ماهنامه مثلث شماره 235

‫انتشارجزئیاتی از‬ ‫مذاکراتهسته ای‬ ‫فکرمی کردند‪ ،‬می خواهم‬ ‫هفترا نابود کنم‬ ‫گفت وگوی متفاوت با‬ ‫محمود گبرلو‬ ‫چرا گفت وگوهای‬ ‫ایران و ‪1+5‬‬ ‫قفل شده است؟‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و سی و پنج‪/‬پنج مهر‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫حسن روحانی با سران انگلیس و فرانسه دیدارکرد‬ ‫اخرین خبر‪ :‬جدال لفظی لندن و تهران پس از دیدار تاریخی‬ ‫نچشیدن از میوه ممنوعه‬ ‫چرا حسن روحانی با باراک اوباما دیدار نکرد؟‬ ‫میانجی تهران – واشنگتن؟‬ ‫دیدار روحانی – کامرون چه تاثیری‬ ‫برمذاکراتهسته ایمی گذارد؟‬ ‫سرد و خاکستری‬ ‫روشنفکرانچگونهبهجنگ‬ ‫نگاهمی کنند؟‬ ‫پیشروی دوستان ایران در صنعا‬ ‫پرونده ای درباره تحوالت یمن‬ ‫توجه به دروس اخالق در‬ ‫حوزه‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫من چنانچه س��ابقا نیز گفته ام‪ ،‬راجع به‬ ‫حوزه علمیه‪ ،‬عقیده ام بر این اس��ت که باید‬ ‫به ان بیش��تر از همه چیز توجه کرد؛ چرا که‬ ‫حوزه علمیه اگر درست بش��ود‪ ،‬ای ران درست‬ ‫م ی شود‪ .‬و اگر ‪-‬خدای نخواس��ته‪ -‬در حوزه‬ ‫علمیه فسادی به وجود اید ‪-‬ولو در دراز مدت‪-‬‬ ‫درسرتاسر ایران ان فساد پیدا م ی شود و انها‬ ‫که همیشه در فکر بوده اند که در حوزه علمیه‬ ‫نفوذ کنند‪ ،‬به همین خاطر اس��ت‪ .‬نفوذ انها‪ ،‬نفوذ ظاهری‬ ‫نیس��ت که معلوم باش��د فالن اقای نفوذی است‪ .‬چه بسا‬ ‫بیشتر از شما اظهار دیانت بکند‪ ،‬مع ذلک‪ ،‬در موقع مناسب‬ ‫کارش را انجام دهد‪ .‬اینها از مشکالت حوزه است‪ .‬و قضیه‬ ‫تحصیل هم باید به نحوی باش��د که فقه سنتی فراموش‬ ‫نش��ود‪ .‬و ان چیزی که تا به حال اسالم را نگه داشته است‪،‬‬ ‫همان فقه سنتی بوده است‪.‬‬ ‫همه همت ها باید مصروف این بشود که فقه به همان‬ ‫وضعی که بوده است‪ ،‬محفوظ باشد‪ .‬ممکن است اشخاصی‬ ‫بگویند که باید فقه تازه ای درست کرد که این اغاز هالکت‬ ‫حوزه است و روی ان باید دقت بش��ود‪ .‬البته من همه شما‬ ‫اقایان را م ی شناسم و از شما به خاطر زحمتتان در این امر‪،‬‬ ‫‪18- 21‬‬ ‫گفتارها‬ ‫دست اندازهایبوروکراسی‬ ‫انجمنپدربودن‬ ‫جنگاز خرداد‪ 59‬شروعشدهبود‬ ‫قربانیانباتالققبیلهگرایی‬ ‫‪28- 45‬‬ ‫سیاست‬ ‫اروپابهجایامریکا‬ ‫نچشیدنمیوهممنوعه‬ ‫جدالپارادوکس هادرقلبنیویورک‬ ‫انتشارجزئیاتیازمذاکراتهسته ای‬ ‫‪52- 59‬‬ ‫بینالملل‬ ‫مذاکرهدرهتلاسپیناستهران‬ ‫چرخهخوب‬ ‫پیشرویدوستانایراندرصنعا‬ ‫عصرجدید‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی اس��ت که س��عی دارد روایتی‬ ‫منصفانه و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اشاره ای‬ ‫اس��ت به سه ضل��ع اس��تقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اس�لامی‪ .‬مرامش‬ ‫تقویت گفتمان انقالب اس�لامی‪ ،‬چارچوبش اس�لام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و‬ ‫رهبری‪ ،‬ارمانش گس��ترش و سیادت اس�لام خواهی در سراسر جهان و‬ ‫عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و پیشرفت ایران اسالمی و رفاه مردم شریف‬ ‫ای��ران و رون��ق گرفتن عدال��ت‪ .‬م��رزش رواداری و تالیف قل��وب اهالی‬ ‫انقالب و ایس��تادگی در برابر مقابالن گفتمانی و عملی نظام و سیاق‬ ‫و مش��رب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری مومن��انه و تالش در جهت‬ ‫رون��ق گرفتن س��نت گفت وگو می��ان فرهیختگان و نخبگان کش��ور‬ ‫است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر و دائم‪،‬‬ ‫بر چارچوب مان مس��تقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬ب��ر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیاروبرسیاق ماناستواربمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا علی اسالم‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫تشکر م ی کنم‪ .‬ولی باید خیلی متوجه باشید‪ .‬در هر صورت‪،‬‬ ‫ان چیزی که ب رای حوزه ها خطر است‪ ،‬این است که ما این‬ ‫فقه را به نحوی که به دست ما رسیده است‪ ،‬به نسل اینده‬ ‫تحویل ندهیم‪ .‬باید همان طور که مبانی اسالمی‪ ،‬مبانی‬ ‫فقهی را تحویل داده اند‪ ،‬ما هم به اینده ها تحویل بدهیم که‬ ‫اگر این افراد در اینده نتوانستند کار خودشان را انجام بدهند‪،‬‬ ‫تقصیر ما نباشد‪.‬‬ ‫و دیگ��ر اینکه اخ�لاق بای��د در همه ج��ا و در همه‬ ‫دروس‪ ،‬مورد توجه قرار گیرد‪ .‬و اعتقادم بر این است که باید‬ ‫هر کس حوزه درسی بزرگ یا کوچکی دارد‪ ،‬یکی دو دقیقه‬ ‫مقدمتا یا موخرتا‪ -‬درس اخالق بگوید که طالب با اخالق‬‫اسالمی بار بیایند‪ .‬و اجماال من از ش��ما مطمئنم که شما‬ ‫خوب کار م ی کنید و نظ رات درستی دارید‪ ،‬لکن در هر‬ ‫کاری اشتباهاتی هم هست‪.‬‬ ‫گروه های مختلف به این حوزه نظر دارند؛ چون‬ ‫در دراز مدت م ی توانند کارهایی که ما م ی کنیم به هم‬ ‫بزنند‪ .‬و این که ش��ما در رابطه با سابقه افراد تحقیق‬ ‫م ی کنید کار خوبی اس��ت؛ چرا که اگر کس��ی قبل‬ ‫از انقالب یا بعد از ان کجروی داش��ته اس��ت و االن‬ ‫م ی گوید من توبه کرده ام‪ ،‬ممکن است این توبه کردن‬ ‫مصلحتی باشد‪ .‬باید توجه داشت که این افراد‪ ،‬حوزه را‬ ‫فاسد نکنند‪ .‬و شما همیشه با حضرات مراجع و سایر‬ ‫بزرگان مشورت کنید و از انها نظر بخواهید و من هم‬ ‫به شما دعا کنم‪.‬‬ ‫فکرمی کردندمی خواهم«هفت»رانابودکنم‬ ‫چراانهابه«هفت»می ایند؟‬ ‫بههفت«دیکته»نمی شود‬ ‫‪60- 67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫هفتدرهفته هایجنجالی‬ ‫موردعجیباینچئون‬ ‫فدراسیونبهشعورمردمتوهیننکند‬ ‫فقطوینگادامقرصنیست‬ ‫‪68-73‬‬ ‫ورزش‬ ‫درکمالخونرسدی‬ ‫جدالاسکاتلندی‬ ‫شلیکبهسیبلطالیی‬ ‫حاتمی کیا‪:‬سینمایجنگپایانندارد‬ ‫سالپررسیال‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫عکس و پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان ‪ -‬امیر طالیی کیوان‬ ‫عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪-‬دکتر ایت الهابراهیمی‪-‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫‪74-81‬‬ ‫دیدار‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫بهماپیامکبزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪ l‬وقتی ساعت ابوبکر البغادی را دیدم یاد بابک زنجانی‬ ‫و ساعت گرانقیمتش افتادم‪ .‬انگار ساعت گرانقیمت به‬ ‫هیچ کس وفا نم ی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬اگر در بازار کش��ورهای اس�لامی دقت کنید‪ ،‬تعداد‬ ‫زیادی تسبیح و جانماز چینی م ی بینید‪ .‬این کشور از این‬ ‫تجارت سود خوبی کسب کرده‪ .‬الاقل ما که م ی توانستیم‬ ‫انها را تولید کنیم‪.‬‬ ‫‪ l‬بحران اب را فراموش نکنی��د‪ .‬قطع اب یعنی قطع‬ ‫حیات‪ .‬امیدوارم هرچه زودتر مشکل اب حل شود‪.‬‬ ‫‪ l‬باالخ��ره تکلیف مربی تیم ملی روش��ن ش��د‪ .‬حاال‬ ‫م ی توانیم امیدوار باش��یم که تیم بتوانند به موفقیت در‬ ‫بازی های اسیایی دست پیدا کند‪.‬‬ ‫‪ l‬ردپای قیره��ای تقلب��ی در خریده��ای وزارت راه و‬ ‫شهرسازی دیده م ی شود‪ .‬پیمانکاران در این زمینه تقلب‬ ‫م ی کنند‪ .‬وزارت راه و شهرسازی رسیدگی کند‪.‬‬ ‫‪ l‬بخ��ش اقتصادی ش��ما ضعیف اس��ت‪ .‬الاقل یک‬ ‫گزارش از قاچاق پرسود موبایل در ایران منتشر کنید‪.‬‬ ‫‪ l‬پیشنهاد م ی کنم در زمینه اقتصادی در پرونده های‬ ‫پشت سر هم به معرفی ادم های پشت پرده اقتصاد ای ران‬ ‫و واردکنندگان عمده بپردازید‪ .‬این موضوعات برای مردم‬ ‫جذاب است‪.‬‬ ‫‪ l‬بعض ی ها چه اصراری دارند شهرموش ها رو که یک‬ ‫فیلم معم ولی است به فیلمی با تعابیر سیاسی بدل کنند‪.‬‬ ‫‪ l‬گزارش��تون از روزهای بستری ش��دن رهبری جالب‬ ‫بود‪ .‬نگاه خوبی داش��ت به مالقات ها که با روایت های‬ ‫معمول متفاوت بود‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪234‬‬ ‫‪235‬‬ ‫‪ l‬تکلیف تیم پرسپولیس با این دعواها معلوم نیست‬ ‫چی م ی شه‪ .‬اگر قراره کارها رو درست کنند‪ ،‬چرا این همه‬ ‫دعواها ادامه پیدا م ی کنه؟ تیم در وضعیت خوبی نیست‪،‬‬ ‫یک ع��ده به دنبال پول و ع��ده دیگر به دنبال ش��هرت‬ ‫خودشون م ی دوند‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫توئیت هایجنابابوطالبی‬ ‫ب��دون ش��ک یک��ی از مهمتری��ن خبره��ای هفته‬ ‫گذش��ته در فضای مج��ازی‪ ،‬توئی ت های معاون سیاس��ی‬ ‫نه��اد ریاس��ت جمهوری بود‪ .‬ابوطالبی که س��ال گذش��ته‬ ‫به عنوان نماینده ای ران در س��ازمان ملل معرفی شده بود اما‬ ‫با کارش��کنی امریکای ی ها نتوانس��ت به محل خدمت خود‬ ‫برود‪ ،‬در توئی ت هایی که در این شبکه اجتماعی ارسال کرد‪،‬‬ ‫به اظهارنظر درباره سفر روحانی پرداخت؛ اظهاراتی که در نوع‬ ‫خود جالب توجه بود و بسیار بازتاب داشت‪.‬‬ ‫ابوطالب��ی دوش��نبه ‪ 31‬ش��هریورماه درحال��ی ک��ه‬ ‫رئی س جمهور ته ران را به مقصد نیویورک ترک م ی کرد‪ ،‬در‬ ‫توئیتر خود به تشریح دو گرایش موجود درخصوص امریکا‬ ‫پرداخت‪ .‬او در این پیام نوش��ت‪« :‬چندین سال پیش که در‬ ‫مرکز تحقیقات استراتژیک د ربحث سیاست خارجی در اسناد‬ ‫باالدستی ش��رکت م ی کردم‪ ،‬دو گرایش مطرح بود‪« :‬یکی‬ ‫تقابل و دیگری تعامل س��ازنده‪ ».‬وی در ادامه با بیان اینکه‬ ‫سرانجام سیاست تعامل سازنده به تصویب مجمع رسید و‬ ‫ابالغ شد‪ ،‬یاداور شد‪« :‬در انتخابات سال گذشته‪ ،‬مردم ای ران‬ ‫به شعار «تعامل سازنده‪ ،‬نجات اقتصاد‪ ،‬احیای اخالق» رای‬ ‫دادند و روحانی با تعهد در ب رابر ملت ای ران به ریاست جمهوری‬ ‫رسید‪».‬‬ ‫ابوطالبی به گذشت یک سال از روی کار امدن دولت‬ ‫تدبیر و امید و اینکه سطح تعامالت ای ران و جهان به شکل‬ ‫ ب ی نظیری ارتقا یافته اس��ت‪ ،‬اش��اره و تاکید ک��رد‪« :‬در این‬ ‫یک س��ال و اندی‪ ،‬حامی��ان گرایش تقابل‪ ،‬ک��ه من احترام‬ ‫فراوانی ب رایشان قائل هستم‪ ،‬در سه حوزه احساس نگرانی‬ ‫م ی کنند‪ :‬امریکا‪ ،‬روسیه و اروپا‪ ».‬وی همچنین نوشت‪« :‬در‬ ‫زمان گرایش تقابل‪ ،‬گفت وگو با امریکا در س��طح معاونین‬ ‫وزیر در یک کشور عربی‪ ،‬نزدیک به دوسال انجام م ی گرفته‬ ‫و نامه هایی نیز در سطح سران هم ردوبدل م ی شده است‪ ،‬با‬ ‫این تفاوت که نه کسی از ان گفت وگوها و تبادل نامه ها باخبر‬ ‫بود‪ ،‬و نه باخب ران امکان اعتراض داشتند‪».‬‬ ‫معاون سیاسی دفتر رئی س جمهوری با اشاره به تماس‬ ‫تلفنی اوباما با دکتر روحانی که سال گذشته در اولین حضور‬ ‫رئی س جمه��وری در مجم��ع عمومی س��ازمان ملل متحد‬ ‫صورت گرفت‪ ،‬خاط ر نشان کرد‪« :‬س��طح مذاکرات مخفی‬ ‫معاونین وزیر به مذاکرات ش��فاف وزرای خارجه ارتقا یافت‪،‬‬ ‫تعامالت ای ران و امریکا علنی شد‪ ،‬خب ر شدگان نگران شدند و‬ ‫اعتراضات شروع شد‪».‬‬ ‫ابوطالبی در ادامه با یاداوری عزیمت رئی س جمهوری‬ ‫به نیویورک ب رای ش��رکت در مجمع عمومی سازمان افزود‪:‬‬ ‫«از زمانی که دکتر روحان��ی در مصاحبه اخیر خود گفت در‬ ‫این اجالس ش��رکت خواهد کرد‪ ،‬حدس و گمان ها ش��روع‬ ‫شد‪ ،‬نامه نگاری ها و سخنران ی ها و پی ش بین ی ها اغاز گشت‬ ‫که مبادا ایشان با اوباما روبه رو شود‪ ».‬وی این موضوع را یک‬ ‫گام به جلو دانست و نوشت‪« :‬دیگر کسی نگران دیدار وزرای‬ ‫خارجه یا تماس تلفنی رهب ران نیست‪ ،‬انها ممکن است سال‬ ‫اینده نگران سفرهای رسمی باشند‪».‬‬ ‫معاون سیاسی رئی س جمهور که در صورت همراهی‬ ‫دولت امریکا در صدور ویزا م ی باید اکنون می زبان روحانی در‬ ‫نیویورک بود‪ ،‬در روز دوم و همزمان با دیدار روحانی و کامرون‬ ‫بار دیگر به اظهارنظر پرداخت‪.‬‬ ‫او با اش��اره ب��ه دی��دار رئی س جمه��ور کش��ورمان با‬ ‫نخس ت وزیر انگلستان پس از چند دهه‪ ،‬این دیدار را زمینه ساز‬ ‫تغیی رات اساسی در روابط اروپا و ای ران دانست و گفت‪« :‬این‬ ‫دیدار مذاکرات هسته ای را تحت تاثیر قرار خواهد داد‪».‬‬ ‫حمید ابوطالبی‪ ،‬معاون سیاس��ی دفتر رئی س جمهور‬ ‫در صفحه توئیتر خود نوش��ت‪« :‬اوایل ش��هریور در همین‬ ‫جا نوش��تم روحانی در موضوع امریکا گفت که ب رای دیدار با‬ ‫اوباما برنامه ای ندارم‪ .‬امریکا در مذاکرات هس��ته ای مشکل‬ ‫اصلی ماس��ت‪ .‬امریکا در مبارزه با تروریس��م جدی نیست‬ ‫و در اخر اینکه امریکا در اعمال تحریم ه��ای غیرقانونی و‬ ‫خالف حقوق بشر به ملت ای ران ظلم م ی کند‪ .‬این محورها‬ ‫نش��ان داد که در زمینه روابط دوجانبه‪ ،‬هسته ای‪ ،‬منطقه ای‬ ‫و بی ن المللی‪ ،‬تالش های دوطرف ب رای اعتمادسازی چندان‬ ‫موفق نبوده و هنوز راه درازی در پیش است‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬ای��ن چهار محور نش��ان داد که ب رای‬ ‫اعتمادسازی باید گام های دیگری را هم برداشت و از اروپا تا‬ ‫روسیه و چین را به گونه ای جدی تر مدنظر قرار داد‪».‬‬ ‫توییت مایکل مان‬ ‫‪ l‬باز فصل پاییز از راه رسید و باز هم ترافیک و هوای‬ ‫الوده در انتظار مردم به ویژه مردم ته ران است‪.‬‬ ‫‪ l‬چند هفته گذشته‪ ،‬تعجب م ی کنم چطور شما هیچ‬ ‫پرونده و مطلبی درباره دکتر کاتوزیان استاد مبرز حقوق‬ ‫منتشر نکردید‪.‬‬ ‫در حاشیه اجالس‬ ‫سازمان ملل‬ ‫اشنا‪ :‬مسئول حصر‬ ‫شورای امنیت ملی است‬ ‫ماهنامه اندیشه پویا در اخرین شماره خود گفت وگویی‬ ‫تفصیلی با حسام الدین اشنا مشاور رئی س جمهور انجام داده بود‬ ‫که البته در اولین واکنش ها تنها یک قسمت از ان مورد توجه‬ ‫قرار گرفته بود؛ جایی که او پاسخ سعید حجاریان را در رابطه با‬ ‫انحالل مجلس داده بود‪ .‬مثلث انالین بخش های دیگری از این‬ ‫مصاحبه را که اهمیت زیادی داشت‪ ،‬انتخاب و منتشر کرد که‬ ‫بازتاب زیادی داشت‪ .‬اشنا در این مصاحبه گفته بود‪:‬‬ ‫* مقامی که کشور را نجات م ی دهد و همه قوا را همسو‬ ‫م ی کند و ب ر اس��اس قانون اساسی فعلی جمهوری اسالمی‬ ‫مس��ئولیت هماهنگی بین قوا و حل اختالف��ات را برعهده‬ ‫دارد‪ ،‬مقام معظم رهبری است‪ .‬رئی س جمهور در این تیم یک‬ ‫پزشک ارشد است‪.‬‬ ‫* من ن��ه طرفدار دول��ت مردم زده هس��تم و نه ب رای‬ ‫عامه پسند شدن دولت تالش م ی کنم‪.‬‬ ‫* دولت نباید وقتی یارانه انرژی را کم م ی کند توجهش‬ ‫به محبوبیت باشد و نه وقتی طرح س�لامت را اجرا م ی کند‬ ‫به دنبال کسب محبوبیت باشد‪.‬‬ ‫* همین جامعه بود که به اقای احمدی نژاد رای داد‪ .‬ان‬ ‫زمان هم عقالنیتی بر این رای حاکم بود‪ .‬جامعه خسته شده‬ ‫بود از برخی چیزها و منتظر برخی چیزهای دیگر بود‪ .‬رای به‬ ‫اقای روحانی هم به دلیل خستگی از برخی چیزها و انتظار‬ ‫ب رای برخی اتفاقات دیگر بود‪.‬‬ ‫* با مجلس نم ی جنگیم‪ .‬ما با هیچ تک نماینده ای به‬ ‫مثابه کل مجلس برخورد نم ی کنیم‪ .‬ب رای ما هیچ نماینده ای‬ ‫نماینده تر نیست‪ .‬ما مفهومی به اسم نمایندگان قدرتمند تر‬ ‫در مجلس را تا امروز به رسمیت نشناخته ایم و هزینه اش را‬ ‫هم پرداخت کردیم‪.‬‬ ‫*ما زیر بار نهاد مجلس م ی رویم نه زیر بار یک نماینده‬ ‫درشت خوی تند گو‪.‬‬ ‫* باز کردن جاده ای که اقای رحمان ی فضلی و مجید‬ ‫انصاری بتوانند س��ر میز هیات دولت بنشینند و با هم یک‬ ‫تصمیم بگی رند و پای یک حرف بایستند‪ ،‬خیلی دشوار است‬ ‫که اتفاق افتاده است‪.‬‬ ‫* اقای علی ربیعی دارای س��ابقه امنیتی است‪ .‬اینکه‬ ‫به س��ابقه امنیت ی اش هم افتخار م ی کند ی��ا از ان خجالت‬ ‫م ی کش��د‪ ،‬به نظر من افتخار م ی کند‪ .‬اقای صالح ی امیری‬ ‫صریحا گفته است به سابقه امنیت ی اش افتخار م ی کند‪.‬‬ ‫* اگر در سال ‪ 88‬به جای برخی عزیزان اقای روحانی‬ ‫مسئولیت شورای عالی امنیت کش��ور را بر عهده داشت ایا‬ ‫اصال ان اتفاقات م ی افتاد‪ ،‬یا اتفاقی نم ی افتاد؟‬ ‫* گفته اند مسئول در این زمینه (حصر) شورای عالی‬ ‫امنیت ملی بوده و هست و خواهد بود‪.‬‬ ‫سلیمینمین‪:‬‬ ‫اصولگرایان از انصار حزب اهلل حمایت نکردند‬ ‫اظه��ارات عباس س��لیم ی نمین درب��اره انصار‬ ‫حزب اهلل که با روزنامه ارمان گفت وگو م ی کرد از انجایی‬ ‫بیش��تر اهمیت پیدا م ی کرد که دو هفته گذشته بحث‬ ‫انصار حزب اهلل ب��ه خبر اول بس��یاری از رس��انه های‬ ‫به خصوص رس��انه های اصالح طلب تبدیل ش��ده بود‪.‬‬ ‫مثلث انالین ب��ا انتخاب جمالت زی��ر از این گفت وگو‬ ‫تالش کرد تا بخش های مهم ان را بازتاب دهد‪:‬‬ ‫* تندروهای دو جناح مهار ش��ده اند و انهایی که‬ ‫تخریب م ی کنند و س��یاه نمایی را هدف ق��رار داده اند‪،‬‬ ‫نم ی توانند مانعی ب رای دولت باش��ند و به همین دلیل‬ ‫جای نگرانی زیادی نیست‪.‬‬ ‫*مشخصا تندروهایی که در مجلس هم هستند‬ ‫به ق��دری قوی نیس��تند که ب��ا اظه��ارات و رفتارهای‬ ‫ان چنان ی ش��ان تاثیری بر دولت یا انچه در بهارس��تان‬ ‫م ی گذرد‪ ،‬بگذارند‪.‬‬ ‫* وقت��ی در انص��ار ح��زب اهلل تصمیم��ی ب رای‬ ‫گش��ت های امر ب��ه مع��روف گرفت��ه ش��د‪ ،‬نه تنها از‬ ‫اصولگرایان حمایتی ندیدند‪ ،‬بلکه انتقادات جدی شد‪.‬‬ ‫* نباید نوع اظهارنظ��ر و عملکرد ع��ده ای را به‬ ‫حساب همه اصولگرایان نوشت‪.‬‬ ‫جریان اصولگرایی از گروه های مختلفی تشکیل‬ ‫م ی ش��ود و به همین دلیل در کنار تن��دروی گروهی‪،‬‬ ‫در یک سال اخیر مشاهده شده اس��ت که اصولگرایان‬ ‫منطق مدار و عناصر س��نگی ن وزن اصولگرایی با دولت‬ ‫برخورد و رفتاری متین و منطقی دارند و سعی کرده اند‬ ‫از دولت دفاع کنند‪.‬‬ ‫دیدار با بان ک ی مون‬ ‫در ای�ن س�تون نظرات�ی ک�ه مخاطبان‬ ‫س�ایت مثلث انالین روی خبرها داده اند‬ ‫منتشر م ی شود‪:‬‬ ‫دیدار ی�ک اصالح طلب ب�ا رضا ض�راب ‪ /‬کار‬ ‫زنجانی و ضراب قابل تقدیر بود‬ ‫این خانواده حسینی! عجب خانواده ای هستند‪ .‬واقعا‬ ‫در همه دولت ها نماینده خواهند داشت‪.‬‬ ‫پس اقای سیدمحمد حسینی داماد اقای پورمحمدی‬ ‫است‪ .‬به نظرم از همین روست که ش��ایعه حضور او در‬ ‫صداوسیما قوت گرفته است‪.‬‬ ‫جن��اب حس��ینی در زمین��ه دور زدن تحریم ها هم‬ ‫بابک زنجانی کارنامه موفقی نداش��ت‪ .‬او تنها با انتقال‬ ‫پرسروصدای ‪ 10‬تن طال از افریقا به ترکیه و بعد دبی و بعد‬ ‫ایران باعث تحریم طال ش��د‪ .‬اگر قصد داشت تحریم ها‬ ‫را دور بزند این کار را با ان همه سروصدا انجام نم ی داد‪.‬‬ ‫زم�ان احمدی ن�ژاد ضعی�ف ش�دیم‪ ،‬در حال‬ ‫بازسازی تشکیالتی هستیم‬ ‫اصالح طلبان برای بازسازی تش��کیالتی مهم ترین‬ ‫کاری که باید انجام دهند این است که تکلیفشان را با دو‬ ‫مقوله مهم روشن کنند‪ .‬اول‪ :‬فتنه ‪ .88‬دوم‪ :‬اصالح طلبانی‬ ‫که به زندان رفتند و یا در زندان هستند‪ .‬همه تشکیالتی‬ ‫که اینها راه بیندازند وابسته به این دو مقوله است‪ .‬ماهیت‬ ‫انها با ماهیت ای��ن دو مقوله گره عجیب��ی خورده‪ .‬اگر‬ ‫بتوانن��د ان را از خود رها کنن��د م ی توانند به بازس��ازی‬ ‫تش��کیالتی بپردازند‪ .‬اما این به نظر من زمان بر است و‬ ‫عمر این اقدامات به انتخابات مجلس اینده نم ی رس��د‪.‬‬ ‫از همین رو به نظر م��ن اصالح طلبان در انتخابات اینده‬ ‫مجلس رقیب جدی نخواهند بود‪.‬‬ ‫ ‬ ‫انص�اری‪ :‬خاتم�ی‪ ،‬هاش�می و سی د حس�ن‬ ‫خمینی باید کمک حال رهبری باشند‬ ‫با خارج کردن سیدحسن خمینی از بحث های جناحی‬ ‫موافقم‪ .‬ام��ا ایا خاتمی و هاش��می م ی توانن��د فراتر از‬ ‫جناح های سیاسی تعریف شوند؟ اساسا خودشان چنین‬ ‫نظری ندارند‪.‬‬ ‫جناب انصاری خوب بودن شرایط دولت و مجلس را‬ ‫تنها به تالش های اقای الریجانی و همچنین برخی از‬ ‫اعضای رهروان از جمله اقایان جاللی و باهنر دانس��ت‪.‬‬ ‫من معتقدم که معاونت ریاست جمهوری در امور مجلس‬ ‫چندان فعال نیست‪ .‬انچه م ی بینیم این است که تالش‬ ‫داخل مجلس برای پیوند با دولت بیشتر از تالش دولت‬ ‫است‪ .‬البته این کمی هم عجیب است‪ ،‬چرا که خود اقای‬ ‫انصاری از نیروهای فعال و حاضر در مجلس بود که باید‬ ‫قاعدتا به مسائل مجلس اگاهی کامل داشته باشند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪234‬‬ ‫‪235‬‬ ‫مجوز دانشگاه ایرانیان باطل شد‬ ‫مگر ایشان به قانون تمکین کرده که این بار دومش‬ ‫باشه هنوز سایتشون ابطال رو قبول نداره‪.‬‬ ‫گزارش خوبی بود‪ .‬به نظرم با انتشار این موضوع انها‬ ‫نم ی توانند با ثب ت نام‪ ،‬برخی از دانشجویان را هم سرگردان‬ ‫کنند‪ .‬بای��د منتظر حرف ه��ای اقای رحیم��ی هم بود‪.‬‬ ‫حضورش بعد از اینکه رای دادگاه صادر شده در جمعیت‬ ‫هم قابل توجه است‪ .‬در یک سال گذشته از او هیچ خبری‬ ‫در دست نبود‪ .‬اما بعد از انتشار علنی حکم یک بار نامه به‬ ‫رئیس قوه قضائیه نوشت (که البته ب ی پاسخ ماند) و حاال‬ ‫که در جمع هواداران دولت سابق حاضر شده و سخنرانی‬ ‫م ی کند‪ ،‬فکر م ی کردم قصد دارد از انها فاصله بگیرد اما‬ ‫ظاه را حکم باعث پیوند دوباره انها شده است‪.‬‬ ‫نکته عجیب ب رای من اینه ک��ه دیگه هیچ خبری از‬ ‫مشایی نیست‪ .‬شنیده بودم که از دفتر احمدی نژاد رفته‬ ‫ولی اب که نشده بره زمین‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫توییت رویترز درباره‬ ‫برنامه هسته ای ایران‬ ‫روی خط مثلث انالین‪:‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫‪13‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫دیدارفرماندهاننظامیوانتظامیبارهبرانقالب‬ ‫رژهنیروهایمسلحدرتهران‬ ‫مراسمتجلیلازخانوادههایشهدایسازمانانرژیاتمی‬ ‫وزیر کش��ور گف��ت‪« :‬در امنی��ت مرزها هیچ‬ ‫مشکلی نبوده و هیچ تحرکی در درون مرزها‬ ‫نداش��ته ای��م‪.‬در ان س��وی مرزه��ا تحرکاتی‬ ‫داشتیم که ما ناظریم و هم رصد می کنیم و‬ ‫در مواقعی که عبور از مرز اتفاق بیافتد با ان‬ ‫قاطعانهبرخوردمیکنیم‪».‬‬ ‫علی الریجانی رییس مجلس شورای اسالمی‬ ‫با اش��اره به تهدیدات تروریسم برای منطقه و‬ ‫جهان و ائتالف های خود ساخته برای مقابله‬ ‫ب��ا انه��ا گف��ت‪« :‬راه حل ه��ای نظام��ی صرف و‬ ‫بمب��اران برخی از مواضع تروریس��تها راه حل‬ ‫مبارزهباتروریسمنیست‪».‬‬ ‫دیدارقائممقاموزیرامورخارجهکویتباوالیتی‬ ‫دیدارجمعیازرزمندگاندفاعمقدسباهاشمیرفسنجانی‬ ‫جلسهعلنیمجلس‬ ‫جلسهمجمعتشخیصمصلحتنظام‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫مراسمبزرگداشتروزجهانیصلح‬ ‫امضایتوافقنامهتشکیلدولتوحدتملیافغانستان‬ ‫‪15‬‬ ‫ش��ورای امنی��ت س��ازمان مل��ل متح��د در نشس��ت روز‬ ‫چهارش��نبه درب��اره مب��ارزه با تروریس��م‪ ،‬قطعنام��ه ای با‬ ‫اکثریتاراءتصویبکرد‪.‬بانکیموندبیرکلسازمانملل‬ ‫متحد در این نشست گفت ‪«:‬جهان شاهد پیشرف ت های‬ ‫چشمگیری در زمینه مبارزه با ترویسم است‪».‬‬ ‫«دیلما روسف» رییس جمهوری برزیل در سخنرانی خود‬ ‫در ش��صت و نهمین نشس��ت مجم��ع عمومی س��ازمان‬ ‫ملل ‪ ،‬اصالح واقعی س��اختار شورای امنیت را مسئله ای‬ ‫ضروری دانس��ت‪ «:.‬حضور کش��ورهای در حال توسعه در‬ ‫ایننهادهایبینالملیبایدبهبودیابند‪».‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫اغاز سال تحصیلی جدید‬ ‫تیم ملی والیبال ای��ران در اخرین بازی خود در رقاب ت های قهرمانی‬ ‫جهان برابر روس��یه مغلوب شد و عنوان شش��م مسابقات را کسب‬ ‫ک��رد و صع��ود ‪ 13‬پله ای را نس��بت به دور قبل تجربه کرد‪ .‬ش��اگردان‬ ‫اسلوبودان کواچ رقاب ت های جهانی را عالی شروع کردند اما در بازی‬ ‫های پایانی مقابل تیم های المان‪،‬فرانسه و روسیه شکست خورد‪.‬‬ ‫مریال زارعی در نشست «شیار‪ »143‬در اولین روز از جشنواره‬ ‫بی��ن الملل��ی فیل��م مقاومت در س��نیما فلس��طین‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫هرسکانس��ی که در این فیلم وجود داشت برایم سخت بود‪.‬‬ ‫من با الفت شیار‪ 143‬زندگی کردم و قطعا همه عوامل در این‬ ‫حسی که من در فیلم به نمایش گذاشته ام موثر بوده اند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ایراندربازی هایاسیاییاینچئون‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫عکس سلفی بهداد سلیمی‬ ‫در مراسم افتتاحیه بازی های اسیایی‬ ‫‪17‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیس�ت‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را می زبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانش�ان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫دست اندازهای‬ ‫بوروکراسی‬ ‫درنگی شتابزده بر یکی از مشکالت‬ ‫مهم دیروز ها و امروزها‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫فتام��ل‪ :‬در حکایت های کهن امده اس��ت که وقتی‬ ‫خواجه ای نزد دیگران از خوش خدمتی غالم خود داد سخن‬ ‫م ی راند و م ی گفت‪« :‬این غالم انچنان وظیفه شناس است‬ ‫که وقتی به کاری گمارده م ی ش��ود من م ی توانم خط سیر‬ ‫رفتن او و بازگشتش را پی ش بینی کنم و ب رای حجت اوردن‬ ‫نیز ف ی المجلس غالم را به پیام رس��انی به س��وی مکانی‬ ‫گسیل کرد و هنگام ی که غالم رفت‪ ،‬خواجه پس از درنگی‬ ‫گفت؛ اکنون غالم به فالن کوی رسیده‪ ،‬از فالن کوچه عبور‬ ‫کرد‪ ،‬وارد بازار شد و پیغام را به فالنی رساند‪ .‬بعد از لختی نیز‬ ‫با درنگی راه بازگشت غالم را به تخمین گفت و نهایتا گفت‬ ‫اکنون غالم به درخانه رسید و غالم را صدا کرد و غالم نیز در‬ ‫پیش روی مخاطبان بهت زده وارد مجلس شد‪.‬‬ ‫این ماجرا اما ب رای خواجه دیگر که در مجلس حاضر‬ ‫بود بس��یار گران نمودار شد و او نیز خواس��ت تا بر همین‬ ‫س��بک غالم خود را در جمعی پ ی کاری بفرستد‪ ،‬به همین‬ ‫خاطر نیز پی ش تر با غالم خود مقدمات کار را هماهنگ کرد‬ ‫و غالم نیز خواجه را دلگرمی داد که مطمئن باشید که من‬ ‫از ان غالم کمتر نیستم و شما در مجلس سرفراز م ی شوید‪.‬‬ ‫روز موعود اما بعد از ادعای خواجه دوم‪ ،‬غالم به مقصدی دور‬ ‫گسیل داشته شد و خواجه بعد از درنگی طوالنی شروع کرد‬ ‫به تفصیل‪ ،‬مقصد طی شده غالم را گفتن و بعد از ساعتی‬ ‫و تاخیری گفت اکنون غالم به منزل رس��ید و او را صدا زد و‬ ‫این غالم نیز مانند غالم سابق در مقابل چشمان بهت زده‬ ‫حاضران وارد مجلس ش��د‪ ،‬خواجه با تبختر فراوان از غالم‬ ‫پرس��ید‪« :‬فرمان را انجام دادی‪ .‬غالم اما ج��واب داد؛ ارباب‬ ‫هنوز کفشهایم را پیدا نکرده ام‪»...‬‬ ‫حکایت مزبور ام��ا از منظری ش��باهتی عجیب دارد‬ ‫با دیوان س��االری موجود در س��رزمین ما‪ .‬وقتی بسیاری از‬ ‫کارهایی که ب رای سرعت و دقت بخش��یدن به امور انجام‬ ‫م ی شود اما در نهایت غیر از به فرجام نرسیدن کار مشکالت‬ ‫جدیدی نیز پدید م ی اید‪ .‬مشکالتی که تا پیش از این وجود‬ ‫نداشته اند و دیوان س��االری موجود به مثابه دست اندازهایی‬ ‫ان را ایجاد کرده اند‪.‬‬ ‫نخس�ت‪ :‬بوروکراس��ی یک مفهوم وارداتی برای‬ ‫فرهنگ م��ا محس��وب م ی ش��ود‪ ،‬مفهومی که ب��ه نظر‬ ‫م ی اید هنوز نیز درس��ت هضمش نکرده ایم و نتوانسته ایم‬ ‫بوم ی اش کنیم و تنها نامش را به فارسی به دیوان ساالری‬ ‫برگردانده ایم‪ .‬از همان روزهایی که پای مستشاران خارجی‬ ‫به ای ران باز شد وخواستیم که تجربه مدنیت غربی را داشته‬ ‫باشیم و به تبع ان تاسیس ادارات بزرگ نظامی و اقتصادی‬ ‫گفتارها‬ ‫و صنعتی در دس��تورکار حکومت مرکزی وقت قرار گرفت‬ ‫بوروکراسی نیز وارد فرهنگ ما ش��د‪ .‬مفهومی که در علوم‬ ‫اجتماعی معنا و حوزه گسترده ای را در اختیار دارد حدود‪50‬‬ ‫سال پیش از به حکومت نشس��تن دودمان قاجار در نیمه‬ ‫اول قرن هجدهم توس��ط یک اقتصاد دان فرانسوی به نام‬ ‫وینسنت دو گارنی وارد ادبیات جامع ه شناسی شد و یکی دو‬ ‫قرن بعدتر بود که باتوجه ویژه جامع ه شناس بزرگی مثل وبر‬ ‫به عنوان یک پدیده اجتماعی در ساختار سیاسی جامعه مایه‬ ‫و پایه مطالعات جدی نظری و رویکرد عمل گرایانه حاکمان‬ ‫و مدی ران ش��د‪ .‬در رویکرد جدید بوروکراس��ی ام��ا «وبر» با‬ ‫نظریه پردازی درباره س��ازمان ها و اختیارات مشروعشان که‬ ‫در تعریفی س��اده نوعی قدرت پذیرفته شده تلقی م ی شود‪،‬‬ ‫یکی از انواع مبانی اختیارات مشروع را در قوانین و مقررات‬ ‫روشنی باز م ی شناسد که موجودیت و سازو کار هر سازمان را‬ ‫به گونه ای عقالنی نشان م ی دهد‪ .‬به واسطه این عقالنیت‬ ‫س��ازمانی اما هر نوع اختی��اری که به موجب ان س��ازمان‬ ‫م ی تواند به بالندگی برس��د از نظر جامعه مشروع و پذیرفته‬ ‫شده تلقی م ی شود‪ .‬بر همین اساس است که م ی توان گفت‬ ‫وبر‪ ،‬بوروکراس��ی را به نوعی تالش در ط راحی س��اختاری‬ ‫سازمان ها ب رای بیشترین و بهترین کارایی در نظر م ی گرفت؛‬ ‫امری که با توسعه نظری و عملی ان در حوزه دانش مدیریت‬ ‫و جامع ه شناسی س��ازمان ها به بالندگی درخوری نیز رسید‬ ‫و اروپای بعد از جنگ جهانی دوم توانس��ت تا حدود زیادی‬ ‫قوای اجتماعی و صنعتی خود را بر این مبنا بازیابی کند‪.‬‬ ‫در این میان بوروکراس��ی به عنوان مفهومی وارداتی‬ ‫در س��پهرهای گوناگون دیگ��ری نیز مورد توج��ه نظریه و‬ ‫مدل پردازان ق��رار گرفت و البت��ه که در عمل نی��ز تقریبا‬ ‫سیطره ای جهانی پیدا کرد اما به فراخور زمینه های مختلف‬ ‫اجتماعی و فرهنگی‪ ،‬تجربه های مختلفی را پشت سر گذارد‬ ‫و در این جوالنگاه به مفهومی ضد خود نیز بدل شد‪.‬‬ ‫پسین‪ :‬به شهادت پژوهشگران‪ ،‬مفاهیم گاه در تطور‬ ‫تاریخی خود در بس��ترهای مختلف معنایی ضد خود پیدا‬ ‫م ی کنند‪ ،‬بوروکراس��ی وارداتی در ای ران از جمله مصادیقی‬ ‫اس��ت که م ی توان ش��اهد مثال این موضوع باش��د‪ .‬وقتی‬ ‫بسیاری بوروکراسی را در عرف زبانی مساوی با فساد اداری و‬ ‫پیچیدگ ی های منفعت طلبانه سازمان ها یکی م ی دانند فارغ‬ ‫از اینکه این مفهوم چه گس��تره معنایی را در خاستگاه خود‬ ‫داشته است و درست در نقطه مقابل این معنا با تالش های‬ ‫نظریه و مدل پردازانش چه نیکوی ی ها و بهره ها که نصیب‬ ‫مجریانش نکرده است‪.‬‬ ‫واقعیت این اس��ت که تجربه بوروکراس��ی در سپهر‬ ‫اجتماعی و سیاس��ی ای رانی به مثابه ب رابر نهاد فارسی شده‬ ‫انجمن پدر بودن‬ ‫درباره وظیفه والدین در مدرسه بچه هایشان‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫روز اول مدرسه و خاطره هایش ب رای بچه هاست‬ ‫اما پدر و مادرها در مدرسه رفتن انها چه رویکردهایی را‬ ‫باید رعایت کنند‪ .‬چه وظایف��ی دارند ؟ اصال وظیفه ای‬ ‫دارند یا اینکه هر چه هس��ت مدی ران مدرسه هستند و‬ ‫بچه ها و دیگر هیچ‪...‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫میان من و همس��رم صورت گرفته ب��ود‪ ،‬باید دختر کالس‬ ‫اول ی ام را به مدرسه م ی بردم‪ .‬از در مدرسه تا لحظه اخری که‬ ‫اش��ک هایش را پاک کردم و به کالس درس فرس��تادمش‪،‬‬ ‫فکر م ی کردم ب رای این مدرسه و همشاگردی های دخترم و‬ ‫خودش‪ ،‬چه باید بکنم؟‬ ‫مدرسه دخترم در منتهی الیه غرب ته ران‪ ،‬جایی میان‬ ‫دو اتوبان بزرگ و در محیطی باز که روزگاری پر از باغ و درخت‬ ‫بوده بنا شده است‪ .‬مدرس��ه ای قدیمی شاید با قدمتی بیش‬ ‫ی بودنش را به رخ‬ ‫از ‪ 40‬سال که حاال همه جای مدرسه قدیم ‬ ‫م ی کشد‪ ،‬به صورتی که گاهی وقت ها نگران م ی شوی که‬ ‫هر لحظه ممکن است مدرسه از هم فروبپاشد‪.‬‬ ‫مدرس��ه مثل همه مدرس��ه های این چنینی کهنه اما‬ ‫پرخاطره اس��ت‪ ،‬خصوصا وقتی که م ی شنوی تمام پدرها و‬ ‫مادرهای محل در اینجا درس خوانده اند و حاال بچه هایشان‬ ‫به انجا م ی روند؛ مدرس��ه فاقد کم ترین امکانات ورزش��ی و‬ ‫فرهنگی‪ ،‬مدرسه ای که با تمام این اوصاف وقتی شنیدم که‬ ‫اموزش و پرورش قرار است تا بیست روز دیگر ان را به جای‬ ‫جدید و نوسازی منتقل کند‪ ،‬خوشحال ش��دم و فکر کردم‪،‬‬ ‫دیگر باید کار کنیم‪.‬‬ ‫من البته هنوز گرمم‪ ،‬یک مق��دار مثل دخترم جو گیر‬ ‫شده ام‪،‬االن شاید به فکر وقت گیری های احتمالی حضور‬ ‫در انجمن نباشم‪ .‬اما حاال دوست دارم در کنار‬ ‫کارهای اجتماعی که بیرون از محیط خانه و کار‬ ‫انجام می دهم‪ ،‬ب رای دخترم هم کاری کنم‪ .‬نه‬ ‫تنها ب رای او که ب رای همه بچه های محل‪ .‬این‬ ‫کار را م ی ش��ود با برقراری کتابخان��ه یا ایجاد‬ ‫امکانی ب رای ورزش کردن انها سامان داد‪ .‬دو روز‬ ‫است که صبح ها از خواب بلند م ی شوم و زودتر‬ ‫از دخترم لباس م ی پوشم‪ ،‬مثل همان روزهای‬ ‫اول مهر ذوق این را دارم به مدرس��ه بروم و در‬ ‫این محیط باشم‪.‬وقتی م ی بینم که بچه ها در‬ ‫محیطی کوچک بچگی م ی کنند‪ ،‬دوست دارم‬ ‫این وضعیت را تغییر دهم‪.‬‬ ‫تغییر محیط های فرسوده و کهنه شاید‬ ‫از دست نهادهای رس��می اموزشی هم به دور‬ ‫باش��د و انها که در هزار توی مشکالت اداری و‬ ‫رسم ی شان گرفتار هس��تند‪ ،‬با دانستن شرایط‬ ‫موجود کاری نتوانند انجام دهند‪ .‬به نظرم باید‬ ‫خودمان به فکر خودمان باش��یم‪ .‬تا جایی که‬ ‫م ی توانیم و حتی اگر به قول دوس��تم پدرمان را در بیاورند و‬ ‫هی پول بخواهند‪ ...‬نداشته های بچه هایمان را با جمع کردن‬ ‫داشته های هر چند کوچکمان جب ران کنیم‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫روز اول خب ر دار م ی ش��وی که به عنوان عضو انجمن‬ ‫مدرسه انتخاب شده ای ؛ بدون اینکه خود را نامزد کرده باشی‬ ‫و حتی بدانی مکانی��زم رای گیری چگونه‬ ‫است‪ .‬اما وقتی م ی شنوم که رای اورده ام‪،‬‬ ‫با خ��ود فکر م ی کنم قرار اس��ت به عنوان‬ ‫نماینده والدین بچه ها در مدرسه چه کاری‬ ‫انجام دهم؟ یاد گذشته م ی افتم که پدرم که‬ ‫حاال کارمند بازنشس��ته اموزش و پرورش‬ ‫اس��ت ب رای مدتی رئیس انجم��ن اولیا و‬ ‫مربیان بود‪ .‬زمانی که ناظم مدرسه ام خیلی‬ ‫با من مه ربان بود و هر چه شلوغ م ی کردم‪،‬‬ ‫کاری نداشت‪.‬‬ ‫داش��تم با خودم فک��ر م ی کردم که‬ ‫عضو انجمن ب��ودن برای دخت��رم خوب‬ ‫است و او را در مدرس��ه تحویل م ی گیرند‪.‬‬ ‫یکی از هم��کاران وقتی ش��نید که عضو‬ ‫انجمن مدرسه شده ام‪ ،‬نهیبی زد که خیلی‬ ‫کار اش��تباهی کرده ای و از فردا پدرت را در‬ ‫م ی اورند و باید به دنبال کارهای مدرس��ه‬ ‫بروی‪ .‬دوست دیگری هم که داشت از کنارم‬ ‫رد م ی شد‪ ،‬وقتی ش��نید که عضو انجمن مدرسه شده ام ‪،‬‬ ‫دستی به گردنم انداخت و سرش را روی شانه هایم گذاشت‬ ‫و های های گریه کرد و با صدای لرزانی گفت که از فردا باید‬ ‫خرج مدرسه را هم بدهی! ترس برم داشته بود و با خودم فکر‬ ‫م ی کردم با تمام مشغله های ش��غلی که دارم‪ ،‬دچار مشکل‬ ‫بزرگی در زندگی شده ام‪ .‬اما وقتی با پدرم صحبت کردم و همه‬ ‫اینها را گفتم‪ ،‬خندید و گفت‪ «:‬تازه یاد م ی گیری که در بیرون‬ ‫خانه و اجتماع هم ب رای دخترت پدر باشی‪»...‬‬ ‫خیلی از ما‪ ،‬پدران‪ ،‬صب ح ها که از خانه بیرون م ی رویم و‬ ‫تا شب که برم ی گردیم‪ ،‬خبر کمی از عزیزترین های مان داریم؛‬ ‫از همسر و بچه ها‪ .‬البته شاید در طول روز چند باری به دالیلی‬ ‫کامال عادی با انها تلفنی صحبت کنیم‪ .‬گاهی وقت ها هم‬ ‫که شب به خانه م ی رویم ‪ ،‬همه اهل خانه به خواب رفته اند‬ ‫و ش��ما باید با کمترین س��ر وصدا‪ ،‬احیانا کارهای اخر شبی‬ ‫خودتان را انجام دهید‪.‬‬ ‫فردایش اول مهر بود و طبق تقسیم بندی که از قبل‬ ‫ان یعنی دیوان ساالری ماهیتی متفاوت از انچه در خاستگاه‬ ‫این مفهوم وجود داشته‪ ،‬رقم زده است‪ .‬موضوعی که مروری‬ ‫بر تاریخ اجتماعی دوران معاصر م ی تواند نمایی وسیع را از‬ ‫ان نشانمان بدهد‪.‬‬ ‫دس��ت اندازهای بوروکراس��ی در کش��ور ما سابقه ای‬ ‫طوالنی دارد‪ .‬دس��ت اندازهایی ک��ه در حقیقت کژی های‬ ‫قوانین و برنامه هایی اس��ت که در تماش��ا کردن مس��یر‬ ‫خود را نش��ان نم ی دهند‪ ،‬اما گاه در همان گام های اغازین‪،‬‬ ‫شبیه ان غالم که در انبوه کفش ها‪ ،‬بعد از ساعتی هنوز در‬ ‫جس ت و جوی کفش خود بود و بسیاری از اوقات در میانه راه‬ ‫رونده را از تک وتا م ی اندازد و چه بسا از ادامه مسیر منصرف‬ ‫م ی کند‪ .‬کافی اس��ت؛ تنها کلیدواژه موانع بوروکراس��ی را‬ ‫در انبوه مق��االت و گزارش ها و اخبار جس��ت وجو کنید تا‬ ‫لو مقال بسیار پی رامون ان را از زبان کارشناسان حوزه های‬ ‫قا ‬ ‫مختلف ببینید‪ .‬سازمان های متورم شده‪ ،‬سیاست ها و تدابیر‬ ‫غی ر کارشناسی‪ ،‬سیاست زدگی‪ ،‬سیاست بازی‪ ،‬مدیریت های‬ ‫اتوبوس��ی‪ ،‬عدم شایسته س��االری‪ ،‬قوانین دس��ت وپاگیر و‬ ‫بسیاری دیگر از این دست معضالت از سیاهه انبوهی است‬ ‫که م ی توان از نتایج دیوان س��االری امروز ای رانی برش��مرد‪،‬‬ ‫نتایجی ک��ه نبودش همت��ی عالی م ی خواهد و باش��د که‬ ‫پیدا شود‪.‬‬ ‫‪19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫نیروهای زمینی و زرهی شان افتاب که طلوع م ی کرد به شهر‬ ‫یورش م ی بردند و تا غروب م ی جنگیدند‪ ،‬تاریکی که م ی امد‬ ‫ما م ی دانستیم که دشمن عقب م ی نشیند‪ .‬ما دیگر خیالمان‬ ‫راحت بود که دیگر انها جرات حمله ندارند‪،‬راحت بودیم‪ .‬شب‬ ‫که م ی ش��د‪ ،‬فرار را بر قرار ترجیح م ی دادن��د‪ .‬اما به جایش‬ ‫شب ها به شدت شهر بمباران م ی شد‪.‬‬ ‫مقاومت جاودانه‬ ‫جنگ از خرداد‪ 59‬شروع شده بود‬ ‫روایت یکی از مدافعان خرمشهر از روزهای اول حمله به ایران‬ ‫اغاز جنگ‬ ‫یوسف مجتهد‬ ‫از مدافعین خرمشهر‬ ‫خاطره هشت سال دفاع مقدس هیچ گاه از ذهن‬ ‫مردم ای ران بیرون نم��ی رود‪،‬مخصوصا اینکه راوی ان‬ ‫ساده و صمیمی باشد‪.‬‬ ‫انچه از حمل��ه به ای��ران در تقویم ها امده اس��ت‪،‬‬ ‫س ی و یکم ش��هریور ماه اس��ت‪ ،‬اما واقعیت این نیست؛ در‬ ‫مرزها جنگ پیش از این شروع شده بود‪ .‬تحرکات مرزی که‬ ‫ع راق انجام م ی داد در کنار حضور یک س��ری عوامل خود‬ ‫فروخته که تحت نظر س��ازمان های سیاسی خلق عرب در‬ ‫خوزستان متشکل شده بودند‪ ،‬برگرفته از احزاب و گروه های‬ ‫سیاسی وابسته به ع راق بود‪ .‬وضعیت عمومی بعد از انقالب‬ ‫نیز مزید برعلت ش��ده بود و فضایی را به وجود اورده بود که‬ ‫عرصه را ب رای ج��والن برخی از گروه ه��ای ضد ملی و ضد‬ ‫دینی مهیا کرده بود‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫پاتوق خلق عرب‬ ‫به جرات م ی توان گفت همه گروه های مخالف انقالب‬ ‫اسالمی در این سازمان حضور داش��تند از سازمان منافقین‬ ‫گرفته تا فدایی خل��ق ‪ -‬اقلیت و اکثریت ‪ -‬ح��زب توده و‪...‬‬ ‫این گروه ها در خوزس��تان بس��یار فعال بودند‪ .‬دفاتر فعالی‬ ‫را در اکثر ش��ه ر ها تش��یل داده بودند؛ یادم هست زمانی که‬ ‫کانون سیاسی خلق عرب فعالیت خودش را زیر نظر ان عالم‬ ‫ ب ی بصیرت یعنی اقای ش��بیری اغاز کرده بود و از سادگی او‬ ‫سوءاس��تفاده م ی کرد‪ ،‬اغلب این گروه هایی که گفتم با این‬ ‫مجموعه رفت و امد داشتند‪...‬‬ ‫بعد از ان‪ ،‬بمب گذاری ها هم ش��روع شده بود‪ .‬در بازار‪،‬‬ ‫مسجد جامع‪ .‬به تجمعات مردم و بچه های انقالب نارنجک‬ ‫پرتاب م ی کردند؛ این هم ب رای خودش یک وحش��تی را بین‬ ‫مردم ایجاد م ی کرد‪ ،‬حرکت بعدی انفجار خطوط نفت بود که‬ ‫به طور وسیعی انجام م ی گرفت‪ .‬وقتی متوجه شدند که این ها‬ ‫اثر ندارد‪ ،‬تحرکات مرزی را هم انجام دادند‪ .‬در پاسگاه مرزی‬ ‫درگیری هایی م ی ش��د‪ .‬همانطور که گفتم در تقویم رسمی‬ ‫م ی گویند ‪ 31‬شهریور اما اولین شهی دانمان مثل شهید اسدی‬ ‫و بختور را در خرداد ماه در درگیری مرزی دادیم‪.‬‬ ‫شهید جهان ارا فرمانده سپاه خرمشهر بودند‪.‬طبیعی‬ ‫بود که تمام این تحرکات را گزارش م ی دادند اما اقدام ویژه ای‬ ‫نم ی شد‪ .‬ضمنا در کنار ارتش کالسیک ع راق ما یک سری‬ ‫نیروی مردم ی بودیم که ب ر اس��اس تکلیف انقالبی خودمان‬ ‫جمع شده بودیم‪ .‬س��پاه هم هنوز متشکل نشده بود و حتی‬ ‫اموزش های ما‪،‬یک سری اموزش های شهری و اولیه بود‪ .‬در‬ ‫خود جنگ بود که سپاه رشد کرد و بحمداهلل امروز به عنوان‬ ‫قدرت اول منطقه ای مطرح است‪ .‬در تابستان گرم و پرحرارت‬ ‫‪ ،59‬ع راق ی ها هم بیکار نبودند و در کنار تحرکات سازمان های‬ ‫مزدور که تاثیر روانی زیادی داشت از نظر نظامی هم تحرکاتی‬ ‫را انجام م ی دادند و حتی هواپیما های شناسای ی شان به کرات‬ ‫م ی امدند و مراکز مهم اس��تان و اط راف را بررسی م ی کردند‪.‬‬ ‫هنوز تشکیالتی به عنوان فرماندهی منسجم خیلی شکل‬ ‫نگرفته بود‪ .‬جهان ارا در کنار فرماندهی سپاه‪ ،‬فرمانده نیروی‬ ‫دریایی منطقه دریایی خرمشهر هم بود ‪.‬‬ ‫وقتی خبر حمله به خرمشهر را شنیدیم در مشهد بودم‪،‬‬ ‫بالفاصله با ب رادرانم برگش��تیم‪ .‬خودمان را رساندیم به قم‪ .‬از‬ ‫انجا به اهواز‪ .‬گفتند که جاده خرمش��هر به اهواز در تیررس‬ ‫اس��ت و نیروهای ع راقی در بعضی جاها پیش��روی کردند و‬ ‫جاده را بریده ان��د از انجا که اصال نم ی توانی��د بروید‪ .‬باید از‬ ‫جاده اهواز ‪ -‬اب��ادان بروید‪ ،‬خودمان را از این جاده رس��اندیم‬ ‫ابادان‪ ،‬ابادان باز وس��یله ای نبود که به خرمشهر بروی‪ .‬یادم‬ ‫هست با یکی از این ماشی ن های حمل نوشابه‪ ،‬که وسطش‬ ‫را جدا کرده اند و دو طرفش را نوش��ابه م ی چینند‪ ،‬رفتیم‪ .‬این‬ ‫ماشین هم کار حمل مجروحین را انجام م ی داد‪ ،‬کف ماشین‬ ‫پر از خون بود؛ معلوم بود هی مجروح م ی برند و م ی اورند‪ .‬با‬ ‫همان رفتیم به سمت خرمشه ر‪.‬وضعیت یک جور خاص بود‪.‬‬ ‫در جاده کلی ادم بود و معلوم بود جنگ شده است‪.‬‬ ‫شهر را بمباران م ی کردند و توپخانه دشمن هم مستقر‬ ‫شده بود و روی شهر گلوله م ی ریخت‪ .‬از دور اینها را م ی دیدی‬ ‫تا اینکه رسیدیم به این طرف پل‪ ،‬ان موقع خرمشهر یک پل‬ ‫داش��ت؛ همان پل قدیمی بود‪ .‬طرف دیگر پل بیمارستان و‬ ‫زایش��گاهی بود که محل اولیه درمان مجروحان شده بود‪.‬‬ ‫ماش��ین گفت که جلوتر نم ی رود‪ ،‬پیاده ش��دیم و به سمت‬ ‫دوستان و رفقا رفتیم‪ .‬حاال دیگر غروب و شب شده بود‪ .‬در این‬ ‫مسیر شهر را م ی کوبیدند‪،‬لحظه ای نبود که بمبی در شهر‬ ‫فرود نیاید‪ .‬صدای انفجار بود و دود‪ .‬رسیدیم به مقر بچه ها و در‬ ‫کنار انها شروع کردیم‪ .‬ع راق ی ها یک تاکتیک جالب داشتند‪.‬‬ ‫حاال برگردیم به این مقاومت جس��ورانه و دلی رانه‪ .‬چرا‬ ‫ع راق ی هایی که ب��رای فتح س��ه روزه ته ران ام��ده بودند‪،‬در‬ ‫خرمشهر ‪ 36‬روز زمینگیر شدند؟تصور انها این بود که خیلی‬ ‫زود خرمش��هر و ابادان را فتح م ی کنند و بعد هم اهواز و کل‬ ‫خوزستان و دیگر بدون ترمز تا خود ته ران م ی روند‪ .‬ع راق ی ها‬ ‫تصور این چنینی داشتند‪ .‬اما مقاومت در خرمشهر واقعا با دست‬ ‫خالی صورت گرفت و جلوی این ارتش کالسیک را گرفت‪ .‬ما‬ ‫لحظه ای م ی جنگیدیم‪،‬این چیزها را نم ی دانستیم‪ .‬یک سری‬ ‫از بچه هایی که تا پیش از این از مردم شهر بودند‪،‬دانشجو بودند‪،‬‬ ‫کاسب‪ ،‬دانش اموز و‪ ...‬غیر از اینها یک س��ری از تکاورهای‬ ‫نیروی دریایی هم بودند‪ ،‬بچه هایی از دانش��جویان دوره های‬ ‫تکاوری در خرمشهر که انصافا خوب جنگیدند و همت کردند‪.‬‬ ‫در همان اوایل جنگ پادگان ارتش در خرمشهر به نام «پادگان‬ ‫دژ» س��قوط کرده بودند و چند تا تانک درب و داغان داش��ت‬ ‫که به عنوان مترس��ک گذاش��ته بودند که عمال هیچ کاری‬ ‫نم ی کرد‪ .‬ضمن اینکه فرماندهی ارتش هم دست بنی صدر‬ ‫بود و خیانت های او در جنگ مس��لم است‪ .‬هی به مدافعین‬ ‫خرمشهر وعده و وعید م ی دادند که مثال فالن جا را ما بمباران‬ ‫م ی کنیم و توپخانه را وارد عم��ل م ی کنیم‪ ،‬اما در عمل هیچ‬ ‫کاری صورت نم ی گرفت‪ .‬اصال این خودش ب رای ما شده بود‬ ‫یک مانعی‪،‬م ی گفتند چون شما در حال مقاومت هستید و در‬ ‫انجا حضور دارید این کار صورت نم ی گیرد‪ .‬همین وعده های‬ ‫بمباران باعث تردید و دو دلی شده بود‪ .‬بعض ی ها نم ی پذیرفتند‬ ‫که پشت این یک واقعیتی باشد‪ ،‬حس م ی کردند نکند باز این‬ ‫یک توطئه اس��ت‪ .‬حاال ما خالی کنیم و بمباران هم نشود‪،‬‬ ‫بناب راین این تردید هم وجود داش��ت‪ .‬امکانات مخاب راتی هم‬ ‫که نبود‪ ،‬بیسیم نداش��تیم‪ .‬به طور مثال ما در منطقه هی زان‬ ‫که االن بازار مولوی اس��ت‪ ،‬درگیر شده بودیم‪ ،‬در خیابان های‬ ‫اصلی تانک های ع راقی هم رو ب��ه رو بودند‪ ،‬ما در فرع ی ها در‬ ‫کوچه ها بودیم‪ ،‬ولی یک مرتبه دیدم یک بچه ش��اید ‪ 12‬الی‬ ‫‪ 13‬ساله دوید‪ ،‬به طرف ما که ع راق ی ها از پشت نخلستان ها در‬ ‫حال امدن هستند‪ .‬دویدیم رفتیم انتهای کوچه‪ ،‬چیزی حدود‬ ‫‪ 300‬الی ‪ 400‬متر را طی کردیم‪ ،‬دیدیم بله‪ ،‬راحت در حال امدن‬ ‫بودند‪ .‬این بچه مقداری جلو رفت‪ .‬گفتیم تو نرو‪ .‬ایستادیم پشت‬ ‫نخل و شروع به درگیری‪،‬این بچه البته شهید شد‪ .‬درگیری های‬ ‫ما اینطوری بود‪.‬‬ ‫واکنش عمومی‬ ‫کسی فکر نم ی کرد جنگ اینقدر طول بکشد‪99 .‬درصد‬ ‫مردم ش��هر وقتی رفتند‪ ،‬هیچ وس��ایلی با خودشان نبردند‪.‬‬ ‫و وقتی ه��م رفتند‪ ،‬از منطقه دور نش��دند ؛غالب��ا در اط راف‬ ‫خرمشهر‪،‬در ابادان‪ ،‬ماهشهر و اینها رفتند‪ .‬وقتی کم کم جنگ‬ ‫به درازا کش��ید و واقعا حس ش��د که باید از منطقه دور شد‪،‬‬ ‫حرکت به سوی شه ر های دیگر شروع شد‪ .‬از شی راز تا ته ران‬ ‫و جاهای دیگر‪ .‬خیل ی ها اصال با این وضعیت از شهر بیرون‬ ‫نم ی رفتند‪ ..‬خیل ی ها مانده بودند از جمله پدر خود من حاضر‬ ‫نم ی ش��د به بیرون بیاید‪ .‬ما خودمان به مشهد رفته بودیم‪،‬‬ ‫پدرمان با ما نم ی امد‪ .‬مجبور بودم یک سری هم به او بزنم‪.‬‬ ‫بابا س��نش هم باال بود‪ .‬م ی گفتم نم ی خواهی بروی اهواز؟‬ ‫م ی گفت نه من تا هستم همین جا هستم تکان نم ی خورم‪.‬‬ ‫مجروح هم که شد‪ ،‬گمش کردیم‪ ،‬تا شش ماه نم ی دانستیم‬ ‫کجاس��ت تا در اصفهان و در بیمارستان ش��ریعتی ایشان را‬ ‫دیدیم و بعد رفتیم و اوردیم شان‪.‬‬ ‫قربانیان باتالق قبیلهگرایی‬ ‫درباره گروه های سیاسی و جدایی که ب ه وجود م ی اید‬ ‫سیدمحسنفرجادی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫شخصی‪ .‬مطلقا دنبال مذاق شخصی نروید و این‏طور نباشد‬ ‫که یک‏وقت انسان خودش تشخیص دهد که اگر این فرد‬ ‫در مجلس نباش��د‪ ،‬ب رای مجلس خسارتی اس��ت؛ اگر این‬ ‫ش��خص باش��د‪ ،‬ب رای مجلس فایده‏ای دارد؛ انگاه برخالف‬ ‫موازین و مقررات‪ ،‬این مذاق اعمال شود‪ .‬باید کاری کنید که‬ ‫بتوانید پیش خدای متعال و بندگان او جوابگو باشید‪ .‬اگر از‬ ‫شما سوال ش��د که به چه مناسبت این شخص را رد کردید‪،‬‬ ‫ش��ما بگویید‪ :‬پروردگارا! من ملزم بودم طبق مقررات عمل‬ ‫کنم‪ .‬مقررات چنین گفت‪ ،‬من هم این شخص را رد کردم؛ یا‬ ‫مقررات چنین گفت‪ ،‬من این شخص را تایید کردم؛ اما اینکه‬ ‫من این‏گونه تشخیص دادم‪ ،‬من این‏گونه فهمیدم‪ ،‬من این‏‬ ‫ادم را مضر دانستم‪ ،‬من این ادم را مفید دانستم؛ این‏ها قابل‬ ‫قبول نیس��ت‪ .‬این‏ها را نه خدای متعال قبول خواهد کرد‪،‬‬ ‫نه بندگان خدا‪ .‬باید طب��ق موازین و مق��ررات عمل کنید‪.‬‬ ‫هی چ‏گونه مالحظه‏ای نباید مانع از اعمال مقررات شود‪».‬‬ ‫حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ 29 ،‬خ��رداد ‪ 79‬در دیدار با‬ ‫نمایندگان دوره شش��م مجلس شورای اس�لامی عمل به‬ ‫ن اساسی را «عالج اساسی دردهای کشور» عنوان کردند‬ ‫قانو ‏‬ ‫و یاداور ش��دند‪« :‬عمل هم متوقف بر این است که عناصر‬ ‫ن اساس��ی را‬ ‫عمل‏کننده؛ چه انهایی که مجاری اجرای قانو ‏‬ ‫معین م ی‏کنند مثل دس��تگاه‏های قانون‏گذاری چه کسانی‬ ‫که ان را اجرا م ی‏کنند مثل قو‏ه مجریه‪ ،‬چه کسانی که عدالت‬ ‫و تخلف ها را مورد مالحظه قرار م ی‏دهند مثل قوه قضائیه و‬ ‫همه دست‏اندرکاران این کشور‪ ،‬در مقام عمل‪ ،‬اخالص و صفا‬ ‫و مسئولیت و انجام وظیفه را مالک خودشان قرار دهند‪ .‬این‬ ‫اساس قضیه است‪».‬‬ ‫قبیله ه��ای سیاس��ی زمانی که در مس��یر خ��ود با‬ ‫موانعی مواجه م ی شوند با ترفندهایی همچون ساده سازی‪،‬‬ ‫تهم��ت زدن‪ ،‬فضاس��ازی های غیرواقع��ی و تغییر صورت‬ ‫مسائل عمل م ی کنند‪ .‬روش هایی که با توسل به انها تالش‬ ‫م ی کنند توجی ه کننده خطاهای رفتارهای قبیله شان باشند‪.‬‬ ‫در همه سال های پس از انقالب اسالمی جریان هایی تالش‬ ‫م ی کنند با نگاهی غیرواقع بینانه و ضمن خام اندیشی ب رای‬ ‫پیشبرد منافع خود با پش��ت پا زدن به تمام ی دستاوردهای‬ ‫انقالب اس�لامی راه هایی را ب رای رفتن به س��وی دشمنان‬ ‫فطری انقالب باز کنند‪ .‬این جریان های سیاسی‪ ،‬اصالحاتی‬ ‫را که انقالب اس�لامی ایجاد کرده و به دنبال ان قانون را بر‬ ‫روابط مبتنی بر خویشاوند ساالری و خان ساالری ترجیح داده‬ ‫دور م ی زنند تا منافع محدود قبیله های‬ ‫خود را تامین کنند‪.‬‬ ‫رهب��ر انق�لاب اس�لامی اول‬ ‫فروردی��ن ‪ 80‬در ح��رم ام��ام رض��ا(ع)‬ ‫اش��اره ای به ت�لاش جریان هایی ب رای‬ ‫احاله کردن خطاها ب��ه انقالب و نادیده‬ ‫گرفتن قوانی��ن داش��تند‪ .‬جریانی که‬ ‫با محکوم دانس��تن انقالب اس�لامی‬ ‫به دنبال احیای س��اختار های قبیله ای‬ ‫مورد نظر خود است‪ .‬مقام معظم رهبری‬ ‫در این س��خنان راه حل را عمل کردن‬ ‫مسئوالن به وظایفشان م ی دانند‪« :‬چرا‬ ‫بعضی افراد از اوردن اسم دشمن بدشان‬ ‫می اید؟! م ی گویند نفهمید‪ ،‬ندانید و به‬ ‫یاد نیاورید که دش��من دارید! انقالب و‬ ‫نظام جمهوری اس�لامی این راه روشن‬ ‫را به ما نش��ان داد و ای��ن خط صالح و‬ ‫ف�لاح را در مقابل پای ملت گذاش��ت‪.‬‬ ‫انقالب احتیاج ب��ه تجدیدنظ��ر ندارد؛‬ ‫احتیاج به عمل کردن دارد‪ .‬عده ای دائما‬ ‫دم از تجدید نظر م ی زنند‪ .‬در چه چیزی‬ ‫م ی خواهید تجدید نظر کنید؟! انقالب‪،‬‬ ‫یک حرکت عظیم در مقابل فس��اد و‬ ‫ب ی کفایتی رژیم ی بود که تا خرخره در لجنزارهای فس��اد و‬ ‫وابستگی گرفتار شده بود‪ .‬انقالب‪ ،‬یک اصالح بزرگ است‪.‬‬ ‫ن اساس��ی عمل کرد؛‬ ‫باید به انقالب عمل کرد؛ باید به قانو ‬ ‫باید به مبانی نظام جمهوری اسالمی وفادار بود و عمل کرد‪.‬‬ ‫انقالب و جمهوری اسالمی عیبی ندارد‪ .‬بنده و امثال بنده با‬ ‫جبن ذاتی و دلدادگی خود‬ ‫ضع ف ها و کم بصیرتی و ترس و ِ‬ ‫به امور مادی و عشرت دنیایی م ی خواهیم انقالب را تفسیر‬ ‫کنیم‪ .‬ما ضع ف های خود را به حس��اب انقالب م ی گذاریم؛‬ ‫در حالی که انقالب‪ ،‬قوی و کارامد اس��ت و نظام جمهوری‬ ‫اسالمی‪ ،‬همان قله بلندی اس��ت که م ی تواند ملت ای ران و‬ ‫کش��ور عزیز ما را از همه گرفتاری های مادی و معنوی اش‬ ‫بیرون بیاورد؛ به شرطی که بنده و امثال بنده به انچه نظام‬ ‫جمهوری اسالمی و اس�لام عزیز بر دوش ما گذاشته‪ ،‬عمل‬ ‫کنیم و ضع ف های خودمان را به پای نظام جمهوری اسالمی‬ ‫نگذاریم‪».‬‬ ‫گفتارها‬ ‫قبیله گرایی در فضای سیاسی ای ران‪ ،‬یکی از عوامل‬ ‫عقب مانده بودن مناسبات سیاسی و اجتماعی است‪ .‬متوقف‬ ‫ماندن مناسبات در دوره زندگی عشیره ای و قبیله ای ساختار‬ ‫سیاسی کش��ور را به جزیره های اقوام و گروه های سیاسی‬ ‫ناهمگون بدل م ی کند‪ .‬این فض��ا محدودیت هایی را ایجاد‬ ‫م ی کند و خ��ارج کردن همه انهایی که جزو قبیله نیس��تند‬ ‫از دایره مس��ئولی ت ها و منافع تعارض های ج��دی را ایجاد‬ ‫م ی کنند‪.‬‬ ‫قبیله گرایی خصلت دوره معاصر ما ای رانیان نیس��ت‪،‬‬ ‫بلکه با تکامل یافت��ن و تغییر چهره در حال تبدیل ش��دن‬ ‫به امری محتوم و ناگزیر اس��ت‪ .‬یا باید ب��ه ان تن داد و جور‬ ‫عوارض و تبعات ان را کش��ید یا اگر خواس��ته باشیم از ان‬ ‫فاصل��ه بگیریم‪ ،‬بای��د خود را‬ ‫ب��رای تغیی��رات ج��دی مهیا‬ ‫کنیم‪ .‬تغییراتی که بسیاری از‬ ‫مناس��بات را به ه��م م ی ریزد و‬ ‫منجر به جابه جای ی ها و تغییر‬ ‫برخی هنجارها خواهد شد‪.‬‬ ‫اگ��ر قبیله گرای��ی واقعا‬ ‫به عنوان یک خصلت ناپسند‬ ‫و مخرب برای جامعه شناخته‬ ‫ش��ود ان��گاه اف��راد ب��ه جای‬ ‫تالش های��ی ناصحیح جهت‬ ‫ورود به قبیله ها در مسیرهای‬ ‫اصل��ی و قانون��ی حرک��ت‬ ‫م ی کنند‪.‬‬ ‫دروغگوی��ی‪ ،‬ارتش��ا‪،‬‬ ‫تهمت‪ ،‬چاپلوس��ی و‪ ...‬کلیدها‬ ‫و مج��اری ورود به قبیله هایی‬ ‫است که اول باید سطح ارادت‬ ‫و جان نثاری فرد ب��ه ان حلقه‬ ‫معین ش��ود‪ .‬اینگونه است که‬ ‫به ج��ای ضوابط و مناس��بات‬ ‫تعریف ش��ده رواب��ط و رذایل‬ ‫اخالقی معیاره��ای موفقیت‬ ‫می ش��وند و افراد ب��رای ورود‪ ،‬ارتقا و اس��تمرار حضور در‬ ‫حلقه های قبیله ها از هر کوشش��ی چشم پوشی نمی کنند‪.‬‬ ‫همین می ش��ود که جامعه ب��ه ظاهر رذای��ل اخالقی را بد‬ ‫می دانند ولی وقتی همین ها عامل بقای افراد می ش��ود‪ ،‬به‬ ‫ان متوسل می شوند تا در سایه یک قبیله از حمایت های ان‬ ‫برخوردار شوند‪.‬‬ ‫رفتار هر کدام از ش��هروندان ب��رای ورود به یک حلقه‬ ‫قبیله ای‪ ،‬موج��ی از رذیلت های اخالق��ی را ایجاد م ی کند‪.‬‬ ‫امواجی که روزبه روز بیشتر ش��ده و با متالطم شدن فضای‬ ‫اخالقی جامعه را روزبه روز بدت��ر م ی کند‪ .‬وقتی قانون جای‬ ‫خودش را به رواب��ط م ی دهد و قبیله ها متصدی تمش��یت‬ ‫امور م ی ش��وند باید هم منتظر چنین احوالی بود‪ .‬وضعیتی‬ ‫که هرچ��ه جلوتر م ی رود ب��ر دامنه ع��وارض و صدمات ان‬ ‫افزوده ش��ده و قربانیان بیش��تری م ی گیرد؛ ادم هایی که از‬ ‫قافله قبیله ها عقب مانده اند و ادم هایی که اسیر قبیله هایی‬ ‫شده اند که باید در مناسبات نامرئی ان ب رای حیات خود تقال‬ ‫کنند‪ .‬باتالقی که قبیله ها م ی سازند هم قربانیانش را انتخاب‬ ‫م ی کند و هم دامی است که سوداگران و سودجویان اسیر ان‬ ‫م ی شوند‪ .‬اما این ساختار به طرفه العینی م ی تواند تهدید شود‬ ‫و ان هم وقتی است که پای قانون به میان م ی اید‪.‬‬ ‫قانون سدی در ب رابر تش��خی ص های فردی و یکی از‬ ‫عوامل محدود کننده قبیله های سیاسی است‪.‬‬ ‫در شماره گذشته نوشتم که سیاست می دان منازعه های‬ ‫ ب ی سرانجام سیاسیونی است که ب رای ماندن در قدرت بر سر‬ ‫هم م ی کوبند‪ ،‬در ای��ن میان راهبردهای رهبری اس��ت که‬ ‫م ی تواند از اسیر شدن در دام قبیله های سیاسی جلوگیری‬ ‫کند‪ .‬رهبر انقالب اس�لامی ‪ 14‬بهمن ‪ 74‬در دیدار اعضای‬ ‫هیات های نظارت شورای نگهبان اشاره ظریفی به ضرورت‬ ‫قانونگرایی در بررسی صالحیت افراد داشتند‪ .‬ایشان صراحتا‬ ‫قانون را مالک و معیار معرفی کردن��د؛ «در امر نظارت باید‬ ‫قانون‏ و موازین مالک و معیار باش��د و نه مذاق ها و سالیق‬ ‫گفتارها‬ ‫‪21‬‬ ‫کدام «خاطره» درست است؟‬ ‫گزار ‬ ‫ش ها‬ ‫در این صفحات تالش کرده ایم تا تحوالت مهم خبری هفته را پوشش دهیم‪.‬‬ ‫دیدار محمدجواد ظریف با وزیر خارجه عربستان س��عودی‪ ،‬ماجرای روایت متفاوت‬ ‫یک خاطره توسط ایت اهلل مصباح و ایت اهلل هاشمی و نیز تحوالت افغانستان این‬ ‫صفحات را تشکیل م ی دهند‪.‬‬ ‫دوستیمحافظه کارانه‬ ‫دیدار ظریف و سعود الفیصل در حاشیه‬ ‫مذاکرات هسته ای نیویورک‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫کامران کرمی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫پس از فراز و فرودهای فراوان و گذش��ت یک سال از‬ ‫وعده دولت جدید ای ران ب��رای بهبود روابط ب��ا ریاض‪ ،‬وزیر‬ ‫خارجه ای ران در بحبوح��ه مذاکرات هس��ته ای نیویورک با‬ ‫همتای ع ربستانی خود در سازمان ملل دیدار و گفت وگو کرد‪.‬‬ ‫همزمان حسن روحانی نیز در پیامی‪ ،‬ضمن تبریک روز ملی‬ ‫عربستان‪ ،‬اب راز امیدواری کرد که شاهد همکاری های بیشتر‬ ‫میان دو کشور باشیم‪.‬‬ ‫رس��انه های خبری انجام این دیدار را زمینه س��از سفر‬ ‫اینده حسن روحانی به ریاض م ی دانند؛ سفری که در مقطع‬ ‫کنونی و به گفته تحلیلگران دارای ضرورت های راهبردی در‬ ‫بحبوحه بحران های منطقه و گفت وگوهای هسته ای ای ران و‬ ‫‪ 5+1‬است‪ .‬کارشناسان معتقدند با روی کار امدن دولت جدید‬ ‫ط ای ران با دولت های غربی و منطقه‪ ،‬سعودی ها‬ ‫و بهبود رواب ‬ ‫تالش ب رای ترمیم روابط با ای��ران را ه ر چند احتیاط امیز در‬ ‫دستورکار قرار داده اند‪.‬‬ ‫در این ارتب��اط محمد جواد ظریف و س��عود الفیصل‪،‬‬ ‫وزی ران خارجه ای ران و عربس��تان سعودی‪ ۳۰ ،‬شهریور ماه در‬ ‫نیویورک دی��دار کردند و در مورد اخری��ن تحوالت منطقه و‬ ‫جهان و مناسبات دو کشور به گفت وگو نشستند‪ .‬ظریف این‬ ‫دیدار را «گش��ایش فصل تازه ای» در روابط دو کشور نامیده‬ ‫است‪ .‬از زمان روی کار امدن دولت حسن روحانی‪ ،‬این اولین‬ ‫بار است که یک مقام ارشد ای ران با وزیر خارجه ع ربستان دیدار‬ ‫م ی کند‪ .‬پی ش تر هم حسین امیر عبداللهیان معاون ع ربی و‬ ‫افریقایی وزارت خارجه در سفر به عربستان با سعود الفیصل‬ ‫درخصوص پیشروی های داعش دیدار کرده بود‪.‬‬ ‫ظریف پس از دیدار یک ساعته خود با سعود الفیصل که‬ ‫روز یکشنبه انجام شد‪ ،‬گفت‪« :‬از نظر من و سعود الفیصل این‬ ‫دیدار سرفصل تازه ای در روابط دو کشور خواهد بود‪ ».‬او افزود‪:‬‬ ‫«ما امیدواریم که این فصل تازه در راستای برقراری صلح و‬ ‫امنیت منطقه ای و جهانی و پاسداری از منافع همه ملت های‬ ‫مسلمان جهان فصلی ثمربخش باشد‪».‬‬ ‫س��عود الفیصل نیز در پی این دیدار‪ ،‬با بیان اینکه ما با‬ ‫اگاهی از اهمیت و حساسیت این بحران و فرصتی که ب رای‬ ‫مقابله با ان پیش رو داریم‪ ،‬گفت‪« :‬معتقدیم که با استفاده از‬ ‫این فرصت مغتنم و اجتناب از اشتباهات گذشته م ی توانیم‬ ‫در مقابله با این بحران بسیار حس��اس به توفیق برسیم‪».‬‬ ‫الفیصل افزود‪« :‬هر دو کشور در منطقه کشورهای با نفوذی‬ ‫هس��تند و همکاری میان انه��ا اثرات غیرقاب��ل انکاری در‬ ‫استق رار صلح و امنیت منطقه ای و جهانی خواهد داشت‪».‬‬ ‫هرچند در این دیدار اش��اره مس��تقیمی به «بحران»‬ ‫نشده است‪ ،‬اما به نظر م ی رسد رئیسان دستگاه دیپلماسی‬ ‫دو کشور‪ ،‬از جمله در مورد تنش ها و بحران ناشی از پیشروی‬ ‫داعش گفت وگو کرده اند‪ .‬در همین ارتباط خبرگزاری رسمی‬ ‫ع ربستان سعودی نیز گزارش داده است که دو مقام دولتی در‬ ‫مورد مسائل مختلف منطقه ای و بی ن المللی و منافع مشترک‬ ‫خود گفت وگو کرده اند‪.‬‬ ‫ای ران و عربستان س��عودی بر سر مسائل منطقه ای از‬ ‫جمله در سوریه‪ ،‬بحرین‪ ،‬یمن‪ ،‬لبنان و ع راق دارای دیدگاه های‬ ‫متفاوت و بعضا اختالف ب رانگیز هستند که در سال های اخیر‬ ‫موجبات تنش در روابط دو کشور را فراهم اورده است‪.‬‬ ‫روابط ته ران و ریاض در سه س��ال پایانی دولت دهم‬ ‫و پس از اغ��از موج تحوالت اعتراضی جهان عرب موس��وم‬ ‫به بهار عربی در سال ‪ 2011‬وارد فضایی از تنش شد‪ .‬حرکت‬ ‫اعتراضی شیعیان در بحرین و مداخله ع ربستان در این کشور‬ ‫و از س��وی دیگر دفاع ای ران از نظام سیاسی سوریه و تالش‬ ‫عربستان ب رای س��رنگونی ان مهمترین چالش های پیش‬ ‫امده در روابط دو کشور در چند سال اخیر بوده است‪.‬‬ ‫با اغاز ب��ه کار دولت یازدهم و تاکید حس��ن روحانی‬ ‫به بهبود روابط با همس��ایگان به ویژه عربستان‪ ،‬نشانه های‬ ‫امیدوار کننده در این باره بروز پی��دا کرد‪ ،‬به طوری که برخی‬ ‫دولت های عربی از نش��انه های گرم ش��دن روابط دو کشور‬ ‫اس��تقبال کردند و حتی برخی همچون کوی��ت و عمان از‬ ‫احتمال میانجیگری در روابط ته ران ‪ -‬ریاض خبر دادند‪.‬‬ ‫در پی پیش��روی های اخی��ر داعش و اع�لام خالفت‬ ‫اسالمی‪ ،‬ریاض و ته ران با برداش��ت های متفاوت خود‪ ،‬اما‬ ‫در صف مخالفان این گروه قرار گرفته اند‪ .‬عربستان سعودی‬ ‫در ائتالفی قرار دارد که امری��کا و متحدانش علیه این گروه‬ ‫رادیکال برپا کرده اند‪ .‬مقامات وزارت خارجه ع ربستان پی ش تر‬ ‫از ظریف ب رای سفر به ان کش��ور دعوت کرده بودند‪ ،‬اما به‬ ‫مجادله بر سر یک خاطره‬ ‫روایت متفاوت ای ت اهلل مصباح و‬ ‫ای ت اهلل هاشمی از یک رویداد قدیمی‬ ‫دلیل همزمانی این سفر با گفت وگوهای هسته ای این دیدار‬ ‫انجام نشد‪ .‬تحلیلگران معتقدند اعالم دعوت ع ربستان از وزیر‬ ‫خارجه ای ران‪ ،‬مهمترین نشانه تحول در مناسبات دو کشور‬ ‫طی یک سال گذشته است‪.‬‬ ‫در این زمینه اندیشکده امریکایی استراتفور گزارش داد‬ ‫که دعوت سعود الفیصل از ظریف‪ ،‬م ی تواند نشانه این باشد‬ ‫که ریاض نیاز به گفت وگوی مستقیم با رقیب دیرینه اش را‬ ‫درک کرده است‪ .‬این اندیشکده امریکایی م ی نویسد که روند‬ ‫رو به جلوی مذاکرات هسته ای ای ران و تغییر موضع ع ربستان‬ ‫در قبال تروریس��ت های تکفیری‪ ،‬از دالی��ل عمده تصمیم‬ ‫ریاض ب رای اغاز روابط دیپلماتیک و رسمی با ته ران است‪.‬‬ ‫پی ش تر هم روزنامه ال رای العام کویت به نقل از یک مقام‬ ‫ای رانی نوشت که زمان دیدار میان مسئوالن ای ران و ع ربستان‬ ‫نزدیک شده است‪ .‬این در حالی اس��ت که در چند ماه اخیر‬ ‫مذاکراتی در سطوح پایی ن تر بین مقامات ته ران و ریاض در‬ ‫جریان بوده است‪.‬‬ ‫احتمال دیدار مجدد‬ ‫که ترسیم الگوهای امنیتی جدید در فضای تعامل با بازیگران‬ ‫پی رامونی و به دور از الگوهای کش��مکش و منازعه محقق‬ ‫شود‪ .‬در این سطح است که دولت ای ران م ی تواند تفاهمنامه‬ ‫امنیتی با سعودی ها که یک دهه پیش به امضا رسید را در‬ ‫فضای جدید مجددا در دستورکار قرار دهد‪».‬‬ ‫سطح اول‪ :‬تفاهم تاکتیکی‬ ‫تحلی ل گران غربی و عربی بر این اعتقادند که سطح و‬ ‫دامنه فعالی ت های داعش به سمت فرایندهای تصاعد بحران‬ ‫اس��ت و م ی رود تا تهدیدی ب رای کل منطقه ش��ود‪ .‬در حال‬ ‫حاضر خالفت اسالمی داعش با اشغال بخش های مهم ی از‬ ‫خاک ع راق و سوریه عمال به پایگاهی ب رای صدور تروریسم‬ ‫تبدیل شده است‪ .‬در این میان این مساله برداشت های ذهنی‬ ‫ای ران و عربستان را به سمت کاهش اختالفات سوق داده و‬ ‫وارد فرایندهای عملیاتی و همکاری تاکتیکی کرده اس��ت‪.‬‬ ‫ه ر چند که تعریف نوع و س��طح همکاری همچنان در ابهام‬ ‫قرار دارد‪ .‬مس��ائلی در این میان مطرح اس��ت‪« :‬مساله اول‬ ‫اینکه تهدیدات امنیتی در ع راق مساله ای حیاتی ب رای ای ران‬ ‫و ع ربستان است‪ .‬ای ران نزدیک به ‪ 1300‬کیلومتر مرز مشترک‬ ‫با ع راق و عربس��تان نیز ‪ 800‬کیلومتر مرز مشترک با ع راق‬ ‫دارد‪ .‬مساله تهدید مرزی موضوع بسیار مهمی است که تلقی‬ ‫مشترک ای ران و ع ربستان را از منبع و موجودیت تهدید شکل‬ ‫داده و وارد فاز عملیاتی کرده است‪».‬‬ ‫مساله دوم این است که از نظر ای ران و ع ربستان داعش‬ ‫یک تهدید ب رای کلیت جهان اسالم است که همواره از سوی‬ ‫دو کشور مطرح م ی شود‪ .‬این مس��اله ب رای عربستان فراتر‬ ‫از این تهدید است و انش��قاق در جهان اهل سنت و مساله‬ ‫خالفت را نیز در ب ر م ی گیرد‪.‬‬ ‫مساله سوم که مختص عربس��تان سعودی به عنوان‬ ‫خاستگاه تفکر سلف ی گری اس��ت‪ ،‬این موضوع است که با‬ ‫اجماع منطقه ای و بی ن المللی علیه داعش‪ ،‬س��عودی ها نیز‬ ‫با اعالم نفرت از این مساله ضمن همراه شدن با این اجماع‪،‬‬ ‫خود را از هیمنه فشارها به عنوان منبع اصلی فکری و مالی‬ ‫این تفکر دور م ی دارن��د‪ .‬از این رو به زعم نگارنده این س��ه‬ ‫مساله نوعی تفاهم تاکتیکی ای ران و عربستان را در مقطع‬ ‫اخیر شکل داده و م ی تواند همکاری های جدید اما محدود را‬ ‫در این رهگذر تعریف کند‪.‬‬ ‫س�طح دوم‪ :‬ش�کل گیری الگوی امنیتی جدید و‬ ‫شکل دادن به تفاهم نامه امنیتی‬ ‫هر چند عربستان نس��بت به س��ایر اعضای شورای‬ ‫همکاری خلیج فارس رویکرد مستقالنه تر و متوازن تری در‬ ‫مواجهه با اس��تراتژی های امنیتی ایاالت متحده در س��طح‬ ‫منطقه خاورمیانه و زیرمنطق��ه خلی ج فارس ایفا م ی کند‪ ،‬اما‬ ‫ماهیت نامتقارن روابط دو دولت باعث شده است تا ع ربستان‬ ‫چش م انداز پیش رو‬ ‫بر کسی پوشیده نیست که پرونده های منطقه ای از‬ ‫جمله در لبنان و یمن نیاز به برداش��ت های متوازن ای ران و‬ ‫عربس��تان دارد‪ .‬حال این نیاز چگونه ب ر اساس مصداق ها و‬ ‫امتیازهای احتمالی در چارچوب بازی با حاصل جمع مثبت‪،‬‬ ‫عملیاتی ش��ود منوط به فضاهای طرح مس��ائل‪ ،‬ش��رایط‬ ‫منطقه ای از حیث ثبات یا بحران و اراده طرفین است‪ .‬گذار‬ ‫از الگوهای کش��مکش و منازعه نیازمند تعامل در فضای‬ ‫جدید است‪ .‬حرکت به سمت تفاهم های تاکتیکی و شکل‬ ‫دادن به همکاری های محدود‪ ،‬موضوعی است که باتوجه‬ ‫به شرایط منطقه ای امکان تحقق دارد‪ .‬اما حرکت به سمت‬ ‫فرایندهای امنیتی موضوعی است که نیازمند تعریف یک‬ ‫طرح کالن است‪.‬‬ ‫دولت روحانی م ی تواند ابت��کار تفاهمنامه امنیتی با‬ ‫مقامات ریاض را مجددا در فضای جدید مطرح کند‪ .‬استفاده‬ ‫از ظرفی ت های موجود همچون ش��رایط منطق��ه ای‪ ،‬اراده‬ ‫طرفین و نقش سف رای دو کشور م ی تواند بازتعریف جدیدی‬ ‫از این طرح در فضای جدید منطقه باشد‪ .‬امادگی ظریف ب رای‬ ‫سفر به عربستان هم م ی تواند گفت وگوهای صریح‪ ،‬جدی‬ ‫و انتقادی را ب رای ش��فاف کردن و برداشتن گام های متوازن‬ ‫به دنبال داشته باشد‪ .‬تصمیم س��ازان ای رانی م ی توانند نگاه‬ ‫مثبت مقامات عربستان را باتوجه به شرایطی که در سطح‬ ‫دوم تحلیل به ان اشاره شد‪ ،‬کسب کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫رشایط جدید پیش روی منطقه‪ ،‬تهران‬ ‫و ب ه خصوص ریاض را واداشته راه تعامل‬ ‫دیپلماتیک را برگزینن��د‪ .‬البته به دلیل‬ ‫پیچیدگ ی های روابط دو کشور و رشایط‬ ‫بحرانی منطق��ه‪ ،‬نم ی توان ش��اهد یک‬ ‫گش��ایش تمام قد بود‪ ،‬بلکه در اینده ای‬ ‫قابل پی ش بینی‪ ،‬م ی تواند تن ش ها را به‬ ‫میزان زیادی قابل کنرتل سازد‬ ‫به عنوان یک��ی از بزرگترین وارد کننده های تس��لیحات در‬ ‫جهان شناخته ش��ود‪ .‬حضور مستش��اران نظامی و امنیتی‬ ‫امریکا در عربستان باعث ش��ده تا نگاه عربستان به محیط‬ ‫امنیتی خود نزدیک به نگاه امریکا باشد و در این رهگذر دو‬ ‫دولت توانسته اند بیش از هشت دهه نوعی تفاهم نسبی را‬ ‫در نگاه به تحوالت خاورمیانه از خود نشان دهند‪.‬‬ ‫تجربیات سیاسی و نظامی ع ربستان در دهه های اخیر‪،‬‬ ‫قدرت گیری نظامی‪ ،‬ثبات سیاس��ی و اقتصادی و در مقابل‬ ‫چرخش نگاه امریکا به شرق اسیا و تعریف استراتژی امنیت‬ ‫ائتالفی در برخورد با مجموعه شورای همکاری خلیج فارس‪،‬‬ ‫همگی باعث ش��ده تا این رابطه نامتقارن به س��مت تقارن‬ ‫بیشتر حرکت کرده و منجر به نگاه جدید ع ربستان به محیط‬ ‫پی رامونی جدیدش گردد‪ .‬برایند این نگاه‪ ،‬اتخاذ استراتژی های‬ ‫مس��تقل تر از امریکا در مدیریت بحران ه��ای پی رامونی و‬ ‫منطقه ای اس��ت‪ .‬ش��اهد مثال مدیریت تحوالت بحرین و‬ ‫یمن‪ ،‬و درگیرسازی در س��وریه بود که ه ر چند با نگاه امریکا‬ ‫هم هماهنگ بود‪ ،‬اما تعریف نقش عملیاتی ان توسط خود‬ ‫ع ربستان صورت گرفت‪.‬‬ ‫در این چارچوب اس��ت که باتوجه به شکنندگ ی هایی‬ ‫که م ی تواند به محیط امنیتی جدید عربس��تان شکل دهد‪،‬‬ ‫دولتمردان س��عودی تمایل دارند ترس��یم الگوهای امنیتی‬ ‫جدید در فض��ای تعامل با بازیگ��ران پی رامون��ی و به دور از‬ ‫الگوهای کش��مکش و منازعه محقق ش��ود‪ .‬در این سطح‬ ‫است که همکاری و تعامل با سعودی ها م ی تواند به عنوان‬ ‫یک خط مشی سازنده در دستورکار تصمیم سازان ای رانی قرار‬ ‫گیرد‪ .‬طرح تفاهمنامه امنیتی با سعودی ها که یک دهه پیش‬ ‫به امضا رسید‪ ،‬م ی تواند در فضای جدید مجددا در دستورکار‬ ‫قرار گی��رد‪ .‬در واقع این تفاهمنامه امنیتی م ی تواند ش��روع‬ ‫بسیار خوبی ب رای شکل دادن به الگوهای جدید همکاری در‬ ‫چارچوب رقابت های منطقه ای دو بازیگر باشد‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫پس از دی��دار وزرای خارجه ای ران و عربس��تان که به‬ ‫گفته دو طرف‪ ،‬گش��ایش فصل تازه ای در روابط دو کشور را‬ ‫نوید م ی دهد‪ ،‬یک دیپلمات امریکایی اعالم کرد وزی ر خارجه‬ ‫عربس��تان در دیدار با همتای امریکایی خود گفته است که‬ ‫بار دیگر در ریاض با ظریف دیدار خواهد کرد‪ .‬الشرق االوسط‬ ‫در گزارشی اورده اس��ت که جان کری وزیر خارجه امریکا در‬ ‫دیدار با شاهزاده سعود الفیصل همتای سعودی خود ضمن‬ ‫گفت وگو درب��اره راه های مبارزه با گروه تروریس��تی داعش‪،‬‬ ‫درب��اره رایزن ی های س��عود فیص��ل با محمدج��واد ظریف‬ ‫وزی ر خارجه ای ران س��خن گفته و از مذاکرات مس��تقیم بین‬ ‫عربستان و ای ران اس��تقبال کرده اس��ت‪ .‬فیصل نیز تاکید‬ ‫کرده که با وزی ر خارجه ای ران ب��ار دیگر در ریاض دیدار خواهد‬ ‫کرد‪ .‬فیصل به زمان این دیدار اش��اره ای نکرد‪ .‬این دیپلمات‬ ‫امریکای��ی اب راز عقیده کرد که نشس��ت فیص��ل و ظریف‬ ‫هیچ گونه تاثیری بر تالش ها ب رای مبارزه با داعش در ع راق‬ ‫و س��وریه و همچنین مذاکرات درباره برنامه هسته ای ای ران‬ ‫نخواهد گذاشت‪.‬‬ ‫م ی توان گفت که ش��رایط جدید پی��ش روی منطقه‪،‬‬ ‫ته ران و به خصوص ریاض را واداشته راه تعامل دیپلماتیک‬ ‫را برگزینند‪ .‬البته به دلیل پیچیدگ ی های روابط دو کش��ور و‬ ‫شرایط بحرانی منطقه‪ ،‬نم ی توان شاهد یک گشایش تمام قد‬ ‫بود‪ ،‬بلکه در اینده ای قابل پی ش بینی‪ ،‬م ی تواند تنش ها را به‬ ‫می زان زیادی قابل کنترل سازد‪.‬‬ ‫در این چارچوب اس��تدالل نگارنده این است که پاسخ‬ ‫به این مساله دو س��طح تحلیل دارد‪« :‬سطح اول تاکتیکی‬ ‫است‪ ،‬بدین معنی که در فضای جدید منطقه و باتوجه به بروز‬ ‫داعش به عنوان یک تهدید مهم منطق��ه ای و بی ن المللی‪،‬‬ ‫س��عودی ها تمایل به مهار بحران از طری��ق همکاری های‬ ‫دوجانبه و چندجانبه دارند‪.‬‬ ‫س��طح دوم حاکی از ی��ک راهبرد جدی��د در تعریف‬ ‫استراتژی های منطقه ای عربستان اس��ت‪ .‬بدین معنی که‬ ‫سعودی ها باتوجه به تجربه س��ال های اخیر خود در برخورد‬ ‫با ای ران و همچنین تغیی راتی که در اس��تراتژی امنیت ملی‬ ‫امریکا در برخورد با خاورمیانه ظهور ک��رده و به نگاه جدید‬ ‫عربستان که حاکی از اتخاذ استراتژی مستقل تر در برخورد‬ ‫با تحوالت پی رامونی اس��ت‪ ،‬شکل داده اس��ت‪ ،‬تمایل دارند‬ ‫ارامش پس از توفان‬ ‫پایانبن بستسیاسی‬ ‫درافغانستان‬ ‫‪23‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫مجادلهبرسریکخاطره‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫روایت متفاوت ایت اهلل مصباح و‬ ‫ایت اهلل هاشمی از یک رویداد قدیمی‬ ‫چال��ش دامن��ه دار هاشم ی رفس��نجانی و ای��ت اهلل‬ ‫مصباح یزدی در هفته گذشته یکی از سوژه های داغ رسانه ای‬ ‫بود‪ .‬طرح یک موضوع از سوی هاشمی کافی بود تا ایت اهلل‬ ‫مصباح به این برش تاریخی پاس��خ ده��د و واکنش مجدد‬ ‫ هاشمی‪ ،‬یکی از کم س��ابقه ترین چالش های سیاسی میان‬ ‫روحانیون برجسته را رقم زند‪.‬‬ ‫چالش میان هاشم ی رفسنجانی و ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫بر هیچ کس پوشیده نیست و در سال های اخیر هریک از این‬ ‫دو در مقاطعی نقدهایی نسبت به سوابق یا عملکرد کنونی‬ ‫طرفین داشته اما هی چ گاه این نقدها به تقابل گفتاری منجر‬ ‫نشده بود اما در هفته گذشته جدال لفظی تازه ای میان این دو‬ ‫روحانی سیاستمدار شکل گرفت‪.‬‬ ‫پس از انتشار یکی از روایت های خاص از دوران مبارزات‬ ‫پیش از انقالب توسط وب سایت هاش��می که صحنه ای با‬ ‫حضو ر هاشمی‪ ،‬ایت اهلل مصباح و حضرت ایت اهلل خامنه ای‬ ‫را بدون ذکر نام از ایت اهلل مصباح اما با نشانی دقیق به تصویر‬ ‫م ی کشید‪ ،‬وب سایت ایت اهلل مصباح بخشی از گفت وگوی‬ ‫منتشرنش��ده وی با مرحوم عس��گراوالدی را منتشرکرد که‬ ‫روایتی دیگر از ان نشست مهم پیش از انقالب بود و فضای‬ ‫مناظره گونه ای در این زمینه ایجاد کرد‪.‬‬ ‫پ��س از پاس��خ ای��ت اهلل مصب��اح‪ ،‬در وب س��ایت‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬بخش هایی از سخنان امام خمینی(ره)‬ ‫منتشر شد که در ان خطاب به روحانیون پیش از انقالب که‬ ‫در ان دوران از مبارزه گریزان بودند و حتی حرام م ی دانستند‪ ،‬با‬ ‫ادبیات بسیار سنگین نقد وارد شده که در میان سخنران ی های‬ ‫امام خمینی (ره) چنین ادبیات تندی بسیار کم سابقه است و‬ ‫عصبانیت امام را از این جریان نشان م ی دهد‪ .‬بازخوانی این‬ ‫نامه‪ ،‬م ی تواند سومین پرده از این چالش باشد اما ایا این چالش‬ ‫به پرده دیگری خواهد رسید و پاسخی از سوی مقابل در پی‬ ‫خواهد داشت؟‬ ‫«کاتولی ک تر از پاپ» عبارتی اس��ت که سی د حس��ن‬ ‫خمین��ی و هاشم ی رفس��نجانی خطاب به کس��انی به کار‬ ‫برده اند که حداقل در سخنان هاشمی اثبات شده‪ ،‬منظورش‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی است‪ .‬سی د حسن خمینی این تعبیر را‬ ‫درباره کسانی به کار برد که اگرچه در ابتدا ساکت بودند‪ ،‬ولی‬ ‫«بعدا به سفره اماده رسیدند و ش��دیدا طرفدار امام شدند» و‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی نیز در دیدار با خانواده ش��هید قدوسی‬ ‫از کس��انی س��خن گفته اس��ت که اگرچه این روز ها ادعای‬ ‫انقالب ی گری دارند‪ ،‬چندسال قبل از پیروزی انقالب به صراحت‬ ‫مبارزه با شاه را حرام اعالم کرده بودند‪.‬‬ ‫در گزارشی که پایگاه اطالع رسانی هاشم ی رفسنجانی‪،‬‬ ‫از دیدار خانواده شهید قدوس��ی با رئیس مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام اورده‪ ،‬امده است‪:‬‬ ‫«هاشمی از خاط رات شیرین دوران مبارزه که م ی گوید‪،‬‬ ‫از خاط رات تلخش هم م ی گوید‪ .‬جالب است که تلخ و شیرین‬ ‫خاط راتش‪ ،‬هر دو از روحانیت اس��ت! خاطره شیرینش که از‬ ‫شهید قدوسی بود‪ .‬خاطره تلخش ا ّما از روحانیت کم فروش‬ ‫است‪ .‬نام ش��خصیتی را هم م ی برد در مصداقش ـ که البته‬ ‫من نم ی نویسم ـ شخصیتی که این روز ها خیلی از اسالم و‬ ‫انقالب م ی گوید‪ ،‬از ام��ام م ی گوید‪ .‬ولی در س��ال ‪ ۴۸‬در اوج‬ ‫غربت امام گفت‪« :‬من دیگر مبارزه نم ی کن��م‪ .‬مبارزه حرام‬ ‫اس��ت! م ی خواهم کار علم��ی و فرهنگی کنم‪ ».‬هاش��می‬ ‫م ی گوید از کم فروشی این اقا‪ ،‬کار به جایی رسید که رهبری‬ ‫‪ ۱۰‬سال ـ تا ابتدای انقالب ـ با او قهر بودند‪ .‬هاشمی م ی گوید‬ ‫اینها خون به دل امام کردند‪ ،‬شاید از همین روست که هاشمی‬ ‫عنوان عالمه را فقط ب رای شخصیتی مثل ایت اهلل طباطبایی‬ ‫م ی برد و بس‪ .‬حذف عنوان ایت اهلل از سایت اقای سیستانی‬ ‫هم ش��اید ب ی ارتباط با اعتراض به چنین اش��خاصی نباشد‪.‬‬ ‫اقای دکتر روحانی چند روز قبل – در نکوهش بورسی ه های‬ ‫غیرقانونی‪ -‬گفته بود با تقلب که نم ی شود استاد دانشگاه شد‪.‬‬ ‫اما انگار اینها توانسته اند با تقلب‪ ،‬انقالبی شوند!‬ ‫هنوز در حال نوشتن این جمالت بودم که اقای هاشمی‬ ‫خاطره ای ه��م در همین ارتباط تعری��ف م ی کند‪ .‬خاطره ای‬ ‫از همراهی با اقای خامنه ای ب رای مج��اب کردن همین اقا‬ ‫ب رای ادامه مبارزه‪ .‬موض��وع خاطره هم مربوط به س��ال ‪۴۸‬‬ ‫است‪ .‬هاشمی م ی گوید دو نفری ـ به اتفاق اقای خامنه ای ـ‬ ‫صبحانه رفتیم منزل اقای قدوس��ی‪ .‬این اقا ه��م انجا بود‪.‬‬ ‫نشستیم تا ظهر با او بحث کردیم تا قانعش کنیم ب رای ادامه‬ ‫مبارزه‪ .‬اخرش هم گفت من این مب��ارزه را حرام م ی دانم! به‬ ‫جامعه مدرسین هم گفته ام‪ ،‬مبارزه با شاه حرام است (!)‪ ،‬اقای‬ ‫خامنه ای از او پرسیدند‪« :‬دلیلت چیه؟»‬ ‫ان اقا در جواب گفته بود‪« :‬مب��ارزه ای که مجاهدین و‬ ‫چپ ی ها در ان باشند‪ ،‬حرام است‪ ».‬اقای خامنه ای هم به تلخی‬ ‫به او گفته بود‪« :‬اگر اهل مبارزه نیستی‪ ،‬خب مبارزه نکن ولی‬ ‫الاقل مبارزه را با این حرف ها خ راب نکن!» اقای هاشمی در‬ ‫ادامه م ی گوید رهبری از سال ‪ ۴۸‬تا سال ‪ ۵۷‬با ان اقا یک کلمه‬ ‫هم حرف نزد‪ .‬اینها را که م ی ش��نوم فکر م ی کنم ان روحانی‬ ‫جوان باید پاسخش را از البه الی همین خاطره اقای هاشمی‬ ‫گرفته باشد‪».‬‬ ‫اتهامی علیه ایت اهلل‬ ‫بخش منتش��ره از گفت وگوی منتشر نش��ده ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی با مرحوم عسگراوالدی‪ ،‬که در ‪ 1390/8/11‬انجام‬ ‫شده بود‪ ،‬به شرح زیر است‪« :‬از اوایل انقالب تاکنون‪ ،‬سلیقه‬ ‫بنده این بوده که در هیچ حزبی مشارکت نکنم‪ .‬ارادت بنده به‬ ‫مرحوم اقای بهشتی و اظهار لطف ایشان به من‪ ،‬همکاری های‬ ‫بنده با مرحوم اقای باهنر در خصوص جمعی ت های موتلفه‬ ‫و ارادت ب ی اندازه بنده به مقام معظم رهبری را همه م ی دانند‪.‬‬ ‫همه این دوستان در تاسیس حزب جمهوری اسالمی شریک‬ ‫بودند‪ ،‬اما سلیقه شخصی بنده‪ ،‬شرکت در ان حزب نبود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫واکنش هاشمی با استناد به نامه امام‬ ‫پس از این جدل‪ ،‬این بار وب س��ایت ایت اهلل هاش��می‬ ‫مبارزاتی و خاط راتش از ایت اهلل بهشتی و هاشم ی رفسنجانی‬ ‫است‪ .‬او دوران مبارزه خود را این گونه روایت م ی کند‪« :‬کسانی‬ ‫ که با زندگی بنده اشنایی داشته باشند‪ ،‬م ی دانند که از وقتی‬ ‫خودم را ش��ناختم‪ ،‬مبارزات سیاس��ی ‪ -‬اجتماعی را در صدر‬ ‫وظایف خود قرار داده و حتی قبل از حرکت امام در مواردی که‬ ‫ب رایمان امکان داشت به صورت فردی یا گروه کوچک یکسری‬ ‫کارهایی را انجام م ی دادیم‪ .‬وقتی هم حضرت امام نهضت را‬ ‫شروع کردند جزو اولین لبی ک گویان ان حضرت بودم‪ .‬بعد از‬ ‫وفات مرحوم اقای بروجردی من همۀ نزدیکان را ب رای تقلید‬ ‫به حضرت امام ارجاع م ی دادم و به هر کس که م ی ش��ناختم‬ ‫م ی گفتم که به ایش��ان به عنوان یکی از کسانی که اعلم و‬ ‫جایزالتقلید اس��ت‪ ،‬مراجعه کنند‪ ».‬ایت اهلل مصباح یزدی در‬ ‫خصوص نهضت امام خمینی (ره) م ی گوید‪« :‬در فعالی ت هایی‬ ‫ی که از‬ ‫که ایشان (حضرت امام) اغاز کرده بودند و در هر جای ‬ ‫دس��ت ما کاری برم ی امد‪ ،‬انجام وظیفه کردیم و مواردی بود‬ ‫که امام نصف شب کسی را به درب منزل ما م ی فرستادند و‬ ‫م ی گفتند که مثال این اعالمیه را ببرید چاپخانه‪ ،‬چاپ کنید‪.‬‬ ‫شاهد ان هم اقای هاشمی رفس��نجانی است و م ی توانید از‬ ‫ایشان سوال کنید‪ .‬چاپخانه هایی بود که ما با صاحبان انها‬ ‫اشنایی داشتیم و نصفه شب درب خانه صاحبانشان را م ی زدیم‬ ‫تا اعالمیه حضرت امام را چاپ کنیم‪».‬‬ ‫او فعالی ت های مبارزاتی خود را نیز توضیح م ی دهد؛ انجا‬ ‫که م ی گوید‪« :‬خود ما زمانی که حضرت امام در ترکیه بودند‪،‬‬ ‫اعالمی ه های ایش��ان را به نام روحانیت‪ ،‬طالب یا مدرس��ین‬ ‫در میان مردم پخ��ش م ی کردیم یا اینکه در خارج از کش��ور‬ ‫اعالمی ه هایی به زبان ع ربی مثال در مراسم حج چاپ و توزیع‬ ‫م ی کردیم‪ .‬مثال من یادم هس��ت زمانی شخصا به چاپخانه‬ ‫مراجعه کردم و با درش��که اعالمیه را به منزل اقایی بردم و از‬ ‫انجا به اهواز بردیم و ب رای توزیع به ع ربستان ارسال کردیم‪».‬‬ ‫ای��ت اهلل مصباح ی��زدی در پاس��خ ب��ه منتقدان��ش‬ ‫هاشم ی رفسنجانی را شاهد م ی گیرد و م ی گوید‪« :‬کسانی که‬ ‫وارد نیستند‪ ،‬فکر م ی کنند که ما همیشه ارام بودیم و سر به‬ ‫زیر م ی امدیم و م ی رفتیم و کاری به مسائل سیاسی و مبارزه‬ ‫نداشتیم‪ .‬انهایی که شهید شدند (مثل شهید بهشتی)‪ ،‬نیستند‬ ‫که بگویند‪ ،‬ولی انهایی که هستند‪ ،‬مانند مقام معظم رهبری‪،‬‬ ‫اقای هاشم ی رفسنجانی ‪ -‬با ایش��ان همکاری های زیادی‬ ‫داشتیم ‪ -‬م ی توانند از ایشان سوال کنند‪».‬‬ ‫وی ادامه م ی دهد‪« :‬در خاط رات اقای هاشم ی رفسنجانی‬ ‫هم شخصا با اسم هست‪ ،‬اعالمی ه ها و نشریاتی که منتشر‬ ‫م ی کردیم یکی از انها به نام نشریه «بعثت» بود و نشریه ای‬ ‫بود که خود ما مستقیما منتشر م ی کردیم و ‪ ۹۰‬درصد کارهای‬ ‫ان را خود م��ا انجام م ی دادی��م‪ .‬به نظرم نمون��ه ای از ان در‬ ‫خاط رات اقای هاش��می چاپ شده باش��د که عنوان ان هم‬ ‫«انتقام» بود‪ ،‬عنوانی که نوشته شده بود خط خود بنده بود‪».‬‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی همچنین از نقش خود در تاسیس‬ ‫جامعه مدرسین م ی گوید‪« :‬همچنین تاسیس یک گروه یازده‬ ‫ نفری که زمینه ای را ب رای پیدایش جامعه مدرسین پ ی ریزی‬ ‫کردیم که االن هم در اساسنامه جامعه مدرسین به این یازده ‬ ‫نفر اشاره ای شده است که چه کسانی بوده اند و بنده هم یکی‬ ‫ی ندارد االن به همه‬ ‫از انها هستم و نظایر ان زیاد است که لزوم ‬ ‫انها اشاره شود‪ .‬اگر اینها مبارزه نیس��ت‪ ،‬بلی ما اهل مبارزه‬ ‫نبودیم‪ ،‬اما اگر اینها مبارزه هست‪ ،‬به هر حال ما هم در این‬ ‫مبارزه سهمی داشته ایم‪».‬‬ ‫او پی رامون ارتباط خود ب��ا مجاهدین خلق نیز توضیح‬ ‫م ی دهد؛ انجا که م ی گوید‪« :‬در اواخر مبارزات گروه هایی حتی‬ ‫در قم‪ ،‬تشکیل و سمپات هایی از انها در میان طلب ه ها وجود‬ ‫داشتند که دارای افکار انحرافی بودند و حتی در پای درس های‬ ‫حوزوی نیز حاضر م ی ش��دند که بعدا جزو اعضای رد ه باالی‬ ‫منافقین که االن از اب درامدن��د طرفدار فداییان و توده ای ها‬ ‫بودند‪ .‬با اینها ما همکاری نم ی کردیم و فقط با کسانی که به‬ ‫سالمت انها اطمینان داشتیم‪ ،‬اعتماد م ی کردیم‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫البت��ه م��ن هی��چ گاه ان را تخطئ��ه نم ی کن��م‪ ،‬اما‬ ‫م ی گویم‪« :‬بنده ان کاری را م ی کنم که در پیش��گاه خداوند‬ ‫ب رای ان جوابی داش��ته باش��م‪ ».‬پیش از پی��روزی انقالب‪،‬‬ ‫مقام معظم رهبری و اقای هاشم ی رفس��نجانی توسط اقای‬ ‫قدوس��ی وقتی تعیین کردند ک��ه ب رای صبحان��ه به منزل‬ ‫ما تش��ریف م ی اورند‪ .‬در ان جلس��ه صبحانه غیر از این دو‬ ‫بزرگوار‪ ،‬ش��خص دیگری نبود‪ .‬اقای هاش��می عنان سخن‬ ‫را به دس��ت گرفتند و از اینجا ش��روع کردند که‪« :‬ما سال ها‬ ‫با هم همکارهای فرهنگی و سیاس��ی داش��تیم‪ ،‬اما مدتی‬ ‫است که تو کنار کشیدی و با ما نیستی‪ .‬امروز ما یک جبهه‬ ‫ضد امپ ریالیسم تشکیل دادیم و همه کسانی که با امپ ریالیسم‬ ‫و استعمار مخالفند باید ب رای پیروزی در این جبهه مشارکت‬ ‫کنند‪ ».‬ایشان در سخن هایشان روی جبهه ضدامپریالیسم‬ ‫بس��یار تاکید کردند‪ .‬بنده به ایش��ان عرض ک��ردم‪« :‬اقای‬ ‫ هاشمی! من طلب ه ای هستم که دغدغه ام اسالم است‪ .‬اگر این‬ ‫یک حرکت اسالمی است و بناس��ت کاری ب رای اسالم شود‪،‬‬ ‫بنده هم هستم‪ .‬حال‪ ،‬بنده در این جبهه ضدامپریالیسم باید‬ ‫چه کار کنم؟» ایشان گفتند‪« :‬مساله شریعتی و شهید جاوید‬ ‫و‪ ...‬را باید کنار گذاشت‪ .‬حتی ما با مارکسیس ت ها باید اتحاد‬ ‫داشته باش��یم! ما باید با تمام گروه هایی که ضدامپریالیسم‬ ‫هستند از مارکسیس��ت ها‪ ،‬مجاهدین‪ ،‬طرفداران شریعتی تا‬ ‫طرفداران صالحی نجف ابادی و دیگران اتحاد داشته باشیم و‬ ‫مخالفت را کنار بگذاریم و فقط با امپریالیسم مبارزه کنیم!»‬ ‫گفتم‪« :‬مطرح کردن صالحی که دیگر معنا ندارد‪ ،‬ولی از من‬ ‫چه م ی خواهید و پیش��نهادتان چیس��ت؟» گفتند‪« :‬بیا و با‬ ‫مجاهدین همکاری کن!» گفتم‪« :‬من انها را نم ی شناس��م‪.‬‬ ‫چیزهایی درباره انها شنیده ام‪ ،‬اما تا انها را نشناسم همکاری‬ ‫نم ی کنم‪ ».‬گفتند‪« :‬ما م ی شناسیم‪ ».‬گفتم‪« :‬من کار شما‬ ‫را تخطئه نم ی کنم‪ .‬ش��ما پیش خدا حجت دارید و کارتان را‬ ‫بکنید‪ ،‬اما من تا انها را نشناس��م‪ ،‬تایی��د نم ی کنم‪ ».‬گفتند‪:‬‬ ‫«نماز شبشان ترک نم ی شود‪ ،‬ماهانه دوازده هزار تومان حقوق‬ ‫م ی گیرند و از ای��ن مقدار فقط پانصد تومان��ش را مصرف و‬ ‫بقی ه اش را صرف مبارزه م ی کنند‪ ،‬چنینند و چنانند‪».‬‬ ‫گفتم‪« :‬همه این ها را که فرمودید درست است‪ ،‬اما ب رای‬ ‫شما حجت است و ب رای من حجت نیس��ت‪ .‬من تا کسی را‬ ‫نشناسم که ب رای اسالم کار م ی کند‪ ،‬با او همکاری نم ی کنم‪».‬‬ ‫از اول تا اخر این گفت وگو مقام معظم رهبری هم نشسته بودند‬ ‫و هیچ نم ی گفتند و فقط صحب ت های اقای هاش��می بود و‬ ‫جواب های بنده‪ .‬پس از این گفت وگو اقای هاشمی با ناراحتی‬ ‫منزل ما را ترک کردند و رفتند‪.‬‬ ‫بیان ش��د که س��لیقه بن��ده این گونه اس��ت و این در‬ ‫حالی بود که بسیاری از دوس��تان ما در ان جبهه به اصطالح‬ ‫ضد استعماری شریک بودند‪ .‬البته کمک های اقای هاشمی‬ ‫به منافقین را نیز نباید فراموش کرد‪ .‬چه پول هایی که به انها‬ ‫داد‪ .‬در حال حاضر هم نم ی گویم که انها کار بدی کردند‪ .‬شاید‬ ‫ایط همان بود‪ ،‬اما من چون حجتی‬ ‫وظیفه ش��ان در ان ش��ر ‬ ‫نداشتم‪ ،‬مشارکت نکردم‪ .‬شاید من اشتباه کرده باشم‪ ،‬اما اگر‬ ‫اشتباه هم کرده ام‪ ،‬خودم را معذور م ی دانم‪.‬‬ ‫به ه ر حال‪ ،‬س��لیقه من از ابتدا تا کن��ون این گونه بوده‬ ‫اس��ت‪ .‬هر جا فهمیدم حرکتی ب رای اسالم ضرر دارد‪ ،‬با همه‬ ‫توان به میدان امدم و مالحظه هیچ چیز را نکردم که کسی‬ ‫خوش��ش یا بدش بیاید‪ .‬وقتی نم ی فهمیدم که چیزی ب رای‬ ‫اسالم مفید است‪ ،‬کمک نم ی کردم‪ .‬به دنبال پست و مقام ی ‬ ‫هم نبودم‪ .‬اگر گاهی مسئولیت کوچکی هم عهده دار شدم‪،‬‬ ‫تشخیص دادم که وظیفه شرعی است؛ وگرنه دنبال چیزی‬ ‫نبودم‪ ،‬نه حزب��ی و نه جمعیتی‪ .‬به عن��وان یک طلبه درس‬ ‫م ی خواندم‪ ،‬درس م��ی دادم و اگر گاهی چی��زی م ی گفتم‪،‬‬ ‫انجایی بوده که فکر م ی کردم به اسالم ضربه م ی خورد‪».‬‬ ‫اقدام به انتش��ار گزیده بیان��ات تاریخی امام (ره) در منش��ور‬ ‫روحانیت کرده اس��ت‪ .‬ب ر اساس نوش��ته وب سایت هاشمی‪:‬‬ ‫امام خمینی(ره) بنیانگ��ذار کبیر جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫در منش��ور تاریخی روحانی��ت ضمن بی��ان ناگفته هایی از‬ ‫دوران مبارزه و خون دل ه��ای ان ایام‪ ،‬تاکید فرمودند‪« :‬دیروز‬ ‫مقدس نماهای بیشعور می ‏گفتند مبارزه با شاه حرام است و‬ ‫مشروب فروشی و فساد و فحشا و فسق و حکومت ظالمان‬ ‫ب رای ظهور امام زمان‪ -‬ارواحنا فداه‪ -‬مفید و راهگشاست‪ ،‬امروز‬ ‫یک مرتبه متدین شده اند و فریاد «وااسالما» سر می ‏دهند!‬ ‫در دوران مب��ارزه اوض��اع مث��ل امروز نب��ود‪ ،‬هرکس‬ ‫صد در صد معتقد به مب��ارزه نبود زیر فش��ارها و تهدیدهای‬ ‫مقدس نماها از میدان ب��ه در م ی رفت؛ ترویج تفکر «ش��اه‬ ‫سایه خداست» یا با گوش��ت و پوس��ت نمی ‏توان در مقابل‬ ‫توپ و تانک ایس��تاد و اینکه م��ا مکلف به جه��اد و مبارزه‬ ‫نیس��تیم یا جواب خون مقتولین را چه کس��ی می ‏دهد و از‬ ‫همه شکننده تر‪ ،‬شعار گمراه کننده حکومت قبل از ظهور امام‬ ‫زمان‪ -‬علی ه السالم‪ -‬باطل اس��ت و هزاران «ان ُقلت» دیگر‪،‬‬ ‫مشکالت بزرگ و جانفرسایی بودند که نمی ‏شد با نصیحت و‬ ‫مبارزه منفی و تبلیغات جلوی انها را گرفت؛ تنها راه حل‪ ،‬مبارزه‬ ‫و ایثار خون بود که خداوند وسیله ‏اش را اماده کرد‪.‬‬ ‫«والیتی» های دیروز که در سکوت و تحجر خود ابروی‬ ‫اسالم و مسلمین را ریخته اند و در عمل پشت پیامبر(ص) و‬ ‫اهل بیت عصمت و طهارت (ع) را شکسته ‏اند و عنوان والیت‬ ‫ب رایشان جز تکس��ب و تعیش نبوده است‪ ،‬امروز خود را بانی‬ ‫و وارث والیت کرده و حسرت والیت دوران شاه را می ‏خورند!‬ ‫ما از همه روحانیون دفاع نم ی کنیم‪ ،‬چرا که‏ روحانیون‬ ‫وابس��ته و مقدس نما و تحجرگرا هم کم نبودند و نیس��تند‪.‬‬ ‫در حوزه‏های علمیه هس��تند اف��رادی که علی��ه انقالب و‬ ‫اس�لام ناب محمدی فعالی��ت دارند‪ .‬امروز عده ‏ای با ژس��ت‬ ‫میزنند‬ ‫مقدس مابی چنان تیشه به ریشه دین و انقالب و نظام ‏‬ ‫که گویی وظیفه‏ ای غیر از ای��ن ندارند‪ ،‬خطر تحجرگرایان و‬ ‫مقدس نمایان احمق در حوزه‏ های علمیه کم نیست‪.‬‬ ‫به زعم بعضی افراد‪ ،‬روحانیت زمانی قابل احترام و تکریم‬ ‫ی وجودش ببارد و اال عالم سیاس و‬ ‫بود که حماقت از س��راپا ‏‬ ‫روحانی کاردان و زیرک‪ ،‬حتما کاسه ‏ای زیر نیم کاسه داشت!‬ ‫این از مس��ائل رایج حوزه ها بود که هر کس کج راه می ‏رفت‬ ‫متدین تر بود‪ .‬یاد گرفتن زبان خارجی‪ ،‬کفر و فلسفه و عرفان‪،‬‬ ‫گناه و ش��رک به ش��مار می ‏رفت‪ .‬در مدرس��ه فیضیه فرزند‬ ‫خردس��الم‪ ،‬مرحوم مصطفی از کوزه ای اب نوش��ید‪ ،‬کوزه را‬ ‫اب کشیدند‪ ،‬چرا که من فلسفه می ‏گفتم‪ .‬تردیدی ندارم اگر‬ ‫همین روند ادامه می ‏یافت‪ ،‬وض��ع روحانیت و حوزه ‏ها‪ ،‬وضع‬ ‫کلیساهای قرون وس��طی می ‏ش��د‪ .‬دیروز مقدس نماهای‬ ‫بیشعور می ‏گفتند دین از سیاست جداست و مبارزه با شاه حرام‬ ‫است‪ ،‬امروز می ‏گویند مسئوالن نظام کمونیست شده ‏اند‪ ،‬تا‬ ‫دیروز مشروب فروشی و فساد و فحش��ا و فسق و حکومت‬ ‫ظالمان ب رای ظهور امام زمان‪ -‬ارواحنا فداه‪ -‬را مفید و راهگشا‬ ‫م ی دانستند‪ ،‬امروز فریاد «وااسالما» سر می ‏دهند!‬ ‫روحانی‏نماهایی که قبل از انقالب دین را از سیاست جدا‬ ‫میدانستند و سر به استانه دربار م ی ساییدند یک مرتبه متدین‬ ‫ ‏‬ ‫شده و به روحانیون عزیز و شریفی که ب رای اسالم ان همه زجر‬ ‫یزنند‪.‬طالب‬ ‫و اوارگی و زندان و تبعید کش��یدند تهمت ها م ‬ ‫جوان باید بدانند که پرونده تفکر این گروه همچنان باز است و‬ ‫شیوه مقدس مابی و دین فروشی عوض شده است؛ شکست‬ ‫خوردگان دیروز‪ ،‬سیاست بازان امروز شده اند‪».‬‬ ‫جدال خاط رات دو ایت اهلل در ش��رایطی اوج گرفته که‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی سال ها پیش درگفت وگویی با روزنامه‬ ‫کیهان‪ ،‬هاش��می را شاهد س��وابق مبارزاتی خود نامیده بود‬ ‫که افراد م ی توانند درباره فعالی ت های سیاسی ‪ -‬انقالب ی اش‬ ‫از ایشان س��وال کنند‪ .‬این گفت وگو در ‪ ۱۴‬شهریور ‪ ۱۳۷۸‬در‬ ‫کیهان منتشر شد؛ گفت وگوییکه محورهای ان‪ ،‬سخنان او‬ ‫پیش از خطب ه های نماز جمعه ته ران درباره خشونت‪ ،‬سوابق‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪25‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫ارامشپسازتوفان‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫پایان بن بست سیاسی در افغانستان‬ ‫پس از چند ماه بن بست سیاسی در افغانستان باالخره‬ ‫بازشماری ارای دور دوم انتخابات‪ ،‬تکلیف رقبای انتخاباتی‬ ‫را مش��خص کرد و اش��رف غنی احم��د زی رئی س جمهور و‬ ‫عبداهلل عب��داهلل رئیس اجرای��ی دولت اینده ش��دند‪ .‬به این‬ ‫ترتیب افغانس��تان نخس��تین گام را در جهت وحدت ملی‬ ‫برداش��ت و تکلیف دولت ائتالفی که قرار بر این است پس‬ ‫از دولت حامد ک��رزای به روی کار بیاید‪ ،‬مش��خص ش��د‪.‬‬ ‫عبداهلل عبداهلل و اشرف غنی احمدزی هفته گذشته با حضور‬ ‫در کاخ ریاست جمهوری متن یک توافقنامه چهارصفحه ای را‬ ‫ب رای تشکیل دولت وحدت ملی امضا کردند‪ .‬این موافقتنامه‪،‬‬ ‫پس از هفته ها مذاکره و جنجال س��رانجام با میانج ی گری‬ ‫امریکا‪ ،‬سازمان ملل متحد‪ ،‬حامد کرزای و شماری از رهب ران‬ ‫افغانستان‪ ،‬شنب ه شب نهایی ش��د و روز یکشنبه گذشته به‬ ‫امضا رسید‪ .‬ب راساس این موافقتنامه‪ ،‬هر دو ستاد انتخاباتی‬ ‫دولت وحدت ملی تش��کیل خواهند داد و قدرت به صورت‬ ‫مساوی بین انها تقسیم خواهد شد‪ .‬به گفته فی ض اهلل زکی‪،‬‬ ‫سخنگوی ستاد انتخاباتی تیم «تحول و تداوم» به رهبری‬ ‫اشرف غنی احمدزی‪ ،‬تمام موارد توافق شده بر سر تشکیل‬ ‫دولت وحدت ملی مطابق قانون اساس��ی افغانستان است و‬ ‫انان در هیچ موردی که خالف قانون اساس��ی باشد توافق‬ ‫نکرده اند‪ .‬در همین حال «فضل الرحمان اوریا» سخنگوی‬ ‫س��تاد انتخاباتی تیم «اصالحات و همگرای��ی» به رهبری‬ ‫عب داهلل عب داهلل نیز گفته است‪ 99« :‬درصد اختالفات دو طرف‬ ‫برسر تشکیل دولت وحدت ملی ب ر طرف شده و تنها اختالف‬ ‫بر س��ر نحوه و چگونگی اعالم نتایج باقی مانده است‪ ».‬به‬ ‫گفته اعضای ارشد دو ستاد انتخاباتی کاندیداها بر سر تقسیم‬ ‫‪ 50-50‬قدرت در قوه مجریه و قوه قضائیه توافق کردند‪.‬‬ ‫حال باید دی��د توافقاتی ک��ه اخی را اعالم ش��ده روند‬ ‫انتخابات را به پایان م ی رس��اند یا خیر‪ .‬گر چه هر دو کاندیدا‬ ‫در حضور حامد کرزی رئی س جمهور افغانس��تان و بسیاری‬ ‫از رهب ران جهادی در کاخ ریاست جمهوری این کشور اعالم‬ ‫کردند که بر سر تشکیل دولت وحدت ملی به توافق رسیده اند‬ ‫و اختالفی باقی نمانده است‪.‬‬ ‫توافقنام ه‪‎‬ای ب ر اساس تساوی و شایسته ساالری‬ ‫این توافقنامه سیاسی هفت بخش دارد که در ان بدون‬ ‫نام بردن از دو نامزد‪ ،‬بر تعیین مقام های بلندپایه ب راس��اس‬ ‫تساوی و اصل شایسته ساالری تاکید شده است‪.‬‬ ‫بخش اول توافقنامه به برگ��زاری لویه جرگه ای ب رای‬ ‫تعدیل قانون اساسی اختصاص یافته اس��ت‪ .‬در توافقنامه‬ ‫تصریح ش��ده ک��ه رئی س جمه��وری پ��س از تحلیف یک‬ ‫کمیس��یون ویژه را ب رای تهیه طرح تعدیل قانون اساس��ی‬ ‫تشکیل دهد‪ .‬توزیع شناسنامه های الکترونیک و تهیه جدول‬ ‫زمانی ب رای اجرایی شدن این توافقنامه‪ ،‬بخش دیگر ان است‪.‬‬ ‫همچنین در این توافقنامه بر اصالح نظام انتخاباتی نیز تاکید‬ ‫شده است‪ .‬بخش دوم این توافقنامه به ایجاد پست اجرایی‬ ‫اختصاص یافته‪ .‬رئیس اجرای��ی در مجالس تصمیم گیری‬ ‫دولت شرکت م ی کند و مدیریت امور اداری و اجرایی حکومت‬ ‫به عهده اوست‪ .‬ب رای دفتر رئیس اجرایی ساختار اداری و مالی‬ ‫ویژه ای ایجاد م ی شود‪ .‬ب راس��اس بخش دوم این توافقنامه‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری ریاست «کابینه» را به عهده خواهد داشت‪.‬‬ ‫ب راس��اس تعریف این توافقنامه‪ ،‬کابینه متش��کل اس��ت از‬ ‫رئی س جمهوری‪ ،‬معاونان او‪ ،‬صدر اعظ��م اجرایی‪ ،‬معاونان‬ ‫صدر اعظم اجرایی‪ ،‬مشاور ارشد رئی س جمهوری و وزی ران‪ .‬این‬ ‫بخش از توافقنامه ریاست «شورای وزی ران» را به عهده رئیس‬ ‫اجرایی گذاشته است‪ .‬شورای وزی ران شامل وزی ران و متمایز‬ ‫از کابینه است‪ .‬رئیس اجرایی «مجالس فرعی» کابینه را به‬ ‫عهده خواهد داشت‪.‬‬ ‫اخرین توصیه کرزای‬ ‫در عین ح��ال حامد ک��رزای‪ ،‬رئی س جمه��ور فعلی‬ ‫افغانستان که تا پایان دوران ریاست جمهوری اش از امضای‬ ‫توافقنامه امنیتی با امریکا اجتناب کرد‪ ،‬در مراسم خداحافظی‬ ‫ضمن هشدار به رئی س جمهور و رئیس اجرایی در مورد امریکا‬ ‫گفت‪« :‬امریکا ب رای تحقق اهداف خود به افغانستان امد و در‬ ‫راستای تامین امنیت افغانستان کاری نکرد‪ ».‬حامد کرزای‬ ‫تاکید کرد امریکا در راس��تای ایجاد صلح و تامین امنیت در‬ ‫افغانستان صادقانه همکاری نکرد‪ .‬وی افزود‪ :‬توصیه من به‬ ‫رئی س جمهور و رئیس اجرایی دولت اینده این اس��ت که در‬ ‫دوستی با امریکا محتاط باش��ند و در این راستا منافع ملی‬ ‫افغانستان را در نظر بگی رند‪».‬‬ ‫کرزای ضمن س��پاس از هم��کاری و همگامی مردم‬ ‫در راس��تای ایجاد دولت در افغانس��تان‪ ،‬اظهار داشت‪13« :‬‬ ‫س��ال پیش کار ایجاد دولت را از نقطه صفر اغاز کرده و در‬ ‫این راه اقداماتی بزرگ اما ناکافی انجام ش��ده اس��ت‪ ».‬قرار‬ ‫است دوش��نبه این هفته‪ ،‬کرزای قدرت را به طور رسمی به‬ ‫اش��رف غنی احمدزی رئی س جمهور جدید افغانستان واگذار‬ ‫کند‪.‬‬ ‫به تعهدات خود وفادار هستیم‬ ‫همچنین رئی س جمهور جدید افغانستان در نخستین‬ ‫نشست خبری پس از پیروزی تاکید کرد دولت وحدت ملی‪،‬‬ ‫دولتی موثر‪ ،‬قاطع و شفاف خواهد بود‪.‬‬ ‫اشرف غنی احمدزی که از س��وی کمیسیون مستقل‬ ‫انتخابات افغانس��تان به عن��وان رئی س جمه��ور جدید این‬ ‫کش��ور‪ ،‬معرفی ش��د‪ ،‬در نخستین نشس��ت خبری پس از‬ ‫پیروزی‪ ،‬ضمن اب راز قدردانی از حوصله مردم در ب رابر طوالنی‬ ‫ش��دن روند انتخابات‪ ،‬گفت که دولت وح��دت ملی‪ ،‬دولتی‬ ‫موثر‪ ،‬قاطع‪ ،‬شفاف و مس��ئولی ت پذیر خواهد بود‪ .‬وی افزود‪:‬‬ ‫«قانون و قاطعیت ش��عار ما بوده و در عمل نیز به ان وفادار‬ ‫خواهیم بود؛ طوری که قانون اساسی افغانستان را معیار هر‬ ‫عمل خود قرار داده و از تطبیق ان در هر ‪ 6‬ماه به مردم این‬ ‫کشور گزارش و اطمینان خواهیم داد‪ ».‬اشرف غنی در بخش‬ ‫دیگری از سخنان خود از عب داهلل عب داهلل رقیب انتخاباتی خود‬ ‫به عنوان همکار در ترکیب دولت اینده نام برده و تاکید کرد‪:‬‬ ‫«من و عبداهلل عبداهلل به تعهدات خود به ملت افغانس��تان‬ ‫وفادار هستیم‪ ».‬وی افزود‪« :‬مردم افغانستان از ما «خدمت»‬ ‫م ی خواهند و حکوم��ت دولت وحدت ملی خ��ود را در ب رابر‬ ‫تک تک شهروندان افغانستان مسئول و پاسخگو م ی داند‪».‬‬ ‫اشرف غنی سیاست خارجی خود را مبتنی بر تعامل و ایجاد‬ ‫روابط دوستانه با جهان تعریف کرده و اظهار داشت‪« :‬با دنیا‬ ‫و منطقه روابط حس��نه ای خواهیم داش��ت‪ ».‬اشرف غنی‪،‬‬ ‫تامین صلح و ثبات افغانس��تان را یک��ی از ارزوهای برحق‬ ‫مردم افغانس��تان و یکی از اولویت های اساسی دولت اینده‬ ‫افغانستان خواند و تاکید کرد‪« :‬صلح و ثبات افغانستان را در‬ ‫ب رابر هیچ چیزی قربانی نخواهیم کرد‪».‬‬ ‫عبداهلل نیز قانع شد‬ ‫احتمال امضای قرارداد امنیتی‬ ‫گفته م ی شود که غنی به احتمال زیاد قرارداد امنیتی‬ ‫را با امری��کا امضا خواهد کرد‪ .‬موضوعی ک��ه مورد موافقت‬ ‫عبداهلل عبداهلل قرار خواهد گرفت‪ ،‬اما کرزای هرگز حاضر به‬ ‫امضای ان با واشنگتن نشد‪ .‬اما برخی گزارش‪‎‬ها نیز حاکی‬ ‫از ان است که دفتر هیات نمایندگی سازمان ملل متحد در‬ ‫افغانستان اعالم کرده که امضای موافقتنامه تشکیل دولت‬ ‫وحدت ملی از س��وی دو نامزد انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫ی در راستای حرکت این کشور ب رای دوره هایی‬ ‫افغانستان گام ‬ ‫از ثبات سیاس��ی اس��ت‪ .‬در بیانیه این نهاد ام��ده که یان‬ ‫کوبیش‪ ،‬نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در افغانستان گفته‬ ‫که عدم ثبات سیاسی در ماه های گذشته تاثی رات سنگین بر‬ ‫اقتصاد‪ ،‬امنیت و حکومتداری در این کش��ور داشته است‪ .‬او‬ ‫افزوده است که این موافقتنامه باید فورا به مرحله اجرا گذاشته‬ ‫شود و سازمان ملل نیز متعهد به حمایت از دولت افغانستان‬ ‫باقی م ی ماند‪ .‬همزمان کاخ سفید نیز در بیانی ه ای اعالم کرده‬ ‫که امریکا امض��ای موافقتنامه دولت وحدت ملی از س��وی‬ ‫دو نامزد انتخابات ریاس��ت جمهوری افغانستان را تحسین‬ ‫م ی کند‪ .‬در بیانیه کاخ سفید امده که امضای این موافقتنامه‬ ‫نهادهای سیاسی افغانستان را نزدیک تر و اطمینان به اینده را‬ ‫تضمین م ی کند‪ .‬کاخ سفید افزوده که اماده است با نهادهای‬ ‫اداری افغانستان ب رای موفقیت بیشتر انان همکاری کند‪.‬‬ ‫استقبال جهانی‬ ‫همچنین رئی س جمهوری امری��کا در تماس تلفنی با‬ ‫اشرف غن ی احمد زی و عبداهلل عبداهلل تشکیل دولت وحدت‬ ‫ملی را به این دو سیاستمدار افغان تبریک گفت‪.‬باراک اوباما‪،‬‬ ‫در این گفت وگوی تلفنی‪ ،‬به انها ب رای تشکیل دولت وحدت‬ ‫ملی و حفاظت از اولین گذار دموکراتیک و صلح امیز رهبری‬ ‫در تاریخ افغانستان تبریک گفت‪ .‬به گفته کاخ سفید‪ ،‬اوباما‬ ‫از انها به دلیل رهبری و تمایالتشان ب رای همکاری با هدف‬ ‫پیشبرد منافع ملی افغانستان تقدیر کرد‪ .‬در بیانیه کاخ سفید‬ ‫امده اس��ت‪« :‬رئی س جمهوری امریکا بار دیگر بر همکاری‬ ‫استراتژیک ایاالت متحده با افغانستان تاکید کرد و به ادامه‬ ‫حمایتش از دولت جدید افغانستان متعهد شد‪».‬‬ ‫س��فارت بریتانیا در کابل نی��ز با انتش��ار بیانی ه ای‪ ،‬از‬ ‫توافق دو نامزد اس��تقبال کرده و ان را «پایان بالتکلیفی»‬ ‫خوانده است‪.‬‬ ‫در بیانیه سفارت بریتانیا امده است که این توافقنامه‬ ‫زمینه را ب��رای انتقال صلح امی��ز و دموکراتی��ک قدرت در‬ ‫افغانستان فراهم م ی کند‪ .‬در بخشی از این بیانیه امده است‪:‬‬ ‫«ما انتظار داریم با دولت جدید افغانستان کار کنیم تا مردم‬ ‫افغانس��تان از اینده مرفه و صلح امیز که مستحق ان است‪،‬‬ ‫برخوردار شوند‪».‬‬ ‫همپای امریکا و بریتانیا‪ ،‬دبیرکل نات��و نیز از امضای‬ ‫این موافقتنامه استقبال کرده و افزوده است که با وجود تمام‬ ‫چالش ها‪ ،‬دو نامزد به تعهدات خود پایبند باقی ماندند‪.‬‬ ‫گراسموسن م ی گوید‪« :‬اکنون من دو نامزد‬ ‫اندرس فو ‬ ‫باز هم ساز مخالف طالبان‬ ‫از دیگر سو‪ ،‬شب ه نظامیان طالبان افغانستان نیز پس‬ ‫از اعالم توافق‪ ،‬با انتشار بیانی ه ای معاهده دولت وحدت ملی‬ ‫میان اشرف غنی احمدزی و عبداهلل عبداهلل را رد کردند و ان را‬ ‫اقدامی «جعلی» خواندند که از سوی امریکا سازماندهی شده‬ ‫و مردم افغان ان را قبول ندارند‪ .‬ذبی ح اهلل مجاهد‪ ،‬سخنگوی‬ ‫طالبان افغانستان در بیانی ه ای که ب رای روزنامه نگاران ارسال‬ ‫شده‪ ،‬اعالم داشته است‪« :‬ما دولت توافق ملی را نم ی پذیریم‬ ‫چرا که این اقدام از سوی کشوری سازماندهی شده که دشمن‬ ‫افغانستان است‪ ».‬در ادامه این بیانیه امده است‪« :‬انتصاب‬ ‫اشرف غنی و تشکیل یک دولت تقلبی و جعلی هرگز مورد‬ ‫پذی��رش افغان ها نخواهد ب��ود‪ .‬امریکای ی ه��ا باید بفهمند‬ ‫که خاک ما و س��رزمینمان ب��ه خودمان تعل��ق دارد و تمام‬ ‫تصمیمات و توافق ها باید از سوی افغان ها صورت پذیرد‪ ،‬نه‬ ‫از سوی وزیر امور خارجه امریکا و سفیر امریکا‪».‬‬ ‫پایان شش ماه بالتکلیفی‬ ‫نخستین دور انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در‬ ‫‪ 16‬فروردین امسال برگزار شد و در پی ان دو کاندیدا از هشت‬ ‫کاندیدای دیگر به دور دوم انتخابات راه یافتند و دور دوم نیز‬ ‫در ‪ 24‬خرداد ماه برگزار شد‪.‬‬ ‫قرار بود ب��ا اع�لام نتیجه نهای��ی دور دوم انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری افغانستان مراس��م تحلیف رئی س جمهور‬ ‫جدید این کش��ور حدود دو ماه قبل برگزار شود‪ ،‬اما به دلیل‬ ‫اختالفات بر س��ر نتایج انتخابات این رون��د تاکنون چندین‬ ‫بار به تاخیر افتاد‪.‬‬ ‫عبداهلل اصل ی‪‎‬ترین معترض به اع�لام نتیجه نهایی‬ ‫انتخابات دور دوم ریاست جمهوری افغانستان بود و چندین‬ ‫بار از روند انتخابات خارج ش��د‪ .‬توافق برسر تشکیل دولت‬ ‫وحدت ملی با میانج ی‪‎‬گری سازمان ملل متحد و امریکا میان‬ ‫رهب ران هر دو ستاد انتخاباتی انجام ش��د و قرار بود با پایان‬ ‫بررس ی‪‎‬ها و اعالم نتیجه نهایی دولت وحدت ملی تشکیل‬ ‫شود‪ .‬در ماه های گذش��ته چندین بار گزارش‪‎‬هایی از توافق‬ ‫دو طرف منتشر شد‪ ،‬اما در عمل این توافقات نهایی نشد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ش��به نظامیان طالب��ان افغانس��تان نی��ز‬ ‫پس از اعالم توافق‪ ،‬با انتش��ار بیانیه ای‬ ‫معاه��ده دول��ت وح��دت مل��ی می��ان‬ ‫ارشف غنی احم��دزی و عبدالله عبدالله را‬ ‫رد کردند و ان را اقدامی «جعلی» خواندند‬ ‫که از س��وی امریکا س��ازماندهی شده و‬ ‫مردم افغان ان را قبول ندارند‬ ‫را تشویق م ی کنم که مسئولیت خود را در فضای همکاری‬ ‫و مشارکت به پیش ببرند‪ ».‬دبیرکل ناتو افزوده است که این‬ ‫س��ازمان منتظر اعالم نتیجه انتخابات‪ ،‬مراس��م تحلیف‪،‬‬ ‫انتخاب رئیس اجرایی و در نهایت امضای موافقتنامه امنیتی‬ ‫افغانستان با ناتو و امریکا در زودترین فرصت ممکن است‪.‬‬ ‫او گفته که دو نامزد در این زمینه در کنف رانس ولز وعده‬ ‫داده بودند و این یکی از م��وارد کلیدی ب رای ثبات و حمایت‬ ‫جامعه جهانی از افغانستان است‪ .‬این نهاد افزوده که رسیدن‬ ‫به این توافق با مشکالت‪ ،‬مشارکت و از خودگذشتگ ی های‬ ‫دو نامزد همراه بوده است و امضای این توافق احترام به روند‬ ‫دموکراتیک و فرصت مهم ب رای وحدت و ثبات افغانس��تان‬ ‫است‪.‬‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران از حصول توافق سیاس��ی‬ ‫ب��ه عمل ام��ده بین دکت��ر اش��رف غنی احم��دزی و دکتر‬ ‫عبداهلل عبداهلل نامزدهای ریاست جمهوری افغانستان ب رای‬ ‫تشکیل دولت وحدت ملی استقبال کرد‪ .‬وزارت خارجه ای ران در‬ ‫بیانی ه ای اعالم کرد‪« :‬جمهوری اسالمی ای ران به عنوان کشور‬ ‫همسایه و حامی دائمی افغانستان؛ همواره از صلح‪ ،‬ثبات و‬ ‫امنیت در سایه تشکیل دولت فراگیر و قوی با مشارکت همه‬ ‫اقوام و گروه های این کشور حمایت کرده است‪ .‬ب ر این اساس‪،‬‬ ‫توافق اخیر را نش��انه بلوغ سیاس��ی باالی نخبگان و مردم‬ ‫افغانستان ارزیابی کرده و ان را نش��انه ظرفیت و توانمندی‬ ‫فراوان جامعه افغانستان ب رای برون رفت از مشکالت داخلی‬ ‫م ی داند‪ .‬تجربه سالیان گذش��ته به مردم افغانستان اموخته‬ ‫اس��ت که حفظ وحدت و همدلی میان اق��وام مختلف؛ رمز‬ ‫موفقیت انها در اداره کشور است‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫در عین حال عبداهلل عبداهلل‪ ،‬وزیر امور خارجه پیشین‬ ‫و یکی از رقبای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان معتقد‬ ‫اس��ت که عنوان رئی س جمهور دو بار از وی دزدیده شده اما‬ ‫این بار توافقی امضا شده که وی نیز دستی به سکان اداره‬ ‫کشور دارد‪ .‬عبداهلل ‪ 54‬ساله از انتخابات سال ‪ 2009‬میالدی‬ ‫به دنبال جب ران بود چرا که در ان زمان وی در دور نخس��ت‬ ‫انتخابات پس از حامد کرزای در جای��گاه دوم قرار گرفت و‬ ‫سپس از شرکت در دور دوم انتخابات کناره گیری کرد‪ .‬وی‬ ‫مدعی شد که ب رای ثابت کردن نتایج این انتخابات در دور‬ ‫دوم تقلب صورت م ی گیرد‪ .‬در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫سال جاری میالدی نیز وی بار دیگر معتقد است که تقلب‬ ‫انتخاباتی صورت گرفت��ه و مانع پی��روزی وی در دور دوم‬ ‫انتخابات شده است‪ ،‬چرا که عبداهلل در دور نخست انتخابات‬ ‫در جایگاه اول و اش��رف غنی پشت س��ر ان در جایگاه دوم‬ ‫قرار گرفته بود‪ .‬اما نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫افغانس��تان که چند س��اعت پس از امضای توافق «دولت‬ ‫متحد ملی» منتشر ش��د‪ ،‬تاکید کرد که اشرف غنی پیروز‬ ‫انتخابات بوده اس��ت‪ .‬در ای��ن توافق تقس��یم قدرت‪ ،‬وی‬ ‫به عنوان «مدیر اجرایی» نقشی مشابه نخس ت وزیر خواهد‬ ‫داشت‪ .‬عبداهلل عبداهلل‪ ،‬یکی از حامیان غرب و سیاستمداری‬ ‫که از نظر مذهبی میانه روس��ت‪ ،‬س��ال های اخیر را صرف‬ ‫برقراری رابطه با رهب ران قدرتمند قبایل کرده و همچنان با‬ ‫امریکا و دیگر کشورهای مهم اهدا کننده در ارتباط نزدیک‬ ‫باقی مانده است‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪27‬‬ ‫دولت‬ ‫سیاست‬ ‫دیپلماسی مذاکره‬ ‫سفر حسن روحانی به نیویورک ب رای ش��رکت در اجالس س ران‬ ‫س��ازمان ملل هم راه ش��د با مالقات های مهم‪ .‬دیدارهایی با س��ران‬ ‫کشورهای ف رانس��ه و انگلیس و رایزن ی های فش��رده در مورد پرونده‬ ‫هسته ای ای ران‪ .‬در این پرونده س��فر روحانی به امریکا را زیر ذره بین‬ ‫ق رار داده ایم‪.‬‬ ‫اروپا به جای امریکا‬ ‫حسن روحانی با سران انگلیس و فرانسه دیدار کرد‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫صنعت هسته ای خود را‬ ‫به دکور تبدیل‬ ‫نمی کنیم‬ ‫جدال‬ ‫پارادوکس ها در‬ ‫قلبنیویورک‬ ‫دولت‬ ‫‪1‬‬ ‫در حالی که تصور م ی ش��د اجالس امس��ال س��ازمان‬ ‫ملل متحد فرصتی باش��د ب رای بهبود روابط ای��ران و امریکا‬ ‫و دیدار احتمالی باراک اوباما و حس��ن روحانی اما در تحولی‬ ‫متفاوت دستگاه سیاست خارجی ای ران بر ان شد که به جای‬ ‫سرمایه گذاری روی بهبود روابط با واشنگتن به این بپردازند که‬ ‫با تنظیم دیدارها با مقامات بلند پایه غربی‪ ،‬روابط ته ران را با‬ ‫این کشورها تغییر مثبت دهند‪ .‬چنین بود که حسن روحانی با‬ ‫استفاده از فرصت این اجالس ب رای اولی ن بار در سال های پس‬ ‫از انقالب با نخس ت وزیر انگلیس دیدار کرد و البته در کنار سایر‬ ‫دیدار های مهمش دیداری هم ب رای دومین بار با رئی س جمهور‬ ‫فرانسه داشت‪ .‬این رویکرد دستگاه سیاست خارجی در حالی‬ ‫دنبال شد که به صورت موازی حس��ن روحانی چندی پیش‬ ‫دیداری هم با والدیمیر پوتین و رئیس جمهور چین داش��ت‪.‬‬ ‫مالقات هایی که در وضعیت خاص پرونده هس��ته ای ای ران‪،‬‬ ‫نگاه معن ادار ای ران به شرق لقب گرفت‪ .‬به یک معنا گویا دستگاه‬ ‫سیاست خارجی ای ران کوشیده است تا در مقابله با سیاست های‬ ‫واشنگتن و باال رفتن احتمال عدم توافق هسته ای روابط خود‬ ‫را با ش��رق گرم تر کند و به غرب هم به گونه ای متفاوت نگاه‬ ‫کند‪ .‬در این میان گفته م ی شود حس��ن روحانی خود را ب رای‬ ‫روزهای مهمی اماده م ی کند و ش��اید مجبور شود تغیی راتی‬ ‫را در سیاست های کالن اقتصادی و خارجی خود ایجاد کند‪.‬‬ ‫کامرون و روحانی دیدار کردند‬ ‫روزهای بحرانی لندن و تهران‬ ‫روابط ای ران و انگلیس در س��ال های بع��د از انقالب با‬ ‫فرا زو نش��ی ب های فراوانی مواجه بوده است‪ .‬اولین بحران در‬ ‫روابط ای ران و انگلستان چند روز بعد از تسخیر سفارت امریکا‬ ‫ط امام پدید امد‪ .‬در این زمان بود که‬ ‫توس��ط دانش��جویان خ ‬ ‫تعدادی دیگر از دانشجویان‪ ،‬به سفارت انگلستان حمله کرده‬ ‫بودند که با مداخله پلیس‪ ،‬موفق به ورود به س��فارت نشدند‪.‬‬ ‫مدت کوتاهی بعد از ای��ن واقعه بود ک��ه بریتانیا تصمیم به‬ ‫خروج کارمندان خود از ته ران گرفت و سفارت سوئد را حافظ‬ ‫منافع خود در ای ران اعالم ک��رد‪ .‬دومین بحران جدی در روابط‬ ‫دوجانبه مربوط به اشغال سفارت ای ران در لندن بود که منجر به‬ ‫کشته شدن دو تن از کارمندان سفارت شد و دولت ای ران‪ ،‬پلیس‬ ‫ب ریتانیا را به موجب کوتاهی در برخورد با مهاجمان که منجر به‬ ‫اشغال شش روزه سفارت و قتل کارمندان ای رانی ان بود‪ ،‬مقصر‬ ‫دانست‪ .‬در سال ‪ ۱۹۸۷‬میالدی و در خالل جنگ ای ران و ع راق‪،‬‬ ‫تمامی کارکنان سفارت در پی تیرگی روابط ای ران و بریتانیا به‬ ‫لندن فراخ وانده شدند و مجددا سفارت سوئد حافظ منافع ب ریتانیا‬ ‫معرفی شد‪ .‬در نوامبر ‪ ۱۹۸۸‬میالدی‪ ،‬جفری هاو وزیر خارجه‬ ‫بریتانیا با عل ی اکبر والیتی وزیر امور خارجه وقت ای ران در مورد‬ ‫برقراری دوباره روابط دیپلماتیک به توافق رسید‪ .‬در ‪ ۱۴‬فوریه‬ ‫‪ ۱۹۸۹‬میالدی‪ ،‬حضرت امام (ره) فتوایی ب رای قتل سلمان رشدی‬ ‫ی کارکنان بریتانیایی‬ ‫صادر کردند‪ .‬دولت بریتانیا بار دیگر‪ ،‬تمام ‬ ‫را از ای ران خارج کرد و سفارت به حالت نیمه تعطیل درامد‪ .‬ای ران‬ ‫نیز در ‪ 7‬فوریه همان سال روابط خود را به حالت تعلیق دراورد‪.‬‬ ‫بریتانیا در ‪ ۲۸‬اوریل ‪ ۱۹۹۴‬در اعتراض به به رسمیت شناختن‬ ‫ارتش جمهوریخ واه ای رلند توسط ای ران‪ ،‬تع دادی از دیپلمات های‬ ‫خود را فراخواند‪ .‬در ‪ ۱۸‬مه ‪ ۱۹۹۹‬روابط دو کشور مجددا تا سطح‬ ‫فعالیت وزارتخانه ها افزایش پی دا کرد‪ .‬در تحولی دیگر در ته ران‪،‬‬ ‫نام «خیابان وینس��تون چرچیل» در جنب سفارت بریتانیا در‬ ‫ته ران به نام «خیابان بابی ساندز»‪ ،‬تغییر نام یافت‪ .‬بابی ساندز‪،‬‬ ‫مل ی گرای ای رلندی ضدانگلیسی و عضو ارتش جمهوریخواه‬ ‫ای رلند بود‪ .‬اما در س��ال ‪ ۱۹۹۰‬می�لادی و در پی تهاجم ع راق‬ ‫به کویت‪ ،‬دولت بریتانیا برقراری مجدد رواب��ط با ای ران را الزم‬ ‫دانس��ت‪ .‬با برقراری دوباره روابط‪ ،‬تنش خاصی تا سال ‪۱۹۹۲‬‬ ‫میالدی ایجاد نش��د‪ ،‬تا انکه بنابر حکم دادگاه میکونوس در‬ ‫المان‪ ،‬کش��ورهای عضو اتحادیه اروپا از جمله دولت بریتانیا‪،‬‬ ‫سف رای خود را از ای ران فراخواندند‪.‬‬ ‫دوران متفاوت‬ ‫در ادامه تحوالت در رابطه میان دو کش��ور‪ ،‬نمایندگان‬ ‫مجلس شورای اس�لامی در تاریخ ‪ ۲۷‬نوامبر ‪ ۲۰۱۱‬با رای باال‬ ‫دستگاه دیپلماسی ای ران را موظف کردند ظرف دو هفته روابط‬ ‫سیاسی با دولت بریتانیا را به سطح کاردار و روابط بازرگانی با‬ ‫این کشور را به حداقل ممکن برساند‪ .‬در ماده واحده این طرح‬ ‫وزارت امور خارجه موظف شده ظرف دو هفته روابط سیاسی را‬ ‫با دولت بریتانیا به سطح کاردار تنزل دهد و روابط اقتصادی و‬ ‫بازرگانی را نیز به حداقل ممکن برساند‪ .‬در تاریخ ‪ ۷‬اذر ‪۱۳۹۰‬‬ ‫طرح کاهش روابط با بریتانیا‪ ،‬توسط مجلس شورای اسالمی و‬ ‫شورای نگهبان ای ران تصویب شد و ب ر اساس این طرح حکومت‬ ‫ای ران موظف به کاهش روابط با بریتانیا تا سطح کاردار شد‪.‬‬ ‫تنش جدید‬ ‫در تاریخ ‪ ۸‬اذر ‪ ۱۳۹۰‬گروه��ی از معترضان ای رانی که در‬ ‫مقابل سفارت بریتانیا در خیابان فردوسی ته ران تجمع کرده‬ ‫بودند‪ ،‬وارد ساختمان سفارت شد ند و پرچم انگلیس را پایین‬ ‫کش��یدند‪ .‬پس از این رویداد‪ ،‬بعد از مهلت ‪ ۴۸‬ساعته بریتانیا‬ ‫به دیپلمات های ای رانی ب رای ترک خاک این کش��ور‪ ،‬تمامی‬ ‫ کارکنان سفارتخانه ای ران در لندن با یک پرواز روز شنبه ‪ ۱۲‬اذر‬ ‫وارد فرودگاه مهراباد شدند‪ .‬به دلیل مشکالتی که ب رای اتباع‬ ‫مقیم دو کش��ور در س��ال ‪ ۲۰۱۲‬پدید امد که ناشی از فعالیت‬ ‫مناسب سفارتخانه های دو کشور در کشور مقابل بود‪ ،‬از ژانویه‬ ‫‪ ۲۰۱۲‬ب ر اساس توافقات به عمل امده قرار شد با کمک گرفتن‬ ‫از کشورهای دیگر‪ ،‬منافع دو کشور تامین شود‪ .‬بر این اساس‬ ‫ای ران عمان را به عنوان حافظ منافع خود در بریتانیا معرفی کرد‬ ‫و در مقابل بریتانیا نیز سوئد را معرفی کرد‪.‬‬ ‫روابط تازه تهران و لندن‬ ‫با انتخاب حسن روحانی به عنوان رئیس دولت یازدهم‬ ‫ای ران‪ ،‬وزارت امور خارجه بریتانی��ا همراه با وزارتخانه های امور‬ ‫خارجه اغلب کشورهای اروپایی‪ ،‬ضمن تبریک این پیروزی‪،‬‬ ‫اب راز امیدواری جهت بهبود روابط با ای��ران را مطرح کردند‪ .‬در‬ ‫روزهای نخس��تین ریاست جمهوری حس��ن روحانی‪ ،‬دیوید‬ ‫کامرون با ارس��ال نامه ای ب��ه وی اب راز امی��دواری کرد روابط‬ ‫ته ران ـ لندن در دولت جدید بهبود یابد‪ .‬پس از گذشت بیش از‬ ‫یک دهه از اخ رین تماس تلفنی یک نخس ت وزیر ب ریتانیا (تونی‬ ‫بلر) و محمد خاتمی‪ ،‬در تاریخ ‪ ۲۸‬ابان ‪ ۱۹( ۱۳۹۲‬نوامبر ‪)۲۰۱۳‬‬ ‫دیوید کامرون و حسن روحانی با هم صحبت کردند‪ .‬گزارش‬ ‫شد که این دو مقام اجرایی بریتانیا و ای ران در خصوص روابط‬ ‫دو جانبه‪ ،‬ب رنامه هسته ای ای ران و درگیری های سوریه گفت وگو‬ ‫کردند‪ .‬حاال که روحانی و کامرون در نیویورک با یکدیگر دیدار‬ ‫کرده اند م ی توان گفت دوران تازه ای در روابط ته ران و واشنگتن‬ ‫اغاز شده است‪.‬‬ ‫بازگشایی سفارتخانه ها‬ ‫هللزاده‪،‬کاردار غیرمقیم‬ ‫چندی پیش محمدحسن حبی ب ا ‬ ‫ای ران در بریتانیا از بازگشایی قریب الوقوع سفارت این کشور در‬ ‫ای ران و اغاز به کار همه بخش های س��فارت ای ران در لندن در‬ ‫هللزاده گفته که مذاکرات‬ ‫اینده ای نزدیک خبر داده بود‪ .‬حبی ب ا ‬ ‫ب رایبازگشاییاینسفارتخانهمیانمقام هایدوکشوردرجریان‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫اما پس از انتخاب سی د محمد خاتمی به ریاست جمهوری‬ ‫در ای ران و اغاز دورانی جدید در روابط خارجی ای ران‪ ،‬کشورهای‬ ‫عضو اتحادیه اروپا‪ ،‬سف رای خود را به ای ران بازگرداندند‪ .‬در سال‬ ‫‪ ۱۹۹۹‬میالدی و در جریان دی��دار رابین کوک و کمال خ رازی‪،‬‬ ‫وزرای امور خارجه وقت ب ریتانیا و ای ران در حاشیه مجمع عمومی‬ ‫سازمان ملل‪ ،‬روابط سیاسی میان دو کشور‪ ،‬به سطح سفیر ارتقا‬ ‫پی دا کرد‪ .‬سطح روابط از ان زمان تاکنون کاهش پی دا نکرده‪ ،‬اما‬ ‫چندین بار‪ ،‬به خصوص در مورد ب رنامه هسته ای ای ران بحرانی‬ ‫شده اس��ت‪ .‬با روی کار امدن محمود احمدی ن��ژاد در ای ران و‬ ‫رای موافق مجلس ای ران به کاهش روابط با بریتانیا‬ ‫سیاست‬ ‫ب رای اولین ب��ار بعد از انقالب اس�لامی رئی س جمهور‬ ‫ای ران با نخس��ت وزیر انگلیس دی��دار کرد‪ .‬ای��ن دیدار هفته‬ ‫گذشته در حاشیه شصت و نهمین نشست مجمع عمومی‬ ‫س��ازمان ملل در نیویورک صورت گرفت‪ .‬دی��دار در اقامتگاه‬ ‫نخس ت وزیر انگلیس انجام شد‪ .‬حسن روحانی‪ ،‬رئی س جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران و دیوید کامرون‪ ،‬نخس ت وزیر انگلیس‪ ،‬پی رامون‬ ‫موضوعاتی همچون پرونده هسته ای ای ران‪ ،‬خطر تروریسم در‬ ‫سوریه و ع راق و مناسبات دوجانبه گفت وگو کردند‪ .‬روحانی در‬ ‫این دیدار گفت‪« :‬دولت ای ران در پی تعامل سازنده با جهان بر‬ ‫مبنای احترام و منافع مشترک است و نسبت به انگلستان هم‬ ‫عالقه مند به ایجاد رابطه خوب و توسعه مناسبات هستیم‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه تجار ای ران و انگلستان از دی رباز روابط اقتصادی‬ ‫خوبی داش��ته اند‪ ،‬ب ر تسهیل رفت وامد ش��هروندان دو کشور‬ ‫تاکید کرد و خواستار ارتقای روابط علمی و فرهنگی میان دو‬ ‫کشور شد‪ .‬رئی س جمهوری با اشاره به مذاکرات ای ران و ‪ 5+1‬در‬ ‫خصوص موضوع هسته ای اظهار داش��ت‪« :‬ما در ای ران اراده‬ ‫جدی ب رای به نتیجه رس��یدن مذاکرات به شکل جامع داریم‬ ‫و در پی فعالی ت های صلح امیز هسته ای در چارچوب ‪NPT‬‬ ‫هستیم‪ ».‬روحانی با بیان اینکه ای ران همواره همکاری شفافی‬ ‫با اژانس داش��ته اس��ت‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬گزارش های بازرسان‬ ‫اژانس نشان م ی دهد که فعالی ت های ای ران هیچ گاه انحراف‬ ‫نداش��ته اس��ت‪ ».‬وی ضمن اب راز امیدواری ب رای دستیابی به‬ ‫توافق جامع و تفاهم دوجانبه گفت‪« :‬راه تحریم نه تنها ثمری‬ ‫نداشت بلکه به ضرر همه طرفین بود‪ .‬پایان تحریم و اغاز توافق‬ ‫م ی تواند به روابط گسترده و پایدار میان طرفین کمک کند‪».‬‬ ‫رئی س جمهوری با تاکید بر اینکه باید از تجربه گذش��ته ب رای‬ ‫ساختن اینده استفاده کرد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬همه اعضای ‪NPT‬‬ ‫باید دارای حقوق مساوی باشند و تبعیض از نظر ما قابل قبول‬ ‫نیست‪ .‬قرارداد پایدار در سایه احترام به حقوق ملت ها به دست‬ ‫خواهد امد و تحقیر یک ملت‪ ،‬موفقیت ایجاد نخواهد کرد‪».‬‬ ‫روحانی فتوای رهبر معظم انقالب را بزرگ ترین تضمین ب رای‬ ‫عدم انحراف فعالی ت های صلح امیز هسته ای دانست و ادامه‬ ‫داد‪« :‬اگر ‪ 5+1‬انعطاف الزم را داشته باش��د در مدت معقول‪،‬‬ ‫توافق در دسترس ماس��ت‪ .‬از فواید ان بنای اعتماد است که‬ ‫م ی تواند مبنای توسعه همکاری ها در سایر حوزه ها باشد‪ ».‬وی‬ ‫با اشاره به تحوالت منطقه‪ ،‬ب ی ثباتی و ناامنی را ناشی از توحش‬ ‫گروه های تروریستی دانست و با اشاره به ضرورت خشکاندن‬ ‫ریشه های فعالیت تروریس��ت ها تصریح کرد‪« :‬باید بپذیریم‬ ‫که فعالیت تروریس ت ها به نفع کسی نیست و تروریسم ابزار‬ ‫مناسبی ب رای رسیدن به منافع نخواهد بود و اگر کسی در این‬ ‫جهت حرکت کند خودش نیز در ام��ان نخواهد بود‪ ».‬دیوید‬ ‫کامرون نیز با اشاره به اختالف نظرهای ای ران و انگلستان در‬ ‫سال های اخیر‪ ،‬فرصت ب رای بازس��ازی روابط دو جانبه ای ران و‬ ‫غرب را مهم دانس��ت و گفت‪« :‬ظرفی ت های زیادی در حوزه‬ ‫اقتصاد و موضوعات علمی ب��رای همکاری و گفت وگو میان‬ ‫دو کشور وجود دارد‪ ».‬نخس ت وزیر انگلس��تان با بیان اینکه‬ ‫ای ران همانند همه کشورها حق برخورداری از انرژی صلح امیز‬ ‫هسته ای را دارد‪ ،‬اراده جدی ای ران ب رای دستیابی به توافق جامع‬ ‫هس��ته ای را مثبت خواند‪ .‬وی همچنی��ن از کمک ای ران به‬ ‫استق رار دولت جدید ع راق قدردانی کرد‪.‬‬ ‫اوج گیری اختالفات بر سر ب رنامه هسته ای ای ران‪ ،‬روابط سیاسی‬ ‫میان دو کشور تا حد زیادی دچار تنش شد‪ .‬دولت انگلیس در‬ ‫موضعی رسمی‪ ،‬ب رنامه هسته ای ای ران را تهدیدی ب رای منطقه‬ ‫خاورمیانه خواند و در واکنش ای ران‪ ،‬برخورد انگلیس را «توطئه‬ ‫و اقدامات شیطنت امیز انگلیس علیه نظام جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران» م ی نام��د‪ .‬در ادامه این تحوالت تاری��خ ‪ ۱۸‬ژوئن ‪۲۰۰۹‬‬ ‫میالدی‪ ،‬اعالم شد که دولت ب ریتانیا یک میلیارد و‪ ۶۰۰‬میلیون‬ ‫دالر از دارای ی های ای ران را در راس��تای تحریم های بی ن المللی‬ ‫علیه ب رنامه های هسته ای ای ران مسدود کرده است‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫دولت‬ ‫است‪ .‬وی افزوده بخش کنس ولی سفارت ای ران در بریتانیا نیز از‬ ‫اسفند ماه سال گذشته فعالیت خود را اغاز کرده و مشغول «ارائه‬ ‫هللزاده به زودی سایر‬ ‫خدمات کنسولی» است‪.‬به گفته حبی ب ا ‬ ‫بخش های سفارت ای ران در ب ریتانیا نیز فعال خ واهد شد‪ .‬این خبر‬ ‫در حالی اعالم شده است که پیش از این انگلیس ی ها از دریافت‬ ‫غ رامت تخریب اموال سفارت به عنوان یکی از شروطشان ب رای‬ ‫بازگشت سخن م ی گفتند‪ .‬شرط دیگر انها تضمین امنیت و‬ ‫عدم تکرار مسائلی مانند تسخیر سفارتش��ان در ته ران بوده‬ ‫است‪ .‬عباسعلی منصوری ارانی‪ ،‬رئیس گروه دوستی پارلمانی‬ ‫ای ران و انگلیس در این مورد به خب رنگار مثلث انالین گفته است‪:‬‬ ‫«معتقدم موضوع دریافت خسارت خیلی ب رای طرف انگلیسی‬ ‫مهم نیس��ت‪ .‬در مذاکراتی که ما با هم داشتیم انها درباره اخذ‬ ‫خس��ارت و عذرخواهی صحبتی نکردند‪ .‬طرف انگلیس��ی‬ ‫م ی گفت‪« :‬ته ران اطمینان خاطر بدهد که مشکل دوباره ای‬ ‫ب رای ما پیش نم ی اید»‪ ،‬اقای شارما کاردار غی ر مقیم انگلستان‬ ‫در جلس ه ای به من گفت «لندن این اطمینان را م ی خواهد به‬ ‫دست اورد که مشکلی دوباره ب رای س��فارتخانه اش در ته ران‬ ‫پیش نم ی اید» اما هیچ صحبتی درباره دریافت خس��ارت یا‬ ‫عذرخ واهی مطرح نکرد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫دیدار با اردوغان‬ ‫در دومین روز سفر رئی س جمهور به نیویورک ب رنامه دیدار‬ ‫رئی س جمهور ای ران و ترکیه برگزار شد‪ .‬دو کشور همسایه که‬ ‫باوجود اختالفات در سیاست های منطقه ای اما تاکنون روابط‬ ‫اس��تراتژیک خود را ادامه داده اند‪ .‬در این مسیر اردوغان بدون‬ ‫ش��ک عنصر کلیدی این رابطه بود‪ .‬او که س��ال ها در مسند‬ ‫نخس ت وزیری ترکیه قرار داشت توانسته بود روابطش را با ته ران‬ ‫حتی در شرایط تحریم نیز ادامه دهد‪ .‬سفر به ترکیه اولین سفر‬ ‫رئی س جمهور به یکی از کشورهای منطقه بود‪ ،‬این اهمیت‬ ‫همسایه غ ربی را ب رای دولت ای ران نشان م ی داد‪ .‬دکتر حسن‬ ‫روحانی در دیدار با اردوغان با تاکید بر جدیت در تداوم قدم های‬ ‫مثبت در روابط همه جانبه ای ران و ترکیه‪ ،‬به یاداوری توافقات‬ ‫کمیسیون راهبردی روابط دو کشور ب رای شتاب بخشیدن به‬ ‫همکاری ها و حل برخی مشکالت پرداخت‪ .‬اردوغان که اندک‬ ‫زمانی اس��ت از کاخ نخس��ت وزیری به کاخ ریاست جمهوری‬ ‫ترکیه نقل مکان کرده‪ ،‬امسال نیز به رویه سال های گذشته‬ ‫به اجالس سران کشورها در س��ازمان ملل رفت‪ .‬او سال های‬ ‫قبل با عنوان نخس ت وزیری در این مراسم ها شرکت م ی کرد‪.‬‬ ‫مرد شماره اول ترکیه اگرچه این روزها سمت اجرایی ندارد‪ ،‬اما‬ ‫همچنان حزب او در قدرت است و وزیرخارجه سابق او‪ ،‬احمد‬ ‫داوود اوغلو جای وی را در کاخ ریاست جمهوری گرفته است‪.‬‬ ‫روحانی در ادامه دیدار با رئی س جمهور ترکیه‪ ،‬از اردوغان ب رای‬ ‫س��فر به ای ران دعوت کرد تا دومین جلسه ش��ورای راهبردی‬ ‫روابط دو کش��ور برگزار و روند توافقات انکارا و همکاری های‬ ‫دو کشور را بررسی و شتاب بخش��ند‪ .‬دکتر روحانی در ادامه‪،‬‬ ‫رسیدن سطح مبادالت ای ران و ترکیه به ‪ 30‬میلیارد دالر را حق‬ ‫دو ملت همسایه و دوست دانست‪.‬روحانی همچنین با تاکید بر‬ ‫حمایت از توسعه روابط اتاق های بازرگانی ای ران و ترکیه‪ ،‬یاداور‬ ‫شد‪« :‬ای ران از حضور سرمایه گذاران و بخش خصوصی ترکیه‬ ‫در پروژه های خود اس��تقبال م ی کند و بر توافق ای ران و ترکیه‬ ‫ب رای س��رمایه گذاری بخش خصوصی ترکیه در بخش های‬ ‫مختلف انرژی و حمل و نقل و صنعت ای ران پایبند هستیم‪».‬‬ ‫رئی س جمهوری‪،‬مسائلنگرانکنندهمنطقهرانیازمندهمکاری‬ ‫و مشورت بیشتر کشورهای منطقه دانست و خاط رنشان کرد‪:‬‬ ‫«منطقه باید روی ثبات و ارامش پایدار را ببیند و حق کشورهای‬ ‫بزرگ منطقه است که ب رای این موضوع تصمیم گیری کنند‪».‬‬ ‫رئی س جمهوری افزود‪« :‬امنیت در منطقه یک موضوع یکپارچه‬ ‫است و مشکل در هر نقطه ای از منطقه وجود داشته باشد روی‬ ‫وضعیت کل منطقه تاثیر خواهد گذاش��ت‪ ».‬دکتر روحانی با‬ ‫یاداوری اینکه ای ران و ترکیه در عمده مسائل دارای نقطه نظ رات‬ ‫مشترک هستند‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬دو کشور باید در زمینه موارد‬ ‫جزیی که اختالف نظر وجود دارد به گفت وگو و همفکری ادامه‬ ‫دهند‪ ».‬رجب طیب اردوغان رئی س جمهوری ترکیه نیز در این‬ ‫دیدار‪ ،‬روابط دو جانبه ای ران و ترکیه را در مرحله مهم ی دانست‬ ‫و بر پیگیری عملیاتی شدن توافقات قبلی دو کشور در شورای‬ ‫راهبردی روابط ای ران و ترکیه تاکید کرد و اب راز امیدواری کرد که‬ ‫حجم مبادالت ای ران و ترکیه تا پایان سال ‪ 2015‬به ‪ 30‬میلیارد‬ ‫دالر برسد‪ .‬رسانه های ترکیه نیز نگاه ویژه ای به این دیدار داشتند‬ ‫و ان را پوش��ش دادند‪ .‬خبرگزاری اناتولی ( خبرگزاری رس��می‬ ‫ترکیه) در گزارشی که از این دیدار منتشر کرد عالوه بر اینکه‬ ‫مساله حجم‪ 30‬میلیارد دالری مبادالت را مدنظر قرار داده بود‪ ،‬به‬ ‫موضوع دیگری هم اشاره کرد‪ .‬اناتولی با اشاره به تلگرام اردوغان‬ ‫در زمان بستری شدن رهبرمعظم انقالب در بیمارستان خبر داد‬ ‫که اردوغان در این دیدار بار دیگر جویای حال رهبر انقالب شده‬ ‫و ب رای ایشان ارزوی سالمتی کرده است‪.‬‬ ‫دیدار با نخس ت وزیر شرقی‬ ‫ژاپن همواره یکی از شرکای اقتصادی مهم ای ران در ادوار‬ ‫گذشته بوده است‪ .‬این دو کش��ور صادرات و واردات متقابلی‬ ‫دارند که اقتصاد دو کش��ور را نسبت به یکدیگر وابسته کرده‬ ‫است‪ .‬بر همین اساس است که دیدار هفته گذشته روحانی با‬ ‫نخس ت وزیر ژاپن با اهمیت ارزیابی شده است‪ .‬حسن روحانی‬ ‫هفته گذشته در اولین دیدار خود با سران کشورها در حاشیه‬ ‫اجالس مجمع عمومی س��ازمان ملل متحد‪ ،‬با «شینزو ابه»‬ ‫نخس��ت وزیر ژاپن دیدار و گفت وگو کرد‪ .‬رئی س جمهوری در‬ ‫این دیدار ضمن دعوت از ژاپن ب رای ورود فعال تر به بازار اقتصاد‬ ‫ای ران‪ ،‬بر لزوم همکاری های دو جانبه در زمینه محیط زیست و‬ ‫به خصوص در زمینه مس��اله کمبود اب‪ ،‬تاکید کرد‪ .‬روحانی‬ ‫همچنین ضمن تجدید دعوت از ابه ب رای سفر به ای ران‪ ،‬تداوم‬ ‫مذاکره توس��ط وزرای امور خارجه دو کش��ور در مورد مسائل‬ ‫منطقه به خصوص تروریس��م را مورد تاکید قرار داد‪«.‬شینزو‬ ‫ابه» نخس ت وزیر ژاپن نیز از روحانی ب رای حضور در کنف رانس‬ ‫مدیریت بحران محی ط زیست که در ماه مارس اینده در ژاپن‬ ‫برگزار م ی ش��ود دعوت به عمل اورد‪ .‬در روابط ای ران و ژاپن از‬ ‫بدو تاس��یس تا به امروز‪ ،‬همواره جنب ه ه��ای اقتصادی دارای‬ ‫اهمیت ویژه ای بوده اس��ت‪ .‬از یک طرف ژاپن به نفت و بازار‬ ‫ای ران نیازمند است و از طرف دیگر ای ران نیز ژاپن را همواره بازار‬ ‫عمده ب رای فروش نفت و تامی��ن کاالهای صنعتی و فناوری‬ ‫قلمداد کرده است‪ .‬روابط بازرگانی بین دو کشور مخصوصا از‬ ‫هنگام نخستین مرحله افزایش قیمت نفت خام در سال‪،۱۹۷۳‬‬ ‫افزایش شدیدی نشان م ی دهد‪ .‬به عنوان مثال در سال ‪،۱۹۶۷‬‬ ‫حجم روابط تجاری دو کشور فقط ‪ ۶۰۵/۸‬میلیون دالر بود که‬ ‫‪ ۷۷‬میلیون دالر ان مربوط به صادرات ژاپن به ای ران و ‪۵۲۸/۸‬‬ ‫میلیون دالر ان به واردات از ای ران اختصاص داش��ت‪ .‬در سال‬ ‫‪ ،۱۹۷۷‬ژاپن کاالهایی به ارزش ‪ ۱/۹۳‬میلیارد دالر به ای ران صادر‬ ‫کرد و متقابال ‪ ۴/۲۴‬میلیارد دالر از ای ران واردات داشت که بدین‬ ‫ترتیب‪ ،‬حجم روابط تجاری در مقایس��ه با سال ‪ ،۱۹۶۷‬یعنی‬ ‫حدودا ‪ 10‬سال قبل از ان‪ ۱۰ ،‬ب رابر افزایش یافت‪ .‬پس از انقالب‪،‬‬ ‫حجم مبادالت تجاری بین دو کش��ور‪ ،‬گسترش چشمگیری‬ ‫یافت و در سال ‪ ۲۰۰۶‬به مرز ‪ ۱۲/۳‬میلیارد دالر رسید‪.‬‬ ‫دیدار با دبیرکل‬ ‫اما یکی از مهمترین دیدارهای حسن روحانی در نیویورک‬ ‫مالقات با دبیرکل سازمان ملل بود‪ .‬رئی س جمهور در این دیدار‬ ‫هم راجع به مس��اله داعش صحبت کرد و هم هش��دارهایی‬ ‫در مورد مذاکرات هس��ته ای با گروه ‪ 5+1‬داد‪ .‬روحانی با اشاره‬ ‫ن شده اس��ت که خشونت و‬ ‫به اینکه امروز ب رای همه روش�� ‬ ‫افراط ی گری و تروریسم چه فجایعی به وجود م ی اورد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«مشکالت امروز ع راق و سوریه از مسائلی که سه سال پیش‬ ‫در سوریه اغاز ش��د‪ ،‬نش��ات م ی گیرد و اگر در همان مرحله‪،‬‬ ‫سرچش��مه فعالیت این گروه جنایتکار خشک م ی شد‪ ،‬امروز‬ ‫شاهد این فجایع نبودیم‪ .‬متاسفانه در ان زمان برخی کشورها‪،‬‬ ‫تصور م ی کردند با حمایت از این گروه ها م ی توانند دولتی را که‬ ‫نم ی پسندند‪ ،‬سرنگون کنند‪ ».‬رئی س جمهوری با انتقاد از رفتار‬ ‫دوگانه برخی کش��ورها‪ ،‬گفت‪« :‬برخی کشورها وقتی اعمال‬ ‫تروریس ت ها را به نفع خودشان م ی بینند در ب رابر کشتار انسان ها‬ ‫س��کوت م ی کنند و هنگام ی که این اعمال به ضرر خودشان‬ ‫است‪ ،‬ش��روع به مقابله به مثل م ی کنند اما قدرت های بزرگ‬ ‫امروز نم ی توانند حقایق را از ملت ها پنهان کنند‪ ».‬روحانی در‬ ‫عین حال با تاکید بر این موضوع که ای ران از هیچ کمکی ب رای‬ ‫مبارزه با تروریسم در صورت نیاز دریغ نخواهد کرد‪ ،‬افزود ‪« :‬اگر‬ ‫کمک ای ران و حضور و تالش مردم ع راق نبود‪ ،‬امروز این کشور‬ ‫تحت سلطه تروریس ت ها قرار داشت‪ ».‬اشاره حسن روحانی به‬ ‫مباحث پدید امده در خصوص پیوستن ای ران به ائتالف علیه‬ ‫داعش بود‪ .‬سخنان روحانی در حالی بیان شد که امریکای ی ها‬ ‫در یک چرخش اشکار از عدم دعوت ای ران به نشست پاریس‬ ‫پشیمان شده و به طرق مختلف خواس��تار مشارکت ای ران در‬ ‫حمله به گروه تروریستی داعش شده بودند‪ .‬رئیس شورای عالی‬ ‫ن کی مون لزوم‬ ‫امنیت ملی در ادامه اظهاراتش در دی��دار با با ‬ ‫ت به وجود ام��ده در مذاکرات‬ ‫اس��تفاده همه طرفین از فرص ‬ ‫هسته ای را یاداور ش��د و گفت‪« :‬گاهی فکر م ی کنند با فشار‬ ‫علیه ای ران ما پای میز مذاکره امده ایم‪ ،‬این خطای بزرگی است‪،‬‬ ‫زی را ای ران با اراده ج��دی و به خاطر تامین منافع خود و دیگران‬ ‫وارد مذاکره ش��د‪ ».‬رئی س جمهوری ادامه داد‪« :‬ما به مقررات‬ ‫بی ن المللی و معاهدات اژانس بی ن المللی انرژی هس��ته ای‬ ‫احترام م ی گذاریم و همچون گذشته در مسیر صلح امیز فع الیت‬ ‫م ی کنیم و در صورتی که حقوق ملت ای ران مورد خدشه قرار‬ ‫نگیرد‪ ،‬اماده توافق هستیم‪ ».‬روحانی اب راز امیدواری کرد که‬ ‫دبیرکل س��ازمان ملل به وظایف خود ب رای به نتیجه رسیدن‬ ‫فرصتی که منجر به توافق برد – برد می شود‪ ،‬عمل کند‪ .‬بان‬ ‫ک ی مون دبیرکل س��ازمان ملل متحد نیز در این دیدار با اشاره‬ ‫به اینکه می زبانی رئی س جمهوری ای ران‪ ،‬افتخار بزرگی است‪،‬‬ ‫به بحران هایی که امنیت و ثبات جهان را به مخاطره انداخته‬ ‫اشاره کرد و گفت‪« :‬من در بحث هسته ای‪ ،‬تعامل مفید ای ران‬ ‫ی و مشارکت فعال در مذاکرات‬ ‫با اژانس بی ن المللی انرژی اتم ‬ ‫با ‪ 5+1‬را ستایش م ی کنم‪ ».‬دبیرکل سازمان ملل با اشاره به‬ ‫اینکه مذاکرات ارام ارام به خانه نهایی نزدیک م ی شود‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«امیدوارم همه طرفین فرصت موجود را از دست ندهند‪ ،‬زی را‬ ‫دستیابی به توافق جامع به نفع همگان است و این امر جز با‬ ‫انعطاف و اتخاذ راه حل های میانه روانه محقق نخواهد شد‪».‬‬ ‫ایران ‪ -‬فرانسه؛ بازگشت به روزهای خوب‬ ‫در می��ان دیداری های حس��ن روحان��ی در نیویورک‬ ‫بدون ش��ک مالقات با فرانس��وا اوالند یک��ی از مهمترین‬ ‫مالقات هاس��ت‪ .‬مالقاتی ک��ه همزمان ی اش ب��ا مذاکرات‬ ‫هس��ته ای با بازخوردها و تحلی ل های متفاوت��ی مواجه بود‪.‬‬ ‫حس��ن روحانی در این دیدار با تاکید بر اینکه مهم ترین پیام‬ ‫مذاک��رات ای ران با ‪ 5+1‬ای��ن بود که م ی توان مس��ائل مهم‬ ‫جهانی را با گفت وگو حل و فصل کرد‪ ،‬اظهار داشت‪« :‬با اغاز‬ ‫این مذاکرات و روشن شدن اراده جدی ای ران‪ ،‬فضایی که علیه‬ ‫ملت ای ران در غرب ساخته شده بود‪ ،‬فرو ریخت و فضای واقعی‬ ‫و اعتماداور ایجاد شد‪ ».‬مذاکرات این روزهای ای ران و ‪ 5+1‬ب رای‬ ‫ساختن اینده‪ ،‬اهمیت بسیاری دارد و امیدواریم که با در نظر‬ ‫گرفتن حقوق و نگران ی های ملت ای ران مساله هسته ای به‬ ‫شکلی متوازن حل و فصل و نتیجه برد – برد ب رای طرفین‬ ‫حاصل شود‪ .‬رئیس شورای عالی امنیت ملی با تاکید بر اینکه‬ ‫اعتماد‪ ،‬سنگ بنای روابط دوجانبه است‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬ای ران‬ ‫قدرتی تاثیرگذار در منطقه اس��ت و این واقعیت را غرب باید‬ ‫درک کند‪ ».‬رئی س جمهوری فرانس��ه نیز در این دیدار که در‬ ‫مقر س��ازمان ملل متحد برگزار ش��د‪ ،‬با بیان اینکه مذاکرات‬ ‫‪ 5+1‬با ای ران باید ه ر چه سریع تر به توافق نهایی برسد‪ ،‬گفت‪:‬‬ ‫«این توافق م ی تواند روابط فی ما بین را در س��ایه اعتماد به‬ ‫سطحی باالتر از گذشته برساند‪ ».‬اوالند ضرورت همکاری دو‬ ‫دولت‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪31‬‬ ‫دولت‬ ‫کشور در زمینه مبارزه با تروریسم را خاطرنشان کرد و گفت‪:‬‬ ‫«پاریس همانند ته ران تصمیم گرفته است در ب رابر تروریسم‬ ‫از دولت ع راق حمایت کند‪ ».‬وی با بیان اینکه ای ران جایگاه‬ ‫ویژه ای در مبارزه با تروریس��م در منطقه دارد‪ ،‬اب راز امیدواری‬ ‫کرد که در پی دس��تیابی به توافق جامع هس��ته ای در سایر‬ ‫زمینه ها نیز دو کشور با یکدیگر همکاری قابل توجهی داشته‬ ‫باشند‪ .‬رئی س جمهوری فرانسه همچنین نسبت به گسترش‬ ‫همکاری های صنعتی اب راز خوش بینی کرد‪.‬‬ ‫رابطه ای متفاوت‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫نگاهی به سیر روابط ای ران و فرانسه در سال های پس‬ ‫از انقالب نشان م ی دهد که حس خوبی در نخستین روزهای‬ ‫انقالب میان دو کش��ور وجود داشته اس��ت‪ .‬دولت ژیسکار‬ ‫دستن که سقوط شاه را پی ش بینى کرده بود و خود را نیازمند‬ ‫ارتباط با ای ران مى‏دانست به عقاید انقالبى مردم ای ران احترام‬ ‫مى‏گذاشت‪ .‬در جریان انقالب‪ ،‬به دلیل اقامت امام خمینى (ره)‬ ‫در نوفل لوشاتو‪ ،‬فرانسه به طور جدى با مسائل انقالب درگیر‬ ‫بود‪ .‬در این دوران افکار عمومى فرانس��ه موافق روند انقالب‬ ‫ای ران بودند و گاهى جراید فرانسوى انقالب ای ران را به انقالب‬ ‫فرانسه تشبیه مى‏کردند‪.‬‬ ‫اقامت کوتاه مدت امام در نوفل لوشاتو و نقش رسانه‏هاى‬ ‫گروهى فرانسه در انعکاس نظ رات رهبر انقالب در پیروزى‬ ‫انقالب اس�لامى ای ران اهمیت زیادى داشت‪ .‬با این حال اما‬ ‫دولت فرانس��ه پس از اگاهى از سیاست خارجى جدید ای ران‬ ‫که مبتنى بر اص��ول انقالبى مانند نفى کام��ل و بدون قید‬ ‫و شرط س��لطه امریکا و هم پیمانانش بر ای ران و پشتیبانى‬ ‫از حرکت‏هاى اسالمى و دوس��تى با دولت‏هاى مستضعف‬ ‫بود‪ ،‬در سیاست خود نسبت به ای ران تغیی راتى ایجاد کرد‪ .‬در‬ ‫همین زمان دولت فرانسه نسبت به اعدام سران رژیم سابق‬ ‫در ای ران اعتراض کرد و با پذیرفتن بختیار در خاک خود و پس‬ ‫از ان پناهنده شدن بنى صدر و رجوى و حمایت فرانسه از انها‪،‬‬ ‫روابط دو کشور تیر‏ه ش��د‪ .‬این تیرگى روابط با روى کار امدن‬ ‫سوسیالیس ت‏ها بیشتر شد‪ .‬این مساله از یک سو و گروگان‬ ‫گرفته شدن دیپلمات‏هاى امریکایى از طرف دیگر سبب شد‬ ‫که فرانسه در کنار امریکا دست به تبلیغات علیه ای ران بزند و‬ ‫این امر موجب شد که روابط دو کشور در تیر ‪ 1359‬به سطح‬ ‫کاردار تنزل یابد‪ .‬از س��وى دیگر پس از پیروزى انقالب‪ ،‬وزیر‬ ‫امور خارجه وقت اعالم کرد که ای ران س��هام خود را از شرکت‬ ‫«اورودیف» خارج مى‏کند و متعاقب ان لغو قراردادهاى صنایع‬ ‫سنگین‪ ،‬ساخت اتومبی ل‏هاى سوارى و مبادالت کشاورزى را‬ ‫اعالم کرد‪ .‬این مساله سبب ش��د که شرکت‏هاى فرانسوى‬ ‫زیان دیده ب راى جب ران خسارت خود به دادگاه‏هاى این کشور‬ ‫شکایت کنند‪ .‬دولت فرانس��ه نیز به دلیل حمایت از انقالب‬ ‫ای ران انتظار داش��ت که دولت ای ران با شرکت‏هاى فرانسوى‬ ‫رفتار بهترى داش��ته باش��د‪ ،‬اما به دلیل جو انقالبى ان زمان‬ ‫باتمام شرکت‏ها رفتارى یکسان صورت پذیرفت‪ .‬همچنین‬ ‫وضع مجازات‏هاى سنگین اقتصادى از سوى امریکا و جامعه‬ ‫اقتصادى اروپا علیه ای ران و همراهى فرانسه با انها و تصمیم‬ ‫فرانسه مبنى بر جلوگیرى از ارسال سه ناوچه تندرو که در زمان‬ ‫شاه سفارش داده شده بود‪ ،‬موجب تیره‏تر شدن روابط سیاسى‬ ‫میان دو کشور شد‪.‬‬ ‫روابط ایران و فرانسه در زمان جنگ‬ ‫با اغاز جنگ ای ران و ع راق‪ ،‬روابط فرانس��ه با ای ران رو به‬ ‫تیرگى گذاشت‪ .‬تهاجم وس��یع ع راق به ای ران در ‪ 31‬شهریور‬ ‫‪ 1359‬باعث افزایش همکارى میان فرانسه و ع راق در زمینه‬ ‫تسلیحات نظامى شد‪ .‬مجموع سیاست‏ها و جهت‏گیرى‏هاى‬ ‫فرانسه نسبت به ع راق در خالل جنگ باعث تاثیر منفى بر‬ ‫روابط میان ای ران و فرانسه شد‪ .‬به گونه‏اى که روابط میان دو‬ ‫کشور به سطح بس��یار پایینى تنزل یافت و ای ران‪ ،‬فرانسه را‬ ‫به دلیل حمایت‏هاى همه جانبه از ع راق محکوم کرد‪ .‬البته‬ ‫این تیرگى روابط دالیل دیگرى هم داش��ت که عبارت بودند‬ ‫از‪ :‬بمب گذارى در پاریس در سپتامبر ‪ 1986‬م‪ :‬در جریان این‬ ‫بمب گذارى ‪ 9‬نفر کش��ته و بیش از ‪ 150‬نفر زخمى ش��دند‪.‬‬ ‫پلیس در این رابطه مقر گروهى از مس��لمانان ش��یعه را که‬ ‫خود را حزب اهلل مى‏نامیدند کشف کرد‪ .‬به دنبال ان ‪ 57‬عرب‬ ‫بازداشت و ‪ 27‬تن از انان از فرانسه اخ راج شدند‪ .‬در این رابطه‬ ‫هشت دانشجوى ای رانى نیز از فرانسه اخ راج شدند‪.‬‬ ‫چندی بعد جهت‏گیرى ژاک شی راک ب راى رفع اختالفات‬ ‫دو کش��ور در روزهاى پایانى جنگ و تصمی��م دولت ای ران‬ ‫مبنى بر جداسازى حساب امریکا از کشورهاى اروپاى غربى‬ ‫باعث شد تا روابط دو جانبه ب راس��اس تفاهم و منافع متقابل‬ ‫برقرار و تقویت شود‪ .‬ش��ی راک در اولین س��خنرانى خود در‬ ‫مجمع ملى فرانس��ه از ای ران به منزله کشورى بزرگ یاد کرد‬ ‫و اظهار امیدوارى ک��رد که بتواند با ای ران وارد مذاکره ش��ود‪.‬‬ ‫بناب راین پس از مذاکراتى که میان نمایندگان دو کشور صورت‬ ‫گرفت‪ ،‬دولت ای ران و فرانسه توافق کردند که از تاریخ ‪ 16‬ژوئن‬ ‫‪ 1988‬م‪ .‬روابط سیاس��ى خود را از س��ر گیرند و به دنبال ان‬ ‫سف راى دو کشور (على اهنى و کریستین گراف) در تیر ‪1367‬‬ ‫استوار نامه‏هاى خود را تسلیم روساى جمهور دو کشور کردند‪.‬‬ ‫به دنبال این مساله‪ ،‬وزراى خارجه ته ران و پاریس در مذاکرات‬ ‫بر سر اختالفات مالى با یکدیگر توافق کردند‪ .‬فرانسه از یک‬ ‫میلیارد دالر بدهى خود مبل��غ ‪ 630‬میلیون دالر ان را طى دو‬ ‫قسط به ای ران پرداخت کرده بود‪ ،‬ولى پرداخت مرحله سوم و‬ ‫نیز بهره مطالبه شده توسط ای ران با اشکال مواجه گردید‪ .‬در‬ ‫‪ 29‬دسامبر ‪ 1991‬ای ران و فرانسه قراردادى امضا و توافق کردند‬ ‫که بقیه این وام به ای ران پرداخت شود‪ .‬در همین حال اعالم‬ ‫شد که می زان تجارت دو کشور در سال ‪1991‬م‪ .‬به بالغ بر ‪12/5‬‬ ‫میلیارد فرانک فرانسه رسیده است‪.‬‬ ‫مخالفت با داماتو‬ ‫به دنب��ال تصمیم دول��ت امری��کا مبنى ب��ر اعمال‬ ‫تحریم‏هاى اقتص��ادى علیه ای��ران (داماتو) دولت فرانس��ه‬ ‫اعالم کرد که با این اقدامات مخالف اس��ت‪ .‬هم چنین در پى‬ ‫پیروزى ژاک ش��ی راک در انتخابات ریاست جمهورى فرانسه‬ ‫(‪ 17‬اردیبهش��ت ‪ )1374‬وى اعالم ک��رد‪ ،‬من برخالف خیلى‬ ‫از کس��انى که معتقدند باید ای ران را من��زوى و روابط مان را با‬ ‫این کشور محدود کنیم‪« :‬معتقدم باید روابط فرانسه با ای ران‬ ‫گس��ترش پی دا کند‪ ،‬ب راى اینکه ما نمى‏توانیم به دلیل اینکه‬ ‫دولت ای ران در بعضى جاه��ا روش تندى دارد‪ ،‬ای��ران را کنار‬ ‫بگذاریم‪ ،‬اگر ما ای ران را منزوى کنیم روش ان کش��ور شدیدتر‬ ‫خ واهد شد‪ ».‬رئی س جمهور ای ران نیز طى ارسال پیام تب ریک به‬ ‫ژاک شی راک اب راز امیدوارى کرد که افق تازه‏اى در روابط بین دو‬ ‫کشور پدید اید‪ .‬با روى کار امدن شی راک نقاط تماس‏هاى زیادى‬ ‫در سیاست خارجى ته ران و پاریس به وجود امد‪ .‬از جمله حل‬ ‫مساله الجزایر‪ ،‬ایجاد توازن بین اهداف امریکا و اروپاى متحد و‬ ‫ ترسیم سیاست‏هاى اصولى فرانسه در خاورمیانه و خلی ج فارس‬ ‫و مدنظر قرار دادن ای ران به مثابه بزرگ‏ترین قدرت منطقه و در‬ ‫نهایت ورود شرکت نفتى «توتال» به می دان‏هاى نفتى ای ران به‬ ‫جاى شرکت امریکایى «کونکو» در روابط اقتصادى ته ران –‬ ‫پاری س گامى مثبت محسوب مى‏شود‪ .‬روابط ته ران ‪ -‬پاریس‬ ‫از زمان تصمیم اتحادیه اروپا به فراخوانى سفی ران خود از ته ران‬ ‫در ‪ 9‬اوریل ‪ 1997‬تا دعوت رسمى ژاک شی راک از اقاى خاتمى‬ ‫ب راى سفر به فرانسه در ‪ 21‬اوت ‪ 1998‬چرخشى بسیار سریع و‬ ‫مثبت داشته است‪ .‬به هر حال در دوران سی د محمد خاتمی‬ ‫روابط دو کشور در مسیر بهبود قرار گرفت‪.‬‬ ‫مالقات وزیر خارجه فرانسه با همتاى ایرانى‬ ‫در حاشیه بیست و هش��تمین اجالس مجمع جهانى‬ ‫اقتصاد در س��وئیس و تاکید بر تحکیم هرچه بیشتر روابط‪،‬‬ ‫ادام��ه مخالفت ب��ا قان��ون امریکای��ى داماتو‪ ،‬س��فر والرى‬ ‫ژیسکار دستن رئی س جمهور اسبق فرانسه به ته ران‪ ،‬مالقات‬ ‫مشاور رئی س جمهور فرانس��ه با دکتر ظریف معاون حقوقى‬ ‫و امور بی ن‏المل��ل وزارت خارجه و تاکید بر هم��کارى با ای ران‬ ‫در زمینه‏هاى سیاس��ى‪ ،‬اقتصادى‪ ،‬خلع س�لاح و مواد مخدر‪،‬‬ ‫ادامه همکارى‏هاى نفتى ب��ا ای ران‪ ،‬امضاى ق��رارداد اعطاى‬ ‫وام ‪ 900‬میلیون دالرى بانک اعتبارات کش��اورزى فرانسه به‬ ‫ای ران (اسفند ‪ )1377‬و ورود هیات دوستى مجلس فرانسه به‬ ‫ای ران و گفت وگو در مورد مسائل خاورمیانه‪ ،‬فلسطین و طرح‬ ‫صلح خاورمیانه از جمله تحوالت مهم سال‏هاى ‪1998 - 2000‬‬ ‫به شمار مى‏رود‪ .‬فرانسه پس از ان در سال های دولت محمود‬ ‫احمدی نژاد روابط چندان مناسبی با ای ران نداشت‪ .‬وقایع سال‬ ‫‪ 88‬نیز بر می زان تیرگی روابط افزود‪ .‬حاال اما در دوران حس��ن‬ ‫روحانی تغیی رات مهمی در روابط دو کش��ور پدید امده است‪.‬‬ ‫روسای جمهور دو کشور ب رای بار دوم با یکدیگر دیدار کرده اند و‬ ‫به نظر م ی رسد در صورت لغ و تحریم این شرکت های فرانسوی‬ ‫هستند که تمایل زیادی ب رای بازگشت به ای ران نسبت به سایر‬ ‫دول غ ربی دارند‪.‬‬ ‫نچشیدن از میوه ممنوعه‬ ‫دولت‬ ‫چرا حسن روحانی و باراک اوباما با یکدیگر دیدار نکردند؟‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪33‬‬ ‫دولت‬ ‫اراده برای کاهش تخاصم‬ ‫داوود حشمتی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫تنها نیم س��اعت به پ��رواز نیویورک ‪ -‬ته��ران باقی‬ ‫مانده است؛ پروازی که در ان اولین سفر رسمی روحانی به‬ ‫نیویورک پایان می یابد‪ .‬تالش ها سرانجام نتیجه می دهد‪.‬‬ ‫تلفن همراه یکی از نزدیکان وی زنگ می خورد‪ .‬ان طرف‬ ‫خط رئیس جمهور کشور میزبان است؛ باراک حسین اوباما‪.‬‬ ‫این اولین بار بود که پس از انقالب دو رئیس جمهور‪ ،‬با هم‬ ‫سخن می گفتند‪ ،‬درحالی که هیچ واس��طه ای در بین نبود‪.‬‬ ‫اگر در دوران ریاست جمهوری احمدی نژاد کاغذ ها واسطه‬ ‫سخن گفتن دو رئیس جمهور بود‪ ،‬اینجا این فاصله هم وجود‬ ‫نداش��ت‪ .‬انجا مکتوبات با هم حرف می زدند و اینجا اگرچه‬ ‫انها رودرروی یکدیگر نبودن��د اما امواج تلفن همراه به طور‬ ‫مستقیم حرف ها را رد و بدل می کرد‪.‬‬ ‫این تلفن که مدت زمان ان زیاد هم نبود‪ ،‬به س��رعت‬ ‫به تیتر اول رسانه های خبری دنیا تبدیل شد چراکه تا پیش‬ ‫از ان حتی برخی منتظر دی��دار دو رئیس جمهور در ضیافت‬ ‫شام بان کی مون بودند؛ اتفاقی که رخ نداده بود‪ .‬روحانی به‬ ‫ضیافت شام نرفت و تصورات غلط از اب در امد‪ .‬کاخ سفید‬ ‫به س��رعت تصویر لحظه تماس تلفنی اوبام��ا و روحانی را‬ ‫منتشر کرد‪.‬‬ ‫سال گذشته این تماس انجام شد‪ ،‬اما امسال دیداری‬ ‫بین روحان��ی و اوباما صورت نگرفت‪ .‬ای��ن درحالی بود که‬ ‫گمانه زنی های بسیاری در این رابطه وجود داشت‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫زمزمه های دیدار‬ ‫ماجرا از روزی اغاز ش��د که سفر روحانی به نیویورک‬ ‫هنوز قطعی نشده بود‪ .‬انتشار گمانه هایی در رابطه این دیدار‬ ‫در رسانه های ایران و امریکا سبب شد تا دولت در این باره‬ ‫موضع گیری کند‪ .‬به محض انکه سفر روحانی به نیویورک‬ ‫قطعی شد‪ ،‬سخنگوی دولت بر خود واجب دید که در اولین‬ ‫اظهارنظر نسبت به این موضوع واکنش نشان دهد؛ واکنشی‬ ‫که البته سیاستمدارانه بود‪.‬‬ ‫نوبخت در حی��اط س��اختمان ریاس��ت جمهوری به‬ ‫خبرن��گاران گفت‪« :‬س��فر رئیس جمه��ور ب��ه نیویورک‬ ‫قطعی ش��ده اس��ت اما برای دیدار با اوباما هنوز برنامه ای‬ ‫تنظیم نش��ده اس��ت‪ ».‬به کارگیری قید زمان��ی «هنوز»‬ ‫سیاستمدارانه انتخاب شده بود‪ .‬این اظهارنظر همچنان راه‬ ‫را بر گمانه زنی ها باز گذاشت اما در عین حال تاکید می کرد‬ ‫که این دیدار از پیش تعیین ش��ده نخواهد بود‪ .‬روحانی ‪٣١‬‬ ‫شهریور ماه به نیویورک پرواز کرد‪ .‬چن د روز پیش از عزیمت‬ ‫با شبکه ان بی سی امریکا مصاحبه کرد و موضوعات مهمی ‬ ‫را در این باره مدنظر قرار داد‪.‬‬ ‫روحانی در این مصاحبه انتقادات زیادی را به رفتارهای‬ ‫امریکا در مبارزه با داعش مطرح کرد‪ .‬او به تاسی از رهبری‬ ‫پیروزی های اخیر در عراق را نش��انه ای از عزم ملی مردم و‬ ‫ارتش عراق عنوان کرد که با «فتوای مرجعیت» به میدان‬ ‫امده بودند‪ .‬به اعتقاد روحانی ایران همیش��ه با تروریس��م‬ ‫مبارزه کرده اما نه در قالب هایی که غرب برای خود تعریف‬ ‫می کند‪.‬‬ ‫از همین رو بود که ایران تمایلی به حضور در نشست‬ ‫پاریس نداشت‪ .‬نشس��تی که قرار است اجماع جهانی علیه‬ ‫داعش را هدایت کن��د‪ .‬این گفته ها اهمیت بیش��تری پیدا‬ ‫می کند وقتی توجه کنیم که روحانی با یک رسانه امریکایی‬ ‫در حال گفت وگو بود و به طور طبیعی این سخنان در امریکا‬ ‫و برای مردم این کشور پخش می شد‪.‬‬ ‫این مصاحبه همان طور که پیش بینی می شد به یک‬ ‫سوال مهم رس��ید‪ .‬خبرنگار ان بی سی از روحانی خواست تا‬ ‫درباره مالقات با اوباما در حاش��یه اجالس سران کشورها‬ ‫در نیویورک اظهارنظر کند‪ .‬رئیس جمهور در پاس��خ همان‬ ‫خطی را دنبال کرد که نوبخت در داخل مطرح کرده بود‪ .‬این‬ ‫بار به جای قید «هنوز» روحانی از «فعال» اس��تفاده کرد تا‬ ‫اظهارنظر قطعی نکرده باشد‪ .‬او گفت‪« :‬فعال در برنامه من‬ ‫چیزی به عنوان مالقات با رئیس جمهور اوباما وجود ندارد‪.‬‬ ‫در دنیای سیاس��ت همه چیز امکان پذیر اس��ت اما در عین‬ ‫حال موضوع امریکا موضوع خاصی اس��ت‪ ،‬شرایط خاصی‬ ‫دارد و بین ایران و امریکا سالیان دراز تخاصم و تنش وجود‬ ‫داشته است‪».‬‬ ‫اظهارات روحانی به نظر واقع بینانه می رسید‪ .‬او در عین‬ ‫حال که «همه چیز را امکان پذیر می دانست» اما بر این نکته‬ ‫انگشت تاکید می گذاشت که روابط ایران و امریکا «شرایط‬ ‫خاصی دارد»‪.‬‬ ‫با این حال روحانی بر ت�لاش دولتش بر پایین اوردن‬ ‫سطح تخاصم و تنش نیز اشاره می کرد‪« :‬اراده دولت من بر‬ ‫این است که سطح تخاصم و تنش را پایین بیاوریم و شرایط‬ ‫را برای اینکه دو ملت بتوانند به هم نزدیک تر شوند‪ ،‬فراهم‬ ‫کنیم‪ .‬به اعتقاد من ملت ایران یک ملت بسیار بزرگ با سابقه‬ ‫تمدن بسیار عظیم اس��ت و امروز مردم امریکا هم مردمی ‬ ‫فعال در صحنه علمی‪ ،‬فرهنگی و اقتصادی هستند‪ .‬رابطه‬ ‫نزدیک این دو ملت می تواند خیلی از مشکالت را حل بکند‪.‬‬ ‫رابطه نزدیک ت��ر می تواند راه های جدی��دی را پیش روی‬ ‫سیاس��تمداران امریکا بگذارد‪ .‬به هر حال معتقدم به اینده‬ ‫باید بیشتر نگاه کنیم تا گذشته‪».‬‬ ‫روحانی معقتد ب��ود که رابطه با امری��کا در چارچوب‬ ‫منافع ایران قابل تغییر است و ان را امری فراتر از دولت ها‬ ‫و این گونه تعریف کرد‪« :‬در شرایطی که منافع ایران بر این‬ ‫قرار بگیرد که ش��رایط روابط با امریکا عوض شود‪ ،‬ان روز‬ ‫هر دولتی در ایران سرکار باشد قاعدتا بر مبنای منافع کشور‬ ‫تصمیم می گیرد‪».‬‬ ‫منتظر سفرهای رسمی باشید‬ ‫نکته مهمتر ای��ن مصاحبه جایی بود ک��ه از احتمال‬ ‫س��فر اوباما به ایران حرف به میان امد‪ .‬خبرنگار ان بی سی‬ ‫از روحانی س��وال ک��رد ک��ه «می توانید پیش بین��ی کنید‬ ‫رئیس جمهور امریکا به ایران سفر کند؟»‪ ،‬و روحانی پاسخ‬ ‫داد‪« :‬به هر حال این عدم رابطه و ش��رایط ایران و امریکا‬ ‫تا قیامت که نخواهد بود‪ .‬به هر حال زمانی در یک ش��رایط‬ ‫مناسب‪ ،‬در دوره این دولت یا دولت بعدی یا بعد از ان‪ ،‬مساله‬ ‫ایران و امریکا حل خواهد شد و این گونه نیست که صد سال‬ ‫دیگر هم همین طور باشد‪».‬‬ ‫اما این تنها اظهارنظر در این رابطه نبود‪ .‬چند روز بعد‬ ‫و درحالی که رئیس جمهور عزم س��فر به نیویورک داشت‪،‬‬ ‫یک اظهارنظر رس��می دیگر در این باره منتش��ر شد‪ .‬این‬ ‫بار ابوطالبی معاون سیاسی نهاد ریاست جمهوری تصمیم‬ ‫ گرفت سکوت خود را پس از ماه ها بشکند و خط «سفرهای‬ ‫نیوی�ورک ‪ ٩٣‬نی�ز در س�ایه ای�ن دیدار‬ ‫احتمالی گذشت‪ .‬شاید مهمترین واقعه‬ ‫این ب�ود ک�ه بمب خب�ری دی�دار دیوید‬ ‫کامرون نخس ت وزیر انگلستان و روحانی‪،‬‬ ‫به این خاطر ک�ه بس�یاری منتظر دیدار‬ ‫روحان�ی اوبام�ا بودند‪ ،‬مس�کوت مانده‬ ‫ودیده نشد‪.‬‬ ‫رسمی» را میان دو رئیس جمهور پیگیری کند؛ مساله ای که‬ ‫نکات کلیدی مهمی در ان نهفته بود‪.‬‬ ‫ش��اید یاداوری این موضوع بد نباش��د که ابوطالبی‬ ‫فردی است که از سوی رئیس جمهور برای نمایندگی دائم‬ ‫ایران در سازمان ملل متحد انتخاب و به این نهاد بین المللی‬ ‫معرفی شده بود‪.‬‬ ‫درحالی ک��ه دولت امریکا طبق تعه��دات بین المللی‬ ‫موظف است تا برای سفیران معرفی شده از سوی کشورها‬ ‫ویزای امریکا صادر کند‪ ،‬اما ابوطالبی از این قاعده مستثنی‬ ‫شد‪ .‬دولت امریکا به دلیل انچه حضور ابوطالبی در جریان‬ ‫گروگانگیری سفارت امریکا در تهران می خواند‪ ،‬حاضر به‬ ‫دادن ویزا نش��د‪ .‬اعتراضات و توضیحات ای��ران هم راه به‬ ‫جایی نبرد‪.‬‬ ‫با این حال ابوطالبی از همان موقع تا ‪ ٣١‬ش��هریور در‬ ‫سکوت به س��ر می برد‪ .‬تا اینکه در این روز دست به کیبورد‬ ‫کامپیوترش برد و از طریق حس��اب کاربری اش در توئیتر‬ ‫پیام های مهمی را منتقل کرد؛ پیام هایی که روی سخنش نه‬ ‫خارج از کشور‪ ،‬بلکه به مخالفان داخلی روحانی در ایران بود‪.‬‬ ‫ابوطالب��ی معتق��د ب��ود ک��ه روحان��ی در دوران‬ ‫ریاس��ت جمهوری اش‪ ،‬مالقات ها و دیدار با امریکایی ها را‬ ‫از حالت مخفی به حالت ش��فاف ارتقا داده است‪ .‬او در پیام‬ ‫توئیتری خود نوشت‪« :‬در زمان گرایش تقابل‪ ،‬گفت وگو با‬ ‫امریکا در سطح معاونین وزیر در یک کشور عربی‪ ،‬نزدیک‬ ‫به دوس��ال انجام می گرفت‪ ،‬نامه های س��طح س��ران هم‬ ‫ردوبدل می ش��د‪ .‬نه کس��ی از ان گفت وگو و تبادل نامه ها‬ ‫باخبر بود‪ ،‬و نه با خبران امکان اعتراض داشتند‪ .‬سال گذشته‬ ‫دکترروحانی به تماس تلفنی اقای اوباما پاس��خ داد؛ سطح‬ ‫مذاکرات مخفی معاونین وزیر به مذاکرات ش��فاف وزرای‬ ‫خارجه ارتق��ا یافت‪ ،‬تعام�لات ایران و امریکا علنی ش��د‪،‬‬ ‫خبرشدگان نگران شدند‪ ،‬و اعتراضات شروع شد‪».‬‬ ‫مع��اون سیاس��ی دفت��ر رئیس جمهور در بخش��ی از‬ ‫نوشته اش با اش��اره به تماس تلفنی سال گذش��ته اوباما با‬ ‫روحانی در نیوی��ورک‪ ،‬ان را یک گام روبه جلو دانس��ت و‬ ‫درب��اره نگرانی های معترضان به این اق��دام رئیس جمهور‬ ‫نوشت‪« :‬دیگر کسی نگران دیدار وزرای خارجه‪ ،‬یا تماس‬ ‫تلفنی رهبران نیست؛ اینان ممکن است سال اینده نگران‬ ‫سفرهای رسمی باشند‪».‬‬ ‫برخی ناظ��ران معتقدند این بخش نوش��ته ابوطالبی‬ ‫«اینان ممکن است س��ال اینده نگران س��فرهای رسمی‬ ‫باشند»‪ ،‬کد و نشانه ای اس��ت مبنی بر اینکه احتمال دیدار‬ ‫اوباما و روحانی در نیویورک وجود دارد‪ .‬این درحالی بود که‬ ‫اعتراضات که بیشتر جنبه هشدار داشت در تهران همچنان‬ ‫ادامه داشت‪.‬‬ ‫هشدار نسبت به احتمال یک دیدار‬ ‫درحال��ی ک��ه در روز حض��ور روحان��ی در نیویورک‬ ‫زمزمه های دیدار بار دیگر شنیده می شد‪ ،‬اعتراضات به این‬ ‫دیدار احتمالی شدت گرفته بود‪.‬‬ ‫پس از انکه هواپیمای تش��ریفات ریاس��ت جمهوری‬ ‫ایران در فرودگاه جان اف کندی نیویورک به زمین نشست‪،‬‬ ‫بن رودز‪ ،‬سخنگوی کاخ سفید‪ ،‬در پاسخ به خبرنگاران گفت‬ ‫در حالی که دی��داری بین دو رئیس جمه��ور ایران و امریکا‬ ‫برنامه ریزی نشده اما نمی توان ان را منتفی دانست‪.‬‬ ‫خبرگزاری فرانس��ه که این خب��ر را مخابره می کرد‬ ‫به نقل از سخنگوی کاخ سفید نوش��ت که واشنگتن اماده‬ ‫همکاری با دولت ایران در «سطوح مختلف» است مشروط‬ ‫به اینک��ه ایران به نگرانی ه��ای بین المللی درب��اره برنامه‬ ‫هسته ای اش پاس��خ دهد‪ .‬گزارش خبرگزاری فرانسه به دو‬ ‫نامه ای که میان رئیس جمهور ایران و امریکا رد و بدل شده‬ ‫و روحانی در مصاحبه با ان بی سی ان را «مثبت و سازنده»‬ ‫ارزیاب��ی کرده بود‪ ،‬نیز اش��اره می ک��رد‪ .‬روحانی همچنین‬ ‫دولت‬ ‫گفته بود که این نامه ها «می تواند قدم های کوچکی برای‬ ‫اینده ای بسیار مهم باشد‪».‬‬ ‫با این حال واکنش ها در تهران شدت بیشتری به خود‬ ‫می گرفت‪ .‬تا جایی که حتی تهدید ب��ه طرح «عدم کفایت‬ ‫رئیس جمهور» نیز شنیده می شد‪.‬‬ ‫با هر کژی برخورد می شود‬ ‫باراک اوباما در حال گفت وگوی تلفنی با روحانی‬ ‫گزارش تحلیلی واشنگتن پست‬ ‫روحانی با انتقادهای فراوانی به دلیل گفت وگوی‬ ‫تلفنی با اوباما مواجه شد‬ ‫در حالی که روحانی در نیویورک به سر می برد‪ ،‬جان‬ ‫کری و ظریف ب��ا یکدیگر دیدار کردند و پس از ‪ ٣٥‬س��ال‬ ‫روسای جمهور ایران و نخست وزیر انگلستان در یک قاب‬ ‫تصویری قرار گرفته و به مذاکره نشس��ته بودند‪ ،‬واشنگتن‬ ‫پست در مقاله ای تحلیلی به موضوع روایت ایران و امریکا‬ ‫پرداخت و معتقد بود‪« :‬مگر می ش��ود به این سادگی تهران‬ ‫و واشنگتن به هم برس��ند؟» این مقاله با اش��اره به مساله‬ ‫بروز داعش و زمزمه های همکاری ای��ران و امریکا یاداور‬ ‫می شد‪« :‬امسال نیز برگزاری اجالس عمومی سازمان ملل‬ ‫برای دو طرف فرصتی فراهم کرده است که میزان تمایل‬ ‫طرف مقابل برای رس��یدن به توافق در برخی از مسائل را‬ ‫بسنجند‪ .‬امس��ال نیز به نظر نمی رس��د دو طرف هیچ گونه‬ ‫برنامه ای برای مالقات با یکدیگر داشته باشند‪ .‬سال گذشته‬ ‫بحث های زیادی درباره مالقات احتمالی دو طرف شنیده‬ ‫ ش��د که از ان به عنوان نماد اغاز روابط دو طرف با یکدیگر‬ ‫یاد می شد‪».‬‬ ‫واکنش مجلس به دیدار با اوباما‬ ‫جان کری و ظریف در اولین مالقات‬ ‫طرح عدم کفایت!‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫همین خط فکری در میان مخالف��ان روحانی دنبال‬ ‫شد‪ .‬در اقدامی دیگر یادداشتی در سایت تریبون مستضعفین‬ ‫و به دنبال ان در بسیاری از سایت های مخالف سیاست های‬ ‫دولت روحانی منتش��ر ش��ده بود که در ان به طور اش��کار‬ ‫دیدار روحانی و اوباما را مغایر قانون اساس��ی تعریف کرده‬ ‫و ان را مس��توجب برخورد های قانونی مجلس دانسته بود‪.‬‬ ‫برخورد قانونی که مشخص ش��ده بود همانا «عدم کفایت‬ ‫رئیس جمهور» است‪.‬‬ ‫در این یادداش��ت ضمن برش��مردن اصولی از قانون‬ ‫درحالی که هنوز مش��خص نبود دیداری بین اوباما و‬ ‫روحانی برقرار خواهد شد یا نه‪ ،‬فراکسیون رهروان مجلس‬ ‫در بیانیه ای به بررس��ی ای��ن موضوع پرداخت و نوش��ت‪:‬‬ ‫«رئیس جمهور گفت برنامه ای ب��رای دیدار با اوباما ندارد و‬ ‫با این موضع گیری به ذوق زدگی کسانی که تصور می کنند‬ ‫همه مش��کالت با چنین مالقاتی حل خواهد ش��د‪ ،‬خاتمه‬ ‫داد‪ ».‬ش��اید این یک اظهارنظر پیش از موعد بود اما استناد‬ ‫فراکسیون رهروان به موضع گیری رسمی رئیس جمهور بود‪.‬‬ ‫همچنین علی مطهری ک��ه از نمایندگان نزدیک به دولت‬ ‫محس��وب می ش��ود در اظهارنظری صراحتا گفت که قرار‬ ‫نیست دیداری مابین رئیس جمهور و اوباما صورت گیرد‪ .‬او‬ ‫اضافه کرده بود‪« :‬در حال حاضر به صالح نیست که روحانی‬ ‫در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با اوباما دیدار کند‪».‬‬ ‫هرچه بود نیویورک ‪ ٩٣‬نیز در سایه این دیدار احتمالی‬ ‫گذشت‪ .‬شاید مهمترین واقعه این بود که بمب خبری دیدار‬ ‫دیوید کامرون نخس��ت وزیر انگلس��تان و روحانی‪ ،‬به این‬ ‫خاطر که بسیاری منتظر دیدار روحانی اوباما بودند‪ ،‬مسکوت‬ ‫مانده ودیده نشد‪ .‬واقعیت این است که ساختار حاکمیتی در‬ ‫ایران و امریکا انچنان اس��ت که به این راحتی ها دیوار بلند‬ ‫بی اعتمادی میان دو کشور نه کوتاه خواهد شد و نه خواهد‬ ‫ریخت‪ .‬باراک اوباما و حس��ن روحانی نتوانستند با یکدیگر‬ ‫دیدار کنند هرچند که ش��اید هردو ته دلشان تمایل زیادی‬ ‫داشتند تا در تاریخی سیاسی میان دو کش��ور‪ ،‬این نام انها‬ ‫باشد که به عنوان مسئوالن اتمام دوران قهر ثبت شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫روحان��ی س��فر اول��ش ب��ه نیوی��ورک را در تهران‬ ‫با اس��تقبال کنندگان خوش��رویی به پایان نب��رد‪ .‬او وقتی‬ ‫به ته��ران امد که کمیت��ه ای اعالم موجودی��ت کرده بود؛‬ ‫کمیته ای که مدعی ب��ود برای «صیان��ت از منافع ایران»‬ ‫تشکیل شده است‪.‬‬ ‫این کمیته در بدو ورود رئیس جمهور در مقابل خودرو‬ ‫وی تجمع کرده و با پرتاب اش��یاء از او اس��تقبال کرده بود‪.‬‬ ‫اقدام انها مورد اعتراض واقع ش��د‪ .‬ام��ا در عین حال چند‬ ‫روز بعد رهبر انقالب در یک س��خنرانی برخی اقدامات در‬ ‫نیویورک را «بجا» ندانستند‪ .‬این کمیته در یک سال گذشته‬ ‫با برگزاری همایش های «دلواپسان» در سراسر کشور خط‬ ‫انتقاد به توافقات و اقدامات سیاس��ت خارجی روحانی را در‬ ‫پیش گرفته بود‪.‬‬ ‫درس��ت در روزهایی که روحانی ت��ازه وارد نیویورک‬ ‫شده بود‪ ،‬حمید رسایی‪ ،‬چهره ش��اخص جبهه پایداری در‬ ‫یادداشتی که در س��ایت رجانیوز نوش��ت از رئیس جمهور‬ ‫خواست تا مواضع خود را در قبال امریکایی ها اصالح کند‪.‬‬ ‫او که از مخالفان تماس تلفنی روحانی و اوباما بود‪ ،‬نسبت به‬ ‫اینکه روحانی اوباما را مودب و باهوش خوانده نیز اعتراض‬ ‫کرده و از او خواس��ته بود تا این جمله غیرواقعی خود درباره‬ ‫اوباما را اصالح کند‪.‬‬ ‫علیرضا زاکانی‪ ،‬دیگر نماین��ده مجلس نیز که تماس‬ ‫تلفنی سال گذشته روحانی و اوباما را تحقیر رئیس جمهور‪،‬‬ ‫ملت و کشور دانس��ته بود‪ ،‬یک روز پیش از سفر روحانی به‬ ‫نیویورک پشت تریبون س��خنرانی در مجلس رفت و نطق‬ ‫خود را ایراد کرد و گفت‪« :‬ما ضمن هشدار به رعایت مصالح‬ ‫انقالب اس�لامی و منافع ملی‪ ،‬مجدانه از ریاست جمهوری‬ ‫خواستاریم احساسات ش��خصی خود را دخیل در مراودات‬ ‫دس��تگاه دیپلماس��ی کش��ور به نمایندگی از مردم رشید و‬ ‫انقالبی کشورمان ننمایند‪».‬‬ ‫او در پایان نط��ق خود تهدی��د کرد که ب��ا هر کژی‬ ‫برخورد خواهد شد‪« :‬در پایان به صراحت بیان می داریم که‬ ‫مجلس شورای اسالمی در راستای صیانت از حقوق مردم‬ ‫و دستاوردهای انقالب اسالمی با هر کژی مخالف مصالح‬ ‫انقالب اسالمی برخورد خواهد کرد و از ظرفیت های قانونی‬ ‫خود در این راستا بهره خواهد برد‪».‬‬ ‫رس��ایی همچنین در کنفرانس خبری ک��ه روز اول‬ ‫مهرماه به همراه چند نفر دیگر از دلواپس��ان برگزار کرد با‬ ‫عنوان «راه و چاه» هش��دار داد‪ .‬رس��ایی به مکالمه تلفنی‬ ‫روحانی و «اوباما» در سال گذشته اشاره کرد و گفت‪« :‬اقای‬ ‫روحانی در دیداری که با ما نمایندگان داش��ت گفت من به‬ ‫این خاطر با «اوباما» تلفنی صحبت کردم که وی به خاطر‬ ‫پاس��خ های رد من برای دیدار با ایشان تحقیر می شد و من‬ ‫به خاطر اینکه این تحقیر را پایان ببخشم به تلفنشان پاسخ‬ ‫دادم‪ .‬توقع این بود که اقای روحانی به جای نگران بودن از‬ ‫تحقیر «اوباما» نگران این باش��د که با ای��ن مکالمه عزت‬ ‫دولت تحقیر نشود‪».‬‬ ‫در این کنفران��س اصفری یک��ی از نمایندگان عضو‬ ‫کمیسیون امنیت ملی مستقیما به موضوع دیدار روحانی و‬ ‫اوباما همچنین برخورد مجلس اشاره کرد و گفت‪« :‬خط قرمز‬ ‫ما صحبت های مقام معظم رهبری است که ایشان تنها اجازه‬ ‫مذاک��ره وزرای خارجه را اعالم کردن��د و هرکس بخواهد‬ ‫جلوتر از ان حرکت کن��د مجلس حتما جل��وی ان خواهد‬ ‫ایستاد‪».‬‬ ‫اساسی و همچنین اشاره به ماجرای گفت وگوی تلفنی سال‬ ‫گذشته روسای جمهور دو کش��ور‪ ،‬نتیجه گیری کرده بود‪:‬‬ ‫«حال باید دید اقای رئیس جمهور مج��ددا این اقدام نابجا‬ ‫و خالف قانون اساس��ی را تکرار می کنند یا خیر؟ بی شک‬ ‫تکرار اقدام نابجای سال گذش��ته به هر نحو و در هر زمانی‬ ‫عدول از اصول سیاس��ت خارجی مندرج در قانون اساس��ی‬ ‫اس��ت و موجب مسئولیت سیاس��ی و قانونی رئیس جمهور‬ ‫محترم خواهد بود‪ .‬کفایت سیاس��ی رئیس جمهور محترم‬ ‫حکم می کند که از این اصول تخطی ننماید و مرتکب اشتباه‬ ‫نشود‪ .‬در غیر این صورت مسئولیت سیاسی رئیس جمهور در‬ ‫برابر مجلس شورای اس�لامی (‪ )۱۱‬و همچنین مسئولیت‬ ‫قانونی در مقابل دیوان عالی کش��ور (‪ )۱۲‬ضمانت اجرای‬ ‫تخطی رئیس جمهور از قانون اساسی خواهد بود‪».‬‬ ‫این یادداشت در پی نوشت هایی که با شماره های ‪١١‬‬ ‫و ‪ ١٢‬مشخص ش��ده بود به اصولی از قانون اساسی اشاره‬ ‫می کرد که در ان «طرح عدم کفایت رئیس جمهور» و «عزل‬ ‫رئیس جمهور توسط رهبری» بیان شده بود‪.‬‬ ‫‪35‬‬ ‫دولت‬ ‫حل همکاری جویانه بن بس ت های سیاست خارجی محسوب‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬اما در این فرایند تاکتی ک های به کار گرفته شده‬ ‫از مطلوبیت چندان��ی ب رای تحقق اهداف مل��ی و راهبردی‬ ‫ای ران برخوردار نیس��ت‪ .‬گروه های انتقادی ب��ر این اعتقادند‬ ‫که انعطاف پذیری در سیاس��ت خارجی صرفا در شرایطی به‬ ‫نتایج مطل��وب منجر م ی گردد که زمینه های ش��کل گیری‬ ‫پاسخ متقابل نیز به وجود اید‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬باید نشانه هایی‬ ‫از سیاس��ت خارجی انقالبی را مورد پیگیری ق��رار داد که با‬ ‫عملگرایی راهبردی پیوند یافته و به این ترتیب‪ ،‬زمینه های‬ ‫الزم ب رای شکل گیری نقطه تعادلی در روند بازسازی روابط را‬ ‫فراهم م ی س��ازد‪ .‬انچه در رویکرد سیاست خارجی جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران معطوف به نشانه هایی از جمله‪ :‬عزت‪ ،‬حکمت‬ ‫و مصلحت است را باید به عنوان زی ربنای فرایند الگوی تعامل‬ ‫ای ران با رهب ران سیاسی کشورهای جهان غرب دانست‪.‬‬ ‫‪ .1‬تنش زدایی و اعتمادسازی در دیپلماسی نیویورک‬ ‫عملگرایی در سایه انعطاف پذیری‬ ‫روند جدیدی در دیپلماسی ایرانی اغاز شده است‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫‪3‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫اجالس��یه مجمع عمومی س��ازمان ملل در س��ومین‬ ‫سه شنبه ماه سپتامبر هر سال برگزار م ی گردد‪ .‬در این اجالسیه‬ ‫مقام��ات عال ی رتبه سیاس��ی و دیپلمات های کش��ورهای‬ ‫مختلف حضور به هم رس��انده و تالش دارن��د تا زمینه های‬ ‫جدیدی از روابط دیپلماتیک را شکل دهند‪ .‬حضور هم زمان‬ ‫چنین مقاماتی از کش��ورهای مختلف را م ی توان به عنوان‬ ‫عام��ل زمینه س��از کن��ش دیپلماتی��ک همکاری جویانه و‬ ‫مصالحه گرایانه بازیگرانی دانس��ت که در شرایط اختالفات‬ ‫سیاس��ی یا رقابت های راهبردی قرار گرفته اند‪ .‬سازماندهی‬ ‫نهاده��ای بی ن المللی همانن��د جامع ه ملل و س��ازمان ملل‬ ‫ب راساس این انگاره شکل گرفت که زیرساخت های نهادی و‬ ‫راهبردی الزم ب رای بهینه سازی روابط به وجود اید‪.‬‬ ‫حضور تیم گسترده وزارت امورخارجه جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران در نیویورک از یک هفته گذشته اغاز گردیده و زمینه های‬ ‫الزم ب رای تنظیم مذاکرات دیپلماتیک با مقامات سیاس��ی‬ ‫مختلف را به وجود اورده اس��ت‪ .‬در چنی��ن فرایندی‪ ،‬برنامه‬ ‫کاری گسترده ای ب رای مذاکرات رئی س جمهور اسالمی ای ران‬ ‫پی ش بینی شده اس��ت‪ .‬حضور جان کری و سرگئی الوروف‬ ‫در مذاکرات هس��ته ای ‪ 5+1‬با جمهوری اس�لامی ای ران در‬ ‫نیویورک بیانگر ان اس��ت که روند فعالی ت های دیپلماتیک‬ ‫ای ران در نیویورک ب راساس اهداف مشخص و تعیی ن شده ای‬ ‫پیگیری م ی شود‪ .‬در برخی از اخبار این موضوع مطرح شده‬ ‫بود که رئی س جمهوری اسالمی ای ران در مذاکرات هسته ای‬ ‫شرکت خواهد کرد‪ .‬اگرچه طرح این موضوع به مثابه نگرش‬ ‫مثبت و سازنده ای ران در دیپلماسی نیویورک است‪ ،‬اما به لحاظ‬ ‫پروتکل ب��ا ضرورت های راهبردی و نگرش حس��ن روحانی‬ ‫در مناظره انتخاباتی فاصله زیادی خواهد داش��ت‪ .‬به همین‬ ‫دلیل اس��ت که تیم دیپلماتی��ک ای ران بای��د ضرورت های‬ ‫پروتکل مذاکراتی را مورد توجه قرار دهد‪ .‬اجالس��یه مجمع‬ ‫عمومی س��ازمان ملل در نیویورک چنین فرصت��ی را ب رای‬ ‫تیم سیاست خارجی روحانی به وجود اورده تا زمینه الزم ب رای‬ ‫عبور از محدودیت های ایجادشده توسط سیاست بی ن الملل‬ ‫را فراهم س��ازد‪ .‬طبعا تحقق چنین فرایندی را باید در قالب‬ ‫روندهای جدید سیاس��ی و سیاس��ت خارجی ای ران در دوران‬ ‫ریاست جمهوری روحانی دانست‪ .‬نامبرده وقتی که از اعتدال‬ ‫صحبت به عمل م ی اورد‪ ،‬بخشی از دغدغه خود را مربوط به‬ ‫حوزه راهبردی و سیاس��ت خارجی ق��رار داده و تالش دارد تا‬ ‫تضادهای ایجادشده را در سیاس��ت منطقه ای و بی ن الملل ی ‬ ‫ترمیم نماید‪ .‬ادبیات سیاسی به کار گرفته شده بیانگر ان است‬ ‫که اراده سیاسی و روندهای سیاست خارجی مطلوب حسن‬ ‫روحانی معط��وف به تنش زدایی و عب��ور از محدودیت های‬ ‫راهبردی اس��ت‪ ،‬اما واقعی ت های سیاست بی ن الملل بیانگر‬ ‫ان اس��ت که انجام چنین اقداماتی در شرایط تهدید‪ ،‬مهار و‬ ‫محدودیت های راهبردی‪ ،‬کار دشواری خواهد بود‪ .‬به کارگیری‬ ‫ابتکارات سیاست خارجی معطوف به فرایندهای عادی سازی‬ ‫روابط در ش��رایطی امکان پذیر خواهد بود که عالوه بر اراده‬ ‫کارگزاران سیاست داخلی‪ ،‬نش��انه ها و زمینه هایی از الگوی‬ ‫تعامل راهبردی در فضای سیاست بی ن الملل نیز وجود داشته‬ ‫باشد‪ .‬تالش همه جانبه یک بازیگر منطقه ای بدون توجه به‬ ‫ش��کل بندی های قدرت در محیط منطق��ه ای و فرایندهای‬ ‫کنش بازیگران جهانی نم ی تواند به نتایج مطلوب منجر گردد‪.‬‬ ‫مذاکرات نیویورک را بای��د اغاز روند جدی��دی در روند‬ ‫دیپلماس��ی ای رانی و چگونگی تعامل با سیاست بی ن الملل‬ ‫دانست‪ .‬ایستارهای جدید سیاست خارجی ای ران در نیویورک‬ ‫معطوف به نش��انه هایی از عملگرایی راهبردی بوده است‪.‬‬ ‫برخی از پژوهش��گران و گروه های انتقادی نسبت به الگوی‬ ‫تعامل تیم مذاکره کننده ای ران��ی در نیویورک بر این اعتقادند‬ ‫که اگرچه هدف راهبردی ای ران دس��تیابی به مصالحه ب رای‬ ‫انگاره مذاکره مس��تقیم ب رای س��ال های طوالنی در‬ ‫سیاست خارجی ای ران با ابهام همراه بوده است‪ .‬هم اکنون این‬ ‫سوال مطرح م ی شود که ایا در سفر مهر ‪ 1393‬رئی س جمهور‬ ‫اسالمی ای ران به نیویورک چنین نگرشی چه نشانه‪ ،‬بازتاب و‬ ‫پیامدی خواهد داشت؟ برخی از تحلیلگران بر این اعتقادند‬ ‫که رئی س جمهور روحانی در س��فر نیویورک ب��ا باراک اوباما‬ ‫رئی س جمهور امریکا دیدار مستقیم خواهد داشت‪ .‬درحال ی که‬ ‫واقعی ت های س��اختار سیاس��ی ای ران‪ ،‬زمینه تحقق چنین‬ ‫رویکردی را فراهم نخواهد س��اخت‪ .‬اگرچه حس��ن روحانی‬ ‫با رئی س جمهور امریکا دیدار نخواهد داش��ت اما بیان چنین‬ ‫رویکردی به معنای نادیده گرفتن سیاست تنش زدا در جهت‬ ‫اعتمادسازی بی ن المللی تلقی نم ی شود‪ .‬سفر رئی س جمهور‬ ‫ای ران به نیویورک زمین��ه الزم ب رای دیپلماس��ی دوجانبه با‬ ‫مقامات سیاسی و راهبردی کش��ورهای مختلف را به وجود‬ ‫اورده است‪ .‬دیدار با نخس��ت وزیر ژاپن‪ ،‬رئی س جمهور ترکیه‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر انگلس��تان و رئی س جمهور فرانسه را م ی توان‬ ‫در زمره اقداماتی دانس��ت که در عرف دیپلماتیک به منزله‬ ‫موفقیت تکنیکی محسوب م ی شود‪ .‬ب رنامه ریزی ب رای چنین‬ ‫دیدارهایی را باید به عنوان نیاز دیپلماتیک کشورهایی دانست‬ ‫که از اهداف نسبتا مشترکی برخوردار بوده یا اینکه ب رای نیل‬ ‫به توافق درباره موضوعات امنیتی تالش م ی نمایند‪ .‬تنظیم‬ ‫مذاکره با رهب ران کش��ورهای قدرتمند اروپایی و اس��یایی را‬ ‫باید به عنوان بخش��ی از فعالی ت های دیپلماسی دوجانبه و‬ ‫چندجانبه سیاس��ت خارجی ای ران در نیویورک دانس��ت‪ .‬در‬ ‫چنین فرایندی‪ ،‬موض��وع اصلی راهب��رد دیپلماتیک ای ران‬ ‫را باید بهینه س��ازی روابط با کش��ورهایی دانس��ت که نیاز‬ ‫بیشتری به ای ران ب رای مقابله با تهدیدات پی دا کرده اند‪ .‬هرگونه‬ ‫سیاس��تگذاری راهبردی از طریق فعالی ت های دیپلماتیک‬ ‫را م ی توان به عنوان تالش فراگیری دانس��ت که زمینه های‬ ‫ان در محی��ط ژئوپلتیکی و الگوهای راهب��ردی ای ران وجود‬ ‫دارد‪ .‬بناب رای��ن نقش افرین��ی دیپلماتیک ای ران در حاش��یه‬ ‫اجالسیه مجمع عمومی سازمان ملل را باید به عنوان بخشی‬ ‫از ضرورت های ژئوپلتیکی و نیازهای امنیتی نیز دانس��ت‪.‬‬ ‫تنش زدایی با کش��ورهای عربی منطقه نیز به عنوان بخش‬ ‫دیگری از سیاست خارجی ای ران محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫‪ -2‬بازتولید تجارب دیپلماتیک و راهبردی در مذاکرات‬ ‫نیویورک‬ ‫اجالس��یه نیویورک ب راساس نش��انه هایی از تغییر در‬ ‫ادبیات سیاس��ی‪ ،‬اهداف راهب��ردی بی ن المللی و همچنین‬ ‫رویکردهای جدید در حوزه سیاست هس��ته ای ای ران شکل‬ ‫گرفته اس��ت‪ .‬انجام چنین اقداماتی با هدف برطرف س��ازی‬ ‫تحریم های اقتصادی انجام شده و اولین نتیجه ان را باید در‬ ‫ارتباط با موضوع مربوط به کاه��ش تحریم های بی ن المللی‬ ‫چندجانبه و یک جانبه علیه ای ران دانست‪ .‬بناب راین مهم ترین‬ ‫دولت‬ ‫دغدغه دیپلمات های جمهوری اسالمی را باید تغییر در روند‬ ‫تحریم های اعمال شده دانس��ت‪ .‬تاکنون در چندین مرحله‬ ‫رئی س جمهوری اسالمی ای ران موضوع مربوط به برطرف سازی‬ ‫تحریم ها را مورد تاکید قرار داده اس��ت‪ .‬دیپلماسی نیویورک‬ ‫م ی تواند زمینه ه��ای اجرایی ب رای تحقق چنی��ن اهدافی را‬ ‫به وجود اورد‪ .‬عبور از چنین تنگناهایی نیازمند بازسازی ادراک‬ ‫راهبردی بازیگران اصلی سیاست جهانی نسبت به جمهوری‬ ‫اسالمی ای ران است‪ .‬بناب راین مهم ترین موضوع روابط ای ران و‬ ‫جهان غرب را باید ب راساس نوع ادراک بی ن المللی نسبت به‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران دانست‪ .‬اگر روندهای سیاست خارجی‬ ‫روحانی معطوف به همکاری در چارچوب راهبرد مماش��ات‬ ‫باشد‪ ،‬در ان شرایط چنین راهبردی هیچ گونه مطلوبیتی ب رای‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران و اثربخشی سیاست خارجی دولت‬ ‫روحانی به جا نخواهد گذاشت‪ .‬در این ارتباط‪ ،‬مرشایمر تاکید‬ ‫دارد‪« :‬در راهبرد مماش��ات دولتی که در معرض تهدید قرار‬ ‫گرفته است‪ ،‬امتیازاتی به تجاوزگر م ی دهد که توازن قدرت را‬ ‫تغییر دهد‪ .‬مماشات کننده معموال م ی پذیرد که همه یا بخشی‬ ‫از قلمرو بازیگر ثالثی را تسلیم دشمن قدرتمندش کند‪ .‬هدف‬ ‫از این اقدام‪ ،‬تعدیل رفتار تجاوزگر است‪ .‬سوق دادن تجاوزگر به‬ ‫سمتی مسالمت جویانه تر و احتماال تبدیل ان به یک قدرت‬ ‫هوادار وضع موجود‪ ،‬کار دشواری است‪».‬‬ ‫طبق این اس��تدالل‪ ،‬سیاس��ت مماش��ات چ��ون به‬ ‫مماشات کننده امکان م ی دهد حسن نیت خود را ثابت کند و‬ ‫توازن را به نفع دولت تغییر دهد که مماشات م ی کند‪ ،‬بناب راین‬ ‫امید دارد در نهایت از تجاوزگری قدرت ب��زرگ بکاهد‪ ،‬بعید‬ ‫است مماشات با یک دش��من خطرناک ان را به یک حریف‬ ‫مه ربان تر و مالیم تر و از ان بعیدتر به یک دولت صلح دوست‬ ‫تبدیل کند‪ .‬در واقع مماش��ات اش��تهای دولت تجاوزگر به‬ ‫کشورگشایی را افزایش م ی دهد‪ .‬قدرت های بزرگ ب رای افند‬ ‫ب رنامه ریزی م ی کنند‪ ،‬دولتی که در قبالش مماشات م ی شود‪،‬‬ ‫هرگونه واگذاری قدرت توس��ط دولت دیگر را نش��انه ضعف‬ ‫م ی داند‪ .‬در این ص��ورت‪ ،‬بازیگرانی که درصدد هژمونی خود‬ ‫هستند‪ ،‬احتماال ب رای کسب امتیاز بیشتر به اعمال فشار خود‬ ‫ادامه م ی دهند‪ .‬دولتی که در پی به دست اوردن حداکثر قدرت‬ ‫ممکن نباشد‪ ،‬دولت عاقلی نیس��ت‪ .‬اگر مذاکرات به نتایج‬ ‫مطلوب در جهت کاهش تحریم ها منجر گردد‪ ،‬در ان شرایط‬ ‫امکان موفقیت بوروکراتیک روحانی حاصل خ واهد شد‪ .‬در غیر‬ ‫این صورت‪ ،‬چالش های جدیدی در ب رابر سیاست دولت ایجاد‬ ‫م ی گردد‪ .‬موفقیت در مذاکرات به مفهوم ان است که زمینه‬ ‫ب رای مدیریت ادراک بازیگران موثر در سیاست بی ن الملل در‬ ‫راستای اهداف صلح جویانه ب رنامه هسته ای ای ران ایجاد شود‪.‬‬ ‫در غیر این صورت امکان شکل گیری انتقادات جدید و ظهور‬ ‫ادبیات رادیکال در حوزه حاشی ه ای ای ران اجتناب ناپذیر خواهد‬ ‫بود‪ .‬درک چنین واقعیتی توس��ط بازیگران نظام بی ن الملل‪،‬‬ ‫رون��د مصالحه گرایی دیپلماتیک و راهب��ردی را امکان پذیر‬ ‫خواهد ساخت‪.‬‬ ‫‪ .3‬مذاکرات هسته ای در دیپلماسی نیویورک‬ ‫‪ .4‬موضوع داع�ش و فرایندهای منطقه ای در مذاکرات‬ ‫نیویورک‬ ‫تعلیق یک مالقات‬ ‫دومین س��فر حس��ن روحانی به عنوان رئی س جمهور‬ ‫اسالمی ای ران ب رای مشارکت در مجمع عمومی سازمان ملل‬ ‫زمینه های الزم ب رای تحرک دیپلماتیک را به وجود اورده است‪.‬‬ ‫مذاکرات انجام شده در س��طوح باالیی برنامه ریزی گردیده و‬ ‫این امر به عنوان افزایش نقش ای ران در فضای دیپلماس��ی‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی محسوب م ی شود‪ .‬دیدار رئی س جمهور‬ ‫اسالمی ای ران با رهب ران ژاپن‪ ،‬فرانس��ه و انگلیس نمادی از‬ ‫بازسازی روابط با کشورهایی محسوب م ی شود که در دوران‬ ‫تحریم اقتصادی ناشی از فعالیت هسته ای ای ران‪ ،‬بیشترین‬ ‫محدودیت ها را در برخورد با جمهوری اسالمی اعمال کرده اند‪.‬‬ ‫یکی از موضوعاتی که ارتباط مستقیمی با سازوکارهای‬ ‫کنش راهبردی در تامین نیازهای سیاست خارجی جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران دارد‪ ،‬پیگیری موضوعات منطقه ای اس��ت‪.‬‬ ‫کشوری همانند ای ران که درصدد ایفای نقش به عنوان بازیگر‬ ‫نوظهور اس��ت‪ ،‬نیازمند بهره گیری از چالش های منطقه ای‬ ‫قدرت های بزرگ و بازس��ازی چالش های سیاس��ت خارجی‬ ‫خود در حوزه منطقه ای است‪ .‬هرگونه انفعال‪ ،‬ابهام ی ا تردید در‬ ‫قابلی ت های منطقه ای ای ران‪ ،‬مشکالت جدیدی ب رای سیاست‬ ‫خارجی جمهوری اس�لامی ایجاد م ی کند‪ .‬بناب راین مذاکراه‬ ‫درب��اره چگونگی حمایت از دولت س��وریه و ع��راق در ب رابر‬ ‫تهدیدات داعش را م ی توان اقدامی موثر در عرف دیپلماتیک‬ ‫دانست‪ .‬در سال ‪ ،2013‬بحران سوریه یکی از موضوعات مورد‬ ‫اختالف ای ران و کشورهای غ ربی و منطقه ای بوده است‪ .‬اگرچه‬ ‫در روند مذاکرات نیویورک ‪ ،2013‬زمینه ب رای اثربخشی ای ران‬ ‫در روند مذاکرات ژنو ‪ 2‬فراهم گردید‪ ،‬اما مخالفت ع ربستان و‬ ‫برخی دیگر از کشورهای منطقه ای منجر به عدم ایفای نقش‬ ‫سازنده دیپلماتیک ای ران در اجالسی ه های بی ن المللی گردید‪.‬‬ ‫در ش��رایط موجود‪ ،‬فضای منطق��ه ای و الگوی تعامل‬ ‫بازیگران با تغیی راتی روبه رو گردیده است‪ .‬موقعیت ای ران در‬ ‫ارتباط با امنیت منطقه ای ارتقا پی دا کرده و ضرورت های مقابله‬ ‫با داعش و گروه های تروریستی به عنوان بخشی از سیاست‬ ‫جهانی محسوب م ی شود‪ .‬چنین فرایندی نشان م ی دهد که‬ ‫سیاست مقاومت در محیط منطقه ای اثار و مطلوبی ت های‬ ‫راهبردی مناس��بی را ب رای حوزه دیپلماتی��ک ای ران به وجود‬ ‫اورده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ائتالف امریکا علیه داع��ش را م ی توان به عنوان یکی‬ ‫دیگر از موضوعات اصلی مذاکرات نیویورک دانست‪ .‬مقامات‬ ‫وزارت امورخارجه ای��ران چنین مذاکراتی را در ‪ 20‬س��پتامبر‬ ‫‪ 2014‬با مقامات وزارت خارجه امریکا به انجام رساندند‪ .‬هدف‬ ‫اصلی انجام چنین مذاکراتی را باید نیل به تعادل در سیاست‬ ‫منطقه ای و راهبردی ای ران دانست‪ .‬دیدار محمدجواد ظریف و‬ ‫سعودالفیصل وزیر امورخارجه ع ربستان سعودی نیز در چنین‬ ‫فرایندی انجام گرفته است‪.‬‬ ‫اگرچ��ه مقامات ای رانی ب��ر این اعتقادند که سیاس��ت‬ ‫عربس��تان در حال نزدیکی به ای ران اس��ت‪ ،‬اما تفاوت های‬ ‫ادراکی زیادی در نگرش منطقه ای ای ران و ع ربستان مشاهده‬ ‫م ی شود‪ .‬واقعی ت های دیپلماتیک و راهبردی بیانگر ان است‬ ‫که تالش همه جانبه یک بازیگر منطق��ه ای بدون توجه به‬ ‫ش��کل بندی های قدرت در محیط منطق��ه ای و فرایندهای‬ ‫کنش بازیگران جهانی نم ی تواند به نتایج مطلوب منجر شود‪.‬‬ ‫مذاکرات نیویورک نه تنها دارای پیامدهای متنوعی در ای ران‬ ‫بوده اس��ت‪ ،‬بلکه م ی توان اثار و نش��انه های ان را در عرصه‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی مورد مالحظه قرار داد‪.‬‬ ‫موقعیت ژئوپلتیکی ای ران به گونه ای است که از قابلیت‬ ‫الزم ب رای ایفای نقش در روندهای بحران ساز‪ ،‬مدیریت بحران‬ ‫و شکل بندی های معطوف به زیستن در بحران برخوردار است‪.‬‬ ‫جایگاه ای ران به لحاظ ژئوپلتیکی از این جهت ب رای کشورهای‬ ‫غ ربی اهمیت دارد که دارای زیرساخت های اقتصادی گسترده‬ ‫بوده‪ ،‬از نی��روی اجتماعی پیچی��ده و انعطاف پذیر برخوردار‬ ‫اس��ت و در نهایت اینکه از قالب های فرهنگ دموکراتیک و‬ ‫تساهل گرایی راهبردی بهره م ی گیرد‪.‬‬ ‫چنین نشانه هایی م ی تواند موقعیت راهبردی ای ران را‬ ‫در خاورمیانه ارتقا دهد‪ .‬موضوع مربوط به تروریسم و اقدامات‬ ‫پرمخاطره گروه ه��ای افراطی نه تنها نظم منطق��ه ای را در‬ ‫یزند‪ ،‬بلکه زمینه انتقال بحران به حوزه های‬ ‫کوتاه مدت برهم م ‬ ‫فراگیر بی ن المللی را پیدا خواهد کرد‪ .‬بحران در خاورمیانه در‬ ‫شرایطی اهمیت راهبردی بیشتری ب رای اینده نظم جهانی‬ ‫خواهد داشت که کشورهای غربی ازجمله ایاالت متحده در‬ ‫وضعیت گسس ت های ساختاری‪ ،‬رکود اقتصادی و بحران در‬ ‫کنش نخبگان سیاسی م ی باشند‪.‬‬ ‫مقابله با داعش نه تنها بخش��ی از راهب��رد تاکتیکی‬ ‫امریکا محسوب م ی ش��ود‪ ،‬بلکه باید ان را به عنوان یکی از‬ ‫ضرورت های راهبردی سیاست خارجی و امنیتی ای ران دانست‪.‬‬ ‫طبیعی است که چگونگی مقابله با داعش به عنوان یکی از‬ ‫سیاست‬ ‫مذاکرات هس��ته ای ای��ران و کارگ��زاران دیپلماتیک‬ ‫کشورهای گروه ‪ 5+1‬از ‪ 15‬س��پتامبر ‪ 2014‬اغاز شده است‪.‬‬ ‫طبیعی است که چنین مذاکراتی در حاشیه اجالسیه مجمع‬ ‫عمومی س��ازمان ملل ادامه خواهد یافت‪ .‬اجرای سیاس��ت‬ ‫خارجی در هر کش��وری نیازمند بهره گیری از س��ازوکارهای‬ ‫کنش راهبردی است‪ .‬کنش راهبردی به مفهوم ان است که‬ ‫نم ی توان چالش های امنیتی شده را با ابزارهای دیپلماتیک‬ ‫کنترل کرد‪ .‬موضوع فعالیت هس��ته ای در سیاست امنیتی‬ ‫ای ران نیازمند تیم مذاکره کننده قوی و موثری است‪.‬‬ ‫طبعا فرایند جدی��د مذاکرات هس��ته ای باید ماهیت‬ ‫ملموس‪ ،‬عینی و معطوف به حل موضوعات باشد‪ .‬هرگونه‬ ‫کنش دیپلماتیک بدون نتیج��ه راهبردی‪ ،‬مطلوبیت الزم را‬ ‫ب رای سیاست خارجی جمهوری اسالمی ای ران ایجاد نم ی کند‪.‬‬ ‫هرگاه روندهای سیاس��ت خارجی با مفاهیم کلی و غیرموثر‬ ‫فلسفی اشتباه گرفته شود‪ ،‬پیشرفت محدودی ب رای تامین‬ ‫نیازهای راهبردی جمهوری اس�لامی حاصل خواهد ش��د‪.‬‬ ‫بناب راین روندهای جدید سیاس��ت خارجی ای��ران باید بتواند‬ ‫فرایندهای کن��ش تاکتیکی خود را ب ر اس��اس «مقاومت»‪،‬‬ ‫«ظرفیت ساختاری» و «قواعد سیاست بی ن الملل» تنظیم‬ ‫نماید‪ .‬هریک از شاخ ص های یاد ش��ده نیازمند ان است که‬ ‫مقاوم��ت را در الگوی پیچیده کن��ش دیپلماتیک پیگیری‬ ‫نماییم‪ .‬ادبیات سیاس��ی به کار گرفته شده بیانگر ان است‬ ‫که اراده سیاسی و روندهای سیاست خارجی مطلوب حسن‬ ‫روحانی معط��وف به تنش زدایی و عب��ور از محدودیت های‬ ‫راهبردی اس��ت‪ ،‬اما واقعی ت های سیاست بی ن الملل بیانگر‬ ‫ان اس��ت که انجام چنین اقداماتی در شرایط تهدید‪ ،‬مهار و‬ ‫محدودیت های راهبردی‪ ،‬کار دشواری خواهد بود‪ .‬به کارگیری‬ ‫ابتکارات سیاست خارجی معطوف به فرایندهای عادی سازی‬ ‫روابط در ش��رایطی امکان پذیر خواهد بود که عالوه بر اراده‬ ‫کارگزاران سیاست داخلی‪ ،‬نش��انه ها و زمینه هایی از الگوی‬ ‫تعام��ل راهبردی در فضای سیاس��ت بی ن المل��ل نیز وجود‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫موضوعات اصلی سیاست امنیتی ای ران و امریکا در منطقه‬ ‫خواهد بود‪ .‬در چنین ش��رایطی است که اهمیت ژئوپلتیکی‬ ‫ای ران با ضرورت های راهبردی جدیدی ب رای جذب جمهوری‬ ‫اسالمی در محیط منطقه ای پیوند م ی یابد‪.‬‬ ‫ائتالف ضدداعش در ‪ 22‬سپتامبر ‪ 2014‬عملیات نظامی‬ ‫علیه پایگاه های این گروه در خاک سوریه انجام داده اند‪ .‬اگرچه‬ ‫سوریه با چنین اقداماتی موافقت کرده است‪ ،‬اما واقعی ت های‬ ‫موجود بیانگر ان است که امکان کاربرد سازوکارهای معکوس‬ ‫در اینده راهبردی امریکا وجود دارد‪ .‬به همین دلیل است که‬ ‫ای ران اعتماد چندانی نسبت به سیاست ضدداعش امریکا و‬ ‫کشورهای اروپایی ندارد‪ .‬نگاه ای ران نسبت به داعش ماهیت‬ ‫هست ی شناسانه دارد‪ ،‬در حال ی که نگرش کشورهای غ ربی در‬ ‫مورد چگونگی برخورد با داعش ماهیت معرفت شناسانه دارد‪.‬‬ ‫چنین رویکردی به معنای کنش سیال سیاست امنیتی امریکا‬ ‫در خاورمیانه و در برخورد با بازیگران مختلف تلقی م ی شود‪.‬‬ ‫اگر در س��ال ‪ ،2013‬الگوی کنش کشورهای منطقه ای‬ ‫در برخ��ورد با ای ران معط��وف به متقاعدس��ازی دولت اوباما‬ ‫ب رای تداوم دیپلماس��ی اجبار علیه جمهوری اس�لامی بوده‬ ‫است‪ ،‬اما چنین نش��انه هایی هم اکنون با تغیی رات بنیادین‬ ‫روبه رو گردیده است‪ .‬مشارکت کش��ورهای اروپایی در ارتباط‬ ‫با سیاس��ت هس��ته ای ای��ران را م ی توان به عن��وان بخش‬ ‫دیگری از راهبرد همکاری جویانه جهان غرب در جهت ایجاد‬ ‫توازن ن��رم دیپلماتیک در خاورمیانه از طریق س��ازوکارهای‬ ‫همکاری جویانه با ای ران تلقی کرد‪.‬‬ ‫‪37‬‬ ‫دولت‬ ‫ب رای الگودهی به حل و فصل پرونده ه��ای دیگر نه تنها در‬ ‫ارتباط با ای ران بلکه در ارتباط با پرونده‪‎‬های مش��ابه در حوزه‬ ‫منطقه‪‎‬ای و بی ن‪‎‬المللی تبدیل شود‪.‬‬ ‫جایگاهمنطقه‪‎‬ایوبین‪‎‬المللی‬ ‫ایران ارتقا یافته است‬ ‫مطهرنیا در گفت وگو با مثلث‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫هفته گذشته حس�ن روحانی عازم نیویورک شد‬ ‫تا در نشس�ت س�االنه مجمع عمومی س�ازمان‬ ‫ملل ش�رکت کند‪ .‬باتوجه به دیدارهای او با برخی‬ ‫سران غربی از جمله دیوید کامرون‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫انگلیس و فرانسوا اوالند رئی س جمهور فرانسه‪،‬‬ ‫ارزیاب�ی ش�ما از دیپلماس�ی ای�ران در نیویورک‬ ‫چیست؟‬ ‫سفر حسن روحانی به نیویورک نه تنها از جهت سفر‬ ‫رئی س جمهور ای ران به نیویورک بلکه از منظر سفر شخص‬ ‫روحانی به انجا اهمیت دارد‪ .‬زی را در دهه گذشته‪ 8 ،‬سال دوره‬ ‫دولت‪‎‬های نهم و دهم و اکنون دولت یازدهم‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫هر سال در مجمع عمومی سازمان ملل متحد شرکت کرده‬ ‫است‪ .‬انچه که اهمیت جدی‪‎‬تری به این موضوع م ی دهد سفر‬ ‫دوم روحانی ب��ه نیویورک پس از تغییر ذائقه سیاس��ی ملت‬ ‫ای ران در انتخابات ‪ 22‬خرداد سال گذشته است که به سرعت‬ ‫بازتاب ان در سفر اول رئی س جمهور با تاکید بر دکترین تعامل‬ ‫سازنده در سیاست خارجی و دکترین جهان عاری از خشونت‬ ‫در روابط خارجی ای ران بازتاب پیدا کرد و تعریف عملیاتی ان‬ ‫در پرونده هس��ته ای و کاهش سطح اصطکاک منطقه ای با‬ ‫همسایگان بروز یافت‪.‬‬ ‫اینجاست که س��فر دوم روحانی به نیویورک اهمیت‬ ‫پیدا می کند؛ در این سفر رئیس جمهور ایران با رئیس جمهور‬ ‫فرانس��ه مالقات جدی داش��ت و برای نخس��تین بار پس‬ ‫از انقالب نخس��ت وزیر انگلی��س با رئیس جمه��ور ایران‬ ‫مالقات کرد‪ .‬تمام این موارد نشانگر موفقیت نسبی دستگاه‬ ‫سیاست خارجی در یک سال گذشته است و بنابراین از این‬ ‫رو دیدارهای انجام ش��ده‪ ،‬نه بیانگر باال رفتن سطح روابط‬ ‫ایران با کشورهای متفاوت بلکه نشان دهنده افزایش سطح‬ ‫جایگاه ایران در معادالت منطقه‪‎‬ای و بین‪‎‬المللی است‪ .‬دیدار‬ ‫کامرون با روحانی باتوجه به جای��گاه انگلیس در اتحادیه‬ ‫اروپا و در ارتب��اط با امریکا نقطه عطف��ی در روابط خارجی‬ ‫ایران در گس��تره جهانی می‏تواند تلقی ش��ود‪ ،‬زیرا پس از‬ ‫انقالب اس�لامی این دیدار برای نخستین بار در این سطح‬ ‫صورت می‏پذیرد‪.‬‬ ‫باتوجه به تحوالت هس�ته‪‎‬ای و مذاکرات ایران با‬ ‫‪ 5+1‬در نیویورک ب ه خص�وص مذاکرات دوجانبه‬ ‫می�ان وزرای خارج�ه ایران ب�ا اعض�ای ‪ ،5+1‬ایا‬ ‫‪4‬‬ ‫مهدی مطه رنیا‪ ،‬استاد دانشگاه و کارشناس‬ ‫مسائل امریکا در گفت وگو با هفته نامه مثلث‪ ،‬با‬ ‫تاکید بر اهمیت دیدارهای رئی س جمهور ایران‬ ‫در نیویورک م ی‪‎‬گوید این دیدارها نش�ان دهنده‬ ‫موفقی ت نس�بی دستگاه سیاس�ت خارجی در‬ ‫یک سال گذشته است‪.‬‬ ‫م ی‪‎‬ت�وان گفت که فض�ای نس�بتا مثب ت‪‎‬تری بر‬ ‫گفت وگوها حاکم شده است؟‬ ‫در این رابطه باید توجه داش��ت که امریکا به دنبال‬ ‫ایجاد س��امانه‪‎‬ای ب رای سرعت بخشی به تحرکاتش با هدف‬ ‫مدیریت استراتژیک حضور خود در خاورمیانه و گسترش ان به‬ ‫پهنای قاره اسیاست‪ .‬از همین رو نیازمند معامله‪‎‬گری است و‬ ‫اساسا سیاست لیب رال بورژوازی یک سیاست معامله‪‎‬گر است‪.‬‬ ‫این مساله دور از ذهن نیست از این رو باید بپذیریم که امکان‬ ‫معامله از سوی امریکای ی‪‎‬ها حتی در بحران ی ترین وضعی ت‪‎‬ها‬ ‫باتوجه به منافع تعریف شده این کشور از معامله‪ ،‬قابل انجام‬ ‫است‪ .‬این بدان معنا نیس��ت که طرف دیگر معامله باخته یا‬ ‫کاله سرش رفته است‪ ،‬بلکه بدین معناست که امریکا صحنه‬ ‫سیاست را صحنه معامله‪‎‬ای م ی داند که عقالنیت سیاسی ان‬ ‫را بر امریکا نیز دیکته م ی کند‪ .‬به همین خاطر حاضر اس��ت‬ ‫ب رای گریز از ضرر بیشتر به س��ود کمتر راضی شود‪ .‬اما انچه‬ ‫که در این میان مهم است دستیابی به یک سود مطمئن در‬ ‫معامله سیاسی است‪.‬‬ ‫در رابطه ب�ا پرون�ده هس�ته‪‎‬ای ایران‪ ،‬چه س�ود‬ ‫مطمئنی برای امریکا م ی‪‎‬توان متصور بود؟‬ ‫اینکه ای ران هی چ گاه به سمت سالح هسته‪‎‬ای گرایش‬ ‫نداشته باشد و امریکا بتواند یکی از بحران‪‎‬های منطقه را که‬ ‫روی بحران های دیگر تاثیر دارد در چارچوب یک دیپلماسی‬ ‫هدفمند حل کند‪ .‬به این معنا که حل و فصل مدب رانه پرونده‬ ‫هسته ای موجب حل و فصل بخرداندیشانه پرونده های دیگر‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ .‬در واقع پرونده هسته‪‎‬ای اگر مدب رانه حل شود الگوی‬ ‫خوبی ب رای ح��ل پرونده‪‎‬های دیگر خواهد ب��ود و اگر با مانع‬ ‫روبه رو شود به همان اندازه اثار منفی خود را در حوزه‪‎‬های دیگر‬ ‫بر جا خواهد گذاش��ت‪ .‬از این رو باید ب رای دو دولت حاکم بر‬ ‫ته ران و واشنگتن امروز پرونده هسته‪‎‬ای به مثابه یک فرصت‬ ‫طی حضور هیات ایرانی در نیویورک شاهد تمایل‬ ‫کش�ورهای غربی برای همکاری با ایران بر س�ر‬ ‫تقابل با گروه تروریس�تی داعش بودیم‪ .‬یعنی با‬ ‫وجود دعوت نش�دن ایران به نشس�ت پاریس و‬ ‫عدم حضور ای�ران در ائتالف علیه داعش‪ ،‬باز هم‬ ‫رهب�ران غربی خواس�تار همکاری با ای�ران برای‬ ‫از بین بردن این گروه هس�تند‪ .‬ای�ن رویکرد انها‬ ‫نسبت به ایران تاچه حد در بهبود فضای جهانی‬ ‫نس�بت به سیاس�ت خارجی ایران تاثیر خواهد‬ ‫داشت؟ همچنین سفر روحانی به نیویورک چقدر‬ ‫در این رابطه اثرگذار بوده است؟‬ ‫انچه که مس��لم اس��ت ای ران یک��ی از مهمترین‬ ‫گرانیگاه‪‎‬های قدرت در منطقه خاورمیانه اس��ت‪ .‬بناب راین در‬ ‫ه ر گونه مساله‪ ،‬موضوع یا بحرانی م ی تواند نقش بس زایی ایفا‬ ‫کند‪ .‬این نقش م ی‪‎‬تواند نقش کنترل کننده یا تشدیدکننده‬ ‫باشد؛ این موضوع را دیگر قدرت‪‎‬های منطقه‪‎‬ای و بی ن‏المللی‬ ‫نیز به خوبی م ی‪‎‬دانند‪ .‬از این جهت باید پذیرفت که ورود ای ران‬ ‫در ائتالف جهانی علیه داعش م ی توان��د وزن این ائتالف را‬ ‫از منظر عملیاتی به مرکز ثقل موث��ری انتقال دهد‪ .‬حضور‬ ‫روحانی در نیویورک از این جهت نیز ب رای ائتالف ضد داعش‬ ‫فرصت اس��ت‪ .‬دو موضوع مهم در ارتباط با ای ران هم اکنون‬ ‫در نیویورک مطرح اس��ت؛ نخست پرونده هس��ته ای ای ران‬ ‫است که حل ان م ی تواند خود به خود بر دیگر پرونده‪‎‬ها حتی‬ ‫پرونده مبارزه با تروریسم تاثیرگذار باشد‪ ،‬حتی اگر ای ران رسما‬ ‫به ائتالف جهانی ب رای مب��ارزه با داعش نپیوندد‪ .‬دیگری نیز‬ ‫همین بحث مبارزه با گروه تروریستی داعش است‪ .‬باید توجه‬ ‫داشت که حل پرونده هسته ای در چارچوب احترام متقابل و‬ ‫احترام نهادن به خواسته های ملت ای ران زمینه پرور فضاسازی‬ ‫مناسب ب رای ورود ای ران به صحنه مدیریت بحران‪‎‬هایی چون‬ ‫داعش است‪ .‬مزید بر ان به هر تقدیر اگرچه ای ران تاکید داشته‬ ‫اس��ت در ائتالف جهانی علیه داعش شرکت نم ی‪‎‬کند اما بر‬ ‫مبارزه با داعش و تقابل با تروریسم در منطقه تاکید دارد و در‬ ‫برهه هایی از زمان ای ران به طور غیررسمی با نیروهای ائتالف‬ ‫جهانی در مبارزه با تروریسم همراه ش��ده است‪ .‬حل بحران‬ ‫هس��ته ای م ی تواند این گام را بس��یار قوی تر کرده و احیانا‬ ‫راه‪‎‬های تعامل در این زمینه را بازگش��اید‪ .‬پس سفر روحانی‬ ‫به نیویورک در این برهه از زمان حداق��ل در این دو مقوله از‬ ‫حساسیت ویژه‪‎‬ای برخوردار است‪.‬‬ ‫پس از امضای بیانیه ژن�و و رفع برخی تحری م‪‎‬ها‬ ‫علیه ایران‪ ،‬شاهد تمایل برخی هیات‪‎‬های اروپایی‬ ‫برای نف�وذ به بازار س�رمای ه گذاری ای�ران بودیم‪.‬‬ ‫اکنون با در نظر گرفتن دیدارهای اخیر در نیویورک‬ ‫ایا بح�ث تعاملات اقتص�ادی ای�ران و اروپا نیز‬ ‫تغییری خواهد کرد؟‬ ‫رقابت‪‎‬های سیاسی در میان کشورهای سرمایه دار‬ ‫یک امر پذیرفته شده است؛ به گونه‪‎‬ای که در سطوح امنیتی در‬ ‫چارچوب جاسوسی صنعتی و اقتصادی بازتاب پیدا م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫بناب راین این یک امر بدیهی است که هر کدام از این کشورها‬ ‫که حتی در قالب اتحاد با یکدیگر در حوزه‪‎‬های مختلف وارد‬ ‫عمل م ی شوند‪ ،‬در ساحت اقتصاد با هم رقابت کنند‪ .‬باتوجه‬ ‫به جایگاه ای ران در خاورمیانه حال چه از منظر اقتصادی‪ ،‬چه‬ ‫از منظر انرژی و چه از منظر بازارهای فروش این رقابت تشدید‬ ‫م ی‪‎‬شود و نم ی‪‎‬توان این موضوع را نادیده انگاشت‪ .‬اما تجارب‬ ‫دهه اخیر نشان داده که در رفتار سیاسی کشورهای اروپایی‬ ‫در قبال ای ران اولویت «مسائل سیاس��ی‪ -‬امنیتی» است تا‬ ‫«مس��ائل اقتصادی»‪ .‬در نهایت این نکته نیز مهم است که‬ ‫اروپا حاضر نیست به خاطر روابط اقتصادی ای ران متحد اصلی‬ ‫خود یعنی امریکا را نگران کند‪.‬‬ ‫انگلیس‪ ،‬میانجی بزرگ‬ ‫در روابط ایران و امریکا؟‬ ‫خالوزاده درگفت وگو با مثلث‬ ‫همزمان با سفر رئیس جمهور ایران به نیویورک‪،‬‬ ‫نخس�تین دیدار میان حس�ن روحان�ی و دیوید‬ ‫کامرون‪ ،‬س�ران عالی رتبه ای�ران و انگلیس بعد‬ ‫از ‪ 36‬سال رقم خورد‪ .‬ارزیابی ش�ما از این دیدار‬ ‫تاریخی چیست؟‬ ‫دیدار حسن روحانی و دیوید کامرون‪ ،‬رئی س جمهور‬ ‫ای ران و نخس ت وزیر بریتانیا‪ ،‬با توجه به نقش و جایگاه هر دو‬ ‫کشور در مناطق خودشان اهمیت باالیی دارد‪ .‬همچنین از‬ ‫نظر سیاس��ی این دیدار در این سطح موضوع بسیار مهمی‬ ‫ است و م ی تواند در سطح روابط تاثیرگذار باشد‪ .‬نقش ای ران‬ ‫در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس و نق��ش بریتانیا در قاره‬ ‫و اتحادیه اروپا و س��ازمان پیمان اتالنتیک شمالی – ناتو‪-‬‬ ‫بس��یار پررنگ اس��ت‪ .‬بناب راین نقش این دو کشور اهمیت‬ ‫دیدار روحانی و کام��رون را بیش از پی��ش توجیه و تبیین‬ ‫م ی کند‪ .‬از دیگر س��و‪ ،‬این دیدار م ی‪‎‬توان��د نقطه عطفی در‬ ‫روند روابط دو کشور باشد‪ .‬به خصوص که پیشینه تاریخی‬ ‫روابط ته ران‪ -‬لندن همواره با شک و تردید‬ ‫و فراز ونشیب همراه بوده است‪ .‬بریتانیا در‬ ‫افکار عمومی ای ران سابقه خوبی ندارد و به‬ ‫دلیل مسائل گذشته‪ ،‬همواره از سوی مردم‬ ‫و مس��ئوالن ای رانی با احتیاط ب��ه ان نگاه‬ ‫م ی‪‎‬شده اس��ت‪ .‬از طرف دیگر این کشور‬ ‫یکی از پنج عض��و دائم ش��ورای امنیت‪،‬‬ ‫دارای قدرت هسته ای و یک کشور پرنفوذ‬ ‫در مثلث قدرت اتحادیه اروپاست‪ ،‬در عین‬ ‫حال در ناتو نیز جایگاه برجس��ته ای دارد‪.‬‬ ‫جمهوری اس�لامی ای ران نی��ز به هر حال‬ ‫به عنوان یکی از قدرتمندترین‪ ،‬باثبات ترین‬ ‫و مهم ترین کشورهای منطقه مطرح و ب رای‬ ‫کش��ورهای اروپایی از جایگاه برجسته‪‎‬ای‬ ‫برخوردار است‪ .‬این مس��ائل اهمیت این‬ ‫دیدار را دو چندان م ی‪‎‬کند‪.‬‬ ‫هنوز وجود دارد اما پایه‪‎‬های ان سست‪ ،‬کوتاه‪‎‬تر و کمرنگ‪‎‬تر‬ ‫شده است و طرفین با عالقه مندی و توجه بیشتری به تنظیم‬ ‫مناسبات نگاه م ی‪‎‬کنند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به نزدیک�ی روابط انگلی�س و امریکا ایا‬ ‫در صورت بهب�ود روابط تهران‪-‬لن�دن‪ ،‬انگلیس‬ ‫م ی‪‎‬تواند زمینه ساز بهبود روابط تهران‪ -‬واشنگتن‬ ‫شود؟‬ ‫بدون ش��ک باتوجه به نزدیکی رواب��ط انگلیس و‬ ‫امریکا و تعامالت گسترده فرااتالنتیک بین لندن و واشنگتن‪،‬‬ ‫این کشور م ی‪‎‬تواند نقش مهمی در این چارچوب داشته باشد؛‬ ‫یعنی م ی‪‎‬تواند زمینه س��از بهبود روابط ای ران و امریکا شود‪.‬‬ ‫البته روابط ای ران و انگلیس هنوز در دوران انتقالی اس��ت و‬ ‫نم ی‪‎‬توان با قاطعیت گفت که روابط بهبود یافته است‪ .‬باید‬ ‫مدنظر داشت که انگلیس در پرونده هسته‪‎‬ای ای ران جایگاه‬ ‫مهمی دارد؛ حتی پیش��تر که ای ران با س��ه کش��ور اروپایی‬ ‫مذاکره م ی کرد‪ ،‬لندن نقش واس��طه بین اروپ��ا و امریکا را‬ ‫دکتر س�عید خالوزاده‪ ،‬اس�تاد دانشگاه و‬ ‫کارشناس مس�ائل اروپا در گفت وگو با مثلث به‬ ‫بررسی دیدار اخیر رئیس جمهور ایران با نخست‬ ‫وزیر انگلیس در نیوی�ورک و پیامدهای بهبود‬ ‫روابط تهران ‪ -‬لندن پرداخت‪.‬‬ ‫اقتصادی‪ ،‬تجاری‪ ،‬سیاسی و بین الملل امریکا نقش باالیی‬ ‫در سیاست خارجی اتحادیه اروپا داشته باشد‪ .‬به همین خاطر‬ ‫امریکا در ه ر گونه تنظیم رابط��ه اتحادیه اروپا با ای ران نقش‬ ‫دارد‪ .‬در مقاب��ل چون انگلیس نیز از اعض��ای مهم اتحادیه‬ ‫اروپاست این کش��ور نیز به نوعی در تنظیم مناسبات ای ران‬ ‫و امریکا م ی‪‎‬تواند نقش داش��ته باشد‪ .‬البته در کل مناسبات‬ ‫قدرت و روابط بی ن الملل‪ ،‬ضوابط و معیارهای خودش را دارد‬ ‫و هر یک از بازیگران قدرتمند م ی‪‎‬توانند نقش تاثیرگذاری در‬ ‫این خصوص داشته باشند‪.‬‬ ‫بهبود روابط تهران ‪ -‬لندن بر روابط ایران با دیگر‬ ‫کشورهای اروپایی چقدر تاثیرگذار است؟‬ ‫رواب��ط دوجانبه بریتانی��ا و ای ران طی س��ال‪‎‬های‬ ‫اخیر با فرازو نش��ی ب های بس��یاری همراه بود تا جایی که‬ ‫سفارتخانه های دو کش��ور تعطیل ش��د اما چند ماه پیش‬ ‫طرفین توافق کردند کارداران غیرمقیم‪‎‬شان را تعیین کنند تا‬ ‫مقدمه ای باشد ب رای عادی سازی و بهبود روابط دیپلماتیک‬ ‫ی که بریتانیا در اتحادیه اروپا‬ ‫دو طرف‪ .‬با توجه به نقش مهم ‬ ‫دارد‪ ،‬اکنون بهبود مناس��بات بریتانیا با ای ران در روابط دیگر‬ ‫کش��ورهای اروپایی با ته ران نیز اثرگذار خواهد بود؛ درواقع‬ ‫لندن م ی تواند نقش مثبت یا منفی در‬ ‫روابط ای ران با کشورهای اروپایی ایجاد‬ ‫کند که به نظر م ی رسد اکنون چشم انداز‬ ‫مثبتی حاکم باشد‪.‬‬ ‫نق�ش انگلی�س و تاثی�ر چنی�ن‬ ‫دیدارهای�ی بر مذاکرات هس�ته‪‎‬ای‬ ‫ایران ب�ا ‪ 5+1‬چگون�ه قابل تعریف‬ ‫است؟‬ ‫سیاس�ت خارج�ی دول�ت اقای‬ ‫روحانی تا چه حد در شکل گیری‬ ‫این فضا نس�بت به ای�ران تاثیر‬ ‫داشته است؟‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫داشت‪ .‬درواقع بعد از جنگ جهانی دوم‪ ،‬همواره روابط ویژه و‬ ‫استراتژیک بین لندن و واشنگتن وجود داشته است که امروز‬ ‫نیز به اشکال مختلف دیده م ی‪‎‬شود‪ .‬با توجه به پیوستگی و‬ ‫وابس��تگی میان اروپا و امریکا و روابط فرااتالنتیکی میان‬ ‫دو بلوک قدرت یعنی اتحادیه اروپا و امریکا‪ ،‬این دو گروه بر‬ ‫هم تاثیر متقابل دارند‪ ،‬حال هم تاثی رات منفی و هم مثبت‪.‬‬ ‫از این منظر انگلیس به عنوان یکی از کشورهای قدرتمند‬ ‫اروپا م ی‪‎‬تواند در روابط اتحادیه اروپا با امریکا تاثیرگذار باشد‪.‬‬ ‫از دیگر سو‪ ،‬امریکا همیش��ه یک فاکتور عمده و کلیدی در‬ ‫روابط ای ران با اتحادیه اروپا بوده اس��ت‪ .‬یعنی نم ی‪‎‬توان این‬ ‫بحث را بدون اش��اره به فاکتور امریکا تحلیل کرد‪ .‬امریکا و‬ ‫اتحادیه اروپا بیشترین سطح مبادالت تجاری را در سطح دنیا‬ ‫با هم دارند و می زان مبادالت تجاری‪‎‬شان بیش از ‪ 465‬میلیارد‬ ‫یورو است‪ .‬طبیعی اس��ت با توجه به این سطح از مناسبات‬ ‫انگلی��س چه در س��ال های‬ ‫گذشته و در چارچوب تروئیکای اروپایی‬ ‫و چه درحال حاض��ر در چارچوب گروه‬ ‫‪ 5+1‬در مذکرات هس��ته‪‎‬ای حضور دارد‬ ‫و از نقش مهم��ی برخوردار اس��ت‪ .‬در‬ ‫عین حال دی��دار روحانی و کامرون نیز‬ ‫به خودی خود بر رون��د مذاکرات تاثیر‬ ‫مثبتی خواهد داش��ت‪ .‬البته مذاکرات‬ ‫هس��ته ای ای ران‪ ،‬پیچیدگ ی های زیادی‬ ‫دارد؛ باوج��ودی ک��ه ای��ن مذاک��رات‬ ‫تاکنون پیش��رفت داش��ته‪ ،‬اما به گفته‬ ‫مذاکره کنن��دگان اختالف��ات اساس��ی‬ ‫همچنان باقی است‪.‬‬ ‫ام��ا به ه��ر ش��کل س��فر اخیر‬ ‫روحانی ب��ه نیویورک و دیدارهای وی در حاش��یه نشس��ت‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل با س��ران کشورهای مهم دنیا‬ ‫و همچنین دی��دار وزرای خارجه ای ران و کش��ورهای عضو‬ ‫‪ 5+1‬با یکدیگر‪ ،‬همگی بر بهبود روند حل و فصل مذاکرات‬ ‫هسته ای تاثیر مثبت دارند‪ .‬هرچند دیدارهای اخیر روحانی با‬ ‫کامرون و اوالند بیشتر حول محور مقابله با داعش بود‪ .‬پس‬ ‫از تحوالت ع راق و پیش��رفت نیروهای داعش‪ ،‬نخس ت وزیر‬ ‫انگلیس خواستار رایزنی با ای ران به عنوان یکی از کشورهای‬ ‫قدرتمند منطقه‪‎‬ای ش��د که این درخواس��ت از جانب سایر‬ ‫کشورهای اروپایی مانند فرانسه نیز مورد تاکید قرار گرفت‪.‬‬ ‫همچنین پیشتر‪ ،‬این درخواس��ت همکاری‪ ،‬از طرف وزرای‬ ‫خارجه اتحادیه اروپا نیز مطرح ش��ده بود‪ .‬ام��ا در عین حال‬ ‫دیگر کامال مشهود است که حل بسیاری از مسائل منوط به‬ ‫لو فصل پرونده هسته‏ای ای ران است‪.‬‬ ‫ح ‬ ‫سیاست‬ ‫به نظر م ی رس��د شرایط جدید در‬ ‫سیاست خارجی کش��ور ایجاد شده است‬ ‫و این فضا مورد پذیرش کش��ورهای دیگر دنیا نیز هست و‬ ‫همگان مایل هستند که با دولت ای ران روابطی برقرار کنند‪.‬‬ ‫این مساله م ی‪‎‬تواند منجر به ایجاد فضای جدید در سیاست‬ ‫خارجی کشور شود‪.‬‬ ‫همچنین دیدارهای اخیر در نیوی��ورک‪ ،‬بیانگر تغییر‬ ‫فضای سیاسی و گفتمان سیاسی ای ران با کشورهای اروپایی‬ ‫اس��ت‪ .‬با توجه به ش��رایط جدیدی که بعد از انتخاب اقای‬ ‫حسن روحانی در فضای سیاس��ی ای ران ایجاد شد‪ ،‬بازخورد‬ ‫ان در صحنه سیاست خارجی کش��ور قابل مشاهده است‪.‬‬ ‫امروزه برخالف چند سال گذشته که روابط خارجی کشور با‬ ‫محدودیت‪‎‬های زیادی مواجه بود‪ ،‬بسیاری از کشورهای دنیا‬ ‫عالقه مند به دیدار و گفت وگو با مقام های ای رانی هستند‪ .‬این‬ ‫تغییر فضای سیاسی م ی تواند به حل اختالفات پیشین نیز‬ ‫کمک کند‪ .‬اگرچه دیوار ب ی اعتمادی میان ای ران و اتحادیه اروپا‬ ‫‪5‬‬ ‫دولت‬ ‫‪39‬‬ ‫مذاکره برای مذاکره؟‬ ‫سیاستخارجی‬ ‫رایزن ی های فش��رده تیم هس��ته ای ای ران با گ��روه ‪ 5+1‬در حالی در‬ ‫نیویورک دنبال شد که زمان زیادی تا س��وم اذر باقی نمانده است‪ .‬حاال دو‬ ‫طرف تالش م ی کنند تا اختالفات را به س��طحی برس��انند که بتوان وزرای‬ ‫خارجه را پای میز مذاکره نشاند‪.‬‬ ‫جدال پارادوکس ها در قلب نیویورک‬ ‫«خوش بینی» با چاشنی «احتیاط»‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫‪6‬‬ ‫مذاکرات هسته ای ایران و اعضای ‪ 5+1‬در نیویورک‬ ‫وارد مرحله ای حساس شده اس��ت‪ .‬بسیاری از کارشناسان‬ ‫و تحلیلگ��ران مس��ائل بین المل��ل معتقدن��د ک��ه امضا یا‬ ‫عدم امضای تواف��ق نهایی میان ای��ران و اعضای ‪ 5+1‬تا‬ ‫ضرب االجل دوم تعیین ش��ده در توافقنامه ژن��و را همین‬ ‫مذاکرات تعیین خواهد کرد‪ .‬در چنین شرایطی هر اخباری‬ ‫که از مذاکرات نیویورک منتش��ر می شود مورد توجه شدید‬ ‫رسانه های دنیا قرار می گیرد‪ .‬در داخل کشورمان نسبت به‬ ‫مذاکرات نیویورک نگاه های متفاوت��ی وجود دارد‪ .‬بدبینی‬ ‫ناشی از اقدامات غرب در جریان مذاکرات وین ‪ 6‬و همچنین‬ ‫اعمال تحریم های وزارت خزانه داری امریکا علیه شرکت ها‪،‬‬ ‫افراد و بانک های ایرانی در ماه گذش��ته سبب شده بود تا از‬ ‫همان ابتدا دید مثبتی نس��بت به مذاکرات نیویورک وجود‬ ‫نداشته باشد‪.‬‬ ‫همچنین در جری��ان مذاکرات دوجانب��ه نمایندگان‬ ‫ایران و امریکا در ژنو و دیداره��ای دوجانبه دیگر نیز عمال‬ ‫پیش��رفت قابل توجهی در مذاکرات حاصل نش��د‪ .‬مجموع‬ ‫این عوامل سبب ش��د تا احتمال عدم پیش��رفت مذاکرات‬ ‫هسته ای در نیویورک نسبت به احتمال پیشرفت ان افزایش‬ ‫یابد‪ .‬مذاکرات نیویورک در چنین شرایطی اغاز شد‪ .‬در این‬ ‫میان مخاطبان در انتظار اعالم رس��می مواضع طرف های‬ ‫ش��رکت کننده جهت ارزیابی فضای مذاکرات هس��ته ای‬ ‫بودند‪ .‬سرانجام این انتظار به پایان رسید‪.‬‬ ‫فضای بسیار خوبی در مذاکرات حاکم است‬ ‫نخس��تین موضع گیری منتشر ش��ده از س��ید عباس‬ ‫عراقچی‪ ،‬مع��اون وزیر امور خارجه کش��ورمان در خصوص‬ ‫مذاکرات هسته ای نیویورک نشان از شکسته شدن جو حاکم‬ ‫بر مذاکرات وین ‪ 6‬بود‪ .‬اگرچه مذاکره کننده ارش��د هسته ای‬ ‫کش��ورمان تاکید کرد که هنوز اختالفات به قوت خود باقی ‬ ‫است‪ ،‬اما تاکید وی بر «بسیار خوب» بودن فضای مذاکرات‬ ‫به مثابه ارسال سیگنالی خاص به مخاطبان بود‪:‬‬ ‫«می توانم بگویم در مجموع فضای بس��یار خوبی بر‬ ‫مذاکرات حاکم است‪ ،‬اختالفات ما در موضوعات وجود دارد‬ ‫ولی هم فضا‪ ،‬خوب و سازنده است و هم اراده و جدیت الزم‬ ‫در همه طرف ها وجود دارد‪ .‬بالطب��ع این امیدواری را ایجاد‬ ‫می کند که بتوان بحث ها را پیش برد ولی اینکه در محتوای‬ ‫بحث ها بتوانیم پیشرفتی داشته باشیم‪ ،‬منوط بر این است که‬ ‫مذاکرات چگونه پیش برود و چگونه خواسته های دو طرف‬ ‫تامین شود‪».‬‬ ‫عراقچی موضوعات اختالف میان ایران و اعضای ‪5+1‬‬ ‫را این گونه بیان می کند‪« :‬درباره همه موضوعاتی که در حال‬ ‫مذاکره هستیم مشکالتی وجود دارد و هنوز تفاهمی به دست‬ ‫نیامده است‪ .‬موضوع غنی س��ازی و ظرفیت ان نیز مواردی‬ ‫کلیدی هستند‪ .‬اینکه تحریم ها چگونه برداشته خواهد شد‪،‬‬ ‫یکی از موضوعات دیگر است زیرا طبق توافق ژنو‪ ،‬تحریم ها‬ ‫به صورت جامع و کامل همه باید برداشته شود‪ .‬البته باتوجه‬ ‫به تنوع تحریم ها و اقتضائاتی که وج��ود دارد و همین طور‬ ‫اقداماتی که ایران باید انج��ام دهد‪ ،‬یکی از موضوعات مورد‬ ‫بحث ماست‪ .‬در خصوص اراک و فردو نیز اختالف نظر داریم‬ ‫ولی گزینه های مختلفی مط��رح و بحث های خوبی انجام و‬ ‫مواضع طرفین خیلی دقیق و روشن شده است‪».‬‬ ‫شاید یکی از اصلی ترین عوامل پیشرفت در مذاکرات‬ ‫هسته ای‪ ،‬حضور مقامات ارشد کش��ورها در نیویورک است‪.‬‬ ‫از این رو در همان روزهای ابتدای��ی مذاکرات عراقچی ابراز‬ ‫امیدواری کرده اس��ت ک��ه باتوجه به حضور مقامات ارش��د‬ ‫کشورها در نیویورک‪ ،‬در روزهای اینده پیشرفت محسوسی‬ ‫در مذاکرات هسته ای حاصل شود‪.‬‬ ‫ریابکوف از پیشرفت در مذاکرات می گوید‬ ‫سرگئی ریابکوف‪ ،‬نماینده روسیه در مذاکرات هسته ای‬ ‫با ایران اعالم کرده اس��ت که مس��کو در دور تازه مذاکرات‪،‬‬ ‫طرح های تازه ای را ارائه کرده است‪ .‬ریابکوف که در صدد است‬ ‫وقوع این پیش��رفت را معلول ذکاوت خود و کشور متبوعش‬ ‫قلمداد کند‪ ،‬در این خص��وص می گوید‪« :‬ما ش��اهد برخی‬ ‫پیشرفت ها از جمله در موضوعاتی که همواره دشوارترین ها‬ ‫بوده اند‪ ،‬بودیم‪ .‬خود ما هم در این پیشرفت نقش داشتیم‪ .‬هیات‬ ‫روس در روزهای اخیر ایده های جدید مطرح کرده است‪ .‬ما هم‬ ‫در سطح مدیران سیاسی و هم در سطح کارشناسان با دیگر‬ ‫هیات ها تماس فشرده داریم‪ .‬هیچ دلیلی برای نگرانی وجود‬ ‫ندارد‪ .‬اما باید با تمرکز در این مسیر به تالش ادامه دهیم‪ ...‬در‬ ‫هر صورت پیشرفت هایی صورت گرفته‪ ،‬اما روند ان ارام است‪.‬‬ ‫مهم این است که این پیشرفت ها در زمینه موضوعاتی صورت‬ ‫گیرد که تاکنون بهبود نیافته اند‪ ....‬حضور مقامات ارش��د دو‬ ‫کشور در نیویورک می تواند بر روند مذاکرات اثرگذار باشد‪».‬‬ ‫اظهارات ریابکوف نشان می دهد که در جریان مذاکرات‬ ‫نیویورک‪ ،‬طرح های ابتکاری از سوی طرف های مذاکره کننده‬ ‫سیاست‬ ‫در راستای رسیدن به توافق نهایی ارائه شده است‪ .‬طرح هایی‬ ‫که اساسا معلوم نیست بر سر انها اتفاق نظر صورت گیرد! به‬ ‫عبارت بهتر‪ ،‬شاید یکی از وجوه بارز و تمییز دهنده مذاکرات‬ ‫نیویورک از مذاکرات وین ‪( 6‬اخرین دور از مذاکرات هسته ای‬ ‫وین)‪ ،‬ارائه طرح ه��ای ابتکاری باش��د؛ طرح های��ی که در‬ ‫خصوص انها گمانه زنی های رس��انه ای مختلفی شده و در‬ ‫عین حال مقامات شرکت کننده در مذاکرات فعال عالقه ای‬ ‫به تشریح جزئیات دقیق انها ندارند‪ .‬بر اساس انچه نیویورک‬ ‫تایمز نوشته است‪ ،‬گویا این طرح را البراتوارهای ملی امریکا‬ ‫به دولت این کشور پیشنهاد کرده اند و دولت «باراک اوباما»‬ ‫امیدوار اس��ت با این طرح ی��ا «طرح ه��ای خالقانه» دیگر‬ ‫بن بست کنونی در مذاکرات را از بین ببرد‪ .‬بر اساس این طرح‪،‬‬ ‫ایران باید بخشی از لوله های ارتباطی میان سانتریفیوژها را‬ ‫که اجازه می دهند اورانیوم در این مس��یر انتقال یافته و غنی‬ ‫ ش��ود‪ ،‬حذف کند‪ .‬با این کار تمامی س��انتریفیوژهای ایران‬ ‫حفظ می ش��ود و در عین حال به گفته امریکایی ها سرعت‬ ‫غنی سازی ایران کاهش می یابد‪.‬‬ ‫اما روزنامه «لس انجلس تایمز» با انتش��ار گزارشی در‬ ‫مورد طرح جدید امریکا در مذاکرات هسته ای با ایران‪ ،‬نوشته‬ ‫اس��ت که این طرح در تهران با انتقاد و بدبینی مواجه ش��ده‬ ‫است‪ .‬به نوشته لس انجلس تایمز‪ ،‬جدا کردن سانتریفیوژها‬ ‫از هم‪ ،‬بسته به نوع انجام این کار می تواند سرعت غنی سازی‬ ‫را کاهش دهد‪ .‬دیپلمات ها تاکنون اع�لام نکرده اند که این‬ ‫طرح در صورت توافق ‪ ،‬چطور باید اجرایی شود‪ .‬این روزنامه‬ ‫همچنین اشاره کرده است که طیف های مختلف سیاسی در‬ ‫ایران نیز نگاهی مشابه به این طرح داشته و عنوان کرده اند‬ ‫که این پیشنهاد بیشتر با هدف حفظ ظاهر مطرح شده است‪.‬‬ ‫دیدار یک ساعته ظریف و جان کری در نیویورک‬ ‫بدبینی محض واشنگتن پست‬ ‫ایا حضور رئیس جمهور معادله را تغییر می دهد؟‬ ‫س��فر رئیس جمهور کش��ورمان به نیویورک‪،‬ان هم‬ ‫جدال پارادوکس ها در قلب نیویورک‬ ‫مذاکرات هسته ای نیویورک همچنان ادامه دارد‪ .‬این‬ ‫در حالی است که از یک سو اختالفات اساسی به قدرت خود‬ ‫باقی است و از سوی دیگر‪ ،‬طرفین از خوش بینی در رسیدن‬ ‫به نتیجه نهایی تا پایان ضرب االجل دوم تعیین ش��ده پس‬ ‫از امض��ای توافقنامه ژن��و خبر می دهند‪ .‬در ه��ر صورت تا‬ ‫زمانی که اختالفات اساسی در زمینه های مختلف از جمله‬ ‫موضوع تعیین ظرفیت غنی س��ازی و نحوه تعیین نیازهای‬ ‫اساسی ایران و دیگر موارد مورد اختالف (اب سنگین اراک‪،‬‬ ‫نیروگاه فردو‪ ،‬نح��وه و زمانبندی برداش��تن تحریم ها و‪)...‬‬ ‫برطرف نشود‪ ،‬اساسا توافقنامه ای برای امضای طرفین‪ ،‬ان‬ ‫هم قبل از سوم اذرماه س��ال جاری در کار نخواهد بود‪ .‬در‬ ‫چنین شرایطی مذاکرات نیویورک نقطه ای تعیین کننده و‬ ‫اشکار ساز محسوب می شود‪.‬‬ ‫بدیهی است که حضور روس��ای جمهور و وزرای امور‬ ‫خارجه کش��ورمان و دیگر اعضای ‪ 5+1‬در یک قدمی محل‬ ‫مذاکرات شرایط انحصاری و خاصی را در این برهه به وجود‬ ‫اورده است اما اگر مقامات کاخ س��فید و دیگر اعضای ‪5+1‬‬ ‫نخواهند یا نتوانند تصمیمی واقعی و منطقی را در راس��تای‬ ‫رس��یدن به توافق نهایی هس��ته ای اتخاذ کنند‪ ،‬عمال این‬ ‫فرصت مساعد از دست خواهد رفت‪ .‬در چنین شرایطی باید‬ ‫در انتظار نتیجه نهایی جدال پارادوکس ها در قلب نیویورک‬ ‫باقی ماند‪...‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫با وجود ش��واهد و مس��تنداتی که حداقل در خصوص‬ ‫بهبود جو مذاکرات نیویورک نسبت به وین ‪ 6‬وجود دارد‪ ،‬برخی‬ ‫منابع و رسانه ها معتقدند که مذاکرات هسته ای میان ایران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬تا قبل از س��ه اذر ماه (ضرب االجل تعیین شده‬ ‫دوم پس از امضای توافقنامه ژنو) به نتیجه نخواهد رسید‪ .‬یکی‬ ‫از این رسانه ها واشنگتن پست است‪ .‬این روزنامه معتقد است‬ ‫که مذاکرات به نتیجه نخواهد رسید و شاید در نهایت دوباره‬ ‫تمدید شود‪ .‬نکته قابل تامل اینکه واشنگتن پست این موضع‬ ‫خود را با استناد به اظهارات یک دیپلمات امریکایی حاضر در‬ ‫مذاکرات مطرح می کند! حال مشخص نیست که میان ارسال‬ ‫سیگنال های مثبت و منفی از مذاکرات توسط دیپلمات های‬ ‫امریکایی چه همخوانی و رابطه ای وجود دارد؟!‬ ‫روزنامه امریکایی «واشنگتن پست» طی گزارشی با‬ ‫مضمون «پیشرفت های کم بعد از گفت وگوی تلفنی اوباما‬ ‫با روحانی» نوشت‪« :‬بعد از گذشت یک سال از تماس تلفنی‬ ‫تاریخی «ب��اراک اوباما»‪ ،‬رئیس جمهور امریکا با «حس��ن‬ ‫روحان��ی»‪ ،‬همتای ایرانی خ��ود برگ��زاری مجمع عمومی‬ ‫س��ازمان ملل متحد در این هفته فرصتی دیگ��ر از ازمودن‬ ‫اشتیاق این دو کش��ور در تعامل با همدیگر است‪ .‬هرچند که‬ ‫این دو رئیس جمهور هیچ برنامه ای را برای دیدار با هم تاکنون‬ ‫اعالم نکرده اند‪».‬‬ ‫این روزنامه نوشت‪« :‬بحث داعش و نحوه مقابله با ان‬ ‫موجب عصبی شدن این دو کشور شده است‪ .‬هرچند که قرار‬ ‫است «کری» و «ظریف»‪ ،‬وزرای خارجه امریکا و ایران این‬ ‫هفته مجددا با هم دیدار کنند اما بنابر ادعای یک مقام ارشد‬ ‫وزارت خارجه امریکا عالمتی خوش��بینانه از گفت و گوهای‬ ‫جاری هسته ای دیده نمی شود‪».‬‬ ‫این مقام وزارت خارجه امریکا که مایل به افش��ای نام‬ ‫خود نبود‪ ،‬اعالم کرده اس��ت که این وضعیت برای دو طرف‬ ‫این قضیه پذیرفتنی نیست‪ .‬واشنگتن پست ادامه داده است‬ ‫که هدف غ��رب از مذاکرات اتمی ضربه زدن به چش��م انداز‬ ‫نظام��ی برنامه های هس��ته ای ایران و س��اخت جنگ افزار‬ ‫هسته ای از سوی این کشور است و در این وضعیت ایران با‬ ‫حجم محدودی از توانایی غنی سازی باقی خواهد ماند و این‬ ‫می تواند برای دولت این کشور توجیه خوبی باشد که بگوید از‬ ‫حق خود در حفظ برنامه های هسته ای در زمینه فناوری علمی ‬ ‫عقب نش��ینی نکرده است‪ .‬اما از س��وی دیگر ایران خواهان‬ ‫حفظ تعداد کنونی سانتریفیوژهاست‪ .‬دیپلمات های نزدیک‬ ‫به مذاکرات اتمی در این زمینه گفتند که بهترین دس��تاورد‬ ‫این مذاکرات تمدید مجدد گفت وگوهای هسته ای یا توافق‬ ‫موقت بس��یار کوچکتر از توافق جامع صورت گرفته در سال‬ ‫گذشته است‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫دی��دار یک س��اعته وزرای ام��ور خارج��ه ای��ران و‬ ‫ایاالت متحده امری��کا در نیوی��ورک را می ت��وان یک��ی از‬ ‫موضوعات مورد توجه رس��انه ها طی روزهای اخیر دانست‪.‬‬ ‫این دیدار در جریان برگزاری مذاکرات هسته ای میان ایران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬صورت گرفت‪.‬‬ ‫این دیدار یک ساعت و نیمه در هتل «والدورف استوریا»‬ ‫برگزار شد‪ .‬یک مقام ارشد امریکایی گفت که طرفین در این‬ ‫دیدار‪ ،‬عالوه بر مساله مذاکرات هسته ای در مورد تهدید گروه‬ ‫تروریستی «داعش» نیز گفت وگو کرده اند‪.‬‬ ‫این مقام امریکایی که خواس��ت نامش فاش نش��ود‪،‬‬ ‫گفت‪« :‬ان ها ابتدا مالقات دو نفره ای داشتند و سپس «ویلیام‬ ‫برنز» قائم مقام وزیر خارجه و «وندی ش��رمن» معاون وزیر‬ ‫خارجه در طرف امریکایی و «عب��اس عراقچی» و «مجید‬ ‫تخت روانچی» معاونی��ن وزیر خارجه ط��رف ایرانی به انها‬ ‫ملحق ش��دند‪ .‬انها مدتی را به مرور وضعیت مذاکرات تحت‬ ‫هدایت اتحادیه اروپای گروه ‪ 5+1‬بر سر برنامه هسته ای ایران‬ ‫گذراندند‪ .‬انها هم پیش��رفت های صورت گرفته را بررس��ی‬ ‫کردند و هم اقدامات دیگری را که الزم است تا صورت گیرد‪».‬‬ ‫وزیر امور خارجه کشورمان نیز هنگام ترک هتل محل دیدار با‬ ‫جان کری‪ ،‬به دیدارهای دوجانبه معاونانش با همتایان خود در‬ ‫گروه ‪ 5+1‬اشاره و عنوان کرد‪« :‬این دیدار در ادامه دیدارهای‬ ‫معاونان ولی در س��طح وزیران خارجه دو کشور برگزار شد‪.‬‬ ‫همه جمالتی که من گفتم این بود که ما برای رس��یدن به‬ ‫توافق جدی هس��تیم و همین جم�لات را می توانم دوباره‬ ‫تکرار کنم‪.‬طبیعی است که نکات مورد اختالف دو طرف کم‬ ‫نیست و همه هیات ها در حال تالش برای به حداقل رساندن‬ ‫اختالفات هستند‪».‬‬ ‫در این میان دیدار وزرای امور خارجه ایران و عربستان‬ ‫س��عودی در حین برگزاری مذاکرات هس��ته ای میان ایران‬ ‫و اعضای ‪ 5+1‬نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده اس��ت‪.‬‬ ‫خصوصا اینکه ریاض از اصلی ترین مخالفان توافق هسته ای‬ ‫میان ایران و اعضای ‪ 5+1‬محسوب می شود‪.‬‬ ‫با این حال می توان نقطه اوج مواضع وزیر امور خارجه‬ ‫کش��ورمان را در دو مصاحبه جداگانه با رادیوی ملی امریکا‬ ‫و شبکه سی س��ی تی وی چین جس��ت و جو کرد‪« :‬تاکنون‬ ‫گزینه های غلطی ازموده شده اند‪ .‬البته ما اماده توافق هستیم‪.‬‬ ‫تنها مش��کل این اس��ت که چگونه امریکا و اروپا بتوانند بر‬ ‫حوزه های داخلی خود فائق ایند‪ ،‬زیرا برخی در داخل امریکا و‬ ‫اروپا تمایل به حصول هیچ توافقی ندارند‪ ...‬من فکر می کنم‬ ‫اگر شما حصول هر نوع توافق را با عدم توافق قیاس کنید‪ ،‬باید‬ ‫بگویم اشکار است که حصول یک توافق بسیار بهتر است‪...‬‬ ‫دلیل خوش بینی محتاطانه من {به مذاکرات} این است که‬ ‫همه می دانند که جایگزین یک توافق‪ ،‬بدتر خواهد بود‪ .‬توافقی‬ ‫که به هر حال و تحت هر شرایطی تعداد قابل توجهی منتقد‬ ‫در همه پایتخت ها خواهد داشت؛ اینجا در ایاالت متحده‪ ،‬در‬ ‫ایران‪ ،‬در اروپا‪ ،‬اما احتماال بیشتر در واشنگتن و تهران‪».‬‬ ‫در زمانی که مذاکرات هسته ای ایران و اعضای ‪ 5+1‬وارد‬ ‫حساس ترین مرحله خود شده اس��ت‪ ،‬به شدت مورد توجه‬ ‫تحلیلگران و کارشناس��ان مس��ائل بین الملل ق��رار گرفته‬ ‫است‪ .‬در این میان حتی برخی رسانه ها از احتمال برگزاری‬ ‫مذاکرات هس��ته ای ایران و اعضای ‪ 5+1‬در س��طح سران‬ ‫کشورها خبر دادند‪.‬‬ ‫در این خصوص خبرگ��زاری المان با انتش��ار خبری‬ ‫مدعی اعالم امادگی حسن روحانی‪ ،‬رئیس جمهور ایران برای‬ ‫شرکت در مذاکرات هسته ای شد‪.‬‬ ‫این خبرگزاری المانی مدعی ش��د ک��ه رئیس جمهور‬ ‫کشورمان اعالم کرده اس��ت که در مذاکرات هسته ای این‬ ‫کشور با ش��ش قدرت جهانی که در حال حاضر در نیویورک‬ ‫در جریان است‪ ،‬ش��رکت خواهد کرد‪ .‬براساس این گزارش‪،‬‬ ‫در صورت حضور روحانی در مذاکرات هسته ای‪ ،‬گفت وگوها‬ ‫در سطح سران برگزار خواهد شد‪ .‬این خبر البته چند روز بعد‬ ‫توس��ط یکی از نزدیکان رئیس جمهور تکذیب ش��د‪ .‬در این‬ ‫میان‪ ،‬خبرگزاری رویترز از اعالم امادگ��ی اوباما برای دیدار‬ ‫با روحانی خبر داده اس��ت اما اعالم داشته که تصمیم گیری‬ ‫با ایران اس��ت‪ .‬با این حال رئیس جمهور کشورمان صراحتا‬ ‫عنوان کرده اس��ت که برنامه ای برای دیدار با رئیس جمهور‬ ‫ایاالت متحده امریکا ندارد‪.‬‬ ‫در این میان اظهارات س��خنگوی فارسی زبان وزارت‬ ‫امور خارجه ایاالت متحده نیز قابل تامل است‪ .‬الن ایر در این‬ ‫خصوص می گوید‪« :‬حضور نمایندگان کشورهای مختلف در‬ ‫نیویورک‪ ،‬از جمله نمایندگان محترم جمهوری اسالمی ایران‬ ‫و در راس انها رئیس جمهور حجت االسالم والمسلمین اقای‬ ‫دکتر حس��ن روحانی فرصتی کم نظیر در جهت حل مساله‬ ‫هسته ای ایران محسوب می شود‪».‬‬ ‫الن ایر درخصوص احتمال دیدار و گفت وگوی روسای‬ ‫جمهور ایران و ای��االت متحده امریکا اظه��ار کرد‪« :‬اصال‬ ‫نمی دانم‪ .‬تا به حال قرار نشده که با هم دیداری داشته باشند‪.‬‬ ‫اما مکالمه تلفنی سال پیش بین انها نشانگر ان است که به طور‬ ‫اصولی اقای اوباما امادگی تعامل مستقیم با جناب اقای دکتر‬ ‫روحانی را دارد‪ ،‬پس تا اندازه ای بستگی به میل جناب اقای‬ ‫دکتر روحانی دارد‪ .‬هرچه باشد کار مهمی پیش روی همه ما‬ ‫قرار دارد و چنین دیداری فی نفسه عامل ضروری برای نیل به‬ ‫پیشرفت در این هفته نیست‪».‬‬ ‫‪41‬‬ ‫سیاست‬ ‫انتشار جزئیاتی از مذاکرات هسته ای‬ ‫چرا گفت وگوهای ایران و ‪ 5+1‬قفل شده است؟‬ ‫‪7‬‬ ‫پایان یک مذاکره طوالنی دیگر‪ .‬این بار اما نه در وین و‬ ‫ژنو که در خاک ایاالت متحده امریکا؛ مذاکره ای که م ی گفتند‬ ‫شاید گره پرونده هسته ای را باز کند‪ .‬پرونده ای که یک سال‬ ‫پس از روی کار امدن دولت جدید حاال با چالش های بزرگ‬ ‫و مهمی مواجه شده اس��ت‪ ،‬از بحث بر سر تعهدات ای ران تا‬ ‫اختالف بر سر چگونگی رفع تحریم ها از طرف مقابل‪.‬‬ ‫م ی گویند تا روزهای اخر قرار نبوده حس��ن روحانی به‬ ‫نیویورک برود‪ .‬گویا توصی ه هایی ب��رای عدم حضور در این‬ ‫اجالس وجود داشته در نهایت اما انچه باعث شده این سفر‬ ‫انجام شود حضور روحانی ب رای باز شدن قفل مذاکرات بوده‬ ‫است‪.‬‬ ‫فارغ از انچه در فضای سیاسی و رسانه ای م ی گذرد‪ ،‬در‬ ‫فضای تحلیل فنی اکنون مس��اله این است که محورهای‬ ‫مهم مورد اختالف چیست و چرا مذاکرات طوالنی هنوز انقدر‬ ‫ثمربخش نبوده که بتوان با خیال راحت گفت توافق جامع در‬ ‫اخرین مهلتش یعنی سوم تیر امضا خواهد شد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫از غن ی سازی تا فردو‬ ‫موضوع دامنه غن ی سازی اورانیوم و تع داد سانتریفیوژها‪،‬‬ ‫فعالیت س��ایت فردو‪ ،‬فعالیت کارخانه اب س��نگین اراک‪،‬‬ ‫راست ی ازمایی درباره ابعاد ادعایی درباره ب رنامه هسته ای ای ران‬ ‫و بحث تحریم ها از چالش های اصلی مذاکرات هستند‪.‬‬ ‫اکنون یکی از اصل ی ترین محورهای محل بحث مساله‬ ‫تعداد سانتریفیوژهاست‪ .‬نکته مهم این است که هرچند در‬ ‫توافقنامه ژنو با ادامه غن ی س��ازی موافقت ش��د‪ ،‬اما می زان‬ ‫غن ی سازی‪ ،‬تعداد سانتریفیوژها و اندازه ان از موارد اختالفات‬ ‫اساس��ی در مذاکرات اس��ت‪ .‬در حال حاضر ماش��ی ن های‬ ‫س��انتریفیوژ ای ران از نوع ‪ P1‬یا‪ IR1‬اس��ت و ماشی ن های‬ ‫نسل دوم و سوم هنوز راه اندازی نشده اند‪ .‬تعداد سانتریفیوژها‬ ‫به خاطر نقش ان در رفتن به مس��یر تسلیحاتی شدن ب رای‬ ‫طرفین بسیار کلیدی اس��ت‪ .‬ای ران به دنبال ‪190‬هزار سو در‬ ‫یک دوره زمانی تعریف ش��ده ب رای مصارف صنعتی است‪.‬‬ ‫اهمیت این مس��اله هم از انجا نش��ات م ی گیرد که تا سال‬ ‫‪ 2021‬روس ها متعهد به تامین سوخت نیروگاه بوشهر هستند‬ ‫و چنین است که ای ران باید ب رای بعد از ان زمان‪ ،‬برنامه ریزی‬ ‫کند‪ .‬در این میان البته گفته م ی ش��ود روس ه��ا تمایل به‬ ‫تمدید این دوره دارند‪ ،‬ولی ای ران تصمیم دارد خود س��وخت‬ ‫مورد نیاز بوش��هر را تامین کند‪ .‬بناب راین ای ران ‪190‬هزار سو‬ ‫را ب رای س��ال بعد از ‪ 2021‬م ی خواهد‪ .‬ب راساس اخبار موجود‬ ‫ظرفیت نیروگاه نطنز اکنون نزدیک به ‪ 56‬هزار سانتریفیوژ‬ ‫است و ب رای رسیدن به ‪ 190‬هزار سو م ی بایست تعداد خیلی‬ ‫بیشتری سانتریفیوژ نصب شود‪ .‬نکنه قابل توجه این است‬ ‫که م ی توان با اس��تفاده از سانتریفیوژهای نس��ل باالتر با‬ ‫تعداد کمتری به این می زان از غن ی س��ازی رسید‪ .‬موضوعی‬ ‫که یکی از موارد مورد بحث در پرونده هسته ای بوده است‪.‬‬ ‫از میان اظهارنظرهای رس��می و فنی در این مورد عل ی اکبر‬ ‫صالحی س��ال گذش��ته در این مورد گفته بود‪« :‬نسل اول‬ ‫سانتریفیوژهای ما دارای ‪( SWU‬می زان اورانیومی که در یک‬ ‫سال هر ماشین س��انتریفیوژ تولید م ی کند) سه بود و نسل‬ ‫دوم دارای پنج الی شش و نس ل های بعدی این می زان به ‪10‬‬ ‫الی ‪ SWU ،17‬هم م ی رسد که در حال تس ت های مختلف‬ ‫انها از جمله تست مکانیکی هستیم‪ .‬اکنون نزدیک به ‪19‬‬ ‫هزار سانتریفیوژ داریم که حدود ‪ 8‬الی ‪ 9‬هزار از این تعداد انها‬ ‫در حال کار هستند و مابقی حدود ‪ 9‬هزار سانتریفیوژ دیگر را‬ ‫فقط نصب کرده ایم و تزریقی به انها نم ی شود و کار نم ی کنند‬ ‫و از قبل هم نصب شده اند‪ .‬بناب راین ما به تولید اورانیوم ‪3/5‬‬ ‫درصدی با حدود ‪ 9‬هزار سانتریفیوژ ادامه م ی دهیم و تنها ‪20‬‬ ‫درصد را تعلیق م ی کنیم‪ .‬البته سانتریفیوژهایی که ‪ 20‬درصد‬ ‫تولید م ی کردند از رده خارج نم ی شوند بلکه انها اورانیوم ‪3/5‬‬ ‫درصد تولید م ی کنند‪ .‬چهار ابشار در فردو و ‪ 2‬ابشار در نطنز‬ ‫که ‪ 20‬درصد تولید م ی کردند‪ ،‬با اجرای توافق اورانیوم کمتر از‬ ‫پنج درصد تولید م ی کنند‪ .‬ما ب رای پنج راکتور هزارمگاواتی به‬ ‫سوخت نیاز داریم‪ .‬ب رای تجهیز سایت غن ی سازی نطنز تا ‪50‬‬ ‫هزار سانتریفیوژ که سوخت یک نیروگاه را تامین کند هفت‬ ‫الی هشت سال زمان نیاز داریم‪».‬‬ ‫اما تازه ترین خبرها که البته غیررس��می است و هنوز‬ ‫هیچ مقام رس��می ان را تایید نکرده است حکایت از ان دارد‬ ‫که ای ران ممکن است در مورد تعداد سانتریفیوژها به ‪9‬هزار‬ ‫دس��تگاه رضایت دهد با این فرمول که شش هزار دستگاه‬ ‫مشغول به کار باشند و سه هزار دس��تگاه بعدی به صورت‬ ‫افالین باشند البته دس��تگاه هایی از نس ل های باال که توان‬ ‫تولید بیش��تر از نس��ل اول دارند‪.‬از طرف مقابل اما شنیده‬ ‫م ی ش��ود که امریکای ی ه��ا تاکنون فقط به ‪ 1500‬دس��تگاه‬ ‫رضایت داده اند و برنز ه��م گویا در یک��ی از ادوار مذاکرات‬ ‫مطرح کرده ک��ه ممکن اس��ت امریکا در نهایت س��ه هزار‬ ‫دستگاه را بپذیرد‪.‬‬ ‫یک پیشنهاد تازه‬ ‫اما هفته گذشته یک خبر مهم مطرح شد‪ .‬ب راین اساس‬ ‫رس��انه های امریکایی گ��زارش دادند ک��ه مذاکره کنندگان‬ ‫امریکایی طرح��ی را پیش��نهاد داده اند که طب��ق ان ای ران‬ ‫به جای برچیدن س��انتریفیوژهایش م ی توان��د اتصال این‬ ‫ماشی ن ها را از یکدیگر قطع کند‪.‬‬ ‫ب��ه نوش��ته روزنام��ه ل س انجل��س تایم��ز‪ ،‬ط��رح‬ ‫مذاکره کنندگان امریکا به ای ران اج��ازه خواهد داد تا به افکار‬ ‫عموم ی اش بگوید که س��انتریفیوژهای خود را حفظ کرده‬ ‫اس��ت‪ .‬ته ران همواره تاکید کرده است بر سر کاهش تعداد‬ ‫این ماشی ن ها سازش نخواهد کرد‪.‬‬ ‫روزنامه ل س انجلس تایمز در گزارشی تحلیلی نوشت‪:‬‬ ‫«پیشنهاد امریکا ب رای روی میز قرار دادن طرح قطع اتصال‬ ‫میان سانتریفیوژها از س��وی تمام گروه های سیاسی ای ران‬ ‫یعنی اصالح طلب��ان و محافظه کاران م��ورد مخالفت قرار‬ ‫گرفته اس��ت‪ ».‬ل س انجلس تایمز همچنین نوشت‪« :‬طرح‬ ‫امریکا زمانی ارائه شده که دو طرف بر سر ظرفیت غن ی سازی‬ ‫ای ران به بن بست رس��یده اند‪ .‬دو طرف به دنبال دستیابی به‬ ‫راه حلی هستند که نیازهای سیاسی داخلی تمام طرف ها را‬ ‫به عالوه نیازهای فن ی شان برطرف کند‪ .‬مقامات ارشد دولت‬ ‫امریکا گزارش روزنامه امریکای��ی «نیویورک تایمز» را تایید‬ ‫کرده اند‪ ».‬در واکنش به این پیش��نهاد ‪ 31‬سناتور امریکایی‬ ‫طی نامه ای به وزیر امورخارجه امریکا خواستار توضیح دولت‬ ‫این کش��ور در مورد طرح پیش��نهادی حذف اتصاالت میان‬ ‫سانتریفیوژ های ای ران شده اند‪ .‬این ‪ 31‬سناتور امریکایی طی‬ ‫نامه ای به جان کری از وی خواستند در مورد طرح پیشنهادی‬ ‫حذف اتصاالت میان سانتریفیوژ های ای ران که در مذاکرات‬ ‫نیویورک عنوان شده است توضیحات الزم را به انان بدهد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫همچنین‪ ،‬س��ناتور جمهوریخواه «مارک کرک» که نقش‬ ‫زیادی در تصویب تحریم های متعدد علیه ای ران داش��ته‪ ،‬با‬ ‫انتقاد از طرح مطرح شده از س��وی دولت امریکا در مذاکرات‬ ‫هسته ای‪ ،‬گفت‪« :‬وندی شرمن و تیم وی از سر ناچاری طرح‬ ‫حذف اتصاالت را مطرح کرده اند‪ ».‬وی افزود‪« :‬شرمن ب رای‬ ‫مخفی کردن ناکامی خ��ود در مذاکره با ای��ران طرح حذف‬ ‫اتصاالت را مطرح کرده است‪».‬‬ ‫این پیشنهاد البته با مخالفت ای ران ی ها مواجه شد‪ .‬در‬ ‫یک اظهارنظر رسمی مرضیه افخم‪ ،‬سخنگوی وزارت امور‬ ‫خارجه ای ران تاکید کرد که تاکنون طرح پیش��نهادی «قطع‬ ‫اتصاالت س��انتریفیوژها» مورد موافقت قرار نگرفته است‪.‬‬ ‫عل ی اکب��ر والیتی ه��م در واکنش به این پیش��نهاد گفت‪:‬‬ ‫«پیش��نهاد هس��ته ای جدید امریکای ی ها با خواسته ای ران‬ ‫«کامال متفاوت» است‪».‬‬ ‫منتقدان این پیشنهاد امریکا م ی گویند‪« :‬با این اقدام دو‬ ‫اتفاق در تاسیسات غن ی سازی ای ران رخ خواهد داد‪:‬‬ ‫‪ -1‬نخس��تین نتیجه چنین کاری این خواهد بود که‬ ‫توان تولید مواد غن ی ش��ده در تاسیس��ات به یکباره شدیدا‬ ‫افت خواهد کرد‪ .‬علت هم این است که سری شدن ابشارها‪،‬‬ ‫اصل ی ترین عامل در تعیین حجم و درصد غن ی سازی است‪.‬‬ ‫‪ -2‬نکته دوم این است که اگر اتصاالت برچیده شود‪ ،‬به‬ ‫دلیل به هم خوردن تنظیمات مربوط به پارامترهای فیزیکی‪،‬‬ ‫برقرار کردن مجدد انه��ا در صورت ل��زوم (وضعیت به هم‬ ‫خوردن توافق) دشوار خواهد بود‪».‬‬ ‫فردو؛ یک مساله مهم‬ ‫فردو و نح��وه ادام��ه فعالیت ای��ن س��ایت از جمله‬ ‫موضوعات مورد اختالف اس��ت‪ .‬اس��تحکامات سایت فردو‬ ‫به نحوی است که با حمله نظامی اسیب چندانی نم ی بیند‬ ‫و منهدم نم ی ش��ود‪ .‬بناب راین ب رای طرفین از اهمیت زیادی‬ ‫برخوردار است‪ .‬اسوشیتدپرس در این خصوص م ی نویسد‪:‬‬ ‫«ایاالت متحده خواستار این است که تاسیسات فردو تبدیل‬ ‫به تاسیساتی شود که در انجا غن ی سازی انجام نشود‪ ،‬چون‬ ‫در ب رابر حمله های هوایی به شدت مقاوم است‪ .‬ای ران پیش‬ ‫از این اعالم کرده است که فردو خط قرمز جمهوری اسالمی‬ ‫است‪ .‬به نظر م ی رسد فردو یکی از گره های مشکل مذاکرات‬ ‫خواهد بود که با ابتکار عمل ویژه طرفین باید باز شود‪ .‬فردو از‬ ‫مدت ها پیش به عنوان یکی از موضوعات مورد بحث در همه‬ ‫ادوار مذاکرات مورد بررسی قرار گرفته است‪ .‬ای ران به شدت با‬ ‫تعطیلی و انصراف از فردو مخالفت کرده است‪».‬‬ ‫اژانس گارانتی م ی کند؟‬ ‫تحریم؛ پاشنه اشیل توافقنامه‬ ‫در حالی ک��ه یک س��ال از اغاز مذاک��رات م ی گذرد و‬ ‫ب ر اساس توافقنامه ژنو بنا شده اس��ت تحریم جدیدی وضع‬ ‫نشده و برخی تحریم ها هم هر چند اندک برداشته شده است‬ ‫اما هنوز در مورد سرنوش��ت تحریم های اساسی اختالفات‬ ‫مهمی وجود دارد‪ .‬بر اس��اس اخبار رسیده از نیویورک طرف‬ ‫امریکایی ت��ا کنون هی��چ ضمانتی را بابت لغ��و تحریم ها‬ ‫نپذیرفته است‪ .‬گفته م ی شود از میان تحریم های موجود ‪18‬‬ ‫مورد را رئی س جمهور امریکا دستور داده‪ 10 ،‬مورد مربوط به‬ ‫کنگره است و مابقی در ارتباط با تحریم های شورای امنیت‬ ‫اس��ت‪ .‬اخبار حکایت از ان دارد که تاکنون پذیرفته شده که‬ ‫فقط دو م��ورد از تحریم هایی که در اختی��ار رئی س جمهور‬ ‫امریکاس��ت لغو ش��ود‪ .‬تحلیلگران م ی گوین��د به صورت‬ ‫خوشبینانه بعد از گذشت ‪ 8‬سال این تحریم ها برطرف شده و‬ ‫در عین حال م ی گویند احتمال بدبینانه این است که ‪30‬سال‬ ‫ب رای برداشته ش��دن تحریم ها زمان الزم باشد‪ .‬برخی منابع‬ ‫م ی گویند امریکای ی ها بحثی را مبنی بر یک دوره ‪ 15‬ساله‬ ‫ب رای رفع تحریم ها مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫اراک؛ بحران سازی غرب‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫راکتور اب س��نگین اراک از جمل��ه موضوعات مورد‬ ‫اختالف است‪ .‬البته برخالف تصور بحث اراک را طرح طرف‬ ‫ای رانی به یک موضوع اسان مبدل کرد‪ .‬راکتور ‪ 40‬مگاواتی‬ ‫اب س��نگین یکی از راه های اسان رس��یدن به بمب اتمی‬ ‫ است‪ .‬کشورهایی نظیر هند‪ ،‬کره شمالی‪ ،‬احتماال پاکستان‬ ‫و حتی رژیم صهیونیستی از همین طریق به بمب رسیدند‪.‬‬ ‫به دلیل اینکه طی یک سال فعالیت این راکتور بین ‪ 9‬تا‪10‬‬ ‫کیلو پلوتونیوم تولید م ی شود که تنها هشت کیلو ان کافی‬ ‫است تا یک بمب تولید شود‪ .‬غرب ی ها به دنبال تغییر راکتور‬ ‫اراک به راکتور اب سبک بودند و االن هم البته همین ایده‬ ‫را دنبال م ی کنند‪ .‬ولی ای ران با ایجاد تغیی راتی در ان می زان‬ ‫سیاست‬ ‫شفاف س��ازی‪( PMD ،‬ابعاد احتمالی نظامی) و نقش‬ ‫اژانس از دیگر موضوعات مورد اختالف طرفین است‪ .‬ابعاد‬ ‫احتمالی نظامی پرونده هسته ای ای ران به حدود ‪ 15‬سال قبل‬ ‫برم ی گردد که یک س��ری ابهامات در قالب ‪ 12‬سوال مطرح‬ ‫شده بود‪ .‬توافق شد تا به این ابهامات در چارچوب مدالیته و‬ ‫فراتر از پادمان پاسخ داده ش��ود‪ .‬ب رای رسیدن به این هدف‬ ‫دوسال مذاکرات انجام شد که به دولت یازدهم منتهی شد‪ .‬در‬ ‫این خصوص مذاکرات موازی با مذاکرات ژنو با اژانس تحت‬ ‫عنوان چارچوبی ب رای همکاری شروع شد که به توافق منجر‬ ‫شد‪ .‬بر اس��اس اخبار موجود قرار بود موضوعات یک ی یکی‬ ‫طرح و رفع ابهام ش��ود‪ .‬یک��ی از موضوعات چاش��ن ی های‬ ‫انفجاری بود ک��ه به خاطر کاربرد دوگانه (اس��تفاده در بمب‬ ‫اتمی و چاه های نفت) توضیحاتی به اژانس داده شد و قرارداد‬ ‫وزارت نفت با وزارت دف��اع در این خصوص در اختیار اژانس‬ ‫قرار گرفت که این چاشن ی ها که توسط ای ران تولید م ی شود‬ ‫صرفا در صنایع نفت ای ران کاربرد دارد‪ .‬برخی منابع م ی گویند‬ ‫دبیرکل اژانس در سفر اخیر به ته ران در این مورد متقاعد شده‬ ‫است‪ .‬عل ی اکبر صالحی اخی را در مورد چاشن ی های انفجاری‬ ‫گفته است که اژانس از توضیحات ای ران درباره چاشن ی های‬ ‫انفجاری قانع شده است‪.‬‬ ‫وی دراین باره گفته است‪« :‬ما اجازه دادیم اژانس خارج‬ ‫از الزامات پادمانی از برخی مراکز هس��ته ای ما مثل معادن‬ ‫بازدید کند و تااالن به ‪ 13‬تقاضا و سوال اژانس پاسخ داده ایم‬ ‫که یکی از این موارد چاشن ی های ایمن انفجاری بوده است‪.‬‬ ‫چاشن ی های انفجاری وسیله ای است ب رای منهدم کردن ماده‬ ‫انفجاری به طور همزمان و همگن‪ .‬اژانس مدعی اس��ت که‬ ‫ای ران از این چاشن ی ها استفاده کرده و حتما این استفاده ب رای‬ ‫تولید سالح هسته ای بوده است‪ ،‬اما چاشن ی ها م ی تواند ب رای‬ ‫انفجار در هر نوع صنعتی مورد استفاده قرار گیرد و ما به انها‬ ‫مستندات اس��تفاده از این چاشن ی ها در صنعت نفت و گاز را‬ ‫ارائه دادیم و معاون امانو اعالم کرد که قانع شدیم‪ .‬ما به امید‬ ‫قول انها که گفتند قول جوانمردانه است به حرفشان اعتماد‬ ‫کردیم و ب رای هم��کاری در پنج مورد دیگ��ر اعالم امادگی‬ ‫کردیم ولی وقتی انها به وین بازگش��تند به قولش��ان عمل‬ ‫نکردند‪ .‬امانو بعد از ان‪ ،‬انگون��ه که باید نتیجه کار در زمینه‬ ‫چاشن ی های انفجاری را اعالم م ی کرد عمل نکرد‪ .‬بناب راین‬ ‫انچه ما مدنظرمان بود صورت نگرفت‪ .‬در س��فری که اقای‬ ‫امانو به ته ران داش��ت مراتب اعتراض را به او اعالم کردیم‬ ‫و وی قول داد که جب ران کند و امیدواریم این اتفاق بیفتد‪».‬‬ ‫گزارش جدید اژانس که همزمان با مذاکرات نیویورک‬ ‫منتشر م ی شود‪ ،‬حکایت از این داشت که م ی توان این موضوع‬ ‫را حل کرد‪ .‬نکته اساسی این اس��ت که با افزایش تعداد این‬ ‫س��واالت ای ران معتقد است که ممکن اس��ت این سواالت‬ ‫هی چ گاه پایانی نداشته باشد و تبدیل به بهانه ای ب رای عدم‬ ‫ارائه گارانتی باش��د‪ .‬موضوعی که مطرح است اینکه اژانس‬ ‫متعهد شده تعداد مشخصی سوال را مطرح کرده و بعد باید‬ ‫پکیجی از پاسخ ها را در این مورد در اختیار گیرد و سپس به‬ ‫ارزیابی کلی در این مورد بپردازد‪.‬‬ ‫تولید پلوتونیوم را به حتی زیر یک کیلو در سال م ی رساند‪.‬‬ ‫این فرمول جواب داده و غرب ی ه��ا از نظر فنی پذیرفتند که‬ ‫چنین کاری ش��دنی اس��ت‪ .‬اما به خاطر نام ان که کماکان‬ ‫راکتور اب سنگین باقی خواهد ماند‪ ،‬از نظر سیاسی زیربار‬ ‫نم ی روند و فرمولی ارائه دادند که مورد پذیرش ای ران نیست‪.‬‬ ‫به نظر م ی رسد پیشرفت های حاصل شده در زمینه راکتور‬ ‫اب سنگین اراک‪ ،‬این گره را زودتر از گره های دیگر مذاکرات‬ ‫باز کند‪.‬‬ ‫در تعریفی فنی ش��کل کار به این صورت خواهد بود‬ ‫که بدون کاه��ش قدرت راکتور (‪ 40‬م��گاوات)‪ ،‬قلب راکتور‬ ‫به گونه ای بازط راحی م ی ش��ود که راکتور ب��ه جای اورانیوم‬ ‫طبیعی‪ ،‬اورانیوم با غنای پن��ج درصد مصرف کند‪ .‬به لحاظ‬ ‫فنی‪ ،‬این امر منجر به ان خواهد شد که پلوتونیوم خروجی‬ ‫راکت��ور فوق العاده کاه��ش پیدا کند‪ .‬عل��ت مخالفت های‬ ‫غرب ی ها هم گویا این گزاره اس��ت‪« :‬غرب ی ه��ا اصرار دارند‬ ‫هرگونه تغییر فنی در قلب راکتور ته ران بازگشت ناپذیر باشد‪.‬‬ ‫تغیی راتی که ‪ 5+1‬ب رای بازگشت ناپذیرشدن راکتور اراک در‬ ‫نظر دارد عمال ماهیت اب س��نگین ان را تح��ت تاثیر قرار‬ ‫م ی دهد و راکتور را به یک راکتور اب س��بک تبدیل خواهد‬ ‫کرد؛ این در حالی است که حفظ ماهیت اب سنگین راکتور‬ ‫اراک جزو خط قرمزهای ای ران اس��ت‪ 5+1 .‬م ی خواهد ای ران‬ ‫در راکتور از اب معمولی اس��تفاده کند و ذخیره اب سنگین‬ ‫خود را هم صادر نماید؛ و این مطلقا ب رای ای ران قابل پذیرش‬ ‫نیست‪ ».‬در ادامه بحث فنی در این مورد نگاهی به گزارش‬ ‫موسس��ه علوم و امنیت بی ن المللی‪ ،‬جزئیات اختالف ای ران‬ ‫و ‪ 5+1‬درباره اراک را ش��فاف تر م ی کند‪« :‬برگشت ناپذیری‬ ‫مساله اصلی در مناقشه بر سر محدود کردن تولید پلوتونیوم‬ ‫ای ران در راکتور هس��ته ای اراک است‪ .‬هرچند روند حل این‬ ‫مساله شاهد پیش��رفت زیادی بوده اس��ت و ای ران انعطاف‬ ‫بیشتری نس��بت به مسائل دیگر در ان نش��ان داده است‪،‬‬ ‫این کشور هنوز هم ظاه را تمایلی ندارد راکتور را به شکلی‬ ‫تغییر دهد که به سادگی برگش��ت پذیر نباشد‪ .‬راکتور اراک‬ ‫طوری ط راحی ش��ده است که م ی تواند نس��بتا به اسانی با‬ ‫س��رعتی پلوتونیوم درجه تس��لیحاتی تولید کند که ب رای‬ ‫دستیابی به پلوتونیوم درجه تسلیحاتی کافی ب رای ساخت‬ ‫دو بمب هسته ای در سال کافی باشد‪ .‬ای ران پیشنهاد کرده‬ ‫است تولید پلوتونیوم را در این راکتور با استفاده از اورانیوم‬ ‫غن ی شده به جای اورانیوم طبیعی کاهش دهد‪ .‬تحلیلگران‬ ‫دیگر پیشنهاد کرده اند افزون بر ان نیروی راکتور نیز کاهش‬ ‫یابد‪ .‬این پیشنهادها در مجموع ظرفیت تولید پلوتونیوم را‬ ‫به کسری از مقدار کنونی کاهش خواهد داد‪ .‬با این حال‪ ،‬هر‬ ‫دو اقدام برگشت پذیرند و ای ران م ی تواند به صورت مستقیم‬ ‫و س��ریع به عقب برگردد و به راکتوری دست یابد که بتواند‬ ‫مقادیر قابل توجهی پلوتونیوم درجه تسلیحاتی تولید کند‪.‬‬ ‫گروه شش یک راه حل ساده ب رای این مس��اله ارائه کرده و‬ ‫ان‪ ،‬این است که ای ران هس��ته راکتور را بردارد و یک هسته‬ ‫کوچکتر به جای ان بگذارد که نتواند ب رای فعال کردن راکتور‬ ‫اورانیوم طبیعی کافی در خود نگه دارد‪ .‬ای ران تاکنون با این‬ ‫پیشنهاد مخالفت کرده است‪ .‬با این تغیی رات پیشنهادی در‬ ‫راکتور اراک‪ ،‬دیگر نیازی هم به تولید اب سنگین نخواهد‬ ‫بود و م ی توان به جای ان از اب «س��بک» معمولی در این‬ ‫راکتور استفاده کرد‪ .‬اب سنگین را م ی توان به خارج منتقل‬ ‫کرد و در ب��ازار بی ن المللی فروخت‪ .‬ای��ن گام بیش از پیش‬ ‫تغیی رات راکتور اراک را برگش��ت ناپذیر خواهد کرد‪ ».‬در هر‬ ‫صورت به نظر م ی رسد مذاکرات هسته ای در شرایط بسیار‬ ‫پیچیده ای قرار گرفته‪ .‬فضایی که بعید به نظر م ی رس��د تا‬ ‫قبل از سوم اذر اوضاع ب رای توافق جامعه مهیا شود‪ .‬برخی‬ ‫معتقدند انچه رخ خواهد داد این است؛ «دو طرف تا ساعت‬ ‫اخر بر سر مواضعشان پافش��اری م ی کنند و در یک حالت‬ ‫خوش بینانه توافق ب��رای مدتی مش��خص تمدید خواهد‬ ‫شد‪».‬‬ ‫‪43‬‬ ‫سیاست‬ ‫گف ‬ ‫توگو‬ ‫صنعت هسته ای خود را‬ ‫به دکورتبدیل نمی کنیم‬ ‫گفت وگوی مثلث با منصور حقیقت پور‬ ‫نایب رئیسکمیسیونسیاستخارجی‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫مذاکرات هس�ته ای ایران و اعضای ‪ 5+1‬وارد‬ ‫مرحله حساسی شده است‪ .‬به نظر م ی رسد اگر‬ ‫این مذاکرات تا تاریخ سوم اذر ماه (ضرب االجل‬ ‫دوم تعیی ن شده پس از امضای توافقنامه ژنو) به‬ ‫نتیجه نرس�د‪ ،‬عمال امکان تمدید مذاکرات نیز‬ ‫وجود ن�دارد‪ .‬باتوجه به این ش�رایط‪ ،‬جو موجود‬ ‫و ش�رایط حاکم بر مذاکرات نیوی�ورک را چگونه‬ ‫ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫واقعیت امر این اس��ت که فاصل��ه میان مواضع و‬ ‫دیدگاه های ای ران و اعضای ‪ ،5+1‬مخصوصا ایاالت متحده‬ ‫امریکا زیاد است‪ .‬این مساله خود را در جریان مذاکرات وین ‪6‬‬ ‫نیز نشان داد‪ .‬رسیدن به توافق نهایی در مذاکرات هسته ای‬ ‫پی ش شرط ها و اصولی دارد که مهم ترین انها دست برداشتن‬ ‫امریکا از خوی قلدری و حرکت واش��نگتن در مدار قانون و‬ ‫استدالل اس��ت‪ .‬این حرکت تاکنون صورت نگرفته است‪.‬‬ ‫نباید فراموش کرد که نیازها و درخواست های ما در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای با اعضای ‪ ،5+1‬ک��ف مطالبات ما را تش��کیل‬ ‫م ی دهد و این نیازس��نجی نیز باتوجه به قوانین باالدستی‬ ‫مطرح در اژانس بی ن المللی انرژی اتمی و ان‪.‬پی‪.‬تی صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬درخواست های ما به هیچ عنوان فراتر از قانون‬ ‫و منطق نیست‪ .‬در چنین شرایطی اگر ایاالت متحده امریکا‬ ‫از این قوانین عدول کند و استدالل های منطقی ما را نپذیرد‪،‬‬ ‫عمال نم ی توان سخنی از توافق نهایی به میان اورد‪ .‬تاکید‬ ‫م ی کنم که در این برهه ایاالت متحده امریکا الزم است خوی‬ ‫تمامی ت خواهانه خود را کنار گذاشته و به قانون پایبند باشد‪.‬‬ ‫ در این صورت م ی توان به موفقیت مذاکرات امیدوار بود چرا‬ ‫که ما نیز هیچ چیز فراتر از قانون نم ی خواهیم‪.‬‬ ‫‪8‬‬ ‫مذاکرات هس�ته ای ایران و اعضای ‪ 5+1‬در‬ ‫نیویورک در ح�ال پیگی�ری اس�ت‪ .‬بناب ر اعالم‬ ‫صری�ح وزیر امور خارج�ه کش�ورمان‪ ،‬اختالفات‬ ‫موجود میان طرفین همچنان به قوت خود باقی‬ ‫است و در عین حال نس�بت به رسیدن طرفین‬ ‫به توافق نهایی نی�ز خوش بین�ی محتاطانه ای‬ ‫وجود دارد‪ .‬در چنین شرایطی برخی رسانه ها نیز‬ ‫اخباری مبنی بر پیشنهاد جدید ایاالت متحده‬ ‫امری�کا به ای�ران در خص�وص ح�ذف اتصاالت‬ ‫میان بخشی از سانتریفیوژها را مطرح کرده اند‪.‬‬ ‫ب ر اس�اس اعالم روزنامه نیویورک تایمز‪ ،‬این طرح‬ ‫را البراتوارهای ملی امریکا به دولت این کش�ور‬ ‫پیشنهاد کرده اند و دولت «باراک اوباما» امیدوار‬ ‫اس�ت با این طرح یا طرح هایی که انها را خالقانه‬ ‫م ی نامد‪ ،‬دیگر بن بست کنونی در مذاکرات را از‬ ‫بین ببرد‪ .‬براس�اس این طرح‪ ،‬ایران باید بخشی‬ ‫از لوله ه�ای ارتباطی میان س�انتریفیوژها را که‬ ‫اج�ازه م ی دهند اورانی�وم در این مس�یر انتقال‬ ‫یافته و غنی ش�ود‪ ،‬حذف کند‪ .‬با این کار تمامی‬ ‫ س�انتریفیوژهای ایران حفظ م ی شود و در عین‬ ‫حال به گفته امریکای ی ها س�رعت غن ی س�ازی‬ ‫ای ران کاهش م ی یابد‪ .‬در خصوص طرح پیشنهادی‬ ‫مذک�ور و دیگ�ر مس�ائل مرتب�ط ب�ا مذاکرات‬ ‫هس�ته ای ایران و اعض�ای ‪ ،5+1‬گفت و گویی با‬ ‫برئیس کمیسیون‬ ‫دکتر منصور حقیقت پور‪ ،‬نای ‬ ‫سیاست خارجی و امنیت ملی کشورمان انجام‬ ‫داده ایم که از نظرتان م ی گذرد‪.‬‬ ‫حتما در جریان پیشنهاد اخیر مقامات امریکایی‬ ‫در مذاکرات هس�ته ای نیویورک ق�رار گرفته اید‪ .‬این‬ ‫پیشنهاد توسط روزنامه نیویورک تایمز بیان شد و در‬ ‫ادامه نیز دیگر منابع و رسانه های امریکایی ان را مورد‬ ‫تایید قرار دادند‪ .‬نظر ش�ما در خص�وص طرح حذف‬ ‫اتصاالت میانی سانتریفیوژها چیست؟ منابع رسانه ای‬ ‫غرب از این طرح ب ه عنوان طرحی کارامد در راس�تای‬ ‫شکستن بن بست مذاکرات یاد م ی کنند‪ .‬ایا شما این‬ ‫استدالل را م ی پذیرید؟‬ ‫به هیچ عنوان این موضوع قابل پذیرش نیس��ت‪.‬‬ ‫این طرح بسیار مسخره است‪.‬اساس��ا ارائه این پیشنهاد را‬ ‫م ی توان نماد و نشانه ای از یک بازی بچگانه توسط طرف‬ ‫امریکایی دانست‪ .‬گویا ایاالت متحده امریکا فراموش کرده‬ ‫که ما در خصوص یک «دس��تاورد علمی» مشغول بحث‬ ‫جدی هستیم! در چنین شرایطی ارائه این پیشنهاد بچگانه‪،‬‬ ‫غی ر علمی‪ ،‬سخیف و سبک نشان م ی دهد که واشنگتن با‬ ‫عقلی س��لیم پای در میدان مذاکرات هس��ته ای نیویورک‬ ‫نگذاشته است‪ .‬ما در مذاکرات هسته ای خطوط قرمز خود‬ ‫را ترس��یم کرده ایم و به هیچ عنوان نیز از این خطوط قرمز‬ ‫عقب نشینی نخواهیم کرد‪ .‬ما دستاوردهای هسته ای خود‬ ‫را حفظ خواهیم کرد و اساس��ا نخواهیم گذاش��ت صنعت‬ ‫هسته ای ما به دکور و ویترین تبدیل شود‪ .‬حذف اتصاالت‬ ‫میانی بخشی از سانتریفیوژهای ای ران صنعت هسته ای ما را‬ ‫به دکور و ویترین تبدیل م ی کند‪ .‬ارائه این پیشنهاد از سوی‬ ‫طرف امریکایی مصداق زیاده خواهی نیز محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫در خصوص مذاکرات هسته ای میان ای ران و اعضای‬ ‫‪ ،5+1‬مطالب��ات و نیازه��ای ما مش��خص اس��ت‪ .‬در این‬ ‫سیاست‬ ‫خصوص مقام معظم رهبری به صورت صریح بر برخورداری‬ ‫از ‪ 190‬هزار سو تاکید فرموده اند‪ .‬احتمال دارد با تغییر نسل‬ ‫س��انتریفیوژها معادله جدیدی میان تعداد سانتریفیوژها با‬ ‫واحد سو برقرار شود‪.‬‬ ‫در اینج��ا بار دیگ��ر به مقام��ات امریکای��ی توصیه‬ ‫م ی کنیم که واقعیات موج��ود را در خصوص فعالی ت های‬ ‫هسته ای صلح امیز کشورمان بپذیرند‪.‬‬ ‫‪ 190‬هزار س��و صرفا ب رای یک نیروگاه هزار مگاواتی‬ ‫است در حالی که طبق برنامه ما باید ‪ 20‬هزار مگاوات برق‬ ‫هسته ای داش��ته باش��یم‪ .‬این به این معنی است که باید‬ ‫‪ 20‬ضربدر ‪ 190‬هزار س��و فراهم کنیم‪ ،‬ام��ا ما فعال حداقل‬ ‫درخواست را مطرح کرده ایم و پیشنهاد امریکای ی ها به این‬ ‫معنی است که ما از غن ی سازی صنعتی به سمت غن ی سازی‬ ‫‪ R&D‬برویم‪ ،‬یعنی صرف��ا در حد پروژه های تحقیقاتی در‬ ‫دانش��گاه ها که دانش ان از ذهن دانش��مندان ما فراموش‬ ‫نشود‪.‬ما فعالی ت های هس��ته ای خود را در قالب صنعتی و‬ ‫واقعی ادامه خواهیم داد و هرگز اجازه نخواهیم داد این قالب‬ ‫و چارچوب از بین برود‪.‬‬ ‫این همان موضوعی اس��ت که طرف امریکایی باید‬ ‫ان را بپذیرد‪.‬تغییر کاربری برنامه ها و فعالی ت های هسته ای‬ ‫کشورمان از حوزه صنعتی به غیرصنعتی قابل قبول نیست‬ ‫و هرگز نیز صورت نخواهد گرفت‪.‬‬ ‫ما ب��رای تولی��د دارو و فعالیت نیروگاه ه��ای خود به‬ ‫غن ی سازی ادامه خواهیم داد‪ .‬این موضوعی است که طرف‬ ‫مقابل باید ان را بپذیرد‪.‬‬ ‫راس�تا قابل ارزیاب�ی و تحلی�ل اس�ت‪.‬از این رو‬ ‫در حاش�یه مذاک�رات هس�ته ای نیوی�ورک نیز‬ ‫موضوعات�ی مانن�د دغدغه ه�ای خاورمیان�ه ای‬ ‫امری�کا (مخصوصا موضوع داع�ش) و مذاکرات‬ ‫هسته ای به صورت توامان مورد توجه رسانه های‬ ‫غربی قرار م ی گیرد‪ .‬نظر ش�ما در این خصوص‬ ‫چیست؟‬ ‫در خصوص رویکرد دولت امریکا نسبت به داعش‪،‬‬ ‫ان هم همزمان ب��ا برگ��زاری مذاکرات هس��ته ای ای ران و‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬در نیویورک باید تاکید کنم که اوباما این روزها‬ ‫با لشکرکشی نمایشی که م ی خواهد علیه داعش راه بیندازد‬ ‫ایران با بازدید مجدد از پارچین مخالفت کرده است‬ ‫چنانچ�ه اعضای تی�م مذاکره کننده هس�ته ای‬ ‫کش�ورمان قبل از برگزاری مذاکرات هس�ته ای‬ ‫نیویورک و حتی در حین ان نی�ز اعالم کرده اند‪،‬‬ ‫اختالفات اصلی در حوزه ه�ای مختلف همچنان‬ ‫به قوت خود باقی اس�ت‪ .‬این در حالی است که‬ ‫زمان زیادی تا پایان ضرب االجل دوم تعیین شده‬ ‫در خصوص مذاکرات هس�ته ای ایران و اعضای‬ ‫‪ 5+1‬باقی نمانده است‪ .‬پی ش بینی شما از اینده‬ ‫مذاکرات چیست؟‬ ‫در پی این است که دستاوردی ب رای دولت خود داشته باشد؛‬ ‫در حالی که این کار امریکا دامنه جنگ افروزی را گسترش‬ ‫م ی دهد‪ .‬اگر اوباما زیاده خواهی نکند و حق مسلم ای ران را به‬ ‫رسمیت بشناسد حل مساله هسته ای م ی تواند دستاوردی‬ ‫ب رای دولت او تلقی شود‪.‬‬ ‫در مورد ائتالفی که دولت اوباما علیه داعش تشکیل‬ ‫داده نیز باید بگویم که امریکای ی ها از نظر جس��می بزرگ‬ ‫هس��تند ولی عقل کوچکی دارند و بارهاوبارها بدون تدبیر‬ ‫عمل کرده اند و این بار هم بدون فکر وارد این گود شده اند‪.‬‬ ‫زمانی که س��رکرده این ائتالف بدون عق��ل و تدبیر عمل‬ ‫حضور رئی س جمهور کش��ورمان در نیویورک و در‬ ‫مجمع عمومی س��ازمان ملل متحد یک فرصت محسوب‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬در این خصوص م��ا باید دیدگاه ه��ای خود را در‬ ‫خصوص مبارزه با تروریس��م‪ ،‬رفتارهای نادرس��ت غرب در‬ ‫نظام بی ن المل��ل و موضوعاتی مانند ناکارامدی س��ازمان‬ ‫ملل متحد در حل مناقش��ات بی ن الملل��ی مطرح کنیم‪ .‬ما‬ ‫باید در عی ن حال به دنیا بگوییم که در مس��اله هس��ته ای‪،‬‬ ‫کف درخواست ها و مطالبات خود را مطرح کرده ایم و مبنای‬ ‫ما در طرح این مطالبات نیز قانون و اساسنامه های قانونی‬ ‫بوده است‪.‬‬ ‫ما باید به دنیا بگوییم در ش��رایطی ک��ه کمبود اب‬ ‫داریم‪ ،‬نیاز داریم از ظرفی ت های هسته ای خود ب رای شیرین‬ ‫کردن اب های کشور (از جمله اب های خلیج فارس و دریای‬ ‫عمان) استفاده کنیم‪ .‬اینها موضوعاتی هستند که باید مورد‬ ‫تاکید قرار دهیم‪.‬‬ ‫از این رو باید نیازهای واقعی خود را در این خصوص‬ ‫به خوبی بی��ان کنیم‪ .‬همچنی��ن ما باید اع�لام کنیم که‬ ‫اساسا نه تنها به دنبال اس��تفاده نظامی از صنعت هسته ای‬ ‫خود نیس��تیم‪ ،‬بلکه اس��تفاده نظامی دیگر کشورها از این‬ ‫صنعت غنی را مذموم م ی دانیم و خواستار جهانی عاری از‬ ‫سالح های کشتار جمعی و سالح های اتمی هستیم‪ .‬از این‬ ‫رو حضور اقای رئی س جمه��ور در نیویورک بهترین فرصت‬ ‫جهت بیان مواضع جمهوری اسالمی ای ران خطاب به همه‬ ‫دنیا خواهد بود‪.‬‬ ‫مجمع عمومی س��ازمان ملل محمل مناسبی برای‬ ‫پرداختن به افت گروه های تندرو و افراطی در منطقه است‪.‬‬ ‫حرکت های تند و افراطی ریشه در استراتژی و رفتار امریکا‬ ‫دارد که این کش��ور مدعی مبارزه با داعش باید نس��بت به‬ ‫خلق گروه های تندرو پاس��خگو باش��د‪ .‬در اینجا الزم است‬ ‫اشاره ای نیز به رویکرد محافل رسمی و غیررسمی قدرت در‬ ‫امریکا در خصوص دیدار میان روسای جمهور کشورمان و‬ ‫ایاالت متحده داشته باشم‪.‬‬ ‫واش��نگتن به دنبال گدای��ی کردن مالق��ات اوباما با‬ ‫رئی س جمهور کشورمان است‪ .‬دلیل این رویکرد‪ ،‬نیازی است‬ ‫که انها به این مالقات دارند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ای�ن روزه�ا دغدغه ه�ای ایاالت متح�ده امریکا‬ ‫در خاورمیان�ه و نظ�ام بی ن المل�ل ب�ه نقطه اوج‬ ‫خود رس�یده اس�ت‪ .‬ش�کل دهی ائتالف صوری‬ ‫واشنگتن و متحدانش علیه داعش نیز در همین‬ ‫تعداد سانتریفیوژها همچنان محل اختالف است‬ ‫حض�ور اق�ای دکت�ر روحان�ی‪ ،‬رئی س جمه�ور‬ ‫کش�ورمان را در مجم�ع عمومی س�ازمان ملل‬ ‫متحد‪ ،‬ان ه�م در حالی که مذاکرات هس�ته ای‬ ‫ایران و اعضای ‪ 5+1‬در نیویورک در حال برگزاری‬ ‫است‪ ،‬چگونه ارزیابی م ی کنید؟‬ ‫سیاست‬ ‫در پاسخ به این س��وال الزم است به نکته ای اشاره‬ ‫کنم‪ .‬صورت مساله کامال گویاس��ت‪ .‬مسائل هسته ای ما‬ ‫م ی توانست زودتر از اینها حل ش��ود زی را ما چیزی فراتر از‬ ‫قانون و ان پ ی تی نم ی خواهیم بلکه ما صرفا حق مس��لم‬ ‫خودم��ان را م ی خواهیم اما این غرب ی ها هس��تند که زمان‬ ‫را از بین م ی برن��د و م ی خواهند ما به حقوق خود نرس��یم‪،‬‬ ‫در حالی که اگر جدیت داشته باش��ند مذاکرات یک روزه به‬ ‫نتیجه م ی رسد‪.‬‬ ‫با این حال اگر توافق هس��ته ای بین ای��ران و ‪5+1‬‬ ‫حاصل نش��ود می ز مذاک��ره را به میدانی ب رای رس��وا کردن‬ ‫امریکای ی ها تبدیل خواهی��م کرد‪ .‬در این خصوص ما بارها‬ ‫عنوان کرده ایم که در مذاکرات جدی هستیم و م ی خواهیم‬ ‫طرف های مذاکره هم جدی باشند؛ چرا که نسبت به جدیت‬ ‫انها تردید داریم‪.‬‬ ‫در خصوص امکان به نتیجه نرس��یدن مذاکرات نیز‬ ‫باید بگویم که اگر توافق ای ران و ‪ 5+1‬به نتیجه نرسد ما سر‬ ‫جای اولمان برم ی گردیم؛ دوباره غن ی سازی ‪ 20‬درصد را ادامه‬ ‫م ی دهیم و فردو را فعال خواهیم کرد‪ .‬ایاالت متحده امریکا‬ ‫نباید فراموش کند که ای ران در شرایط تحریم به غن ی سازی‬ ‫‪ 20‬درصدی دست یافته است‪ .‬در چنین شرایطی واشنگتن‬ ‫و دیگر طرف های غربی باید دس��ت از لجاج��ت بردارند و‬ ‫مسیر حقوقی پرونده هسته ای را جلو ببرند چراکه در مسیر‬ ‫حقوقی بهتر به تفاهم خواهیم رسید‪.‬‬ ‫یکی از اختالفات اساسی اب سنگین اراک است‬ ‫م ی کند قطعا سرنوش��ت دیگ��ری جز شکس��ت در انتظار‬ ‫انها نیست‪.‬‬ ‫عدم قبول واقعیت از جانب اعضای ائتالف ضد داعش‬ ‫تش��کیل ش��ده توس��ط امریکا دلیلی بارز بر شکست این‬ ‫ائتالف است‪.‬‬ ‫اعضای این ائتالف باید قبول کنند که بازیگر اصلی‬ ‫در صحنه منطقه ای ای ران است و بس‪ ،‬بناب راین بدون حضور‬ ‫ای ران این ائتالف راه به جایی نخواهد ب��رد‪.‬در ائتالفی که‬ ‫امریکا تشکیل داده است اساسا منطقی حکمفرما نیست‪.‬‬ ‫معتقدم که فرمول مب��ارزه با داع��ش اراده ملت ها و‬ ‫هم ارایی دولتمردان ان کش��ورها با مردم به همراه اجرایی‬ ‫ک��ردن ایی ن نامه های جه��ادی جمهوری اس�لامی ای ران‬ ‫اس��ت و باید گفت اجرا کردن این فرمول تنه��ا راه مبارزه با‬ ‫داعش است‪ ،‬وگرنه قدرت و زور و پول راه به جایی نخواهد‬ ‫برد‪.‬‬ ‫در هر صورت تح��والت خاورمیانه نقطه اشکارس��از‬ ‫ضعف ایاالت متحده در منطقه محس��وب م ی شود‪ .‬از این‬ ‫رو امریکا از خاورمیانه رفتنی است و در کلیت این موضوع‬ ‫ تردیدی وجود ندارد‪ .‬در چنین شرایطی رفتار ایاالت متحده‬ ‫امریکا در قبال جمهوری اسالمی ای ران باید معقول تر از هر‬ ‫زمان دیگری باشد‪.‬‬ ‫‪45‬‬ ‫از تقدیس تا سیاه نمایی‬ ‫تاریخ سیاسی‬ ‫ادبیات و فرهنگ دفاع قهرمانانه ایرانیان از تمامیت ارضی کشور از همان ابتدا در تولیدات‬ ‫فرهنگی کشور بازتولید یافت‪.‬اما از همان ابتدا دوگانه ای میان نیروهای انقالب و جریانات‬ ‫عمدتا مخالف یا روشنفکر پدید امد که در تولیدات اثار فرهنگی از اعم از ادبیات داستانی‬ ‫و سینما تاثیرگذار بود‪ .‬مجادله این دو اما حتی تا روزهایی که در ان حضور داریم ادامه دارد‬ ‫و با توجه به روند پیش رو نیز ادامه دار خواهد بود؛شاخصه نزاع این دو چیست؟‬ ‫تیتراول‬ ‫روشنفکرانچگونهبهجنگنگاهمی کنند؟‬ ‫سرد و خاکستری‬ ‫حمید عزیزی‬ ‫خبرنگار‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫‪1‬‬ ‫جنگ که ش��د‪ ،‬اولین واکن��ش عمومی ش��اید دفاع‬ ‫از کش��ور بود‪ .‬اینکه دش��من را به پش��ت مرزها برگردانیم‪.‬‬ ‫جوان ترها سالح به دست گرفتند و دشمنی را که م ی خواست‬ ‫سه روزه ته ران را فتح کند ‪ 36‬روز پشت دروازه های خرمشهر‬ ‫نگاه داشتند‪ .‬اینجا بود که ب رای بسیاری جنگ به حماسه ملی‬ ‫تبدیل شد‪ .‬جدا از کمیت جنگ در ابتدا‪ ،‬جنگیدن ای رانیان در‬ ‫ب رابر ع راق‪ ،‬ادابی به خصوص یافت که هیچ گاه در تاریخ ای ران‬ ‫به مثابه ان رخ نمایان نکرده ب��ود‪ .‬این اداب از چه جایگاهی‬ ‫برخاسته بود و چه شاخصه هایی داشت؟ فرهنگ دفاع مقدس‬ ‫در ذات خود چه داشت و چه م ی خواست بگوید؟ امتداد ان به‬ ‫چه صورت بود و چه جریاناتی به ان پیوس��تند؟ اینها به طور‬ ‫عام ادبیات جنگ را در حوزه های متکثر فرهنگی کش��ور از‬ ‫داستان تا سینما و تئاتر متفاوت ساخته است‪.‬‬ ‫در این میان اما ادبیات جنگی برگرفته شده از توصیف‬ ‫و گزارش داستان ادم ها در دنیای ادم هایی است که در جنگ‬ ‫حضور داش��تند؛ حاال هر جنگی م ی توان��د دربرگیرنده این‬ ‫مفاهیم باشد‪ .‬در این میان اما هر ملتی قرائت خود را از دفاع‬ ‫سرزمینی که در ان زیست م ی کند دارد‪ .‬بر همین اساس است‬ ‫که ژانر ادبیات و فرهنگ جنگ درست در همراهی با فرهنگ‬ ‫عمومی و عرفی ملت هاست‪ .‬بر این اساس است که هر کسی‬ ‫که به طور مثال در افغانستان‪ ،‬بالکان یا قفقاز زندگی م ی کند‬ ‫برداشت های جداگانه و منحصر به فرد خود را از جنگ دارد‪.‬‬ ‫در این میان ام��ا دو جبهه فرهنگی در کش��ور بیش‬ ‫از اغاز جبهه بن��دی در مرزهای ای ران و ع راق ش��کل گرفته‬ ‫بود که فض��ای جامعه را متاث��ر از خود س��اخته بود‪.‬انقالب‬ ‫اس�لامی ای ران بازتولید فرهنگ ش��یعه در ای ران بود که در‬ ‫دورانی پ��س از صفویه به فترت و عس��رت گرفتار امده بود‪.‬‬ ‫بازگش��ت به خویش��تن فرهنگی ای رانیان در بهم��ن ‪ 57‬اما‬ ‫عرصه را ب رای گروهی از روش��نفکران عمدتا چپ که متاثر‬ ‫از دنیای مارکسیس��ت ها ب رای نیم قرن انقالب های جهانی‬ ‫را ایدئول��وگ م ی کردند‪ ،‬تنگ کرد‪ .‬روش��نفکران عمدتا چپ‬ ‫مخالف انقالب ای ران از هم��ان ابتدا در اثار خ��ود به مقابله‬ ‫با انقالب مردم پرداختن��د‪ .‬در این میان ام��ا فضای پرتنش‬ ‫سیاس��ی کش��ور نیز به این مس��اله دامن م ی زد به صورتی‬ ‫که تضادهای سیاس��ی گروه ها‪ ،‬هرج و م��رج عمومی را در‬ ‫کش��ور به وجود اورد‪ .‬در این میان اما ش��روع جن��گ‪ ،‬اغاز‬ ‫فصل جدیدی ب رای ادبی��ات ای ران ب��ود‪ .‬در روزهای ابتدایی‬ ‫جن��گ‪ ،‬گزارش های جنگ��ی به عنوان منب��ع دریافت خبر‬ ‫عموم��ی به ش��دت م��ورد مراجع��ه مخاطب��ان ب��ود‪ ،‬اما‬ ‫پو‬ ‫گ ب ه جز چا ‬ ‫ل جن ‬ ‫ی او ‬ ‫ت در سال ها ‬ ‫ن صفحا ‬ ‫رفته رفته ای ‬ ‫ی ک ه بیشتر انها از مراکز فرمانده ی ‬ ‫ی جنگ ‬ ‫انتشار گزارش ها ‬ ‫ن نبرد‪ ،‬سع ی ‬ ‫ی از می دا ‬ ‫پ عکس های ‬ ‫گ صادر م ی شد‪ ،‬با چا ‬ ‫جن ‬ ‫ق عملیات ی ‬ ‫ج افکار عمومی به منظور حضور در مناط ‬ ‫در تهیی ‬ ‫داشت ‪ .‬به مرور زمان و در سال های ‪ ۶۳‬و ‪ ۶۴‬دو بخش دیگر‬ ‫ت گزارش های ‬ ‫ش نخس ‬ ‫ت مصور اضاف ه شد‪ .‬بخ ‬ ‫ن صفحا ‬ ‫ب ه ای ‬ ‫ش دوم ‬ ‫ی بود ک ه ب ه منطق ه م ی رفتند و بخ ‬ ‫ی خب رنگاران ‬ ‫توصیف ‬ ‫ن ک ه توس��ط‬ ‫ی بود از رزمندگا ‬ ‫ت و حرف های ‬ ‫مجموع ه خاط را ‬ ‫ن نیز به ‬ ‫ن تهی ه م ی شد‪ .‬کم ک م شعر و داستا ‬ ‫ن خبرنگارا ‬ ‫هما ‬ ‫ن مجموع ه اضاف ه شد‪.‬‬ ‫ای ‬ ‫جنگ ای ران یک تفاوت اساس��ی با سایر جنگ ها دارد؛‬ ‫کش��ورمان مورد حمله قرار گرفت‪ .‬در جنگ ای��ران و ع راق‬ ‫مردم ما موضع دفاعی گرفتند و س��عی کردند ب رابر خسارات‬ ‫بسیار بزرگی که قرار بود به کشور وارد شود ایستادگی کنند و‬ ‫تبعات این خسارات را کاهش دهند‪ .‬وجه تفاوت دیگر جنگ‬ ‫ای ران با سایر کشورها وجه انسانی جنگ است؛ انسان ی ترین‬ ‫وجه جنگ در واقعه کربال معنا و مفهوم ی ملی و میهنی به‬ ‫خود گرفت‪ .‬واقعه کربال اما در دفاع مقدس به عنوان سرفصل‬ ‫ی در بازتاب های ادبی و فرهنگی جنگ مورد توجه قرار‬ ‫مهم ‬ ‫گرفت‪ .‬به همین دلیل بود که این واقعه مورد توجه نویسندگان‬ ‫ابتدایی جنگ قرار گرفت‪ .‬نویسندگان نسل اول که عمدتا از‬ ‫انقالب اسالمی برخاسته بودند‪ ،‬بیش��تر به ثبت رویدادهای‬ ‫جنگ و انتق��ال ارزش های دفاع مق��دس م ی پرداختند‪ .‬این‬ ‫گروه با حضور در جبهه به بیان واقعی ت ها‪ ،‬رخدادها‪ ،‬گزارش‬ ‫و خاطره های رزمن��دگان جنگ پرداختند‪ .‬البت��ه این گروه از‬ ‫ن نویسان‪ ،‬نویس��ندگان حرفه ای نبودند‪ ،‬بلکه کسانی‬ ‫داستا ‬ ‫بودند که م ی خواستند تجربه های خود را از حضور در خطوط‬ ‫مقدم جبهه به دیگران انتقال دهند‪ ،‬ش��تاب زدگ ی های این‬ ‫نویسندگان در نگارش داستان ها باعث شد که کمتر موفق به‬ ‫خلق جهان داستانی تاثیرگذار و منسجم در این دهه شوند‪.‬‬ ‫چه انکه اکثر داس��تان های جنگ در قالب گزارش و خاطره‬ ‫به نگارش در م ی امدند‪ .‬از جمل��ه تالش های ابتدایی در این‬ ‫خصوص داستان های بلندی مثل «سرود مردان افتاب و اب»‬ ‫از غالمرضا عی دان و «مخمصه» از علیرضا افزودی هستند‪.‬‬ ‫در این میان اما در همان س��ال ها تالش هایی از سوی‬ ‫نویسندگانی با نگاهی حرفه ای تر به س��ازمان یک داستان‬ ‫و رم��ان صورت گرف��ت که ج��دا از محتوایش ‪،‬به س��اختار‬ ‫زیباشناسانه اثر توجهی ویژه داشتند‪ .‬نویسندگانی همچون‬ ‫علی موذنی‪ ،‬س��یدمهدی ش��جاعی و رضا رهگذر عالوه بر‬ ‫تعهد‪ ،‬به زیبای ی های اثر داستانی نیز توجه داشتند‪ ،‬به همین‬ ‫خاطر ویژگ ی هایی همچون ش��عاری‪ ،‬تبلیغی‪ ،‬س��طحی و‬ ‫کلیشه ای بودن در اثار این دسته به مراتب کمتر دیده م ی شود‪.‬‬ ‫تاریخ‬ ‫سیاست‬ ‫سیاسی‬ ‫در پایان جنگ است که دس��ته ای از نویسندگان بدون‬ ‫توجه به مبانی اعتقادی به مساله جنگ پرداختند و به نوعی‬ ‫جنگ را از میان عملیات ه��ای نظامی به روابط جنگ میان‬ ‫ادم ها کشاندند‪ .‬این نویسندگان بیشتر به مسائل حاشی ه ای‬ ‫جنگ مثل بمباران و فضای پش��ت جبهه ن��گاه م ی کردند؛‬ ‫انها به جای ترس��یم صحنه های قهرمان��ی در جبهه ها‪ ،‬از‬ ‫واکنش م��ردم هنگام حم�لات هوایی س��خن م ی گویند‪،‬‬ ‫عادی ش��دن و اجتناب ناپذیری مرگ‪ ،‬گری��ز از اضط رابی به‬ ‫اضط راب دیگ��ر‪ ،‬مهاجرت و از هم پاش��یدن خانواده ها و‪ ...‬از‬ ‫مضمون های مطرح در اثار این نویس��ندگان است‪ .‬اینان در‬ ‫جهت مطرح کردن جنب ه تراژیک جنگ قلم م ی زنند‪ .‬در این‬ ‫داستان ها ادم ها دیگر حماسه ساز نیس��تند‪ ،‬بلکه قربانیانی‬ ‫هستند که در عین پایداری‪ ،‬به راحتی جان م ی بازند و همین‬ ‫امر نوعی حس زوال و ب ی اطمینان��ی به فضای ادبیات پس‬ ‫از جنگ م ی دهد‪ .‬اثاری مثل زمین س��وخته‪ ،‬احمد محمود‪،‬‬ ‫کتاب اداب زی��ارت‪ ،‬تقی مدرس��ی و نقش پنه��ان‪ ،‬محمد‬ ‫محمدعلی از جمله این اثار اس��ت که نویسندگانش عمدتا‬ ‫با مبانی اعتقادی انقالب و حاکمیت زوایه خود را حفظ کرده‬ ‫بودند‪ .‬اولین داستان ضدجنگ توسط نویسنده ای نام اشنا به‬ ‫نگارش در امد‪« .‬زمین س��وخته» که ب رای اولین بار در سال‬ ‫‪ ۱۳۶۱‬منتشر شد‪ ،‬حاصل تجربه ش��خصی احمد محمود از‬ ‫جنگ است‪ .‬در واقع روایت داستان‪ ،‬بر زندگی مردم خوزستان‬ ‫در جنگ تحمیلی متمرکز اس��ت‪ .‬چنین نگاهی اما تا امروز‬ ‫هر از گاهی برون م ی اید که توس��ط گروهی از نویسندگان‬ ‫انقالب با عنوان ادبیات س��یاه جنگ مورد توجه قرار گرفته؛‬ ‫اثاری که دفاع مقدس را سیاه نش��ان دادند و حقایق جنگ را‬ ‫وارونه م ی کنند‪ .‬در واقع حقایق را کتمان کردند‪ .‬گاهی چیزی‬ ‫به عنوان شهادت در این کتاب ها وجود ندارد و مفاهیمی مثل‬ ‫پوچی در ان دیده م ی شود‪.‬‬ ‫در این میان اما کسانی همچون محمود دولت ابادی‬ ‫که داستان و رمان های درخش��انی از خود به یادگار گذاشته‬ ‫است‪ ،‬در مورد تلقی که گروهی از روشنفکران از جنگ دارند به‬ ‫ایسنا م ی گوید‪«:‬من نویسنده ای هستم متعلق به همه کس و‬ ‫در عین حال‪ ،‬متعلق به هی چ جریان خاصی نیستم‪ .‬من این را‬ ‫به عنوان یک نویسنده حفظ خواهم کرد‪ .‬اگر گاهی اظهارنظر‬ ‫سیاسی کرده ام‪ ،‬موضع گیری نبوده؛ در واقع نقطه نظ رات من‬ ‫بوده است؛ ب رای اینکه در غایت‪ ،‬من یک ای رانی هستم‪.‬‬ ‫اگر در این مملکت خدای نخواسته بمبی ریخته شود‪،‬‬ ‫هم همسایه من و هم من در خطر قرار داریم‪ .‬پس اگر الزم‬ ‫است گامی برداشته شود که این اتفاق نیفتد‪ ،‬من این کار را‬ ‫م ی کنم‪ .‬این جزو فریضه نویسندگی من هم هست؛ نه اینکه‬ ‫من موضع گیری خاص سیاسی نس��بت به این یا ان جناح‬ ‫داشته باشم‪ ».‬در س��وی مقابل اما یکی از ویژگ ی های ممتاز‬ ‫از مرز تا چ‬ ‫«مرز» اولین ساخته س��ینمای ای ران از جنگ‪ ،‬روایتی‬ ‫از یک دهکده مرزی اس��ت که ب��ا ورود س��واری زخمی به‬ ‫انج��ا ارامش به هم م ی ریزد‪ .‬س��وار نیمه جان پ��س از بیان‬ ‫جمالت نامفهومی از دشمن که به پاسگاه مرزی حمله کرده‪،‬‬ ‫درم ی گذرد‪ .‬داستانی نامفهوم از جنگی نامفهوم در ان زمان‪،‬‬ ‫اولین واکنش پرده نقره ای به جنگ ای ران و ع راق بود‪.‬‬ ‫سینمای اش��وب زده ای ران بعد از پیروزی انقالب اما با‬ ‫جنگ ای ران و ع راق جان دوباره یافت‪ .‬سینمای ای ران تا ان روز‬ ‫هی چ گاه تکلیف خود را با انقالب جدید ای ران نم ی دانس��ت و‬ ‫مجال نیافته بود که نس��بتی میان خود و دیگران بسازد‪ .‬اما‬ ‫دوگانه ای از همان ابتدا در سینما با عنوان سینمای جنگ و‬ ‫دفاع مقدس رخ نمایان کرد‪ .‬چه انکه این دو از نظر مفهوم و‬ ‫معنا با یکدیگر متفاوت از ه��م در امدند‪ .‬ژانر جنگ‪ ،‬همواره‬ ‫یکی از ژانرهای جذاب و مهم سینما به شمار م ی رود‪ .‬با شروع‬ ‫جنگ جهانی این ژانر فعالیت خود را با جدیت بیشتری ادامه‬ ‫داد و تاکنون اثار زیادی در این زمینه ساخته شده است‪ .‬در فیلم‬ ‫جنگی‪ ،‬سربازان جنگ یک کشور‪ ،‬قهرمان جلوه م ی نمایند‬ ‫و در فیلم دیگر‪ ،‬سربازان یا چریک های کشور مقابل افرادی‬ ‫مظلوم و قهرمان به تصویر کشیده م ی شوند و در هر صورت‪،‬‬ ‫همه گونه های جنگی سینما به حاالت‪ ،‬حرکات‪ ،‬کنش ها و‬ ‫ ‬ ‫واکنش های جبهه متجاوزان یا جبهه مورد تجاوز قرار گرفته‪،‬‬ ‫م ی پردازند‪.‬‬ ‫سینمای جنگ ای ران با شروع جنگ تحمیلی فعالیت‬ ‫خود را اغاز کرد و توانست به سرعت در بین مردم به محبوبیت‬ ‫برسد‪ .‬اکثر فیلم هایی که اوایل جنگ تحمیلی ساخته م ی شد‬ ‫با هدف تقویت روحیه عمومی مردم شکل م ی گرفت ‪ ،‬به گونه‬ ‫ای که موضوع اکثر انها ش��بیه به هم بود‪ .‬ب��ه صورتی که‬ ‫گروهی ارتشی به خاک دشمن نفوذ کرده و پس از نابود کردن‬ ‫تجهی زات انها با کمترین تلفات به کشور باز م ی گشتند‪ .‬البته‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫رمان «زمین سوخته» احمد محمود‬ ‫زمانی منتشر شد که ایران سرزمی ن های خود‬ ‫را از عراق پس گرفته بود‬ ‫«باشو غریبه کوچک» اثر ماندگار بهرام‬ ‫بیضایی در ژانر سینمای جنگ ب ه عنوان فیلمی‬ ‫با مولفه های انسانی مطرح است‬ ‫سیاست‬ ‫ابراهیم حاتم ی کیا ب ه عنوان چهره‬ ‫ماندگار سینمای دفاع مقدس اثار‬ ‫زیادی را در این زمینه خلق کرده است‬ ‫دفاع مقدس‪ ،‬حضور اندیشه ها و احساسات دینی در ان است‪،‬‬ ‫تا انجا که م ی توان ادبیات جنگ را ادبیات دینی نیز نامید‪ .‬در‬ ‫چنین ادبیاتی‪ ،‬اندیشه های متافیزیکی‪ ،‬بیش از هر چیز در‬ ‫پیشبرد عناصر داستان موثر اس��ت‪ .‬به تعبیری اندیشه ها و‬ ‫احساسات دینی‪ ،‬جای اندیشه های مادی انگارانه را م ی گیرد و‬ ‫انچه باعث و انگیزه حرکت و عمل قهرمان م ی شود‪ ،‬اعتقاد‬ ‫به باورهای دینی و مذهبی اس��ت‪ .‬همچنین در ادبیات دفاع‬ ‫مقدس‪ ،‬شاهد تلفیق حماسه دینی و تاریخی با حماسه های‬ ‫جنگ هشت ساله هستیم‪ ،‬به عنوان مثال در داستان «هفتاد و‬ ‫سومین» نوشته علی موذنی و از مجموعه «دالویزتر از سبز»‪،‬‬ ‫داستان عطش یک رزمنده مجروح با داستان عطش اهل بیت‬ ‫به تصویر کشیده م ی شود‪.‬‬ ‫این عمل در ان زمان بس��یار قابل تحس��ین بود ‪ ،‬چه انکه‬ ‫س��اخت اینگونه فیلم ها ب رای باال بردن روحیه مردم بس��یار‬ ‫الزم بوده اس��ت‪ .‬فیلم هایی مثل پایگاه جهنمی‪ ،‬عقاب ها‪،‬‬ ‫برزخ ی ها‪ ،‬گ��ذرگاه و‪ ....‬از این نوع فیلم ه��ا بودند که اتفاقا از‬ ‫پرفروش ترین فیلم های تاریخ سینمای ای ران نیز محسوب‬ ‫م ی شوند‪.‬‬ ‫بعد از سپری شدن س��ال های پر التهاب اولیه جنگ‬ ‫تحمیلی دیدگاه فیلمسازان نس��بت به مقوله جنگ عوض‬ ‫شد و فیلمس��ازان جوانی روی کار امدند‪ .‬حاصل این دوران‬ ‫را م ی توان در فیلم هایی مثل دیار عاش��قان‪ ،‬پرواز در ش��ب‪،‬‬ ‫دیده بان‪ ،‬مهاجر و‪ ...‬مش��اهده کرد که بعضا با استقبال مردم‬ ‫نیز مواجه م ی ش��دند‪ .‬این اث��ار واقعیات جنگ‪ ،‬رش��ادت ها‬ ‫و ایثارهای رزمن��دگان ای رانی را در قالب��ی معنوی و مذهبی‬ ‫که بر گرفته از ذات انقالب بود نش��ان م ی داد‪ .‬اینجا بود که‬ ‫س��ینمای دفاع مقدس از خاکس��ترهای ققن��وس وار جنگ‬ ‫ای ران و ع راق متولد شد‪ .‬در این میانه اما دفاع مقدس نسلی از‬ ‫فیلمساران جدید را وارد سینمای ای ران کرد که برخی از انها‬ ‫تاثیرگذار ترین اثار تاریخ سینمایی را ساختند‪ .‬به صورتی که‬ ‫گروهی از منتقدان معتقد هستند ژانر جنگی تنها ژانری است‬ ‫که در سینمای ای ران شکل و شمایل بومی به خودش گرفته‬ ‫است و امکان اس��تفاده از عناصر فرهنگی کشورمان در این‬ ‫نوع سینما وجود دارد‪ .‬اما خیلی زود دوگانه در سینمای جنگ‬ ‫و دفاع مقدس به وجود امد که همان گون��ه که در ادبیات و‬ ‫رمان انقالب وجود داش��ت در اینجا نیز خودنمایی کرد‪ .‬جدا‬ ‫از محت��وای برخی از فیلم های جنگی که بیش��تر به همان‬ ‫کلیش��ه های ادبیات و زمان با محوریت دفاع از کشور دچار‬ ‫شده بود‪ ،‬اما گروهی از فیلم های دفاع مقدسی برگرفته شده از‬ ‫گفتمان اصیل انقالب اسالمی بود‪.‬‬ ‫در این می��ان فیلم هایی نظیر از کرخه ت��ا راین که به‬ ‫نوعی سعی در پاس��خگویی به چرایی دفاع از کشور‪ ،‬داشت‬ ‫اژانس شیشه ای پاسخی انتقاد گونه به فراموشی بچه های‬ ‫جنگ در چرخ دنده های سیاس��ت بود و حت��ی موج مرده که‬ ‫انتقاد از سیاست ورزی سیاسیون داشت‪ ،‬از حاتم ی کیا چهره‬ ‫ماندگار س��ینمای دفاع مقدس ساخته اس��ت‪ .‬حتی اخرین‬ ‫ساخته او «چ» نیز یاداوری روزهایی است که برخی از بزرگان‬ ‫این کشور ب رای به دس��ت اوردن امنیت جایی از کشور خود‬ ‫شخصا اقدام م ی کنند‪.‬‬ ‫در این میان اما برخی از فیلمسازان با نگاه انسانی خود‪،‬‬ ‫جنگ را از پنجره غیر ایدئولوژیک نگاه کردند‪ .‬فیلم هایی مثل‬ ‫نه نه گیالنه و باش��و غریب ه ای کوچک شاخ ص ترین و قابل‬ ‫احترام ترین این فیلم هاست‪ .‬البته همانند سیاه نمای ی هایی‬ ‫که در قسمت ادبیات به جنگ رفت‪ ،‬در حوزه سینما نیز برخی‬ ‫اوقات فیلم هایی اینچنینی ساخته م ی شد‪.‬‬ ‫‪47‬‬ ‫سیاست‬ ‫گف ‬ ‫توگو‬ ‫دعوای نگاه انسانی‪ ،‬نگاه ارزشی‬ ‫منازعه ای انحرافی است‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمد حسنی‪ ،‬کارشناس مسائل فرهنگی‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫برای ش�روع بحث اگر بخواهیم فض�ای فرهنگی‬ ‫سال های ابتدایی پیروزی انقالب اسالمی را بررسی‬ ‫کنیمباچگونهفضاییروبه روهستیم؟‬ ‫هر دوره گذاری مشخصات خاص خودش را دارد‪ .‬در ان‬ ‫دوران گویی زلزله ای رخ داده و ساختار پیشین را ویران کرده‪ ،‬یک‬ ‫تشتت ظاهری به وجود می اید و هر کسی از ظن خود و از منظر‬ ‫گرایشی و بینشی خود و گروه و جریانی که به ان وابسته است با‬ ‫موضوعات مواجه می شود‪ .‬کشور وارد ساحت و دنیای دیگری‬ ‫شده است؛ ان کسانی که این واقعه یعنی انقالب اسالمی را به‬ ‫وجود اوردند و کس��انی که به نوعی خود را دخیل می دانستند یا‬ ‫کسانی که دوست داشتند در سرنگونی رژیم سابق دخیل باشند‬ ‫و در تحول بوجود امده سهیم دانسته شوند و کسانی که مخالف‬ ‫این اتفاق بودند‪ ،‬به ویژه در فضاهای اکادمیک و روش��نفکری‬ ‫از یک طیف نبودن��د‪ .‬در فضاهای اکادمیک‪ ،‬ادب��ی و هنری و‬ ‫روشنفکری تنوع زیادی را در این عرصه ها مالحظه می کنید و‬ ‫تلقی های مختلف را می بینید‪ .‬این تنوعات و تزاحمات در حوزه‬ ‫فرهنگ در برداشت اول برخاسته از تفاوت ها و اختالف نظرها در‬ ‫حوزهسیاستبوده‪.‬جریاناصلیمتعلقبهانقالبیونمتدینوپیرو‬ ‫حضرت امام است اما جریان های چپ‪ ،‬ملی گرا‪ ،‬عرف گرا و دنیاگرا‬ ‫و دین گرایان خارج از خط امام و قوم گرایان هم در جامعه حضور و‬ ‫تاثیر دارند‪ .‬منتها در ان روز ها مس��اله اول‪ ،‬سیاست است و سایه‬ ‫تلقی هایسیاسیگروه هابرتعاریفورویکردهایفرهنگی شان‬ ‫سنگین است‪ .‬سال ها پیش کتابی زیر نظر اقای میرسلیم منتشر‬ ‫شدبانام«جریان شناسیفرهنگیبعدازانقالب»‪.‬مادرجاییاین‬ ‫کتاب را نقد کردیم و یکی از نقد های مهم این بود که این کتاب‬ ‫بیشترجریان شناسیسیاسیاستتافرهنگی‪،‬منتهاواقعیتاین‬ ‫است که درهم امیزی سنگین سیاس��ت و فرهنگ در گروه ها و‬ ‫جریانات فرهنگی چندان قابل تفکیک نیست‪ ،‬به ویژه در ابتدای‬ ‫انقالب که ازادی به وجود امده و انرژی های ازاد شده میراث دار‬ ‫عقبه هایی هس��تند که س��ازگاری چندانی با هم ندارند‪ .‬این در‬ ‫شرایطی است که انقالب اسالمی در مقام نظام س��ازی و اداره‬ ‫جامعهدرحداجمالاستوبسیاریازطبقاتخاصدراینکهفارغ‬ ‫ازفرمول هاومشهوراتمدیریتیروزجهانمی توانباتلقیدیگری‬ ‫از حکومتداری و به ویژه دولت داری کشور را اداره کرد مشکوک‬ ‫بودند‪ .‬یکی از تفریحات من در دانشگاه صنعتی اصفهان در دوره‬ ‫ی دانشگاه درباره گذشته‬ ‫لیسانس این بود که با کارمندان قدیم ‬ ‫دانشگاهچهزمانقبلازانقالبوچهمربوطبهمقطعسال های‪57‬‬ ‫تا‪ 59‬صحبتمی کردم‪.‬درانسال هادانشگاهاصالدیگربهمعنی‬ ‫فضای درس و تدریس نبود‪ .‬احزاب‪ ،‬گروه ها و دسته بندی های‬ ‫مختل��ف در ان کار حزبی و گروهی خ��ود را می کردند و فضای‬ ‫معمول علمی نبود‪ .‬ان مقطع اگر به همین شکل جلو می رفت‬ ‫معلومنبودکهانالتهاباتوحرارتراهبهکجامی برد‪.‬حتیانقالب‬ ‫فرهنگی هم نتوانست چندان از ظرفیت خود برای به وجود اوردن‬ ‫یکفضایاقناعیوهضمکنندهجریاناتبهسمتغایاتانقالب‬ ‫اسالمیاستفادهکند‪.‬اصلمشکلشهماینبودکهادبیاتخاص‬ ‫خود را تولید نکرده بود‪ .‬اینجاست که یک اتفاق دیگری کشور و‬ ‫انقالب اسالمی را در مسیر جدیدی قرار می دهد‪ .‬ان اتفاق حمله‬ ‫عراق به ایران و اجماع ش��رق و غ��رب و حکومت های مرتجع‬ ‫عرب منطقه در حمایت از صدام و شروع جنگ تحمیلی است‪.‬‬ ‫می خواهم نکته ای بگویم که به نظرم قابل تامل اس��ت و اصال‬ ‫منحصر به ما هم نمی شود و ان نکته این است؛ اساسا جنگ بر‬ ‫عکس ان چیزی که تلقی می شود‪ ،‬سامان بخش است‪ .‬چه انکه‬ ‫در سال‪ 59‬در این تشتت و تنوع و در اغاز یک ساختارسازی بزرگ‬ ‫نظامسیاسی‪،‬اجتماعی‪،‬فرهنگیواقتصادی‪،‬ناگهانیکجنگ‬ ‫بزرگ و نابرابر برای این ملت مقدر می شود‪ .‬به نظرم نباید از این‬ ‫بعدغافلشد‪.‬چونشماوقتیماحصلماجرارانگاهمی کنید‪،‬پیش‬ ‫از جنگ‪ ،‬انقالب اسالمی در ساحت های مختلف به چه صورت‬ ‫بود؟دراجمالبود‪.‬درمقامثبوتبودولیمقاماثباتراکسبنکرده‬ ‫بود و سرمایه الزم را برای احیای یک فرهنگ و تمدن تحصیل‬ ‫نکردهبود‪.‬امایکنگاهعمیقبهمامی گویدجنگعاملیشدبرای‬ ‫تفصیلواثباتوتولیدفرهنگوادبیاتیکهانقالباسالمیبهان‬ ‫نیاز داشت و این فرهنگ عامل خروج از ان ابهام و اجمال اولیه و‬ ‫ورود به ساحت و گام های بعدی انقالب است‪ .‬یعنی عرصه ای به‬ ‫وجودامدکهکالسدرسیبراینیروهایانقالبشد‪،‬بهصورتی‬ ‫که خیلی از چیزهایی که در اذهان‪ ،‬باالجمال بود در دفاع مقدس‬ ‫به تفصیل رسید و ذخیره و بستری از باور و زمانه شناسی شد برای‬ ‫تولید فرهنگ و ادبیات در حوزه دانش‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬سیاست‪ ،‬اقتصاد‪،‬‬ ‫مدیریت و‪ ...‬از طرف دیگر جنگ نس��بت اغیار را در عرصه های‬ ‫مختلفباانقالباسالمیتغییرداد‪.‬حاالاینکهچقدرازاینظرفیت‬ ‫استفاده کردیم و چقدر استفاده نکردیم بحث دیگری است‪ .‬از این‬ ‫زاویهجنگبرایماسامان بخشاست‪.‬حاالچهجنگیبیشتراین‬ ‫ویژگی را دارد؟ در چه جامعه ای این اتفاق بیشتر می افتد؟ ایا هر‬ ‫جنگی سامان بخش است؟ جنگ همیشه و از ابتدای تاریخ بوده‬ ‫و تقدیر بشر است‪ .‬تاریخ از ابتد ا هابیلی ‪ -‬قابیلی شروع می شود و‬ ‫ابراهیمی ‪ -‬نمرودی‪ ،‬موس��ی ‪ -‬فرعونی و حسینی‪ -‬یزیدی و‪...‬‬ ‫امتداد می یابد‪ .‬بعضی از جنگ ها البته کاذب هستند و دو گروه از‬ ‫یکفضاوفرهنگبهجانهمدیگرمی افتند‪،‬مثالوقتیکهدوبعد‬ ‫اومانیزمیعنیکمونیسمبلوکشرقولیبرالیزمامریکایی‪-‬اروپایی‬ ‫بهجانهممی افتنداگرچهاینجنگ هاپربسامدوپردامنههستند‬ ‫اما جنگ های حقیقی نیستند‪ ،‬چه انکه جنگ حقیقی جنگ حق‬ ‫و باطل اس��ت‪ .‬هیتلر و جنگ جهانی اش جنگ درون تمدنی و‬ ‫مدرن اس��ت‪ .‬اما نگاه کنید؛ وقتی عراق امد و به کشور ما حمله‬ ‫کرد‪ ،‬بلوک شرق و غرب با یکدیگر متحد ش��دند و درمقابل در‬ ‫جامعه دینی ما یک همگرایی به وجود امد و حتی وسیع تر از ان در‬ ‫بسیاری از طیف ها هم این مساله رخ داد‪ .‬جنگ حق و باطل در دو‬ ‫جبهه سامان بخش و وحدت افرین است‪ .‬البته به کم و کیف این‬ ‫وحدت فعال کاری نداریم اما این سامان بخشی ریشه ای فلسفه‬ ‫تاریخی دارد‪.‬‬ ‫یک مقدار گام ه�ا را بلند برداش�تیم‪ ،‬کمی به عقب‬ ‫برگردیمویکمرزیتعیینکنیم‪.‬بعدازانقالبخیلی‬ ‫زود یک نگاه رس�می و یک نگاه غیررس�می شکل‬ ‫گرفت‪ .‬این نگاه رسمی هم لزوما انقالبی نبود‪ ،‬ضمن‬ ‫اینکه نگاه غیررسمی هم لزوما غیرانقالبی نبود‪ .‬این‬ ‫راجداازجریاناتروشنفکریمی گویمکهدرمقطعی‬ ‫چپ نماییمی کرد‪.‬دراینمیانامابهنظرمی رسدکه‬ ‫بچه های انقالب مرزهای جدی�دی را بازتولید کرده‬ ‫بودند که در دهه های بعدی خط روشن ان را دیدیم‪.‬‬ ‫انقالب اس�لامی یک تجربه جدید بود‪ .‬یعنی شما اگر‬ ‫می خواستیدانقالبسوسیالیستیانجامدهیدقبالتجربهوفرموله‬ ‫شدهبود‪.‬انقالباسالمیکهبهوجودامدمجربنبود‪،‬چهدرحوزه‬ ‫نظری و تولید ادبیات مدیریتی‪ ،‬ادبیات اکادمیک‪ ،‬ادبیات رسمی‪،‬‬ ‫ادبیات هنری و چه در حوزه تولید ادبیات اقناعی‪ ،‬در حد اجمال بود‪.‬‬ ‫برخی تلقی ها هم در دو طرف ماجرا وجود داشت که نتیجه اش‬ ‫فاصله گیریمضاعفبود‪.‬درانطرفمبانیوگرایشاتوادابخو‬ ‫کردهوسبکزندگیچیزدیگریبود‪،‬درمغایرتوتضادبارویکرد‬ ‫انقالب اسالمی و از این سو بعضی از خامی هایی که در این طرف‬ ‫بود؛ خامی هایی که یک وقت به شکل تندروی و یک وقت دیگر‬ ‫بهدلیلاجمالیبودن‪،‬نابلدبودن‪،‬سطحی نگری هاوشعارزدگی ها‬ ‫ظهوروبروزپیدامی کرد‪.‬بههرحالتلقی هایدوطرفبهصورتی‬ ‫بود که انها نمی توانستند فضای یکدیگر را درک کنند‪ .‬انقالب‬ ‫و نیروهایش نیاز به مرزبندی داش��تند‪ .‬این امری طبیعی و الزم‬ ‫است ولی این مرزبندی در ذات خود شیوه تعامل با جبهه مقابل را‬ ‫معین می کند‪ .‬از ان طرف هم مرزبندی شد و شاید نگاه ان طرف‬ ‫گزنده تر بود و اداب خاص خود را داشت‪ .‬تسری عریان سیاست‬ ‫همکهمزیدبرعلتبود‪.‬‬ ‫اینتلقی هایسیاسیبرگرفتهازگروه هایسیاسی‬ ‫بود؟‬ ‫نه صرفا‪ .‬مثال می گویم در حوزه ادبیات داستانی کسانی‬ ‫که االن اصال به روی خود هم نمی اورند در ان دوره به وضوح چپ‬ ‫بودند‪ .‬اصال حوزه ادبیات ما پیش از انقالب وابسته به روشنفکری‬ ‫چپ بود‪ .‬در ان دوره بعضی ها خیلی رسمی چپ بودند‪ .‬االن دو‬ ‫یا سه نسل گذش��ته و نه دیگر خود انها صدایش را در می اوردند‬ ‫و نه این طرف خیلی به ان دوران می پردازد‪ ،‬ولی در ان دوره این‬ ‫دسته بندی هاخیلیواضحواشکاربود‪.‬بسیاریازافرادیکهامروزه‬ ‫بهعنوانشبه روشنفکرانغربگرامی شناسیم شان‪،‬انموقعمتاثر‬ ‫از فضای چپ بودند‪ .‬حاال چنین افرادی به سادگی با این انقالب‬ ‫سازگاریمی یابند؟‬ ‫اینچپ بودن‪،‬لزوماسوسیالیست بودنکهنبود‪ ،‬ادای‬ ‫چپ بودن را در می اوردند‪...‬‬ ‫وقتی یک فضای گفتمانی شکل داده بودند طبیعی بود‬ ‫برخی هم ادایش را دراورند و در جو قرار گیرند‪ .‬این مسائل گاهی‬ ‫بر چیزهای دیگر هم تاثیر می گذاشت‪ .‬یک مثال برای شما بزنم‪،‬‬ ‫یک عالم دینی که رهبر یکی از جریان های سیاسی داخل کشور‬ ‫همبودوهنوزهمهستانموقعدریکیازدروستفسیرقرانش‬ ‫گاوبنی اسرائیلراسرمایهداریتفسیرکردهبود‪.‬می خواهمبگویم‬ ‫فضای چپ بودن جدی بود‪ .‬به هر حال فضای روشنفکری که‬ ‫می خواست انقالبی باشد و چندان با دین و ذخایر دینی سر وکار‬ ‫نداشت یا اگر دین ار هم بود‪ ،‬ظرفیت بالفعل جریان دینی را برای‬ ‫مبارزه کافی نمی دید و مستعد چپ گرایی بود‪ .‬چپ ها متکی به‬ ‫جریانوارداتیبودندکهدرطولسال هاادبیاتخاصخودراتولید‬ ‫کردهبودندوبرمبنایانادبیاتوایدئولوژی‪،‬گروهومحفلتشکیل‬ ‫می دادند‪ .‬برخی از کسانی که االن جزو نیروهای خوب انقالب‬ ‫هستندانموقعگرایش هایچپداشتند‪.‬جاللال احمدخودش‬ ‫درابتداگرایش هایچپداشت‪،‬برخیچهره هاییکهامروزهمورد‬ ‫تجلیل بچه های حزب اللهی قرار می گیرند این گرایشات چپ را‬ ‫داشتند‪،‬البتهمن اکراهدارمنامببرم‪.‬وقتیکهعلمانقالباسالمی‬ ‫بلند شد و گسترش یافت‪ ،‬دسته بندی ها شفاف تر شد چون این‬ ‫دو تفکر از خیلی جنبه ها به شدت مقابل هم بودند و کسانی که به‬ ‫دلخواهبرایمبارزهباامپریالیزموسرمای هداریمتمایلبهچپشده‬ ‫بودند و ریشه های دینی هم داشتند باید تعیین تکلیف می کردند‪.‬‬ ‫برای بسیاری‪ ،‬این تعیین تکلیف قبل از انقالب رخ نداد و به بعد از‬ ‫انقالب افتاد‪ .‬وقتی به بعد از انقالب افتاد‪ ،‬این چالش پیچیده تر شد‬ ‫وامثالمجاهدینخلقازدرونانظهورکردند‪.‬‬ ‫دورانخیلیپرتشنجیاست‪.‬‬ ‫خیلیپرتشنجاست‪،‬چونقبالب هواسطهدشمنمشترک‬ ‫یعنی نظام سلطنت پهلوی در ظاهر در کنار همدیگر بودند‪ .‬االن‬ ‫یکی شان شده است حاکمیت و دیگری که از مردم و امام عقب‬ ‫ماندهمی شوداپوزیسیون‪.‬‬ ‫دقیقامی خواستمبههمینجابرسم‪...‬‬ ‫‪2‬‬ ‫ادبی�ات و فرهن�گ دف�اع مقدس؛موض�وع این‬ ‫گفت وگوی ج�ذاب با محمد حس�نی از کارشناس�ان‬ ‫ارش�د حوزه سیاس�ت گ�ذاری فرهنگی اس�ت‪ .‬او که‬ ‫سوابق متعددی در حوزه اجرایی فرهنگ کشور دارد در‬ ‫گفت وگو با هفت�ه نامه مثلث به تبیین جریان س�ازی‬ ‫فرهن�گ دف�اع مقدس ب�ه ط�ور ع�ام و البت�ه تنوع‬ ‫رویکردهای ادبی و سینمایی در این خصوص نشست‪.‬‬ ‫اقای حس�نی در ای�ن گفت وگ�و با پرس�ش هایی در‬ ‫خصوص نقد نگاه روشنفکران به مقوله دفاع مقدس ‪،‬‬ ‫اشکاالت سیاست گذاری فرهنگی در کشور و ضرورت‬ ‫بازنگری ان ها پاسخ داد‪.‬این گفت و گوی جذاب پیش‬ ‫روی شماست‪.‬‬ ‫به کار می گرفت‪ ،‬ممکن بود ابواب دیگری گش��وده شود‪ .‬با این‬ ‫وجود اگر هم گوشه و کنار دلسوزانی پیدا می شدند دست انها هم‬ ‫ازحیثنیرویانسانیوهمازحیثیکمنظومهفکری‪-‬مدیریتی‬ ‫منسجم خالی بود‪ .‬اینکه می گویم نظام در ساحت اجمال بود یک‬ ‫بعدشاینمی شودکهنیرویانسانی اشرادرفرهنگوهنرتربیت‬ ‫نکردهبود‪.‬کدامفیلمساز؟کدامنویسنده؟کدامژورنالیستحرفه ای‬ ‫انقالبی؟نسلفیلمسازوشاعروداستان نویستربیت شدهانقالب‬ ‫مادردفاع مقدستربیتشدند‪.‬مرحومرسولمالقلی پوردرابتدای‬ ‫انقالب کجا بود؟ برای گرفتن فیلم از سخنرانی امام در قم دوربین‬ ‫سوپر هشت از یکی از ارگان ها برداشت و او در پایان جنگ بود که‬ ‫یک فیلمساز حرفه ای شده بود‪ .‬حاتمی کیا‪ ،‬حمیدنژاد‪ ،‬درویش و‬ ‫ده ها چهره دیگر اینها در ابتدای انقالب کجا بودند و بعد از جنگ‬ ‫بهچهچهره هاییتبدیلشدهبودند؟احمددهقان‪،‬بایرامی‪،‬فتاحی‬ ‫و قیصری ب هواسطه جنگ نویسنده شدند‪ .‬حتی مرحوم اوینی که‬ ‫اول انقالب می رود جهاد س��ازندگی در کارهای عمرانی کمک‬ ‫کند‪،‬درپایانجنگاستکهاورادرقامتیکمتفکرهنرمندولیدر‬ ‫جریان هنر و اندیشه انقالبی می بینیم‪ .‬جنگ‪ ،‬نیروهای انقالب را‬ ‫دردانشگاهخودشتربیتکرد‪.‬اینهادراولانقالبنبودندوجریان‬ ‫رسمیدستپرینداشت‪.‬‬ ‫نیروهای انقلاب بعضی وقت ها تکلیف خودش�ان‬ ‫را ب�ا ط�رف مقاب�ل نمی دانن�د‪ ،‬همین جاس�ت که‬ ‫سوءتفاهم هایامروزشکلمی گیرد‪.‬‬ ‫بچه هایانقالبهمبهاینمسالهمبتالبودند؟‬ ‫کموبیشولیبهتراستبگوییمبیشترگرفتاراینمباحث‬ ‫می شدندیاگرفتارشانمی کردند‪.‬‬ ‫مساله دیگر‪ ،‬موضوع تعارف و تمجیدی است که در‬ ‫این عرصه وجود دارد‪.‬‬ ‫منوشمامراکزومجموعه هایخوبفرهنگیوهنری‬ ‫را می شناس��یم که در قالب کاری خود تعداد زیادی از نیروهای‬ ‫انقالب با گرایش ها و ظواهر مختلف را تحت پوشش دارد و در‬ ‫کلیتهویتفرهنگیواجتماعیودینیانقالبتنفسمی کنند‪.‬‬ ‫اما برای بسیاری از حداقل ها دچار مشکلند مخصوصا در این چند‬ ‫سالاخیر‪.‬کلبودجهسالیانهانهایکچندمپولیکهمثالبهاسداهلل‬ ‫نیک نژاددادهشدنیست‪.‬‬ ‫پروژه الله؟‬ ‫به هر حال اینها بچه های انقالب هس��تند و در سرد و‬ ‫گرم روزها در اینجا مانده ان��د و هیچ فیلم مبتذلی را کارگردانی و‬ ‫تهیه کنندگینکرده اند‪.‬درجبههبوده اند؛یاسربازیابسیجی‪،‬ممکن‬ ‫استازاقایاحمدی نژادهمخوششاننیاید‪،‬ولیبرایاینمملکت‬ ‫و دین‪ ،‬انقالب و هویت ما کار های خوب و درخور انجام می دهند‪،‬‬ ‫من بایستی پول اینها را بردارم ببرم به یک کسی بدهم که معلوم‬ ‫نیست چه نسبتی با انقالب اسالمی می خواهد برقرار کند؟ اینها‬ ‫همهراازردهخاطرمی کند‪.‬بعدبعضیازاقایانمی امدنددرجلسات‬ ‫توجیهمی کردند‪.‬چرا؟دلیلاولشدوریازواقعیاتفرهنگیداخل‬ ‫کشوراستکهبصیرتاولویت بندیندارد‪.‬به عالوهمشورتغلط‬ ‫یا مجیز گویی و جو گیری برخی مدیران کشور‪ .‬فرهنگ و هنر به‬ ‫اینابتالئاتهمیشهمبتالبودهاست‪.‬تلقیمنازنیروهایانقالب‬ ‫یک جبهه گسترده اس��ت که به فرهنگ این کشور می توانند‬ ‫کمککنند‪،‬بعدمااینهارارهاکنیم‪،‬بهانهابیتوجهباشیم‪،‬نسبت‬ ‫بهمعیشت شان‪،‬نسبتبهدغدغه هایشان‪،‬نسبتبهزندگی شان‪،‬‬ ‫اصال نسبت به کاری که می کنند و در صورت مدیریت صحیح‬ ‫می توانندانجامدهندومهم ترازاینهانسبتبهپتانسیلیکهدارداز‬ ‫اینهاهرزمی رود‪،‬بی توجهیکنیم‪.‬‬ ‫اتفاقا خیلی جالب است‪ .‬هم نیروهای انقالب شاکی‬ ‫هستندوهمطیفروبه روییشاکیهستند‪.‬‬ ‫این مساله به دلیل عدم سیاستگذاری درست است‪ .‬به‬ ‫دلیلعدممساله شناسیصحیحوفقداناولویت بندیحکیمانه‪.‬‬ ‫معطوفبهیکدولتودودولتنیست‪.‬‬ ‫اصال مس��اله فراتر از یک دولت و دو دولت است‪ .‬فهم‬ ‫درستوتفصیلیازفرهنگ‪،‬مخاطب شناسیواقعگرا‪،‬ارمانگرایی‬ ‫ناظربهواقع‪،‬دشمن شناسی‪،‬شناختابزارهاوقالب هایفرهنگی‬ ‫و هنری و ظرفیت به کارگیری هریک از انها و‪ ...‬اینها لوازم کار و‬ ‫مدیریت فرهنگی درست و درمان است‪ ،‬در حالی که نه تنها در این‬ ‫مسائللنگمی زنیمبلکهعمومافرهنگراامرحاشیه ای‪،‬خدماتی‬ ‫وهزینه ایدانسته اند‪.‬‬ ‫بهبحثمانبرگردیم‪.‬برخیازروشنفکرانباحاکمیت‬ ‫زاویه دارند و در همه این س�ال ها حرف خودشان را‬ ‫می زنند‪ ،‬ان عامل وحدتی که به دلیل جنگ به وجود‬ ‫امده در مورد انها صدق نمی کند‪ ،‬یعنی هیچ گاه انها‬ ‫با حاکمیت هم�راه نبوده اند و یا اینک�ه زاویه خود را‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫انقالب که پیروز شد نیروهای خودش را در فرهنگ و‬ ‫هنرپرورشندادهبود‪.‬ادبوسلوکشدرحداجمالبود‪.‬جوان های‬ ‫پرشورانقالبیهمکهتازهمی خواستندپایدراینعرصهبگذارند‬ ‫طبیعیبودمرزبندیکنند‪.‬نکتهاینجاستکهچرااینمرزبندیبا‬ ‫طرفمقابلتاکنونبهشکلیمنطقی‪،‬طیفنگروصحیحتبیین‬ ‫نشده؟ به نظر می رس��د یکی از موانع اصلی این است که سایه‬ ‫سیاست همیشه باالی سر حوزه فرهنگ بوده است و وقتی که‬ ‫سایهسیاسترویحوزهفرهنگباشد‪،‬فرهنگوهنربهظواهرو‬ ‫چهره هاتقلیلمی یابد‪.‬سیاست(منظورمجریان هایحزبیاست)‬ ‫برایکسباعتباروجذباراءازفرهنگوهنراستفادهمی کند‪.‬من‬ ‫یکمثالبگویم‪،‬برگردیمبهمناظره هایانتخاباتیسال‪،92‬روزی‬ ‫که در ان موضوع فرهنگ مورد بحث قرار داشت‪ .‬من خیلی دقت‬ ‫کردم و بیشتر دنبال حرف های ناگفته بین سطور بودم‪ ،‬در ان فضا‬ ‫یک کاندیدا وقتی که می خواست مانیفستش را در حوزه فرهنگ‬ ‫بیانکند‪،‬ازافرادینامبردکهبههرحالبخشیازایننام هاپیوستار‬ ‫سیاسیمسالهدارداشتند‪،‬اینکاریعنیاعالمپنهاناینکهمی شود‬ ‫ازکسیکهبارهاعلیهانقالبوحتیاسالمموضعگرفتهوگرمابه‬ ‫وگلستانشبااغیارنشا نداراست‪،‬درعالی ترینسطوحتجلیلشود‬ ‫چون کسب اراء اصل می شود و فرهنگ ابزاری است برای این‬ ‫موفقیت‪.‬اینقبیلمسائلنرسیدنبهانرویکردصحیحومنطقی‬ ‫درمواجههباجریانشبهروشنفکرراتشدیدمی کند‪.‬‬ ‫وقتی در حوزه مدیریت فرهنگ موفق هستیم که مثال اگر‬ ‫دیدیم اقای ‪ x‬در جبهه سیاسی مخالف من است ولی کارش را‬ ‫خوب بلد اس��ت و خروجی کارش به نفع فرهنگ اس��ت بین او‬ ‫وافرادی که به ظاهر و یا باطنا همراهی سیاسی هم با جریان من‬ ‫دارند حقیقتا فرقی قائل نشوم‪ .‬گفتن این عبارت ساده و بدیهی‬ ‫ومنطقی به نظر می رسد اما در عمل همیشه این چالش و مساله‬ ‫بوده البته با شدت وضعف‪ .‬اگر رعایت کنیم و به این سعه وجودی‬ ‫برسیم ان موقع می توانیم بگوییم که حوزه فرهنگ را حداقل در‬ ‫یکی از مقدماتش از زیر سایه جریان ها و احزاب خارج کرده ایم‪.‬‬ ‫یکیازمشکالتمانهمیناستکهحوزهسیاست‪-‬قدرتوحوزه‬ ‫فرهنگازیکدیگرشفافتفکیکنشد هاند‪،‬کهچهنسبتیباانقالب‬ ‫اسالمی دارد‪ .‬متاسفانه فضاهای جناح گرایی‪ ،‬جذب ارا و مباحث‬ ‫انتخاباتی‪ ،‬حوزه فرهنگ را الوده کرده است؛ از اول انقالب تا االن‬ ‫کمتر موقعی داشته ایم که این اسیب را نداشته باشیم‪ .‬خود اهالی‬ ‫فرهنگوهنرهمگاهبهاینمسائلتنداده اند‪.‬اینباعثمی شود‬ ‫بینخودنیروهایهمگراومعتقدبهانقالباسالمیاساساجبهه‬ ‫شفافشکلنگیردکهحاالبخواهدتکلیفشراباطرفمقابلهم‬ ‫روشنکند‪.‬افراطوتفریطخروجیطبیعیاینفضااست‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫ان موقع نخبگان انقالب بیش��تر به دنب��ال نظم دادن‬ ‫به فضای سیاسی کش��ور بودند و ساختارس��ازی‪ ،‬نظام سازی و‬ ‫نهادسازی که الزمه هر انقالبی اس��ت‪ ،‬بنابراین حوزه فرهنگ‬ ‫مغفول واقع ش��د یا به کس��انی سپرده ش��د که موقعیت بسیار‬ ‫حس��اس تاریخی را برای فهم گفتمان انقالب اسالمی و تولید‬ ‫ادبیات اقناعی درک نکردند‪ .‬التهابات سیاس��ی امنیتی هم بود‪.‬‬ ‫غائلهکردستانیاخلقعربوامثالهمباعثشدنیروهایتوانمند‬ ‫رویفرهنگمتمرکزنشود‪.‬فرضکنیدفضااین گونهنبودومثال‬ ‫دولت موقت‪ ،‬دکتر چمران را به جای وزارت دفاع در حوزه فرهنگ‬ ‫سیاست‬ ‫‪49‬‬ ‫سیاست‬ ‫حفظکردهاند‪.‬‬ ‫نگفتمجنگعاملوحدتیمیانروشنفکرهاونیروهای‬ ‫انقالب ش��د‪ .‬اگرچه مصادیقی برای این اتفاق وج��ود دارد‪ .‬این‬ ‫حرف من معطوف به کلیت جامعه بود‪ ،‬بین اقشار مختلف‪ ،‬اقوام‬ ‫و گروه های درون نظام‪ .‬روش��نفکران ما یا چپ بوده اند یا لیبرال‬ ‫و هر دوی این مکاتب پشتوانه نظری و فرهنگی وارداتی داشته اند‬ ‫که انها را تغذیه می کرده و انها هم همان ها را در سطوحی نازل تر‬ ‫واردمی کرده انداماجبههانقالبدرجنگبودکهتوانستمحملی‬ ‫یبرایاستقرارو‬ ‫برایاثباتخودبیابدوانفرهنگبهزمینمحکم ‬ ‫همگراییووحدتوبه نوعیبهزبانمشترکتبدیلشد‪.‬‬ ‫می گویندطوالنیشدنجنگباعثانسدادفرهنگی‬ ‫درکشورشد‪.‬درمقابلهمجریانروشنفکریدست‬ ‫به تولید اث�اری عمدت�ا در ضدیت با ش�عارزدگی و‬ ‫حماسه سرایی حاکمیت زد‪ .‬حتی در دهه بعد از جنگ‬ ‫هم این اتفاق به ش�کل جدی تری پی گرفته ش�د‪،‬‬ ‫به صورتی که جنگ عاملی برای از دست رفتگی های‬ ‫عاطفیومیراثاجدادیمطرحشد‪.‬‬ ‫جریان روش��نفکری از همان ابتدای جن��گ‪ ،‬حتی از‬ ‫ابتدای انقالب اسالمی‪ ،‬در برخی اثارشان عنوان کردند که ما وارد‬ ‫یک فضای شبه فاشیستی و یک دوران تاریک و مبهم شده ایم‪.‬‬ ‫حتی درباره جنگ و انقالب هم که می نوشتند می گشتند تا سوژه‬ ‫و منظری را بیابند که این تلقی را تفسیر کند‪ .‬پس این تلقی شان‬ ‫منحصربهجنگنیست‪.‬درمقاطعیبهانهبیشتریپیدامی کردند‬ ‫خیلی هایشان هم از همان ابتدا در اثارشان اینگونه موارد را بازگو‬ ‫می کردند‪ .‬حقیقت ان اس��ت که یک وقتی کسی دلبستگی به‬ ‫فضای دیگری دارد‪ ،‬مثل اینکه شما از ابتدا از یک ادمی خوشتان‬ ‫نیاید‪،‬هرحرفیوهرحرکتیازاوباشکومنظرانتقادیشمامواجه‬ ‫می شود‪.‬خیلیازاینهاازابتدا‪،‬ازانقالباسالمیخوششاننمی امد‪،‬‬ ‫مطابقباذائقهومطلوبانهانبود‪،‬البتهبعضی هایشانسعیکردند‬ ‫منصف ترباشندولیخیلی هایشانرابطهخوبیباانقالباسالمی‬ ‫برقرارنکردند‪.‬امااین طورنبودهاستکهازشروعجنگمشکلشان‬ ‫شروعشودیااینکه‪،‬ازنیمهجنگبودهیابعدازخرمشهر‪،‬خیر‪،‬انهااز‬ ‫همانابتداباانقالب اسالمیایرانمشکلداشتند‪.‬‬ ‫حتیاگرعرصههمبرایاینهامهیامی شد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪50‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫بخش ی نگری یک امر خودبسنده نیست‪.‬‬ ‫ب ه ه ر حال هر انتخابی یک عقبه دارد‪ ،‬وقتی‬ ‫یک بخشی را از یک واقعه انتخاب کردید‬ ‫و قلم را روی کاغذ گذاشتی تا همین جای‬ ‫کار خودش یک محصول فرایندی‪ ،‬نظری و‬ ‫ایدئولوژیک است‪.‬‬ ‫منکر برخی اش�تباهات نیس�تم اما اصال‬ ‫چنین طعنه ای را قبول ندارم‪ .‬اصال چیزی‬ ‫به نام سفارشی نویسی برای یک نویسنده‬ ‫قابل وجود ندارد‬ ‫مشکل انجاس�ت که این زاویه دید اگر به‬ ‫ تردید در دفاع از کش�ور و تردی�د در اصل‬ ‫ماجرای تج�اوز و دفاع انجامی�د و ظالم و‬ ‫مظلوم را قاطی کرد دیگر مس�اله دعوای‬ ‫نگاه ایدئولوژیک و نگاه انس�انی نیس�ت‬ ‫بلکه یک تحریف در قدر متیقن هاست‪.‬‬ ‫بازنمایی غی ر واقع�ی از جنگ هم م ی تواند‬ ‫اف راطیوتفریطیباشد‪،‬هردوتخریب کننده‬ ‫است‪ .‬اساسا اینها دو لبه یک قیچ ی اند‪.‬‬ ‫تردیدنکنیدبازحرفخودشانرامی زدند‪.‬‬ ‫یعنییکمشکلذاتیبود؟‬ ‫بله‪.‬البتهبرخیدرمقاطعیزمینهتحولداشتنداماهمان‬ ‫نابلدی ها و بعضی از خامی های این طرف‪ ،‬گروهی از انها را طرد‬ ‫و دفع کرد‪ .‬انها هم طیف بندی دارند‪ .‬می شد و می بایست انها که‬ ‫مستعد بودند را در یک تعامل سازنده و منطقی با انقالب قرار داد‬ ‫ولیاینطرفهمضعف هاییدرشیوهتعاملیداشت‪.‬‬ ‫در تنوع دیدگاه ها خیلی هم اشکالی ندارد که وجود‬ ‫داش�ته باش�د‪ ،‬منتها در س�اخت رابطه حاکمیت و‬ ‫روشنفکرانگاهیوقت هامسائلیرخدادکهخارجاز‬ ‫محدودهموجودبود‪.‬شایدهمان طورکهگفتید‪،‬گروهی‬ ‫یکرده اند‪.‬‬ ‫مقصرهستندوخام ‬ ‫بحث من مقصر بودن یا نبودن نیس��ت‪ .‬مساله نسبت‬ ‫نظری و نس��بت ذائقه ای انها با انقالب اس�لامی است‪ .‬اصال‬ ‫برای همین است که ما جبهه بندی می کنیم‪ .‬می گوییم جبهه‬ ‫شبه روشنفکری و جبهه انقالب اس�لامی‪ ،‬چه تفاوتی بین انها‬ ‫تو سو‪ ،‬جریان انقالب و‬ ‫اس��ت؟ گرایش ها‪ ،‬یعنی در جهت‪ ،‬سم ‬ ‫روشنفکری‪ ،‬دو تا ش��یب جدا از هم بود‪ ،‬حاال شما می گویید که‬ ‫در ارتباط و تعامل ما کامال تقصیر را گردن انها نیندازیم‪ ،‬این قابل‬ ‫بحثاست‪.‬بله!همیناالنمگرمادرسترفتارمی کنیم؟یاافراط‬ ‫می کنیم یا تفریط‪ .‬یا انقدر می خواهیم جذب کنیم که می رویم‬ ‫در پازل انها بازی می کنیم و فکر می کنیم باید شبیه شان شویم‬ ‫تا بتوانیم ارتباط برقرار کنیم‪ ،‬یا انقدر که حتی حاضر نیستیم سر‬ ‫یک میز بنش��ینیم و با هم گفت وگو کنیم‪ .‬گفت وگو که ضرری‬ ‫ندارد‪ ،‬برخی اوقات ما ضعف هایمان را پشت سنگر انقالبی بودن‬ ‫پنهانمی کنیمدرحالی کهدرجبههانقالببه ویژههرچهبهپیش‬ ‫می رویم انقدر قدرت نظری و تس��لط وجود دارد که از گفت وگو‬ ‫استقبال کنیم و از تس��ری ویروس شبه روشنفکری نهراسیم‪.‬‬ ‫جریانشبه روشنفکریتوانمندیوتسلطوسطحدانشومطالعه‬ ‫ومنطققوینیروهایانقالبرانمی شناسدودریکپیش فهمو‬ ‫قضاوت برخاسته از مقوالت پیشینی درباره نیروهای انقالب قرار‬ ‫دارد‪.‬گاهیهممصادیقاصلینیروهایانقالبرابامصادیقکاذب‬ ‫وکاسباشتباهمی گیرد‪.‬اینجانکتهخیلیمهمی است‪.‬روشنفکر‬ ‫فکرمی کندمندنیایاورادرکنمی کنمواثاریکهاوخواندهمن‬ ‫نخوانده ام‪ ،‬فضایی که او را در مسیرش اقناع کرده من استشمام‬ ‫نکرده ام‪.‬ان وقتدارماوراردمی کنمدرحالی کهجدااینطورنیست‪.‬‬ ‫اگر گفت وگو و تعامل همین را برای او روشن کند کفایت می کند‪.‬‬ ‫بعضی ها فکر می کنند که شما این شیرینی را نخورده اید و دارید‬ ‫طردش می کنید اما وقتی ثابت کنید که این خوراکی را خورده اید‬ ‫ولی یک چیز خیلی شیرین تر در مقایسه با این وجود دارد که ان را‬ ‫نیز چشیده اید و شیفته ان شده اید در ان تلقی اولیه خیلی اثر دارد‪،‬‬ ‫حداقلدرباورش تردیدایجادمی شود‪.‬‬ ‫برخیموضوعاتمرتبطبادفاع مقدساعتقادیاست‬ ‫که لزوما گروهی از نویسندگان‪ ،‬خیلی به ان اعتقادی‬ ‫ندارند‪.‬بههرحالدرنگاهانها‪،‬جنگذاتامخرباست‬ ‫و باعث می ش�ود که انسان ها با مش�کالتی روبه رو‬ ‫شوند‪.‬ایندرحالیاستکهجنگایرانوعراقبرای‬ ‫بسیاری البته ریشه در باورهای دینی دارد و تقدیس‬ ‫می شود‪.‬‬ ‫در ابتدا‪ ،‬نباید توقع داشت که این گروه بتوانند نگاه دینی‬ ‫این طرف را نسبت به جنگ درک کنند‪ .‬البته مبحث دیگری نیز‬ ‫وجود دارد که شاید این طرف نتوانسته ابعاد این مکتبی بودن را به‬ ‫انهامنتقلکند‪.‬ازانطرفهماصراردارندکهنگاهغیر ایدئولوژیک‬ ‫وبهتعبیریانسانیبهجنگداشتهباشندکهاینمسالهلزوماچیز‬ ‫بدینیست‪،‬اومی خواهددفاع مقدسماراجنگببیند؟عیبیندارد‬ ‫جنگ ببیند‪ ،‬ولی وقتی که او می خواهد این اتفاق را جنگ ببیند‬ ‫نبایستیکهطرفظالمومظلومرارهاکند‪.‬دربازنماییایدئولوژیک‬ ‫جنگ به تعبیر انها حق و باطل داریم‪ ،‬او می خواهد حق و باطل را‬ ‫نبیند؟ خب نبیند‪ ،‬ظالم و مظلوم را که باید ببیند‪ .‬تا اینجایش که‬ ‫ما مشکل نداریم‪ .‬مشکل جایی اس��ت که روایت ما ظلم ظالم و‬ ‫مظلومیتمظلومراحذفمی کند‪.‬‬ ‫این را دو طرفه می بیند‪ ،‬می گوید سرباز عراقی کشته‬ ‫ش�د‪ ،‬در حالی که عک�س بچه ن�وزادش در کیفش‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫عیب ندارد‪ ،‬این بازنمایی می تواند خوب باش��د اما اگر‬ ‫توانستی روانشناسی مردم کوفه در سال‪ 61‬هجری قمری را یا‬ ‫روانشناسیجبههعراقدرجنگرابه خوبیبازنماییکنیکاربسیار‬ ‫بزرگی کرده ای‪ ،‬اما اگر این حجابی بر حقیقت جبهه بندی شود و‬ ‫بسیاری از واقعیات را بپوشاند و تحریفی در یکی از ارکان واقعه رخ‬ ‫دهدمسیرراغلطرفته ای‪.‬‬ ‫خب یک فیلمساز ممکن است بگوید من این برش‬ ‫از واقعه را می خواهم ببینم‪ .‬ممکن است مستنداتی‬ ‫همداشتهباشد‪.‬‬ ‫بخشی نگری یک امر خودبسنده نیست‪ .‬به هر حال هر‬ ‫انتخابی یک عقبه دارد‪ ،‬وقتی یک بخشی را از یک واقعه انتخاب‬ ‫کردید و قلم را روی کاغذ گذاش��تی تا همین جای کار خودش‬ ‫یک محصول فرایندی‪ ،‬نظری و ایدئولوژیک اس��ت‪ .‬این نکته‬ ‫مهم ناپیداست‪ .‬وقتی یک کسی به منزلتان حمله کرده است‪ ،‬در‬ ‫حیاطخانهبافردیکهبهحریممنزلشماتجاوزکردهاستدرگیر‬ ‫می شوید‪ ،‬اگر از ان صحنه یک عکس بسته بگیرند‪ ،‬مخصوصا‬ ‫وقتی که مشتی هم در دهان این ادم می کوبید‪ ،‬بعد بگویند که‬ ‫شما در حال زدن یک انسان هستید و شما خشونت طلب هستید‬ ‫چه حالی به شما دست می دهد؟ او بخش مستندی از واقعیت را‬ ‫گفته و تصویر و نگاتیوش هم موجود است! می گویند که ان فرد‬ ‫هم ادم است‪ ،‬او هم صبح که از خانه و از نزد مادرش بیرون امده‬ ‫است مادرش هم گفته است الهی من قربان چشم هایت بروم!‬ ‫کسانی که اینگونه روایت می کنند‪ ،‬نمی خواهند این عکس را در‬ ‫کادربندیالنگ شاتبگیرند‪،‬حقوباطلیرابگیرند‪،‬نمی خواهند‬ ‫همه حقیقت را در ان ببیند‪ ،‬نمی خواهند به ان از دریچه فلسفه‬ ‫تاریخی نگاه کنند‪ .‬این جریان اگر نمی خواهد به تعبیر خودش‬ ‫واقعهراایدئولوژیکببیندعیبینداردامااینعکسرااینقدربسته‬ ‫هم نگیر! نگاه انسانی به این معنا نیست که این قدر زاویه دوربین‬ ‫را ببندیم‪ ،‬تله کنیم‪ ،‬کوچک و کوچکتر و با فاصله و محدود یک‬ ‫عکسبگیریم‪.‬گفتمانحاکمبرجنگرانبایدتغییرداد‪،‬منتهایک‬ ‫کسیممکناستبگویدمنگفتمانرسمیراقبولندارم؛عیبی‬ ‫ندارد‪ .‬گفتمان مردم را که باید قبول داشته باشد‪ .‬این همه شهید با‬ ‫وصیتنامه هایموجودوخاطراتعینیموجودواسنادریزودرشت‬ ‫وجوددارد‪،‬گفتماندینیراقبولندارد‪،‬اشکالینیست‪،‬گفتمانملی‬ ‫راکهبایدقبولداشتهباشند‪،‬حقوباطلینمی بیند‪،‬ظالمومظلومی ‬ ‫که باید ببیند‪ ،‬متجاوز و س��تمدیده که باید ببیند‪ ،‬اگر این را نبیند‬ ‫اساسا می شود تحریف تاریخ‪ ،‬نه تفاوت در نگاه ایدئولوژیک‪ .‬اصال‬ ‫ایدئولوژیک نبیند‪ ،‬هیچ اشکالی ندارد‪ .‬یک مثال می زنم سریال‬ ‫مختارراهمهدیده اندیکشیعهطرفدارامامحسینعلی هالسالمدر‬ ‫این سریال هست که مشروب می خورد‪ ،‬اما من وقتی کلیت این‬ ‫سریال را می بینم گنجاندن این واقعه که ممکن است از زاویه ای‬ ‫تلخوسیاهباشد‪،‬درکمنراازکلیتموضوعمنحرفنمی کندبلکه‬ ‫فهم یواقع گراترمی دهد‪.‬یعنییکتکستدردروناینکانتکست‬ ‫هضممی شودومنگفتمانراگمنمی کنم‪.‬‬ ‫باورپذیرترهممی شود‪.‬‬ ‫بله‪،‬اینهاادمند‪،‬حاالشماازمنظرمسلمانشیعه ایکهدر‬ ‫زندگی اششربخمرداشتهواحتماالشیطانبارهاسراغشامده‬ ‫کهتودیگرازدسترفته ایوبیاکالبامنباش‪،‬اینموضوعراببین‪.‬‬ ‫می بینی این نوع واقع گرایی یا واقع نمایی ها اگر درست بازنمایی‬ ‫شوند و به تعمیق گفتمان منجر ش��وند و به کلیت جریان وفادار‬ ‫باشندچهمزایایزیادیدارند‪.‬امااگرفیلمسازدیگریمی امدفقط‬ ‫انبرشراانتخابمی کردشمامی توانستیدپیامعاشورا‪،‬گفتمان‬ ‫عاشوراوحقیقتعاشورارادرانببینید؟پاسخخیراست‪.‬‬ ‫بعضی ها در روزنامه هایشان درباره عاشورا نوشتند که انتقام‬ ‫بدر است‪ .‬این دگردیسی است و تحریف واقعیت و حقیقت هر دو‪.‬‬ ‫این دیگر ربطی به نگاه انسانی و ایدئولوژیک ندارد‪ .‬اتفاقا این نگاه‬ ‫ضد انسانی است‪ .‬اصال این دعوای نگاه انسانی و نگاه ارزشی در‬ ‫مقوله ای مثل دفاع مقدس دعوای کاذب و انحرافی است‪ .‬به این‬ ‫سیاست‬ ‫معنا که با پذیرش این دوقطبی ناخ��وداگاه تصدیق کرده ای که‬ ‫نویسندگان و هنرمندانی که نگاه دینی و مکتبی به جنگ دارند‬ ‫مقوالت را انسانی ندیده اند که این ادعا هم مضحک است‪ .‬نگاه‬ ‫انسانی در اثار مربوط به دفاع مقدس موج می زند‪ .‬ممکن است در‬ ‫دوره ای خام و غیر حرفه ای خاطرات بیان می شد اما شما این اثار‬ ‫اخیر را ببینید‪ .‬حتی در همان اثار ابتدایی دفاع مقدس نگاه انسانی‬ ‫خوبیوجوددارد‪،‬همدرجبههداخلیهمدرنسبتبادشمن‪.‬مهاجر‬ ‫رایکدستگاهدولتیتهیهکردهاستولیدرهمانسکانس های‬ ‫ابتدایی وقتی اسد می بیند سرباز عراقی دارد از دکل پایین می اید‬ ‫از زدن دکل منصرف می شود یا بازنمایی از دو اسیر عراقی در پرواز‬ ‫درشبمالقلی پور‪ .‬اینهااثاربهاصطالحدولتیهمهستند‪.‬‬ ‫در برخی از اثار می بینیم که فاصله هایی میان فرزند‬ ‫و پدر به دلیل اینکه نس�ل گذش�ته باورهایی داشته‬ ‫و این نس�ل ندارد یا اینکه به ان منتقل ش�ده است‪،‬‬ ‫وجود دارد‪ .‬اثاری که اساسا خیلی جزیی به نقد جنگ‬ ‫از جهت تاثیر پذیری روی روابط احساسی و عاطفی‬ ‫می پردازد‪ .‬این مساله بیشتر در اثار سینمایی است؛‬ ‫تشدیددو قطبینسل هاباتمتاثیرپذیریازجنگ‪.‬‬ ‫طرح موضوع با جهت گیری و روح حاکم بر اثر متفاوت‬ ‫است‪.‬حاج کاظم اژانس شیش��ه ای با فرزندش تفاوت دیدگاه‬ ‫دارند و هیچ کدام هم محکوم نمی شوند ولی طرح این موضوع‬ ‫به کلیت اثر لطمه که نمی زند هی��چ بلکه ان را غنی تر می کند‬ ‫اما بازنمایی که در فیلم زمهریر یا یک خانواده محترم می شود‬ ‫سیاه نمایی اس��ت‪ .‬به هر حال کسانی هس��تند که یک برش‬ ‫خاص را می گیرند و بر اس��اس ان جلو می روند‪ ،‬مسائل بزرگی‬ ‫را در جنگ نمی بینند و یک نقطه دور افت��اده از نمودار را بزرگ‬ ‫می شمارند‪ .‬به هر حال دفاع مقدس جهتی دارد و اگر خواستیم‬ ‫از این کلیت یک جزء را دربیاوریم که ان جهت به ان بزرگی را‬ ‫مخدوش کنیم قاعدتا باید یک مرضی داش��ته باشیم! البته با‬ ‫تاکید می گویم رئالیسم در اثار مربوط به دفاع مقدس در صورت‬ ‫حفظ جهت و حقیقت نه تنها ضربه ای نمی زند بلکه الزم است‬ ‫مخصوصا در این زمانه‪ .‬روایت های مستندی که در سال های‬ ‫اخیر منتشر شده به این رویکرد نزدیک شده است‪ .‬زمانی خیلی‬ ‫از حرف ها را نمی ش��د زد اما االن دعوای فرماندهان را هم در‬ ‫اثار می بینیم‪ .‬اینها درکنار ان کلیت و جهت درست به تعمیق‬ ‫نگاه مخاطب کمک می کند‪ .‬وقت��ی که کتاب کوچه نقاش ها‬ ‫در می اید‪ ،‬نشان می دهد که نه بابا اینها هم ادم بودند‪ ،‬اینها هم‬ ‫اختالف نظر داشتند‪ .‬از طیف های مختلف بودند‪ .‬ولی همه به‬ ‫کلیت باور داشتند‪ .‬ادبیات و سینما به شدت به جزئیات نیاز دارند‬ ‫و به واقع گرایی و باور پذیری انها به شدت وابسته است‪ ،‬به اینکه‬ ‫ش تردید ها‬ ‫موضوع و انتقال مفاهیم واقع نما و باور پذیر باشد‪ .‬نمای ‬ ‫و بی مو امیدها و تحوالت درونی انسان ها‪.‬‬ ‫ی می خواهن�د دفاع مق�دس را از جای�ی که به‬ ‫برخ ‬ ‫اسمان ها برده ش�ده روی زمین بیاورند اما به زمین‬ ‫می کوبندش‪.‬‬ ‫در یک جمع بندی کلی‪ ،‬ادبیات دفاع مقدس امروز ما‬ ‫نیازمندچهرویکردیاست؟‬ ‫در نظریه های ارتباطات‪ ،‬ارتباطات دوسویه و یک سویه‬ ‫داریم‪.‬ارتباطاتدوسویهمصون سازیمی اورد‪،‬ارتباطاتیک سویه‬ ‫صرفابرایکسانیکهباشماهمسوهستندوکسانیکهسطحسواد‬ ‫پایینیدارند‪،‬موفقیت امیزخواهدبود‪.‬اماجامعه ایکهداردبهسمت‬ ‫سطح سواد باال حرکت می کند‪ ،‬جامعه ای که به تفصیل رسیده‬ ‫است‪ ،‬جامعه ای که عنوان و اقسام ویروس ها به ان وارد می شود‪،‬‬ ‫جامعه ای که این همه دش��من دارد‪ ،‬کدام ش��کل را باید انتخاب‬ ‫کند؟ارتباطاتدوسویهرابایدانتخابکرد‪،‬یعنیچه؟یعنیهمان‬ ‫کاری که واکسن انجام می دهد‪ .‬یعنی اگر بچه شما تا حاال خیلی‬ ‫ازمسائلواسیب هاییکهدرمدارسوجوددارداززبانشمانشنود‬ ‫و شما اماده اش نکنی و برود و در مدرسه با ان مواجه شود امکان‬ ‫اسیب پذیری اشبیشتراست‪.‬اننویسندگانوفیلمسازانیموفق‬ ‫هستند که جنگ را به تفصیل خودش در فضای گفتمانی مطرح‬ ‫می کنند‪،‬ایندرس اموزیبیشتریدارد‪.‬البتهاعتقادمنایناستکه‬ ‫برخالفنظربسیاریازدوستانکهمی گوینداثارحماسیمربوط‬ ‫به زمان جنگ است و دیگر نباید از این حرف ها زد‪ ،‬بنده معتقدم‬ ‫به شدتبهاثارخوبحماسینیازداریم‪.‬اوالکجاجنگتمامشده؟‬ ‫چهکشوریبیشازهمهتهدیدمی شود؟اینهمهنیروهایبیگانهو‬ ‫تروریست هایدست اموزغربدرمنطقهچهمی کنند؟بایدبههمه‬ ‫ابعادجنگدریکنظامهماهنگومنظوم هوارپرداخت‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینکه‪ ،‬ادبیات دفاع مق�دس دچار نوعی‬ ‫رسمی نگری و سفارش نویسی شده‪ .‬این هم یکی‬ ‫از افت های موجود است؟‬ ‫واقعیتقضیهایناستکهچماقسفارشی نویسیهماز‬ ‫همانحربه هاییاستکههمینجماعتروشنفکربابکرده اند؛‬ ‫در این فرایند ورود حاکمیت به تولید هنری دارای چه‬ ‫اسیب هاییبودهاست؟‬ ‫نظام باید روی عرصه هایی که به ان قائل است و در ان‬ ‫عرصه ها خالء و کمبود منابع داریم‪ ،‬سرمایه گذاری کند‪ .‬این یک‬ ‫ضرورتاست‪.‬منتهاانکسانیکهمنتقدایننوعحمایت هاهستند‬ ‫می ایندبهانحمایتعنوانسفارشی نویسیمی دهند‪،‬درحالیکه‬ ‫حمایتاست‪.‬مننمی گویمسفارشی نویسیجایینبودهاست‪.‬یک‬ ‫الگویچهاربعدیدرتولیدمحصولفرهنگیخوبالزماستکه‬ ‫اگررعایتشودراهصحیحپیمودهشده‪:‬اولنظامانگیزشیهنرمند؛‬ ‫اینکه هنرمند نسبت درونی مناسبی با موضوع داشته باشد‪ ،‬دوم‬ ‫نظامتوانمندیوتصرفابزاری؛یعنیاحاطههنرمندبهابزارکارش‪،‬‬ ‫سومزمانالزموچهارماتخاذمدلپشتیبانیمناسب‪،‬البتهاینالگو‬ ‫بحث هایتخصصیجدیداردکهجایشاینجانیست‪،‬منتهاغیر‬ ‫ازاینمسیرهرجاکاریانجامشود‪،‬کارغلطپیشمی رود‪.‬مشکل‬ ‫ما جاهایی بوده که روش درس��ت تولید ادبی و هنری با حمایت‬ ‫دولتی رعایت نشده است و خروجی هایش دستاویز حمله جریان‬ ‫مقابلبودهومتاسفانهنمی توانیمجوابیبرایانداشتهباشیمچون‬ ‫غلطمحضاست؛ اینکهمتاسفانهاینچهارترکیبرعایتنشده‬ ‫است‪.‬معموالکسانیکهتوانمندیالزمرانداشته اندضعفخودرا‬ ‫پشتشعارهایارزشیپنهانکرده اندوپولیگرفتهوکارضعیفو‬ ‫غیر قابلدفاعتولیدکرده اند‪.‬‬ ‫فه�م درس�ت و تفصیل�ی از فرهن�گ‪،‬‬ ‫مخاطب شناس�ی واقع گرا‪ ،‬ارمانگرایی‬ ‫ناظر به واقع‪ ،‬دشمن شناس�ی‪ ،‬شناخت‬ ‫ابزاره�ا و قالب ه�ای فرهنگ�ی و هنری‬ ‫و ظرفی�ت ب�ه کارگی�ری هری�ک از انها‬ ‫و‪ ...‬اینه�ا ل�وازم کار و مدیریت فرهنگی‬ ‫درست و درمان است‪ ،‬در حالی که نه تنها‬ ‫در این مس�ائل لنگ می زنیم بلکه عموما‬ ‫فرهن�گ را ام�ر حاش�یه ای‪ ،‬خدمات�ی و‬ ‫هزینه ای دانسته اند‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫واقعا در ذات خودش تلخی دارد‪.‬‬ ‫تلخی دارد‪ ،‬ولی بعضی از دوستان ما در این طرف ماجرا‬ ‫همگاهتلخیرئالیستیراباسیاه نماییاشتباهمی گیرند‪.‬سیاه نمایی‬ ‫ان است که مخاطب پس از مطالعه اثر در اصل جنگ یا دفاع و‬ ‫مبانیان تردیدکندباهرشدتوضعفی‪.‬ساده ترینراهتشخیص‬ ‫بایداینتلخییکطوریبهمردمیاداوریشود‪.‬‬ ‫جنگتلخاستواگرگفتهنشودکهتحریفاستاماباید‬ ‫ی که تلخی جنگ‬ ‫درست بیان شود‪ .‬یک مثال دیگر بگویم ادم ‬ ‫را نفهمیده باشد مثل ادمی است که دعوا نکرده باشد و واقعیات‬ ‫دعوا را درک نکرده باش��د‪ ،‬بعد در یک جوزدگ��ی بگوید برویم‬ ‫دعوا‪ ،‬چرا؟ چون دو تا فیلم بروس لی دیده اس��ت‪ .‬ادمی که دوتا‬ ‫مشت نخورده باشد با واقعیت دعوا اشنا نیست‪ ،‬ببینید چه کسی‬ ‫در دعوا پشتوانه شماست؟ کسی که تجربه ده تا دعوای دیگر را‬ ‫داشته باشد‪ ،‬چرا؟ چون در دعوا دیگر حلوا خیر نمی کنند‪ ،‬او وقتی‬ ‫که می گوید من پایه ام برویم و قبلش ده تا دعوا هم کرده است‪،‬‬ ‫یعنی پیش فرض او این خواهد بود که من دعوا کرده ام و تلخی ها‬ ‫و تکنیک ها و پیچیدگی ها و ضربه ها و مسائل ان را بلدم و تجربه‬ ‫کرده ام‪.‬احتمالاینکهاینادمدرانفضایمنفیغالببیایدبیشتر‬ ‫است‪ .‬جبهه ای که در سریال مختار نش��ان داده می شود نمونه‬ ‫خوبی است برای مثال زدن که گرایش های مختلف و تفاوت ها و‬ ‫اختالفاترابازنماییمی کند‪.‬وقتینشانمی دهدکهگرایش های‬ ‫ناسیونالیس��تی هم وجود دارد که باعث انهدام و شکست سپاه‬ ‫می شود‪ ،‬این سیاه نمایی است؟ ایا با این روایت گفتمان عاشورا‬ ‫زیرسوالمی رود؟شمانشانمی دهیدفرماندهمخلصیکهشهید‬ ‫می شودحماقتمی کندوفریبگرایشانحرافیناسیونایستیرا‬ ‫می خوردوباعثشکستکلجریانمی شودولیشمایمخاطب‬ ‫نهتنهادریافتصحیحازگفتمانحاکمبراینجریانداریدودلتبا‬ ‫مختارونیروهایمخلصمختاراست‪،‬بلکهدرسعبرتمی گیری‬ ‫کهچنینمسائلپیچیده ایدرجبههحققابلرخدادناستوباید‬ ‫درحافظهتاریخیماباشدتابصیرتالزمراداشتهباشیم‪.‬شماوقتی‬ ‫این سلوک را با اثر داشته باشید کم کم به ان ادمی شبیه می شوید‬ ‫کهتجربهدعواداردوبهدرگیریمی رود‪.‬اینتلخی ها‪،‬به شماتجربه‬ ‫می اموزد‪ .‬کسی که بیاید یک فضای کامال پاستوریزه مثبت ارائه‬ ‫بکند به نوعی تحریف جنگ کرده است و نه تنها تحریف جنگ‬ ‫است‪،‬اتفاقااینرویکردباعثمی شودکهنسلایندهونسلحاضر‬ ‫برایهرگونهجنگیامادگیخودشراازدستبدهد‪.‬‬ ‫اینمسالهراقبولندارید؟‬ ‫منکر برخی اشتباهات نیستم اما اصال چنین طعنه ای‬ ‫را قبول ن��دارم‪ .‬اصال چیزی به نام سفارشی نویس��ی برای یک‬ ‫نویسنده قابل وجود ندارد‪ ،‬چرا؟ شما مصاحبه ها و مقاالت جریان‬ ‫شبه روش��نفکری را ببینید‪ .‬هر اثری که گرایش دینی و انقالبی‬ ‫در ان باش��د می گویند سفارشی اس��ت‪ .‬حتی اگر هیچ ربطی به‬ ‫هیچ دستگاهی هم نداشته باشد و یک بخش کامال خصوصی‬ ‫ن گرایش داشته باشد را‬ ‫تولید کرده باش��د‪ .‬هر اثری به نظام و دی ‬ ‫اوال منتسب به سفارش می کنند و این اثار را با این حربه نادیده‬ ‫می گیرند‪ .‬این انگاره می خواهد این پیش فرض را جا بیندازد که‬ ‫هیچنویسندهقابلیدغدغهمشترکیباانقالباسالمیندارد‪،‬پس‬ ‫نظام پول می دهد و می گوید به صورت کوششی این را بنویس و‬ ‫او هم مانند یک تکنسین و صنعتکار می نشیند و می نویسد‪ .‬ایا‬ ‫این واقعا روایت درستی از ماجراست؟ من در مسئولیتی دولتی‪50‬‬ ‫قرارداد با نویسندگان بستم‪ ،‬با قاطعیت می گویم هیچ کدامشان‬ ‫را سفارش ندادیم‪ .‬نویس��نده خودش دغدغه داشته و ما حمایت‬ ‫کردیم و به لحاظ فنی و محتوایی در یک فض��ای تضارب ارا و‬ ‫فنی گفت وگو می کردیم‪ ،‬به گونه ای که خ��ود انها از این فرایند‬ ‫راضی بودند‪ .‬هیچ کار و موضوعی را ما سفارش ندادیم‪ .‬حوزه های‬ ‫مشترک را انتخاب می کردیم‪ .‬یعنی نویسنده ای تشریف می اورد‬ ‫و می گفت این دغدغه های من اس��ت‪ ،‬می خواهم انجام دهم‪.‬‬ ‫می گفتیم که در اینها مشترکیم‪ .‬روی یکی به توافق می رسیدیم‪.‬‬ ‫اینکجایشسفارشی نویسیباانمعناست؟همیناثارراجریان‬ ‫شبه روشنفکریدربستمی گویداثارسفارشی‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫کاری که تاریخ نگاری یهود زده با مسیح(ع) کرد همین‬ ‫بود‪.‬درصدسالاولمسیحیتهیچاثرتاریخیدربارهمسیحوجود‬ ‫ندارد‪ .‬همه را محو کردند‪ .‬س��پس او را به واسطه نفوذیان خود به‬ ‫عنوانپسرخدامعرفیکردند‪.‬بهاسمانبردندودست نایافتنی اش‬ ‫کردند و در دیگر سو به دنیا امدن او را العیاذباهلل مساله دار معرفی‬ ‫کردند‪ .‬رمان اخرین وسوسه مس��یح کازانتزاکیس را دیده اید یا‬ ‫همینرمزداوینچیدنبراونرا‪.‬اینشیوهنتیجه اشاینمی شود‬ ‫که اصل وجود مسیح زیر سوال می رود و کتابی نوشته می شود که‬ ‫مسیح اسطوره غیر واقعی است یا تاریخ؟! بازنمایی غیر واقعی از‬ ‫جنگ هم می تواند افراطی و تفریطی باشد‪ ،‬هر دو تخریب کننده‬ ‫است‪.‬اساسااینهادولبهیکقیچی اند‪.‬‬ ‫این است که ببینیم دل مخاطب با کدام طرف ماجراست‪ .‬نباید‬ ‫روایت ما دچار بخش��ی نگری تحریف گونه شود‪ ،‬به گونه ای که‬ ‫مخاطبینااشنارادربارهکلیتجنگبهاشتباهاندازد‪.‬‬ ‫نویسنده دولتی‪ ،‬شاعر دولتی‪ ،‬سفارشی نویس��ی‪ ،‬اینها عبارات‬ ‫ساختهانهاست‪.‬‬ ‫‪51‬‬ ‫اخرین تالش ها در اخرین روزها‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫کارشناس��ان اعتقاد دارند نیویورک اخرین فرصت ب رای دس��تیابی به توافق جامع هسته ای‬ ‫میان ته ران و گروه ‪ 5+1‬اس��ت‪ .‬به همین دلیل هم ای ران و هم غرب تالش م ی کنند با ارائه اخرین‬ ‫پیشنهادها و انعطاف پذیری های الزم ش رایط را ب رای رس��یدن به مصالحه ف راهم کنند اما با وجود‬ ‫همه این تالش ها اختالفات بنیادین میان دو طرف همچنان پابرجاس��ت اختالفاتی که به حوزه‬ ‫می زان غن ی سازی جدول زمانی لغو تحریم ها و فعالی ت های مرکز غن ی سازی فردو م ربوط م ی شود‪.‬‬ ‫مذاکره در هتل اسپیناس تهران‬ ‫غول های اقتصادی جهان در انتظار‬ ‫توافق هسته ای ایران و غرب‬ ‫جرمی خان‪ -‬علی راهداری‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫‪52‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫‪1‬‬ ‫در یک��ی از بعدازظهرهای م��اه مه‪ ،‬یک روس��ی که‬ ‫تو شلوار مشکی به تن داشت در میان ازدحام جمعیت در‬ ‫ک ‬ ‫البی هتل بی ن المللی اسپیناس خلی ج فارس به همراه مترجم‬ ‫فارس ی زبانش نشسته بود و در حالی که قهوه م ی نوشید در‬ ‫حال گفت وگو با شرکای بالقوه اش در مورد قیمت فیبر بود‪.‬‬ ‫به محض اینکه از جایش برخاست این بار چند نفر از ایتالیا‬ ‫جای او را گرفتن��د و در مورد موتورهای صنعتی با ش��رکای‬ ‫بالقوه ای ران ی شان به بحث پرداختند‪ .‬اسپیناس تنها یکی از‬ ‫هتل های لوکس ته ران است که در س��ال ‪ 2009‬و در زمانی‬ ‫که تحریم ها در حال شدت گرفتن بود ساخته شد‪ .‬البی این‬ ‫هتل که رنگارنگ و از ستون های صورت ی رنگ ساخته شده‬ ‫با مجسمه های افراد دوران هخامنشی تزئین شده است‪.‬‬ ‫در هتل اسپیناس در زمانی که گفته م ی شود تحریم ها‬ ‫علیه ته ران در حال ضعیف ش��دن اس��ت یک اتاق خالی‬ ‫نم ی توانید پیدا کنید‪.‬‬ ‫س��یاوش زی واال ک��ه وکی��ل و متخص��ص تنظیم‬ ‫تحریم هاس��ت و در لندن زندگی م ی کند تاکنون چندین بار‬ ‫به ته ران سفر کرده اس��ت‪ .‬او م ی گوید‪« :‬تمامی هتل های‬ ‫پنج ستاره ای ران هم اینک میهمانانی از غرب دارند که منتظر‬ ‫موقعیتی هستند تا تجارت خود را با ته ران اغاز کنند‪ .‬در این‬ ‫میان کمپان ی های چینی و ژاپنی را نیز فراموش نکنید‪».‬‬ ‫به تازگی مناب��ع امریکایی اعالم کرده ان��د که توافق‬ ‫تازه تری بین ای ران و ایاالت متحده به وجود امده و اینکه ای ران‬ ‫م ی تواند می زان س��انتریفیوژهای خود را حف��ظ کند اما باید‬ ‫لوله های گازدهی به ان را قطع کند‪ .‬مذاکرات غرب با ای ران‬ ‫از زمان روی کار امدن دولت روحانی شکل تازه تری به خود‬ ‫گرفته و همین موضوع باعث شده سرمایه گذاران ب رای حضور‬ ‫به ته ران بیش از پیش امیدوار شوند‪.‬‬ ‫امیرکوروش رزاقی‪ ،‬رئیس گروه ش��رکت ارا‪ ،‬یک تیم‬ ‫مشاوره در ته ران اس��ت که ب رای مش��تریان غربی در مورد‬ ‫تجارت و توانای ی های بازار ای ران صحبت م ی کند‪ .‬او م ی گوید‪:‬‬ ‫«ای ران با هجوم کشورهای غ ربی مواجه شده و تک تک انها‬ ‫دوست دارند در ای ران سرمایه گذاری کنند‪».‬‬ ‫در ماه فوریه یک گروه فرانس��وی به نمایندگی از ‪100‬‬ ‫شرکت این کش��ور به ته ران امدند‪ .‬برخی از این شرکت ها‬ ‫عبارت بودند از گروه مهندسی الس��توم‪ ،‬شرکت مخاب راتی‬ ‫«اورنج» و کارخانه خودروس��ازی رنو‪ .‬این بزرگترین می زبانی‬ ‫ته ران از یک گروه خارجی از زم��ان می زبانی انها از غرب ی ها‬ ‫بوده است‪ .‬این در شرایطی است که گروه هایی از کانادا‪ ،‬سایر‬ ‫کش��ورهای اروپایی و ایاالت متحده نی��ز میهمان ای ران ی ها‬ ‫بوده اند‪ .‬با این وجود شرکت های فرانسوی از تعداد بیشتری‬ ‫برخوردار بودند و ش��رکت توتال که یکی از غول های نفتی‬ ‫روزنه های توافق‬ ‫پیشروی دوستان ایران در صنعا‬ ‫عصر جدید‬ ‫ایادیپلماسینیویورکی‬ ‫ای رانبهحلمسالههسته ای‬ ‫منتهیم ی شود؟‬ ‫نفوذحوث ی هادرساختارسیاسیو‬ ‫تصمی م گیریدولتیمن‬ ‫تثبیتشد‬ ‫ایاتقسیمقدرتدرصنعا‬ ‫به بازگشت ارامش و ثبات‬ ‫سیاسیمنجرم ی شود؟‬ ‫اماده برای خیز برداشتن‬ ‫ماتیو اسپیواک‪ ،‬مشاور راهبردی گروه فرانتیر م ی گوید‪:‬‬ ‫«شرکت ها به ویژه شرکت های دارویی‪ ،‬دستگاه های پزشکی‬ ‫و کاالهای مصرفی با محدودیت کمتری روبه رو هس��تند‪.‬‬ ‫ب رای ای��ن موضوع هم بای��د طرح و برنامه خاصی داش��ت‪.‬‬ ‫نداشتن طرح و برنامه باعث م ی شود ندانید که چه پشت سر‬ ‫گذاشته اید؟»‬ ‫در ای��ن می��ان ام��ا ش��رکت کانادایی حم��ل و نقل‬ ‫‪ ،Bombardier‬اظهار عالق��ه کرده اس��ت ک��ه در ای ران‬ ‫حضوری فعال پیدا کن��د‪ .‬پیر بیودین‪ ،‬مدیرعامل ش��رکت‬ ‫‪ Bombardier‬در این باره م ی گوید‪« :‬ما به دنبال نقش��ی‬ ‫هس��تیم که بتوانیم در بازار ای ران ایفا کنیم»‪ .‬بیانیه شرکت‬ ‫بیودین خط بطالنی است ب رای شرکت هایی که هنوز منتظر‬ ‫هستند تا درها باز شود‪.‬‬ ‫دولت ای ران م ی گوی��د که قص��د دارد ‪ 400‬هواپیمای‬ ‫مسافربری خریداری کند‪ .‬این هواپیماها شامل «جت های‬ ‫منطقه ای» و «توربوپ راپس» هستند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫س��یاوش زی واال ک��ه وکی��ل و متخصص‬ ‫تنظی��م تحریم هاس��ت و در لن��دن زندگی‬ ‫می کند تاکنون چندین بار به تهران س��فر‬ ‫کرده است‪ .‬او می گوید‪« :‬تمامی هتل های‬ ‫پنج س��تاره ایران هم این��ک میهمانانی از‬ ‫غ��رب دارند ک��ه منتظر موقعیتی هس��تند‬ ‫تا تجارت خ��ود را با ته��ران اغ��از کنند‪ .‬در‬ ‫این میان کمپانی های چینی و ژاپنی را نیز‬ ‫فراموشنکنید‪».‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫جهان است ب رای بازگشت به ته ران اعالم امادگی کرده است‪.‬‬ ‫همچنین شرکت فوالدسازی «ارس��لور میتال» فرانسه نیز‬ ‫ب رای بازگشت به ای ران ب ی تاب است‪ .‬این شرکت های غربی‬ ‫تاکنون اشتیاق فراوانی نشان داده اند تا به ای ران بازگردند‪.‬‬ ‫چارلز رابرتسون‪ ،‬اقتصاددان ارشد در حوزه سرمایه گذاری‬ ‫و رئیس شرکت س��رمایه گذاری مس��تقر در لندن م ی گوید‪:‬‬ ‫«ای ران یکی از بزرگترین بازارهای بسته جهان است که پس‬ ‫از سال ها تحریم های غرب ی ها (به طور یکجانبه) در استانه‬ ‫بازگشایی قرار گرفته اس��ت‪ ».‬او م ی افزاید‪« :‬این بزرگترین‬ ‫دسترس��ی غرب ی ها به بازار ای ران تاکنون بوده که یک شبه‬ ‫اتفاق افتاده است‪».‬‬ ‫رابرتس��ون که در ماه فوریه از ته ران بازدید کرده ای ران‬ ‫را با ترکیه س��ال ‪ 2004‬مقایس��ه م ی کند؛ وقتی که در حال‬ ‫تبدیل شدن به یک بازار نوظهور بود و خود را ب رای یک رشد‬ ‫اقتصادی ‪10‬ساله اماده م ی کرد‪.‬‬ ‫انچه سرمایه گذاران منتظر هستند این است که ه ر چه‬ ‫زودتر توافق بین ای ران و کش��ورهای غربی بر سر معادالت‬ ‫هس��ته ای صورت بگیرد ت��ا اینکه تحریم ه��ای یکجانبه‬ ‫برداشته شود‪ .‬در ماه نوامبر توافقاتی بین ای ران با کشورهای‬ ‫چین‪ ،‬روسیه‪ ،‬ایاالت متحده‪ ،‬فرانسه‪ ،‬بریتانیا و المان صورت‬ ‫گرفت و برخ��ی از تحریم هایی که علیه ته ران وضع ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬برداشته ش��د‪ .‬در مقابل ای ران نیز اجازه داد بازرس ی های‬ ‫بیشتری از نیروگاه های هسته ای این کشور صورت بگیرد‪.‬‬ ‫در طرح اقدام مشترک‪4/2 ،‬میلیارد دالر از دارای ی های‬ ‫ای ران که در بانک های خارجی مس��دود ش��ده بود ازاد شد و‬ ‫تحریم ها در صادرات پتروش��یمی‪ ،‬معام�لات طال‪ ،‬فروش‬ ‫کاال و قطعات خودرو و قطعات مورد نیاز ب رای هواپیماهای‬ ‫مسافربری به حالت تعلیق درامد‪.‬‬ ‫ای ران بیش از سه دهه است که با تحریم های یکجانبه‬ ‫ایاالت متحده و برخی از کشورهای اروپایی مبارزه م ی کند‪.‬‬ ‫برخی از ای��ن تحریم ها که یکجانبه توس��ط ایاالت متحده‬ ‫وضع شده به زمان انقالب اسالمی ای ران بازم ی گردد‪ .‬برخی‬ ‫شرکت های خارجی از ترس اینکه توس��ط ایاالت متحده با‬ ‫جریمه مواجه ش��وند مجبور بودند از سرمایه گذاری در ای ران‬ ‫صرف نظر کنند‪ .‬امریکا انها را تهدید کرده بود که در صورت‬ ‫سرمایه گذاری در ای ران‪ ،‬از بازار امریکا محروم خواهند شد‪ .‬در‬ ‫شرایطی که تحریم های سازمان ملل افراد را نشانه رفته بود‪،‬‬ ‫تحریم های اتحادیه اروپا وس��ی ع تر بود و شامل تحریم های‬ ‫نفتی و بانکی م ی شد‪ .‬در ش��رایطی که ‪ 20‬ژوییه به عنوان‬ ‫ضرب االجل ب رای توافق نهایی تعیین شده بود‪ ،‬با این وجود‬ ‫این مهلت تا ‪ 24‬نوامبر تمدید شده است‪ .‬این فرصت باز هم‬ ‫به سود ای ران تمام شد و نزدیک به ‪2/8‬میلیارد دالر دیگر که‬ ‫در بانک های خارجی مسدود ش��ده بود توسط غرب ی ها ازاد‬ ‫شد‪ .‬در این ش��رایط و در اوج حمالت رژیم صهیونیستی به‬ ‫غزه‪ ،‬بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخس��ت وزیر اسرائیل گفت که این‬ ‫توافق یک «توافق بد» اس��ت‪ .‬با این وجود شرایط منطقه‬ ‫باعث ش��د که امریکا و ای ران بار دیگر به هم نزدیک شوند‪.‬‬ ‫با گسترش جنگ از س��وریه به ع راق‪ ،‬ای ران و ایاالت متحده‬ ‫س��عی کردند به نیروهای ع راقی کمک کنن��د تا در مقابل‬ ‫بنیادگرایان مقاومت به خرج دهند‪ .‬اگر یکی از چاه های نفت‬ ‫ع راق به دست نیروهای افراطی در اتش بسوزد‪ ،‬انگاه نفت‬ ‫ای ران‪ ،‬به عنوان چهارمی��ن دارنده بزرگ ذخایر نفتی اهمیت‬ ‫بیشتری پیدا م ی کند‪.‬‬ ‫ای��ران دارای جمعیتی ‪ 76‬میلیونی اس��ت‪ .‬ترکیه نیز‬ ‫همین مقدار جمعیت دارد‪ .‬ب ر اس��اس امار س��الیانه ای که‬ ‫موسسه استیل جهانی ارائه م ی دهد مصرف ساالنه استیل‬ ‫ای ران بیش از فرانسه و بریتانیاست و بورس ته ران نیز دارای‬ ‫سرمایه ‪ 135‬میلیارد دالری است‪ .‬این رقم سه ب رابر بازار بورس‬ ‫ویتنام است که جمعیتی ‪ 89‬میلون نفری دارد‪ .‬در حالی که‬ ‫بازارهای کش��ورهایی مثل برمه و لیبی هم با تحریم های‬ ‫یک طرفه روبه رو بوده است‪ ،‬کش��ور اولی اما به لحاظ بازار‬ ‫مالی و دوم ی به لحاظ نی��روی کار با مش��کل مواجه بوده‬ ‫است‪ .‬این در شرایطی است که رابرتسون م ی گوید ای ران هر‬ ‫دو قابلیت را یکجا با هم دارد؛ ان هم به «مقداری عظیم»‪.‬‬ ‫کسی که سفر رابرتس��ون را به ته ران فراهم م ی کند‬ ‫شخصی به نام رامین ربیعی اس��ت‪ .‬وی مدیرگروه شرکای‬ ‫فیروزه اس��ت؛ یک شرکت س��رمایه گذاری که ‪ 200‬میلیون‬ ‫دالر را تحت هدایت دارد‪ .‬ربیعی م ی گوی��د‪« :‬ای ران قابلیت‬ ‫این را دارد ک��ه جذابترین بازار جهانی ب رای س��رمایه گذاری‬ ‫طوالن ی مدت باشد‪ .‬شرکت فیروزه در س��ال ‪ 2005‬تاسیس‬ ‫شد و کارکرد اصلی این شرکت جذب سرمایه های خارجی به‬ ‫سمت بورس ته ران است‪ ».‬تحریم ها در سال ‪ 2010‬اما این‬ ‫روند را با توقف مواجه کرد‪ .‬ربیعی ادامه م ی دهد‪« :‬زمانی که‬ ‫توافق مشترک به وجود امد‪ ،‬میلیون ها ایمیل دریافت کرده‬ ‫که به دنبال سرمایه گذاری در ای ران هستند‪».‬‬ ‫با وجود این بیشتر تحریم ها هنوز سرجایشان هستند‪.‬‬ ‫سرمایه گذاران ای رانی باید به یاد بیاورند که چندی پیش بود‬ ‫که بانکی در پاریس به دلیل همکاری با ای ران‪ ،‬کوبا و سودان‬ ‫از س��وی ایاالت متحده ب��ا جریمه ‪ 9‬میلی��ارد دالری امریکا‬ ‫روبه رو شد‪.‬‬ ‫‪ ،Bombardier‬م ی تواند در ای��ن زمینه با برخی از‬ ‫شرکت ها رقابت کند‪ .‬این در حالی است که ته ران فاش کرده‬ ‫است که ب رای سیس��تم حمل ونقل عمومی پایتخت خود‬ ‫قصد دارد در پنج س��ال اینده ‪ 10‬میلیارد دالر سرمایه گذاری‬ ‫کند‪ .‬در این سرمایه گذاری م ی شود به نیاز ‪ 2300‬واگنی مترو‬ ‫ته ران اشاره کرد که از قضا شرکت ‪ Bombardier‬نیز در‬ ‫تولید ان نقش دارد‪.‬‬ ‫شرکت های اروپایی‪ ،‬که در چهار سال گذشته مجبور به‬ ‫ترک ای ران شدند چهار نعل در حال بازگشت به ته ران هستند‪.‬‬ ‫انها در این مس��ابقه در حال پشت سرگذاشتن شرکت های‬ ‫امریکایی هستند‪.‬‬ ‫رضا مرعشی‪ ،‬رئیس ش��ورای ملی ای رانیان در امریکا‬ ‫م ی گوید که اروپای ی ها بیشتر مشتاق حضور در ای ران هستند‪.‬‬ ‫او م ی افزاید‪« :‬اروپای ی ها مث��ل امریکای ی ها اجازه نم ی دهند‬ ‫این تحریم ها باعث شود خود را از این بازار خارج کنند‪ .‬کاری‬ ‫که ما کردیم این بود که عمال خود را از این بازار خارج کنیم‪».‬‬ ‫ش��رکت توتال به تازگی مورد انتقاد امریکا قرار گرفته‬ ‫اس��ت‪ .‬زی را این ش��رکت عالقه دارد زودتر به ای ران باز گردد‪.‬‬ ‫رئیس این شرکت فرانسوی م ی گوید‪« :‬من دلیلی نم ی بینم‬ ‫که توتال خود را از حضور در ای ران مح��روم کند‪ .‬توتال قرار‬ ‫نیست رقابت را به شرکت های انگلوساکسونی واگذار کند‪».‬‬ ‫در س��ال ‪ ،2013‬و پس از دوران احمدی ن��ژاد‪ ،‬روحانی‬ ‫توانس��ت در انتخابات پی��روز میدان ش��ود‪ .‬در اواخر دوران‬ ‫رئی س جمهوری سابق تحریم های یکجانبه افزایش یافت‪ .‬در‬ ‫این سال نفت ای ران با کاهش صادرات ب ی سابقه ای در طی ‪20‬‬ ‫سال مواجه ش��د‪ .‬تولید نفت ای ران از چهار میلیون بشکه به‬ ‫‪ 2/5‬میلیون بشکه کاهش یافت‪ .‬از سال ‪ 2012‬ریال ای ران در‬ ‫ب رابر دالر امریکا سقوط ‪ 60‬درصدی را تجربه کرد‪ ،‬زی را امریکا‬ ‫در اقدامی یکجانبه ممنوعیت مبادله بانکی را تصویب کرده‬ ‫بود و ای رانیان را به خرید طال و دالر راغب کرد‪ .‬بانک جهانی‬ ‫در سال ‪ 2012‬اعالم کرد که تولید ناخالص داخلی ‪ 5/6‬درصد‬ ‫کاهش یافت و در س��ال ‪ 2013‬نیز ‪ 1/7‬درصد به رقم قبلی‬ ‫افزوده ش��د‪ .‬با این وجود بانک جهان��ی پی ش بینی م ی کند‬ ‫که ای ران در پایان س��ال جاری ‪ 1/5‬درصد رش��د اقتصادی را‬ ‫تجربه کند‪.‬‬ ‫روحانی کتاب راهنمای احمدی نژاد را کنار گذاش��ته و‬ ‫در اجالس داووس از سرمایه گذاران دعوت کرده است که به‬ ‫ای ران بیایند و از فرصت های سرمایه گذاری ان دیدن کنند‪.‬‬ ‫مارتین سورل رئیس «‪ ،»CEO of WPP‬بزرگ ترین‬ ‫ش��رکت تبلیغاتی و بازاریابی جهان که به طور خصوصی با‬ ‫روحانی دیدار داشته م ی گوید که تحت تاثیر قرار گرفته است‪.‬‬ ‫او اضافه م ی کند‪« :‬به نظر م ی رسد که وی رابطه ای ران با غرب‬ ‫را عوض خواهد کرد‪».‬‬ ‫سورل م ی گوید که انها تحقیقات خود را در خصوص‬ ‫پتانسیل تجاری ای ران اغاز کرده اند‪.‬‬ ‫در ده��م اوت‪ ،‬خبرگزاری دانش��جویان ای��ران از قول‬ ‫روحانی نوش��ت ک ه ترس از مذاکره‪ ،‬ترس از تعامل برداشت‬ ‫اشتباهی است‪.‬‬ ‫دیوید لوین‪ ،‬وکیل اداره «مک درموت ویل و ارنمی» در‬ ‫واشنگتن‪ ،‬کسی است که متخصص در قوانین تحریم های‬ ‫ایاالت متحده اس��ت‪ .‬او م ی گوید‪« :‬فرصت حض��ور در بازار‬ ‫ای ران باید با دقت صورت بگیرد»‪ .‬او با تهدید سرمایه گذاران‬ ‫م ی گوید که هنوز جرایم مالی و زندان ب رای تخط ی کنندگان‬ ‫وجود دارد‪.‬‬ ‫‪53‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫هنری اس��میت‪ ،‬گروه هلدینگ مشاوره و تحلیلگر در‬ ‫کنترل ریسک در بازار م ی گوید‪« :‬کسب و کارها نیازمند به‬ ‫این هستند که نگرانی مش��کالت سیاسی و افکار عمومی‬ ‫ایاالت متحده را در نظر بگی رند‪».‬‬ ‫ش��رکت جنرال الکتریک م ی گوید که نگ��ران افکار‬ ‫عمومی اس��ت‪ .‬این ش��رکت قرار اس��ت کار تعمیر خطوط‬ ‫هوایی غی رنظامی ای ران را انجام دهد‪ .‬این ش��رکت م ی گوید‬ ‫که درامد حاصل از این کار را ب رای موسس ه های خیریه در نظر‬ ‫گرفته است‪ .‬این در شرایطی است که در مقابل این گروه ها‪،‬‬ ‫شرکت هایی وجود دارند که دوس��ت دارند سریعتر در ته ران‬ ‫حضور پیدا کنند‪.‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫پروژه هایی در بخش انرژی‬ ‫رابین میلز‪ ،‬رئیس شرکت مش��اوره ای «معنار انرژی»‬ ‫م ی گوید‪ :‬ای ران به تعدادی متخصص در افزایش تولید نفت‬ ‫خام نیاز دارد‪ .‬او در دهه ‪ 90‬توسط شرکت رویال داتچ شل به‬ ‫عنوان زمی ن شناس از سوی هلند به ای ران سفر کرده بود‪.‬‬ ‫در هفته ای که متن اقدام مش��ترک منتش��ر شد بیژن‬ ‫نامدار زنگنه‪ ،‬وزی��ر نفت ای��ران با دو رئیس ش��رکت نفت‬ ‫‪ ENI‬ایتالیا و ‪ OMV‬اتریش دیدار کرد‪ .‬اکبر نعمت اللهی‪،‬‬ ‫س��خنگوی وزارت نفت م ی گوید ک��ه تقریبا ه��ر هفته با‬ ‫نمایندگان این ش��رکت ها دی��دار دارن��د‪ .‬او م ی گوید که با‬ ‫شرکت های امریکایی نیز دیدار داش��ته اند و اعالم م ی کند‬ ‫که انها نیز اماده سرمایه گذاری هس��تند‪ .‬با این وجود او نام‬ ‫این ش��رکت های امریکایی را اعالم نم ی کن��د‪ .‬در ماه م ی ‬ ‫(اردیبهشت) ‪ 1800‬غرفه دار در نمایشگاه ساالنه نفت و گاز و‬ ‫انرژی در ته ران شرکت کرده بودند‪ .‬وزارت نفت م ی گوید که‬ ‫‪ 600‬کمپانی خارجی در این نمایشگاه حضور داشتند‪ ،‬هرچند‬ ‫بیشتر انها شرکت های کوچک چینی و کره جنوبی بودند‪.‬‬ ‫ام��ا «جرم ی بودی��ن»‪ ،‬مدی��ر بی ن الملل��ی در‬ ‫‪ ،Rotork Controls‬یک��ی از اروپاییانی اس��ت که در‬ ‫این نمایش��گاه حضور پیدا کرده بود‪ .‬بودی��ن م ی گوید که‬ ‫‪ 12‬س��ال اس��ت در بازار حضور دارند و محص��والت خود را‬ ‫در ای��ران فروخته اند‪ .‬این ش��رکت اصالتا بریتانیایی اس��ت‬ ‫و بودین م ی گوید که ای��ران یک بازار بزرگ ب رای ماس��ت‪.‬‬ ‫او ادامه م ی دهد‪« :‬پیداس��ت اگر تحریم ها کمتر ش��ود‪ ،‬ما‬ ‫به دنبال پیشروی بیشتر هس��تیم‪ ».‬این در شرایطی است‬ ‫که ش��رکت های کمپانی خودرو نیز قصد دارند در این بازار‬ ‫سهمی داشته باشند‪ .‬در سال ‪ ،2013‬در شرایطی که امریکا‬ ‫اقدامات یکجانبه خود را شدت بخشیده بود‪ ،‬ای ران ی ها بیش از‬ ‫نیم میلیون خودرو خریداری کردند‪ .‬بیشتر این خودروها توسط‬ ‫ای ران خودرو و سایپا تولید شده بود‪ .‬در ماه ژانویه مدیرعامل‬ ‫شرکت رنوی فرانس��ه گفت‪« :‬اگر تحریم ها کامل برداشته‬ ‫شود‪ ،‬این رقم م ی تواند حدود سه ب رابر افزایش پیدا کند‪ ».‬در‬ ‫اقدام مشترک گروه ‪ ،5+1‬زمانی که تحریم ها موقتا کاهش‬ ‫یافت‪ ،‬شرکت رنو‪ ،‬سومین شرکت بزرگ خودروسازی در اروپا‬ ‫توانست قطعات مورد نیاز خودروهای دو شریک ای رانی خود‬ ‫یعنی ای ران خودرو و پارس خودرو را تامین کند‪ .‬رنو در سال‬ ‫‪ 2012‬مجبور شده بود بازار ای ران را ترک کند‪ .‬شرکت پژو هم‬ ‫که در س��ال مذکور مجبور به ترک ای ران شده بود نزدیک به‬ ‫‪ 30‬درصد بازار خودروسازی ای ران را در دست دارد‪ .‬بهار امسال‬ ‫اما انها به ای ران بازگشتند و رغبت خود را ب رای حضور دوباره‬ ‫در ای ران اعالم کردند‪ .‬به رغم اینکه امریکای ی ها هنوز در مورد‬ ‫قوانین سختگی رانه صحبت م ی کنند و کسانی مثل مارک‬ ‫دوبویتز که بنیاد دفاع از دموکراسی را اداره م ی کنند‪ ،‬مخالف‬ ‫ارتباط یکشبه با ای ران هستند‪ ،‬اروپای ی ها در ته ران در البی‬ ‫هتل اسپیناس منتظر نشسته اند‪.‬‬ ‫اقدام مشترک گروه ‪ 5+1‬باعث ش��ده در ته ران‪ ،‬سر و‬ ‫صداهایی در هتل اسپیناس ش��کل بگیرد و رونقی تازه به‬ ‫اقتصاد ای ران ببخشد‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬واشنگتن پست‬ ‫چرخهخوب‬ ‫ایران و امریکا از توافق بزرگ چه می خواهند؟‬ ‫منافع اقتصادی یک توافق‬ ‫پاتریک کالوسون‬ ‫مترجم‪ :‬مریم رضایی‬ ‫‪2‬‬ ‫ای ران و گروه ‪( 5+1‬بریتانیا‪ ،‬چین‪ ،‬فرانسه‪ ،‬المان‪ ،‬روسیه‬ ‫و امریکا) چه در تاریخ مشخص شده ‪ 24‬نوامبر ‪ 2014‬و چه در‬ ‫تاریخی دورتر از ان‪ ،‬احتماال ب��ه «مرحله نهایی یک راه حل‬ ‫جامع» ب رای بن بست هس��ته ای ای ران خواهند رسید‪ .‬اینکه‬ ‫از این توافق هسته ای در داخل ای ران چه برداشتی وجود دارد‪،‬‬ ‫حداقل به دو دلیل بسیار مهم است‪ .‬دلیل اول «تئوری دفاع از‬ ‫پرونده» است که در کاخ سفید رایج شده‪ :‬یعنی توافق هسته ای‬ ‫نشان دهنده رویکرد روحانی ب رای همکاری با غرب خواهد بود‪.‬‬ ‫این توافق در طول زمان در مورد دیگر مسائل امنیت ملی نیز‬ ‫قدرت و اختیار بیشتری به دولت روحانی م ی دهد‪ .‬فرض بر این‬ ‫اس��ت که روحانی همان طور که پرونده هسته ای را مدیریت‬ ‫کرده‪ ،‬قصد دارد روش هایی ب رای عادی س��ازی روابط ای ران با‬ ‫بقیه دنیا بیابد‪ .‬این عادی سازی از طریق ایجاد فضای بهتری‬ ‫ب رای تجارت و سرمایه گذاری خارجی م ی تواند به اشتغالزایی و‬ ‫درامدزایی بیشتر در داخل بینجامد که این امر نیز به نوبه خود‬ ‫قدرت بیشتری به روحانی م ی دهد‪ .‬این «چرخه خوب» ‪ -‬یعنی‬ ‫عادی سازی روابط‪ ،‬اقتصادی بهتر و قدرت گرفتن میانه روها–‬ ‫م ی تواند دینامیک سیاسی ای ران را تغییر دهد‪.‬‬ ‫دلیل دوم پایداری توافق هس��ته ای است‪ .‬مطمئنا هر‬ ‫توافقی به ای ران قابلی ت های هس��ته ای زیادی م ی دهد‪ .‬اگر‬ ‫ای ران از کنار محدودیت های اعمال شده رد شود‪ ،‬م ی تواند به‬ ‫خواسته های هسته ای خود برسد‪ .‬اگر این توافق به گونه ای‬ ‫در نظر گرفته شود که منافع واقعی با کمترین هزینه داشته‬ ‫باشد‪ ،‬ای ران دلیل کافی ب رای اینکه ان را تا اخر دنبال کند‪ ،‬دارد‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬اگر این نگاه نسبت به توافق وجود داشته باشد که‬ ‫منافع چندانی ب��رای ای ران ندارد‪ ،‬این کش��ور انگیزه ای ب رای‬ ‫اجرای ان نخواهد داشت یا ترجیح م ی دهد از توافق انصراف‬ ‫دهد یا ش��اید غرب را ب��ه دلیل عمل نکردن ب��ه تعهداتش‬ ‫سرزنش کند‪.‬‬ ‫در سال ‪ ،2011‬اقتصاد ای ران با وجود تحریم های امریکا‪،‬‬ ‫سازمان ملل و اتحادیه اروپا‪ ،‬عملکرد خوبی داشت‪ .‬در واقع‪ ،‬در‬ ‫سال های ‪ 2008‬و ‪ ،2009‬در اوج رکود اقتصادی جهانی و زمانی‬ ‫که تمامی اقتصادهای صنعتی دنیا دچار مشکل شده بودند‪،‬‬ ‫اقتصاد ای ران همچنان رشد م ی کرد و میانگین رشد ساالنه ان‬ ‫از سال ‪ 2009‬تا ‪ 2012‬به ‪ 3/2‬درصد رسیده بود‪ .‬شکوفایی ای ران‬ ‫همزمان با رکود اروپا و امریکا‪ ،‬حس اعتماد به نفس را در میان‬ ‫مقامات ای رانی ایجاد کرده بود‪.‬‬ ‫اما به رغم این شکوفایی‪ ،‬اعتماد به نفس ای ران در مورد‬ ‫مصونیت در ب رابر تحریم ها در سال ‪ 2012‬کامال از بین رفت‪.‬‬ ‫تشدید تحریم های امریکا و اروپا در سال ‪ 2012‬و ‪ 2013‬به شدت‬ ‫به اقتصاد ای ران اسیب وارد کرد‪ .‬همان طور که جزئیات گزارش‬ ‫اوریل ‪ 2014‬صندوق بی ن المللی پول (‪ )IMF‬نشان م ی دهد‪،‬‬ ‫صادرات نفت ای ران سقوط کرده و به ‪ 15‬درصد تولید ناخالص‬ ‫داخلی (‪ )GDP‬رسیده است‪ .‬اگر ش��وکی با همین وسعت‬ ‫به اقتصاد امریکا وارد شود‪ ،‬معادل ‪ 2/5‬تریلیون دالر ضرر در‬ ‫سال خواهد بود‪ .‬همچنین به دلیل تحریم های امریکا علیه‬ ‫موسسات مالی دنیا‪ ،‬ای ران دسترسی به مبلغ قابل توجهی از‬ ‫ذخایر ارزی خود را از دست داد‪ .‬این موضوع اعتماد تجار ای رانی‬ ‫را نیز از بین برد و در نتیجه تقاضا بیش از پیش تضعیف شد‪.‬‬ ‫این اثرات ب��ر اقتصاد ای ران بس��یار گس��ترده بود‪ .‬در‬ ‫س��ال های ‪ GDP ،2012/13‬واقعی ‪ 5/8‬درصد سقوط کرد‬ ‫و در س��ال های ‪ 2/5 ، 2013/14‬درصد دیگ��ر به این کاهش‬ ‫اضافه شد و جمعا در طول دو سال با ‪ 8/5‬درصد کاهش مواجه‬ ‫بود که حدود دوب رابر کاهش ‪ 3/4‬درصدی ‪ GDP‬امریکا در‬ ‫طول رکود اقتصادی سال های ‪ 2007‬تا ‪ 2009‬بود‪ .‬به عالوه‪ ،‬در‬ ‫سال های ‪ 2012/13‬تورم ای ران به ‪ 45‬درصد افزایش پیدا کرد و‬ ‫ارزش ریال در بازار ‪ 80‬درصد کاهش یافت‪.‬‬ ‫به همین منظور‪ ،‬مساله مهم تاثیرگذاری که پاتریک‬ ‫کالوس��ون در این مطلب بررس��ی کرده‪ ،‬دیدگاه عمومی‬ ‫نسبت به منافع اقتصادی ناش��ی از توافق هسته ای است‪.‬‬ ‫روزنه هایتوافق‬ ‫ایادیپلماسینیویورکیایرانبهحلمسالههسته ایمنتهیمی شود؟‬ ‫سوزان مالونی‬ ‫مترجم‪ :‬مریم رضایی‬ ‫‪3‬‬ ‫هفته گذشته در یک مراسم پاییزی که به اندازه شروع‬ ‫مدارس و تغییر رنگ برگ ها پی ش بین ی پذیر است‪ ،‬مقامات‬ ‫ارشد ای ران ب رای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل وارد‬ ‫نیویورک شدند‪ .‬امس��ال هم مانند گذشته برنامه های ای ران‬ ‫ب رای سخنران ی ها‪ ،‬حضور رسانه ای‪ ،‬شام های رسمی و دیگر‬ ‫مراسم با مذاکرات قوی در مورد برنامه هسته ای پرسروصدا‬ ‫برگزار م ی شود‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬ب ر خالف پاییز گذشته که به نظر می رسید‬ ‫فعالی ت های ای ران در مجمع عمومی س��ازمان ملل منادی‬ ‫شکافی تاریخی در بن بست هسته ای و حتی شاید اختالف‬ ‫دوجانبه ای ران و امریکا باشد‪ ،‬امسال این وضعیت تا حد زیادی‬ ‫فروکش کرده است‪ .‬مذاکرات هس��ته ای متوقف شده جای‬ ‫خود را به پی ش بین ی های نگران کننده داده اس��ت‪ .‬هیاهوی‬ ‫مذاکرات دوجانبه و چندجانبه که در حاشیه مجمع عمومی‬ ‫امسال رخ م ی دهد‪ ،‬تعیین م ی کند که ایا توافق همه جانبه‬ ‫هس��ته ای حاصل خواهد ش��د یا نه‪ .‬به نظر م ی رس��د این‬ ‫لحظه ای سرنوشت ساز ب رای پیروزی یا شکست دیپلماسی‬ ‫با ته ران باشد‪.‬‬ ‫همان طور که همه شرکت کنندگان در مجمع عمومی‬ ‫سازمان ملل به خوبی م ی دانند‪ ،‬جلسات ساالنه مجمع‪ ،‬شهر‬ ‫نیویورک را به کارناوالی از س��ران کشورها و خودروهای انها‬ ‫تبدیل م ی کند‪ .‬اما ب رای ای ران‪ ،‬این تجمعات ناگزیر اهمیت‬ ‫ویژه ای پی��دا م ی کند و فرصت��ی کمیاب در اختیار س��ران‬ ‫این کش��ور قرار م ی دهد تا صحنه جهانی را از خانه دشمن‬ ‫اشغال کنند‪.‬‬ ‫یک دهه پس از س��ال ‪ ،1987‬س��ران ای ران��ی به فکر‬ ‫بازگش��ت به مجمع عمومی س��ازمان ملل افتادند‪ .‬این بار‬ ‫س��خنران ی های محمد خاتمی‪ ،‬رئی س جمهور اصالح طلب‬ ‫ای ران در نیویورک که در ان رویکردش با عنوان «گفت وگوی‬ ‫تمدن ه��ا» را مطرح ک��رد‪ ،‬نیروبخش حامیان سرس��خت‬ ‫او در خانه ب��ود و نیز احترام ت��ازه ای ب رای ای��ران در جامعه‬ ‫بی ن الملل به دنبال داش��ت‪ .‬محمود احمدی نژاد‪ ،‬جانش��ین‬ ‫اصولگرای خاتمی‪ ،‬هوشیارانه عرصه اماد ه روابط عمومی که‬ ‫ملزوماتی برای سیاست امریکا‬ ‫مجمع عمومی ارائه کرده بود را ش��ناخت و در طول دو دوره‬ ‫ریاست جمهوری خود هر سال از موقعیت نیویورک ب رای اب راز‬ ‫عقاید خود استفاده کرد‪.‬‬ ‫سال گذشته اولین س��فر روحانی به امریکا بالفاصله‬ ‫پس از انتخابات صورت گرفت‪ .‬پیش از ان در یک دیپلماسی‬ ‫نواوران��ه در توئیتر توس��ط روحانی و محمدج��واد ظریف‪،‬‬ ‫وزیر ام��ور خارج��ه او و س��تونی مصالحه امی��ز در روزنامه‬ ‫واشنگتن پست به قلم رئی س جمهور جدید‪ ،‬سیگنال هایی‬ ‫مانند ازادی برخی زندانیان برجسته سیاسی از ای ران فرستاده‬ ‫م ی شد‪.‬‬ ‫این اماده سازی ها نتیجه بخش بود و مجمع عمومی‬ ‫سال ‪ 2013‬ش��اهد مجموعه مقدمات ب ی سابقه ای در روابط‬ ‫ته ران و واشنگتن بود که از جمله انها مذاکره دوجانبه وزرای‬ ‫امور خارجه دو کش��ور و نیز مکالمه تلفنی روسای جمهور‬ ‫اس��ت‪ .‬اگرچه گفت وگوهای محرمانه پیش از ان در جریان‬ ‫بود‪ ،‬اما مکالماتی که در حاش��یه مجمع عمومی س��ازمان‬ ‫ملل رد و بدل شد‪ ،‬مجوزی رسمی ب رای فرایند تازه احیا شده‬ ‫و نیز حرکتی مهم به سوی شکل گیری توافق موقت نوامبر‬ ‫‪ 2013‬بود‪.‬‬ ‫به ه ر حال این بار‪ ،‬با ضرب االجلی که ب رای شکل گیری‬ ‫توافق نهایی در دو ماه اینده تعیین شده‪ ،‬شرایط قطعا بدبینانه‬ ‫است‪ .‬حتی بعد از یک سال مذاکرات هس��ته ای جدی و تا‬ ‫حدی موثر‪ ،‬مساله اصلی ظرفیت غنی سازی ای ران همچنان‬ ‫الینحل مانده است‪ .‬از همان ابتدا‪ ،‬هر دو طرف م ی دانستند‬ ‫که غن ی سازی یکی از دشوارترین مسائلی است که باید حل‬ ‫و فصل ش��ود؛ به هر حال‪ ،‬عدم تمایل ای ران ب��رای در نظر‬ ‫گرفتن ه ر گونه کاهش در ظرفیت غن ی سازی فعلی‪ ،‬مذاکره‬ ‫ضمنی صورت گرفته در نوامبر گذشته را تضعیف م ی کند؛‬ ‫مذاکراتی که طی ان واش��نگتن از خواسته های حداکثری‬ ‫خود ب رای غن ی سازی عقب نشینی کرد و انتظار داشت ته ران‬ ‫هم همین کار را انجام دهد‪ .‬مجمع عمومی س��ازمان ملل‬ ‫فرصت های بیش��ماری ب رای رس��یدگی به این اختالفات و‬ ‫اختالفات دیگر فراهم م ی کند اما نوعی بدبینی رو به افزایش‬ ‫حتی میان بزرگ ترین حامیان دیپلماس��ی با ای ران سرایت‬ ‫کرده است‪ .‬در این صورت‪ ،‬ای ران از جاودان شدن تحریم های‬ ‫چندجانبه شدید که اقتصاد کش��ور را دچار فرسایش کرده‪،‬‬ ‫دس��تاوردی واقعی به دس��ت نم ی اورد‪ .‬هیچ گزینه جذاب‬ ‫دیگری به جای پیشرفت دیپلماتیک ب رای طرفین وجود ندارد‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬با وجود این مناقشه اگر مذاکرات چند هفته اینده‬ ‫جهش بزرگی به سوی جلو ایجاد نکند و ای ران به شکستن‬ ‫بن بست هسته ای نزدیک نشود‪ ،‬شاهد تحولی محسوس در‬ ‫مذاکرات ماه اکتبر خواهیم بود‪ .‬تالش های مجمع عمومی‬ ‫امسال که فضای بدبینی بر ان مستولی شده‪ ،‬با خبر خاصی‬ ‫از سوی ای ران‪ ،‬همراه نبوده است‪ .‬توئیتر ظریف چند ماه فعال‬ ‫منبع‪ :‬موسسه واشنگتن‬ ‫نبوده و تنها روحانی در توئیتر خود تصمیمش مبن ی بر سفر‬ ‫به نیویورک را به صورت علنی تایی��د کرده بود‪ .‬دولت اوباما‬ ‫تاکنون از تقویت فرضیه ب ی جانی مبنی بر ه ر گونه احتمال‬ ‫ب رای دیدار با رئی س جمهور ای��ران که برخی مقامات امریکا‬ ‫سال گذشته در مورد ان اظهار مخالفت کرده بودند‪ ،‬خودداری‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬این نمایش باید ادامه پیدا کند‪ .‬پیش��نهاد‬ ‫پیوستن به تالش های روحانی همچنان جذاب است و حتی‬ ‫اگر نیروهای مخالف روابط عمومی کمی خسته کننده به نظر‬ ‫برس��د‪ ،‬اما نیمی از مفس ران سیاس��ی بانفوذ امریکایی ب رای‬ ‫شنیدن توجیهات ظ ریف مبنی بر دو ماه زندانی کردن خب رنگار‬ ‫ای رانی‪ -‬امریکایی به عنوان یک موضوع صرفا داخلی‪ ،‬ردیف‬ ‫م ی شوند‪ .‬فضای منطقه نوعی حواس پرتی مطلوب را ب رای‬ ‫مخاطبین ای رانی به وجود اورده است‪ ،‬چرا که افزایش تهدید‬ ‫اعمال ش��ده به واسطه خش��ونت هولناک افراط ی گرایان در‬ ‫ی جهانی نسبت به ب رنامه های‬ ‫خاورمیانه بر نگران ی های دائم ‬ ‫هسته ای ای ران سایه افکنده است‪ .‬در ضمن‪ ،‬اقدامات واقعی‬ ‫پش��ت درهای بس��ته و میان تیم های مذاکره کننده ای که‬ ‫م ی خواهن��د فرمولی ب رای پای��ان دادن به بن بس��ت ب رنامه ‬ ‫هسته ای ای ران بنویسند‪ ،‬اشکار خواهد شد‪ .‬هر چیز دیگری به‬ ‫جز ان‪ ،‬یک نمایش فرعی محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬موسسه بروکلینگز‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ای ران همچنان سیاس��ت های فعلی خود را دنبال کند‪ ،‬ادامه‬ ‫خواهند داشت‪ .‬امریکا ب رای تاثیرگذاری بر اینکه کدام سناریوی‬ ‫خوش بینانه ی��ا بدبینانه رخ دهد کار زی��ادی نم ی تواند انجام‬ ‫دهد و این موض��وع کامال به دینامی ک های سیاس��ی داخل‬ ‫ای ران بستگی دارد که نقش امریکا در ان کامال محدود است‪.‬‬ ‫به عنوان مثال‪ ،‬توانایی دول��ت روحانی ب رای اجرای اصالحات‬ ‫اقتصادی جدی همان ق��در بر اقتصاد اثر خواهد داش��ت که‬ ‫برداشتن تحریم ها‪ .‬از انجایی که تضمینی وجود ندارد که توافق‬ ‫هسته ای تغییری در سیاست های غیرهسته ای ای ران بدهد‪،‬‬ ‫ه ر گونه توافقی باید ب ر اساس اثری که بر بن بست هسته ای‬ ‫دارد ارزیابی شود‪ ،‬نه منافع مفروض خارج از عرصه هسته ای‪.‬‬ ‫واشنگتن تمایل ندارد وارد توافقی شود که اثرات مورد انتظاری‬ ‫بر کل روابط ای ران ‪ -‬امریکا داشته باشد‪ .‬به عالوه‪ ،‬این ریسک‬ ‫وجود دارد که اگر ای ران ی ها تاثیر توافق را حس نکنند و معتقد‬ ‫باشند کشورشان به اندازه کافی در ازای چیزی که از دست داده‬ ‫منافع به دست نیاورده‪ ،‬غرب را به متعهد نبودن به توافق متهم‬ ‫کرده یا به این نتیجه م ی رسند که کشورشان نباید این معامله را‬ ‫شروع م ی کرده یا هر دو مورد‪ .‬بناب راین‪ ،‬ساختاربندی این توافق‬ ‫اثر قابل توجهی بر تفسیر ای ران ی ها پس از ان خواهد داشت‪.‬‬ ‫توافق هسته ای پایدارتر خواهد بود اگر‬ ‫دو هدف زیر را (که کامال با هم سازگار‬ ‫نیستند) محقق کند‪:‬‬ ‫• منافعی ف��وری و قابل توجه‬ ‫ب رای ای ران داشته باشد‬ ‫• منافعی را ب رای ای ران مقرر کند‬ ‫که بهتر از هزینه های خروج از توافق‬ ‫باشد‬ ‫شاید بهترین راه ب رای تحقق این‬ ‫اهداف ان است که برداشتن تحریم ها‬ ‫به ازاد کردن ‪ 100‬میلی��ارد دالر ذخایر‬ ‫ارزی بلوکه ش��دن ای ران متمرکز شود‪.‬‬ ‫ازادس��ازی بخش��ی از این ذخایر اثر‬ ‫فوری ت��ری بر اقتصاد خواهد داش��ت‬ ‫تا کاه��ش محدودیت ه��ای تجاری‪.‬‬ ‫به طور خالصه‪ ،‬بعد از توافق هسته ای‬ ‫مسائلی سخت و حساس باقی خواهد‬ ‫ماند‪.‬‬ ‫مذاکره کنن��دگان بای��د بدانند ک��ه این تواف��ق تنها‬ ‫ن کار اس��ت و پایان داستان‬ ‫وسیله ای ب رای رس��یدن به پایا ‬ ‫نیس��ت‪ .‬اگر این توافق س��اختاربندی بدی داش��ته باش��د‪،‬‬ ‫م ی تواند به بدتر ش��دن بن بست هس��ته ای و به طور کلی‬ ‫روابط ای ران ‪ -‬امریکا بینجامد‪ .‬پس از ان‪ ،‬چالشی که در مسیر‬ ‫پیش��رفت توافق وجود دارد این اس��ت که پایداری ان تا حد‬ ‫ممکن حفظ شود‪.‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫در صورت ب��ه نتیجه رس��یدن توافق‪ ،‬ای ران ی ه��ا ه ر گونه‬ ‫تغییری را که در وضعیت اقتصادی کش��ور ایجاد ش��ود به‬ ‫ان نس��بت م ی دهند‪ ،‬فارغ از اینکه واقعا به ان مرتبط باشد‬ ‫یا نه‪ .‬اگر اقتصاد ای ران رش��د کند‪ ،‬توافق هس��ته ای خوب‬ ‫است و اگر اقتصاد با رکود مواجه شود‪ ،‬توافق نتیجه بخش‬ ‫نبوده است‪ .‬در ای ران‪ ،‬مثل بیشتر کش��ورهای دنیا از جمله‬ ‫امریکا‪ ،‬چنین ارزیابی ساده ای بیشتر از اینکه یک توضیح‬ ‫پیچیده در مورد این باش��د که واقعا چه اتفاقی رخ داده (در‬ ‫مقاب��ل اینکه چه اتفاق��ی رخ م ی داد اگر ای��ن توافق اصال‬ ‫صورت نم ی گرفت)‪ ،‬کشش سیاس��ی دارد‪ .‬به عالوه‪ ،‬مردم‬ ‫خیلی سریع و ب ر اس��اس تحوالت اقتصادی در کوتاه مدت‬ ‫تصمی��م م ی گیرند‪ .‬کالوس��ون‬ ‫م ی گوید باتوجه به ترکیب تاثی رات‬ ‫توافق‪ ،‬اثرات اقتصادی کوتاه مدت‬ ‫تفاس��یر مختلفی خواهد داشت‪.‬‬ ‫برخی افراد برکمرنگ بودن اثرات‬ ‫مثبت انی متمرکز م ی شوند و اشاره‬ ‫م ی کنند ک��ه تحریم های تجاری‬ ‫تنها در ی��ک فراین��د گام به گام و‬ ‫بعد از اینکه ایران مف��اد توافق را‬ ‫رعایت کرد‪ ،‬برداش��ته خواهد شد‪.‬‬ ‫مش��کالت اقتصادی ایران بسیار‬ ‫گس��ترده و فراتر از تحریم هاست‬ ‫و بعید اس��ت ه ر گونه پیش��رفت‬ ‫ناش��ی از لغو انها تاثیر سیاس��ی‬ ‫مهمی داشته باش��د‪ .‬برخی افراد‬ ‫در ای ران بر تغیی رات انی ناش��ی از‬ ‫توافق هس��ته ای س��رمایه گذاری‬ ‫خواهند کرد‪ .‬ازاد شدن ‪ 100‬میلیارد‬ ‫دالر ذخایر ارزی بلوکه ش��ده ای ران در خ��ارج‪ ،‬فرصت خوبی‬ ‫ب رای تزریق این سرمایه به اقتصاد کش��ور فراهم م ی کند؛‬ ‫ان هم چند س��ال قبل از اینکه اثر کامل برداش��ته ش��دن‬ ‫تحریم های تجاری احساس ش��ود‪ .‬البته باید توجه کرد که‬ ‫اینها صرفا منافع اقتصادی هس��تند و این توافق م ی تواند‬ ‫اثرات غی راقتصادی گسترده ای مانند ارتقای وجهه ای ران در‬ ‫جهان را نیز دربرداشته باشد که این موضوع حمایت مردم ی ‬ ‫قابل توجهی به دنبال دارد‪.‬‬ ‫شاید توافق هسته ای قدرت بیشتری به دولت روحانی‬ ‫بدهد و به پیشرفت هایی در روابط ای ران ‪ -‬امریکا منجر شود‪.‬‬ ‫احتماال این توافق به رشد بیش��تر ای ران و تعامالت روان تر با‬ ‫دنیای بیرون م ی انجامد‪ .‬موضوع دیگر این اس��ت که بعد از‬ ‫یک توافق هس��ته ای‪ ،‬اقتصاد ای ران نم ی تواند خیلی سریع‬ ‫انتظارات عمومی را ب راورده کند‪ .‬موانع توسعه اقتصادی فراوانند‬ ‫و حتی لغو کامل و فوری تحریم ها به توسعه اقتصادی کافی‬ ‫در حدی که تقاضای مردم ای ران را براورده کند منجر نخواهد‬ ‫شد‪ .‬واقعیت این است که تحریم های هسته ای در طول زمان‬ ‫برداشته خواهند ش��د و دیگر تحریم های مهم تر تا زمانی که‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫‪55‬‬ ‫پیروزی در جنگ نیابتی‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫ای ران بر ع ربس��تان چیره ش��د‪ ،‬اما این بار نه در منطقه خلیج فارس بلکه در خیابان های صنعا‪.‬‬ ‫پس از چند ماه کش و قوس سیاسی س رانجام حوث ی ها و شیعیان یمن توانستند بر ساختار سنتی‬ ‫و محافظه کارانه دولت یمن به پیروزی برسند و دلمشغول ی های خود را در توافق نامه جدید سیاسی‬ ‫در یمن بگنجانند‪ .‬قدرت حوث ی ها این روزها انچنان افزایش پیدا کرده است که حکومت هادی دیگر‬ ‫نم ی تواند از می زان نفود و اقتدار نیروهای سیاس��ی غفلت کند‪ .‬با چنین پیروزی ای در عمل جنگ‬ ‫نیابتی میان ته ران و ریاض به س رانجام خود نزدیک شد‪.‬‬ ‫پیشروی دوستان ایران در صنعا‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫نفوذ حوثی ها در ساختار سیاسی و‬ ‫تصمیم گیری دولت یمن تثبیت شد‬ ‫صباح زنگنه‬ ‫‪1‬‬ ‫کارشناسمسائلخاورمیانه‬ ‫س��رانجام دولت یمن در پی افزایش دامنه اعتراضات‬ ‫پذیرفت که توافقنامه سیاسی میان هیات حوث ی ها در صنعا‬ ‫را با حضور فرستاده س��ازمان ملل به این کشور و همچنین‬ ‫رئی س جمهور امضا کند‪ .‬درواقع باتوجه به استقامت و منطقی‬ ‫بودن خواسته های معترضان یمنی و حوث ی‪‎‬ها‪ ،‬دولت یمن‬ ‫ناگزیر شد با انها همراهی کند و با وساطت نماینده سازمان‬ ‫ملل اغلب موارد درخواستی جنبش حوث ی‪‎‬ها مورد قبول واقع‬ ‫شد‪ .‬ب راس��اس توافق شش بندی یاد ش��ده‪ ،‬اتش بس فوری‬ ‫در صنعا برقرار و دولت شراکت ملی با مشارکت حوث ی ها یا‬ ‫نمایندگان انها تشکیل و اسامی افراد باکفایت ب رای تصدی‬ ‫پست نخس��ت وزیری پیشنهاد م ی ش��ود و قیمت سوخت‬ ‫کاهش یافته و تحصن های حوث ی ه��ا در اط راف صنعا نیز‬ ‫متوقف م ی شود؛ به این ترتیب به نظر م ی اید امکان حصول‬ ‫ثبات و ارامش و رسیدن به راه حل‪‎‬های سیاسی ب رای معادالت‬ ‫موجود یمن فراهم شده باش��د‪ .‬در عین حال حسن جنبش‬ ‫انصاراهلل یمن در این است که با واقع بینی و هوشیاری پیش‬ ‫م ی‪‎‬رود؛ طی بحران اخیر‪ ،‬این جنبش اجازه نداد درگیری مردم‬ ‫با ارتش یک درگیری اولویت دار باش��د بلکه از این درگیری‬ ‫بین الملل‬ ‫ممانعت ک��رد و با الحاق بخش‏های مهم��ی از ارتش یمن‬ ‫به این جنب��ش توطئه راه اندازی جنگ داخل��ی بین اقوام و‬ ‫مولفه های اجتماعی را خنثی کرد‪ .‬اگر انها با همین دقت و‬ ‫هوشیاری به مطالبات شان و حضورشان در صحنه سیاسی‬ ‫ادامه دهند‪ ،‬طبعا م ی توانند از س��ایر توطئه‪‎‬ها نیز جلوگیری‬ ‫کنند‪ .‬به ای��ن ترتیب م ی‪‎‬توان به اس��تمرار ای��ن توافقات‬ ‫خوش بین بود‪ .‬همچنین در بحث اقتصادی نیز خواسته‪‎‬های‬ ‫گروه حوثی اجابت شد و عمال ب رای همه مردم محروم یمن‬ ‫امکانات خوبی فراهم خواهد شد زی را دولت فعال از افزایش‬ ‫قیمت سوخت منصرف شده است‪.‬‬ ‫از دیگر دس��تاوردهای این توافق ب��رای حوث ی‏ها این‬ ‫است که از این پس در ساختار سیاسی دولت حضور خواهند‬ ‫داشت و خواهند توانس��ت مش��ارکت واقعی داشته باشند‪.‬‬ ‫بناب راین این توافق چش��م انداز روش��ن‪‎‬تری را در مورد اینده‬ ‫یمن نشان م ی‏دهد‪ .‬در این میان اگر یمن به ثبات و ارامش‬ ‫پایدار دست یابد‪ ،‬توافقات سیاس��ی واقعی صورت بگیرد و‬ ‫مولفه‏ها و حقوق اجتماعی رعایت شود هم ب رای داخل این‬ ‫کشور امکان پایه ریزی درست اقتصادی فراهم م ی‪‎‬شود و هم‬ ‫ب رای کشورهای همسایه داعیه ارامش و استق رار را م ی‪‎‬تواند‬ ‫به همراه داشته باشد‪.‬‬ ‫باید در نظر داشت که رس��یدن به یک زندگی متعادل‬ ‫اقتصادی و سیاسی در یمن تنها از طریق عدالت و مشارکت‬ ‫همگان��ی در حاکمیت خواهد ب��ود‪ .‬همچنی��ن از دخالت‬ ‫کش��ورهای منطقه‪‎‬ای باید جلوگیری کرد و فرصت را ب رای‬ ‫اس��تفاده از ثروت‪‎‬ه��ای جغ رافیایی و نفتی که هن��وز از زیر‬ ‫خاک‪‎‬های یمن مورد اکتشاف و اس��تخراج قرار نگرفته‪‎‬اند‪،‬‬ ‫ب رای مردم یمن فراهم ک��رد‪ .‬به این ترتی��ب رابطه یمن با‬ ‫کشورهای همسایه یک رابطه معنادار خواهد بود‪.‬‬ ‫البته ناگفته نماند که القاعده همچنان در یمن فعال‬ ‫است و گهگاهی مورد سوءاس��تفاده قدرت‪‎‬های منطقه ای‬ ‫و خارجی نیز قرار م ی‪‎‬گیرد‪ .‬القاعده در یمن س��ابقه فعالیت‬ ‫داشته و دارد و باتوجه به تشکیل اولیه ان که در افغانستان و‬ ‫پاکستان بود‪ ،‬قطعا یمن نیز محل و محیط بسیار مساعدی‬ ‫ب رای حضور‪ ،‬فعالیت و گسترش ان در منطقه خواهد بود‪.‬‬ ‫در این میان کشورهای غ ربی به خصوص سازمان‪‎‬های‬ ‫امنیتی و جاسوسی که در شکل گیری القاعده نقش داشتند‬ ‫همچنان گاهی از این ابزار اس��تفاده م ی‏کنند؛ حال یا ب رای‬ ‫ایجاد ناامنی ی��ا افزای��ش درگیری‏‪‎‬های منطق��ه‪‎‬ای داخل‬ ‫کش��ورها‪ .‬این ناامنی هم بر رفت و امد کشت ی‪‎‬های تجاری‬ ‫و نفتی در منطق��ه تاثیرگ��ذار خواهد بود و ه��م در دریای‬ ‫عدن اقیانوس هند و باب المندب م ی‏تواند تاثیرگذار باش��د‪.‬‬ ‫همچنین تداوم ناامن��ی و عدم اس��تق رار در یمن م ی‪‎‬تواند‬ ‫بر فعالی ت‪‎‬ها و همکاری های اس��رائیل ب��ا امریکا و برخی‬ ‫کشورهای دیگر تاثی ر گذار باش��د‪ .‬اما اگر امنیت برقرار شود‬ ‫ظرفیت تاثیرگذاری این کش��ورها کاه��ش خواهد یافت و‬ ‫نقش افرینی یمن در منطقه نیز به همان نس��بت افزایش‬ ‫م ی‪‎‬یابد‪ .‬این مساله بدون ش��ک مطلوب اسرائیل نیست‪.‬‬ ‫البت��ه یمن همچن��ان در معرض دخالت‪‎‬ه��ای قدرت‪‎‬های‬ ‫منطقه‪‎‬ای از جمله اس��رائیل و برخی کشورهای مشرف بر‬ ‫دریای س��رخ قرار دارد و به هوش��یاری‪ ،‬همکاری‪ ،‬انسجام و‬ ‫وحدت ملی نیاز است تا ثبات حفظ شود‪ .‬به بیان دیگر مردم‬ ‫یمن مردمی صلح طلب و دارای همزیس��تی مسالمت امیز‬ ‫هس��تند و اگر دخالت های همس��ایگان نباش��د خودشان‬ ‫م ی توانند مسائلش��ان را حل کنند‪ ،‬اما با وجود حمایت ها و‬ ‫دخالت های کشورهای همسایه از برخی اشخاص و افراد و‬ ‫عشایر تنها اتش اختالفات را در این کشور شعله ور م ی کند‪.‬‬ ‫مولفه دیگری که بر تحوالت این کشور تاثیرگذار است‪ ،‬بحث‬ ‫روابط ای ران و ع ربستان است‪ .‬پیش از این اینگونه مطرح بود‬ ‫که گویی در یمن‪ ،‬ع ربستان از دولت و عشیره خاصی حمایت‬ ‫م ی‪‎‬کرد و ای ران از جنبش حوث ی‏ها و انصاراهلل‪ .‬البته این بحث‬ ‫مقداری اغ راق امیز بود و واقعی ت‪‎‬های یمن مسائل دیگری را‬ ‫نشان م ی‏داد‪ .‬زی را یمن همسایه مستقیم عربستان است و‬ ‫تحت پی ش نویس سیاست ها و اقدامات مستقیم این کشور‬ ‫قرار دارد‪ ،‬در حالی که ای ران فاصله جغ رافیایی زیادی با یمن‬ ‫دارد و جنبش انصاراهلل نیز یک جنبش واقعی و دارای ریشه در‬ ‫یمن است‪ .‬این جنبش حتی در زمان علی عبداهلل صالح نیز‬ ‫وجود داشت و باوجودی که ارتش شش بار به استان صعده‬ ‫حمله کرد اما موفقیتی کس��ب نکرده ب��ود‪ .‬به ه ر حال یک‬ ‫نفوذ معنوی قابل قیاس با نفوذ تس��لیحاتی و دخالت های‬ ‫مستقیم ریاض نیست‪.‬‬ ‫در این میان در صورت گسترش مذاکرات و گفت وگو‬ ‫بین ای ران و عربستان‪ ،‬این مس��اله م ی‪‎‬تواند تاثیر مثبتی بر‬ ‫موقعیت یمن بگ��ذارد‪ .‬باتوجه به دیدار اخی��ر وزرای خارجه‬ ‫ته ران و ریاض ای��ن امیدواری وجود دارد ک��ه از این پس دو‬ ‫کش��ور ش��اهد گام‪‎‬های بعدی از تفاهم و هم��کاری و کنار‬ ‫گذاشتن سوءتفاهم‏ها باشند‪.‬همچنین امیدواریم مسئوالن‬ ‫عربستان از تجربیات گذشته و تنش‪‎‬های پیشین در روابط‬ ‫تجربه خوبی به دس��ت اورده باشند و اگاه ش��ده باشند که‬ ‫با افزایش تنش و احیانا دخالت در س��وریه و بحرین به طور‬ ‫مستقیم نتیجه‪‎‬ای گرفته نخواهد ش��د‪ ،‬بلکه این اقدامات‬ ‫به پیچیده تر ش��دن اوضاع منجر م ی‏شود‪ .‬اکنون اگر روابط‬ ‫ته ران ‪ -‬ریاض به س��مت بهب��ود پیش رود و بس��یاری از‬ ‫سوءبرداشت‏ها کنار گذاشته ش��ود بدون شک تاثیر مثبتی‬ ‫بر اینده روابط دو کشور و روابط منطقه‪‎‬ای خواهد گذاشت‪.‬‬ ‫ای��ن دیدارها مبتن��ی بر اص��ل اعتماد س��ازی میان‬ ‫ملت‏ها و دولت‪‎‬هاس��ت؛ اصلی که رویک��رد تدبیر و امید به‬ ‫حس��اب م ی اید و پژواک ان میان دولت های منطقه شنیده‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ .‬کمااینکه انچه در یمن در حال وقوع است نتیجه‬ ‫اتخاذ دیدگاه ه��ای واقع بینانه بین دولت‪‎‬های همس��ایه و‬ ‫منطقه اس��ت‪ .‬در همین راس��تا م ی‪‎‬توان انتظار داشت فهم‬ ‫واقع بینانه تری نس��بت به ش��رایط سوریه ش��کل بگیرد و‬ ‫راه حل های واقع بینان��ه و منبع��ث از واقعی ت‪‎‬های منطقه‬ ‫ب رای مبارزه با افراط گرایی و خشونت در این نقطه پیدا شود‪.‬‬ ‫با نزدیک تر ش��دن ته ران و ریاض به یکدیگر و اتخاذ تدابیر‬ ‫اعتمادساز و ایجاد گشایش در مسائل منطقه‪‎‬ای و کشورهای‬ ‫بحران زده مانند ع راق‪ ،‬سوریه‪ ،‬یمن‪ ،‬لبنان و بحرین م ی توان‬ ‫انتظار داشت تاثی رات مثبت این دیپلماسی از مرزهای منطقه‬ ‫هم فراتر رفته و به کشورهای اسالمی در افریقا و شرق اسیا‬ ‫نیز برس��د‪ .‬بناب راین در حال حاضر و پس از توافقات صورت‬ ‫گرفته میان دولت یم��ن و حوث ی‪‎‬ها و پ��س از ان نیز دیدار‬ ‫س��عود الفیصل و محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر خارجه عربستان‬ ‫و ای ران در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل‪ ،‬امید م ی‪‎‬رود‬ ‫که تحوالت یمن اکنون بیش از گذشته به سمت ثبات پی ش ‬ ‫رود و توافقی که صورت گرفته است به قوت خود باقی و به‬ ‫بهبود شرایط در این کشور کمک کند‪.‬‬ ‫یمن منهای ال سعود‬ ‫‪2‬‬ ‫پ�س از ماه‪‎‬ه�ا درگی�ری می�ان معترض�ان ب�ه‬ ‫س�رکردگی حوث ی ه�ا و دول�ت یمن‪ ،‬علاوه بر‬ ‫نخس�ت وزیر‪ ،‬اس�تاندار صنعا نیز از سمت خود‬ ‫اس�تعفا داد‪ .‬در کل ارزیابی شما از تحوالت اخیر‬ ‫و توافق ص�ورت گرفته میان دو طرف چیس�ت؟‬ ‫به بیان دیگر دستاوردهای توافق برای حوث ی‪‎‬ها‬ ‫چیست؟‬ ‫ب ا توجه به اینکه توافقنامه سیاس�ی میان هیات‬ ‫حوث ی ه�ا و ریاس�ت جمهوری یم�ن ب�ا حضور‬ ‫فرستاده س�ازمان ملل به این کش�ور امضا شد‪،‬‬ ‫به نظر ش�ما جامعه بی ن الملل اکنون چه نگاهی‬ ‫حس�ن احمدی�ان‪ ،‬کارش�ناس مس�ائل‬ ‫خاورمیان�ه در گفت وگ�و ب�ا مثلث به بررس�ی‬ ‫دستاوردهای توافق اخیر میان حوث ی‪‎‬ها و دولت‬ ‫یم�ن پرداخت‪ .‬ای�ن کارش�ناس م ی‪‎‬گوید نفوذ‬ ‫حوث ی‪‎‬ها در صحنه سیاس�ی یمن با توافقی که‬ ‫پشتوانه‪‎‬اش قطعنام ه های شورای امنیت است‪،‬‬ ‫تقویت خواهد ش�د و در نتیجه جایگاه انها در‬ ‫صحنه سیاسی نهادینه م ی ش�ود‪ .‬احمدیان با‬ ‫بیان اهمی�ت ژئوپلتیک یمن برای عربس�تان‬ ‫تاکید م ی کند که یم�ن مهمترین چالش درون‬ ‫شب ه جزیره عرب علیه ع ربستان است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫نکته اول این است که این توافق قرار بود یک هفته‬ ‫پیش از این صورت بگیرد و اما گفته م ی شود که لحظه اخر‬ ‫ع ربستان بر دولت فشار اورده و جلوی توافق را گرفته‪‎‬اند‪ .‬این‬ ‫توافق یک برد سیاسی ب رای حوث ی‪‎‬ها به شمار م ی‪‎‬اید و در‬ ‫واقع فش��ارهای اولیه ب رای جلوگیری از امضای این توافق‬ ‫نیز با هدف پیشگیری از دستاوردهای سیاسی حوث ی ها در‬ ‫صنعا بود‪ .‬این توافق از چند جهت ب رای حوث ی ها برد سیاسی‬ ‫محسوب م ی شود؛ نخست اینکه دولتی که نخس ت وزیرش‬ ‫نماینده حزب اصالح بود برکنار شده و این به معنای تضعیف‬ ‫رقیب س��نتی حوث ی هاس��ت‪ .‬چون حزب اص�لاح از جمله‬ ‫طرف های درگیر با حوث ی ها بود‪.‬‬ ‫ضمن اینکه این توافق در راس��تای تضعیف ائتالف‬ ‫ال احمر‪ ،‬حزب اصالح و همینطور سرلش��کر عل ی محسن‬ ‫االحمر بود و یک عقبگرد سیاسی ب رای اینها به شمار م ی اید‬ ‫که صحنه سیاسی یمن را تحت تاثیر قرار داده است‪ .‬به این‬ ‫معنا که نفوذ حوث ی‪‎‬ها را در صحنه سیاسی یمن با توافقی‬ ‫که پشتوانه‪‎‬اش قطعنامه های شورای امنیت است‪ ،‬تقویت‬ ‫م ی‪‎‬کند و در نتیجه جایگاه انها در صحنه سیاسی نهادینه‬ ‫م ی شود‪ .‬به این ترتیب هر دولتی که در یمن روی کار بیاید‪،‬‬ ‫حوث ی ها جایگاه خود را دارند و صف بندی ها کامال مشخص‬ ‫اس��ت‪ .‬به بیان دیگر اکن��ون در یمن جریان��ی تضعیف و‬ ‫جریانی دیگر تقویت شده اس��ت‪ .‬عالوه بر این جریان‪‎‬های‬ ‫سکوالر‪ ،‬چپ و لیب رال نیز از این تحول سود م ی برند چون‬ ‫هر دولتی که روی کار بیاید و مورد تائید حوث ی ها باشد طبعا‬ ‫میانه‪‎‬روتر از نماینده دولت اصالح خواهد بود‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫گفت وگویمثلثباحسناحمدیان‪،‬کارشناسمسائلخاورمیانه‬ ‫‪57‬‬ ‫بین الملل‬ ‫به تحوالت یمن دارد و ای�ا این امر را م ی توان به‬ ‫نوعی بیانگر قبول حقانیت معترضان و حوث ی‪‎‬ها‬ ‫در برابر دولت از طرف جامعه جهانی دانست؟‬ ‫با این توافق‪ ،‬جامعه بی ن الملل در صحنه بی ن الملل‬ ‫نشان م ی دهد که واقعی ت های سیاسی جدید یمن را پذیرفته‬ ‫اس��ت؛ واقعی ت‪‎‬هایی که در ان حوث ی‪‎‬ها یک طرف اصلی‬ ‫هستند نه یک طرف حاش��ی ه‪‎‬ای‪ .‬از این به بعد در تحوالت‬ ‫سیاسی یمن‪ ،‬حزب انصاراهلل یعنی نماینده حوث ی ها همیشه‬ ‫طرف مذاکره در تح��والت بزرگ خواهد ب��ود‪ .‬بناب راین این‬ ‫تحول یک نقطه عطف خیلی بزرگ در تاریخ معاصر یمن‬ ‫قلمداد م ی‏شود‪.‬‬ ‫ایا ممکن است مشکالتی بر سر راه این توافق‬ ‫وجود داش�ته باش�د و مان�ع از تحق�ق بندهای‬ ‫مشخص در این توافقنامه شود؟‬ ‫در این رابطه باید توجه داش��ت که طرف مخالف‬ ‫این توافق مشخص اس��ت؛ جریان منطقه ای حام ی ابتکار‬ ‫شورای همکاری خلیج فارس و جریان های داخلی یمن که‬ ‫امتداد این جریان منطقه‪‎‬ای هستند و از ان خط م ی‪‎‬گیرند‪.‬‬ ‫اینها مخالفان چنین توافقی هستند و این توافق را به زیان‬ ‫منافع بلندمدت خود ارزیابی م ی کنند‪ .‬بناب راین در ب رابر این‬ ‫توافق دست به تحرکاتی خواهند زد‪ .‬اما نکته مهم و محوری‬ ‫این است که جامعه بی ن الملل (شورای امنیت سازمان ملل)‬ ‫پشتوانه این توافق اس��ت‪ ،‬این قطعنامه ها تحت بند هفتم‬ ‫منشور سازمان ملل صادر شده‪‎‬اند و این بدان معناست طرفی‬ ‫که در ب رابر این توافق‪‎‬ها کارشکنی کند در واقع در ب رابر اراده‬ ‫جمعی جامعه بی ن‪‎‬المللی ایس��تادگی کرده است‪ .‬بناب راین‬ ‫تصور من این اس��ت که هیچ طرفی چنین اراده و تمایلی‬ ‫نخواهد داش��ت که به صورت عملی و با ش��دت علیه این‬ ‫توافق وارد عمل شود اما به هر حال شیطنت‪‎‬هایی صورت‬ ‫خواهد گرفت‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ب ا توجه به دخالت‪‎‬های عربستان سعودی در یمن‬ ‫و موقعیتی که این کش�ور برای سعودی ها دارد‪،‬‬ ‫اکنون موضع عربستان به این توافق چیست؟‬ ‫عربس��تان از جریان‪‎‬های مختلف در یمن حمایت‬ ‫کرده و م ی کند؛ اسناد منتشر ش��ده و گزارش‪‎‬های بسیاری‬ ‫موجود است که نشان م ی‪‎‬دهد عربستان به بسیاری از افراد‬ ‫در یمن حقوق م ی‪‎‬دهد و نقش بسیار اثرگذاری دارد‪ .‬منتها در‬ ‫دوره بعد از قیام یمن این نقش دچار مشکالت و چالش‪‎‬هایی‬ ‫شد‪ .‬در راس این چالش‪‎‬ها‪ ،‬تضعیف جریان‪‎‬های اصلی مورد‬ ‫حمایت عربستان بود و در راس این جریان‪‎‬ها نیز ال احمر و‬ ‫حزب اصالح بوده و هستند‪ .‬توافق اخیر نیز در راستای روند‬ ‫تضعیف این جریان هاست و طبعا عربستان رضایتی از این‬ ‫توافق نخواهد داشت‪ .‬مگر انکه در پشت پرده توافق نکاتی‬ ‫وجود داشته باشد و نظر عربس��تان منعکس شده باشد که‬ ‫بعید به نظر م ی‪‎‬رسد‪ .‬بناب راین ع ربستان و متحدان یمن ی اش‬ ‫از این توافق ضرر کردند و از این پس مهمترین چالش توافق‬ ‫یادشده در سطح منطقه‪‎‬ای‪ ،‬تحرکات و اعمال نفوذ ع ربستان‬ ‫علیه ان خواهد بود‪ .‬در این راستا احتماال تا زمانی که قدرت‬ ‫حوث ی‪‎‬ها روند صعودی داشته باشد تحرکات عربستان علیه‬ ‫افزایش نقش سیاسی ان‪‎‬ها و از جمله توافق اخیر جزئی از‬ ‫صحنه سیاسی یمن خواهد بود‪.‬‬ ‫در مورد یمن باید گفت این کش��ور از نظر ژئوپلتیک‬ ‫و ژئواس��تراتژیک ب��رای عربس��تان اهمیت حیات��ی دارد‪.‬‬ ‫زی را عربس��تان کش��ور محصور در تنگه‪‎‬های هرمز و باب‬ ‫المندب است که بر تنگه هرمز ای ران مسلط است و بر تنگه‬ ‫باب المندب‪ ،‬یمن‪ .‬به هر حال تنگه هرمز وضعیت متفاوتی‬ ‫دارد و ای ران و عربستان حتی اگر روابط خوبی داشته باشند‬ ‫به عنوان دو رقیب مطرحند‪.‬‬ ‫از طرف دیگر عربستان دنبال ان است که امنیت این‬ ‫ی که در توافقات‬ ‫اب راه‪‎‬ها تامین شود‪ .‬عالوه بر ان نکته مهم ‬ ‫و تقسیم کشوری جدید یمن به ان توجه شده مساله استان‬ ‫حضرموت است‪ .‬یکی از خواس��ته‪‎‬های دیرین عربستان از‬ ‫یمن‪ ،‬دادن یک داالن زمینی از طریق این استان به دریاهای‬ ‫ازاد بوده که یمن همیش��ه با این خواس��ته مخالفت کرده‬ ‫است‪ .‬اما االن تقس��یمات جدید کش��وری و فدرالی شدن‬ ‫یمن‪ ،‬امید عربستان به احیای این پروژه را بیشتر کرده است‬ ‫و احتماال در تقسیمات ارضی کش��وری جدید یمن اعمال‬ ‫نفوذ از طرف عربس��تان در این زمینه صورت گرفته باشد‪.‬‬ ‫نکته دیگر اهمیت ژئوپلتیک یمن اس��ت؛ یمن مهمترین‬ ‫چالش درون ش��به جزیره عرب علیه عربستان است‪ .‬این‬ ‫کشور هم به لحاظ جمعیتی‪ ،‬هم به لحاظ جغ رافیایی و هم‬ ‫به لحاظ نظام حکومتی رقیب بالقوه و در برخی موارد بالفعل‬ ‫عربستان اس��ت‪ .‬به همین دلیل عربستان تالش دارد این‬ ‫کشور را ضعیف نگه دارد‪.‬‬ ‫مساله دیگر مهاجرت‪‎‬های غیرقانونی از طریق یمن به‬ ‫کشورهای عربی ش��ورای همکاری و در راس ان عربستان‬ ‫است‪ .‬اتباع افریقایی و یا یمنی از طریق مرزهای طوالنی که‬ ‫با عربستان دارند وارد مرزها م ی‪‎‬شوند و تهدیدات مختلفی‬ ‫را مطرح م ی‪‎‬کنند؛ این هم از دیگر دالیل اهمیت یمن ب رای‬ ‫عربستان است‪.‬‬ ‫نکته دیگری که یمن را در سال‪‎‬های اخیر به چالشی‬ ‫بی ن الملل��ی تبدیل ک��رده‪ ،‬تقویت القاع��ده و جریان های‬ ‫سلفیت جهادی در این کشور است‪ .‬به همین دلیل امریکا‬ ‫و مجموعه غرب در دوره‪‎‬ای با شدت عمل وارد یمن شده و‬ ‫علیه این جریان‪‎‬ها دست به اقداماتی زدند‪.‬‬ ‫ب ا توجه به تحرکات�ی که در زمین�ه بهبود روابط‬ ‫ایران و عربستان شاهد هس�تیم از جمله دیدار‬ ‫وزرای خارجه دو کش�ور در نیویورک‪ ،‬به نظر شما‬ ‫این بهبود روابط چه تاثیری در بهتر شدن اوضاع‬ ‫کشورهایی چون یمن‪ ،‬بحرین یا سوریه خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫در دوره چن��د س��اله اخیر یک س��ری پرونده‪‎‬ها در‬ ‫خاورمیانه فعال شدند و تنش در انها شدت گرفت؛ از جمله‬ ‫ای��ن پرونده‪‎‬ها یمن‪ ،‬بحرین‪ ،‬س��وریه و ع��راق بودند‪ .‬ب رای‬ ‫عربس��تان پرونده‪‎‬های یمن و بحرین بس��یار حساس‪‎‬تر از‬ ‫پرونده سوریه است‪ .‬در مقابل ب رای ای ران‪ ،‬پرونده سوریه چه‬ ‫بسا اهمیت بیشتری از یمن داشته باشد‪ .‬در مورد اینده رابطه‬ ‫ته ران‪-‬ریاض دو رویکرد قابل تصور است؛ ‪ -1‬حل و فصل‬ ‫این پرونده‪‎‬ها از طریق کاهش تنش در مورد انها که سبب‬ ‫بهبود روابط ته ران‪-‬ریاض ش��ود‪ -2 .‬بهب��ود روابط ای ران و‬ ‫ع ربستان مقدم بر حل و فصل این پرونده‪‎‬ها باشد‪ .‬من تصور‬ ‫م ی‪‎‬کنم نگاه اول و نگاه دوم ه ر کدام بخش��ی از واقعیت را‬ ‫در خود دارند به این معنا که در فضای پرتنش و فعال شدن‬ ‫گسترده پرونده‪‎‬های منطقه‪‎‬ای احتمال تعامل و بهبود رابطه‬ ‫کمتر م ی‪‎‬ش��ود و در فضایی که رابطه جهتی منفی دارد و‬ ‫س��یری نزولی دارد احتمال توافق بر سر پرونده‪‎‬های اصلی‬ ‫خاورمیانه مشکل خواهد بود‪.‬‬ ‫بناب رای��ن راهکار مهم این اس��ت که تق��دم و تاخری‬ ‫به هیچ ی��ک از دو موضوع ندهی��م‪ .‬به این معن��ا که این‬ ‫موضوعات را به موازات هم پی��ش ببریم یعنی هم تالش‬ ‫شود تنش در پرونده ها سیر نزولی داشته باشد و هم روابط‬ ‫دو جانبه سیر صعودی‪.‬‬ ‫این دو فلش صعودی و نزولی باالخره در یک نقطه ای‬ ‫به هم خواهند رس��ید و ان نقطه در میان مدت قابل تصور‬ ‫اس��ت نه در کوتاه مدت‪ .‬این نقطه‪ ،‬بهب��ود روابط و کاهش‬ ‫تنش های منطقه‪‎‬ای بین ته ران ‪ -‬ریاض خواهد بود‪.‬‬ ‫در مورد یمن نیز همین تصور قابل طرح است‪ .‬یعنی‬ ‫هم باید تالش شود که تنش در این کشور از طریق دو کشور‬ ‫حال به می زانی که ارتباطاتی دارند کاهش یابد و به موازات‬ ‫ان تالش شود که روابط دو کش��ور بهبود یابد‪ .‬این دو روند‬ ‫در مورد یمن به طور ویژه م ی‪‎‬توانند هم افزایی داشته باشند و‬ ‫دستاوردها را بیشینه کنند‪.‬‬ ‫عصرجدید‬ ‫ایا تقسیم قدرت در صنعا‬ ‫به بازگشت ارامش و ثبات سیاسی‬ ‫منجرمی شود؟‬ ‫جعفر قنادباشی‬ ‫کارشناس مسائل افریقا‬ ‫‪3‬‬ ‫تعابیری چون «تقس��یم قدرت در صنعا»‪« ،‬تن دادن‬ ‫حکومت یمن به امضای توافقنامه ب��ا حوثی ها» یا عبارات‬ ‫دیگری همانند «یمن در تسخیر انقالبیون» و «جلوه تازه ای‬ ‫از بیداری اسالمی»‪ ،‬عباراتی بودند که رسانه های مختلف در‬ ‫بخش های خبری و تحلیلی هفته گذشته شان‪ ،‬برای توصیف‬ ‫نتایج اعتراضات و تحصن پنج هفته ای در پایتخت یمن‪ ،‬به کار‬ ‫بردند؛ یعنی همان نتایجی که بیانیه ‪31‬شهریور ماه جنبش‬ ‫انصارا‪ ...‬یمن ب��ه رهبری عبدالملک حوث��ی‪ ،‬از ان با عنوان‬ ‫«پیروزی عظیم و راهبردی ملت یمن» ی��اد کرد و«توافق‬ ‫شراکت سیاسی» امضا ش��ده با حکومت این کشور را امری‬ ‫متکی به انقالب مبارک ملت یمن و ترجمه اهداف عادالنه‬ ‫تک تک شهروندان دانست‪ .‬البته این بیانیه همچنین تاکید‬ ‫کرد که‪« :‬مبارزه برای ریشه کنی «فساد ریشه دوانده در ارکان‬ ‫نهادهای دولتی» ادامه می یابد‪ ،‬زیرا فساد در درون نهادها به‬ ‫یک نفر ختم نمی شود بلکه یک مجموعه درگیر است و این‬ ‫وضعیت ایجاب می کند که همگان کامال هوشیار باشند‪»....‬‬ ‫روزدوشنبه ‪ 27‬مرداد ماه امسال بود که شیعیان یمن‬ ‫(عمدتا زیدی) که با عنوان «حوثی ها» از ان یاد می ش��ود‪،‬‬ ‫همراه با بسیاری دیگر از قشرها‪ ،‬طبقات و طوایف این کشور(از‬ ‫جمله پیروان مذهب ش��افعی)‪ ،‬فراخوان عبدالملک الحوثی‬ ‫رهبر انصارا‪ ...‬را پذیرفتند و جنبش اعتراضی و مسالمت امیز‬ ‫خود را برای دستیابی به سه خواسته مشخص‪ ،‬در قالب حضور‬ ‫میلیونی در صنعا و تحصن و تجمع در خیابان ها و میادین این‬ ‫ش��هر اغاز کردند و از «عبدربه منصورهادی» رئیس جمهور‬ ‫خواستند تا ظرف مدت سه روز زمینه تحقق این خواسته ها را‬ ‫فراهم کند‪ .‬اما رئیس جمهور یمن نه تنها از پذیرش این سه‬ ‫خواسته که شامل‪« :‬برکناری «محمدباسنده» نخست وزیر‪،‬‬ ‫لغو دس��تور افزایش بهای فراورده های س��وختی و اجرای‬ ‫نتایج گفتگوهای ملی» ب��ود‪ ،‬خودداری کرد بلک��ه‪ ،‬با اتکا‬ ‫به حمایت ه��ای همه جانبه مقامات «ریاض» کوش��ید تا با‬ ‫به کارگیری شیوه هایی مزورانه و تهدیدامیز‪ ،‬تجمعات میلیونی‬ ‫و تحصن های اعتراضی در پایتخت یمن را ازهم بپاش��د و از‬ ‫ادامه و گسترش حرکت عظیمی که امتداد و تداوم انقالب سه‬ ‫سال و نیم پیش علیه «علی عبدا‪...‬صالح» دیکتاتور معزول‬ ‫این کشور محسوب می شد‪ ،‬جلوگیری کند‪ .‬این درحالی بود‬ ‫که درسطوح منطقه ای و جهانی نیز‪ ،‬فعالیت های متنوعی علیه‬ ‫این جنبش بزرگ اعتراضی (به رهبری انصارا‪ )...‬و درحمایت‬ ‫از جانشینان «علی عبدا‪...‬صالح» اغاز شد تا به هرصورت که‬ ‫شده از تحقق خواسته مردمی دریمن جلوگیری شود و به تبع‬ ‫ان معادالت نظامی و سیاسی منطقه ای که تداوم رژیم سابق‬ ‫این کشور بخشی از ان محسوب می ش��ود‪ ،‬تضمین گردد‪.‬‬ ‫دراین خصوص‪ ،‬ابتدا بای��د به فعالیت های سیاس��ی که در‬ ‫قالب ارسال نامه سفرای ‪ 10‬کشور ناظر بر طرح پیشنهادی‬ ‫شورای همکاری خلیج فارس خطاب به عبدالملک الحوثی‬ ‫رهبر جنبش انصارا‪ ...‬به اجرا درامد‪ ،‬اش��اره کرد؛ نامه ای که‬ ‫دران از بی ثباتی ناشی از اعتراضات مردمی ابراز نگرانی شده‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫و حوثی ها و در راس انها جنبش انصارا‪ ...‬را به بهره برداری از‬ ‫این وضعیت متهم کرده بود‪ .‬واما تدابیر بعدی برای به توقف‬ ‫کشاندن اعتراضات گسترده و بی سابقه مردم یمن‪ ،‬فعالیت ها و‬ ‫تهدیداتی نظامی بودند که با هدف ایجاد رعب در مردم یمن به‬ ‫اجرا درامد و بر اساس ان‪ ،‬عالوه بر استقرار واحدهایی از ارتش‬ ‫عربستان در مرز های مشترک با یمن‪ ،‬از حرکت یک ناوجنگی‬ ‫امریکایی به سوی سواحل یمن نیز خبر می داد‪ .‬با این همه‪،‬‬ ‫هیچ یک از این تدابیر‪ ،‬نه تنها نتوانست جنبش اعتراضی مردم‬ ‫را از حرکت بازدارد‪ ،‬بلکه سبب شد تا حوثی ها مراحل بعدی این‬ ‫جنبش گسترده را با مدیریتی هوشمندانه و یکی بعد از دیگری‪،‬‬ ‫به اجرا دراورند و با حفظ هوشیاری و تحمل مشکالت ناشی‬ ‫از حضور شبانه روزی صدها هزار نفر در خیابان ها و میادین‬ ‫صنعا‪ ،‬برتحقق کامل خواسته هایشان پافشاری کنند‪ .‬جالب‬ ‫انکه در اثنای این تحصن و تجمعات پنج هفته ای‪ ،‬شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل نیز با صدور بیانیه ای علیه حوثی ها وارد‬ ‫ماجرا شد و با تهدید به فراهم کردن زمینه های سرکوب انها‬ ‫(از طریق تصوی��ب قطعنامه) توان خود ب��رای مهار جنبش‬ ‫اعتراضی در یمن به ازمایش گذاش��ت‪ .‬اقدامی که برخالف‬ ‫تصور مقامات واشنگتن‪ ،‬لندن و ریاض‪ ،‬زمینه گسترش بازهم‬ ‫بیش��تر اعتراضات خیابانی را فراهم ساخت؛ زیرا مردم یمن‪،‬‬ ‫صدور چنین بیانیه ای را ازسوی شورای امنیت‪ ،‬دلیل روشن‬ ‫دیگری مبنی بر وابستگی حکومت این کشور به قدرت های‬ ‫خارج��ی دانس��تند و براین‬ ‫اس��اس بر دامنه اعتراضات‬ ‫خ��ود افزودن��د‪ .‬در چنی��ن‬ ‫ش��رایطی بود که حکومت‬ ‫یمن‪ ،‬سیاست سرکوب های‬ ‫شدید پلیس��ی را در دستور‬ ‫کار خود قرار داد و تجمعات‬ ‫ارام م��ردم را درمقاب��ل‬ ‫نخست وزیری این کشور به‬ ‫خاک وخون کشید‪ .‬سیاستی‬ ‫که ان نیز‪ ،‬درخاموش کردن‬ ‫شعله های جنبش اعتراضی‬ ‫کارگر نیفتاد و حکومت یمن‬ ‫س��رانجام ناگزیر ش��د بعد‬ ‫ازچندین مرحله گفتگوهای‬ ‫پرافت و خیز‪ ،‬به سه خواسته‬ ‫اصلی انصارا‪ ...‬پاسخ مثبت‬ ‫دهد و عالوه بران‪ ،‬در حالتی‬ ‫انفعالی‪ ،‬پیوستن واحدهایی‬ ‫از ارت��ش تح��ت فرم��ان‬ ‫خود را به جم��ع معترضین‬ ‫و انقالبیون مش��اهده کند‪،‬‬ ‫ب��ه صورت��ی ک��ه به طور‬ ‫غیرمنتظره و به یکباره صنعا‬ ‫پایتخت یمن و تمامی تاسیس��ات مه��م و حیاتی ان‪ ،‬تحت‬ ‫س��یطره حوثی ها و مردمی که احس��اس پیروزی را تجربه‬ ‫می کردند‪ ،‬قرار گرفت‪.‬‬ ‫حال اگرچ��ه تا تحقق خواس��ته های م��ردم یمن در‬ ‫برپایی دولتی مس��تقل که عموم گروه ها‪ ،‬اح��زاب‪ ،‬طوایف‬ ‫این کش��ور را نمایندگی کند‪ ،‬ازلحاظ زمانی‪ ،‬فواصلی وجود‬ ‫دارد‪ ،‬ولیکن نباید از یاد برد که تغییر یک سلس��له معادالت‬ ‫داخلی ق��درت‪ ،‬موضوع بس��یارقابل مالحظه ای اس��ت که‬ ‫می تواند بر سیاست خارجی این کشور تاثی ر گذارد و در چینش‬ ‫و ترکیب جریان ه��ای منطقه ای‪ ،‬تحوالت��ی را تا مرز تغییر‬ ‫جغرافیای سیاس��ی این منطقه ایجاد کند‪ .‬موضوعی که از‬ ‫یک س��و به موقعیت جغرافیایی یمن؛ همسایگی این کشور‬ ‫با عربستان و مش��رف بودن یمن بر تنگه بسیار استراتژیک‬ ‫باب المندب (از مهمترین و راهبردی ترین ابراه های تجاری‬ ‫جهان) بازمی گردد و از دیگر سو‪ ،‬به قرابت و نزدیکی مواضع‬ ‫تحوالت چند هفته گذشته در یمن راضی و خشنود نیستند و‬ ‫منطقه ای حوثی ها‪ ،‬ب��ا جبهه مقاومت ضدصهیونیس��تی و‬ ‫همسویی انها در موضوعاتی چون برخورد با ارتجاع منطقه‪،‬‬ ‫پیوسته مترصد فرصتی خواهند بود که اب رفته را به جوی‬ ‫ضدیت با رژیم غاصب صهیونیستی و مقابله باسیاست های‬ ‫بازگردانند‪ .‬البته برخی از تحلیلگران به خواس��ت مشترک‬ ‫امریکا و عربستان برای قلع و قمع شاخه های یمنی اخوان‬ ‫مداخله جویان��ه امریکا مربوط اس��ت‪ .‬پیداس��ت که چنین‬ ‫اشاره می کنند که قاعدتا در مقایس��ه با جریانی که قابلیت‬ ‫موضوعات بااهمیتی می تواند در ش��کل گیری حرکت های‬ ‫زیادی برای پیوس��تن به جبهه مقاومت ضد صهیونیس��تی‬ ‫بعدی حوثی ها و سرنوش��ت مجموعه تحوالت سیاس��ی و‬ ‫دارد (جریان حوثی ها) برای انها کم خطر تر اس��ت‪ .‬بدیهی‬ ‫نظامی اینده این کشور نقشی اساسی ایفا کند‪ .‬به خصوص که با‬ ‫که جریان انقالب یمن‪ ،‬اینک بعد از کسب موفقیت بسیار‬ ‫موفقیت کنونی حوثی ها و قدرتمندشدن فوق العاده انان‪ ،‬نوعی‬ ‫احساس ناکامی در ریاض تقویت شده و مقامات عربستان را به‬ ‫چشمگیر به قدرت و توانمندی خود اگاهی یافته و با کسب‬ ‫ی اقدامات‬ ‫این صرافت انداخته است که برای جبران این ناکام ‬ ‫تجارب بسیار ارزشمند سه سال و نیمه‪ ،‬به حرکت و نیرویی‬ ‫سیاس��ی متفاوتی را در پیش گیرند؛ اقدامات��ی که باتوجه به‬ ‫تاثیرگذار و قابل مالحظه تبدیل شده است؛ حرکت و نیرویی‬ ‫برخی دیگر از ناکامی هایشان در صحنه سیاسی عراق و برخی‬ ‫که از صحنه سیاسی یمن‪ ،‬حذف کردنی نخواهد بود و الاقل‬ ‫تا مدت های مدید به نقش افرینی ه��ای مثبت خود در این‬ ‫ازشکست های فاحش انها در صحنه میدانی سوریه‪ ،‬ممکن‬ ‫کشور ادامه خواهد داد‪.‬‬ ‫اس��ت صبغه ای دیپلماتیک در پیش گیرد؛ چنانکه برخی از‬ ‫با این هم��ه‪ ،‬ازمون جاری‪ ،‬ب��رای حوثی ها‪ ،‬ازمون‬ ‫تحلیلگران نیز رویکرد جدید عربستان در مناسباتش با ایران‬ ‫بسیار دشواری است‪ ،‬چراکه هنوز که هنوز است در صحنه‬ ‫را نتیجه چنین امری تلقی می کنند‪ .‬رویکردی که از دیدگاه‬ ‫نظامی‪ ،‬مواضع انها در اس��تان های شمالی الصعده و جوف‬ ‫انان ماهیتی خصمانه ندارد‪ ،‬بلکه به مثابه لبخند تلخی است‬ ‫مورد حمالت مکرر گروه های تکفیری و ش��به داعش قرار‬ ‫که یک رقیب در موقع پیروزی ط��رف مقابل‪ ،‬در چهره خود‬ ‫می گی��رد و به طور روزانه انه��ا به ناگزیر ب��ا تلفات جانی و‬ ‫ظاهر می سازد‪.‬‬ ‫خسارات ناش��ی از این نوع حمالت که به صورت مستقیم‬ ‫به هر ترتیب تحرکات انفعال��ی ریاض در طول مدت‬ ‫و غیر مستقیم از سوی عربستان پشتیبانی می شود روبه رو‬ ‫اعتراضات پنج هفت��ه ای در یمن‪ ،‬به خ��ودی خود گویای‬ ‫هس��تند‪ .‬جنبش انصاراهلل در بیانیه ای که به دنبال موفقیت‬ ‫اهمیت بسیار راهبردی اس��ت که این کشور نسبتا کوچک‬ ‫خود صادر کرده‪ ،‬به صورتی‬ ‫اشکار به این ازمون دشوار‬ ‫اش��اره می کند و نکاتی را‬ ‫مورد تاکید قرار می دهد که‬ ‫به نوعی تحلیلی واقع بینانه‬ ‫از اوض��اع سیاس��ی ای��ن‬ ‫کشور محس��وب می شود‪.‬‬ ‫جنب��ش انص��اراهلل در این‬ ‫بیانی��ه می نویس��د‪« :‬ملت‬ ‫یمن به یاری خداوند پیروز‬ ‫ش��د و «تواف��ق ش��راکت‬ ‫سیاس��ی» امروز متکی به‬ ‫انقالب مب��ارک ملت یمن‬ ‫و ترجمه اه��داف عادالنه‬ ‫تک تک ش��هروندان است‬ ‫که عزیمت خ��ود به صنعا‬ ‫در ‪ 18‬اوت ‪ 2014‬میالدی‬ ‫را اغ��از کردن��د و مراک��ز‬ ‫فس��اد و قدرت های بانفوذ‬ ‫را محاصره ک��رده و نقطه‬ ‫پایانی بر سیاس��ت تخریب‬ ‫کش��ور و ویران��ی نهادها و‬ ‫رهبر حوث ی های یمن (انصارا‪)...‬‬ ‫اهانت به کرامت ش��هروند‬ ‫یمن��ی گذاش��تند‪ .‬ام��روز‬ ‫منطقه‪ ،‬ازان برخوردار است و می تواند بر سرنوشت سالطین‬ ‫سراغاز عصری مغایر با گذشته است زیرا صدای ملت شنیده‬ ‫مرتجع منطقه تاثیری فوق العاده برجای گذارد‪ .‬کش��وری‬ ‫ش��د و ملت در برهه اخیر انتفاضه تاریخ��ی خویش در کل‬ ‫استان ها‪ ،‬همه س��ختی ها را با صبوری کامل به جان خرید و‬ ‫که چنانچه ش��اهد حکومتی مردمس��االر و اسالمی باشد‪،‬‬ ‫شکست نخورده یا یک ذره عقب نشینی نکرد‪ ،‬بلکه پیشروی‬ ‫پایه های ساختارهای کهنه و پوس��یده پادشاهی در منطقه‬ ‫کرد و درمقابل این فشار‪ ،‬سلطه گران احساس ضعف کرده و‬ ‫را به لرزه درم��ی اورد و در نتیجه‪ ،‬امنیت اصلی ترین جریان‬ ‫تمایل خود برای پاسخ به خواس��ته های مردم را نشان دادند‪.‬‬ ‫انتقال انرژی از خلیج فارس به دنیای سرمایه داری را مختل‬ ‫یک بار دیگر ج��ا دارد که ملت یمن یقی��ن کند که صاحب‬ ‫کرده و از میان می برد‪ .‬کمااینکه مقامات عربستان در قبال‬ ‫تحوالت دو س��ال پیش مصر نیز چنین برداشتی را داشتند‬ ‫گفتار‪ ،‬کردار و تاثیر است و روند سیاسی اینده کشور‪ ،‬دستاورد‬ ‫مبارزه اش است‪ ...‬ما انصار اهلل به نوبه خود به ملت عظیم یمن‬ ‫و برای وقوع کودتای نظامی و از میان بردن مردمساالری‬ ‫به خاطر این دستاورد بزرگ و پیروزی راهبردی اش تبریک‬ ‫نیم بند دوران اخ��وان‪ ،‬میلیاردها هزینه کردن��د‪ .‬در واقع بر‬ ‫می گوییم و انچه تاکنون گذش��ت‪ ،‬یک مرحله از مبارزه ای‬ ‫این اس��اس اس��ت که می توان به علت اصل��ی مداخالت‬ ‫است که همچنان ادامه دارد زیرا فساد در درون نهادها به یک‬ ‫سیاس��ی و نظامی حکومت ریاض در یمن نیز پی برد و باز‬ ‫نفر ختم نمی شود‪ ،‬بلکه یک مجموعه درگیر است و مافیایی‬ ‫در اینجاست که دالیل واکنش های خشمگینانه واشنگتن‬ ‫حرفه ای وجود دارد و این وضعیت ایجاب می کند که همگان‬ ‫در قبال حرکت های اعتراضی و انقالبی در یمن هم اشکار‬ ‫کامال هوشیار باشند تا ان را برای مردم برمال کنند‪».‬‬ ‫می گردد‪ .‬انچه مسلم است هم امریکا و هم عربستان از روند‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪59‬‬ ‫«هفت» ممتد‬ ‫فرهنگ‬ ‫فکرمی کردند می خواهم‬ ‫«هفت» را نابودکنم‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫گفت وگوی مثلث با محمود گبرلو‬ ‫از سیاست تا هنر‬ ‫چند سالی بود که مدام این ایده مطرح م ی شد که چ را تلویزیون ما در‬ ‫حوزه های سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی نم ی تواند یک ب رنامه نود‬ ‫داشته باشد‪ .‬حاال سه‪ ،‬چهار س��الی م ی ش��ود که هرچند به طور متناوب‪،‬‬ ‫جدی ترین ان در حوزه سینما ازموده و اج رایی ش��ده است‪ .‬ب رنامه هفت از‬ ‫همان شبکه ای پخش م ی شود که ‪ 15‬سال است ب رنامه نود دارد‪.‬‬ ‫عبور از اتش در نیمه های شب‬ ‫درباره روز و ساعت عجیب‬ ‫پخش«هفت»‬ ‫علیرضا بهرامی – فاطمه کریمخان‬ ‫دبیرگروه فرهنگ ‪ -‬روزنامه نگار‬ ‫ش�ما در طول دوران کارتان رون�دی تکوینی را‬ ‫تجرب�ه کرده اید‪ ،‬ی�ک زمانی با گبرل�وی دوران‬ ‫وزارت ارش�اد میرس�لیم مواجهی�م؛ کس�ی که‬ ‫در روزنام�ه رس�الت دبی�ری صفح�ه فرهنگی‬ ‫را می کن�د‪ ،‬بع�د از ان گبرلوی�ی را داری�م که در‬ ‫خبرگ�زاری ف�ارس کار می کند و چند س�ال بعد‬ ‫انجمن منتقدان را راه می اندازد که نشان دهنده‬ ‫نزدیک�ی اش به بدنه س�ینما اس�ت‪ ،‬ام�ا بعد از‬ ‫انجمن بیرون می اید و فعالیت�ش کمی کم رنگ‬ ‫می شود تا می رسیم به جش�نواره فجر سی ام و‬ ‫گبرلویی که برعکس فراستی با ان اجرا و مواضع‬ ‫تندش‪ ،‬اجرای ارامی دارد و در نهایت می رسیم به‬ ‫گبرلوی برنامه هفت؛ گبرلوی اشتی جوی به دنبال‬ ‫مصالحه‪ .‬چه اتفاق�ی می افتد ک�ه از ان گبرلوی‬ ‫افشاگر روزنامه رسالت به این گبرلو می رسیم؟‬ ‫کابینه دوران جنگ بود و فلس�فه راه اندازی اش‬ ‫مخالفت با چپ گرایان کابینه بود‪ .‬خود شما چقدر‬ ‫از نظر فکری با ان جریان منطبق و همراه بودید؟‬ ‫ان زمان کار ها تلفیقی از اندیش��ه و تفکر بود‪ .‬در‬ ‫روزنامه هم چند گروه حضور داشتند‪ ،‬یکی گروهی بود که‬ ‫به موتلفه نزدیک تر بود‪ ،‬دیگری خ��ود اقای توکلی بود که‬ ‫روشن تر بود‪ ،‬اقای نبوی بود و افرادی مثل اقای فرشیدی‬ ‫که صفحه ام��وزش و پرورش را اداره می ک��رد‪ .‬خود اقای‬ ‫پرورش هم ذوق ادبی داش��ت‪ ،‬یک روزنامه نگار مسلط به‬ ‫ادبیات بود‪ ،‬در هم��ان زمان روزنامه رس��الت یک فضای‬ ‫فرهنگی جدی داشت‪ .‬به هر حال برای من هم یک موقعیتی‬ ‫بود‪ ،‬وقتی اولین مقاله ام را به روزنامه دادم و اقای نبوی ان‬ ‫را منتشر کرد‪ ،‬من هم خیلی خوشحال شدم اما به هر حال من‬ ‫نزدیک به جریان سیاسی روزنامه رسالت نبودم‪.‬‬ ‫روزنام�ه رس�الت حت�ی در زم�ان جن�گ ه�م‬ ‫موضع گیری های تندی علیه دولت وقت داشت‪،‬‬ ‫خود اقای موس�وی بعدها گفت که نقد های این‬ ‫روزنامه هدایت کننده ما بود‪ ،‬شما چقدر این حرف‬ ‫را قبول می کنید؟‬ ‫من به نگاه سیاسی روزنامه چندان نزدیک نبودم‪،‬‬ ‫اما در مجموع ‪ 50‬درصد این را قبول دارم‪.‬‬ ‫یعنی نقد هایی که رس�الت می کرد‪ ،‬نمی شد این‬ ‫طور تفسیرش کرد که تالش می کند حال کسی‬ ‫را بگیرد؟‬ ‫نه‪ ،‬فضا به ان صورت حال گیری نبود‪ .‬اما به هر حال‬ ‫نقد های جدی به کار مسئوالن وارد بود‪ .‬با این حال تالش‬ ‫می شد که منصفانه برخورد شود‪ .‬مطالب ما تند و شعاری و‬ ‫فحاشی نبود‪ .‬مطالب عدالت خواهانه بود‪ .‬روابط صمیمی بود‬ ‫اما رفتارها گاهی تند می شد‪ .‬گاهی کسانی بودند که مطالب‬ ‫تند می نوشتند‪ ،‬اما اکثر نویسنده های روزنامه سعی می کردند‬ ‫ش�ما در ان مقطع یک نگاه افش�اگرانه داشتید‪،‬‬ ‫نمونه اش ه�م برخ�ی افش�اگری ها از وضعیت‬ ‫سینما بود‪...‬‬ ‫من در ان دوران‪ ،‬دو مسیر برای خودم داشتم‪ ،‬من‬ ‫یک جوان پر شور انقالبی بودم که ارام ارام داشت به تعریفی‬ ‫از سینمای انقالبی می رس��ید‪ ،‬تریبونی به او داده شده بود‪،‬‬ ‫روزنامه رس��الت ان زم��ان در کنار دو روزنام��ه جمهوری‬ ‫اس�لامی و کیهان روزنامه های مهمی بودند‪ .‬ان موقع ‪80‬‬ ‫درصد ذهن من ای��ن بود که در عرص��ه فرهنگی و هنری‬ ‫کاری انجام بدهم‪ .‬نویسنده هایی هم جمع کرده بودم که با‬ ‫ما کار می کردند و ما در صفحه فرهنگی به جز خبر و نقد های‬ ‫سینمایی‪ ،‬نقد موسیقی هم داشتیم‪ ،‬اگر موضعی هم داشتیم‬ ‫ان را صریح می گفتیم‪ .‬در همان زمان درباره دو‪ ،‬س��ه تئاتر‬ ‫نقد هایی نوشتیم که جریان سیاسی انها را نمی پسندید‪ .‬بعد‬ ‫خودشان رفتند برای صفحه ‪ 2‬روزنامه که صفحه سیاسی‬ ‫بود عکس گرفتند و مطلب نوشتند‪.‬‬ ‫ما در صفح��ه فرهنگی کمی روش��ن تر از دوس��تان‬ ‫دیگر در روزنامه بودیم‪ ،‬در همان زمان هم بود که ما برای‬ ‫درگذشت اوینی ویژه نامه منتشر کردیم‪.‬‬ ‫در بیرون روزنامه کسانی بودند که از شما حمایت‬ ‫کنند؟‬ ‫خود من وابس��ته به جریان حوزه هنری بودم که‬ ‫نزدیک به تاج بخش فنائیان بود‪ .‬در س��ینما کس��انی مثل‬ ‫مخملب��اف و محمدرضا هنرمن��د از همان جری��ان بودند‪،‬‬ ‫در جریان ه��ای ادبی هم کس��انی مانند قیص��ر امین پور و‬ ‫سیدحسن حسینی بودند‪ .‬در س��ینما البته دو جریان بود‪ ،‬در‬ ‫حوزه کم کم جریان دیگری هم رو امد که شمقدری‪ ،‬شورجه‬ ‫و سجادپور متعلق به ان بودند‪ ،‬اما من بیشتر به جریان اوینی‬ ‫نزدیک بودم و مقاله های او را دنبال می کردم‪ .‬با این وجود در‬ ‫تمام ان سال ها سعی کرده بودم که استقالل خودم را حفظ‬ ‫کنم‪ .‬در همان زمان بود که نقد تندی روی فیلم «ادم برفی»‬ ‫نوشتم‪ ،‬نه برای اینکه فکر می کردم فیلم خوبی نیست‪ ،‬بلکه‬ ‫برای اینکه معتقد ب��ودم ان فیلم برای ان زمان‪ ،‬مناس��ب‬ ‫نیست‪ .‬جیرانی در این مورد گفته که من گفته ام اگر فیلم ادم‬ ‫برفی اکران شود مردم بیرون می ریزند‪ ،‬در صورتی که من‬ ‫این حرف را نزده بودم‪ ،‬من گفته بودم که این فیلم را حوزه‬ ‫هنری نباید بس��ازد‪ ،‬حوزه هنری باید فیلم هایی بسازد که‬ ‫گفتمان انقالب را ترویج می کنند‪.‬‬ ‫در هم��ان زمان ب��از در تئات��ری یک بازیگ��ر زن با‬ ‫کاله گیس روی صحنه امد‪ ،‬من در مطلبی در این باره نظرم‬ ‫را نوش��تم‪ ،‬بعد مطلب تندی در صفحه ‪ 2‬روزنامه با تصویر‬ ‫ان اجرا منتشر شد‪.‬‬ ‫همین موقع بود که شما از روزنامه خارج شدید؟‬ ‫من بی��ش از ‪ 10‬س��ال در روزنامه رس��الت بودم‪،‬‬ ‫فکرمی کنم که پختگی الزم را داشتم که وارد یک فضای‬ ‫جدید رسانه ای بشوم و کار هم به جایی رسیده بود که تحمل‬ ‫روزنامه برای ما و تحمل ما برای روزنامه سخت شده بود‪ .‬در‬ ‫همان زمان هم بود که فضای رسانه ای داشت تغییر می کرد‪.‬‬ ‫فکر کردم که دوران مکتوب رو به اتمام است‪ ،‬موضوع این‬ ‫بود که در درون رسالت‪ ،‬جریان های روشنفکرتر به راحتی‬ ‫نمی توانستند کار کنند و روزنامه خودش را با نگاه های روز‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫شما در رسالت ‪ 13-14‬سال کار کردید‪ ،‬در همان‬ ‫روزنامه ای که منتسب به یک جریان منشعب از‬ ‫‪1‬‬ ‫نام محمود گب رلو س�ال ها پی�ش ب ه عنوان‬ ‫یک روزنام ه نگار فعال در ح�وزه فرهنگ و هنر‬ ‫رس�انه های اصولگرا شناخته ش�ده بود‪ .‬حاال او‬ ‫پس از ماه ها اج�رای ب رنامه «هفت»‪ ،‬به چهره ای‬ ‫شناخته ش�ده برای عموم مردم و عالقه مندان‬ ‫سینما نیز تبدیل شده است‪ .‬روزنام ه نگار دیروز‬ ‫شاغل در برخی روزنام ه ها و خبرگزاری ها را حاال‬ ‫ب ه عنوان مجری برنامه تلویزیونی م ی شناسند؛‬ ‫ان قدر که حاال دیگر خیل ی ها از یادش�ان رفته‬ ‫اس�ت این برنامه را زمانی فریدون جیرانی اجرا‬ ‫م ی کرد؛ چه رسد به اینکه دیگر این بحث مطرح‬ ‫باش�د که ایا او به هفت برم ی گردد یا نه؛ بحثی‬ ‫که تا هفته ها پس از اغ�از دور جدید این ب رنامه‬ ‫تلویزیونی مطرح بود؛ ب رنام ه ای دیگر که قرار بود‬ ‫مانند برنامه ورزش�ی ‪ 90‬برای شبکه سه سیما‬ ‫مخاطب جذب کند‪ .‬هرچند این کار را تاحدودی‬ ‫انجام داده اما واقعیت این اس�ت که گویا به هر‬ ‫دلیل‪ ،‬تلویزیون در اجرای یک ‪ 90‬س�ینمایی به‬ ‫اندازه ‪ 90‬ورزشی راحت نیست‪ .‬برای بررسی این‬ ‫موضوع و دی�روز و امروز محمود گب رل�و‪ ،‬با او به‬ ‫گفت وگو نشستیم‪.‬‬ ‫که معتدل باشند‪ .‬ما حتی گاهی ساعت ها در مورد موضوع‬ ‫روزنامه بحث می کردیم‪ .‬خود اقای توکلی بسیار مقید بود‬ ‫که مطالب حتما مستدل باشد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫من فک��ر می کنم که اگر این روند طی نمی ش��د‪،‬‬ ‫حتما اش��تباهی رخ داده بود‪ .‬اگر این نب��ود منطقی نبود‪ .‬ما‬ ‫نسلی هستیم که در سال ‪ 42‬به دنیا امده اند‪ .‬همان سال های‬ ‫دس��تگیری امام و ان حال و هوا‪ .‬وقتی انقالب شد‪ ،‬درست‬ ‫در همان هیجان انق�لاب بود که ما وارد عرصه ش��دیم و‬ ‫همان زمان هم دنباله رو اندیشه امام بودیم‪ .‬هنوز به پختگی‬ ‫نرسیده بودیم‪ .‬تازه در ان سال ها بیست و دو سه سال داشتم‬ ‫و عالوه بر ان یک ذوق هنری و تئاتری هم داشتم‪ .‬در همین‬ ‫فضا هم بود که وارد حوزه هنری ش��دم ک��ه خودش مرکز‬ ‫فعالیت های انقالبی بود و من هم در ان فضا با ان ادم هایی‬ ‫که به حوزه می امدند برخوردم‪.‬‬ ‫اولین باری ک��ه به حوزه رفتم یک کس��ی با موتور رد‬ ‫می شد و از من پرس��ید انجا چه می کنم‪ ،‬گفتم می خواهم‬ ‫بروم داخل حوزه‪ ،‬مرا روی ترک موتورش نشاند و برد داخل‪،‬‬ ‫بعد ها فهمیدم که او محس��ن مخملباف بوده است‪ .‬بعد به‬ ‫من گفت که بیا ارش��یو حوزه را راه بینداز و همین ش��د که‬ ‫همکاری من با حوزه شروع ش��د‪ .‬راه افتادم در سطح شهر‪،‬‬ ‫می رفتم به ویدئوکلوپ ه��ای مختلف‪ ،‬فیلم جمع می کردم‬ ‫و خالصه می کردم‪.‬‬ ‫از ان جوان های انقالبی عاشق سینما و امام بودم‪ .‬من‬ ‫در ان فضا یکی‪ ،‬دو مستند ساختم اما مخملباف به من گفت‬ ‫که تو به درد فیلمسازی نمی خوری و به درد همان تحلیل‬ ‫و نوش��تن می خوری‪ .‬من ذوق فیلم س��اختن را نداشتم اما‬ ‫ذوق تحلیل نوشتن را داشتم‪ .‬در ان فضا با کسانی هم مسیر‬ ‫شدم که منتسب به جربان راس��ت بودند‪ ،‬متکی به جریانی‬ ‫بودم که در حزب جمهوری اسالمی بود‪ .‬به واسطه بندر گز‬ ‫که در ان به دنیا امده بودم با کس��انی مثل احمد توکلی که‬ ‫بچه منطقه بهشهر بود اشنا شدم‪ ،‬اقای متکی هم از همان‬ ‫منطقه نماینده ش��ده بود‪ ،‬بعد هم با بچه های شبه قاره هند‬ ‫اشنا شدم و کمی با انها همکاری کردم‪ .‬در ان زمان روزنامه‬ ‫رسالت تازه تاسیس شده بود و اقای توکلی به من گفت که‬ ‫بیا در این روزنامه صفحه فرهنگ��ی را راه بینداز و خب من‬ ‫هم خوشحال بودم که بعد از یک دوره ای از تجربه هایی که‬ ‫کس��ب کرده بودم و اموزش هایی که دیده بودم می شد در‬ ‫روزنامه ای شروع به کار کنم‪.‬‬ ‫بههفت«دیکته»نمی شود‬ ‫بازخوانیمصاحبهقدیمی با‬ ‫ف ریدونجی رانی‬ ‫هفتدرهفته هایجنجالی‬ ‫ازحرف هایکیمیاییتا‬ ‫نقدهایحاتم ی کیا‬ ‫‪61‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫تطبیق بدهد‪.‬‬ ‫موضوع این اس��ت که بعد از انتخاب��ات و رفتاری که‬ ‫اقای ناطق نوری کرد‪ ،‬نگاه ها تا حدودی دچار شکاف شد‪،‬‬ ‫برخی به موتلف��ه نزدیک تر بودند‪ ،‬بری مث��ل اکبر نبوی و‬ ‫سادات نژاد و مانند انها نگاهشان متفاوت بود و دنبال جایی‬ ‫بودند که نظرات را منتشر کنند‪ .‬خود اقای توکلی خودش را‬ ‫جدا کرده و دنبال فضای جدیدی بود که حرف جدیدی در‬ ‫ان بزند‪ ،‬وقتی انجا بحث می کردی��م نگاه این بود که همه‬ ‫دنبال تخریب هستند‪ ،‬در صورتی که من فکر می کردم که‬ ‫این طور نیست‪.‬‬ ‫در همین زمان ب��ود که جریان تاس��یس خبرگزاری‬ ‫فارس پیش امد و من وقتی خواستم کار را با انها شروع کنم‪ ،‬‬ ‫شرط کردم که باید اختیار تام داشته باشم‪.‬‬ ‫زمانی که فارس داشت راه می افتاد‪ ،‬نگاه چه بود؟‬ ‫اول موضوع این بود که رس��انه قوی ایجاد شود‪،‬‬ ‫بار علمی کار را قوی کنیم و یک نگاه اصولگرایی روش��ن‬ ‫داشته باشیم‪ ،‬اما من اعتقاد داشتم که سرباز عرصه فرهنگ‬ ‫هس��تم و می توانم در این عرصه کار کنم‪ .‬برای شروع کار‬ ‫جمعی را به عنوان مشاور انتخاب کردم که از ان جمله مثال‬ ‫اقای وزیریان و شریفی بودند‪ ،‬در نهایت یک شورای فکری‬ ‫راه انداختیم که بتوانیم فعالیت جدید تر و نو تری را س��امان‬ ‫بدهیم‪ .‬در واقع سعی کردیم در خبرگزاری یک منطق فکری‬ ‫درست کنیم و این جریان ادامه داشت تا موضوع جشنواره‬ ‫برلین پیش امد‪.‬‬ ‫و ماجرای معروف معتمداریا‪...‬‬ ‫بله‪ ،‬من به عن��وان نماینده خبرگ��زاری فارس به‬ ‫جش��نواره برلین رفتم‪ .‬در انجا خیلی سریع خبر ها را ارسال‬ ‫می کردم‪ ،‬چون خودم امکانش را داش��تم و نیازی نبود که‬ ‫خبر را در تهران برای کسی بفرستم و او خبر را ارسال کند‪.‬‬ ‫به هر حال‪ ،‬در س��النی که فیلم «کارگران مش��غول کارند»‬ ‫را نمایش می دادند‪ ،‬م��ن هم حاضر ب��ودم و وقتی از خانم‬ ‫معتمداریا برای مصاحبه دعوت ش��د‪ ،‬بدون حجاب جلوی‬ ‫دوربین رفت‪ .‬من این را در گزارش��م نوشتم که ایا باید این‬ ‫طور باش��د‪ ،‬یا اینکه باید ب��ه قوانین داخلی م��ا در انجا هم‬ ‫احترام گذاش��ته ش��ود؟ بعد روزنامه کیهان این را تیتر کرد‬ ‫که چرا این خانم بدون حجاب جلوی دوربین رفته اس��ت و‬ ‫در مطلبش اورد که گبرلو این ط��ور گزارش کرده‪ .‬در حالی‬ ‫که فارس به من ایراد می گرفت که چرا گزارش��م به اندازه‬ ‫کافی تند نبود‪ .‬من می گفتم که برای کارم منطقی دارم‪ ،‬در‬ ‫همان جشنواره بود که مانی حقیقی و جعفر پناهی از حق ما‬ ‫برای داشتن انرژی هسته ای دفاع می کردند‪ ،‬من هم این ها‬ ‫را در گزارشم نوشته بودم‪ ،‬اما این ها به من می گفتند که تو‬ ‫دروغ می گویی‪ ،‬در صورتی که همین موضوع را کیهان هم‬ ‫کار کرد‪ .‬به هر حال‪ ،‬مانی در این ماجرا عصبانی شد اما من‬ ‫سکوت کردم‪ ،‬چون من به منطقی رسیده بودم که می گفت‬ ‫ما به سینما نیاز داریم‪ ،‬چون فقه ما با ان مخالف نیست‪ .‬این‬ ‫منطقی بود که امام با ان جلوی اتش زدن سینماها ایستاد‪.‬‬ ‫شما گفتید که نشس�تید ترک موتور مخملباف و‬ ‫وارد حوزه ش�دید‪ 15 ،‬س�ال بعد‪ ،‬نگاه شما این‬ ‫اس�ت و نگاه مخملباف چیز دیگری است و نگاه‬ ‫فرج اهلل سلحش�ور هم چیز دیگری‪ .‬حاال به نظر‬ ‫شما کدام مسیر درست تر است؟‬ ‫به نظر من مخملباف مس��یر درس��تی نداش��ت‪،‬‬ ‫البته خب ما دنباله رو یک س��ری از ادم ها بودیم‪ .‬به هر حال‬ ‫مخملباف لیدر یک جریان بود و نمی شود این را رد کرد‪ .‬اما او‬ ‫از ابتدا بر اساس اندیشه های شخصی خودش کار می کرد‪ .‬اما‬ ‫ما خیلی سعی می کردیم که اندیشه هایمان را با امام تطبیق‬ ‫بدهیم‪ .‬در حالی که مخملباف مس��یر ش��خصی خودش را‬ ‫می رفت و البته در ابتدا حوزه هنری هم کس��ی را نداشت و‬ ‫او را پذیرفت اما مخملباف خیلی نظرات ش��خصی خودش‬ ‫را اعمال می کرد‪ ،‬از زمانی که فیلم «دستفروش» را ساخت‬ ‫این وضعیت وجود داشت‪.‬‬ ‫سلحش��ور هم که در حوزه بود اطالع��ات و دانش و‬ ‫مطالعه سینمایی اش کم بود‪ ،‬خیلی نمی توانست تبیین کننده‬ ‫درس��تی باش��د‪ ،‬چون نگاهش خیلی محدود بود؛ در حالی‬ ‫که امام خیلی باز تر از این ها فک��ر می کرد‪ .‬برای من همین‬ ‫موضوع مالک بود که امام جلوی سینما س��وزی را گرفت‪.‬‬ ‫چون امام پنج س��ال بعد از انقالب را می دی��د‪ ،‬امام این را‬ ‫می دید که انقالب می خواهد از ابزار سینما استفاده کند‪.‬‬ ‫بعد از جا افتادن ش�ما در فارس ب�ود که موضوع‬ ‫انجمن منتقدان پیش امد ک�ه البته در انتخابات‬ ‫دور سوم ان شما عمال خارج شدید‪ .‬ماجرای ان‬ ‫انتخابات چه بود؟‬ ‫ن�گاه من ای�ن ب�ود ک�ه جریان‬ ‫جیران�ی نم ی توان�د در درون جریان‬ ‫انقلاب باش�د‪ .‬چون فک�ر م ی کردم‬ ‫کسی که م ی اید کار را به عهده بگیرد‪،‬‬ ‫باید تبیی ن کننده اندیشه های انقالب‬ ‫باشد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫جریان هایی بودند که انتظار ها و‬ ‫توقع هایی داش�تند که م ی خواستند‬ ‫به انها پاس�خ داده شود و به نظر من‬ ‫این طور نبود که جریان اقای جیرانی‬ ‫نخواهد به ان موضوع ها عمل کند اما‬ ‫بلد نبود ان خواسته ها را پیاده کند‪.‬‬ ‫در فض�ای سیاس�ی‪ ،‬رش�د‬ ‫فرهنگ�ی اتف�اق نم ی افت�د‪ .‬اب�زار‬ ‫فرهنگی باید قدرتمند باشد تا بتواند‬ ‫جامعه را متعالی کند و سینما یکی از‬ ‫ان ابزار های متعالی است‪.‬‬ ‫م��ن از اول هم خیل��ی معتقد به حض��ور انجمن‬ ‫منتق��دان در خان��ه س��ینما نب��ودم‪ ،‬در مقطع��ی عده ای‬ ‫می خواس��تند ان را منحل کنند اما فکر ک��ردم که اگر این‬ ‫انجمن منحل بش��ود دیگر هیچ وقت دوباره سرپا نخواهد‬ ‫شد‪ ،‬در همان مقطع با دوستانم گفتم که باید این انجمن را‬ ‫حفظ کرد و مجمع را دوباره راه انداختیم‪ .‬من به واسطه اینکه‬ ‫در خبرگزاری بودم فکر می کردند که این قدرت را دارم که‬ ‫ان روزهای بحرانی را پشت سر بگذارم‪ ،‬در نتیجه دو سال‬ ‫اول را طی کردیم و دیدم که درون انجمن هم چندان رو به‬ ‫راه نیست‪ ،‬چون مثال مش��خص نبود که چه کسانی کارت‬ ‫می گیرند‪ ،‬انجمن محدود شده بود به اینکه تنها سالی یک‬ ‫جشن برگزار کند و من معتقد بودم که باید در درون انجمن‬ ‫یک بازنگری شود‪ ،‬اعضا منتقدان و خبرنگاران واقعی این‬ ‫حوزه باش��ند‪ .‬در دور اخر از این رویکرد استقبال نشد و من‬ ‫بیرون امدم‪.‬‬ ‫هم�ان موق�ع از خبرگ�زاری فارس ه�م بیرون‬ ‫امدید‪...‬‬ ‫در هم��ان مقطع در درون فارس هم یک س��ری‬ ‫زمزمه هایی بود که نگرش های سیاسی در حال تغییر کردن‬ ‫هستند و خواسته هایی داشتند که من نمی توانستم ان ها را‬ ‫انجام دهم‪ ،‬اینکه با یک بازیگر درجه سه مصاحبه کنیم و او‬ ‫را مطرح کنیم چیزی نبود که من بخواهم انجام بدهم‪ .‬چون‬ ‫من بیشتر به دنبال تحلیل بودم و انها بیشتر به دنبال این زرق‬ ‫و برق های کار بودند‪.‬‬ ‫همزم��ان ک��ه کار مطبوعاتی می ک��ردم‪ ،‬در واقع در‬ ‫همان دورانی که در رسالت بودم هم سعی می کردم بیشتر‬ ‫خودم را به پشت صحنه بکش��انم و به هر حال مسائل مالی‬ ‫هم مطرح بود که در نتیجه من یک شرکت تبلیغاتی ایجاد‬ ‫کردم و یک دفتر سینمایی هم تاسیس کردم‪ ،‬این جریان ها‬ ‫که در فارس اتفاق افتاد من هم تصمیم گرفتم استعفا بدهم‬ ‫و رفتم به س��مت کاری که قبال اغاز کرده بودم‪ ،‬که در ان‬ ‫‪ 40‬درصد کار سینمایی می کردم و ‪ 60‬درصد هم کار های‬ ‫خودم را می کردم‪.‬‬ ‫بعد از این ه�ا بود که پ�س از چند س�ال غیبت‪،‬‬ ‫ماجرای حضور ش�ما در جش�نواره فجر سی ام‬ ‫پیش امد و بعد کم کم حضورتان در برنامه هفت‪.‬‬ ‫زمانی که مسئولیت هفت را برعهده نگرفته بودید‬ ‫در یک یادداش�ت در وبالگتان خیل�ی تند به نقد‬ ‫این برنامه تلویزیونی پرداختید‪.‬‬ ‫من بر مبن��ای چارچوب های خ��ودم منتقد بودم‪،‬‬ ‫بحث نشس��ت های جش��نواره زمانی پیش ام��د که اقای‬ ‫ضرغامی مسئول معاونت سینمایی بود‪ ،‬من البته تجربه ان‬ ‫کار را هم داشتم‪ ،‬نگاهم براساس تحلیل و کار منتقد مجری‬ ‫بود‪ ،‬نگاه من این بود که جریان جیرانی نمی تواند در درون‬ ‫جریان انقالب باش��د‪ .‬چون فکر می کردم کسی که می اید‬ ‫کار را به عهده بگیرد‪ ،‬باید تبیین کننده اندیشه های انقالب‬ ‫باشد‪ ،‬البته اقای جیرانی روزنامه نگار و فیلمساز بسیار خوبی‬ ‫است اما احساس می کردم که روند کار مطابق با اندیشه های‬ ‫امام و رهبری نبود‪ ،‬در مورد فراس��تی هم ان نگاه تند او را‬ ‫قبول نداشتم و البته فن بیان و استدالل های او را تحسین‬ ‫می کنم ام��ا فکرمی کنم که او نمی توان��د لیدر یک جریان‬ ‫باش��د‪ .‬در ان دورانی هم که او در مجله اوینی کار می کرد‬ ‫یک نویسنده بود و لیدر جریان خود اوینی بود‪ ،‬در حالی که‬ ‫بعد از فوت اوینی این طور جلوه داد که او لیدر بوده اس��ت‪.‬‬ ‫اما در مجموع من به شدت مخالف تک صدایی بودم و فکر‬ ‫می کردم که اگر برنامه تک صدایی باش��د نمی تواند برنامه‬ ‫خوبی از کار دربیاید‪.‬‬ ‫ش�ما معتقد هس�تید که یک برنام�ه تلویزیونی‬ ‫منبعث از فضای سینمایی است یا اینکه می تواند‬ ‫یک نقش سازنده داشته باشد؟‬ ‫من فکر می کنم ک��ه برنام��ه نمی تواند بی هدف‬ ‫باشد‪ ،‬اگر یک برنامه در یک رسانه خصوصی بود ماجرا فرق‬ ‫می کرد اما در رس��انه ملی برنامه باید تبیین کننده سینمای‬ ‫فرهنگ‬ ‫انقالب و نظرات انقالب باشد‪ ،‬بخشی از برنامه البته باید به‬ ‫مسائل داخلی س��ینما هم بپردازد اما بخشی از ان هم باید‬ ‫بیان دیدگاه ها باشد‪.‬‬ ‫من در دورانی که اقای جیرانی برنامه را اداره می کرد‬ ‫تنها یک منتقد بودم که یکی دوبار هم به برنامه دعوت شده‬ ‫بودم‪ .‬من پای ثاب��ت برنامه نبودم و ش��اید دلیلش این بود‬ ‫که جیرانی خیلی نگاه من را دوس��ت نداشت‪ .‬اما به هر حال‬ ‫یک روز به من زنگ زدند و گفتند که در جلسه ای که برای‬ ‫واگذاری مسئولیت برنامه هفت تشکیل شده است شما رای‬ ‫اورده اید برای جانشینی اقای جیرانی‪ .‬من با اعتقادی که به‬ ‫اقای ضرغامی و اقای دارابی داشتم قبول کردم که اگر نیاز‬ ‫هست من انجا باشم‪.‬‬ ‫شما االن هم دریافتی از ان ‪ 24‬گروه دارید؟‬ ‫اولین بار به من گفتند در جلس��ه کار گروه شرکت‬ ‫کنم‪ .‬عده زی��ادی ه��م در ان کارگروه بودن��د‪ .‬من در ان‬ ‫کارگروه خواستم که مانیفس��ت برنامه را به من بگویند‪ ،‬اما‬ ‫چیز مکتوبی به من ندادند که من ببینم استراتژی چیست‪.‬‬ ‫همه حرف ها به صورت شفاهی بود‪ ،‬در همان جلسه‪ ،‬به من‬ ‫گفتند ما چهار انتظار داریم‪ ،‬یکی اینکه کس��ی که کار را به‬ ‫عهده می گیرد‪ ،‬باید مسلط به سینما باشد‪ ،‬بعد دیدگاه های‬ ‫امام و رهبری را بشناسد و تبیین کند‪ ،‬دیگر اینکه رسانه ملی‬ ‫را بشناسد و چهارم اینکه ژورنالیست باشد‪.‬‬ ‫گزینه های دیگری هم غیر از شما مطرح بودند؟‬ ‫مسلم است که من با شرایط سختی کار را شروع‬ ‫برخی می گفتند که این واکنش از ماجرای بحث‬ ‫ده نمک�ی و جیرانی در یک�ی از برنامه های هفت‬ ‫اغاز شد‪.‬‬ ‫وقتی کار را ش�روع کردید ش�رایط برای ش�ما‬ ‫ویژه بود؟ به هر حال کار بعد از جایگزینی احتماال‬ ‫س�ختی هایی داش�ته اس�ت‪ .‬ایا در ان ش�رایط‬ ‫ش�ما با نگاهی که در این ‪ 15-16‬س�ال به ان‬ ‫رسیده اید کار را ش�روع کردید؟ به هر حال شما‬ ‫دیگر ان گبرلوی رسالت هم نبودید اما نمی توانید‬ ‫این را نادی�ده بگیرید ک�ه باید برخ�ی چیز ها را‬ ‫ثابت می کردی�د‪ .‬از طرفی برخ�ی تغییرها برای‬ ‫برنامه‪ ،‬برنامه ریزی شده بود و شما باید پاسخگو‬ ‫می بودید‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫اینها شایعه است‪ .‬من بعد از اینکه قرار شد برنامه‬ ‫هفت را بگیرم‪ ،‬چند جلسه با اقایان داشتم‪ .‬این طور نبود که‬ ‫بگویند به خاطر ان نقد یا ان حرف بود که برنامه را متوقف‬ ‫کردند‪ .‬موضوع این بود که اینها ان جریان اندیشه ای حاکم‬ ‫بر برنامه را نمی پسندیدند و نمی توانس��تند ان را منطبق با‬ ‫چیزی که می خواهند بکنند‪ .‬البته فشار های بیرون هم بود‪،‬‬ ‫از جمله مثال ان نامه ‪ 24‬تشکلی که نوشته بودند و اعتراض‬ ‫کرده بودند‪.‬‬ ‫ان موقع جیرانی درمورد اتفاق هایی که افتاد گفت‬ ‫یک جریان فکری بیرون صدا و س�یما هست که‬ ‫به بخش هایی فشار می اورد و انها یک اتاق فکر‬ ‫تش�کیل داده اند تا موضوع را کنترل کند و از دل‬ ‫ان اتاق فک�ر این تغییر پیش امده مطرح ش�ده‬ ‫است‪ .‬اساس تغییراتی که پیش امد این بود که‬ ‫جیرانی نباش�د یا اینکه یک جریانی بیاید کار را‬ ‫به عهده بگیرد؟‬ ‫فرهنگ‬ ‫من از این چیز هایی که اقای جیرانی گفته اس��ت‬ ‫خبر ندارم‪ ،‬اما تحلیل من این اس��ت ک��ه یک جریان هایی‬ ‫بودند که انتظار ها و توقع هایی داش��تند که می خواستند به‬ ‫انها پاسخ داده ش��ود و به نظر من این طور نبود که جریان‬ ‫اقای جیرانی نخواهد به ان موضوع ها عمل کند اما بلد نبود‬ ‫ان خواسته ها را پیاده کند‪.‬‬ ‫من بخش��ی از ان خواس��ته ها را بحق می دانم؛ اقای‬ ‫جیرانی مس��یر خودش را می رفت و هر روز به مخالفت ها‬ ‫افزوده می شد تا اینکه در نهایت گروه های سیاسی واکنش‬ ‫نشان دادند‪.‬‬ ‫من در جریان انها نیستم‪ .‬وقتی من کار را به عهده‬ ‫گرفتم اصال از گذش��ته چیزی نپرس��یدم‪ .‬من رفتم ازانها‬ ‫پرس��یدم که چه می خواهند و انها این چهار مورد را گفتند‪،‬‬ ‫بعد من گفتم که صبر کنید تا من به یک مانیفس��ت برسم‪.‬‬ ‫رفتم و دوباره خودم را بازس��ازی کردم‪ ،‬دوب��اره مجموعه‬ ‫مقاله های ش��هید اوینی را خواندم‪ ،‬دوب��اره صحیفه نور را‬ ‫خواندم‪ ،‬قوانین را دوباره خواندم و همه اینها را برای خودم‬ ‫به یک دفترچه تبدیل کردم که شد استراتژی برنامه و ان را‬ ‫دادم به اقایان‪ .‬در انجا گفتم که به نظر من الزم است نظام‬ ‫سینمایی را داشته باشیم‪ ،‬باید از فرصت ها استفاده کنیم که‬ ‫نظرات رهبری را تبیین کنیم‪ ،‬بر مبنای جذب حداکثری کار‬ ‫کنیم‪ ،‬مخاطبان را در نظر بگیریم و تکلیف را روش��ن کنیم‬ ‫که چه کسی مقصر است و چه کسی مسئولیت و وظیفه دارد‬ ‫که کار ها را درس��ت کند‪ .‬هنرمند صاحب تفکر‪ ،‬ذوق‪ ،‬فکر‬ ‫خالقیت است و نمی ش��ود تراوش های ذهنی او را محدود‬ ‫کرد‪ ،‬اما این ما هستیم که باید سیاست ها را مشخص کنیم‬ ‫و انها را تبیین کنیم تا هنرمند خودش را مطابق با انها کند‪.‬‬ ‫وقتی ش��ما به کس��ی مجوز داده اید دیگ��ر نمی توانید او را‬ ‫محکوم کنید که چرا این را ساخته ای‪.‬‬ ‫کردم‪ .‬اگر برنامه عادی بود و گذشته ای نداشت حتما کار ما‬ ‫خیلی راحت تر می بود و این همه موج منفی وجود نداشت‪.‬‬ ‫اما وقتی این کار را شروع کردم اول باید ان موج های‬ ‫منفی را اصالح می کردم‪ ،‬باید ثابت می کردم که من مخالف‬ ‫برخی چیز ها نب��ودم هرچن��د منتقد بودم‪ .‬م��ن دنبال این‬ ‫نبودم که چالش��ی ایجاد کنم‪ .‬من نمی خواستم مخاطب ها‬ ‫را از دست بدهم‪ ،‬خود من س��ال ها در جناح ها و طیف های‬ ‫مختلف بوده ام اما باید همه انها را کنار می گذاشتم و طبق‬ ‫ان چیزی ک��ه منطبق با اندیش��ه های نظام اس��ت پیش‬ ‫می رفتم‪ .‬باید این را در نظر می گرفت��م که اگر بخواهم در‬ ‫هفت مطابق با نگاه های جناح��ی پیش بروم مخاطب ها را‬ ‫از دست خواهم داد‪.‬‬ ‫در اغاز کار من با طیف ها و نگاه های مختلف رو به رو‬ ‫بودم‪ ،‬نباید فکر می کردم که حرفی که من می زنم حرف اخر‬ ‫است‪ ،‬ش��اید حرف های من هزاران مخالف و مدافع داشته‬ ‫باشد‪ .‬البته همان موقع خیلی ها که با من مخالفت می کردند‪،‬‬ ‫فکر می کردند که من امده ام انها را بیچاره کنم‪.‬‬ ‫وقتی من وارد برنامه ش��دم‪ ،‬به این نتیجه رسیدم که‬ ‫نگاه را باید مس��تقل تر کرد‪ .‬وقتی برنامه را ش��روع کردم‪،‬‬ ‫درگیر مش��کلی ش��دم؛ در هفته های اول هیچ کس حاضر‬ ‫نبود در برنامه حاضر شود‪ ،‬من برای برنامه اول به ‪ 100‬نفر‬ ‫زنگ زدم‪ ،‬ولی هیچ کس حاضر نشد در برنامه حاضر شود‪،‬‬ ‫تنها کسانی که به من کمک کردند یکی خود اقای فراستی‬ ‫بود که حاضر شد در برنامه باشد و برنامه نقد را تنظیم کرد‬ ‫و کمک و راهنمایی هایی هم کرد‪ ،‬غی��ر از او فرهاد اییش‬ ‫میهمان برنامه بود که برای ب��ازی در فیلم چک به برنامه‬ ‫امد‪ .‬راس��ت گفتار و مهرزاد دانش هم امدند‪ ،‬و برای بخش‬ ‫میزگرد هم ساداتیان و اطیابی امدند و باالخره توانستم ان‬ ‫شب را از س��ر بگذرانم‪ .‬فضایی ایجاد شده بود که خیلی ها‬ ‫به راحتی نمی پذیرفتند‪ ،‬فضای رسانه ای هم منفی شده بود‬ ‫که من فکر می کنم خود اقای جیرانی در ان بی تاثیر نبود‪.‬‬ ‫قرار ما این بود که ش��ب اول اجرا‪ ،‬من و اق��ای جیرانی در‬ ‫اخرین اجرایش در هفت با هم برویم‪ .‬اما این اتفاق نیفتاد‪،‬‬ ‫در صورتی که اگر اقای جیرانی این لطف را به من می کرد‬ ‫می توانست خیلی موثر باشد‪ .‬اقای جیرانی هم البته از رفتار‬ ‫یکی از مدیران تلویزیون ناراحت شد که قبول نکرد ان شب‬ ‫با من برنامه را روی انتن ببرد‪.‬‬ ‫اما در مورد فضای رسانه ای هم این موضوع جالب بود‬ ‫که همان رسانه هایی که ضد برنامه هفت بودند و ان را نقد‬ ‫می کردند همان ها از تغییر ایجاد شده ناراضی بودند‪ .‬انجمن‬ ‫منتقدان علی��ه برنامه هفت بیانیه داده ب��ود اما وقتی اقای‬ ‫‪63‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫جیرانی از برنامه رفت بیانی��ه داد و اعالم حمایت کرد‪ .‬من‬ ‫خیلی از این رفتار ها تعجب کردم‪ .‬فکر می کردم که شاید از‬ ‫من گبرلو خوششان نمی اید‪ .‬همین انجمن منتقدان یک بار‬ ‫هم نگفت که ما خوش��حالیم از اینکه یک نفر از ما حاال در‬ ‫برنامه هفت کار می کند‪.‬‬ ‫ای�ن واکنش ها و فضای س�خت و منف�ی تا کجا‬ ‫ادامه داشت؟‬ ‫من ش��ش ماه تمام درگیر این موضوع بودم‪ ،‬سعی‬ ‫می کردم که هر هفته با مخالف��ان برنامه گفت وگو کنم‪ .‬در‬ ‫ش��ش ماه اول ه��ر روز کارم مالقات با این دوس��تان بود‪.‬‬ ‫بچه های جبهه فکری انقالب لیدر این جریان بودند‪ ،‬بارها با‬ ‫انها گفت وگو کردم‪ .‬سراغ خانه سینما رفتم‪ ،‬با منتقد ها حرف‬ ‫زدم‪ ،‬س��عی می کردم که دیدگاه های جدید خودم را معرفی‬ ‫کنم‪ .‬در رسانه ها بر اس��اس یک بیوگرافی که از من منتشر‬ ‫ش��ده بود همه قضاوت می کردن��د و ان بیوگرافی را بارها‬ ‫منتشر کردند‪ .‬نگاه این بود که گبرلو می اید که چیز هایی را‬ ‫نابود کند‪ ،‬در صورتی که اصال این طور نبود‪.‬‬ ‫بعد از ان شش ماه بود که ما تازه به یک پختگی کامل‬ ‫رسیدیم‪ .‬یک تیم مشاور و یک تیم اجرایی خوب‪ ،‬که از نظر‬ ‫فکری هم سالم بود‪ ،‬جمع کردیم که حرفه برنامه سازی را‬ ‫درک کرده بودند‪ .‬برای من مهم اس��ت که چه چیزی روی‬ ‫انتن می رود و چه حسی را منتقل می کند‪ .‬من سعی می کنم‬ ‫حس هایی که منتقل می ش��ود درس��ت و اصولی باشد‪ ،‬تا‬ ‫مخاطب را از دست ندهیم‪ .‬ارام ارام که به استراتژی رسیدیم‪،‬‬ ‫تکلیف خودم هم روشن شد‪ .‬برنامه ما این بود که تنش را کم‬ ‫کنیم و ارامش را افزایش بدهیم‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫حاال مدت زی�ادی از زمانی که ش�ما کار هفت را‬ ‫ش�روع کرده اید گذشته اس�ت‪ ،‬فکر می کنید که‬ ‫هفت چه چیزی به سینمای ما اضافه کرده است‬ ‫که اگر نباشد از دست می رود؟‬ ‫من بر اساس نظرات مردم‪ ،‬تماس ها و مطبوعات‬ ‫می گویم به نظر می اید که نسبت به سینما نگاه منفی نیست‪.‬‬ ‫در گذشته طوری بود که هفت نگاه ها را به سینما منفی کرده‬ ‫بود و مردم ترجیح می دادند که فیلم های خارجی ببینند‪.‬‬ ‫فیلمساز ها هم دچار یک دلزدگی از جریان نقد بودند‬ ‫و معموال منتقد ها اهمیت نمی دادن��د مگر به انهایی که به‬ ‫خودشان نزدیک بودند‪ .‬ما تالش کردیم که کمی این فضا را‬ ‫ارام کنیم‪ ،‬یک فضایی ایجاد کنیم که در ان هنرمند بتواند با‬ ‫مردم حرف بزند‪ .‬تالش کردیم که نگاه مردم و مسئوالن را‬ ‫به سینما مثبت کنیم‪ .‬اگر هفت چنین تاثیری گذاشته باشد‪،‬‬ ‫موفق بوده است‪ .‬سینما به هدف خودش که برقراری رابطه‬ ‫خوب با مردم است می رسد‪.‬‬ ‫در برنامه زنده یک س��ری تاکتیک هایی الزم است‪،‬‬ ‫الزم اس��ت که فضای باز برای هنرمند ها باش��د و من هم‬ ‫دوس��ت دارم که این فضا باش��د‪ .‬به هنرمند بای��د با دیده‬ ‫احترام نگاه ش��ود‪ .‬ما به دنبال تخریب اس��طوره ها نیستیم‪.‬‬ ‫اگر این نگاه را ترویج کنیم‪ ،‬می شود فضا را برای خالقیت‬ ‫هنرمندان مهیا کرد‪.‬‬ ‫در فضای سیاسی‪ ،‬رشد فرهنگی اتفاق نمی افتد‪ .‬ابزار‬ ‫فرهنگی باید قدرتمند باشد تا بتواند جامعه را متعالی کند و‬ ‫سینما یکی از ان ابزار های متعالی است که می تواند با قدرت‬ ‫در جامعه تاثیرگذار باش��د‪ ،‬می تواند کاری کند که مردم از‬ ‫شرایط بیزار باشند یا برعکس ان‪ .‬هنرمند می تواند لیدر باشد‬ ‫و به همین دلیل هم نباید او را تخریب کرد‪ .‬به من می گویند‬ ‫که چرا برخی افراد را به برنامه ام دعوت می کنم‪ ،‬چرا ان اقا‬ ‫که همسر یک خواننده است را به برنامه دعوت کرده ایم که‬ ‫پرونده دارد‪ .‬اما من خواسته ام این بود که به هنر توجه شود‪.‬‬ ‫اتفاقا جالب است که شما چند هفته ای است که‬ ‫کسانی را به عنوان میهمان می اورید که کمتر در‬ ‫تلویزیون حاضر شده اند‪ ،‬انگار که یک احساس‬ ‫نیازی در طرفین وجود داشته است‪.‬‬ ‫هفت در مس��یری قرار گرفته اس��ت ک��ه اعتماد‬ ‫متقابل به وج��ود بیاورد‪ .‬هفت این خدم��ت را به تلویزیون‬ ‫کرده است که به هنرمندان امکان بدهد با مردم در تماس‬ ‫باشند‪.‬‬ ‫در همین موضوع دعوت اقای کیمیایی‪ ،‬مثال سال ها‬ ‫بود که تلویزیون می خواس��ت او را دعوت کند اما او قبول‬ ‫نمی کرد‪ ،‬من چندین بار از او خواهش کردم که در این برنامه‬ ‫حاضر شود‪ .‬در صحبت هایم هم گفتم که اگر از شما گله مند‬ ‫بودند اجازه نمی دادند که این برنامه برگزار شود و شما هم‬ ‫اگر مکدر بودید از کشور می رفتید‪ .‬اما حاال که هستید چرا از‬ ‫این تریبونی که فراهم شده است استفاده نکنید؟‬ ‫اقای کیمیایی فکر می کرد که حرف هایش سانس��ور‬ ‫می ش��ود‪ ،‬من قول دادم که می تواند راحت باشد و حرفش‬ ‫را بزند‪ .‬من به هر حال یک مجری معمولی نیس��تم‪ .‬من هم‬ ‫برای خ��ودم دیدگاه هایی دارم و صاحب نظر هس��تم و اگر‬ ‫حرفی غلط باشد س��عی می کنم ان را تصحیح کنم‪ .‬با همه‬ ‫این توضیحات بود که اقای کیمیایی حاضر شد در ان برنامه‬ ‫حضور پیدا کند و من فکر می کن��م که با این کارش دوباره‬ ‫احیا شد و رسانه ملی هم نشان داد که یک تریبون ازاد است‪.‬‬ ‫قبل از برنامه از من پرس��ید که خط قرمز چیست‪ ،‬من گفتم‬ ‫که شما ازاد باش و هر طور که راحتی حرفت را بزن‪ ،‬اگر الزم‬ ‫شد کسی پاسخ دهد او را روی خط می اوریم و حرف هایش‬ ‫را می ش��نویم‪ ،‬در مصاحبه هم یک ارامش��ی ایجاد شد که‬ ‫حرف هایش را بزند‪.‬‬ ‫نظر اقای ضرغامی در مورد حض�ور کیمیایی در‬ ‫برنامه شما چه بود؟‬ ‫من قبل از اینکه برنامه مهیا ش��ود از او پرس��یده‬ ‫بودم و مخالفتی نکرده بودند‪ ،‬اما بعد از برنامه نپرسیدم که‬ ‫نظرشان چیست‪.‬‬ ‫نظر باقی مدیران تلویزیون چه بود؟‬ ‫واقعیتش این اس��ت که به جز اقای دارابی کسی‬ ‫از من تشکر نکرد‪ ،‬اقای ش��ریعت پناه مدیر گروه هم خیلی‬ ‫از برنامه راضی بود‪ .‬بعدا به من گفتند که صد هزار نفر فیلم‬ ‫برنامه را دانلود کرده ان��د‪ ،‬تیتر چند روز نامه هم ش��د و ان‬ ‫شب برنامه ما بیشترین پیامک ها را دریافت کرد‪ .‬اما به جز‬ ‫مدیر گروه و اقای دارابی کسی در مورد برنامه نظری نداد‪.‬‬ ‫البته بازتاب ها مختلف بود‪ ،‬در براب��ر اکثریت مثبت‪ ،‬برخی‬ ‫رس��انه ها مثل یالثارات حرف های توهین امیزی زدند‪ .‬من‬ ‫فکر می کنم که نگاه انها غلط است‪ .‬همه انهایی که در این‬ ‫کشور زندگی می کنند دلسوز هس��تند‪ ،‬نمی شود گفت که‬ ‫هر کسی که مخالف من است را قبول ندارم‪.‬‬ ‫اتفاق�ا در هم�ان برنام�ه صحبت�ی کردی�د در‬ ‫م�ورد ات�ش زدن س�ینماها در اول انقلاب ک�ه‬ ‫واکنش هایی را در پی داشت‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬اقای کیمیایی انجا اجازه ن��داد که من حرفم‬ ‫را کامل کن��م‪ .‬برای من هم��ان اظهارنظری ک��ه امام در‬ ‫مورد اتش زدن س��ینما کردند مهم اس��ت‪ .‬جریانی بود که‬ ‫اعتقاد داشت سینما ها را باید اتش زد‪ ،‬اما اظهارنظر امام در‬ ‫بهشت زهرا(س) به شدت در این موضوع موثر بود و من هم‬ ‫دنباله روی همان نظر هستم‪.‬‬ ‫جریان نقد در برنامه چطور است؟‬ ‫در فضای سیاسی‪ ،‬رش�د فرهنگی اتفاق‬ ‫نمی افتد‪ .‬اب�زار فرهنگی بای�د قدرتمند‬ ‫باش�د تا بتواند جامع�ه را متعال�ی کند و‬ ‫سینما یکی از ان ابزار های متعالی است‬ ‫که می تواند با قدرت در جامعه تاثیرگذار‬ ‫باش�د‪ ،‬می توان�د کاری کند ک�ه مردم از‬ ‫شرایط بیزار باشند یا برعکس ان‪.‬‬ ‫من به هفت از این نظر نم��ره خوبی می دهم‪ ،‬من‬ ‫س��عی کرده ام که از جریان تک صدایی فاصل��ه بگیرم اما‬ ‫واقعیت این است که متاسفانه منتقدان عالم و اگاه انقدر ها‬ ‫نداریم‪ .‬هفت نشان داد که نقد به معنی واقعی کلمه می تواند‬ ‫مطرح باش��د‪ .‬من برای انتخ��اب منتقد به دنبال کس��انی‬ ‫می گردم که هم بار علمی خوبی داشته باشند و هم بتوانند‬ ‫سخنوران خوبی در برنامه زنده باشند‪ .‬االن فکر می کنم که‬ ‫در مجموع نگاه هفت در این قسمت خیلی بهتر شده‪ ،‬حتی‬ ‫گاهی می تواند جنبه اموزشی هم داش��ته باشد‪ .‬به هر حال‬ ‫انتقاد من به منتقدان ما این اس��ت که چارچوب هایش��ان‬ ‫خیلی کوچک است‪ ،‬در حالی که نگاه سینما خیلی باز است‪.‬‬ ‫اگر قرار باش��د که منتقدان ما حرف بزنند باید نگاهشان را‬ ‫وسیع تر کنند‪.‬‬ ‫جالب اس��ت این را به ش��ما بگویم که م��ن اول که‬ ‫می خواستم مسئولیت این برنامه را قبول کنم فکر می کردم‬ ‫نهایتا دو روز در هفته وقتم را می گیرد اما االن هر شش روز‬ ‫هفته ام درگیر این کار اس��ت‪ ،‬همه وقت��م را دارم می گذارم‬ ‫که هم��ه کتاب ها و نوش��ته ها را مطالعه کن��م و اطالعاتم‬ ‫به روز باشد‪.‬‬ ‫اقای فراس�تی بعد از اینکه برنامه هفت را ترک‬ ‫کرد‪ ،‬گفت که حضورش در هف�ت بعد از جیرانی‬ ‫یکی از اش�تباه های زندگی اش بوده است‪ ،‬نظر‬ ‫شما در این مورد چیست؟‬ ‫به هر حال هر کس��ی مس��یر خودش را در زندگی‬ ‫دارد‪ .‬روزی که من از فراستی خواستم اجازه بدهد منتقدان‬ ‫دیگری هم در برنامه حاضر باشند‪ ،‬گفت یا من به تنهایی در‬ ‫برنامه خواهم بود یا اینکه اصال نمی خواهم در برنامه باشم‪.‬‬ ‫من هم این نگاه را قبول ندارم و مایل بودم که دیگران هم‬ ‫در برنامه حاضر باشند‪ .‬البته مس��عود نگاه هایی داشت که‬ ‫خیلی ما را اذیت می کرد‪ ،‬ه��ر هفته یک نظر جدید در مورد‬ ‫دستمزدش داشت‪ ،‬یا مثال دو ساعت قبل از برنامه می گفت‬ ‫که فالنی نباید در برنامه باشد و من مجبور بودم بگویم که‬ ‫این فرد در برنامه نباشد و این برای من بد بود‪ .‬به هر حال هر‬ ‫کارشناس برنامه ای یک شرح وظایفی دارد‪ ،‬نمی تواند همه‬ ‫را تحت تاثیر نظر خودش قرار بدهد‪ .‬من هم در سردبیری‬ ‫رفتارم نشات گرفته از رفتار رس��انه ای ام است و انتظار دارم‬ ‫که نظر من را بپذیرند و وقتی این اتف��اق نمی افتد‪ ،‬من راه‬ ‫خودم را خواهم رفت‪.‬‬ ‫همی�ن االن برخی فیلم ه�ا دچار مش�کل اکران‬ ‫هستند‪ ،‬فیلم هایی مثل عصبانی نیستم و قصه ها‪،‬‬ ‫نظر ش�ما در مورد ای�ن اش�کال های پیش امده‬ ‫چیس�ت و ایا این فیلم ه�ا در برنامه ش�ما جایی‬ ‫خواهند داشت؟‬ ‫عصبانی نیستم‪ ،‬فیلمی است که هم پروانه ساخت‬ ‫گرفته است‪ ،‬هم پروانه نمایش اما مشکالت از انجایی پیش‬ ‫می اید که معموال ان چیزی که به گوش اقایان می رسد ان‬ ‫چیزی نیست که واقعا هست‪ .‬ما وقتی موضوعات را تحلیل‬ ‫می کنیم انها را تند می کنیم‪ .‬در م��ورد همین برنامه ای که‬ ‫اقای کیمیایی در ان بود‪ ،‬به من گفتند که چرا باید نام سعید‬ ‫امامی در برنامه مطرح بش��ود‪ ،‬من گفتم اقایان من نماینده‬ ‫نظام در این برنامه هستم‪ ،‬ش��ما باید بدانید که نظام با این‬ ‫حرف ها تغییر نمی کن��د و دچار اخالل نمی ش��ود‪ .‬ما برای‬ ‫خودمان یک اصول��ی داریم‪ ،‬و حاال اگر فک��ر می کنیم که‬ ‫این اصول درس��ت اس��ت پس اینها می توانند از خودشان‬ ‫دفاع کنند‪ .‬به نظر من خط قرمز ها مشخص است‪ ،‬رهبری‬ ‫در هر کشوی خط قرمز است‪ ،‬اس��تراتژی تنظیم می کند و‬ ‫امید می دهد‪ ،‬غیر از او شما درباره هر کسی می توانی حرف‬ ‫بزنی‪ .‬خانم بنی اعتماد که حاال فیلم قصه ها را ساخته همان‬ ‫کسی است که فیلم گیالنه را ساخته‪ ،‬نمی شود از او انتظار‬ ‫داشت که نگاهی مثل نگاه حاتمی کیا داشته باشد‪ ،‬این دلیل‬ ‫نمی شود که بگویی نگاه تو بیخود است‪.‬‬ ‫چرا انها به «هفت» می ایند؟‬ ‫نگاهی به «امروز» برنامه ای تلویزیونی با مالحظاتش‬ ‫‪3‬‬ ‫دو سال قبل وقتی تنها برنامه س��ینمایی تلویزیون از‬ ‫فریدون جی رانی گرفته و به محمود گب رلو سپرده شد‪ ،‬خیل ی ها‬ ‫فکر نم ی کردند ک��ه «هفت» دیگر بتواند کمر راس��ت کند؛‬ ‫هفتی که ان روزها ویژگ ی اش میمیک خاص جی رانی‪ ،‬لحن‬ ‫صحبت او با میهمانان به عنوان یک کارگردان‬ ‫و لحن بی ش از حد منفی مس��عود فراس��تی‬ ‫نسبت به س��ینمای ای ران بود و خوب یا بد با‬ ‫همین ویژگی داش��ت خودش را س��ر زبان ها‬ ‫م ی انداخت‪.‬‬ ‫اما کیست که نداند دیکته نانوشته غلط‬ ‫ندارد؟ جی رانی به عنوان یک روزنامه نگار سابق‬ ‫و یک کارگردان امروز‪ ،‬از یک سو باید با خطوط‬ ‫قرمز بیشمار تلویزیون کنار م ی امد‪ ،‬از سویی در‬ ‫جایگاه مجری ای م ی نشست که خودش یکی‬ ‫از کارگردانان جنجالی سینمای ای ران بود و از‬ ‫سوی دیگر‪ ،‬سینماگرانی را به گفت وگوی زنده‬ ‫فرام ی خواند که بعضی از انها با پدیده مخاطب‬ ‫‪ 20 – 15‬میلیون نفر بیگان��ه بودند و بعضی‬ ‫دیگر هم به سبب خط کش ی های سیاسی یا‬ ‫حتی سلیقه ای با «هفت» و سیاست تلویزیون‬ ‫کنار نم ی امدند‪.‬‬ ‫نهایتا نظریات جی رانی به مذاق خیل ی ها خوش نیامد و‬ ‫«هفت» به گب رلویی سپرده شد که سابقه اجرای تلویزیونی‬ ‫نداشت و چند سالی بود که نقد را به طور جدی کنار گذاشته‬ ‫بود‪.‬گب رلو که به واس��طه چندین س��ال فعالیت��ش در حوزه‬ ‫روزنامه نگاری و نقد در میان س��ینماگران شناخته شده بود‪،‬‬ ‫«هفت» را در شرایطی تحویل گرفت که جو منف ی ای درباره‬ ‫ان ش��کل گرفته بود و در س��ال نخس��ت‪ ،‬هم ب رای دعوت‬ ‫میهمان ها کار سختی پیش رو داشت و هم باید طوری جلو‬ ‫م ی امد که مخاطب‪ ،‬ب رنامه او را پس نزند‪.‬‬ ‫اما در سال دوم ورق برگش��ت و گب رلو که در سال اول‬ ‫توانس��ته بود جایگاه خود را در این ب رنام��ه پ ربیننده کمی تا‬ ‫حدودی تثبیت کن��د‪ ،‬لحن خاص خود را ه��م در مواجهه با‬ ‫میهمان ها پی دا کرد؛ لحنی توام با احترام و در شان سینماگران‬ ‫ان هم در زمانی که س��ازمان س��ینمایی و مدی��ران ان‪ ،‬هر‬ ‫روز چالش جدیدت��ری را در مقابله با س��ینمای نجیب ای ران‬ ‫جس ت وجو م ی کردند‪.‬‬ ‫البته در همین روزها‪ ،‬باز هم کس��انی که همه چیز را‬ ‫ب رای خود م ی دیدند و «هفت» را به عنوان یک میدان کارزار‬ ‫عبورازاتشدرنیمه هایشب‬ ‫درباره روز و ساعت عجیب پخش « هفت»‬ ‫علی افشار‬ ‫‪4‬‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫مهم ترین ویژگی هفت فعلی‪ ،‬در استقاللش نهفته است‪.‬‬ ‫استقالل از همه فشارهای این طرف و ان طرف‪ .‬محمود گب رلو‬ ‫باید از این اتش بگذرد تا حرمت گ��ذاری به هنرمند‪ ،‬احترام به‬ ‫مخاطب‪ ،‬ادبیات تعامل و مناظره‪ ،‬نقدپذیری و مقابله با تندروی‬ ‫و توهین را ب رای مخاطبانش (مردم‪ ،‬اهالی سینما از طی ف های‬ ‫مختلف‪،‬کارشناسان‪،‬دانشجویانومخاطبانتخصصیسینما‬ ‫و البته مدی ران و متولیان فرهنگی و سینمایی) جا بیندازد‪ .‬شاید‬ ‫از نگاه ب رنامه ریزان‪ ،‬عبور از این اتش ‪ ،‬فقط در نیمه های شب‬ ‫جواب م ی دهد!‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫هفت فعلی با هفت قبلی شاید در ظاهر و دکور‪ ،‬در ان‬ ‫چند پرده قرمزرنگ اویزان و ان چن��د حلقه رنگ و رو رفته‪،‬‬ ‫شباهت هایی داشته باش��د اما واقعیت این است که حسی‬ ‫که هفت فعلی به مردم منتقل م ی کند‪ ،‬به کلیت حس ان‬ ‫روزهای هفت ربطی ندارد‪.‬‬ ‫گرچه شعار «هفت ب رای سینمای ای ران» هم از هفت‬ ‫قدیم امده اما به نظر م ی رس��د حاال به معن��ای واقعی این‬ ‫ش��عار تحقق یافته اس��ت‪ .‬حاال اشک فیلمس��از از اینکه‬ ‫فیلمش در این برنامه نقد م ی شود‪ ،‬درنم ی اید‪ .‬حاال شکل‬ ‫نقد از س��خنرانی ب��ه مباحثه درام��ده‪ .‬ح��اال هنرمندان از‬ ‫طی ف های مختلف م ی ایند‪ ،‬روی صندلی هفت م ی نشینند‬ ‫و حرف هایش��ان را با خیال راحت م ی زنند و م ی روند‪ .‬حاال‬ ‫تهی ه کننده‪ ،‬سردبیر و مجری برنامه از کسی خط نم ی گیرد‬ ‫و به کسی باج نم ی دهد‪.‬‬ ‫این «هفت» البته طبیعی اس��ت اقلیتی که مسبب‬ ‫رفتن فریدون جی رانی از «هفت» بودند را ارضا نکند‪ .‬برخی‬ ‫نگاه ها انقدر افراطی م ی شود که از مقوله اقناع افکارعمومی‬ ‫فاصله م ی گیرند و هنر را در متکلم وحده بودن م ی دانند‪.‬‬ ‫نیاز داشتند‪ ،‬سعی کردند ب رنامه را صحنه یکه تازی خود کنند‬ ‫که گویا ناکام ماندند؛ دقیقا مانند ابوالقاسم طالبی که اتاق فکر‬ ‫سری اول ب رنامه روی انگشت او م ی چرخید اما در سری جدید‬ ‫سهمی در ب رنامه نداشت و پس از انکه بعد از دوسال به دلیل‬ ‫بزرگداش��تش به «هفت» امد‪ ،‬وارد تقابلی شد که به دلیل از‬ ‫کوره درنرفتن مجری‪ ،‬چندان به نفعش تمام نشد‪.‬‬ ‫در هر ص��ورت گب رلو به رغ��م بعض��ی از ای راداتش در‬ ‫اجرای یک ب رنامه زنده پ ربیننده‪ ،‬حاال با اس��تفاده از احترام به‬ ‫هنرمندان در پشت صحنه و جلوی دوربین برنامه ‪ ،‬توانسته‬ ‫رابطه بس��یار خوبی با انها ایجاد کند‪ .‬او همچنین توانسته‬ ‫به مدی ران تلویزیون ثابت کن��د که م ی تواند‬ ‫مصاحب ه ش��وندگان را به نوعی مدیریت کند‬ ‫که نه تنها پ��ا را از خطوط قرم��ز واقعی (و نه‬ ‫س��لیقه ای) تلویزی��ون فراتر نگذارن��د‪ ،‬بلکه‬ ‫مخاطب نی��ز از دی��دن بعض��ی چهره ها در‬ ‫تلویزیون نظام احساس خوبی پی دا کند‪.‬‬ ‫اعتماد سینماگران و مدی ران تلویزیون به‬ ‫برنامه «هفت» سبب شده که گب رلو بتواند در‬ ‫دوماه پیاپی‪ ،‬مسعود کیمیایی‪ ،‬رضا میرکریمی‪،‬‬ ‫ابوالفض��ل پورعرب‪ ،‬رضا کیانی��ان و اب راهیم‬ ‫حاتم ی کیا را به ب رنامه اش بیاورد؛ سینماگرانی‬ ‫یدانند که هر کدام عالوه‬ ‫که فعاالن رسانه ای م ‬ ‫بر اقتضائات ش��ان ب رای حضور در تلویزیون‪،‬‬ ‫سفره دل ش��ان را س��خت روبه روی مخاطب‬ ‫‪ 20‬میلیونی باز م ی کنند اما این اتفاق رخ داد و‬ ‫هر کدام سخنان جالبی را بر زبان جاری کردند‬ ‫که چندین روز محل بحث رسانه ها بود‪.‬‬ ‫«هفت» در حال حاضر توانسته اعتماد سینماگران را به‬ ‫خود جلب کند و شاید اگر بتواند چند سینماگر شاخص دیگر‬ ‫مانند ناصر تقوایی‪ ،‬رخشان بن ی اعتماد و‪ ...‬را روی انتن بیاورد‪،‬‬ ‫هم شکستن خطوط قرمز فرضی و سلیقه ای را کامل م ی کند‬ ‫و هم تلویزیون را به پایگاهی تبدیل م ی کند که تمام گروه های‬ ‫سینمای ای ران م ی توانند با حفظ خطوط قرمز واقعی نظام و‬ ‫ی در ان داشته باشند‪.‬‬ ‫انقالب‪ ،‬سهم ‬ ‫فرهنگ‬ ‫ساعت ‪ 23:45‬جمعه‪ .‬ش��نبه باید بخشی از مخاطبان‬ ‫تلویزیون خود را ب رای حضور صبحگاهی در محل کار اماده‬ ‫کنند و انها که عالقه مند به سینما هس��تند‪ ،‬ناچارند ب رای‬ ‫نشس��تن پای تنها برنامه جدی س��ینما در تلویزیون‪ ،‬قید‬ ‫استراحت جمعه شب را بزنند‪.‬‬ ‫پای جعبه جادویی م ی نش��ینند و سعی م ی کنند بر‬ ‫خواب خود غلبه کنن��د‪ .‬بخش هایی از برنام��ه م ی گذرد‪.‬‬ ‫س��اعت که از ی��ک و دو م ی گ��ذرد‪ ،‬با چ��وب کبریت هم‬ ‫نم ی شود جلوی افتادن پلک ها را گرفت‪.‬‬ ‫در کاربل��دی فری��دون جی ران��ی و تیم��ش ش��کی‬ ‫ندارم‪ ،‬ام��ا ان روزها‪ ،‬ان روزهای تلخ‪ ،‬همه ب��ه یاد داریم که‬ ‫فشارها برنامه ای را که م ی توانس��ت سینمای ای ران و سواد‬ ‫مخاطبانش را متحول کند‪ ،‬به چه روزی انداخت‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪65‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫که م ی گویند ب رنامه هفت مدتی است که دارد تالش م ی کند‬ ‫وارد چالش هایی بشود که تا به حال نشده است‪ ،‬درباره اینکه‬ ‫چالش��ی بوده که با وجود عالقه مندی نتوانند به ان بپردازند‪،‬‬ ‫گفته بود‪« :‬یکی از مسائل مهم‪ ،‬خانه سینما بود که باید در ابعاد‬ ‫مختلف بحث م ی کردیم‪ .‬حتی ما رفتیم به سمت اجازه گرفتن‬ ‫ب رای برگزاری یک میزگرد که هم اقای عسگرپور و هم اقای‬ ‫رسایی قبول کردند‪ ،‬اما با وجود هم ه سماجت ها نتوانستیم این‬ ‫کار را بکنیم و شاید در ان برهه باید این اتفاق م ی افتاد‪ .‬البته نه‬ ‫به جانبداری و مخالفت از کسی‪ ،‬بلکه باید تحلیلی م ی شد و‬ ‫ب رنام ه «هفت» نباید ب ی تحلیل از کنار ان م ی گذشت‪».‬‬ ‫چرا مسعود فراستی؟‬ ‫به هفت«دیکته» نمی شود‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪66‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫‪5‬‬ ‫بازخوانی مصاحبه قدیمی با فریدون جیرانی‬ ‫فری��دون جی رانی را ک��ه کارگردان��ی فیلم هایی چون‬ ‫ب و اتش»‪« ،‬ساالد فصل»‪« ،‬پارک‬ ‫«قرمز»‪« ،‬ش��ام اخر»‪« ،‬ا ‬ ‫ وی»‪« ،‬قصه پریا» و سه فیلم «ستاره ها» (درباره پشت صحنه‬ ‫سینمای ای ران) را برعهده داش��ته است‪ ،‬عالوه بر فیلمسازی‬ ‫به عنوان یک فعال مطبوعاتی قدیمی م ی شناسیم که به گفته‬ ‫خودش چند سالی م ی شود از مطبوعات بازنشسته شده است‪.‬‬ ‫او دهه ‪ 70‬سردبیری مجله «س��ینما» را برعهده داشت‬ ‫و حاال چند س��الی م ی ش��ود که در عرصه مطبوعات فعال‬ ‫نیست اما با تهی ه کنندگی‪ ،‬کارگردانی و اجرای ب رنامه تلویزیونی‬ ‫«هفت» نشان داد که روحی ه ژورنالیست ی اش را از دست نداده‬ ‫است؛ ب رنامه ای که حاشی ه های مختلفی را پشت سرگذاشت تا‬ ‫در نهایت به خروج او و تیم اجرای ی اش از این ب رنامه انجامید‪.‬‬ ‫فریدون جی رانی در روزهای پایانی سال ‪ 90‬در شرایطی‬ ‫که سینمای ای ران اسکار بهترین فیلم خارجی را گرفته بود‪ ،‬از‬ ‫س��وی دیگر با اعالم انحالل خانه سینما‪ ،‬سازمان سینمایی‬ ‫اعالم موجودیت کرده بود و س��ینمای ای ران سال پرخبری را‬ ‫ی که یک سال از اجرای‬ ‫پشت سر گذاشته بود‪ ،‬همچنین درحال ‬ ‫ب رنامه هفت م ی گذشت با هفته نامه «مثلث» گفت وگو کرد‪ .‬او ‬ ‫ترجیح داد با دیدگاه کارشناس ی اش به عنوان یک فیلمساز اهل‬ ‫رسانه‪ ،‬درباره شرایط سینمای ای ران سخن بگوید؛ شرایطی که‬ ‫او خودش به عنوان فیلمس��از فیلم بعدا جنجالی «من مادر‬ ‫هستم» را که سال ‪ 89‬س��اخته بود‪ ،‬پشت خط اکران داشت و‬ ‫فیلمنامه جدیدش «خانم» ب رای ساخت‪ ،‬مجوز نگرفته بود‪.‬‬ ‫او همچنین درباره ب رنامه «هفت» که پس از حضورهایی‬ ‫در ب رنامه «دو قدم مانده به صبح» تهیه و اجرای ان را برعهده‬ ‫گرفته بود‪ ،‬گفت‪« :‬چون تلویزیون خصوصی نیس��ت‪ ،‬رقیب‬ ‫ن��دارد و تابع اصول و مقرراتی اس��ت ک��ه ان را ملزم م ی کند‬ ‫یکس��ری چیزها را رعایت بکند‪ ،‬بناب راین در این شرایط اتفاق‬ ‫ی اس��ت‪ .‬اما اگ��ر از زاویه دیگری‬ ‫ب رنامه «هفت»‪ ،‬اتفاق مهم ‬ ‫بخواهیم نگاه کنی��م و بخواهیم بدون درنظ��ر گرفتن این‬ ‫اسی ب شناس��ی صحبت کنیم‪ ،‬در این شرایط «هفت» شاید‬ ‫اتفاق مهمی نباشد‪ .‬البته در این شرایط‪ ،‬تحلیل من این است‬ ‫ی افتاده و ان هم این است که‬ ‫که از سال گذش��ته اتفاق مهم ‬ ‫یک ب رنامه زنده وارد عرصه ای شده که در عین حال که سعی‬ ‫کرده کاس��ت ی هایش را برطرف کند اما وارد عرصه ای شد که‬ ‫هیچ برنامه تلویزیونی در زمینه س��ینما با این صراحت وارد‬ ‫ان نشده بود‪.‬‬ ‫س��ینما در تلویزیون و ن��ه در مطبوعات همیش��ه با‬ ‫چالش های جدی روبه رو بود و این روند مانع م ی شد که مثال‬ ‫بتوانی اس��کار را در تلویزیون پخش کنی و درب��اره بازیگران‬ ‫س��ینمای قبل از انقالب و بع��د از انق�لاب صحبت بکنی‬ ‫و بپردازی به تصویری از س��ینمایی که ش��اید قبال کس��ی‬ ‫نم ی توانست به ان بپردازد‪ .‬بناب راین تصور من این است که این‬ ‫اتفاق از اغاز ب رنام ه «هفت» افتاد‪».‬‬ ‫کاست ی های «هفت»‬ ‫«البته همه کاس��ت ی های ان را قبول دارم و شاید دچار‬ ‫اش��تباهاتی هم ش��ده که به تلویزیون ربطی ن��دارد اما باید‬ ‫همی ن جا ب��رای ثبت در تاریخ بگویم تص��وری که بعض ی ها‬ ‫دارند و فکر م ی کنند‪ ،‬انچه در برنامه «هفت» گفته م ی شود‬ ‫دیکته شده است‪ ،‬باید صراحتا بگویم که واقعا این طور نیست‪،‬‬ ‫گفتو گو محور نم ی گوید که این کار را‬ ‫چون ممیزی در ب رنام ه ‬ ‫بکن یا نکن‪ ،‬یا بگوید مثال برو خانه سینما را بکوب‪ ،‬درنهایت‬ ‫م ی گوید راجع به خانه سینما چیزی نگو‪ .‬بناب راین تصوری که‬ ‫بعض ی ها دارند که انچه در ب رنام ه هفت گفته شده دیکته شده‬ ‫خط قرمز دارد اما در عین‬ ‫است‪ ،‬اصال درست نیست‪ .‬تلویزیون ‬ ‫حال اگر وجود یک مدیر (اقای ضرغامی) که عاشق سینماست‬ ‫نبود‪ ،‬ب رنام ه «هفت» اینقدر نم ی توانست بماند‪ .‬چون ب رنامه ‬ ‫«هفت» وارد چالشی شد که نه م ی تواند طیف چپ را راضی‬ ‫کند‪ ،‬نه طیف راست را‪ .‬بناب راین هر دو طیف در وانفسایی که‬ ‫همه با هم اختالف دارند‪ ،‬با ان مشکل دارند‪ .‬طیف راست به‬ ‫ان معنا که عده ای یک نگاه دارند و طیف چپ به معنای اینکه‬ ‫یک عده‪ ،‬نگاه دیگری دارند‪».‬‬ ‫جی رانی همچنین درباره اینکه ایا همچنان دوس��تان‬ ‫قبل از پخش برنام ه «هف��ت» را دارد‪ ،‬گفت‪« :‬طبیعتا وقتی‬ ‫وارد چالشی م ی شوی‪ ،‬عده ای از دوستانت را از دست م ی دهی‬ ‫و عده ای را به دس��ت م ی اوری‪ ،‬بناب راین یا باید وارد ان چالش‬ ‫بشوی و تا ته ان بروی یا نباید وارد بش��وی که من وارد شدم‬ ‫که تا ته ان بروم‪».‬‬ ‫او در ادامه پس از سخن گفتن درباره اینکه اجرای هفت‬ ‫در روند فیلمسازی او چه تاثیری داشته و اینکه ایا از این مسیر‬ ‫پشیمان نیس��ت‪ ،‬درباره اینکه تا چه زمانی قرار است برنامه‬ ‫«هفت» را ادامه بدهد‪ ،‬گفته بود‪« :‬هیچ چیز مشخص نیست‬ ‫اما به نظر م ی رس��د مدی ر فعلی تلویزیون اق��ای ضرغامی از‬ ‫«هفت» بدش نم ی اید و مجموع��ه تلویزیون با ان کنار امده‬ ‫است‪ .‬بناب راین فعال دوست دارند «هفت» بماند‪« .‬هفت» هم‬ ‫دوست دارد خودش را تقویت بکند و بماند اما اینکه شرایط چه‬ ‫م ی شود‪ ،‬نم ی دانم‪».‬‬ ‫جی رانیهمچنینباتاکیدبراینکهمقایسهب رنامههفتبا‬ ‫نود اشتباه است‪ ،‬اما در عین حال‪ ،‬اخیر صحب ت هایی شنیده ام‬ ‫او درباره اینکه چرا مسعود فراس��تی را به عنوان منتقد‬ ‫انتخاب کرده نیز گفته بود‪« :‬اقای فراستی به نظر من در مدیوم‬ ‫تلویزیون و نقد تلویزیون از همه قوی تر است‪ .‬البته این بدان‬ ‫معنا نیست که همه نقدهای اقای فراستی را قبول دارم اما مردم‬ ‫خیلی در این سال ها نقدش را دوست داشتند و خیلی هم پایگاه‬ ‫مردمی داشته اس��ت‪ .‬البته این دیدگاه از این لحاظ نیست که‬ ‫اهالی سینما و روشنفکران هم دوست داشته باشند‪ ،‬چون لبه‬ ‫تیز نقدهای اقای فراستی به سمت روشنفکری در سینماست‪.‬‬ ‫البته اولین منتقدی که من به دنبالش بودم اقای (حسین)‬ ‫معززی نیا بود که عالقه مند بودم ب رنام��ه را هم اجرا بکند اما‬ ‫نیامد و خودم سرانجام به عنوان تهی ه کننده و کارگردان ب رنامه‪،‬‬ ‫اجرا هم کردم‪ .‬ب رای حضور اقای معززی نیا قبل از اغاز ب رنامه‪،‬‬ ‫موافقت مسئوالن تلویزیون را هم گرفتم‪ .‬در ابتدا ب رای حضور‬ ‫منتقد در ب رنامه از چند منتقد استفاده کردم اما نتیجه نگرفتم و‬ ‫سرانجام با اقای فراستی وارد مذاکره شدم‪».‬‬ ‫جی رانی اما چند ماه بعد و پس از برکناری از این برنامه‪،‬‬ ‫درباره حواشی ماه های اخر و تشکیل یک اتاق فکر ب رای ان‬ ‫گفت‪« :‬ان اوایل اتاق فکر «هفت» فقط به کلیات وارد م ی شد‬ ‫و به جزئیات کاری نداشت و این خود ما بودیم که جزئیات ب رنامه ‬ ‫روی انتن را مش��خص م ی کردیم اما چندی بعد‪ ،‬جرقه اولین‬ ‫مشکالت جدی با اتاق فکر زده شد و انها در سال اول برنامه‬ ‫«هفت» یک بار تصمیم گرفتند مجری را عوض کنند اما اقای‬ ‫ضرغامی مانع ش��د‪ .‬پس از ان ما دیگر به اتاق فکر نرفتیم و‬ ‫نمایندگانی تعیین شدند که ما فقط با انها در ارتباط باشیم‪».‬‬ ‫بن بست اتاق فکر‬ ‫«اتاق فکر نگرش��ی کلی به ب رنامه «هفت» داشت که‬ ‫البته این نگرش کلی هم از سلیقه های افراد داخل اتاق نشات‬ ‫م ی گرفت‪ .‬واقعا اگر ما م ی خ واستیم همه سلیقه های اتاق فکر‬ ‫را در ب رنامه دخالت بدهیم‪ ،‬اصال نم ی توانستیم «هفت» را روی‬ ‫انتن ببریم‪ .‬در واقع من به عنوان مجری و تهی ه کننده س��عی‬ ‫م ی کردم جاهایی از زیر یکسری حرف ها در بروم‪ .‬البته بعضی‬ ‫وقت ها نتوانستم انچه را م ی خواهم کامل اجرا کنم‪ ،‬اما تمام‬ ‫سع ی ام را کردم‪ .‬ولی باید اینجا این پ رانتز را باز کنم که اتاق فکر‬ ‫پیشنهاداتش کلی بود و هیچ وقت پیشنهاد جزیی دربار ه اینکه‬ ‫فالن کار بشود‪ ،‬نداد‪ .‬پیشنهاداتی که بعضی وقت ها م ی شد‪،‬‬ ‫دربار ه این بود که این کار نش��ود؛ مثال ما م ی خواستیم درباره ‬ ‫خانه س��ینما و اتحادیه تهی ه کنندگان جدید‪ ،‬میزگرد بگذاریم‬ ‫که مخالفت شد‪».‬‬ ‫او همچنین درباره اینکه چگونه ب رنامه اش به حاش��یه‬ ‫کش��یده ش��د‪ ،‬اظهار کرد‪« :‬مش��کل اصلی ما ای��ن بود که‬ ‫بین دو تفکر مانده بودیم و نم ی خواس��تیم به یک س��مت‬ ‫گرایش پیدا کنیم؛ دو تفکری که انتظار داش��تند به نفع انها‬ ‫موضع گیری روشن داشته باش��یم و همین هم گاهی به ما‬ ‫لطمه م ی زد‪ .‬یک تفکر که «هفت» را به شکل یک روزنامه‬ ‫زرد م ی خواست تا مسائل سینما به سرعت میان مردم برود و‬ ‫تفکر دیگری که م ی خواست «هفت» خیلی تخصص ی تر از‬ ‫اینها باش��د؛ در حالی که ما ترجیح داده بودیم در میان ه این دو‬ ‫بایستیم‪».‬‬ ‫هفتدرهفته هایجنجالی‬ ‫از حرف های کیمیایی تا نقدهای حاتمی کیا‬ ‫‪6‬‬ ‫یک سال و نیم پیش بود که سازندگان ب رنامه سینمایی‬ ‫«هفت» به گنجاندن بخش «سینمای دینی و انقالبی» در‬ ‫هر قسمت موظف شدند‪ .‬ان زمان معاون سیمای جمهوری‬ ‫اس�لامی ای ران در ابالغی ه ای به مدیر ش��بکه سه سیما از‬ ‫وی خواس��ت در خصوص س��ینمای دین��ی و انقالبی و با‬ ‫همفکری و مش��ارکت صاحب نظ ران‪ ،‬اصحاب هنر‪ ،‬سینما‬ ‫و تلویزیون‪ ،‬دانش��گاه و حوزه که تش��کی ل دهنده اتاق فکر‬ ‫سینما در سیما هستند‪ ،‬به رشد و اعتالی سینمای دینی و‬ ‫انقالبی کمک کنند‪.‬‬ ‫حاال ‪ 18‬ماه از صدور ان نامه گذشته‪ ،‬این برنامه حدود‬ ‫‪ 40‬نوبت دیگر روی انتن شبکه پرمخاطب ‪ 3‬رفته و در یکی از‬ ‫اخرین اجراها‪ ،‬انعکاس دهنده حرف های یکی از فیلمسازان‬ ‫دفاع مقدس در استانه هفته دفاع مقدس شده است‪.‬‬ ‫تعبیر حاتم ی کیا از می ن گذاری ها‬ ‫ستاره غایب‬ ‫ابوالفضل پورعرب‪ ،‬س��تاره پرکار ده��ه ‪ 70‬که مدتی از‬ ‫بیماری سرطان رنج م ی کش��ید‪ ،‬هفته قبل از حاتم ی کیا در‬ ‫هفت حاضر شد و گفت‪« :‬سه بار در بیمارستان بستری شدم‬ ‫که پزشکان ب رای س��ومی ن بار بیماری مرا خوش خیم اعالم‬ ‫کردند و خوشبختانه به خیر گذشت‪».‬‬ ‫او درباره ادامه کارش توضیح داد‪ :‬واقعا م ی ترسیدم که‬ ‫مسعود و سعید‬ ‫مسعود کیمیایی اما قطعا جنجال ی ترین میهمان این‬ ‫هفته های هفت بوده اس��ت‪ .‬او در حضورش روی انتن زنده‬ ‫تلویزیون‪ ،‬با ن��ام بردن از برخی س��ینماگران قبل از انقالب‪،‬‬ ‫با بی��ان اینکه ب��رای ای ران ی هایی که خارج از ای ران هس��تند ‬ ‫دلگیر است‪ ،‬گفت‪« :‬بس��یاری از کسانی که در زمان انقالب‬ ‫از ای ران رفتند‪ ،‬بعدها پشیمان ش��دند‪ .‬باید ب رای انها شرایط‬ ‫طوری باشد که اگر م ی گویند اش��تباه کردند بتوانند برگردند‬ ‫و این قضیه به ویژه درباره هنرمن��دان باید اتفاق بیفتد‪ ».‬اما‬ ‫داغ تری��ن بخش س��خنان او به بحث‬ ‫دیدار و شایعه ارتباطش با سعید امامی‬ ‫ مربوط بود‪ .‬انجا که به یاداوری اتفاقاتی‬ ‫پرداخت که در سال ‪ 72‬افتاده بود و این‬ ‫پرسش را مطرح کرد که اگر روزی یک‬ ‫مامور امنیتی یا پلیس سیاسی کسی را‬ ‫بخواهد‪ ،‬کیست که نرود؟ چون اگر نرود‬ ‫داستان دیگری شروع م ی شود‪.‬‬ ‫وی ادام��ه داد‪« :‬در ان زم��ان‬ ‫یکی از مدی ران س��ینما گفت (وزارت)‬ ‫اطالعات مرا خواس��ته اس��ت‪ .‬در انجا‬ ‫پیش��نهاد س��اخت فیلمی به من داده‬ ‫ش��د که من قبول نکردم و م ی دانم به‬ ‫چند نفر دیگر هم پیشنهاد شد‪ ،‬این کار‬ ‫هیچ فضیلتی نیست چون فضیلت از‬ ‫جایی شروع م ی ش��ود که تا این لحظه‬ ‫ب رای فیلمس��ازی هیچ پولی از قدرت‬ ‫نگرفته ام و ه��ر انچه ب��وده از همین‬ ‫بودجه ای است که مردم بلیت خریداری‬ ‫کرده اند‪».‬‬ ‫کیمیایی اف��زود‪« :‬م��ن در این‬ ‫سال ها از کنار این موضوع ارام رد شدم‪،‬‬ ‫اما مرتب بحث زیاد شد و گفتند فیلم «سلطان» یا «ضیافت»‪،‬‬ ‫همین فیلم هایی است که توسط ماموری که اسمش سعید‬ ‫امامی است‪ ،‬پیشنهاد شده است‪ .‬من چیزی نم ی گفتم ولی‬ ‫انها مرتب م ی گفتند سعید امامی‪ .‬هرچند من داستان فیلم‬ ‫پیشنهاد شده را هم مطرح کردم تا همه بدانند که هیچ کدام‬ ‫از فیلم های من مشابه ان پیشنهاد نیست به همین دلیل در‬ ‫اینجا اعالم م ی کنم که اگر شما در فیلم های من یا در پایان‬ ‫ی دیدید که از او تشکر کرده ام‪،‬‬ ‫انها اسمی مشابه سعید امام ‬ ‫انکارم کنید‪».‬‬ ‫کارگردان فیلم «اعتراض» با گله از اینکه روشنفکرها بر‬ ‫سر این ماجرا با او چه کرده اند ‪ ،‬گفت‪« :‬این ماجرا بهانه ای شد‬ ‫که مرا بزنند و من در این س��ال ها خیلی سختی کشیدم‪ .‬در‬ ‫حالی که ذات ان مستقل است با بودجه ای که تهی ه کننده هم‬ ‫اختصاص م ی دهد فیلم م ی سازم‪ .‬پس تمام کنید این بحث ها‬ ‫را که من لطمه زیادی از این قضیه خوردم‪».‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫کارم را شروع کنم‪ .‬چون فیلم هایی که دیدیم ان چیزی نبود‬ ‫که من دوست داشته باشم‪ .‬دهه ای که من وارد سینما شدم‪،‬‬ ‫دهه ای بود که باید به خواستگاری م ی رفتی و با پدر دختر دعوا‬ ‫م ی کردی تا تو را به خانه اش راه بدهد‪ .‬در ده ه دوم دختر و پسر‬ ‫یکدیگر را بیرون م ی دیدند‪ ،‬این سینمای مطلوبی ب رای من‬ ‫نیست چون تمام رسانه ما اینترنت و کامپیوتر نیست‪ .‬شبکه‬ ‫فیس بوک ب رای ما نیست‪.‬‬ ‫بازیگر فیلم «نرگس» با انتقاد از دیالوگ های این روزها‬ ‫در فیلم ها گفت‪« :‬زمانی من در یک فیلم از لفظ «مرسی»‬ ‫استفاده کردم‪ ،‬به من گفتند چنین چیزی قابل پخش نیست‪،‬‬ ‫لغت فرانس��وی اس��ت اما امروز از دیالوگ هایی مانند خفن‪،‬‬ ‫دورش بزن و غیره اس��تفاده م ی کنند! ای��ن دیالوگ ها یعنی‬ ‫چه؟ این اصطالحات اصال ب رای ما نیس��ت‪ .‬ب��ه اعتقاد من‬ ‫سخت گیری های دوران ما به مراتب بهتر بود‪ .‬یک مملکت‬ ‫این همه هنرپیشه و کالس نم ی خواهد‪ .‬چرا ب رای فیلمبرداری‬ ‫و صدابرداری ثب ت نام نم ی کنند! چون م ی دانند این کارها نیاز‬ ‫به تجهی زات دارد‪ .‬من هنرپیشه هستم و دلیل نم ی شود زمانی‬ ‫که سنم باال م ی رود بتوانم تدریس کنم‪ .‬یک بار ب رای تدریس‬ ‫در دانشگاه از من دعوت ش��د‪ .‬هر قدر که با خودم فکر کردم‬ ‫به نتیجه رسیدم که انها هم استاد نیستند چه برسد به من‪».‬‬ ‫این بازیگر درباره بازی اش در فیلم «مردی شبیه باران»‬ ‫ساخته سعید سهیلی اظهار کرد‪« :‬یک روز داشتم راه م ی رفتم‬ ‫که یک بسیجی به من گفت‪ ،‬تو خیلی ب ی معرفت هستی در‬ ‫هر فیلمی بازی کردی اما ب رای دل ما بسیج ی ها یک فیلم‬ ‫بازی نکردی! خیلی به من برخورد و بعد از ان در فیلم «مردی‬ ‫ش��بیه باران» بازی کردم‪ .‬پیش از ان هم نمایش��نامه ای در‬ ‫تلویزیون بازی کردم که تنه��ا کار من بود که با جنگ ارتباط‬ ‫داشت و گرنه به جز ان در فیلم دیگری که مرتبط با جنگ باشد‬ ‫بازی نکرده بودم‪».‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اب راهیم حاتم ی کیا در این برنامه پس از کلی صحبت‬ ‫درباره ساخت فیلم «چ» و شهید چمران‪ ،‬درباره اینکه ایا هنوز‬ ‫فرزند زمانه خودش هست‪ ،‬توضیح داد‪« :‬اگر م ی خواهید این‬ ‫جمله را به مفهوم فضیلت بگویید‪ ،‬بله‬ ‫سع ی من این است‪ .‬اگر این قطب نما‬ ‫را از من بگیرند که به قصد این نباشم‬ ‫و حرفی را بزنم که اگر گوشه تاریکی در‬ ‫جامعه وج��ود دارد‪ ،‬ان را بازتاب ندهد‪،‬‬ ‫ب رایم حضور در ان رشته (دفاع مقدس)‬ ‫حرام است‪ .‬اعتقاد من این است که شاید‬ ‫مشکل سینمای ما از روزی اغاز شد که‬ ‫هنرمند را از زمانش گرفتند‪».‬‬ ‫کارگ��ردان فیل��م «اژان��س‬ ‫شیش��ه ای» ادام��ه داد‪« :‬ای��ن کار به‬ ‫دالیل مختل��ف مش��کل ممیزی ها‪،‬‬ ‫کوته بین ی ها و س��ختگیری ها مطرح‬ ‫شد و نتیجه ان این شد که من فیلمساز‬ ‫از انچه که جامعه به ان احتیاج داشت‬ ‫فاصله گرفتم‪ .‬انقدر در این مسیر مین‬ ‫کار شد که گفتیم بهتر است عطایش‬ ‫را به لقایش ببخشیم و رفتیم به سمت‬ ‫سینمایی که وقتی ان را نگاه م ی کنیم‬ ‫م ی گوییم این س��ینما چه نسبتی با‬ ‫ما دارد‪».‬‬ ‫او همچنین در پاسخ به پرسشی‬ ‫مبنی بر اینکه سینمای امروز با دیدگاه حاتم ی کیا چه نسبتی‬ ‫دارد‪ ،‬پاس��خ داد‪« :‬خیلی غم انگیز اس��ت زمان��ی که من به‬ ‫جش��نواره فیلم فجر م ی روم و حاصل س��ینمای ای ران را به‬ ‫صورت کارنامه م ی بینم‪ ،‬احساس م ی کنم که انگار یک سیاره‬ ‫دیگر است‪ .‬اینکه من مسائل روز‪ ،‬مشکالت زن و شوهر و بچه‬ ‫را بگویم بحثی نیست‪ ،‬ما افق و حرفی ب رای گفتن داشتیم‪.‬‬ ‫بعد م ی گویند چرا ملت به س��ینما نم ی روند؟ مردم باید چه‬ ‫چیزی را در سینما ببینند که با ان ارتباط برقرار کنند‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا اضافه ک��رد‪« :‬منظورم این نیس��ت که در‬ ‫فیلم‪ ،‬مشکالت مردم را به خودشان بگوییم این یعنی حرف‬ ‫اجتماعی زدن و البته به جایش درس��ت اس��ت‪ ،‬اینه گرفتن‬ ‫این جوری هم مفهومی ندارد‪ ،‬من صرفا اینه نم ی گیرم‪ .‬من‬ ‫هنرمندم و تعریفی را تبدیل به انچه که باید بگویم م ی کنم‪.‬‬ ‫ما در یک دهه در بیان سینما‪ ،‬ارمان ها داشتیم‪ .‬مساله ای به‬ ‫نام عرفان و حضورش در سینما را مطرح کردیم‪ .‬م ی جنگیدیم‬ ‫ب رای انکه وارد حضور در ان بحث شویم که ایا م ی توانیم ان‬ ‫را وارد سینما کنیم یا نه‪ .‬در این زمینه و اینکه نباید این اتفاق‬ ‫بیفتد یا نیفتد بحث های بسیاری شد‪».‬‬ ‫این کارگردان تصریح کرد‪« :‬مس��اله این است که قرار‬ ‫بود در سینما سربازانی باشند تا انچه که مردم فکر م ی کنند و‬ ‫مساله جامع ه شان است را بیان کنند‪ ،‬نترسند‪ ،‬اصرار و مداومت‬ ‫کنند تا اینده بهتری داشته باش��یم که معموال این اتفاق در‬ ‫سینما رخ نم ی دهد‪ ».‬فقط حرف های ان شب حاتم ی کیا نبود‬ ‫که در ب رنامه تلویزیونی هفت داغ بود و بالطبع‪ ،‬واکنش هایی‬ ‫را هم ب رانگیخت‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪67‬‬ ‫فاجعه امید‬ ‫ورزش‬ ‫تیم امید با نلو وینگادا حرفی برای گفتن نداشت و در نهایت با شکست برابر‬ ‫ویتنام و تساوی برابر قرقیزستان از بازی های اسیایی اینچئون حذف شد‪.‬‬ ‫مربیان داخلی حاال مرزبندی شان با مربیان خارجی شاغل در فوتبال ایران را‬ ‫جدی تر کرده اند‪ .‬این روزها وینگادا ش�رایط خوبی ندارد و به شدت از سوی‬ ‫رسانه ها و مربیان داخلی مورد انتقاد قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫تیتراول‬ ‫مورد عجیب اینچئون‬ ‫واکنش ها به حذف تیم امید ادامه دارد‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪1‬‬ ‫طنز تلخی بود‪ .‬وقتی کاروان ای ران با پرچمداری بهداد‬ ‫س��لیمی رژه م ی رفت تیم امید ب رای صعود از مرحله گروهی‬ ‫تقریبا ناامید شده بود‪ .‬امید ای ران شکستی تاریخی را تجربه‬ ‫کرده ب��ود‪ ،‬ان هم ب رابر تیمی همچون ویتن��ام‪ .‬تیم امید در‬ ‫استانه حذف قرار گرفته بود؛ اتفاقی که باالخره رخ داد تا فاجعه‬ ‫در اینچئون ب رای فوتبال ما کامل شود‪ .‬وقتی درباره تیم امید‬ ‫صحبت م ی کنیم باید بپذیریم که این تیم هرگز در فوتبال‬ ‫ای ران به انچه استحقاقش را داشته‪ ،‬نرسیده است؛ تیمی که‬ ‫به ان توجه نشده‪.‬‬ ‫حمله منتق��دان به مرب��ی این تیم در ط��ول کمتر از‬ ‫یک هفته همه ان توجهی اس��ت که م ی توان درباره یکی از‬ ‫مهم ترین تیم های ملی فوتبال کش��ورمان به ان اشاره کرد‪.‬‬ ‫تیم امید همواره در دوری باطل ق��رار گرفته؛ دیر به ان توجه‬ ‫شده‪ ،‬در مسابقات جز ناکامی نصیبش نشده و بعد از ناکامی‬ ‫ نیز نهایتا تا یک هفته مورد انتقاد قرار گرفته اس��ت؛ همین‪.‬‬ ‫هیچ مرحله دیگری درباره تیم امید وجود ندارد‪.‬‬ ‫امار تکان دهنده درباره تیم امید‬ ‫در طول کمتر از س��ه دهه نزدیک ب��ه ‪ 20‬مربی ب رای‬ ‫نشستن روی نیمکت تیم فوتبال امید استخدام شده؛ اماری‬ ‫عجیب و تکان دهنده از فوتبالی که هرگز روی ثبات را به خود‬ ‫ندیده است‪ .‬هرچند علت بسیاری از این تعویض ها را م ی توان‬ ‫اشتباه فدراسیون ها درباره انتخاب مربی تیم امید دانست؛ انجا‬ ‫که تیرشان به سنگ خورده و به این نتیجه رسیده اند که باید‬ ‫ی نگاه کنید‪:‬‬ ‫مربی تیم را تغییر دهند‪ .‬به این اسام ‬ ‫ایرج سلیمانی (‪)۱۹۸۳‬‬ ‫حسن حبیبی (‪)۱۹۹۴–۱۹۹۲‬‬ ‫انور هادژیابدیچ (‪)۱۹۹۴‬‬ ‫هانس یورگن گده (‪)۱۹۹۶–۱۹۹۴‬‬ ‫حسن حبیبی (‪)۱۹۹۸–۱۹۹۶‬‬ ‫اب راهیم قاسمپور (‪)۱۹۹۸‬‬ ‫علی پروین (‪)۱۹۹۹‬‬ ‫ایگون کوردس (‪)۱۹۹۹‬‬ ‫مهدی مناجاتی (‪)۲۰۰۲–۲۰۰۰‬‬ ‫ب رانکو ایوانکوویچ (‪)۲۰۰۲‬‬ ‫محمد مایل ی کهن (‪)۲۰۰۳‬‬ ‫حسین فکری (‪)۲۰۰۶–۲۰۰۳‬‬ ‫رنه سیموئز (‪)۲۰۰۶‬‬ ‫وینگو بگوویچ (‪)۲۰۰۷–۲۰۰۶‬‬ ‫نناد نیکولیچ (‪)۲۰۰۸‬‬ ‫غالمحسین پیروانی (‪)۲۰۱۰-۲۰۰۹‬‬ ‫هومن افاضلی (‪)۲۰۱۱-۲۰۱۰‬‬ ‫علیرضا منصوریان (‪)۲۰۱۴-۲۰۱۱‬‬ ‫نلو وینگادا (‪)۲۰۱۴‬‬ ‫این مربیان در طول سه دهه نفر اول تیم امید بوده اند‪.‬‬ ‫این تیم تنها دو بار به موفقیت رسیده است‪ .‬تیم امید که در‬ ‫سال ‪ ۲۰۰۲‬با مربیگری ب رانکو ایوانکوویچ‪ ،‬مدال طالی رشته‬ ‫فوتبال بازی های اسیایی ‪ ۲۰۰۲‬بوس��ان را ب رای ورزش ای ران‬ ‫به دست اورده بود‪ ،‬در س��ال ‪ ۲۰۰۶‬و بازی های اسیایی دوحه‬ ‫در حالی که تا اخرین روزهای پیش از مس��ابقات خطر کنار‬ ‫گذاشته شدن از تورنمنت به دلیل تعلیق عضویت فدراسیون‬ ‫فوتبال ای ران در فیفا ان را تهدید م ی کرد‪ ،‬سرانجام ب رای دفاع از‬ ‫عنوان قهرمانی خود شرکت کرد و تحت هدایت رنه سیموئز‬ ‫برزیلی‪ ،‬حائز رتبه سوم و مدال ب رنز شد‪.‬‬ ‫امیدها پس از ای��ن دو تاریخ هرگز نتوانس��تند تیمی‬ ‫امیدوارکننده نشان دهند‪ .‬مشکالت متعدد ب رای جمع کردن‬ ‫بازیکنان این تیم در اردوهای تدارکاتی‪ ،‬انتخاب های نامناسب‬ ‫فدراسیون فوتبال و به طور کلی عدم توجه به ردهای پایه در‬ ‫فوتبال ای ران باعث ش��ده تیم امید هرگز نتواند موفق شود‪.‬‬ ‫این تیم حاال با س��رمربیگری وینگادا نشانه های خوبی بروز‬ ‫نم ی دهد‪ .‬انها در اینچئون هم اخالق را باختند و هم نتیجه را‪.‬‬ ‫با این حال علی کفاشیان توپ را به زمین بازیکنان م ی اندازد‬ ‫و م ی گوید مربی مقصر نیس��ت و ما قصد داری��م وینگادا را‬ ‫حفظ کنیم‪ .‬رئیس فدراس��یون فوتبال م ی گوی��د‪« :‬ما باید‬ ‫تیم المپیک را م ی فرستادیم اما ب رای فرستادن تیم المپیک‬ ‫نیاز به ساختارس��ازی بود‪ .‬باید لیگ را تعطیل م ی کردیم تا‬ ‫ورزش‬ ‫فدراسیون به شعور مردم‬ ‫توهین نکند‬ ‫فرقوینگادابام ربیانای رانیچیست؟‬ ‫دو ماه بازیکنان در اردو باش��ند اما به خاطر لی��گ این کار را‬ ‫نکردیم‪ .‬ب رای المپی��ک اما این گونه نیس��ت‪ .‬برنامه دقیق‬ ‫داریم و تدارکات خوبی در نظر گرفته ایم‪ .‬از سه ماه قبل از اغاز‬ ‫مسابقات ب رنامه ریزی داریم‪».‬‬ ‫او ادامه م ی دهد‪« :‬ما چون لی��گ فعالی داریم کارمان‬ ‫سخت تر است‪ .‬دیدید که سایر تیم های اسیایی در جام جهانی‬ ‫نتیجه نگرفتند‪ .‬ما باید تمرکز داشته باشیم‪ .‬بچه ها این دوره را‬ ‫دست کم گرفتند و نباید این گونه فکر م ی کردند که از پیش‬ ‫ب رنده هستند‪».‬‬ ‫پی��ش از ای��ن در س��ال ‪ 1994‬در بازی های اس��یایی‬ ‫هیروشیما تیم ملی ای ران که در گروهی دشوار قرار داشت با‬ ‫سرمربیگری استانکو پوکله پوویچ از دور مقدماتی این رقابت ها‬ ‫کنار رفت‪ .‬حذفی پرسروصدا که برکناری امیر عابدینی رئیس‬ ‫وقت فدراسیون فوتبال ای ران را در پی داشت‪.‬‬ ‫عملکرد ضعیف تیم ملی ای��ران در رقابت های فوتبال‬ ‫بازی های اسیایی‪ ،‬خشم مقامات باالتر را ب رانگیخته است اما‬ ‫به نظر نم ی رسد این مساله باعث تغییری در فدراسیون فوتبال‬ ‫بشود‪ .‬جالب اینکه نلو وینگادا سرمربی پرتغالی تیم امید نیز‬ ‫به دلیل حمایت ویژه کارلوس ک ی روش‪ ،‬سرمربی تیم ملی در‬ ‫جای خود ابقا خواهد شد‪.‬‬ ‫ماجرای یک تیم ناهماهنگ‬ ‫رئیس فدراس��یون فوتبال احتماال تصورش را هم نم ی کرد‬ ‫که تیم امید ای ران با نلو وینگادا در مرحله نخس��ت رقابت ها‬ ‫این گونه شکست بخورد و حذف ش��ود‪ .‬تیم امید ای ران از دو‬ ‫بازی خود در بازی های اسیایی تنها یک امتیاز به دست اورد‪.‬‬ ‫ش��رایط ب رای ادامه همکاری فدراسیون با نلو وینگادا سخت‬ ‫شده است اما مشکل کفاشیان ب رای قطع همکاری با وینگادا‬ ‫به رقم قرارداد او برم ی گردد‪.‬‬ ‫اغاز ماجرای امید با وینگادا‬ ‫فدراس��یون فوتبال و کمیته ملی المپیک همواره در‬ ‫خصوص نحوه اداره تیم امید با یکدیگر مش��کل داشته اند‪.‬‬ ‫موضوعی که مهدی مهدوی کیا نیز به ان اشاره کرده و گفته‬ ‫است‪« :‬تیم امید ما سال هاست که مشکل دارد و مشخص‬ ‫نیست باالخره متولی این تیم‪ ،‬فدراس��یون فوتبال است یا‬ ‫کمیته ملی المپیک و این موضوع از المپیک ‪ 92‬بارس��لون‬ ‫شروع ش��د و در س��ال ‪ 96‬که خودم در تیم امید بودم همین‬ ‫ش��رایط بود‪ .‬وقتی تیم حذف م ی شود یک هفته در رسانه ها‬ ‫به مشکالت این تیم م ی پردازیم اما تیم تا چند ماه مانده به‬ ‫مسابقات رها م ی شود و دوباره در حالی که زمانی تا مسابقات‬ ‫نمانده دوباره یک تیم درست م ی کنیم و همین مسائل باعث‬ ‫م ی شود تا مشکالت زیاد باشد‪ ».‬این اختالف همیشه میان‬ ‫فدراسیون فوتبال و کمیته ملی المپیک وجود داشته است‪.‬‬ ‫هنوز خیل ی ها اختالفات افشارزاده و پیروانی را به خاطر دارند‪.‬‬ ‫انجا که دبیرکل کمیته ملی المپیک همواره بر استفاده از یک‬ ‫مربی خارجی در تیم امید تاکید م ی کرد و در سوی مقابل نیز‬ ‫پیروانی نسبت به او واکنش های منفی نشان م ی داد‪ .‬این بار‬ ‫اما فدراسیون فوتبال‪ ،‬خود وارد عمل شد و با نلو وینگادا قرارداد‬ ‫امضا کرد‪ .‬تصمیمی که کمیته ملی المپی��ک خود را از ان‬ ‫دور کرد‪ .‬شاید مس��ئوالن کمیته ملی المپیک هم دورنمای‬ ‫روش��نی از حضور تیم وینگادا در بازی های اسیایی نداشتند‬ ‫و به همین دلیل با فدراسیون فوتبال در خصوص استخدام‬ ‫مربی وارد چالش نشدند‪ .‬اما حاال کمیته ملی المپیک ناراضی‬ ‫است‪ .‬مسئوالن کمیته ملی المپیک به شدت از نوع عملکرد‬ ‫کادرفنی تی��م امید ناراضی هس��تند و در مذاک��ره با رئیس‬ ‫فدراسیون فوتبال به کفاشیان اعالم کرده اند اگر نلو وینگادا‬ ‫در این تیم باقی بماند از پرداخت هزینه های حمایتی به این‬ ‫تیم خودداری خواهند کرد تا کادرفنی مورد تائید این مجموعه‬ ‫روی کار بیاید‪ .‬به نظر م ی رس��د اگر شرایط به همین صورت‬ ‫پیش برود تیم المپیک ای ران با بحرانی تازه روبه رو خواهد شد‪،‬‬ ‫ان هم در مقطعی که باید خود را ب��رای حضور در بازی های‬ ‫مقدماتی المپیک اماده کند‪.‬‬ ‫ی که اخالق را هم باخت‬ ‫تیم ‬ ‫نتایج ضعی��ف در اینچئون کافی نبود‪ .‬ای��ن تیم باید‬ ‫نشان م ی داد که تا چه حد از مشکالت فرهنگی رنج م ی برد‪.‬‬ ‫تیمی که فدراس��یون فوتبال هنوز هم حاضر نیست درباره‬ ‫ان به افکارعمومی توضیح بدهد‪ .‬این تیم نه تنها در بخش‬ ‫فنی بلکه در بخش س��ازماندهی هم مشکالتی داشت که‬ ‫باعث شد حیثیت فوتبال کشورمان خدشه دار شود‪ .‬نداشتن‬ ‫سرپرست و فردی که توانایی هماهنگی کارها را داشته باشد‪،‬‬ ‫مشکالت فراوانی را به وجود اورد‪ .‬خبر درگیری دو بازیکن در‬ ‫راهروی ورزشگاه کم نبود که یک اتفاق غی راخالقی از سوی‬ ‫یکی از همراهان تیم باعث شد تا امید ای ران اخالق را هم در‬ ‫اینچئون ببازد‪ .‬ماجرا از چه قرار بود؟ هنوز بازی های ای ران در‬ ‫رقابت های بازی های اسیایی اغاز نش��ده بود که خبر رسید‬ ‫پلیس کره جنوبی اعالم کرده در جریان بازی دوشنبه ای ران و‬ ‫ویتنام ـ که به شکست چهار بر یک تیم ملی کشورمان منجر‬ ‫ش��د ـ یکی از زنان داوطلب برگزاری مسابقات از سوی یکی‬ ‫از مسئوالن تیم ملی فوتبال ای ران مورد اذیت قرار گرفته که‬ ‫با شکایت این زن کره ای‪ ،‬این فرد فعال نم ی تواند این کشور‬ ‫را ترک کند‪ .‬پلیس نیز اعالم کرد این فرد ‪38‬س��اله ای رانی در‬ ‫جریان دیدار تیم امید ای ران ب رابر ویتنام در راهروی ورزش��گاه‬ ‫انس��ان وا دختر ‪20‬س��اله ای را به بهانه عکس گرفتن اذیت‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫در اواخر سال ‪ 92‬و روز ‪ 26‬اسفند نلو وینگادا قرارداد خود‬ ‫را به طور رسمی با تیم امید امضا کرد‪ .‬قرار بود از فروردین کار‬ ‫تیم المپیک اغاز شود اما مش��کالت مالیاتی وینگادا و عدم‬ ‫حضور او در ای��ران این کار را ح��دود ‪ 50‬روز به تاخیر انداخت‬ ‫تا ‪ 13‬اردیبهشت اولین تمرین تیم امید با حضور مربی جدید‬ ‫اغاز شود‪ .‬از ابتدای شروع کار تیم امید از بازی های اسیایی‪،‬‬ ‫به عنوان میدانی ب رای پرورش اس��تعداد بازیکنان رده سنی‬ ‫زیر ‪ 21‬سال یاد م ی شد و در مصاحب ه های مختلف کادرفنی‬ ‫تیم ملی امید و مسئوالن فدراسیون اعالم م ی شد قرار است‬ ‫تیم ملی امید با حضور بازیکنان زیر ‪ 21‬سال به می دان برود‪.‬‬ ‫اما بعد از جلسات فدراسیون با کمیته المپیک و تاکید‬ ‫این نکته که کسب مدال هم در این مسابقات ب رای مسئوالن‬ ‫اهمیت زیادی دارد تصمیم بر این شد که تیم امید با اکثریت‬ ‫بازیکنان زیر ‪ 21‬س��ال اما با کمک از بازیکنان اس��م و رسم‬ ‫دار به میدان برود تا هم بازیکنان جوان میدان دیده ش��وند و‬ ‫هم از کیسه گل ش��دن مقابل حریفان جلوگیری کنیم! در‬ ‫نهایت تصمیم بر این ش��د که هفت بازیکن زیر ‪ 23‬سال به‬ ‫نام های یعقوب کریمی‪ ،‬شهریار شیروند‪ ،‬کاوه رضایی‪ ،‬مهدی‬ ‫ش��ریفی‪ ،‬محمدرضا خانزاده‪ ،‬محسن مس��لمان و مرتضی‬ ‫پورعل ی گنجی در این تیم ب رای ب��اال بردن توان تجربی تیم‬ ‫امید به می دان بروند‪.‬‬ ‫اولین سوالی که در مورد تیم ملی امید مطرح م ی شود‬ ‫همی ن جاست‪ .‬ب رای چه و با چه معیاری این هفت بازیکن ب رای‬ ‫تیم ملی امید انتخاب شدند؟ ایا بهتر نبود حاال که قرار است‬ ‫بازیکنانی به اردوی تیم ملی امید دعوت شوند که اجازه بازی‬ ‫در رقابت های مقدماتی المپیک را ندارند به جای این هفت‬ ‫بازیکن که تجربه انها چندان بیش��تر از نف رات زیر ‪ 21‬سال‬ ‫نیست‪ ،‬مثل دوره قبل مسابقات اسیایی حداقل از این چند‬ ‫سهمیه خود با حضور بازیکنان با تجربه و دارای سابقه ملی‬ ‫بهره م ی بردیم که امروز این طور اسیر حاشیه نشویم‪ .‬در دوره‬ ‫قبل مهدی رحمتی ‪ ،‬غالمرضا رضایی و سی د جالل حسینی‬ ‫که از تجربه خوبی بهره م ی برند به میدان رفتند که البته در‬ ‫ان مقطع مشکلی از لحاظ اخالقی و انضباطی در تیم دیده‬ ‫نم ی شد‪.‬‬ ‫در نتیجه بدترین نتایج تاریخ تیم امید ای ران در بازی های‬ ‫اسیایی اینچئون به ثبت رسید؛ یکی از بدترین و پ راشتباه ترین‬ ‫تیم های ملی امید ای ران در دوران معاصر که با وجود حضور‬ ‫تعدادی بازیکن مس��تعد در ان به بن بست رسید‪ .‬چون را ه و‬ ‫روش ها در ان یکی نبود و به بدترین شکل ممکن سازماندهی‬ ‫شده بود‪ .‬عدم کارایی ب رای اجرای ب رنامه های تاکتیکی و عدم‬ ‫رابطه مناسب کادرفنی با بازیکنان را نیز به مشکالت این تیم‬ ‫اضافه کنید‪ .‬اما همه اینها باعث نم ی ش��ود که فدراس��یون‬ ‫فوتبال درباره ناکام ی اش دست به عقب نشینی بزند‪ .‬بناب راین‬ ‫طبیعی است که علی کفاش��یان خواهد گفت که هدف ما‬ ‫اصال اینچئون نبوده و این تیم را به بازی های اسیایی بردیم تا‬ ‫ببازد و ب رای مقدماتی المپیک اماده شود!‬ ‫نارضایتی کمیته ملی المپیک از وینگادا‬ ‫ورزش‬ ‫اردوی اماده سازی تیم امید با تغییر کادرفنی با حضور‬ ‫بازیکنان مستعد زیر ‪ 21‬س��ال فوتبال ای ران اغاز به کار کرد‪.‬‬ ‫بازیکنانی ک��ه در اردوهای مختلف حضور پی��دا کردند و به‬ ‫یک تورنمنت خارجی هم اعزام ش��دند‪ .‬ای��ن تیم البته فاقد‬ ‫چهره های مشهور و ستاره هایی بود که بعضا در تیم های قبلی‬ ‫امید حضور داشتند‪ .‬ستاره هایی مثل انچه در دوره مربیگری‬ ‫محمد مایل ی کهن‪ ،‬حسن حبیبی و کوردس در تیم ای ران موج‬ ‫م ی زدند‪ .‬البته ای ران در این رده در ان دوران هم توفیق خاصی‬ ‫کسب نکرد اما حداقل در بازی های اسیایی نتایج ابرومندی‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫وین��گادا که تا ی��ک ماه پی��ش ترکیب تیم��ش را با‬ ‫جوان های کم نام و نشان تر بس��ته و تیمی در اختیار داشت‬ ‫که اماده حضور در مسابقات مقدماتی المپیک بود با دستور‬ ‫کارلوس ک ی روش بازیکنان بزرگسال تری را به جمع امیدها‬ ‫فراخواند و تعدادی از نف��رات قبلی را خط زد‪ .‬این اتفاق باعث‬ ‫ایجاد دودستگی در تیم امید بین نف رات قبلی و تازه واردهایی‬ ‫مثل مسلمان‪ ،‬خانزاد‪ ،‬ش��ریفی و یعقوب کریمی شد که در‬ ‫لی گ برتر مهره های قابل اتکایی محس��وب م ی شوند‪ .‬البته‬ ‫این بازیکن ها در می��ان مخالفت باش��گاه ها و بدون انگیزه‬ ‫الزم به تیم ملی اضافه ش��دند تا همه چیز قبل از شروع این‬ ‫تورنمنت تغییر کند‪.‬‬ ‫واقعیت این بود که ای ران بدون تمرین کافی و با حداقل‬ ‫هماهنگی و البته با موجی از دودستگی به اینچئون اعزام شد‪.‬‬ ‫تدارک ضعیف و اردوی بد در چین را هم به این مش��کالت‬ ‫اضافه کنید‪.‬‬ ‫ای ران که این بار بهترین قرعه را ب رای پیشروی تا فینال‬ ‫داش��ت‪ ،‬اولین تیمی بود که از بازی های اس��یایی به ته ران‬ ‫بازگشت‪ .‬تیم امید حذف شد؛ به همین سادگی‪.‬‬ ‫عل��ی کفاش��یان پیش از س��فر ب��ه ک��ره جنوبی در‬ ‫گفت وگویی رسانه ای درباره سرنوشت کادر فنی پرتغالی تیم‬ ‫امید ای ران گفته بود‪« :‬هنوز معلوم نیست سرنوشت وینگادا و‬ ‫دستیارانش چه خواهد ش��د‪ .‬باید بازی های اسیایی به پایان‬ ‫برسد انگاه درباره ادامه فعالیت انها تصمیم گیری خواهد شد‪».‬‬ ‫فقط وینگادا مقصر‬ ‫نیست‬ ‫مابهالمپیکنم ی رویم‬ ‫‪ 40‬سال دیگر هم‬ ‫به المپیک نم ی رویم‬ ‫تو گوبابیژنذوالفقارنسب‬ ‫گف ‬ ‫‪69‬‬ ‫ورزش‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬پلیس گفته بود که این پرونده در جریان است‬ ‫و نتایج متعاقبا اعالم خواهد ش��د‪ .‬همچنین زن کره ای که‬ ‫ در این ماجرا م��ورد ازار قرار گرفته‪ ،‬به پلی��س گفته که این‬ ‫اتفاق پس از مس��ابقه و هنگام ی که وی و یکی از مسئوالن‬ ‫تیم ملی م ی خواستند با هم عکس بگی رند‪ ،‬رخ داده است‪ .‬اما‬ ‫واکنش کفاشیان در این مورد جالب توجه است‪« :‬ما خواستار‬ ‫این موضوع ش��دیم که جرم اتفاق افتاده را ثابت کنند‪ .‬البته‬ ‫فدراسیون فوتبال تصمیم گرفته این فرد را از اردوی تیم خارج‬ ‫کند‪ ».‬پس از ناکامی بزرگ تیم امید مس��ئوالن فدراسیون‬ ‫فوتبال نه تنها پاسخگوی منتقدان نیستند‪ ،‬بلکه در حرکتی‬ ‫رو به جلو تاکید م ی کنند که به دلیل ایجاد ثبات در تیم امید‬ ‫قصد دارند وینگادا را در این تیم حفظ کنند‪ .‬دبیرکل فدراسیون‬ ‫م ی گوید‪« :‬فدراس��یون فوتبال با ب رنامه حرکت م ی کند‪ ،‬اگر‬ ‫با ثبت یک ناکامی همه چیز خ راب ش��ود دیگر سنگ روی‬ ‫سنگ بند نخواهد شد‪ ».‬فدراسیون فوتبال در حالی به شدت‬ ‫مورد انتقاد قرار گرفته که تیم امید در بازی های اسیایی ‪۲۰۱۰‬‬ ‫در مرحله گروهی با تیم های ترکمنس��تان‪ ،‬بحرین و ویتنام‬ ‫همگروه شد و توانست با شکس��ت هر سه حریف به مرحله‬ ‫یک هش��تم نهایی صعود کند‪ .‬حاال این مقایسه فدراسیون‬ ‫فوتبال را بیش از هر زمان دیگر تحت فشار قرار داده است‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫‪70‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫حرف های مهم مهدوی کیا‬ ‫در حالی ک��ه خیل ی ها معتقدند فدراس��یون با انتخاب‬ ‫وینگادا ب رای تیم امید اشتباه کرده است‪ ،‬مهدی مهدوی کیا‬ ‫که در تیم ملی جوانان به علی دوست ی مهر ملحق شده است‪،‬‬ ‫پای باشگاه های فوتبال ای ران را به میان کشید‪ .‬مهدوی کیا‬ ‫به تفاوت ه��ای فرهنگی و اقتصادی درب��اره تیم های پایه و‬ ‫بزرگساالن در فوتبال ای ران اش��اره کرد‪« :‬باید ببینید فوتبال‬ ‫از کجا ش��روع م ی ش��د‪ .‬زمان ما از توپ پالستیکی و کوچه‬ ‫فوتبالیست بیرون م ی امد اما االن حتی در جنوب شهر هم‬ ‫اثری از این فوتبال نیست‪ ،‬البته ش��ما فوتبال مدارس را هم‬ ‫ببینید که ورزش در ان چه وضعیت��ی دارد‪ .‬معلم ورزش باید‬ ‫عالقه مند باش��د اما با تحقیقاتی که انج��ام داده ام فهمیدم‬ ‫خیلی از مدارس ابتدایی حتی معل��م ورزش هم ندارند و این‬ ‫یعنی فاجعه‪ .‬شما ببینید باش��گاه هایی مثل بانک ملی که‬ ‫س��ال ها قطب فوتبال بود االن کجاست و کسی هم پیگیر‬ ‫این باشگاه نشد‪ .‬باش��گاه هایی مثل راه اهن‪ ،‬پاس و شاهین‬ ‫االن کجا هستند و این یعنی اینکه س��ازندگی در فوتبال ما‬ ‫تعطیل اس��ت‪ .‬در زمان خود ما بانک ملی که بازی م ی کرد‬ ‫‪ 12‬هزار نفر به استادیوم م ی امدند اما االن کسی به تیم های‬ ‫پایه بها نم ی دهد‪».‬‬ ‫او ادامه داد‪« :‬وقت��ی مربی لیگ برت��ری یک میلیارد‬ ‫تومان م ی گیرد و مربی پایه ‪ 20‬میلیون‪ ،‬مشخص است که‬ ‫دلگرم ی اش را از دس��ت م ی دهد‪ .‬من به همراه میراخوری و‬ ‫علی دوستی سراسر ای ران را گشتیم تا اگر بازیکنی به درد تیم‬ ‫ما خورد او را به تیم اضافه کنیم اما حتی یک فوتبالیست هم‬ ‫به تیم اضافه نکردیم چون بازیکنان س��طح باال در حد ملی‬ ‫ندیدیم و این یک واقعیت است‪ .‬چرا باشگاهی که ‪20‬میلیارد‬ ‫تومان هزین��ه م ی کند ب رای تیم های پای��ه هزینه ندارد؟ من‬ ‫ش��نیده ام خیلی از تیم های لیگ برتری تیم های پایه شان‬ ‫را به افراد خصوص��ی اجاره م ی دهن��د و م ی گویند هر کاری‬ ‫م ی خواهی بکن اما از ما پول نخواه و در این شرایط دیگر نباید‬ ‫صحبت از عرق به پی راهن کرد‪ .‬در فوتبال ملی و باشگاهی ما‬ ‫همه چیز نتیجه گرا شده اما باید به مربیان ارامش داد‪ .‬وقتی‬ ‫همه چیز نتیجه گرا ش��ده دیگر مربیان نم ی توانند و جرات‬ ‫ندارند که در تیم جوانگرایی کنند‪ .‬زم��ان خود ما من‪ ،‬فرهاد‬ ‫مجیدی‪ ،‬داریوش یزدانی و‪ ...‬در سن ‪ 17 ،16‬سالگی در لیگ‬ ‫بازی م ی کردیم اما االن مربی چ��ون م ی داند با دو باخت او را‬ ‫برکنار م ی کند دیگر چنین کاری نم ی کند‪».‬‬ ‫شاید حق با مهدوی کیاست‪ .‬انچه اهمیت دارد این است؛‬ ‫امید با این رویه هرگز رنگ موفقیت را نخواهد دید‪.‬‬ ‫فدراسیون به شعور مردم توهین نکند‬ ‫فرق وینگادا با مربیان ایرانی چیست؟‬ ‫مهدی مناجاتی‬ ‫‪2‬‬ ‫سرمربیاسبقتیمامید‬ ‫همیش��ه دیر ش��روع م ی کنیم و بعد توقع داریم که‬ ‫نتایج خوبی به دست بیاوریم‪ .‬شما به اسیا نگاه کنید‪ .‬همه‬ ‫کشورهایی که در فوتبال توسعه پیدا کرده اند‪ ،‬تیم های پایه‬ ‫قوی دارند؛ تیم هایی که ب رای شان برنامه ریزی کرده اند‪ .‬نه‬ ‫یک ماه یا دو ماه قبل از مسابقات اسیایی بلکه از مدت ها‬ ‫قبل برنامه ریزی م ی کنند و بازی های دوس��تانه مناس��ب‬ ‫و اردوهای اماده س��ازی فوق الع��اده ای ت��دارک م ی بینند‪.‬‬ ‫هی چ وقت اج��ازه نم ی دهند ک��ه برنامه ه��ای اردویی تیم‬ ‫امیدش��ان به تعویق بیفتد‪ .‬چون به خوب��ی دریافته اند تیم‬ ‫امید پشتوانه بس��یار مناس��بی برای تیم بزرگساالن شان‬ ‫محس��وب م ی ش��ود اما در فوتبال ما چه اتفاقی م ی افتد؟‬ ‫تیم بزرگساالن ما چند وقت اس��ت که به حال خودش رها‬ ‫شده؟ من وقتی وضعیت تیم بزرگس��االن را م ی بینم که تا‬ ‫همین چند روز پیش تکلیف س��رمرب ی اش مشخص نبود‪،‬‬ ‫دیگر مطمئن م ی شوم که نباید توقعی درباره تیم های پایه‬ ‫داشته باشم‪ .‬اطمینان دارم که تیم امید هم به زودی دوباره‬ ‫فراموش م ی شود‪ .‬هی چ کس هم ب رایش مهم نیست که این‬ ‫تیم در اسیا تحقیر شد و برگشت‪ .‬نتیجه را طوری واگذار کرد‬ ‫که هیچ کس حتی فکرش را ه��م نم ی کرد‪ .‬روش ما ب رای‬ ‫ساختن یک تیم چه بوده؟ دو ماه قبل از مسابقات اسیایی‬ ‫یا المپیک تازه یادمان افتاده ک��ه تیم امید مربی ندارد‪ .‬این‬ ‫خیلی دردناک اس��ت‪ .‬تیمی که م ی خواه��د امید فوتبال‬ ‫یک کش��ور باش��د دو ماه قبل از بازی ها ب رایش مربی پیدا‬ ‫م ی کنیم‪ .‬بعد هم یک گشتی م ی زنیم و بازیکن هایی را با‬ ‫خودمان به مسابقات اسیایی م ی بریم که نه انها م ی توانند‬ ‫ب رای تیم امید معجزه کنند و نه ما به عنوان متولی فوتبال‬ ‫انها را حفظ کرده ایم‪.‬‬ ‫روی س��خن من با فدراس��یون فوتبال است که هر‬ ‫اتفاقی که رخ م ی دهد به روی مبارکش نم ی اورد و باخت ها و‬ ‫ناکام ی ها را توجیه م ی کند‪ .‬متاسفم که در فوتبال ما برخی‬ ‫مربیان خارجی امتحان خودش��ان را باره��ا پس م ی دهند‬ ‫اما همیش��ه راه ب رای بازگشت شان باز اس��ت‪ ،‬مربیانی که‬ ‫کارنامه شان در فوتبال ما نش��ان م ی دهد این قدر از لحاظ‬ ‫فنی ب ی بضاعت بوده اند که حتی یک تیم را از رده دهمی به‬ ‫رده نهم نرسانده اند اما از طریق دالل ها همچنان در فوتبال‬ ‫ما حضور پررنگی دارند‪ .‬وقتی ی��ک مربی خارجی امتحان‬ ‫پ��س داده را به س��رمایه های خودمان ترجی��ح م ی دهیم‪،‬‬ ‫همین م ی ش��ود که م ی بینیم‪ .‬تیم امید ب��ا این وضعیت‬ ‫اسفبار حذف ش��ده اما ب رای اقایان هیچ چیز عوض نشده‬ ‫است‪ .‬خیره م ی ش��وند به این مردم ناراضی و م ی گویند ما‬ ‫به المپیک فکر م ی کنیم‪ .‬در حالی که همه م ی دانیم ب رای‬ ‫المپیک هم هیچ برنامه ای وجود ندارد‪ .‬اما من از رس��انه ها‬ ‫هم تعجب م ی کنم‪ .‬واقعا چه بر سر برخی رسانه ها امده که‬ ‫انگار نه انگار تیم امید ما با این فضاحت از مسابقات اسیایی‬ ‫حذف شده اس��ت؟ اگر یک مربی ای رانی روی نیمکت تیم‬ ‫امید نشس��ته بود باز هم همین واکنش را نشان م ی دادید؟‬ ‫شما به سال ‪ 2002‬نگاه کنید‪ .‬تیم امید ما قهرمان اسیا شد‪.‬‬ ‫قبل از ب رانکو‪ ،‬من سرمربی تیم امید بودم اما از یاداوری این‬ ‫موضوع قصد دیگ��ری دارم‪ .‬م ی خواهم بگویم در ان مقطع‬ ‫فدراسیون فوتبال رئیسی همچون صفای ی فراهانی داشت‪.‬‬ ‫قبل از او نیز مصطفوی و نواموز روسای فدراسیون فوتبال‬ ‫بودند‪ .‬برنامه ریزی وجود داشت‪ .‬انها دلسوز فوتبال بودند و‬ ‫به همین دلیل تیم امید ان طور نتیجه گرفت و به قهرمانی‬ ‫هم رسید‪ .‬اما حاال به برکت وجود این اقایان در فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ ،‬تیم های مل��ی ما به این وضعیتی دچار ش��ده که‬ ‫م ی بینید‪ .‬ایا در فوتبال ما مربی کاربلدی که به همین اب‬ ‫و خاک تعلق داشته باش��د و با تمام وجود ب رای اعتالی نام‬ ‫ای ران تالش کند وجود ندارد که اقایان همه امور را به مربیان‬ ‫خارجی سپرده اند؟ حسن حبیبی فوتبال را نم ی شناسد؟ علی‬ ‫پروین فوتبال بلد نیست؟ حشمت مهاجرانی هیچ تجربه ای‬ ‫ندارد که به درد این فوتب��ال بخورد؟ امیر قلع ه نویی چطور؟‬ ‫هی چ کس مثل این دوستان خارجی فوتبال را نم ی شناسد؟‬ ‫چرا فدراسیون از این مربیان استفاده نم ی کند؟ کارنامه شان‬ ‫بد بوده؟ وطن ش��ان را دوست ندارند؟ فدراس��یون این قدر‬ ‫به این مربیان فض��ا داده که وینگادا م ی ب��ازد و وقتی به او‬ ‫م ی گویند باالی چشم شما ابروست م ی گوید مگر قبل ی ها‬ ‫ب رای این تی��م چه کار کرده اند که از من طلبکار هس��تید؟‬ ‫یکی نیس��ت به اقای کفاش��یان بگوید اگر عدالت در این‬ ‫فوتبال اجرا م ی ش��د وینگادا االن مربی تیم لیگ دسته دو‬ ‫فوتبال ما هم نبود اما ش��انس او این اس��ت که دالل دارد‬ ‫اما خیلی از مربیانی که شایس��ته نشس��تن روی نیمکت‬ ‫تیم امید هس��تند‪ ،‬از این امکان خیلی مه��م ب ی بهره اند‪.‬‬ ‫من از فدراس��یون م ی پرس��م؛ وینگادا در فوتبال ای ران چه‬ ‫عملکردی داش��ته که حاال با افتخار نیمکت تیم ملی امید‬ ‫را به او سپرده اید؟ او در فوتبال ای ران کدام تیم را از رده دهم‬ ‫به نهم رس��انده که این طور مغرورانه درب��اره منتقدان خود‬ ‫صحبت م ی کند و اتفاق��ا مورد لطف فدراس��یون هم قرار‬ ‫م ی گیرد؟ پولی که به این اقا داده ش��ده میلیاردی است ان‬ ‫وقت اگر فدراسیون قصد داشت یک مربی ای رانی استخدام‬ ‫کند پای وطن پرستی و هزار مس��اله دیگر به وسط کشیده‬ ‫م ی ش��د که کمترین مزد ممکن به کادرفنی پرداخت شود‪.‬‬ ‫بعد هم تا انتقاد م ی کنیم و م ی گوییم این مربی به درد تیم‬ ‫امید نم ی خورد اقایان سرخ و سفید م ی شوند که ما به دلیل‬ ‫ایجاد ثبات مربی را عوض نم ی کنیم‪ .‬اگر امروز فوتبال ما به‬ ‫این روز افتاده مقصر شما رسانه ها هستید‪ .‬مقصر من هستم‬ ‫و مقصر تلویزیون است که اجازه م ی دهیم این فدراسیون هر‬ ‫طور که دلش خواس��ت به این فوتبال ضربه بزند و بعد هم‬ ‫اصال به روی خودش نیاورد‪ .‬همه م��ا مقصریم که فوتبال‬ ‫ای ران کارش به اینجا کشیده شده است‪.‬‬ ‫ما در مسابقات اسیایی شرکت کردیم و باختیم‪ .‬شاید‬ ‫اقایان بگویند فوتبال همین اس��ت اما حرف من این است‬ ‫که ما چند تن از بهترین بازیکنان فوتبال ای ران را با این تیم‬ ‫بردیم و ب رای همیشه انها را س��وزاندیم‪ .‬اینده این بازیکنان‬ ‫را دستخوش سلیقه شخص ی مان کردیم و حاال هم خیلی‬ ‫راحت م ی خواهیم انها را مقصر این ناکامی نشان دهیم‪ .‬اگر‬ ‫یک مربی دسته س��ه فوتبال ما روی نیمکت تیم امید بود‬ ‫این اتفاق رخ نم ی داد چون دست کم م ی توانست بازیکنان‬ ‫را به ارائه بازی بهتر تهییج کند‪ .‬بعد از این ناکامی فدراسیون‬ ‫م ی اید و به ش��عور همه م��ا توهین م ی کن��د‪ .‬م ی گوید ما‬ ‫م ی خواهیم تیم را ب��رای المپیک اماده کنی��م‪ .‬معنی این‬ ‫حرف فدراس��یون ب رای من روشن است یعنی اینکه اقایان‪،‬‬ ‫خانم ها! ما روی سنگ پای قزوین را هم سفید کرده ایم‪ .‬این‬ ‫فدراس��یون نه انتخاب های درس��تی دارد و نه برنامه ریزی‬ ‫مناس��بی ب رای تیم امید داش��ته اس��ت‪ .‬بناب راین کمترین‬ ‫انتظاری که ما از این فدراسیون داریم این است که الاقل به‬ ‫شعور مردم توهین نکند‪.‬‬ ‫فقط وینگادا مقصرنیست‬ ‫ما به المپیک نمی رویم‬ ‫غالمحسین پیروانی‬ ‫‪3‬‬ ‫سرمربیاسبقتیمامید‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫واقعی این مربی را بدانیم‪ .‬به نظرم او باید به جوانان بیشتر‬ ‫بها بدهد و از دعوت برخی از بازیکن��ان قدیمی صرف نظر‬ ‫کند زی را در اینده با رفتن برخی ب��زرگان از تیم ملی‪ ،‬فوتبال‬ ‫ما نابود م ی شود‪ .‬در مورد وینگادا هم باید بگویم که واضح‬ ‫است که تیم او عملکرد خوبی نداشت‪ .‬بازیکنان با استرس‬ ‫زیادی بازی م ی کردند و در نتیجه گیری ه��م بد بودیم‪ .‬در‬ ‫بازی اول ویتنام پرس��ینگ خوبی انجام داد و توانست ما را‬ ‫کنترل کند‪ .‬در ب رابر ای��ن تاکتیک‪ ،‬ما برنامه ای ب رای حمله‬ ‫نداشتیم و در اخر هم نتیج ه را واگذار کردیم‪ .‬در بازی دوم هم‬ ‫کامال سردرگم بودیم و فوتبال بدی را ارائه کردیم‪ .‬متاسفانه‬ ‫در اینچئون اتفاقات دیگری ه��م رخ داد که من از گفتن ان‬ ‫شرم دارم‪ .‬هم نتیج ه را باختیم و هم اخالق را‪ .‬یادتان هست‬ ‫در دوره قبلی وقتی ما به ک��ره و ژاپن باختیم بعض ی ها چه‬ ‫کردند؟ هجمه ش��دید انتقادات علیه من و بچه ها به وجود‬ ‫امد‪ .‬البته معتقدم باید قضاوت عادالنه داشته باشیم و نباید‬ ‫از روی احس��اس تصمیم بگیریم‪ .‬وین��گادا مربی خوب و‬ ‫کارنامه داری اس��ت و نباید فقط او را مقص��ر نتایج بدانیم‪.‬‬ ‫عملکرد تیم ملی امید را باید با حضور کارشناس��ان بررسی‬ ‫کنیم‪ .‬زمانی که من سرمربی بودم‪ ،‬اقایان م ی گفتند مربی‬ ‫خارجی بیاوری��د‪ ،‬حال با وین��گادا هم نتوانس��تیم نتیجه ‬ ‫بگیریم‪ .‬این مربی که بد نبوده اس��ت‪ .‬دلیل ضعف ما این‬ ‫است که ب ی ب رنامه هستیم و اینده نگری نم ی کنیم‪ .‬بازیکنان‬ ‫ما در بازی های اسیایی عجول و عصبی بودند و نظم تیمی‬ ‫خوبی نداشتیم‪ .‬متاسفانه تیم امید بازی های تدارکاتی کمی‬ ‫انجام داده و با کمترین برنامه های اماده سازی به اینچئون‬ ‫رفته بودند که حاصل ان را هم دیدیم‪.‬‬ ‫وینگادا مربی کوچکی نیست‪ .‬او عربستان را قهرمان‬ ‫جام ملت های اسیا کرده و س��رمربی تیم پرتغال بوده است‪.‬‬ ‫درد ما چیز دیگری اس��ت‪ .‬متاس��فانه با تیم امید و رده های‬ ‫پایه فوتبال ای ران برخورد خوبی نم ی ش��ود و معلوم اس��ت‬ ‫که با چنین رفتارهایی با بهتری��ن مربیان جهان هم نتیجه‬ ‫نخواهیم گرف��ت‪ .‬هی چ وقت برنامه ریزی ها ب��رای تیم امید‬ ‫درست نبوده اس��ت‪ .‬زمانی که‬ ‫سرمربی تیم امید بودم و قصد‬ ‫ش��رکت در بازی های اسیایی‬ ‫گوانگج��وی چین را داش��تیم‪،‬‬ ‫گزارشگری درباره وضعیت تیم‬ ‫امید پرسید که من پاسخ دادم‪،‬‬ ‫بذری نکاشته ایم که بخواهیم‬ ‫درو کنیم‪ .‬زمان م��ا تنها ‪ 10‬تا‬ ‫‪ 12‬بازیک��ن در تمرینات حضور‬ ‫پی دا م ی کردند و باشگاه های این‬ ‫بازیکنان با تی��م امید همکاری‬ ‫نم ی کردند که البت��ه حق هم‬ ‫داشتند‪ .‬در این میان ب رنامه ریزی‬ ‫فدراسیون باید مناسب باشد که‬ ‫شاهد این مشکالت نباشیم‪.‬‬ ‫متاسفانه اتفاقی که نباید‬ ‫م ی افتاد‪ ،‬افتاد‪ .‬تیم ملی امید از‬ ‫لحاظ نف رات ب��د نبود ولی نظم‬ ‫تیمی وجود نداشت و ه ر کسی‬ ‫هر کاری که دلش م ی خواست‬ ‫م ی کرد‪ .‬تیم ما ب��د بازی کرد و‬ ‫نتایج در شان فوتبال ما نبود‪ .‬ما‬ ‫در جا م ی زنیم و تیم های دیگر‬ ‫پیش��رفت م ی کنند‪ .‬افسوس‬ ‫م ی خورم که تیم های باشگاهی‬ ‫م��ا از ت��رس نتیج��ه نگرفتن‬ ‫تیم های پای��ه را نابود م ی کنند‬ ‫و فقط شعار م ی دهند و مربیان‬ ‫لیگ برتر از ترس اخ راج شدن به‬ ‫جوانان اهمیت نم ی دهند‪ .‬اما اینده تیم امید چه م ی ش��ود؟‬ ‫من فکر م ی کنم اقایان با وینگادا تا المپیک قرارداد بسته اند‬ ‫و اگر بخواهن��د اخ راجش کنند باید تمام پول��ش را بدهند و‬ ‫بعید اس��ت این کار را بکنند‪ .‬باز هم م ی گویم اگر شرایط به‬ ‫ی وجود داشته باشد تیم ما به‬ ‫همین صورت باشد و بی نظم ‬ ‫المپیک نم ی رود‪.‬‬ ‫ش��ما مدل های م��وی بازیکنان را دیدید ک��ه همه با‬ ‫موهای بلند و مدل های مختل��ف بودند و این به دلیل وجود‬ ‫ ب ی نظم ی در تیم است‪ .‬جای تعجب داشت که بازیکنان ان‬ ‫قدر که به شکل ظاهری و مدل موهایش��ان اهمیت دادند‪،‬‬ ‫به رعایت مس��ائل فنی و اخالقی اصال فک��ر نکردند‪ .‬اگر‬ ‫م ی خواهیم به المپیک برویم باید یک مدیر و سرپرست قوی‬ ‫بیاید و تیم را جمع کند‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫من ه��ر دو بازی این تی��م را دیدم و متاس��فانه ای ران‬ ‫اصال بازی خوبی انج��ام نداد‪ .‬ما در بخ��ش تیم های پایه‬ ‫بسیار ضعیف هستیم زی را هیچ باش��گاهی در بخش پایه‬ ‫فعالیت خوبی ن��دارد و به بازیکنان امی��دش در لیگ برتر‬ ‫بازی نم ی ده��د‪ .‬البته مربیان هم حق دارن��د که به جوانان‬ ‫زیاد اعتماد نکنن��د زی را از هم��ان هفته اول جایگاه ش��ان‬ ‫متزلزل اس��ت و م ی دانند ک��ه فوتبال ما نتیجه گرا ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬ما در گوانگجو همین ویتنام را بردی��م‪ ،‬باید ببینیم‬ ‫که انها در این چهار س��ال چه کار کرده اند که باخت ش��ان‬ ‫را تبدیل به برد ‪ ٤‬بر یک م ی کنند؟‬ ‫ما فکر م ی کنیم اگر سر جای خود‬ ‫بایستیم حریفان ما هم همین کار‬ ‫را م ی کنند‪ .‬در حالی ک��ه این طور‬ ‫نیست‪ .‬خیلی از کشورها بالفاصله‬ ‫بع��د از بازی ها کارش��ان را ش��روع‬ ‫م ی کنن��د‪ ،‬اس��تعدادیابی م ی کنند‪،‬‬ ‫اردوهای مناس��بی برگزار م ی کنند‬ ‫و بازی ه��ای دوس��تانه ای ت��دارک‬ ‫م ی بینند ک��ه تیم های پایه ش��ان‬ ‫بتواند تجربه کس��ب کند‪ .‬این کار‬ ‫را فقط فدراسیون های ش��ان انجام‬ ‫نم ی دهند‪ ،‬این کار از باشگاه ها شروع‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬هرچند در مورد این تیم‬ ‫باید بگویم که متاس��فانه کادرفنی‬ ‫مناسبی برای امیدها انتخاب نشد‪.‬‬ ‫وینگادا گفته امکانات در اختیارش‬ ‫نبوده اما به عقیده م��ن باید بعد از‬ ‫این نتایج ضعیف پاس��خگو باش��د‬ ‫و نم ی توانی��م ب��ه ای��ن توجیهات‬ ‫بگوییم پاسخگویی‪ .‬البته تیم امید‬ ‫همیشه یک مشکل داشته که بعید‬ ‫م ی دانم به این زودی ها حل ش��ود‪.‬‬ ‫تیم امید بزرگترین عیبش این است‬ ‫که هم از فدراسیون دستور م ی گیرد‬ ‫و هم از کمیته مل��ی المپیک‪ .‬هر‬ ‫دو نهاد دخال��ت م ی کنند و همین‬ ‫باعث اش��فتگی شده اس��ت‪ .‬هنوز‬ ‫یادتان هس��ت که چه اتفاقاتی در‬ ‫دوره مربیگری من در تیم امید رخ داد و اقایان در هر فرصتی‬ ‫که پی��دا م ی کردند درباره اس��تخدام مرب��ی خارجی حرف‬ ‫م ی زدند‪ .‬بناب راین چهار سال قبل شرایط ما بدتر از حاال بود‪.‬‬ ‫ما دو اردوی خارجی رفتیم که نصف تیم به دلیل مش��کل‬ ‫خروج از کشور همراه ما نبودند‪ .‬در نهایت با ان همه مشکل‬ ‫پنج برد به دست اوردیم و چهارم شدیم‪ .‬در ب رابر کره و ژاپنی‬ ‫شکست خوردیم که در المپیک تا مراحل پایانی پیش رفتند‪.‬‬ ‫در ان برهه به نظرم نتیجه خوبی گرفتیم‪ .‬ما ‪ ٤٠‬سال است‬ ‫که به المپیک نرفتیم و همین تغیی رات پی در پی باعث این‬ ‫اتفاق شده است‪ .‬فدراسیون م ی گوید که هدفش بازی های‬ ‫المپیک بوده است‪ .‬من از دوستانم خواهش م ی کنم که با‬ ‫مردم روراست باشند چون با تیم فعلی هم من بعید م ی دانم‬ ‫به المپیک ‪ ٢٠١٦‬صعود کنیم‪ .‬تیم بزرگس��االن ما االن در‬ ‫اختیار ک ی روش است و تیم امید ما در دست وینگادا‪ .‬حاال‬ ‫در مورد ک ی روش باید کمی صب��ر کنیم تا بعد از بازی های‬ ‫جام ملت های اس��یا درباره اش ح��رف بزنیم ام��ا من فکر‬ ‫نم ی کنم با این وضع اتفاق خوبی در انتظار ای ران باشد‪ .‬شما‬ ‫بازی های لیگ را نگاه کنید که در چه سطح پایینی برگزار‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬یک دهه اس��ت که فوتبال ما پدیده ای معرفی‬ ‫نکرده اس��ت‪ .‬فوتبال ما در جا م ی زند‪ ،‬درحالی که تیم های‬ ‫درجه ‪ ٢‬و ‪ ٣‬اسیا درحال پیشرفت هس��تند‪ .‬البته ک ی روش‬ ‫مربی بدی نیست و خوب شد که قراردادش را تمدید کرد زی را‬ ‫اگر مربی ای رانی به مسابقات جام ملت های اسیا م ی رفت‪،‬‬ ‫روزگارش را سیاه م ی کردند اما ک ی روش هر نتیجه ای بگیرد‪،‬‬ ‫هیچ بهانه ای ندارد‪ .‬ما در جام جهانی به دنبال نباختن بودیم‬ ‫اما در این رقابت ها باید ببریم‪ .‬همین باعث م ی شود که عیار‬ ‫ورزش‬ ‫‪71‬‬ ‫ورزش‬ ‫درکمالخونسردی‬ ‫وینگادا فشار را به ک ی روش منتقل م ی کند؟‬ ‫‪4‬‬ ‫ادواردو مانوئل مارتینیو وینگادا ملقب به نلو وینگادا‪،‬‬ ‫مربی اهل پرتغال و حاال یکی از چهره های خبرساز فوتبال‬ ‫ایران اس��ت‪ .‬او چندی پی��ش در فاصله ای کوت��اه تا اغاز‬ ‫بازی های اس��یایی اینچئون از سوی فدراس��یون فوتبال‬ ‫به عنوان سرمربی تیم امید کش��ورمان انتخاب شد‪ .‬تیم او‬ ‫اما ضعیف ترین نتایج تاریخ فوتب��ال ایران را در این دوره از‬ ‫بازی ها از ان خود کرد‪ .‬اما بد نیس��ت از اینجا ش��روع کنیم‬ ‫که نلو وینگادا کیست و چه کارنامه ای در دنیای مربیگری‬ ‫دارد؟ وینگادا در سال های ‪ 1989‬تا ‪ 1991‬دستیار کارلوس‬ ‫کی روش در تیم ملی فوتبال زیر ‪ 20‬ساله های پرتغال بود‪.‬‬ ‫او در سال های ‪ 1996‬و ‪ 1997‬سرمربی تیم ملی عربستان‬ ‫بود و با این تیم در س��ال ‪ 1996‬قهرمان جام ملت های اسیا‬ ‫در امارات شد که این قهرمانی یکی از افتخارات او در سمت‬ ‫مربیگری محسوب می شود‪ .‬وینگادا از معدود مربیانی است‬ ‫که به مدت طوالنی و تا انتخابی جام جهانی ‪ 1998‬در فوتبال‬ ‫عربس��تان دوام اورد اما به علت عدم اجازه به دخالت های‬ ‫شاهزادگان س��عودی با وجود صعود به جام جهانی ‪1998‬‬ ‫فرانسه از این تیم کنار گذاشته شد‪ .‬او از سال ‪ 1999‬تا ‪2003‬‬ ‫سرمربی تیم سی‪ .‬اس‪ .‬ماریتیمو پرتغال بود و پس از ان در‬ ‫فصل ‪ 2003 -2004‬نیز سرمربیگری تیم الزمالک مصر را‬ ‫برعهده گرفت‪ .‬این مربی پرتغالی در فصل ‪ 2004 -2005‬در‬ ‫تیم اکادمیکا کویمبرا مربیگری کرد و سپس تا سال ‪2007‬‬ ‫نیز س��رمربی تیم ملی المپیک مصر ش��د‪ .‬وینگادا در سال‬ ‫‪ 2007‬مدتی سرمربی تیم الوداد مراکش بود که پس از شش‬ ‫هفته از سمت خود استعفا داد و سرمربی تیم ملی اردن شد‪.‬‬ ‫وی پس از حضوری ‪ 16‬ماهه در تیم ملی اردن به علت کسب‬ ‫نتایج ضعیف با این تیم‪ ،‬از س��مت خود برکنار شد‪ .‬قرارداد‬ ‫وینگادا با تیم ملی اردن ‪ 16‬ماهه بود و او به خاطر انجام دو‬ ‫بازی با تیم های سنگاپور و کره جنوبی‪ ،‬یک ماه قراردادش را‬ ‫تمدید کرد‪ .‬اما ایرانی ها در مورد وینگادا تصویرهای خوشی‬ ‫در ذهن ندارند‪ .‬وقتی نام وینگادا مطرح می ش��ود خیلی ها‬ ‫شکست در ضربات پنالتی مقابل عربستانی که وینگادا با ان‬ ‫کاله سبزرنگ سرمربی اش بود را به خاطر می اورند؛ وقتی‬ ‫در نیمه نهایی جام ملت های ‪ 1996‬یکی از بهترین تیم های‬ ‫تاریخ فوتبال ایران از رسیدن به فینال بازماند‪ .‬هرچند خود‬ ‫وینگادا در این مورد به درس��تی اش��اره می کند که فوتبال‬ ‫حرفه ای همین اس��ت‪ .‬یک روز من در مقابل ایران بودم و‬ ‫حاال روی نیمکت تیم ملی امید ایران هستم‪.‬‬ ‫اما تصویر دوم��ی که وینگادا برای ایرانی ها س��اخته‬ ‫چیست؟ او سرمربی پرسپولیس ش��د‪ .‬در میانه های فصل‬ ‫‪ 88-87‬نلو وین��گادای پرتغالی به جای افش��ین قطبی که‬ ‫به طور ناگهانی از پرس��پولیس رفته بود هدایت این تیم را‬ ‫در دست گرفت‪ .‬در ان زمان داریوش مصطفوی مدیرعامل‬ ‫س��رخ ها بود و حس��ین هدایتی هم این تیم را ش��ارژ مالی‬ ‫می کرد‪ .‬پ��س از حضور وین��گادا در پرس��پولیس هدایتی‬ ‫گفته بود وینگادا هدیه من به پرس��پولیس است‪ .‬ان فصل‬ ‫تمام شد؛ بدون هیچ نتیجه مثبتی‪ .‬مربی پرتغالی به همراه‬ ‫دس��تیارانش ایران را ترک کرد تا زالتکو کرانچار جانشین‬ ‫او شود‪ .‬بنابراین حضور در پرسپولیس هم خاطره خوشی از‬ ‫وینگادا به جا نگذاشت اما چه اتفاقی رخ داد که این مربی در‬ ‫مرحله ای دیگر این بار نامزد سرمربیگری تیم امید ایران شد‬ ‫و فدراسیون هم بدون توجه به کارنامه این مربی و تصویری‬ ‫‪ 40‬سال دیگرهم به المپیک نمی رویم‬ ‫تو گو با بیژن ذوالفقارنسب‬ ‫گف ‬ ‫نظر ش�ما در مورد عملکرد تیم امید در اینچئون‬ ‫چیست؟‬ ‫تیم امید در اینچئون عملکرد خوبی نداشت‪ .‬وقتی‬ ‫در فوتبال ما چنین اتفاق��ی رخ م ی دهد یک هفته در داخل‬ ‫درباره اش صحبت م ی کنیم و بعد هم��ه چیز به حالت اول‬ ‫برم ی گردد‪ .‬دوباره تصمیمات اش��تباه‪ .‬دوباره پافش��اری بر‬ ‫تصمیمات اشتباه و دوباره توجیه و فرافکنی پس از ناکامی‪.‬‬ ‫‪72‬‬ ‫مدی ران فوتبال ما همیش��ه به افکار عمومی نگاه‬ ‫م ی کنند‪ .‬یک نوع موج س��واری در دستورکارشان قرار گرفته‬ ‫ت خودشان را تغییر بدهند و از‬ ‫است‪ .‬انگار قرار نیست سیاس ‬ ‫متخصصان درباره تصمیمات مهم فوتبال نظر بخواهند‪ .‬در‬ ‫این باره در همه جای دنیا به کمیته فنی رجوع م ی کنند‪ .‬البته‬ ‫کمیته فنی الیق و شایس��ته کمیته ای است که نظ رات ان‬ ‫اجرایی شود‪ .‬نگاه تشریفاتی که فایده ای ندارد‪.‬‬ ‫در مورد وینگادا چه نظری دارید؟‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫ورزش‬ ‫این دور باطل که شما به ان اشاره م ی کنید چگونه‬ ‫تکرار م ی شود؟‬ ‫وینگادا مربی ضعیفی است‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫او تیمی از بهترین بازیکنان ما را در اختیار داشت‪ .‬هر‬ ‫کدام از این بازیکنان در باشگاه های خود جزو بهترین هستند اما‬ ‫چه اتفاقی رخ م ی دهد که در اینچئون این طور نتیجه م ی گی رند‪.‬‬ ‫اما وین�گادا برای ش�ناخت تیمش وق�ت کافی‬ ‫نداشت‪.‬‬ ‫نه‪ ،‬این توجیه خوبی نیست‪.‬‬ ‫چرا؟‬ ‫چون تیم هایی که وینگادا مقابل شان قرار گرفت از‬ ‫لحاظ کالس فوتبالی در اسیا چند رده از ما پایی ن تر هستند‪.‬‬ ‫مربی باید بتواند در شرایط سخت تصمیمات درستی بگیرد‪،‬‬ ‫تیمش را به خوبی اماده کند‪ ،‬ه��م از لحاظ روحی و از لحاظ‬ ‫فنی‪ .‬اما ما این مورد را در تیم امید ندیدیم‪.‬‬ ‫شما فکر م ی کنید اگر تیم دیگری جای این تیم‬ ‫بود بهتر نتیجه م ی گرفت؟‬ ‫بله‪ ،‬من بعد از حذف تی��م امید هم به این موضوع‬ ‫اشاره کردم که اگر منتخبی از جوانان یک استان ای ران به این‬ ‫مسابقات می رفتند‪ ،‬بهتر از تیم ملی امید در اینچئون نتیجه‬ ‫م ی گرفت‪ ،‬در یک ش��رایط متعارف و طبیعی و بدون اینکه‬ ‫یک تیم تمرینات ان چنانی داشته باشد‪ .‬از نظر من منتخبی‬ ‫از جوانان یک استان کشور م ی توانستند نتیج ه بهتری از این‬ ‫تیم امید در بازی های اسیایی اینچئون بگی رند‪.‬‬ ‫چرا اکثر مربیان ایرانی قصد دارن�د از این اتفاق‬ ‫فضایی تند علیه مربیان خارجی بسازند؟‬ ‫من چنین چیزی را احساس نم ی کنم‪ .‬ضمن اینکه‬ ‫معتقدم اگر یک مربی ای رانی روی نیمکت تیم امید بود و این‬ ‫که از او در اذهان عمومی اس��ت‪ ،‬در مقام عقد قرارداد با او‬ ‫برامد؟ شاید پاسخ تک جمله ای است که عادل فردوسی پور‬ ‫در برنامه هفته گذش��ته خود به زب��ان اورد و تاکید کرد که‬ ‫ش��اید کارلوس کی روش فدراس��یون را به سمت عقد این‬ ‫قرارداد سوق داده است‪.‬‬ ‫وقتی به مصاحبه های کی روش و وینگادا درباره یکدیگر‬ ‫رجوع می کنیم این گمانه بیش��تر تقویت می ش��ود که این‬ ‫دو هموطن تا چه ح��د در ایران هوای یکدیگر را داش��ته اند‪.‬‬ ‫چندی پیش وقتی کی روش ای��ران را ترک کرد این وینگادا‬ ‫بود که محل رجوع برخی رسانه ها شده بود‪ .‬انها از سرمربی‬ ‫تیم امید سراغ کی روش را می گرفتند و او در پاسخ می گفت‪:‬‬ ‫«کی روش بازخواهد گشت و دوباره با هم همکاری خواهیم‬ ‫کرد‪ .‬باید بگوی��م حتما به ای��ران خواهد ام��د‪ ».‬پیش بینی‬ ‫دقیق او نشان می داد که این دو مربی تا چه حد در خصوص‬ ‫تصمیمات حرفه ای شان با یکدیگر هماهنگ عمل می کنند‪.‬‬ ‫وقتی کی روش به ایران بازگشت و با فدراسیون قراردادش را‬ ‫امضا کرد‪ ،‬این وینگادا بود که در مصاحبه ای گفت‪« :‬پیش از‬ ‫این نسبت به این موضوع ابراز خوشبینی کرده بودم و اکنون‬ ‫خوشحالم که کی روش به کارش با تیم ملی ادامه خواهد داد‪ .‬او‬ ‫می تواند با ایران در جام ملت های اسیا موفق شود‪ ».‬تالش ها‬ ‫برای ایجاد حساس��یت میان این دو مربی نیز بی نتیجه بود‪.‬‬ ‫برخی تالش کردند با طرح این موضوع که قرار است کی روش‬ ‫روی تیم المپیک هم نظارت داشته باشد‪ ،‬دلخوری وینگادا را‬ ‫باعث شوند اما او حرفه ای تر از این حرف ها بود و تاکید می کرد‪:‬‬ ‫«رابطه ما عالوه بر دو همکار‪ ،‬مانند دو دوست و دو برادر است‬ ‫و در مورد تیم المپیک هم مانن��د دو برادر همکاری خواهیم‬ ‫داشت‪ .‬هدف ما مشخص است و می خواهیم در نهایت این‬ ‫تیم را به موفقیت برسانیم‪».‬‬ ‫حاال چه کسی اس��ت که نداند کارلوس کی روش از‬ ‫دوستان نزدیک نلو وینگادا به شمار می رود اما این دوستی‬ ‫تا انجا به رس��انه ها مربوط نمی ش��ود که پای توصیه های‬ ‫پشت پرده در بین نیست‪ .‬گفته می شود به توصیه سرمربی‬ ‫‪5‬‬ ‫بیژن ذوالفقارنسب معموال در اظهارنظرهای‬ ‫خود کمتر صراحت لهجه دارد‪ .‬محتاط س�خن‬ ‫م ی گوید و س�عی م ی کند حرف هایش به سمت‬ ‫چالش ب�ا فدراس�یون فوتب�ال ن�رود ‪ ،‬اما تیم‬ ‫امید در اینچئ�ون ناکامی را رق�م زده که حتی‬ ‫ذوالفقارنس�ب ارام نیز ص�دای اعتراضش بلند‬ ‫شده است‪ .‬او در گفت وگو با مثلث درباره وینگادا‪،‬‬ ‫فدراسیون فوتبال و تیم امید حرف های جالبی‬ ‫را مطرح م ی کند‪ .‬متن این مصاحبه را م ی خوانید‪.‬‬ ‫اتفاقات رخ م ی داد رسانه ها خیلی بیشتر از اینها به ان مربی‬ ‫انتقاد م ی کردند‪ .‬فضا به س��متی م ی رفت که خود ان مربی‬ ‫عطای تیم امید را به لقایش ببخشد‪ .‬به نظر من در اینچئون‬ ‫فاجعه رخ داد‪ .‬حاال اگر بعض ی ها دوس��ت دارن��د از کنار این‬ ‫ناکامی بزرگ که در واقع زنگ خطری ب رای فوتبال است به‬ ‫سادگی عبور کنند بحث دیگری است‪.‬‬ ‫این فاجعه چه دالیلی دارد؟‬ ‫دالیل متعددی دارد‪ .‬اول اینکه فدراسیون فوتبال‬ ‫از اتاق فکر مناسب بی بهره است‪ .‬اتاق فکری که بتواند به‬ ‫فدراسیون کمک کند که تصمیمات درستی اتخاذ کند‪ .‬عدم‬ ‫شناخت س��رمربی تیم امید از وضعیت فوتبال ایران باعث‬ ‫ش��د تا در اینچئون چنین افتضاحی به بار بیاید اما اگر این‬ ‫مربی طبق معیارهای درس��تی انتخاب می شد هرگز شاهد‬ ‫چنین ناکامی نبودی��م‪ .‬بنابراین در درجه اول فدراس��یون‬ ‫فوتبال به یک اتاق فکر نی��از دارد‪ .‬جایی برای متخصصان‬ ‫که بتوانند در تصمیمات مهم فوتبال ورود پیدا کنند‪ .‬مربیان‬ ‫این تیم نتوانستند از مهره های موجود در این تیم به درستی‬ ‫ورزش‬ ‫تیم ملی بوده که وینگادا سرمربی تیم امید شده است‪ .‬شاید‬ ‫این از بدشانسی کی روش بود که ورود او به ایران با شکست‬ ‫هموطنش در اینچئون همزمان شد‪ .‬بعد از ورود کی روش به‬ ‫ایران رسانه ها بالفاصله درباره شکست وینگادا با تیم امید از‬ ‫او پرسیدند اما او در واکنش به این موضوع گفت‪« :‬مشکلی‬ ‫نیس��ت! از فردا بردهای تیم ملی امید شروع می شود و باید‬ ‫حریف را شکست دهد‪».‬‬ ‫اما این اتفاق رخ نداد‪ .‬شاید وقتی کی روش این جمله‬ ‫را در مورد وینگادا به زبان می اورد خودش بهتر از هرکس‬ ‫دیگری معنای شکس��ت چهار بر یک مقاب��ل تیمی به نام‬ ‫ویتنام را می دانس��ت اما حمای��ت را بر انتقاد یا دس��ت کم‬ ‫س��کوت درباره هموطنش ترجیح داد اما ای��ا این حمایت‬ ‫ادامه پی��دا خواهد کرد؟ اگر وینگادا با تی��م امید طبق روال‬ ‫اینچئون جز ناکامی نتیجه ای برای فوتبال ما نداشته باشد‬ ‫باز هم مورد حمایت هموطن خود قرار خواهد گرفت؟ بعید‬ ‫به نظر می رسد‪ .‬کی روش مربی باهوشی است اما کمترین‬ ‫هزینه این اتفاق تحت فشار قرار گرفتن کارلوس کی روش‬ ‫خواهد بود‪ .‬چه در این صورت خاطره ناخوشایندی از حضور‬ ‫یک مربی پرتغالی در اذهان عموم��ی به وجود خواهد امد‪.‬‬ ‫درس��ت مثل روزهایی که مربی کروات مورد پس��ند افکار‬ ‫عمومی و رسانه ها نبود و اصال فرقی نمی کرد ان مربی لوکا‪،‬‬ ‫وینگو یا برانکو باش��د‪ .‬ایا وینگادا در دوره حضورش در تیم‬ ‫امید به نوعی فشار را روی دوش کی روش خواهد گذاشت؟‬ ‫فدراسیون فوتبال می گوید که این مربی را عوض نمی کند‪.‬‬ ‫چرا؟ پشت پرده مقاومت فدراسیون فوتبال درباره وینگادا‬ ‫و تیم امید چیس��ت؟ برخی می گویند پش��ت پرده حمایت‬ ‫فدراسیون فوتبال از س��رمربی تیم ملی فوتبال امید ان هم‬ ‫پس از کسب نتایج ضعیف در اینچئون ضرر مالی هنگفت‬ ‫در صورت برکناری این مربی است‪ .‬شاید به همین دلیل بود‬ ‫که وینگادا پس از فاجعه ای که تیم امید ب��ه بار اورد تاکید‬ ‫کرد که عذرخواهی می کنم اما اس��تعفا نمی دهم‪ .‬او استعفا‬ ‫نمی دهد‪ .‬حتی اگر در دو بازی اسان‪ ،‬یک باخت شگفت انگیز‬ ‫اس��تفاده کنند و از انها بازی بگیرند‪ .‬مجم��وع این عوامل‬ ‫نش��ان می دهد کادر مدیریت فنی کفایت الزم را نداشته و‬ ‫مقابل تیم هایی که در سطح پایینی از فوتبال قرار دارند این‬ ‫طور ضعیف ظاهر شدند‪ .‬تیمی که ‪ 10‬بازیکن لیگ برتری‬ ‫دارد و تعداد قابل توجهی از ای��ن بازیکنان جزو مهره های‬ ‫شناخته شده لیگ ایران هستند چطور می تواند‬ ‫این طور ضعیف بازی کند؟ همه این اتفاقات را‬ ‫می توانیم به خود مربی نس��بت دهیم‪ .‬شاید‪ .‬اما‬ ‫پیش��تر از ان باید به مسئوالنی خرده گرفت که‬ ‫با این انتخاب ها باعث ایجاد چنین ناکامی هایی‬ ‫می شوند‪.‬‬ ‫ک ی روش تاکنون از وینگادا‬ ‫حمایت کرده است‪ .‬وینگادا‬ ‫نیز بارها در مقام تمجید از‬ ‫هموطن خود برامده است‪.‬‬ ‫اما حاال نلو وینگادا در تیم‬ ‫امید شرایط خوبی ندارد و‬ ‫سخت مورد انتقاد رسانه ها‬ ‫است‪ .‬ایا ک ی روش باز هم‬ ‫برای این رابطه هزینه خواهد‬ ‫کرد؟‬ ‫مقابل ویتنام کسب کرده باش��د و یک تساوی ناامید کننده‬ ‫مقابل قرقیزستان‪ .‬او می خواهد بماند و البته فدراسیون هم‬ ‫برنامه ای برای تغییرش ندارد‪ .‬فدراسیون دالیل اصرارش‬ ‫برای حفظ این مرب��ی را نمی گوید‪ .‬فقط ح��رف از حمایت‬ ‫است‪ .‬این را مسئوالن فدراس��یون می گویند‪ .‬به عالوه قرار‬ ‫است کمیته فنی فدراس��یون فوتبال مامور تهیه گزارش از‬ ‫عملکرد این تیم باشد تا این گزارش در اختیار علی کفاشیان‬ ‫قرار بگی��رد‪ .‬مهدی محمدنب��ی می گوید‪« :‬فدراس��یون با‬ ‫وینگادا قرارداد دارد و این مربی اخراج نخواهد شد‪ .‬مطمئن‬ ‫باشید که تصمیم فدراسیون همین است و این مربی پرتغالی‬ ‫به کار خود ادامه خواهد داد‪ ».‬به نظر می رسد که فدراسیون‬ ‫عالقه ای ندارد خیلی ها از قرارداد وینگادا باخبر شوند‪ .‬معضل‬ ‫بزرگ برای اخراج وینگادا‪ ،‬همان قراردادی اس��ت که او با‬ ‫فدراس��یون فوتبال امضا کرده است‪ .‬قراردادی بالغ بر ‪300‬‬ ‫هزار دالر در سال که به نظر می رسد با اخراجش‪ ،‬باید تمام‬ ‫و کمال به او پرداخت ش��ود‪ .‬اما این تنها مشکل فدراسیون‬ ‫نیس��ت‪ .‬وینگادا دو دس��تیار پرتغالی هم دارد که انها هم با‬ ‫فدراسیون قرارداد دارند و در صورت اخراج باید پول خود را تا‬ ‫ریال اخر بگیرند‪ .‬کاروالیو‪ ،‬دستیار اول وینگادا است؛ همان‬ ‫مربی که همراه وینگادا به پرسپولیس هم امد‪ .‬مبلغ قرارداد‬ ‫او حدود ‪ 100‬هزار دالر اس��ت‪ ،‬ان هم برای یک سال‪ .‬این‬ ‫مبلغ برای بدنس��از تیم امید که ریکاردو نام دارد‪ 50 ،‬هزار‬ ‫دالر است‪ .‬یعنی اگر فدراسیون فوتبال قصد اخراج وینگادا و‬ ‫کادر فنی اش را داشته باشد باید زیانی حدود ‪ 450‬هزار دالر‬ ‫بپردازد‪ .‬مبلغی که با احتساب دالر سه هزار تومانی می شود‬ ‫‪ 1.3‬میلیارد تومان‪ .‬فدراسیون فوتبال به همین دلیل پا پس‬ ‫کش��یده و حرفی از اخراج نمی زند‪ .‬انها ش��اید دنبال راهی‬ ‫هستند تا وینگادا تحت فشار‪ ،‬استعفا بدهد و از نیمکت تیم‬ ‫امید برود؛ اتفاقی که با حضور کارلوس کی روش‪ ،‬دوس��ت‬ ‫صمیمی نلو در ای��ران کمی بعید به نظر می رس��د‪ .‬اما پس‬ ‫از بازی های اسیایی و نتایج عجیبی که وینگادا با تیم امید‬ ‫کسب کرده کی روش نیز شاید در سیاست های حمایتی اش‬ ‫از این مرب��ی تجدیدنظر کن��د‪ .‬کی روش مربی باهوش��ی‬ ‫است‪ .‬ش��اید رابطه این دو پرتغالی ناهمگون‪ ،‬سرمربی تیم‬ ‫بزرگساالن را متقاعد کند که نباید بیشتر از این برای دوست‬ ‫قدیمی اش هزینه کند‪.‬‬ ‫ماست‪ .‬از این جهت که بدانیم بازیکنانی در بازی با ویتنام و‬ ‫قرقیزستان در تیم ملی ما بازی کرده اند که در لیگ برتر ای ران‬ ‫جزو مهره های شناخته شده هستند و اکنون نتایج به دست‬ ‫امده نشان م ی دهد روزهای بسیار سخت و تلخی پیش روی‬ ‫فوتبال ملی ما در تمام ی عرصه ها اس��ت‪ .‬وقتی فوتبال ما‬ ‫مهم ترین مس��اله ای که باعث ش��ده تیم امید ما‬ ‫همواره در طول س��ال های اخیر نتواند نتیجه الزم را کسب‬ ‫کند این است که فدراس��یون فوتبال و کمیته ملی المپیک‬ ‫هیچ گاه تکلیف خودشان با این تیم را روشن نم ی کنند‪ .‬اولین‬ ‫و اخرین راهکار نجات تیم امید هماهنگی فدراسیون فوتبال‬ ‫و کمیته ملی المپیک است‪ .‬جایی که همیشه‬ ‫باید هماهنگی و همدلی م ی دیدیم تنها تنش و‬ ‫اختالف دیدیم و همین باعث شده تا در دوره های‬ ‫مختلف این تیم به مشکل بربخورد‪ .‬راه دیگری‬ ‫هم هس��ت‪ .‬یکی از این دو نهاد به قول معروف‬ ‫صفر تا صد امور مربوط به تی��م امید را در اختیار‬ ‫بگیرد‪ .‬اختیار تیم امید باید به یکی از این دو نهاد‬ ‫سپرده شود؛ یا کمیته ملی المپیک یا فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ .‬در غیر این صورت ما ب��از هم به جایی‬ ‫نم ی رسیم‪ .‬وقتی یکی از این دو نهاد اختیار امید را‬ ‫به دست بگیرد تنها همان نهاد باید پاسخگو باشد‬ ‫اما در حال حاضر شاهد ان هستیم که این دو نهاد‬ ‫تقصیرها را مرتب به گردن یکدیگر م ی اندازند و‬ ‫اشتباهات خودشان را قبول نم ی کنند‪.‬‬ ‫عده ای معتقدند در بازی اول با ویتنام‪،‬‬ ‫مقابل حریف ناشناخته و سختکوشی‬ ‫قرار گرفته بودی�م و به نوعی غافلگیر‬ ‫شدیم‪ .‬نظر شما چیست؟‬ ‫ف جدی در بخش های‬ ‫درست مدیریت نم ی شود ما شاهد ضع ‬ ‫اموزشی‪ ،‬فنی و انضباطی هستیم و متاسفانه هیچ انضباطی‬ ‫بر فوتبال ما حاکم نیست‪.‬‬ ‫شما مه م ترین مشکل تیم امید را در چه موردی‬ ‫م ی دانید؟‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫چرا کار تیم امید به اینجا کشیده شده؟‬ ‫ای��ن ناکامی یک هش��دار ج��دی ب��رای فوتبال‬ ‫به نظر شما وینگادا باید اخراج شود؟‬ ‫ما از مفاد قرارداد وین��گادا خبر نداریم‪.‬‬ ‫انچه مسلم اس��ت ایش��ان در تیم امید بسیار‬ ‫ضعیف عمل کرده و م ی بایس��ت درباره او و ادامه حضورش‬ ‫تجدید نظر ش��ود‪ .‬البته این نظر ش��خصی من است وگرنه‬ ‫فدراسیون نشان داده خودش حرف اول و اخر را م ی زند‪ .‬اگر‬ ‫به داد تیم امید نرسیم و ب رایش چاره اندیشی نکنیم تا ‪ 40‬سال‬ ‫دیگر هم به المپیک نم ی رویم‪.‬‬ ‫ورزش‬ ‫این حرف ها توجیه اس��ت اما به فرض‬ ‫که این حرف درستی هم باشد در بازی دوم چرا‬ ‫انگونه ب رابر قرقیزستان کار کردیم؟ تساوی ب رابر‬ ‫قرقیزستان که معموال در بازی با تیم های ای رانی‬ ‫با چندین گل شکس��ت م ی خ��ورده نم ی تواند‬ ‫توجیهی داشته باشد‪ .‬تساوی ب رابر قرقیزستان در‬ ‫شرایطی که ما نیاز جدی به برد داشتیم‪ ،‬نشان از‬ ‫ضعف مفرط تیم ملی ما دارد و ثابت م ی کند هیچ مدیریتی‬ ‫بر تیم حاکم نبوده و کادر فنی توانمندی های الزم در استفاده‬ ‫از بازیکنان را نداشته است‪.‬‬ ‫‪73‬‬ ‫و جهانی و همچنین به علت نوع مس��لک اخالقی اس��تاد‬ ‫ّزرین کوب و گرایش ذات��ی او به موالنا انگی��زه ای جدی و‬ ‫ضرورت��ی اجتناب ناپذیر ب رای تالیف و تحقی��ق در این باره‬ ‫داشته اس��ت‪ .‬زرین کوب در مورد علت نامگذاری این کتاب‬ ‫گفته است‪« :‬پله پله تا مقالقات خدا را از ان روی ب رای عنوان‬ ‫این نوش��ته برگزیدم که خط سیر زندگی موالنا جالل الدین‬ ‫محمد بلخی رومی معروف به مولوی را در سلوک روحانی‬ ‫تمام عمر او نش��ان م ی دهد‪ ،‬هرچند خود در مثنوی معنوی‬ ‫به شکل یک مصرع شعر‪ ،‬از زبان طعانه ای نقل م ی شود که‬ ‫به پندار خویش هیچ نشانی در مثنوی که خود یک رویه از‬ ‫زندگی و سلوک معنوی موالناست‪ ،‬نم ی یابد‪».‬‬ ‫شرح اسرار‬ ‫سر نی‬ ‫کتاب هایی برای شناخت بیشتر مولوی‬ ‫«زود باشد که این پس��ر تو‪ ،‬اتش در سوختگان عالم‬ ‫زند» موالنا‪ ،‬ش��ش و به روایتی چهارده ساله بود که پدرش‬ ‫بهاءولد بر اثر رنجش خوارزمش��اه یا خوف از س��پاه مغول‬ ‫ش��هر بلخ را ترک کرد و قص��د حج کرد و به س��مت بغداد‬ ‫رهسپار ش��د‪ .‬در این سفر وقتی به نیش��ابور رسیدند شیخ‬ ‫عطار نیش��ابوری خ��ود به دی��دن موالنا‬ ‫بهاءالدین امد‪ .‬کتاب اسرار نامه خود را به‬ ‫موالنا جالل الدین محمد هدیه داد و این‬ ‫جمله را بر زبان اورد‪ .‬دیری نپایید که این‬ ‫پی ش بینی شی خ عطار درست از کار درامد‬ ‫و اوازه جالل الدین محمد بلخی معروف‬ ‫به مولوی و موالنا و رومی بر س��رزبان ها‬ ‫افتاد‪ .‬ام��روز‪ ،‬دیگر ش��هرت موالنا دیگر‬ ‫جهانی اس��ت و ش��عر عرفانی او به اکثر‬ ‫زبان های زنده جهان ترجمه ش��ده است و‬ ‫تقریبا مردمی که به ‪ 30‬زبان م ی خوانند و‬ ‫م ی نویسند‪ ،‬از این سرچشمه های ماندگار‬ ‫سیراب م ی شوند‪ .‬در ای ران هم کتاب های‬ ‫بیش��ماری در مورد معرفی خود مولوی و‬ ‫شعر او نوشته شده اس��ت که به خواننده‬ ‫ب��رای بهتر فهمی��دن دنیای این ش��اعر‬ ‫گران قدر یاری م ی رس��انند‪ .‬هشتم مهر‪،‬‬ ‫روز بزرگداشت مولوی است و به مناسبت‬ ‫این روز ب��زرگ به معرفی چن��د کتاب که‬ ‫درباره موالنا نوشته شده است‪ ،‬م ی پردازیم‪.‬‬ ‫هرچند دایره کتاب هایی که در این زمینه‬ ‫نوشته شده است‪ ،‬بسیار فراتر از این است‪.‬‬ ‫ش��رح اس��رار‪ ،‬تالیف حکی��م بزرگ��وار حاج مالهادی‬ ‫سبزواری‪ ،‬در قرن س��یزدهم‪ ،‬در ای ران به نگارش درامد‪ .‬وی‬ ‫تا انجا که امکان داشته‪ ،‬مثنوی را با ارا و نظریات حکما‪ ،‬به‬ ‫ویژه صدرالدین ش��ی رازی‪ ،‬تطبیق فرموده است‪ .‬او با بینش‬ ‫شیعی‪ ،‬ابیات مشکل مثنوی معنوی را ب ر اساس حکمت و‬ ‫شریعت تفسیر کرده است‪ .‬حکیم‪ ،‬مثنوی را تفسیر منظوم‬ ‫قران م ی خواند؛ این مقاالت مولوی‪ ،‬اصول دین و علم تاویل‬ ‫است‪ .‬تفسیر ابیات مشکل با استناد به ایات قرانی و اخبار و‬ ‫احادیث و حکایات اسالمی‪ ،‬همچنین تفسیر و تاویل ایات‬ ‫قران با ابیات مثنوی‪ ،‬تشریح برخی مباحث فلسفی و حکمی‬ ‫ و عرفانی‪ ،‬توجه به ارای ابن عربی و پیروان او‪ ،‬تفسیر پاره ای‬ ‫ابیات به وس��یله ابیات دیگری از مثنوی‪ ،‬شرح برخی ابیات‬ ‫توسط ابیاتی از دیگر ش��ع را‪ ،‬تصحیح انتقادی یا اجتهادی‬ ‫دیدار‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫‪74‬‬ ‫من بادم و تو اتش‬ ‫خانم انه ماری شیمل از مش��هورترین اسالم پژوهان‪،‬‬ ‫خاورشناس��ان و مولوی شناسان دنیا به حس��اب م ی اید‪ .‬او‬ ‫سراس��ر زندگی خود را وقف مطالعه ادی��ان و موالنا پژوهی‬ ‫کرد‪ .‬تحقیقات ارزشمند بس��یاری در این زمینه از وی به جا‬ ‫مانده که باعث اشنایی جهان غرب با اسالم و به ویژه موالنا‬ ‫شد‪ .‬کتاب من بادم و تو اتش نوشته خانم‬ ‫انه ماری ش��یمل با ترجمه اقای فریدون‬ ‫ب��دره ای در س��ال ‪ 1377‬در ‪ 222‬صفحه‬ ‫توس��ط انتش��ارات توس به چاپ رس��ید‪.‬‬ ‫در هر بخش از کتاب پیش رو نویس��نده‬ ‫سعی کرده به بررس��ی یک جنبه از اشعار‬ ‫و اندیش��ه های موالنا بپ��ردازد و انها را به‬ ‫جهانیان معرفی کند‪ .‬اما ای رادی نیز بر این‬ ‫کتاب وارد است‪.‬‬ ‫خانم شیمل در درک بسیاری از ابیات‬ ‫شعر موالنا دچار سوءتعبیر شده در نتیجه‬ ‫مفهوم انه��ا را متفاوت با انچ��ه باید بیان‬ ‫کرده که البت��ه این مس��اله از دید مترجم‬ ‫اگاه کتاب پنهان نمانده است و وی با ذکر‬ ‫این ابیات مفهوم صحیح انها را متذکر و به‬ ‫تصحیح ارجاعاتی پرداخته که نویسنده در‬ ‫ذکر انها دچار اشتباه شده است‪.‬‬ ‫مولوی نامه‬ ‫پله پله تا مالقات خدا‬ ‫پله پله تا مالقات خدا کتاب ی اس��ت‬ ‫نوشته دکتر عبدالحسین زرین کوب‪ .‬این‬ ‫کتاب در مورد زندگی‪ ،‬اندیش��ه و س��لوک‬ ‫موالنا جالل الدین محم��د بلخی (رومی)‬ ‫است‪ .‬عب دالحسین زرین کوب در این کتاب‬ ‫برخالف س��ایر تالیفات خود از دادن مراجع و منابع مختلف‬ ‫و متعدد در داخل کتاب خودداری کرده و همه مطالب را به‬ ‫قلم ی بسیار س��اده‪ ،‬روان و عامه فهم نوشته است‪ .‬عنوان‬ ‫کتاب یاداور این بیت دفتر س��وم مثنوی معنوی اس��ت‪ :‬از‬ ‫مقامات تبتل تا فن��ا‪ ،‬پله پله تا مالقات خ��دا‪ّ .‬زرین کوب به‬ ‫دلیل عالقه شخصی و حرفه ای به این عارف شاعر ای رانی‬ ‫به ته ران امد‪ ،‬شروع کرد به درس دادن مثنوی معنوی‪ .‬پنج‬ ‫سالی هم وقت گذاش��ت تا بتواند شرحی بر مثنوی معنوی‬ ‫بنویس��د‪ .‬این مجموعه پانزده جلدی‪ ،‬دایره المعارفی است‬ ‫که به سیر و پژوهش در افکار و ارای عارف و شاعر توانمند‬ ‫موالنا جالل الدی��ن بلخی پرداخت��ه و انگاره های عارفانه و‬ ‫شورگسترانه ان بزرگمرد تمدن ادب را با واقعی ت های جهان‬ ‫امروز تطبیق م ی کند‪.‬‬ ‫این تفس��یر چون تنه��ا به عرفان مول��وی منحصر‬ ‫نیست‪ ،‬بناب راین اثری عمومی است که بسیاری از مباحث‬ ‫اکادمیک در ان دارای نقش��ی برجس��ته اس��ت‪ .‬تامل در‬ ‫دیدگاه های جدید روان ش��ناختی غربی و همچنین س��یر‬ ‫اندیشه اجتماعی غرب‪ ،‬با نظر به منابع برجسته و گسترده ای‬ ‫چون ویکتور هوگو‪ ،‬داستایوفس��کی‪ ،‬تولس��توی‪ ،‬بالزاک‪،‬‬ ‫ماکس پالنک‪ ،‬اینش��تین و‪ ...‬به خوبی تجزی��ه و تحلیل‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫از بارزترین ویژگی این تفس��یر‪ ،‬اش��تی میان معارف‬ ‫اسالمی و انسانی و نیز تامل در مقوله های اساسی فلسفی‬ ‫مشترک میان شرق و غرب است که اس��تاد جعفری از ان‬ ‫تعبیر به «فرهنگ مشترک بشری» م ی نماید‪.‬‬ ‫برخی از ابیات‪ ،‬اشاره به نکات ادبی و ضبط صحیح برخی‬ ‫کلمات از ویژگ ی های این تفسیر حکیمانه است‪.‬‬ ‫تفس�یر و نقد و تحلیل مثنوی‬ ‫عالمه جعفری‪ ،‬وقتی که در نجف درس م ی خواند‪ ،‬با‬ ‫مثنوی معنوی اشنا ش��د و ان را مطالعه کرد‪ .‬وقتی هم که‬ ‫مولوی نام��ه تالی��ف جالل الدی��ن‬ ‫همایی یک��ی از اثاری اس��ت ک��ه درباره‬ ‫مثنوی و اسرار و حقایق عرفانی‪ ،‬فلسفی‬ ‫و اجتماعی به نگارش درامده است‪ .‬وی در‬ ‫اثر خویش‪ ،‬به بررس��ی حیات موالنا طی‬ ‫س��ه دوره ش��خصیتی م ی پردازد‪ :‬دوران‬ ‫خام��ی (از کودکی تا ‪ ۲۵‬س��الگی)‪ ،‬دوران‬ ‫پختگی (از ‪ ۲۵‬ت��ا ‪ ۳۹‬س��الگی) و دوران‬ ‫سوختگی (از دیدار ش��مس تا پایان عمر)؛‬ ‫«غرض و مقصد اصلی من از این عنوان‪،‬‬ ‫بیان عقاید و افکار مولوی بود؛ چونان که از گفته‏های خود‬ ‫او به ویژه مثنوی شریف‪ ،‬که روش��نگر همه احوال و جوهر‬ ‫صافی خالص و لب لباب جمیع افکار و عقاید اوست؛ مستفاد‬ ‫م ی‏شود‪ ».‬استاد همایی‪ ،‬با استناد به ایات و اخبار و احادیث‬ ‫و بهره از ارا‪ ،‬افکار‪ ،‬اقوال و اش��عار حکما و مشایخ عرفان و‬ ‫شع را‪ ،‬به تبیین و تفسیر دیدگاه های موالنا پرداخته است‪.‬‬ ‫نظر رهبر معظم انقالب درباره کتاب «دختر شینا»‬ ‫ی را روایت می کند‬ ‫این کتاب‪ ،‬خاطرات همس ر شهید حاج ستار ابراهیم ‬ ‫«دختر شینا» یکی از هزاران روایت ناگفته همس ران‬ ‫شهداس��ت؛ همس��رانی که با تمام وجود ت�لاش کردند تا‬ ‫ضمن حفظ کانون خانواده خود‪ ،‬پش��تیبان و مایه دلگرم ی ‬ ‫همس رانش��ان باش��ند‪ .‬این کتاب حکایتی لطیف از زندگی‬ ‫پش��ت صحنه جنگ اس��ت‪ .‬بهناز ضراب ی زاده بازگوکننده ‬ ‫خاط رات زنی اس��ت که در طول هشت س��ال ازدواجش با‬ ‫یکی از س��رداران غیور دوران دفاع مقدس‪ ،‬جز غم دوری و‬ ‫بزرگ کردن فرزندانش به تنهایی چیزی از زندگی نم ی فهمد‪.‬‬ ‫کتاب«دختر شینا» روایت خاط رات قدم خیر محمدی کنعان‪،‬‬ ‫همسر سردار شهید حاج ستار اب راهیمی از شهدای برجسته‬ ‫استان همدان اس��ت که در عملیات والفجر ‪ ۸‬به شهادت‬ ‫رس��ید‪ .‬قدم خیر محمدی کنعان در حالی که تنها ‪ 22‬سال‬ ‫داشت همسرش به شهادت رسید و از ان زمان و با وجود پنج‬ ‫فرزند‪ ،‬ازدواج نکرد و به تنهایی فرزندانش را بزرگ کرد‪ .‬این‬ ‫اثر از دوران کودکی راوی یعنی زمانی که او فرزند «حاج اقا»‬ ‫در روس��تای قایش رزن زندگ��ی م ی کرد تا زمان ش��هادت‬ ‫همسرش‪ ،‬حاج ستار را روایت م ی کند‪ .‬محمدی در این کتاب‬ ‫هم به لحظات شیرین و هم به دوری های تلخ همسرش از‬ ‫خانواده اش��اره م ی کند‪« .‬دختر شینا» روی دیگر سکه زنان‬ ‫ای رانی در زمان دفاع مقدس اس��ت‪ .‬سکه ای که یک رویش‬ ‫را «دا» قبال به نمایش گذاشته بود‪ .‬اگر انجا دختری به نام‬ ‫سیده زهرا حس��ینی در چند متری توپ و خمپاره با جنگ‬ ‫دست و پنجه نرم م ی کرد‪ ،‬اینجا دختری دیگر اگرچه صدها‬ ‫کیلومتر با خ��ط مقدم فاصله دارد‪ ،‬اما دارد مثل ش��وهرش‬ ‫رودررو با ع راق ی ها م ی جنگد‪ .‬گویا خمپاره ها در خانه کوچک‬ ‫و محقر او هم فرود م ی ایند‪ ،‬انگار دش��من داخل سر و کله‬ ‫زدن های او با چه��ار‪ ،‬پنج کودک قدونیم ق��د هم نارنجک‬ ‫م ی اندازد‪ .‬گویی این زن ه��ر روز باید از میان می ن هایی که‬ ‫ع راق در خانه اش کاشته است معبری باز کند تا بتواند پنج‬ ‫کودکش را به س�لامتی از میان انها عبور دهد‪ .‬دختر شینا‬ ‫کتاب خوش خوانی اس��ت و خیلی زود تعداد چاپ های ان‬ ‫یزاده‪ ،‬نویسنده کتاب «دختر شینا»‬ ‫دورقمی شد‪ .‬بهناز ضراب ‬ ‫در مصاحب ه ای با اشاره به نظر رهبر معظم انقالب درباره این‬ ‫کتاب گفت‪۱۳« :‬اذر سال گذش��ته به همراه خانواده شهید‬ ‫ی و چندتن از خانواده های‬ ‫حاج ستار اب راهیمی‪ ،‬صمد اب راهیم ‬ ‫شهدا به دیدار رهبر معظم انقالب رفتیم‪ .‬ایشان در این دیدار‬ ‫با اعضای خانواده های شهدا صحبت می کردند و انها را مورد‬ ‫تفقد قرار م ی دادند‪ .‬من به عنوان نویسنده «دختر شینا» که‬ ‫اوای سرباز‬ ‫کتاب زندگینامه یک جانباز شیمیایی‬ ‫«اوای سرباز» روایت یک رزمنده شیمیایی به نام صادق روشنی است که در جنگ‬ ‫تحمیلی دچار اسیب شده و پس از ان ب رای درمان به اروپا م ی رود‪ .‬در اروپا ب رای وی اتفاقاتی‬ ‫رخ م ی دهد که در نهایت وی درمان نشده و به کشور بازم ی گردد‪ .‬کتاب در نهایت سادگی‬ ‫نوشته ش��ده و به صورت مس��تقیم و راحت اطالعات و مطالب را در اختیار خواننده قرار‬ ‫م ی دهد‪.‬کتاب اوای سرباز نوشته سیدمحمد میرموس��وی زندگی نامه جانباز شیمیایی‬ ‫«صادق روشنی» را به تصویر م ی کشد‪ .‬خاط رات حضور صادق روشنی در جبهه های غرب‬ ‫و جنوب‪ ،‬عملیات والفجر ‪ 4‬و اعزام به کشورهای سوئیس و المان ب رای مداوا و حضور در‬ ‫حج تمتع و سفر به سوریه و لبنان بخش هایی از این کتاب را تشکیل م ی دهد‪ .‬پشت جلد‬ ‫کتاب این عبارت نقش بسته است‪« :‬هنوز چند قدم ی از چادرها فاصله نگرفته بودیم که‬ ‫هواپیما با صدای هولناکش به باالی سرمان رسید‪ .‬سریع خیز رفتیم‪ .‬همین که سرمان‬ ‫را بلند کردیم‪ ،‬دیدیم از زیر هواپیما یک کپس��ول بزرگ خارج شد و قبل از اینکه به زمین‬ ‫برسد‪ ،‬در هوا منفجر شد‪ .‬دود سفیدی در اط راف پخش شد‪ .‬یک دفعه بوی بد و تلخی در‬ ‫فضا پیچید‪ .‬چشم ها پر از اشک شد و سوزش درامد‪ .‬انگار اتش سوزانی وارد گلو شده بود‬ ‫و گلو و حنجره را م ی سوزاند‪».‬‬ ‫ی هژیر‪،‬‬ ‫با محوریت خاط رات همسر شهید حاج ستار اب راهیم ‬ ‫زنده یاد قدم خیر محمدی کنعان‪ ،‬نوشته شده در این جلسه‬ ‫حضور داشتم‪ .‬دیداری که احس��اس م ی کردم تولدی دیگر‬ ‫است‪ ،‬در فضایی نفس م ی کشیدم که مملو از نور و معنویت‬ ‫بود‪ ،‬به همین خاطر تمام وجودم سرش��ار از عشق و شور و‬ ‫شعف بود‪ .‬مقام معظم رهبری در این دیدار پس از صحبت‬ ‫با پسر شهید حاج ستار اب راهیمی و جویا شدن از حال وی‪،‬‬ ‫فرمودند که کتابی هم از خاط رات مادر مرحومتان به چاپ‬ ‫رسیده‪ ،‬خدا رحمتشان کند‪ .‬کتاب خوبی بود و پرسیدند که ایا‬ ‫نویسنده نیز در این جلسه حاضر است؟ که در این زمان من‬ ‫از جا بلند شدم و خدمت ایشان عرض ادب کردم‪.‬‬ ‫مقام معظم رهب��ری درباره کت��اب فرمودند‪« :‬کتاب‬ ‫خوبی بود‪ .‬هم داستان خوبی داشت و هم خوب به جزئیات‬ ‫توجه کردید‪ .‬واقعا همس ران شهدا اجر فراوانی دارند و نصف‬ ‫اجر شهدا متعلق به همسر و خانواده انها است‪».‬‬ ‫قیام امام حسین (ع)‬ ‫کتابی از یک متفکر برجسته عربستان‬ ‫جلد نخس��ت کتاب «قیام امام حس��ین(ع) در پرتو نص و س��ند» نوش��ته عالمه‬ ‫عبدالهادی الفضلی(ره)‪ ،‬متفکر برجسته شیعی عربس��تان با ترجمه اسماء خواجه زاده از‬ ‫سوی دفتر نشر معارف منتشر شد‪« .‬قیام امام حس��ین(ع) در پرتو نص و سند» پژوهشی‬ ‫درباره قیام امام حسین(علی ه‪‎‬السالم) اس��ت که به قلم ایت اهلل فضلی در سال ‪ 1382‬هـ ق‬ ‫(‪1962‬م) در نجف اش��رف به تالیف درامده و در همان زمان منتشر شده است‪ .‬این کتاب‬ ‫جزو نخستین اثار عالمه فضلی است که ان را در جوانی و تقریبا بیست و هفت سالگی به‬ ‫رشته تحریر دراورده است‪ .‬کتاب حاضر هم زمان با شروع جنبش اسالمی سیاسی و نهضت‬ ‫علمی مبارک نجف و اوج کش��مکش انها و رواج کمونیس��م در ع راق نوشته شده است؛‬ ‫مساله ای که موجب م ی ش��ود خواننده در کنار زبان و روش علمی کتاب که از شعارهای‬ ‫انقالبی نیز بهره گرفته‪ ،‬شاهد انعکاس حوادث ان برهه از زمان باشد‪ .‬عالمه فضلی تالش‬ ‫م ی کند تا در این گفتار هم جنبش فرهنگی در اندیشه اسالمی ان زمان و هم تبلور این‬ ‫وضعیت فکری و معنوی را در نسل جدید گردهم اورد‪ .‬این کتاب با ساختار عاطفی و رنگ‬ ‫ی در این زمینه نقشی بس زا ایفا کرده و بر ان اس��ت تا اندیشه ای نو از مبانی اسالم و‬ ‫علم ‬ ‫فرهنگ اسالمی را مطرح کند‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫دیدار‬ ‫فوتبال‬ ‫امریکایی و‬ ‫خطرات ان‬ ‫روی جلد‬ ‫«تایم»‬ ‫«اکونومیست»‬ ‫به چین‬ ‫پرداخته‬ ‫است‬ ‫بیماری ابوال‬ ‫و خطری که‬ ‫«اشپیگل»‬ ‫احساس‬ ‫می کند‬ ‫‪75‬‬ ‫جدال اسکاتلندی‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫نقش چهره ها در همه پرسی جدایی‬ ‫اسکاتلند از بریتانیا چه بود؟‬ ‫کش��ور اس��کاتلند را در دنیا با چند چیز م ی شناسند؛‬ ‫گروهی ان را با لباس محلی مشهور م ی شناسند‪ .‬لباسی با‬ ‫رنگ خاص و ان دامن قرمز رنگ که بر تن مردانی م ی شود‬ ‫که یک س��از بادی خاص را م ی نوازند‪ .‬در دنیا اسکاتلندی‬ ‫را با صفت خساست هم م ی شناس��ند‪ .‬این کشور ادم های‬ ‫مشهوری هم دارد که خیل ی ها نام اسکاتلند را با انها مترادف‬ ‫م ی دانند‪ .‬نام هایی که شاید مش��هور ترین انها اندی ماری‪،‬‬ ‫تنیس��ور مطرح جهان یا خانم ج ی ‪.‬کی رولینگ‪ ،‬نویسنده‬ ‫و خالق قصه های هری پاتر باشند و حتی م ی توان به شون‬ ‫کانری معروف ترین بازیگر س��ری قصه ه��ای جیمزباند یا‬ ‫سرالکس فرگوسن‪ ،‬سرمربی موفق تیم منچستریونایتد هم‬ ‫اشاره کرد‪ .‬شاید هم برخی اسکاتلند را با «ویلیام واالس» به‬ ‫خاطر بیاورند‪ .‬همان شوالیه اسکاتلندی که ب رای استقالل‬ ‫کش��ورش تا پای جان تالش کرد و تا چوبه دار پیش رفت‪.‬‬ ‫همان قهرمانی که در فیلم سینمایی مشهور «شجاع دل»‬ ‫نقش او را مل گیبسون بازی م ی کرد‪.‬‬ ‫این روزها که خبر اصلی این کش��ور‪ ،‬رفراندومی بود‬ ‫که در ان ب رای جدایی از بریتانیا از مردم همه پرس��ی ش��ده‬ ‫بود‪ ،‬دایره رقابت بین این چهره های معروف هم باال گرفته‬ ‫بود‪ .‬چهره های مشهور کشور اسکاتلند هم قبل و بد از این‬ ‫همه پرسی به دو قسمت تقسیم شده بودند و از نام و شهرت‬ ‫خود ب رای موفقی��ت کمپینی که در ان علی��ه یا له جدایی‬ ‫اسکاتلند از بریتانیا فعالیت م ی شد‪ ،‬استفاده کردند‪ .‬در راس‬ ‫مخالفان جدایی‪ ،‬رولینگ قرار داشت‪ .‬او که اولین کتاب های‬ ‫مجموع��ه هری پاتر را در کافه «الفنت ه��اوس» ادینبورگ‬ ‫اسکاتلند نوش��ته و هنوز هم در اس��کاتلند زندگی م ی کند‪،‬‬ ‫طرفدار جدی حفظ اتحاد بریتانیا ب��ود و یک میلیون پوند‬ ‫(حدود یک میلیون و شش��صد هزار دالر) به ستاد مخالفان‬ ‫استقالل اسکاتلند کمک مالی کرد‪.‬‬ ‫از دیگر مخالفان جدایی اسکاتلند به طور حتم الکس‬ ‫فرگوسن بود‪ .‬او که البته رابطه بسیار خوبی هم با تونی بلر‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر سابق بریتانیا دارد در مورد استقالل کشور محل‬ ‫تولدش گفته‪« :‬اسکاتلندی هایی که مثل من در انگلستان‬ ‫زندگی م ی کنند‪ ،‬احساس نم ی کنند که در کشوری دیگر در‬ ‫حال زندگی هس��تند‪ .‬ما فقط در بخش دیگ��ری از خانواده‬ ‫«پادش��اهی متحده» زندگی م ی کنیم‪ ».‬مخالفان جدایی‬ ‫نام های دیگری ه��م در خود ج��ای داده بودن��د؛ نام هایی‬ ‫چون دیوید بکهام کاپیتان سابق تیم ملی انگلستان یا پل‬ ‫مک کارتنی تنها عضو زنده گروه بیتل‪.‬‬ ‫اما در مقابل هواداران جدایی اسکاتلند از بریتانیا هم‬ ‫چهره های نامداری را در کمپین خود جا داده بودند‪ .‬هرچند‬ ‫این کمپین که به کمپین «‪ »Yes‬مشهور بود‪ ،‬بین ادم های‬ ‫معروف حامی کمتری داشت اما چند نام بسیار مشهور هم‬ ‫ب رای قدرت ای��ن گروه کافی بود‪ .‬یکی از انها ش��ان کانری‬ ‫بود‪ .‬کانری که در مجموعه کالسیک فیلم های جیمز باند‬ ‫نقش یک مامور انگلیس��ی را بازی م ی کرد و از منافع این‬ ‫کشور دفاع م ی کرد‪ ،‬از سال ها پیش به عنوان یک طرفدار‬ ‫استقالل اسکاتلند شناخته م ی شد‪ ،‬به گونه ای که حتی یک‬ ‫بار گفته بود اگر اسکاتلند مستقل نشود به انجا بازنم ی گردد‪.‬‬ ‫با وجود ان وی نتوانست دوری از اسکاتلند را تحمل کند و‬ ‫چهار سال پیش ب رای جشنواره فیلم ادینبورگ به این کشور‬ ‫برگش��ت‪ .‬کانری ان قدر به ملیت مستقل اسکاتلندی خود‬ ‫م ی بالد که نام کت��اب بیوگرافی خود را هم «اس��کاتلندی‬ ‫بودن» گذاشته است‪.‬‬ ‫در دوران پی��ش از همه پرس��ی‪ ،‬کانری خ��ود را یک‬ ‫اس��کاتلندی مل ی گرا معرفی کرد و با پیوس��تن به کمپین‬ ‫«‪ »Yes‬موافقت خودش را با استقالل اسکاتلند اعالم کرد‪.‬‬ ‫او چند ماه پی��ش در مصاحبه با روزنام��ه ‪ The Sun‬گفته‬ ‫است‪« :‬به عنوان یک اس��کاتلندی که عمری به اسکاتلند‬ ‫و هنر عشق ورزیده ام‪ ،‬معتقدم که فرصت استقالل بیش از‬ ‫ان خوب اس��ت که بخواهیم از دستش بدهیم‪ ».‬این شرط‬ ‫که همه انهایی که در نظ ر سنجی شرکت م ی کنند باید در‬ ‫اسکاتلند ساکن باشند‪ ،‬باعث ش��د که کانری هم نتواند در‬ ‫همه پرسی شرکت کند‪.‬‬ ‫اندی م��اری‪ ،‬قهرمان تنیس ویمبل��دون هم در مورد‬ ‫تالش اس��کاتلند ب رای جدایی از بریتانیا هم ضمن حمایت‬ ‫از این جریان گفته بود‪« :‬اگر رای مردم این کشور به جدایی‬ ‫باشد حاضرم ب رای کش��ور اس��کاتلند تنیس بازی کنم نه‬ ‫بریتانیا‪ .‬هنوز خیلی در مورد استقالل اسکاتلند فکر نکرده ام‪.‬‬ ‫احتمالش شاید زیاد نباشد اما اگر این اتفاق بیفتد من ب رای‬ ‫این تیم بازی م ی کنم هرچند از ‪ 11‬سالگی در تورنمنت های‬ ‫مختلف ب رای بریتانیای کبیر به میدان رفته ام‪ ».‬مرد شماره‬ ‫یک تنی��س بریتانیا چند س��اعت قبل از اغ��از رای گیری‬ ‫استقالل اس��کاتلند پیام حمایت خود را در صفحه توئیتر‬ ‫شخصی خود ارسال کرد‪ .‬این تنیس باز اسکاتلندی ‪ 27‬ساله‬ ‫در این پیام به هواداران خود گفت‪« :‬امروز روز بزرگی ب رای‬ ‫اسکاتلند اس��ت‪ .‬مخالفت هایی که در روزهای اخیر صورت‬ ‫گرفت نتوانست نظر مرا تغییر دهد‪ .‬من ب ی صب رانه منتظر‬ ‫نتیجه همه پرسی هس��تم‪ ».‬او به علت اینکه در اسکاتلند‬ ‫زندگ��ی نم ی کند‪ ،‬در رای گیری ش��رکت نک��رد‪ .‬گروهی از‬ ‫چهره های مشهور هم سعی داش��تند که در این میان خود‬ ‫را بیطرف نشان دهند و از اظهارنظر صریح در مورد جدایی‬ ‫اسکاتلند خودداری کردند‪ .‬از این چهره ها م ی توان به «هلن‬ ‫میرر» بازیگر مشهوری که حتی به جایزه اسکار هم رسیده‬ ‫بود‪ ،‬اش��اره کرد ی��ا جیمز م��ک اووی‪ ،‬بازیگر سرش��ناس‬ ‫مجموعه فیلم های کامیک بوکی «مردان ایکس»‪.‬‬ ‫پس از هم ه پرسی‬ ‫نهایتا نتیجه رای گیری مش��خص ش��د و مخالفین‬ ‫جدایی از بریتانیا توانس��تند با رای ش��کننده ‪ ۵۵‬درصدی‪،‬‬ ‫پیروز این رقاب��ت در ب رابر ‪ ۴۵‬درصدی باش��ند که به دنبال‬ ‫تحقق ارمان «ویلیام واالس»‪ ،‬شجاع دل افسانه ای اسکاتلند‬ ‫بودند‪ .‬یکی از ش��اخصه های این همه پرس��ی بدون شک‪،‬‬ ‫دوشقه شدن چهره های معروف این کشور بود‪ .‬چهره هایی‬ ‫که اسکاتلندی بودن را به بریتانیایی بودن ارجح م ی دانستند‬ ‫و انهایی که برعکس‪ .‬طبیعی اس��ت که این مساله باعث‬ ‫خوشحالی مخالفان طرح جدایی مثل خانم رولینگ باشد‪.‬‬ ‫رولینگ پس از اعالم نتایج همه پرسی نتوانست خوشحالی‬ ‫خود را مخفی کند و در صفحات اجتماع ی اش نوشت‪« :‬تمام‬ ‫ش��ب رو بیدار بودم تا تاریخ سازی مردم اس��کاتلند را ببینم‪.‬‬ ‫نتیجه بزرگی مشخص شد‪ ،‬فرایند دموکراتیکی انجام شد‬ ‫و باید به ان افتخار کنیم‪ ».‬درمقابل اندی ماری مورد تهاجم‬ ‫و اذیت و ازار اینترنتی قرار گرفت‪ .‬اما با وجود ان‪ ،‬تنی س باز‬ ‫مشهور از انکه پیام حمایتی ارس��ال کرده است‪ ،‬پشیمان‬ ‫نیس��ت‪ .‬او در مصاحب ه ای که پس از همه پرسی انجام شد‬ ‫گفت‪« :‬من به خاطر اب راز عقیده ام پش��یمان نیستم‪ .‬فکر‬ ‫م ی کنم هر کسی باید اجازه اب راز عقیده داشته باشد‪ ».‬حاال‬ ‫همه پرسی و رای گیری به پایان رسیده و طرفداران جدایی‬ ‫اسکاتلند از بریتانیا ش��اید در موقعیت شکست قرار گرفته‬ ‫باش��ند اما خب ش��اید هنوز ب رای قضاوت خیلی زود باشد‪.‬‬ ‫مردم اس��کاتلند حتی انهایی که به جدایی اس��کاتلند هم‬ ‫رای ندادند ب رای نام «ویلی��ام واالس» احترام خاصی قائل‬ ‫هستند‪ .‬درست است که هنوز هم ارزوی واالس و انهایی که‬ ‫مانند او فکر م ی کنند‪ ،‬محقق نشده است اما این اینده است‬ ‫که م ی تواند بگوید که در اینده چه کس��انی شایسته تقدیر‬ ‫هستند؛ انهایی که از جدایی حمایت کردند یا کسانی که به‬ ‫مخالفت با ان پرداختند‪.‬‬ ‫داوری اردکانی و پوپری ها‬ ‫اولین شماره نشریه فرهنگ امروز منتشر شد‬ ‫شلیک به سیبل طالیی‬ ‫نجمه خدمتی اولین مدال طالی بازی های اسیایی را کسب کرد‬ ‫خانم مقصودی‪ ،‬مربی تی راندازی اس��ت و از کودکی نجمه را‬ ‫با این ورزش اش��نا کرده‪ ،‬اولین مرب��ی فرزندش نیز خودش‬ ‫بوده اس��ت‪ .‬او خیلی زود رده های ترقی را طی کرد و خودش‬ ‫را به عنوان پدیده مس��ابقات مطرح کرد‪ .‬نجمه در سال ‪2012‬‬ ‫میالدی قهرمان اسیا و در سال ‪ 2013‬میالدی نایب قهرمان‬ ‫اسیا ش��د‪ .‬وی در ابتدای س��ال ‪ 2014‬میالدی در مسابقات‬ ‫اسیایی در کشور کویت حاضر شد و توانست با کسب مدال‬ ‫نقره جواز حضور در مسابقات اس��یایی المپیک نوجوانان را‬ ‫به دست اورد و طالی مسابقات اینچئون اوج کار او تا این جای‬ ‫کارنامه اش است‪ .‬نجمه در مورد این طال گفته است‪« :‬ب رای‬ ‫حضور در این بازی ها اماده بودم‪ .‬چون تمرینات خوبی را این‬ ‫مدت پشت سر گذاش��ته بودم؛ ضمن اینکه در ماه‬ ‫گذشته هم در دو رویداد مهم یعنی المپیک نوج وانان‬ ‫جهان و قهرمانی جهان اسپانیا شرکت کرده بودم‪.‬‬ ‫روی سکو احساس غرور م ی کردم‪.‬‬ ‫وقتی مسابقه تمام ش��د در لحظه های اخر‬ ‫فقط به همین موضوع فکر م ی کردم و خوش��حال‬ ‫از اینکه پرچم کش��ورم باال رفته اس��ت‪ ،‬به ه ر حال‬ ‫زحمات زیادی کشیده بودم و م ی دانستم که در این‬ ‫رقابت ها مدال م ی گیرم‪ .‬ب رایم دعا کنید‪ ،‬م ی خواهم‬ ‫مدال المپیک را بگیرم‪ ».‬مهدی خدمتی پدر نجمه‬ ‫خدمتی در سال ‪ 66‬عضو هالل احمر شد و به عنوان‬ ‫امدادگر در جبهه ه��ای جنگ به فعالیت پرداخت و‬ ‫سپس در س��ال های بعد به عنوان مربی و امدادگر‬ ‫به فعالیت خود در جمعیت هالل احمر و س��ازمان‬ ‫جوانان ه�لال احمر ادام��ه داد‪ .‬نجم��ه باتوجه به‬ ‫همکاری های داوطلبان��ه پدرش در جمعیت عضو‬ ‫ش دانش اموزی به‬ ‫سازمان جوانان ش��د و در کنار پدر در بخ ‬ ‫فعالیت پرداخت‪ .‬او به رکورد دار سرعتی کشور معروف است و‬ ‫م ی تواند ‪ 40‬تیر را در ‪ 11‬دقیقه بزند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫در المپیک اتالنتا ‪ 1996‬یک ابتکار در انتخاب پرچمدار‬ ‫رخ داد‪ .‬خانم لی��دا فریمان‪ ،‬بانوی تی رانداز ای رانی با پوشش��ی‬ ‫خاص که نش��ان از س��بک زندگی ای رانی ـ اسالمی با پرچم‬ ‫ای ران داشت‪ ،‬جلوتر از ورزشکارانی که هر کدام چند‬ ‫عنوان جهانی داش��تند‪ ،‬حرکت کرد‪ .‬درست است‬ ‫که نتای��ج خانم فریمان چندان درخش��ان نبود‪ ،‬اما‬ ‫نام او تا همیشه در حافظه تاریخ ورزش ای ران ثبت‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬لیدا فریمان ان روز ن��ه در مقابل کاروان‬ ‫ای ران ک��ه به عنوان نم��اد حی��ات ورزش بانوان در‬ ‫ای ران حرکت م ی کرد تا روزی از راه برس��د که اولین‬ ‫مدال کاروان ای ران در بازی های اس��یایی را نه یک‬ ‫ورزشکار مرد که ورزشکار خانم‪ ،‬ان هم یک نوجوان‬ ‫هجده ساله کسب کند‪ .‬روز سوم بازی های اسیایی‬ ‫اینچئون ب رای کاروان ورزشی کشورمان با یک اتفاق‬ ‫غیرمنتظره همراه بود‪ ،‬جایی که شلی ک های نجمه‬ ‫خدمتی در تفنگ بادی ‪ 10‬مت��ر زنان اولین طالی‬ ‫کاروان ای ران را به همراه داشت‪ .‬نزدیک ترین رقیب‬ ‫نجمه خدمتی در این مسابقه نرگس امام قل ی نژاد‬ ‫بود که موفق ش��د به مدال نقره دست یابد‪ .‬در این‬ ‫ماده حریف چینی س��وم ش��د‪ .‬نجمه متولد ‪ 20‬خرداد ‪ 75‬در‬ ‫بیرجند است که دوره پی ش دانش��گاهی را به اتمام رسانیده‪،‬‬ ‫چهار سال اس��ت که عضو تیم ملی تی راندازی کشور است‪.‬‬ ‫او تی راندازی را از ‪ 13‬سالگی اغاز کرده است‪ .‬از همان زمان به‬ ‫همراه مادرش به سالن تی راندازی م ی رفت و همین باعث شد‬ ‫کم کم به این رشته ورزش��ی عالقه مند شود‪ .‬مادرش سرکار‬ ‫است‪ .‬در بخش گزارش این نش��ریه نیز ب رای نخستین بار‬ ‫ ترجمه ای از فصل اول کتاب «الیه ه��ای زمانی» راینهارت‬ ‫کوزلک توسط اب راهیم توفیق ترجمه شده است‪ .‬همی ن طور‬ ‫ناصر فکوهی نیز یادداش��تی با عنوان «علم و فرهنگ در‬ ‫جهان کافکای ی شده» در این بخش دارد‪.‬‬ ‫بخش پیش��خوان «فرهنگ امروز» هم که به کتاب‬ ‫اختصاص دارد‪ ،‬حاوی پرونده ای درباره ترجمه اثار مارکس در‬ ‫ای ران است که در ان به بهانه انتشار ترجمه جلد دوم «کاپیتال‬ ‫مارکس» با حسن مرتضوی گفت وگویی صورت گرفته است‪.‬‬ ‫انتش��ار «دست نوش��ته های نیچه» نیز بهانه ای شده است‬ ‫ب رای گفت وگوی «فرهنگ امروز» با ای��رج قانونی‪ ،‬مترجم‬ ‫این کتاب‪« .‬فرهن��گ امروز» در ‪ 164‬صفح��ه و به قیمت‬ ‫‪ 10000‬تومان از طریق کتابفروش��ی ها و گیش��ه مطبوعات‬ ‫قابل خریداری است‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫شماره اول مجله «فرهنگ امروز» روی کیوسک امد‪ .‬از‬ ‫ظاهر و شکل این نشریه م ی توان دانست که قرار است در ان‬ ‫به علوم انسانی پرداخته شود‪ .‬در شناسنامه این مجله نام امیر‬ ‫اب راهیم رسولی به عنوان صاحب امتیاز و مدیرمسئول و بهزاد‬ ‫جامه بزرگ به عنوان سردبیر به چش��م م ی خورد‪ .‬در شماره‬ ‫اول این نشریه‪ ،‬شاهد شش فصل هستیم و مطالب در قالب‬ ‫بخش های گزارش‪ ،‬اندیشه‪ ،‬مواجهات‪ ،‬تاریخ‪ ،‬سینما و تاریخ‬ ‫به مخاطب ارائه م ی شود‪ .‬رس��ولی مدی ر مسئول «فرهنگ‬ ‫امروز» در یادداش��ت اغازین این نش��ریه علت پرداختن به‬ ‫علوم انسانی را این گونه توصیف م ی کند‪« :‬ضرورت توجه به‬ ‫مقوله علوم انسانی از انجاست که م ی توان این شاخه علوم‬ ‫را روح دانش بشری دانست‪ .‬علوم انسانی سرنوشت کشورها‬ ‫را در رسیدن به قله های توس��عه یا واماندن و عقب ماندگی‬ ‫رق��م زد‪ ».‬او در بخش دیگری در یادداش��ت خ��ود در مورد‬ ‫مشی مجله نوشته اس��ت‪« :‬فرهنگ امروز» همانند کرسی‬ ‫ازاد اندیشی عمل خواهد کرد که طرح گفتمان های متفاوت‬ ‫وتحمل نظ رات مختلف ان را شکوفا م ی کند‪».‬‬ ‫«فرهنگ امروز» که پیش از این در قالب وب س��ایت‬ ‫به فعالیت در زمینه علوم انس��انی در ش��ماره نخست خود‬ ‫«نقدهایی تازه بر روشنفکری دینی» را موضوع گفت وگوی‬ ‫خود با رضا داوری اردکانی قرار داده است و همی ن طور به بهانه‬ ‫بیستمین سالمرگ «کارل پوپر» به بازخوانی نقد رضا داوری‬ ‫بر پوپر و پوپری های ای ران در سه دهه گذشته با حضور علی‬ ‫مرادخانی‪ ،‬احمد بس��تانی‪ ،‬محمدعلی مرادی‪ ،‬حامد زارع و‬ ‫مسعود صادقی پرداخته است‪ .‬گفت وگوی فرهنگ امروز با‬ ‫رضا داوری اردکانی با تیتر «پرسش های مغفول روشنفکری‬ ‫دینی» تیتر اول این نشریه بود و این فیلسوف این پرسش‬ ‫را مطرح کرده است که‪« :‬روشنفکری دینی باید بتواند به این‬ ‫پرسش پاسخ دهد که چرا اس�لام گرفتار داعش و بوکوحرام‬ ‫شده است؟»‬ ‫در بخ��ش تاریخ این نش��ریه نیز پرون��ده ای به بهانه‬ ‫فرارسیدن سالگرد خلع رضاشاه از قدرت گشوده شده است‪.‬‬ ‫«گذری بر یک گذار» عنوان پرونده ای اس��ت که قصد دارد‬ ‫بزاده‪،‬‬ ‫با حض��ور حاتم ق��ادری‪ ،‬اب راهیم فیاض‪ ،‬احم��د نقی ‬ ‫عباس منوچهری‪ ،‬محمد رجبی‪ ،‬عباس قدیمی‪ ،‬محس��ن‬ ‫مدیرشانه چی و‪ . . .‬به بررس��ی ابعاد مختلف نوسازی جامعه‬ ‫ای ران در عصر پهلوی اول بپردازد‪.‬‬ ‫انتش��ار «دفترچه های س��یاه» در اروپا و بازتاب های‬ ‫رس��انه ای ان در فضای اکادمیک اروپا نیز دست مایه تولید‬ ‫پرونده گروه اندیشه «فرهنگ امروز» ش��ده است‪« .‬فرجام‬ ‫یک س��کوت» عنوان پرونده گروه اندیشه «فرهنگ امروز»‬ ‫است که قصد دارد به روایتی تازه از رابطه مارتین هایدگر یا‬ ‫«ناسیونال سوسیالیس��م» و ارتباط او با حزب نازی بپردازد‪.‬‬ ‫این پرون��ده در برگیرنده اثاری از س��یاوش جم��ادی‪ ،‬بیژن‬ ‫عبدالکریمی‪ ،‬مجید م��ددی‪ ،‬مهدی معی��ن زاده‪ ،‬منوچهر‬ ‫اش��تیانی‪ ،‬بهروز فرنو و همی ن طور ترجمه هایی از اسالوی‬ ‫ژیژک‪ ،‬هرمان هایدگر‪ ،‬میگل دبستگی و‪ ...‬است‪.‬‬ ‫س��رویس س��ینمای «فرهنگ امروز» نیز پرونده ای‬ ‫را به سینمای «میش��ائی ل هانکه» فیلمساز شهیر المانی‬ ‫اختصاص داده اس��ت‪ .‬گفت و گو با محم��د صنعتی در باب‬ ‫روان��کاوی س��ینمای هانک��ه و همی ن ط��ور گفت و گو با‬ ‫میش��ائی ل هانکه از جمله مطالب پرونده «کدهای هانکه»‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫معراجی ها‬ ‫سریال مسعود ده نمکی‬ ‫در جذب مخاطب موفق است‬ ‫مسعود ده نمکی یک بار دیگر ثابت کرد که مخاطب‬ ‫را خ��وب م ی شناسد‪.‬س��ریال مع راج ی ها ب��ه تهی ه کنندگی‬ ‫سیدمحمود رضوی در همان شب های اول پخش در شبکه‬ ‫اول موفق شد نظر مخاطبان را به خود جلب کند‪ .‬تماس های‬ ‫مخاطبان با واحد ارتباط با مخاطبان صداو سیما(‪ )162‬نشان‬ ‫م ی دهد این مجموعه در اغ��از کار بینندگان زی��ادی دارد و‬ ‫م ی تواند یکی از پربیننده ترین مجموعه های تلویزیونی در‬ ‫اینده باشد‪ .‬ده نمکی در س��ریال مع راج ی ها باز هم سوژه ای‬ ‫را ب رای س��اخت در نظر گرفته که در ان تبح��ر دارد و بازهم‬ ‫به جنگ پرداخته اس��ت‪ .‬این پروژه بی��ش از ‪ ۳۰‬بازیگر دارد‬ ‫و در خالصه داس��تان ان امده اس��ت‪« :‬قرار است تعدادی از‬ ‫شهدای گمنام تفحص ش��ده در یکی از دانش��گاه ها دفن‬ ‫ش��وند‪ ،‬اما گروهی از دانش��جویان با تحریک استاد گنجی‬ ‫اقدام به اشوب و جنجال در دانش��گاه م ی کنند‪ .‬همین اغاز‬ ‫قصه ای م ی شود که گروهی از دانشجویان مجبور به سفری‬ ‫ناخواس��ته م ی ش��وند‪ ».‬بازیگران این مجموعه عبارتند از‪:‬‬ ‫محمدرضا ش��ریف ی نیا‪ ،‬رضا رویگری‪ ،‬حمید لوالیی‪ ،‬مه ران‬ ‫رجبی‪ ،‬غالمحسین لطفی‪ ،‬نیما شاهرخ شاهی‪ ،‬کامران تفتی‪،‬‬ ‫سیدجوا د هاشمی‪ ،‬سیدمهرداد ضیایی‪ ،‬کاوه خداشناس‪ ،‬امیر‬ ‫نوری‪ ،‬پندار اکبری و‪ ...‬مسعود ده نمکی در مصاحب ه ای در مورد‬ ‫ی که در نوروز‬ ‫سریال «مع راج ی ها» و تفاوت های ان با فیلم ‬ ‫امسال اکران شد گفته است‪«« :‬سریال مع راجی ها» به نوعی‬ ‫تداوم سرنوشت شخصی ت هایی است که در نسخه سینمایی‬ ‫ان دیدیم‪ ،‬اینکه مخاطب بداند در زمان جنگ چه اتفاقی ب رای‬ ‫انها افتاد و چه سرنوشت تلخی داش��تند‪ ،‬ب رایم مهم بود؛ در‬ ‫واقع ما در نسخه سینمایی شخصی ت هایی را معرفی کردیم‬ ‫که مردم با انها همذات پنداری کردند و در این سریال باز همان‬ ‫شخصی ت ها را می بینیم که سال ها بعد از جنگ چطور زندگی‬ ‫م ی کنند و چطور با انها رفتار شده است؛ ضمن اینکه همان‬ ‫نام جذابی ت های خاصی را به دنبال خواهد داشت‪ ».‬ده نمکی‬ ‫در پاسخ به این سوال که «متفاوت ترین بخش مع راج ی ها با‬ ‫دیگر اثار دفاع مقدس در چیست؟» جواب داده است‪« :‬یکی‬ ‫از تفاوت ها در تعداد زیاد بازیگران قدیمی و جدید است‪ .‬شما‬ ‫در این سریال گروه زیادی از بازیگران طنز را م ی بینید که در‬ ‫اتاق عمل‬ ‫اخرین اخبار از سریال مهران مدیری‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫مه ران مدیری درخصوص جدیدترین سریال خود ‪« -‬اتاق عمل» ‪ -‬یادداشتی بسیار‬ ‫کوتاه را منتشر کرد‪ .‬در متن این یادداشت ارسال شده‪ ،‬امده است‪« :‬به نام زیبای ی ها‪« ،‬اتاق‬ ‫عمل»‪ ...‬شاید یکی از بهترین ساخته هایم شود! شاید‪ ...‬فکر م ی کنم بشود‪ ».‬مدیری در این‬ ‫سریال عالوه بر کارگردانی و بازیگری‪ ،‬ط راحی صحنه و لباس را هم بر عهده دارد‪ .‬ب راساس‬ ‫این گزارش‪ ،‬بازیگران این مجموعه طنز انتخاب شده اند و در اینده نیز بازیگران جدیدی به‬ ‫این مجموعه م ی پیوندند‪ .‬بیشتر تصوی ربرداری این مجموعه در فضای بیمارستان و بخش‬ ‫کمی اپارتمانی خواهد بود‪ .‬اسام ی تاییدش��ده بازیگران مجموعه «اتاق عمل» که ب رای‬ ‫ایفای نقش انتخاب شده اند‪ ،‬به ترتیب حروف الفبا به این شرح است‪« :‬سیامک انصاری ‪،‬‬ ‫سپند امیرسلیمان ی ‪ ،‬علی اوجی ‪ ،‬لیال ای ران ی ‪ ،‬پوریا ای رائ ی ‪ ،‬شراره ارمغان ی ‪ ،‬تینا اسدی ‪ ،‬بهناز‬ ‫توسل ی ‪ ،‬فرزانه تفرش ی ‪ ،‬فالمک جنیدی ‪ ،‬جوانه دلشاد ‪ ،‬سی د جواد رضویان‪ ،‬اذین رئوف ‪ ،‬سحر‬ ‫ذکریا ‪ ،‬نادر سلیمان ی ‪ ،‬ماندانا سوری ‪ ،‬شادان شهیدی ‪ ،‬یوسف صیادی ‪ ،‬الیکا عب دالرزاق ی ‪ ،‬گلناز‬ ‫عباس ی ‪ ،‬مه ران غفوریان ‪ ،‬رضا فی ض نوروزی ‪ ،‬نیما فالح ‪ ،‬شبنم فرشادجو‪ ،‬عارف لرستان ی ‪،‬‬ ‫علی لک پوریان ‪ ،‬مه ران مدیری ‪ ،‬دریا مرادی دشت ‪ ،‬رضا نی ک خواه ‪ ،‬رامین ناصرنصی ر ‪ ،‬سام‬ ‫نوروزی ‪ ،‬سحر ولدبیگ ی ‪ ،‬محمدرضا هدایت ی ‪ ،‬فاطمه هاشمی و ساعد هدایتی‪».‬‬ ‫زیرنورشمع‬ ‫خدمت یک مضمون ایدئولوژیک هستند و کار در عین طنز‬ ‫بودن تراژدی باالیی دارد‪ .‬از طرف دیگر نوع چینش و تنظیم‬ ‫هنرورها و لوکیشن ها و‪ ...‬به گونه ای است که سطح کار را از‬ ‫یک سریال الف معمولی باالتر م ی برد‪ .‬جلوه های ویژه جنگ‬ ‫و همینطور مضمون فیلم و جس��ارتی ک��ه در بیان نقد در‬ ‫ان به کار رفته از تفاوت های مهم این س��ریال است‪ ».‬نیما‬ ‫شاهرخ شاهی یکی از بازیگران سریال مع راج ی ها هم درباره‬ ‫این سریال اعتقاد دارد‪« :‬ب رای س��ریال «مع راج ی ها» شش‬ ‫ماه زحمت کشیدیم و مطمئنم که این تالش نتیجه خواهد‬ ‫داد‪ .‬فیلمنامه در عین جدی بودن ب��ا زبانی طنز مطالبی در‬ ‫دل خود دارد که به دل مردم م ی نشیند‪ .‬مسعود ده نمکی در‬ ‫ژانر دفاع مقدس یک تغییر اساسی ایجاد کرد‪ .‬او با وارد کردن‬ ‫طنز موقعیت و کالمی و خلق شخصی ت هایی از جنس مردم‬ ‫نشان داد زمان جنگ مردم از هر قشر و تباری ب رای خاک شان‬ ‫به دفاع ایستادند‪ ».‬فیلمنامه س��ریال «مع راج ی ها» توسط‬ ‫یک گروه نویسندگی به سرپرستی مسعود ده نمکی نوشته‬ ‫شده اس��ت‪ ،‬تصویربرداری «مع راج ی ها» نیز برعهده فرشاد‬ ‫گل سفیدی و اهنگسازی ان برعهده امیر توسلی بوده است‪.‬‬ ‫همسفر خورشید‬ ‫روایت یک زائر امام رضا(ع)‬ ‫«همسفر خورشید» روایتگر یک زائر امام رضا (ع) است که طی سفری با اتفاقات و‬ ‫افراد مختلفی مواجه م ی ش��ود‪ .‬مجموعه مضمونی متفاوت و روایتی شاع رانه دارد و اثری‬ ‫متفاوت در کارنامه شاه حاتمی محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫یوسف مرادیان‪ ،‬محمد کاسبی‪ ،‬س��هند جاهدی و بازیگر خارجی پروژه جانوسینک‬ ‫بازیگران اصلی این سریال هستند که قرار است از شبکه قران روی انتن برود‪ .‬تصوی ربرداری‬ ‫این سریال از ‪ 20‬تیر ماه سال جاری تاکنون در شهرهای یزد‪ ،‬مشهد و خرمشهر انجام شده‬ ‫و قرار است قسمت های باقیمانده از کار که شامل بخش عظیمی از پروژه خواهد بود‪ ،‬در‬ ‫کشور هند و در شهر بمبئی انجام شود‪ .‬علی شاه حاتمی‪ ،‬کارگردان این سریال در مورد روند‬ ‫تولید ان گفت‪« :‬در حال حاضر همکاران ما مشغول انجام مراحل اداری کار هستند که تا‬ ‫چند هفته اینده به پایان م ی رسد و ادامه کار را اغاز م ی کنیم‪ .‬نیمی از سریال در ای ران و داخل‬ ‫کشور تصویربرداری شده و نیم دیگر ان باقی مانده اس��ت که در بمبئی انجام م ی شود و‬ ‫حدود ‪ 60‬جلسه فیلمبرداری داریم که نزدیک دو ماه زمان م ی برد‪ .‬منتظر اماده سازی بخش‬ ‫دکور و لوکیشن های هند هستیم که به محض اماده سازی با عوامل تولید به کشور هند‬ ‫م ی رویم‪».‬‬ ‫«زیر نور شمع» عنوان یک س��ریال تلویزیونی به کارگردانی اب راهیم‬ ‫فروزش اس��ت که تصوی ربرداری ان تا یک ماه اینده اغاز م ی ش��ود‪ .‬فروزش‬ ‫که پیش از این فیلم خمره را ب راس��اس داس��تانی به همین نام از هوشنگ‬ ‫سریالیبرمبنای مرادی کرمانی کارگردانی کرده‪ ،‬این بار مجموعه ای از داستان های مختلف این‬ ‫قصه هایهوشنگ نویسنده را در قالب یک سریال به تهی ه کنندگی علیرضا سب ط احمدی ب رای‬ ‫شبکه دو کارگردانی م ی کند‪ .‬در این کار به مسائلی که در داخل خانواده های‬ ‫مرادی کرمانی‬ ‫یک روستا رخ م ی دهد‪ ،‬توجه م ی ش��ود‪ .‬در ضمن در این سریال سعی شده‬ ‫به الگوهای س��بک زندگی ای رانی ـ اس�لامی پرداخته ش��ود‪ .‬سریال «زیر‬ ‫نورشمع» عالوه بر مسائل انسانی و روابط خانوادگی به نکاتی مانند کم ابی‬ ‫و محدودیت منابع انرژی در کشور نیز اشاره دارد‪ .‬فیلمنامه از سوی گروهی از‬ ‫نویسندگان به سرپرستی فارس باقری و زی رنظر اب راهیم فروزش نوشته شده و‬ ‫در این مجموعه ‪ 18‬داستان از مجموعه داستان های تنور‪ ،‬پلوخورش و لبخند‬ ‫انار از مرادی کرمانی انتخاب و ب رای ساخته شدن در قالب سریال بازنویسی‬ ‫شده است‪ .‬لوکیشن های این سریال در روستایی اط راف همدان است‪.‬‬ ‫حرف های جدی اقا ابراهیم در برنامه هفت‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫مثل همیشه بود‪ ،‬با همان ادبیاتی که این روزها بسیار‬ ‫با زبان ان سخن گفته اس��ت‪.‬اب راهیم حاتم ی کیا‪ ،‬کارگردان‬ ‫تلویزیون و س��ینمای ای ران با حضور در برنامه س��ینمایی‬ ‫هفت و در اس��تانه هفته دفاع مقدس‪ ،‬با شمایی از قهرمانان‬ ‫فیلم هایش از وضع می ن گذاری ش��ده سینما سخن گفت و‬ ‫س��ینمای فعلی ای ران را غمگین و ورشکسته معرفی کرد‪.‬‬ ‫اب راهیم حاتم ی کی��ا ابتدا به بهانه ورود اخرین س��اخته اش‪،‬‬ ‫فیلم «چ» به شبکه نمایش خانگی به این اثر تحسین شده‬ ‫سینمایی اشاره کرد و گفت‪« :‬مدت ها به این فکر م ی کردم که‬ ‫درباره کدام شخصیت واقعی حرف بزنم و به دنبال این بودم‬ ‫که کدام یک از شخصی ت هایی که مردم م ی شناسند در این‬ ‫زمان بیشتر جواب م ی دهد‪ .‬تا اینکه دیدم چمران بیشترین‬ ‫بازخورد را ب رای خودم دارد‪».‬‬ ‫کارگ��ردان «از کرخه تا رای��ن» در بخ��ش دیگری از‬ ‫صحب ت هایش مشکل سینمای ای ران را این گونه توصیف‬ ‫کرد‪« :‬مشکل س��ینمای ما از روزی اغاز ش��د که هنرمند را‬ ‫به دالیل مختلفی همچ��ون کوته بین ی ه��ا و ممیزی ها از‬ ‫من فیلمس��از‬ ‫زمانه اش گرفتند که نتیجه اش این ش��د که ِ‬ ‫از انچه جامعه به ان احتیاج داشت فاصله گرفتم و به دلیل‬ ‫مسیری می ن گذاری شده و خط رناک به سمتی رفتم که اصال‬ ‫نسبتی با ما ندارد‪».‬‬ ‫و اینجاس��ت که حاتم ی کیا س��ینمای امروز ای ران را‬ ‫غم انگیز توصیف کرد‪« :‬وقتی به جشنواره فیلم فجر م ی روم‬ ‫و حاصل کارنامه سینمای ای ران را م ی بینم احساس م ی کنم‬ ‫انجا یک سیاره دیگر اس��ت‪ .‬ما قبال یک افق و حرفی ب رای‬ ‫گفتن داشتیم‪ ،‬اما حاال من دیگر اینها را در فیلم نم ی بینم‪.‬‬ ‫یکی از دالیل اینکه تعدادی از مردم به س��ینما نم ی روند به‬ ‫اقتصاد و ش��رایط جامعه مربوط م ی شود‪ ،‬اما مهم تر از همه‬ ‫اینها این است که وقتی مردم به س��ینما م ی ایند مساله ای‬ ‫نم ی بینند که با ان ارتباط برق��رار کنند‪ ».‬حاتم ی کیا ضمن‬ ‫بیان اینکه برخی منتقدان دم از پایان جنگ م ی زنند‪ ،‬تاکید‬ ‫کرد‪« :‬وقتی منتق��دی به من م ی گوید جنگ تمام ش��ده و‬ ‫دیگر حرف های عادی بزنیم‪ ،‬یعنی هنوز نم ی فهمد که این‬ ‫کشور در یک مرز ‪ 1200‬کیلومتری با یک کشور بیگانه درگیر‬ ‫جنگی هشت ساله بوده و ما ‪ 300‬هزار شهید دادیم‪».‬‬ ‫او در همی��ن ارتباط به فیلم وصل نیکان اش��اره کرد‪:‬‬ ‫«من در این فیلم گفتم که این حرف ها چیست که م ی زنید‬ ‫و وارد بحث جامعه شویم‪ .‬االن در سال ‪ 93‬م ی بینیم که اگر‬ ‫ان هویت ها نبود االن چه م ی ش��د؟ دوست منتقد ما نسبت‬ ‫به این مسائل به چشم یک موضوع کهنه ای نگاه م ی کند‬ ‫و م ی گوید که دیگر تمام ش��ده و به زندگی عادی برگردیم‪.‬‬ ‫چطور م ی شود س��ینما به شهدا پش��ت کند و به انها اعتنا‬ ‫نکند؟»‬ ‫کارگردان «چ» درخص��وص برخی انتقاده��ا به خود‬ ‫فیلمسازان کشور را به سه دسته تقسیم کرد‪« :‬یکی سینمای‬ ‫بدنه است و دکان دارند که حالل ش��ان هم باشد‪ .‬یک گروه‬ ‫سینمای جش��نواره ای و روش��نفکری اس��ت و دیده بانش‬ ‫ان طرف اب است و یکی هم سینمای بومی است که با درد‬ ‫وارد این حوزه شده است‪ .‬اقای کمال تبریزی که از روی دیوار‬ ‫سفارت امریکا باال رفت تا از ان روزها فیلمبرداری کند‪ ،‬مساله‬ ‫داشته که به سینما امده است‪ .‬من هم قصدم این بود که باید‬ ‫بجنگم و از جایی حس کردم که با فیلمم حیرت های جنگ‬ ‫را به تصویر بکشم‪ .‬این نوع فیلمساز همیشه بین دو جناح‬ ‫له م ی شود‪ .‬انهایی که با ان طرف اب در ارتباطند خدا را شکر‬ ‫همیشه دالرشان م ی رسد و مارکوپولو هستند و در ان سوی‬ ‫اب ها رنگ عوض م ی کنند و عکس های مختلف م ی اندازند‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫حاتمی کیا‪ :‬سینمای جنگ پایان ندارد‬ ‫سینمای تجاری هم که م ی گوید ما از پول جیب کار م ی کنیم‬ ‫که م ی توانند بیست روزه فیلم بسازند‪ .‬اما فیلمساز ملی است‬ ‫که زمان م ی برد و باید مصونیت و حوصله داشته باشد و اینجا‬ ‫حساسیت نسبت به ان بیشتر م ی شود‪».‬‬ ‫او س��پس روی صحبت را به س��مت سیاس��تگذاران‬ ‫عرصه فرهنگ برگرداند‪« :‬سیاستگذاران باید کمی حوصله‬ ‫م ی کردند و وقت م ی دادند تا اینه��ا بتوانند حرف بزنند‪ .‬االن‬ ‫فیلم فاخر در مملکت ما به متلک تبدیل ش��ده اس��ت که‬ ‫اگر ما فیلمی م ی س��ازیم که فاخر اس��ت تعبیر متلک پیدا‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬این را بعضی از بازیگرانی م ی گویند که اتفاقا‬ ‫قیمت انها از روزی باال رفت که فیلم فاخر مطرح ش��د‪ .‬این‬ ‫نوع فیلمسازی باید وقت ببرد و سیستم به ان کمک کند و‬ ‫فیلمی باشد که مردم ان را بفهمند که متاسفانه این شاخه‬ ‫در سینما ضعیف است‪ .‬من از سال ‪ 58‬و ب رابر با عمر انقالب‬ ‫فیلم ساختم و ادعا دارم که قصدم ایجاد تغییر بوده است‪ .‬ب رای‬ ‫گفتن این موضوع باید بجنگم و حوصله کنم‪ ».‬حاتم ی کیا‬ ‫حرف هایش را به س��مت س��ینمای دفاع مقدس سوق داد‪:‬‬ ‫«در س��ینمای دفاع مقدس ما چرا باید فیلم شیار ‪ ۱۴۳‬بیاید‬ ‫و واکنش مردم اینگونه ش��ود؟ شیار ‪ ۱۴۳‬اصال حرف تازه ای‬ ‫نبود‪ ،‬اما چه م ی ش��ود که به یکباره الیه کن��ار م ی رود و چه‬ ‫م ی شود که در جشنواره نس��بت به این نوع نگاه ها یک نوع‬ ‫غریبگی وجود دارد؟ ما فیلمسازان پر از اشتباه هستیم و به‬ ‫انها افتخار م ی کنیم‪ ،‬چون از نسل ذریه حضرت ادم هستیم‪.‬‬ ‫حاتم ی کیا هم یک سری فیلم ساخته که درنیامده است‪ ،‬چه‬ ‫کسی این مسئولیت را به گردن ما انداخته که اصال اشتباه‬ ‫نکنیم؟ فیلمی مثل «شیار ‪ »143‬ساخته م ی شود که مادری‬ ‫ب رای تنها بچه اش بال بال م ی زند و او را به جبهه م ی فرستد‬ ‫که بچه برنم ی گردد و کل فیلم انتظار مادر را نشان م ی دهد‬ ‫که اخر هم جنازه بچه اش را تحویل م ی گیرد؛ من با دیدن این‬ ‫فیلم نم ی گویم که چه غلطی کردیم که جنگیدیم‪ ،‬اما از ان‬ ‫طرف فیلم دیگری ساخته م ی شود که یک بچه خوشگل و‬ ‫چش��م ابی را نش��ان م ی دهد که به جنگ م ی رود و از دست‬ ‫م ی رود و این را طوری م ی گوید که اشتباه کردیم جنگیدیم‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا س��پس به جدی ترین حرف هایش رسید‪:‬‬ ‫«سینمای ما ورشکسته اس��ت و اوضاع بد اس��ت‪ .‬حال یا‬ ‫من باید میان این چرخ دنده ها بیفتم و منطق این باش��د که‬ ‫حرف های سخیف جنسی بزنم که برخی به سینما بیایند و‬ ‫سینما گرم شود که وای بر ما و اینده مان یا اینکه کار نداشته‬ ‫باشیم که االن چه اتفاقی م ی افتد و ما مراقب شتران خود و‬ ‫بچه هایی که در این حوزه هستند باشیم و حرف های خودمان‬ ‫را بزنیم‪.‬جریان حاکم بر این هرم لعنتی سینما طوری شده که‬ ‫امثال ما در اقلیت قرار گرفتیم‪ .‬ان شاءاهلل خدا به ما مقاومتی‬ ‫بدهد که بچه های این حوزه اصال کوتاه نیایند و به مسیر خود‬ ‫ادامه بدهند‪ .‬من در سینما حامل پیام هستم و ب رای ان درد‬ ‫وارد سینما شدم که اگر این را از من بگی رند دیگر حرفی ب رای‬ ‫گفتن ندارم‪ .‬باید دید چطور م ی شود که مسئول تلویزیونی و‬ ‫سینمایی ما وقت سینمای جنگ که م ی شود غیرت به خرج‬ ‫نم ی دهد‪ ،‬حرف نس��ل انقالب باروتی اس��ت‪ ،‬نسل انقالب‬ ‫و بچه های جنگ پوتین به پایش��ان است و پوتی ن هایشان‬ ‫خاکی است و روی موکت ها جا م ی اندازند و برخی نم ی توانند‬ ‫این را تحمل کنند‪».‬‬ ‫حاتم ی کیا در پایان گفت‪« :‬من مخلص سینما هستم‪.‬‬ ‫خدا را ش��اکرم که مردم م��ن را به عنوان فرزند خ��ود در این‬ ‫خانواده پذیرفتند و معتقدند حرف های��ی را م ی زنم که ب رای‬ ‫این جامعه است‪ .‬ش��ما بعضی اوقات کس��انی را م ی اورید‬ ‫که اصال ارزش ها مساله انها نیست و وقتی ارزش های این‬ ‫ماجرا مساله انها نیست و افتخارشان این است که تلویزیون‬ ‫جمهوری اسالمی را نگاه نم ی کنند و فقط ب ی ‪.‬بی‪ .‬سی و من ‬ ‫ و تو را نگاه م ی کنند و به فیلم های ای رانی اه اه اه م ی کنند‪ ،‬چه‬ ‫توقعی م ی توان از این افراد داشت؟ خدا ما را عاقبت بخیر کند‬ ‫تا شرمنده اینده نشویم‪».‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫رهایی‬ ‫جدال پلیس با تبهکاران باهوش‬ ‫س��ریال «رهای��ی» کاری از گ��روه مجموعه ه��ای‬ ‫تلویزیونی شبکه دو سیماست که در ‪ 10‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای‬ ‫ب رای پخش در هفته ناجا در حال تولید است‪ .‬فیلمنامه این‬ ‫مجموعه تلویزیونی را علی طالب ابادی به رشته تحریر اورده‬ ‫اس��ت‪ .‬در این س��ریال دانیال حکیمی نقش جالل را بازی‬ ‫م ی کند که پلیس است‪ .‬میترا حجار هم نقش هما و همسر‬ ‫جالل را به عهده دارد‪ .‬از دیگر بازیگران ان م ی توان به حسین‬ ‫س��لیمانی‪ ،‬رامتین خداپناهی‪ ،‬رضا توکلی‪ ،‬نازنین پیرکاری‪،‬‬ ‫افشین س��نگ چاپ‪ ،‬الهام جعفرنژاد‪ ،‬س��وگل طهماسبی‪،‬‬ ‫به رام اب راهی��م‪ ،‬حمیدرضا هدایتی‪ ،‬س��ی د مصطفی قدیری‪،‬‬ ‫مهدی کریمیان و‪ ...‬اشاره کرد‪ .‬این سریال که قالبی اکشن‬ ‫و پلیس��ی دارد و به رهایی گروگان های گروه سارق توسط‬ ‫یگان ویژه ناجا م ی پردازد‪ ،‬س��ارقانی را به تصویر م ی کش��د‬ ‫که رقیب سرسختی ب رای پلیس به شمار م ی روند‪ .‬نیروهای‬ ‫ویژه پلیس ب رای خنثی کردن طرح و نقشه این گروه بزهکار‬ ‫دچار موانع فراوان م ی شوند‪ .‬در خالصه داستان رهایی امده‬ ‫است‪« :‬برخالف تصور‪ ،‬سارقان بزهکاران معمولی نیستند‪،‬‬ ‫انها رقیب سرس��ختی ب رای پلیس هس��تند‪ .‬نیروهای ویژه‬ ‫ب رای خنثی کردن طرح و نقش��ه حریف دچار موانع فراوانی‬ ‫م ی شوند‪ ».‬شاید این خط روایت داس��تانی باعث م ی شود‪،‬‬ ‫حسین سلیمانی در مورد این سریال در مصاحب ه ای بگوید‪:‬‬ ‫«در فیلم و سریال های گذشته مدام م ی دیدیم که در انتهای‬ ‫داستان همیشه پلی س های قصه قهرمان م ی شدند ولی در‬ ‫سریال «رهایی» اینگونه نیست و در بخش هایی شکست‬ ‫پلی س ها را نیز خواهیم دید‪ .‬امیدوارم کارهای پلیس ی مان روز‬ ‫به روز بهتر شود‪ ».‬سلیمانی که بیشتر در سریال شاهگوش‬ ‫که در ش��بکه خانگی پخش ش��د‪ ،‬به ایفای نقش پرداخته‬ ‫بود‪ ،‬درباره نقش خودش در سریال رهایی این گونه توضیح‬ ‫م ی دهد‪« :‬در «رهایی» نقش یک سرباز را بازی م ی کنم که‬ ‫در یک درگیری یکی از دوستانش از ناحیه قلب چاقو خورده‬ ‫و مجروح م ی شود و من که دوس��ت وی هستم‪ ،‬مظنون به‬ ‫وقوع این حادثه م ی شوم و هرچه م ی گویم که کار من نبوده‬ ‫هی چ کس حرفم را باور نم ی کند‪ ».‬مسعود تکاور‪ ،‬کارگردان‬ ‫این س��ریال ه��م در گفت وگویی ش��خصی ت های منفی‬ ‫کبوتر طالیی‬ ‫انیمیشنی درباره اشنایی با امام هشتم (ع)‬ ‫تولید مجموعه ‪ 13‬قس��متی «کبوتر طالیی» به کارگردانی و تهی ه کنندگی مجید‬ ‫شاکری به اتمام رس��ید و در حال حاضر موس��یقی و صداگذاری ان در حال انجام است‪.‬‬ ‫در این مجموعه که تولید ان از س��ال ‪ 1390‬ب��ه تهی ه کنندگی مرک��ز پویانمایی صبا در‬ ‫شرکت پویانمایی پارسیما اغاز شده‪ ،‬سعی شده از دریچه ای جدید به معرفی ویژگ ی های‬ ‫امام هشتم(ع) ب رای مخاطبان کودک و نوجوان پرداخته شود‪ .‬تکنیک اثر سه بعدی بوده و در‬ ‫ان با نگاهی فانتزی و به گونه ای غیرمستقیم ب رای شناخت هر چه بیشتر مخاطب کودک و‬ ‫نوجوان با خصایص و ویژگ ی های امام هشتم شیعیان تالش م ی شود‪ .‬قصه این انیمیشن از‬ ‫این قرار است که کبوتری به نام توفان در پی یافتن دوستان خود که شهر را به مقصد مکانی‬ ‫در دور دست و در شرق ترک کرده اند به ان سو م ی رود‪ .‬پ رندگان باور داشتند که در ان سرزمین‬ ‫مکانی وجود دارد که همه کبوترها در ارامش و خوشبختی زندگی م ی کنند و از اذیت و ازار‬ ‫انسان های ب ی توجه و سنگدل دور هستند‪ .‬توفان که ابتدا وجود چنین جایی را باور ندارد تنها‬ ‫به قصد پیدا کردن و بازگرداندن دوست خود راهی ان مکان دوردست م ی شود‪...‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫هانیه‬ ‫سریالش را متفاوت ارزیابی م ی کند‪« :‬برخالف تصویر رایج‬ ‫فیلم های پلیسی‪« ،‬بدمن» های این قصه ادم الکی نیستند‪،‬‬ ‫انها بسیار قوی و باهوش هستند و در مقاطع مختلف پلیس‬ ‫را جا م ی گذارند‪ .‬در بسیاری از مقاطع پلیس از بزهکاران این‬ ‫قصه رکب م ی خورد و همین مساله است که قدرت باورپذیری‬ ‫مخاطب را باال م ی برد و موفقی��ت نهایی پلیس را به کام او‬ ‫شیرین م ی کند‪.‬سریال «رهایی» ب ر اساس پرونده های نوپو‬ ‫(یگان ویژه نیروی انتظام ی جمهوری اسالمی ای ران) در ارتباط‬ ‫با رهایی گروگان ساخته م ی شود و همه ماجراهای ان واقعی‬ ‫هستند‪.‬تالش کردیم سریالی را به تصویر بکشیم که در ان‬ ‫یگان ویژه تمام تالش خود را به کار م ی بندد تا امکان رهایی‬ ‫گروگان را در بهترین شرایط فراهم کند‪ .‬این گونه فیلمسازی‬ ‫کمتر در ای ران تجربه شده‪ ،‬ما در تولید این اثر اخرین امکانات‬ ‫یگان ویژه را به تصویر م ی کشیم؛ ادوات و نشانه هایی که در‬ ‫رهایی گروگان ها به کار گرفته م ی ش��وند‪ ».‬مهدی جودی‬ ‫به طور همزمان تدوین این مجموعه تلویزیونی را اغاز کرده‬ ‫و بهنود یخچالی نیز اهنگسازی «رهایی» را عهده دار شده‬ ‫است‪.‬‬ ‫انتخاب موفق‬ ‫تله فیلمی با موضوع باورهای غلط در ازدواج‬ ‫فیلم تلویزیونی مستند‪ -‬داستانی «انتخاب موفق» به تهی ه کنندگی پرویز قدسی‬ ‫و به نویس��ندگی و کارگردانی امیر مومن ی اصل در ژانر اجتماعی و با محوریت استحکام‬ ‫خانواده تولید شده است‪ .‬این فیلم به موضوع باورهای غلط در ازدواج م ی پردازد و با حضور‬ ‫کارشناسانی نظیر شاهین فرهنگ‪ ،‬حسن اکبری و حجت االسالم حسی ن دهنوی در بخش‬ ‫مس��تند و بازیگرانی همچون هما خاکپاش‪ ،‬بهروز خوش فطرت‪ ،‬اردشیر کاظمی‪ ،‬بهروز‬ ‫محمدی‪ ،‬شروین موالیی‪ ،‬مینا دلشاد‪ ،‬ایدا تبیانیان‪ ،‬ارزو تبیانیان‪ ،‬رضا دیزجی در بخش‬ ‫داستانی به پایان تصوی ربرداری رسید‪ .‬بخش داستانی «انتخاب موفق» درباره زوجی است‬ ‫که ضمن دارا بودن اختالفات متعدد با یکدیگر‪ ،‬تماسی تلفنی به طور ناخواسته مشکالت‬ ‫انان را چند ب رابر م ی کند و خانواده ها درصدد بهبود رابطه این زوج برم ی ایند‪ .‬بخش مستند‬ ‫با ترکیب بخش داس��تانی‪ ،‬وارد زندگی زوج های جوان م ی ش��ود و ماجرا با دو نگاه ب رای‬ ‫مخاطب روایت م ی ش��ود‪ .‬انتخاب بازیگران بخش داستانی توسط بهروز محمدی انجام‬ ‫گرفته است‪.‬‬ ‫س��ریال «هانیه» به کارگردانی س��یدجالل دهقانی اشکذری ب رای‬ ‫پخش از شبکه دو س��یما با موضوع انقالب اسالمی درحال ساخت است‪.‬‬ ‫سریالی با موضوع «هانیه» در ‪ 13‬قسمت ‪ 45‬دقیقه‪‎‬ای س��اخته م ی شود‪« .‬هانیه» به عنوان‬ ‫یکی از س��ریال های دفاع مقدسی جدید تلویزیون اس��ت که در شهر یزد‬ ‫انقالب اسالمی تولید م ی شود‪.‬‬ ‫داس��تان این مجموعه در حوالی س��ال ‪ 1357‬در یزد اتفاق م ی‪‎‬افتد‬ ‫و ماجرای اصلی درباره زندگی س��توانی به نام س��عید اس��ت که به همراه‬ ‫خانواده اش به یزد منتقل م ی‪‎‬شود و در خانه سی د جعفر از بازاریان انقالبی‬ ‫این ش��هر س��کونت م ی‪‎‬کند و حضور س��توان در خانه این م��رد انقالبی‬ ‫ماجراهایی را به دنبال دارد‪ .‬سریال «هانیه» حدود ‪ 40‬بازیگر دارد که ‪ 9‬تن از‬ ‫انها شناخته شده هستند و سایر بازیگران مربوط به شهر یزد و تعدادی دیگر‬ ‫از بازیگران ته رانی هستند؛ در کل حدود دوسوم از بازیگران «هانیه» یزدی‬ ‫هستند‪ .‬جعفر دهقان‪ ،‬محمد کاسبی‪ ،‬میرطاهر مظلومی‪ ،‬عباس غزالی‪،‬‬ ‫الهام چرخنده‪ ،‬رزیتا غفاری‪ ،‬سیما خضرابادی و‪ ...‬به همراه ‪ 20‬بازیگر یزدی‬ ‫در این سریال ایفای نقش م ی‪‎‬کنند‪ .‬اخرین خبر در مورد سریال هانیه این‬ ‫است که الهام چرخنده نقش خود را به طور کامل بازی کرد‪.‬‬ ‫انتن شبکه اول از مجموعه ها پر است‬ ‫اگر عالقه مند به دیدن سریال هستید‪ ،‬شبکه اول سیما‬ ‫تا اخر سال برنامه مفصلی را ب رای ش��ما تدارک دیده است و‬ ‫تق ریبا در همه ژانرها م ی توانید سریال مورد عالقه خود را در این‬ ‫شبکه پی دا کنید‪ .‬شبکه اول تا انتهای سال جاری سریال های‬ ‫متنوعی را روی انتن م ی برد که در این سریال ها‪ ،‬کارگردان های‬ ‫مش��هوری چون مهدی فخی مزاده‪ ،‬فری��دون جی رانی‪ ،‬بهروز‬ ‫شعیبی‪ ،‬سیروس مقدم و‪ ...‬پشت دوربین رفته اند‪ .‬نگاهی داریم‬ ‫به برخی از این سریال ها‪.‬‬ ‫پرده نشین‬ ‫پرده نشین اولین س��ریال تلویزیونی بهروز شعیبی در‬ ‫مقام کارگردان و محمود رضوی به عنوان تهی ه کننده است که‬ ‫ن تراب نژاد‪ ،‬مهدی شیرزاد و مهدی‬ ‫فیلمنامه ان توسط حسی ‬ ‫حمزه ب ر اساس طرحی از عب دالرسول گلبن نوشته شده است‪.‬‬ ‫«پرده نشین» قرار است با محوریت اتفاقات یک حوزه علمیه‬ ‫در یک شهرستان س��اخته ش��ود و در فضای روحانیت سیر‬ ‫م ی کند‪ .‬در خالصه داستان این مجموعه امده است‪« :‬هدی‬ ‫پس از س��ال ها ب رای دریافت ارثیه پدری م ی اید اما‪ ....‬در این‬ ‫س��ریال ب رای دختر یک خواس��تگار روحانی‬ ‫پیدا ش��ده اس��ت و تردیدهای این مرد ب رای‬ ‫رد یا قبول این خواس��تگار س��بب اتفاقاتی‬ ‫م ی شود‪ ».‬از بازیگران این سریال م ی توان به‬ ‫فرهاد ائیش‪ ،‬اتیال پسیانی‪ ،‬ویشکا اسایش‪،‬‬ ‫هومن برق نورد‪ ،‬سعید نی ک پور‪ ،‬مه ران رجبی‪،‬‬ ‫حامد کمیلی‪ ،‬مائده طهماس��بی و‪ ...‬اش��اره‬ ‫کرد‪ .‬پرده نش��ین پنجمین همکاری شعیبی‬ ‫و رضوی بعد از فیلم س��ینمایی «دهلیز» و‬ ‫فیلم های تلویزیونی «دنیای بهتر»‪« ،‬روزهای‬ ‫اخر اسفند» و مستند داستانی «گام های بلند»‬ ‫است‪ .‬بهروز شعیبی کارگردان‪ ،‬بازیگر و دستیار‬ ‫و برنامه ریز سینمای ای ران است‪ .‬وی در کنار‬ ‫کارگردانی فیلم س��ینمایی تاکنون س��اخت‬ ‫چندین فیلم تلویزیونی را هم برعهده داشته‬ ‫است‪ .‬سریال «پرده نشین» از دهه دوم محرم‬ ‫روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫عامل سوم‬ ‫معمای شاه‬ ‫فصل پاییز مجموعه «معمای ش��اه» هر جمعه ب رای‬ ‫اطلسی (ش��اپور بختیار)‪ ،‬محمدعلی نجفی (قوام السلطنه)‪،‬‬ ‫جعفر دهقان (رضاشاه)‪ ،‬سپند امیرس��لیمانی (اسداهلل علم)‪،‬‬ ‫بهزاد خداویس��ی (پرویز ثابتی)‪ ،‬سعی دامیر سلیمانی (اسداهلل‬ ‫اعلم)‪ ،‬فخرالدین صدیق شریف (شریف امامی) و اصغر معینی‬ ‫صالح (دکتر مصدق)‪.‬‬ ‫کپی برابر اصل‬ ‫سریال «کپی ب رابر اصل » که در ‪ 13‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای‬ ‫در شبکه یک سیما پخش خواهد شد درباره زندگی سردفتری‬ ‫به نام گوهری اس��ت که حس��ن جوهرچی نقش ان را بازی‬ ‫م ی کند‪ .‬فردی به نام ی��اوری با نام مس��تعار که یک جاعل‬ ‫حرفه ای است قصد انتقام از این س��ردفتر را دارد و به همین‬ ‫منظور اسناد جعل کرده و به پای این سردفتر م ی اندازد‪ .‬وی به‬ ‫دلیل سیستم ثبت انی یاوری که سیاوش طهمورث نقش ان‬ ‫را بازی م ی کند‪ ،‬امکان انجام این کار را پی دا نم ی کند و خودش‬ ‫نیز گرفتار م ی شود‪ .‬سی د جالل الدین دری نویسنده و کارگردان‬ ‫این سریال است‪ .‬سریال «کپی ب رابر اصل» در دهه اول محرم‬ ‫به پخش م ی رسد‪.‬‬ ‫میکاییل‬ ‫اخرین ساخته سیروس مقدم تفاوت زیادی با سریال های‬ ‫گذر از رن ج ها‬ ‫«گذر از رنج ها» عن��وان مجموعه ای اس��ت که ب رای‬ ‫پخش از شبکه اول سیما به نویسندگی و کارگردانی فریدون‬ ‫حس ن پور در شمال کشور تهیه شده اس��ت‪ .‬داستان سریال‬ ‫‪40‬قسمتی «گذر از رنج ها» در حال و هوای دهه ‪ 20‬م ی گذرد و‬ ‫درباره زنی است که با از دنیا رفتن مادرش متولد م ی‪‎‬شود‪ .‬پدر بار‬ ‫دیگر ازدواج م ی کند البته این زن جدید با دختر کوچک مه ربان‬ ‫است اما همه خانواده در زندگی سخت روستایی با وضع مالی‬ ‫بد زندگی م ی‪‎‬کنند‪ ،‬دختر در سن‪ 15‬سالگی گله را به کوه م ی‪‎‬برد‬ ‫و‪ ...‬پژمان بازغی‪ ،‬بابک حمیدیان‪ ،‬بیژن امکانیان‪ ،‬پیام دهکردی‬ ‫و‪ ...‬از بازیگران این سریال هستند‪.‬‬ ‫قورباغه و قناری‬ ‫این س��ریال که پیش از ای��ن عملیات‬ ‫فوق سری نام داش��ت‪ ،‬به «قورباغه و قناری»‬ ‫تغییر نام داده و یکی از متفاوت ترین اثار مهدی‬ ‫فخی مزاده خواه��د بود‪ ،‬چرا که یک داس��تان‬ ‫معمایی پلیس��ی را با لحن کمدی و طنز به‬ ‫تصویر م ی کش��د‪ .‬مهدی فخیم زاده تاکنون‬ ‫سریال های پلیس��ی معمایی ساختمان ‪ 85‬و‬ ‫خواب و بیدار را ب رای تلویزیون ساخته‪ ،‬در این‬ ‫سریال نیز به قاچاق مواد مخدر و تالش های‬ ‫معاونت اجتماع��ی نیروی انتظام��ی در این‬ ‫زمین��ه م ی پ��ردازد‪ .‬فیلمنامه این س��ریال را‬ ‫حسی ن تراب نژاد نوشته و داستان درباره عملیات‬ ‫ویژه فوق سری در نیروی انتظامی است که فقط‬ ‫پنج نفر از ان اطالع دارند‪ .‬سرهنگ مقدم باید‬ ‫به جای ناصر پاپتی در میان قاچاقچیان نفوذ‬ ‫کند و ماموریت ویژه ای را به سرانجام برساند‪.‬‬ ‫این ماموریت هم ب رای پلیس و هم قاچاقچیان موادمخدر از‬ ‫اهمیت ویژه ای برخوردار است‪.‬‬ ‫تعبیر وارونه یک رویا‬ ‫تعبیر وارونه یک رویا در ‪ ۲۰‬قس��مت ‪ 50‬دقیقه ای‪ ،‬به‬ ‫کارگردانی فری��دون جی رانی و به تهی ه کنندگی س��یدکمال‬ ‫طباطبایی در گروه س��ریال های ش��بکه یک س��یما تولید‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬این س��ریال با نام قبلی «خانه ام��ن» درباره ترور‬ ‫دانشمندان هسته ‍ ای ای ران است‪ .‬تعبیر وارونه یک رویا داستان‬ ‫جاسوس��ی پیچیده ای دارد و قصه در خارج از ای ران ش��روع و‬ ‫به داخل ای ران کشیده م ی ش��ود‪ .‬یک مامور امنیتی کشور از‬ ‫طرف یکی از منابع و رابط های خ��ود در خارج از ای ران متوجه‬ ‫م ی شود قرار است یکی از دانشمندان نامدار هسته ای کشور‬ ‫را ترور کنند‪ ،‬اما ماجرا به اینجا ختم نم ی شود و داستان انقدر‬ ‫پیچیده م ی شود که گره و تعلی ق های زیادی ایجاد م ی کند‪ .‬این‬ ‫ماجراها باعث م ی شود تا زندگی مامور امنیتی هم تحت الشعاع‬ ‫قرار بگیرد و‪ ...‬امیر جعفری نقش اصلی سریال یعنی مامور‬ ‫امنیتی ای رانی را بازی م ی کند و داریوش ارجمند نیز نقش یک‬ ‫کارشناس امنیتی و به نوعی مافوق جعفری را به عهده دارد‪.‬‬ ‫پانته ا به رام و فرهاد قائمیان نیز دیگر نقش های اصلی سریال‬ ‫را ایفا م ی کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫سریال «عامل سوم» یک سریال جاسوسی و پلیسی‬ ‫است با موضوع انرژی هس��ته ای و مبارزه با خ رابکاری که در‬ ‫شبکه یک تولید م ی شود‪ .‬رضا کیانیان در این سریال نقش‬ ‫اصلی را بازی م ی کند‪ .‬این س��ریال به تهی ه کنندگی محمد‬ ‫پیرهادی و کارگردانی اب راهیم شیبانی در هفت قسمت ساخته‬ ‫م ی شود‪ .‬فیلمنامه این س��ریال به قلم گروهی از نویسندگان‬ ‫نوشته شده و داستانی درباره خ رابکاری صنعتی در تاسیسات‬ ‫هس��ته ای کش��ور را روایت م ی کند‪ .‬جاسوس��ان در یکی از‬ ‫ب رنامه های س��ازمان انرژی هس��ته ای خللی وارد م ی کنند تا‬ ‫ای ران در ب رابر خب رنگاران و مدعوین خارجی تحقیر ش��ود؛ اما‬ ‫وزارت اطالعات این موضوع را کشف م ی کند و تالش دارد این‬ ‫توطئه را خنثی کند‪.‬در واقع این سریال کشف ب رنامه ریزی ب رای‬ ‫خ رابکاری در تاسیسات هسته ای ای ران را نمایش م ی دهد که‬ ‫نهادهای مسئول سعی م ی کنند این طرح خ رابکارانه را توسط‬ ‫افراد متخصص مدیریت و مهار کنند‪ .‬سریال عامل سوم بعد از‬ ‫اتمام سریال «مع راج ی ها» روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫پخش روی انتن م ی رود‪ .‬سریال معمای ش��اه به کارگردانی‬ ‫محمد رضا ورزی در ‪ 45‬قسمت ‪ 50‬دقیقه ای زندگی محمدرضا‬ ‫پهلوی را از زمان بازگشت از سوئیس در س��ال ‪ 1315‬تا زمان‬ ‫مرگ به تصوی��ر م ی کش��د‪ .‬در این مجموعه قرار اس��ت به‬ ‫وقایع مهم تاریخی همچون ‪ 17‬ش��هریور‪ ،‬کودتای ‪ 28‬مرداد‪،‬‬ ‫کشتار کفن پوش��ان ورامین‪ ،‬منزل حضرت امام خمینی (ره)‬ ‫در قم‪ ،‬کمیته ضدخ رابکاری و‪ ...‬پرداخته ش��ود‪ .‬همچنین به‬ ‫بخش هایی از زندگی ایت اهلل کاش��انی‪ ،‬شهید نواب صفوی‪،‬‬ ‫شهید مطهری‪ ،‬ایت اهلل طالقانی و شهید بهشتی نیز پرداخته‬ ‫شده است‪ .‬در این مجموعه ‪ ۱۶۰۰‬بازیگر و بیش از ‪ ۱۵۰‬نفر از‬ ‫عوامل سینمای ای ران حضور دارند‪ .‬مجموعه معمای شاه در‬ ‫خصوص جریانات سیاسی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی‬ ‫در دوره س��لطنت محمدرضا پهلوی اس��ت‪ .‬بازیگران اصلی‬ ‫این س��ریال و نقش هایش��ان عبارتند از‪ :‬ش��کرخدا گودرزی‬ ‫(امام خمینی(ره))‪ ،‬محمدرضا شریف ی نیا (ایت اهلل بروجردی)‪،‬‬ ‫داریوش کاردان (امیرعباس هویدا)‪ ،‬قطب الدین صادقی (شاپور‬ ‫ریپورتر)‪ ،‬احمد نجفی (ارتشبد رزم ارا)‪ ،‬مه راوه شریف ی نیا (ثریا)‪،‬‬ ‫سعید داخ (هندرسون)‪ ،‬چنگیز جلیلوند (ژنرال هایزر)‪ ،‬سیامک‬ ‫دیدار‬ ‫سال پر سریال‬ ‫پایتخت و مدینه دارد‪ .‬این سریال در ژانر پلیسی ساخته م ی شود‪.‬‬ ‫این اثر در مرحله نگارش و پی ش تولید قرار دارد و به گفته مقدم‬ ‫در ان نواوری‪ ،‬فضاسازی و شخصی ت پردازی جدیدی صورت‬ ‫گرفته است‪ .‬میکائیل‪ ،‬بیان کننده بین خیر و شر در یک شهر‬ ‫است‪ .‬سعید نعمت اهلل مشغول نگارش این سریال است که به‬ ‫سفارش ناجی هنر تولید م ی شود و داستان ان درباره پلیسی‬ ‫است که وارد منطقه ناامن م ی شود‪.‬سیروس مقدم کارگردانی‬ ‫سریال های پلیسی همچون پلیس جوان و دیوار را در کارنامه‬ ‫دارد‪ .‬ب رای ایف��ای نقش های اصلی با بهن��وش طباطبایی و‬ ‫کامبیز دی رباز صحبت شده است‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫سیزدهمیننمایشگاهالکامپدرشیرازبرگزار‬ ‫اقدامی هماهنگ با سیاس��ت حمایت از توس��عه‬ ‫ ‬ ‫در‬ ‫سامانه های همگانی کشور به ویژه س��امانه های حمل ونقل‬ ‫عمومی که در زمره زیر ساخت های استحکام اقتصادمقاومتی‬ ‫به شمار می ایند و همچنین توسعه بازارهای هدف‪ ،‬بانک انصار‬ ‫ازبرگزارینخستینکنگرهملیتوسعهسیستم هایهوشمنددر‬ ‫لو نقلهمگانیکهازسویاتحادیهسازمان هایحمل ونقل‬ ‫حم ‬ ‫همگانی کشور از ‪ 17‬تا ‪ 19‬ش��هریور برگزار شد‪ ،‬حمایت کرد‪.‬‬ ‫به گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغ��ات‪ ،‬بانک انصار بار دیگر‬ ‫با حمایت از برگزاری یک همایش تخصص��ی در حوزه های‬ ‫زیرساختی‪،‬کهمی تواندزمینه سازتحکیممبانیاقتصادمقاومتی‬ ‫باشد‪ ،‬تعهد خود را نسبت به این راهبرد کلیدی در اقتصاد کشور‬ ‫نشان داده و همچنین بر سیاس��ت توسعه کاربرد فناوری های‬ ‫اطالعات در عرصه های اقتصادی و مالی کشور تاکید کرد‪ .‬اقای‬ ‫سیدحمید خالقی‪ ،‬مدیرکل بازاریابی و تبلیغات بانک انصار طی‬ ‫گفت وگویی به تبیین علل حمایت بانک انصار از برگزاری این‬ ‫کنگره پرداخت و گفت‪« :‬این نخستین بار است که یک سازمان‬ ‫مردم نهاد و غیر دولتی می کوش��د تا با برگزاری یک همایش‬ ‫در سطح ملی‪ ،‬شیوه های توس��عه کارایی و افزایش بهره وری‬ ‫سامانه های حمل ونقل همگانی را با اس��تفاده از فناوری های‬ ‫اطالعاتی الکترونیکی جس��ت وجو کند و بانک انصار همواره‬ ‫از کوش��ش هایی حمایت می کند که می تواند به راه حل های‬ ‫اثربخش منجر شود‪ ».‬مدیرکل بازاریابی و تبلیغات پس از ان‬ ‫به موضوع افزایش حضور بانک انص��ار در حوزه ها و بازارهای‬ ‫اقتصادیکشوربهمنظورتوسعهفعالیت هایمالیاناشارهکرده‬ ‫و راهبردهای بازاریابی انصار را ماحصل ماه ها تحقیق و مطالعات‬ ‫کارشناسی و مشورت با صاحب نظران برجسته این حوزه دانست‬ ‫که طی ماه های اخیر به نتایج مطلوبی رس��یده و نرخ رشد در‬ ‫شاخص های ذیربط را افزایش داده است‪ .‬اقای سیدحمید خالقی‬ ‫سپس به استقبال شرکت ها و موسسات گوناگون اقتصادی و‬ ‫مالی ‪ -‬تجاری در گسترش همکاری با بانک انصار که بیشتر‬ ‫ناش��ی از رویکردهای نوین بانک است‪ ،‬اش��اره کرده و با این‬ ‫جمله سخنان خود را پایان داد‪« :‬رویکردهای علمی‪ ،‬تحقیقی به‬ ‫کسب وکار و راهبردهای مشتری گرایانه بانک انصار به صورت‬ ‫محسوس��ی روندهای تعامل با حوزه های پژوهشی و تحلیلی‬ ‫و به تبع ان‪ ،‬پیش��رفت بانک را در عرصه های رقابتی سرعت‬ ‫بخشیده است‪ ».‬ش��ایان ذکر اس��ت که اتحادیه سازمان های‬ ‫حمل ونقل همگانی کش��ور به پاس نقش موثر بانک انصار در‬ ‫توسعه سیستم های هوشمند در سامانه های حمل ونقل کشور‪،‬‬ ‫تندیسویژههمایشملیحمل ونقلدرون شهریکشوردرسال‬ ‫‪ 1393‬را به بانک انصار اهدا کردند‪.‬‬ ‫شد‬ ‫نمایش��گاه الکام��پ ش��یراز در مح��ل دائم��ی‬ ‫ نمایشگاه های بین المللی اس��تان فارس برگزار شد‪ .‬مدیریت‬ ‫شعباستانفارسبانکانصاردرایننمایشگاهنسبتبهمعرفی‬ ‫خدماتارزیوریالیوهمچنینخدماتنوینبانکیخوددرقالب‬ ‫یک بسته تبلیغاتی اقدام و به معرفی کارت شهروندی به عنوان‬ ‫یکی از خدمات عمومی بانک در طول م��دت برگزاری در این‬ ‫نمایشگاه پرداخت‪ .‬به گزارش مدیریت شعب استان فارس‪ ،‬با‬ ‫تبلیغات فراگیری که در طول برگزاری نمایشگاهیادشدهصورت‬ ‫گرفت‪،‬فروشوشارژکارتشهروندیهمراهباتخفیفبااستقبال‬ ‫فراوان مردم روبه رو شد‪ .‬این گزارش می افزاید که شرکت بانک‬ ‫انصار در این نمایشگاه به دلیل نوع غرفه ارایی‪ ،‬نحوه تبلیغات و‬ ‫مکان استقرار در میان سایر بانک ها‪ ،‬نمود بسیار جالبی داشت و‬ ‫همینامربانکانصاررادرمیانرقبابهصورتشاخصیبرجسته‬ ‫می ساخت‪.‬دراینگزارشهمچنینامدهاستکهحضورمدیریت‬ ‫و جانشین استان و مسئوالن دوایر و برخی از مسئوالن استان در‬ ‫طول برگزاری نمایشگاه نشان از اهمیت و جایگاه بانک انصار در‬ ‫استانداشتواینمدیریتجهتمعرفیبهترخدماتبانکانصار‬ ‫اقدام به طراحی و برگزاری یک مسابقه با طرح چند نمونه سوال‬ ‫کردهبودکهبااستقبال بی نظیربازدید کنندگانمواجهشدوبازهم‬ ‫امتیازدیگریرانسبتبهرقبابهبانکانصاربخشید‪.‬‬ ‫زنگ اغاز س�ال تحصیل�ی ‪ 1393‬با همراهی‬ ‫بانکانصار‬ ‫س��ال تحصیلی ‪ 1393‬دبیرس��تان نمونه مردمی‬ ‫ ابوعلی سینا‪ ،‬صبح سه ش��نبه اول مهر‪ ،‬همزمان با دومین روز از‬ ‫هفتهدفاعمقدس‪،‬بازنگنمادیننمایندهدکترایت الهابراهیمی ‬ ‫مدیرعامل بانک انصار‪ ،‬مهندس شمیرانی راد جانشین اداره کل‬ ‫بازاریابی و تبلیغات این بانک و سخنرانی حجت االسالم امیری‬ ‫استاد دانشگاه امام حسین(ع) اغاز شد و دانش اموزان این مدرسه‬ ‫و نفرات برتر المپیادها و ازمون ها و رقابت های دانش اموزی ان‪ ،‬با‬ ‫هدایایدریافتیازبانکانصار‪،‬بهرقابتبرایکسبعلمودانش‬ ‫وسرافرازیایراناسالمیمشغولشدند‪.‬سالتحصیلی‪ 1393‬در‬ ‫دبیرستان نمونه مردمی ابوعلی سینا متفاوت از سال های گذشته‬ ‫اغاز شد و این بار دانش اموزان برتر اول تا سوم مقاطع گوناگون‬ ‫در امتحانات خردادماه‪ ،‬دانش ام��وزان برتر در ازمون هماهنگ‬ ‫در اردیبهش��ت ماه و دانش اموزان برتر در المپیادها و مسابقات‬ ‫دانش اموزی در مراسم اغاز سال‪ ،‬هدایایی از سوی بانک انصار‬ ‫دریافت کردند تا پیام نمادین این بانک در پشتیبانی از پیشرفت‬ ‫تحصیلی‪،‬رشدوارتقایعلمی وتشویقفعالیت هایاموزشیبه‬ ‫گوشدانش اموزانودانشجویانبرسد‪.‬‬ ‫پرداخت وام قرض الحسنه‬ ‫درمان توسط‬ ‫بانک صادرات ایران‬ ‫بانک صادرات ایران همگام با سیاست های مهرورزانه‬ ‫دولت تدبیروامید و در راستای اشاعه فرهنگ قرض الحسنه در‬ ‫جامعه‪،‬رفعگرفتاری هاینیازمندانوانجامتکالیفورسالت های‬ ‫اجتماعی از ابتدای امس��ال تا پایان مرداد ماه سالجاری بیش از‬ ‫‪٢٢‬میلیارد ریال تسهیالت قرض الحسنه درمان پرداخت کرده‬ ‫ضالحسنهازابتدای‬ ‫است‪ .‬امارعملکردیدرخصوصوام هایقر ‬ ‫سال جاری تا پایان مرداد ماه‪ ١٣٩٣‬نشان می دهد که این بانک‬ ‫ضالحسنهاشتغالزایی‬ ‫مبلغ‪١٤٥‬میلیاردریالتسهیالتدرقالبقر ‬ ‫پرداختکردهاست‪.‬همچنینتاپایانمردادماهسالجاریبیشاز‪٢٠‬‬ ‫میلیاردریالوامقر ‬ ‫ضالحسنهمسکنروستاییوبیشاز‪ ٢٢‬میلیارد‬ ‫ضالحسنهدرمانبهبیماراننیازمندپرداخت‬ ‫ریالدرقالبعقدقر ‬ ‫کرده و هزاران میلیارد ریال دیگر نیز به سرفصل هایی همچون‬ ‫تجهیزمدارس‪،‬کمکبهزلزلهزدگان‪،‬کمکبهمددجویانکمیته‬ ‫امدادامامخمینی (ره)و‪...‬اختصاصدادهاست‪.‬گفتنیاستهزاران‬ ‫نفرازهموطناننیازمنددراقصینقاطکشورازایننوعتسهیالت‬ ‫استفاده کرده اند و دارندگان حساب های پس انداز قرض الحسنه‬ ‫به عنوانتامین کنندگاناصلیمنابعانمی باشند‪.‬شایانذکراست‬ ‫اینبانکدرراستایانجامرسالت هاوتعهداتاجتماعی‪،‬پرداخت‬ ‫وام هایقرضالحسنهنظیردرمانبیماریوخوداشتغالیومشاغل‬ ‫خانگیرابهمنظورحمایتوکمکبهاقشارکم درامددردستورکار‬ ‫قرار داده است‪.‬‬ ‫بانکصادراتایرانپیشتازدرمدرسه سازی‬ ‫مجتمعفرهنگیشهدایبانکصادراتایرانمقارنبا‬ ‫هفتهدفاع مقدسواغازسالتحصیلیجدیددرمنطقهزلزله زدهشله‬ ‫براناهرافتتاحخواهدشد‪ .‬اینبانکدرراستایایفایرسالت های‬ ‫اجتماعی و به منظور اعتالی فرهنگ‪ ،‬دانش و انجام رس��الت و‬ ‫مسئولیت های اجتماعی‪ ،‬تاکنون‪ ١٠‬مدرس��ه را در استان های‬ ‫تهران‪،‬گلستان‪،‬کرمان‪،‬یزد‪،‬لرستان‪،‬خراسانرضویواصفهان‪،‬‬ ‫اذربایجان شرقی و خراسان شمالی تاسیس کرده است‪ .‬بر اساس‬ ‫اینگزارشکارکنانخدومبانکصادراتایرانباتخصیصبخشی‬ ‫از حقوق خود یا کمک های نقدی در امر مقدس مدرسه س��ازی‬ ‫گام هایموثریدرراستایپیشرفتوابادانیکشوربرداشته اندودر‬ ‫بسترسازیبرایپرورشنسل هایایندهنقشفعالیداشتهاست‪.‬‬ ‫شایانذکراستاینبانکبهمنظورجمع اوریکمک هایمردمی‬ ‫ بهانجمنوبنیاد هایخیریه‪،‬نهادهایفرهنگیاجتماعیهمچون‬ ‫ستادبازسازیعتباتعالیات‪،‬کمکبهزلزله زدگانو‪...‬حساب های‬ ‫ویژه ای اختصاص داد و شعب این بانک نیز اماده دریافت وجوه‬ ‫هموطنانخیرمی باشد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫حمایت بانک انصار از برگزاری کنگره ملی توسعه‬ ‫سیستم های هوشمند در حمل ونقل‬ ‫دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر‪:‬‬ ‫امادگی موسسه اعتباری کوثر جهت سرمایه گذاری در‬ ‫پروژه های اقتصادی ‪ -‬صنعتی و گردشگری همدان‬ ‫مثلث | شماره ‪235‬‬ ‫بازار‬ ‫دکتر رضایی‪ ،‬مدیرعامل موسس��ه اعتباری کوثر با‬ ‫حضور در استانداری همدان‪ ،‬با استاندار و نماینده مردم همدان‬ ‫در مجلس شورای اسالمی دیدار کرد‪ .‬به گزارش روابط عمومی‬ ‫موسس��ه اعتباری کوثر؛ دکتر رضایی که در این دیدار معاون‬ ‫بازاریابی‪ ،‬مدیر روابط عمومی‪ ،‬مدیر شعب استان همدان ایشان‬ ‫را همراهی می کردند‪ ،‬ضمن تشکر از دکتر خجسته‪ ،‬نماینده‬ ‫مردم همدان در مجلس شورای اس�لامی با ارائه گزارشی در‬ ‫مورد نحوه شکل گیری موسسه و پیشرفت های چشمگیری‬ ‫که کمتر از سه سال موسس��ه کوثر به انها دست یافته اظهار‬ ‫کرد‪« :‬ما باتوجه به توانمندی هایی که داریم بسیار مایلیم در‬ ‫پروژه های اقتصادی‪ ،‬صنعتی و عمرانی حضور فعال داش��ته‬ ‫باشیم و اخیرا در جلسه ای با حضور استاندار زنجان توافقنامه ای‬ ‫پیرامون مش��ارکت در طرح های صنعتی و عمرانی استان به‬ ‫امضاء رساندیم‪ ».‬مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر با اشاره به‬ ‫ظرفیت های خوب موسسه کوثر در زمینه تقویت زیرساخت ها و‬ ‫طرح های کالن و ملی‪ ،‬امادگی خود را جهت هرگونه همکاری‬ ‫با اس��تاندار همدان اعالم و عنوان کرد؛ انچه در س��ه س��ال‬ ‫گذشته عامل اصلی توفیقات ما بوده است توسل همیشگی به‬ ‫بزرگ بانوی اسالم حضرت زهرا(سالم اهلل علیها) که نامشان‬ ‫زینت بخش موسسه ما بوده‪ ،‬است‪ .‬نیکبخت‪ ،‬استاندار همدان‬ ‫ضمن خوش��امد گویی به مدیرعامل موسسه اعتباری کوثر و‬ ‫همراهانشان‪ ،‬استان همدان را استانی با امکانات وسیع و اثار‬ ‫تاریخی فراوان و اب و هوای مطلوب‪ ،‬بی نظیر خواند و گفت‪:‬‬ ‫«جاذبه های فراوانی که در این اس��تان وجود دارد بسیاری از‬ ‫سرمایه گذاران را جهت سرمایه گذاری در این زمینه ها به سوی‬ ‫خود جلب می کند‪ .‬استاندار همدان افزود؛ امروز با وجود اتوبان‬ ‫ساوه و در ادامه ساخت اتوبان از ساوه به سمت همدان‪ ،‬فاصله‬ ‫تهران تا همدان به دو ساعت و نیم تقلیل یافته‪ ،‬در حالیکه در‬ ‫اغلب اوقات سال مسافرین باید شش یا هفت ساعت راه را برای‬ ‫رسیدن به شمال کشور طی کنند‪ ».‬نیکبخت ظرفیت باالی‬ ‫استان را برای جذب و جلب گردشگران از دالیل منحصر به فرد‬ ‫بودن استان دانست و گفت‪« :‬اثار تاریخی همدان و شهرهای‬ ‫اطراف بیشتر از اس��تان اصفهان اس��ت‪ .‬اب و هوای استان‬ ‫همدان بسیار ایده ال است و دور تا دور استان را کمربند سبزی‬ ‫از مراتع و درخت فراگرفته که این موارد باعث شده در سال های‬ ‫اخیر بسیاری از شهروندان استان تهران برای زندگی استان‬ ‫همدان را انتخاب کنند‪ ،‬همچنی��ن دو منطقه ویژه اقتصادی‬ ‫در جهان اباد همدان و مالی��ر را در حال تکمیل داریم‪ ».‬وی‬ ‫باتوجه به تالش های دکتر خجسته نماینده مردم همدان در‬ ‫مجلس شورای اسالمی عنوان کرد؛ بحمداهلل با تالش های‬ ‫این نماینده پرتالش و دلسوز توانسته ایم به بسیاری از اهداف‬ ‫دست پیدا کنیم‪ .‬استاندار همدان بر فعال سازی مراکز صنعتی‬ ‫و گردشگری این اس��تان تاکید کرد و از مدیرعامل موسسه‬ ‫اعتباری کوثر دعوت کرد در زمینه زیرس��اخت های کالن به‬ ‫ویژه در زمینه های صنعتی و عمرانی با استانداری مشارکت‬ ‫داشته باشند‪ .‬همچنین با ابراز امیدواری از اینده این دیدار افزود‪:‬‬ ‫«از ابراز عالقه شما برای سرمایه گذاری در طرح های استان‬ ‫بسیار خرسندیم‪ ».‬وی اظهار داشت‪« :‬امیدواریم مدیر شعب‬ ‫موسسه اعتباری کوثر در استان همدان با جدیت پیگیر موارد‬ ‫باشند تا انش��اءاهلل زمینه همکاری فی مابین به نحو مطلوب‬ ‫صورت پذیرد‪ ».‬در خاتم��ه این دیدار‪ ،‬مدیرعامل موسس��ه‬ ‫اعتباری کوثر با تقدیر از نیکبخت استاندار همدان و همچنین‬ ‫دکتر خجس��ته نماینده پرتالش و رزمنده ازاده گفت‪« :‬شما‬ ‫مسئوالن متعهد مایه قوت قلب مردم استان همدان هستید‬ ‫و موفقیت همه عالقه مندان به سربلندی میهن اسالمی را از‬ ‫خداوند متعال خواستاریم‪».‬‬ ‫تس�هیالت دو میلی�ارد و ‪ 500‬میلیون ریالی‬ ‫کوثر به فرهیخت�گان جانباز‪ ،‬ایثارگ�ر و حافظان‬ ‫قران کریم‬ ‫حس��ین کرمی ‪ ،‬مع��اون اعتبارات و تس��هیالت‬ ‫موسس��ه اعتباری کوثر در اس��تانه س��الگرد دفاع مقدس با‬ ‫ادای احترام به مقام ش��امخ ش��هدای گرانقدر هش��ت سال‬ ‫دفاع مقدس و ارزوی توفیقات روزاف��زون برای رزمندگان‪،‬‬ ‫ازادگان و جانبازان انقالب اسالمی که در دوران دفاع مقدس‬ ‫با حراست از ارمان های انقالب‪ ،‬اجازه ندادند حتی یک وجب‬ ‫از خاک جمهوری اس�لامی به دس��ت دش��من بعثی بیفتد‪،‬‬ ‫طرح فرهیختگان را تش��ریح کرد‪ .‬به گزارش روابط عمومی‬ ‫موسس��ه اعتباری کوثر؛ کرمی با اشاره به وصیتنامه سیاسی‬ ‫الهی امام خمینی (ره) که فرمودند‪« :‬نگذارید پیشکس��وتان‬ ‫جهاد و شهادت در پیچ و خم های زندگی به فراموشی سپرده‬ ‫شوند‪ ».‬اظهار داشت‪« :‬اگر چه شهدا از این دنیا رخت بربستند‬ ‫و به دیدار حق نایل ش��دند و در ظاهر بین ما نیستند اما هنوز‬ ‫اوای پایداریشان از مناره های غیرت این دیار به گوش می رسد‬ ‫و الله های سرخ وجودشان سراسر دشت های مقدس میهن‬ ‫اسالمی را معطر کرده است‪ ».‬معاون اعتبارات و تسهیالت‬ ‫موسسه اعتباری کوثر افزود‪« :‬گامی که موسسه با اجرای طرح‬ ‫تکریم برداشته است‪ ،‬هرچند در مقابل دالورمردی رزمندگان‪،‬‬ ‫گامی کوچک است اما با تاسی به سخنان مدیرعامل موسسه‪،‬‬ ‫ما مثال همان پرنده هایی هستیم که با منقار کوچک خود با‬ ‫ریختن اب بر اتش ابراهیم خلیل می خواس��تند ارادتشان را‬ ‫به پیامبر الهی نش��ان دهند و می دانستند با این مقدار اب که‬ ‫در منقار دارند ش��اید تاثیری دران اتش شعله ور شده نداشته‬ ‫باشند ولی خواستند تا نامشان در زمره تالشگران برای نجات‬ ‫ابراهیم خلیل در تاریخ ثبت شود‪ ».‬وی با اشاره به طرح تکریم‬ ‫کوثر اظهار داشت‪« :‬با هدف تکریم و ارج نهادن به فداکاری ها‬ ‫و جان فش��انی های ایثارگران معزز‪ ،‬در هفت��ه دفاع مقدس‬ ‫اعطای تسهیالت طرح فرهیختگان به جانبازان‪ ،‬ایثارگران‪،‬‬ ‫ازادگان و حافظان قران‪ ،‬با رعای��ت ضوابط بانک مرکزی از‬ ‫تاریخ ‪ 93/06/22‬الی ‪ 93/07/22‬در تمامی ش��عب موسسه‬ ‫ی در خصوص شرایط و‬ ‫اعتباری کوثر عملیاتی می شود‪ ».‬کرم ‬ ‫نحوه بهره مندی از تسهیالت طرح فرهیختگان تصریح کرد؛‬ ‫شرایط مذکور به ترتیب برای جانبازان عزیز دارای ‪ 25‬درصد‬ ‫جانبازی‪ ،‬رزمندگان دارای حداقل یکس��ال حضور در جبهه‪،‬‬ ‫ازادگان با حداقل یکسال اس��ارت و حافظین قران کریم که‬ ‫دارای رتبه های اول تا سوم مسابقات بین المللی با ارائه مدارک‬ ‫مربوطه از مراجع ذیصالح‪ ،‬در نظر گرفته شده است‪.‬‬ ‫افتتاح حساب دو میلیون ریالی برای نوزادان‬ ‫دختر با نام کوثر‬ ‫در راستای اجرای طرح تکریم کوثر که با تبلیغات‬ ‫گسترده در سراس��ر کش��ور با هدف معرفی توانمندی های‬ ‫موسسه اعتباری کوثر و اشنایی احاد جامعه با ارائه خدمات و‬ ‫تسهیالت ویژه‪ ،‬از ‪ 93/6/15‬تا ‪93/7/15‬اغاز گردید‪ ،‬تاکنون‬ ‫با استفاده از جدیدترین شیوه های تبلیغاتی و با اطالع رسانی‬ ‫توسط رسانه ها‪ ،‬پخش تیزر‪ ،‬تهیه بسته های تشویقی و فراهم‬ ‫کردن زمینه اعطای تسهیالت به جانبازان‪ ،‬ایثارگران‪ ،‬حافظان‬ ‫و قاریان قران توانستیم گام های موثری را در ارائه تصویری‬ ‫مناس��ب از مجموعه ای که زینت بخش ان‪ ،‬نام زیبای کوثر‬ ‫پیامبر(ص) است برداریم‪ .‬به گزارش روابط عمومی موسسه‬ ‫اعتباری کوثر؛ س��ید مهدی عالی نژاد‪ ،‬معاون بازاریابی و امور‬ ‫مش��تریان در گفت وگو با رس��انه های خبری ضمن تشریح‬ ‫برنامه های جشنواره تکریم کوثر اعالم داشت‪« :‬مدیرعامل‬ ‫موسس��ه اعتباری کوثر باتوجه به ضرورت اش��نایی هرچه‬ ‫بیشتر عموم مردم با خدمات موسسه در ابالغیه ای مجموعه‬ ‫را موظف کردند که با همه ظرفیت‪ ،‬تبلیغات گسترده ای را در‬ ‫مدت یکماه در سراسر کش��ور اغاز کنند‪ ».‬وی اظهار داشت‪:‬‬ ‫«بعد از توصیه دکتر رضایی جلس��ه ای تشکیل و تصمیمات‬ ‫الزم اخذ و با نام گذاری طرح به عنوان جشنواره تکریم کوثر که‬ ‫با ایام دهه کرامت تقارن پیدا کرده بود‪ ،‬اغاز شد که بحمداهلل با‬ ‫استقبال مشتریان کوثر روبه رو شد‪ ».‬عالی نژاد در ادامه با ذکر‬ ‫بازخوردهای طرح تکریم افزود‪« :‬خوشبختانه این طرح موجب‬ ‫شد جنب و جوش قابل مالحظه ای در استان ها اغاز شود و از‬ ‫انجا که مجری طرح‪ ،‬همه هم��کاران ما و به صورت خاص‬ ‫مدیران مجموعه و همکاران در معاونت بازاریابی بوده‪ ،‬با همه‬ ‫توان جهت عملیاتی شدن طرح های تبلیغاتی گام برداشتیم‪».‬‬ ‫معاون بازاریابی و امور مشتریان گفت‪« :‬انشاءاهلل با اتمام مدت‬ ‫زمان اجرای طرح‪ ،‬ب��ه صورت تفصیلی تاثی��رات نتایج این‬ ‫حرکت گسترده را تشریح خواهیم کرد‪ ».‬وی در خاتمه اظهار‬ ‫داش��ت‪« :‬به منظور تکریم مقام واالی حضرت زهرا(س) و‬ ‫با هدف ترویج فرهنگ انتخاب اس��ماء نیکو برای فرزندان‬ ‫ی نوزادانی‬ ‫ایران زمین‪ ،‬موسس��ه اعتباری کوثر ب��رای تمام ‬ ‫که از ‪15‬شهریور تا ‪ 15‬مهرماه متولد شده و نام زیبای کوثر را‬ ‫برگزیدند‪ ،‬حسابی به نامشان به مبلغ ‪ 2/000/000‬ریال افتتاح‬ ‫و اهداء خواهد کرد و انشاءاهلل این عزیزان با کمک موسسه و‬ ‫همت والدینشان از مشتریان با برکت موسسه اعتباری کوثر‬ ‫خواهند شد‪».‬‬ ‫‪83‬‬