ماهنامه مثلث شماره 228
ماهنامه مثلث شماره 228
ماهنامه مثلث شماره 228
مقاومت زیر
سایه ایران
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و بیست و هشت 4 /مرداد 88 /1393صفحه5000/تومان
بررسی راههای
مسلح کردن
کرانهباختری
منیکفیلمساز
ارزشیام
گفتوگویمثلث
با سعید سهیلی
خداحافظیعلیاکبرناطقنوریازسیاسترسمی؟
عارف یا الریجانی؛ اصالحطلبان به کدام سمت میروند؟
عملیات نجات دکترنجفی
دکتر نیلیو همکاران
تیم اقتصادی دولت یازدهم میتواند
کشور را از رکود تورمی خارج کند؟
ایران به ما قدرت بازدارندگی داد
گفتوگو با شهردار یکی از مناطق غزه
سکوت پدر در دادگاه پسر
برخی اصولگرایان سعی در جدا کردن ماجرای
مهدیهاشمیازشخصیتسیاسیایتاهللدارند
ماموریت اقای مهندس
ارتقای زندگی محرومان مهمترین اولویت کاری
سعیدیکیادربنیادمستضعفان
و ناگهان حمایت علی مطهری
جدال دو جناح سیاسی بر سر صدور
یکبخشنامهدرشهرداریتهران
مقاومت ملت ایران
مقابل امریکا
وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس
ویکونالرسولعلیکمشهیدا
هفته نامه سیاسی ،فرهنگی با رویکرد خبری ،تحلیلی
صاحب امتیاز و مدیر مسئول :مصطفی اجورلو
سردبیر :سعید اجورلو
من از انحطاطی که در بعضی از س��ران
دولت ها در عصر ما حاصل شده است ،تعجب
م یکنم و نیز متعجب��م از فکر حکومت های
منطقه که چرا این قدر ذلی لاند و همه چیزشان
را تقدیم کرده و عالوه بر ذلت در مقابل امریکا،
در ب رابر اس��رائیل هم ذلت را به جان م یخ رند.
ان چیزی ک��ه دنیای متزلزل از ان م یترس��د،
اسالم است .اینها از حکومت جمهوری اسالمی
م یترسند و ما باید محکم بایستیم و خودمان را ب رای مقابله
با مشکالت احتمالی اینده مهیا کنیم .ما نم یتوانیم شرافت
اسالمی انسانی خود را از دست بدهیم .بحمد هّ
الل ،مردم ما همه
اگاه و مهیا هستند و ش��ما م یبینید این ارتشیها و پاسدارها
و بس��یج و س��ایر نیروها در جبهه چه م یکنن��د .انها وقتی
م یخواهند به خط مقدم بروند ،انگار که به حجله عروس��ی
م یروند و حتی صدر اس�لام هم اینچنین وضعی را کمتر به
خود دیده اس��ت .و بعضی از افراد نم یتوانند این همه از خود
گذشتگی را بفهمند و کارهای انجام شده را نادیده م یگی رند.
در هر صورت ،ما باید مهیا باشیم و مردم باید در وضع موجود
و با جنگ تحمیلی که درگیر ان هس��تیم و همۀ ابرقدرتها با
ما دشمناند ،فکر این را بکنند که دولت در چه وضعی و با چه
18- 23
گفتارها
اندرمصائبتفریحاتدسته جمعی
بن بستیبه نامبارزانی
دوقطبی سازیدینودنیا!
ریسمانینزدیک ترازرگ
32- 43
سیاست
«نه»یناطق
شانسالریجانیبیشترشد
برایناطقنوریجایگزینداریم
ماموریتاقایمهندس
44- 55
بینالملل
مقاومتزیرچترایران
مقاومتبایدبهسالح هایپیشرفتهمجهزشود
کرانهباختری،پاشنهاشیلاسرائیلاست
گردشبهچپ
مثلث؛ هفته نامه ای خبری ،تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه
و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد .نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه
ضلع استقالل ،ازادی و جمهوری اسالمی .مرامش تقویت گفتمان انقالب
اسلامی ،چارچوبش اسلام ،انقالب ،امام و رهبری ،ارمانش گس�ترش
و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان ،توسعه و
پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت.
مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن
گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری
مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و
نخبگان کشور است .امیدواریم که در روایت مان صادق ،بر مرام مان مستمر
و دائم ،بر چارچوب مان مستقر ،بر ارمان مان مومن ،بر مرزهایمان مراقب و
هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم.
تحریریه:
دبیرتحریریه:مصطفیصادقی
مشاورهنریسردبیر:یحییپاکدل
سیاست :مصطفی صادقی(دبیر) -علی حاجی ناصری -امیدکرمانی ها
حنیف غفاری -داوود حشمتی -زهره دیانی -یاسین سیف االسالم
فرهنگ :علی رضا بهرامی(دبیر)
تاریخ و گفتارها :مصطفی شوقی(دبیر) -زهیر توکلی -حمید عزیزی
بین الملل :سعیده سادات فهری (دبیر)
دیدار :افشین خماند(دبیر)
بازار :تقی میری (دبیر)
ورزش :مهدی ربوشه (دبیر)
مشکالتیروبه روس��ت و توقع این را نداشته باشیم که هرچه
م یخواهیم ،در خانۀ ما حاضر باشد .و همه م یدانیم که این
الل
دشمنیها تازگی ندارد؛ چرا که در زمان پیغمبر اکرم ـ صل ی هّ
علی ه و اله و سلم ـ چه تهمت ها و ناسزاها به ایشان م یگفتند،
ولی ایش��ان از تبلیغ دین اسالم دس��ت ب رنم یداشت .و حاال
اگر کم و کس��ری در مملکت وجود دارد ،م��ا متاثریم و دولت
و مس��ئوالن با همه توان خود در رفع کمبودها م یکوشند و
ی انجام دادهاند که امیدوارم به یاری خداوند بهتر
کارهای مهم
بشود .اگر ما تسلیم امریکا و ابرقدرت ها م یشدیم ،ممکن بود
امنیت و رفاه ظاهری درست م یش��د و قبرستان های ما پر از
شهدای عزیز ما نم یگردید ،ولی مس��لما استقالل و ازادی و
شرافتمان از بین م یرفت .ایا ما م یتوانیم نوکر و اسیر امریکا
و دولت های کافر ش��ویم تا بعضی چیزها ارزان شود و
شهید و مجروح ندهیم؟! هرگز ،ملت زیر بار این ننگ
نخواهد رفت و تن به این ذلت نخواهد داد .ملت ای ران
در مقابل امریکا م یایستد و به امید خداوند پیروز است.
خداوند انقدر تاکید کرده اس��ت که ما ب��ا انها مواالت
نداشته باشیم ،ان وقت ب رای ارزانی اجناس ،ما خودمان
را بفروشیم؟! شما توقع نداشته باشید که انها از ما تع ریف
کنند .اگر انه��ا از من طلبه و ش��ما تعریف م یکردند،
ساقط م یشدیم .ملتها با شما هستند و این سازمان ها
دس��تاورد ابرقدرتهایی هس��تند که م یخواهند مردم
مس��تضعف جهان را چپاول کنند و به همین جهت،
با شما مخالفاند .خداوند همۀ شما را موفق کند.
دبیراجرایی :سمانه مومنی
مدیر هنری :نیما ملک نیازی
گرافیک و صفحه ارایی :فاطمه قنائی -علی اجورلو
عکس و پردازش تصاویر :هومن سلیمیان -امیر طالیی کیوان
عدنان جعفری و محمد برنو
تصحیح :ژیال شاکری -امیر عزیزی
حروفچینی :داود حشمتی
مدیر مالی :محمد پالیزدار
سازمان اگهی ها :تقی میری
بازرگانی و بازاریابی :محمدعلیاجورلو
امور اداری :محمد شکراللهی ،علیرضا اسدالهی
انفورماتیک :شهرام زحمتی
ناظر چاپ :بابک اسکندرنیا
با تشکر از :دکتر اسماعیل تبار -دکتر ایت اله ابراهیمی -دکترغالم حسینتقینتاج
حسین زندی -احمد طالیی -مهندس صدوقی حسین مجاهدی -حاج اقاتوکلی
هادیانباردار -منصور شیخ االسالمی -دکتر زارعیان -علیرضا حسن زاده
سیدحمیدخالقی
56- 63
اقتصاد
بازگشتاقتصادبهریلبرنامه ریزی
حرکتبهسمتعقالنیتدرجریاناست
دولتبایدساختارهایاقتصادیراتغییردهد
عملیاتدکترنجفی،دکترنیلیوهمکاران
64-71
فرهنگ
منیکفیلمسازارزشیهستم
مردیشبیهخودشنهحاتمی کیا
شوخی،شوخیجدیوپایانسورئال
سوپراستاربی ریخت!
72-75
ورزش
مخمصهامیر
عصیانبهسبکنکو
طراح جلد :یحیی پاکدل
مقاومت زیر
سایه ایران
هفتهنامهخبری،تحلیلی /سال پنجم /شماره دویست و بیست و هشت 4 /مرداد 88 /1393صفحه5000/تومان
بررسی راههای
مسلح کردن
کرانهباختری
منیکفیلمساز
ارزشیام
گفتوگویمثلث
با سعید سهیلی
خداحافظیعلیاکبرناطقنوریازسیاسترسمی؟
عارف یا الریجانی؛ اصالحطلبان به کدام سمت میروند؟
سازمان اگهی ها :تلفن0912 - 5169927 :
چاپ :هنر سرزمین سبز
توزیع :نامه امروز
نشانی :تهران ،خیابان شهید بهشتی ،خیابان پاکستان ،کوچه دوازدهم،
پالک ،24واحد 1
تلفن 88171506-8 :
عملیات نجات دکترنجفی
دکتر نیلیو همکاران
تیم اقتصادی دولت یازدهم میتواند
کشور را از رکود تورمی خارج کند؟
ایران به ما قدرت بازدارندگی داد
گفتوگو با شهردار یکی از مناطق غزه
سکوت پدر در دادگاه پسر
برخی اصولگرایان سعی در جدا کردن ماجرای
مهدیهاشمیازشخصیتسیاسیایتاهللدارند
ماموریت اقای مهندس
ارتقای زندگی محرومان مهمترین اولویت کاری
سعیدیکیادربنیادمستضعفان
و ناگهان حمایت علی مطهری
جدال دو جناح سیاسی بر سر صدور
یکبخشنامهدرشهرداریتهران
شماره پیامک3000411711 :
شبکه اجتماعی
به ما پیامک بزنید3000411711:
lوزیرکار بهتر است نسبت به زیرمجموعه
خودشان تسلط بیشتری داشته باشند .نامه
معاون اقای ربیعی به وزارت کار اصال شایسته
یک وزارتخانه اسالمی نبود.
به اینستاگرام مثلث بپیوندید
اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است .کارب ران این شبکه اجتماعی
م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را
مشاهده کنند.
«او می داند چهکار می کند»
ارزیابی وب سایت امریکایی «میدل ایست ای» از عملکرد روحانی
lمسئوالن شهرداری تهران چرا قصد دارند
موضوع تفکیک جنس�یتی را به غیرت دینی
منتس�ب کنن�د؟ این ح�ق زنان اس�ت که در
شرایط ارام تر و امن تری کار کنند .گره زدن ان
به غیرت دینی اساسا الزم نبود.
lیک س�ال از دولت اقای روحانی گذش�ته
است .بد نیست به بررسی کارنامه او بپردازید.
lقرار بود اقای روحانی سبد کاال بدهند .سبد
کاالی اول که وضعیتش ان طور شد .دوم ی هم
در سال قبل داده نش�د .امسال هم که خبری
نیست .پس وعده ها چطور شدند؟
lاز هنرمندان�ی ک�ه از م�ردم مظل�وم غزه
حمایت کردند تشکر م ی کنم.
lظاهرا کردهای عراق ت�ازه به خطر داعش
پ ی بردند .ان�گار تا به حال که م�ردم بیگناه و
شیعیان را م ی کشتند ب ی خیال بودند.
lشکی نیست که داعش و وهابیت درواقع
همان ادامه صهیونیزم است با ظاهر جدید
lفساد در برخی بخش ها نهادینه شده و با
عناوین�ی مانند زرنگ بودن و ب�ا کفایت بودن
تقدیس هم میشه! فقط باید مراقب بود
lعلی دای�ی چرا اینق�در در لی�گ اعتراض
م ی کند .این داورها چه گناهی کرده اند؟
lاعض�ای کمیت�ه فلس�طین عدم تعهد در
غمخواری با غزه ،لحظاتی ،خفقان گرفتند.
lاز دیروز تا حاال تمام شیرهای پرچرب روی
دست سوپرمارکت ها مانده است.
lصهیونیس ت ها فقط یک زبان م ی فهمند:
زور.
بازتاب
12
مثلث | شماره 228
lدل ادم م ی گی�ره .همه دولت ه�ای دنیا در
برخورد با ظلم اس�تاندارد دوگان�ه دارند .ظلم
ظلمه دیگه ،شرقی و غربی نداره.
بس��یاری از ای ران ی ها از عملکرد دولت روحانی در یک
س��ال گذش��ته در زمینه مذاکرات هس��ته ای راض ی اند ،اما
همچنان حقوق و ازادی های داخلی (در مقایسه با دوره پیش
از روحانی) محدود است.
این ارزیابی وب س��ایت امریکایی «میدل ایست ای»
از عملکرد یک ساله دولت روحانی در استانه نخستین سال
استق رار دولت یازدهم است.
حسن نیرومند مدیر 62ساله یک شرکت تولید اهن در
ته ران م ی گوید« :من معتقدم عملکرد روحانی در یک سال
گذشته خوب بوده است .روحانی همه قدرت را در اختیار ندارد
اما در حوزه هایی که قدرت دارد در مجموع عملکرد مثبتی
داشته و من امیدوارم ».این مدیر ای رانی م ی گوید« :عملکرد
روحانی در زمینه بهداشت و بیمه و مذاکرات هسته ای و نیز
سبک رهبری او قابل دفاع است .او به خوبی م ی داند چگونه
تندروها را که م ی خواهند ای ران را تبدیل به افغانستانی دیگر
کنند ،مهار کند».
اما همه ای رانیان قضاوتی ش��بیه اقای نیرومند درباره
روحانی ندارند .فریبا حس��ینی 39س��اله ،دانشجوی بیکار
ته رانی ب ر خالف اقای امیدوار م ی گوی��د« :همه م ی گویند
روحانی از احمدی نژاد بهتر اس��ت اما من تف��اوت چندانی
نم ی بینم .قیمت ها همچنان باالست و محدودیت ها ب رای
زنان و دخت��ران ای رانی همچنان اعمال م ی ش��ود .من فکر
نم ی کنم شرایط ما بهتر شده است».
میدل ایست ای م ی نویسد« :روحانی که یک روحانی
میانه رو در حکومت ای ران است و پی ش تر نماینده رهبری در
شورای عالی امنیت ملی بوده در زمان انتخابات سال گذشته
وعده ترمیم ش��رایط اقتصادی ،باز کردن بن بست مذاکرات
هسته ای و بهبود فضای سیاست داخلی را داده است».
میدل ایس��ت ای م ی نویس��د« :از زمان توافق ژنو در
نوامبر سال 2013ارزش ریال ای ران تقویت شده و نرخ تورم از
می زان 40درصد به نصف کاهش یافته است».
علیرض��ا اش��راقی ،مدی��ر پ��روژه ای ران در موسس��ه
گزارشگری جنگ و صلح در واشنگتن م ی گوید« :در داخل
حکومت ای ران گروه های تندرو و مخالف روحانی م ی خواهند
با ایجاد موانع مختلف مانع تحق��ق وعده های انتخاباتی او
به مردم ش��وند ».او م ی گوید« :جنتی (وزیر ارش��اد) تعبیری
جالب در این زمینه داده و گفته اس��ت تنها تغییری که پس
از انتخاب��ات خ��رداد 1392ای ران صورت گرفت��ه ،تغییر قوه
مجریه بوده است».اش��راقی م ی افزاید« :روحانی و دولت او
ب رنامه ای مدرن دارند اما سبک انها دادن بیانی ه های رادیکال
و مواجهه صریح با تندروها نیست ،روش او رایزنی و چان هزنی
ب ی سروصدا و سازش اس��ت ».او م ی افزاید« :مردم ای ران در
مجموع انتظاراتی واقع بینانه درب��اره توانایی روحانی ب رای
تحقق وعده های انتخاباتی دارند».
اصالح طلبان همچنان به
ائتالف با اصولگرایان
اصرار دارند
lجنگ غزه ب�ه لطف خدا باعث خیر ش�د و
مواضع حق و باطل مشخص شد.
lاز حضور رئی س جمهور در استان چهارمحال
و بختیاری تشکر م ی کنم.
یک روز برای غزه
چه کسی نمی خواهد خاوری برگردد؟
اما ماج��رای پرونده خ��اوری هفته گذش��ته یکی از
خبرس��ازترین مس��ائل مورد بحث در فضای مجازی بوده
است .س��ایت انتخاب در این مورد خبری منتشر کرده که
بازتاب های فراوانی داشته است .انتخاب نوشته است« :به
ماجرای «تالش مرد پش��ت صحنه سیس��تم بانکی ب رای
بازگرداندن خاوری از کانادا در زمان دولت نهم» اشاره شد که
باعث شد بسیاری از مخاطبان «انتخاب» ،خواستار انتشار
گزارشی دقی ق تر در این مورد شوند».
در ادامه افزود« :مرد پشت پرده سیستم بانکی کشور»
(یار نزدیک رحیم مش��ایی) در ابتدای روی کار امدن دولت
نهم تالش بسیاری کرد تا «خاوری» را به ای ران بازگرداند .اما
خاوری درخواست وی را رد کرد و گفت که خود را بازنشسته
کرده است.
با این حال« ،مرد پش��ت پرده سیستم بانکی» ناامید
نشد و با فرستادن یکی از دوس��تانش به کانادا (اقای «ت»
که اینک نماینده مجلس است) باعث شد «محمود خاوری»
متهم فساد سه هزار میلیاردی به ای ران بازگردد و مدیرعامل
بانک ملی ای ران شود.
حال و در ش��رایط فعلی که کانادا رس��ما اعالم کرده
حاضر به استرداد خاوری است ،مش��خص نیست واکنش
این جریان های پشت پرده چه خواهد بود و انان چه تالش و
تکاپویی را اغاز کرده اند که همواره امیدها در مورد بازگرداندن
«خاوری» ،به یاس تبدیل م ی ش��ود؟ ایا انان نیز خیرخواه
ملتند و انتظار بازگشت او را م ی کشند یا در تالشند با برقراری
الب ی های خاص ،مانع اس��ترداد خاوری به کشور شوند؟ چرا
برخی که حتی ادرس دقیق خانه مجلل خاوری را روزهای
نخست فرار مدیرعامل وقت بانک ملی داشتند ،ترجیح دادند
سکوت کنند؟ چرا برخی نم ی خواهند او به ای ران بازگردد تا
پرده ها کنار برود؟ مگر سپردن «خاوری» به دست دستگاه
قضا ،چه چیزی را افشا م ی کند که برخی هم و غم خود را در
نیامدن وی م ی دانند؟!
این فرد (مرد پش��ت پرده سیس��تم بانکی) که سابقه
بازداشت ب رای پرونده فساد سه هزار میلیاردی را در کارنامه
خود دارد ،نه تنها در دولت های نه��م و دهم نیروهای خود
را با توصیه مشایی در راس شرکت های سرمایه گذاری یک
بانک دولتی گذاشت ،بلکه فشارهای وی باعث شده تعداد
نس��بتا زیادی از این افراد ،ب��دون اطالع مقام��ات بلندپایه
دولت ،همچنان با توصیه مش��ایی به این فرد ،به فعالیت
خود ادامه دهند یا در س��مت دیگری به فعالیت اقتصادی
مشغول باشند!
تابناک ،فیلتر و رفع فیلتر
فضای مجازی هفته گذشته با یک رویداد مهم
مواجه شد .سایت تابناک به یکباره فیلتر و بعد از تقریبا
یک روز رفع فیلتر ش��د؛ خبری که بازتاب فراوانی در
فضای مجازی داشت.
حرف و حدیث ه��ای فراوانی درب��اره علت این
فیلترین��گ مطرح ش��د ام��ا در ش��فاف ترین موضع
مدیرمسئول سایت خبری تابناک ،علت فیلتر و سپس
رفع فیلتر شدن این سایت را تشریح کرد.
محمدصادق عرب درباره عل��ت فیلترینگ این
سایت گفت« :ب راساس اطالعات واصله ،این سایت گویا
با شکایتی که پیرو درج انتقاد یکی از مراجع ه کنندگان
به پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانه ای داشته است و
دستور اقای گودرزی ،سرپرست دادسرای جرایم رایانه ای
مسدود ش��ده بود ».وی افزود« :رسیدگی به شکایات
علیه رسانه ها در صالحیت دادسرای فرهنگ و رسانه و
دادگاه مطبوعات است و صدور دستور قضایی از جانب
دادس��رای رس��یدگی به جرایم رایانه ای باعث تعجب
است که البته این مطلب در مواجهه حضوری با اقای
گودرزی به ایشان گوشزد شده بود ،اما متاسفانه مورد
توجه قرار نگرفت ».عرب درب��اره اتفاقاتی که پس از
انس��داد «تابناک» رخ داد ،تصریح کرد« :پس از وقوع
این اتفاق غیرمنتظره ،از طریق دادسرای رسانه پیگیر
ماجرا شدیم که در نهایت دریافتیم روالی خالف روال
معمول در چنین مواردی طی شده و خوشبختانه در
ادامه نیز با درایت اقای جعفری دولت ابادی دادستان
محترم ته ران و همچنین دقت نظر اقای قطبی ،شاهد
بازگشت به ش��رایط طبیعی بودیم که از این جهت از
مسئوالن محترم دستگاه قضایی تشکر م ی کنیم».
رئی س جمهور در جمع مردم
چهارمحال و بختیاری
روی خط مثلث انالین:
MOSALAS.IR
در این ستون نظراتی که مخاطبان سایت
مثلث انالی�ن روی خبره�ا داده اند منتش�ر
م ی شود:
لغو همایش «هاشمی شناخت»
دولت احمدی نژاد بدون هاش��می هیچ مقب ولیتی
کس��ب نم ی کند .اما به نظر م��ن دوره این حرف ها
گذشته .درست نیست که بار دیگر جامعه را دوقطبی
کنیم .در س��ال های گذش��ته چه اس��تفاده ای از این
دوقطبی بردیم که حاال دنبال بازتولید ان هستیم؟
یربط به انها اج��ازه برگزاری
چرا نباید مقام��ات ذ
همایش بدهند .این درس��ت نیس��ت .انها هم اجازه
حرف زدن دارند .اتفاقا من جای اقای هاشمی بودم از
این نقدها استقبال م ی کردم.
با نظر دوستی که گفتند باید از نقدها استقبال کنند
موافقم .من هم اگر جای اقای هاشمی بودم همین کار
را م ی کردم .در این مدت دولت سابق هرچقدر نقد کرده
اتفاقا باعث شده اقای هاشمی بیشتر به چشم بیاید.
پس به نقد ادامه بدهند بد نیست.
مدیر مغضوب احمدی نژادی محاکمه م ی شود
خدا کند .یعنی واقعا ان روزی م ی رسد که ببینیم به
پرونده اختالس سه هزار میلیاردی بدون هیچ اغماضی
رسیدگی م ی شود؟ نزدیک به سه س��ال از این پرونده
گذشته اما نه خاوری برگشته و نه کیفرخواست علیه
او صادر شده است.
من فکر م ی کنم اگر در مورد خاوری کیفرخواست
صادر ش��ود او هرگز به ای ران بازنم ی گردد .باید تالش
کنیم ابتدا او را برگردانیم بعد محاکمه کنیم.
عدم ص��دور کیفرخواس��ت ب رای خ��اوری و عدم
محاکمهباعثم ی شودنتوانیمبهبهتریننحوازط ریق
اینترپلاوراتحتتعقیبقضاییقراردهیم.باالخرهاب
که نشده برود درون زمین .باید برگردانده شود.
اکثر اصالح طلبان توجه کافی به احکام اسلام
ندارند
از ای��ن اظهارنظ��ر اق��ای مطهری خوش��م امد.
مدت ها بود که اصالح طلب��ان راجع به اظهارنظرهای
او موج س��واری م ی کردند .االن بای��د ببینیم باز هم از
حرف زدن او استقبال م ی کنند؟
اقای مطهری درس��ت گفتند .واقعا معلوم نیست
مخالفان این طرح از چه چیزی ناراحتند؟ ما که متوجه
نشدیم.
اینکه ایش��ون در میانه انتقاد از اصالح طلبان یک
ب کردند نشان م ی دهد
حرفی هم به اصولگرایان پ رتا
که بازهم قصد دارند پایگاه اجتماعی خودش��ان را که
در بین اصالح طلبان تعریف کردند از دس��ت ندهند.
اما اقای مطهری با این حرف ها انها هم به ش��ما رای
نخ واهند داد.
مثلث | شماره 228
چاوز در اینستاگرام
اگر این دانشگاه واقعا شرایط قانونی را طی کرده
چرا نباید اجازه فعالیت داشته باشد؟ مگر قرار بر رعایت
قانون و حاکم شدن قانون نیست؟ چه کسی دوباره
دارد ب ی قانونی اعمال م ی کند؟ دولت فعلی یا دولت
سابق؟
بازتاب
برای زدن احمدی نژاد به دانشگاه ایرانیان حمله
م ی کنند
13
تصویرنگاری
نماز پرشکوه عید فطر
روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د .تعداد این
عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما
شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم .مثلث
در این صفحات ،هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند.
وزیر بهداشت ضمن هشدار به مردم در مورد مصرف
شیرهای پرچرب گفت« :وجود روغن پالم در شیر
به اثبات رسیده و گزارش ان نیز به رئیس جمهور
داده شده اس�ت .باید این تخلف در صنایع لبنی
به صورت تدریجی اصالح ش�ود چ را که نم ی توان
صنایع لبنیات را به یکباره تعطیل کرد».
نوبخ�ت مع�اون ب رنامه ری�زی و نظ�ارت راهبردی
ریی س جمهوری اعالم کرد« :اقتصاد ایران را از رشد
منف�ی بی�رون خواهیم اورد و به رونق نس�بی در
اقتصاد دس�ت خواهیم یافت .تورم نقطه به نقطه
که س�ال گذش�ته در همین زم�ان 44درصد بود،
امروز به حدود 14درصد کاهش یافته است».
سفررئیسجمهوربهشهرکرد
مثلث | شماره 228
تقدیم رونوشت استوارنامه سفیر ویتنام
تصویرنگاری
اجالسکمیتهفلسطینجنبشعدمتعهد
15
جیم�ی کارت�ر ،رئی س جمهوری پیش�ین
امریکا اوضاع نوار غزه و کش�تار س�اکنان
ای�ن منطقه به دس�ت صهیونیس�ت ها را
فاجع ه امیزخواند.
سخنگوی وزارت دفاع امریکا ،کشته شدن یک ژن رال
امریکایی را بر اثر حمله س رباز افغان تایید کرد .منابع
خبری این ژن رال ر ا هارولد جی گرین معرفی کرده اند.
اختتامیه ششمین دوره مجلس دانش اموزی
همایش حقوق بشر اسالمی و ک رامت انسانی
عق ب نشینی اس رائیل از غزه
تصویرنگاری
16
مثلث | شماره 228
حرکت نمادین نماینده پارلمان قرقیزستان
انچه از غزه به جا مانده است
حضور ستاره فوتبال ای ران در فوتبال
قطر یک شوک بزرگ بود .اشکان دژاگه
بازیکن ای رانی فصل قبل فوالم به تیم
الع ربی قطر پیوست.
ژاوی ه رنان�دز ،هافب�ک بارس�لونا اعالم
کرد که دیگر ب رای تی م ملی اسپانیا بازی
نخواهد کرد .این بازیکن شخصا اعالم کرد
کهتی م ملیاسپانیاراترکم ی کند.
م راس�م تش�ییع پیکر
شادروانحسینمعدنی
اولین جام فن خال
ب رای منچستر
جواد نکونام در تمرین اوساسونا
مثلث | شماره 228
مراسم معرفی بهترین های لیگ برتر
تصویرنگاری
قوچان نژاد به
الکویت پیوست
17
درباره گفتارها
گفتارها
گفتارها،س�خن م�ا نیس�ت،حرف روزنام ه نگاران و کارشناس�انی
است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به
موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار
ان را می زبانی م ی کند .این حرف ها ،موضع نویسندگانش�ان است،
ما فقط بستر انتشار انیم.
اندرمصائبتفریحاتدسته جمعی
درنگی بر رفتارشناسی ایرانی ها
در سفر و فراغت
فرشاد مهدی پور
روزنامه نگار
گفتارها
18
مثلث | شماره 228
فرش��اد مهدی پ��ور در ای��ن مطل��ب در م��ورد
اس��ی ب های فرهنگ خوشی که در س��فرهای جمعی
نمود پیدا م ی کند ،نوشته است.
پیشترها (یعنی حدود دو دهه قبل)« ،پیکان» شاه ماهی
راه ها و جاده ها بود؛ ان هم از نوع سفید یخچال ی اش که هنوز
پ رایدهای کره ای و پژوهای فرانس��وی ،بازارش را از س��که
نینداخته بودند .ظرفیت پیکان هم ظاه��را نامتناهی بود و
اگرچه اسما 4-5نفر م ی توانس��تند سوار ان شوند اما رسما،
شمارشان به 9-10نفر و بلکه بیشتر هم م ی رسید ،ان هم
نه ب رای یک جابه جایی کوتا ه درون شهری ،بلکه ب رای سفری
که از ته ران شروع م ی شد و به رش��ت و چالوس م ی رسید و
نهایتا در مش��هد ختم م ی ش��د .یعنی یک ای رانگردی 2-3
هفته ای و بلکه بیش��تر .در پیکان خبری از کولر و صندلی
مبله و شیشه های دودی هم نبود و با وجود کم شدن روغن
و پاره ش��دن تس��م ه و هزاران گرفت و گیر دیگر ،راه بود که
مسافران را م ی خواند ،ان هم معموال سالی یک بار.
ام��ا حاال ،اگ��ر دری ب��ه تخت��ه ای بخ��ورد و الودگی
هوا ،ش��هر را به تعطیلی بکش��اند یا تقویم رسمی ،جوری
باال و پایین بش��ود ک��ه از کنار و گوش��ه ان ،یک��ی ،دو روز
بی ن تعطیلین را بشود پیدا کرد ،ماشی ن های بزرگ و کوچک
و گ��ران و ارزان ،روان��ه بزرگراه ها و جاده های برون ش��هری
م ی ش��وند و وضع��ی به وج��ود م ی ای��د مش��ابه ترافیک
نفسگیر ش��بانه خیابان ش��ریعتی یا حافظ؛ خودروها قدم
از ق��دم برنم ی دارن��د ،گرما با ازدی��اد دود خودروها بیش��تر
م ی ش��ود و کالفگ ی ها ه��م .این اولین نش��انه یک تفریح
دس��ته جمعی اس��ت که ظاه را به جزء الینف��ک ان ،مبدل
ش��ده؛ یعنی ماندن در ی��ک ترافیک ب ی س��ر و ته که تنها
ب��رای خالص��ی از ان ،باید چش�� م انتظار مام��وران پلیس
بود که در نقطه ای راهی را ببندند یا بگش��ایند تا بش��ود به
مس��یر رفته ادامه داد -چ��ون اینجا جاده اس��ت و هیچ راه
در رویی هم در کار نیست.
اول :اینکه تفریح کردن جزو نیازهای بشری هست یا
نه ،موضوع پرمناقشه ای است؛ بیش��تری ها تمایل و تمرکز
بدین موضوع را محص��ول دوره مدرن م ی دانن��د که در ان،
«کار»کردن به جهت کس��ب درامد مرکزیت یافت و پولدار
بودن ،امکانی شد ب رای بهتر زیستن .در همان بیان تحلیلی
کارل مارکس و هنگام ی که او درب��اره کار و کارگر و از وجوه
یراند ،بخشی از
مختلف از خودبیگانگی میان انها سخن م
موضوع ،فرصت فراغت کارگران بود که باید پول های ش��ان
را صرف ان کنند تا اوقات ش��ان به خوش��ی بگذرد و همین
خوشگذرانی نیز در مسیری هدایت شده که چرخ دنده های
نظام سرمایه داری را به طریق بهتری بچرخاند .همتای روسی
او ،لئوتولستوی هم در توصیفاتی که از سن پترزبورگ و بلوار
نوسکی ارائه م ی دهد ،همین تفاخر طبقانی به وقت گذرانی
را روایت م ی کند .جایی که اعیان و اشراف و نظامیان رده باال
در رفت و امدند و گهگاهی که کارگر یا کارمند سطح پایینی
سر و کله اش ان دور و برها پیدا م ی ش��ود ،یا مایه تمسخر
دیگران م ی شود یا از فرط ضعف و تحقیر ،دچار پریشان حالی
و افسردگی م ی شود.
مسیر تفریح کردن با گذر زمان رفته رفته در هزینه کردن
گره خورد و در خرج کردن ،ان چیزی که خرید و فروش م ی شد،
نحوه انجام «تفریح» نبود ،بلکه به خدمت گرفتن ابزاری بود
که امکان گذران وقت را به ش��کلی مطلوب تر فراهم اورد؛
شاید از همی ن زمان ها بود که تفریح و اوقات فراغت ،مالزم
یکدیگر ش��دند و کار جزئی از زندگی اجباری و ماش��ینی و
خسته کننده ای بود که در ان فراغت و تفرجی وجود نداشت
و باید فرد وقت خاصی را به گشت و گذار اختصاص م ی داد تا
این ضایعه را جب ران کند.
دوم :مصرف ،جانش��ین تولید ش��د ،چرا ک��ه دیگر
کارکردن مطلوبیت ذاتی نداش��ت و اصال فراموش شد که
ادم ها کار م ی کنند تا زندگی کنند یا بالعکس و به جایش بنا
بر این قرار گرفت که ادم ها ب رای رفع و رجوع مصارف شان کار
کنند و پول در بیاورند .یکی از مصرف ها ،نحوه صرف کردن
اوقات فراغتی بود ک��ه جذاب ترین بخش ان ،هیجان انگیز
ساختنش بود .هیجانی که معموال در پارک ها و شه ربازی ها
خود را نشان م ی دهد و یک نمونه اش پینت بال ها .چند نفری
گرد هم جمع م ی شوند ،پول نسبتا زیادی را ب رای 30دقیقه
بازی پرداخت م ی کنند ،لباس ه��ا و کاله های مخصوصی
م ی پوشند و با گلوله هایی سفت به جنگ همدیگر م ی روند.
گلوله ها رنگ ی اند و پاشیده شدن رنگ روی لباس ها ،دال بر
گفتارها
کشته شدن افراد اس��ت و احتماال داغی حرارت ضربه روی
پوس��ت ،خاطره برجامانده ب رای بازیکن��ان .تعقیب و گریز و
خیانت و رشادت ،همه در حالتی نمایشی بازسازی م ی شود و
ن بیشتری
افراد خود را به صحنه درگیری م ی کشانند تا هیجا
را تجربه کرده و از گذر وقت شان لذت بیشتری بب رند.
در این رابطه می��ان صرف پول و وق��ت و خرید لذت
و هیجان ،واقع ی تری��ن چیزه��ا ،کاریکاتوری ترین انها نیز
هس��ت ،چرا که هیچ ربطی به دنیای واقعی ندارد و فقط و
فقط بازنمای��ی اغ راق امیز رویاها و تخیالت اس��ت مثال در
زمینه های خشونت امیز ،هرچه خشن تر و کم اسی ب زننده تر،
بهتر ممکن است پای انواع مخدر و لذت های زودگذر نیز به
میان کشیده شود تا می زان سرخوشی انی و اتفاقی را افزایش
دهد .این چنین چرخه تولید و مصرف ،دگرگون م ی ش��ود و
ادم ها مصرف بیشتر م ی کنند تا بودن ش��ان را بیشتر به رخ
بکش��ند .همان عبارت معروف رنه دکارت که حاال به شکل
دیگری اب راز م ی شود.
سوم :دسترسی و دستیابی به انواع خاصی از تفریحات
گران قیمت ،ب رای همه شدنی نیست و باید راه های میانه ای
ب رای ان پیدا کرد .راه حل هایی ک��ه در دل ترافیک طوالنی
هم جواب بدهد و سرگرم کننده باش��د .نتیجه اش م ی شود
ایس��تادن در صف های طوالنی س��روی س های بهداشتی،
تمام شدن نان و غذای رس��توران ها و سر و دست شکستن
ب رای خرید چند بس��ته تنقالت و البته همگ��ی در فضایی
شادمانه و کمتر عصبی ،از ان مهم تر بدون حرف و سخنی
میان تفریح کنندگان.
اینکه چگونه م ی شود ساعت ها در یک مسیر طوالنی
به انتظار نشس��ت و س��ر گعده و گپ را با دیگر مس��افران
نگشود و در عی ن حال کمتر نش��انه ای از خودگذشتگی هم
از خود ب��روز داد و در عی ن حال ناهنجاری و دع��وا را هم به
حداقل رساند ،موارد قابل توجه ی اند .ایا مثال اینها نشانه های
زوال حساسیت و غیرت اس��ت یا دالیل فیزیولوژیکی نظیر
خس��تگی و ب ی حوصلگی دارد یا نوع تازه ای از هم زیس��تی
شزاس��ت؟ اینکه تا وقف��ه ای طوالنی پیدا
اجتماعی غیرتن
م ی ش��ود ،برخ ی ها صدای ضب ط ش��ان را بلن��د م ی کنند و
جوان ترها وس��ط جاده م ی رقصند یا برخی ماشی ن ش��ان را
همان گوشه پارک کرده ،سفره شان را پهن و بساط خواب شان
را (بدون هیچ دغدغه ای) م ی گس��ترانند ،ه��م م ی تواند به
خوبی و خوشی تفسیر شود و هم به بدی و نامرادی .اما در
جملگی اینها یک وجه اشتراک وجود دارد و ان هم یکسان
شدن جنس تفریحات مطلوب و مدنظر احاد جامعه و نحوه
تامین و براورده کردن انهاست ،فارغ از فاصله های طبقاتی-
یک نمونه اش روانه ش��دن روزانه صدها نف��ر از پایی ن ترین
ایستگاه های متروی ته ران به سمت ایستگاه تجریش است
ب رای گذران اوقات ش��ان در تفرج گاه های ان منطقه -اینکه
همگان م ی خواهند «س��فر» را به انجام برسانند حاال با هر
می زان هزینه ای که بش��ود .ذیل همین اتفاق ،چند واگرایی
هم قابل شناس��ایی اس��ت که محور همگی انها کم شدن
دامنه مفهومی است که به دید و بازدید بستگان و صله ارحام
رفتن ،ختم م ی گردد؛ پیشترها در تعطیل ی ها ،گردهم امدن و
میهمانی دادن و میهمانی رفتن با اهمیت بود و امروز تکروی
و َصرف غذا در رستوران ها و...
اخالق نقد و فرهنگ نقادی – 3
یاسر هدایتی
مدرس دانشگاه
یاسر هدایتی در این مطلب سخن از نقد در سیره
امیر مومنان و ائمه اطهار(ع) م ی گوید.
مثلث | شماره 228
الش ��ی ِء یعمی و یصِ ّم .دوست داشتن چیزی،
ُ -1حب َّ
انس��ان را کور و کر م ی کند .این فرمایش حضرت امی ر (ع) از
جمله مصداق های یکی از مهم ترین افات اخالقی نقد است.
اینکه دوست داشتن و عالقه مفرط به چیزی (و نه هر سطح از
عالقه و اشتیاق) انسان را از دیدن ضع ف ها و مشکالت ان دور
م ی کند .ان قدر دور که به تعبیر حضرت ،شخص کور م ی شود
و نم ی بیند ،کر م ی شود و نم ی ش��نود و این گونه شخص از
ارزیابی منصفانه فرسنگ ها دور و دور تر م ی شود.
این تعبیر حضرت مبتن ی بر کور و کر شدن شخصی که
عاشقانه در چیزی یا اعتقادی م ی نگرد ،البته نباید به عنوان
یک مبالغه ادبی حمل ش��ود یا نوعی تش��بیه که حضرت
خواس��ته اند اوج ضرر دلبستگی مفرط را نش��ان دهند ،بلکه
باتوجه به یافته های روانشناس��ی درحوزه ادراکات انس��انی
م ی توان این مس��اله را به وضوح و حتی در ازمایش��گاه های
روانشناسی دریافت که انسان ها به واسطه تلقی ن ها و باورهای
ناروای تصحیح ناش��ده و اش��تباهات ادراکی و تعصب ورزی
بر همان یافته های اش��تباه ،گاه م ی توانند به خط رناک ترین
انسان ها بدل ش��وند؛ انس��ان هایی که عمیقا به اعتقادات و
نگاهی که تا عمق جان به ان باور دارند ،ملتزم هستند والبته
که دیگر هیچ بوق و کرنایی ایش��ان را از خواب جمودش��ان
نم ی تواند بیرون بکشد .ان چنان که به تعبیر وحشی بافقی
وقتی از لیلی عی ب جویی شد ،به این استناد کرد که «اگر در
دیده مجنون نشینی /به غیر از خوبی لیلی نبینی» و این خود
بس��ندگی محض معرفتی و خودبنیادی ادراکی ،به نظر در
سپهر نقد و نقادی راهی جز به دگماتیسم نم ی برد .نمونه های
تاریخی این باور را البته م ی توان در تاریخ زیاد س��راغ گرفت.
از روز حکمیت ابوموسایی که دلبس��ته زهد بسیارش بود و
حقیقت علوی و سیاست عمروعاصی را از هم بازنشناخت تا
زهد عمیقی که امروز داعشیان به زعم خود جهادگر در تقرب
به ان و رسیدن به معرفت ناب اسالمی با مسلمان کشی در
جست و جوی ان هس��تند و نم ی بینند انچه را باید ببینند و
نم ی شنوند انچه را همه مردم مسلمانان جهان شنیده اند.
فارغ از نمونه های سیاسی این محب ت های وی ران کننده
که هر ناقد مشفقی را بدل به داوری مغرض خواهد کرد ،باید
گفت این کوری و کری ناشی از شفقت مفرط از منظر اخالقی
خود دو س��احت دارد .س��احتی که محبت افراطی را در کنار
بغض افراطی م ی بیند و به این ترتیب یکی دیگر از ش��رایط
اصلی اخالقی نقد یعن��ی نگاه کردن به گفت��ه و نه گوینده
مطرح م ی شود .در شرایطی که نقد مبتنی بر حب چشم بند
بر ضع ف ها و نق ص ها م ی شود ،بغض مفرط نیز خط بطالن
کشیدن بر نیک ی ها و نقاط قوتی است که شخص نم ی تواند
بشنود و ببیند .شبیه کس��ی که خود را به خواب زده است و
مسلما متفاوت است از کسی که واقعا در خواب باشد و نتواند
که ببیند و بشنود .از سوی دیگر گاه این ندیدن و نشنیدن بر
اثر کوری و کری ناخوداگاه روی م ی دهد و گاه نیز این ندیدن و
نشنیدن از سر خواب زدگی نیست که از سر وا کردن به خواب
است و البته که شاید بشود کسی را که در خواب است بیدار
کرد اما هرگز نم ی توان کسی که خودش را به خواب زده است
بی دار کرد.
الَ ،وان ُْظ ْر اِلَى َما َق َ
-2ال تَ ْن ُظ ْر اِلَى َم ْن َق َ
ال .نگاه نکن که
چه کسی م ی گوید؟ نگاه کن که چه م ی گوید؟
گفتیم که توجه به موضوع و فح��وای اصلی نقد و نه
قائل و گوینده از جمله شرط های اساسی اخالق نقد است که
متاسفانه چه بسیارمورد ب ی توجهی قرار م ی گیرد یا با تفاسیر
گاه کامال متضادی روبه رو م ی شود .فرمایش حضرت امیر (ع)
در این باره اما یکی از ارزنده ترین گوشزد ها در این زمینه است.
اینکه این حق است که مالک و معیار سنجش حقیقت قرار
م ی گیرد و نه اشخاص .همه تابعی از حقند و حق فرای افراد
ارزش ذاتی دارد .این فراز از کالم حضرت امیر(ع) در هر نگاه
نقادانه م ی تواند خود یک تنه مبادی بسیاری از شروط اخالقی
نقد باش��د .چرا که وقتی ارزش حق و حقیقت و درس��تی و
نادرستی را از افراد جدا کنیم م ی توانیم ،سرباز واقعی حقیقت
باش��یم ،س��ربازی که اهل هیچ مماشاتی نیس��ت که خود
حقیقت روشن ترین دلیل اس��ت ،افتابی که به تعبیر موالنا
خود دلیل افتاب است.
سوی دیگر این تامل و دستور موکد معرفتی و منطقی
حتی ،که خود معیار و س��نجه ای ب رای بازشناسی هر سره و
ناس��ره ای اس��ت ،در اصل اخالقی دیگر از نقد که مبتنی بر
پرهیز از نقد متقابل است ،نمودار م ی شود .اصلی که طی ان
پاسخ نقد و ناقد به کند و کاو در سرگذشت ناقد و کند و کاو در
زوایای پیدا و پنهان زندگی خصوصی او منتهی نشده بلکه،
صرفا انچه موضوع مورد انتقاد واقع شده است را باید از منظر
روشی و معناش��ناختی مورد انتقاد گرفته بررسید و نه اینکه
ناقد که بوده است و چه نبوده! توجه به این اصل اخالقی نقد
نیز از جمله نکاتی است که سهم بسیاری در رونق بازار نقد
و فرهنگ نقادی خواهد داشت ،امری که توسعه همه جانبه
ب ی ش��ک نیاز مبرمی به ان دارد .اصل دیگ��ری که در حوزه
اخالق نقادی م ی توان از این سنجه بنیادی منطقی در حکمت
علوی بهره مند شد ،در اصل تفکیک اندیشه و رفتار ناقد است
که م ی تواند مورد توجه قرار بگیرد ،اصلی که ب ی توجهی به ان
فرهنگ نقادی را از نظ رات صائب و صواب بس��یاری محروم
م ی کند ،به صرف رفتارهایی که گاه در حوزه کامال شخصی
معنا م ی یابد و البته حوزه اندیشه در بس��یاری از هنگامه ها
فراتر از رفتارهای صاحب اندیشه جوالن و حیات دارد .سوی
دیگر این اصل نیز پرهیز جدی از انگ زدن در نقد یا پاس��خ
دادن به نقدی است که به جای پاسخ درست ،فرد را به مهلکه
ب ی اخالقی و گاه حت��ی باالتر از ان ب ی تقوایی م ی کش��اند،
خاصه انگاه که مستمسکی چون مقدس��ات نیز پیدا شود.
شاید توضیح خاطره ای منقول از ش��هید بهشتی مبتن ی بر
اینکه از پلکان ح��رام نم ی توان بر بام س��عادت رفت ،در این
موقف نموداری روشن باشد از معرفت و اخالق اصیل اسالمی
شهدای بزرگ انقالب .گفته م ی شود شخصی در مقابل شهید
بهشتی درباره پهلوی اول او را با عنوانی ناشایست مبتنی بر
ب ی اخالقی مادرش خطاب کرد و در مقابل البته با استدالل و
عتاب شهید بهشتی روبه رو شد که این تهمت است و مادر
رضا شاه به طور شرعی و قانونی ازدواج کرده است و انتساب او
با این عنوان حتی اگر به قصد نقد و فروکاستن شخصیت و
جایگاه او باشد ،به مثابه باالرفتن از پله های نردبان حرام ب رای
رسیدن به بام سعادت است .امری که شهید بهشتی در مکتب
اسالم یاد گرفته بود که نشدنی است.
گفتارها
بحث در این باره بیش از اینهاست و ظاه را ماشی ن هایی
که به سختی از ته ران خارج ش��ده اند ،حاال اندکی راحت تر
(البته باز هم در ترافیک و خس��تگی) ،در حال برگشتن به
خانه های شان هستند .این یعنی پایان مصائب یک تفریح
دس��ته جمعی دیگر که ماموران راه و بهداشت و پلیس را به
خود مشغول داش��ته و اخبار رادیو و تلویزیون را ُپ ر م ی کند.
گویا این اتفاق باید بیفتد و گزینه ه��ای بدیل چندانی ب رای
جایگزینی ان یا فکر کردن به جهات مساله س��ازش ،مورد
توجه نیست.
چگونه کسی که خودش را به خواب زده
بیدارکنیم؟!
19
گفتارها
بن بستی به نام بارزانی
امنیت ملی عراق ،کردستان و ضد امنیت داعش
عرفان قانعی فرد
کارشناسمسائلکردستانعراق
گفتارها
20
مثلث | شماره 228
تحوالت ع راق و سیاس��ت های دوگانه برخی از
کشورهای منطقه با کمک عد ه ای از احزاب منطقه ای
گره انچه را که در شمال ع راق می گذرد کور کرده است.
این مطلب نگاهی به این مساله انداخته است.
در این روزها ش��اید کردها ش��اهد نوعی هوش��یاری
سیاس��ی باش��ند که به جای اب راز احساس��ات و هیجان و
محاسبه نادرست ،عقالنیت سیاس��ی و نگاه هوشیارانه ای
به سیر حوادث داشته باشند که در پی رامون کردستان در هر
چهار کشور دارای مناطق کردنش��ین اوضاع و احوال برچه
منوالی اس��ت و ایا اتش شعله ور در کردس��تان ع راق ،زبانه
م ی کشد و یا با عقالنیت و سیاست حکومت مرکزی جدید
ع راق ،خاموش م ی شود.
مس��عود بارزانی در همراهی با سیاس��ت ترکیه ،قطر
و عربس��تان که حامل این فتنه علیه تمامیت ارضی ع راق
بود ،با شکست روبه رو شد و خس��ران و زیان زیادی را هم به
مردم ع راق و کردس��تان تحمیل کرد .افسوس که در جهان
سوم و در کشوری اشفته و کودتاخیز مانند ع راق ،نم ی توان
انطور که باید و شاید عدالت را اجرا کرد وگرنه در همه جهان
جنایت های جنگی ب ی کم وکاست با دادگاهی روبه رو م ی شود.
پس از انکه رس��انه های ترکیه -و در میان کردها هم
حزب پ ک ک -اعالم کردند که داعش با همکاری پاراستن
بارزانی وارد ع راق ش��ده اند و حتی بسیاری از فرماندهان هم
در فرودگاه اربیل -به دور از هر تهدید امنیتی پیاده شده اند
و حتی یک روزنامه مخالف اردوغان ،اس��راری امنیتی را در
این باره افش��ا کرد-روزنامه «ایدینلیک» روز پنجش��نبه در
صفحه نخست خود با عنوان «نشست محرمانه داعش در
استانبول» نوشت :در این نشست که 28فوریه تا دوم مارس
سال جاری میالدی (9تا 13اسفند )92ادامه داشت ،مسعود
بارزانی نیز ی��ک نماینده اعزام کرده بود .به دنبال نشس��ت
محرمانه استانبول ،در نشست دیگری در اردن که اول ژوئن
( 11خرداد) برگزار شد ،تاریخ شروع عملیات داعش در ع راق
نیز قطعی شد .با افشای فرایند شکل گیری اقدامات خونین
داعش در س��وریه و ع راق ،از نیات ح��زب حاکم «اک» که
چگونه به عنوان بخشی از یک توطئه بی ن المللی علیه این
دو کشور قرار گرفته نیز پرده برداشته م ی شود .به نوشته این
روزنامه ،طرح عملیات تروریستی داعش در ع راق و ایجاد یک
سد سنی در مقابل شیعیان در نشست محرمانه استانبول،
بررسی و تصویب شد .در این نشست نمایندگان گروه های
حام ی داعش تحت حمایت های امنیتی س��ازمان اطالعات
ترکیه (میت) در هتل «گونن» در منطقه «ینی بوس��نا»ی
استانبول گرد امده بودند .تحقیقات انجام شده نشان م ی دهد
این نشست با اطالع ترکیه ،عربستان و اردن و با اقدام حزب
حاکم اک در استانبول تشکیل شده است.
بنا به عهد معهود و شیوه مرسوم بارزانی ،فورا واکنش
تند شروع ش��د که همیش��ه امیخته به اتهام و ناسزا است:
«به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از س��ایت خبر ترک ،وی
در پاسخ به این ادعا که اقلیم کردستان با همدستی داعش
به دنبال تصرف موصل بوده اس��ت گفت پ ک ک و جمیل
باییک سرکرده این گروه ب رای خوش امد دشمنان کردستان
این اتهامات را به اربیل وارد م ی کنند .در بیانی ه ای که از سوی
حزب دموکرات کردستان به رهبری بارزانی منتشر شد ،وی
خطاب به پ ک ک افزود« :ش��ما با حمایت کدام س��ازمان
اطالعاتی ،علیه کردستان و مقامات ان به عداوت و دشمنی
م ی پردازید».
که طبق معمول کنایه بارزانی به کشور ایران است و
خود را هم عین کردستان و نماد کرد نامیده است .همانطور
که سال 1389در تظاهرات کردها علیه سلطه گری بارزانی
و ریاست مادام العمر او بر کرسی اش موجب شد تا اشفته وار
از ایتالیا -در روزی که از دوست س��ناتورش که اکنون به
جرم داشتن مافیای مواد مخدر در زندان ایتالیاست -انگشت
اتهام به سوی ایران دراز کرد و گفت « :ایران ،متهم ردیف
اول اس��ت ».اصوال خود و حزب و رس��انه هایش از تهمت
بخشیدن و ناسزا گفتن به جای پاسخگویی و تحلیل درست،
ابایی ندارند .اما اکنون ،نه تنها ایران ،بلکه کل مردم جهان
دیدند که چگونه مردمان س��امرا و موصل و تکریت و انبار
و ش��یعیان و کردها گرفتار این اتش فتنه ش��ده اند .مسعود
بارزانی در این رویا بود که با منعقد کردن قراردادهای نفتی
دلبخواهی و بی حساب و کتاب -به دور از قوانین حکومت
مرکزی ع��راق و احترام برای بغداد -با ترکیه و اس��رائیل؛
زمینه استقالل کردستان و جدایی از عراق را سر دهد و طبعا
برای چنین دستاوردی هم با خیال راحت رهبر مادام العمر
این مستعمره جدید باشد .حتی س��رباز به کرکوک فرستاد
و محمد حس��نین هی��کل در مصاحبه ب��ا روزنامه مصری
«االهرام» دراین باره با صراحت گفت« :مسعود بارزانی با
ورود به کرکوک درب های جهنم را روی کردها گش��وده و
ورود صدام به کویت را در اذهان زن��ده کرده .در اینده هم
بین س��لیمانیه و اربیل جنگ صورت خواهد گرفت و اقلیم
کردس��تان تجزیه و همه دس��تاوردهای اقتص��ادی اقلیم
در پایان س��ال 2014جاری از بین خواهد رفت .نیروهای
پیش��مرگه هم نیروهایی ضعیف هس��تند و این نیروها در
نخستین درگیری شکست خواهند خورد».
کم کم سخنان این پیر مطبوعات مصر و اهل قلم به
منصه ظهور رسید .خواب مسعود بارزانی پرید و تعبیری هم
یافت نشد .ای ران و امریکا و بعد جامعه جهانی ،کسی به ندای
تجزیه طلبی وی روی خوش نشان نداد و او هم ب رای پنهان
کردن توطئه اش -بازی ترکیه و بعث و ع ربستان -علیه کرد
و ع راق ،دم از اس��تقالل به زبان کردی در رسانه های کردی
م ی زد که نوعی فرار به جلو باش��د اما ک��م کم گوش های
مردم کرد هم به شعارهای رنگی و شاع رانه استقالل طلبی
وی عادت کرد و حتی چشمشان به اخبار هواشناسی شبکه
تلویزیونی روداو-وابسته به نچیروان بارزانی و میت ترکیه که
در ان نقشه کردستان بزرگ نشان داده م ی شود و از ارومیه تا
بندر الزقیه سوریه ،کردستان اس��ت! -و هم اسکناس های
کردستان روشن شد -که منقوش به عکس پدرش بود (به
ارزش 2000دراو) و ب رای خالی نبودن عریضه هم عکس های
قاضی محمد (به ارزش 500دراو) و ...هم گذاشته بود و البد
کسی هم نباید م ی پرسید که از نظر ارزش تاریخی -سیاسی
اخالقی ،م ی ت��وان مصطفی بارزانی را ب��ا قاضی محمدقیاس کرد؟ اگر از دید شما قاضی محمد خوب است پس چرا
به دستور انگلستان ،مصطفی بارزانی از ع راق وارد مهاباد شد
تا بساط روس ها و قاضی محمد را به هم بریزد؟-
گفتارها
مثلث | شماره 228
ای�ران و امری�کا حام ی حکوم�ت مرکزی
ع�راق بودن�د و دیگر کس�ی به ش�یپور
جنگ طلبی بارزانی و مش�کل ش�خصی
وی ب�ا مالکی گ�وش ف�را ن�داد و حزب
اتحادی�ه میهنی کردس�تان ع�راق هم
همان سیاست مام جالل را پیروی کردند
به هرحال امروزه ،وضع امنیتی ع راق به خاطر حضور
داعش -با همکاری مس��عود بارزانی -در حالت نابسامانی
است .طرح بعث و ترکیه و عربستان ،توانست ع راق را دچار
این اشوب کند و انتخاب نخس ت وزیری جدید ،بدون توجه به
ایجاد حساسی ت ها و فتنه های بارزانی ،اگر مالکی باشد به نفع
مصالح ع راق و همسایگان است .امروزه در بغداد هم یافتن
بدیلی ب رای مالکی بسیار سخت است ،زیرا برخی از سن ی ها
با بارزانی همراه هس��تند و احتمال وج��ود ه ر گونه کودتای
نظام ی هم وجود دارد که این بار ع راق به کلی نابود شود.
گفتارها
و بعد هم منتقدان بیش��تری مانند مایکل رابین مقاله
نوشتند و فسادهای قبیله بارزانی و مس��عود بارزانی را افشا
کردند و نویس��نده دیگری گفت که تش��ابه زیادی به یاسر
عرفات دارد و روحیه و اوهام خودبزرگ بینی دارد و عوامفریبی
رس��انه ای و جل��ب احساس��ات غی ر واقعی را ب��ر همه چیز
ترجیح م ی دهد و انس��انی ضعی ف النفس و شیفته اشوب و
غوغاساالری است.
ایران و امریکا حام ی حکومت مرک��زی ع راق بودند و
دیگر کسی به شیپور جنگ طلبی بارزانی و مشکل شخصی
وی با مالکی گوش فرا نداد و حزب اتحادیه میهنی کردستان
ع راق هم همان سیاست مام جالل را پیروی کردند و با تعیین
دکتر فواد معصوم بار دیگر بر این ام��ر تکیه کردند که هم
موافق ارامش و امنیت و صلح در ع راق هستند و هم مشتاق
ترمیم ارتش ملی ع راق و تمایلی هم به تجزیه طلبی ندارند و
تمامیت ارضی ع راق ب رایشان مهم تر از همه چیز است و باید
کردها با همکاری ع راق ،تهدی��د داعش و بعثی را رفع کنند.
در کنار موضوع امنیت ملی ع راق ،در داخل کردس��تان فعال
اتحادیه میهنی کردستان توجه و وقعی به وعده های بارزانی
ندارد که با او علیه ای ران و ش��یعیان ه مرای باشد و دوستان
قدیم��یرا فراموش کن��د .هرچند گوران (تغیی��ر) همکاری
بارزانی -داعش را دید اما سکوت اختیار کرد!
و شاید به همین منوال هم سوریه را به سوی ارامش و
صلح سوق دهند .هرچند در این گی رو دار هم حکومت مرکزی
سوریه ،شهر حسکه را تسلیم کردها کرد که هم پیمان اسد
هستند و خود کنترل شهرهای کرد نشین را برعهده دارند و
شاید همراهی پ ک ک و کردهای س��وریه تا حدی ضامن
برگشت ارامش به سوریه باشد و سیاست ترکیه و عربستان
در این کشور شکست خورد و جامعه جهانی متوجه شد که
خبری از بهار ع ربی در سوریه نیست.
مسعود بارزانی در مدت 1سال و 9ماه غیبت طالبانی
اول به فکر فروپاشی اتحادیه میهنی کردستان ع راق بود .زی را
با وی هم رای و همسو نبودند .در ایام میان دو انتخابات ،به
سوی گوران گرایش یافت و اکنون گوران (تغییر) و نوشیروان
مصطفی امین ،منتقد سرسخت بارزان ی ها ،به حافظ منافع
بارزانی مبدل شده و بارزانی هم حام ی مصالح مالی گوران.
این ماجرا نوعی یاس را در میان نسل جوان کردستان ع راق
به همراه داش��ت و کم کم اعتماد کردس��تان ع راق از گوران
سلب شد و شاید این قرارداد میان بارزانی و مصطفی امین تا
حد زیادی اسرار پشت پرده را افشا کرد و حقایق عیان شد و
شعارها و وعده ها بیشتر رنگ و بوی سیاست ترکیه داشت.
و به زبان ساده توافق علیه طالبانی بود و حفظ منافع ترکیه
و حذف ای ران .به هرحال امروزه این سرنوشت سیاسی همه
حزب هاس��ت که اگر ب��ا بارزانی همراه ش��وند مورد غضب
و قهر کرده��ا در صن��دوق ارا رو به رو خواهند ش��د .اما این
عملکرد گوران ،بزرگترین ضربه سیاس��ی را به اپوزیسیون
کرد ع راقی زد.
دو حزب اس�لام ی هم سیاس��ت تعادل و میانه روی را
دنبال کردند و ح��زب طالبانی هم در غی��اب رهبری دچار
اختالفات درون حزبی ش��د .برخی از افراد قدیم ی حزب های
اسالم ی -مانند حزب اتحاد اسالم ی -وارد گوران شده اند و
این خود نشانه بارز نفوذ ترکیه است که گوران به سمت ترکیه
و سیاست اردوغان پیش م ی رود!
وضع کردستان روزبه روز مبهم تر شد و رئیس اقلیم هم
در همه سیاست هایش -جز لبیک گفتن به ترکیه و داعش
شکست خورد .کسی که م ی خواس��ت رهبر مادام العمرکردستان مستقل باش��د ،کردها را به خاطر موضوع فروش
غیرقانونی نفت با مشکل بودجه روبه رو کرد و وضع اقتصادی
ع راق و کردس��تان را با تهدید مواجه س��اخت و حتی بازار و
روابط اقتصادی کشورهای حوزه خلیج فارس و ایران و چین
با کردستان تحت تاثیر قرار گرفت .اما بارزانی همیشه دوست
دارد قهرمان اول رسانه ها و افکار عمومی باشد و نم ی خواهد
بپذیرد که وضع نابس��امان فعلی در نتیجه سیاس��ت های
غلط اوست .او قبل از عید رمضان هم به ترکیه رفت تا شاید
حمایتی جلب کند و چاره ای ب رای فروپاشی اقتصادی بیابد اما
موفق نبود .این بار با بازدید از مناطق تحت پوشش پیشمرگه
سعی کرد که داستان های رسانه ای را دنبال کند و شیوه ای
ب رای مطرح کردن افکار مشعش��ع خود بیابد .او به موصل و
کرکوک و ...رفت و طبعا م ی خواست که همه مناطق تحت
کنترل دموکرات کردستان ع راق باش��ند و اثاری از اتحادیه
میهنی کردستان هم نباشد.
در جبهه جنگ که فرزند جوانش را به عنوان فرمانده
نی��روی نظام ی منصوب ک��رده -در حالی ک��ه در عمرش
10روز س��ربازی هم نرفته و مانند مصطفی بارزانی خود را
ژنرال م ی نامد! -بارزانی ایستاد و به پیشمرگه ها وعده سالح
سنگین داد که به زودی به شیوه احسان و صدقه و خی رات به
دست کردها م ی رسد .اما همان سالح هایی -تانک و زره پوش
و سالح سنگین و ادوات نظام ی -بوده و هست که از ارتش
ع راق در شهرهای موصل و کرکوک تاراج کرده و در مصیف
صالح الدین انبار شده که اگر به نیروی پیشمرگه ندهد البد
سرنوشت نفت کردستان را خواهد یافت !
اما هنوز چند ساعتی نش��ده بود که داعش و بعث هم
به طور صوری رفیق نیمه راه بارزانی ش��دند که ش��هرهای
شنگال و زمار قربانی سیاس��ت های بارزانی شوند و هم اگر
فرزند بارزانی در بازپس گیری این شهرها موفق بود دیگر ان
را جنگ جهانی سوم بنامند! اما موضوع این بار کم ی جدی تر
است .این شهرها در مرز موصل هستند و مرز طایفه مذهبی
ایزدی های کردستان ع راق- .یزیدیان ،ایزدی ها یا ایزدیان (به
کردی / Êzidî :ئیزیدی) یک اقلیت مذهبی کردی هستند
که در شمال ع راق ،س��وریه ،جنوب ش��رقی ترکیه و قفقاز
زندگی م ی کنند و به زبان کردی با گویش کرمانجی صحبت
م ی کنند .ایین ایشان ،امیزه ای از عقاید ادیان پیش از اسالم
است .البته یهودیت ،مسیحیت و تصوف هم بر ایین ایزدیان
تاثیر گذاشته اس��ت -و انچه در این چند روز بر انها رفت در
طی تاریخ ع راق به انها چنین ظلم و ستم ی روا نشده .البته
در همان سال 1991که مسعود بارزانی پس از 17 - 16سال
دوری از کردستان -که مقیم ای ران بود و در راژان تنها 2اتاق
کاه گلی داشت -با کمک ای ران به عرصه سیاسی کردستان
ع راق بازگشت و فورا در اوایل تشکیل اقلیم کردستان به مام
جالل فشار اورد که بنا به وعده ای که به صدام حسین داده
بای��د در ازای دریافت مصیف صالح الدین -ب رای تش��کیل
مرکز شاهنشاهی بارزانی -شهر شنگال را به نیروهای صدام
حسین تسلیم کنند زی را از دید صدام ،شنگال ضامن امنیت
موصل اس��ت .که مام جالل هم بنا به سیاس��ت خودش،
پذیرفت.
البته هنگام ی که حزب اتحادیه میهنی کردستان ع راق
تاسیس شده بود ،ادریس بارزانی -ب رادر مسعود -علنا گفت:
«اگر نتوانیم جنب��ش کنیم ،م ی توانیم جنب��ش دیگران را
به هم بزنیم ».بنا به همین سیاست ،قیاده موقت وابسته به
بارزانی با همکاری میت ترکیه به اولین گروه اعزام ی اتحادیه
میهنی کردستان ع راق حمله ور ش��د و 1000نفر را قتل عام
کرد؛ از جمله تیرباران دکتر خالد و علی عسگری -از سران
اتحادیه -که همراه ش��یخ حسین بابه ش��یخ بودند؛ شیخ
مش��هور ایزدیان-هرچند در تلویزی��ون NRTمدتی پیش
سی د کاکه -از افراد قدیم ی سوسیالیست و بعدا دموکرات -
علنا این اسرار را افشا کرد.
ادعا و اعالن رسم ی مس��عود بارزانی در جلوال و وعده
رسانه ای ب رای ارس��ال سالح سنگین به پیش��مرگه دو نوع
برداشت امنیتی داشت -1 :ارسال نوعی سیگنال به داعش
ب رای کنترل این مناطق نه ب رای دوس��تی ب��ا مردمان کرد
گرمیان و کرکوک -2 .نوعی تالفی سیاسی هم محسوب
م ی شد .چون این مناطق پیرو و طرفدار طالبانی هستند و در
انتخابات هم ارای متعلق به حزب بارزانی چیزی نزدیک به
صفر بود .روز حمله داعش ،مردم ش��نگال از تفنگچ ی های
بارزانی خواهش کردند که س�لاح در اختیارشان بگذارند تا
خود از ناموس و خاک و کیان خود دفاع کنند اما بنا به دستور
بارزانی انها از شهر فرار کردند و ساعتی بعد در عملی از قبل
ط راحی شده ،داعش ب هراحتی بدون کمترین اقدامی ،وارد ان
مناطق شد که کار نخست ربودن دختران و زنان جوان بود،
کار دوم اصرار به یکشبه مسلمان شدن کل یزیدیان! و کار
سوم هم منفجر کردن کل مرقدها و ضریح های مذهبی-3 .
ب رای اقدام داعش علیه حسک در سوریه .ب هراستی اگر داعش
مصیف صالح الدین را تسخیر م ی کرد بازهم 700پیشمرگه
بارزانی به خاک کردستان سوریه فرار م ی کردند؟
فورا در خبرها امد که «مسئوالن کرد و شاهدان عینی
اعالم کردند که تروریس ت های داعش سد موصل در شمال
استان نینوا و شهر سنجار در غرب این استان و شهر مرزی
الع ربیه در مرزهای س��وریه را تحت تصرف خود دراورده اند و
کنترل داعش بر سد موصل پس از ان صورت گرفت که انها
دو منطقه و یک می دان نفتی را روز یکشنبه تحت کنترل خود
دراوردند و این اولین پیروزی گسترده انها علیه نیروهای کرد
به شمار م ی اید .تخریب سد موصل -که در ۵۰کیلومتری
شمال غرب موصل ،روی رودخانه دجله و منبع اصلی تولید
برق منطقه است -م ی تواند چند شهر بزرگ ع راق را زیر اب
ببرد و قطع احتمالی اب ان منجر به خش��ک ش��دن مزارع
کشاورزی خواهد شد و سقوط ش��نگال هم سراغاز سقوط
کرکوک خواهد بود!
از سویی داد و قال رسانه ای مسعود بارزانی و فرزندش
مس��رور؛ رئیس اداره امنیت پاراس��تن -درباره نبود سالحغیرواقعی اس��ت و امری��کا و حکومت مرک��زی ع راق هم
توجهی به ان نکردند ،زی را او صرفا بنا به خواسته ای نامعلوم
که بر محور غوغاساالری است ،تنها در پی جمع اوری سالح
سنگین است .انگار تصور م ی کند که سازمان های امنیتی -
خبری -سیاسی جهان رسانه های حزب او را رصد نم ی کنند
که هم��ان هفته اول بعث ی ه��ا از رس��انه های وی به مدح و
ستایش مس��عود بارزانی پرداختند که اگر کمک او نم ی بود
موصل ازاد نم ی شد!
از س��وی دیگر در این چند روز هم دوباره در رس��انه ها
اعالم کرد که پیش��مرگه ها باید از کردس��تان سوریه کمک
کنند .اما هرگز کردهای س��وریه اجازه دخال��ت و ورود وی را
نخواهند داد ،زی را بارزانی به هر ش��یوه ای در راستای تحقق
سیاس��ت ترکیه ،خواهان نفوذ در کردس��تان سوریه است و
به ترکیه هم وع��ده داده که هرگز اقلیم دوم در کردس��تان
سوریه درست نشود و کردستان سوریه هم نه استقالل و نه
خودگردانی محلی داشته باشند.
21
گفتارها
دوقطبی سازیدینودنیا!
درستایشتقویتتوامانرفاهودینداری
احسان رستگار
گفتارها
22
مثلث | شماره 228
روزنامه نگار
دو هفته پیش ،اظهارنظری صورت گرفت که متاسفانه
صرفا اظهارنظر یک شخص نبود ،بلکه گفتمانی است که
برخی به ان معتقدند و این اظهارنظر ،این بود که «اگر قرار
است مسئولی اقدامات و کار خود را به مردم گزارش دهد باید
بداند انچه در اولویت این مردم اس��ت ،دین است و اقتصاد
و رفاه و امنیت در اولویت های بعدی ق��رار دارد ،چراکه این
مردم انقالبی جان خود را فدای رفاه خود نم ی کنند ».اگرچه
نگارنده با فح��وای این کالم که فرهن��گ و غیرت و عزت
نفس از اقتصاد و رفاه و مس��ائل معیش��تی مهم تر اس��ت
مخالف نیست ،ولی با این دوقطبی سازی مخالف هستیم،
چون اساسا ب ی مورد و مضر به حال جامعه و نظام و خالف
نگاه جامع نگر اسالم است.
در این باره ذکر پنج مورد زیر مفید به نظر م ی رسد:
-۱به اذعان انقالبیون دلسوز و منصف درصد زیادی
از مردم در اوایل به پیروزی رسیدن انقالب اسالمی اوضاع
اقتصادی ش��ان از وضعیت فعل��ی بهتر بوده اس��ت .در ان
دوران به رغم اینکه مردم دغدغه ای به حد االن نداش��تند
امام خمینی (ره) در س��خنرانی ها و موضع گیری هایش��ان
حرف از اب و نان و برق مجانی هم می زدند و چش��م انداز
و نگاهش��ان این بود که روزی جمهوری اسالمی ایران به
شرایطی از حیث رفاه و اسایش برسد که بسیاری از خدماتی
که در اکثر قریب به اتفاق کشورهای جهان مجانی نیست
رایگان شود.
فارغ از اینکه هشت سال جنگ تحمیلی و تحریم هایی
که هیچ کشوری یارای مقاومت در مقابل ان را ندارد همگی
دالیلی قانع کننده برای محقق نشدن این مهم هستند اما
محل بحث این است که امام در سال ۵۷و در شرایطی که
از نظر فرهنگی کشور بسیار نابسامان بوده باز هم اقتصاد و
مسائل معیش��تی را کم اهمیت نمی انگارد؛ در شرایطی که
مظاهر فرهنگ از سینما ،تئاتر و موسیقی تا کتاب و مجالت
و صد او سیما به طور عمیق و گسترده از فحشا رنج می برده و
مظاهر ضد فرهنگ بوده اند نه فرهنگ.
ای��ن نش��ان دهنده دی��د جامع نگ��ر بنیانگ��ذار
انقالب اسالمی اس��ت که فرهنگ و اقتصاد را در کنار هم
م ی بیند .ب ر اساس گفتمان امام خمینی (ره) ،شهید مطهری
و رهبر انقالب ک��ه ما ب��ه ان معتقد و ملتزمی��م فرهنگ
مبناست ولی این به معنای کم اهمیت بودن اقتصاد نیست،
بلکه به این مفهوم است که فرهنگ بیش از حد پ راهمیت
و ستون و خیمه جامعه و یک نظام اس��ت .رفاه و امنیت با
انقالب ی گری و تدین و فرهنگ متعالی با اقتصاد بس��امان
هیچ تضاد ماهوی و هیچ تعارض ذاتی با هم ندارند.
-۲این جنس موضع گیری ه��ا و این نوع جهان بینی
منجر م ی ش��ود تا ارمان خواهی به صورت مشتی شعار که
تمام ی ابعاد و نیازهای انس��ان را پوش��ش نم ی دهد دراید و
مردم از ارمان به صورت لغت گرفته تا تجسم عینی ارمان
رویگردان شوند .ارمانی که باعث عذاب و ذلت شود نه تنها
در دید مردم بلکه از درگاه اسالم عزیز مردود است .در اسالم
تمام ی پدیده ها چند بعدی اند؛ از جمله ارمان خواهی که هم
معنوی است و هم مادی ،هم فرهنگی است و هم اقتصادی،
هم جامعه و مردم را مورد خطاب و عتاب قرار م ی دهد و هم
حاکمیت و مسئوالن را.
الغ��رض اینکه؛ نگاه ت��ک جانب ه نگر برخ��ی از افراد
اثرگذار در جامعه حاصلی جز بدبین کردن مردم ندارد.
-۳دوقطب ی س��ازی بین دی��ن و دنیا در چند قش��ر
وجود دارد:
الف) کسی که اس�لام انها را اهل رهبانیت م ی نامد
و موضعش نسبت به انها این اس��ت که «ال رهبانیت فی
االسالم = یعنی رهبانیت در اسالم جایی ندارد».
مفهوم رهبانیت هم خیلی نیازی به طول و تفس��یر
ن��دارد؛ رهبانیت یعن��ی ان ن��گاه یکجانبه به اس�لام که
از مجموع��ه و منظومه فک��ری و عقیدتی جام��ع و همه
جانب ه نگر دین مبین اسالم و تش��یع تمام ی ان جنب ه های
خوش��ایند را م��ادی و ابع��اد م��ادی را دنی��وی و دنیوی را
لذت جویان��ه و هر نوع لذتی را پس��ت ،حقیر و ش��هوانی و
ش��هوانی را حیوانی تعبیر کند و در نتیجه ب��رای دوری از
حیوان شدن و در راستای نیل به هر چه بیش از پیش و بهتر
از قبل انسان ش��دن بالکل همه ابعاد مادی و دنیوی بشر
نادیده گرفته شود.
الغرض اینکه مشکل رهبانیت با انسان بودن و فرشته
نبودنش است و مشکل اسالم با رهبانیت همین است که
انسان را نه تنها فرشته نم ی کند بلکه به جای رشد جنب ه های
منحصربه فرد وجود بشر و متعالی کردن روح او ابعاد مادی
و متکثر او را س��رکوب م ی کند نه هدای��ت و او را موجودی
سرکوب شده م ی کند و نه هدایت شده .حال در نظر بگیرید
که اسالم م ی خواسته مس��لمان یک هادی یعنی هدایتگر
شود ولی در این دید م ی شود یک س��رکوب شده عقده ای
دنیاگریز .در این تفکر معلوم نیست «الدنیا مزرعه االخره»
چگونه قابل توجیه است.
ب) مس��تکبرین عالم که به کش��ورهای ضعی ف تر
م ی گویند که یا با ما باش��ید و از زندگی لذت ببرید و یا اگر
با ما نیستید منتظر باشید تا دماغتان به خاک مالیده شود
و مصایب و مش��کالت یکی پس از دیگری به شما هجوم
اورند.
عالوه ب��ر نگاهی ک��ه مس��تکبرین عال��م در دید
بی ن المللی خود در ملل و دول دیگ��ر القا م ی کنند ،در یک
تهاجم فرهنگی که خیلی مهلک تر و اثرگذارتر است مردم
کش��ورهای غیر هم جنس��ش مخصوصا ملت جمهوری
اسالمی ای ران را قصد دارد تا مایوس کند از حکومت دینی
و از جهان بینی دین محور و اسالمی .استداللشان هم این
اس��ت که االن از زندگ ی تان راض ی اید؟ دوس��ت دارید ای ران
پیشرفته شود؟ متجدد شود؟ توسع ه یافته شود؟ خب ما االن
همه این ها هس��تیم .اگر ارزوی ش��ما این هاست پس چرا
اینقدر تقال م ی کنید؟! به جای تقالی بیهوده در کشوری در
حال توسعه بیایید در دل کشور توسع ه یافته تا هر انچه در
ای ران ب رایتان ارزوست در اینجا ب رایتان خاطره شود.
برای بیان مطالب�ات فرهنگی و عقیدتی
خ�ود ک�ه منطب�ق ب�ر اسلام و قوانین
جمه�وری اسلامی ایران هس�تند هیچ
نیازی نیست که بگوییم کسانی که مثال
به رئی س جمهور رای داده اند از شما این
را م ی خواسته اند یا ان را م ی خواسته اند
منطقی است که با اس��تدالل فوق و ایجاد دوقطبی
دین و دنیا قطعا فطرت بش��ر که ضعیف اس��ت اتفاقا دنیا
را انتخاب م ی کند نه دین را و این یعنی خودکش��ی امید به
حکومت اسالمی .پس در عمل استراتژی دوقطبی دین و
دنیا استراتژی کالن غرب اس��ت که منجر به اصالت لذت
طلبی م ی شود و نه به نماز شب خواندن.
پ) این قشر که اسمش��ان را مذهبیون مارکسیست
م ی نامم ،افرادی هستند که اس�لام مطلوبشان اسالم ناب
محمدی و شیعی نیست بلکه ترکیبی است از مارکسیسم
و اس�لام .این طیف نگاهش��ان به اس�لام در عمل صرفا
تک بعدی است .انگار نه انگار که الاقل اسما شیعیان دوازده
امام ی اند و تشیع معتقد اس��ت که کل چهارده معصوم نور
واحد هستند و اندکی از هم کم تر یا برتر نیستند.
این طیف تفکرات خاصی دارند .نمونه غی ر خطرناک
و مهربان خوارج هس��تند که دغدغه محوری ذهن ی ش��ان
اتفاقا اقتصادی است و نه فرهنگی و این گروه و رهبانیون
م ی شوند دوسر قیچی نگاه ناقص و قناس به اسالم.
ت) این گروه ما را دچار حسرت م ی کنند چون نه اهل
رهبانیت هستند و نه مسلمانان مارکسیستند ،بلکه به قدر
کفایت کیاست ندارند .نیتشان خیر است ولی مواضعشان
از ناپختگی رنج م ی برد .اگر م ی خواهن��د بگویند فرهنگ
مهم ترین دغدغه ماس��ت که قطعا هست اگر م ی خواهند
اولویت اول انقالب و اسالم را مسائل فرهنگی بیان کنند که
حق نیز همین است اگر م ی خواهند ب ی حجابی و ب ی عفتی
را نقد کنند که این جز امر به معروف و نهی از منکر نیست
خیلی ب ی مورد وارد مقوله دین و اقتصاد م ی ش��وند و رفاه و
امنیت را خارج از اولویت های مردم تعریف م ی کنند.
-۴ب رای بی��ان مطالبات فرهنگ��ی و عقیدتی خود
که منطبق بر اس�لام و قوانین جمهوری اس�لامی ایران
هس��تند هیچ نیازی نیست که بگوییم کس��انی که مثال
به رئی س جمهور رای داده اند از شما این را م ی خواسته اند یا
ان را م ی خواسته اند .اوال فرضا کسانی که به رئی س جمهور
فعلی رای داده اند م ی خواس��ته اند که ف�لان اتفاق مغایر با
قانون یا ش��رع رخ دهد؛ ایا چون ان شخص رئی س جمهور
شده باید این ان خواسته خالف قانون و شرع را محقق کند؟
قطعا خیر! چون در جمهوری اس�لامی ای ران رئی س جمهور
رئیس قوه مجریه است و نه رئیس کشور و نظام! اگرچه یک
رئی س جمهور اختیارات فوق العاده زیاد و بخش عمده بودجه
کشور را در اختیار دارد ولی اصول و چارچوب های جمهوری
اسالمی و انقالب اسالمی با تغییر یک رئی س جمهور تغییر
نم ی کند.
پس این اخالقی نیس��ت که زمانی که م ی خواهیم
مطالبه بحق و قانونی خ��ود را طرح م ی کنیم ب ی مورد ان را
نسبت دهیم به رای مردم ی که مثال به اقای حسن روحانی
رای داده اند .مضاف بر اینکه اکثر کس��انی که به ایش��ان
رای داده اند ممکن اس��ت اصال علت العلل رای دادنشان و
نظ راتش��ان در ان مقوله خاص مخالف ما باش��د .پس این
جنس اس��تدالل کردن م ی ش��ود غلط اندر غلط و ب ی مورد
است.
-۵همه مکاتب به جای اینکه محدودیت هایشان را
عرضه کنند که کم هم نیست ،جذابی ت ها و جامعی ت شان
را معرفی م ی کنند .همه س��ازمان ها و شرکت های مشهور
جامعی ت شان را به رخ م ی کشند و نه نداشته هایشان را .این
خیلی عجیب اس��ت که در چنین وضعی ما بگوییم مردم
ال از این پس اگر کسی
دین م ی خواهند و نه رفاه و امنیت! او
دم از دین هم بزند مردم او را تکذی��ب م ی کنند ،چون فکر
م ی کنند او دشمن رفاه امنیت و اسایش است.
ثانیا االن ک��ه ما اینگونه دین��داری م ی کنیم به دلیل
امنیت اس��ت وگرنه االن اگر خدای ناکرده وضعیت امنیت
کشور ما مانند ع راق ،لبنان ،فلسطین یا سوریه بود ،دینداری
ما به خطر نم ی افتاد؟
ریسمانی نزدیک تر از رگ
درباره فیلمی که به موضوع مقاومت فلسطین می پردازد
هادی انباردار
منتقد سینما
هادی انب��اردار درباره یک��ی از تله فیلم هایی که
درباره مقاومت مردم فلس��طین س��اخته شده ،نوشته
است.
«ریس��مانی نزدیک تر از رگ» فیلم ی اس��ت ساده و
روان و به دور از هر پیچیدگی یا شعارزدگی ،این فیلم جریان
مقاومت را در فضایی ارام و بدون فری��اد در یک خانواده که
به بدترین شکل ممکن فرزند خود را از دست داده اند ،روایت
م ی کند.
نگاه های ابوهانی از ایوان خانه اش به مقر اسرائیل ی ها.
س��کوتش و س��یگار خاموش در دس��تانش ،نوع خاصی از
مقاومت را به تصویر کشیده که کمتر در اثار دیگری از این
دست دیده شده است.
انچه این فیلم را از دیگر فیلم هایی که درباره فلسطین
و اشغالگری اسرائیل است ،متمایز م ی کند ان است که مردم
روس��تا و حتی خانواده ای که فرزندشان را این چنین از دست
داده اند ،کار خاصی نم ی کنند؛ حمله نم ی کنند ،مدام ش��عار
نم ی دهند و نم ی جنگند .اوج اعتراضشان سنگی بود که دختر
بچه شان به سمت فرمانده اس��رائیلی پرتاب کرد و بعد از ان
همه چیز در سکوتی مبهم و وی رانگر م ی گذرد.
کارگردان س��عی کرده که تمام خشم و نفرت ابوهانی
را در س��کوت و نگاه های او ب��ه خانواده اش ک��ه حاال النه
اسرائیل ی ها شده ،جریان دهد که البته به خوبی هم از پس ان
برامده است .او کامال این حس را به بیننده منتقل کرده است
که این سکوت از نوع سازش و تسلیم و ترس نیست ،بلکه
اتشی است زیر خاکستر که شعله ور خواهد شد و ان وقتی
است که با خیال راحت سیگارش را اتش م ی زند و دودش را
سمت دشمن م ی فرستد.
همان طور که بیننده پیش م ی رود بیش��تر در م ی یابد
که همین سکوت است که موجبات ش��نیدن صدای ارام و
نامفهوم رزمندگان را ایجاد م ی کند.
اس��تفاده از بازیگران عرب ،اصالت و ویژگی خاصی به
فیلم بخشیده است .بازیگران لبنانی ،خصوصا نقش اول ان
قابلیت و هنر ویژه ای را در این فیلم به نمایش گذاشتند که در
اثار قبلی انها نمود چندانی نداشته است و این را هم باید به
حساب هدایت درست و ماه رانه کارگردان گذاشت و ناگفته
نماند که همین زحمات کارگردان و بازیگران با دوبله خام و
سطحی فیلم تا حدود زیادی از بین رفته است و فضای اصیل
فیلم را دستخوش اسیب کرده است.
گفتارها
دیدن فیلم با زبان اصلی این تفاوت را به خوبی اشکار
م ی کند و قدرت تاثیر فیلم را دو چندان م ی نماید .سال گذشته
در جش��نواره بی ن الملل��ی فیلم فجر در بخ��ش بی ن الملل
که س��یمرغ بهترین فیلم را نیز گرفت ،این فیلم را به زبان
اصلی دیدم.
داستان روایتی است دوست داش��تنی و دلنشین و در
عین سادگی و جریان کندش ،گیراست .ش��اید تنها نقطه
ضعف ان ماجرای نامفهوم و س��طحی چ��اه اب و غواص
اسرائیلی اس��ت .انجا چه اتفاقی افتاد؟ چرا پسر بچه نباید
ان را می دید؟ و ماج��را از چه قرار بود؟ ای��ن نقطه مبهم و
گنگ در ابتدا برای بیننده سوال ایجاد می کند .اما در ادامه
کارگردان س��عی می کند این ضعف را به گونه ای پوش��ش
دهد و بیننده را متقاعد سازد که حاال به هر دلیل بجا یا نابجا
کودکی زنده زنده در اتش سوخته اس��ت و این اتفاق مهم
است نه علت ان.
بعد از دیدن این فیلم ناخوداگاه به یاد دو مطلب افتادم؛
اول انکه م ی گویند از غرش و نعره ش��یر نترس ،س��کوت
موریانه وی رانگر تر است و بعد از ان به یاد مقاومت مردم هند
افتادم در ب رابر استعمار و اشغالگری انگلیس ی ها .انها هم در
سکوت کار خود را انجام دادند و با مقاومت منفی به نتیجه
مطلوب رس��یدند .البته نه اینکه این فیل��م با جریان جنگ
مسلحانه با دشمن اشغالگر مخالف باش��د .اما ظ رافت این
مقاومت در سکوت را به خوبی به تصویر کشیده .این جنبه
از فیلم در ژانر فیلم های مقاومت جدید و نو به نظر م ی رسد.
این فیلم چندین جایزه از جشنواره های مختلف دریافت کرده
که به دو نمونه ان اشاره م ی کنم:
– 1سیمرغ بلورین بخش بی ن الملل فیلم فجر
-2جایزه ویژه جشنواره دیدار اسالمی
قلعه نوییونکوناممی توانندبهمراجعقضاییمراجعهکنند
درباره جدالی که فوتبال ایران را فراگرفته است
عبدالرحمان شاه حسینی
کارشناس فوتبال
عبدالرحمن شاه حسینی پی ش بینی م ی کند که
درنهایت جدال کالمی قلع ه نویی و نکونام ختم به خیر
م ی ش��ود .هرچند معتقد اس��ت که هردو م ی توانند به
محاکم قضایی شکایت کنند.
مثلث | شماره 228
گفتارها
نزاع رسانه ای امیر قلع ه نویی و جواد نکونام حاال مدتی
اس��ت که به سوژه داغ رس��انه ها تبدیل ش��ده است .اتفاق
خوبی نیست و من علت اصلی چنین دعواهایی بین اهالی
فوتبال را ضعف فدراس��یون م ی دانم .در طول 5-6س��ال
اخیر بارها ش��اهد بروز چنین اختالفاتی در بین فوتبال ی ها
بوده ایم و به نظرم فدراسیون در این مورد خوب عمل نکرده
است .به همین دلیل است که انگار چنین دعواهایی به یک
مد تبدیل شده است .نکته جالب اینکه بارها و بارها شاهد
بوده ایم که چنین اختالفاتی به اش��تی تبدیل شده است.
یعنی به همان سرعتی که اختالف در بی ن شان باال گرفته
به همان سرعت نیز اشتی صورت گرفته است .باید بگویم
که بی��ش از 50یا 60مورد چنین اختالفاتی در س��ال های
اخیر داشته ایم که همگی شبیه هم هس��تند و در نهایت
به اشتی منجر شده اند .در خصوص دعوای امیر قلع ه نویی
و جواد نکونام نیز همین حالت صدق م ی کند .قلع ه نویی و
نکونام اظهارات��ی علیه یکدیگر مط��رح کرده اند که هر دو
نفر م ی توانند شکایت ش��ان را به مراج��ع قضایی ببرند .ما
در این مورد ب��ا دو موضوع تخلف و جرم روبه رو هس��تیم.
تخلف موضوعی است که فدراسیون فوتبال م ی تواند به ان
رسیدگی کند و نیازی نیست که طرفین دعوا شکایت شان
را پیش مراجع قضایی ببرند .اما در م��ورد جرم یا اظهاراتی
که م ی توان ب رایش عنوان مجرمانه در نظر گرفت باید تاکید
کنم که طرفین این حق را دارند که به مراجع قضایی رجوع
کنند .اساسا مرجع رسیدگی به جرم مراجع قضایی هستند
و مرجع رس��یدگی به تخلفات نیز ارکان قضایی فدراسیون
فوتبال.
متاسفانه برخی مسئوالن فدراس��یون گاهی مساله
را اینگونه مطرح م ی کنن��د که اهالی فوتب��ال نم ی توانند
شکایت شان را نزد مراجعی خارج از ارکان قضایی فدراسیون
فوتبال ببرند .این الزام وجود ن��دارد .در مورد همه اظهارات
مجرمانه این اج��ازه یا بهتر بگویم این ح��ق وجود دارد که
شاکی شکایت خود را نزد مراجع قضایی ببرد .در مورد دعوای
نکونام و قلع ه نویی باید بگویم که این دو نفر اظهاراتی علیه
یکدیگر مطرح کرده اند که مصداق عنوان مجرمانه است و
اگر قرار به شکایت باشد باید مراجع قضایی به این اختالف
و دعوا رس��یدگی کنند و به نظرم دخالت و اظهارنظر برخی
از مسئوالن فدراسیون فوتبال محلی از اع راب ندارد .با این
حال انچه که م ی دانیم این اس��ت که این دو نفر هنوز نزد
مراجع قضایی ش��کایتی را مطرح نکرده اند ک��ه اتفاقا کار
پسندیده ای هم هست و من از این اقدام استقبال م ی کنم.
به نظرم بهتر است قلع ه نویی و نکونام اصال از هم شکایتی
نکنند و به اختالفات شان خاتمه بدهند ،چون تجربه نشان
داده که در نهایت به دلیل برخ��ی مالحظات طرفین کوتاه
م ی ایند و شکایت شان را پس م ی گی رند؛ یک نوع اشت ی کنان
مصلحتی رخ م ی ده��د که هیچ کس ه��م باالخره متوجه
نم ی ش��ود که حق با چه کس��ی بوده اس��ت .بناب راین این
اختالف بهتر است بیشتر از این ادامه پیدا نکند اما اگر انها
بخواهند به این اختالف ادامه بدهن��د نه کمیته انضباطی
بلکه کمیته اخالق فدراس��یون فوتبال م ی تواند مس��ائل
مطرح شده در دعوای ش��ان را مد نظر قرار دهد و در نهایت
حکم خود را نیز ص��ادر کند .نکته دیگ��ری که م ی خواهم
مطرح کنم این اس��ت که برخی اظهارنظره��ا ان قدر تند
است که هم مصداق تخلف پیدا م ی کند هم مصداق جرم.
یعنی فرد طوری مصاحبه م ی کند که هم متخلف شناخته
م ی شود و هم مجرم .بایستی حرف هایش را اثبات کند و اگر
نه خود مورد شکایت قرار خواهد گرفت .در اظهارنظرهایی
که نکونام و قلع ه نویی علیه یکدیگر مط��رح کرده اند باید
بگویم تا حدودی این اتفاق رخ داده است .اتهامات سنگینی
مطرح ش��ده که از لحاظ حقوقی قابل پیگیری است .ب رای
چندمین بار پیشنهاد م ی کنم این دعوا خیلی زود به اشتی
منجر شود یا طرفین از ادامه اش صرف نظر کنند .امیدوارم
فدراس��یون فوتبال که طی س��ال های اخی��ر در این مورد
به خصوص هرگز عملکرد مناس��ب و قابل دفاعی نداشته
است از این به بعد با دقت بیش��تری کار کند و مسئوالنش
برخالف مقررات و قانون اظهارنظر نکنن��د .چون در مورد
همین دعوای قلع ه نویی و نکونام نیز به نظرم م ی رسد که
از سوی برخی مسئوالن فدراس��یون اظهارنظرهایی مطرح
شد که قانونی نبود.
23
از خانواده هاشمی تا دانشگاه احمدی نژاد
در ای��ن صفحات ت�لاش کرده ایم ت��ا اخرین تح��والت مهم خبری
هفته را پوشش دهیم .دادگاه مهدی هاش��می ،ابطال مجوز دانشگاه
احمدی ن��ژاد ،ماجرای تفکیک جنس��یتی در ش��هرداری و ماجرای
امام جمعه شدن حس��ن روحانی از جمله موضوعاتی است که به ان
پرداخته ایم.
گزار
شها
سکوتپدر
در دادگاه پسر
گزارش ها
24
مثلث | شماره 228
برخی از اصولگرایان سعی در جدا کردن ماجرای
مهدی هاشمی از شخصیت سیاسی ایت اهلل دارند
شو قوس های فراوان دادگاه مهدی
س��رانجام بعد از ک
هاشمی برگزار شد .بیش از یک س��ال از زمانی که پرونده او
از دادگاه به دادس��را بازگردانده شد ،گذش��ت .ماه قبل بود که
سخنگوی قوه قضائیه خبر داد این دادگاه در مردادماه برگزار
خواهد ش��د .نام مهدی هاش��می سال هاس��ت با اتهامات
فس��اد های مالی به ویژه نفتی پیونده خورده است؛ اتهاماتی
که ه ر ازگاهی س��ر باز م ی کند و بار دیگر به عرصه عمومی
کشیده م ی ش��ود .اتهاماتی که تاکنون رس��یدگی نشده بود
و همین موضوع نیز باعث م ی ش��د تا دو طرف ماجرا خود را
صاحب حق بدانند .یک طرف معتقد بود که او اقازاده ای فاسد
است و طرف دیگر به استناد عدم برگزاری هیچ دادگاهی که
به اتهامات او رسیدگی کند ،خود را پاک م ی دانست .مهدی
هاشمی سال ٨٨از ای ران خارج شد و بعد از نزدیک به سه سال
به ای ران بازگشت .حاال دو س��ال و نیم از بازگشت او به ای ران
م ی گذرد؛ زمان طوالنی که بسیاری انتظار برگزاری دادگاه او را
م ی کشیدند .او در بدو ورود در فرودگاه مهراباد دستگیر نشد،
اما ابالغی ه ای دریافت کرد؛ ابالغی ه ای که حکم بازداشتش بود
و صبح فردای ان روز دستگیر شد .نزدیک به دو ماه در زندان به
سر برد تا تحقیقات درباره پرونده اش تکمیل شود .بعد از ازادی
از زندان موقت اذرماه ٩١قاضی سراج به عنوان قاضی پرونده
رسیدگی به اتهامات اقازاده ای مشهور انتخاب شد.
برگزاری دادگاه برای اقازاده
اولین بار نام مهدی هاشمی با اعترافات حمزه کرمی،
مدیر سایت تعطی ل شده «جمهوریت» در دادگاه حوادث پس
از انتخابات مطرح ش��د .در این اعترافات که از تلویزیون نیز
پخش ش��د ،وی مدعی بود مهدی هاشمی خط دهی سایت
او را بر عهده داشته اس��ت .چند ماه بعد او ای ران را به مقصد
انگلیس ترک کرد تا جنجال ها و حاشی ه ها اغاز شود .اگرچه
گفته م ی شد س��فر مهدی هاشمی ب رای رس��یدگی به امور
شعب خارجی دانشگاه ازاد است ،اما بس��یاری از رسانه های
حام ی دولت ،این اقدام او را فرار از پاسخگویی م ی دانستند.
مه��دی هاش��می س��رانجام در ٢مهرم��اه ٩١ب��ه
کشور بازگش��ت و ب راس��اس گفته های مس��ئوالن قضائی
تحقیقات درب��اره پرونده وی اغاز ش��د .او س��وم مهرماه به
زندان رف��ت و ٢٦اذرماه بعد از گذش��ت نزدیک ب��ه ٦٠روز
سایه مرگ بر سر ورزش
خداحافظاقایمعدنی،
خداحافظاقایاحمدپور
از زندان ازاد ش��د .مس��ئوالن قضائی اعالم کردن��د که او با
تودی��ع وثیق��ه مناس��ب ازاد ش��ده اس��ت .نهایت��ا پس از
گذش��ت 107روز از بازداش��ت موق��ت مه��دی هاش��می
و اغ��از رس��یدگی ب��ه پرون��ده وی دادس��تان ته��ران در
20دی ماه 91اعالم کرد کیفرخواست پرونده اتهام ی مهدی
هاشمی صادر شده و این پرونده به دادگاه ارسال خواهد شد.
اواخر سال ٩٢قاضی سراج به عنوان قاضی پرونده انتخاب شد
و بعد از بررس��ی پرونده گفت که اولین جلسه در اردیبهشت
ی که ای ران
ماه ٩٢برگزار خواهد ش��د .این مصادف بود با ایام
به سمت انتخابات سال ٩٢گام برم ی داشت و هنوز ایت اهلل
هاشمی رفسنجانی در انتخابات ردصالحیت نشده بود .اما روز
تشکیل دادگاه در ١٥اردیبهشت ماه ٩٢وکیل متهم درخواست
استمهال دادسرا را ارائه کرد و پرونده مجددا به دادسرا بازگشت.
این پرونده از همان زمان در دادس��را باقی ماند .عده ای
از نمایندگان ازجمله حمید رس��ایی به این موضوع اعتراض
داشتند .او گفته بود« :ادعای نقصان پرونده تا کی باید ادامه
یابد؟ مردم سوال م ی کنند که چرا اصول 19و 20قانون اساسی
که م ی گوید همه در ب رابر قانون ب راب رند و هیچ نژادی بر دیگری
برتر نیست ،اعمال نم ی شود؟ ایا با نقصان پرونده فرزند یک
کشاورز یا کارمند یا کارگر هم همی ن طور مماشات م ی شد؟ در
پاسخ اما قاضی پرونده گفته بود« :پرونده در دادسرای ته ران
اس��ت و موضوع طوالنی شدن ان را از دادس��را باید پیگیری
کنید».
تغییر قاضی پرونده
اندکی بعد از اینکه خب��ر برگ��زاری دادگاه در مردادماه
توسط محس��نی اژه ای به رسانه ها داده ش��د ،قاضی دادگاه
مشخص شد .قاضی مقیسه کسی بود که قرار شد به پرونده
پرحاشی ه ترین فرزند ایت اهلل هاشمی رسیدگی کند.
در این میان بسیاری از نمایندگان و فعاالن سیاسی از
قوه قضائیه درخواست کردند تا به این پرونده بدون مماشات
رسیدگی کند .روز ش��نبه ١١مردادماه ٩٣مهدی هاشمی به
همراه دو تن از اعضای خانواده اش به دادگاه رفت .فائزه و یاسر
دو فرزند ایت اهلل بودند که او را همراهی م ی کردند .محس��ن
فرزند بزرگتر ایت اهلل هیچ وقت به دادگاه نرفت اما در دفعات
قبل که مهدی هاش��می به دادگاه رفته بود ،عفت مرعشی
(همسر ایت اهلل هاشمی رفسنجانی) و فاطمه دختر بزرگش
او را همراه��ی م ی کردند .این بار اما ش��رایط فرق کرده بود.
برخی بر این اعتقاد بودند که حضور فائزه و یاسر پیام هایی را
مابهوظیفه مانعملمی کنیم
پاسخ انصارحزب اهلل به وزارت
کشور
اندکی بعد از اینکه خب�ر برگزاری دادگاه
در مردادماه توس�ط محس�نی اژه ای به
رسانه ها داده شد ،قاضی دادگاه مشخص
شد .قاضی مقیسه کسی بود که قرار شد
به پرونده پرحاش�ی ه ترین فرزند ایت اهلل
هاشمی رسیدگی کند
منتقل م ی کند .فائزه از سوی اصالح طلبان تندرو مورد حمایت
قرار م ی گیرد و از سوی دیگر یاسر نزدیک تر از سایر فرزندان
ایت اهلل به حس��ن روحانی اس��ت .ضمن اینک��ه کمتر اهل
حاشیه است .تا جایی که حتی در مراسم تحلیف با وجود جو
سنگینی که میان نمایندگان وجود داشت ،او به همراه حسن
روحانی به بهارستان رفت .همان زمان ها بود که زمزمه های
وزیر شدنش نیز به گوش رسید؛ شایعاتی که م ی گفت او قرار
است به عنوان وزیر ورزش و جوانان به مجلس معرفی شود .اما
در مدت زمان کوتاهی این شایعه با سخنان ایت اهلل هاشمی
که گفت از فرزندانش خواسته در دولت حضور نداشته باشند،
از میان رفت.
با این حال انها نتوانستند به درون دادگاه راه پیدا کنند.
فرزندان ایت اهلل به همراه اصحاب رس��ان ه که از صبح زود به
محل دادگاه رفته بودند ،مجبور ش��دند پش��ت درهای بسته
بمانند ،چراکه قاضی مقیسه تش��خیص داده بود دادگاه باید
غیرعلنی برگزار شود.
کیفرخواستی طوالنی
صبح روز ١١مردادم��اه قرائت کیفرخواس��ت مهدی
هاشمی اغاز شد .اما تا ظهر ان روز پایان نیافت .جلسه عصر
نیز به قرائت کیفرخواست گذشت ،اما با این حال دادخواست
انقدر طوالنی و مهم بود که قاضی یک جلسه دیگر را ب رای
قرائت کیفرخواس��ت تعیین کرد .روز ١٢مردادماه ٩٠دقیقه
دیگر قرائت کیفرخواست ادامه پی دا کرد و در نهایت اعالم شد
که قرائت کیفرخواست به پایان رسیده است.
این کیفرخواست که پش��ت درهای بسته خوانده شد،
رسانه ها را بیشتر از گذشته به حدس و گمان درباره محتوای
ان واداشت .بس��یاری از رس��انه ها با ورود مهدی هاشمی به
دادگاه گفتند که او در این جلسه از دادگاه قرار است به اتهامات
فروزندهبهجاینعمت زاده؟
کابینهتغییرم ی کند؟
فساد مال ی اش پاسخ دهد .بر همین اساس سه پرونده مهم
که نام مهدی هاشمی در انها وجود داشت بر سرزبان ها افتاد.
استات اویل ،توتال و کرسنت ،س��ه پروند ه فساد نفتی بودند
که نامشان در رسانه ها با نام مهدی هاشمی گره خورده بود.
روند دادگاه راضی کننده بود
مهدی هاشمی در شب قبل از رسیدگی به پرونده اش
موضع گیری جالبی کرد .او در صفحه شخص ی اش نوشت:
«انتخابات ٨٨پایان یافت و کس��ی فرصت دفاع نداد ،س��ه
س��ال و نیم خارج از کش��ور بودم و هرچه خواستند از طریق
رسانه هایش��ان به خورد اف��کار عمومی دادند ،برگش��تم و
٨٤روز در انف رادی بودم اما انجا هم نگذاشتند پاسخی به این
همه ناروا دهم و کارشناسان! هرچه خودشان فکر م ی کردند
و در ارزوهایشان بود م ی گفتند .حاال به قول یک خبرگزاری
اصولگرای وابس��ته به فالن نهاد پس از نزدیک به ٧٠٠روز
سکوت ،وعده های متعدد دادسرا درباره برطرف شدن ای رادهای
سنگین مورد نظر قاضی و برگزاری دادگاه و صدها مصیبت
دیگر ،فردا (شنبه) م ی روم که در ب رابر بیست سال دروغ از خود
دفاع کنم».
مهدی هاش��می از اینک��ه فرصتی در اختی��ارش قرار
گرفته اظهار خوشحالی م ی کند و م ی گوید« :خوشحالم که
با گذشت این همه سال ،فرصتی نصیب شده تا سرانجام افکار
عمومی بدانند مهدی هاشمی کیست و چه کرده و با او چه
کرده اند .انگاه مردم م ی توانند قضاوت کنند دروغگو کیست
و چرا پنج سال همه دستگاه های تبلیغاتی یک جناح بسیج
شدند تا اثبات کنند هاشمی و خانواده اش فالن اند و بهمان،
اما نتوانستند .صبحگاهان زمان قضاوت افکار عمومی است
و اکنون که از نیمه شب عبور کرده با تبسمی در اندیشه این
فرصت طالیی هس��تم ».فرزند ایت اهلل هاش��می سرانجام
سومین جلس��ه دادگاه را در حالی ترک کرد که به سئواالت
خبرنگاران پاس��خ نداد .او البته در پایان جلسات در صفحه
شخصی خود از روند دادگاه اب راز رضایت کرد« :سرانجام انتظار
شو قوس و اصرار فراوان تصمیم گرفتند دادگاه
به سرامد و با ک
را برگزار کنند .پیش از قرائت کیفرخواس��ت درخواست ارائه
نکاتی کردیم که م ی توانست در وضعیت کیفرخواست موثر
باشد ،در واقع ای رادهایی بود که وکالی پرونده در بررس ی های
خود پی برده بودند و عل ی القاعده تصحیح ان برخی از اجزای
متن را تغییر م ی داد .لیکن قاضی مقیس��ه مخالفت کرد و
یکراست س��راغ اصل مطلب رفت .روند دادگاه راضی کننده
مثلث | شماره 228
گزارش ها
25
گزارش ها
بود و قرار ش��د ادامه قرائت کیفرخواس��ت به فردا س��اعت
8صبح موکول شود.
از دادگاه که بیرون امدم پش��ت کامپیوتر نشس��تم تا
خبرهای مربوط به خودم را بخوانم .صادقانه م ی گویم تا پیش
از این تصور م ی کردم خود و خانواده ام با رس��انه هایی مواجه
هستیم که به لحاظ فکری تفاوت هایی با ما دارند و به همین
دلیل خبرهایش علیه ماست .امروز که مطالب چند خبرگزاری
و سایت وابس��ته به نهادهایی که همه م ی دانید کجاست را
خواندم به این نکته پی بردم که اینها رس��انه نیستند .بله! ما
با یک دستگاه عریض و طویل اطالعاتی مواجه هستیم که
کر ُهّ
الل
رسانه مکتوب ،اینترنتی و تصویری هم داردَ .و َم ُ
کرواْ َو َم َ
َو ُهّ
یر الْ َماک ِرین»...
الل خَ ُ
گزارش ها
26
مثلث | شماره 228
تقاضا برای انتشار کیفرخواست
مخالفان مهدی هاش��می ام��ا بیرون از زن��دان بیکار
ننشستند .اصولگرایان با دو تاکتیک این دادگاه را دنبال کردند؛
اول انکه بر وجه اقتصادی اتهامات هاشمی تمرکز کردند و از
غلظت سیاسی ان کاستند و دوم انکه برخی همچون احمد
توکلی و عباس سلیمی نمین حساب مهدی را از پدرش جدا
کردند و ساحت ایت اهلل را از این اتهام مب را دانستند.
اولین تقاضا ب رای انتش��ار کیفرخواس��ت از اسماعیل
کوثری بود .این نماینده مجلس گف��ت« :انتظار ما از دادگاه
این است که کیفرخواست اقای مهدی هاشمی را علنا منتشر
کنند تا مردم در جریان اتهامات اقتصادی وی قرار بگی رند ».به
گفته او «هرچند مهدی هاشمی اتهامات سیاسی ب ی شماری
در پرونده خود دارد ،اما مهمترین دلیل ب رای دادگاهی ش��دن
وی قطعا اتهامات اقتصادی است که به عنوان مثال م ی توان
به پرونده استات اویل و دادگاهی که در این زمینه برگزار شد
اش��اره کرد ».کوثری گفت«:خوب بود ک��ه دادگاه وی علنی
برگزار م ی شد و یا حداقل تعدادی از مردم یا نمایندگان مردم
در این دادگاه حضور م ی یافتند که ای��ن اثر خوبی در جامعه
م ی توانست داشته باشد و پس از ان مردم قضاوت نهایی خود
را از اقدامات این فرد داشته باشند ».نکته ای که احمد توکلی
نیز بر ان صحه گذاشت.
به اعتقاد این نماینده مردم ته ران نیز بهتر بود دادگاه
این متهم مش��هور به صورت علنی برگزار م ی شد تا اعتبار
و اعتماد به قوه قضائیه بیش��تر ش��ود .توکلی ضمن انتقاد
از برگزاری غیرعلن��ی دادگاه مهدی هاش��می گفت« :این
دادگاه نبای��د غیر علنی برگزار م ی ش��د ،چراک��ه دادگاه ها
درجمهوری اسالمی ایران علنی اس��ت ،اگرچه تشخیص
علنی یا غیرعلنی بودن برعهده دادگاه محترم اس��ت واین
امر م�لاک دارد ».نماینده مردم ته��ران در مجلس با بیان
اینکه مهدی هاشمی متهم به برخی سوءاستفاده های بزرگ
اقتصادی و تخلفات سیاسی اس��ت که تشت ان از اسمان
افتاده و همگان صدایش را ش��نیده اند ،نوشت« :وقتی در
چنین شرایطی دادگاه غیرعلنی برگزار م ی شود ضرر دارد و
ضررش هم این است که اعتماد مردم به قوه قضائیه کاهش
م ی یابد ».توکلی در ادامه با بیان اینک��ه «اعتماد مردم به
قوه قضائیه از نان ش��ب هم واجب تر اس��ت» ،خاط ر نشان
کرد« :الحمدهلل در دوره جدید ،قوه قضائیه از کارکرد بهتری
برخوردار بوده که قابل تش��کر اس��ت ولی غیرعلنی برگزار
ک��ردن دادگاه مهدی هاش��می به مصلحت کش��ور و قوه
قضائیه نیست ،بناب راین از دادگاه محترم درخواست م ی کنم
تا دادگاه مهدی هاشمی را علنی کند».
اما پاسخ دادستان کل کشور چیز دیگری بود .یک روز
بعد از برگزاری دو جلس��ه دادگاه مهدی هاشمی او در مقابل
خب رنگاران قرار گرفت و به سئواالت انها پاسخ داد .اژه ای درباره
دادگاه مهدی هاشمی گفت« :طبق قانون تمام دادگاه ها باید
علنی برگزار ش��ود اما در ذیل همین مورد سه مورد به عنوان
استثنا پی ش بینی شده است که تشخیص ان برعهده قاضی
است ،بناب راین در دادگاه های غیرعلنی محتوای کیفرخواست
انعکاس پی دا نم ی کند و منتشر نم ی شود .البته غیرعلنی بودن
یک دادگاه الزاما به معنای غیرعلنی بودن تمام جلسات ان
نیست و ممکن است تنها با نظر قاضی تعدادی از جلسات
غیرعلنی باشد».
او در پاسخ به س��ئوال خب رنگاری که از او درباره پرونده
مهدی هاشمی و جنس اتهامات او سوال کرده بود ،توضیح
داد « :رسیدگی به پرونده فردی که نام بردید ،چون غیرعلنی
است کیفرخ واست منتشر نم ی شود و بعد از قطعی شدن حکم
دادگاه ،رسانه ای م ی شود؛ اما اجماال باتوجه به اخباری که در
رسانه ها منتشر شده است ،باید بگویم که دادگاه رسیدگی به
پرونده این فرد هم دارای ابعاد اقتصادی و هم امنیتی است .از
توضیح بیشتر درباره این پرونده معذورم».
با این حساب م ی توان گفت که تا پایان دادسرا و صدور
حکم نم ی توان از مفاد کیفرخواست او اگاه شد.
استات اویل؛ پرونده ای که به ان رسیدگی می شود
همانطور که گفته شد ،همزمان با ورود مهدی هاشمی
به دادگاه نام سه پرونده مهم فساد مالی ب رای وی در مطبوعات
و رسانه ها مطرح شد .رسانه ها معتقدند که استات اویل ،توتال
و کرسنت فسادهای مالی هستند که در کیفرخواست به انها
رسیدگی خواهد شد .انتشار این گمانه زن ی ها واکنش وکالی
متهم را به دنبال داشت .از یک سو دادستان کل کشور تایید
کرده بود که بخش��ی از اتهامات مهدی هاشمی فساد مالی
اس��ت ،اما در طرف دیگر وکالی متهم بودند که به رسانه ها
اطالعات سربسته دادند.
خبرگزاری مهر یکی از رسانه هایی بود که با اغاز دادگاه
در یک گزارش اتهامات مهدی هاش��می را شامل سه مورد
استات اویل ،توتال و کرسنت دانسته بود .وکالی متهم ضمن
تماس با این خبرگ��زاری اعالم کردند« :اص��وال هیچ گونه
اتهامی درخصوص پرونده کرسنت و توتال در موارد اتهام ی
مهدی هاشمی وجود نداشته و ذکر ان در اخبار صرفا با هدف
فرافکنی و تشویش اذهان عمومی علیه مهدی هاشمی بوده
است ».این خبر با تیتر« :وکالی مهدی هاشمی :هیچ اتهام
نفتی در پرونده موکلمان وجود ندارد» در رسانه ها منتشر شد.
نکته مهم در این میان ان بود که انها به عمد سخنی از پرونده
اس��تات اویل به میان نیاوردند و تنها از عدم وارد شدن اتهام
درباره پرونده های کرسنت و توتال نام بردند.
پرونده فساد اس��تات اویل پرونده دریافت رشوه ای بود
که در ان از مهدی هاشمی با نام مس��تعار جونیور نام برده
شده بود .این ش��رکت نروژی بعد از افش��ای پرداخت رشوه
توس��ط مدی رانش انها را برکنار کرد« .بیژن نامدار زنگنه»،
وزیر نفت وقت ای ران در زمان رسوایی پرونده استات اویل و
وزیر فعلی نفت ،در جلسه رای اعتمادش ب رای تصدی وزارت
نفت دولت یازدهم در مجلس ش��ورای اسالمی ،خودش را
«مظلوم این اتفاق» دانس��ت و اعالم ک��رد از این موضوع
کامال ب ی اطالع بوده است« :وقتی موضوع رشوه در قرارداد
استات اویل را فهمیدم ،بالفاصله برخورد کردم و پرسیدم که
به چه دلیل این کار را کردید .مگر مش��کلی وجود داشت و
سدی جلوی راه شما ایجاد شده بود که چنین کاری کردید
و او تنها گفت اشتباه کرده است .تمام تالش خودم را کردم
که بتوانم اطالعات الزم را کس��ب کنم و همه را به وزارت
اطالعات دادیم».
اکنون پس از مدت ها دادگاه مهدی هاشمی برگزار شده
تا به اتهامات او رسیدگی شود .در این میان افکار عمومی به
دنبال پایان این پرونده به صورت عادالنه هستند .در عین حال
ذکر این نکته هم ضروری اس��ت که رسیدگی به این پرونده
نباید دلیلی ب رای وارد کردن ایت اهلل هاشمی به موضوع باشد
و منجر به خلط کردن دو شخصیت حقوقی جدا از هم شود.
مسلما ساحت ایت اهلل از این اتهامات مب راست .در عین حال
موضع نهایی او هم درباره این دادگاه در قضاوت ها موثر است.
او تا کنون سکوت کرده است.
وناگهانحمایت
مطهریازقالیباف
جدال دو جناح سیاسی بر سر صدور یک
بخشنامهدرشهرداریتهران
ش��اید روش��ن ترین پاس��خ را ب��ه منتق��دان ط��رح
«سالم سازی محیط کار» که ش��هرداری تهران اجرا کرده
اس��ت را خود قالیباف داده باش��د .جایی که در خطبه های
نماز جمعه گفت« :ما غیرت دینی داریم .حرف ما این است
که نباید اجازه دهی��م یک خانم در طول زمان ،معاش��رت
بیشتری با نامحرمان داشته باشد تا با محرمان خود و شوهر
و فرزندش ،زیرا این موضوع کان��ون خانواده را تحت تاثیر
منفی قرار می دهد ».اما این پاس��خ پایان ماجرای اختالف
میان قالیباف و مخالفانش نبود .ریش��ه های اختالف بسیار
عمیق تر از ای��ن بود که با یک جمله بت��وان ان را حل کرد.
9س��ال از حضور محمدباقر قالیباف در ش��هرداری تهران
می گذرد .او امس��ال تصمیم گرف��ت تا طرح��ی را در این
سازمان عریض و طویل پایتخت اجرا کند که به موجب ان
محیط کار زنان از مردان جدا می شد .قالیباف دوبار سودای
ریاست جمهوری داش��ت که در هر دو بار نیز با وجود ناکام
شدن نشان داد که اقبال بخشی از مردم را نیز به همراه دارد.
در اخرین انتخابات او نفر دوم انتخابات ریاس��ت جمهوری
ش��د .چه بس��یار افرادی که معتقد بودند در صورت وحدت
میان اصولگرایان او شانس پیروزی در انتخابات را داشت.
از همین رو هنوز هم او به عنوان یک چهره مطرح سیاسی
تصمیماتش حتی در حوزه مدیریتی رنگ و بوی سیاسی به
خود می گیرد.
سالم سازی محیط کار یا دیوارکشی؟
ش��اید خود قالیباف هم فک��ر نم ی کرد ب��ا اجرای این
طرح این همه س��ر وصدا به راه بیفتد .طرح��ی که به اعتقاد
اجراکنندگانش ش��رایط بهتری را ب رای کار کردن زنان ایجاد
م ی کرد .تمام حرف مسئوالن شهرداری این بود که در مشاغل
ستادی م ی توان محیط کار زنان را از مردان جدا کرد تا در این
شرایط بانوان بتوانند راحت تر به وظایف خود برسند .زنان در
این شرایط دیگر نیاز نیست تا تمام مدت روز مراقب حجاب
خود باش��ند .این ش��رایط راحت تری ب رای بانوان کارمند در
شهرداری ایجاد م ی کرد .اما در طرف مقابل مخالفان معتقد
بودند که این یک طرح تفکیک جنسیتی است و با این طرح
دیواری بین زن و مرد در محی ط های کاری کشیده شده است.
در یک واکنش رسمی شهال مالوردی ،معاون رئی س جمهور
در امور بان��وان و خانواده ضمن اعتراض به ای��ن طرح ،ان را
«بخش��نامه حذف زنان» خواند .اعتراض ها به این طرح باال
گرفت تا دوقطبی موافق و مخالف طرح شهرداری ایجاد شود.
یزبان خارجی
کارب ران شبکه های اجتماعی و رسانه های فارس
با تمسک به این طرح هجمه شدیدی را علیه شهرداری اغاز
کردند .انها گمان م ی کردند با این کار م ی توانند شهردار ته ران
را وادار به عقب نش��ینی کنند .اما پاسخ شهردار قاطعانه بود.
مسئوالن شهرداری نیز معتقد بودند که عموم کارمندان زن از
این طرح استقبال کردند.
پیرهادی ،یکی از اعضای ش��ورای ش��هر که س��ابقه
مدیریتی هشت ساله در ش��هرداری ته ران دارد در این رابطه
گفته بود که در تماسی که هر هفته چهارشنب ه ها با پرسنل
شهرداری دارد ،بسیاری از انها از این طرح استقبال کردند .او
توضیح م ی دهد« :عده ای به خاطر مطامع سیاسی هیچ وقت
نم ی خواهند حالوت و ش��یرینی یک کار خوب در کام مردم
بنشیند .در همین موضوع با اصطالح تفکیک وقتی خانمی
گزارش ها
در محیط کار که به زعم ما کارش نیز خیلی مستقیم پشت
باجه و کانتر با مردم نیست و کار ستادی و اداری انجام م ی دهد،
اگر در محیطی قرار بگیرد که صرفا خانم ها کار م ی کنند ،اگر
گوشه چادر و مقنعه و استین ان باال رفت یا خواست موقعیت
نشستن خود را قدری تغییر دهد که اگر نامحرم در انجا باشد،
معذب است و اگر نباشد راحت تر است ،کارش را انجام م ی دهد
و با ارامش و ب ی دغدغه هست چه اشکالی دارد .وقتی همسر
و خانواده محیطی مناسب ب رای این خانم و اقا متصور هستند
چه ای راد و اشکالی دارد».
غیرت ما کجا رفته؟
یادداشت وزیر کار
با متهم ش��دن وزارت کار به «همنوایی با رسانه های
مثلث | شماره 228
علی مطهری می گوید :مش�کل اساسی
اکثر اصالح طلبان است که توجه کافی به
این گونه احکام اسالم ندارند ،همان طور
که اکثر اصول گرایان توجه کافی به حقوق
ملت و ازادی ها ندارند
گزارش ها
با باالگرفتن اعتراضات و حجم مطالب علیه شهرداری،
قالیباف که به نماز جمعه ته ران رفته بود تا س��خنران پیش
از خطب ه ها باشد ،نسبت به این انتقادات واکنش نشان داد و
گفت« :در چند روز اخیر رادیوها و رسانه های خارجی مطالب
کذبی را دنبال کردند و برخی رسانه ها هم در داخل کشور با
انها همراه شده اند و گفته اند که شهرداری ته ران م ی خواهد
تفکیک جنسیتی انجام دهد و زن و مرد را از هم جدا کرده و
بین انها دیوار بکشد .ما نظام اسالمی هستیم و غیرت دینی
داریم .زمانی که در ته ران پارک هایی ب رای بانوان ایجاد کردیم،
همین رس��انه ها م ی گفتند م ی خواهند خانم ها را در جامعه
راه ندهند که این حرف احمقانه ای بود .در کش��ور ما خانم ها
مطابق اسالم از همه حقوق مثل مردها برخوردار هستند».
شهردار ته ران با بیان اینکه پنج پارک در ته ران ایجاد کردیم
که مورد استقبال بانوان قرار گرفت ،گفت« :بعد از این موضوع
رسانه های خارجی و ایادی داخلی انها خفه خون گرفتند و دیگر
حرف نزدند».
او با تاکید بر اینکه زنان کشور ما عفیف بوده و حجاب و
شخصیت دارند ،اضافه کرده بود 10« :درصد مدی ران شهرداری
خانم هستند و شهرداری ته ران در مقابل همه دستگاه های
دولتی و غیردولتی بیشترین توجه را به بانوان داشته است و
طبق گفته های مراجع ذی صالح حجاب و عفاف در شهرداری
ته ران بسیار رعایت م ی شود ».او طرحی که در شهرداری اجرا
کرده را این گونه توضیح داد« :حرفی که در شهرداری ته ران
زده ایم این بوده است که اگر در یک اتاق ،یک مجموعه کاری
که با هم همکاری م ی کنند و س��ه یا چهار نفر انها اقا و سه
چهار نفر دیگر خانم هستند و همه در یک رابطه مثال در رابطه
با بودجه فعالیت م ی کنند ،م ی ت��وان کاری کرد که ان چهار
خانم در یک اتاق و چهار اقا در ات��اق دیگری کار کنند ».اما
در مقابل این گروه موافقانی نیز قرار داشتند ،برخی از اعضای
شورای شهر و حدود 190نماینده مجلس در این ردیف جای
م ی گی رند .انها معتقدند شهرداری اقدامی ارزشی انجام داده و
از این بابت نیز از ش��هردار ته ران قدردانی کرده اند .این گروه
عناوینی چون «حفاظت از کیان خان��واده ،ارزش واالی زن،
تامین امنیت ش��غلی و »...را دلیل حمایت خود از این طرح
م ی دانند و بر این باورند که هر دو جنس در صورت تفکیک از
یکدیگر ،بهتر و با بازدهی بیشتری فعالیت خواهند کرد .در
همین شرایط بود که مصوبه ای از شهرداری ته ران در رسانه ها
منتشر شد که طی ان مدی ران مرد حق ندارند منشی زن داشته
باشند .با انتشار این خبر صف ارایی رسانه ای جای خود را به
رویارویی مدی��ران داد .قائم مقام وزیر کار در تذکری با اش��اره
به عضویت ای ران در برخی کنوانس��یون های جهانی مربوط
به امور اش��تغال ،اقداماتی چون تفکیک جنسیتی را موجب
تهیه خوراک ب رای بیگان��گان و برخالف رویه حاکم در نظام
جمهوری اسالمی ای ران مبن ی بر دسترسی ازاد زنان و مردان
به مش��اغل عنوان کرد .در این نامه که با ش��ماره ٧٥٤٨٧به
تاریخ ١٤تیر ٩٣و با امضای محمدتقی حس��ینی ،قائم مقام
وزیر کار در امور بی ن الملل به شهرداری و شورای شهر ته ران
ارسال شده امده اس��ت« :جناب اقای دکتر قالیباف ،شهردار
محترم ته ران ،با احترام ،اخی را در رسانه ها و سایت های خبری
به بخشنامه ای از سوی شهرداری ته ران پرداخته شده است که
در ان از مدی ران ارشد و میانی سازمان خواسته شده است که
تنها از مردان به عنوان کارمند (مسئول دفتر ،اپ راتور ،منشی
و )...استفاده نمایند .این وزارتخانه مطابق موارد زیر درخواست
اعالم الغای بخشنامه یادشده را دارد .خواهشمند است دستور
مقتضی را صادر فرمایند .همان طور که استحضار دارید دولت
جمهوری اسالمی ای ران یکی از اعضای سازمان بی ن المللی
کار و وزارت تعاون ،کار و رفاه اجتماعی به عنوان مرجع ملی
به لحاظ عضویت در ان س��ازمان ملزم ب��ه رعایت الزامات و
تعهدات ناش��ی از الحاق به کنوانس��یون بی ن المللی کار از
جمله کنوانس��یون عدم تبعیض در اشتغال و حرفه است .به
بیان دیگر دولت و ش��رکای اجتماعی ان مکلف به رعایت و
اجرای کنوانس��یون های الحاقی م ی باش��ند .در صورتی که
مفاد بخش��نامه اخیر ش��هرداری ته ران به صراحت با مفاد
کنوانسیون های مذکور مغایر است و حتی از دیدگاه سازمان
یادش��ده م ی تواند به عنوان نقض حقوق بشر تلقی شود که
جهت استحضار ترجمه کنوانسیون مذکور به پیوست تقدیم
م ی شود ».در ادامه این نامه امده است« :استحضار دارید که
دولت جمهوری اسالمی ای ران به عنوان کشوری که همواره از
عدالت اجتماعی در س��طح ملی و بی ن المللی دفاع م ی کند،
شناخته م ی شود ،بناب راین صدور بخشنامه ها با توصیفی که
در باال اشاره شد م ی تواند موجب خدشه دار شدن این جایگاه
شود و بازتاب این اقدام به نهادهای بی ن المللی از جمله سازمان
بی ن المللی کار نتایج مناس��بی در پی نخواهد داش��ت ».اما
روابط عمومی شهرداری ته ران در جوابی ه ای به نامه قائم مقام
وزیر تعاون ،کار و و رفاه اجتماعی واکنش نش��ان داد و در ان
از عباراتی چون «ب ی غیرتی دینی ،همنوایی با رس��انه های
معاند ،ملعبه بیگانه و »...اس��تفاده کرد و حتی در بخشی از
این جوابیه که در اختیار رس��انه ها قرار گرفت از اساس وجود
بخشنامه ای را که این روزها به بخشنامه تفکیک جنسیتی
در شهرداری ته ران شهره شده است تکذیب کرد « .به ادعای
وزارت کار و تحلیل مکتوبه این وزارتخانه ،تکریم مقام زن و
تحکیم بنیان خانواده در ای ران اسالمی باید با کنوانسیون های
جهانی هماهنگ باشد که این خود جز ب ی غیرتی دینی ،چیز
دیگری نیست .جای این پرسش باقی است که چگونه یک
مسئول ارش��د در وزارت کار با نامه نگاری درخواست ارسال
بخشنامه ای که وجود خارجی هم ندارد را م ی کند و این گونه
به عامل رسانه های بیگانه تبدیل م ی ش��ود .انتظار م ی رود
مسئوالن وزارت کار به جای ملعبه رسانه های بیگانه شدن به
مشکالت کارگران و کارکنان توجه کنند و در رفع ان کوشش
کنند».در این میان باز هم منتقدان به میدان امدند و گفتند
این جوابیه هم نشان م ی دهد شهرداری ته ران با صرف نظر از
اصل موضوع تنها «عنوان بخشنامه» را تکذیب کرده است؛
چراکه ب ر اساس صورتجلس��ه ای که در روز 21اریبهشت ماه
در شورای معاونین ،شهردارها و سازمان ها برگزار و در روز 27
همان ماه به امضای معاون هماهنگی و امور مناطق شهرداری
ته ران رس��یده ،صراحتا بر اس��تفاده از «نیروهای کارمند اقا
جهت سمت هایی مانند مسئول دفتر ،منشی ،اپ راتور تلفن،
تایپیس��ت ،مس��ئول پیگیری و ...که در محدوده دفتر کار
مدی ران اشتغال دارند» تاکید شده است.
معاند و ب ی غیرتی دینی» این ب��ار وزیر کار تصمیم گرفت تا
از نیروهای خود در وزارتخانه دفاع کند .او طی یادداشتی که
در خبرگزاری رسمی جمهوری اسالمی منتشر شد به جوابیه
شهرداری ته ران و موضوع تذکر وزارت کار پرداخت و توضیح
داد؛ ضمن تاکید بر اینکه «ب ی تردید برخی کنوانسیون های
بی ن المللی و روابط حاکم بر جهان امروز غیرعادالنه ،ظالمانه
و در برخی موارد ابزار دست ظالمان است» ،تصریح کرد« :با
این حال نم ی توان همه کنوانسیون های بی ن المللی را نامربوط
خواند و بهانه به دست دس��تگاه های تبلیغاتی بیگانه داد».
وزیرکار معتقد بود که دولت تالش م ی کند تا از ای ران ه راسی
در جهان جلوگیری کند .ربیعی توضیح داد« :در این میان این
وظیفه سنگین مدی ران اجرایی کشور است که فضای کار را
به گونه ای فراهم کنند که از یک سو حریم خانواده به عنوان
بنیادی ترین نهاد زندگی بشری حفظ ش��ود و از سوی دیگر
هیچ گونه تبعیضی به زنان جامعه تحمیل نشود ».ربیعی به
اتهام ب ی غیریتی دینی که از سوی روابط عمومی شهرداری به
وزارت کار وارد شده بود نیز این گونه پاسخ داد« :بجاست که در
اینجا یاداور شوم که به عنوان یک فرزند انقالب ،غیرت دینی
را هم در ایستادگی مقابل زورگوی ی های ظالمان جهان و هم
در ارتقای کرامت بانوان م ی دانم .غیرت دینی را در این م ی دانم
که زنی با فقر و گرسنگی س��ر بر بالین نگذارد .غیرت دینی
تقویت بنیان خانواده اس��ت .تعداد زنان سرپرست خانوار به
صورت تصاعدی افزایش یافته است ،بنابر این غیرت دینی
این است که اشتغال در کش��ور به ویژه ب رای این قشر رونق
گیرد و اسی ب های اجتماعی کاهش یابد ،حقوق معلوالن ادا
شود ،هیچ زنی از روی استیصال به کار تن در ندهد و بتواند
مهر مادری را به نمایش بگذارد ».در تازه ترین موضع گیری اما
علی مطهری به حمایت از بخشنامه شهرداری ته ران و محمد
باقر قالیباف پرداخت.
اما در تحولی جدید علی مطه��ری هم جمع مدافعان
اقدام محمد باقر قالیباف پیوس��ت .او در نام��ه ای به علی
مطهری چنین نوش��ت «:اجرای طرح جلوگی��ری از اختالط
کارمندان مرد و زن در ادارات مختلف شهرداری ته ران ،اقدامی
پسندیده و ملهم از دین مقدس اسالم است که باید از سال ها
پیش در سراسر کشور اجرا م ی ش��د ولی متاسفانه دولت ها
معموال نگاهی به انتخابات اینده دارند و کمتر حاضر م ی شوند
زیر بار این گونه دس��تورات اس�لام بروند .همه م ی دانیم که
مسائل مربوط به عفاف در قران بسیار با اهمیت تلقی شده
است تا انجا که سوره نور که بیش��تر ایات ان درباره عفاف و
روابط زن و مرد و مجازات زنا و غیره اس��ت با این ایه ش��روع
م ی ش��ود« :س��وره انزلناها و فرضناها» یعنی سوره ای است
که ما نازل کردی��م و ان را فرض و حتم و واج��ب قرار دادیم.
درست برخالف دنیای غرب که م ی خواهد مسائل مربوط به
عفاف را کوچک و ناچیز و حل شده جلوه دهد و م ی بینیم که
با مشکالت فراوانی مانند تزلزل خانواده ها و گاهی ب ی معنی
ن امدن ارزش
شدن نهاد خانواد ه و نیز همجن س گرایی و پایی
و احترام زن مواجه هس��تند.اما مطلب دیگری نیز هست که
شهید ایت اهلل مطهری در کتاب «مسئله حجاب» خوب به
ان پرداخته اند.
ایشان م ی گوید (نقل به مضمون) وقتی دقت م ی کنیم
م ی بینیم بیشتر ،این مردان شکارچی هستند که از ازادی زن به
معنی اختالط و ب ی بند و باری او دفاع م ی کنند ،چون م ی بینند
اگر اصول عفاف رعایت شود دیگر نم ی توانند از زنان مختلف
با هزینه ناچیز کام برگیرند .روشن است که ما نم ی خواهیم
مخالفان این طرح را به چنین نیتی مته��م کنیم بلکه انها
نیت خیر دارن��د ولی چون دچار تجددگرایی افراطی ش��ده و
م ی خواهند اسالم را باب طبع زمان کنند و فکر م ی کنند زمان
برخی از احکام اسالم گذشته است چنین سخنانی م ی گویند و
این مشکل اساسی اکثر اصالح طلبان است که توجه کافی به
این گونه احکام اسالم ندارند ،همان طور که اکثر اصول گرایان
توجه کافی به حقوق ملت و ازادی ها ندارند».
27
گزارش ها
سایه مرگ بر سر ورزش
خداحافظ اقای معدنی ،خداحافظ اقای احمدپور
ناصراحمدپور ،روزنامه نگار با س��ابقه ورزش و حس��ین
معدنی یکی از بهترین مربیان والیبال ای��ران دار فانی را وداع
گفتند .خبری تلخ که هفته گذشته جامعه ورزش کشور را در
سوگ نشاند .ناصر احمدپور و حسین معدنی البته چهره های
محبوب و قابل تاملی بودند .خبر مرگ این دو نفر خیل ی ها را
شوکه کرد.
گزارش ها
28
مثلث | شماره 228
مردی که پروین برایش دست به قلم شد
ناصر احمد پور یکی از روزنامه نگاران با سابقه و خبرساز
ورزش کشورمان بود .او در روزنامه نگاری سبک خاصی داشت.
اگرچه برخی روش او را چندان مدرن و روشنفکرانه نم ی دانند
اما یک نکته در مورد او و شیوه روزنامه نگاری اش جالب است؛
چه دوست و دشمن او را یک روزنامه نگار شجاع برم ی شمردند
و اعتقاد داشتند او در سبک مورد عالقه اش با فاصله ،نفر اول
اس��ت .رابطه صمیمانه او با بس��یاری از روزنامه نگاران از وی
چهره ای خاص ساخت .احمدپور موسس و سردبیر روزنامه های
ورزشی خبر ورزشی ،صبح ورزش ،90 ،البرز و هوادار و یکی از
مربیان فوتبال ای ران و از مطرح ترین روزنامه نگاران ورزش ای ران
و کارشناسان فوتبال بود .او مردی است که حاال در نبودنش
علی پروین ب رایش دست به قلم م ی شود و درباره او و فقدانش
این گونه اب راز احساسات م ی کند؛ «هر امدنی یک رفتنی دارد
اما واقعا درگذشت ناصر احمدپور خیلی ناگهانی اتفاق افتاد و
من هنوز هم در شوک این اتفاق هستم چون یکی از بزرگان
مطبوعات را از دس��ت دادیم .البته به ناصر هم مثل خیلی از
پیشکسوتان جفا ش��د .ولی او کارش را ادامه داد و هیچ وقت
یادم نم ی رود س��رلوحه کار ناصر ،احترام به پیشکسوتانی بود
که انها را همه فراموش کرده اند .قطع ا به دست اوردن دل این
پیشکسوتان روح ناصر را شاد م ی کند .هی چ وقت یادم نم ی رود
که ناصر احمدپور چطور ب رای حجازی در روزهایی که همه او
را فراموش کرده بودند مراس��م هایی را برگزار م ی کرد و ب رای
سالمتی ناصر جش��ن م ی گرفت .من حدود 28سال ناصر را
یزنم،
م ی شناختم .نه اینکه االن از بین ما رفته این حرف ها را م
بلکه او بسیار با پشتکار و زحمتکش ،در عرصه مطبوعات و
مخصوصا روزنامه خب ر ورزش��ی بود که او بنیان این روزنامه را
گذاشت .این را هم م ی دانم خیلی از جوانان این مطبوعات االن
مدیون او هستند و امیدوارم راهش را ادامه بدهند .به نظرم یکی
از بهترین سردبی ران ورزشی پس از انقالب است که خاط رات
زیادی را با او دارم .هی چ وق��ت یادم نم ی رود که چطور ناصر به
مربیان ای رانی بها م ی داد .او قلم تند و تیزی داشت اما همواره
حامی حق و حقیقت بود .در لحظات سخت پیشکسوتان را
هرگز فراموش نم ی کرد که این موضوع ش��امل حال من هم
م ی ش��د .وقتی خبر فوت ناصر را شنیدم ش��وکه شده بودم و
خیلی سخت با این موضوع کنار امدم .این ضایعه دردناک را به
خانواده اش تسلیت عرض م ی کنم و به نظرم فردی را از دست
دادیم که بعدها حسرت او را م ی خوریم .شاید ب رای ناصر خیلی
زود بود که به ورزش��گاه شهید ش��یرودی برود تا خداحافظی
کند .اما حرف من این اس��ت تا زنده ایم قدر همدیگر را بدانیم
چون االن این کارها درست است که تسلی بخش قلب ازرده
خانواده اش است اما...
من به هم��ه ای ران م ی گوی��م که او به م��ن و خیلی از
پیشکسوتان بال و پر داد اما شرایطی پیش امد که نتوانستم
با او خداحافظ��ی کنم ،ول��ی در اولین فرصت ب��ا حضور در
بهشت زه را از ناصر حاللیت م ی طلبم چون من کسی نیستم
که گذشته ها را فراموش کنم .من فقط امیدوارم حاال که ناصر
را نداریم قدر بزرگان دیگر مطبوع��ات را بدانیم .ناصر قلمش
تند بود اما قلمش با وجدان و پاک ب��ود و به ای ران و ای رانی بها
م ی داد .خدا بیامرزدش و او و خانواده اش بدانند که من همیشه
یاد او هستم».
شوک مرگ حسین معدنی
حسین معدنی؛ مردی که همواره لبخند به لب داشت
و یکی از مربی��ان خوش فکر و خوش اخ�لاق والیبال ای ران
محسوب م ی شد .او کاپیتان سابق تیم ملی ،سرمربی و مربی
والیبال ای ران در هشت سال گذش��ته بود .مرد خوش اخالق
والیبال کش��ورمان به هم��راه تیم ملی به افتخ��ارات زیادی
دست یافت .مدال نقره بازی های اسیایی و قهرمانی اسیا .دو
مدال طال در جام کنفدراسیون های اسیا و یک مدال طالی
کشورهای اسالمی به همراه کسب عنوان بهترین پاسور اسیا
در سال 2002از جمله افتخارات حسین معدنی بوده است .او
17اردیبهش��ت ماه 1350در اردبیل متولد شد .او در دو جبهه
تحصیل و ورزش حضوری فعال داش��ت و توانست در رشته
شیمی مدرک مهندس��ی را دریافت کند .حسین معدنی در
عرصه ورزش نیز پاس��ور و کاپیتان اس��بق تیم ملی والیبال
کشورمان شد .او عنوان بهترین پاسور اس��یا را در سال 2002
کس��ب کرد .دو دوره حضور در رقابت ه��ای قهرمانی مردان
اس��یا در س��ال های 1995و 2001را در کارنامه خود دارد .یک
دوره حض��ور در بازی های اس��یایی 1994و یک دوره حضور
در رقابت های قهرمانی جهان 1998از دیگر افتخارات حسین
معدنی است .استقالل ،بنیاد شهید ،صدا و سیما ،فتح ،بانک
کشاورزی ،هما ،دانش��گاه ازاد ،ایدانه چالدران و پیکان ته ران
از جمله باش��گا ه هایی بودند که حس��ین معدنی در انها به
فعالیت حرفه ای ورزش��ی خود پرداخت .پن��ج دوره حضور در
جام باشگاه های اسیا با تیم پیکان در سال های 1997تا 2000
و سال 2002و کسب یک طال ،دو نقره و دو ب رنز با این تیم از
افتخارات دوره ورزشی او محسوب م ی شود .او هدایت تی مهای
استی ل اذین ،داماش گیالن ،باریج اسانس کاشان و شهرداری
تب ریز را در رده باشگاهی برعهده داشته است .حسین معدنی در
رده ملی نیز مربی تیم ملی مردان ای ران در دوران سرمربیگری
زوران گائیچ ،2007سرمربی تیم ملی مردان ای ران 2010 - 2008
(قهرمان و صاحب مدال طالی دو دوره جام کنفدراسیون اسیا
– 2010 / 2008نایب قهرمان و صاحب مدال نقره مردان اسیا
– 2009نایب قهرمان و صاحب مدال نقره بازی های اسیایی
،)2010مربی تیم ملی و س��رمربی تیم ب ای ران ( 2013کسب
مقام نهم لیگ جهانی - 2013قهرمان کشورهای اسالمی)
و مربی تیم ملی مردان ای ران ( 2014مقام چهارم لیگ جهانی
)2014بوده است.
چهار سال قبل ،گوانگجو
چهار س��ال قبل والیبال ب رای نخس��تین بار در تاریخ
نایب قهرمان بازی های اس��یایی گوانگجو شد .افتخاری که
توسط یک مربی جوان و خوشفکر رقم خورده بود .بعد از رفتن
زوران گائیج ،حسین معدنی به خوبی والیبال ای ران را هدایت
کرد .تیم او در گوانگجو همه بازی ها را برد و تنها با چند اشتباه
فردی فینال را باخت .کسی فکرش را هم نم ی کرد سرمربی
جوان و خوشفکر والیبال ای ران برکنار شود اما این اتفاق رخ داد.
برکناری معدنی از تیم ملی
موج انتقادهای زیادی علیه مع دنی راه افتاده بود .بعض ی ها
به طور مرتب از او انتق��اد م ی کردند و به ترکی��ب بازیکنان و
چیدمان تیمش خرده م ی گرفتند او اما مثل همیش��ه صبور
بود .با همان لبخند همیش��گی فارغ از کینه ت��وزی برخورد
دوستانه ای با منتقدانش داشت .او صراحتا از جریان سازی های
برخی علیه خود اب راز تاس��ف کرد .اما هجمه وسیع انتقادها
گزارش ها
کافی بود تا فدراسیون از سرمربی تیم ملی حمایت نکند .انها
دنبال مربی خارجی بودند .نام اناستازی ،والسکو و پ رندی مطرح
م ی شد .حسین مع دنی از این نامه ربان ی ها اگرچه رنجیده خاطر
ش��ده بود اما هرگز اخالق را فراموش نکرد .سکوت سنگین
ان روزهای حسین ب رای انهایی که از شعله ور شدن حواشی
در ورزش سود م ی بردند ،س��وهان روح بود .والسکو سرمربی
تیم ملی والیبال ای ران شد .پ رافتخارترین مربی والیبال جهان
جای حسین معدنی در تیم ملی والیبال ای ران نشست .اگرچه
پیش از انتخاب او معدنی معتقد بود والس��کو بعد از سال ها
دوری از دنیای حرفه ای مناسب ترین گزینه ب رای سرمربیگری
در ای ران نیست اما بعد از امدن والسکو به ای ران از او استقبال
کرد .حسین معدنی بود که دست دوستی به سمت والسکو
دراز کرد و ب رای کمک به تیم مل��ی اعالم امادگی کرد .خولیو
والسکو ،سرمربی ان روزهای والیبال ای ران ،مغرورتر از ان بود
که از حسین مع دنی کمک بگیرد .او شخصا تک تک بازیکنان
والیبال را زیر نظر گرفت .تق ریبا همه را به اردوی تیم ملی دعوت
کرد .با ترکیبی متفاوت به مسابقات انتخابی لیگ جهانی2010
رفت و ناکام بود .تئوریسین والیبال مدرن به تدریج بازیکنان
زیادی را در پس ت های مختلف تیم ملی ای ران ازمایش کرد اما
در نهایت به یک ترکیب ثابت دست یافت؛ ترکیبی که کمترین
تغییر را نسبت به تیم حسین معدنی در گوانگجو داشت.
دوران خانه نشینی
حسین ان روزها خانه نش��ین شده بود .بیشتر خطاطی
م ی کرد .گاهی هم در س��فرهای جاده ای عکس م ی انداخت
و در صفحه های اجتماعی منتشر م ی کرد .او عاشق هنر بود.
در مراسم خیریه حضوری فعال داشت .سعی م ی کرد بیشتر
بیاموزد .از انتقاد پی رامون جریان های سیاسی و اجتماعی ه راس
نداشت .در کوران موفقی ت های تیم ملی والیبال در سال های
بعد ،کسی از حسین مع دنی خبر نم ی گرفت .اگر خب رنگاری هم
نظرش را درباره تیم ملی جویا م ی شد ،جز ارزوی موفقیت از زبان
حسین چیزی نم ی شنید .سرمربی برکنار شده تیم ملی والیبال
هیچ گاه حتی زمانی که والسکو ناکام بود ،حتی یک مصاحبه
انتقادی علیه او انجام نداد .او مرد تسامح و تعامل بود .در طول
سه سال مربیگری والسکو در ای ران ،خیل ی ها در کنار او تیم ملی
را تمرین دادند .خیل ی ها ام��ده بودند تا روی نیمکت تیم ملی
بنشینند .انها بعد از اینکه چراغ سبزی از والسکو ندیدند عطای
تیم ملی را به لقایش بخشیدند.
کمک به والسکو و بازگشت به تیم ملی
سرانجام خولیو قبول کرد که به حضور حسین معدنی
در کادرفنی تیم ملی نیاز دارد .معدنی در اخرین س��ال حضور
والسکو در ای ران در کنارش کار کرد .والسکو اما به او اجازه نداد تا
در مسابقات لیگ جهانی روی نیمکت بنشیند .او صراحتا اعالم
کرد که معدنی نم ی تواند در مسابقات رسمی کنارش باشد.
حسین معدنی اما این بار هم اشفته نشد .مرد اخالق والیبال
ای ران نشان داد که ب رای خدمت به والیبال امده است نه ب رای
تحقق منافع شخص ی اش .او پذیرفت بدون هیچ حاشی ه ای در
کنار تیم ملی باشد اما روی نیمکت تیم ملی ننشیند .با حضور
حسین مع دنی در کادرفنی تیم ملی ،پازل موفقی ت های والیبال
تکمیل شد .والسکو از ای ران رفت .همه بر این باور بودند که
دیگر موفقیت ب رای والیبال ای ران محال است .حسین معدنی
اما عقیده دیگری داشت و تاکید م ی کرد که «بعد از والسکو
بازیکنان ای رانی انگیزه زیادی دارند تا خودش��ان را به جهانیان
ثابت کنند .انگیزه باالی��ی دارند که نش��ان دهند همه چیز
والیبال ای ران ،والس��کو نبوده است ».تیم ملی در بالتکلیفی
به سر م ی برد .والسکو رفته بود .فدراس��یون با هی چ کس به
توافق نرسیده بود .زمان به سرعت م ی گذشت .تا لیگ جهانی
سه ،چهار ماه بیش��تر زمان نبود .در حالی که هر روز نام یک
سرمربی خارجی مثل اناس��تازی و مک کاشین و ...به عنوان
ناجی احتمالی و سرمربی جدید والیبال ای ران از زبان مسئوالن
شنیده م ی شد ،این حسین معدنی بود که به تنهایی تیم ملی
را تمرین م ی داد .او مثل همیش��ه از بازیکنان م ی خواست تا
بار دیگر توانای ی های خود را نشان دهند .سه ماه گذشت .کواچ،
س��رمربی جدید تیم ملی ای ران همچنان غایب بود .حسین
معدنی شخصا لیست اسامی بازیکنان مورد نظر ب رای حضور
در لیگ جهانی 2014را نوشت .او به خوبی بازیکنان را تمرین
داد .تیمی سرحال را راهی لیگ جهانی کرد .تیمی که حسین
معدنی ساخت یک هفته قبل از شروع لی گ جهانی به دست
کواچ افتاد .این تیم در لیگ جهانی برزیل ،ایتالیا و لهستان را
چند بار شکست داد ،افتخارافرین شد و ب رای نخستین بار در
لیگ جهانی به مقام چهارم رسید .تیمی که حسین اماده کرد،
پنج پله باالتر از تیم والسکو در لیگ جهانی قرار گرفت .حسین
معدنی مردی که پررنگ ترین نقش را از زمان س��رمربیگری
گائیچ ،خودش ،والس��کو و کواچ در تیم ملی داشت ،کمتر از
سایر همتایان خارجی خود دیده شد و البته بیشتر از همه مورد
نقد قرار گرفت.
تشدید بیماری معدنی
تش��دید بیماری کهنه بدن معدنی را تخریب کرده بود
اما او درگیر تیم ملی بود و نم ی توانست وقت خود را به درمان
اختصاص ده��د .او درگیر لی��گ جهانی ب��ود .او تنها مربی
ای رانی روی نیمکت تیم ملی ای ران در لیگ جهانی 2014بود.
نم ی توانس��ت وقت خود را صرف درمان کند .نم ی توانست
تیم ملی را در حساس ترین برهه تنها بگذارد .حسین در حاشیه
اردوهای تیم ملی از شدت درد و بیماری زانو زد .در بازگشت به
بیمارستان منتقل شد .معدنی در اوایل مرداد ماه به بهانه بروز
خارش پوس��تی به پزش��ک مراجعه م ی کند که بررسی های
تشخیصی از طریق سه روش و از جمله سونوگرافی از سوی
فوق تخصص گوارش ،وجود توده و ضایع ه ای را در ناف کبدی
وی تائید م ی کند؛ توده ای که عبور و مرور صف را را با مش��کل
روبه رو ساخته بود .معدنی به س��رعت مورد عمل جراحی قرار
گرفت و این غده از کبد وی خارج و از طریق «استنت گذاری»
ب رای کمک به فرایند حرکت ترشحات صف راوی اقدام شد.
دکتر لطفی ،پزشک حسین معدنی م ی گوید« :متاسفانه
در موارد معدودی فرایند باز کردن مجرای صف راوی با اختالالت
سیس��تم ایمنی و بروز التهابات لوزالمعده (پانکراس) همراه
م ی ش��ود که در مورد حس��ین معدن��ی ما ش��اهد بدترین و
وس��ی ع ترین س��طح التهابات پانکراس بودیم .گاهی ،البته
به ندرت بیمار پس از استنت گذاری در مجرای صف راوی دچار
اختالل سیس��تم ایمنی و فاز التهابی در بدن م ی شود البته
نم ی ش��ود ب رای این عارضه علت خاص��ی را یافت چرا که به
واکنش سیستم ایمنی شخص و فعالی ت های ناحیه شکمی
وی بازم ی گردد اما این عارضه ممکن است ب رای هر بیماری در
شرایط مشابه مدنی اتفاق بیفتد .حتی ما شاهد بروز این عارضه
کشنده در پیشرفته ترین بیمارستان های دنیا هستیم .التهاب
پانکراس یک بیماری سخت ،پر عارضه و پیشرونده است که
برخی ارگان های دیگر و از جمله ریه ها را درگیر م ی کند و بیمار
را ب رای انجام فرایند اکسیژن رسانی به اندام ها با اختالالت جدی
مواجه م ی کند و این دقیقا اتفاقی اس��ت که در مورد حسین
معدنی افتاد .به این معنا که با افزایش فش��ار داخل شکم ی
و مواد التهابی تولیدش��ده در بدن ،وی باعث پیش��رفته ترین
نارسایی تنفسی شد».
به گفته دکتر لطفی تیم ای س��ی یو بیمارستان تالش
کردند تا در این مدت با کمک به فرایند تنفس معدنی فرصتی
ی وی کاهش بیابد.چرا که شکم
فراهم کنند تا التهابات شکم
وی سفت شده بود ،بدون انکه مایعی در ان وجود داشته باشد.
طی دو سه روز پایانی هفته نیز تصمیم گرفته شد تا دستگاهی
از بیمارستان مسیح دانش��وری ب رای کمک به تبادالت گازی
تنفسی معدنی در خارج از بدنش اورده شود که متاسفانه قبل
از انتقال وی به اتاق عمل ب رای استفاده از این دستگاه وی دچار
ایست تنفسی ـ قلبی شد و در بامداد دهم مرداد 1393چشم
از جهان فروبست .خبری که باور ان کمی سخت است .طی
هفته گذشته خیل ی ها در مورد حسین معدنی صحبت کردند.
خیل ی ها پیام های تسلیت فرستادند و از فوت این مربی جوان
اب راز همدردی کرده اند .والس��کو در این مورد م ی گوید« :خبر
غمناک فوت اقای معدنی را ش��نیدم .به همسر ان مرحوم،
خانواده او و خانواده والیبال ای ران تس��لیت م ی گویم .من با او
کار کردم و کمک های زیادی از او گرفتم .او به عنوان مربی با
تیم من کار کرد و بسیار مو ّفق هم ظاهر شد .او عالوه بر مربی
خوب ،انسان خوبی نیز بود .من با همسرم دو بار در منزل او به
میهمانی دعوت شدم و به ما خیلی خوش گذشت .من بسیار
ناراحتم و م ی توانم درک کنم که بازیکنان و پرسنل فدراسیون
چقدر از غم وارده متاثر شدند .دوست داشتم که در ته ران حضور
یابم و در کنار شما ب رای «حسین» اشک بریزم اما همان طور
یدانید نم ی توانم در این شرایط تیم را ترک کنم .قلبم انجا
که م
با همه شماست و روب رتو (همسرم) هم چنین احساسی دارد».
حسین معدنی حاال چشم از جهان فرو بسته است اما
نام او ب رای همیشه در تاریخ والیبال ای ران ماندگار شد .حسین
معدنی مربی جوانی که یکی از سرمایه های والیبال کشورمان
محسوب م ی شد .چه حیف! روحش شاد .یادش گرامی.
مثلث | شماره 228
گزارش ها
29
گزارش ها
مابهوظیفه مانعملمی کنیم
پاسخ انصارحزب اهلل به وزارت کشور
اختالف نظر انصار حزب اهلل و وزارت کشور دولت یازدهم
بر سر امر به معروف روز به روز بیشتر م ی شود .اولین بار این
موضوع با تجمع انصار حزب اهلل مقابل وزارت کشور اغاز شد.
تجمعی که اگرچه غیرقانونی و ب��دون مجوز بود اما وزارت
کشور با ان برخورد نکرد.
پس از ان ب��ود که انصار حزب اهلل خبر از گش��ت های
موتوری این تش��کل داد .خبری که با واکنش وزارت کشور
روبه رو ش��د .وزارت کش��ور اعالم کرد که این گشت ها باید
مجوز این وزارتخانه را داش��ته باشند .حاال در
این ش��رایط انصار حزب اهلل ط��ی نامه ای به
وزارت کشور پاسخ داده اس��ت .به نوشته انها
برخی مدی ران وزارت کش��ور به جای عمل به
وظایف قانونی خ��ود در خص��وص مقابله با
ب ی حجابی و ب ی عفتی رایج در کش��ور ،مقابله
با ناهیان از منکر و امت حزب اهلل را س��رلوحه
اقدامات خود قرار داده اند.
پایگاه خب��ری انصارحزب اهلل نوش��ت:
«باتوجه ب��ه اظه��ارات رئیس مرک��ز اطالع
رسانی وزارت کشور در خصوص تذکر وزارت
کشور به مجموعه انصارحزب اهلل در خصوص
غی ر قانونی بودن نهی از منکر و امر به معروف
به صورت جمعی (منتشر شده در سایت تدبیر)
روابط عمومی انصارحزب اهلل توضیحات زیر را
جهت استحضار عموم منتشر کرد:
-۱تا لحظ��ه تنظی��م این یادداش��ت
( )۹۳/۵/۱۳هیچ تذکری از جانب وزارت کشور
به مجموعه انصارحزب اهلل واصل نشده است!
بناب راین شایس��ته اس��ت رئیس محترم مرکز اطالع رسانی
وزارت کشور منابع خبری خود را مورد بازبینی قرار دهند!
-۲بعید اس��ت دانش حقوقی عزیزان وزارت کشور در
حدی باشد که بدون استناد به مواد قانونی و به صورت کلی
انجام وظیفه شرعی و قانونی امر به معروف ونهی از منکر به
صورت جمعی را ممنوع و انجام ان را تخلف بدانند!
کس��انی که با مقدمات علم حقوق و الفبای ان اشنا
هس��تند به خوبی م ی دانند که انجام هر عملی مجاز است
مگر انکه به تصریح قانون ممنوع شده باشد! وقتی ریاست
مرکز اطالع رسانی وزارت کش��ور انجام جمعی واجب الهی
و قانونی امر ب��ه معروف و نهی از منک��ر را ممنوع و تخلف
م ی خوانند الزم است که مس��تندات حقوقی و قانونی خود
را ارائه کنن��د! در غیر این صورت بیانات ایش��ان صرفا نظر
شخصی تلقی شده و هیچ پیامد قانونی و حقوقی نخواهد
داشت!
-۳با کمال تاسف برخی مدی ران وزارت کشور به جای
عمل به وظایف قانونی خود در خصوص مقابله با ب ی حجابی
و ب ی عفتی رایج در کش��ور ،مقابله با ناهیان از منکر و امت
حزب اهلل را سرلوحه اقدامات خود قرار داده و تالش م ی کنند
در ب رابر عمل ب��ه فریضه نه��ی از منکر و ام��ر به معروف
مانع تراشی کنند!
-۴مدتی پیش وزارت کشور سالن خود را ب رای برپایی
جشن مفتضح و شرم اور جماعتی ب ی حجاب و قانون شکن
اجاره داده بود! عجیب اس��ت که رئیس مرکز اطالع رس��انی
وزارت کشور در خصوص این قانون شکنی گسترده ان هم
در طبقه اول وزارت کشور هیچ اظهارنظری نکرده اند! شاید
در نظر این عزیز ب ی حجابی و نقض اش��کار قوانین الهی و
ملی در ساختمان وزارت کش��ور مجاز و نهی از منکر و امر
فروزنده به جای نعمت زاده؟
گزارش ها
30
مثلث | شماره 228
کابینهتغییرمی کند؟
وزارت نعمت زاده از همان روزهای اول نیز حاشیه ساز
بود .او یکی از کس��انی بود ک��ه بح��ث رای اعتمادش در
مجلس با اما و اگرهای زیادی روبه رو بود .یکی از مهمترین
انتقادات به وی ،مطرح کردن بحث س��نی ب��ود .رفته رفته
این انتقادها بیش��تر نیز ش��د .با ماجرای رانت 650میلیون
یورویی و همچنین مناقشه بر س��ر قیمت خودرو برخی از
احتمال کناره گیری او سخن گفتند .در هفته ای که گذشت
محمدفروزنده پس از 15سال ریاستش بر بنیاد مستضعفان
و جانبازان مدت خدمتش تمام شد و از این نهاد خارج شد.
پس از ان بود که برخی از رس��انه ها خبری را منتشر کردند
که در ان گفته می شد قرار است اولین تغییر در کابینه دولت
روحانی ب��ه وقوع بپیوندد .بر اس��اس این خبر غیررس��می
که ابتدا خبرگزاری مهر ان را منتش��ر کرد محمد فروزنده
جانش��ین نعم��ت زاده در وزارت صنعت ،مع��دن و تجارت
می ش��د .یک روز بعد از انتش��ار این خبر ،ی��ک منبع اگاه
در این وزارتخانه ضمن تکذیب این ش��ایعه به ایلنا گفت:
«نعمت زاده در سمت خود باقی اس��ت و تغییری در سطح
وزیر در این وزارتخانه رخ نخواهد داد».
اگرچ��ه بحث ه��ای مربوط ب��ه رفتن نعم��ت زاده یا
مشکالت مجلس نشینان با او بر سر دارایی هایش ،همچنان
وجود دارد اما هنوز مش��خص نیست ایا در یک سالگی او از
کابینه خارج خواهد شد یا نه.
به مع��روف در کوی و برزن کش��ور ام��ام زمان(عج) تخلف
محسوب م ی شود!
-۵به رغم توضیحات پیش گفته و روش��نگری های
مکرری که تا به حال در پاس��خ به برخی ابهامات تعدادی از
رسانه ها از طرف روابط عمومی انصار حزب اهلل ارائه و منتشر
ش��ده اس��ت ،انصار حزب اهلل حاضر به ارائه هر نوع توضیح
و روشنگری مورد نیاز ب رای مس��ئوالن وزارت کشور در این
خصوص است .گزیده کالم انکه اصل اجرای این فریضه در
جامعه منوط به توافق و یا عدم توافق هیچ ارگانی نیست .هر
چند در تدابیر اندیشیده ب رای اجرای جمعی این فریضه هیچ
تعارضی میان وظایف قانونی وزارت کشور و امر به معروف
جمعی انصارحزب اهلل وجود نداشته و ندارد.
ی در
هر چند ب��رادران پلی��س امنیت نی��روی انتظام
جریان کم و کیف ب رنامه قرار داشته و این ارتباط و هماهنگی
مستمر خواهد بود».
پاسخ انصار حزب اهلل به دنبال مصاحبه
روح اهلل جمع ه ای ،رئیس مرکز اطالع رسانی
وزارت کشور منتشر شده است .او گفته بود
که تا به حال مجوزی ب رای اجرای گشت های
موتوری ارش��اد از وزارت کش��ور درخواست
نشده است .او تاکید م ی کند که ب رای انجام
فعالی ت های س��ازمان یافته و تشکلی حتما
باید از وزارت کشور درخواست مجوز شود.
جمع ه ای در پاسخ به این سوال که ایا
گشت زدن در خیابان و تذکر دادن به مردم
در صورتی که مجوزی وجود ندارد ،قانونی
اس��ت ،عنوان م ی کند« :ه ر گون��ه اقدامی
که دارای مجوز نباش��د م��ورد تایید وزارت
کش��ور نیس��ت .توصیه م ی کنیم چنانچه
افراد ،گروه ها یا تشکل ها نسبت به ه ر گونه
فعالیت اجتماعی نقد ی��ا اعتراضی دارند از
مجاری قانون��ی اقدام کنند .هم��ه ملتزم و
معتقد به رعایت قوانین هستند و استثنایی
وجود ندارد .تشکل انصار حزب اهلل هم باید توجه داشته باشند
که در کشور قانون حاکم است».
همچنین گفتنی اس��ت در جریان برگزاری نشس��ت
خبری دادس��تان کل کش��ور خبرنگاری درباره حد و حدود
برخورد گش��ت های موتورس��وار با بدحجابی پرس��ید که
محسن ی اژه ای پاسخ داد« :طبق قانون ضابطین عام و خاص
قوه قضاییه در این زمینه فعالیت م ی کنند که هر دو نوع انها
دارای کارت مخصوص هستند».
به این ترتیب به نظر م ی رسد این قوه نیز در این زمینه
نگاهی همسو با وزارت کشور داشته باشد.
تقوی :روحانی امام جمعه نمی شود
پ��س از اظهارنظرهایی راج��ع به امام جمعه ش��دن
حس��ن روحانی ،حجت االس�لام تقوی گفت چنین بحثی
اصال وجود ن��دارد .تاکنون حجت االس�لام روحانی از زمانی
که به عن��وان رئی س جمهور ای ران اس�لامی انتخاب ش��ده
است ،پشت تریبون نماز جمعه قرار نگرفته است .ب راساس
رسم سال های گذشته س��خنرانی پیش از خطب ه های نماز
جمعه روز قدس را معموال رئی س جمهور ای��راد م ی کرد .اما
این روند امس��ال تغییر کرد .احمدی نژاد س��ال
قبل و ب رای اخرین بار به دانشگاه ته ران رفت و
پشت تریبون نماز جمعه قرار گرفت ،اما امسال
باوجود گمانه زن ی ها این س��ردار سالمی بود که
به ج��ای رئی س جمهور به س��خنرانی پیش از
خطب ه های نماز جمعه روز ق��دس پرداخت .از
همان جا زمزمه ها و ش��ایعاتی درب��اره انتخاب
حس��ن روحانی به عنوان خطیب جمعه ته ران
اغاز ش��د .پس از ایت اهلل هاشمی رفس��نجانی
که به عنوان رئی س جمه��ور به خطب ه های نماز
جمعه م ی رفت ،دیگر رئی س جمهوری به عنوان
امام جمعه موقت ته ران انتخاب نش��د .در واقع
این روند در دولت خاتمی تغییر کرد .پیش از ان
مقام معظم رهبری در دوران ریاس��ت جمهوری
و همچنین هاشم ی رفس��نجانی به عنوان امام
جمعه موقت ته ران به نم��از جمعه م ی رفتند.
پس از زمزمه ه��ای اولیه ،محس��ن غرویان از
ش��اگردان قدیم ایت اهلل مصباح ک��ه این روزها
مس��یری متفاوت از ایت اهلل را طی م ی کند ،از
پایان قصه
یک دانشگاه
ای ران داشته باش��د و عمال دفتر گسترش تاکنون درباره این
دانشگاه تصمیم ی نگرفته و مصوبه ای هم صادر نکرده که
بخواهد باطل کند ».گفته م ی شود که شورای گسترش در
س��ال ۸۹موافقت اصولی خود را ب رای ی��ک ترکیب هیات
موسس جداگانه خارج از ته ران اعالم کرده بود که ان هم به
دلیل استعفای حدود نیمی از اعضای هیات موسس عمال
مجوز اصولی صادرشده از حیث انتفاع خارج و عمال در همان
زمان بالاثر شد.
محمود احمدی نژاد همچنین در واپسین ساعت های
عمر دولت دهم ۱۶میلیارد تومان از حساب ریاست جمهوری
به حساب این دانش��گاه واریز کرده بود که با پیگیری اکبر
ترکان ،مشاور حس��ن روحانی ،این حس��اب بلوکه و امکان
دسترسی به ان مسدود شد .با ش��کایت رئیس کمیسیون
اصل ۹۰و تشخیص دادس��تان دیوان محاسبات ،واریز پول
به حساب دانشگاه ای رانیان عملی غیرقانونی شناخته شد و
پرونده ای در این خصوص تشکیل و به مراجع قضایی ارسال
شده است .در واکنش به این موضوع دفتر احمدی نژاد هیچ
واکنشی نش��ان نداد اما عبدالرضا داوری از فعاالن رسانه ای
نزدیک به تیم دولت سابق گفت« :مجوز دانشگاه ای رانیان از
سوی شواری عالی انقالب فرهنگی تایید شده است و شورا
هم تا امروز این مجوز را لغو نکرده است».
به گفته مشاور وزیر کشور دولت احمدی نژاد «کارهای
این دانشگاه در حال پیگیری است و ان شاءهلل به زودی کار
خود را اغاز خواهد کرد ».این فعال سیاسی با اشاره به اینکه
مشایی یکی از اعضای هیات امنای این دانشگاه است ،تاکید
داشت« :هدف بیان این مس��ائل زدن شخص احمدی نژاد
اس��ت و برخی در دولت با هدایت اف��رادی در خارج به دنبال
تخریب چهره رئی س جمهور پیشین ای ران هستند».
مثلث | شماره 228
رسانه های مختلف منعکس ش��د .روند کش و قوس مجوز
دانشگاه وی تا هفته گذشته ادامه داش��ت تا در نهایت خبر
ابطال مجوز دانشگاه او صادر شد .عدم دریافت مجوز و عدم
رعایت روند اداری ،دالیل اصلی غیرقانونی بودن دانش��گاه
محمود احمدی نژاد عنوان شده بود.
به گفته سی د حسین حسینی ،مدیرکل دفتر گسترش
اموزش عال��ی وزارت عل��وم و به نقل از س��ایت تس��نیم،
ش��ورای عالی انقالب فرهنگ��ی ابطال مجوز «دانش��گاه
ای رانیان» را به وزارت علوم ابالغ کرده و احتماال این مساله را
به خود دانشگاه نیز اعالم م ی کند .بر همین اساس مصوبه
قبلی درباره این دانشگاه مبنی بر اجازه فعالیت ان ،بالاثر و
فاقد وجاهت قانونی اعالم شده است.
خبر تاس��یس دانش��گاهی به نام «دانش��گاه جامع
بی ن المللی ای رانیان» نخس��تی ن بار در سال ۱۳۸۸اعالم شد
و در ابتدا نام اسفندیار رحیم مشایی ،رئی س دفتر احمدی نژاد،
به عنوان موسس این دانشگاه مطرح شد که البته بعدها به
دلیل اعتراضاتی که نسبت به رحیم مش��ایی وجود داشت،
طرح مذکور مس��کوت ماند ،تا اینکه روز پنج��م مرداد ۹۲و
در حالی که احمدی ن��ژاد اخرین روزهای حض��ور خود را در
نهاد ریاس��ت جمهوری ای ران س��پری م ی کرد ،شورای عالی
انقالب فرهنگی مجوز تاسیس دانش��گاه ای رانیان را به نام
محمود احمدی نژاد و حمیدرضا بقایی به عنوان موسس��ان
این دانشگاه صادر کرد.
حسینی ،مدیرکل دفتر گسترش اموزش عالی وزارت
علوم ،همچنین می گوید« :پیش از این بنا به درخواس��ت
ش��ورای عالی ای رانیان و رئیس این ش��ورا ،مج��وزی ب رای
تاسیس دانشگاه در خارج از ای ران صادر شده بود .اما با استناد
به ان مجوز شورای گسترش نم ی تواند مجوزی ب رای داخل
در این جایگاه مهم پر کند .این امر که رئی س جمهور ،خطیب
نماز جمعه ته ران باشد هم مسبوق به سابقه است و معتقدم
این اتف��اق مبارک هم از لح��اظ حقوقی اهمی��ت دارد ،هم
به دلیل نزدیکی خط مش��ی دکتر روحانی و ایت اهلل هاشمی
و همچنین محبوبیت ویژه دکتر روحانی در جامعه که باعث
م ی شود قشر وسیع مردم از نمازجمعه استقبال کنند چرا که
نماینده منتخب انها خطیب جمعه خواه��د بود ».یک روز
بعد از ان بود که خبرگزاری تس��نیم به سراغ حجت االسالم
تقوی رف��ت و از او در این باره س��وال کرد .رئیس ش��ورای
سیاستگذاری ائمه جمعه کشور ،در پاس��خ به سوالی درباره
تالش برخی رسانه ها ب رای افزودن نام رئی س جمهور به جمع
امامان جمعه موقت ته ران ،گفت« :این بحث ها
جوسازی هایی است که برخ ی دنبال م ی کنند؛
اینها ابتدا این جوسازی ها را ب رای اقای هاشمی
انجام دادند ،نتیجه نگرفتند و حاال رفته اند دنبال
اقای روحانی».
وی با بیان اینکه هی��چ اطالعی از بحث
امام جمعه ش��دن روحان��ی ن��دارد و دلیل این
ب ی اطالعی این اس��ت که اصال هیچ بحثی در
این زمینه مطرح نیست ،تاکید کرد« :قاعده اش
این است که اگر قرار باشد کسی به جمع امامان
جمع ه موقت ته ران اضافه شود ،بنده به عنوان
رئیس ش��ورای سیاس��تگذاری ائمه جمعه باید
مطلع باش��م اما هیچ اطالعی ندارم چون هیچ
بحثی مطرح نیس��ت ».تقوی در پاسخ به این
سوال که ایا رئی س جمهور ب رای امام جمعه شدن
درخواستی داشته اس��ت؟ گفت« :اقای روحانی
درخواستی ب رای امام جمع ه شدن نداشته است.
ش��ان اقای رئی س جمهور اجل از این است که
ب رای امام جمعه شدن درخواستی داشته باشد؛
خیر ،ایشان هیچ درخواستی نداشته است».
گزارش ها
در اخری��ن روزه��ای دول��ت ده��م بود ک��ه محمود
احمدی نژاد در جلس��ه ش��ورای عالی انقالب فرهنگی که
به ریاست خودش تشکیل م ی شد ،مجوز تاسیس دانشگاه
دریافت کرد .مجوزی که حتی عمر دولتش کفاف نداد تمام
امور مربوط به ثبت ان را به اتمام رس��انده یا مراحل دریافت
مجوز را به ط��ور کامل طی کند .از همین رو کار دانش��گاه
دولت دهم به پیچ دولت یازدهم برخورد کرد.
نخس��تین بار اوایل س��ال گذش��ته بود که مس��اله
غیرقانونی بودن «دانش��گاه ای رانیان» توسط مدیرکل دفتر
گس��ترش اموزش عال��ی وزارت عل��وم به طور رس��می در
حضور حسن روحانی در نماز جمعه س��خن گفت .غرویان
ابتدا درباره حضور ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی در نماز جمعه و
بحث های خوب مذهبی ،عقیدتی و همچنین بحث سیاسی
روز سخن گفت .غرویان با بیان اینکه ایت اهلل هاشمی دیگر
تمایلی ب رای حضور در نمازجمعه ته��ران ندارند ،گفت« :به
نظر م ی رس��د دکتر روحانی هم م ی تواند در جایگاه خطیب
نماز جمعه ته ران قرار بگیرد و جای خالی ایت اهلل هاشمی را
گزارش ها
31
دولت
سیاست
خداحافظی شیخ
ناطق نوری هفته گذشته رسما اعالم کرد که بنایی برای کاندیداتوری در انتخابات مجلس
پیش رو ندارد .این اظهارنظر او حاال همه تحلیل های انتخاباتی را با این صورت مساله مواجه
کرده اس��ت که بدون حضور او ارایش سیاسی کشور در استانه انتخابات مجلس چگونه
خواهد شد .تالش کرده ایم در این پرونده به این سوال پاسخ دهیم.
خداحافظیعلی اکبرناطقنوری
ازسیاسترسمی؟
سیاست
32
مثلث | شماره 228
ب رای ناطق نوری
جایگزینداریم
ماموریت
اقای مهندس
مجلس
مصطفی صادقی
1
دبیر تحریریه
«در این انتخابات به عنوان کاندیدا ش��رکت نمی کنم
و تشخیص می دهم که چنین تکلیفی ندارم؛ بعد از مجلس
پنجم اعالم کردم که در دنیای امروز رجال سیاسی برای کار
سیاسی عمری تعریف می کنند و بعد از اینکه این عمر تمام
شد ،انها به اتاق فکر می روند و جوانان سر کار می ایند .من
20سال نماینده مجلس بودم که دیگر کافی است؛ ما نسل
اول انقالبیم و نباید مدام ما بیاییم و باید اجازه بدهیم دیگران
هم حضور پیدا کنند».
ایا این سخنان علی اکبر ناطق نوری می تواند نشانی
از تصمیم قطعی او برای ع��دم ورود به معادالت انتخاباتی
اسفند 94باشد؟ خیلی ها می گویند علی اکبر ناطق نوری در
پس پرده از موثرین افراد در تح��والت هفته اخر انتخابات
سال 92بوده .ایا او قرار اس��ت همان نقش را در انتخابات
مجلس هم ایف��ا کند؟ اکنون ک��ه علی اکب��ر ناطق نوری
می گوید به صندلی نمایندگی و شاید ریاست پارلمان دهم
فکر نمی کند ،معادالت انتخاباتی این مجلس چه صورتی
پیدا خواهد کرد؟ اگر صورت مساله انتخابات مجلس اینده
را با فاکتور عدم حضور ناطق نوری بررسی کنیم می توانیم
به شکلی جدید از معادالت سیاسی برسیم که نشانگر نحوه
جانش��ینی و جاگیری گروه ها و نیروهای سیاسی در پایان
نیمه اول دهه 90باشد.
ناطق دهه ،70ناطق دهه 90
مثلث | شماره 228
حاال اصالح طلبان ممکن اس�ت بار دیگر
ب�ه سرلیس�تی و محوری�ت محمد رض�ا
عارف فک�ر کنند .ای�ن گزاره ام�ا چندان
ص�ورت خوش�ی ب�رای ائتلاف انه�ا با
اصولگرای�ان نزدی�ک ب�ه دول�ت ایجاد
نخواهد ک�رد و ش�اید حت�ی راه را برای
انها ببن�دد .گوی�ا غال�ب انه�ا همچنان
به ائتالف ب�ا اصولگرایان می اندیش�ند،
ان هم از رهگذر محوریت شیخ اصولگرا
سیاست
وقتی تاری��خ معاصر ایران را در دهه ش��صت و هفتاد
م��رور می کنی��م علی اکب��ر ناطق ن��وری را در منتهی الیه
جناح راست می بینیم .انجا که راس��ت سنتی قرار داشت و
البته دارای بیش��ترین قدرت در می��ان محافظه کاران بود.
ناطق نوری در ان دوران در کنار اکبر هاشمی رفس��نجانی
مهمترین عناصر این طیف سیاسی از جامعه روحانیت مبارز
بودند که در ساختار حکومتی جایگاه مهمی داشتند.
زم��ان اما خیل��ی از مع��ادالت سیاس��ی را تغییر داد.
علی اکبر ناطق نوری در ابتدای دهه هفتاد رئیس مجلسی با
اکثریت محافظه کاران بود ،در نیمه دهه هفتاد به پش��توانه
همین جناح عزم پاستور کرد و هشت سال بعد تالش کرد
تا شیخ اصولگرایان باشد برای انتخاب رئیس جمهور جدید.
گویا اوضاع چنان شده بود که سیاست ایران بعد از خرداد 76
دیگر بنا نداشت روی خوش به این شیخ راستگرا نشان دهد.
خواب او در ش��ب انتخابات دوم خرداد تعبیر شده بود .حاال
باید ردای قدرت رس��می را از تن دراورده و سیاست را تنها
از گعده نشینی های غیررسمی اهالی سیاست دنبال کند.
مضاف بر ان فردی رئیس جمهور شده بود که از پس
معادالت انتخابات س��وم تیر به مخالف سرسخت او تبدیل
شده و با او سر ناس��ازگاری داشت .چهار سال به او مستقیم
و غیرمستقیم خرده گرفت و در شب ان مناظره تاریخی تا
انجا که می توانست بر شیخ راستگرا تاخت.
زخم ان سال ها همچنان بر دل شیخ مانده است .تقریبا
هیچ سخنرانی و جلسه ای نیست که علی اکبر ناطق نوری از
گالیه هایش از ان دوران نگوید.
روزگار صدارت محم��ود احمدی نژاد ان چنان اوضاع
سیاست ایران را متحول کرد که فضای دوقطبی دهه های
70 ،60و نیمه 80با دگرگونی مواجه ش��ده و ضلع دیگری
در سپهر سیاس��ت ایران ایجاد شد تا راستگرایانی همچون
علی اکبر ناطق نوری و اکبر هاشمی رفس��نجانی با شیفت
جایگاهی ب��ه ان مکان کوچ کنن��د؛ جایی ک��ه اگرچه در
همس��ایگی اصالح طلبان بود اما مرزهایی دور خود داشت
که در مقاطع مختلف به عیان خود را نشان داد.
اصالح طلب��ان اما به به��ره این همس��ایگی و انچه
در 24خ��رداد 92رخ داد ،برای اینده سیاس��ت ورزی خود
می اندیشند؛ از چپ مش��ارکتی تا چپ کارگزارانی .انها به
همانی سازی با مجلس پنجم فکر می کردند .انجا که محمد
قوچانی ،عضو جدید حزب کارگزاران سازندگی در یکی از
سرمقاله هایش چنین می نویسد« :چشمانداز مجلس دهم
از هماکنون روشن است :بازافرینی مجلس پنجم با ترکیبی
از نیروهای معتدل اصالحطلب و اصولگرا که در ان جایی
برای راست افراطی و چپ افراطی نیست .برامدن جناحهای
افراطی راست و چپ در کشور محصول شرایط شبهجنگی
اس��ت .هرچه از این ش��رایط فاصله بگیریم ضرورتهای
اجتماعی و تاریخی افراطیگ��ری از بین خواهد رفت .چپ
افراطی چهره اشکار انحاللطلبان و راست افراطی چهره
اشکار بنیادگرایانی است که خشونت را تئوریزه میکنند».
گویا این طیف به مش��ارکت تاکتیکی ب��ا پهنه ای از
نیروهای اصولگرا می اندیش��ند که با همپوش��انی بخشی
از خواس��ت های سیاس��ی منافذی از موانع بزرگ��ی از راه
ورود شان به قدرت رس��می را بردارند .هر چند ممکن است
در فاصله ای از زم��ان بخش های مهمی از خواس��ت های
سیاسی ش��ان نادیده گرفته شود .درس��ت همان نسخه ای
که در خرداد 92تجویز شد و درس��ت همان نسخه ای که
برای اسفند 94پیچیده شده اس��ت« :در انتخابات اینده دو
فهرست باش��د؛ یکی اصالحطلبان و اصولگرایانی معتدل
که میتوانند با ه��م کار کنند و دیگ��ری اصولگرایان .اگر
این گونه شود کشور ما یک گام بزرگ برداشته ،ما هم باید
تالش کنیم .میدانم اکنون در شهرستانها و جاهایی که
نیروهای اصالحطلب وجود دارن��د به این فکر افتادهاند که
برای انتخابات چه کنیم؟ چه نیروها و برنامههایی داش��ته
باش��یم؟ میدانم که این مطالعات را انجام میدهند .وقتی
این هرم شکل میگیرد در انتخابات هم مشخص میشود
که اصالحطلبان به چه شیوهای وارد کار خواهند شد .مساله
مهم این اس��ت که همه اصالحطلبان به یک نتیجه مهم
رسیدهاند که در انتخابات اینده باید با یک استراتژی و حتی
با یک فهرست وارد انتخابات ش��وند .به همین دلیل وقتی
این موضوع را پذیرفتهاند این را هم قبول کردهاند که نباید
دنبال حداکثریها باش��یم .باید ببینیم محدودیتهایمان
چیس��ت تا بتوانیم با همدیگر تعامل داش��ته باش��یم ،این
تعامالت در بدنه اصالحطلبی ش��کل گرفته تا همدیگر را
بهتر درک کنند و بهتر خواستههای همدیگر را بشناسند».
(محمدرضا خاتمی)
انها در س��ال گذشته برای پاس��تور به حسن روحانی
رس��یدند و برای رس��یدن به کرس��ی های مجلس دهم به
علی اکبر ناطق نوری فکر می کردند ،با س��ناریوی بازسازی
تشکیالتی مجلس پنجم .انها از کنار چنین استراتژی ای به
سامان جدید فکر می کردند؛ «تا زمان انتخابات اتی مجلس
زمان زیادی باقی اس��ت اما من معتق��دم باید مجلس دهم
شبیه مجلس پنجم ش��ود .یعنی اقلیت قوی و تاثیرگذار از
اصالحطلبان وارد مجلس شوند و باتوجه به شرایط موجود،
چنین چیزی قابل قبول و راضیکننده خواهد بود .در مجلس
پنجم ،کارگزاران فراکسیونی قوی بودند.
به نظر من حضور اقای ناطق نوری در مجلس بعدی
بس��یار موثر خواهد بود و من از حضور چنین نیروهایی در
مجلس بعدی اس��تقبال میکنم اما خود اقای ناطق گفته
است که در انتخابات شرکت نمیکند .هماکنون در شورای
ش��هر هم نیروه��ای اصالحطلب خوبی حض��ور دارند که
حاکمیت روی انها حساسیت نداش��ت .انها اصالحطلبان
جوان��ی بودند که م��ورد حمایت ش��خصیتهای محبوب
اصالحطل��ب هم قرار گرفتن��د .در انتخاب��ات مجلس هم
میتوان روی نیروهای جوان اصالحطلب سرمایهگذاری
کرد و ب��ا حمایت رهبران جری��ان اصالحطل��ب انها را به
مجلس بعدی فرستاد( ».سعید حجاریان)
«احزاب اصالح طلب از روش های سیاس��ی معقول
و فعال تر برای انتخابات مجلس اس��تفاده می کنند و بعید
نیس��ت باتوجه به س��ابقه ناطق نوری و مجموعه گرایش
اصالح طلبان این اتفاق صورت بگیرد .حرکت به س��مت
ناطق ن��وری چیز عجیبی نیس��ت که بای��د هماهنگی در
مورد ان صورت بگیرد .در مجلس باید نیروهای معتدل و
باسابقه در انقالب حضور داش��ته باشند تا وضعیت بهتری
رقم بخورد و ادم های توانمند وارد شوند و ناطق نوری جزو
نیروهایی اس��ت که همه به توانایی های او اذعان دارند».
(کرباسچی)
حاال اما علی اکبر ناطق نوری می گوید بنایی برای
کاندیدات��وری در انتخاب��ات اتی ندارد .ای��ن یعنی یک
ش��وک س��نگین برای اصالح طلبانی که سرمایه گذاری
مهمی برای این همسایه دیوار به دیوار شان کرده بودند.
در چنین شرایطی س��ه تحلیل بر مبنای شرایط متفاوت
پی��ش روی تحلیلگران ق��رار می گیرد .ای��ا خداحافظی
علی اکبر ناطق نوری از سیاست رسمی ،قطعی و غیر قابل
بازگش��ت اس��ت؟ برخی همچون صادق زیب��اکالم این
تصمیم را غیر قطع��ی و قابل تغییر می دانند و برخی مانند
عباس س��لیمی نمین می گویند ش��یخ تصمیم درس��تی
گرفته است .اگرچه سابقه نشان داده است که در سیاست
نمی توان چنین تصویر قطعی از تصمیم افراد داش��ت اما
رفتار شناسی ناطق نوری نش��ان می دهد که او معموال بر
تصمیماتی که می گیرد استوار است .پس تحلیل نخست
در مورد شرط اول این اس��ت که علی اکبر ناطق نوری با
رصد شرایط گذشته و ش��رایط پیش رو تصمیمی قطعی
برای عدم بازگش��ت گرفته و گویا بنا دارد بر همان مدار
سابق باشد و سیاس��ت را از گعد ه های غیررسمی دنبال
کند.
اما در سطح دیگری از تحلیل باید به این فکر کنیم که
ایا علی اکبر ناطق نوری حاضر خواهد شد هدایت و محوریت
ائتالف و یکی ش��دن اصالح طلبان و حامی��ان دولت را که
بخش��ی از اصولگرایان را شامل می ش��ود بر عهده گیرد؟
تحلیل غالب در همه ماه هایی که از 24خرداد 92گذش��ته
این بوده است که مربعی از هاشمی رفسنجانی ،سید حسن
خمینی ،سید محمد خاتمی و علی اکبر ناطق نوری پدید امده
که همچون انتخابات سال گذشته بنا دارند صورت تحوالت
انتخابات 94را هم طراحی کنند .به یک معنا در دوگانه ای
از پیش بینی های سیاس��ی میان نقش اوری یا ایفای نقش
مس��تقیم علی اکبر ناطق نوری در انتخاب��ات مجلس اتی
حاال که او می گوید کاندیدا نخواهم شد ،وجه نقش افرینی
او به عنوان محور وحدت تقویت خواهد شد .اما گویا در این
میان گزاره دیگری هم وجود دارد؛ گزاره ای که می گوید او
اصال بنا ندارد وارد چنین معادالتی شود.
خودش در تازه ترین اظهارنظرش گفته است« :به نظر
می رسد که تندروهای سیاسی از هر دو جریان؛ ظاهرا به یک
نقطه مشترک رسیده اند و ان هم ایجاد شکاف بین نیروهای
33
دولت
قدیمی انقالب .از یک طرف برای ایجاد حساسیت می گویند
که اینها (اقای هاش��می ،بنده و اقای خاتمی) نشس��ته اند
برنامه ریزی برای مجلس اینده کرده اند و چه و چه که حرف
بی ربط و خالف واقعی است».
حاال در گمانه پردازی های سیاسی می توان به این وجه
از تحلیل هم فکر کرد که علی اکبر ناطق نوری بنایی برای
وحدت اصالح طلبان و بدنه ای از اصولگرایان ندارد .به یک
معنا ان تصوری که از س��وی تئوری پردازان اصالح طلب
ساخته می شود ،چندان انعکاس درستی از تصمیم علی اکبر
ناطق نوری ندارد .به دیگر س��خن اینکه ناطق نوری حاضر
نشده است روی فرش قرمزی که از سوی اصالح طلبان از
کارگزاران تا مش��ارکت برایش پهن شده بود ،قدم بگذارد.
او حاال به هر دو پیشنهاد اصالح طلبان پاسخ منفی داده؛ نه
کاندیدا می شود و نه محوری برای وحدت انان.
سیاست
34
مثلث | شماره 228
اصالح طلبان بدون ناطق نوری!
انها اکنون چه خواهند کرد؟ اگر نسخه همان نسخه
باش��د ،اصالح طلبان می خواهند به ائتالفشان با نیروهای
اصولگرا ادامه دهند .اما این اس��تراتژی تا چه حدی زمینه
اجرا خواهد داش��ت؟ ابراهیم اصغر زاده می گوید« :ائتالف
هاشمی و خاتمی با روحانی شکننده است و اصالحطلبان به
دولت به عن��وان رحم اجارهای
نگاه میکنند که ت��ن به یک
نوع س��ازش با بخشهایی از
محافظهکاران دادند ».یا انجا
ک��ه او بیپیرایهت��ر میگوید:
«حامیان روحانی مانند «اسب
چموش» هس��تند ک��ه «باید
کنت��رل ش��وند» ،وگرن��ه به
یک نی��روی مخ��رب تبدیل
میش��وند .راحتت��ر س��خن
بگویی��م .دیوار ائت�لاف میان
دولتیه��ا و اصال حطلب��ان
ناز کت��ر از ان اس��ت ک��ه
ت��رک نخ��ورد .ش��الوده این
دیوار مس��تحکم نیست ،یک
«ائت�لاف اش��فته» ش��کل
گرفت��ه .اگ��ر این ائت�لاف در
لحظ��ات اخ��ر و در کمبود و
ضیق «زمان» ب��رای هر کار
دیگری ش��کل گرف��ت ،حاال
همین گذر «زمان» فاکتوری
شده اس��ت برای سست شدن
ائتالف ».ی��ا در اظهارنظری
دیگ��ر محمدرض��ا تاجی��ک
می گوید« :اگرچ��ه معتقدم از
شدت و گس��تره این حمایت
(اصال حطلب��ان از دول��ت
روحان��ی) کاس��ته ش��ده اما
جریان اصالحات با نگرش��ی
عقالیی و با تحلیل��ی ناظر به
ش��رایط حال و اینده کشور و
نیز با حف��ظ فاصل��ه انتقادی
خ��ود ،کم��اکان از دول��ت
حمایت میکن��د .اما مطمئنم
ای��ن «حمایت» ام��ری زمان
پرورده و ش��رایط -پروردهاس��ت و چنانچه دولت تدبیر و
امید نتواند ب��رای چالشهای
پی��ش روی جامع��ه تدبی��ری
درخ��ور و بهنگام بیندیش��د،
کلیدش بس��یاری از درها را روی خودش خواهد بس��ت و
حامیانش را پش��ت درهای بس��ته رها خواهد کرد .در این
ش��رایط ،دولت «اعت��دال» که ب��ه نظر میرس��د در حال
تبدیل شدن به دولت «اختالط» است ،باید سریعتر خود را
جمع و جور و گرایشهای متفاوت و گاه متضاد درونی خود
را تعدیل کند و تا دیر نشده کلید تدبیر خود را به کار گیرد».
به نظر می رسد باید به این فکر کنیم که ائتالف دولت
و اصالح طلبان ممکن است به اس��فند 94نرسد .حاال که
ناطق نوری نیامده است انها دو راه بیشتر پیش رو ندارند.
راه اول این اس��ت که به محمد رضا عارف فکر کنند.
تنها نام��زد انها در انتخاب��ات که به خاطر حس��ن روحانی
از او عبور کردند .حاال او بر این باور اس��ت که س��رمایه ای
اجتماعی دارد و می تواند اس��تار اصالح طلبان در انتخابات
پیش رو باشد .واقعیت اما این است که تا قبل از خداحافظی
ناطق نوری ،اصالح طلبان چندان چراغ س��بزی به او نشان
نمی دادند.
غالمحس��ین کرباس��چی در اظهارنظری مهم انگاه
ک��ه از او درب��اره انتخابات مجلس پرس��یده بودن��د ،گفته
بود« :اح��زاب اصالح طلب از روش های سیاس��ی معقول
و فعال تر ب��رای انتخابات مجلس اس��تفاده می کنند و بعید
نیس��ت باتوجه به س��ابقه ناطق نوری و مجموعه گرایش
اصالح طلب��ان این اتفاق صورت بگیرد ،حرکت به س��مت
ناطق نوری چیز عجیبی نیست که باید هماهنگی در مورد
ان صورت بگیرد .در مجلس باید نیروهای معتدل و با سابقه
در انقالب حضور داشته باشند تا وضعیت بهتری رقم بخورد
و ادم های توانمند وارد شوند .ناطق نوری از نیروهایی است
که همه به توانایی های او اذع��ان دارند .عارف از نیروهای
خوبی است که تجربه معاون اجرایی و وزارت را در کارنامه
خود دارد و در مجل��س می تواند نقش خوبی ایف��ا کند اما
این بحث نیس��ت که یا عارف در انتخابات مجلس حضور
داشته باشد یا ناطق نوری .به هر حال مجلس 290کرسی
دارد و همه شخصیت های خوب و توانمند می توانند در ان
حضور داشته باش��ند و این انتخابات مجلس می تواند این
شخصیت ها را جمع کند».
سخنانی که اعتراض محمدرضا عارف و همراهان او
را به دنبال داشت .او گفته بود« :من وکیل اقای کرباسچی
نیستم و کسی هم به من وعده نداده بود».
ح��اال اصالح طلب��ان ممک��ن اس��ت ب��ار دیگر به
سرلیس��تی و محوریت محمد رضا عارف فک��ر کنند .این
گ��زاره اما چندان صورت خوش��ی ب��رای ائت�لاف انها با
اصولگرایان نزدیک به دولت ایجاد نخواهد کرد و ش��اید
حتی راه را برای انها ببندد.
گویا غالب انها همچنان
ب��ه ائت�لاف ب��ا اصولگرایان
می اندیش��ند ،ان هم از رهگذر
محوری��ت ش��یخ اصولگرا .در
وجه دیگری از تحلیل ش��اید
بت��وان ب��ه نقش افرینی علی
الریجان��ی فکر ک��رد؛ مدلی
ش��بیه فراکس��یون ره��روان
والیت .در چنین پیش فرضی
می ت��وان اوض��اع را این گونه
تصوی��ر ک��رد؛ س��ه گانه ای
ک��ه ی��ک ضل��ع ان ائتالف
اصالح طلبان و اصولگرایان با
محوریت علی الریجانی است،
ضل��ع دیگ��رش محمد رض��ا
ع��ارف و طی��ف متفاوت��ی از
اصال ح طلب��ان و ضلع س��وم
هم اصولگرایان با سرلیس��تی
دکت��ر غالمعل��ی حدادعادل
که می تواند فصل مش��ترکی
برای اصولگرایان تحولخواه،
پایداری و س��نتی های منتقد
دولت باشد .حاال که علی اکبر
ناطق نوری نیس��ت البته نباید
به ای��ن فک��ر کنیم ک��ه اکبر
هاشمی رفس��نجانی ب��رای
نقش افرینی مستقیم و مشهود
در انتخاب��ات مجلس بی میل
باشد.
ش��اید او تنه��ا امی��د
اصالح طلبان برای رسیدن به
نسخه ای باشد که چندین ماه
است روی ان کار می کنند .ایا
اکبر هاشمی رفسنجانی چنین
کاراکت��ری را خواهد پذیرفت
یا تصمیم��ی از جنس تصمیم
علی اکب��ر ناطق نوری را اتخاذ
خواهد کرد تا همسایه دیوار به
دیوارشان همچنان مرز و دیوار
همسایگی را حس کند؟
مجلس
بله .امروز ان موقعیت را از دس��ت داده و موقعیت
دیگری را هم نمی تواند به دست اورد .البته نمی گویم اقای
ناطق در میان اصالح طلبان پایگاه ندارد ،ممکن است مقداری
داشته باشد ولی وقتی نیروهای با سابقه تر در جبهه اصالحات
هس��تند اقای ناطق اضافه بر انها پای��گاه اجتماعی دیگری
ندارد .به عبارت دیگر اقای ناطق نوری چیزی به عِده و ُعده
اصالح طلبان اضافه نخواهد کرد .بنابراین فقط اصالح طلبان
می خواهند با نام اقای ناطق یک بازی سیاسی انجام دهند و
اقای ناطق نوری نیز متوجه این قضیه شد.
وقتی اقای ناطق ن�وری اعالم موضع ک�رد که در
انتخابات مجلس نامزد نمی ش�ود چ�ه جناحی از
این اعالم موضع ناراحت شد؟
احساسم این است که در ارایش سیاسی کشور تغییر
زیادی ایجاد نکرد.
یعنی اصالح طلبان از این قضیه ناراحت نشدند؟
البته اگر انها می توانستند سناریوی خود را با اقای
ناطق تکمیل کنند قطع��ا موفق تر بودند ام��ا اینکه موجب
رنجش انها شده باشد خیر.
پس براس�اس صحبت های ش�ما اصالح طلبان
باید س�ناریوی خود را ب�رای انتخاب�ات مجلس
عوض کنند؟
ناطق نوری وارد بازی اصالح طلبان نشد
گفتو گویمثلثباعباسسلیمینمین
امید کرمانی ها
خبرنگار
اقای علی اکبر ناطق نوری هفته گذشته در هشتمین
همایش اس�اتید و دانش�جویان ایرانی خارج از
کش�ور اعالم کرد «بنا ندارد در انتخابات مجلس
شرکت کند و تشخیص می دهد که در این رابطه
تکلیف ندارد» ،ش�ما از این صحبت چ�ه ارزیابی
دارید؟
برداشتم این اس��ت که اقای ناطق در این مساله
پختگی به خرج داد چون به نظرم ایشان اقبال چندانی ندارد.
اقای ناطق از جبهه اصولگرایی جدا شده و در جبهه اصالحات
هم اعتمادی به او نیست ،بنابراین اگر او االن چنین سخنی
می گوید می داند که جبهه اصالحات می خواهد از نامش بهره
برداری سیاسی کند خب بالطبع در این بازی وارد نمی شود و
این جای خرسندی اس��ت که او در این قضیه با تفکر و تامل
عمل می کند.
می گویند اقای ناطق می خواست شائبه مطرح شده
درباره ائتالف خود با اقایان خاتمی و هاش�می را با
این سخنان تکذیب کند ،نظر شما چیست؟
همانطور که گفتم ،اقای ناطق باید از یک پایگاهی
برخوردار باشد تا بتواند در یک ائتالفی جا بگیرد .هر کسی به
میزان پایگاه اجتماعی اش می تواند وارد ائتالف یا معادالت
سیاسی شود .اقای ناطق چه پایگاه اجتماعی دارد؟
یعنی شما معتقدید که اقای ناطق یک شخصیت
سیاسی فراموش شده است؟
از پایگاه اجتماع��ی اصالحات را به دس��ت اورد؟ جواب این
سوال هم منفی اس��ت .معتقدم به لحاظ عقل سیاسی برای
اقای ناطق روشن است که فقط از او می خواهند بهره برداری
سیاسی کنند ،چون امدن او به صحنه انتخابات مجلس چیزی
به پایگاه اجتماعی اصالحات اضافه نمی کند.
اقای خاتمی فرصتی برای نام�زدی در انتخابات
مجل�س پی�دا نمی کن�د و ب�ر همی�ن اس�اس
اعالم بازنشس�تگی سیاس�ی کرد ،در کن�ار این
مس�اله ش�رایط س�نی اق�ای هاش�می همچون
ریاس�ت جمهوری بزرگترین مانع او ب�رای ورود
به پارلم�ان خواهد بود اما اق�ای ناطق نوری برای
نامزدی در انتخابات مجلس ش�رایط سیاس�ی و
س�نی را دارد بنابراین می تواند ای�ن ائتالف را در
صحنه رقابت نمایندگی کن�د ،این خود یک امتیاز
مهم محسوب نمی شود؟
منظور ش�ما دوم خرداد 76است که نتوانست به
ریاست جمهوری برسد؟
انها می خواستند با استفاده از نام اقای ناطق ایجاد
موج کنند اما پس از مدتی قطعا تاکتیک خود را در انتخابات
مجلس تغییر می دادند ،چون هیچ عقل سیاس��ی نمی پذیرد
که اصالح طلبان حاضر ش��وند ریاس��ت مجلس را به اقای
ناطق نوری بدهند .قبل از انتخابات جریانات سیاسی در این
وادی هستند که با برگه های مختلف بازی کنند تا در عرصه
رقابت جریان سازی و موج افرینی را به نفع خود کنند .ایا این
به ان معنی است که با این برگه ها تا اخر بازی می کنند؟ قطعا
عقالیی نیست ،ان هم با اقای ناطق -مهره ای که قبال عدم
توفیقش محرز شده -قطعا با این مهره تا اخر بازی نمی کردند
و بعد از مدتی مهره های اصلی را به میدان می اوردند .به واقع
انها از نام اقای ناطق می خواستند بهره گیرند تا با ایجاد یک
موج تبلیغاتی در جبهه اصولگرایان اختالف ایجاد و موقعیت
سیاس��ی خود را در انتخابات قوی تر کنند ،از این رو می گویم
چنین موضع گیری کمترین انتظار از اقای ناطق نوری بعد از
عمری کار سیاسی بود.
اقای محمدرضا خاتم�ی تقریبا 2ماه پیش اعالم
کرد اصولگرایان و اصالح طلبان معتدل می توانند
در انتخابات مجلس یک فهرست واحد بدهند .در
واقع برنامه و سناریوی اصالح طلبان این بود که در
ذیل نام اقای ناطق چنین ائتالفی را شکل بدهند،
به نظر شما اگر اقای ناطق نوری نیاید چه کسی را
می توانند جایگزین او کنند؟
هرگز اقای ناطق محور ائتالف نمی توانست باشد.
شما فرمودید که تاکتیک و سناریوی اصالح طلبان
در استانه انتخابات مجلس تغییر می کرد ،االن که
اقای ناطق اب پاکی را روی دس�ت اصالح طلبان
ریخت ،این س�ناریو همین امروز عوض می شود
یا انکه یک نف�ر دیگر را جایگزی�ن می کنند تا در
استانه انتخابات تاکتیک اصلی را به اجرا دراورند؟
قطعا با برگه های مختلف دیگری کار خواهند کرد.
امروز اصالح طلبان شخصیت مورد نظر را عوض
می کنند یا کل سناریوی طراحی شده را دستخوش
تغییر قرار می دهند؟
مثلث | شماره 228
خیر ،اقای ناطق به هیچ وجه نمی تواند این کار را
انجام دهد ،چون در شرایطی که یک پایگاه اجتماعی داشت
نتوانس��ت به ان جایگاهی که می خواس��ت برس��د بنابراین
می داند که در این زمینه فقط می خواهن��د از او بهره برداری
سیاسی کنند.
یعنی می فرمایید اصالح طلبان تا نزدیک انتخابات
می خواس�تند با نام اق�ای ناطق ن�وری یک بازی
رس�انه ای انجام دهن�د تا در لحظه اخ�ر تاکتیک
اصلی را رو کنند؟
سیاست
چنین حرفی را نمی زنم ،اقای ناطق خدماتی دارد
که قابل احترام است اما جایگاه سیاسی ندارد .جایگاه سیاسی
داشتن با فراموش شدن متفاوت است .اقای ناطق نوری امروز
چه بدنه اجتماعی را با خود می خواهد به صحنه بیاورد و با ان
وارد یک ائتالف شود؟ ایا پایگاه اجتماعی اصولگرایان در کنار
اقای ناطق قرار می گیرد؟ جواب خیر اس��ت .ایا وقتی اقایان
خاتمی و هاش��می حضور دارند اقای ناطق می تواند بخشی
عباس سلیم ی نمین عدم ورود ناطق نوری
به عرصه انتخابات مجلس دهم را نشان پختگی
او م ی دان�د و معتقد اس�ت ک�ه ش�یخ ،اقبال
چندانی ندارد این تحلی ل گر مس�ائل سیاسی
همچنین م ی گوید که ناطق نوری با این تصمیم
از ورود به بازی اصالح طلبان امتناع ورزید؛ چراکه
پای�گاه اجتماعی خاصی ندارد .س�لیم ی نمین
استراتژی اصالح طلبان را ایجاد موج سیاسی با
استفاده از نام ناطق نوری م ی داند.
بل��ه ،البت��ه همانطور ک��ه گفتم قطعا س��ناریوی
اصالح طلبان تا انتخابات عوض می شد.
35
دولت
پیگیری همین س��ناریو از جانب انه��ا ادامه پیدا
می یابد اما ش��خصیت را عوض خواهند کرد .در واقع با افراد
دیگری که انها را در کانون توجه قرار دهد کار خواهند کرد.
اقای کرباس�چی ،دبیرکل کارگزاران نخس�تین
کسی بود که نام اقای ناطق نوری را برای نامزدی
در انتخابات مجلس اعالم کرد .در ش�رایطی که
اقای ناطق اعالم کرد هیچ قصدی برای نامزدی در
رقابت سیاسی پیش رو ندارد ،کارگزاران روی چه
فرد دیگری سرمایه گذاری می کند تا برنامه هایش
را در مجلس راهبری کند؟
اق�ای ع�ارف ش�خصیتی اس�ت ک�ه خ�ود را
اصالح طلب می خواند اما سابقه فعالیت سیاسی
اقای ناطق ن�وری نش�ان می دهد ک�ه او در طیف
راست سنتی تعریف می ش�ود و برهمین اساس
می توانست بخشی از اصولگرایان سنتی و معتدل
را در اطراف خود گرد اورد ح�ال انکه اقای عارف
قادر به انجام چنین کاری نیس�ت ،با این تفاسیر
او جایگزین مناسبی برای اقای ناطق نوری خواهد
بود؟
ه�ر ک�دام از ای�ن دو طی�ف چ�ه ش�خصیتی را
می خواهند در انتخابات مجلس حمایت کنند؟
مثال چه کسانی؟
اقای ع��ارف گزینه بع��دی اصالح طلبان خواهد
بود ،اما همانطور که او را در انتخابات ریاست جمهوری کنار
گذاشتند و لطمه جدی حیثیتی به او زدند در استانه انتخابات
مجلس نیز شاید اقدام مش��ابهی انجام دهند تا با برگه های
دیگری کار را پیش ببرند.
اقای عارف بخشی از جریان اصالحات را می تواند
گرد خود بیاورد.
همین نکته اس�ت که ع�ارف نمی توان�د در میان
اصولگرای�ان ش�کاف بین�دازد ،پ�س گزین�ه
مناس�بی برای جایگزینی اقای ناطق نیست ،ایا
اصالح طلبان گزین�ه دیگری را ب�رای ایفای این
نقش دارند؟
انها در جری��ان اصولگ��را قطعا اف��راد دیگری را
می توانند پیدا کنند.
این ش�خص می توان�د اق�ای الریجانی باش�د،
چون او در مجلس نه�م نمایندگان اصالح طلب و
اصولگرای معتدل را دور خود جمع کرد و توانست
بر کرسی ریاست بنشیند ،ایا در انتخابات مجلس
نهم نی�ز می تواند مح�ور ائتلاف اصالح طلبان و
اصولگرایان معتدل قرار گیرد؟
هنوز قضاوت در این باره زود اس��ت اما قطعا اقای
الریجانی پخته ت��ر از اقای ناطق نوری عم��ل می کند و در
این حد امکان به��ره برداری سیاس��ی از نام خ��ودش را به
اصالح طلبان نخواهد داد .در کل افرادی در جریان اصولگرا
هستند که مایلند در فضای سیاسی کش��ور جا به جا شوند و
چنین نقش هایی را ایف��ا کنند اما هنوز قض��اوت درباره انها
زود است.
به فرض که ثبت نام نامزدهای انتخابات مجلس
ب�ه پایان رس�ید و اق�ای ناط�ق هم نام نویس�ی
نکرد ،ارایش فضای سیاس�ی را چطور می بینید؟
انتخابات چندقطبی می شود؟
معتقدم در ابتدای امر انتخابات مجلس را سه قطبی
می بینم اما بعد شاید رقابت دوقطبی شود.
36
ابتدا رقابت میان س��ه جریان دولت ،اصالحات و
اصولگرایان شکل می گیرد اما بعد بسته به عملکرد دولت و
اصولگرایان ممکن است فضای رقابت همچنان سه قطبی
بماند یا تبدیل به دوقطبی شود .در زمان حاضر به نظر می رسد
نگاه دولت ان است که مستقل از اصالح طلبان برای خود در
فضای سیاسی کشور جریان سازی کند .البته تمام دولت ها
در گذشته چنین تمایلی داش��تند که بعد از روی کار امدن در
مجلس تالش کنند برای خود پایگاهی را سامان دهند.
مثلث | شماره 228
سیاست
رقابت میان چه طیف های سیاس�ی س�ه قطبی و
سپس دو قطبی می شود؟
پای�گاه دولت می خواه�د با چه ابزار تش�کیالتی
این جریان س�ازی را انجام دهد؟ ایا کارگزاران
می خواهد این نقش را برای دولت ایفا کند؟
البته بخشی از کارگزاران و بخشی از اصولگرایان
در این قضیه با دولت همراهی خواهند داشت.
بخشی از کارگزاران متمایل به همکاری با دولت
است ،طیف دیگر تمایل به جناح اصالحات دارد.
االن قضاوتی نمی کنم.
برگردی�م ب�ه موضوع قطب ه�ای انتخاب�ات .در
صورتی که اصالح طلبان اقای عارف را در انتخابات
مجلس محور قرار دهند ،دولت روی چه شخصیتی
می خواهد سرمایه گذاری کند؟
این بس��تگی به توفیق دولت در حوزه اقتصادی
دارد .اگر دولت در اس��تانه انتخابات بتواند اقداماتی درباره
گشایش در حوزه اقتصادی داشته باشد و موقعیت خودش
را در افکار عمومی مثبت ببیند قطعا خیلی تمایلی به اینکه
با دیگر قطب ها ائتالف کند نخواهد داش��ت ،بلکه تالش
می کند دیگران را به سوی خود بکشاند.
واقع قضیه ان است که با وجود تاکید رهبر انقالب به
توجه مسئوالن بر ظرفیت های داخلی اما برخی دولتمردان
همچون وزارت نفت و وزارت صنایع نگاه به بیرون داشتند و
فکر می کردند به سرعت روابط ایران با غرب بهبود می یابد
و این قضیه یک تحول اقتصادی در کشور به وجود می اورد
اما امروز فهمیدند که تحلیل خام و ناپخته ای داشتند و حاال
می خواهند تغییر رویکرد بدهند ،از این رو باید دید می توانند
تا زمان انتخابات گام های اساسی بردارند یا خیر.
اگر موفق ش��وند ش��رایط در انتخابات ب��رای دولت
به گونه ای رق��م می خ��ورد که دیگ��ران به انه��ا نزدیک
می ش��وند ،در غیر این ص��ورت ارایش سیاس��ی انتخابات
شکل دیگری پیدا می کند.
با ای�ن فرض که اق�ای ناطق نوری نامزد نش�ود،
دولت بهتر می بیند بین عارف و الریجانی چه کسی
بر کرسی ریاست مجلس بنشیند؟
به نظر م��ن دولت تمایل خواهد داش��ت که اقای
الریجانی رئیس مجلس شود.
یعنی اگر دولت به این نتیجه برس�د که موقعیت
ان را دارد در ق�د و قام�ت ی�ک قطب س�وم وارد
انتخابات مجلس ش�ود ،در مقابل اق�ای عارف از
اقای الریجانی حمایت خواهد کرد؟
اگر موفق در بحث های اقتصادی نشود این کار را
انجام خواهد داد.
چ�را بین اق�ای الریجان�ی و اقای ع�ارف ،دولت
اقای الریجان�ی را در انتخاب�ات مجلس حمایت
خواهد کرد؟
ابت�دا رقاب�ت میان س�ه جری�ان دولت،
اصالحات و اصولگرایان ش�کل م ی گیرد
ام�ا بع�د بس�ته ب�ه عملک�رد دول�ت و
اصولگرایان ممکن اس�ت فضای رقابت
همچنان س�ه قطبی بماند ی�ا تبدیل به
دوقطبی ش�ود .در زمان حاض�ر به نظر
م ی رسد نگاه دولت ان است که مستقل از
اصالح طلبان برای خود در فضای سیاسی
کشور جریان سازی کند
همین االن زمینه های این رغبت مش��هود است.
وزیر کشور فردی متمایل به اقای الریجانی است .برخی دیگر
از نیروها به همین دلیل به دولت راه یافتند بنابراین زمینه های
برخی ائتالف ها وجود دارد.
با این فرض که دولت کارنامه متوسطی در حوزه
اقتصادی کس�ب کند و همین مساله عاملی باشد
تا مس�تقل از دیگران وارد رقابت سیاس�ی شود،
در شکل انتخابات س�ه قطبی غلبه با کدام قطب
خواهد بود؟
گرچه عملکرد جامعه را در پای صندوق های رای
ان چنان قابل محاسبه نمی دانم ولی می توانم روی یک مطلب
تاکید کنم که همواره مردم توزیع قدرت را به نفع خودش��ان
می بینند .یعنی از اینکه تمرکز قدرت ایجاد شود خیلی برایشان
خوش��ایند نخواهد بود بنابراین اگر امروز دولت دس��ت یک
جریان است بیشتر مردم در انتخابات مجلس تمایل دارند که
به اصولگرایان رای دهند.
یعنی به اصالح طلبان نیز رای نمی دهند؟
خیر ،چون برخی عناصر اصالح طلب که امروز در
بدنه دولت قرار گرفتند ،نزد افکار عمومی اصالح طلبان قابل
اعتماد نیس��تند .اس��تناد حرفم نیز صحبت های اقای بهزاد
نبوی اس��ت .او چندی پیش گفت «اصالح طلبان باید دقت
کنند که با چه کسانی دارند پیوند می خورند برخی نیروهای
این جریان امروز از حقوق بهائیان دفاع می کنند» ،یعنی اقای
بهزاد نبوی از اینکه اصالح طلبان دارن��د مورد بی اعتمادی
مردم واقع می شوند اظهار نگرانی می کند و می گوید باید این
شرایط تغییر کند .به واقع خود این عزیزان نیز به جمع بندی
رسیدند که وقتی اقای نوری زاد اعالم می کند «ما از حقوق
بهائیان می خواهیم دفاع کنیم» خیلی ب��ه پایگاه اجتماعی
اصالح طلبان لطمه زده است.
پس شما معتقدید که در انتخابات مجلس غلبه با
اصولگرایان خواهد بود؟
بله.
ای�ن غلب�ه را مطل�ق می دانید ی�ا نس�بی؟ یعنی
اصولگرایان ب�ه لحاظ ع�ددی می توانند بیش از
نصف کرس�ی های مجل�س را به دس�ت اورند یا
خیر؟ چون در حالت اول خود اصولگرایان فارغ از
گروه های رقی�ب می توانند رئیس مجلس تعیین
کنند اما در حالت دوم مجبور می ش�وند با یکی از
رقبای خود ائتالف کنند.
قطعا موقعیت کنونی تغییرات��ی خواهد کرد ولی
اکثریت نسبی با اصولگرایان خواهد بود.
یعنی اصولگرای�ان نمی توانند اکثری�ت مطلق و
نصف به عالوه یک کرسی های مجلس را بگیرند؟
خیر ،حاال تا این حدودها می توان پیش بینی کرد.
همانطور که گفتم بس��تگی به اتفاقاتی که تا زمان انتخابات
رخ می دهد دارد.
در وضعیتی که اصولگرایان اکثریت نسبی باشد،
اصالح طلبان و طیف دولت چ�ه کار خواهند کرد؟
ایا برای انکه انتخاب رئیس مجل�س با نظر انها
باشد به ائتالف با هم رضایت می دهند؟ صریح تر
بخواهیم بگوییم اق�ای عارف و اق�ای الریجانی
برای قرار گرفتن یک نف�ر از میان خود در جایگاه
ریاست مجلس با هم توافق می کنند؟
دولت طرف تعیین کننده در ائت�لاف خواهد بود،
چون در این وضعیت دولت بیشتر تمایل خواهد داشت که با
اصولگرایان به ائتالف برسد.
همی�ن ج�ا س�وال پی�ش خواه�د امد ک�ه طیف
اصولگرایان را چه کسی راهبری می کند؟
اقای حدادعادل و اقای الریجانی این نقش را ایفا
خواهند کرد.
باتوجهبهانکهشماگفتیدنظرجریاندولتبرحمایت
مجلس
از ریاست مجلسی اقای الریجانی خواهد بود ،این
مساله موجب قطع ارتباط ایشان با جریان اصولگرا
نمی شود؟
اقای الریجانی خود را با جریان دولت پیوند نمی زند
بلکه با ان جریان ائتالف می کند .به واقع جایگاه اقای الریجانی
درانموقعیتکهتفسیرنمی شود،ولیهمانطوریکهدرگذشته
بعضادرپشتصحنهیکمعادالتیبودهدرایندههممی توانداین
معادالتادامهپیداکند.
درچنینوضعیتیکهاقایالریجانیحمایتدولتو
بخشیازنمایندگاناصولگرایراهیافتهبهمجلسرا
پشت سرخوددارد،دررقابتبااقایحدادعادلبرای
تکیهزدنبرکرسیریاستمجلسچهنتیجه ایرقم
خواهدخورد؟
االن قابل پیش بینی نیس��ت .موقعیت دولت در این
قضیه مهم است چون در ابتدای مجلس هشتم حمایت اقای
احمدی نژاد از ریاست مجلسی اقای الریجانی موجب شد که
اقای حداد با انکه از موقعیت خوبی میان اصولگرایان برخوردار
بودوضعیتبهنفعاقایالریجانیتغییرکندامااگرموقعیتدولت
تضعیفشودشانسریاستمجلسیاقایحدادزیادخواهدبود.
در مجلس نهم یک اتف�اق دیگ�ری رخ داد ،دولت
احمدی نژاد با ریاس�ت اقای الریجانی بر مجلس
موافق نبود ام�ا اق�ای الریجانی توانس�ت در کنار
ی خ�ود ،نمایندگان
نماین�دگان اصولگ�رای حام�
اصالح طل�ب راه یافت�ه ب�ه مجل�س را نی�ز داخل
فراکس�یون رهروان جمع کند و دوباره بر کرس�ی
ریاس�ت قوه مقننه تکیه زند ،فکر نمی کنید دوباره
چنین ائتالفی شکل بگیرد؛ یعنی جریان دولت برای
تامین نظر خود به ج�ای ائتالف ب�ا اصولگرایان به
سمتائتالفبااصالح طلبانبرود؟
در عالم سیاست هر امکانی وجود دارد.
در انتخابات مجل�س جبهه متح�د اصولگرایان با
محوریتجبههپیروانخط امامورهبریوایثارگران
و رهپویان شکل گرفت ،با وجود دعوت های مکرر،
پایداری وارد این ائتالف نش�د اما بع�د از انتخابات
تحول خواه�ان (ایثارگ�ران و رهپوی�ان) از جبه�ه
پیروان جدا ش�دند و همراه با پایداری از ریاس�ت
اق�ای حدادعادل حمای�ت کردن�د ،در مقابل جبهه
پیروانحامی اقایالریجانیشد؛اینجداییدربدنه
نیروهایاصولگراهمچنانباقیاست،اگرانتخابات
مجلس میان اصولگرایان و اصالح طلبان دو قطبی
شود به نظر شما دو طیف اصولگرا حاضر می شوند
در قالب یک ائتالف کنار هم قرار گیرند یا انکه هنوز
انقدر از هم دورن�د که پیوند خ�وردن انها محال به
نظرمی رسد؟
جبههپایداریخوددچارتشتتشدهاستیعنیبعضی
ازعناصرانجداشدندوهنوزقضیهکامالروشننیست.می توان
شانسالریجانیبیشترشد
تو گو با محمدجواد حق شناس ،عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی
گف
عل ی اکبر ناطق نوری در هشتمین همایش اساتید
و دانش�جویان ایرانی خارج از کش�ور اعالم کرد
«بنا ن�دارد در انتخاب�ات مجلس ش�رکت کند و
تشخیص م ی دهد که در این رابطه تکلیف ندارد»،
به نظر ش�ما ای�ن س�خن زمینه چین�ی او برای
نامزدی در رقابت سیاسی پیش رو تلقی م ی شود
یا انکه پاس�خ صریح منفی به همه گمانه زن ی ها
درباره بازگش�تش به عرصه سیاسی کشور بود؟
برداش�ت ش�ما از این صحبت اقای ناطق نوری
چیست؟
خالء وج�ودی مرح�وم عس�گراوالدی و وضعیت
جس�مانی ایت اهلل مهدوی کنی تاثی�ری بر ارایش
انتخاباتیطیف هایمختلفاصولگرادارد؟
متاس��فانه قطعا تاثیر دارد .این دو شخصیت طبیعتا
یدراینقضیهبودند.
وزنه هایمهم
ی محوری
ایا اق�ای ناط�ق می تواند با نقش افرین�
ش�کاف های میان طیف های مختلف اصولگرا را پر
کند؟
خیر،نمی تواندایننقشراایفاکند.
پس چه شخصیتی می تواند در پیوند دادن دو طیف
جداشدهاصولگراازهمنقش افرینباشد؟
افراد دیگری در این قضیه هستند که می توانند ایفای
نقشکنند.
اقای ناط�ق اگر نام�زد انتخابات مجلس نش�ود از
فهرستگروهیاجناحخاصیحمایتمی کند؟
قطعا او از یک فهرست انتخاباتی حمایت می کند ،اما
یدانماینحمایتچقدرمی تواندتاثیرداشتهباشد.
نم
از ک�دام فهرس�ت حمای�ت می کن�د؛ اصولگراها،
اصالح طلبانیاجریاندولت؟
ازاصولگراهاکهحمایتنخواهدکرد،احتماالحمایتش
معطوفبهفهرستجریاندولتخواهدبود.
اینکه اقای ناطق بگوید من با اقایان خاتمی
و هاشمی نشستی نداشتم حرف درستی است
اما اینکه این سه شخصیت با هم توانستند یک
سازوکاری حتی نانوشته را تدوین کنند و نتیجه
ان ریاس�ت جمهوری اقای حس�ن روحانی شد
قابل انکار نیست .در انتخابات ریاست جمهوری
92نقش اقای هاشمی غی ر قابل انکار است
راست سنتی شاید نقش محوری اقای ناطق نوری
را بپذیرد اما ایا جبهه پایداری ،جمعیت ایثارگران و
جمعیت رهپویان حاضرند محوریت او را همچون
زمانی که شورای نیروهای انقالب را تشکیل داد
بپذیرند؟
به نظر ش�ما وقت�ی اقای ناطق ن�وری اعالم
کرد «بنا ندارد در انتخابات مجلس شرکت کند و
مثلث | شماره 228
قطع��ا انه��ا نم ی پذیرن��د و فک��ر م ی کن��م ان
مجموعه ها با راست سنتی اب شان در یک جوی نم ی رود.
تکلی ف شان مدت هاست روشن است .مخصوصا از زمانی که
اقای احمدی نژاد رئی س جمهور شد ،از ان زمان انها خرج شان
را از تشکیالت راست سنتی جدا کردند ،بناب راین راست سنتی
ب رای اینکه لطمه نخورد و مشکالتش ادامه پیدا نکند قطعا
نیازمند بازسازی است و ب رای بازسازی شخصیتی مثل اقای
ناطق م ی تواند به انها کمک کند تا از این بن بست سیاسی
خارج ش��وند .در کنار ناطق نوری چهره توانمند و تاثیرگذاری
مثل باهن��ر به عنوان ش��خصیت تش��کیالتی و پارلمانی
م ی تواند موثر واقع ش��ود .باتوجه به اینکه انها هشت سال
از س��وی تیم احمدی ن��ژاد مهجوریت کش��یدند و لطمات
س��ختی خوردند ،به واقع زوج باهنر-ناطق م ی توانند راست
سنتی و جریان اصولگرایی را از بن بس��ت خارج کنند .از ان
طرف هم فکر م ی کنم جریان پای��داری ،جمعیت ایثارگران
و جمعیت رهپویان م ی توانند ب��ا محوریت حدادعادل یک
تشکیالت منس��جم سراس��ری و به دور از برخی رفتارهای
افراط گرایانه تشکیل دهند و خودشان را در فضای سیاسی
جدید بازساماندهی کنند.
سیاست
یک رویکردی در کشورهای پیشرفته وجود دارد که
سیاستمداران بسته به مقتضیات زمان از صحنه قدرت کنار
م ی کشند و این یک فضیلت قابل تقدیر است که خوب بود
برخی سیاستمداران ای رانی هم از ان تاسی م ی کردند و زمانی
که دوره شان تمام شد خود از مسئولیت کنار م ی رفتند و خیلی
به مقام شان دلبستگی نش��ان نم ی دادند .شاهد هستیم در
کشورهای پیشرفته زمانی که مسئوالن ارشد یا زیرمجموعه
انها قصوری م ی کنند یا مش��کلی در حوزه مسئولیت انها
پیش م ی اید ضمن پاسخگویی به افکار عمومی ،از صحنه
قدرت نیز خارج م ی شوند .نمونه ان را م ی توان در غرق شدن
کشتی کره ای دید که نخس ت وزیر کره استعفا کرد یا سقوط
هواپیمای مالزی که منجر به اس��تعفای وزیر راه ان کشور
شد .در سطح سیاسی هم برخی صاحب منصبان داوطلبانه
از قدرت کنار م ی کشند ،نمونه های بارز ان ماهاتیر محمد در
مالزی یا نلسون ماندال در افریقای جنوبی بود .این موارد در
کش��ور ای ران خیلی وجود ندارد .از یک زاویه دیگر م ی توان
موضع اق��ای ناطق را ب��ا موضعی که اقای خاتم��ی درباره
عدم تالش��ش ب رای بازگش��ت به قدرت مطرح کرد ،مرتبط
دانس��ت .این دو شخصیت ش��اخص در دو جریان سیاسی
کشور به لحاظ موقعیت ،نقش و کارکرد خاص و ویژه با هم
مشابهت هایی دارند؛ هر دو دارای سابقه مبارزاتی قبل انقالب
هستند ،در کابینه شهید رجایی و مهندس موسوی حضور
داش��تند و دو دوره رئیس دو قوه به مدت هشت سال بودند
و االن در اوج پختگی و توانایی به س��ر م ی برند و به نوعی
سرمایه های سیاسی و اجتماعی کشور محسوب م ی شوند اما
قصد بازگشت به قدرت را ندارند یا به نوعی بحث بازنشستگی
را مطرح م ی کنند؛ معتقدم این ضایع ه ای ب رای فضای سیاسی
کشور و سیاست ورزی است و احساس م ی کنم که این بزرگان
به نوعی فضای سیاست ورزی را یک مقدار تنگ م ی بینند،
به ویژه اقای ناطق که یک پارلمانتاریس��ت اس��ت ،دو دوره
سابقه ریاست مجلس را در کارنامه دارد و فضا را م ی شناسد.
به نظرم اقای ناطق باتوجه به تغییری که در حوزه اجرایی رخ
داده و اقای روحانی امروز مسئولیت قوه مجریه را عهده دار
است م ی تواند نقش ویژه و تاثیرگذاری را در مجلس ایفا کند
چون شخصیتی توانمند ،جامع االط راف و مورد تایید و قبول
جریان های سیاس��ی به خصوص عقالی دو جریان است.
به نظر م ی اید اقای ناطق احس��اس م ی کن��د که موقعیت
مناسبی ب رای سیاست ورزی نیست یا حضور او را ب ر نم ی تابند
و اس��تقبالی نم ی شود یا چراغ س��بزی نم ی بیند ،بر همین
اس��اس چنین موضعی گرفت .فکر م ی کنم حداقل وظیفه
و ش��اید تالش��ی که باید در جریان اصولگرا صورت بگیرد
به خصوص با مشکلی که ب رای ایت اهلل مهدوی کنی پیش
امد این است که از او دعوت ش��ود تا ریاست تشکل جامعه
روحانیت مبارز را برعهده بگیرد چون این تشکل روحانی نیاز
به یک تجدید ساختار و نیروی تازه نفس دارد و بهترین فرد
ب رای ایفای این نقش اقای ناطق نوری است .اصولگرایان با
محوریت و هدایت او م ی توانند یک حزب فراگیر و سراسری
تش��کیل دهند و احزاب اصولگرا و محافظ��ه کار را ذیل ان
منسجم کنند .این ظرفیت در اقای ناطق نوری وجود دارد و
اصولگرایان باید بیشتر از او استفاده کنند.
امیدوار بود که تدبیر بر این اقایان حاکم شود اما هنوز نشانه های
روشنیدر این قضیهوجودندارد.
37
دولت
تشخیص می دهد که در این رابطه تکلیف ندارد»،
در قامت یک لیدر می اید تا راست سنتی را برای
انتخابات مجلس ساماندهی کند؟
اینک��ه اق��ای ناطق بنا ب��ه دالی��ل و مصالحی
نمی خواهد در انتخابات مجلس نامزد شود شاید قابل توجیه
باشد اما اینکه او پتانسیل و توانمندی و تجربه دارد غیرقابل
انکار اس��ت .گرچه اقای ناطق نوری با 40سال سابقه کار
سیاسی از سال 76از سیاست فاصله گرفت و فقط نظاره گر
عرصه سیاس��ی کش��ور بود و مطالعه کرد اما در عین حال
تشکیالت و تیم دارد .او قدرت و توانمندی دارد ،به ویژه در
غیاب ایت اهلل مهدوی کنی و محبوبیتی که امروز توانسته
به دس��ت اورد می تواند کمک کند تا جریان راست سنتی و
محافظه کار از نفس افتاده را احیا کن��د .ناطق نوری اثبات
کرد هوش سیاس��ی دارد و خوب تش��خیص می دهد چون
مواضعش درباره احمدی نژاد ثابت شد .جریان شناسنامه دار
راست س��نتی از ابتدای دهه چهل در فضای مبارزاتی قبل
از انقالب بود ،یک جریان س��ابقه دار در انقالب اس�لامی
اس��ت و پایگاه اجتماعی و اقتص��ادی دارد ،بنابراین به این
زودی ها از میدان به در نمی رود چون مثل برخی تشکل ها
تازه کار نیس��تند ،بلکه مدعی هستند و ریش��ه در مبارزات
انقالبی دارند.
در نبود اقای ناطق فکر م ی کنید فضای انتخابات
پیش رو چند قطبی شود؟
فض��ای انتخابات مجل��س اینده را س��ه قطبی
م ی بینم .جری��ان اصالح طلب معتدل ت��ا انجایی که دچار
ردصالحیت نشود ،شانس زیادی ب رای حضور در مجلس دارد،
بعد از ان جریان اصولگرای میان��ه ،معتدل و همراه با دولت
است و نهایتا جریان سوم طیف نزدیک به احمدی نژاد هستند
که ترکیب مجلس اینده را تشکیل خواهند داد.
منظور ش�ما از طی�ف حامی احمدی ن�ژاد همان
پایداری و ایثارگران و رهپویان است؟
بله ،طیف نزدیک به احمدی نژاد خود سه ضلع دارد
«حلقه احمدی نژاد»« ،پایداری» و«ایثارگران و رهپویان».
البته ایثارگ�ران و رهپویان که ارتباط�ی به اقای
احمدی نژاد ندارن�د .بگذریم .یعن�ی اینها هم با
ائتالف م ی کنند؟
بله ،اینها نیز ب��ا هم هس��تند و چهره محوری و
سرلیس ت شان اقای حدادعادل در ته ران خواهد بود که البته
به نظر من نیروهای تندش��ان در جامعه از اقبالی برخوردار
نم ی شوند و م ی ریزند ولی حدود 30تا 35نفر از نیروهای انها
به مجلس راه م ی یابند چون توانمندی مالی دارند.
به نظر شما ائتالف اصولگرایان و
اصالح طلبان معتدل که م ی گفتند
با محوری�ت اقای ناط�ق ممکن
است ش�کل بگیرد حاال که اقای
ناطق اعالم انصراف از نامزدی در
انتخابات مجلس کرد ایا بدیلی
برای�ش وج�ود دارد ک�ه چنی�ن
نقشی را ایفا کند؟
لزوما یک ش��خص نباید نامزد
ش��ود .مثلث هاش��می ،خاتم��ی و ناطق
به عن��وان جری��ان خردگ��را ،اعتدالگ��را
و واقعگ��رای امروز جمهوری اس�لامی
همچنان که در ریاس��ت جمهوری موفق
بود با یک کمی سختی بیشتر می تواند در
جریان انتخابات مجل��س هم از توفیقات
الزم برخوردار باشد.
سیاست
مثلث | شماره 228
38
اقای عارف شانسش نسبت به بقیه بیشتر است.
کدام یک از سه قطب یادشده اکثریت مجلس را
ب ه دست م ی اورد؟
این بس��تگی به عملکرد ش��ورای نگهبان دارد.
اگر ردصالحی ت ها گسترده نباش��د ،به نظرم شانس جریان
اصالح طلب نس��بت به جریان اصولگرای معتدل بیش��تر
اس��ت و م ی تواند 45تا 50درصد کرس��ی های مجلس را از
ان خود کند.
یعن�ی پی ش بینی ش�ما این اس�ت ک�ه جریان
اصالح�ات م ی تواند اکثریت نس�بی را به دس�ت
اورد ولی اکثریت مطلق (نصف به عالوه یک) را به
دست نخواهد اورد؟
بله ،هیچ ک��دام از دو جریان اصالح طلبان معتدل
و اصولگرایان معتدل نم ی توانند اکثریت مطلق را به دست
اورند.
اگر بخواه�د ائتالفی بین دو قطب از س�ه قطب
برای انتخاب رئیس مجلس شکل بگیرد ،چطور
این اتفاق م ی افتد؟
با توجه ب��ه انکه هیچ کدام
از دو جری��ان اصولگرای��ان معتدل و
اصالح طلب��ان اکثری��ت مطل��ق را
نم ی توانند در مجلس اینده کس��ب
کنند جری��ان اقلیت تقریب��ا 35نفره
متشکل از پایداری ،حلقه احمدی نژاد،
ایثارگران و رهپویان ب��ا انکه تعدادی
ندارن��د نقش تعیی��ن کنن��ده ای در
انتخ��اب رئیس مجل��س ایفا خواهد
کرد.
به نظر ش�ما اراده تعیی ن کنندگی
جری�ان یادش�ده ب�ه نف�ع اق�ای
الریجانی رق�م م ی خورد ی�ا اقای
عارف؟
اینه��ا به ش��دت ادم ه��ای
واقع گرایی هس��تند .در ان زمان هر
جایی که منافع شان ایجاب کند و به
نوعی بتوانند تاثیرگذاری کنند به طور
غیرقاب��ل پی ش بینی ش��ده ای عمل
م ی کنند.
اما برخ�ی معتقدند اق�ای ناطق
با این موضع گیری م ی خواس�ت
ائتالف خود با اقایان هاش�می و
خاتمی را تکذیب کند ،پس شما
این تحلیل را رد م ی کنید؟
اینکه اقای ناطق بگوید من با
اقایان خاتمی و هاشمی نشستی نداشتم حرف درستی است
اما اینکه این سه شخصیت با هم توانستند یک سازوکاری
حتی نانوش��ته را تدوین کنند و نتیجه ان ریاست جمهوری
اقای حسن روحانی ش��د قابل انکار نیس��ت .در انتخابات
ریاس��ت جمهوری 92نقش اقای هاش��می غیر قابل انکار
است .رئیس س��تاد اقای هاش��می امروز معاون اول حسن
روحانی اس��ت ،نقش اقای خاتمی هم غیر قابل انکار است
نامه ای که او نوش��ت منجر به کنار رفتن اقای عارف شد،
اگر این اتفاق نمی افتاد ،امروز اقای روحانی در پاستور نبود.
در روزی هم که اقای روحانی به متینگ انتخاباتی خود در
امجدیه رفت ،برادر اقای ناطق کنار اقای روحانی ایستاده
بود و امروز حضور اقایان شهیدی و اخوندی (باجناق های
اقای ناطق نوری) در کابینه یازدهم به نوعی پاسخ روشنی به
میزان تاثیرگذاری اقای ناطق نوری است ،البته شاید اقایان
ش��هیدی و اخوندی توانمندی ها یا ارتباطات مستقیمی با
شخص اقای روحانی داشته باش��ند اما در کل عملکرد ان
مثلث کامال جواب داد و چیزی نیست که بتوان کارایی اش
را رد کرد.
چه کس�ی لی�دری انه�ا را م ی کند و س رلیس�ت
اصالحات در تهران م ی شود؟
حت�ی ممک�ن اس�ت ب�ا طی�ف
اصالحات پیوند بخورند؟
وضعیت اصولگرایان معت�دل چطور خواهد بود؟
انها با لیدری چه کسی به صحنه م ی ایند؟
اگر اقای ناطق م ی امد حتما او را لیدر و سرلیست
خود ق��رار م ی دادند ام��ا درصورتی که نیاید ش��خص علی
الریجانی سرلیست اصولگرایان معتدل م ی شود.
اقای عل�ی الریجانی از تهران م ی ای�د یا مثل دو
دوره گذشته از قم کاندیدا م ی شود؟
به نظر من اگر اقای ناطق نوری نیاید ،او از ته ران
نامزد م ی شود.
وضعیت اصالح طلبان به چه صورت خواهد بود،
با جریان دولت یک فهرست انتخاباتی م ی دهند
یا جدا خواهند شد؟
جری��ان اصالح طلب با محوریت اق��ای خاتمی و
جریان نزدیک به اقای هاشمی با محوریت حزب کارگزاران
انها در نهایت خیل��ی نزدیک به هم حرک��ت خواهند کرد.
عل ی القاعده تالش م ی کنند بتوانند با اختالف کم و در عین
حال تقویت و همپوشانی یکدیگر فضایی را در مجلس به
خود اختصاص دهند.
بل��ه ،به ش��دت غی ر قاب��ل
پی ش بینی عمل م ی کنند .به نظر من اگر جریان نزدیک به
احمدی نژاد بیشتر بتواند در مجلس حضور داشته باشد سعی
م ی کند در حوزه های فرهنگی خالف انچ��ه امروز پایداری
دنبال م ی کند عمل کند و در بخش سیاسی شاید با جریان
اقای الریجانی یا جریان اقای هاشمی مقابله کند ،در واقع با
وجوه متفاوت اضالع متفاوتی را شکل م ی دهند.
اگ�ر نخواهی�م زی�اد پیچی�ده اش کنی�م امروز
فراکسیون اصول گرایان نزدیک صد نفر هستند
ک�ه در رای گیری های سیاس�ی مجل�س خیلی
یکدست و کامال خالف نظر اقای الریجانی عمل
م ی کنند ،مثال در انتخابات هیات رئیسه حاضرند
ب�ه دو نماین�ده شهرس�تانی اقای�ان بیرانوند و
بخشایش اردس�تانی رای بدهن�د یا رای س�فید
بیندازند اما به الریجانی رای ندهند ،به نظر شما
این افراد در دوره بعد اگر مس�تقال شانسی برای
تعیین رئیس مجلس نداش�ته باشند ،حاضرند
عارف را در مقابل الریجانی تقویت کنند؟
این جریانی که امروز در مجلس است با جریانی که
مجلس
در مجلس اینده حضور خواهد داشت متفاوت است .جریانی
که از طرف احمدی نژاد م ی اید نزدیک به تفکر مشایی عمل
م ی کند و بازی های خاص خود را خواهد داش��ت ،به نوعی
نمایشگر دوره دوم اقای احمدی نژاد خواهد بود ،مثال درباره
محوریت اسالم ای رانی ،حضور زنان در ورزشگاه ها و مباحثی
شبیه این بیشتر از ان مجموعه شنیده م ی شود.
وگو
ت
ف
گ
از صحب ت های ش�ما برم ی اید ک�ه 35نفری که
معتقدید با لیدری اق�ای حدادعادل وارد مجلس
اینده م ی شوند ،یکدست نخواهند بود و هر کسی
بسته به رویکردی که دارد به طرف اقای الریجانی
یا عارف متمایل م ی شود؟
به نظر من تاثیرگذار خواهند بود اما در هر حوزه ای
متناسب با فضای خودش با یکی از اضالع مجلس هماهنگ
م ی ش��وند .در حوزه فرهنگ انها به س��مت اصالح طلبان
خواهند امد اما در حوزه مس��ائل سیاس��ی ش��اید به سوی
اصولگراها متمایل شوند.
پس در کل رقابت بر سر کرسی ریاست مجلس
را بین الریجانی -عارف م ی بینید؟
برای ناطق نوری
جایگزینداریم
بله ،البته اگر اقای ناطق نباشد.
اصالح طلب�ان تندرو چط�ور عم�ل م ی کنند؟ در
انتخابات مجلس نهم اصالح طلبان تندرو اعالم
کردند که جریان اصالحات هیچ اقدام تشکیالتی
انجام نم ی دهد و هر کس�ی هم از نیروهای این
جریان نامزد شود مستقل امده و نباید از تابلوی
اصالح طلبی استفاده کند ،ایا طیف تندرو همچون
انتخابات ریاس�ت جمهوری س�کوت م ی کند یا
همچون انتخابات مجلس نهم در مقام تخریب
برم ی اید؟
کمال سجادی از گزینه های جناح
راستسنتیمی گوید
در انتخابات اینده شاهد طیفی به نام اصالح طلبان
تندرو نخواهید بود.
در مقابل امدن تشکیالتی اصالح طلبان معتدل
موضعی هم نخواهند گرفت؟
به نظر من اصالح طلب تن��درو در فضای موجود
کشور دیگر معنی خارجی ندارد .جریان اصالح طلبی حضور
و تداوم��ش را در ای��ن م ی بیند ک��ه راهی ک��ه از انتخابات
ریاس��ت جمهوری 92اغاز کرده و تا ام��روز پیموده بتواند در
مجلس ادامه دهد چون راهی غیر از این ندارد.
اینکه اقای ناطق گفت نام�زد انتخابات مجلس
نم ی ش�ود ،اصالح طلبان ناراحت ش�دند یا برای
انها امدن یا نیامدن اقای ناطق فرقی نداشت؟
حس��ن روحانی س��ابقه اصالح طلبی نداشت اما
امروز عملکردش اصالح طلبانه ارزیابی م ی شود .به نظر من
اقای ناطق گرچه در سال 76مقابل جریان اصالح طلبی بود
ولی عملکردش در سال 92دقیقا در چارچوب اصالح طلبی
تعریف م ی ش��ود .موضعی که اقای ناطق در شب های احیا
در حرم حضرت امام (ره) گرفت موضعی اس��ت که اگر اقای
خاتمی هم فرصتی را پیدا م ی ک��رد ،دقیقا همین مواضع را
م ی توانست بگیرد .بناب راین موضع اقای خاتمی و اقای ناطق
امروز خیلی با هم زاویه ندارد.
ب ه نظر شما اصولگرایان از این موضع اقای ناطق
چه احساس�ی پیدا کردند؛ خوش�حال شدند یا
ناراحت؟
اقای علی اکبر ناطق نوری در
هش�تمین همایش اساتید و
دانش�جویان ایرانی خارج از
کش�ور اعالم کرد «بنا ندارد
در انتخابات مجلس شرکت
کند و تش�خیص می دهد که
در این رابطه تکلیف ندارد»،
شما از این صحبت چه ارزیابی دارید؟
تا انجا که به ی��اد دارم اقای ناطق ن��وری بعد از
انتخاب��ات ریاس��ت جمهوری هفتم اعالم ک��رد «دیگر در
هیچ انتخاباتی کاندیدا نمی شود و او و امثال او باید به اتاق
فکر بروند» ،بر همین اساس می گویم شاید اقای ناطق در
رقابت سیاسی پیش رو از فهرستی حمایت کند اما خود نامزد
نخواهد شد ،مگر انکه اتفاق خاصی بیفتد.
پیام نامزد نش�دن اقای ناطق نوری در انتخابات
مجلس برای اصولگرایان مثبت بود یا منفی؟
فارغ از این بحث بفرمایید اگ�ر اقای ناطق نوری
اما اصالح طلبان خیلی طالب نشان م ی دادند که
اقای ناطق نوری نامزد انتخابات مجلس شود ،در
مقابل اصولگرایان راغب به ای�ن اتفاق نبودند یا
بیشتر با سکوت از کنار قضیه عبور م ی کردند.
اقای ناطق نوری همچنان مورد احترام اصولگرایان
است ،اصولگرایان همواره پیش��نهاد داشتند که اقای ناطق
بیاید و وارد میدان ش��ود اما خود او مصلحت م ی دید که در
بعضی مقاطع این کار را نکند.
اگر اق�ای ناطق ن�وری در انتخاب�ات مجلس به
صحنه م ی امد ای�ا پایداری و جمعی�ت ایثارگران
مثلث | شماره 228
برخی جریانات سیاسی از جمله اصالح طلبان در
عرصه سیاسی کشور بر موضوع نامزدی اقای ناطق نوری
در انتخابات مجلس مانور می دهند ،شاید اقای ناطق نوری
با اعالم موضع صریحی که انجام داد می خواس��ت جلوی
این شایعات را بگیرد.
اقای ناطق نوری را از بزرگان
اصولگرای��ی م ی دان��م ،منته��ا اقای
ناطق نوری از اصولگرایی تعبیر خاصی
دارد ،اگر او تصمیم بگیرد همانند گذش��ته شورای نیروهای
انقالب را تش��کیل دهد ،این اتفاق مثبتی است چون همه
اصولگرایان توج��ه خاصی به نظ��رات و موضع گیری های
اقای ناطق ن��وری دارند و اگر او از فهرس��ت های انتخاباتی
اصولگرایان حمایت کند ،به نفع جناح اصولگرا خواهد بود.
سیاست
اگر اق��ای ناطق نیاید ،اصولگرایان یک ش��انس
بزرگ را از دس��ت م ی دهند و به هر حال ضربه پذیری ش��ان
بیش��تر م ی ش��ود ،باتوجه به اینکه دو ش��خصیت ایت اهلل
مهدوی کنی و مرحوم عس��گراوالدی را هم امروز ندارند که
بتوانند با ریش س��فیدی عمل کنند ،این امکان را از دس��ت
م ی دهند ،از طرف دیگر شاید اقای الریجانی به تنهایی نتواند
ان نقش��ی را که اقای ناطق م ی توانست ایفا کند بازی کند،
مگر اینکه اقای الریجانی در پش��ت پرده از پشتوانه عملی
اقای ناطق بهره گیرد.
کمال س�جادی ،س�خنگوی
جبه�ه پی�روان خط ام�ام و
رهب�ری ب�ا خبرن�گار مثلث
درباره اعالم صریح ناطق نوری
برای نامزد نشدن در انتخابات
مجلس به گفت وگو نشست.
در انتخابات مجلس نامزد م ی شد،
اصولگرایان خوشحال م ی شدند و
برای انه�ا بهتر بود ی�ا انکه اعالم
عدم کاندیداتوری ایشان؟
39
مجلس
م ی پذیرفتن�د که اق�ای ناطق محوری�ت کارها را
برعهده داشته باشد؟
من چیزی ندیدم که حرکت های اقای ناطق نوری
را رد کنند ،ضمن انکه زمانی که اقای ناطق ریاست جلسات
اصولگرایان را داش��ت ،همین اقایان در ان جلسات شرکت
م ی کردند.
سیاست
بازگشت سعیدی کیا
محمد س��عیدی کیا که از مدی��ران جهادی
اس��ت بار دیگر به عرصه مدیریتی بازگشته.
این بار اما از مناطق ازاد به بنیاد مستضعفان
رفته است.
حضور نیروهایی از پایداری یا جمعیت ایثارگران
در جلساتی با ریاست اقای ناطق نوری به 10سال
پیش برم ی گردد ،حال انکه خیلی از اصولگرایان
م ی گویند اق�ای ناطق دیگ�ر ان محوری�ت را در
جریان اصولگرا ندارد.
رش
گزا
خب خود اقای ناطق کنار کشید.
منظور انکه اگر خود اق�ای ناطق نوری هم دوباره
بخواهد برگردد و نقش مح�وری ایفا کند ،برخی
اضالع جری�ان اصولگرا همچ�ون اعضای جبهه
پایداری اج�ازه نم ی دهند او چنین نقش�ی را ایفا
کند ،نظر شما چیست؟
پای��داری را نم ی دان��م ولی 17حزب و تش��کل
عضو جبه��ه پیروان خط ام��ام و رهب��ری عالقه مندند که
اقای ناطق نوری در انتخابات و س��ایر عرصه های سیاسی
نقش افرین باشد ،البته ش��اید گروه هایی از جریان اصولگرا
نظر دیگری داشته باش��ند که باید علت را از خود انها جویا
شد.
ش�خص ش�ما نی�ز تایی�د م ی کنی�د ک�ه فقط
اصولگرای�ان س�نتی از نقش مح�وری اق�ای
ناطق نوری حمایت م ی کند؟
همان طور که گفتم زمانی که اقای ناطق ریاست
جلس��ات اصولگرایان را داش��ت ،همین اعض��ای جمعیت
ایثارگران در ان جلسات شرکت م ی کردند.
ماموریتاقایمهندس
نیابت��ا نم ی توانم از جانب انها س��خن بگویم اما
معتقدم پای��داری مواضع مبهمی دارد و معلوم نیس��ت چه
هستند؛ حزبند یا جبهه.
ارتقای زندگی محرومان مهم ترین اولویت
کاری رئیس جدید بنیاد مستضعفان اعالم شد
االن حاضرن�د در جلس�اتی ب�ا ریاس�ت اق�ای
ناطق نوری شرکت کنند؟
اگر اقای ناطق نوری نامزد انتخابات مجلس نشود
ایا بدیلی همچ�ون او در عرصه سیاس�ی وجود
دارد که دو جناح سیاسی اصولگرا و اصالح طلب
حاضر شوند نام او را در صدر فهرست انتخاباتی
خود قرار دهند؟
گروه های مرجع اصولگرای��ان و اصالح طلبان با
یکدیگر متفاوتند.
ب ا وجود همین ش�رایط ام�ا اصالح طلبان حاضر
بودند نام اق�ای ناطق نوری را در صدر فهرس�ت
انتخاباتی خود قرار دهند یا به قول ش�ما جبهه
پی�روان خط ام�ام و رهب�ری ه�م عالقه من�د به
چنین کاری بود ،ایا ش�خصیت دیگری جز اقای
ناطق نوری ب�ا چنین ویژگی در عرصه سیاس�ی
کشور وجود دارد؟
40
در دوره گذش�ته اصولگرای�ان از یک س�ال قبل
تحرکات خ�ود را اغاز کردن�د ،باتوجه ب�ه اینکه
یک س�ال و نیم تا انتخابات مجلس اینده باقی
است ،اصولگرایان چه تحرکاتی داشتند؟
مثلث | شماره 228
سیاست
نه اینکه چنین ش��خصی ت های سیاسی نداشته
باش��یم ام��ا االن مجاز نیس��تم نام انه��ا را بگوی��م .داریم
ش��خصی ت هایی همچون اقای ناطق که م��ورد قبول هر
دو جناح باشند.
در درون تشکل های اصولگرایی بحث هایی است
اما چون فاصله تا انتخابات زیاد است مثل اصالح طلبان اعالم
نم ی کنند که فالنی سرلیست خواهد بود چون اصولگرایان
خود را مجاز نم ی دانند که ذهن جامعه را از 18ماه قبل درگیر
مسائل انتخاباتی کنند.
محمد س��عیدی کیا جانش��ین محمد فروزنده در بنیاد
مستضعفان شد .او حاال ریاست یکی از بزرگ ترین بنگاه های
اقتصادی کشور را عهده دار شده و بر کرسی نهادی تکیه زد
که پیش از این چهره هایی همچون محسن رفیق دوست بر
ان تکیه زده بودند .سعیدی کیا که در سال 1325در اصفهان
متولد شده ،دارای سه فرزند اس��ت .او تحصیالت خود را در
دبیرستان در رش��ته ریاضی س��پری کرد و توانست در سال
1344دیپلم خ��ود را دریافت کند .س��عیدی کیا تحصیالت
دانشگاهی خود را نیز در رشته مهندسی عمران در دانشگاه
پلی تکنیک (امیرکبیر فعلی) ادامه داد و موفق ش��د در مقطع
کارشناسی ارشد فارغ التحصیل شود.
او س��پس برای گذراندن دوره خدم��ت وظیفه راهی
ارتش ش��د و پ��س از ان ،بخ��ش خصوصی را ب��رای ادامه
فعالیت های خود انتخاب کرد .س��عیدی کیا از سال 1350تا
اوایل سال 1358در طرح های عمرانی استان های خوزستان
و بندرعباس فعالیت کرد و توانس��ت تجربی��ات مهمی را در
پروژه های ساختمانی و راه سازی کسب کند .او البته پس از
پیروزی انقالب اس�لامی به جهاد سازندگی پیوست و برای
خدمت رسانی به روستاییان ،راهی بندرعباس شد.
مدیر معتمد نظام
س��وابق اجرای��ی و مدیریت��ی محمد س��عیدی کیا به
حدی است که ش��اید بتوان او را یکی از صد مدیر ارشد نظام
دانس��ت .او دارای س��ابقه وزارت در دولت های موس��وی،
هاشمی رفسنجانی ،سید محمد خاتمی و محمود احمدی نژاد
اس��ت .از این رو می توان به جرات ادعا کرد که س��عیدی کیا
از مدیران مورد اعتماد چهره های ارش��د نظام است و اگرچه
نتوانست در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم از فیلتر شورای
نگهبان عبور کند اما همواره یکی از گزینه های اصلی برای
تصدی مدیریت های کالن عمرانی و اقتصادی بوده است.
او نخستین سمت رس��می خود در حوزه مدیریت اجرایی را
ی که به
در فاصله س��ال های 58تا 59تجربه ک��رد؛ هنگام
عضویت جهاد س��ازندگی بندرعباس درامد .او همچنین در
فاصله س��ال های 59تا 60به عنوان مدی��رکل راه و ترابری
استان هرمزگان مشغول کار بود .سعیدی کیا سپس در سال
60به س��مت معاون راهداری و هماهنگی امور استان های
وزارت را هو ترابری منصوب شد و تا سال 61در این سمت باقی
ماند .مدیریت های کوتاه مدت ابتدای انقالب سبب شد که او
در سال 61با سمت پیشین خود در وزارت را هو ترابری وداع کند
و برای تصدی مسئولیت کارگاه جهاد احداث قطعه نخست
راه اهن بافق -بندرعباس به بندرعباس برود .س��عیدی کیا
به طور همزمان ،معاون نوس��ازی راه اهن و مدیرکل خط و
ابنیه راه اهن نیز بود.
وزیر دولت های چهارگانه
سعیدی کیا تنها فردی است که در چهار دولت اصلی
شخصیت ها
احزاب ودولت
مدیری که رئیس جمهور نشد
مثلث | شماره 228
محمد س��عیدی کیا ش��اید از معدود افرادی باشد که
چندین ماه پیش از ثبت نام کاندیداهای ریاس��ت جمهوری
یازده��م به ص��ورت رس��می و علنی اع�لام ک��رد که در
این انتخاب��ات ش��رکت خواهد ک��رد .او نخس��تین بار در
دی م��اه 91این تصمی��م خ��ود را در گفت وگو با س��ایت
اصولگ��رای مش��رق اعالم ک��رد« :می خواه��م به عنوان
کاندی��دا در انتخاب��ات ش��رکت کن��م ...ب��ه ه��ر ح��ال
هر کس��ی از دوس��تان و مس��ئوالن از بنده س��وال کردند
گفتم بله .چون تصمی��م گرفتم بیایم .این طور هم پاس��خ
نمی دهم ک��ه مدام بگویم ح��اال ببینم چه می ش��ود ،حاال
شرایط چگونه می شود و غیره .این طور نیست .من صریح و
روشن می گویم .حاال که تصمیم گرفتم هر کسی سوال کرد
گفتم به امید خدا می ایم ».سعیدی کیا البته از پاسخ صریح
در خصوص اصولگرا یا اصالح طلب بودنش امتناع ورزیده
بود« :من محمد س��عیدی کیا هستم ولی به اصولگراها نیز
نزدیک هستم .حضور من در انتخابات قاعدتا از طرف خودم
است و از طرف هیچ گروه یا دس��تهای معرفی نشدم .البته
هیچ کس هنوز از طرف هیچ حزبی معرفی نشده است؛ یعنی
هیچ حزب یا گروهی هنوز به جمع بندی روی کاندیدای خود
نرسیده اس��ت و من قاعدتا ضمن اینکه مستقل می ایم ،به
لحاظ سابقه خود در طیف اصولگرا تعریف می شوم و سابقه
و عملکرد من این سمت است؛ اما عضو هیچ حزبی نیستم».
او اما نتوانست از فیلتر شورای نگهبان عبور کند و از حضور
در عرصه رقابت نهایی انتخابات ریاست جمهوری یازدهم
بازماند .س��عیدی کیا پس از ان در 29مهر ،92با حکم اکبر
ترکان ،مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای هماهنگی مناطق
ازاد و ویژه اقتصادی دولت حسن روحانی ،به عنوان قائم مقام
و معاون هماهنگ��ی امور مناط��ق ازاد و وی��ژه اقتصادی
منصوب ش��د .او حاال اما ب��ا حکم رهبر معظ��م انقالب به
ریاست بنیاد مستضعفان منصوب شده است؛ حکمی که در
ان چنین امده است:
«بسم اهلل الرحمن الرحیم
جناب اقای مهندس محمد سعیدی کیا دام توفیقه
با انقضای مدت مس��ئولیت تمدیدش��ده جناب اقای
مهندس محمد فروزنده در بنیاد مس��تضعفان و با تش��کر و
تقدیر فراوان از زحمات و تالش های مستمر و ارزشمند ایشان
در انس��جام و انضباط و اصالح ان بنیاد و ارتقای بهره وری
و ظرفیت ان در طول پانزده س��ال گذشته ،جنابعالی را برای
مدت پنج سال به ریاست بنیاد مستضعفان منصوب می کنم.
امیدوارم با تعهد و مدیریت و امانت و پشتکاری که در جنابعالی
مشهود است ،بتوانید با حفظ و استفاده بهینه از این مجموعه
ی توان و امکان��ات موجود که متعلق به
و بهره گیری از تمام
بیت المال کشور است ،در چارچوب سیاست های کلی نظام
و دس��تورالعمل های ابالغی در خدمت بایسته و شایسته به
محرومان و مس��تضعفان و ارتقای س��طح زندگی مادی و
معنوی انان و تحقق اهداف عالیه بنیاد موفق باشید و توفیق
الهی شامل حال شما باشد.
سید علی خامنه ای
31تیر »1393
مراسم معارفه رئیس بنیاد مستضعفان پنج روز پس از
صدور حکم رهبر معظم انقالب برگزار ش��د؛ مراسمی که در
ان حجت االس�لام محمدی گلپایگانی حکم رئیس جدید
این نهاد را ابالغ کرد .حجت االس�لام محمدی گلپایگانی
رئیس دفتر رهبر معظم انقالب ،محمد نهاوندیان رئیس دفتر
ریاس��ت جمهوری ،سید حس��ین هاشمی اس��تاندار تهران،
حسین فریدون برادر رئیس جمهوری و شماری از مسئوالن
و نمایندگان مجلس از جمله حاضران در این مراسم بودند تا
شاهد معرفی رئیس جدید بنیاد مس��تضعفان باشند .محمد
فروزنده ،رئیس پیشین بنیاد مستضعفان در این مراسم گفت:
«امد و رفت مدیران اثری در خیل کارکنان ندارد مگر اینکه
مدیران تشخیص بدهند که با جابه جایی به اهداف می رسند».
محمد سعیدی کیا ،رئیس جدید بنیاد مستضعفان نیز با اشاره
به حضور 15س��اله فروزنده به عنوان رئیس این بنیاد گفت:
«در دو ماه اخیر وی روش مناسبی را در پیش گرفت تا فضای
مناسبی برای اشنایی بنده با بنیاد مستضعفان فراهم شود».
وی همچنین اعالم کرد که همکاری بیش��تر با دولت
ادامه خواهد یافت و ماحصل ان در اختیار مس��تضعفان قرار
می گیرد و توس��عه اهداف اقتصادی و براورده کردن نیازها
برای رفع محرومیت ها را از اهداف خود اعالم کرد.
اما مهم ترین بخش این مراسم ،سخنان حجت االسالم
محمدی گلپایگانی رئیس دفتر رهبر معظم انقالب بود.
او در سخنانش ،ناگفته هایی از توصیه های رهبر معظم
انقالب به س��عیدی کیا را بیان کرد« :بن��ده از دور و نزدیک با
فعالیت های فروزنده اش��نا بودم .روزی که اقای سعیدی کیا
خدمت اقا رسید ،اقا این جمله را فرمودند :زمانی این بنیاد 1/5
میلیارد تومان درامد نداشت و باید دولت 2/5میلیارد تومان به
ان کمک می کرد ،مسئولیت به رفیق دوست واگذار شد و وی در
دوران فعالیتش درامد بنیاد را به 60تا 70میلیارد تومان رساند.
انچه را گرفت با انچه تحویل داد زمین تا اسمان تفاوت داشت».
حجت االس�لام محمدی گلپایگانی اظهارات��ش را این گونه
ادامه داد« :پس از ان ،اقای فروزنده بنیاد را تحویل گرفت و به
توصیه هایناحقاحدیگوشنکرد.بنیادمستضعفانیکنهاد
مادی پول ساز است و پول و مال هم پسندیده و جذاب است.
اقای فروزنده به حرف کسی که بخواهد باندبازی کند ،گوش
نکرد .این روش گالیه های فراوانی را به دنبال داشت ،اما اقا به
این مسائل واقف بودند و به این حرف ها توجهی نداشتند».
رئیس دفتر رهبر معظم انقالب همچنین سعیدی کیا را
مقلد واقعی رهبر معظم انقالب توصیف کرد و گفت« :در حادثه
غم بار زلزله بم می دیدم اقای سعیدی کیا با افراد زلزله زده با چه
محبت پدرانه ای انچه را از دستش برمی امد انجام داد .حضرت
اقا فرمودند ما از اقای فروزنده ناراضی نیستیم بلکه بنیاد را نجات
داد ،همچنانکه رفیق دوست بنیاد را نجات داد .هیچ گونه شکایت
و گزارشی نس��بت به ایش��ان و نزدیکانش مطلقا نداریم ».او
همچنینتوصیه هایحضرتایت اهللخامنه ایبهسعیدی کیارا
نیز بازگو کرد؛ انجا که گفت« :حضرت اقا فرمودند حرف اصلی ام
این است که جنابعالی بنیاد را از بنگاه اقتصادی افزایش یابنده به
یک بنیاد مس��تضعفان به تمام معنا تبدیل کنید .بنیاد باید در
خدمت مستضعفان باشد .حضرت اقا تاکید کردند بوروکراسی
عریض و طویل را اصالح کنید .من شما را به معنای واقعی کلمه
مدیر جهادی می دانم و بدون هیچ مالحظه ای مدیریت جهادی
را اجرا کنید .سرمایه ها را برای مستضعفان بفروشید و کار را به
عناصر ارزشی بسپارید».
محم��د س��عیدی کیا ک��ه مدی��ری جهادی اس��ت و
گرایش ه��ای عدالت خواهانه در عرصه اقتصاد و سیاس��ت
دارد ،حاال طبق حکم رهبری باید بیشترین تالش را مصروف
خدمت به محرومان و ارتقای زندگی مستضعفان نماید .کاری
که به نظر می اید بزرگ ترین نیاز بنیاد است و در عین حال به
احتمال فراوان محمد سعیدی کیا از پس ان برخواهد امد.
سیاست
تاریخ جمهوری اس�لامی به وزارت رسیده است؛ در دولت
موسوی و هاشمی رفسنجانی وزیر راه بود ،در دولت خاتمی
ب��ه وزارت جهاد رس��ید و در دولت احمدی نژاد بر کرس��ی
وزارت مسکن تکیه زد .او در سال 64از سوی نخست وزیر
وقت به عنوان وزیر پیشنهادی را هو ترابری به مجلس معرفی
شد و پس از یک دوره وزارت ،از سوی هاشمی رفسنجانی
نیز برای تصدی این سمت مناسب شناخته شد .بدین ترتیب
سعیدی کیا پس از اخذ رای اعتماد از مجلس سوم ،وزیر راه
باقی ماند تا هش��ت س��ال متوالی متصدی این وزارتخانه
باشد .او اما در سال 72غزل خداحافظی از دولت سازندگی
را س��ر داد و به عنوان قائم مقام بنیاد مستضعفان و جانبازان
انقالب اس�لامی در بخ��ش اقتصادی و رئیس دانش��کده
مهندس��ی راه اهن در این نهاد انقالبی مش��غول کار ش��د.
سعیدی کیا با روی کار امدن سید محمد خاتمی در انتخابات
ریاست جمهوری دوم خرداد ،76به عنوان وزیر پیشنهادی
جهاد س��ازندگی به مجلس پنجم معرفی ش��د و توانست
با رای باالی نمایندگان مردم ،بر کرس��ی ای��ن وزارتخانه
تکیه زند .در س��ال 79اما وزارتخانه تحت مس��ئولیت او ،با
وزارت کش��اورزی ادغام ش��د و محمود حجت��ی وزیر این
وزارتخانه تازه تاسیس شد .س��عیدی کیا با حکم سید محمد
خاتمی ،مشاور رئیس جمهور وقت ش��د و همزمان ریاست
بنیاد مس��کن انقالب اس�لامی نیز به او محول شد .او در
س��ال 82پس از وقوع زلزله غم انگیز ش��هر ب��م به عنوان
نماینده رئیس جمهور و مس��ئول اجرایی بازس��ازی و دبیر
ستاد راهبردی و سیاستگذاری بم ،مسئولیت بازسازی این
شهر را عهده دار شد و به گواه بسیاری از کارشناسان ،در این
مسئولیت بسیار موفق بود .سعیدی کیا در فاصله سال های
80تا ،84دو مسئولیت دیگر را نیز تجربه کرد؛ یکی ریاست
شورای علمی مرکز و ریاست هیات اسناد پژوهشکده سوانح
طبیعی و دیگری ریاست کارگروه تخصصی زلزله و لغزش
الیه های زمین .از دیگر مس��ئولیت های وی تا س��ال 84
می توان به عضویت در شورای عالی فنی در سال های 81
تا ،84عضویت در شورای مرکزی سازمان نظام مهندسی
و کنترل ساختمان و ریاست سازمان نظام مهندسی استان
تهران در فاصله سال های 83تا 84و همچنین عضویت در
هیات اسناد دانشگاه های مازندران ،دانشگاه علم و صنعت،
بنیاد مس��تضعفان و جانبازان و موسسه انتشاراتی امیرکبیر
در فاصله سال های 74تا 84اشاره کرد.
محمد س��عیدی کیا در دولت اول محمود احمدی نژاد
در سال 84تا 88وزیر مسکن و شهرسازی بود .او باالترین
رای را در میان وزیران پیشنهادی دولت نهم از مجلس هفتم
کسب کرد و با 222رای مثبت بر کرسی وزارت مسکن دولت
نهم تکیه زند .او علت عدم حض��ورش در دولت دوم محمود
احمدی نژاد را این گونه روایت می کن��د« :من در دولت دوم
اقای احمدی نژاد خودم هم اصال مایل نبودم که بروم .چون
نمی خواس��تم همراه این روش و رفتار باش��م ».سعیدی کیا
پیرامون برکناری خود از دولت نهم نیز اظهارنظر کرده بود؛
انجا که گفت« :زمانی اقای دکتر احمدی نژاد گفت سعیدی کیا
مریض است .او گفت ایشان مریض شد و قلب او ناراحت شد
و دیگر نمی تواند کار کند .زمانی که ایشان مرا کنار گذاشت
این را گفت .بنده بهمن 86عمل کردم ،در اوایل سال 88در
دولت ،امار سفر وزیران به استان ها گزارش داده شد که در انها
بیشترین امار سفرها را بنده داشتم».
س��عیدی کیا درباره فعالیت های خ��ود در طول تاریخ
انقالب نیز چنی��ن می گوید« :من در پنج دس��تگاه ملی کار
کرده ام ،در را هو ترابری ،جهاد سازندگی ،مسکن و شهرسازی،
بنیاد مسکن و بنیاد مس��تضعفان که واحدهای اقتصادی ان
در سراسر کشور پراکنده اس��ت؛ یعنی 24سال از عمر کاری
خود را در همه جا با مردم ارتباط مستقیم داشتم .زمانی که راه
روستایی می ساختیم با روستاها مرتبط بودیم؛ در بنیاد مسکن،
در بخش های مختلف و در همه شقوق حمل ونقل و در مسائل
دام و شیالت و ...بنده همین االن هم در هر منطقه ای می روم
مردم بنده را می شناس��ند .درس��ت است که ش��عار مالقات
عمومی داده شد و االن هم نمی دانم چه وضعی دارد ،بنده از
اولی که در وزارت راه و ترابری رفتم مالقات عمومی داشتم و
سعی کردم هر هفته این را داشته باشم».
او دارایی های خود را نیز تش��ریح می کند؛ انجا که در
گفت وگو با سایت اصولگرای مشرق در پاسخ به این سوال که
مدل خودرو شخصی شما چیست ،میگوید« :سانتافه و یک
منزل شخصی 218متری نیز دارم .البته من با خانه و ماشین
وارد انقالب شدم».
در مراسم معارفه سعیدی کیا چه گذشت؟
41
احزاب و شخصیت ها
همهمردانبنیادی
چه کسانی تاکنون بنیاد مستضعفان را مدیریت کرده اند؟
بنی��اد مس��تضعفان ب��ا فرم��ان نه��م اس��فند 1357
امام خمینی(ره) خطاب به شورای انقالب اسالمی تشکیل شد.
ایشان در فرمان تاریخی خود این گونه مرقوم فرمودند:
«بسم اهلل الرحمن الرحیم
1ربی عالثانی 99مطابق با 9اسفند 57
شورای انقالب اسالمی
به موجب این مکتوب ماموری��ت دارد که تمام اموال
منق��ول و غیرمنقول سلس��له پهلوی و ش��اخه ها و عمال
و مربوطی��ن به این سلس��له را ک��ه در طول مدت س��لطه
غیرقانونی از بیت المال مسلمین اختالس کرده اند ،به نفع
مس��تمندان و کارگران و کارمندان ضعیف مصادره نماید و
منقوالت ان در بانک ها با شماره به اسم شورای انقالب یا
اسم اینجانب سپرده شود و غیرمنقول از قبیل مستغالت و
اراضی ثبت و مضبوط شود تا به نفع مستمندان از هر طبقه
صرف گ��ردد در ایجاد مس��کن و کار و غیرذالک .به جمیع
کمیته های انقالب اسالمی در سراسر کشور دستور می دهم
که انچه از این غنائم به دست اوردند در بانک با شماره معلوم
بسپرند و به دولت ابالغ نمایید که این غنائم مربوط به دولت
نیست و امرش با ش��ورای انقالب اس��ت و انچه مامورین
دولت به دس��ت اورده اند یا می اورند باید به همین ش��ماره
به بانک تحویل دهند و کس��انی که از این اموال چیزی به
دست اورده اند ،باید فورا به کمیته ها یا بانک تحویل دهند و
متخلفین مورد مواخذه خواهند بود.
روح اهللالموسوی الخمینی»
پس از ص��دور این حکم ،بنیاد مس��تضعفان در تاریخ
14اسفند 57زیر نظر هیات منتخب رهبر کبیر انقالب(ره)
مرکب از اقایان حضرت ایت اهلل سی د علی حسینی خامنه ای،
ایت اهلل اکب ر هاش��می بهرمانی ،ایت اهلل دکتر س��ی د محمد
حسینی بهشتی ،میر کریم موسوی کریمی (ایت اهلل موسوی
اردبیلی) ،احمد جاللی ،عل ی اصغر مسعودی و عزت اهلل سحابی
تاسیس گردید .هیات موس��س در نخستین جلسه خود در
سوم تیر ،1358اساسنامه بنیاد مس��تضعفان را در 25ماده و
یک تبصره تنظیم کرد و پس از تایید شورای انقالب ،بنیاد
مستضعفان مطابق ماده هشت ایی ن نامه اصالحیه موسسات
غی رانتفاعی در تاریخ سوم مرداد 1358به ثبت رسید.
در بیس ت ویکم تیر 1359نیز الیحه قانونی اساسنامه
بنیاد به تصویب شورای انقالب رسید و جایگزین اساسنامه
موسسان شد.
بنیاد مستضعفان زیر سایه دولت
در ابتدای تاسیس بنیاد مستضفان ،این نهاد انقالبی زیر
نظر دولت های مستقر فعالیت م ی کرد و م ی توان گفت که
همواره زیر سایه دولت ها بود.
نخستین رئیس بنیاد مستضعفان علینقی خاموشی
بود؛ یکی از اعضای هیات های موتلفه اسالمی که به دلیل
سوابق انقالبی مورد اعتماد هیات موسس بنیاد مستضعفان
واقع شد و در راس این نهاد انقالبی قرار گرفت.
در 14اسفند ،1357علینقی خاموشی به عنوان رئیس
بنیاد و حبی ب اهلل شفیق و سی د مصطفی میرسلیم به سمت
ناظ ران مالی این نهاد تعیین شدند .پیرو فرمان حضرت امام
مبنی بر ارائ��ه گزارش کار توس��ط بنیاد ،خاموش��ی در اول
اردیبهش��ت ،59بیالن کار بنیاد را از بدو تاس��یس تا تاریخ
30اسفند 58ارائه کرد .در 26شهریور ،59پس از یک سال و
نیم دوره ریاست خاموشی بر بنیاد به پایان رسید و محمدعلی
رجایی نخس ت وزیر وقت با حکم حضرت امام ،مسئولیت اداره
بنیاد مستضعفان را بر عهده گرفت.
در مهر ،1359شهید محمدعلی رجایی ،سرپرستی بنیاد
را به محمود کریم ی نوری محول کرد تا او امور بنیاد را سر و
سامانی تازه ببخشد.
از ان پس ،رئیس دولت به طور همزمان ریاس��ت بنیاد
هیچ وقتبرایهیچکاری کاندیدانشدم
سیاست
42
مثلث | شماره 228
بازخوانی گفت وگوی مثلث با محمد سعیدی کیا در فروردین92
خواس��ته های توده مردم ،اغلب اقتصادی است و
به تامین معیشت فکر م ی کنند .اما در همان خانواده ،جوان
دانشجویی هست که خواسته های دیگری دارد؛ مثال در مورد
اینترنت سوال م ی کند یا در مورد ازادی بیان صحبت م ی کند.
یعنی در سطح توده مردم خواسته ها اغلب معیشتی و مربوط
به «جریان زندگی» اس��ت ،در حالی که در دانشگاه ها و در
جوامع روشنفکری خواس��ته های فکری -فرهنگی به این
مطالبات اضافه م ی شود.
رجال بزرگ سیاس��ی بعد از یک دوره اداره کشور،
باید جریانات فکری در کش��ور راه بیندازند؛ یعنی خودشان
سرمنشا یک جریان فکری باشند ،جامعه را از ان فکر تغذیه
کنند و در نهای��ت کاندیدایی را به م��ردم معرفی کنند .نظر
من نسبت به کسانی که شما از انها نام بردید – هاشمی و
خاتمی – و سابقه اداره کشور را دارند این است که در طول
زمان -و نه در ش��ب انتخابات -سرمنش��ا جریاناتی باشند
که با گفتمان های بسیار ،جلس��ات گوناگون و میزگردهای
فراوان اف��کاری را به جامعه تزری��ق و حرکت های فکری در
جامعه ایجاد کنند .ما افراد بسیاری داریم که این پتانسیل و
توانایی را دارند .چند سال این جریانات فکری جاری م ی شود
و در شب انتخابات هم این جریانات فکری ملزم به معرفی
نماینده یا فرد موردنظر خود به جامعه هستند؛ در این صورت
جامعه با این طرز تفکر اشنا شده و م ی داند فرد معرف ی شده از
سوی این جریان ،از ان طرز تفکر پیروی خواهد کرد .اگرچه
حزب قدرتمند در کش��ور نداریم اما م ی توان جامعه را با این
روش تغذیه کرد.
الحمدهلل از همان اول ،خداوند شاکله من را طوری
خلق کرده که یا وارد کاری نم ی ش��وم یا با تم��ام انرژی وارد
م ی ش��وم .به هر وزارتخانه ای هم که رفتم هم��ه وجودم را
صرف کارهای ان وزارتخانه کردم .هی چ گاه درگیر حاش��یه
نم ی شوم.
عضو هیچ حزب و گروهی نیس��تم .اینکه شما و
مردم چنین طرز تفکری را چگونه تلقی کنید ،به برداش��ت
مستضعفان را نیز بر عهده داش��ت .در 13اذر 60میرحسین
موس��وی با حکم حضرت امام به ریاس��ت بنی��اد منصوب
شد و بر کرسی نخس��ت وزیر ش��هید تکیه زد ،البته در این
دوره تحوالت مدیریتی فراوانی در این نه��اد رخ داد .در مهر
،1361س��ی د مهدی طباطبایی از سوی نخس ت وزیر وقت به
سمت سرپرست بنیاد ،منصوب ش��د اما حدود دو سال بعد،
بار دیگر سرپرست بنیاد تغییر کرد و در ماه های پایانی سال
،1363با حکم موسوی ،طهماسب مظاهری به سمت معاون
نخس ت وزیر و سرپرست جدید بنیاد منصوب شد .در سوم اذر
،67با فرمان امام خمینی خطاب به نخس��ت وزیر وقت ،نام
بنیاد مستضعفان ،به بنیاد جانبازان تغییر کرد.
اما در ابتدای سال 68بار دیگر نخس ت وزیر وقت ،نسبت
به تغییر سرپرست بنیاد اقدام کرد .بدین ترتیب ،محمد باقریان
با حکم موسوی به سمت معاون نخس ت وزیر در امور جانبازان
انقالب اس�لامی و عضو هیات سرپرس��تی بنیاد جانبازان
منصوب شد.
تحوالت تازه
بنیاد مستضعفان در دوره های اخیر اما شاهد تحوالت
گسترده ای بوده است .بدون شک ،مهم ترین تحول ،جدایی
این نهاد از نهاد دولت بوده و دیگر رئیس دولت اختیار تغییر یا
اعمال نظر در بنیاد را ندارد.
در شهریور ،68محسن رفی ق دوست که تا چندی پیش
از ان وزیر سپاه بود ،با حکم رهبر معظم انقالب به ریاست بنیاد
منصوب ش��د؛ بنیادی که نام ان نیز به بنیاد مستضعفان و
جانبازان تغییر کرده بود.
حکم ریاس��ت رفی ق دوس��ت بر بنیاد مس��تضعفان و
جانبازان بار دیگر در نیمه شهریور 71تمدید شد.
دوره مدیری��ت رفی ق دوس��ت بر بنیاد مس��تضعفان و
جانبازان از این رو حائز اهمیت بود که او در این دوره بیشترین
درام��د را نصیب این نه��اد غیردولتی کرد و توانس��ت ان را
به طور کامل به خودکفایی اقتصادی رسانده ،از بودجه دولتی
ب ی نیاز کند.
فروزنده؛ مدیر 15ساله
محمد فروزنده دقیقا 15سال رئیس بنیاد مستضعفان
و جانبازان ب��ود .او در تاریخ 78/4/31حکم ریاس��ت بر این
عمومی مربوط م ی شود .ممکن است منظور شما این باشد
که با چه کسانی کار م ی کنی؟ من تا امروز از همه وفاداران به
انقالب اسالمی در مجموعه های تحت مسئولیتم استفاده
کرده ام .وفادار به انقالب اس�لامی یعنی کس��ی که قانون
اساس��ی ،والیت فقیه ،رهبری و ارزش های انقالب اسالمی
را قبول داش��ته باشد .همه کس��انی که این مس��ائل را در
عمل -و نه در گفتار -قبول داشته باشند ،از نظر من عضو
دولت خواهند بود .در عین حال متناسب با توانایی این افراد،
جایگاه متفاوتی ب رای انها در نظر خواهم گرفت.
یکی از اشکاالتی که در کش��ور ما وجود دارد این
است که هر چند ما ب رنامه نوشتیم ،اما این ب رنامه ها متناسب
با واقعی ت های جامعه و کش��ور نبوده است .البته من خودم
در جریان این کارها حضور داش��تم ام��ا به طور کلی عرض
م ی کنم .یعنی برنامه ه��ا را عمدتا با ام��ال و ارزوهای مان
نوشتیم .فکر م ی کردیم که اجرای چنین کارها و ب رنامه هایی
ممکن اس��ت اما دیدیم که نم ی توانیم ای��ن کارها را انجام
دهیم .البته در برنامه نویس��ی همیشه باید خیز بلندتری در
حرکت برداشت تا به حداقل ها دست پیدا کرد .در سال های
اخیر ،با مشکل جدی تری در این خصوص مواجه شدیم و ان،
این بود که ما اص��وال توجه به برنامه را کنار گذاش��تیم .اثار
این مساله را در بودجه امسال هم م ی بینیم .دلیل من ب رای
این کار ،هم ان چیزی اس��ت که دیدم ،شنیدم و لمس کردم
شخصیت ها
احزاب ودولت
و هم اینکه ما مرکز برنامه کشور را -که سازمان مدیریت و
برنامه ریزی بود -تغییر شکل و محتوا دادیم؛ یعنی ان را از
یک دستگاه مستقل زیر نظر رئی س جمهور به یک معاونت
رئی س جمهور تغیی��ر دادیم؛ این دو حالت تفاوت بس��یاری
با یکدیگر دارن��د .چون توجه م��ا به برنامه ریزی کم ش��د،
کارشناس��ان ،توان برنامه ریزی و ...افت کردند .این یکی از
اشکاالت بزرگ در کشور است.
اش��کال عمده دیگری که وجود دارد این است که
گاهی قول هایی داده ایم که به انه��ا عمل نکرده ایم .دلیل
اینکه م ی گویم اعتماد مردم خدشه دار شده ،همین است .باید
خیلی مواظب باش��یم که وقتی به جایی م ی رویم و چند ده
هزار نفر جمع شده اند ،قول ب ی مورد ندهیم .من این را تمرین
کردم .قولی بدهیم که م ی توانیم ان را عملی کنیم ،نه اینکه
قولی بدهیم که مردم خوش شان بیاید.
یکی از اشکاالت بزرگی که در کشور ما وجود دارد و
از ابتدای انقالب همه ما شعار اصالح ان را داده ایم ،وابستگی
بودجه عمومی دولت و کشور به نفت است .همه این شعار
را داده ایم ،اما هیچ کدام خوب عمل نکرده ایم؛ همین امروز
هم در کشور این مساله مطرح است .این پول در اختیار دولت
است و دولت با ان تصمیم م ی گیرد و کار م ی کند.
اگر مسئولیتی به من واگذار شود ،با طرز تفکری
که خودم دارم و اص��ول مدیریتی که ب��ه ان معتقدم ،کار را
پیش م ی برم .با مس��ائلی که از امام ،حض��رت اقا و انقالب
یاد گرفته ام کار م ی کنم و با استقالل کارم را جلوی م ی برم.
حتما به همین دلیل در دولت دوم روسای جمهور سه دوره
اخیر نبوده ام .من از قبل انقالب مدیریت کرده ام و وجودم در
سمت های مدیریتی که داش��ته ام شکل گرفته است .من با
همان اعتقادی که به ان اشاره کردم کار م ی کنم؛ به همین
دلیل شاید به لحاظ کاری من را پسندیده اند اما از نظر فکری
من به روش و رفتار خودم پایبند بوده ام.
مگر ممکن است یک جامعه ،بدون رشد و توسعه
به عدالت دست پیدا کند؟! اگر در جامعه ثروت تولید نشود،
رشد و توس��عه هم پیدا نم ی کند .البته منظور از ثروت فقط
ثروت مادی نیست ،ثروت معنوی هم هست؛ یعنی هم افکار
رشد کنند و هم ثروت مادی رشد نماید .مگر ما م ی خواهیم
فقر را توزیع کنیم؟!
من ابادانی کش��ور را متکی به کار و تالش مردم
م ی دانم نه به درامد نفتی .کشورهایی که نفت ندارند چگونه
به رشد و توسعه رس��یدند؟ ما باید نفت را در خدمت ابادانی
کش��ور قرار دهیم اما از طریق کار و تالش فکری و عملی
مردم.
من هیچ وقت ب رای هیچ کاری کاندیدا نشدم.
اعضای شورای شهر دوم به من پیشنهاد شهرداری
دادند و با من هم یک مصاحبه انجام دادند ،اما در جریان باقی
اتفاقات نیستم .با من در صحن ش��ورا مصاحبه کردند ،اما
ماجرا به همان یک جلسه ختم شد.
هر کاری به من پیشنهاد شده ،اگر توانای ی اش را
داشتم قبول م ی کردم .اگر م ی خواستند من شهردار م ی شدم،
اما نخواستند.
از طرف هیچ کس توصی ه ای نش��د که من ش��هردار
بشوم .من در ان زمان در بنیاد مسکن بودم .من را به شورای
شهر دعوت کردند و با هم صحبت کردیم .دیگر خبری نشد و
من هم کنجکاوی نکردم که ماجرا به کجا رسید.
در زمان ش��ورای شهر س��وم ،من وزیر بودم .نه با
من مصاحبه کردند ،نه به من پیش��نهاد کردند و نه کس��ی
توصیه کرد که من شهردار ش��وم .زمزمه ای شد ،اما من در
جریان نبودم.
من در پایان دوره مسئولیتم در وزارت مسکن در
مراسم تودیع و معارفه گفتم که مردم فقط به دو چیز احتیاج
دارند؛ یکی صداقت و راستگویی و دیگر اینکه در حد توان مان
به انها خدمت کنیم .البته این توان باتوجه با فرمایش خداوند
در قران کریم که انس��ان را خلیفه اهلل معرفی م ی کند حدی
ندارد و م ی تواند افزایش پیدا کند.
فصل الخطاب نظر اقاست .هم قانون اساسی این
مساله را م ی گوید و هم نظریه والیت فقیه چنین تعریفی از
اختیارات رهبری ارائه داده است.
مثلث | شماره 228
او را تمدید کرد .چندی بعد ،در س��ی ام ابان ،84حکم تمدید
ماموریت فروزنده از س��وی رهبر معظم انقالب به وی ابالغ
شد .در 31تیر 88نیز فروزنده سومین حکم خود بر ریاست
بنیاد مس��تضعفان و جانبازان را از حضرت ایت اهلل خامنه ای
دریافت کرد تا طوالن ی ترین دوره ریاست بر این نهاد انقالبی
را به نام خود ثبت کند.
سیاست
نهاد را دریافت کرد و در تاریخ 93/4/31با ابالغ حکم ریاست
محمد سعیدی کیا بر بنیاد مستضعفان و جانبازان ،به پایان
مسئولیت خود در این نهاد رسید.
نخستین حکم رهبر معظم انقالب ب رای محمد فروزنده
به این شرح است:
«بسم اهلل الرحمن الرحیم
جناب اقای محمد فروزنده دامت توفیقاته
با پایان گرفتن مدت مس��ئولیت تمدید ش��ده جناب
اقای محسن رفی ق دوس��ت در بنیاد مستضعفان و جانبازان
انقالب اسالمی و با تشکر و تقدیر
از زحمات مستمر ایشان در ارتقای
توان و انسجام و اصالح ان بنیاد در
طول 10سال گذش��ته ،جنابعالی
را ب رای پنج س��ال به مدیریت بنیاد
مذکور منصوب م ی کنم و امیدوارم
همان طور که در مس��ئولی ت های
قبلی مدیریت و امانت و پش��تکار
ویژه خود را به اثبات رس��انده اید از
همه توان و ایمان خود در اداره این
موسسه اقتصادی و خدماتی بهره
بگیرید .ارزوی اینجانب ان اس��ت
که با حفظ و استفاده بهینه از این
مجموعه که متعلق به بی ت المال
کش��ور اس��ت ،حداکثر کمک به
مس��تضعفان و جانبازان در همه
زمینه ها در چارچوب سیاست های
کلی کشور صورت گیرد.
توفیق��ات ش��ما را از خداوند
متعال مسئلت م ی کنم.
سیدعلی خامنه ای»
در بهم��ن م��اه ،1381رهبر
معظم انقالب فرم��ان واگذاری ماموریت جانب��ازان و تغییر
نام بنیاد را صادر کردند؛ فرمانی که در نامه ای به سی د محمد
خاتمی ،رئی س جمهور وقت ابالغ شد.
متعاقب ابالغ فرمان مقام معظم رهبری مبنی بر انتزاع
فعالیت امور جانبازان از بنیاد مستضعفان و جانبازان انقالب
اسالمی و الحاق ان به بنیاد شهید و ایثارگران ،اساسنامه بنیاد
که در مرداد ،1379به تصویب مقام معظم رهبری رس��یده
بود ،با اعم��ال اخرین اصالحات در نامه ای در شش��م خرداد
83از سوی دفتر مقام معظم رهبری ابالغ شد و پس از طی
مراحل قانونی در اداره ثبت شرکت ها و موسسات غی ر تجاری،
منتش��ر ش��د .در اجرای این فرمان با تصویب شورای عالی
اداری کشور ماهیت اداره امور جانبازان از بنیاد مستضعفان و
جانبازان انقالب اسالمی منفک شد و به بنیاد شهید و امور
ایثارگران محول ش��د .پس از پایان دوره پنج ساله مسئولیت
محمد فروزنده ،دفتر رهبر معظم انقالب در نامه ای مسئولیت
بنی��اد مس��تضعفان ش��رکت های م��ادر تخصصی،
شرکت های مس��تقل و موسس��اتی را تحت مدیریت خود
دارد که این نهاد را به یک��ی از بزرگ ترین نهادهای اقتصادی
کشور تبدیل کرده اس��ت .ان گونه که در سایت رسمی بنیاد
مستضعفان امده است ،هلدینگ ها ،موسسات و شرکت های
بزرگی زیرمجموعه این نهاد هستند که مهم ترین ماموریت
انها ،درامدزایی ب رای بنیاد است.
گسترش کشاورزی پیوند فردوس پارس ،سرمایه گذاری
دامپروری شیر و گوشت پارس ،سرمایه گذاری صنایع پوشان
پارس ،س��رمایه گذاری صنای��ع چوبی و
س��لولزی پ��ارس ،گس��ترش صنای��ع
معدنی کاوه پارس ،خدمات مهندسی و
شهرسازی علوی ،گسترش پایا صنعت
س��ینا ،س��رمایه گذاری قند پانید پارس،
صنایع م��ادر تخصصی انرژی گس��تر
سینا ،صنایع برق و انرژی صبا ،مدیریت
س��رمایه گذاری ره ن��گار پ��ارس ،م��ادر
تخصصی پایا س��امان پارس ،عمران و
مسکن ای ران ،ش��رکت مادر تخصصی
مالی و س��رمایه گذاری س��ینا ،مدیریت
ط��رح اتی ه س��ازان ،م��ادر تخصص��ی
س��یاحتی و مراکز تفریحی پارس��یان،
م��ادر تخصصی زم��زم ،بنی��اد علوی،
فن��اوری و ارتباطات س��ینا و همچنین
شرکت مادر تخصصی گسترش صنایع
غذایی س��ینا ،هلدینگ هایی هس��تند
که تح��ت مدیریت بنیاد مس��تضعفان
مشغول فعالیت هس��تند .از مهم ترین
موسسات زی ر مجموعه بنیاد نیز م ی توان
به موسس��ه فرهنگی موزه ه��ای بنیاد،
موسسه تحقیق و توسعه نوین دانشمند،
موسسه حسابرسی و بازرسی هادی بینات ،موسسه مطالعات
تاریخ معاصر ای ران ،موسسه توسعه اموزشی ،پژوهشی سینا و
موسسه سینمایی نور تابان اشاره کرد.
کشت و صنعت ش��هید مطهری ،ازا دراه ته ران شمال،
نفت به ران و بانک سینا نیز عمده ترین شرکت هایی هستند
که با مدیریت بنیاد مستضعفان اداره م ی شوند.
43
نقشه راه ایرانی
بین الملل
شرح عکس :حاج قاسم سلیمانی به طور علنی و در نامه ای از مقاومت فلسطینیان حمایت کرد
بین الملل
مقاومتزیرچترایران
طرح مسلح کردن ک رانه باختری چه تاثیری بر
تحوالت فلسطین خواهد گذاشت؟
سیدعبدالعظیم موسوی (غبیشی)
مثلث | شماره 228
44
ای ران این روزها تمام قد پشت گروه های مقاومت در فلسطین ایستاده است .درحالی که پیش
از این برخی تحلیلگ ران غ ربی با درکی غیرواقع بینانه از ساختار تصمیم گیری و تصمیم سازی در
جمهوری اسالمی تصور م ی کردند به دلیل بح ران سوریه و اختالفات میان حماس و ته ران ،مقامات
کشورمان رویکردی محافظه کارانه در قبال تحوالت غزه اتخاذ کنند ،اما راهکار مقام معظم رهبری
مبنی بر مسلح کردن ک رانه باختری همچون نوار غزه خط بطالنی بر همه این تحلیل ها کشید.
1
روزنامه نگار
بیش از چهار دهه از انقالب فلسطینیان در اواسط دهه
60میالدی می گذرد .طی این مدت ،س��ازمان ازادی بخش
فلس��طین و گروههایی که در چارچوب ان ق��رار میگیرند از
ی و جبه��ه دموکراتیک برای
جمله حرکت فتح ،جبهه مردم
ازادی فلس��طین بازیگران اصلی در عرصه تش��کیل کشور
فلسطین بودند.
این تجربه طیف مختلفی از گزینهها از مبارزه مسلحانه
تا سازش را در بر میگیرد که به اعتقاد کارشناسان با خطاهای
اس��تراتژیکی نیز همراه بوده اس��ت ،چراکه اگر انتفاضه اول
فلسطینیان نبود ،رژیم صهیونیستیهیچ وقت به قبول حکومت
خودگردان فلسطین تن نمیداد .حال انکه ،انتفاضه در نتیجه
فعالیت گروههایی ش��کل گرفت که در چارچوب س��ازمان
ازادی بخش فلس��طین قرار نمیگرفتند اما برگ جدیدی را
در تاریخ فلس��طین رقم زدند که تداوم ان تولد نسل جدیدی
از گروهها ،با ت��وان نظامی بازدارنده و مقبولیتی بیش��تر را به
همراه داشت.
این گزارش در نظ��ر دارد تجرب��ه گروه های مقاومت
فلس��طینی از ابتدا تا امروز را به تفصیل شرح دهد؛ تجربه ای
که خواه ناخواه ،هم حرکت فتح در ان نقش داشته و نمی توان
بر دستاوردهای ان چشم بست و هم حماس و حرکت جهاد
اسالمی.
مسلحکردنک رانهباختری
کارسختینیست
سازمان ازادی بخش فلسطین (ساف)
س��ال های نخس��ت دهه 60از قرن بیس��تم ش��اهد
تحولی بزرگ در عرصه انقالب فلسطینیان علیه اشغالگری
صهیونیست ها بود؛ چراکه در این دوران ،گروه های مقاومت
فلس��طینی بیش��ماری که گاهی تعداد انه��ا از 30گروه نیز
تجاوز می کرد ،اعالم وجود کردند .این امر نشان دهنده میل
و رغبت مردم برای دفاع از مس��اله فلسطین بود؛ فلسطینی
که حکومت های عرب رسما برای اینکه از رویارویی مستقیم
با اسرائیل پرهیز کرده باشند ،از ان دست کشیده بودند .پس
از سال نکبت یعنی سال 1948م که بخش بزرگی از سرزمین
فلسطین از دست رفت و س��اکنان ان اواره یا به کشورهای
عربی مجاور پناهنده شدند ،س��ازماندهی مردم فلسطین در
چارچوب یک گروه یا جریانی سیاسی که بتواند نماینده تمام
فلسطینیان باشد و وارد عرصه دفاع و مقاومت شود ،به خصوص
در سایه تسلط رژیم اردن بر کرانه باختری و رژیم مصر بر نوار
غزه ،به گونه ای غیرممکن به نظر می رس��ید .زیرا این سلطه،
ش��کل دیگری از اش��غال را به نمایش درمی اورد و همراه با
سرکوب نیز بود .س��لطه عربی ،به همراه اوضاع بد اقتصادی
و فقر خانواده های فلسطینی چه انهایی که در سرزمین های
اش��غالی باقی مانده و چه انها که در اوار گی به سر می بردند،
مانع راه اندازی جنبش مقاومت ان هم در ابعاد ملی می ش��د.
با سرازیر شدن دستمزد کارگران فلسطینی در خارج از کشور
به داخل فلسطین و همچنین جمع اوری کمک های مردمی،
اوضاع به نس��بت رو به بهبودی گذاش��ته و طبقه جدیدی از
فلس��طینی ها را در فکر ایفای نقش سیاسی جهت ازاد سازی
سرزمین های اشغال ش��ده خود فرو برد .در این زمان بود که
گروه های فلسطینی بیشماری شکل گرفتند ،هرچند بعضی از
انها فقط در حد نام بوده و وجود خارجی نیز نداشتند ،ام ا ترس
رژیم های عربی از اینکه کنترل اوضاع از دست انها خارج شود و
همچنین نگرانی این رژیم ها از اینکه نکند هسته های مقاومت
فلسطینی با عملیات خودسرانه ،رژیم های عربی را به جنگ با
ارتش اسرائیل بکشند ،موجب شد تا حکومت های عربی تمایل
خود را نسبت به تشکیل سازمان یا نیرویی که اغلب گروه های
فلسطینی را نمایندگی کند ،اعالم داشتند .این نیرو باید کنترل
و سلطه و نفوذ اعراب را بر گروه های ازادیخواه فلسطینی اعمال
و به شکلی بار مس��ئولیت هرگونه اقدام هسته های مقاومت
فلسطینی را از حکومت های عربی به دوش فلسطینیان منتقل
کند .این امر ،تولد سازمان ازادی بخش فلسطین در رحم تنها
نهادی که نم��اد وحدت عربی بود ،یعن��ی در دومین اجالس
سران اتحادیه عرب در اگوست 1964م در اسکندریه را موجب
شد 10 .سال پس از این تولد ،حکومت های عرب در اجالس
س��ران اتحادیه در رباط پایتخت مراکش در س��ال 1974م،
رسما سازمان ازادی بخش را تنها نماینده قانونی فلسطین به
رسمیت شناختند.
حرکت فتح
ای�ران ب�رای حمای�ت از مح�ور مقاومت در
منطق�ه خاورمیان�ه ط�رح و برنام�ه ویژه ای
دارد .از حضور در منطقه ش�امات تا فعالیت
در حوزه تح�والت ع�راق و همچنین حضور
غیرمس�تقیم ام�ا تاثیرگ�ذار در س�احت
تحوالت فلس�طین همه ب ه نوعی از برنامه و
طرح ایرانی برای خاورمیان�ه پرده برم ی دارد.
س�خنان اخیر مقامات عال ی رتبه کشورمان
در ارتباط با مسلح ساختن کرانه باختری رود
اردن همچون نوار غزه اخری�ن ایده و الگوی
فارس�ی برای تقویت محور مقاومت در برابر
جبهه س�ازش و تکفیر است .س�ردار قاسم
س�لیمانی در جدیدتری�ن موضع گیری خود
در ارتباط با تحوالت منطقه با در نظر گرفتن
همین ط�رح و برنام�ه ب ه گونه ای در س�طح
عملیاتی تصمی م سازی ها را به مرحله کاربرد
رسانده اس�ت .او در نامه حمای ت امیز خود از
مقاومت مردم فلس�طین در براب�ر تجاوزات
رژیم اس�رائیل بر عزم ایران ب�رای در اختیار
قرار دادن تکنولوژی نظام�ی و بوم ی ایران به
گروه ه�ای مقاومت فلس�طین تاکی�د کرده
است .این نامه پس از انتشار وسیع در سطح
خبرگزاری ه�ای بی ن الملل�ی بر نف�وذ ایران
در مع�ادالت منطق�ه ای صحه م ی گ�ذارد .با
عملیاتی ش�دن چنین طرح و ب رنام ه ریزی ای
بود که اسرائیل در محقق کردن هدف خویش
از جنگ اخیر در غ�زه ناکام ماند .اس�رائیل
در این جن�گ ب ه دنبال کاهش س�طح توازن
جنبش مقاومت اسلامی و حتی خلع سالح
حماس بود ،اما با کاربس�ت استراتژی جدید
ایران این هدف در ط�ول فرایند جنگ و نبرد
اسرائیل با گروه های مقاومت به جایی نرسید.
عق ب نشینی نیروهای زمینی اسرائیل از غزه
و اعالم اتش بس 72ساعته در مناطق جنگی
حاکی از پیروزی مقاومت فلسطین و تحقق
وعده های سردار قاسم سلیمانی بود.
از فتح حمایت کرد .جنبش ازادی بخش فلس��طین در سال
1969م به عضویت سازمان ازادی بخش درامده و به تدریح
به مهمترین و بزرگ ترین گروه در سازمان مذکور تبدیل شد،
به گونه ای که س��ران فتح و در راس انها یاسر عرفات تمام
سمت های س��ازمانی را تصاحب کرده و به تدریج مرزبندی
موجود بین جنبش ازادی بخش (فتح) و سازمان ازا دی بخش
(س��اف) از میان رفت .پس از وفات عرفات در سال ۲۰۰۴م
فاروق قدومی جانشین او در سمت رهبری این سازمان شد
و محمود عباس عضو ارشد این سازمان نیز به ریاست دولت
فلسطین رس��ید .تغییر ابزار برخورد با مس��اله اشغالگری از
مقاومت مسلحانه به مذاکره و ش��روع روند بی پایان صلح،
یا به قولی روند س��ازش تحت القای تصمیم پایتخت های
عربی به اذهان رهبران جنبش موجب ش��د تا شخصیت ها
و افراد تاثیرگذاری که مقاومت مسلحانه را تنها گزینه پایان
اشغالگری می دانند به فکر ایجاد تش��کلی جایگزین برای
جنبش فتح و سازمان ازادی بخش فلسطین شوند .انتخابات
ژانویه سال ۲۰۰۶مجلس قانون گذاری فلسطین برای اولین
بار اکثریت کرس��ی های این مجلس را از دست فتح خارج و
حماس را به ح��زب حاکم پارلمان و تش��کیل دهنده کابینه
تبدیل کرد .شاخه نظامی حرکت فتح ،گردان های شهدای
االقصی است .این گروه در سال 2000م به دستور شخص
یاسر عرفات به وسیله س��رگرد جاهد العمارین تاسیس شد
که در غزه و کرانه باختری نیز پایگاه هایی دارد .گردان های
ش��هدای اقصی خود را نیروی نظامی فلسطین می داند و از
اینکه خود را مقاومت اسالمی معرفی کند پرهیز کرده است.
در سال 2005م ش��اخه نظامی فتح ،از سوی غرب به عنوان
گروهی تروریستی معرفی شد.
حرکت جهاد اسالمی فلسطین
این جنبش در سال 1980م توسط دکتر فتحی شقاقی
در مصر بنیانگذاری ش��د .اعضای ان را ابتدا جوانان دانشجو
و دانش اموزان فلس��طینی در مصر تشکیل می دادند .فتحی
شقاقی خود از اعضای اخوان المسلمین بود اما در ان شرایط
برای تشکیل این گروه احساس نیاز کرد .شعار جنبش «اسالم،
جهاد ،فلس��طین» بوده که اولی نقطه اغاز ،جهاد وس��یله و
ازادسازی فلسطین هدف درنظر گرفته شده است.
این حزب در مصر تنها به جذب و گزینش دانشجویان
و تاثیر فکری و معنوی بر ان��ان از طریق اموزش های خاص
اکتفا می کرد و برنامه های اموزشی انها با اخوان تفاوت عمده
داشت .جنبش از افکار و اموزه های جمال الدین افغانی ،محمد
عبده ،رشید رضا ،حسن البنا ،سیدقطب ،محمد غزالی ،مالک بن
نبی ،توفیق الطیب ،محمدباقر صدر ،حضرت امام خمینی(ره)،
ن ترابی ،غنوشی ،قرداوی و دیگر
شهید دکتر شریعتی ،حس��
متفکران برجس��ته اسالمی اس��تفاده می کرد .حرکت جهاد
اسالمی اماکن پرتجمع را بهترین زمان برای تبلیغ ارا و افکار
خود می دانست و برنامه منسجمی را برای تبلیغ در مدارس،
دانشگاه ها ،مراس��م مذهبی و غیره پیاده کرده و صاحب یک
نشریه رس��می نیز بود .جهاد اس�لامی ،به مبارزه مسلحانه
به عنوان اس��تراتژی کار سیاسی ایمان داش��ته و مقاومت را
اولویت رویارویی با دش��من صهیونیستی می داند .مهمترین
عملیات شهادت طلبانه جهادی را ،گروه طارق و ناصرحسن
در س��ال 1986به نام عملیات باب المغاربه انجام دادند .البته
استراتژی جنگ چریکی جهاد به هدف های نظامی محدود
نبوده ،بلکه بر متعدد بودن محورهای عملیاتی استوار است؛
مثلث | شماره 228
حرکت فتح یا جنبش ازادی بخش فلس��طین توسط
شماری از جوانان فلس��طینی در کویت در اواخر دهه 50م
تاسیس شد .از جنبش یا جبهه ازادی بخش فلسطین به عنوان
مهمترین گروه فلسطینی یاد می شود .همان طور که اشاره
شد این گروه در سال ۱۹۵۹م توس��ط یاسر عرفات و خلیل
الوزیر (ابوجهاد) با هدف ازادی فلسطین از سیطره اسرائیل
از طریق مبارزات چریکی بنیانگذاری شد و تا سال 1968م
به صورت مخفیانه -سری فعالیت می کرد اما در همان سال
عرفات به عنوان سخنگوی رسمی این گروه پرده از تشکیل
ان برداشت .در پی این اقدام ،صدها جوان فلسطینی پس از
درگیری های معروف به «نبرد کرامت» در مارس 1968م،
خود را به اردوگاه های جنبش فتح در اردن رسانده و داوطلب
عضویت در شاخه نظامی ان شدند .فتح تا پاییز 1970حدود
10هزار نیروی مسلح در اختیار داشت .فتح در ابتدا ،خود را
فاقد خط مشی سیاسی مشخص می دانست و شرط عضویت
را ملیت فلسطینی معرفی می کرد اما این ادعا از واقعیت به دور
بوده و رویکرد ان ناسیونالیس��تی و تا حدی سوسیالیس��تی
ارزیابی شده اس��ت ،اگرچه در برهه ای از تاریخ خود اصول
سوسیالیسم را که به دست عبدالناصر و حزب بعث عراق و
سوریه در جهان عرب بنیان نهاده شده بود و جنبش ها ملزم به
پیروی از ان بودند ،نپذیرفت اما همین اقدام یا سیاست موجب
شد ،حمایت برخی از اعراب را متوجه خود کند .همان گونه که
بعدها جمال عبدالناصر نیز به طور دقیق تر بعد از نبرد کرامت
حمایتام ریکاازاس رائیل
راهبردی و پایان ناپذیر است
بین الملل
ردپای ایران در غزه
ایران به فلسطین قدرت
بازدارندگی داده است
گفتوگویمثلثباشهردار
منطقهجبالیایغزه
مدارصفر درجه
45
بین الملل
اوج نبرد جنبش جهاد اس�لامی ،در مقابل رژیم صهیونیستی
نبرد «الشجاعیه» 1987بود که یک افسر امنیتی را به هالکت
رسانده و با تشدید عملیات ،اسرائیل را به زانو دراورد .حرکت
جهاد خود را با حماس متحد می داند و معتقد است که اعتقادات
مذهبی ،واقعیت های کشور و دشمن مشترک اینها را به هم
نزدیک می کند اما تشکیالت کامال مجزایی نسبت به حماس
دارد .با سازمان ازادی بخش فلسطین (ساف) و حرکت فتح و
محمود عباس ،روابط مشخصی ندارد که دلیل این امر را عدول
سازمان ازادی بخش فلسطین از رویکرد جهادی و مقاومت
مس��لحانه و پیگیری روند س��ازش می داند .جهاد اسالمی و
دبیر کنونی ان یعنی رمضان عبداهلل ش��لح ،ایران را شریک
اس��تراتژیک خود و ملل عرب در مقابل صهیونیسم و امریکا
می داند و در طول چندین دهه گذشته ،از روابط گسترده ای با
جمهوری اسالمی و حزب اهلل لبنان برخوردار بوده است .این
جنبش از نظر قدرت و نفوذ اجتماعی خود را در ردیف سوم بعد از
فتح و حماس می داند .گردان های قدس شاخه نظامی حرکت
جهاد اسالمی است .این گروه ،در سال 2002م ،اولین موشک
ساخت خود را به کار گرفته و توانست عسقالن را هدف حمله
قرار دهد .در سال 2006م صاحب اولین موشک جراد و پس
از ان نیز موفق به تهیه موشک فجر پنج شد .در سال 2012م
بیشترین بار رویارویی با دشمن صهیونیستی بر دوش حرکت
جهاد اسالمی بود.
بین الملل
46
مثلث | شماره 228
حماس
حماس در س��ال ۱۹۸۷توس��ط ش��یخ احمد یاسین،
عبدالعزیز رنتیس��ی و محمد ط��ه در جری��ان انتفاضه اول
به عنوان ش��اخه فلس��طینی اخوان المس��لمین بنیانگذاری
شد .حماس تاکنون عملیات های ش��هادت طلبانه ،حمالت
راکتی و تهاجم��ات نظامی پرش��ماری را علی��ه نظامیان و
شهرک نشینان صهیونیس��ت انجام داده اس��ت .انها دامنه
فعالیت های خود را به عملیات های نظامی محدود نکرده اند و
با اجرای برنامه های اجتماعی متعدد حضور پررنگی در زندگی
مردم نوار غزه و کرانه باختری داشته اند .ساخت بیمارستان ها،
مراکز اموزش��ی و کتابخانه ها منجر ب��ه محبوبیت انان نزد
بخش مهمی از فلسطینیان شده اس��ت .موفقیت یکی ،دو
دهه اخیر حماس در مقابل رژیم صهیونیس��تی و دس��تیابی
به توان موش��کی و برخورداری از شاخه نظامی منسجم که
همان گردان های عزالدین قس��ام بوده ،موجب شد غرب و
در راس انها اتحادیه اروپا ،ایاالت متحده امریکا ،اسرائیل و
کانادا ،با هدف محدودک��ردن ارتباطات این گروه ،حماس را
گروهی تروریستی معرفی کنند .استرالیا و بریتانیا فقط شاخه
نظامی حماس یعنی گردان های عزالدین قسام را در فهرست
گروه های تروریس��تی خود قرار داده اند .فعالیت انها در اردن
هم غیرقانونی اس��ت .پس از پیروزی حماس در انتخابات،
اتحادیه اروپا اع�لام کرد تنها در صورت��ی کمک های خود
به ارزش چن��د صد میلیون دالر را به فلس��طین ادامه خواهد
داد که حماس اسرائیل را به رسمیت بشناسد ،به ابعاد نظامی
خود پایان دهد ،و توافقات دولت های قبل را بپذیرد .حماس،
با حکومت خودگردان فلس��طین ،پس از س��ال ها تنش در
روابط ،چندی پیش وارد پروس��ه اش��تی ملی شد .حماس تا
پیش از بحران س��وریه از روابط خوبی با جمهوری اسالمی
ایران و کمک های مادی و معنوی کشورمان برخوردار بود اما
موضع گیری سران حماس از جمله خالد مشعل علیه حکومت
بشار اسد و انتش��ار برخی اخبار محرمانه از حضور نیروهای
حماس در صف شورشیان سوری موجب تنش در روابط این
گروه با تهران شد .ش��اید انچه اعضای عالی رتبه این گروه
را در این وضعیت قرار داده بود ،رس��یدن اخوان المسلمین به
قدرت در مصر بود که رویای حکومت منطق��ه ای اخوان از
مصر تا سوریه و اردن و حتی کشورهای حاشیه خلیج فارس
را در اذهان انها پررنگ کرده بود .اما سقوط حکومت محمد
مرسی در مصر ،کناره گیری امیر قطر و دور شدن حماس از
سوریه ،موجب تضعیف این گروه شد ،به گونه ای که حکومت
مصر علیه ان موضع گرفت و حماس را به دخالت در امور مصر
متهم کرد .طی جنگ کنونی غزه نیز ،مصر شرایطی را برای
اتش بس به طرفین درگیری پیش��نهاد داده که مورد قبول
مقاومت قرار نگرفت .حماس درکل روزهای پرتنش��ی را با
دیگر گروه های فلسطینی تجربه کرده که نمونه ان درگیری
با فتح در س��ال2007م اس��ت که طی ان صدها فلسطینی
کشته شدند .شاخه نظامی حماس ،گردان های شهید عزالدین
قس��ام بوده که باتوجه به منابع مالی خارجی حماس ،موفق
شده به سرعت گسترش یافته و می توان در شرایط کنونی از
ان به عنوان تنها ارتش مجهز فلسطین نام برد .موشک های
«ار« ،»160-ام« ،»75-جی »80-و «سجیل ،»55-تنها
بخشی از توان نظامی این گروه است .گردان های عزالدین
قسام ،جدا از توان موشکی ،توان دریایی و شاخه اطالعاتی
خود را نیز راه اندازی کرده و به عرصه جنگ سایبری نیز راه
پیدا کرده است تا انجا که نیروهای مقاومت سایبری حماس
در سال 2012م چندین بار تاسیسات حیاتی اسرائیل را هدف
حمله سایبری قرار دادند .در جنگ کنونی غزه ،گردان های
عزالدین قس��ام و گردان های قدس نیروی اصلی مواجهه با
دشمن صهیونیستی هستند.
جبهه مردمی برای ازادی فلسطین
گروه چپگرای سیاس��ی و نظامی جبهه مردمی برای
ازادی فلسطین در س��ال ۱۹۶۷توسط جرج حبش و ابوعلی
مصطفی و احمد جبرئیل با هدف ازادی فلس��طین از اشغال
اسرائیل از طریق مبارزات چریکی بنیانگذاری شد .این گروه
دومین گروه بزرگ در مجموعه احزاب فلس��طینی موسوم
به سازمان ازادی بخش فلسطین (س��اف) پس از فتح است
و مواضع سرس��ختانه ای ب��رای تحقق خواس��ته های ملی
فلسطینیان اتخاذ کرده و با روش میانه روی فتح مخالف است.
این سازمان تا سال ۱۹۹۹با موافقتنامه های اسلو مخالف بود
اما در این سال طی گفت وگوهایی با رهبران ساف ،مذاکره با
اسرائیل را پذیرفت .پس از شهادت ابوعلی مصطفی ،دبیرکل
این سازمان در حمله موشکی اسرائیل به مقر این حزب ،شاخه
نظامی این سازمان به نام گردان های ابوعلی مصطفی شکل
ی برای ازادی فلسطین دارای دیدگاهی
گرفت .جبهه مردم
ضدامپریالیستی است و معتقد است اسرائیل که از صهیونیسم
جهانی مایه می گیرد امپریالیست است و باید با ان مبارزه کرد.
این گروه مسیحی به دلیل اینکه شکست اعراب از اسرائیل را
ناشی از برتری علمی اسرائیل می دانست ،شعبه های خود را در
تعدادی از کشورهای عرب همچون لیبی ،عربستان سعودی
و کویت تاسیس کرد .در این شعب دیدگاه های سوسیالیستی
و سکوالریس��تی تبلیغ می ش��د .پس از جنگ شش روزه در
ژوئن ۱۹۶۷جبهه مردمی برای ازادی فلس��طین با ادغام دو
گروه از جوانان فلسطینی و جبهه ازادی فلسطین به ریاست
احمد جبرئیل که افسر نیروی هوایی سوریه بود ،تشکیل شد و
جرج حبش به عنوان رهبر این سازمان برگزیده شد .در ابتدای
سال ۱۹۶۷این س��ازمان از س��ه هزار چریک اموزش دیده
برخوردار بوده و مقر این سازمان در س��وریه قرار داشت .در
سال ۱۹۶۹جبهه مردمی برای ازادی فلسطین خود را یک
سازمان مارکسیس��ت اعالم و درگیری های فلسطینیان را
ناشی از خیزش علیه امپریالیسم عربی عنوان کرد که خواستار
اتحاد جهان عرب از طریق بران��دازی دولت های ارتجاعی
عرب هس��تند .جبهه مردمی برای ازادی فلس��طین پس از
مرگ یاسر عرفات برای معرفی یک کاندیدای چپگرا برای
به عهده گرفتن ریاست دولت فلسطین با جبهه دموکراتیک
برای ازادی فلسطین و حزب کار فلسطین وارد مذاکره شد.
گفت وگوها به نتیجه نرسید و س��ازمان از مصطفی برغونی
حمایت کرد .پای��گاه اصلی مردمی این س��ازمان در رام اهلل،
بیت لحم ،حومه بیت المقدس شرقی و بخش مسیحی نشین
نابلس است .شاخه نظامی این گروه ،گردان های شهیدابوعلی
مصطفی بوده که در سال 2000م با نام «نیروهای مقاومت
مردمی» تاسیس شد و سپس در سال 2001م به گردان های
ابوعلی مصطف��ی تغییر نام داد که دلیل ای��ن اقدام نیز ،ترور
دبیرکل این گروه ،ابوعلی مصطفی در همان س��ال بود .این
گروه در جریان انتفاضه اقصی در سال 2000م نقش مهمی
ایفا کرده و در انتقام شهادت دبیرکل خود ،وزیر جهانگردی
رژیم صهیونیستی را به هالکت رساند.
جبهه مردمی برای ازادی فلسطین (القیاده العامه)
این گروه فلسطینی در سال ۱۹۶۸توسط احمد جبرئیل
با انشعاب از جبهه مردمی برای ازادی فلسطین تاسیس شد.
این سازمان در سوریه تشکیل شد و دفتر مرکزی ان در دمشق
و پایگاه نظامی ان در جن��وب لبنان ق��رار دارد .تمرکز روی
فعالیت های نظامی و کاهش فعالیت های سیاس��ی خواسته
اصلی احمد جبرئیل ،فرمانده ش��اخه نظام��ی جبهه مردمی
برای ازادی فلس��طین بود و همین مساله باعث اختالف او با
جرج حبش ،دبیرکل سازمان بود که به انشعاب و ایجاد گروه
جدید منجر شد.
احمد جبرئیل به همراه طرفدارانش از سازمان خارج شدند
و سازمان جدیدی را با افزودن نام فرماندهی کل به اسم سازمان
پیشین اتخاذ کردند .این سازمان با هیچ گروه دیگر فلسطینی
وارد ائتالف نش��ده اس��ت ،لیکن با جنبش مقاومت اسالمی
فلسطین (حماس) و جهاد اسالمی روابط نزدیکی دارد.
جبهه دموکراتیک برای ازادسازی فلسطین
جبهه دموکراتیک برای ازادس��ازی فلس��طین در پی
اوج گیری اختالفات در داخل جبه��ه مردمی در فوریه 1969
تشکیل شد .در واقع در جوالی همان سال ،افرادی که از جبهه
مردمی جدا شده بودند با دو گروه دیگر تحت عنوان «سازمان
ی ازادی بخش» و گروه «چپ انقالبی فلسطین» متحد
مردم
شدند و جبهه دموکراتیک شکل گرفت .این جبهه که ماهیت
خود را چپگرا و ائتالفی از بین نیروهای اردنی -فلس��طینی
معرفی کرده بود ،در ابتدا تالش کرد گروه های کوچک کارگری
و کشاورزان و صاحبان صنایع کوچک را به خود جذب کند و
برنامه مرحله به مرحله را برای وحدت فلسطین تعریف کرده
بود که بعدها توسط سازمان ازادی بخش نیز پیگیری شد اما
به تدریج اعضای گروه که خود برنامه فوق را پیش��نهاد داده
بودند از ان دست کشیدند .با به بن بس��ت رسیدن مذاکرات
کمپ دیوید 2و شروع انتفاضه دوم فلسطینیان ،گروه نظامی
دیگری اعالم وجود کرد .این گروه با نام «گردان های مقاومت
ملی فلسطین» شناخته اشت .اگرچه این گروه ،در ابتدا مرام و
مشرب سیاسی خود را اعالم نمی کرد اما گفته می شود که از
تفکر جبهه دموکراتیک پیروی می کند .این گروه جزو مقاومت
اسالمی به شمار نمی اید.
کمیته های مقاومت مردمی
کمیته های مقاومت مردمی ،مجموعه ای از گروه های
شبه نظامی فلس��طینی در نوار غزه و کرانه باختری رود اردن
است که در ۲۸سپتامبر ۲۰۰۰در پی درگرفتن انتفاضه االقصی
اعالم موجودیت ک��رد و از ان هن��گام عملیات های نظامی
متعددی را علیه اسرائیل به انجام رسانده است .بیشتر اعضای
کمیته های مقاومت مردمی از جمله بنیانگذار ان جمال عطایا
ابوسمهدانه ،در گذشته عضو فتح و گردان شهدای االقصی
بوده اند .این سازمان در فهرست سازمان های تروریستی امریکا
و اس��رائیل قرار دارد .گروه ناصر صالح الدین ،شاخه نظامی
کمیته های مقاومت مردمی است که تاکنون در چندین عملیات
شرکت کرده است .ش��اخه نظامی این گروه در سال 2001م
تاسیس شده و از دستاوردهای ان اسارت گرفتن گلعات شالیت،
سرباز اسرائیلی و نابودی تانک های فوق پیشرفته مرکاوا است.
کمیته های مقاومت مردمی و ش��اخه نظامی ان ،پیرو تفکر
سلفی جهادی هستند.
بین الملل
تسخیر کردیم .در نتیجه ما باز هم از این اقدامات که برخی به
اشتباه معتقدند هزینه ساز است انجام خواهیم داد و برعکس
کش��ورهای دیکتاتوری عربی که حاکمانشان ب رای مصالح
ملی خود ،به حرف ملت هایشان گوش نم ی کنند ،در جهت
مصالح اسالم و مسلمین عمل م ی کنیم .همین رفتارهای
ای ران باعث ش��ده ای ران محبوب و عزیز جوامع مس��لمان و
ع ربی منطقه باشد.
از س��وی دیگر توجه به این نکته ضروری اس��ت که
اس��رائیل بازهم به حمالت خود ادامه خواهد داد ولی ادامه
دادنش هم او را به نتیجه مطلوب نم ی رساند ،چون اگر قرار
بود جنگ هوایی قضیه را تمام کن��د ،تاکنون رخ داده بود اما
هدف اسرائیل ادم کشی است .حال یک اتفاقی که افتاده و
بسیار هم مهم است این است که االن صحبت از مقاومت
پنج هزار و 10هزار نفر عضو حماس را نم ی کنیم ،بلکه حدود
یک میلیون 800هزار نفر در مقابل اسرائیل ایستاده اند و هیچ
اعتراضی هم نم ی کنند .چون هشت سال است از اصل ی ترین
حق بش��ریت که حق حیات است ،محروم ش��ده اند .در غزه
نم ی توان ماهیگیری کرد ،کشاورزی کرد و...
مسلحکردنکرانهباختریکارسختینیست
ردپای ایران در غزه کجاها دیده می شود؟
حسین شیخ االسالم
مشاور بین الملل رئیس مجلس
2
مثلث | شماره 228
حمله به غزه از س��وی اس��رائیل به منظ��ور فتح این
سرزمین اغاز ش��د .حمله ای ب ی فرجام که سرانجام به پایان
رسید و صهیونیس ت ها نتوانستند به هدف خود برسند و ناگزیر
شدند شکست را بپذی رند .اما صرف نظر از این شکست شاید
توجه به نکاتی که مقام معظم رهبری در دیدار با دانشجویان
مطرح کردند قابل تامل تر و توجه تر باشد؛ جایی که فرمایشات
ایشان این تهدید را به فرصت تبدیل کرد .به این ترتیب که
حضرت اقا فرمودند نه تنها غزه خلع س�لاح نم ی شود ،بلکه
کرانه هم باید مسلح شود .این بیانات خطاب به دوستداران و
عالقه مندان فلسطین بود .از جمله م ی توان به کسانی اشاره
کرد که طی این مدت با وجود تمام مش��کالت و سخت ی ها،
توانس��تند غزه را مس��لح کنند .همان طور که مطلعید غزه
محاصره اس��ت ،حتی یک قوطی شیر خش��ک هم بدون
اجازه امریکا و اس��رائیل نم ی توان وارد غزه کرد و متاس��فانه
مصر امروز بدتر از اس��رائیل عمل م ی کند و اجازه نم ی دهد
مجروحین بیرون بیایند و حدود ی��ک ماه اخیر که این همه
مجروح بر جای مانده ،این همه توانایی و ظرفیت پزشکی در
جهان اسالم وجود دارد اما مصر و اسرائیل اجازه نم ی دهند انها
وارد فلسطین شوند .چرا؟ چون ب رنامه این است که مقاومت
بشکند و غزه خلع سالح شود .وقتی رزمنده ،مجروح در کنارش
دارد و مسئولیت مجروحان را دارد ،ایا فرصت جنگیدن دارد؟
چون باید به وظیفه انسانی خود عمل کند و به ب رادر و خواهر
دین ی اش کمک کند و به فکر درمان انها باشد .به این ترتیب
توان مقاومتی رزمندگان تضعیف م ی شود .این توطئه از اینجا
نش��ات م ی گیرد که اجازه ندهند هیچ مجروحی خارج شود،
ضمن اینکه چون اجازه داده نم ی شود مجروحین بیرون برده
شوند ،طبیعتا معلولین هم امار بیش��تری پیدا م ی کنند .در
اینده وقتی این بدن معلول در غزه م ی گردد و در میان مردم
رفت و امد م ی کند ،از نظر روحی و روانی این باور را به ذهن
متبادر م ی کند که هرکس بخواهد با اسرائیل بجنگد چنین
سرنوشتی در انتظارش خواهد بود و این کار بسیار خبیثانه ای
است .در این شرایط اگر ش��ما این ابر تسلیحات را به داخل
غزه بردید ،جدا شاهکار کرده اید .با وجود تمام محدودیت ها و
مشکالتی که در سر راه وجود دارد باز هم رزمندگان و حامیان
مقاومت توانسته اند تس��لیحات را به درون غزه ببرند .حال
اسرائیلی که ب رای حمله اش ب رنامه ریزی کرده و با سازمان های
عریض و طویل ب رنامه ریزی اش ک��م اورده و مهماتش تمام
شده اس��ت ،با اینکه خودش تولید تس��لیحات م ی کند ،از
امریکای ی ها اجازه گرفته که از انبار ذخی��ره امریکای ی ها در
سرزمی ن های اشغالی استفاده کند .یعنی اسرائیل کم اورده
اس��ت ،ولی غزه هنوز پایداری م ی کند ،هنوز موشک م ی زند
و ...این ی��ک توانایی خاصی م ی طلبد .باید عنایت داش��ت
که اس��رائیل با همان روش های جنگ 2008و 2010و 2006
م ی جنگد ،ولی غزه نواوری دارد.
نوع موش��ک ها ،نوع حمله ،عملیات دریایی ،عملیات
پهباد و تونل هایش مواردی است که اسرائیل را اچمز کرده
است و حال مجبور است عقب نش��ینی کند و اعالم کرد در
جبهه زمینی عقب نشینی خواهد کرد .اسرائیل یک اشتباه
محاسباتی داشت و فکر م ی کرد م ی تواند با حمله هوایی ،غزه
را خلع سالح کند اما هرچه تالش کرد ،نتوانست موفق شود ،با
اینکه م ی دانست جنگ زمینی ب رایش هزینه بر است ،وارد غزه
شد ،وقتی وارد شد ،تلفاتش بیش از ان چیزی بود که انتظارش
را م ی کش��ید و حال بدون اینکه به هدفش برس��د در حال
عقب نشینی است .چون نتوانسته موشک ها را متوقف کند
یا انبار موشک ها را پیدا کند .این هم شکست بعدی است.
شکستی که به برکت مقاومت و سالح هایی که ای ران به انها
رسانده حاصل شده است وگرنه موشک های فجر به جز ای ران
از کجا م ی توانسته به غزه برس��د؟ غزه که تولید تسلیحات
نداشته و ای ران نقش پررنگی در مسلح کردن حماس داشته
است .اتفاقی که شاید هزینه هایی هم ب رای ما به همراه داشته،
اما عین درایت و تدبیر و هوشمندی است .اینکه شما بتوانی
طرف مقابل را زیر پایت نابود کنی .در شرایطی که همه جهان
دم از قدرت و هیب��ت امریکا م ی زدند ،ما النه جاسوس��ی را
کرانه تاکنون معادله و نبرد مسلحانه نداشته است اما با
فرمایشات حضرت اقا با وجود تمام سخت ی ها ،مسلح خواهند
شد .در جنگ اینده ،اسرائیل تنها نگرانی غزه را نخواهد داشت،
بلکه باید نگران کرانه هم باشد و فکر نم ی کنم مسلح کردن
کرانه ب رای کسانی که غزه را مسلح کردند کار سختی باشد.
حضرت اقا که موال و رهبر سردار سلیمانی هستند ،راهکاری
ارائه دادند و اصل ی ترینش این بود که خلع س�لاح غی ر ممکن
است .ما و استکبار و نیروهای شیطانی در دو طرف و دو جبهه
قرار گرفتیم .در مساله سوریه انها م ی گفتند حکومت سوریه
باید ساقط ش��ود اما ما گفتیم ملت س��وریه باید حکومتشان
را انتخاب کنند و کس��ی نم ی تواند از خارج ب رای ملت سوریه
گزینه ای را انتخاب و معرفی کند .سه سال انها جنایت و کشتار
کردند و شعارهای خود را زیر پا گذاشتند ولی نتوانستند حرف
خود را پیش بب رند و در نهایت مردم سوریه به صحنه امدند و
خود انتخاب کردند که همان حکومت سابق همچنان در قدرت
حضور داشته باشد .این در شرایطی بود که جبهه استکبار در
باالترین سطح چنین موضع گیری داش��ت و رئی س جمهور
امریکا و فرانسه ،پادشاه قطر ،پادشاه ع ربستان و ...گفته بودند
که بشار باید برود اما فقط ای ران بود که تنها ایستاد و گفت اسد
باید در حکومت باقی بماند ،حاال همه انها م ی گویند غزه باید
خلع سالح شود ،رهبر اقای قاسم سلیمانی م ی گویند غزه نباید
خلع سالح شود و حتی کرانه باختری هم باید مسلح شود .او
ب رای اینکه اب پاکی را به دست مس��تکب ران بریزد ،این نامه
را نوشته است .انها هم موفق نشدند و نخواهند شد .هرچند
اسرائیل جنایات زیادی انجام داده است ،ادم کشی کرده است،
مصر هم خیانت کرد و طرح سازشکارانه اورد ،ولی نتوانستند
به هدف خود برسند .حال ب رای این طرف خط قرمز ،خلع سالح
مقاومت است .اسرائیلی که تا طرح را داد اعالم کرد من این طرح
را م ی پذیرم و هیچ طرحی هم جز طرح مصر نم ی پذیرم ،االن
در پی این است که به نوعی صلح کند .توجه به این نکته هم
ضروری است که مصر بزرگترین فرصت تاریخی خود را از دست
داده است .اگر طرحی م ی داد که باعث عزت مقاومت ،مصر و
جامعه مسلمانان م ی شد و از این مقاومت و صلح فلسطین هم
بهره برداری سیاسی خود را م ی کرد ،ب رای خود و ملتش امتیاز
قابل توجهی به شمار م ی رفت و به این وضعیت فالکت دچار
نم ی شد که امروز ذلیل شده و مجبور شده از حماس بخواهد
که شرایطش را اعالم کند .حماس هم اعالم کرده خلع سالح
خط قرمز است و اصال نباید وارد بحثش شویم ،به همین دلیل
اقای ب رنز هم که قرار بود ب رای مذاکرات بیاید دیگر از سفر به
مصر انصراف داده ،چون اس��رائیل شکست خورده است و در
طرح شکست که حضور و سفر معنا ندارد.
بین الملل
سرنوشت کرانه باختری
47
بین الملل
مقاومت باید به سالح های پیشرفته مجهز شود
گفت وگوی مثلث با عبدالواحد علی ،تحلیلگر یوم السابع
سید عظیم موسوی
خبرنگار
اش�تی مل�ی گرو هه�ای فلس�طینی در
ش�رایط کنون�ی ،یعن�ی قب�ل و بع�د از تج�اوز اخیر
رژی م صهیونیستی به غزه را چگونه ارزیابی م یکنید؟
من اش��تی ملی گروهه��ای فلس��طینی را امری
حتم ی م یدانم که بایستی این اشتی تبدیل به یک رویکرد
مسلط و حاکم ش��ود ،چراکه تنها بازنده این شکاف ،مردم
ب ی دفاع فلسطین هس��تند و به دور از انتظار است که یک
کشور ،س��رزمینش مورد اش��غال قرار گرفته و در ان کشور
همچنان ش��کاف و اختالف بر س��ر قدرت نیز دیده شود.
بناب رای��ن به طور طبیعی تم��ام مردم و گروهه��ا باید ب رای
رویارویی با اش��غالگران متحد ش��وند و ن��ه بالعکس .من
همچنین معتقدم که در ش��رایط کنونی نیز اش��تی ملی
که پیش از این تحت اش��راف مصر قرار داشت پابرجاست.
هدف اصلی تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به غزه نیز ناکام
گذاشتن این اشتی بوده اس��ت .به همین دلیل بر این باور
هستم که حماس نیز باید در این مسیر و در شرایط کنونی
مس��ئولیت خود را بپذیرد و عمل کننده به این ایه شریفه
« ..واعدو لهم »..باش��د ،زی را ش��لیک بدون هدف هزاران
موشک به سمت رژیم صهیونیستی نباید منجر به کشتار
و اوارگی هزاران فلسطینی ش��ود .همچنین خانوادههای
ما در فلس��طین بدانند که مس��اله قدس ،مس��اله انها به
تنهایی نبوده و مساله کل جهان اس�لام است و ازادسازی
بی ت المقدس تنها با اتحاد تمام مسلمانان از عرب و عجم،
اهل سنت و شیعه امکان پذیر خواهد بود.
احتمال الگوپذی�ری و انتقال مقاومت اسلامی
مس�لحانه از غزه ب�ه کران�ه باخت�ری را چگونه
م ی بینی�د؟ این ام�ر از نگاه ش�ما به چ�ه میزان
امکان پذیر است؟
همانگونه که در پاسخ به سوال پیشین اشاره کردم،
مساله فلسطین محدود به جا و مکان و گروه خاصی نیست
و مساله فلسطین به تمام مسلمانان ارتباط داشته و اشغال
ان مگر با اتحاد همگانی پایان نم ی پذیرد.
بین الملل
48
مثلث | شماره 228
نظرت�ان در خصوص محافظه کاری کش�ورهای
ع�رب در قب�ال حمای�ت از مقاومت چیس�ت؟
سیاس�تهای کش�ورهای عرب�ی -اسلامی و
ب ه خصوص اعضای شورای همکاری خلیج فارس
در قبال مساله فلسطین را چگونه م ی بینید؟
حمایت از مقاومت واجبی عربی -اس�لامی است
و این حمایت باید با این هدف باشد که رژیم صهیونیستی
دائما خود ،امنیت��ش و ثباتش را در مع��رض تهدید ببیند.
این حمایت نباید محدود به س�لاح شود بلکه باید مسائلی
مانند توس��عه نوار غزه و ارس��ال کمک های م��ادی ب رای
خانواده هایمان در غزه و فلسطین به طور کلی فراهم کردن
حیات کریمه ب رای انان را درب ربگیرد ،چراکه دوران اشغالگری
در یک ش��بانه روز ب��ه پایان نم ی رس��د .ام��ا در خصوص
سیاس��تهای جهان عرب و به خصوص اعضای ش��ورای
همکاری خلی ج فارس ،همانطور که به خوبی م ی دانید علت
اصلی حال و روز امروز فلسطین و دست اندازی وقیحانه این
رژیم علیه س��وریه و لبنان در نتیجه ضعف همین رهبری
کشورهای عربی -اسالمی اس��ت ،چراکه غرب توانست
اس��رائیل را نه با کمک های تس��لیحاتی خود ،بلکه با راه
اندازی انواع فتنه های داخلی قومی -مذهبی در کشورهای
خاورمیانه ای تقویت کند و این فتنه ها ،فقط و فقط به نفع
3
یک م�اه از اغاز تج�اوزات و حمل�ه نظامی
رژیم اس�رائیل علیه ن�وار غزه م ی گ�ذرد ،اما در
این م�دت با وجود ش�هادت صده�ا غی رنظامی
فلسطینی از جمله زن و کودک از جانب حاکمان
عرب هی�چ واکنش درخ�ور توجهی مش�اهده
نش�ده اس�ت .در این رابطه با اق�ای عبدالواحد
علی ،تحلیلگر الیوم الس�ابع و مشاور رسانه ای
ش�یخ االزهر گفتگویی انجام دادی�م و نظرش را
درباره این تحوالت جویا ش�دیم .این کارش�ناس
مصری معتقد است که غرب طی سالهای اخیر
توانسته اسرائیل را نه با کم کهای تسلیحاتی
خود ،بلکه ب�ا راه اندازی ان�واع فتنههای داخلی
قوم�ی -مذهب�ی در کش�ورهای خاورمیانهای
تقوی�ت کند و ای�ن فتنهها ،فقط و فق�ط به نفع
اسرائیل است .عبدالواحد علی م ی گوید مساله
فلس�طین محدود به جا و مکان و گروه خاصی
نیست و به تمام مسلمانان ارتباط داشته و اشغال
ان مگر با اتحاد همگانی پایان نم ی پذیرد.
اسرائیل است.
چرا امروزه شاهد نوعی سکوت رسمی عربی در
قبال جنایتهای رژی م صهیونیس�تی از بمباران
خانهها تا کشتار زنان و کودکان در غزه هستیم؟
س��کوت عربی -اس�لامی در قب��ال جنایتهای
رژیم صهیونیستی در غزه تا زمانی که رهب ران این کشورها
بازیچهای در دس��تان غرب باش��ند ،امری طبیعی اس��ت؛
م ی خواهم این سوال را بپرسم که عربستان سعودی و مصر
چه چیزی را در راستای ارمان فلسطین داده اند؟ اینها مثال
جزو بزرگترین کشورهای خاورمیانه هس��تند که متاسفانه
درگیر مس��ائل داخلی خود ش��ده اند و علت اصلی ان نیز،
غرب است که م ی خواهد کشورهای منطقه را تجزیه کند.
امروز کشورهای اس�لامی به محکومیت و شعار دادن و یا
کمک های مخفیانه به مقاومت اکتفا م ی کنند.
چرا شاهد هیچ تالشی برای اتش بس از سوی
وزارتخانه های خارجه کشورهای عربی نیستیم؟
فکر م ی کنم در س��وال س��ابق به این موضوع اشاره
کردم.
ایا در ش�رایط کنونی ش�اهد نوعی عقبگرد در
نقش مصر جهت برقراری اتش بس نیس�تیم؟
سیاس�ت های کنونی مصر در قبال گذرگاه ها را
چگونه ارزیابی م ی کنید؟ همانگونه که م ی دانید
م�ردم و حکوم�ت قانونی فلس�طین ام�روزه از
سیاس�ت مصر در قبال گذرگاه ها ش�دیدا گالیه
م ی کنند.
ببینید اع راب ،صحرا نشین هستند و کشور یا ب رادر
بزرگتر ندارند بناب راین تمام مسائل جهان عرب حل و فصل
همانطور که بر همه اش�کار اس�ت مصر
سال های سختی را پش�ت سر گذاشت
همین س�ختی کافی اس�ت تا هر کشور
دیگ�ری را زمین گی�ر کن�د ،ام�ا مصر از
بین نرفت�ه و درحال بازیاب�ی قدرت خود
است
نم ی ش��ود مگر با مش��ارکت مصر؛ این جایگاه مصر است
چراکه ب رادر بزرگ و صاحب ارتشی قوی در منطقه است .اما
همانطور که بر همه اشکار است مصر سال های سختی را
پشت سر گذاشت همین س��ختی کافی است تا هر کشور
دیگری را زمی ن گیر کن��د ،اما مصر از بی��ن نرفته و درحال
بازیابی قدرت خود است.
مثال س��اده ای را در این خصوص ذک��ر م ی کنم :در
کنف رانس پاریس ،زمانی ک��ه قطر تالش کرد نقش مصر را
ایفا کرده و از دولت مصر ب��رای حضور در کنف رانس دعوت
نکرد ،تمام تالش ها ب رای برقراری ثبات و کل کنف رانس با
شکست مواجه شد ،اما در خصوص گذرگاه ها ،خوب است
بدانید که سینا ش��اهد ناارام ی های بسیاری است از طرفی
هم توافقاتی بی ن المللی وجود دارد که حضور ارتش مصر در
س��ینا را محدود م ی کند و نم ی توانیم انها را نادیده بگیریم.
ولی با این وجود ،گذرگاه ها به روی مجروحین فلسطینی باز
بوده و بیمارستان های مصر مملو از انهاست و کمک های
بی ن المللی انسان دوستانه نیز از همین گذرگاه های مرزی از
مصر وارد فلسطین م ی شوند .از طرفی نباید فراموش کنیم
که اگر گذرگاه ها ب رای عبور فلس��طینیان به سینا و هجوم
انها به این استان مصر گشوده شوند از این راه هدف اصلی
اس��رائیل که همان خالی کردن غزه از س��اکنان ان بوده را
عملی کرده ایم.
از منظر مقایس�های ،جنگ کنونی و تجاوز سال
2012م ب�ه غ�زه را چگون�ه م ی بینید؛ در س�ال
2012م تج�اوز زمینی ص�ورت نگرف�ت اما چه
چیزی اس�رائیل را امروز در ش�رایطی قرار داده
که به خود جرات حمله زمین�ی بدهد؟ ایا فقدان
حمایت های مصر نیست؟
من فرقی بین این دو نم ی بینم .این تجاوز است و
ان هم تجاوز و نتیجه یکسان است؛ کشتار و اوارگی.
به نظر ش�ما چ�ه ارتباطی میان سیاس�ت های
جهان عرب در قبال جمعیت اخوان المسلمین و
سیاست های اعراب در قبال جریان های مقاومت
در غزه وجود دارد؟
مصر ،جنبش حماس را به عنوان گروهی تروریستی
معرفی کرده و این موضوع در مورد اخوان المسلمین هم روی
داد؛ مصر دالیل خ��ود را دارد در خصوص حماس ،حکومت
مصر حماس را متهم به سازماندهی عملیات تروریستی در
سینا کرده و این امر از مقاومت به دور است.
حکومت مصر بر این باور اس��ت که حماس به شکل
غیرپذیرفته شده ای در امور مصر دخالت کرد که در شان و
جایگاه کش��وری بزرگ در خاورمیانه نبود .اخوان و حماس
در تعریف تروریس��م مش��ترک هس��تند؛ تروریس��م ،دین
نم ی شناسد ،مصر سخت ی هایی را در نتیجه تروریسم اخوان
متحمل ش��ده و همچنان این سختی را تحمل م ی کند اما
پایان این روزهای سخت نزدیک است و تنها این مصر است
که به تنهایی ،خودی را از غیرخودی جدا م ی کند.
اینده جنگ علیه غزه را چگونه ارزیابی م ی کنید؟
ایا به نظر ش�ما در این�ده نزدیک دس�تیابی به
توافق اتش بس امکان پذیر است؟
طبیعی است که نباید جنگ تداوم پیدا کند و پایان
این جنگ نیز حتم ی اس��ت .مصر از ابت��دای جنگ برای
اتش بس تالش کرد و شاهد این امر طرحی است که توسط
جامعه بی ن المللی و اس��رائیل و حکوم��ت خودگردان مورد
استقبال قرار گرفت اما برخی از رهب ران قطرنشین حماس
با ان مخالفت کردند.
منشا نگاه محافظه کارانه و سازشکارانه اعراب در قبال تحوالت فلسطین چیست؟
داود احمدزاده
4
کارشناسمسائلخاورمیانه
و حمایت مالی از سرکوب بیشتر حامیان داخلی و خارجی ان
بر تنش میان ریاض و حماس دامن زده و در چنین ش��رایطی
با ش��روع عملیات اس��رائیل علیه مردم نوارغزه ،ع ربستان با
سیاس��ت صبر و انتظار ،تالش کرد حمالت وس��یع این رژیم
زمینه ساز تضعیف موقعیت داخلی و منطقهای حماس گردد .در
سوی دیگر می دان ،تضعیف حماس به نوعی موجبات تقویت
تش��کیالت خودگردان و رهبری ان محمود عباس را به دنبال
خواهد داشت .با این وجود خروش جهان اسالم علیه سیاست
نس ل کشی اسرائیل و واکنش گسترده در سراسر دنیا بار دیگر
ریاضرابهکنشتبعیواتخاذسیاستتبلیغاتیدرمحکومیت
ضمنی تل اویو از سوی پادشاه ع ربستان واداشته است .تحوالت
اخیر نوار غزه عالوه بر واکنش انفعالی ع ربستان تاثیر عمیقی
بر سیاست داخلی و خارجی مصر داشته است .رهب ران نظامی
مصر با اذعان به نقش محوری این کشور در ایجاد روند سازش
میان اع راب – اسرائیل ،بار دیگر بحران اخیر را فرصت مغتنمی
ب رایبازیابیقدرتمنطقه ایوهمگراییداخلیدانسته،بناب راین
با ارائه طرح اتش بس میان نیروهای متخاصم کوش��یدند به
اصطالح برتری دیپلماسی منطقهای شان را به دیگر کشورها
ثابت کنند .البت��ه ب ی تردید وخامت روابط حم��اس و رهب ران
نظامی مصر به دلیل ادامه سرکوب طرفداران مرسی و متهم
ساختن گروهحماس به اموزش گروههایتروریستیدرصحرای
سینا ب رای انجام عملیات مانع ثمردهی اقدامات میانج ی گرایانه
مصر گردیده و از نظر محور مقاوم��ت ،دولت کنونی مصر با
بستن گذرگاه رفح در کش��تار زنان و کودکان نوارغزه شریک
مثلث | شماره 228
جنگ تمام عیار اسرائیل علیه مردم ب ی دفاع نوار غزه به
بحران عظیم انسانی و جنایت سازمان یافته بشری قرن حاضر
تبدیل شده است ،به طوری که موج خشونتهای ارتش اسرائیل
در حمالت به مدارس و مراکز پزشکی و کشته شدن کودکان و
زنان به بهانه امنی ت سازی ب رای شهرک نشینان صهیونیستی
به اعتراضات گسترده جهانی دامن زده است .از دیگر سو فراتر
از جغ رافیای خاورمیانه در امریکای التین و حتی قاره سبز نیز
محکومیتنس ل کشیفلسطینیانهمچنانادامهداردوبه رغم
حمایتهای امریکا و برخی از کش��ورهای اروپایی در استفاده
ابزاری از شورای امنیت به عنوان رکن اصلی ثبات و صلح جهانی
و وتوی قطعنامههای ضد اسرائیلی ،انزوای سیاسی و اقتصادی
این رژیم محتملتر است.
تصاویر هولناک کودکان شهید فلسطینی
در مدارس سازمان ملل متحد به قدری تکان دهنده
بوده است که نهادهای حقوق بشری خ واهان پیگرد
قضایی سران اسرائیل در دادگاه کیفری بی نالمللی
شدند .ولی در این میان واکنش کشورهای ع ربی
نسبت به جنایتهای ضد بشری اسرائیل در نوارغزه
قابل تامل است.
در چرایی سکوت و عدم حمایت جدی اع راب
بهویژهع ربستانسعودیومنظومهکشورهایحوزه
خلیج فارسازمردمغزه،مباحثمختلفیمطرحشده
است .در این میان باید گفت اصوال مس اله فلسطین
و حل و فصل منازعات ع ربی و اسرائیلی در چارچوب
نگاه امنیتی ریاض به منطقه و حفظ منافع راهبردی
ان قابل نقد و بررسی است .یک بعد نگاه ریاض به
قضیه فلسطین ناشی از افکار عمومی دنیای عرب
است و در تاریخ معاصر حتی پس از خروج مصر از
دایره کشورهای ضداسرائیلی ،ع ربستان گرچه به دلیل پایبندی
به سیاستهای محافظه کارانه برعکس سوریه و ع راق( ...جبهه
پایداری اع راب) نقش پیشرو و حامی ازادی سرزمین فلسطین
را ایفا نکرد ،با این وجود در س��طح دیپلماتیک و نیز از طریق
حمایت های اقتصادی تالش بسیاری در جلب افکارعمومی
تودههای عرب به عمل اورد .در بعد دیگر نیز مساله ع ربستان و
ای ران ،مس اله شاخص در تاسیس سازمان کنف رانس اسالمی بود،
با این وجود ،بعد ع ربی فلسطین در سیاست خارجی ع ربستان
در دورههای مختلف پ ررنگتر بوده و ری��اض باتوجه به قدرت
تهدیدزای اسرائیل در منطقه و پیوند استراتژیک با امریکا در
رویکرد اصلی خویش به بحران فلسطین ،ضمن خودداری از
اقدامات عملی و برخورد نظامی بیشتر به سیاستهای شعاری
و تبلیغاتی بسنده کرده است.
بناب راین ع ربستان با تکیه بر قدرت مالی (فروش نفت و
گاز )..و وجود اماکن مقدس اس�لامی همواره داعی ه دار رهبری
دنیای اسالم بوده و هس��ت؛ در بحران فلسطین نیز به جای
اتخاذ وحدت رویه با دیگر کشورهای اسالمی ب رای احقاق حقوق
واقعیمردمفلسطینبهرقابتمنطقهایبادیگربازیگراندخیل
در بحران از جمله ای ران روی اورده اس��ت .بناب راین قبل از اغاز
تهاجم گسترده اسرائیل به نوارغزه ،ع ربستان کوشیده ب ا ترویج
گفتمان منعطف و سازش پذیر از هرگونه ورود به جنگ گرم با
این رژیم جلوگیری کند و این تزی بوده که به تبعیت از ریاض،
دیگر کشورهای ع ربی نیز از ان اس��تفاده کردند .در حال ی که
در قبال رویکرد س��ازش و گفت وگو ،رویکرد جهادی و برخورد
سخت با اسرائیل از س��وی ای ران و سوریه و گروه های جهادی
پیگیری شده است.
همزم��ان ع ربس��تان تاکی��دی اساس��ی ب��ر بح��ث
مشروعی
تزای بحران فلسطین از ط ریق کمکهای اقتصادی
و مالی کرده اس��ت اما با ش��روع تحوالت ع ربی و فروپاش��ی
رژیمهای مس��تبد و هم پیمان ریاض نظیر بن علی و مبارک
و امکان س��رایت موج دموکراس��ی خواهی به داخل سرزمین
حجاز ،این کشور به عنوان مامن دنیای غرب بار دیگر با رهبری
کشورهای محافظه کار ع ربی تالش کرد ثبات و ارامش را به
منطقه بازگرداند و این رویکرد تضاد اشکاری با مطالبات جنبش
ازادیخواهانه و حامیان حرکتهای مردمی نظیر ترکیه و قطر
داشت .این سیاست منطقهای ع ربستان ،بر تنظیم روابط دولت
اسالمگرای مصر به رهبری محمد مرسی و متحد استراتژیک
ان یعنی جنبش حماس و دیگر گروههای جهادی ضد اسرائیل
تاثیر عمدهای گذاشت ،به طوری که ع ربستان از سرنگونی دولت
قانونی مصر به رهبری السیسی و انزوای سیاسی حماس در نوار
غزه حمایت کرد .تروریستی خواندن جنبش اخوان المسلمین
جرم اسرائیل ی هاست .همچنین اصوال مصر بیشتر در مقابل
نیروهای جهادی و در کنار اسرائیل ایستاده است .اگرچه رهب ران
سیاسی حماس و جهاد اسالمی به دلیل شرایط انسانی مجبور
به س��فر به قاهره و اغاز گفت وگو ب رای ایجاد اتش بس موقت
گردیدند ،با این وجود خ واست نیروهای جهادی پایان حصر نوار
غزه و ازادی تمام اسرا و عقب نشینی اشغالگران از منطقه است.
گرچه افکارعمومی داخلی مصر نسبت به تحوالت غزه و کشتار
فجیع انسانیواکنشجدینشان م یدهندامانظامیانبهدلیل
اتحاد مخالفین داخلی خویش با جریان حماس ،طوالن ی شدن
جنگ و حتی خلع سالح مقاومت را مطلوب خود یافتند .الزم به
ذکر است جنگ داخلی در سوریه و ع راق و قدرت یابی گروههای
تکفیری و بعثی تحت عنوان داعش مانع اثرگذاری این کشورها
در بحران غزه شده و توانمندی نظامی و سیاسی انان بیشتر
صرف مبارزه ب ی امان با رشد افراطگری و تروریسم گردیده است.
البته قطر درمیان کش��ورهای ع ربی تالش کرده که در
مساله فلس��طین و نزاع اسرائیلی-فلسطینی نقش محوری
برعهده گیرد و به رغم مقدورات داخلی کم با بهره گیری از مساله
فلسطین خود را بازیگر کلیدی در خاورمیانه نشان دهد .دراین
میان پس از بحران سوریه و دور شدن حماس از بشار اسد و تاثیر
منفی ان بر بعد استراتژیک روابط با ته ران و حزب اهلل لبنان ،قطر
به عنوان متحد استراتژیک حماس در امد.
رش��د توانمندی اقتصادی قطر در کنار قدرت
نرم ان در قالب شبکه تلویزیونی الجزیره از این کشور
کوچکبازیگریکارامدساختهاست.سفرپادشاهقطر
ی روابط
به نوارغزه و دیدار با مقامات حماس بر گرم
افزوده و این کشور با اتخاذ سیاست عملگرایانه در پی
ایجاد بستر الزم ب رای تشکیل دولت واحد فلسطینی
و افزایش قدرت مانور خویش در مقابل رقیب قدرتمند
و س��نت یاش یعنی ع ربستان س��عودی بوده است.
همچنین قطر نقش بارزی ب رای نزدیکی گروههای
فلسطینی تحت عنوان توافق دوحه به عمل اورد.
حضور خالد مش��عل در دوحه به عنوان چهره
شاخص سیاس��ی جنبش حماس و تالش او ب رای
کاستن از رویکرد مسلحانه جنبش و تاکید بیشتر
بر س��ازوکار گفت وگو حاکی از تداوم سیاست های
قطر در قبال فلسطین است .البته ناگفته پیداست
که سیاست قطر همچنان حفظ روابط استراتژیک
با غرب به ویژه امریکاس��ت ،بناب راین از گفت گوهای سازش
و مذاکرات پایدار تنها ب��رای تقویت مواضع منطقهای خویش
اس��تفاده م یکند .در جنگ اخیر نوار غزه نیز مساعی قطر در
فراهم ساختن سفر مجدد خالد مشعل و دیگر رهب ران حماس
ب رای مذاکره و برقراری اتش بس مشهود اس��ت .البته در این
دیدگاه نباید ب رای قطر نقش مس��تقل تری از سیاس��تهای
کلی امریکا در مناقشه قائل ش��د .هرچند این رویکرد در قبال
سکوت برخی از کشورهای ع ربی مثبت ارزیابی م یشود ولی
سیاست میانجی گرایانه و کمکهای مالی و اقتصادی قطر
موجب تغییر معادالت قدرت میان فلسطینیان و اسرائیل نشده
است .در هرصورت ،تشتت ارا در جبهه اع راب در مقابل حمالت
اسرائیل به نوارغزه و نبود اراده مشترک در دنیای اسالم ،منجر به
زیاده خ واهی بیشتر مقامات این رژیم گردیده و احتمال بازگشت
ارامش و ثبات به منطقه در چنین شرایطی حتی به رغم برقراری
اتش بس بعید به نظر م یرس��د .این درحالی اس��ت که ای ران
یگانه ستون استوار در مقابل اسرائیل امادگی خویش را ب رای
تجهیز جبهه مقاومت و امدادرسانی گسترده به مردم نوارغزه
اعالم داشته اس��ت .ای ران در کنار کش��ورهای غیرمتعهدها از
ظرفیت باالیی ب رای پاسخگویی به تجاوزات اسرائیل برخوردار
است .گرچه اختالفات میان ای ران و ع ربستان بر سر موضوعات
منطقهای مانع ثمردهی تالش در قالب س��ازمان کنف رانس
اسالمی گردیده اس��ت ،با این وجود عمق فاجعه در نوارغزه به
حدیفراگیرشدهکهمسئولیتانسانیتمامکشورهایاسالمی
را م یطلبد.
بین الملل
نبرد نیابتی با فرزند خوانده اخوان المسلمین
بین الملل
49
بین الملل
کرانه باختری ،پاشنه اشیل اسرائیل است
تو گوی مثلث با محمد ایرانی ،دیپلمات سابق وزارت خارجه
گف
لیال پورصبور
خبرنگار
بین الملل
50
مثلث | شماره 228
به دنبال تجاوزات گسترده رژیم اشغالگر اسرائیل
در نوار غزه ،ایران از جمله کش�ورهایی است که
دس�ت به اقداماتی در راس�تای حمایت از حقوق
فلسطینیان و مقابله با اقدامات این رژیم زده است.
از جمله م یتوان به برگزاری نشست وزیران امور
خارجه کمیته فلسطین جنبش عدم تعهد اشاره
کرد .ارزیابی شما از چنین اقداماتی چیست؟
برگزاری این اجالس در واقع حرکتی بود ب رای کمک
به مردم غزه که در راستای اقدامات حمایتی از مقاومت و اساسا
جنبش فلسطین صورت گرفت .در حال حاضر یک ماه است
که نوار غزه عالوه بر محاصره کامل ،از نظر نظامی نیز زیر بار
حمالت رژیم اسرائیل است .اسرائیل با تمام امکانات و توان از
زمین و ه وا این منطقه کوچک جغ رافیایی را زیر اتش نیروهای
نظام یاش گرفته و تع داد شهدای فلسطینی در این مدت زمان
خود گویاترین دلیل و سندی است که چهره خشن و ددمنشانه
رژیم اسرائیل را اشکار م یکند.
گرچه تلفات واردشده درداور و سنگین است اما در نتیجه
این تجاوز ،خود صهیونیس تها نیز اسی بهای جدی و مهمی
را متحمل شدند .عالوه بر کشتهها از نظر روانی نیز این رژیم
در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.
به دنبال اتفاقات یک ماه اخیر در نوار غزه ،جز سکوت
و حتی حمایت از اقدامات صهیونیس��تها ،از جانب جبهه
غ ربی واکنش دیگری را ندیدیم .در این میان ش��اید اقدامات
حمایتی جمهوری اس�لامی ای ران از معدود اقدامات صورت
گرفته باش��د .البته از ابتدای این بحران و تجاوز اس��رائیل،
حمایت ای ران به لحاظ سیاس��ی و معنوی وجود داشته است
و مواضع ای ران در جهت حمایت از مقاومت مردم مظلوم غزه
و فلسطین ادامه داشته است .به لحاظ سیاسی نیز اقدامات
زیادی از جانب ای ران صورت گرفته است ،از جمله تماسهای
مختلف ریاست جمهوری با همتایانش در کشورهای مختلف
و همچنین رایزن یه��ای وزیر خارجه ب��ا وزرای خارجه دیگر
کش��ورها ب رای پایان دادن به بحران غزه .از انجایی که ای ران
ریاس��ت جنبش عدم تعهد را بر عهده دارد ،نشست کمیته
فلسطین جنبش عدم تعهد را ترتیب داد 11 .کشور عضو این
اجالس هستند و نمایندگانشان در سطح وزرا یا معاونین وزرا
در این نشست حاضر شدند.
در نتیجه نمایندگانی از قارههای مختلف برای بحران
غزه در نشست تهران حاضر شدند و بحثهای مختلفی را
5
محمد ایرانی ،س�فیر س�ابق ایران در اردن
م یگوید کران�ه باختری ،پاش�نه اش�یل رژیم
اسرائیل اس�ت و هرگونه تحرکی در این منطقه
یک گام مثبت برای فلس�طین ب ه خصوص نوار
غزه به شمار م یرود .این کارشناس در گفت وگو
با مثلث در رابط�ه با محافظه کاری کش�ورهای
ع ربی در مقابل جنایات اسرائیل تاکید م یکند
که اکنون مردم فلس�طین ب ه خصوص مقاومت
با درنظر داشتن س�ابقه کشورهای ع ربی به این
نتیجه رسیدهاند که باید در برابر اسرائیل روی
پای خود بایستند و موضوع مقاومت را به صورت
بومی ،با ابزارهای�ی که خود در اختی�ار دارند و
بدون اتکا به دولتهای ع ربی دنبال کنند.
نیز مطرح کردند .از جمله بازگشایی مرز رفح و مرز فلسطین
به مصر برای انتق��ال اب و غذا و همچنی��ن مجروحان در
دس��تورکار قرار گرفت .از طرف دیگر رف��ع محاصره غزه
نیز مطرح ش��د و کش��ورهای حاضر خواهان ان شدند که
فشارهایی در این راستا بر رژیم اسرائیل اعمال شود .مساله
ازادی اسرای فلسطینی نیز در این نشست بررسی شد و مقرر
شد تا کمکهایی از طریق کشورهای مختلف و از مرز مصر
به نوار غزه ارسال شود .البته ایران مدتها قبل کمکهای
ویژهای را برای ارسال به نوار غزه به مصر فرستاده بود اما به
دلیل محاصره نوار غزه که مصریها نیز جزئی از ان بودند،
این کمکها به دست فلسطینیان نرس��یده است .بنابراین
یکی از مهمترین بحثها تالش برای باز شدن مرز و ارسال
کمکها بود.
طی اقدامات وحشیانه اخیر اسرائیل علیه مردم
غیرنظام�ی غزه هی�چ اق�دام یا حرک�ت موثری
را از جان�ب کش�ورهای عربی منطق�ه در جهت
مقابله یا محکومیت تجاوزات و نظام ی گریهای
رژی م صهیونیستی شاهد نبودیم .دلیل این انفعال
و محافظه کاری دولتهای عربی را چه م یدانید؟
در واق��ع در تمام این مدت ،مردم منطق��ه و خارج از
منطقه انتظار داشتند حکومت های عربی در مواجهه با این
وضعیت اسفبار و خش��ونت شدید اس��رائیل و کشتار مردم
ب ی دفاع به خصوص ک��ودکان و زنان که نمون��ه بارز جنایت
جنگی است ،از فلس��طین حمایت کنند .اما این وضع دیده
نشد و اع راب از فلسطینیان که انها نیز عرب هستند ،حمایتی
نکردند .حت��ی اتحادیه عرب ک��ه ملزم به حمای��ت از مردم
عرب زبان است نیز در مورد فلسطین س��کوت اختیار کرده
است .حجم خشونتها به حدی بود که همه انتظار داشتند
تمام دولتهای مدعی حمایت از ارمان فلس��طین بیش از
گذشته وارد عمل شوند اما این گونه نبود ،به خصوص از مصر
که در ان انقالب صورت گرفت��ه و حاکمان جدیدی روی کار
امدهاند این انتظار بیشتر بود .اما حتی در طرح اتش بسی که
از سوی مصریها مطرح شد ،بیش��تر خواست ههای اسرائیل
مدنظر قرار گرفته بود و نه خواستههای غزه.
البته به مرور زمان و به دنبال انعکاس گسترده جنایات
اس��رائیل در نوار غزه ،این دولتهای عربی نیز به واس��طه
فش��ارهای مردمی مجبورند رویکردش��ان را تغییر دهند .اما
اکنون مردم فلسطین به خصوص مقاومت با درنظر داشتن
سابقه کشورهای عربی به این نتیجه رس��یدهاند که باید در
ب رابر اسرائیل روی پای خود بایستند و موضوع مقاومت را به
صورت بومی و با ابزارهایی که خود در اختیار دارند و بدون اتکا
به دولتهای ع ربی دنبال کنند.
ب ا توجه به اتحاد حماس و جنبش ازادی بخش ایا
ممکن است که در اینده رویکرد مقاومت حماس
در دستورکار جنبش ازادی بخش در کرانه باختری
نیز قرار گیرد؟
باید توجه داش��ت که نیروهای مقاومت در سراسر
مناطق فلسطین حضور دارند ،البته در نوار غزه چون وضعیت
متفاوت است و حاکمیت در اختیار حماس است ،شرایط ب رای
بروز مقاومت و پایداری مس��لحانه در ب رابر صهیونیس تها
اشکارتر است .البته نباید از نظر دور داشت که کرانه باختری،
پاشنه اشیل رژیم اس��رائیل اس��ت و هرگونه تحرکی در این
منطقه یک گام مثبت ب رای فلسطین به خصوص نوار غزه به
شمار م یرود .تحولی که اخی را شاهدش بودیم این است که
مردم کرانه غ ربی در شهرهای بی ت المقدس ،الخلیل و جنین
وارد صحنه شدهاند و شهید و مجروح دادهاند .این وضعیت،
وضعیت جدیدی اس��ت که بر نگران یهای اس��رائیل افزوده
است .اسرائیل یها گمان م یکردند که اقدامات گذشتهشان،
فلسطین یهای ساکن کرانه غربی را وادار به سکوت خواهد
کرد اما برخوردهای اعتراض امیز مردم در این منطقه اسرائیل
را مجبور به اعمال خشونت کرده است .استمرار این وضعیت،
وضعیت حضور اسرائیل در نوار غزه را نیز دشوارتر خواهد کرد
و ب رای دولت خودگردان محمود عباس نیز شرایط پیچیدهتر
م یشود.
چه ایندهای را ب�رای تحوالت این منطقه متصور
هس�تید؟ ایا بحث محاصره غ�زه و اقدام�ات نظامی
اسرائیل برای مدت طوالنی تداوم خواهد داشت؟
به دنبال تحوالت اخیر در نوار غزه ،فلسطینیان نشان
دادند به رغم وضعیت سخت و دش��واری که دارند از حمایت
معنوی مقاومت دست نکشیدهاند و تزلزلی در حمایتشان
دیده نشد .همچنین در داخل اسرائیل نیز شاهد فشارهایی
بر ارتش و نظامیانشان هس��تیم .از طرف دیگر در صحنه
بی ن الملل تالشها ب رای اتش بس در جریان است اما تا امروز
اسرائیل یها با این امر مخالفت کردهاند .به نظر م یرسد که
طی روزهای اخیر زمینههایی ب��رای پذیرش اتش بس مهیا
شده است .اس��رائیل در پی اهدافی که از پیش تعیین کرده
بود ،اکنون به دنبال ان است که از این وضعیت خارج شود و
دستاوردهای نظامی را به سیاسی تبدیل کند که البته تاکنون
نتوانسته است .این در شرایطی است که با فرسایش ی شدن
جنگ و فشار افکار عمومی داخلی و کاهش روحیه نظامی
فشار زیادی بر فرماندهان نظامی ارتش اس��رائیل وارد امده
است .اما در صفوف مقاومت چنین وضعیتی دیده نم ی شود.
بناب راین این وضعیت در بلندمدت به نفع اسرائیل نیست .با
نگاهی به جنگ 22روزه سال 2010درم ی یابیم که ان وضعیت
و محاصره غزه نتیجه ای را عاید اس��رائیل نکرد ،بناب راین با
استمرار این وضعیت ،رژیم اسرائیل مجبور م ی شود راهکاری
را ب رای خروج از نوار غزه تدارک ببیند.
بین الملل
ایرانبهفلسطینقدرت
بازدارندگی داده است
گفت وگوی مثلث با شهردار منطقه جبالیای غزه
جناب ش�هردار! باتوج�ه به وظایفی که ش�ما در
نهاد ش�هرداری دارید و از انجا ک�ه منطقه جبالیا
نزدیکترین منطقه به سرزمی ن های اشغالی بوده،
تمایل دارم در وهله اول بفرمایید در این ش�رایط
دردناک عملیات امدادرسانی در غزه چگونه صورت
م ی گیرد؟ ایا حکومت مصر در بازگشایی گذرگاه ها
جهت عبور محموله های انسان دوستانه با شما
همکاری م ی کند یا خیر؟
اقایعصامجوده!حضرتعالیسکوتپایتخت های
عربی در قبال جرایم رژی م صهیونیستی را چگونه
ارزیابیم ی کنید؟
باید بگویم که برخی از کش��ورهای ع ربی ،موضع
س��کوت اتخاذ کرده اند؛ بعضی دیگر در محاص��ره غزه نیز
مش��ارکت جس��ته اند و عده ای پا را از این نیز فراتر گذاشته
و در تجاوز اس��رائیل ب��ه غزه مش��ارکت نی��ز کرده اند .این
کشورهای گروه سوم ،هزینه های نظامی اسرائیل در تجاوز
به غزه را برعه��ده گرفته اند .کنف ران س ه��ای خبری روزهای
اخیر ،این اظهارات بنده را تائید م ی کنند؛ وقتی نخس ت وزیر
رژیم صهیونیس��تی چهار روز پیش ط��ی کنف رانس خبری
خود اشکار از برقراری اتحادهای قوی میان اسرائیل و برخی
از کش��ورهای منطقه در جنگ کنونی علی��ه غزه صحبت
م ی کند و از این موضوع به عنوان دستاورد شخصی خود یاد
کرده ،چه چیزی پنهان باقی مانده است .این امر از نگاه انها
یک پیروزی است .ما وارد این نبرد شدیم و این جنگ در واقع
بر ما تحمیل ش��د و ما م ی دانیم توطئه ای از سوی ان دسته
از کش��ورهای ع ربی که خود را در اغوش امریکا و غرب قرار
مساله فلس��طین به رغم تمام کارشکن ی ها ب رای
همیش��ه در دل های مس��لمانان جهان باقی خواهد ماند و
باید بر تخت دل های انان تکیه زده و بر اذهان مس��لمانان
مسلط شود .مساله فلسطین به اعتقاد بنده ،تنها مساله مردم
فلسطین نبوده ،بلکه مساله تمام مسلمانان است و بر همین
اساس نیز باید نهال دفاع از فلسطین و بی ت المقدس قلبه اول
مسلمانان در دل های همگان کاشته شود.
با وجود تالش ه��ای بنگاه های خبری ب��رای انحراف
افکار عموم��ی از جرایم غزه اما اصل روی��داد ،بزرگتر از همه
تالش هاست و نادیده گرفتن ان غیرممکن است همان گونه
که تالش های رسانه ای ما به قوت خود باقی بوده و با وجود
اینکه س��اختمان ش��بکه ماهواره ای االقص��ی دوبار هدف
بمباران رژیم صهیونیس��تی ق��رار گرفت ام��ا همچنان به
پخش ب رنامه های خود ادام��ه م ی دهد ،عالوه بر اینکه دیگر
شبکه های ماهواره ای خبری از جمله شبکه المیادین ،العالم،
المنار و الجزیره طی هفته های اخیر الگوی ب ی نظیری از به
تصویر کش��یدن جنایت های دشمن صهیونیستی و صدور
تصویری درست از مقاومت و ایس��تادگی مردم فلسطین را
به نمایش گذاش��تند ،در این بین نباید نقش حضور فعاالن
سایبری در شبکه های اجتماعی را نیز نادیده گرفت.
ایا شروع دور اخیر جنگ اس�رائیل علیه نوار غزه
برای شما قابل پی ش بینی بود؟ اینده اشتی ملی
فلسطینیان چگونه خواهد بود؟ باتوجه به تاکید
حضرت ایت اهلل خامنه ای ،بر ضرورت مسل ح سازی
کرانه باختری ،ام�کان انتقال مقاوم�ت از غزه به
کرانه باختری و دیگ�ر مناطق را چگون�ه ارزیابی
م ی کنید؟
در خصوص بخش اول س��وال باید بگویم که ما
ملت و کشوری در اشغال رژیم صهیونیستی هستیم ،بناب راین
مثلث | شماره 228
ساکنین نوار غزه ب رای هشتمین سال پیاپی شرایط
محاصره ظالمانه ای را تجربه م ی کنن��د که تمام جنب ه های
معیشت را دربر گرفته و شرایط اس��فبار انسانی ،اقتصادی و
معیشتی را سبب شده که در منته ی الیه پیچیدگی و سختی
قرار دارد .این بحران پیش از هرچیز ،بحران لگدمال ش��دن
کرامت انسانی اس��ت چرا که هیچ نقطه ای از جهان ملتی با
جمعیت بالغ بر یک میلیون و هشت هزار نفر وجود ندارد که از
دستیابی به حقوق اولیه انسانی خود محروم شود؛ حقی مانند
حق تحرک و جابه جایی ب رای کس��ب روزی یا درمان و حق
تعیین سرنوشت و حق داشتن کار مناسب ،و حق بهره مندی از
خدمات عمومی مانند اب اشامیدنی ،برق ،اموزش و بهداشت،
تغذیه و حق برخورداری از شرایط مناسب محیطی و معیشتی
که در شان انسان و کرامتش باشد .محاصره هشت ساله نوار
غزه به خصوص از اواسط سال 2013م به دلیل رویدادهایی که
در مصر اتفاق افتاد ،تش��دید پیدا کرده و اثار فاجع ه باری را بر
اوضاع انسانی و اقتصادی در نتیجه بستن تمام گذرگاه ها و
تونل های زیر زمینی به همراه داشته است؛ تا انجا که محاصره
مستمر غزه موجب فلج شدن دو بخش عمومی و خصوصی
شده و باال رفتن ش��اخص بیکاری ،فقر ،سوء تغذیه و افزایش
تعداد کودکان کار را رقم زده اس��ت .ش��رایط فوق وابستگی
فلسطینیان به کمک های خارجی مانند محموله های غذا و
کمک های نقدی را موجب شده تا انجا که زندگی نزدیک به
85درصد از ساکنان غزه به همین کمک های خارجی وابسته
است .این امر پس از بحران دستمزدها در غزه که ب رای هفت
ماه پیاپی تداوم یافت ،ش��اهد افزایش نیز بوده است .اما در
خصوص عملیات امدادرس��انی در غزه ،باید بگویم که این
امدادرسانی هیچ تناس��بی با می زان خ رابی ،اوار گی و اوضاع
انسانی س��خت ندارد زی را س��اکنین نوار غزه طی پنج سال
گذشته در معرض س��ه جنگ وی رانگر قرار گرفته اند .باید به
صراحت بگویم که امدادرسانی در غزه در شرایط کنونی مثال
شخصی است که در دهان انسانی تشنه ،تنها با قطره چکان
یک قطره اب بریزد .در ش��رایط کنونی نزدیک به 280هزار
شهروند اواره شده اند .مساله ای که بیش از همه بر پیچیدگی
اوضاع و وخامت ان افزوده ،بستن کامل گذرگاه رفح از سوی
حکومت مصر روی کمک های انسان دوستانه و محم وله های
غذا و دارو است .گذرگاه رفح طی 30روز گذشته که در معرض
تجاوز رژیم صهیونیستی بود ،هیچ روزی به طور کامل باز نبوده
و کاروان ها و محموله های انسان دوستانه و سوخت ان گونه
که م ی باید وارد غزه نش��ده اند .اما در م��ورد تماس های ما با
مصری ها ،درحال حاضر هی چ گونه تماس رسمی با مصری ها
نداریم و اگر هم وجود دارد درحد ارتباطات جزئی در خصوص
گذرگاه رفح و رفت و امد مسافرین بوده است.
در هفته ه�ای اخی�ر مش�اهده ش�ده ک�ه برخی
رسانه های عربی تالش کرده اند تا افکار عمومی
را از فجای�ع غ�زه ب�ه رویدادهای خب�ری دیگری
منحرف کنند ،ایا حضرتعالی بر این باور نیستید
که درحال حاضر ب�ا جریانی روب ه رو هس�تیم که
تالش م ی کند با ابزار رسانه ای خود افکار عمومی
را از مساله فلسطین منحرف کند؟
بین الملل
سیدعبدالعظیم موسوی
روزنامه نگار
6
عصام جوده ،شهردار منطقه جبالیای غزه
است .این منطقه از مناطق پیشرو در مواجهه با
رژی م صهیونیستی در جریان تجاوزهای این رژیم
به نوار غزه قرار دارد .عص�ام جوده در گفت وگو
با مثلث جنگ کنونی علیه غزه را نتیجه اتحاد
رسمی کشورهای ع ربی با اسرائیل جهت نابودی
مقاومت م ی داند .شهردار جبالیای غزه ،در عین
حال حمای ت های ایران را عامل اصلی موفقیت
مقاومت توصیف م ی کند.
داده اند و همچنین از س��وی برخی قدرت های جهانی علیه
غزه در جریان اس��ت اما نس��بت به این امر یقین داریم که
مقاومت فلسطینی و ایستادگی مثال زدنی مردم تنها اتحادها
و توطئه های فتنه گران را درهم خواهد شکست.
51
بین الملل
در هر زمانی منتظر اق��دام جنایتکارانه این رژیم در بمباران و
کشتار بیگناهان هس��تیم اما چیزی که ب رای ما قابل انتظار
نبود این اس��ت که دش��من زمانی که متوجه شد نم ی تواند
مقاومت را شکست دهد دست به کشتار شهروندان ب ی دفاع،
کودکان معصوم و عامه مردم زد؛ تا ب��ه امروز نزدیک به 550
کودک و 150س��المند از زن و مرد توسط رژیم صهیونیستی
کشته شده اند .اما در خصوص بخش دوم سوال یعنی موضوع
اشتی ملی ،این اشتی با واکنش تند دشمن مواجه شد و تالش
کرد تا اش��تی ملی را به شکست بکش��د از طرفی نیز دولت
برامده از اشتی ملی انچنان که م ی باید درجریان تجاوز اخیر
رژیم صهیونیستی مسئولیت پذیر نبوده ،همین کافیست که
بدانید تا به امروز نخس ت وزیر دولت اشتی ملی از غزه بازدید
نکرده است!
در خصوص بخش دیگر س��وال نیز بای��د تاکید کنم
که مقاومت مس��لحانه صحی ح تری��ن و ممکن ترین گزینه
ب رای کوتاه کردن دست دش��من غاصب از سرزمین مقدس
فلسطین است و کرانه باختری از سه عامل مهم انرژی ،قدرت
و جوانان برخوردار بوده و توان خیزش و پیروزی بر دشمن را
دارد اما هماهنگی کامل امنیتی مس��تمر و برعهده گرفتن
نقش رژیم صهیونیستی توسط دستگاه امنیتی تشکیالت
خودگردان مانعی مهم روبه روی تحقق این رویداد است ،چراکه
جالب است بدانید دستگاه امنیتی رژیم تشکیالت خودگردان
راهپیمای ی های مس��المت امیز مردمی در حمایت از غزه را
سرکوب کرد و مانع از رسیدن جوانان به مناطق تماس با رژیم
صهیونیستی شد .از طرف دیگر ،در راستای همین هماهنگی
امنیتی میان تشکیالت خودگردان و اسرائیل ،نیروهای امنیتی
رژیم اشغالگر ،عملیات گسترده ای از بازداشت ها را همزمان با
شروع جنگ ،علیه رهب ران حماس و جهاد و هرکس که با این
مقاومت در ارتباط بوده را به اجرا گذاش��ت .تمام این اقدامات
یک هدف بیش��تر ندارد و ان نیز ،جلوگیری از خیزش کرانه
باختری و الگوگیری ان از مقاومت غزه بود .با تمام این اوصاف،
ما امیدوار هستیم و در این راس��تا تالش م ی کنیم که کرانه
باختری در کنار ما در رویارویی با اشغالگران ایستادگی کند.
بین الملل
52
مثلث | شماره 228
جناب اقای عصام جوده ،به نظر حضرتعالی چرا
کش�ورهای نفت خیز حوزه خلیج ف�ارس ب ه رغم
ثروت هنگفت نفتی از مقاومت حمایت نم ی کنند و
علت سکوت مرگبار کنونی این کشورها چیست؟
ش�ما این سیاس�ت را چگونه تفس�یر و تحلیل
م ی کنید؟
پیش از این نیز گفتم ،برخی از کش��ورهای ع ربی
نه تنها در محاصره غزه شرکت کردند ،بلکه از جنگ علیه غزه
با سکوت خود حمایت کرده و با اظهارات خصمانه خود علیه
مقاومت مردم فلسطین ،پشتیبان اسرائیل نیز بوده اند .این
کشورهای ع ربی ،حتی با غزه در زمینه مسائل انسان دوستانه
اعالم همبس��تگی نکرده و از کمک ه��ای دارویی و غذایی
نیز پرهیز کرده اند ،چگونه م ی توان انتظار داشت که اینها از
مقاومت حمایت کنند؟!
در اینج��ا خطاب به مس��لمانان ح��وزه خلیج فارس و
دیگران باید بگویم که مس��اله فلسطین ،مس��اله شما نیز
هست و کشورهای ع ربی -اسالمی باید موضعی اتخاذ کنند
که اشراف انها به تمام ابعاد مساله را به نمایش بکشد نه اینکه
رسما بخشی از این توطئه صهیونیس ت ها شود و در راستای
جنجال طلبی انها ایفای نقش کنند .فلسطین و مقاومتش،
بخش��ی از «محور مقاومت» هس��تند و همانطور که گفته
م ی شود و محور خیر در مقابل محور ش��ر در منطقه است،
پیش از این در چنین رویدادهایی ش��اهد موضعگیری های
مناسبی از برخی کشورهای حوزه خلی ج فارس بودیم اما امروز
انچه م ی تواند کارساز باش��د حمایت همه جانبه همگانی از
مساله فلسطین است.
جناب ش�هردار ،باتوجه به اینک�ه حضرتعالی از
اعض�ای حماس بوده و صاحب س�مت هس�تید
تمایل دارم برای مخاطبان توضیح دهید که چرا
وزارتخانه های خارجه کش�ورهای عربی که بعضا
مشاهده شده در برخی مسائل کم اهمیت منطقه
نی�ز ورود م ی کنند ،چ�را این روزها تالش�ی برای
برقراری اتش بس نم ی کنند؟
واقعیت این است که کشورهای ع ربی در گیرودار
بازی منافع با رژیم صهیونیستی قرار گرفته اند .عالوه بر ان،
سال هاس��ت که ترس در اذهان رهب ران این کش��ورها النه
کرده و در این خصوص یکی از ش��ع رای فلس��طینی با نام
«مریدالبرغوثی» شعری را به مناسبت سکوت سران عرب
در قبال جنایت های غزه سروده که در اینجا ب رای شما بازگو
م ی کنم:
«...در جنایت های پیشین ،ارزویم شنیدن فریاد اعتراض
رهب ران عرب بود ،اما امروز سکوت انها را ارزو م ی کنم.»..
اقای جوده ،ایا در ش�رایط کنونی در مقایس�ه با
زمان حکوم�ت محمد مرس�ی در مصر ،ش�اهد
عقب نشینی قاهره از نقش افرینی خود در برق راری
اتش بس نیستیم؟ این مقایسه در مورد سیاست
گذرگاه ها چگونه است؟
اخرین اخبار دریافتی از قاهره حاکی از ان است که
گویا طرح توافق در دست بررسی است اما مفاد ان تاکنون فاش
نشده است .گروه های مقاومت بر خواسته های خود از جمله
پایان دادن به محاصره غزه پافشاری م ی کنند اما مصر کمکی
در این خصوص نم ی کند و از سوی دیگر بارها اعالم کرده که
مفاد طرح مورد نظرش که گویا مورد توافق تل اویو نیز قرار
گرفته را تعدیل نم ی کند حال انکه این طرح پایی ن ترین سطح
از مطالبات مردم فلسطین را نیز تامین نم ی کند.
نکته جالب در طرح پیش��نهادی مصر ،این بود که این
طرح از سوی رسانه ها و از طریق راه های تماس موجود میان
طرفین به گوش گروه های مقاومت رسید.
اوضاع گذرگاه ها ب ی نهایت وخیم بوده و این تنها راه های
امدادرسانی در طول مدت جنگ و پیش از ان بسته نگه داشته
ش��ده اند و در اینده نزدیک نیز امیدی ب رای حل و فصل این
موضوع بحرانی و رس��یدن به راه حل به خص��وص در مورد
گذرگاه رفح مش��اهده نم ی ش��ود .کاروان های امدادرس��انی
انسان دوس��تانه ب��رای ورود به غ��زه تالش م ی کنن��د اما با
کارش��کن ی ها و چالش های بیش��ماری دس��ت و پنجه نرم
م ی کنند .رویکرد مس��لط حکومت مص��ر در این خصوص
جلوگیری از ورود افراد و محموله های همبستگی با مردم غزه
به بهانه مختلف است.
جناب ش�هردار ،می�زان خس�ارت ها را در جریان
تجاوز کنونی چگونه ارزیابی م ی کنید؟ مهمترین
نیازهای امدادی مردم چیست؟ ایا تاکنون موفق
به وارد کردن بخش�ی از مایحتاجات ش�ده اید؟
همانط�ور ک�ه م ی دانی�د جمعیت هلال احمر و
وزارت خارج�ه جمه�وری اسلامی ای�ران ب�رای
امدادرسانی تالش کرده اند اما گویا اجازه ورود به
محموله های انسان دوستانه داده نشده ،نظر شما
در این خصوص چیست؟
میزان خسارت ها و اوار ناشی از جنگ بی نهایت
باالست؛ با کمال تاسف باید بگویم دشمن زیرساخت های
ش��هری غزه از جمله تصفی��ه خانه های اب اش��امیدنی،
شبکه توزیع برق ،و ش��بکه اب رس��انی را هدف قرار داده
و بازس��ازی این زیرس��اخت ها نیاز به تالش گسترده دارد
که هزین��ه ای معادل 5میلی��ارد دالر می خواه��د .نیازها و
مایحتاجات ساکنین غزه بیش��مارند .از کدام بگویم و کدام
یکی را در اولویت ق��رار دهم وقتی ماه هاس��ت که غزه از
کمبود دارو ،غذا ،اب اشامیدنی و دس��تگاه ها و تاسیساتی
که از بی��ن رفته اند و خدماتی که توس��ط ش��هرداری ارائه
می شوند ،روبه رو اس��ت همگی اینها برای افزایش روحیه
مقاومت پذیری مردم اهمیت دارند.
چه ارتباطی میان سیاست های کشورهای عربی
در قبال جنبش اخوان المسلمین و سیاست های
این کش�ورها در قبال جریان مقاومت اسالمی از
جمله حماس و جهاد وجود دارد؟
واضح است که موضع گیری سلبی در قبال مقاومت
غزه ارتباط مستقیمی با موضع گیری رژیم های ع ربی در قبال
کل جریان های اسالم گرا دارد .این موضع گیری تاریخی سلبی
که در ترس رژیم های عرب از قدرت و نفوذ اسالم گرایان تبلور
م ی یابد ،تاثیر انکارناپذیری در نادیده گرفتن مقاومت از سوی
این رژیم ها داشته و موجب شد که رژیم های عرب ،مقاومت را
در مقابل تجاوز رژیم صهیونیستی تنها رها کنند.
اینده جنگ کنونی در غزه را چگونه م ی بینید؟ ایا
در اینده نزدیک امکان رسیدن به توافق اتش بس
امکان پذیر است؟
به نظ��رم زود اس��ت در مورد این��ده جنگ کنونی
قضاوت کنیم .اما ش��واهدی وجود دارند که نشان م ی دهند
نتایج جنگ در وهله اول کامال به ضرر اسرائیل خواهد بود.
اولین شکست ب رای اسرائیل این است که این رژیم امروز ب رای
اولین بار در تاریخ خود ،حضورش در کل فلسطین را مردود
احساس م ی کند .اسرائیل طی 60سال گذشته تالش کرده
با ابزار ترس و ارعاب ع ربی و غ ربی فلسطینیان را از پیگیری
حق تعیین سرنوشت و حق ازادی باز دارد .این رژیم این ابزار
را همچنان در دستورکار قرار داده اما همانطور که در گذشته
شکس��ت خورده امروز نیز در نتیجه مقاومت مردم غزه ب رای
همه فلسطینیان اشکار شد که اسرائیل شکس ت خورده است.
توافقی ب رای برقراری اتش بس 72ساعته از صبح روز
سه ش��نبه( 14مرداد 1393ه ش 5 ،اگوس��ت 2014م) صورت
گرفته که ب��ه احتمال زی��اد این اتش بس به توافق بر س��ر
طرحی ب رای پایان دادن به محاصره و بازس��ازی غزه و اجرای
خ واسته های مقاومت بینجامد .رژیم صیونیستی هیچ اینده ای
در سرزمی ن های ما ندارد و ما یقین داریم که وارد هر نبردی که
با دشمن خود م ی شویم سرانجام ان به مصلحت ما خواهد بود
و پیروزی را ب رای مردم ما به ارمغان خواهد اورد.
ب ه عن�وان س�وال اخ�ر ،تاثی�ر حمایت ای�ران از
جریان های مقاومت را بر دو عرصه تصمی م گیری
و عملیاتی چگونه م ی بینید؟ ای�ا این حمایت به
برقراری نوعی توازن در ح�وزه عملیاتی و تداوم
گزینه مقاومت در اذهان رهبران مقاومت در حوزه
تصمی م گیری نینجامیده؟
مقاومت فلسطین ،بخش��ی از مجوز مقاومت در
منطقه است و هرگونه تالش و حمایت که در راستای مقابله
با حمالت رژیم صهیونیستی باشد قابل تقدیر است و تاثیر
بس زایی در افزایش توانایی و مقاومت فلسطین و ایستادگی
ان ب رای مدتی طوالن ی تر در مقابل رژیم نازی اس��رائیل دارد.
تاثیر حمایت ای ران از مقاومت در می دان نبرد کامال ملموس و
واضح است ،چراکه می زان مهمات موجود در دست مقاومت
و برد و می زان تاثیر انها بر فراز اس��مان و بر سرزمین اشغالی
به خوبی از این حمایت تاثیرگذار خبر م ی دهد .همین کافی
است و در نتیجه همین حمایت های ای ران از مقاومت است
که سران اسرائیل ،س��رزمی ن های اش��غالی را در نتیجه برد
موش��ک های مقاومت در معرض محاصره هوایی توصیف
کرده اند .از این تاثیر عمی ق تر ،بیانات رهبری ای ران در خصوص
ضرورت مسلح سازی کرانه باختری بود .صحیح است که شاید
مقاومت نتواند از نظر قدرت نظامی با دشمن اشغالگر به توازن
دست یابد ،اما حمایت ای ران از مقاومت موجب برقراری توازن و
قدرت بازدارندگی شد .تاکید م ی کنم که ای ران هیچ کوتاهی در
حمایت از مقاومت فلسطین و مردم فلسطین نداشته و نقش
بارزی را در کمک رس��انی به مردم ما ایفا کرده است؛ حمایت
ای ران ،حقیقی ،صادقانه و در راستای افزایش توان ایستادگی
و باقی ماندن مقاومت بر س��رزمی ن های فلسطینی و هدف
قرار دادن دشمن صهیونیستی و زجر دادن ان بوده است.
عرب ها از حماس و مقاومت می ترسند
کامران کرمی
روزنامه نگار
7
فارغ از برخی رویکردهای رادیکال در حمایت از ارمان
فلسطین و رس��یدگی به وضعیت س��رزمی ن های اشغالی و
بازگش��ت اوارگان ،جهان عرب به طور کلی متاثر از رویکرد
محافظه کارانه در برخورد با این مساله بوده است .جنگ های
ناکام دولت های ع ربی علیه اسرائیل نه تنها منجر به تحقق
این وعده ها نشد ،بلکه باعث شد تا ضمن از دست رفتن مجدد
برخی سرزمی ن ها ،دولت های ع ربی با یک رویکرد عملگرایانه
مبتن ی بر عقب نشینی و شناسایی ضمنی اسرائیل حرکت
کنند؛ موضوعی که از اواخر دهه هفت��اد میالدی با امضای
قرارداد کمپ دیوید توسط مصر محقق شد و شکاف اشکاری
میان دولت های ع ربی ایجاد کرد .هرچند این حرکت مصر از
سوی جهان عرب محکوم و منجر به اخ راج مصر از اتحادیه
عرب شد اما م ی توان گفت از همان زمان نیز بقیه دولت های
ع ربی وارد رویکرد مشابهی با مصر شدند.
میان کشورهای محافظه کار ع ربی ،دولت های شورای
همکاری خلیج فارس ،موضع س��کوت و بیطرفی نسبی را
در پیش گرفتند و رس��انه های این کشورها مانند «العربیه»
اخبار جنگ غزه را در حاشیه قرار دادند .ع ربستان سعودی که
همواره رویکرد محافظه کارانه مبتن ی بر حمایت های ضمنی
و کمک های مالی را در پیش گرفته اس��ت ،عمال به عنوان
قطب مهم جهان عرب هی چ گونه حرکت قابل توجهی انجام
نداده و حتی در برخی موارد با انتفاضه های فلس��طینی نیز
مخالفت کرده است.
عربستان در مقاطعی همچون زمان ملک فهد پادشاه
س��ابق ،با طرح فهد س��عی کرد تا راهکاری را ب رای خروج از
بن بست میان فلسطین و رژیم صهیونیستی ایجاد کند .این
طرح ها در زمان ملک عبداهلل با اش��تی میان فتح و حماس
نیز دنبال ش��د اما به دلیل رویکردهای نه چن��دان متوازن
دیگر دولت های عربی و ش��کاف های چندپاره و همچنین
تمامی ت خواهی سران اسرائیل ،عمال راه به جایی نبرد.
نکته مهم دیگری که باید بدان اشاره کرد این موضوع
است که به دلیل ضعف مشروعیت طبقه حاکم دولت های
عربی در میان توده های م��ردم و ه راس از موج حرکت های
رادیکال و انقالبی ،عمال دولت های عربی به سمت تقویت
پایه های س��رزمینی خود از یک س��و و کس��ب مشروعیت
از س��وی دیگر حرکت کردند و عمال در مقابل بس��یاری از
فجایعی که علیه مردم فلسطین و به خصوص ارمان جهان
عرب رفت ،سکوت منفعالنه در پیش گرفتند.
مساله دیگری که در این میان قابل توجه است ،تبعیت
بس��یاری از دولت های عربی از رویکرد عربس��تان سعودی
و مصر به تحوالت س��رزمی ن های اشغالی اس��ت .به دلیل
رویکردهای نزدیک ع ربستان و مصر به سیاست های امریکا
مدارصفردرجه
حمایت امریکا از اسرائیل راهبردی و پایان ناپذیر است
ابراهیم متقی
استاد دانشگاه تهران
8
سیاس�ت راهبردی امریکا در قبال جنگ
پیش دستانه اسرائیل علیه غزه براساس
انگاره های امنیت مطلق اس�رائیل شکل
گرفته اس�ت .اگرچه برخی از نمایندگان
کنگره یا نظریه پردازان سیاست خارجی
از الگوهای تهاجمی اس�رائیل و حمایت
امریکا انتق�اد به عمل می اورن�د اما باید
حمایت امریکا از اس�رائیل را موضوعی
راهبردی و پایان ناپذیر دانست
مقامات امریکایی با جنگ پی ش دستانه اسرائیل علیه حماس
مخالفت داش��تند .انان بر این اعتقاد بودند که چنین روندی
منجر به گسترش موج های ضداس��رائیلی و ضدامریکایی
در منطقه خواهد ش��د .اگرچه باراک اوباما در چندین مرحله
زمانی ،مقامات اسرائیلی را از حمله به غزه بازداشت اما فضای
اجتماعی س��رزمی ن های اش��غالی به همراه رویکرد نظامی
نتانیاهو را باید در زمره عواملی دانس��ت که جنگ جدیدی
علیه مردم غزه به وجود امد.
زمینه ه�ای تاریخ�ی و انگاره های هنجاری
جنگ پی ش دستانه اسرائیل در غزه
بررس��ی بحران های خاورمیانه از ای��ن جهت اهمیت
دارد که نشانه هایی از پیوند ستی ز های قومی ،مذهبی ،ملی
و منطقه ای را منعکس م ی س��ازد .یک��ی از دالیل اقدامات
زودهنگام اس��رائیل علیه حماس را بای��د همزمانی جنگ
نیروهای تکفیری علیه دولت مالکی ،ستیز گروه های سلفی
لبنان علیه حزب اهلل و همچنین منازعه جبهه النصره و ارتش
ازاد سوریه علیه دولت بشار اسد دانست .در چنین فرایندی
است که م ی توان نشانه هایی از جنگ ترکیبی علیه نیروهای
مقاومت در خاورمیانه را مشاهده کرد.
موج اول چنین بحرانی در س��ال 2006اتف��اق افتاد،
زمانی که جنگ های 33روزه اسرائیل علیه حزب اهلل انجام
گرفت و حزب اهلل توانس��ت ب رای اولی ن بار در تاریخ منازعات
خاورمیانه ،بعد از 33روز از قابلیت مشابهی با اولین روزهای
منازعه برخوردار باشد .اسرائیل در این مقطع زمانی با اولین
تهدیدات موشکی از سوی حزب اهلل روبه رو شد .انگاره امنیت
مطلق اسرائیل در جنگ 2006فروریخت و قابلیت راهبردی
جبهه مقاومت از این مقطع زمانی به بعد افزایش پیدا کرد.
موج دوم منازعه مربوط به دسامبر 2008است .در این
مقطع تاریخی نیروهای ارتش اسرائیل عملیات گسترده ای
را علیه حماس سازماندهی کردند .در این دوران جنگ های
22روزه اتفاق افتاد؛ جنگ هایی که نشان داد نیروی مقاومت
مثلث | شماره 228
اگرچه جنگ های منطقه ای ب راس��اس نش��انه های
هویتی و ارمانی شکل م ی گیرد اما زی ربنای هر منازعه نظامی
را باید موضوع موازنه قدرت دانس��ت .گروه های راستگرا در
اسرائیل نس��بت به نش��انه های افزایش قدرت حماس در
منطقه احساس نگرانی م ی کنند .اگرچه اسرائیل ی ها تالش
داشتند تا موقعیت گروه های فلسطینی را از طریق گسترش
منازع��ات منطقه ای بین گروه های اس�لامی کاهش دهند
اما ثبات نسبی س��وریه بعد از انتخابات ریاست جمهوری را
م ی توان در زمره عواملی دانست که جبهه جدیدی در فضای
منازعات منطقه ای خاورمیانه ایجاد شده است.
ریشه های جنگ جوالی 2014اس��رائیل علیه غزه را
باید در ناکامی نظامی ارتش اس��رائیل در جنگ دس��امبر
2008دانست؛ منازعه ای که از ان به عنوان جنگ 22روزه یاد
م ی شود .در دسامبر ،2008اسرائیل ی ها در شرایطی مبادرت
به حمله نظامی علیه حماس در نوار غزه کردند که مذاکرات
حماس و اس��رائیل از طری��ق فرمانده رک��ن 2ارتش مصر
انجام م ی گرفت .بسیاری بر این اعتقادند که ژنرال سلیمان
زمینه های الزم ب رای غافلگیری راهبردی حماس در دسامبر
2008را به وجود اورد .هدف اس��رائیل در این جنگ ،کاهش
قابلیت راهبردی حماس بوده است.
از ژانویه 2009به بعد موج جدیدی از تالش سازمان یافته
ب رای افزایش مقاومت راهب��ردی در نوار غزه به وجود امد .در
س��ال های بعد از جنگ 22روزه ،حماس به این جمع بندی
رس��ید که ب رای حفظ امنیت خود نیازمند «مازاد قدرت» در
مقایسه با سال های گذشته است .قابلیت نظامی حماس در
این دوران افزایش یافت .از سوی دیگر جوان بودن جمعیت
مردم نوار غزه را باید یکی از عوام��ل بازتولید قدرت نظامی
حماس دانست .جمعیت همواره یکی از موضوعات مهم در
رقابت های منطقه ای تلقی م ی شود .به همین دلیل است که
جنگ غزه در جوالی 2014را باید انعکاس تغییر موازنه قدرت
راهبردی اسرائیل و حماس دانست.
در شرایطی که موج های راس��تگرایی در شهرک های
یهودی نش��ین گس��ترش یافته بود ،نتانیاه��و زمینه های
الزم ب رای اقدام نظام��ی جدیدی علیه حم��اس را به وجود
اورد .چنین اقدام��ی را بای��د به عنوان بخش��ی از واقعیت
هست ی شناسانه اسرائیل در روند منازعات منطقه ای دانست.
در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه و همچنین قدرت مالی و
سیاسی این دو کشور در جهان عرب و ضع ف ها و مشکالت
دولت های ع ربی ،عمال انچه در این سال ها از سوی ع ربستان
و مصر تعریف شده اس��ت ،مورد پیگیری دیگر دولت های
عربی قرار گرفته است .در واقع جریان محافظه کاری عربی
مساله فلس��طین را در چارچوب اهداف سیاسی خود چه در
عرصه داخلی ب رای بس��یج افکار عمومی و چه در س��طح
تزا قرار داده اند .اما
منطقه ای به عنوان مکانیسمی مشروعی
برایند این سیاست دووجهی در افکار عمومی منطقه ،چندان
تزایی ب رای سران ع ربی نیست.
حکایت از مشروعی
موض��وع دیگری که مطم��ح نظر دولت ه��ای عربی
به خصوص عربس��تان و مصر اس��ت ،حمای��ت از رویکرد
تشکیالت خودگردان در مذاکرات سازش است .بدین معنی
که س��عودی ها معتقدند هرنوع ابتکاری مبن��ی بر خروج از
بن بس��ت فعلی باید با ابتکار عمل فتح باشد نه حماس .در
واقع از این زاویه است که م ی توان عدم حمایت مستقیم از
رویکرد حماس و تقدم ان در خط مقدم مبارزه با اس��رائیل را
مورد نظر قرار داد .بسیاری از این دولت ها رویکرد حماس را به
دلیل قرار گرفتن در جریان مقاومت از یک سو و رویکردهای
اخوانی سران حماس از س��وی دیگر چندان مورد پسند قرار
نم ی دهند و عمال با ان مخالفت م ی کنند.
در مجموع رویکرد دولت های ع ربی به رهبری ع ربستان
س��عودی پیامدی جز کاه��ش اعتبار منطقه ای ن��زد افکار
عمومی ب رای انها نداشته اس��ت و از سوی دیگر نشان از ان
دارد که این جری��ان به دالیل داخلی و منطقه ای خواس��تار
برجسته شدن موضوع فلسطین در شرایط کنونی نیستند.
روند تحوالت اتی و تغییر و تحوالت در عرصه میدانی شاید
واقعی ت های بیشتری را متوجه سکوت جهان عرب نماید.
بین الملل
سکوت دولت های نامحبوب
بین الملل
53
بین الملل
بین الملل
54
مثلث | شماره 228
از قابلیت الزم ب رای رویارویی با تهدیدات اسرائیل برخوردار
اس��ت .حماس و حزب اهلل از الگوی «مقاوم��ت نامتقارن»
در مقابله با اس��رائیل بهره گرفتند .ابزار مقاومت حماس و
حزب اهلل را باید بهره گیری از قابلی ت هایی دانست که جنگ
را موجه و مقاومت را اجتناب ناپذیر م ی سازد.
موج سوم منازعه منطقه ای مربوط به نبردی است که
از 6جوالی 2014اغاز گردی��ده و به گونه تصاعدیابنده ای در
حال افزایش اس��ت .اقدامات نظامی اس��رائیل در شرایطی
انجام م ی گیرد که ب رای عملیات خود توجیه راهبردی داشته
باشد .هدف اصلی اسرائیل را باید ب ی اثرسازی حماس در ب رابر
تهدیدات نظامی و امنیتی دانست .به عبارت دیگر حماس
از ابزارهایی بهره م ی گیرد که زمینه بازدارندگی نسبی را در
ب رابر اسرائیل به وجود م ی اورد.
هدف اصلی اسرائیل را باید از بین بردن قدرت مقاومت
ابزاری و مشروعیت سیاسی حماس دانست .هرگونه تحول
در ابزارهای قدرت م ی تواند زمینه ه��ای الزم ب رای تغییر در
موازنه منطقه ای را به وجود اورد .اگر نتانیاهو بتواند زمینه های
خلع سالح حماس را ایجاد کند ،در ان شرایط قادر خواهد بود
تا مشکالت بیشتری را ب رای حزب اهلل نیز ایجاد نماید .جنگ
علیه حماس نشان داد که هیچ نیروی سیاسی در خاورمیانه
بدون پشتوانه راهبردی نخواهد بود.
نگ�رش امریکا درباره جنگ پی ش دس�تانه
اسرائیل
هرگاه بحران های منطقه ای گس��ترش یابند ،به گونه
اجتناب ناپذیر بازیگران منطقه ای و قدرت های بزرگ نیز ب رای
مدیریت ان ایفای نقش م ی کنند .بحران امنیتی خاورمیانه
از این جهت اهمیت دارد که جبهه مقاومت را در ب رابر نظام
سلطه مقاوم م ی سازد .جنگ هی چ گاه منجر به کاهش شدت
منازعه نم ی ش��ود ،بلکه ریش��ه های منازعه را به حوزه های
جغ رافیایی مختلفی تس��ری م ی دهد .جن��گ و بحران در
خاورمیانه نمادی از واقعی ت های منازعه پیچیده و تاریخی
است که همواره بخش��ی از سیاست منطقه ای را دربرگرفته
است .در جنگ جدید اسرائیل علیه حماس ،نشانه هایی وجود
دارد که ب رای امنیت منطقه ای عبرت اموز است .تل اویو ب رای
اولی ن بار در معرض موش��ک های زمی ن به زمین قرار گرفت.
این امر به مفهوم ان اس��ت که نیروی مهاجم نم ی تواند از
امنیت همه جانبه برخوردار باشد .اسرائیل در وضعیتی قرار
دارد که ناچار است بحران منطقه ای را کنترل نماید.
ساختار قدرت در امریکا ماهیت تکثرگرا دارد .هر گروه
سیاس��ی ،فرهنگی و اقتصادی انگاره خاص��ی در ارتباط با
تهدیدات امنیتی ارائه م ی دهد .برخی از گروه های امریکایی
مخالف سیاس��ت تهاجمی اس��رائیل علیه جه��ان عرب و
فلس��طین اس��ت .برخی دیگر نگرش حمایتی از سیاست
امنیتی اس��رائیل دارند .رویکرد ب��اراک اوباما ،چاک هاگل و
جان کری مخالفت با اقدامات پی ش دس��تانه اس��رائیل بوده
است ،در حال ی که وقتی اسرائیل جنگ را اغاز کرد ،مقامات
امریکای��ی ناچار به حمایت از سیاس��ت امنیتی اس��رائیل
برامدند .در این ارتباط ،باراک اوباما اظهار داش��ت که امریکا
نم ی تواند اسرائیل را به نادیده گرفتن ضرورت های امنیتی
خود وادار سازد .چنین رویکردی به منزله حمایت دو فاکتور
از سیاس��ت تهاجمی اس��رائیل علیه مردم غ��زه و حماس
محسوب م ی شود.
در روزهای اغازین جنگ ،مقام��ات امریکا و انگلیس
به گونه غیرمستقیم از حمله نظامی پرشدت اسرائیل علیه
حماس حمایت به عمل اوردند .شورای امنیت سازمان ملل
تالش کرد تا زمینه های اتش بس در غزه را ایجاد کند .جنگ
در غزه منطق مشابهی با س��ایر منازعات نظامی و امنیتی
خاورمیانه دارد .ویژگی اصل��ی این منازعات ماهیت تصاعد
یابندگی است.
به عبارت دیگر ه��ر منازعه ای م ی توان��د تحت تاثیر
نیروهای پی رامونی گسترش یابد .اگرچه در تاریخ 13جوالی
2013شورای امنیت سازمان ملل درخواست اتش بس کرد اما
اسرائیل هی چ گونه تمایلی به پذیرش اتش بس ندارد .منطق
سیاسی و امنیتی اسرائیل با جنگ در منطقه ب رای غلبه بر
گر وه های اجتماعی فلسطین سازمان یافته است.
مقامات امریکایی بر اتش بس زودهنگام تاکید داشتند.
انان از حماس خواس��تند که اقدام نظام��ی موثری همانند
شلیک موشک علیه شهرهای اسرائیل انجام ندهد .طبیعی
اس��ت که چنین درخواستی از س��وی امریکا نم ی توانست
توسط حماس مورد پذیرش قرار گیرد .از سوی دیگر ،تجربه
جنگ های گذش��ته علیه جبهه مقاومت نشان م ی دهد که
اتش بس در خاورمیانه جلوه هایی از بح��ران را ب رای دوران
اینده بازتولید م ی سازد .درک واقعی ت های امنیتی خاورمیانه
صرفا در شرایطی امکان پذیر اس��ت که گروه های سیاسی
بر این امر واقف باش��ند که بحران در زمان محدودی پایان
نخواهد یافت.
اسرائیل تالش دارد تا ب رای ب ی اثرسازی قدرت نیروی
مقاومت ،زمینه های ایجاد انشعاب بین گروه های سیاسی
مقاومت را فراهم اورد .در دوران موجود کشورهای خاورمیانه
در معرض تهدیدات نوینی ق��رار دارند؛ تهدیداتی که بحران
را به داخل کشور تسری داده است .جنگ در نوار غزه نشان
م ی دهد که جبهه مقاومت نیازمند متنوع س��ازی نیروهای
سیاسی خود اس��ت .پیوند گروه های جهادی در خاورمیانه،
محور اصل��ی بازدارندگی در ب رابر راهب��رد معطوف به غلبه
اسرائیل تلقی م ی ش��ود .به هر می زان که جبهه مقاومت از
قدرت و فراگیری بیشتری برخوردار باشد ،در ان شرایط امکان
کنترل تهدیدات اسرائیل وجود خواهد داشت .از سوی دیگر،
روندهای بحران ماهیت تصاعدیابنده دارد.
اقدامات عملی امریکا در حمایت از امنیت
جنگ پی ش دستانه اسرائیل
سیاست راهبردی امریکا در قبال جنگ پی ش دستانه
اسرائیل علیه غزه ب راساس انگاره های امنیت مطلق اسرائیل
ش��کل گرفته اس��ت .اگرچه برخی از نماین��دگان کنگره یا
نظریه پردازان سیاست خارجی از الگوهای تهاجمی اسرائیل
و حمایت امریکا انتق��اد به عمل م ی اورند ام��ا باید حمایت
امریکا از اسرائیل را موضوعی راهبردی و پایان ناپذیر دانست.
اگرچه مقامات امریکایی همواره خود را متعهد به تش��کیل
دولت فلسطینی م ی دانند اما تاکنون هی چ گونه محدودیتی
در ب رابر اس��رائیل ب رای پایان دادن به سرس��ختی امنیتی و
شهرک سازی دائمی ایجاد نکرده اند.
در رون��د جن��گ پی ش دس��تانه اس��رائیل م ی ت��وان
نشانه هایی از حمایت فزاینده کنگره امریکا را مشاهده کرد.
در این ارتباط ،جان مک کین س��ناتور ایاالت اریزونا بر این
موضوع تاکید داشت که امریکا هرگونه حمایتی را از اسرائیل
به انجام م ی رس��اند .اس��ی ب پذیری طرح دفاع ضدموشکی
اسرائیل موسوم به گنبد اهنین و گنبد داوود منجر به افزایش
حمایت های عملی کنگره از اس��رائیل شد .چنین واقعیتی
بیانگر ان اس��ت که اگر اس��رائیل درگیر نبرد نظامی شود،
کنگره و کارگزاران سیاست خارجی امریکا حمایت بیشتری
را از انان به انجام م ی رسانند .به همین دلیل است که کنگره
ب رای اختص��اص 255میلیون دالر جهت تقویت سیس��تم
راداری گنبد اهنین به توافق رسید .ارسال اسلحه به اسرائیل
از طریق مصر امکان پذیر گردیده و ژنرال السیسی قابلیت
خود را ب رای ایفای نقش در جهت اهداف راهبردی امریکا در
مقابله با گروه های مقاومت به انجام رساند .ارسال اسلحه به
اسرائیل از طریق مدار قاهره ـ تل اویو انجام پذیرفت .چنین
روندی نش��ان م ی دهد که جنگ اسرائیل منجر به بیطرفی
عملی امریکا نخواهد ش��د .اگرچه در این فرایند شهروندان
اروپایی و امریکایی نسبت به جنایت جنگی علیه غزه واکنش
نشان دادند اما حمایت امریکا از اسرائیل تداوم یافت.
گردشبهچپ
9
تو گوبا امیرعلیابوالفتح
گف
درمورد تغییر نگاه افکار عمومی
امریکا به اسرائیل
امیرعل�ی ابوالفت�ح ،کارش�ناس مس�ائل
امریکا در گفت وگو با مثلث به بررسی استراتژی
امریکا در قبال اسرائیل پرداخته و معتقد است
پیونده�ای سیاس�ی و اعتقادی می�ان ایاالت
متح�ده امریکا و اس�رائیل به حدی اس�ت که
اگر چند برابر بیش�تر از اتفاقاتی که در غزه رخ
داده ،رخ دهد ،باز هم نم یتوان انتظار داشت که
دولت امری�کا از موضع جانبدارانهاش نس�بت
به اس�رائیل عدول کن�د .اما در عی�ن حال این
کارش�ناس با تاکی�د بر نق�ش اف�کار عمومی
م ی گوید اتفاقاتی که اخیرا در غزه رخ داده است،
ب ه گونهای ب�وده که دولت امریکا مجبور ش�ده
برای پاس�خگویی به افکار عموم�ی تا حدودی
با احتیاط بیش�تری ب�ا موضوع برخ�ورد کند.
ابوالفتح بر این باور اس�ت اگر اسرائیل حمایت
افکار عمومی را از دس�ت بدهد ،در صورتی که
تمام توان تسلیحاتی ،نظامی و سیاسی غرب
را نیز پشت سر خود داشته باشد ،باز در نهایت
محکوم به فنا شدن است.
ابتدا کمی راجع به سیاستها و استراتژی دولت
امریکا در قبال اسرائیل و همچنین اقدامات این رژیم
در قبال فلسطینیان ب ه خصوص نوار غزه بگویید.
از زمان تاسیس رژیم اسرائیل در سال 1948تا امروز،
این رژیم در هر جنگی مورد حمای��ت ایاالت متحده امریکا
قرار گرفته است؛ حتی نم یتوان غیر از این را تصور کرد .در
واقع اسرائیل در هر جنگی حال چه خودش اغاز کرده باشد
که عموما همی ن طور است و چه در جنگهایی که مدعی
ش��دهاند مورد تهاجم قرار گرفتهاند ،ای��االت متحده امریکا
همیشه همراه و همگام با اسرائیل بوده است .این یک اصل
اساسی است و تا اینده قابل تصور خالف این امر امکانپذیر
نیست؛ چه به لحاظ سیاستهای عملی دولت ایاالت متحده
امریکا و چه به لح��اظ افکار عمومی ،ام��کان محکومیت
اقدامات اسرائیل در قبال فلسطینیان وجود ندارد .این مساله
باید به عنوان اصل کلی در نظر گرفته شود.
با توجه به شرایط دنیای امروز و بازتاب گسترده
اقدامات و جنایتهای اسرائیل نزد افکار عمومی،
ایا ای�ن مس�اله م یتواند نق�ش بازدارن�ده را در
حمایت دولت امریکا از اس�رائیل ایفا کند و کار را
برای دولتمردان امریکایی در حمایت از اسرائیل
سخت تر کند؟
در هر حال ش��رایط تغیی راتی را به طرفین تحمیل
م یکند .اتفاقاتی که اخی را در غزه رخ داده اس��ت ،به گونهای
بوده که دولت امریکا مجبور شده ب رای پاسخگویی به افکار
عمومی تا حدودی با احتیاط بیشتری با موضوع برخورد کند.
البته این مساله نه به دلیل موفقی تهای حماس بلکه به این
دلیل اس��ت که افکارعمومی در جریان جزء به جزء اتفاقاتی
که در سرزمی نهای فلسطینی رخ م یدهد ،قرار گرفته است.
در حال حاضر جهان به قدری کوچک شده که از ان با عنوان
دهکده جهانی یاد م یشود .بناب راین لحظه به لحظه کشتارها
و حمالت به منازل مس��کونی ،مس��اجد و مدارس سازمان
با توجه ب�ه اینکه اکن�ون در امری�کا یک دولت
چپگرا و دموکرات روی کار اس�ت و در اس�رائیل
یک دولت دست راس�تی افراطی ،ایا این مساله
متح�دان قدیم�ی را در ش�رایط دش�واری قرار
نم یدهد؟
اتفاقی که میان امریکا و اسرائیل در حال رخ دادن
است به این صورت است که در اس��رائیل یک دولت دست
راستی روی کار اس��ت اما در امریکا یک دولت دست چپی.
گرچه عمق روابط اس��تراتژیک میان ای��ن دو دولت فارغ از
جهت گیریهای حزبی است اما دغدغه ای که میان جریان
چپ امریکا در قبال اسرائیل رخ داده این است که معتقدند
افراط گرایی که در اسرائیل ش��کل گرفته و خود را در دولت
نتانیاهو بروز داده ،ممکن اس��ت خطر خودتخریبی را ب رای
اسرائیل به وجود بیاورد .امریکا هنوز متعهد به تامین امنیت
اسرائیل اس��ت و هفته گذش��ته 225میلیون دالر به گنبد
اهنین ب رای جنگ غزه کمک کردن��د .اما جناح چپ امریکا
معتقدند افراط گرایی زمینه نابودی این رژیم را فراهم م یکند.
از دید این گروه اقداماتی نظیر ادامه س��اخت ش��هرکهای
یهودی نشین در سرزمی نهای اشغالی ،اس��رائیل را در انزوا
قرار م یدهد و باعث م ی شود که در طرف مقابل نیز گروههای
افراطی شکل بگیرند و چالشهای امنیتی را ب رای اسرائیل
تا جایی افزایش دهند که ادامه حیات یک دولت یهودی در
س��رزمی نهایی که در خاورمیانه مورد تخاص��م قرار گرفته
است ،امکانپذیر نباشد.
گروهی نیز معتقدند که اسرائیل باید از سرنوشت رژیم
اپارتاید در افریقای جنوبی درس عبرت بگیرد و پیش از انکه
دیر شود به مصالحه برسد تا امکان ادامه حیات داشته باشد.
در غیر این صورت به دنبال اتفاقاتی که در غزه رخ م یدهد،
افکار عمومی علیه اسرائیل به قدری ناخرسند م یشود که
امکان ادامه کمکهای غرب ب رای حیات این رژیم را از بین
م یبرد.
ایا افکار عمومی اروپ�ا نیز به اندازه امریکا درگیر
مساله اسرائیل هستند؟
بدون شک؛ حتی شاهدیم که طی سالهای گذشته
روند یهودی ستیزی در اروپا بروز پیدا کرده و به همان اندازه
که اسرائیل به خش��ونت متوسل م یش��ود و بدیه ی ترین
حقوق فلس��طینیان را نیز نقض م یکند ،ب��ه همان اندازه
نهادهای مردمی ،رسانهها و دانشگاهها به سمت موضوعاتی
چون تحریم اسرائیل پیش م یروند .حتی برخورد فیزیکی
با یهودیان در اروپا در حال گسترش است زی را این یک اصل
مسلم است که خشونت ،خشونت م یاورد و افراط نیز افراط.
یک گروه از حامیان اسرائیل که دغدغه حیات اسرائیل
را دارند و خود را مدافع راستین این رژیم م یدانند معتقدند که
باید روند اشتی در سرزمی نهای فلس��طینی شدت بگیرد،
اس��رائیل حقوق فلس��طینیان را به رس��میت بشناسد و با
تش��کیل دو دولت موافقت کند تا امکان ادامه حیات داشته
باشد .این طرح هم از دید کشورهای اروپایی مورد تایید است
و هم از دید امریکا .در حال حاضر بقای اس��رائیل منوط به
اعالم رضایت افکار عمومی غرب نس��بت ب��ه تداوم حیات
این رژیم است .اگر اسرائیل حمایت افکار عمومی را از دست
بدهد در صورتی که تمام توان تسلیحاتی ،نظامی و سیاسی
غرب را پشت سر خود داش��ته باشد باز در نهایت محکوم به
فنا شدن است .رژیم اپارتاید افریقای جنوبی زمانی شکست
خورد که افکار عمومی جهان دیگ��ر تاب تحمل یک رژیم
اپارتاید را نداشت.
در داخ�ل س�رزمی نهای اش�غالی ،ش�هروندان
یهودی چه نگاهی نسبت به سیاستهای دولت
نتانیاهو در قبال نوار غزه و فلسطینیان دارند؟
در روزهایی که غزه بمباران م یشد شاهد برگزاری
تظاه رات ضدجنگ در تل اویو بودیم و ش��هروندان اسرائیل
علیه بنیامین نتانیاهو دس��ت به اعتراض م یزدند .در واقع
این افراد خواس��تار رعایت حقوق فلس��طینیان هس��تند.
افکار عمومی از جنگ بی زار است و در شبکههای اینترنتی
تصاویری منتشر شده که نشان م ی دهد یک جوان اسرائیلی
یک جوان فلسطینی را در اغوش کشیده است یا یک خاخام
یهودی یک روحانی عرب را.
مثلث | شماره 228
بین الملل
ملل زیر نظر رس��انهها قرار دارد .به خصوص که رسانههای
مستقل وارد عرصه شدهاند و انواع ش��بکه های اینترنتی و
مجازی در حال اطالع رسانی هستند .بناب راین مردم امریکا
با پدیدهای مانند ظلم اسرائیل بیش از گذشته اشنا شدهاند.
طی دهههای گذش��ته یک حقیقت ب��رای امریکای یها جا
افتاده بود مبن ی بر اینکه اسرائیل هم مورد ظلم قرار گرفته و
مدعی بودند که فلسطینیان ،تروریست هستند و به جان و
مال مردم اس��رائیل نظر دارند .با در نظر گرفتن این مسائل
انها معتقد بودند که اسرائیل نیز حق دفاع از خود را دارد و باید
به این رژیم کمک کرد .اما در قرن بیس��ت و یکم باتوجه به
تحوالتی که رخ داد ،مردم امریکا به این موضوع پی بردند که
گویا این اسرائیل یها هس��تند که در حال حمله و تجاوز به
زنان و کودکان فلسطینی هستند .گرچه هنوز افکار عمومی
در امریکا گروه حماس را یک گروه خشن تصور م یکنند اما
واکنشی که توسط دولت اسرائیل در قبال غزه رخ داده است
بیش از حد تصور افکار عمومی امریکاست .این مساله که
اسرائیل پاسخی به فلسطینیان داشته باشد و بخواهد از خود
در ب رابر گروهی که به زعم امریکای
یها تروریست است دفاع
کند ،یک بحث است اما حمله به منازل مسکونی ،مساجد
و بیمارس��تانها یک بحث دیگر اس��ت ک��ه امریکای یها
نم یتوانند ب��رای مدت طوالنی در قبال ان س��کوت کنند.
در چنین فضایی ش��اهد هس��تیم که دولت امریکا مجبور
م یشود که با دولت اسرائیل با الفاظ تندتری برخورد کند و از
انها بخواهد که خویشتندار باشند.
نظرس��نج یها نیز نش��ان م یده��د که ش��اید ب رای
نخستین بار است که نیمی از نسل جوان امریکا حق را به
جانب اسرائیل ندادهاند و برخالف نسل پیر و سنتی جامعه
گفتهاند خش��ونت اس��رائیل در قبال حماس و غزه بیش از
اندازه اس��ت .عموم این افراد کسانی هس��تند که دانشگاه
م یروند و با سایتها و شبکههای اینترنتی مجازی در ارتباط
هستند .بناب راین این تحوالت به تدریج م یتواند نوع نگرش
امریکای یها را تغییر دهد و در اینده بازتابی داش��ته باشد در
نوع رفتارشان.
گرچه پیوندهای سیاسی و اعتقادی میان ایاالت متحده
امریکا و اسرائیل به حدی اس��ت که اگر چند ب رابر بیشتر از
اتفاقاتی که در غزه رخ داده ،رخ دهد باز هم نم یتوان انتظار
داش��ت که دولت امریکا از موضع جانبدارانهاش نسبت به
اسرائیل عدول کند.
دغدغ�ه ای که میان جری�ان چپ امریکا
در قبال اس�رائیل رخ داده این اس�ت که
معتقدن�د افراط گرای�ی که در اس�رائیل
ش�کل گرفته و خود را در دول�ت نتانیاهو
بروز داده ،ممکن است خطر خودتخریبی
را برای اسرائیل به وجود بیاورد
بین الملل
55
خروج غیرتورمی از رکود
اقتصاد
این واژه ها در روزهای اخیر به سرفصل های پیشنهادی از مرکز فکر اقتصادی
دولت به مدیریت قوه مجریه ب رای فاصله گرفتن از ش رایط ناپویای اقتصادی
کشور بوده که در چند سال گذش��ته بدون در نظرگرفتن تبعات تورمی ان
ب رنامه ریزی م ی شد و بالفاصله با اوج و جهش گرفتن تورم در کشور با توقف
ناگهانی روبه رو م ی شد.
1
بازگشتاقتصاد
بهریلبرنامه ریزی
اقتصاد
56
مثلث | شماره 228
بسته پیشنهادی به دولت
برای خروج از رکود
بس��ته پیش��نهادی به دولت ب رای خروج از وضعیت
رکود ،حاال یکی ،دو هفته ای است که در مرکز توجه رسانه ها
و کارشناس��ان اقتصادی قرار گرفته اس��ت .اس��م کاملش
«سیاس��ت های اقتصادی دولت ب رای خروج غی ر تورمی از
رکود طی سال های 93و »94اس��ت و از انجایی که برخی
بند های ان نیازمند تصویب مجلس و تبدیل شدن به قانون
و برخ��ی دیگر هم نیازمن��د تصویب هیات وزی ران اس��ت،
احتمال م ی رود که دولت اجرای ان را از ابتدای ش��ش ماهه
دوم سال جاری در دستورکار خود قرار داده باشد.
این بس��ته 32صفحه ای را «س��تاد هماهنگی امور
اقتص��ادی دول��ت» تدوین کرده اس��ت و گفته م ی ش��ود
پیش��نهاد های کارشناسی تیم مش��اوران اقتصادی دولت
به هیات وزی ران اس��ت که بتواند با ایجاد تحرک در فضای
اقتص��ادی و همزمان اعمال سیاس��ت های مال��ی و پولی
مناسب بدون ایجاد تورم ،زمینه خروج از رکود را فراهم کند.
کارشناسان و مش��اوران اقتصادی دولت البته از چند
ماه پیش در تالش ب رای تدوین چنین برنامه پیش��نهادی
مجموع��ه ای از دیدار ها و جلس��ه های مختل��ف با فعاالن
اقتصادی و اس��اتید دانش��گاه ها را در دس��تورکار خود قرار
داده بودند که اغلب انها در سکوت رسانه ای پیگیری شد و
نتیجه اش همین برنامه ارائه شده است که ظاه را م ی تواند
دل خیل ی ها را به دست بیاورد.
در مقدمه این بس��ته به این نکته اش��اره ش��ده است
که «افزایش هزینه ه��ا و کاهش درامد ها در کنار تش��دید
محدودیت ه��ای ارزی باعث افزایش تقاض��ای بنگاه های
داخلی ب رای جذب منابع مالی شده است ،در حالی که تامین
مالی از مناب��ع ریالی به دلیل نبود زیرس��اخت های الزم در
نظام بانکی و بازار سرمایه ب رای تجهیز و تخصیص بهینه
منابع با مش��کل مواجه اس��ت ،محدودیت های ارزی هم
راه را ب رای تامین منابع مالی از طری��ق منابع ارزی محدود
م ی کند .همزمان افت تقاضای خانوار و دولت ب رای کاهش
پ س انداز که کاهش سرمایه گذاری را هم در پی دارد ،باعث
کاهش تقاضا ب رای محصوالت تولیدی م ی شود و در نتیجه
بنگاه های تولیدی هم از سمت عرضه یعنی تامین مالی و
هم از سمت تقاضا یعنی نیاز مصرفکنندگان تحت فشار
قرار م ی گیرند».
البت��ه ط راحان این بس��ته ه��م تاکی��د کرده اند که
مشکالتی مثل کاهش سرمایه گذاری و همچنین تحریم ها
را که بر تامین مالی بنگاه ها تاثی ر گذار بوده است ،نم ی توان
یک شبه یا حتی در 18ماهی که ب رای اجرای این برنامه در
نظر گرفته شده اس��ت ،برطرف کرد .بناب راین تاکید بر لزوم
رفع مشکالت تامین مالی بنگاه ها و افزایش تقاضای موثر
با فرض ادامه تحریم ها برقرار کرده اند.
دور از انتظار نیست که وقتی برنامه ای به دولت ارائه
م ی شود ،بیش��تر تاکید ان بر کار هایی باشد که دولت باید
انجام ده��د .این برنامه ب��ه جای انکه حجم��ی از توقعات
را ب��ه بخش خصوص��ی تحمیل کرده باش��د ،بیش��تر به
سیاس��ت هایی پرداخته اس��ت ک��ه اعمال انه��ا صرفا در
اختیار دولت اس��ت و این همان نکته ای اس��ت که برخی
اقتصاددان ها و کارشناس��ان را ناراض��ی م ی کند؛ چراکه در
شرایط معقول اقتصادی اس��تقالل نهاد هایی مانند بانک
مرکزی و صنای��ع عظیم تولی��د نفت و گاز و پتروش��یمی
م ی تواند اساس��ا امکان ایجاد وضعیتی مانند رکود تورمی
را از بین ببرد .به هرحال در اقتص��ادی با مختصات اقتصاد
تورم رکودی
مشکل جدید ما نیست
نگاهارزیابانهتئوریسین
هدفمندیبهبسته
جدید
ای ران ،چندان دور از نظر نیست که این بسته هم با تاکیدی
که بر محدودیت زمانی اجرای ان وج��ود دارد ،نقش دولت
را در بازار هایی مثل بازار ارز از اینکه هس��ت هم پررنگ تر
کرده باشد.
پیشنهاد های بسته به دولت ،در بخش سیاست های
پول��ی به دنبال افزای��ش ارزش پول مل��ی ،از طریق بهبود
ترکیب پایه پولی و در کنار ان کاه��ش بده ی های دولت،
اصالح و انعطاف سود بانکی و کنترل برداشت ها از صندوق
توسعه ملی است.
در بخش سیاست های ارزی ،پیشنهاد شده است که
دولت ب رای کاهش شکاف بین نرخ ارز مبادله ای و بازار اقدام
کند ،هزینه های نقل و انتقال پول را کاهش دهد و ابزار هایی
ب رای جذب منابع خارجی معرفی کند.
در بخ��ش سیاس��ت های مالیاتی برخ�لاف تصور
عمومی از اینکه دولت تالش خواهد کرد تا درامد های خود
را از محل افزایش مالیات ها جب ران کند ،بس��ته پیش��نهاد
م ی دهد که دریاف��ت مالیات از حقوق بگی��ران و صاحبان
مش��اغل کاهش پیدا کند ،مالیات تکلیف��ی فعالی ت های
پیمانکاری و نرخ موثر مالیات اش��خاص حقوقی و حقیقی
کاهش پی دا کند و ساختار استهالک مالیاتی با هدف حمایت
از سرمایه گذاری از طریق استهالک انجام شود .معافی ت های
جدید مالیات��ی اعمال ش��ود و اعطای اعتب��ار مالیاتی در
دستورکار قرار بگیرد.
ستاد هماهنگی اموراقتصادی دولت در ادامه تکالیف
بودجه ای ب رای س��ال این��ده را هم تجویز ک��رده و از دولت
خواس��ته اس��ت تا ب رای فروش مازاد ام��وال وزارتخانه ها،
واگذاری و تملیک دارای ی ها و واگذاری پروژه هایی که کمتر
از 50درصد پیشرفت داشته اند اقدام کند.
مجددا کاهش تصدیگری دولت
غیر از سیاس��ت های مالی ،پول��ی ،ارزی و مالیاتی
بسته پیشنهادی تالش کرده است تا امکانات سرعت دادن
فرایند های اداری را در راس��تای بهبود فضای کسب و کار
فراهم کند و در یک بند بسیار مهم از دولت خواسته است
که به صورت گام ب��ه گام دخالت در زمین��ه قیمت گذاری
کاالهای غی ر اساسی و انحصاری را تا پایان سال 93حذف
کند ،البته احتمال اینکه بتوان کاالهای زیادی را شامل این
بس�ته 32صفحه ای البت�ه از همان روز
اولی که منتش�ر ش�ده باب انتق�اد را هم
باز گذاش�ته اس�ت ،در حالی ک�ه برخی
کارشناس�ان نف�س انتش�ار بس�ته ای
که برنامه ه�ای دولت را ب�رای خروج از
رکود مش�خص می کند را خوب ارزیابی
می کنند ،برخی دیگر هم نقاط ضعف بسته
را مورد توجه قرار داده اند
پیشنهاد کرد ،کم است؛ چراکه به هر حال اغلب صنایع بزرگ
داخلی به صورت انحصاری تولی د کننده هستند و کاالهای
اساسی هم م ی توانند ش��امل تعریف های متعدد باشند ،اما
کارشناسان معتقد هس��تند که در صورت پیشنهادی شدن
این بند ،مقدمه کاهش دخالت دولت در روند قیمت گذاری
کاال ها فراهم خواهد شد.
تالش دیگر برنامه پیشنهادی ب رای خروج از رکود ،در
بخش تامین منابع مالی ،به دنبال افزایش سرمایه بانک ها
از محل درامد های م��ازاد بودجه ،کاه��ش بدهی دولت به
بانک ها ،در نظر گرفتن معافیت مالیات��ی ب رای بازار پول،
منع بازخرید اوراق مشارکت واجازه معامله ان در بازار ثانویه،
پیگیری مطالبات معوق بانک ه��ا از راه های مختلف ،الزام
بانک ها به فروش اموال مازاد غی ر منقول و بند های دیگر ان،
همگی در راستای افزایش اعتبارات بانک ها است.
کارشناس��ان دولت همچنین در بخش سیاست های
س��رمایه ای تالش کرده اند تا نقش هر چه بیش��تری ب رای
ب��ورس کاال و اوراق بهادار قائل ش��وند ت��ا از ظرفی ت های
ب��ورس کاال و اوراق بهادار ب رای تحقق س��ایر بخش های
برنامه پیشنهادی استفاده ش��ود.ب رای مثال در این بخش
پیشنهاد ش��ده اس��ت که از ظرفی ت های بورس کاال ب رای
کشف قیمت ها و فروش امالک مازاد دولتی استفاده شود
و مشارکت موسس ه های بی ن المللی ب رای رتب ه بندی بورس
اوراق بهادار ای ران جلب شود تا زمینه معرفی این بورس به
سرمایه گذاران خارجی فراهم شود.
جهاد سازندگی و تجارت ازاد
انچه در غالب فعالی ت ها و محرک های خروج از رکود
رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران همچون
رئیس ایران ،از موافقان بسته پیشنهادی است
مثلث | شماره 228
نایب رئیس خانه معدن هم به مغفول ماندن
صنایع معدنی در بسته پیشنهادی انتقاد دارد
در این برنامه دیده ش��ده اس��ت ،بیش از هر چیز به صنایع
نفت ،گاز و پتروشیم ی که کنترل ان در اختیار دولت است،
پرداخته است و بر افزایش گازرس��انی به روستاها ،افزایش
تولید گاز ،نف��ت و فراورده های ان و بهینه س��ازی مصرف
انرژی تاکید شده اس��ت که البته اغلب مواد ان یا در قانون
برنامه پنجم توس��عه قبال به عهده دولت قرار گرفته بود و
یا طبق س��ند بودجه ای سال جاری دس��تیابی به انها قبال
پی ش بینی شده است.
در سیاس��ت های صادرات غیر نفتی هم مانند بخش
صنایع نف��ت و گاز ،اغلب تکالیف دیده ش��ده برای دولت
طی سال گذش��ته عملیاتی ش��ده اس��ت ،با این وجود در
این بخش هم سیاست ها ناظر بر اسان کردن صادرات و
واردات ،سرعت دادن به فرایند های اداری و جمع کردن
همه فرایند ها در یک مکان ،بهسازی راه ها و بهبود روابط
تجاری با کش��ور های هدف از طریق انعقاد تفاهم نامه ها،
راه اندازی باجه های صدور ویزا در مبادی ورودی کشور،
لغو لزوم صدور روادید برای بازرگان های کشور های هدف
و تاکید بر تس��هیل تامین منابع مالی برای وارد کنندگان
کاال ،و کاهش پیش دریافت برای صدور اعتبارنامه های
ارزی برای واردکنندگان کاال به میزان حداکثر 30درصد
است.
همچنین در این بخش پیش��نهاد ش��ده اس��ت که
معافی ت های س��ود بازرگانی ب رای مرزنش��ی ن ها ،ملوانان و
مناطق دیگر اعمال شود که از خواسته های مکرر نمایندگان
مناطق م��رزی در مجلس ب��وده اس��ت و م ی تواند باعث
رونق بیش��تر وضعیت اقتصادی در مناط��ق محروم مرزی
شود.
عالوه بر اینها ،برنام��ه پیش��نهادی دو بخش دیگر
در حوزه های صنعت و معدن و مس��کن دارد ،ک��ه در انها
عالوه بر پیش��نهاد بررسی وضعیت مش��کالت بنگاه های
صنعتی و ارائه مش��اوره ب��ه نظام بانکی ب��رای تخصیص
مناس��ب منابع خود به صنایع تالش شده اس��ت از طریق
اعمال سیاست هایی مانند تقویت فروش لیزینگی کاالهای
بادوام و سرمایه ای و افزایش سرمایه صندوق های حمایتی
تحت پوش��ش وزارت صنعت ،معدن و تجارت ،به تحریک
تقاضای داخلی کمک ش��ود و به بانک ها اجازه داده ش��ده
است که برای تحرک بخشی به فعالیت های بخش مسکن
اقتصاد
عضو شورای عالی بورس از منتقدان بسته
پیشنهادی از منظر بازار سرمایه است
این اهداف
ارمانینیست
بررسیب رنامهبسته
پیشنهادیدرصنعت
نفت
دولتبایدساختارهایاقتصادیرا
تغییردهد
گفت وگوبادکترمحمودج ام ساز
درباره بسته دولت ب رای خروج
غی رتورمی از رکود
57
اقتصاد
در راس��تای اعطای تس��هیالت خرید و پس انداز مسکن
اقدام کنند.
اقتصاد
58
مثلث | شماره 228
باب انتقادها...
بسته 32صفحه ای البته از همان روز اولی که منتشر
ش��ده باب انتقاد را هم باز گذاشته اس��ت ،در حالی که برخی
کارشناسان نفس انتشار بسته ای که برنامه های دولت را برای
خروج از رکود مش��خص می کند را خوب ارزیابی می کنند،
برخی دیگر هم نقاط ضعف بسته را مورد توجه قرار داده اند.
محمدرضا پورابراهیمی ،نماینده مجلس و عضو شورای عالی
بورس ،یکی از منتقدان این برنامه اس��ت که معتقد است در
این بسته به بازار سرمایه ان طور که باید و شاید توجه نشده
است« :باید پذیرفت مس��ائل بازار بورس در بسته اقتصادی
دولت برای خروج از رکود غیرتورمی لحاظ نشده است؛ اگر
بهای تمام شده محصوالت تولیدی شرکت های بورسی باال
برود و این شرکت ها نتوانند باتوجه به موضوع خروج از رکود
غیرتورمی قیم��ت کاال ها را افزایش دهند با مش��کل جدی
در موضوع حاشیه س��ود روبه رو خواهند شد ،در حالی که اگر
دولت موضوع خروج از رکود را با مدیریت تورم در نظر بگیرد
و ابهامات در سیاست های اینده پولی ،ارزی و مالی را شفاف
کند ،بازار بورس تقویت می شود».
محمدرضا بهرامن ،نایب رئیس خانه معدن هم از دیده
نشدن توس��عه صنایع معدنی در بسته پیش��نهادی به دولت
انتقاد کرده اس��ت« :در تدوین بس��ته بدون اگاهی از بخش
معدن فقط مباحث کلی مطرح شده اس��ت .به نظر می رسد
بسته دولت برای خروج غیرتورمی از رکود قابل بررسی باشد،
چراکه این بس��ته هنوز با اما و اگرهای زیادی همراه است.
در این میان فعاالن بخش معدن هم نظرات و پیش��نهادات
خود را به کارگروه اقتصادی دولت برای تعیین سیاست های
مناسب برای بخش معدن اعالم خواهند کرد ».این البته تنها
ابراز امیدواری به اصالح بس��ته پیش��نهادی به دولت نبوده
است ،بسته ای که گفته می شود با مش��ارکت کارشناسان و
فعاالن اقتصادی نوشته شده است ،حاال قبل از اقدام دولت
برای اجرایی کردن ان هن��وز در معرض جرح و تعدیل های
کارشناسان و فعاالن اقتصادی قرار دارد .یحیی ال اسحاق،
رئیس اتاق بازرگانی ،صنایع و معادن ته��ران با اینکه رکود
تورمی را از مس��ائل و چالش های جدی کش��ور دانس��ته ،از
تشکیل چند کارگروه ویژه بررسی بس��ته سیاستی خروج از
رکود در بخش خصوصی خبر داده و تاکید کرده است که این
بسته پشت درهای بسته تدوین نشده و ادامه داده است که این
بسته هنوز کامل نیست و بررسی نهایی و مختلف می تواند به
کامل شدن ان کمک کند.
غالمرضا شافعی ،رئیس اتاق بازرگانی ،صنایع ،معادن و
کشاورزی ایران ،اما معتقد است که دولت با اعالم مواضع واقع
بینانه خود در مورد حل اختالفات هسته ای ،اصالح بودجه،
کنترل نسبی حجم پایه پولی و مصوبات مختلف برای رفع
موانع تولیدی ،ابی بر اتش بحران اقتصادی ریخته است؛ با
این وجود تاخیر دولت در ارائه راهکار برای خروج از وضعیت
فعلی اقتصاد را نشانه ضعف بدنه کارشناسی دولت دانسته و
گفته است که اگر وقفه زمانی تاثیر سیاست ها را پس از اعمال
انها در نظر بگیریم ،می توان نتیج��ه گرفت که بهبود کامل
وضعیت اقتصادی تا پایان س��ال جاری امکان پذیر نیست.
دولت البته ادعا نکرده اس��ت که این بس��ته قرار است تمام
مشکالت اقتصادی کشور را ان هم تنها در چند ماه باقیمانده
از س��ال جاری حل کند ،با این وجود به نظر می رسد تالش
دولت برای تشریح مشکالت و ارائه راه حل های کارشناسی
که بر پایه مشورت با کارشناسان انجام می شود ،بازگرداندن
ی و متاثر از باور به علم اقتصاد
اقتصاد به ریل برنامه ریزی علم
و باز گذاشتن در نقد و بررسی سیاست های اقتصادی پیش از
نهایی کردن و اغاز اجرای انها می تواند یک گام مثبت برای
خروج از وضعیت نابسامان اقتصادی فعلی باشد.
حرکتبهسمتعقالنیتدرجریاناست
نگاهی به بسته پیشنهادی در حوزه واردات و صادرات
مجیدرضا حریری
2
رئیس کمیسیون واردات
اتاق بازرگانی ایران
از مهم تری��ن و اصل ی ترین پایه های سیاس��ت های
پیش��نهادی به دولت ب رای خروج غی ر تورم��ی از رکود طی
سال های 93و 94که توسط تیم مشاوران اقتصادی دولت
ط راحی شده است ،این اس��ت که تولید را بر پایه صادرات
توسعه دهیم .از مجموع چندین بندی که در این بسته دیده
شده اس��ت 16یا 17مورد ان ناظر بر رش��د تولید با اهداف
صادراتی است.
یکی از نکات مثبت این بس��ته این است که به زبان
اقتصادی نوشته شده است .دیگر این طور نیست که یک
نفر یک ش��ب بیاید در یک برنامه تلویزیونی خبر بدهد که
تصمیم گرفته ای��م یک کار جدید انجام دهیم .این بس��ته
یک س��ند اقتصادی است که زبان ان درس��ت و قابل فهم
است ،شرایط اقتصادی کش��ور را توصیف کرده است و بعد
ب رای برون رفت از این شرایط یک س��ری پیشنهاد هایی را
مطرح کرده اس��ت و در نهایت ان را به رای کارشناس��ان و
صاحب نظ ران گذاشته است تا اگر کسی پیشنهادی دارد ان
را ارائه کند و زمینه بهبود این بسته را فراهم کند .البته اینکه
دولت ها چنین کار هایی را انجام بدهن��د ،در دنیا به عنوان
یک وظیفه ب رای انها شناخته م ی شود اما در کشور ما انجام
چنین کارهایی جای تقدیر و تشکر دارد و نشان م ی دهد که
حرکت به سمت عقالنیت در جریان است.
بخش��ی از ان چیزی که در این بسته دیده شده است
بر مبنای مطالبات بخش خصوص��ی طی مدت اخیر بوده
است .مواردی که در این بس��ته ناظر بر صادرات است ،به
نظر من بسیار خوب تدوین شده است .ما امیدواریم که این
سیاس��ت ها امکان اجرا هم پیدا کنند و در مکانیزم اجرا هم
به مشکل برخورد نکنند .اما دولت باید در نظر داشته باشد
که اگر م ی خواهد اجرای این سیاس��ت ها دقیق و درس��ت
انجام شود ،باید ساز و کار نظارت از بیرون به دولت را هم در
دستورکار خود قرار دهد.
اتاق بازرگانی این ظرفیت قانونی را دارد که پایش��گر
قانون باش��د و م ی تواند در فصول س��ه ماهه و در مجموع
ب رای شش دور در یک و نیم سال اینده که قرار است بسته
پیشنهادی ب رای خروج از رکود به اجرا در بیاید ،این پایش را
انجام دهد و دولت را از نحوه پیشرفت سیاست ها اگاه کند.
همچنین اگر مشکلی در زمینه های اجرا به وجود امد ،ب رای
رفع انها تالش کند .خوشبختانه بسته مورد نظر دولت ب رای
این اهداف ارمانی نیست
بررسی برنامه بسته پیشنهادی در صنعت نفت
حسین امیری خامکانی
سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس
3
در طرح پیش��نهادی به دولت برای خروج از وضعیت
رکود موارد متعددی در ارتباط با صنعت نفت و گاز دیده شده
است که نشان می دهد اهمیت صنایع نفت و گاز برای دولت
بسیار زیاد است.
در یک��ی از بند های ای��ن طرح ب��ه افزای��ش تولید
فراورده های نفتی پرداخته ش��ده و رش��د تولید برای سال
جای به میزان شش میلیارد دالر و برای سال اینده تحقق
هدف درامد 10میلیارد دالری از محل فروش فراورده های
نفتی دیده شده است .افزایش تولید فراورده های نفتی باید
با هدفگذاری مشخص برای توسعه طرح های پاالیشگاهی
باشد ،اینکه ما بتوانیم به جای نفت خام فراورده های نفتی
صادر کنیم ،هم به نفع اقتصاد و هم به نفع اشتغال زایی در
کشور است.
اما الزمه توسعه تولید فراورده های پاالیشگاهی این
است که سرمایه گذاری در صنایع مرتبط افزایش پیدا کند
و برای ای��ن کار باید راه هایی برای تامی��ن منابع مالی پیدا
شود .جذب س��رمایه های خارجی از بخش خصوصی باید
در دس��تورکار قرار گیرد تا دولت بتوان��د اهدافش در مورد
افزایش تولی��د فراورده های نفتی را عملیات��ی کند .دولت
باید مشخص کند که در زمینه سرمایه گذاری برای توسعه
صنایع پاالیشگاهی حدود دولت و بخش خصوصی چه در
تولید و چه در فروش در کجاست؟
البته در م��ورد افزایش ف��روش فراورده ه��ای نفتی
باید به ح��ذف فضای چند نرخی ب��رای فراورده ها و قاچاق
فراورده های نفتی هم توجه شود ،چرا که افزایش درامدهای
صادرات��ی از مح��ل فراورده ه��ای نفتی نیاز من��د کنترل
قاچاق فراورده ها اس��ت .به نظر می رس��د دولت می تواند
ب��ا برنامه ریزی برای تامی��ن منابع مالی ،مقابل��ه با قاچاق
فراورده ها و بهینه سازی مصرف به ان چیزی که در برنامه
خروج از رکود دیده شده است دست پیدا کند.
حدود دخالت بخش خصوصی در فروش فراورده های
نفتی هم باید مش��خص ش��ود .بخ��ش خصوصی عالوه
بر مش��ارکت در فروش فراورده ه��ا می تواند در توس��عه
ظرفیت های تولیدی هم نقش موثری داشته باشد .همین
حاال هم ما برای توسعه طرح های پاالیش��گاهی نیازمند
تامین منابع مالی هس��تیم ،این در حالی است که کاهش
ارزش پ��ول ملی باعث می ش��ود ک��ه اهرم ه��ای قیمت
گ��ذاری خاصیت خ��ودش را در کنترل مصرف از دس��ت
بدهد ،بنابرای��ن ما ،هم در تامین منابع مالی برای توس��عه
تولید دچار مش��کل هس��تیم و هم در کنترل رشد مصرف
فراورده ها مش��کل داریم؛ رش��دی که چ��ه در فراورده ها
و چ��ه در گاز طبیعی همواره وجود داش��ته اس��ت .باتوجه
به همه این مس��ائل به نظر می رس��د تحقق هدف رش��د
چهار میلی��ارد دالری فروش فراورده های نفتی در س��ال
اینده نیازمند سیاس��ت گذاری های متع��دد در بخش های
خروج از رکود منجمد نیست و امکان نقد و تعدیل ان وجود
دارد .این از نکات مثبت این بسته اس��ت که م ی توانیم در
مقاطع مختلف بر برایندی که از اجرای ان به دست م ی اید،
تغیی راتی در ان اعمال کنیم.
یکی از مواردی که در بخش توس��عه صادرات به ان
اشاره شده ،سرعت اس��ترداد مالیات بر ارزش افزوده کاالی
صادراتی به صادر کنندگان اس��ت ،که قبال حدود دو سال
طول م ی کشید و حاال در این بس��ته دیده شده است که به
تنها سی روز تقلیل پیدا کند.
از موارد مثبت دیگر ان تعهداتی است که ب رای گمرک
در نظر گرفته شده است .البته باید به این نکته تاکید کنم
که گمرک طی یک سال اخیر ان قدر تغیی رات مثبتی کرده
است که عمال بخش زیادی از ان چیزی را که در این بسته
دیده شده است ،قبال انجام داده است.
خوشبختانه گمرک در یک سال اخیر نشان داده است
که بسیار جلوتر از س��ایر نهاد های مرتبط با صادرات عمل
م ی کند .اکثر قریب به اتفاق واردکنندگانی که در سال های
اخیر فعالیت داش��ته اند ،این تغیی رات مثب��ت در گمرک را
احساس کرده اند .حتی کسانی که از پایانه امام خمینی به
سفر م ی روند هم این را احس��اس کرده اند که در یک سال
اخیر برخورد ها چقدر تغییر کرده است و استفاده از ابزارهای
دیجیتال همان طور که در تمام دنیا مرسوم است ،در ای ران
هم رایج شده اس��ت ،کمتر خبری از کنترل تمام چمدان ها
هست و مانند تمام دنیا تنها به صورت رندوم برخی از بارها
کنترل م ی شود.
روان ک��ردن ص��دور ضمانت نامه ه��ای بانکی ب رای
صادرات ،ایجاد امکان فروش ارز حاصل از صادرات غی ر نفتی
در بازار ازاد و به نرخ نظام بانکی و ارائه خدمات ویژه ارزیابی
ب رای واحد های تولیدی در گمرک های اجرایی اصلی و سایر
مواردی که در راستای روان سازی صادرات در این بسته دیده
شده است ،همه نشان دهنده سیاست گذاری های درست در
زمینه رونق صادرات است.
بسته سیاست های خروج از رکود همچنین به بهسازی
راه ها اش��اره کرده اس��ت ،البته معن ی اش این نیست که تا
قبل از این راه های مناسبی وجود نداشته است اما توجه به
بهسازی هم از نکات مثبت این بسته است.
نکته قابل توجه در مورد این بس��ته پیش��نهادی این
اس��ت که در اغلب موارد کار با تصویب هیات دولت انجام
م ی ش��ود و به نظر م ی اید که اگر دول��ت اراده اجرای ان را
داشته باش��د ،اش��کال دیگری در کار پیش نم ی اید .البته
این طور نبوده اس��ت که دولت یک شبه تصمیم به اجرای
این طرح گرفته باش��د ،مواردی که در این طرح امده ،اغلب
از نیاز های بخش خصوصی ناشی شده است .البته برخی از
موارد این طرح هم نیاز مند مصوبه های قانونی در مجلس
اس��ت ،که ش��اید نهای ی کردن انها کمی س��خت باشد اما
ظرفیت خط لوله صلح و صادرات گاز به پاکستان این اهداف
هم دور از انتظار نیستند .همس��ایه های شمالی ما هم البته
ظرفیت تبادل گاز با ایران را دارند که در نتیجه اش بخشی
از رش��د صادرات گاز می تواند در قالب رد و بدل کردن گاز
با همسایه های شمالی باش��د .هر چند در این مورد هم باید
راهکار هایی برای گاز رسانی به مناطق روستایی دیده شده
است .ظرفیت های بند قاف بودجه سال جاری که احتماال به
خواست وزارت نفت در بودجه سال اینده هم تکرار خواهد
شد ،مش��ارکت هر دو بخش خصوصی و دولتی را در زمینه
گاز رسانی به روستا ها در نظر گرفته است و به همین دلیل با
اصراری که وزیر نفت به این موضوع
دارد به نظر می رسد که این هدف هم
دور از دسترس نخواهد بود.
البته همواره گفته ش��ده است
که مصرف داخلی گاز خیلی بیش��تر
از استاندارد ها است و همین موضوع
ظرفیت ه��ای صادرات��ی کش��ور را
محدود می کند اما به هر حال تالش
وزارت نفت در این اس��ت ک��ه بتواند
گاز رس��انی ب��ه روس��تا ها را نهایتا تا
اواسط سال 95به س��رانجام قطعی
برساند.
در مجموع به نظر می رس��د که
طرح کارشناس��ان اقتص��ادی دولت
برای خروج اقتصاد از وضعیت رکود
دور از دسترس نیس��ت اما اجرای ان
نیازمند یکسری مقدمات است .اولین
این مقدمات موضوعی اس��ت که در
برنامه های اقای زنگنه ،وزیر نفت و
در کل برنامه های دول��ت هم به ان
توجه شده است ،افزایش برداشت از
فاز های مختلف پارس جنوبی به صورت جدی در دستورکار
دولت است .بهینه سازی مصرف گاز خانگی و صنعتی هم
در قانون برنامه پنجم توس��عه دیده شده و کار هایی هم در
این راستا شروع شده که در صورت اجرایی شدن عالوه بر
تامین مصرف داخلی می تواند در نهایت به سود کل اقتصاد
کشور باشد.
مثلث | شماره 228
ظرفیت س��ازی در مدار توجه باش��د تا دولت بتواند اهداف
بلندمدتش را محقق کند .در بخش دیگری از برنامه خروج
از رکود بر رشد گاز رسانی به روستا ها اشاره شده و گازرسانی
به مناطقی مثل سیستان و بلوچستان و اذربایجان دیده شده
است .ممکن است به نظر برسد که این اهداف برای دولت
تعهدات مالی جدید ایجاد خواهد کرد اما در بودجه امس��ال
دولت این امکان را دارد که الیحه های مرتبط با این بس��ته
را با فوریت به مجلس بفرس��تد ،تا کاره��ا را پیش بیندازد.
از انجایی که دول��ت اراده اجرای این بس��ته را دارد ،به نظر
م ی رسد حتی در جاهایی که کار ممکن است کمی سخت
باشد اما راهی ب رای اجرا پی دا م ی کند .ضمن اینکه به هر حال
تنها حدود 40و چند بند از این بسته است که نیازمند مصوبه
مجلس اس��ت .بنا ب ر این اجرای حدود 60درصد این بس��ته
م ی تواند به سرعت در دستورکار دولت قرار گیرد.
اما در مجموع ان چیزی که در این بس��ته دیده شده
اس��ت ،نیازمند یک س��ری اتفاق های دیگری هم هست ،
مثال در یکی از بند های این بسته به شرایط جدید بازگشایی
اعتبار های ارزی ب رای واردکنندگان پرداخته ش��ده است که
نیازمند یک سری اتفاق هایی در بانک ها هم هست؛ البته
شاید مثال حل کردن موضوع معوقه های بانکی که گره ای
در راه حل مشکل رکود در اقتصاد کشور است سخت باشد
اما واقع این اس��ت که نظ��ام باید هرچه س��ریع تر تکلیف
خودش را با موض��وع معوقه های بانکی روش��ن کند و این
نیازمند اراده در کل نظام است.
البته به این نکته هم باید توجه ش��ود که موضوعی
مانند مبارزه با فس��اد در این بسته دیده نش��ده است و این
م ی تواند از نقاط ضعف ان باش��د .اگر مبارزه با فساد انجام
ش��ود و شفاف س��ازی فضای کس��ب و کار و تج��ارت در
دستورکار قرار بگیرد ،زمینه ب رای خروج از رکود هم سریع تر
فراهم م ی شود.
به نظر م ی رسد که هنوز امکان کار روی جزئیات بسته
وجود دار د و احتمااال جلسات کارشناسی که در روز های اینده
برگزار م ی شود به بهبود این بسته کمک م ی کند.
اقتصاد
مختلف است .برای ورود بخش خصوصی به صنایع نفت
و گاز هم زیرساخت هایی نیاز هس��ت که باید فراهم شود.
دولت باید در نظر داشته باشد که قیمت های تکلیفی برای
بخش خصوصی ایجاد اصطکاک می کند ،چون صادرات
فراورده های نفتی بسیار گران است ،نیازمند ضمانت های
بانکی قوی است و در نبود افراد
و ش��رکت های توانمن��د ،دولت
بای��د از ظرفیت ه��ای بورس و
هلدینگ های قابل اعتماد برای
ورود به ف��روش خصوصی نفت
و فراورده های ان استفاده کند.
از طرف دیگر باید ب��ه این نکته
توجه داش��ت که هر چه در مورد
مش��ارکت بخش خصوصی در
اقتصاد ش��فافیت بیشتری باشد،
جلوی مشکالت بیشتری گرفته
خواهد شد.
رشد برداشت از میدان های
مش��ترک گازی به خصوص در
پارس جنوبی ه��م در این برنامه
دیده شده اس��ت .تصور من این
اس��ت ک��ه اهدافی ک��ه در این
بخش به انها اشاره شده ،ارمانی
نیستند ،چرا که س��رمایه گذاری
ب��رای مث��ال در پارس جنوبی از
چندین س��ال پیش انجام شده و
حاال کم کم زمان ان رسیده است که این سرمایه گذاری ها
به ثمر بنشیند و شاهد رشد برداشت از میدان های مشترک
باشیم.
اهداف صادرات��ی این برنامه از جمله رش��د صادرات
گاز به میزان 500میلیون دالر هم می تواند قابل دسترسی
باشد .باتوجه به ظرفیت های صادراتی گاز ایران به ترکیه،
موضوعی مانن�د مبارزه با فس�اد در این
بسته دیده نشده است و این می تواند از
نقاط ضعف ان باشد .اگر مبارزه با فساد
انجام شود و شفاف سازی فضای کسب
و کار و تجارت در دستورکار قرار بگیرد ،
زمینه برای خروج از رکود هم س�ریع تر
فراهم می شود
اقتصاد
59
اقتصاد
دولت باید ساختارهای اقتصادی را تغییر دهد
گفت وگو با دکتر محمودج ام ساز درباره بسته دولت برای خروج غیرتورمی از رکود
فاطمه کریمخان
روزنامه نگار
بس�ته ای که ب ه عنوان «سیاس�ت های اقتصادی
دول�ت ب�رای خ�روج غی ر تورم�ی از رک�ود ط�ی
س�ال های 93و »94توس�ط س�تاد هماهنگ�ی
اقتصادی دولت ارائه ش�ده ،این روزها ب ه ش�دت
مورد توجه قرار گرفته اس�ت ،شما محتوای این
بسته را چطور ارزیابی م ی کنید؟
بسته حول چند محور مشخص قرار گرفته است ،
یکی از اینها سیاس��ت های اقتصاد کالن است که به دنبال
دستیابی به ثبات اقتصادی اس��ت ،همچنین در این بسته
تالش شده است سیاس��ت هایی ب رای بهبود شاخ ص های
فضای کسب و کار ،تامین منابع مالی و محرک هایی ب رای
خروج از وضعیت رکود شناسایی و ارائه شود.
در این بسته ،به خصوص به سیاس��ت های کالن در
حوزه پولی ارزی و مالی توجه شده است ،درواقع مواردی مورد
توجه قرار گرفته است که باید ب رای رسیدن به انها کار شود.
اقتصاد
60
مثلث | شماره 228
مثال چه مواردی؟
به نظر من سیاست های پولی باید مستقل از دولت
و تحت اراده بانک مرکزی قرار م ی گرفت .البته این درس��ت
است که ما هیچ وقت در این کش��ور بانک مرکزی مستقل
نداریم و هنوز هم دولت ها در مورد اجرای سیاست های پولی
تصمیم م ی گیرند؛ در صورتی که بانک مرکزی باید مستقل
باشد و این قدرت را داشته باشد تا راسا در مورد سیاست های
پولی کشور اقدام کند.
در ح��وزه سیاس��ت های پول��ی ،باتوج��ه ب��ه اینکه
سال هاس��ت در کشور سیاس��ت های نامناسب و نامطلوب
اجرا شده اس��ت ،دچار رکود تورمی هس��تیم که ریشه ان به
دولت های قبل��ی و به خصوص به دولت ه��ای نهم و دهم
4
دول�ت تالش م ی کن�د تا اقتصاد کش�ور را
از وضعیت مش�هور به رکود تورم�ی خارج کند
ام�ا در نگاه عمیق ب�ه این وضعی�ت م ی بینیم
که متغیرهای این وضعی�ت ان قدرها هم قابل
کنترل نیس�تند .دکتر محمود جام ساز ،استاد
اقتصاد دانش�گاه معتقد اس�ت که بس�یاری از
سیاست های دولت برای خروج از رکود ،خودشان
وابسته به شرایط دیگری هستند که تحقق انها
م ی تواند دشوار باش�د .خب رنگار مثلث به بهانه
انتشار متن سیاست های اقتصادی دولت برای
خروج غیرتورمی از رکود ،با ای�ن اقتصاددان به
گفت وگو نشسته است.
برم ی گردد .همچنی��ن اس��تفاده نابهینه از مناب��ع ارزی و
ریالی کشور در س��ال های اخیر باعث اصراف های بیشتر و
شکل گیری شرکت های شب ه دولتی در قالب خصوص ی سازی
شده است .مجموع اینها و عوامل دیگری مثل اینها ،دولت ها
را با کسر بودجه مواجه کرده است که تامین این کسر بودجه
معموال از طریق افزایش پایه پولی انجام شده یا اینکه دولت
مجبور شده اس��ت که از بانک مرکزی اس��تق راض کند .در
نتیجه ،بده ی های دولت ب��ه بانک مرکزی م��دام افزایش
پیدا کرده اس��ت ،بانک مرکزی هم ب��رای تامین نقدینگی،
یا پایه پولی را باال برده اس��ت ،یا اینکه دارای ی های خالص
خود را افزایش داده اس��ت یا به فروش ارز و چاپ اسکناس
پرداخته است.
یکی از م�واردی که در بس�ته به ان تاکید ش�ده
اس�ت ،لزوم بهب�ود ترکی�ب پایه پول�ی به نفع
دارای ی های خارجی است.
بله؛ ب رای کنترل پایه پولی باید بده ی های بانک ها
به بانک مرکزی کاهش پیدا کند ،تا ترکیب پایه پولی به نفع
بانک مرکزی باش��د ،همچنین بای��د از افزایش بده ی های
دولت به بانک مرکزی جلوگیری شود .موضوع این است که
اگر بانک مرکزی مستقل باش��د ،م ی تواند در ب رابر خواسته
دولت ب رای اس��تق راض مقاومت کند تا به افزایش پایه پولی
منجر نشود .روشن است که افزایش پایه پولی است که رشد
نقدینگی و تورم را هم به همراه دارد.
در ادامه سیاس�ت های پولی و مالی که در بسته
امده ،ب�ه افزایش ضری�ب نقدینگی هم اش�اره
شده است.
افزایش ضری��ب نقدینگی هم از مواردی اس��ت
که در اختیار بانک مرکزی اس��ت .چون کنترل نقدینگی در
اختیار بانک مرکزی است .اصالح نرخ سود بانکی متناسب
با تورم هم انتظاری بسیار مهم است ،نرخ سود بانکی قاعدتا
باتوجه به تورم انتظاری باید توسط بازار پول تعیین شود اما
ورود دولت به این حوزه هم دستوری است .البته این احتمال
وجود دارد که این سیاس��ت در جهت ازادسازی نرخ سود در
کوتاه مدت باشد و م ی تواند موثر هم واقع شود.
در بسته همچنین به نرخ سپرده های قانونی بانک ها در
بانک مرکزی اشاره شده است ،این از اختیار های بانک مرکزی
است که بخش��ی از س��پرده های مردم را که در بانک های
مختلف وجود دارد ،به عنوان سپرده قانونی نزد خودش نگه
دارد .این ابزاری اس��ت که بانک مرک��زی م ی تواند از طریق
افزایش یا کاهش ان سیاس��ت های انقباضی یا انبساطی
را اعمال کند.
اما به نظر م ی رس�د درتم�ام این بس�ته توجه و
تاکید زیادی بر نقش دولت شده است.
اقتصاد ما یک اقتصاد کامال دولتی است ،اگر قرار
باشد ما به سمت ثبات اقتصادی حرکت کنیم ،باید به سمت
بهبود فضای کسب و کار برویم و ساختار های اقتصادی مان
را اصالح کنیم که اینها همه نیازمند ایجاد نهادهای قانونی
توسع ه گر ا هستند.
در ساختار فعلی اقتصادی و اداری ما ،این کار ها به طور
کامل امکان اجرا ندارند .البته این یک پی ش بینی نیس��ت ،
ما قبال ه��م تجربه های مش��ابهی داش��ته ایم ،اگر به متن
ب رنامه های سوم ،چهارم و پنجم توسعه نگاه کنیم ،م ی بینیم
بسیار مترقی بودند اما اقتصاد دولتی باعث م ی شود که این
اهداف مترقی در اجرا منحرف ش��وند و نتایج مورد نظر را به
همراه نداشته باشند.
بنا ب ر این اگ�ر دول�ت بخواه�د برنام ه هایش به
نتیج ه هایی ک�ه دلخواه اس�ت برس�د ،باید چه
کار کند؟
در حال حاضر دولت باید بیش��تر تالش کند که
س��اختار های اقتصادی را تغییر بدهد و اقتصاد را به سمت
اقتصاد ازاد و باز حرکت بدهد .این با تقویت هرچه بیش��تر
بخش خصوصی اتف��اق م ی افتد .علت ای��ن هم که دولت
باید از بخش خصوصی حمایت کند ،روشن است .بیشترین
اش��تغال در بخش خصوصی ایجاد م ی ش��ود .وقتی دولت
بنگاه ایجاد م ی کند ،هزینه های خودش را افزایش م ی دهد.
ضمن اینکه هزینه ایجاد هر یک ش��غل ب رای دستگاه های
دولتی به طور میانگین بالغ بر 300میلیون تومان اس��ت اما
همین هزینه در بخش خصوصی به تنها 20میلیون تومان
م ی رس��د .ب رای ایجاد اش��تغال که رکود را کاهش م ی دهد ،
کمک به بخش خصوصی و تامی��ن منابع مالی بنگاه ها از
طریق پرداخت وام های یک ساله سرمایه در گردش م ی تواند
راهکار موثری باشد.
اجازه بدهید به موضوع دیگری هم اش��اره کنم .جان
لیپس��کی ،معاون صندوق بی ن المللی پول م ی گوید دولت
باید طرح های موقتی ب��رای کمک به اقتص��اد ارائه کند و
از پرداختن ب��ه طرح های دائمی که دول��ت را درگیر خودش
م ی کند ،بپرهیزد.
همین االن به وضعیت اقتصاد ه��ای نوظهور در دنیا
نگاه کنید ،خیل��ی از اینها در س��ال 57و زمانی که در ای ران
انقالب شد ،بس��یارعقب تر از جایی بودند که ما در ان زمان
قرار داش��تیم .اگر بخواهیم به نمونه هایی مثل چین و هند
اشاره کنیم ،باز هم کشور هایی مانند مالزی ،سنگاپور و مانند
انها را م ی ش��ود نام برد که در 3دهه قبل بسیار عقب تر از
شرایط اقتصادی ان روز ما قرار داشتند اما در همان وضعیت
باقی نماندند .اینها سیاست هایشان را تغییر دادند و به سمت
تقویت بخش خصوصی گام برداش��تند و در نهایت اقتصاد
را از حالت دس��توری به حالت ازاد در اوردند .حاال اگر درجه
ازادی اقتصادی را در این کش��ور ها با ای ران مقایس��ه کنید،
م ی بینید که اینها اقتصاد های خیلی ازاد تری از ما دارند .نکته
در این است که سیاست های اقتصادی دولت ها تنها شامل
سیاست های مالی نیست ،باید همزمان تالش هایی در سایر
بخش های اقتصاد هم انجام شود تا بتوان نتیجه مورد نظر
را به دست اورد.
در کل تمام مبادالت تجاری خارجی ما به باز شدن
فضای تجاری بی ن المللی ب رای ما بستگی دارد که به شدت
متاثر از تحریم ها است .اگر امکان هایی مانند سواپ دوباره
برقرار ش��ود ،م ی توانیم هزینه های تج��ارت خارجی را هم
کاهش بدهیم .در حالی که در نبود این امکانات ،هزینه های
تامین مالی ب رای دولت و تجار ما بسیار باالست.
بنا ب ر این ممکن است اجرای سیاست های ارزی
این بس�ته برای دولت کمی مش�کل باشد ،مگر
اینکه بخواهیم تص�ور کنیم به همی�ن زودی ها
مش�کالت تج�ارت خارجی م�ا برط�رف خواهد
ش�د ،فکر م ی کنید این تصور چقدر م ی تواند به
واقعیت نزدیک باشد؟
به ه ر حال تا زمانی که تحریم ها به قوت خودش
باقی است ،مشکالت ارزی دولت هم ادامه خواهد داشت و به
همین دلیل هم هست که دولت باید در فضای دیپلماسی
خارج ی اش بس��یار فعال باش��د و تالش کند ت��ا جایی که
م ی توان��د تحریم های بیش��تری را برطرف کن��د .البته این
طور نیست که توقع داشته باشیم این تحریم ها در فرصت
کوتاهی مثل یک سال و نیم برطرف شود .چون به هر حال
کامال مشخص اس��ت که ش��رایطی که تحریم ها را ایجاد
م ی کند ،با ش��رایطی که ب رای بر طرف شدن تحریم ها الزم
است ،بسیار متفاوت است .ضمن اینکه تحریم ها از جا های
مختلفی علیه ما اعمال م ی شود که برطرف شدن هر کدام
از انها یک راهکار دارد و مدت زمانی متفاوت طول م ی کشد.
ما نه تنها باید با تحریم های اتحادیه اروپا مقابله کنیم ،بلکه با
تحریم های شورای امنیت سازمان ملل متح د و تحریم های
کنگره امریکا هم درگیر هستیم .برخی از این تحریم ها مثل
انهایی که در کنگره تصویب ش��ده ،به قانون تبدیل ش��ده
اس��ت و برطرف کردن انها به چندین س��ال زمان نیاز دارد.
من م ی خواهم توجه شما را به این نکته جلب کنم که مثال
تحریم های کنگره علیه ع راق هنوز برطرف نشده است .این از
موارد اختالف هیات های مذاکره کننده ما با 5+1هم هست.
اما در مورد این بس��ته ،این نکته قابل توجه است که
ط راحان بسته م ی گویند سیاست های ارزی و تامین اعتبار
را با در نظر گرفتن شرایط تحریم ط راحی کرده اند .دولت هم
به این نکته اشراف دارد که امسال و سال اینده ما همچنان
با تحریم ها درگی��ر خواهیم بود ،به همی��ن دلیل در زمینه
س��رمایه گذاری و مبارزه ب��ا رکود هم به دنب��ال نتیجه های
کوتاه مدت نیس��ت؛ چون مشخص اس��ت که حتی اگر ان
می زان سرمایه گذاری که دولت به دنبال ان است هم محقق
اگر به مت�ن برنامه های س�وم ،چهارم و
پنجم توس�عه نگاه کنیم ،می بینیم بسیار
مترق�ی بودن�د ام�ا اقتصاد
دولتی باعث می ش�ود که
این اهداف مترقی در اجرا
منحرف شوند و نتایج مورد
نظر را به همراه نداش�ته
باشند
باتوجه ب�ه اینک�ه دول�ت درگیر مش�کل تامین
اعتبار است ،در این بسته مواردی هم برای جذب
س�رمای ه گذاری از بخش خصوص�ی و همچنین
س�رمای ه گذاری خارجی دیده ش�ده است .امکان
تحقق این بند ها را چطور ارزیابی م ی کنید؟
به نظر من در شرایط کنونی چندان نم ی توان به
جذب سرمایه در کشور امیدوار بود .در واقع به نظر م ی رسد
که این حتی دور از انتظار هم باش��د .می زان جذب س��رمایه
در کشورهای مختلف از ش��اخ ص های توسعه است .اغلب
موسس ه های اقتصاد سنجی مختلف امار های دقیقی در این
مورد ارائه م ی دهند که راهنمای سرمایه گذار های جدید ب رای
انتخاب مقصد سرمایه گذاری هایشان است .متاسفانه ما در
کشور همیشه دچار مشکل کمبود جذب سرمایه بودیم که
علت های مختلفی هم م ی توان ب رای ان ذکر کرد ،از جمله
اینکه کشور معموال دارای ثبات اقتصادی قابل قب ولی نیست.
تحریم ها هم به شدت این وضعیت افزوده است .در کنار این،
شاخ ص های فضای کسب و کار در ای ران مناسب نیست .در
فضای کسب و کار ما در مورد اجرای قرارداد و حل مناقشه ها
بین کارفرما و کارکنان ،طبق قانون اساس��ی ،حق داوری با
ای ران است ،یعنی یک کارفرمای خارجی نم ی تواند دعوایش
را با کارکن��ان ای رانی یا طرف ای رانی ق��رارداد در یک محیط
بیطرفی مثل سوئیس پیگیری کند ،بلکه مجبور است ان
را در ای ران حل کند.
ریسک اقتصادی هم در ای ران خیلی باالست ،به دلیل
عدم قطعی ت هایی که ه��م در فضای اقتص��ادی و هم در
فضای سیاسی ما وجود دارد.
در مورد جذب سرمایه تا وقتی که ثبات سیاسی ایجاد
نشود و ریسک اقتصادی کاهش پی دا نکند ،نم ی توان به تغییر
چندانی امیدوار بود .چون این مسائل است که باعث م ی شود
جایگاه ای ران در فهرس��ت های موسس ه های اقتصاد سنجی
مختلف در تمام دنیا پایین باشد.
ریسک باال ب رای س��رمایه گذاری اجازه جذب سرمایه
خارجی به صورت موثر را از دولت م ی گیرد .مساله این است
که شاخ ص های اقتصادی به صورت حلقه وار به هم متصل
هس��تند و نم ی توانیم انها را مجزا از یکدیگر بررسی کنیم،
به همین نس��بت همه اینها بر هم تاثیر م ی گذارند و از هم
تاثیر م ی پذی رند.
در حال�ی ک�ه سیاس�ت های ارزی ای�ن بس�ته
مداخله جویانه است ،افق کوتاه مدت برای تحقق
سیاست های جذب اعتبار خارجی ان وجود ندارد
و سیاس�ت های مال ی اش هم درگیر مش�کالت
س�اختاری اقتصاد کشور اس�ت .با چه رویکردی
م ی توان ب�ه تاثیر مثب�ت این بس�ته در اقتصاد
کشور امیدوار بود؟
من امیدوار هستم که دولت بتواند گوشه چشمی
به بخش خصوصی داشته باشد و همان طور که در این بسته
به بخش های پیش روی اقتصاد کشور مثل بخش های نفت
و گاز و پتروشیمی اشاره کرده است ،بخش خصوصی را هم
در نظر بیاورد .دولت البت��ه در برخی حوزه ها در همین طرح
موضوعاتی را مطرح کرده و مثال به سیاست هایی در بخش
مسکن پرداخته است اما کش��ور به صورت عمومی درگیر
مشکالت دیگری هم هست.
مثال یکی از بخش ه��ای محرک اقتص��اد م ی تواند
بخش گردش��گری باش��د ،منتها ما در فضایی ق��رار داریم
که در ان برخی م ی خواهند گردش��گران خارجی را هم امر
به معروف و نه��ی از منکر کنند .غیر از ای��ن نوع برخورد ها
گاهی صحب ت های ضد و نقیضی شنیده م ی شود که باعث
م ی شود ما نس��بت به تحقق سیاس��ت های مختلف دچار
تردید شویم.
مثلث | شماره 228
در قسمت سیاس��ت های ارزی بسته پیشنهادی
ب رای خروج از رکود ان چیزی که قابل انتقاد است ،اینکه قدرت
مداخله موثر دولت در بازار ارز طبق ان چیزی که در بس��ته
گفته شده اس��ت ،باال م ی رود .البته این موضوع تا حدودی
هم طبیعی اس��ت؛ چراکه دولت بزرگ ترین عرضه کننده و
سیاس�ت های ارزی تا حدودی هم ممکن است
تحت تاثیر شرایط بی ن المللی ایران قرار داشته
باشد.
شود ،باز نتیجه ان در کوتاه مدت مش��خص نخواهد شد و
نم ی تواند به این زودی مشکل رکود را حل کند.
اقتصاد
در همین راستاست که دولت در این برنامه تالش
کرده است تا بخش های مختلف اقتصاد را مورد
بررس�ی قرار دهد و ب�رای هر ک�دام راهکار های
جداگانه ارائه دهد؟ چون در همین بسته پرداخت
مفصلی هم به سیاست های ارزی شده است که
در دولت گذشته بار ها اقتصاد کش�ور را متالطم
کرده بود.
تقاضاکننده ارز در کشور است اما این نباید علتی ب رای دخالت
و مدیریت بازار ارز توسط دولت شود .موضوع دیگری که در
مورد بانک مرکزی در این بس��ته دیده شده ،مساله ترازنامه
بانک مرکزی و اصالح ان است .این موضوع هم مانند مساله
اساسنامه شرکت ملی نفت از مسائل تاریخ دار اقتصاد کشور
است که در سال های مختلف بار ها مطرح شده و هنوز هیچ
دولتی ب رای ان کاری انجام نداده است.
اقتصاد
61
اقتصاد
عملیات نجات دکتر نجفی ،دکتر نیلی و همکاران
اقتصاد
62
مثلث | شماره 228
5
ب رنامه تیم اقتصادی دولت یازدهم ،کشور را از رکود تورمی خارج م ی کند؟
ات��اق فک��ر اقتص��ادی دول��ت کجاس��ت؟ دفت��ر
محمدباق��ر نوبخت در س��مت معاونت راهب��ردی در نهاد
ریاس��ت جمهوری؟ دفتر علی طیب نیا در باب همایون؟ یا
دفتر مسعود نیلی مش��اور اقتصادی رئیس جمهور در ضلع
شمالی کاخ نیاوران؟
البت��ه پاس��خ دادن ب��ه این س��وال س��خت تر از ان
چیزی اس��ت که ممکن اس��ت در نگاه اول به نظر برسد،
به خصوص اگر این را هم در نظر داش��ته باش��یم که اغلب
سیاس��تگذاری های اقتصادی دولت به صورت ش��ورایی
برنامه ریزی می ش��ود ،منتها نه به تنهایی در نهادی مانند
ش��ورای عالی اقتصاد .ای��ن بار ی��ک نام دیگر،؛ «س��تاد
هماهنگی امور اقتصادی دولت» که از نامش هم پیداست
که نهادی باالدستی برای هماهنگی تمام زیرمجموعه های
اقتصادی دولت است و هرچند ترکیب ان به صورت رسمی
اعالم نش��ده اس��ت اما دبیری ان با حکمی از سوی حسن
روحانی ،رئیس جمهور ،به محمد علی نجفی س��پرده شده
است و در راس ان نام مسعود نیلی قرار دارد.
نجفی متولد ته ران در 62س��ال پیش ،از محصالن
دبیرستان مروی ،در دانش��گاه صنعتی شریف رشته ریاضی
تحصیل کرد و سپس در موسس��ه فناوری ماساچوست (ام
ای تی) امریکا به ادامه تحصیل پرداخت اما با وقوع انقالب
اسالمی به کشور بازگشت .او از ۱۳۶۰تا ۱۳۶۴در دولت های
باهنر ،مهدوی کنی و میرحسین موس��وی وزیر فرهنگ و
اموزش عالی (قبل از محمد فرهادی) و در دولت هاش��می
رفسنجانی (پس از سیدکاظم اکرم ی و قبل از حسین مظفر)
وزیر اموزش و پ��رورش بود و در دولت اول خاتمی ریاس��ت
سازمان ب رنامه و بودجه را برعهده گرفت.
در انتخابات نهم ریاست جمهوری یکی از گزینه های
مطرح ب رای کاندیداتوری بود که درنهایت این گونه نشد ،اما در
انتخابات شورای شهر در سال 85به همراه معصومه ابتکار و
احمد مسجدجامعی به عنوان نماینده مردم ته ران ب رای مدت
هشت س��ال در این ش��ورا فعالیت کرد تا انکه در انتخابات
اخیر ش��وراها از حضور انصراف داد .محمدعلی نجفی نیز
از بنیانگذاران حزب کارگزاران سازندگی محسوب م ی شود.
کارنامه فعالی ت های مدیریتی نجفی در عرصه اقتصاد
روش��ن اس��ت .وی که تا قبل از دولت خاتمی سابقه ای در
عرصه مدیریت اقتصادی ندارد ،در این دوره س��مت ریاست
س��ازمان برنامه و بودجه را به عهده گرفت ،اما بعد از اینکه
در دولت روحانی امکان وزارتش فراهم نشد ،در پی استعفا از
سمت ریاست سازمان می راث فرهنگی و گردشگری ،به عنوان
مشاور رئی س جمهور و دبیر ستاد هماهنگی امور اقتصادی
منسوب شد.
اما مسعود نیلی ،چهره ای به مراتب مطرح تر در عرصه
اقتصاد کشور است ،مشهور اس��ت که نظریاتش به سمت
اقتصاد ازاد گرایش دارد و در حال حاضر عالوه بر اینکه مشاور
رئی س جمهور در امور اقتصادی است ،ریاست موسسه عالی
اموزش و پژوهش مدیریت و ب رنامه ریزی را هم به عهده دارد و
رئیس ستاد هماهنگی امور اقتصادی هم هست.
استاد دانش��گاه صنعتی ش��ریف ،از چهره هایی است
که بیشتر در مقام یک اقتصاددان ش��ناخته می شود .سال
59کارشناس��ی مهندس��ی س��ازه را در دانش��گاه صنعتی
شریف و سال 64کارشناسی ارش��د را در دانشگاه صنعتی
اصفهان در رشته طراحی سیس��تم های اقتصادی به انجام
رساند .در سال 74مدرک دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه
منچستر انگلس��تان دریافت کرد و از سال ۱۳۷۹تا ۱۳۹۰
سرپرس��ت دپارتمان اقتصاد دانش��کده مدیریت و اقتصاد
دانشگاه شریف بوده است .از وی تا کنون هفت جلد کتاب
و تعداد زیادی مقال��ه در حوزه های مختلف اقتصاد کالن و
اقتصاد سیاسی منتشر شده است .از کتاب های منتشر شده
او به اقتصاد ایران ،اقتصاد ایران و معمای توسعه نیافتگی،
و تجربه توسعه صنعتی در جهان می توان اشاره کرد .زمینه
علمی مورد عالقه دکتر نیلی اقتصاد سیاسی و اقتصاد کالن
است و در دو دوره مس��ئولیت محمود احمدی نژاد ،همواره
مس�عود نیلی می گوید ،هرچن�د اقتصاد
ایران همواره با موضوع رکود مواجه بوده
اما در گذشته برای خروج از این شرایط،
خوددرمان�ی انجام می ش�د ،در حالی که
در بس�ته پیش�نهادی او برای خ�روج از
این وضعیت از دیدگاه های کارشناس�ی
استفاده شده است
یک��ی از پایه های مباحث مطبوعاتی در نقد سیاس��ت های
اقتص��ادی بوده و در جلس��ه هایی هم ک��ه در ابتدای دوره
ریاست جمهوری احمدی نژاد با اقتصاددانان انجام می شد،
ج��زو چهره های محوری بود .باتوجه به اینکه س��ه س��ال
در دوران ریاس��ت جمهوری هاشمی رفس��نجانی معاونت
سازمان برنامه و بودجه را برعهده داشت که به ایفای نقش
در تدوین اولین برنامه پنج ساله توسعه انجامید .او مدتی هم
در راس شورای اقتصاد قرار داشت و مجددا در دولت خاتمی
به معاونت س��ازمان برنام��ه و بودجه و سرپرس��تی کمیته
خصوصی سازی انتخاب ش��د .نیلی تدوین سند استراتژی
توسعه صنعتی کش��ور در زمان وزارت اسحاق جهانگیری
در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی را هم در کارنامه
دارد و از این رو یکی از گزینه های کس��ب مسئولیت های
اقتصادی در دولت یازدهم محسوب می شود.
معاون��ت س��ازمان برنام��ه و بودج��ه در دوران
ریاست جمهوری هاشمی باعث ش��ده است که از همان روز
اول انتشار بس��ته سیاست های پیش��نهادی به دولت ب رای
خروج غیرتورمی از رکود ش��ائبه نزدیکی این سیاست های
ارائه شده با ب رنامه ریزی های اقتصادی دوران سازندگی مطرح
باشد ،موضوعی که البته تع داد کمی از فعاالن اقتصادی ان را
صادق م ی دانند .او همچنین در دوران ریاست جمهوری اقای
خاتمی هم چند سالی در معاونت س��ازمان برنامه و بودجه
باقی ماند و هم زمان کمیته خصوصی سازی را هم سرپرستی
کرد .کتاب های او در مورد اقتصاد ای ران تقریبا پی ش نیاز تمام
درس های اقتصاد ای ران در دانشگاه ها است.
مس��عود نیلی ،این روز ها وظیفه س��نگین صحبت
در مورد اخرین برنامه خارج ش��ده از س��تاد هماهنگی امور
اقتصادی دولت را به عه��ده دارد؛ برنامه ای که بس��یاری از
کارشناسان اقتصادی دستخط او را در ان تشخیص داده اند.
ایده طرحی ب رای خروج از رکود در کوتاه مدت که در این بسته
مورد توجه قرار گرفته اس��ت را بس��یاری به خود اقای نیلی
نسبت م ی دهند.
او اخی را در جلس��ه ای خصوصی ب��ا روزنامه نگاران و
س��ردبی ران در مورد بسته پیش��نهادی به دولت توضیحات
مفصلی هم ارائه کرده است،؛ اول اینکه هرچند اقتصاد ای ران
همواره با موضوع رکود مواجه بوده اما در گذشته ب رای خروج
از این شرایط ،خود درمانی انجام م ی شد ،در حالی که امروز
ب رای خروج از این وضعیت از دیدگاه های کارشناسی استفاده
شده است .در ش��رایط رکود مردم کاال خریداری نم ی کنند و
یا به مسافرت نم ی روند اما سونام ی مسافرت در تعطیالت
عید فطر نشان م ی دهد در این شرایط هم مردم تحرک دارند
و رکود از سمت تقاضا نیست.
رکود در ای��ران انطور ک��ه این کارش��ناس اقتصادی
توصیف م ی کند ،از سمت عرضه و نه در سمت تقاضا است.
به عبارتی در ش��رایط رکود کنونی تولید کاهش و قیمت ها
افزایش یافته است.
تحلیل ها نشان می دهد اقتصاد ایران از زمستان سال
90با ش��رایط رکود تورمی مواجه ش��ده بنابراین در چنین
شرایطی تولید عالمت می دهد که نمی توان سرمایه گذاری
کرد ،اما از انجایی که بیماری رکود در اقتصاد ایران با رکود
در کشورهای پیش��رفته که در چند سال گذش��ته رخ داده
بود ،متفاوت است ،بنابراین نمی توان از همان نسخه های
کشور های دیگر برای خروج از رکود استفاده کرد.
این کارش��ناس اقتصادی همچنین معتقد اس��ت که
خروج از رکود ب��ه معنای افزایش تولید نیس��ت ،بلکه مهم
این است که به ازای تولید چه می زان اشتغال ایجاد م ی شود.
امار ها نش��ان م ی دهد که ت��ورم در س��ال 90معادل
20درصد ،سال 91معادل 30درصد و سال 92معادل 40درصد
بوده اس��ت .واحدهای اقتصادی دوره وفور درامدهای نفتی
را تجربه کرده اند ،زمانی که درامدهای نفتی سرش��ار بود و
کشور با شرایط تحریم ها هم مواجه نبود ،اما در شرایط فعلی
تولیدکننده داخلی در رقابت ناب رابر با تولیدکننده خارجی قرار
گرفته و در نتیجه وابستگی بنگاه ها به خارج افزایش یافته
است ،ضمن انکه همه این عوامل باعث شده تولید در کشور
کم عمق شود .در سال های اخیر کنترل بانک مرکزی روی
بازار پولی کاهش و در نتیجه پایه پولی در کش��ور افزایش
تورم رکودی مشکل جدید ما نیست
نگاه ارزیابانه تئوریسین هدفمندی به بسته جدید
جمشید پژویان
رئیس شورای رقابت
6
را دیگر تنها م��ن نم ی گویم ،بلکه ام��روز اکثر فعاالن حوزه
اقتصاد و حتی افراد دیگر هم بر این مس��اله تاکید م ی کنند
که قیمت ها مخدوش است و این باعث مشکالت اقتصادی
م ی ش��ود ،چون با قیمت های واقعی و چیزی که باید باشد،
فاصله دارد.
اما باز هم مش��کل ما تنها در این نیس��ت؛ ما در مورد
س��ود بانکی یا همان قیمت پول هم مش��کل داریم .بین
سود رسمی و قیمت پول در بازار رسمی ،یعنی ان چیزی که
بانک ها رسما پرداخت م ی کنند و ان چیزی که در بازار وجود
دارد و قیمت پول در بازار ازاد ،تفاوت خیلی زیادی وجود دارد.
س��ودی که در بازار ازاد پرداخت م ی شود ،خیلی بیشتر از ان
چیزی است که توسط بانک ها پرداخت م ی شود؛ در نتیجه
انحراف اعتبار های بانکی پیش م ی اید ،به این معنا که اگر
کس��ی از بانک وام بگیرد و ان را در بازار ازاد بگذارد ،سودی
که از ان پول حاصل م ی ش��ود ،ب رایش بسیار مناسب است.
در نتیجه افراد وام ه��ای ارزان را از بانک ها دریافت م ی کنند
و حتی با جریمه ای که بای��د بدهند هم هنوز
اینکه پول را به بانک ها پس ندهند ،به نفعشان
است ،چون نرخ بازده سرمایه در بازار ازاد بسیار
زیاد است.
مشکل دیگر ما در این است که حرکت
س��رمایه در بازار ما منطقی نیس��ت .حرکت
س��رمایه معموال به س��متی اس��ت که بازده
بیشتری دارد ،در بازار ما تجارت از تولید همواره
بازده بیشتری داش��ته است و این تفاوت انقدر
فاحش است که تمام سرمایه گذاری ها به سمت
بخش تج��ارت حرکت م ی کن��د .در صورتی
که باید در نظ��ام اقتصادی ب��ا نزدیک کردن
نرخ بازده ی ه��ا ،این ام��کان را فراهم کرد که
سرمایه به صورت ب رابر در بخش های مختلف
توزیع ش��ود.البته قاعدتا سیستم مالیاتی باید
بتواند بازده های خالص سرمایه گذاری را به هم
نزدیک کند .این هم موضوع تازه ای نیست و
بار ها گفته شده است .باید به اصالح قیمت ها
توجه ش��ود که بار ها هم گفته ش��ده است و
موضوع تازه ای نیس��ت .م��ا باید ب��ا اصالح
قیمت ها اقتصاد را به سمتی ببریم که کارایی ان افزایش پی دا
کند تا بتوانیم به سمت عرضه بر مبنای تولید حرکت کنیم.
در نهایت اینکه اگر رش��د اقتص��ادی کارامد به وجود
بیاید و متغی ر ه��ای کالن به جای خودش��ان برگردند ،این
مشکالت تورم و اشغالی هم که داریم م ی تواند جب ران شدنی
و برطرف شدنی باشد .راه حل به نظر من همان طور که بار ها
هم از زبان من ش��نیده اید ،این است که ما اصالح قیمت ها
را در دستورکار خودمان قرار دهیم تا در نهایت تورم و رکود را
هم مدیریت کنیم.
مثلث | شماره 228
مبانی خرد اقتصاد هم شروع کنیم .چون دقیقا همین بخش
اقتصاد است که در طول این سال ها کارایی را از کل اقتصاد
ما گرفته است.
بسته ای که ب رای بهبود ش��رایط اقتصادی کشور ارائه
م ی شود ،باید در ابتدا به س��اختار های اقتصادی کشور توجه
کند و متوجه این موضوع باشد که مشکل اقتصاد ما جایی
ناشی م ی شود که قیمت ها در این اقتصاد مخدوش است.
قیمت های مخدوش عالئم غلط به فعاالن بخش اقتصادی
م ی دهد و به تصمیم گیری های غلط هم منجر م ی شود .این
یافته است و دولت تمام درامدهای نفتی را در بودجه لحاظ
کرد که در نتیجه ان بودجه ها انبساطی شد.
اما در نهایت راه حل اق��ای نیلی ب رای خ��روج از این
بحران ،سندی کوتاه مدت است :اقتصاد ای ران نیاز به اصالح
عمیق دارد .خروج از رکود به معنای خروج پایدار و نه موقتی
است و این خروج الزاما باید غیرتورمی باشد .ب ی تردید کشور
نم ی تواند به قیمت ایجاد تورم از رکود خارج شود.
البته گفته شده است که این س��ند در ابتدا تا حدودی
مفصل تر از انچه که در نهایت منتش��ر ش��ده تدوین شده
بود ،همین حاال هم برخی فع��االن بخش های صنعتی از
کم توجهی به این بخش در سند پیشنهادی اب راز نارضایتی
م ی کنند ام��ا انطور که اق��ای نیلی اس��تدالل م ی کند ،در
ب رنامه ای پیشنهادی به دولت ب رای خروج غیرتورمی از شرایط
رکود ،برخی از عوامل دیده شده و شرایط بنگاه های اقتصادی
بهتر از گذشته خواهد بود.
اقتصاد
انچه در غالب سیاس��ت های اقتص��ادی دولت ب رای
خروج غی ر تورمی از وضعیت رکود طی س��ال های 93و 94
ارائه شده است از نظر من بیش از انکه به یک بسته شباهت
داشته باشد ،شبیه یک ب رنامه است ،که اهداف ان از گسترش
عدالت ش��روع م ی ش��ود و به م��واردی
نظیر لزوم رشد و توس��عه و از این قبیل
م ی پردازد .بعد از ان هم به موانع محقق
نشدن این امور طی سال های اخیر اشاره
م ی کن��د و همچنین ب��ر تاثی ر هایی که
تثبیت قیمت حامل های انرژی بر اقتصاد
کشور خواهد گذاشت.
در این بسته که البته بیشتر شبیه
ب رنامه هایی ب رای وضعیت فعلی است ،به
مراحلی اشاره شده است که اگر طی شود،
م ی توان از وضعیت فعل��ی عبور کرد اما
در توصیف وضعیت فعلی م ی گوید که
از دالیل گرفتار ش��دن ما در این شرایط
این اس��ت که افزایش قیمت حامل های
انرژی را دنبال کرده است .این حرف البته
با ان چیزی که در ابتدای این بسته نوشته
شده ،متناقض است و شاید علت ان ،این
باش��د که گروهی از کارشناسان مختلف
روی این بس��ته کار کرده اند و در نهایت
در جمع بندی ان خوب عمل نکرده اند.
البته ط راحی این بس��ته زیر نظر اقای دکتر نیلی بوده
است که ایشان به خصوص در زمینه اقتصاد کالن فرد بسیار
برجسته ای هستند .با این وجود به نظر م ی رسد که این بسته
ب رای اینکه بخشی از برنامه ششم توسعه باشد که سند ان
باید به همین زودی ها تدوین شود ،مناسب تر است.
در مورد بسته ارائه شده موضوع دیگری هم هست که
توجه من را جلب م ی کند و ان اینکه این روز ها تکرار اینکه
اقتصاد ما در وضعیت رک��ود تورمی قرار دارد را بس��یار زیاد
م ی شنویم ،در صورتی که این موضوع تازه ای نیست .شاید
اگر تاریخ اقتصاد ای ران را مطالعه کنید ،م ی بییند که اقتصاد
ما در بیش از 40سال گذشته همواره در گیر همین وضعیت
رکود تورمی بوده اس��ت ،مگر در چند س��ال خ��اص .تورم
20درصدی همواره در کشور وجود داشته و عدم اشتغال هم
ب رای ما مشکل تازه ای نیست.
به نظر من مش��کل اقتصاد ما در وج��ود تورم رکودی
نیست ،مساله در این است که ما در اقتصاد دچار عدم کارایی
هستیم ،به این معنا که ما ب رای عبور از این شرایط و ایجاد
یک اقتصاد با وضعیت متعادل باید به س��اختار های غلطی
که در اقتصاد مان وجود دارد حمله کنی��م و این کار را باید از
اقتصاد
63
بیگانه در شهر
کالشینکف یا کالشنیکف ،تنها اسم یک سالح جنگی نیست؛ نام یک فیلم
سینمایی هم هست که به عنوان اثر جدید کارگردان فیلم جنجالی «گشت
ارشاد» بر پرده سینماهای کشور ق رار گرفته است .قهرمان فیلم ،یک س رباز
ف راری است که در پی مشکالت اجتماعی و خانوادگ ی اش ،با یک اسلحه در
شهر سرگردان م ی شود؛ شاید مثل روحیه خود سازنده ان :سعید سهیلی
فرهنگ
منیکفیلمساز
ارزشیهستم
گفت وگو با کارگردان فیلم «کالشینکف»
اقای سهیلی شما تا به حال بیش�تر از 10فیلم
س�اخته اید ،فکر م ی کنید که االن در کجای عمر
حرفه ای خودتان هستید؟
من تازه فکر م ی کنم که تازه وارد هستم ،هر چیزی
که بسازم فکر م ی کنم که فیلم اولم است .چون فیلمساز ها
در فیلم اولشان انرژی فوق العاده و انگیزه زیادی دارند ،من در
هر فیلمی که م ی س��ازم فکرم ی کنم که فیلم اولم است .از
نظر انگیزه مثل یک تازه کار ،کار م ی کنم و همه ان چی ز های
را که تا به امروز ساخته ام ،به چشم سیاه مشق نگاه م ی کنم.
همه این ها به نظر من تجربه ه��ای کوچکی ب رای این بوده
است که کمک کند فیلم بعدی ام را متفاوت از قبلی بسازم.
فرهنگ
64
مثلث | شماره 228
ش�اید چون فیلمی مثل «مردی ش�بیه باران» را
س�اخته اید ،عده ای گفتند که فیلمس�ازی شما
تحت تاثیر ابراهی�م حاتم ی کیا ق�رار دارد ،نظر
خودتان در مورد این حرف ها چیست؟
ب رای من یک موضوع خیل��ی عجیب وجود دارد ؛
وقتی فیلم جنگی م ی سازید حتما ش��بیه حاتم ی کیاست،
وقتی اجتماعی م ی سازید حتما شبیه کیمیایی است ،وقتی
درام م ی سازید حتما شبیه فیلم های مرحوم قادری است ،به
نظر من این ها نگاه های عوامانه به فیلم ها و فیلمس��ازی
اس��ت .این ها چی ز هایی اس��ت که بین مردم رایج است اما
ادم هایی که به فیلمسازی و فیلم های ساخته شده نگاه فنی
دارند ،چنین تصوری ندارند و از این نوع شبیه کردن فیلم ها
به هم خودداری م ی کنند.
فیلم مردی ش��بیه باران ،اصال ش��بیه کار های اقای
حاتم ی کیا نیست ،یا اگر من یک روزی فیلم اجتمایی بسازم
ان فیلم شبیه فیلم های اقای کیمیایی نیست .تفاوت های
نگاه های مختلف انقدر زیاد است که اصال نم ی توان انها را
شبیه هم دانست.
حاتم ی کیا در س�ینمای دفاع مقدس و حتی ان
س�ینمایی که به ان ارزش�ی م ی گویند همیشه
چهره مطرحی ب�وده ،م ی خواهم نظر ش�ما را در
م�ورد ان چیزی که ب�ه نام س�ینمای حاتم ی کیا
م ی شناسیم ،بدانم.
من م ی خواه��م تکلیف خودم را ب��ا این موضوع
یک بار ب رای همیش��ه روش��ن کنم .من هم مث��ل همه و
حاتم ی کیا هم مث��ل همه کارگردان های دیگر اس��ت .من
بعضی فیلم هایش را دوست دارم ،بعض ی ها را خیلی دوست
دارم ،بعضی فیلم هایش را ندیده ام ،بعضی فیلم هایش را هم
دوست نداشته ام.
مثال اگر بخواهم مثال بزنم« ،هویت» را اصال دوست
ندارم« ،مهاجر» را بس��یار زیاد دوس��ت دارم« ،دیده بان» را
هم همین ط��ور« ،از کرخه تا راین را» هم دوس��ت دارم اما
«خاکس��تر س��بز» را اصال نم ی پس��ندم« ،برج مینا» را ادا
م ی دانم« ،روبان قرمز» را دوس��ت ندارم« ،ارتفاع پست» را
هم ندیده ام.
اینطور نیست که بگویم من س��ینمای حاتم ی کیا را
دوس��ت دارم یا ندارم ،به این سوال ها نم ی ش��ود پاسخ داد،
حاتم ی کیا هم مثل هر کسی یک سری فیلم هایش خوب
اس��ت ،برخی متوسط اس��ت ،برخی خوب نیس��ت یا یک
مخاطب یکسری فیلم هایش را دوست دارد ،برخی را دوست
ندارد .نم ی شود گفت که من تمام کار های یک نفر را دوست
دارم یا دوس��ت ندارم ،در مورد کیمیایی هم همین است ،در
مورد مه ر جویی هم همین اس��ت .حتی در مورد فیلم های
خودم هم همین اس��ت؛ برخی را خیلی دوست دارم ،برخی
را م ی پرستم ،از برخی از انها هم متنفرم .وقتی با فیلم های
خودم این طور هستم ،توقع نداشته باشید که با دیگران یک
جور دیگر باشم.
اقای س�هیلی ش�ما به کارگردان ارزش�ی بودن
اعتقاد دارید؟
بله.
این کارگردان ارزشی یعنی چی اصال؟
من به خیلی چی ز های دیگر ه��م اعتقاد دارم .به
خدا هم اعتقاد دارم ،به روح هم اعتقاد دارم ،به خیلی چی ز ها
اعتقاد دارم.
خب این کارگردان ارزش�ی که به ان اعتقاد دارید
را چطور تعری�ف م ی کنید ،این عب�ارت اصال چه
مصداق هایی دارد؟
کارگردان ارزش��ی به نظر من کس��ی اس��ت که
به ارزش ها پش��ت نم ی کند ،ن��ان را به ن��رخ روز نم ی خورد،
این نیس��ت که به هر طرف که باد بوزد به ان سمت تغییر
جهت دهد.
بگذاری�د بپردازی�م به فیل م ه�ا ،چ�ه فیل م هایی
م ی توانند این عنوان فیلم ارزشی را بگیرند؟
همه فیلم هایی که ناهنجاری ر ا ترویج نم ی کنند،
ارزشی نیستند ،اما فیلم هایی که ناهنجاری را ترویج م ی کنند،
فساد و ب ی اخالقی و خیانت را ترویج م ی کنند ،دزدی و ریا را
ترویج م ی کنند ،این فیلم ها غی ر ارزشی هستند.
شوخی ،شوخی جدی و پایان سورئال
مردیشبیهخودشنهحاتمی کیا
سعیدسهیلیدراینسال ها
چهتغیی راتیکردهاست؟
ای�ن تعریف ش�ما ش�امل قانون هم م ی ش�ود؟
چون اگر قانون هم ش�امل این ها بشود ،در نظر
دارید که عده ای معتقد هستند فیلم شما ترویج
قانون ش�کنی م ی کند و بنابرای�ن م ی تواند یک
فیلم ضد ارزشی یا حداقل غی ر ارزشی باشد.
قانون کمی فرق م ی کند .قانون ساخته دست بشر
است ،قانون ان چیزی اس��ت که خلق خدا تعیین م ی کنند،
خیلی از قوانین ،امروز هست ،فردا تغییر م ی کند .اینکه ارزش
نیست .چراغ قرمز رد نکردن یک قانون است اما اگر کسی
در فیلمش این را بنویس��د که شخصیت فیلم چراغ قرمز را
رد م ی کند ،نم ی شود گفت که فیلم او غی ر ارزشی است و این
کارگردان غی ر ارزشی است؛ چرا؟ چون قانون را رد کرده است،
خط قرمزی که چراغ قرمز بود را رد کرد ،ارزش خیلی پشتش
چی ز های دیگری است ،قوانین دست و پا گیر است .قوانین
اداره مالیات را نگاه کنی��د ،همه ما از انها فراری هس��تیم.
خیلی از قوانین در شهرداری هست ،در اداره دارایی هست
و در خیلی جا های دیگر ،بیمار را م ی برند بیمارس��تان اما او
را بستری نم ی کنند ،م ی گویند این قانون است که باید اول
پول را بریزی ،بعد بیمار را بستری کنیم ،خب این قانون ها که
نم ی تواند ارزش باشد.
اما به نظر م ی رسد در چند س�ال اخیر این عنوان
که فالن فیلم ارزشی نیست یا فالن ادم ارزشی
نیس�ت ،یا اینکه ای�ن فیلم توهین ب�ه ارزش ها
اس�ت و چی ز هایی ش�بیه به این ،برای فیل م ها و
ادم ها حاشیه درست م ی کنند .یکسری حاشی ه ها
برای فیلم قبلی شما گشت ارشاد ،اصال بر همین
مبنا شروع ش�د که این فیلم ارزشی نیست و به
ارزش ها توهین م ی کند و مسائلی شبیه به این.
به نظر م ی رس�د ارزش ها یک چیزی نیس�ت که
بشود محدوده ان را مشخص کرد ،بلکه یک چیز
ابر مانندی است که تازه ه ر کسی م ی تواند از ان
تفسیر خودش را داشته باشد .فکر نم ی کنید که
این حاشیه درست م ی کند برای شمای فیلمساز،
یا برای ان فیلمسازی که پوران درخشنده است
ی�ا ب�رای می ر کریمی ،فک�ر نم ی کنید ای�ن روند
اشکال دارد؟
سازمان سینمایی وجود دارد که بگوید این فیلم
ارزشی نیست ،بنا ب ر این من اجازه اکران نم ی دهم،
یا ارزشی نیس�ت و من ان را پایین م ی اورم ،این
وضعیت منطقی است یا ش�ما به این هم انتقاد
دارید؟
ان فردی که م ی گوید این فیلم ارزش��ی هست یا
نیست ،اول بگوید خودش چقدر ارزشی است ،چقدر ارزش ها
را م ی شناسد و به انها اعتقاد دارد .چقدر خودش به ان ارزش ها
عمل م ی کند یا نم ی کند.
اینکه فرقی نم ی کند ،تا زمانی که ان ادم در مسند
قدرت اس�ت و م ی تواند ان کار ه�ا را انجام دهد،
اختیار هایی هم دارد.
اینکه چه چیزی اتفاق م ی افتد با اینکه چه چیزی
ایده ال است فرق دارد .من در مورد ایده ال و ان چیزی که باید
باش��د حرف م ی زنم نه درمورد ان چیزی که هست .زمانی
در دوران پیامب ر (ص) کس��ی را گرفتند و گفتند که باید او را
سنگسار کنند ،یک عده زیادی جمع شدند و اماده شدند که
این کار را انجام دهند ،پیامب ر امد و گفت درس��ت است که
حکم سنگسار است اما تنها کس��انی م ی توانند این حکم
را اجرا کنند که خودشان هیچ گناهی انجام نداده باشند ،بعد
دیدند که همه برگشتند .حاال کس��ی م ی اید م ی گوید این
ت یا این ادم ارزشی نیس��ت یا این کتاب
فیلم ارزش��ی نیس
ارزشی نیس��ت ،خودش چقدر ارزشی اس��ت ،چقدر به این
موضوعات اهمیت م ی دهد و به انها عمل م ی کند؟ یا اینکه
خودش مصداق ان اس��ت که چون به خلوت م ی رود ان کار
دیگر م ی کند؟
خیلی چی ز ها یک جور پز و ادا اس��ت ،یک دستاویزی
ب رای ان پست است ،ب رای ان میز و ان صندلی است .چقدر
این حرف ها از سر اعتقاد اس��ت؟ یا چقدر از ترس این است
که ان موقعیت را از دس��ت بدهد؟ اگر کسی با تمام وجود و
با تمام شناخت خودش اعتقاد داشته باشد که چیزی ارزشی
نیست و بر سر حرفش بایستد این قابل قبول است ،چون او
کسی است که خودش ارزش ها را م ی شناسد ،به انها عمل
م ی کند و به انها اعتقاد هم دارد ،این ادم فرق م ی کند .او اگر
اعتراضی م ی کند ،بر مبنای اعتقاد است .اما کسی که خودش
به چیزی اعتقاد ندارد و ارزش ها را نم ی شناس��د و م ی خواهد
با تهمت زدن بگوید که این کار یا این ادم ارزشی نیست ،به
نظر من این خودش ضد ارزش است.
ش�ما به این تفکی ک هایی که برخی در س�ینما
قائ�ل م ی ش�وند ،س�ینمای هن�ری ،س�ینمای
اجتماعی ،سینمای بدنه ،سینمای روشنفکری و
مانند این ها ،شما به این تفکی ک ها اعتقاد دارید؟
من یکسری تفکی ک های خاص خودم را دارم ،من
بنابراین به نظر شما سینمای روشنفکری وجود
دارد یا نه اصال؟
نه به شکل مستقل ،در هر کدام از این گونه های
سینمایی که من نام برده ام ،م ی توان فیلم روشنفکری هم
ساخت .هم در س��ینمای حرفه ای هم در سینمای تجربی
و حتی در س��ینمای اماتور ،همان بچه هجده ساله ممکن
است با همان دوربین سوپر هشت ،با همان دوربین موبایل
با همان امکاناتی که در دس��ت دارد ،یک زبان دیگری ب رای
حرف زدن را تجربه کند ،یک چیز تازه ای ب رای گفتن داشته
باش��د .یک فیلم هفت دقیقه ای یا چهار دقیقه ای بس��ازد
اما اصول زبانش روش��نفکرانه باش��د .البته این نوع نگاه در
سینمای روشنفکری بیشتر هست ،عمده سینماگران تجربی
یا ان هایی که به سینمای تجربی م ی پردازند ،کسانی هستند
که عالقه مند به پرداخت روشنفکرانه به موضوعات هستند.
در سینمای حرفه ای هم نگاه روشنفکرانه وجود دارد،
نمونه اش س��ینمای به رام بیضایی است که یک روشنفکر
است که در فضای حرفه ای فیلم م ی س��ازد .یا کیارستم ی
وقتی در این فضای حرفه ای فیلم م ی سازد ،هنوز متعلق به
سینمای حرفه ای است.
شما گفتید که فضای روشنفکری هست که حاال
ممکن اس�ت در هر کدام از این بخش هایی که
شما به ان اشاره کردید ظاهر شود ،روی فیلمساز
تاثی ر گ�ذار باش�د و نتیج ه اش بش�ود یک فیلم
روش�نفکری ،مختصات این فضای روش�نفکری
چیست؟
اصلش البته چیز دیگری اس��ت اما ان چیزی که
فعال مد شده ،کمی با ان اصل تفاوت دارد .باال تر از عام باشد،
ی باشد ،زبانی
محتوایی داشته باشد که باالتر از سطح عموم
باشد که زبان مردم تحصیلکرده باشد ،چیزی که نوع سلیقه
جامعه تحصیلکرده را در نظر بگی��رد و ان را در بیان و لحن
لحاظ کند .این م ی شود سینمای روشنفکری.
اما ان چیزی که االن است ،نه بیان ،نه لحن ،نه ساخت،
نه مضمون ،هی چ کدام از این ها نیس��ت .حتی محتوا ها هم
چیز خاص و تازه ای ندارد ،فقط تصور م ی ش��ود که مثال اگر
یک پالن به جای هفت ثانیه بشود دو دقیقه ،این سینمای
روش��نفکری اس��ت .اگر دوربین را بکارم و بازیگر از مقابل
دوربین انقدر دور بشود که بش��ود یک نقطه ،این م ی شود
سینمای روش��نفکری ،یا اگر ادم های یک داس��تان با هم
حرف نزنند ،ریتم فیلم کند باشد یا فیلم قصه نداشته باشد
یا سکانس پالن باشد ،بازیگر ها حرف نزنند ،روابط بازیگرها
مثلث | شماره 228
نظرتان در مورد این حاشی ه هایی که برای فیل م ها
درست م ی شود با این عنوان که این فیلم ارزشی
هست یا نیست ،چیس�ت؟ فکر م ی کنید اینکه
1
بعد از جنجال هایی که بر س�ر اکران فیلم
«گشت ارشاد» بر پا ش�ده ،حاال سعید سهیلی
روی پوسترهای فیلم جدیدش « کالشینکف»
نوش�ته اس�ت :اثری دیگ�ر از کارگ�ردان فیلم
گشت ارشاد .با این حال خودش م ی گوید فیلم
جدیدش پاسخی به اتفاق هایی که در مورد فیلم
قبلی افتاده نیست ،عالوه بر فیلم جدید اقای
سهیلی ،او در این مصاحبه با مثلث از نگاهش به
فضای کلی سینما و برخی شخصی ت های فعال
در ان حرف زده است.
فکر م ی کنم س��ینما چند نوع دارد؛ به این تفکی ک ها اعتقاد
ندارم اما فکرم ی کنم ما سه نوع سینما داریم ،ما سینمای ازاد
ی ا اماتور داریم ،سینمای تجربی و سینمای حرفه ای .سینمای
اماتور ان چیزی اس��ت که همه تجربه اش م ی کنند تا فیلم
س��اختن را یاد بگیرند ،با دوربین موبایل با دوربین دستی ،با
دوربین سوپر هشت ،تجربه م ی کنند که یاد بگی رند.
یک سینمای تجربی داریم ،س��ینمای تارکوفسکی،
سینمای کیارستمی و خیل ی های دیگر ،سینمای کسانی که
م ی خواهند چی ز های جدید را تجرب��ه کنند .یک زبان دیگر،
لحن دیگر ،ساختار دیگر ،نوع جست و جوی دیگر را تجربه
م ی کند .سینمای حرفه ای سینمایی است که ساخته شده،
جواب داده ،دیده ش��ده ،مخاطب دارد ،مخاطب به ان عادت
کرده اس��ت و به ان عادت م ی کند ،این م ی ش��ود سینمای
حرفه ای .س��ینمایی که دنب��ال تجربه جدید ی��ا دنبال یاد
گرفتن نیست.
فرهنگ
چرا ،معلوم است که اشکال دارد ،اشکال انجاست
که ما قانون مدونی ب رای فیلمسازی نداریم .راجع به بیرون
از سینما هم همین است ما قانون مدون ب رای خیلی چی ز ها
نداریم ،مثال فک��ر کنید حجاب یکی از این ها اس��ت ،مثال
جلوی موهای یک خانم ی دیده م ی شود ،یا پشت موهایش
دیده م ی ش��ود ،چرا این جلوی مو که دیده م ی ش��ود ای رادی
ندارد .ان عقب مو که دیده م ی ش��ود ،ای راد ندارد اما اگر این
وسط موهای شما دیده شود ،ای راد به وجود م ی اید؟ مگر این
وسط موهایش فرق م ی کند؟ جنسش فرق م ی کند؟ رنگش
فرق م ی کند؟ چرا ان جلو و عقب موها که دیده م ی شود ،ای راد
ندار د اما این وسط اگر دیده شود ،با شما برخورد م ی کنند؟
خیلی از این موارد وجود دارد ،خیلی از برخورد ها ساخته
دست بشر اس��ت ،چیزی که ب رای من مهم است ،سه چیز
اس��ت ،یک قران ،دو دین و امام های ما ،و سه ان چیزی که
در نهج البالغه امده است ،چون من یک ارادتی به حضرت
علی(ع) دارم ...
گفت وگوبامنتقدسینمادرباره
فیلمکالشینکف
سوپراستاربی ریخت!
رضاعطارانچگونهمخاطبانرا
بهسینمام ی کشاند؟
65
فرهنگ
غریب باشد ،اتاق ها پر از کتاب باشد و کتاب روی زمین ریخته
باشد ،این ها معیار سینمای روشنفکری نیست ،قرار نیست
که فکر کنیم اگر بازیگر ها حرف نزنند و فیلم کند باش��د و
پالن ها گنگ باشد ،فیلم روشنفکری ساخته ایم .این تلقی،
تلقی درستی نیست.
ش�ما در جنگ حضور داش�تید ،تجرب�ه میدانی
داشتید اما کمتر به سراغ فیلمسازی در ان فضا
رفته اید ،چرا؟
شما به من بگویید کدام فیلم دفاع مقدس در این
سال ها موفق بوده است؟ که من دوباره بخواهم هزینه کنم و
بروم فیلم دفاع مقدسی بسازم .فیلم را بسازم که اکران نشود،
یا اکران ان محدود باشد یا تماشاچی ب رای دیدن ان نیاید ،چرا
باید این کار را انجام بدهم؟ موضوع این اس��ت که مخاطب
از فیلم دفاع مقدسی اس��تقبال نم ی کند .واقعیت این است
که فیلمساز همان چیزی را م ی س��ازد که مردم م ی خواهند
ببینند .چرا وقتی بازار یک فیلم ی اش��باع ش��ده است ،باید
دوباره به ان پرداخت؟
حاال اگر یک وقتی بودجه دولتی ب��ود ،اگر فیلمنامه
مرغوب وجود داشت ،ان وقت اگر من فیلم نم ی ساختم جای
تامل داشت ،من البته مترصد هستم که اگر شرایط عوض
بشود ،اگر فیلم ها به گونه ای باشند که تماشا چی به خوبی
به انها جذب شود ،یا اگر شرایط اکران وجود داشته باشد یا
اگراجازه بدهند که نگاه جدیدی به جنگ داشته باشیم ،ان
وقت م ی شود به این موضوع هم پرداخت اما تا وقتی رویه ها
تغییر نکرده است که در این وضعیت کار کردن ندارد.
اگر روزی شرایط به گونه ای عوض بشود که مثال اجازه
بدهند که من فیلم ی در مورد کربالی چهار بسازم ،ان وقت
ان فیلم را م ی سازم .اگر بودجه دولتی به من بدهند ،به من
اجازه بدهند که راجع به عملیاتی فیلم بسازم که در ان بچه ها
قتل عام شده اند ان وقت فیلم را م ی سازم.
شما م ی گویید که در ایران فیل م های جنگی خوب
نم ی فروشد اما این ژانر در دنیا هنوز مخاطب های
زیادی دارد ،چه م ی شود که در ایران این ژانر این
قدر ب ی مخاطب م ی شود؟
مس��اله این اس��ت که ما در ای ران س��رنا را از سر
گشادش م ی زنیم ،قرار درست این اس��ت که فیلمساز برود
اول در ژانرهایی اجتماعی ازمون و خطا کند ،وقتی با مدیوم
سینما اشنا شد ،وقتی این کار را یاد گرفت و تجربه کافی ب رای
تولید فیلم پیدا کرد ،ان وقت به سراغ فیلم جنگی م ی رود .یا
م ی رود به سراغ فیلم دینی که محتوایش تاثی ر گذار باشد .در
ای ران روند ب ر عکس این است ،یعنی اول کارگردان های ما با
فیلم جنگی شروع م ی کنند ،م ی خواهند کار را در این ژانر یاد
بگی رند ،بعد م ی روند فیلم اجتماعی بسازند .این ازمون و خطا
کردن در ژانر جنگی همان سرنا را از سر گشادش زدن است.
این یک سیکل و رویه غلط اس��ت که باعث شده مخاطب
تمایلی به اینکه فیلم جنگی ببیند نداشته باشد.
فرهنگ
66
مثلث | شماره 228
ش�ما م ی گوید ک�ه م�ا در ایران س�رنا را از س�ر
گش�ادش م ی زنی�م و کارگردان ها ب�ا فیل م های
جنگی ازمون و خطا م ی کنند و بعد اماده م ی شوند
که فیل م ه�ای دیگر بس�ازند ،ای�ا این اش�اره به
شخص خاصی دارد؟
نه ،این متاس��فانه روش و سیستمی است که در
ای ران وجود دارد .وقتی شما م ی خواهید وارد یک ساختمان
ش��وید که دو تا در دارد و در ب��زرگ ان را م ی بندید و مردم را
مجبور م ی کنید ک��ه از در کوچک وارد ش��وند ،دیگر مردم
مسئول نیستند چون در این صورت همدیگر را هل م ی دهند
یا کسانی زیر دست و پا م ی افتند .مقصر در این ماجر شخص
دیگری است .مقصر کسی اس��ت که در کوچک را باز کرده
و در بزرگ را بس��ته اس��ت ،این روش غلط است .اگر کسی
م ی خواهد وارد س��ینما بش��ود و ما به او م ی گوییم که اگر
فیلم جنگی بسازیم ،ما به تو بودجه م ی دهیم ،به ت و امکانات
م ی دهیم ،به تو دوربی��ن م ی دهیم و کمک م ی کنیم .خب،
ان ادم هم م ی رود فیلم جنگی م ی س��ازد اما این سیس��تم
غلط است.
شما کار های ده نمکی را چطور ارزیابی م ی کنید؟
جای او در سینمای ایران به نظر شما کجاست؟
من هیچ کدام از فیلم های ده نمک��ی را ندیده ام،
نه اخ راج ی ها را ،نه مع راج ی ه��ا را ،نه ان فیلم های قبل ی اش
را ،وقتی کار ه��ای او را ندیده ام ،چط��ور م ی توانم در مورد او
قضاوت کنم.
چرا کار های او را ندیده اید؟
ندارم.
دوس��ت ندارم ،کال من کار های کمدی را دوست
پس فکر م ی کنید که فیل م های او کمدی است؟
ش��نیده ام که فیلم هایش کمدی اس��ت .من کال
کمدی دوس��ت ندارم ،از چاپلین تا ده نمک��ی ،هیچ کمدی
را نم ی بینم ،حتی مثال از کار های چاپلی��ن ،لحظه هایی را
نگاه م ی کنم ،مثال انجایی را که دیکتاتور با کره زمین بازی
م ی کند اما نم ی توانم این طور فیلم ها را تحمل کنم.
این موضوع که فیل م های ده نمکی را نم ی بینید ،به
تعلق خاطر شما به جبهه و جنگ یا تجرب ه هایتان
در این مورد ربطی دارد یا صرفا به خاطر این است
که کمدی نم ی بینید؟ یعنی اگر ده نمکی چیزی
به غیر از جنگی م ی ساخت شما ان را م ی دیدید یا
فکر م ی کنید که کال تمایلی به کار های او ندارید؟
هم این اس��ت و هم دالیل دیگر ،من نه ژانر این
کار ها را دوست دارم ،نه بازی ها را نه داستان را نه پالکارد ها
را ،خیلی از دالیل باید باشد که بروی داخل سینما و فیلمی
را ببینی ،شاید داستان ،شاید بازی ،شاید توصیه کسی ،شاید
پالکارد ها ،شاید بازی ها و خیلی چی ز های دیگر ،وقتی هیچ
کدام از این دالیل ب��رای دیدن این فیلم ها وج��ود ندارد ،نه
بازی ها ،نه اسم فیلم ها ،نه داستان و چی ز های دیگر ،چرا باید
انها را ببینم؟ ضمن اینکه من ترجیح م ی دهم همان وقت
را بگذارم و کار های س��ینماگران مهم دنیا را ببینم تا اینکه
کار های ده نمکی را ببینم.
بع�د از اتفاق های�ی که ب�رای فیلم قبلی ش�ما،
«گشت ارش�اد» افتاد ،خیل ی ها انتظار داشتند که
فیلم بعدی تان پاسخی به ان حوادث باشد.
کالشینکف البته خیلی پاسخ اتفاقاتی که ب رای
گشت ارشاد افتاده نیست ،اما من قول م ی دهم که پاسخ ان
اتفاقات را هم به موقع خودش خواهم داد .کالشینکف یک
داستان اماده بود که تصمیم به س��اخت ان گرفته بودم اما
این جدا از اتفاقاتی است که ب رای گشت ارشاد افتاده است.
واقعیت این اس��ت که ان اتفاق ها این قدر سنگین بود که
واقعا جای پاسخ دادن دارد .مسیح ی ها م ی گویند اگر کسی
به شما سیلی زد ،اجازه بدهید به طرف دیگر صورتتان هم
سیلی بزند ،من م ی گویم اگر کسی به من یکی بزند ،دو تا
را حتما م ی خورد .من در جریان اکران فیلم گش��ت ارشاد،
ضربه های زی��ادی از خیل ی ها خورده ام و پاس��خ همه اینها
باید داده شود.
برخی از کس�انی هم که به ش�ما ضربه زدند ،از
دوستانتان بودند...
اگر روزی شرایط به گونه ای عوض بشود
که مثال اجازه بدهند که من فیلمی در مورد
کربالی چهار بسازم ،ان وقت ان فیلم را
می سازم .اگر بودجه دولتی به من بدهند،
به من اجازه بدهند ک�ه راجع به عملیاتی
فیلم بسازم که در ان بچه ها قتل عام شده
اند ان وقت فیلم را می سازم
در ان ماجرا خیل ی ها س��هم داشتند ،یک عده ای
از داخل سینما و یک عده ای هم از خارج از سینما .این فقط
محدود به کار هایی که اقای شمقدری کرد نیست ،از داخل
سینما اقای شمقدری و دوستانش بودند ،برخی از داخل حوزه
هنری بودند ،به نظر من س��ه گروه بودند که در ان ماجرا ها
دخالت داشتند .یکی کس��انی که قرار بود فیلمشان در ان
زمان اکران بشود و نشد ،اینها فیلم من را بهانه کردند تا از ان
علیه اقای شمقدری استفاده کنند ،یک گروه کسانی بودند
که رفتند پیش برخی علما و به انها اعتراض کردند .عده ای
هم باند اقای شمقدری بودند.
اما در کل این موضوع همیشه صادق است؛ وقتی یک
فیلمی خوب م ی فروشد 99درصد از کسانی که داخل خود
سینما هس��تند ،از این وضعیت ناراحت م ی شوند .ان یک
درصد باید واقعا ادم های خود س��اخته ای باش��ند که ناراحت
نشوند .کسانی هم که فیلم شان همزمان با فیلم من اکران
م ی ش��د مدام منتظر بودند که این فیلم پایی��ن بیاید .یک
عده ای هم مخالفت های سیاس��ی م ی کردند ،اینها کسانی
بودند که دکان دفاع از ارزش ها را باز کرده اند و دکانشان هم
خوب گردشی دارد .به هر حال همی ن ها بودند که موضوع را
به مجلس کشاندند و در انجا هیاهو به پا شد.
به نظر من فیلم گش��ت ارش��اد از س��ه تا فیلم ضربه
خورده است ،سه فیلمی که همزمان با این فیلم نمایش داده
شدند ،خصوصی ،قالده های طال و روی ماه خداوند را ببوس.
به خصوص اینکه فیلم روی ماه خداوند را ببوس فیلمی بود
که برنامه اکرانش را ب رای عید فطر تنظیم کرده بود .اما سر
لجبازی اقای شمقدری ،ب رنامه هایشان به هم ریخت.
تمام ان حاش�ی ه هایی که ب�رای فیل م تان ایجاد
شد ،باعث نش�د که ش�ما انگیزه تان را از دست
بدهید؟
نه ،اتفاقا خیلی هم به من انگیزه داد.
بیش�تر به نظر م ی رس�ید که ان اتفاق ها شما را
عصبانی کرد اما در نهایت همه اینها از نظر مالی
برای فیلم ش�ما بد نش�د ،در واق�ع فیلم فروش
خوبی داشت.
خیل ی ها معتقد هس��تند که این حاشی ه ها به نفع
فیلم م ی ش��ود اما واقعا این طور نشد ،چون همین جنجال
ب رای فیلم خصوصی هم شد ،تظاه رات ب رای فیلم خصوصی
هم بود اما در حال��ی که من صد میلی��ون م ی فروختم ،ان
فیل��م روزی 25میلی��ون م ی فروخت .م ی خواه��م بگویم
جنجال هایی که به راه افتاد ،بیشتر به نفع فیلم اقای جی رانی
و خصوصی شد تا فیلم گشت ارشاد و هر چند فیلم من هم در
نهایت فروش بدی نداشت اما با اینکه گفتند به من خسارت
م ی دهند ،این خسارت هیچ وقت پرداخت نشد.
بگذارید به فیلم کالش�ینکف بپردازیم ،ایده این
فیلم از کجا امده است؟
ایده فیلم بیش از پنج س��ال پی��ش به ذهن من
رس��ید؛ وقتی که من عکس یک س��رباز را دیدم که در یک
دست کودکی را داشت و در دست دیگرش یک اسلحه بود و
پشت به دوربین م ی رفت .این تصویر ب رای مدت ها در ذهنم
بود اما فرصت نم ی کردم که روی ان کار کنم .اما در نهایت
فیلمنامه را در نیمه دوم س��ال 91نوشتم و ساختش هم در
سال 92انجام شد.
اسم فیلم از همان اول همین کالشینکف بود؟
بله ،من دوست داش��تم که این اسم را روی فیلم
بگذارم ،این ب رای من ی��ک جور خاطره بازی یا نوس��تالژی
دارد .به هر حال ما یک زمانی با این اس��لحه کالش��ینکف
زندگی کرده ایم ،با ان نشسته ایم و برخاسته ایم .من همیشه
م ی گویم اسلحه کال چیز نامردی است ،چون ادم م ی کشد،
نامرد اس��ت اما میان اس��لحه ها ک��ه همه نامرد هس��تند،
کالشینکف مرد است.
شما گفته بودید که شخصیت اول این فیلم را با
نگاهی به قیصر ساخته اید.
نگفت��م تحت تاثیر قیصر ب��وده ام .من ب رای این
شخصیت تحت تاثیر هیچ چیز جز خودم نبوده ام .این بیش
از هر چیز تحت تاثیر خودم و زندگی خودم و اتفاق هایی که
ب رای خودم افتاده ،بوده است .اینها که زد و خورد م ی کنند،
تنها از قیصر نم ی اید ،من از انهایی هس��تم که اگر حقم را
بخورند سکوت نم ی کنم ،بزرگترم را نم ی اورم ،سراغ پلیس
و پاسبان نم ی روم ،من از انهایی هستم که اگر بزنند ،خودم
م ی زنم .عادلی که من نوش��ته ام از روی ش��خصیت خودم
نوش��ته ام ،این البته از جاهای مختل��ف م ی اید .از جاهایی
که شخصیت من در انها ش��کل گرفته است ،از خانواده ام،
از زندگی خودم .قطعا ش��خصی ت هایی مث��ل قیصر ،مثل
شخصیت فیلم تنگنا ،مثل لئون ،اینها همه روی من تاثیر
گذاشته اند .اما بیشتر ان چیزی که در این شخصیت وجود
دارد ،از خود من م ی اید.
فیل م های ش�ما خیلی ملتهب است ،این التهاب
در فیلم اخی ر تان ه�م وجود دارد ،ای�ن التهاب از
کجا م ی اید؟
خب چارچنگولی که از این هم ملتهب تر بود.
این التهاب از کجا م ی اید؟
هم��ه کار گردان ها ب ر اس��اس زندگی ش��خصی
خودش��ان فیلم م ی س��ازند ،اگر زندگی ارام��ی دارند ،فیلم
ارام م ی س��ازند .اگر زندگی ش��لوغی دارند ،فیلم های شلوغ
م ی سازند .نم ی شود یک کس��ی که عاصی است ،فیلم ارام
بسازد .اما بعض ی ها خودشان شبی ه تر به خودشان هستند،
بعض ی ها ادا در م ی اورند ،مثال خودش ادم عبوس��ی اس��ت
اما م ی خواهد فیلم رمانتیک بسازد .این ادا است ،ادای فیلم
رمانتیک را در اوردن است .مثال کس��ی که خودش کاسب
اس��ت ،ادای فیلم روش��نفکری را در م ی اورد .ه ر چند در ان
فیلم ها هم وقتی دقیق نگاه کنیم ،م ی توانیم خود کارگردان
را در فیلم تشخیص بدهیم.
اما در مورد اینکه این التهاب در این فیلم از کجا م ی اید،
من یک جایی البوم خ��ودم را ورق زدم و دیدم که با مرده ها
بیش��تر از زنده ها عکس دارم .ان قدر ها که با مرده ها عکس
داشتم ،با زنده ها نداشتم...
یک سری انتقاد هایی هم به فیلم بود؛ یکی اینکه
مثال این فیلم ترویج ب ی قانونی م ی کند ،یا ترویج
خود سری اجتماعی م ی کند.
اصال قهرمان این طوری شکل م ی گیرد .اگر قرار
باشد قهرمان برود پلیس بیاورد که قهرمان نیست ،قهرمان
وقتی قهرمان م ی ش��ود که رگ غیرت اش کلفت تر باش��د.
وقتی که به تعصب خودش متکی باشد ،این نشانه قهرمان
در سینماست که خودش اقدام م ی کند.
اما در مورد اینکه م ی گویید ترویج ب ی قانونی م ی کند،
خب در طول سال این همه فیلم ساخته م ی شود ،فیلم های
ما این قدر تنوع دارد و این قدر موضوع دارد که یک فیلم در
ی ترویج ب ی قانونی بکند.
ان میان بعید است بتواند به تنهای
ضمن اینکه به هر حال هر کس��ی و ه��ر کارگردانی ،یک
نوعی از قهرمان را دوست دارد .یکی دوست دارد قهرمانش
عاشق پیشه و شاع ر پیشه باش��د ،با یک شخصیت لطیف،
یکی دوست دارد که قهرمانش پلیس باشد و نماینده قدرت
و قانون ،یکی دوست دارد که قهرمانش یله و رها و عاصی
باش��د .من این نوع قهرمان را با این ش��کل رفت��ار و در این
موقعی ت ها م ی پسندم.
من از نتیجه کار در مورد بازی ها راضی هس��تم
اما وقتی بازی س��اعد را در چند متر مکعب عشق دیدم که
کار اول کارگردان هم بود ،و ب��ا ان وضعیت فقی رانه و جمع
و جور تولید کرده بودند ،در کاری که سنگین هم نبود ،این
قدر خوب درخشیده است ،اما در این فیلم که کار من بود که
قبال چندین فیلم ساخته ام ،این طرف به اندازه ان کار خوب
نبود ،غبطه خوردم.
در کالش��ینکف این قدر کار س��خت بود که در پایان
فیلمبرداری یک جای س��الم در بدن س��اعد وجود نداشت،
تمام تنش زخم ی و کبود و خ راشیده بود .به هر حال نتیجه
کار خیلی خوب بود و من خیلی راضی بودم .حتی من تصور
م ی کردم که او ب رای یک جایزه ای در جشنواره کاندیدا شود،
بعد همه داور ها به تنهایی و تک تک به من گفتند که حقش
بود که کاندیدا م ی شد اما نشده است.
بازی در کنار عطاران برایش سخت نبود؟
نه ،عطاران ان قدر س��ینه گس��ترده ای دارد و ان
قدر ادم خاکی اس��ت ،انقدر دریادل اس��ت که خیلی راحت
م ی شود در کنار او کار کرد ،تازه انکه نقش اول هم باشد ،اما
رضا خیلی از این موضوع استقبال کرد .حتی مثال در مورد
تیتراژ بار ها گفت که اس��م بازیگر اول بای��د اول بیاید ،در
حالی که خیلی از بازیگر ها سر این موضوع در قرار دادشان
بحث م ی کنند ،رسما این را در قرار دادهایشان م ی اورند که
اسم من در کجای تیتراژ باید باش��د .موضوع این است که
عطاران محبوبیتش را از تیتراژ و بازی نقش اول ،از دیالوگ
گفتن و اینها نم ی اورد .محبوبیت او از جای دیگری است ،از
انجاست که در دل مردم است ،از ارتباطش با مردم است که
این همه محبوب است .یک چیز جالب در مورد او مثال این
اس��ت که هیچ کس او را اقای عطاران صدا نم ی کند ،حتی
کسانی که او را نم ی شناسند ،همه او را اقا رضا یا داش رضا
صدا م ی کنند.
برای عطاران چطور ،از همان اول تصمیم داشتید
که عطاران را برای ان نقش انتخاب کنید؟
ب رای نقش رضا دو گزینه در ذهن داش��تم ،که در
نهایت عطاران را انتخاب کردم .البته دوس��ت داش��تم که
چهره های بیشتری هم در فیلم داشته باشم.
چقدر دس�ت او را باز گذاش�تید که بداهه پردازی
کند؟ به هر حال عطاران بازیگر بداهه است.
اتفاقا کمی هم دست او را بس��تم ،نقش در واقع
مایه های طنز خیلی بیشتری داش��ت ،رضا خودش هم ادم
شیرینی اس��ت .اما ش��وخ ی های او را کم کردیم ،چون فکر
م ی کردیم که این فیلم نباید به کمدی نزدیک باش��د .فکر
کردم که ان همه ش��وخ ی ها فیلم را کم��دی م ی کند و این
چیزی بود که نم ی خواستم اتفاق بیفتد.
کال دوس�ت داری�د ک�ه بازیگ ر ه�ای زی�ادی در
فیل م هایتان داشته باشید ،حتی برای نقش های
کوچک هم از بازیگ ر های چهره استفاده م ی کنید.
بله ،خب من دوس��ت دارم که بازیگر های زیادی
در فیلم داشته باش��م .اما معموال در بخش خصوصی این
طور نیست ،معموال این طور است که در بخش خصوصی
یک بازیگر چهره یا یک سوپ ر اس��تار م ی اورن��د و بعد باقی
بازیگر ها را ب ر اساس اینکه با فالن ادم اشناست ،یا اینکه در
ن اموزشگا ه اموزش دیده است ،یا پسرخاله ان ادم است،
فال
دخترخاله فرد دیگر است ،یا هنرجو است یا چی ز هایی مثل
این یا اینکه حتی پول داده اس��ت ،انتخابشان م ی کنند که
در فیلم بازی کنند .من اما این طور ن��گاه نم ی کنم ،من در
این کس�انی که برای نقش های کوت�اه انتخاب
م ی کنید ،بر چ�ه مبنای�ی در فیل م هایتان حاضر
م ی شوند؟
نم ی شود گفت که به اعتبار من م ی ایند ،اینها قطعا
به اعتبار من نم ی ایند ،لطف و بزرگواری کرده اند که در این
کار ها حاضر شده اند .وقت گذاش��ته اند چون واقعا این طور
هم نیست که بگویم به خاطر پول م ی ایند ،چون در بخش
خصوصی پول ان چنانی هم ندارم که به انها بدهم .این طور
نبوده است که ب رای یک روز یا سه روز صد میلیون پول داده
باشیم .لطف کرده اند و یک وقتی هم شاید به اعتبار کار های
قبل ی ا م امده اند.
مثل اینکه قرار بود اقای پورعرب هم در این فیلم
حضور داشته باشد ،چه اتفاقی افتاد که در نهایت
پورعرب نیامد؟
حال خودش کمی مناسب نبود ،لوکیشن ما هم در
جایی بود که هوایش الوده بود ،تع داد خیلی زیادی هم پله بود
که باید باال و پایین م ی رفت .در ان زمان هم حال پور عرب
از وضعیت همیشگ ی اش بد تر بود ،البته خدا را شکر که االن
حالش بهتر است ،منتها امد و لوکیشن را دید اما ب رای خود
من سالمتی او از هر چیز دیگری مهم تر است و فکر کردم
که اگر ب رایش ضرری داشته باش��د ،اصال چرا باید این کار را
انجام دهد؟
ی هاش م پور هم خوب
مثل اینکه رابطه شما با اقا
است .جمشی د هاش�م پور در اغلب کار های شما
حاضر بوده است.
بعض ی ها م ی گویند جمش��ی د هاش��م پور کم کار
شده است ،این طور نیست ،چون تلفن همراه ندارد و با تلفن
منزل هم به سختی م ی شود پیدایش کرد من م ی دانم که او
چقدر پیشنهاد های مختلف دارد ،یک سری پیشنهاد های
شهرستان دارد که نم ی رود ،یا پیشنهاد هایی از فیلم اول ی ها
است که با انها اشنایی ندارد نم ی رود ،چون نگران این است
که احترامش را حفظ نکنند .هاشم پور نه کم کار شده است
و نه بیکار.
خودش گاهی از نقش ها خوش��ش نم ی ای��د و انها را
نم ی پذیرد .اما خودش م ی گوید که سر صحنه کار های من
راحت است ،اذیت نم ی ش��ود ،لطف م ی کند و حضور دارد.
به ه ر حال یک وسواسی دارد که هر کاری را قبول نم ی کند.
با ش�ما هم ارتب�اط خوب�ی دارد ،ش�ما حتما در
فیل م هایتان برای او نقش م ی گذارید.
بعضی بازیگر ها ب رای بعض��ی کارگردان ها عزیز
م ی شوند .اقای هاشم پور ب رای من و مالقل ی پور عزیز است،
وقتی مالقل ی پور هنوز از دنیا نرفته بود ،هاشم پور هم خیلی
سر حال تر بود.
ژانر فیلم کالشینکف را چه م ی دانید؟ یک جایی
گفته بودید که این یک فیلم اجتماعی با مای ه های
طنز و دینی است.
یادم نیس��ت که چنین چیزی را گفته باش��م اما
این همه ادم ب رای مصاحب��ه به من زنگ م ی زنند و من یادم
نم ی ماند که به هر کدام چه گفته ام .در مجموع ،این فیلم به
نظرم یک داستان است ،با مایه های اجتماعی که به خصوص
گاهی مخاطب هایش را هم م ی خنداند .اما ما نم ی خواستیم
که مخاطب را خیلی زیاد بخندانیم.
ی امکانش را
اگر م ی خواس��تیم این کار را بکنیم ،خیل
مثلث | شماره 228
بله ،من اصال این نقش را ب رای س��اعد نوشته ام.
از همان ابتدا در نوش��تن هم به ویژگ ی های ش��خصیتی و
بدنی و فیزیک او فکر کرده ام .ی��ک ادم الغر و ظریف با ان
مشخصات را در ذهن داش��تم و فقط همین .اما ب رای باقی
ادم های فیلم بعدا تصمیم گرفتم .ب رای باق ی شان بعدا فکر
شما البته در جایی هم گفته اید که ساعد سهیلی
در فیل م های دیگر بهتر بازی کرده بود.
فیلم های قبل ی ام هم همین طور کار کرده ام .ب رای نقش های
کوتاه هم بازیگر هایی شناخته ش��ده انتخاب کرده ام .در انها
هم اگر بازیگر های خیلی مشهور نبودند ،یا به این دلیل بود
که مثال به دلیل اینکه نقش کوتاه بوده ،بازیگری که من در
نظر داشته ام نیامده اس��ت یا بار مالی داشته است یا درگیر
کار دیگری بوده اند و نیامده اند ،درس��ت است که من خودم
تهی ه کننده هستم و این بار مالی هم دارد اما من دوست دارم
که بازیگر های زیادی در کارم داشته باشم.
فرهنگ
ش�ما از همان ابتدا هم قصد داشتید که از ساعد
سهیلی برای نقش عادل استفاده کنید؟
کردم که چه کسی بهتر م ی تواند بازی کند یا چه کسی به
این نقش م ی اید .من م ی خواس��تم که شخصیت اول بدن
ضعیف داشته باشد که در مقابل ضد قهرمان های قوی بنیه،
این معصوم بودنش به چشم بیاید.
فرهنگ
67
فرهنگ
داش��تیم .بازیگرش را هم داشتیم ،داس��تان هم اجازه اش را
م ی داد و اص�لا در فیلمنامه هم این دیده ش��ده بود .اما من
فقط م ی خواستم با گنجاندن کمی خنده در این فیلم تلخی
موضوع را بگیرم .به همین دلیل ه��م بود که خیلی تالش
کرده ام که فیلم کمدی نش��ود .خیلی کمدی نشود ،خیلی
اکشن نش��ود ،خیلی سیاسی نش��ود .مثال ما مقدار زیادی
صحنه هایی اکشن و بزن بزن داش��تیم که انها را در تدوین
حذف کردم ،در حالی که به راحتی م ی شد انها را نگه داشت.
من سعی کردم که همه چیز به اندازه باشد ،از هر چیزی به
اندازه در فیلم داشته باشیم.
گفتید که سعی کرده اید ،فیلم سیاسی نشود؟
بله ،کل قصه این فیلم به نظرم خیلی سیاس��ی
است ،اعتراض به شرایط امروز اس��ت ،یک جوری اعتراض
است به شرایطی که در شان مردم ما نیست ،فیلم سیاسی
فقط این نیس��ت که متلک به این و ان بگویید یا اینکه به
فالن شخصیت یا جریان سیاسی بپردازید ،همین که این
طور اعتراض کنید ،فیلم سیاسی م ی شود.
حاال از وضعیت اکران و فروش راضی هستید؟
خدا را ش��کر فیلم مثل باقلوا م ی فروشد ،فروش
فیلم از گشت ارشاد هم بهتر است ،حتی در مورد گشت ارشاد
که م ی گفتن��د خیلی چی ز ها به ف��روش ان کمک کرد ،هم
جنجال ها ،هم اسم فیلم ،هم خیلی چی ز های دیگر بود ،اما
این فیلم با این اسم کالشینکف ،متکی به هیچ چیز به غیر
از خودش نیست ،بدون ج و سازی بدون حاشیه و با این اسم
دارد خیلی خوب م ی فروشد.
بعض ی ها هم به خاطر س�ابقه ذهنی که از گشت
ارش�اد دارن�د م ی این�د و م ی گوین�د ای�ن همان
کارگردانی است که گشت ارشاد را ساخته است.
فک��ر م ی کنم بل��ه 10 ،تا 15درصد کس��انی که
م ی ایند به سینما ها که این فیلم را ببیند ب رای همین م ی ایند،
این را من خودم در سینما ها دیده ام ،خودشان م ی گفتند که
فیلم را دوست داشته اند .تازه این فیلم تبلیغات خاصی هم
ندارد ،فقط خود فیلم است .خود تماشا چ ی ها هستند که ان را
توصیه م ی کنند و به همین دلیل است که فروش فیلم هم
روز به روز بهتر م ی شود.
همزمان�ی اش با اکران فرش قرم�ز رضا عطاران
برای شما چطور بوده است؟
من فکر م ی کنم که اگ��ر ان نبود ،فروش ما بهتر
م ی شد؛ همان طور که اگر کار ما نبود ،فروش ان فیلم بهتر
م ی شد .شاید بگویم که به راحتی سه قسمت از چهار قسمت
فروش رد کارپت مال ماس��ت ،همان طور که اگر ما نبودیم
همین می زان از فروش ما مال ان فیلم بود.
فروش در شهرستان ها چطور است؟
در انجا هم عالی است ،من در مجموع از فروش
فیلم به شدت راضی هس��تم .تازه این را هم در نظر بگیرید
که تبلیغات ان فیلم ها از ما خیلی بهتر اس��ت .انها تیزر و
بیلبورد و چی ز های دیگر دارند اما ما فقط خود فیلم را داریم و
خوشحال هم هستم که با این وجود فیلم کالشینکف هنوز
از فیلم های دیگر بهتر م ی فروشد.
ظاهرا چند دقیقه ای هم از فیلم کم شده است؟
68
در جش�نواره پی ش بین�ی م ی ش�د ک�ه یک�ی از
س�کان س ها حذف ش�ود ،این حذفی ک�ه انجام
دادید ،به خاطر ممیزی بود؟
مثلث | شماره 228
فرهنگ
بله 9دقیقه به نسبت نس��خه ای که در جشنواره
نشان داده شد ،کوتاه شده است.
نه ،خوش��بختانه فیلم با هیچ ح��ذف ممیزی رو
به رو نشده است ،این حذف بیش��تر ب رای این بود که زمان
فیلم دست بشود و ریتم ان اصالح بش��ود .قبل از جشنواره
م ی خواس��تم که اینها را از فیلم در بیاورم اما تدوین گرمان
گفت که بگ��ذار فیلم را نمایش بدهیم ت��ا ببنیم که کجا را
باید در بیاوریم.
مردی شبیه خودش نه حاتمی کیا
مسعود سهیلی در این سال ها چه تغیی راتی کرده است؟
شاهین فتحیان
خبرنگار
2
سعید سهیلی از نسل فیلمسازان حوزه هنری است ،اما
چند سالی است ،با نگاهی جدید به ساخت فیلم های جدیدش
م ی پردازد که حوزه هنری ،یک روز از نمایش فیلم های او در
سینماهایش جلوگیری م ی کند ،روزی دیگر ،در سینماهایش،
س��انس ویژه ب رای نمایش فیلم او در نظر م ی گیرد .با همه
این اوصاف ،م ی توان گفت ،س��هیلی حاال فیلمسازی شده
که به گونه ای خاص و چه بسا خاص خودش فیلم م ی سازد.
سهیلی متولد 1338در تربت حیدریه است و فعالیت
هنری اش را از حوزه هنری خ راس��ان در رش��ته های تئاتر و
فیلمسازی اغاز کرده است .نخستین فیلم بلندش را با عنوان
«مردی ش��بیه باران» با موضوع دفاع مقدس ساخت که در
ان زمان مورد توجه قرار گرفت؛ تا جای ی که س��یمرغ بلورین
بهترین بازیگر نق��ش اول مرد را ب��رای ابوالفضل پورعرب
به ارمغ��ان اورد که البته در جای خود بس��یار محل بحث و
حاشی ه پردازی قرار گرفت.
«مردی از جنس بلور» هم در همین حال و هوا ساخته
شد اما شاید از فیلم «سه راب» ساخته شده در سال 78بود
که او راه دیگری را در فیلمسازی پیش گرفت؛ مسیری که به
ساخت فیلم هایی چون «سه راب»« ،شب برهنه»« ،غوغا»،
و «تارا و تب توت فرنگی» تا سال 85انجامید .از سال 86هم
که «سنگ ،کاغذ ،قیچی» را ساخت ،درست است که همین
مسیر را ادامه داد اما م ی توان گفت در اثارش ،همیشه ردی
از وجوه انتقادی و اجتماعی جنگ را به شکلی نیمه مستتر و
نیمه عیان به طور ثابت قرار داد .فیلم های «چهارانگشتی»،
«چارچنگولی»« ،ازدواج در وقت اضافه» و «گشت ارشاد»،
هرچند اث��اری بودند که با نگاه به گیش��ه و بعضا فروش در
شبکه نمایش خانگی و سوپرمارکت ها ساخته شدند اما تقریبا
در بیش��تر انها ،به چالش کش��یدن متولیان و منسوبان به
مفاهیم و ارزش های دینی و عقیدتی ،همواره جایگاه ویژه ای
داشته است« .گشت ارش��اد» را در اوج این مسائل م ی توان
قلمداد کرد که اعتراض به نمایش ان ،نه تنها به توقف اکران
فیلم انجامید ،بلکه یکی از چالش های سیاسی پررنگ در
تاریخ س��ینمای ای ران پس از انقالب را با رودررو قرار گرفتن
حوزه هنری و وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی رقم زد؛ فیلمی
که سرمایه گذار ان هم خود سهیلی بود و م ی توان گفت ان
دعوای سیاسی ،لطمه مالی قابل توجهی هم به او وارد کرد.
حوزه علیه سهیلی
سعید سهیلی در س��ال 75فیلمنامه «توفان شن» را
ب رای جواد شمقدری نوش��ته بود .وقت ی هم که دعوای حوزه
هنری و انچ��ه عاملیت جری��ان انحرافی دول��ت در حوزه
سینما توصیف م ی ش��د باال گرفت ،با نمایش دو فیلم ،که
یکی از انها فیلم سهیلی بود ،شمشیرها باال رفت .سازمان
سینمایی س��وره با انتش��ار نامه ای ،با اعالم توقف نمایش
دو فیلم «خصوصی» محمدحس��ین فرح بخش و «گشت
ارشاد» سعید س��هیلی همچنین اعالم کرد« :حوزه هنری
به عنوان یک��ی از نهاده��ای فرهنگی که وظیف��ه خود را
پاس��داری از دس��تاورد های نظام مقدس جمهوری اسالمی
م ی داند ،ظرفیت نمایش س��الن های س��ینمایی خود را در
اختیار فیلم های ضدارزشی قرار نم ی دهد .سازمان سینمایی
س��وره حوزه هنری باتوجه ب��ه فضای موجود و در راس��تای
صیانت از ارزش های انقالب اسالمی ،نمایش این دو فیلم
را در سالن های س��ینمایی خود در سراس��ر کشور متوقف
خواهد کرد».
درواقع اعتراض برخی گروه ها از جمله انصار حزب اهلل
و پس از ان برخی ائمه جمعه باعث شد تا سینماهای حوزه
هنری و ش��هرداری اکران این دو فیلم را بدون هماهنگی با
وزارت ارشاد متوقف کنند .اتفاقی که با تجمع اعتراضی انصار
حزب اهلل در مقابل ساختمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسالمی
دولت احمدی نژاد همراه شد.
ماجرا به همی ن جا ختم نش��د و زم��ان عرضه فیلم در
شبکه نمایش خانگی هم سوال حمید رسایی ،نماینده مردم
ته ران در مجلس شورای اسالمی از سیدمحمد حسینی ،وزیر
فرهنگ و ارشاد اسالمی در مورد علت اعطای مجوز پروانه
نمایش خانگی فیلم «گشت ارشاد» نیز در مجلس شورای
اس�لامی اعالم وصول شد .اعضای کمیس��یون فرهنگی
مجلس شورای اسالمی هم نس��بت به اکران خانگی فیلم
سینمایی «گشت ارشاد» اب راز نارضایتی کردند.
البته همزم��ان با پخش خانگی «گش��ت ارش��اد»،
قائم مقام دفتر ارزشیابی و نظارت سینمای حرفه ای از وقوع
پاره ای تخلفات در تهیه بسته نهایی فیلم سینمایی «گشت
ارشاد» و انتشار و تکثیر ان خبر داد.
اما مدیرعامل موسسه پخش کننده فیلم تاکید داشت
هیچ تخلفی در عرضه نسخه نمایش خانگی «گشت ارشاد»
صورت نگرفته و همچنان در ان مقطع جواد شمقدری اعالم
کرد که تخلف انجام شده و در حال بررسی است.
کارگردان اثر هم در هم��ان مقطع طی گفت وگویی با
بیان اینکه تخلفی صورت نگرفته است ،اعالم کرد« :من این
خواسته را دارم که وزارت ارشاد بررس ی های تکمیلی را انجام
دهد و در صورت تب رئه شدن فیلم با کسانی که این تهمت را
وارد کرده اند ،برخورد شود».
وی مطرح ک��رد« :من فکر م ی کنم اگر هم اش��کالی
ایجاد شده باشد ،به مشکالت درون سازمانی وزارت ارشاد و
اختالفات بین مسئوالن قدیم و جدید ارشاد مربوط م ی شود و
گویا فیلم ما قربانی جنگ قدرت شده است».
با همه این اوصاف ،سیدعلیرضا س��جادپور به عنوان
معاون فعالی ت های سازمان سینمایی اعالم کرد که می زان
تعلیق موسسه توزیع کننده فیلم سینمایی «گشت ارشاد»
حدود سه ماه است و به این شکل ،تقصیرها به گردن موسسه
پخش کننده فیلم افتاد .این شد که سعید سهیلی با اب راز گله
از جمع اوری نس��خه های نمایش خانگی «گش��ت ارشاد»
گفت« :نم ی دانیم به کجا پناه ببریم!»
سهیلی که دل پری از ماجراهای این فیلم داشت ،اظهار
کرد« :حقیقتش را بخواهید دیگر از پیگیری اتفاقاتی که ب رای
این فیلم م ی افتد ،خسته شده ام و ب رایم جذابیتی ندارد .از این
فیلم بدم م ی اید و حتی حاضر نیستم نسخه نمایش خانگی
ان را بخرم و تماشا کنم .به اندازه کافی خسته شده ام!»
س��هیلی البته قبل از «گش��ت ارش��اد» هم باتوجه
به محتوای فیلم هایش بسیار مورد انتقاد قرار م ی گرفت .او
زمان نمایش فیلمش در جشنواره فجر در سالن مخصوص
اهالی رسانه و منتقدان گفته بود« :من اینجا فقط به احترام
اهالی مطبوعات ام��ده ام و م ی خواهم که بش��نوم و کمتر
پاسخ دهم».
سیاسی غیرسیاسی!
حاشیه های ارام با «کالشینکف»
سهیلی اما در جشنواره بعد از ان با فیلم «کالشینکف»
امد؛ فیلمی که برخالف س��مت و س��وی نام ان ،کامال در
شهر م ی گذرد و داس��تانی اجتماعی را به نمایش م ی گذارد.
این کارگردان وقتی در نشس��ت نمایش فیلمش در س��الن
رسانه های جشنواره حضور یافت ،خیلی سریع رفت به سراغ
تمجید از بازی رضا عطاران در «کالشینکف» و از بعضی از
بازیگران که فکر م ی کنند با تیتراژ یک فیلم ،جایگاه شان باال
یا پایین م ی رود ،انتقاد کرد .او گفت« :من با هر بازیگری که
م ی خواهم قرارداد ببندم؛ اولین صحب ت هایی که م ی کنیم
بحث سر دستمزد اس��ت و بعد هم سر عنوان بندی و تیتراژ،
وقتی رضا عطاران به دفتر ما امد ،روی مسائل مالی که اصال
هرچه چانه زدیم فایده نداش��ت و کوتاه نیامد .البته به نظرم
عطاران اصال قیمت ندارد چون خیلی نایاب و غنیمت است
اما بعد از قیمت ،دیدم که گفت من به ش��رطی م ی ایم که
اسمم در تیتراژ اول زده نشود ،چون قهرمان داستان نیستم و
باید اسمم دوم بیاید .بعد از اماده شدن فیلم ،وقتی عطاران ان
را دید و مشاهده کرد که اسمش اول امده ،ناراحت شد و گفت
باید اسم ساعد (سهیلی) اول بیاید».
ای��ن کارگ��ردان درب��اره ش��کل گیری ایده داس��تان
«کالشینکف» م ی گوید« :من در 90درصد از کار هایی که
انجام داده ام ،ایده ام را از عکس گرفته ام ،عکسی که مرا درگیر
کرده اس��ت .وقتی با عکس جالبی روبه رو م ی شوم ،ان قدر
به ان نگاه م ی کنم تا ب رایش قصه ای پیدا کنم .نوشتن این
فیلمنامه هم از درگیر ش��دن ذهن من به یک عکس شروع
شد .در ان عکس ،یک جوانی پش��ت به دوربین در حرکت
است که در دست چپ او ،دس��ت یک دختربچه است و در
دست راستش یک کالشینکف .ما حدود یک سال و نیم کار
کردیم و نهایتا فیلمنامه «کالشینکف» پدید امد».
کارگردان «کالشینکف» همچنین دربار ه دلیل چندین
ارجاع به فیلم های چون «لئون»« ،قیصر» و غیره م ی گوید:
«ارجاعات عمدی نیس��ت .ناخواس��ته بعضی صحنه ها و
اتفاقات ان ق��در ادم را درگی��ر م ی کند که وقتی چش��م باز
م ی کن��ی ،م ی بینی در فیلم تو هس��تند؛ مث��ل فیلم هایی
مثل «لئ��ون»« ،قیصر» و «تنگنا» ک��ه از کودکی در ذهن
من شکل گرفته است و ناخواسته و گاهی هم خواسته وارد
فیلم م ی شوند».
سعید سهیلی از بازی ساعد سهیلی (فرزندش) که در
این فیلم نقش اصلی را ایفا م ی کند ،تمجید م ی کند و معتقد
است« :ساعد در این فیلم خیلی خوب بازی کرد ه است .این
را نه به عنوان پدر بلکه به عنوان ی��ک کارگردان م ی گویم.
او در این فیلم خیلی خوب ب��ود اما وقتی «چند متر مکعب
عشق» را دیدم احساس کردم انجا خیلی بهتر است و این را
جدای از رابطه پدر و پسری م ی گویم .از او گله دارم که چرا در
«کالشینکف» به اندازه ان فیلم خوب نبود».
فرزندانی که بازیگر شدند
منیژه حکمت ،جهانگیر کوثری ،رخشان بن ی اعتماد،
مثلث | شماره 228
سعید سهیلی می گوید :نوشتن فیلمنامه
«کالشینکف» از درگیر شدن ذهن من به
یک عکس شروع شد .در ان عکس ،یک
جوانی پشت به دوربین در حرکت است
که در دست چپ او ،دست یک دختربچه
است و در دست راستش یک کالشینکف
سعید س��هیلی ،عل ی اکبر ثقفی ،خسرو امیرصادقی ،کمال
تبریزی ،فرش��ته طائرپور ،اکبر صادقی ،مس��عود کیمیایی،
فرامرز قریبیان ،علیرضا داودنژاد و منوچهر محمدی از جمله
تهی ه کنندگان و کارگردانانی هس��تند که فرزندانش��ان را به
دنیای سینما وارد کرده اند.
مسعود کیمیایی از فیلم «تجارت» پسرش ،پوالد را وارد
سینما کرده است که فعالیت او تا امروز ادامه دارد .این بازیگر
عالوه بر فیلم های پدرش در اثار دیگری چون «شمعی در
باد»« ،صحن ه جرم ،ورود ممنوع»« ،زندگی با چشمان بسته»
و «گشت ارشاد» نیز به ایفای نقش پرداخته است.
سام قریبیان ،فرزند فرامرز قریبیان است و در «گردباد»،
«جدال در تاس��وکی»« ،ش��کار خاموش» و «ترانزیت» در
دوران نوجوانی ایفای نقش داشته است که پس از بازگشتش
از امریکا در مقابل دوربین فیلم های «الله» و «خط ویژه»
رفته است.
رضا داودنژاد فرزند علیرضا داودنژاد هم با بازی در فیلم
«ب ی پناه» وارد س��ینما ش��د و با دومین فیلمش «مصائب
ش��یرین» نامش در میان نامزدهای دریافت س��یمرغ قرار
گرفت« .بچه های ب��د»« ،بانوی کوچک»« ،هش��ت پا»،
«هوو»« ،چپ دست»« ،تیغ زن»« ،نیش زنبور»« ،مرهم»،
«کنسرت روی اب»« ،زن ها شگفت انگی زند»« ،خیابان های
ارام» و «کالس هنرپیشگی» از دیگر فیلم هایی هستند که
داودنژاد به ایفای نقش پرداخته است.
غزل شاکری هم فرزند فرشته طائرپور که تهی ه کننده
سینماس��ت و با فیلم «ماهی» به دنیای بازیگری وارد شده
است.
او در ادامه در فیلم هایی چون «گلنار» و «وقتی همه
خواب بودند» بازی کرده است .بازی این بازیگر در «اینه های
روبه رو» مورد توجه ق��رار گرفت و عالوه ب��ر دریافت دیپلم
افتخار از جشنواره فیلم فجر ،موفق به دریافت جوایز دیگری
از جشنواره های داخلی و خارجی شد.
پگاه اهنگرانی با فیلم «گربه اوازه خوان» به س��ینما
امد و با «دختری با کفش های کتانی» به عنوان یک بازیگر
نوجوان معرفی ش��د .البته منیژه حکمت م��ادر این بازیگر،
تاثیرش را در ورود پگاه اهنگرانی به سینما کمرنگ م ی داند
اما قطعا زمینه اشنایی رسول صدرعاملی با بازیگر نوجوان
فیلمش بوده اس��ت« .زندان زنان»« ،مکس»« ،س��ه زن»،
«اتش س��بز»« ،ورود اقایان ممنوع»« ،راه ابی ابریش��م» و
«دربند» دیگر فیلم ه��ای مطرح این بازیگر هس��تند که با
فیلم اخرش موفق به دریافت س��یمرغ بلورین از جش��نواره
فیلم فجر شد ،جایزه ای که یک بار ب رای «زادبوم» کاندیدای
دریافت ان شده بود.
باران کوثری هم با نقش افرینی در فیلم های مادرش
رخشان بن ی اعتماد که تهیه انها را پدرش جهانگیر کوثری
برعهده داشت ،وارد سینما ش��د .این بازیگر کارش را با فیلم
«نرگس» اغاز ک��رد و در ادام��ه در «بهترین باب��ای دنیا»،
«روسری ابی»« ،بانوی اردیبهش��ت» و «زیر پوست شهر»
ل دوربین رفت.
مقاب
اصغر فرهادی در «رقص در غبار» نقش اصلی فیلمش
را به او داد و این روند در فیلم های «برگ برنده»« ،گیالنه»،
«خوابگاه دختران» و «تقاطع» ادامه پیدا کرد .او ب رای فیلم
«روز س��وم» و «خون بازی» س��یمرغ بلورین دریافت کرد
و ب رای «حی ران» هم کاندیدا ش��د« .دایره زنگی»« ،ش��ب
یزند»« ،هیچ»« ،لطفا مزاحم
واقعه»« ،پستچی سه بار در نم
نشوید»« ،اسب حیوان نجیبی است»« ،من مادر هستم» و
«بغض» دیگر فیلم های مطرح این بازیگر هستند.
درنهایت ،ساعد سهیلی فرزند سعید سهیلی کارش را
با فیلم های پدرش «چارچنگولی» اغاز کرد و با فیلم «گشت
ارشاد» معرفی شد که با این فیلم کاندیدای دریافت سیمرغ
بلورین هم شد« .همه چیز ب رای فروش» و «متروپل» دیگر
فیلم های این بازیگر هستند.
فرهنگ
سعید سهیلی با پیشینه فیلمس��ازی اش نشان داده
که فردی اشنا به مسائل و شرایط سیاسی روز کشور است و
ب راساس نوعی ایدئولوژی سیاسی -اجتماعی ،هم دوست
دارد فیلم بسازد و هم دوس��ت دارد زندگی کند .با این حال،
وقتی انتخابات ریاست جمهوری برگزار م ی شود و او با وجود
اینکه از نظ��ر فکری یا حتی قومیتی با برخ��ی از کاندیداها
نزدیک ی هایی دارد ،وقتی شایع ه ها و خبرهایی اینترنتی درباره
ساخت فیلم انتخاباتی توسط او شکل م ی گیرد ،با صراحت
این موضوع را تکذیب م ی کند.
س��هیلی در زمان قبل از اعالم صالحی��ت نامزدهای
شرکت در انتخابات ریاست جمهوری ،با انتشار نامه ای اعالم
کرد« :در چند روز اخیر ،در برخی پایگاه های خبری رس��می
و غیررس��می در فضای مجازی اخباری مبن ی بر تصمیم و
توافق اینجانب جهت ساخت فیلم تبلیغاتی ب رای جناب اقای
اسفندیار رحیم مشایی منتشر شده که اظهارنظرهایی را هم در
پی داشته است .بدین وسیله اعالم م ی کنم که نه تنها از طرف
جناب اقای مش��ایی ،بلکه از جانب چند کاندیدای دیگر نیز
به من پیشنهاد ساخت فیلم تبلیغاتی شد که ضمن تشکر
از همه انها به هیچ کدام پاس��خ قطعی نداده ام .اما اکنون با
احترام به اقایان مشایی ،والیتی ،قالیباف و سایر کاندیداهای
محترم ریاس��ت جمهوری اع�لام م ی کنم که بن��د ه ترجیح
م ی دهم به جای ورود به عرصه فعالی ت های سیاسی ،انرژی و
تمرکزم را صرف ساخت فیلم سینمایی «کالشینکف» کنم؛
فیلمی که مدت هاست مترصد شرایط مناسب ب رای تولید ان
هستم .بناب راین بدین وسیله ساخت فیلم تبلیغاتی ب رای هر
کدام از کاندیداها را قویا تکذی��ب و ب رای همگی انها ارزوی
خدمتگزاری دارم».
فرهنگ
69
فرهنگ
شوخی ،شوخی جدی و پایان سورئال
گفت وگو با منتقد سینما درباره فیلم کالشینکف
فاطمه کریمخان
خبرنگار
70
به نظر من نم ی توان گفت که نباید فیلم ها را با هم
مقایسه کرد و همزمان هم نم ی توان گفت که فیلم های هر
کارگردانی را باید با کار های قبلی او مقایسه کرد .اما واقعیت
این اس��ت که این ش��رایط مقایس��ه معموال پیش م ی اید.
یعنی اغلب به صورت ناخوداگاه تمایل داریم فیلم های هر
کارگردانی را با تجربه قبلی که از او در ذهن داریم مقایس��ه
کنیم .یکی از دالیل این کار این اس��ت ک��ه کارگردان ها در
هر فیلمی که م ی سازند ،بخش��ی از توانایی خودشان را به
ما نش��ان م ی دهند ،بناب راین ش��ما توقعی از کارگردان پیدا
م ی کنید ،چون توانای ی هایی را در کار های قبل ی اش نش��ان
داده است .این اتفاق م ی افتد که مثال وقتی فیلم چندم یک
کارگردان از فیلم قبل ی اش ضعی ف تر م ی شود ،مخاطب تصور
م ی کند که کارگردان در این فیلم تمام خودش را ارائه نکرده
است .این قضاوت بسیار هم شایع است و تنها مربوط به ما و
کارگردان های ما نیست.
البته م��ن اعتقاد ن��دارم که فیلم اخیر اقای س��هیلی
«کالش��ینکف» از فیلم قبلی او بد تر یا ضعی ف تر اس��ت.
به نظر من اصال نباید بین این دو فیلم چنین مقایس ه هایی
وجود داش��ته باش��د .فیلم های اقای س��هیلی در مجموع ،
همه شان یکسری ویژگ ی های مشترک دارند .همه انها پر از
شوخ ی های جنس��ی و به نظر من غیرجذاب است .در واقع
برداشت من این است که این یک نوع لمپنیسم است .این
البته م ی تواند ویژگی خود اقای سهیلی باشد که دوست دارد
با شوخی مخاطب هایش را سرگرم کند.
در مورد اینکه گفته م ی ش��ود فیلم گشت ارشاد فیلم
موفق اقای سهیلی بوده ،به نظر من نم ی شود گفت که این
فیلم به خاطر ساختش موفق بوده است .اینکه گشت ارشاد
در گیشه با اقبال رو به رو شد ،بیشتر ناشی از این بود که فیلم
خط قرمز های خیلی زیادی را رد م ی کند ،فیلم پر اس��ت از
شوخ ی هایی که معموال در س��ینمای ما نیست ،شوخی با
نیروی انتظامی ،شوخی با سیاس��ت و کنایه هایی به ان .اما
در ان فیلم هم دقیقا مثل همین فیلم کالشینکف ،در پایان
فضای فیلم تغییر م ی کند و به سمتی م ی رود که در جهت
فیلم نیست .در گشت ارشاد حداقل 20دقیقه اخر نسخه ای
که در جشنواره به نمایش درامد ،اضافه بود .در این فیلم هم
زیاده گویی فراوان وجود داشت ،خود فیلم بسیار چند پاره بود
و به نظر م ی رسید که کارگردان م ی خواهد فیلم را با شوخی
شروع کند ،با شوخی پیش ببرد و در نهایت از ان یک نتیجه
جدی بگیرد.
مثلث | شماره 228
فرهنگ
بیش�تر منتقدانی که فیلم اخیر اقای سهیلی را
دیده اند نقد ه�ای مثبتی بر این کار ننوش�ته اند ،
ب ه خص�وص ان را ب�ا فیل�م قبلی اقای س�هیلی
«گش�ت ارش�اد» مقایس�ه کرده اند که توانسته
است در گیشه موفقی ت هایی را به دست بیاورد.
فکر م ی کنید این مقایس�ه ک�ردن فیل م ها با هم
اصال روندی منطقی هست؟
به نظر م ی رس�د که منط�ق داس�تانی فیلم هم
انقدر ها درست و دقیق نیست ،ب ه خصوص برخی
منتقدان به ای�ن موضوع پرداخته ان�د که مثال در
این فیلم با وجود اینکه ترک خدمت توس�ط یک
سرباز اتفاق م ی افتد ،ظاهرا یک تجاوز جنسی رخ
3
گالویژ ن�ادری ،روزنامه نگار س�ینمایی
و منتق�د فیل�م ،تنه�ا یک�ی از چندی�ن
منتقدی اس�ت که فیلم اخیر اقای سهیلی
«کالش�ینکف» را دوس�ت نداش�ته است ،با
این حال م ی گوید انتقادهای تند هم چندان
لزومی ندارد؛ چراکه سهیلی کارگردانی است
که جای خودش را در بدنه س�ینما دارد ،فرم
کاری اش را به دست اورده است و باید از او به
اندازه چیزی که هس�ت و جایگاهی که دارد،
انتظار داشت .خب رنگار مثلث همزمان با اکران
عمومی فیلم «کالشینکف» با نادری درباره ان
به گفت وگو پرداخت.
م ی دهد و در ادام ه اش هم شاهد یک قتل هستیم،
اما خبری از پلیس نیست.
البته در فیلم به درگیری ها و تعقیب و گریز هایی
بو گریز ها تا چه
هم اشاره ش��ده اس��ت ،اما اینکه این تعقی
حد موفق از کار درامده ،بحث دیگری اس��ت .منتها طبیعتا
کارگردان ب رای اینکه بتواند زمان فیلمش را پر کند و فیلم را
به اندازه کافی طوالنی کند ،مدام ناچار شده است که یکسری
تعقیب و گریز هایی را در فیلم بگنجاند .البته این را هم باید
بگویم که خیلی از فیلمسازها خودشان هم چندان دنبال این
نیستند که فیلم شان منطق دقیق و درس��تی داشته باشد،
ممکن است ب رای برخی فیلمساز ها روایت ،ریتم و چیزهایی
که ب رای مخاطب حرفه ای سینما مطرح است ،مهم نباشد.
ای�ا ای�ن را م ی ت�وان ای�راد فیل م ها دانس�ت که
کارگردان هایشان برای ریتم و خط منطقی روایت
ارزش قائل نیستند؟
ساعد سهیلی هرچند که به دلیل
وابستگی به یک کارگردان سینما به
این حوزه وارد شده ،اما ویپگی های
فردی داشته که جایگاهش را رو به
تثبیت پیش برده است
البته که این یک ای راد است .کسی که م ی خواهد
فیلم خوب بس��ازد ،باید خیلی چی ز های بیشتری را در نظر
داشته باشد .منطق روایت باید در نظر گرفته شود ،خط زمانی
باید منطقی باشد ،این ها چی ز هایی است که حتما کارگردان ها
م ی دانند ،اما به انها توجه نم ی کنند یا انها را جدی نم ی گی رند.
موضوع این است که ب رای کس��انی که در بدنه سینما کار
م ی کنند ،این موضوع ها خیلی مهم نیست ،همان طور که
در فیلم «هیس دختر ها فریاد نم ی زنند» هم منطق روایت
چندان مورد توجه نبود .به هر حال یکسری فیلمساز هایی
هستند که م ی خواهند فیلم هایشان را اینطور بسازند.
بپردازیم به بازی ها ،اقای س�هیلی پدر (س�عید)
زمانی که فیلم در جش�نواره به نمای�ش درامد،
یک بار گفت که از بازی سهیلی پسر (ساعد) در
فیلمش بس�یار راضی اس�ت .به نظر شما بازی
ساعد سهیلی چطور بود؟
جدا از همه حرف هایی که اقای س��هیلی ممکن
است در مورد پسر خودش یا در نقد فضای کلی بازیگری در
کشور بزند ،به نظر من باید بازی ساعد سهیلی را جدا از این ها
بررسی کرد .ساعد سهیلی بازیگر خوبی است ،کسی است
که بازی کردن را بلد است و استعداد و توانایی این کار را هم
دارد .م ی شود گفت که اینده روش��نی هم در انتظار اوست و
م ی تواند بازیگر مطرحی باشد ،ش��اید حتی بهتر از خیلی از
بازیگرهای مطرح این روز های سینمای ما .نباید او را در سایه
پدرش دید ،بلکه باید کار او را به صورت مستقل دنبال کرد.
ساعد سهیلی در فیلم های دیگری هم بازی کرده و معموال
ارائه های موفقی هم داشته است.
ب�ازی رض�ا عط�اران را چط�ور دیدی�د؟ برخ�ی
م ی گویند ک�ه عطاران اصلا در ای�ن فیلم هیچ
جایی ن�دارد ،در واقع حضورش ب�ه منطق فیلم
ربطی ندارد.
رضا عط��اران ب��دون تع��ارف االن جایگاهی در
سینمای ما دارد که باعث م ی ش��ود وقتی در فیلم ی حاضر
م ی ش��ود ،فروش ان فیل��م را افزایش ده��د .به ه ر حال ،او
م ی تواند االن عنوان پرفروش ترین بازیگر ای ران را به خودش
اختصاص دهد ،چون چه فیلم ی را خودش بسازد ،مثل «رد
کارپت» ،و چه فیلم ی که در ان بازی م ی کند ،مثل «طبقه
حس��اس» ،این بخت را دارد که نظر مخاطبان را به خودش
جلب کند.
هر چند که جایگاه عط��اران به جایگاه��ی که مثال
محمدرضا گلزار یا به رام رادان در دوره هایی داشته اند متفاوت
است و تجربه این را هم داریم که حضور او در برخی فیلم ها
مثل «دهلیز» به فروش فیلم کمک نکرده اما به هر حال این
قابل قبول است که فیلمسازی ب رای اینکه فروش فیلمش را
تضمین کند یا حداقل خیالش راحت باشد ،به سراغ او برود.
اما موضوع دیگری هم وجود دارد و ان اینکه کارگردان هایی
مثل اقای س��هیلی به کار عط��اران اعتماد دارن��د .چون او
م ی داند که در هر شرایطی باید چطور ظاهر شود و چه رفتاری
بکند ،چطور نگاه کند یا اینکه حت��ی چه حرفی را بزند ،این
دیالوگ ها ش��اید حتی در متن فیلمنامه هم نباشد اما چون
کارگردان ها به او اعتماد م ی کنند اجازه م ی دهند کاری را که
خودش صالح م ی داند ،انجام دهد و حتی تا حدود زیادی کار
را به دست خود او م ی س��پارند .خود اقای عطاران هم مدل
خوبی ب رای خودش دارد .کارش هم به تجربه توانسته است
مخاطب را جلب کند .به نظر من با کاری که از اقای سهیلی
م ی شناسیم ،چندان بعید هم نیست که بخش زیادی از کار
را به خود او واگذار کرده باشد.
اینک�ه کارگردان�ی به ص�رف اینکه ی�ک بازیگر
کارش را بلد اس�ت به او اجازه بده�د که در فیلم
رفتاری بکند که ش�اید با کل مضمون و محتوای
فیلم هماهنگی نداشته باشد ،نشانه بازاندیشی
یک کارگردان اس�ت یا م ی تواند از ضعف ناشی
شده باشد؟
در مورد نوع حضور عطاران در این
فیلم من تصور نم ی کنم که موضوع ضعف
کارگردانی مطرح باش��د ،مساله این است که
اعتماد به عط��اران وجود دارد و ش��اید اصال
کس��ی روی حرف او حرف��ی نم ی زند ،خود
اقای سهیلی هم سبک کارهایش به سبک
کارهای عط��اران نزدیک اس��ت و به همین
دلیل است که اجازه م ی دهد عطاران ان کاری
را انجام دهد که به نظر خودش درست م ی اید.
اما این را هم باید در نظر گرفت؛ اینکه ما
چه چیزی را ناشی از ضعف کارگردان بدانیم،
معموال به این مساله برم ی گردد که چه توقعی
داریم و اصال چطور ب��ه فیلم نگاه م ی کنیم.
ممکن است کارگردانی به دنبال فیلم خوب
ساختن باش��د ،به دنبال این باشد که با یک
داس��تان خوب پیش ب��رود ،پرداخت خوبی
داشته باش��د و فیلم باکیفیت تولید کند ،اما
مدل های دیگری از فیلمس��ازی هم هست.
بعضی فیلمس��از ها هم به دنبال به دس��ت اوردن مخاطب
عام هستند ،به دنبال این هستند که مردم را بخندانند ،فیلم
را ب رای مردم م ی سازند و به همان ها هم م ی فروشند .استفاده
از بازیگری که گیشه دارد هم به خودی خود اشکالی ندارد.
شاید بشود گفت که فیلم اقای سهیلی از معدود
سوپراستاربی ریخت!
رضا عطاران چگونه مخاطبان را
به سینما می کشاند؟
4
فیل م هایی اس�ت که م ی توان�د در تعقیب یا ان
چیزی ک�ه به ان فیل�م بزن ب�زن م ی گویند ،قرار
بگیرد ،در ژانر اکشن تعداد فیل م هایی که ساخته
م ی شود کم اس�ت ،ایا این م ی تواند باعث اقبال
بیشتر به چنین فیل م هایی باشد؟
به نظر من اینطور نیست که چون در ژانری فیلم
کم ساخته م ی شود ،هر چیزی که در ان ژانر ساخته م ی شود
مخاطب داشته باش��د .اگر اقای س��هیلی م ی خواهد فیلم
اکشن بسازد ،باید فیلم اکشن را خوب بسازد .باید مختصات
یک فیلم خوب را داشته باشد .البته اینکه اقای سهیلی به
فیلم هایی که به ان اکشن م ی گویند و در ان ماشین و اسلحه
و سبقت گرفتن و چی ز هایی مثل این وجود دارد ،عالقه دارد
کارنام�ه اقای س�هیلی تا ام�روز پی�ش روی ما
هس�ت ،با این روندی که او در فیل م هایش دنبال
کرده اس�ت ،فکرم ی کنید چه اینده ای در انتظار
او باشد؟
به نظر من باید از هر کسی به اندازه خودش توقع
داشت .اقای س��هیلی گاهی در فیلم هایش
نش��ان م ی دهد ک��ه یکس��ری چی ز هایی را
م ی داند و از پس برخی کار ه��ا برم ی اید .در
انتخاب بازیگر س��لیقه خوبی دارد و م ی داند
که چه کسی ب رای چه نقشی مناسب است .در
مجموع به نظر من او از جمله کارگردان هایی
اس��ت که در بدنه س��یما فیلم م ی سازد و در
مس��یر خودش هم قرار گرفته اس��ت .فقط
امیدوار هس��تم به مرور زمان دقت بیشتری
در ساخت کار هایش به خرج بدهد ،تا به حال
اغلب کار هایی که من از اقای سهیلی دیده ام،
یک مشکل واحد داش��ته است ،فیلم های او
معموال چندپاره م ی شود .در پایان فیلم هایش
هم همیش��ه یک چی ز هایی اضافه اس��ت.
معم��وال اواخر فیلم های��ش از ریتم کلی کار
خارج م ی ش��ود .گاهی به س��مت فضاهای
س��ورئال حرک��ت م ی کند .به نظر م ی رس��د
که در عین نگاه ش��وخی ک��ه دارد ،در پایان
فیلم هایش سعی م ی کند یک حرف جدی را در کار بگنجاند.
در صورتی که حرف مس��تقیم زدن در نتیجه گیری معموال
نم ی تواند نظرها را به خودش جلب کند .باید تالش شود که
مس��تقیم گوی ی ها حذف ش��ود و فضا ها منطق ی تر باشد ،تا
بتواند کار های بهتری را به مخاطب عرضه کند.
شد .او همچنین در ماه رمضان سال ۸۷مجموعه تلویزیونی
بزنگاه را کارگردانی کرد و توانست طرفداران زیادی را جذب
کند .وی در دو فیلم ب��ه کارگردانی عبدالرضا کاهانی ایفای
نقش کرد که در هر دو فیلم نقش جدی و متفاوتی داشت.
رضا عطاران در سال ۱۳۹۰توانس��ت اولین فیلم سینمایی
خود را با نام خوابم م ی اد کارگردانی کند .او قرار بود در سال ۹۰
در فیلم ضد گلوله بازی کند اما به خاطر تداخل فیلمبرداری
این فیلم با فیلم خوابم م ی اد از بازی در این فیلم انصراف داد
و جای خود را به مهدی هاشمی سپرد.
عطاران همیش��ه با ایفای نقش های کمیک شناخته
ش��ده ،خودش هم معتقد است بازیگری نیس��ت که بتواند
در نقش های مختلف به ایفای نقش پرداخته و تی پ س��ازی
کند ،بلکه بیش��تر در یک فرم به ایفای نقش م ی پردازد؛ که
بر توانایی او در بداهه کاری استوار است .اما نکته جالب این
است که او اگر از دید منتقدان و داوران جشنواره ها موفقیتی
داشته و مورد تاکید قرار گرفته ،بیشتر ب رای نقش هایی بوده
که بیشتر حال و هوای جدی داش��ته و کمتر فکاهه صرف
بوده است .دهلیز ،بیخود و ب ی جهت و اسب حیوان نجیبی
است ،از این دسته اند.
به ه��ر ح��ال ،او در دو تجربه کارگردان��ی خود هم به
موفقیت در گیش��ه دس��ت یافته اس��ت؛ از این رو م ی توان
گفت یا او مانند بازیگری اش ،نبض مخاطب ای رانی به خوبی
در دس��تش امده ،یا توان جاذبه ای را ک��ه بازیگری در جذب
مخاطب دارد ،پناهگاهی ب رای فیلمسازی اش قرار داده است.
این واقعی ت ها را گویا کارگردان های دیگر هم در نظر
م ی گیرند؛ تا جای ی که گاهی متهم م ی شوند به اینکه اصرار
داشته اند عطاران در نقشی غیرمتناسب ،در فیلم انها حضور
یابد تا فقط به تضمین فروش فیلمشان کمک کند .در زمان
نمایش فیلم «کالشینکف» سعید سهیلی هم از این بحث ها
پیش امد و از این حرف ها زده شد.
مثلث | شماره 228
وضعیتی قرار دارد .حتی برخی پ��ا را فراتر نهاده و این بحث
را مطرح کرده اند که او ،اش��تی مردم را با سینما موجب شده
است .شاهدش هم فیلم هایی است که او در انها حضور دارد
و به فروش های خوبی دست یافته اند .در همین چند ماهه،
فیلم های «طبقه حس��اس» کمال تبری��زی« ،ردکارپت»
خودش و «کالشینکف» سعید سهیلی از این دست کارها
بوده اند؛ مانند «ورود اقایان ممنوع» رامبد جوان.
البته عطاران ب رای رسیدن به اینجا ،راه کوتاهی را طی
نکرده است .او که حاال 46سال س��ن دارد ،در مشهد دیپلم
اقتصاد گرفت و ب رای تحصیل در رشته ط راحی صنعتی به
ته ران امد که به سمت تئاتر و بعد تلویزیون کشیده شد.
در س��ال ۱۳۷۳ب��ا مجموعه «س��اعت خ��وش» به
کارگردانی مه ران مدیری در کنار بازیگرانی چون رضا شفیعی
جم ،نص��راهلل رادش ،ارژن��گ امیرفضلی و نادر س��لیمانی
کارهای کمدی خود را در تلویزیون اغاز کرد .در میانه س��ال
۱۳۷۷به همراه مجید صالحی و یوس��ف تیموری در گروه
کودک و نوجوان ش��بکه یک تلویزیون ،مجموعه «مجید
دلبندم» و در س��ال ۱۳۷۹مجموعه «قطار ابدی» را عرضه
و از س��ال ۱۳۷۶تا ۱۳۸۲مجموعه های سیب خنده و کوچه
اقاقیا را ارائه کرد .در سال ۱۳۸۳به عرصه تولید سریال های
مناسبتی ماه رمضان وارد شد و س��ریال «خانه به دوش» را
ساخت .پس از ان در سال ۱۳۸۴مجموعه «متهم گریخت»
را به نویسندگی سعید اقاخانی ،کارگردانی کرد .م ی توان گفت
که علی صادقی ،مجید صالحی ،یوسف تیموری و مه ران
غفوریان با حضور در کارهای رضا عطاران به شهرتی افزون
رسیده اند .او همچنین در فیلم های سینمایی هوو و تی غ زن
(هر دو ساخته علیرضا داودنژاد) بازی کرد و پس از ان در فیلم
سینمایی کالهی ب رای باران ساخته مسعود نوابی به ایفای
نقش پرداخت .دیگر ساخته وی سریالی به نام ترش و شیرین
بود که در نوروز ۱۳۸۶از ش��بکه سوم تلویزیون ای ران پخش
که مش��خص اس��ت .در فیلم های قبلی اقای سهیلی هم
چنین چی ز هایی را دیده ایم.
فرهنگ
«رضا عطاران» امروز یک سوپ راستار است .این سخن
را انانی م ی گویند و به ان اعتقاد دارند که معتقدند سوپ راستار،
الزاما ان هنرپیشه ای نیست که از فرط زیبایی یا خوش تیپی،
جوان ها ب رایش سر و دست م ی ش��کنند و از دیدنش اشک
ش��وق م ی ریزند ،بلکه ان بازیگری است که مردم به خاطر او
م ی روند بلیت م ی خرند و ب رای تماشای فیلمی که او در ان
حضور دارد ،به سینما م ی روند.
ب ی ش��ک ،رضا عط��اران در ح��ال حاض��ر ،در چنین
فرهنگ
71
تازه ترین نزاع فوتبال
اوج ن��زاع و ناگهان اش��تی؛ این س��رانجام بس��یاری از اختالف��ات اهال��ی فوتبال طی
س��ال های اخی��ر اس��ت .تازه تری��ن دع��وای رس��انه ای ب��ا تندتری��ن اتهام��ات میان
امیر قلع ه نویی و جواد نکونام درگرفته است .طرفین این دعوا مدع ی اند که از یکدیگر به
مراجع قضایی ش��کایت خواهند کرد ،اما نه تنها این اتفاق هنوز رخ ن��داده بلکه خیل ی ها
معتقدند این دعوا نیز به زودی به اشتی مصلحت امیز منتهی خواهد شد.
ورزش
تیتراول
مخمصه امیر
می زان حمله به امیر قلع ه نویی
از سوی شاگردان قدیم ی اش ب ی سابقه است
ورزش
72
مثلث | شماره 228
1
امیر قلع ه نویی روزهای پرحاشی ه ای را سپری م ی کند.
او یکی از فن ی ترین مربیان فوتبال ای ران اس��ت که البته در
نزاع های رس��انه ای نیز حضور کمرنگی نداشته است .یک
مربی باهوش با خصوصیات��ی که صرفا ب��ه او تعلق دارد.
قلع ه نویی البته در دوران مربیگری اش به ش��دت خبرس��از
بوده اس��ت .موافقانش او را خیلی دوس��ت دارند و به شدت
از او حمایت م ی کنند و البته مخالفانش به ش��دت او را مورد
انتقاد قرار م ی دهند .او ب��رای موافقان و مخالفان خود هرگز
حد وسطی نداشته است .امیر قلع ه نویی سال هایی را بدون
استقالل در فوتبال ای ران سپری کرد .س��ال هایی که اتفاقا
ب رایش قهرمانی به همراه داشت .هرچند او با تراکتورسازی
هرگز موفق نش��د جام قهرمانی لیگ برتر را باالی سر ببرد
اما حضورش در اصفهان و س��پاهان همراه با قهرمانی بود.
او پس از بازگشت به اس��تقالل روزهای خبرس��ازی را اغاز
ک��رد .از اختالف با مجتبی جب��اری گرفته تا صلح س��رد با
فرهادمجیدی و در این بین دعوای کلیش��ه ای او با برخی
رسانه ها و به خصوص ب رنامه نود و عادل فردوس ی پور روزهایی
را ب رایش رقم زد که او هرگز نتوانست مثل گذشته افتخاراتش
را در باشگاه استقالل تکرار کند .تازه ترین نزاع رسانه ای او اما
با جواد نکونام است .اختالفی که از مدت ها قبل اغاز شده بود
اما طرفین دعو ا ترجیحا ان را رسانه ای نم ی کردند .قلع ه نویی
چندین بار در طول فصل گذشته نکونام را مورد سرزنش قرار
داده بود و حتی گفته م ی شود در حضور دیگر بازیکنان به این
بازیکن با س��ابقه حمله لفظی هم کرده بود .این اختالف ها
اما به زمانی برم ی گش��ت که نکونام بازیکن استقالل بود و
ترجیح م ی داد فصل ب ی حاش��ی ه ای را پشت سر بگذراند .در
پایان فصل اما نکونام از استقالل کنار گذاشته شد .جرقه ای
که باعث شد این بازیکن حرف هایی علیه قلع ه نویی بزند که
خیل ی ها را ش��وکه کند .اما قلع ه نویی در فوتبال ای ران با چه
کسانی جدال داشته است؟
دعوا با ناصر حجازی
قلع ه نویی و حجازی هرگز با هم رابطه خوبی نداشتند.
ای��ن دو مربی اس��تقاللی هم��واره علیه یکدیگ��ر مواضع
تندی اتخاذ م ی کردند؛ ماجرا از انجا ش��روع ش��د که بعد از
بازی مشهور استقالل و سایپا در س��ال 78که به شکست
س��نگین اب ی ها و اخ راج حجازی انجامید ،حجازی دست به
افشاگری هایی زد که به طور غی ر مستقیم به امی ر قلع ه نویی
برم ی گش��ت؛ او معتقد بود به س��کوها خط داده شده که با
برگش��ت ورق بازی علیه کادرفنی ش��عار دهند .در ان بازی
اس��تقالل در حالی که -3صفر از س��ایپا جلو بود در پایان
4-3باخت تا همه از ان بازی به یک شکس��ت مش��کوک
تعبیر کنند.
این اختالف ان قدر ش��دید بود که حتی پس از مرگ
ناصر حجازی نیز خانواده این مربی محبوب علیه قلع ه نویی
موضع گیری کردند .امیر قلع ه نویی در طول دوره مربیگری
حجازی در اس��تقالل اما با طعنه هایی سعی م ی کرد علیه
حجازی جنگ روانی به راه بیندازد .همین چند هفته پیش بود
که رحمتی ،دروازه بان فصل گذشته استقالل علیه قلع ه نویی
دس��ت به افش��اگری زد و گفت« :قلع ه نویی ب��ه من گفت
کارت به جایی رس��یده که ب رای حجازی در تلویزیون گریه
م ی کنی؟» امیر قلع ه نویی اما همچنان با سیاست سکوت
سعی دارد این اختالف را در افکار عمومی کمرنگ جلوه دهد.
به خصوص اینکه ناصر حجازی دار فان��ی را وداع گفته و در
مخمصه امیر
می زانحملهبهامیرقلع ه نوییازسوی
شاگردانقدیم ی اشب ی سابقهاست
فقدان او احساسات ضد قلع ه نویی م ی تواند به شدت شرایط
کاری اش را به هم بزند.
نزاع با مایلی کهن
دعوای قلع ه نویی و حاجی مایلی فروردین 88بود که
به اوج خودش رسید .در جریان بازی استقالل و سایپا عده ای
از هواداران اس��تقالل با به کار بردن الفاظ رکیک از خجالت
حاج ی مایلی درامدند .سرمربی س��ایپا همه اینها را از چشم
قلع ه نویی دید و عنوان کرد که به س��کوها خط داده ش��ده
تا علیه او ش��عار دهند .پس از ان بازی ب��ود که مایل ی کهن
که به عنوان سرمربی تیم ملی انتخاب ش��ده بود با نوشتن
بیانی ه های اتشین همه را انگشت به دهان کرد .مایل ی کهن
در این بیانی ه ها از کلمات عجیبی اس��تفاده کرده بود که تا
پیش از این سابقه نداشت؛ «به این اقایان کوتوله و عوام فریب
(کل یوم) که حت��ی فاقد مدرک تحصیلی ب��رای گروهبان
قندلی شدن هستند اما لقب ژنرال را یدک م ی کشند» .این
گوشه ای از بیانی ه های مایل ی کهن علیه قلع ه نویی بود که با
سکوت سرمربی وقت استقالل روبه رو ش��د! «حرفی ب رای
گفتن ندارم» .اما ماجرا وقتی ادامه پی دا کرد که امیر قلع ه نویی
با چند مصاحبه تند به حاجی مایلی حمله کرد .این دعوا در
لیگ نهم هم ادامه پیدا ک��رد و در میانه لیگ نهم بود که با
اشتی انها این اختالف موقتا خاتمه پیدا کرد.
اختالف با واعظ
واعظ و امیر قلع ه نویی هرچند در مراسم معارفه واعظ در
مهر 87به عنوان مدیرعامل استقالل با دست های گره کرده رو
ب ه دوربی ن ها لبخند زدند ولی چند ماه نگذشت که به دشمنان
یکدیگر تبدیل شدند .اواخر لیگ هشتم بود که این اختالف ها
علنی شد .استقالل با قلع ه نویی قهرمان لیگ هشتم شد و
همین امر باعث شده بود تا امیر حضور در لیگ نهم را حق
مسلم خود بداند ،در حالی که واعظ اعتقاد داشت در باشگاه
استقالل نباید قرارداد یک مربی را با فشار تماشاگران تمدید
یا فس��خ کرد .واعظ که هدف��ش را «پاک ک��ردن فوتبال از
لمپنیسم» عنوان کرده بود قرارداد قلع ه نویی را تمدید نکرد
تا امیر به سپاهان برود .در لیگ نهم واعظ و قلع ه نویی بارها
علیه هم مصاحبه کردند و «فوتبال پاک» و «فوتبال ناپاک»
از انجا بود که ورد زبان ها شد .سفر حج واعظ در ابان 88باعث
شد تا امیر و مدیرعامل وقت استقالل ب رای مدتی اختالفات
را کنار بگذارند ولی پ��س از چند ماه بود ک��ه دوباره دعوای
قلع ه نویی و واعظ به راه افتاد و تا روزهای پایانی نشستن واعظ
روی صندلی مدیرعامل استقالل ادامه داشت.
جدال با زرینچه
قلع ه نویی را به همراه داشت .اما این شکایت به جایی نرسید
و سرنوشت این نزاع نیز همچون دیگر نزاع های اهالی فوتبال
به اشتی موقت انجامید.
دعوا با عادل
یکی از مهم ترین دعواهای قلع ه نویی در فوتبال ای ران
دعوای او با عادل فردوس ی پور اس��ت .البته عادل نیز منتقد
شماره یک وی محسوب م ی شود .قلع ه نویی بارها ب رنامه 90
را تحریم کرده و با دوربین این برنامه مصاحبه نکرده است.
داس��تان اختالف امیر و عادل به سال 86برم ی گردد؛ زمانی
که تیم ملی پس از حذف از جام ملت ها به ای ران برگش��ت،
فردوس ی پور برنامه ای را روی انتن فرستاد که در این برنامه
امی��ر حاج رضایی و بیژن ذوالفقارنس��ب به نق��د بازی های
تیم ملی با هدایت امیر قلع ه نویی در جام ملت ها پرداختند.
انتقادات تن��د و تیز این دو کارش��ناس باعث ش��د تا
قلع ه نویی همه چیز را از چشم عادل ببیند ،در ان برنامه 90
ذوالفقارنس��ب بارها گفت که قلع ه نویی در حد و اندازه های
تیم ملی نیس��ت و ب رایش زود بود که روی نیمکت تیم ملی
بنشیند.
حاج رضای��ی هم ب��ا گفتن ای��ن جمله ک��ه «ادبیات
قلع ه نویی در شان فوتبال ای ران نیس��ت» عمال قلع ه نویی
را به گوش��ه رینگ برد .همی��ن برنامه باعث ش��د تا رابطه
قلع ه نویی و فردوس ی پور تیره و تار شود« .برنامه 90فوتبال
ای ران را نابود م ی کند»؛ این یکی از انتقادهایی است که امیر
به ب رنامه عادل وارد کرده است ،بعد از ان ب رنامه اختالف امیر
و عادل روز به روز بیش��تر ش��د ،تا جایی که امیر قلع ه نویی
باالخره مجبور ش��د تندترین حرف ها را علیه عادل به زبان
بیاورد .حرف هایی که تعجب ب رانگیز بود و هیچ کس ان را
باور نم ی کرد .قلع ه نویی در مصاحب ه ای عادل فردوس ی پور را
یکی از دالل های فوتبال ای ران برشمرد و اتهاماتی را متوجه
وی کرد ک��ه در طول کمت��ر از یک هفته با عقب نش��ینی
خودش همراه شد .این عقب نشینی در حالی رخ م ی داد که
علی فتح اهلل زاده ،مدیرعامل وقت باشگاه استقالل رسما در
برنامه نود از عادل فردوس ی پور عذرخواهی کرد تا به جبهه
مخالفان امیر بپیوندد.
قلع ه نویی اما بارها علیه عادل مصاحبه کرده اس��ت.
او چندبار تاکید کرده است« :عادل با من مشکل دارد ،پس
لزومی ندارد با ب رنامه او مصاحبه کنم .در حال حاضر ب رنامه90
هیچ محتوایی ندارد و فوتبال ای ران را به حاشیه م ی برد».
در واقع داستان انتقادهای امیر قلع ه نویی از برنامه ،90
یک داستان قدیمی اس��ت .او در تمام سال های حضورش
در اس��تقالل ،تیم ملی ،مس و ...به انتقاد از روند این برنامه
پرداخته است .قلع ه نویی همواره اعتقاد داشته و دارد که این
ب رنامه «فوتبال ای ران را نابود م ی کند».
امیر قلع ه نویی در این سال های فوتبال ،خرده دعواهایی
هم داشت که هیچ گاه از چشم تی زبین رسانه ها پنهان نماند.
اختالفات عمیق او با علی سامره که بعدها جدایی این مهاجم
از استقالل را در پی داشت ،اختالف با مجتبی جباری ،درگیری
رسانه ای با مجید جاللی ،رسول کربکندی و برخی خب رنگاران
مطبوعات ورزش��ی همه بر س��ابقه جنجالی سرمربی این
روزهای استقالل م ی افزاید.
تازه ترین جنجال
«من هیچ وقت عادت نداشته ام که پاسخ شاگردانم را
در رسانه ها بدهم .در گذشته هم عده ای ،حرف هایی را مطرح
کردند که در رسانه ها حرف های انها را بدون جواب گذاشتم
تا شاید گذر زمان بهترین پاسخ باشد .اما جهت روشن شدن
ذهن هواداران اس��تقالل الزم است به چند نکته اشاره کنم.
اول اینکه اگر امروز این بازیکن به استقالل برگشته بود ،من
االن بهترین ادم روی زمین بودم .ب رای این صحبت هم سند
دارم .هواداران اس��تقالل م ی توانند به مصاحبه این بازیکن
بعد از اینکه به استقالل امد یا بعد از مراسم توپ طالی اسیا
مراجعه کنند تا متوجه این صحبت من بش��وند .ان روز من
مرد بودم و با معرفت و ایشان چند بار گفت که من به خاطر
قلع ه نویی به اس��تقالل امدم اما حاال همه چیز تغییر کرده
است ».این حرف ها را امیر قلع ه نویی در پاسخ به جواد نکونام
به زبان اورده است .این دو نفر حاال سخت وارد نزاع شده اند.
جالب اینکه این دو نفر یکدیگر را به مبارزه دعوت کرده اند و
مدعی شکایت هستند .اما اصل ماجرا از انجایی شروع شد
که امیر قلع ه نویی مدعی شد نکونام از کفاشیان خواسته تا
واسطه حضورش در استقالل شود .او گفت« :ابتدای فصل
گذشته این بازیکن با درخواست رئیس فدراسیون در استقالل
ماندنی شد .اقای کفاشیان با من تماس گرفت و خواست که
این بازیکن یک فصل دیگر در استقالل بماند و من به احترام
ایش��ان ،مخالفت نکردم و حتی بعد از اینک��ه در نیم فصل
پارسال این بازیکن به کویت رفت و همه حرف های تکراری
امروزش را عنوان کرد ،من به اقای کفاش��یان گالیه کردم و
رئیس فدراسیون از من دلجویی کرد و به من گفت که هنوز
این جماعت را نشناخته ام .جالب است که این بازیکن مدعی
ش��ده دو فصل قبل اتفاق هایی در تیم رخ داده است ،من از
هواداران م ی خواهم به این سوال فکر کنند که چرا ایشان با
این ادعاهایی که مطرح کرده در پایان فصلی که اس��تقالل
قهرمان ش��د ،س��کوت کرد و این اتهامات را مطرح نکرد و
موقعی این حرف ها را به زبان اورد که فصل پیش از استقالل
جدا شد؟ با این وجود ،بهترین پاسخ ،زبان قانون است .ایشان
باید به زودی در دادگاه قضایی مس��تندات خودش را درباره
بحث جانشینی کی روش و شادی بعد از شکست استقالل
در دربی و مس��ائل دیگر را ارائه بدهد و این گونه مشخص
خواهد شد که چه کسی اخالق را زیر پا م ی گذارد».
دعوای قلع ه نوی��ی و نکونام یکی از ب ی س��ابقه ترین
دعواهای رسانه ای در فوتبال ای ران است؛ جریان ب ی وقفه ای
از اتهامات و تحقیرها علیه یکدیگر .ش��اید این دعوا نیز به
سرنوشت دیگر دعواهای امیر بینجامد و صلح موقت حاصل
شود اما انچه روشن است شاگردان این مربی در طول یکی،
دو سال اخیر حرف هایی را علیه وی به زبان اورده اند که باعث
شده هواداران این تیم درباره مربی محبوب خود دچار ابهامات
متعددی شوند.
مثلث | شماره 228
یک�ی از مه م ترین دعواه�ای قلع ه نویی
در فوتب�ال ای�ران دع�وای او ب�ا ع�ادل
فردوس�ی پور اس�ت .البت�ه ع�ادل نیز
منتقد شماره یک وی محسوب م ی شود.
قلع ه نویی بارها برنامه 90را تحریم کرده
و با دوربی�ن این برنام�ه مصاحبه نکرده
است
خرده دعواها!
ورزش
جواد زرینچه اگرچه حاال یکی از مربیان تیم استقالل
است اما او نیز سابقه درگیری لفظی با قلع ه نویی را دارد .جواد
زرینچه دیگر منتقد امیر در س��ال های گذشته است .زمانی
اختالف زرینچه و قلع ه نویی علنی ش��د که ژنرال در جواب
انتقادات زرینچه ،او را در حد و اندازه ه��ای انتقاد از عملکرد
فنی تیمش ندانس��ته بود .این ج��واب قلع ه نویی به مدافع
سابق استقالل در لیگ هفتم باعث ش��د تا زرینچه پرونده
ی را رو کند که به افشاگری بزرگ علیه همبازی سابقش
قدیم
انجامید .او گفت « :استقالل اهواز در لیگ دوم به این دلیل
سقوط نکرد که سرمرب ی اش ،قلع ه نویی در بازی با استقالل
با برخی استقالل ی ها تبانی کرده بود ».این افشاگری شکایت
عصیان به سبک نکو
همهدعواهای
بازیکنشماره6
73
ورزش
عصیانبهسبکنکو
همه دعواهای بازیکن شماره6
2
این شاید داستان بسیاری از بازیکنان بزرگی است که
در فوتبال ای ران به روزهای اخر دوران بازیگری شان م ی رسند؛
جنجالی و البته پرخاش��گر .هرچند نمونه های معدودی نیز
وجود دارد که راه دیگری را انتخاب م ی کنند اما جواد نکونام در
طول ماه های اخیر کلیشه ای ترین راه را برگزیده و در مورد هر
انتقادی واکنش منفی نشان م ی دهد .جواد نکونام اما یکی
از بزرگترین بازیکنان تاریخ فوتبال ای ران است .بازیکنی که
در بدترین روزهایش ب رای هر تیمی م ی تواند منشا خدمات
فراوانی باشد .همان طور که در جام جهانی با وجود انتقادهای
فراوانی که از او م ی شد درست در لحظه ای که کمتر بازیکنی
م ی توانست ان پاس طالیی را به قوچان نژاد برساند این کار را
به راحتی انجام داد تا ای ران در بازی ب رابر بوسنی به گل برسد.
جواد نکونام در استقالل نیز تقریبا همین نقش را ایفا کرد.
اگرچه نکوی همیشگی نبود اما درس��ت همان چیزی بود
که امیر قلع ه نویی انتظار داش��ت و البته گل های حساسی
را نیز ب رای اب ی ها به ثمر رس��اند .نکوی ارام و ب ی حاشیه اما
وارد فاز تازه ای شده است .خیل ی ها معتقدند او به پایان دوران
بازیگری اش نزدیک شده اما خودش همچنان اصرار دارد که
این انتقاد تنها یک نوع غرض ورزی است؛ درست به همین
دلیل به چهره ای عصبانی تبدیل شده است .عصبانی نه از
این حیث که صدایش را بلند کند یا دس��ت به برخوردهای
فیزیکی بزند ،عصبانی از این جهت که او حاال مقابل هرگونه
انتقادی تندترین واکنش های کالمی را از خود نشان م ی دهد.
ورزش
74
مثلث | شماره 228
انتخاب استقالل
جواد نکونام به خوبی م ی دانست که در فوتبال ای ران
ب رای محبوب ش��دن نزد مردم بای��د در یک��ی از تیم های
پرسپولیس یا اس��تقالل باید بازی کند .او اما در طول همه
این س��ال ها بازی کردن در اروپا را به کسب این محبوبیت
ن ترجیح داد؛ تصمیمی حرف��ه ای که معموال کمتر
در ای��را
کسی چنین روشی را برم ی گزیند اما نکو با حضور چندساله
خود در اوساس��ونا تصمیم گرفت دوری اش از لیگ ای ران را
حفظ کند اما وقتی این باشگاه دیگر او را نخواست او تصمیم
به بازگش��ت گرفت .به ای ران برگش��ت تا به تیمی برود که
از سال های نس��بتا دور نس��بت به ان عالقه نشان م ی داد؛
اس��تقالل .نکته اصلی اینجاس��ت که او زمانی استقالل را
انتخاب ک��رد که دیگ��ر در اوج دوران بازی اش نبود .ش��اید
به همین دلیل اس��ت که کس��ب محبوبیت ب رای او حاال
کمی سخت و شاید هم امری محال باشد .روزهای نخست
حضورش در اس��تقالل اما همه چیز خوب ب��ود .او از امیر
قلع ه نویی تعریف و تمجید م ی کرد و سرمربی استقالل او را
بازیکنی بزرگ برم ی شمرد اما به دالیلی این رابطه در میانه
فصل هر روز تیره تر شد و در نهایت رابطه قلع ه نویی -نکونام
به جدایی و اختالف رس��ید .اختالفی که ای��ن روزها ان قدر
شدید شده که خیل ی ها معتقدند نکونام تندترین مصاحب ه های
عمرش را درب��اره امیر قلع ه نوی��ی انجام م ی ده��د و از قرار
معلوم هم قصد ندارد در مورد این دعوا عقب نشینی کند .بد
نیست برخی از معروف ترین دعواهای جواد نکونام در طول
سال های بازیگری اش را با هم مرور کنیم.
دعوا با افشین قطبی
«دلیل بد بازی کردن من ب��ازی گرفتن قطبی از من
بود .به من تاکید شده بود به جز ضربات ایستگاهی از زمین
خودمان جلوتر بروم .محدودیت های در نظر گرفته شده مرا
از روند بازی خارج کرد .قطب��ی به جای اینکه چهار تا برنامه
در ب��ازی کره جنوبی به بچه ه��ا بدهد ،ام��د داخل رختکن
حرف های ب ی تربیتی زد و رفت! او به 10مل ی پوش قول ژاپن
داده بود .یکی از مل ی پوشان از من پرسید اقای قطبی من را
روی نیمکت م ی نشاند ولی به من گفته من را م ی خواهد ببرد
ژاپن .اکثر نف رات فیکس تیم ملی هم دل خوشی از قطبی
ندارند و دلیل��ش رفتار دوگانه قطبی ب��ود؛ در ظاهر با طرف
خیلی خوب برخورد م ی کرد اما پش��ت سرش حرف م ی زد.
جای مسئوالن باشم مربی در حد تیم ملی م ی اورم .قطبی در
حد تیم ملی نبود و فقط اهل قول دادن و وعده وعید بود ».این
یکی از مصاحب ه های جنجالی نکونام است زمانی که افشین
قطبی از س��رمربیگری تیم ملی فوتبال ای ران کنار رفته بود.
خیل ی ها بعد از این مصاحبه از نکونام انتقاد کردند که چرا بعد
از پایان همکاری قطبی با تیم ملی دست به چنین افشاگری
علیه مربی خود زده و او را به باد انتق��اد م ی گیرد اما او ب رای
این پرسش پاسخی نداشت .او سخت به قطبی تاخت تا تنها
واکنش سرمربی برکنار شده تیم ملی این باشد؛ «هرگز پشت
س��ر نکونام حرفی نزده ام ،بلکه بارها با افتخار از او یاد کردم
و گفته ام که با نکونام هرگز تیم م��ن نم ی بازد ».نکونام اما
از موضع خود عقب نش��ینی نکرد .حتی در مقام دلجویی از
افشین قطبی نیز ب رنیامد.
در نهایت با جدایی افش��ین قطبی از فوتبال ای ران و
البته حضور نکونام در اوساسونا این نزاع رسانه ای ادامه پیدا
نکرد .هرچند برخی از چهره های فوتبال ای ران در این بین به
نفع قطبی یا نکونام موضع گیری شان ادامه داشت .به عنوان
مثال م ی توان از کریم باقری نام برد که در مقام دفاع از قطبی
ی از ان در واقع
برامد و مصاحب ه ای انجام داد که بخش مهم
پاس��خی بود به انتقادهای تند نکونام از قطبی« :بعض ی ها
ب ی انصافی م ی کنند .حرف هایی که پش��ت سر قطبی زده
م ی شود ،بعضا غیرمنصفانه اس��ت و این طرز برخورد اصال
درست نیست .تعجب م ی کنم بعض ی ها قبل از جام ملت ها
تملق قطبی را م ی گفتند ولی حاال تندترین حمالت را به او
انجام م ی دهند».
این تقابل غیرمس��تقیم در حالی ص��ورت م ی گرفت
که خیل ی ها معتقدند نکونام و باق��ری در مقطعی از دوران
بازی ش��ان در تیم ملی بر س��ر پوش��یدن پی راهن شماره 6
تیم ملی با یکدیگر دچار اختالفاتی شدند .دلخوری اما خیلی
زود حل ش��د .کریم باقری 6را به تن کرد اما واضح بود که
نکونام این شرایط را مناسب نم ی داند.
نکو علیه انصاری فرد
ماجرا از اظهارنظر محمد حس��ن انصاری ف��رد درباره
تیم ملی و کی روش شروع شد .برخی رسانه ها از انتقاد های
انصاری ف��رد درباره نکون��ام و کریمی هم نوش��تند .همین
موضوع کاف��ی بود تا ج��واد نکون��ام در یک��ی از تندترین
مصاحب ه هایش این گون��ه از خجالت انصاری ف��رد دربیاید؛
«م ی خواهم از انصاری فرد بپرسم که شما کجای این فوتبال
هستی که به خودت اجازه م ی دهی این چنین صحبت کنی؟
اقای انصاری فرد! ایا شما یک صدم ک ی روش سابقه مربیگری
داری که م ی گویی باید ک ی روش برکنار شود؟ ک ی روش برکنار
ش��ود که ش��ما به تیم ملی بیایی و اینجا هم ص��د میلیارد
بدهی به جا بگذاری؟! اگر شما این کاره هستی ،بهتر است
بده ی های راه اهن را پرداخت کنی؛ بده ی هایی که از زمان
مدیریت شما در این باشگاه به ارث مانده .تازه این بحث هایی
است که م ی توان درباره شما رسانه ای کرد و چیزهای دیگری
هست که نم ی توان گفت! وقتی م ی بینم فردی پایش را از
گلیمش بیشتر دراز کرده ،مجبور م ی ش��وم این حرف ها را
به خاطر قداس��ت تیم ملی بزنم و اگر قرار باشد ادامه بدهد
حرف های دیگری را هم خواهم زد .متاسفم این اقا که یک
دهم من و کریمی ب رای این فوتب��ال کار نکرده ،به خودش
اجازه م ی دهد تا این حرف ها را بزند .ان هم در ش��رایطی که
تمام ی مردم و رس��انه ها از تیم ملی حمایت م ی کنند .فکر
م ی کنم تنها چند نفر انگشت شمار هستند که از برد ما ب رابر
کره خوشحال نشدند».
انصاری فرد اما واکنش نرمی ب��ه اظهارات تند نکونام
نش��ان داد و گفت« :من واقعا تعجب کردم که چرا کاپیتان
تیم ملی درباره من این طور صحبت کرده است و نم ی خواهم
نکون�ام در روزه�ای پرحاش�ی ه ای ق�رار
گرفته است .تعداد دعواهای رسانه ای او در
بخش پایانی دوره بازیگری اش رفته رفته
بیش�تر م ی ش�ود و این برای بازیکنی که
همواره با خونسردی و ارامش به بزرگترین
افتخ�ارات حرفه ای خ�ود رس�یده ،کمی
ازار دهنده است
ادبیات گفتارم مانند ایش��ان باشد .واقعا از حرف های نکونام
ناراحت ش��دم .ابتدا باید بگوی��م که اص�لا اظهاراتی علیه
ک ی روش ،تیم ملی ،نکونام و کریمی مطرح نکردم که ایشان
بخواهد ج��واب مرا بدهد و حت��ی اگر به ف��رض مثال این
حرف ها را زده باش��م نیز ادبیات نکونام واقعا ناراحت کننده
است .از ایشان بعید بود که این گونه حرف بزند .به او بگویید
که سابقه فوتبال من مشخص اس��ت .من چندین سال در
پرس��پولیس و تیم ملی بازی کرده ام و افتخارات زیادی هم
با انها کسب کرده ام .همچنین سال ها به عنوان مدیرعامل
پرسپولیس و راه اهن و به عنوان سرمربی تیم ملی فوتسال
کار کرده ام .نیازی به توضیح بیشتر نیست که من در کجای
فوتبال بوده ام ».نکونام بع��د از این اظهارنظر اما به نوعی از
انصاری فرد دلجویی کرد و تاکید کرد که انصاری فرد به عنوان
یکی از چهره های مطرح فوتبال باید از تیم ملی حمایت کند.
او گفت که س��وء تفاهم ها برطرف ش��د و من و انصاری فرد
مشکلی با هم نداریم.
اختالف شدید با قلعه نویی
امر باعث شده تا رس��انه ها حق را به هیچ یک از این دو نفر
ندهند .این دعوا نیز درس��ت مثل خیلی از دعواهای فوتبال
ای ران مسیر روشنی را طی کرده و از یک رابطه ظاه را ارام و
صمیمانه به اوج اختالف و بدگویی تغییر مسیر داده است.
موضوعی که نه مردم با ان بیگانه هستند و نه رسانه ها .در
این بین دیگر اهالی فوتبال نیز همان طوری سخن م ی گویند
که قابل انتظار است؛ مصلحت اندیشانه .نکته جالب اینکه
همان افرادی که این دو نفر را ب��ه ارامش دعوت م ی کنند،
خود به بدترین شکل ممکن س��ابقه درگیری های لفظی با
همکاران شان را در کارنامه شان دارند.
نکونام -قلع ه نویی حاال دوگانه ای است که هر روز در
رسانه ها ردپایی از مصاحب ه های تندشان علیه یکدیگر وجود
دارد .اختالفات جواد نکونام با امیر قلع ه نویی اما در میانه های
فصل گذش��ته به جدایی این بازیکن از استقالل منجر شد
تا پس از مصاحب��ه دو طرف علیه یکدیگ��ر به یک جنگ
رسانه ای تبدیل شود.
حرف های تکان دهنده نکو علیه امیر
مثلث | شماره 228
اختالف میان نکونام و قلع ه نویی مورد عجیبی نیست.
نکونام منتقد این مربی بود .حت��ی وقتی قلع ه نویی در جام
ملت های اس��یا س��رمربیگری تیم ملی را بر عهده داشت و
با ان نتایج غی ر قاب��ل قبول به ای ران بازگش��ت اما تا همین
یکی ،دو سال پیش هرگز ش��رایطی پیش نیامد که نکونام
با این مربی در یک باشگاه همکاری کند .این اتفاق باالخره
دو فصل پیش رخ داد .هرچند برخی موضع گیری ها از سوی
نکو باعث شد تا اختالفات ریش��ه ای تر شود .اوج درگیری ها
به مصاحب ه هایی بازم ی گش��ت که نکونام علیه قلع ه نویی
و منصور عظیمی انجام داد و به عل��ی امیری هم نیش زد.
با ان اتفاقات پی ش بینی م ی شد این بازیکن در پایان فصل
دوازدهم از استقالل جدا شود اما علی فتح اهلل زاده اجازه نداد
شاه ماهی از اس��تقالل برود و طی گفت وگویی که با نکونام
داشت ،از این بازیکن خواست در استقالل بماند .اما ماندن
جواد در اس��تقالل برخالف میل امیر قلع ه نویی بود .این در
حالی بود که امیر هرگز نم ی خواست جواد را در تیمش داشته
باشد و در طول فصل سیزدهم دس��ت به هرکاری زد تا این
بازیکن بفهمد که از ماندنش در اس��تقالل راضی نیس��ت.
اخرین پرده از درگیری های س��ریالی امیر و جواد که همواره
سعی م ی ش��د از انظار پنهان بماند ،به جمالتی که امیر در
رختکن ورزشگاه ازادی نثار جواد کرد ،برم ی گردد .او چند بار
در حضور سایر بازیکنان استقالل به نکونام حرف های تندی
زده بود که باعث دلخوری نکو ش��ده بود .طوری که نکونام
این گالیه ها را به فتح اهلل زاده منتقل کرده بود اما مدیرعامل
وقت استقالل از وی خواس��ته بود تا با قلع ه نویی مدارا کند.
اما با جدایی نکونام از استقالل ناگهان اختالفات اشکار شد.
او با خبر ورزشی مصاحبه تکان دهنده و غیرمنتظره ای
انجام داد؛«یکی از نکات تاریک فوتبال من این اس��ت که
یک س��ال و نیم شاگرد شما در اس��تقالل بودم و خیلی دیر
این مسائل را فهمیدم .بنده افتخارم این است که شاگردی
امثال شاهرخی ،فرکی ،ذوالفقارنسب ،پرویز ابوطالب ،یاوری،
اب راهیم قاسمپور و ...را کرده ام نه شما! البته شما حق دارید
در مورد من زیاد حرف بزنید چون مقاب��ل ادم بزرگتر از خود
قرار گرفته اید .شما که در دوران بازیگری تان به اندازه شماره
پی راهن من هم افتخار کسب نکرده اید! اقای قلع ه نویی! شما
در حد و اندازه من نیس��تی که در مورد من حرف فنی بزنی.
تاریخ من در این فوتبال مشخص است ولی در مورد فنی شما
حرف بسیار است .اگر من بد بودم چرا گفتید نکونام بهترین
بازیکن اسیاس��ت و حقش را در مراس��م بهترین های اسیا
خورده اند؟! امیدوارم در دادگاه شما را ببینم تا مشخص شود
چه کسی راست م ی گوید و چه کسی دروغ .من هم مدارکی
دارم و ادم هایی هستند که ش��هادت بدهند .یادتان رفته به
خود من چه حرف هایی درباره رسیدن به تیم ملی زدید؟! هم
خودتان هم دالل منشوری! شما با بازی دادن بازیکن مصدوم
در کار تیم ملی گذاشتید .االن توصی ه پذیر شده اید که گفتند
به نکونام بازی ندهید و بازی ندادی��د؟ چطور وقتی من اول
فصل اصال اماده نبودم تا رسیدم بازی ام دادید تا خ راب شوم.
شما اگر توصی ه پذیر بودید ،یک بازیکن معروف تیم ملی را
دو بازی با پای مصدوم به زور در استقالل بازی نم ی دادید که
تا مرز نابودی پیش برود .شما حامی تیم ملی بوده اید؟! همه
جواب این سوال را م ی دانند .چطور االن م ی گویید توصی ه ها
را پذیرفتید! شما در کار تیم ملی نگذارید ،نم ی خواهد حمایت
کنید! منافع ملی گفتن هم کمی قدیمی شده! م ی گویید من
یک سال و نیم در اس��تقالل بوده ام .این حرف درست است
ولی همه م ی دانند من اهل مصاحبه نیستم .اگر هم مصاحبه
کردم بای��د این کار را انج��ام م ی دادم که امثال ش��ما کمتر
صحبت کنید .یک سال و نیم در استقالل بودم و اتفاقاتی
دیدم که در 15سال فوتبال هی چ وقت ندیده بودم .از طرفی
من مثل شما نیس��تم که هر دوربینی را ببینم ،سریع بدوم
جلو و مصاحبه کنم .شما خودتان هر وقت از استقالل رفتید،
صحبت نکردید ،درست است؟! سکوها را ارام کردید ،درست
است؟! هنوز مردم یادشان نرفته بعد از دربی 3بر 2مصاحبه
کردید و گفتید سه گل زاید به من ربطی ندارد .اصفهان رفتید
چند تا بازیکن با خودتان بردید که استقالل تضعیف شود؟
در تبریز بعد از باخت مقابل اس��تقالل چه کردید؟ در کرمان
چطور؟ مردم این چیزها را فراموش نکرده اند ».این اظهارات
اما با واکنش قلع ه نویی همراه شد .سرمربی استقالل که از
افشاگری نکونام سخت عصبانی ش��ده ،تاکید کرده که در
دادگاه پاسخ نکونام را خواهد داد.
جواد نکونام در مصاحب��ه اش اتهام های��ی را به امیر
قلع ه نویی وارد کرده که س��رمربی اب ی پوشان اعالم کرده از
جواد نکونام ش��کایت خواهد کرد .قلع ه نویی هم مجددا بر
گفته اش تاکید کرد و گفت که شکایتش را در دادسرا دنبال
خواهد کرد .اما جواد نکونام از این قضی��ه جا نماند و او هم
قصد دارد از امیر قلع ه نویی ش��کایت کند .دستاویز شکایت
نکونام مربوط به مصاحب��ه قلع ه نویی ،پیش از بازی راه اهن
است که س��رمربی اس��تقالل از اینکه نکونام در این زمان
این حرف ها را زده انتقاد کرده ب��ود .قلع ه نویی در کنف رانس
مطبوعاتی گفته بود« :این خوب نیست که شما درست چند
روز قبل از اینکه بازی ها م ی خواهد شروع شود و در این تیم
حضور نداری ،این حرف ها را مطرح کنی .کسی که سر سفره
پدر و مادرش بزرگ م ی شود باید این را بداند که حرف ها باید
زمانی زده ش��ود که در یک جایی حضور دارد و به ان قرارداد
پایبند است».
البته منطق ی تر این اس��ت که نکونام از ان بخش از
حرف های قلع ه نویی ش��کایت کند که گفته بود کفاشیان
سفارش کاپیتان تیم ملی را کرده است .سفارشی که توسط
خود کفاشیان تکذیب شد و حاال این امتیاز در دست نکونام
اس��ت که ان را روی پرونده ش��کایتش بگ��ذارد .حال باید
دید شکایات س��رمربی اس��تقالل و کاپیتان تیم ملی ای ران
از یکدیگر به کج��ا خواهد کش��ید .پیرو انج��ام مصاحبه
جواد نکونام علیه امیر قلع ه نویی ،باش��گاه استقالل نیز که
زیرمجموعه وزارت ورزش و جوانان است قصد دارد ب رای اعاده
حیثیت از سرمربی تیمش علیه او به دادگاه کارکنان وزارت
ش��کایت کند« :با توجه به صحب ت های بزرگی و افشارزاده،
معاون حقوقی و مدیرعامل باشگاه استقالل از وی شکایت
خواهیم کرد .همچنین خ��ود قلع ه نویی نیز تاکید کرده که
نکونام در دادگاه باید این حرف ها را ثابت کند که ب رای همین
باشگاه پیگیری های الزم را انجام م ی دهد».
نکونام در روزهای پرحاشی ه ای قرار گرفته است .تعداد
دعواهای رس��انه ای او در بخش پایان��ی دوره بازیگری اش
رفته رفته بیشتر م ی ش��ود و این ب رای بازیکنی که همواره با
خونس��ردی و ارامش به بزرگترین افتخ��ارات حرفه ای خود
رسیده ،کمی ازار دهنده است.
ورزش
این روزها جواد نکونام و امیر قلع ه نویی سخت درگیر
نزاعی رس��انه ای هس��تند .نزاعی که رفته رفت��ه به جاهای
باریک تری هم خواهد رس��ید .این دعوا در حالی با تندترین
مصاحب ه ها از س��وی هر دو طرف ماجرا دنبال م ی شود که
همین س��ال گذش��ته هر دو طرف ماجرا با صمیم ی ترین
واژه ها در مقام تعریف و تمجید از یکدیگر برم ی امدند .همین
ورزش
75
دفاع مستقیم از غزه؛
موضع دوم فرهادی
دیدار
76
مثلث | شماره 228
هنرمندان از مردم غزه دفاع کردند
غزه در روزهایی که گذش��ت تبدیل ب��ه وجدان جامعه
بشری شده بود .مگر م ی ش��د در مقابل این جنایت هولناک
در گوشه ای ارام نشس��ت و ب ی تفاوت بود .به ویژه انهایی که
اهل هنر هستند و دغدغه های انسان دوستانه دارند ،هریک
به ش��یوه ای در مقابل این اتف��اق واکنش نش��ان دادند .در
روزهایی که گذشت ،ش��اهد بودیم که حتی در هالیوود هم
صداهای اعتراضی فراوانی به گوش رسید و این نس ل کشی
ی کارگردان
را محک��وم کردند ،به عن��وان مثال جاناتان دم��
فیلم «سکوت بره ها» رفتار اس��رائیل در غزه را محکوم کرد.
این کارگردان برنده اس��کار در مصاحبه خود خطاب به رژیم
اسرائیل گفت« :من واقعا نم ی فهمم شما چگونه از نیروی
خود چنین وحشتناک استفاده م ی کنید! بیش از هر چیز و در
درجه اول ،به همه این کودکان بیگناهی که کشته شده اند،
فکر م ی کنم .این م��را به فکر فرو م ی ب��رد؛ لطفا ب رای صلح
کار کنید .هر رفتار جدید خش��ونت بار که انجام م ی شود این
احساس را ایجاد م ی کند که ش��ما م ی خواهید
همه چیز را دوباره از اول شروع کنید و من واقعا
نم ی توانم ب��اور کنم که زندگ��ی به عنوان یک
فلسطینی در غزه در این شرایط چقدر غیرقابل
تحمل است و اینکه ایا م ی توانید فرزندان جامعه
خودتان را ببینید که مرده روی خاک ها افتاده اند؟»
چهره های مطرح دیگر هالیوودی چون «ریحانا»،
« سلنا گومز»« ،خاویر باردم»« ،پدرو المادوار» و
«پنه لوپه کروز» تاکنون اعتراض خود را به کشتار
مردم غزه نشان داده اند که البته اقدام انها با انتقاد
تند برخی ا ز هالیوودی ها همراه بود .دفاع از مردم
غزه از سوی هنرمندان ای رانی هم دیده شد و کم
نبودند کسانی که این مساله را محکوم کردند.
به عنوان مثال هوشنگ ابتهاج غزلس رای ای رانی
هم به محکومیت این مس��اله پرداخت یا پوران
درخشنده کارگردان با سابقه تلویزیون و سینما نیز
در ویژه ب رنامه «بچه ه��ای ای ران ،بچه های غزه»
گفت« :از همه تهی ه کنندگان و کارگردانان و بازیگران سینما
و تلویزیون م ی خواهیم در کنار هم به طور قاطع از مظلومیت
مردم ب ی دفاع غزه دفاع کنند .حداقل کاری را که ما م ی توانیم
انجام دهیم رساندن صدای غربت مردم غزه به ویژه کودکان
ان است که البته به یاری خدا این صدای اعتراض جهانی شده
و در سراسر دنیا ش��اهد اعتراض به جنایات صهیونیس ت ها
هستیم .دنیا امروز شاهد نس ل کشی در غزه است و کودکانی
که باید در اینده کشور های خود را بسازند در حال نابود شدن
هستند .این جنایات واقعا غی ر قابل تحمل است».
واکنش صریح اصغر فرهادی
صبح روز 11مرداد ماه با هماهنگی انجمن س��ینمای
جوانان ای ران جمعی از اهالی و مدی ران س��ینما ،با حضور در
پایگاه مرکزی انتقال خون ته ران ،خ��ون خود را به کودکان
و جنگ زدگان غ��زه که این روزها تحت حمالت وحش��یانه
رژیم صهیونیستی هستند اهدا کردند .در میان این هنرمندان
ی ،محمدرضا فرج ی ،بهمن حبش ی ،
و مدی ران حجت اهلل ایوب
سیدمحسن هاشمی ،دانش اقباشاوی ،حسن پورشی رازی ،
افس��انه بایگان ،حبی��ب ایل بیگی ،فری��د فرخنده کی ش ،
محمدرضا شفیع ی ،هادی مقدم دوست و ...حضور داشتند.
اصغر فرهادی ،کارگردانی که جایزه اسکار را دریافت کرده هم
با حضور در س��ازمان انتقال خون به کودکان غزه خون اهدا
کرده و در س��خنانی گفت« :خوشبختانه دنیا متوجه کشتار
و جنایات رژیم صهیونیستی ش��ده و افکار عمومی نسبت
به این رفتار های غی رانس��انی واکنش نش��ان داد ه است .ما
سینماگران ای رانی هم ه ر نوع همدردی و همراهی با مردم غزه
را وظیفه خود م ی دانیم و امروز با اهدای خون به مردم ب ی گناه
غزه با انها اب راز همدردی و همدلی کنیم.کش��تار و جنایات
رژیم صهیونیستی به جایی رس��یده که دل هر انسانی را به
درد م ی اورد و هر فردی به اشکال مختلف احساسات خود را
بروز م ی دهد .در واقع هر کس با هر عقیده سیاسی که دارد
کشتار انسان را به هر بهانه ای محکوم م ی کند .من به عنوان
یکی از اعضای خانواده سینما از صمیم قلب همدردی خود
با مردم غزه را اب��راز م ی کنم و با همه وج��ود در این حرکت
انسان دوستانه حضور پی دا کردم.اتفاقی که امروز در غزه افتاد،
احساسات و واکنش همه مردم دنیا را ب رانگیخت ».افسانه
بایگان نیز ضمن همدردی با مردم غزه تاکید کرد« :ما باید
به هر وسیله ای که م ی توانیم با انها همراه شویم و این یک
اقدام نمادین است».
کمپین عمو پورنگ
یکی دیگ��ر از کارهای جدی ک��ه در زمین��ه دفاع از
کودکان غزه صورت گرفته کمپین��ی به نام «کودکان ب رای
کودکان» و با شعار «ارزوی کودکان دنیا ب رای بچه های غزه:
اینده ارام ،بدون بمب و محاصره» است ،که توسط یکی از
مشهورترین مجریان ب رنامه های کودک صدا و سیما برپا شده
اس��ت .داریوش فرضیایی که به عمو پورنگ مشهور است
درباره تشکیل این کمپین م ی گوید« :باتوجه به فعالیت در
حوزه کودک و درک فضای موجود و نیز دیدن تصاویر کشتار
کودکان مظلوم غزه در رسانه ها و فضاهای مجازی ،از وقوع
چنین جنگ ناجوانمردانه ای بسیار متاثر شدم و این فکر به
ذهنم خطور کرد که کمپینی ب رای حمایت از کودکان غزه
راه اندازی شود.نباید دنیای قش��نگ کودکان وارد فضاهای
سیاسی بیهوده شود ،کودکان باید از دوران کودکی خود لذت
ببرند و بتوانند زندگی ارام و راحت و شادی داشته باشند ،اما
ظاهرا در قسمت هایی از دنیا نم ی خواهند این
اتفاق رخ دهد .من معتقدم که تمامی قشرهای
هنری و فرهنگی کشور باید از حقوق کودکان
دنیا ،به ویژه کودکان غزه حمایت کنند .کودک
در هر جای دنیا تعریفی دارد و نباید به این قشر
از جامعه اسیب برس��د؛ این در حالی است که
همیشه در چنین ش��رایطی ادم های بزرگی در
کنارمان هستند که م ی توانند ما را کمک کنند
اما اینک��ه در برنامه های ک��ودک من به عنوان
مجری بخواه��م بچه ها را بی��ش از حد به این
س��مت ببرم ،اینگونه نیس��ت .کودکان ،دنیای
زیبایی دارند ،نباید دنیایش��ان خ راب شود و من
به عنوان مج��ری محبوب بچه ه��ا نم ی توانم
حزن و ان��دوه را در دل بچه ها بین��دازم ،اما من
از بزرگ ترها انتظار دارم ،چرا که کشتن کودکان
ازرده خاطرمان م ی کن��د و در عین حال معتقدم
در برنامه های کودک باید نسبت به این مسائل
به ش��کل کامال ظریف و در لفافه بپردازی��م و حتما نباید
تصاویر را به ش��کل مستقیم نش��ان بدهیم .من به عنوان
مجری از محبوبیتم ب رای کمک به کودکان غزه اس��تفاده
م ی کنم چراکه به نظر م ی رس��د این بعد انس��انی در حال
فراموش شدن است».
این کمپی��ن خیلی زود مورد اس��تقبال قرار گرفت و
تاکنون ش��ماری از چهره های فرهنگی ،هنری و ورزش��ی
کشور نظیر علی نصیریان ،پرویز پرستویی ،کمال تبریزی،
پرویز ش��یخ طادی ،کامران نج��ف زاده -س��فیر کودکان
بهزیستی ،-رضا بنفش��ه خواه ،امیر قلع ه نویی ،علی دایی،
افشین پیروانی ،محمد پنجعلی و همچنین مجید قناد به
کمپین حمایت از کودکان غزه پیوستند.
«تنهاترین عاشق ،عاشق ترین تنها»
زندان الرشید
انتشارات کتاب نیستان رمان «تنهاترین عاشق ،عاشق ترین تنها » اثر نصراهلل قادری
را منتشر کرد .این رمان دومین کتاب از مجموعه چهارگانه صحابه پیامبر اکرم(ص) است
که به کوشش قادری تالیف و از سوی انتشارات کتاب نیستان منتشر می شود .نخستین
رمان این مجموعه با عنوان «ناله های عشق » زندگ ی نامه سلمان فارسی بو د که در سال
89منتشر شده است .قادری در دومین مجموعه به زندگی تا شهادت ابوذر غفاری از صحابه
پیامبر پرداخته است .همچنین سومین عنوان این کتاب به بالل حبشی و چهارمین به
مقداد اختصاص دارد .قادری این رمان را در 20فصل تنظیم کرده است ،که هر فصل عنوانی
دارد ،از جمله عناوین این فص��ل م ی توان به «بقایای روحی روح حقیقی»« ،س��ربلند و
با وقار بمیر» « ،ان مرد در باران امد» « ،هزار ،هزار چشم در خانه تن» « ،اولین سالمی که
در اسالم گفته شد» « ،ستیز با مهرگستر بخشنده بخشایشگر» « ،کشتی در اقیانوس نور» ،
«افسون بودگاری! » و «ما را تمام لذت هستی به جس ت وجوست » اشاره کرد« .تنهاترین
عاش��ق ،عاش��ق ترین تنها» با طرح جلد فرزاد ادیبی ،در ش��مارگان 2200نس��خه ،و در
110صفحه منتش��ر ش��ده اس��ت .این کتاب چهل و یکمین اثر از مجموعه متون فاخر
ت که به زودی روانه بازار نشر می شود.
انتشارات کتاب نیستان اس
«زندان الرشید» ،نوشته محمدمهدی بهداروند است که خاط رات رئیس ستاد سپاه
یزاده در سال 67و سال های اسارت وی
ششم نیروی زمینی سپاه ،سردار عل ی اصغر گرج
در زندان های ع راق را روایت م ی کند .این کتاب از سوی انتشارات سوره مهر در استانه چاپ
سوم قرار گرفته است .کتاب «زندان الرش��ید» با روایت مقاومت خستگ ی ناپذیر سربازان
ای ران در جزایر مجنون به تاریخ ،چهارم تیرماه سال ،67روز سقوط جزایر و تاثیرگذاری بسیار
یزاده و شهید هاشمی
گسترده سردار شهید علی هاشمی اغاز م ی شود و با فرار سردار گرج
به نی زارهای جزیره مجنون ادامه م ی یابد .در همان حال با برخورد یک موشک هل ی کوپتر
یزاده بعد از 30ساعت مخفی شدن ،به
بین این دو سردار دفاع مقدس جدایی افتاده و گرج
یزاده مدت چهارماه فرماندهی خود بر قرارگاه سپاه
اسارت ع راق ی ها در م ی اید .سردار گرج
ششم را از ع راق ی ها مخفی م ی کنند و بعد از چهارماه لو م ی رود .بعد از لو رفتن ،مورد بدترین
شکنجه ها قرار م ی گیرد .ع راق ی ها او را به «زندان الرشید» که مخوف ترین زندان ع راق ی ها
بوده منتقل م ی کنند و هشت سال اسارت خود را در این زندان به سر م ی برد« .مقاومت»
اصل ی ترین کلیدواژه ای اس��ت که در کتاب بارها مورد توجه نویس��نده قرار گرفته است و
تمثی ل های بسیاری نیز در کتاب از این مقاومت روایت شده است.
نخستین رمان درباره «ابوذر غفاری » منتشر شد
خاطرات سردار عل ی اصغر گرج ی زاده از روزهای اسارت
بوکر در سال2014
نامزدهای این جایزه ادبی معرفی شد
جایزه ادبی َمن بوکر که به نام جایزه بوکر هم ش��ناخته
م ی ش��ود ،یکی از مهم ترین جوایز ادبی دنیاست که هر سال
به بهترین رمان جدید انگلیس��ی زبان اعطا م ی شود .نام ب رنده
این جایزه به طور وسیعی در مطبوعات اورده م ی شود ،بناب راین
بردن جایزه بوکر تاثیر فراوانی در فروش کتاب م ی گذارد .روند
انتخاب کتاب ب رنده جایزه بوکر در هر سال ،از کمیته مشاوران
اغاز م ی ش��ود که مهم ترین وظیفه ان انتخاب اعضا و رئیس
هیات داوران است .اعضای این کمیته طوری انتخاب م ی شوند
که بر همه جوانب دنیای کتاب ،از کاغذ و چاپ و توزیع گرفته
تا ادبیات ،اشراف داش��ته باشد؛ یک نویس��نده ،دو ناشر ،یک
کارگزار ادبی ،یک کتاب فروش ،یک کتابدار ،نماینده گروه من
(که پشتوانه مالی جایزه را تامین م ی کند) و سه نماینده بنیاد
بوکر که یکی از انها رئیس کمیت ه اس��ت .این گروه نامزدهای
بوکر سال را مشخص کرد .پایگاه اطالع رسانی موسسه بوکر
نامزدهای بهترین رمان های سال 2014را رسما اعالم کرد .ب رای
اولین بار است که به هر رمان نوشته شده به زبان انگلیسی در
هر منطقه جغ رافیایی اجازه شرکت در رقابت «من بوکر» داده
م ی ش��ود و هیات داوران به رهبری پروفس��ور «انتونی گرای
لینگ» 13اثر شامل چهار اثر از امریکا ،شش اثر از انگلیس ،دو
اثر از ای رلند و یک اثر از استرالیا را در لیست اولیه انتخاب کردند.
در میان فهرست اولیه نامزدهای جایزه بوکر تنها نام سه زن به
چشم م ی خورد .از جمله الی اسمیت که اهل اسکاتلند است.
ب این است که اثری از نام های بزرگی چون «مارتین
نکته عجی
ایمیس»« ،یان مک ایوان»« ،ویل سلف» و «دونا ترات» دیده
نم ی شود .این لیست اعالم شده روز 18شهریور به شش کتاب
کاهش پی دا م ی کند و در نهایت روز 22مهر ب رنده جایزه 50هزار
دالری بوکر مشخص خواهد شد.
بر این اساس لیست نامزدهای جایزه به شرح زیر است:
-1برخاستن در ساعت مناسب ،نوشته جاشوا فریس از
انتشارات وایکینگز
-2جاده باریکی به عمق شمال ،نوشته ریچارد فالنگان
از انتشارات شاتو اند ویندوس
-3همگی پشتیبان خودمان هستیم ،نوشته کارن جوی
فاولر از انتشارات سپ رنتس تیل
-4دنیای مشتعل ،نوشته سیری هوستوت از انتشارات
اسکپتر
-5جی ،نوشته هاوارد یاکوبسن از انتشارات جاناتان کیپ
-6بی داری ،نوشته پل کینگزنورث از انتشارات انبوند
-7ساعت های استخوان ،نوشته دیوید میشل از انتشارات
اسکپتر
-8زندگی دیگران ،نوش��ته نیل مخرجی از انتش��ارات
شاتو اند ویندوس
-9ما ،نوشته دیوید نیکولز از انتشارات هودر اند سوتون
-10سگ ،نوشته جوزف اونیل از انتشارات فورث استیت
-11اورفئو ،نوش��ته ریچارد پاورز از انتشارات اتالنتیک
بوکس
-12چگونه بوث باشیم؟ نوشته الی اسمیت از انتشارات
همیش همیلتون
-13تاریخ باران ،نوشته نیال ویلیامز از انتشارات بلومزبری
پیشخوان جهانی
مثلث | شماره 228
دیدار
اینده تاریک
اسرائیل
از نگاه
اکونومیست
بگذارید
نفس بکشیم
تیتر اول
لوپوئن
ویژه نامه
اشپیگل برای
ترکیه
77
روزگار پر ستاره نمایش
حضور بازیگران سینما و تلویزیون
در صحنه تئاتر
دیدار
78
مثلث | شماره 228
ستاره ها امده اند تا چهره س��الن های تئاتر تغییر کنند.
چهره های نام اشنا و بازیگرانی که در پرده های سینما ،شاهد
هنرنمایی انها بودیم به سمت سالن های نمایش امده اند تا
شاید روزهای پر تماش��اگری را در دنیای تئاتر شاهد باشیم.
فاطمه معتمداریا ،گلچهره سجادیه ،مهناز افشار ،بهاره رهنما،
بهناز جعفری ،بهن��وش بختیاری ،عل��ی عمرانی ،مهتاب
نصیرپ��ور ،هومن برق نورد ،احس��ان کرمی ،س��ام قریبیان،
بیژن بنفش��ه خواه ،فرناز رهنما ،کمند امیرسلیمانی ،سپند
امیرسلیمانی ،علی سرابی ،نس��یم ادبی ،سحر دولتشاهی،
اشکان خطیبی ،ازاده صمدی ،ستاره پسیانی ،فاطمه نقوی،
پژمان جمش��یدی و اردش��یر کاظم ی از جمل��ه چهره های
شناخته شده تلویزیون و سینمای ای ران هستند که با حضور
در نمایش هایی که روی صحنه است یا به زودی اجرا خواهد
شد ،شور و حرارت خاصی را به تئاتر ته ران تزریق خواهند کرد
و باعث م ی شوند که عالوه بر حضور همیشگی مخاطبان
پروپاقرص و ثابت تئاتر ،دیگر مردم نیز با رغبت بیشتری به
سالن های نمایشی پایتخت قدم بگذارند .تنها در سه نمایش
«رانه های محل��ی» جدیدترین نمایش محم��د رحمانیان،
ی زنان شکس��پیر» ب��ه کارگردانی به��اره رهنما و
«دور هم
نمایش «ارسنیک و تور کهنه» به کارگردانی حسین پارسایی
مجموعا 20بازیگر ش��ناخته ش��ده و مطرح تئاتر ،س��ینما و
تلویزیون ایفای نقش م ی کنند .نگاهی داریم به این نمایش ها
و ستارگانی که در انها بازی م ی کنند.
ارسنیک و تور کهنه
«ارسنیک و تور کهنه» به کارگردانی حسین پارسایی از
جمله نمایش های جدیدی است که در سالن استاد سمندریان
تماشاخانه ای رانشهر روی صحنه رفته است .این اثر نمایشی
که علیرضا خمس��ه زن��گ افتت��اح ان را به ص��دا دراورد ،از
بازیگرانی بهره م ی برد که مردم بیشتر انها را در سریال موفق
«پژمان» به کارگردانی سروش صحت کنار هم دیده بودند.
بهاره رهنما ،فرناز رهنما ،بیژن بنفشه خ واه ،سپند امیرسلیمانی،
خسرو احمدی ،اردشیر کاظمی و پژمان جمشیدی از جمله
بازیگران این نمایش هستند .این نمایش روایت زندگی یک
فرد جانی فراری اس��ت که بعد از اینکه در هر کشوری دست
به جنایت م ی زند ،دوس��ت و همکار او صورتش را با جراحی
پالستیک تغییر م ی دهد .جمشیدی که در نقش جاناتان ،یک
قاتل حرفه ای در این نمایش روی صحنه م ی رود ،معتقد است:
«دیدن این نمایش حال مخاطب را خوب م ی کند و با وجود
طوالنی بودن زمان ،اما متن دارای شیرینی خاصی است».
«ارسنیک و تور کهنه» نوشته جوزف کسلرینگ یکی
از موفق ترین کمدی های ب رادوی است که از زمان نگارش در
سال 1941بارها در امریکا و اروپا روی صحنه رفته است .سال
1944نیز فرانک کاپ را ب راساس این اثر فیلم معروفی به همین
نام با بازی کری گرانت ،ستاره مشهور ان زمان هالیوود ساخت.
«ارسنیک و تور کهنه» ساعت 21هرشب اجرا خواهد شد.
دورهمی زنان شکسپیر
در مراس��م ایی��ن افتت��اح نمای��ش «دور هم ی زنان
شکسپیر» به نویسندگی و کارگردانی بهاره رهنما ،تهمینه
میالنی فیلمس��از س��ینمای ای ران زنگ افتت��اح را به صدا
دراورد .بهاره رهنم��ا ،بازیگر تلویزیون و س��ینما که بازی در
سریال هایی چون پژمان ،خوب بد زشت ،خداحافظ بچه و مرد
هزارچهره را در کارنامه دارد ،این نمایش را ب راساس نمایشنامه
خودش کارگردانی خواهد کرد؛ البته متن این اثر با نگاهی به
نمایشنامه «شکسپیر و زنان عاش��ق» نوشته چارلز جورج و
ترجمه مریم منظمی و با مشاوره پیمان قاسم خانی به نگارش
درامده اس��ت .عالوه بر رهنما بازیگران دیگری چون مهناز
افشار ،نسیم ادبی ،سحر دولتش��اهی ،کمند امیرسلیمانی و
بهنوش بختیاری نیز در این نمایش به ایفای نقش م ی پردازند.
«دورهمی زنان شکسپیر» ساعت 19هرشب در سالن استاد
سمندریان تماشاخانه ای رانش��هر روی صحنه م ی رود .پس از
اولین اج��را بهاره رهنما در صفحات اجتماعی خود نوش��ت:
«اولین اجرا و عوایدش را به زنان و کودکان غزه تقدیم کردیم».
ننه دالور و فرزندان او
فاطمه معتمد اریا ،بازیگر شناخته شده تئاتر و سینمای
ای ران پس از دوری 15س��اله از تئاتر با نمای��ش «ننه دالور و
فرزندان او» به خانه بازم ی گردد .بهناز جعفری ،فاطمه نقوی و
ستاره پسیانی دیگر بازیگران این نمایش هستند« .ننه دالور
و فرزندان او» داس��تان پیرزنی را روایت م ی کند که در زمان
جنگ همراه با دو پسر و دختر اللش فروشنده دوره گرد است
و از کمبود و قحطی سود م ی برد .این اثر نمایشی تلفیقی از
حضور بازیگران و اجرای عروسکی است« .ننه دالور و فرزندان
او» نوش��ته برتولت برش��ت ب ا ترجمه مصطفی رحیم ی و به
کارگردانی زه را صبری هر روز در دو نوبت 18:30دقیقه و 20در
تاالر چهارسو روی صحنه م ی رود .این نمایش هم یک روز از
عواید خود را به کودکان غزه تقدیم کرد.
هرکس باتنهای ی اش
گلچهره سجادیه ،بازیگر قدیم ی تلویزیون و سینمای
ای ران نیز که با بازی در سریال «رعنا» و فیلم های «دندان مار»
و «ردپای گرگ» به یاد اورده م ی ش��ود ،این روزها با نمایش
«هرکس باتنهای ی اش» بار دیگر به تئاتر برگشته است .این
نمایش به کارگردانی سی د مهدی احمدپناه ساعت 18هر روز در
تاالر حافظ اجرا م ی شود .این متن که نوشته دوریس لسینگ
است .داستان پس��ری جوان به نام «تونی» را روایت م ی کند
که پس از اتمام دوره س��ربازی و بازگشت به خانه با تغیی رات
بسیاری در خانه اش روبه رو م ی ش��ود و ...عالوه بره گلچهره
سجادیه بازیگرانی مثل هوشنگ قوانلو ،سی د جواد یحیوی،
مهدی فریضه ،پانت��ه ا تاج بخش ،مژده دایی و امیرحس��ین
متی نفر در این اثر نمایشی نقش افرینی م ی کنند.
یه کلیک کوچولو
نمایش «یک کلی��ک کوچولو» ب��ه کارگردانی احمد
سلیمانی هم که ساعت 19:30دقیقه هر روز در تاالر قشقایی
مجموعه تئاتر شهر اجرا م ی ش��ود ،از بازیگران تلویزیونی و
س��ینمایی چون پریناز ایزدیار ،نازنین فراهانی ،ازاده صمدی
و س��ام قریبیان بهره م ی برد .این نمایش نوشته محمدرضا
کوهس��تانی اس��ت ودر س��ه اپیزود به نقد برخی معضالت
اجتماعی برخاسته از زندگی مدرن شهری م ی پردازد.
ترانه های محلی
در تاالر اصلی تئاتر شهر نمایش «ترانه های محلی»
نوشته و کار محمد رحمانیان س��اعت 19:30به مدت زمان
130دقیقه پذی رای دوستداران تئاتر است .مهتاب نصیرپور،
علی عمرانی ،پرستو رحمانیان ،سها سناجو ،هومن برق نورد،
ژاله صامتی ،هانا کامکار ،علی سرابی ،مارال بن ی ادم ،امیرکاوه
اهنین جان،الهام نامی ،رامین ناصر نصیر ،سهیال حمیدی و
اشکان خطیبی بازیگران این اثر نمایشی هستند.
باغ دلگشا
علیرضا شجاع نوری ،بازیگر نقش اصلی فیلم معروف
«روز واقعه» ه��م این روزه��ا در نمایش «باغ دلگش��ا» به
کارگردانی کارگردان پیشکس��وت تئاتر پ��ری صابری بازی
م ی کند .این نمایش س��اعت 19هر روز در تاالر وحدت روی
صحنه م ی رود .پری صابری درباره این نمایش گفته بود« :این
وظیفه هنرمند تئاتر است که در پیشبرد فرهنگ کشور خود
کوشا باشد .سال گذشته اثری از ش��اهنامه فردوسی را روی
صحنه بردم و این بار قصد دارم نمایشی در راستای بزرگداشت
مقام سعدی اجرا کنم ،زی را در کارنامه هنری من جای این شاعر
پارس یگو خالی است».
دل سگ
در نمایش «دل سگ» محمد یعقوبی هم که ساعت
20:30دقیقه هر ش��ب در س��الن اس��تاد ناظ��رزاده کرمانی
تماش��اخانه ای رانشهر اجرا م ی ش��ود ،بازیگرانی چون حبیب
رضایی ،نوید محم��دزاده و ایدا کیخایی ب��ازی م ی کنند .در
خالصه داستان این نمایش که ب راساس کتابی به همین نام
روی صحنه رفته ،امده است« :پروفسور پ راژنسکی قصد دارد
سگش را به انس��ان تبدیل کند و در این راه دستیار او ،دکتر
ارنولدویچ نیز به او یاری م ی رساند .اما نتیجه عمل تکاملی
انها چیزی نیست که رضایت دکتر ب راژنسکی را در پی داشته
باشد .سگ جهش یافته انها موی دماغ پروفسور و دستیارش
شده است».
بحران کارت پایان خدمت در لیگ برتر
کلید ماجرا را علی دایی زد .از قهرمانی فوالد خوزستان
خیلی نگذش��ته بود که خبر رس��ید علی دایی در مورد یک
پرونده جنجالی در لیگ برتر در مجلس ش��ورای اسالمی
حاضر ش��د .هرچند که محم��د پنجعلی این دی��دار را یک
مالقات دوستانه خواند اما خیل ی زود معلوم شد که داستان
خیلی فراتر از این حرف هاست و در زیر پوست فوتبال ای ران
اتفاقاتی رخ داده اس��ت که یک نیش��تر به ان کافی اس��ت
که بحرانی جدی را رقم بزند.
عل ی دای��ی در مصاحب ه های
پ��س از ان دی��داردر مجلس
به بازیکنی اش��اره ک��رد که با
کارت معافی پزشکی با پرونده
قطع نخاع ب��ه میدان م ی رود.
دستگیری یک باند و حواشی
ان باعث ش��د که قدری س��ر
وصدا ش��ود اما ماجرا زیر سایه
جام جهانی رفت و همه از یاد
بردند که نام چند مل ی پوش هم
در این جریان دیده م ی ش��ود.
جام جهانی تمام شد و در همان
هفته اول برگزاری مس��ابقات
لیگ برت��ر دوب��اره پرونده ها
باز ش��دند .در جلس��ه پیش
از بازی مس��ابقات هفته اول
لی گ برتر نماینده باشگاه ها با
یک لیست مواجه شدند که در
ان 21بازیکن به دلیل مشکل
خدمت س��ربازی حق بازی در
هفته اول را نداشتند .در این لیس��ت نام چند بازیکن که در
لیست جام جهانی حضور داشتند هم دیده م ی شد .نام هایی
که در لیست 21نفره حضور داش��تند عبارت بودند از ارش
افش��ین ،علیرضا حقیقی ،میالد مدیرروستا ،میالد غریبی،
بختیار رحمانی ،سعید حالفی ،محمدجواد شفی عزاده ،مهدی
چاه کوتا هزاده ،اب راهیم صالحی ،محمد معاوی ،حسن معادی،
عقیل عبدالخانی ،عباس عس��گری ،علی کعبی ،منصور
عظیمی ،اب راهیم صالحی ،امین جهان مهر ،حسین خالقی،
شهاب کرمی ،علی حمودی و حسین ماهینی ...نگاهی به
اسام ی در اولین گام به این جمع بندی ختم م ی شود که تعداد
بازیکنان جنوبی لیست بیش از حد معمول است.
پشت سر بگذارند .البته عالوه بر این دو بازیکن کارت پایان
خدمت 18بازیکن دیگر نیز مساله دارد و باید بررسی شود .در
گذشته بازیکنان به دلیل پارگی رباط صلیبی یا مینیک معاف
م ی شدند ،اما االن قانون تغییر کرده و به این دلیل معافیتی
در کار نیست ».البته نکته ای که باید در نظر گرفت ان است
که کارت پایان خدمت این نف رات به هی چ وجه جعلی نیست
و در واقع انها مدارک جعلی و غیر واقعی ب رای دریافت کارت
معافیت ارائه داده اند.
یک سرنخ
گفته م ی شود که در این پرونده نقش یک بازیکن که
نامش در همان لیس��ت 21نفره هم دیده م ی شود ،جدی تر
است؛ بازیکنی که نام ی غریب ونااشنا دارد .او که در تیم های
نوجوانان و بزرگساالن فوالد بازی م ی کرده ،به مدت پنج سال
از فوتبال دور م ی شود و بعد از این پنج سال به عنوان بازیکن
به یک تیم لیگ دس��ته اولی م ی پیون��دد.او به عنوان رابط
بایک باند همکاری م ی کرد.
لیگ برت�ر ای�ران در همان هفت�ه اول با
بحران ه�ای ج�دی روب�ه رو ش�د .یکی
از ای�ن بحران ه�ا ،بح�ران کارت پایان
خدمت های�ی بود که بر اس�اس اس�ناد
غیرواقع�ی صادر ش�ده ب�ود .ن�ام چند
بازیک�ن ملی پوش هم در بی�ن متخلفین
دیده می شود
مشکل پسر مدیرعامل
پس از قهرمانی فوالد خوزس��تان در لیگ برتر بود که
پای پسر مدیرعامل این باشگاه نیز به وسط کشیده شد .با
شدت پی دا کردن این موضوع ،اقای مدیرعامل باالخره مجبور
به واکنش شد .س��ی ف اهلل دهکردی در مصاحب ه ای با رد این
ادعا ،مسئوالن باشگاه فجر سپاسی را به فرافکنی و تالش
ب رای بازگرداندن این تیم به لیگ برتر متهم کرد .با این حال
سردار موسی کمالی تمام ی ادعاهای دهکردی را رد کرد و به
تش��ریح پرونده فوق پرداخت« :حوزه نظام وظیفه ب راساس
اسنادی که مش��موالن ارائه م ی دهند ،کارت معافیت ب رای
انها صادر م ی کند .به عنوان مثال فردی با ارائه شناس��نامه،
خود را تنها فرزند ذکور خانواده معرفی م ی کند .اما بع دا پس از
بررس ی های بیشتر مشخص م ی شود که شناسنامه و مدارک
این فرد جعلی است .در ابتدا کارت اصلی معافیت صادر شده،
اما پس از مشخص شدن ابطال م ی شود .در مورد ارائه سابقه
جبهه پدر نیز همین مساله وجود دارد».
س��ردار کمالی صراحتا ب��ه جعلی ب��ودن کارت پایان
خدمت پس��ر اقای مدی ر عامل اش��اره کرده اس��ت« :حال
ممکن است جعلی بودن کارت پس از یک سال یا چند سال
مشخص ش��ود .در حال حاضر نیز این اتفاق افتاده است و
تعدادی از بازیکنان مشهور از جمله پسر مدیرعامل باشگاه
فوالد خوزس��تان نیز در این بین دیده م ی ش��وند .متاسفانه
مدیرعاملی که کارت فرزند خودش هم مش��کل دار اس��ت،
زمین و زمان را بدهکار م ی کند در حالی که مدارکی که ب رای
معافیت داده شده زیر نظر خود او بوده است.
مثلث | شماره 228
واکنش سازمان نظام وظیفه
یک روز پس از اعالم لیست ،س��ردار موسی کمالی،
جانشین اداره کل منابع انس��انی ستاد کل نیروهای مسلح
در مورد تخلف این بازیکنان و جریمه انها گفت« :این افراد
سرباز غایب هستند و باید به س��ربازی بروند و پس از ان به
محاکم صالحه معرفی شوند تا دادگاه و مراجع قانونی نسبت
به صدور حکم انها اقدام کنند .همچنین با معرفی باندهایی
که همکاری الزم را درخصوص ص��دور کارت معافیت این
افراد داش��ته اند درخصوص این باندها تصمیم گیری خواهد
شد ».در این باره مهر عل ی باران چشمه ،رئیس تربی ت بدنی
نیروهای مسلح هم گفت« :ب ر اساس شکایتی که از کارت
معافیت پایان خدمت بختیار رحمانی و علی حمودی صورت
گرفته بود کمیته تخصصی ویژه تشکیل شد و این کمیته
کارت معافیت این دو بازیکن را م��ردود اعالم کرد .پی رامون
همین شکایات س��ال گذشته از س��ازمان لیگ درخواست
کردیم بازیکنانی که کارت معافیت دارن��د را به ما بدهند تا
مورد بررسی مجدد قرار دهیم تا اگر احیانا کمیسیون تعیین
معافیت به هر دلیلی سخت گیری نکرده در این باره مجدد
تصمیم بگیریم .در این رابطه رحمانی و حمودی هم کارت
پایان خدمتش��ان باطل اعالم ش��د .انها یا بای��د به خدمت
س��ربازی یا به یکی از تیم های ملوان انزلی ،تراکتورسازی
تبریز و یا فجر شهید سپاسی شی راز بروند تا دوران سربازی را
دیدار
پوتین ها را سفارش بدهید
دفاع رحمانی و حالفی
بختی��ار رحمانی ،بازیکنی که فصل گذش��ته با فوالد
خوزس��تان به مقام قهرمانی رس��ید،یکی از کسانی است
که در این پرونده نامش بیش از دیگران ش��نیده م ی ش��ود.
رحمانی ک��ه در لیس��ت جام جهانی تیم مل��ی هم حضور
داشت ،کارت معافیت را ب راس��اس حضور پدرش در جنگ
تحمیلی دریافت کرده اس��ت .رحمانی که گفته م ی ش��ود
پای��ش از ناحیه رباط صلیبی اس��یب دیده اس��ت ،در مورد
ش��ایع ه ها م ی گوید« :پ��درم صد در صد در می��ان نیروهای
ای رانی بوده و همرزمان پدرم و چند امام جماعت گواهی این
موضوع را امضا کردند که م��دارک ان را تحویل خواهم داد.
این مدارک در سپاه کرمانشاه موجود است .حاضرم به جای
این دو س��الی که گفته اند س��ربازی نرفتم و پول میلیاردی
گرفتم به زندان ب��روم اما مدارک
من صحیح است .پای من در بازی
با فوالد نوین اس��یب دید .هفته
اینده پایم را عمل م ی کنم تا ثابت
شود که حقیقت را گفته ام ».سعید
حالفی نی��ز جعلی ب��ودن کارت
پای��ان خدمتش را به رغ��م اعالم
س��ازمان نظام وظیفه رد م ی کند.
بازیکن فصل پیش پیکان با اشاره
به این موضوع اظهار داشت« :به
هیچ عنوان م��دارک معافیت من
با باند جع��ل کارت پایان خدمت
در اهواز ارتباطی ن��دارد ،بلکه به
دلیل بیماری معافیت گرفتم .بعد
از بازی در پرس��پولیس هفت ماه
فوتبال ب��ازی نک��ردم و به دنبال
کارهای معافیتم رفتم .تشخیص
دکتر این بود که بیماری من درجه
3است و به همین دلیل معافیت
گرفت��م و بعد از ان ه��م با همان
مدارک به صنعت نفت ابادان رفتم
و سه سال فوتبال بازی کردم».
79
دیدار با سیما
سرزمین کهن
پخش دوباره سریال پس از اصالحات
در بهمن ماه سال گذشته بود که پخش سریال سرزمین
کهن ب��ه کارگردانی کم��ال تبریزی به دلیل حاش��ی ه های
پیش ام��ده و م��واردی که در قص��ه و داس��تان فیلم وجود
داشت ،متوقف ش��د .رئیس سازمان صداوس��یما که در ان
زمان به طور س��رزده ب رای دلجویی از هموطنان بختیاری به
شهرستان مسجدسلیمان سفر کرده بود ،گفت« :اشتباه بزرگ
دست اندرکاران ساخت سریال سرزمین کهن را نم ی بخشم.
زمان را از دست نم ی دهیم و در اینده زمانی که کل این بحث
بختیاری از این داستان حذف شد با همکاری فرهیختگان و
همکاران یک مجموعه بسیار جذاب و خوب از بختیاری ها در
این سریال پخش خواهد شد که اگر بار اول شما ان را مالحظه
کنید اصرار داشته باشید که زود تر مجموعه ای ساخته شود
که این موارد در ان دیده شود ».حاال به نظر م ی رسد شرایط
ب رای پخش دوباره این سریال مهیا است و قرار است که پس
از اصالحات مناس��ب س��رزمین کهن دوباره روی انتن برود.
مدیر شبکه سوم سیما از اغاز پخش این سریال پس از انجام
اصالحات وارده بر ان خبر داد.مجید زین العابدین مدیر شبکه
سوم سیما درباره اخرین وضعیت سریال «سرزمین کهن» به
کارگردانی کمال تبریزی گفت« :ب رای پخش این سریال در
وهله اول باید تامین مالی مجموعه انجام شود و این از تکالیف
سازمان است.گروه و تیم سازنده سریال «سرزمین کهن» هم
باید اصالحات مورد نیاز سازمان را مطابق مصوبات اداره کل
ب رنامه های الف ویژه و نیز اداره طرح و ب رنامه سیما انجام دهند
که در این راستا گفت وگو و مذاکرات خود را با محمد مسعود
تهی ه کننده «سرزمین کهن» انجام دادیم ».مدیر شبکه سوم
سیما درباره اغاز پخش مجدد ان توضیح داد« :موضوعاتی
وجود دارد که باید با تهی ه کننده ان دقی ق تر بررس��ی شود اما
زمان پخش ان منوط بر انجام اصالحات ان از سوی عوامل
تولید سریال است ».قصه این مجموعه تلویزیونی که در سه
فاز زمانی روایت م ی شود ،به بررسی تاریخ سیاسی -اجتماعی
ای ران از سال 1320تا پیروزی انقالب اسالمی در بستر زندگی
یک پس��ربچه م ی پردازد .در خالصه داستان س��ریال امده
اس��ت« :پس��ر بچه ای به نام رهی بعد از بمباران دهکده ای
توس��ط نیروهای متفقین ،از زیر اوار بیرون کشیده م ی شود.
پروفسور بالتازار
بازپخش یک انیمیشن نوستالژیک
80
کیمیا
مثلث | شماره 228
دیدار
مجموعه انیمیشن خاطره انگیز «پروفسور بالتازار» که با اختراعات اعجاب انگیز خود
رویاهای دوران کودکی نس ل های گذش��ته را منقوش م ی کرد ،از شبکه پویا پخش خواهد
شد .این مجموعه انیمیشنی که در استودیوی فیلم دانشکدۀ انیمیشن زاگرب تولید شده،
محصول دهه 60و 70میالدی اس��ت و در مجموع شامل 59قس��مت 5تا 10دقیقه ای
م ی شود .اثرگذاری مجموعه «پروفسور بالتازار» س��بب شد تا این اثر فاخر حوزه انیمیشن
نامزد اسکار و جایزه اکادمی بریتانیا نیز ش��ود .مجموعه انیمیشنی «پروفسور بالتازار» در
چهار فصل مجزا تولید شده و تاکنون در کشورهایی مانند دانمارک ،فنالند ،ایتالیا ،هلند،
نروژ ،پ رتغال ،سوئد ،ای ران ،امریکا ،استرالیا و نیوزیلند پخش شده است .موفقیت این انیمیشن
سبب شده تا مکتبی هنری در صنعت انیمیشن سازی جهان به نام مکتب زاگرب پدیدار شود
و حتی مردم شهر زاگرب «بالتازار» را به عنوان نماد شهر خود انتخاب کنند .این مجموعه
هر روز ساعت 16:40از شبکه پویا پخش م ی شود.
نیکی کریمی به جمع
بازیگران اضافه شد
رهی پس از چند روز مراقبت توس��ط م��ادرش ،راهی ته ران
م ی گردد .سال ها بعد او در یک خانواده توده ای بزرگ م ی شود،
اما بر اثر به وقوع پیوستن ماجراهایی ،او را به خانواده درباری
م ی سپارند .در این خانواده است که او رفته رفته به هویت خود
پی م ی برد و همین باعث م ی ش��ود به یک خانواده دیگر که
علقه مذهبی دارند ،سپرده شود ،اما این پایان ماجراهای او و
اط رافیانش نیست و ...شهاب حسینی ،نیکی کریمی ،محمد
ن پورش��ی رازی ،فرشته صدر عرفایی ،جعفر
رضا فروتن ،حس
دهقان ،امیر اقایی ،ش��بنم قل ی خانی ،اله��ام حمیدی ،ثریا
قاسمی ،علی شادمان ،پژمان بازغی ،هنگامه قاضیانی ،میترا
حجار ،پرویز پورحسینی ،فرهاد قائمیان ،حسین محجوب،
بیتا فرهی ،هومن س��یدی ،مهرداد ضیایی ،لیال زارع ،اش��ا
محرابی ،محس��ن تنابنده ،جواد عزتی ،رس��ول نقوی ،شیوا
بلوچی ،متین حیدرنیا ،امین رحیمی ،درش��ن سینک ،به رام
کمیجانی ،فریبرز گرم رودی و ...گروه بازیگران این س��ریال
الف ویژه را تشکیل م ی دهند .سریال «سرزمین کهن» دارای
بزاده
40قسمت 45دقیقه ای اس��ت که توسط علیرضا طال
نگاشته شده است.
ساخت ایران
سریالی با حضور امین حیایی و فرهاد اصالنی
مجموعه تلویزیونی «ساخت ای ران» از شنبه 11مرداد هر روز به مدت 45دقیقه از
شبکه ته ران پخش خود را شروع کرد .این سریال به کارگردانی محمدحسین لطیفی و
نویسندگی خشایار الوند ،پیمان قاسم خانی و تهیه کنندگی منصور سه راب پور ،سی د امیر
پروین حسینی در ژانر کمدی -اجتماعی تولید شده و امین حیایی ،فرهاد اصالنی ،بهنام
تشکر ،گوهر خی راندیش ،بهاره رهنما ،پروین قائم مقامی ،الیکا عبدال رازقی و ...از جمله
بازیگران ان هستند .در خالصه داستان مجموعه امده است« :غالمحسین ،دزد خرده پایی
است که روزی از روزها شاهد تصادف اتومبیل با مردی میانسال م ی شود .وی کیف مرد
مجروح را م ی رباید و پاسپورتی در کیف پیدا م ی کند .او سعی دارد که کیف را بفروشد اما
به دلیل اینکه پلیس دنبالش است ،تصمیم م ی گیرد از ای ران فرار کند« ...ساخت ای ران»
هر روز ساعت 19بازپخش م ی شود .ناگفته نماند که «ساخت ای ران» پیش از این از شبکه
دیجیتال ای فیلم پخش شده است.
تصویربرداری مجموعه تلویزیونی کیمیا مدتی است که در ته ران
پیگیری م ی شود و تا به حال حدود 60درصد از کار تصویربرداری به پایان
رسیده است .در این سریال نیکی کریمی نقش محبوبه را بازی م ی کند که
در روزهای پر التهاب سال 57که جامعه ابستن حوادثی بزرگ است چاره ای
جز اعتماد به نقش��ه های ش��وهرش ندارد .خانه انها توسط اهالی محل
شناسایی ش��ده و محبوبه به ناچار به خانه مادرش پناه برده است؛ مادری
که هنوز پس از گذشت سال ها ،ناراحت ی اش را از ازدواج محبوبه و شه رام
(مهدی سلطانی) پنهان نم ی کند .شه رام یکی از مقامات بلندپای ه امنیتی
است که در مواجهه با حوادث انقالب ،چاره را در فرار م ی بیند و پیش از ان
قصد دارد محبوبه را که باردار است ،به جای امنی در خارج از کشور منتقل
نماید اما ...بازیگرانی از جمله پرویز فالح ی پور ،سوگل طهماسبی ،محمود
مقامی ،میرطاهر مظلومی ،حسن تس��عیری ،روح اهلل کمانی ،پوراندخت
مهیمن و ...در چند ماه اخیر به این پروژه صد قس��متی اضافه شده اند و
جلوی دوربین «کیمیا» قرار گرفتند.
تازه ترین سریال مهدی فخی م زاده
مهدی فخی مزاده تازه ترین سریال خود با نام «قورباغه
و قناری» را 14مرداد کلید زد .عنوان قبلی س��ریال مهدی
فخی مزاده ،کارگردان و بازیگر سینما و تلویزیون «فوق سری»
بود و یک مجموعه طنز پلیسی است که عنوان قطعی ان
«قورباغه و قناری» است؛ اس��تعاره ای از ضرب المثل رنگ
کردن قورباغه و ج��ای قناری جا زدن .عوامل مدتی اس��ت
پی ش تولید را اغاز کرده اند و ط راحی دکور اصلی این سریال
خندوانه
برنامه ای موفق با حضور رامبد جوان و خمسه
انگار او را ب رای اجرای این برنامه ساخته اند یا م ی توان
با عبارتی دیگر این گونه گفت؛ جای ای��ن برنامه با این اجرا
در تلویزی��ون خالی ب��ود .او با خنده های کنترل نش��ده اش
و اینک��ه ب هراحتی م ی توان��د جلوی دوربی��ن قهقهه بزند و
تس��لطش بر بازیگری که خیل��ی جاها به
کمکش م ی اید ،توانس��ته برنامه جذابی را
روی انتن بفرس��تد« .خندوان��ه» ب رنامه ای
اس��ت درباره خنده و نه صرفا ب��رای خنده.
رامبد جوان به عنوان مجری برنامه در این
اثر بیشتر از اینکه بخواهد مردم را بخنداند
با انها درباره خندیدن حرف م ی زند زی را قرار
نیس��ت در همه لحظات برنامه لبخند بر
لبان مردم نقش ببندد .ای��ن برنامه که هر
شب (ش��نبه تا پنجشنبه ) از س��اعت 21تا
22روانه انتن ش��بکه نس��یم م ی شود ،از
بخش های متنوعی تش��کیل شده است.
مردمی که داخل استودیو نشسته اند ،حکم
هیات داوران خندوان��ه را دارند و میان انها
نمایندگانی از همه قشرهای سنی (کودک،
ج��وان و میانس��ال) حضور دارن��د .برنامه
خندوانه در جای جای دک��ورش از ویژگ ی های میوه هندوانه
به عنوان نمادی فرحبخش استفاده کرده است .دیوارها ،کف
زمین و نیمکتی که مجری و مهمان روی ان م ی نش��ینند،
ترکیبی از دو رنگ سبز و قرمز است که تصویر هندوانه را در
ذهن زنده م ی کند .حتی یکی از صندل ی ها قرمزرنگ است و
دیگری سبز که هر مخاطبی با دیدنش یاد این میوه خوشمزه
و ابدار م ی افتد .چند برنامه خندوانه تاکنون مورد توجه قرار
گرفته و حض��ور میهمانانی نظیر علی کفاش��یان ،مهدی
مهدوی کیا ،رضا ش��فیع ی جم و ...ان قدر ش��یرین بود که
بخش هایی از این مصاحب ه ها که با سوال های جذاب رامبد
امین
تصویربرداری به نیمه رسید
جوان با مدل اجرای خاص او همراه است ،در فضای مجازی
دست به دست م ی گردد .اما شاید جذاب ترین حضور تاکنون
به حضور علیرضا خمس��ه برم ی گردد ،به ویژه ان جایی که
علیرضا خمسه داستان تولد خود را تعریف م ی کرد ،خیل ی ها
را مجذوب کرد .گویا قرار است که خمسه از این پس در ب رنامه
«خندوانه» حضوری جدی تر داشته باشد .خمسه در این باره
م ی گوید« :به صورت کامال تصادفی یک شب من را هم به
برنامه خندوانه دعوت کردند تا مهمان این برنامه باشم که
با کمال میل پذیرفتم .بعد از حضور من در برنامه خبر دادند
که ان شب اجرای خندوانه با استقبال مخاطبان روبه رو شده
و تعداد پیامک های رسیده به برنامه بسیار
زیاد بوده است .بعد از ان فرهانی ،تهی ه کننده
خندوانه و رامبد جوان ،ط��راح و مجری ان
با من درب��اره حضور بیش��ترم در خندوانه
صحبت و از من دعوت کردند تا حضورم در
خندوانه را بیشتر کنم و قرار شد هر دوشنبه
برنامه با حضور من پخش شود .قرار بر این
شد که هر بار یکی از موضوعات اجتماعی را
که مردم با ان درگیر هستند انتخاب و ان را
در قالب طنز در ب رنامه خندوانه بررسی کنیم
تا ضمن اینکه ان مقول��ه اجتماعی را نقد
م ی کنیم ،بر لبان مردم کشورمان لبخندی
بنش��انیم ».وی حض��ورش در خندوانه را
محدود به برنامه روزهای دوشنبه هر هفته
دانس��ت و گفت« :از این پس هر دوشنبه
من به عنوان نیروی کمکی رامبد جوان در
خندوانه حضور پی دا خواهم کرد .ب رنامه خندوانه زنده نیست و
یکی ،دو شب قبل از پخش تولید م ی شود تا زمان ب رای مونتاژ
و تدوین ان فراهم باشد».
سریال حاج احمد متوسلیان
اغاز پیش تولید در اواخر تابستان
محمد داودی ،تهی ه کننده س��ریال «حاج احمد متوس��لیان» از اغاز پی ش تولید این
س��ریال از اواخر ش��هریور خبر داد و گفت« :در این راستا سفرهایی را به س��وریه و لبنان
خواهیم داشت .برزیده ب رای پیدا کردن لوکیشن های مناسب سفرهایی به مریوان ،دزفول
و اندیمش��ک ب رای نمایش عملیات فتح المبین و نیز س��فرهایی به اهواز و خرمش��هر و
گرمدشت ب رای عملیات بی ت المقدس خواهد داشت ».داودی پیش از این از نگارش نسخه
سینمایی این اثر خبر داده و گفته بود« :تولید فیلم سینمایی «حاج احمد متوسلیان» پس از
مجموعه تلویزیونی انجام م ی شود و کارگردانی ان را هم عب دالحسین برزیده برعهده دارد».
داودی پیش از این اعالم کرده بود که تولید این سریال به دلیل اهمیت باالی شخصیت
متوسلیان کار پرتالش و زحمتی است که پی ش بینی م ی شود نگارش ان حدود شش ماه
زمان ببرد .تهی ه کننده «حاج احمد متوسلیان» درباره داستان این اثر یاداور شده بود« :در
این فیلم و س��ریال دوران حضور ایش��ان در مریوان و چگونگی حضور در کردستان و نیز
ارتباط با مردم ،عملیات های منطقه ،فتح المبین ،بی ت المقدس ،حضور در سوریه و لبنان را
به نمایش درم ی اوریم».
مثلث | شماره 228
تصویربرداری فیلم تلویزیون��ی «امین» به کارگردانی منوچه��ر هادی و محصول
یزاده مجری طرح «امین» گفت« :گروه تولی د کننده این
سیمافیلم به نیمه رس��ید .مهد
س��ریال پس از دو ماه از اغاز تصویربرداری همچنان مش��غول ضبط سکان س های شب
هستند .حدود 70درصد از س��کان س های این سریال در ش��ب تصویربرداری م ی شود».
داریوش فرهنگ ،امین حیایی ،کاظم بلوچی ،هادی س��اعی ،بهناز جعفری ،اشا محرابی،
سودابه بیضایی ،شاهرخ اس��تخری ،خاطره حاتمی ،محمد رضا داود نژاد ،مهدی محرابی،
یوس��ف تیموری و مهرناز مهر ارا بازیگران اصلی این س��ریال هستند.در خالصه داستان
«امین» به قلم زامیاد سعدوندیان امده است« :سرهنگ شی رازی ،فرمانده تیم ویژه (امین)
مسئول رس��یدگی به پروژه مجرم و خالفکار فراری ،همایون تمدن است که سال گذشته
طی عملیات گروگان گیری ب رادر سرهنگ را به شهادت رسانده .پلیس با کشف کانتینری
حامل مواد مخدر به ردی از همایون م ی رسد .همزمان فرزند همایون ب رای مراسم سالگرد
مرگ همسرش مریم نوین وارد ای ران شده و مامورین عالوه بر بررسی سر نخ کانتینر ،وی را
نیز جهت رسیدن به همایون تحت نظر م ی گی رند ،اما...
برس��اند .این ماموریت هم ب رای پلیس و ه��م قاچاقچیان
مواد مخدر ویژه است.
دیدار
قورباغه و قناری
که محل استق رار ستاد فرماندهی اس��ت در بوستان والیت
انجام شده است .بخش اعظم تصویربرداری در ته ران انجام
م ی شود و سریال بخش های خارجی و جاده ای هم دارد که
احتماال خارج از شهر است .این سریال در لوکیشنی واقع در
یوسف اباد کلید خورد.
«قورباغه و قناری» دو نقش اصلی مرد دارد که مهدی
فخیم زاده یکی از انه��ا را ایفا م ی کند .فیلمنامه س��ریال را
حس��ین تراب نژاد نوشته و داس��تان ان درباره عملیات ویژه
نیروی انتظامی است؛ عملیاتی فوق سری که فقط پنج نفر
از ان اطالع دارند .سرهنگ مقدم باید به جای ناصر پاپتی در
میان قاچاقچیان نفوذ کند و ماموریت ویژه ای را به سرانجام
81
دیدار با سیما
دردسرهای عظیم
سریالی با حضور مهدی هاشمی
سریال تلویزیونی «دردسرهای عظیم» به کارگردانی
برزو نی ک نژاد و تهی ه کنندگی مه ران مهام و ایرج محمدی
ب رای پخش از شبکه سه تولید م ی شود ،مهدی هاشمی در
این سریال نقش اصلی را بازی م ی کند .در این سریال عالوه
بر مهدی هاشمی ،مریم سعادت ،شهین تسلیمی ،مه ران
رجبی ،پرستو گلس��تانی ،جواد عزتی ،امیر غفارمنش ،صفا
اقاجانی ،الناز حبیبی ،زهره فکورصبور ،اش��کان اشتیاق و
بهشاد شریفیان هم ایفای نقش م ی کنند.
سریال تلویزیونی دردسرهای عظیم روایتگر دو طبقه
مرفه و متوسط اس��ت که در اثر حادثه ای یک فرد پولدار به
جمع افراد خان��واده ای م ی پیوندد که ب��ه لحاظ مالی وضع
متوسطی دارند ،تا اینکه در اثر اتفاقاتی تحوالتی در زندگی
این فرد اتفاق م ی افتد.
گاهی اوقات ادم ها قدرت نه گفتن به برخی را ندارند
و همین به ایجاد مش��کالتی منجر م ی ش��ود .در سریال
دردسرهای عظیم به این مس��اله پرداخته م ی شود .هدف
دیگر از تولید این س��ریال نش��ان دادن اختالفات طبقاتی
است .همه م ی دانیم که پول بیشتر مساوی با دردسرهای
بیشتر است و کسانی که پول کمتری دارند ،راحت تر زندگی
م ی کنند.این س��ریال در 26قس��مت 45دقیقه ای تولی د و
پخش این سریال شبانه از بیست و پنجم مرداد ماه ساعت
20و 45دقیقه از شبکه سه اغاز م ی شود .در ابتدا محمدرضا
فاضلی بخش هایی از فیلمنامه را نوشت ،اما بعد از هشت
ماه از این کار کناره گیری کرد و سپس نوشتن فیلمنامه به
علیرضا کاظم ی پور و سعید جاللی سپرده شد و انها از ابتدا
شروع به نگارش کردند.
مهام با اش��اره به نقش بازیگران این س��ریال گفت:
«مهدی هاش��می نقش فرحان مقصودی را بازی م ی کند
که شخصیت اصلی داستان اس��ت .پرستو گلستانی نقش
همسر فرحان ،ش��هین تس��لیمی نقش منیر صاحبخانه،
مریم سعادت نقش فیروزه ،مه ران رجبی نقش میرزاده ،صفا
اقاجانی نقش همسر میرزاده ،الناز حبیبی نقش بهار دختر
فیروزه ،جواد عزتی نقش یکی از مستاجران ،امیر غفارمنش
نقش پسر منیر ،اشکان اش��تیاق نقش پسر فرحان و زهره
فکور صب��ور نقش دختر فرح��ان را به عهده دارد .بهش��اد
ش��ریفیان هم نقش ش��ریک فرحان را بازی م ی کند که با
فرحان در کار ساختمان سازی مشغول است».
دیدار
82
مثلث | شماره 228
جاده چالوس
مه ران مهام تهی ه کننده این س��ریال درباره س��ریال
«دردس��رهای بزرگ» گفت« :در ابتدا قرار بود این س��ریال
ب رای ماه رمضان تولید شود ،اما از انجا که ما وسواس زیادی
ب رای فیلمنامه و انتخاب بازیگران داشتیم ،تصمیم گرفتیم
به جای انجام یک کار عجله ای با کمی تامل یک س��ریال
با حضور بازیگران حرفه ای بسازیم .خوشبختانه توانستیم
بازیگران مناس��ب را جذب کنیم .زمانی ک��ه برزو نی ک نژاد
فیلمنامه س��ریال روزهای بد به در را م ی نوش��ت ،احساس
کردم جوان بسیار خوشفکر و بااستعدادی است و م ی توانیم
روی او سرمایه گذاری کنیم.
به همین دلی��ل او را انتخاب کردی��م و از نتیجه کار
هم راضی هس��تیم .ما قبل از س��ریال دردسرهای عظیم
در سریال های طلسم شدگان و کاراگاهان از حضور مهدی
هاشمی استفاده کرده بودیم و هر دو طرف از این همکاری
راضی بودیم.
البته عالقه مند بودم از حضور مهدی هاش��می ب رای
سریال روزهای بد به در هم استفاده کنم ،اما جایگاهی ب رای
او در این سریال نبود ،مهدی هاشمی هم از ابتدای نگارش
سریال دردسرهای عظیم همراه ما بود ،گرچه چند بار مثل
ماهی از دس��ت ما س��ر خورد ،اما باالخره راض��ی به بازی
شد.
ترانه های حسنی
سیروس گرجستانی به جمع بازیگران پیوست
انیمیشنی بر اساس ترانه های شاعران مطرح
سیروس گرجس��تانی در
نقش س��هرابی مقابل دوربین
مجموع��ه تلویزیون��ی «ج��اده
چالوس» رفت .گروه تولید سریال
تلویزیونی ج��اده چالوس اکنون
در لوکیشن این س��ریال ،یعنی
رس��توران یارا در جاده چالوس،
مش��غول ضبط و تصویر برداری
سکانس بازسازی رستوران متروکه است که احمد زرین شخصیت اصلی سریال به همراه
خانواده ب رای بازس��ازی به انجا م ی رود .در این میان مرتضی س��ه رابی رقیب احمد زرین از
موضوع مهم ی مطلع م ی شود و ...موضوع سریال «جاده چالوس» روایت خانواده ای است که
در ته ران زندگی م ی کنند و پدر خانواده به علت ب ی تدبیری شریکش ورشکست م ی شود و در
این بین ارثی ه ای (رستوران متروکه) به محبوبه زن خانواده در شمال م ی رسد ،اعضای خانواده
با رفتن به شمال و رونق دوباره رستوران متروکه سعی دارند تا مشکالت اقتصادی را با اتحاد و
همدلی حل کنند .در این مجموعه تلویزیونی بیژن امکانیان در نقش احمد زرین پدر خانواده،
فاطمه گودرزی در نقش محبوبه مادر خانواده ،محسن افشانی در نقش امیرعلی پسر خانواده
و سیما خضرابادی در نقش خدیجه دختر خانواده به ایفای نقش م ی پردازند.
انیمیش��ن «ترانه ه��ای
حسنی» که به تازگی پخش ان
از شبکه پویا اغاز شده ،چهارمین
س��ری از مجموعه «ترانه های
اتل متل» اس��ت که در ساخت
ان از اشعار گروه سنی الف و ب
استفاده شده اس��ت«.ترانه های
حسنی» اشعار چندین شاعر از
شع رای بنام کودک همچون شکوه قاسم نیا ،اسداهلل ش��عبانی ،ازاده اشیان ،م.ازاد ،مریم
معصومی و ...است .این مجموعه در سال 1392در 26قسمت 10دقیقه ای ساخته شده.
این ترانه ها از شاع ران مطرح کشور است و باعث ش��ده کاری کامال تخیلی و جالب ب رای
کودکان و گروه سنی خردسال باشد .این داستان ها بیشتر اموزشی هستند و مثل کلیپ با
شعر همراه شده اند .مجتبی پرنده غیبی ،انیماتور و نیما کامکار و پیام ازادی اهنگسازان
این سری هستند و ب رای برخی از عناوین این فصل م ی توان به «حسنی و اشی مشی»،
«حسنی دیگه گریه نکرد»« ،جوجه ناز حسنی»« ،حسنی و دزد»« ،حسنی با کفش پاره»،
«حسنی چه مه ربونه» و دیگر داستان ها اشاره کرد«.تکنیک این انیمیشن دو بعدی است
که با کامپیوتر انجام شده و تمامی بک گراندها و ط راح ی ها کار دست هستند.
رئیس رسانه ملی در جمع اساتید و دانشجویان
مردم صورت م ی گیرد ،اقدام ب��ه تولید برنامه م ی کنیم .من
خودم ش��ب ها که به خانه م ی روم کارم نظارت اس��ت .دائم
ش��بکه ها را چک م ی کنم و اگر موردی نیاز به تذکر داشته
باشد ،تذکر م ی دهم .البته سلیقه های مردم متفاوت است و
ممکن است این برنامه ها س��لیقه افراد را صد درصد تامین
نکند ،ولی ما باز هم سعی م ی کنیم که برنامه ها تا انجا که
امکان دارد با س��لیقه مردم نزدیک باشد و یک رضایتمندی
حداکثری ایجاد شود».
وی با اش��اره به س��ریال مدینه گفت« :از این سریال
استقبال خوبی شد .در این سریال الگوی یک زن مسلمان،
محجبه و در عین حال فعال و کنش گر نمایش داده شد و
نقش های منفی در این سریال نیز ش��مر و یزیدی نبودند و
م ی توانستیم انها را درک کنیم و اینکه گیرها کجاست ولی
ممکن است یک س��ری از مردم س��ریال های دیگری مانند
هفت سنگ یا فاخته ر ا ترجیح داده و دوست داشته باشند».
وی همچنین در پاسخ به س��والی مبنی بر اینکه در
طول پخش مسابقات والیبال شاهد سانسور زیاد و پخش
مثلث | شماره 228
«مخاطبان صداوس��یما روز به روز افزایش پیدا کرده
اس��ت».این جمله کلیدی عزت اهلل ضرغامی است .رئیس
رسانه ملی در همایش اس��اتید و دانشجویان ای رانی خارج از
کشور که با شعار امید ،نشاط و معنویت برگزار شد،به سواالتی
در مورد سانس��ور مس��ابقات والیبال ،کیفیت برنامه های
صداوس��یما در ماه مب��ارک رمضان و عدم حضور س�لایق
مختلف فکری در ب رنامه های صدا و سیما پاسخ داد .او با اشاره
به فرمایشات رهبری در ارتباط با دانشگاه ها گفت« :مطالبی
که ایشان در ارتباط با دانش��گاه ها مطرح کرده اند مبتنی بر
یک اطالع دقیق از مس��ائل اس��ت و در واقع رهنمودهای
ایشان بسیار دقیق ،حساب شده و کارشناسی است و اگر به
رهنمودهای ایشان در این زمینه توجه کنید با یک گنجینه
عظیم ارزشمندی روبه رو م ی شوید و الزم و ضروری است که
از این گنجینه به نحو مناسب استفاده شود».
وی بخش دیگری از صحب ت ه��ای خود را به موضوع
رسانه اختصاص داد و گفت« :امروز رسانه ها دنیا را متحول
کرده اند .رسانه ها نقش مهم ی در ساختن افکار و اندیشه ها
دارن��د و تاثیرگذاری رس��انه ها بر افکار و اعمال بس��یار زیاد
است».
ضرغامی س��پس اشاره ای
هم به حوادث غزه داشت و گفت:
«شما فجایع غزه را م ی بینید .این
جنایت ها به حدی است که نماینده
سازمان ملل در جلوی دوربی ن های
تلویزیون گریه م ی کند و نم ی تواند
حرف خود را بزند .از س��ویی دیگر
سرباز اسرائیلی عکس��ی از خود
در اینس��تاگرام م ی گذارد و افتخار
م ی کند ک��ه 13کودک را کش��ته
است .انها با داشتن رسانه ها افراد
را بمباران اطالعاتی م ی کنند .در
واقع بزرگ ترین سانس��ور بمباران
اطالعاتی اس��ت و انقدر اطالعات
یربط م ی دهند تا فردی که دنبال
ب
اطالعات خاصی است نتواند پاسخ
خ��ود را پیدا کن��د .در حال ی که به
مرور اینگون��ه رفتارها به ضد خود
تبدیل م ی شود».
رئیس رسانه ملی با تاکید بر اینکه نیروهای نخبه باید
ماهیت رسانه را به خوبی بشناسند تا بتوانند در این عرصه نیز
موثر باش��ند ،گفت« :امروز مفهوم تولید خبر در دنیا عوض
ش��ده اس��ت و در این جایگاه خود ش��ما یک مدیر رسانه و
خب رنگار و تهی ه کننده هستید».
به گزارش ایس��نا ،در ادامه این مراس��م ،ضرغامی در
پاسخ به س��وال یکی از دانشجویان ش��رکت کننده در این
همایش مبنی بر اینکه این تصور وجود دارد که در ب رنامه های
گفت وگو محور ک��ه از تلویزی��ون پخش م ی ش��ود برخی
از س�لایق فکری حضور ندارن��د و در ای��ن برنامه ها دعوت
نم ی ش��وند ،اظهار کرد« :برنامه ه��ای گفت وگو محور صدا
و س��یما در حوزه های مختلف علمی ،فرهنگی ،سیاسی و
اقتصادی اس��ت و باتوجه به حساسیت موضوعی که وجود
دارد ما تالش م ی کنیم ک��ه در ارتباط ب��ا موضوعات مورد
بحث از جریان های مختلف فکری صاحب نام ب رای حضور
در برنامه استفاده کرده و س��رامدترین افراد در ان حوزه ها را
دعوت کنیم».
وی گف��ت « :گاه��ی اوق��ات از برخ��ی اف��راد عضو
جریان هایی که انتقاداتی به انها ممکن اس��ت وارد باش��د
دعوت شده که در مورد موضوعی دیدگاه دقیق خود را بیان
کنند ول��ی وقت��ی در ان برنامه دعوت ش��ده اصل موضوع
را فراموش کرده و انچنان اس��م برخی اف��راد و جریان های
سیاسی را اورده و انتقادهایی را نسبت به برخی از افراد وارد
کرده که اصل موضوع که ب رای ان دعوت شده بود ،فراموش
شده اس��ت و ما به انها تذکر م ی دهیم که شما امده اید این
موض��وع را بیان کنی��د .در حالی که در س��خنان تان اصل
موضوع را فراموش کرده اید و در همین ارتباط ما هزینه هایی
را باید بپردازیم و به دستگاه های نظارتی جواب بدهیم ولی
همان طور که گفتم با تمام این موضوعات ما تالش داریم در
موضوعات مختلف افرادی با نگاه های متفاوت در ب رنامه های
گفت وگو محور حضور پیدا کنند».
ضرغامی در پاس��خ به س��والی در ارتب��اط با کیفیت
برنامه های م��اه مبارک رمض��ان و انتقاداتی ک��ه بعضا در
این ارتباط وج��ود دارد ،این گونه جواب داد« :م��ا باتوجه به
نظرس��نج ی ها و مطالعاتی که روی برنامه های مورد پسند
دیدار
مخاطبان صداوسیما افزایش پیدا کرده است
ب ی کیفیت مسابقات بودیم و این باعث اعتراض بسیاری از
مردم شد ،گفت« :تالش کردیم مسابقات والیبال را باتوجه
به اینکه ای ران نیز در ان ش��رکت داشت ،عینا پخش کنیم.
صدا و سیما رسانه جمهوری اسالمی است و ما باید شئونات
جمهوری اسالمی را رعایت کنیم .برخی از پوشش خانم ها
در سالن نامناسب بود و درواقع همان طور که گفتم به لحاظ
اعتقاداتی که ما داریم و از س��وی دیگ��ر پیگیری هایی که
دستگاه های نظارتی م ی کنند نباید پخش م ی شد».
وی در بخ��ش دیگری از صحب ت های خود در پاس��خ
به س��والی مبنی بر اینکه در تلویزیون مظلومیت مردم غزه
نمایش داده م ی شود ،ولی از مظلومیت مردم سوریه سخنی
گفته نم ی ش��ود و عدالت در ای��ن ارتباط در رس��انه رعایت
نم ی ش��ود و عدالت را باید تعریف کرد ،افزود« :مردم سوریه
در این مدت خیلی سختی کشیدند و جریان استکبار تمام
تالشش را کرد که علیه جبهه مقاومت موضع بگیرد .انها در
مورد ای ران ،ع راق ،سوریه و غزه ب رنامه های واحدی دارند .البته
ممکن است حکومت سوریه ب رای کنترل موقعیت خود در
تاکتیک و اجرا ای راداتی داشته باشد ولی امروز مشخص است
که اقداماتی که علیه بشار اسد و مردم سوریه صورت گرفت
در راستای تضعیف مقاومت بود».
ضرغامی همچنین در پاسخ به سوال دانشجویی مبنی
بر اینکه من در پیگیری اخبار عالوه بر اخبار تلویزیون ای ران،
اخبار شبکه های دیگر را نیز پیگیری م ی کنم تا به یک خبر
جامع دست پیدا کنم و اینکه در بین قشر تحصیلکرده این
ذهنیت وجود دارد که صداو سیما
یک رسانه ملی نیست بلکه یک
رسانه جناحی و نزدیک به جریان
اصولگراست ،اظهار کرد« :اینکه
برخی از افراد ترجیح م ی دهند اخبار
چند شبکه را ببینند تا خودشان به
یک برداشت جامع برسند ،اشکالی
ندارد ».وی ادامه داد« :من به شما
م ی گویم همان قدر که صداوسیما
اسالمی اس��ت ،ملی هم هست،
البته ممکن اس��ت که همه نیز از
عملکرد صداوسیما راضی نباشند.
ولی ما تالش��مان را ب رای رضایت
حداکثری انجام م ی دهیم ».رئیس
سازمان صداوسیما افزود« :رهنمود
مقام معظم رهبری این اس��ت که
دعواهای سیاسی به خصوص بین
سران قوا را روی انتن نبریم .البته
ممکن است برخی فکر کنند ما در
صداوس��یما قلدری م ی کنیم که
مثال حرف فالن رئیس قوه را عمل نکرده ایم ،در حال ی که ما
ماموریت داریم این گونه مسائل را روی انتن نبریم و درست
عمل کنیم.
در کنار س��روی س هایی که ما ب��ه دولت ها م ی دهیم
انتقاد نیز باید وجود داشته باش��د .البته ممکن است برخی
از مسئوالن گاهی اوقات ،وقتی یک خبری پخش م ی شود
ناراحت شوند و حتی برخی اوقات مش��اهده کردیم که این
ناراحتی را رسانه ای نیز م ی کنند».
رئیس س��ازمان صداوس��یما ادامه داد« :در طول چند
سالی که من ریاست سازمان صداوسیما را برعهده داشتم ،از
هیچ کسی شکایت نکردیم و شکایت های قبلی را نیز پس
گرفتیم ».ضرغامی همچنین با اعتق��اد بر اینکه مخاطب
صداوسیما روز به روز افزایش پیدا کرده است ،ادامه داد « :اگر
یک سری از افراد از سایر رسانه ها استفاده م ی کنند به معنای
ریزش مخاطب نیست .بسیاری از کسانی که ماهواره دارند
با استفاده از ان م ی خواهند شبکه های جمهوری اسالمی را
خوب ببینند».
83
بازار
دکتر ابراهیمی در مجمع عمومی بانک انصار درسال:1393
بانک انصار رکورد دار کاهش مطالبات معوق است
دکترایت اله ابراهیمی ،مدیرعامل بانک انصار که در
مجمع عمومی فوق العاده و عادی بانک انصار در سال 1393در
مرکز همایش های بین المللی رایزن سخنرانی می کرد در ابتدا با
اشارهبهتحوالتاقتصادیکشورازچالش هایپیش رویاقتصاد
و بانکداری کشور یادکرد و چالش های اقتصاد کشور را تورم باال،
رشد نامتناسب نقدینگی ،افزایش حجم مطالبات معوق ،عدم
تناسب نرخ بندی سود س��پرده و تسهیالت درگذشته ،قیمت
تمام شدهباالیپولورشداقتصادیپایینبرشمردواینعواملرا
به عنوانمانعرونقاقتصادیوشکلگیریکارکردهایمطلوب
سامانه های اقتصادی و بانکداری کشور ذکر کرد .مدیرعامل
اعالم شماره حساب بانک مهر اقتصاد برای کمک به
تفاهم نامه بین ستاد بازسازی عتبات عالیات و موسسه
بانک مهر اقتصاد با اعالم شماره حس��اب ،امادگی خود را برای جمع اوری کمک های
نقدی ملت ش��ریف و نوع دوس��ت ایران اس�لامی به مردم س��تمدیده غزه و کرانه باختری در
فلس��طین اعالم کرد .به گزارش روابط عمومی بانک مهر اقتصاد ،در پی کشتار مظلومانه مردم
بی دفاع غزه از س��وی رژیم اش��غالگر قدس ،با ایمان به اصل تعاون و تکافل که همانا تسکین
االم بشری و کمک به همنوع س��رلوحه ان اس��ت ،این بانک امادگی خود را برای جمع اوری
کمک های نقدی ملت مسلمان و شریف ایران اس�لامی اعالم می دارد .بر اساس این گزارش،
مردم نیکوکار و نوع دوس��ت کش��ورمان می توانند کمک های ریالی خود را به ش��ماره حساب
6001-30-12666666-1نزد بانک مهر اقتصاد واریز کرده و از اجر معنوی این عمل خیر بهره مند
شوند .همچنین مردم خیر و نیکو کار کشور می توانند وجوه نقدی خود را با تمامی کارت های شتابی از
درگاه اینترنتی WWW.MEBANK.IRبه این حساب واریز نمایند.
با اختصاص حساب 110110توسط موسسه اعتباری کوثر ،این موسسه به افتخار شرکت در
نهضت خدمات رسانی به عتبات عالیات نایل امد .در استانه عید سعید فطر در جلسه ای با حضور دکتر
رضایی مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر و مهندس پالرک رئیس ستاد بازسازی عتبات عالیات و با
امضاء تفاهمنامه بین هر دو مجموعه ،موسسه اعتباری کوثر رسما همکاری خود را با ستاد بازسازی
عتبات عالیات در جمع اوری کمک ها و نذورات مردمی برای بازسازی و توسعه حرم های شریف ائمه
بزرگوار مدفون در شهرهای مقدس نجف ،کربال ،کاظمین و س��امرا اغاز کرد.با این اقدام محبین
اهل بیت (ع) من بعد می توانند با واریز کمک های خود به حساب 110110موسسه در این امر الهی
سهیم شوند.در اینجلسه ابتدا مهندسپالرکبا ارائه گزارشی ازروندبازسازیوتوسعهاعتابمقدسه،
بانک ها و موسسات مالی و اعتباری را بستری مناسب جهت جمع اوری کمک ها دانست .رئیس ستاد
بازسازی عتبات عالیات اظهار داشت« :باتوجه به شناختی که از دکتر رضایی و مجموعه کوثر دارم
و با اراده ای که در مدیرعامل و معاونین این مجموعه وجود دارد ،مطمئنم تفاهمنامه همکاری فی
مابین که امروز به امضا می رسد مایه خیر و برکت خواهد بود ».در ادامه دکتر رضایی ضمن خیر مقدم
به مهندس پالرک و معاونین و همراهان ایشان گفت« :خدا را شاکریم که امروز این افتخار نصیب
موسسه ای شده است که زینت بخش ان نام مقدس ام االئمه حضرت فاطمه زهرا (س) است ،بنابراین
ما باید بیشتر از هر مجموعه دیگری تالش کنیم تا با خدمت به فرزندان ان حضرت دین خود را به عالم
شیعه ادا کنیم .مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر گفت :ببینید محبین اهل بیت(ع) در طول تاریخ چه
جانفشانی هایی برای ترویج فرهنگ شیعه و ائمه اطهار (ع) کرده اند ،چه جان هایی که برای حمایت از
علی و اوالدعلی (ع) فدا نشد .در دوران دفاع مقدس خیل بیشمار رزمندگان شعارشان این بود «کربال
کربال ما داریم می اییم ».حال شایسته است که ما با همه توانمان برای مرمت و توسعه عتبات تالش
کنیم .به همین منظور ما با اعالم شماره حساب 110110که با حروف ابجد همان علی علی است به
جرگهخادمانرسمینجف،کربال،کاظمینوسامرادر خواهیمامد.درخاتمهوبعدازامضایتفاهمنامه
باپیشنهادرئیسستادبازسازیعتباتعالیاتوپذیرشاینپیشنهادتوسطدکتررضاییایشانبه عنوان
مسئول ستاد بازسازی عتبات عالیات در موسسه اعتباری کوثر منصوب گردید.
مردم مظلوم غزه
بازار
مثلث | شماره228
*٧١٩#خدمت جدید بانک صادرات ایران به بازار امد
84
بانک انصار در ادامه از نرخ پایین رشد اقتصادی (-3/2درصد)
و (-6/8درصد) طی سال های گذشته و عوامل ایجاد کننده ان
ازجملهمسکنمهریادکردوگفت«:اگربخواهیمازرکودتورمی
کنونی خارج شویم باید به دنبال سیاست هایی باشیم که باعث
ایجاد اشتغال شده و زمینه های توسعه زیرساخت های تولیدی
و تحریک س��مت عرضه اقتصاد را به س��ود اقتصاد مقاومتی
فراهم کند ».دکتر ابراهیمی پس از ان به برش��مردن عوامل
بروز مشکالت بانک ها پرداخت و نقش بازارهای غیر متشکل
پولی ،اعمال فشار بر نرخ سود سپرده ها در مقوله نرخ بندی اوراق
مشارکت و ظهور رقبای اماتور عرصه بانکداری ،افزایش قیمت
تمام ش��ده پول ،حجم باالی مطالبات معوق ناشی از عوامل
مختلف اقتصادی و غیراقتصادی را تشریح کرد .مدیرعامل و
عضوهیات مدیرهبانکانصاردرپایانضمنقدردانیازمسئوالن
بانک مرکزی در کنترل تورم و زمینه سازی برای رونق اقتصادی
به تشریح موفقیت های بانک انصار در عرصه پولی و اقتصادی،
مسئولیت های اجتماعی ،پیاده سازی ضوابط شرعی و ترویج
بانکداری اسالمی ،توسعه فرهنگ قرض الحسنه ،کسب سود
مطلوب برای س��هامداران ،رشد مناس��ب منابع بانک ،توسعه
نالمللیوگسترشخدماتبانکداریالکترونیکی
فعالیت هایبی
پرداخت و افزود« :بانک انصار همچنان با فاصله زیاد رکورد دار
کاهش مطالبات معوق است و درحالی که متوسط نرخ مطالبات
غیرجاری شبکه بانکی بیش از15درصد است ،بانک انصار نرخ
این مطالبات را به رقم5/2درصد کاهش داده است».
س��رویس ussdپرداخت بانک صادرات ایران با کد *٧١٩#برای مش��تریان دارنده
سیم کارت همراه اول راه اندازی شد .به گزارش روابط عمومی بانک صادرات ایران مشتریان این
بانک که دارای سیم کارت همراه اول هستند در اقصی نقاط کشور می توانند با شماره گیری *٧١٩#
از خدمات ussdاین بانک بهره مند شوند .براساس این گزارش مانده کارت ،سه گردش اخر کارت،
خرید شارژ سیم کارت اعتباری ،پرداخت قبوض و مدیریت کارت ها از طریق *٧١٩#اسان تر و
سریع تر از سایر درگاه ها امکان پذیر می باشد .گفتنی است بانک صادرات ایران با ٢٧٠٠شعبه فعال در
سراسر کشور ١٢٩،باجه الکترونیکی شبانه روزی (شعب ،)٧٢٤بیش از ٥٢میلیون حساب سپهری،
٣٣٤هزار مشتری اینترنتی ٤٢٠٠ ،دستگاه خودپرداز ( ٤٠٨ ،)ATMهزار دستگاه پایان ه فروش
( )posو صدور بیش از ٤١میلیون کارت الکترونیکی به عنوان بزرگترین بانک خصوصی بورسی
کشور ارائه دهنده انواع خدمات نوین بانکی به هموطنان گرامی است.
اعتباری کوثر امضا شد