ماهنامه مثلث شماره 239

‫اولین ریزش‬ ‫« نو کارگزاران»‬ ‫هفته نامه خبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و سی و نه‪/‬سه ابان‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫چرا محمد هاشمی از‬ ‫حزب کنار رفت؟‬ ‫خداحافظیبا‬ ‫روحانیمیانه رو‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی نماد روحانیت انقالبی و عقالنیت سیاسی بود‬ ‫از شیخوخیت به حزب گرایی‬ ‫با فوت ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬ارایش اصولگرایان‬ ‫و جریان راست سنتی چه تغییراتی می کند؟‬ ‫نیای راست گرایی اسالمی‬ ‫ایت اهلل در بیشتر عمر سیاسی خود‬ ‫با چپ گرایان سیاست مقابله کرد‬ ‫چه کسی اسید می پاشد؟‬ ‫معمایی که ایران را فرا گرفته است‬ ‫بیم و امیدهای وحدت‬ ‫درباره ضلع جدید مثلث اصولگرایی‬ ‫دستاورد بعد از رنج‬ ‫ترجمه هایی درباره مذاکرات هسته ای‬ ‫افول صهیونیسم سیاسی‬ ‫چرا قدرت اسرائیل در امریکا و اروپا‬ ‫کم شده است؟‬ ‫اگر درباره فیلم ام حرف‬ ‫بزنند موفق شده ام‬ ‫گفت وگو با شهاب حسینی‬ ‫درباره فیلم جدیدش‬ ‫فلسفه قیام امام حسین (ع)‬ ‫وکذلکجعلنکمامهوسطالتکونواشهداعلیالناس‬ ‫ویکونالرسولعلیکمشهیدا‬ ‫هفته نامه سیاسی‪ ،‬فرهنگی با رویکرد خبری‪ ،‬تحلیلی‬ ‫صاحب امتیاز و مدیر مسئول‪ :‬مصطفی اجورلو‬ ‫سردبیر‪ :‬سعید اجورلو‬ ‫فرارسیدن ماه حمرم رب ازادگان جهانتسلیت باد‬ ‫امام حس��ین با عدۀ ک��م همه چیزش‬ ‫را فدای اس�لام کرد؛ مقابل ی��ک امپ راتوری‬ ‫بزرگ ایستاد و «نه» گفت؛ هر روز باید در هر‬ ‫جا این «نه» محفوظ بماند‪ .‬و این مجالس��ی‬ ‫که هست مجالسی اس��ت که دنبال همین‬ ‫اس��ت که این «نه» را محفوظ بدارد‪ .‬بچه‏ها‬ ‫و جوانهای ما خیال نکنند که مسئله‪ ،‬مسئله‬ ‫«ملت گریه» اس��ت! این را دیگران القا کردند‬ ‫ِ‬ ‫به ش��ماها که بگویید‬ ‫«ملت گری��ه»! انها از‬ ‫ِ‬ ‫همین گریه‏ها م ی‏ترس��ند‪ ،‬ب رای اینکه گریه‏ای اس��ت که‬ ‫گریه بر مظلوم اس��ت؛ فریاد مقابل ظالم است‪ .‬دسته‏هایی‬ ‫که بیرون م ی‏ایند‪ ،‬مقابل ظالم هستند؛ قیام کرده‏اند‪ .‬اینها‬ ‫را باید حفظ کنید‪ .‬اینها شعائر مذهبی ماست که باید حفظ‬ ‫بشود‪ .‬اینها یک شعائر سیاس��ی است که باید حفظ بشود‪.‬‬ ‫بازیتان ندهند این قلمفرساها! بازیتان ندهند این اشخاصی‬ ‫که با اسماء مختلفه و با مرامهای انحرافی م ی‏خواهند همه‬ ‫چیز را از دستتان بگیرند‪ .‬و اینها م ی‏بینند که این مجالس‪،‬‬ ‫مجالس روضه‪ ،‬ذکر مصایب مظل��وم و ذکر جنایات ظالم‪،‬‬ ‫در هر عصری[مظلومان را]مقابل ظالم قرار م ی‏دهد‪ .‬اینها‬ ‫ملتفت نیستند که اینها خدمت دارند م ی‏کنند به این کشور؛‬ ‫خدمت دارند م ی‏کنند به اسالم‪.‬‬ ‫‪14- 19‬‬ ‫گفتارها‬ ‫نمرهمردودی برایاخالقرسانه‬ ‫اسیدپاشی؛فتنه ایفرهنگی‬ ‫کشورهایکم تنوع‬ ‫میراثماندگار‪،‬مردماندگار‬ ‫‪20- 27‬‬ ‫گزارش‬ ‫منظورروحانیدرسخنرانیاخیراسیدپاشینبود‬ ‫جایگزینسوم‬ ‫تشکیلکمیتهراهبردی‬ ‫کابینهخیالی‬ ‫‪28- 49‬‬ ‫سیاست‬ ‫خداحافظیباروحانیمیانه رو‬ ‫نیایراستگراییاسالمی‬ ‫اولینریزشکارگزارانجدید‬ ‫بیموامیدهایوحدت‬ ‫مثلث؛ هفته نامه ای خبری‪ ،‬تحلیلی است که سعی دارد روایتی منصفانه‬ ‫و عادالنه از واقعیت ها ارائه دهد‪ .‬نامش تمثیل و اش�اره ای اس�ت به س�ه‬ ‫ضلع استقالل‪ ،‬ازادی و جمهوری اسالمی‪ .‬مرامش تقویت گفتمان انقالب‬ ‫اسلامی‪ ،‬چارچوبش اسلام‪ ،‬انقالب‪ ،‬امام و رهبری‪ ،‬ارمانش گس�ترش‬ ‫و س�یادت اسلام خواهی در سراس�ر جهان و عزت مسلمانان‪ ،‬توسعه و‬ ‫پیشرفت ایران اسلامی و رفاه مردم شریف ایران و رونق گرفتن عدالت‪.‬‬ ‫مرزش رواداری و تالیف قلوب اهالی انقالب و ایستادگی در برابر مقابالن‬ ‫گفتمانی و عملی نظام و س�یاق و مشرب مان نجابت قلم و روزنامه نگاری‬ ‫مومنانه و تالش در جهت رونق گرفتن سنت گفت وگو میان فرهیختگان و‬ ‫نخبگان کشور است‪ .‬امیدواریم که در روایت مان صادق‪ ،‬بر مرام مان مستمر‬ ‫و دائم‪ ،‬بر چارچوب مان مستقر‪ ،‬بر ارمان مان مومن‪ ،‬بر مرزهایمان مراقب و‬ ‫هوشیار و بر سیاق مان استوار بمانیم‪.‬‬ ‫تحریریه‪:‬‬ ‫دبیرتحریریه‪:‬مصطفیصادقی‬ ‫مشاورهنریسردبیر‪:‬یحییپاکدل‬ ‫سیاست‪ :‬مصطفی صادقی(دبیر)‪ -‬علی حاجی ناصری‪ -‬امیدکرمانی ها‬ ‫ی اسالم‬ ‫حنیف غفاری‪ -‬داوود حشمتی ‪ -‬زهره دیانی ‪ -‬مینا عل ‬ ‫فرهنگ و اقتصاد‪ :‬علیرضا بهرامی(دبیر) ‪ -‬فاطمه کریمخان‬ ‫شیما غفاری ‪ -‬مسعود نجفی ‪ -‬محمدصادق لواسانی‬ ‫تاریخ و گفتارها‪ :‬مصطفی شوقی(دبیر)‪ -‬زهیر توکلی ‪ -‬حمید عزیزی‬ ‫بین الملل ‪ :‬سعیده سادات فهری (دبیر)‬ ‫دیدار‪ :‬افشین خماند(دبیر)‬ ‫بازار‪ :‬تقی میری (دبیر) ‬ ‫جانفشانیهای روحانیون در طول نهضت‬ ‫بازی نخورید از این حرفه��ای نامربوطی که م ی‏زنند‬ ‫و از هر طرف حمله کرده‏اند به اینکه اسالم را از بین ببرند؛‬ ‫و از هر طرف حمله کرده‏اند ب��ه اینکه این نهضت را از بین‬ ‫ببرند‪ .‬گاهی روحانیتش را از بی��ن م ی‏برند؛ گاهی چه‪ .‬این‬ ‫روحانیون بودند که ش��ما را ازاد کردند‪ ،‬ح��اال با قلمهایتان‬ ‫به ضد روحانیون قلمفرس��ایی م ی‏کنید؟! شما کجا بودید‬ ‫ان وقتی که روحانیون حب��س م ی‏رفتند؟ ان وقتی که پای‬ ‫روحانی ما را اره کردند شما کجا بودید؟ ان وقتی که با روغن‬ ‫پای روحانی ما را سوزاندند شما کجا بودید؟ حاال سردراوردید‬ ‫یزنید‪ ،‬و نم ی‏دانم‪ ،‬به والیت فقیه اشکال م ی‏کنید‪،‬‬ ‫و حرف م ‏‬ ‫نم ی‏دانم مجلس را م ی‏خواهید منحل بکنید؟ مگر ش��ما‬ ‫قدرت این را دارید؟ توی دهنتان م ی‏زنم من! دس��ت‬ ‫بردارید از ای��ن حرفها‪ ،‬از این مزخرفات‪ .‬وارد بش��وید‬ ‫در جرگۀ اس�لام‪ ،‬وارد بش��وید در جرگۀ مس��لمین‪.‬‬ ‫بگذارید که این مملکت سر و س��امان پیدا بکند‪ .‬او‬ ‫در کردستان‪ ،‬دمکرات در کردستان‪ ،‬خالف م ی‏کند‪،‬‬ ‫اقایان در ته ران! بس است دیگر‪ .‬کفایت کرد! خداوند‬ ‫هّ‬ ‫‏شاءالل‏ مو َّید و منصور‪ ،‬و نهضت را به‬ ‫همۀ شما را ان‬ ‫پیش ببرید‪ .‬از هیچ چیز نترس��ید‪ ،‬هیچ‪ .‬هیچ‪ ،‬خوف‬ ‫به خودتان راه ندهید‪ .‬تا اتکال به خدا دارید‪ ،‬تا اتکال‬ ‫به خدا دارید‪ ،‬تا شما اس�لام را سرمشق خودتان قرار‬ ‫م ی‏دهید‪ ،‬کسی نم ی‏تواند به شما تعدی کند‪ .‬خداوند‬ ‫همه‏تان را ان هّ‬ ‫‏شاءالل‏ حفظ کند و موفق باشید‪..‬‬ ‫‪50- 65‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ایزولهشدنصهیونیسم‬ ‫رواجمکتبکپنهاگدراروپا‬ ‫سرکوباقلیت‬ ‫دستاوردبعدازرنج‬ ‫اگرمردمدربارهفیلم امحرفبزنند‪،‬موفقشده ام‬ ‫ازرویصحنهتاپشتصحنه‬ ‫این هاکارچرخانیاستنهکارگردانی!‬ ‫ساختنفیلمخوبدراینجامعجزهاست‬ ‫‪74-81‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪66-73‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫وارثانزبانحماسه‬ ‫فرهادیکه شیریننبود‬ ‫ورودممنوعمقابلدوربین ها‬ ‫لباسسیاهبرتنسیما‬ ‫ورزش‪ :‬مهدی ربوشه (دبیر)‬ ‫دبیراجرایی‪ :‬سمانه مومنی‬ ‫مدیر هنری‪ :‬نیما ملک نیازی‬ ‫گرافیک و صفحه ارایی‪ :‬فاطمه قنائی ‪ -‬علی اجورلو‬ ‫پردازش تصاویر‪ :‬هومن سلیمیان‬ ‫عکس‪ :‬امیر طالیی کیوان‪ -‬عدنان جعفری و محمد برنو‬ ‫تصحیح‪ :‬ژیال شاکری ‪ -‬امیر عزیزی‬ ‫حروفچینی‪ :‬داود حشمتی‬ ‫مدیر مالی‪ :‬محمد پالیزدار‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تقی میری‬ ‫بازرگانی و بازاریابی‪ :‬محمدعلیاجورلو‬ ‫امور اداری‪ :‬محمد شکراللهی‪ ،‬علیرضا اسدالهی‬ ‫انفورماتیک‪ :‬شهرام زحمتی‬ ‫ناظر چاپ‪ :‬بابک اسکندرنیا‬ ‫با تشکر از‪ :‬دکتر اسماعیل تبار ‪ -‬دکتر ایت اله ابراهیمی‪ -‬دکترغالمحسنتقینتاج‬ ‫حسین زندی ‪ -‬احمد طالیی ‪ -‬مهندس صدوقی ‪ -‬حسین مجاهدی ‪ -‬حاج اقاتوکلی‬ ‫هادیانباردار‪ -‬منصور شیخ االسالمی‪ -‬دکتر زارعیان ‪ -‬علیرضا حسن زاده‬ ‫سیدحمیدخالقی‬ ‫طراح جلد‪ :‬یحیی پاکدل‬ ‫اولین ریزش‬ ‫« نوکارگزاران»‬ ‫هفتهنامهخبری‪،‬تحلیلی‪ /‬سال پنجم‪ /‬شماره دویست و سی و نه‪/‬سه ابان‪ 88 /1393‬صفحه‪5000/‬تومان‬ ‫چرا محمد هاشمی از‬ ‫حزب کنار رفت؟‬ ‫اگر درباره فیلمام حرف‬ ‫بزنند موفق شدهام‬ ‫گفتوگو با شهاب حسینی‬ ‫درباره فیلم جدیدش‬ ‫خداحافظیبا‬ ‫روحانیمیانهرو‬ ‫ایتاهلل مهدویکنی نماد روحانیت انقالبی و عقالنیت سیاسی بود‬ ‫از شیخوخیت به حزبگرایی‬ ‫با فوت ایتاهلل مهدویکنی‪ ،‬ارایش اصولگرایان‬ ‫و جریان راستسنتی چه تغییراتی میکند؟‬ ‫نیای راستگرایی اسالمی‬ ‫ایتاهلل در بیشتر عمر سیاسی خود‬ ‫با چپگرایان سیاست مقابله کرد‬ ‫سازمان اگهی ها‪ :‬تلفن‪0912 - 5169927 :‬‬ ‫چاپ‪ :‬هنر سرزمین سبز‬ ‫توزیع‪ :‬نامه امروز‬ ‫نشانی ‪ :‬تهران‪ ،‬خیابان شهید بهشتی‪ ،‬خیابان پاکستان‪ ،‬کوچه دوازدهم‪،‬‬ ‫پالک ‪ ،24‬واحد ‪1‬‬ ‫تلفن ‪88171506-8 :‬‬ ‫چه کسی اسید میپاشد؟‬ ‫معماییکه ایران را فرا گرفته است‬ ‫بیم و امیدهای وحدت‬ ‫درباره ضلع جدید مثلث اصولگرایی‬ ‫دستاورد بعد از رنج‬ ‫ترجمههایی درباره مذاکرات هستهای‬ ‫افول صهیونیسم سیاسی‬ ‫چرا قدرت اسرائیل در امریکا و اروپا‬ ‫کم شده است؟‬ ‫شماره پیامک‪3000411711 :‬‬ ‫شبکه اجتماعی‬ ‫بهماپیامکبزنید‪:‬‬ ‫‪3000411711‬‬ ‫‪l‬باز بوی محرم به پا شد‪ .‬سلام ی کنیم به‬ ‫سی د و ساالر شهیدان اباعبداهلل الحسین‪.‬‬ ‫‪l‬من هم سایت ش�ما را م ی خوانم هم مجله‬ ‫شما را و مشترک هس�تم‪ .‬تفاوت زیادی بین‬ ‫رویکردهایتان در سایت و مجله م ی بینم‪ .‬گویا‬ ‫در مجله محافظه کارانه تر م ی نویسید‪.‬‬ ‫‪l‬در ماج�رای مذاک�رات هس�ته ای یک�ی‬ ‫از مهمتری�ن مس�ائل چگونگ�ی رف�ع‬ ‫تحری م هاس�ت‪ .‬تا ح�اال هم�ه مذاک�رات بر‬ ‫س�ر این بود که ای�ران چ�ه کار کن�د‪ .‬چرا به‬ ‫این پرداخته نم ی ش�ود که غ�رب باید چطور‬ ‫تحری م های ظالمانه را بردارد؟‬ ‫‪l‬چرا ای�ن هم�ه موض�وع نمایش ی�ا عدم‬ ‫نمای�ش فیل م ه�ا را ب�زرگ م ی کنی�م؟ چرا به‬ ‫راه ح ل های قانونی و تصمیماتی که نهادهای‬ ‫مسئول م ی گیرند احترام نم ی گذاریم؟‬ ‫‪l‬فیلمی دی�دم که دختری توس�ط پدرش و‬ ‫اعضای داعش سنگسار م ی شد‪ .‬این جماعت‬ ‫از جان بشریت چه م ی خواهند؟‬ ‫‪l‬در شرایطی که وزارت کشور اعالم م ی کند‬ ‫ک�ه از ورود ‪ 24‬تی�م تروریس�تی ب�ه کش�ور‬ ‫جلوگیری کرده است‪ ،‬نشان م ی دهد که در چه‬ ‫شرایط ارامی در منطقه پراش�وب خاورمیانه‬ ‫زندگی م ی کنیم‪.‬‬ ‫‪l‬امیدوارم با تعیین ضرب االجل برای تعیین‬ ‫تکلی�ف بورس�ی ه ها ماجرا ب�ه اتمام برس�د‪.‬‬ ‫امیدوارم موضوع به رای اعتماد وزیر علوم ربط‬ ‫پیدا نکند‪ .‬دولت یک بار برای همیشه پرونده‬ ‫را تا انتها بررسی کرده و ببندد‪.‬‬ ‫‪l‬اسیدپاشی با هر نیتی که انجام شده باشد‬ ‫وحش�تناک ترین کاری اس�ت که یک انسان‬ ‫م ی تواند انجام دهد‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫‪8‬‬ ‫مثلث | شماره ‪234‬‬ ‫‪l‬به اعتق�اد من باید متهمان اسیدپاش�ی را‬ ‫در میان مردم مجازات کنند به همان س�بک‬ ‫و شیوه‪ .‬انها امنیت روانی را از جامعه گرفتند‪.‬‬ ‫‪l‬متاس�فم ب�رای جامع�ه ایرانی ک�ه وقتی‬ ‫یک خبر منتشر م ی شود‪ ،‬ش�روع م ی کنند به‬ ‫خبرسازی‪ .‬کل اسیدپاش ی ها چهار مورد بوده‪.‬‬ ‫در اصفهان در ی�ک هفته در فض�ای مجازی‬ ‫تع�دادش ب�ه ‪ 17‬مورد رس�ید و دای�ره اش تا‬ ‫تهران هم گس�ترش پیدا کرد‪ .‬انتش�ار خبر‬ ‫دروغ واهلل گناه است‪ ،‬عالوه بر مشکل قانونی‪.‬‬ ‫به اینستاگرام مثلث بپیوندید‬ ‫اینستاگرام هفته نامه مثلث فعال شده است‪ .‬کارب ران این شبکه اجتماعی‬ ‫م ی توانند با پیوس��تن به اینس��تاگرام مثلث تصاویر مربوط ب��ه هفته نامه را‬ ‫مشاهده کنند‪.‬‬ ‫پیامیکه بعیدی نژاد به وین برد‬ ‫در حالی که همه نگاه ها به س��وم اذرماه یعنی پایان‬ ‫مهلت توافق ای��ران و غرب دوخته ش��ده ب��ود‪ ،‬خبرهایی‬ ‫حاکی از ارائه پیش��نهاد امریکا به ای ران منتش��ر م ی شد‪ .‬در‬ ‫این حال نگاه ها به س��مت ای ران بازگشت تا نحوه رویارویی‬ ‫با این پش��نهادات مالحظه ش��ود‪ .‬گزارش مثلث انالین از‬ ‫پیام ی که بعیدی نژاد قرار بود با خود به وین ببرد مورد توجه‬ ‫بازدید کنندگان رسانه ها قرار گرفت‪ .‬در این گزارش اشاره شده‬ ‫بود که ای ران به این پیشنهاد نظر منفی دارد‪.‬‬ ‫در گزارش مثلث انالین که چند روز قبل از عزیمت تیم‬ ‫س از پایان‬ ‫ای رانی به وین منتشر شده بود امده بود‪« :‬چند روز پ ‬ ‫دور جدید مذاکرات هس��ته ای ای ران و گ��روه ‪ 5+1‬خبرهای‬ ‫جدیدی از رون��د پرونده به می��ان امده اس��ت‪ ».‬به گزارش‬ ‫مثلث انالین در حالی که اسوشیتدپرس خبر از ارائه پیشنهاد‬ ‫جدید از سوی امریکای ی ها به تیم ای رانی در جریان مذاکرات‬ ‫کری و ظریف را منتشر کرده است جدید ترین شنیده ها حاکی‬ ‫از ان است که ای ران به این پیشنهاد نظر منفی دارد‪.‬‬ ‫خبرگ��زاری اسوش��یتد پرس پیش از این ب��ه نقل از‬ ‫دیپلمات ها گزارش داده بود‪ « :‬ایران در حال بررسی طرحی‬ ‫از امریکا در مذاکرات هسته ای است که به این کشور اجازه‬ ‫می دهد بخش بیشتری از زیربنای هس��ته ای اش را حفظ‬ ‫کند‪ ».‬اسوش��یتد پرس به نقل از دو دیپلم��ات گزارش داد‪:‬‬ ‫«ایران در حال بررس��ی یک طرح از امری��کا در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای اس��ت که به این کش��ور اجازه می دهد بخش‬ ‫بیش��تری از تاسیس��ات هس��ته ای اش را به حال��ت فعال‬ ‫حفظ کند‪ ،‬در حالی ک��ه توانایی اش را برای تولید س�لاح‬ ‫هسته ای کاهش می دهد‪ ».‬بر اس��اس گزارش خبرگزاری‬ ‫اسوشیتدپرس برنامه غنی سازی اورانیوم ایران اصلی ترین‬ ‫موضوع اخت�لاف در مذاکرات هس��ته ای اس��ت‪ .‬اورانیوم‬ ‫غنی شده هم می تواند برای تولید س��وخت راکتور استفاده‬ ‫شود و هم در ساخت سالح های هسته ای کاربرد دارد‪ .‬تهران‬ ‫تاکید دارد که برنامه هسته ای اش ماهیت کامال صالح امیز‬ ‫دارد و ب��رای برطرف ک��ردن نیازهای��ش در زمینه انرژی‬ ‫در این��ده ان را دنبال می کند‪ .‬ایران مخالف خواس��ته های‬ ‫امریکا مبنی بر کاهش تعداد س��انتریفیوژهایش از ‪10‬هزار‬ ‫تا به تنها چند هزار سانتریفیوژ است‪ .‬اختالف بر سر ظرفیت‬ ‫غنی سازی ایران به اصلی ترین مانع برای حصول پیشرفت‬ ‫در تالش های دیپلماتیک ایران و گروه ‪ 5+1‬تبدیل شده که‬ ‫در اوایل سال جاری اغاز شد‪.‬‬ ‫در همین رابطه قرار است چهارشنبه و پنج شنبه این‬ ‫هفته نشست کارشناس��ی ای ران و گروه ‪ 5+1‬در وین برگزار‬ ‫شود‪ .‬ریاست هیات ای رانی را حمید بعیدی نژاد ب ر عهده خواهد‬ ‫داشت و ب ر اساس شنیده ها بعیدی نژاد قرار است پاسخ منفی‬ ‫ته ران به پیش��نهاد امریکایی را به این جلسات ببرد‪ .‬ته ران‬ ‫معتقد است که این پیشنهاد به معنای محدود کردن حقوق‬ ‫ای ران است و خطوط قرمز را زیر س��وال خواهد برد‪ .‬ریاست‬ ‫نشس ت های روزهای چهارشنبه و پنج شنبه در وین به عهده‬ ‫بعیدی نژاد از وزارت خارجه ای ران و اس��تفان کلمنت‪ ،‬مشاور‬ ‫ارشد نماینده اتحادیه اروپا است‪.‬‬ ‫در همین حال س��ی د عباس ع راقچی گفته است که‬ ‫هی چ یک از طرف ه��ای مذاکره کنن��ده عالقه مند به تمدید‬ ‫مذاکرات نیستند‪ .‬همه مصمم هستند تا قبل از موعد مقرر به‬ ‫توافق دست پی دا کنیم‪ ،‬از این رو تمدید در دستورکار هیچ یک‬ ‫از طرف ها نیست‪.‬‬ ‫گفتنی است‪ ،‬اخرین دور گفت وگوهای اتمی‪ ،‬با نشس ت ‬ ‫س��ه جانبه میان وزرای امور خارجه ای ران و ایاالت متحده و‬ ‫کاترین اش��تون‪ ،‬نماینده اروپا دنبال ش��د‪ .‬در پایان بیش از‬ ‫شش ساعت گفت وگو در این دور از مذاکرات که چهارشنبه‬ ‫‪ ۲۳‬مهرماه انجام شد‪ ،‬یک مقام وزارت خارجه ایاالت متحده‬ ‫اعالم کرد که هیچ مذاکره ای درب��اره تمدید مذاکرات انجام‬ ‫نشد چرا که طرفین مصمم به پیگیری گفت وگوها به صورت‬ ‫فشرده و رسیدن به توافق تا پیش از مهلت ‪ ۲۴‬نوامبر(سوم‬ ‫اذر) هس��تند‪ .‬با این وجود عباس ع راقچ��ی احتمال تمدید‬ ‫مذاکرات را رد نکرد‪ .‬او روز یکشنبه گذشته گفت که «مسیر‬ ‫قابل توجهی از مذاکرات طی شده است»‪ ،‬اما اضافه کرد که‬ ‫«ممکن اس��ت زمان باقیمانده فعلی به سرعت طی شود و‬ ‫ب رای توافق به زمان بیشتری نیاز داشته باشیم‪».‬‬ ‫به گفته عباس ع راقچی‪ ،‬ممکن اس��ت طی دو هفته‬ ‫اینده نشس��ت س��ه جانبه ای ران‪ ،‬امریکا و مسئول سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپا با حضور محمد جواد ظریف‪ ،‬جان کری‬ ‫و خانم کاترین اشتون برگزار شود‪.‬‬ ‫پیکر ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫در دانشگاه امام صادق (ع)‬ ‫یاد ایت اهلل توسط‬ ‫مرتضی طالیی‬ ‫جزئیات محرمانه ای که ایران تکذیب کرد‬ ‫جزئیات محرمانه توافق هس��ته ای نام گزارش��ی بود‬ ‫که هفته گذش��ته رویترز ان را منتش��ر کرد و مثلث انالین‬ ‫ ترجمه ان را در سایت خود منتشر کرد‪ .‬گزارشی که ادعاهای‬ ‫جدیدش این بود که مذاکرات به نتیجه نم ی رس��د و راه حل‬ ‫تمدید مذاکره است‪ .‬اندکی بعد از انتش��ار این گزارش ای ران‬ ‫ان را تکذیب کرد‪.‬‬ ‫در این گزارش به نقل از رویترز امده بود‪« :‬ای ران پیشنهاد‬ ‫امتیازات جدی��دی را در مذاکرات هس��ته ای ارائ��ه داده اما‬ ‫مذاکره کنندگان غ ربی م ی گویند این پیشنهادات هیچ امتیاز‬ ‫معتب��ری را ارائه نم ی دهد‪ .‬این نش��ان م ی دهد که دو طرف‬ ‫با وجود مهلت نزدیک ‪ ۲۴‬نوامبر هن��وز چقدر از هم فاصله‬ ‫دارند‪ .‬ای ران ی ها م ی گویند در مذاکره با شش قدرت جهانی‪ ،‬در‬ ‫عوض کاهش ب رنامه هسته ای خود دیگر به دنبال پایان کامل‬ ‫تحریم ها نیستند و پایان تحریم های اخیر را م ی پذی رند‪».‬‬ ‫مقامات غربی م ی گویند‪ ،‬این پیش��نهاد چیز جدیدی‬ ‫نیست و ای ران ی ها همیشه م ی دانستند که تحریم ها به صورت‬ ‫تدریجی برداش��ته م ی ش��ود و در هر قدم تنها پس از تایید‬ ‫پایبندی ای ران کاهش خواهد یاف��ت‪ .‬مقامات م ی گویند در‬ ‫مذاکرات وین انها هم پیشنهاد مصالحه در مورد محدودیت‬ ‫ب رنامه هسته ای ای ران را داده اند اما ته ران ان را رد کرده است‪.‬‬ ‫یک دیپلمات اروپایی م ی گوید‪« :‬اخر داستان این است‬ ‫که به نظر نم ی رسد انها بخواهند ب رنامه غن ی سازی خود را تا‬ ‫حدی که مورد قبول ماست محدود کنند‪ .‬ما چاره ای جز این‬ ‫نداریم که مذاکرات را پس از نوامبر تمدید کنیم‪ ...‬یا باید این‬ ‫کار را بکنیم یا اینکه بگذاریم مذاکرات شکست بخورد‪».‬‬ ‫مقامات ای ران در مورد پیشنهاد اخیر به رویترز گفته اند‬ ‫که مسئوالن ای ران به برداشته ش��دن تحریم های امریکا و‬ ‫اتحادیه اروپا که در س��ال ‪ ۲۰۱۲‬بر بخش انرژی و بانک های‬ ‫کشور اعمال ش��د‪ ،‬راضی هس��تند‪ .‬انها م ی گویند نسبت‬ ‫به درخواس��ت مصرانه ای ران ب رای برداش��ته ش��دن کامل‬ ‫تحریم های غرب علیه این کشور‪ ،‬این یک مصالحه بزرگ‬ ‫است‪ .‬ته ران تحریم ها را غیرمنصفانه و غیرقانونی م ی خواند‪.‬‬ ‫مقامات ای ران م ی گویند‪ ،‬پیشنهاد مذاکره کنندگان ای ران در‬ ‫گفت وگو با ش��ش قدرت جهانی از حمایت مسئوالن ای ران‬ ‫برخوردار است‪.‬‬ ‫یک مقام ای رانی م ی گوید‪« :‬ای ران م ی خواهد به وضعیت‬ ‫قبل از ای��ن تحریم ها بازگردد‪ .‬اگر قبول ش��ود تا ‪ ۲۴‬نوامبر‬ ‫م ی توان به یک مصالحه رسید‪».‬‬ ‫مقامات امریکا گفته اند اگر ب��ا ای ران یک توافق جامع‬ ‫حاصل شود مقدار زیادی از تحریم ها را تعلیق خواهند کرد‪.‬‬ ‫اهمیت مجادله هسته ای؛ از نیویورک تا تهران‬ ‫مدتی است که مثلث در فضای مجازی تالش م ی کند‬ ‫ترجمه مقاالت مهمی که روزانه در رسانه های سایر کشورها‬ ‫با محوریت ای ران منتشر م ی شود را در سایت خود به معرض‬ ‫دید خوانندگان بگذارد‪ .‬ان طور که امارها بازدید نشان م ی دهد‬ ‫اتفاقا این نوع ا ز ترجمه ها با استقبال خوبی روبه رو هستند‪ .‬در‬ ‫یکی از مقاالتی که با این نیت ترجمه و منتشر شد به گزارش‬ ‫نیویورک تایمز اختصاص داشت‪ .‬گزارش��ی که در ان اوباما‬ ‫نظرش را درباره مذاکره هسته ای بیان کرده بود‪.‬‬ ‫نیویورک تایمز ب��ه نقل از برنادت میهن‪ ،‬س��خنگوی‬ ‫ش��ورای امنیت ملی امریکا م ی نویس��د‪« :‬ب رای برداش��تن‬ ‫تحریم ها باید مطمئن باش��یم که تعهد ای��ران واقعی و با‬ ‫گذشت زمان ماندگار است‪».‬‬ ‫اما بس��یاری از اعضای کنگره چنین اقدامی را تالش‬ ‫ب رای کنار گذاشتن انها م ی شمارند و برخی از مقامات اسرائیل‬ ‫نیز که رای کنگره را بهترین راه ب��رای جلوگیری از امضای‬ ‫توافق نامطلوب توسط اوباما م ی دانند‪ ،‬همین نظر را دارند‪.‬‬ ‫خانم میهن م ی گوید‪« :‬در مورد سیاست ای ران کنگره‬ ‫نقش دارد‪ ،‬اما اعضای کنگره نقشی بیشتر از مشاوره و توصیه‬ ‫م ی خواهند‪ .‬توافق بین ای ران و کشورهای طرف مذاکره یک‬ ‫معاهده نامه رس��می نخواهد بود و از همین رو نیازی به دو‬ ‫سوم رای سنا ندارد‪».‬‬ ‫اقای اوباما ب رای دستیابی به توافق با ای ران مجبور است‬ ‫سه مذاکره را در نظر داشته باشد‪ .‬اولی بین مذاکره کنندگان‬ ‫اقای اوباما و گروه محمدجواد ظریف‪ ،‬وزیر امور خارجه زیرک‬ ‫ای ران است‪ .‬دومی بین اقای ظریف و جناح های ته ران است‬ ‫که هیچ فایده ای در توافق هس��ته ای نم ی بینند و سومین‬ ‫مذاکره بین اق��ای اوباما و کنگره خواهد ب��ود‪ .‬اقای ظریف‬ ‫تابس��تان گذش��ته در مصاحب ه ای گفت‪ ،‬اق��ای اوباما کار‬ ‫سخت تری دارد و باید کنگره را ب رای توافق با ای ران راضی کند‪.‬‬ ‫بسیاری از جزئیات مذاکرات پنهان مانده است‪ .‬وندی شرمن‪ ،‬‬ ‫مذاکره کننده ارشد امریکا با رهب ران کنگره توافقی کرده که‬ ‫به او این توانای��ی را م ی دهد تا در مدت انج��ام مذاکرات از‬ ‫علن ی کردن جزئیات خودداری کند‪ .‬در عوض او ب رای کمیته‬ ‫کنگره به صورت محرمانه جلساتی را برگزار م ی کند‪.‬‬ ‫درخواست از رئی س جمهور‬ ‫در این ستون نظراتی که مخاطبان سایت‬ ‫مثلث انالی�ن روی خبرها داده اند منتش�ر‬ ‫م ی شود‪:‬‬ ‫حواشی اسیدپاشی در اصفهان‬ ‫ی و روابط‬ ‫متاس��فانه در این حادث��ه نیروی انتظام�� ‬ ‫عمومی ان بس��یار ضعیف عمل کرد‪ .‬چه��ار روز از‬ ‫دستگیری چهار نفر در این باره گذشته بود اما اخبار‬ ‫ان را منتشر نکردند‪ .‬چرا؟ همین عدم انتشار خودش‬ ‫عاملی شد ب رای باز شدن راه ب رای شایعات رسانه های‬ ‫بیگانه‪.‬‬ ‫اینکه نماین��ده مجلس گفته این اسیدپاش��ی کار‬ ‫سروی س های اطالعاتی اس��ت بی راه هم نم ی تواند‬ ‫باشد‪ .‬باید به این موضوع فکر کرد که برخی تالش‬ ‫م ی کنند مردم را از دین زده کنند‪.‬‬ ‫بعیدی ن�ژاد پاس�خ منف�ی ب�ه پیش�نهاد‬ ‫امریکای ی ها را به وین م ی برد‬ ‫از ابت��دا هم ک��ه مس��اله اخت�لاف بر س��ر تعداد‬ ‫سانتریفیوژ ها بود‪ .‬االن چه اتفاقی افتاده و چه تفاوتی‬ ‫با گذش��ته پی دا کردیم؟ این همه وقت و انرژی ب رای‬ ‫مذاکره صرف ش��د که در نهایت برگردیم سر نقطه‬ ‫اول؟‬ ‫به نظرم ما هرچیزی که به دست نیاورده باشیم الاقل‬ ‫در این مدت توانستیم سیاست خارج ی مان را ب رای‬ ‫مذاکره اموزش الزم بدهیم‪ .‬این یک دستاورد بزرگ‬ ‫است‪ .‬مذاکره در طول این همه زمان م ی تواند منبع‬ ‫خوبی ب رای تدریس در دروس روابط بی ن الملل باشد‪.‬‬ ‫کرباسچی متهم است‪ ،‬هاشمی قربانی‬ ‫ماج راییکخاطرهکهتبدیلبهجنجالم ی شود‬ ‫یک عده منتظ رند اقای هاشمی خاطره تعریف کند‬ ‫بعد ان را تکذیب کنند‪ .‬از طرف دیگر اقای هاشمی‬ ‫هم عالقه زیادی به نقل خاطره دارند‪.‬‬ ‫در م��ورد کارگزاران چی��زی که متوجه نم ی ش��وم‬ ‫این اس��ت که مگر اقای محمد هاش��می و س��ایر‬ ‫کارگزاران ی ه��ا تفک��رات لیب رالی ندارن��د؟ به نظرم‬ ‫اختالفات عمی ق تر از این حرف هاست‪.‬‬ ‫العربیه‪ :‬ایران سیاست هایش را به کشورهای‬ ‫منطقهفهماند‬ ‫مثلث | شماره ‪234‬‬ ‫وقتی قرار باشد ب ر اس��اس مدل حق طلبی بر منافع‬ ‫ملی پای��داری کنید‪ ،‬باید هم نتیجه همین باش��د‪.‬‬ ‫االن بعد از گذشت سه سال ببینید ترکیه و ع ربستان‬ ‫و قطر در چه وضعی هستند‪ ،‬ای ران در چه شرایطی‬ ‫اس��ت‪ .‬اوضاع داخلی انها در این شرایط شکننده تر‬ ‫هم شده است‪.‬‬ ‫به اعتقادم مش��کل اصلی ما در ش��رایط حاضر در‬ ‫منطقه مساله ع ربستان است‬ ‫‪ .‬این کشور با وجود اسالمی بودن اما سیاست های‬ ‫دوگانه ای را در پیش گرفته است‪ .‬ترکیه و ع ربستان‬ ‫قصد بلعیدن س��وریه را داش��تند که ض��رر کردند‪.‬‬ ‫البته فراموش نکنی��د که انها حتی نتوانس��تند از‬ ‫پیروزی هایشان در مصر و لیبی هم پاسداری کنند‪.‬‬ ‫اگر حمایت از مردم دیگر کشورها را دستاویزی ب رای‬ ‫حضور جهانی خودتان کنید نتیجه همین م ی شود‬ ‫که ترکیه و ع ربستان با ان روبه رو هستند‪.‬‬ ‫بازتاب‬ ‫روایت الن ایر از مذاکرات‬ ‫هسته ای‬ ‫روی خط مثلث انالین‪:‬‬ ‫‪MOSALAS.IR‬‬ ‫‪9‬‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫روزانه حجم بس�یاری از عک س های خبری به ما م ی رس�د‪ .‬تعداد این‬ ‫عک س ها انقدر زیاد اس�ت که گاهی ب ه راحتی از کن�ار ان عبور م ی کنیم اما‬ ‫شاید بهتر باشد روی بعضی از عک س ها تامل بیشتری داشته باشیم‪ .‬مثلث‬ ‫در این صفحات‪ ،‬هفته را با مرور عک س ها از نو یاداوری م ی کند‪.‬‬ ‫دیدارشرکت کنندگاندرهشتمینهمایش ملی‬ ‫نخبگان جوان با رهبر انقالب‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪10‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫دیدار نخست وزیر ع راق با رهبر معظم انقالب‬ ‫دیدار دبیرکل جهاد اسالمی فلسطین با رهبر انقالب‬ ‫دبی�ر ش�ورای عالی امنیت ملی ب�ا یاداوری‬ ‫حمای�ت امریکا از گروه�ک منافقین و رژیم‬ ‫بعثی صدام که اقدام�ی علیه مردم ایران و‬ ‫عراق بوده اس�ت‪ ،‬گفت‪ :‬نیت این کشور در‬ ‫ادعای مقابله با تروریس�م مش�کوک و غیر‬ ‫قابل اطمینان است‪.‬‬ ‫رییس جمه�وری با بیان اینکه ب�رای توافق‬ ‫دائم هسته ای قدمهای خوبی برداشته شده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪ :‬امکان توافق نهایی با کشورهای‬ ‫گروه ‪ 5 + 1‬در زمان باقیمانده وجود دارد چون‬ ‫در بسیاری از مسائل کلی این توافق تقریبا به‬ ‫نقطه نظ رات مشترک رسیده ایم‪.‬‬ ‫ورود رییس جمهور به زنجان‬ ‫دیدار نخست وزیر ارمنستان با رئیس جمهور‬ ‫جلسهمجمعتشخیصمصلحتنظام‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫جلسهعلنیمجلس‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫دیدار دبی ران شورای امنیت ملی ای ران و روسیه‬ ‫‪11‬‬ ‫سیدحس�ن نص راهلل‪ ،‬دبیرکل حزب اهلل لبنان گفت‪:‬‬ ‫«امریکا از برگ�ه داعش ب رای ترس�اندن دولت های‬ ‫منطقه و باج گیری از انها و به فرس�ایش کشاندن‬ ‫انها اس�تفاده م ی کند تا بتواند بر انها مسلط شود‪،‬‬ ‫این پروژه به ویژه در ع راق و سوریه دنبال م ی شود‪».‬‬ ‫جان کری وزیر امور خارجه امریکا با بیان اینکه‬ ‫رئی س جمهوری این کشور بدنبال یافتن راهی‬ ‫ب رای برداشته ش�دن تحری م های ای ران است‪،‬‬ ‫گف�ت‪« :‬تعلیق تحری م ها ب رای پیش�برد روند‬ ‫مذاک رات هسته ای الزم و ضروری است‪».‬‬ ‫نشستخبریسخنگویقوهقضائیه‬ ‫دیدار نخست وزیر ع راق با رئیس قوه قضائیه‬ ‫دیدار نایب رئیس مجلس‬ ‫مجارستانباالریجانی‬ ‫معاینهچشمانق ربانیاسیدپاشیتوسطوزیربهداشت‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫‪12‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫اهدای جایزه حقوق بشر به رئیس‬ ‫بیمارستانغزه‬ ‫همایشمبلغانمحرم‬ ‫«ولی�د بن طلال» ش�اهزاده س�عودی ضمن‬ ‫اعت راف به تامین بودجه گروه های تروریستی از‬ ‫جمله داعش از سوی مقام های سعودی‪ ،‬مدعی‬ ‫شد که عربستان ه م اکنون روند کم ک رسانی‬ ‫به تروریس ت ها را متوقف کرده است‪.‬‬ ‫سرنا شیم‪ ،‬خبرنگار شبکه تلویزیونی پرس ت ی ‪.‬وی‬ ‫که گزارش های او درباره همکاری های دولت ترکیه‬ ‫با داعش واکنش های زیادی به هم راه داشت‪ ،‬چند‬ ‫روز پس از انکه از سوی انکارا متهم به جاسوسی‬ ‫شد‪ ،‬کشته شد‪.‬‬ ‫درخشش کاروان غدیر در پارا اسیایی اینچئون‬ ‫افتتاح جشنواره فیلم پروین اعتصامی‬ ‫تجلیل از مدرسه سازان نمونه‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫باختپرسپولیسرا‬ ‫هی چ کسندید‬ ‫تصویرنگاری‬ ‫باران پاییزی تهران‬ ‫‪13‬‬ ‫درباره گفتارها‬ ‫گفتارها‬ ‫گفتارها‪،‬سخن ما نیس�ت‪،‬حرف روزنام ه نگاران و کارشناسانی‬ ‫است که در محی ط های تخصص ی ش�ان با گرای ش های مختلف به‬ ‫موضوعات مختلف پرداخته اند؛ یک ن�گاه ازاد که مثلث با افتخار‬ ‫ان را می زبانی م ی کند‪ .‬این حرف ها‪ ،‬موضع نویسندگانش�ان است‪،‬‬ ‫ما فقط بستر انتشار انیم‪.‬‬ ‫نمرهمردودی‬ ‫برای اخالق رسانه‬ ‫«اسید پاشی»زشت ترینکلمه ای‬ ‫که در عمرم شنیده ام‬ ‫یاسر هدایتی‬ ‫مدرس دانشگاه‬ ‫گفتارها‬ ‫‪14‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫این استاد فلسفه اخالق و رسانه با تحلیل چرایی‬ ‫و اسی ب شناس��ی فاجعه اس��ید پاش��ی در اصفهان در‬ ‫هفته های اخیر از منظر اخالق رس��انه به این مس��ئله‬ ‫نگاهی انداخته است‪.‬‬ ‫‪ -1‬س��رخط تلخ خبرهای حوادث در هفته های اخیر‬ ‫یک کلمه پ ر بسامد داشت؛ اسید پاشی‪ .‬کلمه ای که بسامد‬ ‫باالیش در هفته های اخیر ان را به ی��ک کلمه دلهره افرین‬ ‫تبدیل کرده است‪ .‬کلمه ای زش��ت و دلهره افرین‪ .‬و کیست‬ ‫که نداند دلهره چه ها که نم ی تواند بکند‪ .‬در هفته های اخیر‬ ‫مخاطبان اخبار حوادث که باید گفت قاطبه مردم و طبقات‬ ‫یا ند بارها و بارها این کلمه زشت و دلهره اور‬ ‫مختلف اجتماع ‬ ‫را شنیده اند‪ .‬شنیده اند و لب گزیده اند و انهایی که حتی صدا‬ ‫به جایی م ی توانسته اند برس��انند‪ ،‬فریاد زده اند‪ .‬فریادی که‬ ‫بعضی گوش ها هم شنیده اند و از پس همین اتفاقات بوده‬ ‫که بسیاری از مس��ئوالن ذ ی ربط به این اتفاق سریالی که‬ ‫متاس��فانه در یکی از قطب های فرهنگی ای ران زمین بلکه‬ ‫منطقه خاورمیانه و یکی از شناخته شده ترین شهرهای دنیا‬ ‫یعنی اصفهان اتفاق افتاده‪ ،‬واکنش هایی نشان داده اند‪.‬‬ ‫این واکنش ها اگرچه در سطوح مختلفی بوده و از اب راز‬ ‫همدردی گرفته تا تهدید خاطیان و انکارها و حتی پ س گرفتن‬ ‫حرف های پی ش تر زده شده را شامل م ی شده اما کمتر تاثیری‬ ‫داشته است بر کاستن از دلهره ای که در بطن و متن اجتماع‬ ‫ایجاد شده‪ .‬همان طور که کمترین تاثیر ممکن را داشته است‬ ‫بر کاستن از االم قربانیان این اتفاق زش��ت و دلهره اور‪ .‬این‬ ‫نوشتار نیز ایضا‪.‬‬ ‫‪ -2‬ب ر اس��اس پندارهای��ی ک��ه در ع��رف ع��ام‬ ‫«‪ »Common Sense‬مرسوم اس��ت‪ ،‬مرگ م ی تواند‬ ‫دلهره اورترین مفهومی باشد که انس��ان به ان م ی اندیشد‪.‬‬ ‫اتفاقی که ه ر کس تنها یک بار م ی تواند ان را تجربه کند و‬ ‫البته نم ی تواند روایتگر تجربه اش باشد «کان را که خبر شد‬ ‫خبری باز نیامد»‪ .‬و همین خاصیت مرگ است که ان را ب رای‬ ‫بعضی ان چنان که بای د ترسناک نم ی نماید انچنان که اپیکور‬ ‫م ی گفت «مرگ وحشت ندارد چون تا زمانی که ما هستیم‪،‬‬ ‫مرگ نیست و زمانی که مرگ هست‪ ،‬دیگر ما نیستیم‪».‬‬ ‫در این میان اما ب رای بیش��ترینه مردم مرگ تلخ ترین‬ ‫اتفاق ممکن ب رای موجود زنده است اتفاقی که شبیه سایه او‬ ‫را تعقیب م ی کند تا وقتی که دست در اغوش شوند‪ .‬زمانی‬ ‫که مانند هیچ زمان ممکنی نیست‪.‬‬ ‫با این همه ام��ا گاه چیزهایی هم پیدا م ی ش��وند که‬ ‫دلهره اور تر از مرگند‪ .‬چیزهایی که از جنس مرگ هس��تند و‬ ‫نیستند‪ .‬متناقض نماهایی که مانند مرگ م ی توانند چنگ‬ ‫به چهره وجود انسانی بکشند‪ .‬ش��اید مرگ تدریجی عنوان‬ ‫مناسبی ب رای انها باش��ند‪ .‬ذره ذره اب ش��دن وجود توامان‬ ‫رنج های فیزیکی‪ .‬به باور من فاجع��ه ای مانند قربانی یک‬ ‫اسی د پاشی شدن چیزی از این دست است‪ .‬و این حتی از خود‬ ‫مرگ هم دلهره اور تر اس��ت‪ .‬وقتی قرار باشد تو از پس یک‬ ‫ی قابل‬ ‫اقدام به واقع جنون امیز که با هیچ ذهن و روان سالم ‬ ‫توجیه و تحلیل نیست‪ ،‬مورد حمله ای قرار بگیری و قربانی‬ ‫فاجعه اسی د پاشی شوی‪ ،‬دیگر چه چیزی ب رای از دست ندادن‬ ‫م ی توانی داشته باشی‪.‬‬ ‫امیدوارم این نوشتار را هیچ فردی که خود قربانی چنین‬ ‫فاجع ه ای قرار گرفته است نخواند که قطعا اسی ب دیده چنین‬ ‫فاجع ه ای جز زمزمه امید نباید هیچ سرود دیگری را بشنود‪.‬‬ ‫اما حقیقت عریان دلهره اور بودن چنین فاجع ه ای را در بطن‬ ‫و متن اجتماع انگاه که از فرط تکرار سریالی م ی خوانندش‬ ‫نم ی شود و نباید هم پنهان کرد‪ .‬دلهره ای که در همین گاه‬ ‫اخیر جان و روان بس��یاری از به ویژه زنان سرزمین نژاده مان‬ ‫را نژند کرده است‪.‬‬ ‫تحلی��ل چرایی و سب ب شناس��ی این فاجع��ه البته از‬ ‫منظرهای مختلف قابل چند و چون اس��ت‪ .‬ب��ه ویژه اینکه‬ ‫التهابات بسامد خبری این فاجعه‪ ،‬رسانه ها و بالتبع جامعه را‬ ‫بسیار درگیر خود کرده است‪ .‬سویه های مختلف و اسی ب های‬ ‫این اتفاق نیز فراتر از یک سلسله اتفاقات حوادثی باید در نظر‬ ‫گرفته شود‪ ،‬چراکه وجدان عمومی جریحه دار شده و امنیت‬ ‫مورد خدشه واقع ش��ده‪ ،‬چیزهایی نیستند که بتوان از ان به‬ ‫اسیدپاشی؛ فتنه ایفرهنگی‬ ‫هدف دشمن‪ ،‬شکاف بین مردم است‬ ‫احسان رستگار‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫این روزنامه نگار با انتقاد از قضاوت های رسانه ای‬ ‫که در مورد ماجرای زش��ت و بی رحمانه اسید پاشی در‬ ‫اصفهان در برخی از رس��انه ها صورت می گیرد‪ ،‬ان را‬ ‫بازشناسی کرده است‪.‬‬ ‫بحث اسیدپاش��ی در اصفه��ان‪ ،‬مقوله ای اس��ت که‬ ‫نم ی توان نامی بهتر از فتنه ای فرهنگی ب رای ان برگزید‪.‬‬ ‫طرح چند س��وال و ذکر چند نکته در این باب‪ ،‬خالی از‬ ‫لطف نیست‪ .‬اگرچه برخی از این سواالت‪ ،‬در نگاه اول ممکن‬ ‫است ساده به نظر برسند‪ ،‬ولی در بررسی یک اتهام یا فرضیه‪،‬‬ ‫هرچه سوالی ساده تر باش��د و نتوان به ان پاسخی معقول و‬ ‫مستدل داد‪ ،‬نشان دهنده سست بودن هر چه بیشتر ان اتهام‬ ‫یا فرضیه است‪ .‬نوشتن پاسخ در جواب به برخی از سواالت‪،‬‬ ‫از فرط واضح بودن‪ ،‬ممکن است حمل بر توهین و جسارت‬ ‫نگارنده به شعور مخاطبین معزز ش��ود؛ از این جهت‪ ،‬صرفا‬ ‫طرح سوال‪ ،‬بعضا کفایت م ی کند‪ .‬استفهام انکاری هم نوعی‬ ‫استدالل ظریف است‪.‬‬ ‫‪ -١‬ایا مثال این اسیدپاش��ی‪ ،‬یک حرکت در چارچوب‬ ‫تبلیغ سیاس��ت های فرهنگی جمهوری اس�لامی ای ران یا‬ ‫تبلیغ امر به معروف و نعی از منکر است؟‬ ‫جواب‪ :‬همان قدر که فاجعه کهریزک به نفع است‪ ،‬این‬ ‫فقره هم هست‪ .‬تفاوتش این است که ان مورد یک اشتباه‬ ‫بعضی از مس��ئوالن وقت بود‪ ،‬ولی این فقره‪ ،‬بیشتر شبیه‬ ‫یک دسیسه است‪.‬‬ ‫‪ -٢‬چرا دقیقا االن که بحث اسالم ه راسی داغ تر از هر‬ ‫وقت دیگری در رس��انه های غربی دنبال م ی شود و اسالم را‬ ‫داعش معنا م ی کنند‪ ،‬این اتفاق م ی افتد؟!‬ ‫جواب‪ :‬چون ان داعش سیاس��ی اس��ت‪ ،‬این داعش‬ ‫فرهنگی‪ .‬ان یکی‪ ،‬تصویری وحشی از اسالم به عنوان یک‬ ‫دین خشونت طلب نشان م ی دهد‪ ،‬این یکی م ی خواهد ما را‬ ‫نظامی جلوه ده��د که در ان‪ ،‬ابزار بروز غیرت‪ ،‬اسیدپاش��ی‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ -٣‬اگر ان ملعونین اس��یدپاش‪ ،‬دغدغه حجاب دارند‪،‬‬ ‫چرا در میان قربانیان‪ ،‬مورد محجبه هم مشاهده م ی شود؟!‬ ‫جواب‪ :‬اظه ر من الش��مس اس��ت؛ چ��ون علت‪ ،‬حتی‬ ‫دغدغه ای متحجرانه هم نبوده‪ ،‬بلکه به نظر یک ماموریت‬ ‫سیاسی با نقاب فرهنگی است‪.‬‬ ‫‪ -٤‬چرا دقیقا هم زمان با م��وج ورود انصار حزب اهلل به‬ ‫بحث امر به معروف و نهی از منکر و نی��ز ورود مجلس به‬ ‫مقوله قانون گذاری در این باره‪ ،‬این فجایع رخ م ی دهد؟!‬ ‫جواب‪ :‬ب رای دش��من سیاس و موج س��وار‪ ،‬چه موجی‬ ‫قدرتمندت��ر و بلندتر از این م��وج؟! اگرچه انص��ار حزب اهلل‪،‬‬ ‫تمامی مواضع و کنش گری هاشان‪ ،‬قابل دفاع نیست‪ ،‬ولی‬ ‫قطعا چنین نگاهی به امر به معروف و نهی از منکر را موجب‬ ‫وهن م ی دانند و پی ش تر هم گفته بودند که از تذکر لسانی در‬ ‫مقوله حجاب‪ ،‬فراتر نم ی روند‪.‬‬ ‫‪ -٥‬این فجایع اسیدپاشی‪ ،‬چه اتفاقات مشابهی را در‬ ‫اذهان تداعی م ی کند؟‬ ‫جواب‪ :‬در ذهن بنده‪ ،‬بعد از رفت��ار داعش مابانه‪ ،‬یاداور‬ ‫موج ترور دانشمندان هسته ای اس��ت‪ .‬بعد از ان هم یاداور‬ ‫فتنه ‪ ٨٨‬اس��ت که نظام و مردم را مقابل هم قرار داد و از هم‬ ‫تفکیک کرد‪.‬‬ ‫‪ -٦‬چرا روزنامه موسوم به اصالح طلب که متاسفانه در‬ ‫شزاست؟‬ ‫عمل‪ ،‬مصلح نیستند‪ ،‬مواضعشان در این باره تن ‬ ‫ج��واب‪ :‬وقتی فرهن��گ‪ ،‬الت دس��ت و ابزار اس��ت و‬ ‫غایت و هدف‪ ،‬سیاست‪ ،‬همین م ی ش��ود که هنگام جنگ‬ ‫اصالح طلبان با ط��رح تکریم بانوان در ش��هرداری ته ران یا‬ ‫طرح سالم سازی بوس��تان ها و پارک ها‪ ،‬مسئوالن فرهنگی‬ ‫دست اندرکار‪ ،‬برچس��ب داعش��ی های فرهنگی م ی خورند‬ ‫ولی وقتی رفتاری مانند اسیدپاش��ی که دقیق��ا بوی ترور و‬ ‫وحش��ی گری م ی دهد و جمال و انس��انیت را نش��انه رفته‬ ‫است‪ ،‬داعشی لقب نم ی گیرد‪ .‬عیار حریت برخی رسانه های‬ ‫اصالح طلب‪ ،‬اینجاست که محک م ی خورد‪.‬‬ ‫ح�رف اخ�ر‪ :‬فجای��ع اسیدپاش��ى‪ ،‬از جن��س ترور‬ ‫دانشمندان هسته ای اس��ت؛ چون ترور جمال‪ ،‬بدتر از ترور‬ ‫جان است‪ .‬اگر زیبایی یک انس��ان را از او بگیری‪ ،‬هزار ب رابر‬ ‫بدتر است تا جان نوشینش را و نیز‪ ،‬از جنس فتنه ‪ ٨٨‬است؛‬ ‫چون فتنه فرهنگی که باعث رعب و وحشت شکاف وسیع‬ ‫بین مردم و دو دس��تگی افزایی اس��ت‪ ،‬کم خطرت��ر از فتنه‬ ‫سیاسی نیست‪.‬‬ ‫دش��من دش��منان ما‪ ،‬وحدت و یکدلی هرچه بیشتر‬ ‫ماس��ت؛ اما وقتی هنگام چنین بزنگاهی‪ ،‬انگش��ت اتهام‬ ‫به س��مت هم و به س��مت تندروهایی متنفذ در حاکمیت‬ ‫م ی گیریم‪ ،‬یعنی اصل ی ترین هدف دشمن‪ ،‬محقق شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫گفتارها‬ ‫تساهل و تس��امح عبور کرد‪ .‬با این همه اما انچه م ی توان‬ ‫دلهره نهان نامیدش چیزی فراتر از ه ر گونه اسیبی است که‬ ‫در این اوضاع به ان توجه م ی ش��ود‪ .‬دلهره ای که موریانه وار‬ ‫در نهان ادم های جامعه م ی خزد و ش��اید حتی تا سال ها نیز‬ ‫فرد را متوجه حضور خود نکند؛ ش��بیه سلول های سرطانی‪.‬‬ ‫ش��بیه یک تومور خوش خیم‪ .‬و ت��ازه‪ ،‬گاه رخ کردنش ذیل‬ ‫ناهنجاری های اجتماعی است که م ی توان اثرات نابکار ان را‬ ‫درک کرد؛ ناهنجاری هایی که از نظر روانشناسان اجتماعی‬ ‫خود م ی توانند مولد فاجع ه هایی عظیم تر شوند‪.‬‬ ‫‪ -3‬یکی از نظریه هایی که در تاریخ رس��انه دیگر باید‬ ‫نظریه ای کالسیک در نظر گرفت‪ ،‬ممانعت از سیاه نمایی‬ ‫در رسانه اس��ت‪ .‬بر این باور س��یاه نمایی یعنی بزرگنمایی‬ ‫صدمات حاص��ل از یک اتف��اق و حادثه و انع��کاس ان که‬ ‫ثمره ای جز رواج ترس و دلهره و گس��ترش تلخی و سیاهی‬ ‫ندارد‪ .‬باورمندان به این نگاه‪ ،‬سیاه نمایی را عامل اصلی رواج‬ ‫ناامیدی و ب ی اعتمادی مخاطبان وم��ردم م ی دانند و این را‬ ‫درست ب ر خالف رسالت اصلی رسانه تلقی م ی کنند‪ .‬برخی‬ ‫ذیل اعتقاد به ای��ن باور اما به طور افراط��ی م ی گویند حتی‬ ‫ب رای اینکه گاه واقع نمایی ما تبدیل به سیاه نمایی نشود باید‬ ‫از انعکاس برخی جنب ه های واقعیت به مردم خودداری کرد‪.‬‬ ‫برخی دیگر نیز در نگاهی تعادل یافته اعتقاد دارند؛ جنب ه هایی‬ ‫که عدم اگاهی مخاطبان ازان ضرری به اصل انعکاس خبر‬ ‫یزند‪ ،‬بهتر است حذف شوند‪ .‬انها م ی گویند وظیفه رسانه‬ ‫نم ‬ ‫همچنان که اطالع رسانی است‪ ،‬ایجاد و گسترش امید نیز‬ ‫هست‪ .‬در کنار اعتقاد به این موضوع اما اخالق رسانه خود در‬ ‫صورت بندی ای کلی دو نوع نظر را در این جهت م ی پروراند‪.‬‬ ‫برخی اعتقاد دارند واقع نمایی اصل است ولو این واقع نمایی‬ ‫به رواج دلهره های اجتماعی و احساس عدم امنیت اجتماعی‬ ‫و حتی ناامیدی بینجامد‪ .‬در این نگره ب ی اخالقی رسانه ای‬ ‫یعنی عدم رعایت مهمترین اصل اخالق رسانه یعنی انعکاس‬ ‫ ب ی کم و کاس��ت واقعیت و بدون جانبداری و مراعات هیچ‬ ‫اصلی غیر از اصل موص��وف‪ .‬در مقابل برخی دیگر منطق‬ ‫اخالق رس��انه را در ابتنای مصلحت ه��ای اخالقی جامعه‬ ‫تعریف م ی کنند و رسانه ها را به عنوان یک نهاد و جزئی از کل‬ ‫جامعه موظف به رعایت مصالح اخالقی جامعه م ی دانند‪ .‬در‬ ‫این نگره در انعکاس واقعی ت ها اصل بر مصالح کلی اخالقی‬ ‫جامعه اس��ت‪ ،‬مصالحی که باید در ان رواج امید و پرهیز از‬ ‫ایجاد هر ترس و دلهره ای در جامعه را در نظر گرفت و در این‬ ‫نگره امنیت اخالقی و اجتماع��ی باالترین ارزش مورد توجه‬ ‫است و اگرچه رسانه وظیفه اطالع رس��انی و اگاه ی بخشی‬ ‫دارد‪ ،‬اما این به هیچ عنوان نباید به زیر پا گذاش��تن اخالق‬ ‫حرفه ای که در امتداد اخالق کلی اجتماعی است منجر شود‪.‬‬ ‫‪ -4‬به نظر من انعکاس رسانه ای اخبار مربوط به فاجعه‬ ‫اسی د پاشی از منظر اخالق رس��انه ای در ای ران نمره مردودی‬ ‫م ی گیرد‪ .‬مروری کلی بر موضوع این فاجعه و نحوه انعکاس‬ ‫ان در رس��انه های مختلف از منظر هر ناظری‪ ،‬در نخستین‬ ‫نگاه تنها واگویه یک نزاع سیاسی است‪ .‬یکی از مظلوم ترین‬ ‫اقش��ار اجتماعی در یکی از مهمترین بزنگاه های تاریخی و‬ ‫فرهنگی در دهه اخیر در یکی از مهمترین ش��هرهای ای ران‬ ‫زمین قربانی زشت ترین فاجعه ممکن قرار گرفته م ی شوند‬ ‫و در این میان حاش��ی ه های سیاس��ی این فاجعه مهم ترین‬ ‫موضوع م ی ش��وند‪ .‬حاش��ی ه هایی که با اتصال به نزاع ها و‬ ‫خرده حس��اب های دیگر این فاجع��ه را بهترین مجال ب رای‬ ‫تسویه حساب خود قلمداد م ی کنند‪ .‬نتیجه نیز روشن است‪،‬‬ ‫دیگر طرف های این مخاصمه سیاسی نیز ب رای مواجهه با‬ ‫مدعیان مقابل به اموری متش��بث م ی شوند که هیچ نفعی‬ ‫نه ب رای قربانیان مس��تقیم فاجعه (اعم از شخص قربانی و‬ ‫خانواده وی) دارد و نه ب رای م��ردم و مخاطبانی که قربانیان‬ ‫غی ر مستقیم این فجایع هستند‪ .‬البته بماند که در این میان‬ ‫چه مصلحت ها و مصالح دیگری ک��ه قربانی این مردودی‬ ‫اخالقی و نزاع سیاسی شدند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫‪15‬‬ ‫گفتارها‬ ‫کشورهایکم تنوع‬ ‫دولت ها بدون نفت چه سرنوشتی خواهند داشت؟‬ ‫دانیل الت مان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪16‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫نویسنده نشریه فارین پالسی در این مطلب نگاه‬ ‫انداخته است به وضعیت کش��ورهایی که از درامدهای‬ ‫نفت خود ارتزاق می کند و اینده انها را مورد توجه قرار‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫این روزها والدیمی��ر پوتین بودن کار خوبی اس��ت‪.‬‬ ‫رئیس جمه��ور روس��یه می تواند همی��ن ط��ور راه برود و‬ ‫کش��ورهای اروپایی را تهدید کند و علیه ش��ان حرف بزند‪،‬‬ ‫بدون اینکه نگران پیامد های ان باش��د‪ ،‬به لطف وابستگی‬ ‫این کش��ورها به گاز طبیعی روس��یه البته‪ .‬در همین حال‪،‬‬ ‫مش��تری های پوتین هم احتماال در رویاهایشان روزهایی‬ ‫را می بینند که می توانند به پوتین بگویند بهتر است ساکت‬ ‫شود‪.‬‬ ‫اما وقتی که نهایتا بتوانند بدون وابستگی به منابع او‬ ‫زندگی کنند‪ ،‬روابط بین المللی تنها چیزی نخواهد بود که به‬ ‫ضرر روسیه و دیگر کشورهای نفتی دنیا خواهد بود‪.‬‬ ‫من درباره راه حل های��ی که بعضی کش��ورها دارند‪،‬‬ ‫مثل برزیل که می خواهد از اعماق دریا نفت استخراج کند‬ ‫صحبت نمی کنم‪.‬‬ ‫صحبت من درباره روزهایی اس��ت که نفت و بنزین‬ ‫دیگر برای گرمایش س��اختمان ها و س��وخت ماش��ین ها‬ ‫استفاده نمی ش��ود‪ .‬چنین روزی‪ ،‬برای کش��ورهایی که به‬ ‫منابع نفت و گاز تکیه دارند‪ ،‬مثل روسیه‪ ،‬می تواند روز حساب‬ ‫و کتاب باشد‪ .‬نوسانات اخیر درباره عرضه و تقاضا و همین‬ ‫طور قیمت نفت و گاز در سراس��ر دنیا‪ ،‬نش��انه های نزدیک‬ ‫شدن به ان روز است‪.‬‬ ‫گرمایش و وسایل نقلیه بدون هیچ بحثی بزرگ ترین‬ ‫موارد مصرف نفت اس��ت‪ .‬هر دوی این م��وارد هم باتوجه‬ ‫به پیش��رفت فناوری ها‪ ،‬می توانند در س��ال های پیش رو‬ ‫سرنوش��ت کامال متفاوتی داش��ته باش��ند‪ .‬در حال حاضر‪،‬‬ ‫امریکا هنوز دو س��وم نفت خود را ب��رای بنزین و گرمایش‬ ‫استفاده می کند‪.‬‬ ‫بقیه برای تولید س��وخت جت‪ ،‬پروپان‪ ،‬پالس��تیک‬ ‫و دیگ��ر محصوالتی مصرف می ش��ود که سرنوشتش��ن‬ ‫وابستگی مستقیمی به تولید ماشین های الکتریک‪ ،‬پنل های‬ ‫خورشیدی و برق بادی ندارد‪ .‬همین که تقاضا برای بنزین‬ ‫و گازوئیل مورد نیاز برای سیستم های گرمایشی کم شود‪،‬‬ ‫قیمت نفت خام و گاز طبیعی هم کاهش پیدا خواهد کرد‪.‬‬ ‫در این حالت‪ ،‬قیمت محصوالت نفت پایه هم ارزان تر‬ ‫خواهد شد و مردم بیشتر از این محصوالت خواهند خرید و‬ ‫همین باعث افزایش تقاضا برای نفت و گاز خواهد شد‪ .‬البته‪،‬‬ ‫اقتصاد در حال رش��د س��ریع این روزهای دنیا‪ ،‬تقاضاهای‬ ‫متفاوتی هم خواهد داشت‪.‬‬ ‫با این حال کامال منصفانه است که بگوییم درامدهای‬ ‫فروش نفت در کشورهایی مثل نیجریه و عربستان سعودی‬ ‫که نفت و گاز می فروشند و تقریبا برایشان غیرممکن است‬ ‫که منابع جدیدی بیابند‪ ،‬در دهه های پیش رو افت بس��یار‬ ‫تندی خواهد داش��ت‪ .‬دیگ��ر صنایع مربوط ب��ه نفت هم‪،‬‬ ‫مانند صنایع پاالیشگاهی و شیمیایی‪ ،‬احتماال از ان اسیب‬ ‫خواهند دید‪.‬‬ ‫این اینده محتوم‪ ،‬چه معنایی برای کشورهای نفتی‬ ‫خواهد داشت؟ در بسیاری از انها‪ ،‬دولت ها به درامدهای‬ ‫بخش نفت و گاز وابس��ته هس��تند‪ .‬دو س��ال پیش‪ ،‬یک‬ ‫شرکت بین المللی نتایج تحقیقاتی را که میزان وابستگی‬ ‫دولت ها ب��ه نف��ت و گاز را در تعیین بودجه خود نش��ان‬ ‫می داد‪ ،‬منتشر کرد‪.‬‬ ‫بر اس��اس این تحقیقات‪ ،‬بیست کش��ور برای تعیین‬ ‫نیمی از بودجه خود‪ ،‬به درامدهای نفتی نیاز دارند و ‪ 10‬کشور‬ ‫هم هس��تند که بین نیم تا یک چهارم بودجه شان از منابع‬ ‫نفتی تامین می شود‪.‬‬ ‫این کشورها مش��خصا برابر تغییر قیمت ها و همین‬ ‫طور تغییر میزان نفت و گازی که می توانند بفروشند بسیار‬ ‫اسیب پذیر هستند‪ .‬اما از میان انها‪ ،‬کدام کشورها بیشترین‬ ‫اسیب را خواهند دید؟‬ ‫فاکتوری ک��ه خیلی روی انها تاثیر خواهد گذاش��ت‪،‬‬ ‫تن��وع اقتصادش��ان خواهد ب��ود‪ .‬در کش��ورهایی که نفت‬ ‫مسئول بخش بزرگی از درامد اس��ت اما تاثیر زیادی روی‬ ‫خروجی نهایی اقتصادی ندارد‪ ،‬ای��ن امکان حداقلی وجود‬ ‫دارد که روی گسترش درامدهای مالیاتی حساب باز کرد‪.‬‬ ‫قطر یکی از پنج کش��وری اس��ت که تنها یک پنجم تولید‬ ‫ناخالص داخلی اش به نفت وابسته است‪ .‬اما این کشورها در‬ ‫جمع کردن مالیات ناتوان هستند‪.‬‬ ‫این شرایط اما وقتی که درامدهای نفتی کاهش پیدا‬ ‫کند تغییر خواهد کرد‪ .‬در ان زمان‪ ،‬انها چاره ای به جز اتکای‬ ‫بیش��تر به مالیات ها نخواهند داش��ت و مجبور خواهند بود‬ ‫درامدهای از بین رفته نفتی را با مالیات ها جایگزین کنند‪.‬‬ ‫با توجه به تحقیقات��ی که اندراس بوهن از مدرس��ه‬ ‫اقتصاد اوترخت و فریدریش اشنایدر از دانشگاه یوهان کپلر‬ ‫لینتس بین سال های ‪ 2005‬تا ‪ 2007‬انجام داده اند‪ ،‬اقتصاد‬ ‫سایه – یا همان بازار سیاه‪ -‬احتماال نیمی از تولید ناخالص‬ ‫داخلی نیجریه را تشکیل می دهد‪ .‬این میزان در کشورهایی‬ ‫مثل چاد‪ ،‬روسیه‪ ،‬میانمار و س��احل عاج بیشتر از ‪ 40‬درصد‬ ‫است‪( .‬این خودش می تواند دلیلی باشد که چرا بودجه این‬ ‫کشورها وابستگی زیادی به بازارهای نفتی دارد)‪ .‬برای این‬ ‫کشورها‪ ،‬تحمل فش��ار عبور از وابستگی بودجه دولت ها به‬ ‫نفت‪ ،‬قطعا بسیار سخت خواهد بود‪.‬‬ ‫عالوه بر ان‪ ،‬بسیاری از کش��ورهایی که به شدت به‬ ‫درامدهای نفتی خود وابسته هس��تند‪ ،‬با وجود درامدهای‬ ‫در حال حارض کم تنوع ترین کشورها‪ ،‬که‬ ‫حداقل ‪ 40‬درصد تولی��د ناخالص داخلی‬ ‫انها مربوط به نفت و گاز است‪ ،‬جمهوری‬ ‫کنگو‪ ،‬کویت‪ ،‬لیبی‪ ،‬عربستان سعودی‪،‬‬ ‫عراق‪ ،‬گابون‪ ،‬انگوال و عمان هستند‪.‬‬ ‫بر اساس این تحقیقات‪ ،‬بیست کشور‬ ‫برای تعیین نیمی از بودجه خود‪ ،‬به‬ ‫درامدهای نفتی نیاز دارند و ‪ 10‬کشور‬ ‫هم هستند که بین نیم تا یک چهارم‬ ‫بودج ه شان از منابع نفتی‬ ‫تامین م ی شود‪.‬‬ ‫بس��یار زیاد در این زمینه‪ ،‬ب��ه س��ختی می توانند خدمات‬ ‫عمومی ارائه بدهن��د‪ .‬از میان چهار کش��وری که کم ترین‬ ‫درام��د مالیاتی را دارند‪ ،‬چهار کش��ور – چاد‪ ،‬س��احل عاج‪،‬‬ ‫میانمار و نیجریه – در میان ‪ 20‬کشور پایین جدول شاخص‬ ‫دولت های جهانی هس��تند که توس��ط بانک جهانی ارائه‬ ‫می شود‪ .‬اگر قرار باشد که قیمت های نفت و گاز خیلی زود‬ ‫افت شدیدی داشته باشند‪ ،‬این کشورها هم خیلی زود از هم‬ ‫متالشی خواهند شد‪.‬‬ ‫این مساله همین طور برای کشورهایی که در شاخص‬ ‫شکنندگی کشورها (که ساالنه توسط فارین پالیسی منتشر‬ ‫می شود) جایگاه خوبی ندارند هم نگران کننده خواهد بود‪.‬‬ ‫برای نمونه‪ ،‬چاد وضعیت بس��یار خطرناکی خواهد داشت‪.‬‬ ‫این کشور‪ ،‬شش��مین کشور ش��کننده در این لیست است‪.‬‬ ‫ساحل عاج در رتبه چهاردهم قرار دارد‪ ،‬نیجریه هفدهم است‬ ‫و میانمار در رده بیست و چهار قرار دارد‪.‬‬ ‫پس این کشورها برای تغییر سرنوشت نفتی خود چه‬ ‫کاری می توانند بکنند؟ چاره این اس��ت ک��ه از درامدهای‬ ‫باالی نفتی خود برای تنوع دادن به اقتصادش��ان استفاده‬ ‫کنند‪ .‬با این حال احتمال اینکه چنین چیزی اتفاق بیفتد هم‬ ‫بسیار کم است‪ .‬در سه دهه گذشته از ‪ 1983‬تا ‪ ،2012‬هیچ‬ ‫کشوری که ‪ 20‬درصد تولید ناخالص داخلی خود را مدیون‬ ‫درامدهای نفتی است‪ ،‬نتوانسته سهم نفت را از اقتصاد خود‬ ‫بکاهد‪ .‬این میزان گاهی با ب��اال و پایین رفتن قیمت ها باال‬ ‫و پایین امده‪ ،‬اما هی��چ گاه در برنامه های بلند مدت کاهش‬ ‫نیافته است‪.‬‬ ‫در حال حاض��ر کم تنوع ترین کش��ورها‪ ،‬که حداقل‬ ‫‪ 40‬درصد تولید ناخالص داخلی انها مرب��وط به نفت و گاز‬ ‫اس��ت‪ ،‬جمهوری کنگو‪ ،‬کویت‪ ،‬لیبی‪ ،‬عربس��تان سعودی‪،‬‬ ‫عراق‪ ،‬گابون‪ ،‬انگوال و عمان هستند‪( .‬صندوق بین المللی‬ ‫پول تیمور شرقی را هم جزو این کشورها می داند‪ ،‬اما بانک‬ ‫جهانی این کشور را در این حالت تایید نکرده است)‪.‬‬ ‫برای بیش��تر کش��ورهای خلی��ج فارس‪ ،‬ش��اید این‬ ‫موضوع خیلی نگران کننده نباش��د‪ ،‬چون انها ثروت زیادی‬ ‫از درامدهای نفتی انباشته کرده اند و اگر قیمت ها به شدت‬ ‫پایین بیاین��د‪ ،‬جا ب��رای مانور دارن��د‪ .‬اما ب��رای دیگران‪،‬‬ ‫انعطاف پذیری زیادی وجود ندارد‪.‬‬ ‫اگر چاد‪ ،‬ساحل عاج‪ ،‬نیجریه و میانمار در کوتاه مدت‬ ‫برابر قیمت های انرژی اسیب پذیر هستند‪ ،‬جمهوری کنگو‪،‬‬ ‫گابن‪ ،‬انگوال و عراق در بلند مدت در لیس��ت کش��ورهایی‬ ‫هستند که از تغییر قیمت ها ضربه زیادی خواهند خورد‪ .‬برای‬ ‫انها راهیابی به دنیای بعد از نفت بس��یار سخت خواهد بود‪.‬‬ ‫پس بهتر است از همین حاال کار را شروع کنند‪.‬‬ ‫فارین پالیسی‬ ‫گفتارها‬ ‫دربارهاصالح طلبان‬ ‫وتوسعهسیاسی‬ ‫اصالح طلبان به این چند سوال پاسخ دهند‬ ‫سید محسن فرجادی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫ای��ن روزنامه نگار در ادامه بررس��ی تبارشناس��ی‬ ‫گروه های سیاس��ی نگاهی انداخته اس��ت به ش��یوه‬ ‫اصالح طلبان و توصیه کرده است که انها ب رای رسیدن‬ ‫به قدرت باید به اصول بازی پایبند باشند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫گفتارها‬ ‫اسفند ‪ 94‬فرصتی ب رای بازیابی جناح ها و جریان های‬ ‫سیاسی کشورمان است‪ .‬فصلی که م ی تواند فرصتی ب رای‬ ‫پوس��ت اندازی رقبای دیرین باش��د و به تغیی راتی در فضای‬ ‫سیاس��ی کش��ورمان منجر ش��ود‪ .‬تحول هایی که اطلس‬ ‫سیاسی کشور را دستخوش تغییر خواهد کرد‪ .‬در سال های‬ ‫قبل این تشکل های سیاسی و احزاب بوده اند که یا منفعالنه‬ ‫در ب رابر مسائل ظاهر شده اند یا به جای تاثیرگذاری تاثی ر پذیر‬ ‫بوده اند‪ .‬رویه ای که در رقابت های سال ‪ 88‬به اوج خود رسید و‬ ‫اغلب احزاب و گروه های سیاسی عمدتا اصالح طلب به جای‬ ‫بازی سیاست به بازی گرفته ش��دند و ان شد که بر سرشان‬ ‫امد‪ .‬خیلی از انها حتی نتوانستند پایبندی خود را به مبانی‬ ‫جمهوری اس�لامی اثبات کنند و در ب رابر ازمون جمهوریت‬ ‫خود باختند و بر خرمن خود اتش زدند‪.‬‬ ‫کسب قدرت با پش��توانه رانت‪ ،‬نه ماندگاری دارد و نه‬ ‫اقتدار افرین اس��ت‪ ،‬در عوض پریشان کننده احوال صاحبان‬ ‫این سبک قدرت طلبی است که همیشه خود را در معرض‬ ‫تهدیدات گوناگون م ی بینند‪.‬‬ ‫اصالح طلبان ب رای رس��یدن به قدرت بای��د به اصول‬ ‫بازی پایبند باش��ند‪ ،‬اصولی که م ی تواند ضامن حضور انها‬ ‫در فضای سیاسی و منش��اء اثر گذاری باش��د‪ .‬تا زمانی که‬ ‫این جناح سیاس��ی واقعیات را قبول نکرده و در مسیری که‬ ‫قانون معین ک��رده حرکت نکند نم ی توان��د امیدی به موثر‬ ‫بودن داشته باشد‪ .‬اصالح طلبان نه به دلیل بی ش فعالی که‬ ‫به واس��طه ب ی مواالتی و ب ی نظم ی هایی ک��ه خود مولد ان‬ ‫بوده اند در حاشیه قرار گرفته اند‪ .‬این جریان سیاسی که خود‬ ‫را یگانه الگوی زیست حزبی و سیاس��ی و پایبند به مبانی‬ ‫مردمس��االری م ی داند از دوره اصالحات تا کنون خطاهای‬ ‫فاحشی مرتکب شده است‪.‬‬ ‫اگر حزب س��ازی های دولتی را فاکتور بگیریم و از ان‬ ‫بگذریم شاهد اشفتگ ی های دیگری نیز در فعالی ت های حزبی‬ ‫و سیاسی اصالح طلبان هستیم‪ .‬واقعیاتی که انان متاسفانه‬ ‫هنوز عالجی ب رایش نیندیش��ده اند‪ .‬اگر در نیمه های دولت‬ ‫خاتمی به درس��تی و واقعی به بازخوانی اصالحات پرداخته‬ ‫بودند اکنون م ی توانستند در قامت حزبی تمام رقیب دولت‬ ‫مستقر باشند‪.‬‬ ‫م ی خواستم از حزب سازی اصالح طلبانه دولتی بگذرم‬ ‫اما این واقعیت را نم ی توان کتمان کرد و از اثرات مخرب ان‬ ‫غافل شد‪ .‬دولت خاتمی در شرایطی پا به عرصه گذاشت که‬ ‫نم ی خواست شریک جدیدی ب رای خود دست و پا کند‪ .‬دولت‬ ‫خود را مقید به شعار توسعه سیاسی م ی دانست اما چرا غیر‬ ‫از حزب اعضای دولت که پس از پیروزی تشکیل شد [حزب‬ ‫مشارکت ای ران اس�لامی]‪ ،‬بقیه احزاب و تشکل های متولد‬ ‫ش��ده در دوره اصالحات دوام و قوامی نداش��تد و امروز اثری‬ ‫از انها نیست؟‬ ‫اگر انها در راستای تحقق توسعه سیاسی پا به عرصه‬ ‫گذاشته بودند و توانسته بودند ضمن داشتن عقبه اجتماعی‬ ‫سمپات های خود را هم مدیریت کنند چرا امروز و سال های‬ ‫قبل بروز و ظهوری نداشتند؟!‬ ‫اگر اصالح طلبان معتقد به گذار به دموکراسی با لشکر‬ ‫مردم بودند چرا نتوانس��تند مردم را با سازمان های مردم نهاد‬ ‫همراه کنند و زمینه های مش��ارکت نهادمند اقشار مختلف‬ ‫جامعه را فراهم کنند؟!‬ ‫اصال چرا قانونی در راس��تای حمایت از سازمان های‬ ‫مردم نهاد در دوره اصالحات تصویب نشد تا تصویب شدنش‬ ‫به مجلس هشتم برسد؟!‬ ‫اصالح طلبان در هشت سال گذشته با در دست داشتن‬ ‫ادعاهایی همچون مخالفت با فعالی ت های سیاسی و مدنی‬ ‫تالش کرده اند بخش��ی از ش��عارهای جناح خود را زنده نگه‬ ‫داشته و به جای پاسخگویی درباره فرصت هایی که از دست‬ ‫داده اند به فرافکنی بپردازند‪.‬‬ ‫مگر انها نم ی دانستند و نم ی دانند که توسعه سیاسی‬ ‫امری تجویزی نیست و باید سال ها صبوری کرد‪ .‬در همین‬ ‫راستا انها چه کار بنیادینی انجام دادند؟!‬ ‫اصالح طلب��ان تاکن��ون ت�لاش کرده اند در کرس��ی‬ ‫پاس��خگویی ننش��ینند و در عوض نظام و مردم را در ب رابر‬ ‫پرس��ش های خود بنش��انند‪ .‬مدع ی ب��ودن اصالح طلبان و‬ ‫تالش نکردن انها ب رای جب ران خطاها و بازگش��ت به سوی‬ ‫مردم راه انها را سخت کرده است‪ .‬اگر نگاه انان به مردم ابزاری‬ ‫و فرصتی صرفا ب رای رای انها نبود‪ ،‬باید ضمن نهاد مند کردن‬ ‫جامعه راه را ب رای مش��ارکت واقعی مردم باز کنند‪ .‬اگر دست‬ ‫اصالح طلبان به سوی توده مردم دراز م ی شد ماندگاری شان‬ ‫بیشتر و اگاهی انها از دردها و مصائب مردم بیشتر م ی شد‬ ‫و نم ی ش��د انچه گذشت‪ .‬دور ش��دن اصالح طلبان از مردم‪،‬‬ ‫جامعه را تشنه شنیدن صدایی کرد که با او با محبت سخن‬ ‫بگوید‪ .‬مردم عاشق اصالح طلبان بودند اگر از انها صداقت و‬ ‫یکرویی و همراهی م ی دیدند و چون ای��ن را ندیدند‪ ،‬به اواز‬ ‫دهل احمدی نژاد از دور دل خوش کردند ولی وقتی نزدیک‬ ‫ش��دند دیدند اش��تباه گرفته بودند و اواز دهل شنیدن از دور‬ ‫خوش است!‬ ‫خانواده گرای��ی‪ ،‬ق��وم و قبیله گرای��ی و دوری از‬ ‫شایسته ساالری باعث ش��د اصالح طلبان جمعیت زیادی از‬ ‫انهایی که با انان نبودند را با جمله «انگار پیام دوم خرداد را‬ ‫نشنیدی!» خانه نشین کنند‪ .‬خشونتی که در هیچ مرام حزبی‬ ‫و سیاسی نوشته نشده و انگار ایدئولوژی جدیدی م ی خواهد‬ ‫با انقالبی که به دست مردم انجام داده از مردم انتقام بگیرد‪.‬‬ ‫اما شد انچه نباید م ی شد‪ .‬اصالح طلبان با اولین خطا جنگی‬ ‫را اغاز کردند و با دس��ته بندی جامعه به دوم خردادی و غیر‬ ‫دوم خ��ردادی راهی را باز کردند که خ��ود بعدها در میانه ان‬ ‫در گل نشستند‪.‬‬ ‫‪17‬‬ ‫گفتارها‬ ‫میراثماندگار‬ ‫مردماندگار‬ ‫رازهای دانشگاه امام صادق(ع)‬ ‫مهیار زاهد‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫گفتارها‬ ‫‪18‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫حضرت ای��ت اهلل مه��دوی کن��ی در س��اختار‬ ‫جمهوری اس�لامی جایگاه ویژه و رفیع داش��تند‪ .‬این‬ ‫مطلب به ف��راز و فرود ه��ای زندگی پربرکت ایش��ان‬ ‫پرداخته است‪.‬‬ ‫ماجرای زندگ��ی و مرگ ادم ها خود داس��تان عجیبی‬ ‫است که به تعداد انسان های متولد شده در تاریخ بشری تنوع‬ ‫و حیرت و شگفتی دارد؛ شرایط‪ ،‬کشور‪ ،‬ش��هر و خانواده ای‬ ‫که هر کس در ان متولد م ی شود و مس��یری را که در طول‬ ‫عمر خود طی م ی کند‪ .‬گفته ها تصمیم های سرنوشت ساز‬ ‫و رخدادهای اثرگ��ذار هر فردی در ط��ول زندگی به تنهایی‬ ‫از بهتری��ن رمان های ادبی جهان نی��ز م ی تواند خواندن ی تر‬ ‫باشد‪ .‬اما برخی از زندگ ی ها ویژگ ی های متفاوت تری را یدک‬ ‫م ی کشند‪ .‬برخی از انس��ان ها می راث ماندگاری ر ا از خود به‬ ‫جای م ی گذارند که همواره انه��ا را جاودانه م ی کند‪ .‬بیایید‬ ‫کمی حلقه را محدود کرده و ب��ه زندگی روحانیون بپردازیم‪.‬‬ ‫مردان خدا که مس��یر خاصی را در طول زندگی شخصی و‬ ‫اجتماعی شان در پیش م ی گی رند‪ .‬در این میان نیز باز هستند‬ ‫کسانی که متمایز از دیگر هم کیشان خود عمل م ی کنند‪.‬‬ ‫شخصیت بزرگی چون عالمه جعفری کتاب های اثرگذاری‬ ‫را از خود به ج��ای م ی گذارد ک��ه همواره ب رای نس��ل های‬ ‫بعدی مفید خواهد بود و دانش پژوهان متعددی از انها سود‬ ‫خواهند جست‪ .‬روحانی بزرگی چون امام خمین ی (ره) تاریخ را‬ ‫دگرگون کرده و انقالب نادری را در برگه تاریخ ثبت م ی کند‪.‬‬ ‫می راثی که ب رای همیشه زندگی جمعیت زیادی را دستخوش‬ ‫تغییر و تحول ق��رار م ی دهد‪ .‬الغرض هر ک��س از بزرگان و‬ ‫ماندگاران تاریخ بش��ری در میان روحانیون به راه و روش��ی‬ ‫می راثی با ارزش را از خ��ود به جای م ی گذارن��د‪ .‬روحان ی ای‬ ‫چون حجت االس�لام قرائتی نیز عمری رس��الت خود را در‬ ‫اموزش عموم مردم جامعه با زبانی ساده و شیوا جسته است‪.‬‬ ‫این همه را گفتم تا به زندگ��ی زنده یاد ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫برس��م‪ .‬مردی که در میان روحانیون چهره ای برجسته بود‬ ‫و در میان جامعه روحانی دلنشین‪ .‬در نگاه اول شاید زندگی‬ ‫این مرد علم را بتوان در حرکات سیاس��ی و دانشگاه ی اش‬ ‫خالصه کرد و برخ��ی از فراز و فرودهای عم��ر پ ر برکتش را‬ ‫برش��مرد‪ .‬اما م ی خواهم در این مقال از دس��تاورد های پس‬ ‫از فوت رئیس مرحوم مجلس خبرگان رهبری چند نکته ای‬ ‫را کوتاه بی��ان کنم‪ .‬ایت اهلل مهدوی کن��ی جدای از مجلس‬ ‫خبرگان‪ ،‬جدای از فعالی ت های سیاسی و مبارزاتش می راثی‬ ‫را از خود برجای گذاشت که در عمق جامعه اثر کرده است‪.‬‬ ‫دانش��گاه امام صادق (ع) نمون��ه منحصر به فردی اس��ت‬ ‫که به ش��کل امیدوار کننده ای خروجی قاب��ل توجهی را به‬ ‫همراه داشته اس��ت‪ .‬دانش��گاهی که در نوع خود ب ی نظیر‬ ‫است‪ .‬ش��اید در زمینه های مختلف سیاس��ی و اجتماعی و‬ ‫مذهبی و حتی اموزش��ی همواره فعالی ت های مفید و قابل‬ ‫توجهی انجام شده باشد اما دانش��گاه امام صادق (ع) و روند‬ ‫ی که ایت اهلل مهدوی کنی برجای گذاشت از جنس‬ ‫اموزش�� ‬ ‫دیگری است‪ .‬در این دانشگاه به شکل متفاوتی بر لزوم نگاه‬ ‫علم ی و دقیق بر مسائل مذهبی و سیاس��ی و اجتماعی و‬ ‫تربیت دانش��جویانی که به خوبی با ابعاد مختلف عقیدتی‬ ‫داخلی و خارجی اشنا شوند تاکید شد و مقررات متفاوت این‬ ‫دانشگاه باعث شد تا به مرور فارغ التحصیالن امام صادق (ع)‬ ‫سرمایه ای انسانی را در جامعه ایجاد کنند‪ .‬فارغ التحصیالنی‬ ‫که در کنار اموزش در رشته دانشگاهی خود به واقع پرورشی‬ ‫اسالمی و انسانی را نیز تجربه کرده اند‪ .‬در بسیاری از موارد‬ ‫محصول و خروجی این دانشگاه‪ ،‬افراد قابل اعتماد و موفقی‬ ‫هستند که در مس��ئولی ت های مختلف کارنامه قابل قبولی‬ ‫را از خود برجای م ی گذارند‪ .‬اما به راس��تی راز این تفاوت در‬ ‫این دانشگاه چیست؟ به عبارت دیگر ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫با چه نگرش��ی این دانش��گاه را بنیان نهاده و اداره کرد که‬ ‫خروجی ان این چنین متفاوت و درخش��ان شد؟ شاید بتوان‬ ‫راز این تفاوت را در اجرای دقی��ق و عینی یکی از مهمترین‬ ‫ش��عارهای انقالب اس�لامی ای ران یافت؛ «نزدیکی حوزه و‬ ‫دانش��گاه»‪ .‬ایت اهلل مهدوی کنی همان طور که در زیست‬ ‫سیاسی خویش همیشه چهره ای معتدل را نمایان کرد و به‬ ‫شکلی ریش سفید مورد قبول طی ف های مختلف سیاسی‬ ‫بود در زندگی علمی و دانش��گاهی خویش نیز دانشگاهی‬ ‫را بنیان نهاد که توانس��ت میان اهداف و ارمان های علم ی ‬ ‫و مذهبی یا دانش��گاهی و حوزوی تعادلی متفاوت را ایجاد‬ ‫کند‪ .‬بدین سان دستاورد این مرد بزرگ در این زمینه با تمام‬ ‫دستاورد های دیگرش فرق داشته و از این حیث ب ی همتاست‪.‬‬ ‫در جهانی که سرمایه اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار‬ ‫است چه امری مهمتر از تربیت افرادی که از جهات مختلف‬ ‫قابلی ت های پرورش یافته ای را کسب کرده اند؟ بدین ترتیب‬ ‫باید یکی از مهمترین برکات زندگ��ی ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫را ایجاد راه س��وم ی در حیطه اموزش عالی کشور دانست‪.‬‬ ‫دس��تاوری که ب رای همیش��ه نگرش اموزش��ی را در ای ران‬ ‫دستخوش تغییر کرد‪ .‬تغییری که در اینده م ی تواند به شکل‬ ‫مستقیم و غی ر مستقیم در رش��د جامعه تعیی ن کننده باشد‪.‬‬ ‫ش��اید با فوت غم انگیز این مرد خدا هیچ بخش��ی از کشور‬ ‫به اندازه اموزش عالی ای ران عزادار نشده باشد! روحش شاد و‬ ‫می راثش مستدام باد‪.‬‬ ‫نام ها و نشانه ها‬ ‫مصطفی شوقی‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تاکنون فک��ر کرده ای که اس��متان چ��ه معنی‬ ‫م ی دهد و چرا اصال باید ش��ما را به این اس��م و رس��م‬ ‫بشناس��ند و صدایتان کنند‪ .‬این مطلب به دنبال دالیل‬ ‫نام گذاری هایی است که توسط قدیمی ها و جدیدی ها‬ ‫صورت گرفته‪.‬‬ ‫تخصصی ویژه در برخی امور خفیه برخوردار بوده اند‪ .‬سنگ‬ ‫قبرش را چند سال پیش به گمان اینکه قیمتی است‪ -‬گویا‬ ‫بوده ‪ -‬دزدیده بودند‪ ،‬االن نواده ها ب رایش��ان س��نگی دوباره‬ ‫گذاش��ته اند‪ .‬ان روز فهمیدم که سنگ قبرها هم نشانه ای از‬ ‫اسم و رسم ادم هاست‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫پ��در م��ادرم اس��مش «حاج��ی» ب��ود‪.‬‬ ‫قدیمی ها وقتی روز عید قربان خدا به انها‬ ‫پرسی می داده اسمش را می گذاشته اند‬ ‫«حاجی» ی��ا اینکه «اس��ماعیل» و حتی‬ ‫«ذبیح»؛ رسم بوده دیگر‪ .‬اسم بابا بزرگ‬ ‫ما را می گذارند «حاجی»‬ ‫راستی فکر کرده اید که چرا اسمتان را گذاشته اند‪ ،‬مثال‬ ‫مصطفی‪ ،‬سعید یا کریم؟ مادرم م ی گفت که قرار بوده اسمم‬ ‫را بگذارند عباس‪ .‬به نام پدربزرگ مادری‪ .‬پس��ر عمویم که‬ ‫اسمش ولی و پاس��دار کمیته از زابل م ی اید ته ران و دم در‬ ‫م ی گویند که پسر عم و دار شده ای‪ .‬او هم ج و گیر م ی شوند و‬ ‫م ی گوید‪« :‬اسمش را بگذارید‪ ،‬مصطفی‪ ».‬ملت‪ ،‬ذوق زده از‬ ‫این امدن یهویی او‪ ،‬حرفش را زمین نم ی گذارند‪ .‬اسم ب رادرش‬ ‫که سال بعد از من به دنیا م ی اید که البته پسر عموی دیگرم‬ ‫است‪ ،‬ب رای ردیف شدن قافی ه ها م ی شود؛ مرتضی‪ .‬چند سال‬ ‫پیش گفتمش که چرا اس��مم را گذاش��ته مصطفی‪ ،‬گفت‬ ‫که دوست شهیدی داشته که س��رش را اشرار منطقه شرق‬ ‫م ی ب رند و م ی گذارند روی سینه اش‪ .‬اسمش مصطفی بوده و‬ ‫ان لحظه خواسته یادش را گرامی بدارد‪.‬‬ ‫رفیق��ی داری��م‪ ،‬اس��مش کریم ب��وده و حاال ش��ده‬ ‫امی ر حسین؛ اس��مش را عوض کرده‪ .‬خیل ی ها شاید تعجب‬ ‫کنند که چرا کریم شده‪ ،‬امی ر حسین‪ .‬اما این تک پسر خانه‬ ‫قبل از به دنیا امدن ب رادری داش��ته که‬ ‫جای او تک پس��ری م ی کرده و اسمش‬ ‫حسین بوده‪ .‬حسین م ی رود در عملیات‬ ‫بی ت المقدس شهید م ی شود‪ .‬دو سال بعد‬ ‫از شهادت حسین‪ ،‬کریم به دنیا م ی اید‪.‬‬ ‫بماند چرا کریم اما حاال که امیر حسین‬ ‫ش��ده‪ ،‬به خاطر حس��ین ب رادر شهیدش‬ ‫است‪.‬‬ ‫برعکس اش هم هست‪ .‬در خدمت‬ ‫سربازی یک روز نگهبان دم دژبانی بودم‪.‬‬ ‫پدری امد و گفت که به مختار محمودی‬ ‫جمعی گردان عاشورا‪ ،‬گروهان شهادت‪،‬‬ ‫دس��ته یکم بگویید بیاید دم در‪ .‬من که‬ ‫خودم از ان دسته بودم گفتم؛ مختار نامی‬ ‫ را نداریم‪ .‬محم��ودی داریم اما مختار نه‪.‬‬ ‫فهمیدیم که اسم رفیق ما که حاال شده‬ ‫اردالن قبال مختار بوده است‪.‬چرا اردالن؟!‬ ‫م ی توانست سیاووش باشد‪.‬‬ ‫رفیقی داشتم که م ی گفت‪« :‬خیلی‬ ‫ش��اهنامه م ی خواندم‪ ،‬عاشق اسم های‬ ‫شاهنامه بودم‪ .‬گودرز‪ ،‬س��ام‪ ،‬سیاووش‪،‬‬ ‫اس��فندیار‪ ،‬ک ی قباد و اینها‪ .‬مادرم خیلی‬ ‫حض م ی کرد از ش��اهنامه خوان ی هایم‪.‬‬ ‫م ی گفت��م ک��ه م ی خواهم ‪ 12‬ت��ا بچه‬ ‫داشته باشم و اسم همه اینها را رویشان‬ ‫بگذارم‪ ».‬م��ادرش م ی خندیده م ی گفته‬ ‫که نوه و نتیجه پهلوان مان را در زیرگروه‬ ‫مس��ابقات جام ازادگان ش��رکت دهیم‪.‬‬ ‫بماند که این رفیق ما هنوز ازدواج نکرده‬ ‫و مادرش سال هاست که به رحمت خدا‬ ‫رفته اس��ت‪ .‬نام ها و نشانه ها بخش��ی از هویت ما هستند‪.‬‬ ‫این روزها اس��م های خیلی عجیبی روی بچه ها م ی گذارند‪.‬‬ ‫گاهی که با دخترم به پارک م ی رویم‪ ،‬اس��م هایی م ی شنویم‬ ‫که تلفظ بسیار سختی دارند و حتی برخی از انها چند بخشی‬ ‫هستند‪ ،‬قدیم ها هم برخی از اسم ها چند بخشی بوده اند‪ ،‬مثل‬ ‫رحمت اهلل که حاال شده مه ر سام‪ .‬این اخرین را هم بگویم که‬ ‫فامیلی داریم که چند ب رادر هستند‪ .‬اسم هایشان به ترتیب‬ ‫«نورخدا‪ ،‬رحم خدا‪ ،‬کرم خدا و اخری که امراهلل» است‪ .‬یکی از‬ ‫طنزپردازان فامیل م ی گفت که اس��م اخری را وقتی که امد‬ ‫بگذارند‪ ،‬ماش��اءاهلل خدا‪ .‬بعدها از پدرم فلسفه این نامگذاری‬ ‫را پرسیدم‪ ،‬م ی گفت پدر اینها از اینکه پس ر دار م ی شده‪ ،‬یک‬ ‫جور م ی خواسته از خدا تشکر کند و به نوعی اسام ی خداوند‬ ‫س��بحان را روی فرزندانش م ی گذاش��ته است‪ .‬قدیم ی های‬ ‫فلس��فه ندان‪ ،‬بیش از «ما»ی همه چی ز دان در کارهایشان‬ ‫فکر م ی کردند‪.‬‬ ‫گفتارها‬ ‫خبر دادند ک��ه دایی «ول ی مراد» ب��ه رحمت خدا رفته‬ ‫اس��ت‪ .‬هفت��ه پی��ش از ح��ج واجب‬ ‫بازگش��ته بود‪ .‬فکر کنم‪ 70 ،‬س��ال را‬ ‫داش��ت؛ خ��دا رحمت��ش کن��د از ان‬ ‫پرسپولیس ی های با معرفت بود‪ .‬وقتی‬ ‫پدرم زنگ زد و این خب��ر را داد‪ ،‬گفتم‪:‬‬ ‫چرا؟ گفت‪« :‬ادم یعنی؛ اه و دمی‪ ...‬یک‬ ‫لحظه و تمام‪ ».‬بعد گفت که «حضرت‬ ‫سلیمان هم ایستاده مرده‪ ،‬یعنی حتی‬ ‫وقت نکرده بنش��یند‪ ».‬با خودم یک‬ ‫مقدار خلوت کردم؛ این روزها که همه‬ ‫ب رای هر کاری عجله دارند شاید تنها‬ ‫چیزی که سر وقت و سر ساعت م ی اید‬ ‫س��راغ س��وژه مورد نظر‪ ،‬همین مرگ‬ ‫باشد‪ .‬قرار بوده دایی ولی مراد ما‪ ،‬وقتی‬ ‫که حاجی ش��د‪ ،‬گوس��فند را کشته و‬ ‫حلق و تقصیر ک��رده و بعد به میهن‬ ‫اسالمی خوش بیاید‪ ،‬س��ر قرار برود‪.‬‬ ‫این سروقت بودن خیلی معنی دارد‪.‬‬ ‫پدر م��ادرم اس��مش «حاجی»‬ ‫بود‪ .‬قدیم ی ها وقت��ی روز عید قربان‬ ‫خدا به انها پس��ری م ی داده اس��مش‬ ‫را م ی گذاش��ته اند «حاجی» یا اینکه‬ ‫«اس��ماعیل» و حتی «ذبیح»؛ رسم‬ ‫بوده دیگر‪ .‬اسم بابا بزرگ ما را م ی گذارند‬ ‫«حاجی»‪ .‬پیرم��ردی ب��ود پرجذبه و‬ ‫قد بلن��د‪ -‬برخالف من‪ -‬وقتی س��وار‬ ‫خرش م ی ش��ده و از محله باال‪ ،‬جایی‬ ‫که خانه داشته‪ ،‬به محله پایین‪ ،‬جایی‬ ‫که زمی ن هایش بوده‪ ،‬م ی رفته کل ده‬ ‫به «عم��و حاجی» س�لام م ی داده اند‬ ‫و جوان ها تا کمر ب رایش خم م ی ش��ده اند‪ .‬یکی از اینها که‬ ‫خیلی خم م ی شده بابای ما بوده و م ی دانید که اینگونه سالم‬ ‫ها خیلی هم ب ی طمع نیست؛ بماند‪ .‬این بابا حاجی اسمش را‬ ‫م ی نویسد ب رای رفتن به خانه خدا‪ .‬م ی زند و ماجرای قتل عام‬ ‫حجاج در سال ‪ 66‬و ‪ 67‬رخ م ی دهد و این بنده خدا نم ی تواند‬ ‫برود مکه و چند س��ال بعد‪ ،‬از بس حسرت حج رفتن داشته‪،‬‬ ‫م ی گویند این اخری ها که سرطان ریه اش در ‪ 85‬سالگی عود‬ ‫کرده بوده‪ ،‬هر وقت اخبار عکس کعبه را م ی دیده چشمانش‬ ‫پر از اشک م ی شده و دیگر رسما گریه م ی کرده؛ خدا رحمتش‬ ‫کند‪ .‬اما وقتی مرد من ‪ 12‬سالم بود‪ ،‬روی سنگ قبرش درشت‬ ‫نوشتند‪« :‬حاجی روستایی» فرزند عباس‪ .‬سال ها بعد وقتی‬ ‫یک روز در سکوت روس��تای زادگاه پدری سری به اهل قبور‬ ‫دهاتمان زدم وقتی زل زده بودم به قب��ر باباحاجی‪ ،‬با خودم‬ ‫م ی گفتم که این اس��م حاجی خوب نشس��ته اس��ت روی‬ ‫قبرشان‪ .‬با اینکه مکه نرفته و حج‪ ،‬اما از همان روز اول حاجی‬ ‫بوده؛ باباحاجی‪ ،‬اسم و رسمش به هم م ی ایند‪.‬‬ ‫همان روز اما ش��یطنتم گل کرد و س��ری زدم به بقیه‬ ‫فامیل‪ ،‬ارمیده در قبرستان عل ی اکبر ده‪ .‬اولی بابا بزرگ همین‬ ‫باباحاج ی ام‪ .‬خانی بوده به نام «نجیب خان»‪ .‬م ی گویند یلی‬ ‫بوده و بسیار بخشنده‪ .‬همسایه اش‪ ،‬پسرش عباس بود؛ بابا‬ ‫بزرگ مادری ما‪ .‬به طایفه پدری هم سری زدم‪ .‬قبر بابا بزرگ‬ ‫خودم‪ ،‬میرزا علی بغل دس��ت ی اش پدرش بابا شاه علی بود‪.‬‬ ‫بابا شاه علی ایش��ان بس��یار ادم مایه داری بوده و م ی گویند‬ ‫با پس��رش میرزا علی رابطه خوبی نداش��ته‪ .‬پدر ایشان اما‬ ‫سلطان طایفه پدری هستند‪ .‬معروف بودند به «بابا ملک» به‬ ‫نوعی حضرت ایشان از اقطاب صوفیه و نزد اهالی از تبرک و‬ ‫گفتارها‬ ‫‪19‬‬ ‫یک گام تا توافق‬ ‫گزارش ها‬ ‫در این صفحات ت�لاش کرده ایم تا تحوالت مه��م خبری هفته را‬ ‫پوش��ش دهیم‪ .‬مذاکرات هس��ته ای‪ ،‬ماجرای اسیدپاش��ی در اصفهان‪،‬‬ ‫معرفی گزینه جدید ب��رای وزارت علوم و تحرکات جدید حامیان محمود‬ ‫احمدی نژاد از مواردی است که در شماره این هفته انها را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫سیا‬ ‫س‬ ‫ت‬ ‫ریاستجمهوری‪ :‬اسیدپاشی ها‬ ‫ربطی به امر به معروف ندارد‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪20‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫چه کسی اسید می پاشد؟‬ ‫ماجرا از انتش��ار این خبر اغاز شد‪« :‬ش��ب گذشته در‬ ‫خیابان مهرداد اصفهان به یک خانم جوان اسیدپاشی شد»‪.‬‬ ‫شاید ماه ها بود که خبرهای اسیدپاشی در اصفهان جسته و‬ ‫گریخته منتشر م ی شد اما یا بنا به مصالحی و یا به دلیل انکه‬ ‫این اتفاق ناگوار هنوز سریالی نشده بود‪ ،‬خیلی بازتاب نیافت‪.‬‬ ‫اما از روز ‪ 24‬مهرماه جاری که ایس��نا این خبر را منتشر و در‬ ‫روزهای بعد پیگیری کرد‪ ،‬این روی��داد به یک موضوع مهم‬ ‫خبری و اجتماعی تبدیل شد‪.‬‬ ‫خبر م ی گفت که به گفته شاهدان عینی و کسبه این‬ ‫خیابان در اصفهان‪ ،‬زن جوان در حالی که سوار بر خودروی‬ ‫سمند خود بود توسط مهاجمان ناش��ناس موتورسوار مورد‬ ‫اسیدپاش��ی قرار گرفت‪ .‬این حادثه زمانی اتف��اق افتاد که از‬ ‫چندی پیش تاکنون در ش��بکه های اجتماع��ی مطالبی با‬ ‫محتوای اسیدپاش��ی به زنان ب ی حجاب در اصفهان منتشر‬ ‫م ی ش��د از این رو جو خاصی پی رامون این موضوع ش��کل‬ ‫گرفت اما تاکنون مشخص نیست که ایا حادثه های اخیر با‬ ‫این مطالب ارتباطی داشته است یا خیر؟‬ ‫جانش��ین فرماندهی انتظام ی اس��تان اصفهان نیز با‬ ‫تایید این خبر گفت‪« :‬پلیس اصفه��ان در حال برنامه ریزی‬ ‫ب رای شناسایی متهمان است‪ .‬او در عین حال از علل وقوع‬ ‫این حادثه اظهار ب ی اطالعی کرد‪.‬‬ ‫هم چنین فضل اهلل کفیل‪ ،‬فرماندار اصفهان در پاسخ به‬ ‫این پرسش که گفته م ی شود این چندمین مورد از اسیدپاشی‬ ‫روی زن��ان در اصفهان در روزهای اخیر اس��ت‪ ،‬گفت‪« :‬چند‬ ‫مورد اسیدپاش��ی اتفاق نیفتاده بلکه این دومین مورد بوده‬ ‫و هر دو حادثه با فاصله زمانی اتفاق افتاده و پلیس در حال‬ ‫بررسی این موارد است‪ .‬این اتفاق تنها در فاصله چند روز به‬ ‫چهار مورد تایید شده رسید و بعد هم بحث شش مورد پیش‬ ‫امد و تایید شد‪».‬‬ ‫اسیدپاش��ی ها با هر منظوری انجام ش��د‪ ،‬تاثیر خود‬ ‫را بر امنیت عمومی گذاش��ت‪ .‬پاییز ‪ 93‬در حالی با سرمای‬ ‫زود هنگام در اصفهان اغاز ش��د که زنان این شهر با صدای‬ ‫شهر ترس را تجربه‬ ‫عبور هر موتورسواری از پیاده روهای این ‬ ‫و شایعات هر روز سایه امنیت را در نصف جهان کمرنگ تر‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫این وضعیت فضا را ب رای شایع ه ها به شدت مستعد کرد‬ ‫و دیری نگذشت که فضای شبکه های اجتماعی از اسیدپاشی‬ ‫در می دان توحید ته ران خبر داد‪ .‬اما پلیس اگاهی ته ران بزرگ‬ ‫بالفاصله ش��ایعه اسیدپاش��ی به روی زنان در پایتخت را از‬ ‫اساس تکذیب و اعالم کرد‪« :‬حتی یک مورد اسیدپاشی هم‬ ‫در روزهای اخیر در پایتخت رخ نداده است‪».‬‬ ‫ های هالیوودی‬ ‫این مرکز با تشبیه این شایعات به فیلم ‬ ‫و تخیلی اعالم کرد‪« :‬شهروندان تنها ب رای دریافت اخبار به‬ ‫منابع رس��می مراجعه کنند و مطمئن باش��ند که پلیس در‬ ‫صورت بروز هرگونه حادثه ای ان را اطالع رسانی خواهد کرد‪،‬‬ ‫بناب راین تاکید م ی ش��ود که چنین پیام هایی در شبکه های‬ ‫مجازی از اس��اس کذب اس��ت و عامالن و س��ازندگان این‬ ‫شایعات نیز مطمئن باشند که پلیس با انان برخورد خواهد‬ ‫کرد‪».‬‬ ‫نخستین واکنش قضایی‬ ‫در همین فضای ملتهب و تش��نه اطالعات‪ ،‬دادستان‬ ‫عمومی و انقالب اصفهان نخستین مقام قضایی بود که به‬ ‫موضوع اسیدپاش ی های اخیر در این شهر واکنش نشان داد‪.‬‬ ‫حسن رحیمی از اینکه برخی رسانه ها م ی گویند اسیدپاشان‬ ‫اصفهانی به صورت باندی و گروهی عم��ل کرده اند‪ ،‬انتقاد‬ ‫کرد و گفت‪« :‬متاس��فانه اتفاقاتی در خصوص اسیدپاش��ی‬ ‫در استان رخ داده اس��ت و وظیفه قانونی و ش��رعی دادسرا‬ ‫تعقیب جدی مجرم و کشف جرم و ایجاد امنیت خاطر ب رای‬ ‫شهروندان است‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬صرف نظر از اینکه شهروند زن یا مرد بوده‬ ‫و چه جنسیتی داشته و چه کس��ی بوده است‪ ،‬نگاه دستگاه‬ ‫قضا به این است که حق ش��هروند در جامعه محفوظ باشد‬ ‫و امنیت را ب رای اعضای جامعه برقرار کنیم‪ .‬دس��تگاه قضا‬ ‫خود را ملزم ب��ه ایجاد امنیت ب رای م��ردم در جامعه م ی داند‬ ‫تا همه ش��هروندان بتوانند با ارامش و ب��دون دغدغه خاطر‬ ‫روحانی‪:‬همینحاالهممی توانیم‬ ‫توافقنهاییراامضاکنیم‬ ‫اخرین خبرها از‬ ‫پرونده هسته ای ایران‬ ‫زندگی کنند‪».‬‬ ‫دادستان اصفهان خاطرنش��ان کرد‪« :‬دادس��را بعد از‬ ‫این اتفاق به صورت ج��دی ورود پیدا کرده و س��تادی ب رای‬ ‫رسیدگی به این موضوع تشکیل شده است‪ .‬شخصا مسئول‬ ‫رس��یدگی به این پرونده هس��تم و امیدواریم ک��ه به نتایج‬ ‫مطلوبی دست یابیم‪ ».‬وی در پایان از ذکر امار در این زمینه‬ ‫خودداری کرد و گفت‪« :‬امار همان تعدادی اس��ت که قبال‬ ‫اعالم شده بود‪».‬‬ ‫با مواد اسیدی و قربانی چه کنیم؟‬ ‫در این روزها‪ ،‬به ویژه فضای سایت های خبری پر شده‬ ‫است از مطالبی درباره اسیدپاشی‪ .‬در این میان برخی انقدر‬ ‫نگران و موقعی ت سنج شدند که نوشتند‪ :‬به هر روی این حادثه‬ ‫تلخ و شکننده روی داده است اما در حاشیه این تلخ ی ها باید‬ ‫به مردم نیز اگاهی درباره تاثیر مواد اسیدی و نحوه مقابله با‬ ‫ان داد‪« :‬مواد شیمیایی ممکن است اسیدی یا قلیایی باشند‪.‬‬ ‫سوختگی با این مواد م ی تواند از نوع شدیدترین سوختگ ی ها‬ ‫باشد که تا عمق زیادی در بدن نفوذ م ی کند‪ .‬پس از تماس‬ ‫با چنین موادی لباس های الوده را دراورید و بالفاصله محل‬ ‫سوختگی را با اب زیاد حداقل به مدت ‪ 20‬دقیقه شست شو‬ ‫دهید‪ .‬ب رای خنثی کردن ماده ش��یمیایی از ماده شیمیایی‬ ‫دیگری استفاده نکنید و محل اسی ب دیده را صرفا با اب زیاد‬ ‫شس ت وشو دهید‪».‬‬ ‫تایید و تکذیب امام جمعه و مسئوالن قوه قضائیه‬ ‫جایگزین سوم‬ ‫کابینهخیالی‬ ‫ایامجلسبهنیلیاحمدابادی‬ ‫رای م ی دهد؟‬ ‫یکیازنزدیکاناحمدینژادفهرست‬ ‫کابینهدولتدوازدهمرامنتشرکردهاست‬ ‫انها دستگیر شوند و با فوریت به این پرونده رسیدگی شود‪».‬‬ ‫سخنگوی قوه قضائیه ادامه داد‪« :‬خانم جوانی که مورد‬ ‫اسیدپاش��ی قرار م ی گیرد باید تا اخر عمر دچار رنج و عذاب‬ ‫شود‪ ،‬چون شکل ظاهری خود را از دست م ی دهد و هزینه های‬ ‫درمانی فراوانی را باید بپردازد‪ .‬درس��ت اس��ت که متهمان‬ ‫اسیدپاش��ی را م ی توان قصاص کرد‪ ،‬اما ب��ه نظرم باید یک‬ ‫مجازات بازدارنده در مورد این موضوع وجود داشته باشد‪».‬‬ ‫وی ادامه داد‪« :‬ریاست دادگستری استان مراجع ذیربط‬ ‫را ب رای پاس��خگویی در این موضوع خواس��ته و دادس��تان‬ ‫اصفهان نیز به این موضوع ورود پی دا کرده است‪ ».‬سخنگوی‬ ‫قوه قضائیه افزود‪« :‬اطالعاتی که در برخی از سایت ها امده‬ ‫مبن ی بر اینکه این اقدام ب رای برخورد با بدحجابی اس��ت‪ ،‬به‬ ‫هی چ وجه تایید نشده است‪» .‬‬ ‫واکنش کیهان و جمهوری اسالمی‬ ‫واکنش سردار نقدی‬ ‫رئیس س��ازمان بس��یج مس��تضعفین هم از وزارت‬ ‫اطالعات و نیروی انتظام ی خواس��ت که با سرعت عوامل‬ ‫جنایت فجیع اسیدپاشی در اصفهان را که به احتمال قوی‬ ‫مرتبط با سروی س های اطالعاتی غ ربی هستند دستگیر کنند‬ ‫و با حکم قضایی‪ ،‬حد اقل‪ ،‬قصاص کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫روزنام��ه کیهان نیز با تش��ریح ماجرا‪ ،‬به تفس��یر این‬ ‫پرداخ��ت که واقع��ا ماجرای اسیدپاش��ی چه ب��ود و چرا در‬ ‫کوتاه زمانی با این حجم وس��یع و با این ش��ایعات گسترده‬ ‫در جامعه منتشر ش��د و ارامش روانی جامعه را مختل کرد؟!‬ ‫نویس��نده این روزنامه تاکید ک��رد‪« :‬در ای��ن هیاهو اصل‬ ‫موضوع‪ ،‬یعنی اس��ی ب دیدن چند انس��ان ب ی گناه‪ ،‬عمال به‬ ‫بوته فراموشی س��پرده و موضوع تازه ای پی ش کشیده شد‪.‬‬ ‫موضوعی که اشکارا حکایت از یک سناریو داشت! سناریوی‬ ‫پیوند عامالن حادثه اسیدپاشی با حامیان حجاب و عفاف‬ ‫در جامعه! این س��ناریو انقدر ب رای بانیان ان مهم و ارزشمند‬ ‫بود که نه تنها س�لامت قربانیان حادثه را فراموش کردند‪،‬‬ ‫بلکه حاضر شدند ب رای ان ابروی انها را هم به بدترین شکل‬ ‫ممکن مخدوش کنند و انها را انسان هایی الابالی و ب ی قید‬ ‫نس��بت به حجاب و مقدس��ات نش��ان دهند! اولین بار این‬ ‫‪ ،BBC‬بنگاه خبری روباه پیر اس��تعمار بود که دو کلیدواژه‬ ‫اسیدپاشی و حجاب را در کنار یکدیگر قرار داد و کوشید این‬ ‫موضوع را به هزار دروغ و نیرنگ در ذهن مخاطب جا بیندازد‬ ‫که اسیدپاشی کار کسانی اس��ت که قرار بود ب رای حجاب‬ ‫و عفاف‪ ،‬امر به مع��روف و نهی از منکر انج��ام دهند! انها‬ ‫به مصاحبه و سخنان قبلی مسئوالن انصار حزب اهلل ته ران‬ ‫اس��تناد م ی کردند که گفته بودند قصد داری��م در «ته ران»‬ ‫گشت موتورس��وار به راه بیندازیم‪ .‬گش��ت هایی که حسب‬ ‫گفته مسئوالن شان‪ ،‬صرفا به بحث تذکر لسانی م ی پرداختند‬ ‫نه بیشتر‪ .‬با انکه همان تذکر لس��انی و حرکت گشت های‬ ‫موتورسوار هم هرگز رخ نداد و مسئوالن انصار صراحتا اعالم‬ ‫کردند از این کار منصرف شده اند‪ BBC .‬ترجیح داد چشمش‬ ‫را به این حقیقت اشکار و اعالم شده ببندد و با دروغ پردازی‬ ‫و داستان س��رایی‪ ،‬س��ناریوی خود را پیش ببرد‪ .‬سناریویی‬ ‫که حتی یک گزاره ب رای اثبات صحت و درس��تی ان وجود‬ ‫نداشت‪ ،‬همزمان با ‪ ،BBC‬دیگر رسانه های ان سوی مرزها‬ ‫هم موج رسانه ای را دامن زدند و به سهم خود کوشیدند ای ران‬ ‫را ناامن و اشوب زد ه ترسیم کنند! انها که فراموش کرده بودند‬ ‫چند روز قبل خبرنگار گاردین در ای��ران از امنیت عجیب و‬ ‫ارامش دلنشین کشورمان گزارش کرده بود‪ ،‬ان هم در بین‬ ‫کشورهای همسایه که هر یک به نوعی دستخوش ناامنی و‬ ‫بلوا و اشوب هستند‪».‬‬ ‫با این حال‪ ،‬کیهان با اتهام زنی به رس��انه های داخلی‬ ‫در پیروی از ب ی ب ی س��ی و نی��ز توصی ه هایی ب��ه نهادهای‬ ‫امنیتی ب��رای حاکم س��اختن امنیت عموم��ی و روانی‪ ،‬به‬ ‫این موضوع هم اش��اره کرد‪« :‬دو ماه پیش ک��ه یک زن در‬ ‫کرمانشاه هشت زن و مرد را در ایستگاه اتوبوس مورد حمله‬ ‫اسیدپاشی قرار داد و همه را روانه بیمارستان کرد‪ ،‬صرفنظر‬ ‫از سکوت مرگبار زنجیره های پرهیاهوی امروز در ان حادثه‬ ‫تلخ‪ ،‬اگر قوه قضائیه حکم ش��دید و قاطعی درباره عامل ان‬ ‫حادثه (و حوادث مش��ابه ان) داده بود‪ ،‬امروز شاهد این رخداد‬ ‫تازه و موج س��واری ضد انقالب نبودیم‪ ».‬اما واکنش روزنامه‬ ‫جمهوری اسالمی متفاوت بود‪ .‬این روزنامه نوشت‪« :‬بعضی‬ ‫ل ترویج فرهنگ خودس��ری‬ ‫زبان ه��ا و قلم ها همواره در حا ‬ ‫هستند‪ .‬قضاوت های خودسرانه درباره موضوعات مختلف‬ ‫و صادر کردن احکام مرگ و زندان و ش�لاق و تکفیر و ارتداد‬ ‫ب رای این و ان توسط افرادی که نه در منصب قضا هستند و نه‬ ‫مسئولیتی درباره موضوعاتی که درباره انها سخن م ی گویند و‬ ‫م ی نویسند برعهده دارند‪ ،‬بسیار خط رناک است‪.‬‬ ‫‪...‬اسیدپاش��ی‪ ،‬در ‪ 35‬س��ال قبل یعنی در سال های‬ ‫اول بعد از پیروزی انقالب اس�لامی به عنوان یک ابزار ب رای‬ ‫وادار ساختن مخالفین به عقب نش��ینی توسط منافقین به‬ ‫کار گرفته ش��د‪ .‬حتی در چند مورد‪ ،‬اف��راد منافق با مراجعه‬ ‫به دبیرس��تان های دخترانه‪ ،‬هنگام خارج شدن دخترانی که‬ ‫حاضر نم ی شدند افکار انحرافی انها را بپذیرند به انها اسید‬ ‫م ی پاشیدند تا دیگران را بترسانند و به تسلیم شدن در ب رابر‬ ‫خواسته های سازمانی خود وادارشان کنند‪ .‬این روش زشت‬ ‫با سرکوب ش��دن منافقین‪ ،‬متروک ش��د ولی به عنوان یک‬ ‫می راث شوم از این گروهک انحرافی به کسانی رسید که از‬ ‫اسالم ب ی خب رند و به قانون و دستگاه قضائی اعتنایی ندارند‪.‬‬ ‫‪ ...‬بعد از ‪ 36‬س��ال حاکمیت نظام جمهوری اسالمی‪،‬‬ ‫متاسفانه هنوز فرهنگ قانون پذیری نهادینه نشده و به جای‬ ‫ان ‪ ،‬قانون گریزی در حال رشد است! این فرهنگ غلط را باید‬ ‫می راث شوم ان دسته از مسئوالن دانست که به رغم وظیفه‬ ‫ذاتی خود در مس��ئولی ت هایی که بودند‪ ،‬حاضر نش��دند در‬ ‫ب رابر قانون تمکین کنند و قانون گریزی را در جامعه نهادینه‬ ‫کرده اند‪ .‬در دولت های نهم و دهم متاسفانه این روش زشت‬ ‫به اوج خود رسید و قانون گریزی توسط باالترین مقام اجرایی‬ ‫کشور اشکارا ترویج شد که بداموزی های زیادی ب رای جامعه‬ ‫داشت‪ .‬اکنون زمان ان است که تمام مسئوالن با عمل و زبان‬ ‫به ترویج قانون گرایی همت کنند تا اثار ش��وم قانون گریزی‬ ‫از جامعه رخت بربندد‪ .‬این غیرمس��ئوالنه سخن گفتن ها و‬ ‫غیرکارشناسانه نوش��تن ها‪ ،‬عده ای را به اقدامات خودسرانه‬ ‫تش��ویق م ی کند و انها را به می��راث داران منافقین تبدیل‬ ‫م ی نماید‪ .‬ش��اید این افراد‪ ،‬ذاتا اهل اقدامات خالف نباشند‬ ‫ولی ان اظهارنظرها‪ ،‬ان سخنان و ان نوشته ها انها را به این‬ ‫راه انحرافی م ی کش��اند زی را احساس وظیفه دینی م ی کنند‬ ‫که مرتکب چنین اقداماتی بش��وند درحالی که دین از این‬ ‫قبیل امور مب را و حتی بی زار است‪ .‬به صاحبان این زبان ها و‬ ‫قلم ها باید تذکر داده شود این روش غلط و خطرناک را کنار‬ ‫بگذارند تا انچه م ی گویند و م ی نویسند در چارچوب قانون و‬ ‫شریعت باشد و با پیش افتادن از صاحب شریعت‪ ،‬به دایه های‬ ‫دلسوزتر از مادر تبدیل نشوند و جامعه را به رفتارهای افراطی‬ ‫و انحرافی مبتال نکنند‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫درحال ی که فضا داشت به س��مت نشانه گرفتن برخی‬ ‫مبانی اعتقادی در این زمینه م ی رف��ت‪ ،‬نماینده ول ی فقیه و‬ ‫امام جمعه اصفهان جنایت اسیدپاشی در اصفهان را محکوم‬ ‫کرد و گفت‪« :‬هر گناهی چه بی حجابی و چه گناهان دیگر‬ ‫باید مجازات ان در چارچوب قانون باشد‪».‬‬ ‫ایت اهلل سی د یوسف طباطبای ی نژاد با بیان اینکه هیچ‬ ‫انسان عاقلی جنایت اسیدپاشی را تایید نم ی کند‪ ،‬اظهار کرد‪:‬‬ ‫«مجازات هر گناهی باید در چارچوب قانون باشد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬در عین ح��ال نم ی توان ب��ه هیچ فرد یا‬ ‫گروهی بدون اثب��ات اتهام زد زی را این امر نیز خالف ش��رع‬ ‫است‪ ».‬معاون فرهنگی قوه قضاییه هم گفت که اسیدپاشی‬ ‫شرعا حرام و قانونا ممنوع است‪ .‬حجت االسالم و المسلمین‬ ‫صادقی در نشس��تی خب��ری در پاس��خ به س��والی درباره‬ ‫اسیدپاش ی های اخیر در اصفهان و اینکه گفته م ی شود این‬ ‫امر به بهانه امر به معروف و نهی از منکر انجام م ی ش��ود‪،‬‬ ‫اظهار کرد‪« :‬هیچ امری ب رای امر به معروف و نهی از منکر از‬ ‫اسیدپاشی استفاده نم ی کند‪ .‬اسیدپاشی شرعا حرام و قانونا‬ ‫ممنوع اس��ت‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬اصحاب رسانه این موضوع‬ ‫را با امر به معروف و نهی از منکر پیون��د نزنند؛ چرا که خود‬ ‫اسیدپاشی منکر است‪».‬‬ ‫سخنگوی قوه قضائیه هم اسیدپاش��ی های اخیر در‬ ‫اصفهان را اقدامی ناجوانمردانه‪ ،‬جنایتکارانه و خشن عنوان‬ ‫کرد و گفت‪« :‬عامالن این امر باید شناس��ایی شده و تحت‬ ‫تعقیب قرار بگی رند و به اشد مجازات برسند‪».‬‬ ‫حجت االسالم و المس��لمین غالمحسین محسنی‬ ‫اژه ای در نشستی با خب رنگاران با بیان این مطلب اظهار کرد‪:‬‬ ‫«باید همه دست اندرکاران نس��بت به اسیدپاش ی های اخیر‬ ‫در اصفهان اقدام��ات جدی انجام دهند ت��ا بتوانند عامالن‬ ‫ان را شناس��ایی کنند‪ ».‬وی افزود‪« :‬ما مرتکبین این امر را‬ ‫تحت تعقیب ق��رار م ی دهیم و امیدواریم ک��ه هرچه زودتر‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪21‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫محمد رضا نقدی در یک سخنرانی راه اندازی و هدایت‬ ‫گروه هایی ب��ا عملیات خش��ونت بار و نس��بت دادن ان به‬ ‫مس��لمین را از جمله عکس العمل های جنایتکارانه امریکا‬ ‫و رژیم صهیونیستی دانس��ت و افزود‪« :‬راه اندازی گروه های‬ ‫تروریس��تی و بمب گذار و نس��بت دادن ان به مس��لمانان‬ ‫اهل سنت‪ ،‬تحریک روحانی نماهای ش��یع ه نما به توهین‬ ‫به اهل سنت و ترغیب به انتقام گیری از اهل سنت به جای‬ ‫تکفیری ها و تشویق به‬ ‫قمه زنی و راه اندازی جریان جنایت کاری مانند القاعده‬ ‫و داعش نمونه هایی ب رای خشن‬ ‫جلوه دادن مسلمانان است‪».‬‬ ‫نقدی اضافه کرد‪« :‬امروز هم م ی بینیم وقتی یک عمل‬ ‫جنایت کارانه انجام م ی گیرد و اسید م ی پاشند به صورت زنان‬ ‫مظلوم‪ ،‬فورا شبکه رس��انه ای بیگانه وارد عمل م ی شود و با‬ ‫تیترهای مشابه س��عی م ی کنند این اسید پاشی را به امر به‬ ‫معروف و نهی ازمنکر ربط بدهند‪ ».‬وی ادامه داد‪« :‬اوال کدام‬ ‫مسلمانی اس��ت که نداند این کار جنایت است و به خودش‬ ‫اجازه دهد چنین عمل فجیعی را انج��ام دهد؟ ثانیا اگر این‬ ‫عمل زش��ت کار یک ادم متحجر با کج فهم��ی از مذهب‬ ‫است‪ ،‬پس چرا زنان هرزه خیابانی با ارایش های انچنانی را‬ ‫رها کرده است و زنانی را که حجاب نسبتا موجهی داشته اند‬ ‫را هدف قرار داده است؟ چرا این کار همزمان با طرح قانون امر‬ ‫به معروف و نهی از منکر در مجلس شورای اسالمی انجام‬ ‫شده است؟ چرا این کار در استانه محرم و هفته امر به معروف‬ ‫و نهی ازمنکر انجام شده است؟»‬ ‫وی با بیان اینکه با این جو سازی رسانه ای دشمنان چند‬ ‫هدف را دنبال م ی کنند‪ ،‬تصریح کرد‪« :‬انها م ی خواهند امر به‬ ‫معروف و نهی از منکر را خشن و غی ر قابل قبول جلوه دهند‬ ‫و مردم را از این واجب الهی منصرف کنند‪ ،‬نمایندگان مردم‬ ‫در مجلس را در تصویب قانون امر به معروف و نهی از منکر‬ ‫متزلزل کنند‪،‬چهره نیروهای ارزش��ی و انقالبی را مخدوش‬ ‫و ب رای غ��رب زدگان و بیبند و بارها مظل��وم نمایی کنند و‬ ‫اعتبار اجتماعی درست کنند و با خشن جلوه دادن نیروهای‬ ‫حزب اهلل زمینه را ب رای بازگشت تجدیدنظرطلبان به عرصه‬ ‫سیاسی و انتخابات فراهم کنند‪».‬‬ ‫رئیس سازمان بسیج مستضعفین همچنین اظهار کرد‪:‬‬ ‫«از وزارت اطالعات و نیروی انتظامی م ی خواهیم با سرعت‬ ‫عوامل این جنایت فجی��ع را که به احتمال ق��وی مرتبط با‬ ‫سروی س های اطالعاتی غ ربی هستند دستگیر کنند و با حکم‬ ‫قضایی‪ ،‬حداقل‪ ،‬قصاص و مقابله به مثل شوند‪ .‬هرچند با این‬ ‫فضای نا امنی که ایجاد کرده اند چه بس��ا مفس د ف ی االرض‬ ‫تلقی ش��وند‪ .‬حتی اگر اس��ی ب دیدگان هم عامل جنایت را‬ ‫بخشیدند‪ ،‬دستگاه قضایی از حقوق و امنیت عمومی نباید‬ ‫بگذرد و قصاص حداقل انتظار است‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪22‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫واکنش های سینماگران‬ ‫اصغر فرهادی که خود یک اصفهانی است‪ ،‬به همراه‬ ‫زن��ان کارگردان و بازیگ��ری چون‪« :‬تهمین��ه میالنی‪ ،‬هما‬ ‫روستا‪ ،‬لیلی رشیدی نیوش��ا ضیغم ی از جمله سینماگرانی‬ ‫بودند که به موضوع واکنش نشان دادند‪ .‬انسیه شاه حسینی‬ ‫– کارگردان – نیز اتفاقات اخیر در اصفهان و اسیدپاشی بر‬ ‫صورت دختران را بسیار کثی ف عنوان کرد و گفت ‪« :‬کسانی‬ ‫ن کارها را م ی کنند‪ ،‬ناجوانمردانه ترین اقدامات را انجام‬ ‫که ای ‬ ‫م ی دهند تا به چهره زیبای اس�لام اسیب بزنند‪ ».‬او اتفاقات‬ ‫اخیر در اصفهان را بسیار وحشتناک عنوان کرد و گفت‪«:‬حتی‬ ‫م ی بینیم در اس�لام خودکش��ی حرام اعالم شده و حضرت‬ ‫عل ی (ع) با منع این حرکت یکی از دالیل ان را اسلحه کشیدن‬ ‫بر کسی دانستند که هیچ قدرت دفاعی در مقابل خود ندارد‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬اسیدپاشی هم همین اتفاق است و ب رای ادم هایی‬ ‫اتفاق م ی افتد که هی چ قدرت دفاعی از خود ندارند و به اعتقاد‬ ‫من از هر جرم ی سنگی ن تر‪ ،‬کثی ف تر و شنی ع تر است‪ .‬از نظر‬ ‫معاونحقوقیرئی س جمهورهممعتقداست‪:‬‬ ‫«اسیدپاش ی ها اخیر در اصفهان ربطی به طرح امر‬ ‫به معروف و نهی از منکر ندارد‪».‬‬ ‫فرماندهپلیسم ی گویدجس ت وج و ها ب راییافتن‬ ‫عامل جنایت ادامه دارد‬ ‫دینی هم این کار حرام اس��ت و این اش��خاص باید به اشد‬ ‫مجازات برسند‪ .‬متاسفانه داعش تحت لوای اسالم به چهره‬ ‫زیبای اسالم پنجول م ی کشد و این افراد نیز با این کارشان‬ ‫مفاهیم ارزشمند را زیر سوال م ی ب رند‪».‬‬ ‫وی اتفاقات اخیر را ساماندهی ش��ده دانست و گفت‪:‬‬ ‫«قطعا چنین اتفاقاتی به چهره زیبای اسالم اسیب م ی زند‬ ‫و من این اقدامات را در ادامه کودک کش��ی در غزه و کشتار‬ ‫ب ی رحمانه داعش م ی دانم‪».‬‬ ‫چالش های حقوقی‬ ‫پرونده های اسیدپاش��ی را م ی توان از حس��اس ترین‬ ‫پرونده های قضایی محس��وب کرد که بازتاب گس��ترده ای‬ ‫در جامعه دارند‪ .‬برخی از صاحب نظ ران حقوقی معتقدند که‬ ‫ب رای رسیدگی به این پرونده ها با خالء قانونی مواجه هستیم‬ ‫و بر لزوم بازنگری در قوانین مربوط به اسیدپاشی تاکید دارند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر برخی بر این عقیده اند که قانون نحوه برخورد‬ ‫با این جرم را ب ی پاس��خ نگذاش��ته و در عین ح��ال بر جنبه‬ ‫بازدارندگی مجازات تاکید م ی کنند‪.‬‬ ‫در این میان هستند کارشناس��انی که محدودیت در‬ ‫خرید و فروش اسید را به عنوان وسیله ارتکاب جرم پیشنهاد‬ ‫م ی دهند و بر این نکته تاکید م ی کنند که اسید نباید ب هراحتی‬ ‫در اختیار مردم قرار گیرد‪ .‬در نقطه مقابل چنین مطرح م ی شود‬ ‫که ایا ما به دلیل اینکه توانایی حل یک مشکل را در جامعه‬ ‫نداریم باید از خرید و فروش کاالیی جلوگیری کنیم‪ .‬به عبارتی‬ ‫وسایل ارتکاب جرم دلیل وقوع پدیده مجرمانه نیست و اگر‬ ‫فرد با اسید نتواند مرتکب جرم شود با وسیله دیگری این کار‬ ‫را انجام م ی دهد‪.‬‬ ‫گویا س��ابقه تقنینی در مورد جرم «اسیدپاش��ی» در‬ ‫کش��ور به اس��فند س��ال ‪ 1337‬که الیحه ای تحت عنوان‬ ‫«الیحه قانونی مربوط به مجازات پاش��یدن اس��ید» که در‬ ‫مجلس به تصویب رسید‪ ،‬بازم ی گردد‪ .‬در مجموع در قوانین‬ ‫قصاص‪ ،‬حبس و دیه ب رای این جرم پی ش بینی ش��ده است‪.‬‬ ‫باید توجه داش��ت که مجازات قصاص در مورد نقص عضو‬ ‫حاصل از پاشیدن اس��ید به وجود م ی اید و باتوجه به اینکه‬ ‫اجرای قصاص در اینگونه موارد غالبا با اش��کاالت پزشکی‬ ‫روبه روست و مطرح م ی ش��ود که وقتی اسیدپاشی م ی شود‬ ‫نم ی توان به همان نس��بت و درصد اسیدپاش��ی را در مورد‬ ‫اعضای بدن مجرم انجام داد‪ ،‬عمال امکان قصاص عضو هم‬ ‫وجود ندارد‪ .‬ضعف قانون‪ ،‬اجرای نادرست قوانین و‪ ...‬مشکل‬ ‫کجاس��ت؟ البته نباید از نظر دور داشت که اسیدپاشی یک‬ ‫نوع انتقام تلقی م ی ش��ود و مجرم در زم��ان ارتکاب جرم به‬ ‫مجازات فکر نم ی کند‪.‬‬ ‫با این حال‪ ،‬سخنگوی کمیس��یون قضایی و حقوقی‬ ‫مجلس شورای اسالمی با بیان اینکه قانون در مورد مجازات‬ ‫اسیدپاشی جامع و مانع اس��ت‪ ،‬م ی گوید که خالء قانونی در‬ ‫این زمینه وجود ندارد‪.‬‬ ‫میرهادی قره سید درباره اینکه بعضا گذشت قربانیان‬ ‫اسیدپاشی از قصاص موجب شده این جرم بازدارندگی خود‬ ‫را از دست دهد‪ ،‬گفته است‪« :‬نباید حق افراد را ب رای بخشش‬ ‫و عفو نادیده بگیریم‪ .‬به هر حال این حق اولیای دم است و‬ ‫همه باید افراد را نسبت به عفو و بخشش ترغیب کنیم‪ .‬اینکه‬ ‫اقدامات ما مانع اسیدپاشی م ی ش��ود یا نه‪ ،‬اقدامات کنترلی‬ ‫و فرهنگ س��ازی و پیدا کردن ریش��ه های این اتفاق است‪.‬‬ ‫م ی توان با ریش��ه یابی و اسی ب شناسی موضوع اسیدپاشی‬ ‫چنانچه خالئی در اجرای قانون و نظارت بر حس��ن اجرای‬ ‫قوانین وجود داشته باشد ان را برطرف کرد‪».‬‬ ‫سخنگوی کمیس��یون قضایی و حقوقی مجلس با‬ ‫تاکید بر اینکه در حوزه قان��ون و قانون گذاری ب رای مجازات‬ ‫اسیدپاشی مشکلی وجود ندارد‪ ،‬گفته است‪« :‬در موارد مشابه‬ ‫احکام مجازات افرادی که اقدام به اسیدپاشی کردند اجرا شده‬ ‫اما احتماال تبیین و اطالع رسانی نشده است‪».‬‬ ‫واکنش دولت و شخص روحانی‬ ‫مع��اون حقوق��ی رئی س جمه��ور هم معتقد اس��ت‪:‬‬ ‫«اسیدپاش ی ها اخیر در اصفهان ربطی به طرح امر به معروف‬ ‫و نهی از منکر ندارد‪».‬‬ ‫نزاده درحالی که به نظر م ی رس��ید موضع‬ ‫الهام امی�� ‬ ‫دولت در روزهای اول مواجهه با موضوع بر محور سکوت بود‪،‬‬ ‫درباره واکنش دولت به اسیدپاش ی ها در اصفهان اظهار کرد‪:‬‬ ‫«وزارت کشور گزارشی در کابینه ارائه کرد که اسیدپاش ی ها‬ ‫ربطی به طرح امر به معروف و نهی از منکر ندارد و جرائم ی ‬ ‫که اتفاق افتاده مربوط به اسیدپاش��ی ها‪ ،‬مرب��وط به روابط‬ ‫شخصی بوده است‪ ».‬شخص رئی س جمهور نیز در سفر خود‬ ‫به استان زنجان‪ ،‬هرچند غیرمستقیم‪ ،‬درباره موضوع تاکید‬ ‫کرد‪ « :‬امر به معروف و نه��ی از منکر اختصاص به هیچ فرد‬ ‫و جناح و دسته ای ندارد و هیچ کس نم ی تواند بگوید من امر‬ ‫به معروف و ناهی از منکرم و دسته و جناح دیگر را به عنوان‬ ‫عمل کننده به منکر متهم نماید‪».‬‬ ‫حس��ن روحانی با بی��ان اینک��ه ‪ 77‬میلی��ون امر به‬ ‫معروف و ناهی از منک��ر داریم‪ ،‬ادام��ه داد‪« :‬امر به معروف‬ ‫و نهی از منکر عملی متقابل اس��ت و من ش��ما را به خیر‬ ‫دعوت م ی کنم و ش��ما بنده را به خیر و صالح و شایستگی‬ ‫دعوت م ی کنید‪ ،‬پ��س مبادا وظیفه امر ب��ه معروف و نهی‬ ‫از منکر که باید وس��یله ارتباط نزدیک تر جامعه به یکدیگر‬ ‫باشد وسیله ای ش��ود ب رای اینکه تفرقه و جدایی در جامعه‬ ‫به وجود اورد‪».‬‬ ‫رئیس دولت تدبیر و امید خاطرنشان کرد‪« :‬مبادا فردا‬ ‫‪ ،‬تحت لوای ش��عار زیبای امر به معروف و نهی از منکر در‬ ‫جامعه ما ناامنی اغاز شود چون اساس معروف‪ ،‬امنیت است‬ ‫و ب رای ب رادری و کرامت انس��انی و احترام به یکدیگر مطرح‬ ‫شده است پس مبادا که منکر را تنها به یک مساله خالصه‬ ‫کنیم و دروغ و تهمت‪ ،‬رشوه خواری و بورسیه تقلبی را منکر‬ ‫نپنداریم‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫سیا‬ ‫ست‬ ‫روحانی‪:‬همینحاالهممی توانیم‬ ‫توافق نهایی را امضا کنیم‬ ‫اخرین خبرها از پرونده هسته ای ایران‬ ‫حنیف غفاری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫شانتاژ خبری رویترز و پاسخ خانم سخنگو‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫انتش��ار خب��ری در خبرگ��زاری رویترز مبن ی ب��ر ارائه‬ ‫پیش��نهاد خاص ایران به اعضای ‪ 5+1‬در خصوص نحوه‬ ‫رفع تحریم ه��ا‪ ،‬از همان ابتدا ش��بهات زی��ادی را در ذهن‬ ‫مخاطب��ان ایجاد کرد‪ .‬رویت��رز در مطلب خود مدعی ش��د‬ ‫که ای ران پیشنهاد س��ازش جدیدی ارائه کرده است‪ .‬بر این‬ ‫اساس در مذاکرات هسته ای طرف های ای رانی گفته اند دیگر‬ ‫خواس��تار رفع کامل تحریم های اقتصادی در مقابل مهار‬ ‫برنامه هسته ای خود نیستند و ابتدا با رفع اخرین تحریم ها‬ ‫و مخربترین انه��ا موافقت م ی کنند‪.‬خبرگزاری انگلیس��ی‬ ‫رویترز در مطلبی به نقل از مقامات ای رانی نوشت‪« :‬ته ران با‬ ‫رفع تحریم های فلج کننده سال ‪ 2012‬امریکا و اروپا در حوزه‬ ‫انرژی و بانکی رضایت خواهد داشت‪».‬‬ ‫رویترز به نقل از ی��ک مقام ای رانی در ادامه نوش��ت‪:‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫ترسیم مختصات نقطه دقیقی که مذاکرات هسته ای‬ ‫در ان قرار دارد‪ ،‬حداقل با استناد به اظهارات و نقل قول های‬ ‫رس��انه ای و رس��می افراد درگیر در این پرونده پرپیچ و خم‬ ‫مش��خص نیس��ت! به عبارت بهتر‪ ،‬ج��دال پارادوکس ها و‬ ‫ابهامات در فضای خارج از محل برگزاری مذاکرات هسته ای‬ ‫به مراتب جدی ت��ر و پررنگ تر از ان چیزی اس��ت که احیانا‬ ‫پش��ت میز مذاکرات م ی گذرد! در چنین ش��رایطی مقامات‬ ‫رس��می و اعضای ارش��د کش��ورهایی که در متن مذاکرات‬ ‫هسته ای قرار دارند از یک س��و نسبت به امضای توافقنامه‬ ‫نهایی تا س��وم اذر ماه اب راز امیدوای کرده و از س��وی دیگر‬ ‫همچنان از کند بودن پیشرفت مذاکرات و عدم حل و فصل‬ ‫مسائل اساسی جهت رسیدن به نقطه توافق خبر م ی دهند‪.‬‬ ‫در این میان مرز میان سه مقوله «تفاهم»‪« ،‬جمع بندی» و‬ ‫«توافق» همچنان نامشخص باق ی مانده است‪ .‬ایا هم اکنون‬ ‫در مرحله «تفاهم اولیه» قرار داری��م؟ در صورت گذار از این‬ ‫مرحله‪ ،‬ایا به مرحله «جمع بندی مش��ترک» رسیده ایم؟ در‬ ‫چه صورتی این جمع بندی مشترک م ی تواند به توافق نهایی‬ ‫منجر شود؟ در غیر این صورت‪ ،‬موانع گذار از «تفاهم اولیه»‬ ‫به «جمع بندی مشترک» به طور دقیق کدامند؟ ایا ماهیت و‬ ‫شاکله این موانع‪ ،‬فنی است یا سیاسی؟‬ ‫در این خصوص م ی توان ده ها س��وال اصلی و فرعی‬ ‫ ب ی پاس��خ را مدنظر قرار دارد‪ .‬س��واالتی که جوالن انها در‬ ‫میان اظهارات کلی و مبهم اعضای تیم های مذاکره کننده‬ ‫هسته ای ذهن مخاطبان عا مو خاص را درگیر خود م ی سازد‪.‬‬ ‫با این حال مروری بر تحوالت اخیر هس��ته ای م ی تواند تا‬ ‫حدود زیادی ما را در مس��یر توصیف و صورتبندی انچه در‬ ‫ظاهر م ی گذرد یاری رساند‪ .‬حاال مهمترین موضع در مورد‬ ‫پرونده هسته ای را رئی س جمهور ای ران مطرح کرده است‪ .‬او‬ ‫گفته که امکان توافق نهایی در بحث هسته ای در همین‬ ‫زمان هم وجود دارد چون در بسیاری از مسایل مهم و کلی‬ ‫تقریبا به نقطه نظ رات مشترک رسیده ایم اما جزئیاتی وجود‬ ‫دارد که در حال بحث روی انها هستیم‪.‬‬ ‫«ای ران م ی خواهد به وضعیت قب��ل از اعمال این تحریم ها‬ ‫برگردد و موافقت با این (پیشنهاد)‪ ،‬در رسیدن به مصالحه ای‬ ‫تا تاریخ تعیین شده ‪ 24‬نوامبر کمک م ی کند‪».‬‬ ‫انتش��ار این خبر در فض��ای مجازی و اس��تناد برخی‬ ‫سایت ها و نشریات داخلی و خارجی به ان منجر به واکنش‬ ‫س��خنگوی وزیر امورخارجه کشورمان ش��د‪ .‬مرضیه افخم‬ ‫خبرس��ازی رویترز را تکذی��ب و اعالم ک��رد‪« :‬این مطلب‬ ‫به هیچ وجه درس��ت نیس��ت‪ .‬اینگونه خبرسازی ها تالش‬ ‫ب رای بر هم زدن فض��ای کنونی ب رای اس��تفاده از فرصت‬ ‫زمانی باقیمانده با هدف رسیدن به توافق است‪ .‬هیچ یک از‬ ‫گمانه زن ی هایی که در برخی رسانه های خارجی‪ ،‬معموال با‬ ‫اغ راض خاص سیاسی در خصوص جزئیات مذاکرات صورت‬ ‫م ی گیرد‪ ،‬صحت ن��دارد‪ ».‬در هر حال ش��انتاژ خبری اخیر‬ ‫خبرگزاری رویترز در حالی صورت م ی گیرد که خبرس��ازی‬ ‫رس��انه های غربی در خصوص مذاکرات هسته ای قبال نیز‬ ‫در جریان مذاکرات وین و ژنو و نیویورک سابقه داشته است‪.‬‬ ‫در خصوص رفع تحریم ها‪ ،‬قاعده مش��خصی در مواجهه با‬ ‫اعضای ‪ 5+1‬وجود دارد‪ .‬بر این اس��اس در صورت امضای‬ ‫توافقنامه نهایی‪ ،‬دیگر رفع گام به گام و تدریجی تحریم ها‬ ‫معنا و مفهومی نخواهد داشت‪ .‬انچه مسلم است اینکه به‬ ‫محض انجام اقدامات اعتماد ساز از سوی جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران دیگر دلی��ل و بهانه ای ب رای باقی مان��دن تحریم ها‬ ‫علیه کشورمان وجود نخواهد داشت‪.‬باراک اوباما به لحاظ‬ ‫قانونی این اختیار را دارد که تحریم های یکجانبه وضع شده‬ ‫علیه ای ران را رفع کند‪ .‬این اختیار شامل تحریم های اعمال‬ ‫شده از سوی کنگره و وزارت خزانه داری امریکا م ی شود‪ .‬این‬ ‫‪23‬‬ ‫قاعده در خصوص تحریم های یکجانبه اعمال شده علیه‬ ‫کشورمان از سوی اتحادیه اروپا نیز صادق است‪ .‬توافقنامه‬ ‫موقت ژنو نشان داده اس��ت که طرح گام به گام نم ی تواند‬ ‫موفق باشد چرا که ای ران این امادگی را دارد که تمام تعهدات‬ ‫خود را به صورت دفعی و یکجا انجام دهد‪ .‬به تبع این مساله‪،‬‬ ‫ای ران از طرف مقابل انتظار دارد تمام تحریم های یکجانبه و‬ ‫چندجانبه را به طور کامل ملغی کند‪.‬‬ ‫اختالفاتی که همچنان باقی است‬ ‫اظه��ارات اخیر س��ی د عباس ع راقچی‪ ،‬مع��اون وزیر‬ ‫امور خارجه در خصوص مذاکرات هسته ای ای ران و اعضای‬ ‫‪ ،5+1‬عمال تکرار موضع ثابتی ب��ود که طی ماه های اخیر‬ ‫بارها از س��وی عضو ارش��د تی��م مذاکره کننده هس��ته ای‬ ‫کش��ورمان مورد تاکید قرار گرفته اس��ت؛ وجود اختالفات‬ ‫اساس��ی در عین امیدواری نس��بت به اینده‪ .‬این موضع از‬ ‫یک سو نش��ان دهنده سرس��ختی طرف مقابل در پذیرش‬ ‫حقوق حقه هسته ای کشورمان و از س��وی دیگر‪ ،‬نشان از‬ ‫امکان تعدیل مواضع حریف طی مدت زمان اندک باقیمانده‬ ‫تا س��وم اذرماه دارد‪ .‬ع راقچی در این خص��وص م ی گوید‪:‬‬ ‫«در بعض��ی از جزئیات پیش��رفت هایی داش��ته ایم اما در‬ ‫مسائل اساسی هنوز توافقی حاصل نشده است‪ .‬هی چ یک‬ ‫از طرف ه��ای مذاکره کننده عالقه مند ب��ه تمدید مذاکرات‬ ‫نیستند‪ .‬همه مصمم هستند تا قبل از موعد مقرر به توافق‬ ‫دس��ت پیدا کنیم‪ ،‬از این رو تمدید در دستورکار هیچ یک از‬ ‫طرف ها نیست‪ ».‬در عین حال‪ ،‬یکی از اعضای کمیسیون‬ ‫سیاس��ت خارجی و امنیت ملی مجلس ش��ورای اسالمی‬ ‫نیز روایتی از حضور معاون وزیر امور خارجه کش��ورمان در‬ ‫کمیسیون متبوع خود را به رسانه ها ارائه کرده است‪ .‬احمد‬ ‫اسماعیلی‪ ،‬نماینده مردم زنجان در مجلس شورای اسالمی‬ ‫در مورد جزئیات جلس��ه اخی��ر کمیس��یون امنیت ملی و‬ ‫سیاست خارجی مجلس با حضور سی د عباس ع راقچی‪ ،‬به‬ ‫نقل از وی اعالم کرد‪« :‬فعال در مذاکرات روی موضوع خاصی‬ ‫توافق صورت نگرفته اس��ت‪ .‬باید منتظر ‪ 40‬روز باقیمانده‬ ‫ش��د تا ببینیم توافق حاصل م ی ش��ود یا نه‪ .‬مشکالتی در‬ ‫روند مذاکرات بر س��ر غن ی س��ازی و‪ ...‬وجود دارد که به نظر‬ ‫م ی رسد توافق روی انها دشوار خواهد بود‪ .‬طرف غربی باید‬ ‫خواسته های خود را تعدیل کند تا توافق صورت گیرد‪».‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪24‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ی هارف از تحری م های غی ر هسته ای ای ران م ی گوید!‬ ‫مار ‬ ‫اظهارات س��خنگوی وزارت امور خارجه ایاالت متحده‬ ‫امریکا در خصوص تحریم های ظالمانه اعمال شده از سوی‬ ‫غرب و شورای امنیت سازمان ملل متحد علیه کشورمان نیز‬ ‫از نکات قابل تامل طی یک هفته اخیر بوده است‪ .‬اظهاراتی‬ ‫که دقیقا در اس��تانه مذاکرات کارشناسی اخیر هسته ای در‬ ‫وین میان حمید بعیدی نژاد و استفان کلمنت صورت گرفت‪.‬‬ ‫ماری هارف در این خصوص تاکید کرده اس��ت که در‬ ‫هر توافق جامعی‪ ،‬تحریم های مرتبط با موضوع هس��ته ای‬ ‫ای ران روی میز مذاک��ره قرار دارد‪ ،‬ام��ا تحریم های مرتبط با‬ ‫حقوق بشر و تروریس��م س��رجای خود باقی م ی مانند! این‬ ‫سخنان از سوی سخنگوی وزارت امور خارجه کشوری مطرح‬ ‫م ی شود که خود اصل ی ترین ناقض حقوق بشر و بزرگترین‬ ‫مولد تروریس��م در جهان محسوب م ی ش��ود‪ .‬سخنگوی‬ ‫وزارت خارجه امری��کا در این خصوص عنوان کرده اس��ت‪:‬‬ ‫«ما همیشه گفته ایم که در هر توافق جامعی‪ ،‬تحریم های‬ ‫مرتبط با موضوع هسته ای ای ران روی میز مذاکره قرار دارد‪ ،‬اما‬ ‫واضح است که تحریم های مرتبط با حقوق بشر و تروریسم‪،‬‬ ‫سرجای خود باقی بمانند‪ .‬پس از دستیابی به توافق جامع‪،‬‬ ‫ابتدا به دنبال تعلیق تحریم های مرتبط با موضوع هسته ای‬ ‫و س��پس لغو انها خواهیم بود‪ .‬در مذاکراتی ک��ه با کنگره‬ ‫داشته ایم‪ ،‬انها (اعضای کنگره) موافقت کرده اند که در صورت‬ ‫دستیابی به یک توافق جامع‪ ،‬ما نیازمند کسب اطمینان بابت‬ ‫پایبندی ای ران به تعهداتش هس��تیم و در وضعیت تعلیق‬ ‫(تحریم ها)‪ ،‬شما م ی توانید انها (تحریم ها) را بسیار سریعتر از‬ ‫حالت لغو تحریم ها‪ ،‬بازگردانید‪».‬‬ ‫«ب رنادت میهن» سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا‬ ‫نیز در این رابطه م ی گوید‪« :‬ما به صراحت اعالم کرده ایم که‬ ‫در ابتدا تحریم های ایاالت متحده و جامعه بی ن المللی تنها‬ ‫تعلیق م ی شوند و برداشته شدن قطعی تحریم ها منوط به‬ ‫تائیدیه اژانس بی ن المللی انرژی اتمی در مورد پایبندی جدی‬ ‫و واقعی ای ران ب��ه مفاد توافق خواهد بود‪ .‬م��ا باید اطمینان‬ ‫یابیم که پایبندی ای ران در ی��ک دوره زمانی واقعی و پایدار‬ ‫خواهد بود‪ ».‬درست در همان روزی که ماری هارف از بقای‬ ‫تحریم های ضد ای رانی و ظالمانه غرب بر سر بهانه های واهی‬ ‫مانند حقوق بشر و حمایت از تروریس��م خبر م ی داد‪ ،‬اخبار‬ ‫مربوط به تحریم تازه ای ران از سوی ایالت پنسیلوانیای امریکا‬ ‫نیز منتشر شد‪ .‬ایالت پنس��یلوانیا تحریم های جدیدی را در‬ ‫حوزه نفت و انرژی علیه کشورمان اعمال کرد‪ .‬ب ر این اساس‬ ‫کنگره ایالتی پنسیلوانیا طرحی را تصویب کرد که ب ر اساس‬ ‫ان‪ ،‬خطی قرمز روی سرمایه گذاری در بخش نفت و انرژی در‬ ‫ای ران کشید‪ .‬اخی را سناتور «مایک استک»‪ ،‬هم حزبی اوباما‪،‬‬ ‫طرحی را به کمک س��ناتور جمهوریخواه «دن فرانکل» به‬ ‫پارلمان محلی ایالت پنسیلوانیا برد تا جلوی سرمایه گذاری‬ ‫در بازار ان��رژی ای ران را بگیرد‪ .‬این طرح محصول مش��ترک‬ ‫دموکرات – جمهوریخواه با اکثریت ارا به تصویب رس��ید‪.‬‬ ‫اکنون دس��ت ش��رکت های انرژی محور بی ن المللی فقط تا‬ ‫محدوده ‪ 20‬میلیون دالر ب رای امضای قرارداد با ای ران باز است‬ ‫و اگر بیشتر از ان پیش بروند با تابلوی «ورود ممنوع» گروه‬ ‫خدمات عمومی ایالت پنسیلوانیا مواجه م ی شوند‪.‬‬ ‫جدال اوباما و کنگره ادامه دارد‬ ‫جدال اوباما و کنگره بر س��ر نحوه توافق هس��ته ای‬ ‫با ای ران و تصویب یا عدم تصوی��ب ان در کنگره همچنان‬ ‫ادامه دارد‪ .‬روزنام��ه نیویورک تایمز در گزارش��ی با موضوع‬ ‫مذاکرات هس��ته ای با ای ران‪ ،‬نوشته است که رئی س جمهور‬ ‫امریکا به دنبال توافقی اس��ت که نیازی ب��ه تائید کنگره‬ ‫نداشته باشد‪« .‬دیوید س��نگر» در ابتدای این مطلب نوشته‬ ‫اس��ت که هنوز مش��خص نیس��ت که ایا امریکا م ی تواند‬ ‫تا س��وم اذر (‪ 24‬نوامبر) به انچه مقامات کاخ س��فید ان را‬ ‫«مهمترین دستاورد سیاست خارجی دوره ریاست جمهوری‬ ‫اوباما» م ی خوانند‪ ،‬یعنی توافق با ای ران دس��ت یابد یا نه‪ .‬با‬ ‫این حال‪ ،‬یک چیز قطعی اس��ت‪ ،‬و ان اینکه «اگر توافقی‬ ‫حاصل ش��د‪ ،‬رئی س جمهور اوباما هرانچه در توان داش��ته‬ ‫باش��د‪ ،‬ب رای جلوگیری از به رای گذاشته شدن ان در کنگره‬ ‫انجام خواهد داد»‪ .‬نیویورک تایمز سپس به نقل از مقامات‬ ‫امریکایی نوشته است که وزارت خزانه داری در گزارشی که‬ ‫ان را عمومی نکرده‪ ،‬به این جمع بندی رسیده که اوباما این‬ ‫اختیار را دارد که بخش اعظم تحریم های مربوط به بخش‬ ‫نفتی را بدون نیاز به مصوبه کنگره‪ ،‬تعلیق کند‪ .‬با این حال‬ ‫نیویورک تایمز در این خصوص به نکته قابل توجهی اشاره‬ ‫م ی کند‪« :‬اقای اوباما نم ی تواند ان تحریم ها را ب رای همیشه‬ ‫لغو کند‪ .‬تنها کنگره اس��ت که م ی تواند این اقدام را انجام‬ ‫روزنامه وال اس�تریت ژورنال گزارش کرد‬ ‫که به رغم انکه صحبت از حصول پیشرفت‬ ‫در مذاکرات هس�ته ای میان ایران و ‪5+1‬‬ ‫مطرح می شود اما احتمال می رود که توافق‬ ‫نهایی تا مهل�ت ‪ ۲۴‬نوامبر حاصل نش�ود‬ ‫و به همین منظور ممکن اس�ت که مجددا‬ ‫مذاکرات تمدید شود‬ ‫دهد‪ .‬مشاوران اقای اوباما به وی اعالم کرده اند که حتی اگر‬ ‫در انتخابات ماه اینده‪ ،‬دموکرات ها موفق ش��وند همچنان‬ ‫اکثریت را در سنا حفظ کنند‪ ،‬او باز هم در چنین رای گیری ای‬ ‫(ب رای لغو تحریم ها) شکست م ی خورد‪».‬‬ ‫به نوشته نیویورک تایمز‪ ،‬دولت امریکا م ی گوید کنگره‬ ‫نباید از این امر متعجب شود‪ ،‬چراکه دولت پی ش تر هم اعالم‬ ‫کرده که لغو تحریم های ای ران به صورت گام به گام و باتوجه‬ ‫به پایبندی ای ران به توافق جامع‪ ،‬صورت م ی گیرد‪ .‬به همین‬ ‫دلیل تحریم ها تنها تعلیق م ی شوند‪.‬‬ ‫روایت چین ی ها و روس ها از مذاکرات هسته ای با ایران‬ ‫طی روزهای اخیر‪ ،‬مقامات دو کش��ور چین و روسیه‬ ‫نیز سعی در صورتبندی محتاطانه مذاکرات‪ ،‬بدون ورود به‬ ‫مصادیق اختالفات و توافقات موجود داشته اند‪ .‬معاون وزیر‬ ‫خارجه روس��یه از امکان دیدار مدی ران سیاسی ای ران و گروه‬ ‫‪ 5+1‬در اوایل نوامبر خبر داد‪«.‬سرگئی ریابکوف» م ی گوید‪:‬‬ ‫«هنوز چیزی روشن نیس��ت‪ .‬اما فکر م ی کنم که این دیدار‬ ‫دهه اول نوامبر برگزار شود اما تاکنون فقط ایده هایی در این‬ ‫زمینه مطرح شده و نم ی توان پی ش بینی بیشتری داشت‪».‬‬ ‫این در حالی بود که سخنگوی دس��تگاه دیپلماسی‬ ‫چین در نشس��ت خبری خود اظهار داش��ت ک��ه پکن به‬ ‫مسیر خود در رسیدن به توافق عادالنه هسته ای با ته ران‬ ‫ادام��ه خواه��د داد‪« .‬هوا چونینگ» در حاش��یه نشس��ت‬ ‫خب��ری هفتگی خود اعالم کرد‪« :‬باید در مس��یر رس��یدن‬ ‫به توافق اتمی اراده و میل سیاس��ی حکمفرما ش��ود تا به‬ ‫مناقشه هس��ته ای ای ران پایان داده شود‪ .‬پکن به همکاری‬ ‫با طرف های درگیر ب رای اتخ��اذ رویکرد منصفانه‪ ،‬متوازن و‬ ‫س��ودمند دو جانبه ادامه خواهد داد‪ .‬تا زمانی که بارقه های‬ ‫امید در این مس��یر وجود دارد‪ ،‬نباید از تالش دست کشید‪.‬‬ ‫چین همواره از همه ایده ها و پیش��نهاد ها ب رای پیش��رفت‬ ‫در گفت وگوها در رس��یدن به توافق جامع ب ر اس��اس انچه‬ ‫برنامه ریزی شده است حمایت خواهد کرد‪».‬‬ ‫اشتون تا اخر راه خواهد ماند‬ ‫یکی دیگر از موضوعاتی ک��ه در خصوص مذاکرات‬ ‫هسته ای ای ران و اعضای ‪ 5+1‬مورد توجه قرار گرفته است‪،‬‬ ‫به ادامه فعالیت اش��تون در کس��وت نماینده اتحادیه اروپا‬ ‫و ‪ 5+1‬در مذاک��رات باز م ی گردد‪ .‬بر این اس��اس گزارش ها‬ ‫حاکی از ان اس��ت که در صورت تمدید مهل��ت مذاکرات‬ ‫ای ران و ‪ 5+1‬بع��د از ‪ ۲۴‬نوامبر‪« ،‬کاترین اش��تون» به رغم‬ ‫انکه دوره وی به عنوان مس��ئول سیاس��ت خارج��ی اروپا‬ ‫به پایان رس��یده‪ ،‬ریاس��ت مذاکرات را همچن��ان برعهده‬ ‫خواهد داش��ت‪ .‬روزنامه وال اس��تریت ژورنال گزارش کرد‬ ‫که به رغم انکه صحبت از حصول پیش��رفت در مذاکرات‬ ‫هس��ته ای میان ای ران و ‪( 5+1‬امریکا‪ ،‬انگلیس‪ ،‬فرانس��ه‪،‬‬ ‫روس��یه‪ ،‬چین به عالوه المان) مطرح م ی ش��ود اما احتمال‬ ‫م ی رود که توافق نهایی تا مهلت ‪ ۲۴‬نوامبر حاصل نش��ود‬ ‫و به همین منظور ممکن است که مجددا مذاکرات تمدید‬ ‫شود‪ .‬طبق گزارش روزنامه وال استریت ژورنال‪ ،‬این دیپلمات‬ ‫انگلیسی قرار است از سمت خود به عنوان رئیس سیاست‬ ‫خارجی اتحادیه اروپ��ا در اول نوامبر کناره گیری کند و از ان‬ ‫تاری��خ «فدریکا موگرین��ی» جایگزین وی خواهد ش��د اما‬ ‫اعضای گروه ‪ 5+1‬در ماه ژوئیه وقتی مذاکرات هس��ته ای‬ ‫تمدید ش��د‪ ،‬به توافق غیررسمی رس��یدند که ریاست این‬ ‫مذاکرات همچنان تا مهلت تعیین شده ‪ ۲۴‬نوامبر به دست‬ ‫اشتون باش��د‪.‬این گزارش ادامه م ی دهد‪ ،‬در هفته های اخیر‬ ‫احتمال تمدید مجدد مذاکرات بعد از مهلت ‪ ۲۴‬نوامبر‪ ،‬مبهم‬ ‫به نظر م ی رس��د اما طبق گفته چندین نفر از افراد نزدیک‬ ‫به مذاکرات‪ ،‬در صورت تمدید مهلت مذاکرات هس��ته ای‪،‬‬ ‫اشتون همچنان ریاس��ت مذاکرات هس��ته ای را به عهده‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫جایگزینسوم‬ ‫ایا مجلس به نیلی احمدابادی رای می دهد؟‬ ‫حجت االس�لام حس��ن روحان��ی رئی س جمه��وری‬ ‫چهارشنبه گذشته‪ ،‬نامه ای خطاب به علی الریجانی رئیس‬ ‫مجلس نوش��ت و محمود نیلی احمدابادی را به عنوان وزیر‬ ‫پیشنهادی علوم معرفی کرد‪.‬‬ ‫متن نامه حس��ن روحانی خطاب به علی الریجانی به‬ ‫شرح زیر است‪:‬‬ ‫«بسم اهلل الرحمن الرحیم‬ ‫جناب اقای دکتر علی الریجانی‬ ‫ریاست محترم مجلس شورای اسالمی‬ ‫با سالم‬ ‫احترام��ا‪ ،‬در اجرای اصل ‪ ۱۳۳‬قانون اساس��ی‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬ش��رح حال و برنامه جناب‬ ‫اقای دکتر محمود نیل��ی احمدابادی‪ ،‬ب رای اخذ رای‬ ‫اعتماد جهت وزارت علوم‪ ،‬تحقیق��ات و فناوری به‬ ‫مجلس شورای اسالمی معرفی م ی گردد‪.‬‬ ‫حسن روحانی»‬ ‫معرفی نیل��ی احمدابادی در حالی اس��ت که‬ ‫پیش از این زمزمه هایی مبنی ب��ر احتمال معرفی‬ ‫محمدعلی نجفی سرپرست وزارت علوم به عنوان‬ ‫وزیر پیشنهادی به گوش م ی رسید و حتی او خود نیز‬ ‫احتمال معرف ی اش را تایید کرده بود‪.‬‬ ‫وزارت علوم از ابتدای دولت یازدهم تاکنون دو‬ ‫سرپرست و یک وزیر را تجربه کرده است‪.‬‬ ‫نخس��تین وزیر پیش��نهادی روحان��ی ب رای‬ ‫وزارت عل��وم‪ ،‬جعف��ر میل ی منفرد بود ام��ا به دلیل‬ ‫تشکیلکمیته‬ ‫راهبردی‬ ‫شورای مشورتی سید محمد خاتمی‬ ‫فعالیت های انتخاباتی برای مجلس را‬ ‫اغازکرده است‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫اس��ت‪ ،‬ش��ورای مش��ورتی اصالح طلبان در اخرین جلسه‬ ‫خود که به ریاس��ت س��ی د محمد خاتمی برگزار شده است‪،‬‬ ‫کمیته راهبردی انتخابات را تش��کیل داده اند‪ .‬در این کمیته‬ ‫سی د عبدالواحد موس��وی الری وزیر کش��ور دوره اصالحات‬ ‫به عنوان مسئول انتخاباتی استان ها و سی د صفدر حسینی‬ ‫به عن��وان مس��ئول هماهنگ��ی ب��ا س��ایر اصالح طلبان‬ ‫معرفی ش��ده اند‪ .‬گویا انه��ا م ی خواهند تجرب��ه انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری یازدهم را در انتخابات مجلس دهم نیز به کار‬ ‫گی رند و قصد دارند با محوریت شورای مشورتی اصالح طلبان‪،‬‬ ‫پای به عرصه رقابت ها بگذارند‪ .‬شورای مشورتی اصالح طلبان‬ ‫به ریاست سی د محمد خاتمی تالش م ی کند نقشی پررنگ‬ ‫در انتخابات زمستان ‪ 94‬ایفا کند و سعی دارد ب رنامه های این‬ ‫جریان را ب رای اجرای ی ش��دن به شورای هماهنگی اصالحات‬ ‫منتقل کند‪ .‬احمد پورنجاتی فعال سیاس��ی اصالح طلب و‬ ‫عضو شورای مش��ورتی اصالح طلبان در خصوص این اقدام‬ ‫چنین م ی گوید‪« :‬در این جلسه قرار ش��د گزارشات اعضا به‬ ‫ویژه گزارشات افراد انتخابی یعنی اقای موسوی الری و اقای‬ ‫صفدر حسینی ارائه ش��ود و بعد از ان این گزارشات در شورا‬ ‫مورد بررس��ی قرار گیرد‪ .‬بعد از بررسی این گزارشات موضوع‬ ‫انتخابات هم به تفصیل بررس��ی خواهد شد‪ ».‬وی پی رامون‬ ‫ساختار شورای مش��ورتی اصالح طلبان نیز اظهارنظر کرده؛‬ ‫انجا که گفته است‪« :‬شورای مشورتی کمیته های مطالعاتی‬ ‫ثابتی دارد و کمیته انتخابات یا کمیته سیاس��ی که موضوع‬ ‫انتخابات را پی م ی گیرد‪ ،‬پیش از این هم فعالیت داشته و به‬ ‫شیوه مرسوم این بار هم فعالی ت های خود را پی گرفته است‬ ‫اما تهیه طرح عملی و راهبرد اجرایی ب رای پرداختن به موضوع‬ ‫انتخابات مجلس به بعد از ارائه گزارشات موکول شده است‪.‬‬ ‫ب ر اساس گزارشاتی که اقایان موسوی الری و صفدر حسینی‬ ‫و سایر اعضا به شورای مشورتی ارائه م ی دهند ب رنامه ریزی های‬ ‫راهبردی بعدی هم صورت م ی گیرد‪ ».‬محسن رهامی عضو‬ ‫دیگر شورای مشورتی اصالح طلبان نیز جلسه اخیر این شورا‬ ‫را این گونه روایت م ی کند‪« :‬در جلسه شنبه شورای مشورتی‬ ‫جبهه اصالحات تاکید همه دوستان این بود که این شورا در‬ ‫مقام یک حزب فعالیت نخواهد داش��ت و بر همین اساس‬ ‫مستقیما در انتخابات دخالت نخواهیم کرد‪ .‬در واقع شورای‬ ‫مشورتی اصالحات در پیگیری و هماهنگی مساله انتخابات‬ ‫تالش م ی کند و کارکرد مشورتی دارد‪ .‬شورای مشورتی کارکرد‬ ‫تشکیالتی ندارد و بنا ندارد که ب رای انتخابات لیست ارائه دهد‪.‬‬ ‫ارائه لیست از مس��ئولی ت های احزاب اصالح طلب است و در‬ ‫این جلس��ه هم تالش بر همین موضوع بود و اقای خاتمی‬ ‫بر این امر تاکید کردند‪ ».‬رهامی همچنین در خصوص روند‬ ‫تهیه فهرس��ت انتخاباتی اصالح طلبان چنین گفته است‪:‬‬ ‫«بر اساس تصمیم شورای هماهنگی از تشکل ها و احزاب‬ ‫اصالح طلب خواس��ته ش��ده تا در انتخابات مجلس نماینده‬ ‫تام االختیار خود را ب رای رس��یدن به تصمیم جمعی معرفی‬ ‫کنند‪ .‬ب ر اساس این راهبرد شورای هماهنگی تالش خواهد‬ ‫کرد تصمیمات درس��ت و منطبق با مطالبات و دغدغه های‬ ‫احزاب اصالح طلب‪ ،‬به فهرست واحد و مقتدری دست یابد‪».‬‬ ‫عضو ش��ورای مش��ورتی اصالح طلبان تاکید کرده اس��ت‪:‬‬ ‫«کمیته انتخابات ش��ورای هماهنگی اصالحات متشکل از‬ ‫‪ 18‬دبیرکل احزاب اصالح طلب اس��ت که با خاتمی‪ ،‬عارف و ‬ ‫هاشم ی رفسنجانی بر سر چگونگی رسیدن به فهرست واحد‬ ‫انتخاباتی هماهنگ ی های الزم را انجام خواهند داد‪ ».‬به گفته‬ ‫او‪ ،‬اعضای شورای مشورتی و خاتمی معتقدند که مشکالت‬ ‫کشور باید از طریق صندوق رای حل شود و اصالح طلبان این‬ ‫راه را انتخاب کرده اند‪.‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫کمتر از یک س��ال و نیم تا انتخاب��ات مجلس دهم‪،‬‬ ‫فعالی ت های انتخاباتی اصالح طلبان س��رعت بیش��تری به‬ ‫خود گرفته اس��ت‪ .‬حاال انها با محوریت سی د محمد خاتمی‪،‬‬ ‫رئیس دولت اصالحات کمیته ای راهبردی ب رای این انتخابات‬ ‫تشکیل داده اند تا بتوانند از طریق انتخابات مجلس بازگشتی‬ ‫دوباره به عرصه قدرت رسمی داشته باشند‪.‬‬ ‫ان گونه ک��ه خبرگزاری اصولگرای مه��ر گزارش کرده‬ ‫مدارکی که مبنی بر حضور او در اتفاق��ات پس از انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری ‪ 88‬منتشر ش��د‪ ،‬از کس��ب رای اعتماد‬ ‫نماین��دگان اصولگرای مجلس نهم بازماند و نتوانس��ت بر‬ ‫کرسی این وزارتخانه تکیه زند‪.‬‬ ‫بدین ترتیب روحانی ناچار ش��د سرپرس��تی ب رای این‬ ‫وزارتخانه انتخاب کند‪ .‬او جعفر توفیق��ی وزیر علوم دولت‬ ‫اصالحات را به سرپرس��تی ای��ن وزارتخان��ه منصوب کرد؛‬ ‫سرپرستی که سه ماه وزارت علوم را اداره کرد‪.‬‬ ‫زمانی ک��ه مهلت قانون��ی دولت ب��رای معرفی وزیر‬ ‫پیش��نهادی علوم رو به پایان بود‪ ،‬تقریبا ب رای همه مسجل‬ ‫شده بود که توفیقی وزیر پیشنهادی روحانی ب رای وزارت علوم‬ ‫خواهد بود اما روحانی ب��ا توجه به پال س هایی که از مجلس‬ ‫دریافت کرده بود‪ ،‬ترجیح داد رضا فرج ی دانا را به عنوان وزیر‬ ‫پیشنهادی علوم به مجلس معرفی کند‪.‬‬ ‫فرج ی دانا اگرچه توانس��ت رای اعتم��اد نمایندگان را‬ ‫کسب کند اما وزارت او همچون دولت مستعجل بود و قریب‬ ‫به ‪ 9‬ماه بیش��تر دوام نی��اورد‪ .‬در دوره وزارت او‪ ،‬موضوعات‬ ‫مختلفی همچون بورسی ه ها و دانشجویان ستاره دار مطرح‬ ‫شد و منتقدان اصولگرای فرج ی دانا نیز از او به علت تغیی رات‬ ‫گسترده در مدیریت دانشگاه ها و نحوه این انتصابات‪ ،‬سقوط‬ ‫رتبه علمی کشور و البته انچه انتصاب افراد مرتبط با فتنه‬ ‫م ی خواندند‪ ،‬انتقاد م ی کردند‪ .‬س��رانجام ‪ 29‬مرداد امس��ال‪،‬‬ ‫رضا فرج ی دانا پس از دریافت دومین کارت زرد از نمایندگان‬ ‫و در حال ی ک��ه چهره هایی همچون غالمعل��ی حدادعادل‪،‬‬ ‫رئیس فراکس��یون اصولگرایان و محمدحسن ابوتراب ی فرد‪،‬‬ ‫برئیس مجلس ب رای تاخیر استیضاح او تالش م ی کردند‪،‬‬ ‫نای ‬ ‫با رای اعتماد نمایندگان از سمت خود برکنار شد‪ .‬از‬ ‫ان زمان تاکنون‪ ،‬محمدعلی نجفی از اعضای ارشد‬ ‫حزب کارگزاران س��ازندگی که در زم��ان اغاز به کار‬ ‫دولت یازدهم از کس��ب رای اعتماد ب��رای تصدی‬ ‫وزارت اموزش و پرورش بازمانده بود‪ ،‬سرپرست وزارت‬ ‫علوم است؛ چهره ای که یک پای ثابت احتماالت در‬ ‫گمان هزن ی ها ب رای معرفی وزیر پیشنهادی علوم بود‪.‬‬ ‫ح��اال محم��ود نیل ی احمدابادی سرپرس��ت‬ ‫دانشگاه ته ران که حکم سرپرس��تی خود را از رضا‬ ‫فرج ی دانا وزیر پیشین علوم دریافت کرده بود‪ ،‬ب رای‬ ‫تصدی این وزارتخانه معرفی شده است و قرار است‬ ‫سه ش��نبه این هفته‪ ،‬نمایندگان مجلس صالحیت‬ ‫او ب رای تصدی ای��ن وزارتخانه را بررس��ی کنند‪ .‬اما‬ ‫ایا نمایندگان اصولگرا به نیل��ی احمدابادی اعتماد‬ ‫خواهند کرد؟‬ ‫‪25‬‬ ‫گزارش ها‬ ‫اصولگرایان و ماجرای یک فهرست‬ ‫کابینه خیالی‬ ‫گزارش ها‬ ‫‪26‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫یکی از نزدیکان محمود احمدی نژاد فهرست کابینه دولت دوازدهم را منتشر‬ ‫کرده است‬ ‫ه ر چه محمود احمدی نژاد از س��ال گذش��ته تا کنون‬ ‫تالش م ی کند تا پاسخگوی رس��انه ها و خبرنگاران نباشد‬ ‫و سیاست سکوت را فعال ادامه دهد اما در مقابل‪ ،‬حامیان و‬ ‫طرفداران او سعی بسیاری م ی کنند تا رئی س جمهور سابق‬ ‫همچنان محل بحث رسانه ها باشد‪ .‬اینکه این مساله یک‬ ‫تقسیم کار است یا یک رویداد اتفاقی‪ ،‬چندان صورت ماجرا‬ ‫را تغییر نم ی دهد‪ .‬نکته این اس��ت که رئی س جمهور سابق‬ ‫نیم نگاهی به بازگشت به عرصه قدرت رسمی دارد‪.‬‬ ‫در این میان تقریبا هفته ای نیس��ت که نزدیکان به او‬ ‫مساله ای را مطرح نکنند که محمود احمدی نژاد روی ویترین‬ ‫رسانه قرار نگیرد‪ .‬در تازه ترین تحول‪ ،‬عبدالرضا داوری که از‬ ‫نزدیکان سیاسی اوست و به گفته خودش رئیس تشکیالتی‬ ‫به نام هما هم هست فهرس��ت کاملی از کابینه دوازدهم را‬ ‫که محمود احمدی نژاد رئیس ان خواهد بود‪ ،‬منتشر کرد‪.‬‬ ‫این فهرس��ت ک��ه در توئی��ت داوری ق��رار گرفت با‬ ‫واکنش های گسترده ای مواجه شد‪ .‬تحلیلگران و رصد گران‬ ‫مسائل سیاس��ی با بررس��ی ترکیب این کابینه گمانه های‬ ‫ی وزرای داوری ب رای انچه وی از‬ ‫فراوانی را مطرح کردند‪ .‬اسام ‬ ‫ان به عنوان کابینه احتمالی دوازدهم نام برده به این شرح بود؛‬ ‫معاون اول رئی س جمهور؛ غالمحسین الهام‪ ،‬رئیس سازمان‬ ‫می راث فرهنگی؛ مه��دی کلهر‪ ،‬معاون توس��عه و مدیریت‬ ‫یو‬ ‫رئی س جمهور؛ محمد س��لیمانی‪ ،‬معاون س��ازمان علم ‬ ‫فناوری؛ محمد حسن نامی‪ ،‬رئیس کل بانک مرکزی؛ علی‬ ‫دیواندری‪ ،‬وزارت اموزش و پرورش؛ نس��رین س��لطانخواه‪،‬‬ ‫وزارت ارتباط��ات و فناوری؛ حمید بقای��ی‪ ،‬وزارت اطالعات؛‬ ‫روح اهلل حس��ینیان‪ ،‬وزارت اموراقتصاد و دارایی؛ محمدرضا‬ ‫فرزین‪ ،‬وزارت امورخارجه؛ ابوالفضل ظهره وند‪ ،‬وزارت بهداشت‬ ‫و درمان؛ محمد حسین طریقت منفرد‪ ،‬وزارت تعاون‪،‬کار و امور‬ ‫اجتماعی؛ علی اکبر محرابیان‪ ،‬وزارت جهادکشاورزی؛ صادق‬ ‫خلیلیان‪ ،‬وزارت دادگستری؛ مرتضی بختیاری‪ ،‬وزارت دفاع؛‬ ‫رستم قاسمی‪ ،‬وزارت راه و شهرس��ازی؛ علی نیکزاد‪ ،‬وزارت‬ ‫صنعت و معدن؛ سیدحسن موسوی‪ ،‬وزارت علوم؛ عل ی اکبر‬ ‫صالحی‪ ،‬وزارت فرهنگ و ارشاداسالمی؛ عزت اهلل ضرغامی‪،‬‬ ‫وزارت کشور؛ مرتضی تمدن‪ ،‬وزارت نفت؛ سی د شم س الدین‬ ‫حسینی‪ ،‬وزارت نیرو؛ علی ذبیحی‪ ،‬وزارت ورزش و جوانان؛‬ ‫حس��ین رضا زاده‪ .‬این رویداد بالفاصله به یکی از مهمترین‬ ‫موضوعات خبری هفته تبدیل شد‪.‬‬ ‫رسانه های منتقد دولت سابق‪ ،‬از انتشار چنین فهرستی‬ ‫تحلی ل های متفاوت��ی ارائه دادند‪ .‬روزنامه ارمان که رس��انه‬ ‫نزدیک به اکبر هاشم ی رفس��نجانی اس��ت در یادداشتی با‬ ‫عنوان «کابینه در سایه احمدی نژادی ها» درباره گمانه های‬ ‫موجود درباره انتشار این لیست نوش��ت‪« :‬اخرین گمانه که‬ ‫م ی توان در مورد ارائه چنین لیستی مطرح کرد‪ ،‬تالش ب رای‬ ‫بقا در عرصه سیاسی است؛ یعنی این تیم رسانه ای هر روز‬ ‫موضوع جدیدی را مطرح و رسانه ای م ی کند تا به جامعه القا‬ ‫کند که تیم احمدی نژاد هنوز پویا و فعال است و با پایان دولت‬ ‫دهم‪ ،‬زندگی سیاسی این مجموعه پایان نگرفته است‪ .‬شاید‬ ‫هم ب ی اعتنای ی به عملکردهای گاه وبیگاه این جریان انها را‬ ‫به تکاپو انداخته است که بار دیگر خبری را منتشر و به گمان‬ ‫خود‪ ،‬اذهان را مش��غول کنند‪ ».‬روزنامه هایی مانند ش��رق و‬ ‫اعتماد هم با چنین رویکردی به انتش��ار فهرس��ت واکنش‬ ‫نشان دادند‪.‬‬ ‫در این میان اکثر رس��انه ها یا شخصی ت های سیاسی‬ ‫اصولگر ا ترجیح دادند در این خصوص س��کوت پیشه کنند‪.‬‬ ‫در یکی از معدود اظهارنظره��ای اصولگرایان در این مورد‪،‬‬ ‫حمیدرضا ترقی‪ ،‬مس��ئول روابط بی ن المل��ل حزب موتلفه‬ ‫ضمن اب راز بی میلی ب رای اظهارنظر درباره لیست احتمالی‬ ‫که داوری منتش��ر کرده م ی گوید‪« :‬زمانی ک��ه فرد دیگری‬ ‫در همین گروه ای��ن موضوع را منکر م ی ش��ود‪ ،‬یعنی اینها‬ ‫سع ی ش��ان بر این اس��ت که من و شما را س��رگرم این نوع‬ ‫حرف ها کنند‪ ».‬مسئول روابط بی ن الملل حزب موتلفه نه تنها‬ ‫این موضوع را برنامه ریزی ب��رای ورود مجدد احمدی نژاد به‬ ‫عرصه سیاست نم ی داند‪ ،‬بلکه عنوان م ی کند‪« :‬این ربطی‬ ‫به اقای احمدی نژاد ندارد‪ .‬ممکن است هر کسی هر حرفی‬ ‫بزند‪ ،‬بالفاصله نباید ان را به اقای احمدی نژاد چسباند‪».‬‬ ‫ترقی انتشار این گونه مطالب را به منظور اختالف افکنی‬ ‫میان اصولگرایان م ی دان��د و توضیح م ی دهد‪« :‬هر موضوع‬ ‫و هر مس��اله ای که اصولگرایان را به موضع گیری موافق و‬ ‫مخالف وادار کند‪ ،‬در واقع م ی تواند نقش اختالفی داش��ته‬ ‫باش��د‪ .‬در حال حاضر هر صحبتی درباره اقای احمدی نژاد‬ ‫طبیعتا موجب م ی شود که بعضی موافقت و بعضی مخالفت‬ ‫کنند‪ .‬بناب راین نقش این گونه حرف ها عامل اختالف اس��ت‬ ‫نه عامل وح��دت‪ ».‬او مط��رح م ی کند‪« :‬به ه ر ح��ال اقای‬ ‫احمدی نژاد در میان اصولگرای��ان طرفدارانی دارد‪ .‬این گونه‬ ‫نیست که طرفدار نداش��ته باش��د‪ .‬در میان مردم هم دارد‪.‬‬ ‫نوع حرفی که درباره ایشان زده م ی شود اگر به شکلی باشد‬ ‫که موضع گیری موافق و مخالف را به همراه داش��ته باش��د‬ ‫عامل اختالف م ی ش��ود‪ ».‬عضو حزب موتلفه درباره حضور‬ ‫احمدی نژاد در جلس��ات همگرایی تاکی��د م ی کند‪« :‬اینکه‬ ‫بخواهیم ب رای یک فرد و یک جریان استثنا قائل شویم‪ ،‬به‬ ‫اعتقاد من خودش اشکال دارد‪ ».‬ترقی در واکنش به برخی‬ ‫از صحب ت ها که عنوان م ی شود احمدی نژاد اصولگرا نیست‬ ‫عنوان م ی کند‪« :‬او خودش را از اصولگرایان جدا کرده است و‬ ‫خود را اصولگرا نم ی داند‪ ».‬ترقی سیاست سکوت احمدی نژاد‬ ‫را کنارکشیدن او از عرصه سیاست م ی داند و م ی گوید‪« :‬چه‬ ‫دلیلی دارد االن که سکوت کرده ما وادارش کنیم که حرف‬ ‫بزند و او را دوباره مطرح کنیم؟»‬ ‫در اظهارنظری دیگر احمد کریم ی اصفهانی‪ ،‬دبیرکل‬ ‫جامعه اصناف و بازار هم نسبت به عدم بازگشت احمدی نژاد‬ ‫به عرصه سیاس��ی اصرار دارد و صحب ت هایی که گاهی از‬ ‫طرف نزدیکان او مطرح م ی شود را بدون ب رنامه م ی خواند‪.‬‬ ‫او لیس��ت کابینه عبدالرض��ا داوری را ج��زو ارزوهای‬ ‫رئی س جمه��وری او م ی دان��د و عنوان م ی کن��د‪« :‬هر وقت‬ ‫ایش��ان رئی س جمهوری ش��د انگاه درباره این گونه مسائل‬ ‫تصمیم گیری کند‪ .‬در ح��ال حاضر ایش��ان در این جایگاه‬ ‫نیس��ت که ب رای کابینه نظ��ر دهد‪ .‬کارهای ایش��ان کامال‬ ‫ب ی برنام��ه و بیش��تر به ج��وک نزدی��ک اس��ت‪ .‬دبیرکل‬ ‫جامعه اصناف و ب��ازار حضور احمدی ن��ژاد و جریان و تفکر‬ ‫احمدی نژادی را در عرصه سیاس��ی منتفی م ی داند و عنوان‬ ‫م ی کند‪« :‬تاریخ مصرف اقای احمدی نژاد گذش��ته است‪».‬‬ ‫کریم ی اصفهان��ی ع�لاوه بر اینک��ه معتقد اس��ت جریان‬ ‫احمدی نژاد درمیان مردم محبوبیت خود را از دست داده تاکید‬ ‫م ی کند که میان سیاستمداران و جریان اصولگرایی هم دیگر‬ ‫هیچ جایگاهی ندارد‪ .‬او در پاسخ به این سوال که احمدی نژاد‬ ‫رئی س جمهوری بوده که ‪ 9‬س��ال پیش از میان اصولگرایان‬ ‫برخاس��ت‪ ،‬م ی گوید‪« :‬ایش��ان خودش��ان اقرار کرده اند که‬ ‫اصولگرا نیس��تند‪ .‬زمانی ک��ه خودش م ی گوی��د اصولگرا‬ ‫نیس��ت ش��ما چه اصراری دارید که بگویید اصولگراست؟‬ ‫اصال نه کار ایش��ان و نه حرف های ایشان را من به شخصه‬ ‫به پای اصولگراها نخواهم گذاشت‪ .‬ایشان به اصالح طلب ها‬ ‫نزدیک تر هستند تا اصولگراها‪».‬‬ ‫دبیرکل جامعه اصناف و بازار به اطالعاتی اشاره م ی کند‬ ‫گزارش ها‬ ‫که ب ر اساس انها احمدی نژاد این روزها اصرار دارد با بسیاری از‬ ‫اصالح طلبان در ارتباط و گپ و گفت باشد و همین موضوع را‬ ‫دلیل اصالح طلب بودن وی عنوان م ی کند‪ .‬البته معتقد است‬ ‫همه کارهایی که از طرف احمدی نژاد انجام م ی ش��ود تنها‬ ‫ب رای ریاست طلبی است‪.‬‬ ‫داوری متهم اصلی؟‬ ‫حجم واکنش ها که افزایش یافت حامیان و رسانه های‬ ‫نزدیک به احمدی نژاد با حجم گسترده ای تالش کردند اصل‬ ‫مس��اله را زیر س��وال برده و ان را موضوعی شخصی جلوه‬ ‫دهند‪ .‬در یکی از این واکنش ها س��ایت می��دان ‪ 72‬که این‬ ‫روزها به یکی از رسانه های اصلی طیف محمود احمدی نژاد‬ ‫تبدیل شده‪ ،‬مصاحب ه ای را با یکی از نزدیکان رئی س جمهور‬ ‫سابق منتشر کرد‪ .‬این س��ایت نامی از فرد مصاحبه شونده‬ ‫نبرد اما به نقل از او نوشت‪« :‬دکتر احمدی نژاد هیچ سخنگو‪،‬‬ ‫هماهنگ کننده و ساختار تشکیالتی ندارد‪ .‬عالقه مندان به‬ ‫دکتر احمدی نژاد و گفتمان انقالب اسالمی‪ ،‬طیف وسیعی از‬ ‫مردم را پوشش م ی دهند و همین امر سبب شده که هر یک‬ ‫بر حسب احساس وظیفه خود‪ ،‬فعالی ت هایی را هم به صورت‬ ‫مستقل انجام دهند‪».‬‬ ‫وی با بیان اینکه به دلیل گستردگی و سالیق مختلف‬ ‫این گروه ها و مردمی ب��ودن انها‪ ،‬اصوال امکان هماهنگی و‬ ‫تبیین خط مشی ب رای انها وجود ندارد‪ ،‬گفت‪« :‬هیچ یک از‬ ‫این گروه ها و تشکل ها ب رای شروع کار خود از رئی س جمهور‬ ‫سابق نظری نگرفته و سیاست های اتخاذی انها نیز ب ر اساس‬ ‫سالیق ش��خصی خودشان اس��ت نه تصمیم تشکیالتی!‬ ‫با این حال برخی اف��راد از ظرفیت دکت��ر احمدی نژاد مایه‬ ‫م ی گذارند و حتی در مواردی مشاهده کرده ایم که ب رای ایشان‬ ‫تعیین تکلیف هم م ی کنند‪ .‬این اقدامات موجبات ناراحتی‬ ‫اقای احمدی نژاد را فراهم کرده است‪ ،‬رسانه ها ب رای اطالع از‬ ‫مواضع ایشان به جای تماس با افراد غیرمسئول یا انعکاس‬ ‫شوخ ی های شبکه های اجتماعی بدون اعتبار‪ ،‬با دفتر ایشان‬ ‫تماس حاصل فرمایند‪».‬‬ ‫فقط یک اظهارنظر شخصی بود‬ ‫عل ی اکبر جوانفکر انتشار این فهرست را اقدامی‬ ‫شخصیدانستهبود‬ ‫احمدی نژاد چه م ی خواهد؟‬ ‫به هر روی اگرچ��ه این گزینه غالبا تکذیب م ی ش��ود‬ ‫یا مس��کوت م ی ماند اما از ش��واهد برم ی ای��د که محمود‬ ‫احمدی نژاد به گزینه بازگشت به قدرت رسمی فکر م ی کند‪.‬‬ ‫رئی س جمهور س��ابق ای ران اگرچه سیاس��ت سکوت مقابل‬ ‫پرسش های همه رسانه ها چه داخلی و چه خارجی را از فردای‬ ‫انتخابات ‪24‬خرداد در پیش گرفته ام��ا تصاویر و فیلم ها و‬ ‫اخبار رسمی و غیررسمی همگی حکایت از ان دارد که یک‬ ‫روند حساب شده و مشخص در این مورد وجود دارد‪ .‬محمود‬ ‫احمدی نژاد این روزها بیشتر س��اعات خود را در ساختمانی‬ ‫واقع در ونک م ی گذراند و به گفته یک��ی از افراد نزدیک به‬ ‫ا و ترافیک سیاسی باالیی هم به س��مت دفتر او وجود دارد‪.‬‬ ‫انچه توجه رس��انه ها و خبرنگاران را بیش��تر جلب م ی کند‬ ‫دیدارهای اخیر او با چهره های سیاس��ی اس��ت‪ .‬چند هفته‬ ‫ی ب��ا برخی چهره های‬ ‫پیش گفته ش��د او تماس های مهم ‬ ‫اصولگرا داش��ته و برنامه ریزی هایی ب رای مالقات های او در‬ ‫این باره صورت گرفته است‪ .‬از سوی دیگر اما جنس برخی‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫حجم واکنش ها که افزایش یافت حامیان‬ ‫و رس�انه های نزدیک ب�ه احمدی نژاد با‬ ‫حجم گس�ترده ای تلاش کردن�د اصل‬ ‫مساله را زیر سوال برده و ان را موضوعی‬ ‫ش�خصی جل�وه دهن�د‪ .‬در یک�ی از این‬ ‫واکنش ها سایت میدان ‪ 72‬که این روزها‬ ‫به یکی از رسانه های اصلی طیف محمود‬ ‫احمدی نژاد تبدیل ش�ده‪ ،‬مصاحبه ای را‬ ‫با یکی از نزدیکان رئیس جمهور س�ابق‬ ‫منتشر کرد‬ ‫گزارش ها‬ ‫این اظهارنظر اما نتوانست از حجم واکنش ها و تاثیر ان‬ ‫بکاهد‪ .‬حاال این عل ی اکبر جوانفکر از معدود افراد باقیمانده‬ ‫در کنار محم��ود احمدی نژاد بود که ترجیح داد ش��خصا به‬ ‫این مس��اله ورود پیدا کند‪ .‬او در مصاحب��ه ای درباره مطلب‬ ‫منتشر شده از س��وی عبدالرضا داوری درباره ترکیب کابینه‬ ‫دولت دوازهم گفت‪« :‬همان طور که اقای دکتر داوری اعالم‬ ‫کردند این سخنان نظر شخصی خودشان بوده است و هیچ‬ ‫ارتباطی با اقای دکت��ر احمدی نژاد ن��دارد‪ ».‬وی با تاکید بر‬ ‫این مطلب ک��ه احمدی نژاد هیچ برنام��ه ای ب رای انتخابات‬ ‫ندارد‪ ،‬اف��زود‪« :‬تاکنون اق��ای احمدی نژاد درب��اره انتخابات‬ ‫هیچ اظهارنظری نکرده اند‪ ».‬جوانفکر اظهار داشت‪« :‬سیاست‬ ‫اقای احمدی نژاد درباره مسائل سیاسی فعال سکوت است‪.‬‬ ‫ایش��ان درباره انتخابات هیچ برنامه ای ن��دارد‪ .‬حرف هایی‬ ‫که درخصوص برنامه های انتخابات��ی اقای احمدی نژاد زده‬ ‫م ی شود فقط گمانه زن ی های رسانه ای اس��ت‪ ».‬وی درباره‬ ‫انتش��ار فیلم س��خنرانی احمدی نژاد در جم��ع حامیانش و‬ ‫اظهارات وی درباره فرارسیدن بهار زودتر از انتخابات ‪ 96‬گفت‪:‬‬ ‫«اقای احمدی نژاد هی چ گاه به مساله بهار نگاه سیاسی ندارند‬ ‫و از موضع قدرت به این مس��اله نم ی پردازند‪ ،‬در واقع مساله‬ ‫بهار مرتبط اس��ت با ظهور اقا امام زمان (عج) که دعا و ارزو‬ ‫م ی کنیم هرچه زودتر این اتفاق بیفتد‪ ».‬جوانفکر تاکید کرد‪:‬‬ ‫«منظور اقای احمدی نژاد از امدن بهار‪ ،‬امدن امام زمان (عج)‬ ‫است‪ .‬ایشان به هیچ وجه به مساله بهار نگاه سیاسی ندارند و‬ ‫اظهاراتی که در این خصوص مطرح م ی کنند فقط گمان هزنی‬ ‫رسانه ای است و هیچ ارتباطی با ایشان ندارد‪».‬‬ ‫عبدالرضاداوریباانتشارفهرستخیالیکابینه‬ ‫دوازدهم واکنش های ف راوانی را ب رانگیخت‬ ‫اخبار و شایعات اندکی متفاوت است؛ انجا که اخبار حکایت‬ ‫از دیدارهای او با رقبای س��ابق دارد‪ .‬یک��ی از مهمترین انها‬ ‫مالقات با حجت السالم سی د حسن خمینی بود‪ .‬از ان دیدار‬ ‫هیچ متن رسمی بیرون نیامد اما یکی از سایت های نزدیک‬ ‫به اصالح طلبان گزارشی از مطالب مطرح شده را در این جلسه‬ ‫منتشر کرد‪ .‬بر اساس گزارشی که سایت مثلث انالین از خبر‬ ‫این سایت منتشر کرده بود‪ ،‬مدعی ش��ده بود‪« :‬احمدی نژاد‬ ‫خواستار دیدار با سیدمحمد خاتمی اس��ت اما رئی س دولت‬ ‫اصالحات این درخواس��ت را نپذیرفته اس��ت‪ ».‬این سایت‬ ‫همچنین ادامه داده ب��ود‪« :‬محموداحمدی نژاد در این دیدار‬ ‫پی رامون شرایط سیاسی کشور از جمله انتخابات پیش روی‬ ‫مجلس شورای اسالمی و نیز انتخابات اینده ریاست جمهوری‬ ‫اظهاراتی را ای راد کرده است‪ ».‬این سایت خبری م ی نویسد‪:‬‬ ‫در ان دیدار محموداحمدی نژاد گفته ب��ود‪« :‬برنامه ای ب رای‬ ‫انتخابات پیش روی مجل س ش��ورای اسالمی ندارم‪ ،‬لیکن‬ ‫ی و محبوبیتی ک��ه دارم م ی توانم به‬ ‫باتوجه به نف��وذ مردم ‬ ‫س��ادگی اکثریت مجلس را در دس��ت گیرم‪ ».‬بنا به گزارش‬ ‫این سایت او گفته ‪« :‬من هیچ عالقه ای ب رای ورود به عرصه‬ ‫رقابت های انتخاباتی ندارم اما اگر بخواه��م وارد انتخابات‬ ‫شوم‪ ،‬مدنظر بنده انتخابات ریاس��ت جمهوری اینده خواهد‬ ‫بود‪ ،‬چرا که باتوجه ب��ه محبوبیت م��ن و نیزعدم موفقیت‬ ‫دولت فعل��ی‪ ،‬پیروزی م��ن م ی تواند حتمی باش��د‪ ».‬بنابر‬ ‫ادعای این س��ایت‪ ،‬محموداحمدی نژاد در ادامه این دیدار به‬ ‫موضوع انتشار انتقادها و افشاگری ها پی رامون فسادها و شیوه‬ ‫مدیریتی وی در دوران هشت ساله اش در رسانه های عمومی‬ ‫اشاره کرده و در اظهارنظری مدعی ش��ده که پشت صحنه‬ ‫این حمالت‪ ،‬ش��خص هاشم ی رفس��نجانی است و اوست‬ ‫که دارد به رس��انه ها و چهره های سیاس��ی ه��ر دو جریان‬ ‫اصالح طلبان واصولگرایان خط م ی دهد که به من حمله شود‪.‬‬ ‫در ادامه این دیدار و نیز درپی این اظهارات‪ ،‬حس��ن خمینی‬ ‫به محموداحمدی نژاد م ی گوید که انچه وی تصور م ی کند‬ ‫خالف واقع اس��ت و اقای هاشمی پش��ت این موضوعات‬ ‫نیست‪ .‬سیدحس��ن خمینی در ادامه به وی پیشنهاد کرده‬ ‫که وی ش��خصا به دیدار هاشمی رفس��نجانی برود و با وی‬ ‫دیداری داشته باشد‪ .‬این س��ایت همچنین مدعی شده بود‬ ‫که «طی روزهای اخیر نیز‪ ،‬نزدیکان محمود احمدی نژاد در‬ ‫دیدار با نزدیکان س��یدمحمد خاتمی‪ ،‬پیشنهاد دیدار این دو‬ ‫تن با یکدیگر را دادند که هنوز درخواس��ت این دیدار ازسوی‬ ‫سی د محمد خاتمی ب ی پاسخ مانده است‪ ».‬حاال در جدیدترین‬ ‫تحول یک سایت نزدیک به اصالح طلبان از دیدار محمدرضا‬ ‫تابش و محمود احمدی نژاد خبر داده است‪ .‬این سایت نوشته‬ ‫که تابش انجام این دیدار را تکذیب نکرده اما از محتوای ان‬ ‫خبری به بیرون درز نکرده است‪ .‬به نظر م ی رسد که اگر اخبار‬ ‫فوق صحیح باش��د احمدی نژاد تصمیم گرفته قبل از ورود‬ ‫به رقابت با رقبایش هم س��رمیز مذاکره بنشیند‪ .‬شاید باید‬ ‫منتظر دی��دار محمود احمدی نژاد با س��ی د محمدخاتمی در‬ ‫اینده نزدیک باشیم‪ .‬اگر خبر دیدار با محمدرضا تابش صحت‬ ‫داشته باشد حتما رایزن ی هایی ب رای مالقات دو رئی س جمهور‬ ‫س��ابق انجام گرفته اس��ت‪ .‬فعال دکتر احمدی نژاد بر همه‬ ‫اخباری که پی رامونش وجود دارد مهر محرمانه چس��بانده و‬ ‫اط رافیانش هم چندان تمایلی ندارند که در این مورد چیزی‬ ‫به بیرون درز دهن��د‪ .‬ایا او به مالقات ایت اهلل هاش��می هم‬ ‫خواهد رفت؟‬ ‫احمدی ن��ژاد ای��ن روزه��ا ب ر خ�لاف دوران‬ ‫ریاس��ت جمهوری اش در اکثر جلس��ات مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام ش��رکت م ی کند و در فاصل��ه ای نزدیک به‬ ‫ایت اهلل هاشمی م ی نشیند‪ .‬اما هرقدر که احمدی نژاد تالش‬ ‫کرده سکوت کند‪ ،‬ایت اهلل هاشمی در مصاحب ه های متعدد به‬ ‫نقد هشت سال صدارت او م ی پردازد‪ .‬گویا باید به این گمانه‬ ‫هم فکر کنیم که ممکن اس��ت این دو رقی��ب در اینده ای‬ ‫نزدیک باهم مالقات کنند‪.‬‬ ‫‪27‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫وداع با ای ت اهلل‬ ‫درگذش�ت ایت اهلل مهدوی کنی که مظهر اعتدال و میانه روی در‬ ‫میاناصولگ رایانوجامعهروحانیتبودتاثیربس زاییدرارایشنیروهای‬ ‫سیاسی خواهد گذاش�ت‪ .‬اکنون که اصولگرایان انتخابات مجلس را‬ ‫پیش روی خود دارند‪ ،‬تصمیم نهایی جامعتین بسیار مهم خواهد بود‪.‬‬ ‫تصمیمی که این بار در ف راق ایت اهلل مهدوی کنی اتخاذ خواهد شد‪.‬‬ ‫خداحافظیبا‬ ‫روحانیمیانه رو‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی نماد روحانیت‬ ‫انقالبی و عقالنیت سیاسی بود‬ ‫سیاست‬ ‫‪28‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫اصولگرایان سنتی مقابل دولت‬ ‫نمی ایستند‬ ‫گفت وگویمثلث‬ ‫با محسن غرویان‬ ‫کارگزاران‬ ‫نمی تواند لیدر باشد‬ ‫گفت وگویمثلث‬ ‫بامهندسهاشمی طبا‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫سیاست‬ ‫ایت اهلل محمدرضا مهدوی کنی رئیس مجلس خبرگان‬ ‫رهبری و دبیرکل جامعه روحانیت مبارز سه شنبه گذشته پس‬ ‫از گذراندن یک دوره بیماری طوالن ی مدت در بیمارستان شهید‬ ‫رجایی دارفانی را وداع گفت‪.‬‬ ‫او که در‪ 14‬خرداد امسال پس از شرکت در مراسم سالگرد‬ ‫رحلتحضرتامامخمینی(ره)بهعلتعارضهقلبیدربیمارستان‬ ‫بهمن بستری شده بود‪ ،‬پس از حدود دو ماه به بیمارستان شهید‬ ‫رجاییمنتقلشد‪.‬‬ ‫بهگفتهاب راهیمانصاریاندامادمرحومایت اهللمهدوی کنی‬ ‫و رئی س دفتر رئیس فقی��د مجلس خبرگان رهب��ری‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی ساعت‪ 7‬بامداد سه شنبه گذشته دچار ایست قلبی‬ ‫شد و تالش پزش��کان پس از دو ساعت ب ی نتیجه ماند و وی در‬ ‫ساعت‪ 9‬صبحدعوتحقرالبیکگفت‪.‬‬ ‫این در حالی اس��ت که در زمان بس��تری ب��ودن ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنیدربیمارستان‪،‬دوبارشایعهدرگذشتویدررسانه ها‬ ‫منتشر شده بود اما هر بار خبر درگذشت رئیس مجلس خبرگان‬ ‫رهبریتکذیبشد‪.‬‬ ‫عل ی اکبروالیتی‪،‬سرپرستتیممع الجایت اهللمهدوی کنی‬ ‫در تشریح جزئیات و علت فوت رئیس مجلس خبرگان گفت‪:‬‬ ‫«بیماری ایت اهلل مهدوی کنی که از‪ ۱۴‬خرداد اغاز شده بود حدود‬ ‫چهار ماه و نیم طول کشید و وی روز‪ ۱۴‬خرداد پس از سکته قلبی‬ ‫درمنزلبهنزدیک ترینبیمارستانمحلاقامت(بیمارستانبهمن)‬ ‫منتقلشدندوبالفاصلهپسازانتقالویبهبیمارستان‪،‬قلبشان‬ ‫با ماساژ و شوک الکتریکی و با تالش تیم پزشکی به کار افتاد‪ .‬اما‬ ‫باتوجه به اینکه مدت نسبتا طوالنی سلول های مغز از اکسی‍‍ژن‬ ‫محرومشدهبودندبهقشرخاکستریمغزصدماتجب ران ناپذیری‬ ‫وارد شد‪ ،‬به گونه ای کهتاحدود زیادی این قسمت ها از بین رفت‪».‬‬ ‫به گفته دکتروالیتی‪ ،‬ایت اهلل مهدوی کنی در مدت بستری‬ ‫چندبارتااستانهمرگپیشرفتهبودند‪«:‬ریهویدستکمسهبار‬ ‫عفونت کرد‪ ،‬البته اگر به هوش م ی امدند به دلیل صدمات مغزی‬ ‫دچار تشنج م ی شدند‪ .‬از این رو به اجبار تحت نظر متخصصان‬ ‫بیهوش��ی و جراحان داخلی اعصاب وی را در حالت خواب نگه‬ ‫یداشتیم‪.‬قدرتبرون دهیقلبباید‪ ۵۰‬درصدباشد‪،‬درحال ی که‬ ‫م ‬ ‫ب رایویبهاندازهیک سومحداقلظرفیتالزمکارم ی کردوقدرت‬ ‫برون دهی قلب وی قبل از حادثه هم‪ ۱۰‬تا‪ ۱۵‬درصد بود و در واقع‬ ‫قلبضعیفیداشتند‪».‬‬ ‫او علت مرگ ایت اهلل مهدوی کنی را اختالل ریتم بطنی‬ ‫قلباعالمکردوگفت‪«:‬درواقعصبحسه شنبهوب هدنبالعارضه‬ ‫قلبیوپسازحدوددوساعتتالشب ی وقفهرئیسبخشقلب‬ ‫بیمارستان مسیحدانشوری‪ ،‬رئیس ای سی یوو متخصصان ریه‬ ‫بیمارستانشهیدرجایی‪،‬ایت اهللمهدوی کنیدراوجاندوههمگان‬ ‫دار فانی را وداع گفت‪».‬‬ ‫در زمان بستری بودن ایت اهلل مهدوی کنی در بیمارستان‬ ‫مقام های عال ی رتبه سیاسی‪ ،‬حوزوی و نظامی بارها به عیادت‬ ‫یرتبه و نهادهای‬ ‫او شتافتند و پس از رحلت وی نیز مقام های عال ‬ ‫رسمی با صدور پیام هایی این مصیبت را تسلیت گفتند‪ .‬پیکر‬ ‫ایشان ساعاتی پس از درگذشت‪ ،‬به دانشگاه امام صادق(ع) منتقل‬ ‫شد تا شاگردان ایت اهلل ب رای اخ رین بار با او وداع کنند‪.‬‬ ‫پنج ش��نبه گذش��ته نیز حضرت ای��ت اهلل خامنه ای‪،‬‬ ‫رهبر معظم انق�لاب در دانش��گاه ته ران ب��ر پیکر رئیس‬ ‫فقید مجلس خبرگان رهبری نم��از خواندند و پیکر ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی در حرم حضرت عب دالعظیم(ع) در کنار مزار عارف‬ ‫ی حاج مال عل ی کنی ارام گرفت‪.‬‬ ‫نام ‬ ‫ایت اهلل محمدرض��ا مهدوی کنی در ‪ 14‬م��رداد ‪ 1310‬در‬ ‫روستای کن در اط راف ته ران به دنیا امد‪ .‬او پس از گذراندن دوره‬ ‫دبستاندرکن‪،‬بهته رانامدتاتحصیالتخودرادرمدرسهعلمیه‬ ‫لرزاده ادامه دهد‪ .‬محمدرضا مهدوی کنی در این مدرسه از محضر‬ ‫یواخالقیفراوانیبرد‪.‬‬ ‫مرحومایت اهللبرهانبهره هایعلم ‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در س��ال‪ 1327‬در حال ی که‪ 17‬سال‬ ‫داش��ت‪ ،‬ب رای ادامه تحصیالت حوزوی راه قم را در پیش گرفت‬ ‫و تا س��ال ‪ 1340‬در محضر اس��اتید مبرزی همچون حضرات‬ ‫ایات مشکینی‪ ،‬حاج شیخ عب دالجواد س��ده ای (جبل عاملی)‪،‬‬ ‫شهید صدوقی‪ ،‬سلطانی‪ ،‬مجاهدی‪ ،‬رفیعی قزوینی‪ ،‬شع رانی‪،‬‬ ‫عالمه طباطبایی‪ ،‬ایت اهلل العظمی بروجردی‪ ،‬امام خمینی(ره) و‬ ‫ی گلپایگانی به فراگیری دروس عالی فقه‪ ،‬اصول‬ ‫ایت اهلل العظم ‬ ‫فقه‪،‬تفسی ر‪،‬حکمت‪،‬کالمودروسخارجفقهواصولپرداخت‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی با ورود به حوزه علمیه و اش��نایی‬ ‫با دیدگاه های حضرت امام و مش��اهده ظلم رژیم پهلوی در‬ ‫حق اسالم‪ ،‬علما و مردم‪ ،‬روش سیاس��ی امام خمینی(ره) را‬ ‫به عنوان الگوی مبارزه و روش��ی ب رای احیای اسالم سیاسی‬ ‫برگزید‪ .‬نخس��تین دستگیری او در س��ال ‪ 1328‬در حال ی که‬ ‫‪ 18‬سال بیشتر نداشت در اردس��تان بود اتفاق ی که منجر به‬ ‫شکنجه‪ ،‬تبعید و زندانی ش��دن این روحانی جوان انقالبی و‬ ‫برخی طالب و مبلغان همراه او شد‪ .‬با رسیدن این خبر به قم‪،‬‬ ‫مرحوم ایت اهلل العظمی بروجردی اعت��راض خود را به اقبال‪،‬‬ ‫نخس ت وزیر وقت اعالم و عنوان کردند که چرا فرزند مرا زده اید‬ ‫و دستگیر کرده اید؟‬ ‫او در داخل حوزه علمیه فعالی ت های سیاسی خود را شروع‬ ‫کرد‪ .‬از جمله فعالی ت های مهم ایت اهلل مهدوی کنی عضویت‬ ‫در مجمعی سیاس��ی بود که روحانیونی همچون سعادت پرور‬ ‫(پهلوانی)‪،‬محمدی گی النی‪،‬محفوظی‪،‬خادم ی اصفهانی‪،‬شم س‪،‬‬ ‫سمندری‪ ،‬جنیدی‪ ،‬حاج شیخ عباس ورامینی و‪ ...‬در ان حضور‬ ‫داشتند؛مجموعه ایکهبخشعمده ایازفع الی ت هایانصرف‬ ‫تحلیلفضایسیاسیکشورم ی شد‪.‬اعضایاینمجمعسعی‬ ‫م ی کردند با خرید کتب کمونیس ت ها و ماتریالیس ت ها‪ ،‬پس از‬ ‫مطالعهومباحثهدرب رابرانهاپاسخ هایجامعوقانع کننده ایب رای‬ ‫انهاتهیهکنندودرجریاناتسیاسیوقتحضورداشتهباشند‪.‬‬ ‫او در سال‪ 1340‬پس از بازگشت به ته ران در مدرسه علمیه‬ ‫مروی به تدریس علوم حوزوی اش��تغال یافت و از س��ال ‪1342‬‬ ‫امامتجماعتمسجدجدی دالتاسیسجلیلیدرمی دانفردوسی‬ ‫را عهده دار شد؛ محلی که پایگاه مناس��بی ب رای فعالی ت های‬ ‫اجتماعی و سیاسی شیخ ش��د‪ .‬مبارزات ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫علیه رژیم پهلوی‪ ،‬باعث دستگیری های متعدد ‪ ،‬تبعید ‪ ،‬شکنجه‬ ‫و زندان ی شدن او شد‪.‬‬ ‫فعالی ت ه��ای ایت اهلل مهدوی کنی در مس��جد جلیلی‪،‬‬ ‫جنب ه های مختلف اجتماعی‪ ،‬فرهنگی و سیاسی داشته است‪.‬‬ ‫اصرار او بر ط��رح دیدگاه های حضرت ام��ام(ره) و فعالی ت های‬ ‫سیاسی ایش��ان منجر ش��د که پس از چندین بار دستگیری و‬ ‫بازداش��ت کوتاه مدت‪ ،‬هجوم به منزل و ایجاد محدودیت ب رای‬ ‫سخنرانی‪ ،‬منبر و تدریس‪ ،‬در رمضان سال ‪ 1353‬بازداشت و به‬ ‫بوکان تبعید شد‪ .‬پس از روشن شدن نقش ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫درپروندهدیگریکهازپروندهعمومیطرفداریازحضرتامام (ره)‬ ‫سنگی ن تر بود‪ ،‬او از بوکان به مهاباد و سپس به ته ران اعزام شد‬ ‫و در کمیته مشترک ضد خ رابکاری و س��اواک مورد بازجویی و‬ ‫شکنجه های جسمی و روحی قرار گرفت‪ .‬بخشی از اتهاماتی‬ ‫که ساواک به این مبارز انقالبیوارد کرد‪ ،‬ارتباط با مبارزانضدرژیم‬ ‫شاه و کمک مالی به خانواده زندانیان بود‪ .‬بدین ترتیب ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی به چهار سال زندان محکوم شد اما پس از دو سال و‬ ‫همراه با فضای سیاسی سال‪ 55‬به همراه برخی دیگر از زندانیان‬ ‫سیاسیازادشد‪.‬‬ ‫تدرمجامع‬ ‫ازدیگرب رنامه هایایت اهللمهدوی کنی‪،‬فع الی ‬ ‫علمی و سیاس��ی با حضور برخی یارانش همچ��ون ایت اهلل‬ ‫مرتضی مطهری‪ ،‬ایت اهلل سی د محمدحسین بهشتی و ایت اهلل‬ ‫موسوی اردبیلی بود‪ .‬در این جلس��ات مباحثی از جمله اقتصاد‬ ‫اسالمی و حکومت اسالمی مورد بحث و بررسی قرار م ی گرفت؛‬ ‫مباحثیکهدرنهایتمنجربهتاسیسهسته هاییمثلجامعه‬ ‫روحانیت مبارز ته ران و تهیه اساس��نامه مبارزاتی و دینی ب رای‬ ‫ان شد‪.‬‬ ‫مبارزات ایت اهلل مهدوی کنی علیه حکومت شاهنشاهی‬ ‫تا پی��روزی انقالب ش��کوهمند اس�لامی زیر نظ��ر حضرت‬ ‫امام خمینی(ره)ادامهیافت‪.‬‬ ‫او پس از پیروزی انقالب‪ ،‬از طرف حضرت امام خمینی(ره)‬ ‫عهد هدارمسئولی ت هایمتعددیدرتاسیسنظامنوپایاسالمی‬ ‫شد‪ .‬ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬دارای یک فرزند پسر و دو فرزند دختر‬ ‫استکههمگیبهتدریسدردانشگاهاشتغالدارند‪.‬‬ ‫کتاب خاط رات ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬بیانگر روایتی از دوران‬ ‫مبارزاتانقالبیوزندانیانروحان ی اشهمچونایت اهللطالقانی‪،‬‬ ‫هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬ایت اهلل انواری و همچنین دانشگاهیان و‬ ‫اصنافدیگراست‪.‬‬ ‫ی ایت اهلل که در قالب کتاب منتشر‬ ‫از جمله تق ری رات علم ‬ ‫شده است‪ ،‬م ی توان به تق ری رات درس های خارج فقه ایات عظام‬ ‫بروجردی و امام خمینی‪ ،‬کتاب نقطه های اغاز در اخالق عملی‪،‬‬ ‫کتاباصولومبانیاقتصاداسالمیدرقران‪،‬کتاببیستگفتار‬ ‫و کتابشرحدعای افتتاح اشاره کرد‪.‬‬ ‫عالوه بر اینها‪ ،‬تدریس خارج فقه در دانش��گاه و مدرس��ه‬ ‫علمیه مروی ب رای دانشجویان و طالب دوره های عالی‪ ،‬تدریس‬ ‫ایات االحکام در مدرس��ه م��روی و ایات اقتصادی در دانش��گاه‬ ‫امام صادق(ع)‪ ،‬تدریس دوره های اخالق اس�لامی در دانش��گاه‬ ‫ی در‬ ‫امام صادق(ع) و حوزه علمیه مروی‪ ،‬صدها سخنرانی علم ‬ ‫محی ط های حوزوی و دانشگاهی و همچنین راهنمایی چندین‬ ‫پایان نامه کارشناسی ارشد و دکترا از دیگر فعالی ت های علم ی ‬ ‫ایت اهللمهدوی کنیاست‪.‬‬ ‫عضویت در حلقه اولیه ش��ورای انقالب از طرف حضرت‬ ‫امام خمینی(ره) نخس��تین فعالیت سیاس��ی رسمی ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی بعد از پیروزی انقالب اس�لامی بود؛ پستی که در‬ ‫زمان حضور امام خمینی(ره) در پاریس به او س��پرده شد‪ .‬حلقه‬ ‫نخستینشورایانقالبشاملایت اهللمرتضیمطهری‪،‬ایت اهلل‬ ‫دکتر بهشتی‪ ،‬حجت االسالم محمدج واد باهنر‪ ،‬حضرت ایت اهلل‬ ‫خامنه ای‪ ،‬ایت اهلل هاشم ی رفسنجانی‪ ،‬ایت اهلل موسوی اردبیلی‬ ‫و ایت اهلل مهدوی کنی بود‪ .‬البت��ه از مدتی بعد‪ ،‬اعضای روحانی‬ ‫ودانشگاهیدیگریباتصویبجمعبهاینگروهاضافهشدند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی همچنی��ن در اس��تانه ورود امام‬ ‫خمینی(ره)بهکشور‪،‬عضوکمیتهاستقبالازایشانهمبود‪.‬‬ ‫پس از استق رار نیروهای انقالبی در نهادهای حاکمیتی‪،‬‬ ‫کمیته انقالب اسالمی به عنوان اولین نهاد انقالبی مسلح ب رای‬ ‫حفظ انقالب تاسیس شد و به پیشنهاد ش��هید مطهری(ره) و‬ ‫دستورحضرت امامخمینی(ره)‪ ،‬ایت اهللمهدوی کنیسرپرستی‬ ‫عهدهدار شد‪.‬‬ ‫این نهاد را ‬ ‫عضویتبه عنوانفقیهدرشوراینگهبانقانوناساسیدر‬ ‫دو دوره‪ ،‬نمایندگی حضرت امام خمینی(ره) در هیات حل اختالف‬ ‫مسئوالن نظام‪ ،‬عضویت در ستاد انقالب فرهنگی‪ ،‬عضویت در‬ ‫شورایعالیانقالبفرهنگیبهحکمحضرتامام خمینی(ره)و‬ ‫مقاممعظمرهبری‪،‬مسئولیتستادکمک رسانیبهمردممناطق‬ ‫بمباران شده‪ ،‬عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی‪ ،‬ریاست‬ ‫مرکز رسیدگی به امور مساجد و عضویت در مجمع تشخیص‬ ‫مصلحتنظامازمهم ترینمسئولی ت هاییبودکهازبدوپیروزی‬ ‫انقالباسالمیودربرهه هایمختلفازسویامامخمینی(ره)و‬ ‫رهبرمعظمانقالببهایت اهللمهدوی کنیواگذارشد‪.‬‬ ‫عالوهبراین‪،‬بهدلیلشرایطنامساعدامنیتیدرسال های‬ ‫نخست دهه‪ 60‬و تغییر پی در پی دولت ها‪ ،‬ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫دربرهه ایبهوزارتکشورکابینهشهیدرجاییوشهی د باهنررسید‬ ‫ودربرهه ایدیگر‪،‬پسازشهادتمحمدعلیرجاییومحمدج واد‬ ‫باهنر‪،‬خودبهنخس ت وزیریشد‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی البته تنها در عرصه های رس��می‬ ‫سیاس��ت ورزی حاضر نبود و در فعالی ت های تش��کیالتی نیز‬ ‫فع الیتفراوانیداشت‪ .‬اوموسسودبیرکلجامعهروحانیتمبارز‬ ‫بود؛تشکلیکهدرکنارجامعهمدرسینحوزهعلمیهقم‪،‬مهم ترین‬ ‫نقش را در وحدت نیروهای جناح راست س��نتی و اصولگرایان‬ ‫عهد هدار بوده است‪.‬‬ ‫ریاست دانشگاه امام صادق(ع)‪ ،‬تولیت حوزه علمیه مروی‬ ‫به همراه موقوفات وابسته‪ ،‬به حکم حضرت امام خمینی(ره) و‬ ‫همچنین عضویت در مجلس خبرگان رهبری و ریاس��ت ان‪،‬‬ ‫برگ هایدیگری اززندگیسیاسی ایت اهللاست‪.‬‬ ‫‪29‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫نیای راست گرایی اسالمی‬ ‫سیاست‬ ‫‪30‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ایت اهلل در بیشتر عمر سیاسی خود با چپ گرایان سیاست مقابله کرد‬ ‫ایت اهلل مهدوی کن��ی‪ ،‬روحانی مورد احت��رام دو جناح‬ ‫اصلی سیاست ای ران بود‪ .‬یک روحانی خوش اخالق‪ ،‬خوشرو‪،‬‬ ‫خوش پوش با بیانی عامیانه و کامال منبری‪ .‬او را هم م ی توان‬ ‫نماد پیوند بازار س��نتی ای ران با روحانیت انقالبی هم نقطه‬ ‫پیوند روحانیت سنتی با روحانیت سیاسی و البته خط وصل‬ ‫روحانیت قم و روحانیت ته ران پس از انقالب دانست‪.‬‬ ‫ایت اهلل ب��ه معن��ای واقعی کلم��ه‪ ،‬سیاس��تمداری‬ ‫محافظه کار بود‪ .‬از همین رو باید او را سیاس��تمداری مولف‬ ‫پنداشت که نماد راستگرایی اس�لامی در مقابل جناح چپ‬ ‫اسالمی پنداشته م ی شد‪.‬‬ ‫اگر جناح چپ اسالمی ابتدای انقالب پس از تسخیر‬ ‫سفارت امریکا و وارونه کردن دولت مهدی بازرگان عالوه بر‬ ‫دانشگاه رفته رفته وارد بدنه اجرایی دولت و نهادهای انقالبی‬ ‫م ی شد و حامی سیاستمدارن سوسیالیست شناخته م ی شد‬ ‫و بعدها چپگرایی را در منش محمد علی رجایی و س��پس‬ ‫میرحس��ین موس��وی متبلور دید اما ایت اهلل از ابتدا راه خود‬ ‫از چپگرایان جدا کرد ‪ .‬به س��نت محافظ��ه کاری به نهان و‬ ‫اشکار از تسخیر سفارت امریکا گله کرد که شاید مهم ترین‬ ‫نماد مخالفتش با چپگرایان مسلمان در اوایل انقالب باشد؛‬ ‫موضوعی که ان چنان نه از سوی حامیانش و نه منتقدانش‬ ‫گسترده نشد و به تاریخ پیوست‪.‬‬ ‫ایت اهلل اما ب��ا وجود اختالف نظ��ر فراوان ب��ا کابینه‬ ‫موس��وی‪ ،‬خط موازی چپگرایی اسالمی را هدایت م ی کرد و‬ ‫به واسطه تشکل های راست گرا رویکرد محافظه کارانه خود‬ ‫در سیاست را پیش م ی برد‪ .‬او در این سال ها اما در دانشگاه‬ ‫امام صادق(ع) به واقع نماد یک روحانی ازاداندیش بود‪ .‬به ویژه‬ ‫در دوره اول این دانشگاه که اساتید سکوالری چون حسین‬ ‫بش��یریه‪ ،‬چنگیز پهلوان‪ ،‬هرمیداس باوند و دیگرانی از این‬ ‫دست را به دانشگاه دعوت م ی کرد‪ .‬او به سنت محافظه کاری‬ ‫به گوشه ای در شرق شهرک غرب و پایین سعادت اباد رفته‬ ‫بود و به دانشجویان علم و اخالق م ی اموخت‪.‬‬ ‫طنز سیاس��ت ام��ا در س��ال ‪ 76‬ب��ه س��راغ ایت اهلل‬ ‫محافظه کار امد‪ .‬چپگرایان مس��لمان لباس اصالح طلبی‬ ‫پوش��یده بودند و راس��تگرایان نماد مخالفت با تغییر وضع‬ ‫موجود‪.‬‬ ‫اگر محافظ��ه کاری در ابت��دای انقالب ب��ه اعتدال و‬ ‫میانه روی در سیاس��ت داخلی و خارجی ترجمه م ی شد‪ ،‬در‬ ‫میانه دهه ‪ 70‬از س��وی اصالح طلبان به اقتدارگرایی معنی‬ ‫م ی گشت‪ .‬این چنین تفس��یری بود که ش��یخ ناطق نوری‬ ‫و روحان��ی را به همراه ای��ت اهلل تبدیل به نم��اد مخالفت با‬ ‫اصالح طلبی ک��رد و هرچه ایت اهلل س��خن محافظه کارانه‬ ‫گفت‪ ،‬ضدیت با اصالح طلبی ش��نیده ش��د‪ .‬غافل از اینکه‬ ‫دهه ای باید بگذرد تا اصالح طلبی ب��ه دامن محافظه کاری‬ ‫باز گ��ردد‪ .‬وقت��ی در اواخر ده��ه ‪ 90‬داس��تان وارونه ش��د‪،‬‬ ‫ایت اهلل درگیر نوعی دیگر از چپگرایی ش��ده بود‪ .‬این بار نه‬ ‫اصالح طلبان که چپگرایان اصولگرا‪.‬‬ ‫در این میان ایت اهلل همچنان به س��نت راستگرایی از‬ ‫میانه روی که در وحدت ترجمه م ی شد سخن م ی گفت‪ ،‬فارغ‬ ‫از اینکه چپ ها هرگز سر همراهی ندارند مخصوصا با یک‬ ‫محافظه کار‪.‬‬ ‫سیاس��ت ای ران این روزها ایت اهلل بزرگی را از دس��ت‬ ‫داد‪ .‬مردی میانه رو که م ی توانس��ت در پشت پرده سیاست‬ ‫از تنش ها بکاهد‪ .‬ب��ر جوان ترها نهیب زن��د و حتی تقابل‬ ‫اصالح طلب – اصولگرا را رقی ق تر نماید‪ ،‬درست در زمانی که‬ ‫محافظه کاری به سرجای خودش بازگشته بود و به میانه روی‬ ‫تعبیر م ی شد‪ ،‬درست در زمانی که ایت اهلل از جدلی چند ساله‬ ‫با چپ گرایان اصالح طلب و اصولگرا خاط رات فراوانی داشت‪.‬‬ ‫خاط رات ایت اهلل خاط رات یک راستگرای سنتی است‪ ،‬یک‬ ‫طرفدار میانه روی‪ .‬ایا راستگرایان م ی توانند چنین ثلمه ای را‬ ‫جب ران کنند؟‬ ‫ماجرای یک اختالف سلیقه ‬ ‫اگر از انتخابات یازدهم ریاس��ت جمهوری صرف نظر‬ ‫کنیم‪ ،‬اخرین حرکت سیاس��ی ایت اهلل بی تردید مربوط به‬ ‫انتخابات مجلس نهم م ی ش��ود‪ .‬جایی ک��ه جبهه پایداری‬ ‫توس��ط حامیان س��ابق محم��ود احمدی نژاد ک��ه ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی را پدر معنوی خود م ی دانس��تند‪ ،‬تشکیل شد‪.‬‬ ‫جایی که اختالف س��لیقه دو ای��ت اهلل در نهایت به وحدت‬ ‫نرسید و اصولگرایان ب ر خالف س��ایر دوره ها با چند لیست‬ ‫در انتخابات ش��رکت کردند‪ .‬حتی پادرمیانی ایت اهلل یزدی‬ ‫به عنوان رئیس شورای عالی جامعه مدرسین حوزه علمیه‬ ‫قم هم نتوانست این اختالف را به وحدت منتهی کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی از سیاستمداران دیرپای جمهوری‬ ‫اسالمی است که از پیش از انقالب در فعالی ت های سیاسی‬ ‫حضور داشتند‪ .‬این فعالی ت ها با پیروزی انقالب اسالمی به‬ ‫مناصب سیاسی کشیده شد‪ .‬از سرپرستی کمیته های انقالب‬ ‫تا ریاس��ت مجلس خبرگان مناصبی بود که او طی ‪ 36‬سال‬ ‫حضورش در عرصه سیاسی ای ران در انها به فعالیت پرداخت‪.‬‬ ‫اختالفات مجلس نهم‬ ‫هلل کنی در همان مقطع که هنوز اختالفات زیادی‬ ‫ایت ا ‬ ‫بروز نکرده بود گفته بود‪« :‬برخی م ی گویند چه ش��ده که در‬ ‫این مقطع‪ ،‬شما امده اید! ما تازه نیامده ایم‪ .‬از قبل از انقالب‬ ‫بوده ایم و تا همین االن هم یک رجل سیاسی هستیم‪ .‬حاال‬ ‫برخی م ی خواهند قب��ول بکنند یا نکنن��د‪ .‬روحانیتی که با‬ ‫انقالب هست‪ ،‬نم ی تواند کنار بکشد‪».‬‬ ‫هرچند تفاوت نگرش دو ایت اهلل مقابل در انتخابات ‪92‬‬ ‫به اوج خود رس��ید اما از انتخابات مجلس نهم اغاز ش��ده بود‪.‬‬ ‫مهدوی کنی از س��وی پایداری و مصباح یزدی از سوی حامیان‬ ‫مهدوی کنیموردهجمهقرارگرفتند‪.‬انتشاربولتن‪ 80‬صفحه ای‬ ‫از س��وی نواصولگراهای رادیکال در انتقاد از مهدوی کنی‪ ،‬پرده‬ ‫اختالفاتی را که اصولگرایان س��عی در پنهان کردنش داشتند‪،‬‬ ‫پاره کرد و جرقه این صف بندی زده شد‪ .‬در واکنش به انتشار این‬ ‫ی مشابه زدند‪.‬‬ ‫بولتن‪ ،‬حامیان مهدوی کنی نیز دست به اقدام ‬ ‫جمعی از دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع) در نامه ای خطاب به‬ ‫مصباح یزدیبه شدتازویوتشکلموردحمایتشیعنیجبهه‬ ‫پایداری انتقاد کردند‪ .‬تشکل دانشجویان دانشگاه امام صادق(ع)‬ ‫که متعلق به ایت اهلل مهدوی کنی است در بخش مهمی از این‬ ‫نامه اشاره کردند که اعضای جبهه پایداری در جلسات خصوصی‬ ‫از ایت اهلل مصباح به عنوان قائم مقام رهبری یاد م ی کنند‪ .‬این‬ ‫نامه واکنش های بسیاری را ب رانگیخت تا جایی که حتی ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنینیزازایندانشجویانخ واستاخالقرارعایتکنند‪.‬‬ ‫اغاز فعالیت سیاسی‬ ‫اولین بار در سال ‪ 1328‬در سن ‪ 18‬سالگی در اردستان‬ ‫دس��تگیر ش��د‪ .‬با دس��تگیری ایش��ان و برخی از طالب و‬ ‫رس��یدن این خبر به قم‪ ،‬مرحوم ایت اهلل العظمی بروجردی‬ ‫به نخس ت وزیر وقت (اقبال) اعتراض کرده و عنوان کردند که‬ ‫چرا فرزندان مرا زده اید و دس��تگیر کرده اید‪ .‬او در سال ‪1335‬‬ ‫دستگیر و به بوکان تبعید شد‪.‬‬ ‫پس از پیروزی انقالب‪ ،‬امام خمینی از پاریس اعضای‬ ‫ش��ورای انق�لاب را تش��کیل داد‪ .‬ای��ت اهلل مهدوی کنی از‬ ‫جمله اولین روحانیون عضو ش��ورای انقالب بود که توسط‬ ‫امام تعیین ش��ده بودند‪ .‬حلقه اولیه ش��ورای انقالب شامل‬ ‫حضرات ش��هید مطهری‪ ،‬ش��هید بهشتی‪ ،‬ش��هید باهنر‬ ‫و حضرت ایت اهلل خامن��ه ای‪ ،‬ایات هاشم ی رفس��نجانی‪،‬‬ ‫موسوی اردبیلی و مهدوی کنی بود‪ .‬به تدریج اعضای دیگر‬ ‫روحانی و دانشگاهی با تصویب جمع به انان اضافه گردید‪.‬‬ ‫با نزدیک شدن به زمان پیروزی انقالب و بازگشت امام‬ ‫در ‪ 12‬بهمن ماه ‪ 57‬او به عضویت کمیته استقبال از حضرت‬ ‫امام درامد و در کنار س��ایر روحانیون و انقالبیون سرشناس‬ ‫مقدمات استقبال از حضرت امام را در ته ران اماده کردند‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی س��ال های زی��ادی را به عنوان‬ ‫دبیرکل جامعه روحانیت مبارز ته ران ب��ه فعالیت پرداخت‪.‬‬ ‫تشکلی که او از موسس��انش بود و در واقع مهمترین حزب‬ ‫اصولگرای ای ران به شمار م ی اید‪.‬‬ ‫با تشکیل کمیته های انقالب اسالمی به عنوان اولین‬ ‫نهاد برامده از انق�لاب در ‪ 23‬بهمن ماه ‪ 57‬او به پیش��نهاد‬ ‫ایت اهلل مطه��ری به عنوان سرپرس��ت این نه��اد منصوب‬ ‫ش��د‪ .‬او تعریف کرد که ایت اهلل مطهری مطلع م ی شود که‬ ‫مل ی مذهب ی ها قرار بود ب رای گرفتن حکم کمیته های انقالب‬ ‫اسالمی ب رای ایت اهلل الهوتی نزد امام بروند ‪ .‬ترس انقالبیون‬ ‫از این بود که منافقین بتوانند کمیته ه��ای انقالب را که در‬ ‫واقع نیروی مسلح انقالب بود در دست بگی رند‪ .‬از همین رو در‬ ‫جلس ه ای درخواست م ی کند که یک نفر از دوستان ب رای این‬ ‫کار کاندیدا شود تا او بتواند حکم را از امام دریافت کند‪ .‬ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی نیز ب��ا دریافت قول هم��کاری اعالم امادگی‬ ‫م ی کند و ایت اهلل مطهری این حکم را از امام دریافت م ی کند‪.‬‬ ‫بعدها او دو دوره حضور در شورای نگهبان را به عنوان‬ ‫فقیه تجربه کرد‪ .‬همچنین نمایندگ��ی امام خمینی(ره) در‬ ‫هیات حل اختالف مسئوالن نظام را برعهده داشت و چندین‬ ‫ماموریت مشابه در حوادث مهم دوران انقالب را تجربه کرد‪.‬‬ ‫پس از فرار بنی صدر به همراه مسعود رجوی و تشکیل‬ ‫دولت شهید باهنر به ریاست جمهوری ش��هید رجایی‪ ،‬او از‬ ‫طرف نخس��ت وزیر به عنوان وزیر کشور معرفی و منصوب‬ ‫شد‪.‬‬ ‫دولت موقت‬ ‫ب��ه دنب��ال بمب گ��ذاری در دفتر نخس��ت وزیری در‬ ‫‪ ۸‬ش��هریور ‪ 60‬و ش��هادت محمدجواد باهنر نخس ت وزیر‬ ‫و محمدعل��ی رجای��ی رئی س جمه��ور‪ ،‬ش��ورای موق��ت‬ ‫ریاس��ت جمهوری به عضوی��ت اکبر هاشم ی رفس��نجانی‬ ‫رئیس مجلس و عبدالکریم موس��وی اردبیلی رئیس دیوان‬ ‫عالی تشکیل شد‪ .‬در همین شرایط ایت اهلل مهدوی کنی از‬ ‫‪ ۱۱‬شهریور تا ‪ ۷‬ابان ‪ ۱۳۶۰‬نخس ت وزیری جمهوری اسالمی‬ ‫ای ران را برعهده داشت‪.‬‬ ‫ب رای انتخاب نخس��ت وزیر نام محمد غرضی و اکبر‬ ‫پ��رورش مطرح بود ک��ه نهایتا ش��ورای ریاس��ت جمهوری‬ ‫محمدرضا مهدوی کنی را که عهده دار سمت وزارت کشور در‬ ‫کابینه باهنر بود‪ ،‬به نخس ت وزیری برگزید‪ .‬او در ‪ ۱۱‬شهریور‬ ‫‪ ۱۳۶۰‬کابینه موقت خود را تش��کیل داد و وزرا را به مجلس‬ ‫معرفی کرد‪ .‬همه پس��ت ها مش��ابه کابینه باهنر بود‪ ،‬تنها‬ ‫عل ی اکبر ناطق نوری جایگزین نام خودش در وزارت کش��ور‬ ‫شده بود‪ .‬این دولت تا زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫حضرت ای��ت اهلل خامنه ای و نخس��ت وزیری میرحس��ین‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫موسوی ادامه پیدا کرد‪.‬‬ ‫بعدها او عضویت در ستاد انقالب فرهنگی‪ ،‬عضویت در‬ ‫شورای عالی انقالب فرهنگی‪ ،‬مسئولیت ستاد کمک رسانی‬ ‫به مردم مناطق بمباران شده و ریاست مرکز رسیدگی به امور‬ ‫مساجد را نیز عهده دار شد‪.‬‬ ‫ای��ت اهلل هاشم ی رفس��نجانی در کت��اب خاط راتش‬ ‫در ‪ 4‬اردیبهش��ت ‪ 68‬به بیان نحوه معرفی اعضای شورای‬ ‫بازنگری قانون اساسی پرداخته و م ی نویسند‪« :‬احمداقا متن‬ ‫نامه امام به اقای رئی س جمهور مبنی بر تش��کیل مجمعی‬ ‫ب رای اصالح قانون اساس��ی را تلفنی خواند و مشورت کرد‪.‬‬ ‫مجمع تشخیص مصلحت و هیات رئیس��ه خبرگان و پنج‬ ‫نفر نماینده و اقایان [محمدرضا] مهدوی کنی و [احمد] اذری‬ ‫[قمی] و [حسن] حبیبی» به این ترتیب او در کنار افرادی از‬ ‫مجلس خبرگان و مجمع تشخیص مصلحت از طرف امام‬ ‫به عنوان یکی از اعضای ش��ورای بازنگری قانون اساس��ی‬ ‫معرفی م ی شود‪.‬‬ ‫در اس��فند ماه ‪ 89‬قرار بود در اجالس نهم مجلس خبرگان‬ ‫ریاس��ت این مجلس ب رای دوسال مشخص ش��ود‪ .‬اخرین‬ ‫انتخابات مجلس خبرگان رهبری در سال ‪ 1385‬انجام شده‬ ‫است‪ .‬ریاست این مجلس را از سال ‪ 1362‬تا مرداد ماه ‪1386‬‬ ‫ایت اهلل مشکینی برعهده داشت‪ .‬از ان تاریخ به بعد ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی ریاس��ت مجلس خبرگان را عهده دار‬ ‫شده بود‪.‬‬ ‫در ماه ه��ای منتهی ب��ه رای گیری ریاس��ت مجلس‬ ‫تاسیس دانشگاهی خاص‬ ‫پس از انتخابات سال ‪ 88‬اعتراض ها به حضور ایت اهلل‬ ‫هاشمی در ریاس��ت مجلس خبرگان رهبری از سوی برخی‬ ‫از نیروها و فعاالن سیاس��ی ش��دت گرفت‪ .‬یک س��ال بعد‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی از جمله اولین روحانیون عضو شورای انقالب بود که توسط‬ ‫امام تعیین شده بودند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی از ‪ ۱۱‬شهریور تا ‪ ۷‬ابان ‪ ۱۳۶۰‬نخست وزیری جمهوری‬ ‫اسالمی ایران را برعهده داشت‪.‬‬ ‫دانشگاه امام صادق(ع) به ریاست ایت اهلل مهدوی کنی شاگردان سرشناسی‬ ‫تربیت کرده است‬ ‫پ��س از اختالف��ات می��ان اصولگرایان چ��پ گرا و‬ ‫اصولگرایان س��نتی در انتخابات مجلس نهم که در نهایت‬ ‫نیز نتوانست به وحدت منجر ش��ود‪ ،‬اتش این اختالفات بار‬ ‫دیگر در بحبوحه انتخابات ریاس��ت جمهوری زبانه کشید‪.‬‬ ‫انها تا پیش از انتخاب کامران باقری لنکرانی از سوی مصباح‬ ‫به عنوان نام��زد «اصلح»‪ ،‬تالش کردن��د اختالفات را علنی‬ ‫نکنند‪ ،‬اما پس از ان هرچه به انتخابات نزدیکتر شد‪ ،‬پرده های‬ ‫بیش��تری کنار رفت‪ .‬از یک طرف قالیباف و والیتی حاضر‬ ‫نش��دند به نفع جلیلی کنار بروند و از ط��رف دیگر ایت اهلل‬ ‫مصباح با وجود رایزن ی ها لنکران��ی را به عنوان «اصلح ترین‬ ‫فرد زیر اسمان خدا» معرفی کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی‪ ،‬رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‬ ‫دراین باره بعدها گفت که در جریان انتخابات جلس��ه ای با‬ ‫حضور دو ایت اهلل برگزار شده بود که در ان نظ رات نزدیک تر‬ ‫شوند‪ .‬اما ایت اهلل مصباح یزدی این را نپذیرفته که به صورت‬ ‫واحد اصولگرایان در انتخابات ‪ 92‬شرکت کنند‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی با بیان اینکه س��ه روز بع��د در تهران‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی در یکی از حسینیه های تهران جلسه‬ ‫گرفتند و اق��ای لنکرانی را به عنوان منتخ��ب خود معرفی‬ ‫کرد‪ ،‬گفته ب��ود‪« :‬در حالی که هنوز ش��ورای نگهبان نظر‬ ‫نداده بود که چه کس��ی صالحیت دارد یا صالحیت ندارد‪،‬‬ ‫این کار درستی به نظر نمی رس��ید‪ .‬ما دنبال این بودیم که‬ ‫ش��کافی وجود نداش��ته باش��د‪ .‬بنده واقعا متاسفم که یک‬ ‫سرمایه گرانقدر حوزه بخواهد به این ش��کل اسیب ببیند‪.‬‬ ‫متاسفانه این اس��یب به ایت اهلل مصباح رس��ید‪ .‬در جریان‬ ‫انتخابات هم همین اسیب به جامعه مدرسین رسید‪ .‬اسیب‬ ‫سختی به جامعه مدرسین وارد کردند که بنده متن جریان‬ ‫را بازگو می کنم‪».‬‬ ‫این اختالف به گفته ایت اهلل یزدی ت��ا مرحله تجزیه‬ ‫جامعه مدرسین نیز پیش رفته بود‪ .‬اختالف میان دو ایت اهلل‪،‬‬ ‫در واقع اختالف می��ان انها نبود‪ ،‬بلکه اخت�لاف میان بدنه‬ ‫حامیان انها بود‪ .‬تالش های ایت اهلل مهدوی کنی هم در این‬ ‫زمینه در هر دو انتخابات نتیجه بخش نبود‪.‬‬ ‫ت سیاس ی اش عالوه‬ ‫با این حال او در تمام دوران فعالی ‬ ‫بر اینکه شخصیتی تاثیرگذار و برجسته بود‪ ،‬تالش م ی کرد‬ ‫تا با شیخوخیت‪ ،‬وحدت میان نیروهای انقالب را رقم بزند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ریاست بر مجلس خبرگان رهبری‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫سیاست‬ ‫شاید دانش��گاه امام صادق(ع) و تش��کیل ان را بتوان‬ ‫مهم ترین اقدام ایت اهلل دانس��ت‪ .‬اما اگر به نقش اساتید و‬ ‫همچنین دانشجویان و فارغ التحصیالن این دانشگاه در روند‬ ‫انقالب و مناصب دولتی توجه شود‪ ،‬نقش و کارکرد سیاسی‬ ‫ان بیشتر نمایان م ی شود‪ .‬این دانشگاه در رشته های علوم‬ ‫انسانی و علوم اجتماعی دانشجو م ی پذیرد‪.‬‬ ‫دانش��گاهی غیردولت��ی اس��ت و از وجوه��ات و‬ ‫کمک های خیریه و همچنین از سرمایه گذاری های شرکت‬ ‫«جامع ه الصادق» و کارخانه های نساجی جامعه و داروسازی‬ ‫حیان و پاس��اژ نور و میالد نور ته��ران اداره م ی ش��ود‪ .‬این‬ ‫دانشگاه زیرمجموعه «جامع ه الصادق» است که به صورت‬ ‫نیمه متمرکز (ابتدا ازمون سراسری‪ ،‬سپس مصاحبه و گزینش)‬ ‫دانشجو م ی پذیرد‪.‬‬ ‫موس��س و ریاس��ت دانش��گاه ب ر عه��ده ای��ت اهلل‬ ‫مهدوی کنی اس��ت و اعضای هیات امنای دانش��گاه اقایان‬ ‫حضرت ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬ایت اهلل محمد رضا مهدوی کنی‪،‬‬ ‫ایت اهلل امام ی کاشانی و ایت اهلل اب راهیم امینی هستند‪.‬‬ ‫از ویژگ ی ه��ای این دانش��گاه این اس��ت ک��ه درس‬ ‫اخالق تمام دانشجویان این دانش��گاه توسط خود ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی تدریس م ی شد‪ .‬یکی از نقاط عطف این دانشگاه‬ ‫دیدار دانشجویان ان با رهبری در عید غدیر سال ‪ 1384‬بود‪.‬‬ ‫رهبری در ای��ن دیدار درباره این دانش��گاه گفته بودند‪:‬‬ ‫«دانش��گاه امام صادق(ع) یک پدیده ممتاز است؛ صرفا یک‬ ‫دانشگاه مثل بقیه دانش��گاه ها نیست که فقط م ی خواهند‬ ‫دانشجو و عالم تربیت کنند؛ این هم هست؛ منتها عالوه بر‬ ‫این‪ ،‬م ی خواهد از همه جهت‪ ،‬یک الگوی دانشگاه اسالمی‬ ‫باشد‪ ».‬ایش��ان همچنین درباره مس��ئولی ت های اینده این‬ ‫دانشجویان گفته بود‪« :‬راجع به مسئولی ت های اینده شما‪،‬‬ ‫خروجی دانشگاه امام صادق(ع)‪ ،‬ایده الش فقط نباید این باشد‬ ‫که حاال بیرون بیاید‪ ،‬فرض کنید اگر در فالن رش��ته‪ ،‬درس‬ ‫خوانده برود وکیل بشود یا محضردار بش��ود یا برود کارمند‬ ‫فالن دستگاه وزارتی دولتی بشود؛ من موافقم که جوان های‬ ‫خوب در ارکان تشکیالت اجرایی کشور حضور داشته باشند؛‬ ‫اما این ب رای خروجی دانشگاه امام صادق(ع) ایده ال نیست‪».‬‬ ‫از جمله افراد سرشناس دانش اموخته در این دانشگاه‬ ‫م ی توان به حس��ام الدین اش��نا‪ ،‬عبداهلل رمضان زاده‪ ،‬کاظم‬ ‫جاللی‪ ،‬سی د محمد حسینی (وزیر ارشاد دولت احمدی نژاد)‪،‬‬ ‫سعید جلیلی و مصطفی کواکبیان‪.‬‬ ‫خبرگان رهبری اعتراضات به ایت اهلل هاش��می باال گرفته‬ ‫بود‪ .‬رسانه های نزدیک به دولت محمود احمدی نژاد بیش از‬ ‫همه به دنبال تغیر ایت اهلل بودند‪ .‬اقای هاشمی در افتتاحیه‬ ‫مجلس خبرگان از این اقدام ها به عنوان «غوغای رسانه ها»‬ ‫یاد کرد و گفت‪« :‬در ماه های اخی��ر کارهایی صورت گرفت‬ ‫که احساس خطر کردم و به اقای امام ی کاشانی گفتم که با‬ ‫اقای مهدوی کنی صحبت کند و ایشان پیشنهاد مرا به اقای‬ ‫مهدوی کنی مطرح کردند و گفتم که از ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫حمایت م ی کنم و قصدم این بود که مس��اله را از این طریق‬ ‫حل و از تفرقه در خبرگان جلوگیری کنم‪».‬‬ ‫او گف��ت‪« :‬اکن��ون نیز اع�لام م ی کنم اگ��ر ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی حاضر باش��ند مس��ئولیت خبرگان را بپذیرند‬ ‫قطعا بنده نم ی ایم تا این نهاد مقدس اسیب نبیند و هریک از‬ ‫اقایان نیز که حاضر باشند م ی پذیریم و همراهی م ی کنم‪».‬‬ ‫اقای رفس��نجانی افزود‪« :‬بنده عاشق و شیفته هیچ‬ ‫پس��ت و مقامی نیس��تم و فکر م ی کنم زمان ان است که‬ ‫تجربیات خود را مکتوب کنم و عشقم این است که خاط رات‬ ‫خود را مدون کنم‪».‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی زمانی که هاشم ی رفسنجانی این‬ ‫سخنان را ب رزبان م ی اورد در مجلس حاضر نبود‪ .‬اما لحظاتی‬ ‫بعد به جلسه رسید و ب رای ریاست مجلس خبرگان کاندیدا‬ ‫ش��د‪ .‬او از ‪ 17‬اس��فند ‪ 1389‬به بعد به عنوان رئیس مجلس‬ ‫خبرگان رهبری انتخاب شد‪.‬‬ ‫‪31‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫ازشیخوخیتبهحزب گرایی‬ ‫سیاست‬ ‫‪32‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫با فوت ایت اهلل مهدوی کنی‪ ،‬ارایش اصولگرایان و جریان راست سنتی چه تغییراتی می کند؟‬ ‫«در روز تاسوعا یا عاشورا یک طیف روشنفکری (همه‬ ‫هم با فکل و کراوات یا بدون کراوات ولی تمام تیپ اداری‬ ‫یا روشنفکر) که من هم در میان انها بودم از دروازه شمی ران‬ ‫شروع به راهپیمایی کردیم‪ .‬رسیدیم سر چهارراه ‪ 24‬اسفند‪،‬‬ ‫ی از جنوب شهر‪ ،‬یعنی‬ ‫یک مرتبه دیدیم که یک موج عظیم ‬ ‫از خیابان س��ی متری‪ ،‬دارد م ی ای��د‪ ...‬در راس هر مثال ‪200‬‬ ‫متری از این جمعیت یک اخوند باالست و دارد شعار م ی دهد‬ ‫و شعارشان منتقل شد به روشنفکران؛ یعنی یک شعار بود در‬ ‫مورد امام حسین(ع) که شعار کامال مذهبی بود‪ ...‬شعارهایی‬ ‫که از ای��ن جمعیت م ی امد همین طور م��ا را مبهوت کرد؛‬ ‫یعنی او بود که دیگر مسلط شد‪»...‬‬ ‫بر کسی پوشیده نیست که روحانیون نقشی اساسی‬ ‫و تعیی ن کننده در پیروزی انقالب اسالمی و البته تحوالت‬ ‫مهم سال های پس از انقالب داشته اند‪ .‬روحانیون در قم و‬ ‫ته ران البته در مرکز این تاثی ر گذاری بوده اند‪.‬‬ ‫انها در قم در قالب حوزه های علمیه و جامعه مدرسین‬ ‫و در ته ران در قالب جامعه روحانی ت مبارز از دهه ‪ 40‬به این‬ ‫سو نقش افرینی مهمی در پهنه سیاست ای ران داشته اند‪.‬‬ ‫حاال اما در ابت��دای دهه ‪ 90‬رویدادهای��ی مهم پدیدار‬ ‫گش��ته اس��ت‪ .‬ایت اهلل مهدوی کنی که هدایت و ریاس��ت‬ ‫جامعه روحانیت را بر عهده داشته به رحمت ایزدی پیوسته و‬ ‫ان سو تر‪ ،‬در قم جامعه روحانی ت مبارز هم متاثر از انتخابات‬ ‫سال ‪ 92‬با رخدادها و دگرگون ی هایی مواجه شده؛ دگرگون ی ها‬ ‫و متفاوت اندیش��ی هایی که به گفته ایت اهلل محمد یزدی‪،‬‬ ‫نزدیک بوده منجر به انشعاب در جامعه مدرسین شود‪.‬‬ ‫اکنون که انتخاب��ات مهم ی دیگر در پیش اس��ت و‬ ‫البته نتیجه انتخابات سال ‪ 92‬هم ارایش سیاسی گروه ها‬ ‫را تحت تاثیر قرار داده‪ ،‬ب��ار دیگر جامعتین زیر ذره بین قرار‬ ‫گرفته اند‪ .‬طرفه انکه دبیر کل جامعه روحانیت مبارز که هم‬ ‫رئیس مجلس خبرگان بود و هم مرجع��ی تاثی ر گذار ب رای‬ ‫اصولگرایان دیگر در میان ما نیست‪.‬‬ ‫با چنین پی ش زمین��ه ای باید به این فک��ر کرد که در‬ ‫نبود ایت اهلل مهدوی کنی چه تغیی راتی در جناح اصولگرا رخ‬ ‫خواهد داد‪ .‬ایا فراق او که با فوت مرحوم عسگراوالدی همراه‬ ‫شده موجب م ی شود که راستگرایان سنتی دیگر دست باال‬ ‫را در معادالت این جناح نداشته باشند و ایا در ادامه م ی توان‬ ‫این س��وال را مطرح کرد که حاال نوبت میدانداری چپگرا ها‬ ‫فرا رسیده است؟ این مطلب تالش دارد تا با مرور تاریخچه‬ ‫و هویت شناس��ی سیاس��ی جامعتین در نهایت به پاس��خ‬ ‫سوال های فوق برسد‪.‬‬ ‫داس�تانیکهمنش�ینی‬ ‫از اواسط سال ‪ 1356‬روحانیون طرفدار امام خمین ی (ره)‬ ‫در ته��ران تش��کلی در میان خود ب��ه ن��ام روحانی ت مبارز‬ ‫به وج��ود اوردن��د‪ .‬ش��خصی ت های عمده ای چ��ون ایات‬ ‫بهشتی‪ ،‬مطهری‪ ،‬مفتح‪ ،‬باهنر‪ ،‬مهدوی کنی‪ ،‬خسروشاهی‪،‬‬ ‫عبدالمجی��د ایروان��ی‪ ،‬هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬ناطق نوری‪،‬‬ ‫معادیخ��واه‪ ،‬ش��جونی و‪ ...‬از فع��االن و گردانن��دگان‬ ‫روحانی ت مبارز به شمار م ی امدند‪.‬‬ ‫برنامه ری��زی راهپیمای ی ها‪ ،‬س��خنرانی در مس��اجد‪،‬‬ ‫تهیه شعار و در مجموع‪ ،‬سازماندهی نهضت عمدتا توسط‬ ‫روحانی ت مبارز صورت م ی گرفت‪ .‬به عبارت دیگر در حالی‬ ‫که بس��یاری از نیروهای مخالف با مشکالتی چون فقدان‬ ‫رهبری‪ ،‬ضعف تشکیالتی‪ ،‬عدم انس��جام فکری‪ ،‬تفرقه و‬ ‫انش��عابات رو به رو بودند؛ روحانی ت مبارز با وجود امام و دارا‬ ‫بودن شبکه ای از روحانیون در سراسر کشور از مزیت مهم ی ‬ ‫برخوردار بود‪.‬‬ ‫امام خمین ی (ره) ب رای اینکه علما را متوجه مسئولیت‬ ‫سیاسی خود بکنند ابتدا دعوت به تشکیل جلسه سیاسی‬ ‫نکردند‪ ،‬بلکه با ایده دور هم جمع شدن و یک جلسه ساده‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫راه‏اندازی جامعه روحانیت جنوب تهران‬ ‫با توجه به حضور فعال و گسترده مردم جنوب ته ران‬ ‫در راهپیمای ی ها و تظاه رات س��ال ‪ ،1357‬جامعه روحانیت‬ ‫مصمم ش��د تا «جامع��ه روحانی ت مبارز جن��وب ته ران» را‬ ‫راه اندازی کند‪ .‬ایت اهلل مهدوی کنی و ش��هید محالتی در‬ ‫منزل مرح��وم نظام الهی قمش��ه ای در خیابان خ راس��ان‪،‬‬ ‫اولین جلس��ه را تش��کیل دادند‪ .‬جامع��ه روحانیت جنوب‬ ‫ته ران بخ��ش عظیمی از فعالی ت های نهض��ت را برعهده‬ ‫داش��ت‪ .‬اعالمی ه های صادره جامعه روحانی ت مبارز ته ران‬ ‫عمدتا به وسیله شاخه جنوب و به قلم مرحوم ایت اهلل عمید‬ ‫زنجانی بود‪.‬‬ ‫جامعه و حزب‬ ‫پس از پی��روزی انقالب‪ ،‬برخی از موسس��ین جامعه‬ ‫روحانی ت مبارز‪ ،‬به فکر تاسیس حزبی فراگیر افتادند‪ .‬تفاوت‬ ‫یک حزب با تشکیالت قبلی‪ ،‬در ان بود که دیگر محدودیت‬ ‫عضوگیری وجود نداش��ت و حزب م ی توانست از میان غیر‬ ‫روحانیون نیز عضو بپذیرد‪ .‬تئوریسین‪ ،‬مغز متفکر و طراح‬ ‫اصلی این تشکل اس�لامی‪ ،‬ایت اهلل دکتر محمد حسینی‬ ‫بهشتی بود‪ .‬وی به اتفاق جمعی از رهب ران انقالب اسالمی‬ ‫بزرگ ترین‪ ،‬فراگیرترین و گسترده ترین حزب در تاریخ احزاب‬ ‫سیاسی در ای ران بعد از انقالب اسالمی را تشکیل داد‪.‬‬ ‫شهید بهشتی در این زمینه م ی گوید‪:‬‬ ‫«برای تش��کیل حزب با اقایان از جمله محمد علی‬ ‫موحدی کرمان��ی‪ ،‬محمد ج��واد حجت��ی کرمان��ی‪ ،‬علی‬ ‫مشکینی‪ ،‬محمد مهدی ربانی املشی‪ ،‬سی د حسن طاهری‬ ‫خرم ابادی‪ ،‬عباس واعظ طبس��ی‪ ،‬عبدالکریم هاشم ی نژاد‪،‬‬ ‫محمد مومن‪ ،‬بعضی از دوس��تان و روحانیت همانند اقای‬ ‫محمدرضا مهدوی کنی‪ ،‬محمد موسوی خوئینی و دوستان‬ ‫غی ر روحان��ی و تحصیلکرده نظیر مهندس ب��ازرگان‪ ،‬دکتر‬ ‫فریدون سحابی‪ ،‬عزت اهلل سحابی‪ ،‬مهندس محمد توسلی‪،‬‬ ‫عواملی چون ام��دن بن ی صدر به همراه ام��ام (ره) از‬ ‫پاریس‪ ،‬عضویت در ش��ورای انقالب‪ ،‬مناظ��ره عمومی با‬ ‫مارکسیس ت ها‪ ،‬سخنرانی در طول ماه مبارک رمضان‪ ،‬عدم‬ ‫پذیرش کار اجرایی و سفر به اکثر شهرهای ای ران و ارائه یک‬ ‫چهره کامال مردمی‪ ،‬جامعه روحانی ت مبارز را به این نتیجه‬ ‫رس��انده بود که بن ی صدر گزینه مناسبی اس��ت که بعدها‬ ‫خالف ان اثبات شد‪.‬‬ ‫بن ی صدر مهم ترین برنامه های خ��ود را وحدت ملی‪،‬‬ ‫بازس��ازی اقتصاد‪ ،‬امنی��ت و معنوی��ت برش��مرد‪ .‬جامعه‬ ‫روحانی ت مبارز نیز در تاریخ ‪ 12‬دی ‪ 58‬بن ی صدر را کاندیدای‬ ‫مورد حمایت خود معرفی ک��رد و در بیانی ه ای دالیل خود را‬ ‫ب رای حمایت از این نامزد این گونه برشمرد‪:‬‬ ‫رئی س جمهور باید در ب رابر تمام مواد قانون اساس��ی‬ ‫جمهوری اسالمی خاضع و در اجرای ان ملتزم باشد‪.‬‬ ‫انقالب اس�لامی ای ران مکتبی اس��ت و ط��رز تفکر‬ ‫رئی س جمهور باید مکتبی باشد‪.‬‬ ‫مراعات ضوابط اسالمی را در انتخاب همکاران خود‬ ‫ملتزم باشد‪.‬‬ ‫از هرگونه گرایش که با روح اس�لام س��ازگار نیست‪،‬‬ ‫مبری باشد‪.‬‬ ‫در ب رابر اعمال تخریبی تبهکاران و دش��منان انقالب‬ ‫اس�لامی که به امنیت و تمامیت ارضی ای��ران لطمه وارد‬ ‫م ی کنند دارای موضع باشد‪.‬‬ ‫از اعمال روش های مستبدانه در ب رابر نمایندگان ملت‬ ‫به دور و از رهنمودهای امام امت الهام بگیرد‪.‬‬ ‫این مساله نش��ان م ی داد که جامعه روحانی ت مبارز با‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫بای��د ب��ه ای��ن فک��ر ک��رد ک��ه در نبود‬ ‫ایت الل��ه مهدوی کنی چ��ه تغییراتی‬ ‫در جن��اح اصولگ��را رخ خواه��د داد‪.‬‬ ‫ای��ا ف��راق او ک��ه ب��ا ف��وت مرح��وم‬ ‫عس��گراوالدی هم��راه ش��ده موجب‬ ‫می شود که راستگرایان سنتی دیگر‬ ‫دس��ت باال را در معادالت ای��ن جناح‬ ‫نداشته باشند و ایا در ادامه می توان‬ ‫این سوال را مطرح کرد که حاال نوبت‬ ‫میدانداری چپگرا ها فرا رسیده است؟‬ ‫دالیلحمای�تجامع�هروحانی�تازبن ی ص�در‬ ‫سیاست‬ ‫کار را اغاز و به ان اکتفا کردند‪.‬‬ ‫در خاط رات شهید محالتی از دوران مبارزه امده است‪:‬‬ ‫«از جمله دستورهایی که امام (ره) به من دادند این بود‪« :‬به‬ ‫اقایان بگویید همه ش��ان هفته ای یک ش��ب هم که شده‬ ‫دور هم بنش��ینند و با هم چای بخورند و هیچ کار دیگری‬ ‫نکنند‪ ».‬از اینجا امام (ره) این رویه را خودش��ان با اقایان قم‬ ‫شروع کردند‪».‬‬ ‫ش��هات ایت اهلل مصطفی خمینی‪ ،‬فرزند امام (ره) در‬ ‫نجف و به دنبال ان مراس��م پیوس��ته ترحیم‪ ،‬رنگ کامال‬ ‫مذهبی به جریان مبارزه علیه رژیم داد و بر مطرح شدن هر‬ ‫چه بیشتر امام خمین ی (ره) به عنوان رهبر جنبش افزود‪.‬‬ ‫به محض رسیدن خبر شهادت ایت اهلل سی د مصطفی‬ ‫خمینی ب��ه ته ران‪ ،‬جامع��ه روحانی ت مبارز ته ران و س��ایر‬ ‫قش��رهای مردم مس��لمان ضمن اب راز تاثر و تاسف شدید‪،‬‬ ‫مجالس خت��م متعدد و پرش��کوهی برگزار کردن��د‪ .‬اولین‬ ‫مجلس ختم از طرف جامعه روحانی��ت و علمای ته ران در‬ ‫مسجد جامع ته ران برگزار شد‪.‬‬ ‫س��ه اگهی که در جراید هم به چاپ رسید با امضای‬ ‫ایت اهلل حاج میرزا محمد ثقفی‪ ،‬جد مادری حاج اقا مصطفی‪،‬‬ ‫محمد تقی فلسفی و جمعی از علمای ته ران‪ ،‬مردم را ب رای‬ ‫شرکت در این مجال س ترحیم فرا خواند‪.‬‬ ‫در این مجلس ایت اهلل محمدی گیالنی و ربان ی املشی‬ ‫س��خنرانی کردند‪ .‬اما این مراسم یک س��خنران وی‍ژه هم‬ ‫داش��ت‪ .‬حجت االسالم حس��ن روحانی از اعضای شاخص‬ ‫روحانیون ته��ران؛ منبری جنجالی که بارها از دس��تگیری‬ ‫گریخته بود‪ .‬سخنان حسن روحانی حائز ویژگی خاصی بود‬ ‫که باعث ماندگاری ان در تاریخ انقالب شد‪ .‬روحانی با ذکر‬ ‫قوت روحی امام (ره) در تحمل این مصیبت بزرگ و تشریح‬ ‫جزئیات حضور ایشان در مراسم تشییع جنازه با تالوت ایه‬ ‫«و اذا ابتلی اب راهیم ربه بکلمات فاتمهن قال انی جاعلک‬ ‫للناس اماما» به «ایت اهلل خمین��ی» لقب «امام خمینی»‬ ‫داد‪ .‬این مساله و رخدادهایی که در ادامه اش پدید امد‪ ،‬جامعه‬ ‫روحانیت را منسجم تر و مبارز تر کرد‪.‬‬ ‫با انتش��ار مقاله ای توهی ن امیز در تاری��خ ‪ 17‬دی ماه‬ ‫‪ 1356‬در روزنامه اطالعات؛ ش��هر قم به عنوان اولین شهر‬ ‫در اعتراض به ای��ن اقدام رژیم در روز ‪ 19‬دی به پا خاس��ت‪.‬‬ ‫واقعه ‪ 19‬دی و بروز و ظهور نیروهای مذهبی باعث ش��د تا‬ ‫روحانیت بتواند رهبری جریان مخال��ف رژیم طاغوتی را به‬ ‫دست بگیرد‪ .‬جامعه روحانیت در تقارن با سال جدید و نوروز‬ ‫سال ‪ 1357‬با صدور اعالمی ه ای سال نو را سالی خواند که با‬ ‫درد و رنج همراه است و باید با احساس عمیقی از احترام به‬ ‫شهیدان قم و تبریز و همدردی با خانواده های مصیب ت زده‬ ‫انان اغاز کرد‪ .‬در خرداد سال ‪ 1357‬نیز جامعه روحانی ت مبارز‬ ‫به تبعیت از ام��ام (ره) اعالمی��ه ای صادر ک��رده و از مردم‬ ‫خواس��ت تا با مقاومت منفی‪ ،‬یاد و خاطره واقعه ‪ 15‬خرداد‬ ‫س��ال ‪ 42‬را گرامی بدارند‪ .‬در متن این اعالمیه امده است‪:‬‬ ‫«روحانیت ته ران به پیروی از مراج��ع عظام اعالم م ی دارد‬ ‫چون اوض��اع و احوال کنونی ای ران نش��ان م ی دهد رژیم در‬ ‫نظر دارد پانزده خرداد دیگری به وج��ود اورد‪ ،‬چه بهتر انکه‬ ‫ش��کوه و عظمت این روز تاریخی امسال با مقاومت منفی‬ ‫نشان داده شود‪( »...‬اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ج ‪ ،1374 ،3‬ص‬ ‫‪ )309‬همچنین جامع��ه روحانی ت مبارز به پیروی از حضرت‬ ‫امام(ره) در تحریم جش��ن های نیمه ش��عبان و چراغانی با‬ ‫صدور اعالمی ه ای تالش کردند ت��ا پیام حضرت امام (ره) در‬ ‫این رابطه با فراگیری ه ر چه بیشتر اجرا شود‪ .‬در این اعالمیه‬ ‫امده است‪« :‬با الهام از اعالمیه مرجع عال ی قدر جهان تشیع‬ ‫حضرت ایت اهلل العظم ی اقای خمینی اعالم م ی داریم که‬ ‫مراسم باش��کوه میالد مس��عود حضرت ول ی عصر ارواحنا‬ ‫فداه امس��ال بدون هیچ گون��ه چراغان��ی و مبادله تبریک‬ ‫برگزار م ی ش��ود و با برقراری س��خنران ی های اگاه کننده و‬ ‫بیداری بخش بر جراحات قلب مق��دس ان حضرت مرهم‬ ‫گذارده شود‪( ».‬اسناد انقالب اسالمی‪ ،‬ج ‪ ،1374 ،3‬ص ‪)323‬‬ ‫اما مهمترین اق��دام جامعه روحانی ت مبارز در س��ال‬ ‫‪ 57‬اقامه نم��از عی د فطر به امامت ایت اهلل ش��هید مفتح و‬ ‫سخنرانی شهید دکتر باهنر بود‪ .‬این نماز در حقیقت هیمنه‬ ‫رژیم را در پایتخت شکس��ت‪ .‬جمعیت این نماز را تا حدود‬ ‫‪ 100‬هزار نفر تخمین زده بودند‪ .‬بعد از اتمام نماز‪ ،‬جمعیت‬ ‫نمازگزار از قیطریه ته ران تا می��دان راه اهن به تظاه رات و‬ ‫راهپیمایی پرداختند‪ .‬دست اندرکار اصلی این برنامه جامعه‬ ‫روحانی ت مبارز بود که توانست با برنامه ریزی کارامد فضای‬ ‫پایتخت را به نفع شور انقالبی تغییر دهد‪ .‬امام خمین ی (ره) با‬ ‫ارسال اعالمی ه ای از این اقدام جامعه روحانی ت مبارز تقدیر و‬ ‫تشکر کردند‪( .‬صحیفه امام (ره)‪ ،‬جلد ‪ ،3‬ص ‪)454‬‬ ‫دکتر عالی‪ ،‬مهندس مصطفی کتی رایی با دوس��تان بازار و‬ ‫اصناف دکتر حس��ن ایت‪ ،‬حبی ب اهلل عسگراوالدی‪ ،‬مهدی‬ ‫عراقی‪ ،‬ص��ادق اس�لامی و همچنین حبی��ب اهلل پیمان‬ ‫صحبت [را] در میان گذاش��تیم‪ .‬بنا بود در ان هسته صلی‬ ‫من‪ ،‬ایت اهلل سی د علی خامنه ای‪ ،‬محمد جواد باهنر‪ ،‬موسوی‬ ‫خوئینی و دکتر پیمان روی اساسنامه و مرامنامه کار کنیم‪.‬‬ ‫(این) نتیجه کار مشترک ما قبل از انقالب بود‪.‬‬ ‫ب��رای موجودی��ت ان ب��ه نظ��ر م ی رس��ید که یک‬ ‫مجموعه ای حدود ‪ 40‬تا ‪ 50‬ه��زار نفر از گروه های مختلف‬ ‫اجتماعی اع�لام موجودی��ت کنند که حدود یک س��وم از‬ ‫روحانیون مبارز و دو چهارم از قش��رهای دیگر باش��ند که‬ ‫عمال با اشکال رو به رو ش��دیم و به دلیل شتاب انقالب از‬ ‫این کار باز ماندیم‪...‬‬ ‫پ��س از انق�لاب م��ا پنج نف��ر [ش��هید بهش��تی‪،‬‬ ‫ایت اهلل خامنه ای‪ ،‬اقای رفسنجانی‪ ،‬شهید باهنر و موسوی‬ ‫اردبیلی] موجودیت ح��زب را اعالم کردی��م‪ .‬البته به اقای‬ ‫مهدوی کنی هم گفته بودیم ولیکن استقبال نکرد‪».‬‬ ‫در اولین انتخابات برگزار شده پس از پیروزی انقالب‬ ‫که برای انتخاب اعض��ای مجلس بررس��ی نهایی قانون‬ ‫اساسی برگزار ش��د‪ ،‬حزب جمهوری لیس��تی ارائه کرد که‬ ‫ائتالفی از همه جریان های مذهبی (از روشنفکری مذهبی‬ ‫تا سنتگرایان) را شامل م ی شد‪ .‬در این لیست تنها از طیف‬ ‫سازمان مجاهدین خلق (منافقین) کسی گنجانده نشده بود‪.‬‬ ‫اولین انتخابات ریاس��ت جمهوری در ‪ 5‬بهمن س��ال‬ ‫‪ 1358‬و چند ماه پس از کناره گیری دولت بازرگان انجام شد‪.‬‬ ‫حزب جمهوری‪ ،‬جالل الدین فارس��ی را به عنوان کاندیدای‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری معرفی کرد‪ .‬لیکن به علت طرح‬ ‫شائبه غی ر ای رانی بودن فارسی‪ ،‬وی مجبور به کناره گیری شد‬ ‫و فرصت رقابتی گرم از دست رفت‪ .‬مهمترین گروهی که از‬ ‫بن ی صدر حمایت کرد جامعه روحانی ت مبارز ته ران بود‪ .‬ان‬ ‫بخشی از روحانی ت مبارز که به حزب جمهوری نپیوسته بود‬ ‫و انتقاداتی به ان داش��ت‪ ،‬در انتخابات ریاست جمهوری به‬ ‫حمایت از بن ی صدر پرداخت‪.‬‬ ‫‪33‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫حزب جمهوری اس�لامی اختالفاتی دارد و به این دلیل بود‬ ‫که از نامزدی بن ی صدر حمایت کرد‪.‬‬ ‫ش��هید بهش��تی چندی��ن ب��ار ب��ه جلس��ه جامعه‬ ‫روحانی ت مبارز در ول ی اباد امد و اصرار داشت که این جامعه‬ ‫فری��ب ظاهر بن ی صدر را نخورد‪ .‬ایش��ان تاکی��د کردند که‬ ‫امام (ره) فرموده اند رئی س جمهور باید غی ر روحانی باشد و ما‬ ‫پنج عضو ارشد حزب روحانی هستیم‪ ،‬بناب راین مخالفت ما با‬ ‫بن ی صدر به خاطر شناختی است که از وی داریم‪.‬‬ ‫با توجه به س��ابقه درخشان ایت اهلل ش��هید بهشتی‬ ‫و ش��م سیاس��ی قوی ایش��ان‪ ،‬انتظار م ی رفت که جامعه‬ ‫روحانی ت مب��ارز به حرف های این ش��هید توج��ه کند ولی‬ ‫برخی از اعضای وقت جامعه روحانی ت مب��ارز با این تصور‬ ‫که ایت اهلل بهش��تی رقیب بن ی صدر است به این هشدارها‬ ‫توجهی نکردند‪ .‬در هر ص��ورت باتوجه به مقبولیت جامعه‬ ‫روحانی ت مبارز میان م��ردم‪ ،‬حمایت این جامعه از بن ی صدر‬ ‫دلیل قطعی پیروزی وی محسوب م ی شد‪.‬‬ ‫ائتالفباحزبجمهوریدراولیندورهانتخاباتمجلس‬ ‫سیاست‬ ‫‪34‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫در نخس��تین انتخاب��ات مجلس‪ ،‬ح��زب جمهوری‬ ‫اس�لامی و جامعه روحانیت بعد از رایزن ی ه��ای فراوان بر‬ ‫س��ر ارائه فهرس��ت مش��ترک با هم به توافق رس��یده و با‬ ‫امضای بیانی ه ای به امضای حضرت ای��ت اهلل خامنه ای از‬ ‫طرف حزب جمهوری اس�لامی و مهدی شاه ابادی از سوی‬ ‫جامعه روحانی ت مبارز ائتالف خود را با عنوان ائتالف بزرگ‬ ‫اعالم کردند‪.‬‬ ‫نتیجه انتخابات این بار و با اتحاد نیروهای خط امام (ره)‬ ‫نشان از پیروزی قاطع جریان انقالب داشت‪ .‬در این ائتالف‬ ‫عالوه بر گروه های همسو با دو تشکل یاد شده‪ ،‬گروه هایی‬ ‫نظیر س��ازمان مجاهدین انقالب اسالمی‪ ،‬س��ازمان فجر‬ ‫اسالم‪ ،‬نهضت زنان مسلمان‪ ،‬اتحادیه انجمن های اسالمی‬ ‫و بنیاد الهادی نیز شرکت کردند‪.‬‬ ‫گروه های دیگری نیز که در انتخابات حضور داشتند‬ ‫از جمله دفتر هماهنگی مردم با رئی س جمهور (ابوالحسن‬ ‫بن ی ص��در)‪ ،‬نهض��ت ازادی و گروه ه��ای اقم��اری ان نیز‬ ‫لیس��ت های جداگانه ای ارائه کردند‪ .‬نهضت ازادی با وجود‬ ‫اس��تعفای دولت موقت و جریان اش��غال س��فارت امریکا‬ ‫فهرست انتخاباتی خود را ذیل عنوان «کاندیداهای همگام»‬ ‫منتش��ر کرد‪ .‬پس از ش��هادت ش��هیدان رجایی و باهنر در‬ ‫هشتم ش��هریور ماه س��ال ‪ ،1360‬حزب جمهوری اسالمی‬ ‫جلس��ه ای ترتیب داد و نام تعدادی از ب��زرگان و انقالبیون‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی در سال ‪ 92‬از‬ ‫حامیان محمدباقر قالیباف بود‬ ‫ب رای تصدی پس��ت نخس��ت وزیری مطرح ش��د‪ .‬ایت اهلل‬ ‫مهدوی کن��ی‪ ،‬دبی ر کل جامعه روحانی ت مب��ارز یکی از این‬ ‫گزینه ها بود‪.‬‬ ‫در ای��ن زمان ای��ت اهلل موس��وی اردبیلی‪ ،‬رئیس قوه‬ ‫قضاییه و ایت اهلل هاش��می‪ ،‬رئیس مجلس به حضور امام ‬ ‫رسیده و ایش��ان موافقت خود را با نخس��ت وزیری ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی اع�لام کردند‪ .‬ب��ا رای مواف��ق ‪ 148‬نماینده‬ ‫از مجم��وع ‪ 179‬رای‪ ،‬ش��ورای ریاس��ت جمهوری‪ ،‬ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی را به عنوان نخس ت وزیر معرفی کرد‪.‬‬ ‫حوزه علمیه قم در اواخر دهه ‪ 1320‬و اوایل دهه ‪1330‬‬ ‫محل حضور طالب جوانی ش��د که از دورترین نقاط ای ران‬ ‫بدان جا روی م ی اوردن��د‪ ،‬به گونه ای که جمعیت طالب این‬ ‫ش��هر از حدود دو هزار نفر در سال ‪ 1326‬به حدود پنج هزار‬ ‫نفر در سال ‪ 1333‬رسید‪.‬‬ ‫افزای��ش چش��مگیر جمعی��ت ط�لاب و در پی ان‬ ‫پیچیده تر ش��دن امور حوزه علمیه قم‪ ،‬جمعی از مدرسان‬ ‫جوان را بر ان داش��ت تا ب رای رسیدگی به امور حوزه علمیه‬ ‫قم و نیز ساماندهی به وضع تحصیلی طالب‪ ،‬دور هم جمع‬ ‫شوند‪ .‬بسیاری از این مدرسان جوان بعدها از ایات عظام و‬ ‫مدرسان برجسته حوزه علمیه شدند‪ .‬این جمع‪ ،‬هسته اولیه‬ ‫«هیات مدرسین» را تشکیل دادند و پس از بررسی نیازها‪،‬‬ ‫طرح هایی تهیه کردند و به رویت ایت اهلل حاج اقا حس��ین‬ ‫بروجردی رساندند‪.‬‬ ‫ایش��ان طرح ها را تایید ک��رد اما از قبول مس��ئولیت‬ ‫خودداری کرد‪ .‬پس از درگذش��ت ایت اهلل بروجردی در سال‬ ‫‪ 1340‬اعضای جدیدی به «هیات مدرسین» پیوستند‪ .‬چند‬ ‫تن از فضال و مدرسان حوزه نیز بدون عضویت‪ ،‬با این هیات‬ ‫همکاری م ی کردند‪« .‬هیات مدرس��ین» پ��س از برگزاری‬ ‫جلس��ات متعدد‪ ،‬اهداف خود را تعیین و اساسنامه «جامعه‬ ‫مدرسین» را تنظیم کرد‪.‬‬ ‫پس از تصویب الیحه انجمن ه��ای ایالتی و والیتی‬ ‫در ‪ 16‬مهر ‪ 1341‬و سپس اعالم اصول شش گانه «انقالب‬ ‫سفید» از سوی شاه که به ش��کل گیری نهضت روحانیت‬ ‫انجامید؛ اعضای جامعه مدرس��ین نیز ب��ه فعالیت در امور‬ ‫سیاسی پرداختند و متعاقب ان‪ ،‬برخی از اعضای این جامعه‬ ‫بازداشت ش��دند‪ ،‬عده ای نیز متواری و برخی دیگر دستگیر‬ ‫و تبعید ش��دند و در نهایت‪ ،‬در پی هجوم ساواک به منزل‬ ‫اعضای جامعه‪ ،‬اساسنامه مذکور نیز از بین رفت‪.‬‬ ‫با این همه در دهه ‪ 1340‬نشس ت های جامعه به صورت‬ ‫متناوب و مخفیانه تشکیل م ی شد و به سبب زندانی یا در‬ ‫تبعید بودن برخی اعضا‪ ،‬این نشس��ت ها با ش��رکت پنج یا‬ ‫شش تن از اعضا رسمیت م ی یافت و اقدامات الزم صورت‬ ‫م ی گرفت‪.‬‬ ‫بالفاصله پ��س از رحلت ای��ت اهلل العظمی بروجردی‬ ‫در اغاز سال ‪ ،40‬مرجعیت امام خمین ی (ره) به طور گسترده‬ ‫در محافل حوزوی و جوامع متدین ای ران مطرح و به سرعت‬ ‫توسعه یافت‪ .‬این مرحله از ان جهت اهمیت داشت که شاه‬ ‫درصدد بود مرجعیت شیعه را از ای ران به نجف منتقل کند تا‬ ‫بدین وسیله از گسترش اسالم سیاسی در ای ران و توسط امام‬ ‫خمین ی (ره) جلوگیری نماید‪ .‬در این بین‪ ،‬جامعه مدرس��ین‬ ‫نیز همچون س��ایر تش��کل ها و نهادها بر مرجعیت عام و‬ ‫عل ی االطالق امام خمین ی (ره) تاکید داشت‪.‬‬ ‫جامعه مدرس��ین در دهه ‪ 40‬و ‪ 50‬و پیش از پیروزی‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی در سال ‪ 84‬از‬ ‫محمود احمدی نژاد حمایت کرد‬ ‫ایت اهلل محمد یزدی از حامیان دکتر والیتی‬ ‫در انتخابات سال ‪ 92‬بود‬ ‫انش�عاب در جامعه روحانیت‬ ‫سال ‪ 1363‬نقطه ظهور و گس��ترش روز به روز جناح‬ ‫چپ است‪ .‬بعد از انحالل حزب جمهوری‪ ،‬جامعه روحانیت‬ ‫به عنوان تنها تشکل روحانی وفادار به نظام درامد اما در پی‬ ‫بروز اختالف در بین اعضای جامعه روحانیت درباره اموری‬ ‫چون‪ :‬جایگاه رای م��ردم در مبانی نظ��ام‪ ،‬اختیارات دولت‬ ‫و وظای��ف ول ی فقیه؛ دعای��ی‪ ،‬جالل ی خمین��ی و کروبی از‬ ‫شورای مرکزی ان استعفا کردند و این نشان از به اوج رسیدن‬ ‫اختالفات داشت‪ .‬این اختالفات به امام منعکس شد و ایشان‬ ‫نیز ب رای خاتمه دادن به این غائله‪ ،‬اجازه داد تا تشکل جدیدی‬ ‫به نام مجمع روحانیون مبارز شکل گیرد‪.‬‬ ‫مجمع روحانیون مبارز‪ ،‬ریشه در س��ازمان مجاهدین‬ ‫انق�لاب اس�لامی‪ ،‬ح��زب جمه��وری اس�لامی و جامعه‬ ‫روحانی ت مبارز دارد و بعد از فرار بن ی صدر و با روی کار امدن‬ ‫شهید رجایی به عنوان رئی س جمهور و شهید باهنر به عنوان‬ ‫نخس ت وزیر و سرانجام استق رار دولت میرحسین موسوی در‬ ‫صحنه سیاس��ی کش��ور‪ ،‬حضور فعال پیدا کرد‪ .‬روحانیون‬ ‫چپ گرا از ‪ 1360‬س��ال‪ .‬تا ‪ 1368‬س��ال‪ .‬قدرت را در دس��ت‬ ‫داشت و در این دوره‪ ،‬در مجلس اول‪ ،‬دوم و سوم اکثریت و‬ ‫قوه قضائیه و اجراییه را در اختیار داشت‪.‬‬ ‫جامعه روحانیت و جامعه مدرس��ین تقریب��ا با پایان‬ ‫دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی‪ ،‬دور جدیدی از‬ ‫سیاست ورزی و تاثیر در فضای عملیاتی عرصه سیاست را‬ ‫اغاز و تجربه کردند‪.‬‬ ‫روحانیون قم‬ ‫انقالب اسالمی در بهمن ‪ ،1357‬متاثر از اوضاع جامعه‪ ،‬به‬ ‫سمت فعالیت سیاسی سوق یافت‪.‬‬ ‫پس از دستگیری ش��بانه و محاکمه امام خمین ی (ره)‬ ‫در دادگاه نظامی در سال ‪ 1342‬و در شرایطی که بیم اعدام‬ ‫ایشان م ی رفت‪ ،‬تالش دو تن از اعضای جامعه مدرسین در‬ ‫اثبات مرجع تقلید بودن حضرت امام (ره) و در پی ان اعالم‬ ‫مرجعیت ایش��ان از س��وی مراجع تقلید‪ ،‬مانع صدور حکم‬ ‫اعدام ب رای امام (ره) و در نهایت به ازادی ایشان در فروردین‬ ‫‪ 1343‬انجامید‪.‬‬ ‫فعالیت جامعه مدرس��ین در پی دس��تگیری دوباره و‬ ‫تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه در ‪ 13‬ابان ‪ 1343‬و سپس‬ ‫تبعید به ع راق در ‪ 13‬مهر ‪ ،1344‬وارد مرحله جدیدی گشت‪.‬‬ ‫در این سال ها اعضای جامعه با چاپ و تکثیر اطالعی ه های‬ ‫امام خمین ی (ره) و نیز برگزاری س��خنرانی یا صدور بیانیه‪،‬‬ ‫پیشگام زنده نگه داشتن حرکت امام خمین ی (ره) در جامعه‬ ‫بودند‪.‬‬ ‫در خرداد ‪ 1349‬و پس از رحلت ایت اهلل سیدمحس��ن‬ ‫حکیم‪ ،‬یازده ت��ن از اعضای جامعه‪ ،‬با ص��دور اعالمیه‪ ،‬در‬ ‫تثبیت مرجعیت امام خمین ی (ره) تالش گسترده‏ای کردند‪.‬‬ ‫در واکنش به این اقدام‪ ،‬رژیم پهلوی ‪ 25‬تن از اعضای‬ ‫فعال جامعه را بازداش��ت و تبعی��د کرده‪ .‬در این س��ال ها‬ ‫اعضای جامعه مدرسین‪ ،‬باتوجه به اختناق حاکم بر کشور‪،‬‬ ‫به مناس��ب ت هایی م ی کوش��یدند با مطرح کردن نام و ارای‬ ‫حرک��ت مبارزاتی‬ ‫امام خمین��ی (ره) مانع فراموش ش��دن‬ ‫ِ‬ ‫ایشان ش��وند؛ صدور اعالمی ه ها و بیانی ه هایی در اعتراض‬ ‫به ادامه تبعید امام (ره)‪ ،‬برگزاری مراس��م یادبود فرزند امام‪،‬‬ ‫ی در قم و دیگر شهرستان ها که سهم ی ‬ ‫سیدمصطفی خمین ‬ ‫جدی در ایجاد فضای مبارزاتی ضد حکومت پهلوی داشت‬ ‫و برگزاری راهپیمایی و تظاه رات نمونه هایی از این اقدامات‬ ‫اس��ت‪ .‬در اذر ‪ 1357‬جامعه مدرس��ین در اعالمی ه ای‪ ،‬خلع‬ ‫محمدرضا پهلوی را از سلطنت و پیشنهاد برپایی حکومت‬ ‫اسالمی به جای حکومت پهلوی را مطرح ساخت‪.‬‬ ‫جامعه مدرس��ین در ماه ه��ای پایانی رژیم ش��اه در‬ ‫هدایت مبارزه مردم با نظام موجود نق��ش موثری ایفا کرد‪.‬‬ ‫اعضای جامع��ه در جریان بازگش��ت امام خمین��ی (ره) از‬ ‫تبعی��د‪ ،‬هماهنگی و تهی��ه مقدمات ب رای ورود ایش��ان را‬ ‫برعهده گرفتند‪ .‬اعالمی ه های اعضای جامعه مدرس��ین یا‬ ‫اعالمی ه هایی با امضای اشخاص طرفدار این جامعه‪ ،‬در این‬ ‫دوره فراتر از شصت مورد است‪ ،‬هرچند به دلیل دستگیری یا‬ ‫تبعید و زندان ی شدن متناوب اعضای ان‪ ،‬تعداد امضاهای این‬ ‫اطالعی ه ها از دوازده تا هشتاد و چند نفر متغیر بوده است‪.‬‬ ‫پیروزی انقالب و ثبت رسمی‬ ‫سال سرنوشت ساز‬ ‫چهار سال بعد‪ ،‬انتخاباتی مهم برگزار م ی شود‪ .‬رئیس‬ ‫دولت وقت پس از چهار سال باید تالش کند در مقام خود‬ ‫بماند‪ ،‬انها هم در ش��رایطی که ش��خصی ت های سیاسی‬ ‫انتخابات مجلس نهم‬ ‫در ماج��رای انتخابات مجلس نهم ام��ا اتفاق مهم ‬ ‫ی‬ ‫میان جامعتین م ی افتد‪ .‬حاال این دو نهاد روحانی همسو با‬ ‫یکدیگر در پروسه وحدت اصولگرایان به تشکیل فهرست‬ ‫واحد همت م ی گمارند‪ .‬در این می��ان البته ایت اهلل مصباح‬ ‫یزدی به همراه جبهه پایداری وارد این روند نم ی شود‪ .‬هر چه‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫جامعتین؛ دوران پس از هاشمی‬ ‫وقتی روزهای صدارت اکبر هاش��می رفسنجانی به‬ ‫پایان خود نزدیک م ی ش��ود‪ ،‬تقالی سیاسی همه گروه ها‬ ‫افزایش م ی یابد‪ .‬هاش��می رفس��نجانی‪ ،‬هم عضو جامعه‬ ‫روحانیت مبارز بود و ه��م رابطه خوبی ب��ا اعضای جامعه‬ ‫مدرس��ین داش��ت‪ .‬حاال ب رای دوران پس از او دو کاندیدای‬ ‫اصلی در صحنه حضور داشتند؛ یکی عل ی اکبر ناطق نوری‪،‬‬ ‫شیخ راس��تگرا که از اعضای اصلی جامعه روحانیت مبارز‬ ‫به شمار م ی امد و ان دیگری س��ی د محمد خاتمی که مورد‬ ‫حمایت مجمع روحانیون‪ ،‬تشکل منش��عب شده از جامعه‬ ‫روحانیت مبارز بود‪.‬‬ ‫به راحتی م ی ش��د تص��ور کرد ک��ه جامعتی��ن روی‬ ‫عل ی اکب��ر ناطق ن��وری اجماع خواه��د کرد؛ انه��م مقابل‬ ‫س��ی د محمد خاتمی‪ .‬به بیان دیگر در انتخابات س��ال ‪76‬‬ ‫روحانیون قم و ته ران به یک همگرایی تمام عیار م ی رسند‪.‬‬ ‫ان انتخابات اما نتیجه ای خالف خواس��ت روحانیت ته ران‬ ‫و قم در ب ر دارد‪.‬‬ ‫هشت سال بعد اوضاع تغییر م ی کند‪ .‬حاال جامعتین‬ ‫در مقابل دو قطب اصلی انتخابات قرار م ی گیرند که باید در‬ ‫مورد ان تصمیم گیری کنند؛‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و محمود احمدی نژاد‪ .‬طرفه انکه‬ ‫در همین انتخابات علی الریجانی هم حضور دارد که مورد‬ ‫حمایت بخشی از جامعه روحانیت است‪.‬‬ ‫انچه در نهایت رخ م ی دهد این است که به دنبال عدم‬ ‫اتفاق نظر اعضای جامعه مدرس��ین در سال ‪ ،84‬نهایتا ‪24‬‬ ‫تن از اعضای این تش��کل‪ ،‬طی بیانی ه ای حمایت رس��می‬ ‫خود را از هاشم ی رفس��نجانی اعالم کردن��د‪ .‬در این بیانیه‬ ‫امده بود‪« :‬خداوند را سپاس��گزاریم که در میان چهره هایی‬ ‫که خود را در معرض انتخاب ریاست جمهوری قرار داده اند‪،‬‬ ‫شخصی ت های متعهد‪ ،‬درد اشنا و با اخالصی دیده م ی شوند‬ ‫که ما ضمن احترام ب��ه انان‪ ،‬پس از ارزیاب��ی همه جوانب‬ ‫حضرت حجت االسالم و المس��لمین هاشم ی رفسنجانی‬ ‫را که پیش از انق�لاب در صف اول مبارزین ب��ا نظام جبار‬ ‫ستمشاهی بوده‪ ،‬سال های متمادی از عمر خود را با تحمل‬ ‫شکنجه های سنگین در زندان های طاغوت زمان گذرانده و‬ ‫پس از انقالب‪ ،‬عضویت در شورای انقالب‪ ،‬ریاست مجلس‬ ‫شورای اسالمی‪ ،‬ریاست جمهوری‪ ،‬نایب رئیسی اول مجلس‬ ‫خبرگان رهبری‪ ،‬ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام و‬ ‫جانشینی فرمانده کل قوا را به عهده داشته اند‪ ،‬به عنوان فرد‬ ‫اصلح جهت ریاس��ت جمهوری معرفی کرده از ملت عزیز و‬ ‫حق ش��ناس انتظار داریم که با انتخاب ایشان وظیفه خود‬ ‫را انجام دهند‪».‬‬ ‫در ان س��وی میدان نیز جامعه روحانیت به دو بخش‬ ‫تقسیم م ی ش��ود؛ به حمایت از اکبر هاش��می م ی پردازد و‬ ‫طیف دیگر هم به علی الریجانی فکر م ی کند‪.‬‬ ‫در نهایت اما ای��ن محمود احمدی نژاد اس��ت که به‬ ‫پاستور م ی رود‪.‬‬ ‫مهم ی از رقبای او دفاع م ی کنند‪ .‬باز نگاه همه به جامعتین‬ ‫دوخته م ی شود‪.‬‬ ‫این بار ب��ا وجود حمای��ت رئیس مجمع تش��خیص‬ ‫مصلحت نظام از کاندیداتوری میرحسین موسوی‪ ،‬جامعه‬ ‫مدرسی ن ترجیح داد تا به اتفاق اراء در حمایت از احمدی نژاد‬ ‫نظر صریح خود را اعالم نماید‪ .‬به دنبال صدور بیانیه جامعه‬ ‫مدرسین‪ ،‬ایت اهلل محمد یزدی در جمع خبرنگاران با اشاره‬ ‫به اینک��ه جامعه مدرس��ین از ماه ها پیش در کمیس��یون‬ ‫مربوطه‪ ،‬کلیات‪ ،‬شاخ ص ها و مس��ائل مربوط به انتخابات‬ ‫ریاست جمهوری را مورد بحث و بررسی قرار داده و نتایج را به‬ ‫شورای عالی مدرسین جهت تصمیم گیری نهایی ارائه کرده‬ ‫است‪ ،‬گفت‪« :‬رای گیری نهایی طی هفته های گذشته انجام‬ ‫شد و باتوجه به اینکه تنها سه رای با می زان حد نصاب فاصله‬ ‫وجود داشت و با عنایت به محدود بودن زمان اعالم نظر به‬ ‫این نتیجه رسیدیم که اعالم کنیم اکثریت اعضای جامعه‬ ‫مدرس��ین حوزه علمیه قم از کاندیداتوری جناب اقای دکتر‬ ‫احمدی نژاد حمایت کردند‪».‬‬ ‫وی همچنین گفت‪« :‬نظر ش��خصی بنده به عنوان‬ ‫یکی از اعضای جامعه مدرس��ین قبال اعالم شده و مجددا‬ ‫عرض م ی کنم به هی��چ وجه مجوز ش��خصی ب رای عبور‬ ‫از اقای احمدی ن��ژاد را ندادیم و البته این نظر ش��رعی بنده‬ ‫است‪».‬‬ ‫ایت اهلل محمد یزدی همچنین افزود‪« :‬جامعه مدرسین‬ ‫به دور از روش هایی که در احزاب سیاسی‪ ،‬گروه ها و جناح ها‬ ‫حاکم است سعی کرده ب ر اساس وظایف شرعی و دینی خود‬ ‫عمل نماید و تا امروز نیز این جامعه روحانی علمی‪ ،‬فقهی و‬ ‫سیاسی مورد توجه و عالقه مردم بوده است‪».‬‬ ‫ایت اهلل یزدی به برگزاری چندین جلس��ه محرمانه در‬ ‫خصوص انتخابات ریاست جمهوری و نظر نهایی اعضا در‬ ‫حمایت از دکتر احمدی نژاد اشاره کرد و افزود‪« :‬این تصمیم‬ ‫جامعه مدرسین به دور از هرگونه معیارهای حزبی و سیاسی‬ ‫گرفته شده و ب ر اساس تکلیف و وظیفه شرعی بوده است‪».‬‬ ‫وی همچنین ب��ه دالیل ای��ن حمایت اش��اره کرد و‬ ‫گفت‪« :‬جناب اقای احمدی نژاد در مقایسه با سایر افراد به‬ ‫ارزش های اسالمی توجه داش��ته و شاخ ص های مورد نظر‬ ‫امام و رهبری را رعایت م ی نماید‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬خدمات سیاس��ی‪ ،‬فرهنگ��ی و اجتماعی‬ ‫ایشان و همچنین مردمی بودن اقای احمدی نژاد یکی دیگر‬ ‫از دالیل حمایت جامعه مدرسین از ایشان است‪».‬‬ ‫ایت اهلل ی��زدی در عین حال تصریح ک��رد‪« :‬حمایت‬ ‫جامعه مدرس��ین به معنای تایید مطلق نیس��ت و همواره‬ ‫ضع ف ها و نواقص دولت نهم در جلسات مطرح و مستقیما‬ ‫به جناب اقای احمدی نژاد گوشزد شده است‪».‬‬ ‫ام��ا جامع��ه روحانیت در همی��ن انتخاب��ات ترجیح‬ ‫م ی دهد مانند جامعه مدرس��ین به این شکل شفاف عمل‬ ‫نکند‪ .‬به ص��ورت تلویحی از محم��ود احمدی نژاد حمایت‬ ‫م ی ش��ود‪ ،‬جلس��ه ایت اهلل مهدوی کنی با اقازاده فرجام ی ‬ ‫به جهت حمایت از موس��وی پیدا نم ی کن��د و البته همین‬ ‫انتخابات و حواش��ی ان مناظره س��بب گالیه ه��ای اکب ر ‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی و عل ی اکب��ر ناطق ن��وری از جامع��ه‬ ‫روحانیت م ی ش��ود‪ .‬انجا که این دو شخصیت سیاسی در‬ ‫انتظار حمایت جامعه روحانی��ت در قبال حمالت محمود‬ ‫احمدی نژاد دل خوش م ی کنند‪ ،‬اما جامعه روحانیت سکوت‬ ‫را ترجیح م ی دهد‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫پس از پیروزی انقالب اس�لامی‪ ،‬جامعه مدرس��ین‬ ‫رسما در دی ماه سال ‪ 1358‬به ثبت رس��ید‪ .‬در اردیبهشت‬ ‫‪ ،1359‬برخی از اعضا از عضویت انص��راف دادند و چند تن‬ ‫دیگر جانشین انها ش��دند و جامعه فعالیت خود را به شکل‬ ‫یک واحد حقوقی ثب ت شده اغاز کرد‪ .‬اعضای جامعه در این‬ ‫سال ها در باالترین مناصب اجرایی‪ ،‬قانونگذاری و قضایی‬ ‫قرار گرفتند‪ .‬عضویت در ش��ورای نگهبان و شورای عالی‬ ‫قضایی‪ ،‬دیوان عالی کشور‪ ،‬ریاست مجلس خبرگان و دادگاه‬ ‫انتظامی قض��ات و امامت جمعه مراکز اس��تان ها از جمله‬ ‫این مشاغل است‪ .‬به توصیه امام خمین ی (ره) اعضای ستاد‬ ‫انقالب فرهنگی که سیاستگذاری در امور فرهنگی کشور را‬ ‫برعهده داشتند‪ ،‬موظف به مشورت با جامعه مدرسین حوزه‬ ‫علمیه قم ش��دند‪ .‬در مواردی نیز مستقیما امام خمین ی (ره)‬ ‫برخی از اعضای جامعه را ب رای انج��ام دادن برخی وظایف‬ ‫منصوب م ی کردند‪.‬‬ ‫راس��تگرایان س��نتی ام��ا ف��ردی را ب��ا‬ ‫کاریزم��ای ایت الل��ه مهدوی کن��ی در‬ ‫میان خ��ود رساغ ندارن��د‪ .‬در ان س��و اما‬ ‫اوض��اع متفاوت تر اس��ت‪ ،‬ه��م ایت الله‬ ‫محمد یزدی حض��ور دارد و ه��م ایت الله‬ ‫مصباح یزدی حضور مجدد در عرصه پیدا‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫‪35‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫هست حاصل ان ائتالف به دست اوردن اکثریت کرس ی های‬ ‫پارلمان م ی شود‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪36‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری یازدهم‬ ‫حاال زمان خداحافظی محم��ود احمدی نژاد از قدرت‬ ‫است‪ .‬تقریبا اکثریت اعضای جامعتین انتقادهایی مهم به‬ ‫او دارند‪ .‬خیلی از چهره های سیاس��ی هم حاال تصمیم به‬ ‫کاندیداتوری گرفته اند‪.‬‬ ‫در مهم ترین اتفاق یک ائتالف س��ه گانه میان دکتر‬ ‫محمد باقر قالیباف‪ ،‬دکتر غالمعلی حدادعادل و دکتر والیتی‬ ‫شکل گرفته که اساس انتخاب نامزد نهایی نظر جامعتین‬ ‫و نظ ر سنج ی ها عنوان م ی شود‪.‬‬ ‫جامعتین اما در میان تحوالت موج��ود نم ی تواند به‬ ‫نظری واحد برس��د‪ .‬حتی در میان خود اعضای هر دو نهاد‬ ‫هم تا روزه��ا اختالفات باقی م ی مان��د‪ .‬در جامعه روحانیت‬ ‫ب ر اس��اس ش��واهد رای ایت اهلل مهدوی کنی با محمدباقر‬ ‫قالیباف بوده و البته برخی اعضا نظرشان بر حمایت از دکتر‬ ‫والیتی م ی شود‪.‬‬ ‫در جامعه مدرسین اما اوضاع‬ ‫س��خت تر اس��ت‪ .‬ای��ت اهلل محمد‬ ‫ی��زدی ماج��را را اینگون��ه روای��ت‬ ‫م ی کند‪« :‬بن��ده به عن��وان یکی از‬ ‫اعضای جامعه مدرسین وظیفه خود‬ ‫م ی دانس��تم که این تشکل گرفتار‬ ‫تجزیه نش��ود و ان حالتی که برای‬ ‫جامعه روحانیت و مجمع روحانیون‬ ‫مبارز در ته��ران پیش امد (که دچار‬ ‫دو دستگی ش��دند و خود به خود در‬ ‫مسائل سیاسی هم دو دسته شدند)‬ ‫ما سعی کردیم در جامعه مدرسین‬ ‫این تجزیه پی��ش نیاید‪ .‬م��ا برای‬ ‫جلوگیری از تفرقه به همراه چند تن‬ ‫از دوستان جلس ه ای کامال خصوصی‬ ‫تشکیل دادیم و از تعدادی از اعضای‬ ‫مجلس خبرگان دع��وت کردیم‪ .‬در‬ ‫ان جلسه که بیش از یک ساعت به‬ ‫طول انجامید‪ ،‬بنده خطاب به جناب‬ ‫اق��ای مصباح عرض ک��ردم جناب‬ ‫اقای مصباح اگر جامعه مدرسین و‬ ‫روحانیت مبارز در مسائل انتخاباتی‬ ‫اینده که در پیش داریم به یک نقطه‬ ‫واحدی رسیدند ش��ما که در جامعه‬ ‫اثر گذار هس��تید امادگی ان را دارید‬ ‫که همراهی و کم��ک کنید ت��ا اختالف کمتر ش��ود تا با‬ ‫همراهی ش��ما این دو نهاد که اثر گذار هستند یکی شوند‬ ‫و اختالفات بین انها کمتر ش��ود؟ ایشان فرمودند که در ان‬ ‫زمان هر تکلیف شرعی که داشته باشم عمل خواهم کرد‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی فرمودند که همه ما موظفیم که به تکلیف‬ ‫ش��رعی خود عمل کنیم‪ .‬بنده مجددا عبارات خود را تغییر‬ ‫دادم و عرض کردم جناب اقای مصباح این مشخص است‬ ‫که همه ما تکلیف شرعی را عمل خواهیم کرد‪ .‬هیچ کس‬ ‫قصد ندارد تکلیف غی ر ش��رعی عمل کند‪ .‬بحث این است‬ ‫که از نظر سیاس��ی فرمایشات ش��ما در جامعه تاثیر دارد و‬ ‫مردم به این مس��ائل توجه دارند‪ .‬هرچه شکاف کمتر باشد‬ ‫و اگر به یک نقطه رسیدیم شما حاضر هستید همراهی و‬ ‫کمک کنید تا هر سه به یک نقطه مشترک برسیم؟ ایشان‬ ‫فرمودند صحب ت های شما درس��ت و عاقالنه است به هر‬ ‫حال شرایط زمان باید بررسی ش��ود و باید در زمان خودش‬ ‫بررسی کنم‪ .‬دفعه سوم که بنده اصرار کردم و جواب درستی‬ ‫نگرفتم یکی از اقایان گفتند که این موضوع را ادامه ندهید‬ ‫به نتیجه ای نخواهید رسید‪ .‬جلسه به خوبی به اتمام رسید‪.‬‬ ‫ایت اهلل یزدی با بیان اینکه س��ه روز بعد در ته ران ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی در یکی از حسینی ه های ته ران جلسه گرفتند و‬ ‫اقای لنکرانی را به عنوان منتخب خود معرفی کردند‪ ،‬اظهار‬ ‫کرد‪« :‬در حالی که هنوز ش��ورای نگهبان نظر نداده بود که‬ ‫چه کسی صالحیت دارد یا صالحیت ندارد این کار درستی به‬ ‫نظر نم ی رسید‪ .‬ما دنبال این بودیم که شکافی وجود نداشته‬ ‫باشد‪ .‬بنده واقعا متاس��فم که یک س��رمایه گرانقدر حوزه‬ ‫بخواهد به این شکل اسیب ببیند‪ .‬متاسفانه این اسیب به‬ ‫ایت اهلل مصباح رسید‪ .‬در جریان انتخابات هم همین اسیب‬ ‫به جامعه مدرسین رسید‪ .‬اسیب سختی به جامعه مدرسین‬ ‫وارد کردند که بنده متن جریان را بازگو م ی کنم‪.‬‬ ‫جامعه مدرس��ین و جامعه روحانیت مبارز مدت ها و‬ ‫ماه ها بود که در کمیس��یون های مشترکی با هم همکاری‬ ‫م ی کردند ب��رای اینکه ایجاد وح��دت کنن��د و تفرقه بین‬ ‫اصولگرایان را کمتر کنند‪ .‬جلس��ات مش��ترکی در ته ران و‬ ‫قم تش��کیل ش��د که مقداری موفق بودند‪ ،‬به این معنا که‬ ‫تقریب��ا تمام ی کاندیداهای جناح جبهه پی��روان خط امام و‬ ‫رهبری کنار رفتند‪ .‬به طور خالصه در جلسه روز جمعه دهم‬ ‫خرداد ماه‪ ،‬اخرین روزی بود که بحث باید به نتیجه م ی رسید‪.‬‬ ‫تمام وقت ان جلسه با حضور ‪ 19‬نفر تشکیل شد تا راجع به‬ ‫صالحیت افراد بحث شود‪.‬‬ ‫زم��ان رای گیری‪ ،‬گفتن��د هنوز باید بحث ش��ود که‬ ‫موافقت شد‪ .‬برخی گفتند فرصتی نیست و در همان جلسه‬ ‫تصویب کردند که در جلس��ه فوق العاده بع��دی یعنی روز‬ ‫یازدهم خرداد‪ ،‬اکثریت جلس��ه هرچه گفتن��د همان اعالم‬ ‫ش��ود که متن ان مصوبه هم موجود است‪ .‬حتی بنده اشاره‬ ‫کردم که شب تحصیلی است ممکن است بعض ی ها حضور‬ ‫نداشته باشند که گفتند مشکلی نیست‪ .‬در جلسه فوق العاده‬ ‫نتیجه رای گیری هشت به پنج بود‪ .‬یعنی هشت نفر با اقای‬ ‫والیتی بودند و پنج نفر هم با اق��ای قالیباف‪ .‬برخی گفتند‬ ‫که خوب است بعضی از دوستانی که به اقای قالیباف رای‬ ‫داده اند‪ ،‬بیایند این طرف تا مقدار رای این طرف بیشتر شود‪.‬‬ ‫بنده هم هی چ وقت از ش��خص خاصی نام نبرده ام و عرض‬ ‫کرده ام نظر بنده‪ ،‬نظر اکثریت جامعه اس��ت‪ .‬این چند نفر‬ ‫از جمله اقایانی که به قالیباف رای داده بودند‪ ،‬برگش��تند‪.‬‬ ‫ایت اهلل ی��زدی افزود‪« :‬در زم��ان اتمام جلس��ه اکثریت ان‬ ‫جلس��ه ‪ 15‬نفر بود که ب ر اس��اس مصوبه جلسه فوق العاده‬ ‫دهم خرداد این اکثریت باید اعالم م ی شد‪ .‬پس اکثر جامعه‬ ‫اقای والیتی را انتخاب کردند و چند نفر هم که در ان جلسه‬ ‫حضور نداشتند بعدا اضافه ش��دند و با امضای نامه ای‪ ،‬رای‬ ‫اکثریت را تایید کردند‪ ».‬وی بیان داشت‪« :‬در این جریان ما‬ ‫متوجه ش��دیم بعضی از دوس��تان و اعضای جامعه محترم‬ ‫مدرس��ین و از عالقه مندان ایت اهلل مصباح از جمله اقایان‬ ‫عبداللهی‪ ،‬رجبی‪ ،‬کعبی گفتند که این جلس��ه فوق العاده‬ ‫قانونی نبوده و این اکثریت نیس��ت و بنده هرچه گفتم انها‬ ‫قبول نکردند‪ .‬بنده چون در این دوره هم در شورای نگهبان‬ ‫عضو نظارت مرکزی بودم‪ ،‬س��عی کردم با کس��ی مالقات‬ ‫نداشته باشم‪ .‬با یکی‪ ،‬دو نفری هم که مالقات داشتم بعد از‬ ‫درس بوده که گفتند اقایان در دفتر نشسته اند و بیایید چند‬ ‫دقیقه انها را ببینید وگرنه بنده با اصرار م ی گفتم که با کسی‬ ‫مالقات ندارم‪ ».‬وی اضافه کرد‪« :‬مخالفت این دو‪ ،‬س��ه نفر‬ ‫از اقایان سبب ش��د که در رای اکثریت شک و شبهه ایجاد‬ ‫ش��ود‪ .‬بنده عرض کردم ک��ه ماجرا‬ ‫عین همین واقعیت است‪ .‬بنده در‬ ‫برگه رسمی و دارای سربرگ جامعه‬ ‫مدرس��ین‪ ،‬به عنوان نامه نوشتم که‬ ‫در جلس��ه مورخ ‪ 10‬خرداد‪ ،‬اکثریت‬ ‫اعضای حاضر ب��ه اقای والیتی رای‬ ‫داده اند‪ .‬باز هم این دو‪ ،‬سه نفر یک‬ ‫خرده شدیدتر برخورد کردند که گناه‬ ‫و ثواب ان پای خودش��ان است‪ .‬به‬ ‫هر حال ی��ک ضربه ای ب��ه جامعه‬ ‫مدرسین وارد کردند که امیدوارم این‬ ‫ضربه با گذشت زمان از بین برود‪».‬‬ ‫ایت اهلل یزدی با اشاره به یک واقعه‬ ‫تاریخی مشابه سیاس��ی در جامعه‬ ‫مدرس��ین خاطرنش��ان کرد‪« :‬بنده‬ ‫شاهد اختالفات شدید ایت اهلل اذری‬ ‫با بعض��ی اقایان ب��ودم‪ .‬دعواهایی‬ ‫را که هیچ گاه فرام��وش نم ی کنم‪.‬‬ ‫در بعض��ی از ای��ن جلس��ات ب رای‬ ‫جلوگی��ری از اخت�لاف و ارام کردن‬ ‫اوضاع به گریه افتادم در صورتی که‬ ‫در ان زمان بنده هن��وز دبیر جامعه‬ ‫نبودم و مرحوم ایت اهلل فاضل دبیر‬ ‫بودند‪ .‬االن هم دنبال همین هستم‬ ‫که جامع��ه مدرس��ین ب��ه تجزیه‬ ‫نرسد‪».‬‬ ‫جامعتین پس از ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫حاال اما جامعتی��ن روزهای متفاوتی را س��پری م ی کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی به رحمت خدا رفته اس��ت و چند چهره از‬ ‫جامعتین تالش م ی کنند روند ش��یخوخیت را در این دو نهاد‬ ‫روحانی حفظ کنند‪ .‬راستگرایان سنتی اما فردی را با کاریزمای‬ ‫ایت اهلل مهدوی کن��ی در میان خود س��راغ ندارند‪ .‬در ان س��و‬ ‫اما اوضاع متفاوت تر اس��ت‪ ،‬هم ای��ت اهلل محمد یزدی حضور‬ ‫دارد و هم ایت اهلل مصباح یزدی حضور مج��دد در عرصه پیدا‬ ‫کرده است‪ .‬اکنون که در میان راس��تگرایان سنتی حبی ب اهلل‬ ‫عسگراوالدی هم حضور ندارد شاید باید به این فکر کنیم که اگر‬ ‫در صورتی خوشبینانه جلسات سه نفره ایت اهلل موحدی کرمانی‬ ‫و ایت اهلل محمد یزدی و ایت اهلل مصباح یزدی به فرجامی مثبت‬ ‫برسددیگرراستگرایانسنتیمانندسابقدستباالرادرمیاناین‬ ‫دو نهاد روحانی ندارند‪ .‬اگر هم نتیجه ان جلسات مثبت نباشد باز‬ ‫اینچپ گرایانهستندکهبانیروهاییبیشترخودنماییخ واهند‬ ‫کرد‪ .‬اکنون گویا زمان ب رای چپگرایان اصول گرا مساعد تر است‪.‬‬ ‫انها حاال م ی توانند می دا نداری کنند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫خداحافظی «برادر»‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫محمد هاشمی رفسنجانی از حزب کارگزاران سازندگی رفت‪.‬‬ ‫یک جدایی غیرمنتظره که شوک مهمی را به این حزب اصالح طلب‬ ‫وارد کرد‪ .‬حزبی که در ماه های بعد از انتخابات کوش�یده اس�ت در‬ ‫قالب ب�رادر بزرگتر اصالح طلب�ان ایفای نقش کن�د‪ .‬در این پرونده‬ ‫جدایی محمد هاشمی از کارگزاران را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪37‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫اولین ریزش « نوکارگزاران»‬ ‫سیاست‬ ‫‪38‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫چرامحمدهاشمیازحزبکناررفت؟‬ ‫خب��ر اس��تعفای محم��د هاش��می از ح��زب‬ ‫کارگزاران س��ازندگی ش��وک جدیدی را به عالم سیاست در‬ ‫هفته گذش��ته وارد کرد‪ .‬حزبی که پیشتر ان را یک «حزب‬ ‫خانوادگی» و متعلق به خانواده هاشمی معرفی م ی کردند‪.‬‬ ‫حاال یکی از بزرگان این خانواده از ان جدا شده است‪ ،‬ان هم‬ ‫نه با شیوه های معمول‪ ،‬بلکه با حالت ناراحتی و قهرامیز‪.‬‬ ‫صرف نظر از محمد هاش��می که جزو موسسان این‬ ‫حزب به ش��مار م ی رفت‪ ،‬علت و علل ای��ن جدایی اهمیت‬ ‫بیشتری داشت‪ .‬او ناچار ش��د توضیح دهد‪« :‬حاضر نیستم‬ ‫عضو حزبی باش��م که به سرنوشت حزب مش��ارکت دچار‬ ‫شود‪».‬‬ ‫اما اختالف او با چه کسانی بود؟ و چرا او از این حزب‬ ‫جدا شد؟‬ ‫هاش��می همان طور که خودش گفته بدون مشورت‬ ‫با س��ایر اعضای حزب تصمیم به اس��تعفا م ی گیرد‪ .‬حتی‬ ‫در این باره با غالمحس��ین کرباس��چی‪ ،‬دبیرکل حزب نیز‬ ‫مش��ورتی صورت نم ی گی��رد‪ .‬تصمیم ش��خصی محمد‬ ‫هاش��می ان طور که خودش گفته «ب راساس تحلی ل های‬ ‫شخصی» صورت گرفت‪ .‬اما این تحلی ل ها و علت جدایی او‬ ‫از حزب چه م ی توانست باشد؟‬ ‫حسین مرعش��ی‪ ،‬ب رادر زن اکبر هاشم ی رفسنجانی‬ ‫اس��ت‪ .‬او حلقه کرمان ی های حزب کارگ��زاران را در مقابل‬ ‫حلقه اصفهان رهبری م ی کرد که این روزهای نقش ش��ان‬ ‫کمرنگ تر شده است‪ .‬مرعشی در واکنش به استعفای یکی‬ ‫از مهمترین اعضای ش��اخه کرمان این حزب گفته بود که‬ ‫علت را نم ی داند اما تاکید کرده ب��ود‪« :‬تغیی رات پی ش امده‬ ‫در حزب کارگزاران با تائید محمد هاشمی بوده»‪ .‬اما دو روز‬ ‫بعد محمد هاشمی با روزنامه اصالح طلب شرق مصاحب ه ای‬ ‫انجام م ی دهد و علت را بیان م ی کند‪.‬‬ ‫او رس��ما نس��بت به حضور برخی از افراد در شورای‬ ‫مرکزی اعتراض کرده و م ی گوید‪« :‬انچه اخی را اتفاق افتاد و‬ ‫به استعفای من منجر شد‪ ،‬ترکیب «شورای مرکزی» جدید‬ ‫بود‪ .‬باالخره اش��خاصی در این گروه االن حضور دارند که از‬ ‫بدو تاس��یس با «کارگزاران» نبودند و در برهه هایی‪ ،‬منتقد‬ ‫«کارگزاران» بوده اند‪».‬‬ ‫محمد هاشمی در این مصاحبه به روند ورود اعضای‬ ‫جدید به ش��ورای مرکزی ب��دون نام ب��ردن از انها اعتراض‬ ‫م ی کند‪ .‬او معتقد اس��ت که حتی اگر این افراد نس��بت به‬ ‫گذشته خود که از منتقدان اصلی این حزب بودند‪ ،‬پشیمان‬ ‫شده اند‪ ،‬باید به اشتباه خود اعتراف کنند‪ .‬البته او با این وجود‬ ‫نیز حاضر نیس��ت انها را در «مرک��ز تصمیم گیری» حزب‬ ‫تحمل کند‪ .‬محمد هاش��می گفته‪« :‬یکدفعه که نم ی شود‬ ‫همه مسیر تا باال را طی کرد‪ .‬باید افراد امتحان خود را پس‬ ‫بدهند‪ .‬هر حزبی باید به ارمان هایش و به برخی اش��خاص‬ ‫باسابقه مشخص پایبند باشد‪».‬‬ ‫مهمترین بخ��ش انتقادش ام��ا جایی اس��ت که او‬ ‫از ترس دچار ش��دن به سرنوش��ت حزب مش��ارکت سخن‬ ‫م ی گوید‪« :‬م��ن نم ی خواهم ش��اهد این باش��م که حزبی‬ ‫که من عضوش هستم‪ ،‬سرنوش��ت حزبی مانند مشارکت‬ ‫را پیدا کن��د‪ ».‬او گفته که در ای��ن باره با ب��رادر بزرگترش‬ ‫مش��ورتی نداش��ته اما انتقاداتش را به اعضای حزب انتقال‬ ‫داده است‪.‬‬ ‫همان زمان که مش��خص ش��د محمد هاشمی بنابر‬ ‫اعتراض به برخی از اعضای جدید شورای مرکزی حزب اقدام‬ ‫به استعفا کرده اس��ت‪ ،‬پیکان توجهات به سمت سه عضو‬ ‫جدید شورای مرکزی چرخید‪ .‬ش��هربانو امانی‪ ،‬سعید لیالز‬ ‫و محمد قوچانی سه عضو جدید شورای مرکزی این حزب‬ ‫بودند‪ .‬در تحولی دیگر چند روز قبل از ان ایت اهلل هاشمی‬ ‫توصیه کرده بود افراد جبهه تشکیل دهند‪ .‬با نگاه به همین‬ ‫توصیه منتقدان استعفای محمد هاشمی به وی م ی گفتند‬ ‫که باید وجود سالیق مختلف را برتافته و به توصیه ایت اهلل‬ ‫گوش کند‪ .‬اما محمد هاشمی معتقد بود که احزاب باید این‬ ‫جبهه ها را تش��کیل دهند و نه اینکه خ��ود حزب تبدیل به‬ ‫یک جبهه شود‪ .‬به باور او با ترکیب جدید و ورود افراد جدید‬ ‫کارگزاران به جای حزب بودن به یک جبهه بدل شده بود که‬ ‫سالیق گوناگون در ان دیده م ی شد؛ سالیقی که مشخص‬ ‫است او با انها زاویه بسیاری دارد‪.‬‬ ‫یک روز بعد ش��هربانو امانی‪ ،‬یکی از سه عضو جدید‬ ‫که توجهات را به خودجلب کرده بودند توضیح داده بود که‬ ‫«مشکل» محمد هاش��می با وی نیست و اعتراض وی به‬ ‫«اعضای جوان» و جدید شورای مرکزی است‪ .‬امانی به اریا‬ ‫گفته بود‪« :‬به هرحال انتقاد اقای هاشمی به انتخاب برخی‬ ‫افراد جوان است که حتی اگر خود ایش��ان به این افراد رای‬ ‫نداده باش��د اما باید در نظر داشته باش��ند که این نیروهای‬ ‫جوان که از فعاالن سیاسی هستند‪ ،‬ب رای حضور در شورای‬ ‫مرکزی کارگزاران اکثریت رای را اخذ کرده اند‪».‬‬ ‫او به هاش��می توصیه کرد که م ی تواند نگران ی ها و‬ ‫نظ راتش را در میان اعضای شورای مرکزی حزب بیان کند‪.‬‬ ‫قوچانی‪ :‬مشکل محمد هاشمی با من نبود‬ ‫پ��س از انکه ش��هربانو امانی خبر داد که «مش��کل‬ ‫اعضای جوان» شورای مرکزی هستند‪ ،‬اولین فردی که به‬ ‫نظر م ی رسید محمد هاشمی با او به مشکل برخورد کرده‬ ‫باشد محمد قوچانی بود چراکه حتی هاشمی در مصاحب ه ای‬ ‫که علت خروجش را توضیح داده بود‪ ،‬به رس��انه ای کردن و‬ ‫ایجاد جنجال در بعضی موضوعات اشاره کرده و گفته بود‬ ‫که این کار درستی نیس��ت‪ .‬همین موضوع توجه را بیشتر‬ ‫به س��مت محمد قوچانی جلب م ی کرد‪ .‬با این حال او نیز‬ ‫در مصاحب ه ای که با اریا انج��ام داد این موضوع که محمد‬ ‫هاشمی با وی مشکل داشته است را رد کرده و گفت‪« :‬رابطه‬ ‫بنده با اقای محمد هاش��می بس��یار خوب بود و حتی در‬ ‫کمیته سیاس��ی نیز با ایش��ان همکاری منظم ی داش��تم‪.‬‬ ‫بناب راین اختالف نظری که ب رای اقای محمد هاش��می به‬ ‫وجود امده قطعا نس��بت به بنده نبوده چرا که ورود من به‬ ‫ش��ورای مرکزی با مصوبه مورد تایید با امضای ایشان بوده‬ ‫است‪».‬‬ ‫با این وجود بسیاری از رسانه ها همچنان معتقد بودند‬ ‫که اعتراض محمد هاشمی به حضور وی در شورای مرکزی‬ ‫است‪ .‬اما قوچانی م ی گفت‪« :‬اقای محمد هاشمی همیشه از‬ ‫بنده و اقای عطریانفر به عنوان جبهه محمدها یاد م ی کردند‬ ‫و حتی بخش��ی از امور کمیته سیاس��ی را ایشان به عنوان‬ ‫رئیس به بنده واگذار کردن��د‪ .‬بناب راین به هیچ وجه مباحثی‬ ‫که روزنامه کیهان و رس��انه های تندرو به ان دامن م ی زنند‬ ‫نبوده است‪ ».‬او این تصمیم را «شخصی» دانسته و گفت‬ ‫که به ان احترام م ی گذارد‪.‬‬ ‫یکی دیگر از مباحث مهم درباره سرنوشت جدید حزب‬ ‫کارگزاران جدایی اعضای خانواده هاش��می از این حزب بود‬ ‫که پی ش تر با عنوان «حزب خانوادگی» از ان یاد م ی شد‪ .‬با‬ ‫این حال قوچانی معتقد است که خانواده هاشمی همچنان‬ ‫در حزب فعال هستند و با اشاره به تعابیر رسانه ها مبنی بر‬ ‫خروج خانواده هاشمی از حزب م ی گوید‪« :‬این تعبیر را به کار‬ ‫برده اند که خانواده اقای هاشمی از حزب فاصله گرفته اند‪،‬‬ ‫درحالی که اقایان محس��ن و علی و خانم فائزه هاشمی در‬ ‫حزب کارگزاران فعال هستند که البته در برخی موارد همین‬ ‫اعضای خانواده اقای هاشمی با خود اقای محمد هاشمی‬ ‫زاویه داش��تند که بنده یا افراد دیگری که تلقی م ی ش��د در‬ ‫اموری با اقای محمد هاش��می زاویه داشته باشیم با ایشان‬ ‫هم نظر بودیم‪».‬‬ ‫کارگزاران سازندگی حزبی است که به تکنوکرات بودن‬ ‫شهرت داشت‪ .‬انها خود را تکنوکرات م ی دانستند و ناظ ران‬ ‫سیاسی در ای ران این گروه را نزدیکترین چه ر ه ها به تفکرات‬ ‫لیب رال معرفی م ی کردند‪.‬‬ ‫با همین رویکرد اس��ت ک��ه این عضو ج��وان حزب‬ ‫کارگ��زاران ب��ه اختالفات در حوزه اندیش��ه ای��ن حزب نیز‬ ‫اش��اره م ی کند‪ .‬اما با این حال ان را دلیلی بر جدایی محمد‬ ‫هاشمی نم ی داند‪« :‬مثال در بحث لیب رالیسم و اسالم اقای‬ ‫محمد هاشمی قائل به این نبودند که م ی شود از لیب رالیسم‬ ‫اسالمی صحبت کرد‪ .‬این حرفشان هم بسیار جدی و روشن‬ ‫بود‪ .‬البته این بحثی است که هنوز هم در حزب ادامه دارد و‬ ‫جمع بندی نشده‪ ،‬به هر حال ما یک حزب سیاسی هستیم‬ ‫نه یک حزب ایدئولوژیک‪».‬‬ ‫وی در عین ح��ال تاکی��د کرد‪«:‬حتی اگ��ر اختالف‬ ‫دیدگاه هم بوده به گونه ای نبوده که منجر به تشکیل یک‬ ‫فراکسیون شود‪».‬‬ ‫قوچان��ی در بخش مهمی از مصاحب��ه اش به احزاب‬ ‫مشارکت و مجاهدین اشاره کرده و معتقد است که در اذهان‬ ‫برخی اصالح طلبی ب رابر اس��ت با «مشارکت و مجاهدین»‬ ‫در حالی که اینگونه نیس��ت و کارگ��زاران از احزاب اصلی‬ ‫اصالحات اس��ت و جبهه اصالحات متش��کل از همه این‬ ‫احزاب است‪.‬‬ ‫ان طور که پیداست اختالفات درون کارگزاران بیشتر از‬ ‫چیزی است که از بیرون قابل مشاهده است‪ .‬این را م ی توان‬ ‫از رها کردن و خارج ش��دن عضو باسابقه این حزب برداشت‬ ‫کرد‪ .‬به این معن��ا که درون این ح��زب اختالفات انقدر باال‬ ‫گرفته که اعضای باسابقه و قدیم ی اش دیگر توان تغیی رات از‬ ‫داخل را ندارند‪ ،‬بناب راین ترجیح م ی دهند فعالیت در این حزب‬ ‫را رها کرده و از ان خارج شوند‪ .‬در اینده دیگر کارگزاران را با‬ ‫شاخه های کرمان و اصفهان تحلیل نم ی کنند‪ .‬تقسیم بندی‬ ‫اینده در درون این حزب اصالح طلب‪ ،‬نس��ل جدید و قدیم‬ ‫خواهد بود‪.‬‬ ‫این اتفاق به طور قطع یک��ی از نقاط عطف در تاریخ‬ ‫سیاسی حزبی است که هاشمی رفس��نجانی را پدرخوانده‬ ‫او م ی دانند‪.‬‬ ‫در کن��ار حرف های اعضای��ی که به نظر م ی رس��ید‬ ‫ممکن است با محمد هاشمی مشکل داشته باشند‪ ،‬نظ رات‬ ‫دبیرکل این حزب نیز از درج��ه اهمیت زیادی برخوردار بود‪.‬‬ ‫از همین رو نگاه ها به سمت غالمحسین کرباسچی رفت‬ ‫که در همین هفته اتفاقا در س��رمقاله ای از پروژه این حزب‬ ‫ب رای انتخابات مجلس که در پیش روست پرده برداری کند‪.‬‬ ‫به اعتقاد کرباسچی این حزب باید همچون سال های ‪٧٥‬‬ ‫که انتخابات مجلس پنجم را حول مح��وری از اعتدالیون‬ ‫مدیریت کرد‪ ،‬عمل کن��د‪ .‬اما در عین ح��ال اتفاق جدایی‬ ‫محمد هاشمی یکی از مهمترین و قدیم ی ترین اعضای این‬ ‫حزب که با شکوه و گالیه نیز همراه بود ب رای این حزب نقطه‬ ‫تاریکی است‪ .‬کرباسچی سعی کرد تا در مصاحب ه ای به این‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫موضوع پاسخ های دوپلهو دهد‪ .‬او گفت که هیچ کس تا ابد‬ ‫محکوم به حبس در حزب نیست‪.‬‬ ‫در شرایطی که روزنامه ای ران (ارگان دولت) علت جدایی‬ ‫محمد هاشمی از حزب کارگزاران را مسائل اقتصادی معرفی‬ ‫م ی کرد‪ ،‬کرباسچی تاکید م ی کرد‪« :‬ما چیزی در جدا شدن‬ ‫ایشان ندیدم‪ .‬خود ایشان و همه افراد محکوم به حبس ابد در‬ ‫حزب نیستند‪ .‬همه م ی توانند تا یک مدتی کار کنند و ممکن‬ ‫اس��ت وقتی صالح ندانند ادامه فعالیت در حزب را متوقف‬ ‫کنند‪ .‬کار در احزاب اجباری و ابدی نیست‪».‬‬ ‫انتق��اد اصلی محمد هاش��می در خ��روج از حزب‪ ،‬‬ ‫تبدیل ان به یک جبهه و حضور افرادی در درون شورای‬ ‫مرکزی بود ک��ه اتفاقا با رویه های این حزب در گذش��ته‬ ‫مش��کل اساس��ی داش��تند‪ .‬به باور محمد هاشمی حاال‬ ‫دیگ��ر ان هماهنگی قبل��ی وجود ندارد‪ .‬اما کرباس��چی‬ ‫نظر متفاوتی دارد و م ی گوید‪« :‬در انتخاب اعضای جدید‬ ‫ش��ورای مرکزی ما تالش مان این بوده که افراد همفکر‬ ‫را دور هم جمع کنیم‪ .‬ایش��ان هم در جلساتی که حضور‬ ‫داشتند چنین مساله ای را مطرح نکردند‪ .‬اما اگر معضلی‬ ‫باش��د باید ببینیم چه دیدگاهی دارند‪ .‬م��ا نم ی خواهیم‬ ‫مجموعه ناهماهنگی داشته باشیم‪».‬‬ ‫از گفته های کرباس��چی اینطور مس��تفاد م ی شود‬ ‫که حالت خروج وی از ح��زب کامال با قه��ر همراه بود‪.‬‬ ‫اگرچه او گفته‪« :‬ما ایش��ان را از دوستان خیلی خوب مان‬ ‫م ی دانی��م‪ .‬همچن��ان و همیش��ه ایش��ان را در جبهه و‬ ‫مجموعه خودمان م ی دانیم و احس��اس جدایی از ایشان‬ ‫نم ی کنیم‪ ».‬اما در ادامه توضیحاتی که م ی دهد نشان از‬ ‫قهر محمد هاشمی در خروج است‪ .‬کرباسچی در جایی‬ ‫دیگر در همین مصاحبه م ی گوید‪« :‬چند جلس��ه ای بود‬ ‫که ایشان در جلسات شرکت نم ی کرد‪ .‬دعوتنامه هم که‬ ‫م ی فرستادیم م ی گفتند که نم ی ایم‪ ».‬و توضیح م ی دهد‬ ‫که محمد هاش��می درب��اره قصد اس��تعفایش با او هیچ‬ ‫مشورتی انجام نداده است‪.‬‬ ‫این در واق��ع نقطه کلیدی و چالش اصلی اس��ت که‬ ‫کارگزاران با ان روبه رو شده است‪ .‬خروج یکی از قدیم ی ترین‬ ‫اعضای این حزب درحالی که با هیچ کدام از اعضا و خصوصا‬ ‫دبیرکل مش��ورتی صورت نم ی گیرد و در عی��ن حال بیان‬ ‫انتقادات صریح نس��بت به ترکیب جدید نشان م ی دهد که‬ ‫کارگزاران بای��د تالش کند ت��ا از این پ��س مراقب محمد ‬ ‫هاشمی باشد تا حداقل او از این پس درباره حزب به مخالفت‬ ‫علنی نپردازد‪.‬‬ ‫یکی دیگر از مس��ائلی که پیرام��ون جدایی محمد‬ ‫هاشمی از حزب بیان م ی شود شائبه انشعاب در این حزب‬ ‫است‪ .‬برخی رس��انه ها با مطرح کردن این ش��ایعه که قرار‬ ‫است فائزه هاش��می نیز از حزب جدا شود انشعاب در حزب‬ ‫را بیان کردند‪ .‬اما کرباسچی پاسخ م ی دهد‪« :‬خانم هاشمی‬ ‫لیبرالیسم جایی در اسالم ندارد‬ ‫اما اختالفات از دیدگاه محمد هاش��می چیز دیگری‬ ‫اس��ت‪ .‬اگرچه محمد قوچان��ی اختالف بر س��ر عقایدی از‬ ‫جمله لیب رالیس��م اس�لامی را در مصاحب��ه تایید م ی کند‬ ‫اما منش��ا جدایی نم ی داند‪ ،‬اما گویا اختالف اصلی بر س��ر‬ ‫همین نقطه قرار دارد‪ .‬محمد هاشمی در گفت وگو با شبکه‬ ‫ارمان م ی گوید‪« :‬من ب��ا تعریف اقای مرعش��ی مبنی بر‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫شهربانو امانی گفته است که محمد هاشمی با‬ ‫نیروهای جوان حزب مشکل داشته است‬ ‫سیاست‬ ‫محم�د قوچان�ی م ی گوی�د با محمد هاش�می‬ ‫اختالف نداشته است‬ ‫همه جلس��ات حزب را ش��رکت م ی کنند‪ .‬اتفاقا در اخرین‬ ‫جلسه شورای مرکزی که هفته گذشته برگزار شد هم حضور‬ ‫داشتند‪ .‬حضور ایشان در جلسات فعاالنه است و بنده هیچ‬ ‫نشانه ای از جدایی خانم هاشمی از حزب ندیده ام‪».‬‬ ‫این نکته را قوچانی نیز در مصاحب ه اش اشاره کرده و‬ ‫گفته بود‪« :‬برخی رس��انه ها این تعبیر را به کار برده اند که‬ ‫خانواده اقای هاش��می از حزب فاصل��ه گرفته اند ‪ ،‬درحالی‬ ‫که اقایان محس��ن و علی و خانم فائزه هاش��می در حزب‬ ‫کارگزاران فعال هس��تند که البته در برخ��ی موارد همین‬ ‫اعضای خانواده اقای هاشمی با خود اقای محمد هاشمی‬ ‫زاویه داش��تند که بنده یا افراد دیگری که تلقی م ی ش��د در‬ ‫اموری با اقای محمد هاش��می زاویه داشته باشیم با ایشان‬ ‫هم نظر بودیم‪ ».‬قوچانی اضافه م ی کند‪« :‬اختالف دیدگاه‬ ‫در ح��زب کارگزاران کامال طبیعی اس��ت و اگر قرار باش��د‬ ‫فراکس��یون بندی کنیم این فراکس��یون بندی هاشمی و‬ ‫غیرهاشم ی ها نیست‪».‬‬ ‫قوچانی ب��ه ع�لاوه کناره گیری محمد هاش��می را‬ ‫موجب ایجاد ش��کاف در طیف کارگزاران نم ی داند‪« :‬اقای‬ ‫محمد هاشمی نه تنها دیدگاه و ایده ای متفاوت از کارگزاران‬ ‫نداشته اند بلکه بنده تالشی از س��وی ایشان ب رای تشکیل‬ ‫جناح یا فراکس��یون جداگانه ای ندی��ده ام که درحال حاضر‬ ‫استعفای ایشان را یک استعفای فراکس��یونی و جناحی و‬ ‫جبهه ای در داخل حزب ببینم‪».‬‬ ‫با این حال اخبار دیگری هم مطرح شده است‪ .‬از جمله‬ ‫اینکه روزنامه ای��ران بعد از باال گرفت��ن ماجرای اختالفات‬ ‫و انتقادات محمد هاش��می از کارگزاران در خبری نوش��ت‪:‬‬ ‫«برخی نزدیکان محمد هاشمی م ی گویند مسائل اقتصادی‬ ‫یکی از دالیلی است که تصمیم او ب رای کنار رفتن از حزب‬ ‫کارگزاران را تقویت کرده است‪».‬‬ ‫روزنامه ارگان دولت در توضیح این ماجرا اورده است‪:‬‬ ‫«محمد هاشمی گفته است هر کسی که بیشترین بهره را‬ ‫از فعالی ت های حزبی نه تنها در کارگزاران بلکه در هر حزبی‬ ‫م ی برد‪ ،‬طبیعتا ان نف رات ه��م باید هزینه های اداره حزب را‬ ‫متقبل شوند‪ .‬محمد هاش��می گفته است حاضر به تالش‬ ‫ب رای تامی��ن منابع مالی حزبی نیس��ت ک��ه دیگران بهره‬ ‫بیش��تری از ان ببرند‪ .‬کنار رفتن محمد هاش��می از حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی بازتاب خبری گسترده ای داشته است‪».‬‬ ‫اینکه کارگزاران لیب رال دموکرات های مس��لمان هس��تند‬ ‫مخالفت کردم؛ من همچین تعریفی از حزب نداش��تم زی را‬ ‫بین لیب رالیسم و اسالم تعارض وجود دارد و هیچ مسلمانی‬ ‫نمیتواند بگوید من لیب رال هستم زی را در لیب رالیسم اخالق‬ ‫اس�لامی وجود ندارد و ازادی در این اندیش��ه یعنی بی بند‬ ‫و باری‪ .‬من فک��ر م ی کنم امروز ان چی��زی که می خواهد‬ ‫به جنگ اس�لام و ای ران بیاید همان لیب رالیس��م است‪ .‬ان‬ ‫زمان من گفتم ما به محافظه کار بیش��تر شبیه هستیم تا‬ ‫لیب رال‪ ».‬قوچانی پیشتر نیز در یک مناظره با امیر محبیان‬ ‫به موضوع پروژه جدیدش یعنی بیرون کشیدن لیب رالیسم‬ ‫از اسالم اشاره کرده بود‪.‬‬ ‫محمد هاشمی درباره ریش��ه ای بودن این اختالف‬ ‫و س��ابقه ان در حزب البته معتقد است که تاکنون چین‬ ‫اختالفاتی نب��وده و توضیح م ی دهد‪« :‬تاکن��ون اینگونه‬ ‫اختالفات نبوده اس��ت که منجر به عدم همکاری کسی‬ ‫مثل من که از پایه گذاران حزب کارگزاران بودم بش��ود‪.‬‬ ‫در ش��ورای مرکزی افرادی وارد ش��دند که در گذشته نه‬ ‫تنها تفکر کارگزاران��ی را قبول نداش��تند بلکه در مقابل‬ ‫ان بودند‪».‬‬ ‫این عضو مس��تعفی ح��زب کارگزاران پاس��خ اقای‬ ‫مرعش��ی ب رادر همس��ر ایت اهلل هاش��می را نیز با هشدار‬ ‫نس��بت به حضور نفوذی ها و ورودی ها ب��ه حزب م ی دهد‪:‬‬ ‫«یک جمله ای اقای مرعشی‪ ،‬در مورد استعفای من گفتند‬ ‫که «از استعفای کسی هیچ س��لمه ای به عالم اسالم وارد‬ ‫نشده اس��ت»؛ من هم این را قبول دارم و کسی که از حزب‬ ‫خارج می ش��ود ضرری به حزب نم ی زند‪ ،‬ولی من ب ر اساس‬ ‫تجربیات م ی گویم باید مراقب نفوذی ها باش��یم پاسخم‬ ‫به اقای لیالز و مرعشی این اس��ت که مراقب نفوذی ها و‬ ‫ورودی ها باشند نه خروج ی ها‪».‬‬ ‫اینطور که پیداس��ت محمد هاش��می انتقادش نه‬ ‫تنها ب��ه ورودی های ح��زب کارگزاران‪ ،‬بلک��ه به کل در‬ ‫مخالفت با کسانی اس��ت که این روزها مورد تایید برادر‬ ‫بزرگترش هس��تند‪ .‬او طیف کارگزاران را با انتقادات تند‬ ‫و مش��ابهت دادن با مش��ارکت مورد خطاب قرار داد و به‬ ‫حسن روحانی که ایت اهلل هاشمی یکی از حامیان اصلی‬ ‫اوست هم اینگونه انتقاد م ی کند‪« :‬رئی س جمهور باید در‬ ‫مقابل انتقادات س��عه صدر داشته باشد و نمی شود یکی‬ ‫بیاید انتقاد بکند و مثال به ان بیس��واد بگوییم؛ این نوع‬ ‫سخن گفتن در شان رئی س جمهور که هم روحانی و هم‬ ‫حقوقدان است‪ ،‬نبود و من به این عملکرد رئی س جمهور‬ ‫انتقاد دارم‪».‬‬ ‫شاید شرایط تغییر کرده و حاال ب رادر کوچکتر قصد دارد‬ ‫تا از زیر سایه س��نگینی که ب رادر اکبر خود طی این سال ها‬ ‫روی وی انداخته خارج ش��ود‪ .‬ایا محمد هاشمی در این راه‬ ‫تنها خواهد بود؟‬ ‫‪39‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫از جام جم تا مجمع‬ ‫سیاست‬ ‫‪40‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫محمد هاشمی در دهه هشتم عمرش تصمیم مهمی گرفته است‬ ‫قهر و خروج ب رادر ایت اهلل از حزبی که جزو موسسان ان‬ ‫بود نامش را بر سرزبان ها انداخت‪ .‬مردی که با وجود دارا بودن‬ ‫مناصب مهم چون معاونت اجرایی رئی س جمهور و ریاس��ت‬ ‫س��ازمان صداوس��یما‪ ،‬همیش��ه نفر دوم بود‪ ،‬چرا که نامش‬ ‫تحت سیطره نام اکبر هاشم ی رفسنجانی باقی مانده بود‪.‬‬ ‫محمد هاشمی زاده ‪ 1321‬در روستای بهرمان‪ ،‬شهرستان‬ ‫رفسنجان در استان کرمان اس��ت‪ .‬از فعالی ت های سیاسی ‪-‬‬ ‫اجتماعی او م ی توان به مشارکت فعال در نهضت اسالمی امام‬ ‫خمینی (ره) اشاره کرد که به دستگیری و تبعید و زندانی شدن‬ ‫وی انجامید‪ .‬محمد هاشمی بهرمانی از ان دست چهره هایی‬ ‫است که همواره خواسته یا ناخواسته زیر سایه نام ب رادر بزرگ تر‬ ‫خود اکبر هاشم ی رفس��نجانی قرار گرفته اس��ت‪ .‬وی ب رای‬ ‫ادامه تحصیالت دانشگاهی به برکلی امریکا رفت‪ .‬در دوران‬ ‫تحصیلش اکبر هاش��می یک بار ب رای دیدن ب رادر به امریکا‬ ‫رفت‪ .‬هاشمی در دوران دانشجویی از مبارزین خارج از کشور‬ ‫بود و در این دوران او به همراه اب راهیم یزدی و چمران و مظفر‬ ‫پرتو ماه و ایزدی‪ ،‬بنیانگذار انجمن اسالمی گروه فارس ی زبان‬ ‫بودند‪ .‬محمد در خانواده ای نسبتا ثروتمند به دنیا امد‪ .‬او یکی از‬ ‫‪ ۹‬فرزند میرزاعلی هاشمی بهرمانی و ما ه ب ی بی صف ریان است‪.‬‬ ‫پدرش با اندکی تحصیالت حوزوی از باغداران و تاجران پسته‬ ‫بهرمان از توابع بخش نوق رفسنجان بود‪ .‬همسرش «وجیهه‬ ‫نظری» و داماد اقای «حاج محمد نظ��ری» از اهالی ثروتمند‬ ‫رفسنجان و صاحب باغات وسیع «پس��ته» در رفسنجان و‬ ‫بم اس��ت‪ .‬ثروت «حاج محمد نظری» پش��توانه خوبی ب رای‬ ‫فعالی ت های تحصیلی و سیاسی محمد بود‪ .‬محمد هاشمی‬ ‫ب رادر کوچکتر اقای هاش��می اس��ت‪ .‬ب رادر دیگر او «محمود‬ ‫ هاشمی» در دوره طاغوت بخشدار «کهک» در قم بود‪ .‬عل ی ‬ ‫هاشمی‪ ،‬پسر محمد هاشمی نیز داماد ایت اهلل جوادی املی‬ ‫است‪ .‬به دلیل فعالیت مبارزاتی که در دوران قبل از انقالب بود‬ ‫و داشتن پاسپورت دانشجویی ب رای اینکه بتواند در امریکا بماند‬ ‫و به مبارزاتش ادامه دهد در پنج رشته تحصیل کرده است‪ .‬پس‬ ‫از پیروزی انقالب و بازگش��ت به ای ران در سمت های اجرایی‬ ‫و مدیریتی مشغول کار شد‪ .‬اکنون نیز در مجمع تشخیص‬ ‫مصلحت نظام مشغول کار است‪ .‬او تا پیش از این دبیر سیاسی‬ ‫حزب کارگزاران سازندگی بود‪ .‬محمد خود را یک فرد اعتدالگرا‬ ‫م ی‏داند و دس��ته بندی های بین اصولگرایان و اصالح طلبان‬ ‫را قبول ن��دارد‪ .‬او همچون ب��رادر بزرگ��ش از منتقدان دولت‬ ‫احمدی نژاد بود و از نظر او دولت س��ازندگی ب رادرش کمترین‬ ‫ای راد را داشت‪ .‬هاشمی بنا به گفته خودش از سن ‪ 14‬سالگی‬ ‫و باتوجه به مبارزات سیاسی ب رادرش به سمت و سوی مبارزه‬ ‫کشیده شد‪ .‬چهار سال در قم به مبارزه و تحصیالت حوزوی‬ ‫پرداخت‪ .‬پس از ان» به ته ران رفت‪ .‬گویا محمد هاشمی اوایل‬ ‫دهه‪ 1340‬دستگی ر‪ ،‬تبعید و زندانی هم شده است‪ .‬ممکن است‬ ‫این دستگیری ناشی از ارتباط وی با ب رادر بزرگترش بوده باشد‪.‬‬ ‫وی پس از ان راهی امریکا شد و تا پیروزی انقالب اسالمی به‬ ‫کشور باز نگشت‪ .‬چرا که او محل رجوع هاشم ی رفسنجانی‬ ‫در امریکا و رابط مستقیم و در مواردی غی ر مستقیم ب رادرش‬ ‫بزاده‪،‬‬ ‫با نهض��ت ازادی ای ران خارج از کش��ور و س��ماع‪( ،‬قط ‬ ‫اب راهیم یزدی و‪ )...‬انجمن اسالمی دانشجویان‪ ،‬فلق (مصطفی‬ ‫ت��ا جزاده)‪ ،‬نهضت سوسیالیس��ت های خداپرس��ت‪ ،‬جنبش‬ ‫مسلمانان مبارز (حبی ب اهلل پیمان‪ ،‬میرحسین موسوی‪ ،‬زه را‬ ‫رهنورد و‪ )...‬بود‪ .‬هاش��می با ویزای دانشجویی در امریکا بود‬ ‫و اگر م ی خواست بیشتر بماند باید تحصیل م ی کرد‪ .‬خودش‬ ‫م ی‏گوید‪« :‬نم ی توانستم به ای ران بیایم‪ ،‬انجا جزو مبارزین بودم‬ ‫اگر م ی امدم‪ ،‬زن��دان م ی‏افتادم‪ ،‬به محضی که ام��ام (ره) امد‬ ‫پاریس‪ ،‬ما هم‪ ،‬همه چیز را رها کردی��م و امدیم پاریس‪ ».‬وی‬ ‫هنگام هجرت حضرت امام خمینی (ره) به پاریس‪ ،‬از امریکا‬ ‫راهی فرانسه شد و سپس با پرواز انقالب به همراه امام خمینی‬ ‫(ره) در ‪ 12‬بهمن ‪ 1357‬به کشور بازگش��ت‪ .‬هاشمی در مورد‬ ‫ارتباط با امام خمین ی (ره) م ی‏گوید‪« :‬من ‪ 9‬سال امریکا بودم‪،‬‬ ‫امام که تشریف اوردند پاریس‪ ،‬من انقدر ارتباطم با امام نزدیک‬ ‫بود که شب از هتل بصره دستور دادند به حسین اقا‪ ،‬پسر مرحوم‬ ‫اقا مصطفی که به من در امریکا اطالع دهند امام تشریف اوردند‬ ‫پاریس‪ 117 .‬روز ایش��ان پاریس بودند‪ .‬من ‪ 114‬روز را خدمت‬ ‫ایشان بودم‪ ،‬با همان هواپیما افتخار داشتم که امدم ای ران‪».‬‬ ‫از جمله سوابق اجتماعی او م ی توان به موارد زیر اشاره‬ ‫کرد‪:‬‬ ‫ مش��ارکت در پایه گ��ذاری و اداره انجمن اس�لامی‬‫دانشجویان ای رانی مقیم امریکا‬ ‫ عضویت در شورای مرکزی حزب جمهوری اسالمی‬‫ای ران‬ ‫ شرکت در تاسیس حزب کارگزاران سازندگی به عنوان‬‫عضو موسس‬ ‫ عضویت در ش��ورای مرکزی و کمیته سیاسی حزب‬‫کارگزاران سازندگی‬ ‫مسئولی ت های اجرایی محمد هاشمی از اهمیت بسیاری‬ ‫برخوردار بود‪ .‬او ب رادر رئی س جمهور دولت های ششم و هفتم بود‬ ‫که در دولت هشتم سیدمحمد خاتمی وارد شد‪ .‬در واقع با روی‬ ‫کار امدن س��یدمحمد خاتمی و دولت اصالحات‪ ،‬ب رادر اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی معاونت اجرایی رئی س جمهور را برعهده‬ ‫گرفت‪ .‬پست مهمی که خانواده هاشمی و حزب کارگزاران را‬ ‫همچنان در دولت نگاه م ی داشت‪ .‬اما رفته رفته اصالح طلبان‬ ‫که جایگاه خود را تثبیت شده م ی دیدن د تیغ تند انتقاداتشان را‬ ‫روی اکبر هاشم ی رفسنجانی کش��یدند و با پایان دولت اول‬ ‫خاتمی‪ ،‬محمد هاشمی نیز از دولت رفت‪ .‬او در ابتدای انقالب‬ ‫معاونت وزارت کش��اورزی و س��پس معاونت نخس ت وزیر را‬ ‫برعهده داشت‪ .‬تا اینکه به ریاس��ت صداوسیمای جمهوری‬ ‫اسالمی منصوب شد‪ .‬محمد هاشمی از سال ‪ 1363‬تا ‪1373‬‬ ‫که پنج سال دوم ان در دولت هاشم ی رفسنجانی بود‪ ،‬سمت‬ ‫ریاست بر رس��انه ملی ای ران را برعهده داشت‪ .‬بعد از ان مدتی‬ ‫را به عنوان سرپرس��ت وزارت خارجه مشغول فعالیت شد و در‬ ‫س��ال ‪ 1375‬با حکم مقام معظم رهبری به عضویت مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام درامد‪ .‬در سا ل ‪ 91‬یک چالش جدید‬ ‫درباره محمد هاشمی پدید امد‪ .‬او همچنان به جلسات مجمع‬ ‫تشخیص مصلحت نظام م ی رفت در حالی که در این مجمع‬ ‫عضویت نداشت‪ .‬این موضوع چالش جدیدی را به وجود اورد‬ ‫که او در خرداد ‪ 91‬درباره این موضوع به مس��اله مشایی اشاره‬ ‫کرد و گفت‪« :‬همانطور که اقای مشایی م ی تواند در جلسات‬ ‫دولت شرکت کند‪ ،‬من هم بدون حق رای در جلسات حضور‬ ‫دارم‪ .‬شرکت رئی س دفتر در جلسات بدون حق رای یک وظیفه‬ ‫اس��ت؛ همان طور که رئی س دفتر رئی س جمهور (مشایی) نیز‬ ‫م ی تواند در جلس��ات هیات دولت ش��رکت کند اما حق رای‬ ‫ندارد‪ ».‬هاشمی با بیان اینکه وقتی حق رای وجود نداشته باشد‬ ‫نم ی توان در تصمیم سازی ها دخالت کرد‪ ،‬گفته بود‪« :‬مدیریت‬ ‫جلسات مجمع به عهده رئی س دفتر است‪ ،‬از این رو وی م ی تواند‬ ‫در جلسات مجمع ش��رکت کند‪ ».‬همچنین هاشمی با اب راز‬ ‫خرسندی از حساسیت برخی رسانه ها در توجه به مسئولیتش‬ ‫در مجمع خاطر نشان کرده بود‪« :‬بنده در مصاحب ه ای نیز که بعد‬ ‫از حکم مقام معظم رهبری داشتم گفتم به دلیل برداشته شدن‬ ‫بار این مسئولیت از رهبری تشکر م ی کنم چراکه مسئولیت‬ ‫تصمیم گیری در مجمع امری سنگین و مرتبط با شرع و قانون‬ ‫اساسی است‪».‬‬ ‫رونمایی از‬ ‫استراتژیانتخاباتی‬ ‫کارگزاران سازندگی با حذف عارف‬ ‫بر محوریت ناطق نوری اصرار دارند‬ ‫وضعیت ام��روز حزب کارگزاران س��ازندگی بس��یار‬ ‫متفاوت است با س��ال های پیش‪ .‬امروز انها پس از مدت ها‬ ‫گوشه نشینی‪ ،‬اختالف و سکوت تالش می کنند با صورتی‬ ‫جدید به عرصه سیاس��ت بازگردند‪ .‬چند عضو به ش��ورای‬ ‫مرکزی خود اضافه کرده اند‪ ،‬جلس��ات ش��ورای مرکزی را‬ ‫به صورت فشرده و منظم برگزار می کنند و ان چنان که به‬ ‫نظر می رس��د انها اکنون برانند تا دست باال را در معادالت‬ ‫سیاس��ی میان اصالح طلبان داشته باش��ند‪ .‬انها خود را از‬ ‫معتدلین این جناح دانسته و مدل انتخابات سال ‪ 92‬را برای‬ ‫سال ‪ 94‬هم مناس��ب می دانند‪ .‬کارگزارانی ها به بازسازی‬ ‫مجلس پنجم فکر می کنند‪.‬‬ ‫کارگزاران در گذر زمان‬ ‫اما ماجرای تشکیل کارگزاران سازندگی چه بود؟ در‬ ‫بهمن ماه ‪ ۱۳۷۴‬شانزده تن از وزیران‪ ،‬معاونان و نزدیکان‬ ‫اکبر هاشمی رفسنجانی‪ ،‬رئیس جمهور وقت در بیانیه ای با‬ ‫عنوان «خدمتگزاران سازندگی» اعالم کردند در انتخابات‬ ‫مجلس پنجم حضور فعال خواهند داش��ت و فهرس��تی از‬ ‫کاندیداهای مورد حمایت خود را معرفی خواهند کرد‪ .‬این‬ ‫اقدام با واکنش منفی شدید جناح راست در ان زمان مواجه‬ ‫شد‪ .‬انها این اقدام را دخالت قوه مجریه در قوه مقننه قلمداد‬ ‫کرده و وزرای امضاکننده بیانیه را تهدید به استیضاح کرده‬ ‫و حتی طرح بررس��ی کفایت رئیس جمه��ور در مجلس را‬ ‫مطرح کردند‪ .‬در نهایت با فرمان رهبر معظم انقالب‪ ،‬مبنی‬ ‫بر حضورنداشتن وزیران در این گروه غائله فروکش کرد و‬ ‫با حذف ‪ ۱۰‬وزیر‪ ،‬به یک جمع شش نفره کاهش یافت که‬ ‫شامل پنج معاون رئیس جمهور و شهردار تهران می شدند‪.‬‬ ‫این جمع با صدور بیانیه ای با عنوان «کارگزاران سازندگی»‬ ‫حضور خود را در عرصه انتخابات اعالم کردند‪ .‬انچه اما باقی‬ ‫ماند عنوان «جمعی از کارگزاران سازندگی» بود‪ .‬چنین بود‬ ‫که در نهایت حزب کارگزاران سازندگی ایران تاسیس شد‪.‬‬ ‫در این می��ان محمدعلی نجفی‪ ،‬عالوه بر این ش��ش‬ ‫نفر‪ ،‬در جلسات هیات موسس ش��رکت می کرد‪ .‬کارگزاران‬ ‫به دست جمعی از مدیران تاسیس شد که اغلب از سه استان‬ ‫کشور برخاسته بودند؛ کرمان‪ ،‬اصفهان و یزد‪ .‬در روز تاسیس‬ ‫این حزب‪ ،‬مرعش��ی عالوه بر مدیران داخ��ل دولت و اقوام‬ ‫نزدیک‪ ،‬از شماری از افراد چپ ان روز نظیر غالمرضا اقازاده‪،‬‬ ‫مهدی کروبی‪ ،‬سید محمد خاتمی و چند تن دیگر نیز دعوت‬ ‫به عمل اورد اما از میان این جمع چهره های سرشناس چپ‬ ‫نظیر مهدی کروبی و محمد خاتمی ب��ه دلیل فعال بودن در‬ ‫مجمع روحانیون مبارز در ان جلس��ه و جلسات بعدی حزب‬ ‫حاضر نشدند‪ .‬بعد از اکبر هاشمی رفسنجانی که از او به عنوان‬ ‫پدر معنوی حزب یاد می شود و اصلیتی کرمانی دارد‪ ،‬حسین‬ ‫مرعشی‪ ،‬فائزه هاش��می (دختر رئیس جمهور اسبق)‪ ،‬محمد‬ ‫هاش��می (برادر رئیس جمهور)‪ ،‬علی هاش��می (ب��رادرزاده‬ ‫رئیس جمهور)‪ ،‬محس��ن هاشمی رفس��نجانی (پس��ر ارشد‬ ‫رئیس جمهور) و اسحاق جهانگیری نیز خاستگاهی کرمانی‬ ‫دارند‪ .‬رضا امراللهی و فاطمه رمضان زاده نیز از منطقه مجاور‬ ‫کرمان یعنی یزد وارد حزب شدند‪ .‬بعد از طیف مدیران کرمانی‬ ‫و یزدی‪ ،‬دومین حلقه پر نفوذ حزب را اصفهانی ها تش��کیل‬ ‫می دهند که در این جمع دو نفر سرش��ناس ترند و هنوز هم‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫کارگزاران سازندگی البته با فراز و نشیب های فراوانی‬ ‫هم از بدو تاسیس تا کنون مواجه بوده است‪ .‬مهمترینش البته‬ ‫اصالح طلبان پ��س از ماجراهای انتخابات س��ال ‪88‬‬ ‫مهمترین دغدغه شان این بود؛ «چگونه به قدرت بازگردیم؟»‬ ‫سوالی مهم که البته پاسخ ها و راه های زیادی برای ان متصور‬ ‫نبودند چرا که شرایط برای بازگش��ت و ادامه حیات سیاسی‬ ‫انها دشوار شده بود‪ .‬در میان احزاب اصالح طلبی که توانایی‬ ‫انجام فعالیت حزبی را دارا بود و از س��وی دیگر حاکمیت نیز‬ ‫به ان با دیده بینابی��ن نگاه می کرد‪ ،‬کارگ��زاران باقی مانده‬ ‫بود‪ .‬در شرایطی که برخی اصالح طلبان به گزینه حداکثری‬ ‫در انتخاب��ات ‪ 92‬می اندیش��یدند‪ ،‬کارگزاران س��ازندگی به‬ ‫گزینه ای دیگر رسیده بود‪ .‬گزینه ای که راهی میانه از دو تفکر‬ ‫موجود به شمار می امد‪ .‬انها باورش��ان این بود که در شرایط‬ ‫رخوت اصالح طلبان‪ ،‬باید با اس��تفاده از یک چهره وابس��ته‬ ‫به اصولگرایان برای بازگشت به قدرت اصالح طلبان راهی‬ ‫جدید باز شود‪ .‬انها با اتکا به نقش هاشمی رفسنجانی و پس‬ ‫از رد صالحیت وی راه خود را پیدا می کنند‪ .‬همین جاس��ت‬ ‫که غالمحسین کرباس��چی به عنوان دبیرکل کارگزاران و‬ ‫چهره نزدیک به هاشمی رفسنجانی همسو و همراه می شود‬ ‫با چهره های دیگر این جریان از جمله اسحاق جهانگیری و‬ ‫محمد علی نجفی و همه روی حسن روحانی زوم می کنند‪ .‬در‬ ‫نتیجه اصالح طلبان نیز راهی جز پذیرش این شرایط نداشتند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫اختالف نظرهای قدیمی در یک حزب‬ ‫حزبی برای بازگشت اصالح طلبان به قدرت‬ ‫از مادام العمر شدن هاشمی تا ائتالف با خاتمی‬ ‫کارگزاران در طول دوره حیات��ش نظرات و اهدافی‬ ‫داشت که مشهور اس��ت‪ .‬در مجلس پنجم انها نتوانستند‬ ‫اکثریت کرسی ها یا مقام ریاس��ت و نایب رئیسی را کسب‬ ‫کنند‪ ،‬بنابرای��ن در تکاپوی معرفی نامزد ب��رای انتخابات‬ ‫ریاس��ت جمهوری هفتم افتادند‪ .‬ورود انان در این عرصه‬ ‫دو فاز داشت‪ -1 .‬طرح مادام العمر کردن ریاست جمهوری‬ ‫هاشمی ‪ -2‬حمایت از کاندیدای دیگر (حبیبی و خاتمی)‪.‬‬ ‫طراحان برنام��ه مادام العمر ش��دن هاش��می اعضایی از‬ ‫طیف کارگزاران و همچنی��ن چهره هایی از اصولگرایان و‬ ‫اصالح طلبان متمایل به هاش��می بودند‪ .‬افرادی همچون‬ ‫عطاءاهلل مهاجرانی‪ ،‬علیرضا محجوب‪ ،‬سهیال جلودار زاده‬ ‫و‪ ...‬در حالی که این طرح اساس��ا در تغایر اش��کار با اصل‬ ‫‪ 184‬قانون اساسی بود‪ .‬این چهره ها عمدتا در تالش بودند‬ ‫تا اوال هاشمی را ش��خصیتی فرا قانون اساسی جلوه دهند‬ ‫و از طرفی در پی این بودند تامش��کالت عمده اقتصادی‪،‬‬ ‫تورم ‪ 49‬درص��دی‪ ،‬تعطیلی کارخانه ه��ا و از طرفی انزوا‬ ‫در سیاس��ت خارج��ه و همچنین مش��کالت فرهنگی که‬ ‫با سیاس��ت افراط و تن��دروی (در دوران وزارت مصطفی‬ ‫میر س��لیم از موتلفه) همراه بود به چش��م نیاید و هاشمی‬ ‫ش��خصیتی مورد حمایت مردم در همه جناح ها ش��ناخته‬ ‫شود‪.‬‬ ‫با انصراف کارگ��زاران به جس��ت وجوی کاندیدای‬ ‫دیگ��ری پرداختند و عاقبت ب��ا دو گزینه برخ��ورد کردند‪.‬‬ ‫دکتر حس��ن حبیبی و س��ید محمد خاتمی‪ .‬پس از انصراف‬ ‫مهندس موس��وی از ش��رکت در انتخابات‪ ،‬نام سید محمد‬ ‫خاتمی که ان زمان به دکتر خاتمی مش��هور بود به عنوان‬ ‫نامزد مجمع روحانیون و دیگ��ر احزاب اصالح طلب مطرح‬ ‫شد‪ .‬خاتمی پیروز انتخابات ش��د اما پس از تشکیل کابینه‬ ‫اول اکثر اعض��ای کابینه وی را عناص��ر مجمع روحانیون‬ ‫مبارز‪ ،‬سازمان مجاهدین و حزب کارگزاران تشکیل می داد‪.‬‬ ‫مرحله بعد اما هجمه اصالح طلبان به هاشمی در انتخابات‬ ‫سیاست‬ ‫به عنوان «مردان سایه» در ساختار حزب کارگزاران فعالند‪.‬‬ ‫این زوج غالمحسین کرباسچی و محمد عطریانفر هستند‬ ‫که البته ماجراهای حوادث س��ال ‪ 88‬گویا انها را از یکدیگر‬ ‫دورتر کرده است‪.‬‬ ‫این حزب در ابتدای تاسیس در جغرافیای سیاسی ان‬ ‫زمان به عنوان جریان راست مدرن ش��ناخته می شد‪ .‬حزبی‬ ‫دولت ساخته که در اولین اقدام فرم های ثبت نام به در خانه ها‬ ‫ارسال ش��د تا نمود حزبی فراگیر باشد اما س��رانجام حزبی‬ ‫نخبه گرا ش��د؛ حزبی که حرکتش را از راست اغاز کرد اما در‬ ‫نهایت در اردوگاه چپ قرار گرفت‪.‬‬ ‫ت هاشمی‪ ،‬حضور‬ ‫اولین حضور جریان تازه تاسیس دول ‬ ‫در انتخابات مجلس پنجم بود‪ .‬با توصیه مقام معظم رهبری بر‬ ‫اینکه وزرا اجازه ندارند پای بیانیه ای را امضا کنند‪ ،‬در فهرستی‬ ‫که با عنوان (جمعی از کارگزاران سازندگی) تهیه شد‪ ،‬عبداهلل‬ ‫نوری در صدر ان قرار داش��ت‪ .‬هرچند نام افرادی همچون‬ ‫مرحوم ابوترابی‪ ،‬ناطق نوری‪ ،‬موحدی کرمانی و‪ ...‬نیز در ان‬ ‫گنجانده شده بود اما انها با تبری جس��تن در برابر این اقدام‬ ‫خطشان را از انها سوا کرده بودند‪ .‬حزب کارگزاران در مرحله‬ ‫اول انتخابات که تنها دو تن (ناطق نوری و فائز ه هاشمی ) به‬ ‫حد نصاب رس��یدند در مرحله دوم توفیق چندانی پیدا نکرد‪.‬‬ ‫گام بعدی انها در انتخابات سال ‪ 76‬ریاست جمهوری بود که‬ ‫تمام قد از سید محمد خاتمی حمایت کردند‪.‬‬ ‫ی در انتخابات مجلس ششم و شورا ها‪،‬‬ ‫اما پس از ناکام ‬ ‫این حزب نیز به همراه هاش��می به حاش��یه رفت‪ .‬سال‪،84‬‬ ‫کارگزاران بر ان ش��د تا تمام توان خود را ب��ه کار ببندد و بار‬ ‫دیگر هاشمی را بر مسند ریاست جمهوری بنشاند‪ .‬سرانجام‬ ‫ان انتخابات باخت س��نگین ایت اهلل پرسابقه به احمدی نژاد‬ ‫کم س��ابقه در امور اجرایی بود‪ .‬بعد از این اتفاق کارگزاران در‬ ‫طیف احزاب تندرو و رادیکال چپ قرار گرفت و تا انجا پیش‬ ‫رفت که در دی ماه ‪ 87‬روزنامه کارگزاران به دلیل چاپ بیانیه‬ ‫موهن دفتر تحکیم وحدت (طیف عالمه) به مناسبت اشغال‬ ‫غزه توقیف شد و پس از انتخابات سال‪ 88‬و حمایت از موسوی‪،‬‬ ‫افراد سرشناسی از این طیف دستگیر شدند‪.‬‬ ‫انتخابات ریاست جمهوری س��ال ‪ 88‬است‪ ،‬انجا که هرچند‬ ‫غالمحسین کرباسچی‪ ،‬دبیرکل حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫در انتخابات ریاست جمهوری ایران از مهدی کروبی حمایت‬ ‫کرد اما نظر حزب حمایت از نامزدی موسوی بود‪.‬‬ ‫هر چه بود چنین اختالف نظرهایی که بعدا در انتخابات‬ ‫سال ‪ 92‬نیز بیش��تر خود را نمایان ساخت‪ ،‬به هم پیوستگی‬ ‫این تشکیالت سیاس��ی را دچار مش��کل کرد‪ .‬کارگزاران‬ ‫اگرچه اکنون در قام��ت یک تش��کل اصالح طلب خود را‬ ‫به تصویر می کش��د اما هرگز نمی توان اختالفات اعضای‬ ‫سرشناس��ش از جمله غالمحس��ین کرباس��چی و عبداهلل‬ ‫نوری را با اصالح طلبانی چون س��ید محمد خاتمی نادیده‬ ‫گرفت‪ .‬مهمترین این اختالف نظرها اما حاال در قالب های‬ ‫ایدئولوژیک در حزب ب��روز کرده اس��ت؛ جایی که محمد‬ ‫هاش��می به خاطر حضور افرادی که از نظ��ر فکری با انها‬ ‫احساس نزدیکی نمی کند از این حزب کنار می رود‪.‬‬ ‫نتیج��ه انتخاب��ات البت��ه هم��ان ش��د ک��ه اکب��ر‬ ‫هاشمی رفس��نجانی و ح��زب سیاس��ی تح��ت نظ��رش‬ ‫می خواس��تند‪ .‬حس��ن روحان��ی رئیس جمهور ش��د؛ حاال‬ ‫کارگزاران دست باال را در میان اصالح طلبان داشت‪.‬‬ ‫‪41‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫مجلس ششم بود که پدرخوانده کارگزاران محسوب می شد‬ ‫و کارگزاران را نیز از اصالحات دور کرد‪.‬‬ ‫کارگزاران و انتخابات مجلس‬ ‫حاال و در شرایطی که این حزب دست به نوسازی در‬ ‫بدنه ش��ورای مرکزی زده‪ ،‬یکی از قدیمی ترین اعضایش‬ ‫را از دست می دهد‪ .‬محمد هاش��می از این حزب جدا شده‬ ‫و ضمن انتقاد گفته که نگران این اس��ت که این حزب نیز‬ ‫به سرنوشت حزب مشارکت دچار شود‪ .‬با این حال تغییرات‬ ‫در ترکیب ش��ورای مرکزی این حزب نش��ان می دهد که‬ ‫کارگزاران به دنبال تاثیرگذاری و حض��ور فعالی در عرصه‬ ‫اولی��ن انتخابات پی��ش رو‪ ،‬یعنی انتخابات مجلس اس��ت‪.‬‬ ‫نشانه های اولیه را نیز غالمحسین کرباسچی اعالم می کند‪.‬‬ ‫او در پاسخ به این س��وال که ایا برنامه ای برای فعال شدن‬ ‫حزب کارگزاران دارید و اینکه حزب کارگزاران در انتخابات‬ ‫اتی مجلس فعال خواهد ب��ود یا خیر‪ ،‬گفته اس��ت‪« :‬بنابر‬ ‫مصوبات شورای مرکزی حزب و نظرات دوستان‪ ،‬حزب در‬ ‫حال افزایش اعضای شورای مرکزی و تشکیل ستاد مرکزی‬ ‫در تهران اس��ت که به زودی جزئیات ان اعالم می شود‪ .‬در‬ ‫انتخابات ات��ی تالش می کنیم همراه و هماهنگ با س��ایر‬ ‫گروه های اصالح طلب و اعتدالگرا حضوری فعال داش��ته‬ ‫باشیم‪ .‬در دولت فعلی صرف نظر از حضور و مسئولیت برخی‬ ‫اعضای حزب در سمت های مختلف حتما به دلیل همفکری‬ ‫و کار جدی که در انتخابات ریاست جمهوری شده است‪ ،‬این‬ ‫دولت را جدا از مجموعه گروه های اصالح طلب و اعتدال گرا‬ ‫می دانیم‪ ».‬در تحولی دیگر حس��ین مرعشی با بیان اینکه‬ ‫انتخابات یک پروسه ملی و مهم است‪ ،‬گفته است‪« :‬حتما‬ ‫حزب کارگزاران در قالب ائتالف بزرگ اصالح طلبان لیست‬ ‫خواهد داد‪ .‬ما نسبت به لیس��ت دادن عجله نداریم چرا که‬ ‫دو س��ال به انتخابات زمان باقی اس��ت‪ ».‬وی در پاسخ به‬ ‫این س��وال که چرا عارف در انتخابات کنار گذاش��ته شد؟‪،‬‬ ‫چنین پاسخ داده است‪« :‬ما قصد داشتیم احمدی نژاد را کنار‬ ‫بگذاریم که توانستیم و اقای عارف از بزرگان است‪ ».‬اما در‬ ‫سطحی دیگر از تحلیل‪ ،‬کارگزاران با دو چالش در انتخابات‬ ‫اینده ریاست جمهوری روبه روس��ت؛ چالش اول این است‬ ‫که ایا انها همچون انتخاب��ات ‪ 92‬می توانند اصالح طلبان‬ ‫و اردوگاه چپ را پشت س��ر خود حرکت دهند؟ این س��وال‬ ‫اهمیتش را انجا بیش��تر نش��ان می دهد که اصالح طلبان‬ ‫حاال شرایط بهترین را برای خود تصور می کنند‪ .‬چالش دوم‬ ‫کارگزاران اما انتخاب سرلیست انتخابات بعدی است‪ .‬جایی‬ ‫که دو گزینه هم وزن مطرح می شود؛ عارف و ناطق نوری‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪42‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫کارگزاران و علی اکبر ناطق نوری‬ ‫در این ش��رایط اس��ت که غالمحس��ین کرباسچی‬ ‫می گوید‪« :‬بعید نیس��ت روی ناطق ن��وری اجماع کنیم‪».‬‬ ‫این مهمترین جمله اوس��ت ک��ه در مورد نح��وه عملکرد‬ ‫اصالح طلبان و کارگ��زاران در انتخابات مجلس اینده بیان‬ ‫کرده اس��ت‪ .‬او گفته‪« :‬احزاب اصالح طل��ب از روش های‬ ‫سیاس��ی معقول و فعال تر برای انتخابات مجلس استفاده‬ ‫می کنن��د و بعید نیس��ت باتوجه ب��ه س��ابقه ناطق نوری و‬ ‫مجموعه گرایش اصالح طلبان ای��ن اتفاق صورت بگیرد‪.‬‬ ‫حرکت به س��مت ناطق نوری چیز عجیبی نیس��ت که باید‬ ‫هماهنگی در م��ورد ان ص��ورت بگی��رد‪ .‬در مجلس باید‬ ‫نیروهای معتدل و باسابقه در انقالب حضور داشته باشند تا‬ ‫وضعیت بهتری رقم بخورد و ادم های توانمند وارد ش��وند‪.‬‬ ‫ناطق نوری جزو نیروهایی است که همه به توانایی های او‬ ‫اذعان دارند‪».‬‬ ‫استراتژی جدید برای انتخابات مجلس‬ ‫با این حال غالمحس��ین کرباس��چی البته به خوبی‬ ‫می داند ک��ه محمد رضا عارف قصد ج��دی برای حضور در‬ ‫انتخابات مجلس دهم دارد‪ .‬او در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫برای اجماع اصالح طلبان کناره گیری کرده و حاال نوبتی هم‬ ‫باشد‪ ،‬نوبت حمایت از او از سوی اصالح طلبان است و این‬ ‫البته انتظاری است که محمد رضا عارف از هم طیفی هایش‬ ‫دارد‪ .‬غالمحسین کرباسچی اما در مورد حضور محمد رضا‬ ‫عارف و رفتار احتمالی اصالح طلبان با او این چنین روایت‬ ‫می کند‪« :‬عارف از نیروهای خوبی اس��ت که تجربه معاون‬ ‫اجرایی و وزارت را در کارنامه خود دارد و در مجلس می تواند‬ ‫نقش خوبی ایف��ا کند‪ ،‬اما این بحث نیس��ت که یا عارف در‬ ‫انتخابات مجلس حضور داشته باش��د یا ناطق نوری؛ به هر‬ ‫حال مجلس ‪ 290‬کرسی دارد و همه شخصیت های خوب و‬ ‫توانمند می توانند در ان حضور داشته باشند و این انتخابات‬ ‫مجلس می تواند این شخصیت ها را جمع کند‪».‬‬ ‫کرباسچی اخرین استراتژی های حزبش را در اخرین‬ ‫شماره نشریه صدا در قالب سرمقاله این هفته نامه این گونه‬ ‫بیان ک��رد‪« :‬اصالح طلب��ان و نیروهای معتدل سیاس��ی‬ ‫با راهبرد اجم��اع و حتی اتح��اد در مقابله ب��ا افراط گرایی‬ ‫انتخابات را پیگی��ری خواهند کرد‪ .‬باید محور «هاش��می‬ ‫ناطق‪ ،‬خاتمی ‪ -‬روحانی» را پیگی��ری و تقویت کرد و به‬‫صورت جدی در پی تداوم راهکارها «جبهه متحد اعتدال»‬ ‫در انتخاب��ات مجلس دهم ب��ود‪ ».‬دبیرکل کارگ��زاران به‬ ‫غالمحسین کرباسچی در یادداشت‬ ‫هفته نامه صدا استراتژی انتخاباتی‬ ‫کارگزاران را مطرح کرده است‬ ‫بیستمین سالگرد تاسیس این حزب اشاره می کند و می گوید‬ ‫در شرایطی قرار داریم که مانند سال های تشکیل این حزب‬ ‫هستیم‪« :‬سال اینده بیستمین سال شکل گیری کارگزاران‬ ‫و سالگرد تشکیل مجلس پنجم اس��ت که در زمان خود و‬ ‫دوره غیبت و قهر جن��اح چپ اولین س��نگر نفی انحصار و‬ ‫مقدمه شکل گیری جریان اصالحات و حرکت دوم خرداد‬ ‫بود‪ ...‬مجلس��ی متنوع‪ ،‬متکثر و معتدل که به توسعه کشور‬ ‫کمک کرد‪ .‬اکنون پس از ‪20‬سال ما در استانه تداوم همان‬ ‫استراتژی هستیم‪ ...‬مجلس��ی معتدل و متنوع که گام دوم‬ ‫نهض��ت اعتدالگرایی پ��س از انتخابات ‪ 24‬خ��رداد ‪ 92‬را‬ ‫تکمیل کند‪».‬‬ ‫به نظر می رسد در شرایط فعلی کارگزاران سازندگی‬ ‫تالش می کند به بازافرینی نقش سیاسی اش در انتخابات‬ ‫مجلس همچون انتخابات ریاست جمهوری بپردازد‪ .‬مدل‬ ‫پیش رو هم گویا ش��باهت های زی��ادی دارد ب��ا انچه در‬ ‫تحوالت ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬به وقوع پیوسته‪ .‬کارگزاران بنا دارد تا‬ ‫مجلسی همسو با دولت پدید اورده و البته در پارلمان نقش‬ ‫سیاسی خود را پر رنگ تر از دولت کند‪.‬‬ ‫کارگزاران‬ ‫نمی تواند لیدر باشد‬ ‫گفت وگوی مثلث با مهندس هاشمی طبا‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫ ب�ا توجه ب�ه فض�ای سیاس�ی کش�ور و اینکه‬ ‫بع�د از انتخاب�ات ریاس�ت جمهوری ‪ 92‬ارایش‬ ‫گروه های فعال سیاسی تغییر کرد‪ ،‬به نظر شما‬ ‫ه م اکنون حزب کارگزاران سازندگی به چه سمت‬ ‫و سویی حرکت م ی کند؟ ایا با جوان گرایی و جذب‬ ‫نیروهای جوانی که انجام داده م ی تواند به اهداف ‬ ‫ترس�یمی خ�ود در انتخاب�ات مجلس ش�ورای‬ ‫اسالمی جامه عمل بپوشاند؟‬ ‫من هیچ اطالعی از درون ح��زب ندارم چون بعد از‬ ‫‪ 5-6‬ماه که از تاس��یس حزب کارگزاران سازندگی گذشت‬ ‫از ان تشکل سیاسی خارج ش��دم‪ ،‬بناب راین امروز اگاهی از‬ ‫مسائل داخلی و تصمیم گیری اعضای حزب ندارم‪.‬‬ ‫ه م اکن�ون ک�ه از بی�رون به ح�زب کارگ�زاران‬ ‫سازندگی م ی نگرید‪ ،‬چه ارزیابی از خط مش ی های‬ ‫این تشکل در عرصه سیاسی دارید؟‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫سی د مصطفی هاش�م ی طبا رئیس سازمان‬ ‫ت ربی ت بدنی در دولت دوم هاشم ی رفسنجانی و‬ ‫از موسسان حزب کارگزاران سازندگی در اسفند‬ ‫‪ 74‬بود‪ .‬او پس از چندی جدایی خود را از این حزب‬ ‫اعالم کرد و س�ال ‪ 80‬رقیب سیدمحمد خاتمی‪،‬‬ ‫نامزد مورد حمایت کارگزاران س�ازندگی ش�د‪ .‬با‬ ‫او درباره تحوالت ح�زب کارگزاران س�ازندگی به‬ ‫گفت وگونشستیم‪.‬‬ ‫نه انکه هدف تضعیف جایگاه جامعه روحانیت مبارز باشد‪.‬‬ ‫ام�ا خ�ود اق�ای هاش�می م ی گوی�د مخال�ف‬ ‫شکل گیری چنین تش�کلی در ان مقطع نزدیک‬ ‫به انتخابات مجلس پنجم بوده است‪.‬‬ ‫شاید بعدا مخالف شدند چون وزرا و معاونان دولت‬ ‫اقای هاش��می امدند بعد مقام معظم رهبری با حضور وزرا‬ ‫مخالفت کردن��د و معاونان و بعضی از اف��راد دیگر ماندند‪.‬‬ ‫یعنی ان زمان به نظرم اقای هاش��می موافق تشکل حزب‬ ‫کارگزاران سازندگی بود اما دیگر نم ی دانم نظر ایشان درباره‬ ‫ادام��ه کار مجموعه بع��د از انتخابات چه بود ک��ه ایا اقای‬ ‫هاشمی موافق این نظر بود یا مخالف‪.‬‬ ‫چ�را هم�ان موق�ع بالفاصل�ه بع�د از برگزاری‬ ‫انتخاب�ات مجل�س پنج�م از این ح�زب اعالم‬ ‫جدایی نکردید و بعد از گذشت ‪ 6‬ماه از انتخابات‬ ‫چنین تصمیمی را گرفتید؟‬ ‫همان لحظه که یکدفعه نم ی شد تصمیم گرفت‪،‬‬ ‫مثل مدرسه نبود که صبح تا شب الزم باشد بروم انجا و در‬ ‫نشس ت ها حضور پیدا کنم‪ ،‬ماهی یک دفعه جلسه تشکیل‬ ‫م ی شد که بعضی مواقع ش��رکت م ی کردیم و گاهی اوقات‬ ‫نیز نم ی رفتیم‪ .‬از ی��ک تاریخی گفتم دیگ��ر اصال نروم و‬ ‫ارتباطم با حزب تمام شد‪.‬‬ ‫شما با کسی به اختالف خوردید یا در کل سلیقه‬ ‫شخصی شما با کار حزبی جور در نم ی امد؟‬ ‫منباش��خصخاصیاختالفنداش��تم‪.‬‬ ‫من اص�لا نم ی دانم هم اکنون چه کس��انی عضو‬ ‫شورای مرکزی حزب هستند و چه کارهایی انجام م ی دهند‪.‬‬ ‫ش�ما س�ال ‪ 75‬به چه علتی از ح�زب کارگزاران‬ ‫سازندگی جدا شدید؟‬ ‫اص�لا چ��ون ادم حزب��ی نیس��تم ان زم��ان نیز‬ ‫نم ی خواس��تم به عضویت یک ح��زب در بیای��م‪ ،‬نزدیک‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی مجموعه کارگزاران اعالم‬ ‫موجودیت کرد و چون ان وظیفه انجام شد‪ ،‬دیگر بعد از ان‬ ‫دیدم فلسفه وجودی اش از بین رفت اما بعضی دوستان فکر‬ ‫کردند که ادامه دهند‪ .‬من چون دیگر به ادامه فلسفه وجودی‬ ‫این مجموعه معتقد نبودم کنار کشیدم‪.‬‬ ‫در واقع شما سال ‪ 74‬کارگزاران را ب ه عنوان یک‬ ‫ائتالف پیش از انتخابات مجلس نگاه م ی کردید‬ ‫نه یک تشکل سیاسی پایدار؟‬ ‫بله‪ ،‬اصال فلسفه تش��کیل ان هم همین بود که‬ ‫یک مجموعه ای اعالم موجودیت کند تا انتخابات مجلس‬ ‫شورای اسالمی با شور و هیجان بیشتری برگزار شود‪.‬‬ ‫براس�اس اخبار گویا اق�ای محمد هاش�می با‬ ‫نیروهای جوان حزب اختالف نظر پیدا کرده است‪،‬‬ ‫ایا این اتفاق میان نیروهای جوان تازه اضافه شده‬ ‫به بدنه حزب ب�وده یا مربوط ب�ه نیروهای جوان‬ ‫قدیمی در شورای مرکزی است؟‬ ‫به نظرم اختالف با افراد جدید الورود مبنای تصمیم‬ ‫جدایی اقای هاشمی از حزب بوده اس��ت‪ .‬البته نظر دقیق‬ ‫او را نم ی دانم‪.‬‬ ‫گفته م ی شود اقای محمد هاشمی با خانم فائزه‬ ‫هاشمی به اختالف نظر خورده اس�ت‪ .‬ایا امکان‬ ‫دارد ک�ه چنی�ن مس�اله ای عامل جدای�ی اقای‬ ‫هاشمی شده باشد؟‬ ‫باالخره در جامعه هم این اتفاق طبیعی اس��ت که‬ ‫کس��ی با خویش��اوندان نزدیک خود اختالف داشته باشد‬ ‫بناب راین چنین امکانی وج��ود دارد‪ .‬مگر عمه‪ ،‬خاله‪ ،‬دایی و‬ ‫عموی یک نفر همه با هم یک نظر هستند؟‬ ‫یعنی این جدایی اقای محمد هاش�می به علت‬ ‫اختالف نظر با خانم فائز هاشمی اینقدر طبیعی‬ ‫است که عمو و برادرزاده در یک حزب با این اسم‬ ‫و رسم و قطب بودن در جناح اصالحات به اختالف‬ ‫خودت�ان ارزیاب ی ت�ان از اینده ح�زب کارگزاران‬ ‫سازندگی چیس�ت؟ باتوجه به کارکردی که این‬ ‫حزب در ‪ 19‬س�ال گذشته داش�ته واقعا تصمیم‬ ‫درستی گرفتید که ‪ 6‬ماه بعد از برگزاری انتخابات‬ ‫مجلس پنجم از این تشکل سیاسی جدا شدید؟‬ ‫من اصال دنبال حزب نبوده و نیستم‪ .‬تحلیلم ب رای‬ ‫جدایی ان نبود که این حزب کارامد است یا خیر‪ ،‬اصال دنبال‬ ‫این هدف نبودم‪.‬‬ ‫باالخره یک ائتلاف انتخابات�ی تصمیم گرفت‬ ‫تبدیل به حزب ش�ود‪ ،‬فعالیت سیاس�ی خود را‬ ‫ادامه دهد و شما در ان مقطع جدا شدید‪ ،‬حال اگر‬ ‫به همان زمان برگردیم دوباره تصمیم به جدایی‬ ‫از حزب کارگزاران م ی گیرید؟‬ ‫بله‪ ،‬دوباره جدا م ی شوم چون اصال تصمیم نداشتم‬ ‫که عضو هیچ حزبی باشم االن هم همین اعتقاد را دارم‪.‬‬ ‫به نظر شما اگر فعالیت مجموعه کارگزاران بعد‬ ‫از انتخابات مجلس پنجم متوقف م ی ش�د بهتر‬ ‫بود یا انکه ادامه فعالیت داد؟‬ ‫دوستان مایل بودند کار را در قالب حزب ادامه دهند‬ ‫و این کار را انجام دادند‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما حزب کارگزاران سازندگی همچون‬ ‫انتخاب�ات مجل�س پنج�م توانس�ت در ادامه‬ ‫فعالیتش بر عرصه سیاس�ی کش�ور تاثیرگذار‬ ‫باشد؟‬ ‫خیر در ان موقع فق��ط تاثیرگذار ب��ود‪ .‬اینکه بعدا‬ ‫خط مشی حزب چه شد بستگی به نظر خود دوستان داشت‪.‬‬ ‫ای�ا ح�زب کارگ�زاران س�ازندگی در ادوار دیگر‬ ‫انتخابات نیز همچ�ون انتخابات مجلس پنجم‬ ‫موفق بود؟‬ ‫به نظر نم ی اید این طور باشد‪.‬‬ ‫یعنی معتقدید اگر کارگزاران سازندگی به شکل‬ ‫یک ائتالف انتخاباتی باقی م ی ماند بهتر بود؟‬ ‫خودم ان شکل را م ی پسندیدم و فکر هم نم ی کردم‬ ‫ادامه پیدا کند‪ .‬خود من زیاد مایل به ادامه فعالیت مجموعه‬ ‫کارگزاران نبودم چ��ون این جور مس��ائل قابل پی ش بینی‬ ‫نیس��ت‪ .‬فکر نم ی کنم بعد ان تاثی��ری همچون انتخابات‬ ‫مجلس پنجم را داشت‪.‬‬ ‫ب ا توجه به اینکه حزب کارگزاران رویکرد اعتدالی‬ ‫دارد و رویک�رد دولت ه�م اینچنین اس�ت فکر‬ ‫م ی کنید ای�ن حزب بتوان�د در جن�اح اصالحات‬ ‫لیدری کند؟‬ ‫به نظر من هیچ شخصیت و تش��کلی نم ی تواند‬ ‫امروز لیدری سیاسی کند چه رسد به کارگزاران‪.‬‬ ‫این را از چه جهت م ی فرمایید؟‬ ‫شرایط طوری نیست که کسی بتواند لیدر شود‪.‬‬ ‫دیگر تشکل ها اجازه نم ی دهند یا توان و ظرفیت‬ ‫خود تشکل این امکان را به ان نم ی دهد؟‬ ‫هر دو عام��ل وجود دارد یعنی ن��ه چنین ظرفیتی‬ ‫است و نه دیگران اجازه م ی دهند‪.‬‬ ‫ب ا توج�ه ب�ه انکه ح�زب کارگ�زاران س�ازندگی‬ ‫نیروهای جوانی را جذب کرده‪ ،‬ایا نتوانس�ته که‬ ‫چنین ویژگ�ی برای لی�دری در جریان اصالحات‬ ‫پیدا کند؟‬ ‫نم ی دانم تاثیر نیروهای جدید چیست‪ ،‬به نظرم هر‬ ‫چقدر هم نیرو جذب کند باز این قابلیت در حزب کارگزاران‬ ‫وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫این مجموع��ه ای بود که از طرف اقای هاش��می‬ ‫مطرح شد فقط با این هدف بود که ان زمان احساس م ی شد‬ ‫انتخابات مجلس شورای اسالمی خیلی پرشور برگزار نشود‪،‬‬ ‫بناب راین ب رای داغ کردن تنور انتخابات این کار انجام ش��د‪،‬‬ ‫به نظرم او بعض ی ها را زیاد همفکر خود ندیده است‬ ‫و به این نتیجه رس��ید که انها به راه خودشان ادامه دهند و‬ ‫وی نیز از حزب کارگزاران سازندگی جدا شود‪.‬‬ ‫نم ی دانم علت جدایی حتما این باشد اما در جامعه‬ ‫مصادیق متع��ددی وجود دارد ک��ه حتی ب��رادر و خواهر با‬ ‫یکدیگر دشمن هم م ی شوند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫گفته م ی ش�ود ان زمان اقای هاش�می خیلی از‬ ‫تش�کیل این حزب حمایت م ی کرد تا با جایگاه‬ ‫جامع�ه روحانیت مب�ارز در تصمی م گی�ری برای‬ ‫بستن فهرست انتخابات رقابت کند‪ ،‬شما که ان‬ ‫زمان از پای ه گذاران و موسس�ان حزب کارگزاران‬ ‫سازندگی بودید ایا واقعا چنین مساله ای بود؟‬ ‫اقای محمد هاش�می بعد از س�ال ها حضور در‬ ‫ش�ورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی از این‬ ‫تش�کل سیاس�ی اعالم جدایی کرد‪ ،‬باتوجه به‬ ‫شناختی که ش�ما از اقای محمد هاشمی دارید‬ ‫از این نوع جدایی چه ارزیابی را م ی توان داشت؟‬ ‫بخورند و اختالفش�ان تا ان حد پیش رود که کار‬ ‫به جدایی برسد؟‬ ‫‪43‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫اصالح طلبان در انتخابات مجلس حول خاتمی‬ ‫هاشمی و روحانی متحد می شوند‬ ‫گفت وگو با سعید لیالز‪ ،‬عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫امید کرمانی ها‬ ‫خبرنگار‬ ‫ فضای جریان اصالح�ات را در ‪ 16‬م�اه مانده به‬ ‫انتخابات مجلس دهم چگونه م ی بینید؟‬ ‫معتقدم فضای سیاسی کش��ور به سوی ایجاد یک‬ ‫همگرایی اس��ت چون هم اصالح طلب��ان در درون جریان‬ ‫اصالحات در حال هم گرایی هس��تند و هم عناصر بسیاری‬ ‫از جناح محافظه کاران در حال نزدیک شدن به اصالح طلبان‬ ‫هستند‪ .‬پیروزی اقای روحانی در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫نشان دهنده ان اس��ت که ملت ای ران حول مرکز اعتدال در‬ ‫حال جمع ش��دن اس��ت‪ .‬من قبل از اینکه اق��ای روحانی‬ ‫رئی س جمهور شود در اردیبهش��ت ماه ‪ 1392‬در مصاحب ه ای‬ ‫پی ش بینی ک��رده بودم که ب��ه لحاظ جمعی ت ش��ناختی و‬ ‫اقتصادی ملت ای ران دارد حول محور مرکز جمع م ی شود‪.‬‬ ‫منظور از «مرکز» همان اعتدال است؟‬ ‫بله‪ ،‬اگر سپهر سیاسی ای ران را یک طیف از راست‬ ‫افراطی تا چپ افراطی ببینیم‪ ،‬در مرکز این طیف اقای اکبر‬ ‫هاشم ی رفسنجانی و اقای روحانی ایس��تادند‪ .‬تحلیلم این‬ ‫است که هر دو سر این طیف در حال جمع شدن حول محور‬ ‫مرکز است‪ .‬اردیبهشت ‪ 92‬من فکر م ی کردم اقای هاشمی‬ ‫نامزد م ی شود اما در کل اقای هاش��می و اقای روحانی زیاد‬ ‫با هم فرق ندارند‪.‬‬ ‫تمام گروه های اصالح طلب االن اقای روحانی را‬ ‫ب ه عنوان محور و مرکز قبول دارند؟‬ ‫اصالح طلبان یک طیف هستند و به تناسب فاصله ای‬ ‫که از هم دارند به همان تناس��ب در حال نزدیک شدن به اقای‬ ‫روحانی هستند‪ .‬کارگزاران کامال در طیف اعتدال قرار دارد و به‬ ‫همیننسبتگروه هایدیگردارندبهسمتمرکزمیلم ی کنند‪.‬‬ ‫این اتفاق فقط درباره احزاب اصالح طلب نیست‪ ،‬در گروه های‬ ‫محافظه کار همچون موتلفه و جامعه اسالمی مهندسین هم‬ ‫باهمینگرایشوروندمواجههستیم‪.‬‬ ‫وقتی از ابتدای امسال حزب کارگزاران سازندگی‬ ‫جوانانی را ب�ه ش�ورای مرکزی خ�ود اضافه کرد‬ ‫فکر م ی کردید این رویکرد اعتدالی به چه سمت‬ ‫و س�ویی برود‪ ،‬ای�ا کارگ�زاران م ی توان�د الگوی‬ ‫مناسبی برای سایر گروه های اصالح طلب باشد‬ ‫و حرکت انها را به سوی اعتدال سرعت ببخشد؟‬ ‫سیاست‬ ‫‪44‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫احزاب و گروه های سیاسی را مکانیکی و ماشینی‬ ‫نم ی بینم‪ .‬هر حزب و جریان سیاسی بازتاب دهنده یک طبقه‬ ‫اجتماعی اس��ت بناب راین تش��کل ها نم ی توانند از یکدیگر‬ ‫گرته ب��رداری و الگو ب��رداری کنند بلک��ه م ی توانند مطابق‬ ‫ارایش درونی خود دست به تغیی راتی بزنند تا این ارایش نیرو‬ ‫کارامدتر از گذشته شود‪.‬‬ ‫این تشکل سیاسی در استانه انتخابات مجلس‬ ‫پنجم در قال�ب یک ائتلاف از نیروهای دو جناح‬ ‫اعالم موجودیت کرد‪ .‬از انجا که کمتر از ‪ 17‬ماه به‬ ‫انتخابات مجلس دهم باقی است این حزب یک‬ ‫تغییر ارایشی داد‪ ،‬ایا م ی تواند ان جوابی را که در‬ ‫مجلس پنجم گرفت دوباره تکرار کند؟‬ ‫این ویژگی که از ان در قال��ب تاکتیک انتخاباتی‬ ‫حزب کارگزاران یاد ش��د‪ ،‬من ان را ماهی��ت حزب کارگزاران‬ ‫م ی دانم‪ .‬کارگزاران یک نهاد و تش��کیالت معتدل اس��ت‪.‬‬ ‫تکنوکرات های مسلمان نم ی توانند از اعتدالگرایی و روحیه‬ ‫مس��المت جو و بهبودخواهی خود در درون حکومت عدول‬ ‫کنند‪ .‬این امری مربوط به پایگاه ها و خاستگاه های طبقاتی‬ ‫اجتماعی ای ران اس��ت ب��ه همین دلیل اس��مش را ماهیت‬ ‫م ی گذارم نه یک تاکتیک‪.‬‬ ‫جناح چ�پ در انتخابات مجل�س پنجم حضور‬ ‫نیافت و همین مس�اله نوع ورود کارگ�زاران را به‬ ‫انتخابات با اقبال عمومی همراه کرد‪ .‬تکرار این‬ ‫روند چقدر م ی توان�د همچون انتخابات مجلس‬ ‫پنجم در رقابت سیاسی پیش رو جواب دهد؟‬ ‫االن جناح چپ نیز رویکرد اعتدالی در پیش گرفته‬ ‫چون همه ما نسبت به ‪ 12‬سال پیش تغییر کردیم‪ .‬همه ما‬ ‫عوض شدیم‪ .‬دیگر ان نظ رات بعضا تند و رادیکال در بعضی‬ ‫س��اختارهای سیاسی کشور دیده نم ی ش��ود‪ .‬اصالح طلبان‬ ‫مجموعه طیف رقیب خودش��ان را گروه های سیاسی جناح‬ ‫راست نم ی دانند بلکه سیاست های شورای نگهبان م ی دانند‪.‬‬ ‫رقی��ب اصالح طلبان در رقابت سیاس��ی پی ش رو ش��ورای‬ ‫نگهبان است‪ ،‬به خصوص که دوباره اقای جنتی رویکردی‬ ‫در پیش گرفتند با نام جلوگیری از تایید صالحیت هر کس‬ ‫که به نظرشان حتی مشکوک م ی اید‪ ،‬بناب راین از باب اینکه‬ ‫مجموعه طیف اصالح طلبان بیش از ‪ 80‬درصد جامعه ای ران‬ ‫را در برم ی گیرن��د‪ ،‬در حال حاضر تردی��دی در موفقیت این‬ ‫طیف ندارم‪.‬‬ ‫ه م اکنون به نظر م ی رسد اصالح طلبان خودشان‬ ‫به رقیب خودش�ان دارند تبدیل م ی ش�وند‪ ،‬این‬ ‫طور نیست؟‬ ‫خی��ر‪ ،‬در مرحل��ه فعل��ی چنین مس��اله ای صدق‬ ‫نم ی کند‪.‬‬ ‫ش�ما م ی گویی�د همه گروه ه�ا دارند به س�مت‬ ‫اعتدال م ی ایند‪ ،‬اما اقای محمد هاشمی از حزب‬ ‫کارگزاران جدا شد‪ ،‬این جدا شدن ها روند حرکتی‬ ‫تش�کل ها و به تب�ع ان کل جری�ان اصالحات را‬ ‫شاخه شاخه نم ی کند؟‬ ‫ب رای اینک��ه ببینیم این جدا ش��دن ها چقدر جدی‬ ‫است باید کمی صبر کنیم و یک مقدار وقت الزم داریم‪ .‬اما‬ ‫پی ش بینی من این اس��ت که شاکله اصلی اصالح طلبان در‬ ‫انتخابات مجلس کامال انسجام خود را حفظ خواهد کرد‪.‬‬ ‫اقای محمد هاش�می وزنه ای در حزب کارگزاران‬ ‫سازندگی بود‪ ،‬او وقتی جدا م ی شود یعنی اینکه‬ ‫حزب ش�رایطی که قبلا برایش تصور م ی ش�د‬ ‫ندارد‪ ،‬بنابراین رویکرد جدید حزب را نم ی پسندد‪،‬‬ ‫نظر شما چیست؟‬ ‫واقعا نم ی خواهم و اجازه ندارم در این باره صحبت‬ ‫کنم‪ ،‬بناب راین سکوت م ی کنم‪.‬‬ ‫جوانگرایی و اختالف نظر میان جوانان و نسل اول‬ ‫اصالح طلبان مدتی است که در این جریان مطرح‬ ‫اس�ت‪ .‬ب ه طوری که ای�ن مس�اله را در کارگزاران‬ ‫مش�اهده کردیم‪ ،‬در خبرها امد ک�ه اقای محمد‬ ‫هاش�می ب�ه عل�ت اختالف نظ�ری که با نس�ل‬ ‫جوان حزب داش�ت از کارگزاران س�ازندگی جدا‬ ‫ش�د‪ .‬به نظر م ی رس�د اختالف نظر میان جوانان‬ ‫اصالح طل�ب با نس�ل اول ای�ن جری�ان در حال‬ ‫عمومیت پیدا کردن است‪ ،‬چرا؟‬ ‫شاید اینها گریز ناپذیر اس��ت تغییر نسل در اختیار‬ ‫کسی نیست‪ ،‬اتفاقی است که همیش��ه رخ م ی دهد‪ .‬ما که‬ ‫نم ی توانیم یکباره از نسل اول به نسل چهارم برویم‪.‬‬ ‫اما یک اختالف س�لیقه هایی میان دو نس�ل در‬ ‫حال تشدید شدن اس�ت و این روند از داخل یک‬ ‫جریان تا داخل یک حزب همچون کارگزاران ریشه‬ ‫دوانده است‪.‬‬ ‫بله اما نباید این مساله را بزرگنمایی کرد‪ .‬در انتخابات‬ ‫مجلس دهم اصالح طلبان ب��ا حداکثر اجماع ظاهر خواهند‬ ‫ش��د‪ .‬یاداور م ی ش��وم در انتخابات گذش��ته اصالح طلبان‬ ‫نشان دادند خالف ادعاها و شعارهایی که مطرح م ی شود از‬ ‫شیخ ها یا ریش سفیدان جریان اصالحات حرف شنوی دارند‪،‬‬ ‫حال انکه جناح راس��ت از این لحاظ یک تشکیالت کامال‬ ‫شکس ت خورده است‪ .‬نباید نتیجه انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫‪ 92‬را فراموش کرد‪.‬‬ ‫نتیج�ه انتخاب�ات ‪ 92‬فرام�وش نم ی ش�ود اما‬ ‫وقتی اق�ای خاتم�ی صحبت از تحوی�ل عرصه‬ ‫سیاس�ت به نس�ل دوم اصالح طلبان م ی کند یا‬ ‫وقتی تشکل ندا اعالم موجودیت م ی کند یکسری‬ ‫اصالح طلبان مقابل چنین تشکلی صف م ی کشند‬ ‫و با ای�ن رویک�رد مخالف�ت م ی کنند مثلا اقای‬ ‫محمد هاش�می اعالم م ی کند با نیروهای جوان‬ ‫حزب کارگزاران اختالف داش�ته است‪ ،‬این مولفه‬ ‫مشکل زا نخواهد شد؟‬ ‫اینها هیچ کدام تعیی ن کننده نیس��تند‪ .‬عواملی که‬ ‫موجب ش��د اصالح طلب��ان در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫‪ 92‬با حداکثر انس��جام وارد عرصه رقابت ش��وند ان عوامل‬ ‫هنوز هم وجود دارند‪ .‬به همین دلیل شاهد فروپاشی اتحاد‬ ‫اصالح طلب��ان از ان نوعی که در س��ال ‪ 84‬و ‪ 88‬اتفاق افتاد‬ ‫نخواهیم بود‪.‬‬ ‫داخل حزب کارگزاران س�ازندگی نیز همین طور‬ ‫اس�ت؟ ایا همی�ن صحب�ت را نیز درب�اره حزب‬ ‫کارگزاران مطرح م ی کنید که نسل جدید و نسل‬ ‫قدیم این حزب در انتخاب�ات مجلس اینده یک‬ ‫نظر خواهند بود؟‬ ‫به نظر من حزب کارگزاران س��ازندگی هرگز به این‬ ‫می زان منسجم نبوده است‪.‬‬ ‫ش�اخه ای ی�ا انش�عابی داخ�ل ح�زب ب ه وجود‬ ‫نم ی اید؟‬ ‫همانطور که گفتم به ان��دازه االن این حزب متحد‬ ‫نبوده است‪ .‬نزدیک ‪ 20‬سال است که با این حزب اشنا هستم‪.‬‬ ‫مطرح م ی ش�ود «اصالح طلبان تندرو و میانه رو»‬ ‫یا همین تقس�ی م بندی در حزب کارگزاران تعبیر‬ ‫به «شاخه اصفهان» و «ش�اخه کرمان» م ی شود‬ ‫این شاخه بندی ها در داخل حزب کارگزاران چقدر‬ ‫برجسته و تعیی ن کننده است؟‬ ‫خیر شخصا چنین شاخه بندی را در داخل کارگزاران‬ ‫مش��اهده نکردم‪ .‬اصالح طلبان در انتخاب��ات مجلس حول‬ ‫خاتمی‪ ،‬هاشمی و روحانی متحد خواهند شد‪ .‬معتقدم حفظ‬ ‫انسجام درونی در بین اصالح طلبان خیلی بیشتر از ان شعاری‬ ‫اس��ت که م ی دهند و در بین اصولگرایان خیل��ی کمتر از ان‬ ‫چیزی است که شعار م ی دهند‪ .‬این هم مربوط به شرایط عینی‬ ‫است که این دو جناح با ان روبه رو هستند‪ ،‬چون اصالح طلبان‬ ‫از هیچ رانتی در قدرت بهره نم ی ب رند بناب راین همواره مجبورند‬ ‫به همدیگر تکیه کنند وگرنه چ��وب ان را م ی خورند اما چون‬ ‫محافظه کاران هیچ گاه هزینه اشتباهات و تکروی های خود را‬ ‫نم ی پردازد شورای نگهبان در وقت مقتضی به دادشان م ی رسد‬ ‫و تمام مشکالت شان جب ران م ی شود‪ .‬این است که هیچ گاه‬ ‫خودشان را موظف نم ی بینند که حتما با رعایت اصول حرکت‬ ‫سیاسی انجام دهند‪.‬‬ ‫سیاست‬ ‫مدلی برای وحدت‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫اصولگ رایان با نزدیک شدن به انتخابات مجلس مدل های مختلفی را ب رای‬ ‫رسیدن به وحدت بررسی م ی کنند و بر تعداد جلسات میان شخصی ت های این‬ ‫جناح در این مورد نیز افزوده شده است‪ .‬ب راساس اخ رین اخبار ق رار است حض رات‬ ‫ایات موحدی کرمانی‪ ،‬مصباح یزدی و محمد یزدی با یکدیگر دیدار کنند‪ .‬در این‬ ‫پرونده مساله وحدت اصولگ رایان را بررسی کرده ایم‪.‬‬ ‫بیم و امیدهای وحدت‬ ‫گزارشی درباره ضلع جدید مثلث اصولگ رایی‬ ‫مصطفی صادقی‬ ‫دبیر تحریریه‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫سیاست‬ ‫«دیدار حضرات ای��ات موحدی کرمانی‪ ،‬مصباح یزدی‬ ‫و محم��د یزدی»؛ این حاال مهمترین دس��تورکار سیاس��ی‬ ‫پیش روی اصولگرایان اس��ت‪ ،‬ان هم در شرایطی که هنوز‬ ‫واکنش های متفاوتی به همایش دو هفته گذش��ته مطرح‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫این نشس��ت پ��س از ان برگزار م ی ش��ود که ایت اهلل‬ ‫موحدی کرمان��ی‪ ،‬در حاش��یه همای��ش اصولگرایان گفته‬ ‫بود‪« :‬عالوه بر جامعتین‪ ،‬موسس��ه امام خمینی(ره) هم در‬ ‫تصمیمات اصولگرایان سهیم هستند و جامعتین همراه با‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی خواهند بود‪».‬‬ ‫او البته اولین نفری نبود که ای��ن حرف را مطرح کرده‬ ‫بود‪ .‬پیش از او روزنامه رسالت در سرمقاله اش به قلم محمد‬ ‫کاظم انبار لویی نوشته بود‪« :‬اصولگرایان باید یک بار دیگر‬ ‫نسبت خود را با روحانیت اصیل و پیشرو تعریف کنند‪ ،‬این‬ ‫نس��بت در گذش��ته در ارتباط با جامعتین تعریف م ی شد و‬ ‫از این جهت اضالع اصولگرایی‪ ،‬خود را مس��تغنی از ارتباط‬ ‫با دیگر تشکل ها و نیز اش��خاص حقیقی و حقوقی در این‬ ‫وادی م ی دیدند‪ .‬واقعیت این است که امروز روحانیت در دو‬ ‫تشکل سیاسی جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین حوزه‬ ‫علمیه قم خالصه نم ی شود‪ ».‬در ادامه این نوشته امده بود‬ ‫که‪« :‬امروزه ده ها موسسه تحقیقاتی در ته ران‪ ،‬قم‪ ،‬مشهد‪،‬‬ ‫اصفهان و شهرهای بزرگ کش��ور در کنار حوزه های علمیه‬ ‫فعال هستند‪ .‬هزاران تحقیق علم ی در ابعاد گوناگون از این‬ ‫موسسات به بازار اندیشه م ی اید‪ .‬صدها استاد و محقق در این‬ ‫موسسات مشغول تحقیق هستند‪ .‬یکی از این موسسات‪،‬‬ ‫موسسه اموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به ریاست فقیه‪،‬‬ ‫فیلسوف و حکیم بزرگوار‪ ،‬ایت اهلل مصباح یزدی است‪ .‬نقش‬ ‫وی و همراهان روحانی او در فضای سیاسی کشور به ویژه در‬ ‫مقابله با فتنه و فتنه گران‪ ،‬در کنار دیگر جریان های روحانی و‬ ‫جریان های اصولگرا‪ ،‬برجسته و قابل اعتناست‪ ».‬این نوشتار‬ ‫در واقع تالش داش��ت ایت اهلل مصب��اح را به عنوان یکی از‬ ‫اضالع جدید و البت��ه تعیی ن کننده باال دس��تی اصولگرایان‬ ‫مطرح کند‪.‬‬ ‫اما این مس��اله چرا با اهمیت اس��ت و چرا باید به ان‬ ‫به عنوان مس��اله ای تعیی ن کننده در اینده سیاس��ت ورزی‬ ‫اصولگرایان نگاه کرد؟‬ ‫در نگاه��ی دقی ق تر انچه در حال وقوع اس��ت و البته‬ ‫حامیان و مخالفانی هم به همراه خود دارد این اس��ت‪« :‬در‬ ‫کنار دو ضلع باال دس��تی اصولگرایان به عنوان مرجع داوری‬ ‫‪45‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫سیاست‬ ‫‪46‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫و حکمی ت کننده در پروس��ه وحدت حاال برخی اصولگرایان‬ ‫تالش م ی کنند ضلع س��وم ی هم در کنار دو ضلع پیشین‬ ‫ایجاد کنند‪ .‬موسس��ه اموزش��ی امام خمینی که رئیس ان‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی اس��ت همان ضلع سوم مورد نظر این‬ ‫طیف است‪».‬‬ ‫حامیان چنین ایده ای نکات مثبت طرحشان را در این‬ ‫محور ها جمع بندی م ی کنند‪:‬‬ ‫‪ -1‬جبهه پای��داری در انتخابات پیش��ین‪ ،‬در نهایت‬ ‫تصمیم جبه��ه متحد که م��ورد حمایت جامعتی��ن بود را‬ ‫ب ر نتافت و فهرستی مجزا البته همراه با اشتراکاتی با فهرست‬ ‫اصلی اصولگرای��ان مطرح ک��رد‪ .‬اکنون با چنی��ن ایده ای‬ ‫م ی توان جریان سیاس��ی نزدیک به ایت اهلل مصباح یزدی را‬ ‫از هم اکنون وارد روند وحدت کرد‪.‬‬ ‫‪ -2‬در شرایطی که رقبا‪ ،‬یعنی اصالح طلبان و حامیان‬ ‫دولت در صحنه حضور دارند و ش��رایطی مانن��د انتخابات‬ ‫مجلس نهم وجود ندارد که اصولگرایان بخواهند با یکدیگر‬ ‫رقابت کنن��د این تاکتی��ک م ی تواند از هم اکن��ون یکی از‬ ‫انشعابات احتمالی اصولگرایان در استانه انتخابات مجلس‬ ‫را منتفی کند‪.‬‬ ‫‪ -3‬جناح اصولگرا در نبود مرحوم ایت اهلل مهدوی کنی‬ ‫و مرح��وم عس��گراوالدی با یک خ�لاء رهبری سیاس��ی‬ ‫کاریزماتیک مواجه شده‪ ،‬پس این سه ضلعی م ی تواند هم‬ ‫ش��کلی جدید ب رای مدل رهبری جریان و جناح باشد و هم‬ ‫نوعی کاریزمای شیخوخیتی ایجاد کند تا رویه سنتی هدایت‬ ‫جناح همچنان پابرجا بماند‪.‬‬ ‫‪ -4‬برخ��ی از اصولگرایان معتقدند ک��ه دوران جریان‬ ‫راست س��نتی به پایان رس��یده و اکنون باید ب رای جریانات‬ ‫و تش��کل های طیف چپ و پیش��رو تر نقش بیشتری قائل‬ ‫شد‪ .‬باور انها این است که چنین رخدادی هم به قدرت جناح‬ ‫خواهد افزود و هم همه پذیری بیشتری را پدید خواهد اورد‪.‬‬ ‫این اتفاق از جهت دیگر موجب خواهد شد تا انشعاب از جناح‬ ‫ان هم در شرایطی که دوری از قدرت اجرایی در حال تجربه‬ ‫شدن است رخ ندهد‪ .‬بناب راین این سه ضلعی م ی تواند نقش‬ ‫بیشتری به این طیف بدهد‪.‬‬ ‫‪ -5‬در بازسازی جناح پس از انتخابات ‪ 24‬خرداد اکنون‬ ‫م ی توان با این مدل ارایش بهتری را سامان داد‪ .‬ارایشی که‬ ‫همچنان روحانیت را ب ر اساس سنت اصولگرایان در راس قرار‬ ‫داده و مدلی تجربه شده هدایت جناح را بر عهده گرفت‪ .‬عدم‬ ‫موفقیت جامعتین در انتخابات ریاست جمهوری و مجلس‬ ‫نهم ادله انها ب رای عدم همپوشانی همه اصولگرایان است‪.‬‬ ‫همچنان که در س��رمقاله روزنامه رس��الت به روشنی به ان‬ ‫اشاره شده است‪.‬‬ ‫مخالفان اما م ی گویند‪:‬‬ ‫‪ -1‬اینکه جبهه پای��داری عامل انش��عاب انتخابات‬ ‫پیشین بوده دلیل نم ی ش��ود تا با اعطای چنین امتیازی به‬ ‫موسسه اموزش��ی ایت اهلل مصباح‪ ،‬روند وحدت را به شکل‬ ‫دیگری پیگیری کرد‪.‬‬ ‫‪ -2‬اعطای چنین امتیازی به موسسه اموزشی ایت اهلل‬ ‫مصباح این سوال را ب رای سایر تشکل های و احزاب اصولگرا‬ ‫پدید م ی اورد که چرا انها نباید ضلعی از اضالع باالدس��تی‬ ‫باشند‪ .‬ب رای مثال جبهه پیروان خط امام و رهبری که محل‬ ‫اجتماع بیش از ‪ 14‬تشکل و حزب راست سنتی است م ی تواند‬ ‫همچون موسس��ه ایت اهلل مصباح خواه��ان حضور در این‬ ‫اضالع هدایت کننده باش��د‪ .‬در صورت چنین درخواس��تی‬ ‫چه ادله ای وجود دارد تا خواس��ته انها را رد کرد‪ .‬ممکن است‬ ‫گفته شود که جامعه روحانیت مبارز م ی تواند این تشکل را‬ ‫همپوش��انی کرده و نماینده این سنت ی ها باشد اما در مقابل‬ ‫این مساله هم از سوی منتقدین مطرح م ی شود که ایت اهلل‬ ‫مصباح هم عضوی از جامعه مدرسین هستند و این جامعه‬ ‫م ی تواند نوعی همپوشانی را ب رای انها انجام دهد‪.‬‬ ‫‪ -3‬جبهه پای��داری اخالف نظرهایی ب��ا طی ف هایی‬ ‫از اصولگرای��ان دارد که مهمترین انه��ا در چند محور قابل‬ ‫مشاهده است‪:‬‬ ‫الف ‪ -‬ناب س��ازی‪ :‬جبهه پایداری م ی گوید م ی باید در‬ ‫مورد افراد حاضر در می��ان اصولگرایان تصمیم گیری کرد و‬ ‫دامنه مش��خصی از انها را به عنوان اصولگرا پذیرفت‪ .‬از دید‬ ‫انها برخی اف��راد از تعریف اصولگرایی خارج ش��ده و وحدت‬ ‫با انها غی ر ممکن اس��ت؛ «بنده به عنوان کسی که ایت اهلل‬ ‫مصباح را به عنوان عقب��ه فکری قب��ول دارم‪ ،‬تفاوتی بین‬ ‫سخنرانی هفته گذشته ایشان با سخنرانی دو سال گذشته‬ ‫که در اولین همایش جبهه پایداری داشت‪ ،‬ندیدم‪ .‬نظر ایشان‬ ‫دوس��ال پیش هم این بود که وحدت باید روی مبانی و یک‬ ‫نداشته باشد ‪ -‬مطرح شود تا حداقل مشخص شود هنوز بین‬ ‫مردم اعتقاد و ایمان به اس�لام و انقالب اسالمی وجود دارد‪.‬‬ ‫ایا خوب بود از میان کاندیداهای ریاست جمهوری هیچ کس‬ ‫حرفی از اس�لام و انقالب نزند و همه به فکر ارزانی اجناس‬ ‫و رفع تحریم ها باش��ند؟ ایا نباید از کس��ی که ولو رای اوری‬ ‫ندارد‪ ،‬اما دغدغه انقالب و اس�لام را دارد‪ ،‬حمایت کرد؟» به‬ ‫بیان روش��ن تر جبهه پایداری همچنان بر این ایده است که‬ ‫باید اصلح نامقبول را به صالح مقبول ترجیح داد‪ .‬عقیده ای‬ ‫که البته مخالفانی در میان اصولگرایان دارد‪ .‬منتقدین این‬ ‫ایده م ی گویند اصرار بر چنین عقیده ای ش��انس پیروزی در‬ ‫انتخابات را کاهش خواهد داد و احتمال پیروزی رقیب را نیز‬ ‫در نسبتی عکس‪ ،‬باال خواهد برد‪.‬‬ ‫حاال با اظهارنظر ایت اهلل مصباح که به ماجرای اصلح‬ ‫نامقبول اشاره م ی کنند و بحثی که در مورد ناب سازی مطرح‬ ‫اس��ت و بنا به گفته اعضای جبهه پایداری نظر ایش��ان هم‬ ‫نس��بت به هیچ یک از این موارد تغییر نکرده‪ ،‬اضافه شدن‬ ‫این ضلع به عنوان مرجع باالدستی ممکن است هزینه هایی‬ ‫داشته باشد‪.‬‬ ‫مدل پیشنهادی‬ ‫ایت اهلل موحدی کرمانی گفته است‬ ‫موسسه امام خمینی(ره) هم در تصمیمات‬ ‫اصولگرایان سهیم است‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی سخنران جدیدترین‬ ‫همایش اصولگرایان بوده است‬ ‫نبود حبیب اهلل عسگراوالدی جریان راست‬ ‫سنتی را با خال مهمی مواجه کرده است‬ ‫سری اصول مشخص باشد و توسط کسانی ایجاد شود که‬ ‫پایبندی به این گفتمان داشته باشند‪ .‬اکنون هم ایشان همین‬ ‫را گفتند که این وحدت باید روی اصول و مبانی صورت گیرد‪،‬‬ ‫واال به صورت طبیعی اختالفات بروز خواهد کرد‪ .‬من تفاوتی‬ ‫در دیدگاه ایشان نسبت به دو س��ال قبل ندیدم‪( ».‬مصاحبه‬ ‫حمید رسایی با هفته نامه مثلث)‬ ‫ب ‪ -‬صال��ح مقب��ول و اصل��ح نامقب��ول‪ :‬ای��ت اهلل‬ ‫مصباح یزدی م ی گوید‪« :‬گاهی باید فرد اصلح ‪ -‬ولو رای اوری‬ ‫واقعی��ت این اس��ت که جری��ان اصولگرای��ی افراد و‬ ‫ش��خصی ت هایی دارد که هر کدام ب رای خود در نظام دارای‬ ‫جایگاهی هستند‪ .‬حضور این افراد در عرصه قدرت رسمی‬ ‫هم به امتیازات سیاسی جناح اصولگرا و وزن ان افزوده است‬ ‫و هم در خود جریان اصولگرا م ی تواند منشا رسیدن به نوعی‬ ‫انسجام باشد‪ .‬به یک معنا م ی توان با استفاده از کاریزمای انها‬ ‫جریان های مختلف اصولگرا را بر سر یک میز اورد‪ .‬با چنین‬ ‫پی ش فرضی م ی توان به این مدل فکر کرد که در یک شکل‬ ‫هرمی صورتی از وحدت را شکل داد‪.‬‬ ‫شکلی از وحدت با این مختصات‪:‬‬ ‫جامعتی��ن ب��ا عن��وان دو تش��کل اصل��ی روحانی‬ ‫اصولگرایان که تقریبا همه جریان ها را پوشش م ی دهند در‬ ‫راس هرم قرار گیرند و نقش حکمی��ت نهایی و تایی د کننده‬ ‫را داشته باشند و اختالفاتی که ممکن است حل ان مشکل‬ ‫باشد را چاره جویی کنند‪ .‬در طبقه ای پایی ن تر شخصی ت هایی‬ ‫با عنوان کمیته اصلی تصمیم گیر به نمایندگی از جریان های‬ ‫مختلف حضور داشته باشند‪ .‬حضور چهره هایی مانند دکتر‬ ‫حدادعادل‪ ،‬دکتر علی الریجانی‪ ،‬دکتر محمد باقر قالیباف‪،‬‬ ‫دکتر سعید جلیلی‪ ،‬دکتر محس��ن رضایی و دکتر عل ی اکبر‬ ‫والیتی م ی تواند این طبقه را کامل کند‪ .‬در طبقه ای پایی ن تر‬ ‫از هر تشکل نمایندگانی حضور دارند که به رصد مصداقی‬ ‫فهرست م ی پردازند‪ .‬این افراد در نهایت فهرستی از داوطلبان‬ ‫کاندیداتوری اصولگرا را تدوین خواهند کرد و ان را به کمیته‬ ‫تصمیم گیری ارائه خواهند داد‪.‬‬ ‫ناگفته پیداست که چنین مدلی یا صورت هایی شبیه‬ ‫ان م ی تواند همه جریان ها را پوش��ش داده‪ ،‬از ظرفیت همه‬ ‫شخصی ت های اصولگرا بهره جوید و نیز به جستاری دقیق‬ ‫در میان همه پتانسی ل های اصولگرا بپردازد‪.‬‬ ‫واقعیت ان است که اکنون شرایط سیاسی تفاوت های‬ ‫فراوانی با سال های قبل از ‪ 24‬خرداد ‪ 92‬دارد‪ .‬اکنون جریانی‬ ‫دیگر دست باال را در معادالت سیاسی گرفته و اصولگرایانی‬ ‫که م ی توانس��تند اکنون زمام امور را در قوه مجریه بر عهده‬ ‫داش��ته باش��ند اکنون نقش چندانی در دول��ت ندارند‪ .‬پس‬ ‫طبیعی است که باید مجلس را که اکنون به عنوان مهمترین‬ ‫محل حضور اصولگرایان اس��ت و البته تاثی��ری فراوان در‬ ‫سیاست ورزی انان دارد‪ ،‬حفظ کرد‪ .‬زمان رقابت با خود گذشته‬ ‫و اکنون م ی باید چگونگی رقابت با رقیب را مورد بررسی قرار‬ ‫داد؛ رقابتی که حتما تاثیرش در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫رسال ‪ 96‬هم نمایان خواهد شد‪ .‬اصولگرایان اگر م ی خواهند‬ ‫به قدرت رس��می اجرایی بازگردند از هی��چ راهی جز وحدت‬ ‫نم ی توانند به این مهم دست یابند‪.‬‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫ضلع سوم اصول گرایی‬ ‫موسسه امام خمینی(ره) به عنوان یکی از اضالع پیشنهاد شده است‬ ‫«چهل سال پیش شاگردی داش��تم که ب ی نهایت در‬ ‫درس موفق ب��ود و در تهذیب و اخالق ه��م مثال زدنی بود‬ ‫و در ابتدای هر درس تا دس��ت اس��اتید خود را نم ی بوسید‬ ‫نم ی نشس��ت؛ در اداره کالس هم همیشه یار من بود‪ .‬ولی‬ ‫همین ضعف در عوامل شناختی و انگیزه ها باعث شد که‬ ‫امروز حرف هایی بزند ک��ه نزدیک به الحاد اس��ت؛ چنین‬ ‫افرادی باید عبرت دیگران باشند تا بدانند که چگونه ممکن‬ ‫است یک انس��ان از این همه پاکی و تقوا به چنین جایی‬ ‫برسد‪ ».‬این شاید مهم ترین استدالل ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫ب رای تاسیس موسس ه ای اموزش��ی‪ ،‬پژوهشی در قم باشد؛‬ ‫چه انکه او قصد دارد چهره های��ی را تربیت کند که مبانی‬ ‫اس�لامی در جامعه را رواج دهند و با تکیه ب��ر ارا و نظ رات‬ ‫اصیل اسالمی به تبلیغ این دین مبین بپردازند‪ .‬او حاال در‬ ‫راس موسسه اموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) نشسته و‬ ‫تالش م ی کند تا این ایده خود را عملی سازد‪.‬‬ ‫ب راساس اساسنامه موسس��ه اموزشی‪ ،‬پژوهشی امام‬ ‫خمینی(ره)‪ ،‬ریاس��ت و مدیریت موسس��ه از س��وی رهبر‬ ‫معظم انقالب تعیین م ی ش��ود‪ .‬در حال‬ ‫حاضر این مهم از سوی ایشان به ایت اهلل‬ ‫محمدتق��ی مصباح یزدی واگذار ش��ده‬ ‫اس��ت‪ .‬او که به عنوان یک فقیه‪ ،‬متفکر‬ ‫و صاحب نظر مس��ائل اسالمی شناخته‬ ‫شده است‪ ،‬از دی رباز با مسائل و مشکالت‬ ‫مرب��وط به حوزه ه��ای علمیه اش��نایی‬ ‫داش��ته و با ارائه طرح اموزشی بلندمدت‬ ‫و پیگیری های مستمر ان‪ ،‬نقش اساسی‬ ‫در راه اندازی و پیشبرد موسسه ایفا کرده‬ ‫است‪.‬‬ ‫‪ -3‬درس ه��ای اصلی ح��وزه‪ ،‬ج��زو برنام��ه و دوره‬ ‫تحصیلی دانش پژوهان اس��ت و انان موظفند تحصیل در‬ ‫حوزه را ادامه دهند‪.‬‬ ‫‪ -4‬دانش پژوهان به لحاظ مقررات اداری‪ ،‬تابع مقررات‬ ‫حوزه علمیه محسوب ش��ده و از مزایای ان مانند معافیت‬ ‫تحصیلی‪ ،‬شهریه و دیگر خدمات حوزه‪ ،‬بهره مند هستند‪.‬‬ ‫‪ -5‬در ط��ول دوره‪ ،‬دانش پژوهان‪ ،‬متناس��ب با حجم‬ ‫فعالی ت ه��ای درس��ی و در حد ت��وان به وظای��ف مقدس‬ ‫روحانیت از جمله امر تبلیغ م ی پردازند‪.‬‬ ‫این تمام اطالعاتی اس��ت که در پایگاه اطالع رسانی‬ ‫رسمی موسسه اموزشی پژوهش��ی امام خمینی(ره) امده‬ ‫است؛ موسس ه ای که توسط ایت اهلل محمدتقی مصباح یزدی‬ ‫پدر معنوی جبهه پایداری اداره م ی شود‪.‬‬ ‫کتابخانه و مرکز اسناد موسسه اموزشی پژوهشی امام‬ ‫خمینی(ره) در س��ال ‪ 1385‬شامل بیش از شصت هزار جلد‬ ‫کتاب فارس��ی و عربی و نزدیک به بیست هزار جلد کتاب‬ ‫انگلیسی بوده است‪.‬‬ ‫اغاز یک راه‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ب ر اساس امار منتشر شده در کارنامه پژوهش از سال‬ ‫‪ ۱۳۷۴‬تا ‪ ۸۴ ،۱۳۷9‬ط��رح در بخش پژوه��ش به تصویب‬ ‫رس��یده که از این بین تع��داد ‪ ۳۹‬طرح به انجام رس��یده و‬ ‫خاتمه یافته و ‪ ۴۵‬طرح نیز در حال انجام است‪.‬‬ ‫اولین و مهم ترین مدیریت در حوزه معاونت پژوهش‪،‬‬ ‫مدیریت پژوهش اس��ت که مسئولیت مس��تقیم دریافت‪،‬‬ ‫تصویب‪ ،‬حمایت و نظارت بر طرح های پژوهشی‪ ،‬برگزاری‬ ‫دوره های اموزشی الزم ب رای تحقیق‪ ،‬ترجمه مقاالت و کتب‬ ‫مناسب و انتش��ار نش��ریات علمی و تخصصی را ب ر عهده‬ ‫دارد‪ .‬ب رای انجام این وظایف‪ ،‬این مدیریت در ساختار جدید‬ ‫پژوهش‪ ،‬متشکل از پنج اداره است‪ :‬اداره امور محققان‪ ،‬اداره‬ ‫نظارت و ارزیابی طرح های تحقیقات��ی‪ ،‬اداره ترجمه عربی‬ ‫و انگلیس��ی‪ ،‬اداره اموزش ضمن تحقیق و اداره نش��ریات‬ ‫علمی و تخصصی‪.‬‬ ‫دومین مدیریت در حوزه معاون��ت پژوهش‪ ،‬مدیریت‬ ‫تدوین متون اس��ت ک��ه با چه��ار اداره‪ ،‬وظای��ف تدوین و‬ ‫سیاست‬ ‫موسسه اموزشی و پژوهشی امام‬ ‫خمین��ی(ره) از جمله نهادهای رس��می‬ ‫حوزه علمیه قم است که مجوز فعالیت‬ ‫خود را در بیستم تیرماه ‪ 1374‬از شورای‬ ‫عالی انقالب فرهنگی دریافت کرد‪ .‬این‬ ‫مجوز البته از سوی شورای عالی انقالب‬ ‫فرهنگی ب��ه وزارت فرهن��گ و اموزش‬ ‫عالی ابالغ ش��ده بود‪ .‬حاال دانشجویان‬ ‫و دانش پژوهان بس��یاری در رشته های‬ ‫مختلف علوم انسانی و اسالمی در این موسسه در سطوح‬ ‫مختلف کارشناس��ی‪ ،‬کارشناس ی ارش��د و دکترا مش��غول‬ ‫تحصیل هس��تند‪ .‬این موسس��ه در ابتدا فعالیت خود را با‬ ‫کمک های مادی و معنوی رهبر معظم انقالب اغاز کرد و به‬ ‫تدریج با اخذ بودجه اختصاصی‪ ،‬توانست فعالی ت های خود‬ ‫را گسترش دهد‪.‬‬ ‫ان گونه که سایت رسمی موسسه اموزشی پژوهشی‬ ‫امام خمینی(ره) م ی نویسد‪ ،‬حوزوی بودن موسسه‪ ،‬همواره‬ ‫مورد توجه مس��ئوالن امر بوده و اقداماتی نیز در این راستا‬ ‫انجام گرفته اس��ت؛ اقداماتی که این س��ایت از انها در پنج‬ ‫محور نام م ی برد‪:‬‬ ‫‪ -1‬برنامه های موسسه قبل از تصویب شورای عالی‬ ‫برنامه ری��زی وزارت علوم‪ ،‬تحقیقات و فن��اوری به تصویب‬ ‫شورای عالی حوزه علمیه رسیده است‪.‬‬ ‫‪ -2‬دانش پژوهان موسسه‪ ،‬طالبی هستند که حداقل‬ ‫سطح یک دروس حوزه را گذرانده اند‪.‬‬ ‫اماده س��ازی تحقیقات انجام ش��ده را جهت انتش��ار انجام‬ ‫م ی ده��د‪« :‬اداره تدوین مت��ون درس��ی‪ ،‬اداره تدوین متون‬ ‫غی ر درسی‪ ،‬اداره وی راستاری و اداره تایپ و امور فنی کتاب‪».‬‬ ‫دومی��ن معاونت‪ ،‬معاون��ت فناوری اطالعات اس��ت‬ ‫که در س��ال ‪ ۱۳۹۰‬تاسیس ش��د؛ معاونتی که پیش از این‬ ‫با نام «معاونت اطالع رس��انی» ش��ناخته م ی ش��د‪ .‬نظارت‬ ‫بر پایگاه ها و ش��بکه رایانه ای موسس��ه‪ ،‬نظارت بر امور و‬ ‫عملیات س��خت افزاری و نرم افزاری موسسه در زمینه های‬ ‫برنامه ریزی و اجرایی فناوری اطالع��ات‪ ،‬مطالعه‪ ،‬ارزیابی و‬ ‫پشتیبانی وسایل‪ ،‬لوازم و ابزار س��خت افزاری در جهت باال‬ ‫بردن سطح کارایی بخش های مختلف موسسه‪ ،‬پشتیبانی‬ ‫و اجرای تمامی امور س��معی و بصری برنامه های موسسه‬ ‫همچون همایش ها‪ ،‬نشس ت ها و ب رنامه های تاالر‪ ،‬از وظایف‬ ‫و فعالی ت های این معاونت است‪.‬‬ ‫معاونت فناوری اطالعات از اداره کل پایگاه ها‪ ،‬اداره کل‬ ‫رایانه‪ ،‬اداره کل رس��انه‪ ،‬دفتر مطالعات و تحقیقات فناوری‬ ‫اطالعات و مدیریت گس��ترش خدمات فناوری‪ ،‬تش��کیل‬ ‫شده است‪ .‬پایگاه اطالع رسانی موسسه اموزشی‪ ،‬پژوهشی‬ ‫امام خمینی(ره) از «تبیین و به کارگیری معارف اس�لامی‬ ‫در رش��ته های مختلف علوم انس��انی»‪« ،‬تربیت محققان‬ ‫صاحب نظ��ر در معارف اس�لامی و علوم انس��انی و دارای‬ ‫صالحیت علمی الزم ب رای مقابله با اندیش��ه های انحرافی‬ ‫و التقاطی» و «تربیت اس��اتید باتجربه و متعهد به منظور‬ ‫تامی��ن اعض��ای هی��ات علم ی حوزه و‬ ‫دانشگاه» به عنوان مهم ترین اهداف این‬ ‫موسسه یاد م ی کند‪.‬‬ ‫این موسس��ه‪ ،‬از ابت��دای فعالیت‬ ‫خود با استفاده از تجربیات اندوخته شده‬ ‫ایت اهلل محمدتق��ی مصباح ی��زدی در‬ ‫موسس��ات راه ح��ق و باقرالعل��وم‪ ،‬در‬ ‫بیش از ‪12‬رش��ته علوم انس��انی در سه‬ ‫مقطع کارشناس��ی‪ ،‬کارشناس ی ارش��د و‬ ‫دکترا دانشجو گرفت و به یکی از مراکز‬ ‫اموزشی جریان ساز تبدیل شد؛ چه انکه‬ ‫بسیاری از فارغ التحصیالنش وزیر‪ ،‬وکیل‬ ‫یا فعال سیاسی و فرهنگی شدند‪.‬‬ ‫از جمله ش��اگردان نامدار و اساتید‬ ‫این موسسه م ی توان از افراد سرشناسی‬ ‫همچ��ون محس��ن غروی��ان‪ ،‬محمود‬ ‫محمدی عراق��ی‪ ،‬مصطف��ی ملکیان‪،‬‬ ‫سی د ابوالحسن نواب‪ ،‬سی د محمد غروی‪،‬‬ ‫پروی��ز داودی‪ ،‬عباس��علی کدخدایی و‬ ‫غالمحس��ین الهام نام برد‪ .‬اما در میان‬ ‫ش��اگردان یا کارمن��دان این موسس��ه‬ ‫کس��انی بودند که تمام تالش خود را به‬ ‫کار گرفتند تا تحت عنوان شاگردان ایت اهلل به فعالی ت های‬ ‫سیاس��ی و اجتماع��ی بپردازن��د‪ .‬نام هایی چ��ون مرتضی‬ ‫اقاته رانی‪ ،‬حسین جاللی‪ ،‬حمید رسایی‪ ،‬قاسم روانبخش‪،‬‬ ‫ناصر سقای ب ی ریا از جمله این افرادند که بیش از هر چیز به‬ ‫این عنوان ها شناخته م ی شوند‪.‬‬ ‫محسن غرویان از شاگردان سابق ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫در بی��ان انتقادات خ��ود به ش��اگردان ای��ت اهلل م ی گوید‪:‬‬ ‫«شاگردان ایت اهلل مصباح یزدی متفاوت هستند؛ برخی از‬ ‫این ش��اگردان‪ ،‬نماینده مجلس بودند مثل اقای حس��ینی‬ ‫ش��اهرودی که نماینده ش��اهرود در مجلس ب��ود و بعد به‬ ‫رحمت خدا رفت‪ .‬خود اقای ابوترابی ک��ه االن نایب رئیس‬ ‫مجلس هستند‪ ،‬ایشان هم از شاگردان ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫در موسسه در راه حق هستند و جزو گروه (ب)‪ .‬ما جزو گروه‬ ‫(ج) بودیم یعنی اینها یک گ��روه از ما جلوتر بودند‪ .‬برخی از‬ ‫این شاگردان هم خیلی در کار سیاسی وارد نشدند و بیشتر‬ ‫در کارهای علمی و فرهنگی بودند ولی کم و بیش افرادی‬ ‫‪47‬‬ ‫دولت‬ ‫از این ش��اگردان‪ ،‬وارد بحث های سیاس��ی و فعالی ت های‬ ‫سیاسی شدند‪».‬‬ ‫سیاست‬ ‫‪48‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫شاگردان ایت اهلل‬ ‫حجت االسالم مرتضی اقاتهرانی یکی از وفادارترین‬ ‫شاگردان ایت اهلل مصباح یزدی اس��ت‪ .‬او در سال ‪ 1336‬در‬ ‫اصفهان به دنیا امد و اگرچه طلبگی را در مدرس��ه حقانی‬ ‫اغاز کرد‪ ،‬اما در س��ال چهارم از این مدرس��ه خارج شد و به‬ ‫موسسه «راه حق» پیوست و تفسیر و فلسفه را نزد ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی فراگرفت‪ .‬او بعدها ب��ه بنیاد باقرالعلوم رفت و‬ ‫بعد از انکه مدرک کارشناس��ی ارشد روانشناس��ی را از این‬ ‫موسسه اخذ کرد‪ ،‬از معدود شاگردان این موسسه شد که با‬ ‫نظر ایت اهلل مصباح یزدی و مساعدت هاشم ی رفسنجانی‪،‬‬ ‫رئی س جمهور وقت‪ ،‬راه کانادا را در پیش گرفت و از دانشگاه‬ ‫مک گی��ل در مونت��رال‪ ،‬فوق لیس��انس عرف��ان گرف��ت‪.‬‬ ‫اقاته رانی س��پس به امریکا مهاجرت کرد و در سال ‪۲۰۰۰‬‬ ‫از دانشکده فلسفه دانشگاه ایالتی نیویورک در بینگهمتون‪،‬‬ ‫فوق لیسانس و با رس��اله ای با موضوع «عرفان غیرنمادین‬ ‫ابن سینا» دکترای فلسفه عرفان گرفت‪ .‬بعد از روی کارامدن‬ ‫دولت محمود احمدی نژاد در س��ال ‪ ،84‬به عنوان «اس��تاد‬ ‫اخالق کابینه» معرفی شد؛ عنوانی که تا پیش از ان وجود‬ ‫نداش��ت‪ .‬او در انتخابات مجلس هش��تم به عنوان یکی از‬ ‫نامزدهای مورد حمایت احمدی نژاد در فهرست جبهه متحد‬ ‫اصولگرایان قرار گرفت و توانست به مجلس راه یابد‪.‬‬ ‫در مقطعی نیز مس��ائلی پی رام��ون اقاته رانی مبنی‬ ‫بر داشتن گرین کارت مطرح ش��د اما او با تایید این مساله‬ ‫اعالم کرد که تاریخ گرین کارتش تمام شده است‪ .‬اقاته رانی‬ ‫و دوستانش در استانه انتخابات مجلس نهم و در حالی که‬ ‫ای��ت اهلل مهدوی کنی و ایت اهلل یزدی به دنبال س��از وکاری‬ ‫به نام «جبه��ه متح��د اصولگرایان» بودن��د‪ ،‬علم «جبهه‬ ‫پایداری» را ب رافراشتند؛ جبهه ای که پدر معنوی اش ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی بود و اعضای ان نیز اصرار داشتند این جبهه‬ ‫به عنوان نماینده ایت اهلل مصباح یزدی در انتخابات شناخته‬ ‫ش��ود و نامزدهایش کاندیداهای مورد تائید او باش��د‪ .‬او که‬ ‫این روزها عنوان دبیرکل جبهه پایداری را یدک م ی کش��د‪،‬‬ ‫در اواخر عمر دولت دهم ترجی��ح داد از حضور در کابینه در‬ ‫قامت استاد اخالق کابینه اجتناب ورزد‪.‬‬ ‫قاسم روانبخش از جدی ترین حامیان دولت محمود‬ ‫احمدی نژاد ب��ود؛ فردی ک��ه در س��ال ‪ 1337‬در میبد و در‬ ‫نزدیکی زادگاه ای��ت اهلل مصباح یزدی متولد ش��د‪ .‬او دارای‬ ‫درجه کارشناس ی ارشد فلس��فه است و علوم دینی را تا خارج‬ ‫فقه و اصول خوانده و عضو هیات علمی موسسه اموزشی‬ ‫و پژوهشی امام خمینی(ره) اس��ت‪ .‬روانبخش از موسسان‬ ‫هفته نامه «پرتو س��خن» از اصل ی ترین ارگان های موسسه‬ ‫اموزشی و پژوهش��ی امام خمینی(ره) اس��ت‪ .‬روانبخش از‬ ‫سال ها پیش دبیر سیاس��ی این هفته نامه است و در زمان‬ ‫دولت های سازندگی و اصالحات‪ ،‬انتقادات صریحی را نسبت‬ ‫به عملکرد انها مطرح کرد‪ .‬در انتخابات ریاس��ت جمهوری‬ ‫‪ ،84‬ای��ن هفته نامه و دبیر سیاس��ی اش‪ ،‬حام ی احمدی نژاد‬ ‫بودند؛ حمایتی ک��ه در دوره دولت های نه��م و دهم امتداد‬ ‫یافت‪ .‬روانبخش به حضور فعال در تظاه رات های مخالفان‬ ‫جریان نزدیک به ایت اهلل مصباح ی��زدی و مناظره با فعاالن‬ ‫سیاس��ی اصالح طلب ش��هرت دارد‪ .‬روانبخش همواره بر‬ ‫مخالفت صریح با هاشم ی رفسنجانی تاکید دارد اما در دولت‬ ‫احمدی نژاد نی��ز بر مخالفت با جریان موس��وم به انحرافی‬ ‫تاکید م ی ورزید‪.‬‬ ‫ﺣﺠﺖ اﻻﺳﻼم حس��ین جالل��ی‪ ،‬رئی س دفتر ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی یکی دیگر از ش��اگردان ای��ت اهلل است‪ .‬او در‬ ‫فروردین ‪ 1341‬در روستای کریم اباد رفسنجان متولد شد‪ .‬از‬ ‫سال ‪ 1361‬وارد حوزه علمیه کرمان شد و دروس دانشگاهی‬ ‫را از س��ال ‪ 1367‬در موسس��ه اموزش��ی و پژوهش��ی امام‬ ‫خمینی(ره) اغاز کرد‪ .‬در سال ‪ ،1373‬دوره عمومی موسسه‬ ‫را پشت سر گذاشت و مدرک کارشناسی معارف اسالمی را‬ ‫دریافت کرد‪ .‬پس از ان وارد رشته تخصصی روانشناسی شد‬ ‫و در سال ‪ 1378‬موفق به دریافت مدرک کارشناس ی ارشد در‬ ‫این رشته ش��د‪ .‬چند سال بعد در ازمون دکترای روانشناسی‬ ‫شرکت کرد و در این رش��ته پذیرفته شد‪ .‬ﺟﻼﻟﯽ که از سال‬ ‫‪ 78‬ریاست دفتر ایت اهلل مصباح یزدی را ب��ر عهده دارد‪ ،‬در‬ ‫تمامی سال های ریاست بر دفتر ایت اهلل‪ ،‬در قامتی فراتر از‬ ‫یک رئی س دفتر ظاهر ش��د و تالش کرد سخنگوی ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی ش��ود‪ .‬او در انتخابات مجلس نهم‪ ،‬به عنوان‬ ‫یکی از اعضای جبه��ه پایداری حضوری فع��ال در عرصه‬ ‫انتخابات داشت و بخت خود را ب رای ورود به مجلس از حوزه‬ ‫انتخابیه کرمان ازمود اما از راهیابی به مجلس نهم بازماند‪.‬‬ ‫محس��ن غرویان را اما م ی توان متفاوت ترین شاگرد‬ ‫ایت اهلل مصباح یزدی نامید؛ چه انکه او دیدگاه های سیاسی‬ ‫متفاوت و حتی متضادی نسبت به دیگر شاگردان ایت اهلل‬ ‫دارد‪.‬‬ ‫او حتی ابایی ندارد که انتقادات خود را صراحتا متوجه‬ ‫موسسه امام خمینی و حتی شخص ایت اهلل مصباح یزدی‬ ‫کند و بگوید که ارادت ویژه ای به هاشم ی رفس��نجانی دارد‪.‬‬ ‫غرویان که در سال ‪ ۱۳۳8‬در نیشابور متولد شده‪ ،‬از مدرسان‬ ‫فلس��فه اسالمی حوزه علمیه قم و عض��و هیات علم ی و‬ ‫استاد موسسه اموزشی و پژوهش��ی امام خمینی بود اما به‬ ‫علت ورود این موسسه به مس��ائل سیاسی و اجتماعی از‬ ‫حضور در ان استعفا داد‪ .‬او در سال ‪ ۱۳۵۸‬شروع به تحصیل‬ ‫علوم حوزوی کرد و در محضر اساتیدی همچون حضرات‬ ‫ایات وحید خ راسانی‪ ،‬فاضل لنکرانی‪ ،‬ش��یخ جواد تبریزی‪،‬‬ ‫مکارم شی رازی و جوادی املی تلمذ کرد‪ .‬غرویان که تاکنون‬ ‫‪ ۴۰‬کتاب تالیف ک��رده است‪ ،‬از مدافعان فلس��فه اسالمی‬ ‫است و با افرادی همچون مهدی نصیری و حسن میالنی‬ ‫مناظره کرده است‪ .‬او در یک��ی از صریح ترین انتقادات خود‬ ‫به ای��ت اهلل مصباح ی��زدی چنین م ی گوی��د‪« :‬وقتی یکی‬ ‫از ب��زرگان م ی گوید که ب رای من مس��جل ش��ده است که‬ ‫نظر امام زمان(ع) رای ب��ه احمدی نژاد است‪ ،‬ای��ن روزها را‬ ‫م ی توانستیم پی ش بینی کنیم‪ .‬عقالی قوم اصولگرا در قصه‬ ‫دولتداری اقای احمدی نژاد از هم��ان ابتدا باید احتیاطاتی را‬ ‫در نظ��ر م ی گرفتند ک��ه نگرفتند و از حول کنار گذاش��تن‬ ‫اصالح طلبان به شوق امدند‪ ،‬در حالی که اقای احمدی نژاد‬ ‫تازه به ریاست جمهوری رسیده بود و هنوز امتحان خود را در‬ ‫بزنگاه ها پس نداده بود‪».‬‬ ‫ی��ا در انتق��ادی دیگ��ر تاکی��د م ی کن��د‪« :‬ایت اهلل‬ ‫مصباح یزدی‪ ،‬مثل رهبری یا مثل شهید بهشتی و ایت اهلل‬ ‫هاشم ی رفس��نجانی‪ ،‬وارد مت��ن کارهای نظ��ام و انقالب‬ ‫نشدند و بیشتر به همان کارهای حوزوی و علمی پرداختند‬ ‫اما کم کم‪ ،‬به خصوص از سال ‪ 84‬به بعد‪ ،‬ایش��ان وارد این‬ ‫بحث های سیاسی شدند‪ .‬امروزه شخصیت ایت اهلل مصباح‬ ‫یزدی بیش��تر از انکه یک ش��خصیت علمی باش��د‪ ،‬یک‬ ‫ش��خصیت سیاسی ش��ده چرا که ان حرکت علمی ایشان‬ ‫و جریان پی رامونی ایشان رنگ باخته و تحت الشعاع حرکت‬ ‫سیاسی قرار گرفته است‪ ».‬او همچنین از وجود اختالف نظر‬ ‫میان اساتید و اعضای هیات علمی موسس��ه امام خمینی‬ ‫با سیستم فکری که در این موسس��ه وجود دارد‪ ،‬خبر داده‬ ‫و گفته است‪« :‬تمام اساتید موسس��ه موافق این سیس��تم‬ ‫فکری نیستند‪ .‬این مس��اله به همراه حرکاتی که با نام این‬ ‫موسسه در چند سال گذشته صورت گرفته‪ ،‬باعث ان شده‬ ‫تا این مسائل در خارج از کشور درباره موسسه امام خمینی‬ ‫به وجود بیاید‪ ».‬حاال در ابان ماه ‪ 1393‬طیفی از اصولگرایان‬ ‫تالش دارند تا موسسه امام خمینی(ره) را به ضلعی از اضالع‬ ‫وحدت اصولگرایان تش��بیه کنند تا در کن��ار دو ضلع دیگر‬ ‫یعنی جامعتین‪ ،‬عنص��ری تاثیرگذار در تصمیمات سیاسی‬ ‫و خصوصا انتخاباتی اصولگرایان باشد‪.‬‬ ‫اصولگرایانسنتی‬ ‫مقابلدولت‬ ‫نمی ایستند‬ ‫گفت وگویمثلث‬ ‫با محسن غرویان‬ ‫بح�ث مهم�ی ک�ه االن مط�رح اس�ت وح�دت‬ ‫اصولگرایان است‪ .‬این وحدت را بعد از ‪ ٢٤‬خرداد‬ ‫‪ ٩٢‬چطور ارزیابی می کنید؟‬ ‫به نظر من وحدت یک مبانی فکری دینی و فلسفی‬ ‫دارد‪ .‬وقتی می گوییم وح��دت اصولگرایان بای��د قبل از ان‬ ‫بنشینیم و تعیین کنیم که این اصول چه هستند‪ .‬تعریف این‬ ‫اصول چیست‪ .‬اگر در ان اصول تعریف نزدیک میان احزاب‬ ‫و گروه ها وجود داشته باشد‪ ،‬اینجا وحدت امکانپذیر است‪ .‬اما‬ ‫اگر در ان اصول اختالف نظر وجود داشته باشد این وحدت در‬ ‫واقع یک لغلغه زبان و شعار خواهد بود‪.‬‬ ‫به عنوان مثال عرض می کن��م‪ .‬رای مردم و نظر مردم‬ ‫در مشروعیت نظام سیاسی ایا دخیل اس��ت یا نه؟ یا به طور‬ ‫نسبی علت ناقصه است یا نیست؟ این مسائل باید در فضای‬ ‫سیاسی و در محافل علمی مورد بحث قرار گیرد‪ .‬برخی از این‬ ‫اصولگرایان که من می بینم‪ ،‬در مبانی فکری و فلسفه سیاسی‬ ‫اصال رای و نظر م��ردم را در اصل حاکمیت و نظام بی ارزش‬ ‫می دانند‪ .‬ولی برخی نیز به ان معتقدند‪.‬‬ ‫انهایی که معتقد هستند هم شامل دو دسته می شوند‪.‬‬ ‫برخی طوری صحبت می کنند که رای مردم علت تامه است‬ ‫برای نظام و س��طح ان را در مجلس و خبرگان و‪ ...‬می دانند‬ ‫برخی علت تامه نمی دانند و علت ناقصه می دانند‪.‬‬ ‫به نظر من بحث های سیاس��ی در جامع��ه یک وقت‬ ‫در س��طح عموم مطرح اس��ت‪ ،‬یک وقت در سطح خواص‬ ‫اصولگرایانی که می خواهند وحدت کنند درسطح خواص است‬ ‫و باید در یک محفل علمی بنشینند و نظرات را بررسی کنند‬ ‫و ان وقت اثرات این افکار و اندیش��ه در سطح مردم خودش‬ ‫را نشان می دهد‪.‬‬ ‫به نظرم ی��ک اختالفات ریش��ه ای در همین تفکرات‬ ‫فلس��فه سیاس��ی وجود دارد در بی��ن اصولگرای��ان‪ .‬در بین‬ ‫اصالح طلبان هم باید این بحث ها مطرح ش��ود‪ .‬به باور من‬ ‫انها که در تفکر سیاسی و فلسفه سیاست اسالمی خودشان‬ ‫معتقد باشند به رای مردم و رای اکثریت در مشروعیت نظام‬ ‫اسالمی‪ ،‬اینها می توانند بیشترین شانس پیروزی و موفقیت‬ ‫را داشته باش��ند و به وحدت هم می توانند برسند‪ .‬همراهی با‬ ‫دولت و ریاست جمهوری را بیش��تر خواهند داشت‪ .‬این نوع‬ ‫مبانی فکری و اعتقادات زیربنایی می تواند راهگشا باشد برای‬ ‫به وحدت رسیدن اصولگرایان‪.‬‬ ‫ وضعیت جامع�ه مدرس�ین را در ای�ن مبانی که‬ ‫فرمودید در وحدت چگونه می بینید؟‬ ‫در بین اعضای جامعه مدرس��ین هم اختالف نظر‬ ‫هس��ت‪ .‬برخی از اظهارات چنین بیان می شود که برای رای‬ ‫مردم مشروعیت مبنایی برخوردار نیستند‪ .‬ولی در اظهارات‬ ‫برخی دیده می ش��ود که به فرمایش امام رای مردم را میزان‬ ‫می دانند و به گفته رهبری اعتق��اد دارند که «رای مردم حق‬ ‫الناس اس��ت» و ادای ان را واجب شرعی می شمرند‪ .‬در کل‬ ‫احزابوشخصیت ها‬ ‫می کنم اصولگرایان سنتی هم باید بر اساس اعتدال کنار هم‬ ‫قرار بگیرند‪.‬‬ ‫مهمترین علت برای این وحدت ه��ا این است که کار‬ ‫مردم انجام شود‪ .‬کشور با انسجام پیش برود‪ .‬وحدت قوا وجود‬ ‫داشته باشد‪ .‬محور باید همس��ویی با دولت باشد که می تواند‬ ‫وحدت اصولگرایان را دو چن��دان کند‪ .‬این وحدت ثمر بخش‬ ‫هم خواهد بود‪.‬‬ ‫به نظر من دول��ت اقای روحانی ی��ک دولت اصولگرا‬ ‫و معتدل است‪ .‬اینها هم اندیش��ه های اصولگرایی است‪ .‬اما‬ ‫اصولگرایی ب��ا قرائت اعتدالی نه افراط��ی‪ .‬انچه به نظرم در‬ ‫کشور کارایی دارد همین اصولگرایی با قرائت اعتدالی است‪.‬‬ ‫در ش�رایطی که ش�ما می فرمایید وح�دت حول‬ ‫محور اعتدال و کمک به دولت شکل بگیرد‪ ،‬برخی‬ ‫معتقدند که وحدت اتفاقا باید حول محور مخالفت‬ ‫با دولت شکل بگیرد‪.‬‬ ‫جامعه مدرسین هم هستند‪ .‬اینها هم می توانند ضلع دیگری‬ ‫شوند یا نه؟‬ ‫ب�ه نظ�ر ش�ما وضعی�ت اردوگاه اصولگرایی در‬ ‫شرایط حاضر چگونه است؟‬ ‫در طول زمان و در گذر حوادث این وزن کش��ی ها‬ ‫به طور طبیع��ی نگاه ها و دیدگاه ها و ش��خصیت ها و احزاب‬ ‫و گروه ها خودشان را نش��ان می دهند‪ .‬فکر می کنم با روی‬ ‫کار امدن دولت روحانی و رای مردم به اعتدال در جامعه ما‪،‬‬ ‫یکی از دیدگاه های بسیار مطرح همین دیدگاه اعتدالی است‪.‬‬ ‫دیدگاهی که مقابل نگرش افراطی است؛ گروه هایی که از نظر‬ ‫مردم مشخص هستند‪.‬‬ ‫این گروه های افراطی چه کسانی هستند؟‬ ‫نمی توانم به صورت دقیق بگوی��م چه گروه هایی‬ ‫هستند‪ .‬به هرحال خود مفاهیم افراط و تفریط مفاهیم علوم‬ ‫انسانی است که همیشه مورد اختالف است‪ .‬اما مردم خودشان‬ ‫تشخیص می دهند‪ .‬وقتی گفته می شود گروه های افراطی‪ ،‬در‬ ‫ذهن مردم گروه هایی به ذهن می رسد‪.‬‬ ‫وضعیت اصولگرایان س�نتی در این میان چگونه‬ ‫است؟‬ ‫فکر می کنم که جناح سنتی هی��چ تقابلی با دولت‬ ‫ندارد‪ ،‬بلکه با دولت تعامل دارند‪ .‬درعی��ن حال انتقاداتی که‬ ‫وجود دارد را از مس��یر خودش به دول��ت منتقل می کنند‪ .‬به‬ ‫هرحال افراطیون و انهایی که حالت تقابل با دولت را مطرح‬ ‫می کنند و استراتژی انها مقابله با دولت است در اقلیت هستند‬ ‫و نمی توانند موفقیتی در انتخابات اینده کسب کنند‪.‬‬ ‫در شرایطی که مرحوم عس�گراوالدی و ایت اهلل‬ ‫مهدوی کنی به رحمت خدا رفتند‪ ،‬وزن اصولگرایی‬ ‫سنتی و ادامه مسیر را در شرایط سیاسی چگونه‬ ‫می بینید؟‬ ‫من فکر می کنم اصولگرایان یک طیفی را ش��امل‬ ‫می شوند که مبتنی بر پایه های اندیشه سیاسی خاصی است‪.‬‬ ‫اینطور نیست که قوامشان به شخص خاصی بستگی داشته‬ ‫باشد‪ .‬اصولگرایی یک نوع نگاه‪ ،‬براساس یک مبانی فکری و‬ ‫فلسفی است که به ان اشاره کردم‪ .‬امثال ایت اهلل رفسنجانی‪،‬‬ ‫ناطق نوری ‪ ،‬امامی کاش��انی‪ ،‬روحانی و‪ ...‬اینها اصولگرایانی‬ ‫هس��تند که به یک پارادایم و دستگاه فکری خاصی اعتقاد‬ ‫دارند‪ .‬انها با نظام و مقام معظ��م رهبری همراهی می کنند‪.‬‬ ‫همچنین از قانون اساسی و نظام جمهوری اسالمی حفاظت‬ ‫می کنند‪ .‬اینها با افراط مخالفند و وزنش��ان االن وزن خوبی‬ ‫است‪ .‬به شرطی که بر محورهای مشترکی با هم بتوانند توافق‬ ‫کنند‪ .‬چهره هایی مثل اقای ناطق نوری در جایگاهی هستند‬ ‫که می توانند اصولگرای��ی را هدایت و ادام��ه بدهند‪ .‬همان‬ ‫اصولگرایی اعتدالی که بتواند در کنار دولت و رئیس جمهور‬ ‫حرکت کند‪ .‬از طرف دیگر اق��ای الریجانی ریاست مجلس‬ ‫نیز می تواند همین نقش را ایفا کند‪ .‬اینها اصولگرایانی هستند‬ ‫که می توانند ادامه دهنده راه هم��ان اصولگرایی اعتدالی و‬ ‫اصیل باشند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫در ح��ال حاض��ر گروه ه��ای سنت��ی ک��ه اق��ای‬ ‫عس��گر اوالدی و مهدوی کنی انها را هدایت می کردند هم‬ ‫دچار تغییر ش��دند‪ .‬دیدیم که مرحوم عسگراوالدی در اواخر‬ ‫عمر نگاهشان کمی تغییر داشت‪ .‬این الزمه سیاست است‪.‬‬ ‫روی کار امدن دولت روحانی هم یکی از نقاط اصلی است که‬ ‫می تواند در این تغییر نگاه در گروه ها تاثیرگذار باشد‪ .‬من فکر‬ ‫پس فکر می کنید که اصولگرایان سنتی در وحدت‬ ‫حول محور مخالفت با دولت وارد نمی شود؟‬ ‫سیاست‬ ‫یک رای مشخص و ثابتی در بین جامعه مدرسین هم وجود‬ ‫ندارد‪ .‬عقیده من ای��ن است که علما و اندیش��مندان باید در‬ ‫همایش ها و کنفرانس هایی که برگزار می کنند تا سال اینده‬ ‫بحث های مشروعیت و مقبولیت و رای مردم را دوباره زنده‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫دیدگاه حقی��ر به مش��روعیت پلکانی اس��ت‪ .‬پله اول‬ ‫مشروعیت نظام را ش��رع مقدس تعیین می کند و در پله دوم‬ ‫رای مردم است که مش��روعیت می دهد به فعلیت حکومت‬ ‫اسالمی توسط ش��خص و فرد خاصی‪ .‬این امور بحث های‬ ‫فلسفه سیاست است‪ .‬جامعه روحانیت و علما یک نظر ثابتی در‬ ‫این رابطه ندارند‪ .‬به نظر من رسیدن به وحدت بر طرح و تبیین‬ ‫این مسائل دقیق زیربنایی است‪.‬‬ ‫اقای موحدی کرمانی گفتند که برای اتحاد اصولگرایان‬ ‫باید سه ضلعی ایجاد کنیم‪ .‬ایا موسسه ایت اهلل مصباح در اندازه‬ ‫جامعه روحانیت یا جامعه مدرسین است که یک ضلع باشد‪.‬‬ ‫در اینجا چند سوال مطرح است‪ .‬اول اینکه موسسه اقای‬ ‫مصباح‪ ،‬چه خصوصیتی دارد که حضرت ایت اهلل موحدی ان‬ ‫را در ضلع سوم برای جامعتین قرار دادند؟‬ ‫سوال بعدی این است که مثال دانشگاه امام صادق(ع)‬ ‫ایت اهلل مهدوی کنی هم ایا می توان��د بگوید ما ضلع چهارم‬ ‫هستیم و حرف هم برای گفتن داریم؟‬ ‫به هرحال می دانیم ک��ه دیدگاه های ای��ت اهلل کنی با‬ ‫دیدگاه های ایت اهلل مصباح تفاوت زیادی دارد‪.‬‬ ‫همچنی��ن ح��وزه علمی��ه خراس��ان و اصفه��ان که‬ ‫دیدگاه های خاصی دارند می توانند خودش��ان را ضلع پنجم‬ ‫و ششم بنامند؟‬ ‫من فکر می کنم اینها سواالتی است که باید پاسخ داده‬ ‫شود‪ .‬به هرحال موسسه پژوهش��ی ایت اهلل مصباح جزئی از‬ ‫حوزه علمیه قم است‪ .‬این حوزه زیرنظر مراجع و مدیریت حوزه‬ ‫است‪ .‬جامعه مدرسین هم بخشی از حوزه علمیه قم محسوب‬ ‫می شود و زیر نظر مراجع عظام است‪ .‬مراجع هم نقش بسیار‬ ‫اساسی در مس��ائل سیاسی‪ ،‬اجتماعی دارند‪ .‬در بین انها هم‬ ‫نمی توان یک نظر واحد را در بینش سیاسی دید‪.‬‬ ‫اینها ابهاماتی است که وجود دارد‪ .‬تا اینها حل نشود‪ ،‬به‬ ‫اعتقاد من مسائل به نتیجه روشنی نخواهد رسید‪.‬‬ ‫درحال حاضر یک گروه بزرگی از اساتید حوزه جلسه ای‬ ‫را برگزار می کنند تحت عنوان «نشست اساتید»‪ .‬این گروه‬ ‫نیز برای خودشان یک مجموعه هستند که از سطوح عالیه‬ ‫حوزه تش��کیل ش��دند‪ .‬اینها هم یک نظراتی دارن��د‪ .‬غیر از‬ ‫حجت االسالم محس�ن غرویان‪ ،‬از اعضای‬ ‫مجم�ع مدرس�ین ح�وزه علمیه قم اس�ت که‬ ‫روزگاری ش�اگرد ای�ت اهلل مصباح در موسس�ه‬ ‫پژوهش�ی امام خمینی(ره) بود‪ .‬او معتقد است‬ ‫ک�ه وحدتی ک�ه مبن�ای ان مخالفت ب�ا دولت‬ ‫باش�د ش�کل نخواهدگرفت‪ .‬غرویان همچنین‬ ‫با ط�رح س�والی درباره اضافه ش�دن موسس�ه‬ ‫امام خمینی(ره) ب�ه جامعتین ب ه عنوان یکی از‬ ‫اضالع وحدت م ی پرس�د‪« :‬با این ن�وع نگاه چرا‬ ‫نباید دانشگاه امام صادق(ع) که متعلق به اقای‬ ‫مهدوی کنی اس�ت ب ه عنوان ی�ک ضلع جدید‬ ‫شناخته نشود؟»‬ ‫من معتقدم اصولگرایان سنتی در مقابل دولت قرار‬ ‫نمی گیرند‪ .‬بلکه در کنار دولت می ایستند تا دولت را به پیش‬ ‫ببرند و در عین حال تذکرات و انتقاداتی را که دارند به دولت‬ ‫ی دهند‪ .‬چرا که پشتوانه مرجعیت در تفکر سنتی وجود‬ ‫انتقال م ‬ ‫دارد و مراجع عمدتا حامی دولت فعلی هستند‪ .‬من از نظرات‬ ‫خصوصی و شخصی بعضی از مراجع که به خود من منتقل‬ ‫کردند‪ ،‬اطالع دارم‪ .‬از مخالفت های صریح و خصوصی برخی‬ ‫مراجع از رفتارهایی که در مقابله با دولت انجام می شود اطالع‬ ‫دارم‪ .‬به موقع اگر نیاز باشد انها را مطرح خواهم کرد‪.‬‬ ‫به هرحال مقام معظم رهبری خودشان دولت و مذاکرات‬ ‫هس��ته ای را تایید کردند‪ .‬وزیر امور خارج��ه و اعضای موثر‬ ‫دولت را مش��خصا نام بردند و حمایت کردند‪ .‬از طرف دیگر‬ ‫در مقابل حرکت های افراطی که تندروها انجام دادند‪ ،‬ایشان‬ ‫صریحا موضع گرفتند‪ .‬فراموش نکردیم که ایشان در مقابل‬ ‫حرکت هایی مانند انچه در ح��رم مطهر امام یا ‪ ٢٢‬بهمن قم‬ ‫اتفاق افتاد چگونه مخالفت هایشان را اعالم کردند‪.‬‬ ‫‪49‬‬ ‫دومینوی نفرت‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫رژیم صهیونیستی این روزها حال خوش��ی ندارد‪ .‬نه صحب ت های نتانیاهو در اجالس سالیانه‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل متحد توانست نظر امریکا را جلب کند و نه حتی دیپلماسی عمومی‬ ‫این رژیم در قاره س��ب ز‪ .‬تصمیم مجلس عوام بریتانیا و دولت س��وئد مبنی بر به رسمیت شناختن‬ ‫کشور مستقل فلسطینی خود بر این مساله گواهی م ی دهد که با گذشت زمان فقدان مشروعیت‬ ‫رژیم صهیونیستی به یک امر همگانی تبدیل م ی ش��ود‪ .‬همین مساله به گونه ای م ی تواند بر روی‬ ‫حساس ترین پرونده ای ران در حوزه سیاست خارجی تاثیرگذار باشد و ته ران را وارد پروسه جدیدی‬ ‫از تنش زدایی با غرب کند‪.‬‬ ‫‪50‬‬ ‫پس لرزه های جنایات غزه به‬ ‫اروپا و امریکا رسید‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ایزولهشدنصهیونیسم‬ ‫علی راهداری‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫‪1‬‬ ‫تل اویو روزهای سختی را تجربه م ی کند‪ .‬با به رسمیت‬ ‫شناخته شدن کشور فلس��طین از سوی کشورهای اروپایی‬ ‫و غربی‪ ،‬رژیم اسرائیل بیش از پیش در طرح خود مبنی بر‬ ‫ایزوله نگه داشتن فلسطین ی ها به بن بست م ی خورد‪.‬‬ ‫پس از اینکه جنگ غزه و کش��تار کودکان اعتراضات‬ ‫جهانی را علیه این رژیم در پی داش��ت‪ ،‬این بار استکهلم با‬ ‫به رسمیت شناختن فلسطین به عنوان یک کشور مستقل‬ ‫ضربه دیگری به سیاست های خارجی رژیم صهیونیستی وارد‬ ‫اورده است‪ .‬روزنامه نیویوک تایمز در این باره م ی نویسد که‬ ‫دولت چپ گرای سوئد در سوم اکتبر اعالم کرد که فلسطین‬ ‫را به عنوان یک کشور مستقل پذیرفته است‪ .‬هر چند که در‬ ‫این باره باید گفت که رابطه چپ گرایان سوئدی حسنه بوده‬ ‫و پیش از این اوالف پالمه‪ ،‬رهب��ر سوسیال دموکرات های‬ ‫این کش��ور با یاسر عرفات دوستی عمیقی داشته اند‪ .‬این‬ ‫بار اما سوسیالیس ت های این کشور با تشخیص فلسطین‬ ‫به عنوان یک کش��ور مس��تقل م ی گویند ک��ه به رسمیت‬ ‫شناختن فلس��طین در راستای طرح دو کشوری بوده که از‬ ‫سوی ایاالت متح��ده و برخی از کش��ورهای اروپایی دنبال‬ ‫مجلس عوام انگلیس را م ی توان نمادی‬ ‫از افکار عمومی این کش�ور دانست و در‬ ‫واقع رای مثبت در این مجلس به کشور‬ ‫فلس�طین را م ی توان نم�اد واقعی نظر‬ ‫ملت انگلیس ارزیابی کرد‪ ،‬اگر چه دولت‬ ‫این کشور به تبع سیاست های گذشته‪،‬‬ ‫از پذیرفتن ان خودداری کن�د‪ .‬اما برخی‬ ‫اعتقاد دارند ک�ه افکار عموم�ی در قلب‬ ‫اروپا نیز اکنون فلس�طین را به رسمیت‬ ‫شناخته و نس�بت به مس�ائل ملت این‬ ‫کشور حساس است‬ ‫این زمینه گفته م ی ش��ود که ایاالت متح��ده نیز سعی دارد‬ ‫تا با فشار بیشتر‪ ،‬رژیم صهیونیس��تی را به ریل مذاکرات با‬ ‫فلسطین ی ها بازگرداند‪.‬‬ ‫اما واشنگتن سعی دارد که این انتقادات خود را علنی‬ ‫نکند و همه چیز را در پش��ت پرده هدایت کند‪ .‬با این حال‬ ‫برخی کش��ورهای دیگر نیز ب��رای به رسمیت ش��ناختن‬ ‫فلسطین به عنوان یک کشور مستقل قدم هایی برداشته اند‪.‬‬ ‫در این ارتباط نمایندگان مجلس انگلیس نیز در چهاردهم‬ ‫اکتبر طرح��ی را در پارلمان این کش��ور تصویب کردند که‬ ‫دولت فلس��طین را به رسمی��ت م ی ش��ناخت‪ .‬در مصوبه‬ ‫پارلمان بریتانی��ا امده است؛ این مجل��س معتقد است که‬ ‫دولت بریتانیا ب رای مش��ارکت در زمینه سازی ایجاد راه حلی‬ ‫ب راساس دو دولت از طریق مذاکرات‪ ،‬باید دولت فلسطین را‬ ‫در کنار دولت اسرائیل به رسمیت بشناسد‪ .‬پارلمان بریتانیا‬ ‫از دو مجلس عوام (نمایندگان) و لُردها (سنا) تش��کیل شده‬ ‫است‪ .‬اما این رای گیری درباره وضعیت فلسطین در مجلس‬ ‫نمایندگان انجام شد‪».‬‬ ‫هر چند ک��ه این رای گیری جنبه نمادین داش��ت‪ ،‬اما‬ ‫پ��س از فاجعه غ��زه و تندروی های دول��ت نتانیاهو برخی‬ ‫کشورهای اروپایی کم کم در حال فاصله گرفتن از اسرائیل‬ ‫هستند‪ .‬رویترز در این باره نوش��ت‪« :‬نتیجه این رای گیری‬ ‫ب رای دولت بریتانیا الزام اور نیست‪ .‬دولت بریتانیا نیز اعالم‬ ‫کرد نتیجه رای گیری نظر کابینه لن��دن را تغییر نم ی دهد‪.‬‬ ‫قبل از رای گیری‪ ،‬مجلس نماین��دگان در پارلمان بریتانیا‬ ‫ش��اهد تبادل نظر نمایندگان مخالفت و موافق به رسمیت‬ ‫شناختن کشور مستقل فلسطین بود‪ .‬ب راساس نتیجه این‬ ‫رای گیری در پارلمان بریتانیا‪ 274 ،‬رای مثبت در مقابل ‪12‬‬ ‫رای منفی دریافت ش��د‪ ».‬در مصوبه پارلمان بریتانیا امده‬ ‫است‪« :‬این مجل��س معتقد است که دول��ت بریتانیا ب رای‬ ‫مش��ارکت در زمینه سازی ایجاد راه حلی ب راساس دو دولت‬ ‫از طریق مذاک��رات‪ ،‬باید دولت فلس��طین را در کنار دولت‬ ‫اسرائیل به رسمیت بش��ناسد‪ ».‬این رای گیری به ش��دت از‬ ‫سوی کابینه اسرائیل و مقامات فلسطینی پیگیری م ی شد‬ ‫زی را ان را شاخصی از جهت گیری اروپای ی ها ب رای به رسمیت‬ ‫شناختن دولت مستقل فلسطین م ی دانستند‪.‬‬ ‫اکنون اما با به رسمیت ش��ناختن کشور فلسطین در‬ ‫سوئد و حاال مجلس عوام انگلیس م ی توان گفت که فصل‬ ‫جدیدی در عرصه مناسبات دیپلماتیک فلسطین ی ها اغاز‬ ‫ش��ده است‪ .‬اقدامی که از ‪ ۲۹‬نوامبر سال ‪ ۲۰۱۲‬با عضویت‬ ‫فلس��طین به عنوان دولت غیرعضو ناظ��ر در سازمان ملل‬ ‫متحد اغاز شد و با عضویت فلسطین در برخی سازمان های‬ ‫بی ن المللی و حاال به رسمیت ش��ناختن فلسطین از سوی‬ ‫مجلس ع��وام انگلیس به ش��کلی نمادین ادام��ه دارد‪ .‬به‬ ‫گفته برخی کارش��ناسان‪ ،‬اگر چه پیش از این کش��ورهای‬ ‫قاره امریکا از جمله کوبا‪ ،‬نیکاراگوئ��ه‪ ،‬کاستاریکا‪ ،‬ونزوئال‪،‬‬ ‫برزیل‪ ،‬ارژانتین‪ ،‬اکوادور‪ ،‬اروگوئه‪ ،‬پاراگوئه‪ ،‬بولیوی و شیلی و‬ ‫کشورهای مجارستان‪ ،‬لهستان و اسلواکی پیش از پیوستن‬ ‫به اتحادی��ه اروپا‪ ،‬فلس��طین را به رسمیت ش��ناخته بودند‬ ‫اما اق��دام نمادین مجلس عوام انگلی��س ب رای به رسمیت‬ ‫شناختن فلسطین بحث های زیادی درباره روند این حرکت‬ ‫و افزای��ش جایگاه بی ن الملل��ی فلس��طین ی ها و در مقابل‬ ‫شکس��ت سیاست های اسرائیل ایجاد ک��رده است چرا که‬ ‫انگلیس کش��وری است که به لحاظ تاریخ��ی با استناد به‬ ‫اعالمیه بالفور‪ ،‬پایه گذار اسرائیل شناخته م ی شود و باوجود‬ ‫اینکه بریتانیا پس از جنگ جهانی دوم نقش حمایتی خود‬ ‫از رژیم اسرائیل را به ایاالت متحده امری��کا داد؛ اما همواره‬ ‫حمایت سیاسی‪ -‬اقتصادی و نظامی لندن شامل اسرائیل‬ ‫شده و م ی شود‪ .‬چنانچه دفتر نخس ت وزیری انگلیس پس از‬ ‫تصمیم اخیر مجلس عوام این کشور اعالم کرد‪ ،‬این مساله‬ ‫تغییری در سیاست های لندن نم ی دهد‪ .‬اما این طرح با ‪۲۷۴‬‬ ‫رای موافق عضو مجلس عوام انگلیس و با ‪ ۱۲‬رای مخالف‬ ‫به تصویب رسید‪.‬‬ ‫مجلس عوام انگلی��س را م ی توان نم��ادی از افکار‬ ‫عمومی این کش��ور دانس��ت و در واقع رای مثبت در این‬ ‫مجلس به کش��ور فلس��طین را م ی توان نماد واقعی نظر‬ ‫ملت انگلی��س ارزیابی ک��رد‪ ،‬اگر چه دولت این کش��ور به‬ ‫تبع سیاست های گذشته‪ ،‬از پذیرفتن ان خودداری کند‪ .‬اما‬ ‫برخی اعتقاد دارند که افکار عمومی در قلب اروپا نیز اکنون‬ ‫فلسطین را به رسمیت شناخته و نسبت به مسائل ملت این‬ ‫کشور حساس است‪ .‬به عبارت دیگر این روند از زمانی شدت‬ ‫بیشتری گرفت که تل اویو با حمالت همه جانبه خود به غزه‬ ‫و کشتار غیرنظامیان‪ ،‬باعث شد که کش��ورهای اروپایی را‬ ‫رودر روی خود قرار دهد‪.‬‬ ‫در این شرایط به گفته برخی از ناظ ران سیاسی اقدام‬ ‫مجلس عوام را م ی توان ب رای فلس��طین ی ها مثبت ارزیابی‬ ‫ک��رد‪ .‬این در ش��رایطی است ک��ه برخی اعتق��اد دارند که‬ ‫کمک ه��ای اروپای ی ها به فلس��طین ی ها در بازسازی غزه و‬ ‫چنین اقدام��ات سمبلیکی‪ ،‬احتماال ب��رای منصرف کردن‬ ‫دولت وحدت ملی فلس��طین از طرح ش��کایت در شورای‬ ‫امنیت سازمان ملل و عضویت در دادگاه کیفری بی ن المللی‬ ‫است‪ .‬با این وجود به نظر م ی رسد که موج شناسایی کشور‬ ‫فلسطین تازه در اروپا جان گرفته است و باید منتظر اقدامات‬ ‫بیشتری از سوی کشورهای قاره سبز بود‪.‬‬ ‫در این ب��اره روزنامه فیگارو نوش��ت‪« :‬س��ه نماینده‬ ‫سوسیالیست پارلمان فرانس��ه خواستار تصویب قطعنامه‬ ‫فراخوان به رسمیت ش��ناخته شدن فلس��طین در مجمع‬ ‫ملی فرانسه ش��ده اند‪ ».‬به نوش��ته این روزنامه فرانسوی‪،‬‬ ‫این نمایندگان سوسیالیست شامل «هامون»‪« ،‬گوانوگان‬ ‫بویی» و «فرانسوا لونکل» که هر سه از اعضای کمیسیون‬ ‫امور خارجی فرانسه نیز هستند‪ ،‬با انتشار بیانی ه ای خواستار‬ ‫تصویب قطعنام��ه ای در مجمع ملی فرانس��ه در راستای‬ ‫فراخواندن دولت این کشور ب رای به رسمیت شناختن کشور‬ ‫فلسطین در کنار اسرائیل شده اند‪ .‬در بیانیه منتشره از سوی‬ ‫نمایندگان سوسیالیست فرانسه امده است‪« :‬نقش فرانسه‬ ‫ان است که ب رای تش��ویق و ترغیب طرف ه��ای درگیر به‬ ‫منظور از سرگیری مذاکرات جدید در راستای ایجاد کش��ور‬ ‫فلسطین که بهترین تضمین ممکن ب رای امنیت اسرائیل‬ ‫است‪ ،‬تمامی اقدامات الزم را انجام دهد‪».‬‬ ‫این بیانیه افزود‪« :‬پ��س از رای پارلمان انگلیس‪ ،‬رای‬ ‫مجمع ملی فرانس��ه اقدام سیاسی ق��وی در راستای بیان‬ ‫عزم جامعه بی ن المللی ب رای یافتن راه حل سیاسی و پایدار‬ ‫ب رای مناقشه فلس��طین است‪ ».‬انتش��ار بیانیه نمایندگان‬ ‫سوسیالیس��ت پارلمان فرانس��ه در حالی صورت م ی گیرد‬ ‫که «لوران فابی��وس» وزیر خارجه فرانس��ه نیز در واکنش‬ ‫به تصوی��ب طرح غی ر الزام اور به رسمیت ش��ناخته ش��دن‬ ‫فلس��طین در پارلمان انگلیس اعالم کرد که فرانس��ه در‬ ‫صورتی فلسطین را به رسمیت م ی شناسد که این اقدام به‬ ‫صلح کمک کند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫م ی ش��ده است‪ .‬با این وجود‪ ،‬این موضوع واکنش مقامات‬ ‫رژیم صهیونیستی را به دنبال داشته و از سوئد خواسته اند که‬ ‫از این موضوع عقب نش��ینی کند‪ .‬ایاالت متحده‪ ،‬مهمترین‬ ‫هم پیمان این رژیم نیز چنین درخواست مش��ابهی داشته‬ ‫و گفته است که از استکهلم خواسته ان��د در این خصوص‬ ‫عجله به خرج ندهد‪.‬‬ ‫پیش از این نی��ز رهب ران سوئدی رابطه حس��نه ای با‬ ‫مقامات فلس��طینی داش��تند اما باید گفت که این کشور‬ ‫نخستین کش��ور بزرگ اروپایی است که چنین تصمیمی‬ ‫ را اتخاذ ک��رده است‪ .‬این در ش��رایطی است ک��ه برخی از‬ ‫کشورهای اروپای ش��رقی در دوران جنگ سرد‪ ،‬فلسطین‬ ‫را به عنوان یک کشور مستقل پذیرفته بودند‪ .‬در این راستا‬ ‫کش��ورهایی مانند جمهوری چک‪ ،‬لهستان‪ ،‬یا مجارستان‪،‬‬ ‫فلسطین را به عنوان یک کشور به رسمیت شناخته بودند‪،‬‬ ‫اما همه انها پیش از عضویت خود در اتحادیه اروپا دست به‬ ‫چنین اقدامی زده بودند‪ .‬روزنامه نیویورک تایمز اما در مورد‬ ‫رویکرد سوئد به این موضوع م ی نویسد‪« :‬پس از فاجعه غزه‬ ‫که توسط رژیم اسرائیل رقم خورد‪ ،‬مشکالت بسیاری بین‬ ‫تل اویو و کشورهای اروپایی و امریکا به وجود امده است‪ .‬در‬ ‫اعدامشیخنمر‬ ‫ع ربستانرادربح رانامنیتی‬ ‫فروم ی برد‬ ‫ای ران همچنان قدرت «نه»‬ ‫گفتنبهتوافقهسته ای‬ ‫را دارد‬ ‫بین الملل‬ ‫رواج مکتب کپنهاگ‬ ‫در اروپا‬ ‫رادیکالیسمنتانیاهو‬ ‫زمینهاختالفاتامریکاو‬ ‫اسرائیلرافراهمکردهاست‬ ‫سرکوب اقلیت‬ ‫دستاورد بعد از رنج‬ ‫بین الملل‬ ‫‪51‬‬ ‫بین الملل‬ ‫رواجمکت ب کپنهاگ‬ ‫دراروپا‬ ‫رادیکالیسم نتانیاهو‬ ‫زمینه اختالفات امریکا و اسرائیل را‬ ‫فراهم کرده است‬ ‫ابراهیم متقی‬ ‫‪52‬‬ ‫تحوالت خاورمیانه موقعیت اسرائی��ل را در وضعیت‬ ‫جدیدی قرار داده اس��ت‪ .‬ظهور داعش و رادیکالیزه ش��دن‬ ‫تحوالت امنیتی خاورمیانه این س��وال را مطرح م ی کند که‬ ‫موقعیت اسرائیل در سیاست خارجی امریکا با چه تغیی راتی‬ ‫روبه رو شد ه است؟‬ ‫واقعی��ت ان است که اسرائیل بخ��ش اجتناب ناپذیر‬ ‫سیاست خاورمیانه امریکا باقی خواه��د ماند‪ ،‬در حالی که‬ ‫روابط نتانیاهو با کارگزاران سیاست خارجی امریکا و برخی از‬ ‫کشورهای اروپایی در وضعیت سرد و مبهم قرار دارد‪.‬‬ ‫نتانیاهو تالش دارد تا از الب ی ه��ای اسرائی ل محور در‬ ‫امریکا و اروپا ب رای تامی��ن منافع حزبی‪ ،‬سیاسی و سازمانی‬ ‫استفاده نماید‪.‬‬ ‫چنین رویکردی ب��ا واکنش مرحله ای ب��اراک اوباما و‬ ‫بسیاری از کارگزاران سیاست امنیتی اروپا روبه رو شده است‪.‬‬ ‫به طور مثال م ی توان به اقدام مجلس عوام انگلیس و رویکرد‬ ‫برخی از دولت ها از جمله سوئد در شناسایی دولت فلسطینی‬ ‫اش��اره داش��ت‪ .‬واقعیت ان است که تندروی و رادیکالیسم‬ ‫سیاست خارجی نتانیاهو زمینه های الزم ب رای ایجاد بحران‬ ‫سیاسی و اختالف نظر در روابط امریکا‪ ،‬برخی از کشورهای‬ ‫اروپایی و اسرائیل را اجتناب ناپذیر م ی سازد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪2‬‬ ‫استاد دانشگاه تهران‬ ‫پیامد نگرش امنیتی اسرائیل در خاورمیانه‬ ‫یک��ی از کار ویژه های اصل��ی دولت نتانیاه��و را باید‬ ‫امنیت ی س��ازی موضوع��ات سیاسی و فرهنگی دانس��ت‪.‬‬ ‫چنین رویکردی تضادهای اوباما‪ ،‬کامرون و اوالند با نتانیاهو‬ ‫را افزایش داده است‪ .‬علت ش��کل گیری چنی��ن تضادها و‬ ‫تفاوت های��ی را م ی ت��وان در «راهبرد تلم��ودی نتانیاهو»‬ ‫نس��بت به موضوع امنیت دانس��ت‪ .‬از انجای��ی که امنیت‬ ‫تشکی ل دهنده اساس یک کشور است ب رای عملیاتی کردن‬ ‫ان باید به داللت های عینی و ذهن��ی و تجزیه ان و عناصر‬ ‫تش��کی ل دهنده ان پی برد همچنین باید توجه داش��ت که‬ ‫مفهوم امنیت حاکی از بودن یا نبودن و ترس و وحش��ت از‬ ‫حمله به ارزش های اساسی است‪.‬‬ ‫تحلی��ل رواب��ط اسرائیل با کش��ورهای منطق��ه ای و‬ ‫قدرت های بزرگ تابع��ی از نگرش متفاوت ان��ان به موضوع‬ ‫امنیت و راهبردهای منطقه ای اس��ت؛ اگرچه امنیت پدیده ای‬ ‫متاثر از مولفه های مادی و ذهنی است ک��ه بر پایه ارزش ها و‬ ‫خط رات و تهدیدات استوار است که احتماال به رهیافت امنیت‬ ‫جمعی در میان کشورهای مستقل منجر م ی شود‪ ،‬در حالی که‬ ‫نتانیاهو تالش دارد تا امنیت اسرائیل را به معنای ناامنی ب رای‬ ‫سایر بازیگران تع ریف کند‪ .‬ب راساس نگرش نتانیاهو اسرائیل در‬ ‫شرایطی از امنیت برخوردار است که در مواقع خطر مجبور به‬ ‫فدا کردن ارزش های حیاتی خود نباشد و اگر مایل بود بتواند از‬ ‫جنگ اجتناب کند و اگر وارد جنگ شد بتواند ارزش های حیاتی‬ ‫خود را از طریق پیروزی در نبرد پاس دارد‪.‬‬ ‫بخش قابل توجهی از الگوهای رفتاری نتانیاهو را باید‬ ‫ناشی از کاهش مشروعیت سیاسی و بی ن المللی وی در بین‬ ‫کشورهای صنعتی دانست‪ .‬اگرچه در کشورهای خاورمیانه‬ ‫ضعف مشروعیت باعث م ی شود تا امنیت حکومت و امنیت‬ ‫اجتماعی در ب رابر مداخله های خارجی و بحران های داخلی‬ ‫فوق العاده اسی ب پذیر ش��ود‪ ،‬بناب راین تاکید صرف بر مقوله‬ ‫امنیت ملی کافی نیس��ت و از انجایی که مجموعه روابط‬ ‫بی ن الملل مهمترین نهادهای کشور هستند‪ ،‬دولت ها خود‬ ‫م ی توانند منشا تهدید نسبت به موضوعات خود باشند که‬ ‫اغلب تحت عنوان امنیت توجیه م ی شود‪ .‬بسیاری از اقدامات‬ ‫نتانیاهو در خاورمیانه و در برخورد با کشورهای صنعتی غرب‬ ‫ب راساس تعریف متفاوتی از امنیت انجام م ی گیرد‪.‬‬ ‫به طور کلی‪ ،‬کش��ورها ب��رای تحقق امنی��ت ملی و‬ ‫استق رار ان هدف ه��ای متمایزی را در پی��ش م ی گیرند که‬ ‫م ی توان شالوده ان را که وجه مشابه و مشترک همه کشورها‬ ‫در جهت تحقق امنیت ملی است چنین بیان کرد‪ .‬برقراری‬ ‫امنیت و حفاظت از شهروندان و دولت در مقابل حمله های‬ ‫فیزیکی ناش��ی از منابع خارجی‪ ،‬تامین رون��ق اقتصادی و‬ ‫رفاه و حفاظت از ارزش های بنیادین مل��ی و در اخر حفظ و‬ ‫بهبود سبک متداول زندگی که بر پایه ان حد امنی ت ملی و‬ ‫پایه های سیاست خارجی دولت ها را م ی توان ارزیابی کرد و‬ ‫امروزه اقناع‪ ،‬کنترل و هدایت افکار عمومی از مهمترین هنر‬ ‫سیاست سازان و سیاستمداران جوامع قلمداد م ی شود‪.‬‬ ‫کش��ورهای صنعتی غرب در نگ��رش منطقه ای خود‬ ‫بر این موضوع تاکید دارند که ش��ناسایی دولت فلسطینی‬ ‫زمینه شکل گیری امنیت پایدار را به وجود م ی اورد‪ .‬بناب راین‬ ‫ب رای رسیدن ب��ه یک امنیت پایدار باید س��ه مفهوم امنیت‬ ‫ملی‪،‬امنیت انس��انی و امنیت جهانی حفظ شود تا امنیت‬ ‫دولت ها را بتوان حفظ کرد‪ .‬در این راستا ب رای ایجاد هماهنگی‬ ‫بین اه��داف و منافع فردی و جمع��ی الزم است یک توازن‬ ‫به وجود اید که افرادی که به طور معمول در پی نیل به منافع‬ ‫ش��خصی خود هس��تند در نهایت به منافع ملی بلند مدت‬ ‫دست یابند و در کل م ی ت��وان گفت اگر دولتی در پی منافع‬ ‫ملی نباشد از هم فرو م ی پاشد‪ ،‬البته هیچ حکومتی نیست‬ ‫که منافع ملی را هدف خویش ق��رار ندهد مگر اینکه منافع‬ ‫ملی کشور را به درستی شناسایی نکرده باشد‪.‬‬ ‫کش��ورهای صنعتی غ��رب تحت تاثی��ر جنگ های‬ ‫منطقه ای اسرائیل قرار داشته و ب ر این اعتقادند که تداوم چنین‬ ‫جنگ هایی م ی تواند مخاط رات امنیتی بیشتری را ب رای جهان‬ ‫غرب ایجاد کند‪ .‬ش��ناسایی دولت فلسطینی به منزله اقدام‬ ‫غیرمستقیم در جهت کاهش تضادهای امنیتی خاورمیانه‬ ‫است‪ .‬در راستای موارد فوق ب رای رسیدن به یک امنیت پایدار‬ ‫باید شالوده قدرت ملی یک کش��ور را که متشکل از اجزای‬ ‫خاص خود که عبارتند از ظرفیت و قابلیت یک کشور ب رای‬ ‫تعقیب اهداف راهبردی از طریق سیاست های هدفمند بر پایه‬ ‫جغ رافیای ژئوپلتیک‪ ،‬منابع انسانی و فرهنگی و نیز شکل و‬ ‫ساختار حکومت استوار که باید ظرفیت خارجی را که شامل‬ ‫ظرفیت کشور در تاثیرگذاری بر محیط بی ن المللی از طریق‬ ‫پتانسی ل های اقتصای و سیاسی است‪ ،‬از نظر دور نکرد‪.‬‬ ‫دالیل شناسایی دولت فلسطینی‬ ‫کش��ورهای صنعتی غرب موضوع مرب��وط به امنیت‬ ‫اجتماعی را در دستورکار قرار داده اند‪ .‬چنین رویکردی اولین‬ ‫بار در قالب مکتب کپنهاگ ارائه شد‪ ،‬بناب راین طبیعی است‬ ‫که اثار چنین نگرشی در ذهنیت تصمیم گی ران و زمامداران‬ ‫راهبردی سوئد ب رای ش��ناسایی دولت فلس��طینی در قالب‬ ‫«مجموعه امنی��ت منطقه ای» این گ��زارش در دهه ‪ 60‬در‬ ‫اثار افرادی چون «ویلیام تامس» و «گراید» مشاهده شد‪ .‬در‬ ‫تعریف این واژه چنین عن��وان کرده اند که مجموعه امنیتی‬ ‫متشکل از دولت هایی است که حفظ امنیت هر یک در گرو‬ ‫حفظ امنیت دیگ��ری و تهدید امنیت یک عض��و به منزله‬ ‫تهدید امنیت سایر اعضا تلقی م ی شود‪ .‬در این نگرش‪ ،‬دولت‬ ‫فلس��طینی و اسرائیل م ی توانند زمینه های ش��کل گیری‬ ‫مجموعه امنیتی را به وجود اورند‪.‬‬ ‫مجموعه امنیت��ی در «نگرش بوزان» ب��ه مفهوم ان‬ ‫است که م ی توان ش��رایط الزم ب رای کم اثرسازی تهدیدات‬ ‫از طریق گس��ترش همکاری های منطقه ای را فراهم اورد‪.‬‬ ‫در «مجموعه امنیت منطقه ای» باری ب��وزان این موضوع‬ ‫مطرح م ی ش��ود که اگر تعدادی از کش��ورهایی که در یک‬ ‫حوزه جغ رافیایی مشخص و مرتبط پی رامون هم قرار دارند‪،‬‬ ‫با یکدیگر همکاری نمایند و درک نس��بتا یکسانی از مقوله‬ ‫نتیج ه گیری‬ ‫اگرچه قابلیت ابزاری و راهب��ردی اسرائیل در منطقه ‬ ‫ب ی توجه�ی گروه ه�ای راس�تگرای‬ ‫سیاس�ت خارج�ی و امنیت�ی اس�رائیل‬ ‫همانند نتانیاهو ب�ه ضرورت های امنیت‬ ‫اجتماع�ی و مجموعه ه�ای امنی�ت‬ ‫منطق�ه ای در دوران بع�د از جنگ س�رد‬ ‫مش�کالتی را در خاورمیان�ه ایجاد کرده ‬ ‫است‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫امنیتی داشته باشند‪ ،‬در ان شرایط حفظ امنیت یکی به منزله‬ ‫حفظ امنیت سایرین بوده و تهدید امنیت یک عضو به مثابه‬ ‫تهدید امنیت سایر اعضا تلقی م ی شود‪ .‬در چنین نگرشی‪،‬‬ ‫امنیت اسرائیل صرفا از طریق هویت یابی و معنایابی دولت‬ ‫فلس��طینی حاصل خواهد ش��د‪ ،‬در غیر این صورت زمینه‬ ‫ب رای ش��کل گیری تضادهای منطقه ای فراگیر و گسترش‬ ‫رادیکالیسم در اینده اجتناب ناپذیر خواهد بود‪.‬‬ ‫در نگرش برخی از تحلیلگران امریکایی و دولت های‬ ‫اروپایی اگر مجموعه امنیتی ایجاد شود‪ ،‬اسرائیل به امنیت‬ ‫بیش��تری نایل م ی گردد‪ .‬زی را در چنین ش��رایطی‪ ،‬ملزومات‬ ‫مجموعه امنیت منطقه ای در سطوح پایین تا سطوح باالیی‪،‬‬ ‫بس��ته به قدرت اعضای مجموعه تنها در سطح منطقه ای‬ ‫یا در سط��ح فرات��ر از ان تاثیرگذار خواهد ب��ود‪ .‬تاثیرگذاری‬ ‫عوامل شکل گیری امنیت منطقه ای و ساختاری ان بسته به‬ ‫عوامل فرهنگی‪ ،‬قومی و مذهبی این واحد در شکل گیری‬ ‫همکاری ها و همگرایی میان برخی از دول از عوامل اثر بخش‬ ‫است‪.‬اگر عامل اصلی اقتصادی را مد نظ��ر قرار دهیم‪ ،‬این‬ ‫عامل یکی از ابعاد مهم سطح تحلیل امنیت منطقه ای است‪.‬‬ ‫در پایان نباید تصور کرد که عوامل فوق الذکر دارای ساختاری‬ ‫ثابت و ایستا م ی باش��ند بلکه عبارتند از الگوهای دوستی و‬ ‫دشمنی و توزیع قدرت بین دول اصلی که با تغییر هر کدام‬ ‫از انها تعریف مجموعه های امنیتی ضروری به نظر م ی رسد‪.‬‬ ‫اگرچه کش��ورهای اروپای��ی تالش دارند ت��ا موضوع‬ ‫بحران فلس��طین و اسرائیل را در قال��ب مجموعه امنیت‬ ‫منطقه ای تنظیم و ط راحی نمایند‪ ،‬اما نتانیاهو در صدد است‬ ‫تا «مفهوم بازدارندگی» را به رواب��ط اجتماعی و تضادهای‬ ‫منطقه ای فلس��طینی و اسرائیل تس��ری بخشد‪ .‬در تئوری‬ ‫بازدارندگی باید به اهمیت ارتباطات نیز توجه و تاکید کرد و‬ ‫تاکتی ک های موثر و نوع سیاست خاص در ب رابر دیگر دول‬ ‫بس��یار حایز اهمیت است‪ .‬نظریه پ��ردازان راهبردی امریکا‬ ‫و اروپا بر این اعتقاد هس��تند که ناپختگ��ی سیاسی و عدم‬ ‫درایت سیاسی م ی تواند هر کش��ور قدرتمندی را در جهان‬ ‫به لبه پرتگاه بب��رد‪ ،‬هر چن��د از ق��درت بازدارندگی خاص‬ ‫برخوردار باشد‪.‬‬ ‫در نگ��رش برخی از مقام��ات امریکا و اروپ��ا‪ ،‬رهب ران‬ ‫سیاسی همانند نتانیاهو به عنوان اف��راد ماجراجویی تلقی‬ ‫م ی شوند که بدون توجه به ارتباط درست و همگرایی ب رای‬ ‫اثبات حقانیت خود ب��ه دیگران نیاز به ی��ک قدرت قهریه‬ ‫و برتری مطل��ق منطقه ای به عنوان اب��زار بازدارندگی ب رای‬ ‫امنی ت سازی دارند‪ .‬ب راساس چنین نگرشی‪ ،‬نتانیاهو همانند‬ ‫فردی است که در یک اجتماع دارای قدرت است اما نم ی تواند‬ ‫با دیگران تعامل کند‪.‬‬ ‫در نگرش کارگ��زاران سیاست خارجی انگلس��تان و‬ ‫سوئد که از رهیافت های مجموعه امنیتی مورد نظر مکتب‬ ‫کپنه��اگ و مکتب انگلیس��ی بهره م ی گیرن��د‪ ،‬مهمترین‬ ‫عامل شکل گیری همگرایی وجود توافق عمومی و اجماع‬ ‫واحدهاس��ت‪ .‬همگرای��ی محصول دینامیس��م منطقه ای‬ ‫و پویای��ی و رابطه کش��ورها با یکدیگر است ک��ه م ی توان‬ ‫نظریه های اقتص��ادی را در وهله اول مد نظر ق��رار داد و بر‬ ‫پایه ان همگرایی را در ابعادی تجرب��ی و علم ی در سطوح‬ ‫مختلف درک کرد‪.‬‬ ‫ب ی توجه��ی گروه های راستگ��رای سیاست خارجی و‬ ‫امنیتی اسرائی��ل همانند نتانیاهو ب��ه ضرورت های امنیت‬ ‫اجتماعی و مجموعه های امنیت منطقه ای در دوران بعد از‬ ‫جنگ سرد مشکالتی را در خاورمیانه ایجاد کرد ه است‪ .‬عدم‬ ‫توجه چنین افرادی به مفاد «کنف رانس مادرید» و «توافقنامه‬ ‫اسل��و ‪ 1‬و اسلو ‪ ،»2‬منطق��ه خاورمیانه را دچ��ار ب ی ثباتی و‬ ‫بحران امنیتی فزاینده کرده که نشانه های ان را م ی توان در‬ ‫جنگ ‪ 33‬روزه ‪ ،2006‬جن��گ ‪ 22‬روزه ‪ 2008‬و جنگ ‪ 51‬روزه‬ ‫‪ 2014‬مشاهده کرد‪.‬‬ ‫هریک از این جنگ ها با نشانه هایی از تصاعد بحران‬ ‫روبه رو بوده است‪ .‬در جنگ ج��والی و اگوست ‪ 2014‬می زان‬ ‫اسی ب های نظامی اسرائی��ل افزایش بیش��تری پیدا کرده‬ ‫و این امر نش��ان م ی دهد که تداوم بحران منجر به تس��ری‬ ‫جنگ های فلس��طین و اسرائیل به نبردهای منطقه ای در‬ ‫خاورمیانه خواهد شد‪ .‬بناب راین ب رای گذار از چنین محیطی‪،‬‬ ‫کشورهای مهم منطقه خاورمیانه باتوجه به تکثرگرایی و نوع‬ ‫حکومت و سیاسی بودن ان و در جه��ت رسیدن به امنیت‬ ‫پایدار منطقه ای م ی بایست تضادهای ادراکی را کاهش داده‬ ‫و شاخ ص های تئوری امنیت همیارانه و مجموعه امنیتی را‬ ‫مورد توجه قرار دهند‪.‬‬ ‫نش��انه های چنین ادراکی را م ی توان در انتقاد فرانسه‬ ‫از مواضع اسرائیل در زمان جنگ غ��زه و همچنین رویکرد‬ ‫انتقادی باراک اوباما در ارتباط با سخنان نتانیاهو در سازمان‬ ‫ملل دانست‪ .‬انان بر این اعتقادند که امنی ت سازی منطقه ای‬ ‫در فضای گسترش رادیکالیسم در خاورمیانه مخاط رات زیادی‬ ‫را ب رای کش��ورهای منطقه ای‪ ،‬اروپا و ایاالت متحده به وجود‬ ‫م ی اورد‪ .‬بناب راین ش��ناسایی دولت فلسطینی را م ی توان به‬ ‫عنوان نمادی ب رای انعطاف پذیری ساختاری و ارتقای سطح‬ ‫ان در تحقق یک مش��ارکت فراگیر در جهت تحقق امنیت‬ ‫منطقه ای جهت جلوگیری از افزایش ظرفیت تالف ی جویی‬ ‫کشورهای درگیر بحران دانست‪.‬‬ ‫در نگرش مقامات امنیتی امریکا‪ ،‬انگلستان‪ ،‬فرانسه و‬ ‫سوئد انتقاد از نتانیاهو به مفهوم تالش سازمان یافته ب رای‬ ‫کاهش امکان پذیری درگی��ری و رویارویی منطقه ای است‪.‬‬ ‫منطقه خاورمیانه دارای شاخ ص های امنیتی خاصی است‬ ‫که این منطقه را از سایر مناطق متمایز م ی سازد‪ .‬خاورمیانه‬ ‫از نظر فرهنگ��ی ‪ -‬تاریخی خاست��گاه و زادگاه ادیان بزرگ‬ ‫توحیدی و الهی است‪.‬‬ ‫بر اس��اس چنی��ن نگرش��ی‪ ،‬انس��ان اولین ب��ار در‬ ‫بی ن النهرین ظاهر ش��د و نخس��تین مظاهر تمدن در این‬ ‫سرزمین بود که امروزه ب��ه عنوان گهواره تم��دن از ان یاد‬ ‫م ی شود‪ .‬از نظر مذهبی شهر بی ت المقدس ب رای همه ادیان‬ ‫مهم‪ ،‬بسیار مقدس و ارزشمند است‪ .‬مساله انرژی و نفت و‬ ‫منازعه اع راب و اسرائیل از جمله مواردی هستند که به امنیت‬ ‫در خاورمیانه در عرصه بی ن الملل ابعاد تازه ای داده اند‪ .‬سپس‬ ‫باید به گفتمان ایدئولوژیک اسالم سیاس��ی به ویژه اسالم‬ ‫رادیکال نوسلفی و گس��ترش افراط ی گری و تروریس��م در‬ ‫کل خاورمیانه که به دلیل خاستگاه جغ رافیایی این منطقه‬ ‫به شدت جهانی شده است اشاره کرد‪.‬‬ ‫به دلیل تضاد دو جریان بزرگ اسالم سیاسی رادیکال‬ ‫نوسلفی و ایدئولوژی شیعی در این منطقه و جای گرفتن دو‬ ‫کش��ور مهم که ادعای رهبری جهان اسالم را دارند‪ ،‬جنگ‬ ‫داخل��ی در سوریه و ظه��ور افراط ی گری سنی و تروریس��م‬ ‫سازمان یافته با تفکر وهابی در جهت اعمال نفوذ در محیط‬ ‫منطقه ای کنت��رل فرایندهای بح��ران خاورمیانه م ی تواند‬ ‫زمینه های الزم ب رای امنی ت سازی منطقه ای را ایجاد نماید‪.‬‬ ‫تمام این عوامل باعث به وجود امدن مساله ای به نام معمای‬ ‫امنیتی م ی ش��ود چرا که افزایش قدرت یک دولت افزایش‬ ‫ ترس دیگر دولت ها را باعث م ی شود‪.‬‬ ‫به گونه تدریجی افزایش یافته است ‪ ،‬اما چالش های اجتماعی‬ ‫ناش��ی از هویت یابی منطقه ای م ی تواند اث��ار و پیامدهای‬ ‫غیرقاب��ل پی ش بینی ب��رای امنیت اسرائیل و کش��ورهای‬ ‫حام ی ان به وجود اورد‪ .‬به همین دلیل است که زمینه ب رای‬ ‫تغییر در تفکر راهبردی و الگوهای کنش امنیتی بازیگران‬ ‫ایجاد شده است‪ .‬افزایش توان تدافعی یا تهاجم ی ب ر اساس‬ ‫نیات ناپیدای هر یک از دولت های رقیب ش��کل م ی گیرد‪.‬‬ ‫شاخص دیگری که در امنیت منطقه خاورمیانه نقش اساسی‬ ‫داشته و شالوده علم سیاست تحت تاثیر ان قرار دارد عوامل‬ ‫جغ رافیایی است‪ .‬تغیی رات ژئوپلتیکی زمینه های دگرگونی‬ ‫در معادله قدرت بازیگران منطق��ه ای و قدرت های بزرگ را‬ ‫اجتناب ناپذیر ساخته است‪ .‬تحوالت منطقه ای همانند جنگ ‬ ‫غزه را باید در زمره عوامل و نش��انه هایی دانست که بحران‬ ‫منطقه ای را در اینده گسترش م ی دهد‪.‬‬ ‫از انجایی که مولفه های هویتی یکی از نیروهای اصلی‬ ‫تاثیرگذار در تحوالت سیاسی خاورمیانه محسوب م ی شود‪،‬‬ ‫بناب راین م ی توان بر این موضوع تاکید داشت که کشورهای‬ ‫غربی تمایل بیش��تری ب��ه تجدیدنظ ر طلب��ی در روندهای‬ ‫سیاست خارجی نش��ان داده اند‪ .‬هرگونه تحول سیاسی در‬ ‫خاورمیانه م ی تواند زمینه های گسترش بحران را امکان پذیر‬ ‫سازد‪ .‬به همین دلیل است که کشورهایی همانند انگلستان‪،‬‬ ‫فرانس��ه و سوئد از سازوکارهای تعادلی ب رای امنی ت سازی‬ ‫منطقه ای بهره م ی گی رند‪.‬‬ ‫رویکردهای انتقادی برخی از مقامات سیاست خارجی‬ ‫و تحلیلگران روابط خارجی امری��کا از الگوی کنش امنیتی‬ ‫اسرائیل بیانگر ان است که نشانه هایی از گسترش تهدید در‬ ‫تفکر راهبردی کشورهای صنعتی غرب به وجود امده است‪.‬‬ ‫ب راساس چنین نگرشی‪ ،‬کشورهای جهان غرب تالش دارند تا‬ ‫از سازوکارهای متفاوتی ب رای امنی ت سازی منطقه ای استفاده‬ ‫نماین��د‪ .‬به طور کلی هرگون��ه امنیت منطق��ه ای م ی تواند‬ ‫ب ر اساس رهیافت های تعارض��ی‪ ،‬رقابتی یا همکاری جویانه‬ ‫حاصل شود‪.‬‬ ‫اگرچ��ه جه��ان غرب ب��ر ض��رورت تفک��ر راهبردی‬ ‫ن ترجیح م ی دهند از‬ ‫حمای��ت از اسرائیل تاکید دارد‪ ،‬اما ان��ا ‬ ‫سازوکارهای امنیت همیارانه در قالب مجموعه امنیتی به‬ ‫جای سازوکارهای امنیت رئالیستی معطوف به بازدارندگی‬ ‫استف��اده نمایند‪ .‬در ای��ن فرایند‪ ،‬نگرش بنیادی��ن امریکا و‬ ‫کشورهای جهان غرب نسبت به موجودیت و امنیت اسرائیل‬ ‫هیچ گونه تغییری پی��دا نکرده اس��ت‪ .‬در حالیک��ه انان از‬ ‫سازوکارهای کنش همکاری جویانه در راستای نزدیک سازی‬ ‫هنجارهای امنیتی بهره م ی گی رند‪.‬‬ ‫چنین رویکردی موقعیت اسرائی��ل در محیط امنیت‬ ‫منطقه ای خاورمیانه را ارتقا داده و به این ترتیب زمینه های‬ ‫الزم ب رای رویارویی زودهنگام در جنگ های منطقه ای و در‬ ‫فضای رویارویی با نیروهای مقاوم��ت را کاهش خواهد داد‪.‬‬ ‫واقعیت ان است که امنی ت س��ازی در قالب مجموعه های‬ ‫امنیت منطقه ای را باید به عنوان بخش��ی از راهبرد کالن‬ ‫کش��ورهای جهان غرب دانس��ت که زمینه ارتقای امنیت‬ ‫طوالن ی م��دت اسرائیل در ش��رایط گس��ترش بحران های‬ ‫هویتی را اجتناب ناپذیر م ی سازد‪.‬‬ ‫مذاکرات وزیر دفاع امریکا و اسرائیل در ‪ 21‬اکتبر ‪2014‬‬ ‫معطوف به موضوع اینده فعالیت هسته ای ای ران است‪ .‬در این‬ ‫مذاکرات وزیر دفاع ایاالت متحده مخالفت خود را با ه ر گونه‬ ‫اقدام نظامی اسرائیل علیه تاسیسات هسته ای ای ران بیان‬ ‫داش��ته است‪ .‬اگرچه چنین نگرش��ی در دوران گذشته نیز‬ ‫بیان گردیده‪ ،‬اما م ی توان به این جمع بندی رسید که به رغم‬ ‫بهره گیری امریکا از اتاق های فکر و الب ی های اسرائی ل محور‪،‬‬ ‫سیاست دولت امریکا معطوف به تداوم کنش دیپلماتیک‬ ‫ب رای کاهش قابلیت هسته ای ای ران است‪ .‬چنین رویکردی‬ ‫به مفهوم ان است که تداوم فعالیت محدود هسته ای ای ران‬ ‫مورد شناسایی و پذیرش قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫‪53‬‬ ‫بین الملل‬ ‫ب رانند‪ .‬بخش ثروتمند جوامع یهودی قبل از جنگ جهانی‬ ‫دوم و در جریان ان به ایاالت متحده امریکا مهاجرت کردند و‬ ‫بخش فقیر‪ ،‬توده مردم و افراد عادی راهی سرزمین فلسطین‬ ‫شدند‪ .‬ب رای دهه ها این مس��اله مظلوم واقع شدن یهودیان‪،‬‬ ‫در ذهن اروپاییان برجس��ته بود و بع��د از تاسیس اسرائیل‬ ‫همواره این نکته در اروپا مورد تاکید قرار م ی‪‎‬گرفت که باید از‬ ‫یهودی‪‎‬ها دلجویی کرد و اتفاقاتی که ب رایشان پیش امده را به‬ ‫نوعی جب ران کرد‪ .‬به همین دلیل به شکل اشکاری به لحاظ‬ ‫سیاسی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬اجتماعی و فرهنگی مورد حمایت قرار‬ ‫گرفتند‪ .‬حتی ایجاد زرادخانه های هسته ای اسرائیل توسط‬ ‫اروپا انجام گرفت نه توسط امریکا‪.‬‬ ‫گ‬ ‫ف ‬ ‫تو‬ ‫گ‬ ‫و‬ ‫اما به یکباره شاهد نوعی چرخش دوباره در میان‬ ‫اروپاییان و افکار عمومی اروپا هستیم‪ .‬تاجایی که‬ ‫حتی بعضا م ی بینیم که مقامات اروپایی اقدامات‬ ‫اس�رائیل علی�ه غ�زه و فلس�طینیان را محکوم‬ ‫م ی کنند ی�ا همان بحث به رس�میت ش�ناختن‬ ‫کشور فلس�طین توسط س�وئد و انگلیس‪ .‬این‬ ‫تغییر رویکرد از کجا ناشی م ی شود؟‬ ‫نفوذ البی های اسرائیل درامریکا‬ ‫کاهش پیدا کرده است‬ ‫گفت وگوی مثلث با امیرعلی ابوالفتح‬ ‫بین الملل‬ ‫‪54‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫برای بررسی اینکه جایگاه اسرائیل و اسرائیل ی‪‎‬ها‬ ‫نزد افکار عمومی اروپاییان و سیاستمداران این‬ ‫قاره چگونه اس�ت‪ ،‬بهتر است نگاهی به گذشته‬ ‫مناسبات طرفین داشته باشیم‪ .‬پس ابتدا کمی‬ ‫ در رابطه با پیشینه مناسبات دو طرف بگویید؟‬ ‫در ابتدای بحث ای��ن نکته را باید در نظر داش��ت‬ ‫که یهودیان هیچ وقت در ق��اره اروپا‪ ،‬یک قوم مورد پذیرش‬ ‫واقع ش��ده و محبوب نبودند‪ .‬ریش��ه اختالفات میان جهان‬ ‫مس��یحیت و یهودی��ان ب��ه سال‪‎‬ه��ای ظه��ور پیامبری‬ ‫حضرت عیس ی مسیح باز م ی‪‎‬گردد؛ در حقیقت بحث کشته‬ ‫شدن حضرت عیسی توسط یهودیان از ‪ 2000‬سال پیش بر‬ ‫پیش��انی یهودیان حک شده است و مس��یحیان‪ ،‬یهودیان‬ ‫را مسبب به صلیب کشانده ش��دن این حضرت یا زجرهای‬ ‫ایش��ان م ی‪‎‬دانند‪ .‬بناب راین طی ‪ 20‬قرن‪ ،‬یهودیان مورد لعن‬ ‫و نفرین مس��یحیان بوده‪‎‬اند‪ .‬نکته دیگر ای��ن است که در‬ ‫دین یهود برخالف مسیحیت رباخواری و قرض پول‪ ،‬امری‬ ‫ناپسند نبوده است‪ ،‬بناب راین طی قرون‪ ،‬اغلب جامعه صرافان‪،‬‬ ‫بانکداران و نزول خ��واران در قاره اروپا را یهودیان تش��کیل‬ ‫م ی‪‎‬دادند و عموم پادشاهان‪ ،‬شاهزادگان‪ ،‬امیرنشینان و تجار‬ ‫بزرگ همواره به یهودی‪‎‬ها مقروض بودند و به انها سودهای‬ ‫کالنی م ی‪‎‬دادند‪ .‬به همین خاطر این قوم همواره مورد خشم‬ ‫و غضب حکام اروپایی واقع م ی شدند و در بعضی مواقع نیز‬ ‫اموال مس��یحیان توسط یهودی ها مصادره م ی ش��د‪ .‬این‬ ‫داستان در دو قرن گذش��ته وجود داش��ته و حتی در یکی از‬ ‫نمایشنامه های ویلیام شکس��پیر به نام تاجر ونیزی‪ ،‬تضاد‬ ‫منافع اقتصادی مس��یحیان و یهودیان به تصویر کش��یده‬ ‫شده است‪ .‬اوج ضدیت با یهود در اروپا به جنگ جهانی دوم و‬ ‫نس ل کشی یهودیان باز م ی گردد‪ .‬ادلف هیتلر مبدع و مبتکر‬ ‫نس ل کشی یهودیان نبود‪ ،‬بلکه بر موج احساسات ضدیهود‬ ‫سوار م ی ش��ود و یهودیان را به عنوان مسبب نابودی المان‬ ‫معرفی م ی کند‪ .‬ب��ه دنبال این مس��اله‪ ،‬داستان هلوکاست‬ ‫به وجود م ی اید‪ .‬حال اینکه در ای��ن ماجرا چه تعداد یهودی‬ ‫کش��ته ش��ده اند‪600 ،‬هزار یا ش��ش میلیون نفر مشخص‬ ‫نیست‪ ،‬اما حقایق تاریخی نش��ان م ی‪‎‬دهد که این قوم جزو‬ ‫قربانیان اصلی جنگ بودند و به شکل سازمان دهی شده ای‬ ‫کشته شدند‪ .‬با توجه به این رویکرد زمانی که جنگ جهانی‬ ‫دوم پایان م ی‪‎‬یابد و تمام گناهان جنگ به نام المان نازی و‬ ‫نازیسم نوشته م ی شود‪ ،‬برخالف ‪ 20‬قرن گذشته که ضدیت‬ ‫با یهود بخش��ی از فرهنگ مس��یحیان اروپایی بود نوعی‬ ‫سمپاتی‪ ،‬اب راز همدردی و شرمندگی نسبت به ظلم و ستم ی ‬ ‫که علیه یهودیان وارد امده بود در اروپا ش��کل گرفت و قوم‬ ‫یهود که ب رای سالیان سال قوم ظالم ی معرفی م ی شدند به‬ ‫قوم مظلوم تبدیل شدند‪.‬‬ ‫در این وضعیت حتی کسانی که خواهان تصفیه اروپا‬ ‫از حضور یهودیان بودند از بحث تش��کیل یک کشور ب رای‬ ‫یهودیان خارج از اروپا استقبال کردند و حتی نژادپرستانی که‬ ‫ضدیهود بودند از تاسیس کشور اسرائیل حمایت کردند با این‬ ‫امید که کاری که هیتلر نتوانست انجام دهد را تکمیل کنند‪.‬‬ ‫یعنی اگر نتوانستند یهودیان را در اروپا ریشه کن کنند الاقل با‬ ‫تشکیل یک کشور خارج از اروپا انها را به بیرون از مرزهایشان‬ ‫در واقع این وضعیت تا اواخر دهه ‪ 1990‬و زمانی که‬ ‫فلسطینیان همچنان به راه حل های مسلحانه تاکید داشتند‪،‬‬ ‫ادامه داش��ت؛ انچه از جانب اروپاییان به عنوان تروریس��م‬ ‫قلمداد م ی‪‎‬شد‪ .‬اما از زمانی که فلسطینیان سالح را بر زمین‬ ‫گذاشتند‪ ،‬کنف رانس مادرید ش��کل گرفت و فلسطینیان به‬ ‫دنیا نش��ان دادند که انها طرف ظالم‪ ،‬جنایتکار و تروریست‬ ‫نیس��تند بناب راین نگاه اروپای ی ها نیز تغییر کرد‪ .‬البته اواخر‬ ‫دهه ‪ 90‬هنوز خاطره جنگ جهان��ی دوم در ذهن مردم اروپا‬ ‫بود و جوانان و میانس��االن ان زمان در خاطر داشتند که چه‬ ‫جنایاتی علیه یهودیان صورت گرفته است‪ .‬اروپای دهه دوم‬ ‫قرن ‪ 21‬خیلی به یاد ندارد که در نیمه نخست قرن بیستم‬ ‫چه بر سر یهودی ها امد‪.‬‬ ‫وضعیتی که در خاورمیانه پیش امد بسیاری از مسائل‬ ‫را تغییر داد؛ از یک طرف فلس��طینیان ب��ه سمت سازش‪،‬‬ ‫گفت وگو و مذاکره گام برداش��تند و در طرف مقابل یعنی در‬ ‫اسرائیل گروه‪‎‬های تندرو به قدرت رسیدند‪ .‬اوج این گروه‪‎‬های‬ ‫تندرو نیز دولت فعلی بنیامین نتانیاهو است‪ .‬بناب راین دیگر‬ ‫اسرائیل ی‪‎‬ها نقش ظالم ماجرا را داش��تند؛ کشتارهایی که در‬ ‫غزه صورت گرفت‪ ،‬محاصره اقتص��ادی یک و نیم میلیون‬ ‫انسان‪ ،‬حمله به مدارس و تاسیسات سازمان ملل و همچنین‬ ‫این مساله که جوانان اروپایی‪ ،‬دیگر دغدغه جوانان دو نسل‬ ‫قبل از خودش��ان را در رابطه با یهودیان ندارند و اگاه شده‪‎‬اند‬ ‫که اسرائیل به ش��کل ب ی سابقه و هولناکی دارد انسان‪‎‬های‬ ‫ب ی دفاع را م ی‪‎‬کشد‪ ،‬باعث ش��د نگاه اروپا به یهودیان تغییر‬ ‫کن��د‪ .‬بناب راین حتی اگ��ر دولت‪‎‬های اروپای��ی مانند المان‪،‬‬ ‫انگلیس و فرانس��ه خودش��ان را متعهد به حفظ موجودیت‬ ‫اسرائیل بدانند ولی افکار عمومی تاب تحمل کش��ته شدن‬ ‫کودکان در غزه‪ ،‬تخریب منازل و حمله به پناهگاه ها را ندارد‪.‬‬ ‫حتی اگر عنوان شود که حماس یک گرو ه تروریستی است‪،‬‬ ‫باز ب رای افکار عمومی اروپا قابل توجیه نیست که یک دولت‬ ‫به شکل ب ی محابا غیرنظامیان را قتل عام کند‪ .‬در این فضا‬ ‫یک موج اگاهی نسبت به واقعیت خاورمیانه شکل گرفته‬ ‫است؛ واقعیتی که یک طرفش فلسطین مظلوم قرار دارد و‬ ‫یک طرفش اسرائیل ظالم‪.‬‬ ‫بناب راین افکار عمومی ناخوداگاه به سمت مظلوم تمایل‬ ‫و کش��ش پیدا م ی‪‎‬کند و اقدامات سازمان‪‎‬ه��ای مردم نهاد‪،‬‬ ‫سازمان‪‎‬ه��ای اجتماعی‪ ،‬افکار عموم��ی و رسانه‪‎‬های کمتر‬ ‫تحت تاثیر رسانه‪‎‬های اصلی اروپا نی��ز در جهت حمایت از‬ ‫اروپاییان مایل م ی شود‪ .‬روندی که از حدود ‪ 15‬سال پیش در‬ ‫امریکا و اروپا شروع شده است‪ ،‬نشان م ی دهد که قدرت تفوق‬ ‫اسرائیل و جریان صهیونیسم جهانی بر افکار عمومی رو به‬ ‫زوال گذاشته است‪ .‬به همین دلیل شرکت های اسرائیل فعال‬ ‫در سرزمی ن های اشغالی سال ‪ 1967‬از سوی اروپائیان تحریم‬ ‫رفتارها و اقدامات افراطی دولت اسرائیل تاچه حد‬ ‫در شکل گیری فضای فعلی تاثیر داشته و عواقب‬ ‫این فضاسازی برای اسرائیل چه خواهد بود؟‬ ‫درواقع رفتارهای افراط��ی دولت اسرائیل و اگاهی‬ ‫افکار عمومی نس��بت به حقایق خاورمیانه‪ ،‬به تدریج اروپا‬ ‫را به این سمت پیش برد که باید نس��بت ب��ه این اتفاقات‬ ‫موضع بگیرند و از حقوق فلس��طینیان حمایت کنند‪ .‬ادامه‬ ‫این وضعیت قطعا م ی‪‎‬تواند یک خط��ر فوری و عمده ب رای‬ ‫موجودیت اسرائیل باش��د‪ .‬اتفاق��ی که ب رای رژی��م اپارتاید‬ ‫افریقای جنوبی افتاد به رغم حمایت های دولتی و پیوندهای‬ ‫عمیق حکومت سفی د پوست افریقای جنوبی با اروپا بود‪ .‬در‬ ‫ان ماجرا فشار افکار عمومی انقدر زیاد شد که اعتراضات و‬ ‫تظاه راتی در اروپا به نفع نلسون ماندال و حقوق ملت سیاه‬ ‫پوست انجام گرف��ت‪ .‬به همین خاطر دولت‪‎‬ه��ای اروپایی‬ ‫مجبور شدند حمایت‪‎‬هایشان را از رژیم اپارتاید قطع کنند و‬ ‫در نهایت نیز رژیم اپارتاید به مصالحه با نلسون ماندال تن داد‬ ‫و یک دولت سیاه پوست در افریقای جنوبی ش��کل گرفت‪.‬‬ ‫اگر رفتارهای اسرائیلیان به همین منوال ادامه داشته باشد‬ ‫و از خشونت عریان علیه غیرنظامیان استفاده کنند ممکن‬ ‫است اروپا تا ‪2-3‬ده��ه دیگر یک موضع قاطع نس��بت به‬ ‫اسرائیل اتخاذ کند تا جایی که این رژیم دیگر نتواند در مقابل‬ ‫افکار عمومی اروپا و امریکا مقاومت کند‪.‬‬ ‫ایا این فراز و فرود در قبال اسرائیل در رابطه این‬ ‫رژیم با ایاالت متحده امریکا نیز دیده م ی‪‎‬شود؟‬ ‫بحث جنایات اس�رائیل در غزه چه بازتابی میان‬ ‫افکار عمومی امریکاییان دارد؟‬ ‫در اوج کش��تار مردم غزه به دست ارتش اسرائیل‪،‬‬ ‫موسسه افکارسنجی گالوپ نتایج تحقیقی را منتشر کرد که‬ ‫نشان م ی‪‎‬‏دهد جوانان امریکایی از جنایات اسرائیل در حق‬ ‫مردم فلسطین خشمگین هستند‪ .‬بر اساس این تحقیقات‬ ‫‪ ۵۱‬درصد از جوانان ‪ ۱۸‬تا ‪ ۲۹‬سال امریکایی‪ ،‬حمالت اسرائیل‬ ‫به غزه را غیرموجه م ی دانن��د‪ .‬در حالی که فقط ‪ ۲۹‬درصد از‬ ‫بزرگساالن ‪ ۵۰‬تا ‪ ۶۴‬ساله این کشور‪ ،‬با حمالت اسرائیل به‬ ‫غزه مخالف هستند‪ .‬همچنین در ب رابر ‪ ۵۳‬درصد از بزرگساالن‬ ‫در امریکا که منطق اسرائیل در این حمله را م ی پذیرند‪ ،‬فقط‬ ‫‪ ۲۵‬درصد از جوانان زیر ‪ ۳۰‬سال این حمالت را موجه م ی دانند‪.‬‬ ‫انتشار نظرسنجی گالوپ در کشوری که الب ی های اسرائیلی‬ ‫در ان نفوذ بی ح��د و حصری دارند‪ ،‬از تغیی��ر نگرش افکار‬ ‫عمومی به موضوع فلس��طین حکایت م ی کند‪ .‬این مساله‬ ‫نشان م ی دهد که افکار عمومی به شدت تحت تاثیر اقدامات‬ ‫جنایتکارانه اسرائیل علیه مردم ب ی دفاع فلسطین است‪.‬‬ ‫با در نظ�ر گرفتن تحوالت جدی�د از جمله بحث‬ ‫مذاک�رات هس�ته‪‎‬ای می�ان ای�ران و امری�کا و‬ ‫نزدیک شدن دیدگاه‪‎‬های دو کشور‪ ،‬شاهد برخی‬ ‫موضع گیری ها از سوی مقامات اسرائیل هستیم‪.‬‬ ‫در این رابطه م ی توان به س�خنان تن�د بنیامین‬ ‫نتانیاهو نخس ت وزیر اسرائیل در مجمع عمومی‬ ‫س�ازمان ملل اش�اره کرد‪ .‬این مقام اسرائیلی در‬ ‫ادعاهایی خصمانه و ب ی اس�اس ای�ران‪ ،‬حماس‪،‬‬ ‫بوکوحرام و داعش را با یکدیگر مرتبط دانسته و‬ ‫از یک دسته خوانده بود‪ .‬این مساله از چه منظر‬ ‫قابل بررسی است؟‬ ‫خش��م مقامات اسرائیلی نس��بت به وقایع روزمره‬ ‫در خاورمیانه از جمل��ه برنامه های هس��ته ای ای ران کامال‬ ‫مش��هود است‪ .‬سخنان افراطی نخس��ت وزیر اسرائیل در‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل نشان م ی دهد که انها دیگر ان‬ ‫نفوذی را که تا پیش از این نزد امریکا و اروپا داشتند‪ ،‬ندارند‪ .‬در‬ ‫واقع اگر قبال با یک سری صحب ت های مخفیانه پشت میز‬ ‫م ی توانس��تند بر سیاست های غرب در قبال ای ران و سوریه‬ ‫تاثیرگذار باشند‪ ،‬اکنون دیگر نم ی توانند‪ .‬بناب راین این باعث‬ ‫م ی‪‎‬ش��ود که الفاظ تندی را به کار گیرند و اعتراض شان را به‬ ‫صورت خشم نشان دهند‪.‬‬ ‫از منظر دیگر‪ ،‬این صحب ت‪‎‬های تند نتانیاهو دو دلیل‬ ‫دارد؛ نخست اینکه اکنون نخس ت وزیر اسرائیل به هیچ وجه‬ ‫از روند مذاکرات هسته‪‎‬ای ای ران خشنود نیست‪ .‬یعنی نه تنها‬ ‫خش��نود نیس��ت‪ ،‬بلکه بس��یار هم عصبانی است‪ .‬این در‬ ‫ش��رایطی است که طی چند ماه اخیر مذاکرات ای ران و ‪5+1‬‬ ‫علنا به مذاکرات ای ران و امریکا تبدیل ش��ده است‪ .‬مقامات‬ ‫اسرائیلی به شدت از این مساله وحشت دارند‪ .‬در حال حاضر‬ ‫چرا امریکایی که همواره مدافع اس�رائیل بود تا‬ ‫حدودی مواضعش را تغییر داده است؟‬ ‫ایاالت متح��ده امریکا هزینه سنگین��ی را به دلیل‬ ‫حمایت های ب ی چون و چرا و قاطع از اسرائیل پرداخت کرده و‬ ‫افکار عمومی امریکا م ی داند که بخشی از دالیل وقوع حادثه‬ ‫‪ 11‬سپتامبر‪ ،‬حوادث بعد از جنگ ع راق و بحث داعش‪ ،‬متاثر‬ ‫از حمایت های این کشور از اسرائیل است‪ ،‬در نتیجه تالش‬ ‫دارند که نسبت به این قضیه نوعی تعادل ایجاد کنند‪ .‬ضمن‬ ‫اینکه م ی بینیم مس��لمانان جوامع غرب��ی از یک وضعیت‬ ‫انفعالی و تماش��اچی صرف خارج ش��ده اند و به این نتیجه‬ ‫رسیده اند که باید در صحنه سیاست حض��ور پیدا کنند‪ .‬به‬ ‫همان اندازه که این تالش ها در عرصه سیاسی و اجتماعی از‬ ‫جانب مسلمانان افزایش م ی یابد قدرت تاثیرگذاری الب ی های‬ ‫اسرائیلی نیز در جوامع غ ربی کاهش م ی یابد‪.‬‬ ‫در عین ح��ال از انجای��ی که به رغ��م حمایت هایی‬ ‫که دولت‪‎‬ه��ای غرب��ی از اسرائیل م ی‪‎‬کنند بعده��ا باید در‬ ‫قبال دولت های خودش��ان نیز پاسخگو باش��ند‪ ،‬تنش ها و‬ ‫اصطکاک هایی میان مقامات غ ربی با اسرائیل بروز م ی کند‪.‬‬ ‫مواضع اخیر سخنگ��وی وزارت خارجه نس��بت به اسرائیل‬ ‫واکنش کم سابقه ای است و نشان م ی دهد که اسرائیل دهه‬ ‫دوم قرن ‪ 21‬کامال نفوذ و اعتبار خود را در مقایسه با اسرائیل‬ ‫دهه ‪ 60‬یا ‪ 70‬از دست داده است و نم ی تواند تاثیرگذاری سابق‬ ‫را داشته باشد‪.‬‬ ‫همچنین پس از س�خنرانی نتانیاهو در سازمان‬ ‫ملل شاهد موضع گیری کاخ سفید نسبت به این‬ ‫مساله بودیم‪ .‬چرا امریکا از متحد و یار قدیم ی اش‬ ‫با این صراحت انتقاد کرد؟‬ ‫این ادعاهای نتانیاهو به حدی غیرمنطقی بود که‬ ‫حتی متحدان ان رژیم نیز ان را ب رنتابیدند‪ .‬واکنش کاخ سفید‬ ‫به این ادعاها نیز در همین قالب م ی گنجد؛ تا امروز در مواقع‬ ‫بسیار اندکی شاهد بوده‪‎‬ایم که مواضع نخس ت وزیر اسرائیل‬ ‫یا دیگر مقامات بلندپایه این رژی��م از طرف کاخ سفید مورد‬ ‫نقد قرار گیرد‪ .‬حال این واکنش کاخ سفید مهر تاییدی است‬ ‫بر غیرمنطقی بودن ادعاهای اخی��ر نتانیاهو‪ .‬در عین حال‬ ‫ایاالت متحده امریکا مایل نیست که به دلیل صحب ت‪‎‬های‬ ‫افراطی اسرائیل‪ ،‬فرصت استف��اده از نقش ای ران در مبارزه با ‬ ‫تروریس��م و مقابله با گروه داعش را از دست بدهد؛ در واقع‬ ‫نم ی‪‎‬خواهند کانال‪‎‬هایی که ایجاد ش��ده اس��ت با این گونه‬ ‫مس��ائل از بین برود‪ .‬همچنین امری��کا نم ی‪‎‬تواند بیش از‬ ‫این در ب رابر تندروی ه��ای متحد خود سک��وت کند؛ حتی‬ ‫ش��واهد زیادی نیز وجود دارد مبنی بر اینکه مواضع امریکا‬ ‫با افراط گرای ی های اسرائیل زاویه پیدا کرده است‪ .‬در نهایت‬ ‫اکنون نگران ی‪‎‬ای که در غرب وجود دارد این است که اسرائیل‬ ‫خود تبدیل به دش��منی ب رای موجودیت خود شود اما ظاه را‬ ‫در اسرائیل هیچ گوش ش��نوایی در رابطه با این اظهارات و‬ ‫نگران ی‪‎‬ها وجود ندارد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫این وضعی��ت در خصوص اف��کار عمومی امریکا‬ ‫تاحدودی متفاوت اس��ت؛ ضدیت با یه��ود در خاک ایاالت‬ ‫متحده امریکا وجود نداش��ت‪ .‬تعداد زیادی از مسیحیان که‬ ‫گفته م ی شود ‪ 70‬میلیون نفر هستند معتقدند که بازگشت‬ ‫عیسی مسیح و تش��کیل حکومت هزار ساله مسیح منوط‬ ‫به نابودی مسجد االقصی به عنوان یک هویت اسالمی در‬ ‫سرزمین فلس��طین است و اسرائیل ی ها هس��تند که باعث‬ ‫م ی شوند مسیح برگردد‪ .‬این نگاه برخالف نگاه اروپاییان است‬ ‫که معتقدند یهودیان باعث شدند که مسیح به صلیب کشیده‬ ‫ش��ود‪ .‬بناب راین سمپاتی و اب راز عالقه به اسرائیل در امریکا‬ ‫بسیار قوی است‪ ،‬هرچند اتفاقاتی که در رابطه با غزه پیش‬ ‫امد‪ ،‬موجب شد موجی از نخبگان و روشنفکران جامعه امریکا‬ ‫دیگر نتوانند حمایت های گذشته ش��ان را از اسرائیل داشته‬ ‫باشند و انتقادات تندی نسبت به این رژیم بکنند‪ .‬در این رابطه‬ ‫م ی‪‎‬توان به کتابی که جان میرشایمر و استفان والت به نام‬ ‫البی اسرائیل در امریکا نوشتند اشاره کرد‪ .‬انها در این کتاب‬ ‫به قدرت البی اسرائیل در امریکا اش��اره م ی کنند و با لحن‬ ‫تندی از این البی انتقاد م ی کنند‪ .‬در این فضا م ی توان این را‬ ‫متصور بود که قدرت تاثیرگذاری اسرائیل بر افکار عمومی‬ ‫غرب به شکل بسیار فزاینده‏ای کاهش یافته است‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫امیرعل�ی ابوالفت�ح‪،‬‬ ‫کارشناس مس�ائل امریکا‬ ‫راجع به دالیل حمایت غرب‬ ‫ازفلسطینمعتقداستکه‬ ‫رفتارهای افراطی اسرائیل‬ ‫و اگاه�ی اف�کار عمومی‬ ‫نس�بت به حقایق خاورمیانه‪ ،‬به تدری�ج اروپا را‬ ‫به این س�مت پیش ب�رد که باید نس�بت به این‬ ‫اتفاقات موضع بگی رند و از حقوق فلس�طینیان‬ ‫حمای�ت کنند‪ .‬ب�ه گفته ای�ن کارش�ناس ادامه‬ ‫این وضعیت قطع�ا م ی‪‎‬تواند یک خط�ر فوری و‬ ‫عمده برای موجودیت اس�رائیل باشد‪ .‬ابوالفتح‬ ‫با تاکید بر کاهش نفوذ الب ی های یهود در امریکا‬ ‫به این موضوع اشاره م ی کند که اگر قبال مقامات‬ ‫اسرائیلی م ی توانس�تند با مذاکرات پشت میز‬ ‫خواسته هایشان را پیش بب رند امروز نخس ت وزیر‬ ‫اس رائیل باید در مجمع عمومی سازمان ملل فریاد‬ ‫ب زند تا صدایش را بشنوند‪.‬‬ ‫نیز روند مذاکرات هس��ته‏ای اگرچه کند اما رو به جلو است و‬ ‫به رغم مشکالت جاری‪ ،‬چشم انداز روشنی دارد‪ .‬بناب راین این‬ ‫انتظار م ی‪‎‬رفت که به موازات افزایش امید به حل مش��کل‬ ‫ای ران با غرب‪ ،‬گروه ‪ 5+1‬و ای ران با امریکا‪ ،‬لحن نتانیاهو در‬ ‫رابطه با ای ران تندتر شود‪.‬‬ ‫از دیگر سو‪ ،‬ب رای رژیم اسرائیل مس��لم بود که شرکت‬ ‫در نشست مجمع عمومی سازمان ملل پس از جنایت‪‎‬های‬ ‫انها در غزه با محکومیت جهان��ی مواجه خواهد بود‪ .‬در این‬ ‫میان بنیامین نتانیاهو متهم ردی��ف اول ان جنایات است‪.‬‬ ‫به همین خاطر نیز او در نیویورک با مواضع پرخاش��گرایانه‬ ‫و محکوم کردن دیگران یک سیاس��ت رو به جلو را در پیش‬ ‫گرفت تا خود را از زیر فشار جهانی خارج کند‪ .‬به بیان دیگر‬ ‫نخس ت وزیر رژیم صهیونیستی در عوض انکه پاسخگوی‬ ‫جنایات خود باشد‪ ،‬حماس را نیز هم ردیف داعش و بوکوحرام‬ ‫قرار داد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫م ی شوند؛ یا اینکه برخی دانشگاه های امریکا همکاری خود‬ ‫با دانش��گاه های اسرائیل را قطع کرده ان��د‪ .‬چند سال پیش‬ ‫تعدادی از صلح جوی��ان غربی سوار بر چند فروند کش��تی‬ ‫کمک رسانی به مردم غزه‪ ،‬راهی سفری شدند که نتیجه ان‪،‬‬ ‫حمله کماندوهای اسرائیلی به کشتی ماوی مرمره بود‪ .‬نقطه‬ ‫اوج این تالش‪‎‬ها انجا مشخص م ی‪‎‬شود که کشورهایی مانند‬ ‫سوئد که خود را در صف مقدم مبارزه با نقض حقوق بش��ر‬ ‫م ی دانند و بر دموکراسی تاکید دارند‪ ،‬نم ی تواند از رفتارهای‬ ‫اسرائیل جانبداری کن��د و بناب راین اع�لام م ی کند که تنها‬ ‫راه حل موجود‪ ،‬تشکیل دو دولت و به رسمیت شناختن کشور‬ ‫فلسطین است‪ .‬این مساله تا جایی بازتاب دارد که در پارلمان‬ ‫انگلیس نیز مطرح م ی‪‎‬ش��ود‪ .‬حتی در اتحادیه اروپا هم این‬ ‫بحث مورد بررسی قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪55‬‬ ‫بین الملل‬ ‫لزوم ایجاد‬ ‫نهادهایایرانی‬ ‫درامریکا‬ ‫فواد ایزدی در گفت وگو‬ ‫بامثلثمطرحکرد‬ ‫‪2‬‬ ‫ب ا توجه ب�ه اینکه ب�اراک اوبام�ا رئی س جمهوری‬ ‫ایاالت متح�ده پس از نط�ق بنیامی�ن نتانیاهو‬ ‫نخس�ت وزیر رژی م صهیونیس�تی از س�خنان او‬ ‫انتقاد کرد‪ ،‬ایا م ی توان گفت موقعیت اس�رائیل‬ ‫در امریکا دچار تزلزل شده و شبیه سابق نیست؟‬ ‫ای��ن ی��ک واقعی��ت اس��ت ک��ه موقعی��ت‬ ‫رژیم صهیونیستی در امریکا نس��بت به گذشته ضعی ف تر‬ ‫شده است اما این بدان مفهوم نیست که انها ضعیف هستند‪.‬‬ ‫ضعف موقعیت این رژیم در امریکا تنها در قیاس با گذشته‬ ‫مطرح است‪ .‬این در حالی است که نم ی توان این موقعیت را‬ ‫ضعیف تلقی کرد‪.‬‬ ‫نکته دیگر اینک��ه بین دولت ب��اراک اوباما و بنیامین‬ ‫نتانیاهو در حوزه های تاکتیکی اختالف وج��ود دارد اما این‬ ‫اختالفات تنه��ا در حوزه تاکتیک است و به اهداف تس��ری‬ ‫نم ی یابد‪ .‬از این رو اگر دعوایی در میان باش��د ب رای رسیدن‬ ‫به اهداف مشترک است و در اصل اهداف اختالفی نیست‪.‬‬ ‫پس از جنگ ع راق و تبعات ان ب��رای ایاالت متحده امریکا‪،‬‬ ‫حاال نقد رژیم صهیونیستی اندکی راحت تر شده؛ به ویژه در‬ ‫میان چهره های دانشگاهی‪ .‬بناب راین م ی توان نتیجه گرفت‬ ‫که خدمت ب ی چون و چرای البی اسرائیل در امریکا به اندازه‬ ‫سابق نیست اما انان همچنان دارای قدرت هستند‪.‬‬ ‫از سوی دیگر این تصور که در ایاالت متحده همه چیز‬ ‫در دست الب��ی اسرائیل است‪ ،‬غلط اس��ت؛ در این باره باید‬ ‫توجه کرد که در کنار نفوذ البی اسرائیل در امریکا‪ ،‬نهادهای‬ ‫منتقد این جریان نیز حضور دارند که نفوذ انها بیش از پیش‬ ‫شده و به این موضوع باید به عنوان یک فرصت نگریست‪ .‬در‬ ‫ای ران نیز این دیدگاه اشتباه که همه چیز در امریکا در دست‬ ‫البی اسرائیل است وجود دارد چه انکه عده ای همواره بر این‬ ‫موضوع تاکید کرده و البی اسرائی��ل و دولت امریکا را یکی‬ ‫تلقی م ی کنند‪ .‬این سبب م ی شود که ای ران فرصت را به دلیل‬ ‫اشراف نداشتن بر مس��ائل سیاسی ایاالت متحده امریکا از‬ ‫دست بدهد‪ .‬در این باره باید گفت که قدرت البی اسرائیل به‬ ‫این معنا نیست که همه قدرتمندان در ایاالت متحده از اعماق‬ ‫وجود طرفدار اسرائیل هس��تند؛ انها م ی دانند که این کشور‬ ‫ابرویی ب رای امریکا در دنیا باقی نگذاشته است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪56‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ایا در ارزیابی روابط دولت افراطی نتانیاهو و دولت‬ ‫اوباما م ی توان گفت این رابطه همانند دولت های‬ ‫پیشین امریکا و اسرائیل حسنه نیست؟‬ ‫ن��ه‪ .‬در زمان بوش پ��در هم بین دول��ت امریکا و‬ ‫اسرائیل تنش هایی وجود داشت که اندک هم نبود‪ .‬به طور‬ ‫کلی نیز در این سال ها دو دولت همواره با تنش هایی روبه رو‬ ‫بودند هرچند که تنش ه��ا تاکتیکی ب��ود و در حوزه اهداف‬ ‫اختالفات مطرح نبوده است‪ ،‬چون سیاستمداران امریکایی‬ ‫اگر بخواهند با اسرائیل یا البی ان در کشورش��ان مخالفت‬ ‫کنند‪ ،‬سودی ب رایشان نخواهد داش��ت چراکه البی دیگری‬ ‫وجود ندارد که بخواهد ان��ان را در حمایت خود گیرد یا افکار‬ ‫‪4‬‬ ‫فواد ایزدی‪ ،‬کارش�ناس مس�ائل امریکا در‬ ‫بررس�ی روابط امریکا و اسرائیل م ی‏گوید شاید‬ ‫بین دولت ب�اراک اوبام�ا و بنیامی�ن نتانیاهو‬ ‫در حوزه ه�ای تاکتیکی اختالف وجود داش�ته‬ ‫باش�د اما این اختالفات تنها در حوزه تاکتیک‬ ‫اس�ت و به اهداف تس�ری نم ی‏یاب�د‪ .‬از این رو‬ ‫اگ�ر دعوای�ی در میان باش�د برای رس�یدن به‬ ‫اهداف مشترک است و در اصل اهداف اختالفی‬ ‫نیس�ت‪ .‬همچنین ایزدی معتقد است که برای‬ ‫حل مشکالت ریشه ای میان تهران ‪ -‬واشنگتن‪،‬‬ ‫ایران نیاز دارد در امریکا نهادهایی داشته باشد‬ ‫که بتواند در مقابل بازیگران دیگر نقش افرینی‬ ‫کند و تاثیرگذار باشد‪ .‬اما به واسطه توجه بسیار‬ ‫کم به این حوزه شاهد انیم که البی اسرائیل در‬ ‫ایاالت متحده امریکا ب�ا هزینه های کم به نتایج‬ ‫دلخواه خود م ی رسد‪.‬‬ ‫عمومی را هدایت کند‪.‬‬ ‫شما گفتید که وجود برخی نهادهای منتقد البی‬ ‫اس�رائیل و افزایش نف�وذ انه�ا در امریکا بیش‬ ‫از پیش ش�ده‪ .‬از ط�رف دیگر ای�ن موضوع یک‬ ‫فرصت اس�ت اما ایران به دلیل عدم اش�راف به‬ ‫فضای سیاس�ی ایاالت متحده نتوانس�ته از این‬ ‫فرصت استفاده کند‪ .‬با همه این تفاسیر ایا ایران‬ ‫م ی تواند از این فرصت برای حل مسائل هسته ای‬ ‫استفاده کند؟‬ ‫مشکالت میان ای ران و امریکا بسیار ریشه دار تر از‬ ‫لو فصل‬ ‫ان است که بتوان ان را با گفت وگوهای هسته ای ح ‬ ‫کرد‪ .‬با گفت وگوهای هس��ته ای مش��کالت ریشه ای حل‬ ‫نم ی ش��ود‪ .‬ای ران ب رای این کار نیاز دارد در امریکا نهادهایی‬ ‫داشته باشد که بتواند در مقابل بازیگران دیگر نقش افرینی‬ ‫کند و تاثیرگذار باشد‪ .‬اما باتوجه بسیار کم به این حوزه شاهد‬ ‫انیم که البی اسرائیل در ایاالت متحده امریکا با هزینه های‬ ‫بسیار کمتری به نتایج دلخواه خود م ی رسد‪.‬‬ ‫به نبود الب ی های رقیب و جایگزین البی اسرائیل‬ ‫در ایاالت متح�ده اش�اره کردید؛ ایا ق�درت زیاد‬ ‫البی اس�رائیل مانعی است بر س�ر شکل گیری‬ ‫الب ی های رقیب؟‬ ‫قطعا البی اسرائیل عالقه مند نیس��ت رقیبی در‬ ‫ایاالت متحده امریکا داش��ته باش��د اما نداشتن البی رقیب‬ ‫نتیجه اهمال یا کم کاری طرف خودی است که قاعده بازی‬ ‫را نم ی داند و این سبب ش��ده فضای بازی ب رای اسرائیل به‬ ‫وجود ای��د‪ .‬حتی این بدان معن��ا نخواهد بود ک��ه اگر البی‬ ‫رقیب هم به وجود بیاید به زودی بتواند جای البی اسرائیل‬ ‫را در ایاالت متح��ده بگیرد و ب��ه اندازه این الب��ی در امریکا‬ ‫دارای نفوذ شود‪ .‬البی جایگزین خواهد توانست ب رای البی‬ ‫اسرائیل مزاحمت هایی را ایجاد کند مثال از اجماع علیه ای ران‬ ‫جلوگیری کرده و در نهایت و تدریجا بتواند به می زانی از نفوذ‬ ‫دست یابد که بتوان گفت البی رقیب ب رای البی اسرائیل در‬ ‫ایاالت متحده امریکا است‪.‬‬ ‫استفان والت و مرشایمر‪ ،‬دو اندیشمند امریکایی‬ ‫در مقاله ای که بعدها به شکل کتاب در امد از البی‬ ‫اس�رائیل در امریکا انتقاد ک�رده و ان را ب ه دنبال‬ ‫کردن منافع خود متهم کردند‪ .‬با وجود این نقدها‬ ‫در جمع دانش�گاهیان ایاالت متحده نس�بت به‬ ‫اس�رائیل م ی توان گفت ک�ه در می�ان نخبگان‬ ‫امریکا نسبت به البی ضد یهود انتقادها در حال‬ ‫افزایش است؟‬ ‫در میان نخبگان امریکای��ی همانطور که گفتید‬ ‫نقد البی اسرائیل بسیار وجود دارد‪ .‬برخی مقاله م ی نویسند‬ ‫و برخی دیگر هم باتوجه به محدودیت های موجود انتقادات‬ ‫خود را بی��ان نم ی کنند‪ .‬با این همه م ی ت��وان گفت حرکت‬ ‫منتقدانه علیه البی اسرائیل در میان نخبگان بسیار جدی‬ ‫است هرچند نیازمند شکل گیری حرکت های جدید است‪.‬‬ ‫ب ا توجه به این انتقادات که به گفته شما در میان‬ ‫نخبگان زیاد اس�ت‪ ،‬وضعیت البی اسرائیل نزد‬ ‫افکار عمومی و مردم امریکا چگونه است؟‬ ‫نظرسنج ی ها نش��ان م ی دهد که قش��ر جوان تر‬ ‫در امریکا نس��بت به اسرائیل سوال های جدی دارند و این‬ ‫را م ی توان تا حدی به دسترسی بیش��تر انها به شبکه های‬ ‫اجتماعی مرتبط دانست‪ .‬این امر نشان م ی دهد که به تدریج‬ ‫م ی توان تاثیر این البی را نزد افکار عمومی کاهش داد‪.‬‬ ‫به اعتقاد من در این حوزه جمهوری اسالمی ای ران باید‬ ‫به صورت جدی وارد میدان ش��ود چون جای دیگری نیست‬ ‫که بخواهد ب رای مقابله با نفوذ البی اسرائیل و اثرات و تبعات‬ ‫منفی ان ب رای ای��ران ورود کند‪ .‬ام��روزه در فضای رسانه ای‬ ‫حالتی داریم که پیشتر وجود نداشت؛ محی ط هایی که خارج‬ ‫از سلطه دولت ه��ا‪ ،‬موقعیت ب رای عم��ل فراهم م ی کنند‪.‬‬ ‫جمهوری اسالمی م ی تواند به این حوزه وارد شود اما تا االن‬ ‫تالش چش��مگیری نکرده است‪ .‬مثال تمام تمرکز ما ب رای‬ ‫تولید محتوا روی شبکه های رسمی بوده که مستقیما به نام‬ ‫ای ران شناخته م ی شوند و بناب راین با محدودیت ها نیزروبه رو‬ ‫م ی گردند؛ ب رای مثال پرس ت ی وی‪ .‬افزایش ش��بکه ها خوب‬ ‫است اما مهمت��ر از ان این است که روش ایجاد ش��بکه ها‬ ‫صحیح باش��د و این تنها به داشتن ش��بکه های تلویزیونی‬ ‫محدود نم ی ش��ود‪ ،‬بلکه ش��بکه افراد مهم است که بتواند‬ ‫تاثیرگذار باش��د‪ .‬بناب راین هرچه نام دولت ای��ران بر فضای‬ ‫رسانه هایی که تولید محتوا م ی کنند ازجمله فضای مجازی و‬ ‫شبکه های اجتماعی کمتر باشد طرف مقابل کمتر حساس‬ ‫م ی شود‪ .‬در این باره باید گفت که دیپلماسی شبکه ای بسیار‬ ‫حائز اهمیت است که جمهوری اسالمی ای��ران باید به این‬ ‫موضوع توجه ویژه داشته باشد‪.‬‬ ‫چرا از میزان وابستگی واشنگتن به تل اویو کاسته شده؟‬ ‫مهدی مطهرنیا‬ ‫‪5‬‬ ‫کارشناس مسائل بین الملل‬ ‫بالغ بر نیم دهه پیش بود که بیان کردم در اینده نزدیک‬ ‫اسرائیل قرن بیس��ت و یکم دیگر ب رای غرب از تعریفی که‬ ‫اسرائیل در قرن بیستم برخوردار بوده است‪ ،‬برخوردار نخواهد‬ ‫بود‪ .‬تمام نش��انگان موجود در سطوح مختلف سیاسی چه‬ ‫در حوزه داخل اسرائیل‪ ،‬چه منطقه و نظام بی ن‪‎‬الملل نشان‬ ‫م ی‪‎‬داد که پیشران‪‎‬های قدرتمندی در حال شکلگیری است‬ ‫که اسرائیل را با چالش‪‎‬های جدی روبه رو خواهد ساخت؛ در‬ ‫عین حال جای��گاه اسرائیل به عنوان یک ش��ریک حیاتی‬ ‫ب رای غ��رب را تغییر داده و حداکثر جایگاه��ی که باید ب رای‬ ‫اسرائیل قائل بود به عنوان یک ش��ریک کلیدی هم سطح‬ ‫دیگر ش��رکای هم پیوند با سیاست‪‎‬‏های غ��رب در منطقه‬ ‫خواهد بود‪ .‬امروز این پی ش بینی عینیت معنادار یافته است؛‬ ‫غرب به این نتیجه رسیده که باید از یک دولت فلسطینی‬ ‫حمای��ت کند‪ ،‬هزینه‪‎‬ه��ای گزاف��ی را که ب��رای حمایت از‬ ‫میلیتاریس��م حاکم بر تل اویو پرداخته اس��ت‪ ،‬کاهش دهد‬ ‫و رژیم حاکم بر تل اویو را به سمت قب��ول یک دموکراسی‬ ‫منطقی و غی ر مذهب��ی هدایت کند‪ .‬دموکراسی ادعا ش��ده‬ ‫در تل اویو یک دموکراس��ی ایدئولوژیک و مذهبی است که‬ ‫ازادی را تنها ب رای یهودیان صهیونیس��م محترم م ی‪‎‬شمارد‬ ‫و در سلس��له مراتب قدرت نوعی نگرش طبقاتی را اعمال‬ ‫م ی‪‎‬کند‪ .‬غرب دیگر نم ی‪‎‬تواند در قرن ‪ 21‬که قرن اطالعات‬ ‫و قدرت رسانه‏ای است و دنیا از دهکده جهانی عبور کرده و‬ ‫به تعبیر من به یک مزرعه کوچک تبدیل ش��ده است یک‬ ‫دموکراسی ایدئولوژیک هزینه اور با ماهیت میلیتاریس��تی‬ ‫را تحمل کند‪ .‬چ��ه از دموکراسی تنه��ا نژادپرستی سیاسی‬ ‫را به نمایش م ی‏گذارد‪ .‬بناب رای��ن امروز حمایت از یک دولت‬ ‫مستقل فلسطینی در دستورکار غرب قرار م ی‏گیرد و تل اویو‬ ‫باید منتظر یک سونام ی شدید در ارتباط با اینده رژیم حاکم‬ ‫بر اسرائیل باش��د‪ .‬همچنین اگر چند سال پیش رویکردی‬ ‫که تالش داش��ت با زیر پرسش بردن هولوکاست اسرائیل‬ ‫را از متن به حاشیه و انزوای سیاسی بکشاند موجب شد در‬ ‫مجمع عمومی سازمان ملل همه به نفع اسرئیل رای دهند‪،‬‬ ‫اما امروز عملکرد اسرائیل در قبال غزه و فلسطینیان موجب‬ ‫شده بسیاری از کسانی که در کشورهای فرا منطقه‪‎‬ای که چه‬ ‫ل‪‎‬های جدی‬ ‫بسا نگاه مثبت به اسرائیل داشتند اکنون با سوا ‏‬ ‫ب رای خود و مخاطبان خود روبه رو باشند‪.‬‬ ‫از دیگر سو این مس��اله را باید مدنظر داشت که البی‬ ‫اسرائی��ل در امریکا یک الب��ی قدرتمند است ام��ا قدرت او‬ ‫در وضعیت کنونی نس��بت به گذش��ته کاهش یافته است‪.‬‬ ‫سال‪‎‬هاست که دیگر البی اسرائیل در نیویورک بیش از انچه‬ ‫تحت سیطره صهیونیس ت‪‎‬های تل اویو نشین باشد به کاهش‬ ‫هزینه‪‎‬های صهیونیسم اقتصادی در حمایت از صهیونیسم‬ ‫سیاسی در تل اویو م ی‪‎‬اندیشد‪ .‬نقطه اصلی این معنا بیشتر‬ ‫در باب ب��اراک اوباما و واگرایی می��ان سیاست‪‎‬های ایپک و‬ ‫تل اویو نش��ینان چهره نش��ان م ی‏دهد‪ .‬از این رو باید گفت‬ ‫سیاست‪‎‬های حاکم بر تحرکات الب ی‪‎‬های صهیونیستی در‬ ‫امریکا تنها روی تل اویو تکیه نم ی کند‪ .‬صهیونیسم بیش از‬ ‫انکه یک هویت سیاسی داشته باشد‪ ،‬هویتی ثروت اندوزانه و‬ ‫اقتصادی را حمل م ی‪‎‬کند که انعکاس سیاسی ان را م ی‪‎‬توان‬ ‫در ارتباط با رژی��م سیاسی حاکم بر اسرائیل مش��اهده کرد‪.‬‬ ‫بناب راین این گفته مارکسیس��ت‪‎‬ها که اقتص��اد زی ربناست و‬ ‫سیاست‪ ،‬فرهنگ‪ ،‬مذهب و‪ ...‬دیگ��ر وجوه حیات اجتماعی‬ ‫روبناست در تفکر صهیونیس��تی از عمق بسیاری برخوردار‬ ‫است‪ .‬صهیونیس ت‏ها ثروت مندترند و رژیم حاکم بر تل اویو‬ ‫به نام اسرائیل یک الیگارشی ایدئولوژیک است که از حمایت‬ ‫سرمایه داری جهانی ب��رای کاهش هزینه‪‎‬ه��ای نظامی در‬ ‫کناره مدیترانه برخوردار بوده است‪ .‬بناب راین با ورود مس��تقیم‬ ‫امریکا به منطقه و پش��تیبانی غرب از ان و ش��کل گرفتن‬ ‫ناتوی ش��رقی در قالب ائتالف جهانی در مب��ارزه با داعش‪،‬‬ ‫امروز کارکرد نظامی رژیم صهیونیس��تی نیز کاهش یافته و‬ ‫اسرائیل نه تنها دیگر یک فرصت نظامی نیست بلکه چالشی‬ ‫نظامی و سیاسی در منطقه ب رای غرب محس��وب م ی‪‎‬شود؛‬ ‫چراکه تحرکات میلیتاریس��تی و انحصارطلبانه اسرائیل ی‪‎‬ها‬ ‫که گاه بدون هماهنگی با سیاست‪‎‬های کش��ورهای غربی‬ ‫در منطقه بروز و ظه��ور م ی‪‎‬کند هزینه‪‎‬ه��ای جهانی غرب‬ ‫را افزایش م ی بخش��د‪ .‬از جمله رویکرده��ای افراط ی گرایانه‬ ‫بنیامین نتانیاهو‪ ،‬نخس��ت وزیر اسرائی��ل در تهدید نظامی‬ ‫ای ران که از زمان اریل ش��ارون ش��روع ش��د و تالش م ی‪‎‬شد‬ ‫که با ایجاد یک چتر نظامی در اط��راف خلی ج فارس نیروگاه‬ ‫بوشهر را مورد تهدید قرار بدهد یا در مجمع عمومی سازمان‬ ‫ملل متحد خط قرمز ب رای ای��ران ترسیم کند‪ ،‬همگی زمینه‬ ‫ساز واگرای��ی از سیاست‪‎‬های غرب در قبال ای��ران بود‪ .‬این‬ ‫سیاست‪‎‬ها نش��ان م ی‪‎‬داد که البی صهیونیسم م ی‪‎‬خواهد‬ ‫غرب را به یک درگی��ری کامال هزینه اور ب��ا ای ران مبتنی بر‬ ‫نگرش‪‎‬های رادیکاالنه خود هدایت کند‪ .‬حتی این تحرکات‬ ‫از سوی گرایش ه��ای جمهوریخواهانه در امریکا هم چندان‬ ‫مورد حمایت ق��رار نگرفت‪ .‬اگرچ��ه جمهوریخواهان تالش‬ ‫داشتند تا با جذب و جلب کمک‪‎‬های البی اسرائیل در امریکا‬ ‫خود را ب رای رقابت‪‎‬های موجود در انتخابات ریاست جمهوری‬ ‫و کنگره اینده اماده کنند اما باید بپذیریم که حتی در صورت‬ ‫موفقیت جمهوریخواه��ان در دراز مدت سیاست‪‎‬های کالن‬ ‫ایاالت متحده امریکا در ارتباط با موضوعات بی ن المللی چندان‬ ‫تغییر نخ واهد کرد‪ .‬اسرائیل دیگر شریک حیاتی امریکا نیست‬ ‫و الب ی‪‎‬های صهیونیستی نیز دیگر بسان گذشته نم ی‪‎‬توانند‬ ‫این بافت موقعیتی را تغییر دهند‪ .‬در رابطه با سیاست اوباما‬ ‫در قبال اسرائیل باید توجه داشت که رئی س جمهور امریکا بر‬ ‫این باور است اگر نم ی توان ساختار قدرت را در امریکا بر هم‬ ‫زد‪ ،‬م ی توان تغیی راتی در اه��م سیاست ها ایجاد کرد‪ .‬هرچند‬ ‫اساسا قرار هم نبوده است انقالبی در ساختار قدرت در امریکا‬ ‫ایجاد ش��ود‪ .‬اما باید اذعان داش��ت که باراک اوباما توانسته‬ ‫است سیاس��ت خارجی امری��کا را از نگرش ه��ای رادیکالی‬ ‫خشونت محور به سیاست های دیپلماتیک محور منتقل کند‪.‬‬ ‫از همین رو باید بگوییم که پس از روی کار امدن اوباماست‬ ‫که دوران طالیی روابط امریکا و اسرائیل پایان م ی یابد و به‬ ‫ی��ک دوران واقع گرایی مصلحت محوران��ه استراتژیک وارد‬ ‫م ی شود‪ .‬امریکا از اسرائیل خواهان هماهنگی با سیاست های‬ ‫خود است و با وجود الب ی های بس��یار قدرتمن��د اسرائیل در‬ ‫امریکا‪ ،‬امروز ش��اهد این واقعیت هستیم که سیاست های‬ ‫واشنگتن با تل اویو کامال همخوان نیست و اصوال الب ی ها‬ ‫هم نم ی توانند خواهان هماهنگی صد درصدی سیاست های‬ ‫واشنگتن با تل اویو باش��د‪ .‬البته این به این معنا نیست که‬ ‫امریکا‪ ،‬اسرائیل را کنار م ی زند ی��ا اسرائیل نفوذی در امریکا‬ ‫ندارد اما باید پذیرفت که در قیاس با گذشته امریکا خواهان‬ ‫هماهنگی تل اویو با واشنگتن است‪ .‬باید عنایت داشت که‬ ‫امروز این صهیونیس ت های نیویورک نشین هستند که تل اویو‬ ‫را مدیریت م ی کنند بناب راین باید بر این نکته تاکید کنم که در‬ ‫اینده بیش از این تقابل و تضاد میان سیاست های واشنگتن‬ ‫و تل اویو مشاهده خواهد شد‪.‬‬ ‫در عین حال انچه در سال گذش��ته مش��اهده ش��ده‬ ‫کاهش نقش الب ی‪‎‬های صهیونیس��تی در سیاست خارجی‬ ‫امریکا بوده است؛ این کاهش با روی کار امدن باراک اوباما‬ ‫و سویه گیری ه��ای نئودموکراتی��ک او در عرصه سیاست‬ ‫خارجی بیش��تر بروز کرده است‪ .‬غرب دریافته است که باید‬ ‫صهیونیس��م سیاسی را کنترل کند و ان را ب رای ایفای یک‬ ‫نقش تعریف ش��ده در قالب پذیرفته ش��ده افکار عمومی در‬ ‫سطح بی ن المللی اماده سازد‪ .‬امروز در اروپا بیشترین واگرایی‬ ‫نسبت به تحرکات تل اویو دیده م ی‪‎‬شود؛ نقدهای بسیار جدی‬ ‫بر عملکردهای تل اویو وجود دارد‪ .‬حتی کمپی ن‪‎‬هایی ب رای‬ ‫اش��کارسازی حرکت‪‎‬های ضدحقوق بشری صهیونیس ت‪‎‬ها‬ ‫از طری��ق مراکز دانش��گاهی در غرب ش��کل گرفته است‪.‬‬ ‫نظرسنج ی‪‎‬هایی که در سال ‪ 2006‬تا ‪ 2007‬موسساتی مانند‬ ‫گالوپ در پروژه قدرت هوش��مندتر امریکای��ی انجام دادند‪،‬‬ ‫نشان م ی‏داد که در کشورهای اروپایی بیشترین می زان انتقاد‬ ‫از سیاست خارجی امریکا در حمایت از رژیم صهیونیس��تی‬ ‫وجود دارد و بناب راین باید بگوییم که البی صهیونیستی امروز‬ ‫از قدرت کمتری برخوردار است و سیاس��ت خارجی امریکا‬ ‫در قبال کشورهایی مانند ای ران نس��بت به گذشته از البی‬ ‫صهیونیستی و رژیم حاکم بر تل اویو دورتر شده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫بین الملل‬ ‫کنترل صهیونیسم سیاسی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪57‬‬ ‫دولت تبعیض‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫سیاست در ع ربستان سعودی ایدئولوژیک اس��ت و این یعنی تبعیض علیه اقلیت‪ .‬ال سعود‬ ‫ایدئولوژی وهابیت را در محور دستورکارهای داخلی و خارجی خود ق رار داده است و به همین دلیل‬ ‫نم ی تواند در چنین منظومه ای به حقوق گروه های اقلیتی همچون شیعیان توجه کندو شاید به‬ ‫همین دلیل است که با ظهور کوچکترین نشانه ای از اعت راض دولت ریاض تصمیم م ی گیرد مشت‬ ‫اهنین خود را ب رای برق راری امنیت به کار گیرد‪ .‬ولی نتیجه چنین خط مش ی ای به شکل گیری دولت‬ ‫ناکارامد و غیر مسئول و حتی تبعی ض امیز منجر م ی شود‪ .‬حکم اعدام ایت اهلل نمر را باید در چنین‬ ‫بستر و چارچوبی تحلیل و تفسیر کرد‪.‬‬ ‫سرکوب اقلیت‬ ‫اعدام شیخ نمر‬ ‫عربستان را در بحران امنیتی فرومی برد‬ ‫کامران کرمی‬ ‫بین الملل‬ ‫‪58‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫‪1‬‬ ‫روزنامه نگار و‬ ‫پژوهشگر خلیج فارس‬ ‫ش��یعیان مهمترین اقلیت در عربس��تان محس��وب‬ ‫م ی شوند که بیشتر این جمعیت در استان شرقیه که از نظر‬ ‫اقتصادى بزرگ ترین منطقه نفتى در ع ربستان است‪ ،‬زندگى‬ ‫م ی کنند‪ .‬شیعیان ع ربستان در مقام مقایسه با دیگر شیعیان‬ ‫خلی ج فارس در معرض تبعی ض های سیستماتیک سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی و فرهنگی‪-‬هویتی ق��رار دارند و به عنوان اقلیتی‬ ‫کوچک‪ ،‬به هیچ وجه نم ی‏توانند خواستار این باش��ند که به‬ ‫نفوذ سیاسی زیادی در این کشور دست یابند‪ .‬در واقع تاسیس‬ ‫دولت سعودی‪ ،‬سرکوب و به حاشیه راندن شیعیان را در پی‬ ‫داشت و در این میان تضعیف نهادهای شیعی رنگ دولتى‬ ‫به خود گرفت و به سیاست رسمى ال سعود تبدیل گردید‪.‬‬ ‫از این رو تبعی ض های مختلف در طول زمان گویای این‬ ‫واقعیت بوده که شیعیان همواره در فشار بوده و نم ی توانند‬ ‫بسان شهروندان ع ربستان از حقوق اولیه خود بهره مند گردند‬ ‫و فراتر از ان به منصب های سیاسی‪ ،‬اقتصادی و اجتماعی‬ ‫دست یابند‪ .‬در چنین فضایی از تبعیض و سرکوب؛ شیعیان‬ ‫در پاسخ به محدودیت های موجود‪ ،‬سعی کردند تا با تاسیس‬ ‫جنب ش های انقالبی و راهکار مسلحانه‪ ،‬هویت شیعی را زنده‬ ‫و مطالبات خود را دنبال نماین��د‪ .‬سیاست سرکوب و پاسخ‬ ‫قاطع حکومت از یکس��و و تغییر شرایط داخلی و منطقه ای‬ ‫موجب شد تا ش��یعیان به سمت راهکارهای مسالمت امیز‬ ‫و گفت وگو با حکوم��ت تغییر سیاس��ت و استراتژی دهند‬ ‫که هر چند تاکنون به ایده ال خ��ود نرسیده اند‪ ،‬اما منجر به‬ ‫بهبود وضعیت معیش��تی انها در استان شرقی و همچنین‬ ‫هش��ت دور گفت وگو با دولت در طول دو دهه اخیر ش��ده‬ ‫است‪ .‬از این رو قدرت نهاد وهابیت در عربستان و همچنین‬ ‫سیاست های تبعی ض امیز دولت سعودی روند فش��ار علیه‬ ‫شیعیان را در ابعاد داخلی و منطقه ای تداوم بخشیده است‪.‬‬ ‫در این چارچوب تصمیم دادگاهی در ع ربستان سعودی‬ ‫ب رای اعدام شیخ نمر باقر النمر‪ ،‬روحانی سرشناس شیعه شهر‬ ‫العوامیه در استان شرقی (االحس��اء) عالوه بر اعتراض های‬ ‫داخلی‪ ،‬بع��د منطقه ای پیدا ک��رده و م ی تواند سیاست های‬ ‫تبعی ض امیز دولت ع ربس��تان سعودی علیه شیعیان را وارد‬ ‫فاز جدیدی کند‪ .‬این روحانی که در تیر ماه سال ‪ 92‬درحالی‬ ‫که از مزرعه اش بازم ی گش��ت‪ ،‬از ناحیه پ��ا توسط نیروهای‬ ‫سعودی هدف قرار گرفت‪ ،‬به م��کان نامعلومی انتقال داده‬ ‫شد و سرانجام روز چهارش��نبه ‪ 23‬مهر ‪ 93‬حکم وی توسط‬ ‫رسانه های ع ربس��تانی از جمله روزنامه عکاظ منتش��ر شد‪.‬‬ ‫ش از این هم دوبار توسط سعودی ها دستگیر‬ ‫ش��یخ نمر پی ‬ ‫شده بود‪ ،‬نخستین بازداشت شیخ النمر در مه ‪ ۲۰۰۶‬رخ داد و‬ ‫بازداشت دوم‪ ،‬در ‪ ۲۳‬اگوست ‪ ۲۰۰۸‬صورت گرفت‪ .‬باقر النمر ‬ ‫همواره بر دفاع از حقوق مردم ع ربستان چه شیعه و چه سنی‬ ‫در درون مرزهای عربستان تاکید داشته است‪ .‬در این ارتباط‬ ‫حمزه الحسن معارض ع ربستانی مقیم لندن معتقد است که‬ ‫مقامات ریاض باتوجه به تمرکز افکار عمومی منطقه و جهان‬ ‫بر اخبار مربوط به داعش و سایر گروه های تروریستی‪ ،‬بهترین‬ ‫فرصت را ب رای تائید حکم اعدام شی خ النمر در دادگاه جنایی‬ ‫ع ربستان م ی دانند‪ .‬در این رهگذر همچنین مقامات سعودی‬ ‫در تالشند تا نظر و حمایت وهاب ی های تندور داخل ع ربستان‬ ‫را بیشتر به خود جلب کنند‪ .‬اما متوجه ضررهای این مساله‬ ‫در ابعاد داخلی و منطقه ای نیستند‪.‬‬ ‫نگاهی به زندگی شیخ النمر‬ ‫ایت اهلل نم��ر در س��ال ‪ ۱۳۷۹‬هجری قم��ری (‪۱۹۶۸‬‬ ‫میالدی)‪ ،‬در ش��هر العوامی��ه در استان القطیف در ش��رق‬ ‫عربس��تان به دنیا امد که از ان علمایی چون ایت اهلل شیخ‬ ‫محمد بن ناصر ال نمر و خطبای حسینی چون حاج علی بن‬ ‫ناصر ال نمر سر بر اورده بودند‪.‬‬ ‫تحصیالت مقدماتی خود را در شهر العوامیه به پایان‬ ‫رساند و در سال ‪ ۱۴۰۰‬هجری قمری (‪ ۱۹۸۹‬میالدی)‪ ،‬ب رای‬ ‫اش��نایی نزدیک تر با انقالب اسالمی ای��ران و تحصیالت‬ ‫حوزوی ابت��دا به ای ران مهاج��رت کرد تا در ته��ران در حوزه‬ ‫علمی ه ای که در همان سال توسط ایت اهلل سی د محمدتقی‬ ‫مدرسی در ته ران تاسیس شده بود‪ ،‬حضور پیدا کند‪.‬‬ ‫ایت اهلل النمر پس از ‪ ۱۰‬سال تحصیل در حوزه علمیه‬ ‫حضرت قائم‪ ،‬عازم سوریه شد‪ .‬ش��یخ نمر سال ها اداره حوزه‬ ‫علمیه حضرت قائ��م در ته ران و سوریه را برعهده داش��ت و‬ ‫تالش بس��یاری ب رای توسعه و پیش��رفت این مراکز انجام‬ ‫داد‪ .‬او پس از بازگشت به عربس��تان مرکز مذهبی «االمام‬ ‫القائم(ع��ج)» را نی��ز در العوامیه تاسیس کرد ک��ه در واقع‬ ‫سنگ بنای مرکز اسالمی در سال ‪ ۱۴۲۲‬هجری قمری (‪۲۰۱۱‬‬ ‫میالدی) بود‪.‬‬ ‫فعالی ت های سیاسی‬ ‫نخستین بازداشت ایت اهلل النمر به مه ‪ ۲۰۰۶‬میالدی‬ ‫بازم ی گ��ردد‪ .‬هنگامی ک��ه او به محض بازگش��ت از سفر‬ ‫کوتاه مدتش ب��ه بحرین‪ ،‬ب��ه دلیل مش��ارکت در همایش‬ ‫بی ن المللی قران کریم از سوی نیروهای امنیتی عربس��تان‬ ‫بازداشت شد‪ .‬اتهام ایت اهلل النمر این بود که در این همایش‪،‬‬ ‫در عریضه ای‪ ،‬از دول��ت سعودی خواسته ب��ود به قبرستان‬ ‫بقیع رسیدگی کرده‪ ،‬مذهب تش��یع را به رسمیت ش��ناخته‬ ‫و شیوه های اموزش��ی و درسی کنونی حاکم بر عربستان را‬ ‫تغییر داده یا لغو کند‪.‬‬ ‫اما بازداشت مجدد ایت اهلل النمر به ‪ ۲۳‬اگوست ‪۲۰۰۸‬‬ ‫بازمی گردد که در ش��هر القطیف به دست نیروهای امنیتی‬ ‫بازداشت ش��د‪ .‬این بار اتهام ش��یخ ب رای بازداشت‪ ،‬تحریک‬ ‫شیعیان عربستانی ب رای جدایی از حکومت مرکزی بود‪ .‬این‬ ‫روحانی شهر العوامیه یک بار دیگر در مارس ‪ ۲۰۰۹‬میالدی‬ ‫بازداش��ت ش��د‪ .‬ش��یخ نمر همواره در خطابه هایش دولت‬ ‫عربس��تان را به اعمال سیاست های تبعی ض امیز طایفه ای‬ ‫سازمان یافته و منظم به ویژه در مناطق ش��رقی عربستان و‬ ‫به خصوص در دو منطقه االحساء و القطیف متهم م ی کرد‪.‬‬ ‫استراتژی مخالفت فع��ال همواره به عن��وان یکی از‬ ‫راهبردهای مط��رح میان نخبگان و رهب ران ش��یعی مطرح‬ ‫بوده و توانسته است به بازیابی هویت شیعی کمک نماید‪،‬‬ ‫هرچند هزینه های طرح این استراتژی در زمان های مختلف‬ ‫بر جامعه شیعی تحمیل گردیده است‪ .‬این خط‏مشی مستلزم‬ ‫بین الملل‬ ‫یک سلسله اعمال خشونت‏امیز و اشکال مقاومت مسلحانه‬ ‫است‪ .‬شیعیان در دهه‏های گذشته به برخی از این اقدامات‬ ‫مبادرت ورزیده‏اند‪ ،‬اما اعتقاد غالب ب��ر این است که جامعه‬ ‫ش��یعه به اندازه کافی مسلح نیس��ت و باتوجه به سرکوب‬ ‫قاطع دستگاه امنیتی و پلیسی حکومت‪ ،‬نم ی توان تغیی راتی‬ ‫بنیادین در نظ��ام سیاسی ایجاد ک��رد و حتی ممکن است‬ ‫بخش��ی از دستاوردهایی را که تاکنون محقق شده است از‬ ‫بین ببرد‪.‬‬ ‫استراتژی مخالفت فعال و در پاره ای موارد مسلحانه از‬ ‫سوی گروه هایی چون سازمان انقالب اسالمی در سال های‬ ‫شکل گیری که بعدها به جنبش اصالحیه تغییر نام داد و نیز‬ ‫حزب اهلل حجاز و طیف رادیکال شیعیان که بر مبنای رویکرد‬ ‫تهاجمی وهابیون‪ ،‬معتقد به برخورد و عکس العمل متقابل‬ ‫تند و رادیکال م ی باشند‪ ،‬از این جمله اند بیشتر طرفداران این‬ ‫گروه معتقدند که استراتژی مسالمت امیز چندان دستاوردی‬ ‫نداشته و باعث گردیده تا پتانسی ل های قیام شیعی قربانی‬ ‫این مصالحه گ��ردد‪ .‬ب��رای نمونه عبدالرحم��ن الجبیل و‬ ‫عب دالجبیل الماء و تا حدی کمتر شیخ نمر باقر النمر در استان‬ ‫العوامیه از برجسته ترین این فعاالن م ی باشند‪.‬‬ ‫ابعاد داخلی و منطقه ای اعتراض به حکم اعدام‬ ‫تاثیر بر روابط ایران و عربستان‬ ‫‪2‬‬ ‫ساداتیان درگفت وگو با مثلث مطرح کرد‬ ‫سی د جالل س�اداتیان‪ ،‬کارش�ناس مسائل‬ ‫بی ن الملل در گفت وگو با مثلث به بررسی دالیل‬ ‫صدور حکم برای روحانی شیعی‪ ،‬شیخ نمر باقر‬ ‫النمر توسط دولت سعودی پرداخت‪ .‬ساداتیان‬ ‫معتقد است که اکنون ع ربستان به واسطه برخی‬ ‫تحوالت احساس خطر م ی کند و به همین خاطر‬ ‫یزند‪ .‬ب ه گفته این‬ ‫دست به چنین حرکت‪‎‬هایی م ‪‎‬‬ ‫کارش�ناس احتمال رس�یدن به توافق در بحث‬ ‫هسته‪‎‬ای‪ ،‬نزدیک شدن ای ران و امریکا به یکدیگر‬ ‫و دست باالی حوث ی‪‎‬ها در یمن‪ ،‬ع ربستان و برخی‬ ‫دیگر از کشورهای سنی عرب را ب ه شدت نگران‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫ب ا توجه به اینکه این روزها صدور حکم اعدام شیخ‬ ‫نمر روحانی ش�یعه عربس�تان توس�ط دستگاه‬ ‫قضایی ال سعود بسیار بحث برانگیز شده است‪،‬‬ ‫باتوجه به واکنش های وسیع نسبت به این حکم‬ ‫ابتدا کمی راجع به این ش�خصیت و رابطه‪‎‬اش با‬ ‫دولت سعودی بگویید؟‬ ‫شی خ نمر باقر النمر ‪ 56‬ساله در شهری به نام العوامیه‬ ‫در استان قطیف متولد ش��د‪ .‬در واقع االحساء و القطیف‪ ،‬دو‬ ‫استان معروف شیع ه نش��ین در شرق ع ربس��تان هستند‪ .‬او‬ ‫در سال ‪ 1400‬قمری ب رای انجام تحصیالت حوزوی به ای ران‬ ‫امد و در حوزه علمیه قائم (ع��ج) در ته ران به تحصیل علوم‬ ‫حوزوی پرداخت و پس از ‪ 10‬سال عازم سوریه ش��د و مدتی‬ ‫را نیز در حوزه علمیه حضرت زین��ب (س) به تحصیل علوم‬ ‫حوزوی پرداخت‪.‬‬ ‫او پس از مدتی از جمله معروف تری��ن مدرسان علوم‬ ‫مذهبی و دینی در حوزه های علمیه به شمار م ی‪‎‬امد‪ .‬از این رو‬ ‫سال ها اداره حوزه علمیه حضرت قائم (عج) در سوریه را برعهده‬ ‫داشت و تالش بس��یاری ب رای توسعه و پیشرفت این مراکز‬ ‫انجام داد‪ .‬شیخ النمر نزد اساتیدی همچون ایت اهلل العظمی‬ ‫ سی د محمد تق��ی مدرسی و ایت اهلل سی د عب��اس مدرسی و‬ ‫ایت اهلل خاقانی در ته ران و سوریه به تحصیل علوم حوزوی‬ ‫پرداخت‪ .‬ایشان هم اصول خوانده هم فقه و هم این اصول را‬ ‫تدریس کرده است؛ نهایتا نیز به درجه‪‎‬ای رسید که اجازه اجتهاد‬ ‫به وی داده شده بود‪.‬‬ ‫این روحانی وقتی به عربستان باز‪‎‬م ی‪‎‬گردد موسس ه‪‎‬ای‬ ‫به نام االمام القائم در ش��هر عوامیه تاسیس م ی‪‎‬کند که این‬ ‫مرکز اسالمی به تدریج پایگاهی میان جوانان پی دا م ی‪‎‬کند‪ .‬او‬ ‫در همین مکان سخنانی علیه نظام سعودی مطرح م ی‪‎‬کند‬ ‫اما نخستین حساسیت روی ایشان زمانی است که ب رای یک‬ ‫همایش به بحرین م ی رود و در انجا م ی‪‎‬گوید دولت سعودی‬ ‫به وضعیت قبرستان بقیع رسیدگی کند و مذهب تش��یع را‬ ‫به رسمیت بشناسد‪ .‬همچنین اعالم م ی‏کند که شیوه‪‎‬های‬ ‫اموزشی و درسی رایج در ع ربستان غلط است که باید اصالح‬ ‫شود‪ .‬بناب راین وقتی از بحرین باز م ی‪‎‬گردد‪ ،‬بازداشت م ی شود و‬ ‫این نخستین بازداشتش است‪ .‬بازداشت دوم شیخ نمر دو سال‬ ‫بعد است‪ ،‬یعنی وقتی نایف بن عبدالعزیز‪ ،‬ولیعهد عربستان‬ ‫که ان زمان وزیر کشور بود در ژنو فوت شد و شیخ نمر علیه‬ ‫او سخنرانی تندی کرد‪ .‬خطابیه شیخ نمر علیه نایف با این‬ ‫محتوا بود که نایف قساوت و خشونت غیرقابل وصفی داشته‬ ‫است و نسبت به شیعیان نیز بسیار موضع گیری داشت‪ .‬چون‬ ‫نایف مواضع تندی علیه شیعیان داشت ماجرای بحرین را نیز‬ ‫زیر سر نایف م ی‪‎‬دانند و معتقد بودند که او در سرکوب شیعیان‬ ‫بسیار نقش داشت‪ .‬بعد از سخنران ی اش علیه نایف شیخ نمر‬ ‫را بازداشت کردند؛ اما این بار زمان بازداشتش کوتاه بود‪ .‬در کل‬ ‫ایش��ان در صحب ت‪‎‬هایش و در نماز جمعه همواره مواضعی‬ ‫علیه ال سعود داشت‪.‬‬ ‫در واق��ع عمده خطابی ه‪‎‬ه��ای انتقادامیز ش��یخ نمر از‬ ‫دولت سعودی موارد زیر را ش��امل م ی‪‎‬ش��ود؛ نخست اینکه‬ ‫خطاب به دولت سعودی م ی‏گفت که به ش��یعیان به عنوان‬ ‫شهروند درجه دو نگاه و توهین م ی‪‎‬کنند که این رویکرد باید‬ ‫اصالح شود‪ .‬دوم اینکه جلسات و تظاه رات مسالمت‪‎‬امیزی را‬ ‫علیه دولت سعودی شکل م ی‏داد و سوم هم انتقاداتش علیه‬ ‫رسانه‪‎‬های ع ربس��تان است‪ .‬همچنین او در صحب ت‏هایش‬ ‫بعضا خطاب به برخی کش��ورهای عرب��ی و دولت سعودی‬ ‫از ای ران حمای��ت م ی‪‎‬کند و م ی‪‎‬گوید وقتی ص��دام اوایل که‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫روابط ای ران و عربس��تان به دلیل ماهی��ت رقابتی ان‬ ‫همواره از تحوالت منطقه ای به خصوص روابط شیعی‪-‬سنی‬ ‫تاثیر پذیرفته است‪ .‬گس��تره این رابطه در منطقه خاورمیانه‬ ‫کش��ورهای ع راق‪ ،‬بحرین‪ ،‬لبنان‪ ،‬یمن و سوریه را در نوردیده‬ ‫است‪ .‬با وجود نزدیکی روابط شیعیان عربستان به خصوص‬ ‫طیف ایت اهلل نمر به ای ران‪ ،‬اهمیت سرنوشت و مطالبات این‬ ‫اقلیت ب رای ای ران مهم بوده اس��ت‪ .‬پس از تایید حکم اعدام‬ ‫ایت اهلل باقر النمر از سوی دادگاه سعودی‪ ،‬برخی از مقامات‬ ‫ای رانی ب��ه ان واکنش نش��ان داده و این اق��دام را در صورت‬ ‫عملی ش��دن‪ ،‬مانعی در راه بهبود روابط م ی دانند‪ .‬با توجه‬ ‫به تاثیرپذیری این رابطه از سیاست های ش��یعی‪ -‬سنی در‬ ‫منطقه‪ ،‬نگارنده معتقد است که رواب��ط دو دولت همچنان‬ ‫متاثر از تحوالت منطقه ای و مقدم بر اراده دو کش��ور ب رای‬ ‫تحکیم مناسبات است‪ .‬بناب راین اگر حکم اعدام ش��یخ نمر‬ ‫عملی ش��ود هم موجب تنش مقطعی بیش��تر در روابط دو‬ ‫کشور خواهد شد و هم موجب خواهد ش��د تا قیام شیعیان‬ ‫استان شرقی وارد فاز جدیدی شود که تاثیر خود را بر تحوالت‬ ‫بحرین نیز بر جای خواهد گذاشت‪ .‬بناب راین به نظر م ی رسد‬ ‫که با م��وج انتقادات داخل��ی و منطقه ای و ت��ا حدی کمتر‬ ‫بی ن المللی‪ ،‬مقام��ات ال سعود خردگرایی بیش��تری از خود‬ ‫نشان داده و مالحظات داخلی و منطقه ای را در نظر بگیرند‪.‬‬ ‫بناب راین امکان تجدیدنظر در این حکم باتوجه به این فضا را‬ ‫م ی توان داشت‪.‬‬ ‫عربستان نگران افزایش نفوذ ایران‬ ‫بین الملل‬ ‫پس از اعالم رای دادگاه در مورد حکم اعدام شیخ نمر‪،‬‬ ‫واکنش های داخل��ی و پس از ان منطق��ه ای به خصوص از‬ ‫سوی ش��یعیان اعالم ش��د‪ .‬برخی مقامات ای ران نیز اعدام‬ ‫ایت اهلل نمر را محکوم و به شدت به ان واکنش نشان داده اند‪.‬‬ ‫نهادهای بی ن المللی و حقوق بشری نیز با محکوم کردن این‬ ‫حکم اعالم کردند اتهامات ریاض علیه شیخ النمر غیرقابل‬ ‫پذیرش است‪ .‬همچنین معارض عربس��تانی مقیم لندن با‬ ‫اشاره به مخالفت ها و برپایی تظاه رات شهروندان عربستان‬ ‫در اعتراض به صدور حکم اعدام شیخ نمر گفت که انتفاضه‬ ‫در این کشور شروع شده و اعدام شیخ النمر نا امنی را بیشتر‬ ‫م ی کند‪ .‬حمزه حسن‪ ،‬سخنگوی پیشین جنبش اصالحیه‬ ‫ع ربستان درباره صدور حکم اعدام شیخ نمر روحانی برجسته‬ ‫شیعه ع ربستانی گفت که عملکرد ع ربستان در سطح منطقه‬ ‫و داخل ع ربستان نشان م ی دهد‪ ،‬ریاض مرتکب اقداماتی شده‬ ‫که به زیان ع ربستان تمام شده است‪.‬‬ ‫‪59‬‬ ‫بین الملل‬ ‫انقالب شکل گرفت نتوانست حریف ای ران شود پس اکنون‬ ‫که ای ران قدرتش بسیار بیشتر شده اصال نم ی‪‎‬تواند در ب رابر‬ ‫ای ران بایستند‪.‬‬ ‫در حال حاضر نیز این روحانی شیعه در بازداشت دولت‬ ‫سعودی به سر م ی‪‎‬ب��رد و خانواده‪‎‬اش گفته‪‎‬اند ک��ه این بار او‬ ‫را ش��کنجه کرده اند‪ ،‬به گون��ه ای که صورتش کبود ش��ده و‬ ‫دندان هایش شکس��ته است و از ای��ن رو او را در بیمارستان‬ ‫نظامی ظه ران بستری کرده اند‪ .‬پس از بازداشت وی حرف و‬ ‫حدیث‏های زیادی مطرح شد و برخی م ی‪‎‬گویند دادگاه ایشان را‬ ‫محکوم نکرده‪ ،‬بلکه کار‪ ،‬کار وزارت کشور است‪ .‬حکم دادگاه‬ ‫این است که ایشان به جرم اقدام علیه امنیت کشور به اعدام‬ ‫محکوم شده است‪ .‬زی را اعتراضاتی نیز به رهبری شیخ نمر در‬ ‫سال ‪ 2012‬اتفاق افتاد‪ .‬باید توجه داشت شیخ نمر عالوه بر انکه‬ ‫به اجتهاد رسیده است در خانواده‪‎‬شان نیز سابقه اجتهاد وجود‬ ‫دارد و از طایفه روحانی بودند‪ .‬بناب راین خاندان انها طبیعتا نقش‬ ‫رهبریت را در جوامع شیعی داش��تند و نفوذ خوبی پیدا کرده‬ ‫بودند‪ .‬به همین خاطر این بازداشت و حکم اعدام‪ ،‬واکنش‏های‬ ‫داخلی و خارجی زیادی داشت‪ .‬در ای ران اقای امیرعبدالهیان‪،‬‬ ‫معاون ع ربی‪ ،‬افریقایی وزارت امور خارجه واکنش تندی داشته‬ ‫است و همچنین حزب اهلل لبنان ای��ن دستگیری را محکوم‬ ‫کرده و از مراجع حقوق بش��ری دنیا در خواست کرده است تا‬ ‫نسبت به سرنوشت این روحانی برجسته شیعی واکنش نشان‬ ‫دهند‪ .‬عفو بی ن الملل نیز خواستار لغو این حکم ش��ده است‪.‬‬ ‫ایت اهلل سیستانی چندی پیش از فواد معصوم نخس ت وزیر‬ ‫جدید ع راق خواسته بود که با ع ربستان صحبت کند و بگوید‬ ‫که اجرای ای��ن حکم خط راتی در پی خواهد داش��ت‪ .‬الوفاق‬ ‫بحرین نیز هشدار داده که این اقدام باعث شعله ور شدن اتش‬ ‫خشم مردم در منطقه خواهد شد‪ .‬از دیگر سو به دنبال اعالم‬ ‫این حکم شاهد برگزاری تظاه رات در قطیف بوده ایم‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪60‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫به نظر ش�ما چ�را عربس�تان ب�ا وج�ودی‪‎‬که از‬ ‫حساس�ی ت ها روی این فرد و در کل شیعیان اگاه‬ ‫است‪ ،‬دست به چنین اقدامی زد؟‬ ‫توجه داشته باش��ید که همزمان با این اتفاق‪ ،‬اقای‬ ‫نبیل رجب‪ ،‬رئیس مرکز حقوق بش��ر بحرین نیز بازداش��ت‬ ‫شده است‪ .‬همزمانی این دو حادثه نشان دهنده ان است که‬ ‫اتفاقاتی در حال روی دادن اس��ت و به نظر م ی رسد دلیل ان‬ ‫نزدیک شدن امریکا به ای ران در بحث هسته ای است‪ .‬در واقع‬ ‫اول‪ ،‬احتمال رسیدن به توافق در بحث هسته‪‎‬ای‪ ،‬دوم‪ ،‬نزدیک‬ ‫شدن ای ران و امریکا به یکدیگر و سوم‪ ،‬دست باالی حوث ی‪‎‬ها‬ ‫در یمن‪ ،‬ع ربس��تان و برخی دیگر از کشورهای سنی عرب را‬ ‫نگران کرده است‪ .‬قوم حوث ی‪‎‬ها یک طایفه بزرگ هستند که‬ ‫در جنوب یمن زندگی م ی‪‎‬کنند و در پی اعتراضات اخیر دست‬ ‫باالیی پی دا کردند و قرار شد در حکومت مشارکت داشته باشند‪.‬‬ ‫این در حالی است که ورود حوث ی‪‎‬ها به حکومت‪ ،‬خوش��ایند‬ ‫ع ربستان نیس��ت‪ .‬زی را حوث ی ها زیدی یا شیعه هستند پس‬ ‫تهدیدی ب رای ع ربستان به ش��مار م ی‪‎‬ایند‪ .‬در نتیجه به نظر‬ ‫م ی‪‎‬اید عربستان اکنون احساس تهدید م ی‪‎‬کند که شیعیان‬ ‫اگر در بحرین و ع ربس��تان یعنی قطیف و احسا دست باال را‬ ‫پیدا کنند‪ ،‬م ی توانند مس��اله ساز شوند‪ .‬بناب راین یک فرضیه‬ ‫این است که عربس��تان م ی خواهد جلوی قضای��ای اتی را‬ ‫بگیرد‪ ،‬البته چه بسا با این اقدامش به اعتراضات علیه دولت‬ ‫سعودی شدت ببخشد‪.‬‬ ‫در واقع عربستان احساس م ی کند‪ ،‬انچه باید در بحث‬ ‫هسته ای علیه ای ران به کار گرفته ش��ود‪ ،‬از میان رفته است‪.‬‬ ‫بحث هسته ای اکنون با مذاکرات ای ران و امریکا کامال شرایط‬ ‫ن بسیار نگران شد‪ ،‬زی را‬ ‫را عوض کرده است‪ .‬در اینجا ع ربستا ‬ ‫گمان م ی کرد مهار ای ران تنها با قدرت امریکا رخ خواهد داد‪.‬‬ ‫در این صورت ع ربستان م ی تواند ادعای رهبری جهان اسالم‬ ‫را داشته باشد‪ .‬از دیگر سو‪ ،‬عربس��تان با تزریق پول‪ ،‬اموزش‬ ‫طالب‪ ،‬ساخت مساجد‪ ،‬پخش نشریات و‪ ...‬خیلی امیدوار بود‬ ‫که نقش و جایگاه ای ران را تخریب و جایگاه خود را به عنوان‬ ‫پرد هدار کعبه حفظ کند‪ .‬امروز دولت ع ربستان احساس م ی کند‬ ‫جمهوری اسالمی ای ران‪ ،‬نقش و جایگاه خود را تقویت کرده‬ ‫ و این امر از سوی امریک ا حمایت ش��ده اس��ت‪ .‬در عین حال‬ ‫ع ربس��تان گمان م ی کرد م ی تواند با سوری��ه برخورد کرده و‬ ‫حکومت علوی سوری را سرنگون کن��د؛ اما با تحوالتی که‬ ‫اتفاق افتاد‪ ،‬به اهداف خود نایل نشد‪ .‬در نهایت ع ربستان همه‬ ‫توان خود را معطوف کرد ه تا حلقه اتصالی ای ران‪ ،‬ع راق و سوریه‬ ‫را به گونه ای متالشی و بتواند نیروهای خود را در این منطقه‬ ‫تقویت کند اما در حال حاضر عربستان احساس م ی کند که‬ ‫تمام در ه ا روی این کشور بسته شده است‪.‬‬ ‫ب ا توج�ه ب�ه انتقادات�ی ک�ه ص�ورت گرفت�ه‪ ،‬ایا‬ ‫عربس�تان در نهایت اقدام به اجرای حکم اعدام‬ ‫خواهد کرد؟‬ ‫همان طور که مشاهده شد جامعه شیعی نسبت به‬ ‫این مساله بسیار موضع گیری کرد و واکنش‪‎‬ها وسیع بود‪ .‬حتی‬ ‫در سطح بی ن المللی نیز واکنش های قابل توجهی از سوی‬ ‫محافل حقوق بشری و برخی رسانه های مستقل انجام شده‬ ‫است‪ .‬حال اینکه ع ربستان سعودی چه لجبازی کند و اعدام‬ ‫کند یا اینکه اقدام میانه‪‎‬ای انجام دهد و ایشان را از عربستان‬ ‫تبعید کند‪ ،‬در روزهای اینده مشخص م ی‪‎‬شود‪ .‬البته بعید به‬ ‫نظر م ی رسد باتوجه به این اعتراض ها دولت سعودی دست‬ ‫به چنین اقدام خطرسازی بزند‪ .‬ش��اید عربستان با این اقدام‬ ‫م ی‪‎‬خواهد سر ای��ن جریان را بکوبد و کس��ی را که م ی‪‎‬تواند‬ ‫رهبری جریانات اعتراضی را داشته باشد‪ ،‬از می دان به در کند‪ .‬اما‬ ‫به نظر م ی‪‎‬اید با توجه به شرایط جهانی و با حمایت هایی که‬ ‫از شیخ نمر صورت گرفته‪ ،‬ع ربستان در یک موضع ضعی ف‪‎‬تر‬ ‫و در یک دوراهی قرار گرفته است؛ به این ترتیب که اگر این‬ ‫کار را انجام دهد اعتراض‪‎‬ها بیشتر م ی شود و اگر شیخ نمر به‬ ‫همین صورت در عرصه حضور داشته باشد‪ ،‬جریانات شیعی و‬ ‫به تبع ان اعتراضات تقویت خواهد شد‪.‬‬ ‫در حال حاض�ر رابطه دولت س�نی عربس�تان و‬ ‫شیعیان کشور چگونه است؟‬ ‫سابقه اعتراض ش��یعیان علیه دولت سعودی زیاد‬ ‫است؛ اوایل انقالب ش��یعیان اعتراضاتی داش��تند که دولت‬ ‫ریاض واکنش تندی نش��ان داد و سرکوب شدیدی کرد‪ .‬ولی‬ ‫بعدها شاهد این بودیم که ش��یعیان دست از اعتراضات شان‬ ‫برنداش��تند‪ .‬به رغم این واکنش‪‎‬ها هنوز نهضت شیعیان در‬ ‫عربس��تان زنده است و اعتراضات برقرار است‪ .‬درواقع دولت‬ ‫سعودی با خشونتی که به خرج داد در تقویت جریانات افراطی‬ ‫وهابی که از طالبان افغانستان تا جریانات تکفیری را شامل‬ ‫م ی‪‎‬شود‪ ،‬نقش داشت‪.‬‬ ‫اما وقتی پ��ای جریانی چ��ون داعش به می��ان امد‪،‬‬ ‫عربستان دیگر ترمز کشید و به تعدیل سیاست‪‎‬هایش روی‬ ‫اورد و در مجموعه ائتالف کشورهای غ ربی که به ظاهر ب رای‬ ‫سرکوب داعش وارد شده‏اند‪ ،‬نیز حضور دارد‪ .‬البته مقصد نهایی‬ ‫این ائتالف سوریه و سرنگونی دولت اسد است‪ .‬این پیچیدگی‬ ‫در بطن خود رشد ش��یعی را نش��ان م ی‪‎‬دهد زی را به رغم این‬ ‫تالش ها همچنان جریانات شیعی مثل حوث ی‪‎‬ها در یمن یا‬ ‫شیعیان بحرین در صحنه حضور دارند‪.‬‬ ‫همه این جریانات در کنار ه��م قاعدتا پ س زمینه‪‎‬های‬ ‫دول�ت س�عودی باید متوجه ش�ده‬ ‫باشد که برخورد خشونت امیز با جمعیت‬ ‫قاب ل توجه�ی از ش�هروندان ک�ه ب�رای‬ ‫حقوق ش�هروندی خود مبارزه م ی کنند‪،‬‬ ‫امری نیس�ت که به راحتی بتوان�د ان را‬ ‫س�رکوب کن�د و انچ�ه را م ی‪‎‬خواه�د به‬ ‫انجام برساند‪ .‬کما اینکه با اعزام نیروی‬ ‫نظامی و خشونت انجام شده در بحرین‬ ‫نیز خواست مردم فروکش نکرد و تمام‬ ‫نشد‬ ‫نگرانی عربستان را فراهم اورده است‪ .‬البته عربستان از ابتدا‬ ‫هم که انقالب اسالمی ای ران به پیروزی رسید‪ ،‬نگران رش��د‬ ‫حرکت شیعی و به تعبیر خودشان ایجاد «هالل شیعی» بودند‬ ‫و به همین دلیل شورای همکاری خلیج فارس را درست کردند‬ ‫و با تمام امکانات از ص��دام حمایت کردند تا انقالب اسالمی‬ ‫ای ران را به دست او از بین بب رند اما شاهد بودیم که صدام علیه‬ ‫خود انها هم اقدام کرد و نه تنها کویت را اشغال کرد‪ ،‬بلکه عزم‬ ‫اشغال مناطق نفتی شمال ع ربستان را نیز در سر داشت‪.‬‬ ‫در نهایت ام��روزه امکانات رسانه‪‎‬ای به مراتب بیش��تر‬ ‫از سال ‪ 1379‬است‪ .‬اگر عربس��تان در ان سال با خش��ونت‬ ‫زاید الوصفی موفق ش��د تا حدودی جریان اعتراضات شیعی‬ ‫را سرکوب کند اما ام��روز این قبیل اقدام��ات در رسانه‪‎‬های‬ ‫مجازی انعکاس زیادی خواهد داش��ت و اجازه این را نخواهد‬ ‫داد که عربس��تان داستان را به نفع خود پایان دهد‪ .‬بناب راین‬ ‫عاقالنه ترین کار این است که ع ربستان حقوق این مجموعه‬ ‫را به رسمیت بشناسد‪.‬‬ ‫ب ه نظر ش�ما ص�دور این حک�م و اج�رای ان چه‬ ‫پیامدهای�ی برای دول�ت ریاض در داخ�ل خواهد‬ ‫داشت؟‬ ‫دولت سعودی باید متوجه ش��ده باش��د که برخورد‬ ‫خشونت امیز با جمعیت قابل توجهی از شهروندان که ب رای‬ ‫حقوق ش��هروندی خود مبارزه م ی کنند‪ ،‬امری نیست که به‬ ‫راحتی بتواند ان را سرکوب کند و انچه را م ی‪‎‬خواهد به انجام‬ ‫برساند‪ .‬کما اینکه با اعزام نیروی نظامی و خش��ونت انجام‬ ‫شده در بحرین نیز خواست مردم فروکش نکرد و تمام نشد‪.‬‬ ‫خواسته مردم در عربستان نیز تمام نخواهد شد‪ ،‬بلکه دولت‬ ‫سعودی را از نظر افکار عمومی جهانی در موضع ضعف بیشتر‬ ‫قرار خواهد داد‪ .‬همچنین نهادهای حقوق بشری دنیا و افکار‬ ‫عمومی غرب که نسبت به سران سعودی حساس شده‪‎‬اند‪،‬‬ ‫حساس تر خواهند شد‪ ،‬کما اینکه خشونت زیاد از حد داعش‬ ‫باعث شد که دولت ع ربستان در کنار ائتالف علیه داعش قرار‬ ‫بگی��رد‪ ،‬در حالی که همه جهان م ی دانن��د که گروهی مثل‬ ‫داعش و النهضه و تکفیری‪‎‬ها با حمایت سعودی زاده ش��ده‬ ‫و رشد کردند‪.‬‬ ‫در نتیج��ه ه��م واکنش‪‎‬ه��ای داخلی و هم ش��رایط‬ ‫بی ن المللی و هم نیاز عربس��تان به حف��ظ حیثیت و اعتبار‬ ‫بی ن الملل ی‪‎‬اش به خصوص حاال که در کنار ائتالفی از غ رب ی‪‎‬ها‬ ‫قرار گرفته است‪ ،‬به دولتمردان این کش��ور حکم م ی‪‎‬کند که‬ ‫با عقالنیت و درایت بیش��تری موضوع شیخ نمر و به تبع او‪،‬‬ ‫موضوع شیعیان ع ربستان را مدیریت کند‪.‬‬ ‫ب ا توج�ه به اینک�ه جمهوری اسلامی ای�ران نیز‬ ‫انتقادات بس�یاری نس�بت به ص�دور این حکم‬ ‫داشت‪ ،‬به نظر شما این مساله چه تاثیری بر روابط‬ ‫تهران‪-‬ریاض که به تازگ�ی زمزم ه هایی مبنی بر‬ ‫بهبود روابط شان شنیده م ی‪‎‬شد‪ ،‬خواهد گذاشت؟‬ ‫در سیاست خارجی در راستای تامین منافع ملی که‬ ‫قطعا مالحظات ایدئولوژی��ک و ارمان های نظام که حمایت‬ ‫از مظلوم و مستضعفین بخش��ی از ان است با دیگر مسائل‬ ‫مبتال به با هم دیده م ی‪‎‬شود‪ .‬اش��تراک منافع و تضاد منافع‬ ‫با دولت عربستان سعودی ابعاد گوناگونی دارد که به همین‬ ‫دلیل همواره تالش عقالی طرفین بر این بوده که باب مذاکره‬ ‫و گفت وگو باز باشد و چه بسا در سایه همین گفت وگوها اثر‬ ‫کالم ای ران بیشتر از دیپلماسی عمومی و بیان نظ رات از طریق‬ ‫رسانه‪‎‬ها باشد و این معضل با شکل بهتری و در یک تعامل‬ ‫سازنده حل و فصل شود‪ .‬دیپلماسی‪ ،‬جای قهر و برخوردهای‬ ‫احساسی نم ی‪‎‬تواند باشد‪ ،‬لیکن حتما باید اصول و ارزش‏ها‬ ‫مورد تاکید قرار گیرد‪ .‬دفاع از شیعیان ع ربستان و حقوق حقه‬ ‫انان و شخص شیخ نمر که یکی از سخنگویان شجاع مردم‬ ‫ع ربستان است نیز یک ارزش انسانی است که حتما پیگیری‬ ‫خواهد شد و امید ان است که طرفین بتوانند راه حل مناسبی‬ ‫ب رای نجات شیخ نمر بیابند‪.‬‬ ‫یک توافق تاریخی‬ ‫بین الملل‬ ‫نزدیک شدن به موعد نهایی امضای توافق هسته ای گمان هزن ی ها در‬ ‫مورد فرجام این رویداد مهم را افزایش داده است‪ .‬رسانه های بی ن المللی‬ ‫هر یک از نگاهی متفاوت به تحلیل و بررس��ی ش رایط پی رامون پرونده‬ ‫هسته ای ای ران م ی پردازند‪.‬‬ ‫نگاهی دیگر‬ ‫موسسه بروکینگز اخرین‬ ‫تحوالت هسته ای ایران را‬ ‫مورد بررسی قرار داده است‬ ‫یاستراتژیایران‬ ‫اناتوم ‬ ‫در مذاکرات هسته ای‬ ‫حسنروحانیدنبالتثبیت‬ ‫وضعیتاقتصادیایراناست‬ ‫پس از یک دور دیگر از مذاکرات هس��ته ای ای ران که‬ ‫هفته گذش��ته در وین برگزار ش��د‪ ،‬ته ران عالوه بر تاکید بر‬ ‫خطوط قرمز خود‪ ،‬همزم��ان دستیابی به تواف��ق نهایی را‬ ‫ممکن م ی داند‪ .‬با اینکه ممکن است این یک پیام ترکیبی‬ ‫به نظر برسد‪ ،‬اما در حقیقت بخشی از یک استراتژی پیچیده‬ ‫و چندگانه محسوب م ی ش��ود که هدف ان تحت فشار قرار‬ ‫دادن واشنگتن و شرکای مذاکره کننده ان است تا با شرایط‬ ‫ای ران در این توافق موافقت کنند‪.‬‬ ‫در اینجا برخی عوامل رویکرد ای ران را مبنی بر طوالنی‬ ‫کردن زمان مذاکرات که در شکل دهی فشار نهایی به سوی‬ ‫توافق قبل از ضرب االجل ‪ 24‬نوامبر تاثیر قابل توجهی داشته‪،‬‬ ‫خالصه کرده ام‪ .‬چیزی که همچنان مبهم باقی م ی ماند این‬ ‫است که ایا این رویکرد به موفقیت می رسد یا نه‪ .‬اخرین دور‬ ‫مذاکرات ظاه را در میان اظهارنظرهای نسبتا خوش بینانه دو‬ ‫طرف به پایان رسید‪ .‬اما اظهارات ناامیدکنن ده ای که به صورت‬ ‫محرمانه مطرح شده و توصیه مبهم مقامات امریکا در وین‬ ‫مبن ی بر اینک��ه «ای ران ی ها باید تصمیمات��ی اساسی اتخاذ‬ ‫کنند» همراه با اظهارات اخیر مذاکره کنندگان ای رانی درباره‬ ‫افزایش مدت ضرب االجل‪ ،‬همگی تاکید م ی کنند که توافق‬ ‫هسته ای همچنان دور از دسترس است‪.‬‬ ‫اصرار بر غن ی سازی‬ ‫رویکرد ای ران همچنین به محاسباتی وابس��ته است‬ ‫مبنی بر اینکه پس از بیش از یک دهه مذاکرات ناامیدکننده‬ ‫و در میان فضای پراشوب منطقه ای‪ ،‬احتمال یافتن راه حل‬ ‫بی ن المللی ب رای مساله سرسخت و طوالنی هسته ای ای ران‬ ‫کمرنگ م ی شود‪ .‬روحانی در یکی از سخنران ی های اخیر خود‬ ‫گفته بود؛ «جهان خسته شده و م ی خواهد این مساله خاتمه‬ ‫یابد و از راه گفت وگو حل ش��ود‪ ».‬این خونسردی نسبت به‬ ‫مساله هسته ای با ظهور تهدیدی فوری تر و مهم تر از سوی‬ ‫گروه دولت اسالمی یا همان داعش تشدید م ی شود‪.‬‬ ‫مکمل این بحث‪ ،‬ان گونه که ظریف و دیگران عنوان‬ ‫کرده اند این است که جذبه یک توافق باید تا حدی باال باشد‬ ‫که بر ه ر گونه توجه به جزئیات غلبه کند‪ ،‬به خصوص ب رای‬ ‫دولت اوباما که تالش م ی کند واکنش��ی موثر نس��بت به‬ ‫ب ی ثبات ی های منطقه ای داشته باشد‪.‬‬ ‫غرب معتقد است که اگر در توافق هس��ته ای نرمش‬ ‫نش��ان دهد‪ ،‬م ی تواند حمایت ای ران را در مقابل��ه با بحران‬ ‫منطقه خاورمیانه و داعش بخرد‪ .‬روحانی در سخنرانی خود‬ ‫در سازمان ملل گفته بود‪« :‬اگ��ر طرف های مذاکره کننده ما‬ ‫در گفت وگوهای هس��ته ای انعطاف پذیر باشند‪ ،‬م ی توانیم‬ ‫در زمان باقیمانده‪ ،‬با انها ب��ه توافقی طوالنی مدت برسیم‪.‬‬ ‫بناب راین‪ ،‬محیط کامال متفاوتی ب��رای همکاری در سطوح‬ ‫منطقه ای و بی ن المللی ب رای مبارزه با خشونت و افراط گرایی‬ ‫در منطقه به وجود م ی اید‪».‬‬ ‫احیای اعتبار ایران‬ ‫جنبه دیگر این استراتژی‪ ،‬تش��کیل کمپینی ماهر و‬ ‫کامال موفق ب رای بازتعریف وجه��ه ای ران در صحنه جهانی‬ ‫و فراتر از مساله هس��ته ای است‪ .‬روحانی پس از رسیدن به‬ ‫ریاست جمهوری به دنبال این بوده که دنی��ا را مجاب کند‪.‬‬ ‫بن بست هسته ای به تاریخ پیوسته و کس ب وکار م ی تواند هر‬ ‫رویکرد ای�ران همچنین به محاس�باتی‬ ‫وابسته است مبنی بر اینکه پس از بیش‬ ‫از یک دهه مذاک�رات ناامیدکنن�ده و در‬ ‫میان فضای پراشوب منطقه ای‪ ،‬احتمال‬ ‫یافت�ن راه ح�ل بین المللی برای مس�اله‬ ‫سرس�خت و طوالن�ی هس�ته ای ایران‬ ‫کمرنگ می شود‬ ‫طرف های خارجی باش��د‪ ».‬او در ع��وض‪ ،‬به دنبال تثبیت‬ ‫وضعیت اقتصادی ای ران و توسع��ه افق های دیپلماتیک به‬ ‫هدف ارتقای چش��م انداز موفقیت ای ران – فارغ از حل شدن‬ ‫مساله ای هسته ای ‪ -‬بوده است‪.‬‬ ‫توسعه چشم انداز اقتصادی ای ران‪ ،‬یکی از محرک های‬ ‫اصلی این جنبه از استراتژی هسته ای است‪ .‬روحانی تاکید‬ ‫کرده که «رژیم تحریم شکس��ته ش��ده است‪ ».‬این مساله‬ ‫تا حدی درست اس��ت و ته ران در بازگردان��دن برخی احکام‬ ‫دادگاه های اروپایی به نفع خود و نیز جذب دوباره شرکت های‬ ‫اروپایی به بخ��ش انرژی دستاوردهایی داش��ته است‪ .‬حتی‬ ‫اخی را لندن میزبان یک کنف رانس صنعتی به منظور بررسی‬ ‫احتماالت تجارت و سرمایه گذاری در ای ران بوده است‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫پس از انتخابات ریاست جمهوری ‪ 2013‬و انتخاب حسن‬ ‫روحانی به عنوان رئی س جمهور‪ ،‬ای ران رویکردهای مختلفی‬ ‫نسبت به مس��اله هس��ته ای داش��ته است‪ .‬روحانی و وزیر‬ ‫خارجه کاریزماتیک او‪ ،‬محمد جواد ظریف‪ ،‬اش��کارا از توافق‬ ‫هسته ای و احتمال باالی روابط بین ای ران و امریکا حمایت‬ ‫کردند‪ .‬این در حالی است ک��ه برخی مقامات ای رانی همواره‬ ‫نسبت به حصول توافق و صداقت غرب اظها ر تردید کرده اند‪.‬‬ ‫به ه ر حال ای ران همیشه یک حکومت حزبی بوده و اختالفات‬ ‫ایدئولوژیک در مورد سیاست خارجی و مسائل دیگر در داخل‬ ‫وجود داشت ه است‪.‬‬ ‫در این م��دت‪ ،‬موض��ع دولت ای��ران به ط��ور خاص‬ ‫انعطاف پذیر ب��وده است‪ .‬در حقیق��ت‪ ،‬روحان��ی از ابتدای‬ ‫ریاست جمه��وری تصری��ح کرده ب��ود که در مورد مس��اله‬ ‫غن ی سازی کوت��اه نخواهد امد‪ ،‬اما در عوض تاکید داش��ت‬ ‫که روش های فراوان دیگری ب رای ایجاد اعتماد بی ن المللی‬ ‫تغییر اولویت ها و سبک شدن شرایط توافق‬ ‫بین الملل‬ ‫سوزان مالونی ‪ -‬مریم رضایی‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫وجود دارد‪ .‬با شروع مذاکرات‪ ،‬ظریف اولین و شاید تنها طرح‬ ‫پیشنهادی واقعی ای ران را در مورد مساله غن ی سازی ارائه کرد‬ ‫که البته هی چ گونه کاهشی در غن ی سازی را دربرنم ی گرفت‪،‬‬ ‫اما در عوض پیشنهاد داده بود هر کاری بتواند ب رای حصول‬ ‫توافقنامه ای که حداقل سطوح فعلی را حفظ کند و نیز انجام‬ ‫اقداماتی ب رای کاهش کاربردپذیری اورانیوم غن ی شده انجام‬ ‫م ی دهد‪ .‬اما این موضع‪ ،‬از سوی جامعه بی ن الملل تنها خرید‬ ‫وقت ب رای ادامه تحقیق و توسعه در غن ی سازی تلقی شد!‬ ‫چه سریع تر مطابق معمول از سر گرفته شود‪.‬‬ ‫به همین دلیل است که در نیویورک عنوان کرده بود‬ ‫دولت اوباما باید «این مس��اله ناچیز را نادیده بگیرد» و نیز‬ ‫به رغم وجود بدبینی گسترده نسبت به وضعیت مذاکرات‪،‬‬ ‫در مصاحبه تلویزیونی اخیر خود گفت‪« :‬معتقدیم دو طرف‬ ‫حتما به تفاه��م م ی رسند و ای��ن تفاهم بر مبن��ای قاعده‬ ‫برد ‪ -‬برد خواهد بود‪».‬‬ ‫از س��وی دیگر‪ ،‬موض��ع روحانی ب رای اع�لام پیروزی‬ ‫هس��ته ای به نوعی ی��اداور رویک��رد محم��ود احمدی نژاد‪،‬‬ ‫رئی س جمهوری پیشین ای ران است که ای ران را همواره یک‬ ‫«کشور هسته ای» م ی خواهد که تحلیلگران ان را نمایش‬ ‫غرور ملی ای ران و در عین حال امتح��ان کردن احتماالتی‬ ‫ب رای یک استراتژی خروج از بن بست تعبیر م ی کردند‪.‬‬ ‫انگیزه های روحانی به طور مشابهی انعطاف پذیر است‪.‬‬ ‫او به ش��دت بر رسیدن به توافقی که بن بس��ت هسته ای را‬ ‫پایان دهد سرمایه گ��ذاری کرده و در ضمن اص��رار دارد که‬ ‫ای ران نباید «بیکار بنشیند و منتظر واکنش مثبت یا منفی‬ ‫‪61‬‬ ‫بین الملل‬ ‫مقصر چه کسی است؟‬ ‫دیگر عامل اساسی در استراتژی تاخیر ای ران این است‬ ‫که کوتاهی واش��نگتن را در دستیابی به توافق نمایان کند‪.‬‬ ‫از نظر ته ران‪ ،‬دولت اوباما ط��رف غیرمنطقی ماجراست که‬ ‫«تقاضاهای بیش��ماری» دارد‪ ،‬در حالی که مذاکره کنندگان‬ ‫ای رانی در دفاع از «حقوق» ای ران تنها سخاوت و شکیبایی به‬ ‫خرج داده اند‪ .‬روحانی و ظریف در سفر اخیر خود به نیویورک‬ ‫هر دو تاکید داشتند که ای ران تاکنون به تعهدات خود عمل‬ ‫کرده است‪.‬‬ ‫در مقابل‪ ،‬ظریف بارها واشنگتن را به دلیل عدم رعایت‬ ‫مف��اد توافق موقتی که در نوامبر گذش��ته ب��ه امضا رسید‪،‬‬ ‫مورد انتقاد قرار داده اس��ت‪ .‬او در این زمین��ه گفت‪« :‬هیچ‬ ‫مکانیزم بی ن الملل��ی وجود ندارد که بس��نجد امریکا تا چه‬ ‫حد به تعهدات خود عمل ک��رده است؟ اگر این امکان وجود‬ ‫داش��ت‪ ،‬من مطمئنم که امریکا نمره مردودی م ی گرفت‪».‬‬ ‫به نظر م ی رسد انتقادات ظریف ناشی از اجرای تحریم های‬ ‫فعلی از سوی واش��نگتن باش��د‪ .‬همچنین ظری��ف بارها‬ ‫عدم پیش��رفت در مذاکرات هسته ای را ناش��ی از تفکرات‬ ‫تحریم گرایانه امریکا دانس��ته است‪ .‬او در مصاحب ه ای دیگر‬ ‫در واشنگتن گفته بود واشنگتن مانع رسیدن به توافق است‬ ‫و ای ران تاکنون شرایط بس��یار متعادلی را عنوان کرده است‪.‬‬ ‫ظریف م ی افزاید‪« :‬بناب راین رسیدن به توافق بسیار نزدیک‬ ‫و محتمل است‪ .‬همه کاری که امری��کا باید انجام دهد این‬ ‫است که به توافقی برسد که م ی تواند به برداشتن تحریم ها‬ ‫منجر شود‪ .‬ما کار دیگری از امریکا نم ی خواهیم‪ .‬ما خواهان‬ ‫تضمی ن های امنیتی‪ ،‬پول یا انجام هیچ کار دیگری نیستیم‪.‬‬ ‫ما فقط خواهان برداشتن تحریم ها هستیم‪».‬‬ ‫در مصاحب ه ب��ا استیو این س کیپ از ش��بکه ‪،NPR‬‬ ‫ظریف دشواری رسیدن به یک توافق جامع را اینگونه بیان‬ ‫کرده بود‪« :‬این حقیقت که ما به توافق نهایی نزدیک نیستیم‬ ‫به این معنی است که امری��کا و برخی از متحدان غربی ان‪،‬‬ ‫محدودیت های دلخواهی را اعمال م ی کنند که اصال ارتباطی‬ ‫به اینکه ای ران سالح هسته ای تولید م ی کند یا نه‪ ،‬ندارد‪».‬‬ ‫مقام��ات امریکایی به نوب��ه خود چن��دان اظهارنظر‬ ‫عمومی نم ی کنند و همزمان ت�لاش م ی کنند از هر نطقی‬ ‫که شرایط را پیچیده تر کند‪ ،‬اجتناب کنند‪ .‬دلیل ان این است‬ ‫که رش��ته مخاطبینی که امریکای ی ها باید در نظر بگیرند‬ ‫گس��ترده تر است‪ ،‬از جمله ش��رکای مذاکره کننده با منافع‬ ‫گوناگون و رقبای داخلی و نیز متحدان منطقه ای که به شدت‬ ‫با شرایط اینده توافق هسته ای مخالفند‪ .‬در نتیجه‪ ،‬واشنگتن‬ ‫مزیت خود را در ش��کل دهی روایت ه��ای عمومی در مورد‬ ‫مذاکرات به تدریج از دست داده است‪.‬‬ ‫بین الملل‬ ‫‪62‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ایا استراتژی ایران به موفقیت م ی رسد؟‬ ‫به نظر م ی رسد اقدامات ای��ران در تغییر موازنه قدرت‬ ‫ناگزیر بین این کشور و ائتالف متشکل از قدرت های جهانی‬ ‫تا حدی موفق بوده است‪ .‬با این حال‪ ،‬بعید به نظر م ی رسد که‬ ‫واشنگتن با اصرار ای ران بر حفظ غن ی سازی کنار بیاید‪ .‬امریکا‬ ‫معتقد است تاکنون به ادامه برنامه هس��ته ای ای ران و کوتاه‬ ‫امدن از اصرارهای خود ب رای تعلیق غن ی سازی در خاک این‬ ‫کشور‪ ،‬امتیازات زیادی داده است‪.‬‬ ‫مهم تر از ان‪ ،‬به این فرضیه فکر م ی کنم که دولت اوباما‬ ‫از پیروزی در سیاست خارجی ناامید و در تثبیت منافع امریکا‬ ‫و امنیت متحدان خود ناتوان اس��ت‪ .‬همچنین دولت اوباما‬ ‫نس��بت به همکاری ای ران در چالش های منطقه ای بیش از‬ ‫حد مش��تاق است‪ .‬هزینه یک شکس��ت دیگر در مذاکرات‬ ‫هسته ای بسیار باال است و ادامه رژیم تحریم های چندجانبه‬ ‫و اقدمات یک جانبه امریکا مش��کالت زی��ادی را به همراه‬ ‫خواهد داشت‪.‬‬ ‫منبع‪ :‬موسسه بروکینگز‬ ‫واشنگتن اینستیتوت‬ ‫معتقد است که ایران‬ ‫حاضر نیست به هر بهایی‬ ‫شروط ‪ 5+1‬را بپذیرد‬ ‫دستاورد بعد از رنج‬ ‫ایرانهمچنانقدرت«نه»گفتنبهتوافقهسته ایرادارد‬ ‫پاتریک کالوسون ‪ -‬ازاده کشوردوست‬ ‫نویسنده ‪ -‬مترجم‬ ‫ای ران به دنبال متحمل شدن محدودیت های اقتصادی‬ ‫سنگین در ارتباط با برنامه هس��ته ای این کش��ور‪ ،‬گام های‬ ‫دقیق و سختگی رانه ای را ب رای هماهنگ شدن با تحریم های‬ ‫جدید برداشته است و به رغم اینکه این تحریم ها به قوت خود‬ ‫باقی مانده اند‪ ،‬اقتصاد این کشور در حال حاضر روندی رو به‬ ‫رشد را اغاز کرده است‪.‬‬ ‫موض��ع قاطعان��ه ای��ران در مذاکرات هس��ته ای‪ ،‬به‬ ‫هیچ عنوان با تصویر کش��وری که به دنبال رها شدن از بار‬ ‫تحریم هاست‪ ،‬همخوانی ندارد‪ .‬ب��ه این ترتیب این پرسش‬ ‫مطرح م ی ش��ود که تحریم هایی که علیه ای ران اعمال شده ‬ ‫است‪ ،‬در عمل چه تاثیری داشته است؟ پاسخ این است که‬ ‫این محدودیت ها چندان هم دست و پا گیر نبوده اند‪.‬‬ ‫تاثیر عمیق تحری م های سال ‪۲۰۱۲‬‬ ‫تحریم های شدید امریکا و اتحادیه اروپا طی سال های‬ ‫‪ ۲۰۱۲‬و ‪ ۲۰۱۳‬میالدی ضربه شدیدی به اقتصاد ای ران وارد کرد‬ ‫و باعث شگفتی نخبگان سیاسی و اقتصادی این کشور شد‪.‬‬ ‫گزارشی که صندوق بی ن المللی پول در ماه اوریل سال ‪۲۰۱۴‬‬ ‫میالدی در این باره منتش��ر کرد‪ ،‬حاکی از ان بود که درامد‬ ‫حاصل از ص��ادرات نفت در این مقطع زمان��ی به ‪ ۱۵‬درصد‬ ‫تولید ناخالص داخلی کاهش یافت‪ .‬به طور مش��ابه‪ ،‬تولید‬ ‫ناخالص داخلی طی سال های ‪ ۲۰۱2-۲۰۱3‬و ‪ ۲۰۱3-۲۰۱4‬تا‬ ‫هشت و نیم درصد کاهش یافت‪ ،‬همزمان‪ ،‬تورم طی مقطع‬ ‫زمانی ‪ ۲۰۱2-۲۰۱3‬به ‪ ۴۵‬درصد رسیده و ریال ‪ ۶۰‬درصد ارزش‬ ‫خود را در بازار موازی از دست داد‪.‬‬ ‫در ب رابر این عقبگرد ها‪ ،‬انتخابات ریاست جمهوری سال‬ ‫‪ ۲۰۱۳‬میالدی عمدتا روی مساله اقتصاد متمرکز بود‪« .‬حسن‬ ‫روحانی» کاندیدای وقت انتخابات ریاست جمهوری در مبارزات‬ ‫انتخاباتی خود روی این مساله تاکید داشت که بهبود وضعیت‬ ‫اقتصادی‪ ،‬جلب سرمایه گذاری خارجی‪ ،‬ایجاد امنیت در بازار و رها‬ ‫شدن از بازار تحریم ها‪ ،‬مستلزم تغییر در سیاست های اقتصادی‬ ‫است‪.‬درحالحاضر‪،‬درشرایطیکههنوزتوافقجامعنیزصورت‬ ‫نگرفته است‪ ،‬دولت ای ران موفق شده است زمام امور را ب رای اداره‬ ‫«یک زندگی تحت تحریم» در دست بگیرد‪.‬‬ ‫هماهنگی با تحری م ها‬ ‫مقام های مس��ئول در ای ران ب رای مقابل��ه و به نوعی‬ ‫هماهنگ��ی با این تحریم ه��ا‪ ،‬تدابی��ری را در پیش گرفتند‬ ‫که معموال توسط صندوق بی ن المللی پول به کش��ورهایی‬ ‫که یک شوک خارجی را تجربه کرده اند‪ ،‬پیشنهاد م ی شود‪.‬‬ ‫صندوق بی ن المللی پول معموال تاثیر ای��ن تدابیر را به این‬ ‫صورت توصیف م ی کند‪.‬‬ ‫دس�تاورد بعد از رنج‪ :‬واقعیت این است که ای ران‬ ‫دوران رنج را پشت سر گذاشته و اکنون وارد مرحله دستاورد‬ ‫شده است‪.‬‬ ‫کاه�ش هزینه ه�ا‪ :‬دولت ای��ران ب��رای مقابله با‬ ‫پیامدهای تحریم ها‪ ،‬در چارچوب برنامه بودجه ‪2014-2015‬‬ ‫هزینه ها را در مقایس��ه با بودج��ه ‪ 2011-2012‬به می زان ‪۳۷‬‬ ‫درصد کاهش داد‪ .‬به عبارت دیگر‪ ،‬هزینه های دولت از ‪۱۹‬و‬ ‫نیم درصد تولید ناخال��ص داخلی در س��ال ‪ 2011-2012‬به‬ ‫‪ ۱۴‬و ‪ ۹‬دهم درص��د تولید ناخالص داخل��ی در بودجه سال‬ ‫‪ ۲۰۱4-۲۰۱5‬کاهش یافت‪.‬‬ ‫پیامد این عدم افزای��ش در هزینه ها این بود که بدهی‬ ‫دولت افزایش چندانی پیدا نکرد‪ .‬در حال حاضر بده ی های‬ ‫دولت ای ران در مقایس��ه با تولید ناخال��ص داخلی به مراتب‬ ‫کمتر از امری��کا یا الم��ان اس��ت‪ .‬واقعیت ای��ن است که‬ ‫تخمی ن زدن می زان بدهی دولت ای ران بس��یار دشوار است‪.‬‬ ‫تیم اقتصادی «محمود احمدی نژاد» رئی س جمهوری سابق‬ ‫ای ران با دستور دادن به بانک ها ب��رای پرداخت وام هایی که‬ ‫در عمل قاب��ل بازپرداخت نبودند‪ ،‬باعث کس��ری بودجه در‬ ‫سازمان هدفمندی یارانه ها شد‪ .‬ب ر اساس داده های صندوق‬ ‫بی ن المللی پول‪ ،‬می زان معوقات دولت در بودجه ‪۲۰۱3-۲۰۱4‬‬ ‫معادل ‪ ۱۰‬درصد تولی��د ناخالص داخلی اس��ت؛ مبلغی که‬ ‫تخمین زده م ی شود ب رای جب ران نابس��امانی مالی گذشته‬ ‫نیاز باشد‪ .‬چنانچه به این معوقات اضافه شده و روی بودجه‬ ‫نهادهای مالی دیگر نیز حساب باز نشود‪ ،‬بدهی دولت ای ران‬ ‫به ‪ ۲۱‬درصد تولی��د ناخالص داخلی م ی رس��د که ‪ ۶۰‬تا صد‬ ‫درصد از بدهی کش��ورهای صنعتی و پیشرفته کمتر است‪.‬‬ ‫صندوق بی ن المللی پول همچنین پی ش بینی کرده است که‬ ‫‪63‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫بین الملل‬ ‫این می زان تا سال ‪ ۲۰۱۸‬میالدی تنها به هشت درصد تولید‬ ‫ناخالص داخلی برسد‪.‬‬ ‫تنظیم نرخ تبادل‪ :‬یک اق��دام تاثیرگذار دیگر این‬ ‫بود که ته ران اجازه داد تاثیر ارزش ریال طی چند ماه تا حدود‬ ‫‪ ۶۰‬درصد کاهش پیدا کند‪ .‬این کاهش ارزش که به واسطه‬ ‫محدودیت در هزینه ها دو ب رابر شده بود‪ ،‬باعث کاهش می زان‬ ‫واردات تا ‪ ۲۲‬میلیارد دالر و افزایش ‪ ۱۱‬میلیارد دالری صادرات‬ ‫شد و به این ترتیب ‪ ۵۰‬درصد زیان ناشی از کاهش درامدهای‬ ‫نفتی که به واسطه تحریم ها وارد شده بود‪ ،‬جب ران شد‪ .‬ای ران‬ ‫پیش از اعمال تحریم های جدید مازاد مالی ‪ ۶۰‬میلیارد دالری‬ ‫در اختیار داش��ت اما به دنبال اعمال این تحریم ها این مازاد‬ ‫به طور کلی از بین رفت اما تدابیری که در پیش گرفته شد‪،‬‬ ‫‪ ۳۰‬میلیارد دالر ان را بازگرداند‪.‬‬ ‫امروز جایگاه تجارت خارجی ای ران به رغم تحریم ها و‬ ‫محدودیت های اقتصادی‪ ،‬مس��تحکم است‪ .‬گزارش اوریل‬ ‫‪ ۲۰۱۴‬صندوق بی ن المللی پول حاکی از ان است که در مقطع‬ ‫زمانی ‪ ،۲۰۱3-۲۰۱4‬ای ران ‪ ۷۳‬میلیارد دالر کاال و خدمات وارد‬ ‫کرده و ‪ ۴۶‬میلیارد دالر صادرات خدمات و کاالهای غیرنفتی‬ ‫داش��ته است‪ .‬این بدان معناست که این کشور ب رای ایجاد‬ ‫توازن‪ ،‬تنها به ص��ادرات ‪ ۲۷‬میلی��ارد دالری در حوزه نفت و‬ ‫گاز نیاز دارد‪ -‬مبلغی معادل ‪ ۷۴۰‬هزار بشکه در روز با قیمت‬ ‫هر بش��که ب رابر ‪ ۱۰۰‬دالر‪ .‬در واقع‪ ،‬صادرات نفت خام ای ران‬ ‫در مقایس��ه با سال ‪ ۲۰۱3-۲۰۱4‬افزایش یافته و با احتساب‬ ‫فروش سایر فراورده های نفتی‪ ،‬می زان صادرات نفتی و گازی‬ ‫این کش��ور به ‪ ۵۶‬میلیارد دالر م ی رسد و به این ترتیب مازاد‬ ‫‪ ۲۹‬میلی��ارد دالری در اختیار ای ران ق��رار م ی گیرد‪ .‬صندوق‬ ‫بی ن المللی پول با نگاهی به چش��م انداز اینده‪ ،‬پی ش بینی‬ ‫کرده که ای ران در س��ال ‪ ۲۰19-۲۰20‬ب رای حفظ توازن مالی‪،‬‬ ‫تنها به ‪ ۲۸‬میلیارد دالر صادرات نفتی و گازی نیاز دارد که این‬ ‫می زان حتی در صورت سقوط چشمگیر این صادرات از می زان‬ ‫فعلی‪ ،‬کامال قابل دستیابی است‪.‬‬ ‫مقایسه این امار و ارقام با تسهیل تحریم هایی که چند‬ ‫ماه قبل در چارچوب برنامه اقدام مش��ترک صورت گرفت‪،‬‬ ‫م ی تواند کارساز و روشنگر باش��د‪ .‬حتی اگر فرض کنیم که‬ ‫در رژیم تحریم ها تغیی ر چندانی ایجاد نشده است‪ ،‬این توافق‬ ‫به ته ران اجازه م ی دهد روزانه یک میلیون بش��که نفت که‬ ‫ارزش��ی معادل ‪ ۳۵‬میلیارد دالر در س��ال دارد را صادر کند؛‬ ‫این می زان از سقف الزم ب رای تحقق نیازهای تبادل خارجی‬ ‫ای ران فرا تر است‪ .‬البته این در صورتی است که فرض کنیم‬ ‫ای ران به درامدهای حاصل از فروش دسترسی داشته باشد‪ .‬به‬ ‫دلیل محدودیت های بانکی اعمال شده توسط امریکا‪ ،‬این‬ ‫درامدهای حاصل از فروش در کش��ورهایی که صادرات به‬ ‫انها صورت گرفته باقی مانده و ای ران تنها م ی تواند در قالب‬ ‫واردات کاال از این کشور ها‪ ،‬از این درامد ها استفاده کند‪.‬‬ ‫در حالی که این مساله در نوع خود یک مشکل به شمار‬ ‫م ی رود‪ ،‬وضعیت ای ران تحت برنامه اقدام مشترک در عمل‬ ‫بهتر از هدف یک میلی��ون بش��که در روز است که توسط‬ ‫وزارت خارجه امریکا اعالم شده است‪.‬‬ ‫این مساله به طور گسترده به صادرات قابل جایگزینی‬ ‫غی ر نفت خام برم ی گردد؛ به طور خاص ‪ ۱۰‬میلیارد دالری که‬ ‫این کش��ور ساالنه از محل صادرات روزانه ‪ ۳۰۰‬هزار بشکه‬ ‫میعانات دریافت م ی کند‪.‬‬ ‫همچنین سیاست پول��ی سخت گیرانه ت��ری که در‬ ‫دولت روحانی در پیش گرفته شده است‪ ،‬باعث کاهش شدید‬ ‫تورم شده و نرخ ان از ‪ ۴۰‬درصد در بهار سال ‪ ۲۰۱۳‬میالدی به‬ ‫‪ ۱۷‬درصد رسیده است‪ .‬این رویکرد به اعتمادسازی مجدد و‬ ‫تشویق سرمایه گذاری کمک م ی کند‪.‬‬ ‫که اکنون زمان برای تصمیم گیری اماده شده است و نیاز‬ ‫به مذاکره بیش��تری وجود ندارد؛ بلکه دیگر ای ران و امریکا‬ ‫به عنوان دو طرف اصلی و سپس ‪ 5+1‬باید تصمیم گیری‬ ‫کنند‪.‬‬ ‫در حال حاض�ر مهمتری�ن مباحثی ک�ه هر یک‬ ‫از طرفین بای�د راجع ب�ه ان تصمی م گیری کنند‪،‬‬ ‫چیست؟‬ ‫وقت تصمیم گیری است‬ ‫علی خرم در گفت وگو با مثلث‬ ‫بین الملل‬ ‫‪64‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫دور هش�تم مذاک�رات جامع ایران و گ�روه ‪5+1‬‬ ‫تقریبا دو هفته پیش در وین برگزار شد‪ .‬طرفین‬ ‫ب ه خصوص ایران و امریکا این مذاکرات را سخت‬ ‫اما همراه با پیش�رفت توصیف کردن�د‪ .‬ارزیابی‬ ‫شما از فضای فعلی مذاکرات چیست؟‬ ‫اجالس وین ‪ 7‬ک��ه هفته قبل به پای��ان رسید در‬ ‫حقیقت اج�لاس مذاکراتی نبود بلکه اجالس��ی بود ب رای‬ ‫اینکه طرفین از مواضع یکدیگر مطلع شوند و ب ر اساس ان‬ ‫تصمیم بگیرند که به عبارتی مذاکرات را ادامه دهند یا خیر‪.‬‬ ‫از این رو طی این مذاکرات از یک طرف محمد جواد‬ ‫ظریف وزیر امور خارجه ایران با کاترین اش��تون مس��ئول‬ ‫سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیدار ک��رد و از طرف دیگر‬ ‫با جان کری‪ ،‬وزیر ام��ور خارجه مالقات ک��رد‪ .‬سپس نیز‬ ‫طرفین مذاکرات سه جانبه شش ساعته‏ای داشتند که در‬ ‫ان به طور مفصل بحث و تبادل نظ��ر پیرامون اختالفات‬ ‫موجود انجام گرفت‪ .‬در این گفتگوهای ‪ 2‬و ‪ 3‬جانبه‪ ،‬هدف‬ ‫این بود که هر طرف نسبت به مواضع طرف دیگر به طور‬ ‫عمیق و کامل اش��نا ش��ود و دیگر هیچ نقطه ابهام ی در‬ ‫مواضع طرفین وجود نداشته باش��د‪ .‬به همین طریق نیز‬ ‫پیش رفتند؛ یعنی ط��رف ایران انچه ک��ه در ایران به ان‬ ‫اعتقاد داشتند را مطرح کرد و متقابال مواضع ‪ 5+1‬و امریکا‬ ‫را دریافت کرد و طرف امریکایی و نماین��ده اتحادیه اروپا‬ ‫نیز مواضع شان را شفاف بیان کردند تا بدین صورت دیگر‬ ‫هی چ کدام از طرفین یعنی ایران و امری��کا و اتحادیه اروپا‬ ‫نقطه ابهامی ب رایش��ان باقی نماند‪ .‬این بدان معناست که‬ ‫بعد از اجالس وین ‪ 7‬دیگر ای ران‪ ،‬امریکا و اتحادیه اروپا در‬ ‫رابطه با یکدیگر کمبود اطالعات ندارند و به طور کامل با‬ ‫مواضع هم اشنا ش��ده‏اند‪ .‬پس این مرحله بدان معناست‬ ‫درواقع طرفین باید درباره موضوعاتی که به عنوان‬ ‫موضوعات محتوایی در فاصله ‪ 8‬اجالس هس��ته‏ای که از‬ ‫فروردین ماه گذشته بین ای ران و ‪ 5+1‬و ای ران و امریکا بیان‬ ‫شده‪‎‬اند‪ ،‬تصمیم گیری کنند‪ .‬اکنون دیگر تمامی تصمیمات‬ ‫مذاکره کنندگان هس��ته‏ای به مرز پختگی رسیده‪‎‬‏اند و هر‬ ‫کس باید انتخاب خود را انجام دهد‪ .‬انچه که طرف ای رانی‬ ‫شدیدا به ان حس��اس است‪ ،‬تکلیف تحریم‪‎‬هاست‪ .‬در این‬ ‫میان طرف غربی در مورد تحریم‪‎‬ها‪ ،‬صحب ت‪‎‬های متفاوتی‬ ‫م ی‪‎‬کند که بعضا پ راکنده است و از انسجام برخوردار نیست‪.‬‬ ‫طرف ای رانی نیز تصویر روشنی از برنامه‏های غرب در این‬ ‫خصوص ندارد و م ی‏بیند که غ��رب نم ی‪‎‬تواند یک جدول‬ ‫زمانی و طرح مدون را به ای ران تحویل دهد که به موجب ان‬ ‫ته ران بداند بعد از برداش��تن مثال فالن گام‪ ،‬کدام بخش از‬ ‫تحریم‏ها لغو م ی‪‎‬شود‪ .‬علت این امر نیز این است که بخش‬ ‫عمده‪‎‬ای از تحریم‪‎‬ها مربوط به کنگره نمایندگان امریکاست‬ ‫که تندروها در ان حضور دارند‪.‬‬ ‫رویکرد کنگره امریکا نسبت به برنامه هسته‪‎‬ای ای ران‬ ‫بسیار متفاوت از دولت امریکاست‪ .‬درواقع دولت امریکا در‬ ‫مورد برنامه هس��ته‏ای ای ران واقع گرایان��ه برخورد م ی‪‎‬کند؛‬ ‫غن ی سازی را به رسمیت ش��ناخته اس��ت و در صدد توقف‬ ‫کامل غن ی سازی ای ران نیست ولی تندروهای کنگره بعضا‬ ‫م ی‏گویند که اصال غن ی سازی و بحث هسته‏ای باید به طور‬ ‫کامل در ای ران متوقف ش��ود‪ .‬در حال حاضر نیز ‪ 70‬درصد‬ ‫تحریم‪‎‬های امریکا ک��ه علیه ای ران اتخاذ ش��ده‪ ،‬در اختیار‬ ‫کنگره است و این بدان معناست ک��ه دولت امریکا چندان‬ ‫کنترلی بر این تحریم‪‎‬ها ندارد و نم ی‪‎‬تواند به ای ران قول دهد‬ ‫که اگر ای ران گام‪‎‬هایی بردارد چگونه تحریم‪‎‬ها را برم ی‪‎‬دارد‪.‬‬ ‫این مساله بخشی از مش��کالتی است که دولت امریکا با‬ ‫ان روبه روست اما به ه ر حال این مس��ائل و توجی ه‏ها اصال‬ ‫برای ایران قانع کننده نیس��ت‪ .‬بخش دیگر تحریم‏ها نیز‬ ‫مربوط به شورای امنیت است‪ .‬در این رابطه ای ران خواستار‬ ‫برداشته ش��دن تحریم‏های ش��ورای امنیت است اما غرب‬ ‫ش��امل اتحادیه اروپا و امریکا اصرار دارند که این تحریم‏ها‬ ‫ستاره های فیلمساز‬ ‫فرهنگ‬ ‫سودای بازیگری ارزویی است که خیل ی ها در سر م ی پرورانند‪ .‬اما جالب‬ ‫این است که خیلی از ان کسانی که به این س��ودا دست یافته اند در ارزوی‬ ‫کارگردانی به س��ر م ی برند‪ .‬تج ربه فیلمسازی هنرپیش��ه ها اما معموال دو‬ ‫وجه داشته است؛ یا موفق موفق یا کامال ناموفق‪ .‬این روند عالوه بر ای ران در‬ ‫کشورهای دیگر هم نمود داشته است‪.‬‬ ‫اگر مردم درباره فیلم ام حرف‬ ‫بزنند‪ ،‬موفقشده ام‬ ‫گفت وگو با شهاب حسینی‬ ‫به بهانه اکران اولین فیلمش‬ ‫‪66‬‬ ‫ایا از اولین تجربه کارگردانی راضی هس�تید؟ ایا‬ ‫این تجربه فیلمسازی ممکن است دوباره تکرار‬ ‫شود‪ ،‬یا ادامه کار به شرایط اکران بستگی دارد‪ ،‬یا‬ ‫ممکن است تصمیم گرفته باشید که مدتی دست‬ ‫نگ ه دارید و با تامل بیشتری کار دوم را شروع کنید؟‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫علیرضا بهرامی – پرستو فرهادی‬ ‫دبیر گروه فرهنگ ‪ -‬روزنامه نگار‬ ‫تصور م ی کنم در حیطه فعالیت سینما به خصوص‬ ‫در عرصه ای که ما به ان مشغول هستم به عنوان بازیگر‪ ،‬یکی‬ ‫از خطوط سیر تعالی این حرفه یا اشتغال م ی تواند تبدیل شدن‬ ‫به شکلی دیگر باش��د‪ ،‬مثل قانون انرژی؛ تبدیل صورتی به‬ ‫صورتی دیگر تجربه های خوبی در دنیا اتفاق افتاده‪ ،‬در ای ران‬ ‫هم همی ن طور‪ ،‬بازیگرانی بوده اند که به کارگردانی روی اوردند‬ ‫و اتفاقا کارگردان های خوبی هم ش��دند‪ .‬همیشه این دست‬ ‫بازیگرانی ک��ه در حرفه خود به جایی م ی رسند و احس��اس‬ ‫م ی کنند دلشان م ی خواهد در تالیف ذهنی خودشان بتوانند‬ ‫نقشی داشته باشند‪ ،‬ب رایم قابل احترام بود ه و این خط مشی را‬ ‫ب رای خودم هم انتظار داشته ام؛ یعنی دغدغه ای که بشود در‬ ‫راستای ذهنیات‪ ،‬سلیقه ها و عالئق خ��ودم حرکت کنم‪ ،‬نه‬ ‫اینکه صرفا از این کار به ان کار بروم و رنگ نقش های مختلف‬ ‫را به خود بگیرم‪.‬‬ ‫بناب راین طبعا بازتابش ب رای من موثر است‪ .‬ب رای انکه‬ ‫تا انجا که خدا کمک کند‪ ،‬در اینک��ه کارگردانی را ادامه دهم‬ ‫ تردیدی نیست‪ ،‬اما اینکه کی و با چه کیفیتی تجربه بعدی‬ ‫اتفاق بیفتد‪ ،‬به بازتاب اولین تجربه ام بستگی دارد‪.‬‬ ‫ایا ممکن اس�ت ب�ه این فک�ر کرده باش�ید که‬ ‫فیلمسازی ان چیزی که فکر م ی کردید نبود یا به‬ ‫ان راحت ی هایی که فکر م ی کردید نبود؟‬ ‫اصال فکر نم ی کردم راحت است‪ .‬بعد از سال هایی‬ ‫که در این حرفه مشغول به کار بودم‪ ،‬متوجه شدم که کارگردانی‬ ‫کار راحتی نیست‪ .‬همیشه در بازیگری و در بهترین حالت ان‪،‬‬ ‫در انتها وقتی که به کارنامه تان نگاه م ی کنید‪ ،‬ممکن است‬ ‫فقط از ‪ 50‬درصد کارایی خود رضایت داشته باشید‪ 50 ،‬درصدی‬ ‫که ش��ما ب رای ان از عمر و وقت و هرانچه داش��ته اید صرف‬ ‫کرده اید‪ .‬ترجیحم این است که ان شاءاهلل شرایط طوری شود‬ ‫که انرژی ان ‪ 50‬درصدی را ک��ه به هر دلیل‪ ،‬صرف کارهایی‬ ‫کر ده ام که خیلی از انها مطمئن نبودم‪ ،‬به این سمت منتقل‬ ‫کنم تا الاقل اگر قرار است در کاری ک��ه اطمینان ندارم چه‬ ‫از روی صحنه تا‬ ‫پشتصحنه‬ ‫پرونده ای ب رای همه بازیگ ران‬ ‫سینماوتلوی زیونای رانکه‬ ‫کارگردان شدند‬ ‫م ی شود‪ ،‬حضور داشته باشم‪ ،‬کار خودم باشد و فعال هم اولین‬ ‫ان را امتحان کردم‪.‬‬ ‫ظاهرا در جایی گفته بودید که اشباع شده بودید‬ ‫و سینما با بازیگری دیگر شما را اقناع نم ی کند؟‬ ‫نه‪ ،‬موضوع م ی دانید چیس��ت؟ موضوع این است‬ ‫که تعداد فیلمنامه هایی که در سینم��ا ادم را به وجد بیاورد‬ ‫ب رای اینکه ادم برود کار کند‪ ،‬فیلمنامه هایی که باعث ش��ود‬ ‫ب ی خوابی به سر بازیگر بزند‪ ،‬ایده ها به سراغش بیایند و فردا با‬ ‫انرژی کافی سر صحنه برود‪ ،‬واقعا کم است‪ ،‬بناب راین اگر صرفا‬ ‫بخواهم فعالیتم را روی بازیگری متمرکز کنم‪ ،‬زندگ ی ام سرشار‬ ‫از انتظار خواهد شد؛ یعنی باید دائما منتظر باشم که باالخره‬ ‫ان کار خوب چه زمانی اتفاق م ی افتد و چند کار گل به عنوان‬ ‫شغل باید انجام دهم تا به کار دل برسم‪ .‬فکر م ی کنم الاقل‬ ‫اگر روی مزرعه کوچک خ��ودم کار کنم‪ ،‬تمام سخت ی هایش‬ ‫ب رایم لذت بخش تر خواهد بود‪.‬‬ ‫البته این را هم اضاف��ه کنم که وقتی ی��ک بازیگر با‬ ‫اصغر فرهادی‪ ،‬کیانوش عیاری یا به رام توکلی کار م ی کند‪ ،‬‬ ‫نم ی تواند چنین حرفی بزند‪ ،‬چون ان کارها انقدر خوبند که‬ ‫م ی توانی مثل کار خودت ان را تلق��ی کنی‪ ،‬اما متاسفانه در‬ ‫اغلب مواقع این اتفاق نم ی افتد و ترسم از این بود که حرفه ام‬ ‫ب رایم به ش��غل صرف تبدیل ش��ود که اگر این اتفاق بیفتد‪،‬‬ ‫قاعدتا شغل کسالت باری هم خواهد بود‪.‬‬ ‫برای س�اخت فیلم‪ ،‬الحمدهلل ن�ه انگیزه‬ ‫ش�هرت داش�تم و نه انگیزه پول�ی‪ .‬اگر‬ ‫تاکن�ون هدایتی درون من اتف�اق افتاده‬ ‫که کارهایم را انتخاب شده تر انجام دهم‬ ‫و بیش�تر مواقع لطف مردم را همراه خود‬ ‫داشته ام‪ ،‬ساخت «ساکن طبقه وسط» را‬ ‫هم در ادامه همان سیری که از نقطه صفر‬ ‫شروع کرده بودم‪ ،‬انجام داده ام‬ ‫حال فکر م ی کنید فیلمنامه «ساکن طبقه وسط»‬ ‫برای ای�ن منظور ش�ما انتخ�اب مناس�بی بود؟‬ ‫مخصوص�ا که گم�ان م ی کنم حدود ی�ک دهه از‬ ‫زمان نگارشش گذشته و با ‪ 10‬سال فاصله درباره‬ ‫مفهومی بحث م ی کرد که حتی اگر از نظر تفاوت‬ ‫نس�لی هم نگاه کنیم ممکن اس�ت مشتری ها و‬ ‫مخاطبانش عوض شده باشند‪ .‬از این منظر فکر‬ ‫نم ی کنید فیلمنامه سختی را برای شروع انتخاب‬ ‫کردید یا اصال یک عالقه فردی شما را به کار کردن‬ ‫روی این فیلمنامه کشاند نه حساب و کتاب تجربه‬ ‫س�ینمایی یا توجه به مولفه هایی که در ساختار‬ ‫حرفه ای تامی ن کننده و پاسخگو هستند؟‬ ‫‪1‬‬ ‫شهاب حس�ینی از اجرای یک برنامه برای‬ ‫نوجوان�ان در قاب تلویزیون دیده ش�د‪ .‬اما حاال‬ ‫بیش از ‪ 13‬س�ال اس�ت که در س�ینما حضور‬ ‫دارد و در این س�ال ها روز ب�ه روز به محبوبیتی‬ ‫رو ب ه افزایش در میان مردم دس�ت یافته است‪.‬‬ ‫حاال پس از ب�ازی در بی�ش از ‪ 40‬فیلم‪ ،‬تعدادی‬ ‫تئاتر و نیز تعدادی سریال شاخص‪ ،‬اولین فیلم‬ ‫سینمایی خود را کارگردانی کرده است‪« .‬ساکن‬ ‫طبقه وسط» فیلمی است که حسینی عالوه بر‬ ‫کارگردانی‪ ،‬نقش اصلی ان را هم ایفا کرده و ارزو‬ ‫دارد مردم ان را ببینند و دوست داشته باشند‪.‬‬ ‫حس�ینی تاکید دارد که با س�اخت این فیلم‪،‬‬ ‫نه ب ه دنبال ش�هرت ب�وده‪ ،‬نه پول و ن�ه عنوان‬ ‫کارگردانی و از انجا که این تج ربه را در راس�تای‬ ‫هم�ان هدایت و س�یری م ی داند ک�ه از ابتدای‬ ‫کارش وجود داشته‪ ،‬از ان دفاع م ی کند‪.‬‬ ‫درک وضعیتشان در زندگی‪ .‬به همین علت این فیلمنامه پس‬ ‫از ‪ 10‬سال همان تازگی را ب رایم داشت‪.‬‬ ‫در سینمای جهان هم با فیلم هایی با همین خصوصیت‬ ‫مواجه م ی شویم‪ .‬ب رای نمونه‪« ،‬دوازده مرد خشمگین» سیدنی‬ ‫لومت انقدر قدیمی است که سیاه و سفید است اما هنوز هم‬ ‫با ان م ی توانید ارتباط برقرار کنید‪.‬‬ ‫یکی از دالیلی که ب�رای موفقیت و فروش خوب‬ ‫در گیشه فیل م ها مطرح است‪ ،‬نشان دادن شرایط‬ ‫یا براورده کردن نیازهای بخشی از جامعه است‪.‬‬ ‫«ساکن طبقه وسط» هم م ی تواند چنین اتفاقی‬ ‫را تجربه کند؟‬ ‫حاال که شما با این نگاه وارد فیلمسازی شدید‪ ،‬اگر‬ ‫در اکران استقبالی از «ساکن طبقه وسط» صورت‬ ‫نگیرد‪ ،‬برای شما چه مفهومی خواهد داشت؟ ایا‬ ‫ان را ب ه عنوان تجرب ه ای م ی بینید که م ی تواند شما‬ ‫را به هدفی که م ی خواهید برساند یا اینکه به این‬ ‫نتیجه م ی رسید که جایی از کارتان نامتوازن است‬ ‫و باید ب ه دنبال راه دیگری بود؟‬ ‫متاسفانه وضعیت اکران به لحاظ نامناسب بودن تایم‬ ‫اکران‪ ،‬تع داد سینماهای کم و فیلم های زیادی که پشت اکران‬ ‫هستند و قراردادها هم بسته ش��ده‪ ،‬چندان مساعد نیست و‬ ‫باید ب رای نمایش فیلم‪ ،‬تمام اینها را در نظر گرفت‪ ،‬جدا از این‬ ‫مسائل اگر «ساکن طبقه وسط» در هنگام اکران با تماشاگر‬ ‫ارتباط برقرار نکند‪ ،‬دو پیام ب رای من هس��ت؛ یک پیام‪ ،‬این‬ ‫است که این کار را ادامه ندهم‪ ،‬یعنی ادامه ندادن اولین انتخابم‬ ‫باشد و بگویم مردم از فیلم من خوش شان نیامده‪ ،‬پس دیگر‬ ‫فیلمی نخواهم ساخت‪ .‬با این تعریف‪ ،‬تصور م ی کنم بسیاری‬ ‫از کارگردان ها باید در همان ابتدا‪ ،‬کار خود را رها م ی کردند و‬ ‫پرونده شان را م ی بستند‪ .‬دوم اینکه بسیاری فیلم ها بوده اند‬ ‫که در زمانی مورد توجه قرار نگرفته ان��د و بعدها مورد توجه‬ ‫واقع شده اند‪ .‬اثار هنری مثل ادم ها سرنوشت های مختلفی‬ ‫پی دا م ی کنند‪ ،‬ولی متاسفانه االن سینما به این سمت رو اورده‬ ‫که منافع زودهنگام ب رایش مهم شده است‪ .‬من مطمئنم که‬ ‫ب رای تع داد خاصی از ادم ها فیلم ساخته ام که از ان خوش شان‬ ‫م ی اید و این فیلم در گنجینه خاط راتشان قرار م ی گیرد‪ .‬مردم‬ ‫سیر کاری مرا از نقطه صفر تا اینجا دیده اند و تاییدم کرده اند‪.‬‬ ‫حاال هم به نظر همه احترام م ی گذارم اما در عین حال اعتقاد‬ ‫من در این فیلم است و با تمام قوا پایش ایس��تاده ام و انتظار‬ ‫م ی کشم شاید چند سال دیگر وجوه دیگری از ان نمایان شود‪.‬‬ ‫مطمئن هستم «ساکن طبقه وسط» ب رای تعدادی از‬ ‫ادم ها که ممکن است زیاد هم نباش��ند‪ ،‬جالب توجه خواهد‬ ‫بود و انهایی که از این فیلم خوش شان بیاید‪ ،‬مثل من ان را‬ ‫در گنجینه ذهن خود قرار م ی دهند‪ .‬من ارزو دارم که مردم این‬ ‫فیلم را ببینند‪ ،‬دوست داشته باشند و از ان استقبال کنند‪ .‬ب رای‬ ‫ساخت فیلم ‪ ،‬الحمدهلل نه انگیزه ش��هرت داشتم و نه انگیزه‬ ‫پولی‪ .‬اگر تاکنون هدایتی درون من اتفاق افتاده که کارهایم را‬ ‫انتخاب شده تر انجام دهم و بیشتر مواقع لطف مردم را همراه‬ ‫مثلث | شماره ‪234‬‬ ‫حقیقت این است که از نظر من سینما مدت هاست‬ ‫از مخاطب عقب افتاده است‪ .‬اگر داستان‪ ،‬خوب روایت شود و‬ ‫جذابیت داشته باشد م ی تواند مورد توجه قرار بگیرد‪ ،‬به همین‬ ‫دلیل وقتی «اواتار» یا «ای‪.‬تی» اسپیلبرگ را نگاه م ی کنیم‪،‬‬ ‫با وجود اینکه در دنیای واقعی ما وجود ندارند‪ ،‬اما تماشاگر با‬ ‫انها ارتباط برقرار م ی کند‪ ،‬چون به گونه ای داستان خود را روایت‬ ‫م ی کنند که باورپذیر م ی شود‪ .‬نسل امروز ما‪ ،‬وقتی به سینما‬ ‫م ی رود‪ ،‬اغلب اقناع نشده بیرون م ی اید‪ .‬من معموال فیلم هایم‬ ‫را به عنوان تماش��اگر نگاه م ی کنم و ش��هاب حسینی ب رایم‬ ‫بازیگری است که جدا از خودم م ی بینم‪ .‬وقتی به این شکل‬ ‫فیلمی را نگاه م ی کنم‪ ،‬متوجه م ی شوم برخی بازی هایم مرا‬ ‫به عنوان تماشاگر اقناع نم ی کند‪.‬‬ ‫این در حالی است که نس��ل امروز‪ ،‬وقت��ی به سینما‬ ‫م ی رود‪ ،‬اغلب اقناع نش��ده بیرون م ی اید که البته علت ان را‬ ‫هم باز نم ی کنم و ش��اید روزی ای��ن کار را انجام دهم‪ ،‬چون‬ ‫حفره هایی در سینما وجود دارد که به واسطه انها شاهدیم نگاه‬ ‫به سینما به شدت بیزینسی شده و سینما را به عنوان ابزاری‬ ‫ب رای پول دراوردن و مبادالت مالی نگاه م ی کنند‪ .‬این اتفاق‬ ‫نتایج خوبی ب رای سینما ندارد و به عنوان کسی که در این حرفه‬ ‫کار م ی کنم با پوست و گوشت و استخوانم ان را لمس کرده ام‬ ‫و این طور م ی شود که در مرحله ای‪ ،‬در اوج پختگی و جوانی و‬ ‫تجربه به جای لذت بردن از کار و امیدوار بودن به اینده به این‬ ‫فکر م ی کنم که شاید دیگر نخواهم این حرفه را ادامه دهم‪.‬‬ ‫وقتی هم به علت این ماجرا فکر م ی کنم م ی بینم‪ ،‬انصافا ان‬ ‫چیزی که ساخته م ی شود و حتی خودم در ان بازی کرده ام‪ ،‬در‬ ‫بیشتر موارد خودم را هم راضی نم ی کند‪ ،‬چون من فیلم های‬ ‫خودم را به عنوان تماش��اگر نگاه م ی کنم و شهاب حسینی‬ ‫ب رایم بازیگری است که جدا از خ��ودم م ی بینم‪ .‬وقتی به این‬ ‫شکل فیلمی را نگاه م ی کنم‪ ،‬متوجه م ی شوم برخی از این اثار‬ ‫مرا به عنوان تماشاگر اقناع نم ی کند‪.‬‬ ‫در واقع تماش��اگر امروز از سینما سبقت گرفته‪ ،‬اما ما‬ ‫نم ی خواهیم این موضوع را باور کنی��م‪ .‬سینما نم ی خواهد‬ ‫باور کند «تماشاگر عام» کم سواد و نااگاه نیست‪ ،‬چون این‬ ‫تماشاگر «عام» به کسی اطالق م ی شود که ارتباطی با سینما‬ ‫ندارد و در میان انها دکتر‪ ،‬دانشجو‪ ،‬مهندس ‪ ،‬تاجر و‪ ...‬هم وجود‬ ‫دارد‪ .‬کارگردانی مثل اصغر فرهادی م ی تواند یک فیلمنامه را‬ ‫در مدت دو ماه بنویسد و به سیاق بسیاری دیگر از دوستان‪،‬‬ ‫در مدت ‪ 20‬روز بس��ازد‪ ،‬اما چرا سه سال روی یک فیلمنامه‬ ‫وقت م ی گذارد؟ چرا ب��رای فیلمنام��ه «درباره الی» مجبور‬ ‫م ی شود خودش تهی ه کنندگی را بر عهده بگیرد؟ چون هیچ‬ ‫تهی ه کننده ای حاضر نم ی شود فیلمبرداری فیلمی را که ‪90‬‬ ‫درصد ان با ‪ 9‬بازیگر و در یک لوکیشن ساخته م ی شود را سه‬ ‫ماهه انجام دهد‪ ،‬پس او مجبور م ی شود خودش تهی ه کننده‬ ‫باشد تا انچه را م ی خواهد بتواند بسازد‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫دوم ی اش بوده است‪ .‬من همیش��ه عالقه مند بودم‬ ‫که به وادی فیلمسازی روی بیاورم‪ .‬ولی هیچ وقت نقشه ای‬ ‫نداشتم که کی و کجا و با کدام فیلمنامه بخواهم این کار را‬ ‫انجام بدهم‪ .‬ممکن است المان هایی که در متن و در نتیجه‬ ‫فیلم بوده بیشتر به نس��ل خودم مربوط باشد تا نسل جوان‬ ‫امروز اما این المان ها در ذات با هم فرقی نم ی کنند‪ .‬اصال به‬ ‫این علت با فیلمنامه ارتباط برقرار کردم که از سرگشتگی حرف‬ ‫یزند‪ .‬سرگشتگی مفهمومی است که در همه تاریخ و همه‬ ‫م ‬ ‫جوامع اشتراک دارد‪ .‬سرگشتگی ادم ها در شناخت موقعیت و‬ ‫این هاکارچرخانیاست‬ ‫نهکارگردانی!‬ ‫گفت وگو با رضا درستکار درباره‬ ‫فیلمسازیهن رپیشه ها‬ ‫ساختن فیلم خوب در اینجا‬ ‫معجزه است‬ ‫گفت وگو با منتقد سینما درباره‬ ‫فیلمسازیبازیگران‬ ‫‪67‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫خود داش��ته ام‪ ،‬ساخت «ساکن طبقه وسط» را هم در ادامه‬ ‫همان سیری که از نقطه صفر شروع کرده بودم ‪ ،‬انجام داده ام‪.‬‬ ‫قطعا همه نظرها نم ی تواند منفی باشد‪ ،‬ضمن اینکه‬ ‫امیدوارم چند سال دیگر‪ ،‬وجوهی از فیلم‪ ،‬تازه خود را نش��ان‬ ‫دهند‪ .‬ب رای من عرصه‪ ،‬عرصه ازمون و خطا و کشف و شهود‬ ‫است؛ عرصه ای که در ان کس��ی مثل اصغر فرهادی با پنج‬ ‫فیلم به قله فیلمس��ازی م ی رسد‪ ،‬کس��ی ه��م ‪ 50‬فیلم در‬ ‫کارنامه خود دارد‪ ،‬اما ب��ه جایی نم ی رسد‪ .‬من نم ی دانم کدام‬ ‫سرنوشت در انتظارم است‪ ،‬اما این را خوب م ی دانم‪ ،‬از انجا که‬ ‫هی چ گاه در فیلمی یک بازیگر صرف نب��وده و سعی کرده ام‬ ‫به عنوان عضوی مثمرثمر به ارتقای فیلم کمک کنم‪ ،‬اولین‬ ‫فیلم خود را هم با همان بینش ساخته ام و تصور م ی کنم نیاز‬ ‫مخاطب خود را درک کرده ام که چه اشکالی دارد ژانر عارفانه‬ ‫و فلسفی در سینما وجود داشته باشد‪ .‬اگر من نخواهم فیلم‬ ‫سرگرم کننده ببینم کجا باید بروم؟ اگر بخواهم خالء چهار تا‬ ‫ی را باید ببینم؟ در‬ ‫کتاب در سال نخواندنم را پر کنم چه فیلم ‬ ‫واقع بازخوردهایی که تاکنون در فضای مجازی گرفته ام‪ ،‬این‬ ‫امیدواری را در من به وجود اورده که جدا از اینکه تماشاگران‬ ‫با فیلم ارتباط برقرار کنند یا نکنن��د‪ ،‬ب رای دیدن ان کنجکاو‬ ‫هستند‪ .‬استادم‪ ،‬اقای سمندریان فقید م ی گفت‪ ،‬اثر خوب اثری‬ ‫است که وقتی جلوی چشمت تمام شد‪ ،‬در ذهنت شروع شود‪.‬‬ ‫من وقتی فیلم های بزرگ را دی��دم همین اتفاق ب رایم‬ ‫افتاد و م ی خواهم ب رای فیلم من هم همی��ن اتفاق بیفتد و‬ ‫مردم بعد از دیدن ان درب��اره اش حرف بزنند‪ ،‬حتی بگویند بد‬ ‫است‪ ،‬اما خنثی نباشند و از کنار ان ب ی تفاوت نگذرند‪ .‬از نظر‬ ‫ی را بکوبد یا از ان تعریف کند‪،‬‬ ‫من همین که تماشاگر فیلم ‬ ‫اقناع کننده است‪.‬‬ ‫معموال با اک�ران هر فیلمی نقدهای�ی در فضای‬ ‫رس�انه ای یا اظهارنظرهایی منتش�ر م ی شود که‬ ‫م ی تواند تاثیرگذار باشد‪ .‬برای شما چقدر این نوع‬ ‫اظهارنظرها اهمیت داشته است؟‬ ‫با توجه به انچه در جشنواره سال گذشته که به لحاظ‬ ‫برخورد با فیلم ها یکی از اسفبارترین جشنواره ها بود ‪ ،‬نسبت به‬ ‫فیلم های بسیاری از سینماگران رخ داد‪ ،‬معتقدم اگر بدون حب‬ ‫و بغض قضاوت کنیم اتفاق خوبی رخ خواهد داد‪ .‬در این باره‬ ‫رسانه باید بتواند مردم را ترغیب کند تا انها خودشان ببینند و‬ ‫قضاوت کنند‪ .‬من با جشنواره فجر به یک دلیل مشکل دارم‪،‬‬ ‫ی هنوز اکران نش��ده و مردم زیادی‬ ‫چون معتقدم وقتی فیلم ‬ ‫نم ی توانند ان را ببینند‪ ،‬چطور تم��ام حرف ها و نظرها درباره‬ ‫ان باید از سالن میالد به بیرون منتقل شود که ان فیلم خوب‬ ‫بوده است یا بد؟ پس سهم مردم در این میان چه م ی شود؟‬ ‫ضمن اینکه در خیلی از مواقع نظ��ر منتقدان با مردم‬ ‫متفاوت است‪ .‬البت��ه نظر منتقدان محترم اس��ت چرا که در‬ ‫توفیق یا عدم توفیق یک فیلم م ی توانند موثر باشند‪ ،‬اما وقتی‬ ‫من به عنوان یک عالقه مند به سینما نق��دی را م ی خوانم‪ ،‬‬ ‫ترجیح م ی دهم مطلبی باشد که زوایای مختلف فیلم را بتوانم‬ ‫از طریق ان کشف کنم‪ .‬نه انکه مطلبی بخوانم که ب رای فیلم‬ ‫حکم صادر کند‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪68‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫ایا قرار اس�ت بعد از اکران این فیلم سرنوش�ت‬ ‫کاری شما تغییر پیدا کند؟‬ ‫بله‪ ،‬ولی این طور نیست که از یک حیطه کامال جدا‬ ‫شوم و مثال دیگر سراغ بازیگری نروم‪ .‬فکر م ی کنم که در این‬ ‫سینما همه موظفیم تالش کنیم تا کار خوب تولید ش��ود‪،‬‬ ‫یعنی اگر من جایی بتوانم مشاوره دهم یا بازیگردانی کنم‪ ،‬باید‬ ‫انجام دهم تا اثری خوب ساخته شود‪ .‬گاهی فکر م ی کنم اگر‬ ‫با بازیگری حالم خوب نشد‪ ،‬سراغ کارهای دیگری بروم‪ ،‬مثل‬ ‫تولید کتاب های صوتی که به ان عالقه زیادی دارم‪ .‬البته در‬ ‫این مدت خیلی هم ب ی گدار به اب نزدم و تجربیات کوچکی‬ ‫داشتم‪ ،‬مثل ساخت تئاترهای تلویزیونی که ان را ضبط کردم‬ ‫و بعد از تحقیقاتی هم متوجه شدم شیوه ای که کار کردیم در‬ ‫دنیا مرسوم است‪.‬‬ ‫از روی صحنه تا پشت صحنه‬ ‫پرونده ای برای همه بازیگران سینما و تلویزیون ایران که کارگردان شدند‬ ‫مریم ایرانی‬ ‫خبر نگار‬ ‫‪2‬‬ ‫این روزها‪ ،‬پرده نقره ای شاهد اکران دو فیلم سینمایی‬ ‫از دو بازیگر سرش��ناس و مش��هور سینماست؛ «ش��هاب‬ ‫حسینی» و «نیکی کریمی»‪ .‬شهاب حسینی با نخستین‬ ‫ساخته سینمایی خود به نام «ساکن طبقه وسط» که در ان‬ ‫در ‪ 38‬نقش متفاوت ظاهر شده است‪ ،‬تصمیم گرفته تا بنا‬ ‫به گفته خودش فیلم ی ماندگار در سینمای ای ران بسازد که‬ ‫تا سال ها حرفی ب رای گفتن داشته باشد‪ .‬حسینی که سال‬ ‫گذشته فیلمش را در جش��نواره فیلم فجر اکران نکرد‪ ،‬این‬ ‫روزها در اکران عمومی باید منتظر بازخوردهای مخاطبان و‬ ‫منتقدان باشد‪« .‬نیکی کریمی» هم بعد از ‪ 10‬سال باالخره‬ ‫مجوز اک��ران ب رای فیلم «یک ش��ب» را گرفت��ه است که‬ ‫نخستین ساخته او در مقام کارگردان است‪ .‬به همین بهانه‪،‬‬ ‫در این گزارش به سراغ تمام بازیگران سینما و تلویزیون ای ران‬ ‫که روزی روی صندلی کارگردانی نشستند‪ ،‬رفته ایم‪ ،‬انانی که‬ ‫موفق شدند و انانی که موفق نشدند‪.‬‬ ‫مجید مجیدی؛ از تحصن تا نامزدی اسکار‬ ‫روزی که مجیدی ب رای حل مشکالت گروه تئاتری اش‬ ‫روبه روی صحن مجلس با «محسن مخملباف» اشنا شد‬ ‫و توانست وارد عرصه فیلمسازی حوزه هنری بشود و اولین‬ ‫فیلم ‪ 16‬میلیمتری خود را بسازد‪ ،‬اغاز یک راه مهم در زندگی‬ ‫هنری اش محسوب م ی شد‪ .‬مجیدی ه ر چند تا پایان دهه‬ ‫‪ 6 0‬ترجیح داد بازیگر فیلم های ارزش��ی چون «بایکوت» و‬ ‫«تیرباران» (ش��هید اندرزگو) و معدود دیگری فیلم باش��د‬ ‫ولی در اوایل دهه ‪ ،70‬فیلم «بدوک» را درباره یک موضوع‬ ‫اجتماعی تلخ ساخت که در همان ساخته اولش توانس��ت‬ ‫وارد بخش مسابقه جشنواره «کن» بشود‪ .‬فیلم «بچه های‬ ‫اسمان» مجیدی نخس��تین فیلم سینمای ای ران است که‬ ‫نامزد جایزه اسکار شده است‪ .‬همچنین اثار دیگر او سه دوره‬ ‫پی در پی برنده جایزه فیلم مونت��رال که یکی از مهمترین‬ ‫جشنواره های امریکای ش��مالی است‪ ،‬شده اند که رکوردی‬ ‫ب رای ای رانیان محسوب م ی شود‪.‬‬ ‫مجیدی نمونه یکی از موفق ترین بازیگرانی است که‬ ‫فیلمساز شده اند‪ .‬دلیل این امر را م ی توان در فیلمنامه های‬ ‫قدرتمند‪ ،‬نگاه تیزبی��ن و دید خالقانه مجی��دی به اضافه‬ ‫جذابی ت های بصری در کنار سوژه های ساده اما بکر دانست‪.‬‬ ‫نیکی کریمی؛ سوت پایان برای یک کارگردان‬ ‫سوپ راستار سینم��ای ای ران در دهه ‪ 70‬که در بیش��تر‬ ‫فیلم های مط��رح و تاثیرگذار کارگردان��ان ان دوره از جمله‬ ‫«مهرجویی» و «حاتم ی کیا» ایفای نق��ش کرده بود‪ ،‬بعد‬ ‫از دستیاری «کیارستمی» در فیلم��ی به نام « ای‪.‬بی‪.‬سی‪.‬‬ ‫افریقا»‪ ،‬تصمیم گرفت مستند کوتاهی درباره نازایی با نام‬ ‫«داشتن و نداشتن» بسازد‪.‬‬ ‫در سال ‪ 83‬فیلم «یک ش��ب» را ساخت که به دلیل‬ ‫حواشی ایجاد شده ب رای موضوع فیلم‪ ،‬نتوانست اجازه اکران‬ ‫پیدا کند‪ .‬این فیلم در جشنواره «کن» هم توجه منتقدان را‬ ‫به خود جلب ک��رد‪ .‬اما کریم ی در ساخته ه��ای بعدی خود‬ ‫مانند «چن��د روز بعد» و «سوت پایان» نتوانس��ت توقعات‬ ‫مخاطبان و منتقدان را جلب کند و با وجود پیشرفتی که در‬ ‫کارگردانی کرده بود‪ ،‬گویا ترجیح داد فیلم دیگری نسازد‪ ،‬تا‬ ‫شاید همچنان در خاطره عالقه مندان سینما به عنوان یک‬ ‫بازیگر باقی بماند‪.‬‬ ‫فرامرز قریبیان؛ سودای اکشن ها‬ ‫چهره محبوب و موفق بازیگری سینم��ای ایران‪ ،‬در‬ ‫طول تمام سال های��ی که بازیگری را به ط��ور جدی دنبال‬ ‫م ی کرد از فیلمسازی غافل نبود‪« .‬قریبیان» تا به حال چهار‬ ‫فیلم سینمایی کارگردانی کرده است که عبارتند از «جدال‬ ‫در تاسوکی»‪« ،‬قانون»‪« ،‬چش��م هایش» و «گناهکاران»‪.‬‬ ‫هرچند قریبیان در فیلم چش��م هایش که ب ر اساس داستان‬ ‫داش اکل هدایت ساخته ش��ده بود‪ ،‬قابلی ت های کارگردانی‬ ‫خود را نمای��ان ساخت ام��ا اخرین فیل��م او «گناهکاران»‬ ‫در عرصه فیلمس��ازی موفقیت بزرگی ب رای او محس��وب‬ ‫م ی شود‪.‬‬ ‫فیل��م «گناهکاران» اخری��ن ساخت��ه قریبیان است‬ ‫ب ر اساس متنی از پسرش «سام قریبیان» و با سرمایه گذاری‬ ‫خودش‪ ،‬در ژانر پلیسی ساخته شده است و نمایانگر عالقه‬ ‫قریبیان به سینمای پلیسی و اکش��ن است‪ .‬این فیلم که‬ ‫از قابلی ت ها و ساخت مناسب��ی در سینمای ای ران برخوردار‬ ‫است‪ ،‬توانس��ت نظر منتقدان را به خود جلب کند‪ .‬قریبیان‬ ‫در گفت وگویی بیان کرده بود که ترجیح م ی دهد زمانی که‬ ‫نقش های قابل تاملی به او پیشنهاد نم ی شود فیلمسازی‬ ‫را تجربه کند‪.‬‬ ‫ایرج قادری؛ گمش�ده در فیلمفارس�ی‬ ‫هنرپیشه سال های دور قبل از انقالب که در ان زمان‬ ‫هم بازیگر بود و هم فیلمس��ازی م ی کرد‪ ،‬بع��د از انقالب‬ ‫به دلی��ل ممنوع التصوی��ری رو به کارگردان��ی اورد و به جز‬ ‫«برزخ ی ها»‪ ،‬در اولین تجربه سینمایی خود پس از سال ها‬ ‫وقفه‪ ،‬با فیلمنام��ه «رسول صدرعامل��ی» فیلم سینمایی‬ ‫و موفق «م ی خواهم زنده بمان��م» را کارگردانی کرد که به‬ ‫دلیل موضوع و بازی هنرپیشه ها در گیشه بسیار موفق شد‪.‬‬ ‫بعد از ان «قادری» این موفقیت را فق��ط در فیلم «سام و‬ ‫نرگس» و ان هم به واسط��ه حضور «گلزار» که در ان زمان‬ ‫در استانه ش��هرت قرار گرفته بود‪ ،‬تکرار کرد‪ .‬اما نتوانست‬ ‫در سایر اثارش خود را از سایه فیلمفارس ی ها و حال و هوای‬ ‫قدیمی کارهایش خالص کند و به همی��ن دلیل هی چ گاه‬ ‫به عنوان کارگردان ش��اخص از طرف منتقدان و مخاطبان‬ ‫جدی گرفته نشد‪.‬‬ ‫مهدی فخی م زاده؛ همیش�ه رو به رش�د‬ ‫فخی مزاده در بدو ورود به سینما اگرچه به عنوان بازیگر‬ ‫درجه چندم شناخته م ی ش��د ولی به دلیل عالقه زیادی که‬ ‫به فیلمنامه نویس��ی و کارگردانی داشت‪ ،‬تا پیش از انقالب‬ ‫چند فیلم ساخت‪ .‬اما عمده معروفیتش در عرصه کارگردانی‬ ‫به سال های انتهایی ده��ه ‪ 60‬و ابتدای ‪ 70‬که در چند فیلم‬ ‫به کارگردانی خودش بازی هم ک��رد ب ر م ی گردد‪ .‬فیلم های‬ ‫سینمایی «خواستگار» و «همسر» توانست نظر منتقدان‬ ‫را به خود جلب کند و جایزه جشنوار فیلم فجر را ب رایش به‬ ‫ارمغان بیاورد‪ .‬بعد از این فخیم زاده به تلویزیون رفت و چند‬ ‫مجموعه تاریخی و پلیس��ی ساخت که همه موفق بودند‪.‬‬ ‫اما هی چ گاه در عرصه سینمایی توفیق فیلم «همس��ر» را‬ ‫پیدا نکرد‪ ،‬تا سال گذشته که با بازی در اخرین ساخته بهروز‬ ‫افخمی‪ ،‬به توفیق دست یافت‪.‬‬ ‫داری�وشفرهن�گ؛دنی�ایروب�هاف�ول‬ ‫او نیز چون فخیم زاده با بازی در فیلم های کوتاه وارد‬ ‫سینما ش��د ولی بعدها به فیلمس��ازی روی اورد و چندین‬ ‫مجموعه تلویزیونی و فیلم سینمایی را کارگردانی کرد که‬ ‫فرهنگ‬ ‫ش��اخ ص ترین انها «دو فیلم با یک بلیط» و «طلس��م» و‬ ‫«روانی» هستند‪ .‬او همچنین تجربه دستیاری «بیضایی»‬ ‫در فیلم «باش��و غریب��ه ای کوچ��ک» را ه��م در کارنامه‬ ‫سینمای ی اش دارد‪ .‬ب��ا این همه بیش��تر مخاطبان ترجیح‬ ‫م ی دهن��د که «فرهن��گ» را به عنوان بازیگر بش��ناسند تا‬ ‫یک کارگردان‪.‬‬ ‫علی مصفا؛ دیده نخواهد شد‬ ‫او در س��ال ‪ 83‬ب��ا ساخت��ن فیلم «سیم��ای زنی در‬ ‫دوردست» نش��ان داد به کارگردانی عالقه دارد‪ .‬هرچند در‬ ‫تجربه اول چندان موفق عم��ل نکرد و فیلمش مورد توجه‬ ‫قرار نگرفت اما اخرین فیلم سینمای��ی او به نام «پله اخر»‬ ‫اگرچه هفت س��ال بعد از نوش��تن فیلمنامه ساخته ش��د‪،‬‬ ‫موفقی ت هایی ب رای مصفا به همراه اورد‪ .‬روایت پس ت مدرن‬ ‫فیلم به خاطر ش��یوه روایت و دانش و تس��لط «مصفا» در‬ ‫نویسندگی و کارگردانی‪ ،‬جوایز بی ن المللی زیادی را ب رای او‬ ‫به ارمغان اورد اما به نظ��ر نم ی رسد جای پای او را به عنوان‬ ‫یک کارگردان محکم کند‪.‬‬ ‫هومنس�یدی؛پیش�رفتباافریقا‬ ‫در نوجوانی در مهمترین اثر حاتم ی کیا یعنی «اژانس‬ ‫شیش��ه ای» نقش کوتاه ولی تاثیرگذاری ب��ازی کرد‪ .‬بعد از‬ ‫قبل از انکه ب��ا بازی در فیلم های اصغ��ر فرهادی به‬ ‫ش��هرت برسد‪ ،‬فیلمنامه نویس بود اما ب��ازی در فیلم های‬ ‫«درباره الی» و «جدایی نادر از سیمین»‪ ،‬او را به چهره بدل‬ ‫کرد‪ .‬شاید همین باعث شد که معادی بعد از سال ها دغدغه‬ ‫کارگردان ی اش را دوباره جدی بگیرد و اولین فیلم بلند خود‬ ‫«برف روی کاج ها» را بسازد؛ فیلم ی که چند جایزه را نصیب‬ ‫او کرد ولی در اکران دچار حواش��ی شد که معادی را گرفتار‬ ‫و ش��اید کمی دلزده کرد‪ .‬با این همه معادی اعالم کرده که‬ ‫قصد ساخت فیلم دومش با موضوع موشکباران های ته ران‬ ‫را دارد‪ ،‬البته اگر فعالی ت های بی ن الملل ی اش اجازه دهد‪ .‬او به‬ ‫واسطه بازیگری‪ ،‬روی سن جایزه هایی چون گلدن گلوب و‬ ‫اسکار رفته است‪ .‬باید دید این توفیق با کارگردانی هم ب رای‬ ‫او تکرار م ی شود؟‬ ‫رضا عطاران؛ کارخانه پولسازی‬ ‫عط��اران‪ ،‬راه را ب��ا «مه��ران مدی��ری» و ب��ازی در‬ ‫سریال «ساع��ت خوش» اغ��از کرد ام��ا از هم��ان ابتدا و‬ ‫بعد از حواش��ی این سری��ال‪ ،‬ترجیح داد ت��ا وارد بازیگری و‬ ‫کارگردانی مجموعه های طنز تلویزیونی بش��ود و با ساخت‬ ‫مجموعه های محبوب و موفقی چ��ون «خانه به دوش» و‬ ‫«متهم گریخت» توانس��ت نام خود را به عنوان کارگردان‬ ‫تلویزیونی طنز بر سر زبان ها بیندازد اما بعد از مشکالتی که‬ ‫با تلویزیون پیدا کرد دوباره به عرصه بازی بازگشت‪ .‬در سال‬ ‫س�عید اقاخانی؛ المپ ‪100‬‬ ‫او هم با «مه ران مدی��ری» اغاز کرد‪ .‬سال های زیادی‬ ‫به عنوان بازیگر طنز و جدی در سینما و تلویزیون ش��ناخته‬ ‫م ی شد اما کم کم در کارهای تلویزیونی شروع به نویسندگی‬ ‫کرد و به واسطه همکاری های مشترکی که با عطاران داشت‬ ‫و نیز به واسطه قدرت قلم و پیچیدگ ی های داستانی که خلق‬ ‫م ی کند توانس��ت مجموعه موفقی مانند «دزد و پلیس» را‬ ‫بس��ازد و خود را به عنوان یک کارگ��ردان تلویزیونی موفق‬ ‫نش��ان دهد‪.‬اقاخانی اکنون فیلم سینمایی «المپ ‪ »100‬را‬ ‫در انتظار اکران دارد‪.‬‬ ‫رامبد جوان؛ هیجان انگیز‬ ‫او به عنوان بازیگر ج��وان کمدی‪ ،‬کار خ��ود را از اثار‬ ‫شاخص و برجس��ته طنز تلویزیون اغاز کرد‪ .‬مجموعه های‬ ‫موفقی مانن��د «خانه سبز» یا «همس��ران» احتماال باعث‬ ‫ش��دند جوان تصمیم بگیرد در ژانر کمدی ب��ه کارگردانی‬ ‫بپردازد‪ .‬جوان سال ه��ا به عنوان بازیگ��ر در مجموعه ها و‬ ‫فیلم های سینمایی مختلف در نقش ه��ای جدی هم کار‬ ‫کرد اما نهایتا با ساخت دو مجموع��ه کمدی و اولین فیلم‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫بهروز ش�عیبی؛ هم ه جوره موفق‬ ‫پیم�انمع�ادی؛رویدیگ�رجه�ان‬ ‫فرهنگ‬ ‫بازیگر مس��تعد و جوان سینما و تلویزی��ون ای ران که‬ ‫در اثار ش��اخص کارگردانان بزرگی مانند «کمال تبریزی»‬ ‫و «اصغر فرهادی» به چهره تبدیل شده بود‪ ،‬بعد از ساخت‬ ‫چند فیلم موفق کوتاه‪ ،‬اولین فیلم بلند خود به نام «افریقا»‬ ‫را ساخت که توجهات زی��ادی را به س��وی او جلب کرد‪ .‬به‬ ‫دلیل دید خالقانه و توان سیدی در پرداخت و فرم و محتوا‪،‬‬ ‫فیلم بعدی او «سی��زده» هم فیلم موفق��ی از اب درامد تا‬ ‫نظر همگان را به سوی اینده این کارگردان جوان و تازه کار‬ ‫جلب کند‪.‬‬ ‫ان سال ه��ا در سکوت خبری به برنامه ری��زی و دستیاری و‬ ‫مستندسازی در حوزه سینما مش��غول بود تا اینکه در فیلم‬ ‫«طال و مس» دوباره خوش درخشید و این بار بعد از بازگشت‬ ‫به کارگردانی روی اورد‪ .‬فیلم «دهلیز» که نخستین اثر او در‬ ‫مقام کارگردان است‪ ،‬بسیار شسته رفته و موفق از اب درامد‬ ‫و توانست نظر سختگیرترین منتقدان سینما را به خود جلب‬ ‫کند‪ .‬ش��عیبی در تجربه نخست نش��ان داد که باید منتظر‬ ‫کارهای بهتری از او باشیم‪.‬‬ ‫‪ 90‬فیلم «خوابم میاد» را که طنز تلخ اجتماعی بود ساخت‬ ‫که توانس��ت در اکران موفق شود و قابلی ت های کارگردانی‬ ‫عطاران را دوباره به رخ بکش��د‪ .‬نگاه ویژه و طنز عطاران به‬ ‫معضالت اجتماعی و شناخت خوب او از مخاطبان سینما‪،‬‬ ‫یکی از عوام��ل موفقیت فیلمس��ازی عطاران به ش��مار‬ ‫م ی رود‪ .‬فیلم بع��دی او «ردکارپت» که ب��ه گفته خودش‪،‬‬ ‫روایت سال هایی است که ب رای پیشرفت در سینمای ای ران‬ ‫به هر دری م ی زده است‪ ،‬اگرچه در گیشه موفق شد اما از نظر‬ ‫منتقدان گام رو به جلویی در کارنامه عطاران نیست‪ .‬ساختار‬ ‫غی ر منسجم و شوخ ی های سردستی و ساختار مستند گونه‬ ‫فیلم‪ ،‬ضعف کارگردان��ی عط��اران را در اخرین ساخته اش‬ ‫به نمای��ش م ی گذارد‪ .‬عط��اران هم در بازیگ��ری و هم در‬ ‫کارگردانی پولساز بوده است‪.‬‬ ‫‪69‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫سینمای ی اش یعنی «پس��ر ادم‪ ،‬دختر ح��وا» تمایل خود را‬ ‫ب رای ساخت اثار طنز و گیشه پس��ند اع�لام کرد‪ .‬فیلم دوم‬ ‫جوان بسیار موفق و درخشان از کار درامد‪ .‬فیلم سینمایی‬ ‫«ورود اقایان ممنوع»‪ ،‬ب��ا کمک فیلمنامه درست و محکم‬ ‫قاسمخانی و بازی درخش��ان «ویش��کا اسایش» و «رضا‬ ‫عطاران»‪ ،‬در کارنامه جوان گام بزرگی رو به جلو بود‪ .‬سبک‬ ‫منحصر به ف��رد و کارگردانی خوب ج��وان‪ ،‬م ی تواند نوید‬ ‫اینده درخشانی ب رای او داشته باشد‪ ،‬به شرط انکه با دقت تر‬ ‫عمل کند و در همین مس��یر بماند‪ .‬کاری ک��ه این روزها‬ ‫به نظر م ی رسد با فعالی ت ه��ای چند جانبه «جوان» به طور‬ ‫همزمان در عرصه های مختل��ف کارگردانی‪ ،‬تهی ه کنندگی‬ ‫و مجری گری اندکی به مخاطره افتاده باشد‪.‬‬ ‫طهماسب‪ -‬جبلی؛ فامی ل های کاله قرمزی‬ ‫بعد از تجربه های مختلف بازیگری و عروسک گردانی و‬ ‫صداپیشگی‪ ،‬به کمک هم عروسکی به نام «کاله قرمزی»‬ ‫را خلق کردند و به شهرت رسیدند‪ .‬البته طهماسب از جبلی‬ ‫بیشتر به کارگردانی عالقه نشان داد و توانست اثار پرفروشی‬ ‫را در زمینه سینمای کودک و با کمک عروسک مشهورش که‬ ‫البته جبلی به جای او حرف م ی زد‪ ،‬تولید کند‪ ،‬البته فیلم های‬ ‫اجتماعی «دختر ش��یرینی فروش» و «زیر درخت هلو» که‬ ‫طنزهای اجتماعی هس��تند را نیز در کارنام��ه خود به ثبت‬ ‫رسانده‪ .‬جبلی هم تنها فیلم بارز کارنامه اش «خواب سفید»‬ ‫است که چندان مورد توجه منتقدان قرار نگرفت‪ .‬فعال این زوج‬ ‫هنری ترجیح داده اند در تلویزیون باق��ی بمانند و کارگردانی‬ ‫مجموعه عروسکی «کاله قرمزی» را ادامه بدهند‪.‬‬ ‫جهانگیر الماس�ی؛ ناموفق‬ ‫بیش��تر معروفی��ت او ب��ه دلی��ل بازی های��ش در‬ ‫مجموعه ه��ای تلویزیونی تاریخ��ی و فیلم های سینمایی‬ ‫پس از انق�لاب است‪ .‬با ای��ن حال الماس��ی در سال های‬ ‫پایان��ی دولت دهم به فکر فیلمس��ازی افت��اد و با حمایت‬ ‫میلیاردی مرکز گس��ترش سینمای تجربی‪ ،‬فیلم ی به نام‬ ‫«رنج و سرمس��تی» ساخت که به گفته خودش ش��بیه به‬ ‫اثار «کوبریک» و «تارکوفسکی» است‪ .‬اما می زان استقبال‬ ‫مخاطبان و منتقدان از این فیلم نشان م ی دهد که تا چه حد‬ ‫فیلم ضعیف و سفارشی که با حمایت مالی دولتی ساخته‬ ‫م ی شود‪ ،‬م ی تواند ناکارامد باشد و بیکاری و ب ی حرمتی ب رای‬ ‫سازندگانش به همراه داشته باش��د‪ .‬قصه نچسب و روایت‬ ‫ضعیف الماسی در این فیلم‪ ،‬شکس��ت کامل او در عرصه‬ ‫کارگردانی را کامال نمایان ساخته است‪.‬‬ ‫حامد کالهداری؛ شکالت تلخ‬ ‫‪70‬‬ ‫شاهد احمدلو؛ مردی که موش شد‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫نوج��وان بازیگر ده��ه ‪ 80‬تلویزیون و سینم��ا‪ ،‬مانند‬ ‫الماس��ی و به واسطه حمایت در دولت ده��م فیلمی به نام‬ ‫«پایان نامه» را که دومی��ن فیلم سینمایی اوست‪ ،‬ساخت‬ ‫که درباره ح��وادث انتخابات س��ال ‪ 1388‬ب��ود‪ .‬فیلم پر از‬ ‫صحنه های بحث ب رانگیز بود‪ ،‬به طوری که صدای اعتراض‬ ‫بسیاری از اهالی سینما را دراورد‪ .‬با این همه پس از انتخابات‬ ‫جدید‪« ،‬کاله��داری» در سخنانی اعالم کرد که بس��یاری‬ ‫از صحنه های فیلم به او تحمیل ش��ده اس��ت که باز هم‬ ‫مورد اعتراض قرار گرفت تا سرنوشت کارگردان ی اش مانند‬ ‫فیلمش تبدیل به «پایان نامه» ش��ود‪ .‬او ساخت «شکالت‬ ‫تلخ» را هم در کارنامه دارد‪.‬‬ ‫در کودکی و نوجوان��ی بازیگر سینمای ای��ران بود و‬ ‫در چند اثر مطرح سینمای��ی از جمله «سرب» ایفای نقش‬ ‫کرد‪ .‬با این همه پس از نوجوانی به فیلمس��ازی روی اورد‬ ‫و نخس��تین بار با ساخت��ن فیلمی از پش��ت صحنه فیلم‬ ‫تقوایی‪ ،‬یعن��ی «کاغذ ب ی خط» کار را ش��روع ک��رد‪ .‬فیلم‬ ‫داستانی نخس��تش به نام «چند م ی گی��ری گریه کنی؟»‬ ‫که یک فیلم تلخ اجتماعی است با استقبال مواجه شد‪ .‬اما‬ ‫احمدلو نتوانست مسیر موفقیت را ادامه دهد و در فیلم های‬ ‫بعدی اش به ویژه «اگه م ی تونی منو بگیر»‪ ،‬پس از «موش»‬ ‫ضعیف ظاهر ش��د و سرانجام پس از ساخت چند مجموعه‬ ‫تلویزیونی نه چن��دان موفق کمدی دوب��اره به عرصه بازی‬ ‫برگشت‪.‬‬ ‫مهش�یدافش�ارزاده؛ش�ایدموفقش�ود‬ ‫در دهه ‪ 60‬بازیگر سینما بود اما سال هاست تصمیم‬ ‫گرفته کارگردان باش��د‪ .‬ب رای ساخت اولین فیلمش به نام‬ ‫«پنج ستاره» مش��کالت زیادی تحمل کرد اما نتیجه کار‬ ‫فیلم ابرومندی است‪ .‬هرچند منتقدان معتقدند افش��ارزاده‬ ‫ب رای پیش��رفت در کارگردان��ی نیاز به فعالی��ت و مطالعه‬ ‫بیشتری دارد‪ .‬فیلم او در شخصی ت پردازی و ط راحی فضاها‬ ‫مشکالت زیادی دارد اما به عنوان فیلم اول قابل قبول است‪.‬‬ ‫دیگران‪...‬‬ ‫داریوش ارجمند در سال ‪ 62‬فیلم «گفت ‪ ،‬به زیر سلطه‬ ‫من ائید» را کارگردانی کرد که باتوجه به استقبال نشدن از‬ ‫این فیلم این بازیگر ترجیح داد دیگر پشت دوربین نرود‪.‬‬ ‫سیامک اطلسی دیگر بازیگری است که در سال ‪ 64‬با‬ ‫فیلم «مشت» وارد حرفه کارگردانی شد و در ادامه فیلم های‬ ‫«سفر پرماجرا» و «راز شب بارانی» را ساخت‪.‬‬ ‫فتحعلی اویس��ی هم در کنار فعالی��ت بازیگری اش‬ ‫ساخت سه فیلم «مادر»‪« ،‬مریم و میتیل» و «سربلند» را در‬ ‫کارنامه کاری اش دارد‪.‬‬ ‫غالمحس��ین لطفی دیگر بازیگری است که تجربه‬ ‫ساخت دو فیل��م سینمایی به نام ه��ای «سرخ پوستان» در‬ ‫سال ‪ 58‬و «پاک باخته» در سال ‪ 74‬را دارد‪.‬‬ ‫محمد متوسالنی هم در هر دو حوزه از قبل از انقالب‬ ‫فعال بوده است که از جمله فیلم های شاخص او م ی توان‬ ‫به «کفش های میرزا نوروز» و «دو روی سکه» اشاره کرد‪.‬‬ ‫زنده یاد ج�لال مقدم هم ک��ه اخرین فیلم��ش را به‬ ‫نام «چمدان» در سال ‪ 68‬کارگردانی ک��رد‪ ،‬در هر دو حوزه‬ ‫فعال بود‪.‬‬ ‫مح��رم زینال زاده که ب��ا فیلم «بای سی��کل ران» به‬ ‫سینم��ا معرفی ش��د‪ ،‬فیلم «م��رد ناتم��ام» را در سال ‪71‬‬ ‫کارگردانی ک��رد و در ادامه فیلم های «س��از ستاره» و «ای‬ ‫پارا» را مقابل دوربین برد‪.‬‬ ‫اسماعیل سلطانی��ان هم بازیگری اس��ت که تجربه‬ ‫کارگردانی یک فیلم به نام «همه دختران من» را در سال ‪72‬‬ ‫در کارنامه اش دارد‪.‬‬ ‫فرج اهلل سلحشور با بازی در فیلم های «پرواز در شب»‪،‬‬ ‫«توبه نصوح» و «انسان و اسلحه» فعالیت هنری اش را در‬ ‫سینما اغاز کرد و با ساخت و بازی در فیلم «ایوب پیامبر»‬ ‫در سال ‪ 72‬کارگردانی را تجربه کرد و در ادامه فعالیتش را در‬ ‫پشت دوربین ادامه داد‪.‬‬ ‫محمد کاسبی تنها یک تجرب��ه کارگردانی در سال‬ ‫‪ 68‬داشت و «ش��نا در زمس��تان» را با بازی مجید مجیدی‬ ‫مقابل دوربین برد‪.‬‬ ‫مس��عود کرامتی که فعالیت کارگردان ی اش با ساخت‬ ‫مجید مجیدی نمونه یکی از موفق ترین‬ ‫بازیگرانی اس��ت که فیلمس��از شده اند‪.‬‬ ‫دلیل این امر را می توان در فیلمنامه های‬ ‫قدرتمن��د‪ ،‬ن��گاه تیزبی��ن و دی��د خالقانه‬ ‫مجیدی ب��ه اضاف��ه جذابیت های برصی‬ ‫در کنار سوژه های ساده اما بکر دانست‪.‬‬ ‫اثار کودک و نوجوان تداوم داش��ته در س��ال ‪ 68‬با «پاتال و‬ ‫ارزوهای کوچک» وارد این حرفه شد‪.‬‬ ‫یاسم��ن ملک نصر ک��ه با فیل��م «س��ارا» داریوش‬ ‫مهرجویی به سینما معرفی ش��د ‪ ،‬تجرب��ه کارگردانی فیلم‬ ‫«درد مشترک» در سال ‪ 73‬را در کارنامه دارد‪.‬‬ ‫داریوش مودبی��ان دیگر بازیگری اس��ت که تا کنون‬ ‫دو فیلم «رویای نیمه شب تابس��تان» و «سفر به خیر» را‬ ‫کارگردانی کرده است‪.‬‬ ‫جعفر والی‪ ،‬بازیگر پیشکسوت سینما در تنها تجربه‬ ‫کارگردان ی اش سال ‪ 67‬فیلم «تا غروب» را ساخته است‪.‬‬ ‫سی د جواد هاشمی نیز یکبار با فیلم «اختاپوس» که‬ ‫حضور موفقی در جش��نواره فیلم های کودکان و نوجوانان‬ ‫داشت‪ ،‬پشت دوربین رفته است‪.‬‬ ‫اب راهیم ش��یبانی‪ ،‬دیگر بازیگر ج��وان سینما هم که‬ ‫بیشتر در فیلم های رخشان بن ی اعتماد مقابل دوربین رفته‬ ‫فیلم هایی چون «زه ر عسل»‪« ،‬صحنه جرم ورود ممنوع» و‬ ‫«هیچ کجا هیچ کس» را ساخته است‪.‬‬ ‫بهزاد بهزادپور‪ ،‬بازیگری که بیشتر در اثار جنگی مقابل‬ ‫دوربین رفته است یک بار کارگردانی را تجربه کرده و فیلم‬ ‫«خداحافظ رفیق» را ساخته است‪.‬‬ ‫امی ر حس��ین صدیق هم بازیگری است که یک بار با‬ ‫حمایت مرضیه برومند پش��ت دوربین سینما رفته و فیلم‬ ‫«دربه درها» را در سال ‪ 83‬کارگردانی کرده است‪.‬‬ ‫مجید مظفری در تنها تجربه کارگردان ی اش در سال ‪81‬‬ ‫«قلب های ناارام» را مقابل دوربین برده است‪.‬‬ ‫حمید فرخ نژاد سال ‪ 79‬فیلم «سفر سرخ» را با موضوع‬ ‫جنگ تحمیلی مقابل دوربین برد و مشکالت نمایش این‬ ‫فیلم که تا نزدیک به ‪ 10‬سال ادامه داشت این بازیگر را تا به‬ ‫حال از حرفه کارگردانی دور کرده است‪.‬‬ ‫افشین هاش��می هم در اولین تجربه کارگردان ی اش‬ ‫فیلم «خسته نباشید» را در کنار محسن قرائی کارگردانی‬ ‫کرد‪.‬‬ ‫حمید امجد‪ ،‬بازیگر فیلم «مسافران» به رام بیضایی‬ ‫در سال ‪ 90‬فیلم «ازمایشگاه» را ساخت‪.‬‬ ‫احمد کاوری بازیگری که بیشتر در اثار جنگی مقابل‬ ‫دوربین رفته است با تجربه موفق «نفوذی» در کنار مهدی‬ ‫فیوضی فیلم «خودزنی» را در ادامه مقابل دوربین برد‪.‬‬ ‫سهیال گلس��تانی ک��ه ای��ن روزها در ح��ال ساخت‬ ‫اولین فیلم بلندش به ن��ام «دو» است هم از بازیگران فعال‬ ‫سال های اخیر بوده است‪.‬‬ ‫مهدی پاکدل هم سال گذشته با فیلم «فردا» در کنار‬ ‫ایمان افشاریان این حرفه را تجربه کرد‪.‬‬ ‫از دیگ��ر بازیگرانی هم ک��ه موفق ب��ه ساخت فیلم‬ ‫سینمایی شده اند م ی توان به حمید طالقانی بازیگر نوجوان‬ ‫فیلم «دبیرستان» که فیلم «رهاتر از دریا» را ساخت ‪ ،‬سعید‬ ‫ته رانی کارگردان فیلم «سربلند» و ماشاء اهلل شاه مرادی زاده‬ ‫کارگردان فیلم «پنجشنبه اخر ماه» اشاره کرد‪.‬‬ ‫از جمله بازیگرانی که گفته م ی ش��ود به زودی حرفه‬ ‫کارگردان��ی در سینما را تجرب��ه خواهند ک��رد م ی توان به‬ ‫سام قریبیان‪ ،‬فرامرز عرب نیا ‪ ،‬ابوالفض��ل پورعرب و پرویز‬ ‫پرستویی اشاره کرد‪.‬‬ ‫حضور بازیگران در حرفه کارگردانی در سینمای پیش‬ ‫از انقالب هم امری رایج بوده است و از کس��انی که پشت‬ ‫و مقابل دوربین قرار گرفته اند م ی ت��وان از رضا بی ک ایمان‬ ‫وردی ‪ ،‬مرتضی عقیل ی ‪ ،‬محمد علی فردین‪ ،‬نصرت کریمی‪ ،‬‬ ‫ناصرملک مطیعی ‪ ،‬سی د علی میری ‪ ،‬نصرت اهلل وحدت ‪ ،‬پرویز‬ ‫صیاد ‪ ،‬فریدون ژورک و منوچهر نوذری نام برد‪.‬‬ ‫ش��هال ریاحی هم اولین کارگردان زن سینمای ای ران‬ ‫محس��وب م ی ش��ود که با فیلم «مرجان» در سال ‪1335‬‬ ‫فیلمسازی را تجربه کرده است ولی بعدها در حرفه بازیگری‬ ‫حضور درخشانی داشت‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫این ها کارچرخانی‬ ‫است نهکارگردانی!‬ ‫گفت وگوبارضادرستکار‬ ‫دربارهفیلمسازی هنرپیشه ها‬ ‫فاطمه کریمخان‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫تجربه فیلمس�ازی بازیگران‪ ،‬مربوط ب�ه امروز و‬ ‫دیروز نیس�ت و مس�لما مرز جغرافیایی خاصی‬ ‫هم ن�دارد‪ ،‬برای ش�روع نگاه�ی به ای�ن تجربه‬ ‫بیندازید‪ ،‬ارزیابی ش�ما از فیلمس�ازی بازیگ ر ها‬ ‫چه در س�ینم ا های بزرگی مثل هالی�وود و چه در‬ ‫ایران چیست؟‬ ‫در ای ران‪ ،‬یک��ی از تجربه های موف��ق سینمای ما‬ ‫در مورد بازیگر هایی ک��ه کارگردانی را در پی��ش گرفته اند‪،‬‬ ‫اقایی مجید مجیدی اس��ت‪ .‬او از کارگردان هایی است که‬ ‫فعالیت سینمای ی اش را با بازیگری شروع کرد اما در نهایت‬ ‫کارگردان موفقی شد‪ .‬کارگردانی بازیگر ها در سینمای دنیا هم‬ ‫نمونه های خیلی زیادی دارد‪ ،‬اما مساله ای که باید مورد توجه‬ ‫قرار بگیرد این است که الزاما یک بازیگر موفق نم ی تواند یک‬ ‫کارگردان موفق هم باشد‪ .‬در واقع جمع شدن این دو باهم نیاز‬ ‫به یک امر مضاعف دارد‪.‬‬ ‫در جهان هم نمونه ه��ای ان را م ی توان دید‪ ،‬کار های‬ ‫جان بین یا رابرت دنیرو را ببینید‪ ،‬فیلمسازی انها به خوبی‬ ‫بازی هایشان نبوده است و هیچ وقت ان موفقیت را ب رایشان‬ ‫به همراه نداش��ته است‪ ،‬چون قدرتی را که در بازی دارند‪ ،‬در‬ ‫کارگردانی نداشتند‪.‬‬ ‫در س�ینمای خودم�ان تجرب�ه بازیگران�ی را که‬ ‫کارگردانی کرده اند‪ ،‬چطور م ی بینید؟‬ ‫االن برخی بازیگرهای ما به سراغ کارگردانی رفته اند‪،‬‬ ‫برداشت من این است که کارگردانی این بازیگر ها بیشتر از‬ ‫اینکه نشان دهنده توانای ی هایشان باشد به این دلیل است که‬ ‫انها تالش م ی کنند تا در عرصه سینما بمانند و به فعالیت‬ ‫ادامه بدهند‪.‬از این نظر من فکر م ی کنم که فیلمسازی ب رای‬ ‫برخی بازیگران ما تبدیل به یک راهبرد شده است‪.‬‬ ‫و این روند چه اشکالی م ی تواند داشته باشد؟‬ ‫تجرب ه ه�ای ایرانی بازیگ�ری و کارگردان�ی را در‬ ‫تاری�خ س�ینمای معاصر ای�ران چط�ور ارزیابی‬ ‫م ی کنید؟‬ ‫یکی از بازیگر های موفق ما در چند سال اخیر فرامرز‬ ‫قریبیان بود که وارد کارگردانی شد اما تجربه های موفقی به‬ ‫دست نیاورد‪ .‬الزم است به این موضوع هم اشاره کنم که این‬ ‫فقط در مورد ورود بازیگر ها به کارگردانی نیس��ت‪ ،‬محمود‬ ‫کالری یا اقای منصوری فیلمبردار هایی بودند که ش��انس‬ ‫خودشان را در بازی و فیلمس��ازی هم امتحان کردند اما ان‬ ‫قدرها که در فیلمبرداری موفق هس��تند در حوزه های دیگر‬ ‫موفق نبودند‪.‬‬ ‫شما فکر م ی کنید چه عاملی باعث م ی شود یک‬ ‫بازیگر در تجربه کارگردان ی اش موفق شود؛ مثال‬ ‫همین اق�ای مجیدی که از او ب ه عن�وان بازیگری‬ ‫که کارگردان موفقی بوده اس�ت ی�اد کردید‪ ،‬چه‬ ‫مس�اله ای را در کارش م�ورد توجه ق�رار داده که‬ ‫باعث موفقیتش شده است؟‬ ‫نه تنها در حوزه کارگردانی‪ ،‬بلکه در همه حوزه های‬ ‫کار هنری‪ ،‬باید این موضوع را در نظر گرفت که هر حوزه کار‬ ‫هنری ب رای خودش شخصیت مستقل و کاملی دارد‪ .‬چون‬ ‫وقتی کس��ی در یک حوزه موفق بوده است‪ ،‬ب��ه این معنا‬ ‫نیست که بتواند در حوزه دیگری هم موفق باشد‪.‬‬ ‫به نظر من عامل موفقیت اقای مجیدی در کارگردانی‬ ‫به طور کلی به نظرم وقتی یک مجموعه ای کاری را‬ ‫در حوزه ای اغاز م ی کند بعد از مدتی دچار این رکود م ی شود‪،‬‬ ‫یک انسداد به وجود م ی اید که در ان قدیم ی ها اجازه ورود به‬ ‫افراد جدید را نم ی دهند‪ .‬در نظر بگیرد که قبل از انقالب هم‬ ‫سینمای ما دچار چنین مشکلی شده بود اما با ظهور انقالب‬ ‫این امکان فراهم شد که تعداد زیادی چهره جدید به سینما‬ ‫معرفی بش��وند‪ .‬از دل ان جریان جدید کارگردان هایی مثل‬ ‫مخملباف‪ ،‬مالقل ی پور‪ ،‬حاتم ی کیا و بن ی اعتماد در امدند و‬ ‫این تجربه را ب رای ما فراهم کردند که خالقیت در نیرو های‬ ‫تازه نفس وج��ود دارد‪ .‬به ه ر حال جری��ان سینما گران است‬ ‫و گران تر هم ش��ده است‪ .‬به همین دلیل ریس��ک پذیرش‬ ‫و معرفی چهره ه��ای جدید خیلی کم اتف��اق م ی افتد‪ .‬یک‬ ‫سری سختگیری هایی هس��ت که مجرای ورود چهره های‬ ‫جدید را تنگ م ی کند و باعث م ی ش��ود که م��ا مدام تکرار‬ ‫کنیم‪ .‬واقعیت این است که سینمای م��ا نیاز به نفس تازه‬ ‫و نیرو های خ�لاق دارد تا جواب گ��وی خواسته ها مخاطب‬ ‫نسل جوان باشد‪.‬‬ ‫اما این اش�کالی که به ان اش�اره کردی�د از کجا‬ ‫ناشی م ی شود؟‬ ‫یک موضوع همان گران ب��ودن سینماست‪ ،‬البته‬ ‫من نم ی خواهم ضع ف های درونی سینمای خودمان را هم‬ ‫نادیده بگیرم‪ ،‬ش��اید حتی بتوان این قرائت را هم داشت که‬ ‫استع داد های تازه کمیاب شده اند‪ .‬اما مشکل دیگر سینمای ما‬ ‫این است که همه م ی تواند در مورد ان اظهارنظر کنند‪ ،‬افرادی‬ ‫که در عمر خودش��ان یک فیلم هم ندیده ان��د‪ ،‬در این مورد‬ ‫کارشناسی م ی کنند و تصمیم هایش��ان اثرگذار هم هست‪.‬‬ ‫اینها ازموضوعاتی است که به ضعف سینمای ما دامن زده‬ ‫است‪ ،‬در صورتی که اگر تخصص گرایی رواج پیدا کند‪ ،‬شاید‬ ‫این مشکل برطرف شود‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫یعنی به نظر شما کار را اسان گرفته اند؟‬ ‫ممکن است که کارگردانی را ساده گرفته باش��ند‪.‬‬ ‫درحالی که کار کارگردانی بزرگ تر از کار های دیگر در عرصه‬ ‫فیلمسازی است‪ .‬شما وقتی قرار است بازیگری کنید‪ ،‬فقط‬ ‫ب��ازی م ی کنید ام��ا در کارگردانی‪ ،‬موض��وع کمی متفاوت‬ ‫است‪ .‬اگر کارگردانی را با دید کارچرخانی نگاه کنیم‪ ،‬مساله‬ ‫فرق خواهد کرد اما کارگردانی نی��از به تفکر دارد‪ ،‬نم ی توان‬ ‫کارچرخانی را به فیلمسازی تفسیر کرد‪ .‬این درست است که‬ ‫هر کسی در پشت دوربین کار خودش را م ی کند‪ ،‬به هر حال‬ ‫صدابردار کار خودش را انجام م ی دهد‪ ،‬نورپرداز کار خودش را‬ ‫م ی کند و‪ ...‬اما این نوع مدیریت کارگردانی نیست‪ .‬فیلمسازی‬ ‫به تفکر نیاز دارد تا بتواند موفق از اب در بیاید‪.‬‬ ‫ش�ما اش�اره کردید که مش�کل تکرار چهره ها و‬ ‫ظه�ور کارگ�ردان ‪ -‬بازیگرهای ما در این اس�ت‬ ‫که س�ینما دچار رکود ش�ده‪ ،‬کم�ی در این مورد‬ ‫توضیح بدهید‪.‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫اش��کاالت کلی به این ماجرا وج��ود دارد‪ .‬یکی از‬ ‫اش��کاالت ان است که سینمای ما اج��ازه ورود افراد جدید‬ ‫را نم ی ده��د و م��دام همان اف��رادی که ما م ی ش��ناسیم و‬ ‫سال هاست که کار م ی کنند‪ ،‬تکرار م ی ش��وند‪ .‬بازیگر های‬ ‫ما همه همان چهره های قدیم ی هستند‪ ،‬چهره های جدید‬ ‫کم تر وارد عرصه سینمای ما م ی شوند‪.‬‬ ‫البته یک موضوع دیگر هم م ی تواند در کارگردان شدن‬ ‫بازیگر ها موثر باشد و ان کار کردن با کارگردان های ضعیف‬ ‫است‪ .‬به یکی از همی��ن بازیگرانی که اخی��را فیلم ساخته‬ ‫است‪ ،‬گفتند که ب رای چه به سراغ فیلمسازی رفته ای‪ ،‬گفت‬ ‫که وقتی من با برخی کارگردان ها کار کردم به نظرم رسید که‬ ‫کارگردانی کار بسیار راحتی است‪.‬‬ ‫‪3‬‬ ‫رضا درستکار از منتقد هایی است که تج ربه‬ ‫بازیگ�ر ‪ -‬کارگردانی را دوس�ت ن�دارد و معتقد‬ ‫است که س�ینمای ایران دچار رکود شده است‬ ‫و بازیگ ر ها برای در صحن�ه ماندن به کارگردانی‬ ‫م ی پردازند که در واقع کارچرخانی اس�ت و اثار‬ ‫ماندگاری از نتیجه کارش�ان حاصل نم ی ش�ود‪.‬‬ ‫خبرنگار مثلث به بهانه اکران اثاری از بازیگران‬ ‫فیلمساز با او به گفت وگو نشست‪.‬‬ ‫این است که او کامال بازی را رها کرده و تنها و تنها کارگردانی‬ ‫را در پیش گرفته است‪ .‬درواقع وقتی ک��ه کار کارگردانی را‬ ‫اغاز کرده از نو متولد ش��ده است و این اغاز دوباره ب رای کار‬ ‫او بوده اس��ت‪ .‬اما در م��ورد دیگران کمتر ای��ن اتفاق افتاده‬ ‫است‪ .‬نم ی دانم‪ ،‬ش��اید ی��ک سهل گیری عموم��ی در این‬ ‫مورد وجود داش��ته باش��د که باعث م ی ش��ود از این جنس‬ ‫کار ها اثار ماندگاری ایجاد نش��ود‪ .‬به نظر م��ن در مجموع‬ ‫کارگردان های بازیگر ما نا موفق بوده ان��د‪ ،‬چه از قدیم ی ها‪،‬‬ ‫ناصر ملک مطیعی‪ ،‬فردین و ایرج قادری‪ ،‬و چه در نسل جدید؛‬ ‫چون کارگردانی را بلد نیس��تند‪ ،‬ناچار ب��ه دامن کارچرخانی‬ ‫م ی افتند و این نوع کار متفکر نیست‪.‬‬ ‫‪71‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫ساختن فیلم خوب در اینجا‬ ‫معجزه است‬ ‫گفت وگو با منتقد سینما درباره فیلمسازی بازیگران‬ ‫سارا میرشجاعی‬ ‫خبر نگار‬ ‫‪72‬‬ ‫بع��د از بازیگری یکی از حوزه ه��ای جذاب سینما‪،‬‬ ‫کارگردانی است‪ ،‬از این منظر که بازیگرانی که حرف تازه ای‬ ‫ب رای گفتن دارند در حوزه فیلمنامه نویس��ی ی��ا کارگردانی‬ ‫م ی توانند حرف هایی که ب رایشان مهم هست را مطرح کنند‪.‬‬ ‫فیلمس��ازی و کارگردانی موقعیت وسوسه انگیزی است که‬ ‫مختص سینمای ای ران هم نیس��ت؛ در تمام دنیا این اتفاق‬ ‫م ی افتد که بازیگرانی به سمت کارگردانی م ی روند‪ .‬به هرحال‬ ‫این مشخص است که بازیگر معموال نم ی تواند مولفه های‬ ‫خود را در سینما پیش ببرد و بای��د ب راساس منطق داستان‪،‬‬ ‫فیلمنامه و دستور کارگ��ردان ایفای نقش کند‪ .‬بناب راین یک‬ ‫بازیگر در اغل��ب مواقع غیر از تخصص خ��ود در بازیگری و‬ ‫نقش افرینی‪ ،‬چیزی از تفکر‪ ،‬ح��رف یا نظر خود را نم ی تواند‬ ‫ارائه کند‪ .‬بناب راین وارد ساخت فیلم م ی ش��ود تا بتواند حرف‬ ‫خود را بزند‪ .‬عکس این موضوع هم هست‪ .‬برخی از بازیگران‬ ‫هس��تند که قبل از بازیگری تجربه ساخت فیلم کوتاه و‪ ...‬را‬ ‫دارند؛ یعنی انگیزه اصل ی ش��ان کارگردانی است و به سینما‬ ‫وارد م ی شوند که فیلم بس��ازند‪ .‬اما جذابی ت های بازیگری یا‬ ‫اتفاقات دیگر مس��یر زندگی انها را به سمت بازیگری برده و‬ ‫از کارگردانی دور م ی کند‪ .‬اما بعد به یک حدی از پختگی که‬ ‫م ی رسند دوباره وسوسه و حتی گاهی ضرورت کارگردانی به‬ ‫سراغشان م ی اید‪ .‬ممکن است فیلمنامه خوبی به دستشان‬ ‫برسد یا خودشان فیلمنامه بنویسند که باعث شود کارگردانی‬ ‫را تجربه کنند‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫بازیگران زیادی را م ی بینیم ک�ه کارگردانی را هم‬ ‫در کارنامه خود دارند و به نظر م ی رسد فیلمسازی‬ ‫بازیگران به یک امر اپیدمی تبدیل شده‪ .‬به نظر‬ ‫ش�ما چه دالیلی ممکن اس�ت در این امر دخیل‬ ‫باشد؟‬ ‫شما اشاره کردید بازیگرانی که حرف تازه ای دارند‬ ‫به سمت کارگردانی متمایل م ی شوند تا حرفشان‬ ‫را بگویند‪ .‬اما نمونه هایی هم دیده ایم که بازیگری‬ ‫فیلمی ساخته که هیچ حرف تازه ای نداشته و یک‬ ‫داستان تکراری با یک روایت تکراری تولید شده؛‬ ‫‪4‬‬ ‫برخی بازیگران فیلمس�از توانسته اند در‬ ‫حوزه کارگردانی هم موفق باشند و عده ای دیگر‬ ‫تجربه خوبی از فیلمس�ازی خود نداش�ته اند‪.‬‬ ‫این موضوع را م ی ت�وان از جهات مختلفی مورد‬ ‫بررس�ی قرار داد‪ .‬با عل ی اکب�ر عبدالعل ی زاده‪،‬‬ ‫پژوهش�گر و منتق�د س�ینما درب�اره برخ�ی‬ ‫جنب ه های این موضوع گفت وگو کردیم‪.‬‬ ‫ب ه طوری که حتی اسم کارگردان نتوانسته گیشه‬ ‫را رونق بدهد‪.‬‬ ‫اشاره من این نبود که همه فیلم هایی که بازیگران‬ ‫م ی سازند پرفروش م ی شوند یا حرف تازه ای دارند‪ ،‬اما کسانی‬ ‫هم هستند که به مرحله ای م ی رسند که احساس م ی کنند‬ ‫حرفی ب رای گفتن دارند‪ .‬قطعا همه ادم ها حرفی ب رای گفتن‬ ‫دارند‪ .‬بس��یاری از افراد با حرف های بزرگ و مهمی م ی ایند‬ ‫که فیلم خوبی بسازند اما وقتی با این حوزه اشناتر م ی شوند‬ ‫م ی بینند حرفی که م ی خواهند بزنند قبال گفته شده؛ خیلی‬ ‫هم بهتر گفته ش��ده‪ .‬اما همان کس��انی هم که حرف های‬ ‫تکراری زده اند در زمان ساخت‪ ،‬فکر م ی کردند که حرف تازه ای‬ ‫ب رای گفتن دارند‪ .‬یا حتی گاهی اف��رادی بوده اند که فرصت‬ ‫کارگردانی ب رایشان پیش امده و این فرصت را قاپیده اند‪ .‬اما‬ ‫من روند و رویکرد عمومی و غالب این قضی ه منظورم بود که‬ ‫فیلم های ماندگاری از بازیگران چه در سطح جهان و چه در‬ ‫ای ران دیده ایم‪ ،‬مثال فیلم اخیر اقای شهاب حسینی که تجربه‬ ‫ماندگار و خوبی هست‪ ،‬وگرنه در هر حوزه ای شکس ت هایی‬ ‫وجود دارد‪ .‬به طور کلی به نظر من اتفاق خوبی است که برخی‬ ‫بازیگران که در کارگردانی هم توانایی دارند فیلم م ی سازند‪.‬‬ ‫از چه منظری این اتفاق را خوب توصیف م ی کنید؟‬ ‫معموال بازیگرانی که کارگردان م ی ش��وند در وجه‬ ‫بازیگری اعتبار بیش��تری به سینمای کشورشان م ی دهند‪.‬‬ ‫مثال شاهد فیلم هایی م ی شویم که مجموعه ای از ستارگان‬ ‫در ان جمع هستند که این م ی تواند ب رای گیشه خوب باشد‪ .‬یا‬ ‫مثال شاهد حضور بازیگرانی م ی شویم که در حوزه فیلم های‬ ‫اندیشه یا برندهای خاص حوزه اندیش��ه کار کرده اند که این‬ ‫م ی تواند اعتبار فرهنگی سینما را باالتر ببرد‪.‬‬ ‫تع�دادی از بازیگران بع�د از ممنوع الکار ش�دن‬ ‫به کارگردانی مش�غول ش�دند‪ .‬این ممنوعیت از‬ ‫فعالیت چقدر م ی تواند در گرایش یک بازیگر به‬ ‫فیلمسازی موثر باشد؟‬ ‫تعداد این افراد کم اس��ت‪ .‬مثال اقای قادری که هم‬ ‫قبل انقالب و هم بعد از ان کار کرد‪ .‬حتی «م ی خواهم زنده‬ ‫بمانم» یک سینمای فراموش شده را یاداوری کرد که توانست‬ ‫تماش��اگر را در سینما تحریک کند و ب��ا عناصر کالسیک‬ ‫سینما یک فیلم خ��وب را پیش ببرد‪ .‬در واق��ع اقای قادری‬ ‫با شناخت و اگاهی کامل فیلمس��ازی را انجام داد؛ نه صرفا‬ ‫به دلیل ممنوعیت کارش‪ .‬در ی��ک دوره ای خیلی از افراد در‬ ‫جریان ممنوعی ت ها سوختند؛ هرچند شاید تصمیم ها در ان‬ ‫زمان منطقی اما در گذر زمان غی ر منطقی بوده باش��د‪ .‬امروز‬ ‫م ی دانیم که ممنوعی ت ها ش��اید چندان عاقالنه نبود چون‬ ‫سینما خیلی از فرصت ها را از دست داد‪ .‬در کنار ان بسیاری از‬ ‫بازیگران هم بودند که در دوران ممنوعیت ستاره شدن‪ ،‬ان قدر‬ ‫توانایی داشتند که ستاره شدند مثل جمشی د هاشم پور‪ .‬اینها‬ ‫به خاطر ستاره شدن ممنوع الکار شدند‪ .‬اما بسیاری از همی ن ها‬ ‫هرگز سراغ کارگردانی نرفتند چون بازیگری همچنان ب رایشان‬ ‫جذاب بود و جای کار داشت و به عالوه خودشان تمایلی به‬ ‫کارگردانی نداش��تند‪ .‬بناب راین فکر نم ی کنم کسی به خاطر‬ ‫ممنوع الکار ش��دن کارگردانی کرده باش��د‪ ،‬چه اینکه کسی‬ ‫که در بازیگری ممنوع ال��کار ب��ود در کارگردانی هم همین‬ ‫اتفاق ب رایش م ی افتاد‪ .‬البت��ه گاهی مراوداتی اتفاق م ی افتاد‬ ‫که ب رای کم ش��دن حساسی ت ها به کس��ی که ممنوع الکار‬ ‫شده بود پیشنهاد فیلمسازی م ی شد که این موضوع عمال‬ ‫توجیهی نداشت‪.‬‬ ‫ایا بحث درامد مالی هم م ی تواند یک فاکتور موثر‬ ‫در گرایش بازیگران به کارگردانی باشد؟‬ ‫تص��ور نم ی کن��م‪ ،‬به ای��ن دلیل که مس��ئولیت‬ ‫کارگردانی خصوص��ا درسینمای ای ران ان ق��در خرد کننده و‬ ‫سخت است که به جادوگری ش��بیه است‪ .‬ای��ن را به عنوان‬ ‫تعریف م ی گویم؛ چون به اعتق��اد من هر فیلم خوبی که در‬ ‫سینمای ای ران ساخته م ی ش��ود یک معجزه است‪ .‬ش��رایط‬ ‫و امکانات ساخت فیل��م در ای ران‪ ،‬حت��ی در ابتدای ی ترین و‬ ‫بدیه ی ترین انها‪ ،‬هنوز هم در حد مطلوبی نیست‪ .‬فیلمسازان‬ ‫مطرح و موفق که پروژه های موفق چه از لحاظ فروش و چه‬ ‫از لحاظ ساخت داش��ته اند‪ ،‬هربار که فیل��م م ی سازند انگار‬ ‫دارند فیلم اولش��ان را م ی سازند‪ .‬یعنی همان مشکالت یک‬ ‫جوان تازه کار دوباره روی سرشان خ راب م ی شود‪ .‬مسئولیت‬ ‫کارگردان��ی خصوصا در ای��ران انقدر زیاد است که نس��بت‬ ‫مسئولیت به درامد ان چنان غیرمنطقی م ی شود که تصور‬ ‫نم ی کنم کسی ب رای مسائل مالی کارگردانی را تجربه کند‪.‬‬ ‫دستمزد یک بازیگر ستاره به نسبت مس��ئولیتی که دارد از‬ ‫کارگردان بیشتر است‪.‬‬ ‫البته کارگردانی م ی تواند یک فاکتور ش��غلی باش��د؛‬ ‫یعنی امکان فعالیت ش��غلی‪ .‬به این معنی که بازیگری که‬ ‫دوران بازیگ��ری اش ی��ا دوران ژانری ک��ه در ان کار م ی کند‬ ‫سپری شده‪ ،‬تشخیص م ی دهد که یک فرصت شغلی جدید‬ ‫ب رای خود ایجاد کند‪ .‬مثال بازیگ��ری که در ژانر وسترن بازی‬ ‫م ی کرده‪ ،‬چون دوران فیلم های وسترن تقریبا سپری شده یا‬ ‫فیلمی در این ژانر ساخته نم ی ش��ود که درخور بازیگری اش‬ ‫باشد‪ ،‬ب رای داشتن یک امکان شغلی ممکن است به سمت‬ ‫کارگردانی برود‪.‬‬ ‫البته اضاف��ه م ی کنم که اعتبار فرهنگی بیش��تر هم‬ ‫م ی تواند یک فاکتور ب رای تمایل بازیگران به سمت کارگردانی‬ ‫باشد‪ .‬یک ستاره در واقع یک ب رند است‪ ،‬حال م ی خواهد عمق‬ ‫فرهنگی برند خود را بیش��تر کند؛ یعنی بگوید‪« :‬من عالوه‬ ‫بر اینکه یک ستاره هستم دارای یک اندیشه هم هستم‪».‬‬ ‫بازیگ�ری ک�ه فیل�م م ی س�ازد‪ ،‬قبال به واس�طه‬ ‫بازیگری مش�هور شده اس�ت‪ .‬این اسم داشتن‬ ‫و معروف بودن چقدر در فروش یا موفقیت فیلم‬ ‫بازیگران نقش دارد؟‬ ‫حداقل ب رای تجربه اول فیلمس��ازی ان فرد بسیار‬ ‫موثر است‪ ،‬به دلیل اینکه همه م ی خواهند بدانند کسی که در‬ ‫بازیگری موفق بوده چه فیلمی ساخته است‪ .‬اما همین تجربه‬ ‫اول ب رای بازیگر هم فرصت است و هم تهدید‪ .‬اگر فیلم موفق‬ ‫شود و مردم راضی باشند‪ ،‬ب رای فیلم بعد هم اشتیاق خواهند‬ ‫داشت اما برعکس اگر فیلم درنیامده باشد‪ ،‬ممکن است باعث‬ ‫شکست سیر کار هنری ان بازیگر شود‪ .‬یک ادم معمولی این‬ ‫خطر را ندارد چون کسی او را نم ی شناسد‪ .‬فیلمش را م ی سازد‬ ‫اگر هم موفق نش��ود اسمش به یاد نم ی ماند و فیلم بعدی‬ ‫چنین کسی هم ممکن است به دلیل محتوا یا بازیگران و‪...‬‬ ‫دوباره دیده شود‪.‬‬ ‫چرا این طور است؟‬ ‫چون برند بودن ان بازیگر ی��ا حتی تهی ه کننده ای‬ ‫که کارگردان��ی را تجربه کرده ب رای مردم و رسانه ها بیش��تر‬ ‫در معرض دید است و موفقیت یا شکس ت ش��ان بیش��تر به‬ ‫چشم م ی اید‪ .‬مثال شکست فیلم «صعود» باعث شد اقای‬ ‫جی رانی چند س��ال از کارگردانی دور بمان��د تا اینکه فرصت‬ ‫فیلم «قرمز» به وجود امد‪ .‬حتی همان فیلم «قرمز» هم چند‬ ‫وقت پشت اکران ماند‪ ،‬به دلیل اینکه هنوز سابقه «صعود»‬ ‫در خاطر بخش تخصصی سینما باقی مانده بود‪ .‬البته ب رای‬ ‫برخی هم این دو مقوله کام�لا جداست؛ فرد فیلم م ی سازد‪،‬‬ ‫شکست م ی خورد و همچنان بازی خود را انجام م ی دهد‪ .‬اینها‬ ‫تا حدی هم به موقعیت جامعه‪ ،‬مدیریت و ارتباط شناسی ان‬ ‫فرد بستگی دارد‪.‬‬ ‫افرادی مثل ایرج طهماس�ب یا مهران مدیری در‬ ‫هر دو حوزه بازیگری و کارگردانی موفق هستند و‬ ‫هر دو را به موازات هم ادامه م ی دهند‪ .‬این موفقیت‬ ‫از کجا نشات م ی گیرد؟‬ ‫یک��ی از حرفه ای تری��ن و باسابقه تری��ن این افراد‬ ‫مهدی فخیم زاده است که فرد بس��یار هوشمندی هست و‬ ‫قلق مردم و مخاطبان را م ی دان��د‪ .‬در واقع در عین حال که‬ ‫فیلم ها و سریال های خوبی م ی سازد‪ ،‬در بازی هم با مطالعه‬ ‫فرهنگ‬ ‫و توانایی زیادی که دارد م ی تواند موفق باش��د‪ .‬مردم توانایی‬ ‫چنین افرادی را در هر دو حوزه م ی بینند و ب رایشان اعتبار قائل‬ ‫هستند‪ .‬کسانی که هم در وجه کارگردانی و هم بازیگری توانا‬ ‫هس��تند‪ ،‬م ی توانند در هر دو حوزه موفق باشند‪ .‬البته تعداد‬ ‫افرادی که در هر دو حوزه این چنین موفق باشند و هر دو را‬ ‫همزمان ادامه دهند‪ ،‬زیاد نیست‪.‬‬ ‫بازیگرانی مثل ج�ورج کلونی‪ ،‬راب�رت دنیرو‪ ،‬مل‬ ‫گیبس�ون و‪ ...‬تجربه کارگردانی را هم در کارنامه‬ ‫خود دارند‪ .‬ایا م ی توان از برخی جهات فیلمسازی‬ ‫بازیگران در ایران را با دیگر کش�ورها مقایس�ه‬ ‫کرد؟‬ ‫این مقایسه اساسا درست نیس��ت‪ .‬به دلیل اینکه‬ ‫روند موفقیت در انجا صرفا مبتنی بر کارگردان‪ ،‬بازیگر و فیلم‬ ‫نیس��ت‪ .‬یک روش کمپانی وجود دارد؛ یعنی پیش از تولید‬ ‫فیلم‪ ،‬موفقیت ان ارزیابی م ی ش��ود‪ .‬در واقع کارگردان تنها‬ ‫نیست و از پشتیبانی خوبی بهره م ی برد‪.‬‬ ‫مثل ای ران نیست که یک بازیگر یا کارگردان ب راساس‬ ‫انگیزه شخصی چندین سال فیلمنامه را در دست داشته باشد‪،‬‬ ‫به دنبال تهی ه کننده بگردد‪ ،‬با مشکالت مختلف رو به رو باشد‬ ‫و‪ ...‬گلیم فیلم در ای ران به سختی از اب بیرون کشیده م ی شود‬ ‫و سازنده فیلم تنهاست‪.‬‬ ‫با این حال و با وجود همه مش��کالت باز هم در ای ران‬ ‫فیلم های موفقی ساخته م ی ش��ود و کمتر دیده ایم بازیگری‬ ‫به طور جدی فیلم بسازد و شکست بخورد‪ .‬این ریسک بسیار‬ ‫باالیی است که یک بازیگر بعد از سال ها تالش‪ ،‬اعتبار خود‬ ‫را در معرض خطر م ی گذارد‪ .‬بازیگری که در ای ران م ی خواهد‬ ‫فیلم بس��ازد خطر را به جان م ی خرد و این قابل تقدیر است‪.‬‬ ‫وقتی چنین فردی با وجود این همه مشکالت موفق م ی شود‬ ‫باید این موفقیت را چند ب رابر کرد تا بتوان ان را با نمونه های‬ ‫خارجی مقایسه کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫فرهنگ‬ ‫‪73‬‬ ‫وارثان زبان‬ ‫حماسه‬ ‫معرفی چند شاعر مشهور در شعر عاشورایی‬ ‫شعر و ادبیات اینه یک ملت است‪ .‬در این اینه م ی توان‬ ‫نگاه کرد و یک ملت را در یک لحظ��ه در طول یک تاریخ‬ ‫مرور کرد‪ .‬اگر به اینه شعر فارسی نگاهی ه ر چند گذرا داشته‬ ‫باشیم‪ ،‬هیچ حادثه ای به اندازه حادث ه دشت کربال و اتفاق روز‬ ‫عاشورا در همه ادبیات ریشه و تداوم نداشته است‪ .‬این تداوم‬ ‫را در هیچ پدیده اجتماعی‪ ،‬سیاسی و تاریخی دیگر نم ی توان‬ ‫دید‪ .‬حتی این نگاه وجود دارد که هیچ حادثه ای در تاریخ بشر‬ ‫به اندازه عاش��ورا دستمایه شعر و ش��اع ران نبوده است‪ .‬در‬ ‫زبان های مختلف درباره عاشورا شعر سروده شده است‪ .‬زبان‬ ‫ع ربی‪ ،‬فارسی‪ ،‬ترکی و زبان اردو چهار زبان عمده ای است که‬ ‫بیشترین شعر را درباره عاشورا دارد‪ .‬چون بیشتر مسلمانان به‬ ‫این چهار زبان تکلم م ی کنند‪ .‬در زبان های دیگر هم درباره‬ ‫عاشورا شعر موجود است؛ ولی نه به مقیاس این چهار زبان‪.‬‬ ‫شاع رانی مختلف از شیعه‪ ،‬سنی‪ ،‬مسیحی و حتی ملحد و‬ ‫ب ی دین امثال ابو العالی معری و برخی از ش��اع ران معاصر‬ ‫عربی چپگرا درباره عاشورا شعر سروده اند‪ .‬پیام شعر عاشورا‬ ‫در تمام این اعصار‪ ،‬پشت حاکمان بسیاری را لرزانده است و‬ ‫همه انها از شعار «هیهات منا الذت» ه راس داشتند‪ .‬شعر‬ ‫عاش��ورایی سالح برنده ای بود که حاکم��ان از ان بیش از‬ ‫شمشیر م ی ترسیدند و از همان دوره بن ی امیه شاعر شیعی‬ ‫و انقالبی باید سخت پروای جان خ��ود را م ی کرد تا روزگار‬ ‫حاضر و تا همیشه‪ ...‬به عنوان نمونه چندشاعر برجسته شعر‬ ‫عاشورایی را در زبان فارسی معرفی م ی کنیم‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪74‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫سنایی غزنوی‬ ‫حکیم سنای��ی پیش��تاز ش��عر عرفان��ی فارسی به‬ ‫امام حسی ن (ع) ارادت بس ویژه دارد و مراثی متعدد در وصف‬ ‫ان حضرت س��روده است‪ .‬احمد بن علی الرق��ا از معاصران‬ ‫او در دیباچه حدیقه الحقیقه ن��ام او را «ابوالمجدود بن ادم‬ ‫السنایی» نوش��ته است‪ .‬این حاکی از ان است که نام های‬ ‫دیگری که روی او نهاده اند غلط است‪ .‬در ابتدا سنایی طبق‬ ‫عادت ان زمان به درب��ار سالطی��ن روی اورد و به دستگاه‬ ‫غزنویان راه پیدا کرد‪ .‬او در ابتدا به مداحی پرداخت تا اینکه‬ ‫یک باره شیدا شد و دست از جهان و جهانیان شست‪ .‬سنایی‬ ‫چند سال��ی از دوران جوانی را در ش��هرهای بلخ‪ ،‬سرخس‪،‬‬ ‫ه رات و نیشابور گذراند‪ .‬م ی گویند در زمانی که در بلخ بود‬ ‫به کعبه رفت‪ .‬بعد از اینکه از مکه بازگش��ت‪ ،‬مدتی در بلخ‬ ‫ماند‪ .‬در سال ‪ 518‬ه‪.‬ق به غزنین برگش��ت‪ .‬یادگار پ رارزش‬ ‫سفرهایش مقداری از قصاید وی است‪ .‬بعد از بازگش��ت به‬ ‫غزنین م ی گویند که خانه ای نداشت و یکی از بزرگان غزنین‬ ‫به نام خواجه عمید احمدبن مس��عود به او خانه ای بخشید‬ ‫و سنایی ت��ا پایان عمر در غزنین در عزل��ت به سر برد و در‬ ‫این ایام مثنوی حدیقه الحقیقه را نوشت‪ .‬نصایح و اندرز های‬ ‫حکیم سنایی دالویز و پ ر تنوع‪ ،‬شعرش روان و پ ر شور و خوش‬ ‫بیان و خود او‪ ،‬در زمره پایه گذاران نخستین ادبیات منظوم‬ ‫عرفانی در زبان فارسی به شمار امده است‪ .‬پس از کسایی‪،‬‬ ‫حکیم سنایی غزنوی شاعر شیعی عارف و پراوازه سده پنجم‬ ‫و شش��م است که در اثار خود به این مهم ه ّمت گماشته و‬ ‫ده ها بیت از کتاب معروف خود یعنی همان حدیقهالحقیقه‬ ‫و ش��ریعهالطریقه را سوگ سروده های��ی در رثای حضرت‬ ‫امام حس��ین(ع) پرداخته است‪.‬نمونه ای از اشعار عاشورایی‬ ‫حکیم سنایی به شرح زیر است‬ ‫زخم شمشیر و نیزه و پیکان‬ ‫بر سر نیزه‪ ،‬سر به جای سنان‬ ‫کرده ال زیاد و شمر لعین‬ ‫ابتدای چنین تبه در دین‬ ‫محتشم کاشانی‬ ‫محتش��م کاش��انی‪ ،‬متول��د کاش��ان در ق��رن دهم‪،‬‬ ‫معاصر ش��اه طهماسب صفوی است‪ .‬او که ‪ 91‬سال عمر‬ ‫پ ر برکت کرد‪ ،‬شهرتش بیش��تر به جهت اشعار عاشورایی‪،‬‬ ‫مرثی ه سرایی و منقب��ت اهل بیت رسول خ��دا (ص) است‪.‬‬ ‫او در قصی��ده‪ ،‬غزل‪ ،‬رباع��ی‪ ،‬مثنوی‪ ،‬قطع��ه‪ ،‬ترکی ب بند‪،‬‬ ‫ترجی ع بند مهارت داشته است‪ .‬انچه باعث شهرت عالم گیر‬ ‫محتشم کاش��انی در جهان تشیع گش��ته‪ ،‬شعر مشهوری‬ ‫است در خصوص قیام عاش��ورا و روز واقعه که از ان زمان‬ ‫در مراسم سوگواری حضرت اباعبداهلل الحسی ن (ع) در منابر‪،‬‬ ‫مساجد‪،‬حسینی ه ها و تکایا‪ ،‬چند صدسال است که این شعر‬ ‫خوانده م ی شود و در کتیب ه های این مراسم به کار رفته‪ .‬اشعار‬ ‫محتشم کاش��انی بر در و دیوار همه شهرها به یاد حضرت‬ ‫امام حسین ساالر شهیدان دش��ت کربال(ع) در ایام محرم و‬ ‫صفر زمزمه م ی شود و رونق بخش مجال س ترحیم حضرت‬ ‫سی د الشهداست‪ .‬این افتخاربزرگی ب رای اوست که شعرش‪،‬‬ ‫تا قیام قیامت خوانده م ی شود و دستجات عزاداری‪ ،‬سین هزنی‬ ‫و زنجیز زنی در شام غریبان این شعر را در کوچه و خیابان ها‬ ‫باهم زمزمه م ی کنند‪ .‬حتما ما هم این شعر را خوانده ایم که‪:‬‬ ‫باز این چه شورش است که در خلق عالم است‬ ‫باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است‬ ‫باز این چه رستخیز عظیم است کز زمین‬ ‫ ب ی نفخ صور خاسته تا عرش اعظم است‬ ‫سلمان ساوجی‬ ‫سلمان اخرین شاعر قصیده سرای بزرگ پس از حمله‏‬ ‫مغول اس��ت و در قصی��ده‪ ،‬سبک کمال الدی��ن اسماعیل‬ ‫اصفهانی و ظهیر فاریاب��ی و انوری را تتب��ع کرده‪ .‬بعضی‬ ‫غزلیات او نیز به واسطه‏ ش��باهت بسیار به غزلیات حافظ‪،‬‬ ‫به اشتباه در دیوان حافظ گنجانده شده است‪ .‬سلمان عالوه‬ ‫بر دیوان قصاید و غزلی��ات و مقطع��ات‪ ،‬دو مثنوی به نام‬ ‫«جمشید و خورش��ید» و «فراقنامه» دارد‪ .‬دیوان او از نظر‬ ‫اشارات تاریخی دارای اهمیت بسیار است‪ .‬این شاعر شهیر‬ ‫ای رانی اشعاری را در رثای سید و ساالر شهیدان حضرت امام‬ ‫حس��ین علی ه‏الس�لام و یاران وفادارش سروده است که در‬ ‫اینجا گوشه‏ای از ان ذکر م ی‏شود‪:‬‬ ‫خاک‪ ،‬خون اغشته‏ لب تشنگان کربالست‬ ‫اخر ای چشم جهان بین‪ ،‬اشک خونینت کجاست؟‬ ‫جز به چشم و چهره مسپر خاک ان ره‪ ،‬کا ن همه‬ ‫نرگس چشم و گل رخسار ال مصطفاست‬ ‫حزین الهیجی‬ ‫حزین در ش��اعری پیرو سبک هندی است و در عین‬ ‫حال شعر او حاوی مضمون های بلند عاشقانه است‪ .‬دیوان‬ ‫او نسخ متعددی داشته که بخش های بر جای مانده انها به‬ ‫عالمه اقبال الهوری‬ ‫تعدادی از شاع ران هم در ای ران و هم در خارج از ای ران‬ ‫از این بعد به عاش��ورا توجه کرده اند و اش��عاری متفاوت از‬ ‫دوره های گذشته سروده شده است‪« .‬عالمه‬ ‫اقبال الهوری» از نخستین و شاید نخستین‬ ‫ش��اعر فارس ی زبانی است که ب��ه ارزش های‬ ‫عاش��ورا توجه کرده است‪ .‬طبیعی است که‬ ‫ش��عر هر ش��اعری عالوه ب��ر ذوق و قریحه‬ ‫شاعری به سطح درک و فهم و دانایی شاعر‬ ‫هم بس��تگی دارد‪ .‬عالم��ه اقب��ال در میان‬ ‫شاع ران فارسی از ش��اع ران سر امد است که‬ ‫عالوه بر قریحه شعری‪ ،‬از درک و فهم عمیق‬ ‫هم برخوردار بوده است‪ .‬هم ش��اعر بوده هم‬ ‫فیلس��وف و در ش��عر او همین ویژگ ی ها به‬ ‫خوبی نمایان است‪ .‬شعر او اینه تفکر اوست و‬ ‫تفکر سیاسی فلسفی و دینی خود را در قالب‬ ‫ش��عر ریخته است‪ .‬درباره عاشورا شعر اقبال‪،‬‬ ‫شعری است سیاسی‪ ،‬فلسفی و دینی‪ .‬به نظر‬ ‫م ی رسد که عالم��ه اقبال الهوری با تفکرات‬ ‫فلس��فی و سیاسی خود عاش��ورا را شناخته‬ ‫است‪ .‬این چند بیت عاشورایی را هم از مرحوم‬ ‫اقبال داشته باشید‪:‬‬ ‫بر زمین کربال بارید و رفت‬ ‫الله در وی رانه ها کارید و رفت‬ ‫تا قیامت قطع استبداد کرد‬ ‫موج خون او چمن ایجاد کرد‬ ‫بهر حق در خاک و خون غلتیده است‬ ‫پس بنای ال اله گردیده است‬ ‫عمان سامانى‬ ‫سی د کریم امیری فیروزکوهی فرزند سی د مصطفی قلی‬ ‫منتظم الدوله از سادات فیروزک��وه بود‪ .‬او در فرح اباد (ساری)‬ ‫متولد شد‪ .‬پدرش از رجال اروپا رفته عهد مظفری و اشنا به‬ ‫تمدن جدید و جد اعالیش امیر محمد حسین خان سردار‬ ‫از جمله فاتحین ه رات و بانی دبستان خیریه ایتام در ته ران‬ ‫بود که به دبستان فیروزکوهی مشهور است‪ .‬امیر در هفت‬ ‫سالگی به ته ران امد‪ .‬پدرش همان سال درگذشت و او تحت‬ ‫تربیت مادر قرار گرفت‪ .‬تحصیالت ابتدایی و متوسطه را در‬ ‫ته ران در مدارس سیروس‪ ،‬ثروت‪ ،‬سلطانی و کالج امریکایی‬ ‫شاعر توانای کش��ورمان ش��ادروان دکتر سی د حسن‬ ‫حسینی از شع رای تاثی ر گذار ادبیات انقالب اسالمی بود که‬ ‫در حوزه شعر ایینی – مذهبی و پس از ان سیاسی ‪-‬اجتماعی‪،‬‬ ‫توفیق ف��راوان یافت‪ .‬مرحوم حس��ینی با مجموعه ش��عر‬ ‫گنجش��ک و جبرئیل خود توانس��ت یک��ی از موفق ترین‬ ‫مجموعه های عاش��ورایی (ان ه��م در قالب سپی��د) را به‬ ‫مش��تاقان تقدیم کند‪ .‬در این اثر زیبا جریانی که حس��ینی‬ ‫در سال های پیش از ان در اش��عار کالسیک خود از جمله‬ ‫رباع ی های شاخص و موفقش اغاز کرده بود‪ ،‬تکمیل گردید‪.‬‬ ‫او با برخورداری از فرهنگ عاش��ورا و بهره ب��رداری از ذوق‬ ‫ش��اع رانه خود‪ ،‬سروده هایی جاودانه خلق کرد‪ .‬سی د حسن‬ ‫حسینی اما عالوه بر سروده های عاش��ورای ی اش در حوزه‬ ‫نثر نیز درباره عاش��ورا بس��یار سخن گفته است‪،‬؛ «طلسم‬ ‫سنگ» مجموعه نوشته های سیدحسن حسینی از حماسه‬ ‫کربال در طول بیست سال است که توسط انتشارات سوره‬ ‫مهر منتشر شده است‪ .‬حس��ینی این مجموعه را به شهید‬ ‫مرتضی مطهری‪ ،‬دکتر علی شریعتی و پرویز خرسند تقدیم‬ ‫کرده است‪ .‬ای��ن رباعی نمونه ای از اش��عار‬ ‫عاشورایی شادروان سی د حسن حسینی است‪:‬‬ ‫ان ن��ی ک��ه بر ان خش��ک نیس��تان‬ ‫م ی خورد‬ ‫اب از لب جوی لب و دندان م ی خورد‬ ‫لب تشنه ز جویبار قران م ی خورد‬ ‫م ی خورد فراوان و فراوان م ی خورد‬ ‫على معلم دامغانى‬ ‫گذراند‪ .‬سپس به تحصی��ل منطق و کالم و حکمت همت‬ ‫گماش��ت و از محضر استادانی چون اقا ش��یخ عبدالبنی‬ ‫کجوری و اقا سی د حس��ین مجتهد کاش��انی استفاده کرد‪.‬‬ ‫امیری فیروزکوهی شاعر غزل و قصیده و از شیفتگان صائب‬ ‫بود و به سبک هندی ش��عر م ی سرود‪ .‬در ش��عر به «امیر»‬ ‫تخلص م ی کرد‪ .‬در زبان عربی تبحر داش��ت و به ان زبان‬ ‫نیز شعر م ی سرود‪ .‬در ته ران درگذشت و در استانه امامزاده‬ ‫طاهر در صحن حضرت عبدالعظی��م مدفون گردید‪ .‬از اثار‬ ‫قلمی امیر به نثر‪ ،‬حواشی و تعلیقات بسیار است‪ .‬م ی توان‬ ‫به کتب کالمی و فلس��فی و متون رجالی و ادبی و ترجمه‬ ‫کتاب نف س المهموم محدث قم ی رحمت اهلل یعنی بهترین‬ ‫و صحیح ترین کتب در روایات درست از وقایع کربال و مقتل‬ ‫حضرت سی د الشهداء (ع) اشاره کرد‪ .‬استاد اشعار دلسوزی در‬ ‫زمینه شعر عاشورایی دارد که از جمله انها م ی توان به این‬ ‫چند بیت اشاره کرد‪:‬‬ ‫کو غم رسیده ای که شریک غم تو نیست‬ ‫یا داغ دیده ای که به دل محرم تو نیست‬ ‫اال تو خود که سوگ و سرورت ب رابر است‬ ‫على معلم دامغانى‪ ،‬شاعر مثنوی هاى‬ ‫بلن��د و نوایین اوای��ل دهه هفتاد به ش��مار‬ ‫م��ى‏رود‪ .‬وى ب��دون اعتنا ب��ه داورى برخى‬ ‫ناقدان‪ ،‬اق��دام ب��ه استعم��ال اوزان بلند به‬ ‫ج��اى اوزان کوت��اه در مثنوى ک��رد تا حدى‬ ‫که وى را به عنوان شاعر وزن‏هاى نامتعارف‬ ‫مى‏شناسند‪ .‬بى‏تردید مهمترین شعر وى در‬ ‫بحر رجز‪ ،‬شعرى است که در خصوص حماسه‬ ‫عاش��ورا سروده است و وزن ان «مستفعلن‬ ‫مستفعلن مستفعلن فع» مى‏باشد‪ .‬از جمله‬ ‫دیگر اوصاف شعر معلم که در شعر مورد نظر‬ ‫کابرد داشته استفاده از ردیف در شعر است و‬ ‫همین امر باعث استحکام و صالبت ش��عر‬ ‫وى شده است‪.‬‬ ‫زبان و ساختار زبانى اش��عار على معل��م نیز از سویى‬ ‫ریشه در سب ک‏هاى خ راسانى‪ ،‬هندى و ع راقى دارد و از دیگر‬ ‫سو متوجه دگرگونى زبانى در شعر معاصر است و این تلفیق‪،‬‬ ‫برجستگى و تش��خّ ص خاصى به شعر وى بخشیده است‪.‬‬ ‫وفور تلمیحات و اشارات قرانى ‪ -‬روایى نیز جلوه خاصى به‬ ‫شعر وى بخشیده است‪.‬‬ ‫شعر عاش��ورایى معلم در مجموعه بر خشک چوب‬ ‫نیزه‏ه��ا با بی��ان واقعه اس��ارت و ب��ر نیزه ب��ردن سرهاى‬ ‫امام حسین(ع) و اصحاب وى شروع مى‏شود‪:‬‬ ‫روزى که در جام شفق مل کرد خورشید‬ ‫بر خشک چوب نیزه‏ها گل کرد خورشید‬ ‫استفاده از استعاره‏هاى دلنشین و تصویرسازى شاع ران‬ ‫در جای جاى مثنوى مزبور مشاهده مى‏شود‪:‬‬ ‫شید و شفق را چون صدف در اب دیدم‬ ‫خورشید را بر نیزه گویى خواب دیدم‬ ‫بر صخره از سیب زنخ برمى‏توان دید‬ ‫خورشید را بر نیزه کمتر مى‏توان دید‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫از جمله کسانی که به صحنه عاشورا از منظر عرفان‬ ‫نظر کرده است‪ ،‬عمان سامانی (‪ 1322‬ه‪.‬‏ق) است‪ .‬او عاشورا‬ ‫را میدانی م ی‏داند ک��ه سالکان در ان سل��وک م ی‏کنند تا‬ ‫به مراد و مقص��ود خود برسند‪ .‬در این میدان امام حس��ین‬ ‫علی ه‏السالم‪ ،‬قطب عرفان و مرشد سالکان است و اصحاب‬ ‫او مریدان و رهپویان وصال‏اند‪ .‬یکى از شاهکارهاى ادبیات‬ ‫عاش��ورایى‪ ،‬مثنوى گرانس��نگ گنجینه اس��رار‪ ،‬اثر عمان‬ ‫سامانى است‪ ،‬مرثی ه‏اى حماس��ى و عرفانى در بیان رموز و‬ ‫لطایف عارفانه حادثه کربال‪ ،‬که به تعبیر مرحوم جالل‏الدین‬ ‫همایى در مقدم��ه مخزن‏الدرر عمان‪ ،‬اگر او اش��عارى بجز‬ ‫گنجینه اسرار هم نداش��ت‪ ،‬در موفقی��ت او تردیدى نبود‪.‬‬ ‫این مثنوى ارجمند ‪ 812‬بیت اس��ت و در سال ‪ 1355‬تدوین‬ ‫شده است‪ .‬بحق باید گنجینه اسرار را نقطه عطفى در تاریخ‬ ‫ت عاشورایى تلقى کرد‪ .‬نمونه ای از شعر عمان سامانی‬ ‫ادبیا ‏‬ ‫امیری فیروزکوهی‬ ‫حسن حسینی‬ ‫دیدار‬ ‫دفعات چاپ ش��ده است‪ .‬تعداد تالیفات او به بیش از پنجاه‬ ‫جلد م ی‏رسد که از جمله انهاست‪ :‬شرح تجرید‪ ،‬حواشی بر‬ ‫شرح کلمه االشراق‪ ،‬حاش��یه بر الهیات شفا‪ ،‬رساله در شرح‬ ‫هیاکل النور‪ ،‬تذک��ره المعاصرین‪ ،‬اخبار ابی الطیب المنبی‪،‬‬ ‫اخبار خواجه نصی ر الدین طوسی‪ ،‬م��ده العمر‪ ،‬تاریخ حزین‪،‬‬ ‫واقعات ای ران و هند‪ .‬حزین الهیجی از جمله شاع رانی است‬ ‫که در مصیبت سی د و ساالر شهیدان امام حسین (ع) اشعار‬ ‫پ ر سوز و گدازی دارد‪.‬‬ ‫هم اکن��ون ترجی ع بن��دی در مرثی��ه سیدالش��هدا‬ ‫علی ه‏السالم از او به جای مانده است‪ .‬حزین در این ترجی ع‏بند‬ ‫به استقبال ترجی ع‏بند محتشم کاش��انی رفته و از او پیروی‬ ‫کرده که بند اول ان چنین سروده شده است‪:‬‬ ‫طوفان خون ز چشم جهان جوش م ی‏زند‬ ‫بر چرخ نخل ماتمیان دوش م ی‏زند‬ ‫یا رب شب مصیبت ارام سوز کیست‬ ‫امشب که برق اه‪ ،‬ره هوش م ی‏زند‬ ‫را در ادامه م ی اوریم‪:‬‬ ‫چون که خود را یکه و تنها بدید‬ ‫خویشتن را دور از ان تنها بدید‬ ‫قد ب رای رفتن از جا راست کرد‬ ‫هر تدارک خاطرش م ی‏خواست کرد‬ ‫پا نهاد از روی همت در رکاب‬ ‫کرد با اسب از سر شفقت خطاب‏‬ ‫کای سبک پر‪ ،‬ذوالجناح تیز تک‬ ‫گرد نعلت سرمه‏ چشم ملک‏‬ ‫یک اهل درد نیست که در ماتم تو نیست‬ ‫‪75‬‬ ‫فرهادیکه‬ ‫شیرین نبود‬ ‫روزی که مجیدی برابر عادل نشست‬ ‫دیدار‬ ‫‪76‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫افشین خماند‬ ‫روزنامه نگار‬ ‫او را بنجامین باتن فوتبال ای ران م ی خوانند‪ .‬بازیکنی‬ ‫که هرچه از عمر فوتبالش گذش��ت‪ ،‬کامل تر و موثرتر بازی‬ ‫م ی کرد و ان چنان در روزهای اخر بازی خوش م ی درخشید‬ ‫که ان روز که خداحافظی کرد‪ ،‬خیلی از دوستدارانش ناباورانه‬ ‫اشک ریختند و اعتقاد داشتند که م ی تواند چندین سال دیگر‬ ‫هم در سطح اول فوتبال ای ران خوش بدرخشد‪ .‬فرهاد مجیدی‬ ‫در روزهای اخر هم مثل جوانان تازه کار هم انگیزه داشت و‬ ‫هم توان بدنی‪ .‬هم خوب گل م ی زد و هم خوب بازی م ی کرد‪،‬‬ ‫بدون ذره ای کم اوردن در زمین فوتبال‪ ،‬سنی که از شناسنامه‬ ‫برم ی خاست را به هیچ م ی انگاشت‪ .‬اما این خاصیت بنجامین‬ ‫باتن بودن گویا فقط در زمین فوتبال نبود که خود را نش��ان‬ ‫م ی داد‪ .‬او در میدان کالم و وقتی در مقابل عادل فردوس ی پور‬ ‫هم نشست‪ ،‬باز هم پختگی یک مرد فوتبال کارکشته را از‬ ‫خود نش��ان نداد و همانند یک جوان تازه کار چنان صحبت‬ ‫کرد که هیچ ک��س و حتی خودش نم ی توان��د از حضور در‬ ‫برنامه ن��ود و گفت وگویش با عادل فردوس ی پور احس��اس‬ ‫رضایت کند‪.‬‬ ‫بعد از این گفت وگو بود که خیل ی ها گفتند که برخی از‬ ‫ستاره ها از دور جذاب تر هستند و کاش همیشه انها را در قابی‬ ‫دید که پی راهن فوتبال بر تن دارند و دارند بازیکنی را دریبل‬ ‫م ی زنند و شوتی را روانه دروازه م ی کنند و وقتی انها را در کت‬ ‫و شلوار شیک و گران قیمت م ی بینیم که روی یک صندلی‬ ‫ش��یک لم داده اند و دارن��د از دنیا و روزگارش��ان م ی گویند؛‬ ‫ان چنان بد از خود دفاع م ی کنند ک��ه مجبورند در روزهای‬ ‫بعد‪ ،‬پشت سر هم عذرخواهی کنند و توضیح بدهند که نه‬ ‫منظور ما به هیچ وجه انچه شما دیدید و شنیدید نبود‪ .‬شاید‬ ‫به همی ن خاطر است ک��ه او از حضور در مقابل دوربی ن های‬ ‫تلویزیونی همواره فراری بود‪.‬‬ ‫لحن و ادبیات فرهاد مجیدی در برنامه نود‪ ،‬ازار دهنده‬ ‫بود‪ .‬خیلی جاها در این ب رنامه بود که دوستان او م ی توانستند‪،‬‬ ‫ب رای او پیامک بفرستند که «اقای شماره هفت» بهتر است‬ ‫که بازی را عوض کنی و طور دیگ��ری مصاحبه را به پیش‬ ‫ببری‪ .‬حتی انجا که سعی داش��ت با استفاده از یک خاطره‬ ‫ی ع��ادل فردوس ی پور را به گوش��ه رینگ بب��رد و او را‬ ‫قدیم ‬ ‫به عنوان یک پرسپولیس��ی قدیم ی معرفی کن��د که بنا به‬ ‫گفته پدرش حتی روزگاری به ورزش��گاه م ی رفته و ب رای تیم‬ ‫محبوبش پرچم سرخ تکان م ی داده‪ ،‬ان قدر از این سالح در‬ ‫مقابل هر حمله ای استفاده کرد که دیگر این سالح کارایی‬ ‫خود را از دست داد و دیگر به یک لجبازی کودکانه شباهت‬ ‫پی دا کرد که م ی خواهد جواب حمله ها را با انچه در اختیار دارد‬ ‫بدهد‪ .‬او در مقابل سایر منتقدانش هم از جمله هایی استفاده‬ ‫کرد که به هیچ عنوان به دل نم ی نشست‪ .‬انجا که هوادارانی‬ ‫که او را از مکتب حجازی نم ی دانستند‪ ،‬با این چوب راند که‬ ‫از شکل ظاهرشان معلوم است که به کدام گروه تعلق دارند‪،‬‬ ‫این مساله را به ذهن متبادر م ی کرد که مگر هواداران فرهاد‬ ‫مجیدی چگونه ظاهری دارند و در میان ورزش��گاه هایی که‬ ‫همه ظاه��ری این گونه دارن��د‪ ،‬چگونه م ی ت��وان هواداران‬ ‫مجیدی را از منتقدان او فق��ط از روی ظاهر جداکرد؟ فرهاد‬ ‫مجیدی در گوشه گوش��ه حرف هایش م ی خواست‪،‬عشق‬ ‫خود را به پی راهن ابی به همه ثابت کند و نش��ان دهد که به‬ ‫این پی راهن و ان باشگاه تعصب ب ی حد و حصری دارد ولی او‬ ‫حتی در این مساله هم ان قدر زیاده روی کرد که منتقدانش‬ ‫حاال م ی توانند مدعی شوند که ان حرف ها هم تصنعی بوده‬ ‫و بازیکن محبوب استقالل ی ها از همین حاال دارد شرایط را‬ ‫ب رای بازگش��ت به باش��گاه به عنوان مدعی مربیگری مهیا‬ ‫م ی کند‪.‬‬ ‫خیلی ه��وش زی��ادی الزم نبود که فره��اد مجیدی‬ ‫م ی خواه��د از کادر فنی کنون��ی استقالل و به وی��ژه امیر‬ ‫قلع ه نویی انتقاد کند و انجا هایی که قضاوت را به سبک خود‬ ‫فردوس ی پور به بینندگان واگذار م ی کرد و اعتقاد داشت که انها‬ ‫خودشان م ی دانند که او از چه م ی گوید و وقتی م ی گوید که‬ ‫فضای استقالل ب رای ادامه همکاری اش با این تیم مهیا نبود‪،‬‬ ‫هوادارانش م ی دانند که این حرف به طور دقیق چه معنایی‬ ‫دارد‪ .‬این سوال پس از ب رنامه مطرح بود که اگر انتقادی وجود‬ ‫داش��ت چرا تا این قدر در لفافه و غی ر علنی؟ خب اگر ستاره‬ ‫سال های نه چندان دور استقالل از چیزی رنج م ی برد که او را‬ ‫حتی تا سرحد خداحافظی از استقالل و تیم محبوبش پیش‬ ‫برده‪ ،‬چرا ان را به شکل واضح و مشخص شرح نم ی داد که‬ ‫همه بدانند او از چه صحبت م ی کند‪ .‬کل ی گویی در هر حالتی‬ ‫خوب نیست‪ ،‬به ویژه در افشاگری!‬ ‫هیچ گاه نخواهیم دانس��ت که این همه اصرار فرهاد‬ ‫مجیدی بر ندانستن ها در ب رابر فردوس ی پور از کجا م ی امد؟ او‬ ‫خیلی چیزها را نم ی دانست که عجیب بود‪ .‬ایا مگر م ی شود‪،‬‬ ‫او علی چینی را به خاطر نی��اورد؟ اوج این نش��ناختن ها به‬ ‫علیرضا جهانبخش ب ر م ی گش��ت؛ او موفق ترین لژیونر این‬ ‫روزهای فوتبال ای ران را نم ی ش��ناخت‪ .‬این ب رای کس��ی که‬ ‫م ی خواهد از فوتبال دور باش��د و ب رایش مهم نیس��ت که‬ ‫در دنیای فوتبال چه م ی گذرد‪ ،‬م ی توان��د اتفاق بیفتد اما از‬ ‫کس��ی که ب رای مربیگری تالش م ی کند و م ی خواهد روی‬ ‫نیمکت بنش��یند‪ ،‬به هیچ وجه پذیرفتنی نیست‪ .‬ایا ستاره‬ ‫سابق تیم استقالل‪ ،‬ان چنان باور دارد که حق او در تیم ملی‬ ‫ضایع شده که حتی سه بازی تیم ملی را در جام جهانی ندیده‬ ‫است؟ اشتباه او در مورد روستای ابا و اجدادی اش که ریشه و‬ ‫خاستگاه او هم است بسیار عجیب م ی نمود‪ .‬اینکه قادیکال‬ ‫روستایی در اط راف قائمشهر است نه ساری نکته ای نیست‬ ‫که از یاد کسی برود که پشت سر نام خانوادگ ی اش امده است‪:‬‬ ‫«قادیکالیی»‪ .‬برخورد او با خبرن��گاران هم در نوع خودش‬ ‫عجیب بود و اصرار بر انکار بر همه چیزهایی که در طول این‬ ‫سال ها گفته شده و نوشته شده چیزی نیست که به راحتی‬ ‫بتوان از کنار ان گذشت‪.‬‬ ‫فرهاد مجی��دی از ان دست فوتبالیس��ت هایی است‬ ‫که باید گلچی��ن بازی هایش را در خاطر ضب��ط کرد؛ به یاد‬ ‫گل هایش بود که در زیبایی ان نم ی توان تردید کرد‪ .‬م ی توان‬ ‫بارها و بارها گل های��ش را دید و لذت برد‪ .‬م ی ت��وان بارها‪،‬‬ ‫قیچی برگردان هایش را تماش��ا کرد‪ .‬م ی ت��وان استقاللی‬ ‫بود و از گل هایش در دربی لذت برد و م ی توان پرسپولیسی‬ ‫بود و از گل هایش در دربی ش��اکی ش��د‪ .‬م ی توان در مورد‬ ‫ش��ادی گل های پ ر حرارت و پ ر انرژی اش حرف زد‪ .‬م ی توان‬ ‫از فوتبال��ش تعریف کرد و گف��ت که چقدر س��ال به سال‬ ‫بهتر م ی ش��د‪ .‬اما حتی یک بار دیگر نم ی توان برگش��ت و‬ ‫مصاحب ه اش را به طور کامل از نو تماشا کرد‪ .‬او در ب رابر عادل‬ ‫ی را داش��ت‪ ،‬نه ش��وخ طبعی‬ ‫فردوس ی پور‪ ،‬نه عصیان کریم ‬ ‫پروین‪ ،‬نه لحن منحصر به فرد قلع ه نویی‪ ،‬نه زیرکی مهدی‬ ‫رحمتی و نه تهاجم عل��ی دایی‪ ...‬این فره��اد به هیچ وجه‬ ‫شیرین نبود‪.‬‬ ‫همگام با حسین(ع)‬ ‫نگاهی روایت گونه به فرازهای اصلی مبارزات سی د الشهدا‬ ‫کتاب «همگام با حس��ین(ع)» تالیف اسد حی��در با ترجمه محمدباق��ر ذوالقدر با‬ ‫موضوع واقعه عاشورا و قیام امام حس��ین(ع) از سوی انتشارات سروش منتشر و روانه بازار‬ ‫نشر شد‪ .‬این کتاب قبل از انکه یک پژوهش تمامعیار و همه جانبه در خصوص زندگی‬ ‫و قیام امام حسین(ع) باشد‪ ،‬نگاهی روایت گونه و گذرا به فرازهای اصلی حیات و مبارزات‬ ‫امام حسین(ع) با تامل بیشتر در حوادث منتهی به ش��هادت ان حضرت است‪ .‬نویسنده‬ ‫تالش کرده تا در اثنای روایت خوی��ش‪ ،‬بر ابهامات و احیان��ا غرض ورزی ها در نقل های‬ ‫تاریخی نگاهی محققانه بیندازد‪ .‬کتاب «همگام با حسین(ع)» نگاهی نهضتی‪ ،‬سیاسی‬ ‫و اجتماعی به مساله دارد و انچنان که نویسنده خود بدان اعتراف کرده است‪ ،‬از ذکر فجایع‬ ‫دردناک و وقایع تکان دهنده واقعه عاش��ورا و به ویژه حوادث و مصائب اهل بیت(ع) پس‬ ‫از عاش��ورا ـ جز مواردی محدود و گذرا ـ اجتناب کرده است‪ .‬از این رو شرح گوشه هایی از‬ ‫ان حوادث انچنان که در این کتاب امده‪ ،‬به هی��چ وجه از عظمت حادثه و عمق فاجعه و‬ ‫نامردم ی ها و ددمنش ی هایی که بر خاندان پیامبر(ص) گذشته است‪ ،‬نم ی کاهد‪ .‬اسد حیدر‬ ‫باتوجه به شناخت عمیقی که دارد در معرفی بافت اجتماعی و ساختار سیاسی شهر کوفه‬ ‫و گرایش های قومی‪ ،‬مذهبی و سیاسی موج��ود در ان‪ ،‬بررسی دقیقی صورت داده است‬ ‫که به فهم درست علت موضع گیری های چندگانه و رفت��ار پی ش بین ی ناپذیر مردم کوفه‬ ‫کمک م ی کند‪.‬‬ ‫دغدغه های فرهنگی‬ ‫تو نهم رسید‬ ‫بیانات مقام معظم رهبری به چاپ بیس ‬ ‫کتاب «دغدغه های فرهنگی» از سوی انتشارات صهبا به چاپ بیست و نهم رسید‪.‬‬ ‫ت محوری مقام معظم رهبری در سال ‪ 1373‬در دیدار با عناصر‬ ‫این اثر شرحی بر یکی از بیانا ‬ ‫جبهه خودی حوزه فرهنگ است که با استفاده از دیگر بیانات معظم له شرح داده شده است‪.‬‬ ‫این کتاب شامل ‪ 9‬فصل است که فصل اول ان با «طرح دغدغه» مطرح م ی شود و بعد از‬ ‫فصل «منشا انقالب اسالمی»‪،‬‬ ‫ان‪ ،‬سه فصل به عنوان پی ش نیا ِز ادامه بحث‪ ،‬امده است‪ .‬سه ِ‬ ‫«فرهنگ و هنر ای ران و انقالب» و «جریان روشنفکری بیمار» در مجموع به شرح تاریخچه‬ ‫جریان فرهنگی ای ران بعد از ورود اسالم تا زمان پیروزی انقالب اسالمی م ی پردازد‪ .‬فصل‬ ‫«جریان روشنفکری بیمار» به بحث سه جریان روشنفکری بعد از پیروزی انقالب م ی پردازد؛‬ ‫جریان روشنفکری بیمار‪ ،‬جریان روشنفکری مذهبی و امتداد جریان روشنفکری بیمار‪ .‬این‬ ‫فصل‪ ،‬ریشه های این جریان را بررسی کرده و اطالعات الزم درباره ارتباط این جریان با انقالب‬ ‫اسالمی را به مخاطب م ی دهد‪ .‬سپس به تهدیدات‪ ،‬توقعات و نتیجه گیری م ی رسد‪ .‬سیر این‬ ‫فصول ب ر اساس سیری است که در صحب ت محوری تنظیم شده و سعی بر ان بوده تا ترتیب‬ ‫متن محوری به هم نخورد‪.‬در بخش هایی از این اثر م ی خوانیم‪« :‬بنده از اوضاع سیاسی و‬ ‫اقتصادی دغدغه ندارم‪ ،‬اما در عرصه فرهنگ بنده به معنای واقعی کلمه احساس نگرانی‬ ‫م ی کنم و حقیقتا دغدغه دارم‪ .‬این دغدغه از ان دغدغه هایی است که ادم ی گاهی ممکن‬ ‫است نصف شب هم از خواب بی دار شود و به درگاه پروردگار تضرع کند‪».‬‬ ‫ورود ممنوع مقابل دوربین ها‬ ‫بازی های هفته دوازدهم لیگ برتر پخش نشد‬ ‫«ضمن عرض پوزش از بینندگان عزیز با وجود امادگی‬ ‫ش��بکه سوم سیما ب رای پخش زنده مس��ابقه پرسپولیس‬ ‫و سایپا‪ ،‬ب��ه دلیل صادر نش��دن مجوز از س��وی فدراسیون‬ ‫فوتبال‪ ،‬این مسابقه پخش نم ی شود‪ ».‬این زی رنویس تکلیف‬ ‫میلیون ها بیننده تلویزیونی را ب رای تماشای یکی از بازی های‬ ‫جذاب لیگ برتر فوتبال ای ران مش��خص ک��رد‪ .‬ان دسته از‬ ‫بیننده هایی که بعد از تعطیلی هج��ده روزه لیگ برتر‪ ،‬ب رای‬ ‫تماشای بازی پرسپولیس و سایپا پای گی رنده های تلویزیونی‬ ‫نشس��ته بودند‪ ،‬فوتبالی ندیدند‪ .‬پخش یک فیلم سینمایی‬ ‫خارجی جای پخش زنده مس��ابقه فوتبال��ی را که یک پای‬ ‫ان تیم پرهوادار پرسپولیس بود‪ ،‬گرفت تا ادعای فدراسیون‬ ‫فوتبال علیه سازمان صداوسیما رسما وارد مرحله تازه ای شود‪.‬‬ ‫ماجرا از این قرار بود که چرخه همیشگی اعتراض فدراسیون‬ ‫به رقم حق پخش تلویزیونی‪ ،‬امس��ال هم اتفاق افتاد‪ .‬طی‬ ‫ماه های اخیر اختالف فدراسیون فوتبال و صداوسیما بر سر‬ ‫حق پخش مسابقات فوتبال باال گرفت و در نهایت مهر ماه‬ ‫امسال علی کفاش��یان‪ ،‬رئیس فدراسیون فوتبال اعالم کرد‬ ‫که مذاکرات به نتیج��ه نرسیده و دوربی ن ه��ای صداوسیما‬ ‫را به ورزش��گاه ها راه نم ی دهند‪ .‬مش��کالت مالی باشگاه ها‬ ‫علت اصلی درخواست فدراسیون فوتبال ب رای باال بردن رقم‬ ‫خرید حق پخش تلویزیونی مسابقات فوتبال عنوان شد‪ .‬این‬ ‫در حالی است ک��ه در تمام این مدت مدی ران ارش��د سازمان‬ ‫صداوسیما بر پخش شدن مسابقات لیگ برتر فوتبال تاکید‬ ‫داشتند‪ .‬اما صد او سیما حاضر نیست حتی به رقم پیشنهادی‬ ‫فدراسیون فوتبال نزدیک ش��ود‪ .‬رقم پیشنهادی فدراسیون‬ ‫‪ 160‬میلیارد تومان است اما صدا و سیما اعالم کرده ‪ 22‬میلیارد‬ ‫تومان پرداخت خواهد کرد‪ .‬تا دقایقی قبل از شروع بازی همه‬ ‫منتظر بودند که یک دستور از مقامی باالتر این مجادله را حل‬ ‫کند و بازی پخش شود اما هیچ اتفاقی رخ نداد و بازی پخش‬ ‫نشد‪ .‬اتفاقی که در روز دوم بازی های هفته دوازدهم لیگ برتر‬ ‫هم تکرار شد و بازی استقالل مقابل پدیده را هیچ کس ندید‪.‬‬ ‫مدیرکل روابط عمومی سازمان صداوسیما در توضیح‬ ‫اتفاق رخ داده گف��ت‪« :‬سازمان صداوسیم��ا امادگی پخش‬ ‫مسابقات فوتبال را داشت اما به دلیل کارشکنی فدراسیون‬ ‫فوتبال این اتفاق محقق نشد‪ ».‬سید تقی سه رابی در این باره‬ ‫گفت‪« :‬همان طورکه ما در شبکه سه اطالع رسانی کردیم و‬ ‫در جدول پخش این ش��بکه هم لحاظ شده بود‪ ،‬صداوسیما‬ ‫امادگی پخش زنده مس��ابقات فوتبال لیگ برتر را داش��ت‪،‬‬ ‫اما به دلیل ناهماهنگ ی های فدراسی��ون فوتبال این اتفاق‬ ‫محقق نشد؛ بناب راین فدراسیون فوتبال باید پاسخگوی مردم‬ ‫و عالقه مندان فوتبال باشد‪.‬خود مسئوالن فدراسیون فوتبال‬ ‫هم به خوبی م ی دانند که ادامه ای��ن روند باتوجه به مطالبه‬ ‫عموم مردم ب رای پوشش تلویزیونی مسابقات فوتبال مقدور‬ ‫نیس��ت؛ بناب راین بهتر است به خواست مردم به ویژه جوانان‬ ‫ورزش دوست احترام بگذارند‪ ».‬مدیر روابط عمومی فدراسیون‬ ‫فوتبال هم در پاسخ گفت‪« :‬در موضوع حق پخش رقابت های‬ ‫لیگ برتر فوتبال سازمان صداوسیم��ا هیچ گونه همکاری‬ ‫را انجام نداد‪ .‬ب راساس مقتضیات و منافع باش��گاه های لیگ‬ ‫برتر و همچنین الزامات کنفدراسیون فوتبال اسیا در احقاق‬ ‫حقوق باشگاه ها سعی در حل این مشکل ب راساس همکاری‬ ‫دوجانبه داشتیم‪ .‬کمااینکه فدراسیون فوتبال ب رای حل این‬ ‫مش��کل در نامه ها و مکاتبات متعدد با صداوسیما خواستار‬ ‫عقد قرارداد ب رای پخش بازی های لیگ برتر شد اما تاکنون‬ ‫باتوجه به نزدیک ش��دن به نیم فصل این رقابت ها سازمان‬ ‫صد او سیما هیچ اقدامی در این خص��وص انجام نداد و ما در‬ ‫نهایت مجبور به ممانع��ت از ورود دوربی ن های صدا و سیما‬ ‫به ورزشگاه ها شدیم‪».‬‬ ‫ندیدن یک مسابقه فوتبال در ای ران عادتی نیست که‬ ‫ب رای عالقه مندان به فوتبال تعریف ش��ده باشد‪ .‬انها انتظار‬ ‫دارند که این معضل خیلی زود حل شود‪.‬‬ ‫پیشخوان جهانی‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫دیدار‬ ‫جنگ با ابوال‬ ‫تیتر نخست‬ ‫اکونومیست‬ ‫جلد‬ ‫اقتصادی‬ ‫نشریه‬ ‫اشپیگل‬ ‫جالب ترین‬ ‫مرد سیاست‬ ‫از نگاه تایم‬ ‫‪77‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫پرده نشین‬ ‫سریال بهروز شعیبی به حوزه علمیه رسید‬ ‫سریال «پرده نش��ین» به کارگردانی بهروز شعیبی و‬ ‫تهی ه کنندگی محمود رضوی که از خرداد ماه سال جاری در‬ ‫ته ران کلید خورد در حال حاضر مراحل نهایی تصوی ربرداری‬ ‫خود را پش��ت سر م ی گذارد و تا امروز ‪ 80‬درصد کار ضبط و‬ ‫فیلمبرداری ان انجام ش��ده است‪ .‬گروه و عوامل تولید این‬ ‫سریال از چند روز گذش��ته ته ران را ترک کردند و وارد حوزه‬ ‫علمی ه ای خارج از شهر ته ران شده اند تا سکان س های مربوط‬ ‫به این لوکیش��ن را تصویربرداری کنند‪ .‬برق نورد و ائیش در‬ ‫سریال تلویزیونی پرده نشین نقش های مهدوی و شهیدی را‬ ‫بازی م ی کنند و روحانی هستند‪.‬‬ ‫اسایش نقش هدی را به عه��ده دارد‪ .‬حامد کمیلی و‬ ‫سارا به رامی نقش یک زوج با نام های محمدحسین و مائده‬ ‫را بازی م ی کنند‪ .‬علی دهک��ردی نقش یک سرهنگ را ایفا ‬ ‫م ی کند‪ .‬اتیال پسیانی‪ ،‬سعید نی ک پور‪ ،‬ژیال سه رابی‪ ،‬مائده‬ ‫طهماسبی‪ ،‬ش��یوا اب راهیمی‪ ،‬سپیده اعالیی‪ ،‬علی مردانه‪،‬‬ ‫زویا امامی‪ ،‬سارا رسول زاده‪ ،‬محمدمهدی حس��ین ی نیا‪ ،‬رضا‬ ‫موالیی‪ ،‬رسول ادهمی‪ ،‬سینا سهیلی‪ ،‬پرهام یداللهی‪ ،‬محمد‬ ‫ش��هبازته رانی‪ ،‬کامران ملکی‪ ،‬سیامک ادیب و امیرحسین‬ ‫فتحی از بازیگران این مجموعه هس��تند‪ .‬همچنین بابک‬ ‫مصیر‬ ‫دیدار‬ ‫‪78‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫برنامه ای در مورد‬ ‫چالش های زندگی امروزی‬ ‫برنامه مصیر که بررسی چالش ه��ای زندگی امروزی‬ ‫خانواده های ای رانی را در دست��ورکار دارد از جمله برنامه های‬ ‫جدید شبکه اول سیماست که از مهرماه به صورت هفتگی‬ ‫پخش م ی شود‪ .‬ب رنامه تلویزیونی «مصیر» که کاری از گروه‬ ‫اجتماعی شبکه یک سیماست از دوشنبه ‪ ۲۸‬مهرماه ساعت‬ ‫‪ ۲۳‬روی انتن رفت‪ .‬برنامه «مصیر» ترکیبی است و تلفیقی‬ ‫از گزارش های مردمی و مس��تندهای مرتبط و گفت وگوی‬ ‫زنده استودیویی است‪ .‬البته پ��س از برنامه اول که به عنوان‬ ‫پی ش برنامه پخش خواهد شد‪ ،‬مخاطبان م ی توانند در تولید‬ ‫محتوا مشارکت داشته باشند‪« .‬مصیر» که قرار است در ان‬ ‫به موضوعاتی نظیر ش��بکه های مجازی‪ ،‬پوشش و ارایش‪،‬‬ ‫گشت ارشاد‪ ،‬فساد اداری و‪ ...‬پرداخته شود‪ ،‬دوشنب ه های هر‬ ‫هفته از ساعت ‪ ۲۳‬از ش��بکه یک سیما پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫مباحث این برنامه حاص��ل پژوهش حدودا سه ساله جمعی‬ ‫از استادان حوزه و دانشگاه است و قرار شده ضمن بررسی و‬ ‫تحلیل ابعاد مختلف موضوعات و معضالت اجتماعی‪ ،‬به ارائه‬ ‫حمیدیان‪ ،‬محمود پاک نیت و حبیب دهقان نسب به تازگی به‬ ‫جمع بازیگران این مجموعه پیوسته اند‪ .‬مجموعه تلویزیونی‬ ‫«پرده نشین» اولین سریال تلویزیونی بهروز شعیبی در مقام‬ ‫کارگردان اس��ت که فیلمنامه ان توسط حس��ین تراب نژاد‪،‬‬ ‫مهدی شیرزاد و مهدی حمزه ب راساس طرحی از عبدالرسول‬ ‫گلبن نوشته شده است‪ .‬شعیبی تاکنون فیلم های سینمایی‬ ‫و تلویزیونی دهلیز‪ ،‬دنیای بهتر‪ ،‬روزهای اخر اسفند و مستند‬ ‫داستانی گام ه��ای بلن��د را کارگردانی کرده اس��ت‪ .‬وی در‬ ‫فیلم های��ی مانند اژانس شیش��ه ای‪ ،‬طالو مس و نامه های‬ ‫خیس بازی کرده است‪.‬‬ ‫داستان پرده نش��ین درباره زنی به نام هدی (ویش��کا‬ ‫اسایش) است که پس از سال ها ب��رای دریافت ارثیه پدری‬ ‫م ی اید‪ ،‬اما ب رایش اتفاقات غیرقابل پی ش بینی رخ م ی دهد‪.‬‬ ‫این سریال به روحانیون و حض��ور انها در محله ها و در کنار‬ ‫مردم توجه دارد و روی این موضوع متمرکز شده که روحانیون‬ ‫م ی توانند در حل مشکالت مردم به انها کمک کنند‪ .‬در این‬ ‫سریال به سبک زندگی ای رانی ـ اسالمی توجه م ی شود که در‬ ‫گذشته پررنگ بوده و اکنون هم در برخی شهرستان ها رایج‬ ‫است‪ ،‬اما مردم در شهرهای بزرگ به دلیل سرعت فناوری از‬ ‫راهکار نیز در برنامه توجه شود‪ .‬شبکه یک ب رای این برنامه‬ ‫دو مجری مرد و یک مجری زن درنظر گرفته است که اسامی‬ ‫ انها مشخص شد‪ .‬ندا ملکی مجری برنامه «افتاب شرقی»‪،‬‬ ‫رضا احسان پور مجری برگزیده «قند پهلو» و علیرضا نادعلی‬ ‫مجری برنامه «می راث» ش��بکه ‪ 4‬مجری هایی هستند که‬ ‫اجرای این برنامه را به صورت مشترک برعهده دارند‪ .‬پیمان‬ ‫قانع ط راح دکور ان است‪.‬‬ ‫‫این برنامه باتوجه به اغاز دهه محرم به مدت دو هفته‬ ‫پخش ندارد و پس از ان ادامه برنام��ه «مصیر» از سرگرفته‬ ‫م ی ش��ود‪ .‬اولین قس��مت از این برنامه با موض��وع کارایی‬ ‫در ادارات دولت��ی روی انتن رفت و میهم��ان برنامه مصیر‬ ‫لطف اهلل فروزنده معاون توسعه مدیریت و سرمایه انس��انی‬ ‫رئی س جمهور در دولت دهم و میهم��ان تلفنی برنامه اقای‬ ‫دکتر محمد حسن قدیری ابیانه کارشناس مدیریت استراتژیک‬ ‫و نویسنده کتاب نجات ارباب رجوع بود‪.‬‬ ‫برنامه مصیر در ابتدا به نام ‪ 90‬اجتماعی مشهور شده‬ ‫بود که پیام تی رانداز تهی ه کننده این ب رنامه این مساله را رد کرد‬ ‫و گفت‪ 90« :‬برنامه موفق��ی است اما اقتضائات موضوعات‬ ‫ورزشی با مقوالت پیچیده اجتماعی بسیار متفاوت است‪ ،‬از‬ ‫این رو تش��بیه صورت گرفته توسط رسانه ها و مقایسه این‬ ‫ب رنامه با ب رنامه «‪ »90‬نم ی تواند صحیح باشد‪».‬‬ ‫ان فاصله گرفته اند‪ .‬محمود پاک نیت‪ ،‬در مورد این سریال و‬ ‫نقش��ش در ان گفته است‪« :‬مدت ها بود بازی در سریال را‬ ‫قبول نم ی کردم چون متن های پیش��نهادی ضعیف بودند‬ ‫برعکس «پرده نش��ین»؛ مطمئنم ای��ن مجموعه‪ ،‬سریالی‬ ‫دیدنی خواهد ب��ود‪ .‬در این سری��ال در نقش م��ردی بازی‬ ‫ م ی کنم که یک دام��داری دارد و در روست��ا زندگی م ی کند‪.‬‬ ‫ب رای دخت��ر این دامدار ی��ک خواستگار روحانی پیدا ش��ده‬ ‫است و این مرد تردیدهای ب رای رد ی��ا قبول این خواستگار‬ ‫سبب اتفاقاتی م ی شود‪ .‬ش��عیبی کارگردان ماهری است و‬ ‫از ان مهمتر فیلمنامه خوبی را دستمایه کار قرار داده است‪.‬‬ ‫ش��عیبی تجربه کار سینمایی را داشته و همین به او کمک‬ ‫م ی کند که با محاسبه همه چیز را پیش ببرد‪ ».‬مهیار علی زاده‬ ‫به عنوان اهنگس��از این پروژه انتخاب شده است‪ .‬او پیش از‬ ‫این اهنگس��ازی فیلم سینمایی «فرشته ها با هم م ی ایند»‬ ‫ساخته حامد محمدی و اهنگس��ازی البوم «حریق خزان»‬ ‫علیرضا قربانی را برعهده داش��ته اس��ت‪ .‬سریال تلویزیونی‬ ‫«پرده نشین» محصول شبکه اول سیما و مجری طرح ان‬ ‫موسسه سینمایی سیمای مهر است و پاییز ‪ 93‬از این شبکه‬ ‫پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫دریا تو را می خواند‬ ‫مجموعه ای از شبکه ‪ 3‬برای ماه محرم‬ ‫مجموع��ه «دری��ا ت��و را م ی خوان��د» ب��ه‬ ‫تهی ه کنندگی «محمد هوش��یاری» ب��رای پخش‬ ‫در ایام محرم تولید م ی ش��ود‪ .‬ای��ن مجموعه با نام‬ ‫موقت «دری��ا تو را م ی خواند» با موضوع تفس��یری‬ ‫متفاوت از واقعه عاش��ورا به بررسی شخصی ت های‬ ‫واالی ش��هدای کربال م ی پردازد‪ .‬این برنامه مطابق‬ ‫با نامگ��ذاری مرسوم در دهه اول مح��رم به معرفی‬ ‫ش��هدا با حضور ش��خصی ت ها و علم��ای مختلف‬ ‫م ی پردازد‪ .‬مجموعه «دریا ت��و را م ی خواند» در ‪١٣‬‬ ‫قسمت از ش��بکه ‪ ٣‬سیما پخش م ی ش��ود‪ .‬از انجا‬ ‫که شبکه ‪ ٣‬سیما با شعار شبکه جوان همراه است‪،‬‬ ‫این برنامه سعی دارد با همراهی علما‪ ،‬اندیشمندان‪،‬‬ ‫صاحب نظ ران‪ ،‬هنرمندان و جمعی از اقشار مختلف‬ ‫جامعه گامی اساسی در جهت گس��ترش و ترغیت‬ ‫مخاطبان خصوصا جوانان به س��وی ارتقای سطح‬ ‫اگاهی دینی‪ ،‬فرهنگ و معرفت عاشورایی و نیز ارائه‬ ‫اموزه هایی از قیام عاش��ورا و شناخت ه ر چه بیشتر‬ ‫شهدای کربال بردارد‪.‬‬ ‫چه برنامه هایی در ماه محرم در شبکه های مختلف سیما پخش می شود؟‬ ‫در محرم حال و ه��وای تلویزیون چگون��ه است؟ چه‬ ‫ب رنامه هایی از شبکه های مختلف تلویزیونی پخش م ی شود‬ ‫تا سیما هم هم��راه با مردم در این سوگواری پ ر ارج ش��ریک‬ ‫باشد؟ حسن گروسی‪ ،‬دبیر شورای معارف سیم ا و مدیر شبکه‬ ‫قران و معارف در نشستی خبری با اصحاب رسانه به اعالم‬ ‫برنامه های ویژه محرم ش��بکه های مختلف سیما پرداخت‪.‬‬ ‫گروسی در بخشی از این نشست در پاسخ به اینکه سیاست‬ ‫شبکه نسیم با عنوان شبکه نشاط و سرگرم ی در ایام محرم‬ ‫چه خواهد بود؟ پاسخ داد‪« :‬این ش��بکه ب رای خنده و شادی‬ ‫حالل ط راحی شده و سیاست های ان در ماه محرم نیز اعالم‬ ‫خواهد ش��د‪ .‬قطعا در این ش��بکه سیاست های ابالغی ماه‬ ‫محرم رعایت خواهد شد‪».‬‬ ‫پرده نشین از شبکه اول‬ ‫دبیر ش��ورای مع��ارف سیما در‬ ‫ابتدای نشست سریال «پرده نشین»‬ ‫ساخت��ه به��روز ش��عیبی را سری��ال‬ ‫مناسبتی شبکه یک سیما دانست و‬ ‫در ادامه از پخش مس��تند روایت های‬ ‫عاشورا نیز در ایام محرم از این شبکه‬ ‫خبر داد‪ .‬این تنها برنامه های ش��بکه‬ ‫یک در ماه محرم نیست و مستندهای‬ ‫«صبح��ی دیگ��ر»‪« ،‬قصه ه��ای‬ ‫ناخ وانده»‪« ،‬وقتی ابرها پایین م ی ایند»‬ ‫و «نخ��ل گردانی قمصر کاش��ان» و‬ ‫همچنین از بازپخش سریال «رخنه»‬ ‫و همچنین تله فیلم ه��ای «بزرگمرد‬ ‫کوچک» و «تا اخری��ن نفس» در این‬ ‫شبکه روی انتن م ی روند‪ .‬برنامه های‬ ‫مصباح‪ ،‬عترت ‪ ،‬مثل باران و زنده عشق ‬ ‫از جمله برنامه های ترکیبی و مستند‬ ‫نامه های ش��فاهی ب رنامه های شبکه‬ ‫سوم سیم��ا در ماه محرم محس��وب‬ ‫م ی شوند‪ .‬دبیر ش��ورای معارف سیما‬ ‫همچنی��ن از پخ��ش برنامه ه��ای‬ ‫«گفت وگوی تنهایی»‪« ،‬مجله تئاتر»‪،‬‬ ‫«کتاب شناسی عاش��ورایی»‪« ،‬ادبیات ایینی عاشورایی» و‬ ‫«اواهای حسینی» در شبکه چهار سیما خبر داد‪.‬شبکه ته ران‬ ‫نیز ویژه ب رنامه های فانوس‪ ،‬ب رنامه عشاق ‪ ،‬دلدادگان حسین ی و‬ ‫ی ایه های سر خ را در ساعات مختلف روی‬ ‫درس های عاشورای ‬ ‫انتن م ی برد‪.‬‬ ‫برنام ه های شبکه قران‬ ‫سریال های شبکه تماشا‬ ‫گروسی از پخش مجموعه پش��ت فرات در ش��بکه‬ ‫مستند خبر داد و گفت‪« :‬مستندهایی همچون پیرغالمان‪،‬‬ ‫انیمیشن های عاشورایی‬ ‫انیمیشن عاش��ورائیان به روایت زندگی یکی از یاران‬ ‫سیدالشهدا م ی پردازد‪ ،‬خورش��ید نینوا و همچنین علمدار‬ ‫کربال نیز شامل انیمیشن هایی هس��تند که در شبکه پویا‬ ‫روی انتن م ی روند‪ .‬شبکه سالمت هم ب رنامه «طبیب دل ها»‬ ‫را پخش م ی کند‪ .‬این ب رنامه قرار است به بهداش��ت تغذیه و‬ ‫محیط عزاداری در ایام محرم بپردازد‪ .‬سریال «مختارنامه»‬ ‫از شبکه اچ دی بازپخش م ی شود‪ .‬زمان پخش این مجموعه‬ ‫تاریخی ساعت ‪ 24‬است‪.‬‬ ‫برنام ه های شبکه افق‬ ‫در شبکه افق برنامه های بسیاری ط راحی شده است‬ ‫که از جمله انها م ی توان به «من اینجا هنوز دلتنگم» که به‬ ‫معرفی عزاداری برخی کش��ورهای جهان م ی پردازد ‪« ،‬نوار‬ ‫هدایت»‪« ،‬زائرسرای مه ران»‪« ،‬ضامن اهو»‪« ،‬یادداشت های‬ ‫ع راق» و ب رنامه ترکیبی «عصر خمینی» اشاره کرد‪ .‬همچنین‬ ‫برنامه نمایشی «ابا عبداهلل» و انیمیشن «حضرت حر» نیز‬ ‫در این شبکه پخش خواهد شد‪.‬‬ ‫گروسی در عین حال با اشاره به اقدامات و نواوری های‬ ‫سیما در ایام محرم گف��ت‪« :‬در تاریخ هفتم محرم انعکاس‬ ‫همایش سراسری قاسم ابن الحس��ن را خواهیم داشت که‬ ‫با همکاری هیات رزمندگان اسالم ‪ 10‬صبح در میادین کل‬ ‫بررسی کتاب ها‬ ‫دبیر ش��ورای مع��ارف سیم��ا از تالش ب��رای ارتقای‬ ‫سطح بینش مخاطب��ان از طریق برنامه س��ازی خبر داد و‬ ‫گفت‪« :‬تفس��یر کتبی چون «له��وف»و «نف س المهموم»‬ ‫پخش م ی ش��ود و کتاب های متعددی نی��ز بررسی خواهد‬ ‫ش��د‪ .‬در برنامه کوتاه «خیمه» نیز هر بار گفت وگوهایی با‬ ‫مداحان و ش��ع رای اهل بیت (ع) خواهیم داشت‪ .‬همچنین‬ ‫در شبکه قران توجه ویژه ای به مفاهیم سوره فجر خواهیم‬ ‫داشت‪».‬‬ ‫وی در پایان این نشس��ت‪ ،‬از ط راحی گس��ترده ب رای‬ ‫قرار دادن نسخه ای از گزیده برنامه های محرمی در فضای‬ ‫مجازی خبر داد و افزود‪« :‬امسال از اصل ی ترین رویکردهای‬ ‫م ا ترویج عزاداری سنتی در کشور خواهد بود و در این راستا از‬ ‫ظرفیت تمام استان ها استفاده خواهیم کرد‪ .‬همچنین نماز‬ ‫ظهر تاسوعا و عاشورا نیز از ش��بکه های سیما پوشش داده‬ ‫م ی ش��ود و شش��م محرم که اولین جمعه محرم به حساب‬ ‫م ی اید همایش «شیرخوارگان حسینی» را در سراسر کشور‬ ‫با همکاری تمام شبکه ها خواهیم داشت و یک یا دو شبکه‬ ‫نیز این مراسم را به صورت زنده پخش خواهند کرد‪.‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫سریال «سرگشته» در شبکه قران باز پخش م ی شود‪.‬‬ ‫این ش��بکه پخش ویژ ه برنامه های «ش��کوه نی» ‪« ،‬مرثیه‬ ‫خورشید» و همچنین برنامه هایی ب رای معرفی جریان های‬ ‫افراط��ی را در دستورکار دارد‪.‬همچنی��ن برنامه «چاوش» و‬ ‫مستند گزارشی «مرثیه خورش��ید»‪ ،‬مسابقه فردوس (ویژه‬ ‫ایام محرم)‪ ،‬سه باکس سخنرانی روزانه‪ ،‬مسابقه نور مبین‬ ‫وحدیث معرفت که به معرفی عزاداری استان ها م ی پردازد از‬ ‫شبکه قران روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫مثبت ‪ ،70‬نردبام‪ ،‬عاش��ورائیان ‪ ،‬با پای دل سفر کن ‪ ،‬ضریح‬ ‫عشق ‪ ،‬تک چراغ شب تا ر از شبکه مستند روی انتن م ی روند‪.‬‬ ‫دبیر ش��ورای معارف سیم��ا از پخش وی��ژه برنامه ترکیبی‬ ‫حسینیه‪ ،‬برنامه مع راج عش��ق و همچنین مستند گزارشی‬ ‫پنجره در ش��بکه جام جم نیز خب��ر داد‪ .‬وی در عین حال از‬ ‫بازپخش مجموعه ای از سریال های محرم��ی در دهه اول‬ ‫محرم تا اربعین در ش��بکه تماش��ا گفت‪« :‬ای��ن سریال ها‬ ‫هر ش��ب ساعت ‪ 23‬از ش��بکه تماش��ا روی انتن م ی روند‪.‬‬ ‫سریال های پریدخت ‪ ،‬خون بها‪ ،‬یک تکه زمی ن ‪ ،‬زمانی ب رای‬ ‫ی و فرات از جمله این سریال ها هستند‪».‬‬ ‫عاشق ‬ ‫دیدار‬ ‫لباس سیاه برتن سیما‬ ‫استان ها با عنوان امام حسین(ع) برگزار خواهد شد‪ .‬همچنین‬ ‫ب رنامه «لبیک یا زینب» نیز با محوریت شورای معارف سیما‬ ‫و مهدیه ته��ران در تمام مهدیه های سراسر کش��ور و بقاع‬ ‫ن و همس ران هشت‬ ‫متبرکه با هدف تجلیل از مادران‪ ،‬خواه را ‬ ‫سال شهدای دفاع مقدس در ‪ 12‬محرم برگزار م ی شود‪».‬‬ ‫وی در ادامه با بیان اینکه سخنران ی های گوناگون ب رای‬ ‫پخش از ش��بکه های سیما در کنداکتور شبکه ها جانمایی‬ ‫شده است‪ ،‬از حضور حاج منصور ارضی‪ ،‬حاج صادق اهنگران و‬ ‫عزاداری مرحوم سی د محمد کوثری در محضر امام خمین ی (ره)‬ ‫در شبکه یک خبر داد‪ .‬در این ش��بکه همچنین سخنرانی‬ ‫مرحوم حاج اق��ا ته رانی‪ ،‬مصباح ی��زدی‪ ،‬قرائتی و رحیم پور‬ ‫ازغدی پخش م ی شود‪ .‬شبکه دو سخنرانی مرحوم ایت اهلل‬ ‫حق شناس‪ ،‬حس��ین انصاریان‪ ،‬پناهیان و ش��هاب مرادی را‬ ‫پخش م ی کند و در کن��ار بهره گیری از مداح��ان نوجوان از‬ ‫نزاده‬ ‫حاج محمود کریمی‪ ،‬حاج احم��د واعظی‪ ،‬فخری‪ ،‬موذ ‬ ‫و محسن طاهری بهره م ی برد‪.‬‬ ‫گروسی مداحان و سخنرانان سایر ش��بکه ها را به این‬ ‫ترتیب معرفی کرد‪« :‬در شبکه سه سخنرانی حجت االسالم‬ ‫خوشبخت‪ ،‬طباطبایی‪ ،‬رفیعی و کارشناسان ب رنامه سمت خدا‬ ‫و مداحی مداحانی چون سعید حدادیان‪ ،‬محمدرضا طاهری‬ ‫و حاج مهدی سلحشور روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫شبکه چهار نیز مداح ی های حاج مرتضی‬ ‫طاهری‪ ،‬حاج حس��ن خل��ج‪ ،‬سی د محمد‬ ‫موسوی و ابوالفضل بختی��اری را پخش‬ ‫م ی کن��د‪ .‬ش��بکه پن��ج ن��وای مداحانی‬ ‫چ��ون سماواتی‪ ،‬احم��د چین��ی‪ ،‬سازور‪،‬‬ ‫سی د مجید بن ی فاطم��ه و سخنران ی های‬ ‫حجت االس�لام صدیقی‪ ،‬هاش��م ی نژاد‪،‬‬ ‫رئیسی‪ ،‬سی د ابوالقاسم شجاعی و ایت اهلل‬ ‫سی د احم��د خاتم��ی را پخ��ش م ی کند‪.‬‬ ‫سخنران ی های مرحوم ته رانی و سخنرانی‬ ‫انصاریان در حس��ینیه همدان ی ها هر روز‬ ‫ضبط و روز بعد پخش م ی شود‪ .‬سخنرانی‬ ‫مس��جد ارگ‪ ،‬حرم مطهر رض��وی و حرم‬ ‫حضرت معصومه(س) روی انتن م ی رود‪.‬‬ ‫کارش��ناسان برنامه «به یاد خ��دا» نیز به‬ ‫سخنران��ی م ی پردازند و مداح��ی افرادی‬ ‫چ��ون حدادی��ان‪ ،‬محمدرض��ا طاهری‪،‬‬ ‫محمود کریمی‪ ،‬اهنگران و مرحوم کوثری‬ ‫در ش��بکه قران و معارف سیما روی انتن‬ ‫م ی رود‪».‬‬ ‫‪79‬‬ ‫دیدار با سیما‬ ‫گاهی به پشت سر‬ ‫نگاه کن‬ ‫ملودرامی در مورد حمایت از تولیدات داخلی‬ ‫«گاهی به پشت سر نگاه کن» یک ملودرام خانوادگی‬ ‫است که با محوریت موضوعی حمایت از تولیدات داخلی و‬ ‫اعتماد به نخبگان جوان ای رانی و توجه ویژه به سبک زندگی‬ ‫ای رانی ‪ -‬اسالمی مقابل دوربین رفت��ه است‪ .‬فیلمنامه این‬ ‫سریال به قلم محمود محمد سلطانی و مسعود کرمی نوشته‬ ‫شده و امین تارخ و محمد متوسالنی نقش شخصی ت های‬ ‫اصلی ان یعنی جالل و احتشام را بازی م ی کنند‪.‬‬ ‫هدایت هاش��می‪ ،‬الیکا عبدالرزاقی‪ ،‬بهاره کیان افشار‪،‬‬ ‫سعید چنگیزیان‪ ،‬ش��بنم مقدمی‪ ،‬حمی��د اب راهیمی‪ ،‬میالد‬ ‫نزاده‬ ‫یزاده‪ ،‬مسعود سخایی و نگار حس ‬ ‫رحیمی‪ ،‬امیر کربالی ‬ ‫از دیگران بازیگران «گاهی به پشت سر نگاه کن» خواهند‬ ‫بود‪ .‬این سریال که در ‪ 30‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای تولید م ی شود‪،‬‬ ‫داستان کارخانه داری به نام جالل تابش است که نقش او را‬ ‫امین تارخ بازی م ی کند‪ .‬داست��ان در دو مقطع زمانی اتفاق‬ ‫م ی افتد‪ .‬یک مقطع اواخر دهه ‪ 60‬است و تابش جوان را نشان‬ ‫گروه تجسس‪7‬‬ ‫م ی دهد که کارگاهی کوچک دارد اما مصمم است این کارگاه‬ ‫را رونق داده و در کار خود موفق شود‪ .‬مقطع دوم داستان در‬ ‫زمان حال رخ م ی دهد که تابش صاحب کارخانه قطع ه سازی‬ ‫بوده و پیش��رفت زی��ادی در کارش کرده است‪ .‬در ش��رایط‬ ‫بحرانی و با وجود تحریم ها کارخانه تابش با مشکالت زیادی‬ ‫روبه رو شده است‪ ،‬ش��رکا و نزدیکان تابش که به گروه های‬ ‫خاص هم مرتبط هس��تند تالش م ی کنند او را وادار کنند تا‬ ‫به جای تولید قطعه‪ ،‬واردکننده این قطعات شود اما تابش با‬ ‫کمک مهندسان جوان مقابل انها ایس��تادگی م ی کند و در‬ ‫نهایت موفق م ی ش��ود قطع ه ای را تولید کند که کشور را از‬ ‫وارد کردن این قطعه ب ی نیاز کند‪ ،‬اما دالالن و واسطه ها که‬ ‫با این کار تابش ضرر م ی کنند مقابل او سنگ اندازی کرده و‬ ‫تهمت های زیادی به او وارد م ی کنند‪.‬‬ ‫مازیار میری کارگردان سریال «گاهی به پشت سر نگاه‬ ‫کن» در مورد این مجموعه تلویزیونی گفت‪« :‬رسالت ما در‬ ‫این سریال اطالع رسانی درباره این مطلب است که در شرایط‬ ‫سخت هم م ی توان سازندگی کرد و این موضوعی است که‬ ‫به خوبی در فیلمنامه «گاهی به پش��ت سر نگاه کن» دیده‬ ‫شده است‪ .‬انچه در این سریال ب رای من جذاب بود نگاه ویژه‬ ‫به نسل جوان سرزمی ن مان است‪ .‬اعتمادی که به این نسل‬ ‫م ی شود باعث م ی ش��ود که این جوان ها کارهایی را بکنند‬ ‫یک سریال پلیسی ساخت ایتالیا‬ ‫عالقه مندان به سریال های خارجی و سریال های پلیسی و حادثه ای م ی توانند از این‬ ‫پس یک سریال را در این ژانر پیگیری کنند‪« .‬گروه تجسس‪ »7‬عنوان سریالی ایتالیایی‬ ‫است که از شبکه سه سیما پخش م ی شود‪ .‬فصل هفتم این مجموعه محصول ‪ 2010‬است‬ ‫و در ژانر حادثه ای قرار م ی گیرد‪.‬‬ ‫این سریال که شروین قطع ه ای مدیریت دوبالژ ان را برعهده داشته‪ ،‬در ‪ 20‬قسمت ‪50‬‬ ‫دقیقه ای در دست دوبالژ است‪ .‬کارگردانی این مجموعه را فابیو تالیاویا بر عهده داشته است‬ ‫و بازیگرانی چون لورنزو فالهرتی‪ ،‬پائولو ماریا اسکالوندرو‪ ،‬اوگو دیگر و‪ ...‬در ان نقش افرینی‬ ‫م ی کنند‪ .‬این سریال داستان ی��ک گروه تبهکار است که با ش��یوه هایی خاص و با نقاب‬ ‫حیوانات بر چهره شان باعث ازار و نا امنی مردم م ی شوند که گروه تجسس از رازهای مهم ی ‬ ‫در خصوص این گروه تبهکاران پرده ب ر م ی دارد‪.‬‬ ‫این مجموعه هر شب ساعت ‪ 20:45‬از شبکه سه سیما پخش م ی شود و باز پخش‬ ‫این مجموعه روز بعد ساعت ‪ 14:30‬خواهد بود‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫‪80‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫سریال چمران‬ ‫پیش تولید این سریال‬ ‫‪ 36‬قسمتی‬ ‫که باورش سخت باش��د‪ ».‬میری درباره انتخاب بازیگرهای‬ ‫این مجموعه تلویزیونی هم این گونه توضیح داد‪« :‬افشین‬ ‫هاشمی مسئولیت انتخاب بازیگرهای این سریال را بر عهده‬ ‫داش��ت‪ .‬ما با هم به این نتیجه رسیدیم که سراغ چهره های‬ ‫کار ک��رده اما شناخته نش��ده برویم؛ بچه هایی ک��ه در تئاتر‬ ‫بازیگران خوبی هس��تند و کارهای زیادی داشتند اما در این‬ ‫سال ها دیده نشده اند‪».‬‬ ‫امین تارخ ه��م درباره ای��ن سریال و نقش��ش گفت‪:‬‬ ‫«سریال گوشه چشم ی به مسائل اجتماعی دارد و م ی شود‬ ‫گفت سریال اجتماعی ‪ -‬خانوادگی اس��ت‪ .‬درباره اینکه چه‬ ‫مس��اله ای را پیگیری م ی کند و پیامش چیس��ت‪ ،‬به نظر‬ ‫م ی رسد در ظاهر و در باطن‪ ،‬حمایت از تولیدکننده های ای رانی‬ ‫است که در مملکت مشغول فعالیت هستند‪ .‬این افراد هم‬ ‫به لحاظ علمی و هم به لحاظ توان مالی‪ ،‬تالش م ی کنند با‬ ‫کیفیتی مشابه خارج از ای ران‪ ،‬کاال تولید کنند‪ ،‬بناب راین باید از‬ ‫انها حمایت بیشتری صورت بگیرد و این گونه تولی د کننده ها‬ ‫را بیش��تر دلگرم کنیم‪ .‬از طرفی هم تعدادی از مخترعان و‬ ‫مکتشفان در قالب ش��خصی ت های جوان در سریال حضور‬ ‫پیدا م ی کنند و هر کدام به نوبه خود معضالت و مشکالتی‬ ‫دارند‪ .‬در این مجموعه تلویزیونی توصیه م ی شود که عرصه‬ ‫ب رای فعالیت بیشتر این جوانان فراهم شود‪».‬‬ ‫ابی تر از رویا‬ ‫بازگشت مجری قدیمی به تلویزیون‬ ‫گیتی خامنه‪ ،‬مجری قدیمی ب رنامه های کودک تلویزیون در شبکه پویا ب رنامه ای را اجرا‬ ‫خواهد کرد‪ .‬او در این باره گفت‪« :‬به زودی با قصه های «اب ی تر از رویا» به شبکه پویا م ی ایم‪.‬‬ ‫خوش��حالم که دوباره با بچه ها همراه م ی ش��وم‪« ».‬اب ی تراز رویا» یک کار تلفیقی ب رای‬ ‫کودکان است که در ‪ 26‬قسمت ‪ 13‬دقیقه ای ط راحی شده است‪ .‬مراحل دکوپاژ این برنامه‬ ‫انجام ش��د ه و بخش تصوی ر سازی ان نیز در حال انجام است و احتماال تا اول فروردین ماه‬ ‫سال ‪ 94‬در عید نوروز اماده پخش م ی ش��ود‪« .‬اب ی تر از رویا» تلفیقی از انیمیشن و قصه‬ ‫است که مس��ئولیت بخش انیمیشن ان را مهرداد ش��یخان و تهی ه کنندگی ان را افسانه‬ ‫مهربانی برعهده دارد‪ .‬مه ران ازاده از کارگردانان با سابق��ه تلویزیون کارگردانی تلویزیونی‬ ‫«اب ی تر از رویا» را عهده دار است‪ .‬خامنه در مورد این ب رنامه گفت‪« :‬یک سال و نیم است که‬ ‫متن این کار را در دست دارم و چندین بار بازنویسی شده است‪ .‬ابتدا قرار بود ‪ 50‬درصد از این‬ ‫کار انیمیشن باشد اما به خاطر زمان بر بودن کار‪ ،‬در نهایت تصمیم گرفتیم ‪ 30‬درصد ان به‬ ‫شکل انیمیشن ط راحی شود و مابقی به شکل قصه بیان شود‪».‬‬ ‫سریال «چمران» به کارگردانی جلیل سامان به پی ش تولید رسید‪.‬‬ ‫در حال حاضر مرحله نگارش فیلمنام��ه «چمران» در حال انجام است و‬ ‫به زودی نگارش نهایی ان به پایان م ی رسد‪ .‬این سریال در ‪ 36‬قس��مت‬ ‫نوش��ته ش��ده و ط راحی تولید ان نیز در حال انجام است‪ .‬این سریال از‬ ‫کودکی شهید چمران تا پایان دوره حضور او در لبنان را به تصویر م ی کشد‪.‬‬ ‫لوکیش��ن های مختلفی ب رای این سریال در نظر گرفته ش��ده است و از‬ ‫لوکیشن های داخلی م ی توان به لوکیشن هایی در کردستان و ته ران اشاره‬ ‫کرد‪ .‬البته لوکیشن های خارجی این سریال ب ی شک در لهستان خواهد‬ ‫بود‪ .‬تا کنون بازیگران مورد نظر ب رای این سریال اننتخاب نش��ده است‪.‬‬ ‫پی ش تولید رسمی کار از ابتدای شهریورماه اغاز شده‪ .‬تاکنون حضور پیمان‬ ‫جعفری به عنوان مدیر تولید‪ ،‬علی صابری دستیار اول کارگردان و ب رنامه ریز‬ ‫و سی د حسین موسوی و سی د بیدختی به عنوان مجریان طرح در این پروژه‬ ‫قطعی شده است‪ .‬باتوجه به گستردگی کار‪ ،‬پیش تولید تا پایان سال به‬ ‫طول م ی انجامد و ابتدای سال ‪ 94‬تصوی ربرداری مجموعه اغاز خواهد شد‪.‬‬ ‫میکائیل‬ ‫تازه نفس ها‬ ‫سریال سیروس مقدم کلید خورد‬ ‫برنامه ای ویژه نوجوانان و جوانان‬ ‫سریال «میکائیل» در ژانر پلیسی و اکش��ن کاری از سیروس مقدم است که ب رای‬ ‫پخش از ش��بکه یک سیما در حال ساخت است‪ .‬کامبیز دیرباز‪ ،‬کامران تفتی‪ ،‬بهنوش‬ ‫طباطبایی‪ ،‬کاوه سماک باش��ی‪ ،‬متین ستوده‪ ،‬علیرضا خمس��ه‪ ،‬مجید واشقانی‪ ،‬مجید‬ ‫مشیری و امیر حمیدزاده از بازیگران این مجموعه پلیسی هستند‪« .‬میکائیل» را سعید‬ ‫ی ساخته م ی شود‬ ‫نعمت اهلل نوشته ش��ده است‪ .‬این سریال که با مشارکت نیروی انتظام ‬ ‫به گفته تهی ه کننده ب رای زمستان امسال اماده پخش خواهد شد‪ .‬در خالصه داستان این‬ ‫ی میکائیل به اش��تباه‬ ‫مجموعه پلیس��ی امده است‪« :‬رسول دوست عزیز و رفیق قدیم ‬ ‫قربانی توطئه اش��رار م ی ش��ود‪ .‬میکائیل که پلیس سختکوش و پرتالشی است‪ ،‬ب رای‬ ‫استق رار نظم و ارامش بیش��تر عزم خود را جزم م ی کند و با تکی��ه بر حمایت های مردم‪،‬‬ ‫دل به دریا م ی زند‪ ».‬اکنون گروه سازنده مش��غول ضبط سکان س های اکشن و درگیری‬ ‫شخصی ت های قصه هستند که با بازی کامبیز دیرباز (میکائیل) و کامران تفتی همراه‬ ‫است‪ .‬علی دهکردی اخرین بازیگری است که به «میکائیل» اضافه شده است‪.‬‬ ‫برنامه تلویزیونی «تازه نف س ها» به تهی ه کنندگی محمود سالمیان ویژه نوجوانان‬ ‫و جوانان به زودی روی انتن ش��بکه سه م ی رود‪ .‬این برنامه قرار است شنبه تا پنجشنبه‬ ‫هر هفته پخش ش��ود‪ .‬تازه نف س ها به مخاطبان نوجوان و جوان توجه دارد و افراد دارای‬ ‫سنین ‪ 13‬تا ‪ 30‬م ی توانند جزو بینندگان این برنامه باش��ند‪ .‬در هر قسمت از تازه نف س ها‬ ‫نماهنگ هایی زیبا و دیدنی و بخش های گرافیکی پویا و جذابی وجود دارد‪ .‬پاتوق ورزشی‪،‬‬ ‫مناظره‪ ،‬مجری شو‪ ،‬دانستن ی ها‪ ،‬اورژانس اجتماعی و نمایش های طنز از جمله ایتم های‬ ‫این برنامه روتین هس��تند‪ .‬بس��یاری از چالش هایی که نوجوانان و جوانان با ان رو به رو‬ ‫هستند در این برنامه مطرح م ی شود‪ .‬مسائل اجتماعی‪ ،‬هنری‪ ،‬ورزشی و فرهنگی محور‬ ‫موضوعاتی است که در تازه نف س ها مورد بررسی قرار م ی گیرد‪ .‬بعضی مسائلی که این‬ ‫گروه سنی با ان بیشتر رو به رو هستند‪ ،‬از جمله ارتباطات دنیای مجازی هم مورد توجه‬ ‫است‪ .‬برنامه تازه نف س ها کاری از گروه مسابقات و تفریحات شبکه سه سیماست که در‬ ‫‪ 60‬دقیقه موضوعات و مسائل دوران نوجوانی و جوانی را بررسی م ی کند‪.‬‬ ‫سریالی با حضور هادی ساعی و امین حیایی‬ ‫شبکه سه مدتی است که انون س های سریال «امین»‬ ‫را روی انتن برده است‪ .‬سریال پلیسی اجتماعی «امین» در‬ ‫‪ 13‬قسمت از سوی مرکز سیما فیلم به زودی از شبکه سه ‬ ‫سیما پخش خواهد شد‪ .‬در این سریال که کارگردانی‬ ‫ان ب ر عهده منوچه��ر هادی اس��ت بازیگرانی‬ ‫همچون داریوش فرهنگ‪ ،‬هادی ساعی‪ ،‬امین‬ ‫حیایی‪ ،‬ش��اهرخ استخری و‪ ...‬ب��ه ایفای نقش‬ ‫م ی پردازند‪ .‬در خالصه داست��ان «امین» امده‬ ‫است‪« :‬سرهنگ ش��ی رازی‪ ،‬فرمان��ده تیم ویژه‬ ‫(امین) مس��ئول رسیدگ��ی به پ��روژه مجرم و‬ ‫خالفکار فراری‪ ،‬همایون تمدن که سال گذشته‬ ‫طی عملیات گروگانگیری ب رادر سرهنگ را به‬ ‫شهادت رسانده‪ ،‬است‪ .‬پلیس با کشف کانتینری‬ ‫حامل مواد مخدر ب��ه ردی از همایون م ی رسد‪.‬‬ ‫همزمان فرزند همایون ب��رای مراسم سالگرد‬ ‫مرگ همس��رش مریم نوین وارد ای ران ش��ده و‬ ‫مامورین عالوه بر بررس��ی سر نخ کانتینر‪ ،‬وی‬ ‫را نیز جهت رسی��دن به همای��ون تحت نظر‬ ‫م ی گی رند اما‪ ...‬در این سریال امین حیایی نقش‬ ‫زندانی را بازی م ی کند و اشا محرابی هم نقش‬ ‫افسر نیروی انتظام ی را به عهده دارد‪ .‬منوچه ر ‬ ‫هادی کارگ��ردان سریال «امین» با اش��اره به جذابی ت های‬ ‫موجود در متن سریالش گفت‪« :‬یک��ی از ویژگ ی هایی این‬ ‫قصه قرارگرفتن ش��خصی ت های منفی در مقابل یکدیگر‬ ‫است به این معنی که نابودی افراد به دست خودشان انجام‬ ‫اتاق عمل‬ ‫مهران مدیری تیتراژ‬ ‫سریالش را می خواند‬ ‫م ی ش��ود‪ ».‬داریوش فرهنگ که ایفا کننده نقش سرهنگ‬ ‫سلیم در ای��ن سریال است ه��م درباره ای��ن سریال گفت‪:‬‬ ‫«سریال های پلیسی ما باید الگوی درستی از پلیس ای رانی‬ ‫ارائه دهند؛ پلیسی مهربان و دوست داشتنی که امنیت را به‬ ‫مردم منتقل م ی کند و ما تالش م ی کنیم این امر در مجموعه‬ ‫ما محقق شود‪ ».‬فیلمنامه این سریال را زامیاد سعدوندیان‬ ‫نوش��ت ه که مجموعه های��ی چون «سقوط یک فرش��ته»‪،‬‬ ‫«سق��وط ازاد»‪« ،‬دختران حوا» و «میلی��اردر» را در کارنامه‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫مه ران مدیری‪ ،‬کارگردان مجموعه طنز «اتاق عمل» تیتراژ ابتدایی‬ ‫این مجموعه را م ی خواند‪ .‬گروه تولید مجموعه طنز «اتاق عمل» اکنون‬ ‫مشغول ضبط سکان س های خارجی این سریال هس��تند و ادامه کار در‬ ‫لوکیش��ن اصلی این سریال در بیمارستان که تمام��ا ساخته ط راح دکور‬ ‫است‪ ،‬دنبال خواهد ش��د‪.‬در این مجموعه ‪ 90‬قس��متی ک��ه ب رای گروه‬ ‫فیلم و سریال ش��بکه ته ران تهیه م ی ش��ود سیامک انص��اری ‪ ،‬سپند‬ ‫امیرسلیمان ی ‪ ،‬علی اوجی ‪ ،‬لیال ای ران ی ‪ ،‬پوریا ای رائ ی ‪ ،‬ش��راره ارمغان ی ‪ ،‬تینا‬ ‫اسدی ‪ ،‬بهناز توسل ی ‪ ،‬فرزانه تفرش��ی ‪ ،‬فالمک جنیدی ‪ ،‬جوانه دلش��اد ‪،‬‬ ‫سی د جواد رضویان‪ ،‬اذین رئوف ‪ ،‬سحر ذکریا ‪ ،‬نادر سلیمان ی ‪ ،‬ماندانا سوری ‪،‬‬ ‫شادان شهیدی ‪ ،‬یوسف صیادی ‪ ،‬الیکا عبدالرزاق ی ‪ ،‬گلناز عباس ی ‪ ،‬مه ران‬ ‫غفوریان ‪ ،‬رضا فی ض نوروزی ‪ ،‬نیما فالح ‪ ،‬شبنم فرشادجو ‪ ،‬عارف لرستان ی ‪،‬‬ ‫علی لک پوریان ‪ ،‬مه ران مدیری ‪ ،‬دریا مرادی دشت ‪ ،‬رضا نی ک خواه ‪ ،‬رامین‬ ‫ناصر نصی ر ‪ ،‬سام نوروزی ‪ ،‬سحر ولدبیگ��ی ‪ ،‬محمدرضا هدایت ی ‪ ،‬فاطمه‬ ‫هاشمی و ساعد هدایتی به ایفای نقش م ی پردازند‪.‬مهدی ژوله‪ ،‬خشایار‬ ‫الوند‪ ،‬الهه زارع نژاد و‪ ...‬تیم نویسندگی این سریال را شامل م ی شوند که این‬ ‫گروه زیر نظر مه ران مدیری فعالیت م ی کنند‪ .‬سریال طنز «اتاق عمل» در‬ ‫‪ 90‬قسمت ‪ 40‬دقیقه ای ب رای پخش روتین شبانه تهیه و تولید م ی شود‪.‬‬ ‫داستان این سری��ال درباره اتفاقاتی است که در ات��اق عمل بیمارستانی‬ ‫رخ م ی دهد‪ .‬سریال مه��ران مدیری ب رای پخش از دی ماه امس��ال اماده‬ ‫خواهد شد‪.‬‬ ‫دیدار‬ ‫امین‬ ‫خود دارد‪ .‬یکی از نکات جالب سری��ال امین حضور هادی‬ ‫ساعی به عنوان بازیگر در ان است‪ .‬پ رافتخارترین ورزش��کار‬ ‫المپیکی ای ران درباره حض��ورش در سریال تلویزیونی امین‬ ‫گفته است‪« :‬به پیش��نهاد منوچه ر هادی‪ ،‬کارگردان سریال‬ ‫ب رای ایفای نقش یک پلیس وارد این مجموعه شدم‪ ».‬ساعی‬ ‫در مورد سختی کار در این سریال معتقد است‪« :‬مسابقه روی‬ ‫شیاپ چانگ یا بازی مقابل دوربین تفاوتی ب رای من ندارد‪.‬‬ ‫دوربین چیز غریبی ب رای من نیس��ت و مشکلی با ان ندارم‬ ‫و راحت��م‪ ».‬قهرمان تکواندوی جهان درب��اره دستمزدش در‬ ‫این سریال هم گف��ت‪« :‬دستمزد خوبی دارم‬ ‫اما هی چ گاه به خاطر پول مقابل دوربین قرار‬ ‫نگرفته ام‪ .‬شاید در تکواندو به اندازه بازیگری‬ ‫پول نباشد اما من تکواندو را واقعا دوست دارم‬ ‫و اولویتم با این ورزش ب��وده و بازیگری هم‬ ‫ب رای��م تجربه جالب و متفاوت��ی است‪ .‬چون‬ ‫معتقدم وقتی کاری را شروع م ی کنی باید تا‬ ‫انتها ان را ادامه دهی و ب رای موفقیت تالش‬ ‫کنی‪ ».‬امی��ن حیایی هم درب��اره علت بازی‬ ‫در این سریال گفت��ه است‪« :‬فیلمنامه خوب‬ ‫مش��خص م ی کند که من در سینما باشم یا‬ ‫در تلویزیون‪ .‬وقتی سریال نوروزی را با اقای‬ ‫ هادی کار کردم‪ ،‬ایشان فیلمنامه «امین» را‬ ‫به من دادند و من وقتی ان را خواندم‪ ،‬از نقش‬ ‫خوشم امد و تصمیم گرفتم در این کار حاضر‬ ‫باشم‪ .‬این سریال دومین کار من با منوچهر‬ ‫ هادی اس��ت‪ ،‬همچنین دومی��ن کار من با‬ ‫هادی ساعی که از این بابت خوشحال هس��تم و امیدوارم‬ ‫که این سریال‪ ،‬نظر مردم را هم جلب کند‪ ».‬جواد نوروزبیگی‬ ‫تهی ه کنندگی این سریال را برعهده دارد که با مشارکت ناجی‬ ‫هنر در سیما فیلم تولید م ی شود‪.‬‬ ‫‪81‬‬ ‫بازار‬ ‫دکترابراهیمی ‪ ،‬مدیرعامل بانک انصار در همایش فصلی مشهدمقدس‪:‬‬ ‫بازار‬ ‫‪82‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫مبنای الگوی کسب وکار بانک انصار سود مشروع‬ ‫و مطلوب مردم و مشتریان است‬ ‫در همای��ش فصل��ی مدیران ارش��د بان��ک انصار در‬ ‫مشهد مقدس که در جوار بارگاه ملکوتی حضرت ثامن الحجج‬ ‫علی بن موسی الرضا(ع) برگزار شد‪ ،‬دکترایت اله ابراهیمی طی‬ ‫گفت وگویی با خبرنگاران بر اولویت دهی به منافع مش��تریان و‬ ‫ذی نفعان در طرح تحول بانک انصار تاکید کرد و مبنای الگوی‬ ‫کس��ب و کار این بانک را حداکثرسازی سود مشروع و مطلوب‬ ‫مشتریاندرچارچوببانکداریتمامالکترونیکواسالمیدانست‪.‬‬ ‫نوزدهمینهمایشمدیرانارشدبانکانصاربانشستمدیرعامل‪،‬‬ ‫معاونبرنامه ریزیوهدایتراهبردیومدیرکلبازاریابیوتبلیغات‬ ‫با خبرنگاران مطبوعات و جراید مشهد مقدس همراه بود و در این‬ ‫ی در ابتدا به بیان نحوه تشکیل و توسعه‪،‬‬ ‫نشس��ت دکترابراهیم ‬ ‫فعالیت های عمده و مزیت های رقابت��ی بانک انصار پرداخت و‬ ‫سپسبهسواالتخبرنگارانپاسخگفت‪.‬‬ ‫محورفعالیت هایبانکانصارمنافعمردماست‬ ‫مدیرعامل بانک انصار در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران‬ ‫مبنیبرمحوریتفعالیت هایبانکانصار‪،‬منافعمردمرامحوراین‬ ‫فعالیت ها معرفی کرده و گفت‪« :‬عمده فعالیت های بانک انصار‬ ‫برمحورمنتفعشدنمردماست‪.‬مامعتقدیموجودبانکانصارباید‬ ‫به نفع مردم باشد و اقداماتمان را برهمین محور انجام می دهیم‪».‬‬ ‫وی افزود‪« :‬درسال گذش��ته بی��ش از‪40‬درص��د وام های ما به‬ ‫صورت قرض الحس��نه پرداخت شد و سهم عمده تسهیالت ما‬ ‫را وام های غیرکالن تش��کیل می داد‪ ».‬وی اضافه کرد که ما در‬ ‫این بانک‪ ،‬حتی االمکان وجه التزام و جریمه دیرکرد نمی گیریم‪.‬‬ ‫دکترابراهیمی درپاسخ به خبرنگار دیگری که از او درباره میزان‬ ‫توجهبانکبهمنویاترهبرمعظمانقالبدرجهاداقتصادیپرسیده‬ ‫بود‪،‬گفت‪«:‬دربانکانصارماتالشمی کنیمتابانکداریاسالمی‬ ‫با همه ویژگی هایش به اجرا دراید و این تالشی است برای جهاد‬ ‫اقتصادی و همچنین در بانک انصار شورایی تحت عنوان شورای‬ ‫عالیاقتصادمقاومتیتشکیلشدهاستتاراه هاوشیوه هایتحرک‬ ‫بخشیدنبهفرایندهایاقتصادمقاومتیازطریقتوسعهمدیریت‬ ‫پولیوبانکیرامعرفیکند‪».‬‬ ‫الگوسازیدرطرحتحولبانکانصار‬ ‫مدیرعامل بانک انصار در ادامه و درپاسخ به پرسشی درباره‬ ‫طرح تحول بانک انصار اظهارداشت‪« :‬بیش از‪ 150‬پروژه در طرح‬ ‫تحولبانکانصارتدوینوتعریفشدهاستکهجملگیبراساس‬ ‫تحقیق‪ ،‬نیازسنجی و فرایندهای علمی صورت گرفته است‪ .‬در‬ ‫تمامی این پروژه ها بازهم منافع مردم و سهامداران‪ ،‬سپرده گذاران‬ ‫و ذینفعان محوریت دارد‪ ».‬وی افزود‪« :‬ما به دنبال الگوسازی در‬ ‫طرحتحولهستیمتاپیشرفت هایمانماندگار‪،‬سیستمی ومستمر‬ ‫وقابلتکراروکنترلباشد‪.‬همچنیندراینالگوها‪،‬سالمتاداری‬ ‫وپرهیزازفضاهاوشرایطیکهبهفسادبینجامد‪،‬مدنظرقرارگرفته‬ ‫وشاهداینادعاکسبعنواننخستسالمتاداریدرکشورطی‬ ‫سهسالپیاپیاست‪».‬‬ ‫مدیرکلبازاریابیوتبلیغات‪:‬طرحنسیمکرامت‬ ‫راباکارمزدیکدرصداجرامی کنیم‬ ‫اق��ای سیدحمیدخالقی‪ ،‬مدی��رکل بازاریاب��ی و تبلیغات‬ ‫بانک انصار نیز در این نشس��ت خبری به س��واالت خبرنگاران‬ ‫پاسخگفتوابتدابااشارهبهپیشتازیواولویت دهیبانکانصاربه‬ ‫فعالیت های قرض الحسنه‪،‬اینمولفهرا یکیازمهم ترینعناصر‬ ‫وجودی بانکداری اسالمی دانست و گفت‪« :‬یکی از راهبردهای‬ ‫اصلی بانک انصار در طرح تحول سرامدی در قرض الحس��نه‬ ‫است‪ ».‬وی سپس افزود‪« :‬درهمین قالب طرحی ارائه شده است‬ ‫که براساس مدل های بازاریابی تنظیم ش��ده و در ان استفاده از‬ ‫ضالحسنهمختلفازقبیلصندوق های‬ ‫ظرفیتصندوق هایقر ‬ ‫خانوادگی‪ ،‬مساجد و اصناف تحت عنوان نسیم کرامت مدنظر‬ ‫قرارگرفته است‪ ».‬مدیرکل بازاریابی و تبلیغات سپس به امادگی‬ ‫این بانک برای پذیرش مدیریت وجوه این صندوق ها به منظور‬ ‫کاهش هزینه های انها اشاره کرد و گفت‪« :‬برای کمک هرچه‬ ‫بیشتر بانک به این صندوق ها ما به جای ‪4‬درصد کارمزد بانک‬ ‫مرکزیتنهایکدرصدکارمزدمی گیریمومی خواهیماینتخفیف‬ ‫ضالحسنهبینجامد‪».‬سیدحمیدخالقی‬ ‫بهگسترشفعالیت هایقر ‬ ‫در پایان‪ ،‬با اشاره به زمان قرعه کشی حساب های قرض الحسنه‬ ‫بانک انصار در‪29‬مهرماه سالجاری که براساس ضوابط و قواعد‬ ‫یالعموم‬ ‫بانکمرکزیونظارتدادستانیکلکشوربهعنوانمدع ‬ ‫صورت می گیرد‪ ،‬اضافه کرد‪« :‬ترویج فرهنگ قرض الحسنه از‬ ‫راه هایگوناگوندنبالمی شودوطرحنسیمکرامتوقرعه کشی‬ ‫ساالنه این صندوق ها و طرح های دیگر جملگی در جهت بسط‬ ‫و گسترش سنت نیکوی قرض الحسنه است و ما وجوه به دست‬ ‫امده در این طرح ها را به پرداخت بیشتر وام های قرض الحسنه‬ ‫اختصاصمی دهیم‪».‬‬ ‫معاون برنامه ریزی و هدای�ت راهبردی بانک‬ ‫انصار‪ :‬در راس�تای تحقق اقتصادمقاومتی به دنبال‬ ‫حمایتازشرکت هایدانش بنیانهستیم‬ ‫اقایصدرالهچمک‪،‬معاونبرنامه ریزیوهدایتراهبردی‬ ‫بانک انصار که به همراه مدیرعامل و معاونان و مدیران این بانک‬ ‫در همایش مدیران ارش��د بانک انصار در مشهدمقدس شرکت‬ ‫کرده بود نیز در نشس��ت مدیرعامل با خبرنگاران حضور داشت‬ ‫و به سواالت انان پاس��خ داد‪ .‬وی درخصوص نقش بانک انصار‬ ‫در تحقق اقتصادمقاومت��ی به خبرنگاران گف��ت‪« :‬در راستای‬ ‫تحقق ش��اخص های کالن اقتصاد مقاومتی‪ ،‬نواوری کرده و از‬ ‫شرکت های دانش بنیان حمایت می کنیم‪ ».‬صدراله چمک در‬ ‫تبیین علت اتخاذ چنین تصمیمی افزود‪« :‬ش��رکت های دانش‬ ‫بنیان را می توان پیش��ران توسعه اقتصادی دانست چراکه انها‬ ‫یکی از عناصر کلیدی اقتصادمقاومتی هستند‪ .‬ما در بانک انصار‬ ‫طرحی تحت عنوان ویچرکاپیتال داریم که توسعه سرمایه های‬ ‫فکری در ش��رکت های دانش بنیان در قالب عقودمشارکتی را‬ ‫دنبال می کند‪ ».‬معاون برنامه ریزی و هدایت راهبردی تصریح‬ ‫کرد‪« :‬هدف این طرح ایجاد اشتغال برای نخبگان کشور است‪».‬‬ ‫صدراله چمک در پاس��خ به سوال یک��ی از خبرنگاران مبنی بر‬ ‫فعالیت های تحقیقاتی درحوزه بانکداری بانک انصار گفت که‬ ‫تحقیقات‪ ،‬نواوری و مطالعات کاربردی در خصوص امور مالی و‬ ‫بانکی در قالب پایان نامه های کارشناسی ارشد را با دانشگاه های‬ ‫معتبراغازکرده ایم‪.‬ماحمایت هایمالیومعنویالزمرابهعنوان‬ ‫یکبانکپیشرودرحوزهتوسعهدانشوتعمیقاندرحوزهصنعت‬ ‫بانکداری کشور به خصوص بانکداری اسالمی انجام می دهیم‪.‬‬ ‫معاون برنامه ریزی و هدایت راهبردی بان��ک انصار در پایان بر‬ ‫فعالیت های گسترده این بانک در زمینه بانکداری الکترونیک و‬ ‫بانکداری مجازی تاکید کرد و اضافه کرد‪« :‬اینده بانکداری جهان‬ ‫در حوزه ای تی خالصه می شود و ما به عنوان بانکی پیشتاز در این‬ ‫زمینهتالشمی کنیمکهضمنحفظموقعیتبرترمان‪،‬بهتوسعه‬ ‫بانکداریمجازیکشورکمکشایانیکنیم‪».‬‬ ‫دومینکنگرهساالنهحسابرسانداخلیایرانبا‬ ‫حمایتبانکانصار برگزارشد‬ ‫دومین کنگ��ره ساالنه حس��ابرسان داخلی ایران‬ ‫باحمایتبانکانصاروحضورتعدادکثیریازحسابرسان‪،‬مدرسان‬ ‫دانشگاه هاواعضایانجمنحسابرسانداخلیدوشنبه‪ 28‬مهرماه‬ ‫در تاالر همایش های پژوهشگاه نیرو با سخنرانی افتتاحیه رئیس‬ ‫مرکز بودجه و پایش عملکرد وزارت بهداش��ت‪ ،‬برگزارشد‪ .‬این‬ ‫کنگرهدرسهپنلتخصصیبامباحثیپیرامونفرهنگسازمانی‪،‬‬ ‫نقش حس��ابرسی در ارزش افرینی‪ ،‬حسابرسی داخلی‪ ،‬راهبری‬ ‫شرکتی و حسابرسی مستقل‪ ،‬نقش حسابرسی داخلی در بهبود‬ ‫سیستم هایاطالعاتیو‪...‬باسخنرانیتعدادیازاستاداندانشگاه‬ ‫و محققان این رشته برگزار شد‪ .‬گزارش اداره کل مذکور می افزاید‬ ‫یو‬ ‫کهبانکانصاربراساسسیاستحضورپرقدرتدرمجامععلم ‬ ‫حرفه ایدرراستایتحققتدبیرمقاممعظمرهبرینسبتبهرشد‬ ‫یکشور‪،‬همکاری هایمستمربابانکمرکزیوبورس‬ ‫اقتدارعلم ‬ ‫تهران باهدف هم افزایی فعالیت ها و اقدامات حرفه ای و نیز ارتباط‬ ‫موثرباانجمنحسابرسانداخلیبهمنظوربهره گیریازیافته های‬ ‫علمی و تجربی در حوزه حسابرسی داخلی‪ ،‬از برگزاری این کنگره‬ ‫حمایت کرده است‪ .‬گزارش اداره کل بازاریابی و تبلیغات در پایان‬ ‫می افزاید که بانک انصار با اعزام ‪ 20‬تن از همکاران متخصص‬ ‫خود به این کنگره زمینه ارتقای معلومات تخصصی کارشناسان‬ ‫خود را فراهم کرده تا با بهره گیری از یافته های تخصصی استادان‬ ‫و پژوهشگران دانشگاهی و انجمن های تخصصی‪ ،‬بهره وری‬ ‫وکاراییسازمانیونیروی های انسانیخودراافزایشدهد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫مدیرعاملبانکمهراقتصاد‪:‬‬ ‫سند اقتصادمقاومتی‬ ‫نقشه راه بانک‬ ‫مهراقتصاد است‬ ‫مدیرعامل بانک مهراقتصاد در همایش سراسری‬ ‫معاونین و مدیران کل امور ش��عب استان ه��ا که با رویکرد‬ ‫ام��وزش بانکداری اسالمی و بهره وری در مش��هد مقدس‬ ‫برگزار شد‪ ،‬سند اقتصادمقاومتی را نقشه راه این بانک عنوان‬ ‫کرد‪ .‬ب��ه گزارش رواب��ط عمومی بان��ک مهراقتصاد‪ ،‬دکتر‬ ‫غالمحسن تقی نتاج – مدیرعامل بانک – در این همایش‬ ‫سند اقتصادمقاومتی را نقش��ه راه این بانک دانس��ت و ابراز‬ ‫داش��ت‪« :‬باتوجه به تحوالت مثبتی که در حوزه اقتصادی‬ ‫کشور در حال وقوع است و به منظور تداوم فعالیت درحوزه‬ ‫بانکی‪ ،‬باید با مشارکت و هم فکری تمامی مدیران و کارکنان‬ ‫بان��ک‪ ،‬راهبردهای پول��ی و بانکی خود را م��ورد بازنگری‬ ‫قرار دهی��م‪ ».‬وی بازنگری در سیاست ه��ای کالن بانک‬ ‫مهراقتصاد و سند راهبردی ان در افق چشم انداز سال ‪1404‬‬ ‫را از اهداف اصلی این همایش برشمرد و اظهار کرد‪« :‬بررسی‬ ‫وضعیت نظام پولی و بانکی کش��ور‪ ،‬بررس��ی راهکارهای‬ ‫ورود به عرص��ه بین المللی‪ ،‬جامع نگ��ری و اینده نگری در‬ ‫خصوص تدوین سند راهبردی از اهم مواردی هس��تند که‬ ‫باید با تمرکز بر انها برنامه های اتی بانک را تنظیم کنیم‪».‬‬ ‫دکتر نتاج با بیان اینکه سند اقتصادمقاومتی سر سلسله همه‬ ‫اقدامات بانک مهراقتص��اد است‪ ،‬ادام��ه داد‪« :‬بنا داریم در‬ ‫برنامه و بودجه سال ‪ 1394‬اه��داف سند اقتصادمقاومتی و‬ ‫محورهای ‪ 24‬گانه ان که به بانک ها ارتباط دارد به صورت‬ ‫ویژه و ملموس لحاظ ش��ود‪ ».‬وی پیاده س��ازی نظام پولی‬ ‫و مالی اسالمی را ه��دف ارمانی بان��ک مهراقتصاد عنوان‬ ‫کرد و ابراز داش��ت‪« :‬تحقق بانکداری اسالمی از مهم ترین‬ ‫اولویت های این بانک است و بر این باوریم که امروز به لطف‬ ‫خدا و با تالش تمامی همکاران در سراسر کشور توانسته ایم‬ ‫بانکداری بدون ربا را تا حد قابل قبول��ی اجرا کنیم و در پی‬ ‫انیم ک��ه از بانکداری بدون ربا به سم��ت استقرار بانکداری‬ ‫اسالمی حرکت کنیم چ��را که بانکداری ب��دون ربا مقدمه‬ ‫رسیدن ب��ه بانکداری اسالم��ی است‪ ».‬دکتر نت��اج با بیان‬ ‫اینکه محصوالتی که تاکنون بانک مهراقتصاد در مطابقت‬ ‫با عملیات بانکی بدون ربا موفق به ارائه ان شده‪ ،‬مورد توجه‬ ‫ذینفعان به ویژه مشتریان بانک قرار گرفته است‪ ،‬خاطر نشان‬ ‫ک��رد‪« :‬تمامی فعالیت های پولی و بانکی خ��ود را به منظور‬ ‫انطباق با قانون عملیات بانک��ی بدون ربا بازنگری کرده ایم‬ ‫و سالیانه بین ‪ 800‬هزار تا یک میلیون فقره وام و تسهیالت‬ ‫به متقاضیان ارائه می کنی��م‪ ».‬در ادامه‪ ،‬دکت��ر حمید رضا‬ ‫نجف پور ‪ -‬معاون اعتبارات و تجهی��ز منابع بانک – اظهار‬ ‫داش��ت‪« :‬افزون بر یک دهه از فعالیت بانک مهراقتصاد در‬ ‫حوزه مباحث علمی مربوط به بانکداری اسالمی می گذرد و‬ ‫باتوجه به اقدامات بزرگی که در این زمینه صورت گرفته است‬ ‫ظرفیت باالیی در جهت پیاده سازی کامل ان در این بانک‬ ‫وجود دارد‪ ».‬وی با اشاره به اینکه کارگروه های ویژه ای برای‬ ‫تنظیم شکل و ابعاد سند بهره وری نظام بانکداری اسالمی در‬ ‫بانک مهراقتصاد تشکیل شده است‪ ،‬گفت‪« :‬سند راهبردی‬ ‫پرداخت وام ضروری به ‪ 200‬هزار بازنشسته کشوری‬ ‫توسط بانک صادرات ایران‬ ‫تندیس روابط عمومی های برتر ایران به‬ ‫بانک دی اختصاص یافت‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫تندیس و لوح سپاس دوازدهمین جش��نواره روابط عمومی های برت��ر ایران به مدیرکل‬ ‫روابط عمومی بانک دی اختصاص یافت‪ .‬در مراسم افتتاحیه یازدهمین کنفرانس بین المللی روابط‬ ‫عمومی ایران و دوازدهمین جشنواره روابط عمومی های برتر که در مرکز همایش های بین المللی‬ ‫المپیک برگزار ش��د از ارتباط گران و همکاران این کنفرانس تجلیل شد‪ .‬در این مراسم از ابراهیم‬ ‫صفرلکی‪ ،‬مدیرکل روابط عمومی بانک دی تقدیر به عمل امد و لوح تقدیر را احسان بیگی ـ رئیس‬ ‫راهو شهرسازی تحویل گرفت‪ .‬همچنین در این کنفرانس‬ ‫اداره ارتباطات بانک دی ـ از دستان وزیر ‬ ‫که با حضور وزیر راه و شهرسازی و مشاور فرهنگی رئیس جمهور برگزار شد از خدمات و تالش های‬ ‫یونس شکرخواه‪ ،‬بنیانگذار روزنامه نگاری انالین در ایران تجلیل شد‪.‬‬ ‫بازار‬ ‫پرداخت وام ضروری به ‪ ٢٠٠‬هزار بازنشس��ته از اول ابان ماه ب��ه میزان ‪ ٢‬میلیون تومان‬ ‫و اقس��اط ‪ ٣٦‬ماهه و با کارمزد ‪ ٤‬درصد توسط بانک صادرات ایران اغاز خواهد ش��د‪ .‬طی جلسه ای‬ ‫با حضور مهندس پیش��رو مدیرعامل این بانک و دکتر اسالمیان مدیرعامل صندوق بازنشستگی‬ ‫کشوری تفاهمنامه ای امضا شد‪ .‬بر اساس این گزارش در راستای سیاست های عمومی دولت تدبیر‬ ‫و امید‪ ،‬توزیع عادالنه امکانات و تسهیالت بین همه بازنشستگان صندوق بازنشستگی کشوری و‬ ‫به منظور حل بخشی از مشکالت اقتصادی بازنشستگان مشترک صندوق بازنشستگی کشوری‪،‬‬ ‫طی این تفاهمنامه موضوع پرداخت وام ضروری به انه��ا‪ ،‬به نتیجه رسید‪ .‬این گزارش می افزاید‪ :‬از‬ ‫میان بازنشستگان ثبت نام شده‪ ٢٠٠ ،‬هزار نفری که دارای شرایط قانونی الزم بوده اند‪ ،‬همزمان با روز‬ ‫مباهله که روز ملی خانواده و تکریم بازنشستگان نیز هست از سوی صندوق بازنشستگی کشوری به‬ ‫بانک صادرات ایران معرفی و ایشان پس از ارائه مدارک و مستندات الزم و تکمیل پرونده‪ ،‬وام های‬ ‫خود را از طریق شعب بانک صادرات ایران از ان ماه به تدریج دریافت خواهند کرد‪ .‬شایان ذکر است‬ ‫میزان این وام ‪ ٢٠‬میلیون ریال‪ ،‬اقساط ان ‪ ٣٦‬ماهه و با کازمرد ‪ ٤‬درصد خواهد بود‪ .‬گفتنی است این‬ ‫بانک به منظور تسریع و تسهیل در دسترس مشتریان به خدمات نوین بانکی خدمت همبانک را نیز به‬ ‫تازگی روانه بازار کرده که طی ان دارندگان سپهر کارت می توانند به اسانی با شماره گیری ‪ *٧١٩#‬از‬ ‫طریق اپراتور همراه اول از خدماتی همچون‪ :‬مانده کارت‪ ،‬خرید شارژ سیمکارت ها‪ ،‬پرداخت قبوض‬ ‫و‪ ...‬برخوردار گردند‪ .‬همچنین بانک صادرات ایران با ‪ ٣٦٠‬هزار مشتری اینترنتی با میانگین حدود ‪١٠‬‬ ‫میلیو ‬ ‫ن تراکنش در ماه با رشد ‪ ٢٥‬درصدی‪ ،‬تعداد ‪ ٤٣٢‬هزار و ‪ ٧٥٠‬پایانه فروش (کارتخوان) متصل‬ ‫به حساب های بانک صادرات ایران به عنوان بزرگترین بانک خصوصی بورس کشور مطرح است‪.‬‬ ‫بانکداری اسالمی این بانک که از سال ‪ 88‬وارد مرحله اجرا‬ ‫گردیده در حال حاضر به الگویی در نظام بانکی کشور مبدل‬ ‫شده است‪ ».‬معاون اعتبارات و تجهیز منابع بانک مهراقتصاد‬ ‫خاطر نش��ان کرد‪« :‬به منظور تحقق بانک��داری اسالمی با‬ ‫تالش��ی ‪ 15‬ساله و با کمک علما‪ ،‬مراجع عظ��ام‪ ،‬اساتید و‬ ‫صاحب نظران اقدام به طراحی یک مدل عملی برای استقرار‬ ‫بانکداری بدون ربا کردیم و برای پی��اده سازی ان ‪ 12‬گام‬ ‫عملیاتی تدوین شد‪ ».‬وی در تشریح مدل استقرار بانکداری‬ ‫بدون ربا در بانک مهراقتصاد‪ ،‬یکپارچگی‪ ،‬تجهیز و تخصیص‬ ‫منابع‪ ،‬مهندس��ی مجدد فراینده��ا‪ ،‬تبیین نظام اموزش��ی‬ ‫بانکداری اسالم��ی‪ ،‬برخ��ورداری از مدل جامع اموزش��ی‪،‬‬ ‫داشتن نرم افزار جامع بانکداری اسالمی‪ ،‬برخورداری از نظام‬ ‫نظارت شرعی‪ ،‬طراحی و استقرار نظام انگیزشی‪ ،‬برخورداری‬ ‫از مرکز مشاوره بانکداری اسالمی‪ ،‬نهادینه سازی فرهنگ و‬ ‫طراحی یک مدل برای پیاده سازی بانکداری اسالمی را ‪12‬‬ ‫گام تعریف شده برای اجرای عملی بانکداری بدون ربا عنوان‬ ‫کرد‪ .‬دکتر نجف پور تصریح کرد‪« :‬با پیچیدگی هایی که در‬ ‫بازار پول و سرمای��ه وجود دارد به ای��ن جمع بندی رسیدیم‬ ‫که سند راهبردی بان��ک را به سند تحول نظ��ام بانکداری‬ ‫تبدیل کنیم‪ ،‬از اینرو ارتقای سط��ح علمی مدیران در زمینه‬ ‫بانکداری اسالمی و اش��نایی هر چه بیش��تر انها با مسائل‬ ‫کاربردی و به روز این حوزه از عوامل تاثیرگذار در تحقق این‬ ‫مهم هستند‪».‬‬ ‫‪83‬‬ ‫بازار‬ ‫اولین مراسم قرعه کشی حساب های قرض الحسنه‬ ‫پس انداز موسسه اعتباری کوثر برگزار شد‬ ‫بازار‬ ‫‪84‬‬ ‫مثلث | شماره ‪239‬‬ ‫به گ��زارش رواب��ط عموم��ی موسس��ه اعتباری‬ ‫کوثر همزمان با روز تکریم خانواده و ب��ا حضور نمایندگان‬ ‫بانک مرکزی و نماینده دادستانی و جمع کثیری از مسئولین‪،‬‬ ‫مدیران دستگاه ه��ای دولتی‪ ،‬مدیران استان��ی‪ ،‬نمایندگان‬ ‫رسانه ه��ای خب��ری در مراسمی باش��کوه‪ ،‬اولی��ن مراسم‬ ‫قرعه کشی حس��اب های قرض الحس��نه پس انداز موسسه‬ ‫اعتباری کوثر برگ��زار گردید‪ .‬در ابتدای ای��ن مراسم سعید‬ ‫طوسی‪ ،‬قاری بین المللی قران کریم با تالوت ایاتی از سوره‬ ‫انسان و سوره کوثر فضای معنوی خاصی را بر جلسه حاکم‬ ‫نمود و گروه سرود کوثر با اجرای چند سرود زیبا به معنویت‬ ‫این مراسم افزودند‪ .‬بعد از بهره من��دی حاضرین از سخنان‬ ‫حجت االسالم و المسلمین اقاجانپور از روحانیون برجسته‬ ‫ته��ران‪ ،‬دکتر رضای��ی مدیرعامل موسس��ه اعتباری کوثر‬ ‫که سخنران اصلی مراسم بود کالم خ��ود را با ذکر فضایل‬ ‫و مناقب حضرت صدیقه طاهر اغاز نم��ود و عنوان کوثر را‬ ‫موجب توفیقات موسسه اعتباری کوثر دانست و اظهار داشت‪:‬‬ ‫«بنده همواره گفته ام که اگر ما توانسته ایم در سه سال گذشته‬ ‫گام های محک��م و تاثیرگذاری برداریم ب��ه واسطه عنایت‬ ‫حضرت زهرا (س) و ائمه اطهار بوده‪».‬‬ ‫دکتر رضایی با تقدیر از مشتریان نیکوکار و خیراندیش‬ ‫گفت‪« :‬قرض الحسنه گوهر تابان عملیات بانکداری اسالمی‬ ‫است که هم دارای تاکیدات اله��ی است و هم بحث تعاون‬ ‫و حس هم��کاری در ان وجود دارد و سیس��تم بانکداری به‬ ‫عنوان معتمدین مردم‪ ،‬ای��ن خدمت را ارائ��ه می کنند و در‬ ‫واقع هدف اصل��ی سپرده گذاران قرض الحس��نه کمک به‬ ‫نیازمندان است و دور از انصاف اس��ت اگر هدف میلیون ها‬ ‫سپرده گذار را تنها به دریافت جوای��ز مادی محدود کنیم‪».‬‬ ‫مدیر عامل موسسه اعتباری کوثر قرض الحسنه را موجب به‬ ‫اقتصاد اسالمی ذکر کرد و گفت‪« :‬در مقابل‬ ‫ ‬ ‫حرکت دراوردن‬ ‫قرض الحسنه که روح بخش و زمینه ساز تعالی رابطه انسان‬ ‫و خداوند است‪ ،‬پدیده مذموم ربا وجود دارد و قرض الحسنه‪،‬‬ ‫قرض به خداوند و دارای پاداش��ی بزرگ اس��ت به طوری‬ ‫که ثواب ان ‪ 18‬براب��ر و ثواب صدقه ‪ 10‬برابر می باش��د لذا‬ ‫سپرده های مردم با هر مبلغی می تواند منشاء بروز اتفاقات‬ ‫بزرگ و ارزشمند در اقتصاد کشور باشد‪ ».‬دکتر رضایی گفت‪:‬‬ ‫«خدا را شاکریم که امروز با حضور جمع کثیری از مسئولین‬ ‫گرانقدر نظام اسالمی و با نظارت مستقیم نماینده دادستانی‬ ‫و نماین��دگان بانک مرکزی و با ه��دف ارج نهادن به سنت‬ ‫پسندیده قرض الحس��نه به منظور تکریم از سپرده گذاران‬ ‫عزیز شاهد انجام اولین قرعه کشی هستیم و امیدواریم که‬ ‫با این اقدام جزو مروجین فرهنگ قرض الحسنه باشیم‪».‬‬ ‫مدیرعامل موسس��ه اعتباری کوثر عن��وان کرد‪« :‬ما‬ ‫همواره خود را ملزم به اج��رای قوانین جمهوری اسالمی و‬ ‫مراجع قانونی به ویژه بانک مرکزی داشته و با اتکا به لطف‬ ‫الیزال الهی روز به روز در حال رسیدن به اهداف عالی خود‬ ‫هستیم‪ ».‬ایشان ضمن تقدیر از حضور مدعوین و اهمیتی که‬ ‫برای این مراسم قائل شدند گفت‪« :‬امیدواریم کسانی در این‬ ‫قرعه کشی برنده شوند که از همه بیشتر به این جوایز نیازمند‬ ‫هستند و یقینا چون قرض الحسنه مورد عنایت پروردگار است‬ ‫خداوند متعال کمک های خود را ب��رای هرچه بهتر برگزار‬ ‫کردن این مراسم نمایان خواهد کرد‪».‬‬ ‫رضای��ی در انتها ی��اداور ش��د‪« :‬جوایز اولی��ن دوره‬ ‫قرعه کشی حساب های قرض الحسنه موسسه اعتباری کوثر‬ ‫شامل ‪ 110‬جایزه ویژه می باش��د که شامل یک جایزه ویژه‬ ‫به ارزش‪ 2‬میلیارد ریال کمک هزینه نقدی خرید مس��کن‪،‬‬ ‫‪ 5‬کمک هزینه خرید نق��دی لوازم خانگی ب��ه ارزش‪200‬‬ ‫میلیون ریال‪ 6 ،‬کمک هزینه خرید خ��ودرو به ارزش ‪150‬‬ ‫میلیون ریال‪ 12 ،‬کمک هزینه خرید سرویس طال به ارزش‬ ‫‪ 100‬میلیون ریال‪ 14 ،‬کم��ک هزینه عمره مفرده به ارزش‬ ‫‪ 75‬میلیون ریال و ‪ 72‬کمک هزین��ه سفر به عتبات عالیات‬ ‫به ارزش ‪ 50‬میلیون ریال‪ ».‬بع��د از سخنرانی دکتر رضایی‬ ‫استارت قرعه کشی توسط یکی از فرزندان شهدا که خود از‬ ‫مدیران شعب کوثر استان تهران می باشد زده شد‪.‬‬ ‫اسامی برندگان با صلوات و ابراز احس��اسات مدعوین‬ ‫مشخص گردید که اسامی برندگان پس از تایید قرعه کشی‬ ‫توسط هیات نظارت اعالم خواهد شد و از طریق ‪ 350‬شعبه‬ ‫موسس��ه اعتباری کوثر در سراسر کش��ور و در وب سایت‬ ‫موسسه به نشانی ‪ www.kosarfci.ir‬به اطالع مردم‬ ‫عزیز خواهد رسید‪ .‬این مراسم با تایید کلیه مراحل قرعه کشی‬ ‫توسط نماین��دگان دادستانی و بانک مرک��زی و با امضای‬ ‫صورتجلسه توسط انان به پایان رسید‪.‬‬ ‫اختتامی�ه هفتاد و نهمی�ن دوره ب�دو خدمت‬ ‫کارکنان موسسه اعتباری کوثر برگزار شد‬ ‫هفت��اد و نهمی��ن دوره ام��وزش ب��دو خدمت‬ ‫کارکنان موسس��ه اعتباری کوث��ر با حضور استاد حس��ین‬ ‫معاون حسابرسی و بازرسی‪ ،‬عباسی فر مدیر روابط عمومی‬ ‫و شعبانی کارش��ناس ارش��د اموزش برگزار شد‪ .‬به گزارش‬ ‫روابط عمومی موسس��ه اعتباری کوثر؛ استاد حسین ضمن‬ ‫خیر مقدم به همکاران به تش��ریح ویژگی های یک کارمند‬ ‫نمونه و بیان اصول حرفه ای حاکم بر موسسه اشاره داشتند‬ ‫و توجه به سلس��له مراتب اداری را از جمل��ه مهمترین این‬ ‫اصول برشمردند‪.‬‬ ‫معاون حسابرسی و بازرسی موسس��ه اعتباری کوثر‬ ‫پایبندی به اصول اخالقی را از جمله مهمترین ویژگی های‬ ‫یک کارمند نمونه برش��مردند و افزودند‪« :‬باید خداوند را در‬ ‫تمام مراح��ل زندگی حاضر و ناظر بر اعم��ال خود بدانیم‪».‬‬ ‫استاد حسین داشتن انگیزه و تقویت ان‪ ،‬داشتن هدف و قدم‬ ‫برداشتن در راستای اهداف سازمان‪ ،‬توجه به دستورالعمل ها‬ ‫و بخشنامه ها‪ ،‬مشتری مداری‪ ،‬دقت توام با سرعت و حفاظت‬ ‫و نگهداری از اموال موسس��ه را ج��زو مهمترین کلیدهای‬ ‫موفقی��ت در کوثر دانس��ت‪ .‬ش��عبانی کارش��ناس اموزش‬ ‫ضمن ارائه خالصه ای از فراین��د اموزش بدو خدمت افزود‪:‬‬ ‫«دوره های اموزش��ی بدو خدمت در موسس��ه اعتباری به‬ ‫حدود ‪ 190‬ساعت افزایش یافته که در مدت یک ماه برگزار‬ ‫می ش��ود‪ .‬محوریت اموزش های بدو خدمت مهارتی است‬ ‫و مهارت هایی نظیر کار با پول (ش��مارش‪ ،‬باندرول کردن‪،‬‬ ‫چهارنخ ک��ردن)‪ ،‬نرم افزار بانک��ی‪ ،‬مدیریت زم��ان‪ ،‬تایپ‬ ‫حرفه ای‪ ،‬تحویلداری و اتوماسیون اداری است‪ .‬همچنین به‬ ‫منظور اشنایی هرچه بیشتر فراگیران با فضای شعب سه دوره‬ ‫کارورزی در ش��عب برای انها پیش بینی و اجرا شد‪ .‬در کنار‬ ‫اموزش های مهارتی اموزش های دانشی نیز با موضوعاتی‬ ‫نظیر تسهیالت‪ ،‬حسابداری‪ ،‬مشتری مداری‪ ،‬رفتار سازمانی‪،‬‬ ‫ارتباطات موث��ر‪ ،‬بازاریابی‪ ،‬مبارزه با پولش��ویی‪ ،‬نظام های‬ ‫پرداخت الکترونیک و‪ ...‬برگزار می ش��ود‪ .‬همچنین باتوجه‬ ‫به فرهنگ سازمانی موسسه توجه به نکات مذهبی در دوره‬ ‫اموزشی بدو خدمت جایگاه ویژه ای دارد‪.‬‬ ‫به همی��ن منظور ضم��ن طراحی دوره اح��کام دینی‬ ‫تمهدات الزم جهت حضور فراگیران در مراسم مذهبی نظیر‬ ‫زیارت عاشورا اتخاذ گردیده است‪ ».‬در انتهای مراسم نیز از‬ ‫نفرات اول ازمون های مهارتی‪ ،‬کتبی و شایستگی تقدیر به‬ ‫عمل امد‪.‬‬