی و ناطق نوری ب رای برنامه ریزی در خصوص
انتخابات مجل��س دهم نیز اظهارنظر ک��رد؛ انجا که گفت:
«به نظر م ی رس��د که تندروهای سیاس��ی از هر دو جریان؛
ظاه را به یک نقطه مشترک رسیده اند و ان هم ایجاد شکاف
بین نیروهای قدیمی انقالب است .از یک طرف ب رای ایجاد
حساسیت م ی گویند که اینها (اقای هاش��می ،بنده و اقای
خاتمی) نشسته اند ب رنامه ریزی ب رای مجلس اینده کرده اند و
یربط و خالف واقعی است .از طرف دیگر
چه و چه! که حرف ب
عده ای از همان قماش و با نیت ناپاک؛ با همان هدف ،دست
به خبرس��ازی هدفمند م ی زنند و مثال با تحریف متن کتاب
خاط رات بنده سعی کرده اند یک موضوعی را وارونه القا کنند تا
فرصتی ب رای تفرقه بین امثال ما به وجود اورند».
ناطق نوری همچنین در بخشی دیگر از این گفت وگو
که پاسخی غیرمس��تقیم به یادداشت حسین شریعتمداری
تلقی م ی شود ،در خصوص بازنش��ر خاط رات استیضاح وی
در دوران مسئولیتش در وزارت کشور و ماجرای زمین گرفتن
هاشم ی رفس��نجانی این گونه اظهارنظر ک��رد« :در ماجرای
استیضاح بنده وقتی که وزیر کشور بودم (سال )62یک سوال
راجع به زمین و واگذاری زمین به مردم و افراد محروم مطرح
شده بود .اقای مهندس گنابادی ان زمان وزیر وقت مسکن
بود .به او گفته بودند این وزیر کشور زمین تقسیم م ی کند .او
هم مدام به ما نامه م ی نوش��ت .من هم به مرحوم مهندس
کازرونی که معاون عمرانی من بود ،کار را ارجاع دادم که ببیند
ماجرا چیست که معلوم شد حاکم شرعی مستقر در شهرداری
ته ران (ان وقت ش��هرداری زیرمجموعه وزارت کش��ور بود)
زمی ن های ب ی صاحب را ب راساس تشخیص خودش به فق را،
مستضعفین و حتی پاس��دارهایی که ب ی خانه بودند واگذار
م ی کرد».
ناطق نوری با اش��اره به نامه جمعی از نمایندگان ب رای
حاکم ش��رع وقت ادام��ه داد« :نمایندگان ب رای ایش��ان نامه
م ی نوش��تند و توصیه م ی کردند که فالنی را م ی شناس��یم،
وضعیتش را بررس��ی کردیم و م ی دانیم که فقیر و مستحق
است که یک تکه زمین به او داده شود .از جمله این توصی ه ها
ب رای افراد ب ی بضاعت؛ توصی ه ای است که اقای هاشمی انجام
داده بود و کسی را معرفی کرده و گفته بود :اقای حاکم شرع!
اگر زمین��ی در اختیار نیازمندان قرار م ی دهی��د ،این فرد هم
بیچاره است و مستحق دریافت .خود من هم از این توصی ه ها
داشتیم .مثال اقای طباطبایی (حاکم ش��رع) یک لیستی را
خطاب به من فرستاده و نوش��ته بود« :این ادم ها م ی گویند
مستحق هستند و زمین م ی خواهند .م ی گویند شما اینها را
م ی شناسید؟» من در جواب نوشتم« :این افراد فقیر هستند
و فقر انها ب رای بنده مورد تائید اس��ت ».اصل ماجرای زمین
در اس��تیضاح این بود و خب ای��ن بهانه ای ش��ده بود ب رای
استیضاح کنندگان که در کنار سایر موارد مطرح کنند».
او با اشاره به نارسایی کتاب خاط رات وی و درج عبارت
«اقایان زمین گرفتند از جمله اقای هاشمی» ،گفت« :خب
مالحظه م ی کنید که اصل ماجرا چه ب��وده و این افراد بد دل
چگونه عنوان کرده اند ،وگرنه اقای هاش��می همان طور که
رهبری در خطب ه های 29تیرماه 88گفتند ،بخش وسیعی از
سرمایه های شخصی خودش را ب رای انقالب گذاشت و اصال
چه نیازی داش��ت به یک قطعه زمین مثال در باغ فیض که
ان وقت ها هم بیابانی بیش نبود نه مثل حاال».
ناطق نوری در پاسخ به این پرسش که ایا صحیح است
که اقای هاشمی حین دفاعیات شما در استیضاح ،شما را بر
حذر داشتند که اسامی نماینده ها را اعالم کنید؟ خاطرنشان
کرد« :این درست نیست! شیطنت این است که گفتند اقای
هاش��می از من خواسته بودند که این لیس��ت را نخوانم .در
صورتی که ماجرا این طور نبود .من در ان جلس��ه استیضاح
خطاب به نماینده ها گفتم که عده ای از ش��ما هم کسانی را
معرفی کرده اید ،م ی خواهید اس��امی این عده را ب رای ش��ما
بخوانم؟ برخی گفتند بخوانی��د ،برخی گفتند نخوانید .فضا
متشنج شد .باالخره عده ای گفتند اس��امی را بخوان ببینیم
چه کسانی هستند؟ من هم اسم یک بنده خدایی که اتفاقا
از امضا کنندگان اس��تیضاح هم بود را خواندم .اسم این فرد را
که خواندم سر و صدا بلند شد که اقا! نخوان .مجلس متشنج
شد .اقای هاشمی به من گفت« :اقا! اگر نمایندگان م ی گویند
نخوانید ،خب نخوانید ».در نهایت اقای هاش��می گفتند در
ی را
اختیار خود اقای وزیر اس��ت که اگر مایل هس��ت اسام
بخواند و اگر هم مایل نیست نخواند ».بنده هم ترجیح دادم
فضا متشنج تر نشود و باالخره نخواندم».
بر داستان ناطق نوری و احمدی نژاد انگار پایانی نیست.
طنز ماجرا اما وارونه ش��دن ش��رایط اس��ت ،حاال برعکس
سال های پیش این محمود احمدی نژاد است که راه سکوت
را برگزیده.
سیاست خارجی
سیاست خارجی
53
روح جدید درکالبد قدیم
بین الملل
حزب محافظه کار انگلیس در حال پوست انداختن است .این ترمیم بیشتر ناشی از
نیاز مبرم حزب ب رای پیروزی در انتخابات اتی است .این نیاز به ویژه پس از انتخابات اخیر
پارلمان اروپا و پیروزی حزب تازه تاسیس راست اف راطی بریتانیا اهمیت فوق العاده ای پیدا
کرده اس��ت .از همین رو حزب محافظه کار با کنار گذاش��تن برخی رهب ران باسابقه خود
قصد دارد با ورود برخی چهره های جوان تر و همچنین زنان در رقابت های اتی سیاسی به
پیروزی دست پیدا کند.
رفرم برای جنگ می 2015
پشت پردهتغیی راتدرکابینه
دولت کامرون چیست؟
مجید تفرشی
تاریخ نگار و تحلیلگر
مسائل بریتانیا
بین الملل
54
مثلث | شماره 227
1
ش��اید از نظر برخی از ناظ��ران ،جا به جایی پیش امده
در کابینه دولت ائتالفی در بریتانی��ا ،اقدام ی غیرمنتظره و
ناگهانی ارزیابی شد ،ولی در مجموع به نظر م ی رسد که بر
مبنای تحوالت سیاسی و انتخاباتی پی ش امده در ماه های
اخیر ،ترمیم کابین��ه و تغییر برخی از اعض��ای مهم هیات
دولت توسط دیوید کامرون ،نخس ت وزیر محافظه کار کابینه
ائتالفی ان کشور ،این اقدام را نباید ناگهانی تلقی کرد .در این
جستار کوتاه سعی خواهد شد تا برخی از دالیل مهم و اساسی
این ترمیم کابینه مورد ارزیابی قرار گیرد.
نتیجه حیرت انگی��ز و غافلگیرکنن��ده انتخابات اخیر
نمایندگان پارلمان اروپا و شوراهای محلی در بریتانیا و پیروزی
ناگهانی و عجیب حزب تازه تاسیس راست افراطی استقالل
بریتانیا (یوکیپ ،)UKIPکه نایجل ف��اراژ ،رهبر جنجالی
ان حزب از این توفیق به عنوان بزرگترین زلزله سیاس��ی در
تاریخ بریتانیا یاد کرده ،موجب ش��ده تا رهب ران هر سه حزب
اصلی در سپهر سیاس��ی ان کش��ور (احزاب محافظه کار،
ی جدی به فکر بازنگری
کارگر و لیب رال دموکرات) با تصمیم
جدی در اموزه ها ،روش ها و رویکرد تبلیغی و سیاس��ی خود
ب رای جلب نظر رای دهندگان بریتانیا و جب ران این شکست
سنگین بیفتند.
ضرورت ارزیابی و بازنگ��ری جدی در رویکرد و کارنامه
احزاب عمده سیاس��ی ،اگرچه پس از اعالم نتایج انتخابات
اخیر ضروری م ی نمود ،ولی باتوجه به نزدیک ش��دن زمان
برگزاری انتخابات سراس��ری پارلمانی این��ده در بریتانیا ،به
موضوعی ناگزیر و ضروری تبدیل ش��د .انتخابات سراسری
اینده در بریتانیا قرار است پنجشنبه هفتم می 2015برگزار
شود .باتوجه به تجربه انتخابات قبلی سال 2010و عدم کسب
اکثریت مطلق ارا توسط هیچ یک از احزاب اصلی از یک سو
و پیچیده تر شدن ارایش سیاسی کنونی در بریتانیا با حضور
حزب یوکیپ و چند حزب نسبتا جدید دیگر ،در حال حاضر
به ندرت بتوان مانند دوره های پیشین انتخابات سراسری ان
کشور ،کرسی مطمئن و حاشیه امن سنتی ب رای هیچ یک
از سه حزب اصلی ملی یا احزاب عمده محلی در اسکاتلند،
ای رلند شمالی و ولز ،در هیچ یک از حوزه های انتخابیه تصور
کرد .در گذشته ،هر یک از س��ه حزب محافظه کار ،کارگر و
لیب رال دموکرات ،در برخی از حوزه های انتخابیه طرفدارانی
داشتند که پیروزی در ش��ماری از حوزه ها را ب رای هر یک از
این احزاب از پیش تضمین ش��ده و ب��دون چالش م ی کرد.
ولی اکنون با ورود احزاب تازه نفس چپ و راس��ت ،این روند
تغییر کرده و نامزدهای احزاب ب رای کس��ب هر کرسی باید
واقعا بجنگند.
در ماه های اخیر چندین کارگروه تخصصی و پژوهشی
سیاس��ی ،رس��انه ای ،حزب��ی و دانش��گاهی در بریتانیا به
اسی ب شناسی و ارزیابی شکست ب ی سابقه انتخاباتی احزاب
اصلی سیاسی ،پیروزی احزاب تازه تاسیس راستگرای افراطی
و واکاوی کاهش اقبال و رویکرد رای دهندگان به تبلیغات و
ب رنامه های احزاب اصلی کالسیک ان کشور پرداختند و بعضا
نیز نتایج تحقیقات و یافته های خود را در رسانه های خبری،
بولتن های دانش��گاهی و حزبی و اندیش��ک ده های سیاسی
مختلف منتشر ساختند یا در همایش ها و هم اندیش ی های
مختلفی در مع��رض داوری افکار عموم��ی و نخبگان ان
کشور قرار دادند.
تا جایی که به حزب حاکم محافظه کار مربوط م ی شود،
کارشناسان و مش��اوران وابس��ته به این حزب ،راهکارهای
جدی مختلفی ب رای پرهیز از شکست در انتخابات اتی و در
جهت نشان دادن تغییر رویکرد و چهره ان حزب ،به منظور
پیروزی در انتخابات بعدی و حفظ اکثریت پارلمانی و دولت
اینده ارائه کردند .از جمله این توصی ه ها باید به ضرورت ارائه
تصویری متفاوت و نوین از سیاس��ت های محافظه کاران از
راه های مختلف اش��اره کرد .این راه ها ایجاد دگرگون ی هایی
در ساختار حزبی ،عضوگیری هر چه بیشتر از زنان ،مهاجران،
رنگی ن پوس��تان ،جوانان و تحرک بیش��تر در مناطق دارای
ساکنان راست افراطی یا هواداران سنتی احزاب میانه یا چپ
ب رای کسب ارای رای دهندگان خاموش یا بیطرف و مردد بود.
معموال یکی از معضالت و نقاط ضعف مرسوم حزب
حاکم محافظه کار بریتانیا بین اف��کار عمومی این بوده که
بس��یاری از رای دهندگان ،این حزب را بیشتر محل فعالیت
و عرض ان��دام مردان میانس��ال سفیدپوس��ت اروپای ی تبار
م ی دانند .این تصویر سنتی خود نش��انگر نقاط ضعف این
حزب در کسب ارای توده های مردم و رای دهندگان عادی در
انتخابات سراسری بعدی در بریتانیاست .از این رو سیاست و
ب رنامه اخیر کامرون در تغیی رات ایجادشده در هیات دولت خود
تا حدی اشکار م ی ش��ود« :به میدان اوردن وزرای جدید زن،
زنان متاهل دارای فرزند ،جوانان ،رنگی ن پوستان و مهاجران».
در این تغیی��رات کنار گ��ذاردن چهره ه��ای مقتدر و
باسابقه ای چون کنت کالرک و ویلیام هیگ از دولت بسیار
جدی تلقی ش��د .کالرک 74س��اله مدت 48سال است که
نماینده مجلس عوام اس��ت و به مدت 32س��ال پیاپی ،در
باالترین س��طوح رهبری در حزب محافظه کار حاضر بوده
است .کالرک ضمن داش��تن س��ابقه چندین بار وزارت در
مقاطع و سمت های مهم و حساس مختلف ،تقریبا از زمان
رهبری جان میج��ر تاکنون در همه رقابت ها ب رای کس��ب
مقام رهبری و دبیرکلی حزب محافظه کار ،یکی از نامزدهای
جدی و نهایی در این رقابت بود ولی هیچ گاه نتوانس��ت به
این مقام دست یابد.
به نظر م ی رس��د که راهکار جدید ترمیم کابینه دولت
ائتالفی دیوید کامرون وارد کردن چهره های نسبتا پ رانرژی،
زنان متاه��ل و دارای فرزند ،جوان ،محب��وب و کارامدتر به
دولت باشد که ان را به نوعی باید چینش هیات دولت جدید
ب رای دوران جنگ ارزیابی کرد؛ جنگ سیاس��ی و تبلیغاتی
ده ماهه ای که به نب��رد نهایی در ماه م��ی 2015و برگزاری
انتخابات سراس��ری پارلمانی در بریتانیا منجر خواهد شد و
نتیجه این تغییر ارایش در سپهر سیاسی ان کشور با اعالم
نتایج و ب رنده ان انتخابات و دولت جدید مشخص خواهد شد.
در این راستا ،هدف کامرون در درجه اول کسب ارای مردد و
پیروزی قاطع و پایان دادن به ائتالف اجباری با حزب لیب رال
دموکرات و تشکیل دولت مستقل محافظه کار و دست کم
ادامه وضع فعلی و حفظ کابینه ائتالفی خواهد بود.
تا جایی که ب��ه ای��ران و جامعه بی ن الملل��ی مربوط
م ی ش��ود ،برکناری یا اس��تعفای ویلی��ام هی��گ از وزارت
امور خارجه و جایگزینی او با فیلیپ هموند وزیر سابق دفاع،
مهم ترین تغییر ایجاد ش��ده در ترمیم اخیر کابینه بریتانیا
اس��ت .ویلیام هیگ اگرچه 53ساله اس��ت ،ولی از سن 16
سالگی و زمانی که در سال 1977در حضور رهب ران قدرتمند
و مسن محافظه کار در نشست س��االنه سراسری ان حزب
سخنرانی مهیج و جذابی ای راد کرد ،تاکنون فعاالنه در عرصه
سیاست حضور داشته است.
هی��گ در مس��یر زندگ��ی سیاس��ی و حزب��ی خود،
راهکار جدید ترمیم کابینه دولت ائتالفی
دیوی�د کام�رون وارد ک�ردن چهره های
نس�بتا پرانرژی ،زن�ان متاه�ل و دارای
فرزن�د ،ج�وان ،محب�وب و کارامدتر به
دولت است که ان را به نوعی باید چینش
هی�ات دولت جدی�د ب�رای دوران جنگ
ارزیابی کرد
مثلث | شماره 227
س��مت های مختلفی داش��ته اس��ت .از ریاس��ت اتحادیه
دانشجویان دانشگاه اکس��فورد گرفته تا نمایندگی پارلمان
از س��ن 26س��الگی ،تا معاونت وزارت خزانه داری در س��ن
29سالگی و دیگر سمت ها از قبیل معاون و سپس وزارت امور
تامین اجتماعی و وزارت امور ولز .با این همه س��تاره اقبال
هیگ در سال 1997و پس از شکست سنگین محافظه کاران
به رهبری جان میجر ،در انتخابات سراسری و از دست دادن
دولت بیرون امد .در ای��ن زمان ،هیگ جوان ،با شکس��ت
دادن رقبای کارکشته ای چون مایکل هاوارد و کنت کالرک
توانس��ت در سن 36س��الگی به رهبری حزب محافظه کار
بریتانیا انتخاب شود .با این همه ،هیگ در مدت چهار سال
نتوانست کمک چندانی به افزایش موقعیت حزب بکند و با
شکست محافظه کاران در انتخابات سراسری ،2001او نیز از
رهبری حزب استعفا داد.
در فاصله س��ال های 2001تا 2005و بین دو انتخابات
سراسری ،هیگ نسبتا ساکت و غیرفعال بود و بدون داشتن
هیچ سمت س��طح باالی حزبی ،صرفا نظاره گر نبرد قدرت
و تش��تت رهبری حزب خود و نمایندگی پارلمان بود .با این
حال ،با روی کار امدن دیوید کامرون به عنوان رهبر جوان و
تازه نفس حزب محافظه کار ،هیگ بار دیگر فعال ش��د و به
عنوان وزیر خارجه جدید در کابینه س��ایه اپوزیسیون دست
راستی حزب محافظه کار برگزیده ش��د .فاصله پنج سال تا
انتخابات سراس��ری 2010مجال مناس��بی بود تا هیگ که
در کارنامه خود هی��چ تجربه دیپلماتی��ک و روابط خارجی
نداشت ،در این مسیر اب دیده شود و بالفاصله بعد از پیروزی
حزبش در س��ال ،2010به عنوان وزیر خارجه جدید بریتانیا
معرفی شود.
در طول چهار س��ال و ان��دی که ویلی��ام هیگ وزیر
خارجه دولت ائتالفی کش��ورش بود ،مس��ائل مختلفی در
عرصه منطقه اروپا و جامعه در جریان بود .روابط با اتحادیه
اروپا و امریکا نیاز به ترمیم و بازنگری داشت .در ان زمان در
ای ران ،دولت محمود احمدی نژاد در دوره دوم و سال های اخر
عمر خود به سر م ی برد .سیاس��ت هیگ و دولت او در ب رابر
ای ران و ابعاد مختلف ان ،در ابت��دا می راثی بود از چالش های
قبلی به جا مانده از دولت های قبلی حزب کارگر ،پنج سال
حکومت احمدی نژاد ،مناقشه امریکا و اروپا بر سر موضوعات
مختلف با ای ران ،تبعات انتخابات 1388ای ران و شماری دیگر
از مس��ائل بین دو کش��ور .دولت احمدی نژاد برخالف دور
نخست خود ،با تغییر رویکردی که بعضا متاثر از عل ی اکبر
صالحی ،وزیر خارجه جدید بود سعی بر تنش زدایی با غرب
داش��ت ،ولی دالیل مختلفی ،از جمله عملک��رد مبتنی بر
تنش افرینی با غرب در سیاست خارجی ای ران در دور نخست
ریاست جمهوری احمدی نژاد مانع تغییر رویکرد اروپا در ب رابر
ای ران شد.
تالش هیگ در ابتدا با پیروی از مشورت و سیاست لرد
نورمن لمونت ،مرشد و رئیس سابق خود و دیوید کامرون ،در
پی تعامل مثبت بیشتر با ای ران و کاهش تنش های موجود
بین دو کش��ور بود ،ولی به تدریج سیاست محافظه کاران و
شخص هیگ در قبال ای ران تندتر و ش��دیدتر شد تا جایی
که در چندین م��ورد ،بریتانیا نه تنها در پی��روی از مصوبات
ضدای رانی امری��کا ،اتحادیه اروپا و ش��ورای امنیت ،بلکه به
صورت پیشگام یا خودسرانه اقداماتی را علیه ای ران تصویب
و اعمال م ی کرد و با در پیش گرفتن نقش پی ش قراول ،پس
از اعمال این نوع سیاست ها ،روش خود را به اتحادیه اروپا یا
ش��ورای امنیت م ی قبوالند .از جمله این موارد م ی توان به
تحریم بانک مرک��زی ای ران یا خودداری از ارائه س��وخت به
هواپیماهای مس��افربری ای رانی و چندین مورد دیگر اشاره
کرد که نخس��ت بدون وجود هیچ گونه مصوبه بی ن المللی
به صورت یکجانبه توس��ط بریتانیا اعمال شد و سپس پس
از مدتی به تصویب امریکا ،اتحادیه اروپا یا ش��ورای امنیت
سازمان ملل متحد رسید.
از سوی دیگر در این دوره ،دستگاه های مختلف امنیتی
بریتانیا نیز بر کوشش های تخریبی و ایذایی خود علیه منافع
ملی ای ران افزودند تا جایی که به دنبال اظهارات عجیب جان
سایرز ،رئیس سازمان امنیت خارجی بریتانیا - MI6 -مبنی
بر توفیق اقدامات تخریب��ی امنیتی بریتانی��ا علیه برنامه
هسته ای ای ران ،موج ترور دانشمندان هسته ای ای ران توسط
تروریس��ت های وابسته به اسرائیل اغاز ش��د .سایرز قبل از
کسب مقام ریاس��ت ،MI6سال ها در کس��وت دیپلمات و
س��مت مدیر کل وزارت خارجه و س��پس نماینده بریتانیا در
سازمان ملل ،مذاکره کننده اصلی در مساله پرونده هسته ای
ای ران بود .در این میان نیز طبعا تندروان در هر دو کشور نیز
هیچ نوع عالقه ای به هرگون��ه بهبود و حتی حفظ روابط دو
کشور نداش��تند و ب رای تخریب ان فعال بودند .در عمل نیز
با اعمال فش��ارها و سیاست های غیردوس��تانه دولت لندن
و س��پس با مصوبه مجلس شورای اس�لامی ب رای کاهش
س��طح روابط دیپلماتیک بین ته ران و لن��دن و مدتی بعد
نهایتا با اشغال سفارت بریتانیا در ته ران در اذر - 1390نوامبر
- 2011عمال روابط دیپلماتیک دوکشور نیز به حال تعلیق
و تعطیلی کامل درامد.
در طول 15ماهی که از انتخابات ریاست جمهوری در
ای ران و یک س��الی که از زمان روی کار امدن دولت حسن
روحانی سپری شده ،به موازات در پیش گرفته شدن سیاست
تنش زدایی توسط ته ران ،روابط ای ران و بریتانیا نیز به تدریج
بهبود و ترمیم یافته و یخ های ان در حال ذوب شدن است.
این روند در ابتدا با اعالم کارداران غیرمقیم -ترددی بین دو
کشور اغاز شد و در سیر دیگر تحوالت ،تا جایی پیش رفت
که هیگ در اس��تانه کنار رفتن از وزارت خارجه و در اخرین
اقدام خود در ای��ن روند ،برقراری رواب��ط کامل دیپلماتیک،
بازگشایی کامل س��فارتخانه ها و حضور دیپلمات ارشد را در
دو کشور اعالم کرد.
اکنون ای ران و بریتانیا در اس��تانه اغ��از دوران جدیدی
از روابط قرار دارند .در حال حاضر ،کارداران منتخب س��ابقا
غیرمقیم و ترددی در هر دو کشور در استانه استق رار و اقامت
کامل در محل ماموریت خود هس��تند و مذاکرات هسته ای
ای ران و ش��ش قدرت جهانی در وین در حال انجام و به امید
رس��یدن به یک توافق جامع ،نهای��ی و عادالنه در ماه های
اینده است .به نظر م ی رس��د اگر اتفاق غیرقابل پی ش بینی
و غیرمنتظره ای رخ ندهد ،انتخاب فیلیپ هموند وزیر دفاع
س��ابق و سیاس��تمدار باتجربه ،به عنوان وزیر خارجه جدید
دولت ائتالفی بریتانیا نیز رون��د کنونی روابط ته ران و لندن
را ادامه خواهد داد.
نکت��ه ای ک��ه در این می��ان از نظ��ر کارشناس��ان و
تحلیلگران ای رانی مغفول مانده ،عالقه جدی دیوید کامرون
به انتخاب اندرو میچل مقام ارش��د حزب محافظه کار ب رای
پس��ت وزارت خارجه کش��ورش بود .با این ح��ال ،به دلیل
ادامه روند بررس��ی پرونده جنجالی درگی��ری میچل با چند
افس��ر پلیس در نزدیکی پارلمان که حدود دو سال قبل رخ
داد ،انتخاب میچل به این س��مت مهم جدید میس��ر نشد.
این پرونده اکنون در مراحل پایانی خود اس��ت .چند افس��ر
پلیس به جرم شهادت دروغ مبنی بر فحاشی میچل توبیخ
یا از سمت های خود برکنار ش��ده اند ،ولی به دلیل تقاضای
اعاده دادرس��ی و تجدیدنظر یک��ی از این افس��ران ،پرونده
مذکور همچنان مفتوح اس��ت .گفته م ی شود که در صورت
خاتمه یافتن این پرونده طی ماه ه��ای منتهی به انتخابات
سراسری و همچنین پیروزی محافظه کاران ،حضور هموند
در وزارت خارجه موقتی ب��وده و میچل به عنوان وزیر خارجه
بعدی بریتانیا معرفی خواهد شد.
ته ران و لندن در طول بیش از چهارصد سال مناسبات
دیپلماتیک ،ف��راز و نش��ی ب های بس��یاری در روابط خود
داشته اند .ای ران دو بار در س��ال های 1914تا 1918و 1939تا
1945و در طول دو جنگ جهانی توس��ط نیروهای نظامی
بریتانیا اش��غال ش��ده و در طول تجاوز هشت س��اله ع راق
به تمامیت ارضی ای ران نی��ز ،لندن تا حد ام��کان به ع راق
علیه ای ران یاری رسانده اس��ت .هر دو کشور پرونده قطوری
از اعتراضات و ش��کایات علی��ه عملکرد و سیاس��ت های
مختلف یکدیگر طی دهه های گذش��ته دارن��د .با این همه
اشکار اس��ت که در مجموع و در هر دو سو با روی کارامدن
سیاس��تگران معتقد به ض��رورت در پیش گرفت��ن رویکرد
برد -برد و ضرورت تنش زدایی ،عزم رهب ران دو کش��ور ب رای
تغییر ش��رایط گذش��ته و بهبود روابط دوجانب��ه و کمک به
یکدیگر ب رای ح��ل چالش های منطق��ه ای و بی ن المللی و
ارتقای سطح مناسبات راهبردی ،سیاسی و تجاری با یکدیگر
جدی است.
بین الملل
هیگ دست پرورده
تاچر بود
گفت وگویمثلثبا
دزاده
پیروزمجته
ترمیم
پرخطر
کابینهدیویدکامرون
لباسانتخاباتپوشید
برکناری هیگ تغییری در رابطه
ایران و لندن ایجاد نم ی کند
عباسعلیمنصوریارانی
درگفت وگوبامثلث
55
بین الملل
ترمیم پرخطر
کابینهدیویدکامرونلباسانتخاباتپوشید
حمیدرضا خراسانی
مترجم
بین الملل
56
مثلث | شماره 227
2
ترمیم کابینه دیوید کامرون کامال شبیه ترمیم کابینه
قهرمان او ،هارولد مک میالن در سال 1962نبود ،ترمیم ی
ن ترمیم
که ان زمان یک س��وم کابین��ه را تغییر داد .ام��ا ای
اخیر هم بسیار گس��ترده بود .ترمیم کابینه دیوید کامرون،
نخس��ت وزیر محافظه کار بریتانیا ک��ه در روزهای 14و 15
جوالی انجام شد ،در واقع بسیار گسترده تر از انتظارها بود.
کامرون درها را روی خروج وزرا باز کرده است.
نتیجه ان دولتی شده که تع داد زنانش بیشتر است -که
خوب اس��ت -اما کابینه در کل ضعی ف تر شده است .برخی
از وزرایی که ب��ه دولت محافظ��ه کار وارد ش��ده اند ،هوادار
اصالحات هس��تند ،با این وجود ،این ترمیم کابینه انگار در
جهت ایجاد دولتی قوی تر ط راحی نشده است .پس از چهار
س��ال دولتمداری ائتالفی که به گونه ای نامعمول طوالنی
ش��ده ،کامرون در تابس��تانی به دولت تنف��س داده که در
پایانش قرار است همه پرسی استقالل اسکاتلند برگزار شود.
این همه پرسی در ماه سپتامبر برگزار م ی شود و بعد هم حزب
محافظه کار کنگره خود را برگزار خواهد کرد .پس از ان نیز در
ماه می 2015انتخابات عمومی در بریتانیا برگزار خواهد شد.
پس دلیل جاه طلب ی های دولت با ترمیم کم سابقه کابینه تا
حدی مشخص است .افکار نخس ت وزیر بیشتر معطوف به
کارزارهای انتخاباتی است.
حتی اضافه کردن زنان بیشتر به کابینه هم در همین
جهت است .درگیر کردن انها به نوعی راهی کم خطر ب رای
دخیل کردن اس��تعدادهای بیرون دولت اس��ت ،راهی ب رای
ارایش مج��دد چهره کهنه و خاکس��تری محافظ��ه کاران.
اما هیچ کس فک��ر نم ی کند ای��ن اقدام ب��ه باالرفتن ارای
محافظه کاران در انتخابات اینده کمک کند.
نیکی مورگان 41س��اله که قبال وزیر خزانه داری بوده
باید اصالحات ناتمام مایکل گ��وو ،وزیر اموزش و پرورش را
تکمیل کند .لی ز تراس ،یکی از ستاره های انتخابات 2010و
اس��تر مک وی ،وزیر کار خوش سیمای اهل لیورپول هم به
کابینه راه یافته اند که م ی توانند امیدوارکننده باشند اما تجربه
کمی دارند و توانای ی هایش��ان به درستی ازموده نشده است.
همه این تغیی رات به نوعی ب رای جلوگیری از حمالت حزب
کارگر که اپوزیسیون است صورت گرفته است .دیوید کامرون
قول داده بود که تا زمان به اتمام رسیدن دوره فعلی پارلمان،
یک س��وم وزرای کابینه را از میان زنان سیاستمدار انتخاب
کند و حاال ب�� ا ترمیم کابینه ،درصد زن��ان وزیر به 29درصد
رسیده که امار به نسبت قابل قبولی است .ولی سرنوشتی
که نصیب گوو و همچنین ویلیام هیگ ،وزیر خارجه پیشین
شده چیزهایی ب رای گفتن دارد.
اقبال این دو وزیر بیشتر مسائلی را درباره دیوید کامرون
روش��ن م ی کند تا خود انها .خروج وزیر ام��وزش و پرورش
غیرمنتظره بود و این خبر خوبی ب رای مدارس بریتانیا نیست
چراکه گوو اصالحات بسیاری را اغاز کرده بود .وضعیت گوو
که اصالحاتی را با گرایش چپ انج��ام داده بود حاال خوب
ی در حزب محافظ��ه کار دارد که تنها
نیس��ت .او حاال مقام
مس��ئول حضور و غیاب اعضا و رای دادن انها در جلس��ات
است .این به معنای خودمختاری و حقوق کمتر ب رای اوست.
همسر او که ستون نویس روزنامه است به سرعت نارضایتی
خود را از خ��روج او از کابینه در توئیتر اع�لام کرد .گوو خود
هنرمندانه متذکر شده که دوس��تش ،اقای نخس ت وزیر باید
«اغوای ش��غل تازه او را توضی��ح» م ی داده اس��ت .اما گوو
همچن��ان م ی تواند تاثیرگذار باش��د ،دفتر تازه او بیش��تر از
سوی معاونش اداره خوهد شد و او باتوجه به این نکته و این
واقعیت که در تمام کمیته های س��طح باال حضور خواهد
داشت ،همچنان م ی تواند اثرگذار باشد.
اما هیگ 53ساله به نظر مورد کامال متفاوتی است.
او به خواس��ت خود از کابینه کنار گذاشته شده است .هیگ
پی ش تر نشانه هایی بروز داده بود مبنی بر اینکه م ی خواهد
س��ال اینده از پارلمان کن��اره بگیرد .با این وج��ود او نیز در
خدمت وظایف انتخاباتی خواهد بود ،به خصوص در رهبری
کارزارهای انتخاباتی محافظه کاران در ش��مال انگلستان،
جایی که لهجه یورک ش��ایری او یکی از معدود سالح های
حزب محافظه کار خواهد بود .باتوجه به اینکه اعضای حزب
محافظه کار خیلی به حوزه های دیگر س��ر نم ی زنند ،کارزار
هیگ در شمال م ی تواند عامل تقویت حزب شود.
این تغیی رات در کنار ورود تعداد بیشتری از وزرای منتقد
اتحادیه اروپا به دولت مهم ترین رگه های اصلی ترمیم اخیر
هستند .فیلیپ هموند ،وزیر پیشین دفاع که جایگزین هیگ
شده از منتقدان سرسخت وضعیت قانونگذاری در اتحادیه
اروپاست و هش��دار داده که در صورت عدم اصالح ساز و کار
اتحادیه ،لندن باید در جهت جدایی از ان گام بردارد .به این
ترتیب بحث زیادی بر س��ر این بوده که شاخه راست حزب
محافظه کار از ترمیم اخیر کابینه بیش��تر سود برده است یا
ش��اخه چپ حزب .جواب احتماال این اس��ت که هیچ کدام.
میانه رو ها از خروج نیک هرد ،گ��رگ بارکر و دامیان گرین از
مسئولی ت های وابسته به جامعه مدنی ،تغیی رات اب و هوایی
و نیروهای پلیس ناخشنود هستند و کنار رفتن کن کالرک،
پیرمرد کارکش��ته حزب حتی باعث نارضایتی بیشتری شده
اس��ت .با این حال انتصاب رابرت باکلن��د به عنوان معاون
دادستان و ارتقای بولز مایه تسلی برخی اعضای حزب بود.
اما تغیی رات حتی اعضای راس��ت منتقد اتحادیه اروپا را نیز
ازرده است.
اعضای حزب به ویژه از کنار گذاشتن اوون پترسون از
وزارت محیط زیست خشمگین ش��ده اند .اما پترسون که از
شکاکان به تغیی رات اب و هوایی است از همان ابتدا نباید به
این مقام م ی رسید .برخی هم از کناررفتن لیام فاکس ،وزیر
سابق دفاع ناخشنود شده اند .گویا به او مقامی پیشنهاد شده
که فاکس ان را کمتر از مقام قبلی خود م ی دانسته است .اما
بعض ی ها فاکس را مانند خواننده کس��ل کننده اپ را م ی دانند
که ادعاهایش در رهبری راس��ت های حزب همیشه اغ راق
شده بوده است.
تمام این موارد م ی تواند ب رای کامرون دردسرساز باشد.
فاکس و پترس��ون در دولت تحت رهبری کامرون احتماال
دیگر مقامی نخواهند داش��ت ،اما مقامات دیگری هستند
که م ی توانند ناراضی بمانند .نارضایت ی ها ان قدر نبوده که از
ترمیم اساسی کابینه جلوگیری کند ،ولی اینکه بر انتخابات
تاثیرگذار باشند هم مشخص نیست .دیوید کامرون باتوجه
به احیای اقتصادی انگلس��تان اعتماد به نفس زیادی دارد و
تغیی رات برجسته و ب ی سابقه اعمال شده از سوی او در کابینه
هم نشانه ای از این قدرت دارند اما این تغیی رات ممکن است
در نهایت فاجعه بار از اب در ایند.
منبع :اکونومیست
برخی از وزرایی که به دولت محافظه کار
وارد شده اند ،هوادار اصالحات هستند،
با این وج�ود ای�ن ترمیم کابین�ه انگار
در جهت ایجاد دولت�ی قوی تر طراحی
نشده است
بین الملل
برکناریهیگتغییری
در رابطه ایران و لندن
ایجاد نمی کند
عباسعلی منصوری ارانی در گفت وگو با مثلث
انچه ویلیام هیگ در صفحه توئیتر خود منتشر
کرد ،استعفا به دلیل کاندیداتوری ب رای ریاست مجلس عوام
انگلیس بود .او در توئیتر خود نوشت که از سمت وزارت امور
خارجه استعفا م ی دهد چون قصد شرکت در انتخابات مجلس
عوام را دارد .البته توئیت او تمام انچه او در سر دارد نیست و
این کناره گیری م ی تواند به عوامل مختلفی وابسته باشد اما
انچه از قصد و نیت او ب رای استعفا رسانه ای شده ،حضور در
انتخابات مجلس عوام انگلیس است.
ایا پشت پرده این استعفا ،انگیزه های دیگری هم
م ی تواند وجود داشته باشد؟
باید منتظ��ر ماند و دید ک��ه ایا واقع��ا هیگ در
انتخابات مجلس عوام انگلیس انتخاب م ی ش��ود یا نه .به
این معنا که ایا م ی تواند در جریان کارزار انتخاباتی از سوی
حزب محافظه کار انگلیس که حزب حاکم در مجلس عوام
نیز هس��ت به عنوان تنها گزینه پیشنهادی این حزب پیروز
انتخابات ش��ود؟ در صورتی که ویلیام هی��گ در انتخابات
مجلس عوام به عنوان گزینه پیشنهادی حزب محافظه کار
معرفی ش��ود ،توئیت او انگیزه اصلی از استعفا تلقی خواهد
ش��د ،در غیر این صورت باید دید که ای��ا او به عنوان گزینه
پیش��نهادی حزب در انتخابات حضور پیدا م ی کند یا خیر؟
باید در نظر داشت که حزب حاکم ب رای دستیابی به ریاست
مجلس عوام تنها یک گزینه دارد و اگر حزب به ویلیام هیگ
ماموریت داده باشد ،او ب رنده انتخابات خواهد بود .با این همه
پیروزی و شکست هیگ در انتخابات مجلس عوام انگلیس
بس��تگی به اینده دارد و در صورتی که حزب محافظه کار او
را به عنوان گزینه نهایی معرفی کند ،به نظر م ی رس��د علت
استعفا همان رسیدن به پست ریاست پارلمان بوده است.
به نظر م ی رسد حزب محافظه کار در ب رنامه دارد که
درباره مواضع حزب محافظه کار حاکم در پارلمان
عوام انگلیس توضیح دهید ،چرا این حزب تاکید
ویژه ای بر خروج انگلیس از اتحادیه اروپا دارد؟
انگلیس همواره در پیوستن به واحد پول اتحادیه
اروپا موضع داشته است .این کشور در برهه ای از زمان حاضر
نبود یورو را به عنوان پول واحد اتحادیه اروپا بپذیرد .انگلیس
در همان بازه معتقد بود که با هم��ان لیر م ی توان انگلیس
حاکمیت انگلیس در ارتباط با ای ران مسیری خوبی
نپیموده است .ای ران در رابطه با انگلیس و تاسیس سفارتخانه
در این کشور دچار مشکل است .ما حتی پیش از انقالب نیز
ش��اهد بودیم که انگلیس با ای ران روابطی تعریف کرده که
رابطه ای گرگ و میشی بوده اس��ت .رابطه گرگ و میشی،
تعبیر حضرت ام��ام بود که گفتند ما رابطه گرگ و میش��ی
با امریکا نم ی خواهی��م .از طرفی انگلیس��ی ها در کودتای
28مرداد نقش داش��تند و جک اس��تروا هم چندی پیش به
این مساله اشاره کرده بود .انگلیس پس از پیروزی انقالب و
در دوران جنگ به کمک صدام شتافت ،بعد از ان هم هرگاه
امریکا قطعنامه ای علیه ای ران صادر م ی کرد ،اولین کشوری
بود که به حمایت از امریکا م ی پرداخت .ب��ا این همه ای ران
خواستار گس��ترش روابط با دیگر کشور هاس��ت؛ رابطه ای
مبتنی بر عقالنیت و منافع ملی در چارچوب گفت وگو.
از طرفی باید در نظر داش��ت که حزب در کشورهایی
مثل انگلیس موضوعات راهبردی را تبیین م ی کند ،بناب راین
رفتن هیگ در عمق سیاس��ت های انگلیس تغییر اساسی
نخواهد داد.
انتخاب�ات پارلمان�ی در انگلیس به چه س�متی
پیش خواهد رفت؟ حزب محافظه کار پیروز این
انتخابات خواهد شد؟
هم حزب محافظ��ه کار هم ح��زب کارگر تالش
دارند پیروز انتخابات ش��وند و رای جلب کنند .این دو حزب
دست به اقدامات متفاوتی زده اند؛ جوانگرایی و ادعای خروج
از اتحادیه اروپا ،تبلیغاتی اس��ت که هر دو حزب در مورد ان
مانور م ی دهند .با این همه فک��ر م ی کنم حزب کارگر پیروز
انتخابات شود.
در صورتی که حزب محافظ��ه کار پیروز این انتخابات
شود ،غالب مجلس حزب محافظه کار خواهد بود که دولت
اصلی و دولت س��ایه را تش��کیل م ی دهد .دولت سایه ب رای
دولت اصلی حکم اتاق فکر را دارد که م ی تواند وزرا را هنگام
بحران ،راهنمایی و هدایت کند.
مثلث | شماره 227
عالوه ب�ر ویلیام هی�گ ،برخی دیگ�ر از اعضای
کابین�ه مانند وزیر بهداش�ت نیز از س�مت خود
کناره گیری کرده اند ،کناره گیری هیگ از سمتش
چه ارتباطی به کناره گی�ری دیگر اعضای کابینه
دارد؟ ایا این پی ش فرض که حزب ب ه دنبال جذب
بیشتر زنان است ،در خصوص تغییر و تحوالت
اخیر صدق م ی کند؟
جوانگرایی را دستورکار خود قرار بدهد و از این جهت باتوجه
به انتخابات پی ش رو تغییر مسیر و روش داده است .میانگین
س��نی اعضای حزب محافظه کار پارلمان عوام انگلیس در
مقایسه با دیگر احزاب بیشتر اس��ت ،به این ترتیب از سوی
رهب ران این حزب احساس خطر شده است ،در نتیجه گرایش
حزب به جذب نیروی جوان است .از دیگر سو رهب ران حزب
تالش م ی کنند بستری فراهم کنند تا زنان بیشتری به این
حزب گرایش پیدا کنند و هوادار یا عضو این حزب ش��وند.
البته من فکر م ی کنم که ارتباط چندانی بین استعفای ویلیام
هیگ و دیگر اعضای کابینه وجود ندارد.
در خصوص رابطه ایران و انگلیس توضیح دهید،
به نظر ش�ما تغییر هیگ در رابطه این کش�ور با
ایران چه تاثیری خواهد داشت؟
بین الملل
چرا ویلیام هی�گ ،وزیر امور خارج�ه انگلیس در
جریان مذاکرات هس�ته ای ای�ران و گروه 5+1از
سمت خود استعفا داد و کناره گیری کرد؟
3
ویلیام هی�گ ،وزیر امور خارج�ه انگلیس
چند روز گذش�ته و در جریان مذاک�رات ایران و
گروه 5+1در توئیتر خود نوش�ت که از سمتش
کناره گیری کرده اس�ت .اس�تعفای او اغازی بر
حاشی ه های بس�یار بود که مبنای تحلی ل های
متفاوتی قرار گرفت .برخ�ی نزدیکی انتخابات
مجلس عوام انگلیس یعنی همان بهانه هیگ
در صفحه توئیترش را ،علت اصلی استعفای او
م ی دانند و برخی دیگر معتقد هس�تند عوامل
متعدد بسیاری در کناره گیری او از کابینه موثر
هستند که تا زمان برگزاری انتخابات مشخص و
علنی نخواهد شد .عباس�علی منصوری ارانی،
رئیس کمیت�ه پارلمان�ی ای�ران و انگلیس ،در
این باره تاکی�د م ی کند «در صورت�ی که هیگ
کاندیدای ریاس�ت مجلس عوام انگلیس شود،
قص�دی ک�ه او از برکن�اری داش�ته ،منطبق با
واقعیت خواهد بود ،در غیر این صورت م ی تواند
دالیل دیگری داشته باشد».
را هدایت کرد اما اروپا تالش بس��یاری کرد تا انگلیس واحد
پول اروپا را پذیرفت .حتی انگلیس ی ها هنوز هم معتقدند با
پیوستن به پول اروپا ارزش پول مل ی شان کاسته شده است.
57
بین الملل
خود را فرزند این مکت��ب م ی داند .او در سیاس��ت خارجی
پیگیر اموزه های این مکتب در دنیای امروز یعنی استعمار
غیرمستقیم است.
باتوجه به انکه او در جناح راس��ت حزب راس��تگرای
محافظ��ه کار نقش مهم��ی را ایفا م ی کند ،ح��اال که اب راز
خستگی م ی کند و با خروج از کابینه به ریاست فراکسیون
پارلمانی حزب خود منصوب ش��ده ،بر این باور است که در
این مقام راحت تر اس��ت چون از کش��مکش های سیاسی
باالدستی خسته شده است.
به گفته دیگر ش��اید بت��وان این ام��ر را نوعی اعالم
بازنشستگی هیگ از سیاست های فعال حزبی خواند.نکته
دوم انکه خارج شدن عده ای از کابینه کامرون و در عوض،
ورود اف��راد جدید به ای��ن کابینه ،به عل��ت اختالف نظر یا
سوءتفاهم ها درباره مسائل داخلی نبوده است ،بلکه دولت ها
در بریتانیا به طور معمول پس از مدت��ی ،ترجیح م ی دهند
تا در پس ت ها و مش��اغل خود به دلیل انچه سیاست های
جمعی م ی خوانند ،تغییر ایجاد کنند.
بر ای��ن اس��اس ،دلیلی که ای��ن بار دیوی��د کامرون،
نخس ت وزیر بریتانیا را بر ان داش��ته تا با تغیی رات در سطح
کابینه خود به ترمیم ان مبادرت کند ،ایجاد امادگی در دولت
ب رای مقابله با چالش های مطرح شونده در انتخابات عمومی
تابستان اینده است.
هیگ دست پرورده تاچر بود
گفت وگوی مثلث با پیروز مجتهد زاده
سعیده سادات فهری
روزنامه نگار
بین الملل
58
مثلث | شماره 227
با توجه به تغییر کابینه از س�وی دیوید کامرون،
نخس ت وزیر بریتانیا و کنار گذاشته شدن ویلیام
هیگ ،وزیر امور خارجه این کش�ور ،دالیل حذف
هیگ از مسئولیت اداره سیاست خارجی بریتانیا
را در چه مسائلی م ی دانید؟
در ابتدای مطلب باید ی��اداوری کنم که برخالف
تصور ها ،ویلیام هیگ وزیر خارجه س��ابق بریتانیا از سوی
نخس ت وزیر این کش��ور برکنار نش��ده بلکه خودش از این
سمت کناره گیری کرده اس��ت؛ او یک شب پیش از ترمیم
کابینه از سوی دیوید کامرون اعالم کرده بود که قصد دارد از
این شغل کناره گیری کند و به نظر م ی رسد خود را در عرصه
دیپلماسی و سیاست کالن کش��ورش ،بازنشسته م ی داند.
باتوجه به انکه «هیگ» در ساختار حزبی حزب محافظه کار
در دولت ائتالفی عمال معاون نخس ت وزیر بود ،انچنان که
از س��خنان او برم ی اید از داشتن نقش اول در سیاست های
حزبی کشور پس از این همه سال خسته شده است .از سوی
دیگر ،ویلیام هیگ دس��ت پرورده خانم تاچر و ستایش��گر
سیاست های استعماری چرچیل بوده است و به طور صریح
4
نخس�ت وزیر بریتانیا سه ش�نبه گذش�ته
بزرگترین ترمیم کابینه خود از زمان رس�یدن به
قدرت در این کش�ور در س�ال ۲۰۱۰را انجام داده
است؛ موضوعی که به گمان بس�یاری م ی تواند
وضعیت بریتانی�ا را تغییر ده�د .او در ادامه این
پ هاموند ،وزیر دفاع خود
تغیی رات گسترده فیلی
را به جای ویلیام هیگ ،وزیر امور خارجه منصوب
کرد .این در ش�رایطی اس�ت که هیگ یک شب
پیش از این تغییرات ،ب ه ط�ور داوطلبانه از مقام
وزارت امور خارجه اس�تعفا داد .این تغییرات در
شرایطی رخ داده است که کمیته روابط خارجی
پارلمان بریتانیا در گزارش�ی به رویکرد بریتانیا
نس�بت به ایران و بازگشایی س�فارت این کشور
در تهران اش�اره کرد و در ادامه حضور این کشور
در مذاکرات هس�ته ای با ایران را تایید کرد.حال
با این تغییرات انجام شده در کابینه کامرون که
در راستای ترمیم کابینه صورت گرفته است ،به
اینده این تغییرات و پیامدهای ان در سیاس�ت
داخلی و خارجی بریتانی�ا و نیز روابط با ایران ،در
گفت وگو با دکتر پیروز مجتهدزاده ،استاد روابط
بی ن الملل دانشگاه علوم و تحقیقات م ی پردازیم.
ب ه نظ�ر ش�ما این تغیی�رات ب�ه وی�ژه تغییر در
راس وزارت خارجه بریتانیا چ�ه پیامدهایی را در
سیاست های داخلی و خارجی این کشور خواهد
داشت؟
با توجه به انکه فیلیپ هاموند که جایگزین ویلیام
هیگ در وزارت خارجه بریتانیا ش��ده ،قبال وزیر دفاع دولت
کامرون بود ،حداقل در چهار س��ال گذشته با هیگ در یک
مسیر کلی سیاست خارجی بریتانیا همگام بوده است و به
این دلیل نباید انتظار تحول عمده ای در جهت گیری های
سیاس��ی روابط بی ن الملل بریتانیا را داشت .با این حال باید
توجه داش��ت که از نظر جهت گیری های کلی سیاس��ی و
دیپلماسی ،هاموند در سمت راس��ت ویلیام هیگ ایستاده
است ،به این دلیل م ی توان گفت که در این مسائل م ی تواند
اندکی تندرو تر از او قلمداد شود .ب رای مثال او به اتحادیه اروپا
بر سر تن دادن به خواست های دولت بریتانیا بیش از ویلیام
هیگ فش��ار م ی اورد؛ او اتحادیه اروپا را به خروج بریتانیا از
این اتحادیه تهدید کرده است.
این بح��ث م ی تواند مفهوم بس��یار گس��ترده ای از
جهت گیری ه��ای عم��ده سیاس��ی – ایدئولوژی��ک
محافظه کاران بریتانیا را ش��امل ش��ود ،از جمله انکه انان
هموار ه ترجیح م ی دهند که دنباله روی خوبی از سیاست های
ایاالت متحده امریکا داشته باشند تا اینکه بخواهند خود را
در چارچوب سیاست های اتحادیه اروپا محدود سازند .البته
باید تاکید کرد که به دلیل این تغییر ،پیامدهای عمده ای در
سیاست داخلی و خارجی بریتانیا قابل تصور نیست.
«هی��گ» و «هامون��د» از منظ��ر جهت گیری های
سیاس��ی داخلی و خارجی ،تفاوت عمده ندارن��د ،جز انکه
«هاموند» نس��بت به هم��کاری بریتانی��ا در اتحادیه اروپا
تندرو تر از «هیگ» به حس��اب م ی اید و با روی کار امدن
«هاموند» در راس سیاست خارجی این کشور ،ایده خروج از
اتحادیه اروپا م ی تواند نزد برخی از ناظ ران حزبی تقویت شده
قلمداد گردد .در عین حال ،مایلم تاکید کنم روی این بحث
که وزیر خارجه جدید بریتانیا راستگرا تر از وزیر خارجه سابق
این کشور ،به ویژه در پیروی از سیاست های ایاالت متحده
امریکاس��ت و باید با احتیاط بیش��تری راجع به او حرف زد.
ب رای روشن شدن این موضوع باید بگویم که مثال «هیگ»
درباره بحران س��وریه تالش فراوانی را ب��رای بردن فضا به
س��مت و س��وی جنگ به خرج داد .او تالش کرد تا بریتانیا
از اغاز کنندگان جنگ علیه سوریه باش��د اما شرایط او را به
بین الملل
ب ه نظر شما ایا با این تغییر ،سیاست های بریتانیا
در قبال ایران به ویژه درباره مذاکرات هس�ته ای
تغییر م ی کند؟
انکه ته ران با تجاربی که در عرصه سیاست خارجی یافته
است و باتوجه به عقالنیت در دیپلماسی ای ران ،قدم در این
تله ها نم ی گذارد و اجازه نخواهد داد پروسه عادی شدن روابط
با غرب با اخالل اسرائیل مواجه شود.
با توجه به اینکه سیاست بریتانیا و به ویژه دیوید
کامرون را در برخی مواقع از جمله رفتار با ایران
و خاورمیانه مالیم توصیف کردید و ان را مشوق
برخی سیاس�ت های ایاالت متحده خواندید ،ایا
م ی توان گفت که بریتانیا درباره برخورد مالی م تر
با ایران ،بر ایاالت متحده تاثیر گذاشته است؟
ن��ه .سیاس��ت مذاک��ره ک��ردن و ب��ه مالیمت
کشاندن سیاس��ت ها نس��بت به ای ران تنها به باراک اوباما
رئی س جمهوری ایاالت متحده امری��کا اختصاص دارد .این
ابتکار او بوده است .دیوید کامرون توانست با مهارت خوبی
این تحول در سطح ریاس��ت دستگاه دیپلماسی
بریتانی��ا ،تاثیر زی��ادی در این مس��ائل نخواهد داش��ت،
همچنان که ب ر اساس انچه گفته ام ،سیاست های بریتانیا از
سیاست های ایاالت متحده تاثیر م ی پذیرد .درباره روابط ای ران
و بریتانیا تصمیم به حل مشکالت و مسائل وجود دارد و وزیر
خارجه این کش��ور نم ی تواند خارج از مسیر سیاسی تعیین
شده دولت کامرون گام بردارد ،بناب راین وزیر خارجه ب ر اساس
نظر شخصی خود نم ی تواند در روند مساعد شدن روابط با
ای ران اخالل کند یا روند این کار را متوقف سازد.
ب ا توجه ب�ه اینک�ه وزیر خارج�ه جدی�د بریتانیا
اتحادی�ه اروپ�ا را با خواس�ته هایی به خ�روج از
این اتحادیه تهدید کرده اس�ت ،این ش�رایط و
خواسته ها چیست؟
بای��د زبان ب��ه کار
گرفته ش��ده در این تهدیدات
را بشناس��یم؛ خ��روج بریتانیا
از اتحادیه اروپا در ش��رایطی
میس��ر م ی ش��ود که مردم در
ی��ک رفران��دوم عمومی به
این خ��روج رای مثبت دهند؛
بنابرای��ن م ی ت��وان گف��ت
اگ��ر خواس��ته های بریتانیا از
اتحادیه اروپا به نتیجه نرسد،
این امر م ی توان��د به تصمیم
پارلم��ان در این ب��اره کمک
کند که ب��ه رفراندوم عمومی
مراجعه بش��ود یا نشود .پس
باید بدانیم که عمل ی ش��دن
این تهدید کار اسانی نیست.
الجرم باید بدانی��م که به کار
گرفتن زب��ان تهدی��د در این
رابطه ب��رای محکمتر کردن
مواضع چانه زنی ب��ا اتحادیه
اس��ت و اال خ��روج بریتانی��ا
از اتحادی��ه در ش��رایط عادی
مانند ش��رایط کنون��ی حتی
قابل تصور هم نیست .در این
میان اما خواسته های بریتانیا
مربوط به یک سلسله توقعات
این کشور در رابطه با اتحادیه
اروپاست؛ اول انکه توقع دارد
در ازای ح��ق عضویتی که به
اتحادیه اروپا م ی پردازد ،خدمات بیشتری دریافت کند .دوم
انکه بریتانیا توقع دارد سوبسیدهای اقتصادی بر تولیدات
برخی از اعض��ا را کمتر و برخی دیگر را بیش��تر کند .از هم
مهمتر بریتانیا توقع دارد روند توسعه حقوقی اتحادیه اروپا
اهسته تر باشد .عمده بهانه بریتانیا در این باره متوقف کردن
روند یکپارچگی پولی و وحدت گمرکی و نگارش یک قانون
اساسی کلی ب رای اتحادیه است و این موضوع به روابط ویژه
ماورای اطلسی بازم ی گردد.
بریتانیا در اتحادی��ه اروپا عضویت دارد ت��ا از مزایای
حضور در اتحادیه اس��تفاده کند و از س��وی دیگ��ر بتواند
از توس��عه اتحادیه اروپا جلوگی��ری کند .ام��ا لندن خوب
م ی داند ک��ه روزگار بریتانیا با خروج از اتحادی��ه اروپا هم از
نظر اقتصادی و هم از نظر سیاسی با عالمت سوال مواجه
خواهد شد.
مثلث | شماره 227
با توجه ب��ه توضیحاتی ک��ه درباره ع��دم تغییر
در سیاس��ت خارج��ی بریتانیا در پ��ی تغیی��رات در کابینه
عنوان کردم ،در این موضوع هم ش��اهد تحوالت عمده ای
نخواهیم بود چراک��ه در سیاس��ت های بی ن المللی به طور
کلی و سیاس��ت های مربوط
به خاورمیانه به ط��ور خاص،
از زم��ان تون��ی بل��ر ،بریتانیا
به پیرو و دنبال��ه رو تمام عیار
سیاس��ت های ایاالت متحده
تبدیل ش��ده و م ی توان گفت
کورکوران��ه عم��ل م ی کن��د.
بنابرای��ن وضعیت سیاس��ی
بریتانی��ا نس��بت به ای��ران و
س��ایر کش��ورهای منطق��ه
خاورمیان��ه را م ی ت��وان
باتوج��ه ب��ه جهت گیری ها و
شکل گیری های سیاست های
ایاالت متحده ارزیابی کرد .حال
اشاره به این موضوع ضرورری
به نظر م ی رس��د که سیاست
م��اورای اطلس��ی بریتانی��ا و
ایاالت متح��ده ک��ه به نوعی
ب رادری (عموزادگی) به حساب
م ی اید ،تا ح��دود زیادی یک
نوع یکپارچگی دو کش��ور در
سیاس��ت های بی ن الملل��ی
اط�لاق م ی ش��ود .مش��کل
بریتانیا از اینجا ناشی م ی شود
که خود را متحد طبیعی امریکا
م ی بیند و در عی��ن حال نیز
نم ی تواند متحد اتحادیه اروپا
نباش��د .این موض��وع از زمان
بلر اغاز ش��ده و پس از حادثه
11سپتامبر شدت یافته است،
بناب راین کابینه تغییر یافته دیوید کامرون را نیز م ی توان تا
حدود زیادی پیرو این سیاست اتخاذ شده از سوی بلر خواند؛
البته در این میان سیاس��ت کامرون در قبال ای ران را باید از
سیاست های بلر جدا کرد .بلر خواهان اقدام نظامی و جنگ
علیه ای ران بود و این در حالی است که کامرون رسما اعالم
کرده اس��ت که قصد ندارد این مس��اله را به عنوان راه حلی
ب رای مس��ائل ای ران مطرح کند .در این ب��اره م ی توان گفت
که نخس ت وزیر کنونی بریتانیا ،از سیاست های گذشته این
کشور عبرت گرفته و در این باره عقالنیت به خرج داده است.
برخالف کامرون ،تونی بلر ،جورج دبلیو بوش را تحریک به
اقدام نظامی علیه ای ران و سوریه و برخی دیگر از کشورهای
خاورمیانه م ی کرد اما کامرون ،اوبام��ا را به در پیش گرفتن
سیاس��ت های مالیم تر دعوت و تش��ویق م ی کن��د .درباره
سیاس��ت های ماورای اطلسی دو کش��ور در برخی مسائل
تاثی�ر تغیی�ر وزی�ر خارج�ه بریتانی�ا در روابط
تهران -لندن به ویژه در سرنوش�ت بازگشایی
سفارتخانه های دو کشور چه خواهد بود؟
بین الملل
سمتی برد که معقول تر به مسائل بنگرد.
در این میان ام��ا باید دید که هامون��د این عقالنیت
را پیگیری خواهد کرد یا نه یا ت�لاش م ی کند افراط گرایی
بریتانیا در منطقه خاورمیانه را افزایش دهد؛ مسائلی که دو
سال پیش به فاجعه بزرگ س��وریه انجامید و در عین حال
ان فاجعه به شکست مفتضحانه سیاست های غرب تحت
هدایت امریکا منجر شد .گمان نم ی کنم شرایط اجازه این
کار را بدهد .به طور کلی م ی توان گفت که تحول بزرگی را
در پی این تغیی رات در راس اداره سیاس��ت خارجی بریتانیا،
شاهد نخواهیم بود.
بریتانیا کورکورانه پیروی از امریکا را در پیش م ی گیرد اما در
برخی سیاست ها بر ایاالت متحده اثرگذار است.
در این باره م ی توان گفت که غرب بیش از یک سال
است که نسبت به ای ران مالیمت بیشتری به خرج م ی دهد؛
این تنها به دلیل مذاکرات هسته ای ای ران و 5+1است .کار
تحسی ن ب رانگیز ای ران در عمل به همه تعهداتی که در قالب
توافق ژنو انجام داده بود ،طرف مقابل را به مالیمت و رفتار
عاقالنه نسبت به حل مساله هس��ته ای واداشت .بناب راین
م ی توان گفت که اتمس��فر جدید ،فضایی س��ازنده است،
هرچند مذاکرات طوالنی ش��ده و راه های پر پیچ و خم ی را
طی کرده اما هنوز پایان نیافته است .مساله ای دیگر در این
میان مطرح م ی ش��ود و ان ماجراجویی اسرائیل در منطقه
است .اسرائیل هنگامی که گشایش روزافزون روابط ای ران با
غرب را م ی بیند ،الجرم ماجراجویی و اتش افروزی در منطقه
را در پیش م ی گیرد و به این امید دارد که ای ران درباره حمایت
از غزه ،اختیار از کف دهد و وارد کارزار شود تا در این صورت
بتواند امریکا را علیه ای ران تحری��ک و وارد کار نماید .حال
جلوی جنگ علیه س��وریه را بگیرد و امریکا را یاری داد تا از
اغاز جنگی تازه در خاورمیانه جلوگیری کند.
59
فرش قرمز
فرهنگ
فیلم « رد کارپت» به عنوان تازه ت رین تج ربه رضا عطاران که بیشتر در مقام
س ریال های طنز تلویزیونی شناخته شده است ،بهانه ای است که هم فیلمسازی
اسان را به ارزیابی بنشینیم و هم اینکه پدیده ای به نام شرکت در جشنواره کن را
به عنوان قبله سینمای ی های ماج راجو به مداقه بگذاریم؛ پدیده ای که بیش از دو
دهه از عمر ان م ی گذرد اما همچنان شکل عوض م ی کند
بمبیکهدر«کن» نترکید!
گفت وگو با رضا عطاران درباره
«ردکارپت»
مسعود نجفی
خبرنگار
1
قبال در کارهای تلویزیونی ش�ما دیده بودیم
که بداهه در کارهای ت�ان نقش پررنگ�ی دارد .در کار
س�ینمایی قلب ی تان هم ردپاهایی از بداهه را م ی شد
جس�ت وجو کرد اما این ب�ار ان�گار کال بداه�ه ،فیلم
ساخته اید...
60
از فستیوال کن چقدر شناخت داشتید؟
مثلث | شماره 227
فرهنگ
من کال وقتی در موقعیت قرار م ی گیرم بدون بداهه
نم ی توانم کار کنم ،چون لوکیشن ،لباس و اط رافیان و جزئیات
همه چیز را عوض م ی کند .ب راس��اس اتفاقات مخصوصا در
این فیلم چون اصل ماجرا را بر اساس استناد و مستند بودن
صحنه هایی که قرار بود گرفته شود ،گذاشتیم و بر این اساس
خواستیم جلو برویم .هرچه اتفاقات واقعی را بگیریم و خودمان
قصه خاصی ایجاد نکنیم ،بناب راین واقعا واقعی رفتیم جلو،
البته ان بداهه هم ب راس��اس کلیتی بود که از پیش تعیین
شده بود .البته چمدان ،لباس و سوغات را از اینجا برده بودیم.
در مجموع بداهه در این فیلم نقش تعیی ن کننده تری داشت.
ولی در این زمینه هم ،استفاده از مجله دنیای تصویر در انجا
ب ر اساس اتفاقاتی که افتاد اضافه شد.
من از کن فقط تصاویرش را دیده بودم .طرح اولیه
ب راساس ایده احمد احمدی شروع شد که تهی ه کننده کار هم
بود .در ذهنش ایده یک فیلم کوت��اه بود درباره ادمی که به
کن م ی رود و دوس��ت دارد روی فرش قرمز راه برود .بر این
اساس گفتیم برویم جلو ببینیم چه م ی شود .از طرفی هم
چون کال ارتباط خوبی با هنروران س��ینما دارم ،دوستشان
دارم و خودم هم هنرور س��ینما هستم ،دوس��ت داشتم از
زندگی انها هم در قصه مان چیزهایی داشته باشیم .بناب راین
گفتیم شخصیتی بسازیم که در طول فیلم هم هیچ نام ی
از ان برده نم ی شود.
رضا عطاران حاال یک ب رند اس�ت در عرصه
بازیگری طنز تلویزیون و س�ینما که با دو فیلم
«خوابم م ی اد» و «ردکارپت» ،عالوه بر بازیگری،
به کارگردانی و فیلمسازی در این عرصه هم روی
اورده اس�ت .او که از بازیگران دارای توانایی باال
در بداهه س�ازی است ،در نخس�تین حضورش
در کن و در مدت زمان کوتاهی ،فیلمی ساخت
سهل و ممتنع که حاال به باشگاه میلیاردی های
س�ینمای ای�ران پیوس�ته اس�ت .س�ال های
س�ال اس�ت گروه زیادی از س�ینماگران ایرانی
به جش�نواره کن م ی روند اما از می�ان انها رضا
عطاران و احمد احم�دی بودند که باالخره یکی
از خی�ل ایده ه�ا را عملیاتی کردن�د و فیلمی
س�اختند که بتوانند بر پرده سینماهای کشور
به نمایش بگذارندش .خود عطاران معتقد است
ردکارپ�ت فیلم ی متف�اوت از کلیت س�ینمای
ایران اس�ت .در این گفت وگو ،عط�اران بیش از
انکه حرف های نظ�ری بزند ،درب�اره اخرین کار
دیده ش�ده اش ،با صحب ت هایش نشان م ی دهد
که کار سهل و ممتنعی انجام داده است.
مگر نام این شخصیت در فیلم «رضا» نبود؟
اص�لا ،من کمت��ر فیلمی دیده ام که ش��خصیت
داستان در تمام فیلم اسمی نداشته باشد .البته خیلی جاها
گفته شده که نام این ش��خصیت رضا بوده اما اصال چنین
چیزی نیست.
به هر حال ،این ش��خصیت ،اتفاقاتی ب رایش م ی افتد
و توهماتی دارد که نه فقط در شغل ما ،که در همه شغل ها
هس��ت و ادم هایی که فک��ر م ی کنند اگر به خ��ارج بروند،
اتفاقات بهتری ب رایشان م ی افتد و شکوفا م ی شوند ،در واقع
این را هم در نظر گرفتیم .تقریبا حال و هوای این چند سال
سینما هم با نام بردن از اشخاصی که در سینما هستند ،یک
جوری در این فیلم عنوان م ی شود و به ان پرداخته م ی شود.
نه اینکه بگوییم نقد و بررسی م ی شود ،بلکه در همین حال
و هوا قرار م ی گیریم.
پس با اقای احمدی که صحبت کردید ،شناختی
از کن پیدا کردید؟
احمد احمدی سال های قبل به جشنواره کن رفته
بود و تصاویر زیادی گرفته بود ،ب��ا ادم هایی که رفته بود و
جاهایی که رفته بود که انها را کامل دیدم و ش��ناختی پیدا
کردم .تقریبا همه جاهای��ی را که در فیل��م رفتیم قبال از
طریق عکس ها دیده بودم .با احمد هم کلی صحبت کردیم
و از تجربیات کسانی هم که به این سفر رفته بودند استفاده
کردیم ،مانند ش��لنگی که در فیلم بود و ب رای دستش��ویی
استفاده شد ،مش��کلی بود که 70درصد ادم هایی که رفته
بودند این مشکل را داش��تند ،اکثر ای ران ی هایی که خارجی
م ی روند این مشکل را دارند ،خودم هم در سفرهایی که رفته
بودم این مش��کل را داش��تم ،این بود که یک تکه شلنگ
شهری که با سینما زنده است
توصیفشیماغفاریازکن
و جشنواره اش
از اینجا بردی��م و ب رای خلق ان موقعیت اس��تفاده کردیم.
به ه ر ح��ال ،از اخرین س��فر احمد ت��ا زمان ی که ب رای
کار رفتم ،هر جا همدیگ��ر را م ی دیدیم ،درباره کار صحبت
م ی کردیم و از سه ماه قب ل اش پی ش تولید را شروع کردیم.
شروع کار شما درواقع از هواپیما کلید خورد؟
اصل کار از فرودگاه امام ش��روع شد که وسط یک
سکانس مانع ش��دند و چون مجوز نداشتیم نتوانستیم کار
کنیم و نگذاش��تند ادامه دهیم .در واقع تنها جایی بود که
نتوانستیم کار کنیم .البته چون دوربینمان فایو دی بود به
راحتی م ی توانستیم وانمود کنیم که داریم عکس م ی گیریم
اما چون من را م ی شناختند ،ممانعت کردند.
داخل هواپیما ،باند فرودگاه ترکی��ه و هر جا که فکر
کردم پالنی به دردمان م ی خورد ،استفاده کردیم .چون تایم
کم ی داشتیم و فردای روز افتتاحیه رسیدیم ،از فردایش که
بارانی بود ،طی 9روز جشنواره و س��ه روز اضافه که ماندیم
ب رای گرفتن کارهای شب ،کامل کار کردیم.
تمام انچه دوس�ت داش�تید اتفاق بیفتد ،اتفاق
افتاد؟
تمام چیزها که نه .یک س��ری اتفاقات مانع شد تا
ان جور که دوست داشتیم جلو برویم .نیتم این بود که قطعا
روی فرش قرمز بروم و یقه اس��پیلبرگ را بگیرم اما درست
روز قبل فردی با چاقو به س��راغ یکی از داوران – کریستف
والتس -رفته بود که بعد از ان ،فضا به شدت امنیتی شد و
محافظان با خود اسلحه داشتند که گفتم ممکن است اگر
به سراغ اسپیلبرگ بروم ،گلوله هم بخورم.
در واقع یک س��ری از فکرهایمان به هم ریخت و در
نهایت فکره��ای دیگری کردم .صحنه اخری که به س��راغ
اسپیلبرگ رفتم و صدایش کردم تا هدایا را بدهم ،خواستم
از محافظان رد ش��وم و بپرم تو که باز ان ذهنیت مانع شد
و به شکل دیگری ان ناامیدی را نشان دادیم .انجا ایستادم
و نش��ان دادم که به یک تلویزیون ن��گاه م ی کنم و ناگهان
پالستیک پاره شد و اجی ل ها ریخت کف زمین ،این طوری
فضای یاس و ناامیدی اش را نشان دادیم.
شخصیت این فیلم چقدر به رضا عطاران نزدیک
اس�ت؟ با توجه به اینکه ش�هرش را هم مشهد
قرار داده بودید...
همین االن همه ان شخصیت رضا عطاران است
و بسیار به من نزدیک است .نه به ان صورت که توهم بزند
یک متن ببرد بدهد وودی الن ک��ه درباره ته ران کار کند یا
قطعا با اسپیلبرگ کار کند و به انها بگوید فیلم صحنه دار
کار نکنند اما قطعا این دوره را گذرانده ام و االن هم به شکلی
این دوره را م ی گذرانم؛ ب رای اینکه به ان جایی که هستیم
راضی نیستیم و دوست داریم اتفاقات بهتری ب رایمان بیفتد
و تالش هم م ی کنیم .گاهی به همین شکل یا نوع دیگری
تالش م ی کنیم اتفاقاتی بزرگتر در کار ب رایمان بیفتد.
اگر قبال سفری به کن داش�تی یا چند روز زودتر
م ی رفتی فکر نم ی کنی اتفاقات بهتری در فیلم
م ی افتاد ،یا مثال یک دوره دیگر فیلم م ی ساختی؟
در برنام ه ت�ان نب�ود ک�ه از ایران ی ه�ا اس�تفاده
بیشتری بکنید؟
در کلیت��ی که فکر ک��رده بودیم نهای��ت به یک
ای رانی فکر کردیم که از ان چیز هم که بود مقداری بیشتر
شد .ان را هم ب راساس شانس گذاش��تیم که به دستشویی
رفته و صدای یک ای رانی را م ی ش��نود که از علی سرتیپی
استفاده شد .چون واقعیت این اس��ت که افراد عادی که به
کن م ی روند خیلی نم ی توانند چهره های سرشناس را انجا
ببینند یا در دسترس داشته باشند .اصلش قرار بود از پسری
که در اخر دزدی م ی کند استفاده کنیم.
دی�دار با بزرگان س�ینما ب�ا برنام ه قبل�ی بود یا
شانسی اتفاق افتاد؟
م ی توانستیم در شرایط بهتری با افرادی چون جیم
جارموش صحبت کنیم و افرادی بودند که م ی توانستند این
ش��رایط را فراهم کنند اما دیگر واقعی نم ی شد .حتی یک
مهمانی بود که همه ادم های سرش��ناس حاضر بودند که
پیشنهاد شد به انجا برویم اما قطعا غیرواقعی می شد .زی را
چنین ادمی نم ی توانس��ت به مهمانی شهردار کن راه پیدا
کند و اسپیلبرگ را انجا ببیند.
باید ب راس��اس ش��انس اتفاق م ی افتاد .باید م ی شنید
که جیم جارموش و داس��ینتون که شناخته شده تر هستند،
فیلمشان نمایش دارد و هنرپیش��ه ها همه هستند و رفت
که ابتدا هم راه��ش نم ی دادند و با کارت خانه س��ینما وارد
شد و انها را دید.
ایده ورود با کارت خانه س�ینما که در ان زمان
ه�م ماجراهایش خیل�ی داغ ب�ود ،انجا پیش
امد؟
ش��ب ها که بچه ها م ی خوابیدند ،من بیدار بودم،
ب رای اینکه ببینم از ایتم های جدا چگونه م ی توانیم استفاده
کنیم و به هم وصلش��ان کنیم .م ی نشس��تم و به مواردی
فکر م ی کردم و اتفاقاتی ک��ه م ی افتاد مثل دی��دار با جیم
جارموش .ش��ب ها ،قبل و بعد ان را م ی نوشتم تا بتوانند به
سکان س های دیگر وصل شوند .قبل از ان سکانس کارت
خانه سینما و بعد هم صحنه خانه که دوباره جیم جارموش
صحبت م ی کند را گرفتیم.
اصال شما کارت خانه سینما دارید؟
بله ،عضو انجم��ن بازیگران که ب��ودم ،جدیدا هم
عضو کانون کارگردانان شده ام.
علی معلم هم انجا کاری کرده بود با بازی بهرام
ام�دم از خیاب�ان عب�ور کنم ک�ه ماموران
ه�اش اف م�ن را دیدن�د و م�را به عنوان
بمب گذار گرفتن�د .ظاهرم ه�م غلط انداز
بود و نیم ساعتی تعداد زیادی از پلیس ها با
فاصله دور من ایستاده بودند که در نهایت
با زبان الکنم که در فیلم هم معلوم است ،به
انهافهماندممشغولفیلمبرداریهستیم
رادان که جدی بود و طنز نب�ود ،چیزی درباره ان
نشنیده بودید؟
چرا به من گفتند ،ظاه را تایم کمی داشته و گفتند
اقای افخمی م ی خواس��ته این کار را بکند و داستانش چیز
دیگری بوده که در اط راف کن اتفاق م ی افتاده است .به هر
حال نشده و دقیق نم ی دانم چه اتفاقی افتاده اما بعدا ظاه را
دیگر حوصله نداشته اند دوباره کاری بکنند.
در جش�نواره فیل�م فج�ر از ای�ن فیل�م خیلی
اس�تقبال ش�د ،به خاط�ر اینکه کس�انی که در
کن بوده ان�د ،ای�ن فیل�م را لم�س م ی کردند و
حت�ی تک ه ه�ای کوچک�ش را ه�م م ی گرفتند و
م ی خندیدند .نگرانی نداش�تید ک�ه در ارتباط با
مخاطب عام موفق نباشد؟
نگرانی ارتباط مخاطب عام با فیلم فقط ب رای این
فیلم نیست و در همه کارهایم دارم که ممکن است با مردم
ارتباط برقرار نکند .ولی در ردکارپت غیر از مس��اله س��ینما
چیزهای دیگری هم داریم که م ی تواند با مردم ارتباط برقرار
کند ،مانند همین اختالفات فرهنگی که در فیلم وجود دارد
مثل رد شدن از چراغ قرمز و دستش��ویی و ارتباط با جنس
مخالف و س��یگار تعارف کردن که اتفاق��ات جالبی را رقم
م ی زند .ضم��ن اینکه االن مردم افرادی مانند اس��پیلبرگ،
فرهادی ،کیارس��تم ی و حت��ی جیم جارم��وش و ادم های
دیگری را که در فیلم نام برده م ی شود ،م ی شناسند ،خصوصا
جوان ها که بسیار پیگیر هم هستند.
ب ا توجه به اینکه اصغر فرهادی پارس�ال در کن
حضور داش�ت برنام ه ای نداش�تید که ب�ا او هم
سکانسی داشته باشید؟
نه ،چنین برنامه ای نداش��تیم و ان سکانس را هم
که با اقای سرتیپی گرفتیم ،پیگیر دیدار با فرهادی نبودیم.
حضور در بازار جشنواره کن چه بازخوردی داشته
است؟ امس�ال فیلم را برای بخش مسابقه کن
فرستادید؟
چون نه من نه اقای احمدی نبودیم ،فقط چیزهایی
درباره بازار ش��نیدیم .در بخش مس��ابقه ه��م کار را ب رای
دو بخش باید م ی فرس��تادیم اما فکر م ی کن��م در انتخاب
بخش ها اشتباه کردیم.
ب�ه نظ�ر م ی رس�د در انج�ا ،یک�ی زی�اد بودن
دوربی ن ه�ا در ش�هر و دیگ�ر اینک�ه ش�ما را
نم ی ش�ناختند خیل�ی کمک ک�رد ک�ه کار را به
سرانجام برسانید...
به نظر م ی رس�د در انج�ا از وق�ت خیلی خوب
توانستید استفاده کنید.
در کن کمک زیادی به ما م ی کردن��د که ب رایمان
عجیب بود .مث�لا به مقابل رس��توران م ی رفتیم تا تصویر
مثلث | شماره 227
صددرصد اینکه انجا من را نم ی ش��ناختند بسیار
به ما کمک ک��رد تا راحت ت��ر کار کنیم ،بعد ک��ه در ای ران
بخش ه��ای دیگر را کار م ی کردیم دوس��ت داش��تم مانند
انجا باش��د .انجا نه کس��ی نگاه م ی کرد و نه ب رایش مهم
بود ،راحت رد م ی شدند .دوست داشتم ب رای یکدست شدن،
پالن هایی مانند انجا داشته باش��یم و مستند بودن در این
بخش هم دیده شود ،که نشد و تنها نصف یک پالن را که
امیر نوری بود توانستیم استفاده کنیم تا جایی که یکی من
را صدا زد و دیگر نتوانستیم استفاده کنیم .صحنه های بازار
تجریش را هم به س��ختی گرفتیم و مجبور شدیم همه را
از پشت بگیریم.
فرهنگ
م ی توانس��تیم چنین کاری حت��ی در همین دوره
بکنیم اما من مس��تند بودن کار را بس��یار دوست دارم .هر
کسی که به این سفرها رفته م ی گوید هیچ چیز اضافه ندارد.
داستان سرایی نشده و هر اتفاقی که ممکن است در واقعیت
بیفتد ب رای این ادم م ی افتد .م ی ش��د قصه ،پیچ یا اتفاقات
دیگری ایجاد کرد اما همین راحتی و سادگی که هست ،فکر
م ی کنم ب رای این نوع فیلم خیلی بهتر بود.
ایده زیاد است ،جسارت کم است
گفت وگوباعلیس رتیپی
پخش کنندهوبازیگر«ردکارپت»
کن برای ما معضل شده
گفت وگویمثلثبا
سی ف اهللصمدیان
61
فرهنگ
خوشبختییکسیاهی لشکر!
بگیریم ،م ی امدند و م ی گفتند چه خبر اس��ت؟ م ی گفتیم
در ح��ال فیلمبرداری هس��تیم ،ما را به داخ��ل م ی بردند و
م ی گفتند بیایید از داخل ه��م بگیرید .کم بودن تعداد افراد
گروه هم که کال 7 ، 6نفر بودیم کمک زیادی به ما م ی کرد.
در بحث صدا به نظر م ی رسد سختی داشتید که
ظاهرا خوب انجام شده است.
ما درواقع درباره همه چیز به ویژه صدا و تصویر فکر
کرده بودیم .ب رای دوربین قرار بود با خود لوازمی ببریم که در
نهایت به تک پایه ای رسیدیم که احمدی همه کار با ان کرد.
صدا هم چون قرار بود مستند باشد به من و افراد مشخص
که نقش داش��تن د هاش اف زده م ی شد ،درباره بقیه افراد هم
نهایت سع ی ام را م ی کردم نزدیک شوم تا از میکروفون من
صدا گرفته ش��ود .انهایی را که خوب شد اس��تفاده کردیم
مانند پیرمردی که باالی نردبان اوردم یا اشخاص دیگر که
اصال خبر نداش��تند ،در حال بازی کردن هستند ،حتی جیم
جارموش .البته جیم جارموش تنها ادمی بود که مش��کوک
شد ،ان هم فقط مش��کوک ش��د و بین 200دوربین چیزی
نفهمید.
پس مشکلی برایتان پیش نیامد؟
تنها مشکلی که ایجاد شد ،مسیری بود که مقابل
فرش قرمز گرفتیم .انجا را نم ی ت��وان از خیابان عبور کرد
و باید مس��یر زیادی را ب��رای عبور ط��ی م ی کردیم .امدم
عبور کنم که ماموران هاش اف من را دیدند و مرا به عنوان
بمب گذار گرفتند .ظاهرم هم غلط انداز بود و نیم س��اعتی
تعداد زیادی از پلی س ها با فاصله دور من ایستاده بودند که
در نهایت با زبان الکنم که در فیلم هم معلوم است ،به انها
فهماندم مشغول فیلمبرداری هس��تیم و کارت شناسایی
بازار کن را که همیشه همراهم داشتم ،به انها نشان دادم ،با
موبایلشان چک کردند و ازادم کردند.
ایا کوتاه ب�ودن فیلم و 75دقیق�ه ای بودنش به
این دلیل بود که بیشتر راش نداشتید؟
به نظرم اگر سینما به این سمت رود که تایم فیلم
کوتاه تر باشد خیلی خوب است چون بیشتر مردم حوصله
نشس��تن در س��ینما و حتی خانه را ندارن��د .هرچه جلوتر
م ی رویم همه چیز سرعت پیدا م ی کند و در غرب هم تایم
فیلم ها در حال کوتاه تر شدن اس��ت .به نظرم ردکارپت هم
بیشتر از این کشش نداشت و فکر نم ی کنم کوتاه تر بودن
تایم مشکلی داشته باشد.
من قبل از این هم دو فیل��م 75دقیقه ای بازی کرده
بودم مثل «ب ی خود و ب ی جهت» ،پس نم ی توان گفت فیلم
به این دلیل مشکلی دارد.
62
پیشنهادات بسیار زیاد اس��ت اما اولویتم بازیگری
است و بیشتر از کارگردانی دوس��تش دارم اما متن ها شبیه
کارهای قبل ی ام است و در این دو ،س��ه سال اخیر انتخاب
خیلی سخت شده است .من هم سعی م ی کنم همه جوانب
را در نظر بگی��رم .کمدی بودن یا جدی ب��ودن کار تفاوتی
نم ی کند ،بیش��تر به این فکر م ی کنم که کار خوب باشد.
البته تماش��اگر زیاد کار جدی از من نم ی خواهد اما اگر کار
خوبی باشد قبول م ی کنم .طنز در اولویتم است .خود همین
ردکارپت فیلمی متفاوت از کلیت س��ینمای ای ران اس��ت و
شبیه فیلم های دیگر نیس��ت .فیلمی در ارتباط با سینما،
موضوعات اجتماع��ی و فرهنگی چند س��اله اخیر و کامال
واقعی است.
مثلث | شماره 227
فرهنگ
االن ش�ما قرار اس�ت بع�د از این رض�ا عطاران
بازیگر باشید یا رضا عطاران کارگردان؟
ممکن است با این روند ،یک روز هم رضا عطاران
تهی ه کننده شوید؟
تهی ه کنندگی را دوس��ت ندارم و فک��ر م ی کنم از
چیزی که باید دنبالش باشم پرت م ی ش��وم .این تجربه را
دیگران کردند و من از ان استفاده کردم ،نمونه موفق خیلی
کم دیدم و شاید تنها بتوانم اصغر فرهادی را مثال بزنم.
نگاهی به روند ساخت فیلم «ردکارپت» و فروش ان
2
فیلمبرداری «ردکارپت» از روز 27اردیبهش��ت 92
در حاشیه ش��صت و ششمین جش��نواره کن اغاز شد .رضا
عطاران و گروهش پ��س از ورود به کن ،کار خود را با گرفتن
صحنه های هواپیما اغاز کردند و س��پس فیلمبرداری را در
بازار فیلم و محوط ه مقابل کاخ جشنواره کن ادامه دادند .این
فیلم که نقش اصلی ان را رضا عطاران بازی م ی کند ،درباره
یک عالقه مند به سینماست که با مشقت فراوان خودش را
به جشنواره فیلم کن م ی رساند و اتفاقات فیلم در این شهر
ب ه وقوع م ی پیوندد.
فیلمب��رداری «ردکارپت» که احم��د احمدی عهده دار
ان اس��ت ،تا چهار روز پس از پایان جشنواره فیلم کن ادامه
یافت و بخش هایی از ان هم در ش��هر مونت کارلو فرانسه
فیلمبرداری شد.
گروه سازنده این فیلم پس از مراسم اختتامیه ،موفق
به گرفتن صحنه های مربوط به اس��تیون اسپیلبرگ شدند.
زی را پیش از نشست مطبوعاتی هیات داوران در مسیر عبور
انها مستقر شدند و صحنه های مربوط به برخورد عطاران با
اسپیلبرگ را فیلمبرداری کردند .دو روز پیش از ان نیز عطاران
با «جیم جارموش» ،کارگردان مطرح هالیوود برخورد کرد.
اما فیلمبرداری بخش ای ران فیلم «رد کارپت» با اضافه
ش��دن بازیگران جدید در تابس��تان 92اغاز ش��د و گروه در
لوکیشن های اصلی ته ران و مشهد کار فیلمبرداری را مجددا
پی گرفتند .این کار تا سوم شهریورماه ادامه یافت و بازیگرانی
مانند سوسن پرور ،امیر نوری ،ماجین موسوی ،عب داله مرادی ،
هانی صالحی ،رادپور جبار ،محمدجواد عل ی نقیان و حسین
یاریار جلوی دوربین این فیلم رفتند .در این بخش ،کارخانه ای
در پاکدشت ،خانه ای در ده کن و سولقان ،تئاتر شهر ،باشگاه
نیروی هوایی و خیابان های ته ران لوکیشن های «رد کارپت»
بودند.
این فیلم به س ی ویکمین جش��نواره فیلم فجر رسید
و از طرف اهالی رسانه هم مورد اس��تقبال قرار گرفت اما از
منظر داوران جشنواره خی ر .اما نکته جالب این بود که فیلم با
کمترین ممیزی چه در زمان نمایش در جشنواره و چه اکران
عمومی مواجه شد .عطاران در نشست خبری جشنواره که
ی و توام با شوخی برگزار شد ،درباره ممیزی
در فضایی صمیم
فیلم گفت« :ما دیگر بعد از این همه س��ال ،ممیز شده ایم
و م ی دانیم چ��ه چی ز هایی ممیزی هس��ت و چه چی ز هایی
نیست ،مگر انکه خبرنگاران سوس��ه بیایند یا بعض ی های
دیگر!»
او همچنین درباره اینکه ای��ا فیلمبرداری این فیلم به
صورت مستند انجام شده است یا همه چیز از پیش تعیین
شده است ،توضیح داد« :یکی از ویژگ ی های «ردکارپت» این
است که ما از 20بازیگر با دیالوگ های بلند و کوتاه استفاده
کرده ایم و از میان انها ،تنها شش نفر م ی دانستند که دارند
در این فیلم بازی م ی کنند و بقیه تصاویر مستند هستند».
عطاران در پاسخ به پرسشی درباره استفاده از تصاویر
دستشویی در فیلم هایش اظهار کرد« :من خواب و دستشویی
را خیلی دوست دارم و قطعا خیل ی ها هم همی ن طور هستند!
م ی خواهید باور کنید یا نه اما اصال وجود این دستشوی ی ها
در فیلم عمدی نیست .تنها وقتی راش ها را م ی بینم ،متوجه
م ی شوم که چقدر دستشویی در ان است!»
این فیلم به هر ح��ال ،در هفته اول تیرم��اه 93روی
پرده های سینماها رفت و با استقبال مناسبی هم مواجه شد.
عالوه بر کمپین تبلیغاتی که در جهت تشویق مردم ب رای
رفتن به سینما و تماشای ان تشکیل شد ،در جریان حضور
تیم ملی کشورمان در جام جهانی برزیل هم عطاران اعالم
کرد در صورت پی��روزی تیم ملی فوتبال ایران بر بوس��نی،
بلیت فیلم س��ینمایی ردکارپت در روز اول اک��ران ،نیم بها
فروخته خواهد شد.
این فیلم ب��ا اغاز نمایش خ��ود ،رکوردزن��ی هم کرد.
پخش کننده فیلم به رس��انه ها اعالم کرد که «ردکارپت» با
فروش مجموع 83میلیون ی اش در یک شب ،توانست رکورد
فروش تاریخ سینماهای «ازادی » و «زندگی» را جابه جا کند.
سینما «ازادی» در روز پنجشنبه 12تیر ماه ب رای این فیلم
25میلیون تومان بلیت فروخت که ای��ن رقم در تاریخ این
سینما ب ی سابقه است ،چون گویا باالترین فروش این سینما
به اخرین روز اکران «گشت ارشاد» مربوط بود که 15میلیون
تومان فروخت .رکورد دیگر فروش 14و نیم میلیون تومانی
پردیس زندگی ب رای این فیلم ب��ود .باالترین می زان فروش
این سینما تا قبل از ان 10میلیون میلیون تومان بوده است.
«ردکارپت» در شب های بعدی نیز در س��ینما ازادی رکورد
27میلیون تومانی را جابه جا کرد.
ایده زیاد است ،جسارت کم است
گفت وگو با علی سرتیپی ،پخش کننده و بازیگر «ردکارپت»
فاطمه کریمخان
خبرنگار
3
ظاه�را فیلم جدید اقای عط�اران رکورد های
خوبی در فروش ب ه دست اورده است.
بله ،رق��م کلی فروش تا حاال ی��ک میلیارد و 380
میلیون بوده اس��ت ،فیلم البته رکورد ه��ای دیگری هم در
فروش گرفته اس��ت ،مثال در یک روز در سینما ازادی و ان
هم در ماه رمضان رقم 27میلیون را به دست اورده است که
فروش خوبی ب رای این فیلم بوده است.
همان طور ک�ه گفتید ،ماه رمضان هم هس�ت و
از زمان ه�ای محبوب برای اکران فیلم نیس�ت،
فکر م ی کنید این موفقیت چطور به دست امده؟
خود عطاران در این فروش خیلی موثر بوده است،
شخصیت او کار را ب رای خیل ی ها جذاب است ،عالوه بر این
فیلم هم خوش اب و رنگ است ،تبلیغات خوبی هم ب رای
ان انجام شده است .من فکر م ی کنم که فیلم توانسته است
ارتباط خوبی با مردم برقرار کند.
فروش خوب را بیشتر ناش�ی از حضور عطاران
م ی دانید ،یا اینکه به هر حال سوژه بکر و تازه ای
انتخاب شده است؟
هم بودن خود اقای عطاران موثر بوده اس��ت ،هم
سوژه ای که انتخاب شده است .فیلم هم البته کمی متفاوت
است ،دنیایش متفاوت است ،البته خود عطاران هم سوژه ها
و کار هایش را با وس��واس انتخاب م ی کند و این عالوه بر
محبوبیتی که دارد باعث م ی شود کار هایش فروش خوبی
داشته باشد .به ه ر حال سوژه هم موضوع تازه ای بوده است،
قصه نویی ه��م دارد ،بازی ه��ا خوب از کار در امده اس��ت
و فضای خوب��ی هم در خود فیلم هس��ت ،هم��ه اینها به
موفقیت ان کمک کرده است.
ش�ما قبل از س�اخت فیلم هم در جریان ایده و
کاری که اقای عط�اران م ی خواهن�د انجام دهد
بودید ،قضاوت تان درمورد ایده چه بود؟
من در ابتدا فکر نم ی کردم که کار خاص و موفقی از
کار در بیاید ،تصورم این بود که یک فیلم 50یا 60دقیقه ای
از کار در م ی اید.
وقتی نتیجه را دیدید قضاوتتان چه بود؟
به نظر من فیلم متوسطی اس��ت اما این جسارت
که یک بازیگر به تنهایی و ب رای بار اول به کن برود و با ان
وضعیت چنین فیلمی را بسازد خوب است.
ظاهرا س�اخت فیلم هم خیلی ارزان قیمت بوده
اس�ت و تالش ش�ده اس�ت که تولید با حداقل
هزینه باشد.
تولید ارزان هم خوب است ،اینکه فیلمساز به سمت
سوژه هایی برود که قبال دیده نشده و عادی نیست جسارت
م ی خواهد و من فکر م ی کنم کسی که این جسارت را داشته
است نتیجه ان را هم م ی بیند .البته من نم ی گویم که این
کار ایده ال است ،اما به اندازه خودش باید دیده شود.
اما این ن�وع برخورد با س�ینما ،این نوع اس�ان
گرفتن کار ان هم از طرف کس�ی که س�ال ها در
سینما فعالیت کرده و محیط حرفه ای سینما را
م ی شناس�د ،م ی تواند دنباله رو هایی هم داشته
باشد.
من فکر م ی کنم که عالوه ب��ر اینکه ما نباید این
کار را فراموش کنیم و باید بگذاریم که کار به اندازه خودش
دیده ش��ود اما اینکه افراد دیگری هم بخواهند همین راه را
ادامه بدهند و همین کار را تکرار کنند ،جالب نخواهد بود.
وقتی که این کار تمام م ی شود ،باید ان را رها کرد و به سراغ
ایده های تازه تر رفت ،چون خیلی بعید است که تکرار چنین
ایده هایی بتواند دوباره مخاطب پیدا کند ،موفقیت این کار
به هر حال تحت تاثیر خود عطاران اس��ت و ب رای دیگران
سخت خواهد بود که همین موفقیت را با سوژه های مشابه
به دست بیاورند.
خیل ی های دیگر چه در ایران چ�ه خارج از ایران
سال هاس�ت ک�ه ب�ه جش�نواره هایی مث�ل کن
م ی روند اما کمتر دیده ش�ده چنی�ن فیل م هایی
با چنین کیفی ت هایی تولید بش�ود ،به نظر شما
علتش چیست؟
در خود ایران هم اقای صمدیان سال هاست که به
کن م ی رود و هر سال هم فیلم های زیادی م ی گیرد اما فکر
م ی کنم دیگران هیچ وقت نخواسته اند که چنین فیلم هایی
را بسازند و تفاوت تنها در همین بوده است.
البته ش��اید فیلم های بهتری هم ساخته شده و وجود
داشته باشد که دیده نشده اس��ت ،فیلم اقای عطاران یک
اتفاق خاص است ،همین که عطاران به کن م ی رود ،کن را تا
به حال ندیده است و با یک دوربین م ی رود که فیلم بسازد،
همه اینها چیزی است که کمتر اتفاق م ی افتد.
موقعیت فعلی جشنواره کن و شناختی که مردم
این روزها از ان دارند در موفقیت فیلم اخیر اقای
عطاران تاثی ر گذار بوده است.
درست است ،قطعا خود کن هم جذابی ت هایی دارد.
کن خارج از ای ران جزو فس��تیوال های تراز اول دنیاست اما
بعد از اینکه فیلم اقای کیارستمی در کن مطرح شد و خود
کیارستمی چند دوره در این جشنواره حاضر شد و بعد از ان با
حضور ای ران ی های دیگر در این جشنواره ،شناخت مردم از ان
بیشتر شده و کمک کرد که کنجکاوی در مورد اینکه در کن
چه خبر است به وجود بیاید که باز به نفع فیلم اقای عطاران
است .این تجربه ای بود که جسارت م ی خواست ،یک نگاه
خاصی در ان هست که فیلم را جذاب م ی کند.
بعض ی ه�ا اس�تدالل م ی کنن�د که س�طح اقای
عطاران چیزی حدود س�طح مس�عود ده نمکی
است.
اک��ران همزم��ان طبق��ه حس��اس و مع راج ی ها
تا حدودی به ای��ن تصورها دامن زده اس��ت ام��ا اینها هر
کدامش��ان مخاطبان خاص خودش��ان را دارند و ادم هایی
هم هستند که هر دوی اینها را دوست دارند و مخاطب هر
دوی این ها هس��تند ،به هر حال عطاران هم ادم باهوشی
اس��ت ،ش��رایط را فهمیده اس��ت ،مردم را هم م ی شناسد،
در دل مردم اس��ت و این باعث م ی ش��ود ک��ه بداند چطور
باید ح��رف بزن��د من امی��دوارم ک��ه این وضعی��ت ادامه
پیدا کند.
عطاران اخیرا بازی های خیلی خوبی را در سینما
ارائ�ه داده اس�ت .ب�ازی او در طبقه حس�اس و
همی ن طور بازی های دیگرش نش�ان داده است
که عط�اران م ی تواند س�طح خیل�ی باالتری از
کیفیت را هم ارائه بده�د ،فکر م ی کنید اکران رد
کارپت بعد از طبقه حساس هم به موفقیت این
فیلم کمک کرده است؟
عطاران در فیلم های خوبی بازی کرده و بازی های
خوبی هم ارائه داده است ،حتی در فیلم های اقای کاهانی
که عموما برای گیشه ساخته نم ی شوند یا در همین فیلم
دهلیز هم که ب رای او یک تغییر مهم بود که به ژانر ملودرام
امد .همین جسارت هاس��ت که باعث م ی شود کار هایش
جذاب باشد.
ام�ا گاهی م ی ش�ود اس�تدالل کرد ک�ه انتخاب
عطاران حداقل در برخی موارد ب ه خاطر تضمین
گیشه بوده است.
مثلث | شماره 227
قطعا موضوع گیشه هم در انتخاب بازیگر تاثی ر گذار
است ،قطعا تهی ه کننده به این موضوع فکر م ی کند و باتوجه
به توانای ی های بازیگر و ش��ناختی ک��ه از او دارد ،بازیگر را
انتخاب م ی کند ،یعنی در نظر گرفتن گیشه هم باعث این
تصمیم م ی شود.
اینکه عطاران مردم را به خوبی م ی شناسد ،نوع رفتار و
برخوردش با فیلم ،سینما و تلویزیون هم در کنارش باعث
م ی ش��ود که او هم محبوب شود و هم گیش��ه را به دست
بیاورد .درواقع م ی توان گفت توانایی و استعداد در کنار هم
قرار گرفته است.
فرهنگ
بله ،قطعا اگر فیلم را با امکانات حرفه ای تری تولید
م ی کردند ،یا هماهنگ ی های بیشتری انجام م ی دادند ،نتیجه
کار بهتر م ی شد .اقای فرهادی هم وقتی فیلم را دید ،گفت
که کاش در جریان کار قرار م ی گرفت تا بتواند یک س��ری
هماهنگ ی هایی را انجام دهد و همکاری هایی را فراهم کند
اما با وجود تمام این حرف ها و محدودیت ها ،در نهایت فیلم
خوبی از کار درامده است.
البته هدف اولیه هم ظاه را این نبوده است که یک کار
سینمایی تولید بشود ،اما در کل من فیلم را دوست داشته ام،
چون این یک نوع فیلمسازی خاص است و در نوع خودش
م ی تواند قابل توجه باشد.
پخش کنن�ده فیلم جدید رض�ا عطارن،
عل�ی س�رتیپی ،م ی گوید امار ف�روش قابل
مالحظه اس�ت .او البته ایده فیلم رد کارپت
را هم جس�ورانه و دوست داش�تی م ی داند،
هرچن�د م ی گوی�د فیل�م «متوس�ط» از کار
درامده اس�ت اما نادیده نم ی گیرد که عالوه
بر انتخاب سوژه خوب ،شناخت بیشتر مردم
از جشنواره کن در س�ال های اخیر و تحریک
کنجکاوی ها در این مورد بر موفقیت این فیلم
تاثیرگذار بوده است .خبرنگار مثلث با او که
در این فیل�م تج ربه بازیگری هم داش�ته ،به
گفت وگو نشست.
فرهنگ
63
فرهنگ
فکرش را هم نمی کردم اما شد
4
روایت احمد احمدی ،تهیه کننده و فیلمبردار «ردکارپت»
سال 2010اولین سفرم را به کن داشتم و طرح چند
خطی را نوشتم که در دو ،سه سفر دیگر ،طرح پخته تر شد .ان
ی با رضا داشتم
را ب رای رضا عطاران تعریف کردم .رفاقتی قدیم
و م ی دانستم چنین ایده ای توس��ط او پخته م ی شود .دقیقا
تصوری که از ان کاراکتر داشتم ،خود اقا رضا بود و مطمئن
بودم شکل و فرم را پیدا م ی کند و سروسامان م ی دهد.
با این اوصاف ،سختی انجا را دیده بودم و م ی دانستم
نم ی توان فیلمسازی کالسیک و به صورت حرفه ای انجام
داد ،یعنی اینکه لوکیشن ها بازبینی ش��وند و مجوز گرفته
ش��ود ،درواقع امکانش نبود .این فیلم ،هم ب رای من از نظر
فیلمبرداری تجربه جدی��دی بود و هم ب رای اق��ا رضا .فکر
م ی کنم تجربه متفاوتی بود و شاید باتوجه به شرایط اقتصادی
سینما این نوع فیلمس��ازی خودش را نشان دهد .نسبت به
فیلم هایی که م ی بینیم ،ردکارپت با هزینه کمتری ساخته شد
و تجربه سفرهایم بسیار در کم هزینه تر شدن مفید بود .گروه
هم بسیار کم تعداد بود و حتی دستیار فیلمبردار هم نداشتم.
قدم زدن در شهری که با سینما زنده است
فرهنگ
64
مثلث | شماره 227
5
توصیف شیما غفاری از کن و جشنوارهاش
پس از یازده س��ال کار خبری ،به قول قدیم ی ها،
جشنواره فیلم کن طلبید و ما س��ال گذشته به عنوان یک
خبرنگار به ش��هر ساحلی فرانس��ه «کن» که انصافا شهر
زیبایی است ،سفر کردیم.
همیشه در گوش مان زمزمه کرده بودند که جشنواره
فیلم کن بزرگترین و معتبرترین جش��نواره ای است که در
حوزه سینما هر سال برگزار م ی شود و بحق جشنواره معتبری
اس��ت چون تمامی فیلم های کارگردان ه��ای مطرح ب رای
اولین بار در این جش��نواره به نمایش در امده اند و به نوعی
کن سال سینمای دنیا را رقم م ی زند .طبیعتا ما نیز یکی از
ارزوهایمان شده بود کن و سفر به فرانسه.
به همین دلیل هم هر سال حساب و کتاب م ی کردیم
تا خرج سفرمان را جور کنیم و هر بار به هر دلیل ب ی حساب و
کتابی جور نم ی شد تا اینکه سرانجام
پس از یازده سال قسمت شد که راهی
شویم .بار سفر به اروپا و شهر ساحلی
کن فرانسه بستیم 10 .روز اقامت در
شهری که به قول ساکنانش فقط در
زمان برگ��زاری چنین روی��دادی زنده
است ،تجربه عجیبی بود.
به هرحال قابل پی ش بینی هم
بود چون کن شهر کوچکی است و با
ماشین اگر بخواهی همه ان را بگردی
ش��اید 15دقیقه بیشتر طول نکشد و
همین کوچکی این شهر ساحلی که
اطرافش جزیره های زیبایی هم واقع
ش��ده اند هر گردش��گری را به رویای
قدم زدن در جزیره ای همچون سریال
«الست» نزدیک م ی کند که خود تجربه عجیبی بود.
اما این شهر س��احلی کوچک ،چگونه محل برگزاری
بزرگترین رویداد س��ینمایی دنیا م ی ش��ود؟ طبیعی است،
برنامه ریزی منظم و بدون هیچ تغییری در تجربه ش��صت
و هشت س��ال برگزاری این رویداد و حضور ثابت یک دبیر
تا زمان بازنشس��تگ ی اش م ی تواند یک جشنواره را هر چند
در یک شهر کوچک به برند مهم ترین رویداد سینمایی دنیا
تبدیل کند.
ق��دم زدن در ش��هری ک��ه ب��ا س��ینما زنده اس��ت،
تجربه جالبی اس��ت .همه ش��هر در ای��ن 10روز برگزاری
جش��نواره در خدمت س��ینما هس��تند .از در و دیوار شهر
گرفته تا رستوران هایی که منوهایش��ان را با نام فیلم ها به
مشتری هایشان عرضه م ی کنند.
س��ادگی در این فیلم که از ابتدا هم بود ،ب رای خود ما
خیلی شیرین است .فیلمی ب ی ریا و س��اده از اب درامده که
ان را خیلی دوست دارم و معتقدم س��اختاری تجربی دارد و
توانسته به راحتی با تماش��اگران ارتباط برقرار کند .هرقدر
استقبال بیشتر شود به خاطر سادگی اس��ت که در سراسر
فیلم وجود دارد .حضور خود عطاران هم که در بحث ویترین
و گیشه جدا قابل توجه است .فیلمبرداری این فیلم را بسیار
دوست دارم و فکر نم ی کردم روزی با یک المپ صد نورپردازی
و فیلمبرداری کنم و دستیار هم نداشته باشم .تجربه خوبی
بود و از خروجی کار بسیار راضی هستم .این فیلم را روزنه ای
م ی دانم ب رای کارهایی که در اینده دوست دارم فیلمبرداری
کنم و اس��تارت ان را با ای��ن فیلم زدم .احس��اس م ی کنم
تجربیات کارهای کوتاهی دوباره ب رایم تکرار شد.
در ان شرایط شلوغ یک دوربین داشتیم و جابه جای ی ها
و مرتبط بودن تصاویر در مونتاژ کار را س��خت تر کرده بود و
می زان خطا باید به حداقل م ی رس��ید .ش��اید بگویند با یک
دوربین چند نفر رفتند و فیلم ساختند اما سخت ی اش بسیار
بیشتر است .دنبال سرمایه به بس��یاری از جاهای مختلف
رفتم اما م ی گفتند این کار ش��دنی نیس��ت و حتی با اس��م
عطاران هم کاری نداش��تند .نگران وضعیت پوش��ش هم
بودند که خوش��بختانه هوا در کن س��رد و بارانی بود و این
به پوش��ش ها بس��یار کمک کرد .به ه ر حال ،من کارم را از
عکاسی سینما ش��روع کردم و 52فیلم عکاسی کرده بودم
و در چهار فیلم فیلمبردار ب��ودم و درگیر تهیه این فیلم هم
شدم که تجربه خوبی بود .اگر شرایط خوبی پیش اید باز هم
تجربه خواهم کرد.
ناخوداگاه تجربه راه رفتن در چنین شهری ما را به یاد
اظهارات طنز یک مدیر سینمایی انداخت که گفته بود اسکار
شبیه جشن سینمایی شهر گچساران است! حاال نم ی دانیم
این مدیر سینمایی کن را شبیه کدام جشنواره در کدام شهر
ای ران م ی دانس��ت و قطعا اگر اظهارنظر م ی کرد ،ش��باهت
جالب و عجیبی را م ی گفت.
بگذریم ،تجربه 10روزه حضور شهری ب رای سینما ما را
متوجه این نکته م ی کند که هر جشنواره ای اگر برنامه ریزی
ثابتی داش��ته باش��د و از یک مدیر ثابت به��ره ببرد ،قطعا
م ی تواند جشنواره معتبری باشد .اما حکایت پایانی که باید
از حضور در کن از یاد نبریم ،تالش هنرمندان و به خصوص
مدی ران سینمایی است که هر سال م ی خواهند خودشان را به
این جشنواره برسانند اما همیشه هم این حضور دستاوردی
ب رای سینمای ای ران نداشته اس��ت چون بدون برنامه ریزی
بوده اس��ت و حضور افرادی که از زبان انگلیس��ی ب ی بهره
هستند ،خالصه م ی شود در گردهمای ی های ای ران ی ها بدون
هیچ دستاورد بی ن المللی!
اما گروهی به قول��ی پایه ثابت های جش��نواره فیلم
کن هستند که فقط ب رای فیلم دیدن
م ی روند و بحق شاید بتوان گفت انها
دستاورد بیشتری از برخی دوستان با
رب��ط و ب ی ربط ب رای س��ینمای ای ران
دارند.
به هرحال تجربه ق��دم زدن در
ش��هری که با س��ینما زنده است ،ما
را به اس��تانداردهای یک جش��نواره
س��ینمایی نزدیک م ی کن��د و کاش
مدی رانی که هر سال تالش م ی کنند
به هر طریقی ش��ده خودش��ان را به
ک��ن برس��انند ،بیش��تر از تجرب��ه
قدم زدن هایش��ان در ای��ن ش��هر به
برگ��زاری یک جش��نواره اس��تاندارد
سینمایی در ای ران فکر کنند.
فرهنگ
کن؛ یک تجربه مفید
6
روایت یک خبرنگار از جشنواره های کن
نجفیدرجشنواره ها ی 65و 66کنحضور
داشته است.اوهممی خواهدتاجایممکن
دردوره هایمختلفاینجشنوارهحضوریابد
مثلث | شماره 227
فرهنگ
جش��نواره فیلم کن همیش��ه ب رای س��ینمای ی ها
به عنوان مهمترین رویداد سینمایی دنیا مطرح بوده است و
انعکاس خبرهای ان به تبع حضور ستارگان سینمای جهان
در این فستیوال باعث ش��ده حتی مردم عادی هم نام این
جشنواره به گوششان خورده باشد.
جشنواره فیلم کن در کشورمان هم همیشه خبرساز
بوده اس��ت ،یا حضور و موفقیت اثار ای رانی یا عدم انتخاب
فیلمی از ای ران ،حضور س��ینماگران ،خبرنگاران و مدی ران و
حتی افتادن پرچ��م ای ران به خاطر ب��اران در ایام برپایی این
جشنواره در صدر اخبار قرار داشته است.
ب رای یک خبرنگار س��ینمایی هم شاید حضور در این
جش��نواره یکی از نق��اط اوج دوران کار حرفه ای اش باش��د.
بودن در کنار نامداران سینما ،نشس ت های خبری ،دیدن اثار
روز دنیا ،شور و هیجان عالقه مندان س��ینما ،نحوه برپایی
جش��نواره و ...تجارب گرانبهایی است که خوشبختانه طی
دو دوره حضور ب رایم فراهم شد و امیدوار به تکرار ان هستم.
در نگاه اول همان تصوری که از جشنواره کن در ذهنم
بود تصویر ش��د .شهر کوچکی که به واس��طه می زبانی این
جشنواره به شهرت رسیده و همه این شهر ساحلی به همراه
س��اکنانش درگیر این رویداد سینمایی م ی ش��وند .در واقع
بخش اصلی درامد مردم کن در ایام برپایی جشنواره در نتیجه
اجاره خانه و رونق کس��ب و کار تامین م ی شود .هزینه های
زیادی که از س��وی میهمانان جش��نواره پرداخت م ی شود و
کن را به یکی از گران ترین شهرهای دنیا تبدیل کرده است.
هزینه هایی که به تبع این جش��نواره افزایش چش��مگیری
نسبت به دیگر ایام س��ال دارد و درامد این دوازده روز کفاف
زندگی یک سال ساکنان این شهر کوچک را م ی دهد.
با مرور بیش از بیس��ت روز حضور فعال خبری در این
جشنواره و ساخت فیلمی مستند درباره یکی از حواشی ان
م ی توان به ویژگ ی های زیادی اش��اره ک��رد :حضور پررنگ
خبرنگاران و عکاس��ان (بنابر امار بیش��ترین تجمع اهالی
رسانه بعد از مسابقات المپیک محس��وب م ی شود ،با این
تفاوت که بازی های المپیک هر چهار س��ال یک بار برگزار
م ی شود اما جشنواره فیلم کن ساالنه است) ،پذیرفتن تمام
قوانین و قواعد جشنواره توسط سینماگران حاضر به خصوص
چهره های مطرح سینما و حضور انها در تمام جاهایی که باید
باش��ند مانند مقابل عکاس��ان ،گفت وگوی زنده تلویزیونی،
نشست خبری و حضور با لباس رس��می روی فرش قرمز و
میان عالقه مندان سینما (ویژگی که کمتر بین سینماگران
کشورمان دیده م ی ش��ود) ،تعداد زیاد عالقه مندان سینما و
حاضر شدن انها در مراس��م فرش قرمز به عنوان تنها جایی
که مردم عادی م ی توانند حضور داشته باشند ،سینمای ی بودن
شهر در ایام برپایی جشنواره به طوری که در سطح شهر و در
تمام ساعات شبانه روز برنامه ها جاری است و همین باعث
جنب و جوش مردم در سطح شهر م ی شود ،معرفی عوامل
اصلی فیلم ها قبل از شروع فیلم در سالن ،نمایش اثار مطرح
تاریخ سینما در بخش های جنبی ،دس��ته بندی میهمانان
جشنواره با رنگ کارت هایش��ان و اختصاص بیشترین مزایا
ب رای خبرنگاران از جمله حضور در همه سالن ها و فضاهای
مربوط به جشنواره ،اختتامی ه هایی با حداکثر تایم 45دقیقه
صرفا ب رای معرفی برگزیدگان و حض��ور داوران و برگزیدگان
پس از پایان مراس��م در مقابل خبرنگاران و پاسخگویی به
سواالت انها ،اش��نایی با محصوالت کشورهای مختلف در
بازار فیلم ،نمایش کل اثار جشنواره در روز اخر.
اما یکی از مهمترین ویژگی جشنواره ب رای ما ایران ی ها
دیدن نس��خه کامل فیلم روی پرده است و ش��اید یکی از
دالیل اصلی که هرسال تعدادی از س��ینماگران ،منتقدان و
خبرنگاران کشورمان متقبل هزینه های زیادی ب رای حضور
در این جشنواره م ی شوند ،همین دیدن اثار روز دنیا روی پرده
سینما با بهترین کیفیت صدا ،تصویر و سالن است ،امکانی
که نم ی توان ان را در کشورمان تجربه کرد.
حضور در این جشنواره و دیدن ان از نزدیک عالوه بر
یک خبرنگار قطعا م ی تواند ب رای س��ایر مسافرانش به ویژه
دبی ران جش��نواره های کش��ورمان (با تم��ام انتقاد هایی که
م ی ش��ود) دارای تجربیات مفیدی باش��د اما به شرط انکه
الگوبرداری درست شود.
65
فرهنگ
« کن»برایمامعضلشده
گفت وگوی مثلث با سیف اهلل صمدیان درباره
جشنواره کن و ایرانی ها درکن
علیرضا بهرامی-فاطمه کریمخان
روزنامه نگار
7
واقعا ش�ما 20س�ال اس�ت که هر س�ال به
جشنواره کن م ی روید؟
این طور م ی گویند ،اولین س��الی که رفتم ،یکی از
فیلم هایی که از ای ران انجا بود« ،بادکنک سفید» بود.
سال 73یا 74بود پس...
بله ،حسابش را دقیق ندارم ،چون م ی گفتم 16-17
سال است که م ی روم ،از همان سالی که «بادکنک سفید» را
نمایش دادند ،دوستان گفتند این فیلم 20سال پیش انجا به
نمایش گذاشته شده است.
همان وقت هایی که بحث تحریم جشنواره های
خارجی مطرح بود؟
بگذار از این جا ش��روع کنم که وقتی سوار هواپیما
ش��دم ،یک مرد جوانی در کنار من نشس��ته بود که گفتند
او جعفر پناهی اس��ت .بعد ک��ه فهمید من اذری هس��تم،
صندل ی ها و دل ها به هم نزدیک و نزدیک تر شد و من شدم
صمدگارداش! از ان سال به بعد هر سال در کن بوده ام ،به جز
یک سال که هم زمان با ان جشنواره ،در یک جشنواره دیگر
یا فستیوال عکاسی در خارج از کش��ور حضور داشتم ب رای
داوری و یک کاری که باید انجام م ی دادم انجا.
فرهنگ
66
مثلث | شماره 227
بی�ش از دو دهه! واقعا برای چه بی�ش از دو دهه
به کن رفته اید؟
گفتنش کار سختی است ،از میان حرف هایم شاید
در بیاید ،ولی نم ی توانم مستقیم در یکی دو جمله بگویم.
بگویم دلم م ی خواس��ت؟ یا چ��ون مجله تصوی��ر قرار بود
اتفاقات مهم س��ینمای جهان را پوشش بدهد؟ چه بگویم؟
بگویم م ی خواس��تم بروم «بیخ س��ینما» را ببینم؟ دوره ای
بود که خیلی کم دوربین ویدئو به دست ها را انجا م ی دیدید،
اما االن احساس م ی کنی تو نفر اخر هستی .من ادم ها را در
سال های پشت س��ر هم دیدم ،دیدم که ادم ها در سال های
متمادی چقدر حضورش��ان معنادار تر م ی شود ،چقدر وقتی
دنبال م ی کنید کار ادم ها را چی ز هایی در انها پی دا م ی شود که
س�ی ف اهلل صمدی�ان را کمت�ر کس�ی
اس�ت که در حوزه س�ینما ،عکس یا رس�انه
این مملکت فعالیت کند و نشناس�د .مرد 60
س�اله ای که نه به چهره اش م ی خورد 60ساله
باش�د ،نه میزان جنب و جوش�ش از این رقم
نش�انی دارد .همچن�ان فعال و پ�س از چند
ده�ه فعالیت هی چ ج�ا عارش نم ی ش�ود که
دوربین به دست بگیرد .فعالیت در خبرگزاری
جمهوری اسلامی در زمان جنگ و ارشیوی
که از عک س های جنگ ش�کل داد ،پس از ان
راه ان�دازی مجله «تصویر» و جش�ن س�االنه
تصویر که هر س�ال چند هزار هنرمند جوان
و پیشکسوت را درگیر م ی کند ،فیلمبرداری
فیل�م ا ب ث افریقای عباس کیارس�تمی و
برگزاری کارگاه های اموزش�ی فیلمسازی در
کشورها و قاره های مختلف یک طرف ،دو دهه
حضور و عکاسی و فیلمبرداری پیگیرانه اش
در جشنواره فیلم کن ،خصوصیتی است که
همه صمدیان را به ان م ی شناس�ند .ب ه بهانه
اک ران فیلم «ردکارپت» که داستان ان در بستر
این جشنواره م ی گذرد ،خب رنگاران مثلث با او
درباره کن و جش�نواره اش از ابعاد مختلف ،از
جمله حضور ایران ی ها گفت وگو کردند.
شاید در برخورد اول نه دس��ت تو م ی اید نه به دست شنونده
و ببینده ات!
ب ه دنبالش فیل م هایی هم که شما انجا م ی گرفتی
هم قوی تر م ی شد؟
قطعا ،شما م ی دانید که س��ابقه خبر همیشه خبر
را پربار م ی کند و ای��ن در مورد این روایت هم هس��ت ،من
احس��اس کردم که حس��م در این س��ال ها پخته تر ش��ده،
چی ز هایی که اول در نگاه توریستی و ندید بدیدی بود ،کم تر
شده است و سر جای خودش نشسته است ،مثبت و منفی
نگریستن ها کم شده اس��ت ،نه سیاس��ت زده ای ،نه غرب
زده ای ،نه شرق زده ای ،نه بیرون زده ای ،نه درون زده ای و همه
این ها کمک م ی کند که نگاه سالم و یکدستی داشته باشی.
در صحب ت هایتان گفتید که م ی خواستید بروید
بیخ س�ینما را ببینید ،چرا فک�ر م ی کنید که کن
بیخ سینماست؟
من این طور فکر نم ی کنم ،این جمله مال کارگردان
ای رانی است که احتماال شما نم ی توانید این روزها اسمش را
بیاورید .ان کارگردان این طور فکر م ی کند ،به اضافه خیل ی ها
در این دنیا.
چرا این طور فکر م ی ش�ود؟ اصال چطور شد که
ش�ما این همه به کن رفتی؟ چرا جش�نواره های
دیگر نه؟ چرا برای اسکار سر و دست نم ی شکنند
که بروند؟
امسال ش��صت و هفتمین دوره کن بود ،گاهی در
میانه جنگ هم بوده است ،گاهی هم به خاطر جنگ جهانی
متوقف شده اس��ت.هر جش��نواره ای یک ویژگی فرهنگی
و موقعیتی خاص دارد که این دس��ت ما نیست که تعیین
کنیم کدام باالت��ر و کدام پایی ن تر هس��تند ،گلدن گلوب و
اس��کار بافت متفاوتی دارند و اصوال جشنواره نیستند و نوع
برخورد هایی که با فیلم م ی کنند متفاوت است.
م ی گویند فرانسه مهد فرهنگ است و فسیتوال کن
هم از ابتدای کار یک موقعیتی را ب��رای خودش ایجاد کرد
که بخش بزرگی از ظرفیت و داش��ته های ان به س��ینمای
فرهنگی و هنری مربوط شد و جشنواره های دیگر در حاشیه
قرار گرفته اند .در ک��ن اتفاقی که افتاد یک هویت فرهنگی
و جهان شمول بود که تالش م ی کرد غیرسیاسی هم باشد.
ب رای همین است که چه بخواهیم چه نخواهیم هر کسی
که بخواهد سینما را با ابعاد فرهنگی و هنری جهانشمولی
دنبال کند ،نم ی تواند جایی باالتر از کن پیدا کند.
بنابراین م ی توان گفت که کن به نوعی مقاومت
وج�ه فرهنگ�ی س�ینما در براب�ر وج�ه صرف�ا
اقتصادی اش بوده است؟
نه ،این خیلی کلیشه ای است که بگوییم فرق تنها
در این نکته است.
حاال اس�کار و گلدن گلوب نه ،چرا جشنواره های
ونیز و ب رلین این طور نشده اند؟
اگر وارد بحث مقایس��ه فس��تیوال ها بشویم ،باید
بگوییم برخی مثل ب رلین و ونیز جش��نواره های ردیف الف
هس��تند .اما جش��نواره کن ان چنان با قدرت و برنامه ریزی
ادم هایی که شاخ ص ترین شان م ی تواند همان ژیل ژاکوب
باش��د ،کار کرده اند که دیگران نکرده اند .اینها برخورد های
ظریفی کرده اند که فس��تیوال را از میان همه ش��بهه ها به
سالمت رد کنند ،ان چنان این کار را حتی در طول جنگ سرد
با ظ رافت انجام دادند که مثال هیچ کس از بلوک ش��رق یا
غرب نگران این نبود که اگر انجا برود ،ممکن است به گونه
دیگری با او برخورد کنند .بعد فرهنگی و هنری جشنواره به
نحوی بود که کس��ی نم ی توانس��ت به ان انگ تک بعدی
بودن بزند ،یک دوره ای افرادی مثل پییر رئیس��یان امدند و
به دنبال مطرح کردن س��ینما هایی مثل کره و چین و ای ران
بودند و موفق هم شدند.
کن چنان استمراری داشته است که در 67دوره کمترین
تغیی رات را به خود دیده اس��ت ،در کنار این اس��تمرار و نظم
مدیریتی دارند که من همیشه ارزوی ان را ب رای جشنواره ای
مثل فجر داشته ام ،متاس��فانه اینجا هر کسی که بر سر کار
م ی اید به س��رعت تغییر م ی کند و نفر بعدی صفر کیلومتر
دیگری است که چند کیلومتر بیشتر کار نخواهد کرد .حاال
دیگر رسیدن به مقصد و باقی قضایا بماند؛ ولی مثال در کن
مسئول ارتباط رسانه ای ش��ان سال هاست که تغییر نکرده
است .منظورم «کریستین امه» است که همه خبرنگاران و
نویسندگان سینمایی را در ۲۰سال گذشته به خوبی شناخته
است .انچنان روابط تنظیم شده اس��ت و مدیریت ها دقیق
انجام م ی ش��ود که منزل��ت و اندازه همه چی��ز و همه کس
مشخص است.
همچنین انها یادگرفته اند که چطور سیاست را طوری
دور بزنند که سایه اش بر سر جشنواره نیفتد یا حداقل قابل
رویت نباش��د ،ش��اید این کار خودش نوعی سیاست تلقی
شود ،چون سیاس��ت به معنای عام با مدیریت و خردگرایی
در برگزاری جش��نواره ای بی ن المللی ان هم با این وس��عت
فرق زیادی دارد.
همین که م ی گویید م ی دانند چطور برخورد کنند
که شائبه سیاس�ی از کارش�ان برداشت نشود،
م ی تواند جزئی از سیاست شان باشد؟
ببینید منظ��ور من سیاس��ت زدگ��ی در کارهای
فرهنگی است که به هر نحوی در هیچ کجای دنیا و در هیچ
دوره ای جواب نداده است.
درس�ت اس�ت که م ی گویند پول برگ�زاری این
فس�تیوال را ه�م وزارت خارجه فرانس�ه تامین
م ی کند؟
ببین ،بگذار راحت��ت کنم .این ها خ��وب م ی دانند
که چطور باید کار کنند ،این را در نظر داشته باشید که کل
فرهنگ فرانسه دولتی است .همه ادم های بزرگی هم که در
انجا بر سر کار امده اند ،از اندره مالرو بگیر تا بقیه ،همه یک
هدف را دنبال کر ده اند ،همه شان هم در نهایت به دنبال این
هستند که چطور از اسپانس��رهای مختلف پول و امکانات
ب رای جش��نواره بگیرند اما ای��ن کار را ط��وری برنامه ریزی
م ی کنند که گل درشت نباشد و این ویژگی کار انهاست.
مگر دولت ما هزینه جشنواره فجر را نم ی دهد؟ موضوع
این اس��ت که ما قواعد ب��ازی را بلد نیس��تیم و طوری کار
م ی کنیم که سیاست زدگی از سر و رویمان م ی بارد ،ما همه
چیز را یک جوری سیاسی م ی کنیم.
سیاس��ت زدگی در فرهنگ م��ا بی��داد م ی کند،ما بلد
نیس��تیم کار صرفا فرهنگی بکنیم ،نتیجه اش هم بیشتر
به ضررمان تمام م ی ش��ود تا به نفع ادامه منطقی مس��یر
جش��نواره هایی مثل فجر که بعد از س��ی و چند سال هنوز
چارچوب حرفه ای و قابل اتکایی چه در داخل و چه در خارج
پیدا نکرده است.
اما در نهایت حرف من این اس��ت که اگر چیزی را بلد
نیستیم حداقل م ی توانیم ادعایی در موردش نداشته باشیم.
ب ه نظر شما اینکه م ی گویند فرانسوی ها هر سال
هزینه ساخت برخی فیل م ها را در کشور های دیگر
م ی دهند و بعد ان فیل م ها و ان کش�ورها را در کن
مطرح م ی کنند ،درس�ت اس�ت؟ ایا از این طریق
کیفی�ت جشنواره ش�ان را تضمی�ن م ی کنند یا
چیز دیگری؟
من فکر م ی کنم که اگر چنی��ن هوش و برنامه ای
داشته باشند اینکه چیز بدی نیست ،اگر چنین کاری کرده اند
و م ی کنند ،خوب است .چون سرمایه گذاری برخی از فیلم ها
را ش��بکه های معروف تلویزیونی فرانس��وی برعهده دارند،
به ویژه درمورد فیلم هایی که در افریقا ساخته م ی شود.
اما برخی ه��م م ی گویند ای��ن توجه به یک کش��ور
م ی توان��د یک جور «مد» باش��د .چ��را که در ه��ر دوره ای
سینمای یک منطقه مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
این را هم اضافه کنم که درمورد ای ران هم یک عده ای
م ی گفتند که در فالن سال ها سینمای ای ران به صورت مد
روز درامده است ،اما واقعیت این است که سینمای ای ران از
پشتوانه ای فراتر از این حرف ها و تعابیری چون مد روز بودن
برخوردار است .م ی دانید که اخر و عاقبت هر مدی جایگزینی
با مد دیگری است ولی در س��ه دهه گذشته سینمای ای ران
همچنان طرفداران و جویندگان بی ن المللی خود را داش��ته
و انگار این چشمه استعداد در سینمای ای ران خشک شدنی
نیست.
اما جش�نواره ای که به قول شما این قدر قواعد
بازی سیاس�ت و فرهنگ را خوب م ی دان�د ،در نهایت
کارگردانی مث�ل فون تریه را ب ه خاط�ر اظهارنظرش در
مورد هلوکاست اخراج م ی کند...
فکر نم ی کنم این موضوع تماما به خود جشنواره کن
ربط داشته باشد و باید جریان سیاسی ،فرهنگی قدرتمندی
که اینترتیمنت یا همان س��رگرمی جهانی را اداره م ی کند را
هم در نظر داشته باشیم.
فرهنگ
اما من ارزو دارم که کارگردان ای رانی به جایی برسد که
کارش چنان یکه و یگانه باشد که انها نتوانند اثر او را از این
سفره گسترده جهانی کنار بگذارند.
م ی گویند هرکس�ی که یک بار به کن م ی رود ،به
بودن در کن معتاد م ی ش�ود .هر س�ال که موعد
جش�نواره کن م ی رس�د اگر در جش�نواره حاضر
نباشد حالش بد است و احس�اس خالء م ی کند
و برای همین هم هس�ت که همه چندین بار به
کن م ی روند.
من فکرم ی کنم ک��ه کن ب را ی م��ا تبدیل به یک
معضل شده است .وقتی به کن م ی روی ،چه از طرف دوست،
چه همکار ،ی��ک چیزی به تو وصل م ی ش��ود که همه اش
نم ی تواند مثبت باشد ،من نم ی خواهم اسم حسادت بر ان
بگذارم ،ولی یک رشک و حسرت کوچکی وجود دارد.
دو موضوع در اینجا مطرح اس��ت ،اگر کس��ی با پول
نهاد ها به جش��نواره م ی رود ،نوش جانش ،ام��ا اگر از جیب
خودش م ی رود ،این سوال طرح م ی شود که از کجا این پول را
اورده ای .اگر موضوع به من مربوط باشد که من باید توضیح
بدهم که چطور م ی روم.
علت اینکه چرا من به کن م ی روم این اس��ت که کن
تنها جایی است که در ان م ی توانم ده روز کامل تنها و تنها
روی سینما تمرکز کنم .تنها جایی اس��ت که م ی توانم ان
همه فیلم با ان کیفیت را ب��ه صورت مجانی ببینم ،ان هم
فیلم هایی که اغلب تازه یک سال بعد وقتی در اسکار مطرح
م ی شوند صدایش��ان در م ی اید .خود من سف ر هایم را هم با
کم ترین هزین��ه انجام م ی دهم ،با دوس��تان انجا اپارتمانی
اجاره م ی کنیم که قیمت اجاره اپارتمان در یازده روز جشنواره
با هزینه دوشب اقامت در یک هتل معمولی ب رابر است .ما
خودمان هم اشپزی م ی کنیم ،پول سینما را هم که نم ی دهم،
م ی ماند فقط هزینه یک بلیت هواپیما ،که ان هم گاهی با
جشنواره های دیگری که داور هستم یا در انها شرکت کرده ام
هم زمان م ی شود و در نتیجه بلیت را هم گاهی دیگران ب رایم
پرداخت کرده اند و من تنها هزینه قطار تا کن را م ی دهم.
اما باز باید بگویم که کن ب رای ما به یک معضل تبدیل
شده است .کن تبدیل شده است به اخرین نقطه امید ب رای
س��ینماگران ما .طرف به من زنگ م ی زند ،م ی گوید «عمو
صمد چطوری؟» م ی گویم ببخشید من شما را م ی شناسم؟!
م ی گوید مثال من در تصویر سال کار داشته ام ،بعد م ی گوید
م ی خواهم ببین��م تا کی فرص��ت داریم کارم��ان را به کن
بفرستیم .نم ی خواهم دیر بش��ود ،م ی گویم دیر ب رای چی؟
م ی گوید ب��رای حضور فیلم��م در کن ،م ی گوی��م حاال چه
فیلم ی هست ،م ی گوید تازه م ی خواهم اولین فیلمم را بسازم.
بله! طرف م ی خواهد با اولین فیلمش درست بزند وسط
خال و برود به جش��نواره کن ،این از ان رویا هایی اس��ت که
بسیار بعید است اما باز هم اکثر قریب به اتفاق جوان های ما
م ی خواهند کارشان را به کن بدهند .کن به موضوع و معضلی
تبدیل شده است که همه خوابش را م ی بینند.
از نظر مدی ران هم که قضیه قصه مفصلی است .حاال
مثلث | شماره 227
فرهنگ
67
فرهنگ
در دوره ای که اقای ایوبی مسئول سازمان سینمایی است باز
من امیدواری هایی دارم ،چون ایوبی خودش چند بار در کن
حاضر بوده است و به قواعد و جوانب کار اگاه است.
یک عده ای دیگری هم هستند که مسافر دائمی
کن هس�تند ،تی�پ رس�انه ای ها ،خبرن�گاران و
کسانی که بعد از مدتی کار خبری ،یواش یواش
خودش�ان را منتقد س�ینما م ی دانند ،انگار رفتن
به کن را برای خودش�ان کس�ب یک لیس�انس
م ی دانند .حاال واقعا اینگونه است و حضور در کن
یک پرستیژ ایجاد م ی کند؟
این موضوع به ش��خصیت هر فردی بستگی دارد.
ب رای بعض ی ها حضور در کن پرس��تیژ ایجاد م ی کند ،اما به
هر حال در دو دهه گذش��ته جهان خیلی تغییر کرده است،
چه از نظر تکنول��وژی و چه از نظر
خصلت های انس��انی ،جوان های
امروز خیلی متفاوت از جوان ها ی
دیروز هستند.
با هم��ه اینه��ا هرچ��ه من
بگویم ب��ا ان چیزی که م ی خواهم
نشان بدهم فرق دارد .به مسئوالن
فرهنگی ن��گاه کنید ،مس��ئوالن
فرهنگی 20س��ال پی��ش ما چه
کس��انی بوده اند ،اقای بهش��تی
مثال بیست س��ال پیش مسئول
ب��ود و یکی از س��ف رای ش��اخص
سینمای ی مان فردی مثل علیرضا
ش��جاع نوری بود با ان پرس��تیژ و
ان رفتار و منش��ی که از او س��راغ
داریم ،چهار س��ال پیش مسئوالن
سینمایی ما چه کس��انی بود ه اند،
امس��ال چه کسانی هس��تند؟ ان
ادم ها چقدر تغییر کرده اند ،ادم های
دیگر چطور؟
فرهنگ
68
مثلث | شماره 227
در همین چند س�ال اخیر
اگر بخواهید تقسیم بندی
کنید ،شما چند جور ادم در
کن دیده اید؟
من موضوع را منفی یا مثبت نم ی بینم ،اگر چیزی
ب رایم در رفتار ادم ها عجیب اس��ت ،طنز حضور ادم هاست.
چیزی که ب رای من ماندگار اس��ت همین طنز است ،در اثر
همین هم اس��ت که ماندگار م ی ش��ود .همین طنازی های
مولف است که باقی م ی ماند و من هم به کن نرفته ام که مچ
کسی را بگیرم ،یا کسی را خوشحال یا ناراحت کنم.
مثال در مورد اولی��ن حضور ده نمک��ی در کن ،وقتی
ش��ریفی نیا خبردار ش��ده بود که او م ی خواهد به کن برود
گفته بود اگر م ی خواهی فارغ از نگاه سیاس��ی چپ و راست
کسی باش��د که به تو کمک کند ،صمدیان است ،این شد
که ده نمکی س��راغ من امد .من قب��ل از ان ب��ا او دیداری
نداشتم وقتی امد با یک دوربین دی وی کوچک امده بود و
م ی خواست فیلم بگیرد .دنبال سوژه م ی گشت ،به او گفتم
فکر نکن از این چیزهایی که اینجا م ی گیری م ی توانی بروی
یک مستند «فقر و فحش��ا»ی دیگر بسازی ،این قصه اش
فرق م ی کند .تا اینکه به فکرم رسید که یک دوئل تصویری
با هم بکنیم و در نهایت ان فیلمی درامد که در جش��نواره
فیلم تصویر همان س��ال نمایش دادیم با عنوان «از کرخه
تا کن» .بعد هر کس��ی که ان کار را دی��ده بود م ی گفت که
همنش��ینی دو نگاه متفاوت در یک تصویر چقدر خوب از
کار درامده است.
کاری که معموال در سینما و تلویزیون ای ران کمتر پیش
م ی اید .نمایش هم به نحوی بود که تصویر هر دو دوربین در
یک زمان و در کنار هم دیده م ی شد .در ان فیلم صحب ت ها،
چه شوخی و چه جدی بسیار دلنشین به دنبال هم م ی امد.
حتی حس ادمی مث��ل ده نمکی هم وقتی وارد کن ش��د با
وقتی که خارج شد متفاوت بود.
م��ا در این س��ال ها در کن خیل��ی چی ز ه��ا دیده ایم،
مدی ر های س��ینمایی وطنی که م ی خواستند به ژیل ژاکوب
پیش��نهاد بدهند که در فالن جا اگر فالن کار را بکنید بهتر
است یا بهتر اس��ت ان کار را انجام ندهید و مانند این .فکر
م ی کردند چون عنوانش��ان مدیر اس��ت در انج��ا هم مدیر
هستند .ارزوهایی داشتند که م ی خواستند در اولین حضور در
کن به انها برسند اما همان ها سه سال بعد که دوباره به کن
م ی امدند رفتارشان کامال متفاوت بود و حداقل م ی دانستند
که باید چطور برخورد کنن��د و چه چیزی های��ی را به زبان
بیاورند و چه چی ز هایی را در دل خودشان نگه دارند.
یک خاطره جالب دیگر هم بگویم .یک سال که بهمن
قبادی و یکتاپناه که هر دو مش��ترکا برن��ده جایزه دوربین
طالیی شدند و قرار بود در مراسم رسمی حاضر شوند ،انجا
بهمن به طرف من امد و گفت ببین م��ن را چه به پاپیون،
نم ی گذارند همی ن جوری بروم توی مراسم؛ حاال ما چه کنیم؟
فاطمه معتمد اریا هم که هر سال در کن حاضر است
و با ظ رافت و دقت هنری یکی از تماش��اگران فیلم های روز
جهان است ش��اهد این ماجرا بود ،او ان وقت با یک جوراب
سیاه زنانه که از کسی به عاریه گرفته بود امد و ب رای بهمن و
دستیارش علیرضا امینی پاپیون درست کرد و هی چ کس هم
نفهمید که چه اتفاقی افتاده است.
در مورد شما دو جور صحبت هست که من دومی
را اول م ی گویم ،م ی گویند صمدیان همیشه اماده
مگر دول�ت ما هزین�ه جش�نواره فجر را
نمی دهد؟ موضوع این است که ما قواعد
بازی را بلد نیس�تیم و طوری کار می کنیم
ک�ه سیاس�ت زدگی از س�ر و رویم�ان
می بارد ،ما همه چیز را یک جوری سیاسی
می کنیم
اس�ت که هر خدمتی از دس�تش برم ی اید برای
تازه وارده�ا انجام دهد و همیش�ه ه�م م ی تواند
ارامش بدهد و برای کارهای دیگران انرژی بگذارد.
این را کسانی م ی گویند که برای اولین بار است
ک�ه م ی خواهند به ک�ن بروند و حی�ران بوده اند،
حکمت این همه انرژی دادن ها چیست؟
من بدون تعارف خودم را حی��ران م ی دانم ،ان قدر
حی رانم که حی رانی را فراموش کرده ام و این شاید از انجایی
م ی اید که همه چیز ب رایم جدی اس��ت .در حالی که عمال
هیچ چیز جدی نیست .اینکه اگر بگویند حاال چرا این کارها
و این کمک ها را م ی کند و شاید هدفی دارد و از این حرف ها!
باید بگویم که دسیسه دیدن این کارها مال ذهن هایی است
که دسیسه م ی سازند.
از ای�ن بیس�ت س�الی که در
کن بوده اید م�دام دوربین در
دست داش�ته اید چه عکاسی
و چه فیلمبرداری وبه قول کن
رفته ها ش�ما در اکث�ر جاهای
ممکن و غیرممکن با دوربین
حاض�ر بوده ای�د با ای�ن حال
غی�ر از ان فیلمی که از حضور
د ه نمک�ی س�اخته اید چی�ز
دیگری درنیامده است ،چه کار
دارید م ی کنید؟ پس بقی ه اش
کجاست؟
ای��ن تصور شماس��ت
که چیزی در نیامده اس��ت شما
ظاه��را گزارش های تصویری هر
س��اله ام را که در مجل��ه تصویر
منتش��ر شده اس��ت را به حساب
نم ی اوری��د؟ در ضمن ب رای مثال
یکی از ثمره هایش این است که
االن ش��هردار کن م ی تواند روی
بیس��ت س��ال تاری��خ تصویری
ش��هرش حس��اب کند .ارایش
شهر ،ارایش پوس��تر ها در زمان
جشنواره ،فضاس��ازی ها و مانند
انها ،یکی از خروج ی ها همین کار مس��تند عکس و فیلم
در مورد شهری مثل کن اس��ت؛ در مورد ادم های مختلفی
که به این شهر امده اند و رفته اند ،انهایی که دیگر نیستند.
ب رای من عکاس��ی از مردم هم خیلی مهم بوده است ،من
به دنبال عکاسی مد و ستاره ها نبوده ام ،بلکه بیشتر به دنبال
این بودم که از مردمی که عاشق سینما هستند و ساعت ها
در صف های طوالنی ب رای دیدن کارگردان ها و ستاره های
سینما صف م ی کشند ،تصویر بگیرم ،این مثل کاری است
که در استادیوم ها هم انجام داده ام ،جایی که از اب راز عالقه
مردم به فوتبال عکس گرفته ام .در کلی از اس��تادیوم های
مهم دنیا از واکنش های تماش��اچ ی ها ب��ه بازی های مهم
عکاس��ی کرده ام .م��ن به دنب��ال ماهیت انس��ان معاصر
بوده ام ،در جایی که به چیزی عالقه مند شده باشد ،در مورد
مذهب هم همین است ،این اب رازعالقه ها ب رای من انگیزه
بوده است.
بخش��ی از تمام این تجربه را در تصویر س��ال منتشر
کرده ای��م ،اما در م��ورد اینک��ه کل این ها ب��ه صورت یک
مجموعه منسجم جمع شود ،امسال امیدوارم که امکانش
فراهم ش��ود .چون که امس��ال فیلمبرداری ام را از کن تمام
ک��رده ام ،ان هم با این بهان��ه که در اخری��ن روز کاری ژیل
ژاکوب به دفترش رفتم و با او ی��ک مصاحبه تاریخی انجام
داده ام که قطعا در شکل گیری اطالعات مربوط به مدیریت
جشنواره ای این چنین در تدوین نهایی فیلم کارایی بسیاری
خواهد داشت.
تیم امیدوارکننده کواچ
ورزش
تی�م مل�ی والیب�ال ای�ران در مس�ابقات لی�گ جهان�ی عملک�رد
خیره کننده ای داشت و به مقام چهارمی رسید .کواچ در این رقابت ها
نش�ان داد که عل ی رغم جوان بودن انگیزه های زیادی برای رسیدن
به موفقیت دارد.
تیتراول
سورپرایزکواچ
ورزش
70
مثلث | شماره 227
چگونه تیم ملی والیبال ای ران در جمع 4تیم اول جهان ق رار گرفت؟
مدل استفاده از م ربیان ایرانی
در تیم ملی غلط است
گفت وگویمثلث
بابهروزعطایی
1
وقتی والسکو از والیبال ای ران جدا شد خیل ی ها نگران
بودند .نگران از اینکه مبادا تیم ملی والیبال کشورمان نتواند
به روند موفقی ت هایش ادامه دهد .این نگرانی انجایی تشدید
شد که جانشین والسکو با کمی تاخیر معرفی شد .کواچ جای
والسکو را گرفت .مربی جوانی که شناخت باالیی از والیبال
ای ران نداشت اما درست مثل روزهای بازیگری اش باهوش بود
و از فرصت هایش به خوبی استفاده کرد .او تیم ملی والیبال
ای ران را در لیگ جهانی هدایت کرد .همه نگران ی ها را کنار زد و
خیلی زود موفق شد نزد مردم به چهره ای مقبول تبدیل شود.
اگرچه او تا رسیدن به والسکو و محبوبیتی که این مربی نزد
ای ران ی ها دارد ،فاصله قابل توجهی دارد اما شروع او در والیبال
ای ران نشان م ی دهد که او یک مربی ب رنده است ،درست مثل
والسکو .خیل ی ها اعتقاد دارند که او در لیگ جهانی در پاره ای
اوقات تصمیمات فنی بهتری م ی توانست اتخاذ کند اما این را
هم باید در نظر گرفت که او به تازگی سکان هدایت تیم ملی را
به دست گرفته و با شناخت کمی که از والیبال ای ران داشت ،به
خوبی توانست این تیم را در لیگ جهانی هدایت کند .کواچ
حاال مورد تایید افکار عمومی و رس��انه ها قرار گرفته است.
مربی جوانی که انگیزه و شور و اشتیاقش ب رای رسیدن به برد
به خوبی به تیمش نیز تزریق م ی شد.
سبک جدید در لیگ جهانی
لیگ جهانی سال 2014با حضور 28تیم در هفت گروه
و سه دسته برگزار شد که هشت تیم برتر جهان در دسته اول
و در دو گروه Aو Bبا هم رقابت کردند .ایتالیا ،لهستان و ای ران
به همراه برزیل در گروه Aرقابت ها قرار گرفتند و گروه Bکه
در ان روسیه ،امریکا ،بلغارستان و صربستان حضور داشتند.
تع داد تیم های شرکت کننده در این دوره از لیگ جهانی
والیبال در تاریخچه این رقابت ها از نظر افزایش تع داد ب ی نظیر
بود .در سال 1990تعداد تیم های شرکت کننده هشت بود که
در دو گروه با هم به رقابت پرداختند .در سال 1991این تع داد به
10تیم افزایش یافت .از سال 1992تا 2000و سال 2004و 2005
تعداد تیم های شرکت کننده در لیگ جهانی 12تیم بود .این
تعداد در س��ال های 2001تا 2003و 2006و 17 ،2012تیم بود.
18تیم در سال 2013این رقابت ها حضور یافتند و این تعداد
در سال 2014به 28تیم رسید که در نوع خود ب ی نظیر بود.
مل ی پوش��ان ای ران در دور مقدمات��ی دو پیروزی و دو
شکس��ت ب رابر ایتالیا ،دو پیروزی و دو شکست ب رابر برزیل
و دو پیروزی و دو شکس��ت ب رابر لهس��تان تجربه کردند.
مل ی پوش��ان ای ران در مرحله نهایی لی��گ جهانی نیز یک
پیروزی برابر برزیل و سه شکست مقابل تیم های روسیه،
امریکا و ایتالیا به دس��ت اوردند و با کس��ب مقام چهارمی
جهان به کار خود در این رقابت ها پای��ان دادند .با نتایجی
که تیم ملی والیبال ای ران در رقابت های امس��ال کس��ب
کرد ،عن��وان موفق ترین تیم اس��یایی را به خود اختصاص
داد ،چراکه پیش از این هیچ تیمی از اسیا نتوانسته بود به
این مرحله راه پیدا کند .شاگردان کواچ که دومین حضور در
لیگ جهانی را تجربه م ی کردند توانستند دست به افتخار
بزرگی بزنند و با کنار زدن مدافع عنوان قهرمانی یعنی روسیه
به جمع چهار تیم برتر راه پیدا کنند که این موضوع افتخار
بزرگی در تاریخ والیبال ای ران به ش��مار م ی اید .امار و ارقام
نشان م ی دهد تیم ملی والیبال برزیل با کسب 9مدال طال،
5نق��ره و 4برنز در صدر پ��ر افتخارترین های لیگ جهانی
است .این تیم در سال های 2003 ،2001 ،1993تا 2009 ،2007
و 2010صاحب عنوان قهرمانی شد تا بیش از پیش خود را به
عنوان قدرت اول این رقابت ها معرفی کند.
تیم ایتالیا هم با 8مدال طال 3 ،نقره و 4ب رنز در رده دوم
و روسیه با کس��ب 3مدال طال 5 ،نقره و 7برنز در رده سوم
پ رافتخارترین تیم ها قرار دارد .امریکا هم توانس��ت امسال
دومین مدال طالی خود را در این مس��ابقات کسب کند .در
این بخش تیم های کوبا ،هلند و لهستان هم هر کدام با یک
قهرمانی در ادوار گذش��ته در جدول مدال اوران طالی لیگ
جهانی قرار دارند .صربستان و فرانسه هم دو تیمی هستند
که در این بخش صاحب مدال نقره شدند.
در لیگ جهانی اما تیم ملی والیبال ای ران نه تنها موفق
شد با کسب عنوان چهارمی همه نگاه ها را به خود معطوف
کند ،بلکه به صورت انف��رادی نیز افتخارات��ی را از ان ای ران
کرد .فدراس��یون بی ن المللی والیبال در پایان مرحله نهایی
رقابت های لیگ جهانی 2014تیم رویایی خود را اعالم کرد که
یک بازیکن ای رانی در این تیم حضور داشت؛ سعید معروف،
پاسور و کاپیتان تیم ملی والیبال ای ران که عنوان بهترین پاسور
لیگ جهانی را به خود اختصاص داده بود به عنوان پاسور تیم
رویایی برگزیده شد و جایزه 10هزار دالری را به خود اختصاص
داد .بر این اساس تیم رویایی لیگ جهانی 2014به شرح زیر
معرفی شد:
* پشت خط زن :تایلور ساندر (امریکا) و لوکارلی (برزیل)
* دفاع میانی :دیوید لی (امریکا) و لوکاس (برزیل)
* پاسور :سعید معروف (ای ران)
* بازیکن قدرتی :واالس دسوزا (برزیل)
* لیبرو :سالواتوره روسینی (ایتالیا)
بازیکنانی که در تیم رویایی قرار گرفتند ،هر کدام 10هزار
دالر جایزه ویژه را دریافت کردند اما تایلور ساندر از امریکا که
ارزشمندترین بازیکن لیگ جهانی شناخته شد 30هزار دالر
پاداش نقدی دریافت کرد .این افتخار در حالی به دست امد که
در پایان فینال لیگ جهانی والیبال که با قهرمانی تیم امریکا
خاتمه یافت ،امیر غفور ،پش��ت خط زن ای ران نیز توانست با
71امتیاز عنوان امتیازاورترین بازیک��ن مرحله نهایی لیگ
جهانی را از ان خود کند .ساندر امریکایی هم با 66امتیاز در
رده دوم قرار گرفت .این در حالی بود که غفور در بازی اخر با
ایتالیا تنها 8امتیاز داشت اما ساندر در فینال 24امتیاز مقابل
برزیل گرفت.
نتایجکاملدیدارهایتیم ملیوالیبالدرلیگجهانی
تیم ملی والیبال ای ران در مجموع 16دیدار لیگ جهانی
خود هفت پیروزی و 9شکس��ت را تجربه کرد .مل ی پوشان
ای ران در دور مقدماتی دو پیروزی و دو شکست ب رابر ایتالیا ،دو
پیروزی و دو شکست ب رابر برزیل و دو پیروزی و دو شکست
ب رابر لهستان تجربه کردند .ملی پوشان ای ران در مرحله نهایی
لیگ جهانی نیز یک پیروزی ب رابر برزیل و سه شکست مقابل
تیم های روسیه ،امریکا و ایتالیا به دست اوردند و با کسب مقام
ی جهان به کار خود در این رقابت ها پایان دادند.
چهارم
نتایج کامل دیدارهای تیم مل��ی والیبال ای ران در لیگ
جهانی سال 2014به این قرار است:
دور مقدماتی:
نهم خردادماه؛ ایتالیا -3ای ران صف��ر ( 25بر 25 ،19بر
22و 25بر )23
یازدهم خردادماه؛ ایتالی��ا -3ای ران صفر ( 27بر 25 ،25
بر 18و 25بر )22
16خردادماه؛ برزیل - 3ای ران 25( 2بر 28 ،23بر 26 ،30
بر 25 ،28بر 23و 15بر )13
17خردادماه؛ برزیل صفر -ای��ران 18( 3بر 21 ،25بر
25و 22بر )25
23خردادماه؛ ای ران -3برزیل 18( 2بر 27 ،25بر 20 ،25
بر 25 ،25بر 17و 15بر )9
25خردادماه؛ ای ران - 2برزیل 19( 3بر 16 ،25بر 25 ،25
بر 25 ،23بر 23و 10بر )15
مثلث | شماره 227
وقتی والس�کو از والیبال ایران جدا ش�د
خیلی ه�ا نگران بودن�د .نگ�ران از اینکه
مبادا تیم مل�ی والیبال کش�ورمان نتواند
به روند موفقیت هایش ادام�ه دهد .این
نگرانی انجایی تشدید شد که جانشین
والسکو با کمی تاخیر معرفی شد .کواچ
جای والس�کو را گرفت .مربی جوانی که
ش�ناخت باالیی از والیبال ایران نداشت
اما درس�ت مثل روزه�ای بازیگری اش
باهوش ب�ود و از فرصت هایش به خوبی
استفاده کرد
عنوان های خیره کننده ایران در لیگ جهانی
ورزش
بیس ت و پنجمین دوره مسابقات والیبال لیگ جهانی
در سال 2014به سبک جدید برگزار شد که نویددهنده دوران
جدیدی در مسابقات جهانی این رشته ورزشی است .امسال
روسیه ،مدافع عنوان قهرمانی به همراه 27رقیب دیگر قاصد
دوران جدیدی از والیبال در س��ال 2014بودند .لیگ جهانی
والیبال که تاریخچه برگزاری ان به س��ال 1990برم ی گردد،
در سال جاری به ش��کل جدیدی برگزار ش��د که بسیاری از
کارشناسان عنوان «رقابت های کم نظیر» به ان دادند.
روس��یه ،قهرمان المپی��ک و لیگ جهان��ی والیبال
س��ال 2013ب رای دفاع از عنوان خود در ب رابر صفی از رقیبان
سرسخت خود از جمله برزیل قهرمان مسابقات بین قاره ای
جهان 2013قرار گرفت .دور مقدماتی لیگ جهانی والیبال از
دوم خردادماه 93شروع شد و به مدت شش هفته ادامه داشت؛
دور نهایی این رقابت ها نیز 29تیرماه در ایتالیا اغاز شد.
پنج کشور بلژیک ،اسلواکی ،تونس ،ترکیه و مکزیک
ب رای نخستی ن بار در این مسابقات ش��رکت کردند که تعداد
تیم های ش��رکت کننده در تاریخ این رقابت ه��ا را به 31تیم
رس��اندند .پنج تیم دیگر ش��امل اس��ترالیا ،جمهوری چک،
پورتوریکو ،اس��پانیا و چین دوباره به این مسابقات برگشته
بودند.
اس��ترالیا قبل از این تنها در س��ال 1999این رقابت ها
حضور داش��ت .جمهوری چک و پورتوریکو نی��ز به ترتیب
تجربه بازی در سال های 2003و 2011رقابت های لیگ جهانی
را داشتند .تنها حضور اسپانیا نیز در لیگ جهانی والیبال به
سال 2008بر م ی گشت و چین نیز در 2010فرصت حضور در
این رقابت ها را پیدا کرده بود .در بین تیم های شرکت کننده
ایتالیا و برزیل رکورد دار حض��ور در رقابت های لیگ جهانی
بودند که در هر 24دوره قبل ان حضور داشتند .از نگاهی دیگر
در مسابقات لیگ جهانی امسال همه قهرمان های گذشته
تاریخ لیگ جهانی ،یعنی برزیل ( 9عنوان قهرمانی) ،ایتالیا (8
عنوان قهرمانی) ،روسیه (سه عنوان قهرمانی) ،کوبا ،لهستان،
امریکا و هلند (هر کدام یک عنوان قهرمانی) حضور داشتند.
بعض ی ها انگار نم ی دانند
ما به قهرمان دنیا باختیم
گفت وگویمثلثبا
مصطفیکارخانه
دوگانه درست
نقشیزدان ی خرم
و داورزنی در
توسعهوالیبال
71
ورزش
30خردادماه؛ ای ران - 3ایتالیا صف��ر ( 25بر 25 ،18بر
20و 25بر )15
یکم تیرماه؛ ای ران - 3ایتالیا یک ( 25بر 25 ،22بر ،19
19بر 25و 25بر )20
ششم تیرماه؛ ای ران - 3لهستان یک ( 23بر 25 ،25بر
25 ،16بر 11و 25بر )19
هشتم تیرماه؛ ای ران - 3لهس��تان صفر ( 25بر 25 ،22
بر 20و 25بر )22
13تیرماه؛ لهستان -3ای ران یک ( 17بر 26 ،25بر ،24
25بر 23و 25بر )23
14تیرماه؛ لهس��تان - 3ای ران صفر ( 25بر 25 ،23بر
20و 25بر )17
مرحله نهایی:
25تیرماه :ای ران - 2روسیه 25( 3بر 18 ،18بر 21 ،25
بر 37 ،25بر 35و 8بر )15
27تیرماه :ای ران - 3برزیل ی��ک ( 25بر 25 ،21بر ،19
23بر 25و 28بر )26
28تیرماه :ای ران صفر -امریکا 18( 3بر 22 ،25بر 25
و 16بر )25
29تیرماه :ای ران صفر -ایتالی��ا 22( 3بر 18 ،25بر 25
و 22بر )25
ورزش
72
مثلث | شماره 227
کواچ نگرانی ها را کنار زد
وقتی تیم ملی با اسلودان کواچ استارت زد و لیگ جهانی
را با 2نتیجه 3بر صفر ناامی د کننده مقابل ایتالیا واگذار کرد،
بازهم منتقدان زبان به انتقاد گشودند و موفقی ت های این رشته
که با والسکو به دس��ت امده بود را خاتمه یافته خواندند .اما
بلندقامتان ای ران بازی به بازی بهتر ش��دند و در نهایت نتایج
خیره کننده ای به دست اوردند .کواچ نشان داد که با شناخت
بهتر و گذشت زمان م ی تواند ،ادامه دهنده راه والسکو و مهمتر
اینکه پی ش ب رنده ب رنامه فدراسیون باشد؛ همان ب رنامه ای که
رئیس فدراس��یون والیبال مقصدش را رفتن روی س��کوی
المپیک عنوان م ی کند و م ی گوید« :جا دارد که ب رای س��ال
اینده نقاط ضعف خود را برطرف کنیم و ب رای المپیک 2016
و 2020پشتوانه بس��ازیم .انتظارات از تیم ملی والیبال بحق
و بجاست اما نباید غوره نشده مویز ش��ویم ،باید به درجه ای
برسیم که روی سکوی جهانی برویم».
مقصدی که حاال با این استعداد و پتانسیل باالیی که
مل ی پوشان و انگیزه ،جوانی ،همدلی و شور و نشاطی که در
تیم ملی وجود دارد ،دور از دسترس نیست .اسلوبودان کواچ،
مربی والیبال اهل صربس��تان این روزها به شدت مورد توجه
افکار عمومی و رس��انه ها قرار گرفته است .یک مربی جوان
اما باهوش که در لیگ جهانی موفق ش��د ای ران را به عنوان
چهارمی برساند.
ک��واچ از س��ال ۱۹۸۳به عن��وان بازیکن ب��ه دنیای
حرفه ای والیبال وارد ش��د .او پس از ۲۲س��ال بازی در رده
ملی به افتخارات بزرگ��ی همچون مدال ط�لا بازی های
المپیک تابس��تانی ۲۰۰۰و مدال برن��ز بازی های المپیک
تابس��تانی ۱۹۹۶رس��ید و وارد دنیای مربیگری شد .او در
مجموع ۳۵۰بازی ملی در کارنامه خ��ود دارد و دو دوره نیز
کاپیتان تیم ملی صربستان بود .کواچ از ستارگان تیم ملی
یوگسالوی -صربستان بود.
کواچ در رده باشگاهی نیز سابقه بازی در باشگاه های
ولیکو گرادیشته صربس��تان ،کولوبارا صربستان ،وویوودینا
نووی س��اد صربس��تان ،جوی��ا دل کول��ه ایتالی��ا ،اریس
تسالونیکی یونان ،لوبه بانکا ماچراتا ایتالیا ،پریسما تارانتو
ایتالیا ،انیونه ایتالیا ،اژاکسیو فرانس��ه ،مولفتا ایتالیا ،پگاه
ارومیه ای ران ،رادنیچکی صربس��تان و کاظم��ا کویت را در
کارنامه خ��ود دارد .کواچ مربیگری را از س��ال ۲۰۰۸در تیم
رادنیچک��ی کراگوجواچ صربس��تان اغاز ک��رد و در همان
سال اول توانس��ت با این تیم به مقام قهرمانی لیگ برتر
صربستان برسد .این قهرمانی در فصل بعد نیز تکرار شد و
کواچ لقب بهترین مربی سال صربستان را از ان خود کرد .او
یک سال دیگر نیز در این تیم به عنوان سرمربی ماند .او در
سال ۲۰۱۱با اومبریا پروجا ایتالیا قرارداد بست و سرمربیگری
این تیم را در لیگ س��ری ا ۲ایتالیا به عهده گرفت ،کواچ با
عملکرد درخشان خود در پروجا قهرمان سری ا ۲ایتالیا شد
و همراه با تیم پروجا به لیگ برتر س��ری ا ایتالیا صعود کرد
و بعد از صعود پروجا به لیگ برتر ب��ه عنوان بهترین مربی
سال ایتالیا معرفی شد .پروجا در س��ال ۲۰۱۴نایب قهرمان
جام حذفی ایتالیا شد .در س��ال ۲۰۱۴پس از جدایی خولیو
والسکو مسئوالن فدراس��یون والیبال ای ران ب رای جایگزین
والسکو دس��ت به کار ش��دند و از میان هفت گزینه مطرح
ب رای هدایت تیم ملی ای ران ،کواچ را به عنوان گزینه نهایی
س��رمربیگری تیم ملی والیبال ای ران انتخ��اب کردند .او در
ماه مارس ۲۰۱۴قراردادی سه س��اله را با فدراسیون والیبال
ای ران به امضا رساند و س��رمربی تیم ملی والیبال ای ران شد.
تیم ملی والیبال ای ران نخستین تجربه مربیگری او در رده
ملی اس��ت .البته نم ی توان قدرت یک برنامه ریزی دقیق و
حساب ش��ده و مدیریت قدرتمند و با تدبیر را در رسیدن به
موفقیت انکار کرد چرا ک��ه ابتدا باید رئیس فدراس��یون و
برنامه ریزی که او ب رای رس��یدن به افتخار در نظر گرفته را
دید و بعد در مورد موارد دیگر به قضاوت نشس��ت .روندی
که والیبال ای ران در پیش گرفته است م ی تواند الگویی ب رای
تمام رشته های تیمی در ای ران باشد تا بتوانیم حرفی ب رای
گفتن داشته باشیم.
تیم ملی والیبال ای ران در اخرین رده بندی فدراس��یون
جهانی یک پله صعود کرد و یازدهم شد .در پایان مسابقات
لیگ جهانی ،فدراس��یون جهانی والیب��ال اخرین رده بندی
تیم های جهان را اعالم کرده که طی ان و در رده بندی جدید
تیم ملی ای ران با 98امتیاز در مکان یازدهم جهان قرار گرفته
است .این در حالی اس��ت که در این رده بندی برزیل با 345
امتیاز ،روسیه با 330امتیاز و ایتالیا با 288امتیاز اول تا سوم
هستند .شاگردان کواچ هم اکنون تیم اول اسیا هستند.
ش��اید به همین دلیل اس��ت که بازیکنان م ی گویند
حاال به کمتر از قهرمانی رضایت نم ی دهند .غفور م ی گوید:
«ب رای اولین بار در جهان چهارم شدیم .کاش م ی توانستیم
بهتر نتیجه بگیریم .چهارمی در جهان حاصل زحمات همه
بچه ها بود ،همه خوب کار کردند .بازی های سنگینی در پیش
داشتیم ش��اید ب ی تجربگی در نیمه نهایی باعث شد که دو
شکست بدهیم ،البته از اینکه همین نتیجه را هم گرفته ایم
خیلی راضی هس��تیم .در حال حاضر کس��ی به پایی ن تر از
قهرمانی تیم ملی فکر نم ی کند .ب��ا تالش هایی که کردیم
خوشبختانه به جمع چهار تیم ب رتر دنیا رسیدیم .فکر م ی کنم
که شگفتی این دوره را رقم زدیم .امیدوارم این روند همچنان
ادامه داشته باشد و بتوانیم در مسابقات قهرمانی جهان هم
به پیروزی برسیم».
موسوی نیز با اش��اره به کس��ب مقام چهارم در لیگ
جهانی والیبال ،تاکید م ی کند« :همه م ی دانند که من فقط
عاشق قهرمانی هستم و کسب بهترین عنوان خودم را راضی
م ی کند و دوست دارم بهترین جایگاه را داشته باشم اما بپذیریم
که گاهی واقعا زورمان نم ی رسد .شاید مردم ما فکر م ی کردند
که خیلی راحت م ی توانیم مدال جهانی را بگیریم و م ی شنیدم
که م ی گویند که والیبال ای ران م ی تواند قهرمان جهان شود.
من همیشه به دنبال کسب بهترین نتایج هستم اما باور کنید
که هنوز والیبال ای ران ب رای قهرمانی در جهان و لیگ جهانی
کار زیادی دارد و باید والیبال خود را ارتقا دهیم».
حاال والیبال ای ران در شرایطی قرار گرفته که م ی تواند
به سکوی نخست جهان نیز فکر کند .انها نشان داده اند که
از کنار موفقیت به سادگی عبور نم ی کنند و ذره ذره پیروزی
یزنند.
را رقم م
مدل استفاده از
مربیان ایرانی در
تیم ملی غلط است
گفت وگویمثلثبابهروزعطایی
2
بهروز عطایی ،کارشناس والیبال کشورمان
معتقد اس�ت تیم ملی م ی توانست در دو بازی
براب�ر امری�کا و ایتالی�ا بهتر عمل کن�د .او در
گفت وگو ب�ا مثل�ث در ای�ن ب�اره توضیحاتی
م ی دهد.
این روزها موفقیت والیبال در لیگ جهانی باعث
افتخار و غرور میلیون ها ایرانی شده است .والیبال
همچنان رو به پیشرفت است .چرا؟
ب رای رسیدن به موفقیت باید ب رنامه داشته باشیم،
ضمن اینکه ب رنامه ما باید قابلیت اجرا داشته باشد .ب رنامه ای
که ضمانت اجرایی نداشته باشد اساسا به سرانجام نم ی رسد.
من فکر م ی کن��م موفقی ت های والیبال ای��ران نتیجه یک
پروسه 20ساله است .یعنی ما از 20سال پیش پله پله شروع
کردیم و در والیبال سیاست هایی را دنبال کردیم که نتایج ان
در درازمدت مشخص م ی ش��د که خدا را شکر این اتفاق هم
افتاد .والیبال ای ران از 20سال پیش موفقیت را ذره ذره به دست
اورد و حاال این موفقی ت ها چیزی جز ان ب رنامه مدون نیست.
ما در طول این 20سال مدی ران خوبی را در فدراسیون والیبال
دیدیم؛ مدی رانی که البته ثبات داش��تند .اق��ای یزدان ی خرم
12سال و اقای داورزنی هشت س��ال در فدراسیون والیبال
زحمت کشیده اند .سیاست هایی که این مدی ران ب رای والیبال
ط راحی کردند به خوبی به اجرا درامد و ثبات در مدیریت این
فدراسیون باعث شد تا والیبال بتواند به درستی ب رنامه هایش
را دنبال کند.
نظرتان درب�اره دوره مدیریتی اق�ای یزدان ی خرم
چیست؟
اقای یزدان ی خ��رم به مربیان خارجی بیش��تر بها
داد .مربیان خوبی هم به والیبال ای��ران امدند ،به خصوص
در رده های پایه خیلی کمک کردن��د .از ایوانیکف بگیرید تا
ورزش
مدل اس��تفاده ما از مربی��ان ای ران��ی در کادرفنی
تیم ملی بزرگساالن را نم ی پسندم .در دوره اقای والسکو نیز
همین طور بود .االن شاید فدراسیون بگوید ما در کنار کواچ و
قبل از ان والسکو از مربیان ای رانی استفاده کردیم .اما من باید
عرض کنم که وقتی م ی گوییم مربی یعنی فردی که واقعا
مربیگری کند.
بیشتر توضیح م ی دهید؟
من ب رای تک تک این عزیزان احت��رام قائلم .انها
زحمت م ی کشند و من اصال بحثم شخص خاصی نیست اما
این دوستانی که االن در کنار کواچ کار م ی کنند یا قبل از ان در
کنار والسکو بودند ،به نوعی کاراموز هستند ،یعنی مربیگری
نم ی کنند .شما اقای مدنی را کنار اقای کواچ م ی گذارید که
کواچ بتواند در شرایط سخت تصمیمات درستی اتخاذ کند.
من خودم کار مربیگری م ی کنم .در بعضی مواقع فشار بازی
ی درست است .در
باعث م ی شود مربی نداند که چه تصمیم
چنین ش��رایطی نیاز دارم که نیمکت مربیگری تیم به من
کمک کند و به من تحلیل درست بدهد .اساسا خیل ی ها با من
هم عقیده هستند که مربی در تیم ملی یک نقش 20درصدی
دارد .نقش کمی نیست .بسیار مهم است .بناب راین ما همین
حاال این نقش 20درصدی را در تیم ملی از دست داده ایم.
گائیچ همگی مربیان خوشفکری بودند که در سیستم ،سبک
و نوع انالیز والیبال ما تغیی رات قاب��ل توجهی ایجاد کردند.
اقای مدنی در ادامه سیاس��ت های گائی��چ عملکرد خوبی
داشت و بعد از او نیز اقای والسکو س��رمربیگری تیم ملی را
بر عهده گرف��ت که خودتان بهتر م ی دانید تا چه حد منش��ا
پیشرفت و توسعه والیبال ای ران شد .والسکو در واقع نگرش
والیبالیس ت های ما را تغییر داد .روی ذهن بازیکنان کار کرد.
در واقع او در بخش ه��ای مختلف والیبال م��ا اثرات خوبی
از فکر خود به جای گذاش��ت اماباید بگوی��م مجموعه ای از
این مربیان و سیاس��ت هایی که روسای این فدراسیون طی
20سال اخیر در نظر گرفتند باعث ش��د تا والیبال در ورزش
ما به یک جریان موفق و افتخارافرین تبدیل ش��ود؛ جریانی
که امروز مردم درباره اش با غرور حرف م ی زنند و این موضوع
ارزشمندی است.
اهالی والیبال ب ه خصوص مربی�ان ایرانی والیبال
هم خیلی در جری�ان این موفقیت نق�ش دارند.
چون بی�ش از تقابل به تعامل ب�ا مربیان خارجی
فکر کرده اند.
عملکرد تی م ملی در لیگ جهانی والیبال را چطور
ارزیابی م ی کنید؟
ما به ط��ور کلی در لی��گ جهانی عال��ی بودیم.
امروز همه ما ق��دردان این بچه ها و این کادرفنی هس��تیم
اما این واقعیت وجود دارد که ما در بازی ب رابر امریکا و ایتالیا
اشتباهاتی داشتیم که م ی توانستیم این اشتباهات را نداشته
باشیم .جابه جای ی هایی صورت گرفت که قطعا اشتباه بود و
اگر یک مربی باتجربه در کنار کواچ بود قطعا م ی توانست در
ان شرایط به سرمربی تیم ملی کمک کند.
ش�ما فکر م ی کنی�د این تی�م باید ب�ه قهرمانی
م ی رسید؟
اصال منظورم این نیست .ما توقع قهرمانی از این
تیم نداشتیم .اما م ی توانستیم بهتر از اینها عمل کنیم و دو
بازی را با نتیجه سه بر صفر شکست نخوریم .ابدا نم ی خواهم
توقعات را باال بب��رم .ما امروز بیش از هر چی��ز دیگر باید به
تثبیت جایگاه مان فکر کنیم .این حرف هایی که من یا برخی
دیگر از دوستان مطرح م ی کنند معنایش این نیست که ما باید
ساختار والیبال را دگرکون کنیم .ما از برخی اصالحات حرف
یزنیم .اگر برخی اشکاالت م ا ترمیم
یزنیم ،ا ز ترمیم حرف م
م
شود شک نکنید که این تیم م ی تواند به قهرمانی جهان هم
برسد .من یک ماه پیش به سعید معروف گفتم که او در لیگ
جهانی بهترین خواهد بود .باورم را گفتم .همین هم شد .بقیه
بازیکنان هم همین طور .ما تیم ملی بسیار خوبی داریم که
باید قدرش را بدانیم .ما در هر بخشی بهترین های دنیا را داریم.
فقط باید به خوبی از انها بهره ببریم.
ک�واچ م ی تواند به خوبی راه والس�کو را ادامه
دهد؟
والسکو اگر م ی دانست تیم ما در لیگ جهانی این طور
عمل م ی کند ،محال بود که والیبال ای ران را رها کند .موفقیت
مربیان ام��روز در والیبال مح��دود به توانمندی و اس��تعداد
بازیکنان اس��ت .به نظرم کواچ قدر این فرص��ت را م ی داند.
البته باید به او کمک شود .شناخت او از تیم ملی ما 30درصد
است .ب رای اینکه شناخت او کامل شود نیاز هست که نف رات
باتجربه ای در کنارش قرار بگیرد .چون ما تا مسابقات جهانی
فاصله زمانی زی��ادی نداریم و در این بی��ن لیگی هم نداریم
که کواچ بازی ها را ببیند و نف راتش را بهتر بشناس��د .باز هم
م ی گویم که این تیم ملی در لیگ جهانی عالی کار کرد اما
م ی تواند باز هم بیشتر از اینها در جهان بدرخشد.
مثلث | شماره 227
تی م ملی ما در حال حاضر چه اشکالی دارد؟
بهروز عطایی اگرچه عملکرد تیم ملی
والیبال را در مسابقات لیگ جهانی مثبت
ارزیابی می کند ،اما در عین حال معتقد
است دستیاران کواچ می بایست از
مربیان ایرانی باتجربه انتخاب شوند.
بله ،والیبال ما االن در باالترین سطوح فنی جهان
قرار دارد .خیلی مهم اس��ت .زمانی ما ب��رای جذب مربیان
بزرگ خارجی تمنا م ی کردیم اما حاال مربیان بزرگ خارجی
التماس م ی کنند ک��ه بیایند ب رای والیبال ای��ران کار کنند.
بناب راین وقتی به چنین مرحله ای رس��یدیم نباید خودمان
را دس��ت کم بگیریم .مربیان خارجی باید با ش��رایط ما کار
کنند .اگر االن مربیان ای رانی را در تیم ملی در کنار کواچ قرار
ندهیم ،ف��ردا باید به مربیانی دل خ��وش کنیم که از لحاظ
فنی کمتر از مربیان ای رانی هستند اما عنوان خارجی را یدک
م ی کش��ند .ما باید به کواچ ها و والسکوها تکلیف کنیم که
مربیان ای رانی خوبی را ب رای والیبال ای ران پرورش بدهند .در
این صورت ما در اینده نیز سرمایه های ارزشمندی داریم که
م ی توانیم با وجودشان دس��ت به کارهای بزرگ بزنیم .این
را هم بگویم که این حرف ها هرگز به این معنا نیس��ت که
بخواهیم این فدراسیون و سیاست هایش را زیر سوال ببریم
یا اینکه تیم ملی را تضعیف کنیم .ابدا این طور نیس��ت .ما
م ی خواهیم با ای��ن نظ راتی که ارائه م ی کنیم فدراس��یون
متوجه برخی اشکاالت کار هم بشود و تصمیماتی بگیرد که
والیبال بیشتر از قبل ان سود ببرد.
ورزش
قطعا همی ن ط��ور اس��ت .موفقی��ت در والیبال
محصول تعامل حرفه ای مربیان ای رانی و خارجی اس��ت .در
دوره اق��ای یزدان ی خرم کارهای خیلی خوبی انجام ش��د .به
رده های پایه توجه شد و البته موفقی ت هایی به دست امد .در
این مورد خیل ی ها با من هم عقیده هستند اما یک مساله ای
را باید اینجا مطرح کن��م .در همین دوره ب��ه مربیان ای رانی
توجهی نش��د .در این دوره ما مربی ای رانی را پرورش ندادیم.
اینکه ما یک مربی خارجی بیاوریم و چهار ت��ا بازی را برنده
بیرون بیاییم که اسمش پیشرفت یا توسعه نیست .باید در
همه بخش ها این توسعه دیده شود .باید سیستم ما پیشرفت
کند .کشورهای صاحب والیبال همه شان سیستم مشخص
و برنامه مشخصی ب رای توسعه دارند .حاال این مربی برود و
مربی دیگری جانشینش ش��ود ،امر چندان عجیب و غریبی
نیست چون انها روی همان نوار موفقیت حرکت م ی کنند .در
دوره اقای داورزنی اما اتفاق دیگری رخ داد .او راه یزدان ی خرم را
ادامه داد و البته شاخصه های دیگری را نیز به والیبال اضافه
کرد .به مربیان جوان ای رانی بها داد و امروز شاهد ان هستیم
که مربیان ای رانی خیلی خوبی در باشگاه های ما مشغول کار
مربیگری هستند .تمام تیم های لیگ برتری در حال حاضر
زیر نظر همین مربیان جوان فعالیت م ی کند .بناب راین در دوره
اقای داورزنی ما در این بخش نیز پیشرفت داشته ایم.
شما به کواچ نمره قبولی م ی دهید؟
ما باید به این تیم نم��ره قبولی بدهیم .به عملکرد
اقای کواچ باید نمره عالی بدهیم .دستاورد بسیار خوبی حاصل
ش��د اما باید بپذیریم که تجربه نیمکت تیم ملی ما کم بود و
نتوانست به سرمربی تیم ملی کمک کند .شاید خیل ی ها این
یزنم .چرا
انتقاد را قبول نکنند اما مهم نیست .من حرفم را م
والسکو موفق بود؟ ایا والسکو دچار اشتباه نم ی شد؟ تحت فشار
قرار نم ی گرفت؟ چرا .هر مربی در این شرایط قرار م ی گیرد اما
والسکو در کنارش س��یچلو را م ی دید که در شرایط بحرانی
خیلی به او کمک م ی کرد و مشاوره درست م ی داد اما در کنار
کواچ چنین مهره کلیدی را ندیدیم .فدراسیون باید این موضوع
را حل کند .اقای محمدی مربی جوان و اینده داری اس��ت .اما
ابتدای راه مربیگری اس��ت .او به طور کلی 20ی��ا 30بار روی
نیمکت مربیگری یک باشگاه نشسته است یا به عنوان مثال
اقای شورام حد مشخصی دارد .در کاله دستیار خود من بوده
است اما االن به عنوان دستیار یک حد محدودی م ی تواند در
تیم ملی مفید باشد .شاید خیل ی ها از این حرف ها ناراحت شوند
اما واقعیت این است که ما باید منافع والیبال ملی را به هر چیز
دیگری ترجیح بدهیم .والیبال م��ا در حال حاضر در باالترین
سطح جهان کار م ی کند .بناب راین نیاز داریم از مربیانی در کنار
کواچ استفاده کنیم که از ظرفی ت های باالیی ب رای پیشرفت
کردن برخوردار باشند و بتوانند در تیم ملی مفید باشند .کاری
که برزیل و ایتالیا انجام داده و ما نیز باید این کار را انجام دهیم.
اقای عطایی! یعنی ش�ما نگران هس�تید که هر
سال وابستگی ما به حضور مربیان خارجی بیشتر
شود ،در حالی که از پرورش مربیان ایرانی غافل
بوده ایم؟
73
ورزش
بعضی هاانگارنمی دانندمابهقهرماندنیاباختیم
گفت وگوی مثلث با مصطفی کارخانه
والیبال این روزها ب ه ش�دت مورد توجه مردم قرار
گرفته است .ما در لیگ جهانی ب ه عنوان چهارم ی
رس�یدیم و این موفقیت بزرگی برای ما بود .نظر
شما چیست؟
والیبال همیش��ه جذابی ت های خ��اص خودش را
داشته اس��ت .این ورزش پر از زیبایی است .وقتی شما ابشار
یزنید صرف نظر از ان همه انرژی که ب رای زدن توپ به کار
م
م ی برید باید با دقت و هوش تان توپ را به نقطه ای بفرستید
که امتیاز بگیرید .نحوه برخاستن از زمین و ضربه زدن به توپ
در والیبال پر از زیبایی اس��ت .اما این جذابیت در کشور ما با
موفقیت همراه شده است و بالطبع تب والیبال در جامعه باال
رفته است .بدون هدف شما به هیچ دستاورد مثبتی نخواهید
رسید .ب رای این والیبال هدف گذاری شده ،ب رنامه ریزی شده و
خیلی از عزیزانی که در طول این سال ها ب رای تیم های ملی
زحمت کشیده اند قطعا م ی دانستند که ب رای رسیدن به چه
هدفی تالش م ی کنند .واقعا تالش های شبانه روزی شکل
گرفت تا این والیبال به این نقطه از موفقیت برسد .ما خشت
اول را درست گذاشتیم .دو مدیر الیق در این
والیبال کار کردند؛ یزدان ی خرم و داورزنی .هر
دو مدی رانی هستند که با ب رنامه پیش رفتند.
ثبات داشتند و از ثبات ش��ان به نفع والیبال
بهره بردن��د .به همین دلیل م��ا در رده های
پایه توانستیم به افتخارات فراوانی دست پی دا
کنیم و پله پله پیش بیاییم .اعتماد به نفسی
که امروز در تیم ملی بزرگساالن ما وجود دارد
حاصل کار در رده های پایه است .این اعتماد
به نفس در طول دو دهه کار و تالش ساخته
شده است .فدراس��یون نقش بسیار مهمی
داش��ت .باور اینکه م ی توانیم ب��ه قله های
موفقیت برس��یم را فدراس��یون بن��ا نهاد.
فدراس��یون بود که از خیلی از هزینه هایش
کم کرد تا به تیم های ملی برسد .ب رای این
تیم ها بازی های بزرگ و مسابقات تدارکاتی
خوب ترتیب داد ت��ا بازیکن��ان در رقابت با
تیم های بزرگ اعتماد ب��ه نفس باالیی پیدا
کنند؛ باور کنند که م ی توانند بزرگ باش��ند
و در دنیا بزرگی کنن��د .به نظرم ثمره تالش
فدراسیون است که حاال به بار نشسته است.
حاال ما تیم��ی داریم که هم��ه را غافلگیر
م ی کند .خیل ی ها شاید از کنار برخی مسائل
به سادگی عبور کنند اما من به عنوان یک مربی م ی دانم که
صعود پنج پله ای در دنیای والیبال ان هم در طول یک سال
چه معنی م ی دهد .این کار بسیار بزرگی است و نشان م ی دهد
که والیبال ما روی نوار موفقیت و پیشرفت قرار گرفته است.
ورزش
74
مثلث | شماره 227
خیل ی ها اما ای�ن روزها همچن�ان نقش معترض
را برگزیده ان�د و تی م ملی را با انتقاد م�ورد ارزیابی
قرار م ی دهند.
اتفاقا به نکته خوبی اشاره کردید .چرا عادت داریم که
همیشه معترض و منتقد هستیم .ما به قهرمان دنیا باختیم.
امریکا و ایتالیا قهرمان جهان هستند .ما به این تیم ها باختیم.
چرا بعض ی ها فکر م ی کنند این تیم باید قهرمان م ی شد؟ این
همه موفقیت و افتخار را نم ی بینند بعد خیلی راحت تالش
بچه ها و کادرفنی را زیر س��وال م ی برند .این درست نیست.
چهارم شدن در لیگ جهانی در رویاهای ما هم نم ی گنجید
یزنیم.
اما ما خیلی راحت اینها را کنار م
عملک�رد فدراس�یون والیب�ال را چط�ور ارزیابی
3
مصطفی کارخانه عملکرد کواچ و تیمش را
در لیگ جهانی ایده ال م ی داند .وی در گفت وگو
با مثل�ث درباره برخ�ی منتق�دان موضع گیری
م ی کند.
م ی کنید؟
فدراس��یون والیبال ام��روز م ی تواند ب��رای همه
فدراسیون ها الگو باش��د .ما یک زمانی در اسیا حرفی ب رای
گفتن نداشتیم اما با ب رنامه و تالش امروز به جایی رسیده ایم
که قهرمانی جهان را طلب م ی کنیم .ام��روز بازیکنان ما به
بازیکنان بزرگ تیم ه��ای قهرمان جهان تن��ه م ی زنند و در
مواردی از انها پیش��ی م ی گیرند .اینها را باید در نظر داشته
باشیم.
به نظر شما ضع ف های تیم ما چه بود؟
ما یک س��ری ضع ف هایی داریم که به نظرم به
راحتی م ی توانیم انها را حل کنی��م .به عنوان مثال ما ب رابر
کس��ب تجربه کنیم .تجرب��ه ما هنوز در س��طح تیم های
قهرمان جهان نیس��ت و بای��د در این بخ��ش هم تجارب
زیادی کسب کنیم .وزارت ورزش به خوبی والیبال را تا اینجا
حمایت کرده اس��ت از این به بعد هم به نظ��رم باید هوای
والیبال را بیشتر داشته باشد .وقتی م ی بیند که مردم تا این
حد به این تیم افتخار م ی کنند باید از لحاظ مادی و معنوی
بیش��تر به این رش��ته ورزش��ی توجه کند و اجازه ندهد که
انگیزه بازیکنان و کادرفنی کم شود .مسئوالن و باشگاه ها
هم باید به فدراس��یون کمک کنند تا شاهد موفقی ت های
والیبال باشیم.
بعد از رفتن والسکو خیل ی ها نگران اینده والیبال
بودند .اما نتایج مس�ابقات لیگ جهانی بار دیگر
هم ه مان را امیدوار کرد .نظر شما چیست؟
والیبال ما متکی به فرد نیست .راهش را پی دا نکرده
است .شه رام محمودی نم ی اید اما امیر غفور ستاره مسابقات
م ی ش��ود .خروجی برنامه ریزی فدراس��یون حاال موفقیت و
نتایج خوب است.
کواچ را در لیگ جهانی چطور دیدید؟
او تجربه نخست مربیگری اش است .البته تجربه
او در دوران بازیگری بسیار مهم است .به نظرم م ی توانست
تایم های خوبی بگیرد و بازی حری��ف را از کار بیندازد .وقتی
حریف فش��ار وارد کرده باید تدابیری داشته باشیم که حریف
را نگه داریم .تایم بگیریم .دریافت کننده ها را
تغییر بدهیم .اما متاسفانه این اتفاق رخ نداد.
به نظر ش�ما ک�دام ی�ک موفق تر
بوده اند؛ یزدان ی خرم یا داورزنی؟
من به اقای داورزنی س��هم بیشتری
م ی دهم .بخش��ی از موفقی��ت را باید از ان
یزدان ی خرم بدانیم .او خوب کار کرد .زحمات
زیادی کش��ید اما به نظرم بیش��ترین سهم
موفقی ت های والیب��ال را باید س��هم اقای
داورزن��ی بدانیم .او و تفک��رات حرفه ای اش
والیبال را به اینجا رس��اند .داورزنی مدیریت
مدرن تری داشت .بازی های تدارکاتی خیلی
خوبی ب رای این تیم ها برگزار کرد اما بالطبع
نم ی توانیم از کن��ار نام مدی��ر الیقی چون
یزدان ی خ��رم هم به س��ادگی عب��ور کنیم.
داورزنی اهل تعامل اس��ت .او ب��ا خیلی از
نهادها وارد تعامل شد و باید به او نمره قبولی
بدهیم.
نق�ش وزارت ورزش در احی�ای انگی�زه
تی م مل�ی والیب�ال را چط�ور ارزیاب�ی
م ی کنید؟
تیم هایی که س��رویس پرش��ی محکم م ی زدن��د ،ضعف
داشتیم .مقابل روسیه پنج امتیاز پیش بودیم اما انها از این
ضعف ما به خوبی بهره بردند ،ب رابر امریکا هم همین طور.
باید روی این س��روی س ها خیلی کار کنی��م چون امریکا با
سرویس ای ران را شکس��ت داد و با سرویس بود که برزیل را
در فینال شکست داد.
شما از س��ه راه م ی توانید از حریف تان امتیاز بگیرید.
سرویس ،دفاع و توپ گیری .وقتی شما در سرویس مشکل
داشته باشید ،بالطبع در دفاع و توپ گیری هم امتیاز ویژه ای
به دست نم ی اورید .انها ریس��ک سروی س شان باال بود اما
امکان خطای شان کم بود اما سروی س های ما ریسک کم و
خطای باالیی داشت .ما در توپ های برگشتی هم مشکل
داش��تیم .حریف توپ را در زمین م��ا نخوابانده و همه چیز
مهیای امتیازگیری ماست اما ما فرصت را از دست م ی دهیم.
این اشکاالت اگر رفع شود به نظرم والیبال ما بیشتر و بهتر
از اینها خواهد درخشید .این را هم بگویم که هنوز هم باید
وزارت ورزش م ی تواند بهتر از اینها
عمل کند .من شنیدم برای فوتبالیس ت ها
یکصد میلیون پ��اداش در نظر گرفتند .بناب رای��ن ب رای این
بچه ها که چهارم جهان ش��ده اند هم باید پاداش مناس��ب و
درخور توجهی در نظر گرفته شود.
مسابقات جهانی والیبال را چطور م ی بینید؟
تیم ما به خودباوری رس��یده اس��ت .به نظرم تیم
ما در این مس��ابقات بهتر از لیگ جهانی کار م ی کند چون
هدف این تیم بزرگ تر شده است .همیشه همین طور بوده.
هدف های بزرگ و در واقع رویاه��ای بزرگ عملکرد تیم ها را
تعریف کرده اند .ما در اجرا بهتر خواهیم شد .شک ندارم با رفع
اشکاالتی جزئی م ی توانیم در مسابقات جهانی نیز خوب کار
کنیم .از همه اینها مهم تر اینکه ما باید تمرکز باالیی داشته
باشیم .ناامیدی ترمز این تیم اس��ت .این تیم باید بداند که
بدون استرس و فشار باید به موفقیت فکر کند .همین.
کواچ م ی تواند با والیبال ما موفق شود؟
او جوان اس��ت و انگیزه های فراوانی دارد .به نظرم
م ی تواند موفق شود.
ورزش
دوگانهدرست
نقش یزدانی خرم و داورزنی
در توسعه والیبال
4
مثلث | شماره 227
ورزش
والیبال ای ران در اوایل دهه 60به دلیل جنگ تحمیلی
و تعویض های مکرر روسای فدراسیون ،نه تنها موفقیتی به
دس��ت نم ی اورد ،بلکه با عملکرد ضعیفش در رده تیم های
درجه چندم اسیا قرارگرفته بود .ماجرا انجایی دردناک م ی شد
که گرفتن تنها یک ست از تیم هایی همچون چین و ژاپن
باعث خوشحالی بود.
اما ورود یزدان ی خرم به فدراسیون والیبال تغیی راتی را به
همراه داشت و این رشته ورزش��ی در مسیر تازه ای گام نهاد.
یزدان ی خرم به خوبی م ی دانس��ت که راه دش��واری در پیش
دارد .بناب راین س��عی کرد تا به کمک مربیان روسی ازجمله
بوگاینکوف ،والیبال ای ران را از نو پایه ریزی کند .پروسه توسعه
والیبال این گونه کلید خ��ورد .در ان مقطع نف راتی که دارای
پتانسیل باال از جمله قد بلند و جثه مناسب بودند ،انتخاب و
در تیم های پایه به کار گرفته شدند .فدراسیون از سال 2004
وارد مسابقات جهانی دانش اموزی ش��د و غفور ،موسوی و
داوودی اعضای تیم را تشکیل م ی دادند و اکنون همین افراد
هستند که در تیم بزرگساالن درخشیدند.
ان روزها ش��اید ب رای خیل ی ها این اق��دام یزدان ی خرم
چیزی جز سرزنش به همراه نداشت اما موفقیت تیم والیبال
نوجوانان ای ران در اسیا در س��ال 71و کسب مقام چهارم ی
بسیاری از منتقدان رئیس وقت فدراسیون والیبال را ساکت
کرد.
یزدان ی خرم در طول مدیریت خود در فدراسیون والیبال
با برگ��زاری لی گ های منظم توانس��ت روزی را رقم بزند که
هدف اصلی ای ران از سکوهای اس��یا به جایگاه های ویژه در
جهان مبدل شود.
البته در کشور ما رش��ته های بسیاری وجود دارد که در
عرصه بی ن المللی به افتخارات فراوانی رسیده اند اما اگر به
عملکرد گذشته این رش��ته ها دقت کنیم ،خواهیم دید که
والیبال دارای ثب��ات نبوده اند .یزدان ی خرم
هیچ کدام مانن��د
در واقع اغازکننده یک رنسانس در والیبال ای ران بود اما این
داورزنی بود که با ادامه سیاس��ت های زیربنایی در والیبال،
بها دادن به مربیان ای ران��ی و انتخاب های دقیق و حرفه ای
در عرصه مربیان ملی افتخ��ارات فراوانی را نصیب والیبال
ای ران ک��رد .اگرچ��ه داورزن��ی مدیریت خود در فدراس��یون
والیبال ای ران را از صفر شروع نکرد اما این اختیار را داشت که
سیاست های تازه ای را ط راحی کند و طبق ب رنامه ای متفاوت
از سیاست های یزدان ی خرم پیش برود .داورزنی اما به درستی
تصمیم گرفت؛ زمان را از دس��ت نداد و اتفاقا شاخصه هایی
از موفقیت و توس��عه مدرن را به والیبال ای��ران اضافه کرد.
خیل ی ها معتقدند سیاست های این دو مدیر موفق انجایی
از یکدیگر متفاوت م ی ش��ود که داورزنی در س��طح جهانی
المپیک برنامه ریزی کرده اس��ت .همچنین گفته م ی شود
در دوره مدیریت داورزنی یک اتفاق مه��م در والیبال ای ران
رخ داد؛ بازی ب��ا تیم های بزرگ .مس��ابقات تدارکاتی خوبی
برگزار ش��د تا س��طح والیبال ای ران تا حد زیادی تغییر کند.
موضوعی که والسکو نیز بارها به ان اشاره کرد و تاکید کرد
که بازی با تیم های بزرگ باعث ش��د تا بازیکنان تیمش به
خودباوری برسند.
داورزنی نی��ز تقریبا در ش��روع دوره ریاس��ت خود در
فدراس��یون والیبال تصمیماتی گرفت که عده ای در مقام
مخالفت با وی برامدند؛ در مقطع��ی که داورزنی به برقراری
ارتباط با تیم های بزرگ دنیا ب رای داشتن بازی های تدارکاتی
اقدام م ی کرد ،افراد زیادی از این کار داورزنی انتقاد کردند اما
رئیس فدراسیون انرژی اش را ب رای پاسخ دادن به مخالفانش
ی از بودجه فدراس��یون را ب رای
هدر نداد .او پیش رفت و نیم
این کار اختصاص داد .منتقدان م ی گفتند س��فرهای مداوم
تیم ملی را خس��ته م ی کند اما واقعیت چیز دیگری بود ،چه
همین ارتباطات و بازی ها بود که موجب شد بازیکنان خود
را با بزرگان دنیا مقایسه کنند و سعی کنند توانایی خود را در
حد قدرت این بازیکنان باال بب رند .اقدام بعدی داورزنی اوردن
بازیکنان و مربیان بزرگ دنیا به لیگ والیبال کشورمان بود و
در این میان امدن والسکو در تیم ملی والیبال نقش بس زایی
را در این موفقی ت ها ایفا کرد .اما این همه ان چیزی نیست
که باید در مورد رئیس موفق فدراسیون والیبال گفته شود؛
داورزنی همچنین تعامل خوبی با س��ازمان هایی همچون
وزارت ورزش ،اموزش و پ��رورش ،تیم ها و مربیان برقرار کرد
که البته این تعامل یکی دیگر از ارکان موفقیت تیم ملی بود.
وقتی والسکو تصمیم گرفت از فوتبال ای ران خداحافظی کند
خیل ی ها نگران بودند .خیل ی ها تصور م ی کردند که والیبال
ای ران وارد دوران افت خود خواهد شد اما این رئیس فدراسیون
والیبال بود که تاکید م ی کرد« :توسعه والیبال ای ران متکی
به فرد نیس��ت ».ش��اید همین طرز تفکر باعث شده تا در
نبود والس��کو نیز تیم ملی والیبال ای ران با مربیگری کواچ
به موفقیت برسد.
یزدان ی خرم یا داورزنی؟ کدام ی��ک بهتر عمل کردند؟
نظرها متفاوت است اما برخی با تعادل و منطق بیشتری به
این پرسش پاسخ م ی دهند و م ی گویند« :نم ی توان این گونه
عنوان کرد که یزدان ی خ��رم در موفقی ت های والیبال موثرتر
بوده است یا داورزنی! هر کدام به نوعی زحمات زیادی ب رای
والیبال کشورمان کشیده اند و امروز ب رنده شدن والیبال ای ران
تلفیقی از ب رنامه ها و سرمایه گذاری های هر دوی اینهاست».
در س��ال های اولیه پیروزی انقالب اسالمی در ای ران،
تحت تاثیر ش��رایط جنگ تحمیلی علیه کش��ورمان و به
علت تعویض های پیاپی روسای فدراسیون و تغیی رات وسیع
در کادر هیات رئیس��ه ،برنامه های والیبال ش��کل پایداری
نداشت و بیشتر کوشش م ی شد در زمینه ورزش عمومی و
همگانی برنامه ریزی شود .با پایان یافتن جنگ تحمیلی و
سامان یافتن مدیریت و ب رنامه ریزی در ورزش کشور ،ب رنامه ها
و مسابقات والیبال نیز در سراسر کشور به لحاظ اجرا ،کمیت
و کیفیت شکل بهتری به خود گرفت .دوباره اعزام تیم ها به
خارج از کشور و دعوت از تیم های خارجی از سر گرفته شد و
والیبال وارد فاز تازه ای شد.
با به کار گرفت��ن مربیان نام اش��نای جه��ان والیبال
همچون ای��وان بوگاینکوف و یوتس��ا س��وتکوویچ در کنار
مربیان داخل��ی در رده پایه به امر بازیکن س��ازی و اموزش
توجه ویژه ای شد ،همچنان که با حضور مربیان بی ن المللی
دیگری نظیر پارک ک��ی وون ،میلوراد کی��اچ ،زوران گائیچ،
خولیو والسکو و اکنون اس��لوبودان کواچ در راس کادرفنی
مردان ای ران ،علم روز والیبال به بازیکنان ای رانی تزریق شد.
به همین دلیل طی سال های اخیر عناوین متعدد جهانی و
اس��یایی در رده های نوجوانان ،جوانان و بزرگساالن افتخار
ب ی چ��ون و چرایی ب��رای ورزش ای ران رق��م زده و والیبال را
به عن��وان پ رافتخارتری��ن ورزش گروهی ای��ران به همگان
معرفی کرده است .همچنین کسب کرس ی های قابل توجه
در کنفدراسیون اس��یا توس��ط نمایندگان ای ران نیز از دیگر
افتخارات والیبال کشورمان اس��ت .غفار درخشنده ،امیدوار
حاتمی ،دکتر رامین طباطبایی و احمد محمدی خجس��ته
به ترتیب اعضای کمیته های مس��ابقات ،داوری ،پزش��کی
و دبیر کمیته ساحلی کنفدراس��یون والیبال اسیا هستند.
همچنین محمدرضا داورزنی ،رئیس فدراسیون والیبال ای ران،
عضو هیات رئیسه کنفدراسیون اسیا ،عضو دپارتمان لیگ
جهانی و یکی از اعضای اصلی کمیته مسابقات فدراسیون
جهانی والیبال است .محمدرضا داورزنی از نیمه دوم مرداد
س��ال 1385تاکنون ریاست فدراس��یون والیبال را بر عهده
دارد .رئیس 54ساله فدراس��یون والیبال ای ران حاال یکی از
موفق ترین مدی ران ورزش کشور محسوب م ی شود.
75
داستان غزه
کتاب هایی در مورد فلسطین
76
فلسطین
کتاب «فلس��طین از منظر حضرت ایت اهلل خامنه ای
رهبر معظم انقالب اس�لامی» به کوش��ش س��عید صلح
میرزایی مروری بر دیدگاه ایش��ان درباره مس��اله فلسطین
اس��ت که به همراه مقدمه ای از دکت��ر عل ی اکبر والیتی به
اهمیت فلس��طین و نقش و جایگاه ان در امت اس�لامی
پرداخته است.
در ای��ن کتاب عالوه بر انتش��ار بیان��ات مقام معظم
رهبری در خطب ه های نمازجمعه ته��ران در تاریخ 17مرداد
( 1359دومی��ن روز ق��دس) در 8بخ��ش ب��ا عنوان ه��ای
کلیات ،شکس��ت ها و پیروزی ها ،مس��ئولی ت ها ،جنایات،
راه حل ها ،قهرمان ها ،روش��نگری و اینده روش��ن به مرور
بیانات حضرت ایت اهلل خامنه ای (مدظل��ه العالی) پی رامون
مساله فلسطین پرداخته اس��ت .در مقدمه این کتاب دکتر
عل ی اکبر والیتی با اشاره به اس��تحکام و گسترش زنجیره
مقاومت نوشته است« :امروز این خط مقاومت که از ای ران
شروع شده از ع راق ،سوریه ،لبنان ،اردن ،غزه ،ساحل غربی،
مصر ،لیبی ،تونس ،الجزایر ،مراکش ،سودان ،یمن ،بحرین،
پاکستان و افغانستان م ی گذرد .موج جدید بیداری اسالمی
که کلید ان توس��ط حضرت ام��ام (ره) زده ش��د و در زمان
حضرت ایت اهلل خامنه ای ادامه پیدا کرد ،امروز قوی تر از هر
روز دیگر به جلو م ی رود و همگ��ی قیام کنندگان در اهداف
ذیل با جمهوری اس�لامی ای ران همراه هستند؛ سرنگونی
استبداد داخلی ،قطع دست امریکا و متحدینش از کشورهای
مس��لمان ،بازگش��ت ارزش های اسالمی ،تاس��یس مردم
ساالری دینی و ازادی نهایی تمام ی سرزمین فلسطین».
مثلث | شماره 227
دیدار
در فلس��طین چه خب��ر اس��ت؟ فلس��طین ی ها چه
م ی خواهند؟ علت این نس ل کش��ی در نوار غزه چیس��ت؟
اسرائیل ی ها چه م ی گویند؟ ...سوال در مورد تاریخ فلسطین
بسیار اس��ت و هنگام دفاع از حق مردم مظلومی که روز و
شبشان را با بمب و گلوله سپری م ی کنند .باید واقعا بدانیم
که از چه چیزی دفاع م ی کنیم .در مورد فلسطین کتاب های
خوب و زیادی به زبان فارسی نوش��ته و ترجمه شده است؛
کتاب هایی که هرکدام م ی تواند گوش��ه ای از حق را نمایان
کند و بخشی را از ظلم را به تصویر بکشد .نگاهی داریم به
چند کتابی که در مورد فلسطین در بازار کتاب ای ران منتشر
شده است.
در جس ت وجوی فلسطین
کتاب «در جس��ت وجوی فلس��طین» که به تازگ ی
ترجمه ش��ده ،مجموعه ای از نوش��ته های نویس��ندگان و
هنرمندان فلس��طینی اس��ت که به مفه��وم تبعید و خانه
م ی پ��ردازد .ای��ن کت��اب مجموع��های منحصر به ف��رد از
نوش��ته ها و تصاویر هنرمندان در انواع رشته های مختلف،
از دانش��گاهیان علوم اجتماعی و سیاس��ی ،تا ش��اع ران،
نویسندگان داستانی و غیرداستانی برنده جایزه ،نویسندگان
کتاب های پرفروش و همچنین هنرمندان تجس��م ی را در
بر م ی گیرد .این مجموعه ،ترکیب متنوعی از س��ب کها و
دیدگاه ها به همراه کیفیت باالی تالیفات است .این ارزیابی
فوق العاده صریح ،جس��ور و غی راحساس��ی اس��ت از انچه
فلسطین ی ها هستند و انچه شده اند .این نه تنها گواهی بر
قدرت و از خود گذشتگی مردم فلسطین ،بلکه شاهدی بر
قدرت نویسندگان ان نیز هس��ت .قدرت خاص این کتاب،
توانایی ان ب رای رس��یدن به تجربه های متفاوتی از تبعید
است .هر فصل از کتاب «در جس ت وجوی فلسطین» یک
مولفه جدید ب رای به تصویر کشیدن فلسطین ارائه م ی دهد.
با دره��م بافتن ترکی��ب منتخب نویس��ندگان ،هر تالش
ذره بین جدیدی ب رای مشاهده ،درک و تصور از کشورشان و
تبعید ایجاد م ی کند.
نامه سرگشاده به فرهیختگان اروپا
کتاب «نامه سرگشاده به نخبگان اروپا» نوشته محمد
صالح هرماسی اندیشمند مصری است .این نویسنده مانند
دیگر انس��ان های ازاده سراس��ر دنیا ،وقتی که حجم ستم
فراوان س��تم اروپایی -امریکایی به اع راب و مسلمان ها را
در طول تاریخ دیده است ،نتوانسته ساکت و ارام بنشیند و
دست به قلم برده است .او که در این کتاب مساله اساسی را
تمرکز بر موضوع صهیونیزم و رژیم اشغالگر قدس گذاشته
است ،مساله اصلی را متوجه غرب دانسته و ریشه تشکیل
چنین رژیم ی را تجاوز اس��تعماری غرب دانسته که به دوره
زمانی خاصی اختصاص ندارد .به عقیده این نویسنده هرچند
این تجاوزها به صورت جنگ در افغانستان و ع راق و دخالت
در اوضاع س��وریه و حمایت از دیکتاتوری های کش��ورهای
عربی نمایان شده است اما او دایره تجاوزگری غرب را بسیار
گسترده تر از این حرف ها م ی داند.
این نقشه جعلی است
این کتاب خالصه ای است در باب تاریخ و سرگذشت
سرزمین فلسطین ،و هدف از ان ،بازگو کردن خالف ادعای
تاریخ��ی و دینی صهیونیس ت هاس��ت .فص��ل اول درباره
پیش��ینه کهن سرزمین فلس��طین از 2000س��ال ق .م .تا
1300میالدی اس��ت .در فصل دوم سرگذشت فلسطین از
سال 1300تا 1920میالدی مرور م ی ش��ود .در فصل سوم
حوادث س��ال های 1920تا 1967میالدی بازگو ش��ده و در
اخرین فصل که «تاکتیکی به نام صلح» نام گرفته ،تاریخ
فلسطین از س��ال 1967تا 2000میالدی ،به ویژه انتفاضه
مردم فلسطین مطرح گردیده است.
موضوع کتاب حاضر ،نگاهی به تاریخ فلسطین از اغاز
تا امروز است .مطالب کتاب پاسخی است به سواالتی چون:
چه عواملی منجر به ان ش��د که یهودیان تصمیم بگیرند
سرزمینی ملی داش��ته باش��ند؟؛ چه دالیلی باعث تقویت
این تصمیم شد؟؛ تاثیر جنگ اول و دوم جهانی در پیشبرد
این هدف تا چه حد بوده اس��ت؟ و نقش اعتقادات مذهبی
یهودی��ان در این روند چه بوده اس��ت؟ نگارن��ده ،در فصل
اول کتاب ،سرزمین فلس��طین و تاریخچه ان را به عنوان
س��رزمین پیامب ران معرفی کرده اس��ت .در فصل دوم روند
دخالت یهودیان در اش��غال س��رزمی ن های فلسطینی و در
دیگر فصل ها تحوالت سیاسی این منطقه را در یکصد سال
اخیر تحلیل کرده است .این کتاب با هدف تحلیل سیاسی
وقایع فلسطین تدوین شده است.
طعم اسمان
این رمان نوشته ابتس��ام برکات نویسنده فلسطینی
است و فاطمه باغستانی ان را به فارس��ی برگردانده است.
ابتسام برکات نویسنده ،ش��اعر و استاد دانشگاه فلسطینی
است که در رام اهلل فلسطین متولد شد ،مدرک لیسانس خود
را در رشته ادبیات انگلیسی از دانشگاه برزیت دریافت کرد.
ابتسام خاط رات دوران کودکی خود را از فلسطین درکتابی
با عنوان «طعم اس��مان» به نگارش در اورده است ،وی در
این کتاب دوران کودکی خود از جنگ شش روزه اسرائیل در
فلسطین در سال 1967را به شیوه ای بسیار لطیف و جذاب
روایت کرده است ،به گونه ای که خواننده کتاب را در جریان
برخی اتفاقات و حوادثی که اوارگان فلسطینی و مردم این
کشور با ان روبه رو بوده اند ،قرار م ی دهد« .طعم اسمان» در
سال 2007در انگلستان منتشر شد ،این کتاب در همان زمان
انتشار با اس��تقبال قابل توجهی روبه رو شد و در نتیجه به
زبان های فرانسه و هلندی نیز ترجمه شده است .برکات در
این کتاب در سه فصل به روایت خاط رات خود م ی پردازد ،در
فصل نخست ،روایت سال 1981و دوران دانشجویی ابتسام
است ،که به معرفی وی و چگونگی سپری شدن زمان حال
م ی پردازد .پس از ان در فصل دوم رمان ،نویسنده به گذشته
باز م ی گردد و خاط رات س��ال های 1967ت��ا 1971را روایت
م ی کند .بخش سوم نیز مجددا به س��ال 1981باز گشته و
امروز شهر رام اهلل را روایت م ی کند.
گنجشکان در الجلیل م ی میرند
کتاب «گنجش��کان در الجلیل م ی میرند» س��روده
محم��ود درویش ،ش��اعر پراوازه فلس��طینی اس��ت که با
ترجمه موس��ی بیدج منتش��ر ش��ده و جزو نخس��تین اثار
با موض��وع مقاومت مردم فلس��طین در ب��ازار کتاب ای ران
محس��وب م ی ش��ود .این اثر اولین کتاب از سری «گزینه
ش��عر فلس��طین» در دفتر ادبیات و هن��ر مقاومت حوزه
هنری سازمان تبلیغات اسالمی اس��ت که به همراه اثاری
از دیگر ش��اع ران ادبیات مقاومت فلس��طین مانند محمد
القیس��ی ،عزالدین المناصره ،احمد دهبور و فدوی طوقان
توسط انتشارات حوزه هنری انتش��ار یافته است .در کتاب
گنجش��کان در الجلیل م ی میرند 20 ،ش��عر از اثار محمود
درویش به همراه گفت وگویی با این ش��اعر به چاپ رسیده
است .دفتر شعر گنجشکان در الجلیل م ی میرند ،چهارمین
و به قولی پنجمین دفتر ش��عر محمود درویش است .این
دفتر نخستین بار در سال 1970منتشر شده و ترجمه حاضر
از روی چاپ دهم مجموعه اثار شاعر (دارالعوده – بیروت -
)1983صورت گرفته است.
امیرگل ها
نگاهی نو به زندگی و شخصیت امام علی(ع)
کت��اب «امیر گل ه��ا؛ نگاهی نو ب��ه زندگی و ش��خصیت امام علی(ع)» نوش��ته
حجت االسالم و المسلمین حسین س��یدی از سوی دفتر نش��ر معارف به چاپ هشتم
رس��ید .کتاب «امیر گل ها» جلد دوم از مجموعه چهارده جلدی «سیره کاربردی چهارده
معصوم(ع)» یا «سبک زندگی معصومین(ع)» است که کاندیدای جایزه کتاب سال والیت
شد .در این مجموعه سعی م ی شود مس��ائل مختلف زندگی از دیدگاه اهل بیت(ع) بیان
شود و هدف این مجموعه پاسخ به این سوال است که در روزگار امروز و ب رای انسان قرن
بیس��ت ویکم چگونه اهل بیت(ع) م ی توانند الگو باشند و چگونه انها م ی توانند گرهی از
زندگی مردم باز کنند .این س��یره کاربردی که بیش از صد موضوع مثل سیمای ظاهری،
س��یمای باطنی ،س��بک زندگی فردی و اجتماعی ،ارتب��اط با خدا ،دیگ��ران و طبیعت،
توصی ه های اجتماعی و سیاس��ی و نظامی و حتی محیط زیس��ت و حق��وق مخالفان را
شامل م ی ش��ود ،ب رای عموم مردم به ویژه جوانان و نوجوانان نوشته شده است .نویسنده
ب رای نگارش این کتاب ،منابع بس��یاری را دیده که از بیش از صد منبع بهره گرفته شده
است .مجموعه س��بک زندگی معصومین(ع) با اس��تفاده از منابع روایی و تاریخی معتبر
نوشته شده است و جلد اول ان با نام «هم نام گل های بهاری» درباره زندگی و شخصیت
پیامب ر اکرم(ص) و جلد سوم ان با نام «خاطر نازک گل» درباره زندگی و شخصیت حضرت
زه را(س) از سوی دفتر نشر معارف منتشر می شود.
نامه هایکوفی
کتاب شعر سعید بیابانکی به چاپ سوم رسید
مجموعه شعر «نامه های کوفی» سروده سعید بیابانکی در سه بخش «خیزران»،
«سیاه و سفید» و «نامه های کوفی» از سوی انتشارات سوره مهر به چاپ سوم م ی رسد.
اشعار «نامه های کوفی» در سه بخش سروده شده که بخش نخست شعرهای مذهبی
و ایینی را دربرم ی گیرد ک��ه در دفتری با عن��وان «خیزران» گرد امده اس��ت .فصل دوم
شعرهای عاطفی ،اجتماعی و انتقادی است که در فصلی با عنوان «سیاه و سفید» امده
است ،همچنین فصل سوم این مجموعه با عنوان «نامه های کوفی» دربرگیرنده اشعار
سپید شاعر است .این شعرها به فضای ایی ن های ما ای ران ی ها درباره واقعه عاشورا پرداخته
و نگاهی انتقادی به مردم و باورهایی دارد که سبب م ی شوند سوءاستفاده هایی از مساله
عاش��ورا صورت بگیرد .فصل اول و دوم حدود 40قطعه شعر و دفتر سوم حدود 32قطعه
شعر سپید را شامل م ی شود .اشعار کالسیک این مجموعه در قالب های غزل و چهارپاره
سروده شده اند .بیابانکی در یکی از مجموعه شعرهای این اثر در قالب چهارپاره این چنین
سروده است:
شمعدان های رنگ و رو رفته /قوری لب پریده چینی /هوس چای تازه کرده دلم /ای
مادر! مرا نم ی بینی؟
مجموعه شعر «نامه های کوفی» در قطع رقعی و با شمارگان دوهزار و 500نسخه
توسط انتشارات سوره مهر به چاپ سوم خواهد رسید.
جدال با دانلود
سایتی که اثار سینماگران ایرانی را
به صورت انالین نشان می دهد
س��ینماگران ای رانی عاقبت راهی ب رای مقابله با دانلود
غیر قانونی اثار خود در فضای مج��ازی یافتند .نبودن حق
کپی رایت باعث شده است که فیلم های ای رانی خیلی زود در
سایت های متعددی ب رای دانلود گذاشته شود و این هنرمندان
از حق تالی��ف خود محروم ش��وند .گروهی از س��ینماگران
ای رانی با معرفی یک وب س��ایت به نوعی ب��ه مقابله با این
مشکل پرداخته اند .سینماگران ای رانی با انتشار بیانی ه ای به
زبان فارس��ی و انگلیسی ،س��ایت « »IMVbox.comرا
به عنوان یک وب سایت قانونی ب رای دسترسی به «نمایش
انالین» فیلم های ای رانی معرفی کرده اند؛ انها در این بیانیه
عالوه بر گالیه از کپی غیرمجاز فیلم های ش��ان ،این سایت
را به عن��وان محملی قانون��ی ب رای عرضه فیلم های ش��ان
معرفی کرده اند و از کارب ران بی ن المللی خواسته اند که ب رای
احترام به حق و حقوق قانونی انها ،فیلم های ای رانی را از روی
این وب سایت مشاهده کنند.در بخش��ی از این بیانیه که به
امضای 202نفر رسیده،امده است «:خوشحالیم که به اطالع
شما برس��انیم ما امضاکنندگان این بیانیه ،جهت دسترسی
قانونمند شما به اثارمان ،اخی را با یکی از سایت های مستقر در
اروپا توافقاتی انجام داده ایم که به موجب ان شما م ی توانید
در هر جای جهان که هس��تید ،فیلم های ما را روی س��ایت
www.IMVbox.comو یا سایت هایی قانونی دیگری که
مشخصات انها در این وب سایت ذکر شده ،ببینید .این گام اول
ما ب رای مبارزه با قاچاق اثار سینمای ای ران در دنیای مجازی
است؛ از شما م ی خواهیم که در این گام نخست و همچنین
گام های بعدی ،همدل و همراه ما باش��ید ».کارب ران با ورود
به این س��ایت ،با تعداد زیادی از فیلم های ای رانی (فعال 340
فیلم) مواجه م ی شوند که پس از ثب ت نام م ی توانند با کلیک
ن را به صورت انالی��ن و با زی رنویس
روی پوس��تر هر کدام ،ا
انگلیسی مشاهده کنند .هزینه ثب ت نام در این سایت ب رای ماه
اول (و به عنوان هدیه) تنها یک دالر است اما در ماه های بعد
این هزینه افزایش پیدا م ی کند .هزینه اشتراک این سایت و
تماشای انالین فیلم های ای رانی ب رای یک ماه 7.99دالر ،ب رای
شش ماه 20دالر (پس از کسر 50درصد تخفیف) و ب رای یک
س��ال 30دالر (پس از کس��ر 68درصد تخفیف و ب رای مدت
محدود) تعیین ش��ده اس��ت .نکته قابل توجه این است که
اس��تفاده از IMVbox.comفعال ب رای کارب��ران خارج از
ای ران میسر است چرا که تنها با استفاده از کارت های اعتباری
بی ن المللی (که در ای ران بسیار بسیار اندک و تنها توسط بعضی
از تجار استفاده م ی شود) ،م ی توان حق اشتراک ان را پرداخت
کرد اما مسئوالن این س��ایت م ی گویند که به دنبال دریافت
مجوز های الزم ب رای فعالیت در ای ران هس��تند و بالفاصله
پس از این اتفاق ،دفترشان در ای ران را فعال تر خواهند کرد .به
هرحال ،فعال کارب ران م ی توانند تنها با استفاده از کارت های
اعتباری ویزا ،مستر ،امکس (امریکن اکسپرس) و دیسکاور
حق اشتراک IMVboxرا پرداخت کنند .به طور کل ،تاکنون
1600فیلم ب رای نمای��ش انالین از روی وب س��ایت ،با این
شرکت قرارداد بسته اند که اکنون در حال اماده سازی هستند و
به مرور زمان در فضای مجازی بارگذاری م ی شوند .فیلم هایی
مانند ضد گلوله ،ورود اقایان ممنوع ،برف روی کاج ها ،به رنگ
ارغوان ،یه حبه قند ،تلفن همراه رئی س جمه��ور ،ادم برفی،
خیلی دور خیلی نزدیک ،اخرین ملکه زمین ،گل یخ ،شیدا،
به خاطر پونه ،ارتفاع پست ،اینجا بدون من ،چیزهایی هست
که نم ی دانی ،اینه های روبه رو ،بیس��ت ،پسر ادم دختر حوا،
چهارشنبه سوری و ...به عنوان فیلم های بلند در این سایت در
دسترس قرار گرفته اند.
پیشخوان جهانی
مثلث | شماره 227
دیدار
مرزها و
مهاجمان
سوژه تایم
گفت وگوی
اشپیگل با
رئیس جمهور
سابق المان
جذابیت
گم شده
امریکایی
روی جلد
اکونومیست
77
پایان دوکاپیتان
روزگار متفاوت جرارد و الم
دیدار
78
مثلث | شماره 227
دو کاپیت��ان با هم به ی��ک نقطه رس��یدند و به یک
تصمیم مشترک .هر دو به این جمع بندی رسیدند که دیگر
بازوبند کاپیتانی را به دیگران واگذارکنند اما راه رسیدن به این
نقطه به طور کامل با هم متفاوت بود و به همین دلیل است
که به احتمال فراوان دالیل رسیدن به این تصمیم هم کامال
متفاوت است .یکی در اوج کنار رفت و م ی تواند به این ببالد
که اخرین تصویری ک��ه از او برجا م ی ماند؛ تصویری از یک
کاپیتان مقتدر است که توانس��ت جام جهانی را باالی سر
ببرد اما دیگری در بدترین دوران خود و با تصویر یک بازنده
از بازی های ملی کناره گرفت و تا همیشه اخرین تصویری
که از بازی های ملی از او در ذهن ها م ی ماند ،ان پاس گلی
بود که به لوییس سوارس داد تا دروازه تیمش بازشود .قصه
یکی اس��ت و حرف خداحافظی مش��ترک اما میان فیلیپ
الم و اس��تیون جرارد در این روزها هیچ نقطه مش��ترکی را
نم ی توان پیدا کرد.
پایان به ش�کل بازنده
ب رای اغاز داس��تان اس��تیون جرارد باید 14س��ال به
عقب برگشت .ان زمان یک مربی شجاع سرمربی تیم ملی
انگلستان بود .ش��مارش معکوس ب رای ش��روع یورو 2000
اغاز ش��ده بود که کوین کیگان ،س��رمربی وقت انگلیس
اس��تیون جرارد جوان را به تیم ملی دعوت کرد .س��تاره در
حال رشد لیورپول موفق ش��د در ترکیب 23نفره تیم ملی
ب رای این بازی ه��ا قرار بگیرد .نمای��ش ضعیف انگلیس و
شکس��ت انها مقابل رومانی در دی��دار پایانی گروه موجب
ش��د انها در همان مرحله نخست حذف ش��وند .جرارد هم
فقط در پیروزی یک بر صفر مقابل المان به میدان رفت .او
14سال تمام به عنوان سمبل و نماد تیم لیورپول به میدان
رفت و در تمام این س��ال ها ،روزهای تلخ و شیرین فراوانی
را پشت سر گذاش��ت .او بازیکنی ممتاز و پ رافتخار است که
بین لیورپول ی ها محبوبیت فوق العاده ای دارد و البته سایر
عالقه مندان به فوتبال انگلیس هم احت��رام خاصی برای
وی قائل هس��تند .اما او در این س��ال اخر روزهایی توام با
بدشانسی را پشت سرگذاش��ت .او ابتدا در سالی که بیشتر
از همیشه به جام قهرمانی لیگ برتر به میدان نزدیک بود
و همه انتظار داش��تند که جام قهرمانی را باالی س��ر ببرد،
ب ی موقع در ب رابر چلسی لرزید و جام را از دست داد .در ب رابر
اروگوئه هم در جام جهانی 2014با دو پاس به حریف یکی از
عوامل حذف تیمش بود .تا اینکه تصمیم نهایی را گرفت؛
تصمیم خداحافظی .او این تصمیم را در صفحه اجتماعی
خود اعالم کرد .هافبک تیم لیورپول انگلیس در 114بازی
که ب رای سه ش��یر به میدان رفت ،موفق شد 21گل به ثمر
برس��اند .جام جهانی برزیل اخرین ایس��تگاه ب رای کاپیتان
استیوی باتعصب بود.
جرارد در مورد این تصمیم م ی گوید« :تصمیم خیلی
س��ختی بود .بعد از اینکه از برزیل برگش��تیم و با خانواده
و دوس��تانم صحبت کردم ،به این نتیجه رس��یدم که باید
خداحافظی کنم .من براس��اس نتایج جام جهانی تصمیم
نگرفتم ،ب ر اس��اس س��ن ،ش��رایط بدنی و در نظ��رگرفتن
ش��رایط لیورپول این تصمیم را گرفتم .حضور لیورپول در
لیگ قهرمانان ،تاثیر زیادی در تصمیم من داش��ت .من از
هر لحظه بازی ب رای کش��ورم لذت بردم و ای��ن روزی تلخ
ب رای من است زی را دیگر لباس انگلستان را بر تن نخواهم
کرد اما من به اینده چشم دوخته ام تا به رابطه محکم خود
با اتحادیه ادامه دهم و به هر ش��کلی که م ی توانم ،کمک
کنم .اول م ی خواهم از خانواده و دوس��تانم به خاطر تمام ی
حمایت هایش��ان در کل دوران حضورم در تیم ملی تشکر
کن��م .همچنی��ن م ی خواهم از هر کس��ی ک��ه در دوران
حضور من در بازی های ملی نقشی ایفا کرده ،تشکر کنم؛
از مرب ی هایی که تحت نظرش��ان بازی کردم ت��ا کارمندان
اتحادیه و صدالبته تمامی بازیکنانی که مفتخر به بازی در
کنارشان بوده ام؛ مخصوصا تماش��اگرانی که شگفت انگیز
بودند نه فقط در برزیل که باوجود نتایج ناامی د کننده ،حام ی
ن تشکر کنم؛
ما بودند .م ی خواهم مخصوصا از روی هاجسو
اول به خاطر اینکه پس از امدن بر سرکار ،بازوبند کاپیتانی
را به طور دائم به من داد و باعث شد بیش از هر کسی در این
کشور احس��اس غرور کنم و ارزوی کودک ی ام محقق شد».
روی هاجسون سرمربی تیم ملی انگلستان هم در واکنش
به خداحافظی کاپیتانش گفت« :مطمئنا دلمان ب رای جرارد
تنگ خواهد شد .او بازیکن بسیار بزرگ و خوبی است که در
سال های گذشته به خوبی انگلیس را هدایت کرد .مطمئنا
بازیکنی مثل جرارد تا س��ال ها در فوتب��ال انگلیس وجود
نخواهد داش��ت .انجام 114بازی ب��رای تیم ملی انگلیس
کار اس��انی نبود که جرارد موفق به انجام ان شد .هر وقت
او را به میدان م ی فرستادم با تمام وجود در خدمت تیم بازی
م ی کرد و من قطعا از اینکه چنین بازیکن بزرگی را از دست
داده ام ،ناراحتم».
پایان به شکل برنده
فیلیپ الم ب��رای خداحافظی بهتری��ن زمان ممکن
را انتخاب کرد تا نش��ان دهد که یک استراتژیس��ت کامل
اس��ت .او از فوتبالی م ی اید که م��ردم ان بیش��تر از انکه
اسطوره هایش��ان را از میان کس��انی انتخاب کنند که گل
م ی زنند ،اسطوره هایش را از میان بازیکنان خطوط دفاعی
انتخاب م ی کند.
اگ��ر روزگاری فوتبال الم��ان به فرانت��س بکن باوئر
م ی نازید ،امروز ه��م فیلیپ الم به عنوان س��مبل فوتبال
المان شناخته م ی شود .فیلیپ الم که 31سال دارد در سال
۲۰۰۴به تیم فوتبال المان دعوت ش��د .از ان موقع تاکنون
وی عضو ثابت تیم ملی المان بوده است .الم به همراه المان
در مسابقات جام ملت های اروپا در سال های 2004و 2008
و در جام جهان��ی 2010 ،2006و 2014حضور داش��ت .او در
بوندس لیگای امسال یک فصل رویایی را پشت سر گذاشت
و توانست تحت هدایت پپ گواردیوال جام قهرمانی را باالی
سر ببرد .در جام جهانی الم با سرمربیگری یواخیم لو به مقام
قهرمانی رس��ید تا در بهترین زمان ممک��ن به خداحافظی
فکر کند .هرچن��د خود الم اعتقاد دارد ک��ه خداحافظ ی اش
هیچ ربطی به قهرمانی در جام جهانی نداشت و او پیش از
جام جهانی تصمیم خود را گرفته بود.
الم در م��ورد خداحافظی خود از فوتب��ال ملی المان
م ی گوی��د« :باالخ��ره روزی بای��د این تصمیم س��خت را
م ی گرفتم .ق��رار نبود من ب رای همیش��ه کاپیتان تیم ملی
بمانم 22 .اگوست 2007را هیچ وقت فراموش نخواهم کرد؛
روزی که ب رای اولین بار بازوبند کاپیتانی تیم ملی المان را بر
بازو بستم ،دوست داشتم نشان دهم که لیاقت این بازوبند
را دارم .در این مدت ب رای موفقی��ت تیم مل ی المان از هیچ
تالش��ی دریغ نکردم .خداحافظی از تیم ملی المان یکی از
س��خت ترین تصمیمات زندگ ی ام بود اما تصمیمی بود که
باید دیر ی��ا زود م ی گرفتم .فکر م ی کن��م کارم در تیم ملی
المان به پایان رس��یده اس��ت .تیم ملی المان دیگر به من
نیاز نداشت و به همین خاطر تصمیم گرفتم تا از تیم ملی
خداحافظی کنم .نس��ل جدید فوتبال المان اماده ورود به
تیم ملی اس��ت .انها بازیکنانی هس��تند که اینده تیم ملی
را روش��ن م ی کنن��د ».خداحافظی الم که ب ی ش��باهت به
خداحافظ��ی بکن باوئر پ��س از قهرمان��ی در جام جهانی
1990نبود ،حتی قیصر فوتبال المان را هم شوک زده کرد:
«تصمیم الم ب رای بازنشس��تگی کامال غافلگیرم کرد .این
تصمیم را در مورد چند بازیکن دیگر م ی فهمیدم اما در مورد
فیلیپ الم ،نه .تیم بدجوری ب��ه او احتیاج دارد .او رهبر این
تیم است .پیداکردن جانش��ین ب رایش خیلی سخت است.
او 30س��الش اس��ت و هنوز خیلی کارها م ی تواند بکند...
بله ،قهرمان جام جهانی ش��ده اما این دلیل خداحافظی از
تیم ملی نم ی شود».
سقوط یک هواپیما 298کشته به همراه داشت
«اگر پ��رواز مالزی ناپدید ش��د ،هواپیما این ش��کلی
اس��ت ».وقتی که کر پن ،ش��هروند هلندی ای��ن جمله را
پای عکس��ی از هواپیمای بوئینگ 777-200م ی نوشت تا
در صفحات اجتماعی خود چاپ کند ،ش��اید حتی خودش
هم باور نم ی کرد که این اخرین عکس باش��د از پروازی که
در نهایت به یک مناقش��ه بزرگ تبدیل م ی ش��ود .او پیش
از اینکه از گیت ش��ماره G03فرودگاه شیپل در امستردام
عبور کرده و سوار هواپیما ش��ود ،عکسی از بوئینگ گرفت
و ان را با این پیام منتش��ر کرد .دوس��تان او که پای عکس
ارزوی س��فری خوش م ی کردند هم
در باورشان نم ی گنجید که این پرواز
هم سرنوشتی تقریبا مش��ابه پرواز
MH370خواهد داشت و هیچ گاه
به مقصد نم ی رس��د .این هواپیمای
بوئینگ خط��وط هوای��ی مالزی از
امس��تردام هلند ع��ازم کواالالمپور
بود .این هواپیما ب��رای 110دقیقه
پ��روازی ارام و ایمن را پش��ت س��ر
گذاش��ت .مس��یر این پرواز از فراز
المان ،لهس��تان و اوکرای��ن بود اما
زمانی که هواپیما درح��ال عبور از
منطقه ای از اوکراین بود که در دست
جدای ی طلب��ان اوکراینی ق��رار دارد،
ناگهان از روی رادار ناپدید شد و پس
از مدتی مشخص شد این هواپیما در
نزدیکی روس��تایی به نام گرابووو در
منطقه تورز هدف موشک قرار گرفته
و منهدم شده اس��ت .حاال اینکه این
موشک از کدام جهت شلیک شده است؛ س��راغاز جدال با
معمایی است که خیلی ب ی شباهت به معمای پرواز ناپدید
شده نیست.
از غرب تا شرق
مقصر کیست؟ این س��وال به این راحتی که پرسیده
م ی شود ،پاس��خ ندارد و در روزهای اخیر باعث این شده که
امریکا و روس��یه به گونه ای ط��رف مقاب��ل را حتی به طور
غیرمس��تقیم در این ماجرا دخیل بدانند .منطقه محل بروز
ماجرا باعث شده که انگش��ت اتهام به سوی جدای ی طلبان
اوکراین که از سوی روس��یه حمایت م ی شود چرخیده شود.
مقام های امنیتی امریکا در جمع ش��ماری از خبرنگاران ،از
جمله خبرنگار روزنامه «وال اس��تریت ژورن��ال» مدارکی را
رونمایی کردند که نش��ان م ی دهند هواپیمای مس��افربری
خطوط هوایی مالزی هدف یک فروند موشک زمین به هوا
از نوع اس ای ۱۱ -از منطقه تحت کنترل جدای ی طلبان هوادار
روسیه در شرق اوکراین قرار گرفته است .مقام های امنیتی
این اخرین عکس�ی اس�ت ک�ه از هواپیمای
بوئینگ 777هواپیمایی مالزی توسط یکی از
مسافران ان گرفته و در شبکه های اجتماعی
منتشر ش�ده است .شاید ش�وخی تلخ جوان
هلندی حاال بیشتر به یک تراژدی شبیه باشد.
جعبه سیاه
مثل هر باری که یک هواپیما س��قوط م ی کند .کلید
ماجرا را باید در جعبه س��یاه ان یافت .جعب ه ای که محل ان
تا مدت ها محل مناقش��ه بود .جعبه س��یاه هواپیما سامانه
جمع اوری اطالعات هواپیماس��ت ک��ه در ب رابر ضربه های
فیزیکی شدید مقاوم است و بررس��ی ان م ی تواند از اخرین
اطالعات ثبت شده توس��ط دس��تگاه های درون هواپیما و
مکالم��ات رادیویی کادر پ��روازی پرده بردارد .کمیس��یون
تحقیق درباره حادثه س��قوط هواپیم��ای MH17خطوط
هوایی مالزی اعالم کرد که جعب ه های س��یاه بوئینگ 777
خطوط هوایی مالزی که پنجشنبه گذشته در شرق اوکراین
س��قوط کرده بود ،به منظور انجام تحقیق��ات به انگلیس
منتقل شد .بررسی جعبه سیاه شاید بتواند به معمای سقوط
این هواپیما کمک کند .بقایای هواپیمای س��قوط کرده و
اجس��اد قربانیان بعد از چند روز تالش ناظ ران بی ن المللی و
مخالفت های جدای ی طلبان اوکراین ب رای دسترسی ناظ ران به
محل حادثه یافت شده است .مقامات م ی گویند هنوز اجساد
ش��ماری از قربانیان در محل حادثه باقی است که به دلیل
گرمای هوا در حال تجزیه شدن است .اما تعدادی از اجساد
با یک هواپیمای اختصاصی به سمت هلند فرستاده شد.
مثلث | شماره 227
مسافرین بوئینگ
یک هی��ات اروپایی ۱۰۸نف��ره که قصد ش��رکت در
بیس��تمین کنف رانس بی ن المللی ایدز در ملبورن استرالیا را
داشتند از جمله سرنش��ینان پرواز «ام.اچ »۱۷بودند که جان
خود را از دس��ت دادند .شاید مش��هور ترین محقق در میان
انها یک چهره اش��نا بود .در میان مس��افران نام «النگ»
رئیس س��ابق انجمن بی ن الملی ایدز ،به چشم م ی خورد که
پژوهش��گری برجس��ته در زمینه اچ ای وی از کش��ور هلند
بود .کریس بیرر ،رئیس انجمن بی ن المللی ایدز ،اعالم کرده
چنانچه مرگ النگ حقیقت داش��ته باشد ،جنبش مبارزه با
اچ ای وی محقق��ی بزرگ را از دس��ت داده اس��ت .النگ از
نخستین سال های ش��یوع بیماری ایدز در این زمینه فعال
بود و در ازمایش های بالینی و تحقیقات سراس��ر جهان در
این زمینه حضور فعال داش��ت .وی تمام ی عمرش را ب رای
خدمت به بش��ریت گذراند .از دیگر چهره های مشهور این
پرواز «لیام دیویسون» ،نویس��نده برنده جایزه ادبی استرالیا
بود که به همراه همسرش «فرانکی» معلم ادبیات ،در این
هواپیما بود .دومین رمان دیویسون که « »Soundingنام
داشت جایزه کتاب ملی «بانجو»ی استرالیا را در سال 1993
از ان خود کرد« .شوباشینی جیاراتنام» ،بازیگر مالزیایی نیز
از دیگر قربانیان این حادثه بود .وی که با نام مستعار «شوبا
جایا» شناخته م ی شد ،به همراه همسر و فرزندش هلند را به
مقصد وطنش ترک کرد اما هرگز به مقصد نرس��ید .جایا در
حوزه های سینما ،تئاتر و تلویزیون فعال بود« .گلن توماس»،
خب رنگار سابق شبکه «بی.بی.سی» و فعال حقوق بشر هم
از دیگر همسف ران این افراد بود .توماس که به عنوان نماینده
رسانه با موسسه سالمت جهانی همکاری داشت ،به منظور
شرکت در کنف رانس ایدز استرالیا راهی این سفر شد.
دیدار
معما دراسمان اوکراین
امریکا معتقدند شورشیان اموزش ندیده احتماال قصد نداشتند
این بوئینگ مس��افربری با ۲۹۸مسافر را ساقط کنند .البته
مقام های امریکایی اذعان کردن��د که هنوز هیچ مدرکی در
دست ندارند که نقش مس��تقیم روسیه در این ماجرا را ثابت
کند امریکا اعتقاد دارد که جدای ی طلبان اوکراین در حال پاک
کردن مدارک هس��تند .باراک اوباما رئی س جمهور امریکا در
مصاحب ه ای گفته بود« :جدای ی طلب��ان در حال از بین بردن
مدارک هستند .انها تالش دارند چه چیزی را پنهان کنند؟ انها
همچنین اجساد را از ان منطقه خارج م ی کنند که توهینی
به خانواده های انهاست .روسیه انها را به تجهی زات نظامی و
سالح مسلح کرده است که شامل تسلیحات ضد هواپیما نیز
م ی شود .هم اکنون این مسئولیت بر دوش روسیه است که از
نفوذ خود بر جدایی طلبان استفاده کند تا کار بازرسان تسهیل
شود ».اما روسیه هم دولت اوکراین را متهم این ماجرا م ی داند.
یکی از مقامات روس از تعقیب شدن هواپیمای ساقط شده
مالزیایی توسط یک فروند جنگنده
س��وخوی 25ارت��ش اوکراین خبر
داد و وزارت ام��ور خارجه روس��یه در
یک بیانی��ه 10س��والی ،اوکراین را
ب��ه جلوگی��ری از موضع گیری های
سیاس��ی در روند تش��خیص علل
سقوط هواپیما دعوت کرد .والدیمیر
پوتی��ن ،رئی س جمهور روس��یه در
مورد این حادثه م ی گوید« :مس��کو
هر کاری که بتوان��د انجام م ی دهد
ت��ا تحقیق��ات در زمین��ه س��قوط
هواپیمای مالزیایی را تسهیل کند
و حتی از طری��ق نیروهای مخالف
دولت اوکراین در ش��رق این کشور
اعمال نف��وذ خواهد ک��رد .انها از ما
م ی خواهند تا ب��ر نیروهای دفاعی
مناطق جنوب و شرق اوکراین فشار
وارد کنیم .ما هر کاری که در توانمان
باش��د انجام خواهیم داد .روسیه هر
کاری که بتواند انجام م ی دهد تا تحقیقات ش��فاف ،کامل و
جامع را در زمینه حادثه سقوط هواپیمای مسافربری مالزیایی
تضمین کند .ما باید در نهایت از مقامات ک ی یف بخواهیم
تا به هنجارهای رایج پایبند ب��وده و در حالی که تحقیقات
در جریان است ،اتش بس��ی حتی ب رای مدتی کوتاه اعمال
کنند».
79
دیدار با سیما
مدینه
چرا سریال سیروس مقدم پربیننده است؟
در شرایطی که تب جام جهانی و لیگ والیبال در جامعه
وجود داشت ،بازهم سیروس مقدم نشان داد که خوب بلد است
که سریالی را روی انتن بفرستد که مورد توجه مخاطبان قرار
بگیرد .مقدم که در نوروز 93قس��مت سوم سریال پایتخت
را س��اخته بود و بس��یار مورد توجه قرار گرفته بود ،نشان داد
که توانای ی ه��ای او مختص و منحصر به یک ژانر نیس��ت
و م ی تواند در ژانرهای مختلف س��ریال هایی بس��ازد که در
زمان پخش بینندگان زیادی را پای تلویزیون بنش��اند .ب رای
موفقیت سریال مدینه دالیل بس��یاری را م ی توان ذکر کرد.
این س��ریال یک فیلمنامه خوب دارد .سعید نعمت اهلل یک
سوژه س��اده را خوب بس��ط داده و چنان گس��ترش داده که
مدام با چالش تازه ای مواجه م ی ش��ود .در این سریال طیف
متنوعی از شخصی ت ها حضور دارند .هانیه ،عبدی و روحی
ادم های عصبی و پرهیاهوی قصه هستند .این افراد درست
در نقطه مقابل مدینه قرار م ی گی رند که با ارامش و سکونش
به استقبال دش��واری ها م ی رود .این سریال بازی های بسیار
خوبی دارد؛ حتی مجید صالحی که به طور معمول به عنوان
یک بازیگر طنز شناخته م ی شود ،در این سریال در یک نقش
کامال جدی هم حضوری کامال موفق دارد .حتی بازیگرانی که
نقش منفی دارند هم ان قدر خوب بازی کرده اند که م ی توانند
واقعی جلوه کنند .تا انجا که اناهیتا افشار بازیگر نقش هانیه
در مورد نقش خود م ی گوی��د« :بعد از بازی در این س��ریال
بسیاری مرا نش��ناختند .از طرف دیگر شخصیتی که من در
سریال مدینه بازی م ی کنم را نه کسی در سریال دوست دارد و
نه در بیرون از ان .ب رای یک بازیگر مهم ترین مساله متفاوت
بودن است ،حتی به قیمت زشت شدن و دوست نداشته شدن.
متفاوت بودن مهمتر از هر چیزی است ».یا شخصیت خود
«مدینه» با بازی پریوش نظریه هم بس��یار باورپذیر اس��ت؛
نظریه در مورد علت انکه نقش��ش مورد توجه ق��رار گرفته
م ی گوید« :اخالقگرایی این کاراکتر است که در کانون توجه
قرار م ی گیرد و همین ویژگی است که باعث م ی شود به دنبال
مصلحت اندیش��ی نباش��د و صرفا کاری را کند که اخالق و
اموزه ه��ای اخالق ی اش به او حکم م ی کن��د .اگر دقت کنید
80
فوق سری
اغاز نگارش پس از تایید تحقیقات توسط کارشناسان تاریخی
سریال مهدی فخیم زاده عید فطرکلید می خورد
تحقیقات پروژه سریال سلمان فارسی تمام شده و پس از تایید اساتید ،صاحب نظ ران،
کارشناسان تاریخی و مذهبی که هر کدام بخش زیادی را شامل م ی شود و مطالعه زیادی
نیاز دارد ،داوود میرباقری کار نگارش را ش��روع م ی کند .نگارش فیلمنامه توسط گروهی
از نویس��ندگان زیرنظر داوود میرباقری ،کارگردان اثر انجام م ی ش��ود .میرباقری پیش از
این در اظهارنظری درباره مجموعه سلمان فارس��ی گفته بود« :سلمان فارسی چهار ب رابر
«مختارنامه» گستردگی دارد و سخت اس��ت .من به زندگی سلمان عالقه مندم .او به من
کمک کرد و در پاره ای اوقات از پرتاب ها و سقوط هایی نجاتم داد .در این سریال به زندگی
«سلمان فارسی» از بدو تولد تا زمان مرگ و به ویژه مقطع مشرف شدن او به دین اسالم و
همراهی وی با پیامبر (ص) توجه م ی شود .شخصیتی که سه دین بزرگ زرتشت ،مسیحیت
و در کنار ان یهودیت و در پایان اسالم را تحلیل م ی کند و در کنار علی (ع) ارام م ی گیرد».
سریال «سلمان فارسی» قرار است که در 40قسمت 55دقیقه ای به سفارش معاونت سیما
به کارگردانی داوود می رباقری تولید شود.
سریال «فوق س��ری» با موضوع مواد مخدر و در ژانر پلیس��ی به کارگردانی مهدی
فخیم زاده ،عید سعید فطر کلید م ی خورد .در حال حاضر مهدی فخیم زاده مراحل نهایی
پی ش تولید و ط راحی دکور این سریال را در بوستان والیت انجام م ی دهد که محل استق رار
ستاد فرماندهی سریال در انجا قرار دارد .بخش اعظم تصوی ربرداری این سریال در ته ران انجام
م ی شود .این فیلم بخش بیرونی و جاده ای هم دارد که احتماال خارج از شهر است .این سریال
دو نقش اصلی مرد دارد که مهدی فخی مزاده یکی از انها را ایفا م ی کند .بازیگران دیگر این
سریال در هفته اینده نهایی و اعالم م ی شوند .این سریال مانند سایر کارهای اخیر تلویزیونی
فخی مزاده در ژانر پلیسی تولید م ی ش��ود و اثری پر تعلیق است .فیلمنامه «فوق سری» را
ن تراب نژاد نوشته است .داستان این سریال درباره عملیات ویژه نیروی انتظامی است.
حسی
عملیاتی فوق سری که فقط پنج نفر از ان اطالع دارند .سرهنگ مقدم باید به جای ناصر پاپتی
در میان قاچاقچیان نفوذ کند و ماموریت ویژه ای را به سرانجام برساند .این ماموریت هم ب رای
پلیس و هم قاچاقچیان مواد مخدر ویژه است.
زخم
مثلث | شماره 227
دیدار
سلمان فارسی
پی چ های داستانی نیز در تقابل این اخالقگرایی با اجتماعی
قرار م ی گیرد که اخالق ب رایش مهم نیست ».اما از همه اینها
که بگذریم باید بازهم به نقش سیروس مقدم و شناخت درست
او از ساخت سریال تلویزیونی اشاره کرد .درست بازی گرفتن
از بازیگران ،ریتم درست کار و ...همه از جمله مواردی است که
م ی توان به راحتی در سریال های سیروس مقدم تشخیص داد.
با بررسی پرونده پ ربار او حاال م ی توان گفت که تخصص ویژه
این کارگردان در ساخت سریال های اجتماعی و کمدی است.
س��ریال ی هایی که او در این دو حوزه ساخته یک سر و گردن
باالتر از دیگر اثارش م ی ایستد.
زیر هشت ،تا ثریا ،دیوار (اجتماعی) و سه گانه پایتخت،
چک برگش��تی ،چاردیواری ،پیامک از دی��ار باقی (کمدی)
جزو بهترین سریال های س��یروس مقدم در چند سال اخیر
بوده اند .قصه سریال «مدینه» درباره زنی به نام مدینه است
که بعد از درگذشت همسرش جهان ،تصمیم دارد به همراه
پسرخوانده اش ،کارخانه جهان را به بهترین شکل ممکن اداره
کند اما همسر اول جهان مانعی جدی در راه اوست.
محمد صادقی از نقش خود م ی گوید
مجموعه تلویزیونی «زخم» به کارگردانی مس��عود
اب پرور و کارگردانی محسن عل ی اکبری به مشاوران نیروی
انتظام ی و مددکاری در کالنتری ها ب��ه منزله راهی ب رای
پیشگیری از اسی ب های اجتماعی م ی پردازد.
محمد صادقی که در این سریال ایفاگر نقش یک
سرهنگ است ،این مجموعه تلویزیونی را دارای نگاهی
اخالقی ،انسانی و اجتماعی دانست که بر زد و خوردهای
فیزیکی و صحنه های اکشن استوار نیست.
«محمد صادق��ی» بازیگر مجموع��ه تلویزیونی
در حال تولید «زخم» در پاس��خ به این س��وال که نقش
سرهنگ چقدر به بخش مشاوره و مددکاری ورود م ی کند،
گفت« :س��رهنگ تالش م ی کند تا در جریان داس��تان
اتفاقات را مدیریت کند .وقتی مس��ائل و تصمیمات به
نقطه عطف خود م ی رس��ند ،تصمیمات او نقش کلیدی
پیدا م ی کن��د ».صادقی درباره می��زان پرداختن قصه به
زندگی نقش��ی که ایفای ان را عهده دار است ،م ی گوید:
«من بر این مس��اله تاکید داش��تم تا زوایای بیشتری از
زندگی سرهنگ را ببینیم و این شخصیت فقط به عنوان
نماینده ای از نی��روی انتظامی در قصه حضور نداش��ته
باشد» .
شبکه 3
به خاطر پخش
مناسب جام جهانی و
لیگ جهانیوالیبال
معمای شاه
این سریال تاریخی تابستان پخش می شود
معمای شاه عنوان مجموعه تلویزیونی با ژانر تاریخی
به کارگردانی محمدرضا ورزی اس��ت .این س��ریال داستان
زندگی محمدرضا پهلوی را از زمان بازگشت وی از سوئیس
در س��ال ۱۳۱۵تا زمان م��رگ به تصویر م ی کش��د .در این
مجموعه ۱۶۰۰بازیگر و بیش از ۱۵۰نفر از عوامل سینمای
ای ران حضور دارند .مجموعه معمای شاه
در خصوص جریانات سیاسی ،فرهنگی،
اقتص��ادی و اجتماعی در دوره س��لطنت
محمدرضا پهلوی اس��ت .مدیر ش��بکه
یک س��یما با حضور در ش��هرک غزالی
از مح��ل فیلمبرداری س��ریال «معمای
ش��اه» بازدید و با عوامل و بازیگران این
سریال گفت وگو کرد« .مهدی فرجی» در
حاشیه این دیدار گفت« :سریال معمای
شاه یکی از س��ریال های تاریخی و فاخر
ش��بکه اول سیماس��ت که دوره پهلوی
دوم را از نقط��ه اغاز تا پای��ان به تصویر
م ی کش��د و بینن��دگان را از اتفاق��ات ان
دوره مطلع م ی کند .به تصویر کش��یدن
وابستگی اقتصادی ،سیاسی و فرهنگی
رژی��م پهل��وی ب��ه دولت ه��ای غربی و
بیگانه و اینکه دولتمردان در هیچ یک از
تصمیم گیری های کالن کشور نقشی نداشتند ،از محورهای
این سریال است ».به گفته فرجی سریال معمای شاه تالش
دارد تا زوایایی از تاریخ کش��ور را با ی��ک قصه دراماتیک به
تصویر بکش��د و مردم را با بخش مهمی از تاریخ کشورمان
اشنا بکند .مدیر ش��بکه یک س��یما با اب راز رضایت از روند
ساخت س��ریال معمای شاه گفت« :خوش��بختانه ط راحی
و س��اخت دکورهای جدیدی مانند خیاب��ان منیریه و میدان
ژاله سابق خیلی که به باورپذیر کردن این مجموعه کمک
م ی کند ،پیشرفت خوبی کرده است».
مهدی فرجی با بیان اینکه دکورهای این س��ریال در
اندازه های واقعی ساخته ش��ده است ،گفت« :تهی ه کنندگان
این سریال تالش زیادی کردند تا با ایجاد فضاهای جدیدی،
سریال را چشمگیرتر کنند تا مردم بتوانند سریال را در شکل
و ش��مایل واقع ی تر به ان زمان ببینند ».مدیرشبکه یک از
پخش سریال معمای شاه در تابستان امسال خبر داد و گفت:
گنج مثنوی
انیمیشنی ب ر اساس قصه های موالنا
درخشش در پخش
نمره عالی فدراسیون جهانی والیبال به رسانه ملی
فدراسیون جهانی والیبال در نشست خود از صدا و سیمای جمهوری اسالمی ای ران قدردانی
کرد .اجالس دپارتمان لیگ جهانی به منظور بررس��ی برگزاری مس��ابقات لیگ جهانی در سال
2014با حضور اعضا برگزار شد .در این اجالس ،ب ر اس��اس گزارش ها و تحقیقات به عمل امده در
دپارتمان لیگ جهانی ،تلویزیون ای ران در س��ال 2014پس از س��رمایه گذاری 15میلیون دالری و
تالش شبانه روزی مسئوالن شبکه سه و سازماندهی مناسب و ایجاد هماهنگی الزم بین مدی ران،
تهی ه کننده و ناظر فدراسیون جهانی والیبال ،مس��ابقات لیگ جهانی والیبال ته ران را با کیفیت
پخش اچ دی و ب ر اساس استاندارد های تعریف شده FIVBبه صورت مستقیم به سراسر دنیا ارسال
و پخش کرد .این فدراسیون به دلیل استفاده از این تکنولوژی به صدا و سیمای جمهوری اسالمی
ای ران نمره مثبت داد .فدراسیون جهانی والیبال از این پیشرفت و استانداردسازی ای ران در این زمینه
نیز اب راز رضایت کرد .این موضوع م ی تواند به ای ران در اخذ می زبانی مرحله نهایی لیگ جهانی کمک
بس زایی کند .رسانه ملی عالوه بر پخش مسابقات لیگ جهانی والیبال ،همه مسابقات فوتبال
جام جهانی 2014برزیل را نیز با کیفیت اچ دی از شبکه های سه ،ورزش و شبکه اختصاصی اچ دی
پخش کرد که با اقبال زیاد مخاطبان همراه شد.
مثلث | شماره 227
انیمیشن «گنج مثنوی» که از ش��بکه پویا به نمایش درم ی اید ،به دلیل
ارائه حکای��ات پنداموز موالنا در بس��تر تصاویر خوش اب و رن��گ و گونه ای از
انیمیش��ن مبتنی بر تصویرگری ،یکی از مجموعه های دیدنی است که نه تنها
ب رای مخاطب کودک ،بلکه ب رای بزرگس��االن نیز اثری تازه و دیدنی محس��وب
م ی شود .در هر قسمت از انیمیش��ن گنج مثنوی یکی از حکایات جالل الدین
ی در کمتر از 10دقیقه روایت م ی شود و هر حکایت با ابیاتی از اشعار
محمد روم
موالنا به اتمام م ی رسد.
این انیمیشن از گرافیک ویژ ه و صدای مریم نشیبا بهره م ی گیرد که حس
تازه ای از سنت قصه گویی را ب رای تماشاگرانش تداعی م ی کند .انیمیشن گنج
مثنوی به کارگردانی سلیم صالحی ساخته ش��ده و ایده اصلی این برنامه و نیز
ط راحی شخصی ت ها و گرافیک ان نیز توسط همین کارگردان ارائه شده است .در
انیمیشن گنج مثنوی ،حکایات موالنا ان چنان که این حکیم و شاعر نامدار روایت
کرده ،به تصویر در نیامده و در مواردی شاهد تغیی راتی در ساختار روایت هستیم.
«با روندی که عوامل سازنده این س��ریال در پیش گرفتند،
این مجموعه تلویزیونی در تابستان امس��ال از این شبکه
پخش م ی ش��ود ».کارگردان معمای شاه هم در حاشیه این
دیدار گفت« :تاکنون بیش از 60درصد این س��ریال ساخته
شده اس��ت و با اماده ش��دن دکورها به زودی از این سریال
رونمایی م ی کنیم ».محمدرضا ورزی با بیان اینکه در حال
حاضر در حال ضبط بخش داس��تانی سریال در منزل دکتر
وزیری هس��تیم ،افزود« :فیلمب��رداری بخش های تاریخی
و دربار به اتمام رس��یده اس��ت و هم اکن��ون در حال ضبط
بخش های داستانی هستیم ».این سریال به
تهی ه کنندگی علی لدنی ،زندگی محمدرضا
پهلوی را از زمان بازگشت از سوئیس در سال
1315تا زمان مرگ به تصویر خواهد کشید.
فهرست بازیگران اصلی این سریال عبارت
است از :داریوش کاردان(امیرعباس هویدا)،
قطب الدین صادقی (ش��اپور ریپورتر) ،احمد
نجفی (ارتش��بد رزم ارا) ،مه راوه شریف ی نیا
(ثریا) ،سعید داخ (هندرسون) ،چنگیز جلیلوند
(ژنرال هایزر) ،س��یامک اطلس��ی (ش��اپور
بختیار) ،محمدعلی نجفی (قوام السلطنه)،
جعفر دهقان (رضا شاه) ،سعید امیرسلیمانی
(کهنسالی اسداهلل علم) ،سپند امیرسلیمانی
(جوانی اسداهلل علم) ،بهزاد خداویسی (پرویز
ثابتی) ،فخرالدین صدیق ش��ریف (ش��ریف
امامی ،بوالرد) ،حسین محب اهری (ایادی)،
حدیث فوالدوند (فوزیه) ،اکبر معینی صالح
(دکتر مصدق) ،ارام جعفری (پروین غفاری) ،جمشید جهانزاده
(هژیر) ،رامبد شکرابی (پرون) ،گیتی ساعتچی (تاج الملوک)،
کاظم هژیر ازاد (استالین) ،عب دالرضا اکبری (سپهبد فضل اهلل
زاه��دی) ،میکاییل شهرس��تانی (تیمور بختیار) و حس��ام
نواب صفوی (شهید سیدمجتبی نواب صفوی).
دیدار
تقدیر از
علی دارابی در نامه ای از مدیر ش��بکه س��ه و مس��ئول ش��ورای
هماهنگی ورزش سازمان به خاطر پخش مناسب مسابقات جام جهانی
فوتب��ال ۲۰۱۴تقدیرکرد .در این نام��ه خطاب به مجی��د زین العابدین،
مدی ر شبکه سه از پخش مسابقات ورزشی جام جهانی فوتبال ،2014لیگ
جهانی والیبال و کشتی که با کیفیتی متناسب با ضوابط و استانداردهای
پخش برنامه های تلویزیونی انجام شد ،قدردانی شده است.
معاون سیما این امر را حاکی از تالش جمعی و دلسوزانه ای دانست
که با پش��توانه سیاس��تگذاری ،برنامه ریزی ،مدیریت مدب رانه و همدلی
متعهدانه م ی تواند رضایت مخاطبان را جلب کرده و مخاطبان میلیونی
را پای تلویزیون بنشاند.
دکت��ر داراب��ی ظرفی��ت ش��بکه های ورزش و HDرا فرص��ت
فوق الع��اده ای ب رای بازت��اب این رخداده��ای مهم ورزش��ی در عرصه
بی ن المللی دانس��ت و از تالش ها و خدمات ارزنده مدی��ران ،گروه های
برنامه س��از ،تهی ه کنندگان ،مجریان ،گزارش��گران ،عوامل تولید و فنی،
دست اندرکاران پش��تیبانی و س��تادی که در نقش افرینی این موفقیت
بزرگ سهیم بوده اند تقدیر کرد.
81
دیدار با سیما
جاده قدیم
سریالی در مورد مصرف سوخت
س��ریال «جاده قدیم» به کارگردانی به��رام به رامیان
کلید خورده است .به رامیان پیش از این سریال های «ساعت
شنی»« ،سقوط یک فرشته» و سینمایی «ال» را در کارنامه
کاری خود ثبت کرده است .یکتا ناصر ،حمید اذرنگ و شه رام
حقیقت دوست ،سه بازیگری هستند که مقابل دوربین سریال
«جاده قدیم» رفته اند تا نقش سه روستایی را بازی کنند که
بنا به اتفاقاتی به شهر م ی ایند اما در شهر ب رای انها اتفاقات
دیدنی رخ م ی دهد .با ورود این سه روستایی به شهر گاوشان
گم م ی شود و همین اغاز ماجراهایی است که م ی تواند ب رای
هر بیننده ای جذاب باشد .یکتا ناصر در نقش زینت ،اذرنگ
در نقش نعمت همس��ر زینت و حقیقت دوست ،ب رادر زینت
(طینت) ماجرای ادم های ت��ازه ای را در این س��ریال روایت
کنند؛ ادم هایی که تاکنون کمتر در تلویزیون دیده شده اند.
نعمت مرد روستایی ب رای سرایداری به شهر م ی اید و همسر
و ب رادرزنش را هم با خ��ودش م ی اورد اما زین��ت نم ی تواند
کابوس
نتانیاهو
اخرین اخبار از سریالی در
موردشهیدتهرانیمقدم
از گاوش چش��م بپوش��د ،بناب راین ان را هم با خود به شهر
م ی اورند و ...داستان سریال با مراسم عروسی زینت و نعمت
اغاز م ی شود.
فیلمنامه این سریال را امید سه رابی و امیررضا طالچیان
نوشته اند .حبیب دهقان نسب هم در کنار سه بازیگر اصلی
این س��ریال یکی از نقش هایی را بازی م ی کن��د که در روند
قصه موثر است .انا نعمتی هم در جاده قدیم در نقش خودش،
یعنی یک بازیگر مقابل دوربین رفته اس��ت .حسین ملکی
هم نقش پدر او را در این س��ریال به عهده دارد .این س��ریال
محصول س��یمافیلم است و با مشارکت ش��رکت پاالیش و
پخش فراورده های نفتی تولید م ی شود .سریال جاده قدیم،
داس��تان روزهای اغاز زندگی مش��ترک نعمت و زینت است
که پس از عروسی همراه با یک گاو که جهیزیه زینت و تنها
دارایی انهاس��ت ،به ته ران م ی ایند .با گم ش��دن این گاو در
بدو ورودشان به شهر ،دردس��رها اغاز م ی شود .علی تق ی پور،
تهی ه کننده درباره روند تولید این سریال گفت« :این سریال
را س��ی و یکم فروردین کلید زدیم و تا امروز حدود 75درصد
تصویربرداری ان تمام شده است .ضبط سریال جاده قدیم تا
اواخر مرداد ماه طول خواهد کشید .همزمان با تصوی ربرداری،
پرویز ش��یخ طادی ،کارگردان س��ریال «کابوس نتانیاه��و» درباره
وضعیت تولید این پ��روژه عظیم تلویزیونی گف��ت« :مراحل تحقیق و
نگارش این مجموعه تلویزیونی اغاز ش��ده ولی ساخت س��ریال درباره
ابعاد شخصیتی ش��هید ته ران ی مقدم نیازمند تحقیقات فراوان است .با
برنامه ریزی های انجام ش��ده مراحل تحقیق و نگارش فیلمنامه زندگی
ش��هید ته ران ی مقدم پنج تا 9ماه در نظر گرفته ش��ده است که اگر همه
چیز خوب پیش برود از ماه ششم پی ش تولید سریال را اغاز خواهم کرد.
این مجموعه یک پروژه عظیم خواهد بود که داستان از زمان کودکی تا
شهادت این شهید واالمقام روایت م ی شود ».او درباره شناختش نسبت
دیدار
82
مثلث | شماره 227
رسم رفاقت
س��ینا گنجوی مش��غول تدوین و امیر توس��لی هم ساخت
موسیقی را به عهده دارد .یکی از ویژگ ی های سریال جاده قدیم،
حضور بازیگران در نقش های متفاوت و با گریم های متنوع
است .عبداهلل اسکندری ط راح گریم این سریال است .درواقع
او با گریم های متنوع توانس��ته بازیگران را به نقش هایشان
نزدیک کند .اطمینان دارم گریم های متفاوت بازیگران مورد
توجه مخاطبان قرار گیرد .خوش��بختانه توانستیم بازیگران
خیلی خوبی هم انتخاب کنیم ت��ا به خوبی از پس نقش ها
بربیایند .قالب س��ریال جاده قدیم کمدی است و بینندگان
م ی توانند شاهد یک اثر مفرح و شیرین باشند ».درست است
که داستان فیلم طنز است اما سریال یک پیام دیگر هم دارد
و ان مصرف درست س��وخت است .کارشناسان شرکت ملی
پاالیش و پخش فراورده های نفتی در کنار نویسندگان اصلی
سریال اطالعات مربوط به مصرف انرژی را در اختیار تیم قرار
داده اند تا سریال ارتباط معناداری با مصرف سوخت برقرار کند.
جلسات برگزار شده یک س��ال طول کشید اما ان طور که از
گفته های تهی ه کننده معلوم است ،شرکت پخش فراورده های
نفتی در کنار یک سریال طنز به خانه ها م ی رود تا مردم نسبت
به مصرف سوخت و هدردادن ان تعصب داشته باشند.
به ش��هید ته ران ی مقدم و پذیرفتن کارگردانی ای��ن مجموعه تلویزیونی
توضیح داد« :شهید ته ران ی مقدم یکی از مفاخر و دانشمندان معاصر بود
که به درجه واالی شهادت نائل امد .او ش��هیدی بود که میان اط رافیان
شناخته شده بود و شخصیت بزرگی داشت .او جزو متخصصان در حوزه
خودش بود که سال ها در جبهه های حق علیه باطل به مبارزه پرداخت و
در نهایت در سال 90به درجه واالی شهادت نائل امد ».پرویز شیخ طادی
کارگردان ،سی د محمود رضوی تهی ه کننده و تاجبخش فنائیان سرپرست
نویس��ندگان این مجموعه تلویزیونی هستند .این س��ریال به سفارش
سیما فیلم و با مشارکت سپاه ب رای شبکه سه ساخته م ی شود.
«رهایی»
فیلمی در مورد دو نوجوان تکواندوکار
تله
سریالی درباره رقبای سرسخت پلیس
«رس��م رفاقت» کاری از گروه فیلم های تلویزیونی ش��بکه دو سیماست که عباس
ش��یرمحمدی فیلمنامه ان را نوش��ته اس��ت .این تله فیلمی درباره فرید و پویا دو نوجوان
تکواندو کار است که دوستی خوبی با یکدیگر دارند ،اما توجه ویژه پدر پویا به سعید ماجراهای
یزند .رهبر قنبری «رس��م رفاقت» را در ژانر کودک و
دیگری را ب رای این دو دوس��ت رقم م
نوجوان و ب رای پخش در روز نوجوان کارگردانی م ی کند .شاهرخ فروتنیان ،فریبا متخصص،
رضا توکلی ،ازیتا ترکاشوند ،جلیل فرجاد ،حسن عباسی ،مهدی اصغری و امیر حسن عرب نژاد
بازیگران «رسم رفاقت» هستند .گروه سازنده فیلم اکنون در حال ضبط صحنه های مربوط به
سالن تکواندو با بازی حسن عباسی ،مهدی اصغری و امیر حسن عرب نژاد هستند .مهدی
کریمی در این باره م ی گوید« :گروه ب رای ضبط سکان س های پایانی این سریال تا یکشنبه،
29تیر در سالن تکواندو واقع در شمال می دان پونک ،محله سیمون بولی وار م ی مانند ».مه ران
ی تدوین این فیلم تلویزیونی را اغاز کرده است.
کرم
دانیال حکیمی ،پرویز فالحی پور ،میترا حجار و سام قریبیان ترکیب اصلی بازیگران
سریال «رهایی» هستند که قصه ان درباره رقبای سرسخت پلیس است .سریال «رهایی»
به کارگردانی مسعود تکاور و تهی ه کنندگی محمدرضا شفیعی به سفارش گروه مجموعه های
تلویزیونی شبکه دو سیما و موسسه ناجی هنر در حال پی ش تولید است .این سریال را که
هنوز نام ان بین «رهایی» و «پیاده نظام» قطعی نشده ،علی طالب ابادی در 10قسمت 40
دقیقه ای نوشته و قرار است تصوی ربرداری ان هفته اول مرداد اغاز شود .در خالصه داستان این
سریال امده است« :برخالف تصور ،سارقان بزهکاران معم ولی نیستند ،انها رقیب سرسختی
ب رای پلیس هستند و نیروهای ویژه ب رای خنثی کردن طرح و نقشه حریف دچار موانع فراوان
م ی شوند ».تاکنون در ترکیب بازیگران این سریال بازی دانیال حکیمی ،پرویز فالح ی پور،
رضا توکلی ،حسین سلیمانی ،رامتین خداپناهی ،افشین سنگ چاپ ،نازنین پیرکاری و حضور
میترا حجار و سام قریبیان قطعی شده است.
چه سریال هایی پس از ماه رمضان از تلویزیون پخش می شود؟
اگ��ر پیگیر س��ریال های تلویزیونی هس��تید ،پس از
ماه مبارک رمضان س��ریال های انقالب زیبا ،دولت مخفی،
شمعدونی و جاده چالوس از شبکه های یک ،دو ،سه و ته ران
به نمایش درم ی اید .نگاهی داریم به این سریال ها...
انقالب به روایت زیبا و حامد
سریال انقالب زیبا که اخرین مراحل تولید را پشت سر
م ی گذارد به تهی ه کنندگی رامین عباس��ی زاده و کارگردانی
بهرنگ توفیقی ،ماجراه��ای زندگی زیبا و حام��د را روایت
م ی کند که در یک موسسه رس��انه ای همکار هستند .انها
تصمیم م ی گیرند با هم ازدواج کنند ،اما جاب��ر ،پدر زیبا در
کودکی ،زیبا و مادرش را ترک کرده و از کشور خارج شده است.
از طرفی پدر حامد در مب��ارزات قبل از انقالب در زندان های
حکومت پهلوی کشته شده و او با مادر خود زندگی م ی کند.
زیبا در خان��واده ای با تفکرات مدرن بزرگ ش��ده و در
این زمینه تفاوت های��ی با حامد دارد اما ه��ر دو به یکدیگر
عالقه مندند .حامد و زیبا در تدارک برگزاری مراسم عروسی
هستند که اتفاقی غیرمنتظره روی م ی دهد .بازگشت پدر زیبا
از خارج پس از سال ها باعث یاداوری
خاطره و ماجرای تلخی در گذش��ته
م ی شود که خانواده ها را تا مرز ازهم
پاشیدگی پیش م ی برد.
این س��ریال داس��تانش را در
زمان معاصر روای��ت م ی کند و تاثیر
رخداده��ای تاریخ��ی در چن��د دهه
گذش��ته کش��ورمان را بر سرگذشت
شخصی ت های س��ریال به نمایش
م ی گذارد .تصویربرداری انقالب زیبا
از دوم اردیبهش��ت امس��ال در یکی
از لوکیش��ن های اصل��ی در خانه ای
حوالی خیابان کامرانیه اغاز ش��د و
در پایان راه است .هم اکنون تدوین،
مراحل فن��ی و س��اخت تیت��راژ در
دست انجام است .س��اخت تیتراژ با
اهنگسازی امیر توسلی و خوانندگی
محسن چاووشی نیز مراحل پایانی
را م ی گذراند .اتیال پسیانی در نقش
پدر زیبا ،ازاده صمدی در نقش زیبا،
علیرضا کمالی در نقش حامد همسر
زیبا ،فریبا کوثری مادر حام��د ،نوش افرین رحمانی در نقش
دوست زیبا ،مجید واش��قانی ،اکبر معززی ،ماریه ته رانچی،
فهیمه جلوخانی نیارکی ،کیان محمدی ،غالمرضا صادقی،
شزاده و پیمان یاحقی،
نیوشا مدبر ،رضا افشار ،محسن دروی
دیگر بازیگران اصلی این سریال هستند .شقایق فراهانی و
مجید مظفری نیز از اخرین بازیگرانی هس��تند که به گروه
بازیگران انقالب زیبا پیوسته اند.
شمال کشور م ی برد اما خودش به جبهه برم ی گردد و مدام
بین جبهه و شمال در رفت و امد اس��ت تا اینکه در یکی از
عملیات ها به اسارت درم ی اید و بعد از ان ادامه داستان را در
اردوگاه های ع راقی خواهیم دید.
الله اسکندری نیز در این سریال دفاع مقدسی نقش
پروانه را بازی م ی کند .سام درخش��انی در نقش یک خلبان
جنگنده ای رانی ظاهر م ی شود که بعد از عملیات فتح المبین
به اسارت نیروهای بعثی درامده و مریم بوبانی نیز نقش یک
زن جنوبی را ایفا م ی کند که بعد از سال ها دوری از وطن همراه
نوه اش ،پوالد به ای ران بازگشته است.
در این س��ریال عل ی اکبر امیراتش��انی در نقش غفور
ظاهر شده اس��ت ،مهتاج نجومی نقش فروغ ،مریم بوبانی
نقش صفورا ،هادی قمیش��ی بزرگ نق��ش حاج نایب ،کاوه
خداش��ناس نقش اصغر ،اب راهیم برزیده نق��ش پرویز ،مریم
سلطانی نقش پرس��تو ،کریم خودس��یانی نقش اشکان و
محمدرضا رهبری نقش رحی��م را بازی م ی کنند .س��ریال
دولت مخفی در ۲۶قس��مت ۴۵دقیقه ای به سفارش گروه
جاده چالوس
شبکه ته ران بعد از ماه مبارک رمضان
با س��ریال جاده چالوس به کارگردانی احمد
معظم��ی و تهی ه کنندگی علیرض��ا داوری
می زبان تماشاگران است.
این سریال درباره زن و شوهری است
که همراه دو فرزندش��ان به دلیل مشکالت
اقتصادی و اجتماع��ی تصمیم م ی گیرند از
ته ران نقل مکان کنند و راهی چالوس شوند.
انها تصمیم م ی گیرند رستورانی را در جاده
افتتاح کنند و همین مساله باعث م ی شود تا
با ماجراهای مختلف روبه رو ش��وند .در این
س��ریال بیژن امکانیان و فاطم��ه گودرزی
نقش های اصلی به نام احمد و محبوبه را برعهده دارند و علی
رام نورایی با پنج گریم متفاوت حضور دارد.
محسن افش��انی و س��یما خزرابادی در نقش امیر و
مهتاب فرزندان احمد و محبوبه در این سریال بازی کرده اند.
نیما شاهرخ شاهی نقش مسعود ،عباس محبی نقش مصیب
(ابدارچی) ،علی طالب لو نقش دایی محمود ،سعید پیردوست
نقش سرمدی طلبکار ،کیانوش گرامی نقش ظریف طلبکار
و روح اهلل کمانی و رضا احادی در نقش شاگردان رستوران از
دیگر بازیگران این سریال هستند.
این س��ریال از جمله اثار اجتماعی است که الیه های
کمدی هم دارد .فیلمنامه س��ریال جاده چالوس را ش��عله
ش��ریعتی نوش��ته و بنا به گفته معظمی ،نویس��نده سعی
کرده روابط بین اعض��ای یک خانواده ای رانی را به درس��تی
شخصی ت پردازی و روایت کند .این س��ریال در 30قسمت
45دقیقه ای به موض��وع مهاجرت از ته��ران م ی پردازد و به
مسائلی همچون اعتماد به نفس ،شناخت همدیگر ،خانواده
اصیل ای رانی و دوستی توجه دارد.
مثلث | شماره 227
دولت مخفی
ش��بکه دو احتماال س��ریال دولت مخفی را بعد از ماه
مبارک رمضان به نمایش م ی گذارد .این سریال که از تولی دات
دفاع مقدسی شبکه دو است ،مناطق جنگی ،شهرهای دور از
جنگ و پناه دادن به مردم جنگزده و اردوگاه های بعثی را بستر
روایت قصه ای قرار داده است که ب راساس خاط رات ازادگان
هشت سال دفاع مقدس نوشته شده و به تهی ه کنندگی حمید
اخوندی و علیرضا جاللی تولید م ی ش��ود .در این س��ریال
جنگ و تبعات ان را خواهیم دید که از چن��د زاویه در قالب
یک قصه به نمایش درم ی اید .برخی ش��خصی ت های این
س��ریال حقیقی هس��تند که از ان جمله م ی توان به شهید
سیدعل ی اکبر ابوترابی اشاره کرد که سال ها در اردوگاه های
ع راق اسیر بود و سال 79درگذشت .در سریال دولت مخفی
از خاط رات ایش��ان در دوره اسارت ب رای نوش��تن فیلمنامه
استفاده شده است .این س��ریال در س��ه مرحله داستان دو
جوان به نام های س��عید و پروانه را روایت م ی کند .سعید به
پروانه عالقه مند اس��ت اما هربار که این دو نفر تصمیم به
ازدواج م ی گیرند ،اتفاقی باعث م ی ش��ود این ازدواج صورت
نگیرد .در واقع بخش های عاطفی داستان را همین عالقه
سعید و پروانه ش��کل م ی دهد .فصول اول و دوم سریال را
حسن برزیده ساخته و فصل س��وم را راما قویدل کارگردانی
کرده است.
پژمان بازغی ،بازیگر اصلی سریال دولت مخفی است و
نقش سعید را بازی م ی کند که از جوانان جنوب کشور است و
پدرش با شروع جنگ مفقود م ی شود .در این سریال خواهیم
دید که او ب رای نجات جان بقیه اعض��ای خانواده ،انها را به
شمعدونی
سریال ش��معدونی که یکی از گزینه های شبکه سه
ب رای نمایش در ماه مبارک رمضان بود ،بعد از این ماه و بعد از
سریال هفت سنگ به نمایش درم ی اید.
این سریال که در 40قس��مت به کارگردانی سروش
صحت و تهی ه کنندگی محس��ن چگینی تولید م ی شود و
ساخت ان از اسفند سال گذش��ته اغاز شده ،داستان خانواده
عطا و هوشنگ اس��ت .عطا فرزندی دارد که ب رای او بسیار
عزیز و دوست داشتنی اس��ت اما کنجکاوی های این کودک
ماجراهای بسیاری ب رای خانواده عطا و هوشنگ رقم م ی زند.
به عبارتی بنیان داس��تان های ش��معدونی بر درگیری عطا
با فرزندش استوار است .در این س��ریال سروش صحت به
بهانه داستان دو خانواده ،ناهنجاری های اجتماعی و به ویژه
مشکالت شهری و شهروندی را به زبان طنز مورد انتقاد قرار
م ی دهد .صحت پیش از این سریال های ساختمان پزشکان
و پژمان را کارگردانی کرده که هر دو از سوی پیمان و محراب
قاسم خانی نوش��ته شده اند .در سریال ش��معدونی نگارش
فیلمنامه را صحت و ایمان صفا برعهده داش��ته اند و پیمان
قاسم خانی به عنوان مشاور و محراب به عنوان ط راح صحنه
با سروش صحت همکاری م ی کنند .یکی از ویژگ ی های این
سریال استفاده از بازیگرانی است که یا کمتر در اثار طنز بازی
کرده اند یا جزو بازیگران کمتر دیده شده در
تلویزیون هستند.
در سریال شمعدونی اتنه فقی ه نصیری،
محمدرض��ا داوودن��ژاد ،حس��ن معجونی،
روی��ا میرعلم��ی ،ن��گار عابدی ،محس��ن
قاض ی مرادی ،امیر کاظمی و محمد نادری
بازی م ی کنند.
دیدار
از انقالب زیبا تا دولت مخفی
مجموعه های تلویزیونی شبکه دو تولید شده است.
83
بازار
بازدید مدیران
بانک مهراقتصاد از
گروهخودروسازیسایپا
مدیرعامل و معاونین بانک مهر اقتصاد طی بازدید از
گروه خودروسازی سایپا با مدیرعامل و مدیران این شرکت دیدار
و گفت وگو کردند .به گزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد،
دکترغالمحسنتقی نتاج ،مدیرعامل بانکدر این بازدیدضمن
ابراز خرسندی از نتایج درخشان همکاری های فی مابین اظهار
داشت«:بانکمهراقتصادبههمکاریباگروهخودروسازیسایپا
افتخار می کند زیرا این همکاری مشترک در مسیر شکوفایی
تولید و اقتصاد ملی بوده و امیدواریم کماکان این همکاری ادامه
داشته باشد ».وی با تاکید بر اینکه رشد و توسعه اقتصادی کشور
جز با رشد و توسعه تولید انواع کاال و خدمات میسر نخواهد شد،
گفت« :مشکالت و تحریم هایی که در حوزه اقتصاد وجود دارد،
اگرچه موجب کاهش روند تولید داخلی شده اما مطمئنا منجر به
پایداری اقتصاد در کشور می شود ».مدیرعامل بانک مهر اقتصاد
با اشاره به اینکه قیمت فروش پول در موسسات پولی و بانکی
باید دارای حاشیه مناسب بوده و باالتر از قیمت تمام شده پول
باشد ،اظهار داشت« :در گذشته این قیمت تمام شده پول در قالب
حساب هایقرض الحسنهوجاریپنهانبودامادرمقاطعینگاه
غیرمنطقیبهقیمتواقعیپولموجبشدتاحساب هایسپرده
جاری و به خصوص قرض الحسنه با رشد منفی مواجه شوند و
قیمت تمام شده پول در موسسات پولی و بانکی افزایش یابد».
وی ادامه داد« :معتقدیم اگر به دنبال اقتصاد اسالمی هستیم باید
بخش قرض الحسنه تقویت شود و چنانچه رو به کاهش باشد
به منزله عدم موفقیت در دستیابی به اقتصاد اسالمی است».
مدیرعامل بانک مهر اقتصاد ادامه داد« :امروز در بخش انتفاعی
اقتصاد بانکی قیمت تمام شده پول واضح و اشکار است و انچه
سود علی الحساب عنوان می شود ،مطمئنا حداقل سودی است
که به سپرده گذار پرداخت می شود ».دکتر نتاج ضمن اشاره به
اینکه امروز بانک مهر اقتصاد حدود شش هزار میلیارد تومان
از منابع خود را در بخش بازار سرمایه و سهامداری شرکت های
عمدتا تولیدی متمرکز کرده ،اظهار امی��دواری کرد با تقویت
ارتباطات و همکاری های فی مابین بیش از پیش بتوانیم شاهد
رونق اقتصاد کشور باشیم .دکتر نتاج افزود« :بانک مهر اقتصاد
در کنار فعالیت های بانکی تالش کرده هم در بازار سرمایه فعال
باشد و هم بر حسب مقتضیات زمان با حمایت از تولید داخلی
در بخش هایی از شاخه های صنعت سرمایه گذاری کند که در
بخش خودروس��ازی ،بیش از پنجاه درصد سهام گروه بهمن
و سهم عمده مجموع ه تراکتورسازی تبریز و فوالد مبارکه در
قالب شرکت سرمایه گذاری مهر اقتصاد ایرانیان متعلق به بانک
بازار
84
مثلث | شماره227
اهدای یک دستگاه ون از سوی بانک انصار
به بیمارستان مسیح دانشوری
مسئولیت اجتماعی که بانک انصار خود را نسبت به
یداند،باعثشدتادرخجستهزادروزکریماهل
انجامانمتعهدم
بیت؛ حضرت امام حسن مجتبی(ع) و اغاز هفته کرامت ،دکتر
ایت اله اب راهیمی ،مدیرعامل بانک انصار ضمن بازدید از مرکز
پزشکی دکتر مسیح دانشوری و دیدار با دکتر عل ی اکبر والیتی،
رئیس این مرکز و قول مساعد در همکاری بیشتر با واحدهای
تخصصی بیمارستان مسیح دانش��وری ،یک دستگاه ون را به
این مرکز اهدا کند و این امر باعث ش��ود تا بیماران و مراجعین
از طی مس��افت طوالنی مدخل ورودی بیمارستان تا درمانگاه
تخصصی ریوی ،ب ی نیاز ش��وند .به گزارش اداره کل بازاریابی و
تبلیغات ،در مراسم اهدای این ون که در راستای اقدامات گسترده
بانک انصار طی ماه های اخیر نس��بت به ازادس��ازی زندانیان
مهر اقتصاد است ».وی با بیان اینکه با تعریف روابط اقتصادی
میان بخش های س��رمایه گذاری و تولید ،هم نقدینگی و هم
چرخه تولید به گردش در خواهند امد ،ابراز داشت« :بانک مهر
اقتصاد به عنوان یک بنگاه اقتصادی درصدد است تا میان این
س��ه مجموعه تولیدی چرخه ارتباطی تعریف کند تا بخشی از
تولیدات فوالد مبارکه را برای رفع نیازمندی های تولیدی گروه
خودروسازیبهمن وتراکتورسازیبهمصرفبرساند».مهندس
مدنی -مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا -نیز در این دیدار
اظهار داشت« :خوشبختانه تا پایان شهریور ماه با رشد 25-26
درصدی تولید و تا پایان سال حدودا با رشد 70درصدی تولید
روبه رو خواهیم بود و اگر شرایط تحریم به طور کامل رفع شود،
دو برابر سال قبل در بخش تولید رشد خواهیم داشت ».مهندس
مدنی به طراحی و ورود محصوالت جدید طی سه ماه اینده به
بازار و توس��عه فعالیت های این گروه اشاره کرد و اظهار داشت:
«طی دو سال گذشته در بخش تولید نوسانات بسیاری را پشت
سرگذاشتیمودرحالحاضربیشازپنجماهاستدرشرایطثبات
به سر می بریم ».وی ابراز امیدواری کرد با تالش همکارانش در
گروه خودروسازی سایپا ،به زودی و به صورت کامل فعالیت های
این شرکت در سایت های خارج از کشور اغاز شود.
معسر ،عقد تفاهم نامه با موسسه محک ،موسسه کهریزک،
ساخت و تجهیز مدارس در استان های کم برخوردار و کمک به
بازسازی عتبات عالیات صورت گرفت ،اقایان مجاهدی ،نظری،
یراد و باقری معاونان و مدی ران بانک انصار و
خالقی ،ش��می ران
دکتر حمی د رضا جماعتی قائم مقام رئیس مرکز و دکتر محمد
وره رام ،مدیر مرکز پزشکی مسیح دانشوری نیز حضور داشتند.
این گزارش م ی افزاید که در این مراس��م ،رئیس مرکز پزشکی
دکتر مسیح دانشوری ضمن اب راز تشکر و خیر مقدم ،از نیات خیر
مدیرعاملومسئوالنبانکانصارقدردانیکردوبااشارهبهاجرای
طرح تحول سالمت در مراکز درمانی دولتی که در کمتر شدن
االمومشکالتمردمهنگاممراجعهبهاین گونهمراکزبسیارموثر
بوده اس��ت ،اب راز امیدواری کرد که نهادها و سازمان هایی نظیر
بانکانصاردرپیشبرداهدافمتع الیاینطرحمشارکتموثرتری
داشته باشند .دکتر اب راهیمی ،مدیرعامل بانک انصار نیز در این
مراسمطیسخنان کوتاهی،بااشارهبهطرحنسیمکرامت کهدر
ی ترویج فرهنگ قرض الحسنه به اجرا گذاشته شده است،
راستا
به معرفی خدمات گسترده بانک انصار در حوزه بانکداری مدرن و
الکترونیکپرداختوبرتداومکمک هایاینبانکبهموسسات
خی ریه ،امور اموزشی و نیز موسسات تخصصی در امور بهداشت
و سالمت تاکید کرد .الزم به ذکر است که در ابتدای این جلسه
دکترحمیدرضاجماعتی،قائم مقامرئیسمرکزونیزدکترمحمد
وره رام ،مدیر مرکز پزشکی مسیح دانشوری برخی فعالی ت های
شاخص و منحصربه فرد پزشکی این مرکز در زمینه پیوند اعضا
به خصوص پیوند قلب و ریه و همچنین مداوای بیماران مزمن و
حادتنفسیوهمچنینمسلولینبه خصوصمبتالیانبهسل
مقاوم را ب رای حاضران تشریح کردند.